The New Testament of our Lord and Saviour Jesus Christ

Ma ̭tehˬ 1

1 Heu-aˬ, Aˬbyaˬhaˬ hawˇ-eu Daˬbiˇ-ahˇ neh gui ka le ̭-euˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ tsui ̭ meh. 2 Aˬbyaˬ-euˬ aˬ li Iˇtsaˆ, Iˇtsaˆ-euˬ aˬ li Yaˬkoˆ, Yaˬkoˆ-euˬ aˬ li Yuˇdaˆ aˬ ha mehˇ nmˇ meh. 3 Taˬmaˬ o neh deh ̭ le-euˬ Yuˇdaˆ-euˬ aˬ li Paˬyehˆ hawˇ-eu Zeˬlahˬ, Paˬyehˆ-euˬ aˬ li Heˬzaˬloˬ, Heˬzaˬloˬ-euˬ aˬ li Lam, 4 Lam-euˬ aˬ li Aˬmiˇnaˬdehˇ, Aˬmiˇnaˬdehˇ-euˬ aˬ li Naˬshoˬ, Naˬshoˬ-euˬ aˬ li Saˬlaˬmoˬ, 5 Laˬhaˇ o neh deh ̭ le-euˬ Saˬlaˬmoˬ-euˬ aˬ li Bawˇza, Luˇta o neh deh ̭ le-euˬ Bawˇza-euˬ aˬ li Awˇbehˆ, Awˇbehˆ-euˬ aˬ li Yeˬshehˇ, 6 Yeˬshehˇ-euˬ aˬ li sahˬ paˬ Daˬbiˇ meh. Daˬbiˇ-euˬ aˬ li Sawˇlaˬmoˬ, (Sawˇlaˬmoˬ-euˬ aˬ ma-aˬ, Uˇliˇyaˆ-ahˇ huˬ zahˇ iˇ-euˬ meh), 7 Sawˆlaˬmoˬ-euˬ aˬ li Leˬhawˇbamˬ, Leˬhawˇbamˬ-euˬ aˬ li Aˬbiˇyaˬ, Aˬbiˇyaˬ-euˬ aˬ li Aˬsaˬ, 8 Aˬsaˬ-euˬ aˬ li Yeˬhawˇshaˬpaˇ, Yeˬhawˇshaˬpaˇ-euˬ aˬ li Yoˇlamˬ, Yoˇlamˬ-euˬ aˬ li Awˇziˇ, 9 Awˇziˇ-euˬ aˬ li Yoˇdamˬ, Yoˇdamˬ-euˬ aˬ li Aˬkaˆ, Aˬkaˆ-euˬ aˬ li Heˬsaˬgiˇ, 10 Heˬsaˬgiˇ-euˬ aˬ li Maˬnaˇseˬ, Maˬnaˇseˬ-euˬ aˬ li Aˬmo, Aˬmo-euˬ aˬ li Yawˇshiˆ, 11 Yawˇshiˆ-euˬ zaˬ Yeˬkawˇniˇ aˬ ha mehˇ nmˇ meh. Heu-aˬ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ Baˬbuˇloˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ bi nyeh ̭ ka g'eh-euˬ aˇ yamˬ-ahˇ keuˆ ni gui ka le ̭-euˬ tsui ̭ meh. 12 Baˬbuˇloˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ bi nyeh ̭ ka g'eh g'aˬ miˇ tsa paˇ gui ka le ̭-euˬ tsui ̭-aˬ, heu lo ̭-ehˇ meh. Yeˬkawˇniˇ-euˬ aˬ li Shaˬtiˇlaˆ, Shaˬtiˇlaˆ-euˬ aˬ li Zeˬluˇbaˬbeˬlaˇ, 13 Zeˬluˇbaˬbeˬlaˇ-euˬ aˬ li Aˬbiˇoˆ, Aˬbiˇoˆ-euˬ aˬ li Eˇliˇkmˬ, Eˇliˇkmˬ-euˬ aˬ li Aˬzawˬ, 14 Aˬzawˬ-euˬ aˬ li Zaˬdoˆ, Zaˬdoˆ-euˬ aˬ li Aˬcmˬ, Aˬcmˬ-euˬ aˬ li Eˇliˇuˆ, 15 Eˇliˇuˆ-euˬ aˬ li Eˇlaˬzaˬ, Eˇlaˬzaˬ-euˬ aˬ li Maˬtaˬ, Maˬtaˬ-euˬ aˬ li Yaˬkoˆ, 16 Yaˬkoˆ-euˬ aˬ li Yoˇsehˆ meh. Ka li lehˇ myahˇ-euˬ Yeˬsuˇ-euˬ zaˬ baw aˬ ma Maˬliˇ-aˬ, Yoˇsehˆ-euˬ nymˇ dahˬ meh. 17 Aˬbyaˬhaˬ-ahˇ neh Daˬbiˇ-ahˇ keuˆ ni tseˇ oeˬ tsui ̭ meh. Daˬbiˇ-ahˇ neh Baˬbuˇloˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ bi nyeh ̭ ka g'eh-euˬ ziˇ-ahˇ keuˆ ni tseˇ oeˬ tsui ̭ meh. K'oeˇ ziˇ-ahˇ neh Ka li-ahˇ keuˆ ni tseˇ oeˬ tsui ̭ meh. 18 Yeˬsuˇ Ka li deh ̭ le-euˬ gaˇ kawˆ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ aˬ ma Maˬliˇ-aˬ, Yoˇsehˆ-ahˇ dahˬ dzaˬ-iˇ-eu g'aˇ duˬ ngehˬ cawˬ tsehˆ taˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Maˬliˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ nya ̭ oeˇ mˇ maˬ baˇ mi naˆ-ehˇ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ baˬ da neh zaˬ tsehˆ leˇ-euˬ gaˇ kawˆ, yawˬ haˇ yawˬ ha ya siˬ-euˬ meh. 19 Yoˇsehˆ-aˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, Maˬliˇ-euˬ myaˆ pyawˬ naˇ mehˇ cawˆ ni aˬ yaw ̭ maˬ jahˇ maw ̭-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ bi siˬ-ehˇ ciˬ cuˇ ni g'awˬ tsehˆ ma lehˇ noeˬ-euˬ meh. 20 K'oeˇ lo ̭-ehˇ shaˇ noeˬ lu ̭-eu aˇ yamˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ yu ̭ maˆ maˆ-eu la ̭ k'oeˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ doˆ le-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Daˬbiˇ-euˬ aˬ li Yoˇsehˆ-oˇ, Maˬliˇ-ahˇ sheuˬ-eu gaˇ kawˆ taˬ noeˬ shaˬ. Aˬ yaw ̭ zaˬ tsehˆ leˇ-euˬ-aˬ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ baˬ da neh meh. 21 Aˬ yaw ̭ aˬ li tiˬ li ciˬ teh ̭-a. Aˬ li k'oeˇ li-ahˇ Yeˬsuˇ lehˇ nawˇ myahˇ nehˬ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ li k'oeˇ li-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ iˬ baˇ la ̭ k'oeˇ ka k'o ̭ doˆ nehˬ teh ̭-a." 22 Sahˬpaˬ Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-euˬ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ g'oe-awˇ ehˇ taˬ-euˬ dawˬ byah laˇ ni, k'oeˇ lo ̭-ehˇ bi pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 23 "Zaˬ miˬ yaw shawˇ tiˬ g'aˬ zaˬ tsehˆ leˇ-awˇ, aˬ li tiˬ li ciˬ teh ̭-a. Aˬ li k'oeˇ li-ahˇ Eˇmaˬnoeˬlaˇ lehˇ myahˇ teh ̭-a" lehˇ ehˇ taˬ-euˬ dawˬ jaˆ-eu meh. "Eˇmaˬnoeˬlaˇ" lehˇ ehˇ-eu dawˬ tsui ̭-aˬ, "Miˬyehˇ aˬ dui nehˬ-ehˇ jawˇ meh" lehˇ ehˇ maw ̭-eu meh. 24 K'oeˇ naˇ, Yoˇsehˆ uˬ noeˬ noeˬ laˇ-awˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, Maˬliˇ-ahˇ sheuˬ dahˬ dzaˬ-euˬ meh. 25 Ehˇ k'aw ̭, aˬ li k'oeˇ li maˬ deh ̭ le k'oeˇ keuˆ ni, aˬ yaw ̭ Maˬliˇ nehˬ-ehˇ maˬ yu ̭ ta ̭ ni jawˇ-euˬ meh. Aˬ li k'oeˇ li-ahˇ Yeˬsuˇ lehˇ aˬ yaw ̭ myahˇ nehˬ-euˬ meh.

Ma ̭tehˬ 2

1 Sahˬ paˬ Heˬloˆ uˆ lahˇ lu ̭-eu aˇ yamˬ la ̭ k'oeˇ, Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ Behˬlehˬhehˬ meuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ deh ̭ le-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, aˬ guiˇ gaˇ kawˆ siˬ nya-eu zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ-eu deuˬ, nahˇ ma doˆ k'ehˬ paw neh Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ laˇ-euˬ meh. 2 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Deh ̭ le-euˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ sahˬ paˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ gaˇ jawˇ ta. Nahˇ ma doˆ k'ehˬ paw dzeˇ neh aˬ yaw ̭-euˬ aˬ guiˇ doˆ laˇ gaˇ nga ma ̭ ya mawˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ uˬ duˬ tahˬ laˇ-euˬ ma." 3 Gaˇ kawˆ k'oeˇ sahˬ paˬ Heˬloˆ ya gaˬ ngeh, nui ma tiˬ paw ̭-iˬ maˬ saˇ-a. K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ meuˬ lah-ehˇ nui ma maˬ saˇ-a. 4 Piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ kuˇ uiˬ-awˇ, "Ka li aˬ gaˇ deh ̭ le ta" lehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 5 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Yuˇdaˆ miˇ k'ehˬ Behˬlehˬhehˬ meuˬ-ahˇ deh ̭ le meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ neh bo ̭ taˬ-euˬ heu lo ̭-ehˇ jaˆ-eu meh. 6 'Behˬlehˬhehˬ-oˇ, Yuˇdaˆ meuˬ deuˬ la ̭ k'oeˇ, nawˇ maˬ nyiˇ teˬ dzehˬ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ-euˬ tsawˇ jeuˬ pyeu ̭-eu, Iˇsaˬleˬlaˆ k'oeˇ taˆ, sheuˬ g'eh uˆ lahˇ-eu g'aˬ, nawˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ doˆ laˇ teh ̭-a."' 7 K'oeˇ ngeh, nahˇ ma doˆ k'ehˬ paw neh laˇ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ Heˬloˆ kuˇ-awˇ, aˬ cawˬ maˬ bi siˬ ni mawˇ dzoeˇ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ guiˇ k'oeˇ siˬ doˆ laˇ-euˬ aˇ yamˬ naˇ haˬ duˬ-euˬ meh. 8 "Naw ma ̭ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ yaw duˬ duˬ-ehˇ poˆ-awˇ, ya mawˇ naˇ, tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ ngaˬ-ahˇ bi gaˬ k'o ̭ la ̭-awˬ. Ngaˇ g'eh aˬ yaw ̭-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-iˇ ma" lehˇ ehˇ nehˬ-awˇ, Behˬlehˬhehˬ meuˬ-ahˇ bi iˇ-euˬ meh. 9 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ sahˬ paˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ g'aˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ mehˬ hu paw paˇ iˇ-euˬ meh. Nahˇ ma doˆ k'ehˬ paw aˬ yaw ̭ ma ̭ neh ya mawˇ-euˬ aˬ guiˇ k'oeˇ siˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ mehˬ hu iˇ lu ̭-awˇ, zaˬ nahˬ deh ̭ le taˬ-euˬ jawˇ duˬ k'oeˇ taˆ iˇ keuˆ ngeh, naˬ leˇ-euˬ meh. 10 Aˬ guiˇ k'oeˇ siˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya mawˇ ngeh, laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-euˬ meh. 11 Aˬ yaw ̭ ma ̭ nymˇ la ̭ k'oeˇ uˇ leˇ ngeh, zaˬ nahˬ hawˇ-eu aˬ ma Maˬliˇ-ahˇ ya mawˇ-awˇ, pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ dmˬ-awˇ uˬ duˬ tahˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ neh yuˇ la ̭-euˬ la ̭ sawˬ deuˬ pyeu ̭-eu shuiˇ, lawˇ baoˬ, muˇ laˬ, heu deuˬ yuˇ doˆ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ damˬ nehˬ-euˬ meh. 12 Aˬ yaw ̭ ma ̭ sahˬ paˬ Heˬloˆ jawˇ gaˇ maˬ ya g'o ̭-iˇ ni, yu ̭ maˆ maˆ-eu la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ miˇ neh, yawˬ paw yawˬ gaˇ jaw jaw-awˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ g'o ̭-iˇ-euˬ meh. 13 Aˬ yaw ̭ ma ̭ g'o ̭-iˇ dzeuˇ ngeh, Yoˇsehˆ yu ̭ maˆ maˆ-eu la ̭ k'oeˇ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ doˆ le-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Aˬ li zaˬ nahˬ heu g'aˬ-ahˇ seh ̭-eu lehˇ Heˬloˆ poˆ teh ̭-a. K'oeˇ miˇ neh tuˇ-awˇ, aˬ nya ̭ ma zaˬ-ahˇ sheuˬ-awˇ, Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ cehˆ-awˬ. Ngaˇ nawˬ-ahˇ maˬ ngehˬ cawˬ le k'oeˇ keuˆ ni, k'oeˇ gaˇ jawˇ-awˬ." 14 K'oeˇ naˇ, Yoˇsehˆ tuˇ-awˇ, aˬ nya ̭ ma zaˬ-ahˇ sheuˬ-awˇ, uˬ ci ̭ sehˇ g'ahˇ Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ cehˆ-euˬ meh. 15 Heˬloˆ shiˇ ngeh keuˆ ni, aˬ yaw ̭ pehˬ k'oeˇ gaˇ jawˇ-euˬ meh. SahˬpaˬMiˬyehˇ neh aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ-ahˇ g'oe-awˇ ehˇ taˬ-euˬ dawˬ pyeu ̭-eu, "Ngaˬ li-ahˇ Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ neh kuˇ doˆ-euˬ ma" lehˇ ehˇ-eu dawˬ k'oeˇ dawˬ byah laˇ-eu g'aˇ duˬ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 16 Nahˇ ma doˆ k'ehˬ paw neh laˇ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ tsawˇ gahˇ gahˇ-awˇ g'o ̭ dzeuˇ-euˬ gaˇ kawˆ Heˬloˆ ya siˬ duˬ ngeh, nui ma pehˇ dui dui-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, Behˬlehˬhehˬ meuˬ hawˇ-eu k'oeˇ-euˬ tahˬ g'o ̭ tahˬ jawˇ k'aˇ jawˇ-eu, nyiˬ k'o ̭-ahˇ neh la ̭ oˆ paw-euˬ aˬ li zaˬ nahˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ seh ̭ jiˇ-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ dawˬ bi ̭-euˬ meh. Zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ neh aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ taˬ-euˬ aˬ guiˇ k'oeˇ siˬ doˆ laˇ-euˬ aˇ yamˬ shaˇ sawˇ duˬ-awˇ, aˬ li zaˬ nahˬ deuˬ-ahˇ bi seh ̭-eu g'aˇ duˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ dawˬ bi ̭-euˬ meh. 17 K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ-eu la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu Yeˬlaˬmiˇ neh heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ dawˬ byah laˇ-euˬ meh. 18 "Tsawˇ ngoeˇ ngoeˇ dui dui-eu teˇ saˇ, Laˬmahˇ meuˬ-ahˇ gaˬ doˆ laˇ nya. Laˬkeˬlaˇ ngoeˇ dui dui lu ̭ meh. Zaˬ bi shiˇ byoˆ jiˇ-euˬ miˇ neh, maˬ muˇ taˬ nya ni ngoeˇ lu ̭ meh." 19 Heˬloˆ shiˇ dzeuˇ ngeh jawˇ, Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ Yoˇsehˆ yu ̭ maˆ maˆ-eu la ̭ k'oeˇ, SahˬpaˬMiˬyehˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ doˆ le-awˇ ehˇ-eu, 20 "Tuˇ-awˬ. Aˬ nya ̭ ma zaˬ seuˬ-awˇ Iˇsaˬleˬlaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ g'o ̭ leˇ-awˬ. Aˬ li-ahˇ seh ̭-eu lehˇ leh jeh-eu tsawˇ haˬ deuˬ shiˇ jiˇ-euˬ meh." 21 K'oeˇ ngeh, Yoˇsehˆ tuˇ-awˇ, aˬ nya ̭ ma zaˬ-ahˇ sheuˬ-awˇ Iˇsaˬleˬlaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ g'o ̭ leˇ-euˬ meh. 22 Ehˇ k'aw ̭, Heˬloˆ-euˬ dah zaˇ aˬ yaw ̭-euˬ aˬ li Aˬgeˬlaˇ g'aˬ Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-euˬ sahˬ paˬ geu ̭ lu ̭-eu Yoˇsehˆ ya gaˬ ngeh, k'oeˇ gaˇ maˬ g'o ̭ leˇ peuˬ-a. Yu ̭ maˆ maˆ-eu la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭-ahˇ tiˬ poˆ paˇ mehˬ gahˇ nehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ le-euˬ meh. 23 K'oeˇ naˇ, Naˬzaˬlehˇ meuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ jawˇ-euˬ meh. Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ deuˬ neh, Yeˬsuˇ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, "Aˬ yaw ̭-ahˇ Naˬzaˬlehˇ tsawˇ haˬ lehˇ kuˇ teh ̭-a" lehˇ ehˇ taˬ-euˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ byah laˇ-euˬ meh.

Ma ̭tehˬ 3

1 Aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ yamˬ la ̭ k'oeˇ, Iˇ cu ̭ shawˇ-eu Yoˇhaˬ lehˇ myahˇ-euˬ g'aˬ, Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ k'aˇ shui ̭ deh yaˇ bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ la ̭ k'oeˇ, heu lo ̭-ehˇ dawˬ mehˬ mehˬ le-euˬ meh. 2 "Mˬ taˆ miˇ k'ahˬ keuˆ le shaw-iˬ meh. Iˬ baˇ noeˬ poˆ-awˬ." 3 Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu Iˇsaˬyaˇ neh ehˇ-euˬ dawˬ heu dawˬ-aˬ, Yoˇhaˬ-ahˇ ehˇ-euˬ dawˬ pyeu ̭-eu meh. "Bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ tiˬ g'aˬ guˇ lu ̭ meh. 'SahˬpaˬMiˬyehˇ oe-eu g'aˇ duˬ, gaˇ ma lehˬ hmˬ laˆ saˆ taˬ-awˬ. Aˬ yaw ̭ oe-eu gaˇ ma tiˬ kahˇ, dawˇ coe ni shaˇ dahˇ doˆ taˬ-awˬ.' " 4 Yoˇhaˬ-aˬ, law taw ca ̭ hm neh za ̭ taˬ-euˬ mehˬ tsoeˬ dm-awˇ, shaˬ k'oˆ jo ̭ pa ̭ pa ̭ lu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ dzaˬ-eu dzaˇ-aˬ, nyehˇ bahˇ hawˇ-eu bawˇ tsahˬ byaˬ byaˬ uiˇ meh. 5 Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ maˬ ehˇ, Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ doe ni jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ maˬ ehˇ, Yawˇdaˬ lawˇ baˬ dawˬ peh jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-eu meh. 6 Aˬ yaw ̭ ma ̭ yawˬ ha-euˬ iˬ baˇ ja doˆ jiˇ-awˇ, Yawˇdaˬ lawˇ baˬ la ̭ k'oeˇ Yoˇhaˬ neh iˇ cu ̭ bi shawˇ nehˬ-euˬ meh. 7 Paˬliˬsehˇ deuˬ hawˇ-eu Saˬduˬgehˇ deuˬ k'aw ̭, Yoˇhaˬ neh iˇ cu ̭ bi shawˇ-eu lehˇ oe lu ̭ gaˇ Yoˇhaˬ ya mawˇ ngeh, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Aˇ lawˇ uiˇ naˆ-euˬ zaˬ deuˬ-oˇ, Miˬyehˇ neh lehˬ hmˬ taˬ-euˬ k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya buˬ-iˇ ni jahˇ-awˬ lehˇ, naw ma ̭-ahˇ aˬ suˇ g'aˬ ehˇ nehˬ la ̭ taˬ. 8 Naw ma ̭ iˬ baˇ noeˬ poˆ-euˬ gaˇ kawˆ bya cehˆ ni siˬ duˬ mawˇ duˬ laˇ paˬ-ehˇ deh ̭-awˬ. 9 Aˬbyaˬhaˬ naw ma ̭-euˬ aˬ da ma lehˇ ehˇ naˇ, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya buˬ-iˇ ma lehˇ naw ma ̭ taˬ noeˬ. Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. K'aˬ lo heu deuˬ k'aw ̭ Aˬbyaˬhaˬ-euˬ zaˬ pyeu ̭ jiˇ laˇ ni Miˬyehˇ jahˇ nya meh. 10 Aˇ bawˇ duˬ ciˇ-ahˇ tuˆ ni tuˇ coˬ-eu g'aˇ duˬ, deuˆ haˬ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ meh. Aˇ siˬ yaw muiˬ paˬ-ehˇ maˬ siˬ le-eu aˇ bawˇ deuˬ bi tuˇ dzeh-awˇ, miˬ dzaˬ-ahˇ bi ba ̭ puiˆ teh ̭-a. 11 Naw ma ̭ iˬ baˇ noeˬ poˆ-euˬ gaˇ kawˆ bi siˬ bi mawˇ-eu g'aˇ duˬ, iˇ cu ̭ neh naw ma ̭-ahˇ ngaˇ iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ mehˬ nah oe lu ̭-eu g'aˬ-aˬ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ hawˇ-eu, miˬ dzaˬ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭-ahˇ iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭-aˬ, ngaˇ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dui mahˇ dui dui-awˇ, ngaˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ sehˬ nawˆ yuˇ nehˬ-eu teh ̭-ehˇ k'aw ̭ maˬ geuˇ nya. 12 Aˬ yaw ̭-euˬ aˬ la ̭-ahˇ, cehˇ baw shawˇ-eu baw seu tuˆ tehˬ taˬ-euˬ meh. Cehˇ maˇ deuˬ-ahˇ cehˇ jiˇ la ̭ k'oeˇ pi ahˇ-awˇ, cehˇ k'aw ̭ deuˬ-ahˇ-aˬ, tiˬ jawˇ-iˬ maˬ miˆ-iˇ-eu miˬ dzaˬ tsawˬ bu la ̭ k'oeˇ ba ̭ puiˆ teh ̭-a." 13 K'oeˇ ngeh, Yeˬsuˇ-aˬ, Yoˇhaˬ neh iˇ cu ̭ bi shawˇ nehˬ-eu g'aˇ duˬ, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh Yawˇdaˬ lawˇ baˬ-ahˇ, Yoˇhaˬ jawˇ gaˇ oe-euˬ meh. 14 Yoˇ haˬ Yeˬsuˇ-ahˇ iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ-eu maˬ noeˬ doˆ coeˇ-ehˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ-aˬ, nawˬ neh iˇ cu ̭ bi shawˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ ma. Ngaˬ neh iˇ cu ̭ bi shawˇ nehˬ-eu lehˇ nawˇ oe teˬ loˇ." 15 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Miˬyehˇ-euˬ nui k'ahˇ byah laˇ ni, nymˬ-mˇ aˇ nya ̭ heu lo ̭-ehˇ ya mˇ meh." K'oeˇ ngeh, Yeˬsuˇ-ahˇ iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ-eu g'aˇ duˬ Yoˇhaˬ nui ma tsaˬ-euˬ meh. 16 Yeˬsuˇ iˇ cu ̭ shawˇ g'aˬ-awˇ, iˇ cu ̭ la ̭ k'oeˇ neh doˆ laˇ ngeh, mˬ pah le-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ k'aˬ k'oeˬ lo ̭-ehˇ za ̭ le-awˇ, aˬ yaw ̭ k'oeˇ taˆ ga daw ̭ le gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 17 "Heu-aˬ, ngaˇ gaˬ dui dui-awˇ nui k'ahˇ shiˇ dui dui-eu ngaˬ-euˬ Zaˬmaˇ ma" lehˇ ehˇ-eu teˇ saˇ, mˬ-ahˇ neh gaˬ doˆ le-euˬ meh.

Ma ̭tehˬ 4

1 K'oeˇ naˇ, Neh ̭ sahˬ paˬ neh Yeˬsuˇ-ahˇ muˇ juˇ bi juˇ-eu g'aˇ duˬ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh Yeˬsuˇ-ahˇ bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ-ahˇ sheuˬ g'eh-euˬ meh. 2 Maˬ dzaˬ maˬ dawˇ ni oeˬ tseˇ nah oeˬ tseˇ miˇ jawˇ keuˆ la ̭ ngeh, Yeˬsuˇ hawˬ meh ̭ meh ̭ dui dui laˇ-euˬ meh. 3 K'oeˇ ngeh, Neh ̭ sahˬ paˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ oe-awˇ ehˇ-eu, "Nawˇ Miˬyehˇ-euˬ Zaˬ maˇ pyeu ̭-eu ngeuˇ naˇ, k'aˬ lo heu deuˬ-ahˇ kaˬ muˇ pyeu ̭ laˇ-awˬ lehˇ dawˬ bi ̭-awˬ tawˇ." 4 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "'Dzaˬ-eu jeˬ baˬ da neh teh ̭-ehˇ tsawˇ haˬ zaˬ yaw deh ̭ deh ̭ nya-eu maˬ ngeuˇ-a. Miˬyehˇ-euˬ k'aˬ meh-ahˇ neh k'aˇ doˆ le-euˬ dawˬ yawˬ dawˬ na lu ̭ baˬ da neh deh ̭ nya-eu meh' lehˇ, Jaˇ li ̭ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh." 5 K'oeˇ naˇ, Neh ̭ sahˬ paˬ k'oeˇ g'aˬ Yeˬsuˇ-ahˇ Muiˬ-eu shawˇ-eu Meuˬ pyeu ̭-eu Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ sheuˬ g'eh-awˇ, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-euˬ k'aˬ boeˬ goˇ dui dui-eu tsahˇ-ahˇ sheuˬ taˬ-euˬ meh. 6 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Nawˇ Miˬyehˇ-euˬ Zaˬ maˇ pyeu ̭-eu ngeuˇ naˇ, heu gaˇ neh tsawˬ ka haw sheˇ. 'Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ k'ehˇ-awˇ, nawˬ-euˬ aˬ kuiˇ k'aˬ lo-ahˇ maˬ bi ga zaw ni nawˬ-ahˇ bi ciˬ le teh ̭-a' lehˇ Jaˇ li ̭ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ jaˆ meh." 7 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "'Nawˬ-euˬ Miˬyehˇ pyeu ̭-eu SahˬpaˬMiˬyehˇ-ahˇ nawˇ maˬ ya lawˬ haw-a' lehˇ, Jaˇ li ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh." 8 K'oeˇ naˇ, Neh ̭ sahˬ paˬ neh Yeˬsuˇ-ahˇ goˇ dui dui-eu gawˬ jawˬ k'oeˇ taˆ sheuˬ daˆ g'eh-awˇ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ jaˆ-eu miˇ k'ahˬ dawˬ tawˆ lu ̭ hawˇ-eu, miˇ k'ahˬ k'oeˇ deuˬ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ dawˬ tawˆ lu ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ mehˬ nehˬ-euˬ meh. 9 Neh ̭ sahˬ paˬ ehˇ-eu, "Nawˇ pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ dmˬ-awˇ ngaˬ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ naˇ, miˇ k'ahˬ heu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ nawˬ-ahˇ bi ̭ ma." 10 K'oeˇ ngeh jawˇ, Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Saˬdaˬ-oˇ, doˆ-iˇ-awˬ. 'Nawˬ-euˬ Miˬyehˇ pyeu ̭-eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-ahˇ teh ̭-ehˇ nawˇ uˬ duˬ ya tahˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ nui k'ahˇ teh ̭-ehˇ ya mˇ meh' lehˇ, Jaˇ li ̭ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh." 11 K'oeˇ ngeh, Neh ̭ sahˬ paˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ neh doˆ-iˇ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ oe-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ ngehˬ g'eh le-euˬ meh. 12 Yoˇhaˬ-ahˇ pa ̭ kuˆ la ̭ k'oeˇ bi nyeh ̭ uˇ-euˬ gaˇ kawˆ Yeˬsuˇ ya gaˬ ngeh, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ g'o ̭ leˇ-euˬ meh. 13 Naˬzaˬlehˇ meuˬ-ahˇ maˬ paˇ jawˇ ni, Gaˬliˬlehˇ lah lah dzeˇ jaˆ-eu Gaˬbeˬneˬoˬ meuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ jawˇ-iˇ-euˬ meh. Gaˬliˬlehˇ lah-aˬ, Zeˬbuˬloˬ hawˇ-eu Naˬtaˬliˇ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ jaˆ-eu meh. 14 Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu Iˇsaˬyaˇ neh heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ dawˬ byah laˇ ni, a yaw ̭ k'oeˇ gaˇ jawˇ-iˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 15 "Yawˇdaˬ lawˇ baˬ-euˬ nui baˬ paw, Gaˬliˬlehˇ lah-ahˇ jaˆ taw ̭-eu, Zeˬbuˬloˬ-euˬ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu, Naˬtaˬliˇ-euˬ miˇ k'ahˬ pyeu ̭-eu, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ jawˇ-eu jawˇ duˬ, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ, 16 Yaw zahˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭-eu deuˬ, yaw sheh ̭ ya mawˇ-euˬ meh. Shiˇ-eu miˇ k'ahˬ yaw zahˇ la ̭ k'oeˇ, k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'oeˇ taˆ, yaw sheh ̭ bya keuˆ le g'aˬ-euˬ meh." 17 Aˇ yamˬ k'oeˇ yamˬ-ahˇ neh aˇ dahˬ beh-awˇ, Yeˬsuˇ dawˬ mehˬ mehˬ-euˬ meh. "Mˬ taˆ Miˇ k'ahˬ peh le lu ̭ meh. Iˬ baˇ noeˬ poˆ-awˬ" lehˇ ehˇ-eu gaˇ kawˆ mehˬ-euˬ meh. 18 Yeˬsuˇ Gaˬliˬlehˇ lah lah dzeˇ iˇ lu ̭ ngeh, ngaˬ shaˬ poˆ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu Beˬtuˆluˆ lehˇ kuˇ-eu Siˇmoˬ hawˇ-eu Aˬdehˬlehˬ aˬ nya ̭ nmˇ lah la ̭ k'oeˇ za dzeh lu ̭ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 19 "Ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh laˇ-awˬ. Ngaˇ naw nya ̭ nmˇ-ahˇ tsawˇ haˬ poˆ-eu tsawˇ haˬ bi geu ̭ ma" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 20 Aˬ nya ̭ nmˇ ja tawˆ ni za byehˇ dzeh ya ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh g'eh-euˬ meh. 21 Aˬ yaw ̭ mehˬ hu paw paˇ iˇ g'eh ngeh, Zeˬbeˬdehˇ-euˬ aˬ li Yaˬkoˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ aˬ nya ̭ nmˇ-ahˇ paˇ tahˬ puˬ-euˬ meh. Aˬ nya ̭ nmˇ-aˬ, aˬ da Zeˬbeˬdehˇ nehˬ-ehˇ lawˬ la ̭ k'oeˇ uˇ-awˇ za do ̭ lu ̭-eu meh. Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ kuˇ ngeh, 22 lawˬ hawˇ-eu aˬ da-ahˇ byehˇ dzeh ya ̭-awˇ, tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ Yeˬsuˇ mehˬ nah caw teh g'ehˬ-euˬ meh. 23 Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ doe ni Yeˬsuˇ cah-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ mehˬ-eu tsoˆ-eu jeˬ mˇ-awˇ, Miˬyehˇ Miˇ k'ahˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-eu laˬ k'aˬ cehˇ-eu guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu uˬ ta ̭, naˇ gawˇ g'awˬ mya jeˬ pi lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ k'aw ̭, laˆ taˬ nehˬ-euˬ meh. 24 Yeˬsuˇ-euˬ gaˇ kawˆ Suˇliˆ miˇ k'ahˬ k'ahˬ lah ni gaˬ doe-iˇ-awˇ, pyaˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ, naˇ gawˇ g'awˬ mya jeˬ pi lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ, neh ̭ uˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ, mawˇ bawˬ seu-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu, kuiˇ shiˇ la ̭ shiˇ shiˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ sheuˬ uiˬ la ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ laˆ taˬ-euˬ meh. 25 Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ, Meuˬ tseˇ meuˬ-euˬ miˇ k'ahˬ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ, Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ, Yawˇdaˬ lawˇ baˬ nui baˬ paw jaˆ-eu miˇ k'ahˬ, heu deuˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yaw ̭ mehˬ nah caw teh-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ mehˬ nah caw teh-eu tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ ma ̭ myaˬ dui dui-eu meh.

Ma ̭tehˬ 5

1 Yeˬsuˇ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma-ahˇ ya mawˇ ngeh, gawˬ jawˬ uˬ du daˆ leˇ-awˇ nuiˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ peh uiˬ laˇ-euˬ meh. 2 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ meh. 3 "Nui ma la ̭ k'oeˇ shaˬ-eu zahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, mˬ taˆ miˇ k'ahˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ miˇ k'ahˬ pyeu ̭-eu meh. 4 "Noeˬ shaˬ noeˬ zahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ bi noeˬ saˇ laˇ teh ̭-a. 5 "Nui nahˬ nui yu ahˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, miˇ tsaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ o ̭-eu jeˬ biˇ meh. 6 "Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ meh ̭-eu shu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya dzaˬ ya dawˇ dehˆ teh ̭-a. 7 "G'awˬ shaˬ gaˬ nya-eu tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ teh ̭-a. 8 "Nui ma la ̭ k'oeˇ muiˬ-eu shawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ Miˬyehˇ-ahˇ ya mawˇ teh ̭-a. 9 "Tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ ni mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Miˬyehˇ-euˬ zaˬ lehˇ kuˇ teh ̭-a. 10 "Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mˇ-eu baˬ da neh, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, mˬ taˆ Miˆ k'ahˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ o ̭-eu jeˬ biˇ meh. 11 "Naw ma ̭ ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh-eu baˬ da neh, aˬ cawˬ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-eu, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu, maˬ ngeuˇ gaˇ keuˆ ni g'awˬ mya jeˬ ja bu ja doeˇ-eu, heu deuˬ-ahˇ naw ma ̭ ya daˬ ngeh, guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh. 12 Laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, mˬ k'oeˇ taˆ naw ma ̭ g'aˇ duˬ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ la ̭ sawˬ huiˬ dui dui meh. Naw ma ̭-euˬ mehˬ hu deh ̭ dzeuˇ jawˇ dzeuˇ ya ̭-euˬ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ gaˇ ya daˬ-euˬ meh. 13 "Naw ma ̭-aˬ, miˇ tsaˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ g'aˇ duˬ saˬ deu ̭ pyeu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, saˬ deu ̭ k'oeˇ saˬ ca taˆ-eu byoˆ-iˇ naˇ, aˬ joˆ-ehˇ paˇ taˆ laˇ nya nmˇ. Miˇ tsa tahˬ dzeh-awˇ, tsawˇ haˬ nawˬ nawˬ-ehˇ bi cah-eu uˬ ta ̭, aˬ jeˬ gaˇ dahˇ paˇ tsoeˬ nmˇ. 14 "Naw ma ̭-aˬ, miˇ tsaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ g'aˇ duˬ yaw sheh ̭ pyeu ̭-eu meh. Gawˬ jawˬ uˬ du jaˆ-eu meuˬ-ahˇ maˬ dehˬ kaˬ za ̭ nya-a. 15 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ, tsiˇ k'mˬ do ̭-awˇ k'aˆ puˬ neh maˬ mo ̭ tsahˬ taˬ-a. Ehˇ k'aw ̭, tsiˇ k'mˬ do ̭ taˬ duˬ k'oeˇ taˆ ciˬ daˆ-awˇ, pehˬ zaˬ ma zaˬ mawˇ nya ni yaw sheh ̭ bi bya-eu meh. 16 K'oeˇ gaˇ duˇ ni, naw ma ̭ neh mˇ-euˬ yaw muiˬ jeˬ-ahˇ aˬ cawˬ mawˇ-awˇ, mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu naw ma ̭-euˬ Aˬda-ahˇ ja ceuˬ ni, aˬ cawˬ mehˬ shi naw ma ̭-euˬ yaw sheh ̭ yaw k'aˆ-ehˇ bi bya-awˬ. 17 "Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ hawˇ-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ neh mehˬ taˬ tsoˆ taˬ ya ̭-euˬ dawˬ deuˬ-ahˇ laˆ cawˆ le-eu g'aˇ duˬ ngaˇ oe-euˬ nga lehˇ naw ma ̭ taˬ noeˬ. K'oeˇ deuˬ-ahˇ laˆ cawˆ-eu g'aˇ duˬ oe-euˬ maˬ ngeuˇ. Mˇ byah-eu g'aˇ duˬ oe-euˬ ma. 18 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ dawˇ coe ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Mˬ hawˇ-eu miˇ k'aˇ zi ̭ k'oeˇ keuˆ ni maˬ ehˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ k'aˇ ahˇ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ma ̭ byah laˇ k'oeˇ keuˆ ni maˬ ehˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ aˇ bo ̭ bo ̭ zaˬ tiˬ bo ̭ teh ̭-ehˇ k'aw ̭ maˬ byoˆ-iˇ-aˇ. 19 K'oeˇ miˇ neh, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ heu deuˬ la ̭ k'oeˇ, aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ nyiˇ dzehˬ-eu tiˬ dawˬ na-ahˇ yawˬ ha maˬ caw teh-eu uˬ ta ̭, aˬ cawˬ maˬ bi caw teh ni mehˬ-eu tsoˆ-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, mˬ taˆ Miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ teˬ dui nyiˇ dui dui teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ deuˬ-euˬ mehˬ nah yawˬ ha caw teh-awˇ, aˬ cawˬ k'aw ̭ caw teh ni mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, mˬ taˆ Miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ teh ̭-a. 20 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ hawˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ naˆ maˬ tseˇ naw ma ̭ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ maˬ ahˇ dzehˬ naˇ, mˬ taˆ Miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ maˬ ya uˇ leˇ-a. 21 "Aˇ hu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ ehˇ taˬ-euˬ dawˬ naw ma ̭ ya gaˬ-euˬ meh. 'Tsawˇ haˬ maˬ ya seh ̭-a. Tsawˇ haˬ seh ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, yaˇ k'aˬ daˇ gaˇ ya daˬ meh' lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 22 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Yawˬ ha-euˬ mehˇ nmˇ -ahˇ nui ma pehˇ-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, yaˇ k'aˬ daˇ gaˇ ya daˬ teh ̭-a. Yawˬ ha-euˬ mehˇ nmˇ-ahˇ yaˬ k'ehˇ yaˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, yaˇ k'aˬ daˇ-eu deuˬ-euˬ mehˬ shi bi sheuˬ keuˆ g'eh teh ̭-a. Yawˬ ha-euˬ mehˇ nmˇ-ahˇ, 'Miˬyehˇ-ahˇ maˬ siˬ nya-eu tsawˇ cawˆ' lehˇ ehˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, shiˬ buiˇ lah ma-ahˇ ya shaˬ teh ̭-a. 23 Nawˇ lawˇ duˬ k'oeˇ taˆ tiˬ jeˬ paˬ lawˇ-eu lehˇ g'eh ngeh, nawˬ-euˬ mehˇ nmˇ nawˬ-ahˇ nui ma maˬ saˇ-eu gaˇ kawˆ tiˬ jeˬ na jaˆ gaˇ noeˬ doˆ laˇ naˇ, 24 lawˇ-eu shehˇ-eu jeˬ-ahˇ lawˇ duˬ mehˬ shi bi jaˆ ya ̭-awˇ, nawˬ-euˬ mehˇ nmˇ nehˬ-ehˇ jahˇ tsaˬ geu ̭ g'aˬ miˇ tsa paˇ g'o ̭ poˆ laˇ-awˇ, lawˇ-eu shehˇ-eu jeˬ mˇ-awˬ. 25 Nawˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ ja-eu tsawˇ haˬ nehˬ-ehˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu nymˇ-ahˇ le lu ̭ ngeh, naw nya ̭ yaw kaˬ yaw kawˇ-ehˇ laˆ tsa ̭ geu ̭-awˬ. Yaw kawˇ-ehˇ maˬ laˆ tsaˬ geu ̭ naˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ nawˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu g'aˬ-euˬ la ̭-ahˇ aˬ nehˬ teh ̭-a. Yaˇ k'aˬ daˇ-eu g'aˬ k'aw ̭, nawˬ-ahˇ paˬ kuˆ-ahˇ haw-eu g'aˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ-awˇ, pa ̭ kuˆ-ahˇ bi dawˆ teh ̭-a. 26 Ngaˇ nawˬ-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Doˆ paˬ-ehˇ g'eh-eu pyuˇ tiˬ pehˆ maˬ doˆ jiˇ k'oeˇ keuˆ ni, pa ̭ kuˆ la ̭ k'oeˇ nawˇ ya uˇ teh ̭-a. 27 " 'Aˬ cawˬ-euˬ miˬ zaˬ yo zaˬ-ahˇ maˬ ya bahˬ maˬ ya muˆ-a' lehˇ ehˇ-eu dawˬ naw ma ̭ ya gaˬ g'aˬ-euˬ meh. 28 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ haw-awˇ, yu ̭ ta ̭ jawˇ ta ̭ maw ̭-eu nui ma ahˇ naˇ, nui ma la ̭ k'oeˇ zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ bahˬ-euˬ muˆ-euˬ meh. 29 Nawˬ-euˬ myaˆ nuiˆ aˇ maˇ nuiˆ baˬ da neh nawˇ iˬ baˇ ya mˇ-euˬ ngeuˇ naˇ, myaˆ nuiˆ k'oeˇ nuiˆ k'eu ̭ doˆ-awˇ biˬ dzeh-awˬ. G'awˇ mawˇ mawˇ lah-ehˇ shiˬ buiˇ lah ma-ahˇ bi biˬ ahˇ-eu naˆ maˬ tseˇ, aˇ sehˇ tiˬ sehˇ ya teˬ-iˇ-eu maˬ gaˇ dzehˬ teh ̭-a. 30 Nawˬ-euˬ aˬ la ̭ aˇ maˇ la ̭ baˬ da neh nawˇ iˬ baˇ ya mˇ-euˬ ngeuˇ naˇ, aˬ la ̭ k'oeˇ la ̭ deuˆ tsehˆ-awˇ biˬ dzeh-awˬ. G'awˇ mawˇ mawˇ lah-ehˇ shiˬ buiˇ lah ma-ahˇ bi biˬ ahˇ-eu naˆ maˬ tseˇ, aˇ sehˇ tiˬ sehˇ dahˬ-iˇ-eu maˬ gaˇ dzehˬ teh ̭-a. 31 "haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, miˬ zaˬ k'o ̭ naˇ, k'o ̭-euˬ gaˇ kawˆ yaw duˬ yaw ciˇ baw ni, miˬ zaˬ g'aˬ-ahˇ sahˬ bo ̭ tiˬ dzeh ya bi ̭ meh' lehˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. 32 Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, yawˬ ha-euˬ miˬ zaˬ aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ bahˬ-euˬ muˆ-euˬ maˬ jaˆ gaˇ k'o ̭ dzeh nehˬ-awˇ, miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ yawˬ zahˇ yawˬ iˇ paˇ naˇ, miˬ zaˬ g'aˬ aˬ cawˬ-euˬ yo zaˬ-ahˇ bahˬ ni k'aˬ dzeˇ zaˬ g'aˬ neh jahˇ-euˬ meh. Aˬ cawˬ-euˬ miˬ k'o ̭-ahˇ sheuˬ-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, aˬ cawˬ-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ bahˬ-eu meh. 33 "maˬ mˇ nya-eu jeˬ taˬ kamˬ. Nawˬ neh mˇ ma lehˇ SahˬpaˬMiˬyehˇ-ahˇ kamˬ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ, kamˬ-euˬ lo ̭-ehˇ mˇ byah-awˬ' lehˇ, aˇ hu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ ehˇ nehˬ taˬ-euˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ k'aw ̭, naw ma ̭ ya gaˬ g'aˬ-euˬ meh. 34 Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Kamˬ-eu jeˬ tiˬ paw ̭-iˬ taˬ mˇ. Mˬ-ahˇ g'oe-awˇ neh k'aw ̭ taˬ kamˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ nuiˇ mahˬ meh. 35 Miˇ-ahˇ g'oe-awˇ neh k'aw ̭ taˬ kamˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ aˬ kuiˇ cawˬ taˬ duˬ meh. Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ g'oe-awˇ neh k'aw ̭ taˬ kamˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ-aˬ, huiˬ dui dui-eu Sahˬ paˬ-euˬ meuˬ meh. 36 Nawˬ-euˬ uˬ duˬ-ahˇ g'oe-awˇ neh k'aw ̭ taˬ kamˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, uˬ duˬ tsehˇ kahˇ tiˬ kahˇ pyuˇ laˇ ni maˬ ehˇ, naˆ-iˇ ni maˬ ehˇ, nawˇ jahˇ nya-eu maˬ ngeuˇ-a. 37 Ngeuˇ naˇ 'Ngeuˇ ma', maˬ ngeuˇ naˇ 'Maˬ ngeuˇ' lehˇ teh ̭-ehˇ ehˇ-awˬ. K'oeˇ uˬ ta ̭-ehˇ ngehˬ dzehˬ tmˇ dzehˬ-eu dawˬ deuˬ-aˬ, Haiˬ-eu Neh ̭ sahˬ paˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ neh doˆ le-euˬ dawˬ meh. 38 "nuiˆ-euˬ poeˬ myaˆ nuiˆ, seuˬ-euˬ poeˬ seuˬ' lehˇ ehˇ taˬ-euˬ dawˬ naw ma ̭ ya gaˬ-euˬ meh. 39 Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Aˬ cawˬ yaw doeˇ jahˇ laˇ gaˇ yaw doeˇ taˬ jahˇ k'o ̭ nehˬ. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na nawˬ-euˬ baˬ ba aˇ maˇ paw pyawˬ-ahˇ tehˆ laˇ naˇ, aˇ caˇ pyawˬ paˇ ciˬ daˬ nehˬ-awˬ. 40 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na nawˬ-euˬ pehˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ kahˇ ja za geu ̭ maw ̭ naˇ, la ̭ nyiˇ kahˇ k'aw ̭ lehˆ caw nehˬ-awˬ. 41 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na nawˬ-ahˇ k'aˆ g'aˬ-awˇ, tiˬ laˇ kaˬ gaˇ keuˆ ni bi caw teh le maw ̭ naˇ, nyiˬ laˇ kaˬ gaˇ keuˆ ni caw teh nehˬ-awˬ. 42 Shaˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ bi ̭-awˇ, ngaˬ maw ̭ paˇ maw ̭-eu tsawˇ haˬ-ahˇ ngaˬ nehˬ paˇ nehˬ-awˬ. 43 "ha dawˬ peh jawˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ gaˬ-awˇ, yawˬ ha-ahˇ muiˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ muiˇ-awˬ' lehˇ ehˇ taˬ-euˬ dawˬ naw ma ̭ ya gaˬ-euˬ meh. 44 Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Naw ma ̭-ahˇ muiˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ gaˬ-awˇ, naw ma ̭-ahˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ la ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ-awˬ. 45 K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ naˇ, naw ma ̭-aˬ, mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu naw ma ̭-euˬ Aˬ da-euˬ zaˬ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-aˬ, tsawˇ muiˬ tsawˇ doeˇ maˬ tseˇ ni, dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ aˬ yaw ̭-euˬ nahˇ ma bi doˆ laˇ-awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ hawˇ-eu maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu tsawˇ haˬ maˬ tseˇ paˆ ni, dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ uˬ yehˇ bi yehˇ le-eu meh. 46 Naw ma ̭-ahˇ gaˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ naw ma ̭ gaˬ naˇ, naw ma ̭ aˬ jeˬ aˇ poeˬ paˇ baw ta. Kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ gaˬ-eu maˬ ngeuˇ-a loˇ. 47 Cawˬ yaw g'oeˇ deuˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ naw ma ̭ dawˬ ngehˬ cawˬ naˇ, naw ma ̭ aˬ cawˬ ta ̭-ehˇ yaw muiˬ jeˬ mˇ dzehˬ-euˬ aˬ gaˇ paˇ jaˆ nmˇ. Lawˇ ci ̭ zaˬ deuˬ k'aw ̭ k'oeˇ naˆ ni mˇ byah lu ̭-eu maˬ ngeuˇ-a loˇ. 48 K'oeˇ miˇ neh, mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu naw ma ̭-euˬ Aˬ da byah-eu lo ̭-ehˇ, naw ma ̭ k'aw ̭ bi byah laˇ-awˬ.

Ma ̭tehˬ 6

1 "Uˬ duˬ tahˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭-ahˇ ta ̭ leˇ-eu muiˬ-eu jaˬ-eu gaˇ deuˬ-ahˇ naw ma ̭ mˇ ngeh, aˬ cawˬ mawˇ ni mˇ-eu jeˬ taˬ bi pyeu ̭. K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ naˇ, mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu naw ma ̭-euˬ Aˬda naw ma ̭-ahˇ guiˬ lahˬ maˬ bi ̭-a. 2 "Shaˬ-eu zahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ gam ̭ nehˬ ngeh, aw ̭-a ̭ tahˬ k'oˬ-ahˇ duˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ lo ̭-ehˇ, daˇ heh baw baw-ehˇ gam ̭-eu jeˬ taˬ jahˇ. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, aˬ cawˬ bi ciˬ poeˬ-eu g'aˇ duˬ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, gaˇ ma doe ni maˬ ehˇ, daˇ heh baw-awˇ gam ̭ nehˬ-eu meh. Ngaˇ dawˇ coe ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, yawˬ ha k'aˇ za paˬ-ehˇ g'eh-eu guiˬ lahˬ za g'aˬ jiˇ-euˬ gaˇ duˇ meh. 3 Ehˇ k'aw ̭, shaˬ-eu zahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ nawˇ gam ̭ nehˬ ngeh, aˇ maˇ la ̭ neh mˇ-euˬ jeˬ aˇ caˇ la ̭ maˬ bi siˬ ni jahˇ-awˬ. 4 Nawˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ ngeh, aˬ cawˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ siˬ nya-a. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ zaˬ maˬ mawˇ nya-eu jeˬ-ahˇ mawˇ nya-eu nawˬ-euˬ Aˬda nawˬ-ahˇ guiˬ lahˬ bi ̭ teh ̭-a. 5 "Nawˇ guiˬ lahˬ shaˇ ngeh, aw ̭-a ̭ tahˬ k'oˬ-ahˇ duˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ lo ̭-ehˇ taˬ jahˇ. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, aˬ cawˬ bi haw mawˇ-eu g'aˇ duˬ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ hawˇ-eu gaˇ ma gaˇ tsmˇ doe ni yaw ̭-awˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu meh. Ngaˇ dawˇ coe ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, yawˬ ha k'aˇ za paˬ-ehˇ g'eh-eu guiˬ lahˬ za g'aˬ jiˇ-euˬ gaˇ duˇ meh. 6 Ehˇ k'aw ̭, nawˇ guiˬ lahˬ shaˇ ngeh, kuˆ lawˆ la ̭ k'oeˇ uˇ leˇ-awˇ, laˇ g'oˆ piˬ tehˬ taˬ-awˇ, maˬ mawˇ laˇ-eu nawˬ-euˬ Aˬda-ahˇ shaˇ-awˬ. Tsawˇ haˬ zaˬ maˬ mawˇ-eu jeˬ-ahˇ mawˇ nya-eu nawˬ-euˬ Aˬda nawˬ-ahˇ guiˬ lahˬ bi ̭ la ̭ teh ̭-a. 7 "Naw ma ̭ guiˬ lahˬ shaˇ ngeh, lawˇ ci ̭ zaˬ deuˬ guiˬ lahˬ shaˇ-eu lo ̭-ehˇ, gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu dawˬ g'awˬ mya ni taˬ ngehˬ. Aˬ yaw ̭ ma ̭ guiˬ lahˬ g'awˬ myahˇ ni shaˇ-eu baˬ da neh, Miˬyehˇ-ahˇ gaˬ leˇ teh ̭-a lehˇ noeˬ-eu meh. 8 Aˬ yaw ̭ ma ̭ lo ̭-ehˇ taˬ g'eh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ maˬ shaˇ mi naˆ-ehˇ, k'aˇ loˬ-eu jeˬ naw ma ̭-euˬ Aˬda siˬ nya lu ̭ meh. 9 Naw ma ̭ guiˬ lahˬ shaˇ ngeh, heu lo ̭-ehˇ shaˇ-awˬ. 'Mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu nga ma ̭-euˬ Aˬda-oˇ, Nawˬ-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ yaw zeu baw lu ̭-uˇ. 10 Nawˬ-euˬ miˇ k'ahˬ keuˆ le lu ̭-uˇ. Nawˇ nui k'ahˇ shiˇ-eu jeˬ, mˬ k'oeˇ taˆ mˇ byah-euˬ lo ̭-ehˇ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ mˇ byah lu ̭-uˇ. 11 Iˬ nah loˬ-eu dzaˬ-eu jeˬ, iˬ nah bi ̭ nehˬ la ̭. 12 Aˬ cawˬ mˇ bahˬ la ̭-euˬ jeˬ-ahˇ, nga ma ̭ iˬ baˇ pyehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, nga ma ̭ mˇ bahˬ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ, nawˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ la ̭. 13 Iˬ baˇ muˇ juˇ mehˬ nah, taˬ bi iˇ la ̭, Yaw haiˬ la ̭ k'oeˇ, bi dzeuˇ-iˇ la ̭.' 14 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ cawˬ neh naw ma ̭-ahˇ mˇ bahˬ-euˬ iˬ baˇ-ahˇ naw ma ̭ pyehˬ nehˬ naˇ, naw ma ̭ neh mˇ bahˬ-euˬ iˬ baˇ-ahˇ, mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu naw ma ̭-euˬ Aˬda pyehˬ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 15 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ aˬ cawˬ-ahˇ iˬ baˇ maˬ pyehˬ nehˬ naˇ, mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu naw ma ̭-euˬ Aˬda k'aw ̭, naw ma ̭ neh mˇ bahˬ-euˬ jeˬ-ahˇ iˬ baˇ maˬ pyehˬ nehˬ la ̭-aˇ. 16 "Naw ma ̭ maˬ dzaˬ-eu zahˇ jahˇ ngeh, aˬ cawˬ bi mawˇ-eu g'aˇ duˬ jahˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ lo ̭-ehˇ, myaˆ pyawˬ nyoeˬ k'euˇ ni taˬ g'eh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ dzaˬ ni dzahˬ lu ̭ gaˇ aˬ cawˬ haw siˬ nya ni, myaˆ pyawˬ ciˇ jaw ̭ ni jawˇ-eu meh. Ngaˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, yawˬ ha k'aˇ za paˬ-ehˇ g'eh-eu guiˬ lahˬ za g'aˬ jiˇ-euˬ gaˇ duˇ-eu meh. 17 Naw ma ̭ maˬ dzaˬ-eu zahˇ jahˇ ngeh, myaˆ du ̭ pu ̭ shawˇ-awˇ, uˬ duˬ kaˆ juˇ-awˬ. 18 K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ ngeh, naw ma ̭ maˬ dzaˬ ni dzahˬ lu ̭-eu gaˇ kawˆ, tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ maˬ mawˇ nya k'aw ̭, tsawˇ haˬ zaˬ maˬ mawˇ nya gaˇ jawˇ-eu naw ma ̭-euˬ Aˬda mawˇ teh ̭-a. Tsawˇ haˬ zaˬ maˬ mawˇ nya-eu jeˬ-ahˇ mawˇ lu ̭-eu naw ma ̭-euˬ Aˬda, naw ma ̭-ahˇ guiˬ lahˬ bi ̭ la ̭ teh ̭-a. 19 "Naw ma ̭ yawˬ ha g'aˇ duˬ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ taˬ poˆ uiˬ taˬ. Miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ poˆ uiˬ taˬ naˇ, shmˇ kaw kaw leˇ nya, boeˬ dzaˬ leˇ nya-awˇ, smˇ k'oeˬ k'aw ̭ k'oeˬ nya meh. 20 Ehˇ k'aw ̭, mˬ k'oeˇ taˆ naw ma ̭-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ poˆ uiˬ taˬ-awˬ. K'oeˇ gaˇ-aˬ, shmˇ kaw maˬ kaw leˇ nya, boeˬ maˬ dzaˬ leˇ nya-eu uˬ ta ̭, smˇ k'oeˬ k'aw ̭ maˬ k'oeˬ leˇ nya-a. 21 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ neh pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ k'aˇ poˆ uiˬ taˬ-euˬ tsahˇ-ahˇ, naw ma ̭-euˬ nui ma jaˆ teh ̭-a. 22 "Myaˆ nuiˆ-aˬ g'awˇ mawˇ-euˬ tsiˇ k'mˬ pyeu ̭-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, nawˬ-euˬ myaˆ nuiˆ yaw muiˬ naˇ, nawˬ-euˬ g'awˇ mawˇ mawˇ lah-ehˇ yaw sheh ̭ bya teh ̭-a. 23 Ehˇ k'aw ̭, nawˬ-euˬ myaˆ nuiˆ maˬ muiˬ naˇ, nawˬ-euˬ g'awˇ mawˇ mawˇ lah-ehˇ zahˇ tsui ni jaˆ teh ̭-a. K'oeˇ miˇ neh, nawˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu yaw sheh ̭ k'oeˇ zahˇ tsui ni g'eh naˇ, yaw zahˇ k'oeˇ aˇ naˆ ni doeˇ nmˇ. 24 "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ sahˬ paˬ nyiˬ g'aˬ-euˬ zaˬ k'aˆ maˬ geu ̭ nya-a. Tiˬ g'aˬ-ahˇ bye naˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ gaˬ teh ̭-a. Tiˬ g'aˬ-ahˇ yaw zeu baw naˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ yaw zeu maˬ baw-aˇ. Naw ma ̭-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ zaˬ k'aˆ hawˇ-eu pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ-euˬ zaˬ k'aˆ, nyiˬ jeˬ lu ̭ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ maˬ geu ̭ nya-a. 25 "K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Naw ma ̭ yaw deh ̭ deh ̭ nya ni, aˬ joˆ-ehˇ ya dzaˬ ya dawˇ-eu gaˇ kawˆ hawˇ-eu, naw ma ̭-euˬ g'awˇ mawˇ g'aˇ duˬ aˬ joˆ-ehˇ ya dm ya g'aˬ-eu gaˇ kawˆ k'ahˬ taˬ lahˇ. Yaw deh ̭ deh ̭-eu jeˬ-aˬ, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ naˆ maˬ tseˇ poeˬ-awˇ, g'awˇ mawˇ k'aw ̭, dm g'aˬ dm lmˇ naˆ maˬ tseˇ poeˬ-eu maˬ ngeuˇ-a loˇ. 26 K'oeˇ taˆ paw zaw lu ̭-eu aˇ jiˇ deuˬ-ahˇ haw sheˇ. Aˇ jiˇ k'oeˇ deuˬ cehˇ maˬ ka-a. Cehˇ maˬ yehˬ-a. Cehˇ jiˇ-ahˇ cehˇ maˬ pi ahˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu naw ma ̭-euˬ Aˬda, aˇ jiˇ k'oeˇ deuˬ-ahˇ bi dzaˬ bi dawˇ-eu meh. Aˇ jiˇ k'oeˇ deuˬ naˆ maˬ tseˇ naw ma ̭ poeˬ dzehˬ-eu maˬ ngeuˇ te loˇ. 27 K'ahˬ lahˇ-eu miˇ neh yawˬ ha-euˬ ziˇ tiˬ caˆ bi mahˇ dzehˬ laˇ nya-eu aˬ suˇ g'aˬ jawˇ te. 28 "Aˬ jeˬ miˇ neh dm g'aˬ dm lmˇ gaˇ kawˆ naw ma ̭ k'ahˬ lahˇ te. Bawˇ tsahˬ-ahˇ deh ̭-eu aˇ yehˆ gaˇ kawˆ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yaw ̭ ma ̭ saˬ laˬ maˬ g'awˇ, saˬ nmˇ maˬ za ̭-a. 29 Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ dui dui-eu sahˬ paˬ Sawˇlaˬmoˬ neh dm-euˬ poeˬ dui dui-eu dm g'aˬ dm lmˇ-aˬ, aˇ yehˆ k'oeˇ tiˬ yehˆ naˆ ni k'aw ̭ maˬ haw muiˬ-a. 30 Iˬ nah deh ̭ lu ̭ k'aw ̭, ni shawˬ miˬ dzaˬ-ahˇ bi jehˆ puiˆ jiˇ-eu bawˇ tsahˬ jaˆ guˬ jaˆ gaˆ-ahˇ Miˬyehˇ k'oeˇ naˆ ni bi dm bi g'aˬ-eu ngeuˇ naˇ, naw ma ̭-ahˇ k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ maˬ bi dm maˬ bi g'aˬ-aˇ loˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh jah-eu g'aˬ byehˆ byehˆ te. 31 K'oeˇ miˇ neh, aˬ joˆ-ehˇ ya dzaˬ ya dawˇ-eu gaˇ kawˆ hawˇ-eu, aˬ joˆ-ehˇ ya dm ya g'aˬ-eu gaˇ kawˆ k'ahˬ taˬ lahˇ. 32 Lawˇ ci ̭ zaˬ deuˬ-aˬ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu gaˇ kawˆ teh ̭-ehˇ shaˇ noeˬ lu ̭ meh. K'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ naw ma ̭ loˬ meh lehˇ, mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu naw ma ̭-euˬ Aˬda siˬ nya lu ̭ meh. 33 Miˬyehˇ-euˬ Miˇ k'ahˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ jeˬ huˬ poˆ-awˬ. Nui jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭, aˬ yaw ̭ naw ma ̭-ahˇ bi ̭ lahˬ la ̭ teh ̭-a. 34 K'oeˇ miˇ neh, ni shawˬ g'aˇ duˬ iˬ nah k'ahˬ taˬ lahˇ. Ni shawˬ nah k'ahˬ lahˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ, ni shawˬ nah tiˬ byah tiˬ lo ̭ jaˆ lu ̭ meh. Yawˬ nah na lu ̭, aˬ yaw ̭ ngeh nah k'ahˬ lahˇ-eu jeˬ tiˬ lo ̭ jaˆ meh.

Ma ̭tehˬ 7

1 "Aˬ cawˬ-ahˇ yaw lehˬ taˬ poˆ. Aˬ cawˬ-ahˇ yaw lehˬ maˬ poˆ naˇ, naw ma ̭-ahˇ k'aw ̭ Miˬyehˇ yaw lehˬ maˬ poˆ-aˇ. 2 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ cawˬ-ahˇ naw ma ̭ yaw lehˬ poˆ-eu lo ̭-ehˇ, naw ma ̭-ahˇ k'aw ̭ Miˬyehˇ yaw lehˬ poˆ teh ̭-a. Naw ma ̭ aˬ cawˬ-ahˇ k'aˇ haw doeˇ-euˬ naˆ ni, naw ma ̭-ahˇ Miˬyehˇ haw doeˇ teh ̭-a. 3 Yawˬ ha-euˬ myaˆ nuiˆ-ahˇ tsmˬ-eu diˬ tm-ahˇ maˬ shaˇ sawˇ-ehˇ, yawˬ ha-euˬ mehˇ nmˇ-euˬ myaˆ nuiˆ-ahˇ ahˇ-eu myaˆ paw ̭ paw ̭ zaˬ tiˬ hmˬ-ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh toeˬ ceh te. 4 Yawˬ ha-euˬ myaˆ nuiˆ-ahˇ diˬ tm tsmˬ lu ̭ ngeh, 'Nawˬ-euˬ myaˆ nuiˆ-ahˇ ahˇ-eu myaˆ paw ̭ ngaˇ pehˆ doˆ nehˬ nyaˇ' lehˇ, nawˬ-euˬ mehˇ nmˇ-ahˇ nawˇ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ leˇ coeˇ-eu nya. 5 Aw ̭-a ̭ tahˬ k'oˬ-ahˇ duˇ-eu tsawˇ haˬ -oˇ, nawˬ-euˬ myaˆ nuiˆ-ahˇ tsmˬ-eu diˬ tm jeˬ huˬ ba ̭ doˆ-awˬ. k'oeˇ sawˇ miˇ tsa, nawˬ-euˬ mehˇ nmˇ-euˬ myaˆ nuiˆ-ahˇ ahˇ-eu myaˆ paw ̭ aˬ joˆ-ehˇ pehˆ doˆ paˬ nga lehˇ, nawˬ-ahˇ mawˇ duˬ laˇ teh ̭-a. 6 "Aˬ kuiˬ-ahˇ yaw muiˬ yaw shawˇ jeˬ taˬ bi ̭. Aˬ kuiˬ k'oeˇ naw ma ̭-ahˇ kaw ̭ laˇ teh ̭-a. Aˬ za ̭-ahˇ aˇ caˇ caˇ k'aw ̭ sehˇ taˬ dzeh nehˬ. Aˬ za ̭ k'oeˇ aˇ caˇ caˇ k'aw ̭ sehˇ-ahˇ nawˬ pahˬ teh ̭-a. 7 "Shaˇ-awˬ. Shaˇ naˇ za teh ̭-a. Poˆ-awˬ. Poˆ naˇ mawˇ teh ̭-a. Laˇ g'oˆ-ahˇ k'oˆ-awˬ. K'oˆ naˇ pah nehˬ la ̭ teh ̭-a. 8 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, shaˇ-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ Miˬyehˇ bi ̭ nehˬ teh ̭-a. Poˆ-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ poˆ mawˇ nya ni, Miˬyehˇ caw ba teh ̭-a. Laˇ g'oˆ-ahˇ k'oˆ-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ pah nehˬ teh ̭-a. 9 Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ, yawˬ ha-euˬ aˬ li kaˬ muˇ shaˇ dzaˬ gaˇ, k'aˬ lo g'oˆ nehˬ-eu aˬ da jawˇ meh loˇ. 10 Maˬ ngeuˇ naˇ, yawˬ ha-euˬ aˬ li ngaˬ shaˬ shaˇ dzaˬ gaˇ, aˇ lawˇ nyeh ̭ nehˬ-eu aˬ da jawˇ meh loˇ. 11 Naw ma ̭ iˬ baˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ k'aw ̭, yawˬ ha-euˬ zaˬ-ahˇ yaw muiˬ jeˬ bi ̭ nehˬ-eu k'oeˇ naˆ ni siˬ nya naˇ, mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu naw ma ̭-euˬ Aˬda pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ k'aˇ shaˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, yaw muiˬ jeˬ bi ̭-eu aˇ naˆ ni paˇ siˬ nya dzehˬ nmˇ. 12 "Aˬ cawˬ neh yawˬ ha-ahˇ k'aˇ bi mˇ nehˬ maw ̭-eu lo ̭-ehˇ, aˬ cawˬ-ahˇ mˇ nehˬ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, dawˬ heu dawˬ-aˬ, Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ hawˇ-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ neh mehˬ taˬ tsoˆ taˬ-euˬ dawˬ deuˬ la ̭ k'oeˇ, dawˬ ma yaw dzahˇ pyeu ̭-eu meh. 13 "G'oˆ k'ehˬ yaw su ̭-ahˇ uˇ leˇ-awˬ. Luˬ-iˇ seˇ-iˇ-eu gaˇ ma-euˬ g'oˆ k'ehˬ-aˬ, jeˇ dui dui-awˇ, gaˇ ma saˇ lehˆ ni dahˇ-eu miˇ neh, uˇ leˇ-eu tsawˇ haˬ yaw myaˬ meh. 14 Ehˇ k'aw ̭, dehˬ-eu sa ̭ laˇ gaˇ ma-euˬ g'oˆ k'ehˬ-aˬ, su ̭ dui dui-awˇ, gaˇ ma shaˬ dui dui-eu miˇ neh, gaˇ ma k'oeˇ kahˇ poˆ mawˇ-eu tsawˇ haˬ yaw cuiˆ meh. 15 "Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu jaˬ myaw ̭ deuˬ-ahˇ yahˇ-awˬ. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, la ̭ nyiˇ paw haw ngeh yawˇ zaˬ lo ̭-ehˇ nahˬ jawˆ ni g'eh gaˇ duˇ k'aw ̭, la ̭ k'oeˇ paw haiˬ dui dui-eu k'aˬ yehˇ pyeu ̭-eu meh. 16 Aˬ yaw ̭ ma ̭ mˇ doˆ shaˇ doˆ la ̭ gaˇ haw naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ, naw ma ̭-ahˇ siˬ laˇ teh ̭-a. Aˬ gah baw duˆ-ahˇ aˬ ga ̭ aˇ siˬ pyaˆ haw-euˬ jaˆ ta loˇ. Aˇ da ̭ aˇ bawˬ-ahˇ siˬ guˬ aˇ siˬ pyaˆ haw-euˬ jaˆ ta loˇ. 17 Aˇ bawˇ yaw muiˬ-ahˇ aˇ siˬ yaw muiˬ siˬ le-awˇ, aˇ bawˇ yaw doeˇ-ahˇ aˇ siˬ yaw doeˇ siˬ le-eu meh. 18 Aˇ bawˇ yaw muiˬ-ahˇ aˇ siˬ yaw doeˇ maˬ siˬ le nya-a. K'oeˇ gaˇ duˇ ni, aˇ bawˇ yaw doeˇ-ahˇ aˇ siˬ yaw muiˬ maˬ siˬ le nya-a. 19 Aˇ siˬ yaw muiˬ maˬ k'aˇ siˬ le-eu aˇ bawˇ deuˬ tuˇ dzeh-awˇ, miˬ dzaˬ-ahˇ ba ̭ puiˆ-eu meh. 20 K'oeˇ gaˇ duˇ ni, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu jaˬ myaw ̭ deuˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh mˇ doˆ shaˇ doˆ la ̭-euˬ jeˬ-ahˇ haw-awˇ siˬ laˇ teh ̭-a. 21 "Ngaˬ-ahˇ 'Sahˬ paˬ-oˇ, Sahˬ paˬ-oˇ' lehˇ k'aˇ kuˇ-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭, mˬ taˆ Miˇk'ahˬ-ahˇ ya uˇ leˇ-eu maˬ ngeuˇ-a. Mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu ngaˬ Da nui ma tsaˬ-eu jeˬ mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ teh ̭-ehˇ ya uˇ leˇ-eu meh. 22 Yaˇ k'aˬ daˇ-eu aˇ nah keuˆ le ngeh, 'Sahˬ paˬ-oˇ, Sahˬ paˬ-oˇ, nga ma ̭ nawˬ-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ g'oe-awˇ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ mehˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. Nawˬ-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ neh ̭ teh doˆ-awˇ, zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ k'aw ̭ mˇ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ' lehˇ, tsawˇ haˬ g'awˬ mya g'aˬ ehˇ teh ̭-a. 23 K'oeˇ ngeh, 'Naw ma ̭-ahˇ ngaˇ maˬ siˬ. Miˬyehˇ nui ma maˬ tsaˬ-eu jeˬ mˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, ngaˇ maˬ mawˇ gaˇ iˇ byoˆ-awˬ' lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ nehˬ ma. 24 "Ngaˬ neh mehˬ-euˬ dawˬ-ahˇ ya gaˬ-awˇ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭, k'aˬ lo k'oeˇ taˆ nymˇ tsoˆ-eu noeˬ dahˇ doe-eu tsawˇ haˬ-ahˇ duˇ-eu meh. 25 Uˬ yehˇ yehˇ le-awˇ, iˇ jeuˬ jeuˬ le-eu uˬ ta ̭, jaˬ lehˇ lehˇ ma ciˬ tahˬ ciˬ tuˆ laˇ k'aw ̭, k'aˬ lo k'oeˇ taˆ tsoˆ taˬ-euˬ miˇ neh, nymˇ k'oeˇ nymˇ maˬ coˬ-iˇ-a. 26 Ngaˬ neh mehˬ-euˬ dawˬ-ahˇ ya gaˬ-awˇ maˬ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭, k'aˇ shui ̭ k'oeˇ taˆ nymˇ tsoˆ-eu aˬ dzawˬ aˇ gah-ahˇ duˇ-eu meh. 27 Uˬ yehˇ yehˇ le-awˇ, iˇ jeuˬ jeuˬ le-eu uˬ ta ̭, jaˬ lehˇ lehˇ ma ciˬ tahˬ ciˬ tuˆ laˇ ngeh, nymˇ k'oeˇ nymˇ coˬ dzeh-iˇ-eu meh. Coˬ dzeh-iˇ-eu k'oeˇ-aˬ, coˬ pyaˆ coˬ shaˆ jiˇ-eu meh." 28 Yeˬsuˇ dawˬ k'oeˇ deuˬ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ g'aˬ ngeh, aˬ yaw ̭ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ gaˇ ya gaˬ-euˬ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ deuˬ zahˬ dui dui leˇ-euˬ meh. 29 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ mehˬ-eu tsoˆ-eu k'oeˇ-aˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ gaˇ maˬ duˇ-ehˇ, baoˬ tiˬ byah ni ahˇ-eu la ̭ k'oeˇ mehˬ-eu tsoˆ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh.

Ma ̭tehˬ 8

1 Yeˬsuˇ gawˬ jawˬ k'oeˇ taˆ neh za ̭ ka le ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma caw teh-euˬ meh. 2 K'oeˇ ngeh, coiˬ doi naˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ, pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ dmˬ-awˇ, "Sahˬ paˬ-oˇ, nawˇ mˇ maw ̭ naˇ, ngaˇ muiˬ laˇ shawˇ laˇ ni mˇ nya meh" lehˇ ehˇ-eu meh. 3 Yeˬsuˇ aˬ la ̭ cawˬ ja-awˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ toeˬ ciˆ-awˇ, "Ngaˇ mˇ maw ̭ ma. Muiˬ laˇ shawˇ laˇ-awˬ" lehˇ ehˇ ngeh, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ coiˬ doi naˇ gawˇ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ taˬ tsehˆ leˇ-euˬ meh. 4 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Gaˇ kawˆ heu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ maˬ ja mehˬ ni yahˇ-awˬ. Ehˇ k'aw ̭, piˇ ma jawˇ gaˇ iˇ-awˇ, nawˬ-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ bi pyehˆ tseˇ duˬ-awˬ. K'oeˇ naˇ, nawˬ-euˬ naˇ gawˇ taˬ leˇ-euˬ gaˇ kawˆ aˬ cawˬ bi siˬ duˬ-eu g'aˇ duˬ, Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ lawˇ-eu shehˇ-eu jeˬ mˇ-iˇ-awˬ." 5 Gaˬbeˬneˬoˬ meuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ le-awˇ, meuˬ la ̭ k'oeˇ uˇ leˇ ngeh, Loˇmaˆ yehˇ tiˬ yaˇ g'aˬ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ oe-awˇ, 6 "Sahˬ paˬ-oˇ, ngaˬ-euˬ zaˬ k'aˆ naˇ dui dui-eu miˇ neh, maˬ luˆ maˬ laˆ nya ni iˇ kahˇ la ̭ k'oeˇ yu ̭ lu ̭ meh" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 7 "Ngaˇ oe-awˇ laˆ taˬ nehˬ ma" lehˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. 8 Ehˇ k'aw ̭, yehˇ tiˬ yaˇ g'aˬ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Sahˬ paˬ-oˇ, nawˇ-aˬ, huiˬ dui mahˇ dui dui-eu miˇ neh, ngaˬ-euˬ nymˇ-ahˇ bi uˇ laˇ-eu maˬ geuˇ nya. Nawˬ neh dawˬ tiˬ dawˬ teh ̭-ehˇ ngehˬ ahˇ le ̭-euˬ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ zaˬ k'aˆ taˬ leˇ teh ̭-a. 9 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ k'aw ̭, ngaˇ naˆ maˬ tseˇ huiˬ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ deuˬ-euˬ la ̭ oˆ gaˇ ya mˇ lu ̭-eu lo ̭-ehˇ, ngaˬ-euˬ la ̭ oˆ gaˇ mˇ-eu yehˇ deuˬ k'aw ̭ jawˇ ma. Ngaˬ neh 'Iˇ-awˬ' lehˇ k'aˇ ehˇ nehˬ-euˬ g'aˬ ya iˇ-awˇ, 'Laˇ-awˬ' lehˇ k'aˇ ehˇ nehˬ-euˬ g'aˬ ya laˇ meh. 'Heu jeˬ mˇ sheˇ' lehˇ ngaˬ-euˬ zaˬ k'aˆ-ahˇ ngaˇ k'ehˇ naˇ, ngaˬ neh k'aˇ k'ehˇ-euˬ jeˬ ya mˇ meh." 10 Yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ Yeˬsuˇ ya gaˬ ngeh, zahˬ leˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ la ̭ k'oeˇ k'aw ̭, heu naˆ naˆ-ehˇ jah-eu tsawˇ haˬ ngaˇ maˬ mawˇ haw-aˬ. 11 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Nahˇ ma doˆ k'ehˬ ga k'ehˬ paw jawˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni uiˬ laˇ-awˇ, mˬ taˆ Miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ, Aˬbyaˬhaˬ, Iˇtsaˆ, Yaˬkoˆ aˬ ha ma ̭ nehˬ-ehˇ hawˬ jawˬ jawˬ ta ̭ teh ̭-a. 12 Ehˇ k'aw ̭, miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ-ahˇ ya jawˇ leˇ ma lehˇ noeˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, zahˇ tsui ni g'eh-eu g'oˆ baˬ la ̭ nyiˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ bi biˬ ahˇ teh ̭-a. K'oeˇ gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ ngoeˇ ngoeˇ-ehˇ, shaˬ zahˬ mˇ-eu seuˬ teu ̭ dui dui teh ̭-a." 13 K'oeˇ naˇ, yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ, "G'o ̭-iˇ-awˬ. Nawˬ neh k'aˇ jah-euˬ jeˬ keuˆ le lu ̭-uˇ" lehˇ, Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ jawˇ saˇ doˆ laˇ-euˬ meh. 14 Beˬtuˆluˆ-euˬ nymˇ-ahˇ Yeˬsuˇ iˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ-euˬ aˬ mawˬ zaˬ miˬ zaˬ g'aˬ pyaˬ-awˇ ga lu ̭ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 15 Aˬ yaw ̭-euˬ aˬ la ̭-ahˇ Yeˬsuˇ toeˬ ciˆ ngeh, pyaˬ-eu taˬ leˇ-awˇ, tuˇ laˇ-awˇ, Yeˬsuˇ g'aˇ duˬ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ laˆ dawˆ nehˬ-euˬ meh. 16 K'oeˇ ngeh nah uˬ ci ̭ ci ̭ le ngeh, neh ̭ uˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ sheuˬ la ̭-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ dawˬ teh ̭-ehˇ ngehˬ-awˇ, neh ̭ k'oeˇ deuˬ-ahˇ teh doˆ nehˬ jiˇ-euˬ meh. Naˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ laˆ taˬ nehˬ-euˬ meh. 17 Aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ-aˬ, "Aˬ dui jawˇ saˇ maˬ doˆ-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ yuˇ dzeh-awˇ, aˬ dui-euˬ naˇ gawˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ pi dzeh-euˬ meh" lehˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu Iˇsaˬyaˇ neh ehˇ taˬ-euˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ bi byah laˇ-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu meh. 18 Yeˬsuˇ jawˇ-eu tiˬ jawˬ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma uiˬ laˇ taˬ-eu gaˇ Yeˬsuˇ ya mawˇ ngeh, "Lah-euˬ nui baˬ paw tsehˆ-iˇ kaˇ-euˇ" lehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 19 K'oeˇ ngeh, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ oe-awˇ, "Saˬ laˬ-oˇ, nawˇ k'aˇ iˇ gaˇ ngaˇ caw teh le ma" lehˇ ehˇ-eu meh. 20 Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Byaˬ hiˇ-aˬ bahˬ baw meh. Aˇ jiˇ k'aw ̭ bahˬ baw meh. Ehˇ k'aw ̭, Tsawˇ haˬ-euˬ Zaˬmaˇ a -aˬ, uˬ duˬ ba ̭ daˇ-awˇ naˬ k'aˇ tiˬ gaˇ-iˬ maˬ za-a." 21 Yeˬsuˇ-euˬ zaˬ lahˇ tiˬ g'aˬ paˇ ehˇ-eu, "Sahˬ paˬ-oˇ, ngaˬ da shiˇ-euˬ jeˬ huˬ bi ba ̭ pahˬ-iˇ la ̭-awˬ." 22 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh laˇ-awˬ. Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ shiˇ-euˬ deuˬ neh bi ba ̭ pahˬ lu ̭-uˇ." 23 Yeˬsuˇ lawˬ-ahˇ dziˬ leˇ-awˇ iˇ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ lawˬ dziˬ-awˇ iˇ g'eh-euˬ meh. 24 K'oeˇ ngeh, lah k'oeˇ taˆ jaˬ lehˇ lehˇ ma baw laˇ-awˇ, iˇ luˆ dzeh dui dui-eu miˇ neh, lawˬ ga nui ̭-iˇ paˬ-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ yu ̭ k'aˆ taˬ-euˬ meh. 25 Zaˬ lahˇ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ laˆ noeˬ-awˇ ehˇ-eu, "Sahˬ paˬ-oˇ, nga ma ̭-ahˇ ka k'o ̭ nehˬ la ̭-awˬ. Ga nui ̭ seh ̭ jiˇ shaw-iˬ miˇ-a." 26 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Jah-eu g'aˬ baˬ dui dui-eu tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, Aˬ jeˬ miˇ neh teu naˆ naˆ-ehˇ guˆ te." K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ tuˇ-awˇ, jaˬ lehˇ hawˇ-eu lah-ahˇ dehˬ ngeh, ciˬ cuˇ ni pyeu ̭-iˇ-euˬ meh. 27 Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ zahˬ dui dui leˇ-awˇ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ teu g'aˬ aˬ joˆ-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ nga. Jaˬ lehˇ hawˇ-eu iˇ cu ̭-ahˇ keuˆ ni aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ-eu nga." 28 Lah k'oeˇ paw baˬ-ahˇ jaˆ-eu Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ Yeˬsuˇ iˇ keuˆ ngeh, neh ̭ uˇ-eu tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ lmˬ bymˇ lo k'ahˬ-ahˇ neh doˇ le-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ tahˬ puˬ le-euˬ meh. Tsawˇ haˬ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ k'aˬ-eu miˇ neh, gaˇ ma k'oeˇ kahˇ-ahˇ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ cah tsehˆ peuˬ-a. 29 Aˬ yaw ̭ nya ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ ya mawˇ-eu nehˬ-ehˇ, "Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ-oˇ, nawˇ nga nya ̭-ahˇ a jeˬ ta ̭ te. Aˇ yamˬ maˬ keuˆ laˇ mi naˆ-ehˇ nga nya ̭-ahˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ le-eu lehˇ oe teˬ loˇ" lehˇ, guˇ guˇ-ehˇ ehˇ-eu meh. 30 Aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ gaˇ neh yaw k'aˆ-ehˇ maˬ kaˬ gaˇ, aˬ za ̭ tiˬ ma ̭ gaˆ dzaˬ lu ̭-eu meh. 31 "Nawˇ nga ma ̭-ahˇ teh dzeh ma lehˇ ngeuˇ naˇ, aˬ za ̭ k'oeˇ ma ̭ la ̭ k'oeˇ bi uˇ-iˇ la ̭" lehˇ, neh ̭ k'oeˇ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ shaˇ-eu meh. 32 "Doˆ-iˇ-awˬ" lehˇ, neh ̭ k'oeˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ dawˬ bi ̭ ngeh, neh ̭ k'oeˇ deuˬ doˆ-iˇ-awˇ, aˬ za ̭ k'oeˇ ma ̭ la ̭ k'oeˇ uˇ-iˇ-euˬ meh. Aˬ za ̭ k'oeˇ ma ̭ ma ̭ lah-ehˇ, baˬ g'a yaw shaˬ paw coeˬ ka g'eh-awˇ, lah-ahˇ ga pu ̭ seh ̭ jiˇ-euˬ meh. 33 Aˬ za ̭ bo lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ meuˬ-ahˇ cehˆ coeˬ coeˬ k'o ̭ g'eh-awˇ, k'aˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ yawˬ jeˬ naˬ lu ̭ hawˇ-eu, neh ̭ uˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ nehˬ-euˬ gaˇ kawˆ deuˬ dzawˇ mehˬ nehˬ leˇ-euˬ meh. 34 K'oeˇ ngeh meuˬ la ̭ k'oeˇ k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ doˆ le-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya mawˇ ngeh, "Nga ma ̭-eu miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ neh doˆ-iˇ nehˬ la ̭" lehˇ shaˇ-euˬ meh.

Ma ̭tehˬ 9

1 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ lawˬ k'oeˇ laˇ-ahˇ paˇ dziˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ jawˇ-eu meuˬ-ahˇ g'o ̭ tsehˆ-iˇ-euˬ meh. 2 K'oeˇ ngeh, maˬ luˆ nya-ehˇ yu ̭ zaˇ k'oeˇ taˆ bi yu ̭ taˬ-euˬ kuiˇ shiˇ la ̭ shiˇ shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ ba ̭ ha le-euˬ meh. Ba ̭ ha le-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-euˬ jah-eu nui ma-ahˇ Yeˬsuˇ ya mawˇ ngeh, kuiˇ shiˇ la ̭ shiˇ shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ, "Aˬ li-oˇ, tiˬjeˬ-iˬ taˬ noeˬ shaˬ. Nawˬ-euˬ iˬ baˇ-ahˇ Miˬyehˇ pyehˬ nehˬ g'aˬ-euˬ meh lehˇ ngaˇ ehˇ-eu ma" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 3 K'oeˇ ngeh, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ myahˇ ahˬ dzaˬ-eu ngaˇ" lehˇ, nui ma la ̭ k'oeˇ noeˬ k'oeˬ-euˬ meh. 4 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ noeˬ lu ̭-eu jeˬ-ahˇ Yeˬsuˇ siˬ nya-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Aˬ jeˬ miˇ neh naw ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ maˬ muiˬ-eu jeˬ shaˇ noeˬ lu ̭ te. 5 'Nawˬ-euˬ iˬ baˇ-ahˇ Miˬyehˇ pyehˬ nehˬ g'aˬ-euˬ meh' lehˇ ehˇ-eu hawˇ-eu, 'Tuˇ laˇ-awˇ, gaˇ ma cah-awˬ' lehˇ ehˇ-eu dawˬ heu nyiˬ dawˬ aˬ geu dawˬ awˬ dzehˬ ta. 6 Tsawˇ haˬ-euˬ Zaˬmaˇ -aˬ, miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ nya-eu baoˬ ahˇ-eu gaˇ kawˆ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ bi mawˇ duˬ nyaˇ." K'oeˇ naˇ, kuiˇ shiˇ la ̭ shiˇ shiˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Tuˇ-awˇ, nawˬ-euˬ yu ̭ zaˇ ba ̭-awˇ g'o ̭-iˇ-awˬ." 7 K'oeˇ ngeh, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ tuˇ laˇ-awˇ, g'o ̭-iˇ-euˬ meh. 8 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ deuˬ k'oeˇ gaˇ ya mawˇ ngeh, guˆ-iˇ-awˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ k'oeˇ naˆ ni g'eh-eu baoˬ bi ̭-euˬ Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-euˬ meh. 9 Jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ neh Yeˬsuˇ luˆ-iˇ-awˇ mehˬ hu paw iˇ lu ̭ ngeh, kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu Ma ̭tehˬ lehˇ myahˇ-euˬ g'aˬ, kawˬ ta ̭-eu nymˇ-ahˇ nuiˇ lu ̭ gaˇ aˬ yaw ̭ ya mawˇ-euˬ meh. "Ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh laˇ-awˇ ngaˬ-euˬ zaˬ lahˇ geu ̭ laˇ-awˬ" lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ ngeh, Ma ̭tehˬ tsawˬ tuˇ laˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ nah caw teh g'eh-euˬ meh. 10 Yeˬsuˇ iˇ kahˇ la ̭ k'oeˇ hawˬ jeh-ahˇ hawˬ jawˬ jawˬ leˇ ngeh, kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu iˬ baˇ zaˬ g'awˬ mya ni laˇ-awˇ, Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ nehˬ-ehˇ hawˬ jawˬ jawˬ-euˬ meh. 11 Paˬliˬsehˇ deuˬ k'oeˇ gaˇ ya mawˇ ngeh Yeˬsuˇ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭-euˬ saˬ laˬ aˬ jeˬ miˇ neh k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ dzaˬ ta ̭ dawˇ ta ̭ ta." 12 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ Yeˬsuˇ ya gaˬ ngeh, heu lo ̭-ehˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. "Jawˇ saˇ doˆ lu ̭-eu deuˬ naˇ gawˇ laˆ saˆ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ maˬ loˬ-a. Jawˇ saˇ maˬ doˆ-eu deuˬ teh ̭-ehˇ naˇ gawˇ laˆ saˆ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ loˬ-eu meh. 13 'Lawˇ-eu shehˇ-eu jeˬ-ahˇ ngaˇ geu ̭ maw ̭-eu maˬ ngeuˇ. G'awˬ shaˬ gaˬ nya-eu jeˬ-ahˇ ngaˇ geu ̭ maw ̭-eu ma' lehˇ, Miˬyehˇ neh ehˇ-euˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ-euˬ dawˬ tsui ̭ naw ma ̭ dzaw duˬ-iˇ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ kuˇ-eu lehˇ ngaˇ oe-euˬ maˬ ngeuˇ. Iˬ baˇ zaˬ deuˬ-ahˇ kuˇ-eu lehˇ ngaˇ oe-euˬ ma." 14 K'oeˇ naˇ, Iˇcu ̭shawˇ-eu Yoˇhaˬ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Nga ma ̭ hawˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ-aˬ, tiˬ k'ehˬ maˬ taˬ ni maˬ dzaˬ-eu zahˇ jahˇ lu ̭ ma. Nawˬ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ jahˇ ta." 15 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Oeˇ mˇ baˇ gaˇ laˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ, miˬ zaˬ sheuˬ daˆ-eu g'aˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ k'aˇ jawˇ k'oeˇ keuˆ ni noeˬ shaˬ teh ̭-a loˇ. Miˬ zaˬ sheuˬ daˆ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ maˬ ya jawˇ ni bi sheuˬ byoˆ g'eh-eu tiˬ nah keuˆ le teh ̭-a. K'oeˇ ngeh jawˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ dzaˬ-eu zahˇ jahˇ teh ̭-a. 16 "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ mehˬ tsoeˬ yaw cehˇ-ahˇ saˬ paˇ yaw shui ̭ neh pehˇ tsahˇ maˬ do ̭-aˇ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ do ̭ naˇ, pehˇ tsahˇ yaw shui ̭ k'oeˇ, mehˬ tsoeˬ yaw cehˇ k'oeˇ kahˇ-ahˇ yaw beh naˆ maˬ tseˇ paˇ bi pyaˬ-iˇ teh ̭-a. 17 K'oeˇ gaˇ duˇ ni, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ shehˆ ahˇ-eu shaˬ k'oˆ iˇ puˬ yaw oeˇ-ahˇ, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ yaw shui ̭ maˬ shehˆ ahˇ-aˇ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ naˇ, shaˬ k'oˆ iˇ puˬ k'oeˇ puˬ peh ̭-iˇ-awˇ, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ yoeˇ k'aˇ-eu miˇ neh, shaˬ k'oˆ iˇ puˬ k'oeˇ cawˆ-iˇ jiˇ teh ̭-a. Aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ yaw shui ̭-ahˇ shaˬ k'oˆ iˇ puˬ yaw shui ̭ la ̭ k'oeˇ ya shehˆ ahˇ-eu meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ naˇ, nyiˬ jeˬ lu ̭ maˬ cawˆ-iˇ ni ya geu ̭-eu meh." 18 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ lu ̭ ngeh, yaw huiˬ yaw mahˇ tiˬ g'aˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ oe-euˬ meh. Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ shi aˬ yaw ̭ ga byaˆ-awˇ, "Ngaˬ buˇ uˬ soe shiˇ tsehˆ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, nawˇ oe-awˇ aˬ la ̭ tiˬ poˆ ba ̭ daˆ nehˬ la ̭ naˇ, aˬ yaw ̭ paˇ deh ̭ poˆ laˇ teh ̭-a" lehˇ ehˇ-eu meh. 19 Yeˬsuˇ tuˇ laˇ-awˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ mehˬ nah caw teh g'eh-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ iˇ-euˬ meh. 20 K'oeˇ ngeh, tseˇ nyi ̭ k'o ̭ keuˆ ni shiˬ doˆ-eu naˇ gawˇ-ahˇ maˬ tsehˆ leˇ ni ya daˬ lu ̭-eu zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ, Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ nah miˇ ni caw teh le-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ pehˇ k'ahˬ pehˇ dahˬ-ahˇ toeˬ ciˆ-euˬ meh. 21 "Aˬ yaw ̭-euˬ pehˇ k'ahˬ pehˇ dahˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ ya toeˬ ciˆ-euˬ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ naˇ gawˇ taˬ leˇ ma" lehˇ, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ nui ma la ̭ k'oeˇ yawˬ haˇ yawˬ ha ehˇ-eu meh. 22 Yeˬsuˇ nahˇ g'o ̭ g'o ̭ haw ngeh, aˬ yaw ̭-ahˇ mawˇ-awˇ, "Aˬ buˇ-oˇ, tiˬ jeˬ-iˬ taˬ noeˬ shaˬ. Nawˬ-euˬ jah-eu nui ma neh nawˬ-ahˇ bi taˬ leˇ-euˬ meh" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ-eu maˬ dah ni, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ naˇ gawˇ taˬ tsehˆ leˇ-euˬ meh. 23 Yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ-euˬ nymˇ-ahˇ Yeˬsuˇ le keuˆ ngeh, tsawˇ shiˇ bawˬ law baw-eu deuˬ k'aw ̭ k'oeˇ gaˇ jawˇ-awˇ, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni law ̭ g'a lu ̭ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 24 "Yawˬ g'aˬ na lu ̭ doˆ-iˇ jiˇ-awˬ. Aˬ buˇ heu g'aˬ shiˇ-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Yu ̭ k'aˆ lu ̭-eu teh ̭ meh" lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ uiˇ-eu meh. 25 Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ la ̭ nyiˇ bi doˆ-iˇ jiˇ ngeh jawˇ, aˬ buˇ k'oeˇ g'aˬ-euˬ kuˆ lawˆ-ahˇ aˬ yaw ̭ uˇ leˇ-awˇ, aˬ la ̭-ahˇ nyeh ̭ tehˬ nehˬ ngeh, aˬ buˇ k'oeˇ g'aˬ tuˇ laˇ-euˬ meh. 26 Gaˇ kawˆ k'oeˇ miˇ k'ahˬ k'oeˇ coeˇ coeˇ lah-ehˇ gaˬ doe-iˇ-euˬ meh. 27 Jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ neh Yeˬsuˇ luˆ-iˇ-awˇ, mehˬ hu paw iˇ lu ̭ ngeh, myaˆ beh ̭ nyiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh g'eh-awˇ, "Daˬbiˇ-euˬ Zaˬmaˇ-oˇ, nga nya ̭-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ la ̭-awˬ" lehˇ guˇ-eu meh. 28 Yeˬsuˇ iˇ kahˇ la ̭ k'oeˇ uˇ leˇ ngeh, myaˆ beh ̭ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-euˬ meh. "Naw nya ̭-ahˇ ngaˇ laˆ taˬ nehˬ nya meh lehˇ naw nya ̭ jah ma loˇ" lehˇ Yeˬsuˇ naˇ haˬ ngeh, "Sahˬ paˬ-oˇ, nga nya ̭ jah ma" lehˇ ehˇ-eu meh. 29 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭-euˬ myaˆ nuiˆ-ahˇ Yeˬsuˇ toeˬ ciˆ-awˇ, "Naw nya ̭ jah-eu lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ lu ̭-uˇ" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 30 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ nya ̭ myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˬ neh naw nya ̭-ahˇ myaˆ nuiˆ bi mawˇ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ heu, aˬ cawˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ maˬ bi siˬ ni yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ yahˇ-awˬ." 31 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ nya ̭ g'o ̭-iˇ-awˇ, Yeˬsuˇ neh mˇ-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ miˇ k'ahˬ k'oeˇ coeˇ coeˇ lah ni ja byah jiˇ-euˬ meh. 32 Myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ-euˬ myaˆ beh ̭ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ g'o ̭ dzeuˇ-euˬ nehˬ-ehˇ, neh ̭ uˇ-eu miˇ neh dawˬ maˬ ngehˬ nya-eu aˬ dzawˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ, Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ sheuˬ la ̭-euˬ meh. 33 Ehˇ k'aw ̭, neh ̭ teh doˆ nehˬ-euˬ nehˬ-ehˇ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ dawˬ ngehˬ nya laˇ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ zahˬ leˇ-awˇ, "Iˇsaˬleˬlaˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ mˇ-eu jeˬ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ mawˇ haw-aˬ" lehˇ ehˇ-eu meh. 34 Ehˇ k'aw ̭, Paˬliˬsehˇ deuˬ ehˇ-eu, "Neh ̭ Sahˬpaˬ-euˬ baoˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ g'oe-awˇ neh ̭ teh doˆ-eu ngaˇ." 35 Meuˬ doe ni, pu doe ni Yeˬsuˇ iˇ-awˇ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ dawˬ mehˬ dawˬ tsoˆ tsoˆ-euˬ meh. Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ gaˇ kawˆ laˬ k'aˬ cehˇ-eu guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-awˇ, naˇ gawˇ yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ laˆ taˬ nehˬ-euˬ meh. 36 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ya mawˇ ngeh, g'awˬ shaˬ haw gaˬ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, yawˇ bo-eu yaw sahˇ maˬ baw-eu yawˇ deuˬ lo ̭-ehˇ, guˆ-awˇ g'aˬ baˬ lu ̭-eu meh. 37 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Cehˇ myah laˇ taˬ-euˬ g'awˬ mya ni jaˆ k'aw ̭, yehˬ-eu tsawˇ haˬ ui cuiˆ teh ̭ meh. 38 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭-euˬ cehˇ yehˬ duˬ-ahˇ cehˇ yehˬ zaˬ deuˬ g'awˬ mya ni bi oe-eu g'aˇ duˬ, Yaw sahˇ g'aˬ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ-awˬ."

Ma ̭tehˬ 10

1 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ-ahˇ kuˇ uiˬ-awˇ, neh ̭ yaw jaw ̭ deuˬ-ahˇ teh doˆ-eu baoˬ hawˇ-eu, naˇ gawˇ yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ laˆ taˬ nya-eu baoˬ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. 2 G'aˬ k'ehˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ-euˬ tsawˇ myahˇ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ meh. Beˬtuˆluˆ lehˇ kuˇ-eu Siˇmoˬ hawˇ-eu Aˬdehˬlehˬ aˬ nya ̭ mehˇ nmˇ, Zeˬbeˬdehˇ-euˬ aˬ li Yaˬkoˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ aˬ nya ̭ mehˇ nmˇ, 3 Piˇluˇpuˆ hawˇ-eu Baˬtawˇlaˬmehˇ, Toˇmaˆ hawˇ-eu kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu Ma ̭tehˬ, Aˬlaˬpehˇ-euˬ aˬ li Yaˬkoˆ hawˇ-eu Taˬdehˇ, 4 Kaˬnaˬniˇ aˇ muˇ -ahˇ ta ̭-eu Siˇmoˬ hawˇ-eu, aˇ nah Yeˬsuˇ-ahˇ ahˬ dzaˬ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu YuˇdaˆIˇsaˬgaˬliˬoˆ heu deuˬ meh. 5 G'aˬ k'ehˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ dawˬ bi ̭-awˇ k'ehˇ g'eh-euˬ meh. "Yuˇdaˆ tsawˇ jeuˬ maˬ ngeuˇ-eu aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ jawˇ gaˇ naw ma ̭ taˬ iˇ. Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ-euˬ meuˬ deuˬ-ahˇ k'aw ̭ taˬ iˇ. 6 Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ la ̭ k'oeˇ, byoˆ-iˇ taˬ-euˬ yawˇ deuˬ-ahˇ duˇ-eu deuˬ jawˇ gaˇ naw ma ̭ iˇ-awˬ. 7 Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ keuˆ le shaw-iˬ-eu gaˇ kawˆ dawˬ mehˬ mehˬ-iˇ-awˬ. 8 Naˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ laˆ taˬ nehˬ-awˇ, shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ laˆ deh ̭ nehˬ-awˬ. Coiˬ doi naˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ bi shawˇ laˇ-awˇ, neh ̭ uˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ neh ̭ teh doˆ nehˬ-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ nya-eu baoˬ naw ma ̭ aˇ poeˬ maˬ bi ̭ ni za-euˬ lo ̭-ehˇ, aˇ poeˬ maˬ yuˇ ni yaw ̭ ngeh ̭-ehˇ caw ba nehˬ-awˬ. 9 Shuiˇ maˇ byaˆ, pyuˇ maˇ byaˆ, guiˬ shuiˇ maˇ byaˆ deuˬ, naw ma ̭-euˬ jo ̭ pa ̭-ahˇ dawˆ ahˇ-awˇ yuˇ g'eh-eu maˬ loˬ-a. 10 Pehˇ tahˬ maˬ ehˇ, pehˇ k'ahˬ hawˇ-eu sehˬ nawˆ aˇ dzehˬ maˬ ehˇ, gawˬ yoeˬ maˬ ehˇ, yuˇ g'eh-eu maˬ loˬ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, gaˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, yawˬ ha k'aˇ loˬ-eu jeˬ za geuˇ-eu meh. 11 "Naw ma ̭ meuˬ tiˬ meuˬ na-ahˇ iˇ keuˆ ngeh maˬ ehˇ, pu tiˬ pu na-ahˇ iˇ keuˆ ngeh maˬ ehˇ, naw ma ̭-ahˇ ha geu ̭ maw ̭-eu tsawˇ haˬ poˆ mawˇ-awˇ, k'oeˇ gaˇ k'aˇ jawˇ k'oeˇ keuˆ ni, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ nymˇ-ahˇ jawˇ-awˬ. 12 Nymˇ tiˬ nymˇ-ahˇ naw ma ̭ uˇ leˇ ngeh, 'Nui saˇ o ̭ lu ̭-uˇ' lehˇ dawˬ cawˬ puˬ nehˬ-awˬ. 13 Nymˇ k'oeˇ nymˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu nymˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ naw ma ̭-ahˇ ha geu ̭ nehˬ la ̭ naˇ, naw ma ̭ neh dawˬ cawˬ puˬ nehˬ-euˬ nui saˇ o ̭-eu jeˬ, k'oeˇ gaˇ jaˆ ya ̭ lu ̭-uˇ. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ naw ma ̭-ahˇ maˬ ha geu ̭ nehˬ la ̭ naˇ, naw ma ̭ neh dawˬ cawˬ puˬ nehˬ-euˬ nui saˇ o ̭-eu jeˬ, naw ma ̭-ahˇ paˇ g'o ̭ k'o ̭ le lu ̭-uˇ. 14 Nymˇ k'oeˇ nymˇ-euˬ nymˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ maˬ ehˇ, meuˬ k'oeˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ maˬ ehˇ, tiˬ g'aˬ-iˬ naw ma ̭-ahˇ maˬ ha geu ̭ nehˬ la ̭-ehˇ, naw ma ̭ dawˬ mehˬ mehˬ gaˇ maˬ naˇ haˬ nehˬ la ̭ naˇ, k'oeˇ gaˇ neh doˆ-iˇ ngeh, aˬ kuiˇ pehˬ zaˬ-ahˇ leh ̭-eu k'aˬ lehˇ sawˆ k'aˇ nehˬ ya ̭-awˬ. 15 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Yaˇ k'aˬ daˇ-eu aˇ nah keuˆ le ngeh, Sawˇdoˬ meuˬ hawˇ-eu Gawˇmawˇlaˆ meuˬ -ahˇ k'ehˬ nehˬ-euˬ naˆ maˬ tseˇ, meuˬ k'oeˇ meuˬ-ahˇ Miˬyehˇ k'ehˬ nehˬ teh ̭-a." 16 "Naˇ haˬ sheˇ. K'aˬ yehˇ yehˇ ma ̭ jawˇ gaˇ yawˇ-ahˇ pyehˬ uˇ g'eh-eu lo ̭-ehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ pyehˬ g'eh-eu ma. Aˇ lawˇ lo ̭-ehˇ yaw gahˇ gahˇ-ehˇ deh ̭-awˇ, k'aˬ k'oeˬ lo ̭-ehˇ aˬ cawˬ-ahˇ maˬ coeˬ maˬ ciˆ ni yahˇ yahˇ-ehˇ jawˇ-awˬ. 17 Yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ yahˇ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭-ahˇ pa ̭-awˇ, yaˇ k'aˬ daˇ-eu nymˇ-ahˇ tsahˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ jawˇ teh ̭-a. Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ yahˬ caˆ neh jui ̭ teh ̭-a. 18 Naw ma ̭ ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh-eu baˬ da neh, aˬ cawˬ naw ma ̭-ahˇ pa ̭-awˇ, uˆ lahˇ-eu sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ jawˇ gaˇ g'eu g'eh teh ̭-a. K'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-eu la ̭ k'oeˇ, sahˬ paˬ sahˬ ma k'oeˇ deuˬ hawˇ-eu, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-ahˇ naw ma ̭ laˬ k'aˬ cehˇ-eu guiˬ lahˬ dawˬ ya mehˬ teh ̭-a. 19 Aˬ cawˬ naw ma ̭-ahˇ yaˇ k'aˬ bi daˇ-eu lehˇ a nehˬ ngeh, naw ma ̭ dawˬ aˬ geu dawˬ ya ngehˬ-awˇ, aˬ joˆ-ehˇ ya ehˇ nehˬ-eu gaˇ kawˆ k'ahˬ taˬ lahˇ. Aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh, naw ma ̭ ya ngehˬ-eu dawˬ deuˬ, naw ma ̭-ahˇ bi ̭ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 20 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ ya ngehˬ ya tmˇ-eu dawˬ deuˬ-aˬ, naw ma ̭-euˬ dawˬ maˬ ngeuˇ-a. Naw ma ̭-euˬ Aˬda neh k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ Yaw sahˇ Miˬyehˇ naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ jawˇ-awˇ ngehˬ-eu dawˬ pyeu ̭-eu meh. 21 "Mehˇ nmˇ yaw kaˬ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ bi shiˇ ni ahˬ dzaˬ-awˇ, aˬ da deuˬ k'aw ̭ zaˬ deuˬ-ahˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ nehˬ-eu jeˬ keuˆ le teh ̭-a. Zaˬ deuˬ yawˬ ha-euˬ aˬ da aˬ ma bi shiˇ-eu jeˬ toˆ teh ̭-a. 22 Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ g'oe-eu baˬ da neh, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ naw ma ̭-ahˇ muiˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, aˇ saˬ saˬ ngeh keuˆ ni zi ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ka k'o ̭-eu jeˬ za teh ̭-a. 23 Meuˬ tiˬ meuˬ la ̭ k'oeˇ, aˬ caw naw ma ̭-ahˇ k'ehˬ laˇ naˇ, yawˬ meuˬ yawˬ-ahˇ cehˆ-awˬ. Iˇsaˬleˬlaˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ jaˆ-eu meuˬ yawˬ meuˬ na lu ̭-ahˇ naw ma ̭ gaˇ maˬ mˇ jiˇ mi naˆ-ehˇ, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ oe keuˆ teh ̭-a lehˇ, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma. 24 "Mehˬ-eu saˬ laˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu g'aˬ zaˬ g'aˬ k'ehˇ maˬ jawˇ-a. Baw leˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu zaˬ k'aˆ k'aw ̭ maˬ jawˇ-a. 25 K'oeˇ miˇ neh, g'aˬ k'ehˇ g'aˬ yawˬ ha-euˬ saˬ laˬ hui ni huiˬ keuˆ leˇ nya naˇ, nui k'ahˇ shiˇ-eu tsaˬ-awˇ, zaˬ k'aˆ g'aˬ yawˬ ha-euˬ baw leˬ hui ni huiˬ keuˆ leˇ nya naˇ, nui k'ahˇ shiˇ-eu tsaˬ teh ̭-a. Nymˇ sahˇ aˬ da g'aˬ-ahˇ Beˬlaˇzeˬbuˇlaˆ lehˇ kuˇ naˇ, nymˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ-ahˇ k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ doeˇ-eu tsawˇ myahˇ kuˇ-eu tsaˬ teh ̭-a. 26 "K'oeˇ miˇ neh, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ taˬ guˆ. Nymˬ-mˇ k'aˇ dehˬ kaˬ taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ pah dzeh-awˇ, k'aˇ za ̭ taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ siˬ duˬ laˇ teh ̭-a. 27 Ngaˬ neh naw ma ̭-ahˇ zahˇ tsui ni g'eh gaˇ ehˇ nehˬ-euˬ dawˬ heu deuˬ, nah g'ahˇ paw bya cehˆ ni g'eh gaˇ naw ma ̭ paˇ ya ehˇ poˆ-awˇ, ngaˬ neh naw ma ̭-ahˇ k'oeˬ saˆ nehˬ-euˬ dawˬ heu deuˬ, naw ma ̭ nymˇ mˬ k'oeˇ taˆ daˆ leˇ-awˇ ya guˇ gaˬ teh ̭-a. 28 G'awˇ mawˇ-ahˇ seh ̭ nya k'aw ̭, sa ̭ laˇ-ahˇ maˬ seh ̭ nya-eu tsawˇ haˬ-ahˇ taˬ guˆ. Ehˇ k'aw ̭, g'awˇ mawˇ hawˇ-eu sa ̭ laˇ heu nyiˬ jeˬ lu ̭-ahˇ, shiˬ buiˇ lah ma la ̭ k'oeˇ laˆ cawˆ nya-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-ahˇ guˆ-awˬ. 29 Jaˆ tseuˆ nyiˬ mawˇ-euˬ pehˆ saˬ tiˬ pehˆ ta ̭-ehˇ maˬ poeˬ k'aw ̭, naw ma ̭-euˬ Aˬda pyeu ̭-eu Miˬyehˇ nui ma maˬ tsaˬ naˇ, jaˇ tseuˆ k'oeˇ tiˬ mawˇ-iˬ miˇ tsa ga le-awˇ shiˇ gaˇ maˬ keuˆ-a. 30 Naw ma ̭-euˬ uˬ duˬ tsehˇ kahˇ-ahˇ keuˆ ni aˬ yaw ̭ gui duˬ taˬ jiˇ-euˬ meh. 31 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ taˬ guˆ. Myaˬ dui dui-eu jaˇ tseuˆ baˬ ma ̭ naˆ maˬ tseˇ, Miˬyehˇ mehˬ shi naw ma ̭ poeˬ dzehˬ-eu meh. 32 "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na ngaˬ-ahˇ ha geu ̭-eu ma lehˇ tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ-euˬ mehˬ shi ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ngaˬ-ahˇ ha geu ̭-euˬ meh lehˇ, mˬ k'oeˇ taˆ ngaˬ Da-euˬ mehˬ shi ngaˇ ehˇ ma. 33 Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na ngaˬ-ahˇ maˬ ha geu ̭ lehˇ tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ mehˬ shi ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ngaˬ-ahˇ maˬ ha geu ̭-aˬ lehˇ, mˬ k'oeˇ taˆ ngaˬ Da-euˬ mehˬ shi ngaˇ ehˇ ma. 34 "Miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ nui saˇ o ̭-eu jeˬ hehˇ le ̭-eu g'aˇ duˬ ngaˇ oe-euˬ meh lehˇ taˬ noeˬ. Nui saˇ o ̭-eu jeˬ hehˇ le ̭-eu lehˇ oe-euˬ maˬ ngeuˇ. Mi cehˇ yuˇ le ̭-eu lehˇ ngaˇ oe-euˬ ma. 35 Aˬ li deuˬ aˬ da-ahˇ muiˇ ni maˬ ehˇ, aˬ buˇ deuˬ aˬ ma-ahˇ muiˇ ni maˬ ehˇ, kuiˬ ma deuˬ boeˇ miˬ aˬ ma-ahˇ muiˇ ni maˬ ehˇ, ngaˇ oe-euˬ ma. 36 Aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ yawˬ ha-euˬ nymˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ yawˬ ha-ahˇ muiˇ laˇ teh ̭-a. 37 "Ngaˬ-ahˇ gaˬ-eu naˆ maˬ tseˇ, yawˬ ha-euˬ aˬ da aˬ ma-ahˇ gaˬ dzehˬ-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, ngaˬ-euˬ g'aˬ k'ehˇ geu ̭-eu maˬ geuˇ-a. Ngaˬ-ahˇ gaˬ-eu naˆ maˬ tseˇ, yawˬ ha-euˬ aˬ buˇ aˬ li-ahˇ gaˬ-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, ngaˬ-euˬ g'aˬ k'ehˇ geu ̭-eu maˬ geuˇ-a. 38 Yawˬ ha-euˬ la ̭ ya ̭ ba ̭-awˇ ngaˬ-euˬ mehˬ nah maˬ caw teh laˇ-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, ngaˬ-euˬ g'aˬ k'ehˇ geu ̭-eu maˬ geuˇ-a. 39 Yawˬ ha-euˬ sa ̭ laˇ deh ̭-eu jeˬ za nya ni leh jeh-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, sa ̭ laˇ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ smˬ-iˇ-awˇ, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ yawˬ ha-euˬ sa ̭ laˇ deh ̭-eu jeˬ smˬ-iˇ-euˬ tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, sa ̭ laˇ deh ̭-eu jeˬ za teh ̭-a. 40 "Naw ma ̭-ahˇ k'aˇ ha geu ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ-ahˇ ha geu ̭ gaˇ duˇ-awˇ, ngaˬ-ahˇ k'aˇ ha geu ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'aˬ-ahˇ ha geu ̭ gaˇ duˇ-eu meh. 41 Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ-ahˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu miˇ neh ha geu ̭-eu ma lehˇ noeˬ siˬ nya-awˇ ha-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu k'oeˇ g'aˬ lo ̭-ehˇ guiˬ lahˬ za teh ̭-a. Yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ-ahˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu miˇ neh ha geu ̭-eu ma lehˇ noeˬ siˬ nya-awˇ ha-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ lo ̭-ehˇ guiˬ lahˬ za teh ̭-a. 42 Ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh-eu tsawˇ haˬ deuˬ la ̭ k'oeˇ, aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ nyiˇ teˬ dzehˬ-eu tiˬ g'aˬ-ahˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu miˇ neh bi dawˇ-eu ma lehˇ noeˬ siˬ nya-awˇ, iˇ cu ̭ iˇ tseh ̭ tiˬ k'mˬ teh ̭-ehˇ bi dawˇ-euˬ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ k'aˇ bi dawˇ-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, aˬ diˇ aˬ maˇ guiˬ lahˬ za teh ̭-a lehˇ, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma."

Ma ̭tehˬ 11

1 Yeˬsuˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ-ahˇ gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ mehˬ nehˬ g'aˬ ngeh, dawˬ peh jaˆ-eu meuˬ deuˬ-ahˇ dawˬ mehˬ mehˬ-awˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-eu g'aˇ duˬ, k'oeˇ gaˇ neh doˆ-iˇ-euˬ meh. 2 Ka li mˇ lu ̭ shaˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ-ahˇ, tawˬ-ahˇ uˇ lu ̭-eu Iˇ cu ̭ shawˇ-eu Yoˇhaˬ ya gaˬ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ tiˬ paˆ na deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ k'ehˇ g'eh-euˬ meh. 3 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ naˇ haˬ-eu, "Oe teh ̭-a lehˇ Yoˇhaˬ ehˇ-eu k'oeˇ g'aˬ nawˇ ma loˇ. Maˬ ngeuˇ naˇ, yawˬ g'aˬ yawˬ-ahˇ nga ma ̭ paˇ ya dawˬ ta loˇ." 4 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ g'o ̭-iˇ-awˇ, naw ma ̭ neh k'aˇ ya gaˬ k'aˇ ya mawˇ-euˬ jeˬ Yoˇhaˬ-ahˇ dzawˇ nehˬ-iˇ-awˬ. 5 Myaˆ beh ̭ mawˇ nya laˇ-euˬ, kuiˇ kuˆ cah nya laˇ-euˬ, coiˬ doi shawˇ laˇ-euˬ naˬ bawˬ gaˬ nya laˇ-euˬ, tsawˇ shiˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ, shaˬ zaˬ zahˬ zaˬ deuˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ ya gaˬ-euˬ, gaˇ kawˆ heu deuˬ dzawˇ nehˬ-iˇ-awˬ. 6 Ngaˬ-ahˇ jah-eu nui ma poˆ poˆ laˆ laˆ-ehˇ maˬ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ teh ̭-a." 7 Yoˇhaˬ-euˬ zaˬ lahˇ k'oeˇ deuˬ g'o ̭ dzeuˇ ngeh, Yeˬsuˇ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ deuˬ-ahˇ, Yoˇhaˬ-euˬ gaˇ kawˆ heu lo ̭-ehˇ ja mehˬ nehˬ-euˬ meh. "Bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ-ahˇ Yoˇhaˬ jawˇ gaˇ naw ma ̭ iˇ ngeh, aˬ jeˬ-ahˇ ya mawˇ ni noeˬ tmˬ-awˇ iˇ teˬ. Aˇ to ̭ aˇ bawˬ-ahˇ jaˬ lehˇ baw nyeh gaˇ haw-iˇ teˬ loˇ. 8 Maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ jeˬ-ahˇ haw-iˇ-eu lehˇ iˇ teˬ. Muiˬ dui dui-eu mehˬ tsoeˬ dm lu ̭-eu tsawˇ haˬ-ahˇ haw-iˇ teˬ loˇ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu mehˬ tsoeˬ dm-eu tsawˇ haˬ-aˬ, sahˬ paˬ-euˬ hawˇ nymˇ-ahˇ jawˇ-eu maˬ ngeuˇ-a loˇ. 9 Naw ma ̭ aˬ jeˬ-ahˇ haw-iˇ teˬ lehˇ ehˇ sheˇ. Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu g'aˬ-ahˇ haw-iˇ-euˬ maˬ ngeuˇ loˇ. Ngeuˇ meh, maˇ maˇ ni Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu k'oeˇ g'aˬ-ahˇ naw ma ̭ haw-iˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ, aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu g'aˬ-ahˇ naw ma ̭ ya mawˇ-euˬ meh. 10 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yoˇhaˬ-euˬ gaˇ kawˆ Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. 'Ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu g'aˬ, nawˬ-euˬ mehˬ hu ngaˇ pyehˬ g'eh-awˇ, nawˬ-euˬ gaˇ ma bi shaˇ dahˇ ma.' 11 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Zaˬ miˬ zaˬ-euˬ uˬ maˆ la ̭ k'oeˇ neh k'aˇ deh ̭ doˆ le-euˬ tsawˇ haˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ, Iˇ cu ̭ shawˇ-eu Yoˇhaˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ-eu tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jawˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, mˬ taˆ Miˇk'ahˬ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ ta ̭-ehˇ teˬ dui dui-eu g'aˬ k'aw ̭, Yoˇhaˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ-eu meh. 12 Iˇ cu ̭ shawˇ-eu Yoˇhaˬ dawˬ mehˬ mehˬ-euˬ aˇ yamˬ k'oeˇ yamˬ-ahˇ neh iˬ nah keuˆ ni, mˬ taˆ Miˇk'ahˬ-aˬ, yaw doeˇ jahˇ nehˬ-euˬ g'awˬ mya jeˬ-ahˇ daˬ dzeuˇ la ̭-euˬ meh. Haiˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ, miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ-ahˇ deuˆ g'aˬ-eu lehˇ leh jeh-eu meh. 13 Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ maˬ ehˇ, Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, Yoˇhaˬ-euˬ ziˇ-ahˇ keuˆ ni Miˇk'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ gaˇ kawˆ ngehˬ ka tmˇ ka le ̭-euˬ meh. 14 Ngehˬ ka tmˇ ka le ̭-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ-ahˇ naw ma ̭ jah-eu nui ma ahˇ naˇ, Eˇliˇyaˆ oe meh lehˇ ehˇ taˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, Yoˇhaˬ oe gaˇ ehˇ-eu meh. 15 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, naˬ bawˇ k'aˇ tso ̭-eu tsawˇ haˬ naˇ haˬ geu ̭-awˬ. 16 "Heu ziˇ-euˬ tsawˇ haˬ heu deuˬ aˬ geu jeˬ-ahˇ shaˇ cehˆ haw paˬ nga. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, lehˆ lehˆ kawˆ-ahˇ nuiˇ-awˇ tiˬ ma ̭ tiˇ ma ̭ heu lo ̭-ehˇ guˇ cawˬ lu ̭-eu zaˬ deuˬ-ahˇ duˇ-eu meh. 17 'Nga ma ̭ tahˬ diˬ-awˇ bawˬ law baw k'aw ̭, naw ma ̭ gaˇ nyeh maˬ nyeh nga tawˇ. Nga ma ̭ kuiˇ deuˇ gui k'aw ̭, naw ma ̭ tsawˇ ngoeˇ maˬ ngoeˇ nga tawˇ.' 18 Yoˇhaˬ oe ngeh, hawˬ maˬ dzaˬ ni dzahˬ-awˇ aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ maˬ dawˇ-eu miˇ neh, 'Tsawˇ haˬ heu g'aˬ neh ̭ uˇ-eu tsawˇ haˬ ngaˇ' lehˇ, yawˬ g'aˬ na lu ̭ ehˇ-eu meh. 19 Tsawˇ haˬ-euˬ Zaˬmaˇ oe ngeh jawˇ, dzaˬ-eu dawˇ-eu miˇ neh, 'Tsawˇ haˬ heu g'aˬ-ahˇ haw sheˇ. Aˇ dzehˬ dzaˬ dzeuˇ-awˇ aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ aˇ dzehˬ dawˇ dzeuˇ-eu uˬ ta ̭, kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu, iˬ baˇ zaˬ lehˇ sawˇ dzeh taˬ-euˬ deuˬ nehˬ-ehˇ cawˬ cawˬ-eu nga' lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ tsaˬ-eu gaˇ kawˆ, aˬ yawˆ yaw ̭ bya cehˆ ni doˆ laˇ teh ̭-a." 20 Yeˬsuˇ neh zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu gaˇ deuˬ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ mˇ mehˬ nehˬ-euˬ meuˬ deuˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, yawˬ ha-euˬ iˬ baˇ maˬ noeˬ poˆ-eu miˇ neh, meuˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ dehˬ-euˬ meh. 21 "Kawˇlaˬseˬ meuˬ-oˇ, nawˇ ya noeˬ shaˬ dui dui teh ̭-a. Behˬdzeˇdaˬ meuˬ-oˇ, nawˇ jiˇ ya noeˬ shaˬ dui dui teh ̭-a. Naw nya ̭-ahˇ mˇ mehˬ nehˬ-euˬ zahˬ dui dui leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu gaˇ k'oeˇ deuˬ, Duˇlu meuˬ hawˇ-eu Siˇdoˬ meuˬ-ahˇ mˇ mehˬ nehˬ-euˬ law nmˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ myah ba neh iˬ baˇ noeˬ poˆ-awˇ, guˬ daˇ pehˇ zeuˇ mehˬ tsoeˬ dm-awˇ, uˬ duˬ-ahˇ k'aˬ lehˇ tawˆ daˆ tawˆ daˆ-ehˇ jawˇ-euˬ maˬ siˬ. 22 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Yaˇ k'aˬ daˇ-eu Aˇ nah keuˆ le ngeh, Duˇlu meuˬ hawˇ-eu Siˇdoˬ meuˬ naˆ maˬ tseˇ, naw nya ̭-ahˇ Miˬyehˇ k'ehˬ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 23 Gaˬbeˬneˬoˬ meuˬ-oˇ, nawˇ toe. Mˬ-ahˇ tuˆ ni bi ciˬ huiˬ bi ciˬ mahˇ maw ̭-eu nya loˇ. Nawˬ-ahˇ shiˬ buiˇ lah ma-ahˇ biˬ ahˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a. Nawˬ-ahˇ mˇ mehˬ nehˬ-euˬ zahˬ dui dui leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu gaˇ k'oeˇ deuˬ, Sawˇdoˬ meuˬ-ahˇ mˇ mehˬ-euˬ law nmˇ-aˬ, meuˬ k'oeˇ meuˬ iˬ nah keuˆ ni maˬ cawˆ-iˇ ni jaˆ teh ̭-a. 24 Yaˇ k'aˬ daˇ-eu Aˇ nah keuˆ le ngeh, Sawˇdoˬ meuˬ-ahˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ-euˬ naˆ maˬ tseˇ, Miˬyehˇ nawˬ-ahˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ la ̭ teh ̭-a lehˇ, nawˇ siˬ duˬ taˬ-awˬ." 25 K'oeˇ ngeh, Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Mˬ hawˇ-eu miˇ-ahˇ uˆ lahˇ-eu Sahˬpaˬ pyeu ̭-eu Aˬda-oˇ, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu siˬ-eu nya-eu tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ mehˬ shi neh za ̭ taˬ-euˬ jeˬ, maˬ siˬ maˬ nya-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ nawˇ pah mehˬ-euˬ miˇ neh, nawˬ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ngaˇ ja ceuˬ-eu ma. 26 Aˬda-oˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ bi pyeu ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ, nawˇ nui ma tsaˬ-eu meh. 27 "Yawˬ jeˬ na lu ̭, ngaˬ Da neh ngaˬ-ahˇ a nehˬ jiˇ la ̭-euˬ meh. Aˬda maˬ ngeuˇ naˇ, Zaˬmaˇ-ahˇ siˬ nya-eu tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jawˇ-a. Zaˬmaˇ hawˇ-eu Zaˬmaˇ neh tseˇ doˆ-awˇ pah mehˬ nehˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ maˬ ngeuˇ naˇ, Aˬda-ahˇ siˬ nya-eu tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jawˇ-a. 28 "K'aˆ behˆ yaw kah pi-awˇ g'aˬ doeˇ doeˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ngaˇ jawˇ gaˇ laˇ-awˬ. Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ g'aˬ naˬ bi naˬ ma. 29 Ngaˬ-euˬ k'aˆ ba ̭ ba ̭-awˇ ngaˬ-ahˇ dzaw geu ̭-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ-aˬ, nui nahˬ nui yu ahˇ-awˇ, naw ma ̭-euˬ sa ̭ laˇ g'aˬ doeˇ dah k'aˇ za ma. 30 Ngaˬ-euˬ k'aˆ ba ̭ ba ̭ muiˬ-awˇ, ngaˬ-euˬ k'aˆ behˆ yaw pyaˇ ma."

Ma ̭tehˬ 12

1 G'awˬ myahˇ maˬ g'eh-ehˇ, Jawˇ nah ngeh nah, Yeˬsuˇ cehˇ yaˇ-ahˇ iˇ paˆ g'eh-eu meh. Aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ hawˬ meh ̭ laˇ-awˇ, cehˇ nmˇ tseuˆ dzaˬ-euˬ meh. 2 Paˬliˬsehˇ deuˬ k'oeˇ gaˇ mawˇ ngeh, Yeˬsuˇ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Haw sheˇ. Nawˬ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ Jawˇ nah-ahˇ maˬ mˇ k'mˬ-eu jeˬ mˇ lu ̭ ngaˇ." 3 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Daˬbiˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˬ meh ̭ laˇ ngeh, Daˬbiˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ-euˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭ maˬ ya gui haw-aˬ loˇ. 4 Miˬyehˇ-euˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ uˇ leˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ, Miˬyehˇ-ahˇ lawˇ nehˬ taˬ-euˬ kaˬ muˇ dzaˬ-euˬ meh. Dzaˇ k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ dzaˬ k'mˬ-eu dzaˇ maˬ ngeuˇ-a. Piˇ ma deuˬ teh ̭-ehˇ dzaˬ k'mˬ-eu jeˬ meh. 5 Jawˇ nah aˬ yaw ̭ nah yaw ̭, piˇ ma deuˬ Jawˇ nah-ahˇ maˬ mˇ k'mˬ-eu jeˬ mˇ-euˬ gaˇ kawˆ, Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ maˬ ya gui haw-aˬ loˇ. Piˇ ma k'oeˇ deuˬ k'oeˇ taˆ iˬ baˇ maˬ keuˆ le-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. 6 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu g'aˬ heu gaˇ jawˇ lu ̭ ma. 7 'Jeˬ zaˬ lawˇ nehˬ la ̭-eu jeˬ-ahˇ ngaˇ geu ̭ maw ̭-eu maˬ ngeuˇ. G'awˬ shaˬ gaˬ nya-eu nui ma-ahˇ ngaˇ geu ̭ maw ̭-eu ma' lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. Dawˬ tsui ̭ k'oeˇ naw ma ̭ g'oˆ shaw nya law nmˇ-aˬ, maˬ bahˬ maˬ muˆ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ naw ma ̭ iˬ baˇ maˬ taˬ-aˇ. 8 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-aˬ, Jawˇ nah-ahˇ uˆ lahˇ-eu Sahˬpaˬ meh." 9 Yeˬsuˇ k'oeˇ gaˇ neh doˆ-iˇ-awˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ le-euˬ meh. 10 Aˬ la ̭ tiˬ pyawˬ shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu meh. Yeˬsuˇ-ahˇ yaw lehˬ poˆ maw ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Jawˇ nah-ahˇ naˇ gawˇ laˆ taˬ nehˬ-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ maˬ bahˬ-a loˇ." 11 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ tiˬ g'aˬ na, yawˇ tiˬ mawˇ jawˇ-awˇ, yawˇ k'oeˇ mawˇ Jawˇ nah ngeh nah duˬ k'ahˬ-ahˇ ga ahˇ naˇ, aˬ joˆ-ehˇ jahˇ nmˇ. Yawˇ k'oeˇ mawˇ-ahˇ maˬ g'eu doˆ nehˬ ni byehˇ teh ̭-a loˇ. 12 Yawˇ naˆ maˬ tseˇ tsawˇ haˬ zaˬ aˇ naˆ ni poeˬ dzehˬ-eu nga. K'oeˇ miˇ neh, Jawˇ nah ngeh nah aˬ cawˬ-ahˇ caw ba nehˬ-eu-aˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ maˬ bahˬ-aˇ." 13 K'oeˇ naˇ, aˬ la ̭ tiˬ pyawˬ shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ, "Aˬ la ̭ caw ja-awˬ" lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ la ̭ cawˬ ja ngeh, aˬ la ̭ yawˬ pyawˬ yawˬ lo ̭-ehˇ paˇ muiˬ k'o ̭ laˇ-euˬ meh. 14 K'oeˇ ngeh, Paˬliˬsehˇ deuˬ doˆ-iˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ seh ̭-eu g'aˇ duˬ bawˬ k'oeˬ-euˬ meh. 15 Aˬ cawˬ aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭-eu lehˇ bawˬ k'oeˬ lu ̭-eu gaˇ kawˆ Yeˬsuˇ ya siˬ ngeh, jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ neh yahˇ doˆ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh-awˇ, naˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ laˆ taˬ nehˬ-euˬ meh. 16 Aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ kawˆ aˬ cawˬ-ahˇ maˬ ja nehˬ ni yahˇ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ dawˬ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. 17 Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu Iˇsaˬyaˇ-ahˇ g'oe-awˇ Miˬyehˇ neh ehˇ taˬ-euˬ dawˬ heu deuˬ byah laˇ ni, aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 18 "Ngaˇ nui k'ahˇ shiˇ-awˇ tseˇ doˆ-euˬ, ngaˇ gaˬ-eu zaˬ k'aˆ-ahˇ haw sheˇ. Ngaˬ-euˬ Yaw sahˇ ngaˇ k'ehˇ le ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ k'oeˇ taˆ bi jawˇ le-awˇ, ngaˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu gaˇ kawˆ-ahˇ, miˇ k'ahˬ tsawˇ jeuˬ siˬ nya jiˇ ni, aˬ yaw ̭ tsa ̭ gaˬ doe-iˇ teh ̭-a. 19 Tsawˇ pyehˇ pyehˇ-awˇ guˇ g'aˬ-eu jeˬ, gaˇ ma doe ni law ̭ g'a-eu jeˬ, aˬ yaw ̭ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ jahˇ-aˇ. 20 G'aˬ byehˆ byehˆ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ taˆ, aˬ yaw ̭ nui nahˬ nui yu ahˇ-awˇ, shaˬ zahˬ na ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ teh ̭-a. Yaw tsaˬ yaw dawˇ g'aˬ leˇ ngeh keuˆ, aˬ yaw ̭ leh jeh g'aˬ maˬ byehˆ-aˇ. 21 Miˇ tsaˬ tsawˇ haˬ k'aˇ jawˇ k'aˇ deuˬ, yaw ̭-ahˇ noeˬ tmˬ dui dui teh ̭-a." 22 K'oeˇ naˇ, neh ̭ uˇ-eu miˇ neh dawˬ maˬ ngehˬ doˆ nya-eu myaˆ beh ̭ tiˬ g'aˬ-ahˇ, Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ sheuˬ la ̭-euˬ meh. Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ laˆ taˬ nehˬ ngeh, myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ-awˇ, dawˬ k'aw ̭ ngehˬ doˆ nya laˇ-euˬ meh. 23 K'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ gaˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ zahˬ leˇ-awˇ, "Tsawˇ haˬ teu g'aˬ Daˬbiˇ-euˬ Zaˬmaˇ maˬ ngeuˇ nga loˇ" lehˇ ehˇ-eu meh. 24 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ Paˬliˬsehˇ deuˬ ya gaˬ ngeh, "Tsawˇ haˬ teu g'aˬ neh ̭ sahˬ paˬ Beˬlaˇzeuˬbuˇlaˆ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ neh ̭ teh doˆ-eu nga" lehˇ ehˇ-eu meh. 25 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ aˬ joˆ-ehˇ noeˬ lu ̭-eu gaˇ kawˆ Yeˬsuˇ siˬ nya-eu miˇ neh, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Miˇ k'ahˬ aˬ geu k'ahˬ maˬ kaˬ, yawˬ ha yaw kaˬ aˇ muˇ muˇ paˆ-awˇ guiˇ deuˆ naˇ, g'awˬ myahˇ ni maˬ zi ̭-aˇ. Meuˬ maˬ ehˇ, nymˇ jiˇ maˬ ehˇ, yawˬ ha yaw kaˬ aˇ muˇ muˇ paˆ-awˇ ceh naˇ, pyaˆ-iˇ shaˆ-iˇ teh ̭-a. 26 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, Saˬdaˬ-euˬ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ muˇ tiˇ muˇ deuˆ ceh ceh naˇ, aˇ muˇ paˆ-iˇ shaw-euˬ miˇ neh, miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ g'awˬ myahˇ ni maˬ paˇ zi ̭-aˇ. 27 Beˬlaˇzeˬbuˇlaˆ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ ngaˇ neh ̭ teh doˆ-eu ngeuˇ naˇ, naw ma ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ aˬ suˇ g'aˬ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ neh ̭ teh doˆ ta. Naw ma ̭ ngehˬ-euˬ dawˬ maˬ tsaˬ-eu gaˇ kawˆ, naw ma ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ neh mˇ-euˬ gaˇ k'oeˇ deuˬ, saˇ kiˇ kamˬ lu ̭ meh. 28 Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ-ahˇ g'oe-awˇ ngaˇ neh ̭ teh doˆ-eu ma. Heu-aˬ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ naw ma ̭ k'oeˇ taˆ keuˆ le-euˬ gaˇ kawˆ saˇ kiˇ pyeu ̭-eu meh. 29 "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ g'aˬ k'aˆ aˬ da-euˬ nymˇ-ahˇ uˇ leˇ-awˇ, myawˬ gahˬ maˬ yuˇ geu ̭ leˇ nya-a. G'aˬ k'aˆ aˬ da k'oeˇ g'aˬ-ahˇ pa ̭ cu ̭ g'aˬ miˇ tsa teh ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ jaˆ-eu myawˬ gahˬ yuˇ geu ̭ nya-eu meh. 30 "Ngaˇ jawˇ paw maˬ pyawˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ-ahˇ muiˇ-eu tsawˇ haˬ meh. Ngaˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ maˬ g'oˆ uiˬ maˬ g'oˆ bymˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, byaˆ dzeh-eu tsawˇ haˬ meh. 31 K'oeˇ miˇ neh, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Tsawˇ haˬ zaˬ neh k'aˇ mˇ bahˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ hawˇ-eu, yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ k'aˇ ehˇ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ, Miˬ yehˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ nya teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-euˬ jeˬ-ahˇ, iˬ baˇ maˬ pyehˬ nehˬ nya-a. 32 Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ ngehˬ bahˬ tmˇ bahˬ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ, Miˬ yehˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ nya teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ ngehˬ bahˬ tmˇ bahˬ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ iˬ baˇ maˬ pyehˬ nehˬ nya-a. 33 "Aˇ siˬ yaw muiˬ geu ̭ maw ̭ naˇ, aˇ bawˇ-ahˇ ya laˆ saˆ nehˬ meh. Aˇ bawˇ yaw doeˇ-ahˇ aˇ siˬ yaw muiˬ maˬ siˬ le-a. Aˇ siˬ-ahˇ haw-awˇ, aˇ bawˇ-ahˇ siˬ duˬ nya-eu meh. 34 Aˇ lawˇ uiˇ naˆ-euˬ zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ haiˬ dui dui-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu-aˬ, dawˬ yaw muiˬ aˬ joˆ-ehˇ ngehˬ doˆ la ̭ nya nmˇ. K'aˬ meh-aˬ, nui ma la ̭ k'oeˇ tiˬ byah ni shaˇ dawˆ taˬ-euˬ jeˬ ngehˬ doˆ la ̭-eu meh. 35 Tsawˇ muiˬ-aˬ, yawˬ ha neh jeˬ hmˬ taˬ-euˬ yaw muiˬ jeˬ beuˬ doˆ la ̭-awˇ, tsawˇ doeˇ-aˬ, yawˬ ha neh jeˬ hmˬ taˬ-euˬ yaw doeˇ jeˬ beuˬ doˆ la ̭ teh ̭-a. 36 "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Yaˇ k'aˬ daˇ-eu Aˇ nah keuˆ le ngeh, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭, yawˬ ha neh k'aˇ ngehˬ dzeuˇ-euˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu dawˬ yawˬ dawˬ na lu ̭ paˇ ya dzawˇ poˆ teh ̭-a. 37 Nawˇ iˬ baˇ ahˇ ngaˇ loˇ, maˬ ahˇ nga loˇ lehˇ, nawˬ-euˬ dawˬ-ahˇ haw-awˇ yaˇ k'aˬ daˇ teh ̭-a." 38 K'oeˇ naˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ hawˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, nawˇ k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ gaˇ nga ma ̭ mawˇ maw ̭ nya." 39 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ziˇ heu ziˇ-ahˇ deh ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ aˇ naˆ ni haiˬ-awˇ deh ̭ cawˆ taˬ-euˬ nga. K'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ mehˬ la ̭ lehˇ, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ ehˇ te loˇ. Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu Yawˇnaˆ-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ hmˬ maˬ ngeuˇ naˇ, k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu yawˬ hmˬ yawˬ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ maˬ mehˬ nehˬ. 40 Ngaˬ shaˬ shaˬ ma-euˬ uˬ maˆ la ̭ k'oeˇ Yawˇnaˆ smˬ nah smˬ miˇ uˇ-euˬ lo ̭-ehˇ, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ k'aw ̭, miˇ tsaˬ dawˬ dah smˬ nah smˬ miˇ ya uˇ teh ̭-a. 41 Yaˇ k'aˬ daˇ-eu Aˇ nah keuˆ le ngeh, Niˇnaˬbeˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ tuˇ laˇ-awˇ, naw ma ̭-ahˇ iˬ baˇ taˬ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yawˇnaˆ dawˬ mehˬ mehˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ iˬ baˇ noeˬ poˆ-euˬ meh. Yawˇnaˆ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu g'aˬ nymˬ-mˇ heu gaˇ jawˇ lu ̭ ma lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ-eu ma. 42 Yaˇ k'aˬ daˇ-eu Aˇ nah keuˆ le ngeh, Sheˬba sahˬ paˬ ma tuˇ laˇ-awˇ, naw ma ̭-ahˇ iˬ baˇ taˬ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, sahˬ paˬ Sawˇlaˬmoˬ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ byah-eu dawˬ mehˬ dawˬ tsoˆ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭ laˇ-eu lehˇ, gaˇ mahˇ kaˬ-eu aˬ yaw ̭-euˬ miˇ k'ahˇ-ahˇ neh a yaw ̭ laˇ keuˆ-euˬ meh. Sawˇlaˬmoˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu g'aˬ, nymˬ-mˇ heu gaˇ jawˇ lu ̭ ma lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ duˬ-eu ma. 43 "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu neh ̭ yaw jaw ̭ tiˬ mawˇ doˆ-iˇ-awˇ, gui coˇ ni g'eh-eu miˇ k'ahˬ-ahˇ g'aˬ naˬ naˬ duˬ poˆ-iˇ ngeh, maˬ poˆ mawˇ nya-a. 44 K'oeˇ naˇ, 'Ngaˬ-euˬ nymˇ-ahˇ paˇ g'o ̭ jawˇ leˇ ma' lehˇ ehˇ-awˇ g'o ̭ leˇ ngeh, nymˇ k'oeˇ nymˇ juˇ tsui ni laˆ saˆ taˬ-awˇ, tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jawˇ ni ngeh ̭ lu ̭ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 45 Neh ̭ k'oeˇ mawˇ paˇ iˇ doˆ-awˇ, aˬ yaw ̭ naˆ maˬ tseˇ haiˬ-eu neh ̭ shi ̭ mawˇ paˇ kuˇ ahˇ laˬ-iˇ-awˇ bi jawˇ-euˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ g'aˬ ngeh jawˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ yaw beh naˆ maˬ tseˇ paˇ doeˇ dzehˬ laˇ teh ̭-a. Heu ziˇ-ahˇ deh ̭-eu haiˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'oeˇ taˆ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ keuˆ le teh ̭-a." 46 Yeˬsuˇ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ lu ̭ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ ma hawˇ-eu mehˇ nmˇ deuˬ oe keuˆ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ la ̭ nyiˇ yaw ̭-awˇ, "Yeˬsuˇ-ahˇ dawˬ ngehˬ cawˬ maw ̭ nya" lehˇ ehˇ-eu meh. 47 "Nawˬ ma hawˇ-eu nawˬ-euˬ mehˇ nmˇ deuˬ nawˬ-ahˇ dawˬ ngehˬ cawˬ maw ̭ nya lehˇ, la ̭ nyiˇ yaw ̭ lu ̭ meh" lehˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ gaˬ leˇ-euˬ meh. 48 "Ngaˬ ma aˬ suˇ g'aˬ-a. Ngaˬ-euˬ mehˇ nmˇ aˬ suˇ g'aˬ-a" lehˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ gaˬ laˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 49 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ la ̭ noeˇ toeˬ ceh-awˇ ehˇ-eu, "Haw-awˬ. Heu deuˬ-aˬ, ngaˬ ma hawˇ-eu ngaˬ-euˬ mehˇ nmˇ deuˬ ma. 50 Mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu ngaˬ Da bi mˇ maw ̭-eu jeˬ k'aˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ-euˬ mehˇ nmˇ, ngaˬ-euˬ dmˇ ma, ngaˬ-euˬ aˬ ma pyeu ̭-eu ma."

Ma ̭tehˬ 13

1 K'oeˇ ngeh nah Yeˬsuˇ iˇ kahˇ-ahˇ neh doˆ-iˇ-awˇ, lah lah dzeˇ nuiˇ-euˬ meh. 2 Aˬ yaw ̭ dawˬ peh uiˬ laˇ-euˬ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ myaˬ dui dui-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ lawˬ la ̭ k'oeˇ nuiˇ-iˇ-awˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ lah lah dzeˇ yaw ̭-euˬ meh. 3 Aˬ yaw ̭ yaw jeˬ ma jeˬ ja ja-ehˇ, g'awˬ mya jeˬ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ meh. "Siˬ yoeˬ sehˬ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ siˬ yoeˬ sehˬ-iˇ-euˬ meh. 4 Aˬ yaw ̭ siˬ yoeˬ sehˬ ngeh, siˬ yoeˬ tiˬ paˆ na deuˬ gaˇ ma-ahˇ ga-iˇ-awˇ, aˇ jiˇ neh bi g'oˆ dzaˬ jiˇ-euˬ meh. 5 Siˬ yoeˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, miˇ tsaˬ baˬ-eu k'aˬ lo lo yaˇ-ahˇ ga-iˇ-euˬ meh. Miˇ tsaˬ maˬ na ̭-eu miˇ neh, aˇ ji ji doˆ laˇ-eu yaw kawˇ meh. 6 Ehˇ k'aw ̭, nahˇ tsaˇ k'aˆ laˇ-awˇ, aˇ ji k'oeˇ deuˬ-ahˇ law ̭ zaw ngeh, ciˇ ka maˬ na ̭-eu miˇ neh, nyoeˬ-iˇ koˆ-iˇ-eu meh. 7 Siˬ yoeˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, aˬ gah gah yaˇ-ahˇ ga-iˇ-awˇ, aˬ gah baw duˆ neh bi uˆ tehˬ-euˬ meh. 8 Ehˇ k'aw ̭, siˬ yoeˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, miˇ tsaˬ miˇ muiˬ muiˬ gaˇ ga-iˇ-awˇ, siˬ le loˆ le-euˬ meh. Tiˬ paˆ na deuˬ tiˬ yaˇ bymˇ, tiˬ paˆ na deuˬ ko ̭ tseˇ bymˇ, tiˬ paˆ na deuˬ smˬ tseˇ bymˇ za le-euˬ meh. 9 Naˬ bawˇ k'aˇ tso ̭-eu deuˬ naˇ haˬ-awˬ." 10 K'oeˇ naˇ, zaˬ lahˇ deuˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Nawˇ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ ngeh, aˬ jeˬ miˇ neh yaw jeˬ ma jeˬ ja ja-ehˇ mehˬ nehˬ te." 11 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Mˬtaˆ Miˇk'ahˬ gaˇ kawˆ aˬ cawˬ maˬ g'oˆ shaw nya-eu za ̭ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ g'oˆ shaw nya-eu tsawˇ gahˇ deuˬ, naw ma ̭-ahˇ bi ̭ taˬ g'aˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ maˬ bi ̭ taˬ-aˬ. 12 Jaˆ-eu tsawˇ haˬ deuˬ bi jaˆ dzehˬ laˇ ni paˇ bi ̭ lahˬ nehˬ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, maˬ jaˆ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ-aˬ, k'aˇ jaˆ-eu dawˬ tawˆ lu ̭ yuˇ jiˇ nehˬ teh ̭-a. 13 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ngaˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ ngeh, yaw jeˬ ma jeˬ ja ja-ehˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-eu-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ myaˆ nuiˆ tso ̭ k'aw ̭ maˬ mawˇ nya gaˇ duˇ-awˇ, naˬ bawˇ tso ̭ k'aw ̭ maˬ gaˬ nya gaˇ duˇ-eu miˇ neh meh. 14 Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu Iˇsaˬyaˇ neh ehˇ taˬ-euˬ dawˬ heu deuˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ lo ̭-ehˇ g'eh gaˇ ehˇ taˬ-euˬ dawˬ meh. 'Tsawˇ haˬ heu deuˬ gaˬ dehˆ-euˬ k'aw ̭, tiˬ paw ̭-iˬ maˬ g'oˆ shaw nya-a. Tsawˇ haˬ heu deuˬ mawˇ dehˆ-euˬ k'aw ̭, tiˬ paw ̭-iˬ maˬ siˬ duˬ leˇ-a. 15 Nui ma aˬ dzawˬ dzawˬ-iˇ jiˇ-awˇ, naˬ bawˇ pa ̭ tsoeˬ tsoeˬ taˬ jiˇ-awˇ, myaˆ nuiˆ miˆ tehˬ jiˇ taˬ-euˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ law nmˇ-aˬ, myaˆ nuiˆ-ahˇ mawˇ leˇ-awˇ, naˬ bawˇ-ahˇ gaˬ leˇ-awˇ, noeˬ siˬ noeˬ mawˇ nya-awˇ, naˇ gawˇ bi laˆ saˆ-eu g'aˇ duˬ, ngaˇ jawˇ paw ciˬ pyawˇ teh ̭-a lehˇ, Miˬyehˇ ehˇ lu ̭-eu meh.' 16 "Naw ma ̭-euˬ myaˆ nuiˆ mawˇ nya-awˇ, naˬ bawˇ gaˬ nya-eu miˇ neh, aˇ naˆ ni guiˬ lahˬ huiˬ-eu nga. 17 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ hawˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ, naw ma ̭ ya mawˇ-euˬ jeˬ-ahˇ mawˇ maw ̭ dui dui-euˬ k'aw ̭, ma ya mawˇ haw-ehˇ, naw ma ̭ ya gaˬ-euˬ jeˬ-ahˇ gaˬ maw ̭ dui dui-euˬ k'aw ̭, maˬ ya gaˬ haw-aˬ. 18 "Siˬ yoeˬ sehˬ-eu gaˇ kawˆ yaw jeˬ ma jeˬ-euˬ dawˬ tsui ̭-ahˇ naˇ haˬ sheˇ. 19 Gaˇ ma-ahˇ ga-iˇ-euˬ siˬ yoeˬ lehˇ ehˇ-eu-aˬ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ gaˇ kawˆ mehˬ gaˇ ya gaˬ-euˬ k'aw ̭, maˬ g'oˆ shaw nya-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ ehˇ maw ̭-eu meh. Haiˬ-eu yaw sahˇ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ sehˬ ahˇ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ ja tawˆ ni yuˇ byoˆ g'eh-eu meh. 20 K'aˬ lo lo yaˇ-ahˇ ga-iˇ-euˬ siˬ yoeˬ lehˇ ehˇ-eu-aˬ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ gaˇ kawˆ mehˬ gaˇ ya gaˬ ngeh, maˬ nyi naˬ ni tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ ha geu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ ehˇ maw ̭-eu meh. 21 Ehˇ k'aw ̭, duˬ ciˇ maˬ toeˬ zi ̭ nya-eu miˇ neh, g'awˬ myahˇ ni maˬ gmˬ-a. Dawˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ ha geu ̭-euˬ baˬ da neh shaˬ-eu zahˬ-eu jeˬ hawˇ-eu k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ ngeh, tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ coˬ-iˇ-eu meh. 22 Aˬ gah gah yaˇ-ahˇ ga-iˇ-euˬ siˬ yoeˬ lehˇ ehˇ-eu-aˬ, dawˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ ya gaˬ-euˬ k'aw ̭, shiˬ shaˬ jiˇ gaˇ kawˆ k'ahˬ lahˇ-eu jeˬ hawˇ-eu, pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ-ahˇ gaˬ-eu nui ma neh bi uˆ tehˬ-awˇ, aˇ siˬ maˬ siˬ le nya-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ ehˇ maw ̭-eu meh. 23 Miˇ tsaˬ miˇ muiˬ muiˬ gaˇ ga-iˇ-euˬ siˬ yoeˬ lehˇ ehˇ-eu-aˬ, dawˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ ya gaˬ-awˇ g'oˆ shaw-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ ehˇ maw ̭-eu meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, aˬ diˇ aˬ maˇ aˇ siˬ siˬ le-eu meh. Tiˬ paˆ na deuˬ tiˬ yaˇ bymˇ, tiˬ paˆ na deuˬ ko ̭ tseˇ bymˇ, tiˬ paˆ na deuˬ smˬ tseˇ bymˇ siˬ le-eu meh." 24 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ hmˬ heu lo ̭-ehˇ paˇ ja mehˬ nehˬ-euˬ meh. "Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ duˇ-eu meh. 25 Tiˬ miˇ-aˬ, aˬ cawˬ yu ̭ tsiˇ jiˇ-euˬ yamˬ-ahˇ, muiˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ oe-awˇ, cehˇ siˬ yoeˬ sehˬ taˬ-euˬ gaˇ shmˇ ma sehˬ k'oeˬ-awˇ cah-euˬ meh. 26 Cehˇ muiˬ laˇ-awˇ, g'o bymˬ g'o doˆ doˆ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh, shmˇ ma nawˆ laˇ taˬ-euˬ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 27 Zaˬ k'aˆ deuˬ deh yaˇ yaw sahˇ g'aˬ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ ehˇ-eu, 'Baw leˬ-oˇ, nawˇ siˬ yoeˬ yaw muiˬ sehˬ-euˬ maˬ ngeuˇ te loˇ. Shmˇ ma k'oeˇ deuˬ aˬ gaˇ neh doˆ laˇ-euˬ ta.' 28 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, 'Muiˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na neh jahˇ-euˬ teh ̭-a.' Zaˬ k'aˆ deuˬ ehˇ-eu, 'Shmˇ ma k'oeˇ deuˬ mo ̭ dzeh jiˇ-awˬ loˇ.' 29 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, 'Taˬ mo ̭ dzeh-iˇ siˬ. aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ shmˇ ma mo ̭ dzeh ngeh, cehˇ cehˇ bawˬ tiˬ bawˬ na g'awˇ dzeh-iˬ-eu baw le. 30 Cehˇ laˆ luiˆ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh keuˆ ni, cehˇ hawˇ-eu shmˇ ma tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ deh ̭ tawˬ lu ̭-uˇ. Shmˇ ma deuˬ jeˬ huˬ g'awˇ uiˬ-awˇ, aˇ dzahˬ dzahˬ uiˬ-awˇ miˬ dzaˬ-ahˇ ba ̭ puiˆ g'aˬ miˇ tsa, cehˇ yehˬ cehˇ diˬ luiˆ-awˇ cehˇ jiˇ-ahˇ pi ahˇ-awˬ lehˇ, cehˇ yehˬ cehˇ diˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ ngaˇ ehˇ nehˬ ma.' " 31 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ hmˬ heu lo ̭-ehˇ paˇ ja mehˬ nehˬ-euˬ meh. "Mˬtaˆ Miˇk'ahˬ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ duˇ-eu meh. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ g'awˬ paˆ aˇ nuiˆ tiˬ nuiˆ yuˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ yaˇ-ahˇ sehˬ taˬ-euˬ meh. 32 G'awˬ paˆ aˇ nuiˆ -aˬ, aˇ nuiˆ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ nyiˇ teˬ dzehˬ-eu aˇ nuiˆ pyeu ̭ k'aw ̭, deh ̭ laˇ mehˇ laˇ ngeh, sahˬ lahˬ dawˬ tawˆ lu ̭ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-awˇ, aˇ bawˬ bawˬ ma ma-iˇ-eu miˇ neh, k'oeˇ taˆ zaw-eu aˇ jiˇ deuˬ uˬ la ̭-ahˇ bahˬ bahˬ le-eu meh." 33 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ hmˬ heu lo ̭-ehˇ paˇ ja mehˬ nehˬ-euˬ meh. "Mˬtaˆ Miˇk'ahˬ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ duˇ-eu meh. Zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ dehˬ tseˬ ui cuiˆ yuˇ-awˇ, cehˇ meu smˇ puˬ-ahˇ keuˬ-awˇ, dawˬ tawˆ lu ̭ bi poˬ laˇ jiˇ gaˇ duˇ-eu meh." 34 Gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭, yaw jeˬ ma jeˬ ja ja-ehˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ mehˬ nehˬ-euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ maˬ ja-ehˇ mehˬ nehˬ-euˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ-a. 35 Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ neh ehˇ taˬ-euˬ dawˬ heu deuˬ byah laˇ ni, aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mehˬ nehˬ-euˬ meh. "Ngaˬ-euˬ k'aˬ meh ngaˇ mˇ nga-awˇ, yaw jeˬ ma jeˬ ja mehˬ nehˬ-awˇ, Miˇ beh ngeh neh za ̭ taˬ-euˬ jeˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ dzawˇ duˬ nehˬ ma." 36 Yeˬsuˇ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma jawˇ gaˇ neh doˆ-iˇ-awˇ, iˇ kahˇ la ̭ k'oeˇ uˇ leˇ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Deh yaˇ-ahˇ deh ̭-eu shmˇ ma gaˇ kawˆ yaw jeˬ ma jeˬ k'oeˇ hmˬ-euˬ dawˬ tsui ̭ tiˬ poˆ ja mehˬ la ̭ sheˇ." 37 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Siˬ yoeˬ yaw muiˬ sehˬ-eu g'aˬ lehˇ ehˇ-eu-aˬ, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ ehˇ-eu meh. 38 Deh yaˇ lehˇ ehˇ-eu-aˬ, miˇ tsaˬ heu-ahˇ ehˇ-eu meh. Siˬ yoeˬ yaw muiˬ lehˇ ehˇ-eu-aˬ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-ahˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ ehˇ-eu meh. 39 Shmˇ ma sehˬ k'oeˬ-eu muiˇ-eu g'aˬ lehˇ ehˇ-eu-aˬ, Neh ̭ sahˬ paˬ-ahˇ ehˇ-eu meh. Cehˇ laˆ luiˆ-eu aˇ yamˬ lehˇ ehˇ-eu-aˬ, miˇ tsaˬ heu aˇ saˬ saˬ-eu aˇ yamˬ-ahˇ ehˇ-eu meh. Cehˇ yehˬ cehˇ diˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ lehˇ ehˇ-eu-aˬ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ ehˇ-eu meh. 40 Shmˇ ma-ahˇ g'oˆ uiˬ-awˇ, miˬ dzaˬ-ahˇ ba ̭ puiˆ-eu lo ̭-ehˇ, miˇ tsaˬ heu aˇ saˬ saˬ ngeh nah k'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a. 41 Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ pyehˬ g'eh le ̭-awˇ, aˬ cawˬ iˬ baˇ mˇ ni jahˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ hawˇ-eu, yaw haiˬ jeˬ k'aˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ, aˬ yaw ̭-euˬ Miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ neh bi sheuˬ doˆ uiˬ teh ̭-a. 42 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ guˆ dui dui laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu miˬ dzaˬ jehˆ bymˇ-ahˇ bi ba ̭ puiˆ-awˇ, k'oeˇ gaˇ ngoeˇ ngoeˇ-ehˇ, seuˬ teu ̭ teu ̭-ehˇ ya shaˬ teh ̭-a. 43 K'oeˇ ngeh, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ Aˬda-euˬ Miˇk'ahˬ la ̭ k'oeˇ, nahˇ ma lo ̭-ehˇ yaw sheh ̭ bya teh ̭-a. Naˬ bawˇ k'aˇ tso ̭-eu deuˬ naˇ haˬ-awˬ. 44 "Mˬtaˆ Miˇk'ahˬ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ duˇ-eu meh. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ deh ma tiˬ kawˬ-ahˇ pyuˇ pahˬ mawˇ-awˇ, yaˆ pymˬ taˬ ya ̭-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-eu la ̭ k'oeˇ, k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ahˬ jiˇ-awˇ, deh ma k'oeˇ kawˬ zeuˇ tsehˆ-euˬ meh. 45 "Tiˬ poˆ paˇ ya ehˇ naˇ, Mˬtaˆ Miˇk'ahˬ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ duˇ-eu meh. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ muiˬ dui dui-eu aˇ caˇ caˇ k'aw ̭ sehˇ shaˇ poˆ lu ̭-eu meh. 46 Aˇ dzehˬ dzeuˇ ni muiˬ-eu aˇ caˇ caˇ k'aw ̭ sehˇ tiˬ siˬ aˬ yaw ̭ mawˇ ngeh, aˬ yaw ̭ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ahˬ-iˇ-awˇ, sehˇ k'oeˇ siˬ zeuˇ tsehˆ-euˬ meh. 47 "Tiˬ poˆ paˇ ya ehˇ naˇ, Mˬtaˆ Miˇk'ahˬ-aˬ, za dzeh gaˇ duˇ-eu meh. Iˬ ma laˆ shaˆ la ̭ k'oeˇ za dzeh ahˇ g'eh ngeh, ngaˬ shaˬ ngaˬ deˇ yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ dzeh pymˬ-eu meh. 48 Ngaˬ shaˬ tiˬ byah ni dzeh pa ̭ g'aˬ ngeh, lawˇ dzeˇ g'eu doˆ-eu meh. K'oeˇ naˇ nuiˇ-awˇ, ngaˬ shaˬ yaw muiˬ deuˬ k'aˆ puˬ-ahˇ tseˇ ahˇ-awˇ, maˬ muiˬ-eu deuˬ tseˇ dzeh-eu meh. 49 Miˇ tsaˬ heu aˇ saˬ saˬ-eu aˇ nah keuˆ le ngeh, k'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a. Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ doˆ le-awˇ, haiˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ tseˇ paˆ le teh ̭-a. 50 Haiˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, guˆ dui dui laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu miˬ dzaˬ jehˆ bymˇ-ahˇ bi biˬ ahˇ-awˇ, ngoeˇ ngoeˇ-ehˇ, seuˬ teu ̭ teu ̭-ehˇ ya shaˬ teh ̭-a. 51 "Gaˇ kawˆ heu deuˬ naw ma ̭ g'oˆ shaw-euˬ ma loˇ" lehˇ Yeˬsuˇ naˇ haˬ ngeh, "G'oˆ shaw-euˬ ma" lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu meh. 52 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Dawˬ tsui ̭-aˬ, heu lo ̭-ehˇ meh. Mˬtaˆ Miˇk'ahˬ-euˬ zaˬ lahˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, kuˆ lawˆ la ̭ k'oeˇ jeˬ hmˬ taˬ-euˬ myawˬ yaw shui ̭ hawˇ-eu yaw oeˇ yuˇ doˆ la ̭-eu nymˇ sahˇ aˬ da tiˬ g'aˬ-ahˇ duˇ-eu meh." 53 Yeˬsuˇ yaw jeˬ ma jeˬ k'oeˇ deuˬ ja mehˬ g'aˬ ngeh, jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ neh doˆ-iˇ-awˇ, 54 aˬ yaw ̭ jawˇ-eu meuˬ-ahˇ g'o ̭ leˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ g'aˬ ngeh, ya gaˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ zahˬ leˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ deuˬ aˬ yaw ̭ aˬ gaˇ neh za-euˬ nga. Zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu gaˇ heu deuˬ aˬ yaw ̭ aˬ joˆ-ehˇ mˇ nya-eu nga. 55 Aˬ yaw ̭ la ̭ saˇ maˇ-euˬ aˬ li maˬ ngeuˇ-a loˇ. Maˬliˇ-euˬ aˬ li k'oeˇ g'aˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. Yaˬkoˆ, Yoˇsehˆ, Siˇmoˬ, Yuˇdaˆ, aˬ ha mehˇ nmˇ-euˬ aˇ doˆ k'oeˇ g'aˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. 56 Aˬ yaw ̭-euˬ dmˇ ma dawˬ tawˆ lu ̭ heu gaˇ jawˇ jiˇ-eu maˬ ngeuˇ-a loˇ. Teu lo ̭-ehˇ g'eh-eu zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ deuˬ aˬ yaw ̭ aˬ gaˇ za-euˬ nga." 57 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ ha geu ̭-a. Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ-ahˇ, yawˬ gaˇ na lu ̭ aˬ cawˬ taˬ huiˬ nehˬ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ jawˇ-eu meuˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ iˇ kahˇ la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ taˬ huiˬ nehˬ-a." 58 Aˬ yaw ̭ ma ̭ nui jah maˬ ahˇ-eu miˇ neh, zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu g'awˬ mya jeˬ, k'oeˇ gaˇ aˬ yaw ̭ maˬ mˇ mehˬ nehˬ-a.

Ma ̭tehˬ 14

1 Aˇ yamˬ k'oeˇ yamˬ-ahˇ, Yeˬsuˇ tsawˇ myahˇ doˆ-eu gaˇ kawˆ, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu sahˬ paˬ Heˬloˆ ya gaˬ-awˇ, 2 aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ mˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ deuˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ maˇ maˇ ni Iˇ cu ̭ shawˇ-eu Yoˇhaˬ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ ngaˇ. K'oeˇ miˇ neh, zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ nya-eu baoˬ ahˇ-eu ngaˇ." 3 Heˬloˆ-aˬ, Yoˇhaˬ-ahˇ nyeh ̭-eu g'aˇ duˬ dawˬ bi ̭-awˇ, tawˬ-ahˇ bi dawˆ taˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ mehˇ nmˇ Piˇliˇpuˆ-euˬ miˬ zaˬ Heˬloˇdiˇ baˬ da neh, aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ-euˬ meh. 4 "Nawˇ Heˬloˇdiˇ-ahˇ maˬ sheuˬ k'mˬ-a" lehˇ, Iˇ cu ̭ shawˇ-eu Yoˇhaˬ neh Heˬloˆ-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ miˇ neh, k'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ-euˬ meh. 5 Yoˇhaˬ-ahˇ Heˬloˆ seh ̭ maw ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ yahˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ Yoˇhaˬ-ahˇ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ lehˇ sawˇ taˬ-euˬ meh. 6 Heˬloˆ deh ̭ le-euˬ aˇ nah-ahˇ noeˬ keuˆ-eu bawˬ-iˬ g'eh lu ̭ ngeh, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ mehˬ shi Heˬloˇdiˇ-euˬ aˬ buˇ gaˇ nyeh nyeh mehˬ gaˇ, Heˬloˆ nui ma tsaˬ dui dui-euˬ meh. 7 K'oeˇ miˇ neh, "Nawˇ k'aˇ shaˇ-eu jeˬ bi ̭ ma lehˇ ngaˇ saˇ jaˇ dzaˬ-eu ma" lehˇ, aˬ buˇ k'oeˇ buˇ-ahˇ Heˬloˆ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 8 Aˬ ma g'aˬ neh mehˬ gahˇ nehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, "Iˇ cu ̭ shawˇ-eu Yoˇhaˬ-euˬ uˬ duˬ, k'mˬ maˬ sehˇ byehˇ-ahˇ dawˆ ahˇ-awˇ, nymˬ-mˇ heu gaˇ bi ciˬ ha laˇ-awˬ" lehˇ, aˬ buˇ k'oeˇ buˇ shaˇ-eu meh. 9 Sahˬ paˬ Heˬloˆ noeˬ shaˬ dui dui-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, daˬ yah k'oeˇ myaˆ ni g'eh-eu mehˬ shi aˬ yaw ̭ saˇ jaˇ dzaˬ dzeuˇ-euˬ miˇ neh, aˬ buˇ k'oeˇ buˇ k'aˇ ehˇ-eu lo ̭-ehˇ jahˇ nehˬ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ dawˬ bi ̭-euˬ meh. 10 Aˬ yaw ̭ tsawˇ haˬ k'ehˇ g'eh-awˇ, tawˬ la ̭ k'oeˇ uˇ lu ̭-eu Yoˇhaˬ-euˬ uˬ duˬ bi deuˆ tsehˆ laˬ-iˇ-euˬ meh. 11 Uˬ duˬ k'oeˇ siˬ k'mˬ maˬ sehˇ byehˇ-ahˇ dawˆ ahˇ-awˇ, aˬ buˇ k'oeˇ buˇ-ahˇ ciˬ ha nehˬ laˇ-awˇ, aˬ buˇ k'oeˇ buˇ neh aˬ yaw ̭-euˬ aˬ ma-ahˇ ciˬ nehˬ-euˬ meh. 12 Yoˇhaˬ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ laˇ-awˇ, Yoˇhaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ ba ̭ pahˬ-iˇ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, gaˇ kawˆ k'oeˇ Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ dzawˇ nehˬ-iˇ-euˬ meh. 13 Yoˇhaˬ-euˬ gaˇ kawˆ Yeˬsuˇ ya gaˬ ngeh, jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ neh doˆ-iˇ-awˇ, ciˬ cuˇ ni g'eh-eu jawˇ duˬ-ahˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ iˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ iˇ-euˬ gaˇ kawˆ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ya siˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ-eu meuˬ deuˬ-ahˇ neh doˆ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah kuiˇ zoˬ caw teh-iˇ-euˬ meh. 14 Yeˬsuˇ lawˬ la ̭ k'oeˇ neh doˆ laˇ-awˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma-ahˇ ya mawˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ g'awˬ shaˬ haw gaˬ dui dui-awˇ, naˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ laˆ taˬ nehˬ-euˬ meh. 15 K'oeˇ ngeh nah uˬ ci ̭ uˬ taw paw, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Iˬ nah uˬ ci ̭ ci ̭ le shaw-iˬ miˇ-a. Jawˇ duˬ heu tsahˇ pu-ahˇ gaˇ mahˇ kaˬ-eu miˇ neh, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ heu deuˬ-ahˇ pyehˬ nehˬ-awˇ, pu doe ni dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ bi poˆ dzaˬ-iˇ-eu maˬ tsaˬ-a loˇ." 16 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ bi iˇ-eu maˬ loˬ-aˇ. Naw ma ̭ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ bi ̭ nehˬ-awˇ bi dzaˬ-awˬ." 17 Zaˬ lahˇ deuˬ ehˇ-eu, "Nga ma ̭ kaˬ muˇ ngaˬ yaˆ hawˇ-eu ngaˬ shaˬ nyiˬ mawˇ ahˇ-eu teh ̭ ma." 18 K'oeˇ ngeh, "Ngaˇ jawˇ gaˇ yuˇ la ̭-awˬ" lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 19 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ, daˬ zawˬ deh k'oeˇ taˆ nuiˇ-eu g'aˇ duˬ, Yeˬsuˇ dawˬ bi ̭-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, kaˬ muˇ k'oeˇ ngaˬ yaˆ hawˇ-eu ngaˬ shaˬ k'oeˇ nyiˬ mawˇ aˬ yaw ̭ yuˇ-awˇ, mˬ paw g'awˇ leuˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, kaˬ muˇ k'oeˇ deuˬ aˬ yaw ̭ ngawˬ pyehˬ-awˇ, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ bi ̭ nehˬ-awˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ bi biˇ nehˬ-euˬ meh. 20 Aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ tiˬ dehˆ dzaˬ g'aˬ-awˇ, maˬ dzaˬ jiˇ-ehˇ dzeˇ laˇ-euˬ deuˬ-ahˇ zaˬ lahˇ deuˬ paˇ g'oˆ uiˬ ngeh, k'aˆ puˬ tseˇ nyi ̭ puˬ byah laˇ-euˬ meh. 21 K'aˇ dzaˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ,zaˬ miˬ zaˬ hawˇ-eu zaˬ deuˬ maˬ sawˇ-ehˇ, k'aˬ dzeˇ zaˬ teh ̭-ehˇ ngaˬ heˇ g'aˬ dawˬ peh byah-eu meh. 22 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma-ahˇ bi g'o ̭-iˇ-awˇ, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ lawˬ la ̭ k'oeˇ bi uˇ-iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ hu lah nui baˬ paw bi iˇ tsehˆ tawˬ-euˬ meh. 23 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ bi g'o ̭-iˇ g'aˬ ngeh, gawˬ duˇ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ leˇ-eu lehˇ, aˬ yaw ̭ teh ̭-ehˇ daˆ leˇ-euˬ meh. Uˬ ci ̭ ci ̭ le ngeh, Yeˬsuˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ k'oeˇ gaˇ jawˇ lu ̭-eu meh. 24 K'oeˇ ngeh, zaˬ lahˇ deuˬ dziˬ lu ̭-eu lawˬ k'oeˇ laˇ-aˬ, lah g'ahˇ ceh gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ iˇ keuˆ-awˇ, jaˬ lehˇ lehˇ ma baw tehˬ le ̭-euˬ miˇ neh, iˇ luˆ dzeh laˇ-awˇ, lawˬ-ahˇ yaw k'aˆ-ehˇ ciˬ tahˬ ciˬ tuˆ-eu meh. 25 Ya poeˇ doeˇ taw paw Yeˬsuˇ iˇ cu ̭ k'oeˇ taˆ cah-awˇ, zaˬ lahˇ deuˬ jawˇ gaˇ oe-euˬ meh. 26 Aˬ yaw ̭ iˇ cu ̭ k'oeˇ taˆ cah gaˇ zaˬ lahˇ deuˬ ya mawˇ ngeh, guˆ dui dui-eu miˇ neh, " Shaˆ shiˇ yaw sahˇ ngaˇ" lehˇ ehˇ-awˇ guˇ-eu meh. 27 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Taˬ guˆ. Nui ma taˬ baˬ. Ngaˇ ma. 28 Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Sahˬ paˬ-oˇ, nawˇ jeˬ maˇ-iˬ ngaˇ iˇ cu ̭ k'oeˇ taˆ cah-awˇ nawˇ jawˇ gaˇ oe nya ni dawˬ bi ̭-awˬ." 29 K'oeˇ naˇ, "Oe-awˬ tawˇ" lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ lawˬ la ̭ nyiˇ doˆ-iˇ-awˇ, iˇ cu ̭ k'oeˇ taˆ cah cah-ehˇ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ iˇ-euˬ meh. 30 Ehˇ k'aw ̭, jaˬ lehˇ yaw k'aˆ-ehˇ baw gaˇ aˬ yaw ̭ mawˇ ngeh, guˆ-eu nui ma ahˇ laˇ-awˇ, iˇ cu ̭-ahˇ ga nui ̭-iˇ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, "Sahˬ paˬ-oˇ, ngaˬ-ahˇ ka k'o ̭ nehˬ la ̭-awˬ" lehˇ aˬ yaw ̭ guˇ-euˬ meh. 31 Tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ Yeˬsuˇ aˬ la ̭ cawˬ ja-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ nyeh ̭ tehˬ-awˇ, "Jah-eu g'aˬ baˬ-eu tsawˇ haˬ-oˇ, aˬ jeˬ miˇ neh poˆ poˆ laˆ laˆ-ehˇ noeˬ te" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 32 Aˬ yaw ̭ nya ̭ nyiˬ g'aˬ lu ̭ lawˬ la ̭ k'oeˇ uˇ-iˇ ngeh, jaˬ lehˇ baw-eu naˬ leˇ-euˬ meh. 33 K'oeˇ naˇ, lawˬ la ̭ k'oeˇ uˇ lu ̭-eu zaˬ lahˇ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Nawˇ-aˬ, maˇ maˇ ni Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ ngaˇ." 34 Aˬ yaw ̭ ma ̭ lah tsehˆ doˆ-awˇ, Geˬneˬsaˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ le-euˬ meh. 35 K'oeˇ gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ haw siˬ-awˇ, miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ doe ni tsawˇ haˬ pyehˬ g'eh-awˇ, naˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ bi sheuˬ uiˬ la ̭-euˬ meh. 36 Aˬ yaw ̭-euˬ pehˇ k'ahˬ pehˇ dahˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ k'aw ̭ bi toeˬ ciˆ la ̭ lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ shaˇ-awˇ, k'aˇ ya toeˬ ciˆ-euˬ deuˬ naˇ gawˇ taˬ leˇ jiˇ-euˬ meh.

Ma ̭tehˬ 15

1 K'oeˇ naˇ, Paˬliˬsehˇ deuˬ hawˇ-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 2 "Aˬ poeˬ aˬ piˬ deuˬ neh mehˬ ka le ̭-euˬ jeˬ-ahˇ, nawˬ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh maˬ naˇ haˬ geu ̭ ta. Aˬ yaw ̭ ma ̭ hawˬ dzaˬ ngeh, zahˇ sahˇ k'o ̭ jaˆ-eu lo ̭-ehˇ aˬ la ̭ maˬ dzui ̭ nga." 3 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Aˬ jeˬ miˇ neh Miˬyehˇ neh bi ̭ taˬ-euˬ dawˬ deuˬ-ahˇ naw ma ̭ maˬ naˇ haˬ geu ̭ ni, aˇ hu ba neh tawˬ ka le ̭-euˬ zahˇ oeˇ-ahˇ teh ̭-ehˇ leh jeh te. 4 'Nawˬ da nawˬ ma-ahˇ yaw zeu ya baw meh' lehˇ hawˇ-eu, 'Yawˬ ha-euˬ aˬ da aˬ ma-ahˇ yaˬ k'ehˇ yaˬ-eu tsawˇ haˬ, seh ̭ gaˇ ya daˬ teh ̭-a' lehˇ, Miˬyehˇ neh ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. 5 Ehˇ k'aw ̭, 'Naw ma ̭-ahˇ bi ̭ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ Miˬyehˇ-ahˇ bi ̭ dzeuˇ-euˬ ma lehˇ, yawˬ ha-euˬ aˬ da aˬ ma-ahˇ ehˇ nehˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, aˬ da aˬ ma-ahˇ yaw zeu baw-eu maˬ loˬ-a' lehˇ, naw ma ̭ mehˬ-eu tsoˆ-eu meh. 6 Naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu la ̭ k'oeˇ, aˇ hu ba neh tawˬ ka le ̭-euˬ zahˇ oeˇ-ahˇ teh ̭-ehˇ leh jeh-awˇ, Miˬyehˇ neh bi ̭ taˬ-euˬ dawˬ deuˬ-ahˇ naw ma ̭ yaw zeu maˬ baw-a. 7 Aw ̭-a ̭ tahˬ k'oˬ-ahˇ duˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu Iˇsaˬyaˇ neh naw ma ̭ gaˇ kawˆ ehˇ taˬ-euˬ aˇ naˆ ni tsaˬ-eu nga. 8 'Tsawˇ haˬ heu deuˬ-euˬ mehˬ boeˬ neh, ngaˬ-ahˇ taˬ huiˬ taˬ mahˇ-eu k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ, ngaˬ-ahˇ gaˇ mahˇ kaˬ dui dui meh. 9 Yaw ̭ ma ̭ ngaˬ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu, tiˬ jeˬ-iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-a. Yaw ̭ ma ̭ mehˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ deuˬ, tsawˇ haˬ neh beh-euˬ zahˇ meh lehˇ, Miˬyehˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh.' " 10 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ kuˇ uiˬ-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naˇ haˬ-awˇ g'oˆ shaw geu ̭-awˬ. 11 Tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ maˬ shawˇ ni bi pyeu ̭-iˇ-eu jeˬ-aˬ, k'aˬ meh la ̭ k'oeˇ ahˇ-iˇ-eu jeˬ maˬ ngeuˇ-a. K'aˬ meh la ̭ k'oeˇ neh doˆ le-euˬ jeˬ meh." 12 K'oeˇ ngeh, zaˬ lahˇ deuˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Nawˬ neh ngehˬ-euˬ dawˬ teu dawˬ Paˬliˬsehˇ deuˬ-ahˇ zaw leˇ-eu nawˇ siˬ nya ma loˇ." 13 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu ngaˬ Da neh maˬ ka taˬ-euˬ aˇ bawˇ yawˬ bawˇ na lu ̭, g'awˇ lehˆ dzeh gaˇ ya daˬ teh ̭-a. 14 Aˬ yaw ̭ ma ̭ g'aˇ duˬ k'ahˬ taˬ lahˇ. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, myaˆ beh ̭ deuˬ-ahˇ sheuˬ g'eh-eu myaˆ beh ̭ beh ̭-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu meh. Myaˆ beh ̭ neh myaˆ beh ̭-ahˇ sheuˬ g'eh naˇ, nyiˬ g'aˬ lu ̭ duˬ k'ahˬ-ahˇ ga ahˇ teh ̭-a." 15 Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Dawˬ teu dawˬ-euˬ dawˬ tsui ̭ nga ma ̭ g'oˆ shaw nya ni tiˬ poˆ ehˇ mehˬ la ̭ sheˇ." 16 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Naw ma ̭ g'eh iˬ nah keuˆ ni maˬ g'oˆ shaw nya laˇ teˬ siˬ loˇ. 17 K'aˬ meh la ̭ k'oeˇ k'aˇ ahˇ-iˇ-eu jeˬ baw ma la ̭ k'oeˇ ahˇ-iˇ-awˇ, k'oeˇ gaˇ neh tiˬ tiˇ saˇ-iˬ tiˬ tiˆ, la ̭ nyiˇ iˇ doˆ g'eh-eu naw ma ̭ maˬ siˬ nya te loˇ. 18 Ehˇ k'aw ̭, k'aˬ meh-ahˇ k'aˇ doˆ le-eu jeˬ-aˬ, nui ma la ̭ k'oeˇ neh doˆ laˇ-awˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ maˬ shawˇ ni bi pyeu ̭-iˇ-eu meh. 19 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nui ma la ̭ k'oeˇ neh doˆ laˇ-euˬ jeˬ-aˬ, aˬ cawˬ-ahˇ seh ̭-eu, aˬ cawˬ-euˬ miˬ zaˬ yo zaˬ-ahˇ bahˬ-eu, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu maˬ muiˬ maˬ jaˬ-eu nui noeˬ deuˬ hawˇ-eu, tahˇ joe joe-eu, jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu, aˬ cawˬ-ahˇ maˬ ngeuˇ-eu jeˬ dehˬ leh ̭-eu, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu nui noeˬ nui loˆ deuˬ meh. 20 Gaˇ kawˆ heu deuˬ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ ni bi pyeu ̭-iˇ-eu gaˇ kawˆ deuˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ naw ma ̭-ahˇ ehˇ-eu lo ̭-ehˇ, a la ̭ maˬ dzui ̭-ehˇ hawˬ dzaˬ-eu jeˬ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ maˬ shawˇ ni maˬ bi pyeu ̭-iˇ nya-a." 21 Yeˬsuˇ jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ neh doˆ-iˇ-awˇ, Duˇlu meuˬ hawˇ-eu Siˇdoˬ meuˬ-euˬ gahˬ kaˬ-ahˇ iˇ-euˬ meh. 22 Miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu Kaˬnaˬ tsawˇ jeuˬ zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ, "Daˬbiˇ-euˬ Zaˬmaˇ-oˇ, ngaˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ la ̭ sheˇ. Ngaˬ buˇ-ahˇ neh ̭ uˇ leˇ taˬ-awˇ, uˇ gawˇ laˇ paˬ-ehˇ shaˬ dui dui lu ̭ meh" lehˇ guˇ-awˇ ehˇ-eu meh. 23 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ dawˬ tiˬ dawˬ-iˬ maˬ ngehˬ cawˬ nehˬ-a. K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ aˬ yaw ̭ jawˬ gaˇ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ teu g'aˬ-ahˇ tiˬ poˆ teh dzeh sheˇ. Aˬ yaw ̭ aˬ dui ma ̭-euˬ mehˬ nah caw teh caw teh-ehˇ, maˬ naˬ leˇ ni toˆ-ehˇ guˇ guˇ-ehˇ cah lu ̭-eu meh." 24 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ-aˬ, byoˆ-iˇ-euˬ yawˇ deuˬ pyeu ̭-eu Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ g'aˇ duˬ teh ̭ meh." 25 K'oeˇ ngeh jawˇ, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ aˬ kuiˇ dawˬ peh pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ dmˬ-awˇ, "Sahˬ paˬ-oˇ, ngaˬ-ahˇ ngehˬ g'eh nehˬ la ̭-awˬ" lehˇ ehˇ-eu meh. 26 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Zaˬ dzaˬ lu ̭-eu kaˬ muˇ yuˇ doˆ-awˇ, aˬ kuiˬ-ahˇ bi ̭-eu maˬ tsaˬ-a." 27 Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Sahˬ paˬ-oˇ, nawˇ ehˇ-eu tsaˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ kuiˬ-aˬ, yaw sahˇ g'aˬ-euˬ hawˬ jeh-ahˇ neh ga le-euˬ dzaˬ ngehˬ dawˇ dzeh deuˬ-ahˇ ya g'oˆ dzaˬ-eu teh ̭-ehˇ k'aw ̭, nui k'ahˇ shiˇ meh." 28 K'oeˇ ngeh jawˇ, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˇ-aˬ, jah-eu g'aˬ k'aˆ dui dui-eu zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ law hawˇ nga. Nawˇ k'aˇ bi pyeu ̭ maw ̭-eu lo ̭-ehˇ nawˬ-euˬ g'aˇ duˬ pyeu ̭ laˇ lu ̭-uˇ." K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ buˇ k'oeˇ g'aˬ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ taˬ leˇ-euˬ meh. 29 Jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ neh Yeˬsuˇ doˆ-iˇ-awˇ, Gaˬliˬlehˇ lah lah dzeˇ caw caw-ehˇ iˇ g'eh-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, gawˬ duˇ tiˬ duˇ-ahˇ daˆ leˇ-awˇ nuiˇ-euˬ meh 30 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ uiˬ laˇ-euˬ meh. Kuiˇ shiˇ la ̭ shiˇ shiˇ-eu deuˬ, myaˆ beh ̭ deuˬ, kuiˇ kuˆ deuˬ, a dzawˬ deuˬ hawˇ-eu, naˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni aˬ yaw ̭ ma ̭ sheuˬ la ̭-awˇ, Yeˬsuˇ mehˬ shi sheuˬ uiˬ taˬ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ naˇ gawˇ laˆ taˬ nehˬ-euˬ meh. 31 Aˬ dzawˬ deuˬ dawˬ ngehˬ nya laˇ-awˇ, kuiˇ kuˆ la ̭ kuˆ kuˆ-eu deuˬ muiˬ laˇ-awˇ, kuiˇ shiˇ la ̭ shiˇ shiˇ-eu deuˬ cah nya laˇ-awˇ, myaˆ beh ̭ deuˬ myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ-euˬ gaˇ ya mawˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ zahˬ dui dui leˇ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ-euˬ Miˬyehˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ja ceuˬ-euˬ meh. 32 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ kuˇ uiˬ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Tsawˇ haˬ heu deuˬ-ahˇ ngaˇ g'awˬ shaˬ gaˬ miˇ-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ ngaˬ nehˬ-ehˇ jawˇ lu ̭-eu smˬ nah byah laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ dzaˬ-eu tiˬ jeˬ-iˬ maˬ paˇ jaˆ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ dzaˬ-ehˇ maˬ bi g'o ̭-iˇ maw ̭ nya. Gaˇ pehˇ-ahˇ g'aˬ juˬ dui dui-iˇ gaˇ k'ahˬ laˇ nya." 33 Zaˬ lahˇ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ k'aˇ shui ̭ deh yaˇ la ̭ k'oeˇ, tsawˇ haˬ heu myaˆ ni-ahˇ bi dzaˬ bi dawˇ lo ̭-eu g'aˇ duˬ, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ aˬ gaˇ laˬ-iˇ nmˇ." 34 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ kaˬ muˇ aˇ myaˆ ni ahˇ te." Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Kaˬ muˇ shi ̭ yaˆ hawˇ-eu ngaˬ shaˬ ui cuiˆ ahˇ-eu teh ̭ ma." 35 K'oeˇ ngeh, Yeˬsuˇ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma-ahˇ dawˬ bi ̭-awˇ, miˇ tsa bi nuiˇ-euˬ meh. 36 K'oeˇ naˇ, kaˬ muˇ k'oeˇ shi ̭ yaˆ hawˇ-eu ngaˬ shaˬ k'oeˇ deuˬ aˬ yaw ̭ yuˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ g'aˬ miˇ tsa, ngawˬ pyehˬ-awˇ, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ bi ̭-awˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ bi biˇ nehˬ-euˬ meh. 37 Tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ tiˬ dehˆ dzaˬ-euˬ uˬ ta ̭, dzehˬ laˇ-euˬ deuˬ-ahˇ zaˬ lahˇ deuˬ paˇ g'oˆ uiˬ ngeh, k'aˆ puˬ shi ̭ puˬ byah laˇ-euˬ meh. 38 Zaˬ miˬ zaˬ hawˇ-eu zaˬ deuˬ maˬ gui ahˇ-ehˇ, k'aˇ dzaˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ oeˬ heˇ g'aˬ byah-eu meh. 39 K'oeˇ naˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ deuˬ-ahˇ bi g'o ̭-iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-aˬ lawˬ dziˬ-awˇ, Maˬgaˬdaˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ g'eh-euˬ meh.

Ma ̭tehˬ 16

1 Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ-euˬ Paˬliˬ sehˇ hawˇ-eu Saˬduˬgehˇ tiˬ paˆ na deuˬ, Yeˬsuˇ-ahˇ lahˇ ju k'mˇ maw ̭-eu nui ma ahˇ-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, mˬ k'oeˇ taˆ-euˬ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ mehˬ nehˬ la ̭ lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 2 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Uˬ ci ̭ ci ̭ le ngeh, mˬ yaw neˇ naˇ, mˬ muiˬ ngaˇ lehˇ naw ma ̭ ehˇ-eu meh. 3 Uˬ shawˬ yaw na ̭-ehˇ mˬ neˇ naˆ naˆ naˇ, uˬ yehˇ yehˇ le ngaˇ lehˇ naw ma ̭ ehˇ-eu meh. Naw ma ̭ mˬ-ahˇ haw haw-ehˇ, uˬ yehˇ uˬ tsaˇ to ̭ nya-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˇ yamˬ aˇ law-ahˇ ta ̭-eu bi siˬ bi mawˇ-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ dawˬ tsui ̭ maˬ yuˇ doˆ nya-a. 4 Iˬ nah aˇ yamˬ-ahˇ deh ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ, zahˇ sahˇ k'o ̭ maˬ baw ni aˇ naˆ ni haiˬ-eu nga. K'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ mehˬ nehˬ la ̭ lehˇ, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ ehˇ-eu meh. Yawˇnaˆ-euˬ gaˇ kawˆ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu k'oeˇ maˬ ngeuˇ naˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ nui jeˬ maˬ mehˬ nehˬ." K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ gaˇ neh aˬ yaw ̭ doˆ-iˇ-euˬ meh. 5 Zaˬ lahˇ deuˬ lah nui baˬ tsehˆ doˆ ngeh, dzaˬ-eu g'aˇ duˬ kaˬ muˇ maˬ yuˇ g'eh ni ngehˇ-euˬ meh. 6 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Paˬliˬsehˇ hawˇ-eu Saˬduˬgehˇ deuˬ-euˬ dehˬ tseˬ-ahˇ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ yahˇ-awˬ." 7 Aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw kaˬ ja-eu, "Aˬ dui ma ̭ kaˬ muˇ maˬ hehˇ le ̭-euˬ miˇ neh, aˬ yaw ̭ teu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ngaˇ." 8 Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ja lu ̭-eu Yeˬsuˇ siˬ nya-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Jah-eu g'aˬ baˬ dui dui-eu tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, aˬ jeˬ miˇ neh kaˬ muˇ maˬ ahˇ-eu gaˇ kawˆ ja ja-ehˇ jawˇ te. 9 Naw ma ̭ iˬ nah keuˆ ni maˬ g'oˆ shaw-ehˇ jawˇ te siˬ loˇ. Tsawˇ haˬ ngaˬ heˇ g'aˬ g'aˇ duˬ ngaˬ neh kaˬ muˇ ngaˬ yaˆ ngawˬ pyehˬ-awˇ, naw ma ̭ k'aˆ puˬ aˇ myaˆ puˬ g'oˆ byah-euˬ gaˇ kawˆ ngehˇ jiˇ maˬ loˇ. 10 Tsawˇ haˬ oeˬ heˇ g'aˬ g'aˇ duˬ ngaˬ neh kaˬ muˇ shi ̭ yaˆ ngawˬ pyehˬ-awˇ, naw ma ̭ neh k'aˆ puˬ aˇ myaˆ puˬ g'oˆ byah-euˬ gaˇ kawˆ g'eh ngehˇ jiˇ teˬ loˇ. 11 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ kaˬ muˇ gaˇ kawˆ ehˇ lu ̭-eu maˬ ngeuˇ-a lehˇ, aˬ joˆ-ehˇ maˬ siˬ nya-eu nya. Paˬliˬsehˇ hawˇ-eu Saˬduˬgehˇ deuˬ-euˬ dehˬ tseˬ-ahˇ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ yahˇ-awˬ." 12 K'oeˇ ngeh jawˇ, kaˬ muˇ jahˇ gaˇ dawˆ-eu dehˬ tseˬ-ahˇ yahˇ-eu g'aˇ duˬ, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ maw ̭-eu maˬ ngeuˇ-ehˇ, Paˬliˬsehˇ deuˬ hawˇ-eu Saˬduˬgehˇ deuˬ neh mehˬ-euˬ tsoˆ-euˬ dawˬ deuˬ-ahˇ yahˇ-awˬ lehˇ ehˇ maw ̭-eu gaˇ kawˆ, zaˬ lahˇ deuˬ g'oˆ shaw-euˬ meh. 13 Piˇliˇpiˆ Gehˇsaˬliˇ meuˬ dawˬ peh Yeˬsuˇ iˇ keuˆ ngeh, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ naˇ haˬ-eu, "Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ aˬ suˇ g'aˬ nga lehˇ aˬ cawˬ ehˇ lu ̭ ta." 14 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Tiˬ paˆ na deuˬ Iˇ cu ̭ shawˇ-eu Yoˇhaˬ nga lehˇ ehˇ-awˇ, tiˬ paˆ na deuˬ Eˇliˇyaˆ nga lehˇ ehˇ-eu meh. Tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, Yeˬlaˬmiˇ maˬ ngeuˇ naˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na ngaˇ lehˇ ehˇ-eu meh." 15 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Naw maˬ toe. Ngaˇ aˬ suˇ g'aˬ nga lehˇ ehˇ nmˇ." 16 Siˇmoˬ Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Nawˇ-aˬ, Deh ̭ lu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ pyeu ̭-eu Meˬsiˇya meh." 17 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Yawˇnaˆ-euˬ aˬ li Siˇmoˬ-oˇ, nawˇ-aˬ guiˬ lahˬ zawˇ huiˬ-eu tsawˇ haˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, gaˇ kawˆ heu tsawˇ haˬ zaˬ neh nawˬ-ahˇ pah mehˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu ngaˬ Da neh nawˬ-ahˇ pah mehˬ nehˬ-euˬ meh. 18 K'oeˇ miˇ neh, ngaˇ nawˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Beˬtuˆluˆ nawˇ-aˬ, k'aˬ lo meh. K'aˬ lo heu k'oeˇ taˆ dawˬ pehˬ taˬ-awˇ, ngaˬ-euˬ aˇ muˇ ngaˇ gawˇ daˆ le ̭ ma. Shiˇ-eu jeˬ-euˬ baoˬ, aˇ muˇ heu muˇ-ahˇ maˬ g'a leˇ-a. 19 Mˬtaˆ Miˇk'ahˬ laˇ g'oˆ-euˬ mawˬ taw ̭ kahˬ nawˬ-ahˇ ngaˇ bi ̭ ma. Miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ nawˬ neh k'aˇ laˆ tsoeˬ-euˬ jeˬ, mˬ k'oeˇ taˆ k'aw ̭ laˆ tsoeˬ-awˇ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ nawˬ neh k'aˇ bi mˇ-euˬ jeˬ, mˬ k'oeˇ taˆ k'aw ̭ bi mˇ teh ̭-a." 20 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ Meˬsiˇya pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ aˬ cawˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ maˬ bi ja mehˬ-eu g'aˇ duˬ, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ dawˬ bi ̭-euˬ meh. 21 K'oeˇ ngeh nah neh aˇ dahˬ beh-awˇ, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ bya cehˆ ni ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ ngaˇ le-awˇ, aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ, ngaˬ-ahˇ g'awˬ mya jeˬ jahˇ nehˬ la ̭ gaˇ ya daˬ dui dui-eu yaw duˬ baw meh. Aˬ cawˬ ngaˬ-ahˇ seh ̭ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, smˬ nah byah laˇ naˇ, Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ teh ̭-a." 22 Beˬtuˆluˆ neh Yeˬsuˇ-ahˇ gaˇ dzeˇ paw sheuˬ doˆ g'eh-awˇ ehˇ-eu, "Sahˬ paˬ-oˇ, Miˬyehˇ nawˬ-euˬ k'oeˇ taˆ k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu jeˬ maˬ bi keuˆ le k'mˬ-aˇ." 23 Yeˬsuˇ Beˬtuˆluˇ jawˇ paw ciˬ pyawˇ-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Saˬdaˬ-oˇ, ngaˇ jawˇ gaˇ neh doˆ-iˇ-awˬ. Nawˇ-aˬ, ngaˬ-ahˇ laˆ tsoeˬ-eu g'aˬ meh. Nawˇ teu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu teu, Miˬyehˇ neh bi noeˬ doˆ-euˬ jeˬ maˬ ngeuˇ-a. Tsawˇ haˬ neh bi noeˬ doˆ-euˬ jeˬ meh." 24 K'oeˇ naˇ, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh laˇ maw ̭ naˇ, yawˬ ha-euˬ nui k'ahˇ ya byehˇ dzeh-eu uˬ ta ̭, yawˬ ha-euˬ la ̭ ya ̭ ba ̭-awˇ, ngaˬ-euˬ mehˬ nah ya laˇ meh. 25 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yawˬ ha-euˬ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ ka k'o ̭-eu lehˇ leh jeh-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, deh ̭-eu jeˬ-ahˇ ya smˬ-iˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ yawˬ ha-euˬ deh ̭-eu jeˬ smˬ-euˬ tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, deh ̭-eu jeˬ za teh ̭-a. 26 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ heu dawˬ tawˆ lu ̭ za jiˇ-euˬ k'aw ̭, sa ̭ laˆ deh ̭-eu jeˬ smˬ naˇ, aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ aˬ jeˬ jiˇ jeuˬ paˇ ahˇ ta. Aˬ geu jeˬ bi ̭-awˇ zeuˇ k'o ̭ k'aw ̭, sa ̭ laˇ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ maˬ paˇ zeuˇ k'o ̭ geu ̭ nya meh. 27 Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ Aˬda-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ dm-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ nehˬ-ehˇ za ̭ le-awˇ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ yawˬ na lu ̭-ahˇ, yawˬ ha neh k'aˇ mˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ tsoeˬ k'o ̭ nehˬ le teh ̭-a. 28 Heu gaˇ jawˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ maˬ shiˇ dzeuˇ mi naˆ-ehˇ, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ sahˬ paˬ geu ̭-awˇ oe gaˇ ya mawˇ teh ̭-a lehˇ, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma."

Ma ̭tehˬ 17

1 Ko ̭ nah dzeuˇ-iˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu, Yaˬkoˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ aˬ nya ̭ nmˇ-ahˇ Yeˬsuˇ sheuˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ teh ̭-ehˇ gawˬ jawˬ yaw goˇ-ahˇ daˆ leˇ-euˬ meh. 2 A ha smˇ g'aˬ-euˬ mehˬ shi, Yeˬsuˇ g'awˇ mawˇ paˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ myaˆ pyawˬ nahˇ ma lo ̭-ehˇ yaw sheh ̭ bya-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ tsoeˬ pyuˇ deuˬ ni g'eh-awˇ naˇ guiˇ guiˇ laˇ-eu meh. 3 K'oeˇ naˇ, Moˇseˬ hawˇ-eu Eˇliˇyaˆ aˬ nya ̭ Yeˬsuˇ nehˬ-ehˇ dawˬ ngehˬ cawˬ lu ̭ gaˇ, aˬ ha smˇ g'aˬ ya mawˇ-euˬ meh. 4 K'oeˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Saˬlaˬ-oˇ, aˬ dui ma ̭ heu gaˇ jawˇ-eu aˇ naˆ ni muiˬ-eu nga. Nawˇ nui maˬ tsaˬ naˇ, ngaˇ sehˬ g'awˆ smˬ g'awˆ g'awˆ ma. Nawˬ-euˬ g'aˇ duˬ tiˬ g'awˆ, Moˇseˬ g'aˇ duˬ tiˬ g'awˆ, Eˇliˇyaˆ g'aˇ duˬ tiˬ g'awˆ g'awˆ ma." 5 Beˬtuˆluˆ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ lu ̭ ngeh, yaw sheh ̭ bya-eu mˬ dmˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ taˆ za ̭ le-awˇ, "Heu-aˬ, ngaˇ gaˬ dui dui-awˇ nui k'ahˇ shiˇ dui dui-eu ngaˬ-euˬ zaˬ maˇ ma. Aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭-awˬ" lehˇ, mˬ dmˇ la ̭ k'oeˇ dawˬ ngehˬ doˆ laˇ-euˬ meh. 6 Teˇ saˇ k'oeˇ-ahˇ zaˬ lahˇ deuˬ ya gaˬ ngeh, guˆ dui dui-iˇ-awˇ, miˇ tsa awˆ byaˆ-euˬ meh. 7 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ toeˬ ciˆ le-awˇ, "Tuˇ-awˬ. Taˬ guˆ" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 8 Aˬ yaw ̭ ma ̭ g'awˇ leuˇ haw ngeh, Yeˬsuˇ uˬ ta ̭ nui g'aˬ maˬ paˇ jawˇ-euˬ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 9 Aˬ yaw ̭ ma ̭ gawˬ jawˬ-ahˇ neh za ̭ ka le lu ̭ ngeh, aˬ ha smˇ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ shiˇ-awˇ, Miˬyehˇ neh maˬ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ k'oeˇ keuˆ ni, naw ma ̭ neh yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ ya mawˇ-euˬ gaˇ kawˆ heu, aˬ cawˬ tiˬ g'ahˬ-ahˇ-iˬ taˬ ja nehˬ." 10 K'oeˇ naˇ, zaˬ lahˇ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ naˇ haˬ-eu, "Eˇliˇyaˆ jeˬ huˬ oe meh lehˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ ta." 11 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Aˬ diˇ aˬ maˇ Eˇliˇyaˆ jeˬ huˬ oe-awˇ, yawˬ jeˬ na lu ̭ lehˬ hmˬ laˆ saˆ dah le teh ̭-a. 12 Eˇliˇyaˆ aˬ diˇ oe keuˆ g'aˬ-euˬ meh lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ-eu ma. Ehˇ k'aw ̭, aˬ cawˬ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ siˬ nya-ehˇ, k'aˇ jahˇ maw ̭-eu jahˇ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ jahˇ nehˬ-eu lehˇ g'eh-eu meh." 13 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ Iˇ cu ̭ shawˇ-eu Yoˇhaˬ gaˇ kawˆ ehˇ lu ̭-eu meh lehˇ, zaˬ lahˇ deuˬ g'oˆ shaw-euˬ meh. 14 Aˬ yaw ̭ ma ̭ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ jawˇ gaˇ g'o ̭ keuˆ le ngeh, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ Yeˬsuˇ mehˬ shi pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ dmˬ le-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 15 "Sahˬ paˬ-oˇ, ngaˬ li-ahˇ g'awˬ shaˬ tiˬ poˆ gaˬ nehˬ la ̭-awˬ. Aˬ yaw ̭ mawˇ bawˬ coˬ dui dui-eu baˬ da neh, tiˬ k'ehˬ maˬ taˬ ni miˬ dzaˬ hawˇ-eu iˇ cu ̭-ahˇ coˬ ahˇ-eu meh. 16 Nawˬ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ jawˇ gaˇ sheu ha laˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ laˆ taˬ nehˬ nya-a." 17 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Jah-eu nui ma maˬ ahˇ-eu naˬ lehˬ lehˬ-eu ziˇ heu ziˇ-ahˇ deh ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ nehˬ-ehˇ aˇ myah keuˆ ni ngaˇ pa ya jawˇ ta. Aˇ myah keuˆ ni paˇ ya oˇ ta. Aˬ li k'oeˇ li-ahˇ heu gaˇ sheuˬ la ̭-awˬ." 18 Neh ̭ k'oeˇ mawˇ-ahˇ Yeˬsuˇ dehˬ ngeh, aˬ li k'oeˇ li-euˬ g'awˇ mawˇ la ̭ k'oeˇ neh doˆ-iˇ-awˇ, aˬ li k'oeˇ li tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ taˬ leˇ-euˬ meh. 19 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ teh ̭-ehˇ jawˇ lu ̭ gaˇ zaˬ lahˇ deuˬ oe-awˇ ciˬ cuˇ ni naˇ haˬ-eu, "Nga ma ̭ aˬ jeˬ miˇ neh neh ̭ maˬ teh doˆ nya ta." 20 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ jah-eu maˬ lo ̭-eu miˇ neh meh. Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Naw ma ̭ jah-eu jeˬ g'awˬ pa ̭ aˇ nuiˆ hui ni ahˇ naˇ, gawˬ jawˬ heu jawˬ-ahˇ k'oeˇ paw dzeˇ jiˆ-iˇ-awˬ lehˇ ehˇ nehˬ ngeh, jiˆ-iˇ teh ̭-a. Naw ma ̭ maˬ jahˇ nya-eu tiˬ jeˬ-iˬ maˬ baw-aˇ." 22 Zaˬ lahˇ deuˬ Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ uiˬ laˇ-awˇ jawˇ ngeh,Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ aˬ cawˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ-eu aˇ yamˬ keuˆ laˇ-euˬ meh. 23 Aˬ cawˬ aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, smˬ nah keuˆ laˇ naˇ, Miˬ yehˇ aˬ yaw ̭ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ teh ̭-a." K'oeˇ ngeh, zaˬ lahˇ deuˬ nui ma cawˆ dui dui-eu meh. 24 Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ Gaˬbeˬneˬoˬ meuˬ-ahˇ oe keuˆ ngeh, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-euˬ kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ Beˬtuˆluˆ jawˇ gaˇ oe-awˇ, "Naw ma ̭-euˬ saˬ laˬ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-euˬ kawˬ maˬ doˆ-a loˇ" lehˇ naˇ haˬ ngeh, 25 "Doˆ meh" lehˇ, Beˬtuˆluˆ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. Beˬtuˆluˆ iˇ kahˇ la ̭ k'oeˇ uˇ leˇ ngeh, aˬ yaw ̭-ahˇ Yeˬsuˇ jeˬ huˬ ngehˬ cawˬ-awˇ ehˇ-eu, "Siˇmoˬ-oˇ, nawˇ aˬ joˆ-ehˇ noeˬ-eu nya. Sahˬ paˬ geu ̭-awˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu deuˬ aˬ suˇ g'aˬ-ahˇ kawˬ ta ̭ ta. Yawˬ ha-euˬ miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ-ahˇ ta ̭ ta loˇ. Aˬ cawˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh jawˇ le-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ ta ̭ ta loˇ." 26 Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Aˬ cawˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh jawˇ le-euˬ tsaawˇ haˬ deuˬ-ahˇ ta ̭-eu meh." Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Toˆ-ehˇ maˇ-iˬ, miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ kawˬ doˆ-eu maˬ loˬ-a lehˇ nawˇ ehˇ maw ̭-eu nga ehˇ lawˬ. 27 Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ heu deuˬ-ahˇ coeˬ leˇ ni aˇ nya ̭ maˬ jahˇ maw ̭ nya. K'oeˇ miˇ neh, lah-ahˇ iˇ-awˇ ngaˬ jui ̭ jui ̭-iˇ-awˬ. Jui ̭ pa ̭ beh beh-euˬ ngaˬ shaˬ k'oeˇ mawˇ g'eu doˆ-awˬ. Aˇ nya ̭ g'aˇ duˬ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-euˬ kawˬ doˆ tsehˆ nya ni poeˬ-eu pyuˇ maˇ byaˆ tiˬ byaˆ, ngaˬ shaˬ k'oeˇ mawˇ-euˬ k'aˬ meh-ahˇ tsmˬ gaˇ nawˇ ya mawˇ teh ̭-a. Maˇ byaˆ k'oeˇ byaˆ yuˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ kawˬ doˆ nehˬ-awˬ."

Ma ̭tehˬ 18

1 K'oeˇ ngeh, zaˬ lahˇ deuˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Mˬtaˆ Miˇk'ahˬ la ̭ k'oeˇ dawˬ tawˆ lu ̭ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu aˬ suˇ g'aˬ-a." 2 Zaˬ yaw nyiˇ tiˬ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ kuˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ g'ahˇ ceh bi yaw ̭-euˬ meh. 3 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Naw ma ̭ nui ma paˇ-awˇ, zaˬ yaw nyiˇ tiˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ maˬ pyeu ̭ laˇ k'oeˇ keuˆ ni, Mˬtaˆ Miˇk'ahˬ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ maˬ ya uˇ leˇ-a. 4 Yawˬ haˇ yawˬ ha nui ma nahˬ yu ni taˬ-awˇ, zaˬ yaw nyiˇ heu g'aˬ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ tsawˇ haˬ-aˬ, Mˬtaˆ Miˇk'ahˬ la ̭ k'oeˇ dawˬ tawˆ lu ̭ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu g'aˬ meh. 5 Ngaˬ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu zaˬ yaw nyiˇ tiˬ g'aˬ-ahˇ ha-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ-ahˇ ha gaˇ duˇ-eu meh. 6 "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ yaw nyiˇ tiˬ g'aˬ ngaˬ-ahˇ jah-eu nui ma byoˆ-iˇ ni jahˇ nehˬ naˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ kawˬ lahˇ-ahˇ lo lehˬ lehˬ ma pa ̭ taw ̭-awˇ, iˬ ma laˆ shaˆ yaw na ̭ tsahˇ-ahˇ bi ba ̭ pu ̭ seh ̭-eu zaˬ dzehˬ meh. 7 Tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ jah-eu nui ma byoˆ-iˇ ni jahˇ-eu g'awˬ mya jeˬ jaˆ-eu baˬ da neh, miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ heu aˇ naˆ ni guˆ laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu nga. K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu jeˬ aˬ myah lu ̭ jaˆ lu ̭ meh. Ehˇ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu jeˬ bi doˆ laˇ ni mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ ya noeˬ shaˬ dui dui teh ̭-a. 8 "Nawˇ jah-eu nui ma byoˆ-iˇ ni, nawˬ-euˬ aˬ la ̭ neh maˬ ehˇ, aˬ kuiˇ neh maˬ ehˇ, jahˇ-euˬ ngeuˇ naˇ, deuˆ tsehˆ-awˇ biˬ dzeh-awˬ. Aˬ kuiˇ aˬ la ̭ aˇ sehˇ byah-awˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ do ̭ lu ̭-eu miˬ dzaˬ la ̭ k'oeˇ bi ba ̭ puiˆ-eu naˆ maˬ tseˇ, aˬ kuiˇ aˬ la ̭ aˇ sehˇ dahˬ-iˇ-awˇ deh ̭-eu jeˬ za-eu-aˬ muiˬ dzehˬ teh ̭-a. 9 Nawˬ-euˬ myaˆ nuiˆ baˬ da neh nawˬ-euˬ jah-eu nui ma byoˆ-iˇ-euˬ ngeuˇ naˇ, k'eu ̭ doˆ-awˇ biˬ dzeh-awˬ. Myaˆ nuiˆ nyiˬ nuiˆ lu ̭ tso ̭-awˇ shiˬ buiˇ lah ma-ahˇ bi biˬ ahˇ-eu naˆ maˬ tseˇ, myaˆ nuiˆ tiˬ nuiˆ teh ̭-ehˇ tso ̭-awˇ, deh ̭-eu jeˬ za-eu-aˬ muiˬ dzehˬ teh ̭-a. 10 "Tsawˇ haˬ yaw nyiˇ heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu tiˬ g'aˬ na-ahˇ naw ma ̭ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ maˬ ya g'eh ni yahˇ-awˬ. Mˬ k'oeˇ taˆ ngaˬ Da-euˬ mehˬ shi, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ aˬ myah lu ̭ jawˇ-eu meh lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ-eu ma. 12 "Yawˇ tiˬ yaˇ mawˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ, yawˇ tiˬ mawˇ byoˆ naˇ, aˬ joˆ-ehˇ jahˇ nmˇ lehˇ naw ma ̭ noeˬ-eu nya. G'oeˬ tseˇ g'oeˬ mawˇ-ahˇ gawˬ jawˬ-ahˇ bi gaˆ tawˬ ya ̭-awˇ, byoˆ-iˇ-euˬ yawˇ k'oeˇ mawˇ-ahˇ poˆ-iˇ teh ̭-a. 13 Aˬ yaw ̭ yawˇ k'oeˇ mawˇ poˆ mawˇ ngeh, maˬ byoˆ-euˬ yawˇ g'oeˬ tseˇ g'oeˬ mawˇ-ahˇ naˆ maˬ tseˇ, poˆ mawˇ k'o ̭-euˬ yawˇ k'oeˆ mawˇ-ahˇ laˬ k'aˬ cehˇ dzehˬ teh ̭-a lehˇ ngaˇ ehˇ-eu ma. 14 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu naw ma ̭-euˬ Aˬda-aˬ, tsawˇ haˬ yaw nyiˇ heu deuˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ bi byoˆ-iˇ maw ̭-a. 15 Nawˬ-euˬ mehˇ nmˇ nawˬ-ahˇ mˇ lehˬ la ̭ naˇ, aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ yaw lehˬ toeˬ mehˬ nehˬ-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ ngeh, yawˬ ha mehˇ nmˇ yaw kaˬ teh ̭-ehˇ ciˬ cuˇ ni jahˇ-awˬ. Nawˬ-euˬ ehˇ dawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ naˇ haˬ nehˬ la ̭ naˇ, nawˬ-euˬ mehˇ nmˇ-ahˇ nawˇ paˇ za k'o ̭-euˬ gaˇ duˇ-eu meh. 16 Ehˇ k'aw ̭, nawˬ neh ehˇ-euˬ gaˇ aˬ yaw ̭ maˬ geu ̭ nehˬ la ̭ naˇ, Jaˇ li ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, k'aˇ ngehˬ-euˬ yawˬ dawˬ na lu ̭-ahˇ gaˬ-eu tsawˇ kaˬ nyiˬ g'aˬ smˇ g'aˬ byah ni bi jawˇ-eu g'aˇ duˬ, nawˬ nehˬ-ehˇ tsawˇ kaˬ tiˬ g'aˬ nyiˬ g'aˬ sheuˬ caw g'eh-awˬ. 17 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ ehˇ dawˬ-ahˇ k'aw ̭ aˬ yaw ̭ maˬ naˇ haˬ naˇ, gaˇ kawˆ k'oeˇ dawˬ tawˆ lu ̭ Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ dzawˇ nehˬ-awˬ. Yaw li uˬ duˬ, Ka li zaˬ aˇ muˇ neh mehˬ nehˬ-euˬ gaˇ k'aw ̭ aˬ yaw ̭ maˬ geu ̭ naˇ, lawˇ ci ̭ zaˬ deuˬ hawˇ-eu kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ sawˇ dzeh-eu lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ k'aw ̭ sawˇ dzeh nehˬ-awˬ. 18 "Naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ naw ma ̭ neh k'aˇ laˆ tsoeˬ-euˬ jeˬ, mˬ k'oeˇ taˆ k'aw ̭ laˆ tsoeˬ-awˇ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ naw ma ̭ neh k'aˇ bi mˇ-euˬ jeˬ, mˬ k'oeˇ taˆ k'aw ̭ bi mˇ teh ̭-a. 19 "K'oeˇ uˬ ta ̭, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ paˇ ehˇ-eu ma. Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ nui ma gm-awˇ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ guiˬ lahˬ shaˇ naˇ, naw ma ̭ neh k'aˇ shaˇ-euˬ jeˬ, mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu ngaˬ Da jahˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 20 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ smˇ g'aˬ k'aˇ uiˬ leˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ g'ahˇ ceh ngaˇ jawˇ ma." 21 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ Beˬtuˆluˆ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Sahˬ paˬ-oˇ, ngaˬ-euˬ mehˇ nmˇ tiˬ g'aˬ ngaˬ-ahˇ tiˬ poˆ saˇ-iˬ tiˬ poˆ mˇ lehˬ la ̭ naˇ, aˇ myaˆ poˆ keuˆ ni ngaˇ iˬ baˇ ya pyehˬ nehˬ ta. Shi ̭ poˆ keuˆ ni loˇ." 22 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Shi ̭ poˆ keuˆ ni teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ-a. Shi ̭ tseˇ poˆ shi ̭ dmˇ keuˆ ni meh. 23 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, mˬ taˆ miˇ k'ahˬ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ meh. Tiˬ poˆ-aˬ, sahˬ paˬ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ deuˬ nehˬ-ehˇ dziˇ dzoˆ sawˇ tsaˬ-eu lehˇ noeˬ tsehˆ-euˬ meh. 24 Aˬ yaw ̭ dziˇ dzoˆ sawˇ dahˬ beh ngeh, aˬ yaw ̭-ahˇ pyuˇ aˇ lam daˆ-eu zaˬ k'aˆ tiˬ g'aˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ sheuˬ uˇ la ̭-euˬ meh. 25 Zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ dziˇ dzoˆ maˬ tsoeˬ tsehˆ nya-a. K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ miˬ sawˇ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ maˬ ehˇ, a yaw ̭ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ maˬ ehˇ, ahˬ dzeh jiˇ-awˇ, dziˇ dzoˆ bi tsoeˬ tsehˆ-eu g'aˇ duˬ sahˬ paˬ neh dawˬ bi ̭-euˬ meh. 26 K'oeˇ ngeh, zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ sahˬ paˬ-euˬ mehˬ shi pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ dmˬ-awˇ, 'Sahˬ paˬ-oˇ, ngaˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-awˇ tiˬ k'ehˬ oˇ nehˬ la ̭ siˬ. Ngaˇ dziˇ dzoˆ dawˬ tawˆ lu ̭ tsoeˬ tsehˆ jiˇ ma' lehˇ shaˇ-eu meh. 27 K'oeˇ ngeh, sahˬ paˬ g'awˬ shaˬ haw gaˬ-awˇ, dziˇ dzoˆ byehˇ nehˬ-awˇ bi g'o ̭-iˇ-euˬ meh. 28 "K'oeˇ naˇ, zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ g'o ̭-iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ pyuˇ tiˬ yaˇ byaˆ teh ̭-ehˇ daˆ-eu aˬ yaw ̭-euˬ cawˬ zaˬ k'aˆ tiˬ g'aˬ-ahˇ tahˬ puˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ cawˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ kuˬ byahˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ tsuˆ-awˇ, 'Ngaˬ-euˬ dziˇ dzoˆ tsoeˬ nehˬ la ̭' lehˇ k'aˬ nehˬ-euˬ meh. 29 Aˬ yaw ̭-euˬ cawˬ zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ dmˬ-awˇ, 'Ngaˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-awˇ tiˬ k'ehˬ dawˬ neh la ̭ siˬ. Ngaˇ nawˬ-ahˇ dziˇ dzoˆ tsoeˬ tsehˆ nehˬ ma' lehˇ shaˇ-eu meh. 30 Ehˇ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ shaˇ gaˇ maˬ naˇ haˬ nehˬ-ehˇ, dziˇ dzoˆ maˬ tsoeˬ tsehˆ k'oeˇ keuˆ ni, tawˬ-ahˇ nyeh ̭ uˇ-awˇ bi jawˇ-euˬ meh. 31 K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ-euˬ gaˇ zaˬ k'aˆ nui deuˬ ya mawˇ ngeh, nui ma tiˬ paw ̭-iˬ maˬ saˇ-ehˇ, sahˬ paˬ jawˇ gaˇ le-awˇ, gaˇ kawˆ dawˬ tawˆ lu ̭ dzawˇ nehˬ leˇ-euˬ meh. 32 K'oeˇ ngeh jawˇ, zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ sahˬ paˬ kuˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 'Doeˇ dui dui-eu zaˬ k'aˆ-oˇ, g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ la ̭ lehˇ nawˇ shaˇ-eu miˇ neh, nawˇ ngaˬ-ahˇ k'oeˇ myaˆ myaˆ-ehˇ daˆ-eu dziˇ dzoˆ k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭, ngaˇ byehˇ nehˬ jiˇ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. 33 Ngaˬ neh nawˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, nawˬ-euˬ cawˬ zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ nawˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ-eu maˬ tsaˬ-a loˇ.' 34 Sahˬ paˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭-ahˇ nui ma pehˇ dui dui laˇ-awˇ, dziˇ dzoˆ maˬ tsoeˬ tsehˆ jiˇ k'oeˇ keuˆ ni bi k'ehˬ bi k'aˆ-eu g'aˇ duˬ, tawˬ-ahˇ bi nyeh ̭ uˇ-euˬ meh. 35 K'oeˇ gaˇ duˇ ni, naw ma ̭ yawˬ ha-euˬ mehˇ nmˇ-ahˇ nui ma la ̭ k'oeˇ keuˆ ni iˬ baˇ maˬ pyehˬ nehˬ naˇ, mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu ngaˬ Da naw ma ̭-ahˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a."

Ma ̭tehˬ 19

1 Gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ Yeˬsuˇ mehˬ nehˬ g'aˬ ngeh, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh doˆ-iˇ-awˇ, Yawˇdaˬ lawˇ baˬ nui baˬ paw jaˆ-eu Yuˇdaˆ miˇ k'ahˇ-ahˇ iˇ-euˬ meh. 2 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ g'awˬ mya ni aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh-awˇ, k'oeˇ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ naˇ gawˇ laˆ taˬ nehˬ-euˬ meh. 3 Paˬliˬsehˇ tiˬ paˆ na deuˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ lahˇ ju k'mˇ maw ̭-eu miˇ neh heu lo ̭-ehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. "Aˬ jeˬ gaˇ kawˆ baˬ da neh maˬ kaˬ, k'aˬ dzeˇ zaˬ tiˬ g'aˬ yawˬ ha-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ k'o ̭ naˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ tsaˬ meh loˇ." 4 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Aˇ dahˬ beh ngeh, Beh-euˬ yaw sahˇ g'aˬ tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ beh ngeh neh, k'aˬ dzeˇ zaˬ hawˇ-eu zaˬ miˬ zaˬ lehˇ beh-euˬ gaˇ kawˆ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ maˬ gui mawˇ-aˬ loˇ. 5 K'oeˇ baˬ da neh, k'aˬ dzeˇ zaˬ-aˬ, yawˬ ha-euˬ aˬ da aˬ ma-ahˇ g'awˬ-iˇ-awˇ, yawˬ ha-euˬ miˬ zaˬ nehˬ-ehˇ deh ̭ ta ̭-eu la ̭ k'oeˇ, nyiˬ g'aˬ-euˬ tiˬ shiˬ tiˬ shaˬ teh ̭-ehˇ ya pyeu ̭ laˇ meh lehˇ, Miˬyehˇ neh ehˇ taˬ-euˬ-meh. 6 K'oeˇ miˇ neh, aˬ nya ̭-aˬ, nyiˬ g'aˬ maˬ paˇ ngeuˇ meh. Tiˬ shiˬ tiˬ shaˬ teh ̭ meh. Miˬyehˇ neh yuˇ dzoeˇ taˬ-euˬ gaˇ tsawˇ haˬ zaˬ maˬ ya laˆ g'awˬ-a." 7 Paˬliˬsehˇ deuˬ ehˇ-eu, "Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, k'aˬ dzeˇ zaˬ tiˬ g'aˬ miˬ zaˬ k'o ̭-eu sahˬ bo ̭ tiˬ dzeh bi ̭-awˇ, yawˬ ha-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ teh g'o ̭ nya meh lehˇ, Moˇseˬ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ taˬ ta." 8 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ nui ma g'ahˇ-awˇ naˬ bawˇ tuˇ-eu miˇ neh, Moˇseˬ naw ma ̭-ahˇ miˬ zaˬ k'o ̭-eu aˬ kawˬ-aˬ bi ̭-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, mˬ beh miˇ beh ngeh maˇ diˇ-aˬ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ-a. 9 Naw ma ̭-ahˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na, yawˬ ha-euˬ miˬ zaˬ aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ maˬ bahˬ-euˬ gaˇ k'o ̭ dzeh-awˇ, miˬ zaˬ yawˬ g'aˬ yawˬ sheuˬ paˇ naˇ, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ bahˬ-euˬ meh." 10 Zaˬ lahˇ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Sheuˬ dahˬ dzaˬ-eu jeˬ teu naˆ naˆ-ehˇ shaˬ-eu ngeuˇ naˇ, maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ ni jawˇ-eu zaˬ dzehˬ ngaˇ." 11 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Heu lo ̭-ehˇ mehˬ taˬ tsoˆ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ heu-aˬ, yawˬ g'aˬ na lu ̭ g'aˇ duˬ maˬ ngeuˇ-a. Miˬ yehˇ neh gaˇ kawˆ heu-ahˇ noeˬ mawˇ nya-eu jeˬ bi ̭ taˬ-euˬ deuˬ g'aˇ duˬ teh ̭ meh. 12 Miˬ zaˬ maˬ sheuˬ-eu gaˇ kawˆ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ maˬ duˇ-a. Tiˬ paˆ na deuˬ deh ̭ le ngeh neh k'oeˇ lo ̭-ehˇ seu le-euˬ meh. Tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ neh jahˇ-euˬ gaˇ kawˆ baˬ da neh maˬ sheuˬ ni jawˇ-eu meh. Tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, Mˬtaˆ Miˇk'ahˬ g'aˇ duˬ miˬ zaˬ maˬ sheuˬ ni jawˇ-eu meh. Mehˬ taˬ tsoˆ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ heu deuˬ-ahˇ ha geu ̭ nya-eu deuˬ ha geu ̭ lu ̭-uˇ." 13 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ neh aˬ la ̭ ba ̭ daˆ-awˇ guiˬ lahˬ bi bi ̭-eu g'aˇ duˬ, zaˬ yaw nyiˇ tiˬ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ sheuˬ la ̭-euˬ meh. Zaˬ sheuˬ ha laˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ zaˬ lahˇ deuˬ neh dehˬ-euˬ meh. 14 K'oeˇ ngeh, Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Zaˬ deuˬ-ahˇ maˬ laˆ tsoeˬ ni ngaˇ jawˇ gaˇ bi laˇ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Mˬtaˆ Miˇk'ahˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ lo ̭-ehˇ g'eh-eu deuˬ-ahˇ o ̭- eu meh." 15 Zaˬ k'oeˇ deuˬ-euˬ k'oeˇ taˆ Yeˬsuˇ aˬ la ̭ ba ̭ daˆ nehˬ ya ̭-awˇ, k'oeˇ gaˇ neh doˆ-iˇ-euˬ meh. 16 Tiˬ poˆ-aˬ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ za nya ni, gaˇ yaw muiˬ aˬ geu jeˬ ngaˇ ya mˇ ta." 17 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Yaw muiˬ jeˬ-euˬ gaˇ kawˆ, aˬ jeˬ miˇ neh nawˇ ngaˬ-ahˇ naˇ haˬ te. Muiˬ-eu-aˬ, Miˬyehˇ tiˬ g'aˬ teh ̭ meh. Deh ̭-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ nawˇ uˇ leˇ maw ̭ naˇ, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ caw teh-awˬ." 18 A yaw ̭ ehˇ-eu, "Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ aˬ geu deuˬ-ahˇ ya caw teh ta." Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ taˬ seh ̭. Aˬ cawˬ-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ taˬ bahˬ taˬ muˆ. Smˇ k'oeˬ taˬ k'oeˬ. Aˬ cawˬ gaˇ kawˆ maˬ ngeuˇ gaˇ keuˆ ni saˇ kiˇ taˬ kamˬ. 19 Yawˬ ha-euˬ aˬ da aˬ ma-ahˇ yaw zeu baw-awˬ. Yawˬ haˇ yawˬ ha gaˬ-eu lo ̭-ehˇ, yawˬ ha-ahˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ gaˬ-awˬ lehˇ ehˇ-eu zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ heu deuˬ-ahˇ caw teh-awˬ." 20 Zaˬ guˬ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ ngaˇ caw teh lu ̭-eu ma. Ngaˇ aˬ geu jeˬ paˇ ya mˇ ta siˬ." 21 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Nawˇ ehˇ k'aˇ maˬ za ni byah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ maw ̭ naˇ, nawˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ahˬ-iˇ-awˇ, ahˬ za-euˬ pyuˇ k'oeˇ yuˇ-awˇ shaˬ zaˬ zahˬ zaˬ deuˬ-ahˇ biˇ nehˬ-awˬ. Mˬ k'oeˇ taˆ nawˬ-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ jaˆ laˇ teh ̭-a. K'oeˇ naˇ, paˇ g'o ̭ poˆ laˇ-awˇ ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh laˇ-awˬ." 22 Dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ ya gaˬ ngeh, zaˬ guˬ k'oeˇ g'aˬ nui ma cawˆ dui dui-awˇ g'o ̭-iˇ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ smˇ muiˬ muiˬ dui dui-eu meh. 23 K'oeˇ ngeh, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma. Smˇ muiˬ smˇ baw deuˬ Mˬtaˆ Miˇk'ahˬ-ahˇ uˇ leˇ-eu shaˬ dui dui meh. 24 Ngaˇ tiˬ poˆ paˇ ehˇ duˬ nehˬ nyaˇ. Smˇ muiˬ smˇ baw tiˬ g'aˬ Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-ahˇ uˇ leˇ-eu-aˬ, law taw tiˬ mawˇ aˬ g'aw ̭ g'aw ̭ naˬ-ahˇ uˇ leˇ-eu naˆ maˬ tseˇ k'aˆ dzehˬ-eu meh." 25 Dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ zaˬ lahˇ deuˬ ya gaˬ ngeh, zahˬ dui dui leˇ-awˇ ehˇ-eu, "Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, ka k'o ̭-eu jeˬ-ahˇ za nya-eu tsawˇ haˬ aˬ suˇ g'aˬ jawˇ nmˇ." 26 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ haw tsoˆ-awˇ ehˇ-eu, "Heu-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ jahˇ nya-eu jeˬ maˬ ngeuˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ maˬ jahˇ nya-eu tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ-a." 27 K'oeˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Haw sheˇ. Nga ma ̭ k'aˇ jaˆ-eu yawˬ jeˬ na lu ̭ byehˇ dzeh ya ̭ jiˇ-awˇ, nawˬ-euˬ mehˬ nah caw teh laˇ-euˬ maˬ ngeuˇ nga loˇ. Nga ma ̭ aˬ jeˬ za nmˇ." 28 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ yaw shui ̭ paˇ laˇ-awˇ, yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ-eu dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ taˆ Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ nuiˇ le ngeh, ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh-eu naw ma ̭ tseˇ nyi ̭ g'aˬ k'aw ̭, dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ taˆ nuiˇ-awˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ tseˇ nyi ̭ jeuˬ k'oeˇ taˆ ya uˆ lahˇ teh ̭-a. 29 Ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh laˇ-eu g'aˇ duˬ, yawˬ ha-euˬ nymˇ, mehˇ nmˇ, dmˇ ma, aˬ da, aˬ ma, aˬ buˇ aˬ li, myawˬ dahˬ yaˇ dahˬ, heu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ byehˇ dzeh ya ̭-euˬ tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, yawˬ ha neh k'aˇ byehˇ ya ̭-euˬ jeˬ tiˬ yaˇ bymˇ paˇ za dzehˬ-eu uˬ ta ̭, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ za teh ̭-a. 30 Ehˇ k'aw ̭, heu ziˇ-ahˇ aˬ cawˬ mehˬ hu jawˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni, aˬ kaˇ kaˇ ziˇ-ahˇ aˬ cawˬ mehˬ nah ya jawˇ-awˇ, heu ziˇ-ahˇ aˬ cawˬ mehˬ nah jawˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni, aˬ kaˇ kaˇ ziˇ-ahˇ aˬ cawˬ mehˬ hu ya jawˇ teh ̭-a.

Ma ̭tehˬ 20

1 "Mˬtaˆ Miˇk'ahˬ-aˬ, heu gaˇ duˇ leˇ-eu meh. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ uˬ shawˬ yaw na ̭-ehˇ doˆ-iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ la ̭ k'oeˇ gaˇ bi mˇ-eu tsawˇ haˬ poˆ-iˇ-euˬ meh. 2 Tiˬ nah mˇ-euˬ g'aˬ gaˇ poeˬ pyuˇ maˇ byaˆ tiˬ byaˆ bi ̭ ma lehˇ ja tsaˬ-awˇ, aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ la ̭ k'oeˇ gaˇ bi mˇ-iˇ-euˬ meh. 3 Aˬ cawˬ yaˇ smˇ iˇ tsiˇ jiˇ ngeh yamˬ-ahˇ, lehˆ lehˆ kawˆ paw aˬ yaw ̭ paˇ iˇ haw ngeh, gaˇ mˇ-eu maˬ jaˆ-ehˇ yaw ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ tiˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ mawˇ-euˬ meh. 4 'Naw ma ̭ g'eh ngaˬ-euˬ aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ la ̭ k'oeˇ gaˇ mˇ-iˇ-awˬ. G'aˬ gaˇ poeˬ haw tsaˬ nehˬ ma' lehˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ iˇ-awˇ gaˇ mˇ-iˇ-euˬ meh. 5 Nah loˆ ceh laˇ ngeh tiˬ poˆ hawˇ-eu, nahˇ ma ga k'aˇ-iˇ ngeh tiˬ poˆ aˬ yaw ̭ paˇ iˇ-awˇ, tsawˇ haˬ paˇ k'ehˇ lahˬ-iˇ-awˇ, aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ-ahˇ gaˇ bi mˇ-iˇ-euˬ meh. 6 Uˬ ci ̭ paw kuiˬ dzaˇ za ̭ dzaˇ bi ̭ yamˬ keuˆ laˇ ngeh, lehˆ lehˆ kawˆ-ahˇ aˬ yaw ̭ tiˬ poˆ paˇ iˇ-awˇ, tsawˇ haˬ tiˬ deuˬ gaˇ mˇ-eu maˬ jaˆ-ehˇ yaw ̭ lu ̭ gaˇ paˇ ya mawˇ-euˬ meh. 'Aˬ jeˬ miˇ neh naw ma ̭ nah ga-ehˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ mˇ ni jawˇ te' lehˇ aˬ yaw ̭ naˇ haˬ-euˬ meh. 7 'Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ nga ma ̭-ahˇ gaˇ bi mˇ-eu lehˇ maˬ poˆ le-euˬ miˇ neh, heu lo ̭-ehˇ jawˇ lu ̭-eu ma' lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu meh. 'Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, naw ma ̭ jiˇ ngaˬ-euˬ aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ-ahˇ iˇ-awˇ gaˇ mˇ-iˇ-awˬ' lehˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 8 "Uˬ ci ̭ ci ̭ le ngeh, aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ-euˬ yaw sahˇ g'aˬ, aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ la ̭ k'oeˇ gaˇ mˇ gaˇ aˬ yui ̭ geu ̭-awˇ bi haw bi pyaˆ-euˬ g'aˬ-ahˇ kuˇ-awˇ ehˇ nehˬ-eu, 'Gaˇ mˇ le-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ kuˇ-awˇ g'aˬ gaˇ poeˬ bi ̭ nehˬ-awˬ. Jeˬ nah nah saˬ mˇ le-euˬ deuˬ-ahˇ jeˬ huˬ bi ̭-awˇ, jeˬ hu hu saˬ mˇ le-euˬ deuˬ-ahˇ bi ̭ saˬ saˬ-awˬ.' 9 Uˬ ci ̭ paw kuiˬ dzaˇ za ̭ dzaˇ bi ̭ ngeh yamˬ-ahˇ hawˇ-eu mˇ le-euˬ deuˬ-ahˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ pyuˇ maˇ byaˆ tiˬ byaˆ bi ̭-euˬ meh. 10 Aˬ cawˬ jeˬ hu mˇ le-euˬ deuˬ g'aˬ gaˇ poeˬ yuˇ-eu lehˇ laˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ cawˬ myaˆ maˬ tseˇ za dzehˬ teh ̭-a lehˇ noeˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ g'eh, tiˬ g'aˬ-euˬ pyuˇ maˇ byaˆ tiˬ byaˆ za-euˬ teh ̭ meh. 11 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ g'aˬ gaˇ poeˬ bi ̭ nehˬ ngeh, aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ yaw sahˇ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ g'awˬ mya jeˬ toˇ-eu meh. 12 'Jeˬ nah nah saˬ oe-awˇ mˇ le-euˬ deuˬ naˬ liˬ tiˬ la ̭ mˇ-euˬ teh ̭ meh. Nga ma ̭-aˬ, nah ga-ehˇ nahˇ tsaˇ law ̭ law ̭-ehˇ mˇ-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, nawˇ g'aˬ gaˇ poeˬ bi ̭ la ̭ ngeh, tiˬ kawˆ myaˆ ni teh ̭-ehˇ bi ̭ la ̭-eu nga' lehˇ ehˇ-eu meh. 13 "Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ-ahˇ, aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ yaw sahˇ g'aˬ heu lo ̭-ehˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. 'Naw ma ̭-ahˇ ngaˇ mehˇ shuiˇ shuiˇ-euˬ maˬ ngeuˇ. Tiˬ nah-euˬ g'aˬ gaˇ poeˬ pyuˇ maˇ byaˆ tiˬ byaˆ sawˇ-awˇ mˇ-eu g'aˇ duˬ naw ma ̭ nui ma tsaˬ-euˬ meh. 14 Nymˬ-mˇ naw ma ̭-euˬ g'aˬ gaˇ poeˬ yuˇ-awˇ g'o ̭-iˇ-awˬ. Mˇ saˬ saˬ le-euˬ tsawˇ haˬ heu deuˬ-ahˇ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ bi ̭-euˬ myaˆ ni ngaˇ bi ̭ maw ̭-eu nui ma ahˇ-eu ma. 15 Ngaˬ-euˬ pyuˇ ngaˇ noeˬ-euˬ lo ̭-ehˇ maˬ bi ̭ k'mˬ ta loˇ. Ngaˇ aˬ cawˬ-ahˇ g'awˬ mya ni bi ̭ maw ̭-eu nui ma ahˇ gaˇ naw ma ̭ myaˆ naˆ-eu nya loˇ' lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 16 "K'oeˇ gaˇ duˇ ni, heu ziˇ-ahˇ aˬ cawˬ mehˬ hu jawˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, aˬ kaˇ kaˇ ziˇ-ahˇ aˬ cawˬ mehˬ nah ya jawˇ-awˇ, heu ziˇ-ahˇ aˬ cawˬ mehˬ nah jawˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, aˬ kaˇ kaˇ ziˇ-ahˇ aˬ cawˬ mehˬ hu ya jawˇ teh ̭-a." 17 Yeˬsuˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ le lu ̭ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ sheuˬ ceuˆ-awˇ cah-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ cawˬ maˬ bi gaˬ ni heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 18 "Naˇ haˬ sheˇ. Aˬ dui ma ̭ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ le lu ̭-eu ma. K'oeˇ gaˇ, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ a nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ya shiˇ ni aˬ cawˬ yaˇ k'aˬ daˇ teh ̭-a. 19 K'oeˇ naˇ, Miˬyehˇ-ahˇ maˬ siˬ nya-eu aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ bi ehˇ niˇ g'a-awˇ, yahˬ caˆ neh bi jui ̭-awˇ, la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ bi ta ̭ seh ̭ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, smˬ nah byah laˇ naˇ, Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ teh ̭-a." 20 K'oeˇ naˇ, Zeˬbeˬdehˇ-euˬ miˬ zaˬ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ li nyiˬ li sheuˬ-awˇ, aˬ nya ̭ nmˇ g'aˇ duˬ tiˬ jeˬ paˬ shaˇ-eu lehˇ, Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ shi pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ dmˬ-euˬ meh. 21 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˇ aˬ jeˬ shaˇ maw ̭ te." Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Nawˇ sahˬ paˬ keuˆ leˇ ngeh, ngaˬ li heu nyiˬ li-ahˇ, nawˬ-euˬ aˇ maˇ paw tiˬ g'aˬ bi nuiˇ-awˇ, aˇ caˇ paw tiˬ g'aˬ bi nuiˇ ma lehˇ, ngaˬ-ahˇ tiˬ poˆ ehˇ tsehˆ nehˬ la ̭-awˬ." 22 Aˬ nya ̭ nmˇ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw nya ̭ nmˇ shaˇ-eu jeˬ-ahˇ naw nya ̭ nmˇ maˬ siˬ nya-a. Ngaˇ dawˇ-eu lehˇ g'eh-eu shaˬ zahˬ na ̭-eu k'mˬ maˬ-ahˇ naw nya ̭ nmˇ dawˇ coeˇ ma loˇ." Aˬ nya ̭ nmˇ ehˇ-eu, "Dawˇ coeˇ ma." 23 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naw nya ̭ nmˇ ngaˬ-euˬ k'mˬ maˬ-ahˇ aˬ diˇ aˬ maˇ dawˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ aˇ maˇ paw hawˇ-eu aˇ caˇ paw bi nuiˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ ngaˇ tseˇ geu ̭-eu aˬ kawˬ-aˬ maˬ jaˆ. Nuiˇ duˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, ngaˬ Da neh lehˬ hmˬ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ meh." 24 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ zaˬ lahˇ nui deuˬ tseˇ g'aˬ ya gaˬ ngeh, aˬ nya ̭ nmˇ-ahˇ nui ma pehˇ-eu meh. 25 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ Yeˬsuˇ kuˇ uiˬ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-euˬ sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ-aˬ, miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ k'oeˇ taˆ zuiˆ-eu baoˬ jaˆ-awˇ, aˬ yui ̭ aˬ tsu geu ̭-awˇ uˆ lahˇ-eu deuˬ k'aw ̭, yawˬ ha k'aˇ noeˬ-euˬ lo ̭-ehˇ uˆ lahˇ-eu baoˬ tiˬ byah ni jaˆ meh. 26 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ ya geu ̭-a. Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ, aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ maw ̭ mahˇ maw ̭-eu g'aˬ-aˬ, aˬ cawˬ-euˬ myawˬ k'ehˇ ya g'oˆ teh ̭-a. 27 Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ k'oeˇ taˆ aˬ yui ̭ aˬ tsu geu ̭ maw ̭-eu g'aˬ-aˬ, aˬ cawˬ-euˬ zaˬ k'aˆ ya geu ̭ teh ̭-a. 28 Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ k'aw ̭, aˬ cawˬ neh bi mˇ cu-eu g'aˇ duˬ oe-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Aˬ cawˬ g'aˇ duˬ mˇ le-euˬ uˬ ta ̭, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni-ahˇ ka k'o ̭-eu g'aˇ duˬ shiˇ dah le-eu lehˇ oe-euˬ meh." 29 Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ Yeˬliˇkoˇ meuˬ-ahˇ neh doˆ-iˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ mehˬ nah tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma caw teh lu ̭-eu meh. 30 Gaˇ ma gaˇ dzeˇ nuiˇ lu ̭-eu myaˆ beh ̭ nyiˬ g'aˬ, Yeˬsuˇ iˇ lu ̭-eu teˇ saˇ gaˬ-awˇ, "Daˬbiˇ-euˬ Zaˬmaˇ-oˇ, nga nya ̭-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ la ̭-awˬ" lehˇ guˇ-eu meh. 31 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma k'oeˇ deuˬ aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ dehˬ-awˇ, ciˬ cuˇ ni jawˇ-awˬ lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ nya ̭ maˬ naˇ haˬ-ehˇ, "Daˬbiˇ-euˬ Zaˬmaˇ-oˇ, nga nya ̭-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ la ̭-awˬ" lehˇ, yaw beh poˆ naˇ maˬ tseˇ guˇ k'aˆ laˇ-euˬ meh. 32 Yeˬsuˇ naˬ leˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ kuˇ-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw nya ̭ g'aˇ duˬ ngaˇ aˬ jeˬ bi jahˇ nehˬ maw ̭-eu nya." 33 Aˬ yaw ̭ nya ̭ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, nga nya ̭-euˬ myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ ni bi jahˇ nehˬ maw ̭ miˇ-a." 34 Aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ Yeˬsuˇ g'awˬ shaˬ haw gaˬ-awˇ, myaˆ nuiˆ-ahˇ toeˬ ciˆ nehˬ ngeh, aˬ yaw ̭ nya ̭-euˬ myaˆ nuiˆ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ mawˇ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh g'eh-euˬ meh.

Ma ̭tehˬ 21

1 Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ dawˬ peh cah keuˆ la ̭-awˇ, Saˬloˬ gawˬ jawˬ-ahˇ jaˆ-eu Behˬpaˇgeˬ pu-ahˇ laˇ keuˆ lu ̭ ngeh, zaˬ lahˇ nyiˬ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ k'ehˇ-awˇ, mehˬ hu paw bi le-euˬ meh. 2 Zaˬ lahˇ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Naw nya ̭-euˬ mehˬ hu jaˆ-eu pu k'oeˇ pu-ahˇ le-awˬ. Mahˬ tahˬ laˆ tiˬ ma pa ̭ taw ̭ taˬ-awˇ, mahˬ tahˬ laˆ zaˬ dawˬ peh jawˇ lu ̭ gaˇ ya mawˇ teh ̭-a. Aˇ caˆ puiˇ-awˇ, ngaˇ jawˇ gaˇ tsahˇ la ̭-awˬ. 3 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na tiˬ jeˬ paˬ ehˇ laˇ naˇ, 'Sahˬpaˬ loˬ-eu meh' lehˇ ehˇ nehˬ-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ naˇ, dawˬ poˆ maˬ poˆ ni yaw kawˇ-ehˇ bi tsahˇ la ̭ teh ̭-a." 4 Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ neh ehˇ taˬ-euˬ dawˬ heu deuˬ byah laˇ ni, k'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 5 "Haw yawˬ, nawˬ-euˬ sahˬ paˬ, nawˇ jawˇ gaˇ oe meh lehˇ, Ziˇoˬ-ahˇ ehˇ gaˬ-awˬ. Aˬ yaw ̭ nui nahˬ nui yu ahˇ-awˇ, mahˬ tahˬ laˆ-ahˇ dziˬ-awˇ oe meh. Tahˬ laˆ mahˬ ma-euˬ zaˬ pyeu ̭-eu, tahˬ laˆ zaˬ-ahˇ dziˬ le ̭-euˬ meh." 6 Zaˬ lahˇ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ le-awˇ, Yeˬsuˇ neh ehˇ nehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ jahˇ leˇ-euˬ meh. 7 Mahˬ tahˬ laˆ k'oeˇ nyiˬ ma zaˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ tsahˇ le ̭-awˇ, nyiˬ mawˬ lu ̭ k'oeˇ taˆ mehˬ tsoeˬ lehˆ k'awˬ daˆ nehˬ-awˇ, Yeˬsuˇ bi dziˬ-euˬ meh. 8 Tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni gaˇ ma-ahˇ mehˬ tsoeˬ lehˆ k'awˬ-awˇ, tiˬ paˆ na deuˬ aˇ bawˇ uˬ pyaˬ ngawˬ k'eh ̭-awˇ, gaˇ ma-ahˇ k'awˬ nehˬ-euˬ meh. 9 Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ hu paw hawˇ-eu, mehˬ nah paw cah lu ̭-eu tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ deuˬ, heu lo ̭-ehˇ guˇ-eu meh. "Daˬbiˇ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ ja ceuˬ-awˬ. SahˬpaˬMiˬyehˇ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ oe-euˬ g'aˬ-ahˇ, Miˬyehˇ guiˬ lahˬ bi ̭ lu ̭-uˇ. Miˬyehˇ-ahˇ jaˬ ceuˬ-awˬ." 10 Yeˬsuˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ uˇ leˇ ngeh, meuˬ meuˬ lah-ehˇ law ̭ g'a-awˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ teu g'aˬ aˬ suˇ g'aˬ-a." 11 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ ma ̭ ehˇ k'o ̭ nehˬ-eu, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ-aˬ, Yeˬsuˇ lehˇ kuˇ-eu, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ Naˬzaˬlehˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu g'aˬ meh." 12 Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ Yeˬsuˇ uˇ leˇ-awˇ, ahˬ ta ̭ zeuˇ ta ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ teh doˆ-euˬ meh. Pyuˇ dawˬ paˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ hawˬ jeh hawˇ-eu, lawˇ-eu shehˇ-eu yaˇ miˇ k'aˬ k'oeˬ ahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ nuiˇ mahˬ deuˬ, aˬ yaw ̭ ngawˬ dzeh nehˬ-euˬ meh. 13 Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "'Ngaˬ-euˬ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu nymˇ lehˇ kuˇ teh ̭-a' lehˇ, Miˬyehˇ neh ehˇ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma heu smˇ k'oeˬ tahˇ joe-euˬ baˇ shmˇ duˬ pyeu ̭-iˇ ni naw ma ̭ jahˇ lu ̭-eu ngaˇ." 14 Myaˆ beh ̭ hawˇ-eu kuiˇ shiˇ la ̭ shiˇ deuˬ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ bi laˆ taˬ-euˬ meh. 15 Yeˬsuˇ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ-awˇ, "Daˬbiˇ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ ja ceuˬ-awˬ" lehˇ zaˬ deuˬ guˇ lu ̭ gaˇ, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ ya mawˇ ngeh, nui ma pehˇ laˇ-euˬ meh. 16 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Zaˬ teu deuˬ aˬ jeˬ guˇ lu ̭-eu nawˬ-ahˇ maˬ gaˬ laˇ nya loˇ." Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ gaˬ lu ̭ ma. 'Zaˬ yaw nyiˇ deuˬ hawˇ-eu zaˬ nahˬ deuˬ tiˬ byah tiˬ lo ̭ ja ceuˬ nya laˇ ni, nawˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ meh' lehˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˇ li ̭ dawˬ kawˬ-ahˇ naw ma ̭ tiˬ poˆ-iˬ maˬ gui haw-aˬ loˇ." 17 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ gaˇ neh Yeˬsuˇ doˆ-iˇ-awˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ neh Beˬtaˬniˇ pu-ahˇ iˇ-awˇ, k'oeˇ gaˇ uˬ ci ̭ ya ̭-euˬ meh. 18 Yawˬ nah yawˬ uˬ shawˬ yaw na ̭-ehˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ g'o ̭ leˇ ngeh, hawˬ meh ̭ meh ̭ laˇ-euˬ meh. 19 Gaˇ ma gaˇ dzeˇ deh ̭-eu siˬ guˬ aˇ bawˇ tiˬ bawˇ mawˇ-awˇ haw-iˇ ngeh, aˇ siˬ maˬ siˬ ni aˇ pa ̭ teh ̭-ehˇ mehˇ lu ̭ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. "Aˬ kaˇ naˇ, nawˇ aˇ siˬ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ paˇ siˬ le-aˇ" lehˇ, siˬ guˬ aˇ bawˇ k'oeˇ bawˇ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ ngeh, aˇ bawˇ k'oeˇ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ nyoeˬ-iˇ koˆ-iˇ-euˬ meh. 20 Zaˬ lahˇ deuˬ k'oeˇ gaˇ ya mawˇ ngeh, zahˬ dui dui leˇ-awˇ ehˇ-eu, "Siˬ guˬ aˇ bawˇ teu bawˇ nyoeˬ-iˇ k'oˆ-iˇ-eu aˇ naˆ naˆ-ehˇ kawˇ-eu nga." 21 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Naw ma ̭ jah-eu nui ma ahˇ-awˇ, poˆ poˆ laˆ laˆ-ehˇ maˬ noeˬ naˇ, ngaˬ neh siˬ guˬ aˇ bawˇ heu bawˇ-ahˇ jahˇ nehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, naw ma ̭ k'aw ̭ jahˇ nya teh ̭-a. K'oeˇ naˆ teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ-a siˬ. Gawˬ jawˬ heu jawˬ-ahˇ 'Teuˆ diˇ laˇ-awˇ iˬ ma laˆ shaˆ-ahˇ ga pu ̭-iˇ-awˬ' lehˇ naw ma ̭ ehˇ nehˬ ngeh, gawˬ jawˬ heu jawˬ iˬ ma laˆ shaˆ-ahˇ ga pu ̭-iˇ teh ̭-a. 22 Naw ma ̭ jah-eu nui ma ahˇ naˇ, naw ma ̭ guiˬ lahˬ k'aˇ shaˇ-eu jeˬ za teh ̭-a." 23 Yeˬsuˇ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ g'o ̭ uˇ leˇ-awˇ mehˬ lu ̭ tsoˆ lu ̭ ngeh, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Nawˇ aˬ gaˇ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ teu lo ̭-ehˇ mˇ te. Aˬ suˇ g'aˬ neh nawˬ-ahˇ baoˬ bi ̭ la ̭ taˬ." 24 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˇ g'eh naw ma ̭-ahˇ tiˬ dawˬ naˇ haˬ la. Ngaˬ neh naˇ haˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naw ma ̭ ehˇ k'o ̭ nehˬ la ̭ naˇ, ngaˇ aˬ gaˇ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ heu lo ̭-ehˇ mˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ nehˬ ma. 25 Yoˇhaˬ iˇ cu ̭ shawˇ-eu k'oeˇ, aˬ gaˇ-euˬ baoˬ za-awˇ shawˇ ta. Miˬyehˇ neh bi shawˇ taˬ loˇ. Tsawˇ haˬ neh bi shawˇ taˬ loˇ." K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw kaˬ heu lo ̭-ehˇ ja-eu meh. "Aˬ dui ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ paˬ nga. 'Miˬyehˇ neh bi shawˇ-euˬ meh' lehˇ ehˇ naˇ, 'Toˆ-ehˇ maˇ-iˬ, naw ma ̭ aˬ jeˬ miˇ neh Yoˇhaˬ-ahˇ maˬ jah te' lehˇ aˬ yaw ̭ ehˇ laˇ teh ̭-a. 26 'Tsawˇ haˬ neh bi shawˇ-euˬ meh' lehˇ paˇ ehˇ lawˬ naˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ deuˬ-ahˇ aˬ dui guˆ paˬ-ehˇ paˇ g'eh-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yoˇhaˬ-aˬ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ meh lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ jah duˬ taˬ-euˬ meh." 27 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-eu, "Nga ma ̭ maˬ siˬ nya nya." Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, ngaˇ aˬ gaˇ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ heu lo ̭-ehˇ mˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ maˬ ehˇ nehˬ." 28 Yeˬsuˇ paˇ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ noeˬ-eu nya. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ aˬ li nyiˬ li jawˇ-eu meh. Aˬ li aˬ yui ̭ g'aˬ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭ iˇ-awˇ, 'Aˬ li-oˇ, iˬ nah aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ-ahˇ gaˇ mˇ-iˇ de' lehˇ k'ehˇ-euˬ meh. 29 Aˬ li k'oeˇ li, 'Ngaˇ maˬ iˇ' lehˇ ehˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ noeˬ paˇ-awˇ, mˇ-iˇ-euˬ meh. 30 K'oeˇ naˇ, aˬ li aˬ nyiˇ g'aˬ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭ paˇ iˇ-awˇ, aˬ yui ̭ g'aˬ-ahˇ k'ehˇ-euˬ lo ̭-ehˇ k'ehˇ-iˇ ngeh, 'Ngaˇ iˇ ma da-oˇ' lehˇ ehˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, maˬ iˇ ni jawˇ-euˬ meh. 31 Aˬ li k'oeˇ nyiˬ li, aˬ geuˬ g'aˬ aˬ da-euˬ nui k'ahˇ mˇ-euˬ nga." Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Aˬ yui ̭ g'aˬ meh." Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu meh maˬ laˇ deuˬ, naw ma ̭-euˬ aˬ hu Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-ahˇ ya uˇ leˇ meh. 32 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yoˇhaˬ naw ma ̭ jawˇ gaˇ oe-awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ gaˇ ma mehˬ nehˬ le-euˬ k'aw ̭, naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ jah-a. Ehˇ k'aw ̭, kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu meh maˬ laˇ deuˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ jah-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ jah gaˇ naw ma ̭ ya mawˇ k'aw ̭, naw ma ̭ nui ma maˬ paˇ-ehˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ jah-a. 33 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Yaw jeˬ ma jeˬ yawˬ hmˬ yawˬ-ahˇ paˇ naˇ haˬ sheˇ. Baw leˬ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ aˬ ga ̭ ga ̭ yaˇ tiˬ yaˇ yaˇ-awˇ, yaˇ kmˇ mˇ jawˬ-awˇ, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ nawˬ-eu duˬ k'ahˬ k'ahˬ-awˇ, lo ̭-eu nymˇ goˇ tiˬ nymˇ tsoˆ taˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, yaˬ kmˇ mˇ-eu deuˬ-ahˇ mˇ paˆ bi paˆ ya ̭-awˇ, yawˬ k'ahˬ yawˬ miˇ yawˬ-ahˇ iˇ-euˬ meh. 34 Aˬ ga ̭ aˇ siˬ pyaˆ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh, yaˇ kmˇ mˇ paˆ paˆ-eu deuˬ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ deuˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ o ̭-eu aˬ ga ̭ aˇ siˬ bi pi laˬ-iˇ-euˬ meh. 35 Aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ mˇ paˆ paˆ-eu deuˬ neh aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ k'oeˇ deuˬ-ahˇ nyeh ̭-awˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ diˬ-awˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ seh ̭-awˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ k'aˬ lo neh biˬ-euˬ meh. 36 Aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ-euˬ yaw sahˇ k'oeˇ g'aˬ, yaw beh poˆ myaˆ maˬ tseˇ zaˬ k'aˆ paˇ k'ehˇ g'eh-euˬ meh. K'oeˇ ngeh poˆ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh yaw beh poˆ lo ̭-ehˇ paˇ bi jahˇ-euˬ meh. 37 Aˇ saˬ saˬ ngeh poˆ jawˇ, 'Ngaˬ li-ahˇ maˇ diˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw zeu baw-eu yaw duˬ baw teh ̭-a' lehˇ ehˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ li-ahˇ k'ehˇ g'eh-euˬ meh. 38 Ehˇ k'aw ̭, aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ mˇ paˇ paˆ-eu deuˬ aˬ li k'oeˇ g'aˬ-ahˇ ya mawˇ ngeh, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 'Heu g'aˬ-aˬ, aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ yaw sahˇ-euˬ aˬ li ngaˇ. Oe-awˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭ kaˇ-euˇ. Aˬ yaw ̭-ahˇ o ̭-eu jeˬ biˇ deuˬ aˬ dui ma ̭ za teh ̭-a.' 39 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ nyeh ̭-awˇ, aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ la ̭ nyiˇ biˬ doˆ-awˇ seh ̭-euˬ meh. 40 Aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ-euˬ yaw sahˇ k'oeˇ g'aˬ oe ngeh jawˇ, yaˇ kmˇ mˇ-eu k'oeˇ deuˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ nehˬ nmˇ." 41 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Haiˬ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ seh ̭-eu yaw duˬ baw teh ̭-a. K'oeˇ naˇ, aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh yaw sahˇ g'aˬ-ahˇ o ̭-eu shaˬ bymˇ bi ̭ k'o ̭-eu siˬ nya-eu aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ mˇ paˆ paˆ-eu tsawˇ haˬ yawˬ deuˬ yawˬ-ahˇ, aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ paˇ bi mˇ paˆ teh ̭-a." 42 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ naw ma ̭ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ gui haw-aˬ loˇ. 'Nymˇ gawˬ-eu deuˬ maˬ geu ̭ nahˇ-ehˇ, ba ̭ dzeh taˬ-euˬ k'aˬ lo k'oeˇ siˬ, k'aˬ lo dawˬ tawˆ maˬ tseˇ poeˬ-eu, la ̭ coeˇ lo zi ̭ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. SahˬpaˬMiˬyehˇ neh jahˇ-euˬ k'oeˇ, aˇ naˆ ni zahˬ leˇ duˬ jaˆ nga.' 43 "K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ naw ma ̭-euˬ la ̭-ahˇ neh yuˇ doˆ-awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mˇ-eu tsawˇ jeuˬ tiˬ jeuˬ-ahˇ a nehˬ teh ̭-a." 45 Piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ, Yeˬsuˇ yaw jeˬ ma jeˬ ja gaˇ gaˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ gaˇ kawˆ ehˇ-eu nya lehˇ noeˬ siˬ-euˬ meh. 46 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ nyeh ̭-eu lehˇ leh jeh-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ-ahˇ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ meh lehˇ jah lu ̭-eu tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ guˆ-eu meh.

Ma ̭tehˬ 22

1 Yeˬsuˇ yaw jeˬ ma jeˬ ja-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ paˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 2 "Mˬtaˆ Miˇk'ahˬ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ duˇ-eu meh. Sahˬ paˬ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ aˬ li oeˇ mˇ baˇ-eu bawˬ-iˬ g'eh-eu g'aˇ duˬ, lehˬ hmˬ-euˬ meh. 3 Aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ deuˬ-ahˇ pyehˬ g'eh-awˇ, oeˇ mˇ baˇ-eu bawˬ-iˬ-ahˇ bi laˇ-eu g'aˇ duˬ kuˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ bi kuˇ laˬ-iˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ laˇ-a. 4 Zaˬ k'aˆ yawˬ deuˬ yawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ paˇ pyehˬ g'eh-awˇ, 'Dzaˬ byawˇ lehˬ hmˬ dah taˬ-euˬ ma. Mawˇ neˇ mawˇ gaw deuˬ hawˇ-eu, cu tsuˇ taˬ-euˬ jeˬ zaˬ deuˬ seh ̭-awˇ, yawˬ jeˬ na lu ̭ laˆ dah jiˇ taˬ-euˬ ma. Oeˇ mˇ baˇ-eu bawˬ-iˬ-ahˇ laˇ-awˬ' lehˇ paˇ bi kuˇ-iˇ-euˬ meh. 5 Ehˇ k'aw ̭, kuˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ kuˇ-euˬ gaˇ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ taˬ huiˬ ni, tiˬ paˆ na deuˬ yaˇ ngeh iˇ-awˇ, tiˬ paˆ na deuˬ jeˬ ga ̭ ga ̭-iˇ-euˬ meh. 6 Tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ k'oeˇ deuˬ-ahˇ nyeh ̭-awˇ, yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ jahˇ-awˇ seh ̭-euˬ meh. 7 K'oeˇ ngeh jawˇ, sahˬ paˬ k'oeˇ g'aˬ nui ma pehˇ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ guiˇ ma ̭ pyehˬ g'eh-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ deuˬ-ahˇ seh ̭-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ bi seh ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ meuˬ-ahˇ miˬ dzaˬ bi keuˬ dzeh-euˬ meh. 8 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, 'Oeˇ mˇ baˇ-eu dah laˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, kuˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ oeˇ mˇ baˇ-eu bawˬ-iˬ heu-ahˇ laˇ-eu maˬ geuˇ nga. 9 K'oeˇ miˇ neh, gaˇ jawˬ doe ni iˇ-awˇ, k'aˇ mawˇ le-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, oeˇ mˇ baˇ-eu bawˬ-iˬ g'eh gaˇ laˇ-awˬ lehˇ kuˇ laˬ-iˇ-awˬ.' 10 K'oeˇ ngeh, zaˬ k'aˆ deuˬ gaˇ jawˬ doe ni iˇ-awˇ, k'aˇ tahˬ puˬ le-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, tsawˇ muiˬ tsawˇ doeˇ maˬ tseˇ ni, oeˇ mˇ baˇ-eu sehˬ g'awˆ tiˬ byah ni kuˇ uiˬ la ̭-euˬ meh. 11 "Sahˬ paˬ k'oeˇ g'aˬ uˇ le-awˇ, daˬ yah deuˬ-ahˇ haw le ngeh, oeˇ mˇ baˇ gaˇ laˇ ngeh ya dm-eu mehˬ tsoeˬ maˬ dm taˬ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ haw mawˇ-euˬ meh. 12 'Cawˬ-oˇ, oeˇ mˇ baˇ gaˇ k'aˇ laˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ ya dm-eu mehˬ tsoeˬ maˬ dm ni, nawˇ heu gaˇ aˬ joˆ-ehˇ laˇ uˇ-awˇ jawˇ te' lehˇ sahˬ paˬ aˬ yaw ̭-ahˇ naˇ haˬ k'aw ̭, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ dawˬ maˬ tmˇ-a. 13 'Aˬ yaw ̭-ahˇ kuiˇ cu ̭ la ̭ cuˬ cu ̭-awˇ, la ̭ nyiˇ paw yaw zahˇ-ahˇ ba ̭ dzeh-awˬ. K'oeˇ gaˇ aˬ yaw ̭ ngoeˇ ngoeˇ-ehˇ, seuˬ teu ̭ teu ̭-ehˇ shaˬ lu ̭-uˇ.' lehˇ, zaˬ k'aˆ k'oeˇ deuˬ-ahˇ sahˬ paˬ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 14 "Kuˇ-euˬ tsawˇ haˬ yaw myaˬ k'aw ̭, tseˇ doˆ-euˬ tsawˇ haˬ ui cuiˆ teh ̭ meh." 15 K'oeˇ naˇ, Paˬliˬsehˇ deuˬ doˆ-iˇ-awˇ, Yeˬsuˇ dawˬ bi ngehˬ bahˬ ni, dawˬ lahˇ ju k'mˇ-eu g'aˇ duˬ bawˬ dzaˬ-euˬ meh. 16 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ zaˬ lahˇ tiˬ paˆ na deuˬ hawˇ-eu, Heˬloˆ aˇ muˇ-ahˇ uˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ-ahˇ, Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ pyehˬ g'eh-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, nawˇ-aˬ, dawˇ coe ni ehˇ-eu tsawˇ haˬ meh lehˇ nga ma ̭ siˬ nya ma. Tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ myaˆ pyawˬ-ahˇ nawˇ maˬ haw-eu uˬ ta ̭, aˬ cawˬ noeˬ doeˇ laˇ gaˇ nawˇ maˬ yahˇ ni, tsawˇ haˬ zaˬ g'aˇ duˬ Miˬyehˇ-euˬ nui k'ahˇ aˬ joˆ-ehˇ jaˆ-eu gaˇ kawˆ, dawˇ coe ni mehˬ-eu meh. 17 Teu miˇ neh, nawˇ aˬ joˆ-ehˇ noeˬ-eu gaˇ kawˆ nga ma ̭-ahˇ tiˬ poˆ ehˇ nehˬ la ̭ sheˇ. Loˇmaˆ sahˬ paˬ-ahˇ kawˬ doˆ nehˬ-eu k'oeˇ, aˬ dui-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ bahˬ meh loˇ, maˬ bahˬ-a loˇ." 18 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw doeˇ jahˇ maw ̭-eu nui ma la ̭ g'o ̭ ahˇ gaˇ Yeˬsuˇ siˬ nya-awˇ ehˇ-eu, "Aw ̭-a ̭ tahˬ k'oˬ-ahˇ duˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, aˬ jeˬ miˇ neh naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ lahˇ ju k'mˇ pa ̭-eu lehˇ leh jeh te. 19 Kawˬ ta ̭ gaˇ bi ̭-eu pyuˇ maˇ byaˆ tiˬ byaˆ hehˇ la ̭ haw sheˇ." K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ pyuˇ maˇ byaˆ tiˬ byaˆ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. 20 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Heu gaˇ ahˇ-eu heu aˬ suˇ g'aˬ-euˬ aˇ baˇ nga. Heu gaˇ bo ̭ taˬ-euˬ heu aˬ suˇ g'aˬ-euˬ tsawˇ myahˇ nga." 21 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Loˇmaˆ sahˬ paˬ-euˬ aˇ baˇ hawˇ-eu tsawˇ myahˇ nga." Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, Loˇmaˆ sahˬ paˬ-euˬ myawˬ Loˇmaˆ sahˬ paˬ-ahˇ bi ̭-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ myawˬ Miˬyehˇ-ahˇ bi ̭-awˬ." 22 Dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya gaˬ ngeh, zahˬ leˇ jiˇ-awˇ, Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ neh doˆ-iˇ-euˬ meh. 23 K'oeˇ ngeh nah, shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ maˬ g'o ̭ deh ̭ laˇ nya-aˇ lehˇ ehˇ-eu Saˬduˬgehˇ deuˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 24 "Saˬ laˬ-oˇ, Moˇseˬ neh ehˇ taˬ-euˬ heu lo ̭-ehˇ jaˆ-eu meh. 'Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ zaˬ maˬ jawˇ le mi naˆ-ehˇ shiˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ tsui ̭ maˬ ya bi dahˬ-iˇ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ aˬ nyiˇ paˇ ya bi sheuˬ meh' lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 25 Nga ma ̭ nehˬ-ehˇ mehˇ nmˇ shi ̭ g'aˬ jawˇ-eu meh. Aˬ yui ̭ yui ̭ saˬ g'aˬ miˬ zaˬ sheuˬ-awˇ, zaˬ maˬ jawˇ le mi naˆ-ehˇ shiˇ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, aˬ nyiˇ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ paˇ sheuˬ-euˬ meh. 26 K'oeˇ g'aˬ k'aw ̭, zaˬ maˬ jawˇ le mi naˆ-ehˇ paˇ shiˇ-euˬ meh. Mehˇ nmˇ tiˬ g'aˬ saˇ-iˬ tiˬ g'aˬ, shi ̭ g'aˬ-ahˇ keuˆ ni k'oeˇ lo ̭-ehˇ shiˇ jiˇ-euˬ meh. 27 Aˇ saˬ saˬ laˇ ngeh, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ k'aw ̭ shiˇ-euˬ meh. 28 Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ g'o ̭ deh ̭ laˇ ngeh nah, shi ̭ mehˇ nmˇ lu ̭-ahˇ dahˬ dzaˬ-iˇ-euˬ zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ, aˬ geu g'aˬ-euˬ miˬ zaˬ geu ̭ nmˇ." 29 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ lehˬ dui dui meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ Jaˇli ̭ maˬ siˬ nya-a. 30 Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ g'o ̭ deh ̭ laˇ ngeh nah, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭-awˇ, sheuˬ dahˬ dzaˬ-eu maˬ paˇ baw meh. 31 Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ g'o ̭ deh ̭ laˇ-eu gaˇ kawˆ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, Miˬyehˇ neh naw ma ̭-ahˇ ehˇ taˬ-euˬ dawˬ, naw ma ̭ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ gui haw-aˬ loˇ. 32 'Ngaˇ-aˬ, Aˬbyaˬhaˬ-euˬ Miˬyehˇ, Iˇtsaˆ-euˬ Miˬyehˇ, Yaˬkoˆ-euˬ Miˬyehˇ ma' lehˇ, aˬ yaw ̭ ehˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, deh ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ Miˬyehˇ meh. Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ Miˬyehˇ maˬ ngeuˇ-a." 33 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma ya gaˬ ngeh, aˬ yaw ̭ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ gaˇ zahˬ dui dui leˇ-euˬ meh. 34 Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ shi Saˬduˬgehˇ deuˬ dawˬ maˬ ngehˬ doˆ nya-ehˇ ciˬ cuˇ ni pyeu ̭-iˇ jiˇ-euˬ gaˇ kawˆ Paˬliˬsehˇ deuˬ ya gaˬ ngeh, cawˬ gm-awˇ oe-euˬ meh. 35 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ tiˬ g'aˬ, Yeˬsuˇ dawˬ bi ngehˬ bahˬ ni, dawˬ lahˇ ju k'mˇ-eu lehˇ leh jeh-eu meh. 36 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ, aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu aˬ geu dawˬ-a." 37 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "'Nawˬ-euˬ nui ma dawˬ tawˆ lu ̭, nawˬ-euˬ sa ̭ laˇ dawˬ tawˆ lu ̭, nawˬ-euˬ nui noeˬ nui duˇ dawˬ tawˆ lu ̭, nawˬ-euˬ Miˬyehˇ pyeu ̭-eu SahˬpaˬMiˬyehˇ-ahˇ gaˬ-awˬ.' 38 Dawˬ heu dawˬ-aˬ, aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ-eu zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ yaw beh dawˬ meh. 39 Aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ-eu nyiˬ dawˬ tiˬ dawˬ-aˬ, 'Yawˬ haˇ yawˬ ha gaˬ-eu lo ̭-ehˇ, yawˬ ha dawˬ peh jawˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ gaˬ-awˬ' lehˇ ehˇ-eu k'oeˇ dawˬ meh. 40 Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ dawˬ tawˆ lu ̭ hawˇ-eu, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ neh k'aˇ mehˬ k'aˇ tsoˆ-euˬ dawˬ tawˆ lu ̭, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ heu nyiˬ dawˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ leˇ jiˇ-euˬ meh." 41 Paˬliˬsehˇ deuˬ uiˬ leˇ-awˇ jawˇ gaˇ, Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 42 "Ka li gaˇ kawˆ naw ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ noeˬ te. Aˬ suˇ g'aˬ-euˬ zaˬ nga lehˇ noeˬ te." Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Daˬbiˇ-euˬ aˬ li meh." 43 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ 'Sahˬpaˬ' lehˇ kuˇ-eu g'aˇ duˬ, aˬ jeˬ miˇ neh Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh Daˬbiˇ-ahˇ bi noeˬ doˆ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ bi ehˇ-euˬ ta. 44 'Nawˬ-ahˇ muiˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, nawˬ-euˬ aˬ kuiˇ pehˬ zaˬ uˬ moˆ, ngaˇ maˬ nyeh ̭ uiˬ jiˇ k'oeˇ keuˆ ni, ngaˬ-euˬ aˇ maˇ paw nuiˇ-awˬ lehˇ, Ngaˬ-euˬ Sahˬ paˬ kuˇ hawˇ kamˇ-ahˇ, Sahˬ paˬ Miˬyehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh.' 45 K'oeˇ miˇ neh, Daˬbiˇ-euˬ mawˇ do aˬ yaw ̭-ahˇ 'Sahˬpaˬ' lehˇ kuˇ-euˬ ngeuˇ naˇ, Daˬbiˇ-euˬ zaˬ aˬ joˆ-ehˇ pyeu ̭ nya ta." 46 K'oeˇ ngeh, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ Yeˬsuˇ-ahˇ dawˬ maˬ ngehˬ k'o ̭ nya ni tsoˆ leˇ jiˇ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh nah neh naˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ aˬ yaw ̭-ahˇ dawˬ tiˬ dawˬ-iˬ maˬ paˇ naˇ haˬ leˇ peuˬ ni pyeu ̭-iˇ-euˬ meh.

Ma ̭tehˬ 23

1 K'oeˇ naˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma hawˇ-eu a ̭ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 2 "Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ hawˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ-aˬ, Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ dawˬ tsui ̭ yuˇ doˆ-eu aˬ kawˬ-aˬ za taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ meh. 3 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'aˇ ehˇ-eu yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ, naw ma ̭ naˇ haˬ-awˇ ya caw teh meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ mˇ gaˇ shaˇ gaˇ naw ma ̭ taˬ dzaw geu ̭. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ mehˬ-eu tsoˆ-eu lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ mˇ maˬ shaˇ-a. 4 Maˬ pi coeˇ-eu k'aˆ behˆ, aˬ cawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ciˬ pi-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, la ̭ noeˇ tiˬ noeˇ neh teh ̭-ehˇ k'aw ̭, caw dehˬ caw toˆ nehˬ maw ̭-eu nui ma maˬ ahˇ-a. 5 Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ-eu yawˬ jeˬ na lu ̭, aˬ cawˬ haw mawˇ ni mˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ naˇ k'awˇ hawˇ-eu la ̭ du-ahˇ pa ̭ taw ̭ taˬ-euˬ, Jaˇli ̭ aˇ deuˆ bo ̭ myahˬ taˬ-euˬ shaˬ k'oˆ pawˬ behˆ k'oeˇ deuˬ aˇ naˆ ni gu ̭ huiˬ taˬ-euˬ nga lehˇ haw sheˇ. Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ pehˇ k'ahˬ pehˇ dahˬ-ahˇ tso ̭-eu dawˬ sheuˇ aˇ mah ni ahˇ nga lehˇ haw sheˇ. 6 Bawˬ-iˬ g'eh ngeh, aˬ cawˬ taˬ huiˬ-eu nuiˇ duˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ nuiˇ maw ̭-awˇ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ taˬ huiˬ-eu nuiˇ mahˬ-ahˇ nuiˇ maw ̭-eu meh. 7 Lehˆ lehˆ kawˆ doe ni cah ngeh, aˬ cawˬ yaw zeu baw-eu la ̭ k'oeˇ dawˬ ngehˬ cawˬ nehˬ gaˇ geu ̭ maw ̭-awˇ, 'saˬ laˬ' lehˇ bi kuˇ maw ̭-eu meh. 8 Naw ma ̭-ahˇ 'saˬ laˬ' lehˇ taˬ bi kuˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ mehˇ nmˇ lo ̭-ehˇ g'eh-awˇ, sa laˬ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu teh ̭ meh. 9 Miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ, 'Aˬ da' lehˇ maˬ ya kuˇ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭-euˬ Aˬ da tiˬ g'aˬ jawˇ-eu teh ̭ meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu Aˬ da meh. Naw ma ̭-ahˇ 'Aˬ yui ̭ aˬ tsu' lehˇ maˬ ya bi kuˇ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭-euˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu tiˬ g'aˬ jawˇ-eu teh ̭ meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, Ka li meh. 10 Naw ma ̭-ahˇ 'Aˬ yui ̭ aˬ tsu' lehˇ maˬ ya bi kuˇ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭-euˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu tiˬ g'aˬ jawˇ-eu teh ̭ meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, Ka li meh. 11 Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu g'aˬ-aˬ, aˬ cawˬ-euˬ zaˬ k'aˆ ya geu ̭ teh ̭-a. 12 Yawˬ haˇ yawˬ ha taˬ huiˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, taˬ nyiˇ nehˬ gaˇ ya daˬ-awˇ, yaw haˇ yawˬ ha taˬ nyiˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, taˬ huiˬ nehˬ-eu jeˬ-ahˇ za teh ̭-a. 13 "Aw ̭-a ̭ tahˬ k'oˬ-ahˇ duˇ-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ hawˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ ya noeˬ shaˬ dui dui teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ mehˬ shi, Mˬtaˆ Miˇk'ahˬ-ahˇ uˇ leˇ-eu laˇ g'oˆ-ahˇ naw ma ̭ g'oˆ sehˬ sehˬ taˬ-awˇ, yawˬ ha maˬ uˇ leˇ-eu uˬ ta ̭, uˇ leˇ-eu lehˇ leh jeh-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ k'aw ̭, naw ma ̭ maˬ bi uˇ leˇ-a. 15 Aw ̭-a ̭ tahˬ k'oˬ-ahˇ duˇ-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ hawˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ ya noeˬ shaˬ dui dui teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭-euˬ uˬ duˬ tahˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ la ̭ k'oeˇ tsawˇ haˬ yaw shui ̭ tiˬ g'aˬ bi uˇ laˇ-eu g'aˇ duˬ, miˇ k'ahˬ poˆ laˆ cah paˇ-awˇ, laˆ shaˆ nui baˬ iˇ tsehˆ iˇ tsehˆ-ehˇ naw ma ̭ leh jeh-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ naw ma ̭ mehˬ paˇ nehˬ g'aˬ ngeh jawˇ, naw ma ̭ lo ̭-ehˇ shiˬ buiˇ lah ma-ahˇ uˇ leˇ-eu paw, g'aˬ nyiˬ bymˇ paˇ k'aˆ dzehˬ laˇ ni jahˇ nehˬ gaˇ duˇ-eu meh. 16 Aˬ cawˬ-ahˇ gaˇ ma mehˬ-eu myaˆ beh ̭ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ ya noeˬ shaˬ dui dui teh ̭-a. 'Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ g'oe-awˇ kamˬ naˇ, aˬ yaw ̭ neh kamˬ-euˬ lo ̭-ehˇ maˬ mˇ k'aw ̭, tiˬ jeˬ-iˬ maˬ ngeuˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ jaˆ-eu shuiˇ-ahˇ g'oe-awˇ kamˬ naˇ, aˬ yaw ̭ neh k'aˇ kamˬ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ maˬ mˇ-ehˇ maˬ g'eh nya-a' lehˇ naw ma ̭ mehˬ-eu meh. 17 Myaˆ beh ̭ beh ̭-eu aˬ dzawˬ aˇ gah deuˬ-oˇ, aˬ geu jeˬ huiˬ dzehˬ ta. Shuiˇ huiˬ dzehˬ ta loˇ. Shuiˇ-ahˇ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ bi muiˬ bi shawˇ laˇ-euˬ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma huiˬ dzehˬ ta loˇ. 18 'Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na, lawˇ duˬ-ahˇ g'oe-awˇ kamˬ naˇ, aˬ yaw ̭ neh kamˬ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ maˬ mˇ k'aw ̭ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ ngeuˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, lawˇ duˬ k'oeˇ taˆ lawˇ-euˬ jeˬ-ahˇ g'oe-awˇ kamˬ naˇ, aˬ yaw ̭ neh kamˬ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ maˬ mˇ-ehˇ maˬ g'eh nya-a' lehˇ, naw ma ̭ paˇ mehˬ-eu meh. 19 Naw ma ̭ aˇ naˆ naˆ-ehˇ myaˆ beh ̭ beh ̭ te. Aˬ geu jeˬ huiˬ dzehˬ ta. Lawˇ-euˬ jeˬ huiˬ dzehˬ ta loˇ. Lawˇ-euˬ jeˬ-ahˇ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ bi muiˬ bi shawˇ laˇ-eu lawˇ duˬ k'oeˇ hmˬ huiˬ dzehˬ ta loˇ. 20 K'oeˇ miˇ neh, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ lawˇ duˬ-ahˇ g'oe-awˇ kamˬ naˇ, lawˇ duˬ hawˇ-eu lawˇ duˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ lawˇ taˬ-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ g'oe-awˇ kamˬ-eu meh. 21 Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ g'oe-awˇ kamˬ naˇ, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma hawˇ-eu k'oeˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu Miˬyehˇ-ahˇ g'oe-awˇ kamˬ-eu meh. 22 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na mˬ-ahˇ g'oe-awˇ kamˬ naˇ, Miˬyehˇ-euˬ nuiˇ mahˬ hawˇ-eu, nuiˇ mahˬ k'oeˇ-euˬ k'oeˇ taˆ nuiˇ-eu g'aˬ-ahˇ g'oe-awˇ kamˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 23 "Aw ̭-a ̭ tahˬ k'oˬ-ahˇ duˇ-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ hawˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ ya noeˬ shaˬ dui dui teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭-aˬ, deh ma yaˇ sawˇ, jaˬ gu lu myahˬ, yaˇ sawˇ, heu deuˬ-ahˇ keuˆ ni Miˬyehˇ-ahˇ tseˇ bymˇ tiˬ bymˇ damˬ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ mehˬ taˬ-euˬ huiˬ dui dui-eu dawˬ deuˬ pyeu ̭-eu, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ, g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ, yaw sui yaw dawˇ jeˬ, heu deuˬ-ahˇ naw ma ̭ maˬ caw teh-a. Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ naw ma ̭ naˇ haˬ geu ̭-eu uˬ ta ̭, nui deuˬ-ahˇ k'aw ̭ maˬ ngehˇ ni caw teh paˬ-ehˇ g'eh-eu meh. 24 Gaˇ ma mehˬ-eu myaˆ beh ̭ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ dawˇ ngeh, puˬ teˇ muˆ tiˬ mawˇ-iˬ maˬ bi ahˇ ni dzeˇ dzeh-awˇ dawˇ k'aw ̭, law taw mawˇ lah-ehˇ myo ̭ ahˇ gaˇ duˇ-eu meh. 25 Aw ̭-a ̭ tahˬ k'oˬ-ahˇ duˇ-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ hawˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ ya noeˬ shaˬ dui dui teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭-euˬ k'mˬ maˬ hawˇ-eu hawˬ g'awˆ deuˬ, la ̭ nyiˇ paw yaw muiˬ paˬ-ehˇ joˆ shawˇ taˬ-euˬ k'aw ̭, la ̭ k'oeˇ paw-aˬ, nawˬ dzaˬ k'aˆ dzaˬ-eu jeˬ hawˇ-eu, nui k'ahˇ huiˬ-eu la ̭ k'oeˇ laˆ za taˬ-euˬ jeˬ tiˬ byah ni ahˇ-eu meh. 26 Myaˆ beh ̭-ahˇ duˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ-oˇ, k'mˬ maˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ paw leh ̭-eu jeˬ-ahˇ jeˬ huˬ joˆ shawˇ-awˬ. K'oeˇ sawˇ miˇ tsa la ̭ nyiˇ paw k'aw ̭ shawˇ laˇ teh ̭-a. 27 Aw ̭-a ̭ tahˬ k'oˬ-ahˇ duˇ-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ hawˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ ya noeˬ shaˬ dui dui teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭-aˬ, la ̭ nyiˇ paw haw muiˬ-awˇ, la ̭ k'oeˇ paw shaˬ yoeˬ hawˇ-eu yaw bu ̭ teh ̭-ehˇ ahˇ-eu lu boe leh ̭ pyuˇ taˬ-euˬ lmˬ bymˇ-ahˇ duˇ-eu meh. 28 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, aˬ cawˬ mehˬ shi naw ma ̭ la ̭ nyiˇ paw yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ pyeu ̭ k'aw ̭, la ̭ k'oeˇ paw jaˬ myaw ̭ mehˇ shuiˇ hawˇ-eu iˬ baˇ tiˬ byah ni ahˇ-eu meh. 29 "Aw ̭-a ̭ tahˬ k'oˬ-ahˇ duˇ-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ hawˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ ya noeˬ shaˬ dui dui teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ ba ̭ pahˬ taˬ-euˬ lmˬ bymˇ-ahˇ naw ma ̭ gawˬ muiˬ-awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˇ-ehˇ deh ̭ ya ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ lmˬ bymˇ-ahˇ, haw muiˬ ni naw ma ̭ la ̭ saˆ-eu meh. 30 Naw ma ̭-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ deh ̭-euˬ ziˇ-ahˇ naw ma ̭ ya deh ̭-euˬ law nmˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ lo ̭-ehˇ maˬ deh ̭ ni, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ maˬ seh ̭ lehˇ naw ma ̭ ehˇ-eu meh. 31 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭-aˬ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ-ahˇ seh ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ ma lehˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha saˇ kiˇ kamˬ gaˇ duˇ-eu meh. 32 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, naw ma ̭-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ neh mˇ bahˬ ya ̭-euˬ jeˬ-ahˇ, naw ma ̭ mˇ saˬ mˇ li li-awˬ. 33 Aˇ lawˇ uiˇ naˆ-euˬ zaˬ deuˬ-oˇ, shiˬ buiˇ lah ma-ahˇ maˬ ya uˇ-iˇ ni ya dzeuˇ-iˇ ma lehˇ naw ma ̭ noeˬ te loˇ. 34 Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ-eu deuˬ hawˇ-eu, saˬ laˬ deuˬ-ahˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ bi oe ma lehˇ ngaˇ ehˇ-eu ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ paˆ na deuˬ-ahˇ naw ma ̭ seh ̭ teh ̭-a. Tiˬ paˆ na deuˬ-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ seh ̭-awˇ, tiˬ paˆ na deuˬ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ yahˬ caˆ neh jui ̭ teh ̭-a. Meuˬ tiˬ meuˬ saˇ-iˬ tiˬ meuˬ doe ni, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ naw ma ̭ teh teh ̭-a. 35 Aˇ saˬ saˬ laˇ ngeh jawˇ, maˬ bahˬ maˬ muˆ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ seh ̭-euˬ baˬ da neh, naw ma ̭ k'oeˇ taˆ k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ keuˆ le teh ̭-a. Iˬ baˇ maˬ ahˇ-eu Aˬbeˬlaˆ-ahˇ seh ̭-euˬ gaˇ neh aˇ dahˬ beh-awˇ, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma hawˇ-eu lawˇ duˬ yaw kaˬ-ahˇ naw ma ̭ neh seh ̭-euˬ Beˬleˬkiˇ-euˬ aˬ li Zaˬkaˬliˇ-ahˇ keuˆ ni, naw ma ̭ neh k'aˇ seh ̭-euˬ maˬ bahˬ maˬ muˆ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ shiˬ baˬ da neh, naw ma ̭ k'oeˇ taˆ k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ keuˆ le teh ̭-a. 36 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ seh ̭-euˬ iˬ baˇ baˬ da neh k'ehˬ-eu k'aˆ-eu k'oeˇ, heu ziˇ-ahˇ keuˆ le teh ̭-a. 37 "Yeˬluˇsaˬlehˬ-oˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ-oˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ nawˇ seh ̭-awˇ, Miˬyehˇ neh k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ nawˇ k'aˬ lo neh biˬ-euˬ meh. Ya ciˆ ya ma-euˬ aˬ dahˇ uˬ moˆ ya ciˆ ya zaˬ deuˬ-ahˇ uˆ kaˬ nehˬ-eu lo ̭-ehˇ, nawˬ-euˬ zaˬ deuˬ-ahˇ ngaˇ aˇ myaˆ poˆ uˆ kaˬ nehˬ maw ̭-eu nga. Ehˇ k'aw ̭, nawˇ ngaˬ-ahˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ bi uˆ kaˬ nehˬ la ̭-a. 38 Haw taˬ-awˬ. Nawˬ-euˬ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ Miˬyehˇ byehˇ dzeh nehˬ la ̭-awˇ, yaw ̭ ngeh ̭ yaw ̭ kuˬ-ehˇ bi jaˆ teh ̭ -a. 39 'SahˬpaˬMiˬyehˇ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ oe-euˬ g'aˬ guiˬ lahˬ huiˬ lu ̭-uˇ' lehˇ, naw ma ̭ ya ehˇ-eu aˇ yamˬ maˬ keuˆ laˇ k'oeˇ keuˆ ni, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ maˬ paˇ ya mawˇ meh."

Ma ̭tehˬ 24

1 Yeˬsuˇ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ neh doˆ-iˇ lu ̭ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-euˬ lahˇ la ̭ k'oeˇ jaˆ-eu nymˇ deuˬ-ahˇ toeˬ mehˬ-euˬ meh. 2 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nymˇ heu deuˬ-ahˇ naw ma ̭ mawˇ lu ̭ meh. Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Nymˇ k'aˇ gawˬ taˬ-euˬ k'aˬ lo heu deuˬ tiˬ siˬ k'oeˇ taˆ tiˬ siˬ maˬ jaˆ zi ̭ nya ni byaˆ-iˇ jiˇ gaˇ keuˆ teh ̭-a." 3 Saˬloˬ gawˬ jawˬ-ahˇ Yeˬsuˇ nuiˇ lu ̭ ngeh, zaˬ lahˇ deuˬ teh ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma cawˆ-iˇ-eu aˇ yamˬ k'oeˇ aˬ myah keuˆ le ta lehˇ ehˇ nehˬ la ̭ sheˇ. Miˇ tsaˬ heu aˇ saˬ saˬ-eu dawˬ peh peh laˇ-awˇ, nawˇ za ̭ le-eu aˇ yamˬ keuˆ le-euˬ nga lehˇ, aˬ jeˬ-ahˇ haw-awˇ ya siˬ nmˇ." 4 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ naw ma ̭-ahˇ gaˇ ma maˬ bi sheuˬ bahˬ ni, yaw gahˇ gahˇ-ehˇ deh ̭-awˬ. 5 Ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ ngehˬ dah le-euˬ ma lehˇ ehˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni doˆ le-awˇ, 'Ngaˇ Ka li ma' lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha ehˇ-eu la ̭ k'oeˇ, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni-ahˇ gaˇ ma sheu bahˬ g'eh teh ̭-a. 6 Dawˬ peh guiˇ deuˆ lu ̭-eu teˇ saˇ hawˇ-eu, gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ guiˇ deuˆ-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭-ahˇ gaˬ laˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ taˬ tsawˬ guˆ-iˇ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu jeˬ yaw beh keuˆ le teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, aˇ saˬ saˬ-eu aˇ yamˬ keuˆ le-euˬ maˬ ngeuˇ-a siˬ. 7 Miˇ k'ahˬ tiˬ k'ahˬ tiˇ k'ahˬ guiˇ deuˆ-awˇ, tsawˇ jeuˬ tiˬ jeuˬ tiˇ jeuˬ ceh teh ̭-a. Meh ̭-eu shu ̭-eu jeˬ hawˇ-eu miˇ luˆ luˆ-eu jeˬ, yawˬ gaˇ na lu ̭ keuˆ le teh ̭-a. 8 Heu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭, zaˬ baw-eu lehˇ g'eh ngeh, uˬ maˆ naˇ dahˬ beh laˇ-eu lo ̭-ehˇ teh ̭-a siˬ. 9 K'oeˇ naˇ, naw ma ̭-ahˇ pa ̭-awˇ, bi k'ehˬ bi k'aˆ-eu g'aˇ duˬ hawˇ-eu, bi seh ̭-eu g'aˇ duˬ a nehˬ gaˇ ya daˬ teh ̭-a. Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ jah-eu baˬ ba neh, tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ naw maˬ-ahˇ muiˇ teh ̭-a. 10 Tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni, yawˬ ha-euˬ jah-eu jeˬ-ahˇ byehˇ dzeh teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ saˇ jaˇ puiˬ-awˇ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ muiˇ teh ̭-a. 11 Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu jaˬ myaw ̭ deuˬ g'awˬ mya ni doˆ le-awˇ, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni-ahˇ gaˇ ma sheuˬ bahˬ g'eh teh ̭-a. 12 Yaw haiˬ jeˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ myaˬ laˇ-awˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ co ̭-iˇ teh ̭-a. 13 Ehˇ k'aw ̭, aˇ saˬ saˬ ngeh keuˆ ni kamˬ coeˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ ka k'o ̭-eu jeˬ za teh ̭-a. 14 K'oeˇ naˇ, miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ heu doe ni, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ gaˇ kawˆ laˬ k'aˬ cehˇ-eu guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ doe teh ̭-a. K'oeˇ dzeuˇ ngeh, aˇ saˬ saˬ-eu aˇ yamˬ keuˆ le teh ̭-a. 15 "Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu Daˬyeˬlaˆ neh ehˇ taˬ-euˬ 'Guˆ dui dui laˇ paˬ-ahˇ g'eh-eu yaw jaw ̭ jeˬ' -ahˇ naw ma ̭ ya mawˇ teh ̭-a. Yaw jaw ̭ jeˬ k'oeˇ, muiˬ-eu shawˇ-eu jawˇ duˬ-ahˇ ka tuˇ taˬ-awˇ jaˆ teh ̭-a." (Jaˇli ̭ gui-eu deuˬ dawˬ heu dawˬ-euˬ dawˬ tsui ̭ g'oˆ shaw lu ̭-uˇ.) 16 "K'oeˇ ngeh, Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ gawˬ jawˬ paw ya cehˆ daˆ meh. 17 Nymˇ mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ, nymˇ la ̭ k'oeˇ za ̭ uˇ-iˇ-awˇ myawˬ laˬ doˆ laˬ-iˇ-eu maˬ dah-aˇ. 18 Yaˇ ngeh jawˇ-eu tsawˇ haˬ iˇ kahˇ-ahˇ mehˬ tsoeˬ cehˆ laˬ-iˇ-eu maˬ dah-aˇ. 19 Aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ keuˆ le ngeh, aˬ nyiˇ pi lu ̭-eu zaˬ miˬ zaˬ deuˬ hawˇ-eu, zaˬ nahˬ aˬ ma deuˬ shaˬ zahˬ na ̭ dui dui teh ̭-a. 20 Naw ma ̭ ya cehˆ-eu aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ, tsahˬ gaˆ yamˬ hawˇ-eu Jawˇ nah-ahˇ maˬ bi tsaˬ laˇ-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ-awˬ. 21 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ ngeh poˆ keuˆ le-eu guˆ-eu gaˆ-eu jeˬ k'oeˇ-aˬ, miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ heu aˇ dahˬ beh ngeh neh k'aˇ keuˆ le dzeuˇ ya ̭-euˬ jeˬ hawˇ-eu, aˬ kaˇ k'aˇ keuˆ le-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ naˆ maˬ tseˇ, guˆ dui dui laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu meh. 22 Ehˇ k'aw ̭, aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ Miˬyehˇ neh laˆ nymˇ taˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ neh k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ laˆ nymˇ law nmˇ-aˬ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ dzeuˇ-iˇ nya-aˇ. Aˬ yaw ̭ neh tseˇ doˆ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ shaˇ noeˬ-awˇ, aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ nymˇ le ni aˬ yaw ̭ jahˇ-euˬ meh. 23 "'Haw-awˬ. Ka li heu gaˇ jawˇ ngaˇ. K'oeˇ gaˇ jawˇ ngaˇ' lehˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na ehˇ laˇ gaˇ naw ma ̭ taˬ jah. 24 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Ka li jaˬ myaw ̭ deuˬ hawˇ-eu, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu jaˬ myaw ̭ deuˬ doˆ le teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ zahˬ dui dui leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ hawˇ-eu, k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ mehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, g'eh nya naˇ, Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ k'aw ̭ mehˇ shuiˇ shuiˇ tawˆ-awˇ, gaˇ ma sheuˬ bahˬ g'eh teh ̭-a. 25 Naˇ haˬ-awˬ. Aˇ yamˬ maˬ keuˆ laˇ mi naˇ-ehˇ, gaˇ kawˆ heu deuˬ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ nehˬ taˬ-eu ma. 26 "'Haw le-awˬ. Aˬ yaw ̭ bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ-ahˇ jawˇ lu ̭ meh' lehˇ, naw ma ̭-ahˇ aˬ cawˬ ehˇ laˇ ngeh, naw ma ̭ taˬ iˇ. 'Haw laˇ-awˬ. Aˬ yaw ̭ kuˆ lawˆ la ̭ k'oeˇ dzuˇ za ̭ lu ̭ meh' lehˇ, aˬ cawˬ ehˇ gaˇ naw ma ̭ taˬ jah. 27 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ oe ngeh, nahˇ ma doˆ k'ehˬ paw mˬ myaw ̭ myaw ̭-eu nahˇ ma ga k'ehˬ paw bya keuˆ-iˇ gaˇ duˇ teh ̭-a. 28 "Tsawˇ shiˇ k'aˇ ga gaˇ k'aˬ dzeˇ jeˬ shiˇ uiˬ le teh ̭-a. 29 "Guˆ-eu gaˆ-eu aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ keuˆ le g'aˬ-euˬ nehˬ-ehˇ, nahˇ ma zahˇ tsui ni pyeu ̭-iˇ-awˇ, ba la yaw sheh ̭ maˬ paˇ bya-ehˇ, aˬ guiˇ deuˬ mˬ k'oeˇ taˆ neh ga ka le-awˇ, mˬ k'oeˇ taˆ-euˬ baoˬ dawˬ tawˆ lu ̭ nyeh laˇ yaˇ laˇ jiˇ teh ̭-a. 30 K'oeˇ ngeh, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ oe lu ̭-eu gaˇ kawˆ mˬ k'oeˇ taˆ bi siˬ bi mawˇ teh ̭-a. Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ mˬ dmˇ dziˬ-awˇ, baoˬ hawˇ-eu yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ tiˬ byah ni oe lu ̭ gaˇ ya mawˇ ngeh, miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ ngoeˇ teh ̭-a. 31 Daˇ heh baw-eu teˇ saˇ yaw k'aˆ-ehˇ mahˇ doˆ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ miˇ ma oeˬ coeˇ oeˬ pyawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ pyehˬ g'eh-awˇ, mˬ dzeˇ miˇ dzeˇ heu coeˇ k'oeˇ coeˇ doˆ ni jawˇ lu ̭-eu aˬ yaw ̭ neh tseˇ doˆ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ bi sheuˬ uiˬ la ̭ teh ̭-a. 32 "Siˬ guˬ aˇ bawˇ-ahˇ haw-awˇ, yamˬ law to ̭-awˬ. La ̭ myaˆ myaˆ laˇ-awˇ baw nmˬ nmˬ doˆ laˇ naˇ, jawˇ la doˆ le meh lehˇ naw ma ̭ siˬ nya meh. 33 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ naw ma ̭ ya mawˇ ngeh, aˇ yamˬ peh le lu ̭-awˇ, laˇ g'oˆ dawˬ peh tah tehˬ le taˬ-euˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭ siˬ nya-awˬ. 34 Nymˬ-mˇ deh ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ heu deuˬ maˬ shiˇ jiˇ mi naˆ-ehˇ, k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ keuˆ le teh ̭-a lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma. 35 Mˬ hawˇ-eu miˇ tsaˬ maˬ jaˆ coeˇ ni ya byoˆ-iˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ dawˬ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ byoˆ-iˇ-aˇ. 36 Aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ aˬ myah keuˆ le-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ siˬ nya-a. Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ maˬ ehˇ, Zaˬmaˇ maˬ ehˇ, maˬ siˬ nya-a. Aˬda Miˬyehˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ siˬ nya-eu meh. 37 Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ za ̭ le-eu-aˬ, Noˇaˬ-euˬ ziˇ-ahˇ keuˆ le-euˬ jeˬ-ahˇ duˇ teh ̭-a. 38 Iˇ cu ̭ maˬ dahˬ pymˬ dah-euˬ jeˬ hu heu myaˆ nah la ̭ k'oeˇ, Noˇaˬ lawˬ la ̭ k'oeˇ daˆ uˇ leˇ ngeh nah keuˆ ni, tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ dzaˬ byawˬ dawˇ byawˬ-awˇ, sheuˬ dahˬ dzaˬ ta ̭-eu maˬ tsehˆ leˇ-a. 39 Iˇ cu ̭ huiˬ le-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ dehˬ dzaˬ g'eh ngeh keuˆ ni, aˬ jeˬ keuˆ le-euˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ maˬ siˬ leˇ-a. Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ oe ngeh k'aw ̭, k'oeˇ gaˇ duˇ teh ̭-a. 40 K'oeˇ ngeh, tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ yaˇ mˬ lu ̭ gaˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ neh sheuˬ g'eh-awˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ byehˇ ya ̭ teh ̭-a. 41 Zaˬ miˬ zaˬ nyiˬ g'aˬ cehˇ tahˬ tahˬ lu ̭ gaˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ sheuˬ g'eh-awˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ byehˇ ya ̭ teh ̭-a. 42 "Naw ma ̭-euˬ Sahˬpaˬ aˬ geu ngeh nah oe-eu naw ma ̭ maˬ siˬ nya-eu miˇ neh, yaw beuˇ beuˇ-ehˇ jawˇ-awˬ. 43 Smˇ k'oeˬ k'oeˬ laˇ-eu aˇ yamˬ-ahˇ nymˇ sahˇ g'aˬ siˬ nya law nmˇ-aˬ, smˇ k'oeˬ-ahˇ iˇ kahˇ la ̭ k'oeˇ maˬ bi uˇ keuˆ laˇ ni, yaw beuˇ beuˇ-ehˇ jawˇ-awˇ lo ̭ k'mˬ taˬ-eu yaw duˬ baw teh ̭-a lehˇ naw ma ̭ siˬ nya meh. 44 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ aˬ myah lu ̭ lehˬ hmˬ dah taˬ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ maˬ noeˬ maˬ duˬ-ehˇ jawˇ lu ̭ ngeh, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ oe teh ̭-a. 45 "Saˇ jaˇ zi ̭-awˇ noeˬ dahˇ doe-eu zaˬ k'aˆ aˬ geu g'aˬ-a. Aˬ yaw ̭-aˬ, zaˬ k'aˆ nui deuˬ-ahˇ aˇ yamˬ tsaˬ tsaˬ ni bi dzaˬ bi dawˇ-awˇ bi haw bi pyaˆ-eu g'aˇ duˬ, baw leˬ neh k'ehˇ taˬ-euˬ zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ meh. 46 Baw leˬ g'aˬ g'o ̭ le ngeh, zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ mˇ-ehˇ jawˇ-eu ya mawˇ naˇ, zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ aˇ naˆ ni guiˬ lahˬ huiˬ nmˇ. 47 Baw leˬ k'oeˇ g'aˬ zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ haw-eu pyaˆ-eu g'aˬ bi geu ̭-eu yaw duˬ baw teh ̭-a lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ-eu ma. 48 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ maˬ muiˬ-eu zaˬ k'aˆ pyeu ̭ lawˬ naˇ, 'Ngaˬ-euˬ baw leˬ yaw awˬ awˬ-ehˇ maˬ g'o ̭ le-aˇ' lehˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha ehˇ teh ̭-a. 49 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ cawˬ zaˬ k'aˆ k'oeˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ diˬ-awˇ, dzaˬ yeh ̭ dawˇ yeh ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ dzaˬ byawˬ dawˇ byawˬ byawˬ byawˬ-ehˇ jawˇ naˇ, 50 tiˬ nah keuˆ laˇ ngeh, zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ maˬ noeˬ maˬ duˇ-ehˇ jawˇ gaˇ, baw leˬ g'aˬ g'o ̭ keuˆ le teh ̭-a. 51 K'oeˇ ngeh jawˇ, baw leˬ g'aˬ neh zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ shiˇ taw tehˬ ni diˬ-awˇ, aw ̭-aˬ tahˬ k'oˬ-ahˇ duˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ ya mˇ-eu shaˬ zahˬ aˬ yaw ̭-ahˇ bi mˇ teh ̭-a. K'oeˇ gaˇ, aˬ yaw ̭ ngoeˇ-awˇ seuˬ teu ̭ teu ̭-ehˇ ya jawˇ teh ̭-a.

Ma ̭tehˬ 25

1 "Aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ yamˬ keuˆ le ngeh, Mˬtaˆ Miˇk'ahˬ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ duˇ teh ̭-a. Miˬ zaˬ sheuˬ le-eu k'aˬ dzeˇ zaˬ-ahˇ ha laˬ leˇ-eu g'aˇ duˬ, aˬ buˇ zaˬ guˬ tseˇ g'aˬ yawˬ ha-euˬ tsiˇ k'mˬ ciˬ-awˇ le-euˬ meh. 2 Aˬ buˇ zaˬ guˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, yaw lai ̭ ngaˬ g'aˬ hawˇ-eu noeˬ dahˇ doe-eu ngaˬ g'aˬ meh. 3 Yaw lai ̭ k'oeˇ ngaˬ g'aˬ-aˬ, tsiˇ k'mˬ ciˬ g'eh-euˬ k'aw ̭, tsiˇ aˇ dzehˬ maˬ yuˇ g'eh-a. 4 Noeˬ dahˇ doe-eu k'oeˇ ngaˬ g'aˬ-aˬ, tsiˇ k'mˬ ciˬ g'eh-awˇ, tsiˇ maˇ tsa ̭ k'aw ̭ ciˬ g'eh-euˬ meh. 5 Miˬ zaˬ sheuˬ le-eu k'aˬ dzeˇ zaˬ k'oeˇ g'aˬ yaw kawˇ-ehˇ maˬ oe keuˆ-eu miˇ neh, aˬ buˇ zaˬ guˬ k'oeˇ deuˬ yu ̭ yoeˇ ngeuˇ laˇ-awˇ, yu ̭ k'aˆ-euˬ meh. 6 "'Miˬ zaˬ sheuˬ le-eu g'aˬ oe keuˆ-euˬ meh. Ha laˬ laˇ-awˬ' lehˇ guˇ doˆ laˇ ngeh, sehˇ g'ahˇ ceh laˇ-euˬ meh. 7 Aˬ buˇ zaˬ guˬ k'oeˇ tseˇ g'aˬ noeˬ laˇ-awˇ, yawˬ ha-euˬ tsiˇ k'mˬ yawˬ ha laˆ nyehˆ-euˬ meh. 8 Yaw lai ̭ deuˬ noeˬ dahˇ doe-eu deuˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, 'Nga ma ̭-ahˇ tsiˇ ui cuiˆ bi ̭ la ̭ sheˇ. Nga ma ̭-euˬ tsiˇ k'mˬ miˆ-iˇ shaw-iˬ meh.' 9 Noeˬ dahˇ doe-eu k'oeˇ ngaˬ g'aˬ ehˇ-eu, 'Nga ma ̭ g'aˇ duˬ maˬ ngeuˇ naˇ maˬ lo ̭ leˇ-eu paˬ. Tsiˇ ahˬ gaˇ iˇ-awˇ zeuˇ laˬ-iˇ-awˬ.' 10 K'oeˇ ngeh, aˬ buˇ zaˬ guˬ yaw lai ̭ k'oeˇ deuˬ tsiˇ zeuˇ-eu lehˇ doˆ-iˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ iˇ dzeuˇ ngeh, miˬ zaˬ sheuˬ le-eu g'aˬ oe keuˆ-euˬ meh. Lehˬ hmˬ dah taˬ-euˬ aˬ buˇ zaˬ guˬ k'oeˇ ngaˬ g'aˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ oeˇ mˇ baˇ-eu bawˬ-iˬ g'eh gaˇ uˇ leˇ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, laˇ g'oˆ piˬ tehˬ-euˬ meh. 11 "K'oeˇ ngeh, aˬ buˇ zaˬ guˬ yaw lai ̭ k'oeˇ ngaˬ g'aˬ g'o ̭ keuˆ laˇ-awˇ guˇ-eu, 'Sahˬpaˬ-oˇ, Sahˬpaˬ-oˇ, nga ma ̭-ahˇ laˇ g'oˆ tiˬ poˆ pah nehˬ la ̭ sheˇ.' 12 Oeˇ mˇ baˇ le-euˬ g'aˬ ehˇ k'o ̭ nehˬ-eu, 'Ngaˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma. Naw ma ̭-ahˇ ngaˇ maˬ siˬ' 13 "Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ za ̭ ka le-eu aˇ nah aˇ yamˬ naw ma ̭ maˬ siˬ duˬ nya-eu miˇ neh, yaw beuˇ beuˇ-ehˇ deh ̭-awˬ. 14 "Aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ yamˬ keuˆ le ngeh. Mˬtaˆ Miˇk'ahˬ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ duˇ teh ̭-a. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ gaˇ ma doˆ-iˇ-eu lehˇ g'eh-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ deuˬ-ahˇ kuˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ deuˬ-ahˇ bi haw bi pyaˆ ya ̭-euˬ meh. 15 Yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ, yawˬ ha-ahˇ k'aˇ geuˇ-eu myaˆ ni a nehˬ ya ̭-awˇ bi haw-euˬ meh. Tiˬ g'aˬ-ahˇ-aˬ, shuiˇ maˇ byaˆ ngaˬ heˇ byaˆ, tiˬ g'aˬ-ahˇ-aˬ, nyiˬ heˇ byaˆ, tiˬ g'aˬ-ahˇ-aˬ, tiˬ heˇ byaˆ lehˇ a nehˬ ya ̭-awˇ, gaˇ ma doˆ-iˇ-euˬ meh. 16 Shuiˇ maˇ byaˆ ngaˬ heˇ byaˆ ha geu ̭ taˬ-euˬ g'aˬ-aˬ, tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ jeˬ ga ̭ ga ̭-iˇ-awˇ, ngaˬ heˇ byaˆ paˇ ga ̭ jeuˬ-euˬ meh. 17 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, nyiˬ heˇ byaˆ ha geu ̭ taˬ-euˬ g'aˬ k'aw ̭, nyiˬ heˇ byaˆ paˇ ga ̭ jeuˬ-euˬ meh. 18 Ehˇ k'aw ̭, tiˬ heˇ byaˆ ha geu ̭ taˬ-euˬ g'aˬ-aˬ, miˇ tsaˬ-ahˇ duˬ k'ahˬ k'ahˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ baw leˬ neh a nehˬ ya ̭-euˬ shuiˇ maˇ byaˆ k'oeˇ deuˬ duˬ pahˬ-awˇ bi jaˆ-euˬ meh. 19 "Aˇ nah aˇ yamˬ myahˇ laˇ ngeh, zaˬ k'aˆ k'oeˇ deuˬ-euˬ baw leˬ g'aˬ g'o ̭ keuˆ laˇ-awˇ, zaˬ k'aˆ k'oeˇ deuˬ nehˬ-ehˇ pyuˇ sawˇ tsaˬ-euˬ meh. 20 Shuiˇ maˇ byaˆ ngaˬ heˇ byaˆ ha geu ̭ taˬ-euˬ zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, jiˇ jeuˬ ngaˬ heˇ byaˆ jiˇ yuˇ la ̭-awˇ, baw leˬ-ahˇ a nehˬ-awˇ ehˇ-eu, 'Baw leˬ-oˇ, nawˇ ngaˬ-ahˇ shuiˇ maˇ byaˆ ngaˬ heˇ byaˆ bi ̭ taˬ ya ̭-euˬ meh. Haw sheˇ. Ngaˇ ngaˬ heˇ byaˆ paˇ ga ̭ jeuˬ taˬ-euˬ ma.' 21 Baw leˬ ehˇ-eu, 'Saˇ jaˇ zi ̭-eu muiˬ-eu zaˬ k'aˆ-oˇ. Nawˇ gaˇ mˇ-euˬ muiˬ dui dui ngaˇ. Nawˇ gaˇ yaw nyiˇ mˇ-euˬ saˇ jaˇ zi ̭-eu miˇ neh, nawˬ-ahˇ ngaˇ gaˇ yaw huiˬ bi mˇ ma. Nawˬ-euˬ baw leˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ laˬ k'aˬ cehˇ laˇ-awˬ.' 22 K'oeˇ naˇ, shuiˇ maˇ byaˆ nyiˬ heˇ byaˆ ha geu ̭ taˬ-euˬ zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ oe-awˇ, 'Baw leˬ-oˇ, nawˇ ngaˬ-ahˇ shuiˇ mehˇ byaˆ nyiˬ heˇ byaˆ bi ̭ taˬ ya ̭-euˬ meh. Haw sheˇ. Ngaˇ nyiˬ heˇ byaˆ paˇ ga ̭ jeuˬ taˬ-euˬ ma.' 23 Baw leˬ ehˇ-eu, 'Saˇ jaˇ zi ̭-eu, muiˬ-eu zaˬ k'aˆ-oˇ. Nawˇ gaˇ mˇ-euˬ muiˬ dui dui ngaˇ. Nawˇ gaˇ yaw nyiˇ mˇ-euˬ saˇ jaˇ zi ̭-eu miˇ neh, nawˬ-ahˇ ngaˇ gaˇ yaw huiˬ bi mˇ ma. Nawˬ-euˬ baw leˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ laˬ k'aˬ cehˇ laˇ-awˬ.' 24 "K'oeˇ naˇ, shuiˇ maˇ byaˆ tiˬ heˇ byaˆ ha geu ̭ taˬ-euˬ zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ oe-awˇ ehˇ-eu, 'Baw leˬ-oˇ, nawˇ yaw ya ̭ meh lehˇ ngaˇ siˬ nya ma. Nawˬ neh maˬ ka-euˬ gaˇ nawˇ yehˬ dzaˬ-awˇ, nawˬ neh maˬ baw shawˇ-euˬ cehˇ-ahˇ nawˇ tawˆ geu ̭-eu meh. 25 Nawˬ-ahˇ ngaˇ guˆ-eu miˇ neh, nawˬ-euˬ pyuˇ miˇ tsaˬ-ahˇ duˬ pahˬ taˬ-euˬ ma. Hehˬ. Nawˬ-euˬ myawˬ nawˇ yuˇ k'o ̭-awˬ.' 26 "Baw leˬ g'aˬ ehˇ-eu, 'Haiˬ dui dui-awˇ yaw doeˇ doeˇ dui dui-eu zaˬ k'aˆ-oˇ, ngaˬ neh maˬ ka-euˬ gaˇ ngaˇ yehˬ dzaˬ-awˇ, ngaˬ neh maˬ baw shawˇ-euˬ cehˇ-ahˇ ngaˇ tawˆ geu ̭-eu nawˇ siˬ duˬ-eu nga laˬ. 27 Toˆ-ehˇ ngeuˇ-eu jeˬ maˇ-iˬ, ngaˬ-euˬ pyuˇ teu deuˬ yuˇ-awˇ, pyuˇ cehˇ jiˇ la ̭ k'oeˇ nawˇ dawˆ ahˇ-iˇ law nmˇ-aˬ, ngaˇ g'o ̭ keuˆ laˇ ngeh, ngaˬ-euˬ pyuˇ uˬ ta ̭ jiˇ jeuˬ k'aw ̭ za k'o ̭ teh ̭-a. 28 Tsawˇ haˬ teu g'aˬ jawˇ gaˇ jaˆ-eu pyuˇ teu deuˬ yuˇ-awˇ, tiˬ muiˇ byaˆ ahˇ-eu g'aˬ-ahˇ bi ̭-awˬ. 29 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, jaˆ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ paˇ bi ̭ lahˬ nehˬ-awˇ, paˇ bi jaˆ dzehˬ laˇ teh ̭-a. Maˬ jaˆ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, maˬ jaˆ k'aˇ jaˆ-eu dawˬ tawˆ lu ̭ bi yuˇ jiˇ teh ̭-a. 30 Gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu zaˬ k'aˆ heu g'aˬ-ahˇ-aˬ, la ̭ nyiˇ paw zahˇ tsui ni g'eh gaˇ ba ̭ dzeh-awˬ. K'oeˇ gaˇ, aˬ yaw ̭ ngoeˇ ngoeˇ-ehˇ seuˬ teu ̭ teu ̭-ehˇ shaˬ lu ̭-uˇ.' 31 "Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ sheuˬ-awˇ, Sahˬ paˬ lo ̭-ehˇ za ̭ le ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ taˆ nuiˇ le teh ̭-a. 32 Miˇ tsaˬ tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ shi uiˬ laˇ teh ̭-a. Yawˇ bo-eu tsawˇ haˬ yawˇ hawˇ-eu ci ̭ myeh ̭ biˇ paˆ-eu lo ̭-ehˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ nyiˬ muˇ biˇ paˆ teh ̭-a. 33 Yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ aˇ maˇ paw bi jawˇ-awˇ, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ aˇ caˇ paw bi jawˇ teh ̭-a. 34 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ aˇ maˇ paw jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Sahˬ paˬ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ teh ̭-a. 'Ngaˬ Da neh guiˬ lahˬ bi ̭ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, laˇ-awˬ. Mˬ beh miˇ beh ngeh neh naw ma ̭ g'aˇ duˬ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ laˇ-awˬ. 35 Ngaˇ hawˬ meh ̭ ngeh naw ma ̭ bi dzaˬ la ̭-awˇ, ngaˇ iˇ cu ̭ meh ̭ ngeh naw ma ̭ bi dawˇ la ̭-euˬ meh. Ngaˇ daˬ yah pyeu ̭ ngeh naw ma ̭ ha nehˬ la ̭-euˬ meh. 36 Ngaˇ mehˬ tsoeˬ maˬ ahˇ ngeh, naw ma ̭ bi dm la ̭-euˬ meh. Ngaˇ jawˇ saˇ maˬ doˆ ngeh, naw ma ̭ bo saˆ la ̭-euˬ meh. Ngaˇ pa ̭ kuˆ-ahˇ uˇ ngeh, naw ma ̭ haw le-euˬ meh.' 37 "K'oeˇ ngeh, yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ teh ̭-a. 'Sahˬ paˬ-oˇ, nawˇ hawˬ meh ̭ ngeh nga ma ̭ mawˇ-awˇ bi dzaˬ-euˬ aˬ myah jaˆ ta. Nawˇ iˇ cu ̭ meh ̭ ngeh nga ma ̭ mawˇ-awˇ bi dawˇ-euˬ aˬ myah jaˆ ta. 38 Nawˇ daˬ yah lo ̭-ehˇ cah lu ̭ gaˇ nga ma ̭ mawˇ-awˇ, iˇ kahˇ la ̭ k'oeˇ ha ahˇ-euˬ aˬ myah jaˆ ta. Nawˇ mehˬ tsoeˬ maˬ ahˇ-eu nga ma ̭ mawˇ-awˇ, mehˬ tsoeˬ bi dm-euˬ aˬ myah jaˆ ta. 39 Nawˇ naˇ gaˇ maˬ ehˇ, pa ̭ kuˆ-ahˇ uˇ gaˇ maˬ ehˇ, nga ma ̭ mawˇ-awˇ haw le-euˬ aˬ myah jaˆ ta.' 40 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Sahˬ paˬ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ teh ̭-a. 'Ngaˬ-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ heu deuˬ la ̭ k'oeˇ, aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ nyiˇ teˬ-eu g'aˬ-ahˇ naw ma ̭ neh ngehˬ g'eh nehˬ-euˬ jeˬ-aˬ, ngaˬ-ahˇ ngehˬ g'eh nehˬ la ̭ gaˇ duˇ-eu meh lehˇ, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma.' 41 "K'oeˇ naˇ, Sahˬ paˬ-euˬ aˇ caˇ paw jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, Sahˬ paˬ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ teh ̭-a. 'Miˬyehˇ neh yaˬ k'ehˇ bi yaˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, ngaˇ jawˇ gaˇ neh doˆ-iˇ-awˇ, Neh ̭ sahˬ paˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ g'aˇ duˬ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ do ̭ lu ̭-eu miˬ dzaˬ la ̭ k'oeˇ uˇ-iˇ-awˬ. 42 Ngaˇ hawˬ meh ̭ ngeh, naw ma ̭ maˬ bi dzaˬ la ̭-aˬ. Ngaˇ iˇ cu ̭ meh ̭ ngeh, naw ma ̭ maˬ bi dawˇ la ̭-aˬ. 43 Ngaˇ daˬ yah pyeu ̭ ngeh, naw ma ̭ maˬ ha nehˬ la ̭-aˬ. Ngaˇ mehˬ tsoeˬ maˬ ahˇ ngeh, naw ma ̭ maˬ bi dm la ̭-aˬ. Ngaˇ jawˇ saˇ maˬ doˆ ngeh maˬ ehˇ, pa ̭ kuˆ-ahˇ uˇ ngeh maˬ ehˇ, naw ma ̭ maˬ haw le-aˬ.' 44 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ teh ̭-a. 'Sahˬ paˬ-oˇ, hawˬ meh ̭-eu, iˇ cu ̭ meh ̭-eu, daˬ yah pyeu ̭-eu, mehˬ tsoeˬ maˬ ahˇ-eu, jawˇ saˇ maˬ doˆ-eu, pa ̭ kuˆ-ahˇ uˇ-eu, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu deuˬ-ahˇ nawˇ ya daˬ lu ̭ gaˇ nga ma ̭ mawˇ-awˇ, nawˬ-ahˇ maˬ caw ba ni byehˇ-euˬ aˬ myah jaˆ ta.' 45 "Sahˬ paˬ ehˇ-eu, 'Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Tsawˇ haˬ heu deuˬ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ nyiˇ teˬ-eu g'aˬ-ahˇ naw ma ̭ ngehˬ maˬ g'eh nehˬ ni byehˇ naˇ, ngaˬ-ahˇ ngehˬ maˬ g'eh nehˬ la ̭ gaˇ duˇ-eu meh.' 46 Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ-awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ za teh ̭-a."

Ma ̭tehˬ 26

1 Yeˬsuˇ gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ g'aˬ ngeh, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 2 "Nyiˬ nah dzeuˇ naˇ, Baˬsaˬkaˬ Bawˬ-iˬ g'eh-eu aˇ yamˬ keuˆ le-euˬ naw ma ̭ siˬ nya meh. K'oeˇ ngeh, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ bi ta ̭ seh ̭-eu g'aˇ duˬ a nehˬ teh ̭-a." 3 K'oeˇ naˇ, piˇ ma aˬ yui ̭ g'aˬ hawˇ-eu miˇ k'ahˬ zaˬ-euˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ, Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Gaˬyaˬpaˇ-euˬ nymˇ-ahˇ uiˬ leˇ-euˬ meh. 4 Yeˬsuˇ-ahˇ ciˬ cuˇ ni pa ̭-awˇ seh ̭-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ bawˬ k'oeˬ-euˬ meh. 5 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Bawˬ-iˬ g'eh lu ̭ ngeh, aˬ dui ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ nyeh ̭ nya nga siˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ naˇ, miˇ k'ahˬ zaˬ luiˬ g'a laˇ gaˇ ya guˆ nga." 6 Beˬtaˬniˇ pu-ahˇ jawˇ-eu Siˇmoˬ lehˇ myahˇ-euˬ coiˬ doi tiˬ g'aˬ-euˬ nymˇ-ahˇ Yeˬsuˇ jawˇ lu ̭-eu meh. 7 Yeˬsuˇ hawˬ jawˬ jawˬ lu ̭ ngeh, zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ aˇ poeˬ k'aˆ dui dui-eu tsiˇ yaw saw jeˬ dahˬ-eu lo pyuˇ maˇ tsa ̭ ciˬ la ̭-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ uˬ duˬ-ahˇ shehˆ daˆ nehˬ-euˬ meh. 8 Zaˬ lahˇ deuˬ k'oeˇ gaˇ mawˇ ngeh, nui ma la ̭ k'oeˇ maˬ jawˇ tehˬ coeˇ-ehˇ ehˇ-eu, "Aˬ jeˬ miˇ neh aˇ poeˬ teu naˆ naˆ-ehˇ k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ teu lo ̭-ehˇ shehˆ cawˆ te. 9 Tsiˇ teu ahˬ law nmˇ-aˬ, pyuˇ g'awˬ mya ni za teh ̭-a. Pyuˇ k'oeˇ yuˇ-awˇ shaˬ zaˬ zahˬ zaˬ deuˬ-ahˇ caw ba nehˬ law nmˇ-aˬ, aˇ naˆ ni gaˇ dahˇ tsoeˬ leˇnmˇ." 10 Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ lu ̭-eu Yeˬsuˇ siˬ nya-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Aˬ jeˬ miˇ neh zaˬ miˬ zaˬ teu g'aˬ-ahˇ naw ma ̭ laˆ bahˬ te. Aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ jahˇ nehˬ la ̭-euˬ heu-aˬ, muiˬ dui dui meh. 11 Shaˬ-eu zahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ aˬ myah lu ̭ jawˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ aˬ myah lu ̭ jawˇ-eu maˬ ngeuˇ. 12 Aˬ yaw ̭ heu lo ̭-ehˇ jahˇ-eu-aˬ, ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ lmˬ bymˇ la ̭ k'oeˇ bi ba ̭ pahˬ-eu g'aˇ duˬ, tsiˇ yaw saw jeˬ shehˆ daˆ-awˇ laˆ saˆ nehˬ la ̭-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 13 Miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ heu doe ni, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ heu k'aˇ mehˬ keuˆ gaˇ, zaˬ miˬ zaˬ heu g'aˬ neh mˇ-euˬ gaˇ kawˆ heu-ahˇ aˬ cawˬ ja-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ noeˬ keuˆ teh ̭-a lehˇ, naw ma ̭-ehˇ ngaˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma." 14 K'oeˇ naˇ, zaˬ lahˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ la ̭ k'oeˇ, Yuˇdaˆ Iˇsaˬgaˬliˬoˆ lehˇ myahˇ-euˬ g'aˬ, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ jawˇ gaˇ le-euˬ meh. 15 "Yeˬsuˇ-ahˇ naw ma ̭-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ naˇ, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ aˬ jeˬ bi ̭ te" lehˇ, piˇ ma aˬ yui ̭ k'oeˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ naˇ haˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ pyuˇ maˇ byaˆ smˬ tseˇ byaˆ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. 16 K'oeˇ ngeh nah neh naˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ-eu g'aˇ duˬ aˬ myah yeh ̭ laˇ nga lehˇ, Yuˇdaˆ jawˬ lu ̭-eu meh. 17 Dehˬ tseˬ maˬ ahˇ-eu Kaˬ muˇ dzaˬ-eu Bawˬ-iˬ aˇ dahˬ beh ngeh nah, zaˬ lahˇ deuˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Nawˇ nga ma ̭-ahˇ Baˬsaˬkaˬ dzaˬ byawˇ aˬ gaˇ bi lehˬ hmˬ maw ̭-eu nya." 18 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ jawˇ gaˇ iˇ-awˇ, 'Saˬ laˬ nyaˇ-eu nawˬ-euˬ nymˇ-ahˇ Baˬsaˬkaˬ Bawˬ-iˬ g'eh maw ̭ nya jeˇ' lehˇ ehˇ nehˬ-iˇ-awˬ." 19 Yeˬsuˇ neh ehˇ nehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ zaˬ lahˇ deuˬ mˇ-awˇ, Baˬsaˬkaˬ dzaˬ byawˇ laˆ dawˆ-euˬ meh. 20 Uˬ ci ̭ uˬ taw taw le ngeh, Yeˬsuˇ hawˇ-eu zaˬ lahˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ hawˬ jawˬ jawˬ leˇ-euˬ meh. 21 Aˬ yaw ̭ ma ̭ dzaˬ lu ̭ dawˇ lu ̭ ngeh Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ ngaˬ-ahˇ ahˬ dzaˬ teh ̭-a lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma." 22 Zaˬ lahˇ deuˬ noeˬ shaˬ-eu la ̭ k'oeˇ, "Sahˬpaˬ-oˇ, ngaˬ-ahˇ ehˇ te loˇ" lehˇ, tiˬ g'aˬ saˇ-iˬ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭-ahˇ naˇ haˬ-eu meh. 23 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˬ nehˬ-ehˇ g'awˬ nyoeˇ k'mˬ maˬ ta ̭-eu g'aˬ, ngaˬ-ahˇ aˬ cawˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ teh ̭-a. 24 Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-aˬ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ ya shiˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ ahˬ dzaˬ-euˬ k'oeˇ g'aˬ ya noeˬ shaˬ dui dui teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ maˬ deh ̭ le-euˬ law nmˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ muiˬ dzehˬ teh ̭-a." 25 Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ cawˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Yuˇdaˆ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, ngaˇ-a loˇ." Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Nawˇ ehˇ ngaˇ tawˇ." 26 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ci ̭ hawˬ dzaˬ lu ̭ ngeh, Yeˬsuˇ kaˬ muˇ yuˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, kaˬ muˇ k'oeˇ ngawˬ pyehˬ-awˇ, "Heu-aˬ, ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ ma. Yuˇ-awˇ dzaˬ-awˬ" lehˇ ehˇ-awˇ biˇ nehˬ-euˬ meh. 27 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ k'mˬ maˬ ciˬ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ciˬ nehˬ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Yawˬ g'aˬ na lu ̭ ciˬ-awˇ dawˇ-awˬ. 28 Heu-aˬ, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni-euˬ iˬ baˇ bi buˬ bi law-iˇ-eu g'aˇ duˬ yoeˇ le-euˬ, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ ma saˇ jaˇ-ahˇ ta ̭-eu ngaˬ-euˬ shiˬ ma. 29 Ngaˬ Da-euˬ Miˇk'ahˬ la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭ nehˬ-ehˇ aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ yaw shui ̭ ya dawˇ ta ̭-eu aˇ nah maˬ keuˆ laˇ k'oeˇ keuˆ ni, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ heu ngaˇ maˬ paˇ dawˇ ma lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ-eu ma." 30 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ ja ceuˬ-eu caˇ dawˬ tiˬ bymˇ caˇ g'aˬ-awˇ, Saˬloˬ gawˬ jawˬ-ahˇ le-euˬ meh. 31 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Nymˇ ci ̭ naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ ngaˬ-ahˇ byehˇ dzeh-awˇ cehˆ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, 'Yawˇ bo-eu yaw sahˇ-ahˇ Miˬyehˇ seh ̭-awˇ, yawˇ yawˇ ma ̭ cehˆ byaˆ jiˇ teh ̭-a' lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 32 Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ shiˇ-euˬ k'aw ̭, Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-awˇ, naw ma ̭-euˬ mehˬ hu Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ ngaˇ iˇ tawˬ ma." 33 Beˬtuˆluˆ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Aˬ cawˬ nawˬ-ahˇ byehˇ dzeh-awˇ cehˆ jiˇ k'aw ̭, ngaˇ nawˬ-ahˇ maˬ byehˇ dzeh." 34 Yeˬsuˇ Beˬtuˆluˆ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nymˇ ci ̭ ya poeˇ maˬ doeˇ laˇ mi naˆ-ehˇ, nawˇ ngaˬ-ahˇ maˬ siˬ lehˇ smˬ poˆ keuˆ ni pyehˇ teh ̭-a lehˇ, ngaˇ nawˬ-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma." 35 Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Ngaˇ nawˬ nehˬ-ehˇ ya shiˇ paˬ-ehˇ tsaˬ laˇ k'aw ̭, 'Nawˬ-ahˇ ngaˇ maˬ siˬ' lehˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ ehˇ." Zaˬ lahˇ dawˬ tawˆ lu ̭ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 36 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ, Geˬseˬmaˬniˇ lehˇ kuˇ-eu jawˇ duˬ-ahˇ iˇ-awˇ, Zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ heu gaˇ nuiˇ tawˬ-awˬ. Ngaˇ k'oeˇ paw dzeˇ guiˬ lahˬ shaˇ-iˇ la." 37 Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu Zeˬbeˬdehˇ-euˬ aˬ li nyiˬ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ sheuˬ-awˇ iˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ noeˬ shaˬ dui dui-awˇ, nui ma la ̭ k'oeˇ shaˬ zahˬ mˇ dui dui lu ̭-eu meh. 38 Aˬ ha smˇ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˬ-euˬ nui ma shaˬ zahˬ mˇ-eu shiˇ taw tehˬ ni miˇ-a. Heu gaˇ jawˇ-awˇ, ngaˬ nehˬ-ehˇ lo ̭ tawˬ-awˬ." 39 Aˬ yaw ̭ ui cuiˆ iˇ jiˆ-awˇ, baˬ ba miˇ tsa tuˆ ni awˆ byaˆ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ guiˬ lahˬ shaˇ-euˬ meh. "Ngaˬ Da-oˇ, shaˬ zahˬ na ̭ dui dui-eu k'mˬ maˬ heu-ahˇ dzeuˇ-iˇ nya naˇ, bi dzeuˇ-iˇ la ̭. Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ nui noeˬ taˬ bi pyeu ̭. Nawˬ-euˬ nui noeˬ bi pyeu ̭-awˬ." 40 K'oeˇ naˇ, zaˬ lahˇ k'oeˇ smˇ g'aˬ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭ g'o ̭-iˇ ngeh, yu ̭ k'aˆ taˬ-euˬ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ Beˬtuˆluˆ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˬ ha smˇ g'aˬ naˬ liˬ tiˬ la ̭ byah ni teh ̭-ehˇ k'aw ̭ ngaˬ nehˬ-ehˇ maˬ lo ̭ caw nya ni aˬ joˆ-ehˇ g'eh ta. 41 Muˇ juˇ juˇ-eu mehˬ nah naw ma ̭ maˬ ya caw teh g'eh ni, guiˬ lahˬ shaˇ-awˇ yaw beuˇ beuˇ-ehˇ jawˇ-awˬ. Nui ma keuˆ k'aw ̭, g'awˇ mawˇ g'aˬ baˬ meh." 42 Yeˬsuˇ tiˬ poˆ paˇ iˇ-awˇ, "Ngaˬ Da-oˇ, shaˬ zahˬ na ̭ dui dui-eu k'mˬ maˬ heu-ahˇ ngaˇ maˬ dawˇ-ehˇ maˬ bi dzeuˇ-iˇ nya naˇ, nawˇ nui ma tsaˬ-eu lo ̭-ehˇ bi pyeu ̭-awˬ" lehˇ guiˬ lahˬ paˇ shaˇ poˆ-iˇ-euˬ meh. 43 Aˬ yaw ̭ tiˬ poˆ paˇ g'o ̭ le ngeh, zaˬ lahˇ k'oeˇ smˇ g'aˬ myaˆ nuiˆ maˬ byeh diˇ coeˇ-ehˇ yu ̭ k'aˆ taˬ-euˬ gaˇ paˇ ya mawˇ-euˬ meh. 44 Aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ gaˇ neh Yeˬsuˇ paˇ doˆ-iˇ-awˇ, smˬ poˆ tiˬ poˆ guiˬ lahˬ paˇ shaˇ-iˇ-euˬ meh. 45 K'oeˇ naˇ, zaˬ lahˇ deuˬ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭ paˇ g'o ̭ le-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Naw ma ̭ nymˬ-mˇ keuˆ ni yu ̭ k'aˆ-awˇ g'aˬ naˬ naˬ lu ̭ te siˬ loˇ. Haw yawˬ. Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ iˬ baˇ zaˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ-eu aˇ yamˬ keuˆ le-euˬ meh. 46 Tuˇ-awˬ. Iˇ kaˇ-euˇ. Haw sheˇ. Ngaˬ-ahˇ ahˬ dzaˬ-eu lehˇ g'eh-eu g'aˬ heu gaˇ oe keuˆ taˬ-euˬ ngaˇ." 47 Yeˬsuˇ dawˬ ngehˬ g'aˬ-eu maˬ dah ni, zaˬ lahˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu Yuˇdaˆ lehˇ myahˇ-euˬ g'aˬ oe keuˆ-euˬ meh. Mi cehˇ hawˇ-eu daˇ kawˬ ba ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma tiˬ ma ̭, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ oe-euˬ meh. Piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu geu ̭-eu deuˬ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ meh. 48 "Ngaˇ mehˬ cuˇ cuˇ nehˬ-eu g'aˬ-aˬ, naw ma ̭ poˆ lu ̭-eu k'oeˇ g'aˬ meh de. K'oeˇ g'aˬ-ahˇ nyeh ̭-awˬ" lehˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ ahˬ dzaˬ taˬ-euˬ zaˬ lahˇ k'oeˇ g'aˬ neh, tsawˇ haˬ k'oeˇ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ taˬ-euˬ meh. 49 Yuˇdaˆ-aˬ, Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ dawˇ coe ni iˇ-awˇ, "Saˬ laˬ-oˇ, nawˬ-ahˇ nui saˇ o ̭ lu ̭-uˇ" lehˇ ehˇ-awˇ, mehˬ cuˇ cuˇ nehˬ-euˬ meh. 50 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Cawˬ-oˇ, nawˇ mˇ lu ̭-eu jeˬ yaw kawˇ-ehˇ mˇ-awˬ." K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ oe-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ nyeh ̭-awˇ, deuˇ geuˆ ni daw ̭ cu ̭ taˬ-euˬ meh. 51 Yeˬsuˇ nehˬ-ehˇ jawˇ lu ̭-eu tiˬ g'aˬ mi cehˇ g'awˇ doˆ-awˇ, Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ-euˬ zaˬ k'aˆ-ahˇ coeˇ-awˇ, naˬ pa ̭ coeˇ tsehˆ-euˬ meh. 52 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Nawˬ-euˬ mi cehˇ-ahˇ tawˆ k'awˆ la ̭ k'oeˇ soeˬ ahˇ k'o ̭-awˬ. Mi cehˇ-ahˇ nui ma huiˬ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, mi cehˇ la ̭-ahˇ ya shiˇ teh ̭-a. 53 Ngaˬ-ahˇ bi caw ba le-eu g'aˇ duˬ, ngaˬ Da-ahˇ ngaˇ kuˇ gaˬ nya-awˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ guiˇ ma ̭ tseˇ nyi ̭ ma ̭ dzehˬ ni, ngaˇ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ pyehˬ le ̭ nya meh lehˇ, nawˇ maˬ siˬ nya te loˇ. 54 Ehˇ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ naˇ, heu lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ meh ehˇ taˬ-euˬ Jaˇli ̭ dawˬ kawˬ k'oeˇ aˬ joˆ-ehˇ byah laˇ nya nmˇ." 55 K'oeˇ naˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Smˇ k'oeˬ tahˇ joe-ahˇ nyeh ̭-eu lo ̭-ehˇ, naw ma ̭ mi cehˇ hawˇ-eu daˇ kawˬ ba ̭-awˇ ngaˬ-ahˇ ya nyeh ̭ le ta loˇ. Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ ngaˇ yawˬ nah na lu ̭ nuiˇ-awˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ lu ̭ k'aw ̭, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ maˬ nyeh ̭ le-a. 56 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ neh Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ k'aˇ bo ̭ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ byah laˇ ni, heu lo ̭-ehˇ bi pyeu ̭ laˇ-euˬ meh." K'oeˇ ngeh, zaˬ lahˇ dawˬ tawˆ lu ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ byehˇ dzeh ya ̭-awˇ cehˆ jiˇ-euˬ meh. 57 Yeˬsuˇ-ahˇ nyeh ̭-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ, Yeˬsuˇ-ahˇ Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Gaˬyaˬpaˇ-euˬ nymˇ-ahˇ sheuˬ g'eh-euˬ meh. Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ hawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu geu ̭ lu ̭-eu deuˬ, k'oeˇ gaˇ uiˬ leˇ taˬ-euˬ meh. 58 Beˬtuˆluˆ-aˬ, naˇ k'ah paw ui cuiˆ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ cah-awˇ, Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ-euˬ nymˇ-ahˇ gawˬ lahˇ taˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ paw keuˆ ni caw teh keuˆ g'eh-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ lahˇ la ̭ k'oeˇ uˇ leˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ cawˬ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ nehˬ-eu tiˬ saˬ tiˬ li haw-eu g'aˇ duˬ, k'oeˇ gaˇ lo ̭ piˇ-eu yehˇ deuˬ nehˬ-ehˇ ga dzuˇ leˇ-euˬ meh. 59 Piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu, Ba ̭ dzah aˇ muˇ muˇ lah-ehˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ yaw lehˬ poˆ doˆ-awˇ seh ̭-eu lehˇ leh jeh-eu meh. 60 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-euˬ yaw lehˬ maˬ poˆ doˆ nya-a. Tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni mehˬ shi paw doˆ laˇ-awˇ, jaˬ myaw ̭ myaw ̭-ehˇ ja laˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ yaw lehˬ maˬ poˆ doˆ nya-a. Aˇ saˬ saˬ laˇ jawˬ-ehˇ, tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ mehˬ shi paw doˆ laˇ-euˬ meh. 61 Aˬ yaw ̭ nya ̭ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ teu g'aˬ, Miˬyehˇ-euˬ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ deh pyaˆ dzeh jiˇ-awˇ, smˬ nah la ̭ k'oeˇ paˇ tsoˆ k'o ̭ nya ma lehˇ ehˇ-eu meh." 62 K'oeˇ ngeh, Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ tuˇ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ teu nyiˬ g'aˬ nawˬ-ahˇ teu lo ̭-ehˇ ehˇ laˇ gaˇ, nawˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-eu dawˬ maˬ jaˆ loˇ." 63 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ dawˬ maˬ ngehˬ ni ciˬ cuˇ ni jawˇ-eu meh. Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ dawˬ tiˬ poˆ paˇ ehˇ-eu, "Deh ̭ lu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ, ngaˇ nawˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ bi kamˬ-eu ma. Nawˇ, Ka li lehˇ ehˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ ngeuˇ ma loˇ." 64 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Nawˇ ehˇ lu ̭ ngaˇ tawˇ. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Aˬ kaˇ naˇ, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-aˬ, Baoˬ huiˬ-eu Miˬyehˇ-euˬ aˇ maˇ paw nuiˇ lu ̭ gaˇ maˬ ehˇ, mˬ taˆ mˬ dmˇ dziˬ-awˇ oe gaˇ maˬ ehˇ, naw ma ̭ ya mawˇ teh ̭-a." 65 Dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ ya gaˬ ngeh, Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ yawˬ ha dm lu ̭-eu mehˬ tsoeˬ g'eu pyaˬ-awˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ Miˬyehˇ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-euˬ meh. Saˇ kiˇ yawˬ jeˬ yawˬ maˬ paˇ loˬ meh. Aˬ yaw ̭ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-euˬ naw ma ̭ ya gaˬ-euˬ meh. 66 Naw ma ̭-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ noeˬ-eu nya." Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭ lehˬ dui dui-awˇ, shiˇ-eu geuˇ meh." 67 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-euˬ myaˆ pyawˬ-ahˇ duˬ k'aˬ k'a daˆ-awˇ diˬ-euˬ meh. Tiˬ paˆ na deuˬ aˬ yaw ̭-euˬ baˬ ba-ahˇ tehˆ-awˇ heu lo ̭-ehˇ naˬ g'a nehˬ-euˬ meh. 68 "Ka li-oˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah nya-eu jeˬ maˇ-iˬ, nawˬ-ahˇ naˬ tehˆ tehˆ nehˬ la ̭-euˬ aˬ suˇ g'aˬ nga lehˇ tsaˬ haw sheˇ." 69 Nymˇ tiˬ jawˬ lahˇ gawˬ taˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ, gaˇ dzeˇ paw Beˬtuˆluˆ nuiˇ lu ̭ ngeh, zaˬ miˬ zaˬ zaˬ k'aˆ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ oe-awˇ ehˇ-eu, "Nawˇ jiˇ, Gaˬliˬlehˇ tsawˇ haˬ Yeˬsuˇ nehˬ-ehˇ jawˇ-euˬ tsawˇ haˬ meh." 70 Aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ mehˬ shi Beˬtuˆluˆ tsawˇ pyehˇ pyehˇ-awˇ ehˇ-eu, "Nawˇ ehˇ-eu gaˇ kawˆ teu ngaˇ maˬ siˬ nya nya." 71 K'oeˇ naˇ, lahˇ la ̭ k'oeˇ uˇ leˇ-eu g'oˆ k'ehˬ dawˬ peh aˬ yaw ̭ cehˆ jiˆ-iˇ-awˇ jawˇ-euˬ meh. Zaˬ miˬ zaˬ zaˬ k'aˆ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭-ahˇ paˇ mawˇ-awˇ, k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ ehˇ-eu, "Teu g'aˬ Naˬzaˬlehˇ tsawˇ haˬ Yeˬsuˇ nehˬ-ehˇ jawˇ-euˬ tsawˇ haˬ meh." 72 Beˬtuˆluˆ tsawˇ pyehˇ pyehˇ-awˇ paˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ ngaˇ maˬ siˬ lehˇ kamˬ peuˬ ma." 73 Tiˬ k'ehˬ paˇ kaˇ-iˇ ngeh, k'oeˇ gaˇ yaw ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ Beˬtuˆluˆ jawˇ gaˇ oe-awˇ ehˇ-eu, "Ngeuˇ ngaˇ. Nawˇ jiˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ la ̭ k'oeˇ uˇ-eu tsawˇ haˬ ngaˇ. Nawˇ dawˬ ngehˬ gaˇ naˇ haˬ k'aw ̭ siˬ laˇ miˇ-a." 74 K'oeˇ ngeh jawˇ, Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Ngaˇ jaˬ myaw ̭ maˬ myaw ̭ lehˇ kamˬ peuˬ ma. Ngaˇ jaˬ myaw ̭ myaw ̭ lawˬ naˇ, Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ k'ehˬ lu ̭-uˇ. Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ ngaˇ maˇ maˇ ni maˬ siˬ nya nya." K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ-eu nehˬ-ehˇ, ya poeˇ doeˇ doˆ laˇ-euˬ meh. 75 K'oeˇ ngeh jawˇ, "Ya poeˇ maˬ doeˇ laˇ mi naˆ-ehˇ, nawˇ ngaˬ-ahˇ maˬ siˬ lehˇ smˬ poˆ keuˆ ni pyehˇ teh ̭-a" lehˇ, Yeˬsuˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ, Beˬtuˆluˆ noeˬ doˆ leˇ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ la ̭ nyiˇ iˇ doˆ-awˇ, ngoeˇ dui dui-euˬ meh.

Ma ̭tehˬ 27

1 Uˬ bya bya laˇ ngeh, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭, Yeˬsuˇ-ahˇ bi seh ̭-eu g'aˇ duˬ bawˬ dzaˬ-euˬ meh. 2 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ shmˇ caˆ pa ̭-awˇ tsahˇ doˆ g'eh-awˇ, Loˇmaˆ tsawˇ haˬ sahˬ paˬ Piˇlaˆ jawˇ gaˇ tsahˇ g'eh-euˬ meh. 3 Yeˬsuˇ-ahˇ ahˬ dzaˬ-euˬ Yuˇdaˆ k'oeˇ g'aˬ, Yeˬsuˇ-ahˇ seh ̭-eu g'aˇ duˬ aˬ cawˬ yaˇ k'aˬ daˇ tsehˆ g'aˬ-euˬ gaˇ kawˆ ya siˬ ngeh, yawˬ ha neh mˇ lehˬ-euˬ gaˇ kawˆ noeˬ shaˬ dui dui-awˇ, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ jawˇ gaˇ pyuˇ maˇ byaˆ k'oeˇ smˬ tseˇ byaˆ bi ̭ k'o ̭ ha-iˇ-euˬ meh. 4 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Iˬ baˇ maˬ ahˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ bi seh ̭-eu lehˇ ahˬ dzaˬ-euˬ ngaˬ-euˬ yaw lehˬ heu, iˬ baˇ huiˬ dui dui nya." Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Gaˇ kawˆ teu nga ma ̭-ahˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ ta ̭. Nawˬ-euˬ gaˇ kawˆ nawˇ teh ̭ meh." 5 Yuˇdaˆ-aˬ, pyuˇ maˇ byaˆ k'oeˇ deuˬ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ biˬ ahˇ ya ̭-awˇ doˆ-iˇ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, yawˬ haˇ yawˬ ya pa ̭ g'eu seh ̭-iˇ-euˬ meh. 6 Piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ pyuˇ k'oeˇ deuˬ g'oˆ k'o ̭-awˇ ehˇ-eu, "Pyuˇ heu deuˬ-aˬ, shiˬ-euˬ aˇ poeˬ bi ̭-euˬ pyuˇ pyeu ̭-eu miˇ neh, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-euˬ pyuˇ nehˬ-ehˇ maˬ dawˆ ahˇ taˬ k'mˬ-a." 7 K'oeˇ naˇ, daˬ yah deuˬ shiˇ ngeh duˬ pahˬ-eu lmˬ bymˇ geu ̭-eu g'aˇ duˬ, pyuˇ k'oeˇ neh Oeˬ lahˬ tehˆ-eu tsawˇ haˬ-euˬ Miˇ tsaˬ lehˇ kuˇ-eu miˇ tsaˬ tiˬ tsahˇ zeuˇ-euˬ meh. 8 K'oeˇ miˇ neh, jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ iˬ nah keuˆ ni "Shiˬ-euˬ Miˇ tsaˬ" lehˇ kuˇ-eu meh. 9 Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu Yeˬlaˬmiˇ neh ehˇ taˬ-euˬ dawˬ, k'oeˇ gaˇ byah laˇ-euˬ meh. "Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ neh aˬ yaw ̭-euˬ aˇ poeˬ daˇ tsehˆ-euˬ lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ pyuˇ mehˇ byaˆ smˬ tseˇ byaˆ yuˇ-euˬ meh. 10 SahˬpaˬMiˬyehˇ neh ngaˬ-ahˇ dawˬ bi ̭ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, pyuˇ k'oeˇ neh oeˬ lahˬ tehˆ-eu tsawˇ haˬ-euˬ miˇ tsaˬ zeuˇ-euˬ meh" lehˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. 11 Loˇmaˆ sahˬ paˬ mehˬ shi Yeˬsuˇ-ahˇ bi yaw ̭-euˬ meh. Loˇmaˆ sahˬ paˬ k'oeˇ g'aˬ Yeˬsuˇ-ahˇ naˬ haˬ-eu, "Nawˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ sahˬ paˬ ma loˇ." Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Nawˇ ehˇ ngaˇ tawˇ." 12 Ehˇ k'aw ̭, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ yaw lehˬ poˆ-awˇ ehˇ laˇ gaˇ, aˬ yaw ̭ dawˬ maˬ tmˇ ni ciˬ cuˇ ni jawˇ-euˬ meh. 13 "Aˬ yaw ̭ ma ̭ nawˬ-ahˇ teu naˆ naˆ-ehˇ ehˇ lu ̭-eu nawˇ maˬ gaˬ te loˇ" lehˇ, sahˬ paˬ Piˇlaˆ aˬ yaw ̭-ahˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 14 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ dawˬ tiˬ dawˬ-iˬ maˬ tmˇ gaˇ sahˬ paˬ k'oeˇ g'aˬ zahˬ dui dui leˇ-euˬ meh. 15 Baˬsaˬkaˬ Bawˬ-iˬ k'aˇ g'eh ngeh, tawˬ-ahˇ uˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ la ̭ k'oeˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ neh bi pyehˬ doˆ maw ̭-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ, Loˇmaˆ sahˬ paˬ pyehˬ doˆ nehˬ-eu meh. 16 K'oeˇ ngeh, Yeˬsuˇ Baˬlaˬbaˇ lehˇ myahˇ-euˬ yaw haiˬ mˇ-eu tsawˇ myahˇ doˆ dui dui-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ tawˬ-ahˇ uˇ-eu meh. 17 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma uiˬ laˇ-awˇ jawˇ ngeh, sahˬ paˬ Piˇlaˆ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ bi pyehˬ nehˬ maw ̭-eu nya. Yeˬsuˇ Baˬlaˬbaˇ lehˇ kuˇ-eu k'oeˇ g'aˬ loˇ. Maˬ ngeuˇ naˇ, Ka li lehˇ kuˇ-eu Yeˬsuˇ k'oeˇ g'aˬ loˇ." 18 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ myaˆ naˆ-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ nyeh ̭ ha laˇ-euˬ gaˇ kawˆ sahˬ paˬ Piˇlaˆ siˬ duˬ taˬ-euˬ meh. 19 Yaˇ k'aˬ daˇ-eu nuiˇ mahˬ k'oeˇ taˆ sahˬ paˬ Piˇlaˆ nuiˇ lu ̭ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ nymˇ dahˬ heu lo ̭-ehˇ dawˬ tsa ̭ tsa ̭ ahˇ le ̭-euˬ meh. "Iˬ baˇ maˬ ahˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ tiˬ jeˬ-iˬ taˬ jahˇ. Miˇ ci ̭ ngaˇ yu ̭ maˆ maˆ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ baˬ da neh shaˬ zahˬ mˇ dui dui-euˬ ma." 20 Baˬlaˬbaˇ-ahˇ pyehˬ-awˇ Yeˬsuˇ-ahˇ seh ̭ ni sahˬ paˬ Piˇlaˆ-ahˇ shaˇ-eu g'aˇ duˬ, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ neh tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ mehˬ gahˇ taˬ-euˬ meh. 21 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ sahˬ paˬ Piˇlaˆ ehˇ nehˬ-eu, "Tsawˇ haˬ heu nyiˬ g'aˬ la ̭ k'oeˇ, aˬ geu g'aˬ-ahˇ bi pyehˬ maw ̭-eu nya." Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Baˬlaˬbaˇ-ahˇ pyehˬ-awˬ." 22 Sahˬ paˬ Piˇlaˆ ehˇ-eu, "Toˆ-ehˇ jeˬ maˇ-iˬ, Ka li lehˇ kuˇ-eu Yeˬsuˇ-ahˇ ngaˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ nmˇ." Aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ ehˇ-eu, "La ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ seh ̭-awˬ." 23 Sahˬ paˬ Piˇlaˆ ehˇ-eu, "Aˬ jeˬ miˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭ maw ̭-eu nya. Aˬ yaw ̭ mˇ lehˬ taˬ-euˬ aˬ jeˬ jaˆ ta." Aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ seh ̭-awˬ." 24 Aˬ yaw ̭ neh ehˇ-euˬ dawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ naˇ haˬ geu ̭-eu u ̭ ta ̭, miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ luiˬ g'a laˇ-awˇ suˬ saˬ laˇ-eu gaˇ ma dahˇ gaˇ sahˬ paˬ Piˇlaˆ haw mawˇ ngeh, iˇ cu ̭ ciˬ-awˇ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma mehˬ shi aˬ la ̭ dzuiˬ dzeh-awˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ ya shiˇ-eu gaˇ kawˆ heu ngaˬ-ahˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ ta ̭. Naw ma ̭ neh mˇ-euˬ gaˇ meh." 25 K'oeˇ ngeh, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ teu g'aˬ-ahˇ seh ̭-eu iˬ baˇ k'oeˇ, nga ma ̭ k'oeˇ taˆ hawˇ-eu nga ma ̭-euˬ zaˬ deuˬ k'oeˇ taˆ keuˆ le lu ̭-uˇ." 26 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ g'aˇ duˬ, sahˬ paˬ Piˇlaˆ neh Baˬlaˬbaˇ-ahˇ pyehˬ doˆ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ yahˬ caˆ neh bi jui ̭ g'aˬ ngeh, la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ bi ta ̭ seh ̭-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ-euˬ meh. 27 K'oeˇ naˇ, sahˬ paˬ Piˇlaˆ-euˬ yehˇ deuˬ neh Yeˬsuˇ-ahˇ sahˬ paˬ-euˬ hawˇ nymˇ la ̭ k'oeˇ sheuˬ g'eh-awˇ, yehˇ tiˬ ma ̭ ma ̭ lah ni, aˬ yaw ̭-euˬ tiˬ jawˬ uiˬ le-euˬ meh. 28 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ tsoeˬ lehˆ doˆ-awˇ, neˇ tseuˆ ni g'eh-eu pehˇ k'ahˬ pehˇ mahˇ sheu dm nehˬ-euˬ meh. 29 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ gah ciˇ ni neh sahˬ paˬ k'oˆ-eu shuiˇ uˬ k'oˆ lo ̭-ehˇ jahˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ bi k'oˆ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ aˇ maˇ la ̭-ahˇ aˇ to ̭ tiˬ kahˬ bi yuˇ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ shi pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ dmˬ-awˇ, "Yuˇdaˆ sahˬ paˬ ziˇ baw ziˇ za lu ̭-uˇ" lehˇ naˬ g'a-eu meh. 30 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ duˬ k'aˬ k'a daˆ-awˇ, aˇ to ̭ aˇ kahˬ k'oeˇ kahˬ neh uˬ duˬ-ahˇ diˬ-euˬ meh. 31 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ niˇ g'a dehˆ g'aˬ ngeh, pehˇ k'ahˬ pehˇ mahˇ nyeh ̭ lehˆ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ seh ̭-eu g'aˇ duˬ sheuˬ doˆ g'eh-euˬ meh. 32 Aˬ yaw ̭ ma ̭ doˆ-iˇ lu ̭ ngeh, Kuˇleˬniˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Siˇmoˬ lehˇ myahˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya mawˇ-awˇ, yehˇ k'oeˇ deuˬ neh aˬ yaw ̭-ahˇ nyeh ̭ tehˬ-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ la ̭ ya ̭ bi ba ̭-euˬ meh. 33 Gawˇlaˆgawˇtaˆ lehˇ ehˇ-eu jawˇ duˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ le keuˆ-euˬ meh. Gawˇlaˆgawˇtaˆ lehˇ ehˇ-eu dawˬ tsui ̭-aˬ, "Uˬ duˬ k'mˬ lehˇ kuˇ-eu jawˇ duˬ" lehˇ ehˇ maw ̭-eu meh. 34 K'oeˇ gaˇ le keuˆ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ yaw k'aˬ jeˬ keuˬ taˬ-euˬ aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ ciˬ nehˬ-awˇ bi dawˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ui cuiˆ myeu ̭ haw-awˇ, maˬ dawˇ ni byehˇ-euˬ meh. 35 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ tehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ tsoeˬ deuˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw kaˬ shehˆ tsaˬ tsaˬ-awˇ biˇ geu ̭-euˬ meh. 36 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ gaˇ nuiˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ lo ̭-euˬ meh. 37 "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ sahˬ paˬ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ meh" lehˇ bo ̭ taˬ-euˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ yaw lehˬ no-euˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ, aˬ yaw ̭-euˬ uˬ duˬ k'oeˇ taˆ paw dzeˇ ta ̭ myahˬ taˬ-euˬ meh. 38 K'oeˇ naˇ, tahˇ joe nyiˬ g'aˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ aˇ maˇ paw tiˬ g'aˬ, aˇ caˇ paw tiˬ g'aˬ lehˇ, la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ tehˬ taˬ-euˬ meh. 39 Iˇ tsehˆ laˇ tsehˆ-eu deuˬ uˬ duˬ jui ̭-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-eu meh. 40 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ deh pyaˆ deh shaˆ jiˇ-awˇ, smˬ nah la ̭ k'oeˇ tsoˆ k'o ̭ nya-eu g'aˬ-oˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha ka k'o ̭-awˬ tawˇ. Nawˇ Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ ngeuˇ-eu jeˬ maˇ-iˬ, la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ neh za ̭ ka le-awˬ tawˇ." 41 Piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ hawˇ-eu, aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ naˬ g'a-eu meh. 42 "Aˬ yaw ̭ aˬ cawˬ-ahˇ ka k'o ̭ nya-euˬ k'aw ̭, yawˬ haˇ yawˬ ha maˬ ka k'o ̭ nya law hawˇ ngaˬ laˬ. Aˬ yaw ̭ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇjeuˬ-euˬ sahˬ paˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. Nymˬ-mˇ aˬ yaw ̭ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ neh za ̭ ka le nya law nmˇ-aˬ, aˬ dui ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ jah teh ̭-a tawˇ. 43 Aˬ yaw ̭ Miˬyehˇ-ahˇ jah-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ ma lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha ehˇ-eu meh. Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ka k'o ̭ nehˬ maw ̭ ngaˇ-a loˇ lehˇ haw kaˇ-euˇ." 44 Aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ bi ta ̭ tehˬ taˬ-euˬ tahˇ joe k'oeˇ nyiˬ g'aˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-eu meh. 45 Nah loˆ ceh laˇ ngeh, miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ k'ahˬ lah-ehˇ zahˇ tsui ni pyeu ̭-iˇ-awˇ, yaw zahˇ k'oeˇ naˬ liˬ smˇ la ̭ byah ni jaˆ-euˬ meh. 46 Uˬ ci ̭ uˬ taw naˬ liˬ smˇ la ̭ byah laˇ ngeh, Yeˬsuˇ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ, "Eˇliˇ, Eˇliˇ, laˬ maˬ saˬ baˬ taˬ niˬ" lehˇ ehˇ-eu meh. Dawˬ tsui ̭-aˬ, "Ngaˬ-euˬ Miˬyehˇ-oˇ, ngaˬ-euˬ Miˬyehˇ-oˇ, aˬ jeˬ miˇ neh ngaˬ-ahˇ byehˇ dzeh nehˬ la ̭ te" lehˇ ehˇ maw ̭-eu meh. 47 K'oeˇ gaˇ yaw ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ aˬ yaw ̭ guˇ gaˇ ya gaˬ ngeh, "Eˇliˇyaˆ-ahˇ kuˇ-eu nya" lehˇ ehˇ-eu meh. 48 Aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ g'aˬ coeˬ daˆ g'eh-awˇ, behˇ baˆ la ̭ daˬ-ahˇ duˇ-eu laˆ shaˆ iˇ jaˬ caˆ luˆ tiˬ luˆ yuˇ-awˇ, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ uiˇ cehˇ-ahˇ laˆ duiˆ-awˇ, aˇ to ̭ aˇ kahˬ mehˬ dzaˬ-ahˇ g'oˆ tehˬ-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ cawˬ miˇ nehˬ-awˇ bi cuˆ dawˇ-eu lehˇ g'eh-eu meh. 49 Ehˇ k'aw ̭, "Taˬ tehˬ lawˬ siˬ. Eˇliˇyaˆ aˬ yaw ̭-ahˇ ka k'o ̭ le ngaˇ-a loˇ lehˇ tiˬ k'ehˬ haw kaˇ-euˇ" lehˇ, aˬ cawˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 50 Yeˬsuˇ tiˬ teˇ paˇ guˇ doˆ laˇ-awˇ, sa ̭ tsehˆ leˇ-euˬ meh. 51 K'oeˇ ngeh, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ taw taˬ-euˬ saˬ paˇ lawˆ kaˬ k'oeˇ, uˬ duˬ-ahˇ neh dawˬ dahˬ-ahˇ doˆ ni, nyiˬ paˆ paˆ-iˇ-euˬ meh. Miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ luˆ laˇ nyeh laˇ-awˇ, lo guˇ deuˬ tsawˬ paˆ-iˇ-euˬ meh. 52 Lmˬ bymˇ deuˬ pah laˇ-awˇ, shiˇ dzeuˇ-euˬ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ g'awˬ mya g'aˬ paˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ meh. 53 Aˬ yaw ̭ ma ̭ lmˬ bymˇ la ̭ k'oeˇ neh doˆ laˇ-awˇ, Yeˬsuˇ shiˇ-euˬ paˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ g'aˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ Muiˬ-eu shawˇ-eu Meuˬ-ahˇ uˇ laˇ gaˇ, aˬ cawˬ g'awˬ mya ni mawˇ-euˬ meh. 54 Yeˬsuˇ-ahˇ lo ̭ lu ̭-eu yehˇ k'oeˇ deuˬ hawˇ-eu yehˇ k'oeˇ deuˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ g'aˬ, miˇ luˆ luˆ-eu hawˇ-eu k'aˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ ya mawˇ ngeh, guˆ dui dui laˇ-awˇ, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ maˇ maˇ ni Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ ngaˇ" lehˇ ehˇ-eu meh. 55 Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh Yeˬsuˇ mehˬ nah caw teh la ̭-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ caw ba lu ̭-eu zaˬ miˬ zaˬ g'awˬ mya g'aˬ, ui cuiˆ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ jawˇ-awˇ haw lu ̭-eu meh. 56 Maˬliˇ Maˬgaˬdaˬlaˇ maˬ ehˇ, Yaˬkoˆ hawˇ-eu Yoˇsehˆ aˬ nya ̭ nmˇ-euˬ aˬ ma Maˬliˇ maˬ ehˇ, Zeˬbeˬdehˇ-euˬ miˬ zaˬ maˬ ehˇ, k'oeˇ deuˬ nehˬ-ehˇ jawˇ-awˇ haw lu ̭-eu meh. 57 Uˬ ci ̭ ci ̭ le ngeh, Aˬliˇma ̭tehˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu smˇ muiˬ muiˬ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ oe keuˆ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, Yoˇsehˆ lehˇ myahˇ-euˬ Yeˬsuˇ-euˬ zaˬ lahˇ meh. 58 Sahˬ paˬ Piˇlaˆ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭ le uˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ g'awˇ mawˇ shaˇ leˇ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, Yeˬsuˇ-euˬ g'awˇ mawˇ aˬ yaw ̭-ahˇ a nehˬ-eu g'aˇ duˬ, sahˬ paˬ Piˇlaˆ dawˬ bi ̭-euˬ meh. 59 Yeˬsuˇ-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ Yoˇsehˆ ba ̭ g'eh-awˇ, shawˇ jehˆ ni g'eh-eu saˬ paˇ paˇ pyuˇ neh mawˇ tawˆ tawˆ nehˬ-euˬ meh. 60 K'oeˇ naˇ, shui ̭ teˇ poˬ ni g'eh-eu aˬ yaw ̭-euˬ lmˬ bymˇ lo k'ahˬ-ahˇ ba ̭ ahˇ-awˇ, lmˬ bymˇ mehˬ k'ehˬ-ahˇ k'aˬ lo lo ma ngawˬ tsoeˬ ya ̭-awˇ g'o ̭ leˇ-euˬ meh. Lmˬ bymˇ k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ neh lo guˇ-ahˇ ta ̭ byoe-awˇ jahˇ taˬ-euˬ meh. 61 Maˬliˇ Maˬgaˬdaˬlaˇ hawˇ-eu, Maˬliˇ lehˇ myahˇ-euˬ zaˬ miˬ zaˬ yawˬ g'aˬ yawˬ, lmˬ bymˇ paw mehˬ shiˬ ciˬ pyawˇ-awˇ nuiˇ lu ̭-eu meh. 62 Yawˬ nah yawˬ-aˬ, Jawˇ nah meh. K'oeˇ ngeh nah, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ, sahˬ paˬ Piˇlaˆ jawˇ gaˇ le-euˬ meh. 63 Aˬ yaw ̭ ma ̭ sahˬ paˬ Piˇlaˆ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Sahˬ paˬ-oˇ, ja ̭ myaw ̭ aˬ da k'oeˇ g'aˬ maˬ shiˇ mi naˆ-ehˇ, smˬ nah byah laˇ naˇ Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ meh lehˇ aˬ yaw ̭ ehˇ-eu nga ma ̭ ya gaˬ taˬ-euˬ ma. 64 Aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ k'oeˬ doˆ laˬ-iˇ-awˇ, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ g'aˬ-euˬ meh lehˇ aˬ cawˬ-ahˇ maˬ ya bi ehˇ ni, smˬ nah keuˆ ni aˬ yaw ̭-euˬ lmˬ bymˇ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ bi lo ̭ piˇ-eu g'aˇ duˬ dawˬ bi ̭-awˬ. Aˇ saˬ saˬ-eu heu poˆ k'oeˇ lo ̭-ehˇ paˇ myaw ̭ naˇ, yaw beh poˆ myaw ̭-euˬ naˆ maˬ tseˇ doeˇ dui dui teh ̭-a." 65 Sahˬ paˬ Piˇlaˆ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ lo ̭ piˇ-eu yehˇ jawˇ-eu maˬ ngeuˇ loˇ. G'o ̭-iˇ-awˇ, k'aˇ g'eh nya-eu lo ̭-ehˇ bi lo ̭ piˇ-awˬ." 66 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ g'o ̭-iˇ-awˇ, lmˬ bymˇ-ahˇ ngawˬ tsoeˬ taˬ-euˬ k'aˬ lo lo ma-ahˇ jmˬ diˬ-awˇ, yaw muiˬ-ehˇ bi lo ̭ piˇ-euˬ meh.

Ma ̭tehˬ 28

1 Jawˇ nah dzeuˇ-awˇ, tiˬ jaw la ̭ k'oeˇ aˇ dahˬ beh-eu nah uˬ bya bya taw paw, Maˬliˇ Maˬgaˬdaˬlaˇ hawˇ-eu Maˬliˇ yawˬ g'aˬ yawˬ lmˬ bymˇ-ahˇ haw-iˇ-euˬ meh. 2 Ja pyuˬ ni miˇ luˆ yaw k'aˆ-ehˇ luˆ laˇ-awˇ, SahˬpaˬMiˬyehˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ mˬ k'oeˇ taˆ neh za ̭ le-awˇ, k'aˬ lo lo ma k'oeˇ siˬ ngawˬ dzeh-awˇ, k'aˬ lo k'oeˇ siˬ k'oeˇ taˆ nuiˇ le-euˬ meh. 3 Aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ-aˬ, mˬ myaw ̭ myaw ̭-eu lo ̭-ehˇ yaw sheh ̭ bya-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ tsoeˬ-aˬ, ngehˇ lo ̭-ehˇ pyuˇ deuˬ ni g'eh-eu meh. 4 Lmˬ bymˇ-ahˇ lo ̭-eu deuˬ guˆ dui dui-eu miˇ neh, yaw dzuˬ dzuˬ dui dui-awˇ, shiˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ lo ̭-ehˇ pyeu ̭-iˇ-euˬ meh. 5 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Naw nya ̭ taˬ guˆ. La ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ bi ta ̭ seh ̭-euˬ Yeˬsuˇ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ naw nya ̭ poˆ lu ̭-eu ngaˇ siˬ nya ma. 6 Aˬ yaw ̭ heu gaˇ maˬ paˇ jawˇ meh. Aˬ yaw ̭ neh ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ g'aˬ-euˬ meh. Heu gaˇ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ ba ̭ taˬ-euˬ tsahˇ-ahˇ haw laˇ sheˇ. 7 Nymˬ-mˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ jawˇ gaˇ yaw kawˇ-ehˇ iˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-iˇ-awˬ. 'Aˬ yaw ̭ shiˇ-euˬ g'o ̭ deh ̭ laˇ-awˇ, nymˬ-mˇ naw ma ̭-euˬ mehˬ hu Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ dzeuˇ-euˬ meh. Naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ k'oeˇ gaˇ ya mawˇ teh ̭-a' lehˇ ehˇ nehˬ-iˇ-awˬ. Ngaˬ neh naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ dawˬ heu deuˬ yaw duˬ duˬ-ehˇ noeˬ taˬ-awˬ." 8 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ nya ̭ guˆ k'aw ̭ guˆ, laˬ k'aˬ k'aw ̭ cehˇ-eu la ̭ k'oeˇ, nyi naˬ nyi naˬ-ehˇ maˬ jawˇ ni, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ dzawˇ nehˬ-iˇ-eu g'aˇ duˬ cehˆ coeˬ coeˬ k'o ̭ g'eh-euˬ meh. 9 Ja pyuˬ ni, aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ Yeˬsuˇ tahˬ puˬ-awˇ, "Naw nya ̭ k'oeˇ taˆ nui saˇ o ̭-eu jeˬ jaˆ lu ̭-uˇ" lehˇ ehˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ nya ̭ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ jiˆ leˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ kuiˇ-ahˇ byaˇ cu ̭-awˇ uˬ duˬ tahˬ-euˬ meh. 10 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Taˬ guˆ. Ngaˬ-euˬ mehˇ nmˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu deuˬ jawˇ gaˇ iˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-iˇ-awˬ. 'Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ-awˬ. K'oeˇ gaˇ ngaˬ-ahˇ ya mawˇ teh ̭-a' lehˇ ehˇ nehˬ-iˇ-awˬ." 11 Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ g'o ̭-iˇ lu ̭ ngeh, lmˬ bymˇ-ahˇ lo ̭ lu ̭-eu yehˇ tiˬ deuˬ meuˬ-ahˇ g'o ̭-iˇ-awˇ, k'aˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ-ahˇ dzawˇ nehˬ-euˬ meh. 12 Piˇ ma aˬ yui ̭ k'oeˇ deuˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ nehˬ-ehˇ bawˬ k'oeˬ-awˇ, yehˇ k'oeˇ deuˬ-ahˇ pyuˇ g'awˬ mya ni bi ̭-euˬ meh. 13 Yehˇ k'oeˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ heu lo ̭-ehˇ mehˬ gahˇ nehˬ-euˬ meh. "Naw ma ̭ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-awˬ. Uˬ ci ̭ paw naw ma ̭ yu ̭ k'aˆ lu ̭ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ oe-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ ba ̭ k'oeˬ le-euˬ meh lehˇ ehˇ-awˬ. 14 Gaˇ kawˆ heu sahˬ paˬ-ahˇ gaˬ keuˆ leˇ naˇ, naw ma ̭ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ lehˬ-a lehˇ, nga ma ̭ ja piˇ nehˬ ma. Naw ma ̭ tiˬ jeˬ-iˬ k'ahˬ maˬ ya lahˇ-aˇ." 15 Lmˬ bymˇ-ahˇ lo ̭ piˇ-euˬ yehˇ k'oeˇ deuˬ pyuˇ yuˇ dzaˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ mehˬ gahˇ nehˬ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ ja byah-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, iˬ nah keuˆ ni Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ ja byah lu ̭-eu meh. 16 Zaˬ lahˇ tseˇ ti ̭ g'aˬ-aˬ, Yeˬsuˇ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ tsa ̭ dzoeˇ taˬ-euˬ Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ jaˆ-eu gawˬ duˇ tiˬ duˇ-ahˇ le-euˬ meh. 17 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ mawˇ ngeh, uˬ duˬ tahˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, tiˬ paˆ na deuˬ yaw muiˬ-ehˇ maˬ jah-a. 18 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ dawˬ peh jiˆ le-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Mˬ hawˇ-eu miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ jaˆ-eu baoˬ dawˬ tawˆ lu ̭, ngaˬ-ahˇ bi ̭ jiˇ la ̭-euˬ meh. 19 K'oeˇ miˇ neh, miˇ tsaˬ tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ jawˇ gaˇ iˇ doe-awˇ, ngaˬ-euˬ zaˬ lahˇ pyeu ̭ laˇ ni mˇ-iˇ-awˬ. Aˬda Miˬyehˇ, Zaˬmaˇ Miˬyehˇ hawˇ-eu, Muiˬ-eu Shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ-awˬ. 20 Ngaˬ neh naw ma ̭-ahˇ dawˬ k'aˇ bi ̭ taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ naˇ haˬ-awˇ caw teh ni mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-awˬ. Miˇ tsaˬ heu aˇ saˬ saˬ ngeh keuˆ ni, naw ma ̭ nehˬ-ehˇ aˬ myah lu ̭ ngaˇ jawˇ ma."

Maˬkuˆ 1

1 Heu-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ Yeˬsuˇ Ka li gaˇ kawˆ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ meh. 2 Gaˇ kawˆ heu-aˬ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu Iˇsaˬyaˇ neh heu lo ̭-ehˇ bo ̭-euˬ gaˇ aˇ dahˬ beh taˬ-euˬ meh. "Miˬyehˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 'Haw yawˬ, nawˇ iˇ-eu gaˇ ma-ahˇ, lehˬ hmˬ laˆ saˆ taˬ-eu g'aˇ duˬ, ngaˬ-euˬ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ-ahˇ ngaˇ, nawˬ-euˬ mehˬ hu pyehˬ g'eh-eu ma. 3 Bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ tiˬ g'aˬ guˇ lu ̭ meh. SahˬpaˬMiˬyehˇ oe-eu g'aˇ duˬ, gaˇ ma lehˬ hmˬ laˆ saˆ taˬ-awˬ. Aˬ yaw ̭ oe-eu gaˇ ma k'oeˇ kahˇ, dawˇ coe ni shaˇ dahˇ doˆ taˬ-awˬ."' 4 Iˇ cu ̭ shawˇ-eu Yoˇhaˬ bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ-ahˇ doˆ le-awˇ, heu lo ̭-ehˇ dawˬ mehˬ mehˬ-euˬ meh. "Iˬ baˇ noeˬ poˆ-awˇ iˇ cu ̭ shawˇ-awˬ. Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ la ̭ teh ̭-a." 5 Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni, Yoˇhaˬ dawˬ mehˬ mehˬ gaˇ naˇ haˬ-iˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ yawˬ ha-euˬ iˬ baˇ ja doˆ jiˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ neh Yawˇdaˬ lawˇ baˬ la ̭ k'oeˇ iˇ cu ̭ bi shawˇ-euˬ meh. 6 Yoˇhaˬ-aˬ, law taw ca ̭ hm neh za ̭ taˬ-euˬ mehˬ tsoeˬ dm-awˇ, shaˬ k'oˆ jo ̭ pa ̭ pa ̭ lu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ dzaˬ-eu dzaˇ-aˬ, nyehˇ bahˇ hawˇ-eu bawˇ tsahˬ byaˬ byaˬ uiˇ meh. 7 Aˬ yaw ̭ dawˬ mehˬ mehˬ-awˇ ehˇ-eu, "Ngaˬ-euˬ mehˬ nah oe lu ̭-eu g'aˬ-aˬ, ngaˇ naˆ maˬ tseˇ baoˬ huiˬ-eu meh. Ngaˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ sehˬ nawˆ aˇ caˆ-ahˇ awˆ k'o ̭-awˇ puiˇ nehˬ-eu teh ̭-ehˇ k'aw ̭ maˬ geuˇ nya. 8 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ iˇ cu ̭ la ̭ k'oeˇ iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-aˬ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a." 9 G'awˬ myahˇ maˬ g'eh-ehˇ, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ Naˬzaˬlehˇ meuˬ-ahˇ neh Yeˬsuˇ oe-awˇ, Yawˇdaˬ lawˇ baˬ la ̭ k'oeˇ Yoˇhaˬ neh iˇ cu ̭ bi shawˇ-euˬ meh. 10 Yeˬsuˇ iˇ cu ̭ la ̭ k'oeˇ neh doˆ laˇ-eu nehˬ-ehˇ, mˬ pah le-awˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ k'aˬ k'oeˬ lo ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ k'oeˇ taˆ za ̭ le lu ̭ gaˇ aˬ yaw ̭ ya mawˇ-euˬ meh. 11 "Nawˇ-aˬ, ngaˇ zawˇ gaˬ-eu ngaˬ-euˬ Zaˬmaˇ ma. Nawˬ-ahˇ ngaˇ nui k'ahˇ shiˇ dui dui ma" lehˇ, mˬ k'oeˇ taˆ teˇ saˇ gaˬ doˆ le-euˬ meh. 12 Tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh Yeˬsuˇ-ahˇ bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ la ̭ k'oeˇ bi iˇ-euˬ meh. 13 Bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ oeˬ tseˇ nah jawˇ-awˇ, Saˬdaˬ neh muˇ juˇ bi juˇ-euˬ meh. Bawˇ tsahˬ jeˬ zaˬ yaw haiˬ deuˬ k'aw ̭, k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ngehˬ g'eh nehˬ-euˬ meh. 14 Yoˇhaˬ-ahˇ aˬ cawˬ neh tawˬ la ̭ k'oeˇ bi nyeh ̭ uˇ g'aˬ ngeh, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ Yeˬsuˇ iˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-iˇ-euˬ meh. 15 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Aˇ yamˬ tsaˬ laˇ-euˬ meh. Miˬyehˇ miˇ k'ahˬ keuˆ le-eu dawˬ peh peh laˇ-euˬ meh. Iˬ baˇ noeˬ poˆ-awˇ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ jah-awˬ." 16 Gaˬliˬlehˇ lah lah dzeˇ caw caw-ehˇ Yeˬsuˇ iˇ lu ̭ ngeh, ngaˬ shaˬ poˆ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu Siˇmoˬ hawˇ-eu Aˬdehˬlehˬ aˬ nya ̭ mehˇ nmˇ za dzeh lu ̭ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 17 Aˬ nya ̭ nmˇ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh laˇ-awˬ. Ngaˬ shaˬ poˆ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu naw nya ̭ nmˇ-ahˇ, tsawˇ haˬ poˆ-eu tsawˇ haˬ bi geu ̭ ma." 18 Aˬ nya ̭ nmˇ za byehˇ dzeh ya ̭-awˇ, tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh g'eh-euˬ meh. 19 Mehˬ hu paw paˇ iˇ g'eh ngeh, Zeˬbeˬdehˇ-euˬ aˬ li Yaˬkoˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ aˬ nya ̭ nmˇ-ahˇ paˇ mawˇ-euˬ meh. Aˬnya ̭ nmˇ-aˬ, lawˬ la ̭ k'oeˇ uˇ-awˇ, za do ̭ lu ̭-eu meh. 20 Mawˇ le-euˬ nehˬ-ehˇ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ, aˬ nya ̭ nmˇ-ahˇ Yeˬsuˇ kuˇ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, aˬ nya ̭ nmˇ-aˬ, aˬ da Zeˬbeˬdehˇ hawˇ-eu g'aˬ mahˇ poeˬ bi ̭-awˇ k'ehˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, lawˬ la ̭ k'oeˇ bi jawˇ ya ̭-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ nah caw teh g'eh-euˬ meh. 21 Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ Gaˬbeˬneˬoˬ meuˬ-ahˇ iˇ-awˇ, Jawˇ nah keuˆ laˇ ngeh, uˬ duˬ tahˬ nymˇ -ahˇ Yeˬsuˇ le-awˇ, mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ meh. 22 Aˬ yaw ̭ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ gaˇ k'aˇ ya gaˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ zahˬ leˇ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ mehˬ-eu tsoˆ-eu k'oeˇ-aˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ mehˬ gaˇ maˬ duˇ ni, baoˬ ahˇ-eu la ̭ k'oeˇ mehˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 23 K'oeˇ ngeh, neh ̭ yaw jaw ̭ uˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ k'oeˇ nymˇ la ̭ k'oeˇ uˇ laˇ-awˇ, 24 guˇ guˇ-ehˇ ehˇ-eu, "Naˬzaˬlehˇ tsawˇ haˬ Yeˬsuˇ-oˇ, nawˇ nga ma ̭-ahˇ aˬ jeˬ ta ̭ te. Nga ma ̭-ahˇ laˆ cawˆ-eu lehˇ oe teˬ loˇ. Nawˬ-ahˇ ngaˇ siˬ nya ma. Nawˇ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ muiˬ-eu shawˇ-eu g'aˬ k'ehˇ meh." 25 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ dehˬ-awˇ ehˇ-eu, "Ciˬ cuˇ ni jawˇ-awˇ, tsawˇ haˬ teu g'aˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ neh doˆ-iˇ-awˬ." 26 Neh ̭ yaw jaw ̭ k'oeˇ mawˇ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ yaw k'aˆ-ehˇ bi teuˆ laˇ-awˇ, tiˬ teˇ guˇ k'aˆ laˇ-awˇ doˆ-iˇ-euˬ meh. 27 Tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ zahˬ dui dui leˇ-awˇ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Teu aˬ joˆ-ehˇ g'eh-eu nga. Mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-eu yaw shui ̭ tiˬ jeˬ nga loˇ. Tsawˇ haˬ teu g'aˬ neh ̭ yaw jaw ̭ deuˬ-ahˇ dawˬ bi ̭ nya gaˇ keuˆ ni baoˬ ahˇ-awˇ, neh ̭ k'oeˇ deuˬ aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ ya naˇ haˬ-eu nga laˬ." 28 K'oeˇ ngeh, Yeˬsuˇ-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ, tiˬ po ̭ teh ̭-ehˇ Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ gaˬ doe-iˇ-euˬ meh. 29 Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ k'oeˇ deuˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ neh doˆ le-awˇ, Siˇmoˬ hawˇ-eu Aˬdehˬlehˬ pehˬ-euˬ nymˇ-ahˇ iˇ-euˬ meh. Yaˬkoˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ aˬ nya ̭ g'eh ahˇ-eu meh. 30 Siˇmoˬ-euˬ tsawˇ mawˬ zaˬ miˬ zaˬ g'aˬ pyaˬ-eu yu ̭ lu ̭-eu meh. Yeˬsuˇ oe keuˆ-euˬ nehˬ-ehˇ, aˬ yaw ̭ pyaˬ lu ̭-eu gaˇ kawˆ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 31 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ iˇ-awˇ, aˬ la ̭-ahˇ nyeh ̭ tehˬ-awˇ g'eu tuˇ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ pyaˬ-eu taˬ leˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ lehˬ hmˬ laˆ saˆ nehˬ-euˬ meh. 32 Nahˇ ma ga ahˇ-awˇ uˬ ci ̭ ci ̭ le ngeh, naˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu neh ̭ uˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ, Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ sheuˬ la ̭-euˬ meh. 33 Meuˬ k'oeˇ meuˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, nymˇ k'oeˇ nymˇ mehˬ shi uiˬ laˇ jiˇ-euˬ meh. 34 Naˇ gawˇ g'awˬ mya jeˬ ahˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni-ahˇ Yeˬsuˇ laˆ taˬ nehˬ-awˇ, neh ̭ uˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya g'aˬ-ahˇ neh ̭ teh doˆ nehˬ-euˬ meh. Neh ̭ k'oeˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ dawˬ tiˬ dawˬ-iˬ maˬ bi ngehˬ doˆ laˇ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ aˬ suˇ g'aˬ pyeu ̭-eu neh ̭ k'oeˇ deuˬ siˬ nya-eu meh. 35 Yawˬ shawˬ yawˬ uˬ bya maˬ bya laˇ mi naˆ-ehˇ, Yeˬsuˇ tuˇ-awˇ, nymˇ k'oeˇ nymˇ-ahˇ neh doˆ-iˇ-euˬ meh. Meuˬ la ̭ nyiˇ iˇ doˆ-awˇ, ciˬ cuˇ ni g'eh-eu jawˇ duˬ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ-iˇ-euˬ meh. 36 Siˇmoˬ hawˇ-eu cawˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ poˆ-iˇ-euˬ meh. 37 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ mawˇ ngeh, "Tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ nawˬ-ahˇ poˆ lu ̭ meh" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 38 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Aˬ dui ma ̭ heu paw jaˆ-eu pu deuˬ-ahˇ ya iˇ meh. Pu k'oeˇ deuˬ-ahˇ k'aw ̭, ngaˇ dawˬ mehˬ ya mehˬ-iˇ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ gaˇ dawˬ mehˬ mehˬ-iˇ-eu lehˇ ngaˇ oe-euˬ ma." 39 K'oeˇ naˇ, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ doe ni aˬ yaw ̭ iˇ-awˇ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ dawˬ mehˬ mehˬ mehˬ-ehˇ cah-awˇ, neh ̭ uˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ neh ̭ teh doˆ nehˬ-euˬ meh. 40 Coiˬ doi naˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ oe-awˇ, pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ dmˬ-awˇ, "Nawˇ jahˇ nehˬ la ̭ maw ̭ naˇ, ngaˇ muiˬ laˇ shawˇ laˇ ni jahˇ nya meh" lehˇ ehˇ-eu meh. 41 Aˬ yaw ̭-ahˇ Yeˬsuˇ g'awˬ shaˬ haw gaˬ-awˇ, aˬ la ̭ cawˬ ja-awˇ toeˬ ciˆ nehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, "Ngaˇ jahˇ nehˬ maw ̭-eu ma. Muiˬ laˇ shawˇ laˇ-awˬ" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 42 Coiˬ doi naˇ gawˇ k'oeˇ ja pyuˬ ni byoˆ-iˇ jiˇ-awˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ muiˬ laˇ shawˇ laˇ-euˬ meh. 43 Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ ehˇ nehˬ-awˇ bi g'o ̭-iˇ-euˬ meh. 44 "Naˇ haˬ sheˇ. Gaˇ kawˆ heu tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ taˬ ehˇ nehˬ de. Tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ piˇ ma jawˇ gaˇ le-awˇ, nawˬ-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ bi pyehˆ tseˇ haw leˇ-awˬ. K'oeˇ naˇ, nawˇ naˇ gawˇ taˬ leˇ-euˬ gaˇ kawˆ tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ bi siˬ duˬ-eu g'aˇ duˬ, Moˇseˬ neh dawˬ bi ̭ taˬ ya ̭-euˬ lawˇ-eu shehˇ-eu jeˬ lawˇ-iˇ-awˬ." 45 Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ g'o ̭-iˇ-awˇ, gaˇ kawˆ k'oeˇ yawˬ gaˇ na lu ̭ ja doe-iˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ neh aˇ dzehˬ ja byah dzeuˇ-euˬ miˇ neh, Yeˬsuˇ aˬ cawˬ mawˇ mawˇ-ehˇ meuˬ la ̭ k'oeˇ maˬ iˇ nya ni pyeu ̭-iˇ-euˬ meh. Meuˬ-euˬ la ̭ nyiˇ paw ciˬ cuˇ ni g'eh gaˇ teh ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ jawˇ-awˇ, yawˬ paw na lu ̭ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-euˬ meh.

Maˬkuˆ 2

1 Heu myaˆ nah byah laˇ ngeh, Gaˬbeˬneˬoˬ meuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ paˇ g'o ̭-iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ iˇ kahˇ-ahˇ jawˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ gaˬ byah-iˇ-euˬ meh. 2 Tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni uiˬ laˇ-euˬ miˇ neh, nymˇ la ̭ k'oeˇ maˬ deˇ leˇ-eu uˬ ta ̭, la ̭ nyiˇ paw k'aw ̭ jawˇ k'aˇ maˬ za-a. Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ dawˬ mehˬ mehˬ nehˬ lu ̭-eu meh. 3 K'oeˇ ngeh, tsawˇ haˬ oeˬ g'aˬ kuiˇ shiˇ la ̭ shiˇ shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ ba ̭ ha laˇ-euˬ meh. 4 Tsawˇ haˬ tiˬ teuˇ jawˇ-eu miˇ neh, Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ maˬ ba ̭ keuˆ g'eh nya-ehˇ, Yeˬsuˇ-euˬ uˬ duˬ uˬ taˆ nyiˬ paˆ-ehˇ, nymˇ mˬ laˆ peh ̭-euˬ meh. Nymˇ mˬ laˆ peh ̭ g'aˬ ngeh, kuiˇ shiˇ la ̭ shiˇ shiˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ gawˬ pu k'oeˇ taˆ bi yu ̭-awˇ, maˇ peh ̭ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ neh aˬ za za-ehˇ pyehˬ ka-euˬ meh. 5 Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ naˆ naˆ-ehˇ jah gaˇ Yeˬsuˇ ya mawˇ ngeh, kuiˇ shiˇ la ̭ shiˇ shiˇ-euˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ, "Ngaˬ li-oˇ, nawˬ-euˬ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ g'aˬ-euˬ ma" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 6 K'oeˇ gaˇ nuiˇ lu ̭-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ tiˬ paˆ na deuˬ, yawˬ haˇ yaw ha heu lo ̭-ehˇ shaˇ noeˬ lu ̭-eu meh. 7 "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ aˬ joˆ-ehˇ teu lo ̭-ehˇ ehˇ peuˬ-eu nga. Teu-aˬ, Miˬyehˇ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ gaˇ duˇ-eu meh. Miˬyehˇ maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ suˇ g'aˬ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ nya ta." 8 Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ shaˇ noeˬ lu ̭-eu gaˇ kawˆ Yeˬsuˇ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ siˬ nya-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Naw ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ aˬ jeˬ miˇ neh teu lo ̭-ehˇ noeˬ lu ̭ te. Kuiˇ shiˇ la ̭ shiˇ shiˇ-eu tsawˇ haˬ heu g'aˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ nehˬ-eu awˬ dzehˬ ta. 9 'Nawˬ-euˬ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ g'aˬ-euˬ meh' lehˇ ehˇ-eu awˬ dzehˬ ta loˇ. 'Tuˇ-awˇ, nawˬ-euˬ gawˬ pu ba ̭-awˇ cah-awˬ' lehˇ ehˇ nehˬ-eu awˬ dzehˬ ta loˇ. 10 Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-aˬ, miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ-eu baoˬ jaˆ-eu gaˇ kawˆ, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ bi siˬ bi mawˇ ma." K'oeˇ naˇ, kuiˇ shiˇ la ̭ shiˇ shiˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, 11 "Tuˇ-awˇ, nawˬ-euˬ gawˬ pu ba ̭-awˇ g'o ̭-iˇ-awˬ lehˇ nawˬ-ahˇ ngaˇ ehˇ-eu ma." 12 Aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ haw lu ̭ ngeh, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ tuˇ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ gawˬ pu yaw kawˇ-ehˇ ba ̭-awˇ doˆ-iˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ zahˬ dui dui leˇ-awˇ, Miˬ yehˇ-ahˇ ja ceuˬ-eu la ̭ k'oeˇ ehˇ-eu, "Heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu jeˬ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ mawˇ haw-aˬ." 13 Gaˬliˬlehˇ lah lah dzeˇ Yeˬsuˇ tiˬ poˆ paˇ iˇ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ uiˬ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ meh. 14 Aˬ yaw ̭ mehˬ hu paw cah g'eh lu ̭ geh, Aˬlaˬpehˇ-euˬ aˬ li Leˬbiˇ lehˇ myahˇ-euˬ kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ, saˇ naˇ la ̭ k'oeˇ nuiˇ lu ̭ gaˇ mawˇ-euˬ meh. "Ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh laˇ-awˬ" lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ ngeh, Leˬbiˇ tsawˬ tuˇ laˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ nah caw teh g'eh-euˬ meh. 15 K'oeˇ naˇ, Leˬbiˇ-euˬ nymˇ-ahˇ Yeˬsuˇ hawˬ dzaˬ-euˬ meh. Kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu iˬ baˇ zaˬ deuˬ g'awˬ mya ni, Yeˬsuˇ mehˬ nah caw teh lu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ g'awˬ mya ni, Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ nehˬ-ehˇ hawˬ jawˬ jawˬ-awˇ dzaˬ-euˬ meh. 16 Aˬ caw neh iˬ baˇ zaˬ lehˇ myahˇ-awˇ bi sawˇ dzeh taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ Yeˬsuˇ hawˬ dzaˬ ta ̭ gaˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ pyeu ̭-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ ya mawˇ ngeh, "Aˬ jeˬ miˇ neh k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ aˬ yaw ̭ dzaˬ ta ̭ dawˇ ta ̭ ta" lehˇ, Yeˬsuˇ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ naˇ haˬ-euˬ meh. 17 Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ Yeˬsuˇ ya gaˬ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. "Jawˇ saˇ doˆ lu ̭-eu deuˬ naˇ gawˇ laˆ saˆ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ maˬ loˬ-a. Jawˇ saˇ maˬ doˆ-eu deuˬ teh ̭-ehˇ loˬ-eu meh. Aˬ cawˬ yaw zeu baw-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ kuˇ-eu lehˇ ngaˇ oe-euˬ maˬ ngeuˇ. Iˬ baˇ zaˬ deuˬ-ahˇ kuˇ-eu lehˇ ngaˇ oe-euˬ ma." 18 Tiˬ poˆ-aˬ, Iˇ cu ̭ shawˇ-eu Yoˇhaˬ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ hawˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ maˬ dzaˬ-eu zahˇ jahˇ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Iˇ cu ̭ shawˇ-eu Yoˇhaˬ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ hawˇ-eu, Paˬliˬsehˇ deuˬ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ maˬ dzaˬ-eu zahˇ jahˇ k'aw ̭, aˬ jeˬ miˇ neh nawˬ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ jahˇ ta." 19 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Oeˇ mˇ baˇ gaˇ laˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ maˬ dzaˬ-eu zahˇ jahˇ teh ̭-a loˇ. Maˬ jahˇ-aˇ. Miˬ zaˬ sheuˬ-eu g'aˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ k'aˇ jawˇ k'oeˇ keuˆ ni, maˬ dzaˬ-eu zahˇ maˬ jahˇ-aˇ. 20 Ehˇ k'aw ̭, miˬ zaˬ sheuˬ-eu g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ maˬ bi jawˇ ni bi sheuˬ byoˆ g'eh-eu tiˬ nah keuˆ le teh ̭-a. K'oeˇ ngeh jawˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ dzaˬ-eu zahˇ jahˇ teh ̭-a. 21 "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ mehˬ tsoeˬ yaw cehˇ-ahˇ saˬ paˇ yaw shui ̭ neh pehˇ tsahˇ maˬ do ̭-aˇ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ do ̭ naˇ, pehˇ tsahˇ yaw shui ̭ k'oeˇ baˬ da neh mehˬ tsoeˬ yaw cehˇ k'oeˇ kahˇ paˇ pyaˬ dzehˬ-iˇ-awˇ, yaw beh naˆ maˬ tseˇ maˇ k'ehˬ jeˇ dzehˬ laˇ teh ̭-a. 22 K'oeˇ gaˇ duˇ ni, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ shehˆ ahˇ-eu shaˬ k'oˆ iˇ puˬ yaw oeˇ la ̭ k'oeˇ, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ yaw shui ̭ maˬ shehˆ ahˇ-aˇ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ naˇ, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ k'oeˇ shaˬ k'oˆ iˇ puˬ-ahˇ dzaˬ peh ̭-awˇ, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ k'aˇ-iˇ-eu uˬ ta ̭, shaˬ k'oˆ iˇ puˬ cawˆ-iˇ teh ̭-a. Aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ yaw shui ̭-ahˇ, shaˬ k'oˆ iˇ puˬ yaw shui ̭ la ̭ k'oeˇ ya shehˆ ahˇ-eu meh." 23 Jawˇ nah ngeh nah Yeˬsuˇ cehˇ yaˇ-ahˇ iˇ paˆ g'eh ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh lu ̭-eu zaˬ lahˇ deuˬ cehˇ nmˇ tseuˆ tseuˆ-ehˇ cah-eu meh. 24 Paˬliˬsehˇ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Haw sheˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh Jawˇ nah ngeh nah maˬ mˇ k'mˬ-eu jeˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ mˇ ta." 25 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Daˬbiˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ hawˬ meh ̭ meh ̭ dui dui laˇ-awˇ, tiˬ jeˬ paˬ maˬ dzaˬ-ehˇ maˬ g'eh nya ni pyeu ̭ laˇ ngeh, aˬ joˆ-ehˇ jahˇ-euˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭ maˬ ya gui haw-aˬ loˇ. 26 Miˬyehˇ-euˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ uˇ leˇ-awˇ, Miˬyehˇ-ahˇ lawˇ nehˬ taˬ-euˬ kaˬ muˇ dzaˬ-euˬ meh. Aˬbyaˬdaˬ Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ geu ̭ ngeh ziˇ-ahˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ ya ̭-euˬ meh. Aˬ dui-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ, piˇ ma deuˬ teh ̭-ehˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu dzaˇ deuˬ dzaˬ k'mˬ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, Daˬbiˇ aˬ yaw ̭ dzaˬ-euˬ u ta ̭, aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ k'aw ̭ bi ̭ nehˬ-awˇ bi dzaˬ-euˬ meh." 27 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Jawˇ nah-aˬ, tawˇ haˬ zaˬ g'aˇ duˬ muiˬ ni beh taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Jawˇ nah g'aˇ duˬ tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ beh taˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a. 28 Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-aˬ, Jawˇ nah-ahˇ uˆ lahˇ-eu Sahˬpaˬ k'aw ̭ ngeuˇ meh."

Maˬkuˆ 3

1 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ le-euˬ meh. Aˬ la ̭ tiˬ pyawˬ shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu meh. 2 Jawˇ nah ngeh nah tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ laˆ taˬ nehˬ nga loˇ lehˇ haw duˬ-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ yaw lehˬ poˆ-eu lehˇ noeˬ gahˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ deuˬ k'aw ̭, k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu meh. 3 Aˬ la ̭ tiˬ pyawˬ shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ, "Mehˬ shi paw doˆ laˇ-awˬ" lehˇ, Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 4 K'oeˇ naˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ naˇ haˬ-eu, "Jawˇ nah ngeh nah Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ aˬ dui-ahˇ aˬ geu jeˬ bi mˇ la ̭ taˬ. Yaw muiˬ jeˬ bi mˇ la ̭ taˬ loˇ. Maˬ muiˬ-eu jeˬ bi maˇ la ̭ taˬ loˇ. Aˬ cawˬ-euˬ sa ̭ laˇ-ahˇ ka k'o ̭-eu jeˬ bi mˇ la ̭ taˬ loˇ. Aˬ cawˬ-ahˇ seh ̭-eu jeˬ bi mˇ la ̭ taˬ loˇ." Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ dawˬ maˬ tmˇ-a. 5 Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ haw-awˇ nui ma pehˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ nui ma g'ahˇ-awˇ lehˬ dui dui gaˇ aˬ yaw ̭ g'awˬ shaˬ gaˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ "Aˬ la ̭ cawˬ ja-awˬ" lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ aˬ la ̭ caw ja ngeh, la ̭ shiˇ shiˇ-eu taˬ leˇ-euˬ meh. 6 K'oeˇ ngeh, Paˬliˬsehˇ deuˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ neh doˆ-iˇ-awˇ, Heˬloˆ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ uˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ tahˬ dzoeˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ seh ̭-eu g'aˇ duˬ bawˬ dzaˬ-euˬ meh. 7 Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ Gaˬliˬlehˇ lah-ahˇ iˇ-euˬ meh. Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ, baˬ ma ̭ puˇ jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ mehˬ nah caw teh-eu meh. 8 Iˇduˇmehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ, Yawˇdaˬ lawˇ baˬ nahˇ ma doˆ k'ehˬ paw k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇhaˬ deuˬ hawˇ-eu, Duˇlu meuˬ hawˇ-eu Siˇdoˬ meuˬ-euˬ gahˬ kaˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭ caw teh lu ̭-eu meh. Yeˬsuˇ neh mˇ-euˬ gaˇ deuˬ gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya gaˬ-euˬ miˇ neh, Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ oe-euˬ meh. 9 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ myaˬ dui dui-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭-ahˇ tahˬ tehˬ laˇ gaˇ guˆ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ g'aˇ duˬ lawˬ tiˬ laˇ lehˬ hmˬ taˬ-awˬ lehˇ, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 10 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni-ahˇ aˬ yaw ̭ naˇ gawˇ laˆ taˬ nehˬ haw-euˬ miˇ neh, naˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ toeˬ ciˆ-eu lehˇ tahˬ tahˬ-ehˇ oe lu ̭-eu meh. 11 Neh ̭ yaw jaw ̭ uˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ k'aˇ mawˇ le ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ shi ga byaˆ-awˇ, "Nawˇ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ meh" lehˇ guˇ-eu meh. 12 Aˬ yaw ̭ aˬ suˇ g'aˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ a ̭ cawˬ-ahˇ maˬ ehˇ mehˬ-eu g'aˇ duˬ, neh ̭ yaw jaw ̭ k'oeˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ dawˬ bi ̭-euˬ meh. 13 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ gawˬ jawˬ-ahˇ daˆ leˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ nui ma tsaˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ kuˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-euˬ meh. 14 Aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ bi jawˇ-eu g'aˇ duˬ hawˇ-eu, dawˬ mehˬ bi mehˬ-iˇ-eu g'aˇ duˬ, tsawˇ haˬ tseˇ nyi ̭ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ tseˇ doˆ-awˇ, g'aˬ k'ehˇ lehˇ myahˇ nehˬ-euˬ meh. 15 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ, neh ̭ teh doˆ nya-eu baoˬ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. 16 Yeˬsuˇ neh tseˇ doˆ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ-aˬ, heu deuˬ meh. Yeˬsuˇ neh Beˬtuˆluˆ lehˇ myahˇ nehˬ-euˬ Siˇmoˬ, 17 "Mˬ jeˬ tsawˬ tehˆ-euˬ zaˬ deuˬ" lehˇ dawˬ tsui ̭ ehˇ maw ̭-eu tsawˇ myahˇ pyeu ̭-eu "Bawˇneˬgehˇ" lehˇ myahˇ nehˬ-euˬ Zeˬbeˬdehˇ-euˬ aˬ li Yaˬkoˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ aˬ nya ̭ nmˇ, 18 Aˬdehˬlehˬ, Piˇliˇpuˆ, Baˬtawˇlaˬmehˇ, Ma ̭tehˬ, Toˇmaˆ, Aˬlaˬpehˇ-euˬ aˬ li Yaˬkoˆ, Taˬdehˇ, Kaˬnaˬniˇ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ uˇ-eu Siˇmoˬ hawˇ-eu, 19 aˇ nah Yeˬsuˇ-ahˇ ahˬ dzaˬ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Yuˇdaˆ Iˇsaˬgaˬliˬoˆ heu deuˬ meh. 20 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ iˇ kahˇ-ahˇ g'o ̭-iˇ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma paˇ uiˬ laˇ-euˬ miˇ neh, Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ hawˬ dzaˬ-eu maˬ dah-a. 21 Yeˬsuˇ-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ ya gaˬ ngeh, Yeˬsuˇ-ahˇ sheuˬ k'o ̭ laˬ-iˇ-eu lehˇ iˇ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, "Yeˬsuˇ tsawˇ uˬ uˬ-iˇ-euˬ ngaˇ" lehˇ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ ehˇ lu ̭-eu meh. 22 Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ neh oe-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, "Aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ Beˬlaˇzeˬbuˇlaˆ uˇ-eu nga. Neh ̭ sahˬ paˬ neh aˬ yaw ̭-ahˇ neh ̭ teh doˆ nya-eu baoˬ bi ̭ taˬ-euˬ nga" lehˇ ehˇ-eu meh. 23 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ kuˇ-awˇ, yaw jeˬ ma jeˬ ja mehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Neh ̭ Saˬdaˬ yawˬ haˇ yawˬ ha aˬ joˆ-ehˇ teh doˆ nya ta. 24 Miˇ k'ahˬ tiˬ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ aˇ muˇ g'awˬ mya muˇ muˇ paˆ-awˇ guiˇ deuˆ naˇ, miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ maˬ zi ̭-aˇ. 25 Nymˇ jiˇ tiˬ jiˇ la ̭ k'oeˇ aˇ muˇ g'awˬ mya muˇ muˇ-awˇ ceh dzaˬ naˇ, nymˇ jiˇ pyaˆ-iˇ teh ̭-a. 26 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, neh ̭ Saˬdaˬ-euˬ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ aˇ muˇ muˇ paˆ naˇ, maˬ zi ̭ ni cawˆ-iˇ-awˇ, byoˆ-iˇ teh ̭-a. 27 "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ g'aˬ k'aˆ aˬ da-euˬ nymˇ-ahˇ uˇ leˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ myawˬ gahˬ maˬ yuˇ geu ̭ leˇ nya-a. G'aˬ k'aˆ aˬ da k'oeˇ g'aˬ-ahˇ jeˬ huˬ pa ̭ taw ̭ g'aˬ miˇ tsa teh ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ nymˇ-ahˇ jaˆ-eu myawˬ gahˬ deuˬ yuˇ geu ̭ nya-eu meh. 28 "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ maˇ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Tsawˇ haˬ zaˬ neh mˇ-euˬ iˬ baˇ dawˬ tawˆ lu ̭ hawˇ-eu, yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ k'aˇ ehˇ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ Miˬ yehˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ nya teh ̭-a. 29 Ehˇ k'aw ̭, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-eu jeˬ-ahˇ tiˬ jawˇ-iˬ iˬ baˇ maˬ pyehˬ nehˬ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu-aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ gmˬ-eu iˬ baˇ mˇ gaˇ duˇ-eu meh." 30 Tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ neh ̭ uˇ-eu tsawˇ haˬ nga lehˇ ehˇ-eu miˇ neh, Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 31 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ-euˬ aˬ ma hawˇ-eu mehˇ nmˇ deuˬ oe keuˆ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ nymˇ la ̭ nyiˇ yaw ̭-awˇ,Yeˬsuˇ-ahˇ bi kuˇ doˆ laˬ leˇ-euˬ meh. 32 Yeˬsuˇ-euˬ tiˬ jawˬ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ tiˬ byah ni nuiˇ lu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Haw sheˇ. Nawˬ ma hawˇ-eu nawˬ-euˬ mehˇ nmˇ deuˬ, nawˬ-euˬ dmˇ ma deuˬ, nawˬ-ahˇ mawˇ maw ̭ nya lehˇ la ̭ nyiˇ dawˬ lu ̭ meh." 33 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˬ ma hawˇ-eu ngaˬ-euˬ mehˇ nmˇ deuˬ aˬ suˇ g'aˬ-a." 34 Aˬ yaw ̭-euˬ tiˬ jawˬ nuiˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ paw aˬ yaw ̭ ciˬ pyawˇ doe-awˇ ehˇ-eu, "Haw-awˬ. Tsawˇ haˬ heu deuˬ ngaˬ ma hawˇ-eu ngaˬ-euˬ mehˇ nmˇ deuˬ ma. 35 Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-eu jeˬ k'aˇ mˇ-eu tawˇ ha deuˬ-aˬ, ngaˬ-euˬ mehˇ nmˇ, ngaˬ-euˬ dmˇ ma hawˇ-eu ngaˬ-euˬ aˬ ma ma."

Maˬkuˆ 4

1 Lah lah dzeˇ, Yeˬsuˇ tiˬ poˆ paˇ mehˬ paˇ tsoˆ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ uiˬ le-euˬ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ myaˬ dui dui-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ lawˬ la ̭ k'oeˇ uˇ-iˇ-awˇ nuiˇ-euˬ meh. Lawˬ k'oeˇ laˇ lah k'oeˇ taˆ jaˆ-awˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ lah lah dzeˇ yaw ̭ lu ̭-eu meh. 2 Aˬ yaw ̭ yaw jeˬ ma jeˬ ja ja-ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ g'awˬ mya jeˬ heu lo ̭-ehˇ mehˬ nehˬ-euˬ meh. 3 "Naˇ haˬ sheˇ. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ siˬ yoeˬ sehˬ-iˇ-euˬ meh. 4 Aˬ yaw ̭ siˬ yoeˬ sehˬ ngeh, siˬ yoeˬ tiˬ paˆ na deuˬ gaˇ ma-ahˇ ga-iˇ-awˇ, aˇ jiˇ oe-awˇ g'oˆ dzaˬ jiˇ-euˬ meh. 5 Siˬ yoeˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, miˇ tsaˬ baˬ-eu k'aˬ lo lo yaˇ-ahˇ ga-iˇ-awˇ, miˇ tsaˬ yaw baˬ miˇ neh aˇ ji ji doˆ laˇ-eu yaw kawˇ meh. 6 Ehˇ k'aw ̭, nahˇ ma doˆ laˇ-awˇ, aˇ ji k'oeˇ deuˬ-ahˇ law ̭ zaw ngeh, ciˇ ka maˬ na ̭-eu miˇ neh, nyoeˬ-iˇ koˆ-iˇ-euˬ meh. 7 Siˬ yoeˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, aˬ gah gah yaˇ-ahˇ ga-iˇ-awˇ, aˬ gah baw duˆ neh bi uˆ tehˬ-euˬ miˇ neh, cehˇnmˇ maˬ nmˇ le nya-a. 8 Siˬ yoeˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, miˇ tsaˬ miˇ muiˬ muiˬ gaˇ ga-iˇ-awˇ, aˇ ji ji laˇ mehˇ laˇ-awˇ, loˆ dui dui le-euˬ miˇ neh, smˬ tseˇ bymˇ, ko ̭ tseˇ bymˇ, tiˬ yaˇ bymˇ za le-euˬ meh. 9 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naˬ bawˇ k'aˇ tso ̭-eu deuˬ naˇ haˬ-awˬ." 10 Yeˬ suˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ jawˇ lu ̭ ngeh, aˬ yaw ̭ dawˬ mehˬ mehˬ gaˇ ya gaˬ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ, zaˬ lahˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ nehˬ-ehˇ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ, yaw jeˬ ma jeˬ ja mehˬ-euˬ gaˇ kawˆ dawˬ tsui ̭ naˇ haˬ laˇ-euˬ meh. 11 Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ gaˇ kawˆ aˬ cawˬ maˬ g'oˆ siˬ maˬ g'oˆ shaw nya-eu za ̭ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ g'oˆ shaw nya-eu tsawˇ gahˇ, naw ma ̭-ahˇ bi ̭ taˬ g'aˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, la ̭ nyiˇ paw-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ-aˬ, k'aˇ mehˬ nehˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭, yaw jeˬ ma jeˬ ja mehˬ nehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ teh ̭-ehˇ pyeu ̭-awˇ, dawˬ tsui ̭ maˬ siˬ nya-a. 12 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, 'Mawˇ-euˬ nui paw mawˇ k'aw ̭, yaw ̭ ma ̭ maˬ siˬ nya-ehˇ; gaˬ-euˬ nui paw gaˬ k'aw ̭, yaw ̭ ma ̭ maˬ g'oˆ shaw-a. Mawˇ-euˬ siˬ duˬ leˇ-awˇ, gaˬ-euˬ g'oˆ shaw nmˇ-aˬ, Miˬyehˇ jawˇ paw pyawˇ-awˇ, yaw ̭ ma ̭ g'o ̭ k'o ̭ leˇ-awˇ, yaw ̭ ma ̭-euˬ iˬ baˇ-ahˇ, Miˬyehˇ pyehˬ nehˬ teh ̭-a."' 13 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Yaw jeˬ ma jeˬ heu hmˬ naw ma ̭-ahˇ maˬ g'oˆ shaw laˇ nya loˇ. Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, yaw jeˬ ma jeˬ k'aˇ ja mehˬ-euˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ naw ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ g'oˆ shaw nya nmˇ. 14 Siˬ yoeˬ sehˬ-eu g'aˬ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ sehˬ-euˬ meh. 15 Tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, gaˇ ma-ahˇ ga-iˇ-euˬ siˬ yoeˬ-ahˇ duˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ-ahˇ ya gaˬ-euˬ nehˬ-ehˇ, neh ̭ Saˬdaˬ oe-awˇ g'oˆ dzeh-euˬ meh. 16 Tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, k'aˬ lo lo yaˇ-ahˇ ga-iˇ-euˬ siˬ yoeˬ-ahˇ duˇ-eu meh. Miˬyehˇ dawˬ kawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya gaˬ-euˬ nehˬ-ehˇ, tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ ha geu ̭-euˬ meh. 17 Ehˇ k'aw ̭, ciˇ ka maˬ na ̭-eu miˇ neh, g'awˬ myahˇ ni maˬ gmˬ-a. K'oeˇ miˇ neh, Miˬyehˇ dawˬ kawˬ-ahˇ ha geu ̭-euˬ baˬ da neh shaˬ-eu zahˬ-eu jeˬ hawˇ-eu k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh, tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ coˬ-iˇ-eu meh. 18 Tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, aˬ gah gah yaˇ-ahˇ ga-iˇ-euˬ siˬ yoeˬ-ahˇ duˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, Miˬyehˇ dawˬ kawˬ-ahˇ ya gaˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ meh. 19 Ehˇ k'aw ̭, yaw deh ̭ deh ̭-eu gaˇ kawˆ k'ahˬ lahˇ-eu jeˬ, pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ-ahˇ gaˬ-eu jeˬ hawˇ-eu, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ nui k'ahˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ keuˆ le teuˇ le ngeh, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ kawˬ-ahˇ uˆ tehˬ-awˇ, aˇ siˬ maˬ siˬ le nya-a. 20 Tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, miˇ tsaˬ miˇ muiˬ muiˬ gaˇ ga-iˇ-euˬ siˬ yoeˬ-ahˇ duˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ-ahˇ ya gaˬ-awˇ ha geu ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, aˇ siˬ siˬ le-eu meh. Tiˬ paˆ na deuˬ smˬ tseˇ bymˇ, tiˬ paˆ na deuˬ ko ̭ tseˇ bymˇ, tiˬ paˆ na deuˬ tiˬ yaˇ bymˇ siˬ le-eu meh." 21 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Tsiˇ k'mˬ do ̭-awˇ k'aˆ puˬ mo ̭ tsahˬ-eu tsawˇ ha jawˇ teh ̭-a loˇ. Maˬ ngeuˇ naˇ, ja ciˬ uˬ moˆ ciˬ ahˇ taˬ teh ̭-a loˇ. 22 K'aˇ za ̭ taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ bya cehˆ ni g'eh gaˇ yuˇ doˆ la ̭-awˇ, k'aˇ dehˬ kaˬ taˬ-euˬ yaw jeˬ na lu ̭ bya cehˆ ni pah dzeh nehˬ teh ̭-a. 23 Naˬ bawˇ k'aˇ tso ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ naˇ haˬ-awˬ." 24 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ heu lo ̭-ehˇ paˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "K'aˇ ya gaˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ noeˬ gahˇ-awˇ naˇ haˬ geu ̭-awˬ. Naw ma ̭ neh aˬ cawˬ-ahˇ k'aˇ jahˇ nehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, naw ma ̭-ahˇ Miˬyehˇ jahˇ k'o ̭ nehˬ la ̭ teh ̭-a. K'oeˇ naˆ maˬ tseˇ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ paˇ jahˇ k'o ̭ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 25 Jaˆ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ paˇ bi ̭ lahˬ nehˬ-awˇ, maˬ jaˆ-eu tsawˇ haˬ- ahˇ-aˬ, maˬ jaˆ k'aˇ jaˆ-eu dawˬ tawˆ lu ̭ yuˇ jiˇ nehˬ teh ̭-a." 26 Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ paˇ ehˇ-eu meh. "Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-aˬ, heu gaˇ duˇ-eu meh. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ deh yaˇ-ahˇ siˬ yoeˬ sehˬ-euˬ meh. 27 Ci ̭ le naˇ yu ̭, bya laˇ naˇ tuˇ tuˇ-ehˇ jawˇ lu ̭ ngeh, siˬ yoeˬ k'oeˇ aˇ ji ji laˇ-awˇ huiˬ laˇ lu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ joˆ-ehˇ ji laˇ-awˇ huiˬ laˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ maˬ siˬ nya-a. 28 Miˇ tsaˬ neh aˇ bawˬ bi mehˇ laˇ-awˇ, cehˇ nmˇ bi nmˇ le-eu meh. Yaw beh g'o doˆ doˆ laˇ-awˇ, cehˇ nmˇ nmˇ le g'aˬ ngeh, cehˇ siˬ maˇ le-awˇ, ga g'm-iˇ-eu meh. 29 Cehˇ myah laˇngeh, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ yehˬ k'o ̭ yuˇ-awˇ cehˇ yehˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, cehˇ yehˬ yamˬ tsaˬ laˇ-euˬ meh." 30 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ aˬ jeˬ-ahˇ shaˇ cehˆ haw paˬ nga. Yaw jeˬ ma jeˬ aˬ geu hmˬ-ahˇ g'oe-awˇ jaˬ mehˬ paˬ nga. 31 Miˬyehˇ Miˬk'ahˬ-aˬ, g'awˬ pa ̭ aˇ nuiˆ -ahˇ duˇ-eu meh. G'awˬ pa ̭ aˇ nuiˆ k'oeˇ-ahˇ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ sehˬ ngeh, siˬ yoeˬ nuiˆ yoeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ nyiˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 32 Ehˇ k'aw ̭, deh ̭ laˇ mehˇ laˇ ngeh, sahˬ lahˬ dawˬ tawˆ lu ̭ naˆ maˬ tseˇ huiˬ-eu meh. Uˬ pyaˬ uˬ la ̭ sahˇ laˇ-awˇ, k'oeˇ taˆ zaw-eu aˇ jiˇ deuˬ naˇ shmˇ la ̭ k'oeˇ bahˬ bahˬ le-eu meh." 33 Yeˬsuˇ-aˬ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu yaw jeˬ ma jeˬ ja ja-ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'aˇ g'oˆ shaw nya gaˇ keuˆ ni Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ nehˬ-euˬ meh. 34 Yaw jeˬ ma jeˬ maˬ ja ni maˬ mehˬ nehˬ-a. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ nehˬ-ehˇ teh ̭-ehˇ jawˇ ngeh, gaˇ kawˆ koeˇ deuˬ-euˬ dawˬ tsui ̭ dawˬ tawˆ lu ̭, yaw muiˬ paˬ-ehˇ ja mehˬ nehˬ-euˬ meh. 35 K'oeˇ ngeh nah uˬ ci ̭ uˬ taw paw, "Lah nui baˬ-ahˇ tsehˆ-iˇ kaˇ-euˇ" lehˇ, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 36 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma-ahˇ g'awˬ-iˇ-awˇ, yeˬsuˇ nuiˇ lu ̭-eu lawˬ k'oeˇ laˇ la ̭ k'oeˇ zaˬ lahˇ deuˬ uˇ-i-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ sheuˬ-awˇ doˆ-iˇ-euˬ meh. Lawˬ nui deuˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ iˇ-euˬ meh. 37 Ja pyuˬ ni jaˬ lehˇ lehˇ ma baw laˇ-awˇ, iˇ luˆ yaw k'aˆ-ehˇ dzeh-eu miˇ neh, lawˬ la ̭ k'oeˇ iˇ cu ̭ dahˬ byah laˇ lu ̭-eu meh. 38 Yeˬsuˇ-aˬ, lawˬ-euˬ naˇ k'ah paw uˬ g'mˬ g'mˬ-awˇ yu ̭ k'aˆ taˬ-euˬ meh. Zaˬ lahˇ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ laˆ noeˬ-awˇ, "Saˬ laˬ-oˇ, nga ma ̭ shiˇ jiˇ-eu keuˆ laˇ-euˬ nawˬ-ahˇ k'ahˬ maˬ lahˇ nya loˇ" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 39 Yeˬsuˇ tuˇ laˇ-awˇ, jaˬ lehˇ-ahˇ "Ciˬ cuˇ ni jawˇ-awˬ" lehˇ dehˬ-awˇ, iˇ luˆ-ahˇ "Naˬ leˇ-awˬ" lehˇ ehˇ nehˬ ngeh, jaˬ lehˇ lehˇ ma baw-eu naˬ leˇ-awˇ, ciˬ cuˇ ni pyeu ̭-iˇ-euˬ meh. 40 K'oeˇ naˇ, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Aˬ jeˬ miˇ neh naw ma ̭ teu naˆ naˆ-ehˇ guˆ-eu nya. Jah-eu nui ma maˬ ahˇ te siˬ loˇ." 41 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ guˆ dui dui-iˇ-awˇ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ teu g'aˬ aˬ joˆ-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ nga. Jaˬ lehˇ hawˇ-eu iˇ luˆ-ahˇ keuˆ ni aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ naˇ haˬ-eu nga laˬ."

Maˬkuˆ 5

1 Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ, Gaˬliˬlehˇ lah nui baˬ paw jaˆ-eu Geˬlaˬsaˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ keuˆ-euˬ meh. 2 Yeˬsuˇ lawˬ-euˬ la ̭ nyiˇ doˆ le-euˬ nehˬ-ehˇ, lmˬ bymˇ lo k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu doˆ le-euˬ neh ̭ uˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ tahˬ puˬ-euˬ meh. 3 Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ lmˬ bymˇ lo k'ahˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ jawˇ-awˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ aˬ yaw ̭-ahˇ shmˇ caˆ maˬ pa ̭ taw ̭ zi ̭ nya-a. 4 Aˬ yaw ̭-ahˇ shmˇ caˆ neh kuiˇ cu ̭ la ̭ cu ̭ g'awˬ mya poˆ cu ̭-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, yawˬ poˆ na lu ̭ shmˇ caˆ k'oeˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ teuˆ tsehˆ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ g'aˬ k'aˆ dui dui-awˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ laˆ yah nya-a. 5 Uˬ ci ̭ nah g'ahˇ maˬ ehˇ, lmˬ bymˇ hawˇ-eu gawˬ jawˬ doe ni guˇ guˇ-ehˇ cah-awˇ, k'aˬ lo lo ceh neh yawˬ ha-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ kahˬ paˆ kahˬ shaˆ-eu meh. 6 Aˬ yaw ̭ ui cuiˆ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ neh Yeˬsuˇ-ahˇ haw mawˇ-awˇ, Yeˬsuˇ mehˬ shi cehˆ g'eh-awˇ pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ dmˬ-euˬ meh. 7 K'oeˇ naˇ, yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ ehˇ-eu, "Dawˬ tawˆ k'oeˇ taˆ Huiˬ dui dui-eu Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ-oˇ. Nawˇ ngaˬ-ahˇ aˬ jeˬ ta ̭ te. Ngaˬ-ahˇ taˬ k'ehˬ nehˬ la ̭ lehˇ, Miˬyehˇ mehˬ shi nawˬ-ahˇ ngaˇ shaˇ-eu ma." 8 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, "Neh ̭ yaw jaw ̭-oˇ, tsawˇ haˬ heu g'aˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ neh doˆ le-awˬ" lehˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 9 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Nawˬ-euˬ tsawˇ myahˇ aˬ joˆ-ehˇ myahˇ teˬ." Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Nga ma ̭ yaw myaˬ miˇ neh, 'Yehˇyehˇma ̭' lehˇ myahˇ-euˬ ma." 10 K'oeˇ naˇ, neh ̭ yaw jaw ̭ k'oeˇ deuˬ-ahˇ miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ-euˬ la ̭ nyiˇ maˬ bi teh dzeh-eu g'aˇ duˬ, Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ shaˇ dui dui-eu meh. 11 Aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ-eu gawˬ jawˬ baˬ g'a-ahˇ, myaˬ dui dui-eu aˬ za ̭ tiˬ ma ̭ gaˆ lu ̭-eu meh. 12 "Nga ma ̭-ahˇ aˬ za ̭ k'oeˇ deuˬ la ̭ k'oeˇ bi uˇ-iˇ la ̭" lehˇ, neh ̭ yaw jaw ̭ k'oeˇ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ shaˇ-euˬ meh. 13 Neh ̭ yaw jaw ̭ k'oeˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ pyehˬ doˆ nehˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ doˆ-iˇ-awˇ, aˬ za ̭ k'oeˇ deuˬ-ahˇ uˇ-iˇ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh jawˇ, nyiˬ heˇ mawˇ ehˇ g'aˬ ni byah-eu aˬ za ̭ za ̭ ma ̭ k'oeˇ ma ̭, gawˬ jawˬ baˬ g'a yaw shaˬ-ahˇ sehˇ ka g'eh-awˇ, lah-ahˇ ga pu ̭ seh ̭ jiˇ-euˬ meh. 14 Aˬ za ̭ bo lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ cehˆ k'o ̭ g'eh-awˇ, meuˬ doe ni pu doe ni, gaˇ kawˆ k'oeˇ ja byah-iˇ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, pyeu ̭ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ-ahˇ haw duˬ-eu lehˇ, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni laˇ-euˬ meh. 15 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ keuˆ ngeh, yaw beh neh ̭ yaw jaw ̭ uˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ paˇ muiˬ k'o ̭ laˇ-awˇ, mehˬ tsoeˬ yaw muiˬ-ehˇ dm-awˇ nuiˇ lu ̭ gaˇ ya mawˇ-awˇ, guˆ dui dui-iˇ-euˬ meh. 16 K'oeˇ gaˇ k'aˇ ya mawˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ, neh ̭ yaw jaw ̭ uˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ joˆ-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu, aˬ za ̭ k'oeˇ deuˬ aˬ joˆ-ehˇ g'eh-euˬ gaˇ kawˆ, aˬ cawˬ-ahˇ ja mehˬ nehˬ-euˬ meh. 17 K'oeˬ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ-eu miˇ k'ahˬ-ahˇ neh doˆ-iˇ nehˬ la ̭ lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ shaˇ-euˬ meh. 18 Yeˬsuˇ lawˬ la ̭ k'oeˇ uˇ-iˇ lu ̭ ngeh, neh ̭ yaw jaw ̭ uˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Ngaˬ-ahˇ nawˬ nehˬ-ehˇ bi jawˇ le la ̭." 19 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Iˇ kahˇ-ahˇ nawˬ-euˬ tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca jawˇ gaˇ g'o ̭-iˇ-awˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ neh nawˬ-euˬ g'aˇ duˬ aˇ naˆ ni mˇ nehˬ la ̭-euˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu, nawˬ-ahˇ aˇ naˆ ni g'awˬ shaˬ gaˬ-euˬ gaˇ kawˆ dzawˇ nehˬ-iˇ-awˬ." 20 K'oeˇ naˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ Meuˬ tseˇ meuˬ miˇ k'ahˬ lehˇ kuˇ-eu miˇ k'ahˬ doe ni iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ Yeˬsuˇ aˇ naˆ ni mˇ nehˬ-euˬ gaˇ kawˆ ja mehˬ-iˇ-euˬ meh. Gaˇ kawˆ k'oeˇ k'aˇ yaˬ gaˬ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ zahˬ dui dui leˇ-euˬ meh. 21 Lah nui baˬ paw Yeˬsuˇ paˇ g'o ̭ tsehˆ-iˇ-euˬ meh. Lah lah dzeˇ, aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ peh tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma uiˬ le-euˬ meh. 22 Uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ aˬ yui ̭ aˬ tsu geu ̭ lu ̭-eu Yaˬiˇluˆ lehˇ myahˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ oe-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ ya mawˇ ngeh, Yeˬsuˇ-euˬ aˬ kuiˇ dawˬ pah aˬ yaw ̭ awˆ byaˆ-euˬ meh. 23 Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ shaˇ dui dui-awˇ ehˇ-eu, "Ngaˬ buˇ shiˇ taw tehˬ ni naˇ lu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ jawˇ saˇ doˆ laˇ-awˇ yaw deh ̭ ya deh ̭ ni, aˬ yaw ̭ koeˇ taˆ nawˬ-euˬ aˬ la ̭ tiˬ poˆ ba ̭ daˆ nehˬ laˇ-awˬ." 24 K'oeˇ ngeh, Yaˬiˇluˆ-euˬ mehˬ nah Yeˬsuˇ caw teh g'eh-euˬ meh. Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ nah caw teh lu ̭-eu tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ myaˬ dui dui-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭-euˬ tiˬ jawˬ tsawˇ haˬ maˬ tahˬ paˆ coeˇ ni cah lu ̭-eu meh. 25 Tseˇ nyi ̭ k'o ̭ keuˆ ni shiˬ doˆ-eu naˇ gawˇ-ahˇ maˬ tsehˆ leˇ ni ya daˬ lu ̭-eu zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. 26 Jaˇˆ g'aˬ laˆ saˆ-eu saˬ laˬ g'oˬ g'awˬ mya g'aˬ neh bi laˆ saˆ-awˇ, k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ahˬ dzeh-awˇ laˆ saˆ jiˇ-euˬ k'aw ̭, maˬ taˬ leˇ-eu uˬ ta ̭, paˇ naˇ dzehˬ laˇ-euˬ meh. 27 Yeˬsuˇ-euˬ gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ ya gaˬ taˬ-euˬ miˇ neh, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ yaw kaˬ-ahˇ Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ nah caw teh miˇ leˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ pehˇ k'ahˬ pehˇ dahˬ-ahˇ toeˬ ciˆ-euˬ meh. 28 "Aˬ yaw ̭-euˬ pehˇ k'ahˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ ngaˇ ya toeˬ ciˆ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ naˇ gawˇ heu taˬ leˇ ma" lehˇ, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ yawˬ haˇ yawˬ ha ehˇ-eu meh. 29 Yeˬsuˇ-euˬ pehˇ k'ahˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ toeˬ ciˆ-euˬ nehˬ-ehˇ, aˬ yaw ̭ shiˬ doˆ lu ̭-eu tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ tsiˇ leˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ naˇ gawˇ taˬ leˇ-euˬ gaˇ kawˆ, g'awˇ mawˇ la ̭ k'oeˇ siˬ duˬ leˇ-euˬ meh. 30 Yeˬsuˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu naˇ gawˇ bi taˬ leˇ-eu baoˬ doˆ-iˇ-euˬ aˬ yaw ̭-ahˇ siˬ leˇ-awˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma g'ahˇ ceh naˇ k'ah paw zeuˆ pyawˇ-awˇ ehˇ-eu, "Ngaˬ-euˬpehˇ k'ahˬ-ahˇ toeˬ ciˆ-euˬ aˬ suˇ g'aˬ-a." 31 Zaˬ lahˇ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ teu myaˆ myaˆ-ehˇ nawˇ jawˇ gaˇ tah uˇ laˇ lu ̭-eu nawˇ mawˇ lu ̭ k'aw ̭, nawˬ-euˬ pehˇ k'ahˬ-ahˇ toeˬ ciˆ-euˬ aˬ suˇ g'aˬ-a lehˇ, aˬ joˆ-ehˇ paˇ naˇ haˬ te." 32 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ pehˇ k'ahˬ-ahˇ toeˬ ciˆ-euˬ g'aˬ-ahˇ ya mawˇ ni, Yeˬsuˇ jawˬ jawˬ-ehˇ haw-euˬ meh. 33 Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ aˬ joˆ-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ siˬ leˇ-euˬ lo ̭-ehˇ, guˆ-awˇ yaw dzuˬ dzuˬ-eu la ̭ k'oeˇ doˆ laˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ aˬ kuiˇ dawˬ peh ga byaˆ-awˇ, gaˇ kawˆ dawˬ tawˆ lu ̭ dawˇ coe ni ehˇ doˆ nehˬ-euˬ meh. 34 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇnehˬ-eu, "Ngaˬ buˇ-oˇ. Nawˬ-euˬ jah-eu nui ma nawˬ-ahˇ bi taˬ leˇ-euˬ meh. Nui ma saˇ lehˆ ni g'o ̭-iˇ-awˬ. Nawˬ-euˬ naˇ gawˇ teu tiˬ jawˇ-iˬ maˬ paˇ naˇ poˆ laˇ-aˇ." 35 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ lu ̭ ngeh, Yaˬiˇluˆ-euˬ nymˇ-ahˇ neh tsawˇ haˬ tiˬ deuˬ laˇ-awˇ, "Nawˬ buˇ shiˇ tsehˆ g'aˬ-euˬ meh. Saˬ laˬ-ahˇ taˬ paˇ laˆ bahˬ hawˇ-awˬ" lehˇ, Yaˬiˇluˆ-ahˇ ehˇ gaˬ laˇ-euˬ meh. 36 Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ Yeˬsuˇ maˬ naˇ haˬ ni, "K'ahˬ taˬ lahˇ. Jah-eu nui ma ahˇ naˇ g'aˬ-aˇ" lehˇ, Yaˬiˇluˆ-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 37 K'oeˇ naˇ, Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu, Yaˬkoˆ, Yoˇhaˬ aˬ nya ̭ nmˇ maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ cawˬ tiˬ g'aˬ-iˬ aˬ yaw ̭ mehˬ nah maˬ bi caw teh laˇ ni bi jawˇ ya ̭-euˬ meh. 38 Uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ aˬ yui ̭ aˬ tsu geu ̭ lu ̭-eu Yaˬiˇluˆ-euˬ nymˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ iˇ keuˆ ngeh, tsawˇ ngoeˇ ngoeˇ-ehˇ bahˬ g'a law ̭ g'a lu ̭ gaˇ Yeˬsuˇ ya mawˇ-euˬ meh. 39 Yeˬsuˇ la ̭ k'oeˇ uˇ leˇ-awˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ aˬ jeˬ miˇ neh ngoeˇ ngoeˇ-ehˇ bahˬ g'aˬ lu ̭ te. Zaˬ heu g'aˬ shiˇ-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Yu ̭ k'aˆ taˬ-euˬ meh." 40 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ uiˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ Yeˬsuˇ teh doˆ jiˇ-awˇ, zaˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ aˬ ma hawˇ-eu, zaˬ lahˇ k'oeˇ smˇ g'aˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ sheuˬ-awˇ, zaˬ k'oeˇ g'aˬ ba ̭ taˬ-euˬ lawˆ-ahˇ uˇ leˇ-euˬ meh. 41 Aˬ buˇ k'oeˇ g'aˬ-euˬ aˬ la ̭-ahˇ Yeˬsuˇ nyeh ̭ tehˬ-awˇ, "Daˬ liˇ daˬ guˇ miˇ" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. Dawˬ tsui ̭-aˬ, "Aˬ buˇ zaˬ-oˇ, tuˇ-awˬ lehˇ ngaˇ nawˬ-ahˇ ehˇ-eu ma" lehˇ ehˇ maw ̭-eu meh. 42 Aˬ buˇ k'oeˇ g'aˬ ja pyuˬ ni tuˇ laˇ-awˇ, gaˇ ma cah-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ aˇ k'o ̭ tseˇ nyi ̭ k'o ̭ byah-eu meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ gaˇ ya mawˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ zahˬ leˇ jiˇ-euˬ meh. 43 Gaˇ kawˆ k'oeˇ aˬ cawˬ maˬ bi siˬ ni yahˇ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, "Aˬ buˇ-ahˇ tiˬ jeˬ paˬ bi dzaˬ-awˬ" lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh.

Maˬkuˆ 6

1 Yeˬsuˇ k'oeˇ gaˇ neh doˆ le-awˇ, aˬ yaw ̭ jawˇ-eu miˇ k'ahˬ-ahˇ g'o ̭ leˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ mehˬ nah caw teh k'o ̭ le ̭-euˬ meh. 2 Jawˇ nah ngeh nah, uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ mehˬ-euˬ tsoˆ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ mehˬ gaˇ tsoˆ gaˇ ya gaˬ-euˬ tsawˇhaˬ g'awˬ mya ni zahˬ dui dui leˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Tsawˇ ha heu g'aˬ teu lo ̭-ehˇ g'eh-eu jeˬ aˬ gaˇ laˬ-iˇ-euˬ nga. Aˬ yaw ̭-ahˇ bi ̭ taˬ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ teu, aˬ geu jeˬ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ nga. Aˇ naˆ naˆ-ehˇ g'eh-eu zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ aˬ yaw ̭ mˇ doˆ la ̭ nya-eu nga. 3 Tsawˇ haˬ heu g'aˬ Maˬliˇ-euˬ aˬ li la ̭ saˇ maˇ k'oeˇ g'aˬ maˬ ngeuˇ nga loˇ. Yaˬkoˆ, Yoˇsehˆ, Yuˇdaˆ, Siˇmoˬ aˬ ha mehˇ nmˇ-euˬ aˇ doˆ maˬ ngeuˇ nga loˇ. Aˬ yaw ̭-euˬ dmˇ ma deuˬ aˬ dui ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ lu ̭ meh tawˇ." Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ myaˆ naˆ-awˇ bye-eu meh. 4 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ-ahˇ yawˬ gaˇ na lu ̭ aˬ cawˬ taˬ huiˬ nehˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ jawˇ k'ahˬ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ hawˇ-eu, aˬ yaw ̭-euˬ nymˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ taˬ huiˬ-a." 5 K'oeˇ gaˇ, zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ aˬ yaw ̭ maˬ mˇ mehˬ nya-a. Naˇ-eu gawˇ-eu tsawˇ haˬ heu myaˆ g'aˬ k'oeˇ taˆ aˬ la ̭ ba ̭ daˆ nehˬ-awˇ bi taˬ leˇ-euˬ jeˬ jahˇ nehˬ nya-euˬ teh ̭ meh. 6 Tsawˇ ha koeˇ deuˬ jah-eu nui ma maˬ ahˇ gaˇ aˬ yaw ̭ zahˬ dui dui leˇ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, k'oeˇ gaˇ jaˆ-eu pu deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ iˇ-awˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ meh. 7 G'aˬ k'ehˇ tseˇ nyi ̭ g'a-ahˇ aˬ yaw ̭ kuˇ uiˬ-awˇ, nyiˬ g'aˬ-euˬ tiˬ muˇ muˇ muˇ-ehˇ bi iˇ-euˬ meh. Neh ̭ yaw jaw ̭-ahˇ teh doˆ nya-eu baoˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. 8 Aˬ yaw ̭ ma ̭ gaˇ ma doˆ-iˇ ngeh, gawˬ yoeˬ maˬ ngeuˇ naˇ nui jeˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ yuˇ ni iˇ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ dawˬ bi ̭-euˬ meh. Kaˬ muˇ maˬ hehˇ g'eh-ehˇ, pehˇ tahˬ maˬ pi-eu uˬ ta ̭, jo ̭ pa ̭-ahˇ pyuˇ maˬ dawˆ ahˇ ni, 9 sehˬ nawˆ teh ̭-ehˇ nawˬ-awˇ, pehˇ k'ahˬ dzeˇ paˇ maˬ yuˇ ni iˇ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ dawˬ bi ̭-euˬ meh. 10 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ nymˇ tiˬ nymˇ-ahˇ nymˇ daˆ daˆ leˇ shaw naˇ, jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ k'aˇ jawˇ k'oeˇ keuˆ ni, nymˇ daˆ taˬ daˆ paˇ. 11 Naw ma ̭-ahˇ maˬ ha geu ̭-ehˇ, naw ma ̭ mehˬ gaˇ maˬ naˇ haˬ maw ̭-eu jawˇ duˬ-ahˇ naw ma ̭ iˇ zaˬ naˇ, naw ma ̭ doˆ-iˇ ngeh, aˬ kuiˇ pehˬ zaˬ-ahˇ leh ̭-eu k'aˬ lehˇ sawˆ k'aˇ nehˬ ya ̭-awˬ. K'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ yaw lehˬ siˬ leˇ ni mˇ-eu saˇ kiˇ meh." 12 K'oeˇnaˇ, tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ iˬ baˇ bi noeˬ poˆ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ iˇ-awˇ dawˬ mehˬ mehˬ-iˇ-euˬ meh. 13 Aˬ yaw ̭ ma ̭ neh ̭ g'awˬ mya ni teh doˆ-awˇ, naˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni-ahˇ tsiˇ leh ̭-awˇ laˆ taˬ nehˬ-euˬ meh. 14 Gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ sahˬ paˬ Heˬloˆ ya gaˬ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yeˬsuˇ-euˬ gaˇ kawˆ yawˬ gaˇ na lu ̭ gaˬ doe-iˇ lu ̭-eu meh. "Iˇ cu ̭ shawˇ-eu Yoˇhaˬ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ ngaˇ. K'oeˇ miˇ neh, zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu gaˇ heu deuˬ mˇ nya-eu baoˬ aˬ yaw ̭ jaˆ-eu ngaˇ" lehˇ, tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ ehˇ-eu meh. 15 Tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ Eˇliˇyaˆ nga lehˇ ehˇ-awˇ, tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, "Aˇ hu ba Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ duˇ-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ ngaˇ" lehˇ ehˇ-eu meh. 16 Gaˇ kawˆ k'oeˇ sahˬ paˬ Heˬloˆ ya gaˬ ngeh, "Aˬ yaw ̭-aˬ, Iˇ cu ̭ shawˇ-eu Yoˇhaˬ k'oeˇ g'aˬ ngaˇ. Aˬ yaw ̭-euˬ uˬ duˬ ngaˬ neh toˆ tsehˆ-euˬ k'aw ̭, paˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ ngaˇ" lehˇ ehˇ-eu meh. 17 Heˬloˆ-aˬ, yawˬ ha-euˬ mehˇ nmˇ tsi tsi ni g'eh-eu Piˇliˇpuˆ-euˬ miˬ zaˬ Heˬloˇdiˇ-ahˇ sheuˬ-euˬ meh. Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ baˬ da neh, Yoˇhaˬ-ahˇ pa ̭-awˇ tawˬ-ahˇ bi dawˆ-eu g'aˇ duˬ, Heˬloˆ neh dawˬ bi ̭-euˬ meh. 18 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yawˬ ha-euˬ mehˇ nmˇ tsi tsi ni g'eh-eu g'aˬ-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ sheuˬ-eu maˬ tsaˬ-a lehˇ, Yoˇhaˬ neh Heˬloˆ-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 19 K'oeˇ miˇ neh, Yoˇhaˬ-ahˇ Heˬloˇdiˇ muiˇ dui dui-awˇ, seh ̭ maw ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, Heˬloˆ-ahˇ maˬ laˆ tawˆ nya-eu miˇ neh, maˬ seh ̭ nya-ehˇ jawˇ-euˬ meh. 20 Heˬloˆ-aˬ, Yoˇhaˬ-ahˇ guˆ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yoˇhaˬ-aˬ, muiˬ-eu shawˇ-eu yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu meh lehˇ, aˬ yaw ̭ siˬ nya-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, maˬ bi ca laˇ ni haw piˇ nehˬ lu ̭-eu meh. Yoˇhaˬ-euˬ dawˬ k'aˇ ya gaˬ ngeh aˬ yaw ̭ nui ma maˬ saˇ k'aw ̭, Yoˇhaˬ mehˬ-euˬ dawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ naˇ haˬ maw ̭-eu nui ma ahˇ-eu meh. 21 Aˇ saˬ saˬ laˇ ngeh, Heˬloˇdiˇ Yoˇhaˬ-ahˇ seh ̭-eu yeh ̭ laˇ-euˬ meh. K'oeˇ-aˬ, Heˬloˆ deh ̭ le-euˬ aˇ nah-ahˇ noeˬ keuˆ-eu bawˬ-iˬ jahˇ ngeh nah meh. K'oeˇ ngeh nah, sahˬ paˬ sahˬ ma geu ̭ lu ̭-eu yaw huiˬ yaw mahˇ deuˬ, guiˇ guiˇ ma ̭ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ deuˬ hawˇ-eu, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ myaˆ pyawˬ naˇ mehˇ jaˆ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ-ahˇ hawˬ byawˇ lawˇ nehˬ-euˬ meh. 22 Heˬloˇdiˇ-euˬ aˬ buˇ uˇ laˇ-awˇ gaˇ nyeh nyeh mehˬ gaˇ, Heˬloˆ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ daˬ yah k'oeˇ deuˬ nui k'ahˇ shiˇ dui dui-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, aˬ buˇ k'oeˇ buˇ-ahˇ sahˬ paˬ Heˬloˆ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˇ k'aˇ shaˇ maw ̭-eu jeˬ shaˇ-awˬ. Ngaˇ nawˬ-ahˇ bi ̭ ma." 23 Aˬ yaw ̭ kamˬ-awˇ ehˇ-eu, "Nawˇ k'aˇ shaˇ-eu jeˬ bi ̭ ma lehˇ ngaˇ kamˬ-eu ma. Ngaˬ-euˬ miˇ k'ahˬ tiˬ paˆ paˆ nehˬ la ̭ lehˇ shaˇ k'aw ̭, ngaˇ paˆ nehˬ ma." 24 K'oeˇ ngeh, a buˇ k'oeˇ buˇ doˆ-iˇ-awˇ, "Ngaˇ aˬ geu jeˬ ya shaˇ nmˇ" lehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ ma-ahˇ naˇ haˬ-euˬ meh. Aˬ ma g'aˬ ehˇ-eu, "Iˇ cu ̭ shawˇ-eu Yoˇhaˬ-euˬ uˬ duˬ shaˇ-awˬ." 25 Aˬ buˇ k'oeˇ buˇ sahˬ paˬ Heˬloˆ jawˇ gaˇ yaw kawˇ-ehˇ paˇ g'o ̭ leˇ-awˇ ehˇ-eu, "Iˇ cu ̭ shawˇ-eu Yoˇhaˬ-euˬ uˬ duˬ, k'mˬ maˬ sehˇ byehˇ-ahˇ dawˆ ahˇ-awˇ, nymˬ-mˇ heu gaˇ bi ̭ la ̭ gaˇ geu ̭ maw ̭-eu ma." 26 Dawˬ k'oeˇ dawˬ baˬ da neh sahˬ paˬ Heˬloˆ noeˬ shaˬ dui dui-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, daˬ yah k'oeˇ myaˆ ni g'eh-eu mehˬ shi aˬ yaw ̭ kamˬ tsehˆ g'aˬ-euˬ miˇ neh, aˬ buˇ k'oeˇ buˇ k'aˇ ehˇ-eu lo ̭-ehˇ maˬ jahˇ nehˬ-ehˇ maˬ g'eh nya-a. 27 K'oeˇ miˇ neh, k'oeˇ gaˇ lo ̭ lu ̭-eu yehˇ tiˬ g'aˬ-ahˇ yaw kawˇ-ehˇ k'ehˇ g'eh-awˇ, Yoˇhaˬ-euˬ uˬ duˬ yuˇ la ̭-eu g'aˇ duˬ dawˬ bi ̭-euˬ meh. Yehˇ k'oeˇ g'aˬ tawˬ-ahˇ iˇ-awˇ, Yoˇhaˬ-euˬ uˬ duˬ coeˇ tsehˆ-euˬ meh. 28 K'oeˇ naˇ, k'mˬ maˬ sehˇ byehˇ-ahˇ dawˆ ahˇ-awˇ, aˬ buˇ k'oeˇ buˇ-ahˇ ciˬ nehˬ laˇ-awˇ, aˬ buˇ k'oeˇ neh aˬ ma g'aˬ-ahˇ paˇ ciˬ ha nehˬ-iˇ-euˬ meh. 29 Yoˇhaˬ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ ya gaˬ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ ba ̭ k'o ̭ laˬ le-awˇ, lmˬ bymˇ-ahˇ ba ̭ pahˬ nehˬ-euˬ meh. 30 G'aˬ k'ehˇ deuˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ paˇ g'o ̭ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh mˇ ya ̭ shaˇ ya ̭-euˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu, mehˬ ya ̭ tsoˆ ya ̭-euˬ gaˇ kawˆ dawˬ tawˆ lu ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ dzawˇ nehˬ-euˬ meh. 31 Tsawˇ haˬ laˇ-eu maˬ tsehˆ leˇ-eu miˇ neh, Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ g'aˬ k'ehˇ deuˬ hawˬ dzaˬ-eu maˬ dah-a. K'oeˇ miˇ neh, g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Aˬ dui ma ̭ teh ̭-ehˇ ciˬ cuˇ ni g'eh-eu jawˇ duˬ-ahˇ iˇ-awˇ, g'aˬ naˬ naˬ-iˇ kaˇ-euˇ." 32 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ teh ̭-ehˇ lawˬ dziˬ-awˇ, ciˬ cuˇ ni g'eh-eu jawˇ duˬ-ahˇ doˆ-iˇ-euˬ meh. 33 Aˬ yaw ̭ ma ̭ doˇ-iˇ lu ̭ gaˇ tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni mawˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ haw siˬ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, meuˬ yawˬ meuˬ na lu ̭-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ mehˬ hu dahˇ taˆ paw neh cehˆ-awˇ, Yeˬsuˇ hawˇ-eu g'aˬ k'ehˇ deuˬ-euˬ jeˬ hu cehˆ keuˆ-awˇ jawˇ-eu meh. 34 Yeˬsuˇ lawˬ la ̭ nyiˇ doˆ le-awˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma-ahˇ ya mawˇ ngeh, g'awˬ shaˬ haw gaˬ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, yawˇ bo-eu g'aˬ maˬ jawˇ-eu yawˇ yawˇ ma ̭-ahˇ duˇ-eu meh. K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ g'awˬ mya jeˬ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ meh. 35 Uˬ ci ̭ uˬ taw taw le ngeh, g'aˬ k'ehˇ deuˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Uˬ ci ̭ ci ̭ le shaw-iˬ ngaˇ. K'oeˇ uˬ ta ̭, jawˇ duˬ heu tsahˇ-aˬ, pu-ahˇ gaˇ mahˇ kaˬ-eu jawˇ duˬ tiˬ tsahˇ meh. 36 Tsawˇ haˬ heu deuˬ-ahˇ pyehˬ nehˬ-awˇ, dawˬ peh jaˆ-eu pu doe ni, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ bi poˆ zeuˇ dzaˬ-iˇ-eu maˬ tsaˬ-a loˇ." 37 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ tiˬ jeˬ paˬ bi dzaˬ-awˬ." Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ heu deuˬ-ahˇ bi dzaˬ-eu g'aˇ duˬ, pyuˇ mehˇ byaˆ nyiˬ yaˇ byaˆ poeˬ kaˬ muˇ zeuˇ laˬ-iˇ-awˬ loˇ." 38 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ kaˬ muˇ aˇ myaˆ yaˆ ahˇ te. Tiˬ poˆ haw-iˇ sheˇ." Aˬ yaw ̭ ma ̭ poˆ haw-iˇ-awˇ ehˇ-eu, "Kaˬ muˇ ngaˬ yaˆ hawˇ-eu ngaˬ shaˬ nyiˬ mawˇ ahˇ-eu teh ̭ nga." 39 Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ daˬ zawˬ deh k'oeˇ taˆ aˇ muˇ biˇ-awˇ bi nuiˇ-eu g'aˇ duˬ, g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ dawˬ bi ̭-euˬ meh. 40 K'oeˇ ngeh, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ tiˬ yaˇ g'aˬ aˇ muˇ, ngaˬ tseˇ g'aˬ aˇ muˇ lehˇ muˇ muˇ-ehˇ nuiˇ-euˬ meh. 41 K'oeˇ naˇ, kaˬ muˇ k'oeˇ ngaˬ siˬ hawˇ-eu ngaˬ shaˬ k'oeˇ nyiˬ mawˇ-ahˇ Yeˬsuˇ yuˇ-awˇ, mˬ paw g'awˇ leuˇ-awˇ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ kaˬ muˇ ngawˬ pyehˬ-awˇ, g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ bi ̭ nehˬ-awˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ bi biˇ nehˬ-euˬ meh. Ngaˬ shaˬ k'oeˇ nyiˬ mawˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ bi biˇ o ̭ nehˬ-euˬ meh. 42 Tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ tiˬ dehˆ ya dzaˬ-euˬ meh. 43 Maˬ dzaˬ jiˇ coeˇ-ehˇ dzehˬ laˇ taˬ-euˬ kaˬ muˇ hawˇ-eu ngaˬ shaˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ g'aˬ k'ehˇ deuˬ g'oˆ uiˬ ngeh, k'aˆ puˬ tseˇ nyi ̭ puˬ byah laˇ-euˬ meh. 44 Dzaˬ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, ngaˬ heˇ g'aˬ byah-eu meh. 45 Yeˬsuˇ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ bi g'o ̭-iˇ lu ̭ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ tiˬ poˆ tehˬ-ehˇ lawˬ la ̭ k'oeˇ bi uˇ-iˇ-awˇ, lah nui baˬ-ahˇ jaˆ-eu Behˬdzeˇdaˬ meuˬ-ahˇ bi iˇ tawˬ-euˬ meh. 46 Aˬ yaw ̭ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ g'awˬ-iˇ g'aˬ-awˇ, gawˬ jawˬ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ leˇ-eu lehˇ le-euˬ meh. 47 Uˬ ci ̭ ci ̭ le ngeh, lawˬ k'oeˇ laˇ lah g'ahˇ ceh iˇ keuˆ-awˇ, Yeˬsuˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ dahˇ taˆ jawˇ ya ̭-euˬ meh. 48 Aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ jaˬ lehˇ-ahˇ ciˬ daˬ-awˇ lawˬ ya heu-eu baˬ da neh, g'aˬ doeˇ doeˇ dui dui gaˇ aˬ yaw ̭ ya mawˇ-euˬ meh. Ya poeˇ doeˇ taw paw naˬ liˬ smˇ la ̭ dzehˬ-iˇ ngeh, aˬ yaw ̭ iˇ cu ̭ k'oeˇ taˆ gaˇ ma cah cah-ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ gaˇ oe-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ iˇ dzeuˇ-eu lehˇ g'eh-eu meh. 49 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ iˇ cu ̭ k'oeˇ taˆ cah lu ̭ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ mawˇ-awˇ, shaˆ shiˇ neh ̭ nga lehˇ noeˬ-awˇ guˇ-euˬ meh. 50 Aˬ yaw ̭ ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ mawˇ-awˇ, guˆ dui dui-iˇ-euˬ meh. "Taˬ guˆ. Nui ma taˬ baˬ. Ngaˇ ma" lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 51 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ dziˬ lu ̭-eu lawˬ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ uˇ-iˇ ngeh, jaˬ lehˇ baw-eu naˬ leˇ-euˬ meh. Zaˬ lahˇ deuˬ zahˬ dui dui leˇ-euˬ meh. 52 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ ngaˬ heˇ g'aˬ-ahˇ bi dzaˬ-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ noeˬ maˬ doˆ-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui ma ka ̭ duiˬ ni g'eh-eu meh. 53 Aˬ yaw ̭ ma ̭ lah tsehˆ doˆ-awˇ, Geˬneˬsaˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ keuˆ ngeh, lawˬ pa ̭ taw ̭ ya ̭-euˬ meh. 54 Aˬ yaw ̭ ma ̭ lawˬ la ̭ nyiˇ doˆ-iˇ-euˬ nehˬ-ehˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ cawˬ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ haw siˬ-euˬ meh. 55 Aˬ yaw ̭ ma ̭ miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ coeˬ doe-awˇ, naˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ seuˆ yo ̭ k'oeˇ taˆ bi yu ̭-awˇ, Yeˬsuˇ jawˇ meh lehˇ k'aˇ ya gaˬ gaˇ ba ̭ ha laˇ-euˬ meh. 56 Pu doe ni, meuˬ doe ni, yaˇ k'ahˬ yaˇ lahˬ doe ni, Yeˬsuˇ k'aˇ iˇ k'aˇ laˇ doˆ gaˇ, lehˆ lehˆ tsmˇ tsawˇ haˬ uiˬ leˇ duˬ-ahˇ, naˇ-eu tsawˇ haˬ ba ̭ taˬ-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ pehˇ k'ahˬ pehˇ dahˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ k'aw ̭ bi toeˬ ciˆ la ̭-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ shaˇ-euˬ meh. K'aˇ toeˬ ciˆ-euˬ deuˬ naˇ gawˇ taˬ leˇ jiˇ-euˬ meh.

Maˬkuˆ 7

1 Paˬliˬsehˇ deuˬ hawˇ-eu Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ neh oe-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ, Yeˬsuˇ dawˬ peh uiˬ le-euˬ meh. 2 Yeˬsuˇ-euˬ zaˬ lahˇ tiˬ paˆ na deuˬ aˬ la ̭ maˬ shawˇ-ehˇ dzaˬ lu ̭ dawˇ lu ̭ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya mawˇ-euˬ meh. Aˬ la ̭ maˬ shawˇ-eu lehˇ ehˇ-eu-aˬ, Paˬliˬsehˇ deuˬ neh mehˬ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ maˬ dzui ̭ shawˇ gaˇ ehˇ maw ̭-eu meh. 3 (Paˬliˬsehˇ deuˬ hawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ neh mehˬ ka le ̭-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭ mehˬ nah caw teh-eu meh. Zahˇ sahˇ k'o ̭ jaˆ-eu lo ̭-ehˇ aˬ la ̭ maˬ dzui ̭ shawˇ g'aˬ k'oeˇ keuˆ ni, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ dzaˬ maˬ dawˇ k'mˬ-a. 4 Lehˆ-ahˇ zeuˇ-euˬ aˬ geu jeˬ maˬ kaˬ, maˬ tsiˬ shawˇ-ehˇ ma dzaˬ k'mˬ-a. K'mˬ maˬ joˆ-eu maˬ ehˇ, yu ̭ zaˇ bui bahˬ lehˬ tsiˬ-eu maˬ ehˇ, aˇ hu neh zmˬ ka le ̭-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭-ahˇ tsaˬ ni aˬ yaw ̭ ma ̭ mˇ-eu meh.) 5 K'oeˇ miˇ neh, Paˬliˬsehˇ deuˬ hawˇ-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Aˬ jeˬ miˇ neh nawˬ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ neh mehˬ ka le ̭-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭-ahˇ maˬ caw teh-ehˇ, maˬ shawˇ-eu aˬ la ̭ neh dzaˬ ta dawˇ ta." 6 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Aw ̭-a ̭ tahˬ k'oˬ-ahˇ duˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, Iˇsaˬyaˇ neh Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu la ̭ k'oeˇ naw ma ̭-euˬ gaˇ kawˆ ehˇ taˬ-euˬ aˇ naˆ ni tsaˬ-eu nga. Aˬ yaw ̭ neh bo ̭ taˬ ya ̭-euˬ dawˬ heu lo ̭-ehˇ jaˆ-eu meh. 'Miˬyehˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. Tsawˇ haˬ heu deuˬ k'aˬ meh mehˬ boeˬ, ngaˬ-ahˇ taˬ huiˬ taˬ mahˇ-euˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui ma k'oeˇ siˬ, ngaˬ-ahˇ gaˇ mahˇ kaˬ dui dui meh. 7 Yaw ̭ ma ̭ ngaˬ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu, gaˇ dahˇ tsoeˬ leˇ duˬ maˬ jaˆ-a. Tsawˇ haˬ neh jahˇ-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭, ngaˬ-euˬ dawˬ geu ̭-awˇ mehˬ-euˬ meh.' 8 Miˬyehˇ-euˬ dawˬ-ahˇ naw ma ̭ taˬ ya ̭-awˇ, tawˇ haˬ zaˬ neh tawˬ ka le ̭-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭-ahˇ naw ma ̭ zi ̭ dah ni tuˆ tehˬ taˬ-euˬ meh." 9 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ paˇ ehˇ nehˬ-eu, "Miˬyehˇ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ byehˇ dzeh-awˇ, tsawˇ haˬ zaˬ neh tawˬ ka le ̭-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭-ahˇ naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ tuˆ tehˬ taˬ nya ni, naw ma ̭ yaw gahˇ zmˬ-eu meh. 10 Moˇseˬ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ, 'Nawˬ da nawˬ ma-ahˇ yaw zeu ya baw meh' lehˇ hawˇ-eu, 'Yawˬ ha-euˬ aˬ da hawˇ-eu aˬ ma-ahˇ yaˬ k'ehˇ yaˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, seh ̭ gaˇ ya daˬ teh ̭-a' lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 11 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ heu lo ̭-ehˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ lu ̭-eu meh. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na yawˬ ha-euˬ aˬ da aˬ ma-ahˇ tiˬ jeˬ paˬ caw ba nehˬ nya-eu jaˆ k'aw ̭, ('Heu-aˬ, Miˬyehˇ-ahˇ o ̭-eu jeˬ meh' lehˇ dawˬ tsui ̭ ehˇ maw ̭-eu la ̭ k'oeˇ), 'Heu-aˬ, Gawˬ baˬ meh' lehˇ ehˇ shaw naˇ, 12 aˬ da aˬ ma-ahˇ maˬ caw ba nehˬ ni byehˇ nya meh lehˇ naw ma ̭ mehˬ-eu tsoˆ-eu meh. 13 K'oeˇ lo ̭-ehˇ mehˬ-eu tsoˆ-eu la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭ neh tawˬ ka le ̭-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭ baˬ da neh Miˬyehˇ-euˬ dawˬ byoˆ-iˇ byawˬ-iˇ ni naw ma ̭ jahˇ-eu meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ-eu g'awˬ mya jeˬ, naw ma ̭ mˇ lu ̭ shaˇ lu ̭-eu meh." 14 K'oeˇ naˇ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ tiˬ poˆ paˇ kuˇ uiˬ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Naw ma ̭ daw tawˆ lu ̭ yaw muiˬ paˬ-ehˇ naˇ haˬ-awˇ g'oˆ shaw geu ̭-awˬ. 15 La ̭ nyiˇ paw neh tsawˇ haˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ k'aˇ ahˇ-iˇ-eu jeˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ maˬ muiˬ maˬ shawˇ-ehˇ bi pyeu ̭-iˇ nya-eu tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ-a. Tsawˇ haˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ neh doˆ laˇ-euˬ jeˬ teh ̭-ehˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ maˬ muiˬ maˬ shawˇ ni bi pyeu ̭-iˇ nya-eu meh." 17 Aˬ yaw ̭ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ g'awˬ-iˇ-awˇ, iˇ kahˇ-ahˇ uˇ-iˇ ngeh, zaˬ lahˇ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ dawˬ k'oeˇ dawˬ gaˇ kawˆ naˇ haˬ-euˬ meh. 18 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ g'eh maˬ g'oˆ shaw nya te loˇ. La ̭ nyiˇ paw neh tsawˇ haˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ k'aˇ ahˇ-iˇ-euˬ jeˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ muiˬ maˬ shawˇ-ehˇ bi pyeu ̭-iˇ nya-eu tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ-a. 19 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nui ma-ahˇ maˬ ahˇ-iˇ-ehˇ, baw ma-ahˇ ahˇ-iˇ-awˇ, la ̭ nyiˇ paw iˇ doˆ dzeh-eu meh." (K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu la ̭ k'oeˇ, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ dawˬ tawˆ lu ̭ yaw shawˇ meh lehˇ, Yeˬsuˇ ehˇ maw ̭-eu meh.) 20 Aˬ yaw ̭ paˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ la ̭ k'oeˇ neh doˆ laˇ-euˬ jeˬ-aˬ, tsawˇ haˬ-ahˇ maˬ muiˬ maˬ shawˇ ni bi pyeu ̭-iˇ nya-eu meh. 21 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nui ma la ̭ k'oeˇ neh doˆ le-euˬ jeˬ-aˬ, maˬ muiˬ maˬ jaˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu, tahˇ joe joe-eu, tsawˇ haˬ seh ̭-eu, 22 aˬ cawˬ-euˬ miˬ zaˬ yo zaˬ-ahˇ bahˬ-eu, aˬ cawˬ-euˬ myawˬ-ahˇ mehˇ juiˇ juiˇ-eu, yaw haiˬ jeˬ mˇ-eu, jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu, smˇ k'aˆ k'aˆ-eu, myaˆ naˆ-eu, ja bu ja doeˇ-eu, nui ma huiˬ-eu mahˇ-eu, aˬ dzawˬ aˇ gah gah-eu, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu deuˬ meh. 23 Maˬ muiˬ maˬ jaˬ-eu heu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭, tsawˇ haˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ neh doˆ laˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-awˇ, tsawˇ haˬ-ahˇ maˬ muiˬ maˬ shawˇ ni bi pyeu ̭-iˇ-eu meh. 24 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ k'oeˇ gaˇ neh doˆ-iˇ-awˇ, Duˇlu meuˬ dawˬ peh jaˆ-eu miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ g'eh-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ nymˇ tiˬ nymˇ-ahˇ uˇ-iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu gaˇ kawˆ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ bi siˬ maw ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ maˬ jawˇ za ̭ nya-a. 25 Neh ̭ yaw jaw ̭ uˇ-eu aˬ buˇ tiˬ buˇ-euˬ aˬ ma tiˬ ma, Yeˬsuˇ k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu gaˇ kawˆ ya gaˬ ngeh, tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ oe-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ kuiˇ dawˬ peh awˆ byaˆ-euˬ meh. 26 Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, Suˇliˆ miˇ k'ahˬ Piˇniˇshaˆ meuˬ-ahˇ deh ̭ le-euˬ Heˬlaˬsaˇ tsawˇ jeuˬ lawˇ ci ̭ zaˬ pyeu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭-euˬ aˬ buˇ la ̭ k'oeˇ uˇ-eu neh ̭-ahˇ teh doˆ nehˬ-eu g'aˇ duˬ, Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ shaˇ-euˬ meh. 27 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Zaˬ deuˬ-ahˇ tiˬ dehˆ jeˬ huˬ bi dzaˬ kaˇ-euˇ. Zaˬ dzaˬ-eu dzaˇ yuˇ-awˇ aˬ kuiˬ-ahˇ dzeh nehˬ-eu maˬ tsaˬ-aˇ." 28 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, hawˬ jeh uˬ moˆ jawˇ-eu aˬ kuiˬ deuˬ k'aw ̭, zaˬ neh dzaˬ dzeh dawˇ dzeh-euˬ deuˬ-ahˇ g'oˆ dzaˬ-eu meh." 29 K'oeˇ ngeh, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˇ teu lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ-euˬ miˇ neh, g'o ̭-iˇ-awˬ. Nawˬ buˇ-ahˇ uˇ-eu neh ̭ doˆ-iˇ g'aˬ-euˬ gaˇ nawˇ ya mawˇ teh ̭-a." 30 Aˬ yaw ̭ iˇ kahˇ-ahˇ g'o ̭-iˇ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ buˇ yu ̭ zaˇ k'oeˇ taˆ yu ̭ lu ̭-awˇ, neh ̭ k'oeˇ mawˇ aˬ diˇ aˬ maˇ doˆ-iˇ dzeuˇ-euˬ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 31 K'oeˇ naˇ, Duˇlu gahˬ kaˬ-ahˇ neh Yeˬsuˇ doˆ-iˇ-awˇ, Siˇdoˬ meuˬ-ahˇ neh Meuˬ tseˇ meuˬ miˇ k'ahˬ lehˇ kuˇ-eu paw iˇ g'eh-awˇ, Gaˬliˬlehˇ lah-ahˇ iˇ doˆ-euˬ meh. 32 K'oeˇ ngeh, naˬ bawˬ bawˬ-awˇ dawˬ maˬ ngehˬ lawˆ nya-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ aˬ cawˬ sheuˬ la ̭-awˇ, Yeˬsuˇ neh aˬ la ̭ bi ba ̭ daˆ-eu g'aˇ duˬ shaˇ-euˬ meh. 33 Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ Yeˬsuˇ sheuˬ ceuˆ g'eh-awˇ, naˬ bawˇ-ahˇ la ̭ noeˇ cawˬ ahˇ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, duˬ k'aˬ k'a-awˇ mehˬ laˇ-ahˇ toeˬ leh ̭ nehˬ-euˬ meh. 34 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ mˬ-ahˇ g'awˇ leuˇ-awˇ, sa ̭ sa ̭ ma g'awˇ ka-eu la ̭ k'oeˇ, "Iˇ paˬ daˬ" lehˇ ehˇ-eu meh. Dawˬ tsui ̭-aˬ, "Pah laˇ-awˬ" lehˇ ehˇ maw ̭-eu meh. 35 Tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ naˬ bawˇ gaˬ nya laˇ-euˬ uˬ ta ̭, mehˬ laˇ juˆ laˇ-awˇ, dawˬ ngehˬ lawˆ nya laˇ-euˬ meh. 36 Gaˇ kawˆ k'oeˇ aˬ cawˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ maˬ ya ja nehˬ-eu g'aˇ duˬ, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ dawˬ bi ̭-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ngehˬ-ehˇ laˆ tsoeˬ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ ngehˬ-ehˇ ja byah g'eh-euˬ meh. 37 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ja gaˇ k'aˇ ya gaˬ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ zahˬ dui dui leˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "A yaw ̭ neh k'aˇ mˇ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ aˇ naˆ ni muiˬ-eu nga. Naˬ bawˬ deuˬ naˬ bawˇ gaˬ nya laˇ-awˇ, aˬ dzawˬ deuˬ dawˬ ngehˬ nya laˇ gaˇ keuˆ ni aˬ yaw ̭ mˇ nya-euˬ nga."

Maˬkuˆ 8

1 Aˇ nah aˇ yamˬ yaw k'aˆ-ehˇ maˬ myahˇ laˇ mi naˆ-ehˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ tiˬ ma ̭ paˇ uiˬ laˇ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ koeˇ deuˬ dzaˬ-eu tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ-ehˇ pyeu ̭ laˇ ngeh, Yeˬsuˇ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ kuˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 2 "Tsawˇ haˬ heu deuˬ-ahˇ ngaˇ g'awˬ shaˬ gaˬ dui dui nya. Aˬ yaw ̭ ma ̭ ngaˬ nehˬ-ehˇ jawˇ lu ̭-eu smˬ nah byah laˇ-awˇ, dzaˬ-euˬ tiˬ jeˬ-iˬ ma paˇ jaˆ meh. 3 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ bi dzaˬ ni bi g'o ̭-iˇ naˇ, gaˇ pehˇ g'o ̭-iˇ lu ̭ ngeh, g'aˬ juˬ dui dui-iˇ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tiˬ paˆ na deuˬ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ neh laˇ-euˬ meh." 4 Zaˬ lahˇ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ heu myaˆ ni g'eh gaˇ bi dzaˬ bi dawˇ-eu g'aˇ duˬ, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ k'aˇ shui ̭ deh yaˇ la ̭ k'oeˇ, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ aˬ suˇ g'aˬ poˆ doˆ laˬ-iˇ nya nmˇ." 5 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ kaˬ muˇ aˇ myaˆ yaˆ ahˇ te." Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Shi ̭ yaˆ ahˇ-eu teh ̭ ma." 6 K'oeˇ ngeh, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ miˇ tsa nuiˇ-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ dawˬ bi ̭-euˬ meh. Kaˬ muˇ k'oeˇ shi ̭ yaˆ aˬ yaw ̭ yuˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-euˬ meh. Koeˇ naˇ, kaˬ muˇ k'oeˇ ngawˬ pyehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ bi ̭-awˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ bi biˇ nehˬ-euˬ meh. 7 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ngaˬ shaˬ shaˬ zaˬ heu myaˆ mawˇ paˇ ahˇ-eu meh. K'oeˇ-euˬ g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ Yeˬsuˇ paˇ ja ceuˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ k'ehˇ-awˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ ngaˬ shaˬ k'oeˇ paˇ bi biˇ nehˬ-euˬ meh. 8 Aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ dehˆ dzaˬ-euˬ meh. K'oeˇ uˬ ta ̭, maˬ dzaˬ jiˇ coeˇ-ehˇ dzeˇ laˇ-euˬ deuˬ-ahˇ zaˬ lahˇ deuˬ paˇ g'oˆ uiˬ ngeh, k'aˆ puˬ shi ̭ puˬ byah laˇ-euˬ meh. 9 Dzaˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ oeˬ heˇ g'aˬ ehˇ g'aˬ ni byah-eu meh. 10 K'oeˇ naˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ bi g'o ̭-iˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ nehˬ-ehˇ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ lawˬ la ̭ k'oeˇ uˇ-iˇ-awˇ, Daˬmaˬnuˇdaˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ-euˬ meh. 11 Paˬliˬsehˇ deuˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ, tsawˇ pyehˇ pyehˇ laˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu siˬ duˬ laˇ ni, k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ mehˬ la ̭-awˬ lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ lahˇ ju k'mˇ pa ̭ maw ̭-eu miˇ neh, k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 12 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ sa ̭ sa ̭ ma g'awˇ ka-awˇ ehˇ-eu, "Heu ziˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh jeˬ-ahˇ mawˇ maw ̭-eu maˬ siˬ. Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Heu ziˇ-ahˇ deh ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ maˬ bi mawˇ lehˇ ngaˇ ehˇ-eu ma." 13 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ gaˇ neh aˬ yaw ̭ luˆ-iˇ-awˇ, lawˬ la ̭ k'oeˇ uˇ-iˇ-awˇ, lah nui baˬ paw iˇ g'eh-euˬ meh. 14 Zaˬ lahˇ deuˬ kaˬ muˇ shaˇ dawˆ-eu ngehˇ-eu ̭ miˇ neh, lawˬ la ̭ k'oeˇ kaˬ muˇ tiˬ yaˆ ahˇ-eu teh ̭ meh. 15 Zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Noeˬ gahˇ-awˬ. Paˬliˬsehˇ deuˬ-euˬ dehˬ tseˬ hawˇ-eu sahˬ paˬ Heˬloˆ-euˬ dehˬ tseˬ-ahˇ naw ma ̭ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ ya yahˇ meh." 16 Zaˬ lahˇ deuˬ yaw kaˬ ehˇ-eu, "Aˬ dui ma ̭ kaˬ muˇ maˬ hehˇ ahˇ le ̭-euˬ miˇ neh, aˬ yaw ̭ teu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu jeˬ ngaˇ." 17 Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ja lu ̭-eu Yeˬsuˇ siˬ nya-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Aˬ jeˬ miˇ neh kaˬ muˇ maˬ hehˇ le ̭-euˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭ ja lu ̭ te. Nymˬ-mˇ keuˆ ni naw ma ̭ maˬ g'oˆ shaw-ehˇ jawˇ te siˬ loˇ. Naw ma ̭ teu naˆ naˆ-ehˇ dawˇ ga ga te loˇ. 18 Naw ma ̭ myaˆ nuiˆ tso ̭-eu maˬ mawˇ nya-ehˇ, Naˬ bawˇ tso ̭-eu maˬ gaˬ nya te loˇ. Maˬ paˇ noeˬ ni ngehˇ jiˇ teˬ loˇ. 19 Ngaˇ kaˬ muˇ ngaˬ yaˆ ngawˬ pyehˬ-awˇ tsawˇ haˬ ngaˬ heˇ g'aˬ-ahˇ bi dzaˬ ngeh, maˬ dzaˬ jiˇ coeˇ-ehˇ dzeˇ laˇ-euˬ deuˬ naw ma ̭ g'oˆ uiˬ-euˬ k'oeˇ, k'aˆ puˬ aˇ myaˆ puˬ byah laˇ taˬ." Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Tseˇ nyi ̭ pu ̭ byah laˇ-euˬ meh." 20 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ kaˬ muˇ shi ̭ yaˆ ngawˬ pyehˬ-awˇ tsawˇ haˬ oeˬ heˇ g'aˬ-ahˇ bi dzaˬ ngeh poˆ, maˬ dzaˬ jiˇ coeˇ-ehˇ dzeˇ laˇ-euˬ aˇ jeh ̭ deuˬ naw ma ̭ neh g'oˆ uiˬ-euˬ k'oeˇ, k'aˆ puˬ aˇ myaˆ puˬ byah laˇ-euˬ ta." Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Shi ̭ puˬ byah laˇ-euˬ meh." 21 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ keuˆ ni naw ma ̭ maˬ g'oˆ shaw ngaˬ siˬ laˬ." 22 K'oeˇ naˇ, Behˬdzeˇdaˬ meuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ iˇ keuˆ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ tiˬ deuˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ myaˆ beh ̭ tiˬ g'aˬ sheuˬ la ̭-awˇ, tiˬ poˆ toeˬ ciˆ nehˬ-eu g'aˇ duˬ, Yeˬsuˇ-ahˇ shaˇ-eu meh. 23 Myaˆ beh ̭ k'oeˇ g'aˬ-euˬ aˬ la ̭-ahˇ Yeˬsuˇ tsahˇ-awˇ, pu pu dzeˇ sheuˬ doˆ g'eh-euˬ meh. Myaˆ nuiˆ-ahˇ duˬ k'aˬ k'a shehˬ nehˬ-awˇ, uˬ duˬ-ahˇ aˬ la ̭ ba ̭ daˆ-awˇ, "Tiˬ jeˬ paˬ maˬ mawˇ laˇ nya loˇ" lehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 24 Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ba ̭ leuˇ haw-awˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ mawˇ laˇ ngaˇ. Ehˇ k'aw ̭, aˇ bawˇ-ahˇ duˇ leˇ-awˇ, gaˇ ma cah lu ̭-eu nga." 25 Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ myaˆ nuiˆ-ahˇ Yeˬsuˇ tiˬ poˆ paˇ toeˬ ciˆ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh poˆ jawˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ yaw duˬ duˬ-ehˇ paˇ haw ngeh, myaˆ nuiˆ muiˬ laˇ-awˇ, yawˬ jeˬ na lu ̭ mawˇ shawˇ laˇ-euˬ meh. 26 K'oeˇ naˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ "Pu-ahˇ taˬ uˇ leˇ de" lehˇ ehˇ nehˬ-awˇ bi g'o ̭-iˇ-euˬ meh. 27 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ, Piˇliˇpiˆ Gehˇsaˬliˇ meuˬ dawˬ peh jaˆ-eu pu deuˬ-ahˇ iˇ-euˬ meh. Gaˇ pehˇ iˇ lu ̭ ngeh, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ naˇ haˬ-eu, "Aˬ cawˬ ngaˬ-ahˇ aˬ suˇ g'aˬ nga lehˇ ehˇ lu ̭ ta." 28 Zaˬ lahˇ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ nawˬ-ahˇ Iˇ cu ̭ shawˇ-eu Yoˇhaˬ nga lehˇ ehˇ-eu meh. Tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, Eˇliˇyaˆ nga lehˇ ehˇ-awˇ, tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na ngaˇ lehˇ ehˇ-eu meh." 29 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ toe. Ngaˇ aˬ suˇ g'aˬ nga lehˇ ehˇ nmˇ." Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Nawˇ-aˬ, Ka li meh." 30 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ dawˬ bi ̭-awˇ ehˇ-eu, "Ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ taˬ ja nehˬ de." 31 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ meh. "Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-aˬ, g'awˬ mya jeˬ-ahˇ ya daˬ dui dui teh ̭-a. Tsawˇ mawˬ tsawˇ k'aˆ deuˬ, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ neh byehˇ dzeh nehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ ya daˬ teh ̭-a. Aˬ cawˬ neh bi seh ̭ gaˇ keuˆ ni ya daˬ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, smˬ nah naˇ, paˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ teh ̭-a." 32 Gaˇ kawˆ k'oeˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ bya cehˆ ni aˬ yaw ̭ ehˇ duˬ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, Beˬtuˆluˆ aˬ yaw ̭-ahˇ sheuˬ ceuˆ doˆ-awˇ, uˬ dui dui-euˬ meh. 33 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ nahˇ g'o ̭ g'o ̭ haw-awˇ, Beˬtuˆluˆ-ahˇ dehˬ-awˇ ehˇ-eu, "Saˬdaˬ-oˇ, cehˆ-awˬ. Nawˬ-euˬ nui noeˬ teu-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ nui noeˬ maˬ ngeuˇ nga. Tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ nui noeˬ nga." 34 K'oeˇ ngeh, Yeˬsuˇ-aˬ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ kuˇ uiˬ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh laˇ maw ̭ naˇ, yawˬ ha-euˬ nui k'ahˇ ya byehˇ dzeh-awˇ, yawˬ ha-euˬ la ̭ ya ̭ ba ̭-awˇ, ngaˬ-euˬ mehˬ nah ya laˇ meh. 35 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yawˬ ha-euˬ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ ka k'o ̭-eu lehˇ leh jeh-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, deh ̭-eu jeˬ-ahˇ smˬ-iˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ hawˇ-eu laˬ k'aˬ cehˇ-eu guiˬ lahˬ dawˬ g'aˇ duˬ yawˬ ha-euˬ deh ̭-eu jeˬ smˬ-euˬ tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, deh ̭-eu jeˬ za teh ̭-a. 36 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ heu dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ za jiˇ-euˬ k'aw ̭, sa ̭ laˇ deh ̭-eu jeˬ smˬ naˇ, aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ aˬ jeˬ jiˇ jeuˬ paˇ ahˇ ta. 37 Aˬ geu jeˬ bi ̭-awˇ zeuˇ k'o ̭ k'aw ̭, sa ̭ laˇ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ maˬ paˇ zeuˇ k'o ̭ nya meh. 38 Bahˬ dui muˆ dui dui-awˇ iˬ baˇ myaˬ dui dui-eu ziˇ heu ziˇ la ̭ k'oeˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na, ngaˬ-ahˇ maˬ ehˇ, ngaˬ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ maˬ ehˇ, sha ̭ dawˇ naˇ, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬ maˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ Aˬda-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ dm-awˇ muiˬ-eu shawˇ-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ nehˬ-ehˇ za ̭ le ngeh, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ sha ̭ dawˇ teh ̭-a."

Maˬkuˆ 9

1 Aˬ yaw ̭ paˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Heu gaˇ jawˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ maˬ shiˇ dzeuˇ mi naˆ-ehˇ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ baoˬ tiˬ byah ni keuˆ le gaˇ ya mawˇ teh ̭-a." 2 Ko ̭ nah dzeuˇ-iˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ, Yaˬkoˆ, Yoˇhaˬ aˬ ha smˇ g'aˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ Yeˬsuˇ sheuˬ-awˇ, gawˬ jawˬ yaw goˇ-ahˇ daˆ leˇ-euˬ meh. K'oeˇ gaˇ, aˬ ha smˇ g'aˬ-euˬ mehˬ shi Yeˬsuˇ g'awˇ mawˇ paˇ-euˬ meh. 3 Aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ tsoeˬ yaw sheh ̭ bya laˇ-awˇ, pyuˇ deuˬ ni g'eh-eu meh. Miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu mehˬ tsoeˬ lehˬ tsiˬ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ, k'oeˇ naˆ naˆ-ehˇ pyuˇ laˇ ni maˬ lehˬ tsiˬ shawˇ nya-a. 4 Eˇliˇyaˆ hawˇ-eu Moˇseˬ aˬ nya ̭ k'aw ̭, k'oeˇ gaˇ doˆ le-awˇ, Yeˬsuˇ nehˬ-ehˇ dawˬ ngehˬ cawˬ lu ̭ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya mawˇ-euˬ meh. 5 K'oeˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, aˬ dui ma ̭ heu gaˇ jawˇ-eu heu aˇ naˆ ni muiˬ-eu nga. Nga ma ̭ sehˬ g'awˆ smˬ g'awˆ g'awˆ ma. Nawˬ-euˬ g'aˇ duˬ tiˬ g'awˆ, Moˇseˬ g'aˇ duˬ tiˬ g'awˆ, Eˇliˇyaˆ g'aˇ duˬ tiˬ g'awˆ g'awˆ ma." 6 Aˬ ha smˇ g'aˬ guˆ dui dui-awˇ, Beˬtuˆluˆ dawˬ ngehˬ tsaˬ maˬ siˬ-a. 7 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ mˬ dmˇ dehˬ kaˬ le-awˇ, mˬ dmˇ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ dawˬ ngehˬ doˆ la ̭-euˬ meh. "Heu-aˬ, ngaˇ gaˬ dui dui-eu ngaˬ-euˬ Zaˬmaˇ ma. Aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭-awˬ." 8 Aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ jawˬ haw doe g'eh k'aw ̭, nui g'aˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jawˇ-ehˇ, Yeˬsuˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ lu ̭ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 9 Aˬ yaw ̭ ma ̭ gawˬ jawˬ-ahˇ neh za ̭ ka le lu ̭ geh, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ dawˬ bi ̭-awˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ-euˬ Zaˬmaˇ shiˇ-awˇ, Miˬyehˇ neh maˬ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ k'oeˇ keuˆ ni, naw ma ̭ neh k'aˇ ya mawˇ-euˬ jeˬ, tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ taˬ ja nehˬ." 10 Yeˬsuˇ neh dawˬ bi ̭-euˬ lo ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ naˇ haˬ geu ̭-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw kaˬ ja-eu, "Shiˇ-awˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-eu lehˇ ehˇ-eu teu aˬ jeˬ-ahˇ ehˇ maw ̭-eu nga." 11 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ naˇ haˬ-eu, "Eˇliˇyaˆ jeˬ huˬ oe teh ̭-a lehˇ, aˬ jeˬ miˇ neh Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ ehˇ ta." 12 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Yawˬ jeˬ na lu ̭ lehˬ hmˬ laˆ saˆ le-eu g'aˇ duˬ, Eˇliˇyaˆ jeˬ huˬ ya oe teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-aˬ, g'awˬ mya jeˬ-ahˇ ya daˬ-awˇ, aˬ cawˬ neh bi byehˇ dzeh teh ̭-a lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ taˬ ta. 13 Naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Eˇliˇyaˆ oe g'a-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ k'aˇ g'eh maw ̭-eu g'eh nehˬ-euˬ meh." 14 Zaˬ lahˇ nui deuˬ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ g'o ̭ keuˆ le ngeh, zaˬ lahˇ k'oeˇ deuˬ-euˬ tiˬ jawˬ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma uiˬ le bymˇ le-awˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ nehˬ-ehˇ tsawˇ pyehˇ pyehˇ lu ̭ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 15 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ ya mawˇ ngeh, laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-eu la ̭ k'oeˇ, Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ cehˆ g'eh-awˇ ha-euˬ meh. 16 Zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ naˇ haˬ-eu, "Naw ma ̭ aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ aˬ jeˬ gaˇ kawˆ pyehˇ lu ̭ te." 17 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, ngaˬ li neh ̭ uˇ-awˇ dawˬ maˬ ngehˬ nya-eu miˇ neh, nawˇ jawˇ gaˇ sheuˬ la ̭-euˬ ma. 18 Neh ̭ k'oeˇ mawˇ aˬ yaw ̭-ahˇ k'aˇ uˇ-iˇ ngeh, miˇ tsa ciˬ tahˬ ciˬ tuˆ nehˬ-eu meh. K'oeˇ naˇ, k'aˬ meh-ahˇ buiˇ meu ̭ doˆ le-awˇ, seuˬ teu ̭ teu ̭-ehˇ, g'awˇ mawˇ g'ahˇ cawˬ ni pyeu ̭-iˇ-eu meh. Neh ̭ k'oeˇ mawˇ teh doˆ nehˬ la ̭ lehˇ, nawˬ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ ngaˇ shaˇ-euˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ teh doˆ nehˬ la ̭ nya-a." 19 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Jah-eu nui ma maˬ ahˇ-eu ziˇ heu ziˇ-ahˇ deh ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ nehˬ-ehˇ ngaˇ aˇ myah keuˆ ni ya jawˇ ta. Naw ma ̭-ahˇ ngaˇ aˇ myah keuˆ ni ya oˇ ta. Aˬ li k'oeˇ li-ahˇ heu gaˇ sheuˬ la ̭-awˬ." 20 Aˬ li k'oeˇ li-ahˇ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ sheuˬ la ̭-awˇ, neh ̭ k'oeˇ mawˇ Yeˬsuˇ-ahˇ ya mawˇ-eu nehˬ-ehˇ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ, aˬ li k'oeˇ li-ahˇ shaˬ guˬ shaˬ caˆ bi g'eu laˇ-awˇ, mahˬ poˆ poˆ poˆ-ehˇ, k'aˬ meh-ahˇ buiˇ meu ̭ paˬ paˬ-ehˇ bi teuˆ-euˬ meh. 21 Aˬ da g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ naˇ haˬ-eu, "Nawˬ li heu lo ̭-ehˇ g'eh lu ̭-eu aˇ myah ni keuˆ laˇ taˬ." Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Nyiˇ ngeh neh g'eh lu ̭-eu meh. 22 Miˬ dzaˬ-ahˇ bi coˬ puiˆ-awˇ, iˇ cu ̭-ahˇ bi coˬ duiˆ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ ya shiˇ ni neh ̭ teu mawˇ g'awˬ mya poˆ leh jeh-euˬ meh. G'eh nya naˇ, nga nya ̭ da zaˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu la ̭ k'oeˇ, tiˬ poˆ caw ba nehˬ la ̭-awˬ lehˇ shaˇ-eu ma." 23 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "G'eh nya naˇ lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ te. Jah-eu tsawˇ haˬ g'aˇ duˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ pyeu ̭ laˇ nya meh." 24 K'oeˇ ngeh, aˬ da k'oeˇ g'aˬ ngoeˇ ngoeˇ-ehˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ aˬ diˇ jah ma. Ehˇ k'aw ̭, jah-eu maˬ lo ̭ nya. Jah-eu myaˬ laˇ ni ngehˬ g'eh nehˬ la ̭-awˬ." 25 Aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ gaˇ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ cehˆ la ̭ lu ̭ gaˇ Yeˬsuˇ ya mawˇ ngeh, neh ̭ k'oeˇ mawˇ-ahˇ dawˬ bi ̭-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Aˬ dzawˬ bi dzawˬ-iˇ-awˇ naˬ bawˬ bi bawˬ-iˇ-eu neh ̭-oˇ, aˬ li teu li la ̭ k'oeˇ neh doˆ le-awˬ. Aˬ kaˇ naˇ, aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ tiˬ jawˇ-iˬ taˬ paˇ uˇ-iˇ lehˇ nawˬ-ahˇ ngaˇ dawˬ bi ̭-eu ma." 26 K'oeˇ ngeh, neh ̭ k'oeˇ mawˇ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ laˇ-awˇ, aˬ li k'oeˇ li-ahˇ mawˇ bawˬ coˬ coˬ-ehˇ yaw k'aˆ-ehˇ bi teuˆ laˇ-awˇ doˆ-iˇ-euˬ meh. Aˬ li k'oeˇ li yaw shiˇ-ahˇ duˇ-eu miˇ neh, yawˬ g'aˬ na lu ̭ "Shiˇ-euˬ ngaˇ" lehˇ ehˇ-eu meh. 27 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ aˬ li k'oeˇ li-euˬ aˬ la ̭-ahˇ nyeh ̭ tehˬ-awˇ tsahˇ tuˇ nehˬ ngeh, tuˇ laˇ-euˬ meh. 28 Yeˬsuˇ nymˇ la ̭ k'oeˇ uˇ leˇ-awˇ jawˇ ngeh, zaˬ lahˇ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ciˬ cuˇ ni naˇ haˬ-eu, "Aˬ jeˬ miˇ neh nga ma ̭ neh ̭ k'oeˇ mawˇ-ahˇ maˬ teh doˆ nya ta." 29 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Guiˬ lahˬ shaˇ-eu jeˬ baˬ da neh teh ̭-ehˇ neh ̭ k'oeˇ jeˬ-ahˇ teh doˆ nya-eu meh. Nuiˬ jeˬ jahˇ-awˇ maˬ teh doˆ nya-a." 30 Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ neh doˆ-iˇ-awˇ, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ iˇ g'eh-euˬ meh. Yeˬsuˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ aˬ geu tsahˇ-ahˇ jawˇ-eu gaˇ kawˆ aˬ cawˬ maˬ bi siˬ maw ̭-a. 31 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ heu lo ̭-ehˇ mehˬ nehˬ lu ̭-eu meh. "Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭-eu deuˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ neh bi a nehˬ-awˇ bi seh ̭ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, smˬ nah byah laˇ naˇ, aˬ yaw ̭ paˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ teh ̭-a." 32 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mehˬ-eu aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ g'oˆ shaw nya-ehˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ naˇ haˬ peuˬ ni jawˇ-euˬ meh. 33 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Gaˬbeˬneˬoˬ meuˬ-ahˇ iˇ keuˆ-awˇ, nymˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭ ngeh, "Naw ma ̭ gaˇ pehˇ-ahˇ aˬ jeˬ gaˇ kawˆ tsawˇ pyehˇ pyehˇ teˬ" lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 34 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ maˬ ngehˬ ni ciˬ cuˇ ni jawˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ geu g'aˬ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu gaˇ kawˆ, aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw kaˬ gaˇ pehˇ-ahˇ tsawˇ pyehˇ pyehˇ-euˬ meh. 35 Yeˬsuˇ nuiˇ-awˇ, zaˬ lahˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ-ahˇ kuˇ-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Aˬ cawˬ-euˬ mehˬ hu jawˇ maw ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, aˬ cawˬ mehˬ nah ya jawˇ-awˇ, dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ zaˬ k'aˆ jeˬ huˬ ya geu ̭ meh." 36 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ mehˬ shi aˬ yaw ̭ zaˬ yaw nyiˇ tiˬ g'aˬ sheuˬ taˬ-euˬ meh. Zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ciˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 37 "Ngaˬ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu zaˬ yaw nyiˇ tiˬ g'aˬ-ahˇ ha geu ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ-ahˇ ha geu ̭ gaˇ duˇ-eu meh. Ngaˬ-ahˇ ha geu ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ ha geu ̭-eu maˬ ngeuˇ-a. Ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'aˬ-ahˇ k'aw ̭ ha geu ̭ gaˇ duˇ-eu meh." 38 Yoˇhaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ nawˬ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ neh ̭ teh doˆ lu ̭ gaˇ nga ma ̭ ya mawˇ-awˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ bi jahˇ ni laˆ tsoeˬ nehˬ-euˬ ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-aˬ, aˬ dui aˇ muˇ mehˬ nah caw teh-eu tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-a." 39 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭-ahˇ taˬ laˆ tsoeˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ g'oe-awˇ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ mehˬ-eu tsawˇ haˬ aˬ geuˬ g'aˬ maˬ kaˬ, ngaˬ-ahˇ yaw awˬ awˬ-ehˇ maˬ ja bu-aˇ. 40 Aˬ dui-ahˇ muiˇ-eu paw maˬ pyawˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, aˬ dui jawˇ paw pyawˬ-eu tsawˇ haˬ meh. 41 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Naw ma ̭ Ka li-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu nga lehˇ siˬ nya-awˇ, naw ma ̭-ahˇ iˇ cu ̭ tiˬ k'mˬ k'aˇ bi dawˇ la ̭-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, aˬ diˇ aˬ maˇ guiˬ lahˬ za teh ̭-a. 42 "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu ngaˬ-ahˇ jah-eu zaˬ yaw nyiˇ tiˬ g'aˬ iˬ baˇ mˇ ni sheuˬ bahˬ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ kawˬ lahˇ-ahˇ lo lehˬ lehˬ ma pa ̭ taw ̭-awˇ, iˬ ma laˆ shaˆ-ahˇ bi biˬ ahˇ-eu-aˬ, aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ muiˬ dzehˬ meh. 43 K'oeˇ miˇ neh, nawˬ-euˬ aˬ la ̭ tiˬ pyawˬ baˬ da neh nawˇ iˬ baˇ ya mˇ-euˬ ngeuˇ naˇ, aˬ la ̭ k'oeˇ pyawˬ toˆ tsehˆ dzeh-awˬ. Aˬ la ̭ nyiˬ pyawˬ lu ̭ tso ̭-awˇ, tiˬ jawˇ-iˬ maˬ miˆ-iˇ ni do ̭ lu ̭-eu shiˬ buiˇ lah ma-ahˇ bi biˬ pu ̭-eu naˆ maˬ tseˇ, aˬ la ̭ tiˬ pyawˬ teh ̭-ehˇ tso ̭ k'aw ̭, mˬ taˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ le keuˆ-awˇ ya deh ̭-eu-aˬ, nawˬ-euˬ g'aˇ duˬ muiˬ dzehˬ teh ̭-a. 45 Nawˬ-euˬ aˬ kuiˇ tiˬ kahˬ baˬ da neh nawˇ iˬ baˇ ya mˇ-euˬ ngeuˇ naˇ, aˬ kuiˇ k'oeˇ kahˬ deuˆ tsehˆ dzeh-awˬ. Aˬ kuiˇ nyiˬ kahˬ lu ̭ tso ̭-awˇ shiˬ buiˇ lah ma-ahˇ bi biˬ pu ̭-eu naˆ maˬ tseˇ, aˬ kuiˇ tiˬ kahˬ teh ̭-ehˇ tso ̭ k'aw ̭, mˬ taˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ le keuˆ-awˇ ya deh ̭-eu-aˬ, nawˬ-euˬ g'aˇ duˬ muiˬ dzehˬ teh ̭-a. 47 Nawˬ-euˬ myaˆ nuiˆ tiˬ nuiˆ baˬ da neh nawˇ iˬ baˇ ya mˇ-euˬ ngeuˇ naˇ, myaˆ nuiˆ k'oeˇ nuiˆ k'eu ̭ doˆ dzeh-awˬ. Myaˆ nuiˆ nyiˬ nuiˆ lu ̭ tso ̭-awˇ shiˬ buiˇ lah ma-ahˇ bi biˬ pu ̭-eu naˆ maˬ tseˇ, myaˆ nuiˆ tiˬ nuiˆ teh ̭-ehˇ tso ̭ k'aw ̭, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-ahˇ ya uˇ le-eu-aˬ, nawˬ-euˬ g'aˇ duˬ muiˬ dzehˬ teh ̭-a. 48 Shiˬ buiˇ lah ma la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ dzaˬ-eu luˆ tahˬ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ shiˇ-ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ puiˆ-eu miˬ dzaˬ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ miˆ-iˇ-a. 49 "Lawˇ-eu jeˬ-ahˇ saˬ deu ̭ sehˬ-awˇ bi shawˇ laˇ-eu lo ̭-ehˇ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ miˬ dzaˬ neh lawˬ haw-awˇ bi shawˇ laˇ teh ̭-a. 50 "Saˬ deu ̭-aˬ, yaw muiˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, saˬ ca taˆ-eu byoˆ-iˇ naˇ, saˬ ca paˇ taˆ laˇ ni nawˇ aˬ jo ̭-ehˇ paˇ jahˇ nya nmˇ. "Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ cawˬ cawˬ ta ̭-eu saˬ deu ̭ saˬ ca bi ahˇ-awˇ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ-eu la ̭ k'oeˇ deh ̭-awˬ."

Maˬkuˆ 10

1 K'oeˇ naˇ, jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ neh Yeˬsuˇ doˆ-iˇ-awˇ, Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ-awˇ, Yawˇdaˬ lawˇ baˬ tsehˆ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ uiˬ le-awˇ, aˬ yaw ̭ aˬ myah myah mehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ meh. 2 Paˬliˬsehˇ tiˬ paˆ na deuˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ lahˇ ju k'mˇ maw ̭-eu miˇ neh heu lo ̭-ehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ yawˬ ha-euˬ miˬ zaˬ k'o ̭ naˇ, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ bahˬ ta loˇ." 3 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Moˇseˬ neh naw ma ̭-ahˇ bi ̭ taˬ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ aˬ joˆ-ehˇ jaˆ ta." 4 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Miˬ zaˬ k'o ̭-eu sahˬ bo ̭ tiˬ dzeh bo ̭ nehˬ g'aˬ naˇ, yawˬ ha-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ k'o ̭-awˇ bi g'o ̭-iˇ nya meh lehˇ, Moˇseˬ neh ehˇ taˬ-euˬ jaˆ meh." 5 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ nui ma g'ahˇ dui dui-awˇ, maˬ mehˬ maˬ tsoˆ paˇ nya-eu miˇ neh, naw ma ̭ g'aˇ duˬ Moˇseˬ neh zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ dawˬ bo ̭ taˬ ya ̭-euˬ meh. 6 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ mˬ beh miˇ beh beh ngeh neh, 'Tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ, k'aˬ dzeˇ zaˬ hawˇ-eu zaˬ miˬ zaˬ beh-euˬ meh' lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 7 'K'oeˇ baˬ da neh, k'aˬ dzeˇ zaˬ-aˬ, yawˬ ha-euˬ aˬ da aˬ ma-ahˇ g'awˬ-iˇ-awˇ, yawˬ ha-euˬ miˬ zaˬ nehˬ-ehˇ deh ̭ ta ̭-eu la ̭ k'oeˇ, 8 nyiˬ g'aˬ-euˬ tiˬ shiˬ tiˬ shaˬ teh ̭-ehˇ ya pyeu ̭ laˇ meh' lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, aˬ nya ̭-aˬ, nyiˬ g'aˬ maˬ paˇ ngeuˇ meh. Tiˬ shiˬ tiˬ shaˬ teh ̭ meh. 9 Miˬyehˇ neh yuˇ dzoeˇ taˬ-euˬ gaˇ, tsawˇ haˬ zaˬ maˬ ya laˆ g'awˬ-a." 10 Aˬ yaw ̭ ma ̭ iˇ kahˇ-ahˇ g'o ̭ keuˆ-iˇ ngeh, zaˬ lahˇ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ gaˇ kawˆ k'oeˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 11 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ yawˬ ha-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ k'o ̭-awˇ yawˬ g'aˬ yawˬ sheuˬ paˇ naˇ, yawˬ ha-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ bahˬ-eu jeˬ mˇ-euˬ meh. 12 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ yawˬ haˬ-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ-ahˇ k'o ̭-awˇ, yawˬ g'aˬ yawˬ-ahˇ dahˬ dzaˬ paˇ-iˇ naˇ, yawˬ ha-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ-ahˇ bahˬ-eu jeˬ mˇ-euˬ meh." 13 Tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ, Yeˬsuˇ neh aˬ la ̭ bi ba ̭ daˆ-eu g'aˇ duˬ zaˬ yaw nyiˇ deuˬ sheuˬ-awˇ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, zaˬ sheuˬ ha laˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ zaˬ lahˇ deuˬ neh dehˬ-euˬ meh. 14 K'oeˇ lo ̭-ehˇ dehˬ gaˇ Yeˬsuˇ ya mawˇ ngeh, nui ma pehˇ laˇ-awˇ, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Zaˬ deuˬ-ahˇ maˬ laˆ tsoeˬ ni ngaˇ jawˇ gaˇ bi laˇ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ lo ̭-ehˇ g'eh-eu deuˬ-ahˇ o ̭-eu meh. 15 Zaˬ yaw nyiˇ tiˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-ahˇ maˬ ha geu ̭-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, k'oeˇ gaˇ maˬ ya uˇ leˇ-aˇ lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma." 16 K'oeˇ naˇ, zaˬ yaw nyiˇ k'oeˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ciˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ taˆ aˬ la ̭ ba ̭ daˆ-awˇ guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ-euˬ meh. 17 Yeˬsuˇ gaˇ ma doˆ-iˇ-eu lehˇ luˆ-iˇ ngeh, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ cehˆ g'eh la ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ shi pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ dmˬ-awˇ ehˇ-eu, "Muiˬ-eu saˬ laˬ-oˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ za nya ni, ngaˇ aˬ geu jeˬ ya mˇ ta." 18 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Aˬ jeˬ miˇ neh nawˇ ngaˬ-ahˇ muiˬ-eu g'aˬ lehˇ kuˇ te. Miˬyehˇ maˬ ngeuˇ naˇ, yaw muiˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jawˇ-a. 19 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ heu deuˬ-ahˇ nawˇ siˬ nya meh. 'Tsawˇ haˬ taˬ seh ̭. Aˬ cawˬ-euˬ miˬ zaˬ yo zaˬ-ahˇ taˬ bahˬ taˬ muˆ. Smˇ k'oeˬ taˬ k'oeˬ. Aˬ cawˬ gaˇ kawˆ maˬ ngeuˇ gaˇ keuˆ ni saˇ kiˇ taˬ kamˬ. Jaˬ myaw ̭ taˬ myaw ̭. Yawˬ ha-euˬ aˬ da aˬ ma-ahˇ yaw zeu baw-awˬ' lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh." 20 Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ heu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ, nyiˇ ngeh neh ngaˇ naˇ haˬ geu ̭-euˬ ma." 21 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ g'awˬ shaˬ haw gaˬ-awˇ ehˇ-eu, "Nawˇ tiˬ jeˬ loˬ nga siˬ. Nawˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ahˬ-iˇ-awˇ, ahˬ za-euˬ pyuˇ k'oeˇ, shaˬ zaˬ zahˬ zaˬ deuˬ-ahˇ bi ̭-awˬ. Mˬ k'oeˇ taˆ nawˬ-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ jaˆ laˇ teh ̭-a. K'oeˇ naˇ, g'o ̭ k'o ̭ laˇ-awˇ, ngaˬ-euˬ meh nah caw teh laˇ-awˬ." 22 Dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ya gaˬ ngeh, myaˆ pyawˬ nyoeˬ-iˇ-awˇ, nui ma maˬ saˇ ni g'o ̭-iˇ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ smˇ muiˬ muiˬ dui dui-eu meh. 23 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ jawˇ paw ciˬ pyawˇ-awˇ ehˇ-eu, "Smˇ muiˬ smˇ baw deuˬ Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-ahˇ uˇ leˇ-eu aˇ naˆ ni shaˬ-eu nga." 24 Dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ ya gaˬ ngeh, zaˬ lahˇ deuˬ tsoˆ leˇ jiˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ paˇ ehˇ-eu, "Ngaˬ-euˬ zaˬ deuˬ-oˇ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-ahˇ uˇ leˇ-eu aˇ naˆ ni shaˬ-eu nga. 25 Smˇ muiˬ smˇ baw tiˬ g'aˬ Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-ahˇ uˇ leˇ-eu-aˬ, law taw tiˬ mawˇ aˬ g'aw ̭ g'aw ̭ naˬ-ahˇ uˇ leˇ-eu naˆ maˬ tseˇ k'aˆ dzehˬ-eu meh." 26 Dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ zahˬ dui dui leˇ-awˇ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, ka k'o ̭-eu jeˬ-ahˇ za nya-eu tsawˇ haˬ aˬ suˇ g'aˬ jawˇ nmˇ." 27 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ haw tsoˆ-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Heu-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ jahˇ nya-eu jeˬ maˬ ngeuˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ jahˇ nya meh. Miˬyehˇ maˬ jahˇ nya-eu tiˬ jeˬ-iˬ maˬ baw-a." 28 K'oeˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ dawˬ ngehˬ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Haw sheˇ. Nga ma ̭ k'aˇ jaˆ-eu yawˬ jeˬ na lu ̭ byehˇ dzeh ya ̭ jiˇ-awˇ, nawˬ-euˬ mehˬ nah caw teh laˇ-euˬ maˬ ngeuˇ nga loˇ." 29 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ hawˇ-eu Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ g'aˇ duˬ, yaw ̭ ha-euˬ nymˇ, mehˇ nmˇ, dmˇ ma, aˬ da, aˬ ma, aˬ buˇ aˬ li, myawˬ dahˬ yaˇ dahˬ, heu deuˬ-ahˇ byehˇ dzeh ya ̭-euˬ tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, 30 nymˬ-mˇ deh ̭ lu ̭-eu heu ziˇ la ̭ k'oeˇ, nymˇ, mehˇ nmˇ, dmˇ ma, aˬ ma, aˬ buˇ aˬ li, myawˬ dahˬ yaˇ dahˬ heu deuˬ, tiˬ yaˇ bymˇ paˇ za k'o ̭ teh ̭-a. K'oeˇ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ k'aw ̭ ya daˬ teh ̭-a. Aˬ kaˇ kaˇ ziˇ la ̭ k'oeˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ za teh ̭-a. 31 Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ aˬ cawˬ-euˬ mehˬ hu jawˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni aˬ cawˬ-euˬ mehˬ nah ya jawˇ-awˇ, nymˬ-mˇ aˬ cawˬ-euˬ mehˬ nah jawˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni aˬ cawˬ-euˬ mehˬ hu ya jawˇ teh ̭-a." 32 Yeˬsuˇ hawˇ-eu a yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ le-eu lehˇ, gaˇ pehˇ le lu ̭-eu meh. Yeˬsuˇ mehˬ hu paw cah-awˇ, jeˬ nah paw cah lu ̭-eu zaˬ lahˇ deuˬ-aˬ, k'ahˬ lahˇ lahˇ-ehˇ caw teh lu ̭-eu meh. Naˇ k'ah paw cah lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, guˆ-eu meh. Zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ tiˬ poˆ paˇ sheuˬ ceuˆ g'eh-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ k'oeˇ taˆ keuˆ le-eu lehˇ g'eh-eu jeˬ dzawˇ nehˬ-euˬ meh. 33 "Naˇ haˬ sheˇ. Aˬ dui ma ̭ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ le lu ̭-eu ma. K'oeˇ gaˇ, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ a nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ya shiˇ ni aˬ yaw ̭ ma ̭ yaˇ k'aˬ daˇ teh ̭-a. K'oeˇ naˇ, Miˬyehˇ-ahˇ maˬ siˬ nya-eu aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-euˬ la ̭-ahˇ a nehˬ teh ̭-a. 34 Aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ neh aˬ yaw ̭-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ bi ehˇ niˇ g'a-awˇ, duˬ k'aˬ bi k'a daˆ-awˇ, yahˬ caˆ neh bi jui ̭-awˇ, bi seh ̭ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, smˬ nah byah laˇ naˇ, Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ teh ̭-a." 35 K'oeˇ naˇ, Zeˬbeˬdehˇ-euˬ aˬ li Yaˬkoˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ aˬ nya ̭ nmˇ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, nga nya ̭ nmˇ g'aˇ duˬ nawˬ neh heu lo ̭-ehˇ bi jahˇ nehˬ maw ̭ nya." 36 Yeˬsuˇ aˬ nya ̭ nmˇ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw nya ̭ nmˇ g'aˇ duˬ aˬ jeˬ bi jahˇ nehˬ maw ̭-eu nya." 37 Aˬ nya ̭ nmˇ ehˇ-eu, "Yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ-eu Miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ, nawˬ-euˬ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ taˆ nawˇ nuiˇ ngeh, nga nya ̭ nmˇ-ahˇ nawˬ-euˬ aˇ maˇ paw tiˬ g'aˬ hawˇ-eu, aˇ caˇ paw tiˬ g'aˬ bi nuiˇ la ̭." 38 Aˬ nya ̭ nmˇ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naw nya ̭ nmˇ shaˇ lu ̭-eu jeˬ-ahˇ naw nya ̭ nmˇ maˬ siˬ nya-a. Ngaˇ ya dawˇ-eu shaˬ zahˬ na ̭-eu k'mˬ maˬ-ahˇ naw nya ̭ nmˇdawˇ coeˇ ma loˇ. Ngaˇ baˇ tiˇ saˬ kamˬ-euˬ jeˬ-ahˇ naw nya ̭ nmˇ kamˬ coeˇ ma loˇ." 39 Aˬ nya ̭ nmˇ ehˇ-eu, "Kamˬ coeˇ ma." Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ ya dawˇ-eu k'mˬ maˬ-ahˇ naw nya ̭ nmˇ aˬ diˇ aˬ maˇ dawˇ-awˇ, ngaˬ neh baˇ tiˇ saˬ kamˬ-euˬ jeˬ naw nya ̭ nmˇ aˬ diˇ aˬ maˇ kamˬ teh ̭-a. 40 Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ aˇ maˇ paw hawˇ-eu aˇ caˇ paw bi nuiˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ ngaˇ tseˇ geu ̭-eu a kawˬ-aˬ maˬ jaˆ. Nuiˇ duˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, Miˬyehˇ neh bi nuiˇ-eu lehˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ meh." 41 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ zaˬ lahˇ nui deuˬ tseˇ g'aˬ ya gaˬ ngeh, Yaˬkoˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ aˬ nya ̭ nmˇ-ahˇ nui ma pehˇ-euˬ meh. 42 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ Yeˬsuˇ kuˇ uiˬ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-euˬ sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ-aˬ, miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ k'oeˇ taˆ zuiˆ-eu baoˬ jaˆ-awˇ, aˬ yui ̭ aˬ tsu geu ̭-awˇ uˆ lahˇ-eu deuˬ k'aw ̭, yawˬ ha k'aˇ noeˬ-euˬ lo ̭-ehˇ uˆ lah nya-eu baoˬ tiˬ byah jaˆ meh. 43 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ ya geu ̭-a. Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ, aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ maw ̭ mahˇ maw ̭-eu g'aˬ-aˬ, aˬ cawˬ-euˬ myawˬ k'ehˇ ya g'oˆ teh ̭-a. 44 Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ, aˬ cawˬ mehˬ hu jawˇ maw ̭-eu g'aˬ-aˬ, aˬ cawˬ-euˬ zaˬ k'aˆ ya geu ̭ teh ̭-a. 45 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ k'aw ̭, aˬ cawˬ neh bi mˇ cu-eu lehˇ oe-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Aˬ cawˬ g'aˇ duˬ mˇ le-euˬ uˬ ta ̭, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni-ahˇ ka k'o ̭-eu g'aˇ duˬ shiˇ dah-eu lehˇ oe-euˬ meh." 46 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬliˇkoˇ meuˬ-ahˇ iˇ keuˆ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma nehˬ-ehˇ, Yeˬliˇkoˇ meuˬ-ahˇ neh paˆ doˆ-iˇ lu ̭ ngeh, Tiˇmehˇ-euˬ aˬ li pyeu ̭-eu Baˬtiˇmehˇ lehˇ myahˇ-euˬ myaˆ beh ̭ beh ̭-eu hawˬ shaˇ shaˇ-eu tsawˇ ha tiˬ g'aˬ, gaˇ ma gaˇ dzeˇ nuiˇ lu ̭-eu meh. 47 K'oeˇ gaˇ iˇ lu ̭-eu k'oeˇ g'aˬ Naˬzaˬlehˇ tsawˇ haˬ Yeˬsuˇ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ ya gaˬ ngeh, aˬ yaw ̭ guˇ-awˇ ehˇ-eu, "Daˬbiˇ-euˬ Zaˬmaˇ Yeˬsuˇ-oˇ, ngaˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ la ̭-awˬ." 48 Aˬ cawˬ g'awˬ mya ni aˬ yaw ̭-ahˇ dehˬ-awˇ, ciˬ cuˇ ni jawˇ-awˬ lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ maˬ naˇ haˬ ni, yaw beh naˆ maˬ tseˇ paˇ guˇ k'aˆ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Daˬbiˇ-euˬ Zaˬmaˇ-oˇ, ngaˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ la ̭-awˬ." 49 K'oeˇ ngeh, Yeˬsuˇ naˬ leˇ-awˇ, "Aˬ yaw ̭-ahˇ kuˇ la ̭-awˬ" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ mya ̭ beh ̭ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ kuˇ-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Laˬ k'aˬ cehˇ taˆ ni tuˇ-awˬ. Aˬ yaw ̭ nawˬ-ahˇ kuˇ lu ̭ ngaˇ." 50 Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ pehˇ k'ahˬ biˬ dzeh-awˇ, tsawˬ tuˇ-awˇ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ-euˬ meh. 51 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˬ-euˬ g'aˇ duˬ ngaˇ aˬ jeˬ bi jahˇ nehˬ maw ̭-eu nya." Myaˆ beh ̭ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, ngaˬ-euˬ myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ ni bi jahˇ nehˬ maw ̭ miˇ-a." 52 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "G'o ̭-iˇ-awˬ. Nawˬ-euˬ jah-eu nui ma neh nawˬ-ahˇ bi taˬ leˇ-euˬ meh." Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ nah caw teh g'eh-euˬ meh.

Maˬkuˆ 11

1 Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ le keuˆ-eu dawˬ peh peh laˇ-awˇ, Behˬpaˇgeˬ pu hawˇ-eu Beˬtaˬniˇ pu dawˬ peh jaˆ-eu Saˬloˬ gawˬ jawˬ-ahˇ le keuˆ ngeh, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ nyiˬ g'aˬ-ahˇ mehˬ hu paw k'ehˇ g'eh-euˬ meh. 2 Zaˬ lahˇ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Naw nya ̭-euˬ mehˬ hu paw jaˆ-eu pu-ahˇ le-awˬ. Naw nya ̭ pu-ahˇ le uˇ-eu nehˬ-ehˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ dziˬ haw-euˬ mahˬ tahˬ laˆ zaˬ tiˬ mawˇ pa ̭ taw ̭ taˬ-awˇ jawˇ gaˇ ya mawˇ teh ̭-a. Aˇ caˆ tseuˆ puiˇ-awˇ heu gaˇ tsahˇ k'o ̭ le ̭-awˬ. 3 'Aˬ jeˬ miˇ neh teu lo ̭-ehˇ jahˇ te' lehˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na naˇ haˬ laˇ naˇ, 'Sahˬpaˬ loˬ-eu meh. Yaw kawˇ-ehˇ paˇ bi tsahˇ k'o ̭ ha laˇ ma' lehˇ ehˇ nehˬ-awˬ." 4 Aˬ yaw ̭ nya ̭ le ngeh, gaˇ ma dawˬ peh nymˇ tiˬ nymˇ-euˬ laˇ g'oˆ-ahˇ pa ̭ taw ̭ taˬ-euˬ mahˬ tahˬ laˆ zaˬ tiˬ mawˇ mawˇ-awˇ, aˇ caˆ tseuˆ puiˇ-euˬ meh. 5 K'oeˇ ngeh, k'oeˇ gaˇ yaw ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ, 'Naw nya ̭ mahˬ tahˬ laˆ zaˬ-euˬ aˇ caˆ tseuˆ puiˇ-awˇ aˬ jeˬ jahˇ-eu g'eh te" lehˇ ehˇ-eu meh. 6 Yeˬsuˇ neh mehˬ nehˬ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ nya ̭ ehˇ k'o ̭ nehˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ laˆ tsoeˬ ni bi tsahˇ g'eh-euˬ meh. 7 Mahˬ tahˬ laˆ zaˬ k'oeˇ mawˇ-ahˇ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ tsahˇ la ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ dm lu ̭-eu mehˬ tsoeˬ lehˆ daˬ-awˇ, Yeˬsuˇ bi dziˬ-euˬ meh. 8 Tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni gaˇ ma-ahˇ mehˬ tsoeˬ lehˆ k'awˬ-euˬ meh. Tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, deh ga-ahˇ deh ̭-eu aˇ pa ̭ miˇ buˬ k'eh ̭-awˇ, gaˇ ma-ahˇ k'awˬ nehˬ-euˬ meh. 9 Mehˬ hu paw cah-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu mehˬ nah paw cah-eu tsawˇ haˬ deuˬ heu lo ̭-ehˇ guˇ-eu meh. "Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-awˬ. 10 Aˬ dui-euˬ aˬ poeˬ sahˬ paˬ Daˬbiˇ-euˬ miˇk'ahˬ pyeu ̭-eu, nymˬ-mˇ keuˆ le lu ̭-eu miˇ k'ahˬ heu k'ahˬ-ahˇ Miˬyehˇ guiˬ lahˬ bi ̭ lu ̭-uˇ. Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-awˬ." 11 Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ uˇ leˇ-awˇ, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ le-awˇ, yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ haw doe-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, uˬ ci ̭ ci ̭ le-euˬ miˇ neh, zaˬ lahˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ sheuˬ-awˇ Beˬtaˬniˇ pu-ahˇ iˇ-euˬ meh. 12 Yawˬ nah yawˬ, Beˬtaˬniˇpu-ahˇ neh aˬ yaw ̭ ma ̭ g'o ̭ laˇ lu ̭ ngeh, Yeˬsuˇ hawˬ meh ̭ meh ̭ laˇ-euˬ meh. 13 Ui cuiˆ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ deh ̭ lu ̭-eu aˇ pa ̭ tiˬ byah ni tso ̭-eu siˬ guˬ aˇ bawˇ tiˬ bawˇ mawˇ-awˇ, aˇ siˬ maˬ siˬ nga loˇ lehˇ haw-iˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ iˇ keuˆ ngeh, siˬ guˬ aˇ siˬ siˬ yamˬ maˬ tsaˬ-eu miˇ neh, aˇ siˬ maˬ siˬ ni aˇ pa ̭ teh ̭-ehˇ tso ̭ lu ̭ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 14 "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ nawˬ-euˬ aˇ siˬ maˬ paˇ ya dzaˬ haw-aˇ" lehˇ, siˬ guˬ k'oeˇ bawˇ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ gaˬ-euˬ meh. 15 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ le keuˆ ngeh, Uˬ duˬ tahˬ nymˇnymˇ ma-ahˇ Yeˬsuˇ uˇ leˇ-awˇ, k'oeˇ gaˇ ahˬ ta ̭ zeuˇ ta ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ teh doˆ-euˬ meh. Pyuˇ dawˬ paˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ hawˬ jeh hawˇ-eu, lawˇ gaˇ shehˇ gaˇ geu ̭-eu yaˇ miˇ k'aˬ k'oeˬ ahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ nuiˇ mahˬ deuˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ ngawˬ dzeh-euˬ meh. 16 Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-euˬ lahˇ la ̭ k'oeˇ, myawˬ tiˬ jeˬ-iˬ aˬ yaw ̭ maˬ bi yuˇ tsehˆ-a. 17 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-eu, "'Ngaˬ-euˬ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ, tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ guiˬ lahˬ shaˇ-eu nymˇ lehˇ kuˇ teh ̭-a' lehˇ Miˬyehˇ neh ehˇ taˬ-euˬ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. Ehˇ k'aw ̭, smˇ k'oeˬ tahˇ joe deuˬ baˇ smˇ duˬ pyeu ̭ laˇ ni naw ma ̭ jahˇ lu ̭-eu ngaˇ." 18 Piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ ya gaˬ ngeh, aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭-eu gaˇ ma poˆ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭, aˬ yaw ̭ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ gaˇ zahˬ dui dui leˇ-euˬ meh. 19 Uˬ ci ̭ ci ̭ le ngeh, Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ meuˬ-ahˇ neh doˆ-iˇ-euˬ meh. 20 Yawˬ nah yawˬ uˬ shawˬ yaw na ̭-ehˇ, gaˇ ma k'oeˇ kahˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ paˇ oe ngeh, siˬ guˬ aˇ bawˇ k'oeˇ bawˇ duˬ ciˇ-ahˇ keuˆ ni baw guˇ guˇ-iˇ taˬ-euˬ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 21 Beˬtuˆluˆ gaˇ kawˆ k'oeˇ noeˬ doˆ laˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, haw sheˇ. Nawˬ neh yaˬ k'ehˇ yaˬ-euˬ siˬ guˬ aˇ bawˇ k'oeˇ bawˇ baw guˇ guˇ-iˇ taˬ-euˬ nga." 22 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Miˬyehˇ-ahˇ jah-awˬ. 23 Tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, nui ma poˆ poˆ laˆ laˆ-ehˇ maˬ g'eh ni, yawˬ ha neh k'aˇ ehˇ-euˬ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a lehˇ maˇ maˇ ni jah-eu la ̭ k'oeˇ, gawˬ jawˬ heu jawˬ-ahˇ 'Tsawˬ diˇ leˇ-awˇ iˬ ma laˆ shaˆ-ahˇ ga pu ̭-iˇ-awˬ' lehˇ ehˇ nehˬ naˇ, aˬ yaw ̭ neh k'aˇ ehˇ-euˬ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma. 24 Teu miˇ neh, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Naw ma ̭ tiˬ jeˬ paˬ za ni guiˬ lahˬ shaˇ ngeh, za ma lehˇ jah-awˇ shaˇ naˇ, naw ma ̭ neh k'aˇ shaˇ-euˬ jeˬ za teh ̭-a. 25 Naw ma ̭ gawˬ yaw ̭ yaw ̭-awˇ guiˬ lahˬ k'aˇ shaˇ ngeh, tsawˇ haˬ tiˬ g'a na-ahˇ iˬ baˇ taˬ lu ̭-eu jeˬ jaˆ naˇ, iˬ baˇ pyehˬ nehˬ-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ naˇ, mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu naw ma ̭-euˬ Aˬda k'aw ̭, naw ma ̭ neh mˇ bahˬ laˆ bahˬ-euˬ jeˬ-ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ la ̭ teh ̭-a." 27 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ tiˬ poˆ paˇ laˇ keuˆ-euˬ meh. Yeˬsuˇ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ cah lu ̭ ngeh, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ hawˇ-eu, aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ ehˇ-eu, 28 "Nawˇ aˬ gaˇ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ teu lo ̭-ehˇ mˇ te. Aˬ suˇ g'aˬ neh nawˬ-ahˇ baoˬ bi ̭ taˬ ta." 29 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˇ g'eh naw ma ̭-ahˇ tiˬ dawˬ naˇ haˬ la. Naw ma ̭ ehˇ k'o ̭ nehˬ la ̭ naˇ, ngaˇ aˬ gaˇ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ heu lo ̭-ehˇ mˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ, naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ ma. 30 Yoˇhaˬ iˇ cu ̭ shawˇ-eu k'oeˇ, aˬ gaˇ-euˬ baoˬ za-awˇ mˇ ta. Miˬyehˇ neh bi mˇ taˬ loˇ. Tsawˇ haˬ zaˬ neh bi mˇ taˬ loˇ." 31 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw kaˬ heu lo ̭-ehˇ ja ja-ehˇ shaˬ-euˬ meh. "Aˬ dui ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ paˬ nga. 'Miˬyehˇ neh bi mˇ-euˬ meh' lehˇ aˬ dui ma ̭ ehˇnaˇ, 'Toˆ-ehˇ maˇ-iˬ, naw ma ̭ aˬ jeˬ miˇ neh Yoˇhaˬ-ahˇ maˬ jah te' lehˇ aˬ yaw ̭ ehˇ laˇ teh ̭-a. 32 Tsawˇ haˬ neh bi mˇ-euˬ meh lehˇ paˇ ehˇ naˇ k'aw ̭..." (Aˬ yaw ̭ ma ̭ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ guˆ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yoˇhaˬ-aˬ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ meh lehˇ, yawˬ g'aˬ na lu ̭ jah duˬ taˬ-euˬ meh.) 33 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-eu, "Nga ma ̭ maˬ siˬ nya nya." Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, aˬ gaˇ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ mˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ maˬ ehˇ nehˬ."

Maˬkuˆ 12

1 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ yaw jeˬ ma jeˬ heu hmˬ ja mehˬ nehˬ-euˬ meh. "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ aˬ ga ̭ ga ̭ yaˇ tiˬ yaˇ ka-awˇ, yaˇ kmˇ mˇ jawˬ-awˇ, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ nawˬ-eu duˬ k'ahˬ jahˇ-awˇ, yaˇ kmˇ-ahˇ lo ̭-eu nymˇ goˇ tiˬ nymˇ tsoˆ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, yaˇ kmˇ mˇ-eu deuˬ-ahˇ mˇ paˆ bi paˆ ya ̭-awˇ, yawˬ k'ahˬ yawˬ miˇ yawˬ-ahˇ iˇ-euˬ meh. 2 Aˬ ga ̭ aˇ siˬ pyaˆ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh, yaˇ kmˇ mˇ paˆ paˆ-euˬ deuˬ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ ti ̭ g'aˬ k'ehˇ g'eh-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ o ̭-eu aˬ ga ̭ aˇ siˬ bi pi laˬ-iˇ-euˬ meh. 3 Yaˇ kmˇ mˇ paˆ paˆ-eu deuˬ neh zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ nyeh ̭-awˇ diˬ-awˇ, tiˬ jeˬ-iˬ maˬ bi ̭ ni bi g'o ̭ leˇ-euˬ meh. 4 K'oeˇ naˇ, yaˇ kmˇ-euˬ yaw sahˇ k'oeˇ g'aˬ zaˬ k'aˆ yawˬ g'aˬ yawˬ paˇ k'ehˇ g'eh-euˬ meh. Zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh uˬ duˬ-ahˇ diˬ-awˇ, sha ̭ dawˇ dui dui-eu jeˬ jahˇ nehˬ-euˬ meh. 5 Yaˇ kmˇ-euˬ yaw sahˇ k'oeˇ g'aˬ zaˬ kaˆ tiˬ g'aˬ paˇ k'ehˇ g'eh ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh bi seh ̭-euˬ meh. Zaˬ k'aˆ nui deuˬ g'awˬ mya g'aˬ-ahˇ k'aw ̭, diˬ-eu deuˬ-ahˇ diˬ-awˇ, seh ̭-eu deuˬ-ahˇ seh ̭-euˬ meh. 6 K'oeˇ ngeh poˆ jawˇ, aˬ yaw ̭ k'ehˇ g'eh paˬ-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ gaˬ dui dui-eu aˬ yaw ̭-euˬ aˬ li tiˬ g'aˬ dzeˇ-eu teh ̭ meh. Aˇ saˬ saˬ ngeh poˆ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ li k'oeˇ g'aˬ-ahˇ yaˇ kmˇ mˇ paˆ paˆ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ jawˇ gaˇ k'ehˇ g'eh-euˬ meh. 'Ngaˬ li-ahˇ maˇ diˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw zeu baw teh ̭-a lehˇ ngaˇ siˬ duˬ ma' lehˇ aˬ yaw ̭ ehˇ-eu meh. 7 Ehˇ k'aw ̭, aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ mˇ paˆ paˆ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ehˇ-eu, 'Heu g'aˬ-aˬ, aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ yaw sahˇ g'aˬ-euˬ aˬ li ngaˇ. Oe-awˬ, aˬ dui ma aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭ kaˇ-euˇ. Aˬ yaw ̭-ahˇ o ̭-eu jeˬ biˇ aˬ dui ma ̭ za teh ̭-a' lehˇ ehˇ-eu meh. 8 Aˬ li k'oeˇ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ nyeh ̭-awˇ seh ̭-awˇ, yaˇ kmˇ la ̭ nyiˇ ba ̭ dzeh-euˬ meh. 9 "K'oeˇ ngeh jawˇ, aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ-euˬ yaw sahˇ k'oeˇ g'aˬ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ nmˇ. Aˬ yaw ̭ oe-awˇ, aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ mˇ paˆ paˆ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ seh ̭-awˇ, aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ k'oeˇ yawˬ deuˬ yawˬ-ahˇ a nehˬ-awˇ paˇ bi mˇ paˆ teh ̭-a. 10 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ bo ̭ taˬ-euˬ naw ma ̭ maˬ gui haw-aˬ loˇ. 'Nymˇ gawˬ-eu deuˬ maˬ geu ̭ nahˇ-ehˇ, ba ̭ dzeh taˬ-euˬ k'aˬ lo k'oeˇ siˬ, k'aˬ lo dawˬ tawˆ maˬ tseˇ poeˬ-eu, la ̭ coeˇ lo zi ̭ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 11 Sahˬpaˬ Miˬyehˇ k'oeˇ loˇ jahˇ-euˬ, aˇ naˆ ni zahˬ leˇ duˬ jaˆ nga."' 12 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ nyeh ̭-eu lehˇ leh jeh-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ yaw jeˬ ma jeˬ heu hmˬ ja-eu-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ maw ̭-eu meh lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ siˬ nya-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ guˆ-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ nyeh ̭ ni doˆ-iˇ-euˬ meh. 13 K'oeˇ naˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu k'oeˇ deuˬ neh, Paˬliˬsehˇ deuˬ hawˇ-eu Heˬloˆ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ uˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh-awˇ, Yeˬsuˇ dawˬ bi ngehˬ bahˬ ni, dawˬ lahˇ ju bi k'mˇ-iˇ-euˬ meh. 14 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ oe-awˇ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, nawˇ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ noeˬ doeˇ laˇ gaˇ maˬ guˆ ni dawˇ coe ni ngehˬ-eu tmˇ-eu tsawˇ haˬ meh lehˇ nga ma ̭ siˬ nya ma. Nawˇ tsawˇ haˬ-euˬ myaˆ pyawˬ naˇ mehˇ-ahˇ maˬ haw ni, tsawˇ haˬ zaˬ g'aˇ duˬ Miˬyehˇ-euˬ nui k'ahˇ aˬ joˆ-ehˇ jaˆ-eu gaˇ kawˆ dawˇ coe ni mehˬ-eu meh. Loˇmaˆ Sahˬ pahˬ-ahˇ kawˬ doˆ nehˬ-eu aˬ dui-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ bahˬ meh loˇ, maˬ bahˬ-a loˇ lehˇ tiˬ poˆ ehˇ nehˬ la ̭ sheˇ. 15 Nga ma ̭ doˆ nehˬ-eu tsaˬ meh loˇ. Maˬ tsaˬ-a loˇ." Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ nui ma la ̭ k'oeˇ aˬ joˆ-ehˇ noeˬ-awˇ dawˬ ngehˬ lu ̭-eu Yeˬsuˇ mawˇ jiˇ-awˇ ehˇ-eu, "Aˬ jeˬ miˇ neh naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ lahˇ ju k'mˇ-eu lehˇ leh jeh te. Pyuˇ mehˇ byaˆ tiˬ byaˆ hehˇ la ̭-awˬ. Ngaˇ haw la." 16 Aˬ yaw ̭ ma ̭ mehˇ byaˆ tiˬ byaˆ yuˇ la ̭ ngeh, aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Heu gaˇ ahˇ-eu heu aˬ suˇ g'aˬ-euˬ aˇ baˇ hawˇ-eu tsawˇ myahˇ nga." Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Loˇmaˆ Sahˬ paˬ-euˬ aˇ baˇ nga." 17 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇnehˬ-eu, "Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, Loˇmaˆ Sahˬ paˬ-euˬ myawˬ Loˇmaˆ Sahˬ paˬ-ahˇ bi ̭-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ myawˬ Miˬyehˇ-ahˇ bi ̭-awˬ." K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ zahˬ dui dui leˇ-euˬ meh. 18 K'oeˇ naˇ, shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ maˬ g'o ̭ deh ̭ laˇ nya-aˇ lehˇ ehˇ-eu Saˬduˬgehˇ deuˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 19 "Saˬ laˬ-oˇ, Moˇseˬ neh nga ma ̭ g'aˇ duˬ bo ̭ taˬ ya ̭-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ heu lo ̭-ehˇ jaˆ-eu meh. 'Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ miˬ zaˬ sheuˬ-awˇ, zaˬ maˬ jawˇ le mi naˆ-ehˇ shiˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ tsui ̭ maˬ ya bi dahˬ-iˇ ni zaˬ bi jawˇ le-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ aˬ nyiˇ paˇ ya bi sheuˬ meh' lehˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. 20 Mehˇ nmˇ shi ̭ g'aˬ jawˇ-eu meh. Aˬ yui ̭ yui ̭ saˬ g'aˬ miˬ zaˬ sheuˬ-awˇ, zaˬ maˬ jawˇ le mi naˆ-ehˇ shiˇ-euˬ meh. 21 Aˬ yaw ̭-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ la ̭ oˆ saˬ-i g'eh-eu aˬ nyiˇ g'aˬ paˇ sheuˬ-awˇ, k'oeˇ g'aˬ k'aw ̭ zaˬ maˬ jawˇ le ni shiˇ-euˬ meh. Mehˇ nmˇ smˇ g'aˬ tiˬ g'aˬ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-awˇ shiˇ-euˬ meh. 22 Tiˬ g'aˬ saˇ-iˬ tiˬ g'aˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ ka le ̭-awˇ, mehˇ nmˇ shi ̭ g'aˬ lu ̭ zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ sheuˬ-awˇ, zaˬ maˬ jawˇ le mi naˆ-ehˇ shiˇ jiˇ-euˬ meh. Aˇ saˬ saˬ laˇ ngeh, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ k'aw ̭ shiˇ-euˬ meh. 23 Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ ngeh nah, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ geu g'aˬ-euˬ miˬ zaˬ geu ̭ nmˇ. Shi ̭ mehˇ nmˇ lu ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ sheuˬ-euˬ meh." 24 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ lehˬ dui dui ngaˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh lehˬ-eu nga lehˇ siˬ nya ma loˇ. Naw ma ̭ Jaˇli ̭ maˬ siˬ nya-eu uˬ ta ̭, Miˬyehˇ-euˬ baoˬ-ahˇ k'aw ̭ maˬ siˬ nya-eu miˇ neh, lehˬ-eu ngaˇ. 25 Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ ngeh, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭-awˇ, sheuˬ dahˬ dzaˬ-eu maˬ paˇ baw meh. 26 Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ g'o ̭ deh ̭ laˇ-eu gaˇ kawˆ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, Moˇseˬ-euˬ Sahˬ bo ̭ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ miˬ dzaˬ do ̭-eu baw duˆ gaˇ kawˆ naw ma ̭ ma gui haw-aˬ loˇ. 'Ngaˇ-aˬ, Aˬbyaˬhaˬ, Iˇtsaˆ, Yaˬkoˆ-euˬ Miˬyehˇ ma' lehˇ, Moˇseˬ-ahˇ Miˬyehˇ ehˇ nehˬ-euˬ gaˇ kawˆ, k'oeˇ gaˇ bo ̭ taˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. 27 Aˬ yaw ̭-aˬ, deh ̭ lu ̭-eu deuˬ-euˬ Miˬyehˇ meh. Shiˇ-euˬ deuˬ-euˬ Miˬyehˇ maˬ ngeuˇ-a. Naw ma ̭ lehˬ dui dui ngaˇ." 28 K'oeˇ ngeh, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ tiˬ g'aˬ k'oeˇ gaˇ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ja ceh ceh lu ̭ gaˇ ya gaˬ-euˬ meh. Saˬduˬgehˇ deuˬ neh naˇ haˬ-euˬ dawˬ-ahˇ Yeˬsuˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ nya gaˇ aˬ yaw ̭ ya mawˇ ngeh, aˬ yaw ̭ k'aw ̭ heu lo ̭-ehˇ tiˬ dawˬ naˇ haˬ-euˬ meh. "Saˬ laˬ-oˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇaˬ geu dawˬ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ ta." 29 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu dawˬ-aˬ, heu dawˬ meh. 'Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, naˇ haˬ-awˬ. Aˬ dui-euˬ Miˬyehˇ pyeu ̭-eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ teh ̭-ehˇ Sahˬpaˬ meh. 30 Nawˬ-euˬ nui ma dawˬ tawˆ lu ̭, nawˬ-euˬ sa ̭ laˇ dawˬ tawˆ lu ̭, nawˬ-euˬ nui noeˬ nui duˇ dawˬ tawˆ lu ̭, nawˬ-euˬ g'aˬ dawˬ tawˆ lu ̭, nawˬ-euˬ Miˬyehˇ pyeu ̭-eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-ahˇ gaˬ-awˬ.' 31 Aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu nyiˬ dawˬ tiˬ dawˬ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ meh. 'Nawˬ-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ gaˬ-eu lo ̭-ehˇ, nawˬ-euˬ dawˬ peh jawˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ gaˬ-awˬ.' Heu nyiˬ dawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ maˬ paˇ jaˆ meh." 32 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ k'oeˇ g'aˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˇ ehˇ-eu tsaˬ meh saˬ laˬ-oˇ. Sahˬpaˬ Miˬyehˇ teh ̭-ehˇ Miˬyehˇ pyeu ̭-awˇ, miˬyehˇ nui g'aˬ maˬ jawˇ-a lehˇ ehˇ-eu teu tsaˬ meh. 33 Yawˬ ha-euˬ nui ma dawˬ tawˆ lu ̭, sa ̭ laˇ dawˬ tawˆ lu ̭, g'aˬ dawˬ tawˆ lu ̭, Miˬyehˇ-ahˇ ya gaˬ-awˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha gaˬ-eu lo ̭-ehˇ, yawˬ ha dawˬ peh jawˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ ya gaˬ meh. Miˬyehˇ-ahˇ, jeˬ zaˬ mawˇ lah-ehˇ miˬ dzaˬ-ahˇ dzah puiˆ-awˇ lawˇ nehˬ-eu hawˇ-eu, nui jeˬ damˬ nehˬ-eu naˆ maˬ tseˇ, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ heu nyiˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭-eu muiˬ dzehˬ meh." 34 Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ yaw muiˬ paˬ-ehˇ shaˇ noeˬ-awˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ Yeˬsuˇ ya mawˇ ngeh, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Nawˇ-aˬ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-ahˇ yaw k'aˆ-ehˇ maˬ paˇ kaˬ ngaˇ." K'oeˇ naˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ Yeˬsuˇ-ahˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ paˇ naˇ haˬ peuˬ ni pyeu ̭-iˇ-euˬ meh. 35 Yeˬsuˇ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ lu ̭ ngeh, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Ka li-aˬ, Daˬbiˇ-euˬ zaˬ meh lehˇ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ nya ta. 36 Daˬbiˇ-ahˇ Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh bi noeˬ doˆ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ bi ehˇ-euˬ meh. 'Nawˬ-ahˇ muiˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, nawˬ-euˬ aˬ kuiˇ pehˬ zaˬ uˬ moˆ, ngaˇ maˬ nyeh ̭ uiˬ jiˇ k'oeˇ keuˆ ni, ngaˬ-euˬ aˇ maˇ paw nuiˇ-awˬ lehˇ, ngaˬ-euˬ Sahˬpaˬ kuˇ hawˇ kamˇ-ahˇ, SahˬpaˬMiˬyehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh.' 37 Daˬbiˇ-euˬ mawˇ do k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ Sahˬ paˬ lehˇ kuˇ-euˬ meh. Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, Ka li-aˬ, Daˬbiˇ-euˬ zaˬ aˬ joˆ-ehˇ pyeu ̭ nya ta." Yeˬsuˇ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ dawˬ-ahˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ naˇ haˬ lu ̭-eu meh. 38 Aˬ yaw ̭ mehˬ-eu tsoˆ-eu la ̭ k'oeˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Pehˇ k'ahˬ pehˇ mahˇ dm dm-ehˇ cah-awˇ, lehˆ kawˆ doe ni aˬ cawˬ yaw zeu baw nehˬ-eu jeˬ-ahˇ geu ̭ maw ̭-eu, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ-ahˇ yahˇ-awˬ. 39 Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ hawˇ-eu bawˬ-iˬ g'eh-eu jawˇ duˬ deuˬ-ahˇ, aˬ cawˬ ta ̭-ehˇ muiˬ dzehˬ-eu nuiˇ duˬ-ahˇ nuiˇ maw ̭-eu meh. 40 Miˬ coeˬ miˬ ma deuˬ-euˬ nymˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ nawˬ dzaˬ k'aˆ dzaˬ-awˇ, aˬ cawˬ neh yaw muiˬ ngaˇ lehˇ bi haw-eu g'aˇ duˬ guiˬ lahˬ g'awˬ myahˇ ni shaˇ-eu meh. Doeˇ dui dui-eu k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya daˬ teh ̭-a." 41 Pyuˇ daˬ dawˆ duˬ-euˬ mehˬ shi Yeˬsuˇ nuiˇ-awˇ,tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni pyuˇ daˬ dawˆ laˇ gaˇ haw lu ̭-eu meh. Smˇ muiˬ smˇ baw g'awˬ mya g'aˬ laˇ-awˇ, pyuˇ g'awˬ mya ni damˬ-eu meh. 42 K'oeˇ naˇ, shaˬ dui dui-eu miˬ coeˬ miˬ ma tiˬ g'aˬ laˇ-awˇ, tiˬ pehˆ poeˬ-eu guiˬ shuiˇ mehˇ byaˆ nyiˬ byaˆ damˬ-euˬ meh. 43 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ kuˇ uiˬ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Shaˬ dui dui-eu miˬ coeˬ miˬ ma heu g'aˬ-aˬ, pyuˇ daˬ k'aˇ dawˆ laˇ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ, aˬ cawˬ myaˆ maˬ tseˇ damˬ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu meh. 44 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nui deuˬ-aˬ, g'awˬ mya ni jaˆ-eu la ̭ k'oeˇ yuˇ doˆ-awˇ damˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-aˬ, shaˬ dui dui-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ yaw deh ̭ deh ̭-eu g'aˇ duˬ maˬ dzeˇ ni, k'aˇ ahˇ-eu dawˬ tawˆ lu ̭ damˬ jiˇ-euˬ meh."

Maˬkuˆ 13

1 Yeˬsuˇ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ neh doˆ le lu ̭ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, haw sheˇ. K'aˬ lo heu deuˬ hawˇ-eu nymˇ heu deuˬ aˇ naˆ ni zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu nga." 2 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Huiˬ dui muiˬ dui dui-eu nymˇ heu deuˬ-ahˇ nawˇ ya mawˇ lu ̭ nga laˬ. Nymˇ k'aˇ gawˬ taˬ-euˬ k'aˬ lo heu deuˬ tiˬ siˬ-iˬ ma jaˆ ni byaˆ-iˇ jiˇ gaˇ keuˆ teh ̭-a." 3 Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-euˬ nui baˬ paw jaˆ-eu Saˬloˬ gawˬ jawˬ-ahˇ Yeˬsuˇ nuiˇ lu ̭ ngeh, Beˬtuˆluˆ, Yaˬkoˆ, Yoˇhaˬ, Aˬdehˬleh aˬ ha ma ̭ teh ̭-ehˇ ciˬ cuˇ ni laˇ-awˇ naˇ haˬ-eu, 4 "K'oeˇ lo ̭-ehˇ aˬ myah pyeu ̭ laˇ ta lehˇ ehˇ nehˬ la ̭ sheˇ. K'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ pyeu ̭ laˇ-eu aˇ yamˬ keuˆ le-euˬ nga lehˇ, nga ma ̭ aˬ jeˬ-ahˇ haw-awˇ ya siˬ nmˇ." 5 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ naw ma ̭-ahˇ gaˇ ma maˬ bi sheuˬ bahˬ ni yaw gahˇ gahˇ-ehˇ deh ̭-awˬ. 6 Ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ ngehˬ dah le-euˬ ma lehˇ ehˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya g'aˬ doˆ le-awˇ, 'Ngaˇ a yaw ̭ ma' lehˇ ehˇ-eu la ̭ k'oeˇ, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni-ahˇ gaˇ ma sheuˬ bahˬ teh ̭-a. 7 Dawˬ peh guiˇ deuˆ lu ̭-eu teˇ saˇ hawˇ-eu, gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ guiˇ deuˆ lu ̭-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭ ya gaˬ ngeh, taˬ tsawˬ guˆ-iˇ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu jeˬ yaw beh keu le teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, aˇ saˬ saˬ-eu aˇ yamˬ keuˆ le-euˬ maˬ ngeuˇ-a siˬ. 8 Miˇ k'ahˬ tiˬ k'ahˬ tiˇ k'ahˬ guiˇ deuˆ-awˇ, tsawˇ jeuˬ tiˬ jeuˬ tiˇ jeuˬ ceh teh ̭-a. Yawˬ gaˇ na lu ̭ miˇ luˆ luˆ-awˇ, meh ̭-eu shu ̭-eu jeˬ keuˆ le teh ̭-a. Heu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭, zaˬ baw-eu lehˇ g'eh ngeh uˬ maˆ naˇ dahˬ beh laˇ-euˬ lo ̭-ehˇ teh ̭-a siˬ. 9 "Naw ma ̭ yaw gahˇ gahˇ-ehˇ ya deh ̭ meh. Naw ma ̭-ahˇ aˬ cawˬ pa ̭-awˇ, yaˇ k'aˬ daˇ-eu saˇ naˇ-ahˇ tsahˇ g'eh teh ̭-a. Uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭-ahˇ aˬ cawˬ diˬ teh ̭-a. Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ jah-eu jeˬ baˬ da neh, sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ mehˬ shi naw ma ̭ ya yaw ̭ leˇ-awˇ, saˇ kiˇ ya kamˬ teh ̭-a. 10 Ehˇ k'aw ̭, aˇ saˬ saˬ-eu aˇ nah aˇ yamˬ maˬ keuˆ le mi naˆ-ehˇ, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ laˬ k'aˬ cehˇ-eu guiˬ lahˬ dawˬ ya mehˬ doe teh ̭-a. 11 Naw ma ̭-ahˇ aˬ cawˬ pa ̭-awˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu saˇ naˇ-ahˇ tsahˇ g'eh ngeh, aˬ joˆ-ehˇ ya ngehˬ ya tmˇ-eu gaˇ kawˆ aˇ yamˬ maˬ keuˆ laˇ mi naˆ-ehˇ k'ahˬ taˬ lahˇ. Aˇ yamˬ keuˆ laˇ ngeh, naw ma ̭-ahˇ k'aˇ bi ngehˬ-euˬ jeˬ ngehˬ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ ya ngehˬ-eu dawˬ k'oeˇ-aˬ, naw ma ̭-euˬ dawˬ maˬ ngeuˇ-a. Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ meh. 12 Mehˇ nmˇ yaw kaˬ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ seh ̭-eu g'aˇ duˬ aˬ cawˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ teh ̭-a. Aˬ da deuˬ k'aw ̭ zaˬ deuˬ-ahˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ nehˬ teh ̭-a. Zaˬ deuˬ aˬ da aˬ ma-ahˇ puiˬ-awˇ seh ̭ teh ̭-a. 13 Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ jah-eu baˬ da neh, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ naw ma ̭-ahˇ bye teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, aˇ saˬ saˬ ngeh keuˆ ni zi ̭-eu tsawˇ haˬ ka k'o ̭-eu jeˬ za teh ̭-a. 14 "'Guˆ dui dui laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu yaw jaw ̭ jeˬ' k'oeˇ, maˬ bi jaˆ k'mˬ-eu jawˇ duˬ-ahˇ jaˆ laˇ taˬ-euˬ gaˇ naw ma ̭ ya mawˇ teh ̭-a." (Jaˇli ̭ gui-eu deuˬ dawˬ heu dawˬ-euˬ dawˬ tsui ̭ g'oˆ shaw-awˬ.) "K'oeˇ ngeh, Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ gawˬ jawˬ paw ya cehˆ daˆ meh. 15 Nymˇ mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ, nymˇ la ̭ k'oeˇ za ̭ uˇ-iˇ-awˇ myawˬ yuˇ doˆ laˬ-iˇ-eu maˬ dah-aˇ. 16 Yaˇ ngeh jawˇ-eu tsawˇ haˬ iˇ kahˇ-ahˇ mehˬ tsoeˬ cehˆ laˬ-iˇ-eu maˬ dah-aˇ. 17 Aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ keuˆ le ngeh, aˬ nyiˇ pi lu ̭-eu zaˬ miˬ zaˬ deuˬ hawˇ-eu, zaˬ nahˬ aˬ ma deuˬ shaˬ zahˬ na ̭ dui dui teh ̭-a. 18 K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu jeˬ bi keuˆ le-eu aˇ yamˬ k'oeˇ, tsahˬ gaˆ yamˬ-ahˇ maˬ bi tsaˬ laˇ ni, Miˬyehˇ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ-awˬ. 19 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ ngeh poˆ keuˆ le-eu guˆ-eu gaˆ-eu jeˬ k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ mˬ beh miˇ beh beh ngeh neh k'aˇ keuˆ le dzeuˇ ya ̭-euˬ jeˬ hawˇ-eu, aˬ kaˇ k'aˇ keuˆ le-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ naˆ maˬ tseˇ, guˆ dui dui laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu meh. 20 Ehˇ k'aw ̭, aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ neh laˆ nymˇ taˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ laˆ nymˇ law nmˇ-aˬ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ dzeuˇ-iˇ nya-aˇ. Aˬ yaw ̭ neh tseˇ doˆ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ shaˇ noeˬ-awˇ, aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ nymˇ le ni aˬ yaw ̭ jahˇ-euˬ meh. 21 "'Haw-awˬ. Ka li heu gaˇ jawˇ ngaˇ. K'oeˇ gaˇ jawˇ ngaˇ' lehˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na ehˇ laˇ gaˇ naw ma ̭ taˬ jah. 22 Ka li jaˬ myaw ̭ deuˬ hawˇ-eu, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu jaˬ myaw ̭ deuˬ oe doˆ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ hawˇ-eu, k'aˆ jehˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ jahˇ mehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, g'eh nya naˇ, Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ k'aw ̭, mehˇ shuiˇ shuiˇ tawˆ-awˇ gaˇ ma sheuˬ bahˬ g'eh teh ̭-a. 23 Yaw gahˇ gahˇ-ehˇ deh ̭-awˬ. Aˇ yamˬ maˬ keuˆ le mi naˆ-ehˇ yawˬ jeˬ na lu ̭ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ nehˬ taˬ-eu ma. 24 Guˆ-eu gaˆ-eu aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ dzeuˇ-iˇ ngeh jawˇ, nahˇ ma zahˇ tsui ni pyeu ̭-iˇ-awˇ, ba la yaw sheh ̭ maˬ paˇ bya-ehˇ, 25 aˬ guiˇ deuˬ mˬ k'oeˇ taˆ neh ga ka le-awˇ, mˬ k'oeˇ taˆ-euˬ baoˬ dawˬ tawˆ lu ̭ nyeh laˇ yaˇ laˇ jiˇ teh ̭-a. 26 K'oeˇ naˇ, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬ maˇ mˬ dmˇ dziˬ-awˇ, baoˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ tiˬ byah ni oe gaˇ ya mawˇ teh ̭-a. 27 Aˬ yaw ̭-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ miˇ ma oeˬ coeˇ oeˬ pyawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ pyehˬ g'eh-awˇ, mˬ dzeˇ miˇ dzeˇ k'oeˇ dzeˇ heu dzeˇ doˆ ni jawˇ lu ̭-eu, Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ bi sheuˬ uiˬ la ̭ teh ̭-a. 28 siˬ guˬ aˇ bawˇ-ahˇ haw-awˇ yamˬ law to ̭-awˬ. La ̭ myaˆ myaˆ laˇ-awˇ, baw nmˬ nmˬ laˇ naˇ, jawˇ la doˆ le meh lehˇ naw ma ̭ siˬ nya meh. 29 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ pyeu ̭ laˇ lu ̭ gaˇ naw ma ̭ ya mawˇ ngeh, miˇ tsaˬ heu aˇ saˬ saˬ-eu aˇ yamˬ keuˆ le lu ̭-eu naw ma ̭ siˬ nya-awˬ. 30 Nymˬ-mˇ deh ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ heu deuˬ maˬ shiˇ jiˇ mi naˆ-ehˇ, k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma. 31 Mˬ hawˇ-eu miˇ maˬ jaˆ coeˇ-ehˇ byoˆ-iˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ dawˬ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ byoˆ-iˇ-aˇ. 32 "Aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ aˬ geu ngeh keuˆ le-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ siˬ nya-a. Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ maˬ ehˇ, Zaˬ maˇ maˬ ehˇ, maˬ siˬ nya-a. Aˬda Miˬyehˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ siˬ nya-eu meh. 33 Aˇ yamˬ k'oeˇ aˬ geu ngeh keuˆ le-eu naw ma ̭ maˬ siˬ nya-eu miˇ neh, yaw gahˇ gahˇ-ehˇ deh ̭-awˇ, yaw beuˇ beuˇ-ehˇ jawˇ-awˬ. 34 Gaˇ kawˆ k'oeˇ-aˬ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ deuˬ-ahˇ gaˇ biˇ nehˬ ya ̭-awˇ gaˇ ma doˆ-iˇ gaˇ duˇ teh ̭-a. Zaˬ k'aˆ aˬ yaw ̭ g'aˬ yaw ̭-ahˇ gaˇ bi ̭ ya ̭-awˇ, laˇ g'oˆ-ahˇ lo ̭-eu g'aˬ-ahˇ yaw beuˇ beuˇ-ehˇ lo ̭-eu g'aˇ duˬ mehˬ nehˬ ya ̭-awˇ doˆ-iˇ-euˬ meh. 35 Nymˇ sahˇ g'aˬ g'o ̭ laˇ-eu aˇ yamˬ naw ma ̭ maˬ siˬ nya-eu miˇ neh, noeˬ gahˇ-awˇ jawˇ-awˬ. Uˬ ci ̭ uˬ taw paw maˬ siˬ. Sehˇ g'ahˇ ceh laˇ ngeh maˬ siˬ. 36 Naw ma ̭ maˬ noeˬ gahˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ja pyuˬ ni g'o ̭ keuˆ le ngeh, naw ma ̭ yu ̭ k'aˆ lu ̭ gaˇ zaˬ leˇ teh ̭-a. 37 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ-eu heu, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ ehˇ-eu ma. Yaw beuˇ beuˇ-ehˇ jawˇ-awˬ."

Maˬkuˆ 14

1 Baˬ saˬ kaˬ Bawˬ-iˬ hawˇ-eu Dehˬ tseˬ maˬ dawˆ-euˬ Kaˬ muˇ dzaˬ-eu Bawˬ-iˬ g'eh-eu aˇ yamˬ keuˆ le-eu nyiˬ nah dzeˇ-eu teh ̭ meh. Piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ-aˬ, Yeˬsuˇ-ahˇ ciˬ cuˇ ni nyeh ̭ k'oeˬ-awˇ seh ̭-eu g'aˇ duˬ nawˬ jawˬ lu ̭-eu meh. 2 "Bawˬ-iˬ g'eh lu ̭ ngeh aˬ dui ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ nyeh ̭ nya nga siˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ naˇ, miˇ k'ahˬ zaˬ luiˬ g'a laˇ gaˇ ya yahˇ nga" lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu meh. 3 Beˬtaˬniˇ pu-ahˇ jawˇ-eu Siˇmoˬ lehˇ myahˇ-euˬ coiˬ doi tiˬ g'aˬ-euˬ nymˇ-ahˇ Yeˬsuˇ jawˇ lu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ hawˬ dzaˬ lu ̭ ngeh, zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ aˇ poeˬ k'aˆ dui dui-eu tsiˇ yaw saw jeˬ shehˆ ahˇ taˬ-euˬ lo pyuˇ maˇ tsa ̭ ciˬ la ̭-awˇ, maˇ tsa ̭ deh paˆ-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ uˬ duˬ-ahˇ tsiˇ yaw saw jeˬ shehˆ daˆ nehˬ-euˬ meh. 4 K'oeˇ gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ maˬ jawˇ tehˬ coeˇ-ehˇ ehˇ-eu, "Aˬ jeˬ g'eh-eu lehˇ tsiˇ yaw saw teu, gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ gaˇ zmˬ dzeh niˇ g'a-eu nga. 5 Ahˬ law nmˇ-aˬ, k'aˇ teˬ-eu pyuˇ mehˇ byaˆ smˬ yaˇ byaˆ za teh ̭-a tawˇ. Pyuˇ k'oeˇ yuˇ-awˇ shaˬ zaˬ zahˬ zaˬ-ahˇ biˇ nehˬ law nmˇ-aˬ, aˇ naˆ ni gaˇ dahˇ tsoeˬ nmˇ" lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw kaˬ ja ja-ehˇ zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ yaw k'aˆ-ehˇ ehˇ doeˇ-eu meh. 6 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Zaˬ miˬ zaˬ heu g'aˬ-ahˇ tiˬ jeˬ-iˬ taˬ paˇ ehˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ doeˇ te. Aˬ yaw ̭-aˬ, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ muiˬ dui dui-eu jeˬ mˇ-euˬ meh. 7 Shaˬ zaˬ zahˬ zaˬ deuˬ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ aˬ myah lu ̭ jawˇ-awˇ, naw ma ̭ k'aˇ caw ba nehˬ maw ̭ ngeh caw ba nehˬ nya teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ-aˬ, naw ma ̭ nehˬ-ehˇ aˬ myah lu ̭ jawˇ-eu maˬ ngeuˇ. 8 Zaˬ miˬ zaˬ heu g'aˬ aˬ yaw ̭ k'aˇ g'eh nya-eu lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ meh. Ngaˬ-ahˇ ba ̭ pahˬ-eu aˇ yamˬ maˬ keuˆ laˇ mi naˆ-ehˇ, ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ tsiˇ yaw saw jeˬ shehˆ daˆ-awˇ, ba ̭ pahˬ-eu g'aˇ duˬ laˆ saˆ nehˬ la ̭-euˬ meh. 9 Miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ heu doe ni, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ heu k'aˇ mehˬ keuˆ gaˇ, zaˬ miˬ zaˬ heu g'aˬ neh mˇ-euˬ gaˇ kawˆ heu ja-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ noeˬ keuˆ teh ̭-a lehˇ, naw ma ̭-ahˇngaˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma." 10 K'oeˇ naˇ, zaˬ lahˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu Yuˇdaˆ Iˇsaˬgaˬliˬoˆ lehˇ kuˇ-eu g'aˬ, Yeˬsuˇ-ahˇ ahˬ dzaˬ-eu g'aˇ duˬ, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ jawˇ gaˇ le-euˬ meh. 11 Aˬ yaw ̭ ehˇ gaˇ piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ pyuˇ bi ̭-eu g'aˇ duˬ saˇ jaˇ dzaˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ-eu g'aˇ duˬ aˬ myah yeh ̭ laˇ nga lehˇ, Yuˇdaˆ jawˬ lu ̭-eu meh. 12 Dehˬ tseˬ maˬ ahˇ-eu Kaˬ muˇ dzaˬ-eu Bawˬ-iˬ g'eh dahˬ beh ngeh nah pyeu ̭-eu, Baˬsaˬkaˬ dzaˬ byawˇ g'aˇ duˬ yawˇ seh ̭-eu aˇ nah k'oeˇ nah-ahˇ, zaˬ lahˇ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ naˇ haˬ-eu, "Nawˇ nga ma ̭-ahˇ Baˬsaˬkaˬ dzaˬ byawˇ aˬ gaˇ bi lehˬ hmˬ maw ̭-eu nya." 13 K'oeˇ ngeh, zaˬ lahˇ nyiˬ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ mehˬ nehˬ-awˇ k'ehˇ g'eh-euˬ meh. "Naw nya ̭ meuˬ-ahˇ iˇ-awˬ. Iˇ cu ̭ mui deuˇ oeˬ lahˬ ba ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ ya tahˬ pu ̭ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah naw nya ̭ caw teh g'eh-awˬ. 14 Aˬ yaw ̭ aˬ geu nymˇ-ahˇ uˇ-iˇ-eu maˬ kaˬ, nymˇ sahˇ g'aˬ-ahˇ 'Saˬ laˬ nyaˇ-eu aˬ yaw ̭ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ Baˬsaˬkaˬ dzaˬ byawˇ dzaˬ-eu g'aˇ duˬ aˇ lawˆ aˬ geu gaˇ jaˆ ta jeˇ' lehˇ naˇ haˬ-awˬ. 15 K'oeˇ ngeh, nymˇ la ̭ taˆ tiˆ-ahˇ laˆ saˆ taˬ-euˬ aˇ lawˆ lawˆ ma tiˬ lawˆ, naw nya ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ mehˬ nehˬ la ̭ teh ̭-a. Aˬ dui ma ̭ g'aˇ duˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ k'oeˇ gaˇ lehˬ hmˬ taˬ-awˬ." 16 Zaˬ lahˇ k'oeˇ nyi g'aˬ doˆ-iˇ-awˇ meuˬ-ahˇ iˇ ngeh, yawˬ jeˬ na lu ̭ Yeˬsuˇ neh ehˇ nehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ jaˆ gaˇ ya mawˇ-awˇ, Baˬsaˬkaˬ dzaˬ byawˇ lehˬ hmˬ laˆ dawˆ-euˬ meh. 17 Uˬ ci ̭ ci ̭ le ngeh, Yeˬsuˇ zaˬ lahˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ sheuˬ-awˇ oe-euˬ meh. 18 Aˬ yaw ̭ ma ̭ hawˬ jeh-ahˇ jawˬ leˇ-awˇ dzaˬ lu ̭ ngeh, Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ ngaˬ-ahˇ ahˬ dzaˬ teh ̭-a. Ngaˬ nehˬ-ehˇ tiˬ gaˇ dzaˬ lu ̭-eu g'aˬ ngaˬ-ahˇ ahˬ dzaˬ teh ̭-a lehˇ, ngaˇ maˇ maˇ ni ehˇ-eu ma." 19 Zaˬ lahˇ deuˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ nui ma maˬ saˇ-ehˇ, "Ngaˬ-ahˇ ehˇ te loˇ" lehˇ, tiˬ g'aˬ saˇ-iˬ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭-ahˇ naˇ haˬ-eu meh. 20 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ tseˇ nyi ̭ g'aˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ meh. Ngaˬ nehˬ-ehˇ g'awˬ nyoeˇ k'mˬ maˬ ta ̭-eu g'aˬ meh. 21 Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-aˬ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ ya shiˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ ahˬ dzaˬ-eu k'oeˇ g'aˬ ya noeˬ shaˬ dui dui teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ maˬ deh ̭ le-euˬ law nmˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ muiˬ dzehˬ teh ̭-a." 22 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ci ̭ hawˬ dzaˬ lu ̭ ngeh, Yeˬsuˇ kaˬ muˇ yuˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, kaˬ muˇ k'oeˇ ngawˬ pyehˬ-awˇ, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ biˇ nehˬ-awˇ ehˇ-eu, "Yuˇ dzaˬ-awˬ. Heu-aˬ, ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ ma." 23 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ k'mˬ maˬ ciˬ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-euˬ meh. K'mˬ maˬ k'oeˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ciˬ nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˇ-euˬ meh. 24 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Heu-aˬ, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni g'aˇ duˬ yoeˇ le-euˬ, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ ma saˇ jaˇ-ahˇ ta ̭-eu ngaˬ-euˬ shiˬ ma. 25 Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ la ̭ k'oeˇ aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ yaw shui ̭-ahˇ ngaˇ ya dawˇ-eu aˇ nah maˬ keuˆ laˇ k'oeˇ keuˆ ni, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ heu ngaˇ maˬ paˇ dawˇ ma lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ-eu ma." 26 K'oeˇ naˇ, ja ceuˬ-eu caˇ dawˬ tiˬ bymˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ caˇ-awˇ, Saˬloˬ gawˬ jawˬ-ahˇ le-euˬ meh. 27 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ ngaˬ-ahˇ byehˇ dzeh-awˇ cehˆ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, 'Yawˇ bo-eu yaw sahˇ-ahˇ Miˬyehˇ seh ̭-awˇ, yawˇ yawˇ ma ̭ cehˆ byaˆ jiˇ teh ̭-a' lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 28 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ g'aˬ ngeh, naw ma ̭-euˬ mehˬ hu Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ ngaˇ iˇ tawˬ ma." 29 Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Aˬ cawˬ nawˬ-ahˇ byehˇ dzeh-awˇ cehˆ jiˇ k'aw ̭, ngaˇ nawˬ-ahˇ maˬ byehˇ dzeh." 30 Yeˬsuˇ Beˬtuˆluˆ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nymˇ ci ̭ ya poeˇ nyiˬ tahˬ maˬ doeˇ laˇ mi naˆ-ehˇ, nawˇ ngaˬ-ahˇ maˬ siˬ lehˇ smˬ poˆ keuˆ ni pyehˇ teh ̭-a lehˇ, ngaˇ nawˬ-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma." 31 Beˬtuˆluˆ ui cuiˆ teˇ k'aˆ jeˬ-ehˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ nawˬ- nehˬ-ehˇ ya shiˇ paˬ-ehˇ tsaˬ laˇ k'aw ̭, nawˬ-ahˇ ngaˇ maˬ siˬ lehˇ maˬ ehˇ." K'oeˇ ngeh, zaˬ lahˇ dawˬ tawˆ lu ̭ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 32 Geˬseˬmaˬniˇ lehˇ kuˇ-eu jawˇ duˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ oe keuˆ-euˬ meh. Zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Heu gaˇ nuiˇ-awˇ ngaˇ guiˬ lahˬ shaˇ gaˇ dawˬ tawˬ-awˬ." 33 Beˬtuˆluˆ, Yaˬkoˆ, Yoˇhaˬ, aˬ ha smˇ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ sheuˬ g'eh-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ noeˬ shaˬ dui dui-awˇ, nui ma la ̭ k'oeˇ shaˬ zahˬ mˇ dui dui lu ̭-eu meh. 34 Aˬ ha smˇ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˬ-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ shaˬ zahˬ mˇ-eu shiˇ taw tehˬ ni miˇ-a. Heu gaˇ jawˇ-awˇ lo ̭ tawˬ-awˬ." 35 Aˬ yaw ̭ mehˬ hu paw heu myaˆ to ̭ iˇ jiˆ-awˇ, miˇ tsa awˆ byaˆ-awˇ, shaˬ zahˬ na ̭ dui dui-eu aˇ yamˬ k'oeˇ aˬ yaw ̭-ahˇ bi dzeuˇ-iˇ nya naˇ bi dzeuˇ-iˇ la ̭-eu g'aˇ duˬ guiˬ lahˬ shaˇ-euˬ meh. 36 "Aˬda-oˇ. Ngaˬ Da-oˇ. Nawˇ maˬ mˇ nya-eu tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ-a. Shaˬ zahˬ na ̭ dui dui-eu k'mˬ maˬ heu k'mˬ-ahˇ bi dzeuˇ-iˇ la ̭. Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ nui noeˬ taˬ bi pyeu ̭ la ̭. Nawˬ-euˬ nui noeˬ bi pyeu ̭-awˬ." 37 K'oeˇ naˇ, zaˬ lahˇ k'oeˇ smˇ g'aˬ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭ g'o ̭ le ngeh, yu ̭ k'aˆ jiˇ taˬ-euˬ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. Beˬtuˆluˆ-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Siˇmoˬ-oˇ. Nawˇ yu ̭ k'aˆ teˬ loˇ. Naˬ liˬ tiˬ la ̭ teh ̭-ehˇ k'aw ̭ maˬ yu ̭ ni maˬ dawˬ keuˆ coeˇ nya loˇ." 38 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Muˇ juˇ juˇ-eu mehˬ nah naw ma ̭ maˬ ya caw teh-iˇ ni, guiˬ lahˬ shaˇ-awˇ yaw beuˇ beuˇ-ehˇ jawˇ-awˬ. Nui ma keuˆ k'aw ̭, g'awˇ mawˇ g'aˬ baˬ meh." 39 Aˬ yaw ̭ tiˬ poˆ paˇ iˇ-awˇ, yaw beh poˆ k'aˇ shaˇ-euˬ lo ̭-ehˇ guiˬ lahˬ paˇ shaˇ-euˬ meh. 40 Zaˬ lahˇ deuˬ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭ paˇ g'o ̭ le ngeh, yu ̭ yoeˇ dui dui-eu miˇ neh yu ̭ k'aˆ jiˇ taˬ-euˬ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ tsaˬ maˬ siˬ-a. 41 Aˬ yaw ̭ smˬ poˆ tiˬ poˆ paˇ g'o ̭ le ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Naw ma ̭ nymˬ-mˇ keuˆ ni yu ̭ k'aˆ-awˇ g'aˬ naˬ naˬ lu ̭ te siˬ loˇ. G'aˬ-aˇ. Aˇ yamˬ keuˆ laˇ-euˬ ngaˇ. Haw-awˬ. Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ iˬ baˇ zaˬ deuˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ shaw-iˬ meh. 42 Tuˇ-awˬ. Iˇ kaˇ-euˇ. Haw sheˇ. Ngaˬ-ahˇ ahˬ dzaˬ-eu lehˇ g'eh-eu g'aˬ heu gaˇ oe keuˆ taˬ-euˬ ngaˇ." 43 Yeˬsuˇ dawˬ ngehˬ g'aˬ-eu maˬ dah ni, zaˬ lahˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu Yuˇdaˆ lehˇ myahˇ-euˬ g'aˬ ja pyuˬ ni oe keuˆ-euˬ meh. Mi cehˇ hawˇ-eu daˇ kawˬ ba ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma tiˬ ma ̭ aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ oe-euˬ meh. Piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ hawˇ-eu, tsawˇ mawˬ tsawˇ k'aˆ deuˬ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ meh. 44 Yeˬsuˇ-ahˇ ahˬ dzaˬ-euˬ k'oeˇ g'aˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ taˬ-euˬ meh. "Ngaˇ mehˬ cuˇ cuˇ nehˬ-eu g'aˬ-aˬ, naw ma ̭ poˆ lu ̭-eu k'oeˇ g'aˬ meh de. Aˬ yaw ̭-ahˇ nyeh ̭-awˇ, yaw muiˬ paˬ-ehˇ bi lo ̭-awˇ tsahˇ g'eh-awˬ." 45 Yuˇdaˆ oe keuˆ-euˬ nehˬ-ehˇ, Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ iˇ-awˇ, "Saˬ laˬ-oˇ" lehˇ ehˇ-awˇ mehˬ cuˇ cuˇ nehˬ-euˬ meh. 46 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ nyeh ̭-awˇ, zi ̭ dah ni daw ̭ tehˬ taˬ-euˬ meh. 47 Ehˇ k'aw ̭, k'oeˇ gaˇ yaw ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ mi cehˇ g'awˇ doˆ-awˇ, Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ-euˬ zaˬ k'aˆ-ahˇ coeˇ-awˇ, naˬ pa ̭ coeˇ tsehˆ dzeh-euˬ meh. 48 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Smˇ k'oeˬ tahˇ joe-ahˇ nyeh ̭-eu lo ̭-ehˇ, mi cehˇ hawˇ-eu daˇ kawˬ ba ̭-awˇ ngaˬ-ahˇ ya nyeh ̭ le ta loˇ. 49 Aˬ yaw ̭ nah yaw ̭ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ mehˬ-eu tsoˆ-eu la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭ nehˬ-ehˇ ngaˇ jawˇ lu ̭ k'aw ̭, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ maˬ nyeh ̭ le-a. Ehˇ k'aw ̭, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ jeˬ ya bi byah laˇ teh ̭-a." 50 K'oeˇ ngeh, zaˬ lahˇ dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ byehˇ dzeh ya ̭-awˇ cehˆ jiˇ-euˬ meh. 51 Zaˬ guˬ tiˬ g'aˬ shawˇ jehˆ ni g'eh-eu saˬ paˇ neh za ̭ taˬ-euˬ aˇ bui tiˬ kahˇ tsahˇ lahˇ-awˇ, Yeˬsuˇ mehˬ nah caw teh lu ̭-eu meh. 52 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ nyeh ̭-eu lehˇ g'eh-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ aˇ bui k'oeˇ kahˇ teuˆ lehˆ ya ̭-awˇ, neˇ myawˆ ni cehˆ dzeuˇ-euˬ meh. 53 K'oeˇ naˇ, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ, tsawˇ mawˬ tsawˇ k'aˆ deuˬ hawˇ-eu, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ uiˬ leˇ jiˇ-awˇ jawˇ-eu, Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ-euˬ nymˇ-ahˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ sheuˬ g'eh-euˬ meh. 54 Beˬtuˆluˆ-aˬ, naˇ k'ah paw ui cuiˆ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ cah-awˇ, Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ-euˬ nymˇ-ahˇ gawˬ lahˇ taˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ paw keuˆ ni caw teh keuˆ g'eh-euˬ meh. K'oeˇ gaˇ lo ̭-eu yehˇ deuˬ nehˬ-ehˇ aˬ yaw ̭ ga dzuˇ-iˇ-awˇ, miˬ dzaˬ lmˇ lmˇ-ehˇ jawˇ-euˬ meh. 55 Piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu Ba ̭ dzah aˇ muˇ muˇ lah-ehˇ ga uiˬ-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ yaw lehˬ poˆ doˆ-awˇ seh ̭-eu lehˇ leh jeh k'aw ̭, yaw lehˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ poˆ doˆ nya-a. 56 Tsawˇ haˬ g'awˬ mya g'aˬ Yeˬsuˇ gaˇ kawˆ jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu la ̭ k'oeˇ saˇ kiˇ kamˬ k'aw ̭, tiˬ g'aˬ ehˇ-euˬ tiˬ jeˬ beu beu-ehˇ, yaw duˬ maˬ laˆ baw nya-a. 57 K'oeˇ ngeh, tsawˇ haˬ tiˬ deuˬ tuˇ laˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ gaˇ kawˆ jaˬ myaw ̭ myaw ̭-awˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 58 "'Tsawˇ haˬ zaˬ neh tsoˆ-euˬ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma heu nymˇ-ahˇ ngaˇ deh pyaˆ dzeh jiˇ-awˇ, smˬ nah la ̭ k'oeˇ tsawˇ haˬ zaˬ neh maˬ tsoˆ-euˬ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma ngaˇ paˇ tsoˆ k'o ̭ ma' lehˇ, tsawˇ haˬ teu g'aˬ ehˇ-eu nga ma ̭ gaˬ duˬ taˬ-euˬ ma." 59 Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu gaˇ kawˆ k'oeˇ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ duˇ leˇ ni maˬ ehˇ tsaˬ nya-a. 60 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ mehˬ shi Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ tuˇ laˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ heu deuˬ nawˬ-euˬ yaw lehˬ dzawˇ gaˇ nawˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-eu dawˬ maˬ jaˆ loˇ." 61 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ dawˬ maˬ tmˇ-ehˇ ciˬ cuˇ ni jawˇ-euˬ meh. Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ Yeˬsuˇ-ahˇ tiˬ poˆ paˇ naˇ haˬ-eu, "Guiˬ lahˬ huiˬ-eu Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ pyeu ̭-eu Ka li lehˇ ehˇ-eu k'oeˇ g'aˬ nawˇ ma loˇ." 62 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngeuˇ ma. Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-aˬ, Baoˬ huiˬ-eu Miˬyehˇ-euˬ aˇ maˇ paw nuiˇ lu ̭ gaˇ maˬ ehˇ, mˬ dmˇ dziˬ-awˇ za ̭ ka le gaˇ maˬ ehˇ, naw ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭ ya mawˇ teh ̭-a." 63 K'oeˇ ngeh poˆ jawˇ, Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ yawˬ ha-euˬ pehˇ k'ahˬ pehˇ mahˇ g'eu paˆ-awˇ ehˇ-eu, "Aˬ dui saˇ kiˇ yawˬ-awˇ yawˬ maˬ paˇ loˬ meh. 64 Aˬ yaw ̭ Miˬyehˇ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-eu naw ma ̭ gaˬ jiˇ-euˬ meh. Naw ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ noeˬ-eu nya." K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ bahˬ-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭-eu g'aˇ duˬ dawˬ tawˆ lu ̭ nui ma tsaˬ-euˬ meh. 65 Tiˬ paˆ na deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ duˬ k'aˬ k'a daˆ-awˇ, myaˆ nuiˆ ka ̭ kaˬ nehˬ-awˇ diˬ diˬ-ehˇ, "Nawˬ-ahˇ diˬ-euˬ aˬ suˇ g'aˬ nga lehˇ ja maw maw haw sheˇ" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ lo ̭-eu yehˇ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ tsahˇ-awˇ, baˬ ba-ahˇ tehˆ nehˬ-euˬ meh. 66 Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ-euˬ zaˬ miˬ zaˬ zaˬ k'aˆ tiˬ g'aˬ oe ngeh keuˆ ni, nymˇ-ahˇ gawˬ lahˇ taˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ Beˬtuˆluˆ jawˇ lu ̭-eu meh. 67 Beˬtuˆluˆ miˬ dzaˬ lmˇ lu ̭ gaˇ aˬ yaw ̭ ya mawˇ ngeh, yaw muiˬ paˬ-ehˇ haw duˬ-awˇ ehˇ-eu, "Nawˇ jiˇ Naˬzaˬlehˇ tsawˇ haˬ Yeˬsuˇ nehˬ-ehˇ jawˇ-euˬ tsawˇ haˬ meh." 68 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ tsawˇ pyehˇ pyehˇ-awˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ maˬ siˬ. Nawˇ ehˇ-eu teu ngaˇ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ siˬ nya nya." K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ-awˇ, lahˇ k'ehˬ paw iˇ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, ya poeˇ tiˬ tahˬ doeˇ doˆ laˇ-euˬ meh. 69 Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭-ahˇ paˇ mawˇ-awˇ, k'oeˇ gaˇ yaw ̭ lu ̭-eu tsawˬ haˬ deuˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Teu g'aˬ jiˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ meh." 70 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ maˬ ngeuˇ lehˇ Beˬtuˆluˆ tsawˇ pyehˇ paˇ pyehˇ-euˬ meh. Tiˬ k'ehˬ paˇ kaˇ-iˇ ngeh, dawˬ peh yaw ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ Beˬtuˆluˆ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˇ g'eh Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˇ muˇ-ahˇ ahˇ-eu yaw duˬ baw ngaˇ." 71 Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Ngaˇ jaˬ myaw ̭ maˬ myaw ̭ lehˇ kamˬ peuˬ ma. Ngaˇ jaˬ myaw ̭ myaw ̭ lawˬ naˇ, Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ k'ehˬ lu ̭-uˇ. Naw ma ̭ ehˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ ngaˇ maˇ maˇ ni maˬ siˬ nya nya." 72 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ-eu maˬ dah ni, ya poeˇ nyiˬ tahˬ tiˬ tahˬ doeˇ doˆ laˇ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, "Ya poeˇ nyiˬ tahˬ maˬ doeˇ laˇ mi naˆ-ehˇ, nawˇ ngaˬ-ahˇ maˬ siˬ lehˇ smˬ poˆ keuˆ ni pyehˇ teh ̭-a" lehˇ, Yeˬsuˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ noeˬ doˆ leˇ-awˇ, nui ma-ahˇ maˬ nyeh ̭ tehˬ g'aˬ coeˇ-ehˇ ngoeˇ-euˬ meh.

Maˬkuˆ 15

1 Uˬ bya bya laˇ-euˬ nehˬ-ehˇ, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ, tsawˇ mawˬ tsawˇ k'aˆ deuˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ hawˇ-eu, Ba ̭dzah aˇ muˇ-ahˇ k'aˇ uˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, yaw kawˇ-ehˇ tahˬ dzoeˇ-awˇ, mehˬ bawˬ mˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ shmˇ caˆ pa ̭-awˇ, sahˬ paˬ Piˇlaˆ jawˇ gaˇ bi tsahˇ ha-iˇ-euˬ meh. 2 Sahˬ paˬ Piˇlaˆ aˬ yaw ̭-ahˇ naˇ haˬ-eu, "Nawˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ sahˬ paˬ ngeuˇ ma loˇ." Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Nawˇ ehˇ ngaˇ tawˇ." 3 K'oeˇ naˇ, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ Yeˬsuˇ gaˇ kawˆ yaw lehˬ g'awˬ mya jeˬ ja-eu meh. 4 Sahˬ paˬ Piˇlaˆ aˬ yaw ̭-ahˇ paˇ naˇ haˬ-eu, "Aˬ yaw ̭ ma ̭ nawˬ-euˬ yaw lehˬ teu naˆ naˆ-ehˇ ja gaˇ naˇ haˬ sheˇ. Nawˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-eu dawˬ maˬ jaˆ loˇ." 5 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ dawˬ maˬ tmˇ ni ciˬ cuˇ ni jawˇ-eu miˇ neh, sahˬ paˬ Piˇlaˆ zahˬ leˇ-euˬ meh. 6 Baˬsaˬkaˬ Bawˬ-iˬ k'aˇ g'eh ngeh, tawˬ-ahˇ nyeh ̭ uˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ la ̭ k'oeˇ, miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ bi pyehˬ doˆ maw ̭-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ sahˬ paˬ Piˇlaˆ pyehˬ doˆ nehˬ-eu meh. 7 Aˇ yamˬ k'oeˇ yamˬ-ahˇ, miˇ k'ahˬ-ahˇ puiˬ-eu jeˬ hawˇ-eu, tsawˇ haˬ-ahˇ seh ̭-eu jeˬ mˇ-euˬ miˇ neh tawˬ-ahˇ bi nyeh ̭ uˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ muˇ jawˇ-eu meh. Baˬlaˬbaˇ lehˇ myahˇ-euˬ tiˬ g'aˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ tawˬ-ahˇ uˇ-eu meh. 8 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ uiˬ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ k'o ̭ yaw ̭ jahˇ lu ̭-eu lo ̭-ehˇ, tawˬ-ahˇ uˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ pyehˬ doˆ nehˬ-eu g'aˇ duˬ, sahˬ paˬ Piˇlaˆ-ahˇ shaˇ laˇ-euˬ meh. 9 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ naˇ haˬ-eu, "Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ sahˬ paˬ-ahˇ bi pyehˬ doˆ maw ̭ miˇ-a loˇ." 10 Piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ myaˆ naˆ-eu baˬ da neh, Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ, sahˬ paˬ Piˇlaˆ yaw muiˬ paˬ-ehˇ siˬ duˬ taˬ-euˬ meh. 11 Ehˇ k'aw ̭, Baˬlaˬbaˇ-ahˇ bi pyehˬ ni sahˬ paˬ Piˇlaˆ-ahˇ shaˇ-eu g'aˇ duˬ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ neh mehˬ gahˇ taˬ-euˬ meh. 12 Sahˬ paˬ piˇ laˆ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ paˇ naˇ haˬ-eu, "Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ sahˬ paˬ lehˇ naw ma ̭ kuˇ-eu k'oeˇ g'aˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ bi jahˇ nehˬ maw ̭-eu nya." 13 Aˬ yaw ̭ ma ̭ guˇ-awˇ ehˇ-eu, "La ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ seh ̭-awˬ." 14 Sahˬ paˬ Piˇlaˆ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭ neh mˇ bahˬ taˬ-euˬ aˬ jeˬ jaˆ ta." Aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw k'aˆ-ehˇ paˇ guˇ-awˇ ehˇ-eu, "La ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ seh ̭-awˬ." 15 Sahˬ paˬ Piˇlaˆ-aˬ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ nui k'ahˇ shiˇ ni mˇ nehˬ maw ̭-eu miˇ neh, Baˬlaˬbaˇ-ahˇ pyehˬ doˆ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ yahˬ caˆ neh bi jui ̭-awˇ, la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ bi ta ̭ seh ̭-eu g'aˇ duˬ a nehˬ-euˬ meh. 16 Yehˇ deuˬ neh Yeˬsuˇ-ahˇ miˇ k'ahˬ sahˬ paˬ-euˬ hawˇ nymˇ gawˬ lahˇ taˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ tsahˇ uˇ g'eh-awˇ, yehˇ k'oeˇ ma ̭ ma ̭ lah-ehˇ kuˇ uiˬ jiˇ-euˬ meh. 17 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ neˇ naˆ naˆ-eu pehˇ k'ahˬ pehˇ mahˇ nyeh ̭ dm nehˬ-awˇ, aˬ gah ciˇ ni neh shuiˇ uˬ k'oˆ lo ̭-ehˇ daˇ k'ahˇ k'ahˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ uˬ duˬ-ahˇ nyeh ̭ k'oˆ nehˬ-euˬ meh. 18 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ la ̭ ba ̭ diˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ yaw zeu baw nehˬ-eu lo ̭-ehˇ jahˇ niˇ g'a-awˇ, "Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ sahˬ paˬ ziˇ baw ziˇ za lu ̭-uˇ" lehˇ ehˇ niˇ g'a-eu meh. 19 K'oeˇ naˇ, aˇ to ̭ aˇ kahˬ neh aˬ yaw ̭-euˬ uˬ duˬ-ahˇ diˬ-awˇ, duˬ k'aˬ k'a daˆ k'a daˆ-ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ shi pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ dmˬ-awˇ uˬ duˬ tahˬ niˇ g'a-euˬ meh. 20 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ niˇ g'a dehˆ g'aˬ ngeh, neˇ naˆ naˆ-eu pehˇ k'ahˬ pehˇ mahˇ k'oeˇ kahˇ nyeh ̭ lehˆ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ tsoeˬ paˇ nyeh ̭ dm nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ seh ̭-eu lehˇ tsahˇ doˆ g'eh-euˬ meh. 21 Aˬ yaw ̭ ma ̭ gaˇ pehˇ le lu ̭ ngeh, pu paw neh meuˬ-ahˇ laˇ lu ̭-eu Siˇmoˬ lehˇ myahˇ-euˬ g'aˬ-ahˇ mawˇ-awˇ, yehˇ deuˬ neh aˬ yaw ̭-ahˇ nyeh ̭-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ la ̭ ya ̭ bi ba ̭-euˬ meh. (Siˇmoˬ-aˬ, Kuˇleˬniˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu meh. Aˬleˬsaˬduˇ hawˇ-eu Luˇpuˇ-euˬ aˬ da meh.) 22 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ Gawˇlaˬgawˇda lehˇ kuˇ-eu jawˇ duˬ-ahˇ sheuˬ g'eh-euˬ meh. Gawˇlaˬgawˇda lehˇ ehˇ-eu dawˬ tsui ̭-aˬ, 'Uˬ duˬ k'mˬ' lehˇ ehˇ maw ̭-eu meh. 23 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ muˇlaˬ lehˇ kuˇ-eu jaˆ g'aˬ yaw saw jeˬ keuˬ taˬ-euˬ aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ bi dawˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ maˬ dawˇ-a. 24 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ tehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ tsoeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ shehˆ tsaˬ tsaˬ-awˇ biˇ geu ̭-euˬ meh. 25 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ tehˬ ngeh, uˬ shawˬ paw naˬ liˬ g'oeˬ la ̭ byah laˇ-euˬ meh. 26 "Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ sahˬ paˬ" lehˇ bo ̭ taˬ-euˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ yaw lehˬ no-euˬ dawˬ ta ̭ myahˬ taˬ-euˬ meh. 27 Tahˇ joeˬ nyiˬ g'aˬ-ahˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ, aˇ maˇ paw tiˬ g'aˬ, aˇ caˇ paw tiˬ g'aˬ lehˇ, la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ tehˬ taˬ-euˬ meh. 29 K'aˇ iˇ k'aˇ laˇ tsehˆ-eu tsawˇ haˬ deuˬ uˬ duˬ jui ̭ jui ̭-ehˇ naˬ g'a-eu, "Aˬ heuˇ. Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma deh pyaˆ dzeh-awˇ smˬ nah la ̭ k'oeˇ paˇ tsoˆ k'o ̭ nya-eu g'aˬ-oˇ, 30 yawˬ haˇ yawˬ ha ka k'o ̭-awˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ neh za ̭ ka le-awˬ tawˇ le." 31 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ k'aw ̭, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ naˬ g'a-eu meh. "Aˬ yaw ̭ aˬ cawˬ-ahˇ ka k'o ̭ nya-euˬ k'aw ̭, yawˬ haˇ yawˬ ha maˬ ka k'o ̭ nya law hawˇ ngaˬ laˬ. 32 Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ-euˬ sahˬ paˬ pyeu ̭-eu Ka li heu g'aˬ, hehˬ nymˬ-mˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ neh za ̭ ka le gaˇ ya mawˇ law nmˇ-aˬ, aˬ dui ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ jah ma ehˇ lawˬ." Aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ bi ta ̭ tehˬ taˬ-euˬ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-eu meh. 33 Nah loˆ ceh laˇ ngeh, miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ k'ahˬ lah-ehˇ zahˇ tsui ni pyeu ̭-iˇ-awˇ, yaw zahˇ k'oeˇ naˬ liˬ smˇ la ̭ byah ni jaˆ-euˬ meh. 34 Uˬ ci ̭ uˬ taw naˬ liˬ smˇ la ̭ byah laˇ ngeh, Yeˬsuˇ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ, "Eˇ liˇ, Eˇliˇ, laˬ maˬ saˬ baˇ taˬ niˬ" lehˇ ehˇ-eu meh. Dawˬ tsui ̭-aˬ, "Ngaˬ-euˬ Miˬyehˇ-oˇ, ngaˬ-euˬ Miˬyehˇ-oˇ, aˬ jeˬ miˇ neh ngaˬ-ahˇ byehˇ dzeh nehˬ la ̭ te" lehˇ ehˇ maw ̭-eu meh. 35 K'oeˇ gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ aˬ yaw ̭ guˇ gaˇ gaˬ ngeh, "Naˇ haˬ sheˇ. Aˬ yaw ̭ Eˇliˇya-ahˇ kuˇ-eu nya" lehˇ ehˇ-eu meh. 36 Aˬ yaw ̭ ma ̭ la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ, behˇ baˆ la ̭ daˬ-ahˇ duˇ-eu laˆ shaˆ iˇ jaˬ caˆ luˆ tiˬ luˆ yuˇ-awˇ coeˬ daˆ g'eh-awˇ, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ yaw byawˬ-ahˇ laˆ duiˆ-awˇ, aˇ to ̭ aˇ kahˬ-euˬ mehˬ dzaˬ-ahˇ g'oˆ tehˬ-awˇ, Yeˬsuˇ bi cuˆ dawˇ-eu lehˇ cawˬ miˇ nehˬ-awˇ ehˇ-eu, "Taˬ tehˬ lawˬ siˬ. Eˇliˇya oe-awˇ aˬ yaw ̭-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ neh ciˬ ka nehˬ le nga loˇ lehˇ tiˬ k'ehˬ dawˬ haw kaˇ-euˇ." 37 Yeˬsuˇ tiˬ teˇ guˇ k'aˆ laˇ-awˇ, sa ̭ g'awˇ tsehˆ-euˬ meh. 38 Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ taw taˬ-euˬ saˬ paˇ lawˆ kaˬ k'oeˇ, uˬ duˬ-ahˇ neh dawˬ dahˬ-ahˇ doˆ ni, nyiˬ paˆ paˆ-iˇ-euˬ meh. 39 La ̭ ya ̭-euˬ mehˬ shi yaw ̭ lu ̭-eu yehˇ deuˬ k'oeˇ taˆ aˬ yui ̭ geu ̭-eu g'aˬ, Yeˬsuˇ sa ̭ g'awˇ tsehˆ gaˇ haw duˬ-awˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ maˇ maˇ ni Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ law hawˇ nga." 40 Zaˬ miˬ zaˬ tiˬ deuˬ ui cuiˆ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ jawˇ-awˇ haw lu ̭-eu meh. Maˬliˇ Maˬgaˬdaˬlaˇ, Yaˬkoˆ yaw nyiˇ g'aˬ hawˇ-eu Yoˇsehˆ aˬ nya ̭ nmˇ-euˬ aˬ ma Maˬliˇ hawˇ-eu, Saˬloˬmeˬ aˬ ha smˇ g'aˬ k'aw ̭, k'oeˇ gaˇ ahˇ-eu meh. 41 Yeˬsuˇ Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ caw ba nehˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ caw teh laˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭, k'oeˇ gaˇ ahˇ-eu meh. 42 K'oeˇ ngeh nah-aˬ, Jawˇ nah-euˬ mehˬ hu ngeh nah pyeu ̭-eu Lehˬhmˬ-eu aˇ nah meh. K'oeˇ miˇ neh, uˬ ci ̭ uˬ taw taw le ngeh, 43 Ba ̭dzah aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ yaw zeu baw-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-awˇ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ keuˆ le gaˇ dawˬ lu ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Aˬliˇma ̭tehˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Yoˇsehˆ-aˬ, sahˬ paˬ Piˇlaˆ jawˇ gaˇ nui ma k'aˬ duˬ ni le-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ g'awˇ mawˇ shaˇ leˇ-euˬ meh. 44 Yeˬsuˇ shiˇ-euˬ meh lehˇ ehˇ gaˇ ya gaˬ ngeh, sahˬ paˬ Piˇlaˆ zahˬ leˇ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, guiˇ ma ̭ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ tiˬ g'aˬ-ahˇ kuˇ-awˇ, "Aˬ yaw ̭ shiˇ-euˬ tiˬ k'ehˬ k'awˆ laˇ mehˬ loˇ" lehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 45 Yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ duˬ nehˬ ngeh, Yeˬsuˇ-euˬ g'awˇ mawˇ ba ̭ g'eh nya teh ̭-a lehˇ, Yoˇsehˆ-ahˇ sahˬ paˬ Piˇlaˆ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 46 Yoˇsehˆ-aˬ, shawˇ jehˆ ni g'eh-eu saˬ paˇ paˇ pyuˇ zeuˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ g'awˇ mawˇ ba ̭ ka-awˇ, mawˇ tawˆ tawˆ-awˇ, lo guˇ-ahˇ ta ̭ byoe-awˇ jahˇ taˬ-euˬ lmˬ bymˇ la ̭ k'oeˇ ba ̭ pahˬ-iˇ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, lmˬ bymˇ-euˬ mehˬ k'ehˬ-ahˇ k'aˬ lo lo ma ngawˬ tsoeˬ ya ̭-euˬ meh. 47 Maˬliˇ Maˬgaˬdaˬlaˇ hawˇ-eu, Yoˇsehˆ-euˬ aˬ ma Maˬ liˇ aˬ ha nya ̭ k'aw ̭, k'oeˇ gaˇ haw haw-ehˇ jawˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ geu tsahˇ-ahˇ ba ̭ pahˬ-euˬ mawˇ duˬ ya ̭-euˬ meh.

Maˬkuˆ 16

1 Jawˇ nah dzeuˇ ngeh, Maˬliˇ Maˬgaˬdaˬlaˇ, Yaˬkoˆ-euˬ aˬ ma Maˬliˇ hawˇ-eu, Saˬloˬmeˬ aˬ ha smˇ g'aˬ, Yeˬsuˇ-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ shehˆ daˆ nehˬ-iˇ-eu g'aˇ duˬ, tsiˇ yaw saw g'awˬ mya jeˬ zeuˇ-euˬ meh. 2 Tiˬ jaw la ̭ k'oeˇ aˇ dahˬ beh ngeh nah ngeh nah uˬ shawˬ yaw na ̭-ehˇ, nahˇ ma maˬ doˆ laˇ mi naˆ-ehˇ lmˬ bymˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ iˇ lu ̭-eu meh. 3 "Lmˬ bymˇ-euˬ mehˬ k'ehˬ-ahˇ tsoeˬ-eu k'aˬ lo k'oeˇ siˬ aˬ dui ma ̭-ahˇ aˬ suˇ g'aˬ ngawˬ dzeh nehˬ la ̭ nmˇ" lehˇ ja ja-ehˇ iˇ-euˬ meh. 4 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ haw g'eh le ̭ ngeh, huiˬ dui dui-eu k'aˬ lo k'oeˇ siˬ ngawˬ dzeh taˬ-euˬ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 5 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ lmˬ bymˇ la ̭ k'oeˇ uˇ leˇ ngeh, mehˬ tsoeˬ pyuˇ deuˬ ni dm taˬ-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ zaˬ guˬ tiˬ g'aˬ aˇ maˇ paw pyawˬ-ahˇ nuiˇ lu ̭ gaˇ ya mawˇ-awˇ, tsawˬ guˆ-iˇ-euˬ meh. 6 Zaˬ guˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Taˬ guˆ. La ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ bi ta ̭ seh ̭-euˬ Naˬzaˬlehˇ tsawˇ haˬ Yeˬsuˇ-ahˇ naw ma ̭ haw le-euˬ meh lehˇ ngaˇ siˬ nya ma. Aˬ yaw ̭ heu gaˇ maˬ paˇ jawˇ meh. Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ g'aˬ-euˬ meh. Haw sheˇ. Aˬ yaw ̭-ahˇ heu gaˇ ba ̭ taˬ-awˇ bi jaˆ-euˬ meh tawˇ. 7 Aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ hawˇ-eu Beˬtuˆluˆ jawˇ gaˇ iˇ-awˇ, 'Aˬ yaw ̭ naw ma ̭-euˬ mehˬ hu Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ dzeuˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ naw ma ̭-ahˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ k'oeˇ gaˇ ya mawˇ teh ̭-a' lehˇ ehˇ nehˬ-iˇ-awˬ." 8 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ lmˬ bymˇ la ̭ nyiˇ doˆ-iˇ-awˇ, cehˆ coeˬ coeˬ k'o ̭ g'eh-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ zahˬ dui dui leˇ-awˇ yaw dzuˬ dzuˬ-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ guˆ-eu miˇ neh, tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ ehˇ ni, ciˬ cuˇ ni jawˇ-euˬ meh. 9 (Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ smˇ g'aˬ Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ cawˬ deuˬ jawˇ gaˇ iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ k'aˇ ehˇ nehˬ-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭, yaw nymˇ nymˇ-ehˇ dzawˇ poˆ nehˬ-euˬ meh. 10 K'oeˇ naˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ka k'o ̭-eu jeˬ-ahˇ ta ̭-eu deh ̭ lu ̭-eu muiˬ-eu shawˇ-eu dawˬ kawˬ k'oeˇ, nahˇ ma doˆ k'ehˬ ga k'ehˬ doe ni bi gaˬ keuˆ-iˇ-eu g'aˇ duˬ, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ k'ehˇ g'eh-euˬ meh.) 11 Yeˬsuˇ yaw deh ̭-ehˇ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭ ya mawˇ-euˬ gaˇ kawˆ, aˬ yaw ̭ maˬ-ahˇ dzawˇ nehˬ ngeh, aˬ yaw ̭ maˬ maˬ jah-a. 12 Aˬ yaw ̭ ma ̭ la ̭ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ, meuˬ-ahˇ neh pu paw iˇ lu ̭ ngeh, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ bi beu gaˇ laˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭ jawˇ gaˇ doˆ le-euˬ meh. 13 Aˬ yaw ̭ nya ̭ g'o ̭ leˇ-awˇ, nui deuˬ-ahˇ dzawˇ mehˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ jah-a. 14 Aˇ saˬ saˬ-eu poˆ, zaˬ lahˇ tseˇ ti ̭ g'aˬ hawˬ dzaˬ dzaˬ lu ̭ gaˇ Yeˬsuˇ g'awˇ mawˇ bi mawˇ le-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ jah ni nui ma g'ahˇ gaˇ aˬ yaw ̭ dehˬ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ g'o ̭ deh ̭ laˇ-awˇ jawˇ gaˇ ya mawˇ-euˬ deuˬ neh dzawˇ nehˬ-euˬ dawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ jah-a. 15 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ heu doe ni iˇ-awˇ, tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-iˇ-awˬ. 16 Jah-awˇ iˇ cu ̭ k'aˇ shawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ ka k'o ̭-eu jeˬ za teh ̭-a. Maˬ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ gaˇ ya daˬ teh ̭-a. 17 Jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ nya-eu baoˬ za teh ̭-a. Ngaˬ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ aˬ yaw ̭ ma ̭ neh ̭ teh doˆ teh ̭-a. Maˬ gaˬ haw-euˬ dawˬ g'awˬ mya jeˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ ngehˬ nya teh ̭-a. 18 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˇ lawˇ-ahˇ nyeh ̭-eu maˬ kaˬ, dzaˇ do ̭ dzaˬ-eu maˬ kaˬ, tiˬ jeˬ-iˬ maˬ g'eh-aˇ. Aˬ yaw ̭ ma ̭ naˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'oeˇ taˆ aˬ la ̭ ba ̭ daˆ nehˬ ngeh, naˇ-eu taˬ leˇ teh ̭-a." 19 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ dawˬ ngehˬ cawˬ g'aˬ ngeh, aˬ yaw ̭-ahˇ mˬ k'oeˇ taˆ sheuˬ k'o ̭ daˆ le ̭-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ aˇ maˇ paw nuiˇ-euˬ meh. 20 Zaˬ lahˇ deuˬ yawˬ paw na lu ̭ iˇ-awˇ, dawˬ mehˬ mehˬ-iˇ-euˬ meh. Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ gaˇ mˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ mehˬ mehˬ-euˬ aˬ diˇ aˬ maˇ tsaˬ-eu gaˇ kawˆ, zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ mehˬ-awˇ bi siˬ bi mawˇ duˬ-euˬ meh.)

Luˇka 1

1 Nga ma ̭ jawˇ gaˇ pyeu ̭ dzeuˇ ya ̭-euˬ gaˇ kawˆ deuˬ-ahˇ, tsawˇ haˬ g'awˬ mya g'aˬ k'aˇ g'eh nya-eu lo ̭-ehˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ doˆ taˬ g'aˬ-euˬ meh. 2 Gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ-ahˇ aˇ dahˬ beh ngeh neh ya mawˇ-euˬ deuˬ hawˇ-eu, guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu deuˬ neh k'aˇ dzawˇ mehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ bo ̭-euˬ meh. 3 K'oeˇ miˇ neh, Huiˬ-eu mahˇ-eu Tawˇpiˇlu-oˇ, ngaˇ k'aw ̭ aˇ dahˬ beh ngeh neh gaˇ kawˆ heu deuˬ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ pyehˆ tseˇ duˬ taˬ-euˬ miˇ neh, k'aˇ pyeu ̭ dzeuˇ ya ̭-euˬ jeˬ mehˬ huˬ mehˬ nahˬ tsaˬ ni nawˬ-euˬ g'aˇ duˬ bo ̭ doˆ nehˬ naˇ muiˬ-eu duˇ lehˇ noeˬ-eu ma. 4 Nawˬ-ahˇ k'aˇ mehˬ nehˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ aˬ diˇ ngeuˇ meh lehˇ nawˇ siˬ duˬ jiˇ nya ni, ngaˇ heu lo ̭-ehˇ bo ̭-euˬ ma. 5 Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ sahˬ paˬ Heˬloˆ uˆ lahˇ ngeh, Aˬbiˇyaˬ aˇ jeuˬ la ̭ k'oeˇ, Zaˬkaˬliˇ lehˇ myahˇ-euˬ piˇ ma tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭-euˬ miˬ zaˬ-aˬ, Aˬloˬ-euˬ aˇ jeuˬ pyeu ̭-awˇ, Eˇliˇsaˬbehˆ lehˇ myahˇ-euˬ meh. 6 Nyiˬ dzeˇ zaˬ lu ̭ Miˬyehˇ mehˬ shi dawˇ coe ni deh ̭-awˇ, SahˬpaˬMiˬyehˇ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ hawˇ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ caw teh-eu meh. 7 Eˇliˇsaˬbehˆ maˬ baw aˬ ma pyeu ̭-eu miˇ neh, aˬ nya ̭ dzeˇ zaˬ zaˬ maˬ jawˇ-ehˇ, nyiˬ g'aˬ lu ̭ mawˬ dui dui le-euˬ meh. 8 Tiˬ nah-aˬ, piˇ ma-euˬ gaˇ mˇ-eu g'aˇ duˬ, Zaˬkaˬliˇ-euˬ aˇ muˇ-ahˇ doˇ laˇ-euˬ miˇ neh, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ gaˇ mˇ lu ̭-eu meh. 9 Piˇ ma deuˬ-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭ k'aˇ jaˆ-eu lo ̭-ehˇ shehˆ tsaˬ tsaˬ-awˇ tseˇ ngeh, lawˇ duˬ-ahˇ yaw saw jeˬ do ̭ damˬ-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭-ahˇ doˇ leˇ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, SahˬpaˬMiˬyehˇ-euˬ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ uˇ leˇ-euˬ meh. 10 K'oeˇ lo ̭-ehˇ yaw saw jeˬ do ̭ damˬ lu ̭ ngeh, la ̭ nyiˇ paw jawˇ ya ̭-euˬ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ deuˬ guiˬ lahˬ ya shaˇ-eu meh. 11 K'oeˇ ngeh, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭ mehˬ shi doˆ le-awˇ, yaw saw jeˬ do ̭ damˬ-eu lawˇ duˬ-euˬ aˇ maˇ paw yaw ̭ lu ̭-eu meh. 12 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ Zaˬkaˬliˇ ya mawˇ ngeh, tsawˬ guˆ-iˇ-euˬ meh. 13 Ehˇ k'aw ̭, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Zaˬkaˬliˇ-oˇ, taˬ guˆ. Nawˬ-euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ-ahˇ Miˬyehˇ naˇ haˬ nehˬ la ̭-euˬ meh. Nawˬ-euˬ nymˇ dahˬ Eˇliˇsaˬbehˆ aˬ li tiˬ li ciˬ teh ̭-a. Aˬ li k'oeˇ li-ahˇ Yoˇ haˬ lehˇ nawˇ ya myahˇ nehˬ meh. 14 Aˬ yaw ̭ deh ̭ le-euˬ gaˇ, nawˇ hawˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni laˬ k'aˬ cehˇ teh ̭-a. 15 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ mehˬ shi, aˬ yaw ̭ yaw huiˬ yaw mahˇ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a. Aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ hawˇ-eu yeh ̭ laˇ-eu dzaˇ uiˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ maˬ ya dawˇ-a. Aˬ ma-euˬ uˬ maˆ la ̭ k'oeˇ neh maˬ deh ̭ doˆ le mi naˆ-ehˇ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ tiˬ byah ni ahˇ teh ̭-a. 16 Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni-ahˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ Miˬyehˇ pyeu ̭-eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ jawˇ paw aˬ yaw ̭ sheuˬ pyawˇ k'o ̭ la ̭ teh ̭-a. 17 Aˬ da hawˇ-eu zaˬ deuˬ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya ni maˬ ehˇ, naˬ lehˬ lehˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ-euˬ nui noeˬ mehˬ nah caw teh laˇ ni maˬ ehˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ bi lehˬ hmˬ dah taˬ-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, Eˇliˇyaˆ-euˬ nui ma hawˇ-eu baoˬ aˬ yaw ̭ pi-awˇ, Sahˬpaˬ-euˬ mehˬ hu aˬ yaw ̭ iˇ teh ̭-a." 18 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ Zaˬkaˬliˇ ehˇ nehˬ-eu, "K'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ ngaˇ lehˇ, ngaˇ aˬ joˆ-ehˇ siˬ nya nmˇ. Nga nya ̭ dzeˇ zaˬ nyiˬ g'aˬ lu ̭ mawˬ dui dui laˇ-euˬ ma." 19 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Ngaˇ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ mehˬ shi yaw ̭-awˇ myawˬ k'ehˇ g'oˆ lu ̭-eu Gaˬbeˬlaˇ ma. Aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-awˇ, laˬ k'aˬ cehˇ dui dui laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu gaˇ kawˆ heu nawˬ-ahˇ bi tsa ̭ gaˬ le-euˬ meh. 20 Aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh maˇ maˇ ni pyeu ̭ laˇ-eu gaˇ kawˆ heu-ahˇ ngaˇ tsa ̭ gaˬ le-eu k'aw ̭, nawˇ maˬ jah-eu miˇ neh, ngaˬ neh ehˇ-euˬ lo ̭-ehˇ maˬ pyeu ̭ laˇ k'oeˇ keuˆ ni, nawˇ dawˬ maˬ ngehˬ nya ni ciˬ cuˇ ya jawˇ teh ̭-a." 21 K'oeˇ ngeh, la ̭ nyiˇ paw Zaˬkaˬliˇ-ahˇ dawˬ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ k'oeˇ myah myah-ehˇ ga-iˇ-euˬ gaˇ zahˬ leˇ-euˬ meh. 22 Aˬ yaw ̭ g'o ̭ doˆ le ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ dawˬ maˬ ngehˬ cawˬ nya-ehˇ pyeu ̭-iˇ-euˬ miˇ neh, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ, yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ pah mehˬ le-euˬ tiˬ jeˬ paˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ya mawˇ-euˬ ngaˇ lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ siˬ nya-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ dawˬ maˬ ngehˬ nya-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ la ̭ dzawˇ dzawˇ nehˬ-euˬ meh. 23 Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ gaˇ ya mˇ-eu aˇ yamˬ dzeuˇ ngeh, iˇ kahˇ-ahˇ g'o ̭-iˇ-euˬ meh. 24 Aˇ yamˬ ui cuiˆ myahˇ laˇ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ nymˇ dahˬ Eˇliˇsaˬbehˆ aˬ nyiˇ pi leˇ-awˇ, ba la ngaˬ siˬ byah ni la ̭ nyiˇ maˬ doˆ-iˇ ni jawˇ-euˬ meh. 25 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, tsawˇ haˬ mehˬ shi ngaˇ daˬ maˬ paˇ ya ga ni, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ caw ba nehˬ la ̭-euˬ meh." 26 Eˇliˇsaˬbehˆ aˬ nyiˇ pi leˇ-euˬ ba la ko ̭ siˬ byah laˇ ngeh, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ Gaˬbeˬlaˇ-ahˇ Miˬyehˇ k'ehˇ g'eh-awˇ, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ Naˬzaˬlehˇ meuˬ-ahˇ bi iˇ-euˬ meh. 27 Sahˬ paˬ Daˬbiˇ-euˬ tsui ̭-ahˇ ta ̭-eu Yoˇsehˆ lehˇ myahˇ-euˬ g'aˬ-ahˇ dahˬ dzaˬ-iˇ-eu lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ miˬ shui ̭/f tiˬ g'aˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ dawˬ tsa ̭ tsa ̭ le-euˬ meh. Miˬ shui ̭ k'oeˇ g'aˬ-euˬ tsawˇ myahˇ-aˬ, Maˬliˇ meh. 28 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ oe-awˇ ehˇ-eu, "Nui saˇ o ̭ lu ̭-uˇ. Sahˬpaˬ Miˬyehˇ nawˬ nehˬ-ehˇ jawˇ-awˇ, huiˬ dui dui-eu guiˬ lahˬ bi ̭ lu ̭ meh." 29 Maˬliˇ-aˬ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ neh ehˇ nehˬ le-euˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ baˬ da neh nui ma suˬ saˬ dui dui-awˇ, aˬ jeˬ-ahˇ ehˇ maw ̭-eu nga lehˇ shaˇ noeˬ lu ̭-eu meh. 30 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Maˬliˇ-oˇ, taˬ guˆ. Miˬyehˇ nawˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ lu ̭ meh. 31 Nawˇ aˬ nyiˇ pi-awˇ, aˬ li tiˬ li ya ciˬ meh. Aˬ yaw ̭-ahˇ nawˇ Yeˬsuˇ lehˇ ya myahˇ nehˬ meh. 32 Aˬ yaw ̭ huiˬ dui mahˇ dui dui-awˇ, huiˬ-eu mahˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ lehˇ aˬ cawˬ kuˇ teh ̭-a. SahˬpaˬMiˬyehˇ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ poeˬ Daˬbiˇ-euˬ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ aˬ yaw ̭-ahˇ bi ̭ teh ̭-a. 33 Yaˬkoˆ-euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ k'oeˇ taˆ aˬ yaw ̭ sahˬ paˬ geu ̭-awˇ, Aˬ yaw ̭ uˆ lahˇ-eu miˇ k'ahˬ k'oeˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ aˇ saˬ saˬ-eu maˬ baw-a." 34 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ Maˬliˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˇ-aˬ, miˬ shui ̭ tiˬ g'aˬ ma. Teu lo ̭-ehˇ aˬ joˆ-ehˇ pyeu ̭ laˇ nya nmˇ." 35 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ ehˇ-eu, "Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ nawˬ-euˬ k'oeˇ taˆ za ̭ le-awˇ, Huiˬ dui Mahˇ dui dui-eu Miˬyehˇ-euˬ baoˬ nawˬ-ahˇ joe shmˇ le teh ̭-a. K'oeˇ miˇ neh, deh ̭ le-euˬ muiˬ-eu shawˇ-eu aˬ li k'oeˇ g'aˬ-ahˇ, Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ lehˇ kuˇ teh ̭-a. 36 Maˬ baw aˬ ma lehˇ sawˇ taˬ-euˬ nawˬ-euˬ aˇ jeuˬ aˇ ca Eˇliˇsaˬbehˆ-ahˇ haw sheˇ. Teu naˆ ni mawˬ laˇ-euˬ k'aw ̭, aˬ nyiˇ pi lu ̭-eu ba la ko ̭ siˬ byah laˇ-euˬ meh. 37 Miˬyehˇ maˬ jahˇ nya-eu tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ-a." 38 Maˬliˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ-aˬ, SahˬpaˬMiˬyehˇ-euˬ zaˬ k'aˆ ma. Nawˬ neh ehˇ-euˬ jeˬ ngaˬ-euˬ k'oeˇ taˆ pyeu ̭ le lu ̭-uˇ." K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ doˆ-iˇ-euˬ meh. 39 K'oeˇ naˇ, Maˬliˇ lehˬ hmˬ-awˇ, Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ dahˇ taˆ paw jaˆ-eu meuˬ tiˬ meuˬ-ahˇ yaw kawˇ-ehˇ le-euˬ meh. 40 Zaˬkaˬliˇ-euˬ nymˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ uˇ leˇ-awˇ, Eˇliˇsaˬbehˆ-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ nehˬ-euˬ meh. 41 Maˬliˇ dawˬ cawˬ puˬ nehˬ gaˇ Eˇliˇsaˬbehˆ ya gaˬ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ uˬ maˆ la ̭ k'oeˇ pi lu ̭-eu zaˬ k'oeˇ g'aˬ luˆ laˇ-awˇ, Eˇliˇsaˬbehˆ -ahˇ Muiˬ-eu Shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ uˇ le-euˬ meh. 42 Aˬ yaw ̭ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ ehˇ-eu, "Nawˇ-aˬ, zaˬ miˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ guiˬ lahˬ huiˬ-eu g'aˬ meh. Nawˬ-euˬ uˬ maˆ la ̭ k'oeˇ pi lu ̭-eu zaˬ k'aw ̭, guiˬ lahˬ huiˬ dui dui meh. 43 Ngaˬ-euˬ Sahˬpaˬ-euˬ aˬ ma ngaˇ jawˇ gaˇ dawˬ deh g'a laˇ-euˬ heu, ngaˇ aˇ naˆ ni guiˬ lahˬ huiˬ-eu nga. 44 Nawˇ dawˬ cawˬ puˬ-eu teˇ saˇ ngaˬ-euˬ naˬ bawˇ-ahˇ gaˬ keuˆ laˇ-euˬ nehˬ-ehˇ, uˬ maˆ la ̭ k'oeˇ pi lu ̭-eu ngaˬ-euˬ zaˬ laˬ k'aˬ cehˇ-eu tsawˬ tsawˬ-ehˇ teuˆ-eu miˇ-a. 45 Sahˬpaˬ Miˬyehˇ neh k'aˇ ehˇ nehˬ la ̭-euˬ jeˬ aˬ diˇ aˬ maˇ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a lehˇ jah-eu zaˬ miˬ zaˬ-aˬ, guiˬ lahˬ huiˬ dui dui meh." 46 Maˬliˇ ehˇ-eu, "Ngaˬ-euˬ nui ma sa ̭ laˇ la ̭ k'oeˇ, SahˬpaˬMiˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ ma. 47 Ngaˬ-ahˇ Ka k'o ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu, ngaˬ-euˬ Miˬyehˇ baˬ da baˇ neh, ngaˬ-euˬ sa ̭ laˇ laˬ k'aˬ cehˇ nya. 48 Aˬ jeˬ miˇ neh cehˇ te ehˇ naˇ, teˬ-eu nyiˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu, ngaˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ noeˬ keuˆ nehˬ la ̭-euˬ meh. 49 Iˬ nah neh naˇ aˬ cawˬ ngaˬ-ahˇ, laˬ k'aˬ cehˇ-eu g'aˬ lehˇ kuˇ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh kuˇ ta ehˇ naˇ, Baoˬ huiˬ-eu Miˬyehˇ neh ngaˬ-ahˇ, huiˬ-eu jeˬ mˇ nehˬ la ̭-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ tsawˇ myahˇ muiˬ meh shawˇ meh; 50 Aˬ yaw ̭-ahˇ taˬ huiˬ-eu deuˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭-euˬ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ gmˬ meh. 51 Baoˬ huiˬ-eu la ̭ du cawˬ doˆ-awˇ, nui ma huiˬ-eu deuˬ-euˬ bawˬ toˆ, dawˬ tawˆ lu ̭ byaˆ dzeh nehˬ-eu meh. 52 Dzoeˬ dzaˬ sahˬ paˬ yaw g'eh deuˬ-ahˇ, nuiˇ mahˬ-ahˇ neh g'eu ka nehˬ-awˇ, nui nahˬ nui yu ahˇ-eu deuˬ-ahˇ, yaw goˇ-ahˇ ciˬ daˆ nehˬ-eu meh. 53 Meh ̭-eu shu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, dzaˇ kuiˇ dzaˇ myehˇ tiˬ dehˆ bi ̭-awˇ, smˇ muiˬ smˇ baw aˬ da deuˬ-ahˇ, yaw ̭ ngeh ̭-ehˇ teh dzeh nehˬ-eu meh. 54 Poeˬ piˬ deuˬ-ahˇ dzaˬ taˬ ya ̭-euˬ, saˇ jaˇ dawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ zi ̭-awˇ, zaˬ k'aˆ Iˇsaˬleˬlaˆ jawˇ gaˇ, oe keuˆ-awˇ caw ba le-euˬ meh. 55 Aˬbyaˬhaˬ-euˬ k'oeˇ taˆ hawˇ-eu, zaˬ deuˬ uˆ deuˬ dawˬ tawˆ k'oeˇ taˆ, aˬ yaw ̭ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ-eu jeˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ zi ̭ meh." 56 Maˬliˇ-aˬ, Eˇliˇsaˬbehˆ nehˬ-ehˇ ba la smˇ siˬ jawˇ-awˇ g'o ̭-iˇ-euˬ meh. 57 Eˇliˇsaˬbehˆ zaˬ ciˬ deˇ le-awˇ, aˬ li tiˬ li ciˬ-euˬ meh. 58 Aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ peh jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ, SahˬpaˬMiˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ dui dui neh-euˬ gaˇ kawˆ ya gaˬ ngeh, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ laˬ k'aˬ caw cehˇ-euˬ meh. 59 Zaˬ nahˬ ciˬ-euˬ nah jawˇ byah laˇ ngeh, baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ nehˬ-eu lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ oe-awˇ, aˬ da-euˬ tsui ̭-ahˇ ta ̭ leˇ ni, aˬ da-euˬ tsawˇ myahˇ bi ̭-awˇ, Zaˬkaˬliˇ lehˇ myahˇ nehˬ-eu lehˇ g'eh-eu meh. 60 Ehˇ k'aw ̭, aˬ ma g'aˬ ehˇ-eu, "Teu lo ̭-ehˇ maˬ ya myahˇ-a. Aˬ yaw ̭-ahˇ Yoˇhaˬ lehˇ ya myahˇ nehˬ meh." 61 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Naw pehˬ-euˬ aˇ jeuˬ aˇ ca la ̭ k'oeˇ Yoˇhaˬ lehˇ myahˇ-euˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jawˇ-a tawˇ." 62 K'oeˇ naˇ, aˬ da g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ la ̭ dzawˇ dzawˇ nehˬ-awˇ, zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ bi myahˇ nehˬ maw ̭-eu gaˇ kawˆ naˇ haˬ-euˬ meh. 63 Sahˬ bo ̭ boˬ-eu teˇ bya ̭ tiˬ bya ̭ Zaˬkaˬliˇ shaˇ-awˇ, "Aˬyaw ̭-euˬ tsawˇ myahˇ Yoˇhaˬ meh" lehˇ bo ̭ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ zahˬ dui dui leˇ-euˬ meh. 64 Tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ Zaˬkaˬliˇ-euˬ k'aˬ meh pah laˇ-awˇ, mehˬ laˇ juˆ laˇ-euˬ miˇ neh, dawˬ ngehˬ doˆ nya laˇ-awˇ, Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-euˬ meh. 65 Tahˬ g'o ̭ tahˬ jawˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ guˆ-iˇ-euˬ meh. Gaˇ kawˆ k'oeˇ Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ dahˇ taˆ doe ni gaˬ byah jiˇ-euˬ meh. 66 K'aˇ ya gaˬ-euˬ tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭, nui ma la ̭ k'oeˇ shaˇ noeˬ shaˇ noeˬ-ehˇ, "Zaˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ joˆ-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-eu lehˇ g'eh-eu maˬ siˬ miˇ-a" lehˇ ehˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, SahˬpaˬMiˬyehˇ-euˬ baoˬ aˬ yaw ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ-eu yaw duˬ baw-eu meh. 67 Yoˇhaˬ-euˬ aˬ da Zaˬkaˬliˇ-ahˇ Muiˬ-eu Shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ uˇ le-awˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ heu lo ̭-ehˇ ngehˬ dah-eu meh. 68 "Aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ shaˬ gaˇ, ka k'o ̭ doˆ nehˬ le-euˬ miˇ neh, Iˇsaˬleˬlaˆ Miˬyehˇ pyeu ̭-eu, SahˬpaˬMiˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ ma. 69 Yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ Daˬbiˇ o neh, baoˬ huiˬ-eu Ka k'o ̭-eu yaw sahˇ, aˬ dui-ahˇ bi ̭ nehˬ le ̭-euˬ meh. 70 Aˇ hu tsawˇ muiˬ tsawˇ shawˇ pyeu ̭-eu, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah nehˬ-eu, ngehˬ zaˬ tmˇ zaˬ deuˬ-ahˇ g'oe-awˇ, aˬ dui-ahˇ bye-awˇ k'ehˬ la ̭-euˬ, muiˇ-eu deuˬ dawˬ tawˆ-euˬ la ̭-ahˇ, aˬ dui-ahˇ ka k'o ̭ nehˬ ma lehˇ, aˬ yaw ̭ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ meh. 72 Aˬ dui-euˬ poeˬ piˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu la ̭ k'oeˇ, muiˬ-eu shawˇ-eu dawˬ ma saˇ jaˇ, noeˬ keuˆ ma lehˇ yaw ̭ ehˇ-eu meh. 73 Aˬ dui yaw deh ̭ deh ̭-eu tiˬ ziˇ, aˬ yaw ̭ mehˬ shi muiˬ-eu shawˇ-eu, yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, guˆ-eu gaˆ-eu jeˬ maˬ jaˆ ni, yaw ̭-euˬ gaˇ ya mˇ-eu g'aˇ duˬ, muiˇ-eu deuˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ, aˬ dui-ahˇ ka k'o ̭ nehˬ ma lehˇ, Aˬ da yaw dzahˇ Aˬbyaˬhaˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ meh. 76 Ngaˬ-euˬ aˬ li pyeu ̭-eu nawˬ-ahˇ, Huiˬ dui Mahˇ dui dui-eu g'aˬ-euˬ ngehˬ zaˬ tmˇ zaˬ lehˇ kuˇ teh ̭-a. Sahˬpaˬ iˇ-eu gaˇ ma mehˬ hu, nawˇ jeˬ huˬ ya iˇ huˬ taˬ-awˇ, gaˇ ma shaˇ dahˇ nehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, 77 iˬ baˇ pyehˬ nehˬ-eu jeˬ baˬ da, ka k'o ̭-eu jeˬ za nya meh lehˇ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ, nawˇ ya dzawˇ mehˬ nehˬ-iˇ teh ̭-a. 78 Aˬ dui Miˬyehˇ nui nahˬ ahˇ-awˇ, g'awˬ shaˬ gaˬ nya dui dui-eu meh. Ka k'o ̭-eu jeˬ aˬ dui k'oeˇ taˆ, uˬ bya bya shawˇ laˇ-eu lo ̭-ehˇ, 79 shiˇ-eu naˇ shmˇ yaw zahˇ uˬ moˆ, k'aˇ deh ̭ k'aˇ jawˇ-eu deuˬ k'oeˇ taˆ, mˬ taˆ neh bya ka le ̭ teh ̭-a. Nui saˇ o ̭-eu gaˇ ma k'oeˇ taˆ, kuiˇ to ̭ paˇ ciˬ k'o ̭ daˆ nya ni, aˬ dui ahˇ sheuˬ g'eh la ̭ teh ̭-a." 80 Aˬ li k'oeˇ li huiˬ laˇ-awˇ, nui ma g'awˇ mawˇ nyiˬ jeˬ lu ̭ huiˬ laˇ mahˇ laˇ lu ̭-eu meh. Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ mehˬ shi aˬ yaw ̭ maˬ doˆ laˇ k'oeˇ keuˆ ni, bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ-ahˇ jawˇ-euˬ meh.

Luˇka 2

1 K'oeˇ ngeh, Loˇmaˆ miˇ k'ahˬ la ̭ oˆ k'aˇ jawˇ-eu miˇ k'ahˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ tsawˇ myahˇ ya dawˆ meh lehˇ, sahˬ paˬ Gehˇsaˬ Awˇguˇtuˆ dawˬ bi ̭-euˬ meh. 2 K'oeˇ-aˬ, miˇ k'ahˬ zaˬ tsawˇ myahˇ dawˆ beh beh-euˬ poˆ pyeu ̭-awˇ, Suˇliˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ Guˇleˬniˇ uˆ lahˇ lu ̭ ngeh yamˬ-ahˇ tsaˬ-eu meh. 3 Tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ yawˬ ha-euˬ meuˬ-ahˇ g'o ̭-iˇ-awˇ tsawˇ myahˇ ya dawˆ-iˇ-eu meh. 4 Yoˇsehˆ-aˬ, sahˬ paˬ Daˬbiˇ-euˬ tsui ̭-ahˇ ta ̭-eu miˇ neh, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ Naˬzaˬlehˇ meuˬ-ahˇ neh Sahˬpaˬ Daˬbiˇ deh ̭ le-euˬ meuˬ pyeu ̭-eu Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ Behˬlehˬhehˬ meuˬ-ahˇ iˇ-euˬ meh. 5 Aˬ yaw ̭-ahˇ dahˬ dzaˬ laˇ-eu lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ Maˬliˇ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ tsawˇ myahˇ dawˆ leˇ-eu lehˇ le-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, Maˬliˇ aˬ nyiˇ pi lu ̭-eu meh. 6 Aˬ yaw ̭ nya ̭ Behˬlehˬhehˬ meuˬ-ahˇ jawˇ lu ̭ ngeh, aˬ yaw ̭ zaˬ ciˬ deˇ le-euˬ meh. 7 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ zaˬ ciˬ-awˇ, deh ̭ le beh beh-euˬ aˬ li-ahˇ bui loˬ loˬ-awˇ, mawˇ neˇ k'awˇ lawˬ la ̭ k'oeˇ ciˬ yu ̭ taˬ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, daˬ yah ya ̭-eu nymˇ la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭ ya ̭ k'aˇ maˬ za-a. 8 Miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu yawˇ bo-eu tsawˇ haˬ tiˬ deuˬ, yaˇ peuˬ-ahˇ yawˇ bo ya ̭-euˬ meh. 9 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ gaˇ doˆ le-awˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ tiˬ jawˬ bya le-euˬ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ guˆ dui dui-iˇ-euˬ meh. 10 Ehˇ k'aw ̭, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, 'Taˬ guˆ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ laˬ k'aˬ cehˇ dui dui paˬ-ehˇ g'eh-eu laˬ k'aˬ cehˇ-eu guiˬ lahˬ dawˬ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ tsa ̭ gaˬ le-euˬ ma. 11 Iˬ nah, Daˬbiˇ-euˬ meuˬ la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭-ahˇ Ka k'o ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Sahˬpaˬ Ka li deh ̭ le-euˬ meh. 12 Aˬ yaw ̭ deh ̭ le-euˬ saˇ kiˇ heu lo ̭-ehˇ jaˆ teh ̭-a. Zaˬ nahˬ-ahˇ bui loˬ loˬ-awˇ, mawˇ neˇ k'awˇ lawˬ la ̭ k'oeˇ ciˬ yu ̭ taˬ-euˬ gaˇ naw ma ̭ ya mawˇ teh ̭-a." 13 Jaˬ pyuˬ ni mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ nehˬ-ehˇ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ baˬ ma ̭ puˇ jeˬ-ehˇ doˆ le-awˇ, Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-eu caˇ dawˬ heu lo ̭-ehˇ caˇ-eu meh. 14 "Mˬ taˆ yaw goˇ jawˇ-eu Miˬyehˇ, baoˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ lu ̭-uˇ. Miˇ tsaˬ tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ nui k'ahˇ shiˇ-eu deuˬ-ahˇ, nui saˇ za-eu jeˬ o ̭ lu ̭-uˇ." 15 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ mˬ-ahˇ daˆ g'o ̭ leˇ dzeuˇ ngeh, yawˇ bo-eu deuˬ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Aˬ dui ma ̭ Behˬlehˬhehˬ meuˬ-ahˇ le-awˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ neh aˬ dui-ahˇ ehˇ nehˬ la ̭-euˬ jeˬ-ahˇ haw-iˇ kaˇ-euˇ." 16 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw kawˇ-ehˇ iˇ-awˇ, Maˬliˇ hawˇ-eu Yoˇsehˆ aˬ nya ̭-ahˇ mawˇ-awˇ, zaˬ nahˬ-ahˇ mawˇ neˇ k'awˇ lawˬ la ̭ k'oeˇ ciˬ yu ̭ taˬ-euˬ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 17 Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ gaˇ ya mawˇ ngeh, zaˬ nahˬ k'oeˇ g'aˬ gaˇ kawˆ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ k'aˇ ehˇ nehˬ-euˬ jeˬ dzawˇ mehˬ nehˬ-euˬ meh. 18 Yawˇ bo-eu deuˬ ehˇ gaˇ k'aˇ ya gaˬ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, zahˬ dui dui leˇ-euˬ meh. 19 Maˬliˇ-aˬ, gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ juiˇ taˬ-awˇ, nui ma la ̭ k'oeˇ shaˇ noeˬ shaˇ noeˬ-ehˇ jawˇ-euˬ meh. 20 Yawˇ bo-eu deuˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh k'aˇ ya gaˬ k'aˇ ya mawˇ-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-eu caˇ dawˬ caˇ caˇ-ehˇ g'o ̭-iˇ-euˬ meh. Yawˬ jeˬ na lu ̭ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ neh k'aˇ ehˇ nehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ lu ̭ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya mawˇ duˬ ya ̭-euˬ meh. 21 Nah jawˇ byah laˇ-awˇ, aˬ li k'oeˇ li-ahˇ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ nehˬ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh, Yeˬsuˇ lehˇ myahˇ nehˬ-euˬ meh. Tsawˇ myahˇ k'oeˇ-aˬ, aˬ ma-euˬ uˬ maˆ la ̭ k'oeˇ maˬ tsehˆ leˇ mi naˆ-ehˇ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ neh bi ̭ taˬ ya ̭-euˬ tsawˇ myahˇ meh. 22 Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu lo ̭-ehˇ, Yoˇsehˆ hawˇ-eu Maˬliˇ aˬ nya ̭ dzeˇ zaˬ g'awˇ mawˇ shawˇ-eu zahˇ jahˇ yamˬ tsaˬ laˇ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, aˬ li k'oeˇ li-ahˇ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ mehˬ shi ciˬ sha leˇ-eu g'aˇ duˬ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ sheuˬ g'eh-euˬ meh. 23 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, "Deh ̭ beh beh le-euˬ aˬ li yawˬ g'aˬ na lu ̭, SahˬpaˬMiˬyehˇ-ahˇ ya a nehˬ meh" lehˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 24 K'oeˇ uˬ ta ̭, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, k'aˬ k'oeˬ tiˬ gu maˬ ngeuˇ naˇ, yaˇ miˇ k'aˬ k'oeˬ zaˬ nyiˬ mawˇ ya lawˇ nehˬ leˇ-eu meh. 25 K'oeˇ ngeh yamˬ-ahˇ, Suˇmoˬ lehˇ myahˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, Miˬyehˇ-ahˇ guˆ-eu nui ma ahˇ-eu tsawˇ haˬ yaw muiˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-awˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ ka k'o ̭-eu jeˬ za-eu aˇ nah-ahˇ dawˬ lu ̭-eu tiˬ g'aˬ meh. Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ-eu meh. 26 Sahˬpaˬ Miˬyehˇ neh bi oe ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ Ka li-ahˇ maˬ ya mawˇ k'oeˇ keuˆ ni aˬ yaw ̭ maˬ ya shiˇ-aˇ lehˇ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ pah mehˬ nehˬ-euˬ meh. 27 Yaw sahˇ Miˬyehˇ sheuˬ g'eh-eu mehˬ nah, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ Suˇmoˬ uˇ leˇ-euˬ meh. Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ zahˇ jahˇ nehˬ-eu g'aˇ duˬ, zaˬ nahˬ Yeˬsuˇ-ahˇ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ ciˬ uˇ la ̭ ngeh, 28 Suˇmoˬ zaˬ nahˬ-ahˇ ciˬ-awˇ, Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-awˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 29 "Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-oˇ, nawˇ ngaˬ-ahˇ, saˇ jaˇ dzaˬ-euˬ byah laˇ-euˬ nga. Nawˬ-euˬ zaˬ k'aˆ pyeu ̭-eu ngaˬ-ahˇ, nui saˇ o ̭-eu jeˬ byah k'aˇ-awˇ, deh ̭ ziˇ bi jiˇ nehˬ la ̭-euˬ meh. 30 Nawˬ-euˬ ka k'o ̭-eu jeˬ-ahˇ ngaˇ, myaˆ nuiˆ ya mawˇ duˬ g'aˬ-euˬ ma. 31 Nawˬ-euˬ ka k'o ̭-eu jeˬ k'oeˇ-ahˇ, tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ mehˬ shi, nawˇ lehˬ hmˬ laˆ saˆ taˬ-euˬ meh. 32 Lawˇ ci ̭ zaˬ deuˬ mawˇ nya laˇ ni, yaw sheh ̭ bya nehˬ-eu jeˬ pyeu ̭-awˇ, nawˬ neh kuˇ-euˬ tsawˇ jeuˬ pyeu ̭-eu, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, Yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ bi huiˬ-euˬ meh." 33 Zaˬ nahˬ-euˬ gaˇ kawˆ Suˇmoˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ, zaˬ nahˬ-euˬ aˬ da aˬ ma zahˬ leˇ-euˬ meh. 34 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Suˇmoˬ dawˬ ngehˬ g'eh nehˬ-awˇ, aˬ ma g'aˬ pyeu ̭-eu Maˬliˇ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Iˇsaˬleˬlaˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni cawˆ-iˇ-awˇ, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni ka k'o ̭-eu jeˬ-ahˇ za ni, zaˬ nahˬ heu g'aˬ-ahˇ Miˬyehˇ tseˇ doˆ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, aˬ cawˬ ja bu ja doeˇ gaˇ ya daˬ-eu Miˬyehˇ neh bi siˬ bi mawˇ le-euˬ jeˬ pyeu ̭-awˇ, 35 aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ za ̭ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ pah dzeh teh ̭-a. K'oeˇ uˬ ta ̭, nui ma-ahˇ mi cehˇ tsawˆ byoe gaˇ duˇ ni, nawˇ shaˬ zahˬ ya mˇ teh ̭-a." 36 Aˬ shaˬ tsawˇ jeuˬ Paˬnoeˬlaˇ-euˬ aˬ buˇ Aˬnaˬ lehˇ kuˇ-eu, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngeh dah-eu zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, mawˬ dui dui laˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ smˇ miˇ iˇ-awˇ, k'aˬ dzeˇ zaˬ nehˬ-ehˇ shi ̭ k'o ̭ teh ̭-ehˇ ya deh ̭ ta ̭ ya ̭-euˬ meh. 37 K'oeˇ ngeh neh naˇ, yeh ̭ tseˇ k'o ̭ byah laˇ ngeh keuˆ ni miˬ coeˬ miˬ ma geu ̭-awˇ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ g'awˬ-iˇ ni, uˬ ci ̭ nah g'ahˇ maˬ ehˇ, maˬ dzaˬ-eu zahˇ jahˇ-awˇ guiˬ lahˬ shaˇ-euˬ meh. 38 Aˇ yamˬ k'oeˇ yamˬ nyiˬ paˆ-ehˇ aˬ yaw ̭ laˇ keuˆ-awˇ, Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-awˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ Miˬyehˇ bi buˬ-iˇ gaˇ noeˬ tmˬ lu ̭-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ, zaˬ nahˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ gaˇ kawˆ a ̭ yaw ̭ ja mehˬ-euˬ meh. 39 SahˬpaˬMiˬyehˇ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, Yoˇsehˆ hawˇ-eu Maˬliˇ aˬ nya ̭ dzeˇ zaˬ mˇ byah g'aˬ ngeh, aˬ yaw ̭ pehˬ jawˇ-eu meuˬ pyeu ̭-eu Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ Naˬzaˬlehˇ meuˬ-ahˇ g'o ̭ leˇ-euˬ meh. 40 Aˬ li k'oeˇ g'aˬ huiˬ laˇ-awˇ, nui ma sa ̭ laˇ g'aˬ ahˇ laˇ lu ̭-eu uˬ ta ̭, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ byah-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ aˬ yaw ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ-eu meh. 41 Yeˬsuˇ-euˬ aˬ ma aˬ da-aˬ, aˬ yaw ̭ k'o ̭ yaw ̭ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ Baˬsaˬkaˬ Bawˬ-iˬ g'eh ngeh le-eu meh. 42 Yeˬsuˇ tseˇ nyi ̭ k'o ̭ byah laˇ ngeh k'o ̭ k'aw ̭, aˬ ziˇ aˬ law k'aˇ le-euˬ lo ̭-ehˇ, bawˬ-iˬ g'eh gaˇ le-euˬ meh. 43 Bawˬ-iˬ g'eh g'aˬ-awˇ g'o ̭ le lu ̭ ngeh, Yeˬsuˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ jawˇ ya ̭-euˬ meh. Gaˇ kawˆ k'oeˇ aˬ yaw ̭-euˬ aˬ ma aˬ da maˬ siˬ nya-a. 44 Aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ g'o ̭-iˇ lu ̭ teh ̭-a lehˇ noeˬ-awˇ, tiˬ nah gaˇ ma iˇ g'aˬ miˇ tsa, aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ hawˇ-eu cawˬ deuˬ jawˇ gaˇ poˆ haw-euˬ meh. 45 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ poˆ mawˇ nya-eu miˇ neh, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ g'o ̭ k'o ̭ leˇ-awˇ poˆ leˇ-euˬ meh. 46 Smˬ nah poˆ keuˆ la ̭ ngeh, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ poˆ mawˇ leˇ-euˬ meh. Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ saˬ laˬ deuˬ nehˬ-ehˇ aˬ yaw ̭ nuiˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ gaˇ naˇ haˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ g'awˬ mya jeˬ naˇ haˬ poˆ lu ̭-eu meh. 47 Aˬ yaw ̭ ehˇ gaˇ k'aˇ ya gaˬ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ neh ngehˬ k'o ̭ tmˇ k'o ̭-euˬ dawˬ deuˬ-ahˇ zahˬ dui dui leˇ-eu meh. 48 Aˬ yaw ̭-euˬ aˬ ma aˬ da aˬ yaw ̭-ahˇ poˆ mawˇ ngeh, zahˬ leˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ ma ehˇ-eu, "Aˬ li-oˇ, aˬ jeˬ miˇ neh heu lo ̭-ehˇ bi shaˬ la ̭ te. Nawˬ da nga nya ̭ nawˬ-ahˇ k'ahˬ lahˇ-awˇ poˆ lu ̭-eu shiˇ-iˬ law miˇ-a tawˇ." 49 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Naw nya ̭ aˬ jeˬ miˇ neh ngaˬ-ahˇ poˆ te. Ngaˬ Da-euˬ nymˇ-ahˇ ngaˇ ya jawˇ meh lehˇ naw nya ̭ maˬ siˬ nya te loˇ." 50 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ehˇ maw ̭-eu dawˬ tsui ̭-ahˇ, aˬ nya ̭ dzeˇ zaˬ maˬ g'oˆ shaw nya-a. 51 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭ nehˬ-ehˇ Naˬzaˬlehˇ meuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ g'o ̭-iˇ-awˇ, ehˇ dawˬ naˇ haˬ naˇ haˬ-ehˇ jawˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ aˬ ma-aˬ, gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭, nui ma la ̭ k'oeˇ juiˇ taˬ-euˬ meh. 52 Yeˬsuˇ-aˬ, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ hawˇ-eu g'awˇ mawˇ huiˬ laˇ-awˇ, Miˬyehˇ maˬ ehˇ, tsawˇ haˬ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ nui ma tsaˬ-eu meh.

Luˇka 3

1 Gehˇsaˬ Deˬbeˬliˇ dzoeˬ dzaˬ-eu tseˇ ngaˬ k'o ̭ byah laˇ ngeh, Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ BoˬtiˆPiˇlaˆ uˆ lahˇ-awˇ, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ Heˬloˆ uˆ lahˇ-awˇ, Iˇtuˬlehˇ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu Daˬlaˬgawˇniˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ Heˬloˆ-euˬ aˇ doˆ Piˇliˇpuˆ uˆ lahˇ-awˇ, Aˬbiˇleˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ Luˇsaˬniˇ uˆ lahˇ lu ̭-eu meh. 2 Aˬnaˬ hawˇ-eu Gaˬyaˬpaˇ aˬ nya ̭-aˬ, piˇ ma yaw huiˬ geu ̭ lu ̭-eu meh. K'oeˇ ngeh, bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ-ahˇ Zaˬkaˬliˇ-euˬ aˬ li Yoˇhaˬ jawˇ gaˇ, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ keuˆ le-euˬ meh. 3 K'oeˇ naˇ, Yawˇdaˬ lawˇ baˬ gahˬ kaˬ doe ni Yoˇhaˬ iˇ-awˇ, Miˬyehˇ neh iˬ baˇ pyehˬ nehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ za nya ni, iˬ baˇ noeˬ poˆ-awˇ iˇ cu ̭ shawˇ-eu g'aˇ duˬ dawˬ mehˬ mehˬ-euˬ meh. 4 Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu Iˇsaˬyaˇ-euˬ sahˬ bo ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ tiˬ g'aˬ guˇ lu ̭ meh. 'Sahˬpaˬ Miˬyehˇ oe-eu g'aˇ duˬ, gaˇ ma lehˬ hmˬ laˆ saˆ taˬ-awˬ. Aˬ yaw ̭ oe-eu gaˇ ma k'oeˇ kahˇ, dawˇ coe ni shaˇ dahˇ doˆ taˬ-awˬ. 5 G'aˬ lawˬ dawˬ tawˆ lu ̭ sheu dzm-awˇ, gawˬ jawˬ dawˬ tawˆ lu ̭ seuˆ di-awˬ. Gaˇ g'o ̭ gaˇ diˆ laˆ dawˇ jiˇ-awˇ, duˬ k'aw ̭ duˬ nya ̭ yaˆ di jiˇ-awˬ. 6 Miˬyehˇ-euˬ ka k'o ̭-eu jeˬ-ahˇ, tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ ya mawˇ teh ̭-a."' 7 Yoˇhaˬ neh iˇ cu ̭ bi shawˇ-eu g'aˇ duˬ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma Yoˇhaˬ jawˇ gaˇ oe doˆ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Aˇ lawˇ uiˇ naˆ deuˬ-oˇ, Miˬyehˇ neh bi keuˆ le-eu lehˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ cehˆ dzeuˇ nya teh ̭-a lehˇ, naw ma ̭-ahˇ aˬ suˇ g'aˬ neh mehˬ gahˇ nehˬ la ̭ taˬ. 8 Naw ma ̭ iˬ baˇ noeˬ poˆ g'aˬ-euˬ ngaˇ lehˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ siˬ duˬ mawˇ duˬ laˇ ni deh ̭-awˬ. Aˬbyaˬhaˬ-aˬ, nga ma ̭-euˬ aˬ da yaw dzahˇ ma lehˇ, naw ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ yawˬ haˇ yawˬ ha ehˇ ehˇ-ehˇ taˬ jawˇ. Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Miˬyehˇ-aˬ, k'aˬ lo heu deuˬ yuˇ-awˇ, Aˬbyaˬhaˬ-euˬ oeˬ paˬ oeˬ ma jahˇ doˆ nya meh. 9 Nymˬ-mˇ mi naˆ-ehˇ, aˇ bawˇ duˬ ciˇ-ahˇ deuˆ haˬ ba ̭ mawˬ taˬ-euˬ meh. Aˇ siˬ yaw muiˬ maˬ siˬ le-eu aˇ bawˇ yawˬ bawˇ na lu ̭ bi tuˇ dzeh-awˇ, miˬ dzaˬ-ahˇ bi ba ̭ puiˆ teh ̭-a." 10 Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ naˇ haˬ-eu, "Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, nga ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ ya jahˇ nmˇ." 11 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Pehˇ k'ahˬ nyiˬ kahˇ jaˆ-eu tsawˇ haˬ, maˬ jaˆ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ tiˬ kahˇ biˇ nehˬ-awˇ, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ jaˆ-eu tsawˇ haˬ k'aw ̭, maˬ jaˆ-eu deuˬ-ahˇ biˇ nehˬ-awˬ." 12 Kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ neh iˇ cu ̭ bi shawˇ nehˬ-eu lehˇ, aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ oe-awˇ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, nga ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ ya jahˇ ta." 13 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ kawˬ ta ̭ ngeh, ta ̭ paˬ-ehˇ g'eh-eu uˬ ta ̭-ehˇ aˇ dzehˬ taˬ ta ̭." 14 Yehˇdeuˬ k'aw ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ naˇ haˬ-eu, "Nga ma ̭ toe. Aˬ joˆ-ehˇ ya jahˇ nmˇ." Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Aˬ cawˬ-ahˇ nawˬ dzaˬ k'aˆ dzaˬ-eu jeˬ hawˇ-eu, laˆ dzaˬ gahˇ dzaˬ-eu jeˬ taˬ mˇ. Yawˬ ha za lu ̭-eu ba la aˇ poeˬ-ahˇ nui k'ahˇ shiˇ-awˬ." 15 Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ noeˬ tmˬ-eu jeˬ ahˇ laˇ-awˇ, Yoˇhaˬ-ahˇ Ka li ngeuˇ law hawˇ maˬ siˬ lehˇ shaˇ noeˬ lu ̭-eu meh. 16 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ Yoˇhaˬ heu lo ̭-ehˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ iˇ cu ̭ la ̭ k'oeˇ iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ-eu ma. Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ-eu g'aˬ oe lu ̭ meh. Ngaˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ sehˬ nawˆ aˇ caˆ puiˇ nehˬ-eu teh ̭-ehˇ k'aw ̭, mˇ-eu maˬ geuˇ nya. Aˬ yaw ̭-aˬ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ hawˇ-eu miˬ dzaˬ la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭-ahˇ iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 17 Cehˇ baw shawˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ cehˇ jiˇ la ̭ k'oeˇ pi ahˇ taˬ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ la ̭-ahˇ baw seu tuˆ tehˬ taˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, cehˇ k'aw ̭ hawˇ-eu myaˆ paw ̭ deuˬ-ahˇ-aˬ,tiˬ jawˇ-iˬ maˬ miˆ-iˇ nya-eu miˬ dzaˬ la ̭ k'oeˇ jehˆ puiˆ teh ̭-a." 18 Yoˇhaˬ-aˬ, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ gaˇ kawˆ g'awˬ mya jeˬ ja mehˬ-eu la ̭ k'oeˇ g'aˬ bi ̭-awˇ, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ nehˬ-euˬ meh. 19 Ehˇ k'aw ̭, sahˬ paˬ Heˬloˆ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ aˇ doˆ-euˬ miˬ zaˬ pyeu ̭-eu Heˬlawˇdiˇ-ahˇ sheuˬ-euˬ uˬ ta ̭, yaw haiˬ g'awˬ mya jeˬ mˇ-euˬ miˇ neh, lehˬ dui dui meh lehˇ Yoˇhaˬ ehˇ-euˬ meh. 20 K'oeˇ ngeh jawˇ, Heˬloˆ-aˬ, Yoˇhaˬ-ahˇ tawˬ-ahˇ nyeh ̭ uˇ nehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ haiˬ-eu jeˬ mˇ mehˬ nehˬ-euˬ meh. 21 Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ iˇ cu ̭ shawˇ g'aˬ ngeh, Yeˬsuˇ iˇ cu ̭ shawˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ guiˬ lahˬ shaˇ lu ̭ ngeh, mˬ pah le-awˇ, 22 Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ k'aˬ k'oeˬ lo ̭-ehˇ aˬ yaw ̭-euˬ k'oeˇ taˆ za ̭ le-euˬ meh. Mˬ paw neh teˇ saˇ mahˇ doˆ le-awˇ ehˇ-eu, "Nawˇ-aˬ, ngaˇ zawˇ gaˬ-eu ngaˬ-euˬ Zaˬmaˇ ma. Nawˬ-ahˇ ngaˇnui k'ahˇ shiˇ dui dui ma." 23 Yeˬsuˇ gaˇ mˇ dahˬ beh ngeh, smˬ tseˇ k'o ̭ ehˇ g'aˬ ni byah laˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ aˬ da-aˬ, Iˇliˇ-euˬ aˬ li Yoˇsehˆ meh lehˇ aˬ cawˬ sawˇ taˬ-euˬ meh. Yeˬsuˇ-euˬ tsui ̭ daˆ gui le ̭ ngeh, heu lo ̭-ehˇ meh. Yeˬsuˇ, Yoˇsehˆ, Iˇliˇ, 24 Maˬdaˆ, Leˬbiˇ, Meˬlaˬkiˇ, Yaˬnaˆ, Yoˇsehˆ, 25 Maˬdaˬ tiˇ, Aˬmo, Naˬhmˬ, Iˇsaˬliˇ, Naˬgehˇ, 26 Mawˇdaˆ, Maˬdaˬtiˇ, Seˬmiˇ, Yawˇsehˆ, Yoˇdaˆ, 27 Yawˇnaˬ, Leˬsaˇ, Zeˬluˇbaˬ beˬlaˇ, Shaˬ tiˇlaˆ, Neˬliˇ, 28 Meˬlaˬ kiˇ, Aˇdiˇ, Gawˇsaˬ, Eˇlaˬmaˬdaˬ, Iˇlehˆ, 29 Yawˇshuˆ, Eˇliˇzaˬ, Yoˇlamˬ, Maˬdaˆ, Leˬbiˇ, 30 Suˇmoˬ, Yuˇdaˆ, Yoˇsehˆ, Yoˇnamˬ, Eˇliˇkmˬ, 31 Meˬleˬ, Mehˇnaˬ, Maˬdaˬdaˇ, Naˬdaˬ, Daˬbiˇ, 32 Yeˬshehˇ, Awˇbehˆ, Bawˇza, Saˬlaˬmoˬ, Naˬshoˬ, 33 Aˬmiˇnaˬdehˇ, Aˬdaˬmiˬ, Aˬlaˬniˬ, Heˬ zaˬloˬ, Paˬyehˆ, Yuˇdaˆ, 34 Yaˬkoˆ, Iˇtsaˆ, Aˬbyaˬhaˬ, Teˬlah, Naˬkawˬ, 35 Seˬlawˇ, Yeˬuˇ, Pehˇlehˆ, Eˬbaˬ, Sheˬlahˬ, 36 Gaˬiˇ naˬ, Aˬpaˬtsaˆ, Sheˬmaˇ, Noˇaˬ, Laˬmehˇ, 37 Maˬtuˇseˬlah, Iˇnawˆ, Jaˬyehˆ, Maˬhaˬ leˬliˆ, Geˇnaˬ, 38 Iˇnoˆ, Seˬtaˆ, Aˬdaˬ, Miˬyehˇ.

Luˇka 4

1 Yeˬsuˇ-aˬ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ tiˬ byah ni ahˇ-eu la ̭ k'oeˇ Yawˇdaˬ lawˇ baˬ-ahˇ neh g'o ̭ laˇ-awˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ-ahˇ sheuˬ g'eh-euˬ meh. 2 K'oeˇ gaˇ, Neh ̭sahˬpaˬ aˬ yaw ̭-ahˇ muˇ juˇ juˇ gaˇ oeˬ tseˇ nah byah ni ya daˬ-euˬ meh. Aˇ yamˬ k'oeˇ myah ni g'eh-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ dzaˬ-euˬ miˇ neh, aˇ yamˬ k'oeˇ dzeuˇ ngeh jawˇ, hawˬ meh ̭ meh ̭ dui dui laˇ-euˬ meh. 3 K'oeˇ ngeh, Neh ̭sahˬpaˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˇ Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ pyeu ̭-eu ngeuˇ naˇ, K'aˬ lo heu deuˬ-ahˇ kaˬ muˇ pyeu ̭ laˇ-awˬ lehˇ dawˬ bi ̭-awˬ tawˇ." 4 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-eu, "'Dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ baˬ da neh teh ̭-ehˇ tsawˇ haˬ zaˬ yaw deh ̭ deh ̭ nya-eu maˬ ngeuˇ-a' lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh." 5 K'oeˇ naˇ, Neh ̭sahˬpaˬ aˬ yaw ̭-ahˇ yaw goˇ-ahˇ sheuˬ daˆ g'eh-awˇ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ jaˆ-eu miˇ k'ahˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ tiˬ k'ehˇ laˇ k'ehˬ bi mawˇ-euˬ meh. 6 Neh ̭sahˬpaˬ ehˇ-eu, "Miˇ k'ahˬ heu deuˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu baoˬ dawˬ tawˆ lu ̭ hawˇ-eu pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ dawˬ tawˆ lu ̭ nawˬ-ahˇ ngaˇ bi ̭ ma. Heu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ngaˬ-ahˇ a nehˬ jiˇ la ̭-euˬ miˇ neh, ngaˇ k'aˇ bi ̭ maw ̭-eu g'aˬ-ahˇ bi ̭ nya ma. 7 Teu miˇ neh, nawˇ ngaˬ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ naˇ, dawˬ tawˆ lu ̭ nawˬ-euˬ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a." 8 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-eu, "'Nawˬ-euˬ Miˬyehˇ pyeu ̭-eu SahˬpaˬMiˬyehˇ-ahˇ teh ̭-ehˇ nawˇ uˬ duˬ ya tahˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ nui k'ahˇ teh ̭-ehˇ ya mˇ meh' lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh." 9 K'oeˇ naˇ, Neh ̭sahˬpaˬ neh Yeˬsuˇ-ahˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ sheuˬ g'eh-awˇ, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-euˬ goˇ dui dui-eu k'aˬ boeˬ k'oeˇ taˆ sheuˬ taˬ-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˇ Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ pyeu ̭-eu ngeuˇ naˇ, heu gaˇ neh tsawˬ ka haw sheˇ. 10 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 'Nawˬ-ahˇ bi bo saˆ-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ k'ehˇ le ̭ teh ̭-a.' 11 'Nawˬ-euˬ aˬ kuiˇ k'aˬ lo-ahˇ maˬ bi ga zaw ni, aˬ yaw ̭ ma ̭ nawˬ-ahˇ ciˬ teh ̭-a' lehˇ k'aw ̭ ehˇ taˬ-euˬ meh." 12 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-eu, "'Nawˬ-euˬ Miˬyehˇ pyeu ̭-eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-ahˇ nawˇ maˬ ya lawˬ haw-a' lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh." 13 Neh ̭sahˬpaˬ neh Yeˬsuˇ-ahˇ yawˬ jeˬ na lu ̭ lawˬ haw-awˇ muˇ juˇ juˇ g'aˬ ngeh, Yeˬsuˇ-ahˇ tiˬ k'ehˬ tiˬ yamˬ byehˇ taˬ ya ̭-awˇ doˆ-iˇ-euˬ meh. 14 K'oeˇ naˇ, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ Yeˬsuˇ g'o ̭ leˇ-euˬ meh. Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-euˬ baoˬ aˬ yaw ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ kawˆ miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ gaˬ doe-iˇ-euˬ meh. 15 K'oeˇ naˇ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-awˇ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ ja ceuˬ-euˬ meh. 16 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ huiˬ laˇ-euˬ jawˇ duˬ pyeu ̭-eu Naˬzaˬlehˇ meuˬ-ahˇ iˇ-awˇ, Jawˇ nah keuˆ laˇ ngeh, aˬ myah myah k'aˇ daˆ leˇ-euˬ lo ̭-ehˇ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ daˆ leˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ Jaˇli ̭ gui-eu lehˇ tuˇ laˇ ngeh, 17 Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu Iˇsaˬyaˇ neh bo ̭ taˬ-euˬ sahˬ bo ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ sahˬ bo ̭ k'oeˇ yoˆ puiˇ haw ngeh, heu lo ̭-ehˇ bo ̭ taˬ-euˬ tsahˇ-ahˇ puiˇ zaˬ-euˬ meh. 18 "Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ-aˬ, ngaˬ-euˬ k'oeˇ taˆ keuˆ le-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, shaˬ-eu zahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, guiˬ lahˬ dawˬ bi mehˬ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ tseˇ doˆ-euˬ meh. pa ̭ taˬ-euˬ deuˬ-ahˇ pyehˬ nehˬ-awˇ, myaˆ beh ̭ deuˬ myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ ni, bi k'ehˬ-euˬ deuˬ ya law-iˇ ni, dawˬ tsa ̭ dawˬ dzawˇ mˇ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ k'ehˇ le ̭-euˬ meh. 19 Sahˬpaˬ Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu, aˇ k'o ̭ keuˆ le taˬ-euˬ gaˇ kawˆ, ngaˇ tsa ̭ gaˬ guˇ gaˬ le-euˬ ma." 20 K'oeˇ naˇ, sahˬ bo ̭ k'oeˇ yoˆ k'o ̭-awˇ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ sheuˬ g'eh-eu g'aˬ-ahˇ bi ̭ k'o ̭ nehˬ-awˇ nuiˇ-euˬ meh. Uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ haw tsoˆ taˬ-euˬ meh. 21 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ ya gaˬ g'aˬ-euˬ Jaˇli ̭ aˇ deuˆ heu deuˆ iˬ nah naw ma ̭ naˇ haˬ lu ̭ ngeh byah laˇ-euˬ meh." 22 Aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ ja ceuˬ-eu meh. Aˬ yaw ̭-euˬ k'aˬ meh-ahˇ ngehˬ doˆ la ̭-euˬ muiˬ dui dui-eu dawˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ zahˬ leˇ-awˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ teu g'aˬ Yoˇsehˆ-euˬ aˬ li maˬ ngeuˇ-a loˇ." 23 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "'Saˬ laˬ g'oˬ-oˇ, yawˬ ha-euˬ naˇ gawˇ jeˬ huˬ laˆ taˬ-awˬ' lehˇ ehˇ-eu dawˬ daˬ lo ̭-ehˇ, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ ehˇ maw ̭ teh ̭-a lehˇ ngaˇ siˬ nya ma. Gaˬbeˬneˬoˬ meuˬ-ahˇ ngaˬ neh mˇ mehˬ ya ̭-euˬ jeˬ, heu gaˇ jiˇ mˇ mehˬ haw sheˇ lehˇ naw ma ̭ ehˇ maw ̭ teh ̭-a. 24 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ dawˇ coe ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭-euˬ jawˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ maˬ taˬ huiˬ nehˬ-a. 25 Ngaˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Smˇ k'o ̭ uˬ ta ̭ tiˬ paˆ keuˆ ni uˬ yehˇ maˬ yehˇ le ni jaˆ-euˬ miˇ neh, miˇ k'ahˬ k'ahˬ lah ni meh ̭ dui shu ̭ dui dui-eu jeˬ keuˆ le-euˬ Eˇliˇyaˆ-euˬ ziˇ k'oeˇ ziˇ-ahˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ miˬ coeˬ miˬ ma g'awˬ mya ni jawˇ-euˬ meh. 26 Ehˇ k'aw ̭, Eˇliˇyaˆ-ahˇ nui g'aˬ jawˇ gaˇ maˬ k'ehˇ g'eh-ehˇ, Siˇdoˬ miˇ k'ahˬ Zaˬleˇpaˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu miˬ coeˬ miˬ ma tiˬ g'aˬ jawˇ gaˇ teh ̭-ehˇ k'ehˇ g'eh-euˬ meh. 27 Eˇliˇshehˇ-euˬ ziˇ-ahˇ k'aw ̭, Iˇsaˬleˬlaˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ coiˬ doi naˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni jawˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, nui g'aˬ-ahˇ maˬ bi muiˬ maˬ bi shawˇ laˇ-ehˇ Suˇliˆ tsawˇ jeuˬ Neˬmaˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ bi muiˬ bi shawˇ laˇ-euˬ meh." 28 Aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ nui ma pehˇ dui dui-euˬ meh. 29 Aˬ yaw ̭ ma ̭ tsawˬ tuˇ laˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ meuˬ meuˬ dzeˇ g'eu doˆ g'eh-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ meuˬ jaˆ-eu gawˬ jawˬ k'oeˇ jawˬ-euˬ uˬ du tsahˇ daˆ g'eh-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ lo guˇ-ahˇ biˬ ka nehˬ-eu lehˇ g'eh-eu meh. 30 Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-euˬ g'ahˇ ceh aˬ yaw ̭ iˇ paˆ doˆ g'eh-euˬ meh. 31 K'oeˇ naˇ, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ Gaˬbeˬneˬoˬ meuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ iˇ-euˬ meh. Jawˇ nah ngeh nah k'oeˇ gaˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ meh. 32 Aˬ yaw ̭ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ zahˬ dui dui leˇ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, baoˬ ahˇ-eu la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ meh. 33 Uˬ duˬ tahˬ nymˇ k'oeˇ nymˇ la ̭ k'oeˇ, neh ̭ yaw jaw ̭ uˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 34 "Aˬ huˇ. Naˬzaˬlehˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Yeˬsuˇ-oˇ, nawˇ nga ma ̭-ahˇ aˬ jeˬ ta ̭ te. Nga ma ̭-ahˇ laˆ cawˆ le-eu lehˇ heu gaˇ oe teˬ loˇ. Nawˬ-ahˇ ngaˇ siˬ nya ma. Nawˇ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ muiˬ-eu shawˇ-eu g'aˬ meh." 35 Neh ̭ k'oeˇ mawˇ-ahˇ Yeˬsuˇ dawˬ bi ̭-awˇ ehˇ-eu, "Ciˬ cuˇ ni jawˇ-awˇ tsawˇ haˬ teu g'aˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ neh doˆ le-awˬ." Neh ̭ k'oeˇ mawˇ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ mehˬ shi bi coˬ dzeh-awˇ, maˬ laˆ tahˬ maˬ laˆ naˇ nehˬ ni doˆ-iˇ-euˬ meh. 36 Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ zahˬ leˇ jiˇ-awˇ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Dawˬ teu dawˬ aˬ joˆ-ehˇ g'eh-eu dawˬ nga. Aˬ yaw ̭ dawˬ ngehˬ-awˇ neh ̭ yaw jaw ̭-ahˇ dawˬ bi ̭ ngeh, neh ̭ doˆ-iˇ-eu nga laˬ." 37 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ-euˬ gaˇ kawˆ miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ gaˬ doe-iˇ-euˬ meh. 38 Yeˬsuˇ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ neh doˆ-iˇ-awˇ, Siˇmoˬ-euˬ nymˇ-ahˇ iˇ-euˬ meh. Siˇmoˬ-euˬ tsawˇ mawˬ zaˬ miˬ zaˬ g'aˬ pyaˬ dui dui-eu meh.Aˬ yaw ̭-ahˇ tiˬ poˆ haw nehˬ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ shaˇ-eu meh. 39 Aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ peh Yeˬsuˇ yaw ̭ leˇ-awˇ, naˇ gawˇ-ahˇ dehˬ ngeh, pyaˬ-eu taˬ leˇ-awˇ, tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ tsawˬ tuˇ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ hawˬ byawˇ laˆ dawˆ nehˬ-euˬ meh. 40 Nahˇ ma ga ahˇ g'aˬ ngeh, naˇ gawˇ g'awˬ mya jeˬ naˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni-ahˇ, Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ sheuˬ ha laˇ-euˬ meh. Yawˬ g'aˬ na lu ̭ k'oeˇ taˆ aˬ yaw ̭ aˬ la ̭ ba ̭ daˆ nehˬ-awˇ, dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ laˆ taˬ nehˬ-euˬ meh. 41 Tsawˇ haˬ g'awˬ mya g'aˬ la ̭ k'oeˇ uˇ-eu neh ̭ deuˬ k'aw ̭, "Nawˇ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ meh" lehˇ guˇ guˇ-ehˇ doˆ-iˇ jiˇ-euˬ meh. Neh ̭ k'oeˇ deuˬ dawˬ maˬ bi ngehˬ doˆ laˬ ni, Yeˬsuˇ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ dehˬ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ Ka li pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ ma ̭ siˬ nya-eu meh. 42 Uˬ bya bya laˇ ngeh, Yeˬsuˇ meuˬ-ahˇ neh doˆ-iˇ-awˇ, ciˬ cuˇ ni g'eh-eu jawˇ duˬ-ahˇ iˇ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ poˆ mawˇ le-awˇ, tiˬ gaˇ-iˬ maˬ paˇ bi iˇ ni aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ teh ̭-ehˇ bi jawˇ-eu g'aˇ duˬ leh jeh-euˬ meh. 43 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ gaˇ kawˆ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ heu, meuˬ nui deuˬ-ahˇ k'aw ̭ ngaˇ ya mehˬ-iˇ-a siˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, K'oeˇ lo ̭-ehˇ bi mehˬ-iˇ-eu lehˇ Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ meh." 44 K'oeˇ naˇ, Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ doe ni, uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ dawˬ mehˬ mehˬ-euˬ meh.

Luˇka 5

1 Tiˬ nah-aˬ, Geˬneˬsaˬlehˇ lah lah dzeˇ Yeˬsuˇ yaw ̭ lu ̭ ngeh, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ kawˬ naˇ haˬ-eu g'aˇ duˬ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ tah uˇ le lu ̭-eu meh. 2 K'oeˇ ngeh, lawˬ nyiˬ laˇ lah lah dzeˇ g'eu doˆ taˬ-euˬ gaˇ aˬ yaw ̭ ya mawˇ-euˬ meh. Ngaˬ shaˬ poˆ-eu tsawˇ haˬ deuˬ lawˬ la ̭ nyiˇ iˇ doˆ-awˇ, za laˆ bu lu ̭-eu meh. 3 Lawˬ k'oeˇ tiˬ laˇ-aˬ, Siˇmoˬ-euˬ lawˬ pyeu ̭-eu meh. Siˇmoˬ-euˬ lawˬ-ahˇ Yeˬsuˇ uˇ-iˇ-awˇ, lawˬ k'oeˇ laˇ-ahˇ lah la ̭ k'oeˇ paw ui cuiˆ dehˬ uˇ g'eh-eu g'aˇ duˬ, Siˇmoˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ k'ehˇ-euˬ meh. Yeˬsuˇ lawˬ la ̭ k'oeˇ nuiˇ-awˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ meh. 4 Aˬ yaw ̭ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ g'aˬ ngeh, Siˇmoˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Iˇ cu ̭ yaw na ̭ paw lawˬ heu g'eh-awˇ, za dzeh ahˇ g'eh-awˬ." 5 Siˇmoˬ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, nga ma ̭ uˬ ci ̭ miˇ lah-ehˇ dzeh dzeh-ehˇ shaˬ-euˬ k'aw ̭, tiˬ mawˇ-iˬ maˬ dzeh mi-aˬ. Ehˇ k'aw ̭, nawˇ k'ehˇ-eu miˇ neh ngaˇ dzeh haw ma." 6 Aˬ yaw ̭ ma ̭ za dzeh ahˇ g'eh ngeh, ngaˬ shaˬ dzeh uˇ dui dui-euˬ miˇ neh, za pyaˬ-iˇ paˬ-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 7 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ bi caw ba le-eu g'aˇ duˬ, lawˬ yawˬ laˇ yawˬ-ahˇ la ̭ dzawˇ dzawˇ-awˇ kuˇ-euˬ meh. Lawˬ k'oeˇ laˇ oe keuˆ-awˇ, nyiˬ laˇ lu ̭ ngaˬ shaˬ nyeh ̭ byah-euˬ miˇ neh, ga nui ̭-iˇ paˬ-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 8 K'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ gaˇ Siˇmoˬ Beˬtuˆluˆ ya mawˇ ngeh, Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ shi aˬ yaw ̭ pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ dmˬ-awˇ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, ngaˇ jawˇ gaˇ neh doˆ-iˇ-awˬ. Ngaˇ-aˬ, iˬ baˇ huiˬ dui dui-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ ma." 9 Ngaˬ shaˬ k'oeˇ myaˆ myaˆ-ehˇ mi-euˬ miˇ neh, Siˇmoˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ zahˬ dui dui leˇ-euˬ meh. 10 Siˇmoˬ nehˬ-ehˇ ngaˬ shaˬ poˆ-eu cawˬ deuˬ pyeu ̭-eu Zeˬbeˬdehˇ-euˬ aˬ li Yaˬkoˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ aˬ nya ̭ nmˇ k'aw ̭, zahˬ dui dui leˇ-euˬ meh. Siˇmoˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Taˬ guˆ. Aˬ kaˇ naˇ, nawˬ-ahˇ ngaˬ shaˬ poˆ-eu tsawˇ haˬ maˬ paˇ bi geu ̭-ehˇ, tsawˇ haˬ poˆ-eu tsawˇ haˬ bi geu ̭ ma." 11 Aˬ yaw ̭ ma ̭ lawˬ k'oeˇ nyiˬ laˇ-ahˇ lah lah dzeˇ g'eu daˆ ya ̭-awˇ, yawˬ jeˬ na lu ̭ byehˇ dzeh ya ̭ jiˇ-awˇ, Yeˬsuˇ mehˬ nah caw teh g'eh-euˬ meh. 12 Yeˬsuˇ meuˬ tiˬ meuˬ-ahˇ jawˇ lu ̭ ngeh, g'awˇ mawˇ mawˇ lah-ehˇ coiˬ doi naˇ byah taˬ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ mawˇ ngeh, miˇ tsa awˆ byaˆ-awˇ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, nawˇ jahˇ nehˬ la ̭ maw ̭ naˇ, ngaˇ muiˬ laˇ shawˇ laˇ ni jahˇ nya meh." 13 Yeˬsuˇ aˬ la ̭ cawˬ ja-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ toeˬ ciˆ-awˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ jahˇ nehˬ maw ̭ ma. Muiˬ laˇ shawˇ laˇ-awˬ." K'oeˇ ngeh, coiˬ coi naˇ gawˇ k'oeˇ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ byoˆ tsehˆ-euˬ meh. 14 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ dawˬ bi ̭-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ maˬ ehˇ nehˬ ni, tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ piˇ ma jawˇ gaˇ le-awˇ, nawˬ-euˬ g'awˇ mawˇ bi pyehˆ tseˇ haw leˇ-awˬ. K'oeˇ naˇ, nawˇ naˇ gawˇ taˬ leˇ-euˬ gaˇ kawˆ tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ bi siˬ duˬ-eu g'aˇ duˬ, Moˇseˬ neh dawˬ bi ̭ taˬ-euˬ lawˇ-eu shehˇ-eu jeˬ lawˇ-iˇ-awˬ." 15 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ-euˬgaˇ kawˆ yaw beh naˆ maˬ tseˇ paˇ gaˬ doeˇ-iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ dawˬ mehˬ mehˬ gaˇ naˇ haˬ-eu g'aˇ duˬ hawˇ-eu, naˇ gawˇ bi laˆ taˬ-eu g'aˇ duˬ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ deuˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-euˬ meh. 16 Ehˇ k'aw ̭, ciˬ cuˇ ni g'eh-eu bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ-ahˇ Yeˬsuˇ iˇ-awˇ, guiˬ lahˬ shaˇ-iˇ-euˬ meh. 17 Tiˬ nah-aˬ, Yeˬsuˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ lu ̭ ngeh, Paˬliˬsehˇ tiˬ paˆ na deuˬ hawˇ-eu, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ tiˬ paˆ na deuˬ k'aw ̭, nuiˇ lu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jaˆ-eu meuˬ yawˬ meuˬ na lu ̭ hawˇ-eu, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu oe-euˬ meh. Naˇ-eu gawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ laˆ taˬ nehˬ nya ni, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ baoˬ aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ lu ̭-eu meh. 18 Tsawˇ haˬ tiˬ ma ̭-aˬ, kuiˇ shiˇ la ̭ shiˇ shiˇ-euˬ tsawˇ ha tiˬ g'aˬ-ahˇ, yu ̭ zaˇ k'oeˇ taˆ bi yu ̭-awˇ ba ̭ la ̭-euˬ meh. Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ nymˇ la ̭ k'oeˇ ba ̭ ahˇ g'eh-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ shi ba ̭ taˬ leˇ-eu lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ leh jeh lu ̭-eu meh. 19 Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ tiˬ teuˇ jawˇ lu ̭-eu miˇ neh, nymˇ la ̭ k'oeˇ maˬ ba ̭ ahˇ g'eh nya-ehˇ, nymˇ mˬ k'oeˇ taˆ ba ̭ daˆ g'eh-awˇ, nymˇ mˬ laˆ peh ̭-awˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ yu ̭ zaˇ k'oeˇ taˆ bi yu ̭-awˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-euˬ g'ahˇ ceh Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ shi aˬ za za-ehˇ pyehˬ ka nehˬ-euˬ meh. 20 Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ naˆ naˆ-ehˇ jah gaˇ Yeˬsuˇ ya mawˇ ngeh, naˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Cawˬ-oˇ, nawˬ-euˬ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ g'aˬ-euˬ ma." 21 K'oeˇ ngeh, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ hawˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Miˬyehˇ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-eu tsawˇ haˬ teu g'aˬ aˬ suˇ g'aˬ nga. Miˬyehˇ maˬ ngeuˇ naˇ aˬ suˇ g'aˬ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ nya ta." 22 Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ lu ̭-eu Yeˬsuˇ siˬ nya-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Naw ma ̭ aˬ jeˬ miˇ neh teu lo ̭-ehˇ shaˇ noeˬ lu ̭ te. 23 'Nawˬ-euˬ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ g'aˬ-euˬ ma' lehˇ ehˇ nehˬ-eu awˬ dzehˬ ta loˇ. 'Tuˇ-awˇ cah-awˬ' lehˇ ehˇ nehˬ-eu awˬ dzehˬ ta loˇ. 24 Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-aˬ, miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ nya-eu baoˬ jaˆ-eu gaˇ kawˆ, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ bi siˬ bi mawˇ ma." K'oeˇ naˇ, kuiˇ shiˇ la ̭ shiˇ shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Tuˇ-awˇ, nawˬ-euˬ yu ̭ zaˇ ba ̭-awˇ g'o ̭-iˇ-awˬ lehˇ, ngaˇ nawˬ-ahˇ ehˇ-eu ma." 25 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ mehˬ shi tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ tuˇ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ yu ̭ zaˇ ba ̭-awˇ, Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ ja ceuˬ-ehˇ iˇ kahˇ-ahˇ g'o ̭-iˇ-euˬ meh. 26 Aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ zahˬ dui dui leˇ-awˇ, guˆ dui dui-eu la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-awˇ ehˇ-eu, "Iˬ nah zahˬ dui dui leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ-ahˇ aˬ dui ya mawˇ-euˬ ma." 27 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ doˆ-iˇ-awˇ, Leˬbiˇ lehˇ myahˇ-euˬ kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ kawˬ ta ̭-eu saˇ naˇ-ahˇ nuiˇ lu ̭ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh laˇ-awˬ." 28 Leˬbiˇ tsawˬ tuˇ laˇ-awˇ, yawˬ jeˬ na lu ̭ byehˇ dzeh ya ̭ jiˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ nah caw teh g'eh-euˬ meh. 29 K'oeˇ naˇ, Leˬbiˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ Yeˬsuˇ-ahˇ huiˬ-eu hawˬ byawˇ tiˬ byawˇ lawˇ-euˬ meh. Kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni hawˇ-eu tsawˇ haˬ nui deuˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ hawˬ jeh-ahˇ hawˬ jawˬ jawˬ lu ̭-eu meh. 30 Paˬliˬsehˇ deuˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˇ muˇ-ahˇ ta ̭-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ, Yeˬsuˇ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Aˬ jeˬ miˇ neh kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu iˬ baˇ zaˬ deuˬ nehˬ-ehˇ naw ma ̭ dzaˬ ta ̭ dawˇ ta ̭ te." 31 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Jawˇ saˇ doˆ lu ̭-eu deuˬ naˇ gawˇ laˆ saˆ-eu g'aˬ-ahˇ maˬ loˬ-a. Jawˇ saˇ maˬ doˆ-eu deuˬ teh ̭-ehˇ naˇ gawˇ laˆ saˆ-eu g'aˬ-ahˇ loˬ-eu meh. 32 Aˬ cawˬ yaw zeu baw-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ kuˇ-eu lehˇ ngaˇ oe-euˬ maˬ ngeuˇ. Iˬ baˇ zaˬ deuˬ iˬ baˇ bi noeˬ poˆ ni kuˇ-eu lehˇ oe-euˬ ma." 33 Tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Yoˇhaˬ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ tiˬ k'ehˬ maˬ taˬ ni maˬ dzaˬ-eu zahˇ jahˇ jahˇ-ehˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu meh. Paˬliˬsehˇ deuˬ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, nawˬ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-aˬ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ jahˇ ni dzaˬ lu ̭ dawˇ lu ̭-eu ngaˬ tawˇ." 34 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Miˬ zaˬ sheuˬ-eu g'aˬ k'aˇ jawˇ k'oeˇ keuˆ ni, oeˇ mˇ baˇ gaˇ laˇ-euˬ daˬ yah deuˬ-ahˇ maˬ dzaˬ-eu zahˇ bi jahˇ nya te loˇ. Maˬ bi jahˇ nya-a. 35 Ehˇ k'aw ̭, miˬ zaˬ sheuˬ-eu g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ maˬ bi jawˇ ni bi sheuˬ byoˆ g'eh-eu tiˬ nah keuˆ le teh ̭-a. K'oeˇ ngeh jawˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ dzaˬ-eu zahˇ jahˇ teh ̭-a." 36 Yaw jeˬ ma jeˬ heu hmˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ paˇ ja mehˬnehˬ-euˬ meh. "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ mehˬ tsoeˬ yaw shui ̭ cehˬ pyaˬ-awˇ, mehˬ tsoeˬ yaw cehˇ-ahˇ pehˇ tsahˇ maˬ do ̭-aˇ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ naˇ, mehˬ tsoeˬ yaw shui ̭ laˆ pyaˬ gaˇ duˇ-eu uˬ ta ̭, pehˇ tsahˇ yaw shui ̭ k'oeˇ mehˬ tsoeˬ yaw cehˇ-ahˇ maˬ dzawˆ leˇ-aˇ. 37 K'oeˇ gaˇ duˇ ni, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ shehˆ ahˇ-eu shaˬ k'oˆ iˇ puˬ yaw oeˇ la ̭ k'oeˇ, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ yaw shui ̭ maˬ shehˆ ahˇ-aˇ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ naˇ, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ yaw shui ̭ k'oeˇ shaˬ k'oˆ iˇ puˬ yaw oeˇ-ahˇ dzaˬ peh ̭-eu miˇ neh, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ k'aˇ-iˇ jiˇ-eu uˬ ta ̭, shaˬ k'oˆ iˇ puˬ cawˆ-iˇteh ̭-a. 38 Ehˇ k'aw ̭, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ yaw shui ̭-ahˇ, shaˬ koˆ iˇ puˬ yaw shui ̭ la ̭ k'oeˇ ya shehˆ ahˇ-eu meh. 39 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ yaw oeˇ dawˇ g'aˬ naˇ, yaw shui ̭ maˬ paˇ dawˇ maw ̭-aˇ. 'Yaw oeˇ kuiˇ dzehˬ nya' lehˇ ehˇ teh ̭-a."

Luˇka 6

1 Jawˇ nah ngeh nah, Yeˬsuˇ cehˇ yaˇ-ahˇ iˇ paˆ g'eh ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ cehˇ nmˇ tseuˆ-awˇ, aˬ la ̭ neh cehˇ pyuˇ tsui ̭ doˆ dzaˬ-euˬ meh. 2 Paˬliˬsehˇ tiˬ paˆ na deuˬ ehˇ-eu, "Aˬ jeˬ miˇ neh Jawˇ nah-ahˇ maˬ mˇ k'mˬ-eu jeˬ naw ma ̭ mˇ te." 3 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Daˬbiˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ hawˬ meh ̭ laˇ ngeh, Daˬbiˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ-euˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭ maˬ ya gui haw-aˬ loˇ. 4 Miˬyehˇ-euˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ uˇ leˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ, Miˬyehˇ-ahˇ lawˇ nehˬ taˬ-euˬ kaˬ muˇ dzaˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. Dzaˇ k'oeˇ piˇ ma deuˬ maˬ ngeuˇ naˇ maˬ dzaˬ k'mˬ-eu maˬ ngeuˇ-a loˇ." 5 Yeˬsuˇ paˇ ehˇ-eu, "Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-aˬ, Jawˇ nah-ahˇ uˆ lahˇ-eu Sahˬpaˬ meh." 6 Jawˇ nah yawˬ nah yawˬ-ahˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ Yeˬsuˇ uˇ leˇ-awˇ, mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ meh. Aˬ la ̭ aˇ maˇ pyawˬ shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu meh. 7 Paˬliˬsehˇ deuˬ hawˇ-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ yaw lehˬ poˆ maw ̭-eu miˇ neh, Jawˇ nah ngeh nah aˬ yaw ̭ naˇ gawˇ laˆ taˬ nehˬ nga loˇ lehˇ haw lu ̭-eu meh. 8 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui noeˬ haw mawˇ-awˇ, aˬ la ̭ tiˬ pyawˬ shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ "Heu gaˇ yaw ̭ laˇ-awˬ" lehˇ ehˇ nehˬ ngeh, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ k'oeˇ gaˇ yaw ̭ leˇ-euˬ meh. 9 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭-ahˇ ngaˇ naˇ haˬ nyaˇ. Jawˇ nah ngeh nah Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ aˬ dui-ahˇ aˬ jeˬ bi mˇ la ̭ ta. Yaw muiˬ jeˬ bi mˇ la ̭ ta loˇ. Maˬ muiˬ-eu jeˬ bi mˇ la ̭ ta loˇ. Aˬ cawˬ-euˬ sa ̭ laˇ-ahˇ ka k'o ̭-eu jeˬ bi mˇ la ̭ ta loˇ. Aˬ cawˬ-euˬ sa ̭ laˇ-ahˇ laˆ cawˆ-eu jeˬ bi mˇ la ̭ ta loˇ." 10 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ tiˬ jawˬ haw doe-awˇ, aˬ la ̭ tiˬ pyawˬ shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ "Aˬ la ̭ caw ja-awˬ" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ la ̭ cawˬ ja ngeh, la ̭ shiˇ shiˇ-eu taˬ leˇ-euˬ meh. 11 Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ nui ma pehˇ dui dui-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ nehˬ paˬ nga lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw kaˬ bawˬ dzaˬ-euˬ meh. 12 Aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ la ̭ k'oeˇ, Yeˬsuˇ gawˬ jawˬ-ahˇ daˆ leˇ-awˇ guiˬ lahˬ shaˇ-euˬ meh. Uˬ ci ̭ miˇ lah-ehˇ Miˬyehˇ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ bya-euˬ meh. 13 Uˬ bya bya laˇ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ kuˇ-awˇ, tseˇ nyi ̭ g'aˬ tseˇ doˆ-awˇ, g'aˬ k'ehˇ lehˇ myahˇ nehˬ-euˬ meh. 14 Tseˇ doˆ-euˬ tseˇ nyi ̭ g'aˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ neh Beˬtuˆluˆ lehˇ myahˇ nehˬ-euˬ Siˇmoˬ hawˇ-eu Siˇmoˬ-euˬ aˬ nyiˇ Aˬdehˬlehˬ, Yaˬkoˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ, Piˇliˇpuˆ, Baˬtawˇlaˬmehˇ, 15 Ma ̭tehˬ, Toˇmaˆ, Aˬlaˬpehˇ-euˬ aˬ li Yaˬkoˆ, Zeˬloˆ lehˇ kuˇ-eu Siˇmoˬ, 16 Yaˬkoˆ-euˬ aˬ li Yuˇdaˆ, aˇ nah Yeˬsuˇ-ahˇ ahˬ dzaˬ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Yuˇdaˆ Iˇsaˬgaˬliˬoˆ, heu deuˬ meh. 17 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-euˬ g'aˬ k'ehˇ deuˬ nehˬ-ehˇ gawˬ jawˬ-ahˇ neh za ̭ ka le-awˇ, myaˬ dui dui-eu zaˬ lahˇ deuˬ nehˬ-ehˇ deh ga-ahˇ yaw ̭ lu ̭-eu meh. Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ, iˬ ma laˆ shaˆ lawˇ deh-ahˇ jaˆ-eu Duˇlu meuˬ hawˇ-eu Siˇdoˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ uˬ ta ̭, Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ k'ahˬ lah ni jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ uiˬ laˇ-awˇ, tsawˇ haˬ myaˬ dui dui-eu meh. Aˬ yaw ̭ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ gaˇ naˇ haˬ-eu g'aˇ duˬ hawˇ-eu, aˬ yaw ̭ neh naˇ gawˇ bi laˆ taˬ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ uiˬ laˇ taˬ-euˬ meh. 18 Neh ̭ yaw jaw ̭ uˇ-eu baˬ da neh shaˬ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ laˆ taˬ nehˬ-euˬ meh. 19 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ ya toeˬ tuˆ ni leh jeh-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ baoˬ doˆ le-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ naˇ gawˇ bi taˬ leˇ-eu meh. 20 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ haw-awˇ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ shaˬ-eu zahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh. Aˬjeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ naw ma ̭-ahˇ o ̭-eu meh. 21 "Naw ma ̭ nymˬ-mˇ meh ̭ lu ̭ shu ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ ya dzaˬ ya dawˇ dehˆ teh ̭-a. "Naw ma ̭ nymˬ-mˇ ya ngoeˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ ya uiˇ teh ̭-a. 22 "Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ mehˬ nah naw ma ̭ caw teh-eu baˬ da neh, aˬ cawˬ naw ma ̭-ahˇ muiˇ-eu, naw ma ̭-ahˇ sawˇ dzeh-awˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-eu, naw ma ̭-euˬ tsawˇ myahˇ cawˆ-iˇ ni jahˇ-eu, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu deuˬ-ahˇ naw ma ̭ ya daˬ ngeh, naw ma ̭ guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh. 23 K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu jeˬ naw ma ̭ k'oeˇ taˆ keuˆ le ngeh, laˬ k'aˬ cehˇ cehˇ-ehˇ tsawˬ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, mˬ k'oeˇ taˆ naw ma ̭ g'aˇ duˬ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ la ̭ sawˬ huiˬ dui dui meh. Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ neh k'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ nehˬ-euˬ meh. 24 "Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ nymˬ-mˇ smˇ muiˬ muiˬ-eu deuˬ ya noeˬ shaˬ dui dui meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ nui k'ahˇ jaˆ-eu jeˬ naw ma ̭ za dzeuˇ jiˇ-euˬ meh. 25 "Naw ma ̭ nymˬ-mˇ ya dzaˬ ya dawˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ ya noeˬ shaˬ dui dui meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ k'oeˇ taˆ meh ̭-eu shu ̭-eu jeˬ keuˆ le teh ̭-a. "Naw ma ̭ nymˬ-mˇ uiˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ ya noeˬ shaˬ dui dui meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ myaˆ biˇ ya doˆ-awˇ, tsawˇ ngoeˇ ya ngoeˇ teh ̭-a. 26 "Tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ naw ma ̭-ahˇ ja ceuˬ laˇ ngeh, naw ma ̭ ya noeˬ shaˬ dui dui meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu jaˬ myaw ̭ deuˬ-ahˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ neh k'oeˇ lo ̭-ehˇ ja ceuˬ nehˬ-euˬ meh. 27 Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ ehˇ dawˬ ya gaˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ pyeu ̭-eu naw ma ̭-ahˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Naw ma ̭-ahˇ muiˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ gaˬ-awˬ. Naw ma ̭-ahˇ bye-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ yaw muiˬ jeˬ mˇ nehˬ-awˬ. 28 Naw ma ̭-ahˇ yaˬ k'ehˇ yaˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ dawˬ ngehˬ g'eh nehˬ-awˬ. Naw ma ̭-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ jahˇ nehˬ la ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ-awˬ. 29 Nawˬ-euˬ baˬ ba-ahˇ tehˆ laˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ, baˬ ba yawˬ pyawˬ yawˬ paˇ ciˬ daˬ nehˬ-awˬ. K'oeˇ taˆ dm daˆ taˬ-eu pehˇ k'ahˬ yuˇ geu ̭ laˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ, la ̭ k'oeˇ dm ahˇ taˬ-euˬ kahˇ k'aw ̭ bi yuˇ geu ̭-awˬ. 30 Nawˬ-ahˇ k'aˇ shaˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ bi ̭-awˬ. Nawˬ-euˬ myawˬ yuˇ geu ̭-eu tsawˇ haˬ-ahˇ taˬ shaˇ k'o ̭. 31 Aˬ cawˬ neh naw ma ̭-ahˇ k'aˇ bi mˇ nehˬ maw ̭-eu lo ̭-ehˇ, naw ma ̭ aˬ cawˬ-ahˇ mˇ nehˬ-awˬ. 32 "Naw ma ̭-ahˇ gaˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ gaˬ naˇ, naw ma ̭ aˬ jeˬ guiˬ lahˬ za nmˇ. Iˬ baˇ zaˬ deuˬ k'aw ̭, yawˬ ha-ahˇ gaˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ gaˬ-eu siˬ nya meh. 33 Naw ma ̭-ahˇ yaw muiˬ jeˬ mˇ nehˬ la ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ yaw muiˬ jeˬ mˇ k'o ̭ nehˬ naˇ, naw ma ̭ aˬ jeˬ guiˬ lahˬ za nmˇ. Iˬ baˇ zaˬ deuˬ k'aw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ k'o ̭ nehˬ-eu siˬ nya meh. 34 Bi ̭ k'o ̭ la ̭ nya meh lehˇ noeˬ tmˬ coeˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ ngaˬ nehˬ paˇ nehˬ naˇ, naw ma ̭ aˬ jeˬ guiˬ lahˬ za nmˇ. Iˬ baˇ zaˬ deuˬ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ za k'o ̭ gaˇ noeˬ tmˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw kaˬ ngaˬ nehˬ paˇ nehˬ-eu meh. 35 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ muiˇ-eu deuˬ-ahˇ gaˬ-awˬ. Yaw muiˬ jeˬ mˇ-awˬ. Bi ̭ k'o ̭ nehˬ la ̭ gaˇ maˬ noeˬ tmˬ ni ngaˬ nehˬ paˇ nehˬ-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ naˇ, naw ma ̭ g'aˇ duˬ la ̭ sawˬ huiˬ dui dui-awˇ, Huiˬ dui Mahˇ dui dui-eu G'aˬ-euˬ zaˬ naw ma ̭ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, guiˬ lahˬ-ahˇ maˬ noeˬ mawˇ nya-eu tsawˇ haˬ hawˇ-eu haiˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu meh. 36 Naw ma ̭-euˬ Aˬda g'awˬ shaˬ gaˬ-eu nui ma ahˇ-eu lo ̭-ehˇ, naw ma ̭ k'aw ̭ ahˇ-awˬ. 37 "Aˬ cawˬ-ahˇ yaw lehˬ taˬ poˆ. Naw ma ̭ aˬ cawˬ-ahˇ yaw lehˬ maˬ poˆ naˇ, Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ yaw lehˬ maˬ poˆ-aˇ. Aˬ cawˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ taˬ daˇ. Naw ma ̭ aˬ cawˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ maˬ daˇ naˇ, Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ yaˇ k'aˬ maˬ daˇ-aˇ. Aˬ cawˬ-ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ-awˬ. Naw ma ̭ aˬ cawˬ-ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ naˇ, Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 38 Aˬ cawˬ-ahˇ bi ̭-awˬ. Naw ma ̭ aˬ cawˬ-ahˇ bi ̭ naˇ, Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ biˬ la ̭ teh ̭-a. Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ bi ̭ nehˬ la ̭ ngeh, byah dui dui-eu cehˇ pehˬ-ahˇ neh pehˬ-awˇ, dehˬ teuˇ zuˆ teuˇ-eu uˬ ta ̭, pu cu cu ni tawˆ ahˇ-awˇ, naw ma ̭-euˬ pehˇ k'ahˬ pehˇ dahˬ-ahˇ shehˆ ahˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a. Naw ma ̭ neh aˬ cawˬ-ahˇ k'aˇ bi ̭ nehˬ-euˬ myaˆ ni, Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ bi ̭ nehˬ la ̭ teh ̭-a." 39 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ yaw jeˬ ma jeˬ heu hmˬ ja mehˬ nehˬ-euˬ meh. "Myaˆ beh ̭ cawˬ cawˬ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ gaˇ ma sheuˬ mehˬ nya meh loˇ. Nyiˬ g'aˬ lu ̭ duˬ k'ahˬ-ahˇ maˬ ga ahˇ-aˇ loˇ. 40 Dzaw zaˬ-aˬ, mehˬ zaˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ ta loˇ. Ehˇ k'aw ̭, dawˬ tawˆ lu ̭ dzaw luiˆ jiˇ-euˬ dzaw zaˬ tiˬ g'aˬ-aˬ, yawˬ ha-ahˇ mehˬ-euˬ saˬ laˬ g'aˬ naˆ ni huiˬ keuˆ leˇ nya-eu meh. 41 "Yawˬ ha-euˬ myaˆ nuiˆ-ahˇ tsmˬ-eu diˬ tm-ahˇ maˬ shaˇ sawˇ-ehˇ, nawˬ-euˬ mehˇ nmˇ-euˬ myaˆ nuiˆ-ahˇ tsmˬ-eu myaˆ paw ̭ paw ̭ zaˬ tiˬ hmˬ-ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh toeˬ ceh te. Yawˬ ha-euˬ myaˆ nuiˆ-ahˇ diˬ tm tsmˬ lu ̭-eu maˬ mawˇ nya gaˇ, 'Nawˬ-eu myaˆ nuiˆ-ahˇ ahˇ-eu myaˆ paw ̭ ngaˇ pehˆ doˆ nehˬ nyaˇ' lehˇ, nawˬ-euˬ mehˇ nmˇ-ahˇ nawˇ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ leˇ coeˇ-eu nya. 42 Aw ̭-a ̭ tahˬ k'oˬ-ahˇ duˇ-eu tsawˇ haˬ -oˇ. Nawˬ-euˬ myaˆ nuiˆ-ahˇ tsmˬ-eu diˬ tm jeˬ huˬ ba ̭ doˆ-awˬ. K'oeˇ sahˇ miˇ tsa, nawˬ-euˬ mehˇ nmˇ-euˬ myaˆ nuiˆ-ahˇ ahˇ-eu myaˆ paw ̭ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ-awˇ pehˆ doˆ nehˬ paˬ nga lehˇ, nawˬ-ahˇ mawˇ duˬ laˇ teh ̭-a. 43 "Aˇ bawˇ yaw muiˬ-ahˇ aˇ siˬ yaw doeˇ maˬ siˬ le nya-a. K'oeˇ gaˇ duˇ ni, aˇ bawˇ yaw doeˇ-ahˇ aˇ siˬ yaw muiˬ maˬ siˬ le nya-a. 44 Aˬ gah baw duˆ-ahˇ siˬ guˬ aˇ siˬ maˬ pyaˆ haw-aˬ. Aˬ gah la ̭ cehˇ baw duˆ-ahˇ aˬ ga ̭ aˇ siˬ maˬ pyaˆ haw-aˬ. 45 Tsawˇ haˬ yaw muiˬ-aˬ, yawˬ ha-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ jeˬ hmˬ taˬ-euˬ yaw muiˬ jeˬ yuˇ doˆ la ̭-awˇ, tsawˇ haˬ yaw haiˬ-aˬ, yawˬ ha-eu nui ma la ̭ k'oeˇ shaˇ dawˆ taˬ-euˬ yaw haiˬ jeˬ beuˬ doˆ la ̭-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nui ma la ̭ k'oeˇ k'aˇ ahˇ-eu jeˬ, k'aˬ meh-ahˇ ngehˬ doˆ la ̭-eu meh. 46 "Ngaˬ neh ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ naw ma ̭ maˬ mˇ gaˇ neh, aˬ jeˬ miˇ neh ngaˬ-ahˇ 'Sahˬpaˬ-o, Sahˬpaˬ-oˇ' lehˇ kuˇ te. 47 Ngaˇ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ, ngaˬ neh mehˬ-euˬ dawˬ gaˬ-awˇ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, aˬ joˆ-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ-ahˇ duˇ-eu gaˇ kawˆ, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ nyaˇ. 48 Aˬ yaw ̭-aˬ, yaw na ̭ na ̭-ehˇ k'ahˬ-awˇ, k'aˬ lo k'oeˇ taˆ zi ̭ dah ni maˇ-awˇ tsoˆ-euˬ nymˇ tsoˆ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ duˇ-eu meh. Iˇ jeuˬ jeuˬ le-awˇ nymˇ k'oeˇ nymˇ-ahˇ ciˬ tahˬ ciˬ tuˆ k'aw ̭, zi ̭ dah ni tsoˆ taˬ-euˬ miˇ neh, maˬ luˆ maˬ laˆ laˇ-a. 49 Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ neh mehˬ-euˬ dawˬ gaˬ-awˇ maˬ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, dawˬ pehˬ maˬ laˆ zi ̭ ni nymˇ tsoˆ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ duˇ-eu meh. Iˇ jeuˬ jeuˬ le-awˇ nymˇ k'oeˇ nymˇ-ahˇ ciˬ tahˬ ciˬ tuˆ ngeh, tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ coˬ dzeh-iˇ-awˇ, coˬ pyaˆ coˬ shaˆ jiˇ-eu meh.

Luˇka 7

1 Yeˬsuˇ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ k'aˇ ehˇ nehˬ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ ehˇ nehˬ g'aˬ ngeh, Gaˬbeˬneˬoˬ meuˬ-ahˇ iˇ-euˬ meh. 2 K'oeˇ gaˇ jawˇ-eu Loˇmaˆ guiˇ ma ̭ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ tiˬ g'aˬ, aˬ yaw ̭ gaˬ dui dui-eu zaˬ k'aˆ shiˇ taw tehˬ ni naˇ lu ̭-eu meh. 3 Yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ Yeˬsuˇ gaˇ kawˆ ya gaˬ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ-ahˇ bi laˆ taˬ-eu g'aˇ duˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tsawˇ mawˬ tsawˇ k'aˆ deuˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ bi kuˇ laˬ-iˇ-euˬ meh. 4 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ iˇ keuˆ ngeh, Yeˬsuˇ-ahˇ shaˇ dui dui-awˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ-ahˇ nawˇ caw ba nehˬ paˬ-ehˇ g'eh dui dui meh. 5 Aˬ dui-euˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ gaˬ-awˇ, aˬ dui-euˬ g'aˇ duˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ tsoˆ nehˬ la ̭-euˬ meh." 6 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ Yeˬsuˇ iˇ nehˬ-euˬ meh. Yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ-euˬ nymˇ-ahˇ maˬ kaˬ maˬ kaˇ-ehˇ iˇ keuˆ ngeh, yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ cawˬ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ k'ehˇ g'eh le ̭-awˇ, heu lo ̭-ehˇ bi ehˇ le-euˬ meh. "Sahˬpaˬ-oˇ, nawˇ ngaˬ-euˬ nymˇ-ahˇ oe-eu lehˇ gaˇ ma maˬ bi cah coeˬ maw ̭ nya. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ-euˬ nymˇ-ahˇ nawˇ bi uˇ laˇ paˬ-ehˇ, ngaˇ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ geuˇ nya. 7 K'oeˇ miˇ neh, nawˇ jawˇ gaˇ ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ maˬ oe-euˬ ma. Dawˬ teh ̭-ehˇ bi ̭ le ̭-awˇ, ngaˬ-euˬ zaˬ k'aˆ-ahˇ bi taˬ leˇ nehˬ la ̭-awˬ. 8 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ k'aw ̭, ngaˬ naˆ maˬ teˇ huiˬ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ deuˬ-euˬ la ̭ oˆ jawˇ-awˇ gaˇ ya mˇ-eu lo ̭-ehˇ, ngaˬ-euˬ la ̭ oˆ gaˇ mˇ-eu yehˇ deuˬ k'aw ̭ jawˇ ma. Ngaˬ neh 'Iˇ-awˬ' lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ g'aˬ ya iˇ-awˇ, 'Laˇ-awˬ' lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ g'aˬ ya laˇ meh. 'Heu jeˬ mˇ sheˇ' lehˇ, ngaˬ-euˬ zaˬ k'aˆ-ahˇ ngaˇ k'ehˇ naˇ, ngaˬ neh k'aˇ k'ehˇ-euˬ lo ̭-ehˇ ya mˇ meh." 9 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ Yeˬsuˇ ya gaˬ ngeh, zahˬ leˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh lu ̭-eu tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ jawˇ paw ciˬ pyawˇ-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ la ̭ k'oeˇ k'aw ̭, heu naˆ naˆ-ehˇ jah-eu tsawˇ haˬ ngaˇ maˬ mawˇ haw-aˬ." 10 Dawˬ tsa ̭ tsa ̭ le-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ-euˬ nymˇ-ahˇ g'o ̭-iˇ ngeh, zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ taˬ leˇ-euˬ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 11 K'oeˇ naˇ k'ah, Naˬiˇnaˆ meuˬ lehˇ kuˇ-eu meuˬ tiˬ meuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ le-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ hawˇ-eu, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma tiˬ ma ̭ aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ le-euˬ meh. 12 Meuˬ-euˬ lahˇ k'ehˬ dawˬ peh aˬ yaw ̭ le keuˆ ngeh, tsawˇ shiˇ ba ̭ pahˬ-iˇ-eu lehˇ doˆ le lu ̭ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. Miˬ coeˬ miˬ ma ti g'aˬ aˬ li tiˬ li teh ̭-ehˇ jawˇ-eu bi shiˇ-euˬ meh. Meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni, miˬ coeˬ miˬ ma k'oeˇ g'aˬ nehˬ-ehˇ doˆ le lu ̭-eu meh. 13 Miˬ coeˬ miˬ ma k'oeˇ g'aˬ-ahˇ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ ya mawˇ ngeh, g'awˬ shaˬ haw gaˬ-awˇ, "Taˬ ngoeˇ" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 14 Aˬ yaw ̭ le-awˇ, seuˆ yo ̭-ahˇ toeˬ ciˆ ngeh, seuˆ yo ̭ ba ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ naˬ leˇ-euˬ meh. "Aˬ nyiˇ-oˇ, tuˇ laˇ-awˬ lehˇ nawˬ-ahˇ ngaˇ ehˇ-eu ma" lehˇ, shiˇ-euˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 15 K'oeˇ ngeh, shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ tuˇ nuiˇ laˇ-awˇ, dawˬ ngehˬ ngehˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, aˬ ma g'aˬ-ahˇ, "Nawˬ li sheuˬ k'o ̭-awˬ" lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ-awˇ a k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. 16 Aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ guˆ dui dui-awˇ, Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-euˬ meh. "Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu huiˬ dui dui-eu g'aˬ aˬ dui jawˇ gaˇ doˆ laˇ-euˬ ngaˇ" lehˇ hawˇ-eu, "Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ haw le-euˬ ngaˇ" lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu meh. 17 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ, Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ gaˬ byah-iˇ-awˇ, dawˬ peh jaˆ-eu miˇ k'ahˬ deuˬ-ahˇ gaˬ doe-iˇ-euˬ meh. 18 Gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭, Yoˇhaˬ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ neh Yoˇhaˬ-ahˇ dzawˇ nehˬ-euˬ meh. 19 K'oeˇ naˇ, Yoˇhaˬ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ nyiˬ g'aˬ-ahˇ kuˇ-awˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ k'ehˇ g'eh-awˇ heu lo ̭-ehˇ bi naˇ haˬ-iˇ-euˬ meh. "Oe teh ̭-a lehˇ Yoˇhaˬ ehˇ-eu k'oeˇ g'aˬ nawˇ ma loˇ. Maˬ ngeuˇ naˇ, yawˬ g'aˬ yawˬ oe gaˇ nga ma ̭ noeˬ tmˬ-awˇ ya dawˬ gaˇ ehˇ ta loˇ." 20 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ iˇ keuˆ-awˇ naˇ haˬ-eu, "Iˇ cu ̭ shawˇ-eu Yoˇhaˬ neh nga ma ̭-ahˇ nawˇ jawˇ gaˇ k'ehˇ g'eh le ̭-awˇ, oe teh ̭-a lehˇ aˬ yaw ̭ neh ehˇ-euˬ k'oeˇ g'aˬ nawˇ ma loˇ. Maˬ ngeuˇ naˇ, yawˬ g'a ̭ yawˬ oe gaˇ nga ma ̭ noeˬ tmˬ-awˇ ya dawˬ gaˇ ehˇ ta loˇ lehˇ bi naˇ haˬ le-euˬ meh." 21 K'oeˇ ngeh k'a tseuˆ ni, naˇ-eu gawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ, yaw jaw pyaˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu, neh ̭ yaw jaw ̭ uˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni-ahˇ Yeˬsuˇ laˆ taˬ nehˬ-awˇ, myaˆ beh ̭ g'awˬ mya g'aˬ-ahˇ myaˆ nuiˆ bi mawˇ laˇ-euˬ tiˬ dehˬ pyeu ̭-eu meh. 22 Yoˇhaˬ-euˬ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Naw nya ̭ g'o ̭-iˇ-awˇ, naw nya ̭ neh k'aˇ ya gaˬ k'aˇ ya mawˇ-euˬ jeˬ, Yoˇhaˬ-ahˇ dzawˇ nehˬ-iˇ-awˬ. Myaˆ beh ̭ mawˇ nya laˇ-euˬ, kuiˇ kuˆ cah nya laˇ-euˬ, coi doi shawˇ laˇ-euˬ, tsawˇ shiˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ, shaˬ zaˬ zahˬ zaˬ deuˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ ya gaˬ-euˬ, gaˇ kawˆ heu deuˬ dzawˇ nehˬ-iˇ-awˬ. 23 Ngaˬ-ahˇ jah-eu nui ma poˆ poˆ laˆ laˆ-ehˇ maˬ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ teh ̭-a." 24 Yoˇhaˬ-euˬ zaˬ lahˇ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ g'o ̭ dzeuˇ ngeh, Yeˬsuˇ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ deuˬ-ahˇ Yoˇhaˬ-euˬ gaˇ kawˆ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ-ahˇ Yoˇhaˬ jawˇ gaˇ naw ma ̭ iˇ ngeh, aˬ jeˬ-ahˇ ya mawˇ ni noeˬ tmˬ-awˇ iˇ teˬ. Aˇ to ̭ aˇ bawˬ-ahˇ jaˬ lehˇ baw nyeh gaˇ haw-iˇ teˬ loˇ. 25 Maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ jeˬ-ahˇ haw-iˇ-eu lehˇ iˇ teˬ. Muiˬ dui dui-eu mehˬ tsoeˬ dm lu ̭-eu tsawˇ haˬ-ahˇ haw-iˇ teˬ loˇ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu mehˬ tsoeˬ dm-awˇ yaw kuiˇ teh ̭-ehˇ dzaˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ, sahˬ paˬ-euˬ hawˇ nymˇ-ahˇ jawˇ-eu maˬ ngeuˇ-a loˇ. 26 Naw ma ̭ aˬ jeˬ-ahˇ haw-iˇ teˬ lehˇ ehˇ sheˇ. Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu g'aˬ-ahˇ haw-iˇ-euˬ maˬ ngeuˇ loˇ. Ngeuˇ meh. Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu k'oeˇ g'aˬ-ahˇ haw-iˇ-euˬ yaw duˬ baw meh. Naw ma ̭ neh haw-iˇ-euˬ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu g'aˬ meh. 27 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yoˇhaˬ gaˇ kawˆ Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ bo ̭ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. 'Ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu g'aˬ, nawˬ-euˬ mehˬ hu ngaˇ pyehˬ g'eh-awˇ, nawˬ-euˬ gaˇ ma bi shaˇ dahˇ ma.' 28 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Zaˬ miˬ zaˬ-euˬ uˬ maˆ la ̭ k'oeˇ neh k'aˇ deh ̭ doˆ le-euˬ tsawˇ haˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ, Yoˇhaˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ-eu tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jawˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ ta ̭-ehˇ teˬ dzehˬ nyiˇ dzehˬ-eu g'aˬ-aˬ, Yoˇhaˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ-eu meh." 29 Tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, Yoˇhaˬ dawˬ mehˬ mehˬ gaˇ ya gaˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ hawˇ-eu kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, Miˬyehˇ neh dawˬ bi ̭ taˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ ha geu ̭-awˇ, Yoˇhaˬ neh iˇ cu ̭ bi shawˇ-euˬ meh. 30 Ehˇ k'aw ̭, Paˬliˬsehˇ deuˬ hawˇ-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ-aˬ, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭ ma ̭ g'aˇ duˬ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ maˬ ha geu ̭-ehˇ, Yoˇhaˬ neh iˇ cu ̭ maˬ bi shawˇ ni jawˇ-euˬ meh. 31 Yeˬsuˇ paˇ ehˇ-eu, "Heu ziˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ jeˬ-ahˇ shaˇ cehˆ haw paˬ ngeh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ jeˬ-ahˇ duˇ-eu nga. 32 Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, lehˆ lehˆ kawˆ-ahˇ nuiˇ-awˇ tiˬ ma ̭ tiˇ ma ̭ heu lo ̭-ehˇ guˇ cawˬ lu ̭-eu zaˬ deuˬ-ahˇ duˇ-eu meh. 'Nga ma ̭ tahˬ diˬ-awˇ bawˬ law baw k'aw ̭, naw ma ̭ gaˇ nyeh maˬ nyeh nga tawˇ. Nga ma ̭ kuiˇ deuˇ gui k'aw ̭, naw ma ̭ tsawˇ ngoeˇ maˬ ngoeˇ nga tawˇ.' 33 Iˇ cu ̭ shawˇ-eu Yoˇhaˬ oe ngeh, hawˬ maˬ dzaˬ ni dzahˬ-awˇ, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ maˬ dawˇ-eu miˇneh, 'Tsawˇ haˬ heu g'aˬ neh ̭ uˇ-eu tsawˇ ngaˬ nga' lehˇ naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu meh. 34 Tsawˇ haˬ-euˬ zaˬ maˇ oe ngeh jawˇ, dzaˬ-eu jeˬ dzaˬ-awˇ, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ g'eh dawˇ-eu miˇneh, naw ma ̭ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 'Tsawˇ haˬ heu g'aˬ-ahˇ haw sheˇ. Baw tso ̭ lo ̭-ehˇ dzaˬ-awˇ dawˇ-awˇ, kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu iˬ baˇ zaˬ lehˇ sawˇ dzeh taˬ-euˬ deuˬ nehˬ-ehˇ cawˬ cawˬ ta ̭-eu nga.' 35 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ-ahˇ k'aˇ ha geu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ baˬ da neh, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ k'oeˇ tsaˬ-eu gaˇ kawˆ bya cehˆ ni doˆ laˇ teh ̭-a. 36 Paˬliˬsehˇ tiˬ g'aˬ Yeˬsu-ahˇ hawˬ bi dzaˬ-eu g'aˇ duˬ kuˇ-eu miˇ neh, Paˬliˬsehˇ k'oeˇ g'aˬ-euˬ nymˇ-ahˇ Yeˬsuˇ iˇ-awˇ hawˬ jawˬ jawˬ-euˬ meh. 37 Meuˬ k'oeˇ meuˬ la ̭ k'oeˇ, iˬ baˇ mˇ mˇ-ehˇ deh ̭-euˬ zaˬ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. Paˬliˬsehˇ k'oeˇ g'aˬ-euˬ nymˇ-ahˇ Yeˬsuˇ hawˬ dzaˬ lu ̭-eu gaˇ kawˆ zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ ya siˬ ngeh, tsiˇ yaw saw jeˬ tiˬ byah ni dahˬ-eu lo pyuˇ maˇ tsa ̭ tiˬ tsa ̭ ciˬ-awˇ laˇ-euˬ meh. 38 Aˬ yaw ̭ Yeˬsuˇ-euˬ naˇ k'ah aˬ kuiˇ dawˬ peh yaw ̭-awˇ ngoeˇ-eu miˇ neh, Yeˬsuˇ-euˬ aˬ kuiˇ-ahˇ myaˆ biˇ dzaˆ daˆ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ uˬ duˬ tsehˇ kahˇ neh Yeˬsuˇ-euˬ aˬ kuiˇ-ahˇ dzaˆ daˆ taˬ-euˬ myaˆ biˇ k'oeˇ shiˆ gui nehˬ-awˇ, aˬ kuiˇ-ahˇ mehˬ cuˇ cuˇ-awˇ, tsiˇ yaw saw jeˬ shehˆ daˆ nehˬ-euˬ meh. 39 Paˬliˬsehˇ k'oeˇ g'aˬ k'oeˇ gaˇ ya mawˇ ngeh, nui ma la ̭ k'oeˇ ciˬ cuˇ ni heu lo ̭-ehˇ ehˇ k'oeˬ-euˬ meh. "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ aˬ diˇ aˬ maˇ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ ngeuˇ naˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ toeˬ ciˆ lu ̭-eu zaˬ miˬ zaˬ teu g'aˬ aˬ joˆ-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu aˬ yaw ̭ si nya teh ̭-a. Zaˬ miˬ zaˬ teu g'aˬ iˬ baˇ zaˬ meh lehˇ aˬ yaw ̭ siˬ nya teh ̭-a." 40 Yeˬsuˇ Paˬliˬsehˇ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Siˇmoˬ-oˇ, ngaˇ nawˬ-ahˇ tiˬ jeˬ ehˇ nehˬ maw ̭ nya." Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Ehˇ-awˬ saˬ laˬ-oˇ." 41 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Pyuˇ paˇ nehˬ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ dziˇ dzoˆ daˆ-eu tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. Tiˬ g'aˬ-aˬ, ngaˬ yaˇ byaˆ daˆ-awˇ, tiˬ g'aˬ-aˬ, ngaˬ tseˇ byaˆ daˆ-eu meh. 42 Nyiˬ g'aˬ lu ̭ dziˇ dzoˆ maˬ tsoeˬ k'o ̭ nya-eu miˇ neh, maˬ bi tsoeˬ k'o ̭ ni byehˇ nehˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ nya ̭ la ̭ k'oeˇ, aˬ geu g'aˬ pyuˇ paˇ nehˬ-euˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ gaˬ dzehˬ nmˇ." 43 Siˇmoˬ ehˇ-eu, "Dziˇ dzoˆ daˆ dzehˬ-eu g'aˬ gaˬ dzehˬ teh ̭-a lehˇ ngaˇ noeˬ miˇ-a." Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Nawˇ ehˇ-eu tsaˬ meh." 44 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ tiˬ poˆ haw-awˇ, Siˇmoˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Zaˬ miˬ zaˬ heu g'aˬ-ahˇ nymˬ-mˇ nawˇ mawˇ lu ̭ ngaˇ. Ngaˇ nawˬ-euˬ nymˇ-ahˇ uˇ laˇ taˬ-awˇ jawˇ-eu ma. Nawˇ ngaˬ-ahˇ aˬ kuiˇ dzui ̭-eu iˇ cu ̭ maˬ ciˬ nehˬ la ̭-aˬ. Ehˇ k'aw ̭, zaˬ miˬ zaˬ heu g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ myaˆ biˇ neh ngaˬ-euˬ aˬ kuiˇ dzui ̭ shawˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ uˬ duˬ tsehˇ kahˇ neh shiˆ gui nehˬ la ̭-euˬ meh. 45 Nawˇ ngaˬ-ahˇ mehˬ cuˇ cuˇ-awˇ maˬ ha nehˬ la ̭-aˬ. Ehˇ k'aw ̭, zaˬ miˬ zaˬ heu g'aˬ-aˬ, ngaˇ uˇ laˇ ngeh neh nymˬ-mˇ keuˆ ni, ngaˬ-euˬ aˬ kuiˇ-ahˇ mehˬ cuˇ cuˇ-eu maˬ naˬ leˇ-aˬ siˬ. 46 Ngaˬ-euˬ uˬ duˬ-ahˇ leh ̭-awˬ lehˇ nawˇ ngaˬ-ahˇ saˬ loˬ tsiˇ maˬ bi ̭ nehˬ la ̭-aˬ. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-aˬ, ngaˬ-euˬ aˬ kuiˇ-ahˇ tsiˇ yaw saw jeˬ leh ̭ nehˬ la ̭-euˬ meh. 47 Ngaˇ nawˬ-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Aˬ yaw ̭ neh mehˬ nehˬ la ̭-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu heu-aˬ, myaˬ dui dui-eu aˬ yaw ̭-euˬ iˬ baˇ buˬ-iˇ-euˬ saˇ kiˇ pyeu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, iˬ baˇ ui cuiˆ teh ̭-ehˇ ahˇ-awˇ, iˬ baˇ pyehˬ nehˬ-eu jeˬ-ahˇ za-euˬ tsawˇ haˬ-aˬ, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ ui cuiˆ teh ̭-ehˇ ahˇ teh ̭-a." 48 K'oeˇ naˇ, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˬ-euˬ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ g'aˬ-euˬ ma." 49 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ hawˬ jeh-ahˇ jawˬ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu, "Iˬ baˇ-ahˇ keuˆ ni pyehˬ nehˬ nya-eu tsawˇ haˬ heu g'aˬ aˬ suˇ g'aˬ maˬ siˬ ngaˇ." 50 K'oeˇ naˇ, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˇ jah-eu jeˬ neh nawˬ-ahˇ ka k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. Nui saˇ o ̭-eu la ̭ k'oeˇ g'o ̭-iˇ-awˬ."

Luˇka 8

1 K'oeˇ naˇ, g'awˬ myahˇ maˬ g'eh-ehˇ, tiˬ meuˬ saˇ-iˬ tiˬ meuˬ, tiˬ pu saˇ-iˬ tiˬ pu, Yeˬsuˇ iˇ-awˇ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ gaˇ kawˆ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ mehˬ-ehˇ cah-euˬ meh. Zaˬ lahˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ iˇ-euˬ meh. 2 Zaˬ miˬ zaˬ tiˬ deuˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ iˇ-euˬ meh. Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, Yeˬsuˇ neh neh ̭ bi teh doˆ-euˬ deuˬ hawˇ-eu, naˇ gawˇ g'awˬ mya jeˬ bi laˆ taˬ-euˬ deuˬ pyeu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, neh ̭ shi ̭ mawˇ uˇ-eu bi teh doˆ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Maˬgaˬdaˬlaˇ lehˇ kuˇ-euˬ Maˬliˇ tiˬ g'aˬ, 3 Heˬloˆ-euˬ saˇ naˇ-ahˇ gaˇ mˇ-eu Kuˇzaˬ-euˬ nymˇ dahˬ Yoˇaˬnaˆ tiˬ g'aˬ, Suˬsaˇnaˬ tiˬ g'aˬ hawˇ-eu, nui deuˬ g'awˬ mya g'aˬ meh. Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, yawˬ ha k'aˇ jaˆ-eu jeˬ yuˇ doˆ-awˇ, Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ caw ba nehˬ-euˬ meh. 4 Meuˬ tiˬ meuˬ saˇ-iˬ tiˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma uiˬ laˇ ngeh, Yeˬsuˇ yaw jeˬ ma jeˬ heu hmˬ ja mehˬ nehˬ-euˬ meh. 5 "Tiˬ poˆ-aˬ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ siˬ yoeˬ sehˬ-iˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ siˬ yoeˬ sehˬ ngeh, siˬ yoeˬ tiˬ paˆ na deuˬ gaˇ ma-ahˇ ga-iˇ-awˇ, aˬ cawˬ neh bi nawˬ-euˬ uˬ ta ̭, k'oeˇ taˆ zaw-eu aˇ jiˇ deuˬ neh bi g'oˆ dzaˬ jiˇ-euˬ meh. 6 Siˬ yoeˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, k'aˬ lo lo yaˇ-ahˇ ga-iˇ-awˇ, deh ̭ laˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, miˇ tsaˬ yaw gui miˇ neh, nyoeˬ-iˇ koˆ-iˇ-euˬ meh. 7 Siˬ yoeˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, aˬ gah gah yaˇ-ahˇ ga-iˇ-awˇ, aˬ gah baw duˆ neh bi uˆ tehˬ-euˬ meh. 8 Siˬ yoeˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, miˇ tsaˬ miˇ muiˬ muiˬ gaˇ ga-iˇ-awˇ, muiˬ le loˆ le-euˬ miˇ neh, tiˬ yaˇ bymˇ za le-euˬ meh." Yeˬsuˇ teˇ saˇ ui cuiˆ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ ehˇ-eu, "Naˬ bawˇ k'aˇ tso ̭-eu deuˬ naˇ haˬ-awˬ." 9 Yaw jeˬ ma jeˬ k'oeˇ hmˬ-euˬ dawˬ tsui ̭, Yeˬsuˇ-ahˇ zaˬ lahˇ deuˬ naˇ haˬ-euˬ meh. 10 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ gaˇ kawˆ aˬ cawˬ maˬ g'oˆ shaw nya-eu za ̭ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ g'oˆ shaw nya-eu tsawˇ gahˇ deuˬ, naw ma ̭-ahˇ bi ̭ taˬ g'aˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, nui deuˬ-aˬ, ya mawˇ-euˬ k'aw ̭ maˬ siˬ nya-ehˇ, ya gaˬ-euˬ k'aw ̭ maˬ g'oˆ shaw nya-eu miˇ neh, yaw jeˬ ma jeˬ ja-awˇ ya mehˬ nehˬ-eu meh. 11 "Yaw jeˬ ma jeˬ heu hmˬ-euˬ dawˬ tsui ̭-aˬ, heu lo ̭-ehˇ meh. Siˬ yoeˬ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ meh. 12 Gaˇ ma-ahˇ ga-iˇ-euˬ siˬ yoeˬ lehˇ ehˇ-eu-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ kawˬ-ahˇ ya gaˬ-euˬ k'aw ̭, Neh ̭sahˬpaˬ oe-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu dawˬ k'oeˇ yuˇ doˆ g'eh-euˬ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ jah-ehˇ, ka k'o ̭-eu jeˬ maˬ za-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ ehˇ maw ̭-eu meh. 13 K'aˬ lo lo yaˇ-ahˇ ga-iˇ-euˬ siˬ yoeˬ lehˇ ehˇ-eu-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ kawˬ ya gaˬ ngeh, laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ ha geu ̭-euˬ k'aw ̭, duˬ ciˇ maˬ toeˬ zi ̭ nya-eu miˇ neh, tiˬ k'ehˇ laˇ k'ehˬ teh ̭-ehˇ jah-awˇ, muˇ juˇ juˇ-eu jeˬ keuˆ le ngeh, coˬ-iˇ-eu meh. 14 Aˬ gah gah yaˇ-ahˇ ga-iˇ-euˬ siˬ yoeˬ lehˇ ehˇ-eu-aˬ, Miˬyehˇ dawˬ kawˬ-ahˇ ya gaˬ-euˬ k'aw ̭, shiˬ shaˬ jiˇ-ahˇ ta ̭-eu k'ahˬ lahˇ-eu nui ma, pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ-ahˇ gaˬ-eu nui ma hawˇ-eu, byawˬ g'a mo g'a gaˇ gaˬ-eu nui k'ahˇ neh bi uˆ tehˬ-awˇ, aˇ siˬ maˬ siˬ le nya-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ ehˇ maw ̭-eu meh. 15 Miˇ tsaˬ miˇ muiˬ muiˬ gaˇ ga-iˇ-euˬ siˬ yoeˬ lehˇ ehˇ-eu-aˬ, Miˬyehˇ dawˬ kawˬ-ahˇ ya gaˬ ngeh, dawˇ coe ni g'eh-eu muiˬ-eu jaˬ-eu nui ma la ̭ k'oeˇ jeˬ hmˬ taˬ-awˇ, aˇ siˬ siˬ le ngeh keuˆ ni dawˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ zi ̭ dah ni nyeh ̭ tehˬ taˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ ehˇ maw ̭-eu meh. 16 "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ tsiˇ k'mˬ do ̭-awˇ k'aˆ puˬ neh maˬ mo ̭ tsahˬ-aˇ. Jaˆ ciˬ uˬ moˆ k'aw ̭ maˬ ciˬ taˬ-aˇ. Ehˇ k'aw ̭, k'aˇ uˇ laˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ mawˇ nya ni, ciˇ k'mˬ do ̭ taˬ duˬ-ahˇ ciˬ daˆ taˬ teh ̭-a. 17 "K'aˇ za ̭ taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭, bya cehˆ ni g'eh gaˇ yuˇ doˆ la ̭-awˇ, k'aˇ dehˬ kaˬ taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ mawˇ awˇ, yaw bya-ahˇ yuˇ doˆ la ̭ teh ̭-a. 18 "Naw ma ̭ ya gaˬ-euˬ gaˇ kawˆ heu-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ noeˬ gahˇ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, jaˆ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ paˇ bi ̭ lahˬ nehˬ-awˇ, maˬ jaˆ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ-aˬ, yawˬ ha neh jaˆ ma lehˇ k'aˇ noeˬ taˬ-euˬ dawˬ tawˆ lu ̭ yuˇ jiˇ nehˬ teh ̭-a." 19 Yeˬsuˇ-euˬ aˬ ma hawˇ-eu mehˇ nmˇ deuˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ oe keuˆ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ tiˬ teuˇ jawˇ-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ maˬ jiˆ peh leˇ nya-a. Aˬ cawˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, 20 "Nawˬ ma hawˇ-eu nawˬ-euˬ mehˇ nmˇ deuˬ nawˬ-ahˇ dawˬ ngehˬ cawˬ maw ̭ nya lehˇ, la ̭ nyiˇ yaw ̭ lu ̭ meh." 21 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Miˬyehˇ dawˬ kawˬ-ahˇ gaˬ-awˇ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, ngaˬ ma hawˇ-eu ngaˬ-euˬ mehˇ nmˇ pyeu ̭-eu ma." 22 Tiˬ nah-aˬ, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ nehˬ-ehˇ lawˬ-ahˇ dziˬ-awˇ, "Lah nui baˬ-ahˇ tsehˆ-iˇ kaˇ-euˇ" lehˇ ehˇ-awˇ iˇ-euˬ meh. 23 Aˬ yaw ̭ ma ̭ lawˬ dziˬ-awˇ iˇ lu ̭ ngeh, Yeˬsuˇ yu ̭ k'aˆ-euˬ meh. Ja pyuˬ ni, lah k'oeˇ taˆ jaˬ lehˇ lehˇ ma baw g'eh le ̭-awˇ, lawˬ la ̭ k'oeˇ iˇ cu ̭ dahˬ byah laˇ lu ̭-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ ga nui ̭-iˇ paˬ-ehˇ pyeu ̭ laˇ taˬ-euˬ meh. 24 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ laˆ noeˬ-iˇ-awˇ, "Saˬ laˬ-oˇ, saˬ laˬ-oˇ, nga ma ̭ ya shiˇ jiˇ-eu keuˆ le-euˬ miˇ-a" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ noeˬ laˇ-awˇ, jaˬ lehˇ hawˇ-eu iˇ luˆ dzeh gaˇ dehˬ ngeh, naˬ leˇ jiˇ-awˇ, ciˬ cuˇ ni pyeu ̭-iˇ-euˬ meh. 25 "Naw ma ̭-euˬ jah-eu nui ma aˬ lehˬ" lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ dehˬ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ maˬ guˆ-awˇ zahˬ leˇ-eu la ̭ k'oeˇ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ aˬ suˇ g'aˬ nga. Jaˬ lehˇ hawˇ-eu iˇ cu ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ dawˬ bi ̭ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ-eu nga." 26 Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-euˬ nui baˬ paw jaˆ-eu Geˬlaˬsaˬ miˇ k'ahˬ -ahˇ lawˬ dziˬ-awˇ iˇ-euˬ meh. 27 Aˬ yaw ̭ lawˬ la ̭ k'oeˇ neh lawˇ dzeˇ-ahˇ doˆ leˇ-eu nehˬ-ehˇ, meuˬ k'oeˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu neh ̭ uˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ tahˬ puˬ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ mehˬ tsoeˬ maˬ dm-ehˇ, iˇ kahˇ-ahˇ maˬ jawˇ ni, lmˬ bymˇ lo k'ahˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ jawˇ lu ̭-eu myahˇ dui dui laˇ-euˬ meh. 28 Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ya mawˇ ngeh, guˇ guˇ-ehˇ Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ shi ga byaˆ-awˇ, "Huiˬ dui Mahˇ dui dui-eu Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ-oˇ, nawˇ ngaˬ-ahˇ aˬ jeˬ ta ̭ te. Ngaˬ-ahˇ taˬ k'ehˬ taˬ k'aˆ nehˬ la ̭ lehˇ nawˬ-ahˇ shaˇ-eu ma" lehˇ, guˇ guˇ-ehˇ ehˇ-eu meh. 29 Neh ̭ yaw jaw ̭ k'oeˇ mawˇ-ahˇ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ la ̭ k'oeˇ neh doˆ-iˇ-eu g'aˇ duˬ Yeˬsuˇ dawˬ bi ̭-euˬ miˇ neh, aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭-ahˇ shmˇ caˆ neh kuiˇ cu ̭ la ̭ cu ̭ cu ̭-awˇ pa ̭ taw ̭ taˬ-euˬ k'aw ̭, neh ̭ k'oeˇ mawˇ aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ tiˬ k'ehˬ maˬ taˬ ni uˇ le ngeh, shmˇ caˆ k'oeˇ deuˬ teuˆ tsehˆ jiˇ-awˇ, neh ̭ k'oeˇ mawˇ neh bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ paw bi teh byoˆ g'eh-eu meh. 30 "Nawˬ-euˬ tsawˇ myahˇ aˬ joˆ-ehˇ myahˇ teˬ" lehˇ Yeˬsuˇ naˇ haˬ ngeh, "Ngaˬ-euˬ tsawˇ myahˇ 'Yehˇ yehˇ ma ̭' lehˇ myahˇ-euˬ ma" lehˇ aˬ yaw ̭ ehˇ-eu meh. Neh ̭ g'awˬ mya ni aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ uˇ lu ̭-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 31 Neh ̭ k'oeˇ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ shaˇ-eu, "Na ̭ dui dui-eu shiˬ buiˇ lah ma -ahˇ taˬ bi uˇ-iˇ nehˬ la ̭." lehˇ, neh ̭ k'oeˇ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ shaˇ-eu meh. 32 Aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ-eu dawˬ peh gawˬ jawˬ baˬ g'a-ahˇ, myaˬ dui dui-eu aˬ za ̭ tiˬ ma ̭ gaˆ lu ̭-eu meh. Aˬ za ̭ k'oeˇ ma ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ bi uˇ-iˇ la ̭ lehˇ, neh ̭ k'oeˇ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ shaˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ za ̭ k'oeˇ deuˬ la ̭ k'oeˇ bi uˇ-iˇ-euˬ meh. 33 Neh ̭ k'oeˇ deuˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ neh doˆ-iˇ-awˇ, aˬ za ̭ k'oeˇ deuˬ la ̭ k'oeˇ uˇ-iˇ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, aˬ za ̭ k'oeˇ ma ̭ ma ̭ lah-ehˇ, gawˬ jawˬ baˬ g'a g'a pya ̭-ahˇ sehˇ ka g'eh-awˇ, lah-ahˇ ga pu ̭ seh ̭ jiˇ-euˬ meh. 34 Aˬ za ̭ bo lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'oeˇ gaˇ mawˇ ngeh, cehˆ coeˬ coeˬ k'o ̭ g'eh-awˇ, meuˬ doe pu doe ni gaˇ kawˆ k'oeˇ ja byah-iˇ-euˬ meh. 35 Tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni aˬ joˆ-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ gaˇ haw le-eu lehˇ oe-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ dawˬ peh oe keuˆ ngeh, neh ̭ bi teh doˆ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ paˇ muiˬ k'o ̭ laˇ-awˇ, mehˬ tsoeˬ yaw muiˬ-ehˇ dm-awˇ Yeˬsuˇ-euˬ aˬ kuiˇ dawˬ peh nuiˇ lu ̭ gaˇ ya mawˇ-euˬ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ guˆ dui dui-iˇ-euˬ meh. 36 K'aˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ jeˬ-ahˇ ya mawˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ neh, neh ̭ uˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ laˆ taˬ nehˬ-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ dzawˇ mehˬ nehˬ-euˬ meh. 37 Miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ-ahˇ k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ guˆ dui dui-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ neh doˆ-iˇ nehˬ la ̭ lehˇ shaˇ-eu meh. K'oeˇ ngeh, Yeˬsuˇ lawˬ dziˬ-awˇ doˆ-iˇ-euˬ meh. 38 Neh ̭ teh doˆ nehˬ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Ngaˬ-ahˇ nawˬ nehˬ-ehˇ bi oe la ̭." Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-awˇ bi g'o ̭-iˇ-euˬ meh. 39 "Iˇ kahˇ-ahˇ g'o ̭-iˇ-awˇ, Miˬyehˇ neh nawˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ nehˬ la ̭-euˬ gaˇ kawˆ ja mehˬ-iˇ-awˬ." K'oeˇ ngeh, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ g'o ̭-iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ Yeˬsuˇ neh aˇ naˆ ni mˇ nehˬ-euˬ gaˇ kawˆ, meuˬ doe-iˇ ni dzawˇ gaˬ-euˬ meh. 40 Yeˬsuˇ lah nui baˬ-ahˇ g'o ̭ keuˆ-iˇ ngeh, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ ha-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ dawˬ lu ̭ gaˇ tsaˬ leˇ-euˬ meh. 41 K'oeˇ ngeh, Yaˬiˇluˆ lehˇ myahˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ oe keuˆ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ uˆ lahˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu meh. Yeˬsuˇ-euˬ aˬ kuiˇ dawˬ peh awˆ byaˆ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ iˇ kahˇ-ahˇ oe nehˬ la ̭ lehˇ shaˇ-eu meh. 42 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tseˇ nyi ̭ k'o ̭ k'awˆ laˇ-euˬ aˬ yaw ̭-euˬ aˬ buˇ shiˇ leˇ lu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, aˬ buˇ k'oeˇ buˇ jawˇ-eu teh ̭ meh. Yeˬsuˇ k'oeˇ gaˇ iˇ lu ̭ ngeh, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ tah uˇ laˇ lu ̭-eu meh. 43 Tseˇ nyi ̭ k'o ̭ keuˆ ni shiˬ doˆ-eu naˇ gawˇ-ahˇ maˬ tsehˆ leˇ ni ya daˬ lu ̭-eu zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ahˬ dzeh jiˇ-awˇ, jaˆ g'aˬ yaˇ-eu saˬ laˬ g'oˬ deuˬ neh bi yaˇ-euˬ k'aw ̭, tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ yaˇ taˬ nehˬ nya-a. 44 Aˬ yaw ̭ Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ nah miˇ ni caw teh leˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ pehˇ k'ahˬ pehˇ dahˬ-ahˇ toeˬ ciˆ ngeh, aˬ yaw ̭ shiˬ doˆ-eu tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ tsiˇ leˇ-euˬ meh. 45 K'oeˇ ngeh, "Ngaˬ-ahˇ toeˬ ciˆ-euˬ aˬ suˇ g'aˬ-a" lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ-eu meh. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ Yeˬsuˇ-ahˇ toeˬ ciˆ-euˬ ma lehˇ maˬ ehˇ-a. Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, nawˬ-euˬ tiˬ jawˬ tsawˇ haˬ tiˬ teuˇ jawˇ-awˇ, nawˇ jawˇ gaˇ tah uˇ laˇ lu ̭ nga tawˇ." 46 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ ngaˬ-ahˇ toeˬ ciˆ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu baoˬ doˆ-iˇ-euˬ ngaˬ-ahˇ siˬ laˇ nya." 47 Gaˇ kawˆ k'oeˇ maˬ paˇ za ̭ taˬ nya ngaˇ lehˇ zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ siˬ duˬ leˇ ngeh, yaw dzuˬ dzuˬ-eu la ̭ k'oeˇ laˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ aˬ kuiˇ dawˬ peh awˆ byaˆ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, aˬ jeˬ miˇ neh Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ toeˬ ciˆ-euˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu, aˬ yaw ̭-euˬ naˇ gawˇ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ taˬ leˇ-euˬ gaˇ kawˆ, tsawˇ haˬ k'oeˇ myaˆ ni g'eh-eu mehˬ shi ehˇ doˆ-euˬ meh. 48 "Aˬ buˇ-oˇ, nawˬ-euˬ jah-eu nui ma nawˬ-ahˇ bi taˬ leˇ-euˬ meh. Nui ma saˇ lehˆ ni g'o ̭-iˇ-awˬ" lehˇ, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 49 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ lu ̭ ngeh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ uˆ lahˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu-euˬ nymˇ-ahˇ neh tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ laˇ-awˇ, Yaˬiˇluˆ-ahˇ ehˇ-eu, "Nawˬ buˇ shiˇ tsehˆ g'aˬ-euˬ meh. Saˬ laˬ-ahˇ maˬ paˇ laˆ bahˬ k'aw ̭ g'aˬ meh." 50 Ehˇ k'aw ̭, dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ya gaˬ ngeh, Yaˬiˇluˆ-ahˇ ehˇnehˬ-eu, "K'ahˬ taˬ lahˇ. Jah-eu nui ma ahˇ naˇ g'aˬ-aˇ. Aˬ yaw ̭ jawˇ saˇ doˆ laˇ teh ̭-a." 51 Nymˇ k'oeˇ nymˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ iˇ keuˆ ngeh, nui deuˬ maˬ bi uˇ leˇ ni, Beˬtuˆluˆ, Yoˇhaˬ, Yaˬkoˆ aˬ ha smˇ g'aˬ hawˇ-eu, aˬ buˇ k'oeˇ buˇ-euˬ aˬ da aˬ ma-ahˇ teh ̭-ehˇ sheuˬ-awˇ uˇ leˇ-euˬ meh. 52 K'oeˇ gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ aˬ buˇ k'oeˇ buˇ g'aˇ duˬ tsawˇ ngoeˇ ngoeˇ-awˇ, noeˬ shaˬ lu ̭-eu meh. Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Taˬ ngoeˇ. Aˬ yaw ̭ shiˇ-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Yu ̭ k'aˆ taˬ-euˬ teh ̭ meh." 53 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ uiˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ shiˇ tsehˆ taˬ-euˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ siˬ duˬ-eu meh. 54 Ehˇ k'aw ̭, aˬ buˇ k'oeˇ buˇ-euˬ aˬ la ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ nyeh ̭ tehˬ-awˇ, + "Aˬ buˇ-oˇ, tuˇ-awˬ" lehˇ, teˇ saˇ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 55 Aˬ buˇ k'oeˇ buˇ paˇ deh ̭ k'o ̭ laˇ-awˇ, ja pyuˬ ni tuˇ laˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-ahˇ tiˬ jeˬ paˬ bi dzaˬ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ dawˬ bi ̭-euˬ meh. 56 Aˬ yaw ̭-euˬ aˬ da aˬ ma zahˬ dui dui leˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, pyeu ̭ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ maˬ bi ja mehˬ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ dawˬ bi ̭-euˬ meh.

Luˇka 9

1 Zaˬ lahˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ kuˇ uiˬ-awˇ, neh ̭ teh doˆ nya-eu baoˬ hawˇ-eu naˇ gawˇ laˆ taˬ nya-eu baoˬ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. 2 K'oeˇ naˇ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ gaˇ kawˆ dawˬ mehˬ mehˬ-eu g'aˇ duˬ hawˇ-eu, naˇ gawˇ laˆ saˆ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ k'ehˇ g'eh-euˬ meh. 3 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ gaˇ ma doˆ-iˇ ngeh, tiˬ jeˬ-iˬ maˬ yuˇ ni iˇ-awˬ. Gawˬ yoeˬ maˬ ehˇ, pehˇ tahˬ maˬ ehˇ, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ maˬ ehˇ, pyuˇ maˬ ehˇ, mehˬ tsoeˬ dzeh paˇ maˬ ehˇ, tiˬ jeˬ-iˬ maˬ yuˇ ni iˇ-awˬ. 4 Naw ma ̭ nymˇ tiˬ nymˇ-ahˇ nymˇ daˆ daˆ leˇ shaw naˇ, jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ k'aˇ jawˇ k'oeˇ keuˆ ni, nymˇ daˆ taˬ daˆ paˇ. 5 Naw ma ̭-ahˇ maˬ k'aˇ ha geu ̭ nehˬ la ̭-eu meuˬ deuˬ-ahˇ neh naw ma ̭ doˆ-iˇ ngeh, aˬ kuiˇ pehˬ zaˬ-ahˇ leh ̭-eu k'aˬ lehˇ sawˆ k'aˇ nehˬ ya ̭-awˬ. K'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ yaw lehˬ siˬ leˇ ni mˇ-eu saˇ kiˇ meh." 6 Zaˬ lahˇ deuˬ tiˬ pu saˇ-iˬ tiˬ pu dawˬ mehˬ mehˬ-iˇ-awˇ, yawˬ gaˇ na lu ̭ naˇ gawˇ laˆ taˬ nehˬ-euˬ meh. 7 Gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ-ahˇ Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ uˆ lahˇ lu ̭-eu Heˬloˆ ya gaˬ ngeh, zahˬ leˇ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, "Iˇ cu ̭ shawˇ-eu Yoˇhaˬ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ ngaˇ" lehˇ, tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ ja lu ̭-eu meh. 8 Tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, "Eˇliˇyaˆ doˆ le-euˬ ngaˇ" lehˇ ehˇ-awˇ, tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, "Aˇ hu ba-euˬ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ ngaˇ" lehˇ ehˇ-eu meh. 9 Heˬloˆ ehˇ-eu, "Yoˇhaˬ-ahˇ ngaˬ neh uˬ duˬ toˆ tsehˆ-euˬ ma tawˇ. Aˬ suˇ g'aˬ-euˬ gaˇ kawˆ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ paˇ gaˬ le ta." K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ ya mawˇ ni aˬ yaw ̭ leh jeh-euˬ meh. 10 G'aˬ k'ehˇ deuˬ g'o ̭ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh mˇ ya ̭ shaˇ ya ̭-euˬ gaˇ kawˆ Yeˬsuˇ-ahˇ dzawˇ nehˬ laˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ sheuˬ ceuˆ doˆ-awˇ, Behˬdzeˇdaˬ meuˬ-ahˇ sheuˬ g'eh-euˬ meh. 11 Gaˇ kawˆ k'oeˇ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma ya siˬ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh g'eh-euˬ meh. Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma-ahˇ aˬ yaw ̭ ha geu ̭-awˇ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ gaˇ kawˆ ja mehˬ-awˇ, naˇ gawˇ laˆ taˬ nehˬ paˬ-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ laˆ taˬ nehˬ-euˬ meh. 12 Nahˇ ma ga ahˇ maw ̭ laˇ ngeh, zaˬ lahˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Dawˬ peh jaˆ-eu pu deuˬ hawˇ-eu deh ma doe ni iˇ-awˇ, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ hawˇ-eu naˬ duˬ jawˇ duˬ bi shaˇ poˆ-iˇ-eu g'aˇ duˬ, tsawˇ haˬ heu deuˬ-ahˇ pyehˬ nehˬ yamˬ tsaˬ laˇ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, jawˇ duˬ heu tsahˇ-aˬ, pu-ahˇ gaˇ mahˇ kaˬ-eu meh." 13 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ tiˬ jeˬ paˬ bi ̭-awˇ bi dzaˬ-awˬ." Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Nga ma ̭ kaˬ muˇ ngaˬ siˬ hawˇ-eu ngaˬ shaˬ nyiˬ mawˇ ahˇ-eu teh ̭ ma. Tsawˇ haˬ heu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ g'aˇ duˬ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ zeuˇ laˬ-iˇ-awˬ loˇ." 14 K'oeˇ gaˇ jawˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ, ngaˬ heˇ g'aˬ ehˇ g'aˬ ni byah-eu meh. Yeˬsuˇ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Tsawˇ haˬ teu deuˬ-ahˇ, tiˬ muˇ-euˬ ngaˬ tseˇ g'aˬ byah ni, aˇ muˇ aˇ muˇ-ehˇ bi nuiˇ-awˬ." 15 Aˬ yaw ̭ neh k'aˇ ehˇ-euˬ lo ̭-ehˇ zaˬ lahˇ deuˬ jahˇ-awˇ, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ bi nuiˇ taˬ-euˬ meh. 16 Kaˬ muˇ k'oeˇ ngaˬ siˬ hawˇ-eu ngaˬ shaˬ k'oeˇ nyiˬ mawˇ-ahˇ Yeˬsuˇ yuˇ-awˇ, mˬ paw g'awˇ leuˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, ngawˬ pyehˬ-awˇ, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ bi ̭-awˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ bi biˇ nehˬ-euˬ meh. 17 Aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ tiˬ dehˆ dzaˬ g'aˬ-awˇ, maˬ dzaˬ jiˇ coeˇ-ehˇ dzeˇ laˇ-euˬ deuˬ g'oˆ uiˬ ngeh, k'aˆ puˬ tseˇ nyi ̭ puˬ byah laˇ-euˬ meh. 18 Tiˬ poˆ-aˬ, Yeˬsuˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ guiˬ lahˬ shaˇ lu ̭ngeh, zaˬ lahˇ deuˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-euˬ meh. Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Aˬ cawˬ ngaˬ-ahˇ aˬ suˇ g'aˬ nga lehˇ ehˇ lu ̭ ta." 19 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ nawˬ-ahˇ Iˇ cu ̭ shawˇ-eu Yoˇ haˬ nga lehˇ ehˇ-eu meh. Tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, Eˇliˇyaˆ nga lehˇ ehˇ-awˇ, tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, aˇ hu baˬ-euˬ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na paˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ ngaˇ lehˇ ehˇ-eu meh." 20 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ toe. Ngaˇ aˬ suˇ g'aˬ nga lehˇ ehˇ nmˇ." Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Nawˇ-aˬ, Miˬyehˇ neh bi oe-euˬ Ka li meh." 21 Gaˇ kawˆ k'oeˇ aˬ cawˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ maˬ dzawˇ mehˬ nehˬ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ dawˬ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ bi ̭-euˬ meh. 22 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-aˬ, g'awˬ mya jeˬ-ahˇ ya daˬ dui dui-awˇ, tsawˇ mawˬ tsawˇ k'aˆ deuˬ, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ neh bi byehˇ dzeh teh ̭-a. Aˬ cawˬ neh bi seh ̭ gaˇ keuˆ ni ya daˬ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, smˬ nah byah laˇ naˇ, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ teh ̭-a." 23 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh laˇ maw ̭ naˇ, yawˬ ha-euˬ nui k'ahˇ ya byehˇ dzeh-awˇ, yawˬ nah na lu ̭ yawˬ ha-euˬ la ̭ ya ̭ ba ̭-awˇ ngaˬ-euˬ mehˬ nah ya laˇ meh. 24 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yawˬ ha-euˬ sa ̭ laˇ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ ka k'o ̭-eu lehˇ k'aˇ leh jeh-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, sa ̭ laˇ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ smˬ-iˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ yawˬ ha-euˬ sa ̭ laˇ deh ̭-eu jeˬ smˬ-iˇ-euˬ tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, sa ̭ laˇ deh ̭-eu jeˬ za teh ̭-a. 25 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ heu dawˬ tawˆ lu ̭ za jiˇ-euˬ k'aw ̭, sa ̭ laˇ deh ̭-eu jeˬ smˬ naˇ, aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ aˬ jeˬ jiˇ jeuˬ paˇ ahˇ ta. 26 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na, ngaˬ-ahˇ maˬ ehˇ, ngaˬ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ maˬ ehˇ, sha ̭ dawˇ naˇ, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ Aˬda-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˇ sehˇ dm-awˇ muiˬ-eu shawˇ-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ nehˬ-ehˇ za ̭ le ngeh, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ sha ̭ dawˇ teh ̭-a. 27 Heu gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ maˬ shiˇ dzeuˇ jiˇ mi naˆ-ehˇ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-ahˇ ya mawˇ teh ̭-a lehˇ, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma." 28 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ-awˇ yeh ̭ nah byah laˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ, Yoˇhaˬ, Yaˬkoˆ aˬ ha smˇ g'aˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ sheuˬ-awˇ, gawˬ jawˬ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ leˇ-euˬ meh. 29 Aˬ yaw ̭ guiˬ lahˬ shaˇ lu ̭ ngeh, a yaw ̭-euˬ myaˆ pyawˬ paˇ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ tsoeˬ pyuˇ deuˬ ni g'eh-awˇ, naˇ guiˇ guiˇ laˇ-eu meh; 30 K'oeˇ ngeh, tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭-ahˇ dawˬ ngehˬ cawˬ lu ̭-eu meh. Moˇseˬ hawˇ-eu Eˇliˇyaˆ aˬ nya ̭ meh. 31 Aˬ yaw ̭ nya ̭ mˬ taˆ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ la ̭ k'oeˇ oe-awˇ, g'awˬ myahˇ maˬ g'eh-ehˇ Yeˬsuˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ ya shiˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ nui k'ahˇ byah laˇ ni ya mˇ-eu gaˇ kawˆ, Yeˬsuˇ nehˬ-ehˇ ja cawˬ lu ̭-eu meh. 32 Beˬtuˆluˆ aˬ ha ma ̭ yu ̭ k'aˆ jiˇ taˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ noeˬ laˇ ngeh, Yeˬsuˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ yaw ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ-ahˇ maˬ ehˇ, ya mawˇ-euˬ meh. 33 Tsawˇ haˬ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ Yeˬsuˇ-ahˇ g'awˬ-iˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, aˬ dui ma ̭ heu gaˇ jawˇ-eu aˇ naˆ ni muiˬ-eu nga. Nga ma ̭ sehˬ g'awˆ smˬ g'awˆ g'awˆ ma. Nawˬ-euˬ g'aˇ duˬ tiˬ g'awˆ, Moˇseˬ g'aˇ duˬ tiˬ g'awˆ, Eˇliˇyaˆ g'aˇ duˬ tiˬ g'awˆ g'awˆ ma." Beˬtuˆluˆ-aˬ, yawˬ ha neh ehˇ-euˬ jeˬ-ahˇ yawˬ ha maˬ siˬ nya-a. 34 Beˬtuˆluˆ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ lu ̭ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ mˬ dmˇ joe shmˇ le-euˬ meh. Mˬ dmˇ k'oeˇ oe tehˬ le ̭ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ guˆ-euˬ meh. 35 Mˬ dmˇ la ̭ k'oeˇ ehˇ doˆ la ̭-eu, "Heu-aˬ, ngaˬ neh tseˇ doˆ-euˬ ngaˇ gaˬ dui dui-eu ngaˬ-euˬ Zaˬmaˇ ma. Aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭-awˬ." 36 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ngehˬ doˆ laˇ ngeh, Yeˬsuˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ jawˇ lu ̭ gaˇ aˬ ha smˇ g'aˬ ya mawˇ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh ya mawˇ-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ, aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ yamˬ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ maˬ ehˇ nehˬ ni, ciˬ cuˇ ni jawˇ-euˬ meh. 37 Yawˬ nah yawˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ gawˬ jawˬ-ahˇ neh g'o ̭ ka le ngeh, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ-euˬ meh. 38 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ la ̭ k'oeˇ Yeˬsuˇ-ahˇ tiˬ g'aˬ guˇ guˇ-ehˇ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, ngaˬ li-ahˇ tiˬ poˆ haw nehˬ la ̭ lehˇ shaˇ-eu ma. Ngaˇ zaˬ heu tiˬ g'aˬ jawˇ-eu teh ̭ ma. 39 Aˬ yaw ̭-ahˇ neh ̭ uˇ-iˇ ngeh, yaw k'aˆ-ehˇ guˇ doˆ laˇ-awˇ, k'aˬ meh-ahˇ buiˇ meu ̭ doˆ le ngeh keuˆ ni shaˬ guˬ shaˬ caˆ g'eu g'eu-ehˇ bi teuˆ-awˇ, yaw k'aˆ-ehˇ laˆ tahˬ laˆ naˇ nehˬ-eu uˬ ta ̭, yaw awˬ-ehˇ maˬ doˆ-iˇ-a. 40 Neh ̭ k'oeˇ mawˇ teh doˆ nehˬ la ̭ lehˇ nawˬ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ ngaˇ shaˇ-euˬ k'aw ̭, maˬ teh doˆ nehˬ la ̭ nya-a." 41 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Jah-eu nui ma maˬ ahˇ-eu naˬ lehˬ lehˬ-eu ziˇ heu ziˇ-ahˇ deh ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ nehˬ-ehˇ ngaˇ aˇ myah keuˆ ni paˇ ya jawˇ ta. Naw ma ̭-ahˇ ngaˇ aˇ myah keuˆ ni paˇ ya oˇ ta. Nawˬ li-ahˇ heu gaˇ sheuˬ la ̭-awˬ." 42 Aˬ li k'oeˇ li laˇ lu ̭ ngeh, neh ̭ k'oeˇ mawˇ aˬ yaw ̭-ahˇ nyeh ̭ lah-awˇ, shaˬ guˬ shaˬ caˆ bi g'eu-euˬ meh. Neh ̭ yaw jaw ̭ k'oeˇ mawˇ-ahˇ Yeˬsuˇ dehˬ-awˇ, aˬ li k'oeˇ li-ahˇ laˆ taˬ nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ da-ahˇ a k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. 43 K'oeˇ ngeh, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Miˬyehˇ-euˬ baoˬ hui dui dui gaˇ zahˬ leˇ-euˬ meh. Yeˬsuˇ neh k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ zahˬ leˇ-awˇ jawˇ lu ̭ ngeh, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 44 "Dawˬ heu dawˬ-ahˇ naˬ bawˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ ciˬ k'mˇ taˬ de. Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ aˬ cawˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ teh ̭-a." 45 Ehˇ k'aw ̭, dawˬ k'oeˇ dawˬ-euˬ dawˬ tsui ̭-ahˇ zaˬ lahˇ deuˬ maˬ g'oˆ shaw nya-a. Dawˬ k'oeˇ dawˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ g'oˆ shaw nya ni za ̭ taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭-ahˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tsui ̭ maˬ naˇ haˬ peuˬ-a. 46 Aˬ yaw ̭ ma ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ geu g'aˬ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu gaˇ kawˆ, zaˬ lahˇ deuˬ tsawˇ pyehˇ pyehˇ-eu meh. 47 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui noeˬ Yeˬsuˇ haw mawˇ-euˬ miˇ neh, zaˬ yaw nyiˇ tiˬ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ peh sheuˬ taˬ-awˇ, 48 aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Ngaˬ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ zaˬ yaw nyiˇ heu g'aˬ-ahˇ k'aˇ ha geu ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ-ahˇ ha geu ̭ gaˇ duˇ-eu meh. Ngaˬ-ahˇ k'aˇ ha geu ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-eu ̭ g'aˬ-ahˇ k'aw ̭ ha geu ̭ gaˇ duˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ nyiˇ dzehˬ-eu g'aˬ-aˬ, aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu meh." 49 Yoˇhaˬ ehˇ-eu, "Saˬlaˬ-oˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ nawˬ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ neh ̭ teh doˆ lu ̭ gaˇ nga ma ̭ ya mawˇ-awˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ bi jahˇ ni laˆ tsoeˬ nehˬ-euˬ ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-aˬ, aˬ dui aˇ muˇ mehˬ nah caw teh-eu tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-a." 50 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ taˬ laˆ tsoeˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭-ahˇ muiˇ-eu deuˬ jawˇ paw maˬ pyawˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, naw ma ̭ jawˇ paw pyawˬ-eu tsawˇ haˬ meh." 51 Yeˬsuˇ-ahˇ mˬ k'oeˇ taˆ bi ha k'o ̭ daˇ le ̭-eu aˇ yamˬ dawˬ peh peh laˇ ngeh, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ le-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ noeˬ tsehˆ-euˬ meh. 52 Aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ hu tsawˇ haˬ tiˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ k'ehˇ g'eh-euˬ meh. Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ aˬ yaw ̭-euˬ g'aˇ duˬ yu ̭ zaˇ jawˇ zaˇ laˆ saˆ taˬ leˇ-eu lehˇ, Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ-euˬ pu tiˬ pu-ahˇ uˇ leˇ-euˬ meh. 53 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ le lu ̭-eu miˇ neh, pu zaˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ ha geu ̭-a. 54 Aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ Yaˬkoˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ aˬ nya ̭ k'oeˇ gaˇ ya mawˇ ngeh, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Sahˬ paˬ-oˇ, mˬ k'oeˇ taˆ neh miˬ dzaˬ bi ga le-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ puiˆ dzaˬ jiˇ ni nga nya ̭ jahˇ-awˬ loˇ." 55 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ nya ̭ jawˇ paw ciˬ pyawˇ-awˇ dehˬ-euˬ meh. 56 K'oeˇ naˇ, yawˬ pu yawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ le-euˬ meh. 57 Aˬ yaw ̭ ma ̭ gaˇ pehˇ-ahˇ le lu ̭ ngeh, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Nawˇ k'aˇ iˇ gaˇ nawˬ-euˬ mehˬ nah ngaˇcaw teh ma." 58 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Byaˬ hiˇ-aˬ, bahˬ baw meh. Aˇ jiˇ k'aw ̭ bahˬ baw meh. Ehˇ k'aw ̭, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-aˬ, uˬ duˬ ba ̭ daˇ-awˇ naˬ k'aˇ tiˬ gaˇ-iˬ maˬ za-a." 59 K'oeˇ naˇ, yawˬ g'aˬ yawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh laˇ-awˬ." Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ, Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, ngaˬ da shiˇ-euˬ jeˬ huˬ bi ba ̭ pahˬ-iˇ la ̭-awˬ." 60 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ shiˇ-euˬ deuˬ neh bi ba ̭ pahˬ lu ̭-uˇ. Ehˇ k'aw ̭, nawˇ-aˬ, Miˬyehˇ Miˬk'ahˬ gaˇ kawˆ mehˬ-iˇ-awˬ." 61 Yawˬ g'aˬ yawˬ paˇ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, nawˬ-euˬ mehˬ nah ngaˇ caw teh laˇ ma. Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-ahˇ tiˬ poˆ bi g'o ̭-iˇ la ̭-awˇ, ngaˬ- euˬ nymˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ-ahˇ dawˬ tsa ̭ dawˬ dzawˇ tiˬ poˆ bi mˇ-iˇ la ̭." 62 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nyoˬ tsehˬ la ̭ yoeˬ-ahˇ tuˆ tehˬ-awˇ nahˇ g'o ̭ g'o ̭ haw-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-ahˇ maˬ geuˇ-a."

Luˇka 10

1 K'oeˇ naˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-aˬ, zaˬ lahˇ shi ̭ tseˇ nyi ̭ g'aˬ paˇ tseˇ doˆ-awˇ, nyiˬ g'aˬ-euˬ tiˬ muˇ bi muˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ k'aˇ iˇ-eu lehˇ g'eh-eu meuˬ deuˬ hawˇ-eu pu deuˬ doe ni, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ hu k'ehˇ g'eh-euˬ meh. 2 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Cehˇ yehˬ deˇ laˇ-euˬ jaˆ dui dui meh. Ehˇ k'aw ̭, yehˬ-eu tsawˇ haˬ ui cuiˆ teh ̭ meh. K'oeˇ miˇ neh, cehˇ yehˬ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni bi oe-eu g'aˇ duˬ, deh ma Yaw sahˇ g'aˬ-ahˇ shaˇ-awˬ. 3 Naw ma ̭ doˆ-iˇ-awˬ. K'aˬ yehˇ yehˇ ma ̭ la ̭ k'oeˇ yawˇ zaˬ pyehˬ uˇ g'eh-eu lo ̭-ehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ pyehˬ uˇ g'eh-eu ma. 4 Pyuˇ pawˬ behˆ, pehˇ tahˬ, sehˬ nawˆ, heu deuˬ taˬ yuˇ g'eh. Gaˇ pehˇ-ahˇ tahˬ puˬ le-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ puˬ-ehˇ taˬ jawˇ. 5 Naw ma ̭ nymˇ aˬ geu nymˇ-ahˇ daˆ leˇ-eu maˬ kaˬ, 'Nymˇ heu nymˇ k'oeˇ taˆ nui saˇ o ̭-eu jeˬ keuˆ le lu ̭-uˇ' lehˇ jeˬ huˬ ehˇ-awˬ. 6 Nui saˇ o ̭-eu jeˬ-ahˇ za geuˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na k'oeˇ gaˇ jawˇ naˇ, naw ma ̭-euˬ nui saˇ o ̭-eu jeˬ aˬ yaw ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ ya ̭ lu ̭-uˇ. Ehˇ k'aw ̭, nui saˇ o ̭-eu jeˬ-ahˇ za geuˇ-eu tsawˇ haˬ maˬ jawˇ naˇ, naw ma ̭-euˬ nui saˇ o ̭-eu jeˬ naw ma ̭-ahˇ paˇ g'o ̭ k'o ̭ laˇ teh ̭-a. 7 Aˬ yaw ̭ k'oeˇ nymˇ-ahˇ teh ̭-ehˇ jawˇ-awˇ, k'aˇ bi dzaˬ k'aˇ bi dawˇ la ̭-eu jeˬ dzaˬ-awˬ dawˇ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, gaˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, g'aˬ gaˇ poeˬ za-eu tsaˬ teh ̭-a. Nymˇ daˆ taˬ daˆ paˇ. 8 Meuˬ aˬ geu meuˬ-ahˇ uˇ leˇ-eu maˬ kaˬ, naw ma ̭-ahˇ ha nehˬ la ̭ naˇ, k'aˇ bi dzaˬ la ̭-euˬ jeˬ dzaˬ-awˬ. 9 K'oeˇ gaˇ jawˇ-eu naˇ-eu gawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ laˆ taˬ nehˬ-awˇ, 'Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ naw ma ̭ jawˇ gaˇ keuˆ le-eu dawˬ peh peh laˇ-euˬ meh' lehˇ ehˇ nehˬ-awˬ. 10 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ meuˬ aˬ geu meuˬ-ahˇ uˇ leˇ-eu maˬ kaˬ, naw ma ̭-ahˇ maˬ ha nehˬ la ̭ naˇ, meuˬ-euˬ gaˇ ma doe ni iˇ-awˇ, 11 'Nga ma ̭ heu gaˇ laˇ keuˆ ya ̭-euˬ saˇ kiˇ pyeu ̭ ni, nga ma ̭-euˬ aˬ kuiˇ pehˬ zaˬ-ahˇ leh ̭ laˇ-euˬ naw ma ̭-euˬ meuˬ-ahˇ jaˆ-eu k'aˬ lehˇ-ahˇ keuˆ ni, heu gaˇ sawˆ k'aˇ nehˬ ya ̭ ma de. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ naw ma ̭ jawˇ gaˇ keuˆ le-eu dawˬ peh peh laˇ-euˬ meh lehˇ siˬ nya-awˬ' lehˇ ehˇ nehˬ-awˬ. 12 Yaˇ k'aˬ daˇ-eu Aˇ nah keuˆ le ngeh, Sawˇdoˬ meuˬ-ahˇ k'ehˬ nehˬ-euˬ naˆ maˬ tseˇ, meuˬ k'oeˇ meuˬ-ahˇ Miˬyehˇ k'ehˬ nehˬ teh ̭-a. 13 "Kawˇlaˬseˬ meuˬ-oˇ, nawˇ ya noeˬ shaˬ dui dui teh ̭-a. Behˬdzeˇdaˬ meuˬ-oˇ, nawˇ jiˇ ya noeˬ shaˬ dui dui teh ̭-a. Naw nya ̭-ahˇ mˇ mehˬ nehˬ-euˬ zahˬ dui dui leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ, Duˇlu meuˬ hawˇ-eu Siˇdoˬ meuˬ-ahˇ mˇ mehˬ nehˬ-euˬ law nmˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ myah ba neh iˬ baˇ noeˬ poˆ-awˇ, guˬ daˇ pehˇ zeuˇ mehˬ tsoeˬ dm-awˇ, uˬ duˬ-ahˇ k'aˬ lehˇ tawˆ daˆ tawˆ daˆ-ehˇ nuiˇ lu ̭-eu maˬ siˬ. 14 Ehˇ k'aw ̭, Yaˇ k'aˬ daˇ-eu Aˇ nah keuˆ le ngeh, Duˇlu meuˬ hawˇ-eu Siˇdoˬ meuˬ naˆ maˬ tseˇ, naw nya ̭ nyi ̭ meuˬ-ahˇ Miˬyehˇ k'ehˬ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 15 Gaˬbeˬneˬoˬ meuˬ-oˇ, nawˇ toe. Mˬ-ahˇ tuˆ ni bi ciˬ huiˬ bi ciˬ mahˇ maw ̭-eu nya loˇ. Nawˬ-ahˇ shiˬ buiˇ lah ma-ahˇ biˬ ahˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a." 16 K'oeˇ naˇ, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ neh mehˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭ gaˇ duˇ-eu meh. Naw ma ̭ neh mehˬ-euˬ dawˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ-euˬ dawˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ geu ̭ gaˇ duˇ-eu meh. Ngaˬ-euˬ dawˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'a-euˬ dawˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ geu ̭ gaˇ duˇ-eu meh." 17 Zaˬ lahˇ shi ̭ tseˇ nyi ̭ g'aˬ laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ g'o ̭ keuˆ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, nga ma ̭ nawˬ-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ g'oe-awˇ dawˬ bi ̭ nehˬ naˇ, neh ̭ deuˬ k'aw ̭ naˇ haˬ-eu meh." 18 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-eu, "Mˬ myaw ̭ myaw ̭-eu lo ̭-ehˇ, Saˬdaˬ mˬ-ahˇ neh ga ka le gaˇ ngaˇ mawˇ-euˬ ma. 19 Naˇ haˬ sheˇ. Do ̭ k'aˆ-eu aˇ lawˇ hawˇ-eu boeˬ kaˬ laˬ ma-ahˇ nawˬ tehˬ nya-eu uˬ ta ̭, muiˇ-eu deuˬ-euˬ baoˬ-ahˇ g'aˬ leˇ nya ni, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ baoˬ bi ̭-eu ma. Naw ma ̭-ahˇ laˆ coeˬ laˆ ciˆ nya-eu tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ-a. 20 Ehˇ k'aw ̭, neh ̭ deuˬ naw ma ̭-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ gaˇ laˬ k'aˬ taˬ cehˇ. Mˬ k'oeˇ taˆ naw ma ̭-euˬ tsawˇ myahˇ bo ̭ ahˇ taˬ-euˬ gaˇ laˬ k'aˬ cehˇ-awˬ." 21 K'oeˇ ngeh, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ Yeˬsuˇ laˬ k'aˬ cehˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Mˬ sahˇ Sahˬpaˬ miˇ sahˇ Sahˬma pyeu ̭-eu Aˬda-oˇ, nawˬ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ngaˇ ja ceuˬ-eu ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu, siˬ-eu nya-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, gaˇ kawˆ heu deuˬ nawˇ za ̭ taˬ-awˇ, maˬ siˬ maˬ nya-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ nawˇ pah mehˬ nehˬ-euˬ meh. Nawˬ-euˬ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ baˬ da neh, nawˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ nehˬ la ̭ maw ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 22 "Yawˬ jeˬ naˬ lu ̭ ngaˬ Da neh ngaˬ-ahˇ a nehˬ jiˇ la ̭-euˬ meh. Zaˬmaˇ-aˬ, aˬ suˇ g'aˬ-a lehˇ, Aˬda maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ siˬ nya-a. K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, Aˬda-aˬ, aˬ suˇ g'aˬ-a lehˇ, Zaˬmaˇ hawˇ-eu Zaˬmaˇ neh tseˇ doˆ-awˇ pah mehˬ nehˬ-euˬ deuˬ maˬ ngeuˇ naˇ, tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ siˬ nya-a." 23 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ zaˬ lahˇ deuˬ jawˇ paw ciˬ pyawˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ teh ̭-ehˇ ciˬ cuˇ ni heu lo ̭-ehˇ ehˇ k'oeˬ nehˬ-euˬ meh. "Naw ma ̭ neh ya mawˇ-euˬ heu deuˬ-ahˇ ya mawˇ-eu myaˆ nuiˆ-aˬ, guiˬ lahˬ huiˬ dui dui-eu myaˆ nuiˆ meh. 24 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya g'aˬ hawˇ-eu miˇ k'ahˬ sahˬ paˬ g'awˬ mya g'aˬ, naw ma ̭ neh ya mawˇ-euˬ jeˬ mawˇ maw ̭ dui dui-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ ya mawˇ-aˬ. Naw ma ̭ neh ya gaˬ-euˬ jeˬ-ahˇ k'aw ̭, ga ̭ maw ̭ dui dui-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, maˬ ya gaˬ-aˬ." 25 K'oeˇ naˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ tiˬ g'aˬ tuˇ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ lawˬ haw maw ̭-eu miˇ neh, heu lo ̭-ehˇ ehˬ-eu meh. "Saˬ laˬ-oˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ za nya ni, ngaˇ aˬ jeˬ ya mˇ ta." 26 Aˬ yaw ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ taˬ ta. Nawˇ aˬ joˆ-ehˇ gui mawˇ teˬ." 27 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "'Nawˬ-euˬ nui ma dawˬ tawˆ lu ̭, nawˬ-euˬ sa ̭ laˇ dawˬ tawˆ lu ̭, nawˬ-euˬ g'aˬ dawˬ tawˆ lu ̭, nawˬ-euˬ Miˬyehˇ pyeu ̭-eu SahˬpaˬMiˬyehˇ-ahˇ gaˬ-awˬ' lehˇ bo ̭ taˬ-awˇ, 'Yawˬ haˇ yawˬ ha gaˬ-eu lo ̭-ehˇ, yawˬ ha dawˬ peh jawˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ gaˬ-awˬ' lehˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh." 28 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Nawˇ ehˇ-eu tsaˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-awˬ. Mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ nawˇ za teh ̭-a." 29 Ehˇ k'aw ̭, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ k'oeˇ g'aˬ, yawˬ ha yaw tsaˬ geu ̭ maw ̭-eu miˇ neh, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Yawˬ ha dawˬ peh jawˇ-eu tsawˇ haˬ lehˇ ehˇ-eu aˬ suˇ g'aˬ-ahˇ ehˇ ta." 30 Yeˬsuˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-eu, "Tiˬ poˆ-aˬ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ neh Yeˬliˇkoˇ meuˬ-ahˇ iˇ lu ̭ ngeh, tahˇ joe tahˬ puˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ k'aˇ ahˇ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ bi yuˇ jiˇ-euˬ uˬ ta ̭, shiˇ taw tehˬ ni bi diˬ-awˇ bi ga ya ̭-euˬ meh. 31 Piˇ ma tiˬ g'aˬ gaˇ ma k'oeˇ kahˇ-ahˇ iˇ zaˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ga gaˇ aˬ yaw ̭ ya mawˇ ngeh, gaˇ jaw jaw-awˇ iˇ dzeuˇ g'eh-euˬ meh. 32 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, Leˬbiˇ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ paˇ oe-awˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ga gaˇ ya mawˇ ngeh, gaˇ jaw jaw-awˇ iˇ dzeuˇ g'eh-euˬ meh. 33 Ehˇ k'aw ̭, Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ gaˇ ma k'oeˇ kahˇ oe-awˇ, k'oeˇ tsahˇ-ahˇ oe keuˆ ngeh, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ga gaˇ ya mawˇ-awˇ, g'awˬ shaˬ haw gaˬ-euˬ meh. 34 Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ga gaˇ aˬ yaw ̭ iˇ-awˇ, diˬ leu ̭ diˬ k'aw taˬ-euˬ maˇ k'ehˬ maˇ naˇ-ahˇ aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ hawˇ-eu tsiˇ shehˆ leh ̭ nehˬ-awˇ, saˬ paˇ neh lahˇ cu ̭ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ neh dziˬ le ̭-euˬ mahˬ tahˬ laˆ k'oeˇ taˆ ciˬ dziˬ-awˇ, daˬ yah ya ̭ duˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ ciˬ ahˇ-awˇ, yaw muiˬ paˬ-ehˇ bo saˆ nehˬ-euˬ meh. 35 Yawˬ nah yawˬ aˬ yaw ̭ pyuˇ maˇ byaˆ nyiˬ byaˆ yuˇ doˆ-awˇ, daˬ yah ya ̭-eu nymˇ k'oeˇ nymˇ-ahˇ haw-eu g'aˬ-ahˇ bi ̭-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ ya ̭-euˬ meh. 'Tsawˇ haˬ heu g'aˬ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ tiˬ poˆ bo saˆ nehˬ la ̭ sheˇ. Heu myaˆ maˬ tseˇ zmˬ jiˇ naˇ, ngaˇ paˇ g'o ̭ le ngeh nawˬ-ahˇ tsoeˬ k'o ̭ nehˬ ma.' 36 "Tsawˇ haˬ k'oeˇ smˇ g'aˬ la ̭ k'oeˇ, tahˇ joe bi joe-euˬ g'aˬ-euˬ dawˬ peh jawˇ-eu tsawˇ haˬ lehˇ, aˬ geu g'aˬ-ahˇ nawˇ kuˇ nmˇ." 37 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ-euˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ kuˇ-eu tsaˬ teh ̭-a." Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˇ g'eh k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-iˇ-awˬ." 38 Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ mehˬ hu paw le lu ̭ ngeh, pu tiˬ pu-ahˇ uˇ leˇ-awˇ, Maˬta lehˇ myahˇ-euˬ zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ ha ahˇ-euˬ meh. 39 Maˬta-euˬ aˬ nyiˇ Maˬliˇ lehˇ myahˇ-euˬ zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. Maˬliˇ-aˬ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ aˬ kuiˇ dawˬ peh nuiˇ-awˇ, Yeˬsuˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ gaˇ naˇ haˬ lu ̭-eu meh. 40 Ehˇ k'aw ̭, Maˬta-aˬ, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ laˆ saˆ-eu tehˬ g'a lu ̭-eu baˬ da neh, nui ma maˬ saˇ-ehˇ, Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ iˇ-awˇ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, ngaˬ-euˬ aˬ nyiˇ teu g'aˬ ngaˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ byehˇ dzeh-awˇ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ bi laˆ saˆ la ̭-euˬ gaˇ nawˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ ehˇ te loˇ. Ngaˬ-ahˇ caw mˇ nehˬ le-awˬ lehˇ tiˬ poˆ ehˇ nehˬ-iˬ sheˇ." 41 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Maˬta-oˇ, Maˬta-oˇ. Nawˇ-aˬ, g'awˬ mya jeˬ tehˬ g'a-awˇ k'ahˬ lahˇ lu ̭-eu nga. 42 Ehˇ k'aw ̭, Maˬliˇ neh tseˇ geu ̭-euˬ jeˬ tsaˬ dui dui meh. K'oeˇ jeˬ-ahˇ aˬ cawˬ maˬ lu doˆ geu ̭ nya-a."

Luˇka 11

1 Tiˬ poˆ-aˬ, Yeˬsuˇ jawˇ duˬ tiˬ tsahˇ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ lu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ guiˬ lahˬ shaˇ g'aˬ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, Yoˇhaˬ neh aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ mehˬ nehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, guiˬ lahˬ aˬ joˆ-ehˇ ya shaˇ-eu gaˇ kawˆ nga ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ la ̭-awˬ." 2 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ guiˬ lahˬ shaˇ ngeh, heu lo ̭-ehˇ shaˇ-awˬ. 'Aˬda-oˇ, Nawˬ-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ yaw zeu baw lu ̭-uˇ. Nawˬ-euˬ Miˇ k'ahˬ keuˆ le lu ̭-uˇ. 3 Aˬ yaw ̭ nah yaw ̭ loˬ-eu dzaˬ-eu dawˇ-eu jeˬ, aˬ yaw ̭ nah yaw ̭ nga ma ̭-ahˇ bi ̭ nehˬ la ̭. 4 Nga ma ̭-ahˇ k'aˇ mˇ bahˬ la ̭-euˬ deuˬ-ahˇ, nga ma ̭ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ-euˬ miˇ neh, nawˇ nga ma ̭-ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ la ̭. Iˬ baˇ muˇ juˇ juˇ-eu mehˬ nah, nga ma ̭-ahˇ taˬ bi iˇ la ̭."' 5 K'oeˇ naˇ, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Naw ma ̭ tiˬ g'aˬ na uˬ ci ̭ sehˇ g'ahˇ yawˬ ha-euˬ cawˬ-euˬ nymˇ-ahˇ iˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-iˇ-euˬ ehˇ-awˬ. 'Cawˬ-oˇ, ngaˬ-ahˇ kaˬ muˇ smˇ siˬ tiˬ poˆ bi ̭ paˇ nehˬ le ̭ sheˇ. 6 Gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ jawˇ-eu ngaˬ-euˬ cawˬ tiˬ g'aˬ ngaˇ jawˇ gaˇ laˇ keuˆ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ bi dzaˬ-eu tiˬ jeˬ-iˬ ma jaˆ nga.' 7 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ cawˬ k'oeˇ g'aˬ iˇ kahˇ la ̭ k'oeˇ paw jawˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ehˇ-awˬ. 'Aˬ jeˬ paˇ laˆ bahˬ laˇ teˬ. Laˇ g'oˆ ka ̭ tehˬ jiˇ-awˇ, ngaˬ-euˬ zaˬ deuˬ k'aw ̭ ngaˬ nehˬ-ehˇ yu ̭ k'aˆ taˬ-euˬ miˇ neh, ngaˇ tuˇ le-awˇ nawˬ-ahˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ paˇ bi ̭ le nya miˇ-a.' 8 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Cawˬ aˇ naˆ ni g'oeˇ k'aw ̭ dui-eu ngaˇ. Tuˇ laˇ-awˇ maˬ paˇ bi ̭ le-eu ngaˇ lehˇ k'aw ̭ ehˇ-awˬ. Ehˇ k'aw ̭, shaˇ-eu nui paw shaˇ tehˇ tehˬ naˇ, k'aˇ loˬ-eu jeˬ maˬ bi ̭ le-ehˇ maˬ paˇ g'eh nya-aˇ. 9 "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Shaˇ-awˬ. Shaˇ naˇ za teh ̭-a. Poˆ-awˬ. Poˆ naˇ mawˇ teh ̭-a. Laˇ g'oˆ-ahˇ k'oˆ-awˬ. K'oˆ naˇ pah nehˬ la ̭ teh ̭-a. 10 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, shaˇ-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ Miˬyehˇ bi ̭ nehˬ teh ̭-a. Poˆ-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ k'aw ̭, poˆ mawˇ teh ̭-a. Laˇ g'oˆ-ahˇ k'oˆ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ laˇ g'oˆ pah nehˬ teh ̭-a. 11 Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ, yawˬ ha-euˬ aˬ li ngaˬ shaˬ shaˇ dzaˬ gaˇ aˇ lawˇ nyeh ̭ nehˬ-eu aˬ da jawˇ meh loˇ. 12 Maˬ ngeuˇ naˇ, yawˬ ha-euˬ aˬ li ya uˆ shaˇ dzaˬ gaˇ boeˬ kaˬ laˬ ma nyeh ̭ nehˬ-eu aˬ da jawˇ meh loˇ. 13 Naw ma ̭ iˬ baˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭, yawˬ ha-euˬ zaˬ-ahˇ yaw muiˬ jeˬ bi ̭-eu g'aˇ duˬ k'oeˇ naˆ ni siˬ nya naˇ, mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu naw ma ̭-euˬ Aˬda-aˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ k'aˇ shaˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ bi ̭-eu g'aˇ duˬ aˇ naˆ ni paˇ siˬ nya dzehˬ nmˇ." 14 Tsawˇ haˬ-ahˇ dawˬ maˬ ngehˬ nya ni aˬ dzawˬ bi dzawˬ-iˇ-eu neh ̭ tiˬ mawˇ-ahˇ Yeˬsuˇ teh doˆ lu ̭-eu meh. Neh ̭ k'oeˇ mawˇ teh doˆ g'aˬ ngeh, aˬ dzawˬ dzawˬ-iˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ dawˬ ngehˬ nya laˇ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ gaˇ zahˬ dui dui leˇ-euˬ meh. 15 Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ ehˇ-eu, "Neh ̭sahˬpaˬ Beˬlaˇzeˬbuˇlaˆ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ, aˬ yaw ̭ neh ̭ teh doˆ-euˬ ngaˇ." 16 Tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ lawˬ haw-eu la ̭ k'oeˇ, "Mˬ taˆ-euˬ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ jahˇ mehˬ nehˬ la ̭ sheˇ" lehˇ ehˇ-eu meh. 17 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui noeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ siˬ nya-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Miˇ k'ahˬ aˬ geu k'ahˬ maˬ kaˬ, yawˬ ha yaw kaˬ aˇ muˇ muˇ paˆ-awˇ guiˇ deuˆ naˇ, g'awˬ myahˇ ni maˬ zi ̭-aˇ. Aˇ muˇ biˇ paˆ-eu nymˇ jiˇ k'aw ̭, pyaˆ-iˇ shaˆ-iˇ teh ̭-a. 18 Saˬdaˬ k'aw ̭, aˬ yawˇ yaw ̭ aˇ muˇ biˇ paˆ-awˇ guiˇ deuˆ naˇ, a yaw ̭-euˬ miˇ k'ahˬ aˬ joˆ-ehˇ zi ̭ nya nmˇ. Beˬlaˇzeˬbuˇlaˆ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ ngaˇ neh ̭ teh doˆ-eu nga lehˇ naw ma ̭ ehˇ-eu meh. 19 Beˬlaˇzeˬbuˇlaˆ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ ngaˇ neh ̭ teh doˆ-eu ngeuˇ naˇ, naw ma ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ aˬ suˇ g'aˬ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ neh ̭ teh doˆ ta. Naw ma ̭ neh ehˇ-euˬ maˬ tsaˬ-eu gaˇ kawˆ, naw ma ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ neh mˇ-euˬ gaˇ deuˬ saˇ kiˇ kamˬ lu ̭ meh. 20 Miˬyehˇ-euˬ la ̭ noeˇ-ahˇ g'oe-awˇ ngaˇ neh ̭ teh doˆ-eu ma. Heu-aˬ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ naw ma ̭ k'oeˇ taˆ keuˆ le-euˬ gaˇ kawˆ saˇ kiˇ pyeu ̭-eu meh. 21 "G'aˬ k'aˆ aˬ da tiˬ g'aˬ guiˇ deuˆ-eu keu ka tiˬ ku ̭ lehˬ hmˬ-awˇ aˬ yaw ̭-euˬ nymˇ-ahˇ lo ̭ piˇ lu ̭ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ myawˬ gahˬ maˬ byoˆ-iˇ-a. 22 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ naˆ maˬ tseˇ k'aˆ dzehˬ-eu tiˬ g'aˬ deuˆ ceh ceh le-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ deuˆ g'aˬ ngeh, a ̭ yaw ̭ nui ma huiˬ-euˬ aˬ yaw ̭-euˬ guiˇ deuˆ-eu keu ka dawˬ tawˆ lu ̭ yuˇ geu ̭ g'eh jiˇ-awˇ, k'aˇ deuˆ za-euˬ jeˬ, biˇ geu ̭ teh ̭-a. 23 "Ngaˇ jawˇ paw maˬ pyawˬ-euˬ tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ-ahˇ muiˇ-eu tsawˇ haˬ meh. Ngaˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ maˬ g'oˆ uiˬ maˬ g'oˆ bymˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, byaˆ dzeh-eu tsawˇ haˬ meh. 24 "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu neh ̭ yaw jaw ̭ tiˬ mawˇ doˆ-iˇ-awˇ, gui coˇ ni g'eh-eu miˇ k'ahˬ-ahˇ g'aˬ naˬ naˬ duˬ poˆ-iˇ-euˬ meh. G'aˬ naˬ naˬ duˬ maˬ poˆ mawˇ nya-ehˇ, 'Ngaˬ-euˬ nymˇ-ahˇ paˇ g'o ̭ jawˇ leˇ ma' lehˇ, aˬ yawˇ yaw ̭ ehˇ-eu meh. 25 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ paˇ g'o ̭ leˇ haw ngeh, nymˇ k'oeˇ nymˇ juˇ tsui ni yaˆ juiˇ taˬ-awˇ jaˆ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 26 Aˬ yaw ̭ paˇ doˆ-iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ naˆ maˬ tseˇ haiˬ-eu neh ̭ shi ̭ mawˇ paˇ kuˇ ahˇ la ̭-awˇ bi jawˇ-euˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ g'aˬ ngeh jawˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ yaw beh naˆ maˬ tseˇ doeˇ dzehˬ laˇ teh ̭-a." 27 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ ngeh, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ la ̭ k'oeˇ zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ teˇ saˇ ui cuiˆ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ ehˇ-eu, "Nawˬ-ahˇ bi deh ̭ doˆ le-awˇ aˬ coeˇ bi dawˇ huiˬ-euˬ zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ aˇ naˆ ni guiˬ lahˬ huiˬ-eu nga." 28 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Maˇ maˇ ni guiˬ lahˬ huiˬ-eu deuˬ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ gaˬ-awˇ naˇ haˬ geu ̭-eu deuˬ meh." 29 Yeˬsuˇ dawˬ peh uiˬ laˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ myaˬ laˇ tehˇ tehˬ lu ̭ ngeh, Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Heu ziˇ-ahˇ deh ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ heu deuˬ aˇ naˆ ni haiˬ-eu nga. K'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ mehˬ la ̭ lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu meh. Yawˇnaˆ gaˇ kawˆ k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu k'oeˇ maˬ ngeuˇ naˇ, nui jeˬ maˬ mehˬ nehˬ. 30 Yawˇ naˆ-aˬ, Niˇnaˬbeˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ pyeu ̭-eu lo ̭-ehˇ, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-aˬ, heu ziˇ-ahˇ deh ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ, k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ pyeu ̭ teh ̭-a. 31 Yaˇ k'aˬ daˇ-eu Aˇ nah keuˆ laˇ ngeh, Sheˬba sahˬ paˬ ma tsawˬ tuˇ laˇ-awˇ, heu ziˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ iˬ baˇ poˆ -awˇ yaˇ k'aˬ ja teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, sahˬ paˬ Sawˇlaˬmoˬ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ byah-eu dawˬ-ahˇ naˇ haˬ laˇ-eu g'aˇ duˬ, mˬ dzeˇ miˇ dzeˇ-ahˇ neh aˬ yaw ̭ laˇ-euˬ meh. Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Sawˇlaˬmoˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ-eu g'aˬ heu gaˇ jawˇ lu ̭ ma. 32 Yaˇ k'aˬ daˇ-eu aˇ nah keuˆ laˇ ngeh, Niˇnaˬbeˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ tuˇ laˇ-awˇ, naw ma ̭-ahˇ iˬ baˇ poˆ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yawˇnaˆ dawˬ mehˬ mehˬ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya gaˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ iˬ baˇ noeˬ poˆ-euˬ meh. Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Yawˇnaˆ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu g'aˬ heu gaˇ jawˇ lu ̭ ma. 33 "Tsiˇ k'mˬ do ̭-awˇ baˇ za ̭-ahˇ ciˬ taˬ-eu maˬ ehˇ, k'aˆ puˬ neh mo ̭ tsahˬ-eu maˬ ehˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jahˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, k'aˇ uˇ laˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ myaˆ nuiˆ mawˇ nya ni, tsiˇ k'mˬ do ̭ taˬ duˬ-ahˇ ciˬ daˆ taˬ-eu meh. 34 Nawˬ-euˬ myaˆ nuiˆ-aˬ, nawˬ-euˬ g'awˇ mawˇ-euˬ tsiˇ k'mˬ pyeu ̭-eu meh. Nawˬ-euˬ myaˆ nuiˆ muiˬ naˇ, nawˬ-euˬ g'awˇ mawˇ mawˇ lah-ehˇ yaw sheh ̭ za teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, nawˬ-euˬ myaˆ nuiˆ maˬ muiˬ naˇ, nawˬ-euˬ g'awˇ mawˇ mawˇ lah-ehˇ zahˇ tsui ni g'eh teh ̭-a. 35 K'oeˇ miˇ neh, nawˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu yaw sheh ̭ zahˇ tsui ni maˬ bi pyeu ̭-iˇ-eu g'aˇ duˬ yahˇ-awˬ. 36 Nawˬ-euˬ g'awˇ mawˇ mawˇ lah-ehˇ yaw sheh ̭ za-awˇ, yaw zahˇ tiˬ tsahˇ-iˬ maˬ baw naˇ, tsiˇ k'mˬ-euˬ yaw sheh ̭ nawˬ-euˬ k'oeˇ taˆ bya gaˇ duˇ ni, nawˬ-euˬ g'awˇ mawˇ mawˇ lah-ehˇ yaw sheh ̭ bya teh ̭-a." 37 Yeˬsuˇ dawˬ ngehˬ ngehˬ g'aˬ ngeh, Paˬliˬsehˇ tiˬ g'aˬ Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ hawˬ bi dzaˬ-eu lehˇ kuˇ-eu miˇ neh, Yeˬsuˇ uˇ leˇ-awˇ hawˬ jawˬ jawˬ-euˬ meh. 38 Yeˬsuˇ hawˬ maˬ dzaˬ mi naˆ-ehˇ aˬ la ̭ maˬ dzui ̭ gaˇ Paˬliˬsehˇ k'oeˇ g'aˬ mawˇ ngeh, zahˬ leˇ-euˬ meh. 39 K'oeˇ ngeh, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Naw ma ̭ Paˬliˬsehˇ deuˬ-aˬ, naˬ bo hawˇ-eu k'mˬ maˬ-ahˇ la ̭ nyiˇ paw joˆ shawˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ paw-aˬ, mehˇ juiˇ juiˇ-eu nui ma hawˇ-eu, yaw haiˬ jeˬ mˇ maw ̭-eu nui noeˬ tiˬ byah ni ahˇ-eu meh. 40 Aˬ dzawˬ aˇ gah deuˬ-oˇ, la ̭ nyiˇ hawˇ-eu la ̭ k'oeˇ nyiˬ paw lu ̭ aˬ yaw ̭ tiˬ g'aˬ neh beh-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. 41 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-euˬ k'mˬ maˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu jeˬ shaˬ-eu zahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ gam ̭ nehˬ-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ naˇ, naw ma ̭ muiˬ laˇ shawˇ laˇ teh ̭-a. 42 "Paˬliˬsehˇ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ ya noeˬ shaˬ dui dui teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭-aˬ, dzaˇ muiˇ dzaˇ sawˇ hawˇ-eu ka g'awˬ ka dzaˇ deuˬ Miˬyehˇ-ahˇ tseˇ bymˇ tiˬ bymˇ damˬ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ hawˇ-eu Miˬyehˇ-ahˇ gaˬ-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ byehˇ taˬ-euˬ meh. Naw ma ̭ heu deuˬ-ahˇ mˇ byah-eu uˬ ta ̭, nui deuˬ-ahˇ k'aw ̭ maˬ byehˇ ni mˇ-eu tsaˬ meh. 43 "Paˬliˬsehˇ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ ya noeˬ shaˬ dui dui teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ taˬ huiˬ-eu nuiˇ mahˬ-ahˇ naw ma ̭ nuiˇ maw ̭-awˇ, lehˆ lehˆ kawˆ doe ni cah ngeh, aˬ cawˬ yaw zeu baw-eu la ̭ k'oeˇ dawˬ ngehˬ cawˬ laˇ gaˇ geu ̭ maw ̭-eu meh. 44 Naw ma ̭ ya noeˬ shaˬ dui dui teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭-aˬ, aˬ cawˬ maˬ siˬ nya-ehˇ nawˬ tehˬ nawˬ tehˬ-ehˇ cah lu ̭-eu lmˬ bymˇ-ahˇ duˇ-eu meh." 45 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ tiˬ g'aˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, nawˇ teu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu teu, nga ma ̭-ahˇ k'aw ̭ zaw laˇ nya." 46 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ k'aw ̭ ya noeˬ shaˬ dui dui teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ aˬ cawˬ-ahˇ maˬ pi coeˇ-eu k'aˆ behˆ ciˬ pi-awˇ, naw ma ̭-aˬ, la ̭ noeˇ neh teh ̭-ehˇ k'aw ̭ caw dehˬ caw toˆ nehˬ-eu ma ̭ baw-a. 47 Naw ma ̭ ya noeˬ shaˬ dui dui teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ neh seh ̭-euˬ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ-euˬ lmˬ bymˇ-ahˇ naw ma ̭ gawˬ-eu meh. 48 Naw ma ̭-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ neh k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ gaˇ nui ma tsaˬ-eu ma lehˇ, naw ma ̭ yawˬ haˇ yawˬ ha saˇ kiˇ kamˬ gaˇ duˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ seh ̭-euˬ gaˇ, naw ma ̭ lmˬ bymˇ gawˬ caw nehˬ-eu meh. 49 K'oeˇ baˬ da neh, Miˬyehˇ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ sahˬ bo ̭ la ̭ k'oeˇ, 'Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ hawˇ-eu G'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ seh ̭-awˇ, tiˬ paˆ na deuˬ-ahˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ teh ̭-a' lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 50 K'oeˇ miˇ neh, mˬ dawˬ pehˬ miˇ duˬ puˇ seu le ngeh neh bi seh ̭ ka le ̭-euˬ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ-euˬ aˇ poeˬ, heu ziˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ teh ̭-a. 51 Muiˬ-eu shawˇ-eu Jawˇ duˬ hawˇ-eu lawˇ duˬ-euˬ yaw kaˬ-ahˇ Zaˬkaˬliˇ bi seh ̭-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ keuˆ ni, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ciˬ pi nehˬ teh ̭-a. K'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ aˇ poeˬ, heu ziˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ teh ̭-a lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ-eu ma. 52 "Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ ya noeˬ shaˬ dui dui teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ laˇ g'oˆ-euˬ mawˬ taw ̭ kahˬ naw ma ̭ tuˆ tehˬ taˬ-awˇ, naw ma ̭ maˬ uˇ leˇ-eu uˬ ta ̭, aˬ cawˬ uˇ leˇ gaˇ naw ma ̭ laˆ tsoeˬ-eu meh." 53 Jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ neh Yeˬsuˇ doˆ-iˇ ngeh, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ hawˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ yaw k'aˆ-ehˇ ja haw ja haw-ehˇ, g'awˬ mya jeˬ naˇ haˬ-eu la ̭ k'oeˇ, 54 aˬ yaw ̭ dawˬ ngehˬ bahˬ ni, dawˬ lahˇ ju k'mˇ-eu lehˇ leh jeh-eu meh.

Luˇka 12

1 Tsawˇ haˬ aˇ heˇ aˇ muiˇ g'aˬ uiˬ laˇ-awˇ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ nawˬ tehˬ nawˬ tehˬ-ehˇ shaˬ lu ̭ ngeh, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Paˬliˬsehˇ deuˬ-euˬ dehˬ tseˬ-ahˇ yahˇ-awˬ. K'oeˇ-aˬ, aw ̭-a ̭ tahˬ k'oˬ -ahˇ duˇ-eu meh. 2 Nymˬ-mˇ k'aˇ dehˬ kaˬ taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ pah dzeh-awˇ, k'aˇ za ̭ taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ siˬ duˬ laˇ teh ̭-a. 3 Naw ma ̭ neh yaw zahˇ la ̭ k'oeˇ k'aˇ ehˇ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭, nah g'ahˇ paw bya cehˆ ni g'eh ngeh aˬ cawˬ-ahˇ gaˬ leˇ-awˇ, naw ma ̭ neh kuˆ lawˆ la ̭ k'oeˇ k'aˇ k'oeˬ saˆ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭, nymˇ mˬ-ahˇ daˆ leˇ-awˇ guˇ gaˬ teh ̭-a. 4 "Ngaˬ-euˬ cawˬ deuˬ-oˇ, ngaˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. G'awˇ mawˇ-ahˇ seh ̭ nya k'aw ̭, k'oeˇ uˬ ta ̭-ehˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jahˇ laˇ nya-eu deuˬ-ahˇ taˬ guˆ. 5 Aˬ suˇ g'aˬ-ahˇ guˆ-eu tsaˬ ta lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ mehˬ nehˬ nyaˇ. G'awˇ mawˇ-ahˇ seh ̭-eu uˬ ta ̭, shiˬ buiˇ lah ma-ahˇ biˬ ahˇ nya-eu baoˬ jaˆ-eu Miˬyehˇ-ahˇ guˆ-awˬ. Ngaˇ ehˇ gaˇ jah-awˬ. Naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ ya guˆ meh. 6 "Jaˇ tseuˆ ngaˬ mawˇ-euˬ pehˆ saˬ nyiˬ pehˆ teh ̭-ehˇ ahˬ-eu maˬ ngeuˇ-a loˇ. Ehˇ k'aw ̭, jaˇ tseuˆ tiˬ mawˇ-ahˇ keuˆ ni Miˬyehˇ maˬ ngehˇ-a. 7 Naw ma ̭-euˬ uˬ duˬ tsehˇ kahˇ-ahˇ keuˆ ni aˬ yaw ̭ gui duˬ taˬ jiˇ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh naw ma ̭ taˬ guˆ. Myaˬ dui dui-eu jaˇ tseuˆ baˬ ma ̭ naˆ maˬ tseˇ, Miˬyehˇ mehˬ shi naw ma ̭ poeˬ dzehˬ-eu meh. 8 "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na ngaˬ-ahˇ ta ̭ ma lehˇ aˬ cawˬ mehˬ shi ehˇ naˇ, 'Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ngaˬ-ahˇ ta ̭ meh' lehˇ, Miˬyehˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ mehˬ shi Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ ehˇ teh ̭-a. 9 Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na ngaˬ-ahˇ maˬ ta ̭ lehˇ aˬ cawˬ mehˬ shi ehˇ naˇ, 'Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ngaˬ-ahˇ maˬ ta ̭-a' lehˇ, Miˬyehˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ mehˬ shi Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ ehˇ teh ̭-a. 10 "Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ ngehˬ bahˬ tmˇ bahˬ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ, Miˬ yehˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ nya teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ, iˬ baˇ maˬ pyehˬ nehˬ nya-a. 11 "Naw ma ̭-ahˇ yaˇ k'aˬ bi daˇ-eu lehˇ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ maˬ ehˇ, miˇ k'ahˬ sahˬ paˬ sahˬ ma jawˇ gaˇ maˬ ehˇ, a cawˬ naw ma ̭-ahˇ sheuˬ g'eh ngeh, aˬ joˆ-ehˇ ya ehˇ k'o ̭ nehˬ-awˇ, aˬ joˆ-ehˇ ya ngehˬ ya tmˇ-eu gaˇ kawˆ k'ahˬ taˬ lahˇ. 12 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh, naw ma ̭ ya ngehˬ ya tmˇ-eu dawˬ deuˬ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ la ̭ teh ̭-a." 13 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ la ̭ k'oeˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Saˬlaˬ-oˇ, ngaˬ da neh bi jaˆ ya ̭-euˬ jeˬ biˇ ngaˬ-ahˇ paˆ nehˬ-awˬ lehˇ, ngaˬ-euˬ aˇ doˆ-ahˇ tiˬ poˆ ehˇ-iˬ sheˇ." 14 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Cawˬ-oˇ, naw nya ̭ nmˇ-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, jeˬ biˇ paˆ nehˬ-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, aˬ suˇ g'aˬ neh ngaˬ-ahˇ aˇ yaˬ bi ̭ taˬ ta." 15 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ paˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ-ahˇ mehˇ juiˇ maˬ ya juiˇ ni yahˇ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ smˇ muiˬ aˇ naˆ ni muiˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ baˬ da neh yaw deh ̭ ya deh ̭-eu maˬ ngeuˇ-a." 16 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ yaw jeˬ ma jeˬ heu hmˬ ja mehˬ nehˬ-euˬ meh. "Tiˬ poˆ-aˬ, cehˇ za dui dui le-eu deh yaˇ tiˬ kawˬ jaˆ-eu smˇ muiˬ aˬ da tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. 17 'Ngaˬ-euˬ cehˇ pi ahˇ k'aˇ maˬ za-ehˇ pyeu ̭ laˇ taˬ-euˬ miˇ neh, aˬ joˆ-ehˇ jahˇ paˬ maˬ siˬ miˇ-a' lehˇ, aˬ yawˇ yaw ̭ shaˇ noeˬ lu ̭-eu meh. 18 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, 'Ngaˇ heu lo ̭-ehˇ jahˇ ma. Ngaˬ-euˬ cehˇ jiˇ dawˬ tawˆ lu ̭ pyaˆ dzeh jiˇ-awˇ paˇ tsoˆ huiˬ ma. Ngaˬ-euˬ cehˇ dawˬ tawˆ lu ̭ hawˇ-eu myawˬ gahˬ dawˬ tawˆ lu ̭, k'oeˇ gaˇ dawˆ ahˇ-awˇ jeˬ hmˬ taˬ ma. 19 K'oeˇ naˇ, ngaˇ yawˬ haˇ yawˬ ha heu lo ̭-ehˇ ehˇ ma. Guiˬ lahˬ huiˬ-eu g'aˬ-oˇ, nawˇ-aˬ, g'awˬ mya k'o ̭ g'awˬ mya la g'aˇ duˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ poˆ uiˬ taˬ-euˬ meh. Saˇ lehˆ ni deh ̭-awˬ. Dzaˬ-awˇ dawˇ-awˇ byawˬ g'a-awˬ lehˇ ehˇ ma.' 20 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ Miˬyehˇ ehˇ nehˬ-eu, 'Aˬ dzawˬ aˇ gah-oˇ, nymˇ ci ̭ neh nawˬ-euˬ sa ̭ laˇ ngaˇ yuˇ k'o ̭ ma. Nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, nawˬ neh poˆ uiˬ taˬ-euˬ myawˬ gahˬ deuˬ aˬ suˇ g'aˬ-euˬ pyeu ̭-iˇ nmˇ.' 21 "Yawˬ ha g'aˇ duˬ pyuˇ shuiˇ duˬ gahˬ poˆ gahˬ taˬ-euˬ k'aw ̭, Miˬyehˇ mehˬ shi smˇ muiˬ maˬ muiˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, k'oeˇ loˆ ni teh ̭ meh." 22 K'oeˇ naˇ, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "K'oeˇ miˇ neh, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Naw ma ̭ yaw deh ̭ deh ̭ nya ni ya dzaˬ ya dawˇ-eu g'aˇ duˬ hawˇ-eu, naw ma ̭-euˬ g'awˇ mawˇ ya dm ya g'aˬ-eu g'aˇ duˬ k'ahˬ taˬ lahˇ. 23 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yaw deh ̭ deh ̭-eu jeˬ-aˬ, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ naˆ maˬ tseˇ poeˬ-awˇ, g'awˇ mawˇ k'aw ̭, dm g'aˬ dm lmˇ naˆ maˬ tseˇ poeˬ-eu meh. 24 Aw ̭-a ̭ gaˇ kawˆ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yaw ̭ ma ̭ cehˇ maˬ ka-a. Cehˇ maˬ yehˬ-a. Cehˇ jiˇ maˬ baw-a. K'aˬ dahˇ maˬ jaˆ-a. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ maˬ-ahˇ Miˬyehˇ bi dzaˬ bi dawˇ-eu meh. Naw ma ̭ aˇ jiˇ k'oeˇ deuˬ naˆ maˬ tseˇ poeˬ dzehˬ-eu meh. 25 K'ahˬ lahˇ-eu baˬ da neh yawˬ ha-euˬ deh ̭ ziˇ tiˬ caˆ mahˇ dzehˬ laˇ ni jahˇ nya-eu aˬ suˇ g'aˬ jawˇ te. 26 K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu nyiˇ dui dui-eu gaˇ-ahˇ k'aw ̭, naw ma ̭ maˬ mˇ nya gaˇ, aˬ jeˬ miˇ neh nui jeˬ g'aˇ duˬ k'ahˬ lahˇ lahˇ-ehˇ shaˬ te. 27 Bawˇ tsahˬ-ahˇ deh ̭-eu aˇ yehˆ gaˇ kawˆ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˇ yehˆ k'oeˇ deuˬ saˬ laˬ maˬ g'awˇ, saˬ nmˇ maˬ za ̭-a. Ehˇ kaw ̭, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ dui dui-eu sahˬ paˬ Sawˇlaˬmoˬ neh dm-euˬ poeˬ dui dui-eu dm g'aˬ dm lmˇ-aˬ, aˇ yehˆ k'oeˇ tiˬ yehˆ naˆ ni k'aw ̭ maˬ haw muiˬ-a. 28 Iˬ nah deh ̭ lu ̭ k'aw ̭, ni shawˬ nah miˬ dzaˬ-ahˇ bi jehˆ puiˆ jiˇ-eu jaˆ guˬ jaˆ gaˆ-ahˇ Miˬyehˇ k'oeˇ naˆ ni bi dm bi g'aˬ-eu ngeuˇ naˇ, naw ma ̭-ahˇ aˇ naˆ ni paˇ bi dm paˇ bi g'aˬ nmˇ. Naw ma ̭ aˬ jeˬ miˇ neh jah-eu g'aˬ byehˆ byehˆ te. 29 "K'oeˇ miˇ neh, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ gaˇ kawˆ teh ̭-ehˇ shaˇ noeˬ shaˇ noeˬ-ehˇ nui ma shaˬ zahˬ taˬ mˇ. 30 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, lawˇ ci ̭ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ jeˬ-ahˇ poˆ lu ̭ meh. Naw ma ̭ k'oeˇ jeˬ loˬ meh lehˇ, naw ma ̭-euˬ Aˬda siˬ nya meh. 31 K'oeˇ jeˬ-ahˇ maˬ poˆ ni, Miˬyehˇ-euˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ poˆ-awˬ. Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ k'oeˇ jeˬ k'aw ̭ bi ̭ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 32 "Nyiˇ dui dui-eu yawˇ yawˇ ma ̭-oˇ, taˬ guˆ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭-ahˇ Miˇk'ahˬ bi ̭-eu g'aˇ duˬ naw ma ̭-euˬ Aˬda nui ma tsaˬ-eu meh. 33 Naw ma ̭-euˬ myawˬ gahˬ ahˬ-awˇ, aˬ cawˬ-ahˇ gam ̭ nehˬ-awˬ. Yawˬ ha g'aˇ duˬ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ peuˬ maˬ oeˇ-iˇ nya-eu pyuˇ pawˬ behˆ gu ̭-awˇ, smˇ k'oeˬ maˬ k'oeˬ leˇ nya, boeˬ coeˇ maˬ coeˇ leˇ nya-eu mˬ k'oeˇ taˆ, pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ jeˬ hmˬ taˬ-awˬ. 34 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ neh pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ k'aˇ poˆ uiˬ taˬ-euˬ tsahˇ-ahˇ, naw ma ̭-euˬ nui ma jaˆ teh ̭-a. 35 Naw ma ̭ jo ̭ pa ̭ deuˇ geuˆ ni pa ̭-awˇ, tsiˇ k'mˬ do ̭ taˬ-awˬ. 36 Yawˬ ha-euˬ baw leˬ oeˇ mˇ baˇ-eu bawˬ-iˬ g'eh gaˇ iˇ-euˬ g'o ̭ laˇ-awˇ, laˇ g'oˆ-ahˇ k'oˆ laˇ ngeh, laˇ g'oˆ ja tawˆ ni pah nehˬ-eu lehˇ lo ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ lo ̭-ehˇ, lehˬ hmˬ deuˇ taˬ-awˬ. 37 Baw leˬ g'aˬ g'o ̭ laˇ ngeh, maˬ yu ̭ k'aˆ ni lo ̭ lu ̭-eu zaˬ k'aˆ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ teh ̭-a. Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Baw leˬ g'aˬ jo ̭ pa ̭ pa ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ hawˬ byawˇ laˆ dawˆ nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ hawˬ jeh-ahˇ nuiˇ-awˇ bi dzaˬ teh ̭-a. 38 Baw leˬ k'oeˇ g'aˬ uˬ ci ̭ sehˇ g'ahˇ maˬ ngeuˇ naˇ ya poeˇ doeˇ taw paw g'o ̭ laˇ-euˬ kaw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ yu ̭ k'aˆ ni lo ̭ lu ̭ gaˇ ya mawˇ naˇ, zaˬ k'aˆ k'oeˇ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ dui dui teh ̭-a. 39 Ehˇ k'aw ̭, heu lo ̭-ehˇ siˬ nya-awˬ. Nymˇ sahˇ g'aˬ smˇ k'oeˬ laˇ-eu aˇ yamˬ siˬ nya law nmˇ-aˬ, smˇ k'oeˬ-ahˇ iˇ kahˇ la ̭ k'oeˇ maˬ bi daˆ uˇ keuˆ laˇ-aˇ. 40 Naw ma ̭ yaw muiˬ-ehˇ lehˬ hmˬ taˬ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ maˬ noeˬ maˬ duˇ-ehˇ jawˇ ngeh, Tsawˇ haˬ-euˬ Zaˬmaˇ oe teh ̭-a." 41 Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, yaw jeˬ ma jeˬ heu hmˬ nga ma ̭-ahˇ teh ̭-ehˇ ehˇ nehˬ la ̭ te loˇ. Maˬ ngeuˇ naˇ, dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ ehˇ nehˬ te loˇ." 42 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Saˇ jaˇ zi ̭-awˇ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ-eu zaˬ k'aˆ aˬ geu g'aˬ-a. Aˬ yaw ̭-aˬ, nymˇ jiˇ-ahˇ haw-eu pyaˆ-eu g'aˇ duˬ hawˇ-eu, zaˬ k'aˆ nui deuˬ-ahˇ aˇ yamˬ tsaˬ tsaˬ ni bi dzaˬ bi dawˇ-eu g'aˇ duˬ, baw leˬ neh k'ehˇ taˬ-euˬ zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ meh. 43 Baw leˬ g'aˬ g'o ̭ laˇ ngeh, zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ mˇ-ehˇ jawˇ gaˇ ya mawˇ naˇ, zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ aˇ naˆ ni guiˬ lahˬ huiˬ nmˇ. 44 Baw leˬ g'aˬ zaˬ k'aˆ g'aˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ haw-eu pyaˆ-eu g'aˬ bi geu ̭ teh ̭-a lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ-eu ma. 45 Ehˇ k'aw ̭, zaˬ kaˆ k'oeˇ g'aˬ 'Ngaˬ-eu baw leˬ yaw awˬ awˬ-ehˇ maˬ g'o ̭ laˇ-aˇ' lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha ehˇ-awˇ, k'aˬ dzeˇ zaˬ zaˬ k'aˆ deuˬ hawˇ-eu zaˬ miˬ zaˬ zaˬ kaˆ deuˬ-ahˇ diˬ diˬ-ehˇ, dzaˬ yeh ̭ dawˇ yeh ̭-awˇ jawˇ naˇ, 46 tiˬ nah keuˆ laˇ ngeh, zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ maˬ noeˬ maˬ duˇ-ehˇ jawˇ gaˇ, baw leˬ g'aˬ g'o ̭ keuˆ le teh ̭-a. K'oeˇ ngeh, baw leˬ g'aˬ zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ shiˇ taw tehˬ ni diˬ-awˇ, saˇ jaˇ maˬ zi ̭-eu zaˬ k'aˆ deuˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ bi jawˇ teh ̭-a. 47 "Baw leˬ-euˬ nui k'ahˇ siˬ nya siˬ nya-ehˇ, baw leˬ-euˬ nui k'ahˇ maˬ mˇ-eu zaˬ k'aˆ-aˬ, yaw k'aˆ-ehˇ diˬ gaˇ ya daˬ teh ̭-a. 48 Ehˇ k'aw ̭, baw leˬ-euˬ nui k'ahˇ maˬ siˬ nya-eu miˇ neh bi diˬ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ bahˬ-euˬ zaˬ k'aˆ-aˬ, yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ diˬ gaˇ maˬ ya daˬ-aˇ. G'awˬ mya ni za-euˬ tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭, g'awˬ mya ni ya bi ̭ teh ̭-a. K'oeˇ myaˆ maˬ tseˇ bi ̭ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ, k'oeˇ myaˆ maˬ tseˇ paˇ shaˇ k'o ̭ teh ̭-a. 49 "Miˇ tsaˬ-ahˇ miˬ dzaˬ keuˬ do ̭-eu lehˇ ngaˇ oe-euˬ ma. Nymˬ-mˇ mi naˆ-ehˇ k'aw ̭, miˬ dzaˬ bi puiˆ maw ̭ miˇ-a. 50 Ngaˬ-ahˇ iˇ cu ̭-ahˇ bi dehˬ uˇ-awˇ, iˇ cu ̭ ya bi shawˇ-a siˬ. Iˇ cu ̭ maˬ shawˇ g'aˬ k'oeˇ keuˆ ni, ngaˬ-euˬ nui ma-ahˇ shaˬ zahˬ ciˬ tehˬ taˬ-euˬ gaˇ duˇ nya. 51 Miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ nui saˇ o ̭-eu jeˬ bi ̭ le-eu g'aˇ duˬ ngaˇ oe-euˬ meh lehˇ naw ma ̭ noeˬ te loˇ. Maˬ ngeuˇ. G'awˬ-iˇ g'ehˇ-iˇ-eu jeˬ bi ̭ le-eu lehˇ oe-euˬ ma. 52 Aˬ kaˇ naˇ, tsawˇ haˬ ngaˬ g'aˬ jawˇ-eu nymˇ jiˇ g'awˬ-iˇ g'ehˇ-iˇ-awˇ, nyiˬ g'aˬ tiˬ muˇ, smˇ g'aˬ tiˬ muˇ muˇ-awˇ, maˬ tsaˬ maˬ dzoeˇ leˇ ni ceh teh ̭-a. 53 Aˬ da hawˇ-eu aˬ li g'awˬ-iˇ teh ̭-a. Aˬ ma hawˇ-eu aˬ buˇ g'awˬ-iˇ teh ̭-a. Boeˇ miˬ aˬ ma hawˇ-eu kuiˬ ma g'awˬ-iˇ teh ̭-a." 54 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Nahˇ ma ga k'ehˬ paw mˬ dmˇ daˇ laˇ lu ̭ gaˇ ya mawˇ ngeh, 'Uˬyehˇ yehˇ le-eu ngaˇ' lehˇ naw ma ̭ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. Ehˇ-euˬ lo ̭-ehˇ aˬ diˇ yehˇ le-eu meh. 55 La ̭ oˆ paw pyawˬ-ahˇ-euˬ jaˬ lehˇ baw daˆ la ̭ gaˇ ya mawˇ ngeh, 'Lahˇ dui dui-eu aˇ yamˬ keuˆ le-eu ngaˇ' lehˇ naw ma ̭ ehˇ-eu meh. Ehˇ-eu lo ̭-ehˇ aˬ diˇ keuˆ le-eu meh. 56 Aw ̭-a ̭ tahˬ k'oˬ-ahˇ duˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, mˬ hawˇ-eu miˇ-ahˇ naw ma ̭ haw-awˇ, uˬ yehˇ uˬ tsaˇ to ̭ nya-eu meh. Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, nymˬ-mˇ-euˬ aˇ yamˬ aˇ law-ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh naw ma ̭ maˬ tseˇ paˆ geu ̭ te. 57 "Naw ma ̭ aˬ jeˬ miˇ neh yaw tsaˬ jeˬ-ahˇ yawˬ haˇ yawˬ ha maˬ shaˇ sawˇ geu ̭ te. 58 Nawˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ ja lu ̭-eu tsawˇ haˬ nehˬ-ehˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu g'aˬ jawˇ gaˇ le lu ̭ ngeh, gaˇ pehˇ-ahˇ naw nya ̭ yaw kaˬ leh jeh-awˇ jahˇ tsaˬ geu ̭-awˬ. Maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ yaw ̭ nawˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu g'aˬ jawˇ gaˇ g'eu g'eh-awˇ, yaˇ k'aˬ daˇ-eu g'aˬ neh aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ oˆ gaˇ mˇ-eu deuˬ-ahˇ a nehˬ-awˇ, nawˬ-ahˇ pa ̭ kuˆ-ahˇ bi nyeh ̭ ahˇ teh ̭-a. 59 Ngaˇ nawˬ-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Pehˆ saˬ tiˬ pehˆ maˬ doˆ jiˇ-ehˇ k'aˇ dzeˇ k'oeˇ keuˆ ni, nawˇ pa ̭ kuˆ-ahˇ neh maˬ paˇ ya g'o ̭ doˆ-iˇ-aˇ."

Luˇka 13

1 K'oeˇ ngeh, Gaˬliˬlehˇ tsawˇ haˬ tiˬ deuˬ sahˬ paˬ Piˇlaˆ neh bi seh ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ shiˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ ma ̭ neh lawˇ-euˬ jeˬ zaˬ-euˬ shiˬ tiˬ gaˇ bi yoeˇ keuˬ-euˬ gaˇ kawˆ, k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ja mehˬ nehˬ-euˬ meh. 2 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Gaˬliˬlehˇ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ bi seh ̭-euˬ miˇ neh, bi seh ̭-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, Gaˬliˬlehˇ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ naˆ maˬ tseˇ iˬ baˇ huiˬ dzehˬ-eu meh lehˇ naw ma ̭ noeˬ te loˇ. 3 K'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ-a lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ-eu ma. Naw ma ̭ k'aw ̭, iˬ baˇ maˬ noeˬ poˆ naˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ ya shiˇ teh ̭-a. 4 Siˇlamˬ pu-ahˇ jaˆ-eu goˇ dui dui-eu nymˇ coˬ-iˇ-awˇ bi deh tehˬ seh ̭-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ tseˇ yeh ̭ g'aˬ gaˇ kawˆ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ nmˇ. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ naˆ maˬ tseˇ bahˬ-eu muˆ-eu tsawˇ haˬ deuˬ meh lehˇ naw ma ̭ noeˬ te loˇ. 5 K'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ-a lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ-eu ma. Naw ma ̭ k'aw ̭, iˬ baˇ maˬ noeˬ poˆ naˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ ya shiˇ teh ̭-a." 6 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ yaw jeˬ ma jeˬ heu hmˬ ja mehˬ-euˬ meh. "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ la ̭ k'oeˇ siˬ guˬ aˇ bawˇ tiˬ bawˇ ka deh ̭ taˬ-euˬ meh. Aˇ siˬ-ahˇ haw le ngeh, tiˬ siˬ-iˬ maˬ siˬ ni jaˆ-eu meh. 7 K'oeˇ ngeh, a ga ̭ yaˇ kmˇ bo saˆ-eu g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, 'Smˇ k'o ̭ keuˆ ni siˬ guˬ heu bawˇ aˇ siˬ siˬ le nga loˇ lehˇ ngaˇ haw le-euˬ k'aw ̭, tiˬ siˬ-iˬ siˬ le zaˇ maˬ mawˇ-a. Teu miˇ neh tuˇ dzeh-awˬ. Miˇ tsaˬ yaw ̭ ngeh ̭-ehˇ jaˆ cawˆ-eu teh ̭ ngaˇ.' 8 Ehˇ k'aw ̭, aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ bo saˆ-eu g'aˬ ehˇ-eu, 'Baw leˬ-oˇ, tiˬ k'o ̭ bi jaˆ haw siˬ. Ngaˇ dawˬ pehˬ jawˬ jawˬ-ehˇ duˬ-awˇ jeˬ yehˇ dawˆ ahˇ nehˬ haw la. 9 Na ̭ ya ̭ k'o ̭ aˇ siˬ siˬ le naˇ, guiˬ lahˬ baw teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, aˇ siˬ maˬ siˬ le naˇ, k'oeˇ ngeh jawˇ tuˇ dzeh teh ̭-a."' 10 Jawˇ nah ngeh nah, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ Yeˬsuˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ lu ̭-eu meh. 11 Tseˇ yeh ̭ k'o ̭ byah ni neh ̭ uˇ-awˇ naˇ lu ̭-eu zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ daˇ tsui ̭ k'o ̭-iˇ-awˇ, maˬ mˇ dawˇ nya ni pyeu ̭-iˇ-euˬ meh. 12 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ya mawˇ ngeh, kuˇ-awˇ, "Zaˬ miˬ zaˬ-oˇ, nawˬ-euˬ naˇ gawˇ-ahˇ nawˇ buˬ-iˇ-euˬ meh" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 13 Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ k'oeˇ taˆ aˬ yaw ̭ aˬ la ̭ cawˬ daˆ nehˬ ngeh, tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ daˇ tsui ̭ paˇ dawˇ k'o ̭ laˇ-awˇ, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-euˬ meh. 14 Uˬ duˬ tahˬ nymˇ k'oeˇ nymˇ-ahˇ uˆ lahˇ-eu aˬ yui ̭ geu ̭-eu g'aˬ, Yeˬsuˇ Jawˇ nah ngeh nah naˇ gawˇ laˆ taˬ nehˬ-euˬ gaˇ nui ma pehˇ-awˇ ehˇ-eu, "Gaˇ mˇ nya-eu aˇ nah ko ̭ nah jaˆ meh. K'oeˇ ko ̭ nah la ̭ k'oeˇ laˇ-awˇ naˇ gawˇ bi laˆ saˆ laˇ-awˬ. Jawˇ nah-ahˇ teu lo ̭-ehˇ taˬ jahˇ." 15 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-eu, "Aw ̭-a ̭ tahˬ k'oˬ-ahˇ duˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ Jawˇ nah ngeh nah yawˬ ha-euˬ jeˬ zaˬ jeˬ kuˆ-ahˇ pa ̭ taˬ-euˬ mawˇ neˇ hawˇ-eu mahˬ tahˬ laˆ puiˇ-awˇ, iˇ cu ̭ maˬ tsahˇ dawˇ-iˇ loˇ. 16 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, neh ̭ Saˬdaˬ neh tseˇ yeh ̭ k'o ̭ keuˆ ni bi pa ̭ taw ̭ taˬ-euˬ Aˬbyaˬhaˬ-euˬ aˬ buˇ heu g'aˬ-ahˇ, Jawˇ nah ngeh nah puiˇ pyehˬ-awˇ bi buˬ-iˇ-eu maˬ tsaˬ-a loˇ." 17 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ ngeh, aˬ yaw ̭-ahˇ muiˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ sha ̭ dawˇ-iˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Yeˬsuˇ neh k'aˇ mˇ-euˬ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ-ahˇ laˬ k'aˬ cehˇ-eu meh. 18 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ aˬ jeˬ-ahˇ duˇ ta. Aˬ jeˬ-ahˇ shaˇ cehˆ haw paˬ nga. 19 K'oeˇ-aˬ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ neh yawˬ ha-euˬ yaˇ kmˇ-ahˇ sehˬ-euˬ g'awˬ pa ̭ aˇ nuiˆ -ahˇ duˇ-eu meh. G'awˬ pa ̭ aˇ nuiˆ k'oeˇ deh ̭ laˇ-awˇ aˇ bawˬ bawˬ ma ma laˇ ngeh, k'oeˇ taˆ zaw-eu aˇ jiˇ deuˬ uˬ la ̭-ahˇ bahˬ bahˬ le-eu meh." 20 Yeˬsuˇ paˇ ehˇ-eu, "Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ aˬ jeˬ-ahˇ shaˇ cehˆ haw paˬ nga. 21 K'oeˇ-aˬ, zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ dehˬ tseˬ ui cuiˆ yuˇ-awˇ, cehˇ meu smˇ puˬ-ahˇ keuˬ-awˇ, dawˬ tawˆ lu ̭ bi poˬ laˇ jiˇ gaˇ duˇ-eu meh. 22 Yeˬsuˇ-aˬ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ le lu ̭-eu meh. Gaˇ pehˇ k'aˇ jaˆ-eu meuˬ deuˬ pu deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ uˇ leˇ-awˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ meh. 23 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, ka k'o ̭-eu jeˬ za-eu tsawˇ haˬ ui cuiˆ teh ̭-a loˇ." Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, 24 "G'oˆ k'ehˬ yaw su ̭-ahˇ ya uˇ leˇ ni leh jeh dui dui-awˬ. Tsawˇ haˬ g'awˬ mya g'aˬ k'oeˇ gaˇ uˇ leˇ-eu lehˇ leh jeh k'aw ̭, maˬ ya uˇ leˇ-a lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ-eu ma. 25 Nymˇ sahˇ g'aˬ tuˇ le-awˇ laˇ g'oˆ piˬ tehˬ shaw naˇ, naw ma ̭ la ̭ nyiˇ paw yaw ̭-awˇ, laˇ g'oˆ-ahˇ k'oˆ k'oˆ-ehˇ, 'Sahˬpaˬ-oˇ, laˇ g'oˆ pah nehˬ la ̭ sheˇ' lehˇ ehˇ ehˇ-ehˇ ya shaˬ teh ̭-a. K'oeˇ ngeh, 'Naw ma ̭ aˬ gaˇ jawˇ-eu oe-euˬ ngaˇ maˬ siˬ' lehˇ, aˬ yaw ̭ ehˇ teh ̭-a. 26 'Nga ma ̭ nawˬ nehˬ-ehˇ dzaˬ ta ̭ dawˇ ta ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ ma tawˇ. Nawˇ nga ma ̭ jawˇ gaˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ le-euˬ meh tawˇ' lehˇ, naw ma ̭ paˇ ehˇ teh ̭-a. 27 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ naw ma ̭-ahˇ, 'Naw ma ̭ aˬ gaˇ jawˇ-eu laˇ-euˬ maˬ siˬ lehˇ ngaˇ ehˇ g'aˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. Yaw haiˬ jeˬ mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, ngaˇ jawˇ gaˇ neh doˆ-iˇ-awˬ' lehˇ ehˇ teh ̭-a. 28 Aˬbyaˬhaˬ, Iˇtsaˆ, Yaˬkoˆ hawˇ-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭ gaˇ naw ma ̭ ya mawˇ-awˇ, naw ma ̭-ahˇ la ̭ nyiˇ teh dzeh nehˬ la ̭ ngeh, naw ma ̭ ngoeˇ ngoeˇ-ehˇ, nui ma pehˇ-eu la ̭ k'oeˇ seuˬ teu ̭ teu ̭-ehˇ ya shaˬ teh ̭-a. 29 Miˇ ma oeˬ coeˇ oeˬ pyawˬ-ahˇ k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ uiˬ laˇ-awˇ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-ahˇ hawˬ jawˬ jawˬ ta ̭ teh ̭-a. 30 K'oeˇ ngeh jawˇ, nymˬ-mˇ aˬ cawˬ mehˬ nah jawˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ aˬ cawˬ mehˬ hu ya jawˇ-awˇ, nymˬ-mˇ aˬ cawˬ mehˬ hu jawˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ aˬ cawˬ mehˬ nah ya jawˇ teh ̭-a." 31 K'oeˇ ngeh, Paˬliˬsehˇ tiˬ paˆ na deuˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ, "Heu gaˇ taˬ paˇ jawˇ. Sahˬ paˬ Heˬloˆ nawˬ-ahˇ seh ̭ maw ̭-eu meh" lehˇ ehˇ-eu meh. 32 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "'Iˬ nah hawˇ-eu ni shawˬ la ̭ k'oeˇ, neh ̭ teh doˆ-eu gaˇ hawˇ-eu naˇ gawˇ laˆ taˬ nehˬ-eu gaˇ, ngaˇ mˇ lu ̭-eu ma. Ehˇ k'aw ̭, saˇ pehˬ ngeh nah mˇ luiˆ jiˇ ma' lehˇ, k'aˬ yehˇ k'oeˇ mawˇ-ahˇ ehˇ nehˬ-iˇ-awˬ. 33 Ehˇ k'aw ̭, iˬ nah, ni shawˬ hawˇ-eu, saˇ pehˬ la ̭ k'oeˇ, ngaˬ-euˬ gaˇ ngaˇ mˇ luiˆ ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ bi seh ̭-eu-aˬ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ maˬ ngeuˇ naˇ nui gaˇ bi seh ̭-eu maˬ tsaˬ-aˇ. 34 "Yeˬluˇsaˬlehˬ-oˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ-oˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ nawˇ seh ̭-awˇ, Miˬyehˇ neh k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ k'aˬ lo neh biˬ-euˬ meh. Ya ciˆ ya ma-euˬ aˬ dahˇ neh ya ciˆ ya zaˬ deuˬ-ahˇ uˆ kaˬ-eu lo ̭-ehˇ, nawˬ-euˬ zaˬ deuˬ-ahˇ ngaˇ aˇ myaˆ poˆ uˆ kaˬ nehˬ maw ̭-euˬ nga. Ehˇ k'aw ̭, nawˇ ngaˬ-ahˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ bi uˆ kaˬ nehˬ la ̭-aˬ. 35 Haw taˬ-awˬ. Nawˬ-euˬ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ Miˬyehˇ byehˇ dzeh nehˬ la ̭ teh ̭-a. 'Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ oe-euˬ g'aˬ guiˬ lahˬ huiˬ lu ̭-uˇ' lehˇ naw ma ̭ ya ehˇ-eu aˇ yamˬ maˬ keuˆ laˇ k'oeˇ keuˆ ni, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ maˬ paˇ ya mawˇ meh."

Luˇka 14

1 Jawˇ nah ngeh nah, Paˬliˬsehˇ deuˬ k'oeˇ taˆ aˬ yui ̭ aˬ tsu geu ̭ lu ̭-eu tiˬ g'aˬ-euˬ nymˇ-ahˇ Yeˬsuˇ hawˬ dzaˬ leˇ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, aˬ cawˬ aˬ yaw ̭-ahˇ k'oeˬ sho haw lu ̭-eu meh. 2 Aˬ kuiˇ aˬ la ̭ puˬ laˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-euˬ meh. 3 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ hawˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ naˇ haˬ-eu, "Jawˇ nah ngeh nah naˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ laˆ taˬ nehˬ-eu zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ bahˬ ta loˇ." 4 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ maˬ tmˇ-ehˇ ciˬ cuˇ ni jawˇ-eu meh. K'oeˇ ngeh, naˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ kuˇ-awˇ, laˆ taˬ nehˬ-awˇ bi g'o ̭-iˇ-euˬ meh. 5 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ, yawˬ ha-euˬ aˬ li maˬ kaˬ, yawˬ ha-euˬ mawˇ neˇ maˬ kaˬ, Jawˇ nah ngeh nah lah duˬ-ahˇ ga ahˇ naˇ, yaw kawˇ-ehˇ maˬ g'eu doˆ nehˬ-eu aˬ suˇ g'aˬ jawˇ te." 6 Aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tiˬ dawˬ-iˬ maˬ ngehˬ k'o ̭ nya-a. 7 Daˬ yah deuˬ aˬ cawˬ taˬ huiˬ-eu nuiˇ duˬ-ahˇ tseˇ tseˇ-ehˇ nuiˇ gaˇ Yeˬsuˇ ya mawˇ ngeh, yaw jeˬ ma jeˬ heu hmˬ ja mehˬ nehˬ-euˬ meh. 8 "Aˬ cawˬ nawˬ-ahˇ oeˇ mˇ baˇ-eu bawˬ-iˬ g'eh gaˇ kuˇ ngeh, aˬ cawˬ taˬ huiˬ-eu nuiˇ duˬ-ahˇ taˬ nuiˇ. Nawˇ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ k'aw ̭ kuˇ taˬ-euˬ maˬ siˬ. 9 K'oeˇ lo ̭-ehˇ kuˇ taˬ-euˬ gaˇ zaˬ leˇ ngeh jawˇ, naw nya ̭ nyiˬ g'aˬ lu ̭-ahˇ kuˇ-euˬ nymˇ sahˇ g'aˬ nawˬ-ahˇ, 'Heu g'aˬ-ahˇ nawˬ-euˬ nuiˇ duˬ tiˬ poˆ pawˇ nehˬ-iˬ sheˇ' lehˇ ehˇ le teh ̭-a. K'oeˇ ngeh jawˇ, nawˇ ya sha ̭ dawˇ-awˇ, aˬ cawˬ ta ̭-ehˇ awˆ dzehˬ-eu nuiˇ duˬ-ahˇ ya nuiˇ paˇ-iˇ teh ̭-a. 10 Ehˇ k'aw ̭, nawˬ-ahˇ aˬ cawˬ kuˇ laˇ ngeh, aˬ cawˬ ta ̭-ehˇ awˆ dzehˬ-eu nuiˇ duˬ-ahˇ nuiˇ-iˇ-awˬ. Nymˇ sahˇ g'aˬ oe-awˇ, 'Cawˬ-oˇ, yaw goˇ-ahˇ tiˬ poˆ nuiˇ daˆ leˇ sheˇ' lehˇ nawˬ-ahˇ ehˇ le teh ̭-a. K'oeˇ ngeh jawˇ, nawˬ nehˬ-ehˇ hawˬ jawˬ jawˬ lu ̭-eu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ mehˬ shi, nawˇ myaˆ pyawˬ naˇ mehˇ jaˆ dzehˬ teh ̭-a. 11 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha taˬ huiˬ-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭, aˬ cawˬ taˬ nyiˇ nehˬ gaˇ ya daˬ-awˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha taˬ nyiˇ-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭, taˬ huiˬ nehˬ-eu jeˬ-ahˇ za teh ̭-a." 12 Aˬ yaw ̭-ahˇ kuˇ-awˇ hawˬ byawˇ lawˇ-euˬ nymˇ sahˇ g'aˬ-ahˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Nawˇ hawˬ byawˇ lawˇ ngeh, nawˬ-euˬ cawˬ deuˬ, nawˬ-euˬ mehˇ nmˇ deuˬ, nawˬ-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ hawˇ-eu, nawˬ-euˬ dawˬ peh jawˇ-eu smˇ muiˬ smˇ baw deuˬ-ahˇ taˬ kuˇ. Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ kuˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'aw ̭ nawˬ-ahˇ paˇ kuˇ poˆ-awˇ, nawˬ neh jahˇ nehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, nawˬ-ahˇ guiˬ lahˬ paˇ jahˇ k'o ̭ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 13 Ehˇ k'aw ̭, nawˇ hawˬ byawˇ lawˇ ngeh, shaˬ-euˬ zahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ, kuiˇ kuˆ la ̭ kuˆ kuˆ-eu tsawˇ haˬ deuˬ, kuiˇ shiˇ la ̭ shiˇ shiˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu, myaˆ beh ̭ beh ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ kuˇ-awˬ. 14 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ kuˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ nawˬ-ahˇ guiˬ lahˬ maˬ jahˇ k'o ̭ nehˬ nya-eu baˬ da neh, nawˇ guiˬ lahˬ za teh ̭-a. Yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ ha deuˬ g'o ̭ deh ̭ laˇ-eu aˇ nah keuˆ laˇ ngeh, Miˬyehˇ nawˬ-ahˇ guiˬ lahˬ jahˇ k'o ̭ nehˬ la ̭ teh ̭-a." 15 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ ya gaˬ ngeh, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ hawˬ jawˬ jawˬ lu ̭-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ la ̭ k'oeˇ hawˬ jawˬ ya jawˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ aˇ naˆ ni huiˬ-eu nga." 16 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-eu, "Tiˬ poˆ-aˬ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ huiˬ dui dui-eu hawˬ byawˇ tiˬ byawˇ lawˇ-eu lehˇ g'eh-awˇ, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni kuˇ taˬ-euˬ meh. 17 Hawˬ byawˇ lawˇ-eu aˇ yamˬ keuˆ laˇ ngeh, kuˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ deuˬ k'ehˇ g'eh-awˇ,'Lehˬ hmˬ dah g'aˬ-euˬ ma. Laˇ-awˬ' lehˇ bi ehˇ gaˬ-iˇ-euˬ meh. 18 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭ tiˬ g'aˬ tiˬ jeˬ myahˇ myahˇ-ehˇ, maˬ laˇ nya-eu gaˇ kawˆ ehˇ-eu meh. Yaw beh g'aˬ ehˇ-eu, 'Ngaˇ deh yaˇ tiˬ kawˬ zeuˇ-euˬ gaˇ ya haw-iˇ nga. Ngaˬ-ahˇ iˬ baˇ taˬ taˬ nehˬ la ̭ lehˇ shaˇ-eu ma.' 19 Yawˬ g'aˬ yawˬ ehˇ-eu, 'Ngaˇ mawˇ neˇ ngaˬ gu zeuˇ taˬ-euˬ, deh yaˇ ya tsehˬ haw-iˇ-eu miˇ neh, laˇ-eu maˬ dah nga. Ngaˬ-ahˇ iˬ baˇ taˬ taˬ nehˬ la ̭ lehˇ shaˇ-eu ma.' 20 Tiˬ g'aˬ paˇ ehˇ-eu, 'Ngaˇ miˬ zaˬ sheuˬ g'aˬ-euˬ tiˬ dehˬ pyeu ̭-eu miˇ neh maˬ laˇ nya nga.' 21 "Zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ g'o ̭ laˇ-awˇ, nymˇ sahˇ g'aˬ-ahˇ gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ dzawˇ nehˬ laˇ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, nymˇ sahˇ g'aˬ nui ma pehˇ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, 'Meuˬ la ̭ k'oeˇ k'aˇ jaˆ-eu gaˇ ma huiˬ huiˬ nyiˇ nyiˇ doe ni yaw kawˇ-ehˇ iˇ-awˇ, shaˬ zaˬ zahˬ zaˬ deuˬ, kuiˇ kuˆ la ̭ kuˆ deuˬ, kuiˇ shiˇ la ̭ shiˇ deuˬ hawˇ-eu, myaˆ beh ̭ deuˬ kuˇ uiˬ laˬ-iˇ-awˬ.' 22 Tiˬ k'ehˬ keuˆ laˇ ngeh, zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, 'Baw leˬ-oˇ, nawˬ neh ehˇ-euˬ lo ̭-ehˇ kuˇ uiˬ taˬ-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, jawˇ duˬ g'awˬ mya ni ngeh ̭ nga siˬ.' 23 K'oeˇ ngeh, baw leˬ g'aˬ zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ ehˇ-eu, 'Meuˬ-euˬ la ̭ nyiˇ gaˇ jawˬ hawˇ-eu gaˇ ma doe ni tsawˇ haˬ kuˇ laˬ-iˇ-awˇ, ngaˬ-euˬ nymˇ maˬ byah k'oeˇ byah ni kuˇ byah-awˬ. 24 Ngaˬ neh yaw beh kuˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ, ngaˬ neh lawˇ-euˬ hawˬ byawˇ heu byawˇ-ahˇ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ ya myeu ̭ haw-aˇ."' 25 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma Yeˬsuˇ nehˬ-ehˇ le lu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ ciˬ pyawˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 26 "Ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh laˇ-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, yawˬ ha-euˬ aˬ da aˬ ma, yawˬ ha-euˬ miˬ sawˇ zaˬ, yawˬ ha-euˬ mehˇ nmˇ dmˇ ma deuˬ-ahˇ byehˇ dzeh coeˇ-eu uˬ ta ̭, yawˬ haˇ yawˬ ha maˬ byehˇ dzeh coeˇ naˇ, ngaˬ-euˬ zaˬ lahˇ maˬ geu ̭ nya-a. 27 Tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, yawˬ ha-euˬ la ̭ ya ̭ ba ̭-awˇ, ngaˬ-euˬ mehˬ nah maˬ caw teh laˇ naˇ, ngaˬ-euˬ zaˬ lahˇ maˬ geu ̭ nya-a. 28 "Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ, huiˬ-eu nymˇ nymˇ goˇ tiˬ nymˇ tsoˆ-eu lehˇ g'eh ngeh, pyuˇ aˇ myaˆ ni jiˇ leˇ-eu hawˇ-eu, tsoˆ g'aˬ nya ni pyuˇ lo ̭ leˇ maˬ lo ̭ leˇ-eu gaˇ kawˆ, jeˬ huˬ nuiˇ-awˇ maˬ sawˇ duˬ ni tsoˆ-eu tsawˇ haˬ aˬ suˇ g'aˬ jawˇ ta. 29 K'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ sawˇ duˬ ni dawˬ pehˬ beh-awˇ tsoˆ naˇ, aˇ saˬ maˬ tsoˆ saˬ nya ngeh, aˬ cawˬ ja bu gaˇ ya daˬ teh ̭-a. 30 "Tsawˇ haˬ teu g'aˬ nymˇ tsoˆ-eu aˇ dahˬ beh nya gaˇ neh, aˇ saˬ maˬ tsoˆ saˬ nya lawˇ hawˇ ngaˬ tawˇ' lehˇ aˬ cawˬ ehˇ teh ̭-a. 31 "Sahˬ paˬ tiˬ g'aˬ sahˬ paˬ yawˬ g'aˬ yawˬ-ahˇ guiˇ deuˆ-eu lehˇ g'eh ngeh, yawˬ ha-euˬ yehˇ tiˬ muiˇ g'aˬ teh ̭-ehˇ, aˬ cawˬ-euˬ yehˇ nyiˬ muiˇ g'aˬ laˇ lu ̭ gaˇ ciˬ daˬ-awˇ deuˆ g'aˬ nya nga loˇ, maˬ deuˆ g'aˬ nya nga loˇ lehˇ, jeuˬ huˬ nuiˇ-awˇ maˬ shaˇ sawˇ-aˇ loˇ. 32 Maˬ deuˆ g'aˬ nya paˬ-ehˇ g'eh naˇ, a cawˬ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ laˇ lu ̭ ngeh neh, aˬ yaw ̭-euˬ dah zaˇ tsawˇ haˬ pyehˬ g'eh-awˇ ja tsaˬ geu ̭ teh ̭-a. 33 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, naw ma ̭ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, yawˬ ha k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ maˬ byehˇ dzeh coeˇ naˇ, ngaˬ-euˬ zaˬ lahˇ maˬ geu ̭ nya-aˇ. 34 "Saˬ deu ̭-aˬ, yaw muiˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, saˬ ca taˆ-eu byoˆ-iˇ naˇ, saˬ ca taˆ laˇ ni maˬ paˇ jahˇ nya meh. 35 K'oeˇ ngeh jawˇ, miˇ tsaˬ-ahˇ dawˆ k'aw ̭, miˇ muiˬ maˬ pyeu ̭-eu uˬ ta ̭, jeˬ yehˆ-ahˇ keuˬ k'aw ̭, gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu miˇ neh, ya shehˆ dzeh gaˇ keuˆ-eu meh. Naˬ bawˇ k'aˇ tso ̭-eu deuˬ naˇ haˬ-awˬ."

Luˇka 15

1 Tiˬ nah-aˬ, kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu, iˬ baˇ zaˬ lehˇ sawˇ dzeh taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ, Yeˬsuˇ dawˬ mehˬ mehˬ gaˇ naˇ haˬ-eu lehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ peh jiˆ uˇ laˇ lu ̭-eu meh. 2 K'oeˇ ngeh, Paˬliˬsehˇ deuˬ hawˇ-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ iˬ baˇ taˬ-awˇ ehˇ-eu, "Tsawˇhaˬ heu g'aˬ iˬ baˇ zaˬ lehˇ sawˇ taˬ-euˬ deuˬ-ahˇ ha geu ̭-eu uˬ ta ̭, tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ dzaˬ ta ̭ dawˇ ta ̭-eu nga." 3 K'oeˇ ngeh, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ yaw jeˬ maˬ jeˬ heu hmˬ ja mehˬ nehˬ-euˬ meh. 4 "Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na yawˇ tiˬ yaˇ mawˇ jawˇ-awˇ, tiˬ mawˇ byoˆ-iˇ naˇ, g'oeˬ tseˇ g'oeˬ mawˇ-ahˇ bawˇ tsahˬ-ahˇ bi jawˇ ya ̭-awˇ, byoˆ-iˇ-euˬ k'oeˇ mawˇ-ahˇ maˬ mawˇ k'oeˇ mawˇ ni maˬ poˆ loˇ. 5 Poˆ mawˇ ngeh jawˇ, laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-awˇ ba ̭ pu k'oeˇ taˆ ba ̭ teh ̭-a. 6 Iˇ kahˇ g'o ̭ keuˆ laˇ ngeh jawˇ,aˬ yaw ̭-euˬ cawˬ deuˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ peh jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ kuˇ-awˇ, 'Byoˆ-iˇ-euˬ ngaˬ-euˬ yawˇ k'oeˇ mawˇ poˆ mawˇ k'o ̭-euˬ miˇ neh, ngaˬ nehˬ-ehˇ laˬ k'aˬ caw cehˇ laˇ-awˬ' lehˇ ehˇ nehˬ teh ̭-a. 7 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, iˬ baˇ noeˬ poˆ-eu maˬ loˬ-eu yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ g'oeˬ tseˇ g'oeˬ g'aˬ-ahˇ naˆ maˬ tseˇ, iˬ baˇ noeˬ poˆ-euˬ iˬ baˇ zaˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ mˬ k'oeˇ taˆ laˬ k'aˬ cehˇ dzehˬ teh ̭-a lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ-eu ma. 8 "Zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ pyuˇ maˇ byaˆ tseˇ byaˆ ahˇ-eu tiˬ byaˆ ga byoˆ naˇ, tsiˇ k'mˬ keuˬ-awˇ nymˇ-ahˇ yaˆ pyawˇ yaˆ yaˆ-ehˇ maˬ mawˇ k'oeˇ mawˇ ni maˬ poˆ-aˇ loˇ. 9 Aˬ yaw ̭ poˆ mawˇ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ cawˬ deuˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ peh jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ kuˇ uiˬ-awˇ, 'Ngaˬ neh bi ga byoˆ-euˬ pyuˇ maˇ byaˆ k'oeˇ byaˆ paˇ mawˇ k'o ̭-euˬ miˇ neh, ngaˬ nehˬ-ehˇ laˬ k'aˬ caw cehˇ laˇ-awˬ' lehˇ ehˇ nehˬ teh ̭-a. 10 K'oeˇ gaˇ duˇ ni, iˬ baˇ zaˬ tiˬ g'aˬ iˬ baˇ noeˬ poˆ-euˬ gaˇ, Miˬyehˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ laˬ k'aˬ cehˇ-eu meh lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ-eu ma." 11 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ aˬ li nyiˬ li jawˇ-eu meh. 12 Aˬ li aˬ nyiˇ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ aˬ da-ahˇ, 'Aˬ da-oˇ, ngaˬ-ahˇ o ̭-eu jeˬ biˇ nymˬ-mˇ bi ̭ nehˬ la ̭-awˬ' lehˇ shaˇ-eu meh. K'oeˇ ngeh, aˬ da g'aˬ aˬ nya ̭ nmˇ-ahˇ jeˬ biˇ biˇ paˆ nehˬ-euˬ meh. 13 G'awˬ mya nah maˬ g'eh-ehˇ, aˬ li aˬ nyiˇ g'aˬ aˬ yaw ̭ k'aˇ jaˆ-eu yuˇ jiˇ-awˇ, gaˇ mahˇ kaˬ-eu miˇ k'ahˬ-ahˇ doˆ-iˇ-awˇ, k'aˇ deh ̭ maw ̭-eu deh ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ zmˬ dzeh jiˇ-euˬ meh. 14 K'aˇ ahˇ-eu dawˬ tawˆ lu ̭ zmˬ dzeh jiˇ ngeh jawˇ, miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ-ahˇ meh ̭ dui shu ̭ dui dui-eu jeˬ keuˆ le-awˇ, aˬ yaw ̭ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ ni shaˬ dui dui-euˬ meh. 15 K'oeˇ ngeh, miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ jawˇ gaˇ jawˇ-iˇ-awˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭-ahˇ deh yaˇ-ahˇ aˬ za ̭ bi bo-euˬ meh. 16 'Aˬ za ̭-ahˇ bi ̭-euˬ aˇ behˆ k'oeˇ tiˬ dehˆ ya dzaˬ law nmˇ-aˬ' lehˇ aˬ yaw ̭ noeˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, tiˬ g'aˬ-iˬ aˬ yaw ̭-ahˇ aˇ behˆ k'oeˇ maˬ bi dzaˬ-a. 17 Aˬ li k'oeˇ g'aˬ aˬ yawˇ yaw ̭ noeˬ gahˇ laˇ-awˇ, 'Ngaˬ da-ahˇ g'aˬ mahˇ mahˇ dzaˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ maˬ dzaˬ maˬ dawˇ jiˇ coeˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ-aˬ, heu gaˇ hawˬ dzahˬ seh ̭ shaw-iˬ miˇ-a. 18 Ngaˇ tsawˬ tuˇ-awˇ ngaˬ da jawˇ gaˇ g'o ̭ leˇ-awˇ, "Aˬ da-oˇ, Miˬyehˇ mehˬ shi hawˇ-eu nawˬ-euˬ mehˬ shi ngaˇ iˬ baˇ mˇ-euˬ ma. 19 Ngaˬ-ahˇ nawˬ li lehˇ bi kuˇ-eu maˬ paˇ geuˇ miˇ-a. Nawˬ-ahˇ g'aˬ mahˇ mahˇ dzaˬ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ sawˇ nehˬ la ̭-awˬ" lehˇ ehˇ nehˬ leˇ ma' lehˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha ehˇ-eu meh. 20 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ tsawˬ tuˇ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ da jawˇ gaˇ g'o ̭ leˇ-euˬ meh. "Aˬ yaw ̭ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ g'o ̭ laˇ lu ̭ ngeh neh, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ da aˬ yaw ̭-ahˇ haw mawˇ-awˇ, g'awˬ shaˬ gaˬ dui dui-eu miˇ neh cehˆ coeˬ coeˬ g'eh-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ byaˇ cu ̭-awˇ ha-eu la ̭ k'oeˇ, mehˬ cuˇ cuˇ nehˬ-euˬ meh. 21 Aˬ li k'oeˇ g'aˬ aˬ da-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, 'Aˬ da-oˇ, Miˬyehˇ mehˬ shi hawˇ-eu nawˬ-euˬ mehˬ shi ngaˇ iˬ baˇ mˇ-euˬ ma. Ngaˬ-ahˇ nawˬ li lehˇ bi kuˇ-eu maˬ paˇ geuˇ miˇ-a.' 22 Ehˇ k'aw ̭, aˬ da g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ deuˬ-ahˇ kuˇ-awˇ ehˇ-eu, 'Aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ muiˬ dzehˬ-eu pehˇ k'ahˬ pehˇ mahˇ yuˇ le ̭-awˇ ngaˬ li-ahˇ yaw kawˇ-ehˇ bi dm sheˇ. La ̭ behˬ g'eh bi behˬ-awˇ, sehˬ nawˆ g'eh bi nawˆ-awˬ. 23 K'oeˇ naˇ, aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ tsuˇ-eu mawˇ neˇ mawˇ gaw zaˬ tsahˇ le ̭-awˇ seh ̭-awˬ. Aˬ dui ma ̭ laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ dzaˬ ta ̭ dawˇ ta ̭ kaˇ-euˇ. 24 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ li heu g'aˬ shiˇ-euˬ k'aw ̭, nymˬ-mˇ paˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ byoˆ-iˇ-euˬ k'aw ̭, nymˬ-mˇ paˇ mawˇ k'o ̭-euˬ ma.' K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ dzaˬ ta ̭ dawˇ ta ̭-euˬ meh. 25 "K'oeˇ ngeh, aˬ li aˬ yui ̭ g'aˬ yaˇ ngeh iˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ g'o ̭ laˇ-awˇ, nymˇ dzeˇ g'o ̭ keuˆ laˇ ngeh, caˇ dawˬ caˇ caˇ-ehˇ gaˇ nyeh nyeh-eu teˇ saˇ ya gaˬ-euˬ meh. 26 K'oeˇ miˇ neh, zaˬ k'aˆ tiˬ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ kuˇ-awˇ, 'Aˬ jeˬ g'eh lu ̭ ta' lehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 27 Zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, 'Nawˬ-euˬ aˬ nyiˇ g'o ̭ laˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ g'eh ni g'o ̭ keuˆ laˇ-euˬ miˇ neh, nawˬ da laˬ k'aˬ cehˇ-awˇ cu tsuˇ taˬ-euˬ mawˇ neˇ mawˇ gawˬ zaˬ k'oeˇ mawˇ seh ̭-euˬ meh.' 28 Dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ ya gaˬ ngeh, aˬ li aˬ yui ̭ k'oeˇ g'aˬ nui ma pehˇ dui dui laˇ-awˇ, iˇ kahˇ la ̭ k'oeˇ maˬ g'o ̭ uˇ leˇ-a. Aˬ da g'aˬ doˆ le-awˇ, iˇ kahˇ la ̭ k'oeˇ g'o ̭ uˇ laˇ-awˬ lehˇ shaˇ dui dui-euˬ meh. 29 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ da-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, 'Heu myaˆ k'o ̭ heu myaˆ la nawˬ-ahˇ ngaˇ zaˬ k'aˆ lo ̭-ehˇ mˇ cu-euˬ uˬ ta ̭, nawˬ-euˬ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ-euˬ tiˬ poˆ-iˬ maˬ jaˆ haw-aˬ. Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ cawˬ deuˬ nehˬ-ehˇ dzaˬ ta ̭ dawˇ ta ̭-eu g'aˇ duˬ, ci ̭ myeh ̭ ci ̭ zaˬ tiˬ mawˇ teh ̭-ehˇ k'aw ̭ nawˇ ngaˬ-ahˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ bi ̭ la ̭ haw-aˬ. 30 Ehˇ k'aw ̭, nawˬ-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ deuˬ-ahˇ, meh maˬ laˇ nehˬ-ehˇ byawˬ g'a byawˬ g'a-ehˇ zmˬ dzeh jiˇ-euˬ nawˬ li heu li g'o ̭ laˇ-euˬ gaˇ, cu tsuˇ taˬ-euˬ mawˇ neˇ mawˇ gaw zaˬ k'oeˇ mawˇ seh ̭ nehˬ-euˬ nga laˬ.' 31 Aˬ da g'aˬ ehˇ-eu, 'Aˬ li-oˇ, nawˇ-aˬ, aˬ myah lu ̭ ngaˬ nehˬ-ehˇ jawˇ-awˇ, ngaˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ nawˬ-euˬ teh ̭ meh. 32 Laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ dzaˬ ta ̭ dawˇ ta ̭-eu heu-aˬ, jahˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu tiˬ jeˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nawˬ-euˬ aˬ nyiˇ heu g'aˬ shiˇ-euˬ k'aw ̭, nymˬ-mˇ paˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ byoˆ-iˇ-euˬ k'aw ̭, nymˬ-mˇ paˇ mawˇ k'o ̭-euˬ ma."'

Luˇka 16

1 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Tiˬ poˆ-aˬ, smˇ muiˬ smˇ baw tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭-euˬ myawˬ bi jeˬ-hmˬ-euˬ tiˬ g'aˬ jawˇ-awˇ, myawˬ jeˬ hmˬ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ myawˬ gahˬ zmˬ dzeh lu ̭-eu gaˇ kawˆ, aˬ cawˬ aˬ yaw ̭-ahˇ tsa ̭ gaˬ laˇ-euˬ meh. 2 K'oeˇ miˇ neh, myawˬ jeˬ hmˬ-eu k'oeˇ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ kuˇ-awˇ ehˇ nehˬ-eu, 'Nawˬ-euˬ gaˇ kawˆ ngaˇ ya gaˬ-euˬ maˬ muiˬ nya. Nawˬ neh ngaˬ-euˬ myawˬ jeˬ hmˬ-euˬ jaˇ laˇ dawˬ tawˆ lu ̭ ngaˇ jawˇ gaˇ yuˇ la ̭ sheˇ. Nawˬ-ahˇ ngaˬ-euˬ myawˬ jeˬ hmˬ-eu g'aˬ maˬ paˇ gi geu ̭ nya ngaˇ.' 3 Myawˬ jeˬ hmˬ-eu k'oeˇ g'aˬ yawˬ haˇ yawˬ ha ehˇ-eu, 'Ngaˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ paˬ maˬ siˬ miˇ-a. Ngaˬ-euˬ baw leˬ ngaˬ-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ myawˬjeˬ hmˬ-eu g'aˬ maˬ paˇ bi geu ̭ la ̭-eu ngaˇ. Ngaˇ-aˬ, aˬ cawˬ lo ̭-ehˇ miˇ tsaˬ-ahˇ duˬ duˬ-ehˇ k'aw ̭ maˬ mˇ dzaˬ coeˇ nya. Aˬ cawˬ-ahˇ shaˇ dzaˬ shaˇ dawˇ-iˇ-eu k'aw ̭, sha ̭ dawˇ miˇ-a. 4 Nymˬ-mˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ noeˬ tsehˆ ma. Myawˬ jeˬ hmˬ-eu gaˇ heu hmˬ maˬ ya mˇ-ehˇ pyeu ̭-iˇ k'aw ̭, aˬ cawˬ ngaˬ-ahˇ iˇ kahˇ-ahˇ ha ahˇ nehˬ la ̭ ni ngaˇ jahˇ ma.' 5 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ baw leˬ-ahˇ dziˇ dzoˆ k'aˇ daˆ-eu baw leˬ tiˬ g'aˬ saˇ-iˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ kuˇ-euˬ meh. Yaw beh g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, 'Nawˇ ngaˬ-euˬ baw leˬ-ahˇ dziˇ dzoˆ aˇ myaˆ ni daˆ te.' 6 K'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, 'Tsiˇ tiˬ yaˇ keuˆ daˆ-eu ma.' Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, 'Hehˬ. Nawˬ-euˬ jaˇ laˇ sahˬ bo ̭ yuˇ-awˇ, yaw kawˇ-ehˇ nuiˇ-awˇ ngaˬ tseˇ keuˆ teh ̭-ehˇ bo ̭ ahˇ taˬ-awˬ.' 7 K'oeˇ naˇ, yawˬ g'aˬ yawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, 'Nawˇ dziˇ dzoˆ aˇ myaˆ ni daˆ te.' K'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, 'Cehˇ tiˬ heˇ zeuˇ daˆ-eu ma.' Aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, 'Hehˬ. Nawˬ-euˬ jaˇ laˇ sahˬ bo ̭ yuˇ-awˇ, yeh ̭ yaˇ zeuˇ teh ̭-ehˇ bo ̭ ahˇ taˬ-awˬ.' 8 Maˬ sui maˬ dawˇ-eu myawˬ jeˬ hmˬ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ yaw gahˇ zmˬ gaˇ, baw leˬ g'aˬ ja ceuˬ nehˬ-euˬ meh. Miˇ tsaˬ shiˬ shaˬ jiˇ-ahˇ gaˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, yaw sheh ̭ zaˬ deuˬ naˆ maˬ tseˇ yaw gahˇ zmˬ nya dzehˬ-eu meh. 9 "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Miˇ tsaˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ-ahˇ g'oe-awˇ, aˬ cawˬ-ahˇ cawˬ cawˬ ta ̭-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ naˇ, pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ k'oeˇ deuˬ byoˆ-iˇ jiˇ ngeh, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ zi ̭-eu jawˇ duˬ la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭-ahˇ ha geu ̭ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 10 Gaˇ yaw nyiˇ la ̭ k'oeˇ saˇ jaˇ zi ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, gaˇ yaw huiˬ la ̭ k'oeˇ k'aw ̭ saˇ jaˇ zi ̭ teh ̭-a. Gaˇ yaw nyiˇ la ̭ k'oeˇ maˬ sui maˬ dawˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, gaˇ yaw huiˬ la ̭ k'oeˇ k'aw ̭ maˬ sui maˬ dawˇ-aˇ. 11 Miˇ tsaˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ-ahˇ naw ma ̭ tuˆ tehˬ ngeh, saˇ jaˇ maˬ zi ̭ naˇ, maˇ maˇ ni g'eh-eu pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ-ahˇ bi tuˆ tehˬ-eu g'aˇ duˬ naw ma ̭-ahˇ aˬ suˇ g'aˬ jah coeˇ nmˇ. 12 Naw ma ̭ aˬ cawˬ-euˬ myawˬ gahˬ-ahˇ saˇ jaˇ maˬ zi ̭ naˇ, naw maˬ-ahˇ o ̭-eu myawˬ gahˬ aˬ suˇ g'aˬ a nehˬ la ̭ peuˬ nmˇ. 13 "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ baw leˬ nyiˬ g'aˬ-euˬ zaˬ k'aˆ maˬ geu ̭ nya-a. Tiˬ g'aˬ-ahˇ bye naˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ gaˬ teh ̭-a. Tiˬ g'aˬ-ahˇ yaw zeu baw naˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ yaw zeu maˬ baw-aˇ. Naw ma ̭, Miˬyehˇ-euˬ zaˬ k'aˆ hawˇ-eu pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ-euˬ zaˬ k'aˆ, nyiˬ jeˬ lu ̭ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ maˬ geu ̭ nya-a." 14 Paˬliˬsehˇ deuˬ-aˬ, pyuˇ shuiˇ-ahˇ gaˬ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu miˇ neh, Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ya gaˬ ngeh, Yeˬsuˇ-ahˇ naˬ g'a naˬ g'a-ehˇ uiˇ-eu meh. 15 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ mehˬ shi yaw tsaˬ yaw dawˇ jahˇ geu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-euˬ nui ma-ahˇ Miˬyehˇ siˬ nya meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ zaˬ neh ciˬ poeˬ-euˬ jeˬ-ahˇ Miˬyehˇ nui daˆ daˆ-eu meh. 16 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ hawˇ-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ-euˬ sahˬ bo ̭ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ deuˬ-aˬ, Iˇ cu ̭ shawˇ-eu Yoˇhaˬ maˬ doˆ le mi naˆ-ehˇ keuˆ ni-euˬ g'aˇ duˬ meh. Yoˇhaˬ-euˬ ziˇ-ahˇ neh dahˬ beh-awˇ Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ gaˇ kawˆ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-awˇ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ tahˬ ceh ceh-awˇ k'oeˇ gaˇ uˇ leˇ-eu leh jeh lu ̭ meh. 17 Ehˇ k'aw ̭, mˬ hawˇ-eu miˇ byoˆ-iˇ jiˇ k'aw ̭, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ aˇ bo ̭ bo ̭ zaˬ tiˬ bo ̭ teh ̭-ehˇ k'aw ̭ byoˆ-iˇ-eu maˬ awˬ-a. 18 "Yawˬ ha-euˬ miˬ zaˬ k'o ̭-awˇ, yawˬ g'aˬ yawˬ sheuˬ paˇ-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, yawˬ ha-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ bahˬ-eu meh. Aˬ cawˬ-euˬ miˬ k'o ̭-ahˇ sheuˬ-eu tsawˇ haˬ k'aw ̭, aˬ cawˬ-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ bahˬ-eu meh. 19 "Smˇ muiˬ smˇ baw tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, aˇ poeˬ k'aˆ dui dui-eu mehˬ tsoeˬ yaw pyuˇ yaw neˇ dm-awˇ, yawˬ nah na lu ̭ dzaˬ-awˇ dawˇ-awˇ byawˬ g'a lu ̭-eu meh. 20 Aˬ yaw ̭-euˬ kmˇ cehˇ laˇ g'oˆ dawˬ peh, Laˬzaˬluˇ lehˇ myahˇ-euˬ g'awˇ mawˇ mawˇ lah-ehˇ maˇ naˇ naˇ-eu iˇ shaˬ iˇ taw tiˬ g'aˬ ba ̭ taˬ laˇ-awˇ bi ga-euˬ meh. 21 Smˇ muiˬ smˇ baw k'oeˇ g'aˬ-euˬ hawˬ jeh-ahˇ neh ga ka le-euˬ dzaˬ ngehˬ dawˇ dzeh ya dzaˬ gaˇ aˬ yaw ̭ noeˬ tmˬ-eu meh. Aˬ kuiˬ laˇ laˇ-ehˇ aˬ yaw ̭-euˬ maˇ naˇ-ahˇ myeu ̭-eu meh. 22 "Iˇ shaˬ iˇ taw k'oeˇ g'aˬ shiˇ-awˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ neh Aˬbyaˬhaˬ-euˬ bawˇ k'ahˇ-ahˇ ciˬ keuˆ ha nehˬ leˇ-euˬ meh. Smˇ muiˬ smˇ baw k'oeˇ g'aˬ k'aw ̭ shiˇ-awˇ, ba ̭ pahˬ-iˇ-euˬ meh. 23 Shiˇ-eu miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ya daˬ-awˇ, naˇ dui gawˇ dui dui-eu la ̭ k'oeˇ g'awˇ leuˇ haw le ̭ ngeh, gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ Aˬbyaˬhaˬ-ahˇ haw mawˇ-awˇ, Aˬbyaˬhaˬ-euˬ bawˇ k'ahˇ-ahˇ Laˬzaˬluˇ nuiˇ lu ̭ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 24 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ guˇ-awˇ ehˇ-eu, 'Aˬ da Aˬbyaˬhaˬ-oˇ, ngaˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ la ̭-awˬ. Laˬzaˬluˇ-euˬ la ̭ noeˇ iˇ cu ̭-ahˇ bi cawˬ duiˆ-awˇ, ngaˬ-euˬ mehˬ laˇ co ̭-iˇ ni tiˬ poˆ bi dzaˆ aˬ le sheˇ. Miˬ dzaˬ lahˇdui dui-eu miˇ neh tiˬ paw ̭-iˬ maˬ daˬ coeˇ nya.' 25 Ehˇ k'aw ̭, Aˬbyaˬhaˬ ehˇ-eu, 'Aˬ li-oˇ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ deh ̭ ngeh, nawˇ yaw nuiˬ jeˬ-ahˇ za-awˇ, Laˬzaˬluˇ maˬ muiˬ-eu jeˬ zaˬ-euˬ gaˇ noeˬ mawˇ-awˬ. Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, Laˬzaˬluˇ heu gaˇ saˇ lehˆ ni ya jawˇ lu ̭-awˇ, nawˇ ya daˬ dui dui lu ̭ meh. 26 K'oeˇ uˬ ta ̭, nga ma ̭ jawˇ gaˇ neh naw ma ̭ jawˇ gaˇ maˬ iˇ maˬ laˇ taw ̭ nya ni, na ̭ dui dui-eu kuˬ kaˬ kaˬ ma bi jaˆ tsoeˬ taˬ-euˬ meh.' 27 Smˇ muiˬ smˇ baw k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, 'Aˬ da-oˇ, ngaˇ nawˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ shaˇ ma. Laˬzaˬluˇ-ahˇ ngaˬ da-euˬ nymˇ-ahˇ tiˬ poˆ bi iˇ sheˇ. 28 Ngaˬ-euˬ mehˇ nmˇ ngaˬ g'aˬ jawˇ-eu ma. K'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ dui dui-eu jawˇ duˬ heu tsahˇ-ahˇ, aˬ ha mehˇ nmˇ maˬ ya laˇ keuˆ ni yahˇ-eu g'aˇ duˬ tiˬ poˆ bi ehˇ gaˬ-iˇ sheˇ.' 29 "Aˬbyaˬhaˬ ehˇ-eu, 'Moˇseˬ hawˇ-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ jawˇ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ ehˇ dawˬ-ahˇ aˬ ha mehˇ nmˇ naˇ haˬ lu ̭-uˇ.' 30 Smˇ muiˬ smˇ baw k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, 'Aˬ da Aˬbyaˬhaˬ-oˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ teh ̭-ehˇ k'aw ̭ maˬ ngeuˇ-a siˬ. Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ paˇ g'o ̭ poˆ-iˇ-awˇ ehˇ nehˬ-iˇ naˇ, aˬ ha mehˇ nmˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ teh ̭-a.' 31 Ehˇ k'aw ̭, Aˬbyaˬhaˬ ehˇ-eu, 'Moˇseˬ hawˇ-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ da-eu deuˬ-euˬ dawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ naˇ haˬ naˇ, shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ g'o ̭ deh ̭ laˇ-awˇ ehˇ nehˬ-iˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ jah-aˇ."'

Luˇka 17

1 Yeˬsuˇ aˬyaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Aˬ cawˬ iˬ baˇ mˇ ni muˇ juˇ juˇ-eu jeˬ keuˆ le-eu yaw duˬ baw meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ cawˬ iˬ baˇ mˇ ni jahˇ-eu g'aˬ ya noeˬ shaˬ dui dui teh ̭-a. 2 Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ neh zaˬ yaw nyiˇ heu deuˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ na-ahˇ iˬ baˇ mˇ ni bi jahˇ-eu naˆ maˬ tseˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ kawˬ lahˇ-ahˇ lo lehˬ pa ̭ taw ̭-awˇ, iˬ ma laˆ shaˆ-ahˇ biˬ pu ̭ nehˬ naˇ, aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ muiˬ dzehˬ teh ̭-a. 3 Naw ma ̭ yahˇ-awˇ deh ̭-awˬ. "Nawˬ-euˬ mehˇ nmˇ nawˬ-ahˇ mˇ lehˬ naˇ, yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ mehˬ nehˬ-awˬ. Aˬ yaw ̭ iˬ baˇ noeˬ poˆ naˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ-awˬ. 4 Tiˬ nah la ̭ k'oeˇ teh ̭-ehˇ shi ̭ poˆ keuˆ ni aˬ yaw ̭ nawˬ-ahˇ mˇ lehˬ-awˇ, shi ̭ poˆ lu ̭ nawˇ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ, 'Ngaˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ-euˬ ma' lehˇ ehˇ laˇ naˇ, shi ̭ poˆ lu ̭ nawˇ iˬ baˇ ya pyehˬ nehˬ meh." 5 "Nga ma ̭ jah-eu jeˬ bi myaˬ laˇ nehˬ la ̭" lehˇ, g'aˬ k'ehˇ deuˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ shaˇ-eu meh. 6 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ jah-eu jeˬ g'awˬ pa ̭ aˇ nuiˆ hui ni ahˇ naˇ, boeˬ dzaˇ aˇ bawˇ heu bawˇ-ahˇ, 'Nawˬ-euˬ duˬ ciˇ dawˬ tawˆ lu ̭ g'awˇ doˆ g'eh-awˇ, iˬ ma laˆ shaˆ-ahˇ deh ̭-iˇ-awˬ' lehˇ ehˇ nehˬ ngeh, boeˬ dzaˇ heu bawˇ naw ma ̭-euˬ dawˬ naˇ haˬ teh ̭-a. 7 "Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ, yawˬ ha-euˬ zaˬ k'aˆ deh ma tsehˬ-iˇ-euˬ, maˬ ngeuˇ naˇ yawˇ bo-iˇ-euˬ g'o ̭ uˇ laˇ ngeh, 'Tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ hawˬ jawˬ ga jawˬ laˇ-awˬ' lehˇ ehˇ nehˬ-eu tsawˇ haˬ jawˇ meh loˇ. 8 'Ngaˇ ci ̭ hawˬ dzaˬ-eu g'aˇ duˬ hawˬ mˇ dzaˇ sa ̭ g'eh-awˇ, hawˬ jeh shaˇ dahˇ-awˇ ngaˇ dzaˬ g'aˬ dawˇ g'aˬ ngeh keuˆ ni jo ̭ pa ̭ pa ̭-awˇ hawˬ jeh-ahˇ lo ̭ g'aˬ miˇ tsa, nawˇ dzaˬ lawˬ dawˇ lawˬ' lehˇ maˬ ehˇ nehˬ-aˇ loˇ. 9 K'aˇ k'ehˇ-euˬ jeˬ mˇ nehˬ la ̭-eu baˬ da neh, yawˬ ha-euˬ zaˬ k'aˆ-ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ miˇ-a lehˇ noeˬ-eu tsawˇ haˬ jawˇ meh loˇ. 10 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, naw ma ̭ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ k'aˇ k'ehˇ-euˬ jeˬ mˇ g'aˬ jiˇ ngeh, 'Nga ma ̭-aˬ, maˬ poeˬ maˬ lawˬ-eu zaˬ k'aˆ teh ̭ ma. Nga ma ̭-ahˇ daˇ-eu gaˇ-ahˇ nga ma ̭ mˇ jiˇ-euˬ teh ̭ ma' lehˇ ehˇ-awˬ." 11 Yeˬsuˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ le ngeh, Saˬmaˬliˆ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-euˬ miˇ kaˬ caw caw-ehˇ le-euˬ meh. 12 Aˬ yaw ̭ pu tiˬ pu-ahˇ uˇ leˇ lu ̭ ngeh, ui cuiˆ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ yaw ̭ lu ̭-eu coiˬ doi tseˇ g'aˬ-ahˇ tahˬ puˬ-euˬ meh. 13 Aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ ehˇ-eu, "Yeˬsuˇ-oˇ, Sahˬpaˬ-oˇ, nga ma ̭-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ la ̭-awˬ." 14 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ haw mawˇ-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Piˇ ma deuˬ jawˇ gaˇ iˇ-awˇ, naw ma ̭-euˬ g'awˇ mawˇ bi pyehˆ tseˇ haw-iˇ-awˬ." Aˬ yaw ̭ ma ̭ gaˇ pehˇ iˇ lu ̭ ngeh, muiˬ laˇ shawˇ laˇ-euˬ meh. 15 Aˬ yaw ̭ ma ̭ la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ-aˬ, yawˬ ha-euˬ naˇ gawˇ taˬ leˇ-euˬ gaˇ ya mawˇ ngeh, yaw k'aˆ-ehˇ guˇ guˇ-ehˇ Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-eu la ̭ k'oeˇ, naˇ k'ah paw paˇ g'o ̭ k'o ̭ laˇ-euˬ meh. 16 Yeˬsuˇ-euˬ aˬ kuiˇ dawˬ peh miˇ tsa awˆ byaˆ-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ-eu dawˬ ngehˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ meh. 17 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Muiˬ laˇ shawˇ laˇ-euˬ dawˬ tawˆ lu ̭ tseˇ g'aˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. G'oeˬ g'aˬ aˬ gaˇ iˇ taˬ. 18 Aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ heu g'aˬ maˬ ngeuˇ naˇ, g'o ̭ dmˇ dzeh laˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu maˬ siˬ nya ta loˇ." 19 K'oeˇ naˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Tuˇ-awˇ g'o ̭-iˇ-awˬ. Nawˇ jah-eu jeˬ nawˬ-ahˇ bi taˬ leˇ-euˬ meh." 20 Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ aˬ myah keuˆ le-eu gaˇ kawˆ Paˬliˬsehˇ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ naˇ haˬ ngeh, Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. "Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ mawˇ laˇ mawˇ laˇ-ehˇ keuˆ le-eu jeˬ maˬ ngeuˇ-a. 21 'Haw-awˬ. Heu gaˇ keuˆ le-euˬ ngaˇ. K'oeˇ gaˇ keuˆ le-euˬ ngaˇ' lehˇ, tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ ehˇ-aˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-aˬ, naw ma ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ jaˆ-eu meh." 22 K'oeˇ naˇ, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Naw ma ̭ Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-euˬ aˇ nah-ahˇ mawˇ maw ̭-eu aˇ yamˬ keuˆ le teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, maˬ ya mawˇ-aˇ. 23 'K'oeˇ gaˇ haw leˇ-awˬ, heu gaˇ haw le-awˬ' lehˇ, aˬ cawˬ ehˇ gaˇ naw ma ̭ taˬ caw teh. 24 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, mˬ myaw ̭ myaw ̭ laˇ ngeh, mˬ-euˬ k'oeˇ dzeˇ heu dzeˇ doˆ ni bya-iˇ-eu lo ̭-ehˇ, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ aˇ nah keuˆ le ngeh, k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh teh ̭-a. 25 Ehˇ k'aw ̭, yaw beh maˇ diˇ-aˬ, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu g'awˬ mya jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ya daˬ-awˇ, heu ziˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ byehˇ dzeh teh ̭-a. 26 Noˇaˬ-euˬ ziˇ-ahˇ keuˆ le-euˬ jeˬ, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-euˬ aˇ nah-ahˇ paˇ keuˆ le teh ̭-a. 27 Noˇaˬ saˇ baoˬ la ̭ k'oeˇ uˇ leˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ iˇ cu ̭ dahˬ pymˬ seh ̭ jiˇ-euˬ aˇ nah k'oeˇ nah-ahˇ keuˆ ni, aˬ yaw ̭ ma ̭ dzaˬ-awˇ dawˇ-awˇ, miˬ zaˬ laˬ smˇ miˇ iˇ-eu maˬ tsehˆ leˇ-a. 28 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, Lawˇtaˬ-euˬ ziˇ-ahˇ keuˆ le-euˬ jeˬ k'aw ̭, aˇ nah k'oeˇ nah-ahˇ tiˬ poˆ paˇ keuˆ le teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ dzaˬ-eu dawˇ-eu, ahˬ la ̭ zeuˇ la ̭ mˇ-eu, ka dzaˬ ka dawˇ-eu, nymˇ tsoˆ jiˇ shaˇ-eu, heu deuˬ-ahˇ maˬ naˬ leˇ ni mˇ lu ̭-eu meh. 29 Ehˇ k'aw ̭, Sawˇdoˬ meuˬ-ahˇ neh Lawˇtaˬ jiˆ doˆ-iˇ ngeh nah, mˬ-ahˇ neh miˬ dzaˬ hawˇ-eu miˬ dzaˇ dzaˇ shuiˇ uˬ yehˇ yehˇ-eu lo ̭-ehˇ ga le-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ shiˇ jiˇ-euˬ meh. 30 Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ doˆ le ngeh nah, k'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a. 31 Aˇ nah k'oeˇ nah keuˆ le ngeh, nymˇ mˬ-ahˇ daˆ lu ̭-eu tsawˇ haˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭-euˬ myawˬ laˬ doˆ laˬ-iˇ-eu lehˇ iˇ kahˇ la ̭ k'oeˇ taˬ bi za ̭ uˇ-iˇ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, yaˇ ngeh jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ k'aw ̭, iˇ kahˇ-ahˇ taˬ bi g'o ̭ laˇ. 32 Lawˇtaˬ-euˬ miˬ zaˬ-euˬ gaˇ kawˆ noeˬ mawˇ-awˬ. 33 Yawˬ ha-euˬ sa ̭ laˇ deh ̭-eu jeˬ za nya ni k'aˇ leh jeh-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, sa ̭ laˇ deh ̭-eu jeˬ smˬ-iˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, yawˬ ha-euˬ sa ̭ laˇ deh ̭-eu jeˬ smˬ-euˬ tsawˇ haˬ-aˬ, sa ̭ laˇ deh ̭-eu jeˬ za teh ̭-a. 34 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. K'oeˇ ngeh miˇ keuˆ le ngeh, yu ̭ zaˇ tiˬ gaˇ ta ̭-awˇ yu ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ-ahˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ sheuˬ g'eh-awˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ bi jawˇ ya ̭ teh ̭-a. 35 Zaˬ miˬ zaˬ nyiˬ g'aˬ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ cehˇ tahˬ tahˬ lu ̭ gaˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ sheuˬ g'eh-awˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ bi jawˇ ya ̭ teh ̭-a." 37 Zaˬ lahˇ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ naˇ haˬ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ aˬ geu gaˇ pyeu ̭ laˇ ta." Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Shiˇ taˬ-euˬ g'awˇ mawˇ k'aˇ ga gaˇ, jeˬ shiˇ k'aˬ dzeˇ uiˬ teh ̭-a."

Luˇka 18

1 Zaˬ lahˇ deuˬ aˬ myah lu ̭ guiˬ lahˬ shaˇ-awˇ, tiˬ jawˇ-iˬ nui ma maˬ ya cawˆ-eu g'aˇ duˬ, Yeˬsuˇ yaw jeˬ ma jeˬ ja-awˇ, mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ meh. 2 "Meuˬ tiˬ meuˬ la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ-ahˇ maˬ guˆ-ehˇ, tsawˇ haˬ-ahˇ k'aw ̭ yaw zeu maˬ baw-eu yaˇ k'aˬ daˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. 3 Meuˬ k'oeˇ meuˬ la ̭ k'oeˇ, miˬ coeˬ miˬ ma tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. Miˬ coeˬ miˬ ma k'oeˇ g'aˬ yaˇ k'aˬ daˇ-eu g'aˬ jawˇ gaˇ tiˬ k'ehˬ maˬ taˬ ni laˇ laˇ-ehˇ, 'Ngaˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-awˇ, ngaˬ nehˬ-ehˇ yaˇ k'aˬ ja lu ̭-eu g'aˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ la ̭ sheˇ' lehˇ shaˇ-eu meh. 4 Yaˇ k'aˬ daˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ yaˇ k'aˬ maˬ daˇ nehˬ ni tiˬ k'ehˬ jawˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˇ saˬ saˬ laˇ ngeh, aˬ yawˇ yaw ̭ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 'Ngaˇ Miˬyehˇ-ahˇ maˬ guˆ-ehˇ, tsawˇ haˬ-ahˇ yaw zeu maˬ baw k'aw ̭, 5 aˬ yaw ̭ ngaˇ jawˇ gaˇ laˇ laˇ-ehˇ bahˬ g'a-eu miˇneh, aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ kawˆ daˇ tsehˆ nehˬ shaw-iˬ ma. Maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ yaw ̭ laˇ laˇ-ehˇ bahˬ g'a-eu miˇ neh teh ̭-ehˇ k'aw ̭, maˬ paˇ deh ̭-iˇ-eu miˇ-a."' 6 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Maˬ sui maˬ dawˇ-eu yaˇ k'aˬ daˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu gaˬ maˬ loˇ. 7 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, uˬ ci ̭ nah g'ahˇ maˬ ehˇ caw ba nehˬ la ̭ lehˇ shaˇ lu ̭-eu, Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ yaˇ k'aˬ maˬ daˇ nehˬ-aˇ loˇ. Aˬ yaw ̭ nyi naˬ nyi naˬ-ehˇ jawˇ teh ̭-a loˇ. 8 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ yaw kawˇ-ehˇ yaˇ k'aˬ daˇ teh ̭-a lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ-eu ma. Ehˇ k'aw ̭, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ za ̭ le ngeh, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ jah-eu jeˬ jaˆ lu ̭ gaˇ ya mawˇ teh ̭-a loˇ." 9 Yawˬ haˇ yawˬ ha yaw tsaˬ yaw dawˇ ma lehˇ sawˇ-awˇ, aˬ cawˬ-ahˇ taˬ nyiˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, Yeˬsuˇ yaw jeˬ ma jeˬ heu hmˬ ja mehˬ nehˬ-euˬ meh. 10 "Tiˬ poˆ-aˬ, tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ daˆ leˇ-awˇ, guiˬ lahˬ shaˇ leˇ-euˬ meh. Tiˬ g'aˬ-aˬ, Paˬliˬsehˇ meh. Tiˬ g'aˬ-aˬ, kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ meh. 11 "Paˬliˬsehˇ k'oeˇ g'aˬ tiˬ paw yaw ̭-awˇ, 'Miˬyehˇ-oˇ, ngaˇ-aˬ, aˬ cawˬ-ahˇ maˬ duˇ-eu miˇ neh nawˬ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu ma. Aˬ cawˬ lo ̭-ehˇ k'oeˬ dzaˬ k'aˆ dzaˬ-eu, maˬ sui maˬ dawˇ-eu, aˬ cawˬ miˬ zaˬ-ahˇ bahˬ-eu heu deuˬ ngaˇ maˬ mˇ. K'oeˇ uˬ ta ̭, k'oeˇ gaˇ yaw ̭ lu ̭-eu kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ heu g'aˬ-ahˇ ngaˇ maˬ duˇ-eu miˇ neh, nawˬ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu ma. 12 Ngaˇ-aˬ, tiˬ jaw la ̭ k'oeˇ nyiˬ nah maˬ dzaˬ-eu zahˇ tawˬ lu ̭-awˇ, ngaˇ k'aˇ za-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ, tseˇ bymˇ tiˬ bymˇ nawˬ-ahˇ damˬ lu ̭ ma' lehˇ shaˇ-euˬ meh. 13 Ehˇ k'aw ̭, kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, ui cuiˆ yaw taw yaw ̭-awˇ, myaˆ pyawˬ mˬ paw maˬ ciˬ diˇ peuˬ ni, noeˬ shaˬ dui dui-eu miˇ neh k'ahˬ-ahˇ teˇ teˇ-ehˇ, 'Miˬyehˇ-oˇ, ngaˇ iˬ baˇ zaˬ ma. G'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ la ̭-awˬ' lehˇ shaˇ-euˬ meh. 14 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Kawˬ ta ̭-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ g'o ̭ ka-iˇ ngeh, Paˬliˬsehˇ k'oeˇ g'aˬ naˆ maˬ tseˇ Miˬyehˇ mehˬ shi guiˬ lahˬ za dzehˬ-awˇ, tsaˬ dzehˬ dawˇ dzehˬ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha taˬ huiˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, taˬ nyiˇ gaˇ ya daˬ-awˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha taˬ nyiˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, aˬ cawˬ taˬ huiˬ nehˬ-eu jeˬ-ahˇ za teh ̭-a." 15 K'oeˇ ngeh, Yeˬsuˇ neh bi toeˬ ciˆ-eu g'aˇ duˬ, zaˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ sheuˬ la ̭-euˬ meh. Zaˬ lahˇ deuˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ dehˬ-euˬ meh. 16 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ zaˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ kuˇ-awˇ ehˇ-eu, "Zaˬ deuˬ-ahˇ maˬ laˆ tsoeˬ ni ngaˇ jawˇ gaˇ bi laˇ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ lo ̭-ehˇ g'eh-eu deuˬ-ahˇ o ̭-eu meh. 17 Zaˬ yaw nyiˇ tiˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ nui ma taˬ-awˇ Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-ahˇ maˬ ha geu ̭-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, k'oeˇ gaˇ maˬ ya uˇ leˇ-aˇ lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma." 18 Myaˆ pyawˬ naˇ mehˇ jaˆ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu tiˬ g'aˬ Yeˬsuˇ-ahˇ naˇ haˬ-eu, "Muiˬ-eu saˬ laˬ-oˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ za nya ni, ngaˇ aˬ geu jeˬ ya mˇ ta." 19 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Aˬ jeˬ miˇ neh nawˇ ngaˬ-ahˇ muiˬ-eu g'aˬ lehˇ kuˇ te. Miˬyehˇ maˬ ngeuˇ naˇ, yaw muiˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jawˇ-a. 20 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ heu deuˬ-ahˇ nawˇ siˬ nya meh. 'Aˬ cawˬ-euˬ miˬ zaˬ yo zaˬ-ahˇ taˬ bahˬ taˬ muˆ. Tsawˇ haˬ taˬ seh ̭. Smˇ k'oeˬ taˬ k'oeˬ. Aˬ cawˬ gaˇ kawˆ maˬ ngeuˇ gaˇ keuˆ ni saˇ kiˇ taˬ kamˬ. Yawˬ ha-euˬ aˬ da aˬ ma-ahˇ yaw zeu baw-awˬ' lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh." 21 Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ heu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ, nyiˇ ngeh neh ngaˇ caw teh lu ̭-eu ma." 22 Dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ ya gaˬ ngeh, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˇ tiˬ jeˬ loˬ nga siˬ. Nawˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ ahˬ jiˇ-awˇ, shaˬ zaˬ zahˬ zaˬ deuˬ-ahˇ biˇ nehˬ-awˬ. Mˬ k'oeˇ taˆ nawˬ-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ jaˆ laˇ teh ̭-a. K'oeˇ naˇ, g'o ̭ poˆ laˇ-awˇ, ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh laˇ-awˬ." 23 Ehˇ k'aw ̭, dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ya gaˬ ngeh, noeˬ shaˬ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ smˇ muiˬ muiˬ dui dui-eu meh. 24 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ haw-awˇ ehˇ-eu, "Pyuˇ shuiˇ jaˆ myaˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-ahˇ uˇ leˇ-eu aˇ naˆ ni shaˬ-eu nga. 25 Smˇ muiˬ smˇ baw tiˬ g'aˬ Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-ahˇ uˇ leˇ-eu-aˬ, law taw tiˬ mawˇ aˬ g'aw ̭ g'aw ̭ naˬ-ahˇ uˇ leˇ-eu naˆ maˬ tseˇ k'aˆ dzehˬ-eu meh." 26 Dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ ya gaˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ ehˇ-eu, "Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, ka k'o ̭-eu jeˬ-ahˇ za nya-eu tsawˇ haˬ aˬ suˇ g'aˬ jawˇ nmˇ." 27 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ zaˬ maˬ jahˇ nya-eu jeˬ-ahˇ Miˬyehˇ jahˇ nya meh." 28 K'oeˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Haw sheˇ. Nga ma ̭ k'aˇ jaˆ-eu yawˬ jeˬ na lu ̭ byehˇ dzeh ya ̭ jiˇ-awˇ, nawˬ-euˬ mehˬ nah caw teh laˇ-euˬ maˬ ngeuˇ nga loˇ." 29 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-eu, "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma. Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ g'aˇ duˬ yawˬ ha-euˬ nymˇ, miˬ zaˬ, mehˇ nmˇ, aˬ buˇ aˬ li, heu deuˬ-ahˇ byehˇ dzeh ya ̭-euˬ tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, 30 nymˬ-mˇ deh ̭ lu ̭-eu heu ziˇ la ̭ k'oeˇ, g'awˬ mya bymˇ paˇ za k'o ̭-eu uˬ ta ̭, aˬ kaˇ kaˇ ziˇ la ̭ k'oeˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ za teh ̭-a." 31 Zaˬ lahˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ kuˇ doˆ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Aˬ dui ma ̭ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ le lu ̭-eu ma. Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ gaˇ kawˆ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ neh k'aˇ bo ̭ taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭, k'oeˇ gaˇ byah laˇ jiˇ teh ̭-a. 32 Aˬ yaw ̭-ahˇ aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ-awˇ, bi naˬ g'a-awˇ, yehˬ bawˬ sehˇlu-ehˇ bi g'eh-awˇ, duˬ k'aˬ bi k'a daˆ teh ̭-a. 33 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ yahˬ caˆ neh jui ̭-awˇ seh ̭ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, smˬ nah byah laˇ naˇ, Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ teh ̭-a." 34 Gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ-ahˇ zaˬ lahˇ deuˬ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ g'oˆ shaw nya-a. Dawˬ k'oeˇ deuˬ-euˬ dawˬ tsui ̭ aˬ yaw ̭ ma ̭ g'aˇ duˬ dehˬ kaˬ taˬ-euˬ gaˇ duˇ-awˇ, Yeˬsuˇ ehˇ maw ̭-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ siˬ nya-a. 35 Aˬ yaw ̭ Yeˬliˇkoˇ meuˬ dawˬ peh le keuˆ ngeh, myaˆ beh ̭ tiˬ g'aˬ gaˇ ma gaˇ dzeˇ nuiˇ-awˇ, hawˬ shaˇ shaˇ lu ̭-eu meh. 36 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma le-eu teˇ saˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ya gaˬ ngeh, "Aˬ jeˬ g'eh ta" lehˇ naˇ haˬ-eu meh. 37 "Naˬzaˬlehˇ tsawˇ haˬ Yeˬsuˇ le lu ̭-eu nga" lehˇ, aˬ cawˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 38 "Daˬbiˇ-euˬ Zaˬmaˇ Yeˬsuˇ-oˇ, ngaˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ la ̭-awˬ" lehˇ, aˬ yaw ̭ guˇ-euˬ meh. 39 Mehˬ hu paw cah lu ̭-eu deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ, "Ciˬ cuˇ ni jawˇ-awˬ" lehˇ dehˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ maˬ naˇ haˬ ni, "Daˬbiˇ-euˬ Zaˬmaˇ-oˇ, ngaˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ la ̭-awˬ" lehˇ, yaw beh poˆ naˆ maˬ tseˇ paˇ guˇ k'aˆ laˇ-euˬ meh. 40 K'oeˇ ngeh, Yeˬsuˇ naˬ leˇ-awˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ bi sheuˬ la ̭-eu g'aˇ duˬ dawˬ bi ̭-euˬ meh. Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ dawˬ peh laˇ keuˆ ngeh, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, 41 "Nawˬ-euˬ g'aˇ duˬ ngaˇ aˬ jeˬ bi jahˇ nehˬ maw ̭-eu nya." Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Saˬ laˬoˇ, ngaˬ-euˬ myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ ni bi jahˇ nehˬ maw ̭ miˇ-a." 42 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Myaˇ nuiˆ mawˇ laˇ-awˬ. Nawˬ-euˬ jah-eu nui ma nawˬ-ahˇ bi taˬ leˇ-euˬ meh." 43 Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ ja ceuˬ-ehˇ, Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ nah caw teh g'eh-euˬ meh. Tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ gaˇ ya mawˇ ngeh, Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-euˬ meh.

Luˇka 19

1 Yeˬliˇkoˇ meuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ le uˇ-awˇ cah g'eh lu ̭-eu meh. 2 Saˬgehˇ lehˇ myahˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, kawˬ ta ̭-eu paw yaw huiˬ keuˆ leˇ taˬ-euˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-awˇ, smˇ muiˬ muiˬ-eu meh. 3 Aˬ yaw ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ mawˇ haw maw ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ myaˬ dui dui-eu uˬ ta ̭, aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ yaw awˆ miˇ neh, maˬ haw mawˇ nya-a. 4 Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ haw mawˇ nya ni, Yeˬsuˇ iˇ-eu gaˇ ma k'oeˇ kahˇ caw caw-ehˇ, mehˬ hu paw aˬ yaw ̭ cehˆ k'mˬ-iˇ-awˇ, siˬ guˬ maˇ sheuˇ aˇ bawˇ-ahˇ daˆ leˇ-awˇ lo ̭-euˬ meh. 5 Yeˬsuˇ k'oeˇ gaˇ iˇ keuˆ ngeh, aˬ yaw ̭-ahˇ g'awˇ leuˇ haw-awˇ, "Saˬgehˇ-oˇ, yaw kawˇ-ehˇ za ̭ ka le-awˬ. Iˬ nah nawˬ-euˬ nymˇ-ahˇ ngaˇ ya naˬ laˇ nga" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ mah. 6 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ yaw kawˇ-ehˇ za ̭ ka le-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ ha-euˬ meh. 7 K'oeˇ gaˇ k'aˇ mawˇ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ mahˇ mahˇ-ehˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ teu g'aˬ aˬ joˆ-ehˇ iˬ baˇ zaˬ-euˬ nymˇ-ahˇ daˬ yah geu ̭-iˇ-eu nga." 8 Saˬgehˇ tuˇ-awˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, ngaˬ-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ tiˬ paˆ, shaˬ-eu zahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ bi ̭ ma. Ngaˬ neh tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na-ahˇ tiˬ jeˬ paˬ myaw ̭ dzaˬ taˬ-euˬ jaˆ naˇ, oeˬ bymˇ tsoeˬ k'o ̭ nehˬ ma." 9 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Iˬ nah nymˇ heu nymˇ-ahˇ ka k'o ̭-eu jeˬ keuˆ le-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nymˇ sahˇ g'aˬ k'aw ̭, Aˬbyaˬhaˬ-euˬ zaˬ meh. 10 Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-aˬ, byoˆ-iˇ-euˬ deuˬ-ahˇ poˆ mawˇ-awˇ ka k'o ̭-eu g'aˇ duˬ oe-euˬ meh." 11 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ naˇ haˬ lu ̭ ngeh, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ yaw jeˬ ma jeˬ heu hmˬ ja mehˬ nehˬ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ le keuˆ-eu dawˬ peh peh laˇ-awˇ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ keuˆ le shaw-iˬ meh lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ noeˬ lu ̭-eu meh. 12 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Sahˬ paˬ-euˬ aˇ jeuˬ pyeu ̭-eu yaw huiˬ yaw mahˇ tiˬ g'aˬ, sahˬ paˬ-euˬ aˇ yaˬ ha laˬ-iˇ-eu lehˇ, gaˇ mahˇ kaˬ-eu miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ-euˬ meh. 13 Aˬ yaw ̭ maˬ iˇ mi naˆ-ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ tseˇ g'aˬ-ahˇ kuˇ-awˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ shuiˇ maˇ byaˆ tiˬ byaˆ ' bi ̭ taˬ ya ̭-awˇ ehˇ nehˬ-eu, 'Ngaˇ g'o ̭ keuˆ laˇ ngeh keuˆ ni, heu yuˇ-awˇ jeˬ ga ̭ ga ̭ tawˬ-awˬ.' 14 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ bye-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah tsawˇ haˬ pyehˬ g'eh-awˇ heu lo ̭-ehˇ bi tsa ̭ ga ̭-iˇ-euˬ meh. 'Tsawˇ haˬ heu g'aˬ-ahˇ nga ma ̭ k'oeˇ taˆ sahˬ paˬ geu ̭-awˇ maˬ bi uˆ lahˇ maw ̭ nya.' 15 "Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ sahˬ paˬ-euˬ aˇ yaˬ yuˇ-awˇ g'o ̭ laˇ ngeh, aˬ yaw ̭ neh shuiˇ maˇ byaˆ bi ̭ taˬ ya ̭-euˬ zaˬ k'aˆ k'oeˇ deuˬ aˇ myaˆ ni ga ̭ jeuˬ-euˬ gaˇ kawˆ ya siˬ ni, aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ yaw kawˇ-ehˇ bi kuˇ la ̭-euˬ meh. 16 Yaw beh g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ shi laˇ-awˇ ehˇ-eu, 'Sahˬ paˬ-oˇ, nawˬ-euˬ shuiˇ maˇ byaˆ k'oeˇ byaˆ neh, shuiˇ maˇ byaˆ tseˇ byaˆ ngaˇ ga ̭ jeuˬ taˬ-euˬ ma.' 17 Aˬ yaw ̭ ehˇ k'o ̭ nehˬ-eu, 'Muiˬ-eu zaˬ k'aˆ-oˇ. Muiˬ ngaˇ. Gaˇ yaw nyiˇ la ̭ k'oeˇ nawˇ saˇ jaˇ zi ̭-eu baˬ da neh, meuˬ tseˇ meuˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu baoˬ, ngaˇ nawˬ-ahˇ bi ̭-eu ma.' 18 Nyiˬ g'aˬ tiˬ g'aˬ laˇ-awˇ ehˇ-eu, 'Sahˬ paˬ-oˇ, nawˬ-euˬ shuiˇ maˇ byaˆ k'oeˇ byaˆ neh, shuiˇ maˇ byaˆ ngaˬ byaˆ ngaˇ ga ̭ jeuˬ taˬ-euˬ ma.' 19 Aˬ yaw ̭ ehˇ k'o ̭ nehˬ-eu, 'Meuˬ ngaˬ meuˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu baoˬ, ngaˇ nawˬ-ahˇ bi ̭-eu ma.' 20 Tiˬ g'aˬ paˇ laˇ-awˇ ehˇ-eu, 'Sahˬ paˬ-oˇ, nawˬ-euˬ shuiˇ maˇ byaˆ hehˬ. Nawˬ-euˬ shuiˇ maˇ byaˆ-ahˇ paˇ jeh neh toeˆ cu ̭-awˇ bi jaˆ-euˬ ma. 21 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nawˇ yaw ya ̭ miˇ neh nawˬ-ahˇ ngaˇ guˆ-eu ma. Nawˬ neh maˬ yuˇ taˬ-euˬ gaˇ nawˇ yuˇ geu ̭-awˇ, nawˬ neh maˬ sehˬ-euˬ gaˇ nawˇ yehˬ dzaˬ-eu meh.' 22 "Aˬ yaw ̭ ehˇ k'o ̭ nehˬ-eu, 'Haiˬ dui dui-eu zaˬ k'aˆ-oˇ, nawˬ-euˬ k'aˬ meh-ahˇ doˆ le-euˬ dawˬ neh, nawˬ-ahˇ ngaˇ yaˇ k'aˬ daˇ ma. Ngaˬ neh maˬ yuˇ taˬ-euˬ gaˇ ngaˇ yuˇ geu ̭-awˇ, ngaˬ neh maˬ sehˬ-euˬ gaˇ ngaˇ yehˬ dzaˬ-euˬ nawˇ siˬ duˬ-eu nga laˬ. 23 Toˆ-ehˇ ngeuˇ-eu maˇ-iˬ, aˬ jeˬ miˇ neh ngaˬ-euˬ pyuˇ-ahˇ pyuˇ cehˇ jiˇ la ̭ k'oeˇ maˬ dawˆ ahˇ-iˇ teˬ. Dawˆ ahˇ-iˇ law nmˇ-aˬ, ngaˇ g'o ̭ keuˆ laˇ ngeh, ngaˬ-euˬ pyuˇ uˬ ta ̭, jiˇ jeuˬ k'aw ̭ ngaˇ paˇ za teh ̭-a.' 24 " K'oeˇ naˇ, k'oeˇ gaˇ yaw ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, 'Aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ jaˆ-eu shuiˇ maˇ byaˆ k'oeˇ byaˆ yuˇ k'o ̭-awˇ, shuiˇ maˇ byaˆ tseˇ byaˆ ahˇ-eu g'aˬ-ahˇ bi ̭ nehˬ-awˬ.' 25 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, 'Sahˬ paˬ-oˇ, aˬ yaw ̭ shuiˇ maˇ byaˆ tseˇ byaˆ ahˇ-eu beu tawˇ.' 26 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, 'Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Jaˆ-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ paˇ bi ̭ lahˬ nehˬ teh ̭-a. Maˬ jaˆ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, maˬ jaˆ k'aˇ jaˆ-eu dawˬ tawˆ lu ̭ bi yuˇ jiˇ teh ̭-a. 27 Ngaˇ uˆ lahˇ-eu uˬ moˆ maˬ jawˇ maw ̭-eu ngaˬ-ahˇ muiˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ-aˬ, heu gaˇ sheuˬ la ̭-awˇ, ngaˬ-euˬ mehˬ shi seh ̭ dzeh-awˬ."' 28 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ mehˬ hu Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ le tawˬ-euˬ meh. 29 Saˬloˬ gawˬ jawˬ-ahˇ jaˆ-eu Behˬpaˇgeˬ pu hawˇ-eu Beˬtaˬniˇ pu dawˬ peh aˬ yaw ̭ le keuˆ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ nyiˬ g'aˬ-ahˇ mehˬ hu paw pyehˬ g'eh-euˬ meh. 30 Zaˬ lahˇ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ mehˬ nehˬ-awˇ bi le-euˬ meh. "Naw nya ̭-euˬ mehˬ hu jaˆ-eu pu k'oeˇ pu-ahˇ le-awˬ. Naw nya ̭ pu-ahˇ uˇ leˇ-eu nehˬ-ehˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ dziˬ haw-euˬ mahˬ tahˬ laˆ zaˬ tiˬ mawˇ pa ̭ taw ̭ taˬ-awˇ jawˇ gaˇ ya mawˇ teh ̭-a. Aˇ caˆ tseuˆ puiˇ-awˇ heu gaˇ tsahˇ k'o ̭ le ̭-awˬ. 31 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na, 'Aˬ jeˬ miˇ neh mahˬ tahˬ laˆ aˇ caˆ tseuˆ puiˇ te' lehˇ ehˇ laˇ naˇ, 'Sahˬpaˬ loˬ-eu meh' lehˇ ehˇ nehˬ-awˬ." 32 Aˬ yaw ̭ nya ̭ le ngeh, yawˬ jeˬ na lu ̭ Yeˬsuˇ neh k'aˇ ehˇ-euˬ lo ̭-ehˇ jaˆ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 33 Aˬ yaw ̭ nya ̭ mahˬ tahˬ laˆ aˇ caˆ tseuˆ puiˇ ngeh, "Naw nya ̭ aˬ jeˬ miˇ neh mahˬ tahˬ laˆ aˇ caˆ tseuˆ puiˇ te" lehˇ, yaw sahˇ g'aˬ ehˇ-eu meh. 34 "Sahˬpaˬ loˬeu meh" lehˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. 35 K'oeˇ naˇ, mahˬ tahˬ laˆ zaˬ k'oeˇ mawˇ-ahˇ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ tsahˇ k'o ̭ le ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ mehˬ tsoeˬ mahˬ tahˬ laˆ k'oeˇ taˆ lehˆ k'awˬ-awˇ, Yeˬsuˇ bi dziˬ-euˬ meh. 36 Aˬ yaw ̭ mahˬ tahˬ laˆ dziˬ-awˇ le lu ̭ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ mehˬ tsoeˬ lehˆ-awˇ gaˇ ma-ahˇ k'awˬ nehˬ-euˬ meh. 37 Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ dawˬ peh le keuˆ-awˇ, Saˬloˬ gawˬ jawˬ caw caw-ehˇ iˇ ka ngeh, zaˬ lahˇ deuˬ baˬ ma ̭ ma ̭ lah-ehˇ laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh ya mawˇ-euˬ huiˬ dui dui-eu gaˇ k'oeˇ deuˬ g'aˇ duˬ, yaw k'aˆ-ehˇ guˇ guˇ-ehˇ Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-euˬ meh. 38 "Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ oe-euˬ sahˬ paˬ guiˬ lahˬ huiˬ lu ̭-uˇ. Mˬ k'oeˇ taˆ nui saˇ o ̭-eu jeˬ jaˆ-awˇ, yaw goˇ jawˇ-eu Miˬyehˇ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ lu ̭-uˇ." 39 K'oeˇ ngeh, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu Paˬliˬsehˇ tiˬ paˆ na deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, nawˬ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ yaw k'aˆ-ehˇ taˬ guˇ lehˇ dehˬ-awˬ." 40 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Tsawˇ haˬ heu deuˬ maˬ guˇ-ehˇ naˬ leˇ naˇ, k'aˬ lo deuˬ guˇ laˇ teh ̭-a." 41 Aˬ yaw ̭ meuˬ dawˬ peh le keuˆ-awˇ, meuˬ-ahˇ ya mawˇ ngeh, meuˬ-euˬ g'aˇ duˬ tsawˇ ngoeˇ ngoeˇ-awˇ, 42 heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-oˇ, nawˬ-ahˇ nui saˇ o ̭-eu jeˬ bi ̭ nya-eu aˬ jeˬ-a lehˇ iˬ nah nawˇ siˬ nya law nmˇ-aˬ, muiˬ dui dui meh. Ehˇ k'aw ̭, k'oeˇ jeˬ-ahˇ nymˬ-mˇ nawˇ maˬ mawˇ-a. 43 Nawˬ-ahˇ muiˇ-eu deuˬ nawˬ-euˬ tiˬ jawˬ taˆ ciˬ goˇ-awˇ lo ̭ jawˬ-eu la ̭ k'oeˇ, yawˬ paw na lu ̭ tah uˇ le-eu aˇ nah keuˆ le teh ̭-a. 44 Nawˇ hawˇ-eu nawˬ-euˬ meuˬ lahˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, geu ̭-eu jeˬ maˬ ahˇ-ehˇ pyeu ̭-iˇ ngeh keuˆ ni a yaw ̭ ma ̭ laˆ cawˆ jiˇ teh ̭-a. K'aˬ lo tsaˬ byaˆ deuˬ tiˬ siˬ k'oeˇ taˆ tiˬ siˬ maˬ jaˆ coeˇ gaˇ keuˆ ni aˬ yaw ̭ ma ̭ jahˇ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ nawˬ-ahˇ ka k'o ̭ le-eu lehˇ oe ya ̭-euˬ aˇ yamˬ-ahˇ nawˇ maˬ siˬ nya-aˬ." 45 K'oeˇ naˇ, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ Yeˬsuˇ uˇ leˇ-awˇ, myawˬ ahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ teh doˆ-euˬ meh. 46 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "'Ngaˬ-euˬ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ guiˬ lahˇ shaˇ-eu nymˇ lehˇ kuˇ teh ̭-a' lehˇ, Miˬyehˇ neh ehˇ taˬ-euˬ dawˬ Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, smˇ k'oeˬ tahˇ joe deuˬ-euˬ baˇ shmˇ duˬ pyeu ̭-iˇ ni naw ma ̭ jahˇ lu ̭-eu ngaˇ." 47 Yawˬ nah na lu ̭, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ Yeˬsuˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ meh. Piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ hawˇ-eu, miˇ k'ahˬ zaˬ-euˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭ maw ̭-eu meh. 48 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ g'eh nya-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ maw ̭ dui dui-awˇ, tiˬ dawˬ-iˬ maˬ bi ga ka ya ̭ maw ̭-a.

Luˇka 20

1 Tiˬ nah-aˬ, Yeˬsuˇ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ mehˬ-awˇ tsoˆ-awˇ, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ lu ̭ ngeh, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ hawˇ-eu, aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ ehˇ-eu, 2 "Nawˇ aˬ gaˇ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ teu lo ̭-ehˇ mˇ te. Baoˬ teu aˬ suˇ g'aˬ neh nawˬ-ahˇ bi ̭ la ̭-euˬ ta lehˇ nga ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ la ̭ sheˇ." 3 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˇ g'eh naw ma ̭-ahˇ tiˬ dawˬ naˇ haˬ la. Naw ma ̭ ehˇ haw sheˇ. 4 Yoˇhaˬ iˇ cu ̭ shawˇ-eu k'oeˇ aˬ gaˇ-euˬ baoˬ za-awˇ mˇ ta. Miˬyehˇ neh bi mˇ taˬ loˇ. Tsawˇ haˬ neh bi mˇ taˬ loˇ." 5 Aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw kaˬ heu lo ̭-ehˇ bawˬ dzaˬ-euˬ meh. "'Miˬyehˇ neh bi mˇ-euˬ meh' lehˇ aˬ dui ma ̭ ehˇ naˇ, 'Toˆ-ehˇ maˇ-iˬ naw ma ̭ aˬ jeˬ miˇ neh Yoˇhaˬ-ahˇ maˬ jah te' lehˇ aˬ yaw ̭ ehˇ laˇ teh ̭-a. 6 'Tsawˇ haˬ zaˬ neh bi mˇ-euˬ meh' lehˇ paˇ ehˇ naˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ dui ma ̭-ahˇ k'aˬ lo biˬ laˇ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yoˇhaˬ-aˬ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ meh lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ jah duˬ taˬ-euˬ beu tawˇ." 7 K'oeˇ miˇ neh aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-eu, "Aˬ gaˇ-euˬ baoˬ neh aˬ yaw ̭ iˇ cu ̭ shawˇ-eu gaˇ kawˆ nga ma ̭ maˬ siˬ." 8 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, aˬ gaˇ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ mˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ maˬ ehˇ nehˬ." 9 K'oeˇ naˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ yaw jeˬ ma jeˬ heu hmˬ Yeˬsuˇ ja mehˬ nehˬ-euˬ meh. "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ aˬ ga ̭ ga ̭ yaˇ tiˬ yaˇ yaˇ-awˇ, yaˇ kmˇ mˇ-eu deuˬ-ahˇ mˇ paˆ bi paˆ ya ̭-awˇ, yawˬ k'ahˬ yawˬ miˇ yawˬ-ahˇ g'awˬ myahˇ ni jawˇ-iˇ-euˬ meh. 10 Aˬ ga ̭ aˇ siˬ pyaˆ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh, yaˇ kmˇ mˇ paˆ paˆ-eu deuˬ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ tiˬ g'aˬ k'ehˇ g'eh-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ o ̭-eu aˬ ga ̭ aˇ siˬ bi pi laˬ-iˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, yaˇ kmˇ mˇ paˆ paˆ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ diˬ-awˇ, tiˬ jeˬ-iˬ maˬ bi ̭ ni bi g'o ̭ leˇ-euˬ meh. 11 Zaˬ k'aˆ yawˬ g'aˬ yawˬ paˇ pyehˬ g'eh-euˬ meh. K'oeˇ g'aˬ-ahˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ diˬ-awˇ, sha ̭ dawˇ dui dui paˬ-ehˇ jahˇ nehˬ-awˇ, yaw ̭ ngeh ̭-ehˇ bi g'o ̭ leˇ-euˬ meh. 12 Zaˬ k'aˆ smˇ g'aˬ tiˬ g'aˬ paˇ pyehˬ g'eh-euˬ meh. K'oeˇ g'aˬ-ahˇ k'aw ̭ diˬ-awˇ, yaˇ kmˇ la ̭ nyiˇ ba ̭ dzeh-euˬ meh. 13 K'oeˇ ngeh, aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ-euˬ yaw sahˇ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, 'Ngaˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ paˬ nga. Ngaˇ gaˬ-eu ngaˬ li-ahˇ k'ehˇ g'eh ma. Aˬ yaw ̭-ahˇ maˇ diˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw zeu baw-eu duˇ.' 14 Ehˇ k'aw ̭, yaˇ kmˇ mˇ paˆ paˆ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ mawˇ ngeh heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 'Heu g'aˬ-aˬ, aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ yaw sahˇ-euˬ aˬ li ngaˇ. Aˬ dui ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭ kaˇ-euˇ. Aˬ yaw ̭-ahˇ o ̭-eu jeˬ biˇ a dui za teh ̭-a' lehˇ ehˇ-eu meh. 15 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ la ̭ nyiˇ biˬ doˆ-awˇ seh ̭-euˬ meh. "K'oeˇ ngeh jawˇ, aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ-euˬ yaw sahˇ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ nehˬ nmˇ. 16 Aˬ yaw ̭ oe-awˇ, aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ mˇ paˆ paˆ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ seh ̭-awˇ, yawˬ deuˬ yawˬ-ahˇ aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ k'oeˇ kmˇ a nehˬ-awˇ paˇ bi mˇ teh ̭-a." Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ ya gaˬ ngeh, "K'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ pyeu ̭ laˇ k'mˬ-aˇ' lehˇ ehˇ-eu meh. 17 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ haw-awˇ ehˇ-eu, "Toˆ-ehˇ maˇ-iˬ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ bo ̭ taˬ-euˬ k'oeˇ, aˬ jeˬ-ahˇ ehˇ maw ̭ ta. 'Nymˇ gawˬ-eu deuˬ maˬ geu ̭ nahˇ-ehˇ, ba ̭ dzeh taˬ-euˬ k'aˬ lo k'oeˇ siˬ, k'aˬ lo dawˬ tawˆ maˬ tseˇ poeˬ-eu, la ̭ coeˇ lo zi ̭ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh.' 18 K'aˬ lo k'oeˇ siˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ ga daˆ-eu tsawˇ haˬ k'eh ̭-iˇ k'oeˆ-iˇ teh ̭-a. K'aˬ lo k'oeˇ siˬ neh k'aˇ bi ga daˆ-euˬ tsawˇ haˬ pyehˆ-iˇ teh ̭-a." 19 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ hawˇ-eu piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ, Yeˬsuˇ-ahˇ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ nyeh ̭-eu lehˇ g'eh-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ yaw jeˬ ma jeˬ ja-eu k'oeˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ maw ̭-eu meh lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ g'oˆ siˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ guˆ-eu miˇ neh maˬ nyeh ̭ peuˬ-a. 20 K'oeˇ miˇ neh, aˬ myah yeh ̭ laˇ nga lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˬ lu ̭-eu meh. K'oeˬ sho-eu tsawˇ haˬ k'ehˇ-awˇ, tsawˇ haˬ yaw muiˬ bi geu ̭-awˇ bi iˇ-euˬ meh. Yeˬsuˇ dawˬ ngehˬ bahˬ gaˇ nyeh ̭-awˇ, miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu Loˇmaˆ sahˬ paˬ-euˬ la ̭-ahˇ bi a nehˬ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ k'ehˇ g'eh-euˬ meh. 21 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, nawˇ dawˇ coe ni ngehˬ-awˇ tmˇ-awˇ, dawˇ coe ni mehˬ-eu tsoˆ-eu tsawˇ haˬ meh lehˇ nga ma ̭ siˬ nya ma. Nawˇ tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ myaˆ pyawˬ-ahˇ maˬ haw ni, Miˬyehˇ-euˬ nui k'ahˇ dawˇ coe ni mehˬ-eu meh. 22 Loˇmaˆ sahˬ paˬ-ahˇ kawˬ doˆ nehˬ-eu, aˬ dui-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ bahˬ meh loˇ, maˬ bahˬ-a loˇ lehˇ tiˬ poˆ ehˇ nehˬ la ̭ sheˇ." 23 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ tsawˇ gahˇ gahˇ gaˇ Yeˬsuˇ haw siˬ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 24 "Ngaˬ-ahˇ pyuˇ maˇ byaˆ tiˬ byaˆ bi haw la ̭ sheˇ. Heu gaˇ ahˇ-eu heu aˬ suˇ g'aˬ-euˬ aˇ baˇ hawˇ-eu tsawˇ myahˇ nga." Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Loˇmaˆ sahˬ paˬ-euˬ aˇ baˇ meh." 25 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, Loˇmaˆ sahˬ paˬ-euˬ myawˬ Loˇmaˆ sahˬ paˬ-ahˇ bi ̭-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ myawˬ Miˬyehˇ-ahˇ bi ̭-awˬ." 26 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ mehˬ shi Yeˬsuˇ dawˬ ngehˬ bahˬ ni aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ jahˇ nya-eu miˇ neh, Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ nyeh ̭ nya-a. Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ neh ehˇ-euˬ dawˬ-ahˇ zahˬ leˇ-awˇ, ciˬ cuˇ ni jawˇ-euˬ meh. 27 Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ maˬ g'o ̭ deh ̭ laˇ nya-aˇ lehˇ ehˇ-eu Saˬduˬgehˇ deuˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ, 28 heu lo ̭-ehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. "Saˬ laˬ-oˇ, Moˇseˬ neh nga ma ̭ g'aˇ duˬ bo ̭ taˬ ya ̭-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ heu lo ̭-ehˇ jaˆ-eu meh. 'Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ miˬ zaˬ sheuˬ-awˇ, zaˬ maˬ jawˇ le mi naˆ-ehˇ shiˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ tsui ̭ maˬ ya bi dahˬ-iˇ ni zaˬ bi jawˇ le-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ aˬ nyiˇ paˇ ya bi sheuˬ meh.' 29 Mehˇ nmˇ shi ̭ g'aˬ jawˇ-eu meh. Aˬ yui ̭ yui ̭ saˬ g'aˬ miˬ zaˬ sheuˬ-awˇ, zaˬ maˬ jawˇ le mi naˆ-ehˇ shiˇ-euˬ meh. 30 K'oeˇ naˇ, aˬ nyiˇ nyiˬ g'aˬ tiˬ g'aˬ paˇ sheuˬ-euˬ meh. 31 K'oeˇ naˇ, aˬ nyiˇ smˇ g'aˬ tiˬ g'aˬ paˇ sheuˬ-euˬ meh. Shi ̭ mehˇ nmˇ lu ̭ zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ sheuˬ-awˇ, zaˬ maˬ jawˇ le ni shiˇ jiˇ-euˬ meh. 32 Aˇ saˬ saˬ laˇ ngeh, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ k'aw ̭ shiˇ-euˬ meh. 33 Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ paˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ ngeh nah, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ geu g'aˬ-euˬ miˬ zaˬ ya geu ̭ nmˇ. Shi ̭ mehˇ nmˇ lu ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ sheuˬ-euˬ meh." 34 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Heu ziˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, sheuˬ dahˬ dzaˬ ta ̭-eu meh. 35 Ehˇ k'aw ̭, g'o ̭ deh ̭ laˇ-eu geuˇ-awˇ, aˬ kaˇ kaˇ ziˇ la ̭ k'oeˇ ya deh ̭ ya jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, sheuˬ dahˬ dzaˬ ta ̭-eu maˬ paˇ baw meh. 36 Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-awˇ, tiˬ jawˇ-iˬ maˬ shiˇ-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ shiˇ g'aˬ-awˇ paˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ miˇ neh, Miˬyehˇ-euˬ zaˬ deuˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 37 Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ diˇ ya g'o ̭ deh ̭ laˇ meh. Miˬ dzaˬ do ̭-eu baw duˆ gaˇ kawˆ bo ̭ taˬ-euˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ, Moˇseˬ neh SahˬpaˬMiˬyehˇ-ahˇ, 'Aˬbyaˬhaˬ-euˬ Miˬyehˇ, Iˇtsaˆ-euˬ Miˬyehˇ, Yaˬkoˆ-euˬ Miˬyehˇ' lehˇ kuˇ-euˬ gaˇ kawˆ bo ̭ taˬ-euˬ meh. 38 Aˬ yaw ̭-aˬ, shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ Miˬyehˇ maˬ ngeuˇ-a. Deh ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ Miˬyehˇ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ mehˬ shi dawˬ tawˆ lu ̭ yaw deh ̭ meh." 39 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ tiˬ paˆ na deuˬ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, nawˬ neh ehˇ-euˬ tsaˬ dui dui miˇ-a." 40 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ naˇ haˬ peuˬ-a. 41 Yeˬ suˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ka li-aˬ, Daˬbiˇ-euˬ zaˬ meh lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ nya ta. 42 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Daˬbiˇ aˬ yaw ̭ neh Ja ceuˬ-eu sahˬ bo ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 'Nawˬ-ahˇ muiˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, nawˬ-euˬ aˬ kuiˇ pehˬ zaˬ uˬ moˆ, ngaˇ maˬ nyeh ̭ uiˬ jiˇ k'oeˇ keuˆ ni, ngaˬ-euˬ aˇ maˇ paw nuiˇ-awˬ lehˇ, ngaˬ-euˬ sahˬ paˬ kuˇ hawˇ kamˇ-ahˇ SahˬpaˬMiˬyehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh.' 44 Daˬbiˇ-euˬ mawˇ do k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ sahˬ paˬ lehˇ kuˇ-eu meh. Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, Ka li-aˬ, Daˬbiˇ-euˬ zaˬ aˬ joˆ-ehˇ pyeu ̭ nya ta." 45 Tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ naˇ haˬ lu ̭ gaˇ, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 46 "Pehˇ k'ahˬ pehˇ mahˇ dm dm-ehˇ cah-awˇ, lehˆ lehˆ kawˆ doe ni aˬ cawˬ yaw zeu baw nehˬ-eu jeˬ-ahˇ geu ̭ maw ̭-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ-ahˇ yahˇ-awˬ. Aˬ yaw ̭ maˬ-aˬ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ hawˇ-eu bawˬ-iˬ g'eh gaˇ, aˬ cawˬ ta ̭-ehˇ muiˬ dzehˬ-eu nuiˇ duˬ deuˬ-ahˇ nuiˇ maw ̭-eu meh. 47 Miˬ coeˬ miˬ ma deuˬ-euˬ nymˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ k'aˆ dzaˬ-awˇ, aˬ cawˬ bi mawˇ-eu g'aˇ duˬ guiˬ lahˬ g'awˬ myahˇ ni shaˇ-eu meh. Doeˇ dui dui-eu k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya daˬ teh ̭-a."

Luˇka 21

1 Yeˬsuˇ haw g'eh ngeh, smˇ muiˬ smˇ baw deuˬ pyuˇ daˬ dawˆ duˬ-ahˇ pyuˇ daˬ dawˆ lu ̭ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 2 K'oeˇ ngeh, shaˬ dui dui-eu miˬ coeˬ miˬ ma tiˬ g'aˬ guiˬ shuiˇ maˇ byaˆ nyiˬ byaˆ dawˆ ahˇ lu ̭ gaˇ aˬ yaw ̭ ya mawˇ-euˬ meh. 3 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Shaˬ dui dui-eu miˬ coeˬ miˬ ma heu g'aˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ myaˆ maˬ tseˇ damˬ-euˬ meh lehˇ, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ-eu ma. 4 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, g'awˬ mya ni jaˆ-eu la ̭ k'oeˇ yuˇ doˆ-awˇ Miˬyehˇ-ahˇ damˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-aˬ, shaˬ dui dui-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ yaw deh ̭ deh ̭-eu g'aˇ duˬ maˬ dzeˇ ni damˬ jiˇ-euˬ meh." 5 Tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ muiˬ dui dui-eu k'aˬ lo gawˬ-awˇ tsoˆ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu, k'oeˇ gaˇ Miˬyehˇ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ lawˇ nehˬ shehˇ nehˬ lu ̭-eu gaˇ kawˆ ja poeˬ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 6 "Nymˬ-mˇ naw ma ̭ heu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ya mawˇ lu ̭ meh. Heu gaˇ k'aˇ gawˬ taˬ-euˬ k'aˬ lo heu deuˬ tiˬ siˬ k'oeˇ taˆ tiˬ siˬ maˬ jaˆ zi ̭ nya ni byaˆ-iˇ jiˇ-eu aˇ nah keuˆ le teh ̭-a." 7 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ naˇ haˬ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu jeˬ aˬ myah keuˆ le ta. K'oeˇ lo ̭-ehˇ keuˆ le-eu lehˇ g'eh ngeh, aˬ joˆ-ehˇ pyeu ̭ laˇ gaˇ haw-awˇ ya siˬ ta." 8 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Aˬ cawˬ neh gaˇ ma maˬ bi sheuˬ bahˬ ni yaw gahˇ gahˇ-ehˇ deh ̭-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ ngehˬ dah le-euˬ ma lehˇ ehˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya g'aˬ doˆ le-awˇ, 'Ngaˇ aˬ yaw ̭ ma. Aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ yamˬ keuˆ le-euˬ meh' lehˇ ehˇ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ mehˬ nah naw ma ̭ taˬ caw teh. 9 Guiˇ deuˆ-eu teˇ saˇ hawˇ-eu miˇ k'ahˬ suˬ saˬ-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭ ya gaˬ ngeh, taˬ tsawˬ guˆ-iˇ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu jeˬ yaw beh keuˆ le teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, aˇ saˬ saˬ-eu aˇ yamˬ keuˆ le-euˬ maˬ ngeuˇ-a siˬ." 10 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ paˇ ehˇ nehˬ-eu, "Miˇ k'ahˬ tiˬ k'ahˬ tiˇ k'ahˬ guiˇ deuˆ-awˇ, tsawˇ jeuˬ tiˬ jeuˬ tiˇ jeuˬ ceh teh ̭-a. 11 Miˇ luˆ luˆ dui dui-awˇ, yawˬ gaˇ na lu ̭ meh ̭-eu shu ̭-eu jeˬ hawˇ-eu, yaw jaw naˇ-eu naˇ gawˇ gawˇ ma keuˆ le teh ̭-a. Guˆ dui dui laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ hawˇ-eu huiˬ dui dui-eu bi siˬ bi mawˇ-eu jeˬ mˬ-ahˇ neh doˆ le teh ̭-a. 12 Ehˇ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu deuˬ maˬ keuˆ le mi naˆ-ehˇ, aˬ cawˬ naw ma ̭-ahˇ nyeh ̭-awˇ, k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ la ̭ teh ̭-a. Yaˇ k'aˬ bi daˇ-eu g'aˇ duˬ, naw ma ̭-ahˇ uˬ duˬ tahˬ nymˇ doe ni nyeh ̭ g'eh-awˇ, pa ̭ kuˆ doe bi nyeh ̭ uˇ teh ̭-a. Naw ma ̭ ngaˬ-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ g'oe-eu baˬ da neh, sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ-euˬ mehˬ shi, aˬ cawˬ naw ma ̭-ahˇ tsahˇ g'eh teh ̭-a. 13 K'oeˇ-aˬ, naw ma ̭ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ gaˇ kawˆ saˇ kiˇ kamˬ-eu g'aˇ duˬ muiˬ-eu aˇ yamˬ meh. 14 Naw ma ̭ aˬ cawˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ ya ngehˬ ya tmˇ k'o ̭ nehˬ-eu gaˇ kawˆ, aˇ yamˬ maˬ keuˆ laˇ mi naˆ-ehˇ k'ahˬ maˬ lahˇ ni jawˇ-awˬ. 15 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭-ahˇ muiˇ-eu deuˬ maˬ ja g'aˬ nya-eu dawˬ hawˇ-eu zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ bi ̭ ma. 16 Naw ma ̭-euˬ aˬ da aˬ ma, mehˇ nmˇ, aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ hawˇ-eu cawˬ deuˬ neh, naw ma ̭-ahˇ aˬ cawˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ bi a nehˬ gaˇ keuˆ-awˇ, tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, seh ̭ gaˇ keuˆ ni ya daˬ teh ̭-a. 17 Naw ma ̭ ngaˬ-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ g'oe-eu miˇ neh, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ naw ma ̭-ahˇ bye teh ̭-a. 18 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-euˬ uˬ duˬ tsehˇ kahˇ tiˬ kahˇ teh ̭-ehˇ k'aw ̭, cawˆ-iˇ gaˇ maˬ keuˆ-aˇ. 19 Naw ma ̭ zi ̭ dah ni kamˬ coeˇ naˇ, deh ̭-eu jeˬ-ahˇ za teh ̭-a. 20 "Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ guiˇ ma ̭ deuˬ jawˬ lahˇ le-euˬ gaˇ ya mawˇ ngeh, meuˬ k'oeˇ meuˬ ya cawˆ-iˇ-eu aˇ yamˬ keuˆ le-euˬ gaˇ siˬ nya-awˬ. 21 K'oeˇ ngeh, Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ gawˬ jawˬ paw ya cehˆ daˆ-awˇ, meuˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ meuˬ la ̭ nyiˇ ya cehˆ doˆ meh. Dahˇ taˆ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ meuˬ-ahˇ maˬ ya uˇ le-a. 22 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ-aˬ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ k'aˇ ehˇ taˬ-euˬ jeˬ bi byah laˇ-eu g'aˇ duˬ, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu aˇ nah deuˬ pyeu ̭-eu meh. 23 Aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ keuˆ le ngeh, aˬ nyiˇ pi lu ̭-eu zaˬ miˬ zaˬ deuˬ hawˇ-eu, zaˬ nahˬ aˬ ma deuˬ shaˬ zahˬ na ̭ dui dui teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, noeˬ shaˬ dui dui-eu jeˬ miˇ k'ahˬ heu k'ahˬ k'oeˇ taˆ keuˆ le-awˇ, Miˬyehˇ nui ma pehˇ-eu jeˬ tsawˇ jeuˬ heu jeuˬ k'oeˇ taˆ teuˇ le teh ̭-a. 24 Aˬ yaw ̭ ma ̭ mi cehˇ k'ehˬ-ahˇ ya shiˇ-awˇ, aˬ cawˬ miˇ k'ahˬ doe ni bi nyeh ̭ byoˆ g'eh teh ̭-a. Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-aˬ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ neh bi nawˬ pahˬ teh ̭-a. Aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ k'oeˇ deuˬ-euˬ aˇ yamˬ maˬ jiˇ k'oeˇ keuˆ ni, bi nawˬ pahˬ taˬ teh ̭-a. 25 "Nahˇ ma, ba la, aˬ guiˇ la ̭ k'oeˇ, bi siˬ bi mawˇ-eu g'awˬ mya jeˬ pyeu ̭ doˆ laˇ teh ̭-a. Miˇ tsaˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ iˬ ma laˆ shaˆ iˇ luˆ dzeh-awˇ teˇ saˇ mahˇ gaˇ guˆ dui dui-awˇ, zahˬ leˇ tsoˆ leˇ teh ̭-a. 26 Miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ keuˆ le teuˇ le-eu lehˇ g'eh-eu jeˬ-ahˇ tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ noeˬ mawˇ-awˇ, mya ̭ leˇ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, mˬ taˆ-euˬ baoˬ deuˬ luˆ laˇ nyeh laˇ jiˇ teh ̭-a. 27 K'oeˇ naˇ, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ mˬ dmˇ dziˬ-awˇ, baoˬ hawˇ-eu yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ dui dui-eu la ̭ k'oeˇ oe gaˇ ya mawˇ teh ̭-a. 28 Heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu deuˬ pyeu ̭ dahˬ beh laˇ ngeh, uˬ duˬ ba ̭ diˇ-awˇ haw-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭-ahˇ ka k'o ̭ le-eu aˇ yamˬ peh laˇ-euˬ meh." 29 K'oeˇ naˇ, yaw jeˬ maˬ jeˬ heu hmˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ja mehˬ nehˬ-euˬ meh. "Siˬ guˬ aˇ bawˇ hawˇ-eu, aˇ bawˇ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ haw-awˬ. 30 Aˇ bawˇ baw nmˬ nmˬ laˇ gaˇ naw ma ̭ ya mawˇ ngeh, jawˇ la doˆ le shaw-iˬ meh lehˇ naw ma ̭ siˬ nya meh. 31 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ pyeu ̭ doˆ laˇ ngeh, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ keuˆ le-eu dawˬ peh peh laˇ-euˬ meh lehˇ naw ma ̭ siˬ nya-awˬ. 32 "Nymˬ-mˇ deh ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ heu deuˬ maˬ shiˇ jiˇ mi naˆ-ehˇ, gaˇ kawˆ heu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a lehˇ, naw ma ̭-ahˇngaˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma. 33 Mˬ hawˇ-eu miˇ maˬ jaˆ coeˇ-ehˇ byoˆ-iˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ dawˬ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ byoˆ-iˇ-aˇ. 34 "Naw ma ̭ yaw beuˇ beuˇ-ehˇ jawˇ-awˬ. Maˬ ngeuˇ naˇ, dzaˬ boˆ dawˇ boˆ boˆ-eu jeˬ, dzaˬ yeh ̭ dawˇ yeh ̭-eu jeˬ hawˇ-eu, yaw deh ̭ deh ̭-eu gaˇ kawˆ k'ahˬ lahˇ-eu jeˬ naw ma ̭-euˬ nui ma-ahˇ ciˬ tehˬ taˬ-awˇ maˬ noeˬ maˬ duˇ-ehˇ jawˇ lu ̭ ngeh, lahˇ ju-ahˇ pa ̭ leˇ-eu lo ̭-ehˇ, aˇ nah k'oeˇ nah naw ma ̭ k'oeˇ taˆ ja pyuˬ ni bi keuˆ le nmˬ-mˇ. 35 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ aˇ nah k'oeˇ nah keuˆ le teh ̭-a. 36 Keuˆ le teuˇ le-eu gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ, naw ma ̭ deh ̭ dzeuˇ jawˇ dzeuˇ nya ni g'aˬ tiˬ byah ahˇ-awˇ, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ mehˬ shi ya yaw ̭ gaˇ deh ̭ keuˆ nya ni, aˬ myah lu ̭ yaw beuˇ beuˇ-ehˇ jawˇ-awˇ guiˬ lahˬ shaˇ-awˬ." 37 Yeˬsuˇ-aˬ, yawˬ nah na lu ̭ nah g'ahˇ paw Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ mehˬ nehˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, uˬ ci ̭ ci ̭ le ngeh, Saˬloˬ gawˬ jawˬ-ahˇ ya ̭ leˇ-eu meh. 38 Uˬ shawˬ yaw na ̭-ehˇ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ le-awˇ, aˬ yaw ̭ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ gaˇ naˇ haˬ leˇ-eu meh.

Luˇka 22

1 Baˬsaˬkaˬ Bawˬ-iˬ lehˇ kuˇ-eu Dehˬ tseˬ maˬ dawˆ-euˬ Kaˬ muˇ dzaˬ-eu Bawˬ-iˬ g'eh-eu aˇ yamˬ peh laˇ-euˬ meh. 2 Piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ-aˬ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ guˆ-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, Yeˬsuˇ-ahˇ ciˬ cuˇ ni seh ̭ k'oeˬ-eu gaˇ ma poˆ lu ̭-eu meh. 3 K'oeˇ naˇ, zaˬ lahˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu Iˇsaˬgaˬliˬoˆ lehˇ ehˇ-eu Yuˇdaˆ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ neh ̭ Saˬdaˬ uˇ leˇ-euˬ meh. 4 K'oeˇ miˇ neh, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ lo ̭ piˇ-eu deuˬ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ deuˬ jawˇ gaˇ Yuˇdaˆ iˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ ahˬ dzaˬ-eu gaˇ kawˆ ja cawˬ-iˇ-euˬ meh. 5 Aˬ yaw ̭ ma ̭ laˬ k'aˬ cehˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ pyuˇ bi ̭-eu g'aˇ duˬ nui ma tsaˬ-euˬ meh. 6 Yuˇdaˆ g'eh nui ma tsaˬ-awˇ, aˬ cawˬ maˬ bi siˬ ni Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a ahˇ nehˬ-eu g'aˇ duˬ aˬ myah yeh ̭ laˇ nga lehˇ jawˬ-euˬ meh. 7 K'oeˇ naˇ, Baˬsaˬkaˬ dzaˬ byawˇ g'aˇ duˬ yawˇ zaˬ ya seh ̭-eu aˇ nah pyeu ̭-eu Dehˬ tseˬ maˬ ahˇ-eu kaˬ muˇ dzaˬ-eu aˇ nah keuˆ le-euˬ meh. 8 Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ aˬ nya ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, 'Naw nya ̭ iˇ-awˇ aˬ dui ma ̭ Baˬsaˬkaˬ dzaˬ byawˇ dzaˬ-eu g'aˇ duˬ lehˬ hmˬ-iˇ-awˬ." 9 Aˬ yaw ̭ nya ̭ ehˇ-eu, "Aˬ geu gaˇ lehˬ hmˬ-iˇ nmˇ." 10 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naw nya ̭ meuˬ-ahˇ uˇ leˇ ngeh, iˇ cu ̭ mui deuˇ oeˬ lahˬ ba ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ ya tahˬ puˬ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ uˇ-iˇ-eu nymˇ-ahˇ keuˆ ni aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh g'eh-awˬ. 11 K'oeˇ naˇ, nymˇ k'oeˇ nymˇ-euˬ nymˇ sahˇ g'aˬ-ahˇ, 'Saˬlaˬ nyaˇ-eu aˬ yaw ̭ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ Baˬsaˬkaˬ dzaˬ byawˇ dzaˬ-eu g'aˇ duˬ aˇ lawˆ aˬ gaˇ jaˆ ta jeˇ' lehˇ naˇ haˬ-awˬ. 12 K'oeˇ ngeh, nymˇ-euˬ la ̭ taˆ tiˆ-ahˇ laˆ saˆ taˬ-awˇ jaˆ-eu aˇ lawˆ lawˆ ma tiˬ lawˆ, naw nya ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ mehˬ nehˬ la ̭ teh ̭-a. K'oeˇ gaˇ lehˬ hmˬ dah taˬ-awˬ." 13 Aˬ yaw ̭ nya ̭ iˇ haw ngeh, yawˬ jeˬ na lu ̭ Yeˬsuˇ neh ehˇ-euˬ lo ̭-ehˇ jaˆ gaˇ ya mawˇ-awˇ, Baˬsaˬkaˬ dzaˬ byawˇ Lehˬ hmˬ laˆ dawˆ-euˬ meh. 14 Baˬsaˬkaˬ dzaˬ byawˇ dzaˬ-eu aˇ yamˬ keuˆ laˇ ngeh, Yeˬsuˇ hawˬ jeh-ahˇ jawˬ leˇ-euˬ meh. G'aˬ k'ehˇ deuˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ jawˬ leˇ-euˬ meh. 15 Aˬ yaw ̭ maˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˇ maˬ ya kamˇ shiˇ mi naˆ-ehˇ, naw ma ̭ nehˬ-ehˇ Baˬsaˬkaˬ dzaˬ byawˇ heu byawˇ dzaˬ ta ̭ maw ̭ dui dui-eu ma. 16 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ la ̭ k'oeˇ dzaˬ byawˇ heu-euˬ dawˬ tsui ̭ maˬ byah laˇ k'oeˇ keuˆ ni, dzaˬ byawˇ heu ngaˇ maˬ paˇ dzaˬ ma lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ-eu ma." 17 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ k'mˬ maˬ ciˬ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-awˇ ehˇ-eu, "K'mˬ maˬ heu ciˬ-awˇ, tiˬ g'aˬ ui cuiˆ dawˇ-awˬ. 18 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ maˬ keuˆ le k'oeˇ keuˆ ni, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ ngaˇ maˬ paˇ dawˇ ma." 19 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ ngeh, aˬ yaw ̭ kaˬ muˇ yuˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-awˇ ngawˬ pyehˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ biˇ nehˬ-awˇ ehˇ-eu, "Heu-aˬ, naw ma ̭ g'aˇ duˬ lawˇ nehˬ-euˬ ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ ma. Ngaˬ-ahˇ noeˬ keuˆ-eu la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ mˇ-awˬ." 20 K'oeˇ gaˇ duˇ ni, ci ̭ hawˬ dzaˬ g'aˬ ngeh, aˬ yaw ̭ma ̭-ahˇ k'mˬ maˬ ciˬ nehˬ-awˇ ehˇ-eu, "Heu-aˬ, naw ma ̭ g'aˇ duˬ yoeˇ le-euˬ ngaˬ-euˬ shiˬ baˬ da neh pyeu ̭ laˇ-euˬ dawˬ ma saˇ jaˇ yaw shui ̭ ma. 21 "Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-ahˇ ahˬ dzaˬ-eu g'aˬ-euˬ aˬ la ̭-aˬ, ngaˬ nehˬ-ehˇ hawˬ jeh ta ̭ lu ̭ meh. 22 Tsawˇ haˬ-euˬ Zaˬmaˇ-aˬ, Miˬyehˇ neh noeˬ tsehˆ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ ya shiˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ ahˬ dzaˬ-euˬ g'aˬ ya noeˬ shaˬ dui dui teh ̭-a." 23 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ahˬ dzaˬ-euˬ g'aˬ aˬ suˇ g'aˬ-a lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ naˇ haˬ-eu meh. 24 Zaˬ lahˇ deuˬ yaw kaˬ, aˬ geu g'aˬ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu gaˇ kawˆ tsawˇ pyehˇ pyehˇ-eu meh. 25 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Aˬ cawˬ miˇ k'ahˬ-euˬ sahˬ paˬ deuˬ-aˬ, miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ k'oeˇ taˆ baoˬ jaˆ-eu meh. Miˇ k'ahˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭, guiˬ lahˬ bi ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha kuˇ-eu meh. 26 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-aˬ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ taˬ geu ̭. Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu g'aˬ-aˬ, aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ nyiˇ-eu g'aˬ lo ̭-ehˇ geu ̭-awˇ, aˬ cawˬ koeˇ taˆ aˬ yui ̭ aˬ tsu geu ̭-eu g'aˬ-aˬ, aˬ cawˬ-euˬ zaˬ k'aˆ lo ̭-ehˇ geu ̭-awˬ. 27 Huiˬ dzehˬ-eu g'aˬ aˬ geu g'aˬ-a. Hawˬ jeh-ahˇ jawˬ-awˇ dzaˬ-eu g'aˬ-a loˇ. Hawˬ byawˇ laˆ dawˆ nehˬ-eu g'aˬ-a loˇ. Hawˬ jeh-ahˇ jawˬ-awˇ dzaˬ-eu g'aˬ huiˬ dzehˬ-eu maˬ ngeuˇ-a loˇ. Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ-aˬ, naw ma ̭-ahˇ hawˬ byawˇ laˆ dawˆ nehˬ-eu g'aˬ lo ̭-ehˇ duˇ-eu ma. 28 "Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ maˬ byehˇ dzeh ni, ngaˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ shaˬ-eu zahˬ-eu jeˬ-ahˇ daˬ dzeuˇ la ̭-euˬ meh. 29 Ngaˬ Da neh ngaˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu baoˬ bi ̭ la ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, naw ma ̭-ahˇ k'aw ̭ baoˬ k'oeˇ ngaˇ bi ̭-eu ma. 30 Ngaˇ uˆ lahˇ-eu miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭ ngaˬ-euˬ hawˬ jeh-ahˇ ya dzaˬ yaw dawˇ ta ̭-awˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ tseˇ nyi ̭ jeuˬ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ deuˬ k'oeˇ taˆ, naw ma ̭ nuiˇ-awˇ ya dzoeˬ teh ̭-a. 31 "Siˇmoˬ-oˇ, Siˇmoˬ-oˇ, haw taˬ-awˬ. Cehˇ baw shawˇ-eu lo ̭-ehˇ, yaw muiˬ yaw doeˇ siˬ duˬ laˇ ni naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ lawˬ haw-eu g'aˇ duˬ, neh ̭ Saˬdaˬ a kawˬ-aˬ za taˬ-euˬ meh. 32 Ehˇ k'aw ̭, Siˇmoˬ nawˇ jah-eu jeˬ-ahˇ maˬ ya byehˇ dzeh ni ngaˇ guiˬ lahˬ shaˇ lu ̭-eu ma. Nawˇ noeˬ poˆ-awˇ g'o ̭ k'o ̭ laˇ ngeh, nawˬ-euˬ cawˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ g'aˬ bi ̭ nehˬ-awˬ." 33 Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, nawˬ nehˬ-ehˇ pa ̭ kuˆ-ahˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ uˇ-awˇ tiˬ gaˇ shiˇ-eu g'aˇ duˬ ngaˇ noeˬ tsehˆ taˬ-euˬ ma." 34 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Beˬtuˆluˆ-oˇ, ngaˇ nawˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Nymˇ ci ̭ ya poeˇ maˬ doeˇ laˇ mi naˆ-ehˇ, ngaˬ-ahˇ maˬ siˬ lehˇ, smˬ poˆ keuˆ ni nawˇ pyehˇ teh ̭-a." 35 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ, pyuˇ pawˬ behˆ, pehˇ tahˬ, sehˬ nawˆ, heu deuˬ maˬ bi yuˇ ni k'ehˇ g'eh ngeh, naw ma ̭ tiˬ jeˬ paˬ loˬ-euˬ jaˆ te loˇ." Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Tiˬ jeˬ-iˬ maˬ loˬ-aˬ." 36 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, pyuˇ pawˬ behˆ k'aˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ, pyuˇ pawˬ behˆ pi g'eh-awˬ. Pehˇ tahˬ jaˆ-eu tsawˇ haˬ k'aw ̭, sha ̭ g'eh-awˬ. Mi cehˇ maˬ ahˇ-eu tsawˇ haˬ, yawˬ ha-euˬ pehˇ k'ahˬ ahˬ-awˇ mi cehˇ zeuˇ-awˬ. 37 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, 'Aˬ yaw ̭-ahˇ smˇ k'oeˬ tahˇ joe lo ̭-ehˇ sawˇ nehˬ teh ̭-a' lehˇ ehˇ-eu dawˬ k'oeˇ dawˬ ngaˬ-euˬ k'oeˇ taˆ keuˆ le teh ̭-a. Ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ k'aˇ bo ̭ taˬ-euˬ jeˬ byah laˇ meh." 38 Zaˬ lahˇ deuˬ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, haw sheˇ. Heu gaˇ mi cehˇ nyiˬ kahˇ ahˇ ma," Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "G'aˬ teh ̭-a." 39 Yeˬsuˇ-aˬ, aˬ myah myah aˬ yaw ̭ k'aˇ jahˇ-eu lo ̭-ehˇ, meuˬ-ahˇ neh doˆ-iˇ-awˇ, saˬ loˬ gawˬ jawˬ-ahˇ le-euˬ meh. Zaˬ lahˇ deuˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ le-euˬ meh. 40 Jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ le keuˆ ngeh, "Muˇ juˇ juˇ-eu mehˬ nah maˬ ya caw teh g'eh ni guiˬ lahˬ shaˇ-awˬ" lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 41 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ gaˇ neh daˇ biˬ tiˬ biˬ kaˬ gaˇ aˬ yaw ̭ iˇ-awˇ, pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ dmˬ-awˇ guiˬ lahˬ shaˇ-euˬ meh. 42 "Aˬ da-oˇ, nawˇ nui ma tsaˬ naˇ shaˬ zahˬ na ̭ dui dui-eu k'mˬ maˬ heu k'mˬ-ahˇ bi dzeuˇ-iˇ la ̭. Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ nui noeˬ taˬ bi pyeu ̭ la ̭. Nawˬ-euˬ nui noeˬ bi pyeu ̭-awˬ." 43 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ doˆ le-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ g'aˬ bi ̭ lahˬ nehˬ-euˬ meh. 44 Aˬ yaw ̭ nui ma shaˬ zahˬ mˇ dui dui-eu la ̭ k'oeˇ, yaw beh naˆ maˬ tseˇ guiˬ lahˬ paˇ shaˇ dui dui-euˬ meh. Shiˬ miˇ tsa dzaˆ ka-eu lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ kuˬ pyuˇ yoeˇ le-euˬ meh. 45 Aˬ yaw ̭ guiˬ lahˬ shaˇ lu ̭-eu tuˇ laˇ-awˇ, zaˬ lahˇ deuˬ jawˇ gaˇ g'o ̭-iˇ ngeh, noeˬ shaˬ dui dui-awˇ g'aˬ doeˇ doeˇ-eu miˇ neh, yu ̭ k'aˆ taˬ-euˬ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 46 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ aˬ jeˬ miˇ neh yu ̭ k'aˆ lu ̭ te. Muˇ juˇ juˇ-eu mehˬ nah maˬ ya caw teh g'eh ni, tuˇ-awˇ guiˬ lahˬ shaˇ-awˬ." 47 Yeˬsuˇ dawˬ ngehˬ g'aˬ-eu maˬ dah ni, zaˬ lahˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu Yuˇdaˆ lehˇ myahˇ-euˬ g'aˬ mehˬ huˬ huˬ-awˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ tiˬ ma ̭ laˇ keuˆ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ mehˬ cuˇ cuˇ-eu lehˇ, Yeˬsuˇ-euˬ dawˬ peh le-euˬ meh. 48 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Yuˇdaˆ-oˇ, nawˇ Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ mehˬ cuˇ tiˬ poˆ cuˇ-awˇ ahˬ dzaˬ-eu lehˇ g'eh-eu ma loˇ." 49 Yeˬsuˇ nehˬ-ehˇ jawˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ, Yeˬsuˇ-ahˇ nyeh ̭ laˇ-euˬ ngaˇ lehˇ haw siˬ ngeh, "Sahˬpaˬ-oˇ, nga ma ̭ mi cehˇ neh deuˆ ma de" lehˇ ehˇ-eu meh. 50 Aˬ yaw ̭ ma ̭ la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ, Piˇma Yaw huiˬ g'aˬ-euˬ zaˬ k'aˆ-ahˇ mi cehˇ neh coeˇ-awˇ, naˬ pa ̭ aˇ maˇ paw pyawˬ coeˇ tsehˆ dzeh-euˬ meh. 51 Ehˇ k'aw ̭, "G'aˬ-aˇ. Taˬ paˇ jahˇ" lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ-awˇ, na pa ̭-ahˇ toeˬ ciˆ-awˇ laˆ taˬ nehˬ-euˬ meh. 52 K'oeˇ naˇ, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ lo ̭ piˇ-eu guiˇ ma ̭ deuˬ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ deuˬ hawˇ-eu, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ aˬ yui ̭ aˬ tsu geu ̭ lu ̭-eu deuˬ -ahˇ, Yeˬ suˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-eu meh. "Smˇ k'oeˬ tahˇ joe-ahˇ nyeh ̭-eu lo ̭-ehˇ, mi cehˇ hawˇ-eu daˇ kawˬ ba ̭-awˇ naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ ya nyeh ̭ laˇ ta loˇ. 53 Naw ma ̭ nehˬ-ehˇ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ yawˬ nah na lu ̭ ngaˇ jawˇ lu ̭ ngeh, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ maˬ nyeh ̭-a. Ehˇ kaw ̭, yaw zahˇ-euˬ baoˬ uˆ lahˇ-eu aˇ yamˬ heu yamˬ, naw ma ̭ heu lo ̭-ehˇ mˇ-eu g'aˇ duˬ tsaˬ dui dui-eu aˇ yamˬ meh." 54 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬ suˇ-ahˇ nyeh ̭-awˇ, Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ-euˬ nymˇ-ahˇ sheuˬ g'eh-euˬ meh. Beˬtuˆluˆ-aˬ, naˇ k'ah paw ui cuiˆ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ cah-awˇ caw teh lu ̭-eu meh. 55 Kmˇ cehˇ gawˬ lahˇ taˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ jaˆ-eu pu ka g'ahˇ ceh aˬ yaw ̭ ma ̭ miˬ dzaˬ baw do ̭-awˇ nuiˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ k'aw ̭, ga dzuˇ leˇ-euˬ meh. 56 Aˬ yaw ̭ miˬ dzaˬ bya gaˇ nuiˇ lu ̭-eu zaˬ miˬ zaˬ zaˬ k'aˆ tiˬ g'aˬ ya mawˇ ngeh, aˬ yaw ̭-ahˇ haw tsoˆ taˬ-awˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ jiˇ Yeˬsuˇ nehˬ-ehˇ jawˇ-euˬ tsawˇ haˬ meh." 57 Ehˇ k'aw ̭, Beˬtuˆluˆ tsawˇ pyehˇ pyehˇ-awˇ ehˇ-eu, "Aˬ buˇ-oˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ ngaˇ maˬ siˬ nya nya." 58 Tiˬ k'ehˬ paˇ keuˆ laˇ ngeh, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭-ahˇ paˇ haw siˬ-awˇ ehˇ-eu, "Nawˇ g'eh aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˇ muˇ-ahˇ uˇ-eu tsawˇ haˬ meh." Ehˇ k'aw ̭, Beˬtuˆluˆ paˇ pyehˇ-eu, "Mawˬ cawˬ-oˇ, ngaˇ maˬ ngeuˇ." 59 Naˬ liˬ tiˬ la ̭ ehˇ g'aˬ ni paˇ kaˇ-iˇ ngeh, tiˬ g'aˬ paˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ Yeˬ suˇ nehˬ-ehˇ jawˇ euˬ yaw duˬ baw meh. Aˬ jeˬ miˇ ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ Gaˬliˬlehˇ tsawˇ haˬ meh." 60 Ehˇ kaw ̭, Beˬtuˆluˆ pyehˇ-eu, " Mawˬ cawˬ-oˇ, nawˇ ehˇ-eu gaˇ kawˆ teu ngaˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ siˬ nya nya." Aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ-eu maˬ dah ni, ya poeˇ doeˇ doˆ laˇ-euˬmeh. 61 K'oeˇ ngeh, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ zeuˆ pyawˇ le ̭-awˇ, Beˬtuˆluˆ-ahˇ haw-euˬ meh. "Nymˇ ci ̭ ya poeˇ maˬ doeˇ laˇ mi naˆ-ehˇ, ngaˬ-ahˇ maˬ siˬ lehˇ smˬ poˆ keu ni nawˇ pyehˇ teh ̭-a" lehˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ Beˬtuˆluˆ noeˬ doˆ leˇ-euˬ meh. 62 K'oeˇ naˇ, Beˬtuˆluˆ doˆ-iˇ-awˇ, ngoeˇ dui dui- euˬ meh. 63 Yeˬ suˇ-ahˇ nyeh ̭-awˇ lo ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ naˬ g'a naˬ g'a-ehˇ diˬ-euˬ meh. 64 K'oeˇ naˇ aˬ yaw ̭-euˬ myaˆ nuiˆ ka ̭ kaˬ nehˬ-awˇ, "Nawˇ Miˬ yehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah nya-eu jeˬ maˇ-iˬ, nawˬ-ahˇ naˬ tehˆ tehˆ-euˬ aˬ suˇ g'aˬ nga lehˇ ehˇ haw sheˇ " lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 65 K'oeˇ naˇ, aˬ yawˬ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ g'awˬ mya jeˬ ehˇ niˇ g'a nehˬ-euˬ meh. 66 Uˬ bya bya laˇ ngeh, tsawˇ mawˬ tsawˇ k'aˆ deuˬ, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ tiˬ gaˇ uiˬ leˇ-awˇ, Yeˬ suˇ-ahˇ Ba ̭ dzah -euˬ mehˬ shi bi sheuˬ la ̭-euˬ meh. 67 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Nawˇ Ka li ngeuˇ ma loˇ lehˇ, nga ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ la ̭ sheˇ." Yeˬ suˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ ehˇ k'aw ̭ naw ma ̭ maˬ jah-aˇ. 68 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ paˇ naˇ haˬ k'aw ̭, naw ma ̭ maˬ ehˇ k'o ̭ nehˬ la ̭-aˇ. 69 Ehˇ kaw ̭, aˬ kaˇ naˇ, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-aˬ, Baoˬhuiˬ-eu Miˬyehˇ-euˬ aˇ maˇ paw ya nuiˇ teh ̭-aˬ." 70 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ ehˇ-eu, "Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, nawˇ Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ ngeuˇ te loˇ." Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Ngeuˇ meh lehˇ naw ma ̭ ehˇ ngaˇ tawˇ." 71 K'oeˇ ngeh jawˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "A dui ma ̭ saˇ kiˇ yawˬ-awˇ yawˬ maˬ paˇ loˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ k'aˬ meh-ahˇ ngehˬ doˆ la ̭-euˬ dawˬ aˬ dui gaˬ duˬ-euˬ ma."

Luˇka 23

1 K'oeˇ naˇ, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ baˬ ma ̭ puˇ jeˬ-ehˇ tuˇ laˇ jiˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ sahˬ paˬ Piˇlaˆ jawˇ gaˇ sheuˬ g'eh-euˬ meh. 2 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ iˬ baˇ poˆ-awˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ nga ma ̭-euˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ gaˇ ma sheuˬ bahˬ-awˇ, sahˬ paˬ Gehˇsaˬ-ahˇ kawˬ taˬ doˆ nehˬ lehˇ nga ma ̭-ahˇ laˆ tsoeˬ-eu uˬ ta ̭, yawˬ haˇ yawˬ ha Ka li lehˇ kuˇ-eu sahˬ paˬ ma lehˇ ehˇ-eu nga ma ̭ mawˇ-euˬ ma." 3 Sahˬ paˬ Piˇlaˆ aˬ yaw ̭-ahˇ naˇ haˬ-eu, "Nawˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ sahˬ paˬ ngeuˇ ma loˇ." Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Nawˇ ehˇ lu ̭ ngaˇ tawˇ." 4 K'oeˇ naˇ, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma-ahˇ sahˬ paˬ Piˇla ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ lehˬ-eu ca-eu ngaˇ maˬ mawˇ-aˬ." 5 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ-ahˇ yaw lehˬ poˆ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ yaw k'aˆ-ehˇ paˇ leh jeh laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ k'ahˬ lah ni miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ luiˬ g'a laˇ ni aˬ yaw ̭ mehˬ lu ̭ tsoˆ lu ̭-eu meh. Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ mehˬ dahˬ beh-awˇ, nymˬ-mˇ heu gaˇ mehˬ keuˆ laˇ-euˬ meh." 6 Dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ sahˬ paˬ Piˇlaˆ ya gaˬ ngeh, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ Gaˬliˬlehˇ tsawˇ haˬ-a loˇ" lehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 7 Yeˬsuˇ-aˬ, sahˬ paˬ Heˬloˆ uˆ lahˇ-eu miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ sahˬ paˬ Piˇlaˆ ya siˬ ngeh, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ laˇ taˬ-awˇ jawˇ-eu sahˬ paˬ Heˬloˆ jawˇ gaˇ bi sheuˬ g'eh-euˬ meh. 8 Yeˬsuˇ-ahˇ ya mawˇ ngeh, Heˬloˆ laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ Yeˬsuˇ-euˬ gaˇ kawˆ ya gaˬ haw-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ mawˇ maw ̭-eu meh. Yeˬsuˇ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ mehˬ la ̭ gaˇ ya mawˇ teh ̭-a lehˇ aˬ yaw ̭ noeˬ tmˬ taˬ-euˬ meh. 9 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ dawˬ g'awˬ mya dawˬ naˇ haˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ tiˬ dawˬ-iˬ maˬ ngehˬ k'o ̭ nehˬ-a. 10 Piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ mehˬ hu paw yaw ̭ leˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ iˬ baˇ poˆ-eu dawˬ yaw k'aˆ-ehˇ ngehˬ-euˬ meh. 11 Heˬloˆ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ yehˇ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-awˇ naˬ g'a-euˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ g'aˬ ngeh, sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ dm-eu muiˬ dui dui-eu mehˬ tsoeˬ bi dm-awˇ, sahˬ paˬ Piˇlaˆ jawˇ gaˇ bi sheuˬ k'o ̭ g'eh-euˬ meh. 12 K'oeˇ ngeh nah, sahˬ paˬ Heˬloˆ hawˇ-eu sahˬ paˬ Piˇlaˆ aˬ nya ̭ g'oeˇ leˇ-euˬ meh. Dzeuˇ laˇ ngeh aˬ yaw ̭ nya ̭ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ muiˇ-euˬ meh. 13 Piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ, aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ hawˇ-eu, miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ-ahˇ sahˬ paˬ Piˇlaˆ neh kuˇ uiˬ-euˬ meh. 14 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ-ahˇ gaˇ ma sheuˬ bahˬ-euˬ meh lehˇ naw ma ̭ ehˇ-awˇ ngaˇ jawˇ gaˇ sheuˬ la ̭-euˬ meh. Naw ma ̭-euˬ mehˬ shi aˬ yaw ̭-ahˇ ngaˇ naˇ haˬ-awˇ pyehˆ tseˇ haw ngeh, naw ma ̭ ehˇ-eu lo ̭-ehˇ lehˬ-eu ca-eu ngaˇ maˬ mawˇ-aˬ. 15 Sahˬ paˬ Heˬ loˆ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ yaw lehˬ yaw ca maˬ poˆ mawˇ nya-eu miˇ neh, aˬ dui jawˇ gaˇ paˇ bi sheuˬ k'o ̭ ha le-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ shiˇ paˬ-ehˇ mˇ lehˬ taˬ-euˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ-a. 16 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭-ahˇ yahˬ caˆ neh bi jui ̭-awˇ pyehˬ nehˬ ma." 18 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ lah-ehˇ guˇ-eu, "Aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭-awˇ Baˬlaˬbaˇ-ahˇ pyehˬ doˆ nehˬ la ̭-awˬ." 19 Baˬlaˬbaˇ-aˬ, meuˬ la ̭ k'oeˇ miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ luiˬ g'a laˇ ni jahˇ-euˬ uˬ ta ̭, tsawˇ haˬ seh ̭-euˬ miˇ neh, tawˬ-ahˇ bi dawˆ taˬ-euˬ meh. 20 Sahˬ paˬ Piˇlaˆ-aˬ, Yeˬsuˇ-ahˇ pyehˬ nehˬ maw ̭-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ tiˬ poˆ paˇ shaˇ-euˬ meh. 21 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ paˇ guˇ-eu, "La ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ seh ̭-awˬ. La ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ seh ̭-awˬ." 22 Sahˬ paˬ Piˇlaˆ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ smˬ poˆ tiˬ poˆ paˇ shaˇ-awˇ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭ mˇ lehˬ mˇ ca-euˬ aˬ jeˬ jaˆ ta. Aˬ yaw ̭ ya shiˇ paˬ-ehˇ mˇ lehˬ taˬ-euˬ tiˬ jeˬ-iˬ ngaˇ maˬ ya mawˇ-aˬ. Aˬ yaw ̭-ahˇ ngaˇ yahˬ caˆ neh bi jui ̭-awˇ pyehˬ nehˬ ma." 23 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ bi ta ̭ seh ̭-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ g'aˬ k'aˇ jaˆ-eu shaˇ shaˇ-ehˇ guˇ-eu miˇ neh, aˇ saˬ saˬ laˇ ngeh aˬ yaw ̭ ma ̭ neh guˇ g'aˬ-euˬ meh. 24 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ geu ̭ maw ̭-eu lo ̭-ehˇ sahˬ paˬ Piˇlaˆ yaˇ k'aˬ daˇ tsehˆ nehˬ-euˬ meh. 25 Miˇ k'ahˬ zaˬ luiˬ g'a laˇ ni jahˇ-euˬ uˬ ta ̭, tsawˇ haˬ-ahˇ seh ̭-euˬ miˇ neh tawˬ-ahˇ bi nyeh ̭ uˇ taˬ-euˬ g'aˬ-ahˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ shaˇ-eu lo ̭-ehˇ pyehˬ doˆ nehˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ-ahˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui noeˬ bi jahˇ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ-euˬ meh. 26 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ sheuˬ g'eh lu ̭ ngeh, pu paw neh meuˬ-ahˇ laˇ lu ̭-eu Kuˇleˬniˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Siˇmoˬ-ahˇ nyeh ̭-awˇ, la ̭ ya ̭ ba ̭ daˆ nehˬ-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ nah bi cah-euˬ meh. 27 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma hawˇ-eu, Yeˬsuˇ g'aˇ duˬ noeˬ shaˬ-awˇ tsawˇ ngoeˇ ngoeˇ lu ̭-eu zaˬ miˬ zaˬ deuˬ, Yeˬsuˇ mehˬ nah caw teh lu ̭-eu meh. 28 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ nahˇ g'o ̭ g'o ̭ haw-awˇ ehˇ-eu, "Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-euˬ zaˬ miˬ deuˬ-oˇ, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ tsawˇ ngoeˇ taˬ ngoeˇ. Naw ma ̭ g'aˇ duˬ hawˇ-eu naw ma ̭-euˬ zaˬ deuˬ g'aˇ duˬ tsawˇ ngoeˇ ngoeˇ-awˬ. 29 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, 'Maˬ baw aˬ ma hawˇ-eu aˬ nyiˇ maˬ pi haw-euˬ uˬ maˆ hawˇ-eu, zaˬ nahˬ neh tiˬ jawˇ-iˬ maˬ bi dawˇ haw-euˬ aˬ coeˇ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh' lehˇ ya ehˇ-eu aˇ nah keuˆ le lu ̭ meh. 30 K'oeˇ ngeh jawˇ, gawˬ jawˬ-ahˇ 'Nga ma ̭ k'oeˇ taˆ byaˆ tehˬ le ̭-awˬ' lehˇ ya ehˇ-awˇ, gawˬ duˇ-ahˇ 'Nga ma ̭ k'oeˇ taˆ pymˬ tehˬ le ̭-awˬ' lehˇ ya ehˇ gaˇ keuˆ teh ̭-a. 31 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˇ bawˇ yaw jmˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ heu naˆ ni jahˇ nehˬ naˇ, aˇ bawˇ yaw gui-ahˇ aˇ naˆ ni paˇ jahˇ nehˬ nmˇ." 32 Yaw haiˬ jeˬ mˇ-euˬ tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ-ahˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ nehˬ-ehˇ ta ̭ seh ̭-eu lehˇ sheuˬ g'eh-euˬ meh. 33 Uˬ duˬ k'mˬ lehˇ kuˇ-eu jawˇ duˬ-ahˇ le keuˆ ngeh, Yeˬsuˇ-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ tehˬ-euˬ meh. Yaw haiˬ jeˬ mˇ bahˬ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ-ahˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ aˇ maˇ paw tiˬ g'aˬ, aˇ caˇ paw tiˬ g'aˬ lehˇ, la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ tehˬ-euˬ meh. 34 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Aˬda-oˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh mˇ-euˬ jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ siˬ nya-a." Aˬ yaw ̭ ma ̭ shehˆ tsaˬ tsaˬ-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ tsoeˬ biˇ geu ̭-euˬ meh. 35 Tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni k'oeˇ gaˇ yaw ̭-awˇ haw lu ̭ ngeh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ naˬ g'a naˬ g'a-ehˇ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭ aˬ cawˬ-ahˇ ka k'o ̭-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, Miˬyehˇ neh Tseˇ doˆ-euˬ G'aˬ lehˇ ehˇ-eu Ka li ngeuˇ naˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha ka k'o ̭ lu ̭-uˇ." 36 Yehˇ deuˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ niˇ g'a-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ le-awˇ, cehˇ myawˆ ni g'eh-eu aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ ciˬ nehˬ-awˇ ehˇ-eu, 37 "Nawˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ sahˬ paˬ ngeuˇ naˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha ka k'o ̭-awˬ tawˇ." 38 Aˬ yaw ̭-euˬ k'oeˇ taˆ heu lo ̭-ehˇ bo ̭ myahˬ taˬ-euˬ meh. "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ sahˬ paˬ meh." 39 K'oeˇ gaˇ bi ta ̭ tehˬ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ yaw haiˬ k'oeˇ tiˬ g'aˬ Yeˬsuˇ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-eu, "Nawˇ Ka li maˬ ngeuˇ loˇ. Yawˬ haˇ yawˬ ha ka k'o ̭-awˇ, nga nya ̭-ahˇ k'aw ̭ ka k'o ̭ nehˬ la ̭-awˬ tawˇ." 40 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ cawˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭-ahˇ dehˬ-awˇ ehˇ-eu, "Nawˇ Miˬyehˇ-ahˇ maˬ guˆ nya loˇ. Nawˇ g'eh aˬ yaw ̭ lo ̭-ehˇ bi seh ̭-eu g'aˇ duˬ bi daˇ tsehˆ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ te loˇ. 41 Aˇ nya ̭-aˬ, mˇ bahˬ-euˬ miˇ neh o ̭-eu geuˇ-eu lo ̭-ehˇ ya daˬ lu ̭-eu ma. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ heu g'aˬ tiˬ jeˬ-iˬ mˇ bahˬ taˬ-euˬ maˬ jaˆ-a." 42 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Yeˬsuˇ-oˇ, nawˇ Sahˬ paˬ lo ̭-ehˇ za ̭ le ngeh, ngaˬ-ahˇ taˬ ngehˇ nehˬ la ̭." 43 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Iˬ nah nawˇ ngaˬ nehˬ-ehˇ Baˬlaˬdiˇsuˆ -ahˇ ya jawˇ teh ̭-a lehˇ, ngaˇ nawˬ-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma." 44 Nah loˆ ceh laˇ ngeh neh dahˬ beh-awˇ, uˬ ci ̭ uˬ taw paw naˬ liˬ smˇ la ̭-ahˇ keuˆ ni, miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ k'ahˬ lah-ehˇ zahˇ tsui ni jaˆ-eu meh. 45 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nahˇ ma yaw sheh ̭ maˬ bya ni naˬ leˇ-euˬ meh. Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ taw taˬ-euˬ saˬ paˇ lawˆ kaˬ nyiˬ paˆ paˆ-iˇ-euˬ meh. 46 K'oeˇ ngeh, Yeˬsuˇ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ, "Aˬda-oˇ, ngaˬ-euˬ sa ̭ laˇ-ahˇ nawˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ-eu ma" lehˇ ehˇ-eu meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ guˇ g'aˬ ngeh, aˬ yaw ̭ sa ̭ tsehˆ leˇ-euˬ meh. 47 K'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ gaˇ, yehˇ k'oeˇ deuˬ k'oeˇ taˆ aˬ yui ̭ geu ̭-eu g'aˬ ya mawˇ ngeh, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-awˇ, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ aˬ diˇ aˬ maˇ iˬ baˇ maˬ ahˇ law hawˇ ngaˬ" lehˇ ehˇ-eu eh. 48 K'oeˇ gaˇ haw laˇ-eu lehˇ k'aˇ uiˬ laˇ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ gaˇ ya mawˇ ngeh, noeˬ shaˬ dui dui-eu la ̭ k'oeˇ yawˬ ha-euˬ k'ahˬ-ahˇ teˇ teˇ-ehˇ g'o ̭-iˇ-euˬ meh. 49 Yeˬsuˇ-euˬ cawˬ deuˬ hawˇ-eu, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh la ̭-euˬ zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ deuˬ, ui cuiˆ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ yaw ̭-awˇ haw-euˬ meh. 50 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ meuˬ pyeu ̭-eu Aˬliˇma ̭tehˬ meuˬ-ahˇ, Yoˇsehˆ lehˇ myahˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, Ba ̭dzah la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ meh. 51 Ehˇ k'aw ̭, Ba ̭dzah neh k'oeˇ lo ̭-ehˇ daˇ tsehˆ-awˇ mˇ-euˬ gaˇ, aˬ yaw ̭ nui ma maˬ tsaˬ-a. Aˬ yaw ̭-aˬ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ keuˆ le gaˇ lo ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ meh. 52 Aˬ yaw ̭ sahˬ paˬ Piˇlaˆ jawˇ gaˇ le-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ g'awˇ mawˇ shaˇ leˇ-euˬ meh. 53 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ ba ̭ ka-awˇ, shawˇ jehˆ ni g'eh-eu saˬ paˇ neh mawˇ tawˆ tawˆ-awˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ ba ̭ pahˬ haw-euˬ, k'aˬ lo-ahˇ ta ̭ byoe-awˇ jahˇ taˬ-euˬ lmˬ bymˇ la ̭ k'oeˇ ba ̭ pahˬ-iˇ-euˬ meh. 54 K'oeˇ ngeh nah-aˬ, Jawˇ nah g'aˇ duˬ lehˬ hmˬ laˆ saˆ dah-eu aˇ nah pyeu ̭-awˇ, Jawˇ nah keuˆ le shaw-iˬ-eu meh. 55 Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ nah caw teh la ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ Yoˇsehˆ nehˬ-ehˇ iˇ-awˇ, lmˬ bymˇ hawˇ-eu Yeˬsuˇ-ahˇ k'oeˇ gaˇ aˬ joˆ-ehˇ ba ̭ pahˬ ya ̭-euˬ gaˇ mawˇ duˬ ya ̭-euˬ meh. 56 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ g'o ̭ leˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ laˆ saˆ-eu g'aˇ duˬ tsiˇ yaw saw g'awˬ mya jeˬ lehˬ hmˬ leˇ-euˬ meh. Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, Jawˇ nah k'oeˇ nah-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ g'aˬ naˬ naˬ-euˬ meh.

Luˇka 24

1 Tiˬ jaw la ̭ k'oeˇ aˇ dahˬ beh-eu nah uˬ shawˬ yaw na ̭-ehˇ, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ deuˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ neh lehˬ hmˬ taˬ-euˬ tsiˇ yaw saw deuˬ yuˇ-awˇ, lmˬ bymˇ-ahˇ iˇ-euˬ meh. 2 K'oeˇ ngeh, lmˬ bymˇ lo k'ahˬ-ahˇ ngawˬ tsoeˬ taˬ-euˬ k'aˬ lo k'oeˇ siˬ ngawˬ dzeh-awˇ jaˆ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 3 Ehˇ k'aw ̭, la ̭ k'oeˇ uˇ-iˇ haw ngeh, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ g'awˇ mawˇ maˬ jaˆ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 4 Aˬ yaw ̭ ma ̭ zahˬ leˇ-awˇ jawˇ ngeh, yaw sheh ̭ bya-eu mehˬ tsoeˬ dm lu ̭-eu tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ dawˬ peh yaw ̭ lu ̭ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 5 Aˬ yaw ̭ ma ̭ tsawˬ guˆ-iˇ-awˇ, baˬ ba miˇ tsa tuˆ ni awˆ byaˆ g'eh ngeh, tsawˇ haˬ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Naw ma ̭ aˬ jeˬ miˇ neh deh ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ-ahˇ shiˇ-euˬ deuˬ jawˇ-eu jawˇ duˬ-ahˇ poˆ le teˬ. 6 Aˬ yaw ̭ heu gaˇ maˬ paˇ jawˇ meh. Aˬ yaw ̭ g'o ̭ deh ̭ laˇ g'aˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ ngeh, naw ma ̭-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ nehˬ la ̭-euˬ gaˇ paˇ noeˬ poˆ haw sheˇ. 7 'Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ iˬ baˇ zaˬ deuˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ-awˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ bi ta ̭ seh ̭ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, smˬ nah byah laˇ naˇ, Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ teh ̭-a' lehˇ ehˇ nehˬ la ̭-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ." 8 K'oeˇ ngeh, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ deuˬ aˬ yaw ̭ neh ehˇ-euˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ noeˬ doˆ leˇ-euˬ meh. 9 K'oeˇ naˇ, lmˬ bymˇ-ahˇ neh g'o ̭ leˇ-awˇ, G'aˬ k'ehˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ hawˇ-eu nui deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ, gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ dzawˇ mehˬ nehˬ-euˬ meh. 10 Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, Maˬliˇ Maˬgaˬdaˬlaˇ, Yoˇaˬnaˆ, Yaˬkoˆ-euˬ aˬ ma Maˬliˇ aˬ ha ma ̭ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ-eu zaˬ miˬ zaˬ nui deuˬ neh, G'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ dzawˇ nehˬ-euˬ meh. 11 Ehˇ k'aw ̭, maˬ ngeuˇ gaˇ ehˇ-eu nga lehˇ noeˬ-awˇ, G'aˬ k'ehˇdeuˬ maˬ jah-a. 12 Ehˇ k'aw ̭, Beˬtuˆluˆ tsawˬ tuˇ-awˇ, lmˬ bymˇ-ahˇ cehˆ g'eh-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ awˆ k'o ̭-awˇ haw ngeh, mawˇ tawˆ saˬ paˇ teh ̭-ehˇ jaˆ ya ̭-euˬ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ zahˬ leˇ-awˇ g'o ̭-iˇ-euˬ meh. 13 Aˬ yaw ̭ k'oeˇ ngeh nah-ahˇ, Yeˬsuˇ mehˬ nah caw teh-euˬ tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ neh shi ̭ laˇ byah ni kaˬ-eu Eˇmaw ̭ pu-ahˇ iˇ-euˬ meh. 14 Aˬ yaw ̭ nya ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ ta ̭ seh ̭-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ ja ja-ehˇ iˇ lu ̭-eu meh. 15 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ja ja-ehˇ iˇ lu ̭ ngeh, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ nya ̭ jawˇ gaˇ oe-awˇ, tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ iˇ-euˬ meh. 16 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ nya ̭-euˬ myaˆ nuiˆ dehˬ kaˬ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ pyeu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ haw siˬ nya-a. 17 "Naw nya ̭ aˬ jeˬ gaˇ kawˆ ja ja-ehˇ cah te" lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ nya ̭ naˬ leˇ-awˇ, myaˆ pyawˬ nyoeˬ k'euˇ ni yaw ̭ lu ̭-eu meh. 18 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭ la ̭ k'oeˇ, Gaˬloˇpaˇ lehˇ myahˇ-euˬ g'aˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ le-awˇ, nymˬ-mˇ heu myaˆ nah-ahˇ k'oeˇ gaˇ aˬ jeˬ pyeu ̭ ya ̭-euˬ gaˇ kawˆ maˬ siˬ nya-eu, nawˇ maˬ ngeuˇ aˬ suˇ g'aˬ jawˇ nga jeˇ." 19 Yeˬ suˇ ehˇ-eu, "Aˬ jeˬ gaˇ kawˆ-a." Aˬ yaw ̭ nya ̭ ehˇ-eu. "Naˬzaˬlehˇ tsawˇ haˬ Yeˬsuˇ-euˬ gaˇ kawˆ tawˇ. Aˬ yaw ̭-aˬ, Miˬyehˇ hawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ mehˬ shi, mˇ-eu shaˇ-eu ngehˬ-eu tmˇ-eu baoˬ huiˬ dui dui-eu, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ meh. 20 Aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭-eu lehˇ yaˇ k'aˬ bi daˇ tsehˆ-eu g'aˇ duˬ, nga ma ̭-euˬ piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ neh a dzeh nehˬ-awˇ, la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ bi ta ̭ seh ̭-euˬ meh. 21 Aˬ yaw ̭ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ-ahˇ ka k'o ̭ teh ̭-a lehˇ nga ma ̭ jah-euˬ ma. K'oeˇ uˬ ta ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ dzeuˇ ya ̭-euˬ smˬ nah byah laˇ-euˬ meh. 22 K'oeˇ naˇ, nga ma ̭-euˬ aˇ muˇ-ahˇ ta ̭-eu zaˬ miˬ zaˬ tiˬ deuˬ nga ma ̭ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ paˇ ja-eu meh. Uˬ shawˬ yaw na ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ lmˬ bymˇ-ahˇ iˇ-euˬ nga. 23 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ-euˬ g'awˇ mawˇ maˬ jaˆ gaˇ mawˇ ya ̭-awˇ, k'oeˇ naˇ, yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ paˇ mawˇ-awˇ, Yeˬsuˇ deh ̭ lu ̭ meh lehˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ la ̭-euˬ meh lehˇ ja-eu meh. 24 Nga ma ̭-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ lmˬ bymˇ-ahˇ iˇ haw ngeh, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ deuˬ neh k'aˇ ehˇ-euˬ lo ̭-ehˇ jaˆ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ ya mawˇ-aˬ jeˇ." 25 K'oeˇ ngeh jawˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Dawˇ ga-oˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ deuˬ neh k'aˇ ehˇ taˬ-euˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ jah tuˆ le ̭-eu g'aˇ duˬ, aˇ naˆ naˆ-ehˇ ga-eu nya. 26 Ka li aˬ yaw ̭ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ la ̭ k'oeˇ uˇ leˇ nya ni, k'oeˇ deuˬ-ahˇ jeˬ huˬ ya daˬ-eu maˬ ngeuˇ-a loˇ." 27 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ja shaw nehˬ-euˬ meh. Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ kawˆ k'aˇ ehˇ taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭, Moˇseˬ neh bo ̭-euˬ sahˬ bo ̭ deuˬ-ahˇ neh dahˬ beh-awˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngeh dah-eu deuˬ neh bo ̭-euˬ sahˬ bo ̭ deuˬ-ahˇ keuˆ ni, aˬ yaw ̭ nya ̭ g'oˆ shaw nya ni Yeˬsuˇ ja mehˬ nehˬ-euˬ meh. 28 Aˬ yaw ̭ ma ̭ iˇ lu ̭-eu pu k'oeˇ pu-euˬ pu dzeˇ iˇ keuˆ ngeh, Yeˬsuˇ-aˬ, mehˬ hu paw paˇ iˇ-eu lehˇ g'eh-eu meh. 29 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ nya ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ g'eu tehˬ-awˇ, "Nga nya ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ ya ̭-awˬ. Uˬ ci ̭ ci ̭ le-awˇ zahˇ le shaw-iˬ ngaˇ." lehˇ ehˇ-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ nya ̭ nehˬ-ehˇ iˇ kahˇ la ̭ k'oeˇ uˇ leˇ-awˇ ya ̭-euˬ meh. 30 Aˬ yaw ̭ nya ̭ nehˬ-ehˇ hawˬ jawˬ jawˬ leˇ ngeh, aˬ yaw ̭ kaˬ muˇ yuˇ-awˇ dawˬ ngehˬ g'eh nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, ngawˬ pyehˬ-awˇ aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ biˇ nehˬ-euˬ meh. 31 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ nya ̭-euˬ myaˆ nuiˆ pah laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ haw siˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ paˇ ya mawˇ ni byoˆ-iˇ-euˬ meh. 32 Aˬ yaw ̭ nya ̭ yaw kaˬ ehˇ-eu, "Gaˇ pehˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ aˇ nya ̭-ahˇ dawˬ ngehˬ cawˬ laˇ-awˇ Jaˇli ̭ gaˇ kawˆ ja mehˬ nehˬ la ̭ ngeh, nui ma la ̭ k'oeˇ miˬ dzaˬ do ̭-eu lo ̭-ehˇ g'eh law miˇ-a ehˇ lawˬ." 33 Aˬ yaw ̭ nya ̭ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ tsawˬ tuˇ-awˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ g'o ̭ leˇ-euˬ meh. Zaˬ lahˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ hawˇ-eu nui deuˬ uiˬ leˇ taˬ-awˇ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭ nya ̭ ya mawˇ-euˬ meh. 34 "Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ yaw duˬ baw meh. Aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ Siˇmoˬ-ahˇ bi mawˇ le-euˬ meh" lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ lu ̭-eu meh. 35 K'oeˇ ngeh, gaˇ pehˇ-ahˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, kaˬ muˇ ngawˬ pyehˬ ngeh hawˇ-eu aˬ yaw ̭ nya ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ haw siˬ-euˬ gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ nya ̭ dzawˇ mehˬ nehˬ-euˬ meh. 36 Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ja lu ̭ ngeh, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ g'ahˇ ceh yaw ̭ le-awˇ, "Naw ma ̭ k'oeˇ taˆ nui saˇ o ̭-eu jeˬ jaˆ lu ̭-uˇ" lehˇ ehˇ-eu meh. 37 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ zahˬ leˇ-awˇ, tsawˬ guˆ-iˇ-eu la ̭ k'oeˇ, yaw sahˇ mawˇ le-euˬ nga lehˇ noeˬ-euˬ meh. 38 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Aˬ jeˬ miˇ neh naw ma ̭ nui ma suˬ saˬ-awˇ tsawˬ toeˬ tsawˬ daˆ-ehˇ noeˬ lu ̭ te. 39 Ngaˬ-euˬ aˬ kuiˇ aˬ la ̭-ahˇ haw sheˇ. Maˇ maˇ ni ngaˇ ma. Ngaˬ-ahˇ toeˬ haw sawˆ haw-awˇ, haw duˬ sheˇ. Yaw sahˇ ngeuˇ lawˬ naˇ, heu lo ̭-ehˇ shaˬ yoeˬ hawˇ-eu shaˬ jiˇ maˬ baw-aˇ." 40 Aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ aˬ kuiˇ aˬ la ̭ bi haw-euˬ meh. 41 Aˬ yaw ̭ ma ̭ zahˬ leˇ-awˇ laˬ k'aˬ cehˇ dui dui k'aw ̭, maˬ jah duˬ nya-ehˇ shaˬ lu ̭-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, "Dzaˬ-eu tiˬ jeˬ paˬ maˬ jaˆ loˇ" lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ naˇ haˬ-euˬ meh. 42 Aˬyaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ ngaˬ sha tehˬ ba-euˬ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. 43 Aˬ yaw ̭ yuˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ mehˬ shi dzaˬ-euˬ meh. 44 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ neh bo ̭ taˬ-euˬ sahˬ bo ̭ deuˬ la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, Ja ceuˬ-eu sahˬ bo ̭ la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ bo ̭ taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭, heu lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-awˇ ya byah laˇ meh lehˇ, ngaˇ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ ngeh neh naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ ma." 45 K'oeˇ ngeh, Jaˇ li ̭-ahˇ g'oˆ shaw nya ni, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui ma-ahˇ aˬ yaw ̭ pah nehˬ-euˬ meh. 46 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. Ka li-aˬ, seh ̭ gaˇ ya daˬ-awˇ, smˬ nah byah laˇ naˇ, Miˬyehˇ neh paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ teh ̭-a. 47 K'oeˇ naˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ neh dahˬ beh-awˇ, tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ-eu gaˇ kawˆ hawˇ-eu, Miˬyehˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ-eu gaˇ kawˆ, aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ ya mehˬ nehˬ-iˇ meh lehˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. 48 Naw ma ̭-aˬ, gaˇ kawˆ heu g'aˇ duˬ saˇ kiˇ ya kamˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ meh. 49 Ngaˬ Da neh ngaˬ-ahˇ bi ̭ taˬ-euˬ saˇ jaˇ dawˬ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ paˇ bi ̭-eu ma. Ehˇ k'aw ̭, mˬ taˆ-euˬ baoˬ naw ma ̭ k'oeˇ taˆ maˬ keuˆ le k'oeˇ keuˆ ni, meuˬ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ ya dawˬ tawˬ meh." 50 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Beˬtaˬniˇ pu dawˬ peh keuˆ ni sheuˬ keuˆ g'eh-awˇ, aˬ la ̭ ba ̭ diˇ-awˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ dawˬ ngehˬ g'eh nehˬ-euˬ meh. 51 Aˬ yaw ̭ dawˬ ngehˬ g'eh nehˬ g'aˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ g'awˬ-iˇ-awˇ, mˬ k'oeˇ taˆ bi sheuˬ daˆ k'o ̭ le ̭-euˬ meh. 52 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ uˬ duˬ tahˬ ya ̭-awˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ g'o ̭ leˇ-euˬ meh. 53 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ teh ̭-ehˇ Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ ja ceuˬ-ehˇ jawˇ-euˬ meh.

Yoˇhaˬ 1

1 Mˬ hawˇ-eu miˇ maˬ seu le mi naˆ-ehˇ, Dawˬ jawˇ-euˬ meh. Dawˬ k'oeˇ Miˬyehˇ nehˬ-ehˇ jawˇ-euˬ meh. Dawˬ k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ pyeu ̭-eu meh. 2 Aˇ dahˬ beh ngeh neh, Dawˬ k'oeˇ Miˬyehˇ nehˬ-ehˇ jawˇ-euˬ meh. 3 K'aˇ jawˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ g'oe-awˇ beh taˬ-euˬ meh. K'aˇ beh taˬ-euˬ jeˬ dawˬ tawˆlu ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ g'oe ni beh taˬ-euˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ-a. 4 Aˬ yaw ̭-aˬ, deh ̭-eu jeˬ doˆ le duˬ pyeu ̭-awˇ, deh ̭-eu jeˬ k'oeˇ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ g'aˇ duˬ yaw sheh ̭ pyeu ̭-eu meh. 5 Yaw sheh ̭ k'oeˇ yaw zahˇ la ̭ k'oeˇ bya le-awˇ, yaw zahˇ k'oeˇ yaw sheh ̭-ahˇ maˬ g'aˬ leˇ-a. 6 Yoˇhaˬ lehˇ myahˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ Miˬyehˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ meh. 7 Tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ya gaˬ-awˇ jah laˇ ni, yaw sheh ̭ k'oeˇ-euˬ gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ saˇ kiˇ kamˬ le-euˬ meh. 8 Aˬ yaw ̭-aˬ, yaw sheh ̭ k'oeˇ maˬ ngeuˇ-a. Yaw sheh ̭ k'oeˇ-euˬ gaˇ kawˆ saˇ kiˇ kamˬ le-euˬ teh ̭ meh. 9 Yaw sheh ̭ k'oeˇ-aˬ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ oe-awˇ, tsawˇ haˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ bya nehˬ le-euˬ maˇ maˇ ni g'eh-eu yaw sheh ̭ meh. 10 Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ g'oe-awˇ beh taˬ-euˬ miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ, aˬ yaw ̭ jawˇ lu ̭ meh. Ehˇ k'aw ̭, miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ siˬ nya-a. 11 Aˬ yaw ̭-euˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ oe-euˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ ha geu ̭-a. 12 Ehˇ k'aw ̭, tiˬ paˆ na deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ha geu ̭-awˇ jah-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, Miˬyehˇ-euˬ zaˬ bi pyeu ̭ laˇ-eu a kawˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ bi ̭-euˬ meh. 13 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Miˬyehˇ-euˬ zaˬ pyeu ̭ laˇ-eu k'oeˇ-aˬ, miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ aˬ da o neh deh ̭ le-awˇ aˬ da-euˬ zaˬ deuˬ pyeu ̭ gaˇ maˬ duˇ-a. Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ bi pyeu ̭ laˇ-euˬ tiˬ jeˬ meh. 14 Dawˬ k'oeˇ tsawˇ haˬ zaˬ pyeu ̭ le-awˇ, g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ hawˇ-eu saˇ jaˇ zi ̭-eu jeˬ tiˬ byah ni ahˇ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ dui nehˬ-ehˇ jawˇ-euˬ meh. Aˬda-euˬ Zaˬmaˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ aˬ dui mawˇ-euˬ ma. 15 Aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ kawˆ Yoˇhaˬ saˇ kiˇ kamˬ-awˇ ehˇ-eu, "'Ngaˬ-euˬ mehˬ nah oe lu ̭-eu g'aˬ ngaˇ naˆ maˬ tseˇ huiˬ-eu mahˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ maˬ deh ̭ le mi naˆ-ehˇ aˬ yaw ̭ jawˇ lu ̭-eu meh' lehˇ ngaˬ neh ehˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu ma." 16 Aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ tiˬ byah ni ahˇ-awˇ, aˬ dui-ahˇ guiˬ lahˬ tiˬ jeˬ saˇ-iˬ tiˬ jeˬ bi ̭ la ̭ lu ̭-eu meh. 17 Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ bi ̭ la ̭ ngeh, Moˇseˬ-ahˇ g'oe-awˇ bi ̭ la ̭-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ hawˇ-eu saˇ jaˇ zi ̭-eu jeˬ pah mehˬ la ̭ ngeh, Yeˬsuˇ-ahˇ g'oe-awˇ pah mehˬ la ̭-euˬ meh. 18 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ Miˬyehˇ-ahˇ maˬ mawˇ haw-aˬ. Aˬda-euˬ bawˇ k'ahˇ-ahˇ nuiˇ-eu Zaˬmaˇ tiˬ g'aˬ teh ̭ neh, Miˬyehˇ aˬ suˇ g'aˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ pah mehˬ le-euˬ meh. 19 Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ neh, piˇ ma deuˬ hawˇ-eu Leˬbiˇ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Yoˇhaˬ jawˇ gaˇ k'ehˇ g'eh-awˇ, "Nawˇ aˬ suˇ g'aˬ te" lehˇ bi naˇ haˬ-iˇ-euˬ meh. 20 Yoˇhaˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ za ̭ taˬ ni, bya cehˆ ni ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˇ Ka li maˬ ngeuˇ." 21 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, nawˇ aˬ suˇ g'aˬ te. Eˇliˇyaˆ te loˇ." Yoˇhaˬ ehˇ-eu, "Maˬ ngeuˇ." Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ te loˇ." Yoˇhaˬ ehˇ-eu, "Maˬ ngeuˇ." 22 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, nawˇ aˬ suˇ g'aˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ nga ma ̭-ahˇ tiˬ poˆ ehˇ nehˬ la ̭ sheˇ. Nga ma ̭-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ nga ma ̭ ya dzawˇ poˆ nehˬ leˇ meh. Nawˇ yawˬ haˇ yawˬ ha aˬ suˇ g'aˬ te lehˇ ehˇ nmˇ." 23 Yoˇhaˬ ehˇ-eu, "'SahˬpaˬMiˬyehˇ oe-eu g'aˇ duˬ gaˇ ma shaˇ dahˇ-awˬ' lehˇ, bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ la ̭ k'oeˇ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ guˇ teh ̭-a lehˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu Iˇsaˬyaˆ neh ehˇ-euˬ k'oeˇ ngaˇ ma." 24 Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, Paˬliˬsehˇ deuˬ neh k'ehˇ le ̭-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. 25 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yoˇhaˬ-ahˇ naˇ haˬ-eu, "Nawˇ-aˬ, Ka li k'aw ̭ maˬ ngeuˇ, Eˇliˇyaˆ k'aw ̭ ma ̭ ngeuˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ k'aw ̭ maˬ ngeuˇ lehˇ ehˇ-eu jeˬ maˇ-iˬ, aˬ jeˬ miˇ neh aˬ cawˬ-ahˇ iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ te." 26 Yoˇhaˬ ehˇ-eu, "Ngaˇ-aˬ, iˇ cu ̭ neh iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ-eu ma. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ maˬ siˬ nya-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ lu ̭ meh. 27 Aˬ yaw ̭ ngaˬ-euˬ mehˬ nah oe lu ̭ meh. Ngaˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ sehˬ nawˆ aˇ caˆ puiˇ nehˬ-eu teh ̭-ehˇ k'aw ̭ maˬ geuˇ nya." 28 Yoˇhaˬ iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ lu ̭-eu jawˇ duˬ pyeu ̭-eu Yawˇdaˬ lawˇ baˬ-euˬ nahˇ ma doˆ k'ehˬ paw dzeˇ jaˆ-eu Beˬtaˬniˇ pu-ahˇ, Yoˇhaˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 29 Yawˬ nah yawˬ, Yeˬsuˇ oe lu ̭ gaˇ Yoˇhaˬ mawˇ-awˇ ehˇ-eu, "Miˇ tsaˬ zaˬ-euˬ iˬ baˇ-ahˇ pi dzeh le-euˬ Miˬyehˇ-euˬ yawˇ zaˬ-ahˇ haw sheˇ. 30 'Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ ngaˬ-euˬ mehˬ nah oe lu ̭ meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, ngaˇ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ maˬ deh ̭ le mi naˆ-ehˇ aˬ yaw ̭ jawˇ lu ̭ meh' lehˇ ngaˬ neh ehˇ-euˬ k'oeˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu ma. 31 Aˬ yaw ̭ aˬ suˇ g'aˬ-a lehˇ ngaˇ maˬ siˬ nya-aˬ. Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ siˬ duˬ laˇ nya ni, ngaˇ iˇ cu ̭ neh iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ le-euˬ ma." 32 K'oeˇ naˇ, Yoˇhaˬ heu lo ̭-ehˇ saˇ kiˇ kamˬ-eu meh. "Yaw sahˇ Miˬyehˇ k'aˬ k'oeˬ lo ̭-ehˇ mˬ k'oeˇ taˆ neh za ̭ le-awˇ, aˬ yaw ̭ k'oeˇ taˆ jawˇ lu ̭-eu ngaˇ mawˇ-euˬ ma. 33 Ngaˇ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ siˬ nya-aˬ siˬ. Ehˇ k'aw ̭, iˇ cu ̭ neh iˇ cu ̭ bi shawˇ nehˬ le-eu lehˇ ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ Miˬyehˇ ehˇ-eu, 'Yaw sahˇ Miˬyehˇ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ k'oeˇ taˆ za ̭ le-awˇ jawˇ gaˇ nawˇ ya mawˇ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭-aˬ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ-euˬ g'aˬ meh' lehˇ ehˇ-eu meh. 34 K'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ gaˇ ngaˇ ya mawˇ g'aˬ-euˬ miˇ neh, aˬ yaw ̭ Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ meh lehˇ saˇ kiˇ kamˬ-eu ma." 35 Yawˬ nah yawˬ keuˆ laˇ ngeh, Yoˇhaˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ nyiˬ g'aˬ k'oeˇ gaˇ paˇ yaw ̭ lu ̭-eu meh. 36 Yeˬsuˇ oe lu ̭ gaˇ aˬ yaw ̭ ya mawˇ ngeh, "Miˬyehˇ-euˬ Yawˇ zaˬ-ahˇ haw sheˇ" lehˇ ehˇ-eu meh. 37 Zaˬ lahˇ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ Yoˇhaˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ gaˬ-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ nah iˇ-euˬ meh. 38 Yeˬsuˇ nahˇ g'o ̭ g'o ̭ haw-awˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭ aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah oe lu ̭ gaˇ ya mawˇ ngeh, "Naw nya ̭ aˬ jeˬ shaˇ caw te" lehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. "Laˬ biˇ-oˇ, nawˇ aˬ gaˇ jawˇ te" lehˇ aˬ yaw ̭ nya ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu meh. ('Laˬ biˇ' lehˇ ehˇ-eu-aˬ, 'saˬ laˬ' lehˇ ehˇ maw ̭-eu meh.) 39 "Laˇ-awˇ haw laˇ-awˬ" lehˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh.) K'oeˇ naˇ aˬ yaw ̭ nya ̭ aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh g'eh-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ jawˇ duˬ-ahˇ ya mawˇ-awˇ, k'oeˇ ngeh nah k'oeˇ gaˇ jawˇ ci ̭-euˬ meh. 40 Tiˬ g'aˬ-aˬ, Siˇmoˬ Beˬtuˆluˆ-euˬ mehˇ nmˇ Aˬdehˬlehˬ meh. 41 Aˬ yaw ̭-euˬ mehˇ nmˇ Siˇmoˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ yaw kawˇ-ehˇ poˆ mawˇ-awˇ, "Nga nya ̭ Meˬsiˇyaˆ-ahˇ ya mawˇ g'aˬ-euˬ ma" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. ('Meˬsiˇyaˆ' hawˇ-eu 'Ka li' lehˇ ehˇ-eu tsawˇ myahˇ heu nyiˬ myahˇ dawˬ tsui ̭ tiˬ kawˆ meh.) 42 K'oeˇ naˇ, Siˇmoˬ-ahˇ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭ sheuˬ g'eh-euˬ meh. Yeˬsuˇ Siˇmoˬ-ahˇ haw-awˇ ehˇ-eu, "Nawˬ-euˬ tsawˇ myahˇ-aˬ, Yoˇhaˬ-euˬ aˬ li Siˇmoˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, nawˬ-ahˇ Geˬpaˇ lehˇ kuˇ teh ̭-a." lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. ('Geˬpaˇ' hawˇ-eu 'Beˬtuˆluˆ' lehˇ ehˇ-eu tsawˇ myahˇ heu nyiˬ myahˇ dawˬ tsui ̭ duˇ leˇ-awˇ, 'K'aˬ lo' lehˇ ehˇ maw ̭-eu meh. 43 Yawˬ nah yawˬ Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ-eu lehˇ Yeˬsuˇ noeˬ tsehˆ-euˬ meh. Piˇliˇpuˆ-ahˇ aˬ yaw ̭ mawˇ-awˇ, "Ngaˬ nehˬ-ehˇ oe-awˬ" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 44 (Piˇliˇpuˆ-aˬ, Aˬdehˬlehˬ hawˇ-eu Beˬtuˆluˆ aˬ nya ̭ nmˇ jawˇ-eu Behˬdzeˇdaˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu meh.) 45 Naˬdaˬneˬlaˇ-ahˇ Piˇluˇpuˆ mawˇ-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Moˇseˬ neh bo ̭-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ hawˇ-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ-euˬ sahˬ bo ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ nga ma ̭ mawˇ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭-aˬ, Naˬzaˬlehˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Yoˇsehˆ-euˬ aˬ li meh." 46 Naˬdaˬneˬlaˇ ehˇ-eu, "Naˬzaˬlehˇ meuˬ-ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu jeˬ mˇ doˆ la ̭ nya-eu tsawˇ haˬ jawˇ teh ̭-a loˇ." Piˇliˇpuˆ ehˇ-eu, "Haw laˇ-awˬ tawˇ." 47 Naˬdaˬneˬlaˇ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ laˇ lu ̭-eu ya mawˇ ngeh, Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Maˇ maˇ ni g'eh-eu Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ laˇ ngaˇ. Aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu jeˬ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ ahˇ-a." 48 Naˬdaˬneˬlaˇ ehˇ-eu, "Nawˇ ngaˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ siˬ nya te." Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Piˇliˇpuˆ nawˬ-ahˇ maˬ kuˇ le mi naˆ-ehˇ, nawˇ siˬ guˬ aˇ bawˇ dawˬ pehˬ-ahˇ nuiˇ lu ̭ ngeh neh nawˬ-ahˇ ngaˇ mawˇ-euˬ ma." 49 Naˬdaˬneˬlaˇ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, nawˇ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ Zaˬ maˇ ngaˇ. Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ-euˬ Sahˬ paˬ ngaˇ." 50 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Nawˇ siˬ guˬ aˇ bawˇ dawˬ pehˬ-ahˇ jawˇ ngeh neh nawˬ-ahˇ ngaˇ mawˇ-euˬ ma lehˇ ngaˇ ehˇ-eu miˇ neh jah te loˇ. Heu naˆ maˬ tseˇ huiˬ-eu gaˇ kawˆ deuˬ-ahˇ nawˇ ya mawˇ teh ̭-a." 51 K'oeˇ naˇ, aˬ ha ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Mˬ pah le-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ Tsawˇ haˬ-euˬ Zaˬ maˇ k'oeˇ taˆ tsawˬ toeˬ tsawˬ daˆ-ehˇ yaˇ gaˇ gaˇ taw ̭ le gaˇ naw ma ̭ ya mawˇ teh ̭-a."

Yoˇhaˬ 2

1 Smˬ nah byah laˇ ngeh, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ Gaˬnaˬ meuˬ-ahˇ oeˇ mˇ baˇ-eu bawˬ-iˬ jaˆ-eu meh. Yeˬsuˇ-euˬ aˬ ma k'aw ̭ k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu meh. 2 Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ k'aw ̭, oeˇ mˇ baˇ gaˇ kuˇ taˬ-euˬ meh. 3 Aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ k'aˇ jaˆ-eu dawˇ jiˇ shaw-euˬ miˇ neh, Yeˬsuˇ-euˬ aˬ ma Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Aˬ ha ma ̭ aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ maˬ paˇ jaˆ ngaˇ." 4 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Aˬ ma nawˇ ngaˬ-ahˇ heu loˇ nga, k'oeˇ loˇ nga lehˇ maˬ ehˇ ni jawˇ sheˇ. Ngaˬ-euˬ aˇ yamˬ maˬ keuˆ laˇ-aˬ siˬ." 5 K'oeˇ ngeh, "Ngaˬ li k'aˇ ehˇ-eu lo ̭-ehˇ mˇ-awˬ" lehˇ, zaˬ k'aˆ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ-euˬ aˬ ma ehˇ nehˬ-euˬ meh. 6 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, zahˇ sahˇ k'o ̭-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ iˇ cu ̭ ya dzui ̭ shawˇ-eu zahˇ jaˆ-eu meh. K'oeˇ-euˬ g'aˇ duˬ iˇ cu ̭ k'aw ̭ ahˇ-eu k'aˬ lo ciˬ cuˇ ko ̭ siˬ k'oeˇ gaˇ bi jaˆ-euˬ meh. K'aˬ lo ciˬ cuˇ k'oeˇ tiˬ siˬ-euˬ iˇ cu ̭ ngaˬ keuˆ ko ̭ keuˆ ehˇ g'aˬ ni deˇ leˇ-eu meh. 7 "Ciˬ cuˇ teu deuˬ-ahˇ iˇ cu ̭ k'aw ̭ ahˇ-awˬ" lehˇ, zaˬ k'aˆ k'oeˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ ngeh, bi lehˬ lehˬ ni k'aw ̭ byah jiˇ-euˬ meh. 8 K'oeˇ naˇ, "Nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, ciˬ cuˇ teu deuˬ-ahˇ k'aw ̭ dahˬ taˬ-euˬ iˇ cu ̭ paˇ kuˬ doˆ-awˇ, aˬ jaˇ mˇ gaˇ haw-eu aˬ yui ̭ g'aˬ-ahˇ ciˬ ha nehˬ-iˇ-awˬ" lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ ciˬ ha nehˬ-iˇ-euˬ meh. 9 Yeˬsuˇ neh aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ bi pyeu ̭-iˇ-euˬ iˇ cu ̭ k'oeˇ-ahˇ, aˬ jaˇ mˇ-eu aˬ yui ̭ g'aˬ kuiˇ haw-euˬ meh. Aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ k'oeˇ aˬ gaˇ neh oe-euˬ aˬ yaw ̭ maˬ siˬ nya-a. (Iˇ cu ̭ kuˬ doˆ le ̭-euˬ zaˬ k'aˆ k'oeˇ deuˬ teh ̭-ehˇ siˬ nya-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, miˬ zaˬ sheuˬ-eu g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ kuˇ-awˇ, 10 heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Aˬ cawˬ-aˬ, kuiˇ dzehˬ-eu aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ jeˬ huˬ k'aˇ nehˬ-awˇ, daˬ yah deuˬ dawˇ dehˆ la ̭ jawˬ-ehˇ byawˬ dzehˬ-eu aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ k'aˇ nehˬ nmˇ. Nawˇ beu kuiˇ dzehˬ-eu aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ nymˬ-mˇ keuˆ ni maˬ k'aˇ nehˬ-ehˇ bi jaˆ-euˬ law hawˇ ngaˬ tawˇ." 11 Yeˬsuˇ-aˬ, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ Gaˬnaˬ meuˬ-ahˇ k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu yaw beh hmˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ mehˬ nehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ pah mehˬ nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ jah laˇ-euˬ meh. 12 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ aˬ ma, aˬ yaw ̭-euˬ mehˇ nmˇ deuˬ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ, Gaˬbeˬneˬoˬ meuˬ-ahˇ iˇ-awˇ, nah kaˬ nah jawˇ byah ni g'aˬ naˬ naˬ-euˬ meh. 13 Baˬ saˬ kaˬ bawˬ-iˬ g'eh-eu aˇ yamˬ dawˬ peh peh laˇ-euˬ miˇ neh, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ le-euˬ meh. 14 Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-euˬ lahˇ la ̭ k'oeˇ, mawˇ neˇ, yawˇ hawˇ-eu yaˇ miˇ k'aˬ k'oeˬ ahˬ-eu deuˬ hawˇ-eu pyuˇ dawˬ paˇ-eu deuˬ ka ̭ g'a lu ̭ gaˇ aˬ yaw ̭ ya mawˇ-euˬ meh. 15 Yeˬsuˇ aˇ caˆ caˆ zaˬ deuˬ nyeh ̭ bawˆ-awˇ tmˬ tehˬ-awˇ, jeˬ zaˬ-ahˇ jui ̭-eu aˇ caˆ jahˇ-euˬ meh. Yawˇ deuˬ maˬ ehˇ, mawˇ neˇ deuˬ maˬ ehˇ, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ k'aˇ jawˇ-eu jeˬ zaˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ teh doˆ jiˇ-euˬ meh. Pyuˇ dawˬ paˇ nehˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ hawˬ jeh ngawˬ coˬ nehˬ-awˇ, pyuˇ bi yoeˇ k'aˇ jiˇ-euˬ meh. 16 Yaˇ miˇ k'aˬ k'oeˬ ahˬ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ k'aw ̭, "Yaˇ miˇ k'aˬ k'oeˬ teu deuˬ yuˇ doˆ g'eh-awˬ. Ngaˬ Da-euˬ nymˇ-ahˇ lehˆ ju ̭-eu nymˇ taˬ paˇ bi pyeu ̭" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 17 K'oeˇ ngeh, "Miˬyehˇ-oˇ, nawˬ-euˬ nymˇ-ahˇ ngaˇ gaˬ-eu ngaˬ-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ miˬ dzaˬ do ̭ gaˇ duˇ miˇ-a" lehˇ Jaˇ li ̭ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ k'oeˇ tsahˇ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ noeˬ doˆ leˇ-euˬ meh. 18 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Nawˇ teu lo ̭-ehˇ jahˇ nya-eu a kawˬ-aˬ jaˆ-eu nga ma ̭ ya siˬ duˬ ni, k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu bi siˬ bi mawˇ-eu aˬ geu jeˬ nga ma ̭-ahˇ jahˇ mehˬ-eu g'eh te." 19 Yeˬsuˇ eh-eu, "Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma heu pyaˆ dzeh jiˇ-awˬ. Smˬ nah la ̭ k'oeˇ ngaˇ paˇ tsoˆ g'aˬ nya ma." 20 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Smˬ nah teh ̭-ehˇ nawˇ tsoˆ g'aˬ nya ma lehˇ la. Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma heu tsoˆ g'aˬ-eu g'aˇ duˬ smˬ tseˇ ko ̭ k'o ̭ ga-euˬ nawˇ siˬ nya ma loˇ." 21 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ ehˇ maw ̭-eu Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ ehˇ maw ̭-eu meh. etl 22 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ shiˇ-awˇ paˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ ngeh jawˇ, aˬ yaw ̭ neh ehˇ-euˬ dawˬ heu dawˬ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ paˇ noeˬ doˆ leˇ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh jawˇ, Jaˇ li ̭ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ deuˬ hawˇ-eu, Yeˬsuˇ neh ehˇ-euˬ dawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ jah-euˬ meh. 23 Baˬ saˬ kaˬ bawˬ-iˬ g'eh-eu aˇ yamˬ la ̭ k'oeˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ jawˇ lu ̭ ngeh, aˬ yaw ̭ neh mˇ-euˬ k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu bi siˬ bi mawˇ-eu jeˬ-ahˇ aˬ cawˬ ya mawˇ-awˇ, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni aˬ yaw ̭-ahˇ jah laˇ-euˬ meh. 24 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ maˬ a nehˬ peuˬ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ siˬ nya-eu meh. 25 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭-ahˇ ja mehˬ-eu maˬ loˬ-a. Aˬ jeˬ miˇ meh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ-euˬ nui ma-ahˇ aˬ yaw ̭ siˬ nya-eu meh.

Yoˇhaˬ 3

1 Niˇgawˇdeˬ lehˇ myahˇ-euˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, Paˬ liˬ sehˇ aˇ muˇ-ahˇ uˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ meh. 2 Tiˬ miˇ-aˬ, Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭ le-awˇ, heu loˬ-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Saˬ laˬ-oˇ, nawˇ-aˬ Miˬyehˇ neh k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ saˬ laˬ tiˬ g'aˬ meh lehˇ nga ma ̭ siˬ nya ma. Miˬyehˇ aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ maˬ jawˇ naˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ nawˬ neh mˇ-euˬ k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu heu jeˬ maˬ mˇ mehˬ nya-aˇ." 3 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ nawˬ-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ nyiˬ poˆ tiˬ poˆ maˬ deh ̭ paˇ naˇ, Miˬyehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ maˬ ya mawˇ-aˇ." 4 Niˇgawˇdeˬ ehˇ-eu, "Tsawˇ k'aˆ aˬ da tiˬ g'aˬ nyiˬ poˆ tiˬ poˆ aˬ joˆ-ehˇ paˇ deh ̭ paˇ nya nmˇ. Yawˬ ha aˬ ma-euˬ uˬ maˆ la ̭ k'oeˇ paˇ uˇ poˆ leˇ-awˇ, nyiˬ poˆ tiˬ poˆ paˇ deh ̭ doˆ le nya teh ̭-a loˇ." 5 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ nawˬ-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma. Iˇ cu ̭ la ̭ k'oeˇ hawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ maˬ deh ̭ le-euˬ tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ Miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ maˬ ya uˇ leˇ-a. 6 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-euˬ shiˬ shaˬ jiˇ g'awˇ mawˇ-aˬ, aˬ da aˬ ma baˬ da neh deh ̭ le-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu yaw sahˇ-aˬ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ baˬ da neh deh ̭ le-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 7 Nyiˬ poˆ tiˬ poˆ paˇ ya deh ̭ paˇ meh lehˇ nawˬ-ahˇ ngaˇ ehˇ-eu baˬ da neh taˬ zahˬ leˇ. 8 Jaˬ lehˇ-aˬ, yawˬ ha k'aˇ baw maw ̭-eu paw baw g'eh-eu meh. Jaˬ lehˇ baw-eu teˇ saˇ-ahˇ nawˇ gaˬ nya k'aw ̭, aˬ gaˇ neh oe-awˇ aˬ geu paw iˇ-eu nawˇ maˬ siˬ nya-a. Yaw sahˇ Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ deh ̭ le-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ k'oeˇ gaˇ duˇ-eu meh." 9 Niˇgawˇdeˬ ehˇ-eu, "Teu lo ̭-ehˇ aˬ joˆ-ehˇ pyeu ̭ nya ta." 10 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Nawˇ-aˬ, Iˇsaˬleˬlaˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ saˬ laˬ yaw huiˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu k'aw ̭, ngaˇ ehˇ gaˇ aˬ joˆ-ehˇ maˬ g'oˆ shaw nya-eu nya. 11 Ngaˇ nawˬ-ahˇ aˬ diˇ aˬ maˇ ngeuˇ-eu jeˬ ehˇ nehˬ lu ̭-eu ma. Nga ma ̭ ya siˬ-euˬ jeˬ ja mehˬ-awˇ, nga ma ̭ ya mawˇ-euˬ jeˬ dzawˇ mehˬ-eu k'aw ̭, naw ma ̭ tiˬ g'aˬ-iˬ nga ma ̭ neh ehˇ-euˬ jeˬ-ahˇ maˬ ha geu ̭ maw ̭-a. 12 Miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ pyeu ̭ lu ̭-eu gaˇ kawˆ deuˬ ngaˇ ja mehˬ gaˇ naw ma ̭ maˬ jah-eu-aˬ, mˬ k'oeˇ taˆ pyeu ̭ lu ̭-eu gaˇ kawˆ deuˬ ngaˇ ja mehˬ gaˇ naw ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ paˇ jah coeˇ nmˇ. 13 Mˬ k'oeˇ taˆ neh za ̭ ka le-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Tsawˇ haˬ-euˬ Zaˬmaˇ maˬ ngeuˇ naˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ mˬ k'oeˇ taˆ maˬ le keuˆ haw-aˬ." 14 Moˇseˬ neh bawˇ tsahˬ-ahˇ guiˬ shuiˇ aˇ lawˇ mawˇ kawˇ k'oeˇ kawˇ ka tuˇ-euˬ lo ̭-ehˇ, Tsawˇ haˬ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ aˬ cawˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ka tuˇ teh ̭-a. 15 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭-ahˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭, aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ za teh ̭-a. 16 Miˬyehˇ miˇ tsaˬ zaˬ-ahˇ gaˬ dui dui-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ tiˬ g'aˬ teh ̭ k'aw ̭ bi ̭ nehˬ le ̭-euˬ meh. Zaˬmaˇ-ahˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ maˬ ya cawˆ-iˇ-eu uˬ ta ̭, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ za-eu meh. 17 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ k'oeˇ-aˬ, miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ bi daˇ-eu g'aˇ duˬ maˬ ngeuˇ-a. Bi ka k'o ̭-eu g'aˇ duˬ meh. 18 Zaˬmaˇ-ahˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ-aˬ, yaˇ k'aˬ daˇ gaˇ maˬ ya daˬ-a. Ehˇ k'aw ̭, maˬ jah-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ maˬ jah-eu k'oeˇ baˬ da neh, nymˬ-mˇ mi naˆ-ehˇ yaˇ k'aˬ daˇ tsehˆ taˬ-euˬ gaˇ ya daˬ lu ̭ meh. 19 Yaˇ k'aˬ daˇ-eu k'oeˇ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ meh. Yaw sheh ̭ k'oeˇ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ oe-euˬ k'aw ̭, tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ yaw sheh ̭-ahˇ naˆ maˬ tseˇ yaw zahˇ-ahˇ gaˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw haiˬ jeˬ mˇ-eu meh. 20 Yaw haiˬ jeˬ mˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, yaw sheh ̭-ahˇ bye-awˇ, yaw sheh ̭ jaˆ gaˇ maˬ laˇ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ neh mˇ-euˬ yaw haiˬ jeˬ-ahˇ aˬ cawˬ mawˇ gaˇ guˆ-eu meh. 21 Ehˇ k'aw ̭, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ neh mˇ-euˬ jeˬ Miˬyehˇ nui k'ahˇ shiˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ yaw sheh ̭ la ̭ k'oeˇ bya cehˆ ni bi doˆ laˇ-eu g'aˇ duˬ, yaw sheh ̭ jaˆ gaˇ laˇ-eu meh. 22 K'oeˇ naˇ Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ k'oeˇ gaˇ heu myaˆ jaw jawˇ-awˇ, aˬ cawˬ-ahˇ iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ-euˬ meh. 23 Yoˇhaˬ k'aw ̭, Saˬliˬ meuˬ-ahˇ yaw k'aˆ-ehˇ maˬ kaˬ-eu Eˇnoˬ lehˇ kuˇ-eu jawˇ duˬ-ahˇ iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ lu ̭-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ iˇ cu ̭ yaw yeh ̭ meh. Aˬ cawˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ iˇ iˇ-ehˇ, aˬ yaw ̭ neh iˇ cu ̭ bi shawˇ nehˬ-eu meh. 24 (K'oeˇ-aˬ, Yoˇhaˬ-ahˇ pa ̭ kuˆ la ̭ k'oeˇ maˬ nyeh ̭ ahˇ mi naˆ-ehˇ meh.) 25 Yoˇhaˬ-euˬ zaˬ lahˇ tiˬ paˆ na deuˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ nehˬ-ehˇ, g'awˇ mawˇ shawˇ-eu zahˇ jahˇ-eu gaˇ kawˆ tsawˇ pyehˇ pyehˇ lu ̭-eu meh. 26 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ Yoˇhaˬ jawˇ gaˇ le-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, Yawˇdaˬ lawˇ baˬ nahˇ ma doˆ k'ehˬ paw baˬ-ahˇ nawˬ nehˬ-ehˇ oe-awˇ, nawˇ aˬ yaw ̭ gaˇ kawˆ saˇ kiˇ kamˬ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ nymˬ-mˇ iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ lu ̭ meh. Tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ iˇ lu ̭ meh." 27 Yoˇhaˬ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, Miˬyehˇ neh maˬ bi ̭-euˬ gaˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ za nya-a. 28 'Ngaˇ-aˬ, Ka li maˬ ngeuˇ. Ka li-euˬ mehˬ hu Miˬyehˇ neh k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'aˬ teh ̭ ma' lehˇ ehˇ-eu naw ma ̭ gaˬ duˬ taˬ-euˬ meh. 29 Smˇ miˇ iˇ-eu zaˬ miˬ-aˬ, miˬ zaˬ laˬ-eu zaˬ yo-ahˇ o ̭-eu meh. Miˬ zaˬ sheuˬ-eu g'aˬ-euˬ dawˬ peh yaw ̭ caw nehˬ-awˇ naˇ haˬ lu ̭-eu aˬ yaw ̭-euˬ cawˬ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, miˬ zaˬ sheuˬ-eu g'aˬ-euˬ dawˬ-ahˇ ya gaˬ ngeh, laˬ k'aˬ cehˇ-eu meh. K'oeˇ gaˇ duˇ ni, nymˬ-mˇ ngaˇ laˬ k'aˬ cehˇ-eu jeˬ byah miˇ-a. 30 Aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh-eu tsawˇ haˬ deuˬ ya myaˬ laˇ-awˇ, ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh-eu tsawˇ haˬ deuˬ ya cuiˆ-iˇ teh ̭-a." 31 Mˬ-ahˇ neh oe-euˬ g'aˬ-aˬ, dawˬ tawˆ k'oeˇ taˆ huiˬ dzehˬ-eu meh. Miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu g'aˬ-aˬ, miˇ tsaˬ-ahˇ ta ̭-awˇ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ-euˬ gaˇ kawˆ teh ̭-ehˇ ngehˬ-eu tmˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, mˬ-ahˇ neh oe-euˬ g'aˬ-aˬ, dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ huiˬ dzehˬ-eu g'aˬ meh. 32 Aˬ yaw ̭ neh ya gaˬ ya mawˇ-euˬ jeˬ aˬ yaw ̭ ja mehˬ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ehˇ gaˇ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jah-a. 33 Aˬ yaw ̭ ehˇ gaˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ tsaˬ meh lehˇ jah gaˇ duˇ-eu meh. 34 Miˬyehˇ neh k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'aˬ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ ngehˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ tiˬ byah ni bi ̭ taˬ-euˬ meh. 35 Aˬda-aˬ, Zaˬmaˇ-ahˇ gaˬ-eu miˇ neh, yawˬ jeˬ na lu ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ a nehˬ jiˇ taˬ-euˬ meh. 36 Zaˬmaˇ-ahˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ-aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ za-eu meh. Zaˬmaˇ-ahˇ maˬ jah-eu tsawˇ haˬ-aˬ, deh ̭-eu jeˬ maˬ za-ehˇ, Miˬyehˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ-eu uˬ moˆ ya jawˇ teh ̭-a.

Yoˇhaˬ 4

1 Yoˇhaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh-eu deuˬ myaˆ maˬ tseˇ, Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ nah caw teh-awˇ Yeˬsuˇ neh iˇ cu ̭ bi shawˇ nehˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ myaˬ dzehˬ-eu gaˇ kawˆ, Paˬ liˬ sehˇ deuˬ-ahˇ gaˬ keuˆ leˇ-euˬ meh. 2 (Aˬ diˇ aˬ maˇ ehˇ naˇ, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-euˬ mawˇ do iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ shawˇ nehˬ-eu teh ̭ meh.) 3 Aˬ cawˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu Yeˬsuˇ ya gaˬ ngeh, Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh doˆ-iˇ-awˇ, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ g'o ̭ leˇ-euˬ meh. 4 Aˬ yaw ̭ g'o ̭ leˇ ngeh, Saˬmaˬliˆ miˇ k'ahˬ paw neh g'o ̭ leˇ-euˬ meh. 5 Saˬmaˬliˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ, Suˇkaˬ lehˇ kuˇ-eu meuˬ tiˬ meuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ iˇ keuˆ-euˬ meh. Meuˬ k'oeˇ meuˬ-aˬ, Yaˬkoˆ neh aˬ yaw ̭-euˬ aˬ li Yoˇsehˆ-ahˇ bi ̭ tsehˆ nehˬ-euˬ deh yaˇ miˇ tsaˬ dawˬ peh jaˆ-eu meh. 6 Yaˬkoˆ-euˬ lah duˬ k'oeˇ gaˇ jaˆ-eu meh. Yeˬsuˇ gaˇ ma cah doeˇ la ̭-euˬ miˇ neh, lah duˬ dawˬ peh nuiˇ-euˬ meh. K'oeˇ-aˬ, nah loˆ ceh ngeh yamˬ meh. 7 Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ iˇ cu ̭ k'aw ̭ le gaˇ, "Ngaˬ-ahˇ iˇ cu ̭ ui cuiˆ bi dawˇ la ̭ sheˇ" lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 8 (Aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-aˬ, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ zeuˇ-eu g'aˇ duˬ meuˬ-ahˇ le uˇ-euˬ meh.) 9 Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Nawˇ-aˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ meh. Ngaˇ-aˬ, Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ ma. Nawˇ ngaˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ iˇ cu ̭ shaˇ dawˇ k'mˬ-eu nya." (Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ nui daˆ daˆ-awˇ, k'mˬ maˬ hawˇ-eu iˇ ceuˆ tiˬ gaˇ maˬ ta ̭ nahˇ-a.) 10 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Miˬyehˇ neh bi ̭ le ̭-euˬ jeˬ hawˇ-eu nawˬ-ahˇ iˇ cu ̭ shaˇ dawˇ-eu g'aˬ-ahˇ nawˇ siˬ nya law nmˇ-aˬ, nawˇ aˬ yaw ̭-ahˇ iˇ cu ̭ shaˇ dawˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ nawˬ-ahˇ deh ̭-eu sa ̭ laˇ bi ̭-eu iˇ cu ̭ bi dawˇ la ̭ teh ̭-a." 11 Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, nawˇ iˇ cu ̭ k'aw ̭ doˆ-eu g'aˇ duˬ iˇ cu ̭ bahˬ keuˆ maˬ ahˇ-eu uˬ ta ̭, lah duˬ heu duˬ na ̭ dui dui-eu meh. Deh ̭-eu sa ̭ laˇ bi ̭-eu iˇ cu ̭ k'oeˇ nawˇ aˬ gaˇ k'aw ̭ laˬ-iˇ-eu duˇ teˬ. 12 Aˬ dui-euˬ aˬ poeˬ Yaˬkoˆ neh lah duˬ heu duˬ nga ma ̭-ahˇ bi ̭ taˬ ya ̭-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ li deuˬ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ jeˬ zaˬ deuˬ maˬ ehˇ, daw ̭ tawˆ lu ̭ lah duˬ heu duˬ-ahˇ dawˇ-euˬ meh. Nawˇ Yaˬkoˆ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ ma lehˇ ehˇ maw ̭-eu maˬ ngeuˇ-eu paˬ. Ngeuˇ te loˇ." 13 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Iˇ cu ̭ heu dawˇ-eu tsawˇ haˬ iˇ cu ̭ paˇ meh ̭ laˇ teh ̭-a. 14 Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ neh bi ̭-euˬ iˇ cu ̭ dawˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, iˇ cu ̭ meh ̭ laˇ-eu maˬ paˇ baw-aˇ. Ngaˬ neh bi dawˇ-euˬ iˇ cu ̭ k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ deh ̭-eu sa ̭ laˇ bi ̭-eu iˇ cu ̭ yoeˇ doˆ-eu iˇ cu ̭ iˇ byoe pyeu ̭-iˇ-awˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ aˬ yaw ̭-ahˇ bi ̭ teh ̭-a." 15 Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, ngaˇ iˇ cu ̭ meh ̭ laˇ-eu maˬ paˇ baw-ehˇ, heu gaˇ oe-awˇ iˇ cu ̭ maˬ paˇ ya k'aw ̭ le ni, nawˬ-euˬ iˇ cu ̭ k'oeˇ ngaˬ-ahˇ bi dawˇ la ̭-awˬ." 16 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Nawˬ-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ kuˇ laˬ leˇ-awˇ oe-awˬ." 17 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Ngaˇ k'aˬ dzeˇ zaˬ maˬ baw." Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Nawˇ k'aˬ dzeˇ zaˬ maˬ baw lehˇ ehˇ-eu-aˬ, k'aˇ ngeuˇ-eu lo ̭-ehˇ dawˇ coe ni ehˇ-eu meh. 18 Nawˇ-aˬ, ngaˬ zahˇ iˇ paˇ g'aˬ-euˬ zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-awˇ, nymˬ-mˇ nawˬ nehˬ-ehˇ jawˇ lu ̭-eu g'aˬ k'aw ̭, nawˬ-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ maˇ maˇ ni maˬ ngeuˇ-a. Nawˇ ngaˬ-ahˇ ehˇ-eu teu tsaˬ meh." 19 Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, nawˇ-aˬ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ ngaˇ. 20 Nga ma ̭ Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ gawˬ jawˬ heu jawˬ k'oeˇ taˆ Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ ya ̭-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu-aˬ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ tahˬ-eu tsaˬ meh lehˇ naw ma ̭ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ ehˇ-eu meh." 21 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Zaˬ miˬ aˬ buˇ-oˇ, ngaˇ ehˇ gaˇ jah-awˬ. Gawˬ jawˬ heu jawˬ k'oeˇ taˆ maˬ ehˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, Aˬda-ahˇ uˬ duˬ maˬ paˇ tahˬ-eu aˇ nah keuˆ le teh ̭-a. 22 Naw ma ̭ Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, yawˬ ha uˬ duˬ tahˬ lu ̭-eu g'aˬ-ahˇ yaw duˬ duˬ-ehˇ maˬ siˬ nya-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ka k'o ̭-eu jeˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ la ̭ k'oeˇ neh doˆ le-euˬ meh. 23 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ-euˬ baoˬ baˬ da neh, Aˬda-ahˇ siˬ duˬ-eu la ̭ k'oeˇ uˬ duˬ tahˬ-awˇ, maˇ maˇ ni aˬ yaw ̭ geu ̭ maw ̭-eu uˬ duˬ tahˬ-eu jeˬ mˇ byah nya-eu aˇ nah keuˆ le lu ̭ meh. Nymˬ-mˇ k'aw ̭ keuˆ le taˬ-euˬ meh. 24 Miˬyehˇ-aˬ, Yaw sahˇ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ Yaw sahˇ-euˬ baoˬ baˬ da neh teh ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ siˬ duˬ-awˇ uˬ duˬ tahˬ nya-eu meh." 25 Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "(Ka li lehˇ kuˇ-eu) Meˬsiˇya oe meh lehˇ ngaˇ siˬ nya ma. Aˬ yaw ̭ oe keuˆ ngeh, aˬ dui-ahˇ yawˬ jeˬ na lu ̭ ehˇ mehˬ nehˬ la ̭ teh ̭-a." 26 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Nymˬ-mˇ nawˬ-ahˇ dawˬ ngehˬ cawˬ lu ̭-eu ngaˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma." 27 K'oeˇ ngeh, Yeˬsuˇ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ g'o ̭ keuˆ le-awˇ, aˬ yaw ̭ zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ nehˬ-ehˇ dawˬ ngehˬ cawˬ lu ̭ gaˇ ya mawˇ ngeh, zahˬ leˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭ aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ g'aˬ-iˬ zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ "Nawˇ aˬ jeˬ loˬ-eu nya" lehˇ maˬ naˇ haˬ-a. Yeˬsuˇ-ahˇ k'aw ̭, "Nawˇ aˬ jeˬ miˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ dawˬ ngehˬ cawˬ te" lehˇ maˬ ehˇ nehˬ-a. 28 K'oeˇ naˇ, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ miˇ tsaˬ oeˬ lahˬ taˬ ya ̭-awˇ, meuˬ-ahˇ g'o ̭ leˇ-awˇ, aˬ cawˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ gaˬ leˇ-euˬ meh. 29 "Ngaˬ neh k'aˇ mˇ dzeuˇ ya ̭-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ ehˇ mehˬ la ̭ nya-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ haw le sheˇ. Meˬsiˇya maˬ ngeuˇ nga lehˇ maˬ ehˇ nya lu ̭-a." 30 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ meuˬ-ahˇ neh doˆ-iˇ-awˇ, Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ iˇ-euˬ meh. 31 K'oeˇ ngeh, zaˬ lahˇ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, tiˬ jeˬ paˬ dzaˬ laˇ-awˬ." 32 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ maˬ siˬ nya-eu dzaˬ-eu jeˬ ngaˇ dzaˬ g'aˬ-euˬ ma." 33 K'oeˇ ngeh, zaˬ lahˇ deuˬ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na aˬ yaw ̭-ahˇ tiˬ jeˬ paˬ yuˇ le ̭-awˇ bi dzaˬ-euˬ ngeuˇ-eu paˬ." 34 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˬ-euˬ dzaˇ-aˬ, ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'aˬ-euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-awˇ aˬ yaw ̭ neh bi mˇ la ̭-euˬ gaˇ-ahˇ mˇ jiˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. 35 'Ba la oeˬ siˬ dzeuˇ naˇ cehˇ yehˬ-eu' lehˇ ehˇ-eu dawˬ daˬ jaˆ-eu maˬ ngeuˇ loˇ. Ehˇ k'aw ̭, cehˇ yaˇ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ haw sheˇ lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ-eu ma. Cehˇ myah laˇ-awˇ yehˬ yamˬ tsaˬ laˇ taˬ-euˬ meh. 36 Cehˇ yehˬ-eu g'aˬ-ahˇ Miˬyehˇ aˇ poeˬ bi ̭-awˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ g'aˇ duˬ cehˇ laˆ luiˆ-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, siˬ yoeˬ sehˬ-eu g'aˬ hawˇ-eu cehˇ yehˬ-eu g'aˬ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ laˬ k'aˬ ya cehˇ teh ̭-a. 37 'Tiˬ g'aˬ sehˬ-awˇ tiˬ g'aˬ yehˬ-eu' lehˇ dawˬ daˬ daˬ taˬ-euˬ k'oeˇ tsaˬ meh. 38 Naw ma ̭ neh maˬ mˇ taˬ-euˬ cehˇ yaˇ-ahˇ cehˇ bi yehˬ-eu lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ k'ehˇ g'eh-euˬ ma. Aˬ cawˬ neh mˇ doˆ taˬ-euˬ gaˇ naw ma ̭ ya yehˬ dzaˬ-eu meh." 39 Meuˬ k'oeˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni Yeˬsuˇ-ahˇ jah laˇ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, "Ngaˬ neh k'aˇ mˇ dzeuˇ ya ̭-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ a yaw ̭ ngaˬ-ahˇ ehˇ mehˬ la ̭ nya eu nga" lehˇ, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 40 Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ oe ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ k'ehˬ jawˇ nehˬ la ̭ lehˇ Yeˬsuˇ-ahˇ shaˇ-eu miˇ neh, nyiˬ nah jawˇ nehˬ-euˬ meh. 41 Yeˬsuˇ-euˬ dawˬ-ahˇ paˇ ya gaˬ-euˬ miˇ neh, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni paˇ jah laˇ-euˬ meh. 42 K'oeˇ naˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Nawˇ ehˇ-eu miˇ neh nga ma ̭ jah-eu maˬ ngeuˇ. Nga ma ̭-euˬ naˬ bawˇ aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ ya gaˬ-euˬ miˇ neh jah-awˇ, aˬ yaw ̭-aˬ, aˬ diˇ aˬ maˇ miˇ tsaˬ zaˬ-ahˇ ka k'o ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ nga ma ̭ siˬ duˬ-euˬ ma." 43 K'oeˇ gaˇ nyiˬ nah jawˇ g'aˬ ngeh, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ Yeˬsuˇ iˇ-euˬ meh. 44 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, "Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ-ahˇ, yawˬ ha-euˬ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ yaw zeu maˬ baw-a" lehˇ, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ neh ehˇ taˬ-euˬ dawˬ jaˆ-eu meh. 45 Aˬ yaw ̭ Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ keuˆ ngeh, k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ ha-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ Baˬ saˬ kaˬ bawˬ-iˬ g'eh gaˇ le-awˇ, bawˬ-iˬ g'eh lu ̭-eu aˇ yamˬ la ̭ k'oeˇ Yeˬsuˇ neh k'aˇ mˇ-euˬ jeˬ-ahˇ ya mawˇ ya ̭-euˬ meh. 46 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ neh iˇ cu ̭-ahˇ aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ bi pyeu ̭-iˇ-euˬ meuˬ pyeu ̭-eu Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ Gaˬnaˬ meuˬ-ahˇ g'o ̭-iˇ-euˬ meh. Sahˬ paˬ sahˬ ma-euˬ gaˇ mˇ lu ̭-eu yaw huiˬ yaw mahˇ tiˬ g'aˬ k'oeˇ gaˇ jawˇ lu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭-euˬ aˬ li-aˬ, Gaˬbeˬneˬoˬ meuˬ-ahˇ naˇ lu ̭-eu meh. 47 Yeˬsuˇ Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ oe keuˆ-euˬ gaˇ kawˆ yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ ya gaˬ ngeh, Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ le-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ Gaˬbeˬneˬoˬ meuˬ-ahˇ oe-awˇ, shiˇ leˇ lu ̭-eu aˬ yaw ̭-euˬ aˬ li-ahˇ laˆ taˬ nehˬ la ̭ lehˇ shaˇ leˇ-euˬ meh. 48 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "K'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu bi siˬ bi mawˇ-eu jeˬ hawˇ-eu zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ maˬ ya mawˇ naˇ, naw ma ̭ maˬ jah-a." 49 Yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Sahˬ paˬ-oˇ, ngaˬ-euˬ zaˬ maˬ shiˇ mi naˆ-ehˇ tiˬ poˆ oe nehˬ la ̭-awˬ." 50 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "G'o ̭-iˇ-awˬ. Nawˬ li jawˇ saˇ doˆ laˇ g'aˬ-euˬ meh." Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ Yeˬsuˇ-euˬ dawˬ-ahˇ jah-awˇ, g'o ̭-iˇ-euˬ meh. 51 Aˬ yaw ̭ iˇ kahˇ g'o ̭-iˇ lu ̭ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ tahˬ puˬ laˇ-awˇ, "Nawˬ li jawˇ saˇ doˆ laˇ lu ̭ meh" lehˇ tsa ̭ gaˬ laˇ-euˬ meh. 52 "Ngaˬ li maˬ gaˇ laˇ-euˬ aˬ geu yamˬ-ahˇ-a" lehˇ aˬ yaw ̭ naˇ haˬ ngeh, "Miˇ nah nah g'ahˇ paw naˬ liˬ tiˬ la ̭ k'oeˇ yamˬ-ahˇ pyaˬ-eu tsehˆ leˇ-euˬ meh" lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu meh. 53 Yeˬ suˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ "Nawˬ li jawˇ saˇ doˆ laˇ g'aˬ-euˬ meh" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ k'oeˇ, aˇ yamˬ k'oeˇ yamˬ nyiˬ paˆ-ehˇ tsaˬ-eu gaˇ kawˆ, aˬ da k'oeˇ g'aˬ siˬ duˬ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ miˬ sawˇ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭, Yeˬsuˇ-ahˇ jah laˇ-euˬ meh. 54 Heu-aˬ, Yeˬsuˇ Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ g'o ̭ laˇ g'aˬ miˇ tsa mˇ-euˬ, k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu bi siˬ bi mawˇ-eu nyiˬ hmˬ tiˬ hmˬ pyeu ̭-eu meh.

Yoˇhaˬ 5

1 K'oeˇ naˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭ bawˬ-iˬ g'eh gaˇ Yeˬsuˇ le-euˬ meh. 2 Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-euˬ Yawˇ lahˇ k'ehˬ dawˬ peh, sehˬ g'awˆ ngaˬ g'awˆ g'awˆ taˬ-euˬ lah tiˬ lah jaˆ-eu meh. Lah k'oeˇ lah-ahˇ Heˬbyehˇ dawˬ Beˬzaˬdaˬ lehˇ kuˇ-eu meh. 3 Myaˆ beh ̭ deuˬ, kuiˇ kuˆ deuˬ, kuiˇ shiˇ la ̭ shiˇ shiˇ-eu deuˬ ahˇ leˇ-ehˇ, naˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni sehˬ g'awˆ k'oeˇ deuˬ la ̭ k'oeˇ yu ̭ lu ̭-eu meh. 5 Smˬ tseˇ yeh ̭ k'o ̭ naˇ keuˆ la ̭-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu meh. 6 Aˬ yaw ̭ k'oeˇ gaˇ yu ̭ lu ̭ gaˇ Yeˬsuˇ mawˇ-awˇ, g'awˬ mya k'o ̭ naˇ keuˆ la ̭-euˬ tsawˇ haˬ ngaˇ lehˇ siˬ nya-euˬ meh. K'oeˇ miˇneh, "Nawˬ-ahˇ naˇ gawˇ taˬ leˇ maw ̭ miˇ-a loˇ" lehˇ naˇ haˬ nehˬ-euˬ meh. 7 Naˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, iˇ cu ̭ heu nyeh laˇ ngeh ngaˬ-ahˇ lah la ̭ k'oeˇ ciˬ uˇ nehˬ la ̭-eu tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jawˇ-a. Ngaˇ k'aˇ uˇ-iˇ-eu lehˇ g'eh ngeh, aˬ cawˬ ngaˬ-euˬ mehˬ hu uˇ keuˆ-iˇ-eu meh." 8 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Tuˇ-awˇ, nawˬ-euˬ gawˬ pu ba ̭-awˇ cah-awˬ." 9 Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ naˇ gawˇ ja pyuˬ ni taˬ leˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ gawˬ pu ba ̭-awˇ cah-euˬ meh. K'oeˇ ngeh nah-aˬ, Jawˇ nah-ahˇ tsaˬ-eu meh. 10 K'oeˇ miˇ neh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ naˇ gawˇ taˬ leˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Iˬ nah Jawˇ nah pyeu ̭-eu miˇ neh, nawˬ-euˬ gawˬ pu ba ̭-awˇ cah-eu teu zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ bahˬ-eu meh." 11 Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Ngaˬ-euˬ gawˬ pu ba ̭-awˇ cah-awˬ lehˇ, ngaˬ-ahˇ naˇ gawˇ laˆ taˬ nehˬ la ̭-euˬ g'aˬ ehˇ-eu meh." 12 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Nawˬ-ahˇ gawˬ pu ba ̭-awˇ cah-awˬ lehˇ ehˇ-eu aˬ suˇ g'aˬ-a." 13 Naˇ gawˇ taˬ leˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ, Yeˬsuˇ aˬ geu g'aˬ pyeu ̭-eu maˬ siˬ nya-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ gaˇ tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni jawˇ-eu miˇ neh, aˬ cawˬ-euˬ yaw kaˬ-ahˇ Yeˬsuˇ cah byoˆ-euˬ meh. 14 K'oeˇ naˇ k'ah, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-euˬ lahˇ la ̭ k'oeˇ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ paˇ tahˬ puˬ-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naˇ haˬ sheˇ. Nymˬ-mˇ nawˇ jawˇ saˇ doˆ laˇ-euˬ meh. Teu miˇ neh iˬ baˇ taˬ paˇ mˇ. Maˬ ngeuˇ naˇ yaw beh naˆ maˬ tseˇ nawˇ paˇ ya shaˬ teh ̭-a." 15 K'oeˇ naˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ doˆ-iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ naˇ gawˇ laˆ taˬ nehˬ-euˬ g'aˬ Yeˬsuˇ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-iˇ-euˬ meh. 16 K'oeˇ ngeh neh naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ laˆ shaˬ-eu jeˬ aˇ dahˬ beh-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Jawˇ nah ngeh nah aˬ yaw ̭ aˬ cawˬ-ahˇ naˇ gawˇ laˆ taˬ nehˬ-euˬ meh. 17 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˬ Da nymˬ-mˇ keuˆ ni maˬ tsehˆ leˇ ni gaˇ mˇ lu ̭-eu miˇ neh, ngaˇ k'aw ̭ ya mˇ meh." 18 Aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu miˇ neh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭-eu g'aˇ duˬ noeˬ tsehˆ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-aˬ, Jawˇ nah-ahˇ maˬ mˇ k'mˬ-eu jeˬ mˇ-eu teh ̭-ehˇ maˬ lo ̭ ni, Miˬyehˇ-aˬ aˬ yaw ̭-euˬ Aˬ da ma lehˇ ehˇ-eu la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ tiˬ kawˆ ma lehˇ ehˇ gaˇ duˇ leˇ-euˬ meh. 19 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma. Aˬda k'aˇ mˇ-eu jeˬ Zaˬmaˇ mˇ nya-eu meh. 20 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Aˬda-aˬ, Zaˬmaˇ-ahˇ gaˬ-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ k'aˇ mˇ lu ̭-eu yawˬ jeˬ na lu ̭ mehˬ -euˬ meh. Heu naˆ maˬ tseˇ huiˬ-eu deuˬ k'aw ̭ mˇ nya ni, aˬ yaw ̭ mehˬ teh ̭-a. Naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ ya zahˬ leˇ dui dui teh ̭-a. 21 Aˬda-aˬ, shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-awˇ, deh ̭-eu jeˬ bi ̭-eu lo ̭-ehˇ, Zaˬmaˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ bi ̭ maw ̭-eu tsawˇ haˬ-ahˇ deh ̭-eu jeˬ bi ̭-eu meh. 22 Aˬda-euˬ mawˇ do yaˇ k'aˬ maˬ daˇ-a. Yaˇ k'aˬ daˇ-eu baoˬ dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ bi ̭ jiˇ taˬ-euˬ meh. 23 K'oeˇ miˇ neh, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Aˬda-ahˇ taˬ huiˬ taˬ mahˇ-eu lo ̭-ehˇ, Zaˬmaˇ-ahˇ taˬ huiˬ taˬ mahˇ teh ̭-a. Zaˬ maˇ-ahˇ maˬ taˬ huiˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ Aˬda-ahˇ maˬ taˬ huiˬ gaˇ duˇ-eu meh. 24 "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma. Ngaˬ-euˬ dawˬ ya gaˬ-awˇ, ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'aˬ-ahˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ-aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ za meh. Miˬyehˇ neh yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ gaˇ maˬ ya daˬ-eu uˬ ta ̭, shiˇ-eu jeˬ-ahˇ neh deh ̭-eu jeˬ-ahˇ tsehˆ doˆ dzeuˇ-euˬ meh. 25 Shiˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ duˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ, Miˬyehˇ Zaˬmaˇ-euˬ dawˬ ya gaˬ-eu aˇ nah keuˆ le lu ̭-awˇ, aˇ nah k'oeˇ nah heu gaˇ keuˆ le taˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ yaw deh ̭ ya deh ̭ teh ̭-a. 26 Aˬda-aˬ, deh ̭-eu jeˬ doˆ le duˬ pyeu ̭-eu lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ k'aw ̭ deh ̭-eu jeˬ doˆ le duˬ pyeu ̭ ni aˬ yaw ̭ jahˇ nehˬ-euˬ meh. 27 Zaˬmaˇ-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu baoˬ bi ̭ taˬ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-aˬ Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ meh. 28 Gaˇ kawˆ heu hmˬ-ahˇ naw ma ̭ taˬ zahˬ leˇ. Shiˇ dzeuˇ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ ya gaˬ-eu aˇ nah keuˆ le lu ̭ meh. 29 Lmˬ bymˇ la ̭ k'oeˇ neh aˬ yaw ̭ ma ̭ doˆ laˇ-awˇ, yaw muiˬ jeˬ mˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, deh ̭-eu jeˬ za teh ̭-a. Yaw haiˬ jeˬ mˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ gaˇ ya daˬ teh ̭-a. 30 "Ngaˬ-euˬ baoˬ-ahˇ ngaˇ g'oe-awˇ yawˬ haˇ yawˬ ha tiˬ jeˬ-iˬ maˬ mˇ nya-a. Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ ehˇ nehˬ la ̭-euˬ lo ̭-ehˇ ngaˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu ma. K'oeˇ miˇ neh, ngaˬ neh yaˇ k'aˬ daˇ-euˬ-aˬ, tsaˬ-eu dawˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ-euˬ nui k'ahˇ ngaˇ maˬ mˇ-ehˇ, ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'aˬ-euˬ nui k'ahˇ mˇ-eu ma. 31 "Ngaˇ yawˬ haˇ yawˬ ha saˇ kiˇ kamˬ naˇ, yawˬ ha ehˇ-euˬ ngeuˇ meh lehˇ maˬ ehˇ nya-a. 32 Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ saˇ kiˇ kamˬ-eu tiˬ g'aˬ jawˇ meh. Aˬ yaw ̭ ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ saˇ kiˇ kamˬ-euˬ k'oeˇ tsaˬ meh lehˇ ngaˇ siˬ nya ma. 33 Yoˇ haˬ jawˇ gaˇ naw ma ̭ tsawˇ haˬ k'ehˇ g'eh-awˇ bi naˇ haˬ-iˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ k'aˇ ngeuˇ-eu loˬ-ehˇ ehˇ mehˬ nehˬ-euˬ meh. 34 Ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ aˬ cawˬ saˇ kiˇ bi kamˬ-eu lehˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu maˬ ngeuˇ. Naw ma ̭ ka k'o ̭-eu jeˬ bi za ni ehˇ-eu ma. 35 Yoˇhaˬ neh ehˇ-euˬ dawˬ-aˬ, bya cehˆ ni do ̭ lu ̭-eu tsiˇ k'mˬ-ahˇ duˇ-awˇ, naw ma ̭-ahˇ laˬ k'aˬ bi cehˇ-eu meh. Naw ma ̭-ahˇ laˬ k'aˬ bi cehˇ-eu yaw sheh ̭-ahˇ duˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ k'oeˇ-ahˇ, naw ma ̭ tiˬ k'ehˬ tiˬ yamˬ ha geu ̭-euˬ meh. 36 Ehˇ k'aw ̭, Yoˇhaˬ neh saˇ kiˇ kamˬ-euˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ saˇ kiˇ kamˬ taˬ-euˬ jaˆ ma. Ngaˬ Da neh ngaˬ-ahˇ bi mˇ la ̭-euˬ ngaˬ neh mˇ-euˬ gaˇ k'oeˇ deuˬ ngaˬ-euˬ dah zaˇ dawˬ ngehˬ gaˇ duˇ ni, Aˬda neh ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ meh lehˇ saˇ kiˇ kamˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 37 K'oeˇ uˬ ta ̭, ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Aˬda k'aw ̭, ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ saˇ kiˇ kamˬ-eu meh. Aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ-ahˇ naw ma ̭ maˬ gaˬ haw-ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ myaˆ pyawˬ-ahˇ naw ma ̭ maˬ mawˇ haw-aˬ. 38 Aˬ yaw ̭ neh bi oe-euˬ g'aˬ-ahˇ naw ma ̭ maˬ jah-eu miˇ neh, naw ma ̭ aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ-ahˇ nui ma la ̭ k'oeˇ maˬ jeˬ hmˬ taˬ-a. 39 Jaˇ li ̭ la ̭ k'oeˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ poˆ mawˇ nya teh ̭-a lehˇ naw ma ̭ noeˬ-awˇ, Jaˇ li ̭ gui-eu meh. Naw ma ̭ gui-eu Jaˇ li ̭ k'oeˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ, ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ ehˇ taˬ-euˬ meh. 40 Ehˇ k'aw ̭, maˇ maˇ ni g'eh-eu deh ̭-eu jeˬ-ahˇ za ni, ngaˇ jawˇ gaˇ naw ma ̭ maˬ laˇ maw ̭-a. 41 Tsawˇ haˬ zaˬ neh bi ja ceuˬ-eu jeˬ-ahˇ ngaˇ poˆ lu ̭-eu maˬ ngeuˇ. 42 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu ngaˇ siˬ nya-awˇ, naw ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-ahˇ gaˬ-eu nui ma maˬ ahˇ-eu ngaˇ siˬ nya ma. 43 Ngaˬ Da-euˬ baoˬ pi-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ dah zaˇ ngaˇ oe-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ maˬ ha geu ̭-a. Yawˬ ha-euˬ baoˬ pi-awˇ yawˬ ha-euˬ g'aˇ duˬ teh ̭-ehˇ ngehˬ le tmˇ le-euˬ g'aˬ jawˇ naˇ, naw ma ̭ ha geu ̭ teh ̭-a. 44 Naw ma ̭ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ja ceuˬ nehˬ la ̭-eu jeˬ-ahˇ geu ̭ maw ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ Miˬyehˇ pyeu ̭-eu g'aˬ neh bi ja ceuˬ ni naw ma ̭ maˬ deh ̭-a. K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ jah nya nmˇ. 45 Ngaˇ-aˬ, naw ma ̭-euˬ yaw lehˬ Ngaˬda-ahˇ ja mehˬ leˇ-eu g'aˬ meh lehˇ taˬ noeˬ. Naw ma ̭ noeˬ tmˬ-awˇ nui ma huiˬ taˬ-euˬ Moˇseˬ-aˬ, naw ma ̭-euˬ yaw lehˬ Ngaˬda-ahˇ ja mehˬ leˇ teh ̭-a. 46 Naw ma ̭ Moˇseˬ-ahˇ aˬ diˇ jah law nmˇ-aˬ, ngaˬ-ahˇ k'aw ̭ jah teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ bo ̭-euˬ meh. 47 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ neh bo ̭ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ naw ma ̭ maˬ jah-eu-aˬ, ngaˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naw ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ paˇ jah nmˇ.

Yoˇhaˬ 6

1 K'oeˇ naˇ, Gaˬliˬlehˇ lah-euˬ nui baˬ-ahˇ Yeˬsuˇ tsehˆ-iˇ-euˬ meh. (Gaˬliˬlehˇ lah-ahˇ Deˬbeˬliˇ lah lehˇ k'aw ̭ kuˇ-eu meh.) 2 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh g'eh-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ neh mˇ-euˬ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu naˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ laˆ taˬ nehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya mawˇ haw-euˬ meh. 3 Yeˬsuˇ gawˬ duˇ tiˬ duˇ-ahˇ daˆ leˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ nehˬ-ehˇ nuiˇ-euˬ meh. 4 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ bawˬ-iˬ pyeu ̭-eu Baˬsaˬkaˬ Bawˬ-iˬ g'eh-eu aˇ yamˬ keuˆ laˇ taˬ-euˬ meh. 5 Yeˬsuˇ haw g'eh ngeh, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma uiˬ laˇ lu ̭ gaˇ ya mawˇ-awˇ, "Tsawˇ haˬ heu deuˬ-ahˇ bi dzaˬ bi dawˇ-eu g'aˇ duˬ, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ aˬ gaˇ zeuˇ lo ̭ laˬ-iˇ nmˇ" lehˇ, Piˇliˇpuˆ-ahˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 6 Piˇliˇpuˆ-euˬ nui ma-ahˇ lawˬ haw maw ̭-eu miˇ neh, k'oeˇ lo ̭-ehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. Maˇ maˇ ni ehˇ naˇ, Yeˬ suˇ-aˬ, aˬ joˆ-ehˇ ya jahˇ-eu gaˇ kawˆ siˬ duˬ taˬ-awˇ jawˇ-eu meh. 7 Piˇliˇpuˆ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ heu deuˬ-ahˇ tiˬ g'aˬ ui cuiˆ ui cuiˆ bi dzaˬ-eu kaˬ muˇ zeuˇ k'aw ̭, pyuˇ maˇ byaˆ nyiˬ yaˇ byaˆ neh maˬ zeuˇ lo ̭ nya-aˇ." 8 Yeˬsuˇ-euˬ zaˬ lahˇ yawˬ g'aˬ yawˬ pyeu ̭-eu Siˇmoˬ Beˬtuˆluˆ-euˬ aˬ nyiˇ Aˬdehˬlehˬ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 9 "Lawˬ loeˇ neh jahˇ taˬ-euˬ kaˬ muˇ ngaˬ yaˆ hawˇ-eu ngaˬ shaˬ nyiˬ mawˇ pi lu ̭-eu aˬ li tiˬ li jawˇ meh. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ heu deuˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ-awˇ biˇ o ̭ nehˬ nya nmˇ." 10 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ bi nuiˇ jiˇ-awˬ." Jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-aˬ, daˬ zawˬ deh pyeu ̭-awˇ, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ gaˇ nuiˇ jiˇ-euˬ meh. K'aˬ dzeˇ zaˬ deuˬ teh ̭-ehˇ ngaˬ heˇ g'aˬ dawˬ peh byah-eu meh. 11 Yeˬsuˇ kaˬ muˇ k'oeˇ yuˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-awˇ, k'oeˇ gaˇ nuiˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ bi biˇ nehˬ-euˬ meh. Ngaˬ shaˬ k'oeˇ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ bi biˇ nehˬ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ tiˬ dehˆ dzaˬ-euˬ meh. 12 Aˬ yaw ̭ ma ̭ dzaˬ dehˆ g'aˬ jiˇ ngeh, "K'aˇ dzehˬ laˇ-euˬ dawˬ tawˆ lu ̭ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ bi cawˆ-iˇ ni g'oˆ uiˬ jiˇ-awˬ" lehˇ, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 13 K'oeˇ naˇ, lawˬ loeˇ kaˬ muˇ k'oeˇ ngaˬ yaˆ-ahˇ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ dzaˬ dehˆ g'aˬ-awˇ, dzeˇ laˇ-euˬ deuˬ paˇ g'oˆ uiˬ ngeh, k'aˆ puˬ tseˇ nyi ̭ puˬ byah laˇ-euˬ meh. 14 Yeˬsuˇ neh mˇ-euˬ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu k'oeˇ-ahˇ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ ya mawˇ ngeh, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ-aˬ, maˇ maˇ ni miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ oe meh lehˇ ehˇ taˬ-euˬ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu k'oeˇ g'aˬ ngaˇ" lehˇ ehˇ-eu meh. 15 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ nyeh ̭-awˇ, sahˬ paˬ maˬ geu ̭-ehˇ maˬ juˬ ni jahˇ teh ̭-a lehˇ Yeˬsuˇ siˬ duˬ taˬ-euˬ miˇ neh, gawˬ duˇ paw paˇ le daˆ le ̭-euˬ meh. 16 Uˬ ci ̭ ci ̭ le ngeh, Yeˬ suˇ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ lah-ahˇ g'o ̭ ka le-euˬ meh. 17 Aˬ yaw ̭ ma ̭ lawˬ-ahˇ dziˬ leˇ-awˇ, lah nui baˬ paw jaˆ-eu Gaˬbeˬneˬoˬ meuˬ-ahˇ g'o ̭ tsehˆ-iˇ-euˬ meh. Uˬ ci ̭ zahˇ le-euˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ gaˇ Yeˬsuˇ maˬ g'o ̭ doˆ le-a. 18 K'oeˇ naˇ, jaˬ lehˇ lehˇ ma baw laˇ-awˇ, iˇ luˆ dzeh dui dui-eu meh. 19 Aˬ yaw ̭ ma ̭ lawˬ heu g'eh le ̭-euˬ smˬ laˇ oeˬ laˇ ehˇ g'aˬ ni byah laˇ ngeh, Yeˬsuˇ iˇ cu ̭ k'oeˇ taˆ gaˇ ma cah cah-ehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ gaˇ oe lu ̭-eu ya mawˇ-awˇ, guˆ dui dui-iˇ-euˬ meh. 20 "Taˬ guˆ. Ngaˇ ma." lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 21 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ lawˬ la ̭ k'oeˇ bi uˇ laˇ-euˬ meh. Tiˬ k'ehˇ laˇ k'ehˬ la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ iˇ lu ̭-eu lawˇ deh k'oeˇ tsahˇ-ahˇ iˇ keuˆ-euˬ meh. 22 Lah lah dzeˇ lawˬ tiˬ laˇ teh ̭-ehˇ jaˆ-awˇ, lawˬ k'oeˇ laˇ-ahˇ zaˬ lahˇ deuˬ nehˬ-ehˇ Yeˬsuˇ maˬ dziˬ-ehˇ, zaˬ lahˇ deuˬ teh ̭-ehˇ dziˬ-awˇ doˆ-iˇ-euˬ gaˇ kawˆ, lah nui baˬ-ahˇ jawˇ ya ̭-euˬ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ ma ̭ yawˬ nah yawˬ siˬ duˬ-euˬ meh. 23 Ehˇ k'aw ̭, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ neh Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-awˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ kaˬ muˇ dzaˬ-euˬ jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-euˬ dawˬ peh, Deˬbeˬliˇ meuˬ-ahˇ neh lawˬ tiˬ deuˬ oe-euˬ meh. 24 Yeˬsuˇ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ maˬ ehˇ, k'oeˇ gaˇ maˬ paˇ jawˇ-euˬ gaˇ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ ma ̭ ya mawˇ ngeh, Yeˬsuˇ-ahˇ poˆ-iˇ-eu g'aˇ duˬ, lawˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ dziˬ-awˇ Gaˬbeˬneˬoˬ meuˬ-ahˇ iˇ-euˬ meh. 25 Lah k'oeˇ baˬ-ahˇ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ poˆ mawˇ ngeh, "Saˬ laˬ-oˇ, nawˇ heu gaˇ aˬ myah oe keuˆ teˬ" lehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 26 Yeˬ suˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Naw ma ̭ kaˬ muˇ tiˬ dehˆ ya dzaˬ-euˬ miˇ neh ngaˬ-ahˇ poˆ-eu meh. Ngaˬ neh mˇ-euˬ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ-euˬ dawˬ tsui ̭ g'oˆ shaw-euˬ miˇ neh poˆ-eu maˬ ngeuˇ-a. 27 Bu ̭-iˇ cehˇ-iˇ nya-eu dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ g'aˇ duˬ maˬ leh jeh ni, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ bi deh ̭-eu dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ g'aˇ duˬ leh jeh-awˬ. Tsawˇ haˬ-euˬ Zaˬmaˇ pyeu ̭-eu ngaˇ naw ma ̭-ahˇ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ k'oeˇ jeˬ bi ̭ ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Aˬda Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ nui ma tsaˬ-awˇ juˬ diˬ taˬ-euˬ meh." 28 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ naˇ haˬ-eu, "Miˬyehˇ-euˬ gaˇ mˇ-eu lehˇ nga ma ̭ aˬ geuˬ jeˬ ya mˇ ta." 29 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Miˬyehˇ-euˬ gaˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ neh k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'aˬ-ahˇ naw ma ̭ jah-eu k'oeˇ meh." 30 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Nga ma ̭ nawˬ-ahˇ jah laˇ ni nawˇ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu aˬ geu jeˬ mˇ mehˬ nmˇ. Nawˇ aˬ geu jeˬ mˇ mehˬ-eu g'eh te. 31 'Aˬ yaw ̭ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ mˬ taˆ-euˬ kaˬ muˇ bi dzaˬ-euˬ meh' lehˇ Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, nga ma ̭-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ k'aˇ shui ̭ deh yaˇ-ahˇ cah ngeh, maˬ naˆ kaˬ muˇ ya dzaˬ-euˬ meh." 32 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Moˇseˬ neh naw ma ̭-ahˇ bi dzaˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, mˬ taˆ-euˬ kaˬ muˇ maˬ ngeuˇ-a. Naw ma ̭-ahˇ maˇ maˇ ni g'eh-eu mˬ taˆ kaˬ muˇ bi ̭-eu g'aˬ-aˬ, ngaˬ Da meh. 33 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ neh bi ̭ le ̭-euˬ kaˬ muˇ lehˇ ehˇ-eu k'oeˇ-aˬ, mˬ k'oeˇ taˆ neh za ̭ ka le-awˇ, miˇ tsaˬ zaˬ-ahˇ deh ̭-eu sa ̭ laˇ bi ̭ le-euˬ g'aˬ-ahˇ ehˇ-eu meh." 34 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, kaˬ muˇ k'oeˇ jeˬ nga ma ̭-ahˇ aˬ myah lu ̭ bi dzaˬ la ̭-awˬ." 35 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˇ-aˬ, sa ̭ laˇ bi deh ̭-eu kaˬ muˇ ma. Ngaˇ jawˇ gaˇ k'aˇ laˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, tiˬ jawˇ-iˬ hawˬ maˬ paˇ meh ̭-aˇ. Ngaˬ-ahˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ-aˬ, tiˬ jawˇ-iˬ iˇ cu ̭ maˬ paˇ meh ̭-aˇ. 36 Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ mawˇ-euˬ k'aw ̭ maˬ jah-aˇ lehˇ, naw ma ̭-ahˇngaˇ ehˇ nehˬ-euˬ ma. 37 Ngaˬ Da neh ngaˬ-ahˇ k'aˇ bi ̭ la ̭-euˬ tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ yawˬ na lu ̭ ngaˇ jawˇ gaˇ laˇ teh ̭-a. Ngaˇ jawˇ gaˇ laˇ-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ-ahˇ maˬ kaˬ, ngaˇ maˬ ha geu ̭ nehˬ ni maˬ byehˇ. 38 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ mˬ k'oeˇ taˆ neh oe-euˬ-aˬ, ngaˬ-euˬ nui k'ahˇ mˇ le-euˬ maˬ ngeuˇ. Ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'aˬ-euˬ nui k'ahˇ mˇ le-euˬ ma. 39 Ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'aˬ-euˬ nui k'ahˇ-aˬ, ngaˬ-ahˇ k'aˇ bi ̭ la ̭-euˬ dawˬ tawˆ lu ̭, tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ ya byoˆ-iˇ-eu uˬ ta ̭, aˇ saˬ saˬ ngeh nah yawˬ g'aˬ yawˬ na lu ̭ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu meh. 40 Ngaˬ Da-euˬ nui k'ahˇ-aˬ, Zaˬmaˇ-ahˇ mawˇ-awˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ bi za-eu g'aˇ duˬ meh. Aˇ saˬ saˬ ngeh nah, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ngaˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ ma." 41 "Ngaˇ-aˬ, mˬ k'oeˇ taˆ neh oe-euˬ kaˬ muˇ ma" lehˇ aˬ yaw ̭ ehˇ-eu miˇ neh, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ toˇ-eu meh. 42 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ teu g'aˬ Yoˇsehˆ-euˬ aˬ li Yeˬsuˇ maˬ ngeuˇ-a loˇ. Aˬ yaw ̭-euˬ aˬ da aˬ ma-ahˇ aˬ dui ma ̭ siˬ nya ma. Aˬ yawˇ yaw ̭ mˬ k'oeˇ taˆ neh oe-euˬ ma lehˇ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ nya-eu nga." 43 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ maˬ toˇ ni naˬ leˇ sheˇ. 44 Aˬda neh sheuˬ ha laˇ-euˬ maˬ ngeuˇ naˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ ngaˇ jawˇ gaˇ maˬ laˇ nya-a. Aˬda neh sheuˬ ha laˇ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ, aˇ saˬ saˬ ngeh nah ngaˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ ma. 45 "'Tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ Miˬyehˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ teh ̭-a' lehˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ deuˬ neh bo ̭ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. Aˬda-euˬ dawˬ ya gaˬ-awˇ dzaw geu ̭-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, ngaˇ jawˇ gaˇ laˇ teh ̭-a. 46 Heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu-aˬ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na Aˬda-ahˇ mawˇ haw-euˬ meh lehˇ ehˇ maw ̭-eu maˬ ngeuˇ. Miˬyehˇ jawˇ gaˇ neh oe-euˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ Aˬda-ahˇ mawˇ haw-euˬ meh. 47 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Jah-eu tsawˇ haˬ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ za-eu meh. 48 Ngaˇ-aˬ, sa ̭ laˇ bi deh ̭-eu kaˬ muˇ ma. 49 Naw ma ̭-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ k'aˇ shui ̭ deh yaˇ-ahˇ cah ngeh, maˬ naˆ kaˬ muˇ ya dzaˬ-euˬ ngeuˇ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ shiˇ ni deh ̭-euˬ maˬ ngeuˇ-a. 50 Mˬ k'oeˇ taˆ neh oe-euˬ kaˬ muˇ heu-aˬ, k'aˇ dzaˬ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ shiˇ ni bi deh ̭-eu meh. 51 Ngaˇ-aˬ, mˬ k'oeˇ taˆ neh oe-euˬ deh ̭ lu ̭-eu kaˬ muˇ ma. Kaˬ muˇ heu-ahˇ k'aˇ dzaˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭ teh ̭-a. Ngaˇ bi ̭-eu kaˬ muˇ-aˬ, ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ ma. Miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ sa ̭ laˇ deh ̭-eu jeˬ za ni bi ̭-eu ma." 52 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ nui ma pehˇ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw kaˬ ja dui dui-awˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ teu g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ aˬ dui-ahˇ bi ̭-awˇ aˬ joˆ-ehˇ bi dzaˬ nya-eu lehˇ ehˇ ta." 53 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Naw ma ̭ Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-euˬ shaˬ jiˇ maˬ dzaˬ-ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ shiˬ maˬ dawˇ naˇ, deh ̭-eu sa ̭ laˇ maˬ za nya-a. 54 Ngaˬ-euˬ shaˬ jiˇ dzaˬ-awˇ ngaˬ-euˬ shiˬ k'aˇ dawˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ za-eu meh. Aˇ saˬ saˬ ngeh nah, aˬ yaw ̭-ahˇ ngaˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ ma. 55 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ-euˬ shaˬ jiˇ-aˬ, maˇ maˇ ni g'eh-eu dzaˬ-eu jeˬ pyeu ̭-awˇ, ngaˬ-euˬ shiˬ-aˬ, maˇ maˇ ni g'eh-eu dawˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. 56 Ngaˬ-euˬ shaˬ jiˇ dzaˬ-awˇ ngaˬ-euˬ shiˬ dawˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, ngaˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ k'oe jawˇ-eu ma. 57 Deh ̭ lu ̭-eu Aˬda neh ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ meh. Ngaˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ baˬ da neh deh ̭ lu ̭-eu ma. K'oeˇ gaˇ duˇ ni, ngaˬ-ahˇ k'aˇ dzaˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˇ baˬ da neh deh ̭ teh ̭-a. 58 Heu-aˬ, mˬ k'oeˇ taˆ neh oe-euˬ kaˬ muˇ meh. Kaˬ muˇ heu-aˬ, naw ma ̭-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ neh dzaˬ-euˬ kaˬ muˇ k'oeˇ-ahˇ maˬ duˇ-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, kaˬ muˇ k'oeˇ dzaˬ-euˬ k'aw ̭ shiˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, kaˬ muˇ heu-ahˇ dzaˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ya deh ̭ meh." 59 Gaˬbeˬneˬoˬ meuˬ-ahˇ jaˆ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ Yeˬsuˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ ngeh, k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-euˬ meh. 60 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ ya gaˬ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ g'awˬ mya g'aˬ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭ mehˬ-euˬ gaˇ kawˆ teu hmˬ teu naˆ naˆ-ehˇ k'aˆ-eu beu tawˇ. Aˬ suˇ g'aˬ ha geu ̭ coeˇ paˬ nga." 61 Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ toˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ aˬ cawˬ Yeˬsuˇ-ahˇ maˬ ehˇ nehˬ-euˬ k'aw ̭, Yeˬsuˇ siˬ nya-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu miˇ neh, jah-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ byehˇ dzeh maw ̭-eu nya loˇ. 62 Toˆ-ehˇ maˇ-iˬ, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ aˬ yaw ̭-euˬ jawˇ duˬ-ahˇ paˇ daˆ g'o ̭ leˇ naˇ, naw ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ nmˇ. 63 Naw ma ̭-ahˇ deh ̭-eu sa ̭ laˇ bi ̭-euˬ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ meh. Tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ baoˬ neh tiˬ jeˬ-iˬ maˬ g'eh nya-a. Ngaˬ neh naw ma ̭-ahˇ ehˇ-euˬ gaˇ kawˆ heu-aˬ, deh ̭-eu sa ̭ laˇ bi ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ-ahˇ naw ma ̭ bi za nya-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu ma. 64 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ tiˬ paˆ na deuˬ maˬ jah nga siˬ." (Aˬ geu deuˬ maˬ jah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, aˬ geu g'aˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ahˬ dzaˬ teh ̭-a lehˇ, na ̭ ngeh neh Yeˬsuˇ siˬ nya taˬ-euˬ meh.) 65 Aˬ yaw ̭ paˇ ehˇ-eu, "K'oeˇ miˇ neh, Aˬda neh bi laˇ-euˬ maˬ ngeuˇ naˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ ngaˇ jawˇ gaˇ maˬ laˇ nya-a lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ nehˬ-euˬ ma." 66 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-euˬ baˬ da neh, Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ nah caw teh-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya g'aˬ g'o ̭-iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah maˬ paˇ caw teh ni byehˇ-euˬ meh. 67 K'oeˇ ngeh, "Naw ma ̭ g'eh byehˇ-awˇ g'o ̭-iˇ maw ̭-eu nya loˇ" lehˇ, zaˬ lahˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 68 Siˇmoˬ Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ bi ̭-eu dawˬ nawˇ jawˇ gaˇ jaˆ ngeh keuˆ keuˆ-ehˇ-aˬ, nga ma ̭ aˬ suˇ g'aˬ jawˇ gaˇ paˇ iˇ nmˇ. 69 Nawˇ-aˬ, Miˬyehˇ jawˇ gaˇ neh oe-euˬ Muiˬ-eu Shawˇ-eu G'aˬ meh lehˇ nga ma ̭ siˬ duˬ jah duˬ g'aˬ-euˬ ma." 70 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ tseˇ nyi ̭ g'aˬ-ahˇ ngaˬ neh tseˇ doˆ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ-aˬ, Neh ̭sahˬpaˬ meh." 71 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu-aˬ, Siˇmoˬ Iˇsaˬgaˬliˬoˆ-euˬ aˬ li Yuˇdaˆ Iˇsaˬgaˬliˬoˆ-ahˇ ehˇ maw ̭-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yuˇdaˆ-aˬ, zaˬ lahˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu k'aw ̭, Yeˬsuˇ-ahˇ ahˬ dzaˬ-eu lehˇ g'eh-eu meh.

Yoˇhaˬ 7

1 K'oeˇ naˇ, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ Yeˬsuˇ cah-euˬ meh. Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ maˬ cah maw ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭ maw ̭-eu meh. 2 Sehˬ g'awˆ-euˬ Bawˬ-iˬ g'eh-eu aˇ yamˬ peh laˇ-euˬ meh. 3 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭-euˬ mehˇ nmˇ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Nawˬ-euˬ mehˬ nah caw teh-eu tsawˇ haˬ deuˬ nawˬ neh mˇ mehˬ-euˬ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu gaˇ deuˬ-ahˇ ya mawˇ ni, heu gaˇ dzuˇ dzuˇ-ehˇ maˬ jawˇ ni Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ-awˬ. 4 Yawˬ ha neh mˇ-euˬ jeˬ aˬ cawˬ-ahˇ bi siˬ bi mawˇ maw ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, yawˬ ha neh mˇ-euˬ jeˬ-ahˇ maˬ za ̭ taˬ-aˇ. Nawˇ heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu gaˇ deuˬ mˇ lu ̭-eu-aˬ, nawˬ-euˬ gaˇ kawˆ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ bi siˬ jiˇ-awˬ tawˇ." 5 Aˬ yaw ̭-euˬ uˇ pyehˆ mehˇ nmˇ deuˬ k'aw ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ jah-a. 6 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-euˬ mehˇ nmˇ deuˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ aˇ yamˬ maˬ tsaˬ laˇ-aˬ siˬ. Nawˬ ha mehˇ nmˇ-euˬ g'aˇ duˬ law nmˇ-aˬ, aˇ yamˬ maˬ tsaˬ laˇ-euˬ maˬ baw-a. 7 Miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ nawˬ ha mehˇ nmˇ-ahˇ muiˇ-eu gaˇ kawˆ maˬ jaˆ-a. Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-ahˇ muiˇ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ deh ̭ jeˬ deh ̭ kawˆ maˬ muiˬ gaˇ ngaˇ maˬ tsehˆ leˇ ni ehˇ lu ̭-eu miˇ neh meh. 8 Bawˬ-iˬ g'eh gaˇ nawˬ ha mehˇ nmˇ iˇ-awˬ. Ngaˇ maˬ iˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ aˇ yamˬ maˬ tsaˬ laˇ-aˬ siˬ." 9 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-awˇ, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ ya ̭-euˬ meh. 10 Yeˬsuˇ-euˬ mehˇ nmˇ deuˬ Sehˬ g'awˆ-euˬ bawˬ-iˬ-ahˇ iˇ dzeuˇ ngeh, Yeˬsuˇ jiˇ iˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ bya cehˆ ni maˬ iˇ-ehˇ, ciˬ cuˇ ni iˇ k'oeˬ-euˬ meh. 11 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ, "Aˬ yaw ̭ aˬ gaˇ jawˇ ta" lehˇ naˇ haˬ naˇ haˬ-ehˇ, Bawˬ-iˬ la ̭ k'oeˇ Yeˬsuˇ-ahˇ poˆ lu ̭-eu meh. 12 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ kawˆ g'awˬ mya jeˬ ja k'oeˬ lu ̭-eu meh. Tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ muiˬ-eu gaˇ kawˆ ja-eu meh. Tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ ja ni, aˬ yaw ̭ aˬ cawˬ-ahˇ gaˇ ma sheuˬ bahˬ-eu tsawˇ haˬ meh lehˇ ja-eu meh. 13 Ehˇ k'aw ̭, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ-ahˇ gaˬ leˇ gaˇ guˆ-eu miˇ neh, tiˬ g'aˬ-iˬ bya cehˆ ni maˬ ja doˆ peuˬ-a. 14 Bawˬ-iˬ g'eh-eu aˇ nah aˇ yamˬ tiˬ paˆ jiˇ leˇ ngeh, Yeˬsuˇ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ le-awˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ leˇ-euˬ meh. 15 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ zahˬ leˇ-awˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ ya dzaw haw-euˬ gaˇ, aˇ naˆ naˆ-ehˇ siˬ nya-eu nga teu." 16 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ mehˬ-eu heu-aˬ, ngaˬ-euˬ dawˬ maˬ ngeuˇ. Ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ meh. 17 Miˬyehˇ-euˬ nui k'ahˇ mˇ maw ̭-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, ngaˇ mehˬ-eu dawˬ heu Miˬyehˇ-euˬ dawˬ nga loˇ, ngaˬ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ mehˬ-eu tsoˆ-eu dawˬ nga loˇ lehˇ, tseˇ paˆ geu ̭ nya teh ̭-a. 18 Yawˬ ha-euˬ nui noeˬ ngehˬ-eu tmˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, yawˬ ha yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ za ni mˇ-eu teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, yawˬ ha-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ bi doˆ laˇ maw ̭-eu g'aˬ-aˬ, yaw sui yaw dawˇ jeˬ ahˇ-awˇ, yaw lehˬ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ ahˇ-a. 19 Moˇseˬ neh naw ma ̭-ahˇ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ bi ̭ ya ̭-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ tiˬ g'aˬ-iˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ maˬ caw teh-a. Aˬ jeˬ miˇ neh naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ seh ̭-eu lehˇ leh jeh te." 20 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ehˇ-eu, "Nawˇ neh ̭ uˇ-eu ngaˇ. Aˬ suˇ g'aˬ nawˬ-ahˇ seh ̭-eu g'eh nga lehˇ ehˇ te." 21 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ mehˬ ngeh, naw ma ̭ zahˬ leˇ-eu meh. 22 (Baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-eu zahˇ-ahˇ Moˇsehˬ neh mˇ dahˬ beh-euˬ maˬ ngeuˇ-ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ hu deh ̭ dzeuˇ ya ̭-euˬ naw ma ̭-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ neh mˇ dahˬ beh-euˬ k'aw ̭,) naw ma ̭-euˬ aˬ li deuˬ-ahˇ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-eu g'aˇ duˬ Moˇseˬ neh dawˬ bi ̭ taˬ ya ̭-euˬ miˇ neh, Jawˇ nah ngeh nah naw ma ̭-euˬ aˬ li deuˬ-ahˇ naw ma ̭ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-eu meh. 23 Jawˇ nah ngeh nah aˬ li tiˬ li-ahˇ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-euˬ k'oeˇ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ maˬ bahˬ-a lehˇ ngeuˇ naˇ, Jawˇ nah ngeh nah tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-euˬ g'awˇ mawˇ mawˇ lah-ehˇ muiˬ laˇ ni ngaˬ neh laˆ taˬ nehˬ-euˬ gaˇ, naw ma ̭ aˬ jeˬ miˇ neh nui ma pehˇ te. 24 K'oeˇ taˆ paw teh ̭-ehˇ haw-awˇ daˇ-eu jeˬ-ahˇ byehˇ-awˇ, maˇ maˇ ni k'aˇ ngeuˇ-eu lo ̭-ehˇ daˇ-awˬ." 25 Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ ehˇ-eu, "Aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ seh ̭-eu lehˇ poˆ lu ̭-eu k'oeˇ heu g'aˬ-ahˇ poˆ-eu maˬ ngeuˇ-a loˇ. 26 Haw sheˇ. Aˬ yaw ̭ tsawˇ haˬ heu myaˆ ni g'eh-eu mehˬ shi bya cehˆ ni dawˬ ngehˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ ehˇ nehˬ nga tawˇ. Aˬ yaw ̭ Meˬsiˇya pyeu ̭-eu ngaˇ lehˇ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ siˬ duˬ-eu miˇ neh nga loˇ. 27 Aˬ diˇ ehˇ naˇ, Meˬsiˇya oe ngeh, aˬ geu gaˇ neh oe-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ ya siˬ-aˇ. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ heu g'aˬ aˬ gaˇ neh oe-euˬ aˬ dui ma ̭ siˬ nya ma." 28 Yeˬsuˇ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ lu ̭ ngeh, teˇ saˇ yaw k'aˆ-ehˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Ngaˇ aˬ suˇ g'aˬ pyeu ̭-awˇ aˬ gaˇ neh oe-euˬ naw ma ̭ siˬ duˬ ma loˇ. Ngaˇ ngaˬ-euˬ nui noeˬ oe-euˬ maˬ ngeuˇ. Ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'aˬ-aˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ meh. Naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ siˬ nya-a. 29 Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ aˬ yaw ̭-ahˇ siˬ nya ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ neh oe-awˇ, aˬ yaw ̭ neh ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ meh." 30 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ nyeh ̭-eu lehˇ g'eh-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ aˇ yamˬ maˬ keuˆ le dah-euˬ miˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ nyeh ̭ nya-a. 31 Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ la ̭ k'oeˇ g'awˬ mya ni aˬ yaw ̭-ahˇ jah laˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Meˬsiˇya oe ngeh, tsawˇ haˬ heu g'aˬ naˆ maˬ tseˇ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ mehˬ la ̭ nya teh ̭-a lehˇ duˇ te loˇ." 32 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ja k'oeˬ lu ̭ gaˇ Paˬliˬsehˇ deuˬ ya gaˬ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ bawˬ dzaˬ-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ bi nyeh ̭-eu g'aˇ duˬ k'ehˇ g'eh-euˬ meh. 33 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ k'ehˬ jawˇ g'aˬ naˇ, ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'aˬ jawˇ gaˇ g'o ̭ leˇ ma. 34 Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ poˆ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, maˬ poˆ mawˇ nya-aˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ jawˇ gaˇ naw ma ̭ maˬ laˇ keuˆ nya-a." 35 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ yaw kaˬ heu lo ̭-ehˇ ja-eu meh. "Aˬ dui ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ poˆ mawˇ nya paˬ-ehˇ aˬ yaw ̭ aˬ gaˇ iˇ-eu lehˇ nga. Heˬlaˬsaˇ tsawˇ haˬ-euˬ meuˬ deuˬ-ahˇ jawˇ-iˇ-euˬ aˬ dui-euˬ tsawˇ jeuˬ jawˇ gaˇ iˇ-awˇ, Heˬlaˬsaˇ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ mehˬ-iˇ tsoˆ-iˇ-eu lehˇ nga loˇ. 36 Aˬ dui ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ poˆ k'aw ̭ maˬ poˆ mawˇ nya-ehˇ, aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ aˬ dui ma ̭ maˬ le keuˆ nya-aˇ lehˇ aˬ yaw ̭ ehˇ-eu k'oeˇ aˬ jeˬ ehˇ mawˬ-eu nga." 37 Sehˬ g'awˆ-euˬ Bawˬ-iˬ g'eh-eu aˇ saˬ saˬ-eu aˇ nah pyeu ̭-eu huiˬ dui dui-eu aˇ nah k'oeˇ nah-ahˇ, Yeˬsuˇ tuˇ -awˇ, teˇ saˇ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ -ehˇ-eu, "Iˇ cu ̭ k'aˇ meh ̭-eu tsawˇ haˬ ngaˇ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ dawˇ laˇ-awˬ. 38 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, 'Ngaˬ-ahˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ deh ̭-eu sa ̭ laˇ bi ̭-eu iˇ cu ̭ lawˇ gawˆ yoeˇ doˆ le teh ̭-a."' 39 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu-aˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ Yaw sahˇ Miˬyehˇ za gaˇ ehˇ maw ̭-eu meh. Aˇ yamˬ k'oeˇ yamˬ-ahˇ keuˆ ni Yaw sahˇ Miˬyehˇ maˬ bi ̭ le ̭-aˬ siˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ la ̭ k'oeˇ maˬ ciˬ daˆ k'o ̭ le ̭-aˬ siˬ. 40 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ ya gaˬ ngeh, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ la ̭ k'oeˇ tiˬ paˆ na deuˬ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ teu g'aˬ aˬ diˇ aˬ maˇ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ ngaˇ." 41 Yawˬ deuˬ yawˬ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭ Meˬsiˇya ngaˇ." Ehˇ k'aw ̭, tiˬ deuˬ paˇ ehˇ-eu, "Meˬsiˇya Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh maˬ oe-aˇ. 42 Meˬsiˇya-aˬ, Daˬbiˇ-euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ la ̭ k'oeˇ doˆ le- ̭ awˇ, Daˬbiˇ-euˬ meuˬ pyeu ̭-eu Behˬlehˬhehˬ meuˬ-ahˇ deh ̭ le teh ̭-a lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ." 43 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ ma ̭, Yeˬsuˇ gaˇ kawˆ tiˬ g'aˬ tiˬ jeˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ noeˬ-eu meh. 44 Tiˬ paˆ na deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ nyeh ̭ maw ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, a yaw ̭-ahˇ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ nyeh ̭ nya-a. 45 Yehˇ k'oeˇ deuˬ g'o ̭ keuˆ leˇ ngeh, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ ehˇ-eu, "Aˬ jeˬ miˇ neh naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ nyeh ̭ la ̭ teˬ." 46 Yehˇ k'oeˇ deuˬ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ tsawˇ haˬ heu g'aˬ lo ̭-ehˇ dawˬ ngehˬ-eu maˬ gaˬ haw-aˬ." 47 Paˬliˬsehˇ deuˬ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ g'eh aˬ yaw ̭ neh paˇ bi laˆ jah teˬ loˇ. 48 Aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ hawˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭-ahˇ jah-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na mawˇ haw teˬ loˇ. 49 Haw taˬ-awˬ. Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ ma ̭ Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ maˬ siˬ nya-eu miˇ neh Miˬyehˇ neh yaˬ k'ehˇ bi yaˬ teh ̭-a." 50 Yaw beh Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ iˇ-euˬ Niˇgawˇdeˬ lehˇ myahˇ-euˬ k'oeˇ g'aˬ k'aw ̭, Paˬliˬsehˇ k'oeˇ deuˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu meh. 51 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Aˬ dui-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ tsaˬ ni ya ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ neh ngehˬ-euˬ dawˬ maˬ ya gaˬ duˬ-ehˇ, aˬ yaw ̭ neh mˇ-euˬ gaˇ deuˬ-ahˇ maˬ ya siˬ duˬ k'oeˇ keuˆ ni, aˬ yaw ̭-ahˇ yaˇ k'aˬ maˬ daˇ nya-aˇ." 52 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Nawˇ g'eh Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh oe-euˬ tsawˇ haˬ te loˇ. Jaˇli ̭-ahˇ gui duˬ haw sheˇ. Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh maˬ doˆ le haw-euˬ nawˇ ya siˬ duˬ teh ̭-a." 53 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ ngeh jawˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭ g'o ̭-iˇ jiˇ-euˬ meh.

Yoˇhaˬ 8

1 Yeˬsuˇ-aˬ, Saˬloˬ gawˬ jawˬ-ahˇ le-euˬ meh. 2 Yawˬ nah yawˬ uˬ shawˬ yaw na ̭-ehˇ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ aˬ yaw ̭ le-euˬ meh. Tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ uiˬ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ nuiˇ-awˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ meh. 3 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ hawˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ, aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ bahˬ-euˬ zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ sheuˬ ahˇ la ̭-awˇ, dawˬ tawˆ lu ̭ mehˬ shi bi yaw ̭-euˬ meh. 4 Aˬ yaw ̭ maˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, zaˬ miˬ zaˬ heu g'aˬ aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ bahˬ lu ̭ gaˇ nyeh ̭-euˬ ma. 5 Heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu zaˬ miˬ zaˬ-ahˇ k'aˬ lo neh ya biˬ seh ̭ meh lehˇ, aˬ duiˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ Moˇseˬ neh ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. Nawˇ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ nmˇ." 6 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ lahˇ ju k'mˇ pa ̭-awˇ, yaˇ k'aˬ ja maw ̭-eu miˇ neh, k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ awˆ k'o ̭ taˬ-awˇ, la ̭ noeˇ neh miˇ tsaˬ-ahˇ kawˆ bo ̭ kawˆ bo ̭-ehˇ jawˇ-eu meh. 7 Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ gaˇ yaw ̭-awˇ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ naˬ leˇ ni naˇ haˬ-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ tuˇ laˇ-awˇ, "Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ iˬ baˇ maˬ mˇ haw-euˬ g'aˬ aˬ yaw ̭-ahˇ k'aˬ lo biˬ daw ̭ daw ̭-awˬ" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 8 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ ngeh, aˬ yaw ̭ paˇ awˆ k'o ̭-awˇ, miˇ tsaˬ-ahˇ kawˆ bo ̭ kawˆ bo ̭-ehˇ paˇ jawˇ-euˬ meh. 9 Dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya gaˬ ngeh, aˇ k'o ̭ k'awˆ dzehˬ-eu deuˬ jeˬ huˬ huˬ-awˇ, tiˬ g'aˬ saˇ-iˬ tiˬ g'aˬ g'o ̭ doˆ-iˇ jiˇ-euˬ meh. Yeˬsuˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ k'oeˇ gaˇ jawˇ ya ̭-awˇ, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ k'oeˇ gaˇ yaw ̭ lu ̭-eu meh. 10 Yeˬsuˇ awˆ tuˇ laˇ-awˇ zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ gaˇ iˇ jiˇ taˬ. Nawˬ-ahˇ iˬ baˇ poˆ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ paˇ jawˇ meh loˇ." 11 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ paˇ jawˇ meh." Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ jiˇ nawˬ-ahˇ iˬ baˇ maˬ poˆ. G'o ̭-iˇ-awˬ. Ehˇ k'aw ̭, iˬ baˇ taˬ paˇ mˇ de." 12 K'oeˇ naˇ, Paˬliˬsehˇ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Ngaˇ-aˬ, miˇ tsaˬ-euˬ yaw sheh ̭ ma. Ngaˬ-euˬ mehˬ nah k'aˇ caw teh-eu tsawˇ haˬ-aˬ, deh ̭-eu sa ̭ laˇ yaw sheh ̭ za-awˇ, yaw zahˇ la ̭ k'oeˇ maˬ paˇ cah-aˇ." 13 Paˬliˬsehˇ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, nawˇ yawˬ ha gaˇ kawˆ yawˬ ha saˇ kiˇ kamˬ-eu teh ̭ ngaˇ. Nawˬ neh k'aˇ ehˇ-euˬ jeˬ yaw duˬ yaw ciˇ maˬ baw nga." 14 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ saˇ kiˇ kamˬ-eu nga lehˇ ehˇ k'aw ̭, ngaˬ neh k'aˇ ehˇ-euˬ jeˬ tsaˬ ma dawˇ ma. Ngaˇ aˬ gaˇ neh oe-awˇ aˬ gaˇ iˇ lu ̭-eu ngaˇ siˬ nya ma. Naw ma ̭-aˬ, ngaˇ aˬ gaˇ neh oe-awˇ aˬ gaˇ iˇ lu ̭-eu maˬ siˬ nya-a. 15 Naw ma ̭ shiˬ shaˬ jiˇ nui noeˬ-ahˇ g'oe-awˇ aˬ cawˬ-ahˇ yaw lehˬ poˆ-eu meh. Ngaˇ-aˬ, aˬ cawˬ-ahˇ yaw lehˬ maˬ poˆ. 16 Ehˇ law hawˇ k'aw ̭, ngaˇ aˬ cawˬ-ahˇ yaw lehˬ nga lehˇ daˇ naˇ, ngaˬ neh daˇ-euˬ k'oeˇ tsaˬ ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ daˇ-eu maˬ ngeuˇ. Ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ Aˬda ngaˬ nehˬ-ehˇ jawˇ ma. 17 Tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ tiˬ jeˬ teh ̭-ehˇ saˇ kiˇ kamˬ naˇ, saˇ kiˇ kamˬ-euˬ k'oeˇ tsaˬ meh lehˇ, naw ma ̭-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 18 Ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ ngaˇ saˇ kiˇ kamˬ-eu ma. Ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Aˬda k'aw ̭, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ saˇ kiˇ kamˬ-eu meh." 19 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Nawˬ da aˬ gaˇ jawˇ ta." Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˬ-ahˇ maˬ ehˇ, ngaˬ Da-ahˇ maˬ ehˇ, naw ma ̭ maˬ siˬ nya-a. Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ siˬ nya law nmˇ-aˬ, ngaˬ Da-ahˇ k'aw ̭ siˬ nya teh ̭-a." 20 Yeˬsuˇ-aˬ, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ jaˆ-eu pyuˇ daˬ bahˬ keuˆ deuˬ ba ̭ taˬ-euˬ lawˆ-ahˇ jawˇ-awˇ, gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ nyeh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ aˇ yamˬ maˬ keuˆ laˇ-euˬ miˇ neh meh. 21 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Ngaˇ le ma. Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ poˆ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-euˬ iˬ baˇ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ ya shiˇ teh ̭-a. ngaˇ le-eu jawˇ duˬ-ahˇ naw ma ̭ maˬ le nya-a." 22 K'oeˇ ngeh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭ le-eu jawˇ duˬ-ahˇ aˬ dui maˬ le nya-aˇ lehˇ ehˇ-eu teu, aˬ yaw ̭ yawˬ haˇ yawˬ ha seh ̭ ma lehˇ ehˇ maw ̭ law hawˇ maˬ siˬ." 23 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naw ma ̭-aˬ, la ̭ oˆ miˇ tsaˬ zaˬ meh. Ngaˇ-aˬ, mˬ taˆ-euˬ tsawˇ haˬ ma. Naw ma ̭-aˬ miˇ tsaˬ heu-ahˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ meh. Ngaˇ-aˬ, miˇ tsaˬ heu-ahˇ maˬ ta ̭. 24 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭-euˬ iˬ baˇ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ ya shiˇ meh lehˇ ngaˇ ehˇ-eu ma. 'Ngaˇ ehˇ lu ̭-eu k'oeˇ g'aˬ ngaˇ meh' lehˇ naw ma ̭ maˬ jah naˇ, naw ma ̭ yawˬ ha-euˬ iˬ baˇ la ̭ k'oeˇ ya shiˇ teh ̭-a." 25 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Nawˇ aˬ suˇ g'aˬ te." Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Aˇ dahˬ beh ngeh neh naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ nehˬ g'aˬ-euˬ ma. 26 Ngaˇ naw ma ̭ gaˇ kawˆ ehˇ paˬ-ehˇ g'awˬ mya ni jaˆ ma. Naw ma ̭-ahˇ dehˬ paˬ-ehˇ g'awˬ mya ni jaˆ ma. Ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'aˬ-aˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ meh. Aˬ yaw ̭ neh k'aˇ ehˇ nehˬ la ̭-euˬ jeˬ teh ̭-ehˇ miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ-ahˇ ngaˇ ehˇ nehˬ-eu ma." 27 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Aˬda gaˇ kawˆ ja mehˬ lu ̭-eu meh lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ g'oˆ siˬ nya-a. 28 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Tsawˇ haˬ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ teh ̭-awˇ ka tuˇ ngeh nah, "Ngaˇ ehˇ lu ̭-eu k'oeˇ g'aˬ ngaˇ law hawˇ ngaˇ leh naw ma ̭ siˬ nya laˇ teh ̭-a. K'oeˇ ngeh jawˇ, ngaˇ ngaˬ-euˬ nui noeˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ mˇ ni, Aˬda neh k'aˇ bi ngehˬ k'aˇ bi tmˇ-euˬ jeˬ teh ̭-ehˇ ngaˇ ngehˬ-eu tmˇ-eu ngaˇ lehˇ, naw ma ̭ ya siˬ duˬ teh ̭-a. 29 Ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'aˬ ngaˬ nehˬ-ehˇ jawˇ ma. Aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ maˬ byehˇ dzeh nehˬ la ̭-a. A jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ myah lu ̭ aˬ yaw ̭ nui ma tsaˬ-eu jeˬ teh ̭-ehˇ ngaˇ mˇ-eu ma." 30 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ ya gaˬ-euˬ tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni aˬ yaw ̭-ahˇ jah laˇ-euˬ meh. 31 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Naw ma ̭ ngaˬ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ dawˬ deuˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭ naˇ, maˇ maˇ ni ngaˬ-euˬ zaˬ lahˇ ma. 32 Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ naw ma ̭ siˬ nya laˇ-awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ naw ma ̭-ahˇ bi buˬ-iˇ teh ̭-a." 33 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Nga ma ̭ Aˬbyaˬhaˬ-euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ ma. Aˬ cawˬ-euˬ zaˬ k'aˆ k'aw ̭ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ geu ̭ haw-aˬ. 'Naw ma ̭ ya buˬ-iˇ teh ̭-a' lehˇ nawˇ ehˇ-eu teu, aˬ jeˬ ehˇ maw ̭ te." 34 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Iˬ baˇ k'aˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, iˬ baˇ-euˬ zaˬ k'aˆ meh. 35 Zaˬ k'aˆ-aˬ, nymˇ sahˇ deuˬ nehˬ-ehˇ aˬ myah lu ̭ jawˇ-eu maˬ ngeuˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, aˬ li-aˬ, nymˇ sahˇ deuˬ nehˬ-ehˇ aˬ myah lu ̭ jawˇ-eu meh. 36 Zaˬ maˇ neh naw ma ̭-ahˇ bi buˬ-iˇ la ̭ naˇ, naw ma ̭ aˬ diˇ buˬ-iˇ-euˬ teh ̭-a. 37 Naw ma ̭-aˬ, Aˬbyaˬhaˬ-euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ meh lehˇ ngaˇ siˬ nya ma. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ seh ̭-eu lehˇ leh jeh-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ naw ma ̭ maˬ ha geu ̭-a. 38 Ngaˬ Da neh bi mawˇ la ̭-euˬ jeˬ-ahˇ ngaˇ ja-eu ma. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-aˬ, naw ma ̭-euˬ aˬ da deuˬ neh ehˇ mehˬ nehˬ-euˬ jeˬ mˇ-eu meh." 39 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Nga ma ̭-euˬ aˬ da-aˬ, Aˬbyaˬhaˬ ma." Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ maˇ maˇ ni Aˬbyaˬhaˬ-euˬ zaˬ ma lehˇ ngeuˇ naˇ, aˬ yaw ̭ neh mˇ-euˬ jeˬ naw ma ̭ mˇ teh ̭-a. 40 Ngaˬ neh k'aˇ mˇ-euˬ-aˬ, Miˬyehˇ neh bi ehˇ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ teh ̭ ma. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ seh ̭-eu lehˇ leh jeh-eu meh. Aˬbyaˬhaˬ-aˬ, teu lo ̭-ehˇ g'eh-eu jeˬ maˬ mˇ-aˬ. 41 Naw ma ̭-aˬ, naw ma ̭-euˬ aˬ da mˇ-euˬ lo ̭-ehˇ mˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Nga ma ̭-euˬ aˬ da-aˬ, Miˬyehˇ tiˬ g'aˬ teh ̭ ma. Nga ma ̭ maˇ maˇ ni aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ ma. Jawˇ zaˇ shaˬ leˇ-awˇ deh ̭ le-euˬ zaˬ deuˬ maˬ ngeuˇ." 42 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Miˬyehˇ-aˬ, maˇ maˇ ni naw ma ̭-euˬ Aˬ da ma lehˇ ngeuˇ naˇ, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ gaˬ teh ̭-a. Miˬyehˇ jawˇ gaˇ neh ngaˇ oe taˬ-euˬ ma. Ngaˬ-euˬ nui noeˬ oe-euˬ maˬ ngeuˇ. Aˬ yaw ̭ neh k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ meh. 43 Ngaˇ ehˇ gaˇ aˬ jeˬ miˇ neh naw ma ̭ maˬ g'oˆ shaw nya ta lehˇ naw ma ̭ siˬ nya ma loˇ. Ngaˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naw ma ̭ maˬ naˇ haˬ nahˇ-eu miˇ neh meh. 44 Naw ma ̭-aˬ, naw ma ̭-euˬ aˬ da nehˬ sahˬ paˬ-euˬ zaˬ deuˬ pyeu ̭-awˇ, naw ma ̭-euˬ aˬ da-euˬ nui k'ahˇ mehˬ nah caw teh maw ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, aˇ dahˬ beh ngeh neh aˬ cawˬ-ahˇ seh ̭-euˬ g'aˬ pyeu ̭-awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ paw tiˬ paw ̭-iˬ maˬ pyawˬ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇnaˇ, aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ yaw tsawˬ yaw dawˇ jeˬ maˬ ahˇ-a. Aˬ yaw ̭ jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu k'oeˇ-aˬ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-eu lehˇ seu le-euˬ miˇ neh meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-aˬ, jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ aˬ da yaw dzahˇ g'aˬ meh. 45 Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ-aˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ ngehˬ-eu ma. K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ maˬ jah-eu meh. 46 Naw ma ̭ ngaˬ-euˬ iˬ baˇ toeˬ ceh nya-eu aˬ suˇ g'aˬ jawˇ te. Ngaˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ ngehˬ-eu ngeuˇ naˇ k'aw ̭, aˬ jeˬ miˇ neh naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ maˬ jah te. 47 Miˬyehˇ jawˇ gaˇ neh oe-euˬ tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-aˬ, Miˬyehˇ jawˇ gaˇ neh oe-euˬ maˬ ngeuˇ-a. K'oeˇ miˇ neh, Miˬyehˇ-euˬ ehˇ dawˬ naw ma ̭ maˬ naˇ haˬ maw ̭-a." 48 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Nawˇ-aˬ, Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, nawˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ neh ̭ uˇ ngaˇ lehˇ nga ma ̭ ehˇ-eu maˬ tsaˬ nya loˇ." 49 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ neh ̭ maˬ uˇ. Ngaˇ ngaˬ Da-ahˇ taˬ huiˬ lu ̭ ma. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ maˬ taˬ huiˬ-a. 50 Ngaˇ-aˬ, aˬ cawˬ neh bi taˬ huiˬ bi taˬ mahˇ-eu jeˬ-ahˇ poˆ lu ̭-eu maˬ ngeuˇ. Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-ahˇ aˬ cawˬ bi taˬ huiˬ-eu jeˬ-ahˇ poˆ-awˇ, ngaˇ jawˇ paw pyawˬ-awˇ daˇ tsehˆ-eu tiˬ g'aˬ jawˇ meh. 51 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Ngaˬ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ gaˇ k'aˇ naˇ haˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, tiˬ jawˇ-iˬ maˬ shiˇ-aˇ." 52 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, nawˇ neh ̭ uˇ-eu nga ma ̭-ahˇ siˬ duˬ laˇ ngaˇ. Aˬbyaˬhaˬ g'eh shiˇ-euˬ meh. Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ g'eh shiˇ jiˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, nawˬ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ gaˇ k'aˇ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ maˬ shiˇ-aˇ lehˇ nawˇ ehˇ-eu nga laˬ. 53 Aˬ dui-euˬ aˬ da Aˬbyaˬhaˬ shiˇ-euˬ meh. Nawˇ Aˬbyaˬhaˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ ma lehˇ ehˇ maw ̭ te loˇ. Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ g'eh shiˇ-euˬ meh. Nawˇ aˬ suˇ g'aˬ te lehˇ ehˇ-eu g'eh te." 54 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ yawˬ haˇ yawˬ ha taˬ huiˬ naˇ, ngaˬ neh taˬ huiˬ-euˬ k'oeˇ maˬ poeˬ maˬ lawˬ-aˇ. Ngaˬ-ahˇ taˬ huiˬ-eu g'aˬ-aˬ, ngaˬ Da meh. Naw ma ̭-euˬ Miˬyehˇ ma lehˇ naw ma ̭ ehˇ-eu k'oeˇ g'aˬ meh. 55 Naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ siˬ nya-a. Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ aˬ yaw ̭-ahˇ siˬ nya ma. Aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ siˬ nya nya lehˇ ngaˇ ehˇ naˇ, ngaˇ k'aw ̭ naw ma ̭ lo ̭-ehˇ jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu tsawˇ haˬ-ahˇ duˇ teh ̭-a. Ngaˇ aˬ yaw ̭-ahˇ a diˇ siˬ nya-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭ lu ̭-eu ma. 56 Ngaˇ oe-eu aˇ nah-ahˇ ya mawˇ teh ̭-a lehˇ noeˬ-awˇ, naw ma ̭-euˬ aˬ da Aˬbyaˬhaˬ laˬ k'aˬ cehˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ aˬ diˇ ya mawˇ-awˇ laˬ k'aˬ ya cehˇ-euˬ meh." 57 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Nawˇ ngaˬ tseˇ k'o ̭ k'aw ̭ maˬ byah laˇ-euˬ gaˇ, aˬ joˆ-ehˇ jahˇ-awˇ Aˬbyaˬhaˬ-ahˇ mawˇ haw teˬ." 58 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Aˬbyaˬhaˬ maˬ deh ̭ le mi naˆ-ehˇ ngaˇ jawˇ-euˬ ma." 59 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'aˬ lo g'oˆ-awˇ Yeˬsuˇ-ahˇ biˬ-eu lehˇ g'eh-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ maˬ bi mawˇ ni Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ neh iˇ doˆ-euˬ meh.

Yoˇhaˬ 9

1 Yeˬsuˇ iˇ lu ̭ ngeh, deh ̭ le ngeh neh myaˆ beh ̭ beh ̭-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ ya mawˇ-euˬ meh. 2 Aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, aˬ yaw ̭ deh ̭ le ngeh neh myaˆ beh ̭ beh ̭-eu teu aˬ suˇ g'aˬ-euˬ iˬ baˇ baˬ da neh g'eh ta. Aˬ yaw ̭-euˬ iˬ baˇ baˬ da neh nga loˇ. Aˬ da aˬ ma-euˬ iˬ baˇ baˬ da neh nga loˇ." 3 Yeˬ suˇ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭ myaˆ beh ̭ beh ̭-eu k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ iˬ baˇ baˬ da neh maˬ ngeuˇ-a. Aˬ da aˬ ma euˬ iˬ baˇ baˬ da neh k'aw ̭ maˬ ngeuˇ-a. Miˬyehˇ teh ̭-ehˇ mˇ nya-eu zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ-ahˇ aˬ cawˬ ya mawˇ ni aˬ yaw ̭ myaˆ beh ̭ beh ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 4 Uˬ ci ̭ maˬ ci ̭ le k'oeˇ keuˆ ni, ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'aˬ-euˬ gaˇ-ahˇ aˬ dui ya mˇ meh. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ gaˇ maˬ mˇ nya-eu uˬ ci ̭ aˇ yamˬ keuˆ le lu ̭ meh. 5 Ngaˇ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ jawˇ k'oeˇ keuˆ ni, miˇ tsaˬ-euˬ yaw sheh ̭ pyeu ̭-eu ma." 6 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ-awˇ, miˇ tsaˬ-ahˇ duˬ k'aˬ k'a shehˬ-awˇ shaˬ jehˆ laˆ pyeu ̭-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ myaˆ nuiˆ-ahˇ leh ̭ nehˬ-awˇ, 7 "Siˇlamˬ lah-ahˇ myaˆ du ̭ pu ̭ shawˇ-iˇ-awˬ" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. (Siˇlamˬ lehˇ ehˇ-eu dawˬ tsui ̭-aˬ, 'K'ehˇ g'eh-euˬ' lehˇ ehˇ maw ̭-eu meh.) K'oeˇ ngeh, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ myaˆ du ̭ pu ̭ shawˇ-iˇ-awˇ, myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ-awˇ g'o ̭ laˇ-euˬ meh. 8 Aˬ yaw ̭-ahˇ nymˇ kaˬ ta ̭-eu deuˬ hawˇ-eu, yaw beh aˬ yaw ̭ hawˬ shaˇ shaˇ dzaˬ ngeh mawˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ nuiˇ nuiˇ-ehˇ hawˬ shaˇ shaˇ dzaˬ-euˬ k'oeˇ g'aˬ maˬ ngeuˇ nga loˇ" lehˇ ehˇ-eu meh. 9 Tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, "Ngeuˇ ngaˇ" lehˇ ehˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, "Maˬ ngeuˇ nga. Aˬ yaw ̭-ahˇ duˇ leˇ-eu yawˬ g'aˬ yawˬ nga" lehˇ ehˇ-eu meh. K'oeˇ ngeh, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ, "Hawˬ shaˇ shaˇ dzaˬ-euˬ k'oeˇ g'aˬ ngaˇ ma" lehˇ ehˇ duˬ nehˬ-euˬ meh. 10 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Nawˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ-awˇ myaˆ nuiˆ paˇ mawˇ laˇ teˬ." 11 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Yeˬsuˇ lehˇ myahˇ-euˬ g'aˬ neh shaˬ jehˆ ui cuiˆ jahˇ-awˇ, ngaˬ-euˬ myaˆ nuiˆ-ahˇ leh ̭ nehˬ la ̭-awˇ, 'Siˇlamˬ lah-ahˇ myaˆ du ̭ pu ̭ shawˇ-iˇ-awˬ' lehˇ ehˇ nehˬ la ̭-euˬ meh. Ngaˇ iˇ-awˇ myaˆ du ̭ pu ̭-euˬ nehˬ-ehˇ, tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ-euˬ miˇ-a." 12 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ "Aˬ yaw ̭ aˬ gaˇ jawˇ ta" lehˇ naˇ haˬ ngeh, "Ngaˇ maˬ siˬ" lehˇ aˬ yaw ̭ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. 13 K'oeˇ naˇ, yaw beh myaˆ beh ̭ beh ̭-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ, Paˬliˬsehˇ deuˬ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ sheuˬ g'eh-euˬ meh. 14 Yeˬsuˇ neh shaˬ jehˆ jahˇ-awˇ aˬ yaw ̭-euˬ myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ nya ni laˆ taˬ nehˬ-euˬ aˇ nah k'oeˇ nah-aˬ, Jawˇ nah pyeu ̭-eu meh. 15 Aˬ joˆ-ehˇ jahˇ-awˇ myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ Paˬliˬsehˇ deuˬ paˇ naˇ haˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭ ngaˬ-euˬ myaˆ nuiˆ-ahˇ shaˬ jehˆ leh ̭ nehˬ la ̭-awˇ, ngaˇ myaˆ du ̭ pu ̭ shawˇ-iˇ ngeh, myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ-euˬ ma." 16 Paˬliˬsehˇ tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ ehˇ-eu, "Myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ ni jahˇ nehˬ-euˬ k'oeˇ g'aˬ Miˬyehˇ jawˇ gaˇ neh oe-euˬ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ lu ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Jawˇ nah-ahˇ ya lah ya daw-eu zahˇ sahˇ k'o ̭-ahˇ maˬ caw teh ni, maˬ mˇ k'mˬ-eu jeˬ aˬ yaw ̭ mˇ-euˬ nga." Ehˇ k'aw ̭, tiˬ paˆ na deuˬ ehˇ-eu, "Iˬ baˇ zaˬ tiˬ g'aˬ heu naˆ naˆ-ehˇ zahˬ lehˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ aˬ joˆ-ehˇ mˇ nya ta." Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ tiˬ g'aˬ tiˬ jeˬ noeˬ-eu meh. 17 K'oeˇ naˇ, Paˬliˬsehˇ k'oeˇ deuˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ paˇ naˇ haˬ-euˬ meh. "Nawˬ-euˬ myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ ni aˬ yaw ̭ neh jahˇ nehˬ la ̭-euˬ meh lehˇ nawˇ ehˇ-eu-aˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ nawˇ aˬ joˆ-ehˇ noeˬ-eu nya." Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭-aˬ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ meh." 18 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ-aˬ, tsawˇhaˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ aˬ da aˬ ma-ahˇ kuˇ-awˇ maˬ naˇ haˬ duˬ k'oeˇ keuˆ ni, yaw beh aˬ yaw ̭ myaˆ beh ̭ beh ̭-awˇ nymˬ-mˇ mawˇ laˇ-euˬ meh lehˇ ehˇ gaˇ maˬ jah-a. 19 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ naˇ haˬ-eu, "Aˬ yaw ̭ naw nya ̭-euˬ zaˬ ngeuˇ ma loˇ. Aˬ yaw ̭ deh ̭ le ngeh neh myaˆ beh ̭ beh ̭-eu meh lehˇ naw nya ̭ ehˇ-eu meh. Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, nymˬ-mˇ aˬ yaw ̭ aˬ joˆ-ehˇ myaˆ nuiˆ paˇ mawˇ laˇ nya taˬ." 20 Aˬ yaw ̭-euˬ aˬ da aˬ ma ehˇ-eu, "Nga nya ̭-euˬ zaˬ ma. Deh ̭ le ngeh neh myaˆ beh ̭ meh lehˇ nga nya ̭ siˬ duˬ-eu ma. 21 Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ aˬ yaw ̭ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ-awˇ myaˆ nuiˆ paˇ mawˇ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu, aˬ suˇ g'aˬ neh myaˆ nuiˆ laˆ dahˇ nehˬ-euˬ gaˇ kawˆ nga nya ̭ maˬ siˬ nya nya. Aˬ yaw ̭-ahˇ naˇ haˬ-awˬ. Aˬ yaw ̭ huiˬ laˇ-euˬ meh. Aˬ yawˇ yaw ̭ ja mehˬ nehˬ la ̭ nya teh ̭-a." 22 Aˬ da aˬ ma k'oeˇ nyiˬ g'aˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ-ahˇ guˆ-eu miˇ neh k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ Meˬsiˇya meh lehˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ maˬ bi ta ̭ ni teh dzeh-eu g'aˇ duˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ neh bawˬ tsehˆ taˬ-euˬ meh. 23 K'oeˇ miˇ neh, "Aˬ yaw ̭ huiˬ laˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-ahˇ naˇ haˬ-awˬ" lehˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭ ehˇ-eu meh. 24 Deh ̭ le ngeh neh myaˆ beh ̭ beh ̭-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ poˆ paˇ kuˇ-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˇ dawˇ coe ni ehˇ ma lehˇ Miˬyehˇ mehˬ shi kamˬ-awˬ. Nawˬ-ahˇ myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ ni jahˇ nehˬ-euˬ k'oeˇ g'aˬ iˬ baˇ zaˬ meh lehˇ nga ma ̭ siˬ nya ma." 25 Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭ iˬ baˇ zaˬ ngeuˇ-eu maˬ ngeuˇ-eu k'oeˇ law nmˇ-aˬ ngaˇ maˬ siˬ. Ngaˇ siˬ nya-eu-aˬ, yaw beh ngaˇ myaˆ beh ̭ beh ̭-euˬ k'aw ̭, nymˬ-mˇ myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ-euˬ heu tiˬ hmˬ teh ̭ ma." 26 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭ nawˬ-ahˇ aˬ jeˬ jahˇ nehˬ la ̭ taˬ. Nawˇ myaˆ beh ̭ beh ̭-eu mawˇ nya laˇ ni aˬ joˆ-ehˇ laˆ taˬ nehˬ la ̭ taˬ." 27 Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ g'a-euˬ ma tawˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh paˇ gaˬ poˆ maw ̭-eu nya. Naw ma ̭ jiˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ geu ̭ maw ̭-eu nya loˇ." 28 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ yaˬ k'ehˇ yaˬ-awˇ ehˇ-eu, "Nawˇ-aˬ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ zaˬ lahˇ ngaˇ. Nga ma ̭-aˬ, Moˇseˬ-euˬ zaˬ lahˇ ma. 29 Moˇseˬ-ahˇ Miˬyehˇ dawˬ ngehˬ cawˬ-euˬ nga ma ̭ siˬ nya ma. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ gaˇ neh doˆ le-euˬ jiˇ nga ma ̭ maˬ siˬ." 30 Myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ ngehˬ-eu dawˬ teu dawˬ-ahˇ ngaˇ zahˬ dui dui leˇ nya. Aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ myaˆ nuiˆ bi mawˇ laˇ ngeh keuˆ ni, aˬ yaw ̭ aˬ gaˇ neh oe-euˬ naw ma ̭ maˬ siˬ nya nya lehˇ la. 31 Iˬ baˇ zaˬ-euˬ shaˇ dawˬ-ahˇ Miˬyehˇ maˬ naˇ haˬ-a lehˇ aˬ dui siˬ nya ma. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ yaw zeu baw-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ nui k'ahˇ mˇ-eu deuˬ-euˬ shaˇ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ nehˬ meh. 32 Mˬ beh miˇ beh ngeh neh iˬ nah keuˆ ni, myaˆ beh ̭ beh ̭-eu tsawˇ haˬ-ahˇ myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ ni jahˇ nehˬ nya-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ gaˬ haw-aˬ siˬ. 33 Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ Miˬyehˇ jawˇ gaˇ neh oe-euˬ maˬ ngeuˇ law nmˇ-aˬ, tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jahˇ nya-aˇ." 34 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Nawˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu iˬ baˇ la ̭ k'oeˇ deh ̭ le-awˇ huiˬ laˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ nga ma ̭-ahˇ paˇ mehˬ paˇ tsoˆ-eu g'eh te loˇ." K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ maˬ bi ta ̭ ni teh dzeh nehˬ-euˬ meh. 35 Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ teh dzeh nehˬ-euˬ gaˇ kawˆ Yeˬsuˇ ya gaˬ ngeh, aˬ yaw ̭-ahˇ poˆ mawˇ-awˇ, "Tsawˇ haˬ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ nawˇ jah ma loˇ" lehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 36 Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ ngaˇ jah nya ni aˬ yaw ̭ aˬ suˇ g'aˬ-a lehˇ tiˬ poˆ ehˇ nehˬ la ̭-awˬ." 37 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˇ aˬ yaw ̭-ahˇ tahˬ puˬ g'aˬ-euˬ meh. Nymˬ-mˇ nawˬ-ahˇ ngehˬ cawˬ lu ̭-eu g'aˬ aˬ yaw ̭ meh." 38 K'oeˇ ngeh jawˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ "Sahˬ paˬ-oˇ, ngaˇ jah ma" lehˇ ehˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ shi pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ dmˬ-euˬ meh. 39 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Myaˆ beh ̭ deuˬ-ahˇ myaˆ nuiˆ bi mawˇ laˇ-awˇ, myaˆ nuiˆ mawˇ lu ̭-eu deuˬ myaˆ beh ̭ bi beh ̭-iˇ ni yaˇ k'aˬ daˇ-eu g'aˇ duˬ, miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ ngaˇ oe-euˬ ma." 40 K'oeˇ gaˇ jawˇ-eu Paˬliˬsehˇ tiˬ paˆ na deuˬ aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ ya gaˬ ngeh, "Nga ma ̭-ahˇ myaˆ beh ̭ nga lehˇ nawˇ ehˇ maw ̭-eu maˬ ngeuˇ-eu paˬ" lehˇ ehˇ-eu meh. 41 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ myaˆ beh ̭ law nmˇ-aˬ, iˬ baˇ maˬ ahˇ-aˇ. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ myaˆ nuiˇ mawˇ nya ma lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha ehˇ-eu miˇ neh, iˬ baˇ ahˇ-eu meh."

Yoˇhaˬ 10

1 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma. Yawˇ yawˇ kuˆ la ̭ k'oeˇ g'oˆ k'ehˬ-ahˇ neh maˬ uˇ laˇ-ehˇ, yawˬ gaˇ yawˬ neh daˆ uˇ laˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, smˇ k'oeˬ tahˇ joe meh. 2 Ehˇ k'aw ̭, g'oˆ k'ehˬ-ahˇ neh uˇ laˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, yawˇ bo-eu yaw sahˇ meh. 3 G'oˆ k'ehˬ-ahˇ lo ̭-eu g'aˬ aˬ yaw ̭-ahˇ laˇ g'oˆ pah nehˬ-awˇ, yawˇ deuˬ aˬ yaw ̭-euˬ teˇ saˇ ya gaˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ yawˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ tsawˇ myahˇ kuˇ kuˇ-ehˇ la ̭ nyiˇ sheuˬ doˆ g'eh-eu meh. 4 Yawˇ deuˬ-ahˇ la ̭ nyiˇ sheuˬ doˆ jiˇ ngeh, aˬ yaw ̭ mehˬ hu paw cah-awˇ, yawˇ deuˬ aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ teˇ saˇ-ahˇ yawˇ deuˬ siˬ nya-eu meh. 5 Aˬ cawˬ-euˬ mehˬ nah yawˇ k'oeˇ deuˬ maˬ iˇ ni cehˆ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ cawˬ-euˬ teˇ saˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ siˬ nya-a." 6 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ yaw jeˬ ma jeˬ heu hmˬ ja mehˬ-euˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tsui ̭ maˬ g'oˆ shaw nya-a. 7 K'oeˇ miˇ neh, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ paˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˇ-aˬ, yawˇ deuˬ g'aˇ duˬ g'oˆ k'ehˬ pyeu ̭-eu ma. 8 Ngaˬ-euˬ mehˬ hu k'aˇ oe-euˬ deuˬ-aˬ, smˇ k'oeˬ tahˇ joe teh ̭ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ ehˇ dawˬ-ahˇ yawˇ deuˬ maˬ naˇ haˬ-a. 9 Ngaˇ-aˬ, g'oˆ k'ehˬ ma. Ngaˬ-ahˇ neh k'aˇ uˇ laˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ka k'o ̭-eu jeˬ za teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ iˇ doˆ laˇ doˆ-ehˇ cah-awˇ, gaˆ dzaˬ duˬ ya mawˇ teh ̭-a. 10 Smˇ k'oeˬ tahˇ joe-aˬ, k'oeˬ-eu, seh ̭-eu, laˆ cawˆ-eu g'aˇ duˬ oe-eu teh ̭ meh. Ngaˇ-aˬ, naw ma ̭ deh ̭-eu sa ̭ laˇ za nya ni oe-euˬ ma. Deh ̭-eu sa ̭ laˇ k'oeˇ-ahˇ naw ma ̭ tiˬ byah tiˬ lo ̭ za ni oe-euˬ ma. 11 "Ngaˇ-aˬ, muiˬ-eu yawˇ bo-eu yaw sahˇ ma. Yawˇ deuˬ-euˬ g'aˇ duˬ ngaˇ shiˇ dah peuˬ ma. 12 Maˇ maˇ ni yawˇ bo-eu tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-ehˇ, aˇ poeˬ bi ̭-awˇ bi bo-euˬ deuˬ-aˬ, k'aˬ yehˇ oe gaˇ ya mawˇ ngeh, yawˇ deuˬ-ahˇ byehˇ dzeh ya ̭-awˇ cehˆ-eu meh. K'oeˇ ngeh, k'aˬ yehˇ k'oeˇ yawˇ deuˬ-ahˇ kaw ̭ kaw ̭-ehˇ teh byaˆ-eu meh. 13 Aˬ yaw ̭-aˬ, aˇ poeˬ bi ̭-awˇ bi bo-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu miˇ neh, yawˇ deuˬ-ahˇ k'ahˇ maˬ k'o ̭ ni byehˇ dzeh-awˇ cehˆ-eu meh. 14 Ngaˇ-aˬ, muiˬ-eu yawˇ bo-eu yaw sahˇ ma. Aˬda ngaˬ-ahˇ siˬ nya-awˇ, ngaˇ k'aw ̭ Aˬda-ahˇ siˬ nya gaˇ duˇ ni, ngaˬ-euˬ yawˇ deuˬ-ahˇ ngaˇ siˬ nya-awˇ, ngaˬ-euˬ yawˇ deuˬ k'aw ̭ ngaˬ-ahˇ siˬ nya-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ g'aˇ duˬ ngaˇ shiˇ dah peuˬ-eu ma. 16 Yawˇ yawˇ kuˆ heu kuˆ-ahˇ maˬ uˇ-eu ngaˬ-euˬ yawˇ deuˬ jawˇ te siˬ. Yawˇ k'oeˇ deuˬ-ahˇ k'aw ̭ ngaˇ ya sheuˬ uˇ la ̭-a siˬ. Aˬ yaw ̭ ma ̭ ngaˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ teh ̭-a. K'oeˇ ngeh jawˇ, yawˇ dawˬ tawˆ lu ̭ yawˇ yawˇ ma ̭ ti ̭ ma ̭ teh ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-awˇ, yawˇ bo-eu yaw sahˇ tiˬ sahˇ teh ̭-ehˇ bo teh ̭-a. 17 "Ngaˇ tiˬ poˆ paˇ ya deh ̭ ni ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ shiˇ dah peuˬ-eu miˇ neh, Aˬda ngaˬ-ahˇ gaˬ-euˬ meh. 18 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ ngaˬ-euˬ sa ̭ laˇ-ahˇ maˬ seh ̭ doˆ geu ̭-aˬ. Ngaˬ neh nui ma keuˆ-awˇ shiˇ dah-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu ma. Shiˇ maw ̭-eu maˬ ehˇ, deh ̭ maw ̭-eu maˬ ehˇ, ngaˇ na ̭-i jaˆ-eu ma. Ngaˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ-eu g'aˇ duˬ, ngaˬ Da neh dawˬ bi ̭ taˬ-euˬ meh." 19 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu miˇ neh, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ tiˬ g'aˬ tiˬ jeˬ noeˬ-eu meh. 20 Aˬ yaw ̭ ma ̭ myaˬ tiˬ paˆ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ teu g'aˬ neh ̭ uˇ-awˇ uˬ tsehˆ-euˬ ngaˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh aˬ yaw ̭ ehˇ gaˇ naw ma ̭ naˇ haˬ te." 21 Ehˇ k'aw ̭, yawˬ deuˬ yawˬ ehˇ-eu, "Neh ̭ uˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ teu lo ̭-ehˇ g'eh-eu dawˬ aˬ joˆ-ehˇ ngehˬ nya ta. Myaˆ beh ̭ beh ̭-eu tsawˇ haˬ myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ nya ni neh ̭ jahˇ nya ta loˇ." 22 Tsahˬ gaˆ ahˇ le-awˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma A nehˬ-eu Bawˬ-iˬ g'eh lu ̭-eu aˇ yamˬ pyeu ̭-eu meh. 23 Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-euˬ lahˇ la ̭ k'oeˇ jaˆ-eu Sawˇlaˬmoˬ-euˬ sehˬ g'awˆ la ̭ k'oeˇ Yeˬsuˇ cah lu ̭-eu meh. 24 K'oeˇ ngeh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ uiˬ le-awˇ ehˇ-eu, "Nawˇ nga ma ̭-ahˇ k'aˇ ngeuˇ-eu lo ̭-ehˇ maˬ ehˇ mehˬ nehˬ la ̭ ni, aˇ myah keuˆ ni nyi naˬ-eu g'eh te. Nga ma ̭-ahˇ dawˇ coe ni ehˇ nehˬ la ̭ sheˇ. Nawˇ Meˬsiˇya ngeuˇ ma loˇ." 25 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ g'aˬ dzeuˇ-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ maˬ jah-a. Ngaˬ Da-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ ngaˬ neh mˇ-euˬ gaˇ deuˬ, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ saˇ kiˇ kamˬ lu ̭ meh. 26 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ maˬ jah-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ ngaˬ-euˬ yawˇ maˬ ngeuˇ-a. 27 Ngaˬ-euˬ yawˇ deuˬ ngaˬ-euˬ dawˬ naˇ haˬ-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ngaˇ siˬ nya-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh-eu meh. 28 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ ngaˇ bi ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ ti jawˇ-iˬ maˬ paˇ shiˇ meh. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ngaˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ neh maˬ ceh doˆ geu ̭ nya-a. 29 Yawˇ k'oeˇ deuˬ ngaˬ-ahˇ bi ̭ la ̭-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu ngaˬ Da-aˬ, dawˬ tawˆ k'oeˇ taˆ huiˬ-eu g'aˬ meh. Ngaˬ Da neh haw lahˇ taˬ-euˬ uˬ moˆ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ ceh doˆ geu ̭ g'eh nya-a. 30 Aˬda hawˇ-eu ngaˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ tiˬ g'aˬ ma." 31 K'oeˇ ngeh, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ k'aˬ lo g'oˆ-awˇ aˬ yaw ̭-ahˇ biˬ-eu lehˇ g'eh-eu meh. 32 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Aˬda neh bi mˇ la ̭-euˬ muiˬ-eu gaˇ g'awˬ mya jeˬ naw ma ̭ mehˬ shi ngaˇ mˇ g'aˬ-euˬ ma. Gaˇ k'oeˇ deuˬ la ̭ k'oeˇ aˬ geu hmˬ-ahˇ dehˬ leh ̭-awˇ naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ k'aˬ lo biˬ-eu g'eh te." 33 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Muiˬ-eu gaˇ mˇ-euˬ miˇ neh nawˬ-ahˇ nga ma ̭ k'aˬ lo biˬ-eu lehˇ g'eh-eu maˬ ngeuˇ. Nawˇ Miˬyehˇ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-eu miˇ neh biˬ-eu lehˇ g'eh-eu ma. Nawˇ tsawˇ haˬ zaˬ pyeu ̭ k'aw ̭, yawˬ haˇ yawˬ ha Miˬyehˇ tsaˬ geu ̭-eu beu tawˇ." 34 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naw ma ̭-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ, 'Naw ma ̭ miˬyehˇ meh' lehˇ Miˬyehˇ neh ehˇ-euˬ dawˬ tiˬ dawˬ bo ̭ ahˇ taˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. 35 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ k'aˇ ehˇ taˬ-euˬ dawˬ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ tsaˬ meh lehˇ aˬ dui siˬ duˬ-eu ma. Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ bi gaˬ-iˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ miˬyehˇ lehˇ kuˇ nehˬ-euˬ meh. 36 Ngaˬ-ahˇ maˇ diˇ-aˬ, Aˬda neh tseˇ doˆ-awˇ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ meh. Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, ngaˇ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ ma lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha ehˇ gaˇ, ngaˇ Miˬyehˇ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-eu nga lehˇ naw ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ nya te. 37 Ngaˬ Da neh bi mˇ-euˬ jeˬ-ahˇ ngaˇ mˇ lu ̭-eu maˬ ngeuˇ nga lehˇ duˬ naˇ, ngaˬ-ahˇ taˬ jah. 38 Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ Da neh bi mˇ-euˬ gaˇ deuˬ-ahˇ ngaˇ mˇ lu ̭-eu yaw duˬ baw naˇ, naw ma ̭ ngaˬ-euˬ mawˇ do-ahˇ maˬ jah k'aw ̭, ngaˬ neh mˇ-euˬ gaˇ deuˬ-ahˇ jah-eu tsaˬ teh ̭-a. Aˬda ngaˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-awˇ, ngaˇ Aˬda-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭ siˬ duˬ nya ni k'oeˇ lo ̭-ehˇ jah-eu tsaˬ teh ̭-a." 39 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ nyeh ̭-eu lehˇ paˇ leh jeh-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh maˬ bi nyeh ̭ mi ni law-iˇ-euˬ meh. 40 K'oeˇ naˇ, Yawˇdaˬ lawˇ baˬ nui baˬ paw Yoˇhaˬ iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ lu ̭-eu jawˇ duˬ-ahˇ Yeˬsuˇ paˇ g'o ̭-iˇ-awˇ jawˇ-euˬ meh. 41 Tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ oe-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Yoˇhaˬ-aˬ, zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ maˬ mˇ-aˬ. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ heu g'aˬ gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ neh k'aˇ ehˇ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ tsaˬ law hawˇ nga." 42 K'oeˇ gaˇ, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni aˬ yaw ̭-ahˇ jah laˇ-euˬ meh.

Yoˇhaˬ 11

1 Beˬtaˬniˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Laˬzaˬluˇ lehˇ myahˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ naˇ lu ̭-eu meh. Beˬtaˬniˇ meuˬ-aˬ, Maˬliˇ hawˇ-eu Maˬta aˬ nya ̭ nmˇ jawˇ-eu meuˬ k'oeˇ meuˬ meh. 2 Maˬliˇ-aˬ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ aˬ kuiˇ-ahˇ tsiˇ yaw saw jeˬ shehˆ daˆ-awˇ aˬ yaw ̭-euˬ uˬ duˬ tsehˇ kahˇ neh shiˆ gui nehˬ-euˬ zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ meh. Naˇ lu ̭-eu Laˬzaˬluˇ-aˬ, Maˬliˇ-euˬ aˬ mahˇ aˬ da meh. 3 "Sahˬpaˬ-oˇ, nawˇ g'oeˇ dui dui-eu g'aˬ naˇ lu ̭ meh" lehˇ, Maˬliˇ hawˇ-eu Maˬta aˬ nya ̭ nmˇ neh Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ bi tsa ̭ gaˬ leˇ-euˬ meh. 4 Dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ya gaˬ ngeh, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Naˇ-eu gawˇ-eu k'oeˇ baˬ da neh, Laˬzaˬluˇ shiˇ gaˇ aˇ saˬ maˬ saˬ-aˇ. Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ bi doˆ laˇ-eu g'aˇ duˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-awˇ, K'oeˇ baˬ da neh Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ za teh ̭-a." 5 Maˬliˇ, Maˬta, Laˬzaˬluˇ aˬ ha mehˇ nmˇ-ahˇ Yeˬsuˇ g'oeˇ dui dui-eu meh. 6 Ehˇ k'aw ̭, Laˬzaˬluˇ naˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ ya gaˬ g'aˬ-euˬ k'aw ̭, yaw kawˇ-ehˇ maˬ iˇ ni aˬ yaw ̭ jawˇ lu ̭-eu jawˇ duˬ-ahˇ nyiˬ nah jawˇ-euˬ meh. 7 K'oeˇ naˇ, "Aˬ dui ma ̭ Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ g'o ̭-iˇ kaˇ-euˇ" lehˇ, zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 8 Zaˬ lahˇ deuˬ ehˇ-eu, "Saˬ laˬ-oˇ, miˇ nah huˬ nah hawˇ-eu k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ nawˬ-ahˇ k'aˬ lo biˬ-eu lehˇ g'eh-eu maˬ ngeuˇ-a loˇ. Nawˇ k'oeˇ gaˇ paˇ g'o ̭-iˇ-eu g'eh te loˇ." 9 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Tiˬ nah-euˬ tseˇ nyi ̭ naˬ liˬ jaˆ-eu maˬ ngeuˇ-a loˇ. Nah g'ahˇ paw k'aˇ cah-eu tsawˇ haˬ miˇ tsaˬ-euˬ yaw sheh ̭ bya-eu miˇ neh maˬ pehˆ toˆ-aˇ. 10 Ehˇ k'aw ̭, uˬ ci ̭ paw cah naˇ, aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ yaw sheh ̭ maˬ ahˇ-eu miˇ neh pehˆ toˆ teh ̭-a." 11 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ miˇ tsa tiˬ poˆ paˇ ehˇ-eu, "Aˬ dui-euˬ cawˬ Laˬzaˬluˇ yu ̭ k'aˆ taˬ-euˬ meh. Ngaˇ iˇ-awˇ laˆ noeˬ nehˬ-iˇ ma." 12 Zaˬ lahˇ deuˬ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, aˬ yaw ̭ yu ̭ k'aˆ-euˬ teh ̭ ngeuˇ naˇ, maˬ gaˇ laˇ teh ̭-a." 13 Yeˬsuˇ ehˇ maw ̭-eu-aˬ, Laˬzaˬluˇ shiˇ-euˬ meh lehˇ ehˇ maw ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, zaˬ lahˇ deuˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ maˇ maˇ ni yu ̭ k'aˆ taˬ-eu meh lehˇ g'oˆ shaw-euˬ meh. 14 K'oeˇ miˇ neh, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ dawˇ coe ni ehˇ nehˬ-eu, "Laˬzaˬluˇ shiˇ-euˬ meh. 15 Ngaˇ Laˬzaˬluˇ nehˬ-ehˇ maˬ jawˇ zaˬ-euˬ miˇ neh, naw ma ̭ g'aˇ duˬ laˬ k'aˬ cehˇ miˇ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, gaˇ kawˆ heu hmˬ baˬ da neh naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ jah laˇ teh ̭-a. Aˬ dui ma ̭ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ iˇ kaˇ-euˇ." 16 'Nyiˬ g'aˬ deh ̭ le-euˬ' lehˇ kuˇ-eu Toˇmaˆ g'aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ cawˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ, "Aˬ dui ma ̭ g'eh saˬ laˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ gaˇ shiˇ ma." 17 Yeˬsuˇ oe keuˆ ngeh, Laˬzaˬluˇ-ahˇ ba ̭ pahˬ dzeuˇ-euˬ oeˬ nah byah laˇ-euˬ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 18 Beˬtaˬniˇ meuˬ-aˬ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ neh nyiˬ laˇ kaˬ-eu meh. 19 Miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni, Maˬliˇ hawˇ-eu Maˬta aˬ mahˇ aˬ da bi shiˇ-euˬ miˇ neh, g'aˬ bi ̭ nehˬ-eu lehˇ uiˬ le taˬ-euˬ meh. 20 Yeˬsuˇ oe-euˬ gaˇ kawˆ ya gaˬ ngeh, Maˬta iˇ doˆ-awˇ ha-iˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Maˬ liˇ g'aˬ iˇ kahˇ-ahˇ jawˇ ya ̭-euˬ meh. 21 Maˬta Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, nawˇ heu gaˇ jawˇ zaˬ-euˬ law nmˇ-aˬ, ngaˬ-euˬ aˬ mahˇ aˬ da maˬ shiˇ-aˇ. 22 Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ k'aw ̭ ni, nawˇ k'aˇ shaˇ-eu jeˬ Miˬyehˇ nawˬ-ahˇ mˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a lehˇ ngaˇ siˬ nya ma." 23 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Nawˬ-euˬ aˬ mahˇ aˬ da paˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ teh ̭-a." 24 Maˬta ehˇ-eu, "Miˇ tsaˬ heu aˇ saˬ saˬ ngeh nah aˬ yaw ̭ paˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ teh ̭-a lehˇ ngaˇ siˬ nya ma." 25 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ-aˬ, g'o ̭ deh ̭ laˇ-eu jeˬ hawˇ-eu sa ̭ laˇ deh ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. Ngaˬ-ahˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ-aˬ, shiˇ-euˬ k'aw ̭, deh ̭ teh ̭-a. 26 Deh ̭ lu ̭-awˇ ngaˬ-ahˇ jah-eu tsawˇ haˬ-aˬ, tiˬ jawˇ-iˬ maˬ paˇ shiˇ-aˇ. Ngaˇ ehˇ gaˇ nawˇ jah ma loˇ." 27 Maˬta ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, ngaˇ jah ma. Nawˇ-aˬ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ oe meh lehˇ ehˇ taˬ-euˬ Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ Meˬsiˇya meh lehˇ ngaˇ jah ma." 28 Maˬta k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ ngeh, Maˬliˇ jawˇ gaˇ g'o ̭-iˇ-awˇ, "Saˬ laˬ oe keuˆ-awˇ nawˬ-ahˇ kuˇ lu ̭ meh" lehˇ ehˇ nehˬ-iˇ-euˬ meh. 29 Dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ Maˬliˇ ya gaˬ ngeh, yaw kawˇ-ehˇ tsawˬ tuˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ ha laˬ-iˇ-euˬ meh. 30 Yeˬsuˇ pu-ahˇ maˬ oe keuˆ ni, Maˬta-ahˇ tahˬ puˬ-euˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ jawˇ lu ̭-eu meh. 31 Maˬliˇ-euˬ nymˇ-ahˇ oe-awˇ g'aˬ bi ̭ le-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ k'aw ̭, Maˬliˇ tehˬ law tehˬ tsaˇ-ehˇ iˇ doˆ g'eh gaˇ ya mawˇ ngeh, caw teh g'eh-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ lmˬ bymˇ-ahˇ iˇ-awˇ, tsawˇ ngoeˇ ngoeˇ-iˇ-eu g'eh-eu nga lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ noeˬ-euˬ meh. 32 Maˬliˇ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ iˇ keuˆ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ ya tahˬ puˬ-euˬ nehˬ- ehˇ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ, "Sahˬpaˬ-oˇ, nawˇ heu gaˇ jawˇ-euˬ law nmˇ-aˬ, ngaˬ-euˬ aˬ mahˇ aˬ da maˬ shiˇ-aˇ" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 33 Maˬ liˇ ngoeˇ lu ̭-awˇ, Maˬliˇ nehˬ-ehˇ laˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭ ngoeˇ lu ̭ gaˇ Yeˬsuˇ ya mawˇ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ nui ma-ahˇ zaw dui dui leˇ-euˬ meh. 34 "Naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ aˬ gaˇ ba ̭ pahˬ teˬ" lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ naˇ haˬ ngeh, "Sahˬpaˬ-oˇ, oe-awˇ haw le-awˬ" lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu meh. 35 Yeˬsuˇ myaˆ biˇ doˆ le-euˬ meh. 36 K'oeˇ ngeh, "Aˬ yaw ̭ Laˬzaˬluˇ-ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ gaˇ haw sheˇ" lehˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ ehˇ-eu meh. 37 Ehˇ k'aw ̭, tiˬ paˆ na deuˬ ehˇ-eu, "Myaˆ beh ̭-ahˇ myaˆ nuiˆ mawˇ nya laˇ ni aˬ yaw ̭ jahˇ nehˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. Laˬzaˬluˇ maˬ bi shiˇ ni aˬ yaw ̭ maˬ jahˇ nehˬ nya taˬ loˇ." 38 Yeˬsuˇ nui ma-ahˇ paˇ zaw dui dui leˇ-awˇ, lmˬ bymˇ-ahˇ iˇ-euˬ meh. Lmˬ bymˇ k'oeˇ-aˬ, lo k'ahˬ pyeu ̭-awˇ, mehˬ k'ehˬ-ahˇ k'aˬ lo ngawˬ tsoeˬ taˬ-euˬ meh. 39 "K'aˬ lo ngawˬ dzeh-awˬ" lehˇ, Yeˬsuˇ dawˬ bi ̭-euˬ meh. Shiˇ-euˬ g'aˬ-euˬ dmˇ ma pyeu ̭-eu Maˬta ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, yaw bu ̭ beh ̭ la ̭-iˇ-euˬ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭-ahˇ ba ̭ pahˬ-euˬ oeˬ nah byah laˬ-euˬ meh." 40 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˇ jah naˇ, Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ ya mawˇ teh ̭-a lehˇ, ngaˇ nawˬ-ahˇ ehˇ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ." 41 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'aˬ lo ngawˬ dzeh-euˬ meh. Yeˬsuˇ mˬ paw g'awˇ leuˇ-awˇ ehˇ-eu, "Aˬda-oˇ, ngaˬ-euˬ shaˇ dawˬ-ahˇ nawˇ naˇ haˬ nehˬ la ̭-eu miˇ neh nawˬ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu ma. 42 Nawˇ ngaˬ-euˬ shaˇ dawˬ-ahˇ aˬ myah lu ̭ naˇ haˬ nehˬ la ̭ meh lehˇ ngaˇ siˬ nya ma. Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ shaˇ-eu heu-aˬ, heu gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ ma. Ngaˬ-ahˇ nawˬ neh k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ meh lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ jah laˇ ni shaˇ-eu ma." 43 Aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ ngeh, "Laˬzaˬluˇ-oˇ, doˆ le-awˬ" lehˇ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-euˬ meh. 44 K'oeˇ ngeh, Laˬzaˬluˇ doˆ le-euˬ meh. Aˬ kuiˇ aˬ la ̭-ahˇ mawˇ tawˆ tawˆ taˬ-awˇ, myaˆ pyawˬ-ahˇ paˇ jeh lahˇ cu ̭ taˬ-euˬ meh. "Aˬ yaw ̭-ahˇ mawˇ tawˆ puiˇ dzeh nehˬ-awˬ" lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 45 Maˬliˇ jawˇ gaˇ oe-euˬ tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ gaˇ ya mawˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ jah laˇ-euˬ meh. 46 Ehˇ k'aw ̭, tiˬ paˆ na deuˬ Paˬliˬsehˇ deuˬ jawˇ gaˇ g'o ̭-iˇ-awˇ, Yeˬsuˇ neh mˇ-euˬ gaˇ kawˆ dzawˇ mehˬ-euˬ meh. 47 K'oeˇ ngeh, Paˬliˬsehˇ deuˬ hawˇ-eu piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ Ba ̭dzah aˇ muˇ-ahˇ tahˬ puˬ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Aˬ dui aˬ joˆ-ehˇ jahˇ nmˇ. Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu g'awˬ mya jeˬ mˇ lu ̭ meh. 48 Aˬ yaw ̭-ahˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ teh ̭-ehˇ mˇ mˇ-ehˇ bi jawˇ naˇ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ jah leˇ jiˇ-eu ngaˇ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ naˇ, Loˇmaˆ tsawˇ haˬ deuˬ oe-awˇ, aˬ dui-euˬ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma hawˇ-eu aˬ dui-euˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ laˆ cawˆ le-eu ngaˇ." 49 Aˬ yaw ̭ ma ̭ la ̭ k'oeˇ, Gaˬyaˬpaˇ lehˇ kuˇ-eu, k'oeˇ ngeh k'o ̭-ahˇ Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ geu ̭ lu ̭-eu g'aˬ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ aˬ jeˬ dawˇ ga ga te. 50 Tsawˇ jeuˬ tiˬ jeuˬ jeuˬ lah-ehˇ bi laˆ cawˆ-eu naˆ maˬ tseˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ bi shiˇ dah-eu muiˬ dzehˬ meh lehˇ naw ma ̭ maˬ g'oˆ shaw nya te loˇ." 51 Maˇ maˇ ni ehˇ le ̭ naˇ, aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu-aˬ, aˬ yawˇ yaw ̭ noeˬ doˆ-awˇ ehˇ-eu maˬ ngeuˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, k'oeˇ ngeh k'o ̭-ahˇ Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ geu ̭ lu ̭-eu miˇ neh, Yuˇdaˆ tsawˇ jeuˬ g'aˇ duˬ Yeˬsuˇ shiˇ dah teh ̭-a lehˇ, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ ngehˬ dah-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 52 Aˬ yaw ̭ ma ̭ g'aˇ duˬ teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, miˇ tsaˬ doe ni bi teh byaˆ taˬ-euˬ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ tiˬ ma ̭ tiˬ muˇ teh ̭-ehˇ paˇ bi pyeu ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ ya shiˇ dah-eu gaˇ kawˆ ngehˬ dah-eu jeˬ k'aw ̭ pyeu ̭-eu meh. 53 K'oeˇ ngeh nah neh dahˬ beh-awˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ seh ̭-eu g'aˇ duˬ lehˬ hmˬ-euˬ meh. 54 K'oeˇ miˇ neh, Yeˬsuˇ Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ mawˇ gaˇ maˬ cah ni pyeu ̭-iˇ-awˇ, k'aˇ shui ̭ deh ga bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ dawˬ peh jaˆ-eu Eˇpaˬleˬ meuˬ-ahˇ iˇ-awˇ, zaˬ lahˇ deuˬ nehˬ-ehˇ k'oeˇ gaˇ jawˇ-euˬ meh. 55 Baˬsaˬkaˬ Bawˬ-iˬ g'eh-eu aˇ yamˬ peh laˇ-euˬ miˇ neh, bawˬ-iˬ maˬ g'eh mi naˆ-ehˇ g'awˇ mawˇ shawˇ-eu zahˇ jahˇ leˇ-eu g'aˇ duˬ, dahˇ taˆ jawˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ le lu ̭-eu meh. 56 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ poˆ lu ̭-awˇ, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ uiˬ leˇ-awˇ jawˇ ngeh, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Naw ma ̭-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ noeˬ-eu nya. Aˬ yaw ̭ bawˬ-iˬ g'eh gaˇ maˬ laˇ-eu yaw duˬ baw teh ̭-a. Maˬ ngeuˇ-aˇ loˇ." 57 Yeˬsuˇ jawˇ-eu k'aˇ mawˇ-euˬ tsawˇ haˬ ya tsa ̭ gaˬ laˇ meh lehˇ, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ neh dawˬ bi ̭ taˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ nyeh ̭ mi nya ni k'oeˇ lo ̭-ehˇ dawˬ bi ̭-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh.

Yoˇhaˬ 12

1 Baˬsaˬkaˬ Bawˬ-iˬ g'eh-eu mehˬ hu ko ̭ nah huˬ-ehˇ, aˬ yaw ̭ neh bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ Laˬzaˬluˇ k'oeˇ g'aˬ jawˇ-eu Beˬtaˬniˇ meuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ iˇ-euˬ meh. 2 K'oeˇ gaˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ hawˬ byawˇ lawˇ nehˬ-euˬ meh. Maˬta g'aˬ hawˬ lahˬ dzaˇ lahˬ lahˬ-eu g'aˬ geu ̭-awˇ, Laˬzaˬluˇ g'aˬ Yeˬsuˇ nehˬ-ehˇ hawˬ jawˬ jawˬ-euˬ meh. 3 Maˬliˇ-aˬ, naˬduˇ lehˇ kuˇ-eu aˇ bawˇ-euˬ tsiˇ neh jahˇ taˬ-euˬ aˇ poeˬ k'aˆ dui dui-eu tsiˇ yaw saw jeˬ smˬ kaˇ byah ni yuˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ aˬ kuiˇ-ahˇ shehˆ daˆ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ uˬ duˬ tsehˇ kahˇ neh shiˆ shawˇ nehˬ-euˬ meh. 4 Tsiˇ yaw saw jeˬ k'oeˇ, nymˇ nymˇ lah-ehˇ saw dui dui-eu meh. Yeˬsuˇ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ la ̭ k'oeˇ, aˇ nah Yeˬsuˇ-ahˇ ahˬ dzaˬ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Yuˇdaˆ Iˇsaˬgaˬliˬoˆ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 5 "Aˬ jeˬ miˇ neh tsiˇ yaw saw jeˬ teu pyuˇ maˇ byaˆ smˬ yaˇ byaˆ-ehˇ neh ahˬ-awˇ, shaˬ zaˬ zahˬ zaˬ deuˬ-ahˇ maˬ biˇ nehˬ te." 6 Shaˬ zaˬ zahˬ zaˬ deuˬ g'aˇ duˬ shaˇ noeˬ-awˇ aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu maˬ ngeuˇ-a. Aˬ yaw ̭ smˇ k'oeˬ tiˬ g'aˬ miˇ neh, k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu dawˬ ngehˬ-eu meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, pyuˇ pawˬ behˆ tawˬ-eu pyuˇ jeˬ hmˬ-eu g'aˬ pyeu ̭-awˇ, tiˬ poˆ na pyuˇ daˬ yuˇ-awˇ aˬ yaw ̭-euˬ g'aˇ duˬ zmˬ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. 7 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭-ahˇ tiˬ jeˬ-iˬ taˬ ehˇ bahˬ nehˬ. Ngaˬ-ahˇ ba ̭ pahˬ-eu aˇ nah g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭-euˬ tsiˇ yaw saw heu ehˬ-ehˇ zmˬ lu ̭-uˇ. 8 Shaˬ zaˬ zahˬ zaˬ deuˬ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ aˬ myah lu ̭ jawˇ meh. Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ aˬ myah lu ̭ jawˇ-eu maˬ ngeuˇ." 9 Yeˬsuˇ Beˬtaˬniˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu gaˇ kawˆ tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni ya gaˬ-awˇ, k'oeˇ gaˇ iˇ-euˬ meh. Yeˬsuˇ k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu baˬ da neh teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, Yeˬsuˇ neh bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ Laˬzaˬluˇ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ haw mawˇ maw ̭-eu miˇ neh k'aw ̭, tsawˇ haˬ iˇ myaˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 10 K'oeˇ miˇ neh, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ Laˬzaˬluˇ-ahˇ g'eh seh ̭-eu lehˇ lehˬ hmˬ-euˬ meh. 11 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ shiˇ-awˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ baˬ da neh, Yuˇdaˆ tawˇ haˬ g'awˬ mya ni aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ byehˇ dzeh-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ jah laˇ lu ̭-eu meh. 12 Yawˬ nah yawˬ, Baˬsaˬkaˬ Bawˬ-iˬ g'eh laˇ-euˬ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma k'oeˇ deuˬ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ laˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ ya gaˬ-euˬ meh. 13 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ daoˇ uˬ pyaˬ ba ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ ha laˬ-iˇ-eu lehˇ heu lo ̭-ehˇ guˇ guˇ-ehˇ doˆ-iˇ-euˬ meh. "Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-awˬ. Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ oe-euˬ g'aˬ-ahˇ Miˬyehˇ guiˬ lahˬ bi ̭ lu ̭-uˇ. Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ-euˬ sahˬ paˬ-ahˇ Miˬyehˇ guiˬ lahˬ bi ̭ lu ̭-uˇ." 14 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu lo ̭-ehˇ, Yeˬsuˇ mahˬ tahˬ laˆ tiˬ mawˇ poˆ mawˇ-awˇ dziˬ-euˬ meh. Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 15 "Ziˇoˬ meuˬ-oˇ taˬ guˆ. Nawˬ-euˬ dzoeˬ dzaˬ sahˬ paˬ, tahˬ laˆ dziˬ-awˇ oe lu ̭ meh." 16 Pyeu ̭ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ-euˬ dawˬ tsui ̭-ahˇ, aˇ dahˬ beh ngeh zaˬ lahˇ deuˬ maˬ siˬ nya-a. Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-awˇ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ za g'aˬ ngeh, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ k'oeˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ ha-euˬ k'oeˇ-aˬ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ dawˬ byah laˇ ni mˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ, aˬ yaw ̭ ma ̭ siˬ duˬ-euˬ meh. 17 Yeˬsuˇ Laˬzaˬluˇ-ahˇ lmˬ bymˇ la ̭ k'oeˇ neh kuˇ doˆ le ̭-awˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ gaˇ mawˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh ya mawˇ-euˬ lo ̭-ehˇ aˬ cawˬ-ahˇ dzawˇ mehˬ-euˬ meh. 18 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ ma ̭ aˬ yaw ̭ neh mˇ-euˬ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu gaˇ kawˆ ya gaˬ taˬ-euˬ miˇ neh, aˬ yaw ̭-ahˇ ha laˬ le-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 19 K'oeˇ ngeh, Paˬliˬsehˇ deuˬ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Haw sheˇ. Aˬ dui ma ̭ neh noeˬ taˬ-euˬ jeˬ maˬ paˇ mˇ pyeu ̭ nya ngaˇ. Miˇ tsaˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh-iˇ jiˇ-euˬ ngaˇ." 20 Baˬsaˬkaˬ Bawˬ-iˬ g'eh ngeh, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ leˇ-euˬ deuˬ la ̭ k'oeˇ, Heˬlaˬsaˇ tsawˇ haˬ k'aw ̭ keuˬ-eu meh. 21 Heˬlaˬsaˇ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ Behˬdzeˇdaˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-euˬ Piˇliˇpuˆ jawˇ gaˇ iˇ-awˇ, "Saˬ laˬ-oˇ, nga ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ mawˇ maw ̭ nya" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 22 Piˇliˇpuˆ Aˬdehˬlehˬ-ahˇ cawˬ-iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ nehˬ leˇ-euˬ meh. 23 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Tsawˇ haˬ-euˬ Zaˬmaˇ huiˬ dui dui-eu yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ za-eu aˇ yamˬ keuˆ laˇ-euˬ meh. 24 Ngaˇ naw nya ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma. Cehˇ cehˇ nuiˆ tiˬ nuiˆ-aˬ, miˇ tsaˬ-ahˇ ga-iˇ-awˇ maˬ shiˇ k'oeˇ keuˆ ni, cehˇ cehˇ nuiˆ tiˬ nuiˆ teh ̭ meh. Ehˇ k'aw ̭, cehˇ cehˇ nuiˆ k'oeˇ nuiˆ shiˇ ngeh, cehˇ cehˇ nuiˆ g'awˬ mya ni paˇ myaˬ laˇ-eu meh. 25 Yawˬ ha-euˬ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ gaˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, deh ̭-eu jeˬ-ahˇ smˬ-iˇ teh ̭-a. Miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ deh ̭ ngeh yawˬ ha-euˬ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ muiˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ za teh ̭-a. 26 Ngaˬ-euˬ gaˇ mˇ maw ̭-eu tsawˇ haˬ aˬ geuˬ g'aˬ maˬ kaˬ, ngaˬ-euˬ mehˬ nah ya caw teh laˇ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ-euˬ zaˬ k'aˆ-aˬ, ngaˇ k'aˇ jawˇ gaˇ ya jawˇ teh ̭-a. Ngaˬ-euˬ gaˇ k'aˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ ngaˬ Da taˬ huiˬ taˬ mahˇ nehˬ teh ̭-a." 27 "Ngaˬ-euˬ nui ma shaˬ zahˬ na ̭ dui dui nya. A joˆ-ehˇ ehˇ paˬ maˬ siˬ miˇ-a. 'Aˬ da-oˇ, aˇ yamˬ heu yamˬ ngaˬ-euˬ k'oeˇ taˆ taˬ bi keuˆ le la ̭' lehˇ ehˇ naˇ muiˬ-eu maˬ siˬ. Ehˇ k'aw ̭, heu-euˬ g'aˇ duˬ ngaˇ oe-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu ma. K'oeˇ miˇ neh, shaˬ zahˬ heu ngaˇ ya pi meh. 28 Aˬ da-oˇ, nawˬ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ bi mawˇ-awˬ." K'oeˇ ngeh, mˬ k'oeˇ taˆ dawˬ ngehˬ-awˇ ehˇ g'eh le ̭-eu, "Ngaˬ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ bi mawˇ g'aˬ-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, tiˬ poˆ paˇ bi mawˇ te siˬ." 29 K'oeˇ gaˇ yaw ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ teˇ saˇ k'oeˇ saˇ-ahˇ ya gaˬ ngeh, tiˬ paˆ na deuˬ "Mˬ jeˬ jeˬ-eu nya" lehˇ ehˇ-awˇ, tiˬ paˆ na deuˬ, "Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ dawˬ ngehˬ cawˬ-eu nya" lehˇ ehˇ-eu meh. 30 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Dawˬ k'oeˇ ngehˬ doˆ le-euˬ-aˬ, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ maˬ ngeuˇ-a. Naw ma ̭-euˬ g'aˇ duˬ meh. 31 Nymˬ-mˇ miˇ tsaˬ heu-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu aˇ yamˬ tsaˬ laˇ-euˬ meh. Nymˬ-mˇ miˇ tsaˬ heu-ahˇ uˆ lahˇ lu ̭-eu g'aˬ bi teh dzeh teh ̭-a. 32 Miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ ngaˬ-ahˇ k'ahˬ tuˇ ngeh, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ ngaˇ jawˇ gaˇ laˇ ni ngaˇ jahˇ ma." 33 Aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ aˬ jeˬ-euˬ g'aˇ duˬ shiˇ-eu lehˇ g'eh-eu gaˇ kawˆ ehˇ maw ̭-eu meh. 34 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ehˇ-eu, "Nga ma ̭-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ, Meˬsiˇya mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭ meh lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ bi k'ahˬ tuˇ teh ̭-a lehˇ nawˇ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ nya te. Tsawˇ haˬ-euˬ Zaˬmaˇ k'oeˇ aˬ suˇ g'aˬ-a." 35 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Yaw sheh ̭-aˬ, naw ma ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ k'ehˬ jawˇ teh ̭-a. Naw ma ̭ yaw sheh ̭ za lu ̭ ngeh, naw ma ̭ k'oeˇ taˆ yaw zahˇ maˬ bi keuˆ le ni cah tehˇ tehˬ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yaw zahˇ la ̭ k'oeˇ cah-eu tsawˇ haˬ-aˬ, yawˬ ha aˬ geu paw iˇ lu ̭-eu maˬ siˬ nya-a. 36 Yaw sheh ̭-ahˇ jah-awˬ. Naw ma ̭ yaw sheh ̭ za ngeh jawˇ, yaw sheh ̭-euˬ zaˬ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a." Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ mawˇ gaˇ iˇ doˆ-awˇ jawˇ-iˇ-euˬ meh. 37 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ mehˬ shi zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ k'oeˇ naˆ ni mˇ mehˬ-euˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ jah-a. 38 Aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ jah-eu k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu Iˇsaˬyaˇ neh ehˇ taˬ-euˬ dawˬ heu dawˬ byah laˇ-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu meh. "Gaˇ kawˆ heu nga ma ̭ ja mehˬ gaˇ, jah nehˬ la ̭-eu aˬ suˇ jawˇ nmˇ. Heu-euˬ la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ aˬ la ̭, ahˇ lu ̭ meh lehˇ aˬ suˇ mawˇ nmˇ." 39 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ diˇ maˬ jah-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Iˇsaˬyaˇ neh heu lo ̭-ehˇ paˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. 40 "Tsawˇ haˬ heu deuˬ nui ma g'ahˇ-awˇ, naˬ bawˇ yaw tuˇ bi tuˇ laˇ-awˇ, myaˆ nuiˆ myaˆ beh ̭ laˆ beh ̭ nehˬ-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ jahˇ nehˬ taˬ naˇ, yaw ̭ ma ̭ myaˆ nuiˆ haw mawˇ nya-awˇ, naˬ bawˇ gaˬ nya laˇ-eu uˬ ta ̭, nui ma g'oˆ shaw nya-eu miˇ neh, ngaˇ jawˇ paw paˇ g'o ̭ k'o ̭ laˇ-awˇ, naˇ gawˇ bi yaˇ taˬ laˇ teh ̭-a." 41 Iˇsaˬyaˇ neh k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, Yeˬsuˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ya mawˇ-awˇ aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ kawˆ ehˇ taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 42 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ la ̭ k'oeˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ-ahˇ jah-eu g'awˬ mya ni jawˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ maˬ bi ta ̭ ni Paˬliˬsehˇ deuˬ teh dzeh laˇ gaˇ guˆ-eu miˇneh, bya cehˆ ni maˬ ehˇ doˆ peuˬ-a. 43 Miˬyehˇ neh ciˬ poeˬ nehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ naˆ maˬ tseˇ, tsawˇ haˬ zaˬ neh ciˬ poeˬ nehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ geu ̭ maw ̭-eu meh. 44 Yeˬsuˇ teˇ saˇ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ ehˇ-eu, "Ngaˬ-ahˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ jah-eu maˬ ngeuˇ-a. Ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-eu g'aˬ-ahˇ k'aw ̭ jah gaˇ duˇ-eu meh. 45 Ngaˬ-ahˇ mawˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'aˬ-ahˇ mawˇ gaˇ duˇ-eu meh. 46 Ngaˬ-ahˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ yaw zahˇ la ̭ k'oeˇ maˬ paˇ ya jawˇ ni, yaw sheh ̭ lo ̭-ehˇ miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ ngaˇ za ̭ le-euˬ ma. 47 Ngaˬ-euˬ dawˬ ya gaˬ-awˇ maˬ jah-eu tsawˇ haˬ-ahˇ ngaˇ yaˇ k'aˬ maˬ daˇ. Miˇ tsaˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ le-eu lehˇ ngaˇ oe-euˬ maˬ ngeuˇ. Ka k'o ̭ le-eu lehˇ oe-euˬ ma. 48 Ngaˬ-ahˇ maˬ ha geu ̭-ehˇ ngaˬ-euˬ dawˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu g'aˬ jawˇ meh. Miˇ tsaˬ heu aˇ saˬ saˬ ngeh nah, ngaˬ neh ngehˬ dzeuˇ-euˬ dawˬ heu deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ teh ̭-a. 49 Ngaˇ ehˇ-eu heu tsaˬ ma. Aˬ jeˬ miˇ neh-ehˇ naˇ, ngaˬ-euˬ nui noeˬ nui loˆ ngehˬ-eu maˬ ngeuˇ. Ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ Aˬda neh bi ngehˬ bi tmˇ la ̭-euˬ meh. 50 Aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ la ̭ k'oeˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ ahˇ meh lehˇ ngaˇ siˬ nya ma. Ngaˬ neh ngehˬ-euˬ dawˬ-aˬ, Aˬ da Miˬ yehˇ neh ngaˬ-ahˇ bi ngehˬ la ̭-euˬ dawˬ meh."

Yoˇhaˬ 13

1 Baˬsaˬkaˬ Bawˬ-iˬ keuˆ le-eu mehˬ hu ngeh nah, aˬ yaw ̭ miˇ tsaˬ heu-ahˇ g'awˬ-iˇ-awˇ, Aˬda jawˇ gaˇ ya g'o ̭ leˇ-eu aˇ yamˬ tsaˬ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ Yeˬsuˇ siˬ nya-eu meh. Miˇtsaˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu aˬ yaw ̭-ahˇ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ gaˬ-awˇ, aˇ saˬ saˬ ngeh keuˆ ni gaˬ-euˬ meh. 2 Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ ci ̭ hawˬ dzaˬ lu ̭-eu meh. Siˇmoˬ Iˇsaˬgaˬliˬoˆ-euˬ aˬ li Yuˇdaˆ-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ ahˬ dzaˬ maw ̭-eu nui ma Neh ̭sahˬpaˬ neh dawˆ ahˇ g'aˬ nehˬ-euˬ meh. 3 Aˬda neh Yeˬsuˇ-ahˇ baoˬ tiˬ byah ni bi ̭ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ Yeˬsuˇ siˬ nya-eu meh. Aˬ yaw ̭ Aˬda jawˇ gaˇ neh oe-awˇ, Aˬda jawˇ gaˇ ya g'o ̭ leˇ-eu gaˇ kawˆ k'aw ̭, siˬ nya-eu meh. 4 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ hawˬ jeh-ahˇ tuˇ-awˇ, k'oeˇ taˆ dm lu ̭-eu pehˇ k'ahˬ pehˇ mahˇ lehˆ-awˇ, jo ̭-ahˇ paˇ jeh pa ̭-euˬ meh. 5 K'oeˇ naˇ, k'mˬ maˬ shehˇ byehˇ-ahˇ iˇ cu ̭ shehˆ ahˇ-awˇ, zaˬ lahˇ deuˬ-euˬ aˬ kuiˇ dzui ̭ nehˬ-awˇ, jo ̭-ahˇ pa ̭ taˬ-euˬ paˇ jeh neh shiˆ gui nehˬ-euˬ meh. 6 Siˇmoˬ Beˬtuˆluˆ jawˇ gaˇ iˇ keuˆ ngeh, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Sahˬpaˬ-oˇ, nawˇ ngaˬ-euˬ aˬ kuiˇ dzui ̭-eu lehˇ g'eh te loˇ." 7 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ mˇ lu ̭-eu heu nawˇ nymˬ-mˇ maˬ g'oˆ shaw-a siˬ. Ehˇ k'aw ̭, ni shawˇ pehˬ siˬ nya laˇ teh ̭-a." 8 Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Nawˬ neh ngaˬ-euˬ aˬ kuiˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ bi dzui ̭." Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Nawˬ-euˬ aˬ kuiˇ ngaˇ maˬ ya dzui ̭ nehˬ naˇ, nawˇ ngaˬ-ahˇ maˬ paˇ ta ̭ nya meh." 9 Siˇmoˬ Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, toˆ-ehˇ jeˬ maˬ-iˬ, ngaˬ-euˬ aˬ kuiˇ teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, aˬ la ̭ hawˇ-eu uˬ duˬ jiˇ dzui ̭ nehˬ la ̭-awˬ." 10 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Iˇ cu ̭ dzui ̭ g'aˬ-euˬ tsawˇ haˬ-aˬ, yaw shawˇ miˇ neh, aˬ kuiˇ maˬ ngeuˇ naˇ dzui ̭-eu maˬ paˇ loˬ meh. Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ maˬ ngeuˇ naˇ dawˬ tawˆ lu ̭ yaw shawˇ meh." 11 Aˬ geu g'aˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ahˬ dzaˬ-eu lehˇ g'eh-eu gaˇ kawˆ Yeˬsuˇ siˬ duˬ taˬ-euˬ miˇ neh, "Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ maˬ ngeuˇ naˇ dawˬ tawˆ lu ̭ yaw shawˇ meh" lehˇ ehˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 12 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ kuiˇ dzui ̭ nehˬ jiˇ g'aˬ ngeh, pehˇ k'ahˬ pehˇ mahˇ paˇ dm-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ nuiˇ duˬ-ahˇ hawˬ jawˬ paˇ jawˬ leˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Naw ma ̭-ahˇ ngaˬ neh mˇ nehˬ-euˬ heu naw ma ̭ g'oˆ shaw ma loˇ." 13 Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ 'Saˬ laˬ-oˇ', 'Sahˬpaˬ-oˇ' lehˇ kuˇ-eu meh. Naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ kuˇ-eu tsaˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ-aˬ, naw ma ̭ kuˇ-eu lo ̭-ehˇ naw ma ̭-euˬ saˬ laˬ hawˇ-eu Sahˬpaˬ pyeu ̭-eu ma. 14 Naw ma ̭-euˬ Sahˬpaˬ hawˇ-eu naw ma ̭-euˬ saˬ laˬ pyeu ̭-eu ngaˇ-aˬ, naw ma ̭-euˬ aˬ kuiˇ dzui ̭ nehˬ g'aˬ-euˬ ma. K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ k'aw ̭ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ aˬ kuiˇ dzui ̭ nehˬ-eu tsaˬ meh. 15 Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ dzaw geu ̭-awˇ mˇ nya ni, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ mˇ mehˬ nehˬ g'aˬ-euˬ ma. 16 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Zaˬ k'aˆ-aˬ baw leˬ naˆ maˬ tseˇ maˬ huiˬ dzehˬ-aˇ. Myawˬ k'ehˇ g'oˆ le-euˬ g'aˬ-aˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'aˬ naˆ maˬ tseˇ maˬ huiˬ dzehˬ-aˇ. 17 Nymˬ-mˇ, gaˇ kawˆ heu deuˬ naw ma ̭ ya siˬ g'aˬ jiˇ-euˬ meh. Siˬ nya-eu lo ̭-ehˇ mˇ naˇ, naw ma ̭ aˇ naˆ ni guiˬ lahˬ huiˬ-eu nga. 18 "Naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ gaˇ kawˆ ngaˇ ehˇ lu ̭-eu maˬ ngeuˇ. Ngaˬ neh tseˇ doˆ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ ngaˇ siˬ nya ma. Ehˇ k'aw ̭, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ, 'Ngaˬ nehˬ-ehˇ g'awˬ nyoeˇ k'mˬ maˬ ta ̭-eu g'aˬ ngaˬ-ahˇ puiˬ-eu meh' lehˇ ehˇ-eu dawˬ k'oeˇ dawˬ maˬ byah laˇ-ehˇ maˬ g'eh nya-a. 19 Aˬ diˇ aˬ maˇ pyeu ̭ laˇ ngeh jawˇ, ngaˬ neh ehˇ-euˬ lo ̭-ehˇ ngaˇ-aˬ ngaˇ law hawˇ nga lehˇ naw ma ̭ siˬ nya ni, maˬ pyeu ̭ laˇ mi naˆ-ehˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ k'mˬ taˬ-eu ma." 20 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Ngaˬ neh k'ehˇ g'eh-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ k'aˇ ha geu ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ-ahˇ ha geu ̭ gaˇ duˇ-awˇ, ngaˬ-ahˇ k'aˇ ha geu ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'aˬ-ahˇ ha geu ̭ gaˇ duˇ-eu meh." 21 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ ngeh jawˇ, aˬ yaw ̭-euˬ nui ma shaˬ zahˬ mˇ dui dui-eu la ̭ k'oeˇ, heu lo ̭-ehˇ bya cehˆ ni ehˇ doˆ nehˬ-euˬ meh. "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma. Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ ngaˬ-ahˇ ahˬ dzaˬ teh ̭-a." 22 Zaˬ lahˇ deuˬ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ haw haw-ehˇ, aˬ yaw ̭ aˬ suˇ g'aˬ-ahˇ ehˇ maw ̭-eu maˬ siˬ lehˇ zahˬ leˇ-euˬ meh. 23 Yeˬsuˇ gaˬ-euˬ zaˬ lahˇ tiˬ g'aˬ Yeˬsuˇ-euˬ dawˬ peh nuiˇ lu ̭-eu meh. 24 Siˇmoˬ Beˬtuˆluˆ neh zaˬ lahˇ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ la ̭ dzawˇ dzawˇ nehˬ-awˇ, "Aˬ suˇ g'aˬ-ahˇ ehˇ maw ̭ te lehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ tiˬ poˆ naˇ haˬ-iˬ sheˇ" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 25 Zaˬ lahˇ k'oeˇ g'aˬ Yeˬsuˇ dawˬ peh jiˆ tuˆ leˇ-awˇ, "Sahˬpaˬ-oˇ, aˬ suˇ g'aˬ-ahˇ ehˇ maw ̭ te" lehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 26 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ kaˬ muˇ yuˇ-awˇ g'awˬ nyoeˇ-ahˇ tahˬ leh ̭-awˇ bi ̭ nehˬ ma. Ngaˬ neh bi ̭ nehˬ-euˬ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, ngaˇ ehˇ-eu k'oeˇ g'aˬ meh." K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ kaˬ muˇ yuˇ-awˇ g'awˬ nyoeˇ-ahˇ tahˬ leh ̭-awˇ, Siˇmoˬ Iˇsaˬgaˬliˬoˆ-euˬ aˬ li Yuˇdaˆ-ahˇ bi ̭-euˬ meh. 27 Kaˬ muˇ k'oeˇ-ahˇ Yuˇdaˆ yuˇ-eu nehˬ-ehˇ, Saˬdaˬ aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ uˇ leˇ-euˬ meh. "Nawˇ mˇ-eu lehˇ g'eh-eu jeˬ-ahˇ yaw kawˇ-ehˇ mˇ-awˬ" lehˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 28 Aˬ jeˬ miˇ neh Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ k'oeˇ lo ̭-eh ehˇ nehˬ-eu gaˇ kawˆ, hawˬ jawˬ jawˬ lu ̭-eu tsawˇ haˬ nui deuˬ maˬ siˬ nya-a. 29 Yuˇdaˆ-aˬ, pyuˇ pawˬ behˆ tawˬ-eu pyuˇ jeˬ hmˬ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu miˇ neh, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ k'ehˇ-awˇ, Bawˬ-iˬ g'eh gaˇ zmˬ-eu jeˬ maˬ ngeuˇ naˇ, shaˬ zaˬ zahˬ zaˬ-ahˇ bi ̭-eu tiˬ jeˬ paˬ bi zeuˇ-iˇ-eu lehˇ ehˇ-eu paˬ lehˇ, zaˬ lahˇ tiˬ paˆ na deuˬ noeˬ-euˬ meh. 30 Yuˇdaˆ-aˬ, kaˬ muˇ k'oeˇ jeh ̭ yuˇ-awˇ doˆ-iˇ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, sehˇ g'ahˇ ceh laˇ taˬ-euˬ meh. 31 Yuˇdaˆ doˆ-iˇ dzeuˇ ngeh, Yeˬsuˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ ya mawˇ teh ̭-a. Zaˬmaˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ ya mawˇ teh ̭-a. 32 Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ ya mawˇ-eu jeˬ ngeuˇ naˇ, Miˬyehˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ pah mehˬ le teh ̭-a. Miˬyehˇ yaw kawˇ-ehˇ pah mehˬ le teh ̭-a. 33 Ngaˇ gaˬ-eu ngaˬ-euˬ zaˬ deuˬ-oˇ, ngaˇ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ g'awˬ myahˇ ni maˬ paˇ ya jawˇ meh. Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ poˆ teh ̭-a. Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ-ahˇ ngaˬ neh ehˇ nehˬ-euˬ dawˬ ngaˇ naw ma ̭-ahˇ paˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. 'Ngaˇ le-eu lehˇ g'eh-eu jawˇ duˬ-ahˇ naw ma ̭ maˬ le nya-a.' 34 Nymˬ-mˇ ngaˇ naw ma ̭-ahˇ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ yaw shui ̭ bi ̭ ya ̭-eu ma. Tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ gaˬ-awˬ. Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ gaˬ gaˇ duˇ ni, naw ma ̭ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ya gaˬ meh. 35 Naw ma ̭ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ gaˬ-eu jeˬ ahˇ naˇ, naw ma ̭ ngaˬ-euˬ zaˬ lahˇ ngaˇ lehˇ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ siˬ nya teh ̭-a." 36 Siˇmoˬ Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ nawˇ aˬ gaˇ le-eu lehˇ g'eh te." Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ le-eu lehˇ g'eh gaˇ nawˇ nymˬ-mˇ mi naˆ-ehˇ maˬ caw teh laˇ nya-a siˬ. Ehˇ k'aw ̭, aˬ kaˇ caw teh laˇ nya teh ̭-a." 37 Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, aˬ jeˬ miˇ neh ngaˇ nawˬ-euˬ mehˬ nah nymˬ-mˇ mi naˆ-ehˇ maˬ caw teh laˇ nya ta. Ngaˇ nawˬ-euˬ g'aˇ duˬ shiˇ dah peuˬ ma." 38 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Nawˇ ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ aˬ diˇ aˬ maˇ shiˇ dah peuˬ ma loˇ. Ngaˇ nawˬ-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma. Ya poeˇ maˬ doeˇ laˇ mi naˆ-ehˇ, ngaˬ-ahˇ maˬ siˬ lehˇ smˬ poˆ keuˆ ni nawˇ pyehˇ teh ̭-a."

Yoˇhaˬ 14

1 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ nui ma shaˬ zahˬ taˬ mˇ. Miˬyehˇ-ahˇ jah-awˇ, ngaˬ-ahˇ k'aw ̭ jah-awˬ. 2 Ngaˬ Da-euˬ nymˇ-ahˇ jawˇ k'aˇ za gahˬ meh. Ngaˇ naw ma ̭ g'aˇ duˬ jawˇ zaˇ laˆ saˆ leˇ ma. Jawˇ k'aˇ maˬ za law nmˇ-aˬ, maˬ za-a lehˇ ngaˇ dawˇ coe ni ehˇ ma. 3 Ngaˇ jawˇ zaˇ laˆ saˆ leˇ g'aˬ ngeh, naw ma ̭-ahˇ paˇ sheuˬ laˬ le-awˇ, ngaˬ nehˬ-ehˇ bi jawˇ laˇ ma. 4 Ngaˇ le-eu lehˇ g'eh-eu jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ le-eu gaˇ ma naw ma ̭ siˬ nya meh." 5 Toˇmaˆ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, nawˇ aˬ gaˇ le-eu lehˇ g'eh-eu nga ma ̭ maˬ siˬ nya nya. Nawˇ le-eu jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ le-eu gaˇ ma nga ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ siˬ nya nmˇ." 6 Toˇmaˆ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˇ-aˬ, gaˇ ma pyeu ̭-eu ma. Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ hawˇ-eu sa ̭ laˇ deh ̭-eu jeˬ k'aw ̭ pyeu ̭-eu ma. Ngaˬ-ahˇ maˬ g'oe naˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ Aˬda jawˇ gaˇ ma le keuˆ nya-a. 7 Nymˬ-mˇ ngaˇ aˬ suˇ g'aˬ pyeu ̭-eu naw ma ̭ siˬ duˬ-euˬ miˇ neh, ngaˬ Da aˬ suˇ g'aˬ pyeu ̭-eu siˬ duˬ teh ̭-a. Iˬ nah ta ̭ naˇ, naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ siˬ duˬ mawˇ duˬ g'aˬ-euˬ meh." 8 Piˇliˇpuˆ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, nga ma ̭-ahˇ Aˬda bi mawˇ la ̭-awˬ. Aˬ yaw ̭-ahˇ ya mawˇ naˇ, nga ma ̭ nui k'ahˇ shiˇ ma." 9 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ heu myah ni jawˇ keuˆ la ̭-euˬ k'aw ̭, Piˇliˇpuˆ nawˇ ngaˬ-ahˇ maˬ siˬ nya nga siˬ laˬ. Ngaˬ-ahˇ k'aˇ ya mawˇ-euˬ tsawˇ haˬ-aˬ, Aˬda-ahˇ ya mawˇ-euˬ gaˇ duˇ meh. 'Nga ma ̭-ahˇ Aˬda bi mawˇ la ̭' lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ te. 10 Aˬda-euˬ la ̭ k'oeˇ ngaˇ jawˇ-awˇ, ngaˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ Aˬda jawˇ meh lehˇ Piˇliˇpuˆ nawˇ maˬ jah te loˇ. Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ-eu dawˬ heu deuˬ-aˬ, ngaˬ-euˬ nui noeˬ ehˇ-eu maˬ ngeuˇ. Ngaˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭-eu Aˬda gaˇ mˇ lu ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 11 Aˬda-euˬ la ̭ k'oeˇ ngaˇ jawˇ-awˇ, ngaˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ Aˬda jawˇ meh lehˇ ngaˇ ehˇ gaˇ naw ma ̭ jah-awˬ. Toˆ-ehˇ maˬ ngeuˇ naˇ k'aw ̭, ngaˬ neh mˇ-euˬ gaˇ deuˬ baˬ da neh jah-awˬ. 12 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Ngaˬ-ahˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ neh mˇ-euˬ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu gaˇ deuˬ mˇ teh ̭-a. Ngaˬ neh mˇ-euˬ gaˇ deuˬ myaˆ maˬ tseˇ aˬ yaw ̭ mˇ huiˬ g'eh teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ-aˬ, Aˬda jawˇ gaˇ ya g'o ̭ leˇ meh. 13 Zaˬmaˇ la ̭ k'oeˇ Aˬda-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ ya mawˇ ni, naw ma ̭ ngaˬ-euˬ tsawˇ myahˇ la ̭ k'oeˇ k'aˇ shaˇ-eu yawˬ jeˬ na lu ̭ ngaˇ mˇ byah nehˬ ma. 14 Naw ma ̭ ngaˬ-euˬ tsawˇ myahˇ la ̭ k'oeˇ ngaˬ-ahˇ k'aˇ shaˇ-eu jeˬ ngaˇ mˇ byah nehˬ ma. 15 "Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ gaˬ naˇ, ngaˬ neh bi ̭-euˬ dawˬ deuˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭ teh ̭-a. 16 Ngaˇ Aˬda-ahˇ shaˇ-awˇ, naw ma ̭ nehˬ-ehˇ aˬ myah lu ̭ bi jawˇ-eu g'aˇ duˬ Caw ba-eu g'aˬ bi bi ̭ le ̭ ma. 17 Aˬ yaw ̭-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ gaˇ kawˆ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pah mehˬ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ meh. Miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ nui ma la ̭ k'oeˇ maˬ ha geu ̭ nya-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ siˬ maˬ mawˇ nya-a. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ siˬ nya meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ-awˇ, naw ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ uˇ-eu meh. 18 "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ muˇ coe aˬ nmˇ lo ̭-ehˇ byehˇ dzeh-awˇ bi shaˬ ya ̭-eu maˬ ngeuˇ. Naw ma ̭ jawˇ gaˇ paˇ g'o ̭ le ma. 19 Tiˬ k'ehˬ tiˬ yamˬ la ̭ k'oeˇ, miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ ngaˬ-ahˇ maˬ paˇ ya mawˇ meh. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ ya mawˇ teh ̭-a. Ngaˇ deh ̭-eu baˬ da neh, naw ma ̭ k'aw ̭ ya deh ̭ teh ̭-a. 20 Aˇ nah k'oeˇ nah keuˆ le ngeh, ngaˇ ngaˬ Da-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu gaˇ kawˆ hawˇ-eu, ngaˇ naw ma ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu lo ̭-ehˇ naw ma ̭ k'aw ̭ ngaˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu gaˇ kawˆ, naw ma ̭ ya siˬ duˬ teh ̭-a. 21 Ngaˬ neh bi ̭-euˬ dawˬ-ahˇ ya gaˬ-euˬ lo ̭-ehˇ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ-ahˇ gaˬ-eu tsawˇ haˬ meh. Ngaˬ-ahˇ k'aˇ gaˬ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ ngaˬ Da gaˬ teh ̭-a. Ngaˇ k'aw ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ gaˬ-awˇ, ngaˇ aˬ suˇ g'aˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ a yaw ̭-ahˇ bi siˬ bi mawˇ ma." 22 (Yuˇdaˆ Iˇsaˬgaˬliˬoˆ maˬ ngeuˇ-eu) Yuˇdaˆ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, nawˇ aˬ suˇ g'aˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ nga ma ̭-ahˇ bi siˬ bi mawˇ la ̭-awˇ, miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ-ahˇ-aˬ, maˬ bi siˬ maˬ bi mawˇ lehˇ ehˇ-eu teu, aˬ joˆ-ehˇ pyeu ̭ nya ta." 23 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˬ-ahˇ gaˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭ teh ̭-a. K'oeˇ lo ̭-ehˇ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ-ahˇ ngaˬ Da gaˬ-awˇ, ngaˬ Da nga nya ̭ aˬ yaw ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ jawˇ le ma. 24 Ngaˬ-ahˇ maˬ gaˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ dawˬ deuˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ geu ̭-a. Naw ma ̭ ya gaˬ-euˬ ngaˬ neh mehˬ-euˬ tsoˆ-euˬ dawˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, ngaˬ-euˬ nui noeˬ ngehˬ-euˬ dawˬ maˬ ngeuˇ. Ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ Aˬda-euˬ dawˬ meh. 25 "Ngaˇ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ lu ̭ ngeh, dawˬ heu deuˬ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ taˬ-euˬ ma. 26 Aˬda k'ehˇ g'eh le ̭-eu lehˇ g'eh-eu Caw ba-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-aˬ, naw ma ̭-ahˇ yawˬ jeˬ na lu ̭ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ la ̭-awˇ, ngaˬ neh ehˇ taˬ ya ̭-euˬ dawˬ deuˬ-ahˇ naw ma ̭ noeˬ mawˇ ni caw ba nehˬ la ̭ teh ̭-a. 27 "Ngaˬ neh naw ma ̭-ahˇ bi ̭ taˬ ya ̭-euˬ jeˬ-aˬ, nui saˇ o ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. Ngaˇ nui saˇ o ̭-eu jeˬ bi ̭-eu-aˬ, miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ nui saˇ o ̭-eu jeˬ bi ̭ gaˇ maˬ duˇ. Naw ma ̭ nui ma shaˬ zahˬ taˬ mˇ. Taˬ guˆ. 28 'Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ byehˇ ya ̭-euˬ k'aw ̭, tiˬ poˆ paˇ oe ma' lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ g'aˬ-euˬ ma. Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ gaˬ law nmˇ-aˬ, ngaˇ Aˬda jawˇ gaˇ g'o ̭ leˇ ngeh, naw ma ̭ laˬ k'aˬ cehˇ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-aˬ, ngaˇ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ-eu meh. 29 Aˇ yamˬ k'oeˇ keuˆ le ngeh naw ma ̭ jah zi ̭ ni, aˇ yamˬ maˬ keuˆ le mi naˆ-ehˇ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ nymˬ-mˇ neh ehˇ k'mˬ taˬ-eu ma. 30 Ngaˇ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ ngehˬ cawˬ ngehˬ cawˬ-ehˇ jawˇ-eu aˇ yamˬ maˬ paˇ jaˆ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, miˇ tsaˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu g'aˬ oe lu ̭ meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, ngaˬ-ahˇ maˬ zuiˆ g'aˬ nya-a. 31 Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ Aˬda-ahˇ gaˬ-eu gaˇ kawˆ siˬ nya-eu tsaˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ neh ngaˬ-ahˇ dawˬ k'aˇ bi ̭ taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ ngaˇ mˇ-eu ma. "Zoˬ-awˬ. Jawˇ duˬ heu tsahˇ-ahˇ neh aˬ dui ma ̭ doˆ-iˇ kaˇ-euˇ."

Yoˇhaˬ 15

1 Ngaˇ-aˬ, maˇ maˇ ni g'eh-eu aˬ ga ̭ ciˇ ni ma. Ngaˬ Da-aˬ, aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ-ahˇ bo saˆ-eu g'aˬ meh. 2 Aˇ siˬ maˬ siˬ le-eu ngaˬ-euˬ uˬ la ̭ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ deuˆ cuˬ dzeh jiˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˇ siˬ siˬ le-eu uˬ la ̭ deuˬ-ahˇ-aˬ, bi siˬ dzehˬ le-eu g'aˇ duˬ, uˬ pyaˬ daw nehˬ-eu meh. 3 Ngaˬ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ dawˬ deuˬ baˬ da neh, naw ma ̭ muiˬ laˇ shawˇ laˇ g'aˬ-euˬ meh. 4 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ tso ̭ tsa ̭ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ tso ̭ tsa ̭-awˬ. Uˬ la ̭-aˬ, baw duˆ-ahˇ maˬ tso ̭ tsa ̭ naˇ aˇ siˬ maˬ siˬ le nya-eu lo ̭-ehˇ, naw ma ̭ k'aw ̭, ngaˬ-ahˇ maˬ tso ̭ tsa ̭ naˇ, aˇ siˬ maˬ siˬ le nya-a. 5 "Ngaˇ-aˬ, aˬ ga ̭ ciˇ ni ma. Naw ma ̭-aˬ, uˬ pyaˬ uˬ la ̭ meh. Ngaˬ-ahˇ tso ̭ tsa ̭-awˇ, ngaˇ k'aw ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ tso ̭ tsa ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, aˇ siˬ g'awˬ mya ni siˬ le-eu meh. Ngaˬ-ahˇ maˬ tso ̭ tsa ̭ naˇ, naw ma ̭ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jahˇ nya-a. 6 Ngaˬ-ahˇ maˬ k'aˇ tso ̭ tsa ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, uˬ la ̭ bi deuˆ tsehˆ dzeh-awˇ koˆ-iˇ gaˇ duˇ teh ̭-a. K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu uˬ la ̭ deuˬ-ahˇ g'oˆ uiˬ-awˇ, miˬ dzaˬ jehˆ bymˇ-ahˇ ba ̭ ahˇ-awˇ bi puiˆ dzaˬ jiˇ teh ̭-a. 7 Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ tso ̭ tsa ̭-awˇ, ngaˬ-euˬ dawˬ naw ma ̭-ahˇ tso ̭ tsa ̭ taˬ naˇ, naw ma ̭ k'aˇ shaˇ maw ̭-eu jeˬ shaˇ-awˬ. K'aˇ shaˇ-eu jeˬ za teh ̭-a. 8 Naw ma ̭ aˇ siˬ siˬ dui dui le gaˇ haw-awˇ, ngaˬ Da-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ aˬ cawˬ ya mawˇ teh ̭-a. K'oeˇ ngeh jawˇ, naw ma ̭ ngaˬ-euˬ zaˬ lahˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh lehˇ ehˇ nya meh. 9 Aˬda ngaˬ-ahˇ gaˬ-eu lo ̭-ehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ gaˬ-eu ma. Ngaˬ-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-awˬ. 10 Ngaˬ Da-euˬ dawˬ-ahˇ ngaˇ naˇ haˬ geu ̭-awˇ, ngaˬ Da-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ ngaˇ jawˇ-eu lo ̭-ehˇ, naw ma ̭ ngaˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭ naˇ, ngaˬ-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ jawˇ teh ̭-a. 11 Ngaˬ-euˬ laˬ k'aˬ cehˇ-eu jeˬ naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ ahˇ-awˇ, naw ma ̭ laˬ k'aˬ cehˇ-eu jeˬ byah laˇ ni, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu ma. 12 Naw ma ̭-ahˇ dawˬ heu dawˬ bi ̭-eu ma. Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ gaˬ-eu lo ̭-ehˇ, naw ma ̭ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ gaˬ-awˬ. 13 Yawˬ ha-euˬ cawˬ g'aˇ duˬ shiˇ dah nehˬ-eu naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ maˬ paˇ jaˆ meh. 14 Ngaˬ neh dawˬ bi ̭ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ naw ma ̭ mˇ naˇ, naw ma ̭ ngaˬ-euˬ cawˬ ma. 15 Aˬ kaˇ naˇ, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ zaˬ k'aˆ lehˇ maˬ paˇ kuˇ ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, zaˬ k'aˆ-aˬ, yawˬ ha-euˬ baw leˬ aˬ jeˬ mˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ maˬ siˬ nya-a. Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ngaˬ-euˬ cawˬ lehˇ kuˇ ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ Da neh k'aˇ ehˇ nehˬ la ̭-euˬ jeˬ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ dzawˇ nehˬ g'aˬ jiˇ-euˬ ma. 16 Naw ma ̭ neh ngaˬ-ahˇ tseˇ geu ̭-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Ngaˬ neh naw ma ̭-ahˇ tseˇ doˆ-euˬ ma. Naw ma ̭ iˇ-awˇ zi ̭-eu gmˬ-eu aˇ siˬ g'awˬ mya ni siˬ le-eu g'aˇ duˬ tseˇ doˆ-euˬ ma. K'oeˇ ngeh jawˇ, ngaˬ-euˬ tsawˇ myahˇ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ k'aˇ shaˇ-eu jeˬ, Aˬda naw ma ̭-ahˇ bi ̭ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 17 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ bi ̭-euˬ dawˬ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ ma. Naw ma ̭ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ gaˬ-awˬ. 18 "Miˇ tsaˬ zaˬ naw ma ̭-ahˇ muiˇ laˇ ngeh, naw ma ̭-ahˇ maˬ muiˇ mi naˆ-ehˇ ngaˬ-ahˇ jeˬ huˬ muiˇ-euˬ meh lehˇ siˬ nya-awˬ. 19 Naw ma ̭ miˇ tsaˬ heu-ahˇ ta ̭ naˇ, miˇ tsaˬ heu naw ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lo ̭-ehˇ gaˬ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, miˇ tsaˬ heu-euˬ la ̭ k'oeˇ neh naw ma ̭-ahˇ ngaˇ tseˇ doˆ g'aˬ-euˬ ma. Miˇ tsaˬ heu-ahˇ naw ma ̭ maˬ paˇ ta ̭ meh. K'oeˇ miˇ neh, miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ naw ma ̭-ahˇ muiˇ-eu meh. 20 'Baw leˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu zaˬ k'aˆ maˬ jawˇ-a' lehˇ ngaˬ neh naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ dawˬ-ahˇ taˬ ngehˇ. Aˬ yaw ̭ ma ̭ ngaˬ-ahˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ la ̭-euˬ-aˬ, naw ma ̭-ahˇ k'aw ̭ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ la ̭ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ ngaˬ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭ naˇ, naw ma ̭ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ dawˬ-ahˇ k'aw ̭ naˆ haˬ geu ̭ teh ̭ -a. 21 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ ngaˬ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ naw ma ̭-ahˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ la ̭ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ-ahˇ aˬ suˇ g'aˬ neh k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ siˬ nya-a. 22 Ngaˇ oe-awˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ maˬ ehˇ mehˬ le law nmˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ iˬ baˇ maˬ ahˇ lehˇ ehˇ nya teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh mˇ-euˬ jeˬ iˬ baˇ ahˇ teh ̭-a lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ duˇ-aˬ lehˇ maˬ paˇ pyehˇ nya meh. 23 Ngaˬ-ahˇ muiˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ Da-ahˇ k'aw ̭ muiˇ gaˇ duˇ-eu meh. 24 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ mˇ haw-euˬ gaˇ heu deuˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ gaˇ ngaˇ maˬ mˇ-euˬ law nmˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ iˬ baˇ maˬ ahˇ-aˇ. Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ neh mˇ-euˬ gaˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya mawˇ-awˇ, ngaˬ-ahˇ maˬ ehˇ, ngaˬ Da-ahˇ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ muiˇ-eu meh. 25 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ, 'Gaˇ kawˆ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ngaˬ-ahˇ muiˇ-eu meh' lehˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu miˇ neh, k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ pyeu ̭ laˇ-ehˇ maˬ g'eh nya-a. 26 "Caw ba-eu g'aˬ oe teh ̭-a. Aˬ yaw ̭-aˬ, Miˬyehˇ gaˇ kawˆ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ bi siˬ bi mawˇ le-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu, Aˬda jawˇ gaˇ neh oe-euˬ Yaw sahˇ Miˬyehˇ meh. Aˬda jawˇ gaˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ ngaˇ bi oe-awˇ, ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ saˇ kiˇ kamˬ teh ̭-a. 27 Naw ma ̭ k'aw ̭, aˇ dahˬ beh ngeh neh ngaˬ nehˬ-ehˇ jawˇ-euˬ miˇ neh, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ saˇ kiˇ kamˬ teh ̭-a.

Yoˇhaˬ 16

1 "Naw ma ̭ jah-eu jeˬ-ahˇ maˬ ya byehˇ dzeh ni, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ heu lo ̭ehˇ ehˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. 2 Naw ma ̭-ahˇ Yuˇdaˆ tawˇ haˬ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ maˬ bi ta ̭ ni teh dzeh nehˬ la ̭ teh ̭-a. Naw ma ̭-ahˇ seh ̭-eu k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ nui k'ahˇ mˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma lehˇ, naw ma ̭-ahˇ seh ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ noe-eu aˇ nah keuˆ le teh ̭-a. 3 Aˬda-ahˇ maˬ ehˇ, ngaˬ-ahˇ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ siˬ nya-eu miˇ neh, naw ma ̭-ahˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ k'ehˬ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 4 Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ naw ma ̭-ahˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ la ̭-eu aˇ yamˬ keuˆ le ngeh, k'oeˇ lo ̭-ehˇ keuˆ le teh ̭-a lehˇ ngaˬ neh naw ma ̭-ahˇ ehˇ taˬ-euˬ gaˇ naw ma ̭ bi noeˬ mawˇ-eu g'aˇ duˬ, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ na ̭ ngeh neh heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-eu ma." Naw ma ̭ ngaˬ-euˬ zaˬ lahˇ pyeu ̭ laˇ beh beh ngeh, gaˇ kawˆ heu naw ma ̭-ahˇ ngaˇ maˬ ehˇ nehˬ-aˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ nehˬ-ehˇ ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ jawˇ-euˬ ma. 5 Nymˬ-mˇ-aˬ, ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'aˬ jawˇ gaˇ ngaˇ g'o ̭ leˇ-eu lehˇ g'eh-eu ma. Ehˇ k'aw ̭, 'Nawˇ aˬ gaˇ iˇ-eu g'eh te' lehˇ, naw ma ̭ tiˬ g'aˬ-iˬ ngaˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ-a. 6 Gaˇ kawˆ heu deuˬ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ nehˬ-euˬ miˇ neh, naw ma ̭ nui ma shaˬ zahˬ mˇ lu ̭ meh. 7 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ-eu ma. Ngaˇ g'o ̭ leˇ-eu-aˬ, naw ma ̭ g'aˇ duˬ muiˬ dzehˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ maˬ g'o ̭ leˇ naˇ, Caw ba-eu g'aˬ naw ma ̭ jawˇ gaˇ maˬ oe nya-a. Ngaˇ g'o ̭ leˇ naˇ, caw ba-eu g'aˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭ ma. 8 Aˬ yaw ̭ oe ngeh, iˬ baˇ gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ jah lehˬ-eu meh lehˇ aˬ yaw ̭ saˇ kiˇ kamˬ teh ̭-a. 9 Iˬ baˇ gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ ma ̭ jah lehˬ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ ngaˬ-ahˇ maˬ jah-a. 10 Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ ma ̭ jah lehˬ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ Aˬda jawˇ gaˇ g'o ̭ leˇ-awˇ naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ paˇ ya mawˇ meh. 11 Yaˇ k'aˬ daˇ-eu gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ ma ̭ jah lehˬ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, miˇ tsaˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu g'aˬ yaˇ k'aˬ daˇ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ g'aˬ-euˬ meh. 12 "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ paˬ-ehˇ g'eh-eu g'awˬ mya ni jaˆ te siˬ. Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ naw ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ maˬ g'oˆ taˬ jiˇ coeˇ-a. 13 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ gaˇ kawˆ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pah mehˬ le-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ oe ngeh, yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ naw ma ̭ siˬ nya laˇ ni aˬ yaw ̭ sheuˬ mehˬ la ̭ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ aˇ, aˬ yaw ̭-euˬ nui noeˬ nui loˆ maˬ ngehˬ maˬ tmˇ-ehˇ, Aˬda neh k'aˇ ehˇ nehˬ-euˬ jeˬ naw ma ̭-ahˇ dzawˇ nehˬ-awˇ, mehˬ hu paw pyeu ̭ laˇ-eu lehˇ g'eh-eu gaˇ kawˆ deuˬ ehˇ mehˬ la ̭ teh ̭-a. 14 Ngaˬ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ doˆ laˇ ni aˬ yaw ̭ mˇ teh ̭-a. 15 Ngaˬ Da k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ngaˬ-euˬ ma. K'oeˇ miˇ neh, Yaw sahˇ Miˬyehˇ-aˬ, ngaˬ neh k'aˇ bi ̭ nehˬ-euˬ dawˬ deuˬ yuˇ-awˇ, naw ma ̭-ahˇ paˇ ehˇ nehˬ le teh ̭-a lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ-eu ma. 16 "Tiˬ k'ehˬ g'eh naˇ, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ maˬ paˇ ya mawˇ-aˇ. Tiˬ k'ehˬ paˇ g'eh naˇ, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ paˇ ya mawˇ teh ̭-a." 17 Zaˬ lahˇ deuˬ yaw kaˬ ja-eu, "Aˬ jeˬ-ahˇ ehˇ maw ̭-eu nga. Tiˬ k'ehˬ g'eh naˇ aˬ dui ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ paˇ ya mawˇ-ehˇ, tiˬ k'ehˬ paˇ g'eh naˇ, aˬ dui ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ paˇ ya mawˇ teh ̭-a lehˇ ehˇ-eu meh. 'Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ Da jawˇ gaˇ ngaˇ g'o ̭ leˇ ma' lehˇ k'aw ̭ paˇ ehˇ-eu meh. 18 'Tiˬ k'ehˬ g'eh naˇ' lehˇ ehˇ-eu teu aˬ jeˬ-ahˇ ehˇ-eu nga. Aˬ yaw ̭ aˬ jeˬ ehˇ maw ̭-eu maˬ g'oˆ shaw nya nya." 19 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ naˇ haˬ maw ̭-eu Yeˬsuˇ siˬ nya-eu miˇ neh, heu lo ̭-ehˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. "Tiˬ k'ehˬ g'eh naˇ naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ maˬ paˇ ya mawˇ-ehˇ, tiˬ k'ehˬ paˇ g'eh naˇ, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ paˇ ya mawˇ teh ̭-a lehˇ ngaˇ ehˇ-eu ma. Ngaˇ aˬ jeˬ-ahˇ ehˇ maw ̭-eu nga lehˇ naw ma ̭ yaw kaˬ ja naˇ haˬ lu ̭-eu maˬ ngeuˇ loˇ. 20 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ dawˇ coe ni ehˇ-eu ma. Naw ma ̭ myaˆ biˇ doˆ le-eu uˬ ta ̭, tsawˇ ngoeˇ k'aw ̭ ya ngoeˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ laˬ k'aˬ cehˇ teh ̭-a. Naw ma ̭ nui ma shaˬ zahˬ ya mˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ neh noeˬ shaˬ-euˬ jeˬ k'oeˇ, laˬ k'aˬ cehˇ-eu jeˬ paˇ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a. 21 Zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ zaˬ baw-eu lehˇ g'eh ngeh, shaˬ zahˬ ya mˇ-eu aˇ yamˬ keuˆ le-euˬ miˇ neh noeˬ shaˬ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, zaˬ ciˬ doˆ le ̭ g'aˬ ngeh, shaˬ zahˬ na ̭-eu jeˬ-ahˇ ngehˇ jiˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, zaˬ tiˬ g'aˬ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ deh ̭ doˆ le-euˬ miˇ neh, aˬ yaw ̭ laˬ k'a ̭ cehˇ-eu meh. 22 Naw ma ̭ k'aw ̭, k'oeˇ gaˇ duˇ-eu meh. Nymˬ-mˇ naw ma ̭ ya noeˬ shaˬ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ paˇ haw mawˇ le ngeh, naw ma ̭ laˬ k'aˬ cehˇ dui dui teh ̭-a. K'oeˇ ngeh jawˇ, naw ma ̭ laˬ k'aˬ cehˇ-eu jeˬ-ahˇ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ paˇ lu doˆ geu ̭ g'eh nya-aˇ. 23 "Aˇ nah k'oeˇ nah keuˆ le ngeh, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ paˇ shaˇ-aˇ. Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Ngaˬ-euˬ tsawˇ myahˇ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ k'aˇ shaˇ-eu jeˬ-ahˇ, Aˬda bi ̭ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 24 Iˬ nah keuˆ ni, ngaˬ-euˬ tsawˇ myahˇ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ shaˇ-aˬ siˬ. Naw ma ̭ laˬ k'aˬ cehˇ-eu jeˬ tiˬ byah tiˬ lo ̭ za ni shaˇ-awˬ. Shaˇ naˇ za teh ̭-a." 25 "Ngaˇ yaw jeˬ ma jeˬ ja ja-ehˇ, gaˇ kawˆ heu deuˬ naw ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ yaw jeˬ ma jeˬ maˬ paˇ ja ni, Aˬda gaˇ kawˆ naw ma ̭-ahˇ dawˇ coe ni ya ehˇ nehˬ-eu aˇ nah keuˆ le teh ̭-a. 26 Aˇ nah k'oeˇ nah keuˆ le ngeh, naw ma ̭ ngaˬ-euˬ tsawˇ myahˇ la ̭ k'oeˇ Aˬda-ahˇ shaˇ teh ̭-a. Naw ma ̭-euˬ dah zaˇ ngaˇ aˬ yaw ̭-ahˇ shaˇ-eu maˬ paˇ loˬ meh. 27 Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ gaˬ-awˇ, Miˬyehˇ jawˇ gaˇ neh oe-euˬ meh lehˇ jah-eu miˇ neh, Aˬda naw ma ̭-ahˇ gaˬ-eu meh. 28 Ngaˇ Aˬda jawˇ gaˇ neh oe-awˇ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ oe-euˬ ma. Nymˬ-mˇ ngaˇ miˇ tsaˬ heu-ahˇ byehˇ ya ̭-awˇ, Aˬda jawˇ gaˇ g'o ̭ leˇ ma." 29 K'oeˇ ngeh, zaˬ lahˇ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, nawˇ yaw jeˬ ma jeˬ maˬ paˇ ja mehˬ ni dawˇ coe ni ngehˬ-eu tmˇ-eu meh. 30 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ dawˬ maˬ ngehˬ doˆ laˇ mi naˆ-ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ k'aˇ noeˬ lu ̭-eu yawˬ jeˬ na lu ̭ nawˇ siˬ nya meh lehˇ, nymˬ-mˇ nga ma ̭ siˬ duˬ-eu ma." 31 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ nymˬ-mˇ jah duˬ g'aˬ maˬ loˇ. 32 Naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ bi teh byaˆ jiˇ-awˇ, yawˬ ha-euˬ nymˇ-ahˇ yawˬ ha cehˆ g'o ̭ jiˇ-awˇ, ngaˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ byehˇ dzeh ya ̭-eu aˇ yamˬ keuˆ le lu ̭ meh. Aˇ yamˬ k'oeˇ aˬ diˇ keuˆ le taˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ-aˬ, tiˬ g'aˬ teh ̭ maˬ ngeuˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Aˬda ngaˬ nehˬ-ehˇ jawˇ ma. 33 Ngaˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ nui saˇ o ̭-eu jeˬ za nya ni, naw ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ ya daˬ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, tiˬ paw ̭-iˬ taˬ guˆ. Miˇ tsaˬ heu-ahˇ ngaˇ g'aˬ leˇ-euˬ ma."

Yoˇhaˬ 17

1 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ngehˬ g'aˬ tmˇ g'aˬ ngeh, mˬ paw g'awˇ leuˇ-awˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Aˬda-oˇ, aˇ yamˬ keuˆ le-euˬ meh. Zaˬ maˇ baˬ da neh nawˬ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ aˬ cawˬ mawˇ nya ni, nawˬ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ bi ̭ la ̭-awˬ. 2 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nawˬ neh aˬ yaw ̭-ahˇ k'aˇ a nehˬ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ aˬ yaw ̭ bi ̭ nya ni, miˇ tsaˬ tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ aˬ yaw ̭-ahˇ nawˇ baoˬ bi ̭ taˬ-euˬ meh. 3 Nawˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ maˇ maˇ ni Miˬyehˇ meh lehˇ siˬ nya-awˇ, nawˬ neh k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ siˬ nya-eu k'oeˇ-aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 4 Miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ nawˬ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ ngaˇ bi mawˇ g'aˬ-euˬ ma. Nawˬ neh bi mˇ la ̭-euˬ gaˇ-ahˇ ngaˇ mˇ luiˆ g'aˬ-euˬ ma. 5 Miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ maˬ beh mi naˆ-ehˇ, nawˬ neh ngaˬ-ahˇ bi ̭ taˬ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ k'oeˇ, nawˬ-euˬ mehˬ shi aˬ cawˬ-ahˇ bi mawˇ la ̭-awˬ. 6 Miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ nawˬ neh ngaˬ-ahˇ bi ̭ doˆ nehˬ la ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ nawˬ-ahˇ siˬ nya ni ngaˇ mˇ g'aˬ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭ nawˬ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-awˇ, nawˬ neh ngaˬ-ahˇ bi ̭ la ̭-euˬ meh. Nawˬ-euˬ dawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ naˇ haˬ geu ̭-euˬ meh. 7 Nawˬ neh ngaˬ-ahˇ k'aˇ bi ̭ la ̭-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ nawˇ jawˇ gaˇ neh oe-euˬ meh lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ nymˬ-mˇ siˬ nya-eu meh. 8 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nawˬ neh ngaˬ-ahˇ bi ̭ la ̭-euˬ dawˬ deuˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ngaˇ bi ̭ nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ ha geu ̭-euˬ meh. Ngaˇ-aˬ nawˇ jawˇ gaˇ neh oe-euˬ meh lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ siˬ duˬ-awˇ, nawˬ neh ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ meh lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ jah-eu meh. 9 Nawˬ neh ngaˬ-ahˇ bi ̭ la ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ ngaˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ nawˬ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. Miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ g'aˇ duˬ ngaˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu maˬ ngeuˇ. 10 Ngaˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ nawˬ-euˬ pyeu ̭-awˇ, nawˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ngaˬ-euˬ pyeu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ la ̭ k'oeˇ ngaˬ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ aˬ cawˬ ya mawˇ-eu meh. 11 Nymˬ-mˇ nawˇ jawˇ gaˇ ngaˇ g'o ̭ laˇ-eu lehˇ g'eh-eu ma. Ngaˇ-aˬ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ maˬ paˇ jawˇ ma. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ ya jawˇ-a siˬ. Muiˬ-eu shawˇ-eu Aˬda-oˇ, aˇ nya ̭ Da zaˬ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ pyeu ̭ lu ̭-eu lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'aw ̭ nui ma tiˬ siˬ teh ̭-ehˇ taˬ nya ni, nawˬ neh ngaˬ-ahˇ bi ̭ la ̭-euˬ tsawˇ myahˇ k'oeˇ myahˇ-euˬ baoˬ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ haw lahˇ nehˬ-awˬ. 12 Ngaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ lu ̭ ngeh, nawˬ neh ngaˬ-ahˇ bi ̭ la ̭-euˬ tsawˇ myahˇ k'oeˇ myahˇ-euˬ baoˬ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ haw lahˇ-euˬ ma. Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ byah laˇ ni byoˆ-iˇ-euˬ k'oeˇ tiˬ g'aˬ maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ bi byoˆ-iˇ ni ngaˇ haw lahˇ-euˬ ma. 13 Nymˬ-mˇ nawˇ jawˇ gaˇ ngaˇ g'o ̭ laˇ-eu lehˇ g'eh-eu ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ ngaˬ-euˬ laˬ k'aˬ cehˇ-eu jeˬ tiˬ byah ni za-eu g'aˇ duˬ, ngaˇ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ jawˇ lu ̭ ngeh heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. 14 Ngaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ nawˬ-euˬ dawˬ bi ̭-euˬ ma. Miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ muiˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ miˇ tsaˬ heu-ahˇ maˬ ta ̭-eu lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'aw ̭ miˇ tsaˬ heu-ahˇ maˬ ta ̭-a. 15 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ maˬ paˇ bi jawˇ ni sheuˬ doˆ-eu g'aˇ duˬ, ngaˇ nawˬ-ahˇ shaˇ-eu maˬ ngeuˇ. Ehˇ k'aw ̭, Haiˬ dui dui-eu G'aˬ-euˬ la ̭-ahˇ maˬ ya bi ahˇ-iˇ ni haw lahˇ nehˬ-awˬ lehˇ shaˇ-eu ma. 16 Ngaˇ miˇ tsaˬ heu-ahˇ maˬ ta ̭-eu lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'aw ̭ miˇ tsaˬ heu-ahˇ maˬ ta ̭-a. 17 Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ g'oe-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ nawˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ ha ahˇ geu ̭-awˬ. Nawˬ-euˬ dawˬ-aˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ meh. 18 Nawˬ neh ngaˬ-ahˇ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, ngaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ k'ehˇ g'eh-eu ma. 19 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ g'awˇ mawˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ la ̭ k'oeˇ nawˬ-ahˇ a nehˬ nya ni, aˬ yaw ̭ ma ̭ g'aˇ duˬ ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ nawˬ-ahˇ a nehˬ-eu ma. 20 "Aˬ yaw ̭ ma ̭ g'aˇ duˬ teh ̭-ehˇ ngaˇ nawˬ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu maˬ ngeuˇ. Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ dawˬ baˬ da neh ngaˬ-ahˇ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ k'aw ̭ shaˇ-eu ma. 21 Aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ nui ma tiˬ siˬ teh ̭-ehˇ taˬ nya laˇ ni ngaˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu ma. Aˬda-oˇ, ngaˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ nawˇ jawˇ-awˇ, nawˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ ngaˇ jawˇ-eu lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˇ nya ̭ Da zaˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭-uˇ. Nawˬ neh ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ meh lehˇ miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ jah laˇ ni, aˬ yaw ̭ ma ̭ nui ma tiˬ siˬ teh ̭-ehˇ taˬ lu ̭-uˇ. 22 Aˇ nya ̭ Da zaˬ nui ma tiˬ siˬ teh ̭-ehˇ taˬ-eu lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'aw ̭ nui ma tiˬ siˬ teh ̭-ehˇ taˬ nya laˇ ni, nawˬ neh ngaˬ-ahˇ bi ̭-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ngaˇ bi ̭-eu ma. 23 Nawˬ neh ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu, ngaˬ-ahˇ nawˇ gaˬ-eu lo ̭-ehˇ, ngaˬ-ahˇ jah-eu tsawˇ haˬ heu deuˬ-ahˇ k'aw ̭ nawˇ gaˬ-eu gaˇ kawˆ miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ bi siˬ nya-eu g'aˇ duˬ, ngaˬ-ahˇ jah-eu tsawˇ haˬ heu deuˬ nui ma g'awˇ mawˇ ta ̭ leˇ nya ni, ngaˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ nawˇ jawˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ ngaˇ jawˇ-eu ma. 24 Aˬda-oˇ, nawˬ neh bi ̭ la ̭-euˬ tsawˇ haˬ heu deuˬ nawˇ ngaˬ-ahˇ bi ̭ la ̭-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ mawˇ nya ni, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ngaˇ k'aˇ jawˇ gaˇ bi jawˇ maw ̭-eu ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ maˬ beh mi naˆ-ehˇ nawˇ ngaˬ-ahˇ gaˬ-euˬ meh. 25 Tsaˬ dui dawˇ dui dui-eu Aˬda-oˇ, miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ nawˬ-ahˇ maˬ siˬ nya k'aw ̭, ngaˇ nawˬ-ahˇ siˬ nya-awˇ, nawˬ neh ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ meh lehˇ tsawˇ haˬ heu deuˬ siˬ nya meh. 26 Nawˬ neh ngaˬ-ahˇ gaˬ-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu k'oeˇ hmˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-awˇ, ngaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ nya-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ nawˬ-ahˇ siˬ nya laˇ ni ngaˇ mˇ-euˬ lo ̭-ehˇ, mehˬ hu paw paˇ mˇ daˆ le ̭ ma."

Yoˇhaˬ 18

1 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ guiˬ lahˬ shaˇ g'aˬ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ sheuˬ-awˇ, Giˇdaˬloˬ lawˇ gawˆ nui baˬ paw iˇ-euˬ meh. K'oeˇ gaˇ yaˇ kmˇ tiˬ kmˇ jaˆ-awˇ, Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ yaˇ kmˇ k'oeˇ kmˇ la ̭ k'oeˇ uˇ leˇ-euˬ meh. 2 Yeˬsuˇ-ahˇ ahˬ dzaˬ-euˬ Yuˇdaˆ k'oeˇ g'aˬ k'aw ̭, yaˇ kmˇ k'oeˇ kmˇ jaˆ-eu jawˇ duˬ siˬ nya-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ yaˇ kmˇ k'oeˇ kmˇ la ̭ k'oeˇ g'awˬ mya poˆ mawˇ dzoeˇ haw-euˬ meh. 3 Yuˇdaˆ-aˬ, Loˇmaˆ yehˇ yehˇ ma ̭ tiˬ ma ̭ hawˇ-eu, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu Paˬliˬsehˇ deuˬ neh k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ lo ̭-eu yehˇ deuˬ sheuˬ-awˇ, yaˇ kmˇ k'oeˇ kmˇ-ahˇ iˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, guiˇ deuˆ-eu keu ka yuˇ-awˇ, tsiˇ k'mˬ hawˇ-eu tsiˇ du keuˬ-awˇ iˇ-euˬ meh. 4 Yeˬsuˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ k'oeˇ taˆ keu le lu ̭-eu yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ siˬ nya-eu miˇ neh, mehˬ hu paw le doˆ-awˇ, "Naw ma ̭ aˬ suˇ g'aˬ-ahˇ poˆ te" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 5 "Naˬzaˬlehˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Yeˬsuˇ-ahˇ poˆ-eu ma" lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu meh. "Ngaˇ Yeˬsuˇ ma" lehˇ aˬ yaw ̭ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. Yeˬsuˇ-ahˇ ahˬ dzaˬ-euˬ Yuˇdaˆ g'eh, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ nehˬ-ehˇ yaw ̭ lu ̭-eu meh. 6 "Ngaˇ Yeˬsuˇ ma" lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ naˇ k'ah paw jiˆ k'o ̭-iˇ-awˇ sehˇ pyaˆ-ehˇ coˬ-iˇ-euˬ meh. 7 "Naw ma ̭ aˬ suˇ g'aˬ-ahˇ poˆ te" lehˇ Yeˬsuˇ tiˬ poˆ paˇ naˇ haˬ-euˬ meh. "Naˬzaˬlehˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Yeˬsuˇ-ahˇ poˆ-eu ma" lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ paˇ ehˇ-eu meh. 8 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ Yeˬsuˇ ma lehˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ lu ̭-eu ma tawˇ. Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ poˆ-eu ngeuˇ naˇ, ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh-eu tsawˇ haˬ heu deuˬ-ahˇ maˬ nyeh ̭ ni bi go ̭-iˇ-awˬ." 9 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu k'oeˇ-aˬ, "Aˬda-oˇ, nawˬ neh ngaˬ-ahˇ bi ̭ la ̭-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ bi byoˆ-iˇ-aˬ" lehˇ, aˬ yaw ̭ neh ehˇ taˬ-euˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ bi byah laˇ-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu meh. 10 Siˇmoˬ Beˬtuˆluˆ mi cehˇ tiˬ kahˇ ahˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ mi cehˇ k'oeˇ kahˇ g'awˇ doˆ-awˇ, Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ-euˬ zaˬ k'aˆ-ahˇ coeˇ-awˇ, naˬ pa ̭ aˇ maˇ pyawˬ coeˇ tsehˆ dzeh-euˬ meh. Zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ-euˬ tsawˇ myahˇ-aˬ, Maˬlaˬkuˇ meh. 11 Beˬtuˆluˆ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˬ-euˬ mi cehˇ paˇ soeˬ ahˇ k'o ̭-awˬ. Nga Da neh ngaˬ-ahˇ bi dawˇ la ̭-euˬ k'aˬ dui dui-eu k'mˬ maˬ heu-ahˇ ngaˇ maˬ dawˇ-aˇ lehˇ nawˇ noeˬ te loˇ." 12 K'oeˇ ngeh, Loˇmaˆ yehˇ k'oeˇ ma ̭ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ lo ̭-eu yehˇ deuˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ nyeh ̭-awˇ pa ̭-euˬ meh. 13 K'oeˇ naˇ, Aˬna jawˇ gaˇ jeˬ huˬ sheuˬ g'eh-euˬ meh. Aˬ na-aˬ, k'oeˇ ngeh k'o ̭-ahˇ Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ geu ̭ lu ̭-eu Gaˬyaˬpaˇ-euˬ tsawˇ mawˬ meh. 14 Tsawˇ jeuˬ tiˬ jeuˬ jeuˬ lah ni ya cawˆ-iˇ-eu dah zaˇ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ bi shiˇ dah-eu muiˬ dzehˬ meh lehˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ-ahˇ ja noeˬ nehˬ-euˬ g'aˬ-aˬ, Gaˬyaˬpaˇ meh. 15 Siˇmoˬ Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu zaˬ lahˇ yawˬ g'aˬ yawˬ Yeˬsuˇ mehˬ nah caw teh g'eh-euˬ meh. Zaˬ lahˇ k'oeˇ g'aˬ Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ siˬ nya-eu miˇ neh, Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ-euˬ nymˇ-ahˇ kmˇ cehˇ gawˬ lahˇ taˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ, Yeˬsuˇ mehˬ nah caw teh uˇ g'eh-euˬ meh. 16 Beˬtuˆluˆ-aˬ, la ̭ nyiˇ paw lahˇ k'ehˬ dawˬ peh jawˇ ya ̭-euˬ meh. Zaˬ lahˇ k'oeˇ g'aˬ paˇ g'o ̭ poˆ-iˇ-awˇ, lahˇ k'ehˬ-ahˇ lo ̭-eu zaˬ miˬ zaˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-awˇ, Beˬtuˆluˆ-ahˇ sheuˬ uˇ g'eh-euˬ meh. 17 Lahˇ k'ehˬ-ahˇ lo ̭-eu zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ Beˬtuˆluˆ-ahˇ ehˇ-eu, "Nawˇ g'eh tsawˇ haˬ k'oeˇ g'a-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu maˬ ngeuˇ loˇ." Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Ngaˇ maˬ ahˇ." 18 Yaw gaˆ gaˆ-eu miˇ neh, zaˬ k'aˆ deuˬ hawˇ-eu lo ̭ lu ̭-eu yehˇ deuˬ k'aˬ g'eu baw do ̭-awˇ, tiˬ jawˬ yaw ̭-awˇ yaw gaˆ lmˇ-euˬ meh. Beˬtuˆluˆ g'eh, k'oeˇ gaˇ yaw ̭ leˇ-awˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ yaw gaˆ lmˇ-euˬ meh. 19 Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ Yeˬsuˇ-ahˇ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ neh mehˬ-euˬ tsoˆ-euˬ gaˇ kawˆ deuˬ pyehˆ tseˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 20 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ aˬ cawˬ-ahˇ dawˬ k'aˇ ngehˬ cawˬ ngeh, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni jawˇ-eu mehˬ shi bya cehˆ ni ngehˬ cawˬ-euˬ ma. Tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ uiˬ laˇ-eu jawˇ duˬ pyeu ̭-eu uˬ duˬ tahˬ nymˇ deuˬ hawˇ-eu, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ teh ̭-ehˇ ngaˇ mehˬ-euˬ tsoˆ-euˬ ma. Yaw za ̭-ahˇ ngehˬ k'oeˬ tmˇ k'oeˬ-euˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ. 21 Aˬ jeˬ miˇ neh nawˇ ngaˬ-ahˇ pyehˆ tseˇ naˇ haˬ te. Ngaˬ-euˬ dawˬ-ahˇ ya gaˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ ngaˇ aˬ jeˬ ehˇ ta lehˇ naˇ hawˬ-awˬ." 22 Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ ngeh, k'oeˇ gaˇ lo ̭ lu ̭-eu yehˇ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ baˬ ba-ahˇ tehˆ-awˇ ehˇ-eu, "Nawˇ Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ-ahˇ teu lo ̭-ehˇ ehˇ k'mˬ ta loˇ." 23 Piˇma Yaw huiˬ g'aˬ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˬ neh ngehˬ-euˬ maˬ ngeuˇ naˇ, maˬ ngeuˇ-a lehˇ heu gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ mehˬ shi ehˇ duˬ-awˬ. Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ neh ngehˬ-euˬ ngeuˇ naˇ, aˬ jeˬ miˇ neh ngaˬ-euˬ baˬ ba-ahˇ bi tehˆ te." 24 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ pa ̭ taw ̭ taˬ-euˬ maˬ puiˇ nehˬ ni, Aˬna neh aˬ yaw ̭-ahˇ Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Gaˬyaˬpaˇ jawˇ gaˇ bi sheuˬ ha-iˇ-euˬ meh. 25 Beˬtuˆluˆ-aˬ, k'oeˇ gaˇ yaw ̭-awˇ yaw gaˆ lmˇ lu ̭-eu meh. Aˬ cawˬ a yaw ̭-ahˇ naˇ haˬ-eu, "Nawˇ g'eh tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ zaˬ lahˇ maˬ ngeuˇ loˇ." Beˬtuˆluˆ tsawˇ pyehˇ pyehˇ-awˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ maˬ ngeuˇ." 26 Beˬtuˆluˆ neh naˬ pa ̭ bi coeˇ tsehˆ-euˬ g'aˬ-ahˇ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ ta ̭-eu, Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ-euˬ zaˬ k'aˆ tiˬ g'aˬ Beˬtuˆluˆ-ahˇ ehˇ-eu, "Nawˇ g'eh Yeˬsuˇ nehˬ-ehˇ yaˇ kmˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭-eu ngaˇ mawˇ-euˬ ma." 27 Beˬtuˆluˆ tsawˇ pyehˇ paˇ pyehˇ-awˇ ehˇ-eu, "Maˬ ngeuˇ." Aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ-eu maˬ dah ni, ya poeˇ doeˇ doˆ laˇ-euˬ meh. 28 Yawˬ nah yawˬ uˬ shawˬ yaw na ̭-ehˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ Gaˬyaˬpaˇ-euˬ nymˇ-ahˇ neh sheuˬ doˆ g'eh-awˇ, sahˬ paˬ-euˬ hawˇ nymˇ-ahˇ sheuˬ g'eh-euˬ meh. Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ-aˬ, Baˬsaˬkaˬ Bawˬ-iˬ dzaˬ gaˇ uˇ leˇ-eu g'aˇ duˬ yawˬ ha-euˬ g'awˇ mawˇ maˬ bi jaw ̭-iˇ-ehˇ shawˇ jehˆ ni bi jaˆ maw ̭-eu miˇ neh, sahˬ paˬ-euˬ hawˇ nymˇ la ̭ k'oeˇ maˬ uˇ keuˆ leˇ ni jawˇ-euˬ meh. 29 K'oeˇ miˇ neh, sahˬ paˬ-euˬ mawˇ do la ̭ nyiˇ doˆ le-awˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ aˬ geu jeˬ lehˬ nga lehˇ naw ma ̭ ehˇ te." 30 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ yaw haiˬ jeˬ mˇ taˬ-euˬ maˬ jaˆ law nmˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ nawˇjawˇ gaˇ nga ma ̭ maˬ sheuˬ ha laˇ nya-aˇ." 31 Sahˬ paˬ Piˇlaˆ ehˇ-eu, "Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ sheuˬ k'o ̭ g'eh-awˇ, naw ma ̭-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭ k'aˇ jaˆ-eu lo ̭-ehˇ yaˇ k'a daˇ-awˬ." Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu "Nga ma ̭ tsawˇ haˬ maˬ seh ̭ k'mˬ-a." 32 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ aˬ joˆ-ehˇ ya shiˇ-eu gaˇ kawˆ aˬ yawˇ yaw ̭ ehˇ taˬ-euˬ jeˬ byah laˇ nya ni, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ k'oeˇ jeˬ-ehˇ ngehˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 33 Sahˬ paˬ Piˇlaˆ hawˇ nymˇ la ̭ k'oeˇ paˇ g'o ̭ k'o ̭ leˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ kuˇ-awˇ naˇ haˬ-eu, "Nawˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ Sahˬ paˬ ma loˇ." 34 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Dawˬ teu dawˬ maˇ maˇ ni nawˬ-euˬ dawˬ ma loˇ. Maˬ ngeuˇ naˇ, ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ aˬ cawˬ neh nawˬ-ahˇ ehˇ nehˬ la ̭-euˬ dawˬ-ahˇ g'oe-awˇ ngehˬ te loˇ." 35 Sahˬ paˬ Piˇlaˆ ehˇ-eu, "Ngaˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ nga loˇ. Nawˬ-euˬ tsawˇ jeuˬ hawˇ-eu piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ neh nawˬ-ahˇ ngaˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ la ̭-euˬ meh. Nawˇ aˬ jeˬ mˇ teˬ." 36 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˬ-euˬ miˇ k'ahˬ-aˬ, miˇ tsaˬ heu-ahˇ ta ̭-eu jeˬ maˬ ngeuˇ. Ngaˬ-euˬ miˇ k'ahˬ miˇ tsaˬ heu-ahˇ ta ̭-eu jeˬ law nmˇ-aˬ, ngaˬ-ahˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ neh maˬ bi nyeh ̭ ni ngaˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ guiˇ deuˆ teh ̭-a. Ngaˬ-euˬ miˇ k'ahˬ-aˬ, miˇ tsaˬ heu-ahˇ maˬ ta ̭." 37 K'oeˇ ngeh, sahˬ paˬ Piˇlaˆ aˬ yaw ̭-ahˇ naˇ haˬ-eu, "Nawˇ sahˬ paˬ ngeuˇ ma loˇ." Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ sahˬ paˬ nga lehˇ ehˇ-euˬ-aˬ, naw ma ̭ meh. Ngaˇ miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ za ̭ le-awˇ deh ̭ le-euˬ-aˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ ngehˬ le tmˇ le-euˬ teh ̭ ma. Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ k'aˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ngaˬ-euˬ dawˬ naˇ haˬ geu ̭-eu meh." 38 Sahˬ paˬ Piˇlaˆ ehˇ-eu, "Yaw tsaˬ yaw dawˇ ehˇ-eu aˬ jeˬ-a." 39 K'oeˇ naˇ, hawˇ nymˇ-euˬ la ̭ nyiˇ jawˇ-eu deuˬ jawˇ gaˇ sahˬ paˬ Piˇlaˆ iˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ-euˬ yaw lehˬ ngaˇ maˬ poˆ mawˇ nya nya. Ehˇ k'aw ̭, Baˬsaˬkaˬ Bawˬ-iˬ k'aˇ keuˆ le ngeh, naw ma ̭ g'aˇ duˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ ngaˇ ya pyehˬ nehˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ jaˆ-eu ma. Naw ma ̭ g'aˇ duˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ Sahˬ paˬ heu g'aˬ-ahˇ bi pyehˬ nehˬ maw ̭-eu nya loˇ." 40 Aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭-ahˇ taˬ pyehˬ. Baˬlaˬbaˇ-ahˇ pyehˬ-awˬ." Baˬlaˬbaˇ-aˬ, Loˇmaˆ sahˬ paˬ-ahˇ puiˬ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu meh.

Yoˇhaˬ 19

1 K'oeˇ naˇ, sahˬ paˬ Piˇlaˆ neh Yeˬsuˇ-ahˇ bi sheuˬ doˆ g'eh-awˇ, yahˬ caˆ neh bi jui ̭-euˬ meh. 2 Yehˇ k'oeˇ deuˬ aˬ gah ciˇ ni neh sahˬ paˬ-euˬ uˬ k'oˆ lo ̭-ehˇ daˇ k'ahˇ k'ahˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ uˬ duˬ-ahˇ nyeh ̭ k'oˆ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, neˇ naˆ naˆ-eu pehˇ k'ahˬ pehˇ mahˇ nyeh ̭ dm nehˬ-euˬ meh. 3 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭ dawˬ peh le-awˇ, "Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ Sahˬ paˬ ziˇ baw ziˇ za lu ̭-uˇ" lehˇ ehˇ-awˇ, baˬ ba-ahˇ tehˆ nehˬ-euˬ meh. 4 Sahˬpaˬ Piˇlaˆ tiˬ poˆ paˇ iˇ doˆ-awˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh, "Naˇ haˬ sheˇ. Tsawˇ haˬ heu g'aˬ-euˬ yaw lehˬ ngaˇ maˬ poˆ mawˇ nya-euˬ naw ma ̭ ya siˬ duˬ ni, aˬ yaw ̭-ahˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ sheuˬ doˆ nehˬ le ̭ ma." 5 K'oeˇ ngeh, Yeˬsuˇ doˆ le-euˬ meh. Aˬ gah neh jahˇ taˬ-euˬ sah paˬ-euˬ uˬ k'oˆ k'oˆ lu ̭-awˇ, neˇ naˆ naˆ-eu pehˇ k'ahˬ pehˇ mahˇ dm lu ̭-eu meh. Sahˬ paˬ Piˇlaˆ ehˇ-eu, "Hehˬ. Tsawˇ haˬ heu g'aˬ sheuˬ doˆ ha le-euˬ ma." 6 Piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ya mawˇ ngeh, "La ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ seh ̭-awˬ. La ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ seh ̭-awˬ" lehˇ guˇ-eu meh. Sahˬ paˬ Piˇlaˆ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ sheuˬ g'eh-awˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ seh ̭-iˇ-awˬ. Ngaˇ aˬ yaw ̭-euˬ yaw lehˬ maˬ poˆ mawˇ nya nya." 7 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ehˇ-eu, "Nga ma ̭-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ tiˬ dawˬ-ahˇ g'oe-awˇ ya ehˇ naˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ ma lehˇ ehˇ-eu baˬ da neh aˬ yaw ̭ shiˇ-eu tsaˬ meh." 8 Dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ sahˬ paˬ Piˇlaˆ ya gaˬ ngeh, paˇ guˆ dzehˬ laˇ-euˬ meh. 9 Aˬ yaw ̭ hawˇ nymˇ la ̭ k'oeˇ paˇ g'o ̭ k'o ̭-iˇ-awˇ, "Nawˇ aˬ gaˇ neh oe teˬ" lehˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ naˇ haˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Yeˬ suˇ dawˬ maˬ tmˇ-a. 10 Sahˬ paˬ Piˇlaˆ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Aˬ jeˬ miˇ neh nawˇ ngaˬ-ahˇ dawˬ maˬ ngehˬ cawˬ te. Nawˬ-ahˇ pyehˬ nehˬ-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ bi ta ̭ seh ̭-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, ngaˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ jaˆ ma." 11 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Miˬyehˇ neh nawˬ-ahˇ baoˬ bi ̭ taˬ-euˬ miˇ neh, nawˇ ngaˬ-euˬ k'oeˇ taˆ baoˬ jaˆ-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, ngaˬ-ahˇ nawˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ laˇ-euˬ g'aˬ-aˬ, nawˇ naˆ maˬ tseˇ iˬ baˇ huiˬ dzehˬ meh." 12 Dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ sahˬ paˬ Piˇlaˆ ya gaˬ ngeh, Yeˬsuˇ-ahˇ pyehˬ nehˬ-eu gaˇ ma poˆ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ guˇ-awˇ ehˇ-eu, "Nawˇ aˬ yaw ̭-ahˇ pyehˬ nehˬ te lehˇ ngeuˇ naˇ, nawˇ sahˬ paˬ Gehˇsaˬ-euˬ cawˬ maˬ paˇ ngeuˇ meh. Yawˬ haˇ yawˬ ha sahˬ paˬ ma lehˇ ehˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, sahˬ paˬ Gehˇsaˬ-ahˇ puiˬ-eu tsawˇ haˬ meh." 13 Dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ sahˬ paˬ Piˇlaˆ ya gaˬ ngeh, Yeˬsuˇ-ahˇ la ̭ nyiˇ sheuˬ doˆ le ̭-awˇ, "K'aˬ lo k'awˬ taˬ-euˬ jawˇ duˬ" lehˇ kuˇ gaˇ jaˆ-eu yaˇ k'aˬ daˇ-eu nuiˇ mahˬ-ahˇ nuiˇ le-euˬ meh. K'aˬ lo k'awˬ taˬ-euˬ jawˇ duˬ-ahˇ, Heˬbyeˇ dawˬ "Gaˬbaˬdaˬ" lehˇ ehˇ-eu meh. 14 K'oeˇ ngeh nah-aˬ, Baˬsaˬkaˬ Bawˬ-iˬ g'eh-eu g'aˇ duˬ lehˬ hmˬ-eu aˇ nah pyeu ̭-awˇ, nah loˆ ceh laˇ maw ̭ laˇ-euˬ meh, Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ Sahˬ paˬ Piˇlaˆ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭-euˬ sahˬ paˬ-ahˇ haw sheˇ." 15 Aˬ yaw ̭ ma ̭ guˇ-eu, "Aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭-awˬ. Aˬ yawˬ-ahˇ sehˬ-awˬ. La ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ seh ̭-awˬ." Sahˬ paˬ Piˇla ̭ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭-euˬ sahˬ paˬ-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ seh ̭-awˬ loˇ." Piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ ehˇ-eu, "Nga ma ̭-euˬ sahˬ paˬ-aˬ sahˬ paˬ Gehˇsaˬ tiˬ g'aˬ teh ̭ ma." 16 K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ bi ta ̭ seh ̭-eu g'aˇ duˬ, sahˬ paˬ Piˇlaˆ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, yehˇ deuˬ neh Yeˬsuˇ-ahˇ sheuˬ doˆ g'eh-euˬ meh. 17 Aˬ yaw ̭-aˬ yawˬ ha-euˬ la ̭ ya ̭ ba ̭-awˇ Uˬ duˬ k'mˬ lehˇ kuˇ-eu jawˇ duˬ-ahˇ le keuˆ-euˬ meh. Jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ, Heˬbyehˇ dawˬ Gawˇlaˬgawˇda lehˇ kuˇ-eu meh. 18 K'oeˇ gaˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ tehˬ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ-ahˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ dzeˇ tiˬ paw tiˬ g'aˬ-ehˇ ta ̭ tehˬ taˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ g'ahˇ ceh ta ̭ tehˬ taˬ-euˬ meh. 19 Sahˬ paˬ Piˇlaˆ neh sahˬ bo ̭ bo ̭-awˇ, la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ bi ta ̭ myahˬ-euˬ meh. "Heu-aˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ Sahˬpaˬ pyeu ̭-eu Naˬzaˬlehˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Yeˬsuˇ meh" lehˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. 20 Yeˬsuˇ-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ tehˬ taˬ-euˬ jawˇ duˬ k'oeˇ-aˬ, meuˬ-ahˇ neh yaw k'aˆ-ehˇ maˬ kaˬ-eu miˇ neh, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni sahˬ bo ̭ bo ̭ myahˬ taˬ-euˬ gaˇ ya gui-euˬ meh. Sahˬ bo ̭ k'oeˇ-aˬ, Heˬbyehˇ dawˬ, Laˬteˬ dawˬ, Heˬlaˬsaˇ dawˬ, heu smˇ jeˬ lu ̭ bo ̭ taˬ-euˬ meh. 21 Piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ sahˬ paˬ Piˇlaˆ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "'Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ sahˬ paˬ' lehˇ maˬ bo ̭ ni, 'Tsawˇ haˬ heu g'aˬ yawˬ haˇ yawˬ ha Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ sahˬ paˬ ma lehˇ tsaˬ geu ̭-euˬ meh' lehˇ bo ̭-eu tsaˬ dzehˬ teh ̭-a." 22 Sahˬ paˬ Piˇlaˆ ehˇ-eu, "Ngaˬ neh bo ̭ g'aˬ-euˬ jeˬ-aˬ, k'aˇ bo ̭ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ ya bi jaˆ meh." 23 Yehˇ k'oeˇ deuˬ Yeˬsuˇ-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ tehˬ g'aˬ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ tsoeˬ-ahˇ oeˬ bymˇ bymˇ-awˇ, tiˬ g'aˬ tiˬ bymˇ geu ̭-euˬ meh. La ̭ k'oeˇ dm ahˇ-eu pehˇ k'ahˬ pehˇ mahˇ k'oeˇ kahˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ yuˇ geu ̭-euˬ meh. Pehˇ k'ahˬ k'oeˇ kahˇ-aˬ, saˬ paˇ tiˬ dzeh teh ̭-ehˇ za ̭ taˬ-euˬ, paˇ k'awˇ maˬ baw-eu pehˇ k'ahˬ pyeu ̭-eu meh. 24 Yehˇ k'oeˇ deuˬ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Pehˇ k'ahˬ heu kahˇ maˬ cehˬ paˆ ni, aˬ geu g'aˬ geu ̭-eu tsaˬ nga lehˇ, pyuˇ maˇ byaˆ dzeh diˇ-awˇ tsaˬ geu ̭ kaˇ-euˇ." Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ jeˬ byah laˇ ni, k'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. "Ngaˬ-euˬ dm g'aˬ dm lmˇ deuˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw kaˬ biˇ geu ̭-awˇ, la ̭ k'oeˇ dm-eu pehˇ k'ahˬ pehˇ mahˇ, peh ̭ sa dzeh-awˇ tsaˬ geu ̭-euˬ meh" Yehˇ k'oeˇ deuˬ mehˬ tsoeˬ biˇ geu ̭-euˬ k'oeˇ-aˬ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ gaˇ tsaˬ-eu meh. 25 Yeˬsuˇ-euˬ la ̭ ya ̭ dawˬ peh tehˬ ni yaw ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, Yeˬsuˇ-euˬ aˬ ma, Yeˬsuˇ-euˬ aˬ mui, Gaˬlawˇpaˇ-euˬ nymˇ dahˬ pyeu ̭-eu Maˬliˇ hawˇ-eu, Maˬgaˬdaˬlaˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Maˬliˇ, aˬ ha oeˬ g'aˬ meh. 26 Yeˬsuˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ ma hawˇ-eu aˬ yaw ̭ gaˬ dui dui-eu zaˬ lahˇ k'oeˇ g'aˬ k'oeˇ gaˇ yaw ̭ lu ̭ gaˇ ya mawˇ ngeh, "Aˬ ma-oˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ nawˬ li lo ̭-ehˇ sawˇ-awˬ" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 27 K'oeˇ naˇ, zaˬ lahˇ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ k'aw ̭, "Aˬ yaw ̭-ahˇ nawˬ ma lo ̭-ehˇ sawˇ-awˬ" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh nah neh naˇ, zaˬ lahˇ k'oeˇ g'aˬ Yeˬsuˇ-euˬ aˬ ma-ahˇ sheuˬ k'o ̭ g'eh-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ nymˇ-ahˇ bi jawˇ-euˬ meh. 28 Nymˬ-mˇ poˆ jawˇ, yawˬ jeˬ na lu ̭ byah laˇ g'aˬ-euˬ gaˇ kawˆ Yeˬsuˇ siˬ nya-euˬ meh. Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ byah laˇ ni, "Iˇ cu ̭ meh ̭ nya" lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ-eu meh. 29 Aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ uiˇ cehˇ tiˬ byah ni dahˬ-eu ciˬ cuˇ cuˇ zaˬ tiˬ siˬ k'oeˇ gaˇ jaˆ-eu meh. Boeˇ baˆ la ̭ daˬ-ahˇ duˇ-eu laˆ shaˆ iˇ jaˬ caˆ luˆ tiˬ luˆ-ahˇ k'oeˇ gaˇ dawˆ duiˆ-awˇ, hiˇ soˆ kahˬ zaˬ uˬ du g'oˆ tehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ luˬ-ahˇ cawˬ miˇ nehˬ-euˬ meh. 30 Yeˬsuˇ aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ k'oeˇ cuˆ dawˇ g'aˬ-awˇ, "Gaˇ mˇ jiˇ-euˬ ma" lehˇ ehˇ-eu meh. K'oeˇ naˇ, uˬ duˬ ga mo ̭ le-awˇ, sa ̭ tsehˆ leˇ-euˬ meh. 31 K'oeˇ naˇ, la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ bi ta ̭ tehˬ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-euˬ aˬ kuiˇ deh k'eh ̭-awˇ, la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ neh ba ̭ ka le ̭-eu g'aˇ duˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ sahˬ paˬ Piˇlaˆ-ahˇ shaˇ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh nah-aˬ, Jawˇ nah g'aˇ duˬ lehˬ hmˬ dah-eu aˇ nah pyeu ̭-awˇ, shiˇ taˬ-euˬ g'awˇ mawˇ k'oeˇ deuˬ-ahˇ Jawˇ nah ngeh nah keuˆ ni la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ maˬ bi jaˆ maw ̭-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ shaˇ-eu meh. K'oeˇ uˬ ta ̭, jawˇ nah k'oeˇ ngeh nah-aˬ, muiˬ dzehˬ shawˇ dzehˬ-eu Jawˇ nah tiˬ nah pyeu ̭-eu miˇ neh meh. 32 K'oeˇ miˇ neh, yehˇ k'oeˇ deuˬ le-awˇ, Yeˬsuˇ nehˬ-ehˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ bi ta ̭ tehˬ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ-euˬ aˬ kuiˇ deh k'eh ̭-euˬ meh. 33 Yehˇ k'oeˬ deuˬ Yeˬsuˇ-euˬ dawˬ peh le keuˆ ngeh, Yeˬsuˇ shiˇ tsehˆ-euˬ gaˇ ya mawˇ-awˇ, aˬ kuiˇ maˬ deh k'eh ̭ nehˬ ni byehˇ-euˬ meh. 34 ehˇ k'aw ̭, yehˇ tiˬ g'aˬ neh Yeˬsuˇ-euˬ byaˇ g'aˇ-ahˇ gahˬ tsawˆ-awˇ, shiˬ hawˇ-eu iˇ cu ̭ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ yoeˇ doˆ le-euˬ meh. 35 (Pyeu ̭ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ-ahˇ mawˇ duˬ-euˬ k'oeˇ g'aˬ, naw ma ̭ k'aw ̭ jah laˇ nya ni dzawˇ duˬ-eu meh. Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu maˇ maˇ ni ngeuˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ dawˇ coe ni ehˇ-eu ma lehˇ aˬ yawˇ yaw ̭ siˬ duˬ-eu meh.) 36 "Aˬ yaw ̭-euˬ shaˬ yoeˬ tiˬ kahˬ-iˬ ma ya k'eh ̭-iˇ-aˇ" lehˇ Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ byah laˇ ni, k'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 37 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ tiˬ tsahˇ paˇ ehˇ taˬ-euˬ, "Aˬ yaw ̭ ma ̭ neh gahˬ tsawˆ byoe-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ aˬ cawˬ haw teh ̭-a." 38 K'oeˇ naˇ, Aˬliˇma ̭tehˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Yoˇsehˆ k'oeˇ g'aˬ, Yeˬsuˇ-euˬ g'awˇ mawˇ ba ̭ k'o ̭ g'eh-eu g'aˇ duˬ, sahˬ paˬ Piˇlaˆ-ahˇ shaˇ leˇ-euˬ meh. Yoˇsehˆ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ-ahˇ guˆ-eu miˇ neh, Yeˬsuˇ-euˬ zaˬ lahˇ ciˬ cuˇ ni geu ̭ k'oeˬ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ meh. Yeˬsuˇ-euˬ g'awˇ mawˇ ba ̭ k'o ̭ g'eh-eu g'aˇ duˬ sahˬ paˬ Piˇlaˆ neh aˬ yaw ̭-ahˇ aˬ kawˬ-aˬ bi ̭-euˬ miˇ neh, aˬ yaw ̭ le-awˇ, ba ̭ k'o ̭ laˬ leˇ-euˬ meh. 39 Yaw beh Yeˬsuˇ-ahˇ uˬ ci ̭ tiˬ miˇ tahˬ puˬ leˇ haw-euˬ Niˇgawˇdeˬ k'oeˇ g'aˬ k'aw ̭, muˇlaˬ hawˇ-eu aˇjawˬ keuˬ-awˇ jahˇ taˬ-euˬ mawˇ tawˆ tawˆ gaˇ zmˬ-eu tsiˇ yaw saw jeˬ nyiˬ tseˇ jaw ̭-i ehˇ g'aˬ ni yuˇ-awˇ, Yoˇsehˆ nehˬ-ehˇ iˇ-euˬ meh. 40 Aˬ yaw ̭ nya ̭ Yeˬsuˇ-euˬ g'awˇ mawˇ ba ̭-awˇ, tsiˇ yaw saw jeˬ k'oeˇ byaˆ shehˬ byaˆ shehˬ-ehˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ mawˇ tawˆ tawˆ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ jaˆ-eu lo ̭-ehˇ, shawˇ jehˆ ni g'eh-eu saˬ paˇ neh mawˇ tawˆ tawˆ-euˬ meh. 41 Yeˬsuˇ-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ seh ̭-euˬ jawˇ duˬ dawˬ peh yaˇ kmˇ tiˬ kmˇ jaˆ-eu meh. Yaˇ kmˇ k'oeˇ kmˇ la ̭ k'oeˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ ba ̭ pahˬ haw-euˬ lmˬ bymˇ lo k'ahˬ yaw shui ̭ tiˬ k'ahˬ jaˆ-eu meh. 42 Jawˇ nah tah tehˬ le taˬ-euˬ uˬ ta ̭, lmˬ bymˇ k'oeˇ hmˬ k'aw ̭ dawˬ peh jaˆ-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ nya ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ k'oeˇ gaˇ ba ̭ pahˬ-euˬ meh.

Yoˇhaˬ 20

1 Tiˬ jaw la ̭ k'oeˇ aˇ dahˬ beh-eu nah uˬ shawˬ paw uˬ bya maˬ bya laˇ mi naˆ-ehˇ, Maˬgaˬdaˬlaˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Maˬliˇ k'oeˇ g'aˬ lmˬ bymˇ-ahˇ iˇ haw ngeh, lmˬ bymˇ mehˬ k'ehˬ-ahˇ jaˆ-eu k'aˬ lo ngawˬ dzeh-awˇ jaˆ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 2 K'oeˇ ngeh, Siˇmoˬ Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu Yeˬsuˇ gaˬ dui dui-eu zaˬ lahˇ k'oeˇ g'aˬ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭ cehˆ g'eh-awˇ, "Aˬ yaw ̭ ma ̭ Sahˬpaˬ-ahˇ lmˬ bymˇ la ̭ k'oeˇ neh ba ̭ doˆ g'eh-awˇ, aˬ gaˇ ba ̭ taˬ-iˇ-euˬ lehˇ maˬ paˇ siˬ ngaˇ" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 3 K'oeˇ naˇ, Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu zaˬ lahˇ k'oeˇ g'aˬ lmˬ bymˇ-ahˇ iˇ-euˬ meh. 4 Aˬ yaw ̭ nya ̭ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ cehˆ cehˆ-ehˇ iˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, zaˬ lahˇ k'oeˇ g'aˬ Beˬtuˆluˆ naˆ maˬ tseˇ kawˇ dzehˬ-eu miˇ neh, Beˬtuˆluˆ-euˬ jeˬ hu lmˬ nymˇ-ahˇ cehˆ keuˆ-euˬ meh. 5 Aˬ yaw ̭ awˆ k'o ̭-awˇ haw ngeh, mawˇ tawˆ saˬ paˇ jaˆ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ lmˬ bymˇ lo k'ahˬ la ̭ k'oeˇ maˬ uˇ-iˇ haw ni jawˇ-euˬ meh. 6 Aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah Beˬtuˆluˆ cehˆ keuˆ le ̭-awˇ, tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ lmˬ bymˇ lo k'ahˬ la ̭ k'oeˇ uˇ-iˇ-euˬ meh. Mawˇ tawˆ saˬ paˇ ga gaˇ Beˬtuˆluˆ mawˇ-euˬ meh. 7 Yeˬsuˇ-euˬ uˬ duˬ-ahˇ lahˇ nehˬ-euˬ paˇ jeh k'oeˇ kahˇ k'aw ̭, k'oeˇ gaˇ ga-eu meh. Paˇ jeh k'oeˇ-aˬ, mawˇ tawˆ saˬ paˇ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ maˬ ga ni, yawˬ gaˇ yawˬ yaw yoˆ yoˆ-ehˇ jaˆ-eu meh. 8 K'oeˇ ngeh, lmˬ bymˇ-ahˇ jeˬ huˬ cehˆ keuˆ le ̭-euˬ zaˬ lahˇ k'oeˇ g'aˬ g'eh lmˬ bymˇ lo k'ahˬ la ̭ k'oeˇ uˇ leˇ-awˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ jaˆ gaˇ ya mawˇ-awˇ jah-euˬ meh. 9 K'oeˇ ngeh keuˆ ni, Yeˬsuˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ teh ̭-a lehˇ Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ nya ̭ yaw muiˬ paˬ-ehˇ maˬ g'oˆ shaw-aˬ siˬ. 10 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭ g'o ̭ leˇ-euˬ meh. 11 Maˬliˇ-aˬ, lmˬ bymˇ lo k'ahˬ la ̭ nyiˇ yaw ̭-awˇ ngoeˇ lu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ ngoeˇ ngoeˇ-ehˇ awˆ k'o ̭-awˇ, lmˬ bymˇ lo k'ahˬ la ̭ k'oeˇ haw ahˇ g'eh-euˬ meh. 12 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ nyiˬ g'aˬ mehˬ tsoeˬ yaw pyuˇ dm-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ ba ̭ taˬ-awˇ bi jaˆ-euˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ, mˬ g'mˬ paw tiˬ g'aˬ, kuiˇ bi paw tiˬ g'aˬ jawˇ lu ̭ gaˇ aˬ yaw ̭ ya mawˇ-euˬ meh. 13 "Zaˬ miˬ aˬ buˇ-oˇ, aˬ jeˬ miˇ neh ngoeˇ te" lehˇ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ ehˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭ ma ̭ neh ngaˬ-euˬ sahˬ paˬ-ahˇ ba ̭ doˆ g'eh-awˇ, aˬ gaˇ ba ̭ taˬ-iˇ-euˬ maˬ siˬ ngaˇ." 14 Aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ-awˇ zeuˆ pyawˇ ngeh, Yeˬsuˇ k'oeˇ gaˇ yaw ̭ lu ̭ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ nga lehˇ aˬ yaw ̭ maˬ siˬ nya-a. 15 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Zaˬ miˬ aˬ buˇ-oˇ, aˬ jeˬ miˇ neh ngoeˇ te. Nawˇ aˬ suˇ g'aˬ-ahˇ poˆ lu ̭ te." Yeˬsuˇ-ahˇ yaˇ kmˇ laˆ saˆ-eu tsawˇ haˬ nga lehˇ duˇ-awˇ ehˇ-eu, "Aˬ yui ̭-oˇ, nawˬ neh aˬ yaw ̭-ahˇ ba ̭ doˆ g'eh-euˬ ngeuˇ naˇ, aˬ gaˇ ba ̭ taˬ teˬ lehˇ ngaˬ-ahˇ tiˬ poˆ ehˇ nehˬ la ̭-awˬ. Aˬ yaw ̭-ahˇ ngaˇ ba ̭ k'o ̭ laˬ-iˇ ma." 16 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ "Maˬliˇ-oˇ" lehˇ kuˇ nehˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ciˬ pyawˇ-awˇ, "Laˬboˇniˇ-oˇ" lehˇ oˬ toˬ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. "Laˬboˇniˇ" lehˇ ehˇ-eu-aˬ, Heˬbyehˇ dawˬ pyeu ̭-awˇ, "saˬlaˬ" lehˇ ehˇ maw ̭-euˬ meh. 17 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˬ-ahˇ taˬ nyeh ̭ tehˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ Aˬda jawˇ gaˇ maˬ g'o ̭ leˇ-aˬ siˬ. Ngaˬ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ jawˇ gaˇ iˇ-awˇ, ngaˬ-euˬ Aˬda hawˇ-eu aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ Aˬda pyeu ̭-eu, ngaˬ-euˬ Miˬyehˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ Miˬyehˇ jawˇ gaˇ ngaˇ g'o ̭ leˇ ma lehˇ ehˇ-eu meh lehˇ ehˇ nehˬ-iˇ-awˬ." 18 K'oeˇ ngeh, zaˬ lahˇ deuˬ jawˇ gaˇ Maˬliˇ Maˬgaˬdaˬlaˇ iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ya mawˇ-euˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ dawˬ deuˬ dzawˇ nehˬ-euˬ meh. 19 Tiˬ jaw la ̭ k'oeˇ aˇ dahˬ beh-eu aˇ nah pyeu ̭-eu k'oeˇ ngeh nah uˬ ci ̭ paw, zaˬ lahˇ deuˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ-ahˇ guˆ-eu miˇ neh, tiˬ gaˇ uiˬ leˇ jiˇ-awˇ, laˇ g'oˆ sehˬ sehˬ tehˬ-awˇ jawˇ-eu meh. K'oeˇ ngeh, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ gaˇ yaw ̭ le-awˇ, "Naw ma ̭ nui saˇ o ̭ lu ̭-uˇ" lehˇ ehˇ le-euˬ meh. 20 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ aˬ la ̭ hawˇ-eu byaˇ g'aˇ bi haw-euˬ meh. Zaˬ lahˇ deuˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ya mawˇ-euˬ miˇ neh laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-eu meh. 21 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ tiˬ poˆ paˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ nui saˇ o ̭ lu ̭-uˇ. Aˬda ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ k'ehˇ g'eh-eu ma." 22 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ taˆ aˬ yaw ̭ sa ̭ baw nehˬ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Muiˬ-eu Shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ ha geu ̭-awˬ. 23 Naw ma ̭ neh iˬ baˇ pyehˬ nehˬ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ Miˬyehˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ teh ̭-a. Naw ma ̭ neh iˬ baˇ maˬ pyehˬ nehˬ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ Miˬyehˇ iˬ baˇ maˬ pyehˬ nehˬ-aˇ." 24 Zaˬ lahˇ deuˬ jawˇ gaˇ Yeˬsuˇ oe ngeh, Yeˬsuˇ-euˬ zaˬ lahˇ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu "Nyiˬ g'aˬ deh ̭ le-euˬ" lehˇ kuˇ-eu Toˇmaˆ k'oeˇ g'aˬ k'oeˇ gaˇ maˬ jawˇ-a. 25 K'oeˇ miˇ neh, "Nga ma ̭ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ya mawˇ-euˬ ma" lehˇ, zaˬ lahˇ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Toˇmaˆ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭-euˬ aˬ la ̭-ahˇ shmˇ sehˬ ta ̭-euˬ maˇ byaw ̭-ahˇ ngaˇ mawˇ duˬ-awˇ, ngaˬ-euˬ la ̭ noeˇ neh maˇ byaw ̭ k'oeˇ-ahˇ toeˬ haw g'aˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ byaˇ g'aˇ-ahˇ ngaˬ-euˬ la ̭ zaˬ neh yaw muiˬ paˬ-ehˇ sawˆ duˬ haw g'aˬ miˇ tsa maˬ ngeuˇ naˇ, ngaˇ maˬ jah." 26 Tiˬ jaw dzeuˇ-iˇ ngeh, zaˬ lahˇ deuˬ nymˇ tiˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ uiˬ leˇ-awˇ jawˇ-eu meh. Toˇmaˆ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ maˬ nehˬ-ehˇ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ laˇ g'oˆ sehˬ sehˬ tehˬ taˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ gaˇ yaw ̭ le-awˇ, "Naw ma ̭ nui saˇ o ̭ lu ̭-uˇ" lehˇ ehˇ-eu meh. 27 K'oeˇ ngeh, Toˇmaˆ-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˬ-euˬ la ̭ noeˇ neh toeˬ haw-awˇ ngaˬ-euˬ aˬ la ̭-ahˇ haw duˬ laˇ sheˇ. K'oeˇ naˇ, nawˬ-euˬ aˬ la ̭ cawˬ ja-awˇ, ngaˬ-euˬ byaˇ g'aˇ-ahˇ sawˆ haw-awˇ, poˆ poˆ laˆ laˆ-ehˇ maˬ paˇ noeˬ ni jah-awˬ." 28 Toˇmaˆ ehˇ-eu, "Nawˇ-aˬ, ngaˬ-euˬ Sahˬpaˬ hawˇ-eu ngaˬ-euˬ Miˬyehˇ meh." 29 Aˬ yaw ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˇ ngaˬ-ahˇ mawˇ-euˬ miˇ neh jah te loˇ. Ngaˬ-ahˇ maˬ mawˇ-euˬ k'aw ̭ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ aˇ naˆ ni guiˬ lahˬ huiˬ-eu nga." 30 Sahˬ bo ̭ heu ta ̭ la ̭ k'oeˇ maˬ bo ̭ ahˇ jiˇ taˬ-euˬ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu g'awˬ mya jeˬ, zaˬ lahˇ deuˬ mehˬ shi Yeˬsuˇ mˇ-euˬ meh. 31 Ehˇ k'aw ̭, heu gaˇ k'aˇ bo ̭ taˬ-euˬ heu deuˬ-aˬ, Yeˬsuˇ-aˬ Meˬsiˇya hawˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ pyeu ̭-eu naw ma ̭ jah laˇ ni maˬ ehˇ, naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ jah-eu la ̭ k'oeˇ deh ̭-eu jeˬ za nya ni maˬ ehˇ, bo ̭ taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu ma.

Yoˇhaˬ 21

1 K'oeˇ naˇ, Deˬbeˬliˇ lah lah dzeˇ, zaˬ lahˇ deuˬ jawˇ gaˇ Yeˬsuˇ tiˬ poˆ paˇ doˆ le-euˬ meh. Gaˇ kawˆ k'oeˇ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ meh. 2 Siˇmoˬ Beˬtuˆluˆ, nyiˬ g'aˬ deh ̭ le-euˬ lehˇ kuˇ-eu Toˇmaˆ, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ Gaˬnaˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Naˬdaˬneˬlaˇ, Zeˬbeˬdehˇ-euˬ aˬ li nyiˬ li, k'oeˇ maˬ ngeuˇ-eu Yeˬsuˇ-euˬ zaˬ lahˇ nyiˬ g'aˬ, heu deuˬ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ jawˇ lu ̭-eu meh. 3 "Ngaˇ za dzeh-iˇ la" lehˇ Siˇmoˬ Beˬtuˆluˆ aˬ yawˬ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ ngeh, "Nga ma ̭ g'eh nawˬ nehˬ-ehˇ iˇ ma" lehˇ aˬ yaw ̭ maˬ ehˇ-eu meh. K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ lawˬ dziˬ-awˇ doˆ-iˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, k'oeˇ ngeh miˇ miˇ lah-ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ ngaˬ shaˬ tiˬ mawˇ-iˬ maˬ dzeh mi nya-a. 4 Uˬ shawˬ paw nahˇ ma doˆ laˇ ngeh, Yeˬsuˇ lah lah dzeˇ yaw ̭ lu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ nga lehˇ zaˬ lahˇ deuˬ maˬ haw siˬ-aˬ. 5 "Zaˬ guˬ deuˬ-oˇ, ngaˬ shaˬ dzeh mi maˬ loˇ" lehˇ Yeˬsuˇ naˇ haˬ ngeh, "Maˬ dzeh mi-aˬ" lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. 6 "Lawˬ-euˬ aˇ maˇ paw dzeh ahˇ g'eh-awˬ. Ngaˬ shaˬ mi laˇ teh ̭-a" lehˇ Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ dzeh ahˇ g'eh-awˇ, ngaˬ shaˬ pa ̭ dui dui leˇ-euˬ miˇ neh, za maˬ g'eu k'o ̭ coeˇ-a. 7 Yeˬsuˇ gaˬ dui dui-eu zaˬ lahˇ k'oeˇ g'aˬ Beˬtuˇluˆ-ahˇ, "Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ nga" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ nga lehˇ ehˇ gaˇ Beˬtuˆluˆ ya gaˬ ngeh, mehˬ tsoeˬ g'eu dm-awˇ iˇ cu ̭-ahˇ tsawˬ pu ̭-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ mehˬ tsoeˬ maˬ dm ni za dzeh lu ̭-eu meh. 8 Zaˬ lahˇ nui deuˬ-aˬ, lawˬ heu-awˇ, ngaˬ shaˬ tiˬ byah ni pa ̭ leˇ taˬ-euˬ za-ahˇ lah lah dzeˇ g'eu doˆ la ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ za dzeh-euˬ k'oeˇ-aˬ, lah lah dzeˇ-ahˇ neh ngaˬ tseˇ lmˇ ehˇ g'aˬ ni kaˬ-eu teh ̭ meh. 9 Aˬ yaw ̭ ma ̭ dahˇ taˆ daˆ doˆ laˇ ngeh, k'aˬ g'euˬ baw do ̭ taˬ-euˬ gaˇ ngaˬ shaˬ tehˬ ba taˬ-awˇ, kaˬ muˇ g'eh jaˆ luˬ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 10 "Naw ma ̭ neh nymˬ-mˇ dzeh mi-euˬ ngaˬ shaˬ teu ui cuiˆ hehˇ la ̭-awˬ" lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 11 Siˇmoˬ Beˬtuˆluˆ lawˬ-ahˇ uˇ-iˇ-awˇ, ngaˬ shaˬ yaw huiˬ tiˬ byah ni pa ̭ leˇ taˬ-euˬ za-ahˇ lah lah dzeˇ g'eu doˆ la ̭-euˬ meh. Ngaˬ shaˬ yaw huiˬ k'oeˇ dawˬ tawˆ lu ̭ tiˬ yaˇ ngaˬ tseˇ smˬ mawˇ byah-eu meh. Ngaˬ shaˬ k'oeˇ myaˆ myaˆ-ehˇ dzeh pa ̭-euˬ k'aw ̭, za k'oeˇ kahˇ maˬ pyaˬ-iˇ ni jaˆ-eu meh. 12 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ "Shawˬ hawˬ dzaˬ laˇ-awˬ" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. Zaˬ lahˇ k'oeˇ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ "Nawˇ aˬ suˇ g'aˬ te" lehˇ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ naˇ haˬ peuˬ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ meh lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ siˬ nya-eu meh. 13 Yeˬsuˇ kaˬ muˇ yuˇ laˬ-iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ biˇ nehˬ-euˬ meh. Ngaˬ shaˬ tehˬ ba-euˬ k'oeˇ k'aw ̭ paˇ yuˇ laˬ-iˇ-awˇ biˇ nehˬ-euˬ meh. 14 Heu-aˬ, Yeˬsuˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ g'aˬ miˇ tsa, zaˬ lahˇ deuˬ jawˇ gaˇ doˆ le-euˬ smˬ poˆ tiˬ poˆ pyeu ̭-eu meh. 15 Aˬ yaw ̭ ma ̭ dzaˬ g'aˬ dawˇ g'aˬ ngeh, Siˇmoˬ Beˬtuˆluˆ-ahˇ Yeˬsuˇ naˇ haˬ-eu, "Yoˇhaˬ-euˬ aˬ li Siˇmoˬ-oˇ, tsawˇ haˬ heu deuˬ ngaˬ-ahˇ gaˬ-eu naˆ maˬ tseˇ nawˇ ngaˬ-ahˇ gaˬ ma loˇ." Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Gaˬ ma Sahˬpaˬ-oˇ. Ngaˇ nawˬ-ahˇ gaˬ-eu nawˇ siˬ nya meh." Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Yawˇ zaˬ-ahˇ bo saˆ-eu lo ̭-ehˇ, ngaˬ-euˬ yawˇ deuˬ-ahˇ bo saˆ-awˬ." 16 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ nyiˬ poˆ tiˬpoˆ paˇ naˇ haˬ-eu, "Yoˇhaˬ-euˬ aˬ li Siˇmoˬ-oˇ, nawˇ ngaˬ-ahˇ gaˬ ma loˇ." Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Gaˬ ma Sahˬpaˬ-oˇ. Ngaˇ nawˬ-ahˇ gaˬ-eu nawˇ siˬ nya meh. Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˬ-euˬ yawˇ deuˬ-ahˇ bo saˆ-awˬ." 17 Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ smˬ poˆ tiˬ poˆ paˇ naˇ haˬ-eu, "Yoˇhaˬ-euˬ aˬ li Siˇmoˬ-oˇ, nawˇ ngaˬ-ahˇ gaˬ ma loˇ." "Nawˇ ngaˬ-ahˇ gaˬ ma loˇ" lehˇ Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ smˬ poˆ naˇ haˬ keuˆ la ̭-euˬ miˇ neh, Beˬtuˆluˆ nui ma maˬ saˇ-ehˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. "Sahˬpaˬ-oˇ, nawˇ yawˬ jeˬ na lu ̭ siˬ nya meh. Ngaˇ nawˬ-ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ-eu nawˇ siˬ nya meh." Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˬ-euˬ yawˇ deuˬ-ahˇ bo saˆ-awˬ. 18 Ngaˇ nawˬ-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Nawˇ zaˬ guˬ pyeu ̭ ngeh, yawˬ haˇ yawˬ ha jo ̭ pa ̭ pa ̭ deuˇ-awˇ, yaw haˬ k'aˇ iˇ maw ̭ gaˇ iˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, nawˇ tsawˇ mawˬ mawˬ le ngeh, nawˬ-euˬ aˬ la ̭ cawˬ diˇ nehˬ-awˇ, aˬ cawˬ neh jo ̭ pa ̭ bi pa ̭-awˇ, yawˬ ha maˬ iˇ maw ̭ gaˇ bi tsahˇ g'eh teh ̭-a." 19 (Yeˬsuˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ aˬ cawˬ ya mawˇ ni, aˬ kaˇ Beˬtuˆluˆ aˬ joˆ-ehˇ ya shiˇ-eu gaˇ kawˆ-ahˇ toeˬ mehˬ maw ̭-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh.) K'oeˇ naˇ, Beˬtuˆluˆ-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˬ-euˬ mehˬ nah laˇ g'eh la ̭-awˬ." 20 Beˬtuˆluˆ zeuˆ pyawˇ haw ngeh, Yeˬsuˇ gaˬ dui dui-eu zaˬ lahˇ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah cah lu ̭ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. Zaˬ lahˇ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, ci ̭ hawˬ dzaˬ ta ̭ ngeh miˇ Yeˬsuˇ-euˬ dawˬ peh tah tehˬ leˇ-awˇ, "Sahˬpaˬ-oˇ, nawˬ-ahˇ ahˬ dzaˬ-eu lehˇ g'eh-eu aˬ suˇ g'aˬ-a" lehˇ naˇ haˬ-euˬ k'oeˇ g'aˬ meh. 21 Beˬtuˆluˆ zaˬ lahˇ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ mawˇ ngeh, Yeˬsuˇ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. "Sahˬpaˬ-oˇ, heu g'aˬ toe. Aˬ yaw ̭-euˬ g'aˇ duˬ mehˬ hu paw aˬ joˆ-ehˇ jaˆ ta." 22 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ oe ngeh keuˆ ni aˬ yaw ̭-ahˇ ngaˇ bi deh ̭ keuˆ maw ̭ lawˬ naˇ, nawˇ aˬ jeˬ k'ahˇ k'o ̭ k'aˇ za ta. Ngaˬ-euˬ mehˬ nah laˇ g'eh la ̭-awˬ." 23 K'oeˇ ngeh jawˇ, zaˬ lahˇ k'oeˇ g'aˬ shiˇ-eu maˬ paˇ baw meh jeˇ lehˇ, Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ nah caw teh lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ yaw kaˬ ja byah taˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, zaˬ lahˇ k'oeˇ g'aˬ maˬ shiˇ-a lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ maw ̭-eu maˬ ngeuˇ-a. "Ngaˇ oe ngeh keuˆ ni aˬ yaw ̭-ahˇ bi deh ̭ keuˆ maw ̭ lawˬ naˇ, nawˇ aˬ jeˬ k'ahˇ k'o ̭ k'aˇ za ta" lehˇ ehˇ-euˬ teh ̭ meh. 24 Zaˬ lahˇ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, gaˇ kawˆ heu deuˬ saˇ kiˇ kamˬ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu uˬ ta ̭, bo ̭ doˆ-euˬ g'aˬ k'aw ̭ pyeu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ neh ehˇ-euˬ gaˇ kawˆ heu deuˬ maˇ maˇ ni ngeuˇ meh lehˇ aˬ dui siˬ nya-eu ma. 25 Yeˬsuˇ neh mˇ-euˬ gaˇ g'awˬ mya ni jaˆ-a siˬ. Aˬ yaw ̭ neh k'aˇ mˇ-euˬ gaˇ deuˬ tiˬ jeˬ saˇ-iˬ tiˬ jeˬ bo ̭ doˆ jiˇ naˇ, bo ̭ doˆ-euˬ sahˬ bo ̭ paˇ dmˬ k'oeˇ deuˬ miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ maˬ deˇ leˇ-aˇ lehˇ ngaˇ noeˬ-eu ma.

G'aˬk'ehˇ 1

1 Tawˇpiˇluˆ-oˇ, ngaˬ neh bo ̭-euˬ sahˬ bo ̭ yaw beh ta ̭ la ̭ k'oeˇ, Yeˬsuˇ gaˇ mˇ dahˬ beh ngeh neh aˬ yaw ̭ neh k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ, k'aˇ mehˬ k'aˇ tsoˆ ya ̭-euˬ gaˇ kawˆ deuˬ bo ̭ taˬ-euˬ ma. 2 Aˬ yaw ̭-ahˇ mˬ k'oeˇ taˆ bi ciˬ daˆ k'o ̭ g'eh ngeh nah-ahˇ keuˆ ni bo ̭ taˬ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭-ahˇ mˬ k'oeˇ taˆ maˬ bi ciˬ k'o ̭ daˆ k'o ̭ le ̭ mi naˆ-ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ g'aˬ k'ehˇ bi geu ̭-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ neh tseˇ doˆ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ mehˬ ya ̭ tsoˆ ya ̭-euˬ meh. 3 Aˬ yaw ̭ aˬ diˇ aˬ maˇ deh ̭ lu ̭-eu gaˇ kawˆ noeˬ bahˬ k'aˇ maˬ bi za-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ shiˇ g'aˬ naˇ k'ah, aˇ yamˬ oeˬ tseˇ nah la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ gaˇ g'awˬ mya poˆ doˆ le-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ mawˇ-awˇ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ja mehˬ-euˬ meh. 4 Aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ gaˇ uiˬ leˇ-awˇ jawˇ ngeh, aˬ yaw ̭ heu lo ̭-ehˇ dawˬ bi ̭ ya ̭-euˬ meh. "Ngaˬ Da neh naw ma ̭-ahˇ bi ̭ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu, ngaˬ neh naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ maˬ za k'oeˇ keuˆ ni, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ neh maˬ doˆ-iˇ ni dawˬ tawˬ-awˬ. 5 Yoˇhaˬ-aˬ, iˇ cu ̭ la ̭ k'oeˇ iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, g'awˬ myahˇ maˬ g'eh-ehˇ, Miˬ yehˇ naw ma ̭-ahˇ Yaw sahˇ Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a." 6 Zaˬ lahˇ deuˬ tiˬ gaˇ uiˬ leˇ-awˇ Yeˬsuˇ-ahˇ ya tahˬ dzoeˇ ngeh heu lo ̭-ehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. "Sahˬpaˬ-oˇ, nymˬ-mˇ poˆ jawˇ Miˇ k'ahˬ heu k'ahˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ-ahˇ nawˇ bi ̭ k'o ̭-eu lehˇ g'eh-eu ma loˇ." 7 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ-eu, "Aˇ yamˬ aˇ law-ahˇ ngaˬ Da-euˬ baoˬ neh to ̭ taˬ g'aˬ jiˇ-euˬ meh. Naw ma ̭ siˬ nya-eu maˬ loˬ-a. 8 Ehˇ k'aw ̭, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ naw ma ̭ k'oeˇ taˆ oe keuˆ ngeh, naw ma ̭ baoˬ za-awˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu Saˬmaˬliˆ miˇ k'ahˬ doe ni maˬ ehˇ, mˬ dzeˇ miˇdzeˇ keuˆ ni maˬ ehˇ, naw ma ̭ ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ saˇ kiˇ kamˬ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a." 9 Aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ haw haw-ehˇ jawˇ ngeh, mˬ k'oeˇ taˆ bi ciˬ daˆ k'o ̭ le ̭-euˬ meh. Mˬ dmˇ aˬ yaw ̭-ahˇ tsahˇ kaˬ le-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ mawˇ nya-a. 10 A yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭ mˬ-ahˇ g'o ̭ daˆ leˇ gaˇ haw tsoˆ-awˇ jawˇ ngeh, mehˬ tsoeˬ pyuˇ deuˬ ni dm lu ̭-eu tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ dawˬ peh ja pyuˬ ni yaw ̭ le-euˬ meh. 11 Aˬ yaw ̭ nya ̭-ehˇ-eu, "Gaˬliˬlehˇ tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, aˬ jeˬ miˇ neh naw ma ̭ heu gaˇ yaw ̭-awˇ mˬ-ahˇ haw haw-ehˇ jawˇ te. Naw ma ̭ jawˇ gaˇ neh mˬ-ahˇ bi ciˬ k'o ̭ daˆ le ̭-euˬ Yeˬsuˇ heu g'aˬ-aˬ, naw ma ̭-euˬ mehˬ shi k'aˇ g'o ̭ daˆ leˇ-euˬ lo ̭-ehˇ tiˬ poˆ paˇ g'o ̭ ka le meh." 12 K'oeˇ naˇ, g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ deuˬ Saˬloˬ Gawˬ jawˬ-ahˇ neh Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ g'o ̭-iˇ-euˬ meh. Gawˬ jawˬ k'oeˇ jawˬ-aˬ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ neh oeˬ yaˇ oeˬ tseˇ lmˇ kaˬ-eu teh ̭ meh. 13 Aˬ yaw ̭ ma ̭ meuˬ-ahˇ g'o ̭-iˇ-awˇ, nymˇ la ̭ taˆ tiˆ-ahˇ jaˆ-eu aˬ yaw ̭ ma ̭ ya ̭-eu lawˆ-ahˇ g'o ̭ uˇ leˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, Beˬtuˆluˆ, Yoˇhaˬ, Yaˬkoˆ hawˇ-eu Aˬdehˬlehˬ, Piˇliˇpuˆ, Toˇmaˆ, Baˬtawˇlaˬmehˇ, Ma ̭tehˬ, Aˬlaˬpehˇ-euˬ aˬ li Yaˬkoˆ, Siˇmoˬ Zeˬloˆ, Yaˬkoˆ-euˬ aˬ li Yuˇdaˆ, heu deuˬ meh. 14 Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, zaˬ miˬ zaˬ deuˬ hawˇ-eu, Yeˬsuˇ-euˬ aˬ ma Maˬliˇ hawˇ-eu Yeˬsuˇ-euˬ aˬ nyiˇ deuˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ, tiˬ k'ehˬ maˬ taˬ ni uiˬ leˇ-awˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu meh. 15 G'awˬ myahˇ maˬ g'eh-ehˇ, jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ tiˬ yaˇ nyiˬ tseˇ g'aˬ uiˬ leˇ-awˇ jawˇ gaˇ, Beˬtuˆluˆ tuˇ laˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 16 "Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ-oˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ nyeh ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ gaˇ ma sheuˬ mehˬ nehˬ-euˬ g'a pyeu ̭-eu Yuˇdaˆ-euˬ gaˇ kawˆ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh Daˬbiˇ-ahˇ g'oe-awˇ ehˇ taˬ-euˬ Jaˇli ̭ dawˬ kawˬ k'oeˇ byah laˇ-euˬ meh. 17 Yuˇdaˆ-aˬ, aˬ dui-euˬ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ uˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui nehˬ-ehˇ gaˇ mˇ-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭-ahˇ tseˇ doˆ taˬ-euˬ meh." 18 (Haiˬ dui dui-eu gaˇ k'oeˇ mˇ-awˇ za-euˬ pyuˇ neh, miˇ tsaˬ tiˬ tsahˇ Yuˇdaˆ zeuˇ-awˇ, miˇ tsaˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ uˬ duˬ tahˬ poˆ-ehˇ ga seh ̭-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ u maˆ ga paˆ-awˇ, baw uˇ baw ma dawˬ tawˆ lu ̭ doˆ le jiˇ-euˬ meh. 19 Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ la ̭ k'oeˇ k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, gaˇ kawˆ k'oeˇ gaˬ jiˇ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, miˇ tsaˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ dawˬ-ahˇ neh Aˬkeˬdaˬmaˬ lehˇ kuˇ-eu meh. Dawˬ tsui ̭-aˬ, 'Shiˬ doˆ-euˬ miˇ tsaˬ' lehˇ ehˇ maw ̭-eu meh. 20 "Ja ceuˬ-eu sahˬ bo ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. 'Aˬ yaw ̭-euˬ nymˇ ngeh ̭-iˇ jiˇ-awˇ, tsawˇ haˬ maˬ jawˇ ni jaˆ lu ̭-uˇ' lehˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. 'Aˬ yaw ̭ mˇ-euˬ gaˇ-ahˇ mˇ-eu, dah zaˇ tiˬ g'aˬ doˆ le lu ̭-uˇ' lehˇ k'aw ̭ bo ̭ taˬ-euˬ meh. 21 "K'oeˇ miˇ neh, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ saˇ kiˇ kamˬ-eu g'aˇ duˬ, aˬ dui nehˬ-ehˇ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ ya bi lahˬ laˇ meh. Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, Yoˇhaˬ iˇ cu ̭ shawˇ-eu gaˇ kawˆ mehˬ ngeh neh aˇ dahˬ beh-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ mˬ-ahˇ ciˬ daˆ k'o ̭ le ̭-euˬ aˇ yamˬ-ahˇ keuˆ ni, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ aˬ dui nehˬ-ehˇ k'aˇ cah ta ̭-euˬ aˇ yamˬ la ̭ k'oeˇ, aˬ dui-euˬ aˇ muˇ-ahˇ uˇ-awˇ cah ta ̭-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ ya bi pyeu ̭ meh." 23 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ-ahˇ shaˇ noeˬ-euˬ meh. Yaw beh g'aˬ-aˬ, tsawˇ myahˇ myahˇ maˇ Yuˇtuˬ lehˇ myahˇ-awˇ, Baˬsaˬbaˆ lehˇ k'aw ̭ kuˇ-eu Yoˇsehˆ meh. Nyiˬ g'aˬ tiˬ g'aˬ-aˬ, Maˬtiˇ meh. 24 K'oeˇ naˇ, a yaw ̭ ma ̭ heu lo ̭-ehˇ guiˬ lahˬ shaˇ-euˬ meh. "SahˬpaˬMiˬyehˇ-oˇ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-euˬ nui noeˬ nui duˇ-ahˇ nawˇ siˬ nya-eu meh. Yuˇdaˆ-aˬ, yawˬ paw yawˬ ciˬ pyawˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ geuˇ-eu jawˇ duˬ-ahˇ le dzeuˇ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, Yuˇdaˆ-euˬ dah zaˇ g'aˬ k'ehˇ geu ̭-awˇ gaˇ mˇ-eu g'aˇ duˬ, tsawˇ haˬ heu nyiˬ g'aˬ la ̭ k'oeˇ nawˬ neh tseˇ doˆ-euˬ g'aˬ nga ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ la ̭-awˬ." 26 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭-euˬ tsawˇ myahˇ bo ̭ ahˇ-awˇ, maˬ haw ni beuˬ ngeh, Maˬtiˇ-ahˇ zaˬ leˇ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, Maˬtiˇ-ahˇ g'aˬ k'ehˇ tseˇ ti ̭ g'aˬ nehˬ-ehˇ bi gaw ̭ leˇ-euˬ meh.

G'aˬk'ehˇ 2

1 Beˬdeˬgoˇdeˬ aˇ nah keuˆ le ngeh, jah-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, tiˬ gaˇ uiˬ leˇ-awˇ jawˇ-euˬ meh. 2 Ja pyuˬ ni, jaˬ lehˇ lehˇ ma baw-eu lo ̭-ehˇ mˬ k'oeˇ taˆ teˇ saˇ mahˇ doˆ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ nuiˇ lu ̭-eu nymˇ nymˇ lah-ehˇ teˇ saˇ k'oeˇ byah-iˇ-euˬ meh. 3 K'oeˇ ngeh, miˬ dzaˬ miˬ lmˇ-ahˇ duˇ-eu mehˬ laˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya mawˇ-euˬ meh. Mehˬ laˇ k'oeˇ deuˬ oe k'awˬ g'eh-awˇ, k'oeˇ gaˇ k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ toeˬ ciˆ-euˬ meh. 4 Aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ byah laˇ-awˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh bi ngehˬ bi tmˇ-euˬ lo ̭-ehˇ, dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ-euˬ meh. 5 K'oeˇ ngeh, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ jaˆ-eu miˇ k'ahˬ yawˬ k'ahˬ na lu ̭-ahˇ neh uiˬ laˇ taˬ-euˬ Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu baw dui dui-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭-eu meh. 6 Teˇ saˇ k'oeˇ ya gaˬ ngeh, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ baˬ ma ̭ puˇ jeˬ-ehˇ uiˬ le bymˇ le-euˬ meh. Jah-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ ngehˬ lu ̭-eu dawˬ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ yawˬ ha tsawˇ jeuˬ-euˬ dawˬ lo ̭-ehˇ gaˬ le-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ zahˬ leˇ-euˬ meh. 7 Aˬ yaw ̭ ma ̭ zahˬ dui dui leˇ-eu la ̭ k'oeˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Dawˬ heu lo ̭-ehˇ ngehˬ lu ̭-eu tsawˇ haˬ heu deuˬ Gaˬliˬlehˇ tsawˇ haˬ deuˬ ngaˇ. 8 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, aˬ dui yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ yawˬ ha tsawˇ jeuˬ-euˬ dawˬ-ahˇ neh aˬ joˆ-ehˇ gaˬ le-eu nga. 9 Aˬ dui ma ̭-aˬ, Baˬtiˇ miˇk'ahˬ, Meˬdiˇ miˇk'ahˬ, Eˇlamˬ miˇ k'ahˬ, Maˬsoˬpoˬtaˬmiˇ miˇ k'ahˬ, Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ, Gaˬbaˬdawˇciˆ miˇ k'ahˬ, Boˬtuˆ miˆ k'ahˬ, Aˬshaˆ miˇ k'ahˬ, 10 Puˬgiˇ miˇ k'ahˬ, Paˬbuˇliˇ miˇ k'ahˬ, Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ, Kuˇleˬniˬ miˇ k'ahˬ dawˬ peh jaˆ-eu Liˆbyaˇ miˇ k'ahˬ, heu deuˬ doe ni tiˬ paw tiˬ g'aˬ-ehˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ ma. Aˬ dui tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, Loˇmaˆ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu oe taˬ-euˬ ma. 11 Yuˇdaˆ tsawˇ jeuˬ maˬ ehˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ maˬ ehˇ, aˬ dui la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu ma. Tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ Gaˬlaˬdeˬ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu Aˬleˬbyaˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu ma. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ neh mˇ-euˬ huiˬ-eu gaˇ deuˬ gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ ma ̭ ngehˬ-eu k'oeˇ, aˬ dui dawˬ tawˆ lu ̭ yawˬ ha tsawˇ jeuˬ-euˬ dawˬ-ahˇ neh ya gaˬ-euˬ ma." 12 Aˬ yaw ̭ ma ̭ noeˬ maˬ doˆ-ehˇ zahˬ leˇ tsoˆ leˇ jiˇ-awˇ, "Aˬ joˆ-ehˇ maˇ diˇ g'eh-eu nga teu" lehˇ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ehˇ-eu meh. 13 Ehˇ k'aw ̭, tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, jah-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ ceh ̭ leh ̭ ka-eu la ̭ k'oeˇ, "Aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ yaw shui ̭ dawˇ yeh ̭-euˬ miˇ neh g'eh-eu nga" lehˇ ja uiˇ niˇ g'a-eu meh. 14 K'oeˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ-aˬ, g'aˬ k'ehˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ nehˬ-ehˇ yaw ̭-awˇ, teˇ saˇ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, gaˇ kawˆ heu ngaˇ ja gaˇ tiˬ poˆ naˇ haˬ sheˇ. 15 Naw ma ̭ noeˬ-eu lo ̭-ehˇ, tsawˇ haˬ heu deuˬ aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ yaw shui ̭ dawˇ yeh ̭-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nymˬ-mˇ uˬ shawˬ paw naˬ liˬ g'oeˬ la ̭ keuˆ laˇ-euˬ teh ̭-a siˬ. 16 Gaˇ kawˆ heu-aˬ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngeh dah-eu Yawˇlaˆ neh ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. Yawˇlaˆ neh ehˇ taˬ-euˬ dawˬ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ meh. 17 'Miˬyehˇ neh ehˇ taˬ-euˬ dawˬ-aˬ, Aˇ saˬ saˬ-eu aˇ nah keuˆ ngeh, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ k'oeˇ taˆ, ngaˬ-euˬ Yaw sahˇ shehˆ daˆ nehˬ ma. Naw ma ̭-euˬ aˬ buˇ aˬ li deuˬ, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ ngehˬ dah teh ̭-a. Naw ma ̭-euˬ tsawˇ haˬ zaˬ guˬ deuˬ, Yaw sahˇ mehˬ-eu jeˬ ya mawˇ-awˇ, naw ma ̭-euˬ tsawˇ mawˬ tsawˇ k'aˆ deuˬ, yu ̭ maˆ g'awˬ mya jeˬ maˆ teh ̭-a. 18 Aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ keuˆ le ngeh, ngaˬ-euˬ zaˬ k'aˆ deuˬ-euˬ k'oeˇ taˆ, zaˬ miˬ zaˬ yo maˬ tseˇ paˆ ni, ngaˬ-euˬ Yaw sahˇ shehˆ daˆ nehˬ-awˇ, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ bi ngehˬ dah ma. 19 Mˬ maˬ mˬ taˆ yaw goˇ k'oeˇ gaˇ, k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu mˇ mehˬ-awˇ, La ̭ oˆ miˇ maˬ heu k'oeˇ taˆ k'aw ̭, zahˬ leˇ-eu jeˬ ngaˇ jahˇ mehˬ ma. Shiˬ doˆ-awˇ miˬ dzaˬ puiˆ teh ̭-a. Uˬ k'oeˬ naˆ u ̭ ni jaˆ teh ̭-a. 20 Yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ dui dui-eu, SahˬpaˬMiˬyehˇ-euˬ aˇ nah k'oeˇ, miˇ k'oeˇ taˆ maˬ keuˆ le nmˇ kaˬ, nahˇ ma zahˇ tsui ni pyeu ̭-iˇ-awˇ, ba la shiˬ neˇ neˇ-iˇ teh ̭-a. 21 K'oeˇ ngeh, 'Caw ba nehˬ la ̭-awˬ' lehˇ, SahˬpaˬMiˬyehˇ-ahˇ kuˇ-eu deuˬ, ka k'o ̭ nehˬ-eu jeˬ za teh ̭-a.' 22 "Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, ngaˇ ehˇ gaˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ naˇ haˬ sheˇ. Naˬzaˬlehˇ tsawˇ haˬ Yeˬsuˇ-aˬ, maˇ maˇ ni Miˬyehˇ neh bi oe-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ, aˬ yaw ̭-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ neh mˇ-euˬ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu gaˇ k'oeˇ deuˬ saˇ kiˇ kamˬ lu ̭ meh. Gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ naw ma ̭-euˬ mehˬ shi pyeu ̭ dzeuˇ ya ̭-euˬ miˇ neh, naw ma ̭ yaw muiˬ paˬ-ehˇ siˬ duˬ meh. 23 Miˬyehˇ-aˬ, yaw beh neh aˬ yaw ̭ neh lehˬ hmˬ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ naw ma ̭-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ-eu g'aˇ duˬ, na ̭ ngeh neh noeˬ tsehˆ taˬ g'aˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, iˬ baˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ neh la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ bi ta ̭ tehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭-euˬ meh. 24 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ Miˬyehˇ neh paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-eu la ̭ k'oeˇ, shiˇ-eu jeˬ-euˬ baoˬ uˬ moˆ bi dzeuˇ-iˇ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, shiˇ-eu jeˬ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ pa ̭ taw ̭ nya-a. 25 Aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ kawˆ Daˬbiˇ neh heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. 'Ngaˬ-euˬ mehˬ shi yawˬ jawˇ na lu ̭, SahˬpaˬMiˬyehˇ-ahˇ mawˇ lu ̭ ma. Ngaˬ-euˬ dawˬ peh aˬ yaw ̭ jawˇ-awˇ, ngaˇ k'ahˬ lahˇ duˬ maˬ paˇ jaˆ ma. 26 Ngaˬ-euˬ nui ma nui saˇ za-awˇ, laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ dawˬ ngehˬ-eu ma. Shiˬ shaˬ g'awˇ mawˇ maˬ gmˬ-eu k'aw ̭, noeˬ tmˬ taˬ-euˬ zi ̭ dah jaˆ ma. 27 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, shiˇ-eu jeˬ-euˬ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ, nawˇ ngaˬ-ahˇ maˬ byehˇ dzeh ya ̭-aˇ. Saˇ jaˇ zi ̭-eu zaˬ k'aˆ-ahˇ nawˇ, lmˬ bymˇ-ahˇ maˬ bi bu ̭ shoˆ-aˇ. 28 Deh ̭-eu gaˇ ma nawˇ mehˬ la ̭-awˇ, nawˇ ngaˬ nehˬ-ehˇ jawˇ-eu miˇ neh, ngaˇ laˬ k'aˬ cehˇ-eu jeˬ byah ma.' 29 "A yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ-oˇ, tsawˇ myahˇ doˆ dui dui-eu aˬ dui-euˬ aˬ poeˬ sahˬ paˬ Daˬbiˇ gaˇ kawˆ, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ k'aˬ duˬ ni ehˇ nehˬ nyaˇ. Aˬ yaw ̭ shiˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ ba ̭ pahˬ-euˬ lmˬ bymˇ iˬ nah keuˆ ni aˬ dui ma ̭ jawˇ gaˇ jaˆ lu ̭ meh. 30 Aˬ yaw ̭-aˬ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tiˬ g'aˬ pyeu ̭-awˇ, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ siˬ nya meh. Daˬbiˇ-euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ la ̭ k'oeˇ, Daˬbiˇ-ahˇ duˇ-eu sahˬ paˬ tiˬ g'aˬ bi doˆ laˇ ma lehˇ, Miˬyehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ meh. 31 Mehˬ hu paw Miˬyehˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ-eu lehˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ Daˬ biˇ haw mawˇ-euˬ miˇ neh, Ka li g'o ̭ deh ̭ laˇ-eu gaˇ kawˆ-ahˇ aˬ yaw ̭ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 'Shiˇ-eu jeˬ-euˬ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ byehˇ dzeh ya ̭-ehˇ, lmˬ bymˇ-ahˇ maˬ bi bu ̭ shoˆ-aˬ.' 32 Yeˬsuˇ heu g'aˬ-ahˇ Miˬyehˇ neh bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ meh. Gaˇ kawˆ heu aˬ diˇ aˬ maˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ aˬ dui yawˬ g'aˬ na lu ̭ siˬ duˬ mawˇ duˬ-euˬ saˇ kiˇ pyeu ̭-eu ma. 33 Aˬ yaw ̭-euˬ Aˬda pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ aˇ maˇ paw aˬ yaw ̭-ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ keuˆ nehˬ-awˇ, Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ jaˆ-eu lo ̭-ehˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ za-euˬ meh. Nymˬ-mˇ naw ma ̭ ya gaˬ ya mawˇ lu ̭-eu heu-aˬ, a yaw ̭ neh Yaw sahˇ Miˬyehˇ shehˆ daˆ nehˬ la ̭-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 34 Mˬ k'oeˇ taˆ daˆ g'o ̭ leˇ-euˬ g'aˬ-aˬ, Daˬbiˇ maˬ ngeuˇ-a. Daˬbiˇ aˬ yaw ̭ neh ehˇ taˬ-euˬ heu lo ̭-ehˇ jaˆ-eu meh. 'SahˬpaˬMiˬyehˇ neh heu lo ̭-ehˇ, ngaˬ-euˬ Sahˬpaˬ-ahˇ ehˇ-euˬ meh. Ngaˬ-euˬ aˇ maˇ paw nuiˇ laˇ-awˬ. 35 Nawˬ-ahˇ muiˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, nawˇ aˬ kuiˇ bi cawˬ daˆ-eu lehˇ, nawˬ-euˬ aˬ kuiˇ pehˬ zaˬ uˬ moˆ, ngaˇ nyeh ̭ taˬ ngeh keuˆ ni nuiˇ-awˬ.' 36 "K'oeˇ miˇ neh, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ heu lo ̭-ehˇ ya siˬ duˬ meh. Naw ma ̭ neh la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ seh ̭-euˬ Yeˬsuˇ heu g'aˬ-aˬ, Miˬyehˇ neh Sahˬpaˬ hawˇ-eu Ka li bi pyeu ̭ laˇ-euˬ g'aˬ meh." 37 Beˬtuˆluˆ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ ya gaˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui ma-ahˇ zaw dui dui leˇ-awˇ, Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ deuˬ-ahˇ ehˇ-eu, "Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ-oˇ, nga ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ paˬ nga." 38 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Beˬtuˆluˆ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭ yawˬ ha-euˬ iˬ baˇ noeˬ poˆ-awˇ, Yeˬsuˇ Ka li-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ iˇ cu ̭ shawˇ-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ naˇ, Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ la ̭-awˇ, Miˬyehˇ neh bi ̭ le ̭-euˬ Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ naw ma ̭ za teh ̭-a. 39 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ bi ̭ ma lehˇ Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, naw ma ̭ hawˇ-eu naw ma ̭-euˬ zaˬ deuˬ-ahˇ dzaˬ taˬ-euˬ saˇ jaˇ pyeu ̭-eu meh. K'oeˇ uˬ ta ̭, gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ hawˇ-eu aˬ dui-euˬ Miˬyehˇ pyeu ̭-eu SahˬpaˬMiˬyehˇ neh aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ k'aˇ kuˇ taˬ-euˬ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ dzaˬ-euˬ saˇ jaˇ k'aw ̭ pyeu ̭-eu meh." 40 Beˬtuˆluˆ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ g'awˬ mya jeˬ ja ja-ehˇ mehˬ nehˬ-awˇ heu lo ̭ ehˇ g'aˬ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. "Ziˇ heu ziˇ-ahˇ deh ̭-eu haiˬ-eu tsawˇ haˬ heu deuˬ k'oeˇ taˆ keuˆ le-eu lehˇ g'eh-eu k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭ ya buˬ-iˇ ni leh jeh-awˬ." 41 Aˬ yaw ̭ dawˬ mehˬ mehˬ gaˇ tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni jah laˇ-awˇ, iˇ cu ̭ bi shawˇ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh nah teh ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˇ muˇ-ahˇ tsawˇ haˬ smˬ heˇ g'aˬ lahˬ laˇ-euˬ meh. 42 Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, g'aˬ k'ehˇ deuˬ neh mehˬ nehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ dzaw geu ̭-awˇ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ cawˬ yaw muiˬ-ehˇ cawˬ ta ̭-eu la ̭ k'oeˇ, tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ dzaˬ ta ̭ dawˇ ta ̭-awˇ guiˬ lahˬ shaˇ ta ̭-euˬ meh. 43 G'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ g'oe-awˇ, zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ hawˇ-eu k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu g'awˬ mya jeˬ Miˬyehˇ jahˇ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ zahˬ leˇ-awˇ guˆ-euˬ meh. 44 Jah-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ deh ̭ ta ̭-eu la ̭ k'oeˇ, k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ geu ̭-awˇ zmˬ-euˬ meh. 45 Aˬ yaw ̭ ma ̭ yawˬ ha-euˬ myawˬ gahˬ ahˬ dzeh-awˇ, za-euˬ pyuˇ k'oeˇ aˬ yaw ̭ g'aˬ yaw ̭ k'aˇ loˬ-eu lo ̭-ehˇ biˇ geu ̭-euˬ meh. 46 Aˬ yaw ̭ nah yaw ̭ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ tahˬ dzoeˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ laˬ k'aˬ cehˇ-awˇ nui gaˬ shaˬ coeˇ byah-eu la ̭ k'oeˇ dzaˬ ta ̭ dawˇ ta ̭-euˬ meh. 47 K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ lu ̭ ngeh, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-awˇ, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ nui k'ahˇ shiˇ dui dui-euˬ meh. Ka k'o ̭-eu jeˬ za-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ, tiˬ nah saˇ-iˬ tiˬ nah aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ bi lahˬ laˇ ni SahˬpaˬMiˬyehˇ mˇ lu ̭-eu meh.

G'aˬk'ehˇ 3

1 Tiˬ nah-aˬ, guiˬ lahˬ shaˇ yamˬ pyeu ̭-eu uˬ ci ̭ uˬ taw paw naˬ liˬ smˇ la ̭ k'oeˇ yamˬ-ahˇ, Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ aˬ nya ̭ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ le-euˬ meh. 2 Haw muiˬ dui dui-eu Lahˇ k'ehˬ lehˇ kuˇ-eu lahˇ k'ehˬ k'oeˇ k'ehˬ-ahˇ, deh ̭ le ngeh neh aˬ kuiˇ yaw cawˆ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ k'aˇ laˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ pyuˇ bi shaˇ-eu g'aˇ duˬ, yawˬ nah na lu ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ lahˇ k'ehˬ k'oeˇ k'ehˬ-ahˇ ba ̭ taˬ laˇ-eu meh. 3 Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ aˬ nya ̭ uˇ leˇ-eu lehˇ g'eh gaˇ aˬ yaw ̭ ya mawˇ ngeh, tiˬ jeˬ paˬ bi ̭ la ̭ lehˇ shaˇ-euˬ meh. 4 Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ aˬ nya ̭ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ haw tsoˆ taˬ-awˇ, "Nga nya ̭-ahˇ haw sheˇ" lehˇ, Beˬtuˆluˆ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 5 Aˬ yaw ̭ nya ̭ tiˬ jeˬ paˬ bi ̭ la ̭ teh ̭-a lehˇ noeˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ haw tsoˆ taˬ-euˬ meh. 6 Ehˇ k'aw ̭, Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Ngaˇ pyuˇ maˬ ahˇ. Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ ahˇ-eu jeˬ nawˬ-ahˇ bi ̭ ma. Naˬzaˬlehˇ tsawˇ haˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ tuˇ-awˇ gaˇ ma cah g'eh-awˬ lehˇ, ngaˇ nawˬ-ahˇ dawˬ bi ̭-eu ma." 7 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ-awˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ aˇ maˇ la ̭-ahˇ nyeh ̭ tehˬ-awˇ tsahˇ tuˇ nehˬ-euˬ meh. Ja pyuˬ ni tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ aˬ kuiˇ pehˬ zaˬ hawˇ-eu kuiˇ myaˆ puˇ g'aˬ ahˇ laˇ-euˬ meh. 8 Aˬ yaw ̭ tsawˬ diˇ laˇ-awˇ, gawˬ yaw ̭ yaw ̭-awˇ gaˇ ma cah-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ tsawˬ tsawˬ-ehˇ cah-awˇ, Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭ nehˬ-ehˇ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ le-euˬ meh 9 Aˬ yaw ̭ gaˇ ma cah-awˇ Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ lu ̭ gaˇ, k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ ya mawˇ-euˬ meh. 10 Aˬ yaw ̭-aˬ, Haw muiˬ dui dui-eu Lahˇ k'ehˬ-ahˇ nuiˇ-awˇ shaˇ dzaˬ shaˇ dawˇ lu ̭-eu k'oeˇ g'aˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ ma ̭ haw siˬ ngeh, aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ gaˇ zahˬ dui dui leˇ-euˬ meh. 11 Sawˇlaˬmoˬ-euˬ guiˇ ga ceuˬ lehˇ kuˇ-eu tsahˇ-ahˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ-ahˇ g'eu tehˬ-awˇ jawˇ ngeh, aˬ cawˬ zahˬ leˇ-awˇ cehˆ g'eh la ̭-euˬ meh. 12 Cehˆ g'eh la ̭-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ Beˬtuˆluˆ mawˇ ngeh, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, aˬ jeˬ miˇ neh gaˇ kawˆ heu-ahˇ zahˬ leˇ-awˇ nga nya ̭-ahˇ haw te. Nga nya ̭-euˬ baoˬ hawˇ-eu nga nya ̭ muiˬ-eu shawˇ-eu baˬ da neh tsawˇ haˬ heu g'aˬ gaˇ ma cah nya laˇ ni jahˇ nehˬ nya-eu ngaˇ lehˇ naw ma ̭ noeˬ te loˇ. 13 Aˬbyaˬhaˬ, Iˇtsaˆ hawˇ-eu Yaˬkoˆ-euˬ Miˬyehˇ pyeu ̭-eu aˬ dui ma ̭-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ-euˬ Miˬyehˇ neh, a yaw ̭-euˬ Zaˬ k'aˆ Yeˬsuˇ-ahˇ muiˬ-eu shawˇ-eu yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ miˇ k'ahˬ sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ a nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ pyehˬ nehˬ-eu g'aˇ duˬ sahˬ paˬ Piˇlaˆ noeˬ tsehˆ g'aˬ-euˬ k'aw ̭, sahˬ paˬ Piˇlaˆ mehˬ shi aˬ yaw ̭-ahˇ naw ma ̭ iˬ baˆ poˆ-euˬ meh. 14 Aˬ yaw ̭-aˬ, muiˬ-eu shawˇ-eu yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ byehˇ dzeh-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ dah zaˇ aˬ cawˬ-ahˇ seh ̭-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ pyehˬ nehˬ-awˬ lehˇ, sahˬ paˬ Piˇlaˆ-ahˇ naw ma ̭ shaˇ-euˬ meh. 15 Deh ̭-eu gaˇ ma sheuˬ mehˬ-eu g'aˬ-ahˇ naw ma ̭ seh ̭-euˬ meh. Ehˇk'aw ̭, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ meh. Nga nya ̭ siˬ duˬ mawˇ duˬ-euˬ ma. 16 Kuiˇ cawˆ heu g'aˬ aˬ yaw ̭ tsawˇ myahˇ-euˬ baoˬ baˬ da neh g'aˬ paˇ ahˇ laˇ-euˬ meh. Naw ma ̭ ya siˬ ya mawˇ-euˬ gaˇ kawˆ heu-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ jah-eu jeˬ baˬ da neh pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. Naw ma ̭ mawˇ lu ̭-eu lo ̭-ehˇ, tsawˇ haˬ heu g'aˬ muiˬ laˇ-euˬ-aˬ, Yeˬsuˇ-ahˇ jah-eu jeˬ baˬ da neh meh. 17 "Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ hawˇ-eu naw ma ̭-euˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ neh Yeˬsuˇ-ahˇ jahˇ nehˬ-euˬ heu-aˬ, naw ma ̭ maˬ siˬ nya-eu miˇ neh meh lehˇ ngaˇ siˬ duˬ ma. 18 K'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ Ka li ya daˬ-euˬ gaˇ kawˆ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ-ahˇ g'oe-awˇ aˇ hu ba neh Miˬyehˇ neh ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu lo ̭-ehˇ, dawˬ k'oeˇ dawˬ byah laˇ ni Miˬyehˇ heu lo ̭-ehˇ bi pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 19 Naw ma ̭-euˬ iˬ baˇ bi pyehˬ nehˬ-eu g'aˇ duˬ, iˬ baˇ noeˬ poˆ-awˇ Miˬyehˇ jawˇ paw g'o ̭ k'o ̭ laˇ-awˬ. Naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ naˇ, 20 guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ g'aˬ byah-eu aˇ yamˬ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ bi ̭ le ̭-awˇ, naw ma ̭ g'aˇ duˬ Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ taˬ-euˬ Ka li pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ-ahˇ, aˬ yaw ̭ pyehˬ g'eh le ̭ teh ̭-a. 21 Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ-ahˇ g'oe-awˇ yawˬ jeˬ na lu ̭ yaw shui ̭ beˬ paˇ jiˇ-eu aˇ yamˬ maˬ keuˆ laˇ k'oeˇ keuˆ ni, mˬ k'oeˇ taˆ aˬ yaw ̭ ya jawˇ tawˬ meh. 22 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Moˇseˬ neh heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. 'Naw ma ̭-euˬ Miˬyehˇ pyeu ̭-eu SahˬpaˬMiˬyehˇ-aˬ, ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, naw ma ̭ jawˇ gaˇ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngeh dah-eu tiˬ g'aˬ k'ehˇ g'eh le ̭ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭-aˬ, naw ma ̭-euˬ aˇ jeuˬ aˇ ca pyeu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ k'aˇ ehˇ-eu jeˬ naw ma ̭ ya naˇ haˬ geu ̭ teh ̭-a. 23 Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu k'oeˇ g'aˬ-euˬ ehˇ dawˬ maˬ k'aˇ naˇ haˬ-eu aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ la ̭ k'oeˇ bi sawˇ dzeh-awˇ, laˆ luˬ laˆ seˇ nehˬ gaˇ ya daˬ teh ̭-a' lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 24 Saˬmeuˬlaˆ-euˬ ziˇ-ahˇ neh naˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ k'aˇ ngehˬ dah ka le ̭-euˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭, iˬ nah aˇ yamˬ heu la ̭ k'oeˇ pyeu ̭ laˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ ehˇ taˬ ya ̭-euˬ jaˆ-eu meh. 25 Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ-ahˇ g'oe-awˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ-aˬ, naw ma ̭ g'aˇ duˬ pyeu ̭-awˇ, naw ma ̭-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ hawˇ-eu Miˬyehˇ yaw kaˬ dzaˬ taˬ-euˬ dawˬ ma saˇ jaˇ k'oeˇ, naw ma ̭-ahˇ k'aw ̭ ta ̭-eu meh. Miˬyehˇ neh Aˬbyaˬhaˬ-ahˇ 'Nawˬ-euˬ zaˬ nawˬ-euˬ uˆ deuˬ-ahˇ g'oe-awˇ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ ngaˇ guiˬ lahˬ bi ̭ ma lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ, naw ma ̭-ahˇ k'aw ̭ ehˇ maw ̭-eu meh. 26 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭ maˬ muiˬ maˬ jaˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ maˬ paˇ deh ̭ ni iˬ baˇ bi noeˬ poˆ-awˇ guiˬ lahˬ bi ̭-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬ k'aˆ-ahˇ tseˇ doˆ-awˇ, naw ma ̭ jawˇ gaˇ jeˬ huˬ pyehˬ g'eh le ̭-euˬ meh."

G'aˬk'ehˇ 4

1 Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ aˬ nya ̭ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ dawˬ ngehˬ ngehˬ lu ̭ ngeh, piˇ ma deuˬ, Uˬduˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ lo ̭ piˇ-eu deuˬ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu yawˬ huiˬ yaw mahˇ deuˬ hawˇ-eu, Saˬduˬgehˇ deuˬ laˇ keuˆ-euˬ meh. 2 Aˬ yaw ̭ nya ̭ Yeˬsuˇ shiˇ-awˇ Miˬyehˇ neh paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ mehˬ-awˇ, shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ nya meh lehˇ ehˇ maw ̭-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ nui ma tiˬ paw ̭-iˬ maˬ tsaˬ-a. 3 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ nyeh ̭-awˇ, k'oeˇ ngeh nah uˬ ci ̭ ci ̭ le shaw-iˬ-eu miˇ neh. yawˬ nah yawˬ-ahˇ keuˆ ni pa ̭ kuˆ-ahˇ dawˆ-euˬ meh. 4 Ehˇ k'aw ̭, dawˬ mehˬ mehˬ gaˇ ya gaˬ-euˬ tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni jah laˇ-awˇ, jah-eu tsawˇ haˬ ngaˬ heˇ g'aˬ byah laˇ-euˬ meh. 5 Yawˬ nah yawˬ-ahˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ, tsawˇ mawˬ tsawˇ k'aˆ deuˬ hawˇ-eu, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meu la ̭ k'oeˇ uiˬ laˇ-euˬ meh. 6 Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Aˬna hawˇ-eu Gaˬyaˬpaˇ, Yoˇhaˬ, Aˬleˬsaˬduˇ hawˇ-eu, Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ tahˬ dzoeˇ-euˬ meh. 7 G'aˬ k'ehˇ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ mehˬ shi bi yaw ̭-awˇ, "Aˬ geu jeˬ baoˬ hawˇ-eu aˬ suˇ g'aˬ-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ g'oe-awˇ naw nya ̭ teu lo ̭-ehˇ mˇ te" lehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 8 K'oeˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ-aˬ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ tiˬ byah ni ahˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. "Miˇ k'ahˬ za-euˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ hawˇ-eu tsawˇ mawˬ tsawˇ k'aˆ deuˬ-oˇ, 9 aˬ kuiˇ yaw cawˆ heu g'aˬ-ahˇ mˇ nehˬ-euˬ muiˬ-eu gaˇ hawˇ-eu, aˬ yaw ̭ aˬ joˆ-ehˇ taˬ leˇ-euˬ gaˇ kawˆ nga nya ̭-ahˇ naˇ haˬ te lehˇ ngeuˇ naˇ, 10 naw ma ̭ neh la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ seh ̭ nehˬ-awˇ, Miˬyehˇ neh bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ Naˬzaˬlehˇ tsawˇ haˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ tsawˇ myahˇ baoˬ baˬ da neh, nymˬ-mˇ naw ma ̭ mehˬ shi yaw ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ heu g'aˬ muiˬ laˇ-euˬ meh lehˇ naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ siˬ duˬ-eu uˬ ta ̭, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ siˬ duˬ-eu tsaˬ meh. 11 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ, 'Naw ma ̭ nymˇ tsoˆ gaˇ maˬ geu ̭-ehˇ, ba ̭ dzeh taˬ-euˬ k'aˬ lo k'oeˇ siˬ, k'aˬ lo dawˬ tawˆ maˬ tseˇ poeˬ-eu, la ̭ coeˇ lo zi ̭ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh.' lehˇ ehˇ taˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ maw ̭-eu meh. 12 Aˬ yaw ̭ maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ dui-ahˇ ka k'o ̭ nya-eu tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jawˇ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, mˬ heu siˬ-euˬ uˬ moˆ aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ myahˇ maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ dui-ahˇ ka k'o ̭ nya ni tsawˇ myahˇ yawˬ myahˇ yawˬ bi ̭ taˬ-euˬ maˬ jaˆ-a." 13 Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ aˬ nya ̭ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ maˬ ya dzaw haw-euˬ dahˇ taˆ zaˬ pyeu ̭ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ k'aˬ duˬ ni ngehˬ gaˇ tmˇ gaˇ, Ba ̭ dzah aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ uˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ zahˬ leˇ-euˬ meh. K'oeˇ mi neh, aˬ yaw ̭ nya ̭ Yeˬsuˇ nehˬ-ehˇ jawˇ haw-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu ngaˇ lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ siˬ duˬ-euˬ meh. 14 Ehˇ k'aw ̭, aˬ kuiˇ muiˬ laˇ-euˬ tsawˇ ha k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭ nya ̭-euˬ dawˬ peh yaw ̭ lu ̭-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ ehˇ nya-a. 15 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ Ba ̭ dzah dzah lu ̭-eu nymˇ la ̭ nyiˇ bi doˆ-iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ teh ̭-ehˇ bawˬ dzaˬ-euˬ meh. 16 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ heu nyiˬ g'aˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ nehˬ paˬ nga. Tsawˇ haˬ zaˬ maˬ mˇ nya-eu zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu gaˇ heu hmˬ aˬ yaw ̭ nya ̭ neh mˇ-euˬ meh lehˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ meuˬ lah ni siˬ nya-euˬ miˇ neh, aˬ dui tsawˇ pyehˇ maˬ paˇ pyehˇ nya ngaˇ. 17 Ehˇ k'aw ̭, nui gaˇ jawˇ-eu miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ jawˇ gaˇ maˬ bi gaˬ keuˆ-iˇ-eu g'aˇ duˬ, Yeˬsuˇ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ aˬ cawˬ-ahˇ dawˬ tiˬ jawˇ-iˬ taˬ paˇ ngehˬ cawˬ lehˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ mehˬ nehˬ kaˇ-euˇ." 18 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ la ̭ k'oeˇ paˇ kuˇ ahˇ-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Aˬ kaˇ naˇ, Yeˬsuˇ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ dawˬ mehˬ mehˬ-eu maˬ ehˇ, mehˬ-eu tsoˆ-eu maˬ ehˇ, naw nya ̭ tiˬ jawˇ-iˬ taˬ paˇ mˇ." 19 Ehˇ k'aw ̭, Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ aˬ nya ̭ ehˇ-eu, "Naw ma ̭-euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-eu hawˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-eu heu nyiˬ jeˬ, Miˬyehˇ mehˬ shi aˬ geu jeˬ tsaˬ dzehˬ ta lehˇ naw ma ̭ shaˇnoeˬ haw sheˇ. 20 Nga nya ̭ law nmˇ-aˬ, nga nya ̭ neh k'aˇ ya gaˬ k'aˇ ya mawˇ-euˬ gaˇ kawˆ heu maˬ ja-ehˇ maˬ jawˇ coeˇ nya." 21 K'oeˇ ngeh, Ba ̭ dzah-ahˇ uiˬ laˇ-euˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ mehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, guˆ tsiˬ nyeh ̭-awˇ pyehˬ nehˬ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ kuiˇ yaw cawˆ muiˬ laˇ-euˬ gaˇ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ lu ̭-eu miˇ neh, aˬ yui ̭ aˬ tsu k'oeˇ deuˬ aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ maˬ k'ehˬ maˬ k'aˆ nehˬ peuˬ-a. 22 Zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ naˇ gawˇ taˬ leˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, aˇ k'o ̭ oeˬ tseˇ dzehˬ-iˇ-euˬ meh. 23 Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ-ahˇ pyehˬ k'o ̭ nehˬ ngeh, aˬ yaw ̭ nya ̭-euˬ aˇ muˇ jawˇ gaˇ g'o ̭-iˇ-awˇ, Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ hawˇ-eu tsawˇ mawˬ tsawˇ k'aˆ deuˬ neh aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ ehˇ-euˬ dawˬ deuˬ dzawˇ nehˬ-euˬ meh. 24 Aˬ yaw ̭ nya ̭ dzawˇ mehˬ gaˇ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ ya gaˬ ngeh, tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ Miˬyehˇ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ guiˬ lahˬ shaˇ-euˬ meh. "Mˬ hawˇ-eu miˇ-ahˇ maˬ ehˇ, iˬ ma laˆ shaˆ hawˇ-eu k'aˇ deh ̭ k'aˇ jawˇ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ maˬ ehˇ, beh-euˬ yaw sahˇ pyeu ̭-eu Dawˬ tawˆ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu SahˬpaˬMiˬyehˇ-oˇ, 25 muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ, nawˬ-euˬ zaˬ k'aˆ pyeu ̭-eu nga ma ̭-euˬ aˬ poeˬ Daˬbiˇ heu lo ̭-ehˇ ngehˬ nya tmˇ nya ni nawˇ jahˇ-euˬ meh. 'Aˬ jeˬ miˇ neh lawˇ ci ̭ zaˬ deuˬ, teu naˆ naˆ-ehˇ nui ma pehˇ ta. Aˬ jeˬ miˇ neh miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ, gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu jeˬ toˆ ta. 26 Miˇ k'ahˬ sahˬ paˬ deuˬ lehˬ hmˬ-awˇ, miˇ k'ahˬ sahˬ ma deuˬ ymˬ leˇ-awˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-ahˇ guiˇ mˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ neh tsiˇ leh ̭-euˬ g'aˬ-ahˇ, guiˇ deuˆ-eu lehˇ laˆ dah lu ̭ meh.' lehˇ, Daˬbiˇ neh ehˇ taˬ-euˬ meh. 27 Nawˬ neh Ka li bi geu ̭-euˬ nawˬ-euˬ muiˬ-eu shawˇ-eu Zaˬ k'aˆ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ-ahˇ muiˇ-eu g'aˇ duˬ, Heˬloˆ hawˇ-eu Boˬtiˇ Piˇlaˆ aˬ nya ̭, lawˇ ci ̭ zaˬ deuˬ hawˇ-eu Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ meuˬ heu meuˬ la ̭ k'oeˇ aˬ diˇ aˬ maˇ mehˬ bawˬ mˇ-euˬ meh. 28 Nawˬ-euˬ baoˬ hawˇ-eu nawˬ-euˬ nui k'ahˇ-ahˇ g'oe-awˇ bi pyeu ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ aˇ hu ba neh nawˬ neh noeˬ tsehˆ taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ keuˆ le ni mˇ-eu lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ uiˬ leˇ-euˬ meh. 29 Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-oˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ nga ma ̭-ahˇ laˆ cawˆ-eu lehˇ g'eh lu ̭ gaˇ haw mawˇ-awˇ, nawˬ-euˬ zaˬ k'aˆ pyeu ̭-eu nga ma ̭ nawˬ-euˬ dawˬ k'aˬ duˬ ni mehˬ nehˬ nya ni caw ba nehˬ la ̭. 30 Nawˬ-euˬ aˬ la ̭ cawˬ ja-eu la ̭ k'oeˇ, naˇ-eu gawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ bi taˬ leˇ-awˇ, nawˬ-euˬ muiˬ-eu shawˇ-eu Zaˬk'aˆ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ g'oe-awˇ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ hawˇ-eu k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ mehˬ la ̭." 31 Aˬ yaw ̭ ma ̭ guiˬ lahˬ shaˇ g'aˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ uiˬ leˇ-awˇ jawˇ-eu jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ luˆ laˇ nyeh laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ byah laˇ-awˇ, nui ma k'aˬ duˬ ni Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ-euˬ meh. 32 Jah-eu tsawˇ haˬ-euˬ aˇ muˇ k'oeˇ muˇ-aˬ, nui ma tiˬ siˬ teh ̭-ehˇ taˬ-awˇ, nui noeˬ tiˬ gaˇ ta ̭-eu meh. Yawˬ ha k'aˇ jaˆ-eu myawˬ gahˬ-aˬ, yawˬ ha-euˬ teh ̭ ma lehˇ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ ehˇ ni, k'aˇ jaˆ-eu yawˬ jeˬ na lu ̭ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ geu ̭-euˬ meh. 33 G'aˬ k'ehˇ deuˬ baoˬ tiˬ byah ni ahˇ-eu la ̭ k'oeˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ saˇ kiˇ kamˬ-awˇ, muiˬ dui dui-eu guiˬ lahˬ deuˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ Miˬyehˇ shehˬ nehˬ lawˇ nehˬ-euˬ meh. 34 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ shaˬ-eu zahˬ-eu tsawˇ haˬ maˬ jawˇ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, deh ma hawˇ-eu nymˇ k'aˇ jaˆ-eu tsawˇ haˬ deuˬ ahˬ-awˇ, za-euˬ pyuˇ hehˇ uiˬ la ̭-euˬ meh. 35 Pyuˇ k'oeˇ deuˬ g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ a nehˬ-awˇ, yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ k'aˇ loˬ-eu lo ̭-ehˇ biˇ nehˬ-euˬ meh. 36 Guˇbaˬluˇ iˇ jaw lahˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ deh ̭ le-euˬ Leˬbiˇ tsawˇ jeuˬ Yoˇsehˆ lehˇ myahˇ-euˬ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. G'aˬ k'ehˇ deuˬ neh aˬ yaw ̭-ahˇ Baˬnaˬbaˇ lehˇ myahˇ paˇ nehˬ-euˬ meh. Baˬnaˬbaˇ lehˇ ehˇ-eu dawˬ tsui ̭-aˬ, "G'aˬ bi ̭-eu g'aˬ" lehˇ ehˇ maw ̭-eu meh. 37 Aˬ yaw ̭ deh ma tiˬ kawˬ ahˬ-awˇ, za-euˬ pyuˇ g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ a nehˬ laˇ-euˬ meh.

G'aˬk'ehˇ 5

1 Aˬnaˬniˇ hawˇ-eu Saˬpiˇla lehˇ myahˇ-euˬ nyiˬ dzeˇ zaˬ k'aw ̭, myawˬ gahˬ ui cuiˆ ahˬ-euˬ meh. 2 Ehˇ k'aw ̭, miˬ zaˬ g'aˬ nehˬ-ehˇ bawˬ dzaˬ-awˇ, ahˬ za-euˬ pyuˇ tiˬ paˆ yuˇ taˬ ya ̭-awˇ, tiˬ paˆ teh ̭-ehˇ g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ aˬ nehˬ-iˇ-euˬ meh. 3 Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Aˬnaˬniˇ-oˇ, aˬ jeˬ miˇ neh Saˬdaˬ nawˬ-ahˇ bi uˆ lahˇ-awˇ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu la ̭ k'oeˇ, myawˬ gahˬ ahˬ za-euˬ pyuˇ tiˬ paˆ yuˇ doˆ taˬ ya ̭ teˬ. 4 Myawˬ gahˬ k'oeˇ maˬ ahˬ mi naˆ-ehˇ, nawˬ-euˬ maˬ ngeuˇ loˇ. Ahˬ g'aˬ-awˇ za-euˬ pyuˇ k'oeˇ k'aw ̭ nawˬ-euˬ maˬ ngeuˇ loˇ. Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, teu lo ̭-ehˇ jahˇ-eu g'aˇ duˬ aˬ joˆ-ehˇ noeˬ doˆ k'mˬ-eu nya. Nawˇ tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ jaˬ myaw ̭ myaw ̭-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Miˬyehˇ-ahˇ jaˬ myaw ̭ myaw ̭-euˬ meh." 5 Dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ Aˬnaˬniˇ ya gaˬ-euˬ nehˬ-ehˇ, coˬ dzeh-awˇ shiˇ-euˬ meh. Gaˇ kawˆ k'oeˇ k'aˇ ya gaˬ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ guˆ dui dui-iˇ-euˬ meh. 6 Zaˬ guˬ deuˬ uˇ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ mawˇ tawˆ tawˆ-awˇ ba ̭ pahˬ-iˇ-euˬ meh. 7 Naˬ liˬ smˇ la ̭ ehˇ g'aˬ ni kaˇ-iˇ-awˇ, miˬ zaˬ g'aˬ paˇ uˇ laˇ-euˬ meh. Pyeu ̭ dzeuˇ ya ̭-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ miˬ zaˬ g'aˬ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ siˬ nya-a. 8 Beˬtuˆluˆ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Naw nya ̭ dzeˇ zaˬ neh myawˬ gahˬ ahˬ za-euˬ pyuˇ dawˬ tawˆ lu ̭ heu myaˆ teh ̭ ma loˇ." Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Heu myaˆ teh ̭ ma." 9 Ehˇ k'aw ̭, Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, "Aˬ jeˬ miˇ neh naw nya ̭ dzeˇ zaˬ nui ma tiˬ siˬ teh ̭-ehˇ taˬ-awˇ SahˬpaˬMiˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ-ahˇ lawˬ haw te. Nawˬ-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ-ahˇ ba ̭ pahˬ-iˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ nymˬ-mˇ g'oˆ k'ehˬ-ahˇ g'o ̭ uˇ laˇ lu ̭ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ nawˬ-ahˇ paˇ ya ba ̭ doˆ g'eh teh ̭-a." 10 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ja pyuˬ ni coˬ lah-awˇ shiˇ-euˬ meh. Zaˬ guˬ k'oeˇdeuˬ g'o ̭ uˇ laˇ ngeh, aˬ yaw ̭ shiˇ taˬ-awˇ ga gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ ba ̭ doˆ g'eh-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ gaˇ dzeˇ ba ̭ pahˬ nehˬ-euˬ meh. 11 Ka li zaˬ aˇ muˇ muˇ lah ni maˬ ehˇ, gaˇ kawˆ k'oeˇ k'aˇ ya gaˬ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ maˬ ehˇ, guˆ dui dui-iˇ-euˬ meh. 12 Zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ hawˇ-eu k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu g'awˬ mya jeˬ, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni-ahˇ g'aˬ k'ehˇ deuˬ mˇ mehˬ-euˬ meh. Jah-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, Sawˇlaˬmoˬ-euˬ Guiˇ ga ceuˬ lehˇ kuˇ-eu jawˇ duˬ-ahˇ uiˬ leˇ-euˬ meh. 13 Aˬ cawˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ yaw k'aˆ-ehˇ ja ceuˬ-awˇ taˬ huiˬ k'aw ̭, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˇ muˇ-ahˇ maˬ gaw ̭ leˇ peuˬ-a. 14 Ehˇ k'aw ̭, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ jah-eu k'aˬ jeˇ zaˬ deuˬ hawˇ-eu zaˬ miˬ zaˬ deuˬ, aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ ngehˬ jawˇ ngehˬ lahˬ laˇ lu ̭-eu meh. 15 G'aˬ k'ehˇ deuˬ-euˬ mˇ myawˬ shaˇ kawˆ-ahˇ aˬ cawˬ ya mawˇ ngeh, naˇ-eu gawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ gaˇ ma-ahˇ ba ̭ doˆ le ̭-awˇ, gawˬ pu hawˇ-eu yu ̭ zaˇ k'oeˇ taˆ bi jawˇ-awˇ, Beˬtuˆluˆ oe tsehˆ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ-euˬ naˇ shmˇ bi zaw le-eu g'aˇ duˬ lo ̭ lu ̭-eu meh. 16 Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-euˬ tahˬ g'o ̭ tahˬ jawˇ jaˆ-eu meuˬ deuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ neh naˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu neh ̭ yaw jaw ̭ uˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ sheuˬ la ̭-awˇ, baˬ ma ̭ puˇ jeˬ-ehˇ laˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ naˇ gawˇ taˬ leˇ jiˇ-euˬ meh. 17 K'oeˇ ngeh, Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ maˬ ehˇ, Saˬduˬgehˇ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ uˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ maˬ ehˇ, g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ myaˆ naˆ dui dui laˇ-awˇ, yaw doeˇ jahˇ-eu g'aˇ duˬ noeˬ tsehˆ-euˬ meh. 18 Aˬ yaw ̭ ma ̭ g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ nyeh ̭-awˇ, miˇ k'ahˬ zaˬ-euˬ tawˬ-ahˇ dawˆ-euˬ meh. 19 Ehˇ k'aw ̭, k'oeˇ ngeh miˇ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ pa ̭ kuˆ laˇ g'oˆ pah le-awˇ, g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ sheuˬ doˆ nehˬ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 20 "Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ yaw ̭ leˇ-awˇ, yaw shui ̭ deh ̭ paˇ-euˬ gaˇ kawˆ heu tiˬ byah tiˬ lo ̭ ja mehˬ leˇ-awˬ." 21 Dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ g'aˬ k'ehˇ deuˬ naˇ haˬ-awˇ, uˬ bya bya laˇ ngeh Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ uˇ leˇ-awˇ, gaˇ kawˆ k'oeˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ meh. Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ neh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tsawˇ mawˬ tsawˇ k'aˆ dawˬ tawˆ lu ̭ kuˇ ymˬ jiˇ-awˇ, Ba ̭ dzah dzah ma dzah-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ mehˬ shi bi sheuˬ la ̭-eu g'aˇ duˬ dawˬ bi ̭-euˬ meh. 22 Ehˇ k'aw ̭, miˇ k'ahˬ gaˇ mˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ deuˬ oe keuˆ ngeh, g'aˬ k'ehˇ deuˬ tawˬ-ahˇ maˬ paˇ jawˇ-euˬ gaˇ ya mawˇ-awˇ, Ba ̭ dzah-ahˇ paˇ g'o ̭ leˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ tsa ̭ gaˬ leˇ-euˬ meh. 23 "Nga ma ̭ tawˬ-ahˇ iˇ keuˆ ngeh, g'oˆ k'ehˬ zi ̭ dah ni taw ̭ tehˬ taˬ-awˇ, lo ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭ yaw muiˬ paˬ-ehˇ lo ̭ lu ̭ gaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, nga ma ̭ g'oˆ k'ehˬ k'oeˇ pah haw ngeh, la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jawˇ-a." 24 Piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ lo ̭ piˇ-eu deuˬ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ g'aˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ ya gaˬ ngeh, g'aˬ k'ehˇ deuˬ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ-euˬ gaˇ kawˆ noeˬ maˬ doˆ-ehˇ pyeu ̭-iˇ-euˬ meh. 25 K'oeˇ ngeh, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ uˇ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Naˇ haˬ sheˇ. Naw ma ̭ neh pa ̭ kuˆ-ahˇ dawˆ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ mehˬ lu ̭ tsoˆ lu ̭ meh." 26 Yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ sheuˬ-awˇ, g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ sheuˬ laˬ-iˇ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ deuˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ k'aˬ lo biˬ laˇ gaˇ guˆ-eu miˇ neh, g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ maˬ jahˇ ni sheuˬ la ̭-euˬ meh. 27 G'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ sheuˬ uˇ la ̭-awˇ, Ba ̭ dzah-euˬ mehˬ shi bi yaw ̭-awˇ, Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ naˇ haˬ-eu la ̭ k'oeˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 28 "Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ mehˬ-eu tsoˆ-eu jeˬ taˬ mˇ lehˇ, nga ma ̭ neh naw ma ̭-ahˇ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu maˬ ngeuˇ-a loˇ. Ehˇ k'aw ̭, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ meuˬ lah-ehˇ gaˬ byah jiˇ ni naw ma ̭ mehˬ-awˇ tsoˆ-awˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ shiˇ-euˬ gaˇ kawˆ nga ma ̭ k'oeˇ taˆ keuˆ le ni naw ma ̭ jahˇ-euˬ meh." 29 K'oeˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu g'aˬ k'ehˇ deuˬ heu lo ̭-ehˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. "Tsawˇ haˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ-eu naˆ maˬ tseˇ, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ-ahˇ nga ma ̭ ya naˇ haˬ meh. 30 Naw ma ̭ neh la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ tehˬ-awˇ bi shiˇ-euˬ Yeˬsuˇ-ahˇ, aˬ dui-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ-euˬ Miˬyehˇ neh paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ meh. 31 Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ iˬ baˇ noeˬ poˆ-awˇ, iˬ baˇ pyehˬ nehˬ-eu jeˬ-ahˇ za nya ni, Miˬyehˇ-euˬ aˇ maˇ paw aˬ yaw ̭-ahˇ ciˬ huiˬ keuˆ nehˬ-awˇ, Sheuˬ g'eh-eu g'aˬ hawˇ-eu Ka k'o ̭-eu g'aˬ bi pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 32 Nga ma ̭-aˬ, gaˇ kawˆ heu-euˬ saˇ kiˇ pyeu ̭-eu ma. K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, Miˬyehˇ-euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ geu ̭-eu deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ neh bi ̭-euˬ Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ k'aw ̭, gaˇ kawˆ heu-euˬ saˇ kiˇ pyeu ̭-eu meh." 33 Ba ̭ dzah-ahˇ uˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ ya gaˬ ngeh, nui ma pehˇ dui dui laˇ-awˇ, g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ seh ̭ maw ̭-eu meh. 34 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ yaw zeu baw dui dui-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ pyeu ̭-eu Gaˬmaˬleˬlaˇ lehˇ myahˇ-euˬ Paˬliˬsehˇ tiˬ g'aˬ Ba ̭ dzah la ̭ k'oeˇ tuˇ laˇ-awˇ, g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ la ̭ nyiˇ tiˬ k'ehˬ bi sheuˬ doˆ g'eh-eu g'aˇ duˬ dawˬ bi ̭-euˬ meh. 35 K'oeˇ naˇ, Ba ̭ dzah-ahˇ aˬ yaw ̭ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, tsawˇ haˬ heu deuˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ nehˬ nmˇ lehˇ ehˇ-eu gaˇ kawˆ heu, yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ shaˇ noeˬ-awˬ. 36 Aˇ hu Tuˇdaˆ lehˇ kuˇ-euˬ tiˬ g'aˬ doˆ le-euˬ naw ma ̭ siˬ lu ̭ meh. Aˬ yawˇ yaw ̭ yaw huiˬ tiˬ g'aˬ ma lehˇ ehˇ-awˇ, tsawˇ haˬ oeˬ yaˇ g'aˬ byah ni aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ gm leˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭ ngeh, aˬ yaw ̭ mehˬ nah caw teh-euˬ deuˬ cehˆ piˬ cehˆ byoˆ jiˇ-awˇ, gaˇ kawˆ k'oeˇ hmˬ co ̭-iˇ-euˬ meh. 37 K'oeˇ naˇ, miˇ k'ahˬ zaˬ-euˬ tsawˇ myahˇ yuˇ ngeh, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu Yuˇdaˆ lehˇ kuˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ paˇ doˆ le-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh-eu tsawˇ haˬ k'aw ̭ tiˬ ma ̭ jawˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ g'eh bi seh ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ mehˬ nah caw tehˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ cehˆ piˬ cehˆ byoˆ jiˇ-euˬ meh. 38 K'oeˇ miˇ neh, gaˇ kawˆ heu hmˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ maw ̭ miˇ-a. Tsawˇ haˬ heu deuˬ-ahˇ do maˬ yuˇ ni bi jawˇ-awˬ. Aˬ yaw ̭ ma ̭ neh mˇ-euˬ gaˇ heu, tsawˇ haˬ zaˬ neh noeˬ doˆ-awˇ mˇ-euˬ jeˬ ngeuˇ naˇ, aˬ yawˇ yaw ̭ piˬ-iˇ byoˆ-iˇ teh ̭-a. 39 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ neh bi mˇ-euˬ jeˬ ngeuˇ lawˬ naˇ, naw ma ̭ maˬ zuiˆ g'aˬ nya-aˇ. Nymˬ-mˇ Miˬyehˇ-ahˇ guiˇ deuˆ cawˬ shaˇ gaˇ duˇ teh ̭-a." Ba ̭ dzah aˇ muˇ k'oeˇ, Gaˬmaˬleˬlaˇ-euˬ ehˇ dawˬ geu ̭-euˬ meh. 40 G'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ la ̭ k'oeˇ paˇ kuˇ ahˇ-awˇ, yahˬ caˆ neh jui ̭-awˇ, Yeˬsuˇ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ maˬ ngehˬ maˬ tmˇ-eu g'aˇ duˬ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ mehˬ-awˇ pyehˬ nehˬ-euˬ meh. 41 G'aˬ k'ehˇ deuˬ Ba ̭ dzah-ahˇ neh g'o ̭ doˆ le ngeh, laˬ k'aˬ cehˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yeˬsuˇ g'aˇ duˬ sha ̭ dawˇ-eu jeˬ-ahˇ daˬ geuˇ-eu tsawˇ haˬ lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Miˬyehˇ sawˇ nehˬ-euˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ siˬ nya-eu meh. 42 K'oeˇ naˇ, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, nymˇ doe ni maˬ ehˇ, Yeˬsuˇ Ka li gaˇ kawˆ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu hawˇ-eu mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-eu jeˬ, yawˬ nah na lu ̭ maˬ tsehˆ leˇ ni mˇ daˆ le ̭-euˬ meh.

G'aˬk'ehˇ 6

1 Zaˬ lahˇ deuˬ myaˬ laˇ lu ̭-eu aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ la ̭ k'oeˇ, Heˬlaˬsaˇ dawˬ ngehˬ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu, Yuˇdaˆ dawˬ ngehˬ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ yaw kaˬ dawˬ ja doˆ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ nah yaw ̭ loˬ-eu jeˬ biˇ nehˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ miˬ coeˬ miˬ ma deuˬ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ maˬ biˇ o ̭ doe nehˬ nga lehˇ, Heˬlaˬsaˇ dawˬ ngehˬ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ ehˇ-eu meh. 2 K'oeˇ miˇ neh, jah-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ g'aˬ k'ehˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ neh kuˇ uiˬ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Nga ma ̭ pyuˇ shuiˇ-ahˇ ta ̭ leˇ-eu gaˇ heu deuˬ mˇ-eu baˬ da neh Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ-eu paw teˬ-iˇ naˇ, maˬ muiˬ-a. 3 K'oeˇ miˇ neh aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ tiˬ byah ni ahˇ-awˇ, tsawˇ gahˇ byah-eu tsawˇ haˬ shi ̭ g'aˬ tseˇ doˆ-awˬ. Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ gaˇ heu hmˬ bi mˇ ma. 4 Nga ma ̭-aˬ, guiˬ lahˬ shaˇ-eu hawˇ-eu dawˬ mehˬ mehˬ-eu jeˬ teh ̭-ehˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ ma." 5 G'aˬ k'ehˇ deuˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ, aˇ muˇ muˇ lah-ehˇ nui ma tsaˬ-awˇ, tsawˇ haˬ heu deuˬ-ahˇ tseˇ doˆ-euˬ meh. Jah-eu nui ma tiˬ byah ni ahˇ-awˇ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ tiˬ byah ni ahˇ-eu Saˬteˬpaˬ, Piˇliˇpuˆ, Bawˇkawˬ, Niˇgaˬnawˬ, Tiˇmoˬ, Baˬmeˬnaˇ, Niˇgawˇla heu deuˬ meh. Niˇgawˇla-aˬ, yaw beh Aˬdiˇawˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-euˬ lawˇ ci ̭ zaˬ pyeu ̭-awˇ, dzeuˇ laˇ ngeh Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ zahˇ tiˬ poˆ tawˬ haw-euˬ meh. 6 Aˇ muˇ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ g'aˬ k'ehˇ deuˬ jawˇ gaˇ sheuˬ g'eh-awˇ, g'aˬ k'ehˇ deuˬ guiˬ lahˬ shaˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ taˆ aˬ la ̭ ba ̭ daˆ nehˬ-euˬ meh. 7 K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ-eu la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ kawˬ mehˬ hu paw maˬ naˬ leˇ ni gaˬ doe-iˇ lu ̭-eu meh. Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ la ̭ k'oeˇ zaˬ lahˇ deuˬ tiˬ jawˇ saˇ-iˬ tiˬ jawˇ myaˬ laˇ lu ̭-awˇ, piˇ ma g'awˬ mya g'aˬ jah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 8 Miˬyehˇ neh guiˬ lahˬ tiˬ byah ni bi ̭ taˬ-awˇ, baoˬ tiˬ byah ni ahˇ-eu Saˬteˬpaˬ-aˬ, aˬ cawˬ-euˬ mehˬ shi zahˬ dui dui leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ hawˇ-eu k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ mehˬ-euˬ meh. 9 Kuˇleˬniˬ meuˬ hawˇ-eu Aˬleˬsaˬduˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ ahˇ leˇ taˬ-euˬ, Buˬ-iˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ -euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ lehˇ ehˇ-eu aˇ muˇ k'oeˇ muˇ-ahˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu, Giˇliˇciˆ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu Aˬshaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ tuˇ laˇ-awˇ, Saˬteˬpaˬ-ahˇ tsawˇ pyehˇ pyehˇ-euˬ meh. 10 Ehˇ k'aw ̭, Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh Saˬteˬpaˬ-ahˇ tsawˇ gahˇ bi ̭ taˬ-euˬ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ pyehˇ g'aˬ nya-a. 11 K'oeˇ miˇ neh, tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ la ̭ nm ̭ nm ̭-awˇ, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ Moˇseˬ hawˇ-eu Miˬyehˇ-ahˇ bahˬ leˇ-eu dawˬ ngehˬ-euˬ nga ma ̭ gaˬ-euˬ ma" lehˇ bi ehˇ-euˬ meh. 12 K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ-eu la ̭ k'oeˇ, miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ, tsawˇ mawˬ tsawˇ k'aˆ deuˬ hawˇ-eu, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ nui ma pehˇ laˇ ni kawˆ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ Saˬteˬpaˬ-ahˇ nyeh ̭-awˇ, Ba ̭ dzah mehˬ shi sheuˬ g'eh-euˬ meh. 13 K'oeˇ naˇ, jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ neh mehˬ gahˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ sheuˬ ahˇ la ̭-awˇ, heu lo ̭-ehˇ bi ehˇ-euˬ meh. "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ-aˬ, aˬ dui-euˬ muiˬ-eu shawˇ-eu Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma hawˇ-eu Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ bahˬ leˇ-eu dawˬ maˬ tsehˆ leˇ ni ngehˬ lu ̭ meh. 14 Naˬzaˬlehˇ tsawˇ haˬ Yeˬsuˇ heu g'aˬ, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma heu laˆ cawˆ-awˇ, Moˇseˬ neh bi ̭ la ̭-awˇ tawˬ ka le ̭-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ laˆ paˇ jiˇ teh ̭-a lehˇ, tsawˇ haˬ heu g'aˬ ehˇ-eu nga ma ̭ gaˬ-euˬ ma." 15 Ba ̭ dzah-ahˇ k'aˇ nuiˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, Saˬteˬpaˬ-ahˇ haw tsoˆ taˬ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ myaˆ pyawˬ k'oeˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ-euˬ myaˆ pyawˬ-ahˇ duˇ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya mawˇ-euˬ meh.

G'aˬk'ehˇ 7

1 Piˇ ma yaw huiˬ g'aˬ Saˬteˬpaˬ-ahˇ naˇ haˬ-eu, "Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu ngeuˇ meh loˇ." 2 Saˬteˬpaˬ ehˇ-eu, "Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ aˬ da aˬ ma deuˬ-oˇ, ngaˇ ehˇ gaˇ naˇ haˬ sheˇ. Aˬ dui-euˬ aˬ da yaw dzahˇ Aˬbyaˬhaˬ Haˬlaˬ meuˬ-ahˇ maˬ jawˇ-iˇ mi naˆ-ehˇ, Maˬsoˬpoˬtaˬmiˇ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ-eu Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ shi doˆ le-awˇ, 3 'Nawˬ-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ hawˇ-eu nawˬ-euˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ byehˇ dzeh ya ̭-awˇ, ngaˬ neh mehˬ-euˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-iˇ-awˬ' lehˇ ehˇ le-euˬ meh. 4 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭-euˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ byehˇ dzeh ya ̭-awˇ, Haˬlaˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-iˇ-euˬ meh. Aˬbyaˬhaˬ-euˬ aˬ da shiˇ dzeuˇ ngeh jawˇ, iˬ nah naw ma ̭ jawˇ lu ̭-eu miˇ k'ahˬ heu k'ahˬ la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ paˇ bi jawˇ laˇ-euˬ meh. 5 K'oeˇ ngeh, Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ miˇ tsaˬ la ̭ zaˬ tiˬ daˬ hui ni k'aw ̭ maˬ bi ̭-aˬ. Ehˇ k'aw ̭, miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ aˬ yaw ̭-ahˇ bi ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ-euˬ miˇ k'ahˬ bi pyeu ̭ laˇ ma lehˇ, Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ-euˬ meh. Miˬyehˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ saˇ jaˇ dzaˬ ngeh, Aˬbyaˬhaˬ zaˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jawˇ le-aˬ siˬ. 6 Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 'Nawˬ-euˬ zaˬ nawˬ-euˬ uˆ deuˬ-aˬ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-euˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ ya jawˇ-iˇ-awˇ, aˬ cawˬ-euˬ zaˬ k'aˆ ya geu ̭-awˇ, aˬ cawˬ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ gaˇ oeˬ yaˇ k'o ̭ byah ni ya daˬ teh ̭-a. 7 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ zaˬ k'aˆ bi geu ̭-euˬ tsawˇ jeuˬ k'oeˇ jeuˬ-ahˇ ngaˇ yaˇ k'aˬ daˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ neh bi doˆ laˇ ma. K'oeˇ ngeh, jawˇ duˬ heu tsahˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ngaˬ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ teh ̭-a.' 8 K'oeˇ naˇ, Miˬyehˇ neh Aˬbyaˬhaˬ-ahˇ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-eu zahˇ bi jahˇ-eu la ̭ k'oeˇ, dawˬ ma saˇ jaˇ dzaˬ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, Iˇtsaˆ deh ̭ le-awˇ tiˬ jaw byah laˇ ngeh, Aˬbyaˬhaˬ neh aˬ yaw ̭-euˬ aˬ li Iˇtsaˆ-ahˇ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, Iˇtsaˆ g'eh, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ li Yaˬkoˆ-ahˇ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ nehˬ-euˬ meh. Yaˬkoˆ g'eh, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ li tseˇ nyi ̭ li-ahˇ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ nehˬ-euˬ meh. Aˬ li k'oeˇ tseˇ nyi ̭ liˬ-aˬ, aˬ dui tsawˇ jeuˬ-euˬ tsawˇ myahˇ doˆ-eu aˬ poeˬ deuˬ pyeu ̭-eu meh. 9 "Yaˬkoˆ-euˬ aˬ li deuˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ ha mehˇ nmˇ-euˬ aˬ nyiˇ Yoˇsehˆ-ahˇ myaˆ naˆ-eu miˇ neh, aˬ cawˬ-ahˇ ahˬ nehˬ-awˇ, aˬ cawˬ neh Iˇjiˇtuˆ miˆ k'ahˬ-ahˇ zaˬ k'aˆ bi geu ̭-iˇ-eu g'aˇ duˬ ahˬ dzaˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Yoˇsehˆ-ahˇ Miˬyehˇ maˬ byehˇ dzeh-ehˇ, 10 shaˬ-eu zahˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ sheuˬ dzeuˇ nehˬ-euˬ meh. Iˇjiˇtuˆ sahˬ paˬ mehˬ shi Yoˇsehˆ ya le ngeh, Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ myaˆ pyawˬ pyuˇ-eu jeˬ hawˇ-eu zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ bi ̭ neh-euˬ meh. Sahˬ paˬ k'oeˇ g'aˬ neh Yoˇsehˆ-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ miˇ k'ahˬ k'oeˇ taˆ hawˇ-eu sahˬ paˬ-euˬ hawˇ nymˇ k'oeˇ taˆ bi uˆ lahˇ-euˬ meh. 11 K'oeˇ naˇ, Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ k'ahˬ lah ni hawˇ-eu Kaˬnaˬ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ meh ̭-eu shu ̭-eu jeˬ keuˆ le-awˇ, shaˬ dui dui laˇ taˬ-euˬ meh. A dui-euˬ aˬ poeˬ deuˬ k'aw ̭, dzaˬ-eu jeˬ maˬ jaˆ-ehˇ shaˬ laˇ taˬ-euˬ meh. 12 K'oeˇ ngeh, Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ cehˇ jaˆ-eu gaˇ kawˆ Yaˬkoˆ ya gaˬ ngeh. aˬ yaw ̭-euˬ aˬ li pyeu ̭-eu aˬ dui-euˬ aˬ poeˬ deuˬ-ahˇ pyehˬ g'eh-awˇ, yaw beh tiˬ doˆ bi iˇ haw-euˬ meh. 13 Nyiˬ doˆ tiˬ doˆ paˇ bi iˇ ngeh, aˬ yaw ̭ Yoˇ sehˆ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˇ nmˇ deuˬ-ahˇ Yoˇsehˆ bi siˬ-awˇ, Yoˇsehˆ-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ gaˇ kawˆ Iˇjiˇtuˆ sahˬ paˬ ya siˬ-euˬ meh. 14 K'oeˇ naˇ, pehˬ zaˬ ma zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ sheuˬ-awˇ Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ oe-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ da Yaˬkoˆ-ahˇ Yoˇsehˆ tsa ̭ ahˇ g'eh-euˬ meh. Pehˬ zaˬ ma zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ shi ̭ tseˇ ngaˬ g'aˬ byah-eu meh. 15 Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ Yaˬkoˆ jawˇ-iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ aˬ li dawˬ tawˆ lu ̭, k'oeˇ gaˇ ziˇ deh ̭ jiˇ-euˬ meh. 16 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ Sheˬkmˬ meuˬ-ahˇ ba ̭ k'o ̭ g'eh-awˇ, Haˬmawˬ aˇ jeuˬ-ahˇ Aˬbyaˬhaˬ neh pyuˇ bi ̭-awˇ zeuˇ tsehˆ ya ̭-euˬ lmˬ bymˇ-ahˇ ba ̭ pahˬ-euˬ meh. 17 "Miˬyehˇ neh Aˬbyaˬhaˬ-ahˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ bi byah laˇ-eu aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh, Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭-eu aˬ dui-euˬ tsawˇ jeuˬ myaˬ dui dui laˇ taˬ-euˬ meh. 18 Aˇ saˬ saˬ laˇ ngeh, Yoˇsehˆ gaˇ kawˆ maˬ siˬ nya-eu sahˬ paˬ tiˬ g'aˬ daˆ laˇ-awˇ, Iˇjiˇtuˆ miˆ k'ahˬ-ahˇ uˆ lahˇ-euˬ meh. 19 Aˬ yaw ̭-aˬ, aˬ dui-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ k'oeˇ deuˬ-ahˇ tsawˇ gahˇ gahˇ-euˬ uˬ ta ̭, g'awˬ shaˬ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ gaˬ-aˬ. Zaˬ nahˬ deuˬ bi shiˇ jiˇ-eu g'aˇ duˬ, iˇ kahˇ la ̭ k'oeˇ maˬ bi jawˇ ni, la ̭ nyiˇ bi ciˬ dzeh-euˬ meh. 20 K'oeˇ ngeh yamˬ-ahˇ Moˇsehˬ deh ̭ le-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, muiˬ dui dui-eu aˬ li tiˬ li pyeu ̭-eu meh. Ba la smˇ siˬ byah ni aˬ yaw ̭-ahˇ iˇ kahˇ la ̭ k'oeˇ bo saˆ-awˇ cu-euˬ meh. 21 Aˬ yaw ̭-ahˇ la ̭ nyiˇ ciˬ dzeh ha-iˇ ngeh, sahˬ paˬ zaˬ miˬ neh ciˬ cu-awˇ, aˬ yaw ̭-eu ̭ aˬ li lo ̭-ehˇ cu huiˬ geu ̭-euˬ meh. 22 Iˇjiˇtuˆ tsawˇ jeuˬ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭ ya dzaw-awˇ, ngehˬ-eu tmˇ-eu paw dzeˇ maˬ ehˇ, mˇ-eu shaˇ-eu paw dzeˇ maˬ ehˇ, nya dui dui-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 23 "Moˇseˬ oeˬ tseˇ k'o ̭ k'awˆ laˇ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ jeuˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ cawˬ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ nehˬ gaˇ cah haw-iˇ-eu lehˇ noeˬ doˆ leˇ-euˬ meh. 24 Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ Iˇjiˇtuˆ tsawˇ haˬ neh k'ehˬ nehˬ-euˬ gaˇ mawˇ ngeh, aˬ yaw ̭ caw ba nehˬ-iˇ-awˇ, Iˇjiˇtuˆ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ la ̭ poˆ poˆ-awˇ seh ̭-euˬ meh. 25 Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ zmˬ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ ka k'o ̭-eu lehˇ g'eh-eu gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ noeˬ siˬ teh ̭-a lehˇ aˬ yaw ̭ noeˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ noeˬ siˬ-a. 26 Yawˬ nah yawˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ yaw kaˬ ceh lu ̭ gaˇ aˬ yaw ̭ mawˇ-awˇ, aˇ kaˬ piˇ nehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, 'Naˇ haˬ sheˇ. Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ cawˬ cawˬ aˬ jeˬ miˇ neh teu lo ̭-ehˇ ceh dzaˬ te' lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 27 Ehˇ k'aw ̭, lehˬ dzehˬ-eu g'aˬ Moˇseˬ-ahˇ dehˬ dzeh-awˇ ehˇ-eu, 'Nga ma ̭-ahˇ uˆ lahˇ-awˇ yaˇ k'aˬ bi daˇ-eu lehˇ nawˬ-ahˇ aˬ suˇ g'aˬ neh k'ehˇ taˬ ta. 28 Miˇ nah Iˇjiˇtuˆ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ nawˇ seh ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, ngaˬ-ahˇ paˇ seh ̭-eu g'eh te loˇ.' 29 Dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ Moˇseˬ ya gaˬ ngeh, Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh cehˆ-awˇ, Miˇdiˬyaˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ cehˆ jawˇ-iˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ k'oeˇ gaˇ jawˇ ngeh, aˬ li nyiˬ li jawˇ le-euˬ meh. 30 Oeˬ tseˇ k'o ̭ dzeuˇ-iˇ geh, Siˇnaˆ gawˬ jawˬ dawˬ peh baw duˆ tiˬ duˆ-ahˇ do ̭ lu ̭-eu miˬ dzaˬ miˬ lmˇ la ̭ k'oeˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ Moˇseˬ-euˬ mehˬ shi doˆ le-euˬ meh. 31 K'oeˇ gaˇ ya mawˇ ngeh, aˬ yaw ̭ zahˬ leˇ-awˇ, baw duˆ dawˬ peh le peh-awˇ haw duˬ leˇ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, SahˬpaˬMiˬyehˇ-euˬ teˇ saˇ aˬ yaw ̭ ya gaˬ-euˬ meh. 32 'Ngaˇ-aˬ, naw ma ̭-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ pyeu ̭-eu Aˬbyaˬhaˬ, Iˇtsaˆ hawˇ-eu Yaˬkoˆ-euˬ Miˬyehˇ ma' lehˇ ehˇ-eu meh. K'oeˇ ngeh, Moˇseˬ guˆ dui dui-eu miˇ neh yaw dzuˬ dzuˬ-awˇ, maˬ haw cawˬ peuˬ-a. 33 Sahˬpaˬ Miˬyehˇ ehˇ-eu, 'Nawˬ-euˬ sehˬ nawˆ lehˆ-awˬ. Nawˇ yaw ̭ lu ̭-eu jawˇ duˬ teu tsahˇ muiˬ-eu shawˇ-eu pehˇ tsahˇ meh. 34 Ngaˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ yaw k'aˆ-ehˇ ya daˬ lu ̭ gaˇ ngaˇ mawˇ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭ shaˬ zahˬ na ̭ dui dui-eu la ̭ k'oeˇ mahˇ lu ̭-eu teˇ saˇ-ahˇ ngaˇ gaˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ bi buˬ bi law-iˇ-eu lehˇ ngaˇ za ̭ ka le-euˬ ma. Laˇ-awˬ. Ngaˇ nawˬ-ahˇ Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh-eu ma.' 35 "'Nga ma ̭ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-awˇ yaˇ k'aˬ bi daˇ-eu lehˇ, aˬ suˇ g'aˬ nawˬ-ahˇ k'ehˇ taˬ ta' lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh ehˇ nehˬ-awˇ byehˇ dzeh nehˬ-euˬ Moˇseˬ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ shi baw duˆ la ̭ k'oeˇ ya mawˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ neh bi caw ba-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ bi uˆ lahˇ-awˇ bi ka k'o ̭-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ neh k'ehˇ le ̭-euˬ Moˇseˬ pyeu ̭-eu meh. 36 Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, Iˬ ma laˆ shaˆ Yaw neˇ g'ahˇ ceh maˬ ehˇ, bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ la ̭ k'oeˇ oeˬ tseˇ k'o ̭ oeˬ tseˇ myaˇ cah lu ̭ ngeh maˬ ehˇ, zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ hawˇ-eu k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu g'awˬ mya jeˬ mˇ mehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ neh sheuˬ doˆ g'eh-euˬ meh. 37 'Ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tiˬ g'aˬ naw ma ̭ jawˇ gaˇ Miˬyehˇ paˇ k'ehˇ g'eh le ̭ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭-aˬ, naw ma ̭-euˬ aˇ jeuˬ aˇ ca pyeu ̭ teh ̭-a' lehˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ g'aˬ-aˬ, Moˇseˬ meh. 38 Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ k'aˇ shui ̭ deh yaˇ-ahˇ uiˬ leˇ-awˇ jawˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ-euˬ k'oeˇ g'aˬ Moˇseˬ meh. Aˬ dui-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ nehˬ-ehˇ jawˇ-euˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭ meh. Siˇnaˆ Gawˬ jawˬ-ahˇ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ dawˬ ngehˬ cawˬ le ngeh jawˇ-euˬ g'aˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ meh. Aˬ dui-ahˇ bi ̭-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ za-euˬ g'aˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ meh. 39 "Ehˇ k'aw ̭, aˬ dui-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ aˬ yaw ̭-euˬ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ ni, aˬ yaw ̭-ahˇ dehˬ dzeh-awˇ, Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ g'o ̭-iˇ maw ̭-eu nui ma ahˇ-eu meh. 40 K'oeˇ miˇ neh, 'Nga ma ̭-ahˇ mehˬ hu paw bi sheuˬ g'eh-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ tiˬ deuˬ tehˆ nehˬ la ̭-awˬ. Nga ma ̭-ahˇ Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ neh sheuˬ doˆ nehˬ la ̭-euˬ Moˇseˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ jeˬ g'eh-euˬ maˬ siˬ miˇ-a' lehˇ, Aˬloˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 41 K'oeˇ ngeh, mawˇ neˇ mawˇ gaw mawˇ kawˇ tiˬ kawˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ tehˆ-awˇ, lawˇ-eu shehˇ-eu jeˬ mˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh tehˆ-euˬ mawˇ kawˇ k'oeˇ-ahˇ taˬ huiˬ-eu bawˬ-iˬ g'eh-euˬ meh. 42 K'oeˇ miˇ neh, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ byehˇ dzeh nehˬ-awˇ, mˬ k'oeˇ taˆ jaˆ-eu nahˇ ma, ba la, aˬ guiˇ deuˬ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ bi pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ-euˬ sahˬ bo ̭ la ̭ k'oeˇ, heu lo ̭-ehˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. 'Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ k'aˇ shui ̭ deh-ahˇ, oeˬ tseˇ k'o ̭ oeˬ tseˇ myaˇ byah ni, naw ma ̭ jeˬ zaˬ seh ̭-awˇ lawˇ-euˬ, ngaˬ-ahˇ lawˇ-euˬ maˬ ngeuˇ-a de. 43 Mawˇleh miˬ yehˇ sehˬ g'awˆ hawˇ-eu, aˬ guiˇ miˬ yehˇ Leˬpaˬ mawˇ kawˇ, naw ma ̭ ba ̭ ba ̭-ehˇ cah-euˬ meh. Tahˬ pahˬ aˬ ma k'oeˇ deuˬ tehˆ-awˇ, naw ma ̭ uˬ duˬ tahˬ-euˬ miˇ neh, Baˬbuˇloˬ miˇ k'ahˬ nya baˬ-ahˇ, naw ma ̭-ahˇ bi pa ̭ byoˆ g'eh ma.' 44 "Aˬ dui-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ, bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ-ahˇ Dawˬ ma saˇ jaˇ Sehˬ g'awˆ jaˆ-euˬ meh. Miˬyehˇ neh Moˇseˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-awˇ bi tsoˆ-euˬ lo ̭-ehˇ, Moˇseˬ neh ya mawˇ-euˬ hmˬ-ahˇ duˇ leˇ ni tsoˆ-euˬ meh. 45 Aˬ dui ma ̭-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ k'oeˇ deuˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˬ da deuˬ-euˬ la ̭-ahˇ neh sehˬ g'awˆ k'oeˇ hmˬ za-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ mehˬ hu paw le g'eh le ̭-eu nehˬ-ehˇ Miˬyehˇ neh bi teh doˆ-euˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ-euˬ miˇ k'ahˬ yuˇ geu ̭-eu lehˇ Yawˇshuˆ nehˬ-ehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ le ngeh jawˇ, sehˬ g'awˆ k'oeˇ g'awˆ ba ̭ g'eh-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, sehˬ g'awˆ k'oeˇ Daˬbiˇ-euˬ ziˇ-ahˇ keuˆ ni k'oeˇ gaˇ jaˆ-euˬ meh. 46 Daˬbiˇ-aˬ, Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-awˇ, Yaˬkoˆ-euˬ Miˬyehˇ bi jawˇ-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ jawˇ duˬ tiˬ tsahˇ tsoˆ-eu aˬ kawˬ-aˬ bi ̭ la ̭ lehˇ, Miˬyehˇ-ahˇ shaˇ-euˬ meh. 47 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ nymˇ tsoˆ-euˬ g'aˬ-aˬ, Sawˇlaˬmoˬ meh. 48 "Ehˇ k'aw ̭, Dawˬ tawˆ k'oeˇ taˆ Huiˬ-eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ aˬ la ̭ neh tsoˆ-euˬ nymˇ-ahˇ jawˇ-eu maˬ ngeuˇ-a lehˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngeh dah-eu tsawˇ haˬ neh ehˇ taˬ-euˬ heu lo ̭-ehˇ jaˆ-eu meh. 49 'Mˬ maˬ ngaˬ-euˬ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ, miˇ maˬ ngaˬ-euˬ kuiˇ nawˬ k'awˬ boˆ, Naw ma ̭ ngaˇ paˇ bi jawˇ-eu lehˇ, nymˇ aˬ joˆ-ehˇ tsoˆ-eu g'eh te. Ngaˇ jawˇ naˬ mˇ nya-eu jawˇ duˬ, nui gaˇ aˬ geu tsahˇ paˇ jaˆ ta. 50 Mˬ ga miˇ nawˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ, ngaˬ neh beh-euˬ maˬ ngeuˇ ta loˇ.' 51 Naw ma ̭ nui ma aˇ naˆ naˆ-ehˇ g'ahˇ te. Naˬ bawˇ aˇ naˆ naˆ-ehˇ tuˇ te. Miˬyehˇ-ahˇ maˬ siˬ nya-eu tsawˇ haˬ deuˬ lo ̭-ehˇ aˇ naˆ naˆ-ehˇ dzawˬ te. Naw ma ̭-aˬ, naw ma ̭-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ-ahˇ duˇ-awˇ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ-ahˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ naˇ haˬ geu ̭-a. 52 Naw ma ̭-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ neh maˬ bi k'ehˬ maˬ bi k'aˆ haw-euˬ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jawˇ-a. Miˬyehˇ-euˬ tsaˬ-eu dawˇ-eu Zaˬk'aˆ oe teh ̭-a lehˇ aˇ hu ngehˬ dah-euˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ seh ̭-euˬ meh. Nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, naw ma ̭ yaw tsaˬ yaw dawˇ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ aˬ cawˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ-awˇ seh ̭-euˬ meh. 53 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ neh bi ̭ le-euˬ Miˬyehˇ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ za-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, naw ma ̭ meh. Ehˇ k'aw ̭, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ-ahˇ naw ma ̭ maˬ naˇ haˬ geu ̭-a." 54 Saˬteˬpaˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ ya gaˬ ngeh, Bah ̭dzah la ̭ k'oeˇ uˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ nui ma pehˇ dui dui laˇ-awˇ, seuˬ teu ̭-eu meh. 55 Ehˇ k'aw ̭, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ tiˬ byah ni ahˇ-eu Saˬteˬpaˬ-aˬ, mˬ-ahˇ g'awˇ leuˇ haw ngeh, Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ aˇ maˇ paw Yeˬsuˇ yaw ̭ lu ̭ gaˇ maˬ ehˇ, ya mawˇ-euˬ meh. 56 "Haw sheˇ. Mˬ pah taˬ-awˇ, Tsawˇhaˬ-euˬ Zaˬmaˇ k'oeˇ g'aˬ Miˬyehˇ-euˬ aˇ maˇ paw yaw ̭ lu ̭-eu mawˇ laˇ ngaˇ" lehˇ aˬ yaw ̭ ehˇ-eu meh. 57 K'oeˇ ngeh, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ guˇ k'aˆ le ̭-awˇ, naˬ bawˇ dehˬ tsoeˬ-awˇ Saˬteˬpaˬ jawˇ gaˇ coeˬ g'eh-euˬ meh. 58 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ meuˬ la ̭ nyiˇ biˬ doˆ-awˇ, k'aˬ lo neh biˬ-euˬ meh. Saˇ kiˇ geu ̭-awˇ haw le-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ pehˇ k'ahˬ lehˆ taˬ ya ̭-awˇ, Sawˇluˆ lehˇ kuˇ-eu zaˬ guˬ tiˬ g'aˬ neh bi haw ya ̭-euˬ meh. 59 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Saˬteˬpaˬ-ahˇ k'aˬ lo biˬ dui dui lu ̭ ngeh, "Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-oˇ, ngaˬ-euˬ sa ̭ laˇ-ahˇ ha geu ̭ nehˬ la ̭-awˬ" lehˇ, Saˬteˬpaˬ guiˬ lahˬ shaˇ-euˬ meh. 60 Aˬ yaw ̭ pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ ga dmˬ-awˇ, "Sahˬpaˬ-oˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh mˇ-euˬ yaw lehˬ heu, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ iˬ baˇ taˬ taˬ nehˬ." lehˇ ehˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ-awˇ shiˇ tsehˆ-euˬ meh.

G'aˬk'ehˇ 8

1 Aˬ yaw ̭-ahˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ seh ̭ gaˇ, Sawˇluˆ k'aw ̭ nui ma tsaˬ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh nah, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ yaw k'aˆ-ehˇ ya daˬ-euˬ meh. G'aˬ k'ehˇ deuˬ maˬ ngeuˇ naˇ, jah-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu Saˬmaˬliˆ miˇ k'ahˬ doe ni cehˆ byaˆ jiˇ-euˬ meh. 2 Miˬyehˇ-ahˇ jah-eu g'aˬ k'aˆ-eu deuˬ Saˬteˬpaˬ-ahˇ duˬ pahˬ-iˇ-awˇ, tsawˇ ngoeˇ yaw k'aˆ-ehˇ ngoeˇ-euˬ meh. 3 Ehˇ k'aw ̭, Sawˇluˆ-aˬ, Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ laˆ byoˆ-eu lehˇ leh jeh-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ tiˬ nymˇ saˇ-iˬ tiˬ nymˇ iˇ iˇ-ehˇ, jah-eu tsawˇ haˬ k'aˇ ngeuˇ-eu deuˬ-ahˇ, k'aˬ dzeˇ zaˬ maˬ ehˇ, zaˬ miˬ zaˬ maˬ ehˇ, nyeh ̭-awˇ tawˬ-ahˇ dawˆ-euˬ meh. 4 Cehˆ byaˆ taˬ-euˬ jah-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ, yawˬ gaˇ na lu ̭ guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ mehˬ-ehˇ cah-euˬ meh. 5 Piˇliˇpuˆ k'aw ̭, Saˬmaˬliˆ miˇ k'ahˬ meuˬ tiˬ meuˬ-ahˇ le-awˇ, k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Ka li gaˇ kawˆ dawˬ mehˬ mehˬ-euˬ meh. 6 Piˇliˇpuˆ dawˬ mehˬ mehˬ gaˇ ya gaˬ-awˇ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ mehˬ gaˇ ya mawˇ ngeh, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ deuˬ aˬ yaw ̭ dawˬ mehˬ mehˬ gaˇ nui ma keuˆ-awˇ, yaw muiˬ paˬ-ehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 7 Tsawˇ haˬ g'awˬ mya g'aˬ la ̭ k'oeˇ uˇ-eu neh ̭ yaw jaw ̭ deuˬ guˇ guˇ-ehˇ doˆ-iˇ-awˇ, kuiˇ shiˇ la ̭ shiˇ shiˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni taˬ leˇ-euˬ meh. 8 K'oeˇ miˇ neh, meuˬ k'oeˇ meuˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-eu meh. 9 Siˇmoˬ lehˇ myahˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ mah loˬ loˬ mehˬ nehˬ-awˇ, k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ laˆ zahˬ nehˬ-euˬ aˇ yamˬ ui cuiˆ myahˇ laˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, huiˬ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ ma lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha ehˇ-eu meh. 10 Meuˬ la ̭ k'oeˇ k'aˇ jawˇ-eu huiˬ zaˬ nyiˇ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ-aˬ, 'Huiˬ dui dui-eu Baoˬ' lehˇ kuˇ-eu Miˬyehˇ k'oeˇ g'aˬ-euˬ baoˬ pyeu ̭-eu ngaˇ" lehˇ ehˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-euˬ meh. 11 Aˬ yaw ̭ mah loˬ loˬ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ bi zahˬ leˇ-euˬ myahˇ laˇ-euˬ miˇ neh, aˬ yaw ̭-euˬ ehˇ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 12 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu Yeˬsuˇ Ka li gaˇ kawˆ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ Piˇliˇpuˆ mehˬ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ jah laˇ-awˇ, k'aˬ dzeˇ zaˬ maˬ ehˇ, zaˬ miˬ zaˬ maˬ ehˇ, iˇ cu ̭ shawˇ-euˬ meh. 13 Siˇmoˬ k'oeˇ g'aˬ k'aw ̭ jah laˇ-awˇ, iˇ cu ̭ shawˇ-awˇ Piˇliˇpuˆ-ahˇ maˬ g'awˬ-iˇ ni jawˇ-euˬ meh. K'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ hawˇ-eu zahˬ leˇpaˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ gaˇ aˬ yaw ̭ ya mawˇ ngeh, zahˬ dui dui leˇ-euˬ meh. 14 Saˬmaˬliˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ-ahˇ ha geu ̭-euˬ gaˇ kawˆ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu g'aˬ k'ehˇ deuˬ ya gaˬ ngeh, Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ-ahˇ k'oeˇ gaˇ bi le-euˬ meh. 15 Aˬ yaw ̭ nya ̭ le keuˆ ngeh, jah-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ za ni guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ-euˬ meh. 16 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ taˆ Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ maˬ za ̭ le dah-ehˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ iˇ cu ̭ shawˇ-awˇ jawˇ tawˬ lu ̭-eu meh. 17 Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ aˬ nya ̭ aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ taˆ aˬ la ̭ ba ̭ daˆ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ za-euˬ meh. 18 Jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'oeˇ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ aˬ la ̭ ba ̭ daˆ nehˬ ngeh, Yaw sahˇ Miˬyehˇ za gaˇ Siˇmoˬ ya mawˇ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ aˬ nya ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ pyuˇ naˇ haˬ bi ̭-awˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 19 "Ngaˬ neh aˬ la ̭ k'aˇ ba ̭ daˆ nehˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ za nya ni, ngaˬ-ahˇ k'aw ̭ baoˬ teu jeˬ bi ̭ nehˬ la ̭ sheˇ." 20 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ Beˬtuˆluˆ heu lo ̭-ehˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. "Miˬyehˇ neh bi ̭-euˬ la ̭ sawˬ-ahˇ pyuˇ neh zeuˇ tsehˆ nya meh lehˇ nawˇ noeˬ-eu miˇ neh, nawˇ hawˇ-eu nawˬ-euˬ pyuˇ, shiˬ buiˇ lah ma-ahˇ ga pu ̭-iˇ lu ̭-uˇ. 21 Miˬyehˇ-euˬ mehˬ shi nawˬ-euˬ nui ma maˬ dawˇ-eu miˇ neh, nga ma ̭ neh mˇ-euˬ gaˇ heu-ahˇ nawˇ maˬ ta ̭ laˇ nya-a. 22 Haiˬ dui dui-eu nawˬ-euˬ nui noeˬ teu hmˬ noeˬ paˇ-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ noeˬ-eu jeˬ-ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ la ̭ ni, SahˬpaˬMiˬyehˇ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ-awˬ. 23 Aˬ jeˬ miˇ neh lehˇ ehˇ naˇ, k'aˬ jaw ̭ ni g'eh-eu myaˆ naˆ-eu jeˬ nawˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ byah ni ahˇ-awˇ, iˬ baˇ neh nawˬ-ahˇ pa ̭ taw ̭ taˬ-euˬ ngaˇ mawˇ lu ̭ ma." 24 Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ aˬ nya ̭-ahˇ Siˇmoˬ ehˇ nehˬ-eu, "Naw nya ̭ neh k'aˇ ehˇ-euˬ jeˬ, ngaˬ-euˬ k'oeˇ taˆ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ bi keuˆ le-eu g'aˇ duˬ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ la ̭-awˬ." 25 Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu Yoˇhaˬ aˬ nya ̭-aˬ, saˇ kiˇ kamˬ-eu jeˬ mˇ g'aˬ-awˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ mehˬ nehˬ g'aˬ ngeh, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ g'o ̭-iˇ-euˬ meh. Gaˇ pehˇ g'o ̭-iˇ lu ̭ ngeh, Saˬmaˬliˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ jaˆ-eu pu g'awˬ mya pu-ahˇ, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ nehˬ ya ̭-euˬ meh. 26 SahˬpaˬMiˬyehˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ Piˇliˇpuˆ-ahˇ ehˇ-eu, "Lehˬ hmˬ-awˇ, la ̭ oˆ paw pyawˬ-ahˇ jaˆ-eu Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ neh Gaˬzaˬ meuˬ-ahˇ iˇ-eu gaˇ ma k'oeˇ kahˇ-ahˇ iˇ-awˬ." (Gaˇ ma k'oeˇ kahˇ nymˬ-mˇ maˬ paˇ cah ni byehˇ-euˬ meh.) 27 K'oeˇ ngeh, Piˇliˇpuˆ lehˬ hmˬ dah-awˇ iˇ-euˬ meh. Iˬdiˬyoˇbyaˇ sahˬ paˬ ma-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ deuˬ-ahˇ jeˬ hmˬ bo saˆ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ tiˬ g'aˬ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ leˇ-euˬ g'o ̭ le lu ̭-eu meh. 28 Aˬ yaw ̭-aˬ, mahˬ laˆ lawˬ-ahˇ dziˬ-awˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu Iˇsaˬyaˇ neh bo ̭ taˬ-euˬ sahˬ bo ̭ gui gui-ehˇ g'o ̭ le lu ̭-eu meh. 29 "Mahˬ laˆ lawˬ k'oeˇ laˇ-euˬ dawˬ peh tehˬ ni iˇ-awˬ" lehˇ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ Piˇliˇpuˆ-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 30 Piˇliˇpuˆ cehˆ keuˆ g'eh ngeh, yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu Iˇsaˬyaˇ neh bo ̭ taˬ-euˬ sahˬ bo ̭-ahˇ gui lu ̭ gaˇ ya gaˬ-awˇ, "Nawˇ gui lu ̭-eu gaˇ kawˆ teu g'oˆ shaw laˇ miˇ-a loˇ" lehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 31 Yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Dawˬ tsui ̭ ehˇ mehˬ nehˬ la ̭-eu g'aˬ maˬ jawˇ gaˇ, ngaˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ-awˇ g'oˆ shaw nya nmˇ." k'oeˇ naˇ, Piˇliˇpuˆ-ahˇ mahˬ laˆ lawˬ k'oeˇ taˆ kuˇ daˆ-awˇ, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ bi dziˬ-euˬ meh. 32 Aˬ yaw ̭ gui lu ̭-eu Jaˇli ̭ aˇ deuˆ k'oeˇ deuˆ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ meh. "Diˬ seh ̭-eu lehˇ bi tsahˇ g'eh-euˬ, yawˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ duˇ leˇ-eu meh. Ca ̭ hm bi tehˬ lu ̭-eu yawˇ zaˬ, ciˬ cuˇ ni awˆ daˬ-eu lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ dawˬ maˬ ngehˬ doˆ laˇ-a. 33 Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ maˬ geu ̭ ni, aˬ yaw ̭ sha ̭ dawˇ ni jahˇ-euˬ meh. A ̭ yaw ̭ miˇ k'oeˇ taˆ ya deh ̭-eu, aˇ nah aˇ yamˬ li-iˇ jiˇ-awˇ, tsui ̭ dahˬ dahˬ shaw-euˬ baˬ da neh, tsui ̭ toeˬ maˬ paˇ gui ka nya meh." 34 Yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ Piˇliˇpuˆ-ahˇ naˇ haˬ-eu, "Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu heu g'aˬ aˬ suˇ g'aˬ-euˬ gaˇ kawˆ ehˇ-eu nga. Aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ kawˆ ehˇ-euˬ nga loˇ. Aˬ cawˬ-euˬ gaˇ kawˆ ehˇ-euˬ nga loˇ. Ngaˬ-ahˇ tiˬ poˆ ehˇ nehˬ la ̭ sheˇ." 35 K'oeˇ ngeh, Piˇliˇpuˆ-aˬ, Jaˇli ̭ k'oeˇ deuˆ-ahˇ neh aˇ dahˬ beh-awˇ, Yeˬsuˇ gaˇ kawˆ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ ja mehˬ-euˬ meh. 36 Aˬ yaw ̭ nya ̭ gaˇ ma kahˇ li iˇ g'eh-awˇ, iˇ cu ̭ jaˆ-eu jawˇ duˬ tiˬ tsahˇ-ahˇ iˇ keuˆ ngeh, yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Heu gaˇ iˇ cu ̭ jaˆ ngaˇ. Ngaˇ iˇ cu ̭ shawˇ gaˇ aˬ jeˬ laˆ tsoeˬ-eu jaˆ ta." 38 Mahˬ laˆ lawˬ bi naˬ leˇ-eu g'aˇ duˬ, yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ dawˬ bi ̭-awˇ, Piˇliˇpuˆ aˬ yaw ̭ nya ̭ iˇ cu ̭-ahˇ uˇ-iˇ-awˇ, Piˇliˇpuˆ neh iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ-euˬ meh. 39 Aˬ yaw ̭ nya ̭ iˇ cu ̭ la ̭ k'oeˇ neh doˆ laˇ ngeh, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ neh Piˇliˇpuˆ-ahˇ ciˬ k'o ̭ g'eh-euˬ meh. Yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ Piˇliˇpuˆ-ahˇ maˬ paˇ ya mawˇ-euˬ k'aw ̭, laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-eu la ̭ k'oeˇ g'o ̭-iˇ-euˬ meh. 40 Piˇliˇpuˆ-aˬ, Aˬzoˇtuˆ meuˬ-ahˇ bi ciˬ k'o ̭ keuˆ g'eh-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, Geˇsaˬliˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ le-euˬ meh. Gaˇ pehˇ k'aˇ jaˆ-eu meuˬ yawˬ meuˬ na lu ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-euˬ meh.

G'aˬk'ehˇ 9

1 K'oeˇ ngeh, Sawˇluˆ-aˬ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ nah k'aˇ caw teh-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ seh ̭ ma lehˇ lmˬ lmˬ-ehˇ k'aˬ-euˬ meh. Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭ le-awˇ, 2 Daˬmaˬsehˇ meuˬ-ahˇ jaˆ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ deuˬ-ahˇ sahˬ bo ̭ bi bo ̭ nehˬ-eu g'aˇ duˬ shaˇ leˇ-euˬ meh. Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ Gaˇma -ahˇ cah-eu deuˬ-ahˇ k'oeˇ gaˇ ya mawˇ lawˬ naˇ, k'aˬ dzeˇ zaˬ maˬ ehˇ, zaˬ miˬ zaˬ maˬ ehˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ nyeh ̭ ka le ̭ nya ni sahˬ bo ̭ bi bo ̭ nehˬ-eu lehˇ shaˇ leˇ-euˬ meh. 3 Aˬ yaw ̭ Daˬmaˬsehˇ meuˬ dawˬ peh le keuˆ ngeh, ja pyuˬ ni mˬ k'oeˇ taˆ neh aˬ yaw ̭-euˬ tiˬ jawˬ yaw sheh ̭ bya le-euˬ meh. 4 Aˬ yaw ̭ miˇ tsa coˬ dzeh-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu teˇ saˇ-ahˇ ya gaˬ-euˬ meh. "Sawˇluˆ-oˇ, Sawˇluˆ-oˇ, aˬ jeˬ miˇ neh nawˇ ngaˬ-ahˇ k'ehˬ te." 5 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, nawˇ aˬ suˇ g'aˬ te." 6 Teˇ saˇ k'oeˇ saˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Ngaˇ-aˬ, nawˇ k'ehˬ lu ̭-eu Yeˬsuˇ ma. Tuˇ-awˇ meuˬ-ahˇ le uˇ-awˬ. Nawˇ aˬ joˆ-ehˇ ya jahˇ-eu gaˇ kawˆ k'oeˇ gaˇ ehˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a." 7 Sawˇluˆ nehˬ-ehˇ le lu ̭-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ, dawˬ maˬ ngehˬ ni tsoˆ leˇ jiˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ teˇ saˇ ya gaˬ-euˬ k'aw ̭, tsawˇ haˬ maˬ ya mawˇ-a. 8 Sawˇluˆ miˇ tsa coˬ dzeh-euˬ tuˇ laˇ-awˇ, myaˆ nuiˆ byeh haw-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, myaˆ nuiˆ maˬ mawˇ nya-a. K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-euˬ aˬ la ̭-ahˇ tsahˇ-awˇ, Daˬmaˬsehˇ meuˬ-ahˇ sheuˬ keuˆ g'eh-euˬ meh. 9 Smˬ nah keuˆ ni aˬ yaw ̭ myaˆ nuiˆ maˬ mawˇ nya-a. K'oeˇ smˬ nah la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ maˬ dzaˬ maˬ dawˇ ni jawˇ-euˬ meh. 10 Daˬmaˬsehˇ meuˬ la ̭ k'oeˇ, Aˬnaˬniˇ lehˇ myahˇ-euˬ jah-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. Yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ bi siˬ bi mawˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ, "Aˬnaˬniˇ-oˇ" lehˇ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ kuˇ ngeh, "Sahˬpaˬ-oˇ, ngaˇ heu gaˇ jawˇ ma" lehˇ, Aˬnaˬniˇ oˬ toˬ nehˬ-euˬ meh. 11 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Lehˬ hmˬ-awˇ, Gaˇdawˇ lehˇ kuˇ-eu gaˇ ma k'oeˇ kahˇ-ahˇ iˇ-awˇ, Yuˇdaˆ-euˬ nymˇ-ahˇ Daˬsuˆ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Sawˇluˆ lehˇ myahˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ maˬ jawˇ nga loˇ lehˇ haw-iˇ-awˬ. Aˬ yaw ̭ guiˬ lahˬ shaˇ shaˇ-ehˇ jawˇ meh. 12 Aˬnaˬniˇ lehˇ myahˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ uˇ le-awˇ, aˬ yaw ̭ k'oeˇ taˆ aˬ la ̭ ba ̭ daˆ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ nya ni guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ le-euˬ gaˇ, yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ ya mawˇ-euˬ meh." 13 Aˬnaˬniˇ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, tsawˇ haˬ heu g'aˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu nawˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ neh k'ehˬ-euˬ k'aˆ-euˬ gaˇ kawˆ, tsawˇ haˬ g'awˬ mya g'aˬ ngaˬ-ahˇ ja mehˬ la ̭-euˬ meh. 14 Piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ neh aˬ yaw ̭-ahˇ baoˬ bi ̭ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, nawˬ-ahˇ uˬ duˬ k'aˇ tahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ nyeh ̭-eu g'aˇ duˬ, Daˬmaˬsehˇ meuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ laˇ-euˬ meh." 15 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Iˇ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ maˬ ehˇ, miˇ k'ahˬ sahˬ paˬ deuˬ maˬ ehˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ maˬ ehˇ, ngaˬ-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ siˬ nya laˇ ni bi mˇ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ ngaˇ tseˇ doˆ taˬ-euˬ ma. 16 Ngaˬ-euˬ tsawˇ myahˇ g'aˇ duˬ k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ aˇ naˆ ni ya daˬ paˬ-ehˇ jaˆ-eu gaˇ kawˆ, aˬ yaw ̭-ahˇ ngaˇ bi mawˇ ma." 17 K'oeˇ naˇ, Aˬnaˬniˇ iˇ-awˇ, nymˇ k'oeˇ nymˇ-ahˇ uˇ-iˇ-awˇ, Sawˇluˆ k'oeˇ taˆ aˬ la ̭ ba ̭ daˆ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Aˬ nyiˇ Sawˇluˆ-oˇ, nawˇ heu gaˇ laˇ lu ̭ ngeh gaˇ pehˇ-ahˇ nawˬ-ahˇ bi mawˇ le-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ k'oeˇ g'aˬ ngaˬ-ahˇ nawˇ jawˇ gaˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ meh. Nawˇ myaˆ nuiˆ paˇ mawˇ laˇ-awˇ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ za nya ni, aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ meh." 18 K'oeˇ ngeh, ngaˬ shaˬ ngaˬ g'aw lo ̭-ehˇ g'eh-eu jeˬ Sawˇluˆ-euˬ myaˆ nuiˆ-ahˇ neh tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ ga doˆ le-awˇ, myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ tuˇ-awˇ, iˇ cu ̭ shawˇ-euˬ meh. 19 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ hawˬ dzaˬ-awˇ, g'aˬ k'o ̭ laˇ-euˬ meh. Sawˇluˆ-aˬ, Daˬmaˬsehˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ ui cuiˆ yaw myaˬ nah jawˇ-euˬ meh. 20 Aˬ yaw ̭ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ k'aˇ jaˆ gaˇ le-awˇ, Yeˬsuˇ-aˬ Miˬyehˇ-euˬ Zaˬ maˇ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ dawˬ mehˬ mehˬ-euˬ meh. 21 Aˬ yaw ̭ dawˬ mehˬ mehˬ gaˇ k'aˇ ya gaˬ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ zahˬ leˇ-awˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ teu g'aˬ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ la ̭ k'oeˇ Yeˬsuˇ lehˇ kuˇ-eu g'aˬ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ seh ̭-euˬ k'oeˇ g'aˬ maˬ ngeuˇ nga loˇ. Heu gaˇ k'aw ̭ ni, k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ nyeh ̭-awˇ, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ jawˇ gaˇ sheuˬ k'o ̭ g'eh-eu lehˇ aˬ yaw ̭ laˇ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ." 22 Ehˇ k'aw ̭, Sawˇluˆ dawˬ mehˬ mehˬ-eu baoˬ ahˇ dzehˬ laˇ-awˇ, Yeˬsuˇ-aˬ, Ka li pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ saˇ kiˇ kamˬ-eu tsaˬ dui byah dui dui-eu miˇ neh, Daˬmaˬsehˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ ehˇ nya-a. 23 G'awˬ mya nah byah laˇ-awˇ, Sawˇluˆ-ahˇ seh ̭-eu g'aˇ duˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ bawˬ k'oeˬ-euˬ meh. 24 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ bawˬ k'oeˬ-euˬ gaˇ kawˆ Sawˇluˆ ya siˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭-eu g'aˇ duˬ, uˬ ci ̭ nah g'ahˇ maˬ ehˇ meuˬ-euˬ lahˇ k'ehˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ lo ̭ lu ̭-eu meh. 25 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh-eu tsawˇ haˬ deuˬ, uˬ ci ̭ paw aˬ yaw ̭-ahˇ k'aˆ kaˇ-ahˇ bi uˇ-iˇ-awˇ, meuˬ lahˇ k'oeˇ taˆ neh la ̭ nyiˇ paw aˬ za za-ehˇ pyehˬ ka nehˬ-euˬ meh. 26 Sawˇluˆ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ g'o ̭-iˇ-awˇ, zaˬ lahˇ deuˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ jawˇ-eu lehˇ g'eh-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ zaˬ lahˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ jah-ehˇ, dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ guˆ-eu meh. 27 K'oeˇ ngeh, Baˬnaˬbaˇ oe-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ g'aˬ k'ehˇ deuˬ jawˇ gaˇ sheuˬ g'eh-euˬ meh. Sawˇluˆ gaˇ pehˇ-ahˇ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ ya tahˬ puˬ-awˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ dawˬ ngehˬ cawˬ nehˬ-euˬ gaˇ kawˆ, Baˬnaˬbaˇ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ dzawˇ nehˬ-euˬ meh. Daˬmaˬsehˇ meuˬ la ̭ k'oeˇ, Yeˬsuˇ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ Sawˇluˆ k'aˬ duˬ ni dawˬ mehˬ mehˬ-euˬ gaˇ kawˆ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ dzawˇ nehˬ-euˬ meh. 28 K'oeˇ ngeh jawˇ, Sawˇluˆ aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ ya jawˇ-awˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ doe ni aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ cah cah-ehˇ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ k'aˬ duˬ ni dawˬ mehˬ mehˬ-euˬ meh. 29 Heˬlaˬsaˇ dawˬ ngehˬ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ dawˬ ja ja-awˇ tsawˇ pyehˇ pyehˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭-eu lehˇ g'eh-eu meh. 30 Jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ-ahˇ ya siˬ ngeh, Sawˇluˆ-ahˇ Gehˇsaˬliˇ meuˬ-ahˇ sheuˬ g'eh-awˇ, Daˬsuˆ meuˬ-ahˇ bi g'o ̭ leˇ-euˬ meh. 31 K'oeˇ ngeh, Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu, Saˬmaˬliˆ miˇ k'ahˬ doe ni jaˆ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ, nui saˇ o ̭-eu la ̭ k'oeˇ co ̭ ngehˇ ni tiˬ k'ehˬ ya deh ̭-euˬ meh. SahˬpaˬMiˬyehˇ-ahˇ yaw zeu baw-awˇ deh ̭-eu lo ̭-ehˇ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ caw ba-eu la ̭ k'oeˇ myaˬ laˇ behˇ laˇ lu ̭-eu meh. 32 Beˬtuˆluˆ-aˬ, doe doe-ehˇ cah cah-ehˇ jawˇ-euˬ meh. Tiˬ poˆ-aˬ, Luˇda meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ gaˇ dawˬ deh g'a-iˇ-euˬ meh. 33 K'oeˇ gaˇ, kuiˇ shiˇ la ̭ shiˇ shiˇ-eu miˇ neh yeh ̭ k'o ̭ keuˆ ni yu ̭ zaˇ la ̭ nyiˇ maˬ doˆ le nya-ehˇ jawˇ-eu Ehˇneˬ lehˇ myahˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ mawˇ-euˬ meh. 34 Beˬtuˆluˆ a ̭ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Ehˇneˬ-oˇ, Yeˬsuˇ Ka li nawˬ-ahˇ bi muiˬ laˇ-euˬ meh. Tuˇ-awˇ nawˬ-euˬ yu ̭ zaˇ laˆ luiˆ-awˬ." K'oeˇ ngeh, Ehˇneˬ ja pyuˬ ni tuˇ laˇ-euˬ meh. 35 Luˇda meuˬ hawˇ-eu Shaˬloˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ ya mawˇ ngeh, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ jawˇ paw pyawˇ laˇ jiˇ-euˬ meh. 36 Yuˇbeˬ meuˬ-ahˇ Daˬbiˇtaˆ lehˇ myahˇ-euˬ jah-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. (Aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ myahˇ k'oeˇ-aˬ, Heˬlaˬsaˇ dawˬ-ahˇ neh Dawˬka ̭ lehˇ kuˇ-awˇ, dawˬ tsui ̭-aˬ, "K'aˬ tsehˆ" lehˇ ehˇ maw ̭-eu meh.) Aˬ yaw ̭-aˬ, aˬ myah lu ̭ yaw muiˬ jeˬ mˇ-awˇ, shaˬ-eu zahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ maˬ tsehˆ leˇ ni caw na nehˬ-eu meh. 37 Aˇ yamˬ k'oeˇ yamˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ naˇ-awˇ shiˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ iˇ cu ̭ dzui ̭ nehˬ-awˇ, nymˇ la ̭ taˆ tiˆ-ahˇ jaˆ-eu kuˆ lawˆ tiˬ lawˆ la ̭ k'oeˇ ba ̭ taˬ-euˬ meh. 38 Yuˇbeˬ meuˬ-aˬ, Luˇda meuˬ-ahˇ yaw k'aˆ-ehˇ maˬ kaˬ-a. Yuˇbeˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ, Luˇdaˆ meuˬ-ahˇ Beˬtuˆluˆ jawˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ ya gaˬ ngeh, tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ pyehˬ g'eh-awˇ, "Nga ma ̭ jawˇ Gaˇ yaw kawˇ-ehˇ tiˬ poˆ oe nehˬ la ̭ sheˇ" lehˇ bi ehˇ gaˬ leˇ-euˬ meh. 39 Beˬtuˆluˆ lehˬ hmˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭ nehˬ-ehˇ iˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ iˇ keuˆ ngeh, aˬ yaw ̭-ahˇ nymˇ la ̭ taˆ tiˆ-ahˇ sheuˬ daˆ le ̭-euˬ meh. Miˬ coeˬ miˬ ma dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭-euˬ tiˬ jawˬ uiˬ le-awˇ, Dawˬka ̭ yaw deh ̭ deh ̭ ngeh gu ̭ nehˬ ya ̭-euˬ mehˬ tsoeˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ sheu haw sheu haw-ehˇ ngoeˇ-eu meh. 40 Beˬtuˆluˆ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ la ̭ nyiˇ bi doˆ-iˇ jiˇ-awˇ, pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ dmˬ-awˇ guiˬ lahˬ shaˇ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, shiˇ taˬ-euˬ g'awˇ mawˇ jaˆ gaˇ ciˬ pyawˇ-awˇ, "Daˬbiˇtaˆ-oˇ, tuˇ-awˬ" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ myaˆ nuiˆ byeh haw laˇ-awˇ, Beˬtuˆluˆ-ahˇ mawˇ ngeh, tuˇ-awˇ nuiˇ-euˬ meh. 41 K'oeˇ naˇ, Beˬtuˆluˆ aˬ la ̭ cawˬ nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ g'eu tuˇ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu miˬ coeˬ miˬ ma k'oeˇ deuˬ-ahˇ Beˬtuˆluˆ kuˇ-awˇ, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ, yaw deh ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ a k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. 42 Gaˇ kawˆ k'oeˇ Yuˇbeˬ meuˬ meuˬ lah-ehˇ gaˬ doe-iˇ-awˇ, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ jah laˇ-euˬ mehl. 43 Beˬtuˆluˆ-aˬ, Yuˇbeˬ meuˬ la ̭ k'oeˇ Siˇmoˬ lehˇ myahˇ-euˬ shaˬ k'oˆ jahˇ-eu g'aˬ nehˬ-ehˇ g'awˬ mya nah jawˇ-euˬ meh.

G'aˬk'ehˇ 10

1 Gehˇsaˬliˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ Gawˬ neˬ liˇ lehˇ myahˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, "Iˬtaˬliˬ guiˇ ma ̭" lehˇ kuˇ-eu Loˆmaˆ guiˇ ma ̭ tiˬ ma ̭ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ lu ̭-eu yaw huiˬyaw mahˇ tiˬ g'aˬ meh. 2 Aˬ yaw ̭-aˬ, guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ paw g'aˬ k'aˆ-awˇ, aˬ yaw ̭ hawˇ-eu miˬ sawˇ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭, Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu meh. Shaˬ-eu zahˬ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ caw ba-awˇ, Miˬyehˇ-ahˇ maˬ tsehˆ leˇ ni guiˬ lahˬ shaˇ-eu meh. 3 Tiˬ nah-aˬ, uˬ ci ̭ uˬ taw paw naˬ liˬ smˇ la ̭ k'oeˇ yamˬ-ahˇ, yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ bya cehˆ ni heu lo ̭-ehˇ ya mawˇ duˬ-euˬ meh. Miˬyehˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ oe-awˇ, "Gawˬneˬliˇ-oˇ" lehˇ kuˇ le-euˬ meh. 4 Aˬ yaw ̭ guˆ dui dui-iˇ-awˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ haw tsoˆ-awˇ, "Sahˬpaˬ-oˇ, aˬ jeˬ ehˇ te" lehˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Nawˬ neh guiˬ lahˬ shaˇ-euˬ jeˬ-ahˇ maˬ ehˇ, nawˇ aˬ cawˬ-ahˇ caw ba nehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ nui k'ahˇ shiˇ-eu miˇ neh, nawˬ-euˬ shaˇ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ nehˬ la ̭-euˬ meh. 5 Nymˬ-mˇ, Yuˇbeˬ meuˬ-ahˇ tsawˇ haˬ pyehˬ g'eh-awˇ, Beˬtuˆluˆ lehˇ kuˇ-eu Siˇmoˬ-ahˇ bi kuˇ laˬ-iˇ-awˬ. 6 Iˬ ma laˆ shaˆ lawˇ dzeˇ jawˇ-eu Siˇmoˬ lehˇ myahˇ-euˬ shaˬ k'oˆ jahˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-euˬ nymˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ya ̭ lu ̭ meh." 7 K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ g'o ̭ doˆ-iˇ-euˬ meh. Gawˬneˬliˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ nyiˬ g'aˬ hawˇ-eu yehˇ tiˬ g'aˬ-ahˇ kuˇ-euˬ meh. Yehˇ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ paw g'aˬ k'aˆ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ kuiˇ la ̭ geu ̭ lu ̭-eu yehˇ tiˬ g'aˬ meh. 8 K'aˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ aˬ ha smˇ g'aˬ-ahˇ dzawˇ nehˬ-awˇ, Yuˇbeˬ meuˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh-euˬ meh. 9 Yawˬ nah yawˬ aˬ ha smˇ g'aˬ Yuˇbeˬ meuˬ dawˬ peh iˇ keuˆ ngeh, Beˬtuˆluˆ-aˬ, nah loˆ ceh laˇ-euˬ miˇ neh guiˬ lahˬ shaˇ leˇ-eu lehˇ, nymˇ mˬ -ahˇ daˆ leˇ-euˬ meh. 10 Aˬ yaw ̭ hawˬ meh ̭ laˇ-awˇ, tiˬ jeˬ paˬ dzaˬ maw ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ dzaˇ laˆ saˆ lu ̭ ngeh, yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ ya mawˇ-euˬ meh. 11 Mˬ pah le-awˇ, aˇ bui bui ma lo ̭-ehˇ g'eh-eu tiˬ hmˬ la ̭ coeˇ oeˬ coeˬ-ahˇ aˇ caˆ pa ̭-awˇ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ aˬ za za-ehˇ pyehˬ ka le ̭ lu ̭ gaˇ mawˇ-euˬ meh. 12 Aˇ bui k'oeˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ, oeˬ kuiˇ tso ̭-eu jeˬ zaˬ, joe joe-ehˇ cah-eu jeˬ zaˬ hawˇ-eu, aˇ jiˇ deuˬ tiˬ ku ̭ uˇ-eu meh. 13 Teˇ saˇ tiˬ saˇ ehˇ-eu, "Beˬtuˆluˆ-oˇ, tuˇ-awˇ seh ̭ dzaˬ-awˬ." 14 Ehˇ k'aw ̭, Beˬtuˆluˆ ehˇ k'o ̭ nehˬ-eu, "Sahˬpaˬ-oˇ, aˬ jeˬ keuˆ le k'aw ̭ ngaˇ maˬ dzaˬ. Zahˇ sahˇ k'o ̭-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ maˬ shawˇ-a lehˇ ehˇ taˬ-euˬ yaw jaw ̭ jeˬ-ahˇ tiˬ jawˇ-iˬ ngaˇ maˬ dzaˬ haw-aˬ." 15 Teˇ saˇ k'oeˇ saˇ aˬ yaw ̭-ahˇ paˇ ehˇ-eu, "Miˬyehˇ neh yaw shawˇ meh lehˇ k'aˇ ehˇ-euˬ jeˬ-ahˇ, maˬ shawˇ-a lehˇ nawˇ maˬ noeˬ k'mˬ-a." 16 K'oeˇ lo ̭-ehˇ smˬ poˆ keuˆ ni pyeu ̭ laˇ-awˇ, aˇ bui bui ma-ahˇ duˇ-eu k'oeˇ hmˬ mˬ-ahˇ g'eu daˆ k'o ̭ le ̭-euˬ meh. 17 Yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ ya mawˇ-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ-euˬ dawˬ tsui ̭-ahˇ Beˬtuˆluˆ zahˬ leˇ-awˇ jawˇ ngeh, Gawˬneˬliˇ neh k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ smˇ g'aˬ Siˇmoˬ-euˬ nymˇ-ahˇ naˇ haˬ ka le ̭-awˇ, nymˇ g'oˆ k'ehˬ-ahˇ oe keuˆ-awˇ yaw ̭ lu ̭-eu meh. 18 "Beˬtuˆluˆ lehˇ kuˇ-eu Siˇmoˬ k'oeˇ g'aˬ heu gaˇ maˬ ya ̭-a loˇ" lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ naˇ haˬ-eu meh. 19 Yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ ya mawˇ-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ-euˬ dawˬ tsui ̭-ahˇ Beˬtuˆluˆ shaˇ sawˇ haw lu ̭ ngeh, Yaw sahˇ Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Naˇhaˬ sheˇ. Tsawˇ haˬ smˇ g'aˬ nawˬ-ahˇ poˆ le-euˬ meh. 20 Lehˬ hmˬ-awˇ za ̭ ka-iˇ-awˇ, maˬ nyi naˬ ni aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ le-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ngaˬ neh bi oe-euˬ ma." 21 K'oeˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ za ̭ ka-iˇ-awˇ, aˬ ha smˇ g'aˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ poˆ lu ̭-eu g'aˬ ngaˇ ma. Aˬ jeˬ loˬ-eu oe teˬ." 22 Aˬ ha smˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Guiˇ ma ̭-ahˇ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ pyeu ̭-eu Gawˬneˬliˇ neh nga ma ̭-ahˇ k'ehˇ le ̭-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu tsawˇ haˬ yaw muiˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-awˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ yaw zeu baw-eu meh. Nawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ nymˇ-ahˇ kuˇ ahˇ-awˇ, nawˬ neh ngehˬ-euˬ tmˇ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ le-euˬ meh." 23 Aˬ ha smˇ g'aˬ-ahˇ Beˬtuˆluˆ kuˇ ahˇ-awˇ, uˬ ci ̭ bi ya ̭-euˬ meh. Yawˬ nah yawˬ aˬ yaw ̭ lehˬ hmˬ-awˇ, aˬ ha smˇ g'aˬ nehˬ-ehˇ le-euˬ meh. Yuˇbeˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu jah-eu tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh g'eh-euˬ meh. 24 Yawˬ nah yawˬ Geˇsaˬliˇ meuˬ-ahˇ le keuˆ-euˬ meh. Gawˬneˬliˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ hawˇ-eu cawˬ deuˬ kuˇ uiˬ taˬ-awˇ, Beˬtuˆluˆ laˇ keuˆ gaˇ dawˬ lu ̭-eu meh. 25 Beˬtuˆluˆ iˇ kahˇ la ̭ k'oeˇ uˇ leˇ-eu lehˇ g'eh ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ kuiˇ dawˬ peh Gawˬneˬliˇ pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ dmˬ-euˬ meh. 26 Ehˇ k'aw ̭, Beˬtuˆluˆ neh aˬ yaw ̭-ahˇ g'eu tuˇ-awˇ, "Tuˇ-awˬ. Ngaˇ k'aw ̭ tsawˇ haˬ zaˬ teh ̭ ma" lehˇ ehˇnehˬ-euˬ meh. 27 Beˬtuˆluˆ Gawˬneˬliˇ-ahˇ dawˬ ngehˬ cawˬ ngehˬ cawˬ-ehˇ iˇ kahˇ-ahˇ uˇ leˇ ngeh, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni uiˬ leˇ taˬ-euˬ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. 28 Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ Beˬtuˆluˆ ehˇ nehˬ-eu, "Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ cawˬ cawˬ-eu maˬ ehˇ, dawˬ deh g'a ta ̭-eu maˬ ehˇ, maˬ mˇ k'mˬ-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭ yaw muiˬ paˬ-ehˇ siˬ duˬ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ maˬ muiˬ maˬ shawˇ-eu tsawˇ haˬ lehˇ maˬ ya sawˇ-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ mehˬ nehˬ la ̭ g'aˬ-euˬ meh. 29 K'oeˇ miˇ neh, ngaˬ-ahˇ bi kuˇ laˬ le ngeh, ngaˇ dawˬ maˬ tmˇ ni laˇ-euˬ ma. Nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, aˬ jeˬ miˇ neh ngaˬ-ahˇ bi kuˇ laˬ le teˬ lehˇ naˇ haˬ maw ̭ miˇ-a." 30 Gawˬneˬliˇ ehˇ-eu, "Dzeuˇ ya ̭-euˬ smˬ nah-ahˇ, nymˬ-mˇ lo ̭-ehˇ uˬ ci ̭ uˬ taw naˬ liˬ smˇ la ̭ k'oeˇ kaˬ-ahˇ, ngaˬ-euˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ ngaˇ guiˬ lahˬ shaˇ lu ̭-eu ma. Ja pyuˬ ni, yaw sheh ̭ bya-eu mehˬ tsoeˬ dm lu ̭-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ ngaˬ-euˬ mehˬ shi yaw ̭ le-euˬ meh. 31 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, 'Gawˬneˬliˇ-oˇ, nawˬ-euˬ shaˇ dawˬ-ahˇ Miˬyehˇ gaˬ-awˇ, nawˬ neh shaˬ zaˬ zahˬ zaˬ-ahˇ caw ba-euˬ aˬ yaw ̭ siˬ lu ̭ mawˇ lu ̭ meh. 32 Yuˇbeˬ meuˬ-ahˇ tsawˇ haˬ k'ehˇ g'eh-awˇ, Beˬtuˆluˆ lehˇ kuˇ-eu Siˇmoˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ bi kuˇ laˬ-iˇ-awˬ. Iˬ ma laˆ shaˆ lawˇ dzeˇ jawˇ-eu, shaˬ k'oˆ jahˇ-eu Siˇmoˬ lehˇ myahˇ-euˬ g'aˬ-euˬ nymˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ya ̭ lu ̭ meh' lehˇ ehˇ-eu meh. 33 K'oeˇ miˇ neh, tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ nawˬ-ahˇ bi kuˇ laˬ le-euˬ ma. Nawˇ nui ma keuˆ-awˇ laˇ nehˬ la ̭-euˬ guiˬ lahˬ huiˬ miˇ-a. Nymˬ-mˇ nga ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭, heu gaˇ Miˬyehˇ mehˬ shi uiˬ laˇ taˬ-awˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ neh nawˬ-ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-awˇ bi ngehˬ-euˬ dawˬ deuˬ-ahˇ naˇ haˬ-eu lehˇ dawˬ lu ̭-eu ma." 34 K'oeˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ dawˬ ngehˬ-eu aˇ dahˬ beh-awˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Miˬyehˇ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ-eu gaˇ kawˆ nymˬ-mˇ ngaˇ siˬ duˬ-eu ma. 35 Aˬ geu jeˬ tsawˇ jeuˬ pyeu ̭-eu maˬ kaˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ guˆ-awˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ nui ma tsaˬ-eu meh. 36 Dawˬ tawˆ k'oeˇ taˆ sahˬ paˬ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ Ka li baˬ da neh nui saˇ o ̭-eu jeˬ za-eu gaˇ kawˆ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ heu-ahˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ gaˇ bi mehˬ-iˇ-euˬ naw ma ̭ siˬ nya meh. 37 Yoˇhaˬ iˇ cu ̭ shawˇ-eu gaˇ kawˆ dawˬ mehˬ mehˬ-euˬ k'oeˇ dzeuˇ naˇ, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh dahˬ beh-awˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ miˇ k'ahˬ doe ni Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ gaˬ byah-iˇ-euˬ naw ma ̭ siˬ lu ̭ meh. 38 Naˬzaˬlehˇ tsawˇ haˬ Yeˬsuˇ gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ k'oeˇ taˆ Miˬyehˇ neh Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ hawˇ-eu baoˬ aˬ joˆ-ehˇ shehˆ daˆ nehˬ-euˬ gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, naw ma ̭ siˬ lu ̭ meh. Miˬyehˇ aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ yawˬ gaˇ na lu ̭ iˇ doe-awˇ, yaw muiˬ jeˬ mˇ mˇ-ehˇ, Neh ̭-euˬ baoˬ uˬ moˆ shaˬ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ naˇ gawˇ laˆ taˬ nehˬ-euˬ meh. 39 Iˇsaˬleˬlaˆ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ neh k'aˇ mˇ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ mawˇ duˬ-euˬ tsawˇ kaˬ-aˬ, nga ma ̭ ma. K'oeˇ naˇ, aˬ cawˬ neh aˬ yaw ̭-ahˇ zeuˇ liˬ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ seh ̭-euˬ meh. 40 Ehˇ k'aw ̭, smˬ nah byah laˇ ngeh, Miˬyehˇ neh paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ bi mawˇ le-euˬ meh. 41 Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ bi mawˇ le-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Gaˇ kawˆ heu saˇ kiˇ bi kamˬ-eu g'aˇ duˬ yaw duˬ duˬ-ehˇ bi mawˇ duˬ-eu lehˇ, yaw beh neh Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ pyeu ̭-eu nga ma ̭ heu myaˆ g'aˬ-ahˇ bi mawˇ la ̭-euˬ teh ̭ meh. Aˬ yaw ̭ g'o ̭ deh ̭ laˇ g'aˬ miˇ tsa, nga ma ̭ aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ dzaˬ ta ̭ dawˇ ta ̭-euˬ ma. 42 Miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ-ahˇ dawˬ mehˬ mehˬ-awˇ, deh ̭ lu ̭-eu deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, shiˇ-euˬ deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, yaˇ k'aˬ bi daˇ-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ-euˬ g'aˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ meh lehˇ saˇ kiˇ kamˬ-eu g'aˇ duˬ, nga ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ dawˬ bi ̭ la ̭-euˬ meh. 43 Aˬ yaw ̭-ahˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, aˬ yaw ̭ tsawˇ myahˇ-euˬ baoˬ baˬ da neh iˬ baˇ pyehˬ-eu jeˬ-ahˇ za-eu gaˇ kawˆ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ saˇ kiˇ kamˬ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh." 44 Beˬtuˆluˆ dawˬ ngehˬ lu ̭ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ-ahˇ k'aˇ naˇ haˬ lu ̭-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ za ̭ le-euˬ meh. 45 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-ahˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ neh Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ shehˆ daˆ nehˬ-euˬ gaˇ, Beˬtuˆluˆ nehˬ-ehˇ Yuˇbeˬ meuˬ-ahˇ neh laˇ-euˬ jah-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ zahˬ leˇ-euˬ meh. 46 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ-awˇ, Miˬyehˇ-ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya gaˬ-euˬ meh. Beˬtuˆluˆ ehˇ-eu, 47 "Tsawˇ haˬ heu deuˬ k'aw ̭,aˬ dui ma ̭ lo ̭-ehˇ Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ za-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ iˇ cu ̭ la ̭ k'oeˇ iˇ cu ̭ shawˇ gaˇ aˬ suˇ g'aˬ paˇ laˆ tsoeˬ nya ta." 48 K'oeˇ miˇ neh, Yeˬsuˇ Ka li-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ iˇ cu ̭ shawˇ-eu g'aˇ duˬ, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ dawˬ bi ̭-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ k'ehˬ jawˇ nehˬ la ̭-eu g'aˇ duˬ, Beˬtuˆluˆ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ shaˇ-euˬ meh.

G'aˬk'ehˇ 11

1 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ k'aw ̭, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ kawˬ-ahˇ ha geu ̭-euˬ gaˇ kawˆ, g'aˬ k'ehˇ deuˬ hawˇ-eu Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ ya gaˬ-euˬ meh. 2 Beˬtuˆluˆ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ le ngeh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-ahˇ k'aw ̭ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ bi yehˬ maw ̭-eu nui ma ahˇ-eu deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ iˬ baˇ taˬ-eu meh. 3 "Aˬ jeˬ miˇ neh nawˇ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ maˬ yehˬ-euˬ aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-euˬ nymˇ-ahˇ daˆ leˇ-eu uˬ ta ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ dzaˬ ta ̭ dawˇ ta ̭ te." 4 K'oeˇ miˇ neh, Beˬtuˆluˆ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ k'aˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭, aˇ dahˬ beh gaˇ neh heu lo ̭-ehˇ dzawˇ mehˬ nehˬ-euˬ meh. 5 "Yuˇbeˬ meuˬ-ahˇ ngaˇ guiˬ lahˬ shaˇ lu ̭ ngeh, yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ya mawˇ-euˬ ma. Aˇ bui bui ma lo ̭-ehˇ g'eh-eu tiˬ hmˬ la ̭ coeˇ oeˬ coeˇ-ahˇ aˇ caˆ pa ̭-awˇ, mˬ-ahˇ neh aˬ za za-ehˇ pyehˬ ka le ̭-awˇ, ngaˬ-euˬ dawˬ peh naˬ le-euˬ meh. 6 La ̭ k'oeˇ paw yaw muiˬ paˬ-ehˇ haw duˬ ngeh, cu-eu jeˬ zaˬ maˬ ehˇ, bawˇ tsahˬ jeˬ zaˬ maˬ ehˇ, joe joe-ehˇ cah-eu jeˬ zaˬ maˬ ehˇ, aˇ jiˇ deuˬ maˬ ehˇ, ya mawˇ-euˬ ma. 7 K'oeˇ ngeh, 'Beˬtuˆluˆ-oˇ, tuˇ-awˇ seh ̭ dzaˬ-awˬ' lehˇ, teˇ saˇ tiˬ saˇ ngaˬ-ahˇ ehˇ-eu meh. 8 Ehˇ k'aw ̭, 'Sahˬpaˬ-oˇ, aˬ jeˬ keuˆ le k'aw ̭ ngaˇ maˬ dzaˬ. Zahˇ sahˇ k'o ̭-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ maˬ muiˬ maˬ shawˇ-eu jeˬ lehˇ k'aˇ ehˇ taˬ-euˬ dzaˇ yaw jaw ̭ jeˬ, ngaˬ-euˬ k'aˬ meh la ̭ k'oeˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ dawˆ ahˇ haw-aˬ' lehˇ, ngaˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ ma. 9 'Miˬyehˇ neh yaw shawˇ meh lehˇ ehˇ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ, maˬ shawˇ-a lehˇ maˬ noeˬ k'mˬ-a' lehˇ, teˇ saˇ k'oeˇ saˇ mˬ k'oeˇ taˆ neh paˇ ehˇ-eu meh. 10 K'oeˇ lo ̭-ehˇ smˬ poˆ keuˆ ni pyeu ̭ laˇ g'aˬ-awˇ, aˇ saˬ saˬ laˇ ngeh, dawˬ tawˆ lu ̭ mˬ k'oeˇ taˆ g'eu daˆ k'o ̭ le ̭-euˬ meh. 11 K'oeˇ ngeh k'a tseuˆ ni, Gehˇsaˬliˇ meuˬ-ahˇ neh ngaˇ jawˇ gaˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ tsawˇ haˬ smˇ g'aˬ, ngaˇ ya ̭ lu ̭-eu nymˇ-ahˇ oe keuˆ-euˬ meh. 12 Maˬ nyi naˬ ni aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ le-awˬ lehˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ ehˇ-eu meh. Yuˇbeˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu jah-eu tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ heu ko ̭ g'aˬ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh laˇ-awˇ, nga ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ Gawˬneˬliˇ-euˬ nymˇ-ahˇ uˇ leˇ-euˬ ma. 13 Aˬ yaw ̭-euˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ yaw ̭ le-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ aˬ joˆ-ehˇ mawˇ-euˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu gaˇ kawˆ, aˬ yaw ̭ nga ma ̭-ahˇ dzawˇ nehˬ la ̭-euˬ meh. 'Yuˇbeˬ meuˬ-ahˇ tsawˇ haˬ pyehˬ g'eh-awˇ, Beˬtuˆluˆ lehˇ kuˇ-eu Siˇmoˬ-ahˇ biˬ kuˇ laˬ-iˇ-awˬ. 14 Nawˇ hawˇ-eu nawˬ-euˬ miˬ sawˇ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ka k'o ̭-eu jeˬ za nya ni, aˬ yaw ̭ dawˬ mehˬ mehˬ nehˬ la ̭ teh ̭-a' lehˇ ehˇ-eu meh lehˇ, ngaˬ-ahˇ dzawˇ nehˬ la ̭-euˬ meh. 15 K'oeˇ naˇ, ngaˇ dawˬ ngehˬ dahˬ beh-eu nehˬ-ehˇ, yaw beh aˬ dui ma ̭ k'oeˇ taˆ pyeu ̭ beh beh laˇ ngeh poˆ lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ taˆ Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ za ̭ le-euˬ meh. 16 K'oeˇ ngeh, 'Yoˇhaˬ-aˬ, iˇ cu ̭ la ̭ k'oeˇ iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-aˬ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ iˇ cu ̭ ya shawˇ teh ̭-a' lehˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ neh ehˇ-euˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ ngaˬ-ahˇ noeˬ doˆ laˇ-euˬ miˇ-a. 17 Aˬ dui ma ̭ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ jah ngeh, Miˬyehˇ neh aˬ dui-ahˇ bi ̭ la ̭-euˬ la ̭ sawˬ k'oeˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu k'oeˇ deuˬ-ahˇ k'aw ̭ Miˬyehˇ bi ̭-euˬ ngaˇ lehˇ, bya cehˆ ni siˬ duˬ laˇ-euˬ meh. Miˬyehˇ-ahˇ ngaˇ aˬ joˆ-ehˇ paˇ laˆ tsoeˬ nya nmˇ tawˇ." 18 K'oeˇ lo ̭-ehˇ dzawˇ mehˬ nehˬ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya gaˬ ngeh, Beˬtuˆluˆ-ahˇ iˬ baˇ maˬ taˬ ni byehˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Miˬyehˇ-aˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ-ahˇ k'aw ̭, iˬ baˇ noeˬ poˆ-awˇ deh ̭ nya ni aˬ kawˬ-aˬ bi ̭-euˬ nga." 19 Saˬteˬpaˬ-ahˇ seh ̭ ngeh poˆ k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ-awˇ cehˆ byaˆ-euˬ jah-eu tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, Piˇniˇshaˆ miˇ k'ahˬ, Guˇbaˬluˇ iˇ jaw lahˇ hawˇ-eu, Aˬdiˇawˬ meuˬ-ahˇ keuˆ ni cehˆ keuˆ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-euˬ meh. 20 Ehˇ k'aw ̭, Guˇbaˬluˇ iˇ jaw lahˇ hawˇ-eu Kuˇleˬniˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu jah-eu tsawˇ haˬ tiˬ deuˬ-aˬ, Aˬdiˇawˬ meuˬ-ahˇ le-awˇ, Yuˇdaˆ tawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-ahˇ k'aw ̭ guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-awˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li gaˇ kawˆ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ ja mehˬ-euˬ meh. 21 Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ baoˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ-eu miˇ neh, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni jah laˇ-awˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ jawˇ paw pyawˇ laˇ-euˬ meh. 22 Gaˇ kawˆ k'oeˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ gaˬ keuˆ-iˇ-euˬ miˇ neh, Baˬnaˬbaˇ-ahˇ Aˬdiˇawˬ meuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ pyehˬ g'eh-euˬ meh. 23 Aˬ yaw ̭ k'oeˇ gaˇ le keuˆ-awˇ, Miˬyehˇ neh tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ guiˬ lahˬ bi ̭-euˬ gaˇ ya mawˇ ngeh, laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-eu la ̭ k'oeˇ, Sahˬ paˬ Yeˬsuˇ-ahˇ nui ma la ̭ k'oeˇ keuˆ ni saˇ jaˇ zi ̭-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ g'aˬ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. 24 Baˬnaˬbaˇ-aˬ, muiˬ-eu jaˬ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-awˇ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ tiˬ byah ni ahˇ-awˇ, jah-eu jeˬ k'aw ̭ tiˬ byah ni ahˇ-eu miˇ neh, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ jawˇ paw ahˇ laˇ-euˬ meh. 25 K'oeˇ naˇ, Daˬsuˇ meuˬ-ahˇ Baˬnaˬbaˇ iˇ-awˇ, Pawˇluˆ-ahˇ poˆ-iˇ-euˬ meh. 26 Aˬ yaw ̭-ahˇ poˆ mawˇ ngeh, Aˬdiˇawˬ meuˬ-ahˇ sheuˬ g'eh-awˇ, Ka li zaˬ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ nya ̭ k'o ̭ k'o ̭ lah ni tahˬ dzoeˇ-awˇ, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni-ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ meh. Jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Ka li zaˬ lehˇ kuˇ beh beh-euˬ k'oeˇ-aˬ, Aˬdiˇawˬ meuˬ-ahˇ meh. 27 Aˇ yamˬ k'oeˇ yamˬ la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tiˬ paˆ na deuˬ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ neh Aˬdiˇawˬ meuˬ-ahˇ le-euˬ meh. 28 Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu k'oeˇ deuˬ la ̭ k'oeˇ, Aˬgaˬbuˇ lehˇ myahˇ-euˬ g'aˬ tuˇ laˇ-awˇ, "Miˇ tsaˬ heu dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ, meh ̭ dui shu ̭ dui dui-eu jeˬ keuˆ le teh ̭-a" lehˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ ehˇ-eu meh. (Meh ̭-eu shu ̭-eu k'oeˇ poˆ-aˬ, Loˇmaˆ sahˬ paˬ Gaˬlawˇdiˇ dzoeˬ dzaˬ ngeh keuˆ le-euˬ meh.) 29 Zaˬ lahˇ deuˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭, yawˬ ha k'aˇ g'eh nya-eu lo ̭-ehˇ, Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ caw ba-eu g'aˇ duˬ noeˬ tsehˆ-euˬ meh. 30 Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ-awˇ, Baˬnaˬbaˇ hawˇ-eu Sawˇluˆ aˬ nya ̭-ahˇ neh tiˬ tiˆ, Ka li zaˬ aˇ muˇ-euˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ jawˇ gaˇ pyuˇ dawˆ ahˇ g'eh-euˬ meh.

G'aˬk'ehˇ 12

1 Aˇ yamˬ k'oeˇ yamˬ la ̭ k'oeˇ, Ka li zaˬ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ uˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ-ahˇ, sahˬ paˬ Heˬloˆ neh k'ehˬ-euˬ meh. 2 Yoˇhaˬ nehˬ-ehˇ tiˬ mehˇ nmˇ pyeu ̭-eu Yaˬkoˆ-ahˇ aˬ yaw ̭ mi cehˇ neh seh ̭-euˬ meh. 3 Aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ miˇ-ahˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ nui ma tsaˬ gaˇ aˬ yaw ̭ ya mawˇ ngeh, tiˬ tiˆ paˇ k'aˬ dzehˬ laˇ-awˇ, Beˬtuˆluˆ-ahˇ nyeh ̭-euˬ meh. (K'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ aˇ yamˬ k'oeˇ-aˬ, Dehˬ tseˬ maˬ dawˆ-euˬ Kaˬmuˇ dzaˬ-eu Bawˬ-iˬ g'eh ngeh yamˬ-ahˇ tsaˬ-eu meh.) 4 Beˬtuˆluˆ-ahˇ nyeh ̭ g'aˬ ngeh, pa ̭ kuˆ-ahˇ dawˆ-awˇ, tiˬ muˇ-euˬ oeˬ g'aˬ byah-eu yehˇ oeˬ muˇ neh bi lo ̭-euˬ meh. Baˬsaˬkaˬ Bawˬ-iˬ g'eh g'aˬ naˇ, miˇ k'ahˬ zaˬ-euˬ mehˬ shi tsahˇ doˆ-awˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu g'aˇ duˬ, Heˬloˆ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ meh. 5 K'oeˇ miˇ neh, Beˬtuˆluˆ-ahˇ pa ̭ kuˆ-ahˇ dawˆ taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, Ka li zaˬ aˇ muˇ muˇ lah-ehˇ, Beˬtuˆluˆ g'aˇ duˬ nui ma keuˆ dui dui-eu la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ-euˬ meh. 6 Aˬ yaw ̭-ahˇ miˇ k'ahˬ zaˬ mehˬ shi Heˬloˆ tsahˇ doˆ-eu lehˇ g'eh-eu aˇ nah keuˆ le-eu mehˬ hu uˬ ci ̭ k'oeˇ miˇ-ahˇ, a yaw ̭-ahˇ lo ̭ lu ̭-eu yehˇ nyiˬ g'aˬ-euˬ aˇ kaˬ-ahˇ, Beˬtuˆluˆ yu ̭ k'aˆ taˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-ahˇ shmˇ caˆ nyiˬ caˆ pa ̭ taw ̭ taˬ-awˇ, pa ̭ kuˆ-euˬ g'oˆ k'ehˬ-ahˇ k'aw ̭, yehˇ deuˬ lo ̭ lu ̭-eu meh. 7 Ja pyuˬ ni SahˬpaˬMiˬyehˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ k'oeˇ gaˇ yaw ̭ le-awˇ, paˬ kuˆ aˇ lawˆ k'oeˇ lawˆ-ahˇ yaw sheh ̭ bya le-euˬ meh. Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ Beˬtuˆluˆ-euˬ ba ̭ pu-ahˇ ngawˬ zuˆ-awˇ, "Yaw kawˇ-ehˇ tuˇ-awˬ" lehˇ laˆ noeˬ-euˬ meh. Beˬtuˆluˆ-euˬ aˬ la ̭-ahˇ pa ̭ taˬ-euˬ shmˇ caˆ k'oeˇ deuˬ ga puiˇ-iˇ-euˬ meh. 8 "Jo ̭ pa ̭ pa ̭ zi ̭-awˇ, sehˬ nawˆ nawˆ-awˬ" lehˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ ehˇ ngeh, k'aˇ ehˇ-eu lo ̭-ehˇ Beˬtuˆluˆ jahˇ-euˬ meh. "Nawˬ-euˬ mehˬ tsoeˬ tsahˇ lahˇ-awˇ ngaˬ-euˬ mehˬ nah laˇ-awˬ" lehˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu meh. 9 K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ-euˬ mehˬ nah caw caw-ehˇ pa ̭ kuˆ la ̭ nyiˇ caw teh doˆ g'eh-euˬ meh. Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ le-euˬ k'oeˇ aˬ diˇ ngeuˇ meh lehˇ aˬ yaw ̭ maˬ siˬ duˬ-ehˇ, yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ ya mawˇ-euˬ jeˬ nga lehˇ teh ̭-ehˇ noeˬ-euˬ meh. 10 Aˬ yaw ̭ nya ̭-aˬ, lo ̭ duˬ yaw beh tsahˇ maˬ ehˇ, nyiˬ tsahˇ tiˬ tsahˇ maˬ ehˇ, oe dzeuˇ jiˇ-awˇ,meuˬ paw dahˇ doˆ-eu shmˇ laˇ g'oˆ g'oˆ ma-ahˇ oe keuˆ-euˬ meh. Laˇ g'oˆ g'oˆ ma k'oeˇ aˬ yawˇ yaw ̭ pah-iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭ la ̭ nyiˇ iˇ doˆ g'eh-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ nya ̭ gaˇ ma tiˬ kahˇ law caw iˇ lu ̭ ngeh, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ ja pyuˬ ni Beˬtuˆluˆ-ahˇ g'awˬ-iˇ-euˬ meh. 11 K'oeˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ yaw muiˬ paˬ-ehˇ noeˬ gahˇ laˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, yu ̭ maˆ maˆ-eu maˬ ngeuˇ-ehˇ aˬ diˇ aˬ maˇ pyeu ̭ lu ̭ law hawˇ ngaˬ tawˇ. Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ pyehˬ g'eh le ̭-awˇ, Heˬloˆ-euˬ baoˬ la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ neh ngaˬ-ahˇ jahˇ nehˬ-eu lehˇ noeˬ tmˬ taˬ-euˬ jeˬ la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, ngaˬ-ahˇ bi ka k'o ̭ le-euˬ ngaˇ." 12 Gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ siˬ duˬ g'aˬ ngeh, Maˬkuˆ lehˇ k'aw ̭ kuˇ-eu Yoˇhaˬ-euˬ aˬ ma pyeu ̭-eu Maˬliˇ-euˬ nymˇ-ahˇ iˇ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni k'oeˇ gaˇ uiˬ leˇ-awˇ guiˬ lahˬ shaˇ lu ̭-eu meh. 13 Aˬ yaw ̭ laˇ g'oˆ la ̭ nyiˇ g'oˆ-ahˇ k'oˆ ngeh, Loˇdeˬ lehˇ myahˇ-euˬ aˬ buˇ zaˬ k'aˆ tiˬ g'aˬ naˇ haˬ le-euˬ meh. 14 Beˬtuˆluˆ-euˬ teˇ saˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ g'oˆ siˬ-awˇ, laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-eu miˇ neh laˇ g'oˆ pah nehˬ-eu maˬ noeˬ ni iˇ kahˇ la ̭ k'oeˇ paˇ cehˆ uˇ g'eh-awˇ, Beˬtuˆluˆ laˇ g'oˆ dawˬ peh yaw ̭ lu ̭ meh lehˇ ehˇ gaˬ nehˬ-euˬ meh. 15 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ, "Nawˇ uˬ-iˇ-euˬ nya loˇ" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, "Aˬ diˇ aˬ maˇ ngeuˇ meh" lehˇ teh ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ ehˇ-eu miˇ neh, "Aˬ yaw ̭-euˬ yaw sahˇ teh ̭-a" lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu meh. 16 K'oeˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ-aˬ, laˇ g'oˆ-ahˇ maˬ naˬ leˇ ni k'oˆ lu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ laˇ g'oˆ pah-iˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ-ahˇ ya mawˇ-awˇ, zahˬ dui dui leˇ-euˬ meh. 17 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ciˬ cuˇ ni jawˇ-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ la ̭ dzawˇ dzawˇ nehˬ-awˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ pa ̭ kuˆ la ̭ k'oeˇ aˬ joˆ-ehˇ sheuˬ doˆ laˬ le-euˬ gaˇ kawˆ dzawˇ mehˬ nehˬ-awˇ, "Gaˇ kawˆ heu Yaˬkoˆ hawˇ-eu jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ dzawˇ mehˬ nehˬ-awˬ" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ doˆ-iˇ-awˇ, yawˬ gaˇ yawˬ iˇ-euˬ meh. 18 Uˬ bya bya laˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ iˇ zaˇ laˇ zaˇ maˬ siˬ ni byoˆ-iˇ-euˬ miˇ neh, k'oeˇ gaˇ lo ̭-eu yehˇ k'oeˇ deuˬ bahˬ g'a dui dui-eu meh. 19 Heˬloˆ neh dawˬ bi ̭-awˇ aˬ yaw ̭-ahˇ bi poˆ k'aw ̭, maˬ poˆ mawˇ nya-a. K'oeˇ miˇ neh, lo ̭-eu yehˇ k'oeˇ deuˬ-ahˇ Beˬtuˆluˆ bi cehˆ doˆ-euˬ gaˇ kawˆ naˇ haˬ g'aˬ-awˇ seh ̭-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ dawˬ bi ̭-euˬ meh. 20 Heˬloˆ-aˬ, Duˇlu meuˬ hawˇ-eu Siˇdoˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ nui ma pehˇ dui dui-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ nui maˬ tiˬ siˬ teh ̭-ehˇ taˬ-eu la ̭ k'oeˇ, baˬ ma ̭ puˇ jeˬ-ehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ tahˬ puˬ laˇ-euˬ meh. Sahˬ paˬ-euˬ hawˇ nymˇ-ahˇ aˬ yui ̭ geu ̭-awˇ haw-eu pyaˆ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Baˬlaˬduˇ-ahˇ jeˬ huˬ ja cawˬ-awˇ, Heˬloˆ nehˬ-ehˇ ja tsaˬ geu ̭ leˇ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, sahˬ paˬ Heˬloˆ-euˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ g'oe lu ̭-eu meh. 21 Ngehˬ cawˬ taˬ-euˬ aˇ nah keuˆ laˇ ngeh, Heˬloˆ-aˬ, sahˬ paˬ-euˬ dm g'aˬ dm lmˇ dm-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ taˆ nuiˇ-awˇ, miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ-ahˇ dawˬ ngehˬ nehˬ-euˬ meh. 22 "Tsawˇ haˬ zaˬ dawˬ ngehˬ gaˇ maˬ duˇ nya. Miˬyehˇ dawˬ ngehˬ gaˇ duˇ nya" lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ guˇ-eu meh. 23 Ja pyuˬ ni, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ g'aˬ k'ehˇ neh Heˬloˆ-ahˇ k'ehˬ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ maˬ taˬ huiˬ-a. K'oeˇ miˇ neh, aˇ boeˬ aˇ mawˇ neh bi dzaˬ seh ̭-euˬ meh. 24 K'oeˇ ngeh, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ kawˬ-aˬ, tiˬ gaˇ saˇ-iˬ tiˬ gaˇ gaˬ byah-iˇ lu ̭-eu meh. 25 Baˬnaˬbaˇ hawˇ-eu Sawˇluˆ aˬ nya ̭-aˬ, aˬ yaw ̭ nya ̭ ya mˇ-eu saˬ saˬ naˬ gaˇ mˇ luiˆ ya ̭-awˇ, Maˬkuˆ lehˇ k'aw ̭ kuˇ-eu Yoˇhaˬ-ahˇ sheuˬ-awˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ neh g'o ̭ daˆ leˇ-euˬ meh.

G'aˬk'ehˇ 13

1 Aˬdiˇawˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ hawˇ-eu mehˬ-eu tsoˆ-eu saˬ laˬ deuˬ jawˇ-eu meh. Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, Baˬnaˬbaˇ, Niˇgaˬ lehˇ kuˇ-eu Suˇmoˬ, Kuˇleˬniˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh laˇ-euˬ Luˇgiˇ, sahˬ paˬ Heˬloˆ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ huiˬ laˇ-euˬ Maˬneˬ hawˇ-eu, Sawˇluˆ aˬ ha ma ̭ meh. 2 Aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ dzaˬ-eu zahˇ jahˇ-awˇ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ tahˬ-ehˇ jawˇ ngeh, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Ngaˬ neh a yaw ̭ nya ̭-ahˇ bi mˇ-eu lehˇ kuˇ-euˬ gaˇ deuˬ-ahˇ bi mˇ-eu g'aˇ duˬ, Baˬnaˬbaˇ hawˇ-eu Sawˇluˆ aˬ ha nya ̭-ahˇ tseˇ doˆ-awˇ bi jawˇ-awˬ." 3 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ dzaˬ-eu zahˇ jahˇ-awˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭ k'oeˇ taˆ aˬ la ̭ ba ̭ daˆ nehˬ-awˇ k'ehˇ g'eh-euˬ meh. 4 Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh k'ehˇ g'eh-euˬ lo ̭-ehˇ Baˬnaˬbaˇ hawˇ-eu Sawˇluˆ aˬ nya ̭ Seˬluˇgiˇ meuˬ-ahˇ iˇ-awˇ, k'oeˇ gaˇ neh naˇ, Guˇbaˬluˇ iˇ jaw lahˇ-ahˇ lawˬ dziˬ-awˇ iˇ-euˬ meh. 5 Aˬ yaw ̭ nya ̭ Saˬlaˬmiˇ meuˬ-ahˇ iˇ keuˆ ngeh, uˬ duˬ tahˬ nymˇ doe ni Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ nehˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ caw ba-eu g'aˇ duˬ, Yoˇhaˬ k'aw ̭ jawˇ-eu meh. 6 Aˬ yaw ̭ ma ̭ iˇ jaw lahˇ k'oeˇ caw caw-ehˇ iˇ-awˇ, Baˬpuˇ meuˬ-ahˇ iˇ keuˆ ngeh, Baˬyeˬsuˇ lehˇ myahˇ-euˬ maw loˬ nya-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ tahˬ puˬ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ yawˇ yaw ̭ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ ma lehˇ ehˇ-eu meh. 7 Seˬlaˬgiˇ Pawˇluˆ lehˇ myahˇ-euˬ iˇ jaw lahˇ miˇk'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu sahˬ paˬ pyeu ̭-eu tsawˇ gahˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ g'oeˇ-eu meh. Sahˬ paˬ k'oeˇ g'aˬ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ gaˬ maw ̭-eu miˇ neh, Baˬnaˬbaˇ hawˇ-eu Sawˇluˆ-ahˇ kuˇ-euˬ meh. 8 Ehˇ k'aw ̭, Heˬlaˬsaˇ dawˬ-ahˇ neh Eˇluˇma lehˇ myahˇ-euˬ maw loˬ nya-eu k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ laˆ tsoeˬ-awˇ, sahˬ paˬ k'oeˇ g'aˬ jah-eu tsawˇ haˬ maˬ bi pyeu ̭ laˇ ni leh jeh-eu meh. 9 K'oeˇ ngeh, Pawˇluˆ lehˇ kuˇ-eu Sawˇluˆ k'oeˇ g'aˬ Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ tiˬ byah ni ahˇ-eu la ̭ k'oeˇ, maw loˬ nya-eu k'oeˇ g'aˬ-ahˇ haw tsoˆ taˬ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 10 "Neh ̭sahˬpaˬ-euˬ zaˬ-oˇ, yaw muiˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ nawˇ muiˇ-eu meh. Nawˇ-aˬ, nui ma g'o ̭ dui dui-awˇ, SahˬpaˬMiˬyehˇ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ jaˬ myaw ̭ mehˇ shuiˇ pyeu ̭-iˇ jiˇ ni leh jeh lu ̭-eu meh. 11 SahˬpaˬMiˬyehˇ-euˬ aˬ la ̭ nawˬ-euˬ k'oeˇ taˆ nymˬ-mˇ keuˆ le-awˇ, nawˇ yaw sheh ̭-ahˇ maˬ mawˇ nya ni myaˆ beh ̭ beh ̭-iˇ-awˇ, tiˬ coeˬ tiˬ law ya shaˬ teh ̭-a." Tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ, zahˇ tsui ni g'eh-eu juˬ k'oeˬ aˬ yaw ̭-euˬ myaˆ nuiˆ-ahˇ tmˬ tsoeˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ jawˬ jawˬ-ehˇ cah cah-ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ la ̭-ahˇ tsahˇ-awˇ bi sheuˬ g'eh-eu tsawˇ haˬ-ahˇ poˆ-eu meh. 12 K'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ gaˇ sahˬ paˬ k'oeˇ g'aˬ ya mawˇ ngeh, Miˬyehˇ-ahˇ jah laˇ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ gaˇ kawˆ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ gaˇ aˬ yaw ̭ zahˬ dui dui leˇ-euˬ meh. 13 Pawˇluˆ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ cawˬ deuˬ lawˬ dziˬ-awˇ, Baˬpuˇ meuˬ-ahˇ neh Baˬpuˇliˇ miˇ k'ahˬ Beˬlaˬgeˬ meuˬ-ahˇ iˇ-euˬ meh. K'oeˇ gaˇ, Maˬkuˆ lehˇ k'aw ̭ kuˇ-eu Yoˇhaˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ g'awˬ-iˇ-awˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ g'o ̭ leˇ-euˬ meh. 14 Beˬlaˬgeˬ meuˬ-ahˇ neh tiˬ poˆ paˇ luˆ-iˇ-awˇ, Biˇsiˇdiˇ miˇ k'ahˬ Aˬdiˇawˬ meuˬ-ahˇ iˇ keuˆ-euˬ meh. K'oeˇ gaˇ, Jawˇ nah keuˆ laˇ ngeh, aˬ yaw ̭ nya ̭ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ daˆ leˇ-awˇ nuiˇ-euˬ meh. 15 Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ sahˬ bo ̭ hawˇ-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ neh bo ̭-euˬ sahˬ bo ̭ deuˬ-ahˇ gui g'aˬ ngeh, uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ aˬ yui ̭ geu ̭-eu deuˬ aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ bi tsa ̭ gaˬ-iˇ-euˬ meh. "Tsawˇ haˬ heu deuˬ-ahˇ g'aˬ bi ̭ maw ̭-eu jeˬ jaˆ naˇ, naw nya ̭-ahˇ dawˬ ngehˬ-eu aˇ yamˬ bi ̭ maw ̭ miˇ-a." 16 K'oeˇ ngeh, Pawˇluˆ tsawˬ tuˇ laˇ-awˇ, la ̭ dzawˇ dzawˇ dzawˇ-ehˇ, heu lo ̭-ehˇ dawˬ ngehˬ ngehˬ-euˬ meh. "Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu, Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ k'aˇ tahˬ-eu tsawˇ jeuˬ deuˬ-oˇ, ngaˇ ehˇ gaˇ tiˬ poˆ naˇ haˬ sheˇ. 17 Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ-euˬ Miˬyehˇ-aˬ, aˬ dui-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ-ahˇ tseˇ doˆ-awˇ, Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ boeˇ miˬ siˬ k'aˬ geu ̭-awˇ ya deh ̭ lu ̭ ngeh, huiˬ-eu tsawˇ jeuˬ bi pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. Miˬyehˇ-aˬ, huiˬ dui dui-eu aˬ yaw ̭-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ neh sheuˬ doˆ nehˬ la ̭-euˬ meh. 18 K'oeˇ naˇ, oeˬ tseˇ k'o ̭ keuˆ ni bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ jeuˬ jeuˬ-ehˇ shaˬ-euˬ meh. 19 Kaˬnaˬ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-euˬ tsawˇ jeuˬ shi ̭ jeuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ laˆ cawˆ nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ bi ̭-euˬ meh. 20 K'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ ngeh keuˆ ni, oeˬ yaˇ ngaˬ tseˇ k'o ̭ ga-euˬ meh. "K'oeˇ naˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Saˬmeuˬlaˆ-euˬ ziˇ maˬ keuˆ laˇ nmˇ kaˬ, yaˇ k'aˬ daˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ bi ̭ nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ bi uˆ lahˇ-euˬ meh. 21 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ sahˬ paˬ shaˇ ngeh, Miˬyehˇ neh a yaw ̭ ma ̭-ahˇ Beˬyaˬmiˬ tsawˇ jeuˬ Giˇshaˆ-euˬ aˬ li Sawˇluˆ bi ̭ nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ taˆ sahˬ paˬ geu ̭-awˇ oeˬ tseˇ k'o ̭ bi uˆ lahˇ-euˬ meh. 22 Aˬ yaw ̭-ahˇ paˇ yuˇ dzeh ngeh jawˇ, Daˬbiˇ-ahˇ sahˬ paˬ paˇ bi geu ̭-euˬ meh. 'Yeˬshehˇ-euˬ aˬ li Daˬbiˇ-aˬ, ngaˇ k'aˇ bi mˇ maw ̭-eu jeˬ mˇ-eu, ngaˇ geu ̭ maw ̭-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ gaˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma' lehˇ, Daˬbiˇ gaˇ kawˆ Miˬyeh neh ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. 23 Daˬbiˇ-euˬ tsui ̭-ahˇ ta ̭-eu Yeˬsuˇ k'oeˇ g'aˬ, Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ jaˆ-eu lo ̭-ehˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ-ahˇ Miˬyehˇ neh bi ̭ le ̭-euˬ ka k'o ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu meh. 24 Yeˬsuˇ gaˇ mˇ dahˬ maˬ beh mi naˆ-ehˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ iˬ baˇ noeˬ poˆ-awˇ iˇ cu ̭ shawˇ-eu g'aˇ duˬ, Yoˇhaˬ dawˬ mehˬ mehˬ-euˬ meh. 25 Yoˇhaˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ ya mˇ-eu saˬ saˬ naˬ gaˇ aˇ saˬ saˬ-eu dawˬ peh peh laˇ ngeh, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 'Ngaˇ aˬ suˇ g'aˬ nga lehˇ naw ma ̭ noeˬ te. Naw ma ̭ noeˬ tmˬ lu ̭-eu k'oeˇ g'aˬ ngaˇ maˬ ngeuˇ. Aˬ yaw ̭-aˬ, ngaˬ-euˬ jeˬ nah oe lu ̭ meh. Ngaˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ sehˬ nawˆ aˇ caˆ puiˇ nehˬ-eu teh ̭-ehˇ k'aw ̭ mˇ-eu maˬ geuˇ nya.' 26 "Aˬbyaˬhaˬ-euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ pyeu ̭-eu ngaˬ-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu, Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ k'aˇ tahˬ-eu aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ-oˇ, ka k'o ̭-eu gaˇ kawˆ guiˬ lahˬ dawˬ heu-aˬ, aˬ dui-euˬ g'aˇ duˬ meh. 27 Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ Ka k'o ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ siˬ nya-eu maˬ ngeuˇ-a. Jawˇ nah aˬ yaw ̭ nah yaw ̭ gui lu ̭-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ-euˬ dawˬ-ahˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ siˬ nya-a. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ-ahˇ muiˇ-eu la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ neh ehˇ taˬ-euˬ dawˬ byah laˇ ni jahˇ-euˬ meh. 28 Aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭-eu lehˇ yaˇ k'aˬ bi daˇ paˬ-ehˇ huiˬ-eu yaw lehˬ maˬ poˆ doˆ nya k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭-eu g'aˇ duˬ sahˬ paˬ Piˇlaˆ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ shaˇ-euˬ meh. 29 Aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ kawˆ Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ k'aˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ mˇ byah g'aˬ jiˇ ngeh, aˬ yaw ̭-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ neh ba ̭ ka-awˇ, lmˬ bymˇ la ̭ k'oeˇ ba ̭ pahˬ-iˇ-euˬ meh. 30 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ meh. 31 K'oeˇ naˇ, Gaˬliˬlehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ keuˆ ni aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ k'aˇ cah-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ g'awˬ mya nah bi mawˇ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ iˬ nah Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ saˇ kiˇ kamˬ lu ̭ meh. 32 Laˬ k'aˬ cehˇ-eu guiˬ lahˬ dawˬ heu, naw ma ̭ jawˇ gaˇ nga nya ̭ hehˇ la ̭-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu ma. Aˬ dui-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ jeˬ, 33 Yeˬsuˇ-ahˇ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-eu la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ zaˬ deuˬ pyeu ̭-eu aˬ dui-euˬ ziˇ-ahˇ bi byah laˇ-euˬ meh. Ja ceuˬ-eu sahˬ bo ̭ nyiˬ bymˇ tiˬ bymˇ la ̭ k'oeˇ, 'Nawˇ ngaˬ-euˬ zaˬ maˇ ma. Iˬ nah nawˬ-euˬ Aˬda, ngaˇ pyeu ̭ laˇ g'aˬ-euˬ ma' lehˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. 34 K'oeˇ naˇ, lmˬ bymˇ la ̭ k'oeˇ maˬ bi bu ̭-iˇ ni, shiˇ g'aˬ-euˬ gaˇ aˬ yaw ̭-ahˇ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ, Miˬyehˇ neh ehˇ taˬ-euˬ heu lo ̭-ehˇ jaˆ-eu meh. 'Daˬbiˇ-ahˇ ngaˇ saˇ jaˇ dzaˬ-euˬ, yaw duˬ baw-eu guiˬ lahˬ yaw shawˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ bi ̭ ma.' 35 Ja ceuˬ-eu sahˬ bo ̭ yawˬ tsahˇ yawˬ la ̭ k'oeˇ, 'Nawˬ-euˬ Muiˬ-eu shawˇ-eu G'aˬ-ahˇ, lmˬ bymˇ-ahˇ maˬ bi bu ̭-iˇ-aˇ' lehˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. 36 Daˬbiˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ tiˬ ziˇ Miˬyehˇ-euˬ nui k'ahˇ mˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ shiˇ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ nehˬ-ehˇ bi ba ̭ pahˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ lmˬ bymˇ la ̭ k'oeˇ bu ̭-iˇ-euˬ meh. 37 Ehˇ k'aw ̭, shiˇ g'aˬ-euˬ gaˇ Miˬyehˇ neh paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ g'aˬ-aˬ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ-a. 38 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ heu lo ̭-ehˇ siˬ duˬ-awˬ. Yeˬsuˇ baˬ da neh iˬ baˇ pyehˬ nehˬ-eu jeˬ-ahˇ za-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭-ahˇ bya cehˆ ni bi gaˬ keuˆ le-awˇ, 39 Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ neh maˬ bi buˬ-iˇ nya-eu yawˬ jeˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ, jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ Yeˬsuˇ baˬ da neh buˬ-iˇ nya meh. 40 Teu miˇ neh, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ neh heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ k'oeˇ, naw ma ̭ k'oeˇ taˆ maˬ bi keuˆ le-eu g'aˇ duˬ yahˇ-awˬ. 41 'Dawˬ doeˇ ngehˬ-eu deuˬ haw taˬ-awˬ. Zahˬ dui dui leˇ-awˇ shiˇ tsehˆ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, iˬ nah ngaˇ mˇ-eu g'eh-eu heu, aˬ cawˬ naw ma ̭-ahˇ ehˇ-euˬ k'aw ̭, naw ma ̭ ngeuˇ meh lehˇ maˬ duˇ-a' lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh." 42 Pawˇluˆ hawˇ-eu Baˬnaˬbaˇ aˬ nya ̭ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ neh g'o ̭ le lu ̭ ngeh, Jawˇ nah-ahˇ tiˬ poˆ paˇ laˇ-awˇ gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ ja mehˬ laˇ-eu g'aˇ duˬ, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ shaˇ-eu meh. 43 Aˬ yaw ̭ ma ̭ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ daˆ laˇ-euˬ g'o ̭ ka-iˇ ngeh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni hawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ g'awˬ mya ni, Pawˇluˆ hawˇ-eu Baˬnaˬbaˇ aˬ nya ̭-euˬ mehˬ nah caw teh laˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ nya ̭ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ dawˬ ngehˬ cawˬ-awˇ, Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ zi ̭ dah ni deh ̭ daˆ le ̭-eu g'aˇ duˬ g'aˬ bi ̭-euˬ meh. 44 Jawˇ nah paˇ keuˆ laˇ ngeh, meuˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ ehˇ g'aˬ ni Miˬyehˇ dawˬ kawˬ naˇ haˬ laˇ-euˬ meh. 45 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ myaˬ dui dui gaˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ ya mawˇ ngeh, myaˆ naˆ-awˇ, Pawˇluˆ ehˇ gaˇ tsawˇ pyehˇ pyehˇ pyehˇ-ehˇ, Pawˇluˆ-ahˇ yaˬ k'ehˇ yaˬ-euˬ meh. 46 Ehˇ k'aw ̭, Pawˇluˆ hawˇ-eu Baˬnaˬbaˇ aˬ nya ̭ k'aˬ duˬ ni ngehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, "Miˬyehˇ-euˬ dawˬ kawˬ heu naw ma ̭-ahˇ jeˬ huˬ ya ja mehˬ-eu ngeuˇ meh. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ maˬ naˇ haˬ geu ̭-ehˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ za-eu geuˇ miˇ-a lehˇ maˬ shaˇ noeˬ-eu miˇ neh, naw ma ̭-ahˇ byehˇ-awˇ aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ mehˬ-iˇ-eu ma. 47 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, SahˬpaˬMiˬyehˇ neh nga ma ̭-ahˇ bi ̭ taˬ-euˬ dawˬ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ meh. 'Mˬ dzeˇ miˇ dzeˇ tuˆ gaˇ keuˆ ni, ka k'o ̭-eu jeˬ za-eu g'aˇ duˬ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ bya nehˬ ni, nawˬ-ahˇ yaw sheh ̭ bi pyeu ̭-eu ma"' 48 Aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ k'oeˇ deuˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ ya gaˬ ngeh, Laˬ k'aˬ cehˇ-awˇ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ kawˬ-ahˇ ja ceuˬ-euˬ meh. Mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ za ni tseˇ doˆ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ, jah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 49 Miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ-ahˇ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ yawˬ gaˇ na lu ̭ gaˬ doe-iˇ-euˬ meh. 50 Ehˇ k'aw ̭, meuˬ la ̭ k'oeˇ aˬ yui ̭ aˬ tsu geu ̭ lu ̭-eu deuˬ hawˇ-eu, Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu myaˆ pyawˬ naˇ mehˇ jaˆ-eu aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ zaˬ miˬ zaˬ deuˬ, Pawˇluˆ hawˇ-eu Baˬnaˬbaˇ-ahˇ nui ma pehˇ ni Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ kawˆ-awˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ bi k'ehˬ-awˇ, miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ-ahˇ neh bi teh dzeh-euˬ meh. 51 G'aˬ k'ehˇ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ nya ̭-euˬ aˬ kuiˇ pehˬ zaˬ-ahˇ leh ̭-eu k'aˬ lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ sawˆ k'aˇ nehˬ ya ̭-awˇ Iˇgawˇniˇ meuˬ-ahˇ le-euˬ meh. 52 Aˬdiˇawˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu jah-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, laˬ k'aˬ cehˇ-eu jeˬ hawˇ-eu Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ tiˬ byah ni ahˇ lu ̭-eu meh.

G'aˬk'ehˇ 14

1 Pawˇluˆ hawˇ-eu Baˬnaˬbaˇ aˬ nya ̭ Iˇgawˇniˇ meuˬ-ahˇ le keuˆ-awˇ jawˇ ngeh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ daˆ leˇ-awˇ dawˬ ngehˬ leˇ-euˬ meh. K'oeˇ gaˇ k'aw ̭, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ehˇ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ maˬ ehˇ, g'awˬ mya ni jah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 2 Ehˇ k'aw ̭, maˬ jah-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ kawˆ-awˇ, jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ muiˇ laˇ ni jahˇ-euˬ meh. 3 G'aˬ k'ehˇ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ k'oeˇ gaˇ g'awˬ myahˇ ni jawˇ-awˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ gaˇ kawˆ k'aˬ duˬ ni mehˬ-euˬ meh. Sahˬpaˬ Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ hawˇ-eu k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu g'awˬ mya jeˬ jahˇ nya-eu baoˬ bi ̭-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭-euˬ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ gaˇ kawˆ mehˬ-eu k'oeˇ tsaˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu saˇ kiˇ bi doˆ laˇ-euˬ meh. 4 Meuˬ k'oeˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ nyiˬ paˆ paˆ-iˇ-euˬ meh. Tiˬ paˆ na deuˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ paw pyawˬ-awˇ, tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ jawˇ paw pyawˬ-euˬ meh. 5 K'oeˇ naˇ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ tiˬ paˆ na deuˬ hawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ nehˬ-ehˇ gm leˇ-awˇ, g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ jahˇ nehˬ-awˇ k'aˬ lo biˬ-eu lehˇ g'eh-eu meh. 6 Gaˇ kawˆ k'oeˇ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ ya siˬ ngeh, Luˇdaˬlaˇ meuˬ, Deˬbeˬ meuˬ hawˇ-eu, dawˬ peh jaˆ-eu miˇ k'ahˬ-ahˇ cehˆ-euˬ meh. 7 K'oeˇ gaˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-euˬ meh. 8 Luˇdaˬlaˇ meuˬ-ahˇ, deh ̭ le ngeh neh aˬ kuiˇ yaw cawˆ miˇ neh, gaˇ ma tiˬ to ̭-iˬ maˬ zoˬ haw-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. 9 Aˬ yaw ̭ nuiˇ-awˇ, Pawˇluˆ dawˬ ngehˬ gaˇ naˇ haˬ lu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, taˬ leˇ nya ni jah-eu nui ma ahˇ lu ̭ gaˇ Pawˇluˆ ya mawˇ-euˬ miˇ neh, aˬ yaw ̭-ahˇ haw tsoˆ-awˇ, 10 "Tuˇ-awˇ dawˇ coe ni yaw ̭-awˬ" lehˇ, teˇ saˇ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ tsawˬ tuˇ laˇ-awˇ, gaˇ ma cah-euˬ meh. 11 Pawˇluˆ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ gaˇ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ya mawˇ ngeh, "Miˬ yehˇ k'oeˇ deuˬ tsawˇ haˬ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ le-awˇ, aˬ dui jawˇ gaˇ za ̭ le-euˬ ngaˇ" lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ Luˇgawˇni dawˬ-ahˇ neh guˇ-eu meh. 12 Baˬnaˬbaˇ-ahˇ Juˇsaˆ lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ myahˇ nehˬ-awˇ, Pawˇluˆ g'aˬ-aˬ ngehˬ zaˬ tmˇ zaˬ pyeu ̭-eu miˇ neh, Heˬmeˬ lehˇ myahˇ nehˬ-euˬ meh. 13 Meuˬ meuˬ dzeˇ jaˆ-eu Juˇsaˆ miˬ yehˇ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ jawˇ-eu piˇ ma tiˬ g'aˬ, meuˬ-euˬ lahˇ k'ehˬ-ahˇ mawˇ neˇ mawˇ gaw hawˇ-eu aˇ yehˆ hehˇ la ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ hawˇ-eu tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ deuˬ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ-ahˇ lawˇ nehˬ-eu lehˇ g'eh-eu meh. 14 Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ-eu lehˇ g'eh-eu gaˇ kawˆ, Baˬnaˬbaˇ hawˇ-eu Pawˇluˆ aˬ nya ̭ ya gaˬ ngeh, aˬ yaw ̭ nya ̭ yawˬ ha dm lu ̭-eu mehˬ tsoeˬ g'eu pyaˬ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ guˇ guˇ-ehˇ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ yaw kaˬ-ahˇ coeˬ uˇ g'eh-euˬ meh. 15 "Naw ma ̭ aˬ jeˬ miˇ neh teu lo ̭-ehˇ jahˇ te. Nga nya ̭ k'aw ̭ naw ma ̭ lo ̭-ehˇ tsawˇ haˬ zaˬ ma. Gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu gaˇ kawˆ heu deuˬ-ahˇ naw ma ̭ byehˇ dzeh-awˇ, mˬ, miˇ, iˬ ma laˆ shaˆ hawˇ-eu k'oeˇ gaˇ k'aˇ jawˇ k'aˇ jaˆ-eu yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ beh-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu deh ̭ lu ̭-eu Miˬyehˇ jawˇ paw bi g'o ̭ pyawˇ laˇ-eu g'aˇ duˬ, nga nya ̭ heu gaˇ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ laˇ-euˬ ma. 16 Dzeuˇlaˇ-euˬ aˇ yamˬ-ahˇ, tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ yawˬ ha-euˬ zahˇ yawˬ ha tawˬ-awˇ bi deh ̭ tawˬ-euˬ meh. 17 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ neh mˇ-euˬ yaw muiˬ jeˬ la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ deh ̭ lu ̭ jawˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ aˬ myah lu ̭ bi siˬ bi mawˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ naw ma ̭-ahˇ mˬ k'oeˇ taˆ neh uˬ yehˇ bi yehˇ le-awˇ, aˇ yamˬ tsaˬ ngeh dzaˬ la g'o cehˇ bi keuˆ le-euˬ meh. Naw ma ̭-ahˇ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ bi ̭-awˇ, naw ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ laˬ k'aˬ cehˇ-eu jeˬ bi byah laˇ-euˬ meh." 18 Aˬ yaw ̭ nya ̭ k'oeˇ naˆ ni ehˇ keuˆ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ maˬ bi lawˇ-eu g'aˇ duˬ maˬ g'aˬ maˬ na-ehˇ ja g'aˬ-euˬ meh. 19 Biˇsiˇdiˇ miˇ k'ahˬ Aˬdiˇawˬ meuˬ hawˇ-eu Iˇgawˇniˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tiˬ deuˬ laˇ-awˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ paw pyawˬ ni mehˇ shuiˇ shuiˇ tawˆ-awˇ, Pawˇluˆ-ahˇ k'aˬ lo biˬ-awˇ, shiˇ-euˬ ngaˇ lehˇ noeˬ-awˇ, meuˬ la ̭ nyiˇ g'eu dzeh ha-iˇ-euˬ meh. 20 Ehˇ k'aw ̭, jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yaw ̭ ga-eu tiˬ jawˬ uiˬ le ngeh, aˬ yaw ̭ tuˇ laˇ-awˇ, meuˬ-ahˇ g'o ̭ uˇ leˇ-euˬ meh. Yawˬ nah yawˬ, Baˬnaˬbaˇ aˬ yaw ̭ nya ̭-ehˇ Deˬbeˬ meuˬ-ahˇ iˇ-euˬ meh. 21 Pawˇluˆ hawˇ-eu Baˬnaˬbaˇ aˬ nya ̭ Deˬbeˬ meuˬ-ahˇ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-awˇ, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni zaˬ lahˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, Luˇdaˬlaˇ meuˬ, Iˇgawˇniˇ meuˬ, Biˇsiˇdiˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ jaˆ-eu Aˬdiˇawˬ meuˬ heu deuˬ-ahˇ, tiˬ meuˬ saˇ-iˬ tiˬ meuˬ g'o ̭ leˇ lu ̭-eu meh. 22 Jah-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ zi ̭ ni, jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ nya ̭ g'aˬ bi ̭ ya ̭-euˬ meh. "Miˬyehˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ uˇ leˇ-eu g'aˇ duˬ, shaˬ zahˬ g'awˬ mya jeˬ-ahˇ aˬ dui ya tahˬ puˬ teh ̭-a" lehˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ ya ̭-euˬ meh. 23 Ka li zaˬ aˇ muˇ yawˬ muˇ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ, aˬ yui ̭ aˬ tsu tseˇ doˆ nehˬ-awˇ, maˬ dzaˬ-eu zahˇ jahˇ-awˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ jah lu ̭-eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ ya ̭-euˬ meh. 24 Biˇsiˇdiˇ miˇ k'ahˬ doe ni cah g'aˬ-awˇ, Paˬbuˇliˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ paˇ g'o ̭ ka le-euˬ meh. 25 Beˬlaˬgeˬ meuˬ-ahˇ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ nehˬ ya ̭-awˇ, Aˬdaˬliˇ meuˬ-ahˇ iˇ-euˬ meh. 26 K'oeˇ gaˇ neh naˇ, lawˬ dziˬ-awˇ Aˬdiˇawˬ meuˬ-ahˇ g'o ̭ keuˆ-iˇ-euˬ meh. Nymˬ-mˇ aˬ yaw ̭ nya ̭ neh mˇ g'aˬ-euˬ gaˇ heu deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ nya ̭ mˇ-eu lehˇ g'eh ngeh, Aˬdiˇawˬ meuˬ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ Miˬyehˇ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ-euˬ meh. 27 Aˬ yaw ̭ nya ̭ Aˬdiˇawˬ meuˬ-ahˇ g'o ̭ keuˆ le ngeh, Ka li zaˬ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ kuˇ uiˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭ nehˬ-ehˇ Miˬyehˇ neh k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ-euˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ jah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ ni Miˬyehˇ gaˇ ma aˬ joˆ-ehˇ pah nehˬ la ̭-euˬ gaˇ kawˆ dzawˇ nehˬ-euˬ meh. 28 K'oeˇ naˇ, jah-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ nehˬ-ehˇ, k'oeˇ gaˇ aˬ yaw ̭ nya ̭ g'awˬ myahˇ ni jawˇ-euˬ meh.

G'aˬk'ehˇ 15

1 Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ Aˬdiˇawˬ meuˬ-ahˇ laˇ-awˇ, "Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ maˬ yehˬ naˇ, naw ma ̭ ka k'o ̭-eu jeˬ-ahˇ maˬ za nya-aˇ" lehˇ, jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ mehˬ laˇ-euˬ meh. 2 Gaˇ kawˆ k'oeˇ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, Pawˇluˆ hawˇ-eu Baˬnaˬbaˇ aˬ nya ̭ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ nehˬ-ehˇ pyehˇ dui dui-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, gaˇ kawˆ k'oeˇ hmˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, Pawˇluˆ hawˇ-eu Baˬnaˬbaˇ aˬ nya ̭-ahˇ, Aˬdiˇawˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ nehˬ-ehˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ bi iˇ-awˇ, g'aˬ k'ehˇ deuˬ hawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ nehˬ-ehˇ bi ja cawˬ-iˇ-eu g'aˇ duˬ ja tsehˆ-euˬ meh. 3 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Ka li zaˬ aˇ muˇ neh k'ehˇ-awˇ bi iˇ-euˬ meh. Piˇniˇshaˆ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu Saˬmaˬliˆ miˇ k'ahˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ iˇ lu ̭ ngeh, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ Miˬyehˇ jawˇ paw g'o ̭ pyawˇ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ ja mehˬ-euˬ meh. Gaˇ kawˆ k'oeˇ k'aˇ ya gaˬ-euˬ jah-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-euˬ meh. 4 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ iˇ keuˆ ngeh, Ka li zaˬ aˇ muˇ maˬ ehˇ, g'aˬ k'ehˇ deuˬ maˬ ehˇ, aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ ha-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ g'oe-awˇ Miˬyehˇ neh k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ dzawˇ mehˬ nehˬ-euˬ meh. 5 Ehˇ k'aw ̭, Paˬliˬsehˇ aˇ muˇ-ahˇ uˇ-eu jah-eu tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ tuˇ laˇ-awˇ, "Aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ g'eh baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ ya bi yehˬ-awˇ, Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ ya bi caw teh teh ̭-a" lehˇ ehˇ-eu meh. 6 K'oeˇ ngeh, g'aˬ k'ehˇ deuˬ hawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ uiˬ leˇ-awˇ, gaˇ kawˆ k'oeˇ bawˬ dzaˬ-euˬ meh. 7 Gaˇ kawˆ k'oeˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ja dui dui-euˬ meh. G'awˬ myahˇ ni ja keuˆ la ̭ ngeh Beˬtuˆluˆ tuˇ laˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ-oˇ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ g'eh Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ heu-ahˇ ya gaˬ-awˇ jah laˇ nya ni dawˬ mehˬ mehˬ-iˇ-eu g'aˇ duˬ, aˬ dui ma ̭ la ̭ k'oeˇ yaw beh ngeh neh Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ tseˇ doˆ-euˬ naw ma ̭ siˬ nya lu ̭ meh. 8 Tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ nui ma-ahˇ siˬ jiˇ mawˇ jiˇ lu ̭-eu Miˬyehˇ-aˬ, aˬ dui-ahˇ Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ bi ̭ la ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ k'aw ̭ bi ̭ nehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ k'aw ̭ aˬ yaw ̭ ha geu ̭-eu gaˇ kawˆ aˬ dui-ahˇ bya cehˆ ni bi mawˇ la ̭-euˬ meh. 9 Aˬ dui hawˇ-eu aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ sawˇ beu-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ jah-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ-euˬ meh. 10 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, aˬ dui-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ maˬ ehˇ, aˬ dui maˬ ehˇ, maˬ daˬ coeˇ-eu k'aˆ behˆ k'oeˇ-ahˇ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ naˇ k'ah ciˬ pi nehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ jeˬ miˇ neh naw ma ̭ Miˬyehˇ-ahˇ lawˬ haw-eu g'eh te. 11 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ baˬ da neh aˬ dui ka k'o ̭-eu jeˬ za-euˬ ma lehˇ jah-eu ma. K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'aw ̭ ka k'o ̭-eu jeˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ za teh ̭-a." 12 Baˬnaˬbaˇ hawˇ-eu Pawˇluˆ aˬ nya ̭, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ g'oe-awˇ aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-euˬ mehˬ shi mˇ mehˬ-euˬ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ hawˇ-eu k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ gaˇ kawˆ dzawˇ mehˬ ngeh, uiˬ laˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ciˬ cuˇ ni jawˇ-awˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 13 Aˬ yaw ̭ nya ̭ dzawˇ mehˬ g'aˬ ngeh, Yaˬkoˆ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ-oˇ, ngaˇ ehˇ gaˇ tiˬ poˆ naˇ haˬ sheˇ. 14 Aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-ahˇ ta ̭-eu aˇ muˇ tiˬ muˇ bi baw laˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ g'eh Miˬyehˇ ha geu ̭ dahˬ beh-euˬ gaˇ kawˆ bya cehˆ ni bi siˬ bi mawˇ la ̭-euˬ k'oeˇ hmˬ, Siˇmoˬ neh naw ma ̭-ahˇ ja mehˬ g'aˬ-euˬ meh. 15 Gaˇ kawˆ heu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ neh ehˇ taˬ ya ̭-euˬ dawˬ-ahˇ tsaˬ dui dui leˇ-eu meh. Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ-aˬ, 16 'Gaˇ kawˆ heu deuˬ pyeu ̭ laˇ g'aˬ ngeh, ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ paˇ g'o ̭ le-awˇ, Daˬbiˇ-euˬ miˇ k'ahˬ laˆ zi ̭ ma. Yaw cawˆ deuˬ-ahˇ paˇ gawˬ muiˬ-awˇ, zi ̭ dah ni paˇ bi pyeu ̭ laˇ ma. 17 Dzeˇ-eu miˇ tsaˬ tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ, ngaˇ jawˇ gaˇ g'o ̭ laˇ jiˇ teh ̭-a. Ngaˬ-euˬ tsawˇ haˬ bi pyeu ̭-eu lehˇ, ngaˬ neh kuˇ-euˬ aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ, dawˬ tawˆ g'o ̭ laˇ jiˇ teh ̭-a lehˇ, 18 gaˇ kawˆ heu deuˬ aˇ hu ba neh, bi siˬ la ̭-euˬ yaw sahˇ pyeu ̭-eu, SahˬpaˬMiˬyehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh.' 19 "K'oeˇ miˇ neh, Miˬyehˇ jawˇ paw g'o ̭ pyawˇ laˇ lu ̭-eu aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ-ahˇ laˆ bahˬ-eu maˬ tsaˬ-a lehˇ ngaˇ ehˇ tsehˆ-eu ma. 20 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ nehˬ-awˇ, tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ lawˇ nehˬ-euˬ maˬ shawˇ-eu dzaˇ deuˬ-ahˇ dzaˬ-eu, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu la ̭ k'oeˇ k'aˬ miˬ sheu ta ̭-eu, shiˬ maˬ seh ̭ dzeˇ ni pa ̭ seh ̭-euˬ shaˬ jiˇ hawˇ-eu shiˬ dzaˬ-eu, heu deuˬ-ahˇ maˬ mˇ ni ya yahˇ meh lehˇ ehˇ nehˬ-eu tsaˬ teh ̭-a. 21 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Jawˇ nah aˬ yaw ̭ nah yaw ̭ uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ aˇ hu ba neh Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ gui mehˬ ka le ̭-awˇ, meuˬ yawˬ meuˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ dawˬ k'oeˇ deuˬ mehˬ nehˬ-euˬ meh." 22 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ la ̭ k'oeˇ tsawˇ haˬ tseˇ doˆ-awˇ, Pawˇluˆ hawˇ-eu Baˬnaˬbaˇ nehˬ-ehˇ Aˬdiˇawˬ meuˬ-ahˇ bi le-eu g'aˇ duˬ, g'aˬ k'ehˇ deuˬ hawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ nehˬ-ehˇ bawˬ dzaˬ tsehˆ-euˬ meh. Jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ yaw zeu baw dui dui-eu Baˬsaˬbaˆ lehˇ kuˇ-eu Yuˇdaˆ hawˇ-eu Siˬlaˆ aˬ nya ̭-ahˇ tseˇ doˆ-awˇ, 23 sahˬ bo ̭ heu ta ̭ aˬ yaw ̭ nya ̭ nehˬ-ehˇ dawˆ caw g'eh-euˬ meh. "Aˬdiˇawˬ meuˬ, Suˇliˆ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu, Giˇliˇciˆ miˇ k'ahˬ heu deuˬ-ahˇ jawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ jawˇ gaˇ, naw ma ̭-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ pyeu ̭-eu nga ma ̭ g'aˬ k'ehˇ deuˬ hawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ, sahˬ bo ̭ bo ̭-awˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ le ̭-eu ma. 24 Nga ma ̭-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ naw ma ̭ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ, naw ma ̭-euˬ nui ma suˬ saˬ-awˇ poˆ poˆ laˆ laˆ-ehˇ noeˬ ni mehˬ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ ya gaˬ g'aˬ-euˬ ma. Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ nga ma ̭ neh mehˬ-awˇ bi laˇ-euˬ maˬ ngeuˇ. 25 K'oeˇ miˇ neh, nga ma ̭ bawˬ dzaˬ-awˇ dawˬ tawˆ lu ̭ nui ma tsaˬ-eu la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭ jawˇ gaˇ bi laˇ-eu tsawˇ haˬ tseˇ doˆ-euˬ ma. Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li g'aˇ duˬ yawˬ ha-euˬ g'awˇ mawˇ shiˇ gaˇ maˬ guˆ ni gaˇ mˇ-eu nga ma ̭ zawˇ gaˬ-eu Baˬnaˬbaˇ hawˇ-eu Pawˇluˆ aˬ nya ̭ nehˬ-ehˇ, nga ma ̭ neh tseˇ doˆ-euˬ tsawˇ haˬ bi laˇ caw ma. 27 Yuˇdaˆ hawˇ-eu Siˬlaˆ aˬ nya ̭-ahˇ bi laˇ ma. Nga ma ̭ neh k'aˇ bo ̭ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ heu, aˬ yaw ̭ nya ̭ dzawˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 28 Maˬ caw teh-ehˇ maˬ g'eh nya-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ heu deuˬ maˬ ngeuˇ naˇ, naw ma ̭-ahˇ k'aˆ behˆ aˇ dzehˬ maˬ ciˬ pi nehˬ-eu g'aˇ duˬ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ hawˇ-eu nga ma ̭ nui ma tsaˬ-eu ma. 29 Tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ lawˇ nehˬ g'aˬ-euˬ jeˬ taˬ dzaˬ. Shiˬ taˬ dzaˬ. Shiˬ maˬ seh ̭ dzeˇ ni pa ̭ seh ̭-euˬ shaˬ jiˇ taˬ dzaˬ. Maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu la ̭ k'oeˇ k'aˬ miˬ taˬ sheu. Heu deuˬ-ahˇ maˬ mˇ ni g'eh nya naˇ, muiˬ dui dui teh ̭-a. Guiˬ lahˬ huiˬ lu ̭-uˇ." 30 K'ehˇ g'eh-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ Aˬdiˇawˬ meuˬ-ahˇ iˇ keuˆ ngeh, jah-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ kuˇ uiˬ-awˇ, sahˬ bo ̭ k'oeˇ ta ̭ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. 31 Aˬ yaw ̭ ma ̭ sahˬ bo ̭ k'oeˇ ta ̭-ahˇ gui haw ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ g'aˬ bi ̭ nehˬ-eu gaˇ kawˆ bo ̭ taˬ-euˬ miˇ neh laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-eu meh. 32 Yuˇdaˆ hawˇ-eu Siˬlaˆ aˬ nya ̭ k'aw ̭, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ dawˬ g'awˬ myahˇ ni ngehˬ-awˇ g'aˬ bi ̭ lahˬ nehˬ-euˬ meh. 33 Aˬ yaw ̭ nya ̭ k'oeˇ gaˇ tiˬ k'ehˬ jawˇ g'aˬ ngeh, aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ k'ehˇ g'eh la ̭-euˬ deuˬ jawˇ gaˇ bi g'o ̭-iˇ-eu g'aˇ duˬ, jah-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ laˬ k'aˬ cehˇ taˆ ni pyehˬ nehˬ-euˬ meh. 35 Pawˇluˆ hawˇ-eu Baˬnaˬbaˇ aˬ nya ̭-aˬ, Aˬdiˇawˬ meuˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ k'ehˬ tiˬ yamˬ jawˇ-awˇ, aˬ cawˬ g'awˬ mya g'aˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ kawˬ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ meh. 36 Aˇ nah aˇ yamˬ ui cuiˆ myahˇ laˇ ngeh, Baˬnaˬbaˇ-ahˇ Pawˇluˆ ehˇ nehˬ-eu, "Aˇ nya ̭ neh Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ kawˬ k'aˇ mehˬ ya ̭-euˬ meuˬ yawˬ meuˬ na lu ̭-ahˇ dawˬ deh g'o ̭ g'a-iˇ-awˇ, jah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ k'oeˇ deuˬ aˬ joˆ-ehˇ jawˇ lu ̭ nga lehˇ haw-iˇ kaˇ-euˇ." 37 Baˬnaˬbaˇ-aˬ, Maˬkuˆ lehˇ kuˇ-eu Yoˇhaˬ-ahˇ k'aw ̭ sheuˬ g'eh maw ̭-eu meh. 38 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ sheuˬ g'eh-eu maˬ tsaˬ-a lehˇ Pawˇluˆ noeˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yaw beh Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ-eu cah ngeh jawˇ, aˇ saˬ saˬ ngeh keuˆ ni maˬ cah-ehˇ, Paˬbuˇliˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ keuˆ ngeh aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ byehˇ dzeh-awˇ aˬ yaw ̭ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ g'o ̭ le-euˬ meh. 39 Aˬ yaw ̭ nya ̭ yaw kaˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ yaw k'aˆ-ehˇ ja dzaˬ-awˇ g'awˬ-iˇ-euˬ meh. Baˬnaˬbaˇ g'aˬ Maˬkuˆ-ahˇ sheuˬ-awˇ, Guˇbaˬluˇ iˇ jaw lahˇ-ahˇ lawˬ dziˬ-awˇ iˇ-euˬ meh. 40 Pawˇluˆ g'aˬ-aˬ, jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ neh aˬ yaw ̭-ahˇ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ la ̭ k'oeˇ bi a nehˬ g'aˬ miˇ tsa, Siˬlaˆ-ahˇ tseˇ doˆ-awˇ sheuˬ g'eh-euˬ meh. 41 Suˇliˆ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu Giˇliˇciˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ cah-iˇ-awˇ, Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ zi ̭ laˇ ni g'aˬ bi ̭ nehˬ-iˇ-euˬ meh.

G'aˬk'ehˇ 16

1 K'oeˇ naˇ, Deˬbeˬ meuˬ hawˇ-eu Luˇdaˬlaˇ meuˬ-ahˇ Pawˇluˆ iˇ-euˬ meh. Luˇdaˬlaˇ meuˬ-ahˇ Tiˆmoˇseˬ lehˇ myahˇ-euˬ Ka li zaˬ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭-euˬ aˬ ma-aˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ jeuˬ Ka li zaˬ pyeu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ da-aˬ Heˬlaˬsaˇ tsawˇ jeuˬ meh. 2 Luˇdaˬlaˇ meuˬ hawˇ-eu Iˇgawˇniˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Ka li zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭, Tiˆmoˇseˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu meh. 3 Pawˇluˆ-aˬ, Tiˆmoˇseˬ-ahˇ sheuˬ-awˇ cah maw ̭-eu miˇ neh, baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ gaˇ jawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Tiˆmoˇseˬ-euˬ aˬ da Heˬlaˬsaˇ tsawˇ jeuˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ siˬ nya jiˇ-eu miˇ neh, k'oeˇ lo ̭-ehˇ baˆ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ nehˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 4 Aˬ yaw ̭ nya ̭ tiˬ meuˬ saˇ-iˬ tiˬ meuˬ iˇ-awˇ, jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu g'aˬ k'ehˇ deuˬ hawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ neh bawˬ tsehˆ taˬ-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭ deuˬ bi ̭ nehˬ-awˇ, zahˇ sahˇ k'o ̭ k'oeˇ deuˬ-ahˇ caw teh-eu g'aˇ duˬ mehˬ nehˬ-euˬ meh. 5 K'oeˇ miˇ neh, Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ jah-eu paw g'aˬ k'aˆ dzehˬ laˇ-awˇ, tiˬ nah saˇ-iˬ tiˬ nah tsawˇ haˬ myaˬ laˇ lu ̭-eu meh. 6 Aˬshaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ guiˬ lahˬ dawˬ maˬ ya mehˬ-iˇ ni, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ laˆ tsoeˬ-eu miˇ neh, Puˬgiˇ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu Gaˬlaˬtiˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ le-euˬ meh. 7 Muˇsiˇ miˇ k'ahˬ-euˬ miˇ kaˬ-ahˇ le keuˆ ngeh, Beˬtuˇniˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ uˇ leˇ-eu lehˇ tiˬ poˆ g'eh-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ-euˬ Yaw sahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ kawˬ-aˬ maˬ bi ̭-a. 8 K'oeˇ miˇ neh, Muˇsiˇ miˇk'ahˬ nyiˬ tsehˆ-ehˇ iˇ g'eh-awˇ, Daˬloˇ meuˬ-ahˇ iˇ keuˆ-euˬ meh. 9 K'oeˇ ngeh miˇ yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ Pawˇluˆ heu lo ̭-ehˇ ya mawˇ-euˬ meh. Maˬgeˬdawˇniˆ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ yaw ̭ le-awˇ, "Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ laˇ-awˇ, nga ma ̭-ahˇ tiˬ poˆ caw ba laˇ-awˬ" lehˇ shaˇ le-euˬ gaˇ aˬ yaw ̭ ya mawˇ-euˬ meh. 10 Yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ Pawˇluˆ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ya siˬ ya mawˇ g'aˬ-euˬ nehˬ-ehˇ, Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ le-eu g'aˇ duˬ nga ma ̭ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ lehˬ hmˬ-euˬ ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ bi mehˬ leˇ-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ nga ma ̭-ahˇ kuˇ le-euˬ ngaˇ lehˇ nga ma ̭ noeˬ tsehˆ-euˬ ma. 11 Nga ma ̭ Daˬloˇ meuˬ-ahˇ neh saˇ baoˬ dziˬ-awˇ, Saˬmoˬdaˬlehˇ iˇ jaw lahˇ-ahˇ dawˇ coe ni iˇ-awˇ, yawˬ nah yawˬ Naˬbawˇliˇ meuˬ-ahˇ iˇ keuˆ-euˬ ma. 12 K'oeˇ gaˇ neh naˇ, Piˇliˇpiˆ meuˬ-ahˇ nga ma ̭ le-euˬ ma. Meuˬ k'oeˇ meuˬ-aˬ, Loˇmaˆ tsawˇ haˬ uˆ lahˇ lu ̭-eu Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ-eu meuˬ pyeu ̭-eu meh. K'oeˇ gaˇ nga ma ̭ g'awˬ mya nah jawˇ-euˬ ma. 13 Jawˇ nah keuˆ laˇ ngeh, nga ma ̭ meuˬ la ̭ nyiˇ iˇ doˆ-awˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ uiˬ leˇ-awˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu jawˇ duˬ tiˬ tsahˇ mawˇ le teh ̭-a lehˇ noeˬ-eu la ̭ k'oeˇ, lawˇ baˬ lawˇ dzeˇ iˇ-euˬ ma. nga ma ̭ nuiˇ-awˇ, k'oeˇ gaˇ uiˬ le taˬ-euˬ zaˬ miˬ zaˬ deuˬ-ahˇ dawˬ mehˬ mehˬ-euˬ ma. 14 Saˬdiˬlehˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-awˇ aˇ poeˬ k'aˆ dui dui-eu neˇ naˆ naˆ-eu saˬ paˇ ga ̭-eu Lu diˇ lehˇ myahˇ-euˬ zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ k'aw ̭, nga ma ̭ mehˬ gaˇ naˇ haˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-awˇ, Pawˇluˆ dawˬ mehˬ mehˬ gaˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ naˇ haˬ ni, SahˬpaˬMiˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-euˬ nui ma laˇ g'oˆ pah nehˬ-euˬ meh. 15 Aˬ yaw ̭ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ nymˇ k'ahˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ iˇ cu ̭ shawˇ g'aˬ ngeh jawˇ, "Ngaˇ-aˬ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-ahˇ aˬ diˇ jah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu ngaˇ lehˇ naw ma ̭ noeˬ tsehˆ g'aˬ-euˬ ngeuˇ naˇ, ngaˬ-euˬ nymˇ-ahˇ ya ̭ laˇ-awˬ" lehˇ ehˇ-awˇ, nga ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ nymˇ-ahˇ sheuˬ daˆ g'eh-euˬ meh. 16 Tiˬ nah-aˬ, uˬ duˬ tahˬ-eu jawˇ duˬ-ahˇ nga ma ̭ iˇ lu ̭ ngeh, ja maw maw nya-eu neh ̭ uˇ-eu aˬ buˇ zaˬ k'aˆ tiˬ g'aˬ tahˬ puˬ le-euˬ meh. Aˬ buˇ k'oeˇ buˇ ja maw maw nehˬ-eu pyuˇ g'awˬ mya ni za-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭-euˬ baw leˬ deuˬ smˇ muiˬ muiˬ laˇ-euˬ meh. 17 Aˬ buˇ k'oeˇ g'aˬ Pawˇluˆ nga ma ̭-euˬ mehˬ nah caw teh-awˇ, "Tsawˇ haˬ heu deuˬ-aˬ, Huiˬ dui mahˇ dui dui-eu Miˬyehˇ-euˬ zaˬ k'aˆ pyeu ̭-awˇ, naw ma ̭ ka k'o ̭-eu jeˬ za nya-eu gaˇ ma mehˬ le-euˬ meh" lehˇ guˇ guˇ-ehˇ cah-eu meh. 18 Aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ guˇ guˇ-ehˇ caw teh-eu g'awˬ mya nah byah laˇ-euˬ miˇ neh, Pawˇluˆ maˬ oˇ o ̭ coeˇ laˇ-ehˇ, naˇ k'ah paw zeuˆ pyawˇ-awˇ, neh ̭ k'oeˇ mawˇ-ahˇ "Aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ neh doˆ-iˇ-awˬ lehˇ, Yeˬsuˇ Ka li-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ ngaˇ nawˬ-ahˇ dawˬ bi ̭-eu ma" lehˇ ehˇ nehˬ ngeh, neh ̭ k'oeˇ mawˇ aˬ buˇ k'oeˇ buˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ neh tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ doˆ-iˇ-euˬ meh. 19 Aˬ buˇ k'oeˇ buˇ-euˬ baw leˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ pyuˇ maˬ paˇ za nya ngaˇ lehˇ siˬ leˇ-awˇ, Pawˇluˆ hawˇ-eu Siˬlaˆ aˬ nya ̭-ahˇ nyeh ̭-awˇ, lehˆ lehˆ tsmˇ-ahˇ jaˆ-eu miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ ba ̭ dzah dzah duˬ-ahˇ sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ jawˇ gaˇ g'eu g'eh-euˬ meh. 20 Loˇmaˆ tsawˇ haˬ yaw huiˬ yaw mahˇ deuˬ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ nyeh ̭ g'eh-awˇ heu lo ̭-ehˇ tsa ̭ nehˬ-euˬ meh. "Tsawˇ haˬ heu nyiˬ g'aˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, aˬ duiˬ-euˬ meuˬ-ahˇ laˆ suˬ saˬ le-euˬ meh. 21 Aˬ dui-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭-ahˇ bahˬ-eu zahˇ deuˬ-ahˇ caw teh ni aˬ yaw ̭ nya ̭ mehˬ lu ̭ tsoˆ lu ̭-eu meh. Aˬ dui Loˇmaˆ miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ zahˇ heu deuˬ-ahˇ maˬ ha geu ̭ nya-a." 22 K'oeˇ naˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ deuˬ g'eh, Pawˇluˆ hawˇ-eu Siˬlaˆ aˬ nya ̭-ahˇ muiˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ paw gm leˇ-awˇ tuˇ laˇ-euˬ meh. Yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ deuˬ Pawˇluˆ hawˇ-eu Siˬlaˆ aˬ nya ̭-euˬ mehˬ tsoeˬ g'eu paˆ dzeh jiˇ-awˇ, yahˬ caˆ neh bi jui ̭-eu g'aˇ duˬ dawˬ bi ̭-euˬ meh. 23 Yaw k'aˆ-ehˇ diˬ naˇ diˬ gawˇ nehˬ g'aˬ ngeh, tawˬ-ahˇ nyeh ̭ ahˇ nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ lo ̭-eu g'aˇ duˬ tawˬ-ahˇ haw-eu g'aˬ-ahˇ dawˬ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. 24 Yaw huiˬ yaw mahˇ deuˬ neh dawˬ bi ̭ ya ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, tawˬ-ahˇ haw-eu k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ la ̭ k'oeˇ paw jaˆ-eu pa ̭ kuˆ-ahˇ nyeh ̭ uˇ-awˇ, diˬ tm tm ma neh kuiˇ taw ̭ taw ̭-awˇ bi jawˇ-euˬ meh. 25 Sehˇ g'ahˇ ceh laˇ ngeh, Pawˇluˆ hawˇ-eu Siˬlaˆ aˬ nya ̭ guiˬ lahˬ shaˇ shaˇ-ehˇ Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-eu caˇ dawˬ caˇ lu ̭-awˇ, tawˬ-ahˇ uˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ naˇ haˬ lu ̭-eu meh. 26 Ja pyuˬ ni, miˇ luˆ luˆ dui dui laˇ-awˇ, tawˬ-euˬ dawˬ pehˬ duˬ puˇ-ahˇ keuˆ ni nyeh laˇ-awˇ, laˇ g'oˆ deuˬ pah laˇ jiˇ-awˇ, tawˬ-ahˇ uˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ pa ̭ taw ̭ taˬ-euˬ shmˇ caˆ dawˬ tawˆ lu ̭ ga lehˆ jiˇ-euˬ meh. 27 Tawˬ-ahˇ haw-eu g'aˬ tsawˬ noeˬ laˇ-awˇ, tawˬ laˇ g'oˆ deuˬ yaw pah-ehˇ jaˆ gaˇ ya mawˇ ngeh, tawˬ-ahˇ nyeh ̭ uˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ cehˆ doˆ jiˇ-euˬ ngaˇ lehˇ duˇ-awˇ, mi cehˇ g'eu doˆ-awˇ yawˬ haˇ yawˬ ha seh ̭-eu lehˇ g'eh-eu meh. 28 Ehˇ k'aw ̭, Pawˇluˆ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˬ-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ tiˬ jeˬ-iˬ taˬ jahˇ. Nga ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ heu gaˇ jawˇ jiˇ ma." 29 K'oeˇ ngeh, tawˬ-ahˇ haw-eu k'oeˇ g'aˬ miˬ dzaˬ keuˬ le ̭-awˬ lehˇ guˇ-awˇ, tawˬ la ̭ k'oeˇ cehˆ uˇ g'eh-awˇ, guˆ-awˇ yaw dzuˬ dzuˬ-eu la ̭ k'oeˇ Pawˇluˆ hawˇ-eu Siˬlaˆ aˬ nya ̭-euˬ aˬ kuiˇ dawˬ peh pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ ga dmˬ-euˬ meh. 30 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ la ̭ nyiˇ sheuˬ doˆ g'eh-awˇ ehˇ-eu, "Saˬlaˬ-oˇ, ka k'o ̭-eu jeˬ za nya ni ngaˇ aˬ joˆ-ehˇ ya jahˇ ta." 31 Aˬ yaw ̭ nya ̭ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ jah-awˬ. Ka k'o ̭-eu jeˬ za teh ̭-a. Nawˇ hawˇ-eu nawˬ-euˬ miˬ sawˇ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ za teh ̭-a." 32 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ mehˬ nehˬ-euˬ meh. 33 Uˬ ci ̭ k'oeˇ miˇ aˇ yamˬ k'oeˇ yamˬ-ahˇ, tawˬ-ahˇ haw-eu k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ sheuˬ g'eh-awˇ, maˇ k'ehˬ maˇ naˇ tsiˬ shawˇ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇnaˇ, aˬ yaw ̭ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ miˬ sawˇ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ iˇ cu ̭ shawˇ-euˬ meh. 34 Pawˇluˆ hawˇ-eu Siˬlaˆ aˬ nya ̭-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ sheuˬ uˇ g'eh-awˇ, bi dzaˬ bi dawˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ miˬ sawˇ zaˬ deuˬ laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ-ahˇ jah-eu jeˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ za g'aˬ-euˬ meh. 35 Yawˬ shawˬ yawˬ, Loˇmaˆ tsawˇ haˬ sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ neh piˆ liˆ deuˬ-ahˇ dawˬ bi ̭-awˇ, "Tsawˇ haˬ k'oeˇ nyiˬ g'a-ahˇ pyehˬ nehˬ-awˬ" lehˇ bi ehˇ gaˬ-iˇ-euˬ meh. 36 K'oeˇ miˇ neh, tawˬ-ahˇ haw-eu k'oeˇ g'aˬ Pawˇluˆ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Siˬlaˆ naw nya ̭-ahˇ pyehˬ nehˬ-eu g'aˇ duˬ yaw huiˬ yaw mahˇ deuˬ-euˬ dawˬ oe keuˆ g'aˬ-euˬ meh. Teu miˇ neh doˆ laˇ-awˇ laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ g'o ̭ leˇ-awˬ." 37 Ehˇ k'aw ̭, piˆ liˆ aˬ yui ̭ deuˬ-ahˇ Pawˇluˆ ehˇ nehˬ-eu, "Nga nya ̭ Loˇmaˆ miˇ k'ahˬ zaˬ pyeu ̭-eu ma. Ehˇ k'aw ̭, nga nya ̭-euˬ yaw lehˬ yaw ca tiˬ jeˬ-iˬ maˬ poˆ mawˇ-euˬ gaˇ, miˇ k'ahˬ zaˬ mehˬ shi nga nya ̭-ahˇ yahˬ caˆ neh jui ̭-awˇ tawˬ-ahˇ dawˆ nehˬ la ̭-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, aˬ cawˬ maˬ bi siˬ ni nga nya ̭-ahˇ ciˬ cuˇ ni pyehˬ-awˇ bi g'o ̭ leˇ-eu g'eh te loˇ. Ma geu ̭. Loˇmaˆ tsawˇ haˬ yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ deuˬ oe-awˇ nga nya ̭-ahˇ pyehˬ doˆ nehˬ le-eu maˬ ngeuˇ naˇ maˬ geu ̭." 38 Piˆ liˆ aˬ yui ̭ k'oeˇ deuˬ Loˇmaˆ tsawˇ haˬ yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ deuˬ-ahˇ Pawˇluˆ neh ehˇ-euˬ dawˬ dzawˇ nehˬ leˇ-euˬ meh. Pawˇluˆ hawˇ-eu Siˬlaˆ aˬ nya ̭ Loˇmaˆ miˇ k'ahˬ zaˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ ya siˬ ngeh, guˆ-iˇ-euˬ meh. 39 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ lehˬ-iˇ-euˬ gaˇ kawˆ ja mehˬ-awˇ aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ tahˬ shaˇ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ pyehˬ nehˬ-awˇ, meuˬ k'oeˇ meuˬ-ahˇ neh doˆ-iˇ nehˬ la ̭ lehˇ shaˇ-euˬ meh. 40 Pawˇluˆ hawˇ-eu Siˬlaˆ aˬ nya ̭ tawˬ-ahˇ neh doˆ-iˇ-awˇ, Lu diˇ-euˬ nymˇ-ahˇ le-euˬ meh. Jah-eu tsawˇhaˬ deuˬ-ahˇ k'oeˇ gaˇ tahˬ dzoeˇ-awˇ g'aˬ bi ̭ nehˬ ya ̭-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, meuˬ k'oeˇ meuˬ-ahˇ neh aˬ yaw ̭ nya ̭ doˆ-iˇ-euˬ meh.

G'aˬk'ehˇ 17

1 Pawˇluˆ hawˇ-eu Siˬlaˆ-aˬ, Aˬpiˇbawˇliˇ meuˬ hawˇ-eu Aˬpawˇlawˇniˇ meuˬ-ahˇ neh iˇ g'eh-awˇ, Teˇsaˬloˇni meuˬ-ahˇ iˇ keuˆ-euˬ meh. Meuˬ k'oeˇ meuˬ la ̭ k'oeˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ tiˬ nymˇ jaˆ-eu meh. 2 Pawˇluˆ-aˬ, aˬ myah myah lo ̭-ehˇ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ le-euˬ meh. Jawˇ nah smˬ nah keuˆ ni, aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ Jaˇli ̭ gaˇ kawˆ ja sawˇ-euˬ meh. 3 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ja mehˬ-awˇ, Ka li shiˇ-awˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, maˬ pyeu ̭ laˇ-ehˇ maˬ g'eh nya-eu gaˇ kawˆ tiˬ hmˬ meh lehˇ mehˬ duˬ nehˬ-euˬ meh. "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ja mehˬ lu ̭-eu Yeˬsuˇ heu g'aˬ-aˬ, Ka li meh" lehˇ Pawˇluˆ ehˇ-eu meh. 4 Aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ paˆ na deuˬ noeˬ peh ̭-awˇ, Pawˇluˆ hawˇ-eu Siˬlaˆ nehˬ-ehˇ gm leˇ-euˬ meh. Myaˆ pyawˬ naˇ mehˇ jaˆ-eu zaˬ miˬ zaˬ g'awˬ mya g'aˬ hawˇ-eu Heˬlaˬsaˇ tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-euˬ meh. 5 Ehˇ k'aw ̭, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ myaˆ naˆ-eu miˇ neh, aˬ dzawˬ aˇ gah deuˬ deh uiˬ-awˇ aˇ muˇ tiˬ muˇ muˇ doˆ-eu la ̭ k'oeˇ, meuˬ meuˬ lah-ehˇ laˆ luiˬ-euˬ meh. Pawˇluˆ hawˇ-eu Siˬlaˆ aˬ nya ̭-ahˇ miˇ k'ahˬ zaˬ-euˬ mehˬ shi g'eu doˆ le ̭-eu g'aˇ duˬ, Yaˬsoˬ-euˬ nymˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ga jawˬ-iˇ-euˬ meh. 6 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ maˬ poˆ mawˇ nya-eu miˇ neh, Yaˬsoˬ hawˇ-eu jah-eu tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ-ahˇ, meuˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ jawˇ gaˇ g'eu g'eh-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ leˇ-euˬ meh. "Miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ poˆ laˆ paˇ laˇ paˬ-ehˇ laˆ suˬ saˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ meuˬ heu meuˬ-ahˇ oe keuˆ taˬ-euˬ meh. 7 Yaˬsoˬ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ nymˇ-ahˇ cu taˬ-euˬ meh. Yeˬsuˇ lehˇ myahˇ-eu sahˬ paˬ tiˬ g'aˬ jawˇ meh lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ ehˇ-ehˇ, sahˬ paˬ Gehˇsaˬ neh bi ̭ taˬ-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭ deuˬ-ahˇ laˆ cawˆ lu ̭ meh." 8 Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-awˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ hawˇ-eu meuˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ-ahˇ laˆ luiˬ-euˬ meh. 9 Sahˬ paˬ sahˬ ma k'oeˇ deuˬ Yaˬsoˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ cawˬ deuˬ-ahˇ pyuˇ bi doˆ-awˇ pyehˬ k'o ̭ g'eh-euˬ meh. 10 Uˬ ci ̭ ci ̭ le-eu nehˬ-ehˇ, jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ Pawˇluˆ hawˇ-eu Siˬlaˆ-ahˇ Beˬliˇ meuˬ-ahˇ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ bi iˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ nya ̭ k'oeˇ gaˇ iˇ keuˆ ngeh, uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ le-euˬ meh. 11 K'oeˇ gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, Teˇsaˬloˇni meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ naˆ maˬ tseˇ nui ma laˇ g'oˆ pah taˬ-awˇ, guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ nui ma keuˆ-eu la ̭ k'oeˇ naˇ haˬ-awˇ, Pawˇluˆ neh ehˇ-euˬ k'oeˇ tsaˬ-eu maˬ tsaˬ-eu siˬ duˬ laˇ ni yawˬ nah na lu ̭ Jaˇli ̭-ahˇ gui haw lu ̭-eu meh. 12 Aˬ yaw ̭ ma ̭ g'awˬ mya ni jah laˇ-euˬ meh. Myaˆ pyawˬ naˇ mehˇ jaˆ-eu Heˬlaˬsaˇ tsawˇ haˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ deuˬ k'aw ̭, g'awˬ mya g'aˬ jah laˇ-euˬ meh. 13 Ehˇ k'aw ̭, Beˬliˇ meuˬ-ahˇ k'aw ̭ Pawˇluˆ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ lu ̭-eu gaˇ kawˆ-ahˇ Teˇsaˬloˇni meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ ya gaˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ oe-awˇ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ nui ma zo laˇ ni ja-awˇ laˆ luiˬ-euˬ meh. 14 K'oeˇ ngeh, jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ neh Pawˇluˆ-ahˇ iˬ ma laˆ shaˆ lawˇ deh paw bi iˇ doˆ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Siˬlaˆ hawˇ-eu Tiˆmoˇseˬ aˬ nya ̭-aˬ, Beˬliˇ meuˬ-ahˇ jawˇ ya ̭-euˬ meh. 15 Pawˇluˆ-ahˇ sheuˬ ha-iˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ Aˬteˬ meuˬ-ahˇ keuˆ ni sheuˬ ha keuˆ-iˇ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, Siˬlaˆ hawˇ-eu Tiˆmoˇseˬ aˬ nya ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ yaw kawˇ-ehˇ bi oe-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Pawˇluˆ dawˬ tsa ̭ tsa ̭ nehˬ-awˇ Beˬliˇ meuˬ-ahˇ bi g'o ̭ leˇ-euˬ meh. 16 Aˬteˬ meuˬ-ahˇ Siˬlaˆ hawˇ-eu Tiˆmoˇseˬ aˬ nya ̭-ahˇ Pawˇluˆ dawˬ lu ̭ ngeh, meuˬ k'oeˇ meuˬ la ̭ k'oeˇ tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ tiˬ byah jaˆ gaˇ ya mawˇ-awˇ, nui ma maˬ saˇ-a. 17 K'oeˇ miˇ neh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ nehˬ-ehˇ uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ ja uˇ-eu uˬ ta ̭, lehˆ lehˆ tsmˇ miˇ k'ahˬ zaˬ ba ̭ dzah dzah duˬ-ahˇ k'aw ̭, k'aˇ iˇ k'aˇ laˇ doˆ-eu tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ ja uˇ haw-euˬ meh. 18 Iˇbiˇguˇlu zahˇ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ hawˇ-eu, Saˬdawˇiˇ zahˇ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ ja sawˇ haw-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ paˆ na deuˬ ehˇ-eu, "Yaw gahˇ jahˇ geu ̭-eu dawˇ ga teu g'aˬ aˬ jeˬ ehˇ-eu nga teu." Tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, "Yawˬ k'ahˬ yaw miˇ yawˬ-ahˇ-euˬ miˬ yehˇ deuˬ-euˬ gaˇ kawˆ mehˬ-eu tsawˇ haˬ ngeuˇ-eu jeˬ nga" lehˇ ehˇ-eu meh. Yeˬsuˇ-euˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu g'o ̭ deh ̭ laˇ-eu jeˬ gaˇ kawˆ Pawˇluˆ dawˬ mehˬ mehˬ-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 19 K'oeˇ miˇ neh, Aˬleˬpaˬguˇ lehˇ kuˇ-eu meuˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu deuˬ-euˬ ba ̭ dzah mehˬ shi Pawˇluˆ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ sheuˬ g'eh-awˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Nawˇ mehˬ lu ̭-eu gaˇ kawˆ yaw shui ̭ teu hmˬ nga ma ̭ siˬ duˬ maw ̭ miˇ-a. 20 Nawˇ ehˇ-eu gaˇ kawˆ tiˬ paˆ na deuˬ nga ma ̭ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ gaˬ haw-euˬ miˇ neh dawˬ tsui ̭ siˬ nya maw ̭ miˇ-a." 21 Aˬteˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ maˬ ehˇ, aˬ cawˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh laˇ-awˇ k'oeˇ gaˇ jawˇ lu ̭-eu deuˬ maˬ ehˇ, shui ̭ teˇ poˬ ni pyeu ̭ le keuˆ le-euˬ gaˇ kawˆ deuˬ ja-eu, naˇ haˬ-eu, heu-euˬ g'aˇ duˬ teh ̭-ehˇ aˇ yamˬ bi jiˇ lu ̭-eu meh. 22 Meuˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu deuˬ-euˬ ba ̭ dzah mehˬ shi Pawˇluˆ yaw ̭-awˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Naw ma ̭ Aˬteˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, yawˬ jeˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ uˬ duˬ tahˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭-ahˇ taˬ huiˬ dui dui lu ̭ gaˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. 23 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, meuˬ heu meuˬ doe ni ngaˇ cah-awˇ naw ma ̭ uˬ duˬ tahˬ-eu jawˇ duˬ deuˬ-ahˇ haw ngeh, 'Nga ma ̭ maˬ siˬ nya-eu Miˬyehˇ tiˬ g'aˬ-euˬ g'aˇ duˬ' lehˇ bo ̭ myahˬ taˬ-euˬ lawˇ duˬ tiˬ tsahˇ mawˇ-euˬ ma. Naw ma ̭ maˬ siˬ nya k'aw ̭ uˬ duˬ tahˬ lu ̭-eu k'oeˇ-aˬ, nymˬ-mˇ ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ja mehˬ le-euˬ heu meh. 24 Miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ hawˇ-eu k'oeˇ-euˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ jawˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ beh-euˬ yaw sahˇ Miˬyehˇ-aˬ, Mˬsahˇ Sahˬpaˬ Miˇsahˇ Sahˬma pyeu ̭-awˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ aˬ la ̭ neh tsoˆ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ uˇ-eu maˬ ngeuˇ-a. 25 Aˬ dui tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ aˬ la ̭ neh ngehˬ g'eh bo saˆ-awˇ mˇ cu nehˬ-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ maˬ loˬ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ, deh ̭-eu jeˬ, sa ̭ g'awˇ nya-eu jeˬ hawˇ-eu, yawˬ jeˬ na lu ̭ bi ̭-eu g'aˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ meh. 26 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ o neh miˇ k'ahˬ tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ beh taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-awˇ, miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ bi jawˇ byah taˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw deh ̭ ya deh ̭-eu aˇ yamˬ hawˇ-eu jawˇ duˬ-ahˇ, aˇ dahˬ beh ngeh neh neh lehˬ hmˬ taˬ-awˇ to ̭ tsaˬ jiˆ tsaˬ jiˇ taˬ-euˬ meh. 27 Miˬyehˇ-ahˇ la ̭ sawˆ sawˆ sawˆ-ehˇ poˆ naˇ, sawˆ zaˬ-awˇ poˆ mawˇ nya ni, k'oeˇ lo ̭-ehˇ beh taˬ nehˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu k'aw ̭, Miˬyehˇ-aˬ, aˬ dui yawˬ g'aˬ na lu ̭ nehˬ-ehˇ gaˇ mahˇ kaˬ-eu maˬ ngeuˇ-a. 28 'Aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ dui deh ̭ lu ̭, jawˇ lu ̭, luˆ lu ̭, laˆ lu ̭-eu ma' lehˇ, aˬ cawˬ neh ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu lo ̭-ehˇ meh. Dawˬ caˇ bo ̭-eu naw ma ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭,tiˬ tsahˇ na, 'Nga ma ̭ k'aw ̭ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ ma' lehˇ ehˇ taˬ-euˬ gaˇ duˇ-eu meh. 29 Aˬ dui-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ zaˬ pyeu ̭-eu miˇ neh, Miˬyehˇ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ neh noeˬ doˆ-awˇ jahˇ taˬ-euˬ shuiˇ mawˇ kawˇ, pyuˇ mawˇ kawˇ, k'aˬ lo mawˇ kawˇ heu deuˬ-ahˇ duˇ teh ̭-a lehˇ aˬ dui noeˬ-eu maˬ tsaˬ-a. 30 Aˇ hu tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ siˬ nya ngeh mˇ dzeuˇ shaˇ dzeuˇ ya ̭-euˬ jeˬ-ahˇ Miˬyehˇ iˬ baˇ maˬ taˬ-a. Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, yawˬ gaˇ na lu ̭ jawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ iˬ baˇ noeˬ poˆ-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ neh dawˬ bi ̭ taˬ-euˬ meh. 31 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ neh tseˇ doˆ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ g'oe-awˇ, miˇ tsaˬ heu dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ neh yaˇ k'aˬ daˇ-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ neh to ̭ taˬ-euˬ aˇ nah tiˬ nah jaˆ meh. Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ shiˇ-euˬ gaˇ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ neh k'oeˇ lo ̭-ehˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ jaˆ-eu gaˇ kawˆ, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ bi siˬ duˬ-euˬ meh." 32 Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-eu gaˇ kawˆ Pawˇluˆ ehˇ gaˇ ya gaˬ ngeh, tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ niˇ g'a-awˇ uiˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, "Gaˇ kawˆ teu nawˇ ja gaˇ tiˬ poˆ paˇ naˇ haˬ maw ̭ nya siˬ" lehˇ ehˇ-eu meh. 33 K'oeˇ naˇ, Pawˇluˆ-aˬ, ba ̭ dzah-ahˇ neh doˆ-iˇ-euˬ meh. 34 Tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ nui ma gm-awˇ jah-euˬ meh. Jah laˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ la ̭ k'oeˇ, meuˬ k'oeˇ meuˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu ba ̭ dzah aˇ muˇ-ahˇ ahˇ-eu Daˬyawˇnaˬsiˇ hawˇ-eu Daˬmaˬliˇ lehˇ myahˇ-euˬ zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ uˬ ta ̭, nui deuˬ k'aw ̭ ahˇ-eu meh.

G'aˬk'ehˇ 18

1 K'oeˇ naˇ, Aˬteˬ meuˬ-ahˇ neh Pawˇluˆ doˆ-iˇ-awˇ, Gawˇliˬtu meuˬ-ahˇ iˇ-euˬ meh. 2 K'oeˇ gaˇ, Boˬtuˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ deh ̭ le-euˬ Aˬguˇla lehˇ myahˇ-euˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ya tahˬ puˬ-euˬ meh. Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Loˇmaˆ meuˬ-ahˇ neh ya doˆ-iˇ jiˇ meh lehˇ, Loˇmaˆ sahˬ paˬ Gaˬlawˇdiˇ dawˬ bi ̭-euˬ miˇ neh, aˬ yaw ̭-euˬ mi zaˬ Biˇgiˇla sheuˬ-awˇ Iˇdaˬliˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh g'o ̭ doˆ le-euˬ tiˬ dehˬ pyeu ̭-eu meh. Aˬ nya ̭ dzeˇ zaˬ-ahˇ Pawˇluˆ tahˬ puˬ leˇ-euˬ meh. 3 Aˬ nya ̭ dzeˇ zaˬ nehˬ-ehˇ aˬ yaw ̭ jawˇ-awˇ gaˇ mˇ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ k'aw ̭, aˬ nya ̭ dzeˇ zaˬ lo ̭-ehˇ saˬ paˇ sehˬ g'awˆ gu ̭ ahˬ-awˇ deh ̭-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. 4 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ehˇ, Heˬlaˬsaˇ tsawˇ haˬ maˬ ehˇ, jah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ ni, Jawˇ nah aˬ yaw ̭ nah yaw ̭ uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ Pawˇluˆ ja sawˇ-euˬ meh. 5 Siˬlaˆ hawˇ-eu Tiˆmoˇseˬ aˬ nya ̭ Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh oe keuˆ ngeh, Pawˇluˆ g'aˬ-aˬ, Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ-eu gaˇ teh ̭-ehˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ-awˇ, Yeˬsuˇ Meˬsiˇya pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ saˇ kiˇ kamˬ-euˬ meh. 6 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭ mehˬ gaˇ maˬ naˇ haˬ ni aˬ yaw ̭-ahˇ yaw doeˇ ehˇ ngeh, aˬ yaw ̭ pehˇ k'ahˬ byuˬ k'aˇ-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ smˬ naˇ, naw ma ̭-euˬ iˬ baˇ meh. Ngaˬ-ahˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ ta ̭. Iˬ nah ta ̭ naˇ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ ngaˇ mehˬ-iˇ ma." 7 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ gaˇ neh aˬ yaw ̭ doˆ-iˇ-awˇ, Tiˇtuˆ Yuˇtuˬ lehˇ myahˇ-euˬ, Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ tiˬ g'aˬ-euˬ nymˇ-ahˇ jawˇ-iˇ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ nymˇ-aˬ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ nymˇ kaˬ ta ̭-eu meh. 8 Gaˬliˇpuˆ lehˇ myahˇ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ aˬ yui ̭ geu ̭-eu g'aˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ miˬ sawˇ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ jah-euˬ meh. Gawˇliˬtu meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni Miˬyehˇ dawˬ kawˬ ya gaˬ-awˇ, jah-eu la ̭ k'oeˇ iˇ cu ̭ shawˇ-euˬ meh. 9 Tiˬ miˇ-aˬ, yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ ya siˬ ya mawˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ, Pawˇluˆ-ahˇ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Taˬguˆ. Dawˬ mehˬ maˬ mehˬ-ehˇ ciˬ cuˇ ni taˬ jawˇ. 10 Ngaˇ nawˬ nehˬ-ehˇ jawˇ ma. Aˬ cawˬ nawˬ-ahˇ laˆ tahˬ laˆ naˇ-eu jeˬ maˬ mˇ nya-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, meuˬ heu meuˬ la ̭ k'oeˇ ngaˬ-euˬ tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni jawˇ ma." 11 K'oeˇ miˇ neh, Pawˇluˆ k'oeˇ gaˇ tiˬ k'o ̭ uˬ ta ̭ ba la ko ̭ siˬ jawˇ-awˇ, Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ nehˬ-euˬ meh. 12 Gaˬliˬoˬ lehˇ kuˇ-eu g'aˬ, Aˬgaˬyaˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ uˆ lahˇ lu ̭ ngeh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ gm leˇ-awˇ Pawˇluˆ-ahˇ nyeh ̭-awˇ, yaˇ k'aˬ daˇ-eu saˇ naˇ-ahˇ sheuˬ g'eh-euˬ meh. 13 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ-aˬ, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ maˬ tsaˬ ni yawˬ jeˬ yawˬ-ehˇ Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu g'aˇ duˬ aˬ cawˬ-ahˇ mehˇ shuiˇ shuiˇ lu ̭ meh." 14 Pawˇluˆ dawˬ ngehˬ-eu lehˇ g'eh ngeh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ Gaˬliˬoˬ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Yuˇ daˆ tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, gaˇ kawˆ teu hmˬ-aˬ, yaw haiˬ tiˬ jeˬ paˬ mˇ bahˬ-euˬ loˇ, yaw lehˬ tiˬ jeˬ na jahˇ-euˬ loˇ lehˇ ngeuˇ law nmˇ-aˬ, naw ma ̭ ehˇ gaˇ ngaˇ oˇ-awˇ naˇ haˬ nehˬ nya te siˬ. 15 Ehˇ k'aw ̭, dawˬ-euˬ gaˇ kawˆ, tsawˇ myahˇ-euˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu, naw ma ̭-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ gaˇ kawˆ tsawˇ pyehˇ pyehˇ-eu teh ̭ miˇ neh, naw ma ̭ yawˬ haˇ yawˬ ha jahˇ jiˇ-awˬ. Ngaˇ teu lo ̭-ehˇ g'eh gaˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ." 16 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu nymˇ la ̭ nyiˇ paw teh doˆ nehˬ-euˬ meh. 17 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ ga uiˬ-awˇ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ aˬ yui ̭ geu ̭ lu ̭-eu Suˇdeˬ-ahˇ nyeh ̭-awˇ, yaˇ k'aˬ daˇ-eu nymˇ-euˬ mehˬ shi diˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Gaˬliˬoˬ-aˬ, gaˇ kawˆ k'oeˇ aˬ yaw ̭-ahˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ ta ̭-eu lo ̭-ehˇ jawˇ-euˬ meh. 18 Pawˇluˆ-aˬ, Gawˇliˬtu meuˬ-ahˇ jawˇ-eu jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ g'awˬ mya nah paˇ jawˇ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ g'awˬ-iˇ-awˇ, Biˇgiˇla hawˇ-eu Aˬguˇla aˬ nya ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ saˇ baoˬ dziˬ-awˇ, Suˇliˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ-euˬ meh. Geˬjeˬ meuˬ-ahˇ iˇ keuˆ ngeh, aˬ yaw ̭ dawˬ ma saˇ jaˇ dzaˬ-eu la ̭ k'oeˇ uˬ jehˆ jehˆ dzeh-euˬ meh. 19 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Eˇpeˇsu meuˬ-ahˇ iˇ keuˆ-awˇ, Biˇgiˇla hawˇ-eu Aˬguˇla aˬ nya ̭-ahˇ k'oeˇ gaˇ taˬ ya ̭-euˬ meh. Pawˇluˆ-aˬ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ le-awˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ ja sawˇ-euˬ meh. 20 K'oeˇ gaˇ tiˬ k'ehˬ jawˇ-eu g'aˇ duˬ aˬ cawˬ aˬ yaw ̭-ahˇ shaˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ maˬ jawˇ-a. 21 Aˬ yaw ̭ doˆ-iˇ ngeh, "Miˬyehˇ nui ma tsaˬ naˇ, naw ma ̭ jawˇ gaˇ ngaˇ tiˬ poˆ paˇ laˇ keuˆ ma" lehˇ ehˇ nehˬ ya ̭-awˇ, saˇ baoˬ dziˬ-awˇ Eˇpeˇsu meuˬ-ahˇ neh doˆ-iˇ-euˬ meh. 22 Gehˇsaˬliˇ meuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ iˇ keuˆ ngeh, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ le-awˇ Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ nehˬ ya ̭-awˇ, Aˬdiˇawˬ meuˬ-ahˇ g'o ̭-iˇ-euˬ meh. 23 K'oeˇ gaˇ tiˬ k'ehˬ jawˇ g'aˬ ngeh, Gaˬlaˬtiˆ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu Puˬgiˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ cah leˇ-awˇ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ g'aˬ bi ̭ leˇ-euˬ meh. 24 K'oeˇ ngeh, Aˬleˬsaˬduˇ meuˬ-ahˇ deh ̭ le-euˬ Aˬpawˇluˆ lehˇ myahˇ-euˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ Eˇpeˇsu meuˬ-ahˇ oe-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, dawˬ ngehˬ-eu bym dui dui-awˇ, Jaˇli ̭ yaw muiˬ paˬ-ehˇ siˬ nya-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu meh. 25 Aˬ yaw ̭-aˬ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ Gaˇma gaˇ kawˆ ya dzaw haw-awˇ, nui ma keuˆ dui dui-eu la ̭ k'oeˇ, Yeˬsuˇ-euˬ gaˇ kawˆ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ lehˬ ni mehˬ nya tsoˆ nya-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, iˇ cu ̭ shawˇ-eu gaˇ kawˆ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, Yoˇhaˬ neh iˇ cu ̭ shawˇ-euˬ gaˇ kawˆ teh ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ siˬ nya-eu meh. 26 Uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ k'aˬ duˬ ni dawˬ ngehˬ dahˬ beh-euˬ meh. Biˇgiˇla hawˇ-eu Aˬguˇla aˬ nya ̭ dzeˇ zaˬ aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ kawˆ ya gaˬ ngeh, aˬ yaw ̭-ahˇ iˇ kahˇ-ahˇ sheuˬ k'o ̭ la ̭-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ Gaˇma gaˇ kawˆ yaw tsaˬ tsaˬ-ehˇ paˇ mehˬ lahˬ nehˬ-euˬ meh. 27 K'oeˇ naˇ, Aˬgaˬyaˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ-eu g'aˇ duˬ Aˬpawˇluˆ noeˬ tsehˆ-euˬ meh. K'oeˇ miˇneh, Aˬgaˬyaˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ha geu ̭ ni, Eˇpeˇsu meuˬ-ahˇ jawˇ-eu jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ neh sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ caw ba nehˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ k'oeˇ gaˇ iˇ keuˆ ngeh, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ baˬ da neh jah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ deuˬ g'aˇ duˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ dui dui leˇ-euˬ meh. 28 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, miˇ k'ahˬ zaˬ g'awˬ mya ni-euˬ mehˬ shi aˬ yaw ̭ Jaˇli -ahˇ g'oe g'oe-ehˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ nehˬ-ehˇ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ ja-awˇ, Yeˬsuˇ Meˬsiˇya pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ ja g'aˬ-euˬ meh.

G'aˬk'ehˇ 19

1 Aˬpawˇluˆ Gawˇliˬtu meuˬ-ahˇ jawˇ lu ̭ ngeh, Pawˇluˆ la ̭ taˆ paw k'ahˬ-ahˇ neh oe ka-awˇ, Eˇpeˇsu meuˬ-ahˇ oe keuˆ-euˬ meh. K'oeˇ gaˇ, zaˬ lahˇ tiˬ paˆ na deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ tahˬ puˬ-euˬ meh. 2 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-eu, "Naw ma ̭ jah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ ngeh Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ za maˬ loˇ." Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ jawˇ meh lehˇ ehˇ-eu nga ma ̭ tiˬ poˆ-iˬ maˬ gaˬ haw-aˬ." 3 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, naw ma ̭ iˇ cu ̭ shawˇ-eu aˬ geu jeˬ shawˇ teˬ." Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Yoˇhaˬ neh shawˇ nehˬ la ̭-euˬ jeˬ shawˇ-euˬ ma." 4 K'oeˇ ngeh, Pawˇluˆ ehˇ-eu, "Yoˇhaˬ neh iˇ cu ̭ shawˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, iˬ baˇ noeˬ poˆ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭-euˬ jeˬ nah oe lu ̭-eu g'aˬ-ahˇ jah-awˬ lehˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Yoˇhaˬ ehˇ nehˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ jeˬ nah oe-eu g'aˬ lehˇ ehˇ-eu k'oeˇ-aˬ, Yeˬsuˇ-ahˇ ehˇ-eu meh." 5 Dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya gaˬ ngeh, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ iˇ cu ̭ shawˇ-euˬ meh. 6 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Pawˇluˆ aˬ la ̭ ba ̭ daˆ nehˬ ngeh, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ taˆ za ̭ le-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ-eu uˬ ta ̭, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu dawˬ k'aw ̭ ngehˬ-euˬ meh. 7 Aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ tseˇ nyi ̭ g'aˬ ehˇ g'aˬ ni byah-eu meh. 8 Pawˇluˆ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ le-awˇ, ba la smˇ siˬ byah ni k'aˬ duˬ ni ngehˬ-eu tmˇ-eu la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ Miˇ k'ahˬ gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ ma ̭ siˬ duˬ laˇ ni ja sawˇ mehˬ nehˬ-euˬ meh. 9 Ehˇ k'aw ̭, tiˬ paˆ na deuˬ nui ma g'ahˇ-eu la ̭ k'oeˇ maˬ jah ni jawˇ-awˇ, aˬ cawˬ-euˬ mehˬ shi Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ Gaˇma-ahˇ ja bu ja doeˇ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, Pawˇluˆ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ sheuˬ-awˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ gaˇ neh iˇ doˆ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, Duˇlaˬnmˇ hawˇ nymˇ la ̭ k'oeˇ, yawˬ nah na lu ̭ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ ja sawˇ mehˬ nehˬ-euˬ meh. 10 Nyiˬ k'o ̭ byah ni aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ daˆ le ̭-euˬ miˇ neh, Aˬshaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ehˇ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ maˬ ehˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ dawˬ ya gaˬ-euˬ meh. 11 Pawˇluˆ-ahˇ g'oe-awˇ, huiˬ dui dui-eu zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ Miˬyehˇ mˇ mehˬ-euˬ meh. 12 Pawˇluˆ neh zmˬ-euˬ paˇ jeh maˬ ehˇ, jo ̭ tsiˬ maˬ ehˇ, naˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ gaˇ yuˇ g'eh nehˬ ngeh naˇ gawˇ taˬ leˇ-awˇ, neh ̭ yaw jaw ̭ uˇ-eu deuˬ k'aw ̭ neh ̭ doˆ-iˇ-euˬ meh. 13 Doe doe-ehˇ neh ̭ teh doˆ teh doˆ-ehˇ cah-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ k'aw ̭, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ g'oe-awˇ teh doˆ-eu meh. "Pawˇluˆ dawˬ mehˬ mehˬ-eu Yeˬsuˇ k'oeˇ g'aˬ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ ngaˇ nawˬ-ahˇ dawˬ bi ̭-eu ma" lehˇ, neh ̭ yaw haiˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ nehˬ-eu meh. 14 Geˬbaˇ lehˇ myahˇ-euˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ-euˬ aˬ li shi ̭ li k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ lu ̭-eu meh. 15 Neh ̭ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Yeˬsuˇ-ahˇ ngaˇ siˬ nya ma. Pawˇluˆ-ahˇ k'aw ̭ siˬ nya ma. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ aˬ gaˇ-euˬ tsawˇ haˬ te." 16 Neh ̭ yaw haiˬ uˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ biˬ daw ̭ le ̭-awˇ, dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ daw ̭ g'aˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ bi diˬ naˇ bi diˬ gawˇ jiˇ-awˇ mehˬ tsoeˬ bi diˬ pyaˬ jiˇ-euˬ miˇ neh, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ nymˇ-ahˇ neh neˇ myawˆ ni coeˬ doˆ g'eh-euˬ meh. 17 Eˇpeˇsu meuˬ-ahˇ k'aˇ jawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬdeuˬ hawˇ-eu aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ gaˇ kawˆ k'oeˇ ya gaˬ ngeh, guˆ dui dui-iˇ-awˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ dui dui-euˬ meh. 18 Jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭ g'awˬ mya ni laˇ-awˇ, yawˬ ha neh k'aˇ mˇ lehˬ dzeuˇ-euˬ jeˬ maˬ za ̭ taˬ ni aˬ cawˬ mehˬ shi ja doˆ laˇ-euˬ meh. 19 Maw loˬ loˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭, yawˬ ha-euˬ maw loˬ sahˬ bo ̭ deuˬ ba ̭ uiˬ jiˇ-awˇ, miˇ k'ahˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ mehˬ shi miˬ dzaˬ keuˬ dzeh-euˬ meh. Sahˬ bo ̭ k'oeˇ deuˬ-euˬ aˇ poeˬ sawˇ jiˇ haw ngeh, pyuˇ maˇ byaˆ ngaˬ muiˇ byaˆ poeˬ-eu meh. 20 SahˬpaˬMiˬyehˇ-euˬ dawˬ-aˬ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ baoˬ huiˬ-eu la ̭ k'oeˇ miˇ k'ahˬ doe-iˇ-awˇ g'aˬ k'aˆ lu ̭-eu meh. 21 Gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ pyeu ̭ laˇ g'aˬ ngeh, Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu Aˬgaˬyaˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ cah-iˇ-awˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ iˇ ma lehˇ Pawˇluˆ noeˬ tsehˆ-euˬ meh. "K'oeˇ gaˇ iˇ g'aˬ naˇ, Loˇmaˆ meuˬ-ahˇ k'aw ̭ ya iˇ haw nga siˬ" lehˇ aˬ yaw ̭ ehˇ-eu meh. 22 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭-ahˇ caw ba-eu tsawˇ haˬ deuˬ la ̭ k'oeˇ, Tiˆmoˇseˬ hawˇ-eu Eˇlaˬduˇ aˬ nya ̭-ahˇ Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ bi le-awˇ, aˬ yaw ̭ g'aˬ-aˬ, Aˬshaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ tiˬ k'ehˬ paˇ jawˇ tehˬ-euˬ meh. 23 Aˇ yamˬ k'oeˇ yamˬ-ahˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ Gaˇma baˬ da neh Eˇpeˇsu meuˬ la ̭ k'oeˇ suˬ saˬ dui dui-eu jeˬ keuˆ le-euˬ meh. 24 Deˬmeˬdeˬliˇ lehˇ myahˇ-euˬ pyuˇ tehˆ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, pyuˇ yuˇ-awˇ Aˬdeˬmiˇ miˬ yehˇ ma-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ mawˇ kawˇ tehˆ ahˬ-eu meh. Gaˇ k'oeˇ hmˬ baˬ da neh pyuˇ tehˆ dzaˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ pyuˇ za dui dui-eu meh. 25 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ ma ̭ lo ̭-ehˇ mˇ dzaˬ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ kuˇ uiˬ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Cawˬ deuˬ-oˇ, gaˇ heu hmˬ ya mˇ lu ̭-eu baˬ da neh aˬ dui pyuˇ shuiˇ za laˇ-eu naw ma ̭ siˬ nya lu ̭ meh. 26 Nymˬ-mˇ, Pawˇluˆ lehˇ kuˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ jeˬ ehˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭ ya siˬ ya mawˇ lu ̭ meh. Tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ aˬ la ̭ neh jahˇ-euˬ miˬ yehˇ-aˬ, miˬ yehˇ maˬ ngeuˇ-a lehˇ ehˇ ehˇ-ehˇ, Eˇpeˇsu meuˬ heu meuˬ la ̭ k'oeˇ teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ-ehˇ, Aˬshaˆ miˇ k'ahˬ k'ahˬ lah ni ehˇ g'aˬ ni tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni nui ma paˇ laˇ ni aˬ yaw ̭ neh laˆ jah jiˇ taˬ-euˬ meh. 27 Aˬ dui-euˬ gaˇ heu hmˬ tsawˇ myahˇ cawˆ-iˇ gaˇ ya guˆ-eu uˬ ta ̭, Aˬshaˆ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu miˇ tsaˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ uˬ duˬ tahˬ-eu miˬ yehˇ pyeu ̭-eu Aˬdeˬmiˇ miˬ yehˇ ma-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ tiˬ jeˬ-iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-ehˇ pyeu ̭-iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ piˬ-iˇ byoˆ-iˇ gaˇ k'ahˬ lahˇ dui dui paˬ-ehˇ g'eh-eu meh." 28 Aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ ya gaˬ ngeh nui ma pehˇ dui dui laˇ-awˇ, "Eˇpeˇsu tsawˇ haˬ-euˬ Aˬdeˬmiˇ miˬ yehˇ ma huiˬ dui mahˇ dui dui meh" lehˇ guˇ-eu meh. 29 Meuˬ meuˬ lah-ehˇ luiˬ g'a laˇ-awˇ, Pawˇluˆ nehˬ-ehˇ cah-eu Maˬgeˬdawˇniˆ tsawˇ haˬ Gaˬyuˇ hawˇ-eu Aˬliˬdaˬguˇ aˬ nya ̭-ahˇ nyeh ̭-awˇ, Bawˬ-iˬ g'eh duˬ-ahˇ g'eu g'eh-euˬ meh. 30 Pawˇluˆ-aˬ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ ma ̭-euˬ mehˬ shi le maw ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ bi le-a. 31 Pawˇluˆ-ahˇ siˬ nya-eu Aˬshaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu sahˬ paˬ sahˬ ma tiˬ paˆ na deuˬ neh, Pawˇluˆ-ahˇ Bawˬ-iˬ g'eh duˬ-ahˇ maˬ le ni jawˇ-eu g'aˇ duˬ tsa ̭ ahˇ le ̭-euˬ meh. 32 K'oeˇ ngeh, uiˬ laˇ bymˇ laˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ law ̭ g'a dui dui lu ̭-eu meh. Tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ maˬ naˇ haˬ ni, tiˬ g'aˬ tiˬ jeˬ guˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh k'oeˇ lo ̭-ehˇ ya uiˬ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ tsawˇ haˬ myaˬ tiˬ paˆ maˬ siˬ nya-a. 33 Tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, Aˬleˬsaˬduˇ lehˇ kuˇ-eu g'aˬ-ahˇ neh ahˇ-eu nga lehˇ noeˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ neh aˬ yaw ̭-ahˇ aˬ cawˬ mehˬ shi dehˬ daˆ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, ciˬ cuˇ ni jawˇ-eu g'aˇ duˬ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ Aˬleˬsaˬduˇ la ̭ dzawˇ dzawˇ nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ lehˬ-eu gaˇ kawˆ ja shaw nehˬ-eu lehˇ g'eh-eu meh. 34 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu nga lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ haw siˬ ngeh, "Eˇpeˇsu tsawˇ haˬ-euˬ Aˬdeˬmiˇ miˬ yehˇ ma huiˬ dui mahˇ dui dui meh" lehˇ, yawˬ g'aˬ na lu ̭ tiˬ teˇ teh ̭-ehˇ naˬ liˬ nyiˬ la ̭ byah ni guˇ-euˬ meh. 35 Aˇ saˬ saˬ laˇ ngeh, meuˬ-euˬ jeˇ leˇ loˇ neh tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ ma ̭-ahˇ laˆ co ̭-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Eˇpeˇsu meuˬ-ahˇ jawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ-oˇ, Eˇpeˇsu meuˬ-aˬ, huiˬ-eu mahˇ-eu Aˬdeˬmiˇ miˬ yehˇ ma-euˬ uˬ duˬtahˬ nymˇ hawˇ-eu mˬ-ahˇ neh ga le-euˬ muiˬ-eu shawˇ-eu k'aˬ lo-ahˇ jeˬ hmˬ bo saˆ taˬ-euˬ meuˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ siˬ nya meh. 36 Gaˇ kawˆ heu maˬ ngeuˇ-a lehˇ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ pyehˇ nya-a. K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ ciˬ cuˇ ni jawˇ-eu tsaˬ meh. Maˬ shaˇ noeˬ ni luiˬ g'a-eu maˬ tsaˬ-a. 37 Tsawˇ haˬ heu nyiˬ g'aˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ tahˇ joe joe-euˬ k'aw ̭ maˬ ngeuˇ-ehˇ, aˬ dui ma ̭-euˬ miˬ yehˇ ma-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-euˬ k'aw ̭ maˬ ngeuˇ gaˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ naw ma ̭ neh heu gaˇ sheuˬ la ̭ taˬ-euˬ meh. 38 Deˬmeˬdeˬliˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ pyuˇ tehˆ-eu tsawˇ haˬ deuˬ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na-ahˇ nui k'ahˇ maˬ shiˇ-ehˇ yaˇ k'aˬ ja maw ̭ naˇ, sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ jawˇ-awˇ, yaˇ k'aˬ daˇ-eu nymˇ pah-eu aˇ nah k'aw ̭ baw meh. K'oeˇ gaˇ daˬ leˇ-awˇ yaˇ k'aˬ ja nya teh ̭-a. 39 Naw ma ̭ k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ jahˇ maw ̭ te lehˇ ngeuˇ naˇ, miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ uiˬ le bymˇ le-awˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu aˇ nah-ahˇ bi daˇ tsehˆ nya teh ̭-a. 40 Iˬ nah pyeu ̭ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ heu baˬ da neh, miˇ k'ahˬ luiˬ g'a laˇ ni jahˇ-euˬ nga lehˇ aˬ dui-ahˇ do yuˇ laˇ gaˇ k'ahˬ lahˇ paˬ-ehˇ g'eh meh. Aˬ jeˬ miˇ neh heu lo ̭-ehˇ uiˬ leˇ-awˇ luiˬ g'a te lehˇ aˬ dui-ahˇ naˇ haˬ laˇ naˇ, aˬ dui yaw duˬ duˬ-ehˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ nya-eu tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ-a." 41 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ ngeh, uiˬ laˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ bi g'o ̭-iˇ-euˬ meh.

G'aˬk'ehˇ 20

1 K'oeˇ ngeh poˆ uiˬ laˇ-euˬ k'oeˇ co ̭-iˇ ngeh, jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Pawˇluˆ kuˇ uiˬ-awˇ, g'aˬ bi ̭-eu la ̭ k'oeˇ g'o ̭ dawˬ tsa ̭ ya ̭-awˇ, Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ-euˬ meh. 2 Miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ doe ni aˬ yaw ̭ iˇ g'eh ngeh, dawˬ mehˬ mehˬ mehˬ-ehˇ g'aˬ bi ̭ ya ̭-awˇ, Aˬgaˬyaˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ keuˆ-euˬ meh. 3 K'oeˇ gaˇ ba la smˇ siˬ byah ni aˬ yaw ̭ jawˇ-euˬ meh. Suˇliˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ g'o ̭ leˇ-eu lehˇ lehˬ hmˬ lu ̭ ngeh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭-eu lehˇ nawˬ jawˬ lu ̭-eu gaˇ kawˆ siˬ leˇ-awˇ, Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ paw neh g'o ̭ leˇ-eu g'aˇ duˬ noeˬ tsehˆ-euˬ meh. 4 Beˬliˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Buˇluˆ-euˬ aˬ li Soˇbaˬdaˬluˇ, Teˇsaˬloˇni meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Aˬliˬdaˬguˇ hawˇ-eu Seˬguˬduˇ, Deˬbeˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Gaˬyuˇ, Aˬshaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu Duˇjiˇ hawˇ-eu Daˬloˇbeˬ aˬ ha ma ̭ hawˇ-eu Tiˆmoˇseˬ k'aw ̭, Pawˇluˆ nehˬ-ehˇ iˇ-euˬ meh. 5 Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ jeˬ hu doˆ-iˇ-awˇ, nga ma ̭-ahˇ Daˬloˇ meuˬ-ahˇ dawˬ-euˬ meh. 6 Dehˬ tseˬ maˬ ahˇ-eu Kaˬ muˇ dzaˬ-eu Bawˬ-iˬ jahˇ g'aˬ miˇ tsa, Piˇliˇpiˆ meuˬ-ahˇ neh nga ma ̭ saˇ baoˬ dziˬ-awˇ doˆ-iˇ-euˬ ma. Ngaˬ nah byah laˇ ngeh Daˬloˇ meuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ gaˇ iˇ keuˆ-awˇ, k'oeˇ gaˇ ngaˬ nah paˇ jawˇ-euˬ ma. 7 Tiˬ jaw la ̭ k'oeˇ aˇ dahˬ beh-eu nah uˬ ci ̭ paw, dzaˬ ta ̭ dawˇ ta ̭-eu g'aˇ duˬ nga ma ̭ uiˬ leˇ-euˬ ma. Pawˇluˆ-aˬ, yawˬ nah yawˬ doˆ-iˇ-eu lehˇ g'eh-eu miˇ neh, k'oeˇ ngeh miˇ uˬ ci ̭ sehˇ g'ahˇ keuˆ ni dawˬ mehˬ mehˬ-euˬ meh. 8 Nga ma ̭ uiˬ leˇ taˬ-euˬ k'oeˇ taˆ tiˆ aˇ lawˆ k'oeˇ lawˆ-ahˇ, tsiˇ k'mˬ g'awˬ mya ni do ̭ bya taˬ-euˬ meh. 9 Uˇduˇkuˇ lehˇ myahˇ-euˬ zaˬ guˬ tiˬ g'aˬ laˇ g'oˆ zaˬ-ahˇ nuiˇ lu ̭-eu meh. Pawˇluˆ dawˬ mehˬ g'awˬ myahˇ ni mehˬ-euˬ miˇ neh aˬ yaw ̭ yu ̭ yoeˇ ngeuˇ laˇ-awˇ, nymˇ k'oeˇ nymˇ-euˬ smˬ tiˆ tiˬ tiˆ-ahˇ neh ga ka-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ ciˬ-iˇ ngeh, shiˇ tsehˆ taˬ-euˬ meh. 10 Ehˇ k'aw ̭, Pawˇluˆ za ̭ ka-iˇ-awˇ, zaˬ guˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ awˆ k'o ̭-awˇ ciˬ-awˇ, "Taˬ noeˬ shaˬ. Aˬ yaw ̭ deh ̭ lu ̭ meh" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 11 K'oeˇ naˇ, k'oeˇ taˆ tiˆ-ahˇ aˬ yaw ̭ paˇ g'o ̭ daˆ leˇ-awˇ, kaˬ muˇ ngawˬ pyehˬ-awˇ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ dzaˬ-euˬ meh. Uˬ shawˬ paw nahˇ ma doˆ laˇ ngeh keuˆ ni, uˬ ci ̭ miˇ lah-ehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ aˬ yaw ̭ dawˬ ja ja-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, meuˬ k'oeˇ meuˬ-ahˇ neh aˬ yaw ̭ doˆ-iˇ-euˬ meh. 12 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ li k'oeˇ li-ahˇ yaw deh ̭-ehˇ iˇ kahˇ-ahˇ sheuˬ k'o ̭ ha-iˇ-awˇ, ui cuiˆ teh ̭-ehˇ laˬ k'aˬ cehˇ-eu maˬ ngeuˇ-a. 13 Pawˇluˆ neh nga ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ la ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, nga ma ̭ saˇ baoˬ dziˬ-awˇ Aˬtsoˆ meuˬ-ahˇ iˇ tawˬ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭ g'aˬ-aˬ, k'oeˇ gaˇ keuˆ ni kuiˇ zoˬ cah-eu lehˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ meh. 14 Aˬtsoˆ meuˬ-ahˇ paˇ tahˬ dzoeˇ ngeh, tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ saˇ baoˬ dziˬ-awˇ Meˬduˇleˬ meuˬ-ahˇ iˇ-euˬ ma. 15 K'oeˇ gaˇ neh saˇ baoˬ paˇ dziˬ g'eh-awˇ, yawˬ nah yawˬ Ciˇoˬ iˇ jaw lahˇ dawˬ peh iˇ keuˆ-euˬ ma. Yawˬ nah yawˬ-ahˇ Saˬmoˇ iˇ jaw lahˇ-ahˇ iˇ keuˆ-awˇ, dzaiˇ yawˬ nah yawˬ-ahˇ Meˬleˬduˇ meuˬ-ahˇ iˇ keuˆ-euˬ ma. 16 Aˬshaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ aˇ yamˬ maˬ bi jiˇ-eu g'aˇ duˬ, nyi naˬ nyi naˬ-ehˇ maˬ jawˇ ni Eˇpeˇsu meuˬ-ahˇ saˇ baoˬ dziˬ-awˇ iˇ-eu lehˇ Pawˇluˆ noeˬ tsehˆ-euˬ meh. G'eh nya naˇ, Beˬdeˬgoˇdeˬ bawˬ-iˬ g'eh ngeh nah Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ ya jawˇ ni, aˬ yaw ̭ yaw kawˇ-ehˇ iˇ maw ̭-eu meh. 17 Pawˇluˆ Meˬleˬduˇ meuˬ-ahˇ jawˇ lu ̭ ngeh, Eˇpeˇsu Ka li zaˬ aˇ muˇ-euˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ tahˬ puˬ le-eu g'aˇ duˬ bi kuˇ leˇ-euˬ meh. 18 Aˬ yaw ̭ ma ̭ oe keuˆ ngeh, heu lo-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Aˬshaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ laˇ keuˆ ngeh tiˬ nah neh, naw ma ̭ nehˬ-ehˇ ngaˇ aˬ joˆ-ehˇ deh ̭ ya ̭ jawˇ ya ̭-euˬ naw ma ̭ siˬ nya meh. 19 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ ngaˬ-ahˇ seh ̭-eu lehˇ nawˬ jawˬ-eu miˇ neh shaˬ dui dui-euˬ aˇ yamˬ k'oeˇ yamˬ-ahˇ, nui nahˬ nui yu ahˇ-awˇ myaˆ biˇ doˆ-eu la ̭ k'oeˇ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ zaˬ k'aˆ geu ̭-awˇ gaˇ mˇ ya ̭-euˬ ma. 20 Miˇ k'ahˬ zaˬ mehˬ shi maˬ ehˇ, nymˇ jiˇ la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ dawˬ mehˬ mehˬ ngeh, naw ma ̭ g'aˇ duˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu jeˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ za ̭ taˬ ni mehˬ nehˬ-euˬ naw ma ̭ siˬ nya meh. 21 Yawˬ ha-euˬ iˬ baˇ noeˬ poˆ-awˇ Miˬyehˇ jawˇ paw g'o ̭ laˇ-eu la ̭ k'oeˇ aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ya jah meh lehˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-ahˇ maˬ ehˇ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ ngaˇ mehˬ-euˬ ma. 22 Nymˬ-mˇ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-eu la ̭ k'oeˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ iˇ lu ̭-eu ma. K'oeˇ gaˇ, ngaˬ-euˬ k'oeˇ taˆ aˬ joˆ-ehˇ g'eh-eu jeˬ keuˆ le-eu lehˇ g'eh-eu maˬ siˬ. 23 Meuˬ yawˬ meuˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ, tawˬ-ahˇ bi nyeh ̭ uˇ-eu jeˬ hawˇ-eu, ya shaˬ ya zahˬ dui dui-eu jeˬ ngaˬ-ahˇ lo ̭ lu ̭ meh lehˇ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ ehˇ nehˬ la ̭-euˬ k'oeˇ maˬ ngeuˇ naˇ, nui jeˬ ngaˇ maˬ siˬ nya nya. 24 Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ heu-aˬ, tiˬ jeˬ-iˬ maˬ poeˬ maˬ lawˬ-a lehˇ ngaˇ noeˬ jiˇ taˬ-euˬ ma. Ngaˇ ya mˇ-eu saˬ saˬ naˬ gaˇ heu mˇ jiˇ-awˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ neh ngaˬ-ahˇ bi ̭ taˬ-euˬ Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ gaˇ kawˆ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu gaˇ heu mˇ luiˆ ya ̭ nya ni noeˬ tsoˆ taˬ-euˬ ma. 25 "Naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ jawˇ gaˇ ngaˇ cah doe-awˇ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ gaˇ kawˆ mehˬ ya ̭-euˬ ma. Aˬ kaˇ naˇ, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ paˇ ya mawˇ-aˇ lehˇ ngaˇ siˬ duˬ-eu ma. 26 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ tiˬ g'aˬ na deh ̭-eu sa ̭ laˇ smˬ-iˇ naˇ ngaˬ-euˬ baˬ da neh maˬ ngeuˇ lehˇ, na ̭ suiˇ ni g'eh-eu dawˬ iˬ nah ngaˇ ngehˬ-eu ma. 27 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ-euˬ nui noeˬ dawˬ tawˆ lu ̭, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ maˬ za ̭ taˬ ni ja mehˬ jiˇ g'aˬ-euˬ ma. 28 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭-euˬ g'awˇ mawˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ yahˇ-awˇ deh ̭-eu uˬ ta ̭, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh naw ma ̭-ahˇ a nehˬ-awˇ bi haw bi pyaˆ-euˬ yawˇ yawˇ ma ̭-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ bo saˆ haw piˇ-awˬ. Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ bi shiˇ dah-awˇ zeuˇ tsehˆ taˬ-euˬ aˬ yaw ̭-euˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ yawˇ bo-eu lo ̭-ehˇ bo-awˬ. 29 Ngaˇ doˆ-iˇ dzeuˇ naˇ guˆ laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu k'aˬ yehˇ deuˬ oe-awˇ, yawˇ yawˇ ma ̭-ahˇ g'awˬ shaˬ maˬ gaˬ ni laˆ cawˆ le teh ̭-a lehˇ ngaˇ siˬ nya ma. 30 Naw ma ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ doˆ laˇ-awˇ, jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ mehˇ shuiˇ shuiˇ-eu la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ jawˇ paw sheuˬ pyawˇ g'eh teh ̭-a. 31 K'oeˇ miˇ neh, smˇ k'o ̭ byah ni naw ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ ngaˇ myaˆ biˇ doˆ-eu la ̭ k'oeˇ mehˬ nehˬ-euˬ gaˇ maˬ ngehˇ ni, yahˇ yahˇ-ehˇ deh ̭-awˬ. 32 "Nymˬ-mˇ, Miˬyehˇ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ a nehˬ ya ̭-eu ma. Guiˬ lahˬ yaw dzahˇ bi ̭-eu dawˬ k'oeˇ-aˬ, naw ma ̭-ahˇ bi huiˬ bi mahˇ laˇ nya-awˇ, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ g'aˇ duˬ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ guiˬ lahˬ bi ̭ nya-eu meh. 33 Aˬ cawˬ-euˬ pyuˇ-ahˇ maˬ ehˇ, shuiˇ-ahˇ maˬ ehˇ, dm g'aˬ dm lmˇ-ahˇ maˬ ehˇ, mehˇ juiˇ juiˇ-eu nui ma ngaˇ maˬ ahˇ. 34 Ngaˇ hawˇ-eu ngaˬ-euˬ cawˬ deuˬ k'aˇ loˬ-eu jeˬ za nya ni, ngaˬ-euˬ aˬ la ̭ heu neh gaˇ mˇ-awˇ pyuˇ poˆ-euˬ naw ma ̭ siˬ nya meh. 35 'Za-eu naˆ maˬ tseˇ bi ̭-eu guiˬ lahˬ huiˬ dzehˬ meh' lehˇ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ neh ehˇ-euˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ noeˬ keuˆ-eu la ̭ k'oeˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ gaˇ yaw k'aˆ-ehˇ mˇ-awˇ g'aˬ baˬ-eu deuˬ-ahˇ ya caw ba meh lehˇ, yawˬ jeˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ mˇ mehˬ shaˇ mehˬ mehˬ-euˬ ma." 36 Pawˇluˆ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ngehˬ g'aˬ tmˇ g'aˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ dmˬ-awˇ guiˬ lahˬ shaˇ-euˬ meh. 37 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ngoeˇ ngoeˇ-ehˇ, Pawˇluˆ-ahˇ byaˇ tehˬ-awˇ mehˬ cuˇ cuˇ nehˬ-euˬ meh. 38 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ paˇ ya mawˇ-aˇ lehˇ Pawˇluˆ neh ehˇ-euˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ baˬ da neh aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui ma-ahˇ yaw k'aˆ-ehˇ zaw leˇ-awˇ, noeˬ shaˬ dui dui-eu meh. K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ Pawˇluˆ-ahˇ saˇ baoˬ naˬ duˬ-ahˇ keuˆ ni sheuˬ ha keuˆ-iˇ-euˬ meh.

G'aˬk'ehˇ 21

1 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ g'awˬ-iˇ g'aˬ ngeh, saˇ baoˬ dziˬ-awˇ Gawˇsaˆ iˇ jaw lahˇ-ahˇ dawˇ coe ni iˇ g'eh-euˬ ma. Yawˬ nah yawˬ Lawˇduˆ iˇ jaw lahˇ-ahˇ iˇ keuˆ-awˇ, k'oeˇ gaˇ neh naˇ, Baˬdaˬlaˇ meuˬ-ahˇ iˇ-euˬ ma. 2 Piˇniˇshaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ-eu lehˇ g'eh-eu saˇ baoˬ tiˬ laˇ-ahˇ k'oeˇ gaˇ tahˬ puˬ-awˇ, dziˬ-awˇ iˇ g'eh-euˬ ma. 3 Guˇbaˬluˇ iˇ jaw lahˇ-ahˇ haw mawˇ laˇ gaˇ iˇ keuˆ ngeh, la ̭ oˆ paw pyawˬ-ahˇ Suˇliˆ miˇ k'ahˬ paw iˇ-euˬ ma. Saˇ baoˬ k'oeˇ laˇ Duˇlu meuˬ-ahˇ myawˬ ba ̭ doˆ-eu miˇ neh, nga ma ̭ k'oeˇ gaˇ naˬ-euˬ ma. 4 Jah-eu tsawˇ haˬ tiˬ deuˬ-ahˇ k'oeˇ gaˇ ya mawˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ jaw jawˇ-euˬ ma. Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ, Pawˇluˆ-ahˇ "Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ taˬ le" lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu meh. 5 Ehˇ k'aw ̭, nga ma ̭ aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ-eu aˇ yamˬ jiˇ laˇ ngeh, mehˬ hu paw iˇ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ miˬ sawˇ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭, meuˬ-ahˇ neh iˬ ma laˆ shaˆ lawˇ deh-ahˇ keuˆ ni nga ma ̭-ahˇ sheuˬ keuˆ ha le-awˇ, nga ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ gaˇ pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ dmˬ-awˇ guiˬ lahˬ shaˇ-euˬ ma. 6 K'oeˇ naˇ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ g'o ̭ dawˬ tsa ̭ ya ̭-awˇ, nga ma ̭ saˇ baoˬ la ̭ k'oeˇ uˇ-iˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ iˇ kahˇ paw g'o ̭ leˇ-euˬ meh. 7 Duˇlu meuˬ-ahˇ neh saˇ baoˬ dziˬ g'eh-awˇ Baˬdawˇleˬ meuˬ-ahˇ nga ma ̭ iˇ keuˆ-euˬ ma. K'oeˇ gaˇ jawˇ-eu jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ tahˬ puˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ nah jawˇ-euˬ ma. 8 Yawˬ nah yawˬ paˇ doˆ-iˇ-awˇ, Gehˇsaˬliˇ meuˬ-ahˇ iˇ keuˆ-euˬ ma. Piˇliˇpuˆ lehˇ myahˇ-euˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu g'aˬ-euˬ nymˇ-ahˇ nga ma ̭ ya ̭-euˬ ma. Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ la ̭ k'oeˇ gaˇ bi caw mˇ-eu g'aˇ duˬ tsawˇ haˬ shi ̭ g'aˬ tseˇ doˆ ngeh, aˬ yaw ̭ k'aw ̭ ahˇ-eu meh. 9 Aˬ yaw ̭-aˬ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu smˇ miˇ maˬ iˇ-euˬ aˬ buˇ oeˬ buˇ jawˇ-eu meh. 10 Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu Aˬgaˬbuˇ lehˇ myahˇ-euˬ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu g'aˬ oe keuˆ ngeh, nga ma ̭ k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu g'awˬ mya nah byah laˇ-euˬ ma. 11 Nga ma ̭ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭ oe-awˇ, Pawˇluˆ-euˬ jo ̭ pa ̭ yuˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ kuiˇ hawˇ-eu aˬ la ̭-ahˇ pa ̭-awˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Jo ̭ pa ̭ heu kahˇ-euˬ yaw sahˇ-ahˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ heu lo ̭-ehˇ pa ̭-awˇ, aˬ cawˬ tsawˇjeuˬ-euˬ la ̭-ahˇ a ahˇ nehˬ teh ̭-a lehˇ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ ehˇ-eu meh." 12 Dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ nga ma ̭ ya gaˬ ngeh, nga ma ̭ hawˇ-eu k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ Pawˇluˆ-ahˇ Yeˬluˇsaˬ lehˬ meuˬ-ahˇ taˬ iˇ lehˇ shaˇ-euˬ ma. 13 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Aˬ jeˬ miˇ neh naw ma ̭ ngoeˇ ngoeˇ-ehˇ ngaˬ-euˬ nui ma tsawˬ paˆ-iˇ ni jahˇ nehˬ la ̭ te. Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ aˬ cawˬ neh bi pa ̭-eu teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ g'aˇ duˬ k'oeˇ gaˇ shiˇ dah gaˇ keuˆ ni ngaˇ leh hmˬ taˬ-euˬ ma." 14 Nga ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ ja pyawˇ nya-eu miˇ neh, "SahˬpaˬMiˬyehˇ nui ma tsaˬ-eu lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ lu ̭-uˇ" lehˇ ehˇ-awˇ ciˬ cuˇ ni jawˇ-euˬ ma. 15 K'oeˇ gaˇ ui cuiˆ g'awˬ myahˇ ni jawˇ g'aˬ ngeh, nga ma ̭ mˇ myawˬ lehˬ hmˬ-awˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ iˇ-euˬ ma. 16 Gehˇsaˬliˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu zaˬ lahˇ tiˬ paˆ na deuˬ nga ma ̭-euˬ mehˬ nah caw teh le-awˇ, nga ma ̭ ya ̭ leˇ-eu lehˇ g'eh-eu Maˬnaˬsoˬ lehˇ myahˇ-euˬ g'aˬ-euˬ nymˇ-ahˇ, nga ma ̭-ahˇ sheuˬ ha laˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, Guˇbaˬluˇ iˇ jaw lahˇ-ahˇ jawˇ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, jah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ myahˇ laˇ-euˬ meh. 17 Nga ma ̭ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ iˇ keuˆ ngeh, jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ nga ma ̭-ahˇ laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ ha geu ̭ nehˬ la ̭-euˬ meh. 18 Yawˬ nah yawˬ, Pawˇluˆ nga ma ̭ Yaˬkoˆ jawˇ gaˇ dawˬ deh g'a-iˇ-euˬ ma. Ka li zaˬ aˇ muˇ k'oeˇ taˆ aˬ yui ̭ aˬ tsu geu ̭ lu ̭-eu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭, k'oeˇ gaˇ uiˬ laˇ-euˬ meh. 19 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Pawˇluˆ dawˬ cawˬ puˬ nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ g'oe-awˇ Miˬyehˇ aˬ cawˬ-euˬ tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca deuˬ g'aˇ duˬ aˬ joˆ-ehˇ mˇ-euˬ shaˇ-euˬ gaˇ kawˆ, tiˬ jeˬ saˇ-iˬ tiˬ jeˬ dzawˇ nehˬ-euˬ meh. 20 Aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ dzawˇ nehˬ gaˇ ya gaˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, Pawˇluˆ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Aˬ nyiˇ Pawˇluˆ-oˇ, jah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ Yuˇdaˆ tsawˆ haˬ aˇ myaˆ ni jawˇ-eu hawˇ-eu, aˬ yaw ̭ ma ̭ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ aˇ naˆ ni nui ma keuˆ lu ̭-eu nawˇ mawˇ lu ̭ meh. 21 Aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-euˬ miˇ k'ahˬ deuˬ la ̭ k'oeˇ k'aˇ jawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ byehˇ dzeh ni nawˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ zaˬ deuˬ-ahˇ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ maˬ yehˬ nehˬ-ehˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭-ahˇ maˬ caw teh ni deh ̭-eu g'aˇ duˬ nawˇ mehˬ lu ̭-eu gaˇ kawˆ, aˬ yaw ̭ ma ̭ ya gaˬ g'aˬ-euˬ meh. 22 Nawˇ oe keuˆ-euˬ gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya gaˬ-eu yaw duˬ baw teh ̭-a. Aˬ joˆ-ehˇ jahˇ nmˇ. 23 Nga ma ̭ nawˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ bi jahˇ maw ̭ miˇ-a. Dawˬ ma saˇ jaˇ dzaˬ lu ̭-eu tsawˇ haˬ oeˬ g'aˬ heu gaˇ jawˇ meh. 24 Aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ le-awˇ g'awˇ mawˇ shawˇ-eu zahˇ jahˇ leˇ-awˬ. Aˬ yaw ̭ ma ̭ uˬ jehˆ jehˆ dzeh nya ni aˬ yaw ̭ ma ̭ g'aˇ duˬ aˇ poeˬ bi ̭ nehˬ-awˬ. K'oeˇlo ̭-ehˇ jahˇ naˇ, nawˬ-euˬ gaˇ kawˆ aˬ cawˬ k'aˇ ehˇ-eu lo ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ law hawˇ ngaˬ lehˇ yawˬ g'aˬ na lu ̭ ya siˬ duˬ-eu uˬ ta ̭, nawˇ k'aw ̭ Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ caw teh-awˇ deh ̭ lu ̭ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya mawˇ teh ̭-a. 25 Ehˇ k'aw ̭, jah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ-ahˇ nga ma ̭ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ g'eh-awˇ, tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ lawˇ nehˬ g'aˬ-eu dzaˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ dzaˬ-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, shiˬ maˬ dzaˬ-euˬ g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, shiˬ maˬ seh ̭ doˆ-euˬ shaˬ jiˇ maˬ dzaˬ-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu k'aˬ miˬ sheu-eu jeˬ maˬ mˇ-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, nga ma ̭ bawˬ dzaˬ tsehˆ g'aˬ-euˬ gaˇ kawˆ ehˇ nehˬ-euˬ ma." 26 K'oeˇ naˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ oeˬ g'aˬ-ahˇ Pawˇluˆ kuˇ-awˇ, yawˬ nah yawˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ g'awˇ mawˇ shawˇ-eu zahˇ jahˇ-euˬ meh. Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ uˇ leˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ g'awˇ mawˇ shawˇ-eu zahˇ jahˇ-eu k'oeˇ aˇ myaˆ nah ga leˇ-eu, aˬ geu ngeh nah aˇ saˬ saˬ-eu hawˇ-eu, aˬ yaw ̭ g'aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ lawˇ-eu jeˬ aˬ joˆ-ehˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ ehˇ nehˬ leˇ-euˬ meh. 27 Ehˇ k'aw ̭, g'awˇ mawˇ shawˇ-eu zahˇ jahˇ-eu aˇ yamˬ shi ̭ nah k'oeˇ jiˇ-eu dawˬ peh peh laˇ ngeh, Aˬshaˆ miˆ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ Pawˇluˆ-ahˇ haw mawˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ laˆ luiˬ-awˇ, Pawˇluˆ-ahˇ tsuˆ tehˬ taˬ-euˬ meh. 28 Aˬ yaw ̭ ma ̭ guˇ-awˇ ehˇ-eu, "Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, caw ba le-awˬ. Tsawˇ haˬ heu g'aˬ yawˬ gaˇ na lu ̭ iˇ doe-awˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ maˬ ehˇ, Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ maˬ ehˇ, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma heu maˬ ehˇ, maˬ tsaˬ-a lehˇ mehˬ mehˬ-ehˇ cah-eu meh. Nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ keuˆ ni aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ paˇ sheuˬ ahˇ la ̭-awˇ, muiˬ-eu shawˇ-eu jawˇ duˬ-ahˇ laˆ jaw ̭ laˇ-euˬ ngaˇ." 29 (Eˇpeˇsu meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Daˬloˇbeˬ lehˇ myahˇ-euˬ tiˬ g'aˬ Pawˇluˆ nehˬ-ehˇ meuˬ la ̭ k'oeˇ cah lu ̭ gaˇ yaw beh neh aˬ yaw ̭ ma ̭ mawˇ taˬ-euˬ miˇ neh, Pawˇluˆ neh aˬ yaw ̭-ahˇ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ sheuˬ la ̭-euˬ teh ̭-a lehˇ noeˬ-awˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh.) 30 Meuˬ meuˬ lah-ehˇ luiˬ g'a laˇ-awˇ, baˬ ma ̭ puˇ jeˬ-ehˇ cehˆ g'eh la ̭-awˇ, Pawˇluˆ-ahˇ tsuˆ tehˬ-awˇ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ nyiˇ g'eu doˆ le ̭-euˬ meh. Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-euˬ laˇ g'oˆ deuˬ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ piˬ tehˬ-euˬ meh. 31 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ deuˬ Pawˇluˆ-ahˇ seh ̭-eu lehˇ leh jeh-eu meh. K'oeˇ ngeh, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ meuˬ lah-ehˇ luiˬ g'a lu ̭-eu gaˇ kawˆ, Loˇmaˆ guiˇ ma ̭ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ jawˇ gaˇ gaˬ keuˆ leˇ-euˬ meh. 32 Yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ, guiˇ ma ̭ k'oeˇ taˆ aˬ yui ̭ bi geu ̭-eu deuˬ hawˇ-eu yehˇ deuˬ-ahˇ sheuˬ-awˇ, tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ uiˬ leˇ taˬ-euˬ gaˇ cehˆ g'eh-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ yehˇ sheuˬ-awˇ oe keuˆ-euˬ gaˇ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ ya mawˇ ngeh, Pawˇluˆ-ahˇ diˬ lu ̭-eu naˬ leˇ-euˬ meh. 33 Yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ Pawˇluˆ jawˇ gaˇ iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ nyeh ̭-awˇ shmˇ caˆ nyiˬ caˆ yuˇ-awˇ pa ̭-eu g'aˇ duˬ dawˬ bi ̭-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ aˬ suˇ g'aˬ-a. Aˬ yaw ̭ aˬ jeˬ jahˇ taˬ" lehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 34 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ ma ̭ tiˬ g'aˬ tiˬ jeˬ ehˇ ehˇ-ehˇ law ̭ g'a-eu miˇ neh, yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ maˬ naˇ haˬ duˬ nya-ehˇ, Pawˇluˆ-ahˇ taˆ-ahˇ sheuˬ g'eh-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ dawˬ bi ̭-euˬ meh. 35 Pawˇluˆ dawˬ dzm dawˬ teh ̭-ahˇ le keuˆ ngeh, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ diˬ-eu lehˇ yaw k'aˆ-ehˇ leh jeh-eu miˇ neh, yehˇ k'oeˇ deuˬ neh aˬ yaw ̭-ahˇ ciˬ g'eh-euˬ meh. 36 Tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ k'oeˇ ma ̭ "Aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭-awˬ" lehˇ guˇ guˇ-ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh g'eh la ̭-euˬ meh. 37 Yehˇ k'oeˇ deuˬ Pawˇluˆ-ahˇ taˆ la ̭ k'oeˇ sheuˬ uˇ le ̭-eu lehˇ g'eh ngeh, yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ Pawˇluˆ ehˇ nehˬ-eu, "Ngaˇ nawˬ-ahˇ dawˬ ngehˬ cawˬ maw ̭ nya." Yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Nawˇ Heˬlaˬsaˇ dawˬ siˬ nya hawˇ ngaˬ laˬ. 38 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, miˇ nah huˬ nah miˇ k'ahˬ-ahˇ puiˬ-awˇ, guiˇ deuˆ-eu keu ka ba ̭ lu ̭-eu aˬ cawˬ-ahˇ seh ̭-euˬ tsawˇ haˬ oeˬ heˇ g'aˬ sheuˬ-awˇ bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ-ahˇ iˇ doˆ taˬ-euˬ Iˇjiˇtuˆ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ nawˇ maˬ ngeuˇ law hawˇ ngaˬ laˬ." 39 Pawˇluˆ ehˇ-eu, "Ngaˇ-aˬ, Giˇliˇciˆ miˇ k'ahˬ Daˬsuˆ meuˬ-ahˇ deh ̭ le-euˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, huiˬ-eu meuˬ k'oeˇ meuˬ-euˬ miˇ k'ahˬ zaˬ pyeu ̭-eu ma. Tsawˇ haˬ teu deuˬ-ahˇ dawˬ tiˬ poˆ bi ngehˬ la ̭ sheˇ." 40 Yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ Pawˇluˆ-ahˇ dawˬ ngehˬ-eu aˬ kawˬ-aˬ bi ̭-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, Pawˇluˆ dawˬ dzm k'oeˇ taˆ yaw ̭-awˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ ciˬ cuˇ ni jawˇ-eu g'aˇ duˬ la ̭ dzawˇ dzawˇ nehˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ ciˬ cuˇ ni jawˇ ngeh, aˬ yaw ̭ Heˬbyehˇ dawˬ ngehˬ-awˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh.

G'aˬk'ehˇ 22

1 "Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ-oˇ, ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ngehˬ k'o ̭ gaˇ tiˬ poˆ naˇ haˬ sheˇ" lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 2 Aˬ yaw ̭ Heˬbyehˇ dawˬ ngehˬ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya gaˬ ngeh, yaw beh naˆ maˬ tseˇ ciˬ cuˇ ni paˇ pyeu ̭-iˇ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, Pawˇluˆ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 3 "Ngaˇ-aˬ, Giˇliˇciˆ miˇ k'ahˬ Daˬsuˆ meuˬ-ahˇ deh ̭ le-euˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-awˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ la ̭ k'oeˇ Gaˬmaˬleˬlaˇ jawˇ gaˇ tsawˇ gahˇ dzaw huiˬ la ̭-euˬ tsawˇ haˬ ma. Aˬ dui-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ deuˬ-ahˇ ngaˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ dzaw duˬ-awˇ, iˬ nah heu gaˇ uiˬ laˇ taˬ-euˬ naw ma ̭ lo ̭-ehˇ Miˬyehˇ-ahˇ nui ma keuˆ dui dui-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ ma. 4 Gaˇma heu kahˇ mehˬ nah caw teh-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ shiˇ gaˇ keuˆ ni ngaˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ-euˬ ma. K'aˬ dzeˇ zaˬ hawˇ-eu zaˬ miˬ zaˬ deuˬ-ahˇ nyeh ̭-awˇ tawˬ-ahˇ dawˆ nehˬ-euˬ ma. 5 Ngaˇ ehˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ heu aˬ diˇ ngeuˇ meh lehˇ, Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ hawˇ-eu meuˬ-euˬ Ba ̭dzah aˬ yui ̭ aˬ tsu dawˬ tawˆ lu ̭ siˬ duˬ mawˇ duˬ taˬ-euˬ meh. Daˬmaˬsehˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ gaˇ bo ̭ nehˬ-euˬ sahˬ bo ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ ngaˬ-ahˇ bi ̭ la ̭-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu jah-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ pa ̭-awˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ tsahˇ ka le ̭-awˇ k'ehˬ nehˬ-eu g'aˇ duˬ, Daˬmaˬsehˇ meuˬ-ahˇ ngaˇ le-euˬ ma. 6 "Ngaˇ Daˬmaˬsehˇ meuˬ dawˬ peh le keuˆ ngeh, nah loˆ ceh laˇ-euˬ k'oeˇ yamˬ-ahˇ ja pyuˬ ni mˬ k'oeˇ taˆ neh k'aˆ dui dui-eu yaw seh ̭ ngaˬ-euˬ tiˬ jawˬ bya le-euˬ meh. 7 Ngaˇ miˇ tsa coˬ lah g'eh-euˬ ma. K'oeˇ ngeh 'Sawˇluˆ-oˇ, Sawˇluˆ-oˇ, aˬ jeˬ miˇ neh nawˇ ngaˬ-ahˇ k'ehˬ te' lehˇ ehˇ-eu teˇ saˇ ngaˇ ya gaˬ-euˬ ma. 8 'Sahˬpaˬ-oˇ, nawˇ aˬ suˇ g'aˬ te' lehˇ ngaˇ naˇ haˬ ngeh, 'Ngaˇ-aˬ, nawˇ k'ehˬ lu ̭-eu Naˬzaˬlehˇ tsawˇ haˬ Yeˬsuˇ ma' lehˇ aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ ehˇ-eu meh. 9 Ngaˬ nehˬ-ehˇ le-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ yaw sheh ̭ k'oeˇ-ahˇ ya mawˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-ahˇ dawˬ ngehˬ cawˬ le-euˬ g'aˬ-euˬ teˇ saˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ ya gaˬ-aˬ. 10 'Sahˬpaˬ-oˇ, ngaˇ aˬ joˆ-ehˇ ya jahˇ nmˇ' lehˇ naˇ haˬ ngeh, 'Tuˇ-awˇ Daˬmaˬsehˇ meuˬ-ahˇ le-awˬ. Miˬyehˇ neh nawˬ-ahˇ k'aˇ bi mˇ-eu lehˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭, k'oeˇ gaˇ nawˬ-ahˇ ehˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a' lehˇ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ ehˇ-eu meh. 11 Yaw sheh ̭ k'oeˇ baˬ da neh ngaˬ-euˬ myaˆ nuiˆ maˬ mawˇ nya-ehˇ pyeu ̭-iˇ-awˇ, ngaˬ-euˬ cawˬ k'oeˇ deuˬ neh aˬ la ̭-ahˇ bi tsahˇ-awˇ Daˬmaˬsehˇ meuˬ-ahˇ le uˇ-euˬ ma. 12 "Meuˬ k'oeˇ meuˬ la ̭ k'oeˇ Aˬnaˬniˇ lehˇ myahˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ paw g'aˬ k'aˆ dui dui-awˇ, aˬ dui-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ yaw muiˬ-ehˇ caw teh-eu miˇ neh, k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ yaw zeu baw dui dui-eu meh. 13 Aˬ yaw ̭ ngaˇ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ, ngaˬ-euˬ dawˬ peh yaw ̭-awˇ, 'Aˬ nyiˇ Sawˇluˆ-oˇ, myaˆ nuiˆ mawˇ laˇ-awˬ' lehˇ ehˇ ngeh, ja pyuˬ ni myaˆ nuiˆ paˇ mawˇ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ haw-euˬ ma. 14 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, 'Miˬyehˇ-euˬ nui k'ahˇ-ahˇ nawˇ siˬ nya laˇ ni maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ tsaˬ-eu dawˇ-eu Zaˬk'aˆ-ahˇ ya mawˇ ni maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ k'aˬ meh dawˬ ngehˬ gaˇ ya gaˬ ni maˬ ehˇ, aˬ dui-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ-euˬ Miˬyehˇ nawˬ-ahˇ tseˇ doˆ-euˬ meh. 15 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nawˬ neh k'aˇ ya gaˬ k'aˇ ya mawˇ-euˬ jeˬ tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ dzawˇ mehˬ nehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ nawˇ saˇ kiˇ ya kamˬ teh ̭-a. 16 Nymˬ-mˇ nyi naˬ nyi naˬ-ehˇ taˬ paˇ jawˇ. Tuˇ-awˇ iˇ cu ̭ shawˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu la ̭ k'oeˇ nawˬ-euˬ iˬ baˇ tsiˬ shawˇ-awˬ.' 17 "Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ ngaˇ g'o ̭ le-awˇ, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ guiˬ lahˬ shaˇ lu ̭ ngeh, yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ya mawˇ-euˬ ma. 18 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ ehˇ-eu, 'Yaw kawˇ-ehˇ lehˬ hmˬ-awˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ neh doˆ-iˇ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, heu gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, nawˇ ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ saˇ kiˇ kamˬ gaˇ maˬ ha geu ̭-aˇ.' 19 K'oeˇ ngeh, ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-euˬ ma. 'Sahˬpaˬ-oˇ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ k'aˇ jaˆ gaˇ ngaˇ iˇ-awˇ, nawˬ-ahˇ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ nyeh ̭ nyeh ̭-ehˇ diˬ-euˬ gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw muiˬ paˬ-ehˇ siˬ nya meh. 20 K'oeˇ uˬ ta ̭, nawˬ-euˬ g'aˇ duˬ saˇ kiˇ kamˬ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Saˬteˬpaˬ-ahˇ seh ̭ ngeh, ngaˇ k'aw ̭ k'oeˇ gaˇ jawˇ-euˬ ma. A yaw ̭-ahˇ seh ̭ gaˇ ngaˇ g'aˬ ba ̭ ba ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ diˬ seh ̭ leˇ-euˬ deuˬ mehˬ tsoeˬ lehˆ taˬ ya ̭-euˬ gaˇ ngaˇ lo ̭ ya ̭-euˬ ma.' 21 Aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ ehˇ-eu, 'Iˇ-awˬ. Gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ jawˇ-eu aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca deuˬ jawˇ gaˇ ngaˇ nawˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh-eu ma."' 22 Dawˬ k'oeˇ dawˬ ngehˬ laˇ gaˇ keuˆ ni, Pawˇluˆ ehˇ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ciˬ cuˇ ni naˇ haˬ lu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ ya gaˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ teu g'aˬ-ahˇ taˬ paˇ bi deh ̭. Seh ̭-awˬ. Yaw deh ̭ bi deh ̭-eu maˬ paˇ geuˇ ngaˇ." 23 Mehˬ tsoeˬ dzeh diˇ-eu deuˬ dzeh diˇ-awˇ, k'aˬ lehˇ byaˆ diˇ-eu deuˬ byaˆ diˇ byaˆ diˇ-ehˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ guˇ-eu meh. 24 Loˇmaˆ guiˇ ma ̭ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ, Pawˇluˆ-ahˇ taˆ la ̭ k'oeˇ sheuˬ ahˇ g'eh-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ dawˬ bi ̭-awˇ, aˬ jeˬ miˇ neh Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ guˇ-eu gaˇ kawˆ siˬ duˬ laˇ ni, Pawˇluˆ-ahˇ yahˬ caˆ neh jui ̭-awˇ pyehˆ tseˇ naˇ haˬ-eu g'aˇ duˬ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 25 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ yahˬ caˆ neh jui ̭-eu lehˇ pa ̭ taw ̭ g'aˬ ngeh, yehˇ k'oeˇ deuˬ k'oeˇ taˆ aˬ yui ̭ geu ̭-eu g'aˬ-ahˇ Pawˇluˆ ehˇ nehˬ-eu, "Loˇmaˆ miˇ k'ahˬ zaˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ maˬ daˇ tsehˆ ni teu lo ̭-ehˇ jui ̭-eu aˬ kawˬ-aˬ jaˆ ta loˇ." 26 Yehˇ deuˬ k'oeˇ taˆ aˬ yui ̭ geu ̭ lu ̭-eu k'oeˇ g'aˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ ya gaˬ ngeh, guiˇ ma ̭-ahˇ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ jawˇ gaˇ le-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ-eu g'eh te. Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ Loˇmaˆ miˇ k'ahˬ zaˬ law hawˇ ngaˬ tawˇ." 27 K'oeˇ ngeh, yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ Pawˇluˆ jawˇ gaˇ iˇ-awˇ, "Nawˇ Loˇmaˆ miˇ k'ahˬ zaˬ te loˇ" lehˇ naˇ haˬ ngeh, "Ngeuˇ ma" lehˇ Pawˇluˆ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. 28 Yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Ngaˇ-aˬ, pyuˇ g'awˬ mya ni bi ̭-awˇ Loˇmaˆ miˇ k'ahˬ zaˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ ma." Pawˇluˆ ehˇ-eu, "Ngaˇ law nmˇ-aˬ, deh ̭ le ngeh neh Loˇmaˆ miˇ k'ahˬ zaˬ ma." 29 K'oeˇ ngeh jawˇ, Pawˇluˆ-ahˇ yahˬ caˆ neh jui ̭-awˇ naˇ haˬ-eu lehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ naˇ k'ah paw jiˆ k'o ̭ le-euˬ meh. Yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ neh shmˇ caˆ pa ̭ taˬ-euˬ Pawˇluˆ k'oeˇ g'aˬ Loˇmaˆ miˇ k'ahˬ zaˬ pyeu ̭-eu siˬ duˬ leˇ ngeh, tsawˬ guˆ-iˇ-euˬ meh. 30 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ Pawˇluˆ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ iˬ baˇ taˬ lu ̭-eu gaˇ kawˆ, Loˇmaˆ guiˇ ma ̭ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ siˬ duˬ maw ̭-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, yawˬ nah yawˬ Pawˇluˆ-ahˇ pa ̭ taˬ-euˬ shmˇ caˆ bi puiˇ-awˇ, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu Ba ̭ dzah-ahˇ uˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ uiˬ laˇ-eu g'aˇ duˬ dawˬ bi ̭-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, Pawˇluˆ-ahˇ sheuˬ la ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ mehˬ shi bi yaw ̭-euˬ meh.

G'aˬk'ehˇ 23

1 K'oeˇ ngeh, Ba ̭ dzah-ahˇ Pawˇluˆ haw tsoˆ taˬ-awˇ ehˇ-eu, "Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ-oˇ, iˬ nah keuˆ ni Miˬyehˇ mehˬ shi ngaˇ aˬ joˆ-ehˇ deh ̭ dzeuˇ jawˇ dzeuˇ la ̭-euˬ gaˇ kawˆ ngaˬ-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ shawˇ jehˆ ni jaˆ lu ̭ ma." 2 Pawˇluˆ-euˬ mehˬ boeˬ-ahˇ tehˆ-eu g'aˇ duˬ, Pawˇluˆ-euˬ dawˬ peh yaw ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Aˬnaˬniˇ neh dawˬ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. 3 Aˬ yaw ̭-ahˇ Pawˇluˆ ehˇ nehˬ-eu, "Lu boeˬ leh ̭ pyuˇ taˬ-euˬ kaˇ pyawˇ-oˇ, nawˇ-aˬ Miˬyehˇ neh bi diˬ-eu yaw duˬ baw meh. Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ g'oe-awˇ ngaˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu lehˇ nawˇ teu gaˇ nuiˇ lu ̭-eu jeˬ maˇ-iˬ, aˬ jeˬ miˇ neh ngaˬ-ahˇ diˬ-awˬ lehˇ k'ehˇ-awˇ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ bahˬ-eu jeˬ mˇ te." 4 Pawˇluˆ-euˬ dawˬ peh yaw ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ ehˇ-eu, "Miˬyehˇ-euˬ Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ-ahˇ coeˬ leˇ ni nawˇ teu naˆ naˆ-ehˇ ehˇ k'mˬ te loˇ." 5 Pawˇluˆ ehˇ-eu, "Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, aˬ yaw ̭ Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu ngaˇ maˬ siˬ nya-aˬ. 'Nawˬ-euˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu g'aˬ-ahˇ dawˬ yaw doeˇ taˬ ngehˬ' lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh." 6 Uiˬ laˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ la ̭ k'oeˇ, tiˬ paˆ deuˬ Paˬliˬsehˇ deuˬ pyeu ̭-awˇ tiˬ paˆ deuˬ Saˬduˬgehˇ deuˬ pyeu ̭-eu Pawˇluˆ haw siˬ ngeh, Ba ̭ dzah-ahˇ teˇ saˇ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, ngaˇ Paˬliˬsehˇ ma. Ngaˬ da k'aw ̭ Paˬliˬsehˇ meh. Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ g'o ̭ deh ̭ laˇ teh ̭-a lehˇ ngaˇ noeˬ tmˬ-euˬ tiˬ jeˬ baˬ da neh, aˬ cawˬ neh bi nyeh ̭-awˇ heu lo ̭-ehˇ bi naˇ haˬ gaˇ ya daˬ lu ̭-eu ma." 7 Aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ-eu nehˬ-ehˇ, Paˬliˬsehˇ deuˬ hawˇ-eu Saˬduˬgehˇ deuˬ yaw kaˬ ja dzaˬ-awˇ, uiˬ laˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˇ muˇ nyiˬ muˇ paˆ-iˇ-euˬ meh. 8 (Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Saˬduˬgehˇ deuˬ-aˬ, shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ g'o ̭ deh ̭ laˇ gaˇ maˬ jah-a. Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ jawˇ meh lehˇ ehˇ gaˇ k'aw ̭ maˬ jah-a. Yaw sahˇ jawˇ meh lehˇ ehˇ-eu jeˬ-ahˇ k'aw ̭ maˬ jah-a. Ehˇ k'aw ̭, Paˬliˬsehˇ deuˬ-aˬ, k'oeˇ smˇ jeˬ lu ̭-ahˇ jah-eu meh.) 9 Paˬliˬsehˇ aˇ muˇ-ahˇ ta ̭-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ tiˬ paˆ na deuˬ tsawˬ tuˇ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ-euˬ yaw lehˬ tiˬ jeˬ-iˬ aˬ dui maˬ mawˇ-aˬ. Yaw sahˇ neh maˬ ngeuˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ dawˬ ngehˬ cawˬ-euˬ maˬ siˬ tawˇ." 10 Aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw kaˬ ja dzaˬ-eu k'oeˇ aˇ dzehˬ dzeuˇ-awˇ, Pawˇluˆ-ahˇ g'eu paˆ g'eu shaˆ paˬ-ehˇ pyeu ̭ laˇ taˬ-euˬ miˇ neh, Loˇmaˆ guiˇ ma ̭-ahˇ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ k'ahˬ lahˇ laˇ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ jawˇ gaˇ iˇ ka-awˇ, Pawˇluˆ-ahˇ g'eu doˆ laˬ-iˇ-awˇ taˆ-ahˇ sheuˬ k'o ̭ g'eh-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭-euˬ yehˇ deuˬ-ahˇ dawˬ bi ̭-euˬ meh. 11 K'oeˇ ngeh miˇ, Sahˬ paˬ Yeˬsuˇ Pawˇluˆ-euˬ dawˬ peh yaw ̭ le-awˇ ehˇ-eu, "Taˬ guˆ. Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ la ̭ k'oeˇ ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ nawˇ saˇ kiˇ kamˬ g'aˬ-euˬ meh. Loˇmaˆ meuˬ la ̭ k'oeˇ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ ya kamˬ meh." 12 Uˬ bya bya laˇ ngeh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tiˬ deuˬ tahˬ dzoeˇ-awˇ, Pawˇluˆ-ahˇ maˬ ya seh ̭ k'oeˇ keuˆ ni tiˬ jeˬ-iˬ maˬ dzaˬ maˬ dawˇ ni jawˇ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ-euˬ meh. 13 K'oeˇ lo ̭-ehˇ bawˬ k'oeˬ-euˬ tsawˇ haˬ oeˬ tseˇ g'aˬ dzehˬ-euˬ meh. 14 K'oeˇ naˇ, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ iˇ-awˇ ehˇ-eu, "Pawˇluˆ-ahˇ maˬ ya seh ̭ k'oeˇ keuˆ ni tiˬ jeˬ-iˬ maˬ dzaˬ maˬ dawˇ ni jawˇ ma nga ma ̭ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ saˇ jaˇ dzaˬ g'aˬ taˬ-euˬ ma. 15 Nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, Pawˇluˆ gaˇ kawˆ naw ma ̭ yaw duˬ duˬ-ehˇ pyehˆ tseˇ duˬ maw ̭ nya lehˇ myahˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ bi sheuˬ ha laˇ-eu g'aˇ duˬ Loˇmaˆ guiˇ ma ̭-ahˇ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ jawˇ gaˇ bi shaˇ leˇ-awˬ. Aˬ yaw ̭ heu gaˇ maˬ ya oe keuˆ mi naˆ-ehˇ seh ̭ dzeh-eu g'aˇ duˬ nga ma ̭ lehˬ hmˬ-awˇ lo ̭ ma." 16 Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ bawˬ k'oeˬ-euˬ gaˇ kawˆ, Pawˇluˆ-euˬ zaˬ oeˇ tiˬ g'aˬ ya gaˬ-awˇ, taˆ-ahˇ le-awˇ Pawˇluˆ-ahˇ ehˇ nehˬ leˇ-euˬ meh. 17 K'oeˇ ngeh, Loˇmaˆ yehˇ k'oeˇ taˆ aˬ yui ̭ geu ̭-eu tiˬ g'aˬ-ahˇ Pawˇluˆ kuˇ-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Aˬ li heu g'aˬ-ahˇ guiˇ ma ̭ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ jawˇ gaˇ tiˬ poˆ sheuˬ ha nehˬ leˇ sheˇ. Aˬ yaw ̭ dzawˇ nehˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu gaˇ kawˆ jaˆ te jeˇ." 18 Yehˇ k'oeˇ taˆ aˬ yui ̭ geu ̭-eu k'oeˇ g'aˬ, aˬ li k'oeˇ li-ahˇ yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ jawˇ gaˇ sheuˬ g'eh-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Aˬ li heu g'aˬ nawˬ-ahˇ dzawˇ nehˬ paˬ-ehˇ g'eh-eu gaˇ kawˆ jaˆ-eu miˇ neh, nawˇ jawˇ gaˇ tiˬ poˆ sheuˬ ha leˇ nehˬ la ̭ lehˇ tawˬ-ahˇ uˇ-eu Pawˇluˆ k'oeˇ g'aˬ ngaˬ-ahˇ kuˇ-awˇ ehˇ nehˬ la ̭-euˬ meh." 19 Yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ aˬ li k'oeˇ li-euˬ aˬ la ̭-ahˇ tsahˇ-awˇ, baˇ za ̭-ahˇ iˇ-awˇ ehˇ-eu, "Nawˇ ngaˬ-ahˇ aˬ jeˬ dzawˇ nehˬ maw ̭-eu jaˆ te." 20 Aˬ li k'oeˇ li ehˇ-eu, "Pawˇluˆ-euˬ gaˇ kawˆ yaw muiˬ paˬ-ehˇ ya siˬ duˬ ni Ba ̭ dzah mehˬ shi pyehˆ tseˇ haw maw ̭ nya lehˇ myahˇ-awˇ, Pawˇluˆ-ahˇ Ba ̭ dzah-ahˇ bi sheuˬ ha le-eu g'aˇ duˬ ni shawˬ nah nawˬ-ahˇ bi shaˇ laˇ-eu lehˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ bawˬ dzaˬ tsaˬ taˬ-euˬ meh. 21 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ gaˇ taˬ naˇ haˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ oeˬ tseˇ g'aˬ dzehˬ ni dzuˇ za ̭-awˇ lo ̭ lu ̭-eu meh. Pawˇluˆ-ahˇ maˬ ya seh ̭ k'oeˇ keuˆ ni tiˬ jeˬ-iˬ maˬ dzaˬ maˬ dawˇ ni jawˇ ma lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ saˇ jaˇ dzaˬ tsehˆ taˬ-euˬ meh. Nymˬ-mˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ lehˬ hmˬ dah jiˇ taˬ-awˇ nawˬ neh ngehˬ tsehˆ ehˇ tsehˆ-euˬ dawˬ-ahˇ lo ̭ lu ̭-eu teh ̭ meh." 22 K'oeˇ ngeh, yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Nawˇ ngaˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ dzawˇ nehˬ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ aˬ cawˬ tiˬ g'aˬ-iˬ taˬ bi siˬ de." K'oeˇ naˇ, aˬ li k'oeˇ li-ahˇ bi g'o ̭-iˇ-euˬ meh. 23 K'oeˇ ngeh, Loˇmaˆ guiˇ ma ̭ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ yehˇ deuˬ k'oeˇ taˆ aˬ yui ̭ bi geu ̭-eu nyiˬ g'aˬ-ahˇ kuˇ-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Yehˇ nyiˬ yaˇ g'aˬ, mahˬ dziˬ-eu yehˇ shi ̭ tseˇ g'aˬ hawˇ-eu, gahˬ ba ̭-eu yehˇ nyiˬ yaˇ g'aˬ lehˬ hmˬ-awˇ, nymˇ ci ̭ naˬ liˬ g'oeˬ la ̭-ahˇ Gehˇsaˬliˇ meuˬ-ahˇ iˇ-eu g'aˇ duˬ lehˬ hmˬ dah taˬ-awˬ. 24 Pawˇluˆ bi dziˬ-eu mahˬ k'aw ̭ lehˬ hmˬ nehˬ-awˇ, sahˬ paˬ Peˬliˇ jawˇ gaˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ sheuˬ keuˆ na nehˬ-iˇ-awˬ." 25 Yaw huiˬ yaw mahˇ k'oeˇ g'aˬ sahˬ paˬ Peˬliˇ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ g'eh-euˬ meh. 26 "Huiˬ-eu mahˇ-eu sahˬ paˬ Peˬliˇ jawˇ gaˇ, ngaˇ Gaˬlawˇdiˇ Luˇsiˆ sahˬ bo ̭ bo ̭-awˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ le ̭-eu ma. 27 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ tsawˇ haˬ heu g'aˬ-ahˇ nyeh ̭-awˇ seh ̭-eu lehˇ g'eh-eu meh. Aˬ yaw ̭ Loˇmaˆ miˇ k'ahˬ zaˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ ngaˇ ya siˬ-euˬ miˇ neh, ngaˬ-euˬ yehˇ deuˬ nehˬ-ehˇ iˇ-awˇ ka k'o ̭ laˬ-iˇ-euˬ ma. 28 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ aˬ jeˬ iˬ baˇ taˬ k'aˇ za-eu nga lehˇ ngaˇ siˬ duˬ maw ̭-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ Ba ̭ dzah-ahˇ sheuˬ g'eh-euˬ ma. 29 Aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭ paˬ-ehˇ maˬ ehˇ, tawˬ-ahˇ dawˆ paˬ-ehˇ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ neh mˇ-euˬ yaw lehˬ tiˬ jeˬ-iˬ ngaˇ maˬ mawˇ-aˬ. Aˬ yaw ̭-ahˇ iˬ baˇ taˬ-eu gaˇ kawˆ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-eu gaˇ kawˆ teh ̭ meh. 30 Aˬ yaw ̭-ahˇ aˬ cawˬ seh ̭ k'oeˬ-eu lehˇ g'eh-eu ngaˇ ya siˬ ngeh, tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ nawˇ jawˇ gaˇ bi sheuˬ ha le-eu g'aˇ duˬ noeˬ tsehˆ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭-ahˇ yaˇ k'aˬ ja maw ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ nawˬ-euˬ mehˬ shi ja-iˇ-awˬ lehˇ ngaˇ ehˇ nehˬ-euˬ ma." 31 Yehˇ k'oeˇ deuˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ dawˬ bi ̭ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ Pawˇluˆ-ahˇ sheuˬ-awˇ, uˬ ci ̭ k'oeˇ miˇ la ̭ k'oeˇ Aˬdiˇbaˬliˇ meuˬ-ahˇ keuˆ ni sheuˬ keuˆ g'eh-euˬ meh. 32 Yawˬ nah yawˬ, kuiˇ zoˬ cah-eu yehˇ deuˬ taˆ-ahˇ g'o ̭-iˇ-awˇ, mahˬ dziˬ-eu yehˇ deuˬ teh ̭-ehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ sheuˬ ha-iˇ-euˬ meh. 33 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ Gehˇsaˬliˇ meuˬ-ahˇ sheuˬ keuˆ g'eh-awˇ, sahˬ bo ̭ k'oeˇ ta ̭ sahˬ paˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ bi ̭-awˇ, Pawˇluˆ-ahˇ k'aw ̭ aˬ yaw ̭-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ-euˬ meh. 34 Sahˬ paˬ k'oeˇ g'aˬ sahˬ bo ̭ k'oeˇ ta ̭ gui haw-awˇ, Pawˇluˆ-ahˇ miˇ k'ahˬ aˬ geu k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu gaˇ kawˆ naˇ haˬ ngeh, Giˇliˇciˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu gaˇ kawˆ ya siˬ-euˬ meh. 35 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Nawˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ ja maw ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ oe keuˆ ngeh hawˇ-eu nawˬ-ahˇ k'aˇ naˇ haˬ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ naˇ haˬ ma." K'oeˇ naˇ, Pawˇluˆ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ lo ̭-awˇ Heˬloˆ neh gawˬ taˬ ya ̭-euˬ sahˬ paˬ-euˬ hawˇ nymˇ lahˇ la ̭ k'oeˇ bi jawˇ-eu g'aˇ duˬ dawˬ bi ̭-euˬ meh.

G'aˬk'ehˇ 24

1 Ngaˬ nah byah laˇ ngeh, Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Aˬnaˬniˇ hawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ, dawˬ ngehˬ-eu bym dui dui-eu Deˬlaˬduˇluˆ lehˇ myahˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ sheuˬ-awˇ Gehˇsaˬliˇ meuˬ-ahˇ iˇ-euˬ meh. Sahˬ paˬ Peˬliˇ-euˬ mehˬ shi aˬ yaw ̭ ma ̭ le-awˇ, Pawˇluˆ gaˇ kawˆ daˬ leˇ-euˬ meh. 2 K'oeˇ naˇ, Pawˇluˆ-ahˇ sheuˬ uˇ la ̭-awˇ, Deˬlaˬduˇluˆ lehˇ kuˇ-eu k'oeˇ g'aˬ Pawˇluˆ gaˇ kawˆ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Huiˬ-eu mahˇ-eu sahˬ paˬ-oˇ, nawˇ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ byah-eu la ̭ k'oeˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu baˬ da neh, aˇ k'o ̭ aˇ la g'awˬ myahˇ ni nui saˇ o ̭-awˇ co ̭ ngehˇ ni nga ma ̭ ya deh ̭-eu uˬ ta ̭, nga ma ̭-euˬ miˇ k'ahˬ muiˬ laˇ jaˬ laˇ ni yaw shui ̭ g'awˬ mya jeˬ beˬ paˇ laˆ paˇ nehˬ la ̭ gaˇ ya mawˇ-euˬ ma. 3 Nawˬ neh mˇ-euˬ gaˇ heu deuˬ-ahˇ, yawˬ gaˇ na lu ̭, yawˬ jawˇ na lu ̭ nga ma ̭ ha geu ̭-awˇ, nawˬ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ dui dui-eu ma. 4 Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ dawˬ g'awˬ mya ni ngehˬ-eu la ̭ k'oeˇ nawˬ-euˬ aˇ yamˬ maˬ laˆ jiˇ maw ̭ nya. Teu miˇ neh, nga ma ̭-euˬ gaˇ kawˆ ngaˇ yaw nymˇ nymˇ-ehˇ ehˇ gaˇ, g'awˬ shaˬ gaˬ-eu la ̭ k'oeˇ tiˬ poˆ naˇ haˬ nehˬ la ̭ lehˇ nawˬ-ahˇ shaˇ-eu ma. 5 Tsawˇ haˬ heu g'aˬ-aˬ, guˆ laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu haiˬ dui dui-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu nga ma ̭ ya mawˇ-euˬ ma. Miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ jawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ suˬ saˬ laˇ ni g'aˬ bi ̭-eu Naˬzaˬlehˇ aˇ muˇ -euˬ aˬ yui ̭ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu meh. 6 K'oeˇ uˬ ta ̭, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ aˬ yaw ̭ laˆ jaw ̭-eu lehˇ g'eh-eu miˇ neh, nga ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ nyeh ̭-euˬ ma. 8 Tsawˇ haˬ heu g'aˬ-ahˇ nawˇ naˇ haˬ naˇ, nga ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ iˬ baˇ k'aˇ taˬ-eu yawˬ jeˬ na lu ̭ nawˇ ya siˬ duˬ teh ̭-a." 9 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ tsaˬ meh lehˇ ehˇ-eu meh. 10 K'oeˇ naˇ, Pawˇluˆ dawˬ ngehˬ-eu g'aˇ duˬ sahˬ paˬ Peˬliˇ la ̭ dzawˇ dzawˇ nehˬ ngeh, Pawˇluˆ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Nawˇ-aˬ, miˇ k'ahˬ heu k'ahˬ k'oeˇ taˆ yaˇ k'aˬ daˇ-eu g'aˬ geu ̭ lu ̭-eu g'awˬ mya k'o ̭ byah laˇ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, nawˬ-euˬ mehˬ shi ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ ya dzawˇ mehˬ-eu nui k'ahˇ shiˇ dui dui nya. 11 Ngaˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ leˇ-euˬ tseˇ nyi ̭ nah maˬ byah laˇ-aˬ siˬ lehˇ nawˇ siˬ nya teh ̭-a. 12 Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ nui deuˬ la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, meuˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ gaˇ na maˬ ehˇ, ngaˇ aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ tsawˇ pyehˇ pyehˇ gaˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ neh mawˇ taˬ-euˬ maˬ jaˆ-a. Aˬ cawˬ luiˬ g'a laˇ ni ngaˇ jahˇ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ neh mawˇ taˬ-euˬ k'aw ̭ maˬ jaˆ-a. 13 Aˬ yaw ̭ ma ̭ nymˬ-mˇ ngaˬ-euˬ yaw lehˬ poˆ-awˇ ehˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ teu deuˬ k'aw ̭, nawˬ-ahˇ saˇ kiˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ mehˬ duˬ nya-a. 14 Ehˇ k'aw ̭, nawˬ-euˬ mehˬ shi ngaˇ dawˇ coe ni heu lo ̭-ehˇ ja doˆ-eu ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ tsaˬ-a lehˇ ehˇ-eu Gaˇma k'oeˇ kahˇ-ahˇ ngaˇ caw teh-eu la ̭ k'oeˇ, nga ma ̭-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ-euˬ Miˬyehˇ-ahˇ ngaˇ uˬ duˬ tahˬ lu ̭-eu ma. Ehˇ k'aw ̭, Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ hawˇ-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ-euˬ sahˬ bo ̭ la ̭ k'oeˇ k'aˇ bo ̭ taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ k'aw ̭ ngaˇ jah lu ̭ ma. 15 Tsawˇ muiˬ tsawˇ doeˇ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ shiˇ-euˬ gaˇ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ teh ̭-a lehˇ tsawˇ haˬ heu deuˬ Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ noeˬ tmˬ-eu lo ̭-ehˇ, ngaˇ k'aw ̭ noeˬ tmˬ-eu ma. 16 Miˬyehˇ mehˬ shi maˬ ehˇ, tsawˇ haˬ zaˬ mehˬ shi maˬ ehˇ, ngaˬ-euˬ nui ma aˬ myah lu ̭ shawˇ jehˆ ni jaˆ ni leh jeh lu ̭-eu ma. 17 "Ngaˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ maˬ iˇ-ehˇ jawˇ-eu g'awˬ mya k'o ̭ byah laˇ-euˬ miˇ neh, ngaˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ gaˇ pyuˇ shuiˇ ui cuiˆ sha ha nehˬiˇ-awˇ, lawˇ-eu shehˇ-eu jeˬ mˇ-iˇ-eu g'aˇ duˬ, k'oeˇ gaˇ iˇ-euˬ ma. 18 Ngaˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ lu ̭-awˇ, g'awˇ mawˇ shawˇ-eu zahˇ jahˇ g'aˬ ngeh, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ngaˬ-ahˇ mawˇ-euˬ meh. Ngaˬ nehˬ-ehˇ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ maˬ jawˇ-euˬ uˬ ta ̭, law ̭ g'a-eu jeˬ k'aw ̭ maˬ jaˆ-aˬ. 19 Ehˇ k'aw ̭, Aˬshaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tiˬ deuˬ k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'aw ̭ ngaˬ-ahˇ iˬ baˇ taˬ k'aˇ za naˇ, nawˬ-euˬ mehˬ shi oe-awˇ ja-eu tsaˬ teh ̭-a. 20 Maˬ ngeuˇ naˇ, Ba ̭dzah mehˬ shi ngaˇ yaw ̭ leˇ ngeh, ngaˬ-euˬ yaw lehˬ aˬ geu jeˬ mawˇ taˬ-euˬ jaˆ te lehˇ, heu gaˇ oe taˬ-euˬ tsawˇ haˬ teu deuˬ-ahˇ bi ehˇ haw sheˇ. 21 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ mehˬ shi ngaˇ yaw ̭ ngeh ngaˬ neh guˇ guˇ-ehˇ ehˇ-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ hmˬ-ahˇ toeˬ ceh k'aˇ za-eu teh ̭ meh. 'Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ paˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ teh ̭-a lehˇ ngaˇ jah-eu tiˬ jeˬ baˬ da neh, iˬ nah naw ma ̭ neh nyeh ̭-awˇ heu ̭ lo ̭-ehˇ bi naˇ haˬ gaˇ ya daˬ lu ̭-eu ma' lehˇ ehˇ-euˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ toeˬ ceh k'aˇ za-eu teh ̭ meh." 22 K'oeˇ ngeh, Gaˇma k'oeˇ kahˇ gaˇ kawˆ siˬ nya taˬ-euˬ Peˬliˇ-aˬ, "Guiˇ ma ̭ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ pyeu ̭-eu Luˇsiˆ oe keuˆ ngeh, naw ma ̭-euˬ gaˇ kawˆ heu hmˬ ngaˇ daˇ tsehˆ nehˬ ma" lehˇ ehˇ-awˇ, gaˇ kawˆ k'oeˇ hmˬ piˬ tehˬ-euˬ meh. 23 K'oeˇ naˇ, Pawˇluˆ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ haw lahˇ-eu g'aˇ duˬ, yehˇ tiˬ yaˇ g'aˬ k'oeˇ taˆ aˬ yui ̭ geu ̭-eu g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ dawˬ bi ̭-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˇ dzehˬ-ehˇ maˬ ka lahˇ ni bi jawˇ-eu uˬ ta ̭, aˬ yaw ̭ loˬ-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ cawˬ deuˬ caw ba nehˬ le gaˇ taˬ laˆ tsoeˬ lehˇ ehˇ nehˬ taˬ-euˬ meh. 24 Smˬ nah oeˬ nah byah laˇ ngeh, Peˬliˇ hawˇ-eu Duˇsiˇleˬ aˬ nya ̭ dzeˇ zaˬ oe-euˬ meh. Duˇsiˇleˬ-aˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ jeuˬ pyeu ̭-eu meh. Pawˇluˆ-ahˇ bi kuˇ laˬ-iˇ-awˇ, Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ jah-eu gaˇ kawˆ bi ja mehˬ-euˬ meh. 25 Ehˇ k'aw ̭, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ gaˇ kawˆ, yawˬ ha-euˬ nui ma-ahˇ nyeh ̭ tehˬ g'aˬ-eu gaˇ kawˆ, Yaˇ k'aˬ daˇ-eu Aˇ nah keuˆ le lu ̭-eu gaˇ kawˆ heu deuˬ-ahˇ Pawˆluˆ ja keuˆ ngeh, Peˬliˇ noeˬ guˆ laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Nawˇ g'o ̭-iˇ-awˬ. Aˬ kaˇ dah ngeh nawˬ-ahˇ ngaˇ paˇ bi kuˇ le ma." 26 Peˬliˇ-aˬ, Pawˇluˆ aˬ yaw ̭-ahˇ pyuˇ bi ̭ nehˬ gaˇ k'aw ̭ noeˬ tmˬ-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, Pawˇluˆ-ahˇ tiˬ k'ehˬ maˬ taˬ ni kuˇ kuˇ-ehˇ dawˬ ja ja cawˬ-euˬ meh. 27 Nyiˬ k'o ̭ byah laˇ ngeh, Peˬliˇ-euˬ jawˇ duˬ-ahˇ Bawˇgiˇ Beˬtuˇ sahˬ paˬ paˇ geu ̭ le-euˬ meh. Peˬliˇ-aˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ mehˬ shi tsawˇ myahˇ za maw ̭-eu miˇneh Pawˇluˆ-ahˇ tawˬ-ahˇ bi uˇ ya ̭-euˬ meh.

G'aˬk'ehˇ 25

1 Sahˬ paˬ Beˬtuˇ miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ-ahˇ oe keuˆ-euˬ smˬ nah byah laˇ ngeh, Gehˇsaˬliˇ meuˬ-ahˇ neh Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ le-euˬ meh. 2 K'oeˇ ngeh, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ neh Pawˇluˆ-euˬ gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ daˬ leˇ-euˬ meh. Sahˬ paˬ Beˬtuˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ heu lo ̭-ehˇ shaˇ-euˬ meh. 3 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ myaˆ pyawˬ-ahˇ haw-awˇ, Pawˇluˆ-ahˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ tiˬ poˆ bi sheuˬ ha laˇ-eu g'aˇ duˬ shaˇ-euˬ meh. Gaˇ pehˇ-ahˇ lo ̭-awˇ Pawˇluˆ-ahˇ seh ̭-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ lehˬ hmˬ jiˇ taˬ-euˬ meh. 4 Beˬtuˇ ehˇ-eu, "Pawˇluˆ-ahˇ Gehˇsaˬliˇ meuˬ-euˬ tawˬ-ahˇ dawˆ taˬ-euˬ ma. Ngaˇ k'aw ̭, g'awˬ myahˇ maˬ g'eh-ehˇ k'oeˇ gaˇ g'o ̭-iˇ ma. 5 Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ neh mˇ lehˬ taˬ-euˬ jeˬ jaˆ naˇ, naw ma ̭-euˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ ngaˬ nehˬ-ehˇ oe-awˇ ja le-awˬ." 6 Sahˬ paˬ Beˬtuˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ g'oeˬ nah tseˇ nah byah ni paˇ jawˇ-awˇ, Gehˇsaˬliˇ meuˬ-ahˇ g'o ̭ ka-iˇ-euˬ meh. Yawˬ nah yawˬ yaˇ k'aˬ daˇ-eu nymˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ nuiˇ-awˇ, Pawˇluˆ-ahˇ k'oeˇ gaˇ bi sheuˬ uˇ la ̭-euˬ meh. 7 Pawˇluˆ laˇ keuˆ ngeh, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ neh oe-euˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yawˬ-euˬ tiˬ jawˬ yaw ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ lehˬ dui dui-eu gaˇ kawˆ g'awˬ mya jeˬ ehˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu k'oeˇ saˇ kiˇ maˬ jaˆ-eu uˬ ta ̭, yaw duˬ maˬ baw-a. 8 K'oeˇ naˇ, Pawˇluˆ ehˇ k'o ̭ nehˬ-eu, "Yuˇdaˆ tsawˇ jeuˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ maˬ ehˇ, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ maˬ ehˇ, Loˇmaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ maˬ ehˇ, ngaˬ neh mˇ bahˬ taˬ-euˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ." 9 Ehˇ k'aw ̭, Beˬtuˇ-aˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ mehˬ shi tsawˇ myahˇ za maw ̭-eu miˇ neh, Pawˇluˆ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ le-awˇ, ngaˬ-euˬ mehˬ shi gaˇ kawˆ heu hmˬ yaˇ k'aˬ ja maw ̭ miˇ-a loˇ." 10 Pawˇluˆ ehˇ-eu, "Sahˬpaˬ Gehˇsaˬ-euˬ yaˇ k'aˬ daˇ-eu nymˇ-ahˇ ngaˇ yaw ̭ lu ̭-eu ma. Ngaˬ-ahˇ heu gaˇ yaˇ k'aˬ ja-eu tsaˬ meh. Nawˇ siˬ lu ̭-eu lo ̭-ehˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ k'oeˇ taˆ ngaˬ neh mˇ lehˬ taˬ-euˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ. 11 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ ngaˇ puiˬ-awˇ shiˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu yaw lehˬ tiˬ jeˬ na mˇ taˬ-euˬ jaˆ naˇ k'aw ̭, maˬ bi shiˇ ni bi dzeuˇ-iˇ la ̭ lehˇ ngaˇ maˬ ehˇ. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ ngaˬ-euˬ yaw lehˬ poˆ-eu teu maˬ tsaˬ naˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ ngaˬ-ahˇ maˬ a nehˬ nya-aˇ. Sahˬ paˬ Gehˇsaˬ neh yaˇ k'aˬ bi daˇ la ̭ lehˇ ngaˇ shaˇ-eu ma." 12 K'oeˇ ngeh, sahˬ paˬ Beˬtuˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ nui noeˬ nui duˇ bi ̭-eu deuˬ nehˬ-ehˇ bawˬ dzaˬ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. "Sahˬ paˬ Gehˇsaˬ neh yaˇ k'aˬ bi daˇ la ̭ lehˇ nawˇ shaˇ-eu miˇ neh, nawˬ-ahˇ sahˬ paˬ Gehˇsaˬ jawˇ gaˇ bi le ma." 13 Aˇ nah ui cuiˆ myahˇ laˇ ngeh, miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ-ahˇ uˆ lahˇ le-euˬ sahˬ paˬ Beˬtuˇ-ahˇ dawˬ deh g'a mawˇ le-awˇ ha-eu g'aˇ duˬ, sahˬ paˬ Aˬgiˇpaˆ hawˇ-eu Beˬlaˬniˇ aˬ nya ̭ dzeˇ zaˬ Gehˇsaˬliˇ meuˬ-ahˇ oe-euˬ meh. 14 Aˬ nya ̭ dzeˇ zaˬ k'oeˇ gaˇ heu myaˆ nah jawˇ keuˆ la ̭ ngeh, sahˬ paˬ Beˬtuˇ neh sahˬ paˬ Aˬgiˇpaˆ-ahˇ Pawˇluˆ gaˇ kawˆ heu lo ̭-ehˇ dzawˇ nehˬ-euˬ meh. "Sahˬ paˬ Peˬliˇ neh heu gaˇ tawˬ-ahˇ dawˆ taˬ ya ̭-euˬ tsawˇ ha tiˬ g'aˬ jawˇ meh. 15 Ngaˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ le ngeh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ hawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu geu ̭-eu deuˬ aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ kawˆ ngaˬ-ahˇ ja nehˬ la ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ-awˬ lehˇ ngaˬ-ahˇ shaˇ-eu meh. 16 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ ma. 'Nga ma ̭ Loˇmaˆ tsawˇ haˬ-aˬ, mˇ bahˬ-euˬ tsawˇ haˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-ahˇ yaˇ k'aˬ ja maw ̭-eu tsawˇ haˬ yaw kaˬ bi tahˬ dzoeˇ-awˇ, nyiˬ paw lu ̭ yawˬ ha gaˇ kawˆ bi dzawˇ g'aˬ miˇ tsa maˬ ngeuˇ naˇ, mˇ bahˬ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ aˬ cawˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ maˬ jaˆ-a' lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ ma. 17 Aˬ yaw ̭ ma ̭ heu gaˇ oe keuˆ ngeh, ngaˇ aˇ yamˬ jiˆ jiˆ-ehˇ maˬ jawˇ ni yawˬ nah yawˬ yaˇ k'aˬ daˇ-eu nymˇ-ahˇ nuiˇ leˇ-awˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ bi sheuˬ laˬ-iˇ-eu g'aˇ duˬ dawˬ bi ̭-euˬ ma. 18 Aˬ yaw ̭-ahˇ yaˇ k'aˬ ja maw ̭-eu deuˬ tuˇ laˇ-awˇ ngehˬ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ neh noeˬ taˬ-euˬ yaw bahˬ jeˬ tiˬ hmˬ-iˬ maˬ ehˇ doˆ la ̭-a. 19 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ uˬ duˬ tahˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ gaˇ kawˆ hawˇ-eu, Yeˬsuˇ lehˇ myahˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ gaˇ kawˆ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ maˬ tsaˬ leˇ-ehˇ ja dzaˬ-euˬ gaˇ kawˆ ehˇ-eu teh ̭ meh. 20 Gaˇ kawˆ heu deuˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ pyehˆ tseˇ haw paˬ nga lehˇ ngaˇ maˬ noeˬ duˬ nya-eu miˇ neh, 'Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ le-awˇ yaˇ k'aˬ ja leˇ ma loˇ' lehˇ, Pawˇluˆ-ahˇ naˇ haˬ-euˬ ma. 21 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ lo ̭ piˇ nehˬ la ̭-awˇ, sahˬ paˬ Gehˇsaˬ neh yaˇ k'aˬ bi daˇ la ̭ lehˇ shaˇ-eu miˇ neh, sahˬ paˬ Gehˇsaˬ jawˇ gaˇ maˬ bi sheuˬ g'eh dah-euˬ k'oeˇ keuˆ ni aˬ yaw ̭-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ lo ̭ piˇ-eu g'aˇ duˬ dawˬ bi ̭ taˬ-euˬ ma." 22 Aˬgiˇpaˆ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ dawˬ ngehˬ gaˇ ngaˇ gaˬ maw ̭ nya." Beˬtuˆ ehˇ-eu, "Ni shawˬ nah ya gaˬ teh ̭-a" 23 Yawˬ nah yawˬ, Aˬgiˇpaˆ hawˇ-eu Beˬlaˬniˆ aˬ nya ̭ dzeˇ zaˬ baoˬ k'ahˬ sehˇ tiˬ byah ni oe gaˇ bawˬ-iˬ g'eh-awˇ ha-awˇ, guiˇ ma ̭ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ deuˬ hawˇ-eu meuˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu myaˆ pyawˬ naˇ mehˇ jaˆ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ nehˬ-ehˇ mehˬ bawˬ g'eh-eu hawˇ nymˇ la ̭ k'oeˇ uˇ leˇ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, sahˬ paˬ Beˬtuˇ neh dawˬ bi ̭-awˇ Pawˇluˆ-ahˇ bi sheuˬ uˇ la ̭-euˬ meh. 24 Sahˬ paˬ Beˬtuˇ ehˇ-eu, "Sahˬ paˬ Aˬgiˇpaˆ hawˇ-eu heu gaˇ uiˬ laˇ taˬ-euˬ cawˬ deuˬ-oˇ, tsawˇ haˬ heu g'aˬ-ahˇ haw sheˇ. Heu gaˇ jawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ la ̭ k'oeˇ k'aˇ jawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, tsawˇ haˬ heu g'aˬ gaˇ kawˆ ngaˬ-ahˇ daˬ laˇ taˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-ahˇ yaw deh ̭ bi deh ̭-eu maˬ geuˇ-a lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ guˇ dui dui-eu meh. 25 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ bi shiˇ-eu g'aˇ duˬ yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ paˬ-ehˇ, aˬ yaw ̭ neh mˇ bahˬ taˬ-euˬ tiˬ jeˬ-iˬ ngaˇ maˬ poˆ doˆ nya-eu uˬ ta ̭, Huiˬ dui dui-eu Sahˬ paˬ Gehˇsaˬ neh yaˇ k'aˬ bi daˇ nehˬ la ̭ lehˇ aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ shaˇ-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭-ahˇ bi sheuˬ ha leˇ-eu lehˇ ngaˇ noeˬ tsehˆ g'aˬ-euˬ ma. 26 Ehˇ k'aw ̭, Huiˬ dui dui-eu Sahˬ paˬ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ kawˆ aˬ joˆ-ehˇ bo ̭ nehˬ paˬ nga lehˇ maˬ ya shaˇ noeˬ duˬ-aˬ siˬ. K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭-ahˇ pyehˆ tseˇ g'aˬ ngeh jawˇ, aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ kawˆ ngaˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ nehˬ nya paˬ-ehˇ bi duˬ laˇ-eu g'aˇ duˬ, naw ma ̭-euˬ mehˬ shi, aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ sahˬ paˬ Aˬgiˇpaˆ-euˬ mehˬ shi, aˬ yaw ̭-ahˇ bi sheuˬ la ̭ taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu ma. 27 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, daˬ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ yaw duˬ duˬ-ehˇ maˬ ehˇ mehˬ nehˬ nya ni pa ̭ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ bi sheuˬ ha-iˇ-eu ehˇ-eu jeˬ-aˬ, maˬ muiˬ-a lehˇ ngaˇ noeˬ miˇ-a."

G'aˬk'ehˇ 26

1 Sahˬ paˬ Aˬgiˇpaˆ Pawˇluˆ-ahˇ ehˇ-eu, "Nawˬ-euˬ gaˇ kawˆ nawˇ ngehˬ-eu aˬ kawˬ-aˬ jaˆ meh." K'oeˇ ngeh, Pawˇluˆ aˬ la ̭ caw ja-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ kawˆ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. 2 "Sahˬ paˬ Aˬgiˇpaˆ-oˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ neh ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ k'aˇ daˬ taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ, iˬ nah nawˬ-euˬ mehˬ shi ngaˇ ya ngehˬ k'o ̭-eu heu-aˬ, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ guiˬ lahˬ huiˬ-eu tiˬ jeˬ meh lehˇ noeˬ miˇ-a. 3 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ k'ehˬ maˬ taˬ ni ja dzaˬ-eu gaˇ kawˆ nawˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ siˬ nya-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, nui ma g'awˬ mahˇ ni taˬ-awˇ ngaˇ ja gaˇ tiˬ poˆ naˇ haˬ nehˬ la ̭ lehˇ shaˇ-eu ma. 4 "Ngaˇ nyiˇ ngeh neh aˬ joˆ-ehˇ deh ̭ daˆ jawˇ daˆ la ̭-euˬ gaˇ kawˆ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ siˬ nya jiˇ meh. Yaw beh ngaˬ-euˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ deh ̭ ya ̭-awˇ, aˇ nah Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ deh ̭-euˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ siˬ nya jiˇ meh. 5 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ doˆ maw ̭ law nmˇ-aˬ, aˬ dui-euˬ uˬ duˬ tahˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ zahˇ sahˇ k'o ̭-ahˇ caw teh byah dui dui-eu aˇ muˇ pyeu ̭-eu Paˬliˬsehˇ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ, yaw beh neh ngaˇ uˇ leˇ-euˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ siˬ nya jiˇ meh. 6 Nymˬ-mˇ ngaˇ heu gaˇ heu lo ̭-ehˇ bi pa ̭-awˇ bi naˇ haˬ lu ̭-eu heu k'aw ̭ ni, aˬ dui-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ neh dzaˬ taˬ ya ̭-euˬ saˇ jaˇ-ahˇ ngaˇ noeˬ tmˬ-eu baˬ da neh ya daˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. 7 Aˬ dui-euˬ tsawˇ jeuˬ tseˇ nyi ̭ jeuˬ lu ̭, uˬ ci ̭ nah g'ahˇ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ tahˬ-ehˇ noeˬ tmˬ lu ̭-eu k'oeˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ ngaˇ noeˬ tmˬ lu ̭-eu heu hmˬ meh. Sahˬ paˬ-oˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ noeˬ tmˬ-eu heu hmˬ baˬ da neh Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ ngaˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ ja-eu meh. 8 Aˬ jeˬ miˇ neh naw ma ̭ heu gaˇ uiˬ laˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ, shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ Miˬyehˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ nya meh lehˇ ehˇ gaˇ maˬ jah coeˇ te." 9 "Naˬzaˬlehˇ tsawˇ haˬ Yeˬsuˇ-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ k'aˇ coeˬ k'aˇ ciˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ mˇ-eu tsaˬ teh ̭-a lehˇ ngaˇ noeˬ-euˬ ma. 10 Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ ngaˇ maˇ maˇ ni k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ ma. Piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ-ahˇ aˬ kawˬ-aˬ shaˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni nyeh ̭-awˇ tawˬ-ahˇ dawˆ-euˬ uˬ ta ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ seh ̭-eu g'aˇ duˬ bawˬ dzaˬ tsehˆ gaˇ ngaˇ k'aw ̭ ahˇ leˇ-euˬ ma. 11 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ g'awˬ mya poˆ bi k'ehˬ bi k'aˆ ni ngaˇ jahˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ jah-eu jeˬ-ahˇ bi byehˇ dzeh-eu g'aˇ duˬ ngaˇ leh jeh dui dui-euˬ ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ngaˇ nui ma pehˇ dui dui-euˬ miˇ neh, aˬ cawˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ jaˆ-eu meuˬ deuˬ-ahˇ keuˆ ni le le-ehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ k'ehˬ haw k'aˆ haw-euˬ ma. 12 "K'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ leˇ-eu g'aˇ duˬ, piˇ ma aˬ yui ̭ deuˬ-ahˇ aˬ kawˬ-aˬ shaˇ-awˇ, Daˬmaˬsehˇ meuˬ-ahˇ ngaˇ le-euˬ ma. 13 Sahˬ paˬ-oˇ, gaˇ pehˇ-ahˇ nah loˆ ceh laˇ ngeh, nahˇ ma naˆ maˬ tseˇ k'aˆ dui dui-eu yaw sheh ̭ mˬ-ahˇ neh tahˬ tehˬ le ̭-awˇ, ngaˇ hawˇ-eu ngaˬ nehˬ-ehˇ le lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ tiˬ jawˬ bya le-euˬ meh. 14 Nga ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭ miˇ tsa coˬ dzeh-euˬ ma. K'oeˇ naˇ, Heˬbyehˇ dawˬ-ahˇ neh, ngaˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu teˇ saˇ-ahˇ ngaˇ ya gaˬ-euˬ ma. 'Sawˇluˆ-oˇ, Sawˇluˆ-oˇ, aˬ jeˬ miˇ neh nawˇ ngaˬ-ahˇ k'ehˬ te. Mawˇ neˇ-ahˇ tsawˆ-eu daˇ ceh-ahˇ behˆ-eu mawˇ neˇ lo ̭-ehˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha laˆ tahˬ laˆ naˇ-eu jeˬ nawˇ mˇ-eu nga' lehˇ ehˇ-eu meh. 15 'Sahˬpaˬ-oˇ, nawˇ aˬ suˇ g'aˬ te' lehˇ ngaˇ naˇ haˬ ngeh, heu lo ̭-ehˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ la ̭-euˬ meh. 'Ngaˇ-aˬ, nawˇ k'ehˬ lu ̭-eu Yeˬsuˇ ma. 16 Tuˇ-awˇ gawˬ yaw ̭ yaw ̭-awˬ. Nawˬ-ahˇ ngaˬ-euˬ gaˇ bi mˇ-eu lehˇ, nawˬ-euˬ mehˬ shi ngaˇ doˆ le-euˬ ma. Iˬ nah ngaˬ-ahˇ nawˇ ya mawˇ-euˬ gaˇ kawˆ heu hawˇ-eu, mehˬ hu paw ngaˬ neh nawˬ-ahˇ bi mawˇ-euˬ gaˇ kawˆ deuˬ, aˬ cawˬ-ahˇ nawˇ ya dzawˇ mehˬ nehˬ meh. 17 Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu aˬ cawˬ tawˇ jeuˬ deuˬ jawˇ gaˇ nawˬ-ahˇ ngaˇ k'ehˇ g'eh-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ nawˬ-ahˇ ngaˇ bi buˬ-iˇ ma. 18 Aˬ yaw ̭ ma ̭ jah-eu la ̭ k'oeˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ za-awˇ, Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ jawˇ duˬ za nya ni aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ myaˆ nuiˆ nawˇ pah nehˬ-awˇ, yaw zahˇ la ̭ k'oeˇ neh yaw sheh ̭-ahˇ ya sheuˬ k'o ̭ la ̭ nehˬ-awˇ, Saˬdaˬ-euˬ baoˬ uˬ moˆ jawˇ lu ̭-eu deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ jawˇ paw ya sheuˬ k'o ̭ la ̭ nehˬ meh' lehˇ ehˇ-eu meh. 19 "K'oeˇ miˇ neh, sahˬ paˬ Aˬgiˇpaˆ-oˇ, mˬ k'oeˇ taˆ neh oe-euˬ yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ bi siˬ bi mawˇ-le-euˬ jeˬ-ahˇ ngaˇ maˬ naˇ haˬ geu ̭ ni maˬ byehˇ-aˬ. 20 Daˬmaˬsehˇ meuˬ-ahˇ neh aˇ dahˬ beh-awˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, Iˇsaˬleˬlaˆmiˇ k'ahˬ k'ahˬ lah ni-ahˇ maˬ ehˇ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, iˬ baˇ noeˬ poˆ-awˇ Miˬyehˇ jawˇ paw g'o ̭ k'o ̭ laˇ-eu uˬ ta ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ iˬ baˇ noeˬ poˆ-euˬ ngaˇ lehˇ siˬ duˬ laˇ ni mˇ-awˬ shaˇ-awˬ lehˇ ngaˇ dawˬ mehˬ mehˬ-euˬ ma. 21 Ngaˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mehˬ-euˬ baˬ da neh, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ ngaˬ-ahˇ nyeh ̭-awˇ seh ̭-eu lehˇ leh jeh-euˬ meh. 22 Ehˇ k'aw ̭, iˬ nah keuˆ ni Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ caw ba nehˬ la ̭-eu miˇ neh, heu gaˇ yaw ̭-awˇ, huiˬ zaˬ nyiˇ zaˬ heu myaˆ ni g'eh-eu mehˬ shi saˇ kiˇ ya kamˬ lu ̭-eu ma. Nymˬ-mˇ ngaˇ ehˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ heu-aˬ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ hawˇ-eu Moˇseˬ neh aˬ kaˇ heu lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a lehˇ ehˇ taˬ ya ̭-euˬ gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ tiˬ hmˬ ma. 23 Ka li-aˬ, shiˇ-euˬ jeˬ-ahˇ ya daˬ-awˇ, g'o ̭ deh ̭ beh beh laˇ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-awˇ Yuˇ daˆ tsawˇ haˬ-ahˇ maˬ ehˇ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, ka k'o ̭-eu yaw sheh ̭ gaˇ kawˆ tahˇ k'awˬ teh ̭-a lehˇ ehˇ-eu gaˇ kawˆ k'oeˇ hmˬ meh." 24 Pawˇluˆ aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ kawˆ ngehˬ k'o ̭-awˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ dzawˇ lu ̭ ngeh, sahˬ paˬ Beˬtuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ guˇ-awˇ ehˇ-eu, "Pawˇluˆ-oˇ, nawˇ uˬ tsehˆ-euˬ ngaˇ. Nawˇ tsawˇ gahˇ aˇ dzehˬ dzaw dzeuˇ-awˇ dzaw uˬ-euˬ ngaˇ." 25 Pawˇluˆ ehˇ-eu, "Sahˬ paˬ Beˬtuˇ-oˇ, ngaˇ uˬ-iˇ-euˬ maˬ ngeuˇ. Aˬ diˇ aˬ maˇ ngeuˇ-eu jeˬ-ahˇ ngaˇ ehˇ lu ̭-eu ma. 26 Sahˬ paˬ Aˬgiˇpaˆ-oˇ, gaˇ kawˆ heu deuˬ nawˬ-euˬ mehˬ shi k'aˬ duˬ ni ngaˇ ehˇ peuˬ ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, gaˇ kawˆ heu nawˇ siˬ lu ̭-eu meh. Gaˇ kawˆ heu baˇ za ̭-ahˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ maˬ ngeuˇ-eu miˇ neh, yawˬ jeˬ na lu ̭ nawˇ siˬ jiˇ meh lehˇ ngaˇ ehˇ tsehˆ peuˬ ma. 27 Sahˬ paˬ Aˬgiˇpaˆ-oˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ-ahˇ nawˇ maˬ jah loˇ. Nawˇ jah meh lehˇ ngaˇ siˬ nya ma." 28 Sahˬ paˬ Aˬgiˇpaˆ Pawˇluˆ-ahˇ ehˇ-eu, "Aˇ yamˬ heu myah teh ̭ la ̭ k'oeˇ, ngaˇ Ka li zaˬ pyeu ̭ laˇ ni nawˇ jahˇ nya ma lehˇ noeˬ te loˇ." 29 Pawˇluˆ ehˇ-eu, "Aˇ yamˬ yaw nymˇ yaw myahˇ taˬ ehˇ. Nawˇ hawˇ-eu iˬ nah ngaˇ ehˇ gaˇ k'aˇ naˇ haˬ lu ̭-eu tsawˇ haˬ heu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭, ngaˇ shmˇ caˆ daˬ lu ̭-eu heu tiˬ hmˬ maˬ ngeuˇ naˇ, ngaˬ lo ̭-ehˇ jah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ ni, Miˬyehˇ-ahˇ ngaˇ guiˬ lahˬ shaˇ lu ̭ ma." 30 K'oeˇ naˇ, sahˬ paˬ Aˬgiˇpaˆ maˬ ehˇ, sahˬ paˬ Beˬtuˇ maˬ mehˇ, Beˬlaˬniˇ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ k'aˇ nuiˇ lu ̭-eu deuˬ maˬ ehˇ, g'o ̭-iˇ-eu lehˇ tuˇ laˇ jiˇ-euˬ meh. 31 Aˬ yaw ̭ ma ̭ g'o ̭ doˆ le-awˇ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ-ahˇ seh ̭ paˬ-ehˇ, maˬ ngeuˇ naˇ tawˬ-ahˇ dawˆ paˬ-ehˇ mˇ lehˬ taˬ-euˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ law hawˇ ngaˬ laˬ." 32 Beˬtuˇ-ahˇ Aˬgiˇpaˆ ehˇ nehˬ-eu, "Tsawˇ haˬ heu g'aˬ sahˬ paˬ Gehˇsaˬ neh yaˇ k'aˬ bi daˇ la ̭ lehˇ maˬ shaˇ law nmˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ pyehˬ nehˬ nya lawˇ hawˇ nga."

G'aˬk'ehˇ 27

1 Nga ma ̭-ahˇ Iˇdaˬliˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ bi iˇ-eu lehˇ ehˇ tsehˆ g'aˬ ngeh jawˇ, Pawˇluˆ hawˇ-eu tawˬ-ahˇ dawˆ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ nui deuˬ-ahˇ, "Awˇguˆtuˆ guiˇ ma ̭" lehˇ kuˇ-eu Loˇmaˆ guiˇ ma ̭ tiˬ ma ̭-ahˇ aˬ yui ̭ geu ̭ lu ̭-eu Yuˇluˆ lehˇ myahˇ-euˬ g'aˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ-euˬ meh. 2 Aˬshaˆ miˇ k'ahˬ saˇ baoˬ naˬ duˬ jaˆ-eu meuˬ deuˬ-ahˇ iˇ-eu lehˇ lehˬ hmˬ dah taˬ-euˬ, Aˬdaˬmuˇdiˇ meuˬ-ahˇ neh oe-euˬ saˇ baoˬ tiˬ laˇ-ahˇ nga ma ̭ dziˬ leˇ-awˇ iˇ g'eh-euˬ ma. Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ Teˇsaˬloˇni meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Aˬliˬdaˬguˇ lehˇ myahˇ-euˬ g'aˬ k'aw ̭, nga ma ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ iˇ-euˬ ma. 3 Yawˬ nah yawˬ, Siˇdoˬ meuˬ-ahˇ nga ma ̭ iˇ keuˆ-euˬ ma. Yuˇluˆ lehˇ kuˇ-eu yaw huiˬ k'oeˇ g'aˬ Pawˇluˆ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu miˇ neh, cawˬ deuˬ-ahˇ tahˬ puˬ leˇ-awˇ k'aˇ loˬ-eu jeˬ bi caw ba nehˬ-eu g'aˇ duˬ, Pawˇluˆ-ahˇ aˬ kawˬ-aˬ bi ̭-euˬ meh. 4 Nga ma ̭ k'oeˇ gaˇ neh paˇ luˆ-iˇ-awˇ, jaˬ lehˇ pyawˬ maˬ tsaˬ-ehˇ nga ma ̭ jawˇ paw baw k'o ̭ la ̭-eu miˇ neh, Guˇbaˬluˇ iˇ jaw lahˇ-ahˇ baˇ shmˇ-awˇ, jaˬ lehˇ maˬ zaw-eu paw dzeˇ pyawˬ-ahˇ neh iˇ-euˬ ma. 5 Giˇliˇciˆ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu Paˬbuˇliˇ miˇ k'ahˬ dawˬ peh jaˆ-eu iˬ ma laˆ shaˆ iˇ tsehˆ g'eh-awˇ, Luˇgiˇ miˇ k'ahˬ Muˬlaˇ meuˬ-ahˇ iˇ keuˆ-euˬ ma. 6 K'oeˇ gaˇ iˇ keuˆ ngeh, Aˬleˬsaˬduˇ meuˬ-ahˇ neh oe-awˇ, Iˇdaˬliˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ le-eu lehˇ g'eh-eu saˇ baoˬ tiˬ laˇ-ahˇ yaw huiˬ k'oeˇ g'aˬ poˆ mawˇ-awˇ, nga ma ̭-ahˇ bi dziˬ la ̭-euˬ meh. 7 Nga ma ̭ lehˇ baw saˬ paˇ taw-awˇ, aw lawˆ lawˆ-ehˇ g'awˬ mya nah shaˬ shaˬ-ehˇ iˇ-eu la ̭ k'oeˇ, Gaˬniˇ meuˬ dawˬ peh shaˬ keuˆ g'eh-euˬ ma. Nga ma ̭ mehˬ hu paw tiˬ paw ̭-iˬ maˬ iˇ jiˆ nya ni jaˬ lehˇ neh dehˬ tehˬ taˬ-euˬ miˇ neh, Saˬmoˬneˬ meuˬ paw za ̭ ahˇ-iˇ-awˇ, meuˬ k'oeˇ meuˬ-euˬ k'oeˇ paw k'aˇ iˇ dzeuˇ g'eh-awˇ, Gaˬleˬdeˬ iˇ jaw lahˇ-ahˇ baˇ shmˇ-awˇ iˇ-euˬ ma. 8 Iˬ ma laˆ shaˆ lawˇ dzeˇ paw k'aˇ laˆ peh nya-eu laˆ peh-awˇ, Laˬsehˇ meuˬ-ahˇ maˬ kaˬ maˬ kaˇ-ehˇ jaˆ-eu Muiˬ dui dui-eu Naˬ duˬ lehˇ ehˇ-eu tsahˇ-ahˇ shaˬ keuˆ-euˬ ma. 9 Nga ma ̭ k'oeˇ gaˇ aˇ dzehˬ jawˇ myahˇ dzeuˇ-awˇ, mehˬ hu paw gaˇ ma doˆ-iˇ-eu g'aˇ duˬ guˆ k'aˇ za-eu aˇ yamˬ keuˆ laˇ shaw-iˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Iˬ baˇ shaˇ pyehˬ-eu Aˇ nah k'aw ̭, dzeuˇ-iˇ g'aˬ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Pawˇluˆ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 10 "Cawˬ deuˬ-oˇ, aˬ dui heu gaˇ neh mehˬ hu paw gaˇ ma paˇ doˆ-iˇ-eu-aˬ, guˆ k'aˇ za meh lehˇ ngaˇ haw mawˇ-eu ma. Tawˬ lu ̭-eu myawˬ deuˬ maˬ ehˇ, saˇ baoˬ maˬ ehˇ, yaw k'aˆ-ehˇ cawˆ-iˇ-awˇ, tsawˇ haˬ k'aw ̭ ca laˇ nya teh ̭-a." 11 Ehˇ k'aw ̭, guiˇ ma ̭ k'oeˇ taˆ aˬ yui ̭ geu ̭-eu yaw huiˬ k'oeˇ g'aˬ, Pawˇluˆ ehˇ gaˇ naˇ haˬ-eu naˆ maˬ tseˇ, saˇ baoˬ teh-eu g'aˬ hawˇ-eu saˇ baoˬ-euˬ yaw sahˇ g'aˬ ehˇ gaˇ naˇ haˬ-euˬ meh. 12 K'oeˇ uˬ ta ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ naˬ lu ̭-eu saˇ baoˬ naˬ duˬ k'oeˇ tsahˇ-aˬ, tsahˬ gaˆ yamˬ-ahˇ maˬ jawˇ muiˬ-eu jawˇ duˬ tiˬ tsahˇ pyeu ̭-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, g'eh nya naˇ, Piˇniˇ meuˬ-ahˇ k'aˇ keuˆ maˬ keuˆ iˇ-awˇ, tsahˬ gaˆ yamˬ-ahˇ k'oeˇ gaˇ jawˇ naˬ mˇ-eu g'aˇ duˬ tsawˇ haˬ myaˬ ni nui ma tsaˬ-eu meh. Piˇniˇ meuˬ-aˬ, Gaˬlaˬdeˬ iˇ jaw lahˇ-ahˇ jaˆ-eu, nahˇ ma ga k'ehˬ la ̭ taˆ paw hawˇ-eu nahˇ ma ga k'ehˬ-euˬ la ̭ oˆ paw dzeˇ-ehˇ pyawˇ-eu saˇ baoˬ naˬ duˬ tiˬ tsahˇ pyeu ̭-eu meh. 13 La ̭ oˆ paw neh baw la ̭-euˬ jaˬ lehˇ k'oeˇ, aˬ za za-ehˇ teh ̭-ehˇ baw-eu meh. K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh noeˬ-euˬ lo ̭-ehˇ geu ̭ nya teh ̭-a lehˇ noeˬ-awˇ, saˇ baoˬ naˬ ngeh pyehˬ ka-euˬ shmˇ kuˆ seuˬ g'eu k'o ̭ daˆ-awˇ, lehˇ baw saˬ paˇ taw-awˇ, Gaˬlaˬdeˬ iˇ jaw lahˇ paw saˇ baoˬ k'aˇ laˆ peh nya-eu laˆ peh laˆ peh-ehˇ mehˬ hu paw doˆ-iˇ-euˬ ma. 14 Ehˇ k'aw ̭, g'awˬ myahˇ maˬ g'eh-ehˇ, "La ̭ taˆ nahˇ ma doˆ k'ehˬ jaˬ lehˇ" lehˇ kuˇ-eu jaˬ lehˇ lehˇ ma k'oeˬ bahˬ, dahˇ taˆ paw neh baw ka g'eh le ̭-euˬ meh. 15 Jaˬ lehˇ lehˇ ma k'oeˇ saˇ baoˬ-ahˇ ciˬ tahˬ le ̭ ngeh, saˇ baoˬ k'oeˇ jaˬ lehˇ-ahˇ maˬ ciˬ daˬ coeˇ-ehˇ, nga ma ̭ ngehˬ maˬ g'eh nya ni pyeu ̭-iˇ-awˇ, jaˬ lehˇ k'aˇ hehˇ-eu paw bi bu g'eh-euˬ ma. 16 Gawˇdaˬ lehˇ kuˇ-eu iˇ jaw lahˇ lahˇ zaˬ-euˬ la ̭ oˆ pyawˬ-ahˇ nga ma ̭ bu g'eh ngeh, jaˬ lehˇ-ahˇ ui cuiˆ baˇ shmˇ k'aˇ za-eu miˇ neh, saˇ baoˬ nehˬ-ehˇ caw-eu lawˬ maˬ ya cawˆ-iˇ ni ngehˬ g'eh dah-euˬ ma. 17 Aˬ yaw ̭ ma ̭ lawˬ k'oeˇ laˇ-ahˇ saˇ baoˬ k'oeˇ taˆ g'eu daˆ-awˇ, saˇ baoˬ paˆ-iˇ gaˇ guˆ-eu miˇ neh, saˇ baoˬ-euˬ tiˬ jawˬ aˇ caˆ neh gahˇ dzahˬ-euˬ meh. K'oeˇ uˬ ta ̭, Liˆbyaˇ lawˇ deh paw jaˆ-eu k'aˇ shui ̭ deh-ahˇ coeˬ tahˬ-iˇ gaˇ guˆ-eu miˇ neh, lehˇ baw saˬ paˇ k'oeˇ yuˇ ka-awˇ, saˇ baoˬ-ahˇ jaˬ lehˇ mehˬ nah pyehˬ g'eh-euˬ meh. 18 Jaˬ lehˇ lehˇ ma k'oeˇ maˬ naˬ leˇ ni baw dui dui-eu miˇ neh, yawˬ nah yawˬ saˇ baoˬ la ̭ k'oeˇ tawˬ lu ̭-eu myawˬ tiˬ paˆ na deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ba ̭ dzeh-euˬ meh. 19 Dzaiˇ yawˬ nah yawˬ-ahˇ, saˇ baoˬ-euˬ keu ka tiˬ paˆ na deuˬ paˇ ba ̭ dzeh-euˬ meh. 20 G'awˬ mya nah g'awˬ mya miˇ, nahˇ ma hawˇ-eu aˬ guiˇ-ahˇ maˬ ya mawˇ ni jaˬ lehˇ lehˇ ma baw dui dui gaˇ ya daˬ-euˬ miˇ neh, ya buˬ-iˇ-eu gaˇ ma maˬ paˇ dahˇ ngaˇ lehˇ noeˬ jiˇ-euˬ ma. 21 Tiˬ jeˬ-iˬ maˬ dzaˬ ni dzahˬ lu ̭-eu myahˇ laˇ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ mehˬ shi Pawˇluˆ yaw ̭-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Cawˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ ngaˇ ehˇ gaˇ naˇ haˬ-awˇ, Gaˬlaˬdeˬ iˇ jaw lahˇ-ahˇ neh maˬ doˆ le ni jawˇ law nmˇ-aˬ, luˬ-iˇ seˇ-iˇ-eu heu-ahˇ maˬ paˇ ya daˬ-aˇ. 22 Ehˇ k'aw ̭, nui ma taˬ baˬ lehˇ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ shaˇ-eu ma. Saˇ baoˬ heu laˇ cawˆ-iˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ tiˬ g'aˬ-iˬ shiˇ gaˇ maˬ keuˆ-aˇ. 23 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ uˬ duˬ tahˬ lu ̭-eu ngaˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ, miˇ ci ̭ ngaˇ jawˇ gaˇ oe-awˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ le-euˬ meh. 24 'Pawˇluˆ-oˇ, taˬ guˆ. Sahˬ paˬ Gehˇsaˬ mehˬ shi nawˇ ya yaw ̭ leˇ teh ̭-a. Nawˬ-euˬ myaˆ pyawˬ-ahˇ Miˬyehˇ haw-awˇ, nawˬ nehˬ-ehˇ saˇ baoˬ k'aˇ dziˬ lu ̭-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ maˬ shiˇ ni bi dzeuˇ-iˇ teh ̭-a' lehˇ ehˇ le-euˬ meh. 25 K'oeˇ miˇ neh cawˬ deuˬ-oˇ, nui ma k'aˬ duˬ ni jawˇ-awˬ. Ngaˬ-ahˇ k'aˇ ehˇ nehˬ le-euˬ lo ̭-ehˇ aˬ diˇ aˬ maˇ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a lehˇ Miˬyehˇ-ahˇ ngaˇ jah ma. 26 Ehˇ k'aw ̭, aˬ dui ma ̭ dziˬ lu ̭-eu saˇ baoˬ heu laˇ iˇ jaw lahˇ tiˬ tsahˇ na k'oeˇ taˆ bi tahˬ daˆ g'eh teh ̭-a." 27 K'oeˇ lo ̭-ehˇ shaˬ lu ̭-eu tseˇ oeˬ miˇ aˬ yaw ̭ miˇ-ahˇ, jaˬ lehˇ lehˇ ma k'oeˇ bahˬ G'ahˇ ceh-euˬ iˬ ma laˆ shaˆ la ̭ k'oeˇ nga ma ̭-ahˇ hehˇ g'eh lu ̭-eu meh. Sehˇ g'ahˇ ceh laˇ ngeh, saˇ baoˬ la ̭ k'oeˇ gaˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ, dahˇ taˆ peh le-euˬ duˇ lehˇ noeˬ-euˬ meh. 28 Aˇ caˆ-ahˇ yaw kah pa ̭ taw ̭-awˇ iˇ cu ̭-ahˇ pyehˬ ka haw ngeh, nyiˬ tseˇ lmˇ teh ̭-ehˇ na ̭ gaˇ ya mawˇ-euˬ meh. Tiˬ k'ehˬ g'eh-awˇ tiˬ poˆ paˇ pyehˬ ka haw ngeh, tseˇ ngaˬ lmˇ teh ̭-ehˇ na ̭ gaˇ paˇ ya mawˇ-euˬ meh. 29 Saˇ baoˬ k'oeˇ laˇ k'aˬ lo lo guˇ-ahˇ ciˬ tahˬ-iˇ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ guˆ-eu miˇ neh, saˇ baoˬ bi naˬ leˇ-eu g'aˇ duˬ, saˇ baoˬ-euˬ naˇ k'ah paw pyawˬ-ahˇ shmˇ kuˆ seuˬ oeˬ hmˬ pyehˬ ka-awˇ, uˬ bya yaw kawˇ-ehˇ bya laˇ ni guiˬ lahˬ shaˇ lu ̭-eu meh. 30 K'oeˇ ngeh, saˇ baoˬ la ̭ k'oeˇ gaˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ, saˇ baoˬ-ahˇ byehˇ dzeh-awˇ yawˬ ha k'aˇ buˬ maˬ buˬ cehˆ-eu lehˇ g'eh-eu meh. Saˇ baoˬ-euˬ uˬ duˬ paw pyawˬ-ahˇ shmˇ kuˆ seuˬ pyehˬ ka-iˇ-eu jahˇ geu ̭-awˇ, saˇ baoˬ k'oeˇ taˆ jaˆ-eu lawˬ k'oeˇ laˇ-ahˇ iˇ cu ̭-ahˇ pyehˬ ka lu ̭-eu meh. 31 Ehˇ k'aw ̭, yehˇ-euˬ aˬ yui ̭ k'oeˇ g'aˬ hawˇ-eu yehˇ deuˬ-ahˇ Pawˇluˆ ehˇ nehˬ-eu, "Saˇ baoˬ la ̭ k'oeˇ gaˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ teu deuˬ saˇ baoˬ heu laˇ la ̭ k'oeˇ maˬ jawˇ ni cehˆ jiˇ naˇ, naw ma ̭ deh ̭-iˇ-eu gaˇ ma maˬ paˇ dahˇ meh." 32 K'oeˇ ngeh, yehˇ k'oeˇ deuˬ lawˬ-ahˇ pa ̭ taˬ-euˬ aˇ caˆ deuˆ tsehˆ-awˇ, bi bu byoˆ g'eh-euˬ meh. 33 Uˬ bya bya taw taw laˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ tiˬ jeˬ paˬ dzaˬ-eu g'aˇ duˬ Pawˇluˆ g'aˬ bi ̭-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Naw ma ̭ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ dzaˬ ni heu lo ̭-ehˇ dzahˬ lu ̭-eu tseˇ oeˬ nah byah laˇ-euˬ meh. 34 K'oeˇ miˇ neh, tiˬ jeˬ paˬ dzaˬ-awˬ lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ shaˇ-eu ma. Naw ma ̭ maˬ ya shiˇ-eu g'aˇ duˬ dzaˬ-eu loˬ meh. Naw ma ̭-euˬ uˬ duˬ tsehˇ kahˇ tiˬ kahˇ teh ̭-ehˇ k'aw ̭ maˬ byoˆ maˬ laˆ-iˇ-aˇ." 35 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ g'aˬ naˇ, Pawˇluˆ kaˬ muˇ yuˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ mehˬ shi Miˬyehˇ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-awˇ, ngawˬ pyehˬ-awˇ dzaˬ-euˬ meh. 36 Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'aw ̭, nui ma g'aˬ ahˇ laˇ-awˇ, yawˬ g'aˬ na lu ̭ tiˬ jeˬ paˬ dzaˬ-euˬ meh. 37 Nga ma ̭ saˇ baoˬ dziˬ lu ̭-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, nyiˬ yaˇ shi ̭ tseˇ ko ̭ g'aˬ byah-eu ma. 38 Yawˬ g'aˬ na lu ̭ dzaˬ g'aˬ ngeh, saˇ baoˬ yaw pyaˇ bi pyaˇ laˇ-eu g'aˇ duˬ, k'aˇ tawˬ lu ̭-eu cehˇ dawˬ tawˆ lu ̭ iˬ ma laˆ shaˆ-ahˇ shehˆ pu ̭ jiˇ-euˬ meh. 39 Uˬ bya bya laˇ-euˬ k'aw ̭, saˇ baoˬ la ̭ k'oeˇ gaˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ iˬ ma laˆ shaˆ lawˇ deh-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ maˬ mawˇ duˬ nya-a. Ehˇ k'aw ̭, iˬ ma laˆ shaˆ lawˇ g'o ̭ lawˇ deh tiˬ tsahˇ haw mawˇ-awˇ, g'eh nya naˇ, saˇ baoˬ-ahˇ k'oeˇ gaˇ bi coeˬ daˆ g'eh ma lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ noeˬ tsehˆ-euˬ meh. 40 K'oeˇ naˇ, saˇ baoˬ-ahˇ g'eu naˬ taˬ-euˬ shmˇ kuˆ seuˬ deuˬ-euˬ aˇ caˆ deuˆ tsehˆ jiˇ-awˇ, iˬ ma laˆ shaˆ-ahˇ bi ga pu ̭ ya ̭-euˬ meh. Saˇ baoˬ-ahˇ yeu ̭ pyawˇ-eu daˇ laˆ deuˬ-ahˇ pa ̭ taw ̭ taˬ-euˬ aˇ caˆ deuˬ k'aw ̭ puiˇ dzeh jiˇ-euˬ meh. K'oeˇnaˇ, saˇ baoˬ-ahˇ jaˬ lehˇ neh mehˬ hu paw bi baw g'eh-eu g'aˇ duˬ, saˇ baoˬ uˬ duˬ paw-euˬ lehˇ baw saˬ paˇ taw-awˇ, laˆ shaˆ lawˇ deh paw nga ma ̭ iˇ-euˬ ma. 41 Ehˇ k'aw ̭, saˇ baoˬ k'oeˇ laˇ k'aˇ shui ̭-ahˇ coeˬ tahˬ k'aˆ le ̭-awˇ naˬ leˇ-euˬ meh. Saˇ baoˬ-euˬ uˬ duˬ paw pyawˬ k'oeˇ gaˇ coeˬ tsmˬ-awˇ, maˬ luˆ nya-a. Dawˬ dahˬ paw pyawˬ-aˬ, iˇ k'awˇ neh tahˬ pyaˆ tahˬ shaˆ jiˇ-euˬ meh. 42 Yehˇ deuˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh sheuˬ la ̭-euˬ tawˬ-ahˇ uˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ iˇ cu ̭ iˇ diˬ diˬ doˆ-awˇ maˬ bi cehˆ dzeuˇ ni seh ̭ jiˇ-eu lehˇ g'eh-eu meh. 43 Ehˇ k'aw ̭, yehˇ deuˬ k'oeˇ taˆ aˬ yui ̭ geu ̭-eu g'aˬ Pawˇluˆ-ahˇ bi dzeuˇ-iˇ maw ̭-eu miˇ neh, k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ bi jahˇ ni laˆ tsoeˬ-euˬ meh. Iˇ diˬ diˬ nya-eu tsawˇ haˬ deuˬ jeˬ huˬ tsawˬ ka-awˇ, iˇ diˬ diˬ doˆ g'eh-eu g'aˇ duˬ aˬ yawˬ dawˬ bi ̭-euˬ meh. 44 Dzeˇ-eu deuˬ-aˬ, teˇ bya ̭ doe ni, saˇ baoˬ pyaˆ-iˇ-awˇ k'eh ̭-iˇ k'oeˆ-iˇ-euˬ daˇ kawˬ hawˇ-eu mˇ myawˬ doe ni daw ̭ teh ̭-awˇ, lawˇ deh-ahˇ teuˆ doˆ g'eh-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ dawˬ bi ̭-euˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ-awˇ, nga ma ̭ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ ca laˇ ni lawˇ dzeˇ tsehˆ doˆ jiˇ-euˬ ma.

G'aˬk'ehˇ 28

1 Nga ma ̭ buˬ-iˇ law-iˇ-awˇ dahˇ taˆ le doˆ g'aˬ ngeh, iˇ jaw lahˇ k'oeˇ lahˇ Meˬleˬdeˬ lehˇ kuˇ-eu gaˇ kawˆ ya siˬ-euˬ ma. 2 Iˇ jaw lahˇ k'oeˇ lahˇ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ nga ma ̭-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ dui dui-eu meh. Uˬ yehˇ ga doˆ le-awˇ, yaw tseh ̭ tseh ̭-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ miˬ dzaˬ baw do ̭-awˇ nga ma ̭-ahˇ ha nehˬ la ̭-euˬ meh. 3 Pawˇluˆ g'eh, miˬ dzaˬ kawˬ pyaˇ ya uiˬ-awˇ, miˬ dzaˬ jehˆ bymˇ k'oeˇ taˆ ba ̭ do ̭-euˬ meh. Miˬ dzaˬ yaw lahˇ lahˇ-eu miˇ neh, do ̭ k'aˆ dui dui-eu aˇ lawˇ tiˬ mawˇ doˆ laˇ-awˇ, Pawˇluˆ-euˬ aˬ la ̭-ahˇ kaw ̭ tsoˆ taˬ-euˬ meh. 4 Iˇ jaw lahˇ k'oeˇ lahˇ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ Pawˇluˆ-euˬ aˬ la ̭-ahˇ aˇ lawˇ k'oeˇ mawˇ ga g'eu gaˇ mawˇ ngeh, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ teu g'aˬ aˬ cawˬ-ahˇ seh ̭-euˬ tsawˇ haˬ ngaˇ. Iˬ ma laˆ shaˆ la ̭ k'oeˇ maˬ shiˇ ni ya dzeuˇ-iˇ-euˬ k'aw ̭, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ paˇ bi deh ̭-eu yaw duˬ baw ngaˇ ehˇ lawˬ." 5 Ehˇ k'aw ̭, Pawˇluˆ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ g'eh ni, aˇ lawˇ k'oeˇ mawˇ-ahˇ miˬ dzaˬ-ahˇ jui ̭ ahˇ-euˬ meh. 6 Pawˇluˆ-euˬ g'awˇ mawˇ puˬ laˇ-euˬ loˇ, maˬ ngeuˇ naˇ ja pyuˬ ni coˬ lah-awˇ shiˇ-eu loˇ lehˇ pyeu ̭ laˇ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ haw tsoˆ taˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ g'awˬ myahˇ ni lo ̭ keuˆ la ̭ k'aw ̭ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ g'eh gaˇ ya mawˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ yawˬ jeˬ yawˬ-ehˇ noeˬ laˇ-awˇ, "Tsawˇ haˬ teu g'aˬ miˬ yehˇ ngaˇ" lehˇ ehˇ-eu meh. 7 K'oeˇ gaˇ neh g'awˬ mahˇ ni maˬ kaˬ-ehˇ, iˇ jaw lahˇ k'oeˇ lahˇ-ahˇ aˬ yui ̭ geu ̭ lu ̭-eu Buˬbaˬliˇ lehˇ myahˇ-euˬ g'aˬ-euˬ deh yaˇ miˇ tsaˬ g'awˬ loe ni jaˆ-eu meh. Aˬ yaw ̭ nga ma ̭-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ ha le-awˇ, smˬ nah keuˆ ni aˬ yaw ̭-euˬ nymˇ-ahˇ daˬ yah geu ̭-euˬ ma. 8 Buˬbaˬliˇ-euˬ aˬ da-aˬ, pyaˬ-awˇ uˬ maˆ uˬ neˇ iˇ iˇ-ehˇ yu ̭ zaˇ k'oeˇ taˆ ga-eu meh. Pawˇluˆ-aˬ, aˬ yaw ̭ yu ̭-eu kuˆ lawˆ-ahˇ uˇ leˇ-awˇ, guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭-euˬ k'oeˇ taˆ aˬ la ̭ ba ̭ daˆ-awˇ naˇ gawˇ laˆ taˬ nehˬ-euˬ meh. 9 K'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ gaˇ ya mawˇ ngeh, iˇ jaw lahˇ k'oeˇ lahˇ la ̭ k'oeˇ k'aˇ jawˇ-eu naˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ oe-awˇ, naˇ gawˇ bi laˆ taˬ jiˇ-euˬ meh. 10 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ nga ma ̭-ahˇ la ̭ sawˬ g'awˬ mya ni bi ̭ laˬ-euˬ meh. Nga ma ̭ saˇ baoˬ dziˬ-awˇ paˇ doˆ-iˇ ngeh k'aw ̭, gaˇ pehˇ-ahˇ k'aˇ loˬ-eu yawˬ jeˬ na lu ̭ shaˇ dawˆ nehˬ la ̭-euˬ meh. 11 Ba la smˇ siˬ byah laˇ ngeh, "miˬ yehˇ nyiˬ g'aˬ" lehˇ myahˇ-euˬ saˇ baoˬ dziˬ-awˇ doˆ-iˇ-euˬ ma. Saˇ baoˬ k'oeˇ laˇ-aˬ, Aˬleˬsaˬduˇ meuˬ-ahˇ-euˬ saˇ baoˬ pyeu ̭-awˇ, tsahˬ gaˆ yamˬ-ahˇ iˇ jaw lahˇ k'oeˇ lahˇ-ahˇ naˬ lu ̭-eu meh. 12 Suˇlaˬguˇ meuˬ-ahˇ nga ma ̭ iˇ keuˆ ngeh, smˬ nah naˬ-euˬ ma. 13 K'oeˇ gaˇ neh paˇ doˆ-iˇ-awˇ, Leˬjiˬoˬ meuˬ-ahˇ iˇ keuˆ-euˬ ma. Yawˬ nah yawˬ, la ̭ oˆ paw pyawˬ-ahˇ-euˬ jaˬ lehˇ baw daˆ la ̭-eu miˇ neh, nyiˬ nah la ̭ k'oeˇ Bawˇdaˬyawˇliˇ meuˬ-ahˇ nga ma ̭ iˇ keuˆ-euˬ ma. 14 Meuˬ k'oeˇ meuˬ la ̭ k'oeˇ, jah-eu tsawˇ haˬ ti deuˬ-ahˇ nga ma ̭ mawˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ nah tiˬ jaw jawˇ nehˬ la ̭ lehˇ nga ma ̭-ahˇ shaˇ-eu meh. K'oeˇ naˇ, Loˇmaˆ meuˬ-ahˇ nga ma ̭ le keuˆ-euˬ ma. 15 Loˇmaˆ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ nga ma ̭ gaˇ kawˆ ya gaˬ-awˇ, Aˬbiˇ-euˬ Lehˆ lehˇ kuˇ-eu meuˬ hawˇ-eu Saˆlaˬ Smˇlaˬ lehˇ kuˇ-eu meuˬ-ahˇ keuˆ ni oe-awˇ, nga ma ̭-ahˇ tahˬ puˬ le-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Pawˇluˆ ya mawˇ ngeh, nui ma g'aˬ tiˬ tiˆ paˇ ahˇ laˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-euˬ meh. 16 Loˇmaˆ meuˬ-ahˇ le keuˆ ngeh, Pawˇluˆ-ahˇ yehˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ bi lo ̭-awˇ, aˬ yawˇ yaw ̭ jawˇ-eu aˬ kawˬ-aˬ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. 17 Smˬ nah byah laˇ ngeh, k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ-ahˇ Pawˇluˆ kuˇ uiˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ uiˬ laˇ ngeh, Pawˇluˆ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, aˬ duiˬ-euˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, aˬ dui-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ ziˇ neh tawˬ ka le ̭-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭ deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, ngaˬ neh mˇ bahˬ-euˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ gaˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ ngaˬ-ahˇ pa ̭-awˇ, Loˇmaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a ahˇ nehˬ la ̭-euˬ meh. 18 Loˇmaˆ tsawˇ haˬ deuˬ teh ̭ law nmˇ-aˬ, ngaˬ-ahˇ pyehˆ tseˇ-awˇ naˇ haˬ g'aˬ ngeh, ya shiˇ gaˇ keuˆ ni mˇ lehˬ taˬ-euˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ-eu miˇ neh, ngaˬ-ahˇ pyehˬ nehˬ maw ̭-eu meh. 19 Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-ahˇ pyehˬ nehˬ-eu g'aˇ duˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ nui ma maˬ tsaˬ-eu miˇ neh, ngaˬ-euˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ ngaˇ iˬ baˇ tiˬ jeˬ-iˬ taˬ k'aˇ maˬ za k'aw ̭, sahˬ paˬ Gehˇsaˬ neh ngaˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ bi daˇ la ̭ lehˇ maˬ shaˇ-ehˇ maˬ g'eh nya ni su ̭ laˇ taˬ-euˬ meh. 20 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ tahˬ puˬ-awˇ ja cawˬ maw ̭-eu ma. Dawˇ coe ni ya ehˇ naˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ noeˬ tmˬ lu ̭-eu g'aˬ-euˬ g'aˇ duˬ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ shmˇ caˆ daˬ-awˇ jawˇ lu ̭-eu ma." 21 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Nawˬ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh bo ̭ la ̭-euˬ sahˬ bo ̭ tiˬ ta ̭-iˬ nga ma ̭ maˬ za-aˬ. K'oeˇ gaˇ neh laˇ-euˬ nga ma ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭, nawˬ-euˬ gaˇ kawˆ yaw doeˇ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ ja-a. 22 Ehˇ k'aw ̭, iˬ nah nawˇ uˇ lu ̭-eu aˇ muˇ heu muˇ-ahˇ, yawˬ gaˇ na lu ̭ aˬ cawˬ ja doeˇ-awˇ iˬ baˇ taˬ lu ̭-eu nga ma ̭ ya siˬ duˬ taˬ-euˬ ma. K'oeˇ miˇ neh, nawˬ neh noeˬ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ ja gaˇ nga ma ̭ naˇ haˬ maw ̭ miˇ-a." 23 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˇ nah tiˬ nah laˆ duˬ-awˇ, aˇ nah k'oeˇ nah keuˆ laˇ ngeh, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni Pawˇluˆ jawˇ gaˇ uiˬ laˇ-euˬ meh. Uˬ shawˬ paw neh uˬ ci ̭ paw keuˆ ni, Pawˇluˆ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ gaˇ kawˆ ja mehˬ-awˇ, Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ hawˇ-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ neh bo ̭ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ g'oe g'oe-ehˇ, Yeˬsuˇ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ jah laˇ ni leh jeh-awˇ mehˬ nehˬ-euˬ meh. 24 Tiˬ paˆ na deuˬ aˬ yaw ̭ mehˬ gaˇ jah laˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, tiˬ paˆ na deuˬ maˬ jah-a. 25 Pawˇluˆ neh ngehˬ-euˬ dawˬ baˬ da neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ maˬ tsaˬ leˇ ni g'o ̭-iˇ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Pawˇluˆ neh ehˇ nehˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ meh. "Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu Iˇsaˬyaˇ-ahˇ g'oe-awˇ, naw ma ̭-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ-ahˇ Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh ehˇ nehˬ-euˬ dawˬ heu dawˬ aˇ naˆ ni tsaˬ-eu nga. 26 Aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, 'Tsawˇ haˬ heu deuˬ jawˇ gaˇ iˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-awˬ. Gaˬ dehˆ-euˬ k'aw ̭ maˬ g'oˆ shaw-ehˇ, haw dehˆ-euˬ k'aw ̭ maˬ mawˇ leˇ-aˇ. 27 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yaw ̭ ma ̭ nui ma g'ahˇ-awˇ, naˬ bawˇ pa ̭ tsoeˬ tsoeˬ-awˇ, myaˆ nuiˆ miˆ tehˬ-euˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ g'eh law nmˇ-aˬ, myaˆ nuiˆ-ahˇ mawˇ leˇ-awˇ, naˬ bawˇ-ahˇ gaˬ leˇ-awˇ, nui ma-ahˇ noeˬ leˇ-awˇ, ngaˇ jawˇ gaˇ g'o ̭ laˇ ngeh, naˇ gawˇ yaˇ taˬ nehˬ ma."' 28 K'oeˇ naˇ, Pawˇluˆ aˇ saˬ saˬ-eu dawˬ ngehˬ-eu, "Naw ma ̭ heu lo ̭-ehˇ siˬ nya-awˬ. Miˬyehˇ-euˬ ka k'o ̭-eu guiˬ lahˬ dawˬ heu-ahˇ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ-ahˇ bi mehˬ-iˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ naˇ haˬ geu ̭ teh ̭-a lehˇ siˬ nya-awˬ." 30 Pawˇluˆ-aˬ, aˬ yaw ̭ neh ngaˬ taˬ-euˬ nymˇ-ahˇ nyiˬ k'o ̭ byah ni jawˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ k'aˇ laˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ ha-euˬ meh. 31 Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ gaˇ kawˆ dawˬ mehˬ mehˬ-awˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li gaˇ kawˆ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ meh. Laˆ tsoeˬ-eu tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ ni, k'aˬ duˬ ni k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ meh.

Loˇmaˆ sahˬ bo 1

1 Ngaˇ-aˬ, Yeˬsuˇ Ka liˬ-euˬ zaˬ k'aˆ Pawˇluˆ ma. Miˬyehˇ-euˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ-awˇ kuˇ-euˬ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu ma. 2 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-euˬ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ bi keuˆ le ma lehˇ, aˇ hu ba neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. 3 K'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ pyeu ̭-eu aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li gaˇ kawˆ meh. Tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ ta ̭-eu paw neh sawˇ le ̭ naˇ, aˬ yaw ̭-aˬ, Daˬbiˇ-euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ la ̭ k'oeˇ deh ̭ le-euˬ meh. 4 Miˬyehˇ-ahˇ ta ̭-eu paw neh sawˇ le ̭ naˇ, aˬ yaw ̭-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ, huiˬ dui dui-eu baoˬ la ̭ k'oeˇ aˬ dui-ahˇ bi mawˇ la ̭-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ shiˇ g'aˬ-euˬ gaˇ Miˬyehˇ neh paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-eu la ̭ k'oeˇ bi mawˇ la ̭-euˬ meh. 5 Tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ jah laˇ-awˇ naˇ haˬ geu ̭ ni sheuˬ g'eh-eu g'aˇ duˬ, Ka li-euˬ g'aˬ k'ehˇ bi geu ̭-eu lehˇ, Ka li-ahˇ g'oe-awˇ Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ aˬ kawˬ-aˬ bi ̭ la ̭-euˬ meh. 6 K'oeˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ, Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ bi pyeu ̭ laˇ-eu lehˇ Miˬyehˇ neh kuˇ doˆ-euˬ naw ma ̭ Loˇmaˆ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭ ahˇ-eu meh. 7 K'oeˇ miˇ neh, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ bi pyeu ̭ laˇ-eu lehˇ kuˇ doˆ taˬ-euˬ, aˬ yaw ̭ gaˬ-eu naw ma ̭ Loˇmaˆ meuˬ-ahˇ k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, ngaˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-euˬ ma. Aˬ dui-euˬ Aˬda Miˬyehˇ hawˇ-eu Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka liˬeuˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ hawˇ-eu nui saˇ o ̭-eu jeˬ, naw ma ̭ k'oeˇ taˆ keuˆ le lu ̭-uˇ. 8 Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ g'oe-awˇ, naw ma ̭-euˬ g'aˇ duˬ Miˬyehˇ-ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ-eu dawˬ huˬ teˇ ngehˬ-eu ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ jah-eu gaˇ kawˆ, miˇ k'ahˬ dawˬ tawˆ lu ̭ gaˬ byah jiˇ-euˬ meh. 9 Ngaˇ ehˇ-eu dawˬ heu deuˬ tsaˬ-eu gaˇ kawˆ saˇ kiˇ-aˬ, Miˬyehˇ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ nui ma keuˆ dui dui-awˇ aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ gaˇ kawˆ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ mˇ lu ̭-eu ma. Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ noeˬ keuˆ lu ̭ meh lehˇ Miˬyehˇ siˬ nya meh. 10 Ngaˇ guiˬ lahˬ k'aˇ shaˇ ngeh, naw ma ̭ jawˇ gaˇ dawˬ deh g'a keuˆ laˇ nya ni g'awˬ shaˬ gaˬ-awˇ gaˇ ma bi dahˇ laˇ la ̭ lehˇ, Miˬyehˇ-ahˇ shaˇ-eu ma. 11 Naw ma ̭-ahˇ ngaˇ mawˇ maw ̭ dui dui nya. Sa ̭ laˇ paw-euˬ guiˬ lahˬ bi ̭ ta ̭ yuˇ ta ̭-eu la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭ g'aˬ ahˇ dzehˬ laˇ ni mˇ maw ̭ dui dui nya. 12 Ngaˇ ehˇ maw ̭-eu-aˬ, ngaˬ-euˬ jah-eu jeˬ baˬ da neh naw ma ̭ g'aˬ ahˇ dzehˬ laˇ-eu uˬ ta ̭, naw ma ̭-euˬ jah-eu jeˬ baˬ da neh ngaˇ g'aˬ ahˇ dzehˬ laˇ-awˇ, nyiˬ paw lu ̭ guiˬ lahˬ baw-eu jeˬ-ahˇ ehˇ maw ̭-eu ma. 13 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ jawˇ gaˇ laˇ-eu g'aˇ duˬ ngaˇ g'awˬ mya poˆ lehˬ hmˬ-euˬ gaˇ naw ma ̭ noeˬ mawˇ-eu tsaˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, tiˬ poˆ tiˬ jeˬ g'eu tehˬ-eu jaˆ-eu miˇ neh, maˬ laˇ doˆ nya nya. Nui gaˇ jawˇ-eu aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ-ahˇ ngaˬ neh mehˬ-awˇ, jah-eu tsawˇ haˬ bi pyeu ̭ laˇ-euˬ lo ̭-ehˇ, naw ma ̭ jawˇ gaˇ k'aw ̭, jah-eu tsawˇ haˬ bi pyeu ̭ laˇ ni ngaˇ mehˬ laˇ maw ̭ miˇ-a. 14 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, meuˬ-ahˇ jawˇ-eu aˇ tiˆ goˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, pu-ahˇ jawˇ-eu teˬ dui dui-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ maˬ ahˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ dawˬ mehˬ mehˬ-eu g'aˇ duˬ ngaˇ dziˇ dzoˆ na ̭-eu ma. 15 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ Loˇmaˆ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ k'aw ̭, ngaˇ dawˬ mehˬ mehˬ maw ̭ dui dui-eu ma. 16 Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ ngaˇ nui ma huiˬ dui dui lu ̭ ma. Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-aˬ, jah-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ ka k'o ̭ nehˬ-eu Miˬyehˇ-euˬ baoˬ pyeu ̭-eu meh. Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-ahˇ neh dahˬ beh-awˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-ahˇ keuˆ ni ka k'o ̭-eu meh. 17 Tsawˇ haˬ zaˬ aˬ yaw ̭-ahˇ tsaˬ laˇ tsahˇ laˇ ni Miˬyehˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ-eu gaˇ kawˆ, La k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ la ̭ k'oeˇ pah mehˬ taˬ-euˬ meh. Miˬyehˇ neh k'aˇ mˇ-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭, tsawˇ haˬ zaˬ jah-eu baˬ da neh teh ̭-ehˇ keuˆ le nya-eu meh. "Jah-eu miˇ neh Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ lehˇ tsahˇ leˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, sa ̭ laˇ deh ̭-eu jeˬ za teh ̭-a" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 18 Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ aˬ cawˬ maˬ mawˇ nya ni laˆ tsoeˬ-eu tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ iˬ baˇ hawˇ-eu yaw haiˬ jeˬ mˇ gaˇ, Miˬyehˇ nui ma pehˇ-eu la ̭ k'oeˇ tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu gaˇ kawˆ, mˬ-ahˇ neh pah mehˬ le ̭-euˬ meh. 19 Miˬyehˇ-euˬ gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ ma ̭ bya cehˆ ni siˬ duˬ mawˇ duˬ nya paˬ-ehˇ Miˬyehˇ neh pah mehˬ taˬ-euˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ yaˇ k'aˬ daˇ-eu meh. 20 Miˬyehˇ mˬ beh miˇ beh ngeh tiˬ nah neh, maˬ haw mawˇ nya-eu jeˬ pyeu ̭-eu aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu baoˬ hawˇ-eu, aˬ yaw ̭ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ Miˬyehˇ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ, bya cehˆ ni siˬ duˬ mawˇ duˬ laˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ neh mˇ taˬ-euˬ gaˇ-ahˇ haw-awˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ siˬ duˬ nya-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ pyehˇ dzeuˇ nya-a. 21 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Miˬyehˇ-ahˇ siˬ nya-eu k'aw ̭, taˬ huiˬ taˬ mahˇ nehˬ geuˇ-eu lo ̭-ehˇ maˬ taˬ huiˬ maˬ taˬ mahˇ-eu uˬ ta ̭, aˬ yaw ̭-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ maˬ siˬ nya-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ noeˬ doˆ nya-ehˇ, nui ma k'ehˬ bahˬ zahˇ tsui ni jaˆ-eu meh. 22 Yaw gahˇ ma lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha ehˇ k'aw ̭, aˬ dzawˬ aˇ gah-ahˇ duˇ-eu meh. 23 Shiˇ-eu maˬ baw-eu Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ maˬ tahˬ ni, shiˇ nya-eu jeˬ-ahˇ duˇ leˇ ni tehˆ taˬ-euˬ mawˇ kawˇ pyeu ̭-eu, tsawˇ haˬ mawˇ kawˇ, aˇ jiˇ mawˇ kawˇ, oeˬ kuiˇ oeˬ la ̭ tso ̭-eu jeˬ zaˬ mawˇ kawˇ, miˇ tsa joe joe-ehˇ cah-eu jeˬ-euˬ mawˇ kawˇ, heu deuˬ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu meh. 24 K'oeˇ miˇ neh, Miˬyehˇ neh tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ nui k'ahˇ jaˆ-eu jaw ̭ dui dui-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ a dzeh nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ sha ̭ dawˇ dui dui paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ ta ̭-eu meh. 25 Miˬyehˇ-euˬ gaˇ kawˆ tsaˬ-eu dawˇ-eu jeˬ yuˇ-awˇ, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu jeˬ-ahˇ paˇ geu ̭-euˬ meh. Beh-euˬ yaw sahˇ g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ maˬ tahˬ ni, aˬ yaw ̭ neh beh taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu meh. Beh-euˬ yaw sahˇ g'aˬ-ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ja ceuˬ lu ̭-uˇ. Aˬ miˬ. 26 Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ deh ̭-eu baˬ da neh, sha ̭ dawˇ dui dui paˬ-ehˇ g'eh-eu k'aˬ miˬ sheu-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ a dzeh nehˬ-euˬ meh. Zaˬ miˬ zaˬ deuˬ-ahˇ keuˆ ni, zaˬ miˬ zaˬ cawˬ cawˬ k'aˬ miˬ sheu ta ̭ gaˇ deh ̭ keuˆ-euˬ meh. 27 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, k'aˬ dzeˇ zaˬ deuˬ k'aw ̭, zaˬ miˬ zaˬ deuˬ-ahˇ nui k'ahˇ maˬ jaˆ-ehˇ, k'aˬ dzeˇ zaˬ cawˬ cawˬ k'aˬ miˬ sheu ta ̭ maw ̭-eu nui k'ahˇ-ahˇ maˬ g'aˬ leˇ ni pyeu ̭ laˇ taˬ-euˬ meh. K'aˬ dzeˇ zaˬ cawˬ cawˬ sha ̭ dawˇ dui dui paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ jahˇ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ taˆ o ̭-eu geuˇ-eu k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ keuˆ le ni yawˬ haˇ yawˬ ha mˇ-euˬ meh. 28 Miˬyehˇ gaˇ kawˆ dawˇ coe ni siˬ nya taˬ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ shaˇ noeˬ-eu baˬ da neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ mˇ k'mˬ-eu jeˬ mˇ ni, bahˬ dui jaw ̭ dui dui-eu jeˬ mˇ-eu nui ma jaˆ gaˇ, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ a dzeh nehˬ-euˬ meh. 29 Aˬ yaw ̭ ma ̭ la ̭ k'oeˇ maˬ muiˬ maˬ jaˬ-eu jeˬ, yaw haiˬ jeˬ, mehˇ juiˇ juiˇ-eu jeˬ, yaw doeˇ jahˇ-eu jeˬ, heu deuˬ tiˬ byah ni ahˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ la ̭ k'oeˇ, myaˆ naˆ-eu, seh ̭ maw ̭-eu, diˬ maw ̭ ceh maw ̭-eu, mehˇ shuiˇ shuiˇ-eu, aˬ cawˬ-ahˇ noeˬ doeˇ-eu, heu deuˬ tiˬ byah ni ahˇ-eu meh. Aˬ cawˬ gaˇ kawˆ maˬ ngeuˇ-eu jeˬ ja k'oeˬ-eu meh. 30 Tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ja bu ja doeˇ-eu, Miˬyehˇ-ahˇ muiˇ-eu, aˬ cawˬ-ahˇ ngehˬ coeˬ ehˇ coeˬ-eu, yawˬ haˇ yawˬ ha taˬ huiˬ-eu, k'ahˬ sehˇ jehˆ-eu, yaw haiˬ jeˬ mˇ-eu g'aˇ duˬ k'aˆ k'aˆ ni shaˇ noeˬ-eu, aˬ da aˬ ma ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ-eu, heu deuˬ k'aw ̭ ahˇ-eu meh. 31 Noeˬ siˬ nya-eu nui ma maˬ ahˇ-a. Saˇ jaˇ maˬ zi ̭-a. K'oeˇ uˬ ta ̭, aˬ cawˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu maˬ siˬ nya-a. 32 K'oeˇ lo ̭-ehˇ deh ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ shiˇ-eu geuˇ meh lehˇ, Miˬyehˇ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ ehˇ tsehˆ taˬ-euˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ siˬ nya meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-eu maˬ byehˇ-eu uˬ ta ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ caw-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ nui ma tsaˬ-eu meh.

Loˇmaˆ sahˬ bo 2

1 Cawˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ aˬ cawˬ-ahˇ yaw lehˬ poˆ te loˇ. Nawˇ aˬ joˆ-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ ma lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha noeˬ k'aw ̭, yaw lehˬ maˬ ahˇ-eu tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-a. Yawˬ ha aˬ cawˬ k'aˇ deh ̭-eu lo ̭-ehˇ deh ̭-awˇ, aˬ cawˬ-ahˇ yaw lehˬ poˆ te lehˇ ngeuˇ naˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha yaw lehˬ poˆ gaˇ duˇ-eu teh ̭ meh. 2 K'oeˇ lo ̭-ehˇ deh ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ-eu-aˬ, tsaˬ-eu meh lehˇ aˬ dui siˬ nya ma. 3 Ehˇ k'aw ̭, aˬ cawˬ mˇ-euˬ yaw lehˬ nga lehˇ nawˇ noeˬ-eu jeˬ-ahˇ yawˬ ha paˇ mˇ lu ̭-eu meh. Miˬyehˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu jeˬ-ahˇ buˬ-iˇ nya ma lehˇ duˇ te loˇ. 4 Maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ huiˬ dui dui-eu g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ, oˇ coeˇ-eu jeˬ, nui ma mahˇ-eu jeˬ, heu deuˬ-ahˇ nawˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ g'eh te loˇ. Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ ahˇ meh lehˇ nawˇ siˬ duˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nawˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ laˇ ni aˬ yaw ̭ leh jeh lu ̭-eu meh. 5 Ehˇ k'aw ̭, nawˇ nui ma g'ahˇ dui dui-awˇ, naˬ bawˇ tuˇ-eu miˇ neh, Miˬyehˇ nui ma pehˇ-eu jeˬ hawˇ-eu dawˇ coe ni yaˇ k'aˬ daˇ-eu jeˬ pah mehˬ le ngeh Nah, k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ g'eh-eu k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ nawˬ-euˬ k'oeˇ taˆ keuˆ le ni yawˬ haˇ yawˬ ha mˇ lu ̭ gaˇ duˇ-eu meh. 6 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ-aˬ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ yawˬ ha neh k'aˇ mˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ geuˇ ni daˇ teh ̭-a. 7 Tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, yaw muiˬ jeˬ-ahˇ maˬ tsehˆ leˇ ni mˇ-eu la ̭ k'oeˇ, yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ hawˇ-eu taˬ huiˬ taˬ mahˇ nehˬ-eu jeˬ-ahˇ maˬ ehˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ maˬ shiˇ ni ya deh ̭-eu jeˬ-ahˇ maˬ ehˇ, poˆ lu ̭-eu meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ Miˬyehˇ bi ̭ nehˬ teh ̭-a. 8 Tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, smˇ k'aˆ k'aˆ-awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ maˬ geu ̭-ehˇ, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu jeˬ-euˬ mehˬ nah iˇ-eu meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'oeˇ taˆ Miˬyehˇ nui ma pehˇ-eu jeˬ tahˬ daˆ nehˬ teh ̭-a. 9 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ neh aˇ dahˬ beh-awˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-ahˇ keuˆ ni, maˬ muiˬ-eu jeˬ k'aˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ hawˇ-eu shaˬ zahˬ na ̭ dui dui-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ teh ̭-a. 10 Ehˇ k'aw ̭, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ neh aˇ dahˬ beh-awˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-ahˇ keuˆ ni, yaw muiˬ jeˬ k'aˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ, yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ hawˇ-eu taˬ huiˬ taˬ mahˇ nehˬ-eu jeˬ maˬ ehˇ, nui saˇ o ̭-eu jeˬ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ bi ̭ nehˬ teh ̭-a. 11 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ-aˬ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ ni yaˇ k'aˬ daˇ teh ̭-a. 12 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-aˬ, Moˇseˬ neh bi ̭-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ maˬ jaˆ-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ maˬ ta ̭-ehˇ iˬ baˇ mˇ naˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ maˬ ta ̭-ehˇ ya luˬ ya seˇ-iˇ teh ̭-a. Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ jaˆ-eu miˇ neh, iˬ baˇ mˇ naˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ k'aˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ gaˇ ya daˬ teh ̭-a. 13 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-aˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ ya gaˬ-euˬ baˬ da neh teh ̭-ehˇ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-eu maˬ ngeuˇ-a. Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ mˇ-awˇ neh teh ̭-ehˇ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya-eu meh. 14 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-aˬ, Moˇseˬ neh bi ̭-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ maˬ jaˆ-a. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ noeˬ siˬ nya-awˇ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ deh ̭ tsaˬ nya naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ noeˬ siˬ nya-eu nui ma-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ pyeu ̭-eu meh. 15 Aˬ yaw ̭ ma ̭ deh ̭-euˬ jawˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ bo ̭ ahˇ taˬ-euˬ gaˇ duˇ-eu gaˇ kawˆ saˇ kiˇ kamˬ lu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ Zahˇ dawˬ k'o dawˬ bo ̭ ahˇ taˬ-euˬ gaˇ duˇ-eu gaˇ kawˆ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ noeˬ siˬ nya-eu nui ma k'oeˇ siˬ k'aw ̭, saˇ kiˇ kamˬ lu ̭-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tiˬ poˆ na aˬ yaw ̭ ma ̭ neh mˇ-euˬ tsaˬ meh lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui noeˬ k'oeˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-awˇ, tiˬ poˆ na maˬ tsaˬ-a lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ pyehˇ lu ̭ meh. 16 K'oeˇ miˇ neh, ngaˇ mehˬ lu ̭-eu Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ heu ehˇ maw ̭-eu-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ za ̭ taˬ-euˬ nui noeˬ k'oeˇ-ahˇ, Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ g'oe-awˇ Miˬyehˇ yaˇ k'aˬ daˇ ngeh Nah, k'oeˇ lo ̭-ehˇ daˇ teh ̭-a. 17 Nawˬ-euˬ gaˇ kawˆ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ paˬ nga. Nawˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ ma lehˇ nawˇ yawˬ haˇ yawˬ ha ehˇ-eu meh. Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ g'oe lu ̭-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ ma lehˇ k'ahˬ sehˇ jehˆ-eu meh. 18 Miˬyehˇ bi mˇ maw ̭-eu jeˬ-ahˇ nawˇ siˬ nya-awˇ, yaw muiˬ jeˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ ya tseˇ geu ̭-eu gaˇ kawˆ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ mehˬ taˬ-euˬ nawˇ siˬ nya meh. 19 Nawˇ-aˬ, myaˆ beh ̭-ahˇ gaˇ ma sheuˬ mehˬ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, yaw zahˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ yaw sheh ̭ pyeu ̭-eu ma lehˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha sawˇ taˬ-euˬ meh. 20 Aˬ dzawˬ aˇ gah deuˬ-ahˇ mehˬ paˇ tsoˆ paˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, maˬ siˬ maˬ nya-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-eu tsawˇ haˬ ma lehˇ nawˇ sawˇ taˬ-euˬ meh. Zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ hawˇ-eu yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˬ tawˆ lu ̭ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ jiˇ ma lehˇ nawˇ jah duˬ taˬ-euˬ meh. 21 Nawˇ aˬ cawˬ-ahˇ mehˬ-eu tsoˆ-eu jeˬ maˇ-iˬ, aˬ jeˬ miˇ neh yawˬ haˇ yawˬ ha maˬ mehˬ maˬ tsoˆ te. Smˇ k'oeˬ taˬ k'oeˬ lehˇ aˬ cawˬ-ahˇ dawˬ mehˬ mehˬ-awˇ, yawˬ ha g'aˬ smˇ k'oeˬ k'oeˬ lu ̭ te loˇ. 22 Aˬ cawˬ-euˬ miˬ zaˬ yo zaˬ-ahˇ taˬ bahˬ taˬ muˆ lehˇ nawˇ ehˇ-awˇ, yawˬ ha g'aˬ bahˬ lu ̭ muˆ lu ̭ te loˇ. Nawˇ tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ nui daˆ daˆ k'aw ̭, tahˬ paˬ aˬ ma nymˇ la ̭ k'oeˇ jaˆ-eu myawˬ gahˬ deuˬ k'oeˬ lu ̭ te loˇ. 23 Nawˇ Miˬyehˇ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ jaˆ ma lehˇ k'ahˬ sehˇ jehˆ-eu k'aw ̭, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ mˇ bahˬ mˇ bahˬ-ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ myaˆ pyawˬ naˇ mehˇ cawˆ ni jahˇ lu ̭ te loˇ. 24 "Naw ma ̭ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ baˬ da neh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ myahˇ cawˆ ni ngehˬ lu ̭ tmˇ lu ̭ meh" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 25 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ naw ma ̭ naˇ haˬ geu ̭ naˇ, baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-euˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ naw ma ̭ maˬ naˇ haˬ geu ̭ naˇ, baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-euˬ k'aw ̭, maˬ yehˬ-euˬ gaˇ duˇ teh ̭-a. 26 Baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ maˬ yehˬ-euˬ aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ k'aw ̭ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭ naˇ, maˬ yehˬ-euˬ k'aw ̭, yehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ Miˬyehˇ maˬ sawˇ nehˬ-aˇ loˇ. 27 Naw ma ̭ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ cawˬ iˬ baˇ taˬ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ bo ̭ doˆ taˬ-euˬ jaˆ-awˇ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-euˬ k'aw ̭, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ nah maˬ caw teh-a. Aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, shiˬ shaˬ jiˇ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ maˬ yehˬ-euˬ k'aw ̭, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭-eu meh. 28 Shiˬ shaˬ jiˇ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ teh ̭-ehˇ yehˬ-awˇ, maˇ maˇ ni g'eh-eu baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ maˬ yehˬ-euˬ tsawˇ haˬ-aˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˇ maˇ ni maˬ ngeuˇ-a. La ̭ nyiˇ paw teh ̭-ehˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. 29 La ̭ k'oeˇ paw keuˆ ni Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu g'aˬ-aˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˇ maˇ ni meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, nui ma la ̭ k'oeˇ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-euˬ tsawˇ haˬ meh. K'oeˇ-aˬ Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ neh mˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Bo ̭ doˆ taˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ neh mˇ-euˬ jeˬ maˬ ngeuˇ-a. K'oeˇ lo ̭-ehˇg'eh-eu tsawˇ haˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu g'aˬ-aˬ, Miˬyehˇ meh. Tsawˇ haˬ zaˬ maˬ ja ceuˬ-a.

Loˇmaˆ sahˬ bo 3

1 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ ta loˇ. Baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-euˬ-aˬ, guiˬ lahˬ baw dzehˬ ta loˇ. 2 Ngeuˇ meh. Yawˬ jeˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ guiˬ lahˬ baw dzehˬ meh. Miˬyehˇ-euˬ dawˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ jeˬ huˬ a nehˬ-euˬ meh. 3 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ paˆ na deuˬ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ-ahˇ saˇ jaˇ maˬ zi ̭ naˇ, aˬ joˆ-ehˇ paˇ jahˇ nmˇ. Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-euˬ baˬ da neh Miˬyehˇ saˇ jaˇ maˬ zi ̭ nga lehˇ aˬ dui ehˇ nmˇ loˇ. 4 Maˬ ngeuˇ-a. Tsawˇ haˬ zaˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ jaˬ myaw ̭ myaw ̭ k'aw ̭, Miˬyehˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ meh. Jaˇ li ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Nawˬ neh ngehˬ-euˬ tmˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ ya bi mawˇ meh. Nawˬ-ahˇ aˬ cawˬ yaˇ k'aˬ daˇ ngeh, aˬ myah lu ̭ nawˇ g'aˬ leˇ teh ̭-a." 5 Aˬ dui yaw lehˬ jeˬ mˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ yaw tsaˬ jeˬ mˇ-eu gaˇ kawˆ bi mawˇ shawˇ dzehˬ laˇ-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu ngeuˇ naˇ, aˬ dui aˬ joˆ-ehˇ ehˇ nmˇ. Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ la ̭ ngeh, aˬ yaw ̭ yaw lehˬ jeˬ mˇ-eu meh lehˇ aˬ dui ehˇ nmˇ loˇ. (Heu-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ naˇ haˬ tseˇ maw ̭-eu dawˬ tiˬ dawˬ meh.) 6 K'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ-a. Miˬyehˇ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ naˇ, miˇ tsaˬ zaˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ aˬ joˆ-ehˇ yaˇ k'aˬ daˇ nya nmˇ. 7 Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ yaw lehˬ k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ tsaˬ-eu dawˇ-eu gaˇ kawˆ bi mawˇ shawˇ dzehˬ laˇ-eu g'aˇ duˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu ngeuˇ naˇ, aˬ dui aˬ joˆ-ehˇ ehˇ nmˇ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ ngeuˇ meh lehˇ ehˇ naˇ, ngaˬ-ahˇ iˬ baˇ zaˬ lehˇ aˬ joˆ-ehˇ sawˇ nya ta. 8 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, "Yaw muiˬ jeˬ doˆ laˇ ni maˬ muiˬ-eu jeˬ mˇ kaˇ-euˇ" lehˇ ehˇ-eu maˬ tsaˬ-a loˇ. Tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ ngaˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh lehˇ ehˇ-awˇ, ngaˬ-euˬ yaw lehˬ poˆ poˆ-ehˇ ngaˬ-ahˇ ja doeˇ-eu meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ teh ̭-a. 9 Toˆ-ehˇ maˇ-iˬ, aˬ dui Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ naˆ maˬ tseˇ muiˬ dzehˬ ta loˇ. Maˬ ngeuˇ-a. Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ehˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ maˬ ehˇ, dawˬ tawˆ lu ̭ iˬ baˇ-euˬ baoˬ uˬ moˆ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ jawˇ lu ̭-eu meh lehˇ ngaˇ ehˇ dzeuˇ g'aˬ-euˬ ma. 10 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Yaw tsaˬ yaw dawˇ poˆ-eu tsawˇ haˬ, tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jawˇ-a. 11 Noeˬ siˬ noeˬ mawˇ nya-eu tsawˇ haˬ, tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jawˇ-a. Miˬyehˇ-ahˇ shaˇ poˆ-eu tsawˇ haˬ, tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jawˇ-a. 12 Dawˬ tawˆ lu ̭ Miˬyehˇ-ahˇ byehˇ-awˇ, gaˇ bahˬ iˇ jiˇ-euˬ meh. Yaw muiˬ jeˬ-ahˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ, tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jawˇ-a. 13 K'aˬ meh lmˬ bymˇ duˬ k'ahˬ pyeu ̭-awˇ, mehˬ laˇ jaˬ myaw ̭ mehˇ shuiˇ k'mˇ-awˇ, mehˬ luˬ aˇ lawˇ do ̭-ahˇ duˇ meh. 14 Yaˬ k'ehˇ yaˬ-awˇ dawˬ doeˇ ngehˬ-eu, k'aˬ meh tiˬ byah myuˇ taˬ-euˬ meh. 15 Aˬ cawˬ-euˬ shiˬ laˆ yoeˇ leˇ-eu, kuiˇ to ̭ ciˬ-eu kawˇ dui dui meh. 16 Yaw ̭ ma ̭ iˇ-eu gaˇ ma kahˇ li, yaw cawˆ jeˬ byaˆ dzeh ya ̭-eu meh. 17 Bi tsaˬ bi zoeˇ leˇ-eu gaˇ ma, aˬ gaˇ jaˆ-eu maˬ siˬ nya-a. 18 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ myaˆ nuiˆ la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ-ahˇ guˆ-eu maˬ ahˇ-a." 19 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ k'aˇ bo ̭ taˬ-euˬ jeˬ-aˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ nah k'aˇ caw teh-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ ta ̭-eu dawˬ meh lehˇ aˬ dui siˬ nya-eu ma. Tsawˇ haˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ dehˬ leh ̭ k'aˇ maˬ bi za ni Miˬyehˇ yaˇ k'aˬ daˇ gaˇ bi keuˆ leˇ-eu g'aˇ duˬ bo ̭ taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 20 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ nah caw teh-eu baˬ da neh Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ g'aˬ-euˬ tsawˇ haˬ maˬ pyeu ̭ laˇ nya-a siˬ. Zahˇ dawˬ k'o dawˬ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ yawˬ ha iˬ baˇ mˇ-euˬ gaˇ kawˆ bi siˬ leˇ-eu g'aˇ duˬ teh ̭ meh. 21 Tsawˇ haˬ zaˬ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya ni Miˬyehˇ aˬ joˆ-ehˇ mˇ-euˬ gaˇ kawˆ, nymˬ-mˇ pah mehˬ nehˬ la ̭-euˬ meh. Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ hawˇ-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, gaˇ kawˆ k'oeˇ-euˬ saˇ kiˇ pyeu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ zaˬ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-eu jeˬ-aˬ, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ ta ̭-a. 22 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ jah-eu baˬ da neh Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-eu tsawˇ haˬ bi pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. Ka li-ahˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ, tsawˇ jeuˬ maˬ tseˇ paˆ ni, Miˬyehˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ nehˬ-euˬ meh. 23 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ iˬ baˇ mˇ-awˇ, Miˬyehˇ ka k'o ̭-eu jeˬ-ahˇ gaˇ mahˇ kaˬ-iˇ-euˬ meh. 24 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ yaw ̭ ngeh ̭-ehˇ bi ̭ le ̭-awˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ bi buˬ bi law-iˇ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ Ka li baˬ da neh, dawˬ tawˆ lu ̭ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ ni jahˇ-euˬ meh. 25 Aˬ yaw ̭ shiˇ dah-euˬ baˬ da neh tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ jah-eu la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ-eu jeˬ-ahˇ za nya ni, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ g'aˇ duˬ bi ̭ le ̭-euˬ meh. K'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ bi mawˇ ni mˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Dzeuˇ laˇ ngeh aˬ yaw ̭ nui ma g'awˬ mahˇ ni taˬ-awˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ iˬ baˇ-ahˇ haw dzeuˇ nehˬ-euˬ meh. 26 Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ bi mawˇ leˇ-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ mˇ lu ̭-eu miˇ neh, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ iˬ baˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ maˬ paˇ haw dzeuˇ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-eu la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ aˬ yaw ̭ tsaˬ-eu dawˇ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ hawˇ-eu, Yeˬsuˇ-ahˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-eu tsawˇ haˬ bi pyeu ̭ laˇ-eu gaˇ kawˆ bi siˬ bi mawˇ la ̭-euˬ meh. 27 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, aˬ dui nui ma huiˬ k'aˇ aˬ gaˇ paˇ za ta. Tiˬ gaˇ-iˬ maˬ paˇ za meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ nah caw teh-eu baˬ da neh Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ nya-eu maˬ ngeuˇ-a. Jah-eu baˬ da neh teh ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ nya-eu meh. 28 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-eu k'oeˇ-aˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ nah caw teh-eu baˬ da neh maˬ ngeuˇ-ehˇ, jah-eu baˬ da neh meh lehˇ aˬ dui tuˆ tehˬ taˬ-euˬ ma. 29 Maˬ ngeuˇ naˇ, Miˬyehˇ-aˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ Miˬyehˇ teh ̭-a loˇ. Aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-euˬ Miˬyehˇ maˬ ngeuˇ-a loˇ. Ngeuˇ meh. Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-euˬ Miˬyehˇ k'aw ̭ ngeuˇ meh. 30 Tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ g'aˇ duˬ Miˬyehˇ tiˬ g'aˬ teh ̭ meh. K'oeˇ miˇ neh, baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-euˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-ahˇ maˬ ehˇ, baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ maˬ yehˬ-euˬ aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, jah-eu tiˬ jeˬ baˬ da neh teh ̭-ehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ tsaˬ laˇ tsahˇ laˇ nya ni jahˇ teh ̭-a. 31 Heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu baˬ da neh Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ aˬ dui byehˇ dzeh-eu ma lehˇ ehˇ maw ̭ ta loˇ. Maˬ ngeuˇ. Maˬ byehˇ dzeh-eu uˬ ta ̭, zi ̭ dah ni tuˆ tehˬ taˬ-eu ma.

Loˇmaˆ sahˬ bo 4

1 Aˬ dui tsawˇ jeuˬ-euˬ aˬ da yaw dzahˇ g'aˬ pyeu ̭-eu Aˬbyaˬhaˬ gaˇ kawˆ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ nmˇ. 2 Aˬ yaw ̭ neh mˇ-euˬ shaˇ-euˬ jeˬ baˬ da neh aˬ yaw ̭ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya-euˬ ngeuˇ law nmˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ nui ma huiˬ k'aˇ za teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ sawˇ-a. 3 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ, "Aˬbyaˬhaˬ Miˬyehˇ-ahˇ jah-awˇ, jah-eu k'oeˇ hmˬ baˬ da neh aˬ yaw ̭-ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ meh lehˇ Miˬyehˇ ha geu ̭ nehˬ-euˬ meh." 4 Gaˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, g'aˬ gaˇ poeˬ za-eu meh. K'oeˇ-aˬ, la ̭ sawˬ za-euˬ lehˇ maˬ sawˇ nya-a. Aˬ yaw ̭ neh mˇ za-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 5 Ehˇ k'aw ̭, mˇ-eu shaˇ-eu jeˬ-ahˇ maˬ g'oe-ehˇ, jah-eu jeˬ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ, iˬ baˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ iˬ baˇ maˬ ahˇ-a lehˇ daˇ tsehˆ nya-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-ahˇ jah-eu tsawˇ haˬ-ahˇ, jah-eu jeˬ baˬ da neh Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-euˬ tsawˇ haˬ lehˇ Miˬyehˇ sawˇ-eu meh. 6 Yawˬ ha neh mˇ-euˬ yaw muiˬ yaw doeˇ-ahˇ Miˬyehˇ maˬ haw ni, yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ lehˇ bi ha geu ̭-euˬ g'aˬ-aˬ, guiˬ lahˬ huiˬ dui dui-eu meh lehˇ Daˬbiˇ neh ehˇ-euˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ, heu gaˇ ehˇ maw ̭-eu meh. Daˬbiˇ ehˇ-eu, 7 "Yaw lehˬ yaw ca ngehˇ jiˇ nehˬ-awˇ, iˬ baˇ pyehˬ nehˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ, aˇ naˆ ni guiˬ lahˬ huiˬ-eu nga. 8 Yawˬ ha-euˬ iˬ baˇ dawˬ tawˆ lu ̭, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ pyehˬ nehˬ-euˬ g'aˬ, aˇ naˆ ni guiˬ lahˬ huiˬ-eu nga." 9 Daˬbiˇ ehˇ-eu guiˬ lahˬ huiˬ-eu gaˇ kawˆ heu, baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-euˬ deuˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ ta ̭ ta loˇ. Maˬ ngeuˇ-a. Baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ maˬ yehˬ-euˬ deuˬ-ahˇ k'aw ̭ ta ̭-eu meh. "Aˬbyaˬhaˬ Miˬyehˇ-ahˇ jah-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ jah-eu jeˬ baˬ da neh aˬ yaw ̭-ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ lehˇ Miˬyehˇ ha geu ̭ nehˬ-euˬ meh" lehˇ ehˇ taˬ-euˬ Jaˇli ̭ dawˬ k'oeˇ dawˬ aˬ dui ehˇ dzeuˇ g'aˬ-euˬ ma. 10 K'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ k'oeˇ aˬ geu ngeh yamˬ-ahˇ-a. Baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ maˬ yehˬ mi naˆ-ehˇ pyeu ̭ laˇ taˬ loˇ. Yehˬ g'aˬ miˇ tsa pyeu ̭ laˇ taˬ loˇ. K'oeˇ-aˬ, Aˬbyaˬhaˬ aˬ yaw ̭ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ maˬ yehˬ mi naˆ-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ meh. Yehˬ g'aˬ miˇ tsa pyeu ̭ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ maˬ ngeuˇ-a. 11 Aˇ nah ba hawˇ-eu aˬ yaw ̭ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ maˬ yehˬ mi naˆ-ehˇ Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ lehˇ ha geu ̭ nehˬ la ̭ g'aˬ-euˬ gaˇ kawˆ bi siˬ bi mawˇ-eu g'aˇ duˬ, baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-eu zahˇ jahˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ maˬ yehˬ-euˬ k'aw ̭, Miˬyehˇ-ahˇ jah-awˇ Miˬyehˇ neh yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ meh lehˇ k'aˇ sawˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ paw aˬ da yaw dzahˇ g'aˬ-aˬ, Aˬbyaˬhaˬ meh. 12 Baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-euˬ uˬ ta ̭, aˇ hu Aˬbyaˬhaˬ aˬ yaw ̭ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ maˬ yehˬ mi naˆ-ehˇ k'aˇ deh ̭ ya ̭-euˬ lo ̭-ehˇ jah jah-ehˇ deh ̭-eu deuˬ-euˬ aˬ da yaw dzahˇ g'aˬ k'aw ̭, Aˬbyaˬhaˬ aˬ yaw ̭ meh. 13 Miˇ tsaˬ heu dawˬ tawˆ lu ̭ Aˬbyaˬhaˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ-ahˇ bi ̭ ma lehˇ Miˬyehˇ saˇ jaˇ dzaˬ ngeh, Aˬbyaˬhaˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ nah caw teh-eu miˇ neh dzaˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ jah-awˇ, Miˬyehˇ neh yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ lehˇ bi ha geu ̭-euˬ miˇ neh meh. 14 Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ jeˬ-aˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ nah caw teh-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ bi ̭-eu g'aˇ duˬ ngeuˇ naˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ jah-eu jeˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu uˬ ta ̭, Miˬyehˇ-euˬ saˇ jaˇ k'aw ̭ yaw ̭ ngeh ̭ meh. 15 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-aˬ, Miˬyehˇ nui ma pehˇ-eu jeˬ bi keuˆ le-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ maˬ jaˆ gaˇ-aˬ, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ mˇ bahˬ-eu jeˬ k'aw ̭ maˬ jaˆ-aˇ. 16 K'oeˇ miˇ neh, Miˬyehˇ-euˬ saˇ jaˇ k'oeˇ hmˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ nah caw teh-eu deuˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ maˬ ta ̭-ehˇ, Aˬbyaˬhaˬ lo ̭-ehˇ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ k'aw ̭ ta ̭ leˇ ni, Aˬbyaˬhaˬ-euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ yaw ̭ ngeh ̭-ehˇ bi ̭ nehˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu g'aˇ duˬ, jah-eu jeˬ-ahˇ ta ̭-eu saˇ jaˇ bi pyeu ̭-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Aˬbyaˬhaˬ-aˬ, guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ paw aˬ dui dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ aˬ da yaw dzahˇ g'aˬ pyeu ̭-eu meh. 17 "Ngaˇ nawˬ-ahˇ tsawˇ jeuˬ g'awˬ mya jeuˬ-euˬ aˬ da yaw dzahˇ g'aˬ bi pyeu ̭ laˇ ma" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. Dawˬ ma saˇ jaˇ k'oeˇ-aˬ, Aˬbyaˬhaˬ jah-eu Miˬyehˇ-euˬ mehˬ shi yaw muiˬ meh. Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ nya-awˇ, maˬ jaˆ haw maˬ mawˇ haw-euˬ jeˬ-ahˇ dawˬ bi ̭-awˇ bi jaˆ laˇ nya-eu Miˬyehˇ-ahˇ Aˬbyaˬhaˬ jah-euˬ meh. 18 Aˬbyaˬhaˬ-aˬ, noeˬ tmˬ k'aˇ maˬ paˇ za-euˬ k'aw ̭, jah-awˇ noeˬ tmˬ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, "tsawˇ jeuˬ g'awˬ mya jeuˬ-euˬ aˬ da" pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. "Nawˬ-euˬ zaˬ nawˬ-euˬ uˆ deuˬ mˬ taˆ aˬ guiˇ lo ̭-ehˇ jeuˬ le o le teh ̭-a" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 19 Aˬ yaw ̭-ahˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ aˇ k'o ̭ tiˬ yaˇ dawˬ peh tah tehˬ leˇ taˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ aˬ lmˬ g'awˇ mawˇ gaˇ kawˆ shaˇ noeˬ ngeh, shiˇ g'aˬ-euˬ lo ̭-ehˇ duˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ nymˇ dahˬ Saˬlaˇ zaˬ ciˬ zaˬ cu maˬ paˇ mˇ nya-euˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ jah-eu k'oeˇ hmˬ g'aˬ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ baˬ-iˇ-a. 20 Aˬ yaw ̭ jah-eu g'aˬ maˬ baˬ-iˇ-ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ saˇ jaˇ-ahˇ poˆ poˆ laˆ laˆ-ehˇ maˬ noeˬ-a. Jah-eu baˬ da neh nui ma g'aˬ k'aˆ laˇ-awˇ, Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-euˬ meh. 21 Miˬyehˇ-aˬ, saˇ jaˇ k'aˇ dzaˬ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ mˇ byah nya meh lehˇ aˬ yaw ̭ ziˬ dah ni jah-euˬ meh. 22 K'oeˇ miˇ neh, Aˬbyaˬhaˬ-aˬ, jah-eu jeˬ baˬ da neh "Miˬyehˇ neh yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ lehˇ bi ha geu ̭-euˬ meh." 23 "Aˬ yaw ̭-ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ lehˇ ha geu ̭-euˬ meh" lehˇ ehˇ-eu dawˬ heu dawˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ teh ̭-ehˇ bo ̭ taˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a. 24 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ shiˇ-euˬ gaˇ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ Miˬyehˇ-ahˇ jah-awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ lehˇ bi sawˇ-eu lehˇ g'eh-eu aˬ dui-euˬ g'aˇ duˬ k'aw ̭ bo ̭ taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 25 Aˬ dui-euˬ iˬ baˇ baˬ da neh aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭-eu g'aˇ duˬ bi a nehˬ-awˇ, aˬ dui Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya ni aˬ yaw ̭-ahˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ meh.

Loˇmaˆ sahˬ bo 5

1 Jah-eu jeˬ baˬ da neh nymˬ-mˇ aˬ dui Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇg'aˬ-euˬ miˇ neh, aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li baˬ da neh Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ-euˬ ma. 2 Aˬ dui Ka li-ahˇ jah-eu miˇ neh, nymˬ-mˇ aˬ dui deh ̭ lu ̭ jawˇ lu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu guiˬ lahˬ la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ aˬ dui-ahˇ sheuˬ ahˇ nehˬ la ̭-euˬ meh. Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ bi ̭ la ̭ gaˇ noeˬ tmˬ-awˇ, aˬ dui nui ma huiˬ k'aˇ za-eu ma. 3 Shaˬ-eu zahˬ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ-eu jeˬ jaˆ-eu miˇ neh k'aw ̭, aˬ dui nui ma huiˬ k'aˇ za-eu ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ baˬ da neh aˬ dui daˬ coeˇ oˇ coeˇ laˇ teh ̭-a lehˇ siˬ nya ma. 4 Aˬ dui daˬ coeˇ oˇ coeˇ-eu baˬ da neh, lawˬ haw-eu jeˬ-ahˇ g'aˬ leˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ lehˇ, Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ sawˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ sawˇ nehˬ la ̭-eu baˬ da neh, noeˬ tmˬ-eu jeˬ jaˆ laˇ teh ̭-a. 5 K'oeˇ lo ̭-ehˇ noeˬ tmˬ-eu jeˬ jaˆ laˇ-euˬ baˬ da neh, nui ma cawˆ k'aˇ maˬ paˇ za meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ neh aˬ dui-ahˇ bi ̭ la ̭-euˬ la ̭ sawˬ pyeu ̭-eu Muiˬ-eu Shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ aˬ dui-euˬ nui maˬ la ̭ k'oeˇ shehˆ ahˇ nehˬ la ̭-euˬ ba da neh meh. 6 Aˬ dui la ̭ jeuˬ shaˇ k'aˇ maˬ za-ehˇ shaˬ lu ̭ ngeh, Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ taˬ-euˬ aˇ yamˬ-ahˇ, haiˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ pyeu ̭ lu ̭-eu aˬ dui-euˬ g'aˇ duˬ Ka li shiˇ dah-euˬ meh. 7 Yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na g'aˇ duˬ shiˇ dah-eu ehˇ-eu k'aw ̭, yaw awˬ maˬ ngeuˇ-a. Aˬ cawˬ g'aˇ duˬ muiˬ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na-euˬ g'aˇ duˬ law nmˇ-aˬ, shiˇ dah nehˬ maw ̭-eu tsawˇ haˬ jawˇ law hawˇ maˬ siˬ. 8 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ-aˬ, aˬ dui iˬ baˇ zaˬ pyeu ̭ lu ̭ ngeh, aˬ dui-euˬ g'aˇ duˬ Ka li-ahˇ bi kamˇ shiˇ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ dui-ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ-eu gaˇ kawˆ bi mawˇ duˬ la ̭-eu meh. 9 Miˬyehˇ-ahˇ aˬ dui tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya ni aˬ yaw ̭ shiˇ dah coeˇ gaˇ keuˆ-eu-aˬ, k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ, Miˬyehˇ nui ma pehˇ-eu jeˬ-ahˇ aˬ dui maˬ ya daˬ ni aˬ yaw ̭ maˬ ka k'o ̭ nehˬ la ̭-aˇ loˇ. 10 Aˬ dui-aˬ, Miˬyehˇ-ahˇ muiˇ-euˬ tsawˇ haˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ bi shiˇ dah-eu la ̭ k'oeˇ aˬ dui aˬ yaw ̭-ahˇ cawˬ cawˬ ta ̭ nya ni aˬ yaw ̭ jahˇ-awˇ, nymˬ-mˇ aˬ dui Miˬyehˇ nehˬ-ehˇ cawˬ cawˬ ta ̭ lu ̭ gaˇ keuˆ-eu-aˬ, Ka li deh ̭-eu baˬ da neh aˬ dui-ahˇ k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ maˬ ka k'o ̭ nehˬ la ̭-aˇ loˇ. 11 Ehˇ k'aw ̭, k'oeˇ naˆ teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ-a siˬ. Aˬ dui Miˬyehˇ-ahˇ cawˬ cawˬ ta ̭ nya laˇ ni mˇ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ neh aˬ dui-ahˇ mˇ nehˬ la ̭-euˬ jeˬ-ahˇ aˬ dui laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-eu ma. 12 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ baˬ da neh miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ iˬ baˇ keuˆ le-awˇ, iˬ baˇ k'oeˇ baˬ da neh shiˇ-eu jeˬ keuˆ le-euˬ meh. Shiˇ-eu jeˬ k'oeˇ, tsawˇ haˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ keuˆ le-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ zaˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ iˬ baˇ mˇ-euˬ meh. 13 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ maˬ bi ̭ le ̭ mi naˆ-ehˇ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ iˬ baˇjaˆ taˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ maˬ jaˆ gaˇ-aˬ, iˬ baˇ-ahˇ iˬ baˇ lehˇ maˬ sawˇ-aˬ. 14 Aˬdaˬ-euˬ ziˇ-ahˇ neh Moˇseˬ-euˬ ziˇ-ahˇ keuˆ ni, shiˇ-eu jeˬ uˆ lahˇ-euˬ meh. Aˬdaˬ neh mˇ-euˬ iˬ baˇ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ ehˇ dawˬ leuˇ-eu jeˬ-ahˇ maˬ mˇ-euˬ deuˬ k'oeˇ taˆ k'aw ̭, shiˇ-eu jeˬ uˆ lahˇ-euˬ meh. Aˬdaˬ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, aˬ kaˇ oe-eu g'aˬ-ahˇ duˇ leˇ-eu meh. 15 Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ beu gaˇ duˬ jaˆ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ neh yaw ̭ ngeh ̭-ehˇ bi ̭ la ̭-euˬ la ̭ sawˬ k'oeˇ-aˬ, Aˬdaˬ neh iˬ baˇ mˇ-euˬ gaˇ maˬ duˇ leˇ-a. Tsawˇ haˬ k'oeˇ tiˬ g'aˬ-euˬ iˬ baˇ baˬ da neh tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni ya shiˇ-euˬ ngeuˇ meh. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ g'aˬ k'aˆ dzehˬ-awˇ, Yeˬsuˇ Ka li lehˇ kuˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni-ahˇ yaw ̭ ngeh ̭-ehˇ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. 16 Miˬyehˇ neh yaw ̭ ngeh ̭-ehˇ bi ̭-euˬ la ̭ sawˬ k'oeˇ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ iˬ baˇ mˇ-eu jeˬ-ahˇ beu gaˇ-eu meh. Iˬ baˇ mˇ-eu k'oeˇ-aˬ, tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ mˇ-euˬ k'aw ̭, "Iˬ baˇ ahˇ meh" lehˇ yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ gaˇ ya daˬ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ neh yaw ̭ ngeh ̭-ehˇ bi ̭-euˬ la ̭ sawˬ k'oeˇ-aˬ, iˬ baˇ g'awˬ mya poˆ mˇ g'aˬ-euˬ k'aw ̭, "Iˬ baˇ maˬ ahˇ-a" lehˇ, maˬ geuˇ gaˇ keuˆ ni daˇ nehˬ nya-eu meh. 17 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ iˬ baˇ mˇ-euˬ miˇ neh, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ baˬ da neh miˇ tsaˬ k'oeˇtaˆ shiˇ-eu jeˬ uˆ lahˇ le-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ Ka li lehˇ kuˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ neh mˇ-euˬ jeˬ-aˬ, k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ g'aˬ k'aˆ dzehˬ-eu meh. Huiˬ dui myaˬ dui dui-eu Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ hawˇ-eu, Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-eu jeˬ yaw ̭ ngeh ̭-ehˇ za taˬ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, Yeˬsuˇ Ka li baˬ da neh yaw deh ̭-ehˇ ya uˆ lahˇ teh ̭-a. 18 Tsawˇ haˬ zaˬ tiˬ g'aˬ neh mˇ-euˬ iˬ baˇ baˬ da neh tsawˇ haˬ zaˬ dawˬ dawˆ lu ̭ yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ gaˇ ya daˬ-eu lo ̭-ehˇ, tsawˇ haˬ zaˬ tiˬ g'aˬ neh mˇ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ baˬ da neh tsawˇ haˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ bi buˬ bi law-iˇ-awˇ, yaw deh ̭ bi deh ̭-eu meh. 19 Tsawˇ haˬ zaˬ tiˬ g'aˬ maˬ naˇ haˬ geu ̭-euˬ baˬ da neh tsawˇ haˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ iˬ baˇ zaˬ pyeu ̭-iˇ-euˬ lo ̭-ehˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ naˇ haˬ geu ̭-euˬ baˬ da neh tsawˇ haˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ teh ̭-a. 20 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ bi ̭ le ̭-euˬ-aˬ, yaw lehˬ mˇ-eu bi myaˬ laˇ-eu g'aˇ duˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, iˬ baˇ k'aˇ myaˬ laˇ gaˇ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ k'oeˇ myaˆ maˬ tseˇ myaˬ laˇ lu ̭-eu meh. 21 K'oeˇ miˇ neh, iˬ baˇ-aˬ, shiˇ-eu jeˬ-ahˇ g'oe-awˇ uˆ lahˇ-eu lo ̭-ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-aˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ g'oe-awˇ uˆ lahˇ-eu la ̭ koeˇ, aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ g'oe-awˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭ gaˇ sheuˬ g'eh la ̭-euˬ meh.

Loˇmaˆ sahˬ bo 6

1 Aˬ dui aˬ joˆ-ehˇ ehˇ nmˇ. Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ bi huiˬ bi myaˬ laˇ-eu g'aˇ duˬ, iˬ baˇ la ̭ k'oeˇ aˬ dui deh ̭ daˆ g'eh-eu loˇ. 2 K'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ-a. Iˬ baˇ mˇ-eu jeˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, aˬ dui shiˇ dzeuˇ g'aˬ-euˬ gaˇ duˇ-eu-aˬ, iˬ baˇ la ̭ k'oeˇ aˬ duiˬ aˬ joˆ-ehˇ paˇ deh ̭ daˆ g'eh le ̭ nya nmˇ. 3 Aˬ dui Yeˬsu-ahˇ ta ̭ nya ni iˇ cu ̭ shawˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ shiˇ-eu g'aˇ duˬ shawˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh lehˇ naw ma ̭ siˬ duˬ lu ̭ meh. 4 Aˬ dui iˇ cu ̭ shawˇ-euˬ baˬ da neh aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ bi ba ̭ pahˬ-awˇ, a yaw ̭ shiˇ-euˬ gaˇ ta ̭-eu ma. K'oeˇ-aˬ, Aˬda Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ-eu baoˬ neh Ka li-ahˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ lo ̭-ehˇ, aˬ dui k'aw ̭ yaw shui ̭ deh ̭ paˇ nya-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu ma. 5 Aˬ yaw ̭ lo ̭-ehˇ shiˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ aˬ dui aˬ yaw ̭-ahˇ ta ̭ leˇ g'aˬ-euˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ lo ̭-ehˇ paˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-eu la ̭ k'oeˇ aˬ dui aˬ yaw ̭-ahˇ paˇ ya ta ̭ leˇ teh ̭-a. 6 Aˬ dui-euˬ iˬ baˇ mˇ-eu nui ma yaw oeˇ siˬ-euˬ baoˬ-ahˇ laˆ cawˆ-awˇ, iˬ baˇ-euˬ zaˬ k'aˆ maˬ paˇ ya geu ̭-eu g'aˇ duˬ aˬ dui yaw deh ̭ deh ̭-eu yaw oeˇ hmˬ Ka li nehˬ-ehˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ kamˇ shiˇ g'aˬ-euˬ ma lehˇ aˬ dui siˬ nya ma. 7 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ shiˇ ngeh, iˬ baˇ-euˬ baoˬ-ahˇ buˬ-iˇ law-iˇ-eu meh. 8 Aˬ dui Ka li nehˬ-ehˇ shiˇ-euˬ miˇ neh, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ ya deh ̭ ma lehˇ aˬ dui jah-eu ma. 9 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Ka li-ahˇ shiˇ-euˬ gaˇ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ g'aˬ-euˬ-aˬ, tiˬ jawˇ-iˬ maˬ paˇ shiˇ-ehˇ, shiˇ-eu jeˬ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ paˇ uˆ lahˇ nya meh lehˇ aˬ dui siˬ nya ma. 10 Aˬ yaw ̭ shiˇ-euˬ miˇ neh, iˬ baˇ-euˬ baoˬ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ paˇ g'aˬ leˇ meh. Nymˬ-mˇ aˬ yaw ̭ deh ̭ lu ̭-eu-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ g'aˇ duˬ meh. 11 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, naw ma ̭ k'aw ̭ iˬ baˇ-ahˇ k'aˇ ta ̭-eu yawˬ jeˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ shiˇ g'aˬ-awˇ, Yeˬsuˇ Ka li baˬ da neh Miˬyehˇ-euˬ g'aˇ duˬ deh ̭ lu ̭-eu ma lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha noeˬ-awˬ. 12 Naw ma ̭-euˬ shiˬ shaˬ jiˇ nui k'ahˇ mehˬ nah maˬ ya caw teh ni, shiˇ nya-eu naw ma ̭-euˬ shiˬ shaˬ jiˇ g'awˇ mawˇ-ahˇ iˬ baˇ neh taˬ paˇ bi uˆ lahˇ. 13 Maˬ muiˬ-eu jeˬ mˇ gaˇ zmˬ-eu keu ka bi pyeu ̭-eu g'aˇ duˬ naw ma ̭-euˬ g'awˇ mawˇ tiˬ pyehˬ teh ̭-ehˇ k'aw ̭ iˬ baˇ-euˬ baoˬ-ahˇ maˬ a nehˬ ni, shiˇ-euˬ gaˇ paˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ tsawˇ haˬ lo ̭-ehˇ naw ma ̭-euˬ nui ma g'awˇ mawˇ dawˬ tawˆ lu ̭ Miˬyehˇ-ahˇ a nehˬ jiˇ-awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ g'aˇ duˬ zmˬ-eu keu ka bi pyeu ̭-awˬ. 14 Iˬ baˇ neh naw ma ̭-ahˇ taˬ paˇ bi uˆ lahˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ uˬ moˆ naw ma ̭ maˬ paˇ jawˇ-ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ uˬ moˆ jawˇ lu ̭-eu meh. 15 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, aˬ joˆ-ehˇ jahˇ nmˇ. Aˬ dui zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ uˬ moˆ maˬ jawˇ-ehˇ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ uˬ moˆ jawˇ lu ̭-eu miˇ neh iˬ baˇ mˇ-eu la. Maˬ ngeuˇ-a. 16 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na-euˬ myawˬ k'ehˇ g'oˆ nehˬ-eu g'aˇ duˬ zaˬ k'aˆ geu ̭-eu lehˇ yawˬ ha-euˬ g'awˇ mawˇ a nehˬ g'aˬ shaw naˇ, yawˬ ha myawˬ k'ehˇ g'oˆ nehˬ-eu baw leˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ zaˬ k'aˆ pyeu ̭ tsehˆ tsehˆ-euˬ meh lehˇ naw ma ̭ siˬ duˬ lu ̭ meh. Iˬ baˇ-euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ naˇ, shiˇ gaˇ ya keuˆ teh ̭-a. Miˬyehˇ-euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ naˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ gaˇ ya keuˆ teh ̭-a. 17 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ-ahˇ ja ceuˬ-eu tsaˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, dzeuˇ laˇ ngeh naw ma ̭ iˬ baˇ-euˬ zaˬ k'aˆ pyeu ̭-euˬ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ ya mawˇ taˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ nui ma la ̭ k'oeˇ keuˆ ni naw ma ̭ naˇ haˬ geu ̭-euˬ meh. 18 Naw ma ̭-ahˇ iˬ baˇ la ̭ k'oeˇ bi buˬ bi law-iˇ-awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-euˬ zaˬ k'aˆ bi pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 19 Naw ma ̭ g'oˆ siˬ g'oˆ shaw nya-eu paw dzeˇ g'aˬ baˬ-eu miˇ neh, yawˬ nah na lu ̭ ngehˬ lu ̭-eu dawˬ deuˬ-ahˇ zmˬ-awˇ ngaˇ ehˇ-eu ma. Dzeuˇ laˇ ngeh, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu la ̭ k'oeˇ k'aˬ miˬ sheu-eu jeˬ hawˇ-eu maˬ muiˬ maˬ jaˬ-eu jeˬ-euˬ zaˬ k'aˆ geu ̭-eu la ̭ k'oeˇ, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu jeˬ-ahˇ mˇ-eu g'aˇ duˬ naw ma ̭-euˬ nui ma g'awˇ mawˇ dawˬ tawˆ lu ̭ a nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-euˬ zaˬ k'aˆ geu ̭-eu la ̭ k'oeˇ yaw muiˬ yaw shawˇ jeˬ-ahˇ mˇ-eu g'aˇ duˬ, nui ma g'awˇ mawˇ dawˬ tawˆ lu ̭ a nehˬ-awˬ. 20 Naw ma ̭ iˬ baˇ-euˬ zaˬ k'aˆ geu ̭ lu ̭ ngeh, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-euˬ uˬ moˆ maˬ jawˇ-aˬ. 21 Nymˬ-mˇ naw ma ̭ nui daˆ daˆ lu ̭-eu gaˇ k'oeˇ deuˬ-ahˇ naw ma ̭ mˇ-euˬ miˇ neh aˬ jeˬ za ta. Shiˇ-eu jeˬ-ahˇ za-eu teh ̭ meh. 22 Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ naw ma ̭-ahˇ iˬ baˇ la ̭ k'oeˇ bi buˬ-iˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ zaˬ k'aˆ bi pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. Heu poˆ jawˇ naw ma ̭ aˬ jeˬ za ta. Naw ma ̭-euˬ nui ma g'awˇ mawˇ dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ a nehˬ g'aˬ-euˬ miˇ neh mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ za-eu meh. 23 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, iˬ baˇ-euˬ aˇ poeˬ-aˬ, shiˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ neh yaw ̭ ngeh ̭-ehˇ bi ̭ nehˬ la ̭-euˬ la ̭ sawˬ-aˬ, aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh.

Loˇmaˆ sahˬ bo 7

1 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, nymˬ-mˇ ngaˇ ehˇ-eu lehˇ g'eh-eu gaˇ kawˆ heu-ahˇ naw ma ̭ g'oˆ shaw nya teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ gaˇ kawˆ siˬ nya meh. Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ maˬ shiˇ-ehˇ k'aˇ deh ̭ k'oeˇ keuˆ ni teh ̭-ehˇ uˆ lahˇ-eu meh. 2 Yaw jeˬ ma jeˬ ja ngeh, dahˬ dzaˬ-iˇ-euˬ zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ-aˬ, yawˬ ha-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ k'oeˇ g'aˬ maˬ shiˇ-ehˇ k'aˇ deh ̭ k'oeˇ keuˆ ni aˬ yaw ̭-euˬ miˬ zaˬ pyeu ̭-eu meh lehˇ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ ehˇ-eu meh. Ehˇ kaw ̭, k'aˬ dzeˇ zaˬ g'aˬ shiˇ dzeuˇ ngeh jawˇ, zaˬ miˬ zaˬ koeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ miˬ zaˬ meh lehˇ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ maˬ paˇ ehˇ nya meh. 3 K'oeˇ miˇ neh, yawˬ ha-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ maˬ shiˇ mi naˆ-ehˇ aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ jawˇ naˇ, aˬ cawˬ-euˬ miˬ sawˇ yo zaˬ-ahˇ bahˬ-euˬ tsawˇ haˬ lehˇ bi myahˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, yawˬ ha-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ shiˇ dzeuˇ ngeh jawˇ, k'aˬ dzeˇ zaˬ maˬ paˇ baw-euˬ miˇ neh, yawˬ g'aˬ yawˬ-ahˇ dahˬ dzaˬ paˇ-iˇ k'aw ̭, bahˬ-eu muˆ-eu lehˇ maˬ paˇ sawˇ nya meh. 4 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ k'aw ̭ k'oeˇ gaˇ duˇ leˇ-eu meh. Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭ shiˇ dzeuˇ jiˇ-euˬ gaˇ duˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ Yeˬsuˇ Ka liˬ-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ ta ̭ leˇ g'aˬ-euˬ meh. Miˬyehˇ-euˬ gaˇ la ̭ k'oeˇ aˬ dui gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ ni, naw ma ̭-aˬ, shiˇ dzeuˇ-euˬ gaˇ Miˬyehˇ neh paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 5 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui shiˬ shaˬ jiˇ-euˬ nui noeˬ deh ̭ lu ̭ ngeh, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ baˬ da neh iˬ baˇ mˇ maw ̭-eu nui k'ahˇ aˬ duiˬ-euˬ g'awˇ mawˇ la ̭ k'oeˇ gaˇ mˇ lu ̭-awˇ, aˬ dui k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ shiˇ-eu jeˬ-ahˇ aˇ saˬ saˬ leˇ-eu meh. 6 Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ uˬ moˆ aˬ dui buˬ-iˇ law-iˇ g'aˬ-euˬ ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, dzeuˇ laˇ ngeh aˬ dui-ahˇ pa ̭ taw ̭ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ aˬ dui shiˇ dzeuˇ-euˬ ma. Bo ̭ doˆ taˬ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ ta ̭-eu gaˇ ma yaw oeˇ-ahˇ g'oe-awˇ Miˬyehˇ-euˬ gaˇ-ahˇ aˬ dui mˇ lu ̭-eu maˬ ngeuˇ. Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ ta ̭-eu gaˇ ma yaw shui ̭-ahˇ g'oe-awˇ mˇ lu ̭-eu ma. 7 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ aˬ yawˇ yaw ̭ iˬ baˇ ahˇ meh lehˇ aˬ dui ehˇ nmˇ loˇ. Maˬ ngeuˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ jaˆ-eu baˬ da neh iˬ baˇ ehˇ-eu aˬ jeˬ-a lehˇ aˬ dui siˬ nya laˇ-euˬ ma. "Aˬ cawˬ-euˬ myawˬ-ahˇ mehˇ juiˇ taˬ juiˇ" lehˇ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ taˬ law nmˇ-aˬ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ mehˇ juiˇ juiˇ-eu jeˬ-ahˇ ngaˇ maˬ siˬ nya-aˇ. 8 Ehˇ k'aw ̭, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ dawˬ jaˆ-eu baˬ da neh, ngaˬ-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ mehˇ juiˇ juiˇ-eu g'awˬ mya jeˬ pyeu ̭ doˆ laˇ ni iˬ baˇ ngaˬ-ahˇ kawˆ noeˬ nehˬ la ̭ nya-eu meh. 9 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ dawˬ maˬ jaˆ law nmˇ-aˬ, iˬ baˇ ehˇ-eu jeˬ yaw shiˇ-ahˇ duˇ teh ̭-a. Maˬ muiˬ-eu jeˬ maˬ ya mˇ ni zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ dawˬ ngaˬ-ahˇ maˬ laˆ tsoeˬ le k'oeˇ keuˆ ni-aˬ, ngaˇ yaw deh ̭ ma. Ehˇ k'aw ̭, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ dawˬ oe keuˆ ngeh, iˬ baˇ deh ̭ doˆ laˇ-awˇ, 10 ngaˇ shiˇ-euˬ gaˇ duˇ miˇ-a. Deh ̭-eu jeˬ bi keuˆ le-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ dawˬ-aˬ, shiˇ-eu jeˬ bi keuˆ le gaˇ duˇ miˇ-a. 11 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, iˬ baˇ k'oeˇ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ ngaˬ-ahˇ jaˬ myaw ̭ myaw ̭-awˇ seh ̭ nehˬ la ̭-euˬ meh. 12 K'oeˇ miˇ neh, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-aˬ yaw muiˬ yaw shawˇ meh. Yawˬ dawˬ na lu ̭ yaw shawˇ meh. Yaw dawˇ meh. Yaw muiˬ meh. 13 Toˆ-ehˇ maˇ-iˬ, muiˬ-eu jaˬ-eu jeˬ k'oeˇ neh ngaˬ-euˬ k'oeˇ taˆ shiˇ-eu jeˬ bi keuˆ le-euˬ ta loˇ. Maˬ ngeuˇ-a. K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ nehˬ la ̭-euˬ k'oeˇ-aˬ, iˬ baˇ neh meh. Aˬ yaw ̭ maˇ maˇ ni iˬ baˇ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ bya cehˆ ni bi mawˇ duˬ laˇ-eu g'aˇ duˬ, yaw muiˬ jeˬ-ahˇ g'oe-awˇ ngaˬ-euˬ k'oeˇ taˆ shiˇ-eu jeˬ bi keuˆ le-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ baˬ da neh iˬ baˇ k'oeˇ yaw beh naˆ maˬ tseˇ doeˇ dzehˬ-eu mawˇ duˬ laˇ-eu meh. 14 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-aˬ, guiˬ lahˬ sa ̭ laˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-eu jeˬ meh lehˇ aˬ dui siˬ nya ma. Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ-aˬ, iˬ baˇ-euˬ zaˬ k'aˆ geu ̭-eu lehˇ bi ahˬ ahˇ taˬ-euˬ shiˬ shaˬ jiˇ pi lu ̭-eu tsawˇ haˬ zaˬ ma. 15 Ngaˇ mˇ lu ̭-eu jeˬ-ahˇ ngaˇ maˬ siˬ nya nya. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yawˬ ha mˇ maw ̭-eu jeˬ-ahˇ maˬ mˇ ni, yawˬ ha maˬ mˇ nahˇ-eu jeˬ-ahˇ mˇ-eu nya. 16 Ngaˇ mˇ lu ̭-eu jeˬ-aˬ, ngaˇ maˬ mˇ maw ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu miˇ neh, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ tsaˬ meh lehˇ ngaˇ ehˇ lu ̭ gaˇ duˇ-eu meh. 17 K'oeˇ miˇ neh, k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, ngaˬ neh mˇ-euˬ jeˬ maˬ paˇ ngeuˇ meh. Ngaˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭-eu iˬ baˇ neh mˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 18 Shiˬ shaˬ jiˇ-euˬ nui noeˬ pi lu ̭-eu ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ heu la ̭ k'oeˇ yaw muiˬ jeˬ maˬ ahˇ nya lehˇ ngaˇ siˬ nya ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yaw muiˬ jeˬ mˇ maw ̭-eu nui ma ahˇ lu ̭ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ mˇ nya nya. 19 Yawˬ ha mˇ maw ̭-eu yaw muiˬ jeˬ-ahˇ maˬ mˇ ni, yawˬ ha maˬ mˇ nahˇ-eu maˬ muiˬ-eu jeˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ mˇ m-ehˇ jawˇ-eu nya. 20 Ngaˇ-aˬ, yawˬ ha maˬ mˇ maw ̭-eu jeˬ-ahˇ mˇ-eu ngeuˇ naˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, ngaˬ neh mˇ-euˬ jeˬ maˬ paˇ ngeuˇ meh. Ngaˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu iˬ baˇ neh mˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 21 K'oeˇ miˇ neh, yaw muiˬ jeˬ-ahˇ ngaˇ mˇ maw ̭ ngeh, maˬ muiˬ-eu jeˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ ngaˇ tseˇ geu ̭ ni zahˇ tiˬ zahˇ ngaˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ gaˇ mˇ lu ̭-eu nya lehˇ ngaˇ ya siˬ-euˬ ma. 22 Ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ la ̭ k'oeˇ mawˇ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ laˬ k'aˬ cehˇ miˇ-a. 23 Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ la ̭ k'oeˇ yawˬ zahˇ yawˬ gaˇ mˇ lu ̭ gaˇ ngaˇ mawˇ-euˬ ma. Zahˇ k'oeˇ zahˇ-aˬ, ngaˇ nui ma tsaˬ-eu zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ deuˆ ceh ceh lu ̭-eu meh. Zahˇ k'oeˇ zahˇ neh ngaˬ-ahˇ pa ̭ cu ̭-awˇ, ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ la ̭ k'oeˇ gaˇ mˇ lu ̭-eu iˬ baˇ-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭ uˬ moˆ bi jawˇ la ̭-euˬ meh. 24 Ngaˬ-ahˇ shaˬ zahˬ na ̭ dui dui nya. Ngaˬ-ahˇ shiˇ gaˇ sheuˬ g'eh lu ̭-eu ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ heu mawˇ la ̭ k'oeˇ ngaˬ-ahˇ ka k'o ̭ nehˬ la ̭-eu aˬ suˇ g'aˬ jawˇ ta. Miˬyehˇ jawˇ meh. 25 Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ g'oe-awˇ aˬ dui-ahˇ ka k'o ̭ nehˬ la ̭-euˬ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˇ-ahˇ ja ceuˬ kaˇ-euˇ. Ngaˇ heu lo ̭-ehˇ shaˬ lu ̭-eu ma. Ngaˬ-euˬ nui ma teh ̭-ehˇ Miˬyehˇ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ nah caw teh nya-awˇ, ngaˬ-euˬ shiˬ shaˬ jiˇ-aˬ, iˬ baˇ-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭ mehˬ nah caw teh lu ̭-eu ma.

Loˇmaˆ sahˬ bo 8

1 K'oeˇ miˇ neh, Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, nymˬ-mˇ yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ-eu jeˬ-ahˇ maˬ ya daˬ-a. 2 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui-ahˇ Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ bi deh ̭ la ̭-euˬ Yaw sahˇ Miˬyehˇ-euˬ baoˬ-aˬ, iˬ baˇ hawˇ-eu shiˇ-eu jeˬ-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭ uˬ moˆ aˬ dui-ahˇ bi buˬ-iˇ la ̭-euˬ meh. 3 Shiˬ shaˬ jiˇ-euˬ nui noeˬ g'aˬ baˬ-eu miˇ neh, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ neh maˬ mˇ byah nya-euˬ jeˬ-ahˇ Miˬyehˇ mˇ byah-euˬ meh. Iˬ baˇ-ahˇ bi sha dzeh-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ iˬ baˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ shiˬ shaˬ jiˇ g'awˇ mawˇ pi-awˇ bi oe-euˬ la ̭ k'oeˇ, shiˬ shaˬ jiˇ nui noeˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu iˬ baˇ-ahˇ yaˇ k'aˬ bi daˇ le-euˬ meh. 4 Shiˬ shaˬ jiˇ nui noeˬ mehˬ nah maˬ caw teh-ehˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ mehˬ nah caw teh-awˇ deh ̭ lu ̭-eu aˬ dui-euˬ la ̭ k'oeˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ nui k'ahˇ tiˬ shiˇ byah laˇ nya ni, Miˬyehˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ meh. 5 Shiˬ shaˬ jiˇ-euˬ nui noeˬ neh k'aˇ bi deh ̭-euˬ lo ̭-ehˇ deh ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, shiˬ shaˬ jiˇ-euˬ nui k'ahˇ neh bi uˆ lahˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ pyeu ̭-eu meh. Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh k'aˇ bi deh ̭-euˬ lo ̭-ehˇ deh ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ-euˬ nui k'ahˇ neh bi uˆ lahˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ pyeu ̭-eu meh. 6 Shiˬ shaˬ jiˇ-euˬ nui noeˬ neh bi uˆ lahˇ-euˬ jeˬ-aˬ, shiˇ-eu jeˬ-ahˇ aˇ saˬ saˬ leˇ-eu meh. Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh bi uˆ lahˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, deh ̭-eu jeˬ hawˇ-eu nui saˇ o ̭-eu jeˬ-ahˇ aˇ saˬ saˬ leˇ-eu meh. 7 Tsawˇ haˬ ti g'aˬ yawˬ ha-euˬ shiˬ shaˬ jiˇ nui noeˬ neh bi uˆ lahˇ shaw naˇ, Miˬyehˇ-ahˇ muiˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ maˬ caw teh-a. Caw teh-eu g'aˇ duˬ maˇ maˇ ni maˬ g'eh nya-a. 8 Yawˬ ha-euˬ shiˬ shaˬ jiˇ nui noeˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ nui k'ahˇ shiˇ-eu tsawˇ haˬ maˬ pyeu ̭ laˇ nya-a. 9 Nui ma la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ maˇ maˇ ni jawˇ naˇ, yawˬ ha-euˬ shiˬ shaˬ jiˇ nui noeˬ neh k'aˇ bi deh ̭-euˬ lo ̭-ehˇ maˬ deh ̭ ni, Yaw sahˇ Miˬyehˇ-euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-awˇ deh ̭ teh ̭-a. Yawˬ ha la ̭ k'oeˇ Ka liˬ-euˬ Yaw sahˇ maˬ jawˇ-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ ta ̭-a. 10 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ Ka li jawˇ naˇ, iˬ baˇ baˬ da neh naw ma ̭-euˬ g'awˇ mawˇ shiˇ-euˬ k'aw ̭, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ ba da neh naw ma ̭-euˬ sa ̭ laˇ deh ̭ lu ̭-eu meh. 11 Yeˬsuˇ-ahˇ shiˇ-euˬ gaˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ k'oeˇ naw ma ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ naˇ, Ka li-ahˇ shiˇ-euˬ gaˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ k'oeˇ g'aˬ naw ma ̭-euˬ la ̭ k'oeˇjawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ g'oe-awˇ, shiˇ nya-eu naw ma ̭-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ deh ̭-eu jeˬ bi ̭ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 12 K'oeˇ miˇ neh aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, aˬ dui-aˬ, dziˇ dzoˆ na ̭-eu tsawˇ haˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, shiˬ shaˬ jiˇ-euˬ nui k'ahˇ mˇ-eu g'aˇ duˬ na ̭-eu maˬ ngeuˇ. 13 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, shiˬ shaˬ jiˇ nui noeˬ mehˬ nah naw ma ̭ deh ̭ g'eh naˇ, ya shiˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, Yaw sahˇ miˬyehˇ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ iˬ baˇ mˇ-eu nui ma-ahˇ laˆ seh ̭ naˇ, ya deh ̭ teh ̭-a. 14 Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ sheuˬ g'eh-eu mehˬ nah deh ̭ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ zaˬ meh. 15 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ neh naw ma ̭-ahˇ bi ̭-euˬ Yaw sahˇ Miˬyehˇ-aˬ, naw ma ̭-ahˇ zaˬ k'aˆ maˬ bi geu ̭-eu uˬ ta ̭, naw ma ̭ guˆ-iˇ ni maˬ jahˇ-a. Naw ma ̭ Miˬyehˇ-euˬ zaˬ pyeu ̭ laˇ ni jahˇ-eu meh. Yaw sahˇ Miˬyehˇ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-ahˇ "Aˬda-oˇ, ngaˬ Da-oˇ" lehˇ aˬ dui kuˇ-eu ma. 16 Aˬ dui Miˬyehˇ-euˬ zaˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ hawˇ-eu aˬ dui-euˬ sa ̭ laˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ saˇ kiˇ kamˬ-eu meh. 17 Aˬ dui-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ pyeu ̭-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭-euˬ jeˬ biˇ o ̭-eu tsawˇ haˬ ma. Miˬyehˇ neh Ka li-ahˇ bi ̭-eu lehˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ jeˬ biˇ k'aw ̭, Ka li nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ aˬ duiˬ za ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ Ka li nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ aˬ dui daˬ naˇ, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ za teh ̭-a. 18 Heu ziˇ la ̭ k'oeˇ aˬ dui ya daˬ lu ̭-eu heu-aˬ, aˬ kaˇ aˬ dui-ahˇ bi ̭ la ̭-eu yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ shaˇ cehˆ haw naˇ, tiˬ paw ̭-iˬ ehˇ nya ̭ maˬ nyeuˆ-aˇ lehˇ ngaˇ noeˬ duˬ taˬ-euˬ ma. 19 Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ deuˬ pah mehˬ nehˬ la ̭ gaˇ, k'aˇ beh taˬ-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ noeˬ tmˬ dui dui-eu la ̭ k'oeˇ lo ̭ lu ̭-eu meh. 20 K'aˇ beh taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭, laˆ cawˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yawˇ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ya daˬ-eu maˬ ngeuˇ-a. Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-eu miˇ neh k'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ lu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, noeˬ tmˬ duˬ heu lo ̭-ehˇ jaˆ-a siˬ. 21 K'aˇ beh taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ peuˬ-iˇ cawˆ-iˇ-eu jeˬ-euˬ baoˬ uˬ moˆ zaˬ k'aˆ maˬ ya geu ̭ ni dzeuˇ-iˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ zaˬ deuˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ-eu buˬ-iˇ law-iˇ-eu jeˬ-ahˇ za-eu aˇ nah keuˆ le teh ̭-a. 22 K'aˇ beh taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ iˬ nah keuˆ ni shaˬ zahˬ na ̭-awˇ, zaˬ baw ngeh naˇ-eu miˇ neh mahˇ-eu lo ̭-ehˇ ya mahˇ lu ̭-eu aˬ dui siˬ nya-eu ma. 23 Beh taˬ-euˬ jeˬ teh ̭-ehˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mahˇ lu ̭-eu maˬ ngeuˇ-a. Miˬyehˇ neh bi ̭ le ̭-euˬ la ̭ sawˬ za beh beh-euˬ deuˬ pyeu ̭-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ za-euˬ aˬ dui ma ̭ k'aw ̭, aˬ dui-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ bi pyeu ̭ laˇ-awˇ, aˬ dui-euˬ nui ma g'awˇ mawˇ dawˬ tawˆ lu ̭ bi buˬ-iˇnehˬ la ̭-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ-ahˇ lo ̭ lu ̭ ngeh, nui ma la ̭ k'oeˇ mahˇ mahˇ-ehˇ shaˬ lu ̭-eu ma. 24 A dui-euˬ noeˬ tmˬ-eu jeˬ baˬ da neh, ka k'o ̭-eu jeˬ za-euˬ ma. Noeˬ tmˬ-eu jeˬ-ahˇ ya mawˇ g'aˬ shaw naˇ, k'oeˇ-aˬ, noeˬ tmˬ-eu jeˬ maˬ paˇ ngeuˇ meh. Ya mawˇ lu ̭-eu jeˬ-ahˇ noeˬ tmˬ-eu aˬ suˇ g'aˬ jawˇ ta. 25 Ehˇ k'aw ̭, maˬ mawˇ-euˬ jeˬ-ahˇ aˬ dui noeˬ tmˬ-eu ngeuˇ naˇ, nui ma g'awˬ mahˇ ni taˬ-awˇ ya dawˬ meh. 26 K'oeˇ gaˇ duˇ ni, aˬ dui g'aˬ baˬ-eu miˇ neh Yaw sahˇ Miˬyehˇ caw ba le-euˬ meh. Aˬ dui guiˬ lahˬ aˬ joˆ-ehˇ ya shaˇ-eu gaˇ kawˆ aˬ dui maˬ siˬ nya-eu miˇ neh, Yaw sahˇ Miˬyehˇ aˬ dui-euˬ dah zaˇ k'aˬ meh neh maˬ ja mehˬ nya-eu jeˬ mahˇ mahˇ-ehˇ Miˬyehˇ-ahˇ shaˇ-eu meh. 27 Tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ nui ma-ahˇ haw mawˇ nya-eu Miˬyehˇ-aˬ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ noeˬ lu ̭-eu jeˬ-ahˇ siˬ nya-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ dah zaˇ, Miˬyehˇ-euˬ nui ma-ahˇ tsaˬ ni guiˬ lahˬ shaˇ-eu meh. 28 Miˬyehˇ-euˬ nui k'ahˇ mˇ-eu g'aˇ duˬ kuˇ doˆ taˬ-euˬ aˬ yaw ̭-ahˇ gaˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ, yawˬ jeˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ yaw muiˬ jeˬ doˆ laˇ ni Miˬyehˇ mˇ lu ̭ meh lehˇ aˬ dui siˬ nya ma. 29 Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ-aˬ, mehˇ nmˇ g'awˬ mya ni la ̭ k'oeˇ aˬ yui ̭ yui ̭ saˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-awˇ, Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ g'aˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ Zaˬmaˇ-ahˇ duˇ laˇ ni Miˬyehˇ neh sheuˬ ceuˆ doˆ taˬ-euˬ meh. 30 Aˬ yaw ̭ neh sheuˬ ceuˆ doˆ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ kuˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ neh kuˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya ni aˬ yaw ̭ jahˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ g'aˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. 31 Gaˇ kawˆ heu-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, aˬ dui aˬ joˆ-ehˇ ehˇ nmˇ. Miˬyehˇ aˬ dui jawˇ paw pyawˬ naˇ, aˬ dui-ahˇ aˬ suˇ g'aˬ paˇ ciˬ daˬ laˇ peuˬ nmˇ. 32 Yawˬ ha-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ keuˆ ni ciˇ k'o ̭ maˬ k'o ̭ ni aˬ dui dawˬ tawˆ lu ̭ g'aˇ duˬ bi ̭ nehˬ le ̭-euˬ Miˬyehˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ dui-ahˇ maˬ bi ̭ la ̭-aˇ loˇ. 33 Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ iˬ baˇ maˬ ahˇ-a lehˇ Miˬyehˇ neh ehˇ tsehˆ g'aˬ-euˬ-aˬ, aˬ suˇ g'aˬ paˇ teh ngehˬ leˇ-eu jawˇ nmˇ. 34 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ iˬ baˇ ahˇ meh lehˇ aˬ suˇ g'aˬ paˇ ehˇ nmˇ. Tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ paˇ ehˇ-aˇ. Shiˇ g'aˬ-euˬ gaˇ Miˬyehˇ neh paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ aˇ maˇ paw jawˇ-awˇ aˬ dui-euˬ g'aˇ duˬ Miˬyehˇ-ahˇ shaˇ lu ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ Ka li k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ ehˇ-aˇ. 35 Yeˬsuˇ Ka liˬ-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-ahˇ aˬ dui ya g'awˬ-iˇ ni, aˬ geu jeˬ laˆ pyaˆ laˇ nya ta. Shaˬ zahˬ mˇ-eu jeˬ loˇ. Noeˬ dui noeˬ duiˇ-eu jeˬ loˇ. K'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ loˇ. Meh ̭-eu shu ̭-eu jeˬ loˇ. Iˇ shaˬ shaˬ-eu jeˬ loˇ. Guˆ-eu gaˆ-eu jeˬ loˇ. Miˬ zaˬ mi cehˇ loˇ. 36 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. "Nawˬ-euˬ ba da neh seh ̭ laˇ gaˇ, nah ga ni nga ma ̭ daˬ-euˬ ma. Seh ̭-eu lehˇ g'eh-eu yawˇ lo ̭-ehˇ, nga ma ̭-ahˇ jahˇ nehˬ la ̭-euˬ meh." 37 Maˬ ngeuˇ. Aˬ dui-ahˇ gaˬ-eu g'aˬ baˬ da neh k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ aˬ dui yaw muiˬ paˬ-ehˇ g'aˬ leˇ-euˬ ma. 38 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-ahˇ aˬ dui ya g'awˬ-iˇ ni tiˬ jeˬ-iˬ maˬlaˆ pyaˆ laˇ nya-aˇ lehˇ ngaˇ siˬ duˬ taˬ-euˬ ma. Shiˇ-eu jeˬ maˬ ehˇ, deh ̭-eu jeˬ maˬ ehˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ maˬ ehˇ, mˬ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ lu ̭-eu deuˬ maˬ ehˇ, mˬ taˆ-euˬ baoˬ deuˬ maˬ ehˇ, heu ziˇ maˬ ehˇ, aˬ kaˇ kaˇ ziˇ maˬ ehˇ, 39 Mˬ taˆ miˇ k'ahˬ maˬ ehˇ, miˇ oˆ miˇ k'ahˬ maˬ ehˇ, tiˬ jeˬ-iˬ maˬ laˆ pyaˆ laˇ nya-a. K'aˇ beh taˬ-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-ahˇ aˬ dui ya g'awˬ-iˇ ni laˆ pyaˆ laˇ nya-eu tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ-a. G'oeˇ-eu gaˬ-eu k'oeˇ-aˬ, aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li baˬ da neh aˬ dui-euˬ pyeu ̭ tsehˆ tsehˆ-euˬ ma.

Loˇmaˆ sahˬ bo 9

1 Ngaˇ dawˇ coe ni ehˇ-eu ma. Ka li-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu miˇ neh jaˬ myaw ̭ maˬ myaw ̭. Muiˬ-eu Shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ uˆ lahˇ-eu ngaˬ-euˬ siˬ nya-eu nui ma k'aw ̭, ngaˇ jaˬ myaw ̭ maˬ myaw ̭-a lehˇ ngaˬ-ahˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ la ̭-eu meh. 2 Ngaˇ aˇ naˆ ni noeˬ shaˬ lu ̭-eu nga. Ngaˬ-euˬ shiˬ shaˬ pyeu ̭-eu ngaˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ, ngaˬ-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ maˬ tsehˆ leˇ ni shaˬ zahˬ aˇ naˆ ni ya mˇ lu ̭-eu nga. 3 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ g'aˇ duˬ Miˬyehˇ yaˬ k'ehˇ yaˬ nehˬ la ̭-eu jeˬ-ahˇ ngaˇ daˬ-awˇ, Ka li-ahˇ g'awˬ tsehˆ ya tsehˆ k'aw ̭ nui k'ahˇ shiˇ ma. 4 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ bi geu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ pah mehˬ nehˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ aˬ yaw ̭ dawˬ ma saˇ jaˇ dzaˬ-awˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ Miˬyehˇ-ahˇ dawˇ coe ni uˬ duˬ tahˬ-eu gaˇ kawˆ siˬ nya meh. Miˬyehˇ-euˬ saˇ jaˇ za-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. 5 Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, tsawˇ myahˇ doˆ dui dui-eu Heˬbyehˇ tsawˇ haˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ k'oeˇ deuˬ o neh jeuˬ le o le-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ meh. Yeˬsuˇ Ka li k'aw ̭, tsui ̭ ta ̭ gaˇ neh sawˇ le ̭ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ tsawˇ jeuˬ pyeu ̭-eu meh. Dawˬ tawˆ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu Miˬyehˇ-ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ja ceuˬ lu ̭-uˇ. Aˬ miˬ. 6 Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ maˬ pyeu ̭ laˇ-aˬ lehˇ ngaˇ ehˇ-eu maˬ ngeuˇ. Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ aˬ diˇ pyeu ̭ laˇ taˬ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ la ̭ k'oeˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ k'aw ̭ ahˇ-eu meh. 7 Aˬbyaˬhaˬ o neh k'aˇ jeuˬ k'aˇ o le-euˬ dawˬ tawˆ lu ̭, Miˬyehˇ-euˬ zaˬ maˇ maˇ ni maˬ ngeuˇ-a. "Iˇtsaˆ o neh jeuˬ le o le-euˬ zaˬ deuˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ nawˬ-euˬ zaˬ lehˇ sawˇ nehˬ ma" lehˇ, Aˬbyaˬhaˬ-ahˇ Miˬyehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 8 Ehˇ maw ̭-eu dawˬ tsui ̭-aˬ, k'aˇ deh ̭ doˆ le-euˬ zaˬ deuˬ Miˬyehˇ-euˬ zaˬ maˇ maˇ ni maˬ ngeuˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ-awˇ bi deh ̭ doˆ le-euˬ Aˬbyaˬhaˬ-euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ-aˬ, maˇ maˇ ni g'eh-eu Miˬyehˇ-euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ meh. 9 A jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ saˇ jaˇ dzaˬ ngeh, "Aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh ngaˇ tiˬ poˆ paˇ oe ma. K'oeˇ ngeh, Saˬlaˇ aˬ li tiˬ li ciˬ teh ̭-a" lehˇ ehˇ-awˇ dzaˬ-euˬ meh. 10 K'oeˇ uˬ ta ̭, Leˬbehˇka ̭-euˬ aˬ li nyiˬ li lu ̭, aˬ da Iˇtsaˆ tiˬ g'aˬ-euˬ zaˬ teh ̭ meh. 11 Miˬyehˇ neh noeˬ taˬ-euˬ jeˬ maˬ ya bi tsehˆ-iˇ ni, aˬ li k'oeˇ nyiˬ li la ̭ k'oeˇ tiˬ li-ahˇ tseˇ doˆ-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ miˇ neh, "Aˬ yui ̭ g'aˬ-aˬ, aˬ nyiˇ g'aˬ-euˬ zaˬ k'aˆ ya geu ̭ teh ̭-a" lehˇ, Leˬbehˇka ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ nya ̭ nmˇ maˬ deh ̭ le mi naˆ-ehˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. Aˬ nya ̭ nmˇ yaw muiˬ yaw doeˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ mˇ nya laˇ mi naˆ-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ dawˬ pyeu ̭-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ-euˬ lehˇ ehˇ-eu-aˬ, aˬ yaw ̭ kuˇ maw ̭-eu g'aˬ-ahˇ kuˇ gaˇ ehˇ-eu meh. Aˬ nya ̭ nmˇ neh mˇ-euˬ yaw muiˬ yaw doeˇ-ahˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ ta ̭-a. 13 "Yaˬkoˆ-ahˇ ngaˇ noeˬ dzoeˇ-awˇ, Iˇsawˇ-ahˇ maˬ noeˬ dzoeˇ nya" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 14 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, Miˬyehˇ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ nga lehˇ aˬ dui ehˇ nmˇ loˇ. Maˬ ngeuˇ-a. 15 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, "Ngaˇ g'awˬ shaˬ gaˬ maw ̭-eu tsawˇ haˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-awˇ, ngaˇ ngehˬ g'eh nehˬ maw ̭-eu tsawˇ haˬ-ahˇ ngehˬ g'eh-eu ma" lehˇ, Moˇseˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 16 K'oeˇ miˇ neh, yawˬ jeˬ na lu ̭ tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ nui k'ahˇ hawˇ-eu tsawˇ haˬ zaˬ neh mˇ-euˬ shaˇ-euˬ k'oeˇ taˆ pyeu ̭ laˇ-eu maˬ ngeuˇ-a. Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu uˬ moˆ pyeu ̭ laˇ-eu teh ̭ meh. 17 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ Iˇjiˇtuˆ sahˬ paˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. "Miˇ tsaˬ heu dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ ngaˬ-euˬ baoˬ bi mawˇ-awˇ, ngaˬ-euˬ tsawˇ myahˇ bi huiˬ byah-iˇ-eu g'aˇ duˬ nawˬ-ahˇ zmˬ-eu lehˇ sahˬ paˬ ka nehˬ taˬ-euˬ ma." 18 K'oeˇ miˇ neh, Miˬyehˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ g'awˬ shaˬ gaˬ maw ̭-eu tsawˇ haˬ-ahˇ g'aw shaˬ gaˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ nui ma bi g'ahˇ maw ̭-eu tsawˇ haˬ-ahˇ nui ma bi g'ahˇ-eu meh. 19 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, Miˬyehˇ-euˬ nui noeˬ-ahˇ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ laˆ tsoeˬ nya-eu-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ Miˬyehˇ aˬ jeˬ iˬ baˇ taˬ k'aˇ paˇ za ta" lehˇ naw ma ̭ tiˬ g'aˬ na ngaˬ-ahˇ naˇ haˬ maw ̭ teh ̭-a. 20 Ehˇ k'aw ̭, cawˬ-oˇ, Miˬyehˇ-ahˇ dawˬ poˆ poˆ leˇ paˬ-ehˇ nawˇ aˬ suˇ g'aˬ te. "Nawˇ ngaˬ-ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh heu lo ̭-ehˇ tehˆ nehˬ la ̭ te" lehˇ, oeˬ lahˬ tehˆ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ miˇ tsaˬ oeˬ lahˬ dawˬ poˆ poˆ leˇ nya ta loˇ. 21 Oeˬ lahˬ tehˆ-eu tsawˇ haˬ miˇ tsaˬ shaˬ jehˆ yuˇ-awˇ, yawˬ ha k'aˇ tehˆ maw ̭-eu lo ̭-ehˇ maˬ tehˆ nya ta loˇ. Shaˬ jehˆ aˬ yaw ̭ tiˬ k'oˇ-ahˇ teh ̭-ehˇ miˇ tsaˬ nyiˬ tsuˆ tsuˆ doˆ-awˇ, aˬ yaw ̭ neh k'aˇ noeˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, bawˬ-iˬ g'eh ngeh zmˬ-eu g'aˇ duˬ muiˬ-eu oeˬ lahˬ hawˇ-eu, nui gaˇ zmˬ-eu g'aˇ duˬ yaw k'aˆ-ehˇ maˬ muiˬ-eu oeˬ lahˬ maˬ tehˆ beu nya ta loˇ. 22 Miˬyehˇ neh mˇ-euˬ jeˬ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭-euˬ nui ma pehˇ-eu jeˬ bi mawˇ maw ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ baoˬ bi siˬ nya maw ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ nui ma pehˇ-awˇ laˆ cawˆ nehˬ-eu lehˇ g'eh-eu miˇ tsaˬ oeˬ lahˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ oˇ dui dui-eu meh. 23 Aˬ yaw ̭-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ bi ̭ nehˬ la ̭-eu lehˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ aˬ yaw ̭ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu aˬ dui ma ̭ k'oeˇ taˆ shehˆ daˆ nehˬ la ̭-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ k'oeˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ bi mawˇ maw ̭-eu meh. 24 Aˬ dui-aˬ, aˬ yaw ̭ neh kuˇ doˆ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ pyeu ̭-eu ma. Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ la ̭ k'oeˇ teh ̭-ehˇ kuˇ doˆ nehˬ la ̭-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-ahˇ k'aw ̭ kuˇ doˆ nehˬ la ̭-euˬ meh. 25 Hawˇseˬ sahˬ bo ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Ngaˬ-euˬ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu k'aw ̭, 'Ngaˬ-euˬ tsawˇ haˬ' lehˇ ngaˇ kuˇ ma. Ngaˬ neh maˬ gaˬ-euˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ, 'Ngaˇ gaˬ-eu deuˬ' lehˇ ngaˇ kuˇ ma. 26 'Naw ma ̭ nga-euˬ tsawˇ maˬ ngeuˇ' lehˇ, ngaˇ ehˇ-euˬ jawˇ duˬ nyiˬ paˆ-ehˇ, 'Dehˬ lu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ zaˬ' lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ bi kuˇ paˇ ma." 27 Iˇsaˬ leˬ laˇ tsawˇ jeuˬ gaˇ kawˆ Iˇsaˬyaˇ neh heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ iˬ ma laˆ shaˆ lawˇ deh-ahˇ jaˆ-eu k'aˇ shui ̭ lo ̭-ehˇ mya ̭ k'aw ̭, ka k'o ̭-eu jeˬ za-eu tsawˇ haˬ cuiˆ dui dui teh ̭-a. 28 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, miˇ tsaˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ Miˬyehˇ yaw kawˇ-ehˇ tiˬ saˬ tiˬ li yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ teh ̭-a." 29 Na ̭ ngeh neh Iˇsaˬyaˇ neh ehˇ taˬ-euˬ heu lo ̭-ehˇ jaˆ-eu meh. "Baoˬ huiˬ-eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ neh, tsui ̭ maˬ bi dahˬ-iˇ-eu g'aˇ duˬ, zaˬ maˬ bi dzeuˇ-iˇ law nmˇ-aˬ, Sawˇdoˬ, Gawˇmawˇlaˆ meuˬ lo ̭-ehˇ, aˬ dui byoˆ-iˇ jiˇ-euˬ teh ̭-a." 30 Aˬ dui heu lo ̭-ehˇ ehˇ nya meh. Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya ni maˬ leh jeh-euˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu k'oeˇ deuˬ k'aw ̭, jah-eu baˬ da neh Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 31 Ehˇ k'aw ̭, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, yawˬ ha Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya ni jahˇ nehˬ la ̭ nya-eu zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ poˆ lu ̭ k'aw ̭, maˬ poˆ mawˇ nya-ehˇ shaˬ lu ̭ meh. 32 Aˬ jeˬ miˇ neh maˬ poˆ mawˇ nya ta lehˇ ehˇ ngeh, jah-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ g'oe-ehˇ, yawˬ ha neh mˇ-euˬ shaˇ-euˬ jeˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ g'oe-eu miˇ neh meh. K'oeˇ miˇ neh, "tsawˇ haˬ zaˬ sahˬ ti ̭ ti ̭-eu k'aˬ lo"-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ sahˬ ti ̭ ti ̭-euˬ meh. 33 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ, "Haw yawˬ, tsawˇ haˬ bi coˬ-iˇ-eu, tsawˇ haˬ sahˬ ti ̭ ti ̭ duˬ k'aˬ lo, Ziˇoˬ meuˬ-ahˇ ngaˇ bi jaˆ ma. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ jah-eu deuˬ daˬ ga-awˇ maˬ ya sha ̭ dawˇ-aˇ."

Loˇmaˆ sahˬ bo 10

1 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, ngaˬ-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ ngaˬ-euˬ tsawˇ jeuˬ ka k'o ̭-eu jeˬ bi za maw ̭ dui dui nya. Aˬ yaw ̭ ma ̭ g'aˇ duˬ ngaˇ guiˬ lahˬ shaˇ dui dui lu ̭ ma. 2 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Miˬyehˇ nui ma tsaˬ ni mˇ maw ̭ dui dui meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ mˇ-eu k'oeˇ gaˇ ma maˬ tsaˬ-a. 3 Tsawˇ haˬ zaˬ aˬ yaw ̭-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya ni Miˬyehˇ neh shaˇ dahˇ taˬ-euˬ gaˇ ma-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ siˬ nya-ehˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha gaˇ ma tiˬ kahˇ shaˇ dahˇ-eu lehˇ leh jeh-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, tsawˇ haˬ zaˬ aˬ yaw ̭-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ ni Miˬyehˇ neh shaˇ dahˇ-euˬ gaˇ ma-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ ha geu ̭-a. 4 Jah-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya ni, Ka li neh Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ aˇ saˬ bi saˬ-euˬ meh. 5 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ g'oe-eu baˬ da neh Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-eu gaˇ kawˆ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, "Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ dawˬ deuˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ ya deh ̭ teh ̭-a" lehˇ, Moˇseˬ neh bo ̭ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. 6 Ehˇ k'aw ̭, jah-eu baˬ da neh Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-eu gaˇ kawˆ Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Mˬ k'oeˇ taˆ aˬ suˇ g'aˬ daˆ leˇ nmˇ lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha taˬ naˇ haˬ." (K'oeˇ-aˬ, Ka li-ahˇ sheuˬ ka laˬ leˇ gaˇ ehˇ maw ̭-eu meh.) 7 "Shiˇ-eu miˇ oˆ k'ahˬ-ahˇ aˬ suˇ g'aˬ za ̭ ka-iˇ nmˇ lehˇ k'aw ̭, yawˬ haˇ yawˬ ha taˬ naˇ haˬ." (K'oeˇ-aˬ, Ka li-ahˇ shiˇ-eu miˇ k'ahˬ-ahˇ neh sheuˬ doˆ laˬ-iˇ gaˇ ehˇ maw ̭-eu meh.) 8 Ehˇ maw ̭-eu dawˬ tsui ̭-aˬ, heu lo ̭-ehˇ meh. "Miˬyehˇ-euˬ dawˬ kawˬ-aˬ, naw ma ̭-euˬ dawˬ peh jaˆ-eu meh. Naw ma ̭-euˬ mehˬ luˬ k'oeˇ taˆ jaˆ-awˇ, naw ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu meh." K'oeˇ-aˬ, aˬ dui ma ̭ dawˬ mehˬ mehˬ lu ̭-eu jah-eu gaˇ kawˆ k'oeˇ meh. 9 Yeˬsuˇ-aˬ Sahˬpaˬ meh lehˇ saˇ kiˇ kamˬ-awˇ, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ shiˇ-euˬ gaˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ meh lehˇ nawˇ jah naˇ, ka k'o ̭-eu jeˬ za teh ̭-a. 10 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui jah-eu miˇ neh Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-awˇ, aˬ dui saˇ kiˇ kamˬ-euˬ miˇ neh ka k'o ̭ eu jeˬ za-euˬ ma. 11 "Aˬ yaw ̭-ahˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ daˬ ga-awˇ maˬ ya sha ̭ dawˇ-aˇ" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 12 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ hawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ maˬ tseˇ paˆ ni, dawˬ tawˆ lu ̭ ahˇ leˇ jiˇ-eu meh. Miˬyehˇ-aˬ, dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ Sahˬpaˬ pyeu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ k'aˇ kuˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ guiˬ lahˬ tiˬ byah ni bi ̭ nehˬ-eu meh. 13 "Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ kuˇ-awˇ la ̭ jeuˬ k'aˇ shaˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ka k'o ̭ nehˬ teh ̭-a." 14 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ jah naˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ kuˇ-awˇ la ̭ jeuˬ shaˇ nmˇ. Aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ kawˆ maˬ ya gaˬ haw naˇ, aˬ joˆ-ehˇ jah nmˇ. Mehˬ nehˬ-iˇ-eu g'aˬ ma jawˇ naˇ, aˬ joˆ-ehˇ ya gaˬ haw nmˇ. 15 Mehˬ nehˬ-iˇ-eu tsawˇ haˬ maˬ k'ehˇ g'eh naˇ, aˬ joˆ-ehˇ bi mehˬ nehˬ-iˇ nmˇ. K'oeˇ miˇ neh, "Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ kuiˇ to ̭ aˇ naˆ ni haw muiˬ-eu nga" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 16 Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ ha geu ̭-eu maˬ ngeuˇ-a. "Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-oˇ, nga ma ̭ neh mehˬ-euˬ dawˬ-ahˇ aˬ suˇ g'aˬ naˇ haˬ geu ̭-eu jawˇ nmˇ" lehˇ, Iˇsaˬyaˇ neh ehˇ-euˬ dawˬ jaˆ-eu meh.` 17 Dawˬ tawˆ lu ̭ ehˇ le ̭ naˇ, jah-eu k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ dawˬ kawˬ ya gaˬ-euˬ miˇ neh jah-awˇ, Miˬyehˇ dawˬ kawˬ ya gaˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, Ka liˬ-euˬ dawˬ baˬ da neh ya gaˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 18 Ehˇ k'aw ̭, "Aˬ yaw ̭ ma ̭ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ maˬ ya gaˬ-aˬ lehˇ ehˇ-eu ngeuˇ meh loˇ" lehˇ ngaˇ naˇ haˬ maw ̭-eu ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ ya gaˬ-euˬ yaw duˬ baw meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "A yaw ̭ ma ̭ neh mehˬ nehˬ-euˬ dawˬ, miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ gaˬ byah-iˇ-awˇ, mˬ dzeˇ miˇ dzeˇ gaˬ keuˆ-euˬ meh." 19 "Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ maˬ g'oˆ shaw-aˬ loˇ" lehˇ ngaˇ paˇ naˇ haˬ maw ̭-eu ma. Dawˬ heu dawˬ-ahˇ ehˇ k'o ̭ beh beh-euˬ g'aˬ Moˇseˬ meh. Aˬ yaw ̭ ehˇ taˬ-euˬ heu lo ̭-ehˇ jaˆ-eu meh. "Aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ ngaˇ zmˬ-awˇ, naw ma ̭ myaˆ naˆ ni ngaˇ jahˇ ma. Dzawˬ-eu tsawˇ jeuˬ-ahˇ ngaˇ g'oe-awˇ, naw ma ̭ nui ma pehˇ ni jahˇ ma." 20 Iˇsaˬyaˇ neh k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ paˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. "Ngaˬ-ahˇ maˬ poˆ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ. ngaˬ-ahˇ ya mawˇ duˬ g'aˬ-euˬ meh. Ngaˬ-ahˇ maˬ shaˇ caw-eu deuˬ-ahˇ, ngaˇ iˇ dzoeˇ-awˇ bi mawˇ-euˬ ma." 21 Ehˇ k'aw ̭, Iˇsaˬleˬlaˆ tawˇ jeuˬ gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Ngaˬ-euˬ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ-ehˇ ngaˬ-ahˇ puiˬ lu ̭-eu tsawˇ jeuˬ-ahˇ ha geu ̭-eu g'aˇ duˬ, ngaˬ-euˬ aˬ la ̭ nah ga-ehˇ cawˬ ja taˬ-euˬ ma."

Loˇmaˆ sahˬ bo 11

1 "Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ byehˇ dzeh taˬ loˇ" lehˇ ngaˇ naˇ haˬ maw ̭-eu ma. Maˬ ngeuˇ-a. Ngaˇ k'aw ̭, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ ma. Aˬbyaˬhaˬ-euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ pyeu ̭-eu Beˬyaˬmiˬ tsawˇ jeuˬ ma. 2 Aˇ dahˬ beh ngeh neh aˬ yaw ̭ neh tseˇ doˆ taˬ-euˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ maˬ byehˇ dzeh-a. Eˇliˇyaˆ neh Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ yaw lehˬ Miˬyehˇ-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ gaˇ kawˆ Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ bo ̭ taˬ-euˬ naw ma ̭ siˬ nya meh. 3 "Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-oˇ, nawˬ-euˬ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ seh ̭-awˇ, nawˬ-euˬ lawˇ duˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ deh pyaˆ-euˬ meh. Ngaˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ dzeuˇ-iˇ-awˇ, ngaˬ-ahˇ k'aw ̭ aˬ yaw ̭ ma ̭ seh ̭-eu lehˇ leh jeh lu ̭ meh" 4 Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ ta. "Maˬ ngeuˇ-eu miˬyehˇ pyeu ̭-eu Baˬlaˇ miˬ yehˇ-ahˇ pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ dmˬ-awˇ uˬ duˬ maˬ tahˬ-euˬ tsawˇ haˬ shi ̭ heˇ g'aˬ ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ bi dzeˇ-euˬ ma" lehˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. 5 Nymˬ-mˇ k'aw ̭, k'oeˇ gaˇ duˇ-eu meh. Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-awˇ tseˇ doˆ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ ui cuiˆ dzeˇ-eu meh. 6 Tseˇ doˆ-euˬ k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu baˬ da neh meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ neh mˇ-euˬ gaˇ baˬ da neh maˬ ngeuˇ-a. Tsawˇ haˬ zaˬ neh mˇ-euˬ gaˇ baˬ da neh tseˇ doˆ-euˬ ngeuˇ naˇ, aˬ yaw ̭ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ-aˬ, maˇ maˇ ni g'eh-eu g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ maˬ ngeuˇ-a. 7 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, aˬ joˆ-ehˇ ehˇ nmˇ. Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, yawˬ ha poˆ lu ̭-eu jeˬ-ahˇ maˬ poˆ mawˇ-aˬ. Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ-euˬ deuˬ pyeu ̭-eu tsawˇ haˬ ui cuiˆ teh ̭-ehˇ k'oeˇ-ahˇ poˆ mawˇ-euˬ meh. K'oeˇ deuˬ-ahˇ dzeuˇ naˇ, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Miˬyehˇ kuˇ gaˇ maˬ gaˬ leˇ ni naˬ bawˬ bawˬ jiˇ-euˬ meh. 8 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui ma g'ahˇ-awˇ, naˬ bawˬ bawˬ-awˇ myaˆ beh ̭ beh ̭ ni, Miˬyehˇ neh jahˇ nehˬ-euˬ miˇ neh, iˬ nah keuˆ ni maˬ mawˇ nya-a." 9 Daˬbiˇ neh ehˇ taˬ-euˬ heu lo ̭-ehˇ jaˆ-eu meh. "Aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw bui bui lu ̭ ngeh, lahˇ ju neh bi k'mˇ pa ̭ lu ̭-uˇ. Aˬ yaw ̭ ma ̭ coˬ-iˇ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ cawˬ k'ehˬ gaˇ ya daˬ lu ̭-uˇ. 10 A ̭ yaw ̭ ma ̭ myaˆ beh ̭ beh ̭-iˇ-awˇ, maˬ mawˇ nya ni pyeu ̭-iˇ lu ̭-uˇ. Shaˬ zahˬ pi-eu maˬ g'aˬ leˇ-ehˇ, daˇ tsui ̭ k'o ̭-iˇ-awˇ shaˬ lu ̭-uˇ." 11 "Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ sahˬ ti ̭ ti ̭ ngeh, coˬ dzeh-iˇ-awˇ maˬ paˇ tuˇ laˇ nya ni pyeu ̭-iˇ taˬ loˇ" lehˇ ngaˇ naˇ haˬ maw ̭-eu ma. Maˬ ngeuˇ-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ iˬ baˇ mˇ-euˬ baˬ da neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ myaˆ bi naˆ-eu g'aˇ duˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ k'oeˇ taˆ ka k'o ̭-eu jeˬ bi keuˆ le-euˬ meh. 12 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ iˬ baˇ mˇ-euˬ miˇ neh miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ yaw muiˬ g'awˬ mya jeˬ siˬ nya laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ paw iˇ shaˬ shaˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ guiˬ lahˬ g'awˬ mya ni za-euˬ meh. 13 Nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, naw ma ̭ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-ahˇ ngaˇ ehˇ lu ̭-eu ma. Ngaˇ-aˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ g'aˇ duˬ gaˇ mˇ-eu g'aˬ k'ehˇ k'aˇ geu ̭ lu ̭ k'oeˇ keuˆ ni, ngaˬ-euˬ gaˇ-ahˇ ngaˇ taˬ huiˬ dui dui-eu ma. 14 Ngaˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-eu miˇ neh ngaˬ-euˬ tsawˇ jeuˬ ngaˬ-ahˇ myaˆ naˆ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ paˆ na deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ ka k'o ̭ nehˬ-eu duˇ. 15 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Miˬyehˇ byehˇ dzeh nehˬ ngeh, Miˬyehˇ-ahˇ muiˇ-euˬ aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ k'oeˇ deuˬ Miˬyehˇ-ahˇ cawˬ cawˬ ta ̭ nya-eu tsawˇ haˬ bi pyeu ̭ laˇ-euˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ha geu ̭ nehˬ ngeh jawˇ aˬ joˆ-ehˇ paˇ pyeu ̭ laˇ nmˇ. Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ gaˇ duˇ teh ̭-a. 16 Kaˬ muˇ jahˇ beh beh-euˬ siˬ Miˬyehˇ-ahˇ bi ̭ naˇ, kaˬ muˇ tiˬ tsmˇ tsmˇ lah-ehˇ Miˬyehˇ-ahˇ damˬ nehˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Aˇ bawˇ tiˬ bawˇ-euˬ duˬ ciˇ Miˬyehˇ-ahˇ damˬ nehˬ naˇ, uˬ la ̭ deuˬ k'aw ̭ Miˬyehˇ-euˬ pyeu ̭-eu meh. 17 Tsawˇ haˬ zaˬ neh ka taˬ-euˬ saˬ loˬ aˇ bawˇ-euˬ uˬ la ̭ tiˬ paˆ na deuˬ deuˆ tsehˆ dzeh-awˇ, bawˇ tsahˬ-ahˇ deh ̭-eu saˬ loˬ aˇ bawˇ-euˬ uˬ la ̭ yuˇ-awˇ paˇ tsa ̭ nehˬ-euˬ meh. Naw ma ̭ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-aˬ, bawˇ tsahˬ-ahˇ deh ̭-eu saˬ loˬ aˇ bawˇ-ahˇ duˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ paw g'aˬ k'aˆ dui dui-eu jeˬ-ahˇ nymˬ-mˇ naw ma ̭ za lu ̭-eu meh. 18 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ngeuˇ naˇ, bi deuˆ tsehˆ dzeh-euˬ uˬ la ̭-ahˇ duˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ naw ma ̭ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ maˬ ya ehˇ-a. Naw ma ̭ a jeˬ k'ahˬ sehˇ jehˆ k'aˇ paˇ za ta. Naw ma ̭-aˬ, uˬ la ̭ teh ̭ meh. Duˬ ciˇ k'oeˇ naw ma ̭-ahˇ g'oe-eu maˬ ngeuˇ-a. Naw ma ̭ duˬ ciˇ-ahˇ g'oe lu ̭-eu meh. 19 "Ngeuˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, nga ma ̭ tsa ̭ leˇ k'aˇ za ni uˬ la ̭ tiˬ paˆ na deuˬ bi deuˆ tsehˆ dzeh-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ" lehˇ naw ma ̭ ehˇ maw ̭ teh ̭-a. 20 Naw ma ̭ ehˇ-eu tsaˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, maˬ jah-eu miˇ neh bi deuˆ tsehˆ dzeh-euˬ meh. Naw ma ̭-aˬ, jah-eu miˇ neh zi ̭ lu ̭ meh. Ehˇ k'aw ̭, nui ma taˬ huiˬ. Yahˇ yahˇ-ehˇ deh ̭-awˬ. 21 Aˇ bawˇ aˬ yaw ̭-ahˇ tso ̭ doˆ laˇ-euˬ uˬ la ̭-ahˇ duˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ keuˆ ni aˬ yaw ̭ maˬ taˬ nehˬ-eu-aˬ, naw ma ̭-ahˇ taˬ nehˬ la ̭ teh ̭-a lehˇ duˇ te loˇ. 22 Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ hawˇ-eu zuiˆ-eu jeˬ heu nyiˬ hmˬ-ahˇ, heu gaˇ aˬ dui ya mawˇ-euˬ ma. Iˬ baˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ zuiˆ-awˇ, aˬ yaw ̭ g'awˬ shaˬ haw gaˬ paˬ-ehˇ k'aˇ deh ̭ k'oeˇ keuˆ ni naw ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ g'awˬ shaˬ gaˬ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ g'awˬ shaˬ gaˬ paˬ-ehˇ maˬ deh ̭ naˇ, naw ma ̭-ahˇ k'aw ̭ deuˆ tsehˆ dzeh teh ̭-a. 23 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ maˬ jah-eu nui ma k'oeˇ siˬ-ahˇ byehˇ dzeh naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ jawˇ duˬ-ahˇ paˇ laˆ tsa ̭ k'o ̭ nehˬ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ nya-eu baoˬ jaˆ-eu meh. 24 Bawˇ tsahˬ-ahˇ deh ̭-eu saˬ loˬ aˇ bawˇ-euˬ uˬ la ̭ pyeu ̭-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu naw ma ̭-ahˇ deuˆ tsehˆ la ̭-awˇ, tsawˇ haˬ neh ka taˬ-euˬ saˬ loˬ aˇ bawˇ-ahˇ tsa ̭ nehˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu, tiˬ jawˇ-iˬ maˬ gaˬ haw-euˬ jeˬ-ahˇ Miˬyehˇ mˇ nya-eu-aˬ, ka taˬ-euˬ saˬ loˬ aˇ bawˇ-euˬ uˬ la ̭ pyeu ̭-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ yaw oeˇ k'oeˇ bawˇ-ahˇ paˇ tsa ̭ k'o ̭ nehˬ-eu k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ awˬ dui dui teh ̭-a. 25 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ yawˬ haˇ yawˬ ha zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ ma lehˇ maˬ ya noeˬ ni, za ̭ taˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ tiˬ jeˬ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ nehˬ maw ̭ miˇ-a. Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ nui ma g'ahˇ-eu k'oeˇ-aˬ, g'awˬ myahˇ ni maˬ gmˬ-aˇ. Aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ aˇ myaˆ g'aˬ bi laˇ byah-eu lehˇ Miˬyehˇ neh noeˬ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ laˇ byah ngeh keuˆ ni gmˬ-eu teh ̭ meh. 26 K'oeˇ ngeh jawˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ka k'o ̭-eu jeˬ za teh ̭-a. Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. "Ka k'o ̭ le-eu yaw sahˇ k'oeˇ g'aˬ, Ziˇoˬ gawˬ jawˬ-ahˇ neh oe-awˇ, Yaˬkoˆ-euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ-euˬ, maˬ muiˬ maˬ jaˬ-eu yaw haiˬ jeˬ, dawˬ tawˆ lu ̭ yuˇ dzeh nehˬ teh ̭-a. 27 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ iˬ baˇ-ahˇ ngaˇ, yuˇ dzeh nehˬ g'aˬ jiˇ ngeh tiˬ jawˇ, ngaˬ-euˬ dawˬ ma saˇ jaˇ heu hmˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ ngaˇ dzaˬ ma." 28 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ heu-ahˇ maˬ ha geu ̭-eu paw dzeˇ neh ehˇ le ̭ naˇ, naw ma ̭ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-euˬ dah zaˇ Miˬyehˇ-ahˇ muiˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ-euˬ paw dzeˇ neh paˇ ehˇ le ̭ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ-euˬ myaˆ pyawˬ naˇ mehˇ baˬ da neh Miˬyehˇ-euˬ nui gaˬ-ahˇ za taˬ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. 29 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ-aˬ, yawˬ ha neh tseˇ doˆ-awˇ guiˬ lahˬ bi ̭ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ k'oeˇ taˆ nui ma maˬ poˆ maˬ paˇ laˇ-a. 30 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu naw ma ̭ deuˬ-aˬ, dzeuˇ laˇ ngeh Miˬyehˇ-euˬ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ-aˬ. Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ-aˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ Miˬyehˇ-euˬ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ-eu miˇ neh, Miˬyehˇ-euˬ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ za-euˬ meh. 31 K'oeˇ gaˇ duˇ ni, naw ma ̭ Miˬyehˇ-euˬ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ-ahˇ za-euˬ lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'aw ̭ Miˬyehˇ-euˬ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ-ahˇ za nya-eu g'aˇ duˬ, nymˬ-mˇ aˬ yaw ma ̭ Miˬyehˇ-euˬ ehˇ dawˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 32 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ bi ̭ nehˬ maw ̭-eu miˇ neh aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ geu ̭-eu jeˬ-euˬ uˬ moˆ pa ̭ taw ̭-awˇ bi jawˇ-euˬ meh. 33 Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ aˇ naˆ ni huiˬ-eu nga. Aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ siˬ nui gahˇ aˇ naˆ ni na ̭-eu nga. Aˬ yaw ̭ neh noeˬ tsehˆ-euˬ jeˬ-ahˇ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ siˬ nya-ehˇ, aˬ yaw ̭ aˬ jeˬ miˇ neh k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-eu gaˇ kawˆ-ahˇ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ g'oˆ shaw nya-a. 34 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ, "Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ nui noeˬ-ahˇ, aˬ suˇ g'aˬ siˬ nya-eu jawˇ ta. Aˬ yaw ̭-ahˇ ja noeˬ ja duˇ-eu, aˬ suˇ g'aˬ mˇ nya-eu jawˇ ta. 35 Miˬyehˇ dziˇ dzoˆ bi tsoeˬ paˬ-ehˇ, aˬ suˇ g'aˬ paˇ nehˬ-euˬ jaˆ ta." 36 K'aˇ jawˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭ neh beh taˬ-euˬ meh. Dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭ baˬ da neh jaˆ lu ̭ jawˇ lu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ g'aˇ duˬ jaˆ lu ̭ jawˇ lu ̭-eu teh ̭ meh. Mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ Miˬyehˇ-ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ kaˇ-euˇ. Aˬ miˬ.

Loˇmaˆ sahˬ bo 12

1 K'oeˇ miˇ neh aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, Miˬyehˇ-euˬ huiˬ dui myaˬ dui dui-eu g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ baˬ da neh naw ma ̭-ahˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ shaˇ-eu ma. Deh ̭ lu ̭-eu lawˇ-eu jeˬ lo ̭-ehˇ, naw ma ̭-euˬ g'awˇ mawˇ Miˬyehˇ-ahˇ damˬ nehˬ-awˬ. Aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ mˇ-eu g'aˇ duˬ a nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ nui ma tsaˬ ni deh ̭-awˬ. Heu-aˬ, naw ma ̭ mˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu maˇ maˇ ni g'eh-eu uˬ duˬ tahˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 2 Miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ deh ̭-eu lo ̭-ehˇ maˬ deh ̭ ni, naw ma ̭-euˬ nui ma poˆ laˆ laˆ doˆ-awˇ, naw ma ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ paw Miˬyehˇ neh yaw shui ̭ bi jahˇ paˇ-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ naˇ, Miˬyehˇ-euˬ nui k'ahˇ-ahˇ naw ma ̭ siˬ nya laˇ teh ̭-a. Muiˬ-eu jeˬ, aˬ yaw ̭ nui ma tsaˬ-eu jeˬ hawˇ-eu, byah dui dui-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ siˬ nya laˇ teh ̭-a. 3 Miˬyehˇ neh ngaˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu la ̭ k'oeˇ bi ̭ la ̭-euˬ la ̭ sawˬ baˬ da neh, naw ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Naw ma ̭ yawˬ haˇ yawˬ ha aˇ dzehˬ dzeuˇ ni taˬ noeˬ huiˬ. Tsaˬ tsaˬ ni teh ̭-ehˇ noeˬ-awˬ. Miˬyehˇ neh bi ̭ la ̭-euˬ jah-eu jeˬ aˇ myaˆ ni ahˇ-eu nya lehˇ shaˇ sawˇ-awˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha siˬ nya-awˬ. 4 Aˬ dui-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ aˇ sehˇ g'awˬ mya ni tso ̭-eu meh. Aˇ sehˇ k'oeˇ deuˬ yawˬ ha yawˬ gaˇ tawˬ lu ̭-eu meh. 5 K'oeˇ gaˇ duˇ ni, aˬ dui-aˬ, maˬ duˇ leˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya jeˬ pyeu ̭-eu k'aw ̭, Ka li nehˬ-ehˇ ta ̭ lu ̭-eu g'awˇ mawˇ tiˬ mawˇ teh ̭-ehˇ pyeu ̭-awˇ, g'awˇ mawˇ tiˬ mawˇ-ahˇ teh ̭-ehˇ maˬ duˇ leˇ-eu aˇ sehˇ g'awˬ mya jeˬ tso ̭ taw ̭ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, aˬ dui tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ tso ̭ taw ̭ taˬ-euˬ ma. 6 Miˬyehˇ neh bi ̭ la ̭-euˬ guiˬ lahˬ maˬ duˇ leˇ-eu lo ̭-ehˇ, aˬ dui za taˬ-euˬ maˬ duˇ leˇ-eu la ̭ sawˬ deuˬ-ahˇ, k'aˇ za taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ aˬ dui zmˬ kaˇ-euˇ. Aˬ cawˬ-ahˇ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ-eu g'aˇ duˬ la ̭ sawˬ za-euˬ ngeuˇ naˇ, aˬ dui jah g'aˬ k'aˇ k'aˆ-eu naˆ ni mˇ-eu tsaˬ meh. 7 Jah-eu aˇ muˇ-euˬ gaˇ mˇ-eu g'aˇ duˬ la ̭ sawˬ za-euˬ ngeuˇ naˇ, mˇ-eu tsaˬ meh. Mehˬ-eu tsoˆ-eu g'aˇ duˬ la ̭ sawˬ za-euˬ ngeuˇ naˇ, mehˬ-eu tsaˬ meh. 8 Aˬ cawˬ-ahˇ g'aˬ bi ̭-eu g'aˇ duˬ la ̭ sawˬ za-euˬ ngeuˇ naˇ, g'aˬ bi ̭-eu tsaˬ meh. Aˬ cawˬ-ahˇ bi ̭ nehˬ damˬ nehˬ-eu la ̭ sawˬ za-euˬ ngeuˇ naˇ, nui ma keuˆ-eu la ̭ k'oeˇ bi ̭ nehˬ-eu tsaˬ meh. Aˬ cawˬ k'oeˇ taˆ aˬ yui ̭ aˬ tsu geu ̭-awˇ uˆ lahˇ-eu la ̭ sawˬ za-euˬ ngeuˇ naˇ, leh jeh dui dui-awˇ mˇ-eu tsaˬ meh. Aˬ cawˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ-eu la ̭ sawˬ za-euˬ ngeuˇ naˇ, laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ gaˬ nehˬ-eu tsaˬ meh. 9 G'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-aˬ, maˇ maˇ ni gaˬ-eu jeˬ ya bi pyeu ̭ meh. Maˬ muiˬ maˬ jaˬ-eu jeˬ-ahˇ muiˇ-awˇ, muiˬ-eu jaˬ-eu jeˬ-ahˇ zi ̭ dah ni tuˆ tehˬ taˬ-awˬ. 10 Ka li la ̭ k'oeˇ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ lo ̭-ehˇ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ gaˬ-awˇ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ yaw zeu baw-eu nui ma ahˇ-awˬ. 11 Yaw doeˇ maˬ doeˇ ni mˇ dui dui-awˬ. Nui ma keuˆ dui dui-eu la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ gaˇ mˇ-awˬ. 12 Noeˬ tmˬ-eu la ̭ k'oeˇ laˬ k'aˬ cehˇ-awˬ. Shaˬ-eu zahˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ nui ma g'awˬ mahˇ ni taˬ-awˬ. Aˬ myah lu ̭ guiˬ lahˬ shaˇ-awˬ. 13 Nawˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ nawˬ-euˬ cawˬ Ka li zaˬ deuˬ-ahˇ caw ba nehˬ-awˇ, daˬ yah-ahˇ yaw muiˬ-ehˇ ha-awˬ. 14 Nawˬ-ahˇ k'ehˬ laˇ k'aˆ laˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ guiˬ lahˬ bi ̭ nehˬ ni shaˇ-awˬ. Yaˬ k'ehˇ maˬ yaˬ nehˬ ni guiˬ lahˬ bi ̭ nehˬ-eu g'aˇ duˬ shaˇ-awˬ. 15 Laˬ k'aˬ cehˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ laˬ k'aˬ caw cehˇ-awˇ, ngoeˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ caw ngoeˇ-awˬ. 16 Tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ k'oeˇ taˆ nui ma tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ taˬ-awˬ. Huiˬ maw ̭ mahˇ maw ̭-eu nui ma taˬ bi ahˇ. Tsawˇ teˬ zaˬ deuˬ-ahˇ k'aw ̭ cawˬ cawˬ-awˬ. Yawˬ haˇ yawˬ ha zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ ma lehˇ taˬ noeˬ. 17 Aˬ cawˬ yaw doeˇ jahˇ laˇ ngeh, yaw doeˇ taˬ jahˇ k'o ̭ nehˬ. Tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ neh yaw muiˬ meh lehˇ noeˬ-euˬ jeˬ-ahˇ mˇ-awˬ. 18 Tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ nehˬ-ehˇ tsaˬ leˇ ni, yawˬ ha k'aˇ g'eh nya-eu lo ̭-ehˇ leh jeh-awˇ deh ̭-awˬ. 19 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, aˬ cawˬ-ahˇ la ̭ poˆ tiˬ jawˇ-iˬ taˬ poˆ. Miˬyehˇ yaˇ k'aˬ daˇ lu ̭-uˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "La ̭ poˆ poˆ-eu jeˬ-aˬ, ngaˬ-ahˇ ta ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. Ngaˇ jahˇ k'o ̭ nehˬ ma lehˇ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ ehˇ-eu meh." 20 Ehˇ k'aw ̭, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ paˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Nawˬ-ahˇ muiˇ-eu tsawˇ haˬ hawˬ meh ̭ naˇ, bi dzaˬ-awˬ. Iˇ cu ̭ meh naˇ, bi dawˇ-awˬ. K'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ya sha ̭ dawˇ dui dui-awˇ noeˬ poˆ leˇ ni jahˇ nehˬ gaˇ duˇ-eu meh." 21 Yaw haiˬ jeˬ neh naw ma ̭-ahˇ taˬ bi g'aˬ leˇ. Ehˇ k'aw ̭, yaw muiˬ jeˬ mˇ-awˇ yaw haiˬ jeˬ-ahˇ bi g'aˬ leˇ-awˬ.

Loˇmaˆ sahˬ bo 13

1 Tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ miˇ k'ahˬ sahˬ paˬ uˆ lahˇ-eu uˬ moˆ ya jawˇ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ neh maˬ bi ̭-euˬ gaˇ, uˆ lahˇ-eu baoˬ maˬ jaˆ nya-a. Sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ-aˬ, Miˬyehˇ neh baoˬ bi ̭-awˇ bi uˆ lahˇ-euˬ deuˬ pyeu ̭-eu meh. 2 Uˆ lahˇ lu ̭-eu sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ-ahˇ k'aˇ puiˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ neh mˇ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ puiˬ gaˇ duˇ-eu meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ k'aˇ puiˬ-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, yawˬ haˇ yawˬ ha yaˇ k'aˬ daˇ gaˇ duˇ-eu meh. 3 Yaw muiˬ jeˬ mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, uˆ lahˇ lu ̭-eu sahˬ paˬ sahˬ ma-ahˇ maˬ ya guˆ-a. Maˬ muiˬ-eu jeˬ mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ teh ̭-ehˇ ya guˆ-eu meh. Sahˬ paˬ sahˬ ma-ahˇ guˆ k'aˇ maˬ za ni deh ̭ maw ̭-eu nya loˇ. Yaw muiˬ jeˬ mˇ-awˬ. Sahˬ paˬ sahˬ ma ja ceuˬ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 4 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, sahˬ paˬ sahˬ ma-aˬ, nawˬ-euˬ g'aˇ duˬ muiˬ ni Miˬyehˇ neh k'ehˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, nawˇ maˬ muiˬ-eu jeˬ mˇ naˇ, sahˬ paˬ sahˬ ma-ahˇ guˆ-awˬ. Aˬ yaw ̭ nawˬ-ahˇ k'ehˬ-eu yaw duˬ baw meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, maˬ muiˬ-eu jeˬ mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'oeˇ taˆ Miˬyehˇ-euˬ k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ bi keuˆ le-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ k'ehˇ taˬ-euˬ meh. 5 K'oeˇ miˇ neh, Miˬyehˇ-euˬ k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ guˆ-eu baˬ da neh teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, k'oeˇ lo ̭-ehˇ deh ̭-eu jawˇ-eu tsaˬ meh lehˇ naw ma ̭-euˬ nui ma siˬ nya-eu la ̭ k'oeˇ sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ uˆ lahˇ-eu uˬ moˆ yaw muiˬ paˬ-ehˇ jawˇ-awˬ. 6 K'oeˇ baˬ da neh, naw ma ̭ kawˬ ya doˆ nehˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ yawˬ ha-euˬ gaˇ mˇ-eu k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ g'aˇ duˬ mˇ lu ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 7 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ k'aˇ bi ̭ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ bi ̭-awˬ. Kawˬ k'aˇ doˆ nehˬ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ doˆ nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ yaw zeu baw-eu la ̭ k'oeˇ taˬ huiˬ taˬ mahˇ nehˬ-awˬ. 8 Tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu dziˇ dzoˆ maˬ ngeuˇ naˇ, nui jeˬ dziˇ dzoˆ taˬ bi daˆ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ naˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭ gaˇ duˇ-eu meh. 9 "Aˬ cawˬ-euˬ miˬ zaˬ yo zaˬ-ahˇ taˬ bahˬ taˬ muˆ. Tsawˇ haˬ taˬ seh ̭. Smˇ k'oeˬ taˬ k'oeˬ. Aˬ cawˬ-euˬ myawˬ-ahˇ mehˇ juiˇ taˬ juiˇ" lehˇ ehˇ taˬ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ heu deuˬ uˬ ta ̭, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ nui deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭, "Yawˬ haˇ yawˬ ha gaˬ-eu lo ̭-ehˇ, yawˬ ha dawˬ peh jawˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ gaˬ-awˬ" lehˇ ehˇ-eu dawˬ heu dawˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ jiˇ-eu meh. 10 Nawˇ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na-ahˇ gaˬ shaw naˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ coeˬ leˇ ciˆ leˇ-eu jeˬ maˬ mˇ-aˇ. K'oeˇ miˇ neh, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-aˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ mˇ byah-eu meh. 11 Naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ya mˇ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yu ̭ k'aˆ taˬ-euˬ noeˬ laˇ-eu aˇ yamˬ tsaˬ laˇ-euˬ meh lehˇ naw ma ̭ siˬ nya meh. Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ ka k'o ̭-eu aˇ yamˬ-aˬ, aˬ dui jah dahˬ beh ngeh naˆ maˬ tseˇ nymˬ-mˇ peh dzehˬ laˇ-euˬ meh. 12 Uˬ ci ̭ buˬ-iˇ-awˇ nah g'ahˇ keuˆ le-eu dawˬ peh peh laˇ-euˬ meh. Yaw zahˇ-ahˇ ta ̭-eu gaˇ deuˬ aˬ dui maˬ mˇ ni naˬ leˇ-awˇ, yaw bya la ̭ k'oeˇ deuˆ ceh ceh-eu keu ka deuˬ-ahˇ dm kaˇ-euˇ. 13 Nah g'ahˇ yaw bya-ahˇ deh ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ lo ̭-ehˇ, yaw muiˬ muiˬ-ehˇ deh ̭ g'eh kaˇ-euˇ. Dzaˬ yeh ̭ dawˇ yeh ̭ dzaˬ boˆ dawˇ boˆ-eu jeˬ, aˬ cawˬ-euˬ miˬ zaˬ yo zaˬ-ahˇ bahˬ-eu jeˬ, k'aˬ miˬ sheu-eu jeˬ, iˬ dehˬ iˬ ceh hawˇ-eu myaˆ naˆ-eu jeˬ, heu deuˬ-ahˇ byehˇ dzeh ya ̭-awˇ deh ̭ daˆ jawˇ daˆ g'eh kaˇ-euˇ. 14 Aˬ dui-euˬ guiˇ deuˆ-eu keu ka pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ dm-awˇ, shiˬ shaˬ jiˇ-euˬ nui loˆ maˬ paˇ poˆ ni, shiˬ shaˬ jiˇ nui k'ahˇ jaˆ-eu jeˬ-ahˇ byehˇ dzeh ya ̭ jiˇ kaˇ-euˇ.

Loˇmaˆ sahˬ bo 14

1 Jah-eu g'aˬ baˬ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ ha geu ̭-awˬ. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ neh noeˬ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ tsawˇ pyehˇ taˬ pyehˇ. 2 Jah-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na yawˬ jeˬ na lu ̭ dzaˬ nya ma lehˇ noeˬ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, jah-eu g'aˬ baˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, shaˬ jiˇ maˬ dzaˬ ni g'awˬ pa ̭ g'awˬ nyoeˇ teh ̭-ehˇ dzaˬ-eu meh. 3 Yawˬ jeˬ na lu ̭ dzaˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, maˬ dzaˬ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ taˬ nyiˇ-eu maˬ tsaˬ-a. Yawˬ jeˬ na lu ̭ maˬ dzaˬ-eu g'aˬ k'aw ̭, dzaˬ-eu g'aˬ-ahˇ iˬ baˇ poˆ-eu maˬ tsaˬ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ Miˬyehˇ ha geu ̭ taˬ-euˬ meh. 4 Aˬ cawˬ-euˬ zaˬ k'aˆ-ahˇ yaw lehˬ poˆ paˬ-ehˇ nawˇ aˬ suˇ g'aˬ te. Aˬ yaw ̭ tsaˬ-eu lehˬ-eu gaˇ kawˆ, aˬ yaw ̭-euˬ baw leˬ g'aˬ ngehˬ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭-aˬ tsaˬ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ tsaˬ ni Sahˬpaˬ Miˬyehˇ jahˇ nya-eu meh. 5 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na, aˇ nah nui deuˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ-eu aˇ nah jaˆ meh lehˇ noeˬ-awˇ, tiˬ g'aˬ na, aˇ nah dawˬ tawˆ lu ̭ tiˬ kawˆ meh lehˇ noeˬ-eu meh. Aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, yawˬ ha neh tsaˬ ma lehˇ noeˬ-euˬ jeˬ-ahˇ zi ̭ dah ni tuˆ tehˬ-eu tsaˬ meh. 6 Aˇ nah tiˬ nah na-ahˇ lah-eu daw-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-ahˇ taˬ huiˬ-eu la ̭ k'oeˇ lah-eu daw-eu meh. Yawˬ jeˬ na lu ̭ dzaˬ-eu tsawˇ haˬ k'aw ̭, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-ahˇ taˬ huiˬ-eu la ̭ k'oeˇ dzaˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-awˇ dzaˬ-eu meh. Yawˬ jeˬ na lu ̭ maˬ dzaˬ-eu tsawˇ haˬ k'aw ̭, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-ahˇ taˬ huiˬ-eu miˇ neh maˬ dzaˬ-eu meh. K'oeˇ-euˬ g'aˇ duˬ Sahˬpaˬ miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ja ceuˬ-eu meh. 7 Aˬ dui tiˬ g'aˬ-iˬ yawˬ ha g'aˇ duˬ teh ̭-ehˇ deh ̭-eu maˬ ngeuˇ. Tiˬ g'aˬ-iˬ yawˬ ha g'aˇ duˬ teh ̭-ehˇ shiˇ-eu k'aw ̭ maˬ ngeuˇ. 8 Aˬ dui ya deh ̭ naˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ deh ̭-eu jeˬ pyeu ̭-awˇ, ya shiˇ naˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ shiˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. K'oeˇ miˇ neh aˬ dui-aˬ, deh ̭-eu maˬ ehˇ, shiˇ-eu maˬ ehˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ pyeu ̭-eu ma. 9 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, deh ̭ lu ̭-eu deuˬ hawˇ-eu shiˇ-euˬ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ Sahˬpaˬ geu ̭-awˇ uˆ lahˇ-eu g'aˇ duˬ, Ka li shiˇ-awˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ g'aˬ-euˬ meh. 10 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, naw ma ̭ shaˬ jiˇ maˬ dzaˬ ni g'awˬ pa ̭ g'awˬ nyoeˇ teh ̭-ehˇ dzaˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ yawˬ ha-euˬ cawˬ Ka li zaˬ deuˬ-ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh iˬ baˇ poˆ te. K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, naw ma ̭ yawˬ jeˬ na lu ̭ dzaˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭, yawˬ ha-euˬ cawˬ Ka li zaˬ deuˬ-ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh taˬ nyiˇ te. Aˬ dui dawˬ tawˆ lu ̭ Miˬyehˇ mehˬ shi yaw ̭ leˇ-awˇ yaˇ k'aˬ ya bi daˇ meh. 11 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ, "Sahˬpaˬ Miˬyehˇ ehˇ-eu, Deh ̭-eu Miˬyehˇ pyeu ̭-eu ngaˬ-ahˇ, yawˬ g'aˬ na lu ̭ pawˬ dmˬ dmˬ-awˇ, ngaˇ maˇ maˇ ni Miˬyehˇ meh lehˇ, saˇ kiˇ kamˬ-eu dawˬ ngehˬ teh ̭-a." 12 Aˬ dui yawˬ g'aˬ na lu ̭, yawˬ ha neh k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ-euˬ jeˬ Miˬyehˇ-ahˇ ya ja doˆ nehˬ teh ̭-a. 13 K'oeˇ miˇ neh, aˬ dui tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ iˬ baˇ poˆ-eu jeˬ-ahˇ byehˇ dzeh kaˇ-euˇ. Yawˬ ha-euˬ cawˬ Ka li zaˬ deuˬ sahˬ ti ̭ ti ̭-awˇ iˬ baˇ la ̭ k'oeˇ bi coˬ ahˇ-eu g'aˇ duˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ mˇ lehˇ, naw ma ̭ noeˬ tsehˆ-eu tsaˬ meh. 14 Ngaˇ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ nehˬ-ehˇ ta ̭-eu la ̭ k'oeˇ dzaˬ-eu dawˇ-eu jeˬ-aˬ, maˬ muiˬ maˬ shawˇ-eu tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ-aˇ lehˇ jah duˬ taˬ-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ tiˬ jeˬ na maˬ shawˇ-a lehˇ jah-eu ngeuˇ naˇ, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ k'oeˇ aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ maˬ shawˇ-eu jeˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 15 Nawˬ neh dzaˬ-euˬ dzaˇ tiˬ jeˬ paˬ baˬ da neh nawˬ-euˬ cawˬ Ka li zaˬ tiˬ g'aˬ na nui ma maˬ saˇ duˬ jaˆ naˇ, nawˇ g'oeˇ-eu gaˬ-eu la ̭ k'oeˇ deh ̭-eu maˬ paˇ ngeuˇ meh. Ka li shiˇ dah-awˇ ka k'o ̭ nehˬ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ nawˬ neh dzaˬ-euˬ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ neh maˬ ya laˆ cawˆ-a. 16 Nawˬ neh yaw muiˬ meh lehˇ noeˬ-euˬ jeˬ aˬ cawˬ ja doeˇ duˬ taˬ bi pyeu ̭. 17 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-aˬ, dzaˬ-eu dawˇ-eu jeˬ maˬ ngeuˇ-a. K'oeˇ-aˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ, Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ nui saˇ o ̭-eu jeˬ hawˇ-eu, Muiˬ-eu Shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh bi ̭-euˬ laˬ k'aˬ cehˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 18 Ka li g'aˇ duˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-awˇ, tsawˇ haˬ zaˬ k'aw ̭ nui k'ahˇ shiˇ-eu meh. 19 K'oeˇ miˇ neh, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ-eu jeˬ hawˇ-eu, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ caw dehˬ caw toˆ-eu jeˬ-ahˇ aˬ dui noeˬ tsoˆ taˬ-eu tsaˬ meh. 20 Dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ baˬ da neh Miˬyehˇ neh mˇ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ taˬ laˆ cawˆ. Dzaˬ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ yaw shawˇ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ cawˬ g'aˇ duˬ iˬ baˇ bi doˆ laˇ-eu jeˬ-ahˇ dzaˬ-eu maˬ tsaˬ-a. 21 Shaˬ jiˇ dzaˬ-eu, jiˇ baˬ dawˇ-eu, yawˬ ha-euˬ cawˬ Ka li zaˬ tiˬ g'aˬ na iˬ baˇ mˇ ni jahˇ-eu, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu deuˬ-ahˇ yahˇ-eu muiˬ meh. 22 Gaˇ kawˆ heu-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, yawˬ ha neh k'aˇ jah duˬ taˬ-euˬ jeˬ yawˬ ha hawˇ-eu Miˬyehˇ yaw kaˬ-ahˇ jaˆ-eu meh. Yawˬ ha neh tsaˬ ma lehˇ noeˬ-euˬ jeˬ k'aˬ duˬ ni mˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, laˬ k'aˬ cehˇ-eu jeˬ o ̭-eu meh. 23 Ehˇ k'aw ̭, yawˬ ha dzaˬ-eu jeˬ-ahˇ yawˬ ha-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ maˬ shaw naˇ, jah-eu la ̭ k'oeˇ mˇ-eu maˬ ngeuˇ-eu miˇ neh Miˬyehˇ yaˇ k'aˬ daˇ gaˇ ya daˬ teh ̭-a. Maˬ jah-eu la ̭ k'oeˇ k'aˇ mˇ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ iˬ baˇ meh.

Loˇmaˆ sahˬ bo 15

1 Aˬ dui jah-eu g'aˬ k'aˆ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, g'aˬ baˬ-eu deuˬ-euˬ k'aˆ behˆ caw pi nehˬ-eu tsaˬ meh. Aˬ dui g'aˇ duˬ muiˬ ni mˇ-eu ma tsaˬ-a. 2 Aˬ dui-euˬ cawˬ Ka li zaˬ deuˬ jah-eu la ̭ k'oeˇ huiˬ laˇ mahˇ laˇ nya ni, aˬ dui yawˬ g'aˬ na lu ̭ aˬ yaw ̭ ma ̭ g'aˇ duˬ muiˬ ni mˇ-eu tsaˬ meh. 3 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Ka li-aˬ, aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ muiˬ ni deh ̭-euˬ maˬ ngeuˇ-a. "Naw ma ̭-ahˇ ja bu ja doeˇ-eu deuˬ-euˬ dawˬ doeˇ ngaˇ daˬ-euˬ ma" lehˇ Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. 4 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ k'aˇ bo ̭ taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭, aˬ dui-ahˇ bi mehˬ bi tsoˆ-eu g'aˇ duˬ bo ̭ taˬ-euˬ meh. Aˬ dui nui ma g'awˬ mahˇ ni taˬ nya laˇ-eu g'aˇ duˬ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ la ̭-awˇ, aˬ dui-euˬ nui ma-ahˇ g'aˬ bi ̭ lahˬ nehˬ la ̭-eu la ̭ k'oeˇ noeˬ tmˬ k'aˇ za laˇ ni bo ̭ taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 5 Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ dzaw geu ̭-eu la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ nui ma tiˬ siˬ teh ̭-ehˇ taˬ-awˇ deh ̭ nya ni, nui ma g'awˬ mahˇ ni taˬ-eu jeˬ bi ̭ la ̭-awˇ nui ma-ahˇ g'aˬ bi ̭ lahˬ nehˬ la ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ caw ba lu ̭-uˇ. 6 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ teˇ saˇ tiˬ saˇ teh ̭-ehˇ aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ ka liˬ-euˬ Aˬda Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ nya lu ̭-uˇ. 7 Ka li naw ma ̭-ahˇ ha geu ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ aˬ cawˬ ya mawˇ ni naw ma ̭ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ha geu ̭-awˬ. 8 Miˬyehˇ saˇ jaˇ zi ̭-eu gaˇ kawˆ bi siˬ bi mawˇ-eu g'aˇ duˬ hawˇ-eu, aˬ yaw ̭ neh aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ-ahˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ bi byah laˇ-eu lehˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ Ka li mˇ le-euˬ meh. 9 K'oeˇ teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ baˬ da neh Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ k'aw ̭ Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ nya laˇ ni mˇ le-euˬ jeˬ k'aw ̭ pyeu ̭-eu meh. Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "K'oeˇ miˇ neh nawˬ-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ tsahˬ-ahˇ jawˇ-awˇ, ja ceuˬ-eu caˇ dawˬ ngaˇ caˇ ma." 10 Heu lo ̭-ehˇ paˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. "Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ laˬ k'aˬ cehˇ-awˬ." 11 Heu lo ̭-ehˇ k'aw ̭ paˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca deuˬ k'aw ̭, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-awˬ. Tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ja ceuˬ-awˬ." 12 Iˇsaˬyaˇ neh paˇ ehˇ taˬ-euˬ, "Yeˬshehˇ-euˬ tsui ̭ toeˬ oe le ̭ gaˇ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ doˆ le teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ, noeˬ tmˬ k'aˇ bi za laˇ teh ̭-a." 13 Muiˬ-eu Shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-euˬ baoˬ baˬ da neh naw ma ̭-euˬ noeˬ tmˬ-eu jeˬ huiˬ laˇ mahˇ laˇ nya ni, naw ma ̭ Miˬyehˇ-ahˇ jah-eu jeˬ-ahˇ g'oe-awˇ, noeˬ tmˬ-eu jeˬ-euˬ dawˬ pehˬ duˬ puˇ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ laˬ k'aˬ cehˇ nui saˇ za-eu jeˬ bi byah laˇ lu ̭-uˇ. 14 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ yaw muiˬ jeˬ tiˬ byah ni ahˇ-awˇ, aˬ joˆ-ehˇ ya mˇ ya shaˇ-eu dawˬ tawˆ lu ̭ siˬ nya-eu uˬ ta ̭, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ nya meh lehˇ ngaˇ siˬ duˬ-awˇ nui k'ahˇ shiˇ-eu ma. 15 Ehˇ k'aw ̭, yaw beh ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ-euˬ gaˇ kawˆ deuˬ-ahˇ sahˬ bo ̭ heu ta ̭ la ̭ k'oeˇ k'aˬ duˬ ni bo ̭-eu ma. Miˬyehˇ neh ngaˬ-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ bi geu ̭-eu g'aˇ duˬ taˬ huiˬ nehˬ la ̭-euˬ baˬ da neh, ngaˇ heu lo ̭-ehˇ k'aˬ duˬ ni bo ̭-euˬ ma. 16 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-euˬ g'aˇ duˬ gaˇ bi mˇ-eu lehˇ, ngaˬ-ahˇ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ zaˬ k'aˆ bi geu ̭ la ̭-euˬ meh. Miˬyehˇ-euˬ Laˬ k'a cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu gaˇ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, piˇ ma tiˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ ngaˇ gaˇ mˇ lu ̭-eu ma. Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ-ahˇ lawˇ nehˬ-euˬ jeˬ lo ̭-ehˇ Miˬyehˇ ha geu ̭ nya ni, Muiˬ-eu Shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh Miˬyehˇ-ahˇ damˬ nehˬ-euˬ jeˬ lo ̭-ehˇ bi pyeu ̭-eu g'aˇ duˬ, piˇ ma tiˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ ngaˇ mˇ lu ̭-eu ma. 17 Ngaˇ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ nui ma ta ̭-eu miˇ neh, Miˬyehˇ-euˬ gaˇ mˇ lu ̭-eu heu k'ahˬ sehˇ jehˆ k'aˇ za ma. 18 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ Miˬyehˇ-euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ laˇ ni sheuˬ g'eh-eu g'aˇ duˬ, Ka li neh ngaˬ-ahˇ g'oe-awˇ mˇ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ heu-ahˇ teh ̭-ehˇ k'aˬ duˬ ni ngehˬ-eu tmˇ-eu ma. Aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, ngehˬ-eu hawˇ-eu mˇ-eu nyiˬ jeˬ lu ̭-ahˇ g'oe-awˇ mˇ-euˬ meh. 19 Zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ hawˇ-eu k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ nya-eu baoˬ hawˇ-eu, Muiˬ-eu Shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ mˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ neh Iˇluˇliˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ keuˆ ni iˇ-euˬ gaˇ pehˇ kahˇ li, Ka li-euˬ gaˇ kawˆ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ doe-euˬ ma. 20 Ngaˬ-euˬ nui k'ahˇ-aˬ, a cawˬ neh dawˬ pehˬ gawˬ g'aˬ taˬ-euˬ gaˇ gawˬ tsa ̭ daˆ le ̭-eu jeˬ maˬ mˇ ni, Ka li gaˇ kawˆ maˬ gaˬ haw-euˬ jawˇ duˬ-ahˇ iˇ-awˇ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu jeˬ-ahˇ nui ma keuˆ dzehˬ-eu ma. 21 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Aˬ yaw ̭ gaˇ kawˆ maˬ gaˬ-euˬ deuˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ ya mawˇ haw teh ̭-a. Aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ maˬ gaˬ-euˬ deuˬ, ya gaˬ-awˇ g'oˆ shaw geu ̭ teh ̭-a." 22 Ngaˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ laˇ-eu lehˇ g'awˬ mya poˆ g'eh-euˬ k'aw ̭, maˬ laˇ doˆ nya-aˬ. 23 Nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, miˇ k'ahˬ heu k'ahˬ-ahˇ ngaˇ gaˇ mˇ luiˆ g'aˬ-euˬ ma. Ngaˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ laˇ maw ̭-eu g'awˬ mya k'o ̭ g'awˬ mya la keuˆ laˇ-euˬ ma. 24 Nymˬ-mˇ poˆ-aˬ, naw ma ̭ jawˇ gaˇ laˇ keuˆ ma lehˇ noeˬ tmˬ taˬ-euˬ ma. Saˬbeˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ le ba jawˬ-ehˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ laˇ naˬ-awˇ, naw ma ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ k'ehˬ jawˇ g'aˬ naˇ, naw ma ̭ neh bi caw ba-awˇ Saˬbeˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ le ma lehˇ noeˬ taˬ-euˬ ma. 25 Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ k'a tseuˆ ni-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ caw mˇ caw shaˇ nehˬ-eu g'aˇ duˬ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ iˇ-eu lehˇ g'eh-eu ma. 26 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇjawˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ la ̭ k'oeˇ shaˬ-eu zahˬ-eu deuˬ-ahˇ caw ba nehˬ-eu g'aˇ duˬ, Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu Aˬgaˬyaˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ pyuˇ daˬ bi ̭ nehˬ-eu lehˇ noeˬ tsehˆ taˬ-euˬ meh. 27 K'oeˇ lo ̭-ehˇ noeˬ tsehˆ-euˬ k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ yawˬ haˇ yawˬ ha noeˬ siˬ-awˇ noeˬ tsehˆ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, maˇ maˇ ni ehˇ le ̭ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ deuˬ-ahˇ ya caw ba-eu k'aˆ behˆ jaˆ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ neh Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-ahˇ sa ̭ laˇ paw-euˬ guiˬ lah caw ba nehˬ-euˬ-aˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ k'aw ̭ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ shiˬ shaˬ jiˇ paw-euˬ guiˬ lahˬ caw ba nehˬ paˬ-ehˇ g'eh-eu meh. 28 Ngaˇ gaˇ heu hmˬ mˇ luiˆ g'aˬ-awˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ g'aˇ duˬ k'aˇ laˆ uiˬ taˬ-euˬ pyuˇ daˬ dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ ya ̭ g'aˬ naˇ, Saˬbeˬ miˇk'ahˬ-ahˇ le ba jawˬ-ehˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ laˇ ma. 29 Ngaˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ laˇ ngeh, Ka li-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ tiˬ byah ni ahˇ-eu la ̭ k'oeˇ laˇ ma. 30 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li hawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh bi ̭ le ̭-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ baˬ da neh ngaˇ naw ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ shaˇ-eu ma. Ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ ngaˬ nehˬ-ehˇ Miˬyehˇ-ahˇ guiˬ lahˬ caw shaˇ nehˬ la ̭-awˬ. 31 Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu Ka li-ahˇ maˬ jah-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ ngaˬ-ahˇ maˬ ya laˆ coeˬ laˆ ciˆ ni maˬ ehˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ la ̭ k'oeˇ ngaˬ neh mˇ nehˬ shaˇ nehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ ha geu ̭ nehˬ la ̭ ni maˬ ehˇ, guiˬ lahˬ caw shaˇ nehˬ la ̭-awˬ. 32 Miˬyehˇ nui ma tsaˬ naˇ, ngaˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ ya laˇ keuˆ-awˇ, naw ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ-awˇ laˬ k'aˬ cehˇ-eu la ̭ k'oeˇ g'aˬ doeˇ naˬ dah nya ni guiˬ lahˬ caw shaˇ nehˬ la ̭-awˬ. 33 Aˬ dui-ahˇ nui saˇ o ̭-eu jeˬ bi ̭ nehˬ la ̭-eu Miˬyehˇ naw ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ lu ̭-uˇ. Aˬ miˬ.

Loˇmaˆ sahˬ bo 16

1 Geˬjeˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ caw mˇ caw shaˇ lu ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu aˬ dui-euˬ dmˇ ma Piˇbeˬ-aˬ, muiˬ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ meh lehˇ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ tsa ̭ ahˇ la ̭-eu ma. 2 Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ ya mˇ-eu lo ̭-ehˇ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ aˬ yaw ̭-ahˇ ha geu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ k'aˇ loˬ-eu jeˬ tiˬ poˆ caw ba nehˬ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-aˬ, aˬ cawˬ-ahˇ caw ba nehˬ nya dui dui-awˇ, ngaˬ-ahˇ k'aw ̭ caw ba nehˬ la ̭-euˬ meh. 3 Yeˬsuˇ Ka li-euˬ gaˇ la ̭ k'oeˇ mˇ cawˬ shaˇ cawˬ pyeu ̭-eu Biˇgiˇla hawˇ-eu Aˬguˇla aˬ nya ̭ dzeˇ zaˬ-ahˇ noeˬ mawˇ lu ̭ ma lehˇ ngaˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ la ̭-eu ma. 4 Aˬ yaw ̭ nya ̭ dzeˇ zaˬ ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ g'awˇ mawˇ shiˇ dah tsaˇ-i caw ba nehˬ la ̭-euˬ meh. Ngaˇ aˬ yaw ̭ nya ̭ dzeˇ zaˬ-ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ dui dui-eu ma. Ngaˇ teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ dawˬ tawˆ lu ̭ k'aw ̭, aˬ nya ̭ dzeˇ zaˬ-ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ lu ̭ meh. 5 Aˬ nya ̭ dzeˇ zaˬ-euˬ nymˇ-ahˇ tahˬ dzoeˇ lu ̭-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ k'aw ̭ noeˬ mawˇ lu ̭ ma. 6 Aˬshaˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ Ka li zaˬ pyeu ̭ beh beh laˇ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu, ngaˇ g'oeˇ dui dui-eu Eˇbehˇnehˇ-ahˇ k'aw ̭ noeˬ mawˇ lu ̭ ma. 7 Naw ma ̭ g'aˇ duˬ leh jeh dui dui-eu la ̭ k'oeˇ gaˇ mˇ lu ̭-eu Maˬliˇ-ahˇ k'aw ̭ noeˬ mawˇ lu ̭ ma. Ngaˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ tawˬ-ahˇ uˇ-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu Aˬdawˇniˆ hawˇ-eu Yuˇniˆ aˬ nya ̭-ahˇ k'aw ̭ noeˬ mawˇ lu ̭ ma. Aˬ yaw ̭ nya ̭-aˬ, tsawˇ myahˇ doˆ-eu g'aˬ k'ehˇ pyeu ̭-awˇ, ngaˬ-euˬ mehˬ hu neh Ka li zaˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 8 Sahˬpaˬ Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ ngaˇ g'oeˇ dui dui-eu Aˬbaˬliˇ-ahˇ k'aw ̭ noeˬ mawˇ lu ̭ ma. 9 Ka li-euˬ gaˇ la ̭ k'oeˇ mˇ cawˬ shaˇ cawˬ pyeu ̭-eu Uˇlaˬbaˬ hawˇ-eu, ngaˇ g'oeˇ dui dui-eu Saˬdaˬkuˇ-ahˇ k'aw ̭ noeˬ mawˇ lu ̭ ma. 10 Ka li-ahˇ saˇ jaˇ zi ̭-eu gaˇ kawˆ k'aˬ duˬ ni mˇ mehˬ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Aˬbeˇleˇ-ahˇ k'aw ̭ noeˬ mawˇ lu ̭ ma. Aˬliˇtawˇbuˆ-euˬ nymˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ-ahˇ k'aw ̭ noeˬ mawˇ lu ̭ ma. 11 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu Heˬloˇdiˇoˬ hawˇ-eu Naˬgiˬsuˇ-euˬ nymˇ jiˇ-ahˇ ta ̭-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-ahˇ k'aw ̭ noeˬ mawˇ lu ̭ ma. 12 Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ gaˇ mˇ lu ̭-eu Daˬluˇpehˇnaˆ hawˇ-eu Daˬluˇpawˇsaˆ aˬ nya ̭-ahˇ maˬ ehˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ gaˇ mˇ dui dui-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu ngaˇ g'oeˇ dui dui-eu cawˬ Beˬlaˬsiˇ-ahˇ maˬ ehˇ, noeˬ mawˇ lu ̭ ma. 13 Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ gaˇ mˇ-eu ja ceuˬ dui dui paˬ-ehˇ g'eh-eu Luˇpuˇ hawˇ-eu, aˬ myah lu ̭ ngaˬ-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ aˬ li tiˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ caw ba nehˬ la ̭-euˬ aˬ yaw ̭-euˬ aˬ ma-ahˇ k'aw ̭ noeˬ mawˇ lu ̭ ma. 14 Aˬsoˬgaˬleˇ, Paˬleˬgoˬ, Heˬlaˬmeuˬ, Baˇlawˇdaˇ, Heˬlaˬmaˇ aˬ ha ma ̭ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ k'aˇ jawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-ahˇ k'aw ̭ noeˬ mawˇ lu ̭ ma. 15 Piˇlawˇluˇ hawˇ-eu Yuˇliˆ aˬ nya ̭-ahˇ maˬ ehˇ, Neˬluˇ hawˇ-eu a yaw ̭-euˬ dmˇ ma-ahˇ maˬ ehˇ, Awˇloˬpaˇ-ahˇ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ k'aˇ jawˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, noeˬ mawˇ lu ̭ ma. 16 Ka li zaˬ-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ mehˬ cuˇ cuˇ-awˇ ha geu ̭-awˬ. Ka li-euˬ aˇ muˇ dawˬ tawˆ lu ̭, naw ma ̭-ahˇ noeˬ mawˇ-eu dawˬ tsa ̭ ahˇ la ̭-eu ma. 17 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ shaˇ-eu ma. Aˇ ma ̭ aˇ muˇ paˆ-iˇ ni jahˇ-awˇ, jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ gaˇ ma sheuˬ bahˬ-eu la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭-ahˇ mehˬ taˬ tsoˆ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ maˬ duˇ-eu yawˬ jeˬ yawˬ mehˬ-eu tsoˆ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ yahˇ-awˬ. 18 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ gaˇ mˇ-eu maˬ ngeuˇ-a. Yawˬ ha-euˬ uˬ maˆ g'aˇ duˬ shaˇ noeˬ-awˇ mehˇ shuiˇ shuiˇ-eu la ̭ k'oeˇ iˬ baˇ maˬ ahˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ sheuˬ bahˬ-eu meh. 19 Naw ma ̭ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ zi ̭ dah ni tuˆ tehˬ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ aˬ cawˬ siˬ nya jiˇ meh. K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ g'aˇ duˬ ngaˇ laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-eu ma. Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ yaw muiˬ jeˬ-ahˇ tseˇ paˆ geu ̭ nya-eu nui gahˇ bi ahˇ maw ̭-awˇ, maˬ muiˬ-eu jeˬ-ahˇ maˬ mˇ-eu shawˇ jehˆ ni g'eh-eu tsawˇ haˬ bi pyeu ̭ maw ̭ miˇ-a. 20 Aˬ dui nui saˇ o ̭ duˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-aˬ, g'awˬ myahˇ maˬ g'eh-ehˇ neh ̭ Saˬdaˬ-ahˇ laˆ cawˆ-awˇ naw ma ̭-euˬ aˬ kuiˇ pehˬ zaˬ uˬ moˆ bi jawˇ teh ̭-a. Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ naw ma ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ. 21 Ngaˬ-euˬ gaˇ mˇ cawˬ pyeu ̭-eu Tiˆmoˇseˬ g'eh, naw ma ̭-ahˇ noeˬ mawˇ lu ̭ miˇ-a lehˇ tsa ̭ ahˇ la ̭-euˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, ngaˬ-eu cawˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ pyeu ̭-eu Luˇgiˇ, Yaˬsoˬ, Sawˇsiˇpaˬtaˆ aˬ ha smˇ g'aˬ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ noeˬ mawˇ miˇ-a lehˇ tsa ̭ ahˇ la ̭-euˬ meh. 22 Pawˇluˆ neh k'aˇ ehˇ-euˬ lo ̭-ehˇ sahˬ bo ̭ heu ta ̭ bo ̭ doˆ nehˬ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu ngaˇ Deˬlaˬtiˇ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ noeˬ mawˇ miˇ-a lehˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ la ̭-eu ma. 23 Ka li zaˬ aˇ muˇ tahˬ dzoeˇ duˬ pyeu ̭-eu ngaˇ jawˇ naˬ lu ̭-eu nymˇ heu nymˇ-euˬ nymˇ sahˇ Gaˬyuˇ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ noeˬ mawˇ lu ̭ ma lehˇ tsa ̭ ahˇ la ̭-euˬ meh. Meuˬ-euˬ pyuˇ jeˬ hmˬ-eu gaˇ mˇ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Eˇlaˬduˇ hawˇ-eu aˬ dui-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Gawˬtu k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ noeˬ mawˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ tsa ̭ ahˇ la ̭-euˬ meh. 25 Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ dui dui gaˇ ja ceuˬ kaˇ-euˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ neh Yeˬsuˇ Ka li gaˇ kawˆ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ maˬ ehˇ, aˇ hu-euˬ ziˇ-ahˇ neh za ̭ taˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pah mehˬ nehˬ la ̭-euˬ lo ̭-ehˇ maˬ ehˇ, jah-eu la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ zi ̭ dah ni yaw ̭ nya ni aˬ yaw ̭ jahˇ-euˬ meh. 26 Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ neh bo ̭-euˬ sahˬ bo ̭ deuˬ la ̭ k'oeˇ, za ̭ taˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ k'oeˇ bya cehˆ ni pah dzeh taˬ-euˬ meh. K'oeˇ uˬ ta ̭, tsawˇ haˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ jah-awˇ naˇ haˬ geu ̭ nya ni, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu Miˬyehˇ neh bi ̭-euˬ dawˬ la ̭ k'oeˇ, tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ k'oeˇ bi siˬ bi mawˇ-euˬ meh. 27 Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ja ceuˬ kaˇ-euˇ. Aˬ yaw ̭ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ dawˬ tawˆ lu ̭ ahˇ-awˇ, yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ dui dui-eu meh. Aˬ miˬ.

1 Gawˇliˬtu 1

1 Yeˬsuˇ Ka li-euˬ g'aˬ k'ehˇ geu ̭-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-awˇ kuˇ taˬ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu ngaˇ Pawˇluˆ hawˇ-eu, aˬ duiˬ-euˬ aˬ nyiˇ pyeu ̭-eu Suˇdeˬ nga nya ̭, 2 Miˬyehˇ-euˬ muiˬ-eu shawˇ-eu tsawˇ haˬ bi geu ̭-eu g'aˇ duˬ bi kuˇ doˆ-awˇ, aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ ka li-ahˇ uˬ duˬ k'aˇ tahˬ-eu yawˬ gaˇ na lu ̭ jawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ, aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ Sahˬpaˬ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ Gawˇliˬtu meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ jawˇ gaˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. 3 Aˬ dui-euˬ Aˬda Miˬyehˇ hawˇ-eu Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka liˬ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ hawˇ-eu nui saˇ o ̭-eu jeˬ naw ma ̭ k'oeˇtaˆ keuˆ le lu ̭-uˇ. 4 Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ g'oe-awˇ Miˬyehˇ neh naw ma ̭-ahˇ bi ̭ nehˬ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ baˬ da neh, ngaˬ-euˬ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ngaˇ aˬ myah lu ̭ ja ceuˬ-eu ma. 5 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Ka li la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ guiˬ lahˬ tiˬ byah tiˬ lo ̭ za-euˬ meh. Dawˬ ngehˬ-eu bym-eu paw maˬ ehˇ, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ paw maˬ ehˇ, naw ma ̭ guiˬ lahˬ za-euˬ meh. 6 Yeˬsuˇ Ka li gaˇ kawˆ saˇ kiˇ kamˬ-eu guiˬ lahˬ dawˬ naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ zi ̭ dah ni jaˆ-eu meh. 7 K'oeˇ miˇ neh, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li g'o ̭ le gaˇ naw ma ̭ lo ̭ lu ̭-eu la ̭ k'oeˇ, guiˬ lahˬ tiˬ hmˬ-iˬ maˬ bi ga ka-iˇ ni naw ma ̭ ciˬ k'mˇ taˬ-euˬ meh. 8 Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li g'o ̭ le ngeh Nah naw ma ̭-ahˇ iˬ baˇ taˬ k'aˇ maˬ bi za-eu g'aˇ duˬ, aˇ saˬ saˬ ngeh keuˆ ni aˬ yaw ̭ naw ma ̭-ahˇ jah-eu la ̭ k'oeˇ bi zi ̭ la ̭ teh ̭-a. 9 Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ pyeu ̭-eu aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ ta ̭ leˇ nya ni naw ma ̭-ahˇ kuˇ doˆ-euˬ Miˬyehˇ-aˬ, saˇ jaˇ zi ̭-eu Miˬyehˇ pyeu ̭-eu meh. 10 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ shaˇ maw ̭-eu ma. Naw ma ̭ aˇ muˇ maˬ ya muˇ paˆ-eu g'aˇ duˬ, ngehˬ-eu tmˇ-eu la ̭ k'oeˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ-eu jeˬ bi ahˇ-awˬ. Nui ma tiˬ siˬ teh ̭-ehˇ taˬ-awˇ, nui noeˬ tiˬ gaˇ ta ̭-awˬ. 11 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ yaw kaˬ iˬ dehˬ iˬ ceh jaˆ lu ̭ meh lehˇ, Kaˬlawˇiˆ aˇ muˇ ngaˬ-ahˇ bya cehˆ ni ehˇ nehˬ la ̭-euˬ meh. 12 Ngaˇ ehˇ maw ̭-euˬ-aˬ, naw ma ̭ yaw kaˬ "Ngaˇ-aˬ, Pawˇluˆ-ahˇ ta ̭-eu ma." "Ngaˇ-aˬ, Aˬpawˇluˆ-ahˇ ta ̭-eu ma." "Ngaˇ-aˬ, Beˬtuˆluˆ-ahˇ ta ̭-eu ma." "Ngaˇ-aˬ, Ka li-ahˇ ta ̭-eu ma" lehˇ, tiˬ g'aˬ tiˬ jeˬ ehˇ-eu meh. 13 Ka li-ahˇ g'awˬ mya muˇ muˇ paˆ-euˬ ta loˇ. Naw ma ̭ g'aˇ duˬ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ kamˇ shiˇ-euˬ g'aˬ Pawˇluˆ-a loˇ. Pawˇluˆ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ naw ma ̭ iˇ cu ̭ shawˇ teˬ loˇ. 14 Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ, Gaˬliˇpuˆ hawˇ-eu Gaˬyuˇ aˬ nya ̭-ahˇ teh ̭-ehˇ ngaˇ iˇ cu ̭ ya shawˇ nehˬ-euˬ baˬ da neh Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu ma. 15 Maˬ ngeuˇ law nmˇ-aˬ, naw ma ̭ ngaˬ-euˬ zaˬ lahˇ geu ̭-eu g'aˇ duˬ iˇ cu ̭ shawˇ-euˬ ma lehˇ ehˇ-eu baw ngaˇ. 16 (Saˬteˬpaˬ-euˬ nymˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ-ahˇ k'aw ̭ ngaˬ neh iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ-euˬ law hawˇ nga. K'oeˇ ta ̭ naˇ, nui g'aˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ ngaˇ iˇ cu ̭ shawˇ nehˬ-euˬ ma lehˇ maˬ noeˬ nya.) 17 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, iˇ cu ̭ bi shawˇ nehˬ-iˇ-eu g'aˇ duˬ Ka li ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu g'aˇ duˬ k'ehˇ g'eh le ̭-eu meh. K'oeˇ uˬ ta ̭, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ-euˬ dawˬ-ahˇ g'oe-awˇ ya mehˬ-eu maˬ ngeuˇ-a. K'oeˇlo ̭-ehˇ mehˬ naˇ, Ka li neh la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ kamˇ shiˇ-euˬ baoˬ byawˬ-iˇ jiˇ teh ̭-a. 18 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Ka li la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ kamˇ shiˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, byoˆ-iˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ tiˬ jeˬ-iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-a. Ehˇ k'aw ̭ k'oeˇ-aˬ, aˬ dui ka k'o ̭-eu jeˬ za-euˬ deuˬ g'aˇ duˬ Miˬyehˇ-euˬ baoˬ meh. 19 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Tsawˇ gahˇ ahˇ-eu deuˬ-euˬ tsawˇ gahˇ, ngaˇ laˆ cawˆ jiˇ nehˬ-awˇ, tseˇ paˆ nya-eu deuˬ-euˬ nui gahˇ, ngaˇ laˆ tsoeˬ jiˇ nehˬ ma." 20 K'oeˇ miˇ neh, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ aˬ gaˇ jawˇ ta lehˇ ehˇ haw sheˇ. Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ-eu saˬ laˬ deuˬ aˬ gaˇ jawˇ ta lehˇ ehˇ haw sheˇ. Heu ziˇ-ahˇ ja ceh ceh-eu paw nya dui dui-eu tsawˇ haˬ deuˬ aˬ gaˇ jawˇ ta lehˇ ehˇ haw sheˇ. Miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ jaˆ-eu zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ deuˬ yaw ̭ ngeh ̭ meh lehˇ Miˬyehˇ neh bi siˬ bi mawˇ la ̭ g'aˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. 21 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ yawˬ ha-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ-ahˇ g'oe-awˇ Miˬyehˇ-ahˇ maˬ bi siˬ maˬ bi mawˇ nya ni, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ-ahˇ g'oe-awˇ jahˇ taˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ dzawˬ-euˬ dawˬ lehˇ aˬ cawˬ kuˇ-eu nymˬ-mˇ aˬ dui ma ̭ dawˬ mehˬ mehˬ lu ̭-eu gaˇ kawˆ heu-ahˇ g'oe-awˇ, jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ ka k'o ̭ nehˬ-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ noeˬ tsehˆ-euˬ meh. 22 Yuˇdaˆ tsawˇ ha deuˬ-aˬ, yawˬ ha jah-eu g'aˇ duˬ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ-ahˇ mawˇ maw ̭-awˇ, Heˬlaˬsaˇ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, za siˬ tsawˇ gahˇ-ahˇ poˆ-eu meh. 23 Aˬ dui ma ̭-aˬ, la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ kamˇ shiˇ-euˬ Ka li gaˇ kawˆ mehˬ-eu ma. Aˬ dui mehˬ-eu dawˬ heu-ahˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ g'oˆ coeˬ -eu meh. Aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ-aˬ, gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu dawˬ lehˇ sawˇ-eu meh. 24 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ neh kuˇ doˆ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ pyeu ̭-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ hawˇ-eu, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ g'aˇ duˬ, dawˬ heu-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ baoˬ hawˇ-eu zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ pyeu ̭-eu Ka li meh. 25 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ dawˇ ga ga-eu jeˬ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ naˆ maˬ tseˇ gahˇ dzehˬ-awˇ, Miˬyehˇ g'aˬ baˬ-eu jeˬ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ g'aˬ k'aˆ-eu naˆ maˬ tseˇ deuˇ dzehˬ-eu meh. 26 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ kuˇ ngeh naw ma ̭ aˬ geu tiˆ-ahˇ deh ̭-euˬ gaˇ taˬ ngehˇ. Shiˬ shaˬ jiˇ paw dzeˇ neh shaˇ sawˇ le ̭ naˇ, naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ-eu g'awˬ mya g'aˬ maˬ jawˇ-a. Baoˬ jaˆ-eu g'awˬ mya g'aˬ maˬ ahˇ-ehˇ, yaw huiˬ yaw mahˇ-euˬ aˇ jeuˬ la ̭ k'oeˇ deh ̭ le-euˬ g'awˬ mya g'aˬ maˬ keuˬ-a. 27 Zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ-eu deuˬ daˬ bi ga-eu g'aˇ duˬ, miˇ tsaˬ zaˬ neh gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-a lehˇ sawˇ taˬ-euˬ deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ neh diˇ daˬ-ehˇ tseˇ doˆ-awˇ, baoˬ jaˆ-eu tsawˇ haˬ deuˬ daˬ bi ga-eu g'aˇ duˬ, miˇ tsaˬ zaˬ neh g'aˬ baˬ dui dui meh lehˇ sawˇ taˬ-euˬ deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ neh diˇ daˬ-ehˇ tseˇ doˆ-euˬ meh. 28 Miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ meh lehˇ noeˬ-euˬ jeˬ-ahˇ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-ehˇ bi pyeu ̭-iˇ-eu g'aˇ duˬ, miˇ tsaˬ zaˬ neh gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-a lehˇ taˬ nyiˇ dui dui-euˬ jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ tseˇ doˆ-euˬ meh. 29 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ Miˬyehˇ mehˬ shi k'ahˬ sehˇ maˬ bi jehˆ nya-eu g'aˇ duˬ, K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ-euˬ meh. 30 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ-aˬ, Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ bi tso ̭ ta ̭-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ mˇ-awˇ, Ka li-aˬ aˬ dui-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ pyeu ̭ ni Miˬyehˇ jahˇ-euˬ meh. Ka li baˬ da neh Miˬyehˇ-ahˇ aˬ dui tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ muiˬ-eu shawˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-awˇ, iˬ baˇ-ahˇ buˬ-iˇ law-iˇ g'aˬ-euˬ ma. 31 K'oeˇ miˇ neh, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, "K'ahˬ sehˇ k'aˇ jehˆ-eu tsawˇ haˬ deuˬ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ neh mˇ-euˬ gaˇ-ahˇ teh ̭-ehˇ jehˆ lu ̭-uˇ."

1 Gawˇliˬtu 2

1 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, ngaˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ oe-awˇ Miˬyehˇ neh za ̭ ta ̭-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ gaˇ kawˆ mehˬ le ngeh, za siˬ tsawˇ gahˇ na ̭ dui dui-eu dawˬ yaw huiˬ ngehˬ le-euˬ maˬ ngeuˇ. 2 Ngaˇ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ lu ̭ ngeh, Yeˬsuˇ Ka li gaˇ kawˆ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ kamˇ shiˇ-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ maˬ ngeuˇ naˇ, nui jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ ngehˇ byoˆ jiˇ ma lehˇ nui ma la ̭ k'oeˇ noeˬ tsehˆ-euˬ ma. 3 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ jawˇ gaˇ ngaˇ oe ngeh, ngaˇ nui ma baˬ dui dui-awˇ, guˆ dui dui-eu la ̭ k'oeˇ yaw dzuˬ dzuˬ-euˬ ma. 4 Ngaˬ neh ngehˬ-euˬ tmˇ-euˬ dawˬ deuˬ hawˇ-eu dawˬ mehˬ mehˬ-euˬ gaˇ kawˆ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ-ahˇ g'oe-awˇ mehˇ shuiˇ shuiˇ le-euˬ maˬ ngeuˇ. Yaw sahˇ Miˬyehˇ-euˬ baoˬ gaˇ kawˆ saˇ kiˇ kamˬ le-euˬ teh ̭ ma. 5 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭-euˬ jah-eu jeˬ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ k'oeˇ taˆ zi ̭-eu maˬ ngeuˇ-a. Miˬyehˇ-euˬ baoˬ uˬ moˆ zi ̭-eu meh. 6 Guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ paw g'aˬ k'aˆ lo ̭ laˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ-aˬ, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ-euˬ dawˬ mehˬ-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ k'oeˇ-aˬ, miˇ tsaˬ heu-ahˇ ta ̭-eu zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ maˬ ngeuˇ-a. Piˬ-iˇ byoˆ-iˇ lu ̭-eu miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ lu ̭-eu baoˬ k'oeˇ deuˬ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ k'aw ̭ maˬ ngeuˇ-a. 7 Ngaˇ mehˬ lu ̭-eu zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ neh za ̭ taˬ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ meh. Zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ k'oeˇ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ maˬ siˬ nya-eu za ̭ taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ dui yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ bi za-eu lehˇ, miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ maˬ beh mi naˆ-ehˇ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ k'oeˇ-ahˇ Miˬyehˇ tseˇ doˆ taˬ-euˬ meh. 8 Miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ k'oeˇ-ahˇ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ siˬ nya-aˬ. Siˬ nya law nmˇ-aˬ, yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ dui dui-eu Sahˬpaˬ-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ma ̭ ta ̭ seh ̭-aˇ. 9 Ehˇ k'aw ̭, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. "Myaˆ nuiˆ maˬ mawˇ haw-ehˇ, naˬ bawˇ maˬ gaˬ haw-euˬ, maˬ noeˬ doˆ coeˇ-eu jeˬ, Miˬyehˇ-ahˇ gaˬ-euˬ deuˬ g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ lehˬ hmˬ laˆ saˆ-euˬ meh." 10 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ aˬ yaw ̭ neh za ̭ taˬ-euˬ jeˬ, aˬ yaw ̭-euˬ Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ g'oe-awˇ aˬ dui-ahˇ bi siˬ bi mawˇ la ̭-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ-aˬ, yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ poˆ tseˇ-eu meh. Na ̭ dui dui gaˇ za ̭ taˬ-euˬ Miˬyehˇ-euˬ nui k'ahˇ-ahˇ k'aw ̭, poˆ tseˇ doˆ-eu meh. 11 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-euˬ nui noeˬ-ahˇ yawˬ ha la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu yaw sahˇ maˬ ngeuˇ naˇ maˬ siˬ jiˇ nya-eu lo ̭-ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ nui noeˬ-ahˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ maˬ ngeuˇ naˇ maˬ siˬ jiˇ nya-a. 12 Aˬ dui-aˬ, miˇ tsaˬ heu-euˬ yaw sahˇ za taˬ-euˬ maˬ ngeuˇ. Miˬyehˇ neh aˬ dui-ahˇ k'aˇ bi ̭ la ̭-euˬ jeˬ-ahˇ aˬ dui siˬ nya jiˇ ni, Miˬyehˇ neh k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ Yaw sahˇ Miˬyehˇ za taˬ-euˬ ma. 13 K'oeˇ miˇ neh, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ neh mehˬ nehˬ la ̭-euˬ dawˬ aˬ dui ngehˬ-eu tmˇ-eu maˬ ngeuˇ. Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ la ̭-euˬ dawˬ ngehˬ-eu tmˇ-eu ma. K'oeˇ lo ̭-ehˇ ngehˬ-eu tmˇ-eu la ̭ k'oeˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ za taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ sa ̭ laˇ paw ta ̭ leˇ-eu yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ g'oˆ shaw nya ni ja mehˬ-eu ma. 14 Yaw sahˇ Miˬyehˇ maˬ za-euˬ tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ neh bi ̭-euˬ jeˬ-ahˇ maˬ za nya-a. K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ neh bi ̭-euˬ jeˬ-ahˇ maˬ siˬ nya-ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ g'aˇ duˬ tiˬ paw ̭-iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ-aˬ, gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu meh lehˇ guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ paw neh teh ̭-ehˇ ehˇ tsehˆ nya-eu meh. 15 Yaw sahˇ Miˬyehˇ k'aˇ za taˬ-euˬ tsawˇ haˬ-aˬ, yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu maˬ tsoeˬ-eu tseˇ paˆ nya-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ-ahˇ aˬ cawˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ tseˇ paˆ duˬ nya-a. 16 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ nui ma-ahˇ, siˬ duˬ nya-eu aˬ suˇ jawˇ ta. Yaw ̭-ahˇ nui noeˬ nui duˇ bi ̭-awˇ, ja mehˬ nya-eu aˬ suˇ jawˇ ta." Ehˇ k'aw ̭, aˬ dui-aˬ, Ka li-euˬ nui ma pi lu ̭-eu tsawˇ haˬ ma.

1 Gawˇliˬtu 3

1 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ za-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ mehˬ-eu lo ̭-ehˇ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ maˬ mehˬ nya-a. Miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ hawˇ-eu Ka li zaˬ-euˬ jah-eu paw zaˬ yaw nyiˇ-ahˇ duˇ-eu deuˬ-ahˇ mehˬ-eu lo ̭-ehˇ teh ̭-ehˇ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ya mehˬ-eu meh. 2 Naw ma ̭-ahˇ dzaˇ yaw g'ahˇ maˬ bi dzaˬ ni, mawˇ neˇ aˬ coeˇ teh ̭-ehˇ bi dawˇ-eu ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ dzaˇ yaw g'ahˇ maˬ dzaˬ nya laˇ-aˬ siˬ. Nymˬ-mˇ keuˆ ni maˬ dzaˬ nya laˇ-aˬ siˬ. 3 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ deh ̭-eu lo ̭-ehˇ naw ma deh ̭ lu ̭-a siˬ. Naw ma ̭ yaw kaˬ myaˆ naˆ-awˇ iˬ dehˬ iˬ ceh jaˆ-eu k'oeˇ-aˬ, naw ma ̭ miˇ tsaˬ heu-ahˇ ta ̭-awˇ miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ deh ̭-eu aˇ tiˆ-ahˇ deh ̭ lu ̭-eu gaˇ kawˆ saˇ kiˇ pyeu ̭-eu meh. 4 Naw ma ̭ yaw kaˬ, "Ngaˇ-aˬ, Pawˇluˆ-ahˇ ta ̭-eu ma." "Ngaˇ-aˬ, Aˬpawˇluˆ-ahˇ ta ̭-eu ma" lehˇ tiˬ g'aˬ tiˬ jeˬ ehˇ-eu k'oeˇ-aˬ, naw ma ̭ miˇ tsaˬ zaˬ lo ̭-ehˇ deh ̭-eu miˇ neh maˬ ngeuˇ-a loˇ. 5 Aˬpawˇluˆ aˬ suˇ g'aˬ-a. Pawˇluˆ aˬ suˇ g'aˬ-a. Nga nya ̭-aˬ, naw ma ̭ jah laˇ ni sheuˬ g'eh nehˬ-eu Miˬyehˇ-euˬ zaˬ k'aˆ pyeu ̭-eu teh ̭ ma. Nyiˬ g'aˬ lu ̭ yawˬ ha-ahˇ Miˬyehˇ neh k'aˇ bi mˇ la ̭-euˬ jeˬ mˇ-eu teh ̭ ma. 6 Ngaˇ-aˬ, ka-eu g'aˬ pyeu ̭-awˇ, Aˬpawˇluˆ-aˬ, iˇ cu ̭ shehˬ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˇ bawˬ mehˇ laˇ ni jahˇ-eu g'aˬ-aˬ, Miˬyehˇ meh. 7 Ka-eu g'aˬ hawˇ-eu iˇ cu ̭ shehˬ-eu g'aˬ-aˬ, ehˇ nya ̭ nyeuˆ-eu maˬ ngeuˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, aˇ bawˬ mehˇ laˇ ni jahˇ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ dui dui paˬ-ehˇ g'eh-eu meh. 8 Ka-eu g'aˬ hawˇ-eu iˇ cu ̭ shehˬ-eu g'aˬ beu gaˇ duˬ maˬ jaˆ-a. Nyiˬ g'aˬ lu ̭-ahˇ yawˬ ha neh k'aˇ mˇ-euˬ lo ̭-ehˇ geuˇ ni Miˬyehˇ la ̭ sawˬ bi ̭ nehˬ teh ̭-a. 9 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nga nya ̭-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ gaˇ-ahˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ mˇ lu ̭-eu gaˇ mˇ cawˬ pyeu ̭-eu ma. Naw ma ̭-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ deh yaˇ meh. Naw ma ̭-aˬ, Miˬyehˇ tsoˆ lu ̭-eu nymˇ meh. 10 Miˬyehˇ neh bi ̭ la ̭-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ g'oe-awˇ, nymˇ tsoˆ nya dui dui-eu tsawˇ haˬ-euˬ gaˇ ngaˇ mˇ-awˇ, dawˬ pehˬ gawˬ dahˬ beh-awˇ, yawˬ g'aˬ yawˬ neh paˇ gawˬ daˆ g'eh le ̭-euˬ meh. Nyiˬ g'aˬ lu ̭ yaw muiˬ paˬ-ehˇ shaˇ noeˬ-awˇ ya gawˬ teh ̭-a. 11 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ neh Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ teh ̭-ehˇ dawˬ pehˬ gawˬ taˬ-euˬ meh. Dawˬ pehˬ yawˬ hmˬ yawˬ maˬ gawˬ paˇ nya-a. 12 Tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, shuiˇ, pyuˇ, k'aˬ lo sehˇ, heu deuˬ yuˇ-awˇ dawˬ pehˬ gawˬ taˬ-euˬ k'oeˇ taˆ gawˬ daˆ g'eh teh ̭-a. Tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, daˇ kawˬ, yaˇ mo ̭, g'o yoeˬ, heu deuˬ yuˇ-awˇ dawˬ pehˬ gawˬ taˬ-euˬ k'oeˇ taˆ gawˬ daˆ g'eh teh ̭-a. 13 Aˬ yaw ̭ g'aˬ yaw ̭, yawˬ ha neh mˇ-euˬ muiˬ-eu doeˇ-eu gaˇ kawˆ-ahˇ, Ka li-euˬ Aˇ nah keuˆ le-awˇ pah mehˬ le ngeh ya mawˇ duˬ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Aˇ nah k'oeˇ nah keuˆ le ngeh, yawˬ g'aˬ na lu ̭ k'aˇ mˇ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ miˬ dzaˬ neh bi pah mehˬ teh ̭-a. Muiˬ muiˬ doeˇ doeˇ miˬ dzaˬ neh bi lawˬ haw-awˇ, bi mawˇ duˬ laˇ teh ̭-a. 14 Dawˬ pehˬ gawˬ taˬ-euˬ k'oeˇ taˆ gawˬ daˆ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ miˬ dzaˬ maˬ puiˆ dzaˬ nya naˇ, nymˇ gawˬ-euˬ k'oeˇ g'aˬ la ̭ sawˬ za teh ̭-a. 15 Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na neh gawˬ taˬ-euˬ gaˇ miˬ dzaˬ neh puiˆ dzaˬ naˇ, aˬ yaw ̭ neh mˇ taˬ-euˬ jeˬ smˬ-iˇ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ law nmˇ-aˬ, miˬ dzaˬ puiˆ lu ̭ gaˇ bi g'eu doˆ-awˇ law-iˇ-euˬ lo ̭-ehˇ ya law-iˇ teh ̭-a. 16 Naw ma ̭-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ pyeu ̭-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭ siˬ duˬ lu ̭ meh. 17 K'oeˇ miˇ neh, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na Miˬyehˇ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-ahˇ laˆ cawˆ naˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ Miˬyehˇ laˆ cawˆ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ-aˬ, muiˬ-eu shawˇ-eu jeˬ pyeu ̭-awˇ, naw ma ̭-aˬ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ k'oeˇ meh. 18 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ yawˬ haˇ yawˬ ha jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu maˬ tsaˬ-a. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ ma lehˇ noeˬ naˇ, aˬ diˇ aˬ maˇ tsawˇ gahˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ nya ni, tsawˇ gahˇ maˬ ahˇ-eu tsawˇ haˬ jeˬ huˬ pyeu ̭-iˇ-eu tsaˬ meh. 19 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ lehˇ sawˇ taˬ-euˬ jeˬ-aˬ, Miˬyehˇ mehˬ shi tiˬ jeˬ-iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-a. "Zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ-eu deuˬ gahˇ dui dui lu ̭ gaˇ Miˬyehˇ lahˇ ju k'mˇ pa ̭-eu meh" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ jaˆ meh. 20 "Zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ-eu deuˬ-euˬ nui noeˬ-aˬ, yaw ̭ ngeh ̭ meh lehˇ Miˬyehˇ siˬ nya meh" lehˇ, tiˬ tsahˇ paˇ bo ̭ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. 21 Tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ nui gahˇ gaˇ kawˆ tiˬ g'aˬ-iˬ k'ahˬ sehˇ jehˆ-eu maˬ tsaˬ-a. Aˬ diˇ ehˇ naˇ, yawˬ jeˬ na lu ̭ naw ma ̭-ahˇ o ̭-eu meh. 22 Pawˇluˆ maˬ ehˇ, Aˬpawˇluˆ maˬ ehˇ, Beˬtuˆluˆ maˬ ehˇ, miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ maˬ ehˇ, deh ̭-eu hawˇ-eu shiˇ-eu maˬ ehˇ, heu ziˇ hawˇ-eu aˬ kaˇ kaˇ ziˇ maˬ ehˇ, dawˬ tawˆ lu ̭ naw ma ̭-ahˇ o ̭-eu meh. 23 Naw ma ̭-aˬ, Ka li-euˬ pyeu ̭-awˇ, Ka liˬaˬ, Miˬyehˇ-euˬ pyeu ̭-eu meh.

1 Gawˇliˬtu 4

1 Naw ma ̭ nga ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ noeˬ-eu tsaˬ meh. Nga ma ̭ Ka liˬeuˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ pyeu ̭-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ za ̭ taˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ haw piˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ meh lehˇ noeˬ-eu tsaˬ meh. 2 Zaˬ k'aˆ tiˬ g'aˬ-aˬ, yawˬ ha-euˬ baw leˬ-ahˇ saˇ jaˇ maˬ zi ̭-ehˇ maˬ g'eh nya-a. 3 Naw ma ̭ maˬ ehˇ, aˬ cawˬ maˬ ehˇ, ngaˬ-ahˇ yaw lehˬ poˆ gaˇ ngaˇ k'ahˬ maˬ lahˇ. Ngaˇ yawˬ haˇ yawˬ ha k'aw ̭ yaw lehˬ maˬ poˆ. 4 Ngaˬ-euˬ siˬ nya-eu nui ma shawˇ jehˆ ni jaˆ lu ̭ ma. Heu lo ̭-ehˇ ehˇ ngeh, ngaˇ iˬ baˇ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ ahˇ lehˇ ehˇ maw ̭-eu maˬ ngeuˇ. Ngaˬ-euˬ yaw lehˬ-ahˇ pyehˆ tseˇ-eu g'aˬ-aˬ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ meh. 5 K'oeˇ miˇ neh, aˇ yamˬ maˬ keuˆ laˇ mi naˆ-ehˇ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ naw ma ̭ yaw lehˬ taˬ poˆ. Aˇ saˬ saˬ-eu yaˇ k'aˬ daˇ-eu k'oeˇ-aˬ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ oe keuˆ gaˇ ya dawˬ-eu meh. Yaw zahˇ la ̭ k'oeˇ za ̭ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ yaw sheh ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ yuˇ doˆ la ̭-awˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ nui maˬ la ̭ k'oeˇ za ̭ taˬ-euˬ nui noeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ pah dzeh teh ̭-a. K'oeˇ ngeh jawˇ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ o ̭-eu geuˇ-eu lo ̭-ehˇ Miˬyehˇ ja ceuˬ nehˬ teh ̭-a. 6 Aˬpawˇluˆ nga nya ̭-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, naw ma ̭ g'aˇ duˬ shaˇ noeˬ-eu la ̭ k'oeˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. Nga nya ̭-ahˇ haw-awˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ k'aˇ bo ̭ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ teh ̭-ehˇ naw ma ̭ caw teh-awˇ deh ̭ nya ni ehˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. Tiˬ g'aˬ-ahˇ ja ceuˬ-awˇ tiˬ g'aˬ-ahˇ ja doeˇ-eu jeˬ naw ma ̭ jahˇ-eu maˬ tsaˬ-a. 7 Naw ma ̭ a ̭ cawˬ ta ̭-ehˇ huiˬ dzehˬ mahˇ dzeh ni aˬ suˇ g'aˬ neh jahˇ-euˬ ta. Naw ma ̭ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Miˬyehˇ neh bi ̭ la ̭-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, naw ma ̭ k'aˇ za-euˬ jeˬ Miˬyehˇ neh bi ̭ la ̭-euˬ la ̭ sawˬ maˬ ngeuˇ-eu lo ̭-ehˇ aˬ joˆ-ehˇ k'ahˬ sehˇ jehˆ nya te. 8 Naw ma ̭ k'aˇ loˬ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ jaˆ jiˇ ma loˇ. Naw ma ̭ smˇ muiˬ muiˬ laˇ g'aˬ-euˬ ma loˇ. Nga ma ̭ sahˬ paˬ sahˬ ma maˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ k'aw ̭, naw ma ̭ sahˬ paˬ sahˬ ma pyeu ̭ laˇ-euˬ te loˇ. Muiˬ teh ̭-a. Nga ma ̭ g'eh naw ma ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ sahˬ paˬ sahˬ ma ya geu ̭ ni, naw ma ̭-ahˇ sahˬ paˬ sahˬ ma bi pyeu ̭ laˇ maw ̭ miˇ-a. 9 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ dawˬ tawˆ lu ̭ hawˇ-eu miˇ tsaˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ bi haw niˇ g'a-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ-euˬ g'aˬ k'ehˇ pyeu ̭-eu nga ma ̭-ahˇ miˇ k'ahˬ zaˬ mehˬ shi bi seh ̭-eu lehˇ, Miˬyehˇ neh aˬ cawˬ jeˬ nah nah saˬ bi jawˇ la ̭-euˬ jeˬ nga lehˇ noeˬ miˇ-a. 10 Nga ma ̭-aˬ, Ka li g'aˇ duˬ aˬ dzawˬ aˇ gah pyeu ̭-eu ma. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-aˬ, Ka li la ̭ k'oeˇ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ meh. Nga ma ̭ g'aˬ baˬ-awˇ, naw ma ̭ g'aˬ k'aˆ-eu meh. Nga ma ̭-ahˇ aˬ cawˬ taˬ nyiˇ dui dui-awˇ, naw ma ̭-ahˇ taˬ huiˬ-eu meh. 11 Nymˬ-mˇ keuˆ ni nga ma ̭ meh ̭ lu ̭ shu ̭ lu ̭-eu ma. Mehˬ tsoeˬ dm-eu maˬ jaˆ-ehˇ, aˬ cawˬ neh bi diˬ bi diˬ-ehˇ, yu ̭ zaˇ jawˇ zaˇ maˬ baw ni shaˬ lu ̭-eu ma. 12 Nga ma ̭ gaˇ mˇ seh ̭ le ̭ miˇ-a. Nga ma ̭-ahˇ yaˬ k'ehˇ yaˬ laˇ gaˇ dawˬ ngehˬ g'eh nehˬ-awˇ, nga ma ̭-ahˇ k'ehˬ laˇ k'aˆ laˇ gaˇ oˇ oˇ-ehˇ daˬ-eu ma. 13 Nga ma ̭-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ laˇ gaˇ, dawˬ nahˬ yu ni ngehˬ k'o ̭ nehˬ-eu ma. Nga ma ̭-aˬ, miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ aˬ cawˬ maˬ geu ̭ nahˇ-ehˇ shehˆ dzeh taˬ-euˬ yaw jaw ̭ yaw la ̭-ahˇ duˇ miˇ-a. 14 Naw ma ̭ bi sha ̭ dawˇ-iˇ-eu lehˇ sahˬ bo ̭ heu ta ̭ ngaˇ bo ̭-eu maˬ ngeuˇ. Ngaˇ gaˬ dui dui-eu zaˬ deuˬ lo ̭-ehˇ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ mehˬ-eu tsoˆ-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. 15 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, zaˬ yaw nyiˇ-ahˇ bo saˆ-eu tsawˇ haˬ lo ̭-ehˇ naw ma ̭-ahˇ sheuˬ g'eh-eu saˬ laˬ deuˬ maˬ gui jiˇ coeˇ ni jawˇ k'aw ̭, naw ma ̭-euˬ aˬ da tiˬ g'aˬ teh ̭ meh. Ngaˇ-aˬ, naw ma ̭ jawˇ gaˇ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ hehˇ keuˆ la ̭-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu miˇ neh, ka li la ̭ k'oeˇ naw ma ̭-euˬ aˬ da pyeu ̭ laˇ-euˬ ma. 16 K'oeˇ miˇ neh, ngaˬ-ahˇ dzaw geu ̭-eu g'aˇ duˬ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ shaˇ-eu ma. 17 Ngaˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ noeˬ-awˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ ngaˇ gaˬ dui dui-eu saˇ jaˇ zi ̭-eu aˬ li pyeu ̭-eu Tiˆmoˇseˬ-ahˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ ma. Ngaˇ caw teh lu ̭-eu gaˇ ma pyeu ̭-eu Ka li la ̭ k'oeˇ aˬ joˆ-ehˇ ya deh ̭ ya jawˇ-eu gaˇ kawˆ k'oeˇ hmˬ-ahˇ naw ma ̭ maˬ ya ngehˇ ni aˬ yaw ̭ sheuˬ g'eh nehˬ la ̭ teh ̭-a. Gaˇ kawˆ k'oeˇ hmˬ-ahˇ ka li zaˬ aˇ muˇ k'aˇ jaˆ gaˇ ngaˇ mehˬ-eu ma. 18 Naw ma ̭ jawˇ gaˇ ngaˇ maˬ oe-aˇ lehˇ noeˬ-awˇ, naw ma ̭ tiˬ paˆ na deuˬ nui ma huiˬ lu ̭ meh. 19 Sahˬ paˬ Miˬyehˇ nui ma tsaˬ naˇ, g'awˬ myahˇ maˬ g'eh-ehˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ ngaˇ oe-awˇ nui ma huiˬ-eu k'oeˇ deuˬ ngehˬ-eu dawˬ-ahˇ naˇ haˬ-eu teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, aˬ yaw ̭ ma ̭ baoˬ aˇ naˆ ni ahˇ nga lehˇ ngaˇ haw ma. 20 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-aˬ, dawˬ ngehˬ gaˇ ta ̭-eu maˬ ngeuˇ-a. Baoˬ ahˇ gaˇ ta ̭-eu meh. 21 Naw ma ̭ aˬ geu jeˬ maw ̭-eu nya. Ngaˇ daˇ cuiˇ yuˇ-awˇ oe gaˇ geu ̭ maw ̭-eu nya loˇ. Maˬ ngeuˇ naˇ, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ hawˇ-eu nui nahˬ nui yu yuˇ-awˇ oe gaˇ geu ̭ mawˬ-eu nya loˇ.

1 Gawˇliˬtu 5

1 Zaˬ miˬ zaˬ hawˇ-eu k'aˬ dzeˇ zaˬ yu ̭ ta ̭ jawˇ ta ̭-eu gaˇ kawˆ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, maˬ mˇ k'mˬ-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ mˇ lu ̭-eu uˬ ta ̭, lawˇ ci ̭ zaˬ deuˬ maˬ mˇ peuˬ gaˇ keuˆ ni naw ma ̭ mˇ keuˆ lu ̭ meh lehˇ ngaˇ ya gaˬ duˬ taˬ-euˬ ma. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ yawˬ ha-euˬ aˬ ma ma nyiˇ nehˬ-ehˇ joe-euˬ gaˇ kawˆ ngaˇ ya gaˬ-euˬ ma. 2 Ehˇ k'aw ̭ naw ma ̭ nui ma paˇ huiˬ-eu la. Noeˬ shaˬ dui dui paˬ-ehˇ g'eh-awˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ Ka li zaˬ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ neh teh doˆ-eu tsaˬ meh. 3 Ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ maˬ jawˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ nui ma naw ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ lu ̭ ma. Ngaˇ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ lu ̭ gaˇ duˇ-eu lo ̭-ehˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ-euˬ g'aˬ-ahˇ aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ ngaˇ yaˇ k'aˬ daˇ g'aˬ-euˬ ma. Naw ma ̭ tiˬ gaˇ uiˬ leˇ dzoeˇ leˇ ngeh, ngaˬ-euˬ nui ma k'aw ̭ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ ma. K'oeˇ lo ̭-ehˇ uiˬ leˇ ngeh, aˬ dui nehˬ-ehˇ jawˇ lu ̭-eu aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ heu lo ̭-ehˇ jahˇ-awˬ. 5 Sahˬpaˬ Miˬyehˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu Aˇ nah keuˆ le ngeh, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ sa ̭ laˇ ka k'o ̭-eu jeˬ za nya-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ neh ̭ Saˬdaˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ-awˇ bi laˆ cawˆ-awˬ. 6 Naw ma ̭ nui ma huiˬ-eu maˬ tsaˬ-a. "Dehˬ tseˬ ui cuiˆ teh ̭ k'aw ̭, kaˬ muˇ tiˬ tsmˇ tsmˇ lah ni bi poˬ laˇ nya meh" lehˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu naw ma ̭ siˬ nya meh. 7 Naw ma ̭ mawˇ lah ni bi shawˇ laˇ-eu g'aˇ duˬ, iˬ baˇ pyeu ̭-eu dehˬ tseˬ yaw oeˇ k'oeˇ laˆ shawˇ dzeh jiˇ-awˬ. K'oeˇ ngeh jawˇ, naw ma ̭ dehˬ tseˬ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ ahˇ-eu kaˬ muˇ yaw shui ̭ tiˬ siˬ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a. Naw ma ̭-aˬ, maˇ maˇ ni dehˬ tseˬ maˬ ahˇ-eu kaˬ muˇ-ahˇ duˇ meh lehˇ ngaˇ siˬ nya ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui Baˬsaˬkaˬ Bawˬ-iˬ g'eh yamˬ tsaˬ laˇ taˬ-euˬ meh. Baˬsaˬkaˬ Bawˬ-iˬ g'eh ngeh ya lawˇ-eu yawˇ zaˬ pyeu ̭-eu Ka li-ahˇ lawˇ g'aˬ-euˬ meh. 8 Aˬ dui Baˬsaˬkaˬ Bawˬ-iˬ g'eh kaˇ-euˇ. Iˬ baˇ hawˇ-eu maˬ muiˬ maˬ jaˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu dehˬ tseˬ ahˇ-eu kaˬ muˇ-ahˇ maˬ g'oe-ehˇ, yaw muiˬ yaw shawˇ hawˇ-eu yaw tsaˬ yaw dawˇ kaˬ muˇ pyeu ̭-eu dehˬ tseˬ maˬ ahˇ-eu kaˬ muˇ-ahˇ g'oe-awˇ bawˬ-iˬ g'eh kaˇ-euˇ. 9 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ bo ̭ nehˬ-euˬ sahˬ bo ̭ k'oeˇ ta ̭ la ̭ k'oeˇ, maˬ mˇ k'mˬ-eu jeˬ mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ cawˬ taˬ cawˬ lehˇ ehˇ taˬ-euˬ ma. 10 Aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ joe-eu, nui k'ahˇ huiˬ-eu, smˇ k'oeˬ k'oeˬ-eu, tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu deuˬ-ahˇ mˇ lu ̭-eu lawˇ ci ̭ zaˬ deuˬ-ahˇ cawˬ taˬ cawˬ lehˇ ngaˇ ehˇ maw ̭-eu maˬ ngeuˇ. Miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ k'aˇ deh ̭ k'oeˇ keuˆ ni k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu deuˬ-ahˇ naw ma ̭ maˬ deh ̭ ta ̭-ehˇ maˬ g'eh nya-aˇ. 11 Ngaˇ ehˇ maw ̭-eu-aˬ, heu lo ̭-ehˇ ma. Yawˬ haˇ yawˬ ha jah-eu tsawˇ haˬ ma lehˇ ehˇ k'aw ̭, aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ joe-eu, nui k'ahˇ huiˬ-eu, tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu, aˬ cawˬ-ahˇ ja bu ja doeˇ-eu, jiˇ baˬ dawˇ yeh ̭-eu, smˇ k'oeˬ k'oeˬ-eu, heu deuˬ-ahˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ cawˬ taˬ cawˬ lehˇ ehˇ maw ̭-eu ma. K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ hawˬ jawˬ jawˬ ta ̭ gaˇ keuˆ ni yahˇ-awˬ lehˇ ngaˇ naw ̭ ma ̭-ahˇ bo ̭ nehˬ taˬ-euˬ ma. 12 La ̭ nyiˇ paw-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ ngaˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu maˬ loˬ. Ehˇ k'aw ̭, Ka li zaˬ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ uˇ-eu deuˬ-ahˇ naw ma ̭ yaˇ k'aˬ maˬ daˇ-ehˇ aˬ joˆ-ehˇ byehˇ nya ta. 13 La ̭ nyiˇ paw-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ yaˇ k'aˬ daˇ teh ̭-a. Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, "Haiˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ maˬ bi jawˇ ni teh doˆ-awˬ."

1 Gawˇliˬtu 6

1 Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ Ka li zaˬ cawˬ cawˬ ja dzaˬ-eu jeˬ doˆ laˇ naˇ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ neh maˬ bi laˆ tsaˬ geu ̭ ni, aˬ jeˬ miˇ neh lawˇ ci ̭ zaˬ pyeu ̭-eu yaˇ k'aˬ daˇ-eu deuˬ mehˬ shi bi keuˆ leˇ te. 2 Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ miˇ tsaˬ heu-ahˇ yaˇ k'aˬ ya daˇ teh ̭-a lehˇ naw ma ̭ maˬ siˬ nya te loˇ. Naw ma ̭ miˇ tsaˬ heu-ahˇ yaˇ k'aˬ ya daˇ-eu jeˬ ngeuˇ naˇ, nyiˇ dui dui-eu gaˇ teu deuˬ-ahˇ maˬ jahˇ jiˇ nya te loˇ. 3 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ aˬ dui yaˇ k'aˬ ya daˇ meh lehˇ naw ma ̭ maˬ siˬ nya te loˇ. Nymˬ-mˇ ya puˬ ya mawˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ heu deuˬ jahˇ tsaˬ nehˬ-eu-aˬ, aˬ jeˬ ehˇ nya ̭ nyeuˆ ta. 4 Gaˇ kawˆ heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu deuˬ doˆ laˇ ngeh, Ka li zaˬ aˇ muˇ neh maˬ taˬ huiˬ-euˬ tsawˇ haˬ jawˇ gaˇ aˬ jeˬ miˇ neh bi keuˆ leˇ te. 5 Naw ma ̭ sha ̭ dawˇ dui dui paˬ-ehˇ g'eh-eu meh. Ka li zaˬ yaw kaˬ ja dzaˬ-eu jeˬ doˆ laˇ ngeh, jahˇ tsaˬ nehˬ nya-eu noeˬ dahˇ doe-eu tsawˇ haˬ naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ maˬ jawˇ-ehˇ g'eh teh ̭-a loˇ. 6 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ Ka li zaˬ yaw kaˬ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ yaˇ k'aˬ daˇ-eu nymˇ-ahˇ daˬ keuˆ leˇ-awˇ, Ka li-ahˇ maˬ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ neh yaˇ k'aˬ bi daˇ-eu la. 7 Naw ma ̭ yaw kaˬ yaˇ k'aˬ mehˬ dzaˬ laˆ doˆ-eu lehˇ ehˇ-eu teu-aˬ, naw ma ̭ g'aˇ duˬ smˬ dui dui-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. Aˬ cawˬ neh yaw doeˇ bi jahˇ-eu-aˬ, k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ maˬ gaˇ dzehˬ teh ̭-a. Aˬ cawˬ neh tahˇ joe bi joe-eu k'aw ̭, k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ maˬ gaˇ dzehˬ teh ̭-a. 8 K'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, naw ma ̭ yaw kaˬ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ yaw doeˇ jahˇ-awˇ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ tahˇ joe joe-eu meh. Ka li zaˬ cawˬ cawˬ teu naˆ ni deh ̭ pyeu ̭ taˬ-euˬ meh. 9 Maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu tsawˇ haˬ Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ la ̭ k'oeˇ maˬ ya uˇ leˇ-a lehˇ naw ma ̭ siˬ duˬ lu ̭ meh. Naw ma ̭ taˬ noeˬ lehˬ. Aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ joe-eu tsawˇ haˬ, tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu tsawˇ haˬ, aˬ cawˬ-euˬ miˬ zaˬ yo zaˬ-ahˇ bahˬ-eu tsawˇ haˬ, k'aˬ dzeˇ zaˬ cawˬ cawˬ k'aˬ miˬ sheu-eu tsawˇ haˬ, 10 smˇ k'oeˬ k'oeˬ-eu tsawˇ haˬ, nui k'ahˇ huiˬ-eu tsawˇ haˬ, jiˇ baˬ dawˇ yeh ̭-eu tsawˇ haˬ, aˬ cawˬ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-eu tsawˇ haˬ, tahˇ joe joe-eu tsawˇ haˬ, heu deuˬ-aˬ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ ya uˇ leˇ-a. 11 Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ tiˬ paˆ na deuˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ deh ̭ dzeuˇ ya ̭-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ iˬ baˇ tsiˬ shawˇ nehˬ g'aˬ-euˬ meh. Naw ma ̭-ahˇ Miˬyehˇ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a nehˬ g'aˬ-euˬ meh. Naw ma ̭ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ ni, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ ka li hawˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ neh mˇ g'aˬ-euˬ meh. 12 "Ngaˇ maˬ mˇ k'mˬ-eu jeˬ maˬ jaˆ." Ehˇ k'aw ̭, yawˬ jeˬ na lu ̭ gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu maˬ ngeuˇ-a. "Ngaˇ maˬ mˇ k'mˬ-eu jeˬ maˬ jaˆ." Ehˇ k'aw ̭, aˬ geu jeˬ-euˬ la ̭ oˆ maˬ kaˬ, ngaˇ zaˬ k'aˆ maˬ geu ̭. 13 "Dzaˬ-eu jeˬ-aˬ, uˬ maˆ g'aˇ duˬ pyeu ̭-awˇ, uˬ maˆ-aˬ, dzaˬ-eu jeˬ-euˬ g'aˇ duˬ meh." Ehˇ k'aw ̭, nyiˬ jeˬ lu ̭-ahˇ Miˬyehˇ laˆ cawˆ teh ̭-a. G'awˇ mawˇ-aˬ, aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ joe-eu g'aˇ duˬ maˬ ngeuˇ-a. Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ gaˇ mˇ-eu g'aˇ duˬ meh. G'awˇ mawˇ-ahˇ bi dzaˬ bi dawˇ-eu g'aˬ-aˬ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ meh. 14 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ Miˬyehˇ neh bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ meh. Aˬ dui-ahˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ teh ̭-a. 15 Naw ma ̭-euˬ g'awˇ mawˇ-aˬ, Ka li-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ tso ̭-eu aˇ sehˇ deuˬ pyeu ̭-eu meh lehˇ maˬ siˬ nya te loˇ. Ka li-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ tso ̭-eu aˇ sehˇ tiˬ sehˇ ngaˇ yuˇ-awˇ, meh maˬlaˇ-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ ta ̭-eu aˇ sehˇ bi pyeu ̭-iˇ k'mˬ ta loˇ. Tiˬ jeˬ g'eh-awˇ neh-iˬ maˬ bi pyeu ̭-iˇ k'mˬ-aˇ. 16 Meh maˬ laˇ nehˬ-ehˇ yu ̭ ta ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, meh maˬ laˇ k'oeˇ g'aˬ nehˬ-ehˇ tiˬ shiˬ tiˬ shaˬ teh ̭-ehˇ pyeu ̭-iˇ-euˬ meh lehˇ naw ma ̭ maˬ siˬ nya te loˇ. "Nyiˬ g'aˬ-euˬ tiˬ shiˬ tiˬ shaˬ teh ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ bya cehˆ ni ehˇ taˬ-euˬ meh. 17 Ehˇ k'aw ̭, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ nehˬ-ehˇ nui ma gm-eu tsawˇ haˬ-aˬ, sa ̭ laˇ paw aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ shiˬ tiˬ shaˬ teh ̭-ehˇ pyeu ̭-eu meh. 18 Aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ joe-eu jeˬ-ahˇ g'awˬ tsehˆ tsehˆ-awˬ. Tsawˇ haˬ zaˬ neh mˇ-euˬ iˬ baˇ nui deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ g'awˇ mawˇ-ahˇ coeˬ-eu ciˆ-eu maˬ ngeuˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ joe-eu jeˬ mˇ-euˬ tsawˇ haˬ-aˬ, yawˬ ha-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ coeˬ ni ciˆ ni iˬ baˇ mˇ gaˇ duˇ-eu meh. 19 Naw ma ̭-euˬ g'awˇ mawˇ-aˬ, Miˬyehˇ neh bi ̭ le ̭-awˇ naw ma ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭-eu Muiˬ-eu Shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ pyeu ̭-eu meh lehˇ maˬ siˬ nya te loˇ. K'oeˇ uˬ ta ̭, naw ma ̭-aˬ, naw ma ̭-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Miˬyehˇ-euˬ meh. 20 Miˬyehˇ neh aˇ poeˬ bi ̭-awˇ zeuˇ tsehˆ g'aˬ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭-euˬ g'awˇ mawˇ la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ bi doˆ laˇ-awˬ.

1 Gawˇliˬtu 7

1 Nymˬ-mˇ jawˇ poˆ-aˬ, naw ma ̭ neh ngaˬ-ahˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-awˇ naˇ haˬ-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ ehˇ ma. K'aˬ dzeˇ zaˬ-aˬ, miˬ zaˬ maˬ sheuˬ ni jawˇ nya naˇ muiˬ meh. 2 Ehˇ k'aw ̭, aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ joe ni muˇ juˇ juˇ-eu jeˬ jaˆ myaˬ-eu miˇ neh, k'aˬ dzeˇ zaˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ miˬ zaˬ baw-eu tsaˬ-awˇ, zaˬ miˬ zaˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ k'aw ̭ k'aˬ dzeˇ zaˬ baw-eu tsaˬ meh. 3 K'aˬ dzeˇ zaˬ g'aˬ yawˬ ha-euˬ g'awˇ mawˇ miˬ zaˬ g'aˬ-ahˇ bi ̭-awˇ, miˬ zaˬ g'aˬ k'aw ̭ yawˬ ha-euˬ g'awˇ mawˇ k'aˬ dzeˇ zaˬ g'aˬ-ahˇ bi ̭-eu la ̭ k'oeˇ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ nui k'ahˇ mˇ byah-eu tsaˬ meh. 4 Miˬ zaˬ g'aˬ yawˬ ha-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ yawˬ haˇ yawˬ ha maˬ uˆ lahˇ ni, k'aˬ dzeˇ zaˬ g'aˬ neh ya bi uˆ lahˇ meh. K'oeˇ gaˇ duˇ ni, k'aˬ dzeˇ zaˬ g'aˬ k'aw ̭, yawˬ ha-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ yawˬ haˇ yawˬ ha maˬ uˆ lahˇ ni, miˬ zaˬ g'aˬ neh ya bi uˆ lahˇ meh. 5 Tiˬ k'ehˬ tiˬ yamˬ la ̭ k'oeˇ maˬ yu ̭ ta ̭ ni guiˬ lahˬ shaˇ-eu g'aˇ duˬ nyiˬ g'aˬ lu ̭ nui ma tsaˬ-awˇ ehˇ tsehˆ taˬ-euˬ aˇ yamˬ la ̭ k'oeˇ maˬ ngeuˇ naˇ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ maˬ yu ̭ ta ̭ lehˇ ehˇ-eu maˬ tsaˬ-a. Aˇ yamˬ k'oeˇ dzeuˇ naˇ, tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ paˇ yu ̭ paˇ jawˇ ta ̭-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ jahˇ naˇ, naw ma ̭ yawˬ ha-euˬ nui ma-ahˇ maˬ g'aˬ leˇ-eu miˇ neh, neh ̭ Saˬdaˬ muˇ juˇ juˇ gaˇ maˬ dzeuˇ-iˇ nya-a. 6 Ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu heu-aˬ, ngaˇ k'aˇ ehˇ-eu lo ̭-ehˇ maˬ geu ̭-ehˇ maˬ g'eh nya-a lehˇ dawˬ bi ̭-eu jeˬ-ehˇ ehˇ-eu maˬ ngeuˇ. Ngaˬ neh ehˇ-euˬ lo ̭-ehˇ mˇ-eu g'aˇ duˬ aˬ kawˬ-aˬ bi ̭-eu jeˬ-ehˇ ehˇ-eu ma. 7 Maˇ maˇ ni ya ehˇ naˇ, naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ ngaˬ lo ̭-ehˇ bi deh ̭ maw ̭ miˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ aˬ cawˬ-ahˇ bi ̭-euˬ gaˇ maˬ duˇ-eu la ̭ sawˬ Miˬyehˇ bi ̭ taˬ-awˇ, tiˬ g'aˬ tiˬ jeˬ za taˬ-euˬ meh. 8 Miˬ zaˬ maˬ sheuˬ-eu deuˬ hawˇ-eu miˬ coeˬ miˬ ma deuˬ-ahˇ, ngaˇ lo ̭-ehˇ cawˬ maˬ shaˇ baw ni jawˇ nya naˇ muiˬ meh lehˇ ehˇ maw ̭ miˇ-a. 9 Ehˇ k'aw ̭, yawˬ ha-euˬ nui ma-ahˇ maˬ g'aˬ leˇ naˇ, cawˬ shaˇ baw-eu tsaˬ dzehˬ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yu ̭ ta ̭ jawˇ ta ̭ maw ̭-eu nui k'ahˇ-ahˇ dzahˬ tehˬ taˬ-eu naˆ maˬ tseˇ, cawˬ shaˇ baw-awˇ jawˇ-eu muiˬ dzehˬ meh. 10 Sheuˬ dahˬ dzaˬ-euˬ miˬ zaˬ yo zaˬ-ahˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ dawˬ bi ̭-eu ma. Ngaˬ-euˬ dawˬ maˬ ngeuˇ. Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ meh. Miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ yawˬ ha-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ-ahˇ maˬ ya g'awˬ-a. 11 Maˬ g'awˬ-ehˇ maˬ juˬ naˇ, yawˬ zahˇ yawˬ maˬ iˇ paˇ ni tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ ya jawˇ meh. Maˬ ngeuˇ naˇ, yawˬ ha-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ nehˬ-ehˇ laˆ tsaˬ laˆ tsahˇ-awˇ paˇ jawˇ k'o ̭-eu tsaˬ meh. K'aˬ dzeˇ zaˬ deuˬ k'aw ̭, miˬ zaˬ maˬ ya k'o ̭-a lehˇ ngaˇ ehˇ-eu ma. 12 Nui deuˬ-ahˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ maˬ ngeuˇ. Ngaˬ-euˬ dawˬ ma. Ka li zaˬ tiˬ g'aˬ Ka li zaˬ maˬ ngeuˇ-eu miˬ zaˬ sheuˬ-awˇ, miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ deh ̭ daˆ le ̭ maw ̭-eu nui ma ahˇ naˇ, maˬ ya k'o ̭ nehˬ-a. 13 Ka li zaˬ tiˬ g'aˬ, Ka li zaˬ maˬ ngeuˇ-eu k'aˬ dzeˇ zaˬ-ahˇ dahˬ dzaˬ-iˇ-awˇ, k'aˬ dzeˇ zaˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ deh ̭ daˆ le ̭ maw ̭-eu nui ma ahˇ naˇ, maˬ ya k'o ̭ nehˬ-a. 14 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Ka li-ahˇ maˬ jah-eu k'aˬ dzeˇ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-eu la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ ha geu ̭ nya-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. Ka li-ahˇ maˬ jah-eu miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ k'aw ̭, Ka li-ahˇ jah-eu aˬ yaw ̭-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ ha geu ̭ nya-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ jahˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ zaˬ deuˬ lawˇ ci ̭ zaˬ-euˬ zaˬ deuˬ-ahˇ duˇ teh ̭-a. K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ naˇ, zaˬ k'oeˇ deuˬ Miˬyehˇ ha geu ̭ nya-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a. 15 Ehˇ k'aw ̭, miˬ zaˬ yo zaˬ yaw kaˬ Ka li-ahˇ maˬ jah-eu g'aˬ g'awˬ maw ̭-eu nui ma ahˇ naˇ, g'awˬ lu ̭-uˇ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ ngeh, miˬ zaˬ yo zaˬ la ̭ k'oeˇ Ka li zaˬ pyeu ̭-eu g'aˬ-aˬ, pa ̭ taw ̭ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ ya buˬ ya law-iˇ-euˬ gaˇ duˇ-eu meh. Naw ma ̭ nui saˇ o ̭-eu la ̭ k'oeˇ ya deh ̭ ni Miˬyehˇ kuˇ-euˬ gaˇ duˇ-eu meh. 16 Ka li zaˬ pyeu ̭-eu aˬ cawˬ-euˬ miˬ zaˬ deuˬ-oˇ, nawˬ-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ-ahˇ nawˇ maˬ ka k'o ̭ nya-aˇ lehˇ ehˇ nya te loˇ. Ka li zaˬ pyeu ̭-eu aˬ cawˬ-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ deuˬ-oˇ, nawˬ-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ nawˇ maˬ ka k'o ̭ nya-aˇ lehˇ ehˇ nya te loˇ. 17 Yawˬ g'aˬ na lu ̭ Miˬyehˇ neh k'aˇ biˇ o ̭ nehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ deh ̭-awˇ, Miˬyehˇ neh bi kuˇ ngeh k'aˇ pyeu ̭ lu ̭-eu lo ̭-ehˇ deh ̭ g'eh-eu tsaˬ meh. 18 Baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ Miˬyehˇ neh kuˇ-euˬ jeˬ-ahˇ ha geu ̭ g'aˬ naˇ, baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ g'aˬ-euˬ k'oeˇ-ahˇ laˆ byoˆ-eu maˬ tsaˬ-a. Baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ maˬ yehˬ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ Miˬyehˇ neh kuˇ-euˬ jeˬ-ahˇ ha geu ̭ g'aˬ naˇ, baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ paˇ yehˬ-eu maˬ tsaˬ-a. 19 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-euˬ maˬ ehˇ, maˬ yehˬ-euˬ maˬ ehˇ, beu gaˇ duˬ maˬ jaˆ-a. Miˬyehˇ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭-eu teh ̭-ehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu meh. 20 Yawˬ g'aˬ na lu ̭ Miˬyehˇ neh kuˇ-euˬ jeˬ-ahˇ ha geu ̭ ngeh k'aˇ pyeu ̭ lu ̭-eu lo ̭-ehˇ deh ̭ g'eh-eu tsaˬ meh. 21 Miˬyehˇ nawˬ-ahˇ kuˇ ngeh, nawˇ aˬ cawˬ-euˬ zaˬ k'aˆ geu ̭ lu ̭ te loˇ. Tiˬ jeˬ-iˬ maˬ ngeuˇ-aˇ. Ehˇ k'aw ̭, nawˇ aˬ cawˬ-euˬ zaˬ k'aˆ maˬ paˇ ya geu ̭ ni buˬ-iˇ-eu a kawˬ-aˬ za nya naˇ, muiˬ teh ̭-a. 22 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ neh kuˇ-euˬ zaˬ k'aˆ tiˬ g'aˬ-aˬ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ buˬ-iˇ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, Ka li neh bi kuˇ-euˬ buˬ-iˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-aˬ, Ka liˬ-euˬ zaˬ k'aˆ pyeu ̭-eu meh. 23 Miˬyehˇ neh naw ma ̭-ahˇ aˇ poeˬ bi ̭-awˇ zeuˇ tsehˆ g'aˬ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ zaˬ k'aˆ taˬ paˇ bi pyeu ̭. 24 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, yawˬ g'aˬ na lu ̭ Miˬyehˇ kuˇ ngeh k'aˇ pyeu ̭ lu ̭-eu lo ̭-ehˇ Miˬyehˇ mehˬ shi deh ̭ g'eh-awˬ. 25 Naw ma ̭ neh ngaˬ-ahˇ bo ̭ naˇ haˬ la ̭-euˬ smˇ miˇ maˬ iˇ ni jawˇ-eu zaˬ miˬ zaˬ deuˬ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ ngaˇ maˬ za-aˬ. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ guiˬ lahˬ baˬ da neh jah coeˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu ngaˬ-euˬ nui noeˬ naw ma ̭-ahˇ bi ̭-eu ma. 26 Nymˬ-mˇ keuˆ le lu ̭-eu shaˬ-eu zahˬ-eu aˇ yamˬ heu-ahˇ shaˇ sawˇ haw naˇ, tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ yawˬ ha k'aˇ pyeu ̭ lu ̭-eu lo ̭-ehˇ deh ̭ g'eh-eu tsaˬ meh lehˇ ngaˇ noeˬ-eu ma. 27 Miˬ zaˬ sheuˬ-euˬ ngeuˇ naˇ, byehˇ-eu taˬ paˇ leh jeh. Maˬ sheuˬ-euˬ ngeuˇ naˇ k'aw ̭, sheuˬ-eu taˬ paˇ leh jeh. 28 Nawˇ miˬ zaˬ sheuˬ naˇ, sheuˬ-euˬ k'oeˇ iˬ baˇ mˇ-eu maˬ ngeuˇ-a. K'aˬ dzeˇ zaˬ maˬ baw-eu zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ smˇ miˇ iˇ naˇ k'aw ̭, smˇ miˇ iˇ-euˬ k'oeˇ iˬ baˇ mˇ-eu maˬ ngeuˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, g'eh nya naˇ, sheuˬ dahˬ dzaˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ ya tahˬ puˬ-eu shaˬ zahˬ k'oeˇ deuˬ naw ma ̭ k'oeˇ taˆ maˬ bi keuˆ le maw ̭ nya. 29 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, ngaˇ ehˇ maw ̭-eu-aˬ, heu lo ̭-ehˇ ma. Aˇ saˬ saˬ-eu aˇ yamˬ keuˆ le-eu g'awˬ myahˇ ni maˬ paˇ ca meh. Iˬ nah ta ̭ naˇ, miˬ zaˬ baw-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭, miˬ zaˬ maˬ baw-eu tsawˇ haˬ deuˬ lo ̭-ehˇ jawˇ-awˬ. 30 Tsawˇ ngoeˇ ngoeˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭, maˬ noeˬ shaˬ-eu lo ̭-ehˇ jawˇ-awˬ. Uiˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭, laˬ k'aˬ maˬ cehˇ-eu lo ̭-ehˇ jawˇ-awˬ. 31 Miˇ tsaˬ shiˬ shaˬ jiˇ-ahˇ ta ̭ leˇ-eu gaˇ mˇ-eu deuˬ k'aw ̭, tiˬ byah tiˬ lo ̭ maˬ mˇ ni jawˇ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, miˇ tsaˬ heu-euˬ shehˆ dzeu ̭ aˇ g'ehˇ byoˆ le lu ̭ meh. 32 Naw ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ k'ahˬ lahˇ-eu jeˬ maˬ bi ahˇ maw ̭ nya. Miˬ zaˬ maˬ baw-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ gaˇ-ahˇ k'ahˇ k'o ̭-eu nui ma ahˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ nui k'ahˇ shiˇ-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ mˇ maw ̭-eu meh. 33 Ehˇ k'aw ̭, miˬ zaˬ baw-eu tsawˇ haˬ-aˬ, miˇ tsaˬ shiˬ shaˬ jiˇ gaˇ kawˆ-ahˇ k'ahˇ k'o ̭-eu nui ma ahˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ miˬ zaˬ nui k'ahˇ shiˇ-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ mˇ maw ̭-eu meh. 34 K'oeˇ miˇ neh, nui noeˬ nyiˬ jeˬ neh bi g'eu taw taˬ-euˬ gaˇ duˇ-eu meh. K'aˬ dzeˇ zaˬ maˬ baw-eu zaˬ miˬ zaˬ, maˬ ngeuˇ naˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ zaˬ guˬ-aˬ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ gaˇ-ahˇ k'ahˇ k'o ̭-eu nui ma ahˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ nyiˬ jeˬ maˬ noeˬ ni, nui ma g'awˇ mawˇ dawˬ tawˆ lu ̭ Miˬyehˇ-ahˇ a nehˬ maw ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, k'aˬ dzeˇ zaˬ baw-eu zaˬ miˬ zaˬ-aˬ, miˇ tsaˬ shiˬ shaˬ jiˇ gaˇ kawˆ-ahˇ k'ahˇ k'o ̭-eu nui ma ahˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ nui k'ahˇ shiˇ-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ mˇ maw ̭-eu meh. 35 Naw ma ̭ g'aˇ duˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ ni ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Naw ma ̭-ahˇ kaˬ naˬ-eu maˬ ngeuˇ. Naw ma ̭-ahˇ tsaˬ-eu muiˬ-eu jeˬ bi mˇ maw ̭-awˇ, nui ma g'awˇ mawˇ dawˬ tawˆ lu ̭ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ gaˇ g'aˇ duˬ tiˬ byah tiˬ lo ̭ a nehˬ nya ni ehˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. 36 Tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ ngehˬ cawˬ tsehˆ g'aˬ taˬ-euˬ k'aw ̭, maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ ni byehˇ-euˬ ehˇ-awˬ. K'aˬ dzeˇ zaˬ g'aˬ zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ maˬ sheuˬ nehˬ-euˬ gaˇ noeˬ k'ahˇ mahˇ-eu uˬ ta ̭, aˬ yaw ̭-euˬ nui loˆ-ahˇ aˬ yaw ̭ maˬ g'aˬ leˇ-ehˇ sheuˬ maw ̭-eu nui ma ahˇ naˇ, sheuˬ-eu tsaˬ teh ̭-a. K'oeˇ lo ̭-ehˇ sheuˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, iˬ baˇ mˇ-eu maˬ ngeuˇ-a. 37 Ehˇ k'aw ̭, k'aˬ dzeˇ zaˬ g'aˬ aˬ cawˬ neh maˬ kaˬ naˬ nehˬ-euˬ gaˇ, nui ma zi ̭ dah ni noeˬ tsehˆ-eu uˬ ta ̭, yawˬ ha-euˬ nui loˆ-ahˇ yawˬ ha g'aˬ leˇ-eu la ̭ k'oeˇ, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ maˬ sheuˬ ma lehˇ ngeuˇ naˇ, aˬ yaw ̭ jahˇ-eu k'oeˇ tsaˬ meh. 38 K'oeˇ miˇ neh, miˬ zaˬ sheuˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, yaw muiˬ jeˬ mˇ gaˇ duˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, miˬ zaˬ maˬ sheuˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ muiˬ-eu jeˬ mˇ gaˇ duˇ-eu meh. 39 K'aˬ dzeˇ zaˬ baw-eu zaˬ miˬ zaˬ-aˬ, yawˬ ha-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ k'aˇ deh ̭ k'oeˇ keuˆ ni yawˬ zahˇ yawˬ maˬ ya iˇ paˇ-a. K'aˬ dzeˇ zaˬ shiˇ dzeuˇ naˇ, yawˬ ha k'aˇ dahˬ dzaˬ-iˇ maw ̭ gaˇ dahˬ dzaˬ-iˇ nya meh. Ehˇ k'aw ̭, Ka li zaˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ ya dahˬ dzaˬ-iˇ meh. 40 Ngaˬ neh noeˬ-euˬ lo ̭-ehˇ ya ehˇ naˇ, maˬ dahˬ dzaˬ-iˇ ni jawˇ-eu-aˬ, aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ zaˬ dzehˬ meh. Ngaˬ neh noeˬ-euˬ heu Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ-ahˇ tsaˬ ma lehˇ ngaˇ jah-eu ma.

1 Gawˇliˬtu 8

1 Naw ma ̭ neh ngaˬ-ahˇ bo ̭ naˇ haˬ la ̭-euˬ tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ lawˇ-euˬ dzaˇ gaˇ kawˆ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. "Aˬ dui yawˬ g'aˬ na lu ̭ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ ma" lehˇ siˬ nya ma. Ehˇ k'aw ̭, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ-aˬ tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ nui ma bi huiˬ laˇ-awˇ, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ bi huiˬ bi mahˇ laˇ-eu meh. 2 Yawˬ haˇ yawˬ ha zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ ma lehˇ noeˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, yawˬ ha siˬ geuˇ nya geuˇ-eu lo ̭-ehˇ maˬ siˬ maˬ nya keuˆ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. 3 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ-ahˇ gaˬ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ Miˬyehˇ siˬ nya-eu meh. 4 K'oeˇ miˇ neh, tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ lawˇ-euˬ dzaˇ-ahˇ dzaˬ-eu gaˇ kawˆ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-aˬ, aˬ diˇ aˬ maˇ maˬ jaˆ maˬ jawˇ-eu jeˬ-euˬ dah zaˇ tehˆ taˬ-euˬ mawˇ kawˇ meh lehˇ aˬ dui siˬ nya ma. Miˬyehˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ jawˇ-eu gaˇ kawˆ k'aw ̭, aˬ dui siˬ nya ma. 5 Mˬ k'oeˇ taˆ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ "miˬyehˇ" lehˇ kuˇ-euˬ g'awˬ mya ni jawˇ-awˇ, "miˬyehˇ" hawˇ-eu "yaw sahˇ sahˬ paˬ" g'awˬ mya g'aˬ jawˇ-eu meh. 6 Ehˇ k'aw ̭, aˬ dui-euˬ g'aˇ duˬ-aˬ, Miˬyehˇ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu teh ̭ ma. Aˬ yaw ̭-aˬ, dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ Beh-euˬ yaw sahˇ Aˬda pyeu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ aˬ dui deh ̭ lu ̭-eu ma. 7 Ehˇ k'aw ̭, yawˬ g'aˬ na lu ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ siˬ nya-eu zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ-eu maˬ ngeuˇ-a. Tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ jah sheuˆ taˬ-euˬ miˇ neh, k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu lawˇ dzaˇ-ahˇ dzaˬ ngeh, tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-euˬ dzaˇ meh lehˇ noeˬ lu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ siˬ nya-eu nui ma g'aˬ baˬ-eu miˇ neh, dzaˇ k'oeˇ tsawˇ haˬ-ahˇ laˆ jaw ̭-eu meh lehˇ noeˬ-eu meh. 8 Dzaˇ ehˇ-eu jeˬ-aˬ, aˬ dui hawˇ-eu Miˬyehˇ yaw kaˬ cawˬ cawˬ ta ̭ gaˇ bi muiˬ laˇ-eu jeˬ maˬ ngeuˇ-a. Maˬ dzaˬ-euˬ baˬ da neh smˬ-iˇ-eu maˬ baw-ehˇ, dzaˬ-euˬ baˬ da neh lahˬ laˇ duˬ k'aw ̭ maˬ jaˆ-a. 9 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ mˇ maw ̭-eu jeˬ mˇ nya-eu aˬ kawˬ-aˬ jaˆ-eu baˬ da neh, jah-eu g'aˬ byehˆ byehˆ-eu tsawˇ haˬ deuˬ iˬ baˇ maˬ ya bi mˇ ni yahˇ-eu tsaˬ meh. 10 "Zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ" ahˇ-eu deuˬ lehˇ kuˇ-eu naw ma ̭ tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ jaˆ-eu uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ dzaˬ lu ̭ dawˇ lu ̭ gaˇ, siˬ nya-eu nui ma g'aˬ baˬ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ ya mawˇ naˇ, tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ lawˇ-euˬ dzaˇ-ahˇ dzaˬ ni g'aˬ bi ̭ nehˬ gaˇ maˬ duˇ-aˇ loˇ. 11 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ngeuˇ naˇ, naw ma ̭-euˬ "zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ" baˬ da neh g'aˬ baˬ-eu Ka li zaˬ k'oeˇ g'aˬ cawˆ-iˇ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭-euˬ g'aˇ duˬ Ka li shiˇ dah taˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. 12 Naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ ngeh, aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-ahˇ mˇ lehˬ-awˇ, g'aˬ baˬ-eu aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ siˬ nya-eu nui ma-ahˇ laˆ naˇ nehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, Ka li-ahˇ mˇ lehˬ gaˇ duˇ-eu meh. 13 K'oeˇ miˇ neh, dzaˬ-eu dawˇ-eu jeˬ baˬ da neh aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ iˬ baˇ mˇ doˆ la ̭-eu ngeuˇ lawˬ naˇ, Ka li zaˬ tiˬ g'aˬ iˬ baˇ la ̭ k'oeˇ maˬ bi coˬ ahˇ-eu g'aˇ duˬ, ngaˇ shaˬ jiˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ paˇ dzaˬ ma.

1 Gawˇliˬtu 9

1 Ngaˇ yawˬ ha mˇ maw ̭-eu jeˬ maˬ mˇ nya ni bi ka lahˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ nga loˇ. G'aˬ k'ehˇ geu ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ nga loˇ. Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ya mawˇ-euˬ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ nga loˇ. Naw ma ̭-aˬ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ gaˇ-ahˇ ngaˬ neh mˇ-awˇ mˇ doˆ shaˇ doˆ taˬ-euˬ aˇ siˬ aˇ lu deuˬ maˬ ngeuˇ te loˇ. 2 Aˬ cawˬ ngaˬ-ahˇ Miˬyehˇ-euˬ g'aˬ k'ehˇ lehˇ maˬ sawˇ k'aw ̭, naw ma ̭ sawˇ-eu tsaˬ meh. Naw ma ̭ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ deh ̭ lu ̭-eu k'oeˇ-aˬ, ngaˇ g'aˬ k'ehˇ pyeu ̭-eu saˇ kiˇ meh. 3 Aˬ cawˬ ngaˬ-ahˇ pyehˆ tseˇ laˇ naˇ, ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ ma. 4 Ngaˬ neh gaˇ mˇ-euˬ aˇ poeˬ ngaˇ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ za-eu maˬ geuˇ-a loˇ. 5 G'aˬ k'ehˇ nui deuˬ pyeu ̭-eu Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ mehˇ nmˇ deuˬ hawˇ-eu Beˬtuˆluˆ ma ̭ lo ̭-ehˇ, ngaˇ g'eh Ka li-ahˇ jah-eu miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ sheuˬ-awˇ cah-eu aˬ kawˬ-aˬ maˬ jaˆ ta loˇ. 6 Maˬ ngeuˇ naˇ, Baˬnaˬbaˇ nga nya ̭ teh ̭-ehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha ya poˆ dzaˬ ta loˇ. 7 Yawˬ ha-euˬ pyuˇ yuˇ doˆ-awˇ yehˇ geu ̭-eu tsawˇ haˬ jawˇ meh loˇ. Aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ mˇ-awˇ aˬ ga ̭ aˇ siˬ maˬ pyaˆ dzaˬ-eu tsawˇ haˬ jawˇ ta loˇ. Yawˇ bo-awˇ yawˇ-euˬ aˬ coeˇ maˬ nyeh ̭ dawˇ-eu tsawˇ haˬ jawˇ meh loˇ. 8 Ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu heu, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ nui noeˬ ehˇ-eu nga loˇ. Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ k'aw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. 9 "Cehˇ bi nawˬ-euˬ mawˇ neˇ-ahˇ mehˬ tsahˬ taˬ tsahˬ" lehˇ, Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ meh. Miˬyehˇ neh k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ k'oeˇ, mawˇ neˇ-ahˇ ehˇ maw ̭ ta loˇ. 10 Aˬ dui-ahˇ ehˇ maw ̭-eu maˬ ngeuˇ-a loˇ. Ngeuˇ meh. Aˬ dui g'aˇ duˬ ehˇ taˬ-euˬ meh. Deh ma tsehˬ-eu g'aˬ maˬ ehˇ, cehˇ yehˬ-eu g'aˬ maˬ ehˇ, cehˇ za laˇ gaˇ noeˬ tmˬ-awˇ mˇ-eu meh. 11 Naw ma ̭ jawˇ gaˇ nga ma ̭ guiˬ lah sa ̭ laˇ-ahˇ ta ̭-eu siˬ yoeˬ sehˬ ngeh keuˆ-ehˇ-aˬ, shiˬ shaˬ jiˇ-ahˇ ta ̭ leˇ-eu jeˬ yehˬ dzaˬ naˇ aˇ dzehˬ dzeuˇ ta loˇ. 12 Naw ma ̭ neh k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu jeˬ caw ba nehˬ-euˬ gaˇ aˬ cawˬ za geuˇ naˇ, nga ma ̭ k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ maˬ za geuˇ-aˇ loˇ. Ehˇ k'aw ̭, nga ma ̭ k'aˇ za geuˇ-eu jeˬ nga ma ̭ maˬ geu ̭-aˬ. Ka li gaˇ kawˆ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ gaˇ jaˆ tsoeˬ-eu jeˬ maˬ bi pyeu ̭-eu g'aˇ duˬ, yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ nga ma ̭ daˬ dzeuˇ oˇ dzeuˇ ya ̭-euˬ ma. 13 Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ gaˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ jaˆ-eu dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ za-awˇ, lawˇ duˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ lawˇ-euˬ jeˬ la ̭ k'oeˇ, lawˇ-eu jeˬ mˇ nehˬ-eu g'aˬ-ahˇ o ̭-eu shaˬ bymˇ jaˆ-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭ siˬ duˬ-eu meh. 14 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ k'aˇ mehˬ-eu tsawˇ haˬ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ mehˬ-eu miˇ neh ya bi dzaˬ ya bi dawˇ meh lehˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ neh dawˬ bi ̭ taˬ-euˬ jaˆ meh. 15 Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ za geuˇ-eu k'oeˇ deuˬ-ahˇ ngaˇ maˬ geu ̭-aˬ. K'oeˇ deuˬ-ahˇ za maw ̭-eu miˇ neh nymˬ-mˇ sahˬ bo ̭ heu ta ̭ bo ̭-eu k'aw ̭ maˬ ngeuˇ. Ngaˇ nui ma huiˬ k'aˇ za-eu heu-ahˇ aˬ cawˬ laˆ cawˆ laˇ gaˇ keuˆ naˇ, ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ shiˇ dah ma. 16 Ngaˇ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu baˬ da neh k'ahˬ sehˇ jehˆ k'aˇ za-eu maˬ ngeuˇ. Maˬ mehˬ-ehˇ maˬ g'eh nya ni Miˬyehˇ neh ciˬ pi nehˬ la ̭-euˬ meh. Ngaˇ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ maˬ mehˬ naˇ, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ aˇ naˆ ni guˆ k'aˇ za-eu nga. 17 Ngaˇ yawˬ haˇ yawˬ ha nui ma keuˆ-awˇ mˇ-euˬ ngeuˇ naˇ, aˇ poeˬ za geuˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ neh bi ̭ la ̭-euˬ gaˇ pyeu ̭-eu miˇ neh, ngaˇ mˇ lu ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. 18 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, ngaˇ aˬ geu jeˬ aˇ poeˬ za ta. Aˇ poeˬ maˬ yuˇ ni Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-awˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ baˬ da neh ngaˇ za geuˇ-eu jeˬ-ahˇ ngaˇ maˬ geu ̭-euˬ k'oeˇ-aˬ, ngaˬ neh za-euˬ guiˬ lahˬ ma. 19 Ngaˇ-aˬ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ-euˬ zaˬ k'aˆ maˬ ngeuˇ-eu k'aw ̭, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni Ka li zaˬ bi pyeu ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-euˬ zaˬ k'aˆ geu ̭-euˬ gaˇ duˇ ma. 20 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ ngeh jawˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ Ka li zaˬ bi pyeu ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ deh ̭-euˬ ma. Ngaˇ Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ uˬ moˆ jawˇ-eu tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ k'aw ̭, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ uˬ moˆ jawˇ-eu tsawˇ ha deuˬ Ka li zaˬ bi pyeu ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ, ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ uˬ moˆ jawˇ-eu tsawˇ haˬ geu ̭-awˇ dawˬ mehˬ mehˬ-euˬ ma. 21 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ nyiˇ jawˇ-eu aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ Ka li zaˬ bi pyeu ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ, ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu lo ̭-ehˇ geu ̭-awˇ mehˬ-euˬ ma. K'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ ngaˇ maˬ caw teh lehˇ ehˇ maw ̭-eu maˬ ngeuˇ. Ngaˇ-aˬ, maˇ maˇ ni Ka li-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ uˬ moˆ jawˇ daˆ la ̭-euˬ tsawˇ haˬ ma. 22 Jah-eu g'aˬ baˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ Ka li zaˬ bi pyeu ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ, ngaˇ k'aw ̭ jah-eu g'aˬ baˬ-eu tsawˇ haˬ geu ̭-euˬ ma. Tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ g'aˇ duˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ ngaˇ geu ̭ doe-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ paˆ na deuˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ-awˇ ka k'o ̭ paˬ nga lehˇ, k'aˇ g'eh nya-eu lo ̭-ehˇ leh jeh doe-euˬ ma. 23 Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ ta ̭-eu guiˬ lahˬ-ahˇ ngaˇ jiˇ za nya ni, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ g'aˇ duˬ k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ngaˇ mˇ-euˬ ma. 24 Cehˆ ceh ceh ngeh tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni uˇ leˇ-awˇ cehˆ k'aw ̭, tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ la ̭ sawˬ za-eu maˬ ngeuˇ-a loˇ. K'oeˇ miˇ neh, la ̭ sawˬ za nya ni cehˆ-awˬ. 25 Tiˬ k'ehˇ laˇ k'ehˬ teh ̭-ehˇ gmˬ-eu aˇ yehˆ neh jahˇ-euˬ shuiˇ uˬ k'oˆ la ̭ sawˬ za-eu g'aˇ duˬ, niˇ g'a-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ yawˬ ha-euˬ nui ma-ahˇ zi ̭ dah ni nyeh ̭ tehˬ taˬ-awˇ leh jeh leh jeh-ehˇ ya niˇ g'a dzaw-eu meh. Aˬ dui-aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ maˬ cawˆ-iˇ nya-eu jeˬ-ahˇ za nya ni leh jeh lu ̭-eu ma. 26 K'oeˇ miˇ neh, cehˆ keuˆ duˬ-ahˇ dawˇ coe ni haw tsoˆ taˬ-awˇ ngaˇ cehˆ lu ̭-eu ma. Teˇ ceh ceh-eu jeˬ niˇ g'a ngeh, maˬ teˇ zaw ni jaˬ lehˇ-ahˇ teh ̭-ehˇ teˇ-eu tsawˇ haˬ lo ̭-ehˇ ngaˇ maˬ g'eh. 27 Aˬ cawˬ-ahˇ dawˬ mehˬ mehˬ-eu g'aˬ geu ̭-eu k'aw ̭, yawˬ ha g'aˬ Miˬyehˇ mehˬ shi smˬ-iˇ-euˬ tsawˇ haˬ maˬ ya pyeu ̭-eu g'aˇ duˬ, ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ g'ahˇ laˇ ni yawˬ haˇ yawˬ ha teˇ teˇ-ehˇ zuiˆ lu ̭-eu ma.

1 Gawˇliˬtu 10

1 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, Moˇseˬ-euˬ mehˬ nah caw teh-euˬ aˬ dui-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ aˬ joˆ-ehˇ pyeu ̭ ya ̭-euˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭ bi noeˬ mawˇ maw ̭ miˇ-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ mˬ dmˇ dehˬ kaˬ nehˬ-awˇ, Iˬ ma laˆ shaˆ Yaw neˇ-ahˇ bi tsehˆ doˆ-euˬ meh. 2 Moˇseˬ-euˬ zaˬ lahˇ geu ̭-eu g'aˇ duˬ, mˬ dmˇ hawˇ-eu iˬ ma laˆ shaˆ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ iˇ cu ̭ shawˇ-euˬ meh. 3 Aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ mˬ taˆ-euˬ dzaˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ dzaˬ-euˬ meh. 4 Mˬ taˆ-euˬ iˇ cu ̭ k'aw ̭ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ dawˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ iˇ lu ̭-eu mˬ taˆ-euˬ K'aˬ lo-ahˇ neh yoeˇ le-euˬ iˇ cu ̭ aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˇ-euˬ meh. K'aˬ lo k'oeˇ-aˬ, Ka li meh. 5 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ myaˬ ni tiˬ paˆ-ahˇ Miˬyehˇ nui ma maˬ tsaˬ-eu miˇ neh, bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ k'aˇ shui ̭ deh yaˇ-ahˇ bi shiˇ dzeh-euˬ meh. 6 Heu-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ lo ̭-ehˇ yaw haiˬ jeˬ-ahˇ aˬ dui maˬ mˇ-ehˇ yahˇ nya laˇ ni dzaw geu ̭ duˬ pyeu ̭-eu meh. 7 Aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ paˆ na deuˬ tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-euˬ lo ̭-ehˇ aˬ dui maˬ ya tahˬ ni dzaw geu ̭ duˬ pyeu ̭-eu meh. "Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ nuiˇ-awˇ dzaˬ boˆ dawˇ boˆ boˆ-awˇ, tuˇ-awˇ gaˇ nyeh nyeh nyeh-ehˇ byawˬ g'a mo g'a-euˬ meh" lehˇ Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. 8 Aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ paˆ na deuˬ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu la ̭ k'oeˇ k'aˬ miˬ sheu-euˬ lo ̭-ehˇ aˬ dui maˬ ya sheu-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ sheu-euˬ miˇ neh, tiˬ nah teh ̭-ehˇ tsawˇ haˬ nyiˬ heˇ smˬ yaˇ g'aˬ shiˇ-euˬ meh. 9 Aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ paˆ na deuˬ Miˬyehˇ-ahˇ lawˬ haw-euˬ lo ̭-ehˇ aˬ dui maˬ ya lawˬ haw-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ lawˬ haw-euˬ miˇ neh aˇ lawˇ neh bi toˆ seh ̭-euˬ meh. 10 Aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ paˆ na deuˬ Miˬyehˇ-ahˇ iˬ baˇ taˬ-awˇ toˇ-euˬ lo ̭-ehˇ aˬ dui maˬ ya toˇ-a.` Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ toˇ-euˬ miˇ neh, shiˇ-eu jeˬ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ neh bi laˆ cawˆ-euˬ meh. 11 Gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ taˆ keuˆ le-euˬ k'oeˇ-aˬ, aˬ cawˬ bi dzaw geu ̭-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-awˇ, aˬ dui k'aw ̭ dzaw geu ̭-awˇ bi yahˇ-eu g'aˇ duˬ bo ̭ ka le ̭-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ duiˬ-euˬ ziˇ heu ziˇ-ahˇ miˇ tsaˬ heu aˇ saˬ saˬ-eu aˇ yamˬ peh le taˬ-euˬ meh. 12 Zi ̭ dah ni yaw ̭ lu ̭ ma lehˇ noeˬ-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, maˬ ya coˬ-iˇ ni yahˇ-eu tsaˬ teh ̭-a. 13 Aˬ cawˬ maˬ ya puˬ maˬ ya mawˇ haw-euˬ muˇ juˇ juˇ-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ ya daˬ-eu maˬ ngeuˇ-a. Miˬyehˇ-aˬ, saˇ jaˇ zi ̭ dui dui-awˇ, naw ma ̭ maˬ kamˬ coeˇ-eu muˇ juˇ juˇ-eu jeˬ maˬ bi keuˆ le-a. Naw ma ̭ k'oeˇ taˆ muˇ juˇ juˇ-eu jeˬ keuˆ le ngeh, kamˬ coeˇ ni aˬ yaw ̭ g'aˬ bi ̭ nehˬ la ̭-awˇ, buˬ-iˇnya-eu gaˇ ma shaˇ dahˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 14 K'oeˇ miˇ neh, ngaˇ gaˬ-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ uˬ duˬ maˬ tahˬ ni yahˇ-awˬ. 15 Naw ma ̭-ahˇ noeˬ siˬ noeˬ mawˇ nya-eu tsawˇ haˬ lo ̭-ehˇ ngaˇ sawˇ-awˇ ehˇ-eu ma. Ngaˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naw ma ̭ tseˇ paˆ geu ̭-awˬ. 16 Aˬ dui Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ noeˬ keuˆ-eu Bawˬ-iˬ dzaˬ ngeh, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-awˇ dawˇ-eu k'mˬ maˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. K'mˬ maˬ k'oeˇ ciˬ dawˇ ngeh, Ka li-euˬ shiˬ-ahˇ aˬ dui ta ̭ leˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. Kaˬ muˇ ngawˬ pyehˬ-awˇ dzaˬ ngeh, Ka liˬ-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ aˬ dui ta ̭ leˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 17 Aˬ dui tsawˇ haˬ g'awˬ mya g'aˬ pyeu ̭-eu k'aw ̭, kaˬ muˇ tiˬ yaˆ teh ̭ miˇ neh, g'awˇ mawˇ tiˬ mawˇ-ahˇ teh ̭-ehˇ ta ̭-eu meh. Aˬ jeˬ mˇ neh ehˇ naˇ, kaˬ muˇ tiˬ yaˆ-ahˇ teh ̭-ehˇ aˬ dui ta ̭-eu ma. 18 Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ gaˇ kawˆ shaˇ sawˇ haw sheˇ. Lawˇ dzaˇ k'aˇ dzaˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, lawˇ duˬ k'oeˇ taˆ Miˬyehˇ-ahˇ lawˇ-eu jeˬ mˇ-eu la ̭ k'oeˇ tiˬ gaˇ ta ̭-eu maˬ ngeuˇ-a loˇ. 19 Heu lo ̭-ehˇ ehˇ ngeh, tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ hawˇ-eu tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ lawˇ nehˬ-euˬ jeˬ guiˬ lahˬ baw meh lehˇ ngaˇ ehˇ maw ̭-eu nga loˇ. 20 Maˬ ngeuˇ. Lawˇ ci ̭ za deuˬ-euˬ lawˇ duˬ k'oeˇ taˆ lawˇ-euˬ jeˬ-aˬ, Miˬyehˇ-ahˇ lawˇ nehˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-ehˇ, neh ̭-ahˇ lawˇ nehˬ-euˬ meh lehˇ ngaˇ ehˇ maw ̭-eu ma. Naw ma ̭ neh ̭-ahˇ maˬ bi ta ̭ leˇ maw ̭ nya. 21 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ k'mˬ maˬ hawˇ-eu neh ̭-euˬ k'mˬ maˬ heu nyiˬ jeˬ lu ̭-ahˇ naw ma ̭ maˬ dawˇ nya-a. Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ hawˬ jeh hawˇ-eu neh ̭-euˬ hawˬ jeh heu nyiˬ jeˬ lu ̭-ahˇ naw ma ̭ maˬ dzaˬ nya-a. 22 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ myaˆ naˆ ni aˬ dui mˇ-eu shaˇ-eu loˇ. Aˬ yaw ̭ naˆ maˬ tseˇ g'aˬ k'aˆ dzehˬ ma lehˇ aˬ dui noeˬ te loˇ. 23 "Yawˬ jeˬ na lu ̭ mˇ k'mˬ meh." Ehˇk'aw ̭, yawˬ jeˬ na lu ̭ gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu maˬ ngeuˇ-a. "Yawˬ jeˬ na lu ̭ mˇ k'mˬ meh." Ehˇ k'aw ̭, yawˬ jeˬ na lu ̭ guiˬ lahˬ baw-eu maˬ ngeuˇ-a. 24 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ yawˬ ha g'aˇ duˬ muiˬ-eu jeˬ-ahˇ maˬ poˆ ni, aˬ cawˬ g'aˇ duˬ muiˬ-eu jeˬ-ahˇ poˆ-eu tsaˬ meh. 25 Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ siˬ nya-eu nui ma ahˇ-eu miˇ neh, lehˆ la ̭ k'oeˇ shaˬ jiˇ ahˬ duˬ-ahˇ k'aˇ daˬ ahˬ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ tseˇ ni zeuˇ dzaˬ nya teh ̭-a. 26 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, "Miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ hawˇ-eu k'oeˇ-euˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ jaˆ-eu yawˬ jeˬ na lu ̭ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ teh ̭ meh" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ koeˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ meh. 27 Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ maˬ jah-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na naw ma ̭-ahˇ hawˬ kuˇ dzaˬ-awˇ, naw ma ̭ dzaˬ-iˇ ma lehˇ noeˬ tsehˆ-euˬ ngeuˇ naˇ, naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ siˬ nya-eu nui ma ahˇ-eu lo ̭-ehˇ, k'aˇ shaˇ dahˇ taˬ-euˬ jeˬ dzaˬ nya teh ̭-a. 28 Ehˇ k'aw ̭, "Heu-aˬ, tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ lawˇ nehˬ-euˬ dzaˇ ma" lehˇ ehˇ nehˬ la ̭ naˇ, naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ la ̭-euˬ g'aˬ-euˬ g'aˇ duˬ hawˇ-eu, naw ma ̭-euˬ siˬ nya-eu nui ma-euˬ g'aˇ duˬ shaˇ noeˬ-awˇ, maˬ dzaˬ ni byehˇ-awˬ. 29 Ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu-aˬ, naw ma ̭-euˬ siˬ nya-eu nui ma g'aˇ duˬ shaˇ noeˬ-awˬ lehˇ ehˇ maw ̭-eu maˬ ngeuˇ. Aˬ cawˬ-euˬ siˬ nya-eu nui ma g'aˇ duˬ shaˇ noeˬ-awˬ lehˇ ehˇ maw ̭-eu ma. Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, aˬ cawˬ-euˬ siˬ nya-eu nui ma g'aˇ duˬ shaˇ noeˬ-awˇ yawˬ ha mˇ nya-eu jeˬ maˬ mˇ ni ya dzahˬ tehˬ ta loˇ lehˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na ehˇ maw ̭ teh ̭-a. 30 Yawˬ ha dzaˬ-eu dzaˇ g'aˇ duˬ Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ ngeh, yawˬ ha neh Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-awˇ dzaˬ-euˬ dzaˇ-ahˇ aˬ cawˬ aˬ jeˬ ehˇ k'aˇ paˇ za ta lehˇ ehˇ maw ̭ teh ̭-a. 31 K'oeˇ miˇ neh, dzaˬ-eu maˬ ehˇ, dawˇ-eu maˬ ehˇ, k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ-eu yawˬ jeˬ na lu ̭ Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ doˆ laˇ ni mˇ-awˬ. 32 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ maˬ ehˇ, coeˬ-eu ciˆ-eu jeˬ maˬ mˇ ni deh ̭-awˬ. 33 Ngaˬ neh k'aˇ mˇ-euˬ lo ̭-ehˇ mˇ-awˬ. Ngaˇ k'aˇ mˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ nui k'ahˇ shiˇ ni mˇ-eu ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭ ka k'o ̭-eu jeˬ za nya ni, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ muiˬ-eu jeˬ-ahˇ maˬ shaˇ noeˬ-ehˇ, aˬ cawˬ g'aˇ duˬ muiˬ-eu jeˬ-ahˇ shaˇ noeˬ-awˇ mˇ-eu ma.

1 Gawˇliˬtu 11

1 Ngaˇ Ka li-ahˇ dzaw geu ̭-eu lo ̭-ehˇ, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ dzaw geu ̭-awˬ. 2 Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ aˬ myah lu ̭ noeˬ keuˆ-awˇ, ngaˬ neh mehˬ taˬ tsoˆ taˬ ya ̭-euˬ dawˬ deuˬ-ahˇ caw teh-eu miˇ neh, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ja ceuˬ-eu ma. 3 Ehˇ k'aw ̭, Ka li-aˬ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-euˬ uˬ duˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, k'aˬ dzeˇ zaˬ-aˬ miˬ zaˬ-euˬ uˬ duˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ-aˬ Ka li-euˬ uˬ duˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, naw ma ̭ bi g'oˆ shaw maw ̭ miˇ-a. 4 K'aˬ dzeˇ zaˬ tiˬ g'aˬ tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni uiˬ leˇ-awˇ uˬ duˬ tahˬ gaˇ guiˬ lahˬ shaˇ-awˇ sheuˬ g'eh-eu maˬ kaˬ, dawˬ mehˬ mehˬ-eu maˬ kaˬ, uˬ dzahˬ dzahˬ naˇ, yawˬ ha-euˬ uˬ duˬ pyeu ̭-eu Ka li-ahˇ yaw zeu maˬ baw gaˇ duˇ-eu meh. 5 Ehˇ k'aw ̭, zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni uiˬ leˇ-awˇ uˬ duˬ tahˬ gaˇ guiˬ lahˬ shaˇ-awˇ sheuˬ g'eh-eu maˬ kaˬ, dawˬ mehˬ mehˬ-eu maˬ kaˬ, uˬ boeˬ maˬ boeˬ taˬ naˇ, yawˬ ha-euˬ uˬ duˬ pyeu ̭-eu yawˬ ha-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ-ahˇ yaw zeu maˬ baw gaˇ duˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, uˬ jehˆ jehˆ dzeh-euˬ zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ duˇ tsehˆ tsehˆ-euˬ meh. 6 Zaˬ miˬ zaˬ-aˬ, uˬ boeˬ maˬ boeˬ ma lehˇ ngeuˇ naˇ, tsehˇ kahˇ tehˬ tsehˆ dzeh paˬ-ehˇ g'eh-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, uˬ jehˆ jehˆ-eu hawˇ-eu uˬ duˬ tsehˇ kahˇ tehˬ tsehˆ dzeh-eu jeˬ-aˬ, zaˬ miˬ zaˬ g'aˇ duˬ sha ̭ dawˇ dui dui paˬ-ehˇ g'eh-eu tiˬ jeˬ pyeu ̭-eu miˇ neh, uˬ boeˬ boeˬ-eu tsaˬ dzehˬ meh. 7 K'aˬ dzeˇ zaˬ-aˬ, uˬ dzahˬ dzahˬ-eu maˬ loˬ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-aˬ Miˬyehˇ-euˬ myaˆ pyawˬ naˇ mehˇ pyeu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, zaˬ miˬ zaˬ-aˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ-euˬ myaˇ pyawˬ naˇ mehˇ pyeu ̭-eu meh. 8 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, zaˬ miˬ zaˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ neh k'aˬ dzeˇ zaˬ-ahˇ beh doˆ taˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a. K'aˬ dzeˇzaˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ neh zaˬ miˬ zaˬ-ahˇ beh doˆ taˬ-euˬ meh. 9 Zaˬ miˬ zaˬ-euˬ g'aˇ duˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ-ahˇ beh taˬ-euˬ k'aw ̭ maˬ ngeuˇ-a. K'aˬ dzeˇ zaˬ-euˬ g'aˇ duˬ zaˬ miˬ zaˬ-ahˇ beh taˬ-euˬ meh. 10 Zaˬ miˬ zaˬ deuˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ baˬ da neh yawˬ ha-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ uˆ lahˇ-eu uˬ moˆ jawˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ bya cehˆ ni bi siˬ bi mawˇ-eu g'aˇ duˬ, uˬ boeˬ boeˬ-eu tsaˬ meh. 11 Ehˇ k'aw ̭, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ aˬ dui yaw deh ̭ deh ̭-eu jeˬ-aˬ, zaˬ miˬ zaˬ g'aˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ-ahˇ maˬ g'oe-ehˇ maˬ deh ̭ nya-eu lo ̭-ehˇ, k'aˬ dzeˇ zaˬ g'aˬ k'aw ̭ zaˬ miˬ zaˬ-ahˇ maˬ g'oe-ehˇ maˬ deh ̭ nya-a. 12 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'aˬ dzeˇ zaˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ neh zaˬ miˬ zaˬ-ahˇ beh doˆ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, zaˬ miˬ zaˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ neh k'aˬ dzeˇ zaˬ deh ̭ doˆ le-euˬ meh. Yawˬ jeˬ na lu ̭ Miˬyehˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ doˆ le-euˬ teh ̭ meh. 13 Zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni uiˬ leˇ-awˇ uˬ duˬ tahˬ lu ̭ gaˇ guiˬ lahˬ shaˇ-awˇ sheuˬ g'eh ngeh, uˬ boeˬ maˬ boeˬ-ehˇ sheuˬ g'eh-eu jeˬ tsaˬ-eu maˬ tsaˬ-eu naw ma ̭ tseˇ paˆ geu ̭-awˬ. 14 K'aˬ dzeˇ zaˬ uˬ duˬ tsehˇ kahˇ g'awˬ mahˇ ni taˬ naˇ, sha ̭ dawˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ, tsawˇ haˬ-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭-ahˇ naw ma ̭ siˬ nya lu ̭ meh. 15 Ehˇ k'aw ̭, zaˬ miˬ zaˬ uˬ duˬ tsehˇ kahˇ yaw mahˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ k'ahˬ sehˇ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ uˬ duˬ tsehˇ kahˇ yaw mahˇ k'oeˇ aˬ yaw ̭-ahˇ bi dehˬ kaˬ-eu g'aˇ duˬ bi ̭ taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 16 Gaˇ kawˆ heu-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na dawˬ ja myaˬ maw ̭ naˇ, aˬ dui ma ̭ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ maˬ ehˇ, uˬ duˬ tahˬ ngeh ya caw teh-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ yawˬ-awˇ yawˬ maˬ paˇ jaˆ ma lehˇ ngaˇ ehˇ maw ̭-eu ma. 17 Ehˇ k'aw ̭, la ̭ oˆ paw mehˬ taˬ tsoˆ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ maˬ ja ceuˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ tiˬ gaˇ uiˬleˇ-awˇ uˬ duˬ tahˬ-eu k'oeˇ-aˬ, yaw muiˬ jeˬ naˆ maˬ tseˇ yaw cawˆ jeˬ myaˬ-eu meh. 18 Yaw beh tiˬ jeˬ ya ehˇ naˇ, naw ma ̭ maˬ tsaˬ leˇ-ehˇ aˇ muˇ muˇ paˆ-euˬ gaˇ kawˆ ngaˇ ya gaˬ taˬ-euˬ ma. Ngaˬ neh k'aˇ ya gaˬ-euˬ lo ̭-ehˇ tiˬ paˆ paˆ tsaˬ-eu duˇ lehˇ ngaˇ jah-eu ma. 19 Naw ma ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ muiˬ dzehˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ siˬ duˬ mawˇ duˬ laˇ ni, aˇ muˇ muˇ paˆ-eu jeˬ jaˆ laˇ-eu baw teh ̭-a. 20 Naw ma ̭ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ uiˬ leˇ-awˇ dzaˬ-eu k'oeˇ-aˬ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ noeˬ keuˆ-eu Bawˬ-iˬ dzaˬ-eu maˬ ngeuˇ-a. 21 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ dzaˬ ngeh, yawˬ g'aˬ na lu ̭ yawˬ ha neh k'aˇ hehˇ la ̭-euˬ jeˬ dzaˬ tehˇ tehˬ-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, tiˬ paˆ na deuˬ maˬ ya dzaˬ dehˆ-ehˇ, tiˬ paˆ na deuˬ aˇ dzehˬ dzaˬ dzeuˇ-awˇ dzaˬ yeh ̭ dawˇ yeh ̭-eu meh. 22 Naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ dzaˬ-eu dawˇ-eu g'aˇ duˬ yawˬ ha-euˬ nymˇ maˬ baw te loˇ. Maˬ ngeuˇ naˇ, naw ma ̭ Miˬyehˇ-euˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ g'eh-awˇ, shaˬ zaˬ zahˬ zaˬ deuˬ bi sha ̭ dawˇ-eu g'aˇ duˬ jahˇ te loˇ. Gaˇ kawˆ heu hmˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, ngaˇ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ laˇ gaˇ naw ma ̭ gaˬ maw ̭-eu nya. Ja ceuˬ nehˬ la ̭-eu dawˬ-ahˇ gaˬ maw ̭-eu nya loˇ. Maˬ ja ceuˬ. 23 Ngaˬ neh naw ma ̭-ahˇ mehˬ-euˬ tsoˆ-euˬ dawˬ k'oeˇ deuˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ ngaˇ za taˬ-euˬ ma. Sahˬ paˬ Yeˬsuˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ bi ahˬ dzaˬ ngeh miˇ, kaˬ muˇ yuˇ-awˇ, 24 Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, kaˬ muˇ k'oeˇ ngawˬ pyehˬ-awˇ, "Heu-aˬ, naw ma ̭-euˬ g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ ma. Ngaˬ-ahˇ noeˬ keuˆ-eu la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ mˇ-awˬ" lehˇ ehˇ-euˬ meh. 25 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, ci ̭ hawˬ k'oeˇ byawˇ dzaˬ g'aˬ ngeh, k'mˬ maˬ ciˬ-awˇ, "K'mˬ maˬ heu-aˬ, ngaˬ-euˬ shiˬ-ahˇ g'oe-awˇ dzaˬ-eu Miˬyehˇ-euˬ dawˬ ma saˇ jaˇ yaw shui ̭ pyeu ̭-eu meh. Naw ma ̭ k'aˇ dawˇ-eu yawˬ poˆ na lu ̭, ngaˬ-ahˇ noeˬ keuˆ-awˇ dawˇ-awˬ" lehˇ ehˇ-euˬ meh. 26 Naw ma ̭ kaˬ muˇ k'oeˇ dzaˬ-awˇ k'mˬ maˬ k'oeˇ k'aˇ dawˇ ngeh, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ zaˬ le ngeh keuˆ ni aˬ yaw ̭ shiˇ-euˬ gaˇ kawˆ saˇ kiˇ kamˬ lu ̭ gaˇ duˇ-eu meh. 27 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ yaw zeu maˬ baw-eu la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭-euˬ kaˬ muˇ dzaˬ-awˇ aˬ yaw ̭-euˬ k'mˬ maˬ k'aˇ ciˬ dawˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ g'awˇ mawˇ hawˇ-eu shiˬ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ g'eh-eu iˬ baˇ ahˇ-eu meh. 28 K'oeˇ miˇ neh, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ yawˬ haˇ yawˬ ha jeˬ huˬ shaˇ sawˇ g'aˬ miˇ tsa, kaˬ muˇ dzaˬ-awˇ k'mˬ maˬ ciˬ dawˇ-eu tsaˬ meh. 29 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, heu-aˬ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ g'awˇ mawˇ meh lehˇ maˬ noeˬ siˬ-ehˇ kaˬ muˇ dzaˬ-awˇ k'mˬ maˬ ciˬ dawˇ naˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ dzaˬ-euˬ dawˇ-euˬ baˬ da neh yawˬ ha k'oeˇ taˆ iˬ baˇ keuˆ le ni mˇ gaˇ duˇ-eu meh. 30 K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu baˬ da neh, naw ma ̭ g'awˬ mya ni g'aˬ baˬ-awˇ naˇ-eu la ̭ k'oeˇ, tiˬ paˆ na deuˬ shiˇ-eu meh. 31 Aˬ dui yawˬ haˇ yawˬ ha jeˬ huˬ shaˇ sawˇ naˇ, Miˬyehˇ neh yaˇ k'aˬ daˇ-euˬ jeˬ-ahˇ maˬ ya daˬ-aˇ. 32 Ehˇ k'aw ̭, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ aˬ dui-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ-awˇ k'ehˬ nehˬ la ̭-eu k'oeˇ-aˬ, miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ-eu jeˬ-ahˇ maˬ bi daˬ-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu meh. 33 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ noeˬ keuˆ-eu Bawˬ-iˬ dzaˬ-eu lehˇ uiˬ leˇ ngeh, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ dawˬ gm-awˬ. 34 Naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ uiˬ leˇ ngeh Miˬyehˇ yaˇ k'aˬ daˇ gaˇ maˬ ya daˬ-eu g'aˇ duˬ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na hawˬ meh ̭ meh ̭ naˇ, iˇ kahˇ-ahˇ dzaˬ-eu tsaˬ meh. Gaˇ kawˆ nui deuˬ-aˬ, ngaˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ oe keuˆ ngeh jahˇ jiˇ nehˬ ma.

1 Gawˇliˬtu 12

1 Muiˬ-eu Shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh bi ̭ le ̭-euˬ la ̭ sawˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭ neh bo ̭ la ̭-euˬ jeˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, gaˇ kawˆ k'oeˇ-ahˇ naw ma ̭ yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˇ-ehˇ bi siˬ nya maw ̭ miˇ-a. 2 Naw ma ̭ lawˇ ci ̭ zaˬ pyeu ̭ lu ̭ ngeh, yaw deh ̭ maˬ deh ̭-eu tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ deuˬ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ tahˬ-ehˇ g'awˬ mya jeˬ g'awˬ mya kawˆ bahˬ-iˇ-euˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭ siˬ nya meh. 3 Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ sheuˬ g'eh-eu uˬ moˆ jawˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ "Yeˬsuˇ-ahˇ yaˬ k'ehˇ yaˬ lu ̭-uˇ" lehˇ maˬ ehˇ-aˇ lehˇ naw ma ̭ bi siˬ duˬ maw ̭ miˇ-a. K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, Muiˬ-eu Shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ sheuˬ g'eh-eu uˬ moˆ maˬ jawˇ naˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ "Yeˬsuˇ-aˬ Sahˬpaˬ meh" lehˇ maˬ ehˇ nya-aˇ. 4 Sa ̭ laˇ paw za-euˬ la ̭ sawˬ g'awˬ mya jeˬ jaˆ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, dawˬ tawˆ lu ̭ Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh bi ̭ le ̭-euˬ teh ̭ meh. 5 Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ gaˇ g'awˬ mya jeˬ beu gaˇ-eu jaˆ meh. Ehˇ k'aw ̭, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ tiˬ g'aˬ g'aˇ duˬ mˇ-eu teh ̭ meh. 6 Miˬyehˇ gaˇ mˇ ngeh, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ mˇ nya-eu jeˬ maˬ duˇ leˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ g'aˬ yaw ̭-ahˇ geuˇ-eu bym-eu nya-eu jeˬ, Miˬyehˇ tiˬ g'aˬ neh teh ̭-ehˇ bi ̭ taˬ-euˬ meh 7 Tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ gaˇ dahˇ bi tsoeˬ leˇ-eu g'aˇ duˬ, tsawˇ haˬ aˬ yaw ̭ g'aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ Yaw sahˇ Miˬyehˇ tiˬ jeˬ-ehˇ jawˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ siˬ laˇ mawˇ laˇ-eu meh. 8 Tiˬ g'aˬ-ahˇ yaw muiˬ yaw doeˇ tseˇ paˆ geu ̭-eu nui gahˇ ahˇ-eu dawˬ mehˬ nya-eu jeˬ bi ̭-awˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ-eu dawˬ mehˬ nya-eu jeˬ bi ̭ taˬ-euˬ meh. K'oeˇ nyiˬ jeˬ lu ̭-ahˇ Yaw sahˇ Miˬyehˇ tiˬ g'aˬ neh teh ̭-ehˇ bi ̭ taˬ-euˬ meh. 9 Yaw sahˇ Miˬyehˇ aˬ yaw ̭ tiˬ g'aˬ neh teh ̭-ehˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ jah-eu jeˬ bi ̭-awˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ naˇ gawˇ laˆ taˬ nehˬ nya-eu baoˬ bi ̭ taˬ-euˬ meh. 10 Tiˬ g'aˬ-ahˇ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ nya-eu baoˬ bi ̭ taˬ-awˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ nya-eu la ̭ sawˬ bi ̭ taˬ-euˬ meh. Tiˬ g'aˬ-ahˇ Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh bi ̭-euˬ la ̭ sawˬ ngeuˇ-eu maˬ ngeuˇ-eu tseˇ paˆ duˬ nya-eu nui gahˇ bi ̭ taˬ-euˬ meh. Tiˬ g'aˬ-ahˇ dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ nya-eu la ̭ sawˬ bi ̭ taˬ-awˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ-eu k'oeˇ-euˬ dawˬ tsui ̭ yuˇ doˆ nya-eu la ̭ sawˬ bi ̭ taˬ-euˬ meh. 11 Ehˇ k'aw ̭, k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ mˇ nya ni jahˇ-eu g'aˬ-aˬ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ meh. Aˬ yaw ̭ neh nui ma k'aˇ tsaˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, tsawˇ haˬ aˬ yaw ̭ g'aˬ yaw ̭-ahˇ beu gaˇ-eu la ̭ sawˬ aˬ yaw ̭ bi ̭-euˬ meh. 12 Ka li-aˬ, aˇ sehˇ g'awˬ mya sehˇ tso ̭-eu g'awˇ mawˇ tiˬ mawˇ-ahˇ duˇ-eu meh. Maˬ duˇ leˇ-eu aˇ sehˇ deuˬ tso ̭ lu ̭ k'aw ̭, g'awˇ mawˇ tiˬ mawˇ teh ̭ meh. 13 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, aˬ dui dawˬ tawˆ lu ̭, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ehˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ maˬ ehˇ, zaˬ k'aˆ maˬ ehˇ, zaˬ k'aˆ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ maˬ ehˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh g'awˇ mawˇ tiˬ mawˇ la ̭ k'oeˇ iˇ cu ̭ bi shawˇ g'aˬ-awˇ, aˬ dui dawˬ tawˆ lu ̭ Yaw sahˇ Miˬyehˇ tiˬ g'aˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ dawˇ lu ̭-eu ma. 14 G'awˇ mawˇ tiˬ mawˇ-ahˇ aˇ sehˇ tiˬ sehˇ teh ̭-ehˇ tso ̭-eu maˬ ngeuˇ-a. Aˇ sehˇ g'awˬ mya sehˇ tso ̭-eu meh. 15 Aˬ kuiˇ-aˬ, "Ngaˇ aˬ la ̭ maˬ ngeuˇ-eu miˇ neh g'awˇ mawˇ-ahˇ ma ̭ ta ̭" lehˇ ehˇ naˇ, g'awˇ mawˇ-ahˇ maˬ ta ̭-eu aˇ sehˇ pyeu ̭-iˇ nya meh loˇ. 16 Naˬ bawˇ g'eh, "Ngaˇ myaˆ nuiˆ maˬ ngeuˇ-eu miˇ neh g'awˇ mawˇ-ahˇ maˬ ta ̭" lehˇ ehˇ naˇ, g'awˇ mawˇ-ahˇ maˬ ta ̭-eu aˇ sehˇ pyeu ̭-iˇ nya meh loˇ. 17 G'awˇ mawˇ mawˇ lah-ehˇ myaˆ nuiˆ tiˬ nuiˆ teh ̭-ehˇ tso ̭ naˇ, teˇ saˇ gaˬ nya teh ̭-a loˇ. Naˬ bawˇ teh ̭-ehˇ tso ̭ naˇ, yaw sa ̭ beh ̭ la ̭ nya teh ̭-a loˇ. 18 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-eu lo ̭-ehˇ, maˬ duˇ leˇ-eu aˇ sehˇ yawˬ sehˇ na lu ̭-ahˇ nymˬ-mˇ k'aˇ tso ̭ lu ̭-eu lo ̭-ehˇ g'awˇ mawˇ-ahˇ bi tso ̭-euˬ meh. 19 Aˇ sehˇ tiˬ sehˇ teh ̭ naˇ, g'awˇ mawˇ tiˬ mawˇ maˬ pyeu ̭ laˇ nya-a. 20 Nymˬ-mˇ mawˇ lu ̭-eu lo ̭-ehˇ, aˇ sehˇ g'awˬ mya sehˇ tso ̭ k'aw ̭ g'awˇ mawˇ tiˬ mawˇ teh ̭ meh. 21 K'oeˇ miˇ neh, myaˆ nuiˆ-aˬ, "Ngaˇ nawˬ-ahˇ maˬ loˬ" lehˇ aˬ la ̭-ahˇ maˬ ehˇ nya-a. K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, uˬ duˬ k'aw ̭, "Ngaˇ nawˬ-ahˇ maˬ loˬ" lehˇ aˬ kuiˇ-ahˇ maˬ ehˇ nya-a. 22 K'oeˇ naˆ teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ-a siˬ. Nahˬ dui nyiˇ dui dui-eu lehˇ sawˇ taˬ-euˬ aˇ sehˇ tiˬ hmˬ-ahˇ keuˆ ni maˬ g'oe-ehˇ maˬ deh ̭ nya-a. 23 Gaˇ dahˇ yaw k'aˆ-ehˇ maˬ tsoeˬ-aˇ lehˇ aˬ dui sawˇ taˬ-euˬ aˇ sehˇ deuˬ-ahˇ-aˬ, aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ aˬ dui bo saˆ-awˇ, maˬ bi mawˇ k'mˬ-eu aˇ sehˇ deuˬ-ahˇ-aˬ, aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ k'ahˇ ya k'o ̭-eu meh. 24 Ehˇ k'aw ̭, haw muiˬ-eu aˇ sehˇ deuˬ-ahˇ-aˬ, k'oeˇ naˆ naˆ-ehˇ ngehˬ g'eh-eu maˬ loˬ-a. Yaw k'aˆ-ehˇ maˬ taˬ huiˬ nehˬ-euˬ aˇ sehˇ deuˬ-ahˇ bi taˬ huiˬ dzehˬ-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ neh g'awˇ mawˇ aˇ sehˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ gaˇ yaw ̭ tsaˬ leˇ ni k'oeˇ lo ̭-ehˇ laˆ tso ̭ taˬ-euˬ meh. 25 K'oeˇ miˇ neh, g'awˇ mawˇ la ̭ k'oeˇ g'awˬ-iˇ g'ehˇ-iˇ-eu jeˬ maˬ jaˆ-ehˇ, maˬ duˇ leˇ-eu aˇ sehˇ k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ tiˬ sehˇ tiˇ sehˇ ya bo saˆ-eu meh. 26 Aˇ sehˇ tiˬ sehˇ naˇ laˇ naˇ, aˇ sehˇ dawˬ tawˆ lu ̭ ya caw naˇ-eu meh. Aˇ sehˇ tiˬ sehˇ-ahˇ aˬ cawˬ ja ceuˬ k'aˇ za naˇ, aˇ sehˇ dawˬ tawˆ lu ̭ laˬ k'aˬ ya caw cehˇ-eu meh. 27 Naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ Ka li-euˬ g'awˇ mawˇ pyeu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ g'aˬ yaw ̭ aˇ sehˇ tiˬ sehˇ-ahˇ duˇ-eu meh. 28 Ka li zaˬ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ neh jawˇ duˬ biˇ tsaˬ taˬ-euˬ meh. G'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ jeˬ hu hu saˬ bi jawˇ-awˇ, k'oeˇ-euˬ jeˬ nah Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngeh dah-eu deuˬ-ahˇ bi jawˇ-euˬ meh. K'oeˇ-euˬ jeˬ nah mehˬ-eu tsoˆ-eu saˬ laˬ deuˬ-ahˇ bi jawˇ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ nya-eu baoˬ bi ̭ taˬ-euˬ deuˬ, naˇ gawˇ laˆ taˬ nya-eu baoˬ bi ̭ taˬ-euˬ deuˬ, aˬ cawˬ-ahˇ caw ba nehˬ nya-eu deuˬ, Ka li zaˬ aˇ muˇ-euˬ gaˇ-ahˇ haw-eu pyaˆ-eu deuˬ hawˇ-eu, dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ nya-eu deuˬ-ahˇ tiˬ tiˆ saˇ-iˬ tiˬ tiˆ bi jawˇ ka le ̭-euˬ meh. 29 Aˬ yaw ̭ ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭ g'aˬ k'ehˇ maˬ ngeuˇ-a. Yawˬ g'aˬ na lu ̭ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-a. Yawˬ g'aˬ na lu ̭ mehˬ-eu tsoˆ-eu saˬ laˬ maˬ ngeuˇ-a. Yawˬ g'aˬ na lu ̭ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ mehˬ nya-eu baoˬ za-euˬ maˬ ngeuˇ-a. 30 Yawˬ g'aˬ na lu ̭ naˇ gawˇ laˆ saˆ taˬ nya-eu maˬ ngeuˇ-a. Yawˬ g'aˬ na lu ̭ dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ nya-eu maˬ ngeuˇ-a. Yawˬ g'aˬ na lu ̭ dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ-euˬ dawˬ tsui ̭ yuˇ doˆ mehˬ nya-eu maˬ ngeuˇ-a. 31 Huiˬ dzehˬ byah dzehˬ-eu la ̭ sawˬ-ahˇ naw ma ̭ nui k'ahˇ jaˆ-awˬ. Ehˇ k'aw ̭, dawˬ tawˆ lu ̭ naˆ maˬ tseˇ muiˬ dzehˬ-eu la ̭ sawˬ-aˬ, la ̭ oˆ paw ngaˬ neh ehˇ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ heu hmˬ meh.

1 Gawˇliˬtu 13

1 Ngaˇ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ dawˬ deuˬ hawˇ-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ-euˬ dawˬ-ahˇ keuˆ ni ngehˬ nya jiˇ-eu k'aw ̭, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ maˬ ahˇ naˇ, boe loe diˬ-eu teˇ saˇ hawˇ-eu cehˇ lehˇ ciˆ-eu teˇ saˇ lo ̭-ehˇ teh ̭ meh. 2 Ngaˇ-aˬ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah nya-eu baoˬ za-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ dawˬ tawˆ lu ̭ hawˇ-eu za ̭ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ siˬ nya-eu tsawˇ gahˇ ahˇ-eu uˬ ta ̭, gawˬ jawˬ teh jiˆ nya gaˇ keuˆ ni jah-eu jeˬ ahˇ k'aw ̭, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ maˬ ahˇ naˇ, tiˬ jeˬ-iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-a. 3 Ngaˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ aˬ cawˬ-ahˇ bi ̭ jiˇ-awˇ, ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ miˬ dzaˬ bi dzah puiˆ gaˇ keuˆ ni lawˇ nehˬ peuˬ k'aw ̭, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ maˬ ahˇ naˇ, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ tiˬ jeˬ-iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-a. 4 G'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-aˬ, nui ma g'awˬ mahˇ ni taˬ-awˇ, aˬ cawˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nya-eu meh. Myaˆ maˬ naˆ-a. Maˬ jahˇ g'eh-a. Hui maw ̭ mahˇ maw ̭-eu nui ma maˬ ahˇ-a. 5 G'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-aˬ, aˬ cawˬ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ maˬ g'eh-a. Yawˬ ha-euˬ nui k'ahˇ maˬ poˆ-a. Nui ma pehˇ laˇ-eu maˬ kawˇ-a. 6 G'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-aˬ, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu jeˬ-ahˇ laˬ k'aˬ maˬ cehˇ-a. Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ laˬ k'aˬ cehˇ-eu meh. 7 G'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-aˬ, dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ daˬ coeˇ-eu meh. Dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ jah coeˇ-eu meh. Dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ noeˬ tmˬ coeˇ-eu meh. Dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ oˇ coeˇ-eu meh. 8 G'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ gmˬ-eu meh. Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu jeˬ jaˆ lu ̭ meh. Ehˇ k'aw ̭, tiˬ k'ehˬ tiˬ yamˬ gmˬ-eu teh ̭ meh. Dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ nya-eu tsawˇ gahˇ jaˆ lu ̭ meh. Ehˇ k'aw ̭, g'awˬ myahˇ ni maˬ kamˬ-a. Zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ k'aw ̭ jaˆ lu ̭ meh. Ehˇ k'aw ̭, g'awˬ myahˇ ni maˬ zi ̭-a. 9 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui za taˬ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ hawˇ-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah nya-eu jeˬ-aˬ, maˬ byah maˬ lo ̭-a. 10 Byah-eu lo ̭-eu jeˬ keuˆ le ngeh, maˬ byah maˬ lo ̭-eu jeˬ byoˆ-iˇ jiˇ teh ̭-a. 11 Ngaˇ zaˬ yaw nyiˇ pyeu ̭ ngeh, zaˬ yaw nyiˇ lo ̭-ehˇ ngehˬ-awˇ tmˇ-awˇ, zaˬ yaw nyiˇ lo ̭-ehˇ nui ma taˬ-awˇ, zaˬ yaw nyiˇ lo ̭-ehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ-euˬ ma. Nymˬ-mˇ ngaˇ tsawˇ k'aˆ k'aˆ laˇ-euˬ miˇ neh, zaˬ yaw nyiˇ-euˬ nui noeˬ byehˇ dzeh jiˇ-euˬ ma. 12 Nymˬ-mˇ aˬ dui ya mawˇ lu ̭-eu heu-aˬ, pyawˬ haw-ahˇ haw-eu lo ̭-ehˇ duˇ-awˇ, maˬ mawˇ shawˇ laˇ-a. Aˇ yamˬ k'oeˇ keuˆ le ngeh, myaˆ pyawˬ ciˬ daˬ-awˇ ya mawˇ duˬ teh ̭-a. Nymˬ-mˇ ngaˇ siˬ nya-eu heu-aˬ, maˬ byah maˬ lo ̭-a siˬ. Ehˇ k'aw ̭, aˇ yamˬ k'oeˇ keuˆ le ngeh, byah laˇ lo ̭ laˇ teh ̭-a. Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ tiˬ byah tiˬ lo ̭ siˬ nya-eu lo ̭-ehˇ byah laˇ lo ̭ laˇ teh ̭-a. 13 Nymˬ-mˇ-aˬ, jah-eu jeˬ, noeˬ tmˬ-eu jeˬ, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ, heu smˇ jeˬ jaˆ-eu meh. Heu smˇ jeˬ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu jeˬ-aˬ, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ meh.

1 Gawˇliˬtu 14

1 G'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ leh jeh dui dui paˬ-ehˇ g'eh-eu meh. Sa ̭ laˇ paw naw ma ̭ za taˬ-euˬ la ̭ sawˬ deuˬ-ahˇ nui ma keuˆ-awˬ. Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ nya ni za taˬ-euˬ la ̭ sawˬ-ahˇ, dawˬ tawˆ lu ̭ naˆ maˬ tseˇ nui ma keuˆ-awˬ. 2 Dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ-eu k'oeˇ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ ngehˬ cawˬ-eu maˬ ngeuˇ-a. Miˬyehˇ-ahˇ ngehˬ cawˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ngehˬ-eu dawˬ k'oeˇ-ahˇ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ g'oˆ shaw nya-a. Yaw sahˇ Miˬyehˇ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ za ̭ taˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇjeˬ aˬ yaw ̭ ngehˬ-eu meh. 3 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ ngehˬ cawˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu miˇ neh, aˬ cawˬ-ahˇ caw ba-eu, g'aˬ bi ̭-eu, nui ma saˇ laˇ ni g'aˬ bi ̭-eu dawˬ ngehˬ-eu tmˇ-eu, heu deuˬ mˇ nehˬ nya-eu meh. 4 Dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ-eu k'oeˇ-aˬ, yawˬ ha g'aˇ duˬ teh ̭-ehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ-awˇ, Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ-eu k'oeˇ-aˬ, Ka li zaˬ aˇ muˇ muˇ lah ni g'aˇ duˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu meh. 5 Naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ dawˬ bi ngehˬ nya maw ̭ miˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ nya-eu la ̭ sawˬ naw ma ̭ bi za maw ̭ miˇ-a. Dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ gaˇ dawˬ tsui ̭ yuˇ doˆ nehˬ nya-eu g'aˬ jawˇ-awˇ, Ka li zaˬ aˇ muˇ muˇ lah-ehˇ g'oˆ shaw-awˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ leˇ ni maˬ ja mehˬ nehˬ nya naˇ, dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ-eu g'aˬ naˆ maˬ tseˇ, Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ-eu g'aˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ dzehˬ meh. 6 Teu baˬ da neh aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ jawˇ gaˇ oe keuˆ ngeh ngaˇ dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ naˇ, naw ma ̭ g'aˇ duˬ aˬ jeˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ nmˇ. Tiˬ paw ̭-iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-a. Miˬyehˇ neh pah mehˬ nehˬ la ̭-euˬ jeˬ, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu dawˬ hawˇ-eu, mehˬ-eu tsoˆ-eu jeˬ, heu deuˬ-ahˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ ngaˇ yuˇ le ̭ nehˬ-eu maˬ ngeuˇ naˇ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-a. 7 Yaw deh ̭ jeˬ maˬ ngeuˇ-eu, caˇ dawˬ caˇ ngeh baw-eu diˬ-eu keu ka deuˬ pyeu ̭-eu bawˬ law, deuˇ-mˬ heu deuˬ-ahˇ k'aw ̭, aˬ cawˬ g'oˆ siˬ nya ni teˇ saˇ yaw lawˆ lawˆ-ehˇ maˬ baw maˬ diˬ mehˬ nya naˇ, aˬ cawˬ aˬ joˆ-ehˇ naˇ haˬ siˬ nya nmˇ. 8 Daˇ heh baw-eu tsawˇ haˬ k'aw ̭, aˬ cawˬ g'oˆ siˬ nya ni teˇ saˇ yaw lawˆ lawˆ-ehˇ maˬ baw gaˬ nehˬ nya naˇ, guiˇ deuˆ-eu g'aˇ duˬ aˬ suˇ g'aˬ lehˬ hmˬ nmˇ. 9 K'oeˇ gaˇ duˇ ni, naw ma ̭ dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ-awˇ dawˬ mehˬ mehˬ ngeh, aˬ cawˬ maˬ naˇ haˬ siˬ nya naˇ, aˬ joˆ-ehˇ bi g'oˆ shaw geu ̭ nmˇ. Naw ma ̭-euˬ dawˬ k'oeˇ-aˬ, jaˬ lehˇ la ̭ k'oeˇ ngehˬ dzeh gaˇ duˇ-eu teh ̭ meh. 10 Miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ dawˬ g'awˬ mya jeˬ jaˆ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, dawˬ tsui ̭ maˬ baw-eu dawˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ-a. 11 Ngaˬ-ahˇ dawˬ ngehˬ cawˬ laˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-euˬ dawˬ-ahˇ ngaˇ maˬ siˬ nya naˇ, aˬ yaw ̭-aˬ ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ yawˬ k'ahˬ yawˬ miˇ yawˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ lo ̭-ehˇ duˇ-awˇ, ngaˇ k'aw ̭ aˬ yaw ̭-euˬ g'aˇ duˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ teh ̭-a. 12 Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh bi ̭ le ̭-euˬ la ̭ sawˬ deuˬ-ahˇ naw ma ̭ za maw ̭ dui dui-eu lo ̭-ehˇ, yawˬ jeˬ na lu ̭ k'oeˇ taˆ Ka li zaˬ aˇ muˇ bi huiˬ bi mahˇ laˇ nya ni gaˇ dahˇ tsoeˬ leˇ dzehˬ-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ leh jeh dzehˬ paˬ-ehˇ g'eh-eu meh. 13 K'oeˇ miˇ neh, dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ nya-eu tsawˇ haˬ-aˬ, yawˬ ha neh ngehˬ-euˬ jeˬ aˬ cawˬ g'oˆ shaw ni ja mehˬ nya-eu la ̭ sawˬ bi ̭ la ̭-eu g'aˇ duˬ guiˬ lahˬ shaˇ-eu tsaˬ meh. 14 Ngaˇ dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ-awˇ guiˬ lahˬ shaˇ naˇ, ngaˬ-euˬ sa ̭ laˇ guiˬ lahˬ shaˇ lu ̭ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ nui ma maˬ keuˆ-a. 15 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, ngaˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ paˬ nga. Ngaˬ-euˬ sa ̭ laˇ guiˬ lahˬ shaˇ ma. Ngaˬ-euˬ nui ma k'aw ̭ guiˬ lahˬ shaˇ ma. Ngaˬ-euˬ sa ̭ laˇ ja ceuˬ-awˇ caˇ ma. Ngaˬ-euˬ nui ma k'aw ̭ ja ceuˬ-awˇ caˇ ma. 16 Nawˬ-euˬ sa ̭ laˇ teh ̭-ehˇ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ naˇ, nawˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ uˬ duˬ tahˬ lu ̭-eu maˬ siˬ nya-eu tsawˇ haˬ nawˬ neh guiˬ lah shaˇ-euˬ gaˇ "Aˬ miˬ" lehˇ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ caw nya nmˇ. Nawˇ aˬ jeˬ ehˇ lu ̭-eu aˬ yaw ̭ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ g'oˆ siˬ nya-a. 17 Nawˬ neh Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-awˇ guiˬ lahˬ shaˇ-euˬ shaˇ dawˬ k'oeˇ yaw muiˬ k'aw ̭, yawˬ g'aˬ yawˬ g'aˇ duˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-a. 18 Naw ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭ naˆ maˬ tseˇ ngaˇ dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ nya-eu miˇ neh, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu ma. 19 Ehˇ k'aw ̭, Ka li zaˬ aˇ muˇ uiˬ leˇ-awˇ uˬ duˬ tahˬ ngeh, dawˬ g'awˬ mya jeˬ tiˬ muiˇ dawˬ ngehˬ-eu naˆ maˬ tseˇ, aˬ cawˬ g'oˆ shaw nya-eu mehˬ-eu tsoˆ-eu dawˬ ngaˬ dawˬ ngaˇ ngehˬ ma. 20 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ-eu paw dzeˇ zaˬ yaw nyiˇ lo ̭-ehˇ taˬ bi pyeu ̭. Yaw haiˬ jeˬ mˇ-eu paw dzeˇ-aˬ, iˬ baˇ mˇ-eu maˬ siˬ nya-eu zaˬ yaw nyiˇ lo ̭-ehˇ bi pyeu ̭-awˇ, shaˇ noe shaˇ sawˇ-eu paw dzeˇ-aˬ, tsawˇ mawˬ tsawˇ k'aˆ lo ̭-ehˇ bi pyeu ̭-awˬ. 21 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. "Dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ nya-eu, tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ, ngaˬ-euˬ tsawˇ haˬ heu deuˬ-ahˇ ngaˇ, dawˬ ngehˬ dawˬ tmˇ mˇ nehˬ ma lehˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. Yawˬ k'ahˬ yawˬ miˇ yawˬ-ahˇ jawˇ-eu, aˬ cawˬ-euˬ mehˬ luˬ-ahˇ g'oe-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ngaˇ ngehˬ cawˬ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ dawˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ-aˇ." 22 K'oeˇ miˇ neh, dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ nya-eu la ̭ sawˬ za-euˬ k'oeˇ-aˬ, Ka li-ahˇ maˬ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu bi siˬ bi mawˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. Jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ maˬ ngeuˇ-a. Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ-eu la ̭ sawˬ za-euˬ k'oeˇ-aˬ, Ka li-ahˇ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ bi siˬ bi mawˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. Maˬ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ maˬ ngeuˇ-a. 23 Ka li zaˬ aˇ muˇ muˇ lah-ehˇ uiˬ leˇ bymˇ leˇ-awˇ yawˬ g'aˬ na lu ̭ dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ ngehˬ-ehˇ law ̭ g'a lu ̭ ngeh, maˬ siˬ nya-eu tsawˇ haˬ hawˇ-eu ka li-ahˇ maˬ jah-eu tsawˇ haˬ uˇ laˇ zaˬ naˇ, naw ma ̭ tsawˇ uˬ uˬ-iˇ jiˇ-euˬ ngaˇ lehˇ maˬ ehˇ-aˇ loˇ. 24 Ehˇ k'aw ̭, yawˬ g'aˬ na lu ̭ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ lu ̭ ngeh, Ka li-ahˇ maˬ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu maˬ siˬ nya-eu tsawˇ haˬ uˇ laˇ zaˬ naˇ, dawˬ k'oeˇ-ahˇ ya gaˬ-eu baˬ da neh yawˬ ha-euˬ iˬ baˇ gaˇ kawˆ noeˬ siˬ leˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ neh k'aˇ ya gaˬ-euˬ jeˬ aˬ yaw ̭-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ teh ̭-a. 25 Za ̭ taˬ-euˬ aˬ yaw ̭-euˬ nui noeˬ aˬ cawˬ mehˬ shi pah doˆ le ̭-awˇ, pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ ga dmˬ-awˇ Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ teh ̭-a. "Naw ma ̭ nehˬ-ehˇ Miˬyehˇ maˇ maˇ ni jawˇ-eu ngaˇ" lehˇ aˬ yaw ̭ ehˇ teh ̭-a. 26 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, ngaˇ ehˇ maw ̭-eu-aˬ heu lo ̭-ehˇ ma. Naw ma ̭ uˬ duˬ tahˬ-eu lehˇ uiˬ leˇ ngeh, caˇ dawˬ caˇ-eu g'aˬ, mehˬ-eu tsoˆ-eu g'aˬ, Miˬyehˇ neh pah mehˬ nehˬ-euˬ jeˬ za-euˬ g'aˬ, dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ-awˇ mehˬ-eu g'aˬ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ mehˬ-euˬ gaˇ dawˬ tsui ̭ yuˇ doˆ nehˬ-eu g'aˬ lehˇ, g'awˬ mya jeˬ baw-eu meh. Yawˬ jeˬ na lu ̭ Ka li zaˬ aˇ muˇ g'aˇ duˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu jeˬ ya bi pyeu ̭ meh. 27 Dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ ngeh, nyiˬ g'aˬ smˇ g'aˬ uˬ ta ̭-ehˇ bi ngehˬ-eu maˬ tsaˬ-a. Tiˬ g'aˬ saˇ-iˬ tiˬ g'aˬ ngehˬ-awˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ ngehˬ-euˬ gaˇ dawˬ tsui ̭ yuˇ doˆ nehˬ-eu g'aˬ k'aw ̭ ya bi jawˇ meh. 28 Ehˇ k'aw ̭, dawˬ tsui ̭ yuˇ doˆ nehˬ nya-eu g'aˬ maˬ jawˇ naˇ, dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ-eu k'oeˇ g'aˬ ciˬ cuˇ ni naˬ leˇ-awˇ, Miˬyehˇ hawˇ-eu yawˬ ha yaw kaˬ teh ̭-ehˇ ngehˬ-eu tsaˬ meh. 29 Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ-eu tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ smˇ g'aˬ bi ngehˬ bi tmˇ-eu tsaˬ meh. Nui deuˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh ngehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ shaˇ sawˇ-eu tsaˬ meh. 30 Ehˇ k'aw ̭, k'oeˇ gaˇ nuiˇ-awˇ uˬ duˬ tahˬ lu ̭-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na Miˬyehˇ neh pah mehˬ nehˬ-euˬ dawˬ za-euˬ ngeuˇ naˇ, dawˬ ngehˬ lu ̭-eu g'aˬ ciˬ cuˇ ni bi naˬ-eu tsaˬ meh. 31 Naw ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭ dzaw geu ̭-awˇ g'aˬ ahˇ laˇ nya ni, yawˬ g'aˬ na lu ̭ tiˬ g'aˬ saˇ-iˬ tiˬ g'aˬ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ-eu tsaˬ meh. 32 Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ-eu g'aˬ-aˬ, yawˬ ha neh za taˬ-euˬ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ-eu la ̭ sawˬ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ nyeh ̭ tehˬ g'aˬ nya-eu tsaˬ meh. 33 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui maˬ tsaˬ maˬ dzoeˇ leˇ-eu jeˬ-ahˇ Miˬyehˇ maˬ geu ̭ maw ̭-a. Tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ geu ̭ maw ̭-eu meh. Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ yawˬ muˇ na lu ̭ mˇ lu ̭-eu lo ̭-ehˇ, 34 zaˬ miˬ zaˬ deuˬ-aˬ, Ka li zaˬ aˇ muˇ uiˬ leˇ ngeh ciˬ cuˇ ni ya jawˇ meh. Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ maˬ ya ngehˬ-a. Aˬ cawˬ-euˬ la ̭ o ̭ ya aw ̭-eu meh. 35 Aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ jeˬ paˬ siˬ duˬ maw ̭-eu jaˆ naˇ, iˇ kahˇ-ahˇ jawˇ ngeh yawˬ ha-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ-ahˇ ya naˇ haˬ-eu meh. Zaˬ miˬ zaˬ deuˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ dawˬ ngehˬ ngehˬ-eu-aˬ, sha ̭ dawˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu tiˬ jeˬ meh. 36 Miˬyehˇ dawˬ kawˬ-aˬ, naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ neh doˆ le-euˬ jeˬ pyeu ̭ ta loˇ. Maˬ ngeuˇ naˇ, naw ma ̭ jawˇ gaˇ teh ̭-ehˇ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ keuˆ le ta loˇ. 37 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na, yawˬ ha Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ ma lehˇ noeˬ-eu maˬ kaˬ, sa ̭ laˇ paw-euˬ la ̭ sawˬ za taˬ-euˬ tsawˇ ma lehˇ noeˬ-eu maˬ kaˬ, ngaˬ neh naw ma ̭-ahˇ bo ̭ ahˇ la ̭-euˬ sahˬ bo ̭ heu Miˬyehˇ neh bi ̭-euˬ dawˬ meh lehˇ siˬ duˬ-eu tsaˬ meh. 38 Ehˇ k'aw ̭, sahˬ bo ̭ heu-ahˇ aˬ yaw ̭ maˬ haw cawˬ naˇ, naw ma ̭ k'aw ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ taˬ haw cawˬ. 39 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ ka li zaˬ deuˬ-oˇ, Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ-eu jeˬ-ahˇ nui ma keuˆ dui dui-awˬ. Ehˇ k'aw ̭, dawˬ g'awˬ mya jeˬ ngehˬ-eu jeˬ-ahˇ k'aw ̭ taˬ laˆ tsoeˬ. 40 Yawˬ jeˬ na lu ̭ aˬ yaw ̭ gaˇ yaw ̭ tsaˬ ni bi jaˆ-awˬ.

1 Gawˇliˬtu 15

1 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, ngaˬ neh naw ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ ya ̭-euˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ paˇ ja noeˬ nehˬ-eu ma. Ngaˬ neh mehˬ-euˬ k'oeˇ naw ma ̭ ha geu ̭ g'aˬ-awˇ, k'oeˇ-euˬ k'oeˇ taˆ naw ma ̭-euˬ jah-eu jeˬ zi ̭ lu ̭ meh. 2 Ngaˬ neh naw ma ̭-ahˇ mehˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ meh. Naw maˬ yaw ̭ ngeh ̭ yaw ̭ kuˬ-ehˇ jah-eu maˬ ngeuˇ lawˬ naˇ, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ zi ̭ dah ni tuˆ tehˬ taˬ-euˬ baˬ da neh ka k'o ̭-eu jeˬ za teh ̭-a. 3 Ngaˬ neh za taˬ-euˬ huiˬ dui dui-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ bi ̭ nehˬ-euˬ ma. K'oeˇ-aˬ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, aˬ dui-euˬ iˬ baˇ g'aˇ duˬ Ka li shiˇ-euˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu, 4 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ shiˇ-awˇ ba ̭ pahˬ g'aˬ ngeh, smˬ nah keuˆ laˇ naˇ Miˬyehˇ neh paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu, 5 k'oeˇ naˇ, Beˬtuˆluˆ hawˇ-eu zaˬ lahˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ-ahˇ bi mawˇ le-euˬ gaˇ kawˆ meh. 6 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ mehˬ nah caw teh-eu tsawˇ haˬ ngaˬ heˇ g'aˬ dzehˬ ni-ahˇ, aˬ yaw ̭ tiˬ yamˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ tsaˬ ni bi mawˇ le-euˬ meh. Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ tiˬ paˆ na deuˬ shiˇ dzeuˇ-euˬ k'aw ̭, myaˬ tiˬ paˆ iˬ nah keuˆ ni deh ̭ lu ̭-a siˬ. 7 K'oeˇ naˇ, Yaˬkoˆ-ahˇ bi mawˇ le-awˇ, g'aˬ k'ehˇ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ bi mawˇ le-euˬ meh. 8 Ngaˇ-aˬ, deh ̭ le yamˬ maˬ tsaˬ laˇ mi naˆ-ehˇ deh ̭ le-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu k'aw ̭, aˇ saˬ saˬ laˇ ngeh aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ bi mawˇ le-euˬ meh. 9 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, g'aˬ k'ehˇ dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ ngaˇ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ teˬ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu ma. Miˬyehˇ-euˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ k'ehˬ haw k'aˆ haw-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu miˇ neh, g'aˬ k'ehˇ lehˇ bi kuˇ-eu k'aw ̭ maˬ geuˇ nya. 10 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ baˬ da neh iˬ nah ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ya pyeu ̭ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ neh ngaˬ-ahˇ bi ̭ le ̭-euˬ guiˬ lahˬ-aˬ, yaw ̭ ngeh ̭ maˬ ngeuˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, g'aˬ k'ehˇ nui deuˬ naˆ maˬ tseˇ ngaˇ gaˇ mˇ-eu leh jeh dzehˬ-euˬ ma. K'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-eu k'oeˇ-aˬ, yawˬ haˇ yawˬ ha mˇ-eu maˬ ngeuˇ. Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ ngaˬ nehˬ-ehˇ mˇ lu ̭-eu meh. 11 K'oeˇ miˇ neh, ngaˇ mehˬ-eu maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ mehˬ-eu maˬ ehˇ, gaˇ kawˆ heu hmˬ teh ̭-ehˇ mehˬ-awˇ, gaˇ kawˆ heu hmˬ-ahˇ naw ma ̭ jah lu ̭-eu meh. 12 Ka li-ahˇ shiˇ-euˬ gaˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ nga ma ̭ mehˬ lu ̭-eu-aˬ, naw ma ̭ tiˬ paˆ na deuˬ shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ maˬ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ nya-aˇ lehˇ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ nya te. 13 Naw ma ̭ ehˇ-eu lo ̭-ehˇ ngeuˇ naˇ, Ka li-ahˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ meh lehˇ ehˇ-eu k'oeˇ k'aw ̭ maˬ ngeuˇ-aˇ. 14 Ka li-ahˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ meh lehˇ ehˇ-eu k'oeˇ maˬ ngeuˇ naˇ, nga ma ̭ dawˬ mehˬ mehˬ-eu gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-ehˇ, naw ma ̭ jah-eu k'aw ̭ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-a. 15 K'oeˇ naˆ teh ̭ maˬ ngeuˇ ni, Miˬyehˇ neh Ka li-ahˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ miˇ neh, Miˬyehˇ gaˇ kawˆ aˬ dui jaˬ myaw ̭ paˇ myaw ̭ gaˇ duˇ-a siˬ. Ehˇ k'aw ̭, shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ maˬ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ nya-a lehˇ ehˇ-eu k'oeˇ ngeuˇ law nmˇ-aˬ, Ka li-ahˇ aˬ yaw ̭ maˬ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-aˇ. 16 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ maˬ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ law nmˇ-aˬ, Ka li-ahˇ k'aw ̭ maˬ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-aˇ. 17 Ka li-ahˇ maˬ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ law nmˇ-aˬ, naw ma ̭-euˬ jah-eu jeˬ yaw ̭ ngeh ̭ pyeu ̭-awˇ, yawˬ ha-euˬ iˬ baˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭ teh ̭-a. 18 Ka li-ahˇ jah-eu shiˇ dzeuˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭, piˬ-iˇ byoˆ-iˇ jiˇ-euˬ teh ̭-a. 19 Ka li la ̭ k'oeˇ aˬ dui noeˬ tmˬ-eu k'oeˇ-aˬ, nymˬ-mˇ deh ̭ lu ̭-eu heu ziˇ g'aˇ duˬ teh ̭-ehˇ muiˬ-eu jeˬ ngeuˇ lawˬ naˇ, aˬ duiˬ-aˬ, g'awˬ shaˇ shaˬ-ehˇ g'eh dui dui teh ̭-a. 20 Ehˇ k'aw ̭, maˇ maˇ ni ehˇ naˇ, Ka li-ahˇ aˬ diˇ aˬ maˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-ahˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, shiˇ dzeuˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-eu gaˇ kawˆ yaw duˬ yaw ciˇ bi baw laˇ-euˬ meh. 21 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ zaˬ tiˬ g'aˬ baˬ da neh shiˇ-eu jeˬ keuˆ le-euˬ lo ̭-ehˇ, tsawˇ haˬ zaˬ tiˬ g'aˬ baˬ da neh bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-eu jeˬ jaˆ laˇ-euˬ meh. 22 Tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Aˬdaˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-eu la ̭ k'oeˇ ya shiˇ-eu lo ̭-ehˇ, Ka li-ahˇ ta ̭ leˇ-eu la ̭ k'oeˇ paˇ ya g'o ̭ deh ̭ laˇ teh ̭-a. 23 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ g'aˬ yaw ̭-ahˇ yawˬ ha-euˬ aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh bi g'o ̭ deh ̭ laˇ teh ̭-a. Ka li-ahˇ aˬ cawˬ jeˬ hu bi g'o ̭ deh ̭ laˇ g'aˬ-euˬ meh. K'oeˇ jiˇ naˇ, aˬ yaw ̭ za ̭ le ngeh, aˬ yaw ̭-ahˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ teh ̭-a. 24 K'oeˇ naˇ, aˇ saˬ saˬ-eu aˇ nah aˇ yamˬ keuˆ le teh ̭-a. K'oeˇ ngeh, Ka li-aˬ, uˆ lahˇ lu ̭-eu mˬ sahˇ miˇ sahˇ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ maˬ ehˇ, sahˬ paˬ sahˬ ma dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ maˬ ehˇ, baoˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ maˬ ehˇ, deuˆ g'aˬ jiˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ miˇ k'ahˬ Aˬda Miˬyehˇ-ahˇ a nehˬ teh ̭-a. 25 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, muiˇ-eu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ Miˬyehˇ deuˆ g'aˬ jiˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ kuiˇ pehˬ zaˬ uˬ moˆ bi jawˇ jiˇ ngeh keuˆ ni Ka li ya uˆ lahˇ teh ̭-a. 26 Aˬ cawˬ jeˬ nah nah saˬ bi deuˆ g'aˬ-eu muiˇ-eu g'aˬ-aˬ, shiˇ-eu jeˬ meh. 27 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, "Miˬyehˇ-aˬ, dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ aˬ kuiˇ pehˬ zaˬ uˬ moˆ bi jawˇ teh ̭-a" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Dawˬ tawˆ lu ̭" lehˇ ehˇ-eu dawˬ k'oeˇ dawˬ la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ maˬ ahˇ leˇ-euˬ yaw duˬ baw meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ Ka li-euˬ uˬ moˆ bi jawˇ ni jahˇ-eu g'aˬ meh. 28 Ehˇ k'aw ̭, dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ Ka li uˆ lahˇ-eu uˬ moˆ bi jawˇ g'aˬ ngeh, Zaˬmaˇ pyeu ̭-eu aˬ yaw ̭-aˬ, dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ uˬ moˆ bi jawˇ ni jahˇ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ uˬ moˆ jawˇ teh ̭-a. K'oeˇ ngeh jawˇ, dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ Miˬyehˇ uˆ lahˇ jiˇ teh ̭-a. 29 Nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, shiˇ dzeuˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ dah zaˇ iˇ cu ̭ bi shawˇ-eu deuˬ-euˬ gaˇ kawˆ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ nmˇ. Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ jeˬ-ahˇ noeˬ tmˬ-awˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ ta. Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ maˬ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ nya-aˇ lehˇ tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ ehˇ-eu k'oeˇ tsaˬ-eu ngeuˇ naˇ, aˬ jeˬ miˇ neh tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ shiˇ dzeuˇ-euˬ deuˬ-euˬ dah zaˇ iˇ cu ̭ bi shawˇ ta. 30 Bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-eu jeˬ maˬ jaˆ-a lehˇ ngeuˇ naˇ, aˬ dui ma ̭ k'aw ̭ aˬ jeˬ miˇ neh naˬ liˬ yawˬ la ̭ na lu ̭ yawˬ ha-euˬ uˬ k'awˇ g'aˇ duˬ k'ahˬ ya lahˇ lu ̭ ta. 31 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, shiˇ-eu jeˬ-ahˇ yawˬ nah na lu ̭ ngaˇ ya tahˬ puˬ lu ̭-eu ma. Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ ta ̭ leˇ-eu yaw deh ̭ deh ̭-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ nui ma huiˬ k'aˇ za-eu miˇ neh, ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ tsehˆ peuˬ-eu ma. 32 Tsawˇ haˬ-euˬ nui noeˬ nui loˆ ya ehˇ naˇ, nymˬ-mˇ Eˇpeˇsu meuˬ heu meuˬ la ̭ k'oeˇ "haiˬ-eu bawˇ tsahˬ jeˬ zaˬ" deuˬ-ahˇ ngaˇ daw ̭ ceh ceh naˇ, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ aˬ jeˬ guiˬ lahˬ baw ta. Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ maˬ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ nya-eu ngeuˇ naˇ, "Ni shawˬ ya shiˇ-eu baˬ da neh dzaˬ byawˬ dawˇ byawˬ byawˬ kaˇ-euˇ" lehˇ ehˇ-eu dawˬ daˬ k'oeˇ tsaˬ dui dui meh. 33 Taˬ noeˬ lehˬ. "Maˬ muiˬ-eu deuˬ-ahˇ cawˬ cawˬ naˇ, yaw muiˬ jeˬ mˇ maw ̭-eu nui ma cawˆ-iˇ teh ̭-a." 34 Yaw tsaˬ yaw dawˇ jawˇ paw g'o ̭ k'o ̭ laˇ-awˇ, iˬ baˇ maˬ mˇ ni byehˇ-awˬ. Naw ma ̭ tiˬ paˆ na deuˬ Miˬyehˇ-ahˇ maˬ siˬ nya nga lehˇ, naw ma ̭ bi sha ̭ dawˇ ni ngaˇ ehˇ-eu ma. 35 "Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ nya ta. G'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ g'awˇ mawˇ k'oeˇ aˬ joˆ-ehˇ g'eh ta" lehˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na naˇ haˬ maw ̭ teh ̭-a. 36 Aˬ dzawˬ aˇ gah deuˬ-oˇ, naw ma ̭ siˬ yoeˬ sehˬ ngeh, maˬ maˇ-eu siˬ yoeˬ aˇ ji maˬ ji laˇ nya-eu maˬ ngeuˇ-a loˇ. 37 Cehˇ siˬ yoeˬ maˬ ngeuˇ naˇ nui jeˬ siˬ yoeˬ naw ma ̭ seh ̭ ngeh, naw ma ̭ neh sehˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, aˇ nuiˆ teh ̭ meh. Deh ̭ laˇ mehˇ laˇ g'aˬ-euˬ aˇ bawˬ sehˬ-eu maˬ ngeuˇ-a. 38 Aˇ nuiˆ k'oeˇ-ahˇ Miˬyehˇ nui ma k'aˇ tsaˬ-eu lo ̭-ehˇ aˇ bawˬ bi bawˬ laˇ-eu meh. Siˬ yoeˬ aˬ yaw ̭ jeˬ yaw ̭-ahˇ geuˇ-eu aˇ bawˬ bi pyeu ̭ laˇ-eu meh. 39 K'aˇ deh ̭ k'aˇ jawˇ-eu yawˬ jeˬ na lu ̭ shaˬ jiˇ aˬ yaw ̭ tiˬ jeˬ teh ̭ maˬ ngeuˇ-a. Tsawˇ haˬ-euˬ shaˬ jiˇ tiˬ jeˬ, jeˬ zaˬ-euˬ shaˬ jiˇ tiˬ jeˬ, aˇ jiˇ-euˬ shaˬ jiˇ tiˬ jeˬ, ngaˬ shaˬ-euˬ shaˬ jiˇ tiˬ jeˬ lehˇ, aˬ yaw ̭ jeˬ yaw ̭ beu gaˇ-eu meh. 40 Mˬ k'oeˇ taˆ jaˆ-eu jeˬ hawˇ-eu miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ jaˆ-eu jeˬ lehˇ baw-eu meh. Mˬ k'oeˇ taˆ jaˆ-eu jeˬ haw muiˬ-eu hawˇ-eu miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ jaˆ-eu jeˬ haw muiˬ-eu maˬ duˇ leˇ-a. 41 Nahˇ ma k'aw ̭, haw muiˬ-eu tiˬ jeˬ ahˇ-awˇ, ba la k'aw ̭ haw muiˬ-eu tiˬ jeˬ ahˇ-eu meh. Aˬ guiˇ k'aw ̭, aˬ cawˬ-ahˇ maˬ duˇ leˇ-eu haw muiˬ-eu tiˬ jeˬ ahˇ-eu meh. Aˬ guiˇ tiˬ siˬ tiˇ siˬ k'aw ̭, haw muiˬ-eu maˬ duˇ leˇ-a. 42 Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ ngeh jawˇ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ teh ̭-a. Ba ̭ pahˬ-euˬ g'awˇ mawˇ-aˬ, bu ̭-iˇ nya-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ g'awˇ mawˇ-aˬ, maˬ bu ̭-iˇ nya-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 43 Ba ̭ pahˬ-euˬ g'awˇ mawˇ-aˬ, maˬ haw muiˬ-eu uˬ ta ̭, g'aˬ maˬ ahˇ-eu g'awˇ mawˇ pyeu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ g'awˇ mawˇ-aˬ, haw muiˬ dui dui-awˇ, g'aˬ ahˇ-eu g'awˇ mawˇ pyeu ̭-eu meh. 44 Ba ̭ pahˬ ngeh, shiˬ shaˬ jiˇ g'awˇ mawˇ pyeu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭ bi g'o deh ̭ laˇ ngeh, sa ̭ laˇ g'awˇ mawˇ pyeu ̭-eu meh. Shiˬ shaˬ jiˇ g'awˇ mawˇ yawˬ mawˇ na lu ̭ g'aˇ duˬ sa ̭ laˇ g'awˇ mawˇ baw-eu meh. 45 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, "Tsawˇ haˬ zaˬ yaw beh g'aˬ pyeu ̭-eu Aˬdaˬ-ahˇ, yaw deh ̭ bi deh ̭-eu g'aˇ duˬ beh taˬ-euˬ meh" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˇ saˬ saˬ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Aˬdaˬ yawˬ g'aˬ yawˬ-aˬ, deh ̭-eu jeˬ bi ̭-eu Yaw sahˇ pyeu ̭-eu meh. 46 Sa ̭ laˇ jeˬ huˬ maˬ ngeuˇ-a. Shiˬ shaˬ jiˇ jeˬ huˬ meh. Sa ̭ laˇ-aˬ, jeˬ nahˬ meh. 47 Aˬdaˬ yaw beh g'aˬ-aˬ, miˇ tsaˬ neh tehˆ-awˇ, miˇ tsaˬ-ahˇ neh doˆ laˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Aˬdaˬ nyiˬ g'aˬ tiˬ g'aˬ-aˬ, mˬ-ahˇ neh oe-euˬ meh. 48 Miˇ tsaˬ-ahˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, miˇ tsaˬ yuˇ-awˇ tehˆ taˬ-euˬ g'aˬ-ahˇ duˇ-eu meh. Mˬ-ahˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, mˬ-ahˇ neh oe-euˬ g'aˬ-ahˇ duˇ-eu meh. 49 Miˇ tsaˬ yuˇ-awˇ tehˆ taˬ-euˬ g'aˬ-euˬ aˇ g'ehˇ aˬ dui pi lu ̭-eu lo ̭-ehˇ, mˬ-ahˇ neh oe-euˬ g'aˬ-euˬ aˇ g'ehˇ aˬ dui paˇ ya pi teh ̭-a. 50 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, ngaˇ ehˇ maw ̭-eu-aˬ heu lo ̭-ehˇ ma. Shiˬ shaˬ jiˇ g'awˇ mawˇ heu-aˬ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-ahˇ jawˇ leˇ nya-eu jeˬ maˬ ngeuˇ-a. Bu ̭-iˇ nya-eu jeˬ-aˬ, maˬ bu ̭-iˇ nya-eu jeˬ-ahˇ maˬ za nya-a. 51 Naˇ haˬ-awˬ. Za ̭ taˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Aˬ dui dawˬ tawˆ lu ̭ ya shiˇ jiˇ-eu maˬ ngeuˇ-aˇ. Ehˇ k'aw ̭, aˬ dui dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ yaw shui ̭ bi paˇ laˇ jiˇ teh ̭-a. 52 Aˇ saˬ saˬ-eu daˇ heh teˇ saˇ mahˇ laˇ ngeh, tiˬ k'ehˇ laˇ k'ehˬ myaˆ nuiˆ k'oˆ tehˆ tiˬ tehˆ la ̭ k'oeˇ aˬ dui paˇ laˇ jiˇ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, daˇ heh teˇ saˇ mahˇ laˇ ngeh, shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ paˇ bi shiˇ-eu g'aˇ duˬ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-awˇ, aˬ dui dawˬ tawˆ lu ̭ yaw shui ̭ paˇ laˇ jiˇ teh ̭-a. 53 Bu ̭-iˇ nya-eu jeˬ-ahˇ maˬ bu ̭-iˇ nya-eu jeˬ bi pyeu ̭ paˇ laˇ-awˇ, shiˇ nya-eu jeˬ-ahˇ maˬ shiˇ nya-eu jeˬ bi pyeu ̭ paˇ laˇ teh ̭-a. 54 K'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-awˇ, bu ̭-iˇ nya-eu jeˬ-ahˇ maˬ bu ̭-iˇ nya-eu jeˬ bi pyeu ̭ paˇ laˇ ngeh, Jaˇli ̭ heu deuˆ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ byah laˇ teh ̭-a. "G'aˬ leˇ-eu jeˬ neh shiˇ-eu jeˬ-ahˇ myo ̭ ahˇ-euˬ meh." 55 Shiˇ-eu jeˬ-oˇ, nawˬ neh g'aˬ-euˬ aˬ lehˬ. Shiˇ-eu jeˬ-oˇ, nawˬ-euˬ byaˬ iˬ aˬ lehˬ." 56 Shiˇ-eu jeˬ-euˬ byaˬ iˬ-aˬ, iˬ baˇ meh. Iˬ baˇ-euˬ baoˬ-aˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ meh. 57 Ehˇ k'aw ̭, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ ka li-ahˇ g'oe-awˇ aˬ dui-ahˇ g'aˬ leˇ-eu jeˬ bi ̭ la ̭-euˬ Miˬyehˇ-aˬ, guiˬ lahˬ huiˬ lu ̭-uˇ. 58 K'oeˇ miˇ neh aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, g'aˬ byehˆ maˬ byehˆ-ehˇ zi ̭ dah ni yaw ̭ tehˬ taˬ-eu la ̭ k'oeˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ gaˇ mˇ-eu yaw ̭ ngeh ̭ maˬ ngeuˇ-a lehˇ siˬ nya-awˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ gaˇ mˇ-eu leh jeh dui dui-awˬ.

1 Gawˇliˬtu 16

1 Nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-ahˇ caw ba nehˬ-eu g'aˇ duˬ pyuˇ daˬ g'oˆ uiˬ-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭ neh ngaˇ jawˇ gaˇ bo ̭ ahˇ la ̭-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Gaˬlaˬtiˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ-ahˇ ngaˬ neh ehˇ nehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ naw ma ̭ mˇ-awˬ. 2 Tiˬ jaw la ̭ k'oeˇ aˇ dahˬ beh-eu nah aˬ yaw ̭ nah yaw ̭, naw ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭ yawˬ ha neh k'aˇ poˆ za-euˬ lo ̭-ehˇ geuˇ ni pyuˇ daˬ ui cuiˆ yuˇ doˆ-awˇ jeˬ hmˬ taˬ-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ naˇ, ngaˇ oe ngeh naw ma ̭ pyuˇ ta ̭ uiˬ-eu maˬ loˬ-aˇ. 3 Ngaˇ oe keuˆ naˇ, nawˬ ma ̭ nui ma tsaˬ-awˇ k'ehˇ doˆ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ ngaˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ nehˬ-awˇ, naw ma ̭ neh damˬ-euˬ pyuˇ k'oeˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ bi sha ha-iˇ ma. 4 Ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ iˇ paˬ-ehˇ g'eh naˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ ngaˬ nehˬ-ehˇ oe caw nya teh ̭-a. 5 Ngaˇ Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ cah g'aˬ naˇ, naw ma ̭ jawˇ gaˇ oe ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ ngaˇ le paˬ-ehˇ g'eh-eu meh. 6 Naw ma ̭ nehˬ-ehˇ ngaˇ tiˬ k'ehˬ ya jawˇ-eu duˇ lehˇ noeˬ-euˬ ma. Tsahˬ gaˆ yamˬ tiˬ yamˬ yamˬ lah ni ya jawˇ-eu maˬ siˬ. K'oeˇ dzeuˇ naˇ, ngaˇ aˬ geuˬ paw paˇ iˇ-eu maˬ kaˬ, naw ma ̭ caw ba nehˬ la ̭ gaˇ noeˬ tmˬ-eu ma. 7 Ngaˇ iˇ tsehˆ laˇ tsehˆ-eu la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭-ahˇ tiˬ k'ehˬ tiˬ yamˬ teh ̭-ehˇ tahˬ puˬ-eu jeˬ maˬ geu ̭ maw ̭ nya. Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ nui ma tsaˬ naˇ, naw ma ̭ jawˇ gaˇ ui cuiˆ g'awˬ myahˇ ni jawˇ ma lehˇ noeˬ tmˬ taˬ-euˬ ma. 8 Beˬdeˬgoˇdeˬ Bawˬ-iˬ g'eh ngeh nah keuˆ ni, heu gaˇ Eˇpeˇsu meuˬ-ahˇ ngaˇ jawˇ ma. 9 Heu gaˇ tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni ngaˬ-ahˇ laˆ tsoeˬ-eu jaˆ k'aw ̭, gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu huiˬ-eu gaˇ deuˬ mˇ-eu g'aˇ duˬ aˇ yamˬ yaw muiˬ meh. 10 Tiˆmoˇseˬ naw ma ̭ jawˇ gaˇ oe doˆ lawˬ naˇ, yaw muiˬ paˬ-ehˇ ha nehˬ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ k'aw ̭ ngaˬ lo ̭-ehˇ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ gaˇ mˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ meh. 11 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ aˬ yaw ̭-ahˇ yaw zeu maˬ baw ni taˬ g'eh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ngaˇ jawˇ gaˇ g'o ̭ keuˆ laˇ nya ni, nui ma saˇ lehˆ ni gaˇ ma doˆ-iˇ nya ni caw ba nehˬ-awˬ. Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ gaˇ mˇ cawˬ deuˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ g'o ̭ keuˆ laˇ gaˇ ngaˇ noeˬ tmˬ lu ̭-eu ma. 12 Gaˇ mˇ cawˬ Aˬpawˇluˆ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ maw ̭ miˇ-a. Gaˇ mˇ cawˬ nui deuˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ dawˬ deh g'a le-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ tiˬ k'ehˬ maˬ taˬ ni g'aˬ bi ̭ lu ̭ ma. Nymˬ-mˇ mi naˆ-ehˇ oe ma lehˇ aˬ yaw ̭ maˬ noeˬ tsehˆ-aˬ siˬ. Ehˇ k'aw ̭, aˇ yamˬ tsaˬ laˇ naˇ aˬ yaw ̭ oe-eu duˇ. 13 Yaw beuˇ beuˇ-ehˇ jawˇ-awˬ. Jah-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ zi ̭ dah ni yaw ̭ tehˬ taˬ-awˬ. Nui ma k'aˬ duˬ ni taˬ-awˬ. G'aˬ tiˬ byah ni bi ahˇ-awˬ. 14 K'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ-eu yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ, g'oeˇ-eu gaˬ-eu la ̭ k'oeˇ mˇ-awˬ. 15 Saˬteˬpaˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ miˬ sawˇ zaˬ deuˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭ siˬ nya meh. Aˬ yaw ̭ pehˬ-aˬ, Aˬˬgaˬyaˇ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ Ka li zaˬ pyeu ̭ beh beh laˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ gaˇ mˇ-eu lehˇ g'awˇ mawˇ damˬ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ meh. Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ shaˇ-eu ma. 16 Aˬ yaw ̭ ma ̭ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ gaˇ mˇ cawˬ deuˬ sheuˬ g'eh-eu mehˬ nah yaw muiˬ paˬ-ehˇ caw teh-awˬ. 17 Saˬteˬpaˬ, Pawˬduˇnaˆ, Aˬgaˬyaˬguˇ aˬ ha ma ̭ ngaˇ jawˇ gaˇ laˇ keuˆ-euˬ miˇ neh laˬ k'aˬ cehˇ dui dui nya. Naw ma ̭-euˬ dah zaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ngaˬ-ahˇ caw ba nehˬ la ̭-euˬ meh. 18 Aˬ yaw ̭ ma ̭ naw ma ̭-euˬ nui ma-ahˇ laˆ saˆ nehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, ngaˬ-euˬ nui ma-ahˇ k'aw ̭ laˆ saˆ nehˬ la ̭-euˬ meh. Heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ taˬ huiˬ-eu tsaˬ meh. 19 Aˬshaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ naw ma ̭-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ le ̭-euˬ meh. Aˬguˇla hawˇ-eu Biˇgiˇla aˬ nya ̭ dzeˇ zaˬ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭ dzeˇ zaˬ-euˬ nymˇ-ahˇ tahˬ dzoeˇ lu ̭-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ k'oeˇ muˇ maˬ ehˇ, Ka li zaˬ-euˬ nui gaˬ nui g'oeˇ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ le ̭-euˬ meh. 20 Heu gaˇ k'aˇ jawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭, naw ma ̭-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ le ̭-euˬ meh. Ka li zaˬ-euˬ nui gaˬ nui g'oeˇ la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ dawˬ cawˬ puˬ-awˬ. 21 Ngaˬ-euˬ aˬ la ̭ neh ngaˇ heu lo ̭-ehˇ bo ̭-eu ma. "Pawˇluˆ naw ma ̭-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ le ̭-eu ma." 22 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ maˬ k'aˇ gaˬ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ taˆ yaˬ k'ehˇ yaˬ-eu jeˬ keuˆ le lu ̭-uˇ. Maˬ laˬ naˬ daˬ--Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ oe lu ̭-uˇ. 23 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ naw ma ̭ k'oeˇ taˆ keuˆ le lu ̭-uˇ. 24 Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ ngaˬ-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ.

2 Gawˇliˬtu 1

1 Miˬyehˇ nui k'ahˇ shiˇ-eu la ̭ k'oeˇ Yeˬsuˇ ka li-euˬ g'aˬ k'ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ ngaˇ Pawˇluˆ hawˇ-eu, aˬ dui-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Tiˆmoˇseˬ nga nya ̭, Gawˇliˬtu meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ hawˇ-eu Aˬgaˬyaˇ miˇ k'ahˬ doe ni jawˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ gaˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ le ̭-eu ma. 2 Aˬ dui-euˬ Aˬda Miˬyehˇ hawˇ-eu, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ hawˇ-eu nui saˇ o ̭-eu jeˬ naw ma ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ. 3 Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ Aˬda pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ kaˇ-euˇ. Aˬ yaw ̭-aˬ, g'awˬ shaˬ gaˬ nya-eu Aˬda pyeu ̭-awˇ, yawˬ jeˬ na lu ̭ ngehˬ g'eh dah teˬ nehˬ la ̭-eu Miˬyehˇ pyeu ̭-eu meh. 4 Aˬ yaw ̭ neh bi ̭ le ̭-euˬ ngehˬ g'eh dah teˬ-eu jeˬ-ahˇ aˬ dui g'oe-awˇ, shaˬ-eu zahˬ-eu yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ ya tahˬ puˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ dui ngehˬ g'eh dah teˬ nehˬ nya ni, aˬ dui ya tahˬ puˬ-eu shaˬ zahˬ dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ ngehˬ g'eh dah teˬ nehˬ la ̭-euˬ meh. 5 Ka li ya daˬ-euˬ shaˬ zahˬ g'awˬ mya jeˬ-ahˇ aˬ dui caw daˬ-eu lo ̭-ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ huiˬ dui dui-eu ngehˬ g'eh dah teˬ nehˬ la ̭-eu jeˬ-ahˇ Ka li la ̭ k'oeˇ aˬ dui za-euˬ ma. 6 Shaˬ-eu zahˬ-eu jeˬ-ahˇ nga ma ̭ ya daˬ naˇ, naw ma ̭-ahˇ ngehˬ g'eh dah teˬ-eu g'aˇ duˬ hawˇ-eu naw ma ̭ ka k'o ̭-eu jeˬ bi za-eu g'aˇ duˬ daˬ-eu ma. Ngehˬ g'eh dah teˬ nehˬ la ̭-eu jeˬ-ahˇ nga ma ̭ za naˇ, nga ma ̭ daˬ dzeuˇ oˇ dzeuˇ-euˬ shaˬ zahˬ-ahˇ naw ma ̭ daˬ dzeuˇ oˇ dzeuˇ coeˇ ni, g'aˬ za lahˬ laˇ teh ̭-a. 7 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭-ahˇ nga ma ̭ noeˬ tmˬ taˬ-euˬ jeˬ zi ̭ dah ni jaˆ lu ̭ ma. Nga ma ̭ ya daˬ lu ̭-eu shaˬ zahˬ-ahˇ naw ma ̭ daˬ caw-eu lo ̭-ehˇ, nga ma ̭ za-euˬ ngehˬ g'eh dah teˬ nehˬ la ̭-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ k'aw ̭ za meh lehˇ nga ma ̭ siˬ nya ma. 8 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ ka li zaˬ deuˬ-oˇ, Aˬshaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ nga ma ̭ ya daˬ-euˬ shaˬ zahˬ naw ma ̭-ahˇ bi siˬ maw ̭ miˇ-a. Nga ma ̭ k'oeˇ taˆ keuˆ le teuˇ le-euˬ jeˬ aˇ dzehˬ dzeuˇ-eu miˇ neh, maˬ paˇ ya deh ̭-eu miˇ-a lehˇ noeˬ jiˇ-euˬ ma. 9 Nga ma ̭-ahˇ bi shiˇ-eu g'aˇ duˬ yaˇ k'aˬ daˇ tsehˆ g'aˬ-euˬ nga lehˇ nga ma ̭ noeˬ-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, nga ma ̭ yawˬ haˇ yawˬ ha maˬ g'oe-ehˇ, shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ nya-eu Miˬyehˇ-ahˇ teh ̭-ehˇ g'oe nya laˇ-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu meh. 10 K'oeˇ naˆ naˆ-ehˇ g'eh-eu shiˇ gaˇ keuˆ leˇ taˬ-euˬ aˇ tiˆ-ahˇ, nga ma ̭-ahˇ ka k'o ̭ nehˬ la ̭-euˬ meh. Mehˬ hu paw k'aw ̭, aˬ yaw ̭ nga ma ̭-ahˇ ka k'o ̭ nehˬ la ̭ teh ̭-a. Naw ma ̭ guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ la ̭-euˬ baˬ da neh, aˬ yaw ̭ nga ma ̭-ahˇ paˇ ka k'o ̭ nehˬ la ̭ teh ̭-a lehˇ nga ma ̭ jah duˬ taˬ-euˬ ma. Tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni guiˬ lahˬ shaˇ-euˬ dawˬ Miˬyehˇ-ahˇ gaˬ leˇ-awˇ, nga ma ̭-ahˇ Miˬyehˇ guiˬ lahˬ bi ̭ la ̭ teh ̭-a. Tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni nga ma ̭-euˬ g'aˇ duˬ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ teh ̭-a. 12 Miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ nga ma ̭ yaw deh ̭ deh ̭ lu ̭-eu heu hawˇ-eu, k'aˆ k'aˆ ni naw ma ̭ nehˬ-ehˇ cawˬ ya cawˬ ta ̭ lu ̭-eu heu-aˬ, Miˬyehˇ neh bi ̭ le ̭-euˬ myaˆ pyawˬ bya cehˆ ni taˬ nya-eu jeˬ hawˇ-eu, nui ma dawˇ coe ni g'eh-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ ya deh ̭ lu ̭-eu baˬ da neh maˬ ehˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ-ahˇ maˬ g'oe-ehˇ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ ya deh ̭ lu ̭-eu baˬ da neh maˬ ehˇ, nga ma ̭ k'ahˬ sehˇ jehˆ k'aˇ za-eu ma. 13 Naw ma ̭ gui haw-awˇ g'oˆ shaw nya paˬ-ehˇ g'eh-eu gaˇ kawˆ deuˬ teh ̭-ehˇ nga ma ̭ bo ̭ ahˇ le ̭-euˬ ma. Naw ma ̭ yaw muiˬ paˬ-ehˇ g'oˆ shaw nya teh ̭-a lehˇ noeˬ tmˬ-eu ma. 14 Nga ma ̭-euˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭ tsaˬ tsaˬ ni g'oˆ shaw g'aˬ taˬ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ za ̭ le ngeh nah naw ma ̭ g'aˇ duˬ nga ma ̭ k'ahˬ sehˇ jehˆ k'aˇ za-eu lo ̭-ehˇ, nga ma ̭ g'aˇ duˬ k'aw ̭ naw ma ̭ k'ahˬ sehˇ jehˆ k'aˇ za teh ̭-a. 15 Nga ma ̭ g'aˇ duˬ naw ma ̭ k'ahˬ sehˇ jehˆ k'aˇ za meh lehˇ ngaˇ siˬ duˬ-eu miˇ neh, naw ma ̭ laˬ k'aˬ nyiˬ poˆ bi cehˇ-eu g'aˇ duˬ, naw ma ̭ jawˇ gaˇ oe ma lehˇ yaw beh ngaˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ ma. 16 Ngaˇ Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ ngeh naw ma ̭ neh bi caw ba-eu g'aˇ duˬ, Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ le paw jaw naw ma ̭ jawˇ gaˇ uˇ le-awˇ, g'o ̭ le paw jaw k'aw ̭ naw ma ̭ jawˇ gaˇ paˇ uˇ le-eu lehˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ ma. 17 Ngaˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ oe-eu lehˇ lehˬ hmˬ ngeh, ngaˬ-euˬ nui ma poˆ poˆ laˆ laˆ-ehˇ g'eh taˬ loˇ. Ngaˇ tiˬ jeˬ paˬ mˇ-eu lehˇ g'eh ngeh, miˇ tsaˬ zaˬ-euˬ nui noeˬ pi-awˇ, "Oe ma," "Maˬ oe" lehˇ, nyiˬ jeˬ lu ̭ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ ehˇ-euˬ ta loˇ. 18 Miˬyehˇ saˇ jaˇ zi ̭-eu yaw duˬ baw-eu lo ̭-ehˇ, "Oe-eu" hawˇ-eu "Maˬ oe-eu" nyiˬ jeˬ lu ̭ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ nga ma ̭ maˬ ehˇ-aˬ lehˇ ehˇ tsehˆ peuˬ ma. 19 Siˬlaˆ hawˇ-eu Tiˆmoˇseˬ ngaˬ ha smˇ g'aˬ naw ma ̭-ahˇ mehˬ lu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ Yeˬsuˇ Ka liˬ-aˬ, "Ngeuˇ-eu" hawˇ-eu "Maˬ ngeuˇ-eu" nui ma nyiˬ jeˬ pi lu ̭-eu maˬ ngeuˇ-a. Aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ myah lu ̭ "Ngeuˇ-eu" jeˬ teh ̭-ehˇ ahˇ-eu meh. 20 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ k'aˇ dzaˬ taˬ-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭, aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ "Ngeuˇ meh" lehˇ ya mawˇ-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ taˬ huiˬ-eu la ̭ k'oeˇ "Aˬ miˬ" lehˇ aˬ dui ehˇ ngeh, Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ aˬ dui ehˇ-eu ma. 21 Nga ma ̭ hawˇ-eu naw ma ̭-ahˇ Ka li la ̭ k'oeˇ zi ̭ dah ni deh ̭ nya ni jahˇ nehˬ la ̭-euˬ g'aˬ-aˬ, Miˬyehˇ meh. Aˬ dui-ahˇ tseˇ doˆ-awˇ k'ehˇ g'eh-euˬ g'aˬ k'aw ̭, Miˬyehˇ aˬ yaw ̭ meh. 22 Aˬ dui-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ bi pyeu ̭-eu g'aˇ duˬ jmˬ diˬ nehˬ la ̭-awˇ, aˬ duiˬ-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ Muiˬ-eu Shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ bi jawˇ le-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ ma lehˇ kamˬ tsehˆ taˬ-euˬ meh. 23 Miˬyehˇ-ahˇ tsawˇ kaˬ bi geu ̭ ma. Ngaˬ-euˬ nui ma-ahˇ aˬ yaw ̭ siˬ nya meh. Ngaˇ Gawˇliˬtu meuˬ-ahˇ maˬ oe lehˇ ehˇ-eu-aˬ, naw ma ̭-ahˇ maˬ bi naˇ leˇ ni shaˇ noeˬ-awˇ ehˇ-eu ma. 24 Naw ma ̭-euˬ jah-eu jeˬ-ahˇ nga ma ̭ tuˆ tehˬ-awˇ uˆ lahˇ-eu lehˇ maˬ ngeuˇ. Jah-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ zi ̭ dah ni yaw ̭ lu ̭ meh lehˇ nga ma ̭ siˬ nya ma. Nga ma ̭-aˬ, naw ma ̭ laˬ k'aˬ cehˇ ni mˇ lu ̭-eu naw ma ̭-euˬ gaˇ mˇ cawˬ deuˬ pyeu ̭-eu ma.

2 Gawˇliˬtu 2

1 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ maˬ paˇ bi noeˬ shaˬ-eu g'aˇ duˬ, naw ma ̭ jawˇ gaˇ maˬ paˇ oe ma lehˇ ngaˇ noeˬ tsehˆ-euˬ ma. 2 Ngaˇ laˬ k'aˬ cehˇ ni jahˇ-eu deuˬ pyeu ̭-eu naw ma ̭-ahˇ ngaˬ neh bi noeˬ shaˬ-euˬ ngeuˇ naˇ, ngaˬ-ahˇ laˬ k'aˬ cehˇ ni jahˇ nehˬ la ̭-eu aˬ suˇ g'aˬ paˇ jawˇ nmˇ. K'oeˇ miˇ neh, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ sahˬ bo ̭ k'oeˇ ta ̭ bo ̭ ahˇ le ̭-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu ma. 3 Ngaˇ laˬ k'aˬ cehˇ ni jahˇ nehˬ la ̭ paˬ-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ neh ngaˇ ya noeˬ shaˬ ni paˇ bi jahˇ-eu lehˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ ngaˇ maˬ paˇ oe maw ̭ miˇ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ laˬ k'aˬ cehˇ naˇ, naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ k'aw ̭ laˬ k'aˬ cehˇ meh lehˇ ngaˇ jah-eu ma. 4 Ngaˇ nui ma cawˆ dui dui-awˇ shaˬ zahˬ mˇ-eu la ̭ k'oeˇ, myaˆ biˇ doˆ doˆ-ehˇ naw ma ̭-ahˇ sahˬ bo ̭ k'oeˇ ta ̭ bo ̭ ahˇ le ̭-euˬ ma. Ngaˬ-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ-aˬ, naw ma ̭-ahˇ bi noeˬ shaˬ maw ̭-eu maˬ ngeuˇ. Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ-eu gaˇ kawˆ bi siˬ duˬ maw ̭-eu ma. 5 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na aˬ cawˬ bi noeˬ shaˬ-eu jeˬ mˇ naˇ, ngaˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ coeˬ laˇ-eu maˬ ngeuˇ-a. Naw ma ̭-ahˇ k'aw ̭ ui cuiˆ na coeˬ leˇ-eu meh. (Gaˇ kawˆ heu aˇ dzehˬ maˬ ehˇ dzeuˇ maw ̭-eu miˇ neh, ngaˇ heu naˆ ni teh ̭-ehˇ ehˇ-eu ma.) 6 K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ-ahˇ Ka li zaˬ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ uˇ-eu tsawˇ haˬ myaˬ ni tiˬ paˆ nui ma tsaˬ-awˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ daˇ nehˬ-euˬ-aˬ, g'aˬ teh ̭-a. 7 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ aˇ dzehˬ dzeuˇ ni noeˬ shaˬ-awˇ maˬ ya cawˆ-iˇ ni, nymˬ-mˇ naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ-awˇ g'aˬ bi ̭ nehˬ-eu tsaˬ teh ̭-a. 8 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ maˇ maˇ ni gaˬ-eu gaˇ kawˆ bi siˬ-eu g'aˇ duˬ, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ shaˇ-eu ma. 9 Naw ma ̭ ngaˬ neh mehˬ-euˬ tsoˆ-euˬ dawˬ-ahˇ aˇ naˆ ni naˇ haˬ geu ̭-eu nga lehˇ ngaˇ siˬ duˬ maw ̭-eu miˇ neh, naw ma ̭-ahˇ lawˬ haw-eu la ̭ k'oeˇ sahˬ bo ̭ k'oeˇ ta ̭ bo ̭ ahˇ le ̭-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu ma. 10 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na mˇ lehˬ-euˬ gaˇ naw ma ̭ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ naˇ, ngaˇ k'aw ̭ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ iˬ baˇ pyehˬ-eu ma. Ngaˇ tiˬ jeˬ paˬ g'aˇ duˬ iˬ baˇ pyehˬ naˇ, ngaˬ neh iˬ baˇ pyehˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, naw ma ̭ g'aˇ duˬ Ka li-euˬ mehˬ shi iˬ baˇ pyehˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. 11 Neh ̭ Saˬdaˬ aˬ dui-ahˇ maˬ bi g'aˬ laˇ ni ngaˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-eu ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ bawˬ toˆ aˬ dui siˬ nya lu ̭ ma. 12 Ka li gaˇ kawˆ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu lehˇ Daˬloˇ meuˬ-ahˇ ngaˇ laˇ keuˆ ngeh, k'oeˇ gaˇ gaˇ mˇ nya ni Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ ngaˬ-ahˇ gaˇ ma pah nehˬ la ̭ taˬ-euˬ gaˇ ya mawˇ-euˬ ma. 13 Ehˇ k'aw ̭, a nyiˇ Tiˇtuˆ-ahˇ k'oeˇ gaˇ maˬ ya mawˇ-euˬ miˇ neh nui ma tiˬ paw ̭-iˬ maˬ saˇ nya. K'oeˇ miˇ neh, k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ya ̭-awˇ, Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ le g'eh le ̭-euˬ ma. 14 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Ka li la ̭ k'oeˇ aˬ dui g'aˬ leˇ nya ni aˬ yaw ̭ sheuˬ g'eh nehˬ la ̭-awˇ, tsiˇ yaw saw jeˬ yawˬ gaˇ na lu ̭ saw keuˆ-iˇ-eu lo ̭-ehˇ, Ka li-ahˇ siˬ nya-eu jeˬ yawˬ gaˇ na lu ̭ byah-iˇ ni nga ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ zmˬ nehˬ la ̭-euˬ meh. 15 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nga ma ̭-aˬ, ka k'o ̭-eu jeˬ za g'aˬ-euˬ deuˬ jawˇ gaˇ maˬ ehˇ, piˬ-iˇ byoˆ-iˇ lu ̭-eu deuˬ jawˇ gaˇ maˬ ehˇ saw keuˆ-iˇ-euˬ, Ka li neh Miˬyehˇ-ahˇ lawˇ nehˬ-euˬ tsiˇ yaw saw jeˬ-ahˇ duˇ-eu ma. 16 Piˬ-iˇ byoˆ-iˇ lu ̭-eu deuˬ g'aˇ duˬ-aˬ, bi shiˇ-eu yaw bu ̭ beh ̭ la ̭ gaˇ duˇ-awˇ, ka k'o ̭-eu jeˬ za g'aˬ-euˬ deuˬ g'aˇ duˬ-aˬ, bi deh ̭ laˇ-eu yaw saw jeˬ-ahˇ duˇ-eu meh. Heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu gaˇ mˇ nya-eu aˬ suˇ g'aˬ jawˇ ta. 17 Nga ma ̭-aˬ, aˬ cawˬ lo ̭-ehˇ yawˬ ha g'aˇ duˬ jiˇ jeuˬ ahˇ ni Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ-eu tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ neh k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu miˇ neh, Ka li-euˬ zaˬ k'aˆ lo ̭-ehˇ Miˬyehˇ mehˬ shi dawˇ coe ni ngehˬ-eu tmˇ-eu ma.

2 Gawˇliˬtu 3

1 Nga ma ̭ yawˬ haˇ yawˬ ha k'ahˬ sehˇ paˇ jehˆ gaˇ duˇ-eu nga loˇ. Aˬ cawˬ jahˇ lu ̭-eu lo ̭-ehˇ, nga ma ̭ g'eh naw ma ̭ jawˇ gaˇ laˇ ngeh naw ma ̭ ha geu ̭ nehˬ la ̭ ni aˬ cawˬ neh nga ma ̭-euˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭-ahˇ bo ̭ nehˬ-euˬ sahˬ bo ̭ yuˇ le ̭-eu loˬ ta loˇ. Maˬ ngeuˇ naˇ, nga ma ̭ aˬ cawˬ jawˇ gaˇ iˇ ngeh, aˬ cawˬ nga ma ̭-ahˇ ha geu ̭ nehˬ la ̭ ni, naw ma ̭ neh nga ma ̭-euˬ gaˇ kawˆ bo ̭ nehˬ-euˬ sahˬ bo ̭ yuˇ g'eh-eu loˬ ta loˇ. 2 Naw ma ̭-euˬ mawˇ do-aˬ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ siˬ nya gui nya ni nga ma ̭-euˬ nui ma-ahˇ bo ̭ myahˬ taˬ-euˬ sahˬ bo ̭ pyeu ̭-eu ma. 3 Naw ma ̭-aˬ, Ka li neh bo ̭ ahˇ le ̭-awˇ nga ma ̭ neh hehˇ le ̭-euˬ sahˬ bo ̭ tiˬ dzeh pyeu ̭-eu meh. Sahˬ bo ̭ heu dzeh-ahˇ sahˬ uiˇ zmˬ-awˇ bo ̭ taˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Deh ̭ lu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ-ahˇ zmˬ-awˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. K'aˬ lo teˇ bya ̭ k'oeˇ taˆ bo ̭ taˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Tsawˇ haˬ-euˬ nui ma teˇ bya ̭ k'oeˇ taˆ bo ̭ taˬ-euˬ meh. 4 Ka li-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-ahˇ nui ma huiˬ k'aˇ za-eu miˇ neh ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ peuˬ-eu ma. 5 Gaˇ heu nga ma ̭ mˇ nya ma lehˇ ehˇ paˬ-ehˇ nga ma ̭ la ̭ k'oeˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ ahˇ. Nga ma ̭ mˇ nya-eu k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ neh bi ̭ la ̭-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 6 Bo ̭ doˆ taˬ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ maˬ ta ̭-ehˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ ta ̭-eu dawˬ ma saˇ jaˇ yaw shui ̭ g'aˇ duˬ nga ma ̭ gaˇ mˇ nya ni Miˬyehˇ neh jahˇ nehˬ la ̭-euˬ meh. Bo ̭ doˆ taˬ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-aˬ, bi shiˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭ Yaw sahˇ Miˬyehˇ-aˬ, bi deh ̭ laˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 7 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ-aˬ, k'aˬ lo k'oeˇ taˆ ta ̭ bo ̭ taˬ-awˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ bi ̭ le ngeh, Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ doˆ le-euˬ meh. Moˇseˬ-euˬ myaˆ pyawˬ k'oeˇ taˆ bya-eu yaw sheh ̭ k'oeˇ-aˬ, tiˬ k'ehˇ laˇ k'ehˬ teh ̭-ehˇ gmˬ-eu yaw sheh ̭ pyeu ̭ k'aw ̭, yaw sheh ̭ aˇ dzehˬ-ehˇ k'aˆ-eu miˇ neh Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ Moˇseˬ-euˬ myaˆ pyawˬ-ahˇ maˬ haw peuˬ-a. Shiˇ-eu jeˬ bi keuˆ le-eu Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'aw ̭, k'oeˇ naˆ naˆ-ehˇ g'eh-eu yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ la ̭ k'oeˇ oe-euˬ ngeuˇ naˇ, 8 Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh mˇ-euˬ gaˇ deuˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-eu yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-aˬ, aˇ naˆ ni paˇ k'aˆ dzehˬ nmˇ. 9 Iˬ baˇ ahˇ gaˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ le-euˬ k'oeˇ jeˬ k'oeˇ naˆ ni yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ ahˇ naˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ Miˬyehˇ mehˬ shi yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ bi pyeu ̭ laˇ ni mˇ-eu heu jeˬ aˇ naˆ ni yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ paˇ ahˇ dzehˬ nmˇ. 10 Maˇ maˇ ni ehˇ naˇ, nymˬ-mˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ heu hmˬ bya dzehˬ-eu miˇ neh, aˇ hu bya dui dui-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ k'oeˇ hmˬ miˆ-iˇ-euˬ gaˇ duˇ meh. 11 Tiˬ k'ehˬ tiˬ yamˬ teh ̭-ehˇ gmˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ k'aw ̭ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ ahˇ-eu ngeuˇ naˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ gmˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ aˇ naˆ ni paˇ ahˇ paˬ nga. 12 Nga ma ̭ heu lo ̭-ehˇ noeˬ tmˬ taˬ-euˬ miˇ neh, tiˬ paw ̭-iˬ maˬ guˆ ni ngehˬ peuˬ tmˇ peuˬ-eu ma. 13 Nga ma ̭-aˬ, Moˇseˬ-ahˇ maˬ duˇ. Moˇseˬ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ myaˆ pyawˬ k'oeˇ taˆ bya-eu yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ k'oeˇ byoˆ-iˇ gaˇ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ maˬ bi mawˇ-eu g'aˇ duˬ, myaˆ pyawˬ-ahˇ saˬ paˇ dehˬ kaˬ-euˬ meh. 14 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ nui ma g'ahˇ-eu meh. Iˬ nah keuˆ ni aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ ma saˇ jaˇ yaw oeˇ-ahˇ k'aˇ gui ngeh, myaˆ pyawˬ-ahˇ saˬ paˇ dehˬ kaˬ taˬ-euˬ k'oeˇ maˬ yuˇ dzeh-aˬ siˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ka li-ahˇ maˬ ta ̭ naˇ myaˆ pyawˬ-ahˇ dehˬ kaˬ taˬ-euˬ saˬ paˇ k'oeˇ maˬ yuˇ dzeh nya-a. 15 Ngeuˇ meh. Iˬ nah keuˆ ni Moˇseˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ k'aˇ gui ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui ma-ahˇ saˬ paˇ k'oeˇ hmˬ dehˬ kaˬ taˬ-euˬ meh. 16 Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ jawˇ gaˇ g'o ̭ k'o ̭ laˇ naˇ, saˬ paˇ k'oeˇ hmˬ-ahˇ yuˇ dzeh nehˬ-eu meh. 17 Nymˬ-mˇ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ lehˇ ehˇ-eu heu-aˬ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ ehˇ-eu meh. Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ-aˬ, aˬ dui-ahˇ bi buˬ bi law-iˇ la ̭-eu meh. 18 Aˬ dui dawˬ tawˆ lu ̭ myaˆ pyawˬ-ahˇ saˬ paˇ maˬ dehˬ kaˬ taˬ-ehˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ aˬ dui-ahˇ tahˬ le lu ̭ meh. Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ jawˇ gaˇ neh oe-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ k'oeˇ aˬ dui-ahˇ tiˬ jawˇ saˇ-iˬ tiˬ jawˇ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ bi huiˬ dzehˬ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ duˇ leˇ ni aˬ dui-ahˇ bi paˇ laˇ lu ̭-eu meh.

2 Gawˇliˬtu 4

1 Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu la ̭ k'oeˇ nga ma ̭-ahˇ gaˇ heu bi mˇ la ̭-euˬ miˇ neh, nga ma ̭-euˬ nui ma g'aˬ maˬ baˬ. 2 Sha ̭ dawˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu za ̭ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ nga ma ̭ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ mˇ. Mehˇ shuiˇ shuiˇ-eu jeˬ hawˇ-eu Miˬyehˇ dawˬ kawˬ-ahˇ yuˇ pyawˆ-eu jeˬ nga ma ̭ maˬ jahˇ. Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ bya cehˆ ni mehˬ-awˇ, nga ma ̭-ahˇ aˬ cawˬ jah coeˇ ni Miˬyehˇ-euˬ mehˬ shi deh ̭ lu ̭-eu ma. 3 Nga ma ̭ mehˬ lu ̭-eu Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ heu dehˬ kaˬ taˬ-euˬ ngeuˇ lawˬ naˇ, luˬ-iˇ seˇ-iˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ g'aˇ duˬ teh ̭-ehˇ dehˬ kaˬ taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu ma. 4 Miˇ tsaˬ heu-ahˇ uˆ lahˇ lu ̭-eu miˬyehˇ pyeu ̭-eu neh ̭ Saˬdaˬ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui ma-ahˇ yaw zahˇ la ̭ k'oeˇ piˬ lahˇ taˬ-euˬ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ jah-a. K'oeˇ miˇ neh, Miˬyehˇ-ahˇ duˇ duˇ deh ̭ deh ̭ pyeu ̭-eu Ka li-euˬ gaˇ kawˆ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ taˆ bya lu ̭ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ mawˇ nya-a. 5 Nga ma ̭-aˬ, yawˬ ha-euˬ gaˇ kawˆ mehˬ lu ̭-eu maˬ ngeuˇ. Yeˬsuˇ Ka li-aˬ, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ Sahˬpaˬ pyeu ̭-awˇ, nga ma ̭-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ g'aˇ duˬ naw ma ̭-euˬ zaˬ k'aˆ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ mehˬ-eu ma. 6 "Yaw zahˇ la ̭ k'oeˇ yaw sheh ̭ bya teh ̭-a" lehˇ ehˇ-eu Miˬyehˇ hawˇ-eu Ka li-euˬ myaˆ pyawˬ k'oeˇ taˆ bya doˆ le-euˬ Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ nga ma ̭ siˬ nya laˇ ni nga ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ yaw sheh ̭ bi bya la ̭-euˬ Miˬyehˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ tiˬ g'aˬ teh ̭ meh. 7 Ehˇ k'aw ̭, huiˬ dui dui-eu baoˬ-aˬ, nga ma ̭-euˬ maˬ ngeuˇ-ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ siˬ duˬ mawˇ duˬ laˇ ni, nga ma ̭-aˬ, sa ̭ laˇ paw ta ̭ leˇ-eu poeˬ dui dui-eu pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ heu deuˬ dawˆ ahˇ taˬ-euˬ miˇ tsaˬ oeˬ lahˬ loˆ ni teh ̭ ma. 8 Shaˬ zahˬ g'awˬ mya jeˬ-ahˇ nga ma ̭ ya daˬ-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, yaw li uˬ duˬ maˬ keuˆ le-aˬ siˬ. Tiˬ poˆ na noeˬ dui noeˬ duiˇ gaˇ keuˆ-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, nui ma cawˆ gaˇ maˬ keuˆ-aˬ siˬ. 9 K'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, cawˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ baw ni bi byehˇ dzeh gaˇ maˬ keuˆ-aˬ siˬ. Diˬ lah nehˬ la ̭ gaˇ ya daˬ-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, shiˇ tsehˆ gaˇ maˬ keuˆ-aˬ siˬ. 10 Yeˬsuˇ deh ̭ lu ̭-eu gaˇ kawˆ nga ma ̭-euˬ g'awˇ mawˇ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ mawˇ nya ni, aˬ yaw ̭ shiˇ-euˬ k'oeˇ nga ma ̭-euˬ g'awˇ mawˇ la ̭ k'oeˇ aˬ myah lu ̭ pi lu ̭-eu ma. 11 Nga ma ̭-euˬ bu ̭-iˇ cehˇ-iˇ nya-eu g'awˇ mawˇ heu la ̭ k'oeˇ Yeˬsuˇ deh ̭ lu ̭-eu gaˇ kawˆ aˬ cawˬ mawˇ nya ni, nga ma ̭ yaw deh ̭ deh ̭-eu heu aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ aˬ myah lu ̭ shiˇ paˬ-ehˇ tsaˬ laˇ-eu meh. 12 Ehˇ maw ̭-eu-aˬ, sa ̭ laˇ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ siˬ nya laˇ ni, shiˬ shaˬ jiˇ shiˇ-eu jeˬ-ahˇ nga ma ̭ maˬ tsehˆ leˇ ni ya tahˬ puˬ lu ̭ ma. 13 "Ngaˇ jah-eu miˇ neh dawˬ ngehˬ-eu ma" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ neh ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. Jah-eu nui ma k'oeˇ siˬ-ahˇ duˇ ni nga ma ̭ jah-eu miˇ neh dawˬ ngehˬ-eu ma. 14 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ Miˬyehˇ-aˬ, nga ma ̭-ahˇ Yeˬsuˇ nehˬ-ehˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-awˇ, naw ma ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ mehˬ shi bi sheuˬ keuˆ la ̭ teh ̭-a lehˇ nga ma ̭ siˬ nya ma. 15 Nga ma ̭ k'aˇ ya daˬ-euˬ heu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭, naw ma ̭-euˬ g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu ma. Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ za-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ jawˇ saˇ-iˬ tiˬ jawˇ myaˬ laˇ lu ̭-eu lo ̭-ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu jeˬ, tiˬ jawˇ saˇ-iˬ tiˬ jawˇ myaˬ laˇ teh ̭-a. 16 Heu miˇ neh, nga ma ̭-euˬ nui ma tiˬ jawˇ-iˬ g'aˬ maˬ baˬ. Nga ma ̭-euˬ shiˬ shaˬ jiˇ g'awˇ mawˇ tiˬ jawˇ saˇ-iˬ tiˬ jawˇ teˬ le byoˆ le lu ̭ k'aw ̭, nga ma ̭-euˬ sa ̭ laˇ g'awˇ mawˇ tiˬ nah saˇ-iˬ tiˬ nah g'aˬ yaw shui ̭ za lu ̭ ma. 17 Tiˬ k'ehˬ tiˬ yamˬ la ̭ k'oeˇ nga ma ̭ ya daˬ lu ̭-eu ehˇ nya ̭ maˬ nyeuˆ-eu shaˬ zahˬ heu-aˬ, maˬ shaˇ cehˆ nya gaˇ keuˆ ni huiˬ-eu mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ zi ̭-eu yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ za nya ni lehˬ hmˬ lu ̭ gaˇ duˇ-eu ma. 18 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, myaˆ nuiˆ haw mawˇ nya-eu jeˬ-ahˇ aˬ dui noeˬ tsoˆ taˬ-euˬ maˬ ngeuˇ. Myaˆ nuiˆ maˬ haw mawˇ nya-eu jeˬ-ahˇ noeˬ tsoˆ taˬ-euˬ ma. Myaˆ nuiˆ haw mawˇ nya-eu jeˬ-aˬ, tiˬ k'ehˇ laˇ k'ehˬ gmˬ-eu teh ̭ meh. Ehˇ k'aw ̭, myaˆ nuiˆ maˬ haw mawˇ nya-eu jeˬ-aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ gmˬ-eu meh.

2 Gawˇliˬtu 5

1 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ aˬ dui jawˇ lu ̭-eu yaˇ cmˇ pyeu ̭-eu aˬ dui-euˬ g'awˇ mawˇ heu cawˆ-iˇ ngeh, aˬ dui bi jawˇ-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ neh mˬ k'oeˇ taˆ tsoˆ taˬ-euˬ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ zi ̭-eu nymˇ jaˆ ma lehˇ aˬ dui siˬ nya ma. 2 Nymˬ-mˇ aˬ dui mehˬ tsoeˬ dm daˆ-eu lo ̭-ehˇ, mˬ taˆ-euˬ nymˇ k'oeˇ-ahˇ dm maw ̭ dui dui-eu miˇ neh mahˇ mahˇ-ehˇ shaˬ-eu la ̭ k'oeˇ noeˬ tmˬ lu ̭ ma. 3 Nymˇ k'oeˇ-ahˇ dm g'aˬ ngeh, aˬ dui neˇ myawˆ ni maˬ paˇ g'eh-aˇ. 4 Miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ jaˆ-eu yaˇ cmˇ la ̭ k'oeˇ aˬ dui k'aˆ behˆ kah-eu miˇ neh mahˇ lu ̭ ma. Ehˇ k'aw ̭, miˇ tsaˬ shiˬ shaˬ jiˇ g'awˇ mawˇ heu-ahˇ lehˆ dzeh maw ̭-eu miˇ neh mahˇ-eu maˬ ngeuˇ. Bu ̭-iˇ cehˇ-iˇ nya-eu jeˬ-ahˇ maˬ bu ̭ maˬ cehˇ-iˇ nya-eu jeˬ neh bi myo ̭ ahˇ-eu g'aˇ duˬ, mˬ taˆ-euˬ nymˇ dm daˆ maw ̭-eu miˇ neh mahˇ-eu ma. 5 Aˬ dui k'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ nya ni lehˬ hmˬ-euˬ g'aˬ-aˬ, Miˬyehˇ pyeu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-eu lehˇ g'eh-eu k'oeˇ yaw duˬ yaw ciˇ baw ni, aˬ yaw ̭-euˬ Yaw sahˇ Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ bi ̭ le ̭-euˬ meh. 6 K'oeˇ miˇ neh, nga ma ̭ aˬ myah lu ̭ nui ma k'aˬ duˬ ni jaˆ ma. Miˇ tsaˬ shiˬ shaˬ jiˇ g'awˇ mawˇ heu la ̭ k'oeˇ k'aˇ jawˇ lu ̭ k'oeˇ keuˆ ni, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ gaˇ mahˇ kaˬ-a siˬ lehˇ nga ma ̭ siˬ nya ma. 7 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, jah-eu jeˬ-ahˇ g'oe-awˇ aˬ dui deh ̭ lu ̭-eu ma. Myaˆ nuiˆ haw mawˇ nya-eu jeˬ-ahˇ g'oe-awˇ deh ̭ lu ̭-eu maˬ ngeuˇ. 8 Nga ma ̭ nui ma k'aˬ duˬ ni jaˆ-eu la ̭ k'oeˇ shiˬ shaˬ jiˇ g'awˇ mawˇ heu-ahˇ byehˇ dzeh ya ̭ maw ̭-awˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ jawˇ gaˇ g'o ̭ leˇ maw ̭-eu ma. 9 Ehˇ k'aw ̭, nymˇ heu nymˇ-ahˇ ya jawˇ-eu maˬ kaˬ, k'oeˇ nymˇ-ahˇ ya jawˇ leˇ-eu maˬ kaˬ, nui jeˬ-ahˇ naˆ maˬ tseˇ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ nui k'ahˇ shiˇ-eu jeˬ-ahˇ dawˬ pehˬ taˬ-eu ma. 10 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui dawˬ tawˆ lu ̭ Ka li yaˇ k'aˬ daˇ-eu nuiˇ mahˬ mehˬ shi ya uiˬ leˇ jiˇ meh. Tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ shiˬ shaˬ jiˇ g'awˇ mawˇ heu la ̭ k'oeˇ k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ dzeuˇ-euˬ lo ̭-ehˇ, muiˬ-eu maˬ ehˇ, doeˇ-eu maˬ ehˇ, yawˬ ha-ahˇ k'aˇ o ̭-eu jeˬ za teh ̭-a. 11 Nga ma ̭ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu baw-awˇ guˆ-eu siˬ nya-eu miˇ neh, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ aˬ yaw ̭ jawˇ paw pyawˇ laˇ ni g'aˬ bi ̭ lu ̭-eu ma. Nga ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ Miˬyehˇ siˬ duˬ meh. Naw ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ k'aw ̭, ngaˬ-ahˇ siˬ nya lu ̭ meh lehˇ ngaˇ noeˬ tmˬ-eu ma. 12 Nga ma ̭-ahˇ naw ma ̭ ha geu ̭ nehˬ la ̭ ni, yawˬ ha-euˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭-ahˇ maˬ paˇ bo ̭ ahˇ la ̭ ma. Yawˬ ha nui ma aˬ joˆ-ehˇ taˬ-eu gaˇ kawˆ-ahˇ maˬ shaˇ sawˇ ni, aˬ cawˬ yawˬ ha-ahˇ noeˬ huiˬ laˇ gaˇ teh ̭-ehˇ k'ahˬ sehˇ jehˆ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ mehˬ shi, nga ma ̭-euˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭ k'ahˬ sehˇ bi jehˆ maw ̭ miˇ-a. 13 Nga ma ̭ uˬ-iˇ-euˬ nga loˇ. Uˬ-iˇ-euˬ ngeuˇ naˇ, Miˬyehˇ hawˇ-eu nga ma ̭-euˬ yaw kaˬ-ahˇ jaˆ lu ̭-uˇ. Nga ma ̭ maˬ uˬ-iˇ ngaˬ loˇ. Maˬ uˬ-iˇ-euˬ ngeuˇ naˇ k'aw ̭, naw ma ̭ g'aˇ duˬ guiˬ lahˬ baw lu ̭-uˇ. 14 Ka li-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ nga ma ̭-ahˇ uˆ lahˇ lu ̭-eu meh. Tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ g'aˇ duˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ shiˇ dah-euˬ meh lehˇ nga ma ̭ jah duˬ taˬ-euˬ ma. K'oeˇ miˇ neh, dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ shiˇ-euˬ gaˇ duˇ-eu meh. 15 Deh ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭ yawˬ ha g'aˇ duˬ deh ̭ lu ̭-eu jeˬ maˬ bi pyeu ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ g'aˇ duˬ shiˇ dah-awˇ paˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ g'aˬ-euˬ g'aˇ duˬ teh ̭-ehˇ deh ̭ lu ̭-eu jeˬ bi pyeu ̭ ni, dawˬ tawˆ lu ̭ g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ shiˇ dah-euˬ meh. 16 Iˬ nah ta ̭ naˇ, shiˬ shaˬ jiˇ myaˆ nuiˆ neh aˬ cawˬ-ahˇ nga ma ̭ maˬ paˇ haw ma. Dzeuˇ laˇ ngeh Ka li-ahˇ shiˬ shaˬ jiˇ myaˆ nuiˆ neh haw-euˬ k'aw ̭, aˬ kaˇ naˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ paˇ haw ma. 17 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ Ka li la ̭ k'oeˇ jawˇ naˇ, yaw shui ̭ beh paˇ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. Yaw oeˇ byoˆ tsehˆ-awˇ, yaw shui ̭ paˇ laˇ-euˬ meh. 18 Heu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Miˬyehˇ neh mˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Ka li-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ aˬ dui aˬ yaw ̭-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya ni aˬ yaw ̭ mˇ-awˇ, aˬ cawˬ aˬ yaw ̭-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ ni mˇ-eu g'aˇ duˬ aˬ dui-ahˇ aˬ yaw ̭ gaˇ bi ̭ nehˬ la ̭-euˬ meh. 19 Nga ma ̭ ehˇ maw ̭-eu-aˬ, miˇ tsaˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya ni, Ka li-ahˇ g'oe-awˇ Miˬyehˇ mˇ lu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ iˬ baˇ-ahˇ Miˬyehˇ maˬ juiˇ uiˬ taˬ ni, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya ni mehˬ nehˬ-iˇ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ nga ma ̭-ahˇ bi ̭ la ̭-euˬ meh. 20 K'oeˇ miˇ neh, nga ma ̭-aˬ, Ka li-euˬ dah zaˇ ngehˬ zaˬ tmˇ zaˬ geu ̭ lu ̭-eu ma. Nga ma ̭-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ naw ma ̭-ahˇ Miˬyehˇ shaˇ ju lu ̭ gaˇ duˇ meh. Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-awˬ lehˇ, Ka li-euˬ dah zaˇ naw ma ̭-ahˇ shaˇ-eu ma. 21 Ka li-aˬ, iˬ baˇ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ ahˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, Ka li la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ aˬ dui za nya ni, aˬ dui-euˬ g'aˇ duˬ Miˬyehˇ neh Ka li-ahˇ iˬ baˇ bi pyeu ̭-iˇ-euˬ meh.

2 Gawˇliˬtu 6

1 Naw ma ̭ neh za taˬ-euˬ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ k'oeˇ yaw ̭ ngeh ̭-ehˇ maˬ bi pyeu ̭-iˇ-eu g'aˇ duˬ, nga ma ̭ Miˬyehˇ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ gaˇ mˇ lu ̭-eu la ̭ k'oeˇ naw ma ̭-ahˇ shaˇ-eu ma. 2 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Aˇ yamˬ yaw muiˬ-ehˇ k'ehˬ laˇ ngeh, naw ma ̭ shaˇ dawˬ ngaˇ naˇ haˬ-awˇ, ka k'o ̭-eu aˇ nah keuˆ le ngeh, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ngehˬ g'eh-euˬ ma." Naˇ haˬ sheˇ. Nymˬ-mˇ aˇ yamˬ k'ehˬ laˇ taˬ-euˬ meh. Iˬ nah ka k'o ̭-eu jeˬ za-eu aˇ nah meh. 3 Nga ma ̭ Miˬyehˇ gaˇ mˇ-eu la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ iˬ baˇ taˬ k'aˇ maˬ bi za-eu g'aˇ duˬ, aˬ cawˬ sahˬ ti ̭ ti ̭ ni gaˇ ma-ahˇ laˆ tsoeˬ-eu jeˬ nga ma ̭ maˬ jahˇ. 4 Ehˇ k'aw ̭, k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ-eu yawˬ jeˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ nga ma ̭ Miˬyehˇ-euˬ zaˬ k'aˆ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ aˬ cawˬ-ahˇ mawˇ leˇ ni, shaˬ-eu zahˬ-eu jeˬ, noeˬ dui noeˬ duiˇ-eu jeˬ, nui ma shaˬ zahˬ na ̭-eu jeˬ, heu deuˬ-ahˇ oˇ oˇ-ehˇ daˬ dui dui lu ̭ ma. 5 Aˬ cawˬ neh bi diˬ dui dui-euˬ, tawˬ-ahˇ bi dawˆ-euˬ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ neh yehˬ bawˬ-ehˇ bi g'eh-euˬ, gaˇ aˇ dzehˬ mˇ dzeuˇ-euˬ, maˬ ya yu ̭ dehˆ-euˬ, maˬ ya dzaˬ maˬ ya dawˇ dehˆ-euˬ, heu deuˬ-ahˇ nga ma ̭ daˬ-euˬ ma. 6 Nga ma ̭-euˬ muiˬ-eu shawˇ-eu nui ma, zaˬ siˬ nui gahˇ, oˇ o ̭ coeˇ-eu jeˬ hawˇ-eu, g'awˬ shaˬ gaˬ nya-eu nui ma-ahˇ g'oe g'oe-ehˇ, nga ma ̭ Miˬyehˇ-euˬ zaˬ k'aˆ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ aˬ cawˬ-ahˇ bi mawˇ leˇ-euˬ ma. Muiˬ-eu Shawˇ-eu Yaw sahˇ miˬyehˇ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, 7 maˇ jawˆ ni g'eh-eu g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ bi mawˇ leˇ-euˬ ma. Nga ma ̭-euˬ guiˇ deuˆ-eu keu ka pyeu ̭-eu yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ, aˇ caˇ aˇ maˇ nyiˬ la ̭ lu ̭ tuˆ tehˬ taˬ-euˬ ma. 8 Yaw zeu baw nehˬ la ̭-euˬ jeˬ-ahˇ maˬ ehˇ, daˬ laˆ ga nehˬ la ̭-euˬ jeˬ-ahˇ maˬ ehˇ, yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ nehˬ la ̭-euˬ jeˬ-ahˇ maˬ ehˇ, ja ceuˬ nehˬ la ̭-euˬ jeˬ-ahˇ maˬ ehˇ, nga ma ̭ ya daˬ-euˬ ma. Nga ma ̭ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ ngehˬ-euˬ k'aw ̭, jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu tsawˇ haˬ ngaˇ lehˇ ehˇ laˇ gaˇ ya daˬ-euˬ ma. 9 Aˬ cawˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ siˬ nya-eu tsawˇ haˬ-ahˇ duˇ k'aw ̭, yawˬ g'aˬ na lu ̭ siˬ nya-eu tsawˇ haˬ ma. Shiˇ leˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ duˇ k'aw ̭, deh ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ ma. K'ehˬ dui k'aˆ dui dui nehˬ la ̭-euˬ k'aw ̭, shiˇ gaˇ maˬ keuˆ-euˬ tsawˇ haˬ ma. 10 Noeˬ shaˬ dui dui lu ̭ gaˇ duˇ k'aw ̭, aˬ myah lu ̭ laˬ k'aˬ cehˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ ma. Iˇ shaˬ shaˬ gaˇ duˇ k'aw ̭, aˬ cawˬ g'awˬ mya ni smˇ muiˬ muiˬ laˇ ni jahˇ nehˬ-euˬ tsawˇ haˬ ma. Tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ gaˇ duˇ k'aw ̭, yawˬ jeˬ na lu ̭ jaˆ ku ̭-eu tsawˇ haˬ ma. 11 Gawˇliˬtu meuˬ-ahˇjawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ-oˇ, naw ma ̭-ahˇ bya cehˆ ni ngehˬ cawˬ-eu ma. Nga ma ̭-euˬ nui ma pah dzeh nehˬ-eu ma. 12 Naw ma ̭ g'aˇ duˬ nga ma ̭-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu nui ma piˬ tehˬ taˬ-euˬ maˬ ngeuˇ. Nga ma ̭ g'aˇ duˬ naw ma ̭-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu nui ma piˬ tehˬ taˬ-euˬ meh. 13 Naw ma ̭-ahˇ ngaˬ-euˬ zaˬ lo ̭-ehˇ sawˇ-awˇ ngehˬ cawˬ lu ̭-eu ma. Naw ma ̭ k'oeˇ taˆ nga ma ̭ nui ma taˬ-eu lo ̭-ehˇ, nga ma ̭ k'oeˇ taˆ naw ma ̭ nui ma taˬ nehˬ la ̭-awˬ. Naw ma ̭-euˬ nui ma jeˇ lo ni pah nehˬ la ̭-awˬ. 14 Ka li-ahˇ maˬ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ nui ma tiˬ gaˇ ta ̭-awˇ taˬ deh ̭. K'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ geu ̭ nya-a. Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ hawˇ-eu maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu jeˬ aˬ joˆ-ehˇ tiˬ gaˇ ta ̭ nya nmˇ. Yaw sheh ̭ hawˇ-eu yaw zahˇ aˬ joˇ-ehˇ tiˬ gaˇ jawˇ nya nmˇ. 15 Ka li hawˇ-eu Neh ̭ sahˬ paˬ aˬ joˆ-ehˇ tiˬ gaˇ dzoeˇ leˇ nya nmˇ. Ka li-ahˇ jah-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Ka li-ahˇ maˬ jah-eu tsawˇ haˬ nehˬ-ehˇ aˬ joˆ-ehˇ bawˆ leˇ nya nmˇ. 16 Miˬyehˇ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ hawˇ-eu lawˇ ci ̭ zaˬ-euˬ tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ aˬ joˆ-ehˇ tiˬ gaˇ jaˆ nya nmˇ. Aˬ dui-aˬ, deh ̭ lu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ pyeu ̭-eu ma. Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Ngaˬ-euˬ tsawˇ haˬ nehˬ-ehˇ jawˇ-awˇ, yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ cah ma. Ngaˇ yaw ̭ ma ̭-euˬ Miˬyehˇ geu ̭-awˇ, yaw ̭ ma ̭ ngaˬ-euˬ tsawˇ haˬ geu ̭ ma." 17 "Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ naw ma ̭ g'awˬ-awˇ, byehˇ dzeh ya ̭-awˇ doˆ laˇ-awˬ" lehˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Maˬ shawˇ-eu jeˬ-ahˇ taˬ toeˬ ciˆ. Naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ha geu ̭ nehˬ ma. 18 Ngaˇ naw ma ̭-euˬ aˬ da geu ̭-awˇ, naw ma ̭ ngaˬ-euˬ zaˬ geu ̭ ma lehˇ, Baoˬ huiˬ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ ehˇ meh."

2 Gawˇliˬtu 7

1 Ngaˇ gaˬ dui dui-eu cawˬ deuˬ-oˇ, Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ miˇ neh, aˬ dui-euˬ g'awˇ mawˇ hawˇ-eu sa ̭ laˇ-ahˇ bi jaw ̭-iˇ nya-eu yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ tsiˬ shawˇ dzeh-awˇ, Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu baw-awˇ guˆ-eu la ̭ k'oeˇ yaw muiˬ yaw shawˇ shawˇ-ehˇ byah byah ni deh ̭ kaˇ-euˇ. 2 Nga ma ̭ g'aˇ duˬ naw ma ̭-euˬ nui ma pah nehˬ la ̭-awˬ. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ nga ma ̭ maˬ mˇ lehˬ haw-aˬ. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ nga ma ̭ maˬ laˆ cawˆ haw-aˬ. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ nga ma ̭ maˬ myaw ̭ maˬ shuiˇ haw-aˬ. 3 Ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu-aˬ, naw ma ̭ k'oeˇ taˆ iˬ baˇ taˬ-awˇ ehˇ-eu maˬ ngeuˇ. Ngaˬ neh ehˇ dzeuˇ ya ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, deh ̭ ngeh maˬ ehˇ, shiˇ ngeh maˬ ehˇ, maˬ g'awˬ-iˇ ni naw ma ̭-ahˇ nga ma ̭ g'oeˇ lu ̭ gaˬ lu ̭ ma. 4 Naw ma ̭-ahˇ ngaˇ bya cehˆ ni ngehˬ cawˬ lu ̭-eu ma. Naw ma ̭-ahˇ ngaˇ nui k'ahˇ shiˇ dui dui nya. Nga ma ̭ shaˬ zahˬ ya tahˬ puˬ dui dui k'aw ̭, ngaˬ-euˬ nui ma k'aˬ duˬ ni jaˆ lu ̭ ma. Ngaˇ laˬ k'aˬ cehˇ-eu byah k'aˇ lu ̭ ma. 5 Nga ma ̭ Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ laˇ keuˆ-euˬ k'aw ̭, yaw saˇ maˬ o ̭ nya. Yawˬ paw na lu ̭ shaˬ zahˬ keuˆ le teuˇ le-awˇ, aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ ya ja dzaˬ-eu uˬ ta ̭, nui ma la ̭ k'oeˇ guˆ-eu jeˬ pi lu ̭-eu ma. 6 Ehˇ k'aw ̭, nui ma cawˆ-eu deuˬ-ahˇ g'aˬ bi ̭-eu Miˬyehˇ-aˬ, Tiˇtuˆ-ahˇ bi laˇ-eu la ̭ k'oeˇ nga ma ̭-euˬ nui ma-ahˇ g'aˬ bi ̭ lahˬ la ̭-euˬ meh. 7 Aˬ yaw ̭ laˇ-euˬ baˬ da neh teh ̭-ehˇ nga ma ̭ g'aˬ ahˇ laˇ-euˬ maˬ ngeuˇ. Naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ g'aˬ bi ̭-euˬ gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ ja mehˬ nehˬ la ̭-euˬ miˇ neh, nga ma ̭ g'aˬ ahˇ laˇ-euˬ ma. Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ aˇ naˆ ni mawˇ maw ̭-eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, pyeu ̭ dzeuˇ ya ̭-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ naw ma ̭ aˇ naˆ ni noeˬ shaˬ lu ̭-eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, naw ma ̭ ngaˇ jawˇ paw aˇ naˆ ni pyawˬ maw ̭-eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, nga ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ dzawˇ mehˬ la ̭-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, ngaˇ laˬ k'aˬ cehˇ-eu maˬ ehˇ jiˇ coeˇ nya. 8 Ngaˬ neh bo ̭-euˬ sahˬ bo ̭ k'oeˇ ta ̭ naw ma ̭-ahˇ bi noeˬ shaˬ-euˬ k'aw ̭, sahˬ bo ̭ k'oeˇ ta ̭-ahˇ ngaˬ neh bo ̭-euˬ gaˇ ngaˇ nui ma maˬ saˇ-ehˇ maˬ g'eh. Sahˬ bo ̭ k'oeˇ ta ̭ baˬ da neh naw ma ̭ tiˬ k'ehˬ tiˬ yamˬ ya noeˬ shaˬ lu ̭ gaˇ ngaˇ ya mawˇ law nmˇ-aˬ, ngaˇ nui ma maˬ saˇ-eu k'aw ̭ baw teh ̭-a. 9 Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ ngaˇ laˬ k'aˬ cehˇ-eu ma. Heu lo ̭-ehˇ ehˇ ngeh, naw ma ̭ noeˬ shaˬ ni ya bo ̭-euˬ miˇ neh laˬ k'aˬ cehˇ-eu ma lehˇ ehˇ maw ̭-eu maˬ ngeuˇ. Naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ noeˬ shaˬ-euˬ k'oeˇ baˬ da neh, naw ma ̭ yaw deh ̭ deh ̭ paˇ-euˬ gaˇ ngaˇ laˬ k'aˬ cehˇ-eu ma lehˇ ehˇ maw ̭-eu ma. Nga ma ̭ baˬ da neh naw ma ̭ maˬ ya smˬ-iˇ-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-eu la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ya noeˬ shaˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 10 Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-eu la ̭ k'oeˇ ya noeˬ shaˬ-eu jeˬ-aˬ, nui ma-ahˇ bi noeˬ paˇ-awˇ, ka k'o ̭-eu jeˬ za ni sheuˬ g'eh-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. K'oeˇ baˬ da neh nui ma maˬ saˇ-ehˇ g'eh-eu maˬ loˬ-a. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ noeˬ shaˬ-eu jeˬ-aˬ, shiˇ-eu jeˬ-ahˇ uˬ duˬ duˬ leˇ-eu meh. 11 Naw ma ̭ neh noeˬ shaˬ-euˬ k'oeˇ-ahˇ Miˬyehˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ-euˬ gaˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Naw ma ̭ guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ paw nui ma keuˆ dui dui laˇ-euˬ meh. Naw ma ̭ yawˬ ha maˬ mˇ lehˬ-euˬ gaˇ kawˆ bi siˬ bi mawˇ maw ̭ dui dui laˇ-euˬ meh. Yaw tsaˬ yaw dawˇ la ̭ k'oeˇ nui ma pehˇ-eu, k'ahˬ lahˇ-eu, ngaˬ-ahˇ mawˇ maw ̭ dui dui-eu, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ nui ma keuˆ dui dui-eu, yaw lehˬ mˇ gaˇ yaw k'aˆ-ehˇ daˇ nehˬ maw ̭-eu, heu deuˬ naw ma ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ pyeu ̭ doˆ laˇ-euˬ meh. Yawˬ jeˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ yawˬ ha maˬ lehˬ maˬ ca-eu gaˇ kawˆ bya cehˆ ni doˆ laˇ ni naw ma ̭ deh ̭-euˬ meh. 12 K'oeˇ miˇ neh, sahˬ bo ̭ k'oeˇ ta ̭ ngaˇ bo ̭-euˬ k'aw ̭, aˬ cawˬ-ahˇ mˇ lehˬ-euˬ tsawˇ haˬ g'aˇ duˬ bo ̭-euˬ maˬ ngeuˇ. Aˬ cawˬ mˇ lehˬ gaˇ ya daˬ-euˬ tsawˇ haˬ g'aˇ duˬ bo ̭-euˬ k'aw ̭ maˬ ngeuˇ. Nga ma ̭ g'aˇ duˬ naw ma ̭ nui ma aˇ naˆ ni keuˆ-eu gaˇ kawˆ Miˬyehˇ mehˬ shi naw ma ̭ siˬ duˬ mawˇ duˬ nya ni bo ̭-euˬ ma. 13 K'oeˇ baˬ da neh, nga ma ̭-euˬ nui ma g'aˬ tiˬ tiˆ lahˬ laˇ-euˬ ma. Nga ma ̭-euˬ nui ma g'aˬ tiˬ tiˆ lahˬ laˇ-euˬ teh ̭ maˬ ngeuˇ-a siˬ. Tiˇ tuˆ-euˬ nui ma g'aˬ doeˇ dah k'aˇ za ni naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ caw ba nehˬ-euˬ miˇ neh Tiˇtuˆ laˬ k'aˬ cehˇ-eu k'oeˇ, nga ma ̭-ahˇ laˬ k'aˬ cehˇ-eu jeˬ bi lahˬ laˇ gaˇ duˇ miˇ-a. 14 Naw ma ̭-euˬ gaˇ kawˆ Tiˇtuˆ-ahˇ ngaˇ k'ahˬ sehˇ jehˆ-euˬ ma. K'oeˇ lo ̭-ehˇ k'ahˬ sehˇ jehˆ-euˬ baˬ da neh ngaˇ daˬ ga k'aˇ maˬ za. Nga ma ̭ naw ma ̭-ahˇ aˬ myah lu ̭ k'aˇ ngeuˇ-eu lo ̭-ehˇ dawˇ coe ni ehˇ-euˬ ma. Tiˇtuˆ mehˬ shi nga ma ̭ k'ahˬ sehˇ jehˆ-euˬ k'oeˇ k'aw ̭, k'aˇ ngeuˇ-eu lo ̭-ehˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ-eu ma. 15 Aˬ yaw ̭ neh naw ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ naw ma ̭ naˇ haˬ geu ̭ maw ̭-eu nui ma ahˇ-awˇ, Miˬyehˇ mehˬ shi naw ma ̭ guˆ-awˇ yaw dzuˬ dzuˬ-eu la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ha geu ̭ nehˬ-euˬ gaˇ aˬ yaw ̭ paˇ noeˬ mawˇ leˇ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ naw ma ̭-ahˇ gaˬ-eu jeˬ bi lehˬ lehˬ laˇ-euˬ meh. 16 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ nui ma taˬ coeˇ-eu miˇ neh laˬ k'aˬ cehˇ dui dui nya.

2 Gawˇliˬtu 8

1 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ k'oeˇ taˆ Miˬyehˇ guiˬ lahˬ keuˆ le-euˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭-ahˇ bi si ̭ maw ̭ miˇ-a. 2 Shaˬ-eu zahˬ-eu g'awˬ mya jeˬ lawˬ haw gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya daˬ-euˬ k'aw ̭, maˬ ehˇ jiˇ coeˇ ni la ̭ k'aˬ cehˇ-eu meh. K'oeˇ miˇ neh aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw shaˬ shaˬ dui dui k'aw ̭, damˬ nehˬ-eu paw tiˬ paw ̭-iˬ g'aˬ byehˆ maˬ byehˆ-a. 3 Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'aˇ g'eh nya gaˇ keuˆ ni damˬ nehˬ-eu uˬ ta ̭, maˬ g'eh nya gaˇ keuˆ ni k'aw ̭ damˬ-eu meh lehˇ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ ehˇ tsehˆ peuˬ ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭ yawˬ haˇ yawˬ ha noeˬ siˬ noeˬ mawˇ-eu la ̭ k'oeˇ, 4 Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ caw ba nehˬ-eu g'aˇ duˬ bi damˬ nehˬ la ̭ lehˇ nga ma ̭-ahˇ shaˇ-eu meh. 5 K'oeˇ-aˬ, nga ma ̭ neh noeˬ tmˬ taˬ-euˬ ta ̭-ehˇ dzehˬ leˇ taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Yaw beh tiˬ tiˆ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ g'awˇ mawˇ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ a nehˬ-euˬ meh. Nyiˬ tiˆ tiˬ tiˆ, Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-eu lo ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ g'awˇ mawˇ nga ma ̭-ahˇ a nehˬ la ̭-euˬ meh. 6 K'oeˇ miˇ neh, Tiˇtuˆ aˬ yaw ̭ naw ma ̭ jawˇ gaˇ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-ahˇ ta ̭-eu gaˇ heu hmˬ mˇ-eu g'aˇ duˬ dahˬ beh nehˬ le-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu lo ̭-ehˇ, aˇ saˬ saˬ ngeh keuˆ ni mˇ daˆ le ̭-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭-ahˇ nga ma ̭ g'aˬ bi ̭-euˬ ma. 7 Naw ma ̭-aˬ, yawˬ paw na lu ̭ maˬ gaˇ dui dui-eu meh. Jah-eu paw maˬ ehˇ, ngehˬ-eu tmˇ-eu paw maˬ ehˇ, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ paw maˬ ehˇ, caw ba nehˬ maw ̭-eu nui ma ahˇ-eu paw maˬ ehˇ, nga ma ̭-ahˇ g'oeˇ-eu gaˬ-eu paw maˬ ehˇ, maˬ gaˇ dzehˬ-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-ahˇ ta ̭-eu gaˇ heu hmˬ la ̭ k'oeˇ k'aw ̭, nui ma keuˆ-awˇ bi damˬ maw ̭-eu ma. 8 Maˬ mˇ-ehˇ maˬ g'eh nya-a lehˇ naw ma ̭-ahˇ ciˬ pi nehˬ-eu maˬ ngeuˇ. Aˬ cawˬ caw ba maw ̭-eu nui ma aˇ naˆ ni ahˇ-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭-ahˇ bi siˬ bi mawˇ-eu la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ aˇ naˆ ni duˬ-eu ciˇ-eu gaˇ kawˆ ngaˇ siˬ duˬ maw ̭-eu ma. 9 Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li neh mˇ nehˬ la ̭-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ naw ma ̭ siˬ nya lu ̭ meh. Aˬ yaw ̭ smˇ muiˬ muiˬ dui dui-eu k'aw ̭, naw ma ̭ g'aˇ duˬ iˇ shaˬ zaˬ pyeu ̭ le-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ iˇ shaˬ shaˬ-euˬ baˬ da neh naw ma ̭ smˇ muiˬ bi muiˬ laˇ-eu g'aˇ duˬ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ le-euˬ meh. 10 Gaˇ kawˆ heu hmˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ g'aˬ bi ̭-eu ma. Miˇ nui k'o ̭ naw ma ̭ neh beh-euˬ gaˇ heu hmˬ nymˬ-mˇ mˇ luiˆ jiˇ-eu tsaˬ meh. Naw ma ̭-aˬ, mˇ beh beh-euˬ deuˬ pyeu ̭-eu teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, nui ma keuˆ beh beh-euˬ deuˬ k'aw ̭ pyeu ̭-eu meh. 11 Gaˇ heu hmˬ-ahˇ tiˬ poˆ paˇ daw ̭ leˇ-awˇ mˇ luiˆ-awˬ. Aˇ dahˬ beh ngeh nui ma keuˆ-euˬ lo ̭-ehˇ mˇ luiˆ-eu g'aˇ duˬ k'aw ̭ nui ma keuˆ-eu la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭ k'aˇ g'eh nya-eu lo ̭-ehˇ damˬ-awˬ. 12 Damˬ maw ̭-eu nui ma ahˇ naˇ, naw ma ̭ k'aˇ g'eh nya-eu lo ̭-ehˇ damˬ-euˬ gaˇ Miˬyehˇ ha geu ̭ nehˬ la ̭ teh ̭-a. Maˬ g'eh nya gaˇ keuˆ ni damˬ-awˬ lehˇ maˬ ehˇ-a. 13 Aˬ cawˬ-euˬ k'aˆ behˆ bi pyaˇ dzehˬ-awˇ naw ma ̭-euˬ k'aˆ behˆ bi kah dzehˬ-eu lehˇ ngaˇ jahˇ-eu maˬ ngeuˇ. 14 Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ naw ma ̭ maˬ gaˇ dzehˬ-eu miˇ neh, shaˬ-eu deuˬ-ahˇ caw ba nehˬ-eu tsaˬ meh. Aˬ kaˇ aˬ cawˬ maˬ gaˇ dzehˬ laˇ-awˇ naw ma ̭ shaˬ le ngeh, aˬ cawˬ naw ma ̭-ahˇ paˇ caw ba nehˬ la ̭ teh ̭-a. K'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-eu la ̭ k'oeˇ tiˬ paw tiˇ paw di laˇ teh ̭-a. 15 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, "G'awˬ mya ni g'oˆ uiˬ-euˬ g'aˬ maˬ jaˆ myaˬ dzehˬ-ehˇ, ui cuiˆ teh ̭-ehˇ g'oˆ uiˬ-euˬ g'aˬ maˬ jaˆ cuiˆ dzehˬ-aˇ." 16 Ngaˇ naw ma ̭ g'aˇ duˬ nui ma keuˆ-eu lo ̭-ehˇ, Tiˇtuˆ k'aw ̭ nui ma keuˆ ni Miˬyehˇ jahˇ-euˬ miˇ neh, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ ngeh maˬ jiˇ nya. 17 Nga ma ̭ neh shaˇ-euˬ dawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ geu ̭ nehˬ la ̭-euˬ teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, naw ma ̭-ahˇ caw ba nehˬ maw ̭-eu nui ma ahˇ-eu miˇ neh, aˬ yawˇ yaw ̭ noeˬ tsehˆ-awˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ oe-euˬ meh. 18 Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu gaˇ la ̭ k'oeˇ Ka li zaˬ aˇ muˇ dawˬ tawˆ lu ̭ yaw zeu baw dui dui-eu nga ma ̭-euˬ aˬ nyiˇ tiˬ g'aˬ-ahˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ bi oe caw-euˬ ma. 19 K'oeˇ uˬ ta ̭, nga ma ̭ la ̭ k'oeˇ caw ba nehˬ maw ̭-eu nui ma ahˇ-eu gaˇ kawˆ aˬ cawˬ-ahˇ bi siˬ bi mawˇ-eu g'aˇ duˬ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ doˆ laˇ ni g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-ahˇ ta ̭-eu gaˇ heu hmˬ-ahˇ nga ma ̭ mˇ mˇ-ehˇ cah ngeh, nga ma ̭ nehˬ-ehˇ bi cah-eu lehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ neh tseˇ doˆ taˬ-euˬ meh. 20 Nui ma keuˆ-awˇ damˬ taˬ-euˬ pyuˇ heu deuˬ-ahˇ nga ma ̭ tuˆ tehˬ-awˇ gaˇ mˇ ngeh, aˬ cawˬ iˬ baˇ taˬ-eu jeˬ maˬ bi doˆ laˇ ni yahˇ lu ̭ ma. 21 Sahˬpaˬ Miˬyehˇ mehˬ shi teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ mehˬ shi k'aw ̭ dawˇ coe ni mˇ-eu g'aˇ duˬ nga ma ̭ noeˬ tsehˆ taˬ-euˬ ma. 22 K'oeˇ miˇ neh, nga ma ̭-euˬ aˬ nyiˇ heu g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ ma. Nga ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ g'awˬ mya poˆ lawˬ haw-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ aˬ myah lu ̭ caw ba maw ̭-eu nui ma ahˇ-eu gaˇ kawˆ siˬ duˬ taˬ-euˬ ma. Nymˬ-mˇ aˬ yaw ̭ naw ma ̭-ahˇ jah coeˇ-eu nui ma paˇ ahˇ-eu miˇ neh, yaw beh naˆ maˬ tseˇ nui ma keuˆ dui dui lu ̭ meh. 23 Tiˇtuˆ g'aˬ-aˬ, ngaˬ-euˬ gaˇ mˇ cawˬ pyeu ̭-eu lo ̭-ehˇ, ngaˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ naw ma ̭-ahˇ caw ba-eu gaˇ mˇ lu ̭ meh. Aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ oe caw-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ nui deuˬ-aˬ, Ka li-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ bi doˆ laˇ-eu g'aˇ duˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ-euˬ dah zaˇ oe-euˬ meh. 24 Naw ma ̭-euˬ gaˇ kawˆ nga ma ̭ neh k'ahˬ sehˇ jehˆ-euˬ lo ̭-ehˇ ngeuˇ ngaˇ lehˇ, Ka li zaˬ aˇ muˇ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ bi siˬ bi mawˇ duˬ leˇ-eu g'aˇ duˬ, naw ma ̭-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ-awˬ.

2 Gawˇliˬtu 9

1 Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ caw ba-eu pyuˇ daˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ nehˬ-eu maˬ paˇ loˬ meh. 2 Naw ma ̭ caw ba maw ̭-eu nui ma ahˇ meh lehˇ ngaˇ siˬ nya-awˇ, Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu Ka li zaˬ deuˬ-ahˇ naw ma ̭-euˬ gaˇ kawˆ ngaˇ k'ahˬ sehˇ jehˆ mehˬ g'aˬ-euˬ ma. "Aˬgaˬyaˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu Ka li zaˬ deuˬ-aˬ, miˇ nui k'o ̭ ba neh caw ba nehˬ-eu g'aˇ duˬ lehˬ hmˬ dah taˬ-euˬ meh" lehˇ ngaˇ ehˇ nehˬ-euˬ ma. Naw ma ̭ nui ma keuˆ-eu gaˇ kawˆ ya gaˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ ehˇ g'aˬ ni nui ma keuˆ laˇ-euˬ meh. 3 Naw ma ̭ gaˇ kawˆ nga ma ̭ neh k'ahˬ sehˇ jehˆ taˬ-euˬ k'oeˇ yaw ̭ ngeh ̭-ehˇ maˬ ya bi pyeu ̭-eu g'aˇ duˬ, aˬ nyiˇ heu deuˬ-ahˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ ngaˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ ma. Ngaˬ neh ehˇ dzeuˇ-euˬ lo ̭-ehˇ caw ba-eu g'aˇ duˬ naw ma ̭ lehˬ hmˬ dah taˬ-euˬ duˇ. 4 Ehˇ k'aw ̭, Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ ngaˬ nehˬ-ehˇ oe ngeh, naw ma ̭ maˬ lehˬ hmˬ taˬ ni jawˇ gaˇ ya mawˇ naˇ, naw ma ̭ daˬ ga-eu gaˇ kawˆ ngaˇ maˬ paˇ ehˇ nahˇ miˇ-a. Naw ma ̭-ahˇ jah jah-ehˇ k'ahˬ sehˇ jehˆ-euˬ nga ma ̭ k'aw ̭ aˇ naˆ ni daˬ ga nmˇ. 5 K'oeˇ miˇ neh, ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ maˬ oe mi naˆ-ehˇ, naw ma ̭ neh damˬ ma lehˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ bi laˆ dah taˬ jiˇ-eu g'aˇ duˬ, aˬ nyiˇ heu deuˬ-ahˇ jeˬ huˬ k'ehˇ g'eh le ̭-eu tsaˬ-eu duˇ lehˇ ngaˇ noeˬ-eu ma. K'oeˇ miˇ neh, ngaˇ oe keuˆ ngeh naw ma ̭ laˆ uiˬ g'aˬ jiˇ-awˇ, aˬ cawˬ ehˇ-eu miˇ neh damˬ-eu maˬ ngeuˇ-ehˇ, yawˬ ha nui ma keuˆ-awˇ damˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ aˬ cawˬ-ahˇ mawˇ leˇ teh ̭-a. 6 Ngaˇ ehˇ maw ̭-eu-aˬ, heu lo ̭-ehˇ ma. Ui cuiˆ teh ̭-ehˇ sehˬ-euˬ tsawˇ haˬ-aˬ, ui cuiˆ teh ̭-ehˇ ya yehˬ teh ̭-a. G'awˬ mya ni sehˬ-euˬ tsawˇ haˬ-aˬ, g'awˬ mya ni ya yehˬ teh ̭-a. 7 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ g'aˬ yaw ̭ yawˬ ha neh k'aˇ noeˬ tsehˆ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ damˬ-awˬ. Nui ma maˬ keuˆ ni damˬ-eu maˬ ehˇ, aˬ cawˬ ehˇ-eu miˇ neh damˬ-eu maˬ ehˇ, taˬ bi pyeu ̭. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ damˬ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ Miˬyehˇ gaˬ-eu meh. 8 Naw ma ̭ yawˬ ha g'aˇ duˬ k'aˇ loˬ-eu jeˬ tiˬ byah ni jaˆ laˇ-awˇ, aˬ cawˬ-ahˇ caw ba nehˬ nya-eu g'aˇ duˬ aˇ dzehˬ k'aw ̭ tiˬ byah ni jaˆ laˇ ni, Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ guiˬ lahˬ bi ̭ nehˬ nya-eu meh. 9 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Shaˬ zaˬ zahˬ zaˬ deuˬ-euˬ g'aˇ duˬ, g'awˬ mya ni damˬ nehˬ-eu tsawˇ haˬ, yawˬ ha neh g'awˬ shaˬ gaˬ-euˬ k'oeˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ zi ̭ meh." 10 Ka-eu g'aˇ duˬ siˬ yoeˬ hawˇ-eu dzaˬ-eu g'aˇ duˬ kaˬ muˇ bi ̭-eu Miˬyehˇ-aˬ, naw ma ̭ damˬ-eu jeˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-eu loˬ-eu siˬ yoeˬ nuiˆ yoeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ bi ̭ nehˬ la ̭-eu uˬ ta ̭, naw ma ̭ nui ma keuˆ-awˇ damˬ-eu jeˬ siˬ le loˆ le-awˇ g'awˬ mya ni za laˇ ni caw ba teh ̭-a. 11 Naw ma ̭ neh damˬ-euˬ jeˬ-ahˇ nga ma ̭ sha miˇ nehˬ-eu baˬ da neh, aˬ cawˬ g'awˬ mya ni Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ ni naw ma ̭ aˬ myah lu ̭ damˬ nya-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ smˇ muiˬ bi muiˬ laˇ teh ̭-a. 12 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ heu lo ̭-ehˇ mˇ-eu heu-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ loˬ lu ̭-eu tsahˇ-ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ leˇ-eu teh ̭ maˬ ngeuˇ-a. Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu jeˬ k'aw ̭ maˬ ehˇ jiˇ coeˇ ni bi doˆ laˇ-eu meh. 13 Naw ma ̭ Ka li-euˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ saˇ jaˇ zi ̭ gaˇ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-ahˇ nui ma keuˆ-eu la ̭ k'oeˇ damˬ nehˬ gaˇ maˬ ehˇ, aˬ cawˬ ya mawˇ ngeh, naw ma ̭ neh mˇ-euˬ gaˇ heu-ahˇ haw-awˇ tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ ja ceuˬ teh ̭-a. 14 Aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ-eu Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ naw ma ̭-ahˇ gaˬ dui g'oeˇ dui dui-eu la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭ g'aˇ duˬ guiˬ lahˬ shaˇ teh ̭-a. 15 Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ maˬ ehˇ jiˇ coeˇ-eu la ̭ sawˬ bi ̭ la ̭-euˬ miˇ neh, aˬ yaw ̭-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ kaˇ-euˇ.

2 Gawˇliˬtu 10

1 Naw ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ naˇ nui ma nahˬ yu ni g'eh-awˇ, naw ma ̭-ahˇ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ jawˇ naˇ nui ma huiˬ-eu g'aˬ lehˇ naw ma ̭ kuˇ-eu ngaˇ Pawˇluˆ naw ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ shaˇ-eu ma. Ka li-euˬ nui nahˬ nui yu hawˇ-eu g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ shaˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. 2 Ngaˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ oe ngeh, nui ma huiˬ laˇ ni taˬ jahˇ nehˬ la ̭. Nga ma ̭-ahˇ shiˬ shaˬ jiˇ-euˬ nui noeˬ mehˬ nah caw teh-awˇ deh ̭-eu meh lehˇ ehˇ laˇ-eu deuˬ-euˬ mehˬ shi ngaˇ nui ma huiˬ-eu gaˇ kawˆ bi mawˇ ma lehˇ k'aˬ duˬ ni ehˇ tsehˆ-eu ma. 3 Nga ma ̭-aˬ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ jawˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ ngeuˇ ma. Ehˇ k'aw ̭, miˇ tsaˬ shiˬ shaˬ jiˇ-ahˇ ta ̭-eu guiˇ deuˆ lu ̭-eu maˬ ngeuˇ. 4 Nga ma ̭ zmˬ lu ̭-eu guiˇ deuˆ-eu keu ka-aˬ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ zmˬ lu ̭-eu guiˇ deuˆ-eu keu ka maˬ ngeuˇ. Nga ma ̭-euˬ guiˇ deuˆ-eu keu ka-aˬ, zi ̭ dah ni g'eh-eu taˆ deuˬ-ahˇ laˆ cawˆ nehˬ nya-eu Miˬyehˇ-euˬ baoˬ ma. Maˬ tsaˬ maˬ dawˇ gaˇ tsawˇ pyehˇ pyehˇ-eu jeˬ-ahˇ nga ma ̭ laˆ cawˆ-eu ma. 5 Miˬyehˇ-ahˇ siˬ nya-eu jeˬ-ahˇ k'aˇ laˆ tsoeˬ-eu nui ma huiˬ-eu mahˇ-eu jeˬ-ahˇ nga ma ̭ g'eu ka-eu ma. Nui noeˬ yawˬ hmˬ na lu ̭-ahˇ nga ma ̭ pa ̭ cu ̭-awˇ, Ka li-euˬ ehˇ dawˬ bi naˇ haˬ-eu ma. 6 Naw ma ̭ Ka li-ahˇ tiˬ byah tiˬ lo ̭ saˇ jaˇ zi ̭ laˇ-euˬ gaˇ nga ma ̭ ya mawˇ duˬ g'aˬ naˇ, saˇ jaˇ maˬ k'aˇ zi ̭-eu tsawˇ haˬ-ahˇ k'ehˬ-eu g'aˇ duˬ nga ma ̭ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ ma. 7 Naw ma ̭-aˬ, myaˆ-ahˇ mawˇ laˇ-eu k'oeˇ taˆ paw-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ teh ̭-ehˇ haw-eu meh. Ngaˇ Ka li-euˬ tsawˇ haˬ ma lehˇ k'aˬ duˬ ni ehˇ tsehˆ peuˬ-eu tsawˇ haˬ jawˇ-eu ngeuˇ naˇ, yawˬ ha gaˇ kawˆ yawˬ ha yaw muiˬ paˬ-ehˇ paˇ bi shaˇ noeˬ duˬ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nga ma ̭ k'aw ̭ aˬ yaw ̭ lo ̭-ehˇ Ka liˬ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu ma. 8 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ neh nga ma ̭-ahˇ bi ̭ la ̭-euˬ baoˬ gaˇ kawˆ ngaˇ k'ahˬ sehˇ aˇ dzehˬ jehˆ dzeuˇ-euˬ baw law hawˇ k'aw ̭, ngaˇ maˬ sha ̭ dawˇ. Baoˬ k'oeˇ-aˬ, naw ma ̭-euˬ jah-eu jeˬ bi huiˬ bi mahˇ laˇ-eu g'aˇ duˬ meh. Naw ma ̭-ahˇ laˆ cawˆ-eu g'aˇ duˬ maˬ ngeuˇ-a. 9 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ sahˬ bo ̭ bo ̭-awˇ guˆ tsiˬ nyeh ̭-eu nga lehˇ maˬ bi g'oˆ pyawˆ maw ̭ nya. 10 "Pawˇluˆ neh bo ̭-euˬ sahˬ bo ̭-aˬ, kah dui dui-awˇ g'aˬ k'aˆ dui dui meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ nga ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ naˇ, nahˬ yu ni g'eh-awˇ, aˬ yaw ̭ neh ngehˬ-euˬ dawˬ baoˬ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ ahˇ-a" lehˇ, tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ ehˇ teh ̭-a. 11 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu deuˬ bi g'oˆ shaw maw ̭-eu-aˬ, nga ma ̭ gaˇ mahˇ jawˇ ngeh naw ma ̭ jawˇ gaˇ bo ̭ ahˇ le ̭-euˬ sahˬ bo ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ jeˬ hawˇ-eu, nga ma ̭ naw ma ̭ jawˇ gaˇ oe keuˆ-awˇ mˇ le-eu jeˬ-aˬ, nyiˬ jeˬ maˬ ngeuˇ de. Tiˬ jeˬ teh ̭ ma. 12 Yawˬ haˇ yawˬ ha maˬ gaˇ ma lehˇ noeˬ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ naˆ ni nga ma ̭ k'aw ̭ maˬ gaˇ ma lehˇ maˬ ehˇ peuˬ-eu uˬ ta ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ maˬ ciˬ cehˆ leˇ peuˬ nya. Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˇ naˆ ni dzawˬ-eu nga. Yawˬ haˇ yawˬ ha daˇ dza dza-awˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha sawˇ poeˬ-eu meh. 13 Ehˇ k'aw ̭, nga ma ̭-aˬ, aˇ dzehˬ nui paw aˇ dzeuˇ dzeuˇ ni k'ahˬ sehˇ maˬ jehˆ. Miˬyehˇ neh bi mˇ la ̭-euˬ gaˇ la ̭ k'oeˇ k'ahˬ sehˇ jehˆ-eu teh ̭ ma. Naw ma ̭ nehˬ-ehˇ mˇ lu ̭-eu heu k'aw ̭, Miˬyehˇ neh bi mˇ la ̭-euˬ meh. 14 Naw ma ̭ k'aw ̭, Miˬyehˇ neh nga ma ̭-ahˇ bi mˇ la ̭-euˬ gaˇ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu teh ̭ miˇ neh, naw ma ̭ jawˇ gaˇ nga ma ̭ Ka li gaˇ kawˆ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ yuˇ-awˇ oe ngeh, k'oeˇ uˬ ta ̭-ehˇ aˇ dzehˬ maˬ mˇ g'eh-aˬ. 15 K'oeˇ miˇ neh, nga ma ̭-ahˇ bi mˇ la ̭-euˬ ta ̭-ehˇ aˬ cawˬ mˇ dzehˬ g'eh-eu gaˇ nga ma ̭ k'ahˬ sehˇ maˬ jehˆ. Nga ma ̭-aˬ, naw ma ̭-euˬ jah-eu jeˬ huiˬ laˇ mahˇ laˇ gaˇ noeˬ tmˬ-awˇ, Miˬyehˇ neh bi mˇ la ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ teh ̭-ehˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ huiˬ-eu gaˇ deuˬ-ahˇ ya mˇ gaˇ noeˬ tmˬ-eu ma. 16 K'oeˇ naˇ, naw ma ̭ jawˇ-eu miˇ k'ahˬ iˇ dzeuˇ g'eh-awˇ nga ma ̭ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-iˇ nya teh ̭-a. K'oeˇ ngeh jawˇ, aˬ cawˬ-euˬ deh yaˇ-ahˇ mˇ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ nga ma ̭ k'ahˬ sehˇ maˬ paˇ ya jehˆ-aˇ. 17 Ehˇ k'aw ̭, "K'ahˬ sehˇ k'aˇ jehˆ maw ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ neh mˇ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ jehˆ-awˬ" lehˇ Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 18 Yawˬ haˇ yawˬ ha maˬ gaˇ ma lehˇ noeˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, ja ceuˬ paˬ-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-a. Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ neh maˬ gaˇ meh lehˇ noeˬ-euˬ tsawˇ haˬ teh ̭-ehˇ ja ceuˬ paˬ-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh.

2 Gawˇliˬtu 11

1 Ngaˇ aˬ dzawˬ aˇ gah-euˬ dawˬ ui cuiˆ ngehˬ gaˇ naw ma ̭ bi oˇ maw ̭ miˇ-a. Tiˬ poˆ oˇ nehˬ la ̭-awˬ de. 2 Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ nui ma maˬ shiˇ-eu lo ̭-ehˇ, ngaˇ k'aw ̭ naw ma ̭-ahˇ nui ma maˬ shiˇ nya. Naw ma ̭ miˬ shui ̭ tiˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ Ka li tiˬ g'aˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ bi dahˬ dzaˬ-iˇ-eu g'aˇ duˬ saˇ jaˇ dzaˬ nehˬ-euˬ g'aˬ ngaˇ ma. 3 Eˇbaˆ-ahˇ aˇ lawˇ neh mehˇ shuiˇ bi shuiˇ tawˆ-euˬ lo ̭-ehˇ, Ka li-ahˇ maˇ maˇ ni shawˇ jehˆ ni gaˬ-eu naw ma ̭-euˬ nui ma bi tsahˇ pyawˇ gaˇ ngaˇ k'ahˬ lahˇ dui dui nya. 4 Naw ma ̭ jawˇ gaˇ k'aˇ laˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ naw ma ̭ ha geu ̭-awˇ, nga ma ̭ neh mehˬ-euˬ Yeˬsuˇ maˬ ngeuˇ-eu Yeˬsuˇ yawˬ g'aˬ yawˬ-euˬ gaˇ kawˆ mehˬ gaˇ naˇ haˬ-eu la ̭ k'oeˇ, nga ma ̭ neh naw ma ̭-ahˇ bi ̭-euˬ Yaw sahˇ Miˬyehˇ hawˇ-eu Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ beu gaˇ dui dui-eu yaw sahˇ yawˬ g'aˬ yawˬ hawˇ-eu laˬ k'aˬ cehˇ-eu guiˬ lahˬ dawˬ yawˬ jeˬ yawˬ-ahˇ naw ma ̭ laˬ k'aˬ cehˇ taˆ ni ha geu ̭-euˬ meh. 5 Huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ-eu g'aˬ k'ehˇ deuˬ lehˇ naw ma ̭ kuˇ-eu g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ deuˬ naˆ maˬ tseˇ ngaˇ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ nyiˇ teˬ lehˇ noeˬ-eu ma. 6 Ngaˇ-aˬ, dawˬ ngehˬ-eu paw aˬ cawˬ naˆ-ehˇ maˬ bym law hawˇ k'aw ̭, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ paw aˬ cawˬ ta ̭-ehˇ teˬ-eu tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ. Nga ma ̭ naw ma ̭-ahˇ cawˬ cawˬ ta ̭ lu ̭-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ joˆ-ehˇ pyeu ̭-euˬ maˬ kaˬ, aˬ geu ngeh yamˬ-ahˇ maˬ kaˬ, gaˇ kawˆ heu bya cehˆ ni bi mawˇ-euˬ ma. 7 Miˬyehˇ-euˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ nehˬ-euˬ aˇ poeˬ, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ shaˇ haw-aˬ. Naw ma ̭-ahˇ taˬ huiˬ-eu g'aˇ duˬ, ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ ngaˇ taˬ nyiˇ-euˬ ma. Ngaˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ lehˬ ta loˇ. 8 Ngaˇ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ gaˇ mˇ ngeh, Ka li zaˬ aˇ muˇ nui deuˬ neh caw ba nehˬ la ̭-euˬ pyuˇ zmˬ-awˇ mˇ-euˬ ma. Maˇ maˇ ni ehˇ naˇ, naw ma ̭-ahˇ caw ba-eu g'aˇ duˬ aˬ cawˬ-ahˇ tahˇ joe joe-euˬ gaˇ duˇ nya. 9 Naw ma ̭ nehˬ-ehˇ ngaˇ jawˇ ngeh, pyuˇ loˬ laˇ k'aw ̭ naw ma ̭-ahˇ maˬ shaˇ haw-aˬ. Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh oe-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ ngaˇ k'aˇ loˬ-eu jeˬ sha ha le-euˬ meh. Dzeuˇ laˇ ngeh naw ma ̭-ahˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ shaˇ haw-euˬ lo ̭-ehˇ, aˬ kaˇ mehˬ hu paw k'aw ̭ maˬ shaˇ ni mˇ daˆ le ̭ ma. 10 Ka li-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ ngaˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu lo ̭-ehˇ, Aˬgaˬyaˇ miˇ k'ahˬ byah-iˇ ni ngaˇ heu lo ̭-ehˇ k'ahˬ sehˇ jehˆ gaˇ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ laˆ tsoeˬ laˇ nya-aˇ lehˇ ehˇ tsehˆ peuˬ ma. 11 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ maˬ gaˬ-eu miˇ neh heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu nga loˇ. Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ-eu Miˬyehˇ siˬ nya lu ̭ meh. 12 G'aˬ k'ehˇ k'oeˇ deuˬ g'eh nga ma ̭ k'aˇ mˇ-eu lo ̭-ehˇ mˇ lu ̭-eu ma lehˇ ehˇ-awˇ k'ahˬ sehˇ jehˆ k'aˇ maˬ bi za ni, nymˬ-mˇ ngaˇ k'aˇ mˇ lu ̭-eu jeˬ-ahˇ maˬ byehˇ dzeh ni mˇ daˆ le ̭ ma. 13 Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, maˬ ngeuˇ-eu g'aˬ k'ehˇ deuˬ meh. Ka li-euˬ g'aˬ k'ehˇ jahˇ geu ̭-eu mehˇ shuiˇ shuiˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ meh. 14 Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh gaˇ zahˬ leˇ duˬ maˬ jaˆ-a. Neh ̭ Saˬdaˬ k'aw ̭ yaw sheh ̭ bya-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ jahˇ geu ̭ nya-eu meh. 15 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ deuˬ k'aw ̭ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-euˬ zaˬ k'aˆ jahˇ geu ̭ gaˇ zahˬ lehˇ k'aˇ maˬ za-a. Aˇ saˬ saˬ laˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ-euˬ jeˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ taˆ keuˆ le teh ̭-a. 16 Ngaˇ tiˬ poˆ paˇ ehˇ-eu ma. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ ngaˬ-ahˇ aˬ dzawˬ nga lehˇ taˬ noeˬ nehˬ la ̭. Naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˇ diˇ noeˬ naˇ k'aw ̭, ngaˇ g'eh aˬ cawˬ lo ̭-ehˇ k'ahˬ sehˇ ui cuiˆ jehˆ nya paˬ-ehˇ aˬ dzawˬ tiˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ ha geu ̭ nehˬ la ̭-awˬ. 17 Nymˬ-mˇ ngaˇ ehˇ lu ̭-eu heu-aˬ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ bi ngehˬ maw ̭-eu jeˬ law nmˇ-aˬ maˬ ngeuˇ-a. K'ahˬ sehˇ jehˆ-eu gaˇ kawˆ heu-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, maˇ maˇ ni aˬ dzawˬ aˇ gah tiˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ ngaˇ ngehˬ lu ̭-eu ma. 18 Ehˇ k'aw ̭, miˇ tsaˬ shiˬ shaˬ jiˇ gaˇ kawˆ tsawˇ haˬ g'awˬ mya g'aˬ k'ahˬ sehˇ jehˆ lu ̭-eu miˇ neh, ngaˇ g'eh k'oeˇ lo ̭-ehˇ k'ahˬ sehˇ jehˆ ma. 19 Naw ma ̭-aˬ, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ-eu miˇ neh aˬ dzawˬ aˇ gah deuˬ-euˬ dawˬ-ahˇ daˬ coeˇ oˇ coeˇ meh ehˇ lawˬ laˬ. 20 Aˬ cawˬ naw ma ̭-ahˇ k'ehˇ dzaˬ laˇ gaˇ maˬ ehˇ, nawˬ dzaˬ k'aˆ dzaˬ laˇ gaˇ maˬ ehˇ, zuiˆ laˇ gaˇ maˬ ehˇ, daˆ dziˬ laˇ gaˇ maˬ ehˇ, baˬ ba-ahˇ tehˆ laˇ gaˇ maˬ ehˇ, naw ma ̭ daˬ coeˇ meh ehˇ lawˬ laˬ. 21 Nga ma ̭-aˬ, aˬ cawˬ-ahˇ k'oeˇ naˆ naˆ-ehˇ daˬ coeˇ oˇ coeˇ gaˇ keuˆ ni maˬ g'ahˇ keuˆ nya lehˇ sha ̭ dawˬ zahˇ dawˬ ngehˬ-eu ma. Aˬ dzawˬ aˇ gah-euˬ dawˬ ngehˬ-awˇ ya ehˇ naˇ, aˬ cawˬ k'ahˬ sehˇ k'aˇ jehˆ-eu jeˬ ngaˇ k'aw ̭ jehˆ peuˬ ma. 22 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Heˬbyehˇ tsawˇ haˬ ngeuˇ naˇ, ngaˇ k'aw ̭ Heˬbyehˇ tsawˇ haˬ ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ ngeuˇ naˇ, ngaˇ k'aw ̭ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭ Aˬbyaˬhaˬ-euˬ zaˬ ngeuˇ naˇ, ngaˇ k'aw ̭ ngeuˇ ma. 23 Ngaˇ tsawˇ uˬ lo ̭-ehˇ ngehˬ la de. Aˬ yaw ̭ ma ̭ Ka li-euˬ zaˬ k'aˆ ngeuˇ naˇ, ngaˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ naˆ maˬ tseˇ bym dzehˬ-eu Ka li-euˬ zaˬ k'aˆ ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭ naˆ maˬ tseˇ ngaˇ mˇ taˬ shaˇ taˬ-euˬ jaˆ ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭ naˆ maˬ tseˇ tawˬ-ahˇ uˇ haw-euˬ ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭ naˆ maˬ tseˇ yahˬ caˆ neh bi jui ̭ haw-euˬ ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭ naˆ maˬ tseˇ shiˇ taw tehˬ ni g'awˬ mya poˆ bi k'ehˬ bi k'aˆ haw-euˬ ma. 24 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ yahˬ caˆ neh smˬ tseˇ g'oeˬ la ̭ jui ̭ nehˬ la ̭ gaˇ, ngaˬ poˆ keuˆ ni ngaˇ ya daˬ haw-euˬ ma. 25 Loˇmaˆ tsawˇ haˬ deuˬ daˇ kawˬ neh diˬ laˇ gaˇ, smˬ poˆ keuˆ ni ya daˬ haw-euˬ ma. K'aˬ lo neh biˬ laˇ gaˇ k'aw ̭, tiˬ poˆ ya daˬ-euˬ ma. Saˇ baoˬ cawˆ-iˇ-awˇ ya shaˬ haw-euˬ smˬ poˆ byah-eu ma. Tiˬ poˆ-aˬ, tiˬ nah uˬ ta ̭ uˬ ci ̭ tiˬ miˇ iˬ ma laˆ shaˆ-ahˇ bu-euˬ ma. 26 Ngaˇ tiˬ k'ehˬ maˬ taˬ ni gaˇ ma doˆ-iˇ-eu la ̭ k'oeˇ, g'awˬ mya jeˬ-ahˇ guˆ k'aˇ za za-ehˇ cah-euˬ ma. Lawˇ baˬ huiˬ le gaˇ maˬ ehˇ, tahˇ joe joe laˇ gaˇ maˬ ehˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ k'ehˬ laˇ gaˇ maˬ ehˇ, guˆ guˆ-ehˇ cah-euˬ ma. Meuˬ la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ-ahˇ maˬ ehˇ, iˬ ma laˆ shaˆ k'oeˇ taˆ maˬ ehˇ, guˆ-eu gaˆ-eu jeˬ-ahˇ ya tahˬ puˬ-eu uˬ ta ̭, maˬ ngeuˇ-eu Ka li zaˬ deuˬ yehˬ bawˬ-ehˇ jahˇ laˇ gaˇ guˆ guˆ-ehˇ shaˬ haw-euˬ ma. 27 Gaˇ mˇ dui dui-awˇ shaˬ dui dui-eu la ̭ k'oeˇ, uˬ ci ̭ maˬ yu ̭ ni g'awˬ mya poˆ leh jeh haw-euˬ ma. Hawˬ meh ̭-eu, iˇ cu ̭ meh ̭-eu, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ maˬ jaˆ-ehˇ ya dzahˬ-eu, dm g'aˬ dm lmˇ maˬ jaˆ-ehˇ yaw gaˆ gaˆ-eu, heu deuˬ-ahˇ daˬ dzeuˇ ya ̭-euˬ ma. 28 Nui deuˬ gaˇ kawˆ ya shaˬ-euˬ deuˬ-ahˇ taˬ paˇ ehˇ siˬ. Ka li zaˬ aˇ muˇ dawˬ tawˆ lu ̭ g'aˇ duˬ k'ahˬ lahˇ-eu jeˬ yawˬ nah na lu ̭ ngaˬ-euˬ nui ma-ahˇ ciˬ tehˬ taˬ-euˬ meh. 29 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na g'aˬ baˬ ngeh, ngaˬ-ahˇ g'aˬ baˬ laˇ-eu miˇ-a. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na iˬ baˇ la ̭ k'oeˇ coˬ-iˇ ngeh, ngaˬ-ahˇ noeˬ shaˬ miˇ-a. 30 Ngaˇ k'ahˬ sehˇ ya jehˆ naˇ, ngaˇ g'aˬ baˬ-eu gaˇ kawˆ k'ahˬ sehˇ jehˆ ma. 31 Ngaˇ jaˬ myaw ̭ maˬ myaw ̭-eu gaˇ kawˆ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ Aˬda pyeu ̭-eu Miˬyehˇ siˬ nya lu ̭ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ myahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ guiˬ lahˬ huiˬ lu ̭-uˇ. 32 Ngaˇ Daˬmaˬsehˇ meuˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭ ngeh, sahˬ paˬ Aˬleˬdaˇ-euˬ la ̭ oˆ uˆ lahˇ lu ̭-eu g'aˬ neh ngaˬ-ahˇ bi nyeh ̭-eu g'aˇ duˬ meuˬ-euˬ lahˇ k'ehˬ-ahˇ bi lo ̭ tsoeˬ jiˇ taˬ-euˬ meh. 33 Ehˇ k'aw ̭, meuˬ meuˬ lahˇ-euˬ kaˇ pyawˇ-ahˇ dahˇ-eu laˇ g'oˆ zaˬ-ahˇ k'aˆ kaˇ neh bi pyehˬ ka-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ la ̭-ahˇ ya dzeuˇ-iˇ-euˬ ma.

2 Gawˇliˬtu 12

1 K'ahˬ sehˇ jehˆ-eu jeˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ k'aw ̭, ngaˇ k'ahˬ sehˇ ya jehˆ meh. Nymˬ-mˇ ngaˇ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ neh pah mehˬ nehˬ la ̭-euˬ yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ ya siˬ ya mawˇ-euˬ gaˇ kawˆ ja ma. 2 Dzeuˇ laˇ-euˬ tseˇ oeˬ k'o ̭-ahˇ, mˬ k'oeˇ taˆ goˇ dui dui-eu tiˆ-ahˇ bi ciˬ daˆ le ̭-euˬ Ka li zaˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ ngaˇ siˬ nya ma. (Gaˇ kawˆ k'oeˇ maˇ maˇ ni pyeu ̭ dzeuˇ ya ̭-euˬ jeˬ ngeuˇ-eu maˬ siˬ. Yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ ya siˬ ya mawˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu maˬ siˬ. Ngaˬ-ahˇ maˬ ehˇ duˬ nya nya. Miˬyehˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ siˬ duˬ-eu meh.) 3 Ngaˇ tiˬ poˆ paˇ ehˇ-eu ma. Tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ Baˬlaˬdiˇsuˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ bi ciˬ daˆ keuˆ-euˬ ngaˇ siˬ nya ma. (Heu hmˬ k'aw ̭, gaˇ kawˆ k'oeˇ maˇ maˇ ni pyeu ̭ dzeuˇ ya ̭-euˬ jeˬ ngeuˇ-eu maˬ siˬ. Yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ ya siˬ ya mawˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu maˬ siˬ. Ngaˬ-ahˇ maˬ ehˇ duˬ nya nya. Miˬyehˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ siˬ duˬ-eu meh.) 4 K'oeˇ gaˇ, tsawˇ haˬ zaˬ maˬ ehˇ mehˬ nya-eu maˬ ja doˆ peuˬ-eu jeˬ-ahˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ ya gaˬ-euˬ meh. 5 K'oeˇ miˇ neh, tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ gaˇ kawˆ ja-eu maˬ ngeuˇ naˇ, ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ ngaˇ k'ahˬ sehˇ maˬ paˇ jehˆ ma. 6 Ngaˇ k'ahˬ sehˇ jehˆ maw ̭ lawˬ naˇ k'aw ̭, aˬ dzawˬ aˇ gah miˇ neh maˬ ngeuˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngeuˇ gaˇ keuˆ ni teh ̭-ehˇ jehˆ-eu ma. Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ k'ahˬ sehˇ maˬ jehˆ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ neh mˇ-euˬ jeˬ-ahˇ ya mawˇ-awˇ ngaˬ neh ngehˬ-euˬ dawˬ-ahˇ ya gaˬ-euˬ uˬ ta ̭-ehˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ ngaˬ-ahˇ maˬ bi noeˬ huiˬ maw ̭ nya. 7 Yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ pah mehˬ nehˬ la ̭-euˬ g'awˬ mya jeˬ-ahˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ baˬ da neh, ngaˇ nui ma maˬ ya huiˬ maˬ ya mahˇ ni, ngaˬ-euˬ shiˬ shaˬ jiˇ g'awˇ mawˇ-ahˇ daˇ ceh tsawˆ ahˇ nehˬ la ̭-euˬ meh. K'oeˇ-aˬ, ngaˇ nui ma maˬ ya huiˬ maˬ ya mahˇ ni neh ̭ Saˬdaˬ-euˬ g'aˬ k'ehˇ neh ngaˬ-ahˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ la ̭-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 8 Shaˬ zahˬ k'oeˇ yuˇ dzeh nehˬ la ̭-eu g'aˇ duˬ, smˬ poˆ keuˆ ni Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ngaˇ shaˇ-euˬ ma. 9 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ ehˇ-eu, "Ngaˬ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ nawˬ-euˬ g'aˇ duˬ lo ̭ lu ̭ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nawˇ g'aˬ baˬ lu ̭ ngeh, ngaˬ-euˬ baoˬ nawˬ-euˬ g'aˇ duˬ byah dzehˬ-eu meh." Ka li-euˬ baoˬ ngaˬ-ahˇ haw piˇ nehˬ la ̭ nya ni, ngaˇ g'aˬ baˬ-eu gaˇ kawˆ laˬ k'aˬ cehˇ cehˇ-ehˇ k'ahˬ sehˇ jehˆ ma. 10 K'oeˇ miˇ neh, g'aˬ baˬ-eu jeˬ, yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ g'eh nehˬ la ̭-eu jeˬ, shaˬ-eu zahˬ-eu jeˬ, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ, nui ma shaˬ zahˬ ya mˇ-eu jeˬ, heu deuˬ-ahˇ Ka li g'aˇ duˬ ngaˇ laˬ k'aˬ cehˇ cehˇ-ehˇ daˬ-eu ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ g'aˬ baˬ-eu k'oeˇ-aˬ, g'aˬ k'aˆ-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. 11 Ngaˇ aˬ dzawˬ aˇ gah-euˬ dawˬ ngehˬ la. K'oeˇ lo ̭-ehˇ ngehˬ ni naw ma ̭ neh teh su ̭ nehˬ la ̭-euˬ meh. Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ noeˬ muiˬ nehˬ la ̭ paˬ-ehˇ g'eh-eu meh. Ngaˇ-aˬ, gaˇ dahˇ tsoeˬ leˇ-eu tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ k'aw ̭, naw ma ̭-euˬ huiˬ dzehˬ mahˇ dzeuˬ-eu g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ deuˬ ta ̭-ehˇ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ nyiˇ teˬ. 12 Ngaˇ maˇ maˇ ni g'aˬ k'ehˇ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ bi siˬ bi mawˇ duˬ-euˬ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ hawˇ-eu k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ-ahˇ, nui ma g'awˬ mahˇ ni taˬ-eu la ̭ k'oeˇ naw ma ̭-ahˇ mˇ mehˬ-euˬ ma. 13 Pyuˇ shuiˇ caw ba nehˬ la ̭ lehˇ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ maˬ shaˇ-euˬ k'oeˇ tiˬ jeˬ maˬ ngeuˇ naˇ, Ka li zaˬ aˇ muˇ nui deuˬ-ahˇ naˆ maˬ tseˇ naw ma ̭-ahˇ ngaˬ neh jahˇ doeˇ nehˬ-euˬ aˬ jeˬ jaˆ ta. Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ yaw lehˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ g'eh-awˇ neh k'aw ̭ iˬ baˇ tiˬ poˆ pyehˬ nehˬ la ̭ lehˇ shaˇ-eu ma. 14 Ngaˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ smˬ poˆ tiˬ poˆ oe-eu lehˇ lehˬ hmˬ dah taˬ-euˬ ma. Naw ma ̭-ahˇ ngaˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ shaˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ geu ̭ maw ̭-eu-aˬ, naw ma ̭ ma. Naw ma ̭-euˬ pyuˇ shuiˇ maˬ ngeuˇ. Zaˬ deuˬ-aˬ, aˬ da aˬ ma g'aˇ duˬ pyuˇ shuiˇ maˬ ya poˆ-a. Aˬ da aˬ ma teh ̭-ehˇ zaˬ deuˬ g'aˇ duˬ pyuˇ shuiˇ ya poˆ-eu meh. 15 Ngaˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ hawˇ-eu ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ dawˬ tawˆ lu ̭, naw ma ̭-ahˇ caw ba-eu g'aˇ duˬ laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ damˬ-eu ma. Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ gaˬ dui dui-eu miˇneh naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ ui cuiˆ teh ̭-ehˇ gaˬ te loˇ. 16 Ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ naw ma ̭-ahˇ maˬ bi shaˬ-aˬ lehˇ ehˇ gaˇ keuˆ ni naw ma ̭ nui ma tsaˬ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ tiˬ g'aˬ na ngaˬ neh yaw gahˇ zmˬ-awˇ naw ma ̭-ahˇ k'mˇ pa ̭-euˬ nya lehˇ ehˇ teh ̭-a. 17 Ngaˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ tsawˇ haˬ k'ehˇ g'eh le ̭-awˇ mehˇ shuiˇ shuiˇ dzaˬ-euˬ jaˆ ta loˇ. 18 Tiˇtuˆ-ahˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ iˇ-eu g'aˇ duˬ ngaˇ shaˇ-awˇ, aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ bi oe caw-euˬ ma. Tiˇtuˆ naw ma ̭-ahˇ mehˇ shuiˇ shuiˇ dzaˬ le-euˬ nga lehˇ ehˇ maw ̭-eu nya loˇ. Tiˇtuˆ nga nya ̭ nui ma tiˬ gaˇ ta ̭-awˇ, kuiˇ to ̭ tiˬ gaˇ ciˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. 19 Naw ma ̭-euˬ mehˬ shi nga ma ̭ yawˬ haˇ yawˬ ha ja muiˬ-eu nga lehˇ teh ̭-ehˇ naw ma ̭ noeˬ lu ̭ te loˇ. Gaˬ-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ-oˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ. Miˬyehˇ-euˬ mehˬ shi Ka li bi ngehˬ maw ̭-eu dawˬ teh ̭-ehˇ nga ma ̭ ngehˬ-awˇ, nga ma ̭ k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭, naw ma ̭ bi huiˬ bi mahˇ laˇ-eu g'aˇ duˬ teh ̭-ehˇ pyeu ̭-eu ma. 20 Ngaˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ oe keuˆ ngeh, ngaˇ bi deh ̭ maw ̭-eu lo ̭-ehˇ naw ma ̭ maˬ deh ̭-ehˇ, naw ma ̭ bi deh ̭ maw ̭-eu lo ̭-ehˇ ngaˇ maˬ deh ̭ ni pyeu ̭-iˇ gaˇ k'ahˬ lahˇ miˇ-a. Iˬ dehˬ iˬ ceh doˆ-eu, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ myaˆ naˆ-eu, nui ma pehˇ-eu, yawˬ ha g'aˇ duˬ teh ̭-ehˇ toˆ-eu, aˬ cawˬ-ahˇ dawˬ doeˇ ngehˬ daˆ-eu, aˬ cawˬ gaˇ kawˆ ja bu ja doeˇ-eu, nui ma huiˬ-eu mahˇ-eu, aˇ muˇ muˇ-awˇ suˬ saˬ-eu la ̭ k'oeˇ law ̭ g'a-eu, heu deuˬ-ahˇ ya mawˇ-eu baw le lehˇ ngaˇ k'ahˬ lahˇ miˇ-a. 21 Ngaˇ paˇ oe ngeh, ngaˬ-euˬ Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ naw ma ̭-euˬ mehˬ shi tiˬ poˆ paˇ bi sha ̭ dawˇ la ̭-awˇ, dzeuˇ laˇ ngeh maˬ muiˬ maˬ shawˇ-eu jeˬ hawˇ-eu maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu la ̭ k'oeˇ k'aˬ miˬ sheu-eu jeˬ mˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ iˬ baˇ maˬ noeˬ poˆ-ehˇ jawˇ-eu baˬ da neh ngaˇ myaˆ biˇ ya doˆ le gaˇ k'ahˬ lahˇ dui dui nya.

2 Gawˇliˬtu 13

1 Nymˬ-mˇ jawˇ poˆ naw ma ̭ jawˇ gaˇ ngaˇ oe-eu lehˇ g'eh-eu heu-aˬ, smˬ poˆ tiˬ poˆ ma. "Aˬ cawˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ ja ngeh tsawˇ kaˬ nyiˬ g'aˬ smˇ g'aˬ ya bi jawˇ meh" lehˇ Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. 2 Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ dzeuˇ laˇ ngeh iˬ baˇ mˇ-euˬ deuˬ hawˇ-eu nui deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ maw ̭-eu ma. Ngaˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ nyiˬ poˆ tiˬ poˆ oe ngeh, gaˇ kawˆ heu naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ g'aˬ-euˬ ma. Nymˬ-mˇ ngaˇ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ maˬ jawˇ ngeh k'aw ̭, tiˬ poˆ paˇ ehˇ poˆ-eu ma. Ngaˇ yawˬ poˆ yawˬ paˇ oe ngeh, tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ maˬ paˇ taˬ nehˬ ma lehˇ ehˇ taˬ-euˬ ma. 3 Ngaˬ-ahˇ g'oe-awˇ Ka li dawˬ ngehˬ-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭ siˬ maw ̭-eu lo ̭-ehˇ ya siˬ ya mawˇ duˬ teh ̭-a. Naw ma ̭-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ aˬ yaw ̭ nahˬ yu ni g'eh-eu maˬ ngeuˇ-a. Aˬ yaw ̭-euˬ baoˬ naw ma ̭-ahˇ bi mawˇ-eu meh. 4 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nahˬ yu ni g'eh-eu la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ bi ta ̭ seh ̭-euˬ k'aw ̭, Miˬyehˇ-euˬ baoˬ baˬ da neh nymˬ-mˇ aˬ yaw ̭ deh ̭ lu ̭ meh. Aˬ yaw ̭-ahˇ ta ̭-eu la ̭ k'oeˇ nga ma ̭ k'aw ̭ nahˬ jawˆ ni g'eh-eu ma. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ nehˬ-ehˇ nga ma ̭ deh ̭ ta ̭ lu ̭-eu heu-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ Ka li nehˬ-ehˇ deh ̭ lu ̭-eu miˇ neh deuˇ geuˆ ni jaˆ lu ̭ ma. 5 Naw ma ̭ jah-eu jeˬ-ahˇ zi ̭ dah ni tuˆ tehˬ lu ̭ ma loˇ lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha pyehˆ tseˇ haw-awˬ. Yawˬ haˇ yawˬ ha lawˬ haw-awˬ. Yeˬsuˇ Ka li naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ jawˇ meh lehˇ maˬ siˬ duˬ te loˇ. Maˬ ngeuˇ naˇ, lawˬ haw-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ smˬ-iˇ teˬ loˇ. 6 Lawˬ haw-eu jeˬ-ahˇ nga ma ̭ g'aˬ leˇ-euˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭ siˬ nya meh lehˇ ngaˇ jah-eu ma. 7 Naw ma ̭ yaw lehˬ jeˬ maˬ ya mˇ ni nga ma ̭ Miˬyehˇ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ lu ̭ ma. Lawˬ haw-eu jeˬ-ahˇ nga ma ̭ g'aˬ leˇ-euˬ gaˇ kawˆ bi doˆ laˇ-eu lehˇ heu lo ̭-ehˇ shaˇ-eu maˬ ngeuˇ. Lawˬ haw-eu jeˬ-ahˇ nga ma ̭ smˬ-iˇ-euˬ gaˇ duˇ leˇ law hawˇ k'aw ̭, tsaˬ-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ mˇ nya ni shaˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. 8 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ bahˬ leˇ-eu jeˬ nga ma ̭ maˬ mˇ nya-a. Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ g'aˇ duˬ teh ̭-ehˇ nga ma ̭ ya mˇ meh. 9 Nga ma ̭ g'aˬ baˬ-awˇ naw ma ̭ g'aˬ k'aˆ gaˇ nga ma ̭ laˬ k'aˬ cehˇ-eu ma. Nga ma ̭ guiˬ lahˬ shaˇ-eu-aˬ, naw ma ̭ bi huiˬ bi mahˇ dzehˬ laˇ-eu g'aˇ duˬ ma. 10 Ngaˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ oe keuˆ ngeh, Sahˬpaˬ Ka li neh ngaˬ-ahˇ bi ̭ la ̭-euˬ baoˬ zmˬ-awˇ, naw ma ̭-ahˇ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ maˬ ya jahˇ nehˬ-eu g'aˇ duˬ, gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ jawˇ ngeh neh heu lo ̭-ehˇ bo ̭ ahˇ le ̭-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu ma. Baoˬ k'oeˇ-aˬ, naw ma ̭-ahˇ bi laˆ cawˆ-eu g'aˇ duˬ bi ̭ la ̭-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Naw ma ̭ bi huiˬ bi mahˇ laˇ ni mˇ-eu g'aˇ duˬ bi ̭ laˬ-euˬ meh. 11 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, aˇ saˬ saˬ-eu dawˬ heu lo ̭-ehˇ ehˇ ma. Laˬ k'aˬ cehˇ-eu jeˬ o ̭ lu ̭-uˇ. Naw ma ̭ deh ̭ paˇ-awˬ. Ngaˬ-euˬ shaˇ dawˬ naˇ haˬ nehˬ la ̭-awˬ. Tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ-awˬ. G'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ hawˇ-eu nui saˇ o ̭-eu jeˬ bi ̭-eu Miˬyehˇ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ teh ̭-a. 12 Naw ma ̭ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ yaw muiˬ yaw shawˇ la ̭ k'oeˇ mehˬ cuˇ cuˇ-awˇ ha-awˬ. Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, naw ma ̭-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ le ̭-euˬ meh. 13 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka liˬ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ, Miˬyehˇ-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ hawˇ-eu, Muiˬ-eu Shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-euˬ cawˬ cawˬ-eu jeˬ, naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ.

Gaˬlaˬtiˆ 1

1 G'aˬ k'ehˇ bi geu ̭-eu g'aˇ duˬ tsawˇ haˬ zaˬ neh kuˇ-euˬ maˬ ngeuˇ-ehˇ, tsawˇ haˬ zaˬ neh g'aˬ k'ehˇ ka nehˬ-euˬ k'aw ̭ maˬ ngeuˇ ni, Yeˬsuˇ Ka li hawˇ-eu aˬ yaw ̭-ahˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ Aˬda Miˬyehˇ neh kuˇ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu ngaˇ Pawˇluˆ hawˇ-eu 2 heu gaˇ k'aˇ jawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭, Gaˬlaˬtiˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ jawˇ gaˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ le ̭-eu ma. 3 Aˬ dui-euˬ Aˬda Miˬyehˇ hawˇ-eu Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ hawˇ-eu nui saˇ o ̭-eu jeˬ, naw ma ̭ k'oeˇ taˆ keuˆ le lu ̭-uˇ. 4 Haiˬ dui dui-eu ziˇ heu ziˇ-ahˇ aˬ dui ya buˬ-iˇ ni aˬ dui-euˬ Aˬda Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-eu lo ̭-ehˇ, aˬ dui-euˬ iˬ baˇ aˇ poeˬ Ka li aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ lawˇ nehˬ-euˬ meh. 5 Mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ Miˬyehˇ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ lu ̭-uˇ. Aˬ miˬ. 6 Ka li-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭-ahˇ kuˇ-euˬ g'aˬ-ahˇ naw ma ̭ yaw awˇ la ̭-ehˇ byehˇ dzeh-awˇ, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ yawˬ hmˬ yawˬ-ahˇ ha geu ̭-eu kawˇ dui dui gaˇ ngaˇ zahˬ dui dui leˇ nya. 7 Maˇ maˇ ni ehˇ naˇ, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ yawˬ hmˬ yawˬ maˬ jaˆ-a. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ laˆ bahˬ-awˇ Ka li-euˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ yuˇ pyawˆ maw ̭-eu tsawˇ haˬ tiˬ deuˬ jawˇ-eu miˇ neh, ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. 8 Nga ma ̭ maˬ ehˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ-ahˇ keuˆ ni maˬ ehˇ, nga ma ̭ neh naw ma ̭-ahˇ mehˬ-euˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ heu-ahˇ beu gaˇ-eu Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ yawˬ hmˬ yawˬ mehˬ naˇ, k'aˇ mehˬ-euˬ g'aˬ k'oeˇ taˆ yaˬ k'ehˇ yaˬ-eu jeˬ keuˆ le lu ̭-uˇ. 9 Yaw beh nga ma ̭ neh ehˇ dzeuˇ-euˬ dawˬ-ahˇ nymˬ-mˇ ngaˇ paˇ ehˇ poˆ-eu ma. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na, naw ma ̭ neh ha geu ̭ dzeuˇ-euˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ beu gaˇ-eu Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ yawˬ hmˬ yawˬ mehˬ laˇ naˇ, aˬ yaw ̭ k'oeˇ taˆ yaˬ k'ehˇ yaˬ-eu jeˬ keuˆ le lu ̭-uˇ. 10 Tsawˇ haˬ zaˬ ngaˬ-ahˇ nui ma tsaˬ ni ngaˇ mˇ lu ̭-eu nga loˇ. Maˬ ngeuˇ. Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-eu jeˬ-ahˇ ngaˇ maw ̭-eu ma. Tsawˇ haˬ zaˬ nui k'ahˇ shiˇ-eu jeˬ-ahˇ ngaˇ leh jeh lu ̭-eu nga loˇ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ naˇ, ngaˇ Ka li-euˬ zaˬ k'aˆ maˬ paˇ ngeuˇ-aˇ. 11 Aˬ yui ̭ a ̭ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, ngaˇ mehˬ lu ̭-eu Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ heu-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ jawˇ gaˇ neh doˆ le-euˬ maˬ ngeuˇ-eu naw ma ̭ bi siˬ nya maw ̭ miˇ-a. 12 Tsawˇ haˬ zaˬ neh mehˬ nehˬ la ̭-euˬ k'aw ̭ maˬ ngeuˇ-a. Yeˬsuˇ Ka li neh ngaˬ-ahˇ pah mehˬ nehˬ la ̭-euˬ meh. 13 Ngaˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ uˬ duˬ tahˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ tawˬ lu ̭ ngeh aˬ joˆ-ehˇ deh ̭ ya ̭-euˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭-ahˇ ja mehˬ g'aˬ-euˬ ma. Miˬyehˇ-euˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ g'awˬ shaˬ maˬ gaˬ ni k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ-awˇ, ngaˇ k'aˇ g'eh nya gaˇ keuˆ ni laˆ cawˆ-eu jeˬ mˇ-euˬ ma. 14 Ngaˬ nehˬ-ehˇ aˇ k'o ̭ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ jaˆ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ naˆ maˬ tseˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ uˬ duˬ tahˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭-ahˇ ngaˇ caw teh-euˬ ma. Aˬ dui-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ neh tawˬ ka le ̭-euˬ deuˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ naˆ maˬ tseˇ ngaˇ nui ma keuˆ dui dui-euˬ ma. 15 Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ maˬ deh ̭ doˆ le mi naˆ-ehˇ Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ neh ngaˬ-ahˇ tseˇ doˆ g'aˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ bi mˇ-eu g'aˇ duˬ ngaˬ-ahˇ kuˇ-euˬ meh. 16 Aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ kawˆ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ bi mehˬ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ neh ngaˬ-ahˇ pah mehˬ nehˬ la ̭-euˬ meh. Tsawˇ haˬ zaˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ, ngaˇ nui noeˬ nui duˇ maˬ shaˇ haw-aˬ. 17 Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ ngaˬ-euˬ aˬ hu neh g'aˬ k'ehˇ geu ̭ lu ̭-eu deuˬ jawˇ gaˇ k'aw ̭, ngaˇ maˬ iˇ haw-aˬ. Tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ Aˬleˬbyaˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ-awˇ, Daˬmaˬsehˇ meuˬ-ahˇ g'o ̭ laˇ-euˬ ma. 18 Aˇ nah ba smˇ k'o ̭ g'eh-awˇ neh hawˇ-eu Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ ngaˇ iˇ-awˇ, Beˬtuˆluˆ jawˇ gaˇ dawˬ deh g'a leˇ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ tseˇ ngaˬ nah byah ni ngaˇ jawˇ-euˬ ma. 19 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ aˬ nyiˇ Yaˬkoˆ maˬ ngeuˇ naˇ, g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ-iˬ ngaˇ maˬ mawˇ-aˬ. 20 Ngaˇ bo ̭ lu ̭-eu heu-aˬ, jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu maˬ ngeuˇ. Miˬyehˇ-euˬ mehˬ shi bo ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. 21 K'oeˇ naˇ, Suˇliˆ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu Giˇliˇciˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ ngaˇ le-euˬ ma. 22 K'oeˇ ngeh keuˆ ni-aˬ, Yuˇdaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ ngaˬ-ahˇ tsawˇ tsaˬ maˬ tsoˆ nya-a siˬ. 23 "Aˬ dui ma ̭-ahˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ la ̭-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ g'aˬ, yaw beh aˬ yaw ̭ laˆ cawˆ-eu lehˇ leh jeh-euˬ jah-eu heu-euˬ gaˇ kawˆ dawˬ mehˬ mehˬ lu ̭ meh jeˇ" lehˇ, aˬ cawˬ ja-eu ya gaˬ-euˬ teh ̭-a siˬ. 24 K'oeˇ sawˇ miˇ tsa hawˇ-eu, ngaˬ-euˬ baˬ da neh Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ja ceuˬ laˇ-euˬ meh.

Gaˬlaˬtiˆ 2

1 Tseˇ oeˬ k'o ̭ paˇ g'eh-awˇ, Baˬnaˬ baˆ nga nya ̭ Tiˇtuˆ sheuˬ-awˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ paˇ iˇ-euˬ ma. 2 Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ pah mehˬ nehˬ la ̭-euˬ miˇ neh iˇ-euˬ ma. Aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ nehˬ-ehˇ ciˬ cuˇ ni tahˬ dzoeˇ-awˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-ahˇ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-euˬ gaˇ kawˆ ngaˇ dzawˇ nehˬ-euˬ ma. Ngaˬ neh mˇ dzeuˇ ya ̭-euˬ jeˬ hawˇ-eu nymˬ-mˇ mˇ lu ̭-eu jeˬ yaw ̭ ngeh ̭-ehˇ maˬ bi pyeu ̭-iˇ maw ̭-eu miˇ neh, k'oeˇ lo ̭-ehˇ dzawˇ nehˬ-euˬ ma. 3 Ngaˬ-euˬ gaˇ mˇ cawˬ Tiˇtuˆ-aˬ, Heˬlaˬsaˇ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ ya yehˬ meh lehˇ maˬ bi ka tiˇ-aˬ. 4 Tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ bi yehˬ maw ̭-eu meh. Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ Ka li-ahˇ jah-eu tsawˇ haˬ jahˇ geu ̭-awˇ, nga ma ̭-euˬ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ uˇ k'oeˬ laˇ-awˇ, Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ nga ma ̭ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ maˬ caw teh ni mˇ nya shaˇ nya-eu a kawˬ-aˬ za taˬ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ k'oeˬ sho haw laˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, nga ma ̭-ahˇ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-euˬ zaˬ k'aˆ bi geu ̭ maw ̭-eu meh. 5 Ehˇ k'aw ̭, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ zi ̭ dah ni jaˆ nya ni, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ ehˇ dawˬ nga ma ̭ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ geu ̭ nehˬ-aˬ. 6 Aˬ yui ̭ aˬ tsu bi geu ̭ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ teh ̭ law nmˇ-aˬ teu naˆ naˆ-ehˇ beu gaˇ meh lehˇ maˬ noeˬ nya. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ la ̭ nyiˇ paw teh ̭-ehˇ haw-awˇ daˇ-eu maˬ ngeuˇ-a. Ngaˇ ehˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu k'oeˇ deuˬ-aˬ, ngaˬ-ahˇ nui noeˬ nui duˇ yaw shui ̭ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ bi ̭ lahˬ la ̭-aˬ. 7 K'oeˇ uˬ ta ̭, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu g'aˇ duˬ Beˬtuˆluˆ-ahˇ Miˬyehˇ neh gaˇ bi ̭ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ neh ngaˬ-ahˇ gaˇ bi ̭ taˬ-euˬ meh lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ haw mawˇ-eu meh. 8 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Beˬtuˆluˆ-ahˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ g'aˬ k'ehˇ bi geu ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, ngaˬ-ahˇ k'aw ̭ aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ g'aˇ duˬ g'aˬ k'ehˇ bi geu ̭-eu lehˇ Miˬyehˇ-euˬ baoˬ neh k'ehˇ taˬ-euˬ meh. 9 Aˬ yui ̭ aˬ tsu geu ̭ luˬ-eu deuˬ pyeu ̭-eu, Yaˬkoˆ, Beˬtuˆluˆ, Yoˇhaˬ aˬ ha ma ̭ k'aw ̭, Miˬyehˇ neh ngaˬ-ahˇ huiˬ-eu gaˇ heu hmˬ bi mˇ-euˬ meh lehˇ jah-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, Baˬnaˬbaˆ nga nya ̭-ahˇ la ̭ tsa ̭ tsa ̭-awˇ mˇ cawˬ shaˇ cawˬ lo ̭-ehˇ ha geu ̭ nehˬ la ̭-euˬ meh. Baˬnaˬbaˆ nga nya ̭-aˬ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ jawˇ gaˇ mˇ leˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ gaˇ gaˇ mˇ-eu g'aˇ duˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ nui ma tsaˬ-euˬ ma. 10 Aˬ yaw ̭ ma ̭ shaˇ-eu-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ shaˬ-eu zahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ noeˬ keuˆ nehˬ la ̭ lehˇ shaˇ-eu teh ̭ meh. Gaˇ kawˆ k'oeˇ hmˬ-ahˇ ngaˇ mˇ-eu nui ma keuˆ dui dui lu ̭ ma. 11 Ehˇ k'aw ̭, Aˬdiˇawˬ meuˬ-ahˇ Beˬtuˆluˆ laˇ keuˆ ngeh, aˬ yaw ̭ neh mˇ-euˬ maˬ tsaˬ-eu miˇ neh, aˬ cawˬ mehˬ shi aˬ yaw ̭-ahˇ ngaˇ dehˬ-euˬ ma. 12 Yaˬkoˆ neh k'ehˇ g'eh la ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ maˬ laˇ keuˆ siˬ k'oeˇ-aˬ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ Ka li zaˬ deuˬ nehˬ-ehˇ Beˬtuˆluˆ dzaˬ ta ̭ dawˇ ta ̭-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ laˇ keuˆ ngeh jawˇ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ nehˬ-ehˇ maˬ dzaˬ maˬ dawˇ ta ̭ ni pyeu ̭-iˇ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-ahˇ k'aw ̭ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ bi yehˬ maw ̭-eu nui ma ahˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ guˆ-eu meh. 13 Yuˇ daˆ tsawˇ haˬ Ka li zaˬ nui deuˬ k'aw ̭, nui ma baˬ-iˇ jiˇ-awˇ, Beˬtuˆluˆ k'aˇ mˇ-eu mehˬ nah caw teh-euˬ meh. Baˬnaˬbaˆ-ahˇ keuˆ ni k'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭-iˇ taˬ-euˬ meh. 14 Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ tsaˬ ni aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ cah-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ mehˬ shi Beˬtuˆluˆ-ahˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ ma. "Nawˇ-aˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu k'aw ̭, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ lo ̭-ehˇ maˬ deh ̭ ni, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ lo ̭-ehˇ deh ̭-eu meh. Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ lo ̭-ehˇ deh ̭ ni nawˇ aˬ joˆ-ehˇ sheuˬ pyawˇ nya nmˇ." 15 Aˬ dui ma ̭-aˬ, deh ̭ le ngeh neh maˇ maˇ ni Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu lo ̭-ehˇ, "aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ iˬ baˇ zaˬ deuˬ" maˬ ngeuˇ. 16 Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-aˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ mˇ byah-eu miˇ neh maˬ ngeuˇ-ehˇ, Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ jah-eu baˬ da neh teh ̭-ehˇ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya-eu meh lehˇ aˬ dui siˬ nya ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ mˇ byah-awˇ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jawˇ-a. 17 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, Ka li la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-ahˇ aˬ dui tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya ni leh jeh lu ̭ ngeh, aˬ dui k'aw ̭ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ naˆ ni iˬ baˇ zaˬ pyeu ̭ lu ̭-eu ngeuˇ naˇ, Ka li-aˬ iˬ baˇ-euˬ g'aˇ duˬ mˇ lu ̭ shaˇ lu ̭ ta loˇ. Maˬ ngeuˇ-a. 18 Ngaˬ neh deh pyaˆ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ ngaˇ paˇ gawˬ muiˬ naˇ, ngaˇ-aˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ mˇ bahˬ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ meh. 19 Ehˇ k'aw ̭ ngaˇ-aˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ shiˇ g'aˬ-euˬ tsawˇ haˬ ma. Miˬyehˇ-euˬ g'aˇ duˬ deh ̭ nya ni Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ neh bi seh ̭-euˬ tsawˇ haˬ ma. Ngaˇ-aˬ, Ka li nehˬ-ehˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ kamˇ shiˇ g'aˬ-euˬ ma. 20 K'oeˇ miˇ neh, ngaˇ deh ̭ lu ̭-eu heu-aˬ, ngaˇ maˬ paˇ ngeuˇ ma. Ka li ngaˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ deh ̭ lu ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. Nymˬ-mˇ ngaˇ yaw deh ̭ deh ̭ lu ̭-eu heu-aˬ, ngaˬ-ahˇ gaˬ-awˇ ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ g'awˇ mawˇ damˬ nehˬ le-euˬ Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ jah-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ deh ̭ lu ̭-eu ma. 21 Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu guiˬ lahˬ-ahˇ ngaˇ maˬ byehˇ dzeh. Ehˇ k'aw ̭, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ baˬ da neh tsawˇ haˬ zaˬ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya meh lehˇ ngeuˇ naˇ, Ka li shiˇ-euˬ-aˬ, tiˬ jeˬ-iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ gaˇ duˇ meh.

Gaˬlaˬtiˆ 3

1 Gaˬlaˬtiˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu dawˇ ga deuˬ-oˇ. Aˬ suˇ g'aˬ neh naw ma ̭-ahˇ mehˇ shuiˇ paˇ bi shuiˇ tawˆ teˬ. Yeˬsuˇ Ka li la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ kamˇ shiˇ-euˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭-euˬ myaˆ k'eh yaw duˬ duˬ-ehˇ dzawˇ nehˬ g'aˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. 2 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ mˇ byah-eu baˬ da neh Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ za teˬ loˇ. Maˬ ngeuˇ naˇ, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ ya gaˬ-awˇ jah-euˬ baˬ da neh za teˬ loˇ lehˇ, ngaˬ-ahˇ ehˇ nehˬ la ̭ sheˇ. 3 Naw ma ̭ aˇ naˆ naˆ-ehˇ dawˇ ga ga te. Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ-ahˇ g'oe-awˇ naw ma ̭ neh aˇ dahˬ beh taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ, yawˬ ha-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ aˇ saˬ saˬ-eu g'eh te loˇ. 4 Naw ma ̭ neh k'aˇ puˬ k'aˇ mawˇ dzeuˇ ya ̭-euˬ dawˬ tawˆ lu ̭ yaw ̭ ngeh ̭-a loˇ. Yaw ̭ ngeh ̭ maˬ ngeuˇ-a. 5 Miˬyehˇ neh naw ma ̭-ahˇ Yaw sahˇ Miˬyehˇ bi ̭ nehˬ le ̭-awˇ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ mehˬ-euˬ k'oeˇ, naw ma ̭ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ mˇ byah-euˬ miˇ neh-a loˇ. Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ ya gaˬ-awˇ jah-euˬ miˇ neh-a loˇ. 6 Aˬbyaˬhaˬ neh ya puˬ ya mawˇ haw-euˬ jeˬ-ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. "Aˬ yaw ̭ Miˬyehˇ-ahˇ jah-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ jah-eu jeˬ baˬ da neh Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ lehˇ ha geu ̭ nehˬ-euˬ meh" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 7 K'oeˇ miˇ neh, maˇ maˇ ni Aˬbyaˬhaˬ-euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ-aˬ, jah-eu jeˬ ahˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ meh lehˇ naw ma ̭ siˬ duˬ-eu tsaˬ meh. 8 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ k'aw ̭ jah-eu baˬ da neh Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya ni Miˬyehˇ jahˇ teh ̭-a lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ aˇ hu ba neh ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, Jaˇ li ̭ dawˬ kawˬ k'oeˇ Aˬbyaˬhaˬ-ahˇ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, "Nawˬ-ahˇ g'oe-awˇ tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ Miˬyehˇ guiˬ lahˬ bi ̭ teh ̭-a" lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 9 Aˬbyaˬhaˬ jah-euˬ baˬ da neh guiˬ lahˬ za-euˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, aˬ yaw ̭ lo ̭-ehˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ guiˬ lahˬ za-eu meh. 10 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ mˇ byah gaˇ g'oe g'oe-ehˇ deh ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, yaˬ k'ehˇ yaˬ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, "Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ sahˬ bo ̭ la ̭ k'oeˇ k'aˇ bo ̭ taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ aˬ myah lu ̭ maˬ byehˇ ni maˬ caw teh geu ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ neh yaˬ k'ehˇ yaˬ-euˬ jeˬ-ahˇ ya daˬ meh" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 11 Nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-ahˇ maˬ tsaˬ maˬ tsahˇ leˇ nya-a lehˇ siˬ duˬ laˇ taˬ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, "Jah-eu baˬ da neh Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-euˬ tsawˇ haˬ teh ̭-ehˇ ya deh ̭-eu meh" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 12 Ehˇ k'aw ̭, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-aˬ, jah-eu jeˬ-ahˇ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ ta ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, "Zahˇ Dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ k'aˇ ehˇ taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ mˇ byah-eu tsawˇ haˬ ya deh ̭ meh" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 13 Ehˇ k'aw ̭, aˬ dui g'aˇ duˬ yaˬ k'ehˇ yaˬ-eu jeˬ-ahˇ Ka li daˬ-awˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ neh aˬ dui k'oeˇ taˆ bi keuˆ le-euˬ yaˬ k'ehˇ yaˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ aˬ dui-ahˇ ka k'o ̭ nehˬ la ̭-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, "Aˇ bawˇ k'oeˇ taˆ k'aˇ pa ̭ g'eu seh ̭-euˬ tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ neh yaˬ k'ehˇ yaˬ nehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ ya daˬ-euˬ tsawˇ haˬ meh" lehˇ, Jaˇ li ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 14 Miˬyehˇ neh Aˬbyaˬhaˬ-ahˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ k'oeˇ, Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ g'oe-awˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-ahˇ bi ̭ nehˬ nya ni, Ka li k'oeˇ lo ̭-ehˇ kamˇ shiˇ-euˬ meh. K'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ neh aˬ dui-ahˇ bi ̭ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ, jah-eu jeˬ ba da neh aˬ dui za nya ni mˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 15 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, yawˬ nah na lu ̭ ya puˬ ya mawˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ hmˬ ngaˇ ehˇ-eu ma. Tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ yaw kaˬ gaˇ kawˆ tiˬ jeˬ na-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ saˇ jaˇ dzaˬ-eu la ̭ k'oeˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ tsehˆ g'aˬ naˇ, tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ paˇ laˆ pyaˆ nya-eu uˬ ta ̭, dawˬ tiˬ dawˬ-iˬ maˬ paˇ dawˆ lahˬ nya meh. 16 Miˬyehˇ-aˬ, Aˬbyaˬhaˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ-ahˇ saˇ jaˇ dzaˬ-euˬ meh. Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ Aˬbyaˬhaˬ-euˬ "zaˬ deuˬ uˆ deuˬ" lehˇ maˬ ehˇ taˬ-aˬ. K'oeˇ miˇ neh tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni-ahˇ saˇ jaˇ dzaˬ-euˬ lehˇ ehˇ maw ̭-eu maˬ ngeuˇ-a. Aˬbyaˬhaˬ-euˬ "zaˬ" lehˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. Ka li tiˬ g'aˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ saˇ jaˇ dzaˬ-euˬ gaˇ ehˇ maw ̭-eu meh. 17 Ngaˇ ehˇ maw ̭-eu-aˬ, heu lo ̭-ehˇ ma. Aˬbyaˬhaˬ nehˬ-ehˇ Miˬyehˇ dawˬ ma saˇ jaˇ dzaˬ-euˬ meh. K'oeˇ sawˇ miˇ tsa oeˬ yaˇ smˬ tseˇ k'o ̭ g'eh-awˇ neh hawˇ-eu bi ̭ le ̭-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ neh dzaˬ taˬ-euˬ saˇ jaˇ k'oeˇ-ahˇ maˬ laˆ pyaˆ nya-a. 18 Miˬyehˇ neh bi ̭-euˬ jeˬ biˇ-aˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ ta ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu ngeuˇ naˇ, aˬ yaw ̭ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-eu gaˇ ta ̭ leˇ-eu jeˬ maˬ paˇ ngeuˇ meh. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ neh dzaˬ taˬ-euˬ saˇ jaˇ baˬ da neh jeˬ biˇ k'oeˇ Aˬbyaˬhaˬ-ahˇ Miˬyehˇ bi ̭-euˬ meh. 19 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ aˬ jeˬ-euˬ g'aˇ duˬ pyeu ̭ ta. K'oeˇ-aˬ, mˇ lehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ bi siˬ nya-eu g'aˇ duˬ bi ̭ lahˬ la ̭-euˬ jeˬ pyeu ̭-awˇ, Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Aˬbyaˬhaˬ-euˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ oe keuˆ ngeh keuˆ ni bi zmˬ-eu g'aˇ duˬ bi ̭ taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-aˬ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ neh hehˇ ka le ̭-awˇ, tsawˇ kaˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ neh tiˬ tiˆ bi ̭ nehˬ le-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 20 Ehˇ k'aw ̭, tiˬ g'aˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ ta ̭-eu jeˬ ngeuˇ naˇ, tsawˇ kaˬ maˬ loˬ-a. Miˬyehˇ-aˬ, tiˬ g'aˬ teh ̭ meh. 21 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ Miˬyehˇ neh dzaˬ taˬ-euˬ saˇ jaˇ-ahˇ laˆ cawˆ ta loˇ. Maˬ ngeuˇ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, deh ̭-eu jeˬ bi ̭ la ̭ nya-eu zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ za taˬ-euˬ ngeuˇ naˇ, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ-ahˇ mˇ byah-eu la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya teh ̭-a. 22 Ehˇ k'aw ̭, miˇ tsaˬ heu dawˬ tawˆ lu ̭ iˬ baˇ uˆ lahˇ-eu uˬ moˆ jawˇ lu ̭-eu meh lehˇ Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ jah-eu deuˬ-ahˇ bi ̭ ma lehˇ ehˇ taˬ-euˬ la ̭ sawˬ k'oeˇ-aˬ, jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ bi ̭-euˬ meh. 23 Ehˇ k'aw ̭, jah-eu jeˬ maˬ keuˆ le nmˇ kaˬ, keuˆ le lu ̭-eu jah-eu jeˬ k'oeˇ-ahˇ maˬ pah mehˬ nehˬ la ̭ k'oeˇ keuˆ ni, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ neh aˬ dui-ahˇ piˬ lahˇ taˬ-euˬ meh. 24 Jah-eu jeˬ baˬ da neh Miˬyehˇ-ahˇ aˬ dui bi tsaˬ bi dzoeˇ leˇ nya-eu g'aˇ duˬ Ka li maˬ oe keuˆ k'oeˇ keuˆ ni, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ aˬ dui-ahˇ haw piˇ tawˬ-euˬ meh. 25 Nymˬ-mˇ-aˬ, jah-eu jeˬ-euˬ aˇ yamˬ keuˆ le-euˬ miˇ neh, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ aˬ dui-ahˇ maˬ paˇ haw piˇ meh. 26 Jah-eu jeˬ baˬ da neh, naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-euˬ zaˬ pyeu ̭-eu meh. 27 Naw ma ̭ Ka li la ̭ k'oeˇ iˇ cu ̭ k'aˇ shawˇ-euˬ deuˬ-aˬ, mehˬ tsoeˬ dm-eu lo ̭-ehˇ Ka li-ahˇ dm taˬ-euˬ gaˇ duˇ meh. 28 K'oeˇ miˇ neh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ hawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ maˬ ehˇ, zaˬ k'aˆ hawˇ-eu buˬ-iˇ-euˬ tsawˇ haˬ maˬ ehˇ, k'aˬ dzeˇ zaˬ hawˇ-eu zaˬ miˬ zaˬ maˬ ehˇ, tiˬ paw ̭-iˬ maˬ paˇ beu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ tiˬ kawˆ meh. 29 Naw ma ̭ Ka li-euˬ tsawˇ haˬ ngeuˇ naˇ, Aˬbyaˬhaˬ-euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ lehˇ sawˇ nya-eu miˇ neh, Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ jeˬ biˇ za teh ̭-a.

Gaˬlaˬtiˆ 4

1 Ngaˇ ehˇ maw ̭-eu-aˬ, heu lo ̭-ehˇ ma. Aˬ da-euˬ jeˬ biˇ o ̭-eu aˬ li tiˬ g'aˬ-aˬ, yawˬ jeˬ na lu ̭ aˬ yaw ̭-euˬ pyeu ̭-eu k'aw ̭, aˬ yaw ̭ zaˬ yaw nyiˇ pyeu ̭ ngeh, zaˬ k'aˆ tiˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ ya deh ̭ tawˬ-eu meh. 2 Aˬ da g'aˬ neh ehˇ taˬ-euˬ aˇ yamˬ maˬ keuˆ laˇ k'oeˇ keuˆ ni, aˬ yaw ̭-ahˇ bo saˆ-eu deuˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ mˇ dah nehˬ-eu deuˬ ya bi jawˇ-eu meh. 3 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, aˬ dui guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ paw tsawˇ k'aˆ maˬ k'aˆ laˇ k'oeˇ keuˆ ni, boeˬ boeˬ luˆ luˆ-ahˇ uˆ lahˇ lu ̭-eu yaw sahˇ deuˬ-euˬ la ̭ oˆ zaˬ k'aˆ ya geu ̭-eu meh. 4 Ehˇ k'aw ̭, aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh jawˇ, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ bi oe-euˬ meh. Zaˬ miˬ zaˬ-euˬ uˬ maˆ la ̭ k'oeˇ neh deh ̭ doˆ le-awˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ uˬ moˆ jawˇ-euˬ meh. 5 Aˬ dui Miˬyehˇ-euˬ za pyeu ̭ laˇ nya ni, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ uˬ moˆ deh ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ ka k'o ̭-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ deh ̭ le-euˬ meh. 6 Naw ma ̭ Miˬyehˇ-euˬ zaˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ bi siˬ bi mawˇ-eu g'aˇ duˬ, "Aˬ da-oˇ, ngaˬ Da-oˇ" lehˇ aˬ dui-ahˇ bi guˇ la ̭-euˬ aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ-euˬ Yaw sahˇ k'oeˇ, aˬ dui-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ neh bi uˇ le-euˬ meh. 7 K'oeˇ Miˇ neh, naw ma ̭-aˬ, zaˬ k'aˆ maˬ paˇ ngeuˇ meh. Aˬ li pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. Aˬ li pyeu ̭-eu miˇ neh, Miˬyehˇ-euˬ jeˬ biˇ o ̭-eu tsawˇ haˬ meh. 8 Dzeuˇ laˇ ngeh, naw ma ̭ Miˬyehˇ-ahˇ maˬ siˬ nya k'oeˇ keuˆ ni, Miˬyehˇ maˬ ngeuˇ-eu yaw sahˇ deuˬ-euˬ zaˬ k'aˆ geu ̭-euˬ meh. 9 Nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, naw ma ̭ Miˬyehˇ-ahˇ siˬ nya laˇ-euˬ meh. Maˬ ngeuˇ naˇ, Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ siˬ nya-euˬ meh lehˇ k'aw ̭ ehˇ-awˬ. G'aˬ baˬ dui dui-awˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jahˇ nya-eu yaw sahˇ k'oeˇ deuˬ jawˇ paw naw ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ paˇ g'o ̭ pyawˇ-iˇ maw ̭-eu nya. Aˬ jeˬ miˇ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ zaˬ k'aˆ paˇ geu ̭ poˆ maw ̭-eu nya. 10 Aˇ nah aˇ yamˬ, aˇ k'o ̭ aˇ la to ̭-awˇ taˬ huiˬ-eu la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭ lah-eu daw-eu meh. 11 Naw ma ̭ g'aˇ duˬ ngaˬ neh k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ-euˬ jeˬ yaw ̭ ngeh ̭-ehˇ pyeu ̭ jiˇ gaˇ k'ahˬ lahˇ dui dui nya. 12 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, ngaˇ naw ma ̭ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ miˇ neh, naw ma ̭ ngaˬ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-awˬ lehˇ shaˇ-eu ma. Naw ma ̭ neh ngaˬ-ahˇ mˇ lehˬ taˬ-euˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ-a. 13 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ beh beh ngeh poˆ, aˬ jeˬ miˇ neh mehˬ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ paˇ noeˬ mawˇ haw sheˇ. Ngaˇ naˇ-eu miˇ neh mehˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. 14 Ngaˇ naˇ-eu baˬ da neh naw ma ̭ ya shaˬ dui dui-euˬ k'aw ̭, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ maˬ byehˇ dzeh nehˬ la ̭-euˬ uˬ ta ̭, yehˬ bawˬ-ehˇ maˬ g'eh nehˬ la ̭-aˬ. Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ-ahˇ ha-eu lo ̭-ehˇ ha nehˬ la ̭-euˬ meh. Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ ha-eu lo ̭-ehˇ ha nehˬ la ̭-euˬ meh. 15 K'oeˇ ngeh naw ma ̭ laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-euˬ meh. Nymˬ-mˇ aˬ jeˬ paˇ pyeu ̭-iˇ teˬ. K'oeˇ ngeh naw ma ̭-euˬ myaˆ nuiˆ k'eu ̭ doˆ-awˇ ngaˬ-ahˇ dawˆ tso ̭ nehˬ la ̭ nya law nmˇ-aˬ, naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ dawˆ tso ̭ nehˬ la ̭ maw ̭-eu nui ma ahˇ meh lehˇ ngaˇ ehˇ tsehˆ nya ma. 16 Nymˬ-mˇ ngaˇ naw ma ̭-ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ ehˇ nehˬ-euˬ miˇ neh, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ muiˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ shaw taˬ loˇ. 17 Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ naw ma ̭ g'aˇ duˬ nui ma keuˆ gaˇ duˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, nui maˬ la ̭ k'oeˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ-a. Naw ma ̭ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ gaˇ ta ̭ leˇ nya ni, naw ma ̭ ngaˬ nehˬ-ehˇ g'awˬ-iˇ gaˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ geu ̭ maw ̭-eu meh. 18 Ngaˇ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ ngeh teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, yawˬ jawˇ na lu ̭ yaw muiˬ jeˬ-ahˇ naw ma ̭ nui ma keuˆ naˇ, muiˬ dui dui teh ̭-a. 19 Ngaˇ gaˬ-eu ngaˬ-euˬ zaˬ deuˬ-oˇ, Ka li-euˬ aˇ g'ehˇ naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ ahˇ laˇ ni, zaˬ baw lu ̭-eu aˬ ma tiˬ g'aˬ uˬ maˆ naˇ-eu shaˬ-eu lo ̭-ehˇ naw ma ̭ g'aˇ duˬ ngaˇ shaˬ zahˬ mˇ-eu maˬ tsehˆ leˇ nya. 20 Nymˬ-mˇ ngaˇ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ maw ̭ dui dui nya. Ngaˇ nui ma yawˬ siˬ yawˬ paˇ-awˇ, naw ma ̭-ahˇ nahˬ yu ni mehˬ maw ̭ tsoˆ maw ̭ dui dui nya. Naw ma ̭ g'aˇ duˬ ngaˇ k'ahˬ lahˇ dui dui nya. 21 Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ uˬ moˆ jawˇ maw ̭-eu deuˬ-ahˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ naˇ haˬ maw ̭-eu ma. Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ naw ma ̭-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ lu ̭-eu naw ma ̭-ahˇ gaˬ laˇ miˇ-a loˇ. 22 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ-aˬ, Aˬbyaˬhaˬ aˬ li nyiˬ li jawˇ-eu meh. Tiˬ li-aˬ, zaˬ k'aˆ pyeu ̭-eu miˬ zaˬ g'aˬ o neh deh ̭ le-awˇ, tiˬ li-aˬ, zaˬ k'aˆ maˬ ngeuˇ-eu miˬ zaˬ g'aˬ o neh deh ̭ le-euˬ meh. 23 Zaˬ k'aˆ g'aˬ o neh deh ̭ le-euˬ aˬ li k'oeˇ li-aˬ, aˬ cawˬ k'aˇ deh ̭ le-euˬ lo ̭-ehˇ deh ̭ le-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, zaˬ k'aˆ maˬ ngeuˇ-eu g'aˬ o neh deh ̭ le-euˬ k'oeˇ li-aˬ, Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ baˬ da neh deh ̭ le-euˬ meh. 24 Gaˇ kawˆ heu-aˬ, dawˬ tsui ̭ na ̭-awˇ dzaw geu ̭ paˬ-ehˇ g'eh-eu gaˇ kawˆ tiˬ hmˬ meh. Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ nyiˬ g'aˬ-aˬ, dawˬ ma saˇ jaˇ nyiˬ jeˬ-ahˇ ehˇ maw ̭-eu meh. Zaˬ k'aˆ bi geu ̭-eu zaˬ deuˬ baw-euˬ g'aˬ-aˬ, Haˬgaˬlaˇ meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, Siˇnaˆ gawˬ jawˬ-ahˇ dzaˬ-euˬ dawˬ ma saˇ jaˇ-euˬ dah zaˇ pyeu ̭-eu meh. 25 Aˬleˬbyaˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ jaˆ-eu Siˇnaˆ gawˬ jawˬ-euˬ dah zaˇ pyeu ̭-eu Haˬgaˬlaˇ-aˬ, iˬ nah jaˆ lu ̭-eu Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ k'oeˇ meh. Meuˬ k'oeˇ meuˬ hawˇ-eu k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, zaˬ k'aˆ pyeu ̭ lu ̭-eu meh. 26 Ehˇ k'aw ̭, mˬ taˆ-euˬ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-aˬ, buˬ-iˇ-euˬ meuˬ pyeu ̭-eu meh. Meuˬ k'oeˇ meuˬ-aˬ, aˬ dui-euˬ aˬ ma pyeu ̭-eu meh. 27 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Zaˬ maˬ jawˇ-eu aˬ ma deuˬ-oˇ, naw ma ̭ laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-awˬ. Zaˬ baw-eu uˬ maˆ naˇ naˇ-ehˇ, maˬ shaˬ haw-euˬ aˬ ma deuˬ-oˇ, laˬ k'aˬ cehˇ-awˇ guˇ dui dui-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'aˬ dzeˇ zaˬ neh bi k'o ̭-euˬ deuˬ, k'aˬ dzeˇ zaˬ baw-eu deuˬ maˬ tseˇ, zaˬ g'awˬ mya ni jawˇ le teh ̭-a." 28 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭-aˬ, Iˇtsaˆ lo ̭-ehˇ Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ miˇ neh deh ̭ le-euˬ Miˬyehˇ-euˬ zaˬ deuˬ pyeu ̭-eu meh. 29 K'oeˇ ngeh yamˬ-ahˇ, aˬ cawˬ k'aˇ deh ̭ le-eu lo ̭-ehˇ deh ̭ le-euˬ g'aˬ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ baˬ da neh deh ̭ le-euˬ g'aˬ-ahˇ k'ehˬ-euˬ meh. Nymˬ-mˇ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ lu ̭-eu meh. 30 Ehˇ k'aw ̭, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ heu lo ̭-ehˇ jaˆ-eu meh. "Zaˬ miˬ zaˬ zaˬ k'aˆ k'oeˇ g'aˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ aˬ li-ahˇ teh dzeh-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, zaˬ miˬ zaˬ zaˬ k'aˆ o neh deh ̭ le-euˬ aˬ li-aˬ, zaˬ k'aˆ maˬ ngeuˇ-eu zaˬ miˬ zaˬ g'aˬ o neh deh ̭ le-euˬ aˬ li lo ̭-ehˇ jeˬ biˇ maˬ o ̭-a." 31 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, aˬ dui-aˬ, zaˬ miˬ zaˬ zaˬ k'aˆ o neh deh ̭ le-euˬ zaˬ deuˬ maˬ ngeuˇ. Zaˬ k'aˆ maˬ ngeuˇ-eu zaˬ miˬ zaˬ g'aˬ o neh deh ̭ le-euˬ zaˬ deuˬ ma.

Gaˬlaˬtiˆ 5

1 Aˬ dui buˬ-iˇ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ ni, Ka li neh aˬ dui-ahˇ bi buˬ-iˇ la ̭-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, buˬ-iˇ-euˬ tsawˇ haˬ lo ̭-ehˇ zi ̭ dah ni jawˇ-awˬ. Zaˬ k'aˆ taˬ paˇ geu ̭. 2 Ngaˇ Pawˇluˆ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Naw ma ̭ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ naˇ, naw ma ̭ g'aˇ duˬ Ka li gaˇ dahˇ maˬ paˇ tsoeˬ meh. 3 Ngaˇ tiˬ poˆ paˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. Baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ k'aˇ yehˬ-euˬ tsawˇ haˬ-aˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ ya mˇ byah meh. 4 Naw ma ̭ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ mˇ byah-eu la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ ni leh jeh-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, Ka li-ahˇ maˬ paˇ ta ̭-ehˇ, Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu guiˬ lahˬ-euˬ la ̭ nyiˇ paw jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ pyeu ̭-eu meh. 5 Nga ma ̭ law nmˇ-aˬ, nga ma ̭-euˬ jah-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ Yaw sahˇ Miˬyehˇ-euˬ baoˬ gaˇ mˇ-eu baˬ da neh Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya gaˇ noeˬ tmˬ k'aˇ za ma. 6 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ, baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-euˬ hawˇ-eu maˬ yehˬ-euˬ tiˬ paw ̭-iˬ beu gaˇ duˬ maˬ jaˆ-a. G'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ mˇ doˆ shaˇ doˆ la ̭ nya-eu jah-eu k'oeˇ tiˬ jeˬ teh ̭-ehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 7 Dzeuˇ laˇ ngeh naw ma ̭ yaw muiˬ paˬ-ehˇ mˇ lu ̭ shaˇ lu ̭-eu meh. Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ naw ma ̭ maˬ naˇ haˬ geu ̭ ni aˬ suˇ g'aˬ laˆ tsoeˬ-euˬ ta. 8 K'oeˇ-aˬ, naw ma ̭-ahˇ kuˇ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ neh mˇ-euˬ jeˬ maˬ ngeuˇ-a. 9 "Cehˇ meu tiˬ tsmˇ tsmˇ lah-ehˇ bi poˬ laˇ-eu g'aˇ duˬ dehˬ tseˬ ui cuiˆ teh ̭-ehˇ ya dawˆ-eu meh" lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 10 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ jah coeˇ-eu nui ma ahˇ te siˬ. Aˬ dui-aˬ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭-eu miˇ neh, ngaˇ jah-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ maˬ jah ni yawˬ paw yawˬ maˬ iˇ pyawˇ-aˇ lehˇ ngaˇ siˬ nya ma. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ laˆ shaˬ-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, Miˬyehˇ neh k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ ya daˬ teh ̭-a. 11 Ehˇ k'aw ̭ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ ya yehˬ meh lehˇ ngaˇ mehˬ-euˬ law nmˇ-aˬ, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ nmˇ loˇ. Ngaˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mehˬ-euˬ law nmˇ-aˬ, Ka li-euˬ la ̭ ya ̭ gaˇ kawˆ mehˬ-eu jeˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ aˬ cawˬ sahˬ ti ̭ ti ̭ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ maˬ paˇ jaˆ-aˇ. 12 Naw ma ̭-ahˇ laˆ shaˬ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ bi iˇ byoˆ jiˇ maw ̭ miˇ-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ yawˬ haˇ yawˬ ha shaw ̭ lu ̭-uˇ. 13 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭-aˬ, bi buˬ-iˇ-eu g'aˇ duˬ kuˇ doˆ g'aˬ-euˬ tsawˇ haˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, buˬ-iˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, naw ma ̭-euˬ shiˬ shaˬ jiˇ nui loˆ mˇ-eu g'aˇ duˬ taˬ bi pyeu ̭. G'oeˇ-eu gaˬ-eu la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ngehˬ g'eh-awˬ. 14 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ dawˬ tawˆ lu ̭, "Yawˬ haˇ yawˬ ha gaˬ-eu lo ̭-ehˇ, yawˬ ha dawˬ peh jawˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ gaˬ-awˬ" lehˇ ehˇ-eu dawˬ k'oeˇ dawˬ la ̭ k'oeˇ byah laˇ jiˇ-euˬ meh. 15 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ bawˇ tsahˬ jeˬ zaˬ yaw haiˬ deuˬ lo ̭-ehˇ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ coeˬ leˇ naˇ leˇ-eu jeˬ jahˇ lu ̭ naˇ, haw taˬ-awˬ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ puiˆ byoˆ le ̭ teh ̭-a. 16 Ngaˇ ehˇ maw ̭-eu-aˬ, heu lo ̭-ehˇ ma. Yaw sahˇ Miˬyehˇ sheuˬ g'eh-eu mehˬ nah caw teh-awˬ. Shiˬ shaˬ jiˇ nui k'ahˇ mehˬ nah taˬ iˇ. 17 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, shiˬ shaˬ jiˇ nui k'ahˇ-aˬ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ maˬ tsaˬ leˇ-ehˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ k'aw ̭, shiˬ shaˬ jiˇ nui k'ahˇ-ahˇ maˬ tsaˬ leˇ-a. Heu nyiˬ jeˬ-aˬ, tiˬ jeˬ tiˇ jeˬ muiˇ-eu miˇ neh, naw ma ̭ yawˬ ha mˇ maw ̭-eu jeˬ maˬ mˇ nya-a. 18 Yaw sahˇ Miˬyehˇ sheuˬ g'eh-eu mehˬ nah naw ma ̭ caw teh naˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-euˬ uˬ moˆ naw ma ̭ maˬ paˇ jawˇ meh. 19 Shiˬ shaˬ jiˇ nui k'ahˇ neh mˇ-euˬ gaˇ deuˬ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ bya cehˆ ni mawˇ laˇ-eu meh. K'aˬ miˬ sheu-eu, maˬ muiˬ maˬ shawˇ-eu, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu la ̭ k'oeˇ yu ̭ ta ̭ joe ta ̭-eu, 20 tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu, maw loˬ ja maw-ahˇ g'oe-eu, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ muiˇ-eu, daw ̭-eu ceh-eu, mehˇ juiˇ juiˇ-eu, nui ma pehˇ-eu, yawˬ ha g'aˇ duˬ teh ̭-ehˇ shaˇ noeˬ-eu, g'awˬ-iˇ g'ehˇ-iˇ-eu, aˇ muˇ muˇ paˆ-eu nui ma ahˇ-eu, 21 myaˆ naˆ-eu, dzaˬ yeh ̭ dawˇ yeh ̭-eu, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu bawˬ-iˬ g'eh-eu, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu deuˬ mˇ doˆ la ̭-eu meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ deh ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, Miˬyehˇ Miˇ k'ahˬ-ahˇ maˬ ya uˇ lehˇ-a lehˇ dzeuˇ laˇ ngeh ngaˬ neh naw ma ̭-ahˇ ehˇ-euˬ lo ̭-ehˇ, nymˬ-mˇ k'aw ̭ tiˬ poˆ paˇ ehˇ-eu ma. 22 Ehˇ k'aw ̭, Yaw sahˇ Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ siˬ le-eu aˇ siˬ deuˬ-aˬ, g'oeˇ-eu gaˬ-eu, laˬ k'aˬ cehˇ-eu, nui saˇ o ̭-eu, nui ma g'awˬ mahˇ ni taˬ-eu, g'awˬ shaˬ gaˬ-eu nui ma ahˇ-eu, yaw muiˬ jeˬ mˇ-eu, saˇ jaˇ zi ̭-eu, 23 nui nahˬ nui yu ahˇ-eu, yawˬ ha-euˬ nui ma-ahˇ g'aˬ leˇ-eu, heu deuˬ meh. Heu deuˬ-ahˇ laˆ tsoeˬ-eu zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ tiˬ dawˬ-iˬ maˬ jaˆ-a. 24 Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, shiˬ shaˬ jiˇ nui k'ahˇ hawˇ-eu shiˬ shaˬ jiˇ-euˬ nui noeˬ nui loˆ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ laˆ seh ̭ jiˇ-euˬ meh. 25 Aˬ dui Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ g'oe-awˇ deh ̭ lu ̭-eu ngeuˇ naˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ g'oe-awˇ mehˬ hu paw cah g'eh kaˇ-euˇ. 26 Nui ma huiˬ-eu jeˬ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ceh cawˬ cawˬ-eu jeˬ hawˇ-eu, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ myaˆ naˆ-eu jeˬ-ahˇ byehˇ dzeh jiˇ kaˇ-euˇ.

Gaˬlaˬtiˆ 6

1 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na mˇ lehˬ naˇ, naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ paw g'aˬ k'aˆ-eu deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ciˬ tuˇ nehˬ-eu tsaˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, nui nahˬ nui yu ahˇ-eu la ̭ k'oeˇ ciˬ tuˇ nehˬ-awˬ. Yawˬ ha k'aw ̭, muˇ juˇ juˇ-eu mehˬ nah maˬ ya caw teh g'eh ni yahˇ-awˬ. 2 Tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ k'aˆ behˆ caw pi-eu la ̭ k'oeˇ, Ka li-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ mˇ byah-awˬ. 3 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na, tiˬ jeˬ-iˬ maˬ mˇ maˬ shaˇ nya k'aw ̭ maˬ gaˇ ma lehˇ noeˬ naˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha jaˬ myaw ̭ myaw ̭ gaˇ duˇ-eu meh. 4 Yawˬ g'aˬ na lu ̭ yawˬ ha aˬ joˆ-ehˇ mˇ lu ̭ shaˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ shaˇ noeˬ-eu tsaˬ meh. Yawˬ ha yaw muiˬ jeˬ mˇ-euˬ miˇ neh k'ahˬ sehˇ jehˆ maw ̭ naˇ, aˬ cawˬ neh mˇ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ ciˬ cehˆ maˬ cehˆ ni jehˆ-eu tsaˬ meh. 5 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ yawˬ ha ya pi-eu k'aˆ behˆ yawˬ ha jaˆ meh. 6 Miˬyehˇ dawˬ kawˬ dzaw lu ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, yawˬ ha k'aˇ jaˆ-eu yaw muiˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ yawˬ ha-ahˇ mehˬ nehˬ la ̭-eu g'aˬ-ahˇ biˇ nehˬ-eu tsaˬ meh. 7 Naw ma ̭ taˬ noeˬ lehˬ. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ Miˬyehˇ-ahˇ maˬ myaw ̭ dzeuˇ nya-a. Yawˬ ha neh k'aˇ sehˬ-euˬ jeˬ yawˬ ha ya yehˬ-eu meh. 8 Shiˬ shaˬ jiˇ nui k'ahˇ-ahˇ ta ̭-eu siˬ yoeˬ sehˬ naˇ, shiˇ-eu jeˬ ya yehˬ teh ̭-a. Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ ta ̭-eu siˬ yoeˬ sehˬ naˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ ya yehˬ teh ̭-a. 9 K'oeˇ miˇ neh, g'aˬ byehˆ maˬ byehˆ ni yaw muiˬ jeˬ mˇ kaˇ-euˇ. Aˬ dui nui ma maˬ cawˆ naˇ, aˇ yamˬ keuˆ laˇ ngeh ya yehˬ teh ̭-a. 10 K'oeˇ miˇ neh, k'aˇ yeh ̭ laˇ ngeh tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ yaw muiˬ jeˬ mˇ nehˬ kaˇ-euˇ. Jah-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ aˬ dui-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ pyeu ̭-eu deuˬ-ahˇ, aˬ cawˬ-ahˇ naˆ maˬ tseˇ yaw muiˬ jeˬ mˇ nehˬ kaˇ-euˇ. 11 Ngaˬ-euˬ aˬ la ̭ neh naw ma ̭-ahˇ bo ̭ nehˬ-euˬ sahˬ bo ̭ aˇ mawˇ heu deuˬ aˇ naˆ ni huiˬ gaˇ haw sheˇ. 12 Naw ma ̭-ahˇ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ bi yehˬ-eu lehˇ ciˬ tehˬ lu ̭-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, la ̭ nyiˇ paw teh ̭-ehˇ yaw muiˬ jahˇ geu ̭-awˇ, k'ahˬ sehˇ jehˆ-eu tsawˇ haˬ deuˬ meh. Ka li-euˬ la ̭ ya ̭ baˬ da neh k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ maˬ ya daˬ ni, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ nya-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 13 Baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ nah maˬ caw teh-a. Shiˬ shaˬ jiˇ g'awˇ mawˇ-ahˇ ta ̭-eu zahˇ heu hmˬ-ahˇ naw ma ̭ mˇ ni aˬ yaw ̭ ma ̭ jahˇ nya ma lehˇ k'ahˬ sehˇ jehˆ maw ̭-eu miˇ neh, naw ma ̭-ahˇ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ bi yehˬ maw ̭-eu meh. 14 Ngaˇ teh ̭ law nmˇ-aˬ, aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ la ̭ ya ̭ gaˇ kawˆ teh ̭-ehˇ k'ahˬ sehˇ jehˆ ma. La ̭ ya ̭ baˬ da neh, miˇ tsaˬ heu-ahˇ ta ̭-eu jeˬ ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ yaw shiˇ-ahˇ duˇ-awˇ, ngaˇ k'aw ̭ miˇ tsaˬ-ahˇ ta ̭-eu jeˬ-euˬ g'aˇ duˬ yaw shiˇ-ahˇ duˇ-eu ma. 15 Baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-euˬ maˬ ehˇ, maˬ yehˬ-euˬ maˬ ehˇ, huiˬ-eu gaˇ kawˆ maˬ ngeuˇ-a. Tsawˇ haˬ yaw shui ̭ pyeu ̭ laˇ-eu teh ̭-ehˇ huiˬ dui dui-eu gaˇ kawˆ pyeu ̭-eu meh., 16 Yaw deh ̭ deh ̭ ngeh zahˇ sahˇ k'o ̭ heu hmˬ mehˬ nah k'aˇ caw teh-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'oeˇ taˆ, nui saˇ o ̭-eu jeˬ hawˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu guiˬ lahˬ jaˆ lu ̭-uˇ. Aˬ yaw ̭ ma ̭ hawˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ. 17 Aˇ saˬ saˬ-eu dawˬ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Iˬ nah ta ̭ naˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ ngaˬ-ahˇ taˬ paˇ laˆ suˬ saˬ nehˬ la ̭. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ k'oeˇ taˆ daˬ lu ̭-eu aˬ cawˬ neh bi k'ehˬ-euˬ maˇ byaw ̭ heu deuˬ-aˬ, ngaˇ Yeˬsuˇ-euˬ zaˬ k'aˆ meh lehˇ saˇ kiˇ kamˬ lu ̭ meh. 18 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ naw ma ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ. Aˬ miˬ.

Eˇpeˇsu 1

1 Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-eu miˇ neh Yeˬsuˇ Ka li-euˬ g'aˬ k'ehˇ ya geu ̭ lu ̭-eu ngaˇ Pawˇluˆ, Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ saˇ jaˇ zi ̭-eu Eˇpeˇsu meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ gaˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ le ̭-eu ma. 2 Aˬ dui-euˬ Aˬda Miˬyehˇ hawˇ-eu Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ hawˇ-eu nui saˇ o ̭-eu jeˬ, naw ma ̭ k'oeˇ taˆ keuˆ le lu ̭-uˇ. 3 Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka liˬeuˬ Aˬda pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ kaˇ-euˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, mˬ taˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ jaˆ-eu sa ̭ laˇ paw-euˬ guiˬ lahˬ yawˬ jeˬ na lu ̭, Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ aˬ dui-ahˇ aˬ yaw ̭ bi ̭ la ̭-euˬ meh. 4 Miˬyehˇ-euˬ mehˬ shi aˬ dui muiˬ-awˇ shawˇ-awˇ, iˬ baˇ taˬ k'aˇ maˬ bi za-eu g'aˇ duˬ, miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ heu maˬ beh mi naˆ-ehˇ Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ neh aˬ dui-ahˇ tseˇ doˆ taˬ-euˬ meh. 5 Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ gaˬ-eu miˇ neh, Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ g'oe-awˇ aˬ dui-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ deuˬ bi pyeu ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ noeˬ tsehˆ taˬ-euˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ bi pyeu ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ laˬ k'aˬ cehˇ-awˇ noeˬ tmˬ taˬ-euˬ meh. 6 Aˬ yaw ̭-euˬ huiˬ dui muiˬ dui dui-eu g'awˬ shaˬ gaˬ-eu guiˬ lahˬ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ gaˬ dui dui-eu aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ la ̭ k'oeˇ aˬ dui-ahˇ bi ̭ la ̭-euˬ miˇ neh, Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ kaˇ-euˇ. 7 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Ka li kamˇ shiˇ-euˬ baˬ da neh aˬ dui ya buˬ-iˇ-awˇ, aˬ dui-euˬ iˬ baˇ-ahˇ pyehˬ nehˬ la ̭-euˬ meh. Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu guiˬ lahˬ k'oeˇ aˇ naˆ ni huiˬ-eu nga. 8 Aˬ yaw ̭ aˬ dui-ahˇ k'oeˇ myaˆ myaˆ-ehˇ bi ̭ nehˬ la ̭-euˬ meh. Miˬyehˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ hawˇ-eu noeˬ siˬ noeˬ mawˇ nya-eu jeˬ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ, 9 aˬ yaw ̭ neh noeˬ tmˬ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ g'oe-awˇ mˇ byah-eu g'aˇ duˬ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ za ̭ taˬ-euˬ jeˬ, aˬ dui-ahˇ bi siˬ bi mawˇ la ̭-euˬ meh. 10 Aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh mˇ byah-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ neh noeˬ tsehˆ-awˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ-aˬ, yawˬ jeˬ na lu ̭-euˬ uˬ duˬ pyeu ̭-eu Ka li-ahˇ mˬ hawˇ-eu miˇ k'oeˇ taˆ k'aˇ beh taˬ-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ bi gaw ̭ bi bawˆ leˇ-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu meh. 11 Dawˬ tawˆ lu ̭ Miˬyehˇ neh noeˬ tsehˆ-awˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. Aˇ dahˬ beh ngeh neh Miˬyehˇ noeˬ tsehˆ-awˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ jaˆ-eu miˇ neh, Ka li la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ bi pyeu ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ aˬ dui -ahˇ tseˇ doˆ-euˬ meh. 12 K'oeˇ miˇ neh, Ka li-ahˇ noeˬ tmˬ beh beh-euˬ deuˬ pyeu ̭-eu nga ma ̭-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ ja ceuˬ-eu ma. 13 Naw ma ̭ k'aw ̭, naw ma ̭ jawˇ gaˇ ka k'o ̭-eu jeˬ bi keuˆ le-euˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ pyeu ̭-eu yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˬ-ahˇ ya gaˬ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. Naw ma ̭ Ka li-ahˇ jah-awˇ, Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ Muiˬ-eu Shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ bi oe-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ bi pyeu ̭ tsehˆ-eu g'aˇ duˬ naw ma ̭-ahˇ jmˬ diˬ taˬ-euˬ meh. 14 Yaw sahˇ Miˬyehˇ-aˬ, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ aˬ dui aˬ diˇ za-eu gaˇ kawˆ saˇ kiˇ pyeu ̭-awˇ, Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ tiˬ byah tiˬ lo ̭ bi buˬ bi law-iˇ teh ̭-a lehˇ aˬ dui-ahˇ bi siˬ duˬ la ̭-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ ja ceuˬ kaˇ-euˇ. 15 Heu baˬ da neh, sahˬ paˬ Yeˬsuˇ-ahˇ naw ma ̭ jah-eu gaˇ kawˆ hawˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ naw ma ̭ gaˬ-eu gaˇ kawˆ ngaˇ ya gaˬ ngeh, 16 naw ma ̭ g'aˇ duˬ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ maˬ naˬ leˇ ni ja ceuˬ lu ̭ ma. Ngaˇ guiˬ lahˬ shaˇ ngeh naw ma ̭ g'aˇ duˬ shaˇ-eu ma. 17 Naw ma ̭-ahˇ Yaw sahˇ Miˬyehˇ bi ̭ nehˬ-eu g'aˇ duˬ, baoˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ-eu Aˬda pyeu ̭-eu aˬ duiˬ-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ Miˬyehˇ-ahˇ ngaˇ shaˇ-eu ma. Naw ma ̭ Miˬyehˇ-ahˇ siˬ nya laˇ ni, yaw sahˇ Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ bi ahˇ laˇ-awˇ, Miˬyehˇ gaˇ kawˆ pah mehˬ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 18 Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ kuˇ-euˬ miˇ neh naw ma ̭ aˬ jeˬ-ahˇ noeˬ tmˬ k'aˇ za-eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ neh aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ bi ̭-eu lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ guiˬ lahˬ k'oeˇ deuˬ aˇ naˆ ni zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, naw ma ̭ siˬ nya laˇ ni, naw ma ̭-euˬ nui ma-ahˇ pah nehˬ-awˇ aˬ yaw ̭-euˬ yaw sheh ̭-ahˇ bi mawˇ-eu g'aˇ duˬ shaˇ-eu ma. 19 Jah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu aˬ dui-euˬ la ̭ k'oeˇ gaˇ mˇ lu ̭-eu aˬ yaw ̭-euˬ baoˬ aˇ naˆ ni huiˬ-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭ siˬ nya laˇ ni shaˇ-eu ma. A dui la ̭ k'oeˇ gaˇ mˇ lu ̭-eu baoˬ k'oeˇ-aˬ, g'aˬ k'aˆ dui dui-eu baoˬ pyeu ̭-eu meh. 20 Baoˬ k'oeˇ neh Ka li-ahˇ shiˇ-euˬ gaˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-awˇ, mˬ k'oeˇ taˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ aˇ maˇ paw bi nuiˇ-euˬ meh. 21 Mˬ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ lu ̭-eu deuˬ pyeu ̭-eu, uˆ lahˇ-eu deuˬ, sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ, baoˬ deuˬ hawˇ-eu, miˇ k'ah-ahˇ haw-eu pyaˆ-eu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ Ka li uˆ lahˇ-eu meh. Heu ziˇ maˬ ehˇ, aˬ kaˇ kaˇ ziˇ maˬ ehˇ, k'aˇ bi ̭ taˬ-euˬ tsawˇ myahˇ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ huiˬ dzehˬ-eu tsawˇ myahˇ aˬ yaw ̭ jaˆ-eu meh. 22 Dawˬ tawˆ lu ̭ Miˬyehˇ neh Ka li-euˬ aˬ kuiˇ pehˬ zaˬ uˬ moˆ bi jaˆ-awˇ, Ka li zaˬ aˇ muˇ-euˬ g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭-ahˇ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ uˬ duˬ bi geu ̭-euˬ meh. 23 Ka li zaˬ aˇ muˇ-aˬ, Ka li tiˬ byah ni jawˇ-eu Ka li-euˬ g'awˇ mawˇ meh. Ka li-aˬ, yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ yawˬ gaˇ na lu ̭ bi byah laˇ-eu g'aˬ meh.

Eˇpeˇsu 2

1 Dzeuˇ laˇ ngeh naw ma ̭ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ-ehˇ iˬ baˇ mˇ-euˬ miˇ neh, guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ paw shiˇ-euˬ gaˇ duˇ-eu meh. 2 K'oeˇ ngeh, miˇ tsaˬ heu-ahˇ ta ̭-eu maˬ muiˬ maˬ jaˬ-eu jeˬ mehˬ nah naw ma ̭ caw teh-awˇ, mˬ hawˇ-eu miˇ yaw kaˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu yaw sahˇ-euˬ mehˬ nah caw teh-euˬ meh. Yaw sahˇ k'oeˇ-aˬ, nymˬ-mˇ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ-eu deuˬ-ahˇ uˆ lahˇ lu ̭-eu meh. 3 Aˬ dui dawˬ tawˆ lu ̭ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ lo ̭-ehˇ shiˬ shaˬ jiˇ-euˬ nui k'ahˇ mehˬ nah deh ̭ dzeuˇ ya ̭-awˇ, aˬ dui-euˬ nui ma g'awˇ mawˇ k'aˇ loˆ laˇ-euˬ jeˬ mˇ-euˬ ma. Aˬ dui-aˬ, miˇ tsaˬ zaˬ k'aˇ ngeuˇ-eu ngeuˇ-awˇ, Miˬyehˇ nui ma pehˇ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ-eu yaw duˬ baw-euˬ ma. 4 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ myaˬ dui dui-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ huiˬ dui dui-eu meh. 5 K'oeˇ miˇ neh, aˬ dui Miˬyehˇ-euˬ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ-ehˇ guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ paw shiˇ lu ̭ ngeh, aˬ yaw ̭ aˬ dui-ahˇ Ka li nehˬ-ehˇ bi deh ̭ la ̭-euˬ meh. Naw ma ̭ ka k'o ̭-eu jeˬ za-euˬ k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu guiˬ lahˬ baˬ da neh meh. 6 Mˬ k'oeˇ taˆ jaˆ-eu miˇ k'ahˬ-ahˇ Yeˬsuˇ Ka li nehˬ-ehˇ aˬ dui ya uˆ lahˇ ni, Miˬyehˇ neh aˬ dui-ahˇ Ka li nehˬ-ehˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ meh. 7 Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ neh aˬ dui-ahˇ bi mawˇ la ̭-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu maˬ ehˇ jiˇ coeˇ ni huiˬ-eu aˬ yaw ̭-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ-ahˇ, aˬ kaˇ kaˇ ziˇ keuˆ ni a myah lu ̭ bi siˬ bi mawˇ-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 8 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ jah-eu la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ baˬ da neh ka k'o ̭-eu jeˬ za-euˬ meh. Naw ma ̭ leh jeh-awˇ mˇ-eu baˬ da neh za-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Miˬyehˇ neh bi ̭-euˬ la ̭ sawˬ pyeu ̭-eu meh. 9 Naw ma ̭ mˇ-euˬ shaˇ-euˬ baˬ da neh za-euˬ maˬ ngeuˇ-a. K'oeˇ lo ̭-ehˇ ngeuˇ law nmˇ-aˬ, tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, k'ahˬ sehˇ jehˆ k'aˇ za teh ̭-a. 10 Nymˬ-mˇ aˬ dui k'aˇ ngeuˇ-eu lo ̭-ehˇ Miˬyehˇ neh aˬ dui-ahˇ beh taˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ neh aˬ dui-ahˇ bi mˇ-eu lehˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ yaw muiˬ jeˬ-ahˇ aˬ dui mˇ nya ni, Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ aˬ dui-ahˇ beh taˬ-euˬ meh. 11 K'oeˇ miˇ neh, deh ̭ le ngeh neh Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu naw ma ̭-ahˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ neh "baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ maˬ yehˬ-euˬ tsawˇ haˬ" lehˇ bi kuˇ-awˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ yawˬ haˇ yawˬ ha "baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ" lehˇ kuˇ-euˬ gaˇ taˬ ngehˇ. (Dawˬ k'oeˇ dawˬ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ neh shiˬ shaˬ jiˇ g'awˇ mawˇ-ahˇ mˇ-euˬ jeˬ-ahˇ ehˇ maw ̭-eu meh.) 12 K'oeˇ ngeh, naw ma ̭ Ka li-ahˇ maˬ ta ̭ leˇ-aˬ siˬ. Naw ma ̭-aˬ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ lo ̭-ehˇ pyeu ̭-awˇ, Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ-euˬ tsawˇ jeuˬ la ̭ k'oeˇ maˬ ahˇ-a. Naw ma ̭-aˬ, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ dzaˬ-euˬ dawˬ ma saˇ jaˇ-ahˇ maˬ ya ta ̭-ehˇ, miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ noeˬ tmˬ duˬ maˬ jaˆ-eu uˬ ta ̭, Miˬyehˇ maˬ baw ni deh ̭ ya ̭-euˬ meh. 13 Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ-aˬ, Ka li shiˇ dah-euˬ baˬ da neh, gaˇ mahˇ kaˬ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu naw ma ̭ Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ dawˬ peh peh laˇ-euˬ meh. 14 Ehˇ k'aw ̭, tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ-eu jeˬ-ahˇ Ka li yuˇ le ̭-awˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ hawˇ-eu aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ ta ̭ leˇ dzoeˇ leˇ nya ni aˬ yaw ̭ mˇ-euˬ meh. Tiˬ jeuˬ tiˇ jeuˬ muiˇ-eu kaˇ pyawˇ lawˆ kaˬ-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ neh deh pyaˆ dzeh-euˬ meh. 15 Tsawˇ jeuˬ heu nyiˬ jeuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ tsawˇ jeuˬ yaw shui ̭ tiˬ jeuˬ teh ̭-ehˇ bi pyeu ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ hawˇ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ laˆ byoˆ-euˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-awˇ, tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ-eu jeˬ bi keuˆ le-euˬ meh. 16 Ka li la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ kamˇ shiˇ-awˇ, tiˬ jeuˬ tiˇ jeuˬ muiˇ-eu nui ma-ahˇ laˆ cawˆ-euˬ meh. La ̭ ya ̭ baˬ da neh tsawˇ jeuˬ nyiˬ jeuˬ-ahˇ tiˬ jeuˬ teh ̭-ehˇ bi pyeu ̭ laˇ-awˇ, tiˬ gm-ehˇ Miˬyehˇ jawˇ gaˇ sheuˬ k'o ̭ la ̭-euˬ meh. 17 Ka li oe-awˇ Miˬyehˇ-ahˇ gaˇ mahˇ kaˬ-eu naw ma ̭-ahˇ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ-ahˇ peh-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ-eu Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ le-euˬ meh. 18 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ehˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ maˬ ehˇ, aˬ dui dawˬ tawˆ lu ̭ nui ma tiˬ siˬ teh ̭-ehˇ taˬ-awˇ Miˬyehˇ jawˇ gaˇ jiˆ uˇ laˇ nya-eu heu-aˬ, Ka li baˬ da neh meh. 19 K'oeˇ miˇ neh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu naw ma ̭-aˬ, boeˇ miˬ siˬ k'aˬ-ahˇ duˇ-eu aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ maˬ paˇ ngeuˇ meh. Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ miˇ k'ahˬ aˬ yaw ̭ tiˬ k'ahˬ-ahˇ ta ̭-eu miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ pyeu ̭ laˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ nymˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 20 Naw ma ̭ k'aw ̭, g'aˬ k'ehˇ deuˬ hawˇ-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ neh gawˬ dahˬ beh taˬ-euˬ gaˇ gawˬ tsa ̭ daˆ le ̭-euˬ nymˇ pyeu ̭-awˇ, Yeˬsuˇ Ka li-aˬ, la ̭ coeˇ lo zi ̭ pyeu ̭-eu meh. 21 Aˬ yaw ̭-aˬ, nymˇ nymˇ lah-ehˇ tiˬ gaˇ g'eu taw ̭-awˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-ahˇ a nehˬ-euˬ muiˬ-eu shawˇ-eu uˬ duˬ tahˬ nymˇ bi pyeu ̭ laˇ-euˬ k'aˬ lo tsaˬ byaˆ k'oeˇ siˬ pyeu ̭-eu meh. 22 Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ jawˇ-eu jawˇ duˬ pyeu ̭ laˇ ni, naw ma ̭-ahˇ k'aw ̭ aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ Ka li la ̭ k'oeˇ bi gawˬ ahˇ lu ̭-eu meh.

Eˇpeˇsu 3

1 K'oeˇ baˬ da neh, naw ma ̭-euˬ g'aˇ duˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ gaˇ mˇ-euˬ miˇ neh tawˬ-ahˇ ya uˇ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu ngaˇ Pawˇluˆ, Miˬyehˇ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu ma. 2 Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu guiˬ lahˬ baˬ da neh naw ma ̭ g'aˇ duˬ muiˬ ni gaˇ heu hmˬ ngaˬ-ahˇ bi mˇ la ̭-euˬ gaˇ kawˆ, naw ma ̭ ya gaˬ duˬ taˬ-euˬ meh. 3 Miˬyehˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ neh za ̭ taˬ-euˬ jeˬ ngaˬ-ahˇ pah mehˬ nehˬ la ̭-euˬ meh. Gaˇ kawˆ heu ngaˇ yaw nymˇ nymˇ-ehˇ bo ̭ taˬ-euˬ ma. 4 Naw ma ̭ gui haw ngeh, Ka li-euˬ gaˇ kawˆ za ̭ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ ngaˇ aˬ joˆ-ehˇ g'oˆ shaw taˬ-euˬ gaˇ kawˆ ya siˬ teh ̭-a. 5 Dzeuˇ laˇ ngeh, za ̭ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ heu tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ maˬ bi siˬ-aˬ. Ehˇ k'aw ̭ nymˬ-mˇ-aˬ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭-euˬ muiˬ-eu shawˇ-eu g'aˬ k'ehˇ deuˬ hawˇ-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ pah mehˬ nehˬ-euˬ meh. 6 Za ̭ taˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ meh. Laˬ k'aˬ cehˇ-eu guiˬ lahˬ dawˬ baˬ da neh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ k'aw ̭ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ jeˬ biˇ o ̭-eu meh. Nyiˬ deuˬ lu ̭ g'awˇ mawˇ tiˬ mawˇ-ahˇ teh ̭-ehˇ ta ̭-eu aˇ sehˇ deuˬ pyeu ̭-awˇ, Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ g'oe-awˇ Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ jeˬ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ za-euˬ meh. 7 Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu gaˇ heu hmˬ-ahˇ mˇ-eu-aˬ, Miˬyehˇ neh la ̭ sawˬ bi ̭ la ̭-euˬ tiˬ jeˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ baoˬ gaˇ mˇ-eu la ̭ k'oe, k'oeˇ lo ̭-ehˇ bi ̭ la ̭-euˬ meh. 8 Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ ta ̭-ehˇ nyiˇ teˬ dzehˬ-eu g'aˬ ngaˇ ma. Ehˇ k'aw ̭, maˬ ehˇ jiˇ coeˇ gaˇ keuˆ ni byah dui ku ̭ dui dui-eu Ka li-euˬ guiˬ lahˬ gaˇ kawˆ aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-ahˇ mehˬ-eu g'aˬ bi geu ̭ la ̭-euˬ meh. 9 K'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ neh lehˬ hmˬ taˬ-euˬ za ̭ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ bi mawˇ-eu g'aˇ duˬ meh. Dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ beh-euˬ Miˬyehˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ neh za ̭ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ aˇ hu ba neh iˬ nah keuˆ ni dehˬ kaˬ taˬ-euˬ meh. 10 K'oeˇ lo ̭-ehˇ dehˬ kaˬ taˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, nymˬ-mˇ-euˬ aˇ yamˬ-ahˇ Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ, mˬ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ lu ̭-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ hawˇ-eu baoˬ jaˆ-eu deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ g'awˬ mya jeˬ bi siˬ bi mawˇ-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu meh. 11 Miˬyehˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-eu k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ neh mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ noeˬ tsehˆ taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-awˇ, aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ bi byah laˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 12 Ka liˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-ahˇ jah-eu la ̭ k'oeˇ aˬ dui nui ma zi ̭ dah ni taˬ-awˇ, Miˬyehˇ jawˇ gaˇ k'aˬ duˬ ni le uˇ peuˬ-eu ma. 13 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ nui ma taˬ baˬ lehˇ ngaˇ shaˇ-eu ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ ya daˬ lu ̭-eu heu-aˬ, naw ma ̭-euˬ g'aˇ duˬ ma. Naw ma ̭-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ g'aˇ duˬ daˬ lu ̭-eu ma. 14 K'oeˇ baˬ da neh, Aˬda-euˬ mehˬ shi ngaˇ pawˬ tsui ̭ pawˬ dmˬ dmˬ-awˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu ma. 15 Mˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ paˬ tsawˇ ca deuˬ hawˇ-eu miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca dawˬ tawˆ lu ̭, aˬ yaw ̭ neh tsawˇ myahˇ bi ̭ taˬ-euˬ meh. 16 Naw ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ g'aˬ bi ahˇ laˇ ni, Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭-euˬ byah dui ku ̭ dui dui-eu yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-euˬ baoˬ naw ma ̭-ahˇ bi ̭-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ-ahˇ ngaˇ shaˇ-eu ma. 17 Naw ma ̭ jah-eu baˬ da neh naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ Ka li jawˇ le ni ngaˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu ma. Naw ma ̭ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-ahˇ dawˬ pehˬ taˬ ni ngaˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu ma. 18 Ka li-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ aˇ naˆ ni huiˬ, aˇ naˆ ni mahˇ-awˇ, aˇ naˆ ni na ̭, aˇ naˆ ni goˇ-eu gaˇ kawˆ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ naw ma ̭ g'oˆ shaw nya-eu baoˬ ahˇ laˇ ni ngaˇ shaˇ-eu ma. 19 Aˬ yaw ̭-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-aˬ, tiˬ byah tiˬ lo ̭ maˬ siˬ duˬ nya-eu jeˬ pyeu ̭-eu k'aw ̭, g'oeˇ-eu gaˬ-eu k'oeˇ-ahˇ naw ma ̭ siˬ nya laˇ-awˇ, Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ byah lu ̭-eu jeˬ naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ byah laˇ lu ̭-uˇ. 20 Aˬ dui maˬ noeˬ keuˆ maˬ shaˇ keuˆ nya gaˇ keuˆ ni, aˬ dui la ̭ k'oeˇ gaˇ mˇ lu ̭-eu aˬ yaw ̭-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ bi ̭ byah nehˬ la ̭ nya-eu g'aˬ pyeu ̭-eu 21 Miˬyehˇ-ahˇ, Ka li zaˬ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, Yeˬsuˇ ka li la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ aˬ myah lu ̭ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ lu ̭-uˇ. Aˬ miˬ.

Eˇpeˇsu 4

1 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ gaˇ mˇ-eu miˇ neh tawˬ-ahˇ ya uˇ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu ngaˇ, naw ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ shaˇ-eu ma. Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ kuˇ ngeh aˬ yaw ̭ neh noeˬ taˬ-euˬ aˇ tiˆ k'oeˇ tiˆ-ahˇ deh ̭ keuˆ-awˬ. 2 Aˬ myah lu ̭ nui nahˬ nui yu ahˇ-awˇ la ̭ o ̭ aw ̭-eu la ̭ k'oeˇ, nui ma g'awˬ mahˇ ni taˬ-awˬ. Goeˇ-eu gaˬ-eu la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ oˇ-awˬ. 3 Naw ma ̭-ahˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ-eu jeˬ neh gahˇ dzahˬ-eu la ̭ k'oeˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh bi ̭-euˬ nui ma tiˬ siˬ teh ̭-ehˇ taˬ-eu jeˬ-ahˇ k'aˇ g'eh nya-eu lo ̭-ehˇ jeˬ hmˬ geu ̭-awˬ. 4 Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ kuˇ-euˬ k'oeˇ noeˬ tmˬ duˬ tiˬ jeˬ teh ̭-ehˇ jaˆ-eu lo ̭-ehˇ, g'awˇ mawˇ tiˬ mawˇ teh ̭-ehˇ baw-awˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ jawˇ-eu meh. 5 Sahˬpaˬ Miˬyehˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ jawˇ-awˇ, jah-eu tiˬ jeˬ teh ̭-ehˇ jaˆ-awˇ, iˇ cu ̭ shawˇ-eu tiˬ jeˬ teh ̭-ehˇ jaˆ-eu meh. 6 Tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ Aˬda pyeu ̭-eu Miˬyehˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-awˇ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ Sahˬpaˬ pyeu ̭-awˇ, dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ gaˇ mˇ-awˇ, dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu meh. 7 Aˬ dui yawˬ g'aˬ na lu ̭ aˬ cawˬ-ahˇ maˬ duˇ-eu la ̭ sawˬ za taˬ-euˬ ma. K'oeˇ-aˬ, yawˬ ha-ahˇ k'aˇ geuˇ-eu lo ̭-ehˇ Ka li neh bi ̭ la ̭-euˬ meh. 8 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. "Aˬ yaw ̭ yaw goˇ-ahˇ daˆ leˇ ngeh, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni nyeh ̭ g'eh-awˇ, miˇ tsaˬ tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ, la ̭ sawˬ bi ̭ nehˬ-euˬ meh." 9 "Aˬ yaw ̭ daˆ leˇ-euˬ" lehˇ ehˇ-eu k'oeˇ, aˬ jeˬ-ahˇ ehˇ maw ̭ ta. Heu lo ̭-ehˇ ehˇ maw ̭-eu meh. Yaw beh miˇ tsaˬ heu-euˬ na ̭ dui dui-eu tsahˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ oe ka-euˬ meh. 10 Za ̭ ka le-euˬ g'aˬ hawˇ-eu, mˬ miˇ dawˬ taw ̭ lu ̭-ahˇ jawˇ byah jiˇ-eu g'aˇ duˬ mˬ le dzeuˇ gaˇ keuˆ ni g'o ̭ daˇ leˇ-euˬ g'aˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ tiˬ g'aˬ meh. 11 "Miˇ tsaˬ zaˬ-ahˇ la ̭ sawˬ biˬ-euˬ" g'aˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ meh. Tiˬ paˆ na deuˬ-ahˇ g'aˬ k'ehˇ bi geu ̭-awˇ, tiˬ paˆ na deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ bi geu ̭-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, tiˬ paˆ na deuˬ-ahˇ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu tsawˇ haˬ bi geu ̭-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, tiˬ paˆ na deuˬ-ahˇ Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ sheuˬ g'eh-eu saˬ laˬ bi geu ̭-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, mehˬ-eu tsoˆ-eu saˬ laˬ bi geu ̭-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ la ̭ sawˬ bi ̭-euˬ meh. 12 Ka li-euˬ g'awˇ mawˇ huiˬ laˇ mahˇ laˇ ni Miˬyehˇ-euˬ gaˇ bi mˇ-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ lehˬ hmˬ laˆ saˆ dah nehˬ-eu lehˇ aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ la ̭ sawˬ bi ̭-euˬ meh. 13 Aˬ dui dawˬ tawˆ lu ̭, jah-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ siˬ nya-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, nui ma tiˬ siˬ teh ̭-ehˇ taˬ nya laˇ teh ̭-a. Jah-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ aˬ dui tsawˇ k'aˆ k'aˆ laˇ-awˇ, Ka li byah-eu lo ̭-ehˇ aˬ dui k'aw ̭ byah laˇ teh ̭-a. 14 K'oeˇ ngeh jawˇ aˬ dui-aˬ, jah-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ zaˬ lo ̭-ehˇ maˬ paˇ pyeu ̭-ehˇ, aˬ cawˬ-ahˇ tsawˇ gahˇ gahˇ-awˇ gaˇ ma sheuˬ bahˬ nehˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ mehˇ shuiˇ jaˬ lehˇ baw laˇ ngeh, aˬ dui-ahˇ maˬ baw poˆ maˬ baw laˆ nya-aˇ. 15 G'oeˇ-eu gaˬ-eu nui ma ahˇ-eu la ̭ k'oeˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ ngehˬ-awˇ, aˬ dui-euˬ uˬ duˬ pyeu ̭-eu Ka li la ̭ k'oeˇ yawˬ jeˬ na lu ̭ ya bi huiˬ ya bi mahˇ laˇ teh ̭-a. 16 Uˬ duˬ k'oeˇ siˬ uˆ lahˇ-eu uˬ moˆ g'awˇ mawˇ aˇ sehˇ dawˬ tawˆ lu ̭ tiˬ gaˇ tsaˬ leˇ-awˇ, uˬ duˬ-ahˇ g'aˬ yuˇ taˬ-euˬ yoeˬ tsui ̭ yoeˬ la ̭ deuˬ neh tiˬ sehˇ tiˇ sehˇ tso ̭ tsa ̭ jiˇ taˬ-euˬ meh. Aˇ sehˇ aˬ yaw ̭ sehˇ yaw ̭ yawˬ ha-euˬ gaˇ mˇ ngeh, g'awˇ mawˇ mawˇ lah-ehˇ huiˬ laˇ-awˇ, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ g'aˬ k'aˆ dzehˬ laˇ-eu meh. 17 Lawˇ ci ̭ zaˬ lo ̭-ehˇ taˬ paˇ deh ̭ lehˇ, Sahˬ paˬ Yeˬsuˇ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ ngaˇ naw ma ̭-ahˇ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ ehˇ-eu ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui noeˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-a. 18 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui ma zahˇ tsui ni g'eh-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ siˬ nya-eu uˬ ta ̭, nui ma g'ahˇ-eu miˇ neh, Miˬyehˇ neh bi ̭-euˬ yaw deh ̭ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ ta ̭-a. 19 Aˬ yaw ̭ ma ̭ sha ̭ dawˇ nya-eu nui ma byoˆ-iˇ jiˇ-awˇ, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu la ̭ k'oeˇ k'aˬ miˬ sheu-eu jeˬ mˇ-eu g'aˇ duˬ g'awˇ mawˇ a nehˬ g'aˬ-awˇ, jaw ̭ dui dui-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ nui k'ahˇ tiˬ shiˇ mˇ-eu meh. 20 Naw ma ̭ Ka li-ahˇ dzaw geu ̭-euˬ-aˬ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-eu g'aˇ duˬ maˬ ngeuˇ-a. 21 Naw ma ̭ aˬ yaw ̭ gaˇ Kawˆ ya gaˬ duˬ g'aˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu lo ̭-ehˇ, Yeˬsuˇ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ gaˇ kawˆ aˬ cawˬ naw ma ̭-ahˇ mehˬ g'aˬ-euˬ meh. 22 Nawˬ-ahˇ gaˇ ma bi deh ̭ bahˬ-eu jeˬ-ahˇ mˇ maw ̭-eu nui k'ahˇ jaˆ ni nawˬ-ahˇ mehˇ shuiˇ shuiˇ-eu yaw deh ̭ deh ̭-eu yaw oeˇ k'oeˇ hmˬ-ahˇ lehˆ dzeh-awˬ. 23 Guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ paw naw ma ̭-euˬ nui ma yaw shui ̭ bi paˇ laˇ-awˬ. 24 Maˇ maˇ ni g'eh-eu yaw tsaˬ yaw dawˇ hawˇ-eu yaw muiˬ yaw shawˇ la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-euˬ aˇ g'eh-ahˇ duˇ leˇ ni beh taˬ-euˬ yaw deh ̭ deh ̭-eu yaw shui ̭ jeˬ-ahˇ dm-awˬ. 25 K'oeˇ miˇ neh, jaˬ myaw ̭ taˬ paˇ myaw ̭. Ka li zaˬ cawˬ cawˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ ngehˬ-awˬ tmˇ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui dawˬ tawˆ lu ̭ Ka li-euˬ g'awˇ mawˇ la ̭ k'oeˇ tiˬ gaˇ ta ̭-eu ma. 26 Naw ma ̭ nui ma pehˇ laˇ ngeh, iˬ baˇ mˇ gaˇ maˬ bi keuˆ leˇ-eu u ̭ ta ̭, nahˇ ma ga ahˇ ngeh keuˆ ni nui ma pehˇ-eu jeˬ taˬ bi pyeu ̭. 27 Neh ̭ sahˬ paˬ neh muˇ juˇ taˬ bi juˇ g'aˬ. 28 Smˇ k'oeˬ k'oeˬ-eu tsawˇ haˬ maˬ k'oeˬ ni byehˇ-awˇ, yawˬ ha deh ̭ nya jawˇ nya-eu uˬ ta ̭ shaˬ zaˬ zahˬ zaˬ deuˬ-ahˇ caw ba nya ni, yaw sui yaw dawˇ la ̭ k'oeˇ pyuˇ poˆ-eu g'aˇ duˬ gaˇ mˇ-awˬ. 29 Aˬ cawˬ-ahˇ bi coeˬ leˇ-eu dawˬ taˬ ngehˬ. Ehˇ k'aw ̭, nawˬ neh ngehˬ-euˬ dawˬ aˬ cawˬ g'aˇ duˬ muiˬ ni, loˬ-eu jeˬ-ahˇ caw ba nya-awˇ bi huiˬ bi mahˇ laˇ nya-eu gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu dawˬ ngehˬ-awˬ. 30 Miˬyehˇ-euˬ Muiˬ-eu Shawˇ-eu Yaw sahˇ-ahˇ bi noeˬ shaˬ-eu jeˬ taˬ mˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ka k'o ̭-eu aˇ nah keuˆ le ngeh naw ma ̭ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu duˬ laˇ ni, Yaw sahˇ Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭-ahˇ jmˬ diˬ taˬ-euˬ meh. 31 Aˬ cawˬ-ahˇ nui ma naˇ-eu jeˬ maˬ ehˇ, nui ma nymˇ-eu jeˬ maˬ ehˇ, nui ma pehˇ-eu jeˬ maˬ ehˇ, byehˇ dzeh jiˇ-awˬ. Aˬ cawˬ-ahˇ guˇ guˇ-ehˇ ceh-awˇ yaˬ k'ehˇ yaˬ-eu jeˬ hawˇ-eu, aˬ cawˬ-ahˇ bye-eu jeˬ taˬ paˇ mˇ. 32 Ka li la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ la ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, naw ma ̭ k'aw ̭ nui nahˬ nui yu ahˇ-eu la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ g'awˬ shaˬ gaˬ-awˇ iˬ baˇ pyehˬ-awˬ.

Eˇpeˇsu 5

1 Naw ma ̭-aˬ, Miˬyehˇ gaˬ dui dui-eu zaˬ deuˬ pyeu ̭-eu lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ duˇ laˇ ni leh jeh-awˬ. 2 Ka li aˬ dui-ahˇ gaˬ-eu miˇ neh, Miˬyehˇ nui k'ahˇ shiˇ-eu saw dui dui-eu lawˇ-eu jeˬ lo ̭-ehˇ aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ aˬ dui g'aˇ duˬ lawˇ nehˬ-euˬ gaˇ duˇ ni, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ deh ̭ g'eh-awˬ. 3 Naw ma ̭-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu miˇ neh, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ k'aˬ miˬ sheu-eu, jaw ̭ dui dui-eu jeˬ mˇ-eu, aˬ cawˬ-euˬ myawˬ-ahˇ mehˇ juiˇ juiˇ-eu, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu gaˇ kawˆ deuˬ-ahˇ mˇ-eu taˬ ehˇ siˬ. Ja-eu k'aw ̭ maˬ tsaˬ-a. 4 Jaw ̭ dui dui-eu dawˬ, gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu dawˬ hawˇ-eu, yaw jaw ̭ jeˬ gaˇ kawˆ ceh ̭ leh ̭ ka niˇ g'a-eu dawˬ heu deuˬ-ahˇ naw ma ̭ tiˬ paw ̭-iˬ ngehˬ-eu maˬ tsaˬ-a. 5 Maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu la ̭ k'oeˇ k'aˬ miˬ sheu-eu tsawˇ haˬ, jaw ̭ dui dui-eu jeˬ mˇ-eu tsawˇ haˬ hawˇ-eu, aˬ cawˬ-euˬ myawˬ-ahˇ mehˇ juiˇ juiˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Ka li-euˬ miˇk'ahˬ hawˇ-eu Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-ahˇ maˬ ya uˇ leˇ-a lehˇ naw ma ̭ siˬ duˬ-awˬ. (Aˬ cawˬ-euˬ myawˬ-ahˇ mehˇ juiˇ juiˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ gaˇ duˇ-eu meh.) 6 Gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu dawˬ neh tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ naw ma ̭-ahˇ mehˇ shuiˇ taˬ bi shuiˇ tawˆ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu jeˬ baˬ da neh Miˬyehˇ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ-eu deuˬ k'oeˇtaˆ Miˬyehˇ nui ma pehˇ-eu jeˬ keuˆ le teh ̭-a. 7 K'oeˇ miˇ neh, k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ g'awˬ tsehˆ tsehˆ-awˬ. 8 Naw ma ̭ k'aw ̭, yaw zahˇ la ̭ k'oeˇ deh ̭ haw-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ g'aˬ-euˬ miˇ neh, yaw sheh ̭ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ jawˇ lu ̭-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, yaw sheh ̭-euˬ zaˬ deuˬ lo ̭-ehˇ deh ̭ g'eh-awˬ. 9 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yaw muiˬ yawˬ jeˬ na lu ̭, yaw tsaˬ yaw dawˇ yawˬ jeˬ na lu ̭ hawˇ-eu, maˇ jawˆ ni g'eh-eu yawˬ jeˬ na lu ̭, yaw sheh ̭ la ̭ k'oeˇ neh doˆ le-euˬ teh ̭ meh. 10 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ nui ma tsaˬ-eu jeˬ-ahˇ mˇ nya laˇ ni leh jeh-awˬ. 11 A cawˬ mˇ lu ̭-eu yaw zahˇ-ahˇ ta ̭ leˇ-eu gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu jeˬ-ahˇ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ mˇ ni, yaw sheh ̭ la ̭ k'oeˇ yuˇ doˆ la ̭-awˬ. 12 (Aˬ yaw ̭ ma ̭ baˇ za ̭-ahˇ mˇ k'oeˬ k'oeˬ lu ̭-eu gaˇ k'oeˇ deuˬ-ahˇ ja doˆ-eu teh ̭-ehˇ k'aw ̭ sha ̭ dawˇ dui dui paˬ-ehˇ g'eh-eu meh.) 13 Dawˬ tawˆ lu ̭ yaw sheh ̭ la ̭ k'oeˇ yuˇ doˆ la ̭ jiˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu bya cehˆ ni mawˇ duˬ laˇ teh ̭-a. 14 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, bya cehˆ ni bi mawˇ duˬ laˇ-eu yawˬ jeˬ na lu ̭ yaw sheh ̭ pyeu ̭-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. "Yu ̭ k'aˆ taˬ-euˬ deuˬ noeˬ laˇ-awˇ, shiˇ-euˬ g'o ̭ deh ̭ laˇ-awˬ. Ka li yaw sheh ̭ bi ̭ la ̭ teh ̭-a." lehˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. 15 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ deh ̭ lu ̭-eu gaˇ kawˆ yahˇ-awˬ. Zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ maˬ ahˇ-eu tsawˇ haˬ lo ̭-ehˇ taˬ deh ̭. Zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ lo ̭-ehˇ deh ̭-awˬ. 16 Naw ma ̭ za-euˬ muiˬ-eu aˇ yamˬ-ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ ni zmˬ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˇ nah aˇ yamˬ heu yamˬ-aˬ, haiˬ-eu aˇ yamˬ pyeu ̭-eu meh. 17 Dawˇ ga maˬ paˇ ga ni, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ naw ma ̭-ahˇ bi mˇ maw ̭-eu jeˬ-ahˇ siˬ nya-awˬ. 18 Jiˇ baˬ taˬ dawˇ yeh ̭. K'oeˇ-aˬ, naw ma ̭-ahˇ bi cawˆ-iˇ-eu teh ̭ meh. Ehˇ k'aw ̭, Yaw sahˇ Miˬyehˇ naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ bi byah laˇ-awˬ. 19 Ja ceuˬ-eu sahˬ bo ̭ gaˇ kawˆ, Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-eu caˇ dawˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu, guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ paw-euˬ caˇ dawˬ gaˇ kawˆ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ja uˇ-awˬ. Nui ma la ̭ k'oeˇ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ja ceuˬ-awˇ, ja ceuˬ-eu caˇ dawˬ deuˬ-ahˇ caˇ-awˬ. 20 A dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ tsawˇ myahˇ la ̭ k'oeˇ yawˬ jeˬ na lu ̭ g'aˇ duˬ Aˬda Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-awˬ. 21 Ka li-ahˇ yaw zeu baw-eu la ̭ k'oeˇ, tiˬ g'aˬ-euˬ la ̭ oˆ tiˬ g'aˬ yaw muiˬ-ehˇ jawˇ-awˬ. 22 Miˬ zaˬ deuˬ-oˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-eu lo ̭-ehˇ, yawˬ ha k'aˬ dzeˇ zaˬ-euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-awˬ. 23 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Ka li zaˬ aˇ muˇ k'oeˇ taˆ Ka li uˆ lahˇ-eu baoˬ jaˆ-eu lo ̭-ehˇ, miˬ zaˬ k'oeˇ taˆ k'aˬ dzeˇ zaˬ uˆ lahˇ-eu baoˬ jaˆ meh. Ka li-aˬ, Ka li zaˬ aˇ muˇ pyeu ̭-eu aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ Ka k'o ̭-eu yaw sahˇ pyeu ̭-eu meh. 24 K'oeˇ miˇ neh, Ka li-euˬ dawˬ-ahˇ Ka li zaˬ aˇ muˇ tiˬ byah ni naˇ haˬ geu ̭-eu lo ̭-ehˇ, k'aˬ dzeˇ zaˬ-euˬ dawˬ-ahˇ miˬ zaˬ g'aˬ tiˬ byah ni ya naˇ haˬ geu ̭-eu meh. 25 K'aˬ dzeˇ zaˬ deuˬ-oˇ, Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ Ka li gaˬ-eu miˇ neh g'awˇ mawˇ lawˇ nehˬ-euˬ gaˇ duˇ ni, yawˬ ha-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ gaˬ-awˬ. 26 Aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ lawˇ nehˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ neh iˇ cu ̭ la ̭ k'oeˇ tsiˬ shawˇ-awˇ, Miˬyehˇ-ahˇ a nehˬ-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu meh. 27 Iˇ cu ̭ neh tsiˬ shawˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, maˇ byaw ̭ maˇ naˇ maˬ baw-ehˇ, ehˇ k'aˇ maˬ za-eu uˬ ta ̭, shawˇ jehˆ ni g'eh-awˇ iˬ baˇ taˬ k'aˇ maˬ za-eu aˇ g'ehˇ muiˬ dui dui-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ, aˬ yaw ̭-euˬ bi pyeu ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ mˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 28 K'aˬ dzeˇ zaˬ deuˬ-aˬ, yawˬ ha-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ gaˬ-eu lo ̭-ehˇ, yawˬ haˬ-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ gaˬ-eu tsaˬ meh. Yawˬ ha-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ gaˬ-eu k'aˬ dzeˇ zaˬ-aˬ, yawˬ haˇ yawˬ ha gaˬ gaˇ duˇ-eu meh. 29 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ yawˬ ha-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ yawˬ ha maˬ bye-a. Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ Ka li bi dzaˬ bi dawˇ-awˇ bo saˆ-eu lo ̭-ehˇ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ yawˬ haˬ-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ yawˬ ha bi dzaˬ bi dawˇ-awˇ bo saˆ-eu meh. 30 Aˬ dui-aˬ, Ka li-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ tso ̭-eu aˇ sehˇ deuˬ pyeu ̭-eu ma. 31 "K'oeˇ miˇ neh, k'aˬ dzeˇ zaˬ-aˬ, yawˬ ha-euˬ aˬ da aˬ ma-ahˇ g'awˬ-iˇ-awˇ, yawˬ haˬ-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ deh ̭ ta ̭-eu la ̭ k'oeˇ, nyiˬ g'aˬ-euˬ tiˬ shiˬ tiˬ shaˬ teh ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 32 Jaˇli ̭ aˇ deuˆ heu deuˆ la ̭ k'oeˇ, na ̭ dui dui-eu za ̭ taˬ-euˬ jeˬ pah mehˬ lu ̭-eu meh. K'oeˇ-aˬ, Ka li hawˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ ehˇ maw ̭-eu meh lehˇ ngaˇ g'oˆ shaw-eu ma. 33 Jaˇli ̭ heu deuˆ naw ma ̭-ahˇ k'aw ̭ ta ̭ leˇ-eu meh. K'aˬ dzeˇ zaˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ yawˬ ha-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ gaˬ-eu lo ̭-ehˇ yawˬ ha-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ ya gaˬ-awˇ, miˬ zaˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ yawˬ ha-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ-ahˇ yaw zeu ya baw-eu meh.

Eˇpeˇsu 6

1 Zaˬ deuˬ-oˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ la ̭ k'oeˇ yawˬ ha-euˬ aˬ da aˬ ma ehˇ dawˬ naˇ haˬ-awˬ. Naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-eu tsaˬ dui dui meh. 2 "Nawˬ da nawˬ ma-ahˇ yaw zeu baw-awˬ" lehˇ ehˇ-eu zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ heu dawˬ-aˬ, naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ guiˬ lahˬ bi ̭-eu g'aˇ duˬ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ yaw beh dawˬ meh. 3 "K'oeˇ lo ̭-ehˇ yaw zeu baw naˇ, nawˇ yawˬ jeˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ baw le za le-awˇ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ deh ̭ ngeh ziˇ baw ziˇ za teh ̭-a." 4 Aˬ da aˬ ma deuˬ-oˇ, naw ma ̭-euˬ zaˬ deuˬ nui ma pehˇ ni taˬ jahˇ. Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-awˇ, bo saˆ huiˬ-awˬ. 5 Zaˬ k'aˆ deuˬ-oˇ, miˇ tsaˬ zaˬ pyeu ̭-eu naw ma ̭-euˬ baw leˬ deuˬ-ahˇ guˆ-awˇ yaw dzuˬ dzuˬ-eu la ̭ koeˇ, ehˇ dawˬ naˇ haˬ geu ̭-awˬ. Ka li-euˬ gaˇ mˇ gaˇ duˇ ni, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'aˇ k'ehˇ-eu jeˬ-ahˇ mˇ-awˬ. 6 Baw leˬ haw lu ̭ ngeh teh ̭-ehˇ myaˆ pyawˬ naˇ mehˇ za ni mˇ-eu jeˬ taˬ bi pyeu ̭. Ehˇ k'aw ̭, Ka li-euˬ zaˬ k'aˆ lo ̭-ehˇ Miˬyehˇ nui k'ahˇ shiˇ-eu jeˬ-ahˇ nui ma keuˆ-awˇ mˇ-awˬ. 7 Naw ma ̭ zaˬ k'aˆ geu ̭-awˇ ya mˇ lu ̭-eu gaˇ deuˬ-ahˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ gaˇ mˇ nehˬ-eu lo ̭-ehˇ teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ gaˇ mˇ nehˬ-eu lo ̭-ehˇ laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ mˇ-awˬ. 8 Zaˬ k'aˆ maˬ ehˇ, zaˬ k'aˆ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ maˬ ehˇ, yawˬ ha neh k'aˇ mˇ-euˬ muiˬ-eu gaˇ g'aˇ duˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ la ̭ sawˬ bi ̭ nehˬ la ̭ teh ̭-a lehˇ siˬ duˬ-awˬ. 9 Baw leˬ deuˬ-oˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, naw ma ̭ k'aw ̭ zaˬ k'aˆ deuˬ g'aˇ duˬ shaˇ noeˬ nehˬ-awˬ. Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ guˆ tsiˬ taˬ nyeh ̭. Naw ma ̭ maˬ ehˇ, naw ma ̭-euˬ zaˬ k'aˆ deuˬ maˬ ehˇ, dawˬ tawˆ lu ̭ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu Baw leˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ zaˬ k'aˆ pyeu ̭-eu ma lehˇ siˬ nya-awˬ. Aˬ yaw ̭-aˬ, yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ-ehˇ tiˬ kawˆ di ni yaˇ k'aˬ daˇ-eu meh. 10 Aˇ saˬ saˬ-eu dawˬ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ huiˬ-eu baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ, aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ g'aˬ ahˇ laˇ-awˬ. 11 Neh ̭ sahˬ paˬ tsawˇ gahˇ gahˇ laˇ gaˇ naw ma ̭ g'aˬ leˇ nya ni, Miˬyehˇ neh bi ̭ la ̭-euˬ guiˇ deuˆ-eu keu ka dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ dm-awˬ. 12 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ aˬ dui deuˆ ceh ceh lu ̭-eu maˬ ngeuˇ. Maˬ mawˇ nya-eu haiˬ dui dui-eu mˬ taˆ-euˬ yaw sahˇ pyeu ̭-eu uˆ lahˇ-eu deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, baoˬ deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, zahˇ tsui ni g'eh-eu ziˇ heu ziˇ-ahˇ dzoeˬ lu ̭-eu mˬ hawˇ-eu miˇ yaw kaˬ-ahˇ jawˇ-eu deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, aˬ dui deuˆ ceh ceh lu ̭-eu ma. 13 Haiˬ-eu aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ keuˆ le ngeh, muiˇ-eu deuˬ deuˆ le gaˇ naw ma ̭ ciˬ daˬ coeˇ-awˇ, aˇ saˬ deuˆ saˬ ngeh keuˆ ni tiˬ to ̭-iˬ maˬ jiˆ k'o ̭-iˇ ni zi ̭ dah ni yaw ̭ tehˬ coeˇ-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ-euˬ guiˇ deuˆ-eu keu ka dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ nymˬ-mˇ dm-awˬ. 14 K'oeˇ miˇ neh, yaw sui yaw dawˇ jeˬ jo ̭ pa ̭ pa ̭-awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ k'ahˬ-ahˇ dehˬ kaˬ-awˇ yaw ̭-awˬ. 15 Biˬ tsaˬ bi dzoeˇ leˇ-eu Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ sehˬ nawˆ nawˆ-awˬ. 16 K'oeˇ uˬ ta ̭, Haiˬ dui dui-eu G'aˬ neh beuˆ g'eh la ̭-euˬ miˬ dzaˬ do ̭-eu kaˆ myaˬ deuˬ bi miˆ-iˇ-eu g'aˇ duˬ, jah-eu jeˬ pyeu ̭-eu dehˬ daˬ duˬ-ahˇ aˬ myah lu ̭ zi ̭ dah ni tuˆ tehˬ taˬ-awˬ. 17 Ka k'o ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu shmˇ uˬ k'oˆ k'oˆ-awˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh bi ̭ la ̭-euˬ mi cehˇ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ dawˬ kawˬ-ahˇ tuˆ tehˬ taˬ-awˬ. 18 Miˬyehˇ caw ba la ̭ ni guiˬ lahˬ shaˇ-awˇ, k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ mˇ g'eh-awˬ. Yaw sahˇ Miˬyehˇ sheuˬ g'eh-eu la ̭ k'oeˇ aˬ myah lu ̭ guiˬ lahˬ shaˇ-awˬ. Maˬ ya smˬ-iˇ ni aˬ myah lu ̭ yaw beuˇ beuˇ-ehˇ jawˇ-awˬ. Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ g'aˇ duˬ aˬ myah lu ̭ guiˬ lahˬ shaˇ-awˬ. 19 Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ gaˇ kawˆ za ̭ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ aˬ cawˬ siˬ nya laˇ ni k'aˬ duˬ ni dawˬ ngehˬ nya-eu g'aˇ duˬ, ngaˇ dawˬ ngehˬ-eu lehˇ k'aˇ g'eh ngeh Miˬyehˇ-euˬ dawˬ ngaˬ-ahˇ bi ̭ la ̭ ni ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ k'aw ̭ aˬ myah lu ̭ guiˬ lahˬ shaˇ-awˬ. 20 Nymˬ-mˇ ngaˇ tawˬ-ahˇ uˇ lu ̭-eu k'aw ̭, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ heu-euˬ g'aˇ duˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ dah zaˇ ngehˬ zaˬ tmˇ zaˬ pyeu ̭-eu ma. Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ g'aˇ duˬ ngehˬ paˬ tmˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ-ahˇ ngaˇ k'aˬ duˬ ni ngehˬ nya tmˇ nya ni guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ la ̭-awˬ. 21 Ngaˇ aˬ joˆ-ehˇ mˇ lu ̭ shaˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭ ya siˬ ni, aˬ dui-euˬ aˬ nyiˇ Duˇjiˇ naw ma ̭-ahˇ ja mehˬ jiˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭-aˬ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ gaˇ mˇ-eu saˇ jaˇ zi ̭-eu zaˬ k'aˆ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu meh. 22 K'oeˇ miˇ neh, nga ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ joˆ-ehˇ mˇ lu ̭ shaˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ bi ja mehˬ le-awˇ naw ma ̭-ahˇ g'aˬ bi bi ̭ le-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ ngaˇ k'ehˇ g'eh le ̭-eu ma. 23 Aˬda Miˬyehˇ hawˇ-eu Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ nui saˇ o ̭-eu jeˬ maˬ ehˇ, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ maˬ ehˇ, jah-eu jeˬ maˬ ehˇ, aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ. 24 Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ ka li-ahˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ piˬ maˬ byoˆ-iˇ nya-eu g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ neh k'aˇ gaˬ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ, Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu guiˬ lahˬ yaw dzahˇ jaˆ lu ̭-uˇ.

Piˇliˇpiˆ 1

1 Yeˬsuˇ Ka li-euˬ zaˬ k'aˆ pyeu ̭-eu Pawˇluˆ hawˇ-eu Tiˆmoˇseˬ nga nya ̭, Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ Piˇliˇpiˆ meuˬ-ahˇ jawˇ lu ̭-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ sheuˬ g'eh-eu deuˬ, caw dehˬ caw toˆ-eu deuˬ hawˇ-eu, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. 2 Aˬ dui-euˬ Aˬ da Miˬyehˇ hawˇ-eu Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu guiˬ lahˬ yaw dzahˇ hawˇ-eu nui saˇ o ̭-eu jeˬ, naw ma ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ. 3 Naw ma ̭-ahˇ ngaˇ k'aˇ noeˬ mawˇ ngeh, naw ma ̭ g'aˇ duˬ ngaˬ-euˬ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu ma. 4 Naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ g'aˇ duˬ ngaˇ guiˬ lahˬ k'aˇ shaˇ ngeh, laˬ k'aˬ cehˇ-eu la ̭ k'oeˇ shaˇ-eu ma. 5 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu gaˇ la ̭ k'oeˇ, aˇ dahˬ beh ngeh neh iˬ nah keuˆ ni naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ caw ba nehˬ la ̭-euˬ meh. 6 Muiˬ-eu gaˇ heu hmˬ-ahˇ naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ aˇ dahˬ beh le-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-aˬ, gaˇ heu hmˬ mˇ jiˇ-eu aˇ nah pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ Ka li za ̭ le-eu Aˇ nah-ahˇ keuˆ ni mˇ daˆ g'eh le ̭ teh ̭-a lehˇ ngaˇ jah duˬ taˬ-euˬ ma. 7 Ngaˬ-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ naw ma ̭-ahˇ aˬ myah lu ̭ noeˬ keuˆ lu ̭-eu ma. Naw ma ̭-euˬ gaˇ kawˆ ngaˬ-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ noeˬ mawˇ lu ̭-eu heu-aˬ, tsaˬ dui dui-eu ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nymˬ-mˇ ngaˇ tawˬ-ahˇ uˇ lu ̭ ngeh maˬ ehˇ, maˬ ya uˇ leˇ mi naˆ-ehˇ, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ heu zi ̭ dah ni bi pyeu ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ yaˇ k'aˬ daˇ-eu deuˬ mehˬ shi ja leˇ ngeh maˬ ehˇ, Miˬyehˇ neh ngaˬ-ahˇ bi mˇ la ̭-euˬ muiˬ-eu gaˇ heu hmˬ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ aˬ myah lu ̭ caw ba nehˬ la ̭-euˬ meh. 8 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ gaˬ dui dui-eu heu-aˬ, Yeˬsuˇ Ka li-euˬ nui ma-ahˇ neh doˆ le-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ neh gaˬ-eu ma lehˇ ngaˇ ehˇ-eu heu tsaˬ-eu gaˇ kawˆ, Miˬyehˇ ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ saˇ kiˇ pyeu ̭-eu ma. 9 Naw ma ̭-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ tiˬ jawˇ saˇ-iˬ tiˬ jawˇ huiˬ laˇ mahˇ laˇ-eu la ̭ k'oeˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ siˬ duˬ mawˇ duˬ nya laˇ-awˇ, yaw muiˬ yaw doeˇ tseˇ paˆ geu ̭ nya laˇ ni ngaˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu ma. 10 Dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ muiˬ dzehˬ-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ tseˇ geu ̭ nya laˇ ni shaˇ lu ̭-eu ma. K'oeˇ miˇ neh, Ka li za ̭ le-eu Aˇ nah-ahˇ naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ maˬ muiˬ-eu jeˬ maˬ paˇ ahˇ-ehˇ, iˬ baˇ taˬ k'aˇ maˬ za ni pyeu ̭ laˇ teh ̭-a. 11 Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ aˬ cawˬ taˬ huiˬ-awˇ Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ laˇ gaˇ keuˆ ni Yeˬsuˇ Ka li teh ̭-ehˇ jahˇ nehˬ nya-eu maˇ maˇ ni muiˬ-eu jeˬ k'oeˇ, naw ma ̭ yaw deh ̭ deh ̭-eu la ̭ k'oeˇ byah laˇ teh ̭-a. 12 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, ngaˇ ya daˬ lu ̭-eu heu-aˬ, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ bi gaˬ doe-iˇ-eu g'aˇ duˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭ bi siˬ nya maw ̭ miˇ-a. 13 K'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ miˇ neh, sahˬ paˬ-euˬ hawˇ nymˇ-ahˇ lo ̭ piˇ-eu yehˇ dawˬ tawˆ lu ̭ hawˇ-eu heu gaˇ k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, ngaˇ Ka li-euˬ zaˬ k'aˆ geu ̭-eu miˇ neh tawˬ-ahˇ ya uˇ lu ̭-eu meh lehˇ siˬ nya meh. 14 Ngaˇ tawˬ-ahˇ uˇ-eu baˬ da neh aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ myaˬ tiˬ paˆ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ la ̭ k'oeˇ nui ma zi ̭ dzehˬ laˇ-awˇ, guˆ-eu nui ma tiˬ jawˇ-iˬ maˬ ahˇ ni Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ-eu g'aˇ duˬ nui ma k'aˬ dzehˬ laˇ-euˬ meh. 15 Maˇ maˇ ni ehˇ naˇ, tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, aˬ cawˬ-ahˇ myaˆ naˆ-awˇ ceh dzaˬ maw ̭-eu nui ma ahˇ-eu miˇ neh Ka li gaˇ kawˆ mehˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, maˇ maˇ ni nui ma keuˆ-eu la ̭ k'oeˇ mehˬ-eu meh. 16 K'oeˇ deuˬ-aˬ, g'oeˇ-eu gaˬ-eu la ̭ k'oeˇ mˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu heu maˇ maˇ ni tsaˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ bi doˆ laˇ ni mˇ-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ k'ehˇ-euˬ meh lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ siˬ nya meh. 17 Yawˬ deuˬ yawˬ-aˬ, nui ma dawˇ coe ni taˬ-awˇ Ka li gaˇ kawˆ mehˬ-eu maˬ ngeuˇ-a. Yawˬ ha g'aˇ duˬ shaˇ noeˬ-awˇ mˇ-eu teh ̭ meh. Ngaˇ heu gaˇ tawˬ-ahˇ uˇ lu ̭ ngeh aˬ yaw ̭ ma ̭ ngaˬ-ahˇ heu naˆ maˬ tseˇ laˆ shaˬ nehˬ la ̭ maw ̭-eu meh. 18 Ehˇ k'aw ̭, tiˬ jeˬ-iˬ maˬ ngeuˇ-aˇ. Nui ma dawˇ coe ni taˬ-awˇ mehˬ-eu maˬ kaˬ, nui ma la ̭ g'o ̭ baw-awˇ mehˬ-eu maˬ kaˬ, Ka li gaˇ kawˆ k'aˇ mehˬ nya-eu lo ̭-ehˇ mehˬ naˇ, ngaˇ laˬ k'aˬ cehˇ ma. 19 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ la ̭-euˬ baˬ da neh maˬ ehˇ, Yeˬsuˇ Ka li-euˬ Yaw sahˇ Miˬyehˇ caw ba nehˬla ̭-eu baˬ da neh maˬ ehˇ, tawˬ heu la ̭ k'oeˇ neh ngaˇ ya buˬ-iˇ-eu yaw duˬ baw ma lehˇ siˬ duˬ taˬ-euˬ ma. 20 Ngaˇ geu ̭ maw ̭ dui dui-awˇ noeˬ tmˬ taˬ-euˬ jeˬ-aˬ, ngaˇ mˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu gaˇ deuˬ-ahˇ aˬ myah lu ̭ mˇ-eu uˬ ta ̭, hehˬ nymˬ-mˇ ngaˇ deh ̭-eu maˬ ehˇ, shiˇ-eu maˬ ehˇ, k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ Ka li-ahˇ aˬ cawˬ yaw zeu baw laˇ-eu g'aˇ duˬ nui ma k'aˬ duˬ ni taˬ nya-eu jeˬ-ahˇ geu ̭ maw ̭-eu ma. 21 Tsawˇ haˬ zaˬ yaw deh ̭ deh ̭-eu aˬ jeˬ g'aˇ duˬ-a. Ngaˇ deh ̭ lu ̭-eu-aˬ, Ka li g'aˇ duˬ ma. Shiˇ naˇ, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ jiˇ jeuˬ ma. 22 Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ mehˬ hu paw ya deh ̭ daˆ le ̭ lawˬ naˇ, gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu gaˇ g'awˬ mya jeˬ mˇ nya-eu ma. K'oeˇ miˇ neh, deh ̭-eu hawˇ-eu shiˇ-eu heu nyiˬ jeˬ-ahˇ ngaˇ tseˇ geu ̭ tsaˬ maˬ siˬ nya. 23 Heu nyiˬ jeˬ lu ̭ ngaˬ-ahˇ g'eu taw taˬ-euˬ meh. Ngaˇ geu ̭ maw ̭-eu-aˬ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ deh ̭-eu heu-ahˇ byehˇ dzeh ya ̭-awˇ Ka li nehˬ-ehˇ jawˇ leˇ maw ̭-eu k'oeˇ hmˬ ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ-aˬ, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ muiˬ dzehˬ-eu meh. 24 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ g'aˇ duˬ shaˇ noeˬ le ̭ naˇ, ngaˇ deh ̭-eu muiˬ dzehˬ meh. 25 Ngaˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ jah duˬ taˬ-euˬ miˇ neh, ngaˇ ya deh ̭ meh lehˇ ngaˇ siˬ nya ma. Naw ma ̭ huiˬ laˇ mahˇ laˇ lu ̭-eu jeˬ g'aˬ bi k'aˆ dzehˬ laˇ-awˇ, jah-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ laˬ k'aˬ ya cehˇ ni, naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ nehˬ-ehˇ ngaˇ deh ̭ daˆ le ̭ ma. 26 K'oeˇ miˇ neh, ngaˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ paˇ laˇ keuˆ ngeh, ngaˬ neh mˇ-euˬ shaˬ-euˬ jeˬ baˬ da neh, Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ yaw deh ̭ deh ̭-eu jeˬ yaw beh naˆ maˬ tseˇ kahˬ sehˇ jehˆ k'aˇ za teh ̭-a. 27 Huiˬ-eu tiˬ jeˬ-aˬ, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ haw keuˆ laˇ-eu maˬ kaˬ, maˬ haw keuˆ laˇ-eu maˬ kaˬ, naw ma ̭ nui ma tiˬ siˬ teh ̭-ehˇ taˬ-awˇ zi ̭ dah ni jawˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ hawˇ-eu, La k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ ta ̭-eu jah-eu jeˬ g'aˇ duˬ naw ma ̭ nui ma gm-awˇ deuˆ ceh ceh lu ̭-eu gaˇ kawˆ-ahˇ ngaˇ ya gaˬ ni, Ka li-euˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ tsaˬ ni deh ̭ g'eh jawˇ g'eh-awˬ. 28 Naw ma ̭ ya shaˬ ya zahˬ ni mˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ taˬ guˆ. Aˬ myah lu ̭ nui ma k'aˬ duˬ ni jawˇ-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ jawˇ naˇ, naw ma ̭ g'aˬ leˇ-awˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ smˬ-iˇ-eu yaw duˬ baw-eu ngaˇ lehˇ siˬ duˬ leˇ teh ̭-a. Naw ma ̭ g'aˬ leˇ nya ni mˇ-eu g'aˬ-aˬ, Miˬyehˇ meh. 29 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Ka li neh naw ma ̭-ahˇ bi ̭ taˬ-euˬ muiˬ dui dui-eu guiˬ lahˬ k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ jah-eu jeˬ teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ-ehˇ, aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ shaˬ zahˬ ya mˇ-eu jeˬ k'aw ̭ ahˇ-eu meh. 30 Nymˬ-mˇ naw ma ̭ ngaˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ guiˇ deuˆ leˇ nya meh. Guiˇ heu-aˬ, dzeuˇ laˇ ngeh ngaˇ deuˆ lu ̭-eu naw ma ̭ mawˇ-euˬ k'oeˇ meh. Nymˬ-mˇ k'aw ̭, naw ma ̭ ya gaˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, guiˇ k'oeˇ ngaˇ deuˆ lu ̭ te siˬ.

Piˇliˇpiˆ 2

1 Naw ma ̭ Ka li la ̭ k'oeˇ deh ̭-eu baˬ da neh, g'aˬ k'aˆ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ naw ma ̭-ahˇ nui saˇ bi za-eu meh. Naw ma ̭ Ka li-euˬ Yaw sahˇ Miˬyehˇ nehˬ-ehˇ cawˬ cawˬ-eu baˬ da neh, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ g'awˬ shaˬ gaˬ nya laˇ-awˇ, tiˬ g'aˬ g'aˇ duˬ tiˬ g'aˬ shaˇ noeˬ nya laˇ-eu meh. 2 K'oeˇ miˇ neh, ngaˇ laˬ k'aˬ cehˇ-eu jeˬ byah laˇ ni, naw ma ̭ nui noeˬ tiˬ gaˇ ta ̭-awˇ, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ ahˇ-awˇ, nui ma tiˬ siˬ teh ̭-ehˇ taˬ-eu g'aˇ duˬ, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ shaˇ-eu ma. 3 Yawˬ ha-euˬ nui k'ahˇ g'aˇ duˬ teh ̭-ehˇ shaˇ noeˬ-eu jeˬ maˬ ehˇ, yawˬ ha-ahˇ aˬ cawˬ bi noeˬ huiˬ-eu g'aˇ duˬ k'ahˬ sehˇ jehˆ-eu jeˬ maˬ ehˇ, tiˬ paw ̭-iˬ taˬ mˇ. Ehˇ k'aw ̭, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ nui ma nahˬ yu ni taˬ-awˬ. Aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ maˬ gaˇ ma lehˇ noeˬ-eu nui ma taˬ bi ahˇ. 4 Yawˬ ha g'aˇ duˬ teh ̭-ehˇ maˬ shaˇ noeˬ ni, aˬ cawˬ g'aˇ duˬ shaˇ noeˬ-awˬ. 5 Yeˬsuˇ Ka li lo ̭-ehˇ nui ma taˬ-awˬ. 6 Aˬ yaw ̭ Miˬyehˇ-ahˇ duˇ-eu k'aw ̭, Miˬyehˇ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ ma lehˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha maˬ tsaˬ geu ̭-a. 7 Dawˬ tawˆ lu ̭ byehˇ dzeh ya ̭ jiˇ-awˇ, zaˬ k'aˆ tiˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ oe-awˇ, tsawˇ haˬ lo ̭-ehˇ deh ̭ le-euˬ meh. 8 Yawˬ ha-ahˇ taˬ nyiˇ dui dui-awˇ, la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ shiˇ gaˇ keuˆ ni, Miˬyehˇ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-euˬ meh. 9 K'oeˇ miˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ Miˬyehˇ, huiˬ dui dui-eu tsawˇ myahˇ bi ̭-awˇ, goˇ dui dui gaˇ ciˬ nuiˇ-euˬ meh. 10 Mˬ miˇ hawˇ-eu miˇ oˆ keuˆ ni, pawˬ tsui ̭ dawˬ tawˆ pawˬ dmˬ dmˬ-awˇ, Yeˬsuˇ tsawˇ myahˇ ciˬ huiˬ teh ̭-a. 11 Aˬda Miˬyehˇ k'ahˬ sehˇ jaˆ ni, Yeˬsuˇ Ka li Sahˬpaˬ meh lehˇ, mehˬ luˬ k'aˇ tso ̭-eu guˇ teh ̭-a. 12 K'oeˇ miˇ neh ngaˇ gaˬ-eu cawˬ deuˬ-oˇ, ngaˇ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ ngeh ngaˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naw ma ̭ aˬ myah lu ̭ naˇ haˬ geu ̭-euˬ meh. Nymˬ-mˇ ngaˇ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ maˬ jawˇ ngeh k'aw ̭, ngaˬ-euˬ dawˬ-ahˇ k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ naˇ haˬ geu ̭-awˬ. Naw ma ̭ ka k'o ̭-eu jeˬ-ahˇ za nya ni, Miˬyehˇ-ahˇ guˆ-awˇ yaw dzuˬ dzuˬ-eu la ̭ k'oeˇ leh jeh dui dui-awˬ. 13 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ nui ma keuˆ ni maˬ ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ nui k'ahˇ mˇ nya ni maˬ ehˇ, naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ aˬ myah lu ̭ gaˇ mˇ lu ̭ meh. 14 K'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ dawˬ g'o ̭ maˬ doˆ-ehˇ, tsawˇ pyehˇ maˬ pyehˇ ni mˇ-awˬ. 15 K'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ naˇ, iˬ baˇ mˇ-awˇ bahˬ-eu muˆ-eu tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ-eu miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ, naw ma ̭-aˬ, iˬ baˇ taˬ k'aˇ maˬ za ni muiˬ dui dui-eu Miˬyehˇ-euˬ zaˬ deuˬ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a. Mˬ k'oeˇ taˆ tsehˬ-eu aˬ guiˇ lo ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ yaw sheh ̭ bya nehˬ-awˬ. 16 Sa ̭ laˇ bi deh ̭-eu dawˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ bi ̭-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ naˇ, Ka li za ̭ le-eu Aˇ nah-ahˇ naw ma ̭ g'aˇ duˬ ngaˇ k'ahˬ sehˇ jehˆ k'aˇ za teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ-aˬ, ngaˬ neh leh jeh-awˇ mˇ-euˬ gaˇ heu yaw ̭ ngeh ̭ maˬ ngeuˇ-eu gaˇ kawˆ bya cehˆ ni bi doˆ laˇ teh ̭-a. 17 Naw ma ̭-euˬ jah-eu jeˬ Miˬyehˇ-ahˇ lawˇ nehˬ-euˬ k'oeˇ taˆ, ngaˬ-euˬ shiˬ ya shehˆ daˆ nehˬ law hawˇ k'aw ̭, ngaˇ nui k'ahˇ shiˇ-awˇ, naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ laˬ k'aˬ caw cehˇ-eu ma. 18 K'oeˇ gaˇ duˇ ni, naw ma ̭ k'aw ̭ nui k'ahˇ shiˇ-awˇ ngaˬ nehˬ-ehˇ laˬ k'aˬ caw cehˇ-eu tsaˬ meh. 19 Naw ma ̭-euˬ gaˇ kawˆ ya gaˬ-awˇ ngaˬ-euˬ nui ma g'aˬ tiˬ tiˆ paˇ ahˇ laˇ ni, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ nui ma tsaˬ naˇ g'awˬ myahˇ maˬ g'eh-ehˇ Tiˆmoˇseˬ-ahˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ bi laˇ ma lehˇ ngaˇ noeˬ tmˬ taˬ-euˬ ma. 20 Ngaˬ nehˬ-ehˇ nui ma tiˬ gaˇ ta ̭-awˇ, naw ma ̭ g'aˇ duˬ maˇ maˇ ni nui ma keuˆ-eu aˬ yaw ̭ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu teh ̭ meh. 21 Yawˬ g'aˬ na lu ̭ yawˬ ha g'aˇ duˬ shaˇ noeˬ-eu teh ̭ meh. Yeˬsuˇ Ka li g'aˇ duˬ maˬ shaˇ noeˬ-a. 22 Aˬ yaw ̭ aˇ naˆ ni gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ ngaˬ nehˬ-ehˇ aˬ da hawˇ-eu zaˬ lo ̭-ehˇ mˇ daˆ shaˇ daˆ la ̭-euˬ gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, naw ma ̭ siˬ nya meh. 23 Ngaˬ-ahˇ aˬ cawˬ aˬ joˆ-ehˇ daˇ tsehˆ nehˬ la ̭-eu gaˇ kawˆ duˬ laˇ-eu nehˬ-ehˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ yaw kawˇ-ehˇ bi laˇ ma lehˇ noeˬ taˬ-euˬ ma. 24 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ nui ma tsaˬ naˇ, g'awˬ myahˇ maˬ g'eh-ehˇ ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ k'aw ̭ naw ma ̭ jawˇ gaˇ laˇ keuˆ nya-eu duˇ lehˇ jah-eu ma. 25 Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ g'aˇ duˬ, ngaˬ nehˬ-ehˇ mˇ caw shaˇ caw-awˇ guiˇ deuˆ caw lu ̭-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu ngaˇ loˬ-eu jeˬ-ahˇ bi caw ba-eu lehˇ naw ma ̭ neh k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ aˬ dui-euˬ aˬ nyiˇ Iˬbaˬpawˬdiˇ-ahˇ k'aw ̭, naw ma ̭ jawˇ gaˇ ya bi laˇ meh lehˇ ngaˇ noeˬ-eu ma. 26 Aˬ yaw ̭ naw ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ g'o ̭ haw mawˇ laˇ maw ̭ dui dui meh. Aˬ yaw ̭ naˇ-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭ jawˇ gaˇ gaˬ keuˆ leˇ-euˬ miˇ neh nui ma tiˬ paw ̭-iˬ maˬ saˇ-a. 27 Aˬ yaw ̭ shiˇ taw tehˬ ni naˇ dui dui-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ-euˬ meh. Aˬyaw ̭-ahˇ teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, ngaˬ-ahˇ k'aw ̭ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ la ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ baˬ da neh ngaˬ-euˬ nui ma shaˬ zahˬ maˬ ya na ̭ dzehˬ-iˇ ni bi dzeuˇ-iˇ la ̭-euˬ meh. 28 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ ya mawˇ-awˇ laˬ k'aˬ paˇ ya cehˇ ni maˬ ehˇ, ngaˇ nui noeˬ shaˬ lu ̭-eu pyaˇ laˇ ni maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ yaw kawˇ-ehˇ bi laˇ maw ̭ dui dui-eu ma. 29 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ la ̭ k'oeˇ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ tiˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ ha nehˬ-awˬ. Aˬ yaw ̭ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ yaw zeu baw-eu tsaˬ meh. 30 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ maˬ caw ba nehˬ la ̭ nya-eu jeˬ aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ caw ba-eu g'aˇ duˬ, Ka li-euˬ gaˇ mˇ-eu la ̭ k'oeˇ shiˇ taw tehˬ ni aˬ yaw ̭ leh jeh dui dui-euˬ meh.

Piˇliˇpiˆ 3

1 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, aˇ saˬ saˬ-eu dawˬ heu lo ̭-ehˇ ehˇ maw ̭-eu ma. Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ la ̭ k'oeˇ laˬ k'aˬ cehˇ-awˬ. Bo ̭ dzeuˇ ya ̭-euˬ jeˬ-ahˇ paˇ bo ̭ poˆ-eu g'aˇ duˬ ngaˇ nymˇ gawˬ maˬ gawˬ. K'oeˇ-aˬ, naw ma ̭ guˆ k'aˇ za-eu jeˬ bi teˬ-iˇ-eu g'aˇ duˬ ma. 2 Yaw haiˬ jeˬ mˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ yahˇ-awˬ. Aˬ kuiˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ yahˇ-awˬ. Yawˬ ha-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ yehˬ-eu pyehˆ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ yahˇ-awˬ. 3 Dawˇ coe ni ya ehˇ naˇ, maˇ maˇ ni baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ ngeuˇ-a. Aˬ dui ma ̭ ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-ahˇ aˬ dui u duˬ tahˬ-awˇ, Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ yaw deh ̭ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ aˬ dui laˬ k'aˬ cehˇ-eu ma. La ̭ nyiˇ paw mˇ mawˇ nya-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ deuˬ-ahˇ aˬ dui g'oe-eu maˬ ngeuˇ. 4 Ngaˇ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu deuˬ-ahˇ g'oe maw ̭ naˇ g'oe nya ma. La ̭ nyiˇ paw mˇ mawˇ nya-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ deuˬ-ahˇ g'oe nya ma lehˇ aˬ cawˬ noeˬ-eu ngeuˇ naˇ, ngaˇ-aˬ, k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ noeˬ nya-eu gaˇ ma dahˇ ma. 5 Ngaˇ-aˬ, deh ̭ le-awˇ tiˬ jaw byah laˇ ngeh neh baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ bi yehˬ-euˬ tsawˇ haˬ ma. Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu Beˬyaˬmiˬ tsawˇ jeuˬ tiˬ g'aˬ ma. Maˇ maˇ ni shawˇ jehˆ ni g'eh-eu Heˬbyehˇ tsawˇ haˬ ma. Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ mehˬ nah caw teh-eu paw dzeˇ neh paˇ ehˇ le ̭ naˇ, ngaˇ-aˬ, Paˬliˬsehˇ tiˬ g'aˬ ma. 6 Miˬyehˇ-euˬ nui k'ahˇ mˇ byah maw ̭ dui dui-eu miˇ neh Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ haw-euˬ tsawˇ haˬ ma. Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ mˇ byah-eu baˬ da neh tsawˇ haˬ zaˬ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya lawˬ naˇ, ngaˇ-aˬ, ehˇ k'aˇ maˬ za ni mˇ byah-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ ma. 7 Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ jiˇ jeuˬ ahˇ ma lehˇ ngaˬ neh k'aˇ sawˇ taˬ-euˬ k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭, Ka li-euˬ g'aˇ duˬ smˬ-eu jeˬ pyeu ̭ law hawˇ ngaˬ lehˇ, nymˬ-mˇ sawˇ duˬ g'aˬ-euˬ ma. 8 K'oeˇ naˆ ni teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ-a siˬ. Gaˇ dahˇ tsoeˬ dzehˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu ngaˬ-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ siˬ nya-eu jeˬ-ahˇ shaˇ cehˆ haw ngeh, ngaˬ neh k'aˇ mˇ dzeuˇ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ maˇ maˇ ni smˬ dui dui-eu jeˬ teh ̭ law hawˇ ngaˬ lehˇ sawˇ duˬ g'aˬ-euˬ ma. Ka li-ahˇ ngaˇ geu ̭ maw ̭ dzehˬ-eu miˇ neh, ngaˬ neh k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ dzeuˇ ya ̭-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ bi smˬ-iˇ jiˇ-euˬ ma. Ka li-ahˇ ngaˇ za nya ni, k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ yaˆ dzeh-euˬ jaˆ guˬ jaˆ meuˬ lo ̭-ehˇ teh ̭-ehˇ sawˇ-euˬ ma. 9 A yaw ̭ la ̭ k'oeˇ tiˬ byah tiˬ lo ̭ ya jawˇ ni, ngaˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ sawˇ-euˬ ma. Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ mˇ byah-eu baˬ da neh za nya meh lehˇ sawˇ taˬ-euˬ ngaˬ neh mˇ za-euˬ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-eu k'oeˇ hmˬ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ paˇ ahˇ ma. Nymˬ-mˇ ngaˇ za taˬ-euˬ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-eu heu-aˬ, ngaˇ Ka li-ahˇ jah-eu baˬ da neh za taˬ-euˬ ma. Heu-aˬ, jah-eu k'oeˇ taˆ Miˬyehˇ neh bi ̭ nehˬ la ̭-euˬ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 10 Ngaˇ geu ̭ maw ̭-eu jeˬ-aˬ, Ka li-ahˇ siˬ nya-awˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ Ka li neh mˇ ya ̭-euˬ jeˬ-ahˇ mˇ nya laˇ maw ̭-eu tiˬ jeˬ, aˬ yaw ̭ k'aˇ ya daˬ-euˬ lo ̭-ehˇ daˬ-awˇ aˬ yaw ̭ k'aˇ shiˇ-euˬ lo ̭-ehˇ shiˇ maw ̭-eu tiˬ jeˬ, 11 shiˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ teh ̭-a lehˇ noeˬ tmˬ-eu tiˬ jeˬ, heu teh ̭ ma. 12 Ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu-aˬ, nymˬ-mˇ za g'aˬ-euˬ ma lehˇ ehˇ-eu maˬ ngeuˇ. Byah laˇ g'aˬ-euˬ ma lehˇ ehˇ-eu k'aw ̭ maˬ ngeuˇ. Yeˬsuˇ Ka li neh ngaˬ-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ bi pyeu ̭ laˇ-euˬ lo ̭-ehˇ, la ̭ sawˬ k'oeˇ-ahˇ ngaˇ za nya ni leh jeh lu ̭-eu ma. 13 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, la ̭ sawˬ k'oeˇ-ahˇ za g'aˬ-euˬ ma lehˇ ngaˇ maˬ noeˬ. Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ mˇ lu ̭-eu tiˬ jeˬ-aˬ, naˇ k'ah paw mˇ dzeuˇ ya ̭-euˬ jeˬ-ahˇ ngehˇ dzeh ya ̭-awˇ, mehˬ hu paw mˇ paˬ-ehˇ jaˆ lu ̭-eu jeˬ-ahˇ miˇ leˇ ni leh jeh lu ̭-eu ma. 14 K'oeˇ miˇ neh, la ̭ sawˬ za nya-eu g'aˇ duˬ cehˆ keuˆ duˬ-ahˇ dawˇ coe ni cehˆ g'eh lu ̭-eu ma. Cehˆ keuˆ duˬ k'oeˇ-aˬ, mˬ k'oeˇ taˆ ya jawˇ ni Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ kuˇ lu ̭-eu k'oeˇ meh. 15 Guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ paw tsawˇ k'aˆ k'aˆ laˇ-euˬ aˬ dui dawˬ tawˆ lu ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ nui ma taˬ-eu tsaˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ tiˬ paˆ na deuˬ nui ma taˬ-eu yawˬ jeˬ yawˬ jaˆ naˇ, naw ma ̭-ahˇ geuˇ-eu lo ̭-ehˇ g'oˆ shaw nya ni Miˬyehˇ caw ba nehˬ la ̭ teh ̭-a. 16 Aˬ geu g'aˬ aˬ joˆ-ehˇ nui ma taˬ k'aw ̭, aˬ dui neh caw teh g'eh la ̭-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭ heu hmˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ caw teh-awˇ, ti kawˆ lo ̭-ehˇ mˇ daˆ shaˇ daˆ le ̭ kaˇ-euˇ. 17 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, ngaˇ yaw deh ̭ deh ̭ gaˇ dzaw geu ̭-awˬ. Naw ma ̭ bi caw teh-eu g'aˇ duˬ nga ma ̭ neh mehˬ taˬ ya ̭-euˬ jeˬ-ahˇ caw teh lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ haw geu ̭-awˬ. 18 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ g'awˬ mya poˆ ehˇ dzeuˇ-euˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ, nymˬ-mˇ myaˆ biˇ doˆ-eu la ̭ k'oeˇ tiˬ poˆ paˇ ehˇ poˆ-eu ma. Tsawˇ haˬ g'awˬ mya g'aˬ, Ka li kamˇ shiˇ-euˬ la ̭ ya ̭-ahˇ muiˇ-eu jeˬ-ehˇ yaw deh ̭ deh ̭ lu ̭ meh lehˇ ngaˇ paˇ ehˇ poˆ-eu ma. 19 Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, shiˬ buiˇ lah ma-ahˇ aˇ saˬ ya saˬ-iˇ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ shiˬ shaˬ jiˇ nui k'ahˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ miˬyehˇ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, yawˬ ha sha ̭ dawˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ-ahˇ maˬ sha ̭ dawˇ ni jahˇ g'eh haw-awˇ, miˇ tsaˬ shiˬ shaˬ jiˇ-ahˇ ta ̭-eu jeˬ teh ̭-ehˇ shaˇ noeˬ lu ̭-eu meh. 20 Aˬ dui-aˬ, mˬ taˆ miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ pyeu ̭-awˇ, aˬ dui-euˬ Ka k'o ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li mˬ k'oeˇ taˆ neh za ̭ ka le gaˇ nui ma keuˆ-awˇ dawˬ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ ma. 21 K'aˇ jawˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭, aˬ yaw ̭ uˆ lahˇ-eu uˬ moˆ bi jawˇ ni jahˇ nya-eu aˬ yaw ̭-euˬ baoˬ k'oeˇ-ahˇ g'oe-awˇ, bu ̭-iˇ cehˇ-iˇ nya-eu aˬ dui-euˬ g'awˇ mawˇ heu-ahˇ, yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ byah-eu aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ duˇ leˇ ni beˬ paˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a.

Piˇliˇpiˆ 4

1 K'oeˇ miˇ neh aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ gaˬ dui dui-awˇ, noeˬ mawˇ dui dui lu ̭ ma. Naw ma ̭ baˬ da neh ngaˇ laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-awˇ, naw ma ̭ gaˇ kawˆ ngaˇ k'ahˬ sehˇ jehˆ lu ̭ ma. Ngaˇ gaˬ-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ-oˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ la ̭ k'oeˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ zi ̭ dah ni deh ̭-awˬ. 2 Iˇbawˇdiˇ hawˇ-eu Suˇtuˆ-oˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ la ̭ k'oeˇ nui ma tiˬ gaˇ ta ̭-awˬ lehˇ naw nya ̭-ahˇ ngaˇ shaˇ-eu ma. 3 Saˇ jaˇ zi ̭-eu ngaˬ-euˬ gaˇ mˇ cawˬ deuˬ k'aw ̭, zaˬ miˬ zaˬ heu nyiˬ g'aˬ-ahˇ ngehˬ bi g'eh maw ̭ miˇ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, zaˬ miˬ zaˬ heu nyiˬ g'aˬ-aˬ, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ gaˬ doe-iˇ ni, ngaˬ-euˬ gaˇ mˇ cawˬ Gaˬleˬmeˬ hawˇ-eu ngaˬ nehˬ-ehˇ gaˇ k'aˇ mˇ-euˬ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ leh jeh dui dui-euˬ meh. Miˬyehˇ-euˬ deh ̭-eu sahˬ bo ̭ la ̭ k'oeˇ tsawˇ haˬ heu deuˬ-euˬ tsawˇ myahˇ ahˇ meh. 4 Aˬ myah lu ̭ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ la ̭ k'oeˇ laˬ k'aˬ cehˇ-awˬ. Ngaˇ tiˬ poˆ paˇ ehˇ ma. Laˬ k'aˬ cehˇ-awˬ. 5 Tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ nui ma nahˬ yu ni taˬ-awˬ. Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ za ̭ le-eu aˇ yamˬ keuˆ le shawˬ-iˬ meh. 6 Tiˬ jeˬ-ahˇ-iˬ k'ahˬ taˬ lahˇ. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ guiˬ lahˬ k'aˇ shaˇ ngeh, naw ma ̭ loˬ-eu jeˬ Miˬyehˇ-ahˇ shaˇ-awˬ. Aˬ myah lu ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ-eu nui ma ahˇ-eu la ̭ k'oeˇ shaˇ-awˬ. 7 Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ nui saˇ o ̭-eu jeˬ za nya ni, tsawˇ haˬ zaˬ maˬ noeˬ doˆ coeˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ nui saˇ o ̭-eu jeˬ naw ma ̭-ahˇ caw ba teh ̭-a. 8 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, aˇ saˬ saˬ-eu dawˬ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Yaw muiˬ jeˬ hawˇ-eu ja ceuˬ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ pyeu ̭-eu, tsaˬ-eu dawˇ-eu jeˬ, aˬ cawˬ yaw zeu baw paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ, aˬ cawˬ-ahˇ deh ̭ tsaˬ deh ̭ tsahˇ-eu jeˬ, muiˬ-eu shawˇ-eu jeˬ, aˬ cawˬ haw gaˬ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ, aˬ cawˬ taˬ huiˬ taˬ mahˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ, heu deuˬ naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ bi ahˇ-awˬ. 9 Ngaˬ neh ngehˬ-euˬ tmˇ-euˬ hawˇ-eu mˇ-euˬ shaˇ-euˬ jeˬ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ neh haw geu ̭ taˬ-euˬ jeˬ mˇ doˆ shaˇ doˆ la ̭-awˬ. Aˬ dui-ahˇ nui saˇ o ̭-eu jeˬ bi ̭ la ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ teh ̭-a. 10 Aˇ yamˬ ui cuiˆ myahˇ laˇ ngeh naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ nui ma keuˆ gaˇ paˇ ya mawˇ-euˬ miˇ neh, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ la ̭ k'oeˇ ngaˇ laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-eu ma. Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ nui ma maˬ keuˆ-eu maˬ ngeuˇ-a. Naw ma ̭ g'aˇ duˬ aˇ yamˬ maˬ laˆ yeh ̭ nya-eu miˇ neh meh lehˇ ngaˇ siˬ nya ma. 11 Naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ byehˇ dzeh nehˬla ̭-euˬ meh lehˇ noeˬ-eu baˬ da neh ngaˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu maˬ ngeuˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ-aˬ, yawˬ ha k'aˇ jaˆ-eu myaˆ ni teh ̭-ehˇ k'aw ̭ deh ̭ nya jawˇ nya laˇ-euˬ tsawˇ haˬ ma. 12 Iˇ shaˬ iˇ taw lo ̭-ehˇ k'aw ̭ jawˇ nya-awˇ, smˇ muiˬ smˇ baw lo ̭-ehˇ k'aw ̭ jawˇ nya ma. Aˬ joˆ-ehˇ g'eh-eu jawˇ duˬ-ahˇ maˬ ehˇ, aˬ joˆ-ehˇ g'eh-eu aˇ yamˬ-ahˇ maˬ ehˇ, meh ̭-eu shu ̭-eu maˬ kaˬ, ya dzaˬ ya dawˇ dehˆ-eu maˬ kaˬ, g'awˬ mya ni jaˆ-eu maˬ kaˬ, ui cuiˆ teh ̭-ehˇ jaˆ-eu maˬ kaˬ, nui k'ahˇ shiˇ-awˇ deh ̭ nya ni za ̭ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ ngaˇ za-euˬ ma. 13 Aˬ geu jeˬ keuˆ le-eu maˬ kaˬ, Ka li neh ngaˬ-ahˇ bi ̭ la ̭-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ ciˬ daˬ coeˇ ma. 14 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ dui dui-awˇ ngaˬ-euˬ shaˬ zahˬ caw pi nehˬ la ̭-euˬ meh. 15 K'oeˇ ngeh, ngaˇ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ dahˬ beh ngeh, Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh ngaˇ g'o ̭ ka le gaˇ caw ba nehˬ la ̭-euˬ-aˬ, naw ma ̭-euˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ tiˬ muˇ teh ̭ meh. Ngaˬ nehˬ-ehˇ jeˬ ma ta ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, naw ma ̭ teh ̭ meh. 16 Teˇsaˬloˇ ni meuˬ-ahˇ ngaˇ pyuˇ loˬ ngeh, naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ pyuˇ tiˬ poˆ nyiˬ poˆ dawˆ ahˇ nehˬ la ̭-euˬ meh. 17 Ngaˇ pyuˇ daˬ za gaˇ teh ̭-ehˇ shaˇ noeˬ-eu maˬ ngeuˇ. Naw ma ̭-euˬ jeˬ ma-ahˇ jiˇ jeuˬ ahˇ dzehˬ laˇ ni k'aw ̭ shaˇ noeˬ-eu ma. 18 Naw ma ̭ neh k'aˇ bi ̭ la ̭-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ g'aˇ duˬ, guiˬ lahˬ huiˬ-eu dawˬ tsa ̭ ahˇ la ̭-eu ma. Ngaˇ loˬ-eu myaˆ maˬ tseˇ naw ma ̭ ngaˬ-ahˇ bi ̭ laˬ-euˬ meh. Naw ma ̭ neh bi ̭ la ̭-euˬ la ̭ sawˬ deuˬ-ahˇ Iˇbaˬpawˬdiˇ neh hehˇ keuˆ nehˬ le ̭-euˬ miˇ neh, ngaˇ k'aˇ loˬ-eu jeˬ nymˬ-mˇ byah miˇ-a. La ̭ sawˬ heu deuˬ-aˬ, Miˬyehˇ nui k'ahˇ shiˇ-awˇ ha geu ̭-euˬ saw dui dui-eu lawˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 19 Naw ma ̭ k'aˇ loˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ, Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ g'oe-awˇ Miˬyehˇ-euˬ baw le za le-eu guiˬ lahˬ bi ̭ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 20 Aˬ dui-euˬ Aˬda Miˬyehˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ lu ̭-uˇ. Aˬ miˬ. 21 Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ ta ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ la ̭-eu ma. Ngaˬ nehˬ-ehˇ jawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ la ̭-euˬ meh. 22 Heu gaˇ k'aˇ jawˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ naw ma ̭-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ la ̭-euˬ meh. K'oeˇ naˆ maˬ tseˇ, sahˬ paˬ Gehˇsaˬ-euˬ hawˇ nymˇ-ahˇ gaˇ mˇ lu ̭-eu deuˬ kaw ̭, naw ma ̭-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ la ̭-euˬ meh. 23 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ.

Gawˇlawˇsehˇ 1

1 Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-eu miˇ neh Yeˬsuˇ Ka li-euˬ g'aˬ k'ehˇ geu ̭ lu ̭-eu ngaˇ Pawˇluˆ hawˇ-eu, aˬ dui-euˬ aˬ nyiˇ Tiˆmoˇseˬ nga nya ̭, 2 Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ saˇ jaˇ zi ̭-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ pyeu ̭-eu Gawˇlawˇsehˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ gaˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. Aˬ dui-euˬ Aˬda Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ hawˇ-eu nui saˇ o ̭-eu jeˬ, naw ma ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ. 3 Naw ma ̭ g'aˇ duˬ nga ma ̭ guiˬ lahˬ k'aˇ shaˇ ngeh, aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ Aˬda Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu ma. 4 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ jah lu ̭-eu gaˇ kawˆ hawˇ-eu, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ naw ma ̭ g'oeˇ lu ̭ gaˬ lu ̭-eu gaˇ kawˆ nga ma ̭ ya gaˬ-euˬ ma. 5 Maˇ jawˆ ni g'eh-eu Miˬyehˇ-euˬ dawˬ kawˬ pyeu ̭-eu Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ naw ma ̭-ahˇ mehˬ beh beh laˇ ngeh, k'oeˇ gaˇ ta ̭ leˇ-eu noeˬ tmˬ-eu jeˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭ ya gaˬ-euˬ meh. Naw ma ̭ jah-eu k'oeˇ hawˇ-eu g'oeˇ-eu gaˬ-eu k'oeˇ-aˬ, naw ma ̭ noeˬ tmˬ-eu k'oeˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ neh doˆ laˇ-euˬ meh. Naw ma ̭ noeˬ tmˬ-eu k'oeˇ-ahˇ, naw ma ̭ g'aˇ duˬ Miˬyehˇ neh mˬ k'oeˇ taˆ jeˬ hmˬ taˬ-euˬ meh. 6 Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ gaˇ kawˆ naw ma ̭ gaˬ dahˬ beh-awˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ ya siˬ duˬ ngeh nah neh naw ma ̭ k'oeˇ taˆ muiˬ-eu guiˬ lahˬ g'awˬ mya jeˬ keuˆ le lu ̭-eu lo ̭-ehˇ, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ k'oeˇ taˆ muiˬ-eu guiˬ lahˬ g'awˬ mya jeˬ maˬ tsehˆ leˇ ni bi keuˆ le lu ̭-awˇ, miˇ k'ahˬ doe ni gaˬ byah-iˇ lu ̭-eu meh. 7 Nga ma ̭-euˬ dah zaˇ Ka li-euˬ gaˇ-ahˇ saˇ jaˇ zi ̭-awˇ mˇ lu ̭-eu gaˇ mˇ cawˬ Iˇbaˬpaˬlaˇ neh Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu guiˬ lahˬ yaw dzahˇ gaˇ kawˆ naw ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ-euˬ meh. 8 Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh naw ma ̭-ahˇ bi ̭-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ gaˇ kawˆ, nga ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ dzawˇ nehˬ la ̭-euˬ meh. 9 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭-euˬ gaˇ kawˆ ya gaˬ-euˬ tiˬ nah neh, naw ma ̭ g'aˇ duˬ nga ma ̭ guiˬ lahˬ maˬ tsehˆ leˇ ni shaˇ lu ̭-eu ma. Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh bi ̭-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ hawˇ-eu noeˬ siˬ noeˬ mawˇ nya-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ-euˬ nui k'ahˇ-ahˇ siˬ nya-eu jeˬ naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ byah laˇ ni shaˇ lu ̭-eu ma. 10 K'oeˇ miˇ neh, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ bi deh ̭ maw ̭-eu lo ̭-ehˇ naw ma ̭ deh ̭ nya laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ nui k'ahˇ shiˇ-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ aˬ myah lu ̭ mˇ nya laˇ teh ̭-a. Naw ma ̭ yaw deh ̭ deh ̭-eu la ̭ k'oeˇ yaw muiˬ jeˬ g'awˬ mya ni doˆ laˇ-awˇ, Miˬyehˇ-ahˇ siˬ nya dzehˬ laˇ teh ̭-a. 11 Yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ naw ma ̭ nui ma g'awˬ mahˇ ni taˬ-awˇ daˬ coeˇ ni, aˬ yaw ̭-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ-eu baoˬ-ahˇ neh doˆ le-euˬ g'aˬ baˬ da neh naw ma ̭ g'aˬ k'aˆ laˇ lu ̭-uˇ. Yaw sheh ̭-euˬ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ bi jawˇ-eu g'aˇ duˬ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ jawˇ duˬ-ahˇ naw ma ̭ jawˇ leˇ nya ni jahˇ nehˬ la ̭-euˬ Aˬda Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ, laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ ja ceuˬ-awˬ. 13 Yaw zahˇ-euˬ baoˬ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ aˬ dui-ahˇ ka k'o ̭ nehˬ la ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ-euˬ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ aˬ dui-ahˇ sheuˬ ahˇ nehˬ la ̭-euˬ meh. 14 Aˬ yaw ̭ neh aˬ dui-ahˇ bi buˬ-iˇ la ̭-euˬ meh. K'oeˇ-aˬ, aˬ dui-ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ la ̭-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 15 Tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ Ka li-ahˇ mawˇ nya-eu meh. Ka li-aˬ, maˬ mawˇ nya-eu Miˬyehˇ-ahˇ duˇ-eu meh. Ka liˬ-aˬ, k'aˇ beh taˬ-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ-eu deh ̭ beh beh le-euˬ g'aˬ meh. 16 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, mˬ hawˇ-eu miˇ k'oeˇ taˆ k'aˇ jaˆ k'aˇ jawˇ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ maˬ ehˇ, mawˇ nya-eu jeˬ hawˇ-eu maˬ mawˇ nya-eu jeˬ maˬ ehˇ, mˬ hawˇ-eu miˇ yawˬ kaˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu yaw sahˇ deuˬ pyeu ̭-eu baoˬ deuˬ hawˇ-eu sahˬ paˬ sahˬ ma dawˬ tawˆ lu ̭ maˬ ehˇ, Ka li-ahˇ g'oe-awˇ Miˬyehˇ neh beh taˬ-euˬ meh. k'aˇ jawˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ beh taˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ g'aˇ duˬ beh taˬ-euˬ meh. 17 Tiˬ jeˬ-iˬ maˬ beh mi naˆ-ehˇ Ka li deh ̭ lu ̭ jawˇ lu ̭-awˇ, yawˬ jeˬ na lu ̭ aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ duˬ dah-eu meh. 18 Aˬ yaw ̭-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ pyeu ̭-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ-euˬ uˬ duˬ pyeu ̭-awˇ, g'awˇ mawˇ k'oeˇ-ahˇ yaw deh ̭ bi deh ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu meh. K'aˇ jawˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ aˬ yaw ̭ huiˬ dzehˬ mahˇ dzeh ni, shiˇ-euˬ gaˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ deh ̭ beh beh le-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu meh. 19 Aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-euˬ shehˆ dzeu ̭ aˇ g'ehˇ tiˬ byah ni bi ahˇ-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ neh noeˬ tsehˆ taˬ-euˬ meh. 20 Aˬ yaw ̭-ahˇ g'oe-awˇ mˬ hawˇ-eu miˇ k'oeˇ taˆ k'aˇ jawˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Miˬyehˇ jawˇ gaˇ sheuˬ k'o ̭ la ̭-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ neh noeˬ tsehˆ taˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ lawˇ nehˬ-eu la ̭ k'oeˇ tsawˇ haˬ zaˬ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ laˇ tsahˇ laˇ nya ni jahˇ-awˇ, mˬ k'oeˇ taˆ hawˇ-eu miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ jawˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Miˬyehˇ jawˇ gaˇ bi sheuˬ k'o ̭ la ̭-euˬ meh. 21 Yaw beh naw ma ̭ yaw haiˬ jeˬ noeˬ-euˬ mˇ-euˬ miˇ neh Miˬyehˇ nehˬ-ehˇ gaˇ mahˇ kaˬ lu ̭-awˇ, Miˬyehˇ-ahˇ muiˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ pyeu ̭ ya ̭-euˬ meh. 22 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ muiˬ-eu shawˇ-eu la ̭ k'oeˇ iˬ baˇ taˬ k'aˇ maˬ za ni Miˬyehˇ mehˬ shi bi sheuˬ keuˆ g'eh-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ-euˬ shiˬ shaˬ jiˇ g'awˇ mawˇ bi shiˇ dah-eu la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ nya ni Miˬyehˇ jahˇ-euˬ meh. 23 Naw ma ̭ jah-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ zi ̭ dah ni ya deh ̭ daˆ g'eh-awˇ, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ ya gaˬ ngeh za taˬ-euˬ noeˬ tmˬ-eu jeˬ poˆ poˆ laˆ laˆ-ehˇ maˬ ya bi g'eh-a. Ngaˇ Pawˇluˆ zaˬ k'aˆ geu ̭ lu ̭-eu heu-aˬ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ mehˬ nehˬ-euˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ heu-euˬ g'aˇ duˬ ma. 24 Nymˬ-mˇ naw ma ̭ g'aˇ duˬ ngaˇ ya daˬ lu ̭-eu heu-ahˇ, ngaˇ laˬ k'aˬ cehˇ ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ-euˬ shiˬ shaˬ jiˇ g'awˇ mawˇ heu lo ̭-ehˇ ya daˬ lu ̭-eu heu-aˬ, Ka li aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ pyeu ̭-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ ya daˬ-euˬ k'oeˇ maˬ byah laˇ jiˇ-ehˇ jaˆ ya ̭-euˬ deuˬ bi byah laˇ-eu g'aˇ duˬ caw ba gaˇ duˇ-eu ma. 25 Ngaˇ-aˬ, Ka li zaˬ aˇ muˇ-euˬ zaˬ k'aˆ geu ̭-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ neh k'ehˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ ma. Naw ma ̭ g'aˇ duˬ muiˬ ni aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ gaˇ heu hmˬ bi mˇ la ̭-euˬ meh. Gaˇ heu-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ tiˬ byah tiˬ lo ̭ ja mehˬ-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu meh. 26 Aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ k'oeˇ-aˬ, aˇ hu ba neh miˇ tsaˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ g'aˇ duˬ za ̭ taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu k'aw ̭, nym-mˇ aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ pah mehˬ nehˬ-euˬ meh. 27 Miˬyehˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ neh za ̭ taˬ-euˬ jeˬ k'oeˇ aˇ naˆ ni yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ byah-awˇ, aˇ naˆ ni zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu gaˇ kawˆ, aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ bi siˬ bi mawˇ-eu lehˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ meh. Za ̭ taˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ Ka li jawˇ-eu k'oeˇ meh. K'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu g'aˬ pyeu ̭-eu lo ̭-ehˇ, naw ma ̭ k'aw ̭ bi pyeu ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ ehˇ maw ̭-euˬ meh. 28 K'oeˇ miˇ neh, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ Ka li gaˇ kawˆ nga ma ̭ mehˬ-eu ma. Yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ Ka li la ̭ k'oeˇ tsawˇ k'aˆ k'aˆ laˇ-euˬ tsawˇ haˬ lo ̭-ehˇ Miˬyehˇ mehˬ shi sheuˬ ha nehˬ leˇ nya-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ ya mˇ-eu jeˬ hawˇ-eu ya yahˇ-eu jeˬ-ahˇ k'aˇ siˬ k'aˇ nya-eu lo ̭-ehˇ mehˬ-eu ma. 29 Ngaˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ gaˇ mˇ lu ̭-eu Ka li neh bi ̭ la ̭-euˬ huiˬ dui dui-eu g'aˬ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ nya ni shaˬ shaˬ-ehˇ leh jeh lu ̭-eu ma.

Gawˇlawˇsehˇ 2

1 Naw ma ̭-euˬ g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, Lawˬdiˬciˆ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, ngaˬ-ahˇ maˬ mawˇ haw-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, ngaˇ aˇ naˆ ni leh jeh-awˇ gaˇ mˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭-ahˇ bi siˬ maw ̭ miˇ-a. 2 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui ma k'aˬ duˬ ni pyeu ̭ laˇ-awˇ, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ nui ma tiˬ siˬ teh ̭-ehˇ taˬ nya laˇ-awˇ, yaw muiˬ paˬ-ehˇ g'oˆ siˬ g'oˆ shaw nya-eu baˬ da neh yaw duˬ yaw ciˇ baw laˇ ni, ngaˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ lu ̭-eu ma. K'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-eu baˬ da neh, Miˬyehˇ neh za ̭ taˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu Ka li-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ siˬ nya laˇ teh ̭-a. 3 Aˬ yaw ̭-aˬ, za ̭ taˬ-euˬ pyuˇ pahˬ shuiˇ pahˬ-ahˇ duˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ deuˬ-ahˇ pah dzeh-eu mawˬ taw ̭ kahˬ pyeu ̭-eu meh. 4 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ naw ma ̭ mehˬ shi aˇ naˆ ni muiˬ gaˇ duˇ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ mehˇ shuiˇ shuiˇ tawˆ-awˇ gaˇ ma taˬ bi sheuˬ bahˬ lehˇ ngaˇ ehˇ-eu ma. 5 Ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ maˬ jawˇ k'aw ̭, ngaˬ-euˬ nui ma naw ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ lu ̭-awˇ, naw ma ̭ Ka li-ahˇ jah-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ zi ̭ dah ni jawˇ lu ̭ gaˇ ya mawˇ-eu miˇ neh, laˬ k'aˬ cehˇ dui dui nya. 6 Naw ma ̭-aˬ, Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ naw ma ̭-euˬ Sahˬpaˬ lo ̭-ehˇ ha geu ̭ g'aˬ-euˬ miˇ neh, aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ deh ̭ g'eh-awˬ. 7 Naw ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ ciˇ ka bi na ̭-awˇ, naw ma ̭ yaw deh ̭ deh ̭-eu jeˬ aˬ yaw ̭ k'oeˇ taˆ gawˬ daˆ le ̭-awˇ, jah-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ g'aˬ k'aˆ dzehˬ laˇ-awˇ, Miˬyehˇ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu jeˬ tiˬ byah ni bi ahˇ-awˬ. 8 Tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ-ahˇ g'oe-awˇ mehˇ shuiˇ shuiˇ lu ̭-eu gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu jaˬ myaw ̭ k'oeˇ deuˬ-euˬ zaˬ k'aˆ maˬ ya geu ̭ ni yahˇ-awˬ. K'oeˇ-aˬ, Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ doˆ le-euˬ jeˬ maˬ ngeuˇ-a. Mˬ hawˇ-eu miˇ yaw kaˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu yaw sahˇ deuˬ-euˬ la ̭-ahˇ neh, tsawˇ haˬ zaˬ neh tiˬ ziˇ saˇ-iˬ tiˬ ziˇ tawˬ ka le ̭-euˬ mehˬ-eu tsoˆ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 9 Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ k'aˇ ahˇ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭, Ka li la ̭ k'oeˇ tiˬ byah ni ahˇ-eu meh. 10 Naw ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ tiˬ byah tiˬ lo ̭ ya jawˇ-eu jeˬ bi ̭ taˬ-euˬ meh. Mˬ hawˇ-eu miˇ yaw kaˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu yaw sahˇ deuˬ hawˇ-eu baoˬ deuˬ k'oeˇ taˆ aˬ yaw ̭ huiˬ dzehˬ-eu meh. 11 Ka li la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ g'aˬ-euˬ meh. K'oeˇ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ neh baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-euˬ gaˇ maˬ duˇ-a. Ka li la ̭ k'oeˇ baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, iˬ baˇ ahˇ-eu g'awˇ mawˇ heu-euˬ la ̭ k'oeˇ neh bi buˬ-iˇ nya-eu baoˬ ahˇ-eu meh. 12 A jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ iˇ cu ̭ shawˇ ngeh Ka li nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ bi ba ̭ pahˬ-awˇ, tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ paˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Ka li-ahˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ Miˬyehˇ-euˬ deh ̭ lu ̭-eu baoˬ-ahˇ naw ma ̭ jah-eu la ̭ k'oeˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 13 Yaw beh naw ma ̭ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu uˬ ta ̭, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ maˬ jaˆ-eu baˬ da neh maˬ ehˇ, naw ma ̭-euˬ iˬ baˇ baˬ da neh maˬ ehˇ, sa ̭ laˇ shiˇ taˬ-euˬ gaˇ duˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ-aˬ, Miˬyehˇ neh naw ma ̭-ahˇ Ka li nehˬ-ehˇ bi deh ̭ laˇ-euˬ meh. Aˬ dui-euˬ iˬ baˇ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ Miˬyehˇ pyehˬ nehˬ la ̭-euˬ meh. 14 Aˬ dui-euˬ dziˇ dzoˆ bo ̭ ahˇ taˬ-euˬ sahˬ g'aˬ hawˇ-eu dziˇ dzoˆ ya tsoeˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ tehˬ-awˇ, aˬ duiˬ-euˬ dziˇ dzoˆ aˬ yaw ̭ laˆ byoˆ nehˬ la ̭-euˬ meh. 15 La ̭ ya ̭ k'oeˇ-euˬ k'oeˇ taˆ, mˬ hawˇ-eu miˇ yaw kaˬ-ahˇ uˆ lahˇ lu ̭-eu yaw sahˇ deuˬ hawˇ-eu baoˬ deuˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ, Ka li yawˬ haˇ yawˬ ha bi buˬ-iˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ g'aˬ leˇ-euˬ bawˬ-iˬ g'eh ngeh miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ bi haw-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ pa ̭-awˇ tsahˇ tsahˇ-ehˇ cah-euˬ meh. 16 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ dzaˬ-eu dawˇ-eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, nah lah lah-eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, la loˆ la tsehˆ lah-eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, Jawˇ nah tawˬ-eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ neh-iˬ naw ma ̭ g'aˇ duˬ zahˇ sahˇ k'o ̭ taˬ bi taˬ. 17 Heu deuˬ dawˬ tawˆ Lu ̭ aˬ kaˇ pyeu ̭ laˇ-eu gaˇ kawˆ-euˬ aˇ baˇ naˇ shmˇ loˆ ni teh ̭ meh. Maˇ maˇ ni g'eh-eu jeˬ-aˬ, Ka li meh. 18 Tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ yawˬ ha aˬ cawˬ-ahˇ maˬ duˇ-eu yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ ya siˬ ya mawˇ-eu jeˬ za taˬ-euˬ miˇ neh, aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ ma lehˇ ehˇ-awˇ, yawˬ ha-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ taˬ nyiˇ-eu gaˇ kawˆ maˬ tsaˬ-eu jeˬ-ehˇ mehˬ-awˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ-ahˇ uˬ duˬ ya tahˬ meh lehˇ ehˇ-eu meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ neh naw ma ̭ za paˬ-ehˇ g'eh-eu la ̭ sawˬ deuˬ maˬ ya bi yuˇ doˆ geu ̭ ni yahˇ-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ-aˬ, miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ noeˬ-eu lo ̭-ehˇ noeˬ-awˇ, hawˬ haˇ yawˬ ha nui ma huiˬ lu ̭ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ nui ma huiˬ-eu-aˬ, yaw ̭ ngeh ̭ meh. 19 Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, Ka li zaˬ aˇ muˇ-euˬ uˬ duˬ pyeu ̭-eu Ka li-ahˇ maˬ paˇ tso ̭ ta ̭ ni byehˇ-euˬ meh. Uˬ duˬ pyeu ̭-eu Ka li uˆ lahˇ-eu uˬ moˆ g'awˇ mawˇ mawˇ lah-ehˇ g'aˬ tiˬ byah ni ahˇ-awˇ, yoeˬ tsui ̭ yoeˬ la ̭ hawˇ-eu shaˬ guˬ shaˬ caˆ deuˬ neh tiˬ gaˇ g'eu taw ̭ jiˇ taˬ-euˬ miˇ neh, Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-eu lo ̭-ehˇ huiˬ laˇ-eu meh. 20 Naw ma ̭ Ka li nehˬ-ehˇ shiˇ-awˇ, mˬ hawˇ-eu miˇ yaw kaˬ-ahˇ uˆ lahˇ lu ̭-eu yaw sahˇ deuˬ-euˬ la ̭-ahˇ ya buˬ ya law-iˇ-euˬ meh. Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, aˬ jeˬ miˇ neh naw ma ̭ miˇ tsaˬ heu-ahˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ lo ̭-ehˇ deh ̭ te. Aˬ jeˬ miˇ neh naw ma ̭ zahˇ sahˇ k'o ̭ heu deuˬ-ahˇ caw teh-awˇ, 21 "Dzaˇ heu jeˬ-ahˇ taˬ yuˇ," "Dzaˇ heu jeˬ-ahˇ taˬ myeu ̭ haw," "Dzaˇ k'oeˇ jeˬ-ahˇ toeˬ-eu teh ̭-ehˇ k'aw ̭ taˬ toeˬ ciˆ" lehˇ ehˇ gaˇ naw ma ̭ naˇ haˬ te. 22 Zahˇ sahˇ k'o ̭ k'oeˇ deuˬ-aˬ, tiˬ poˆ zmˬ shaw naˇ gaˇ dahˇ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ paˇ tsoeˬ-eu jeˬ lo ̭-ehˇ teh ̭ meh. K'oeˇ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ neh taˬ taˬ-euˬ mehˬ-eu tsoˆ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ teh ̭ meh. 23 Tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ-ahˇ uˬ duˬ ya tahˬ meh lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, yawˬ haˇ yawˬ ha taˬ nyiˇ-eu jahˇ geu ̭-eu, guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ paw nui ma keuˆ dui dui-eu jahˇ geu ̭-eu, yawˬ ha-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ yawˬ ha k'ehˬ-eu, heu deuˬ-ahˇ haw naˇ, zahˇ sahˇ k'o ̭ k'oeˇ deuˬ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ ngaˇ lehˇ noeˬ paˬ-ehˇ g'eh-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, zahˇ sahˇ K'o ̭ k'oeˇ deuˬ-aˬ, shiˬ shaˬ jiˇ-euˬ nui k'ahˇ-ahˇ zuiˆ g'aˬ nya-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ maˬ ngeuˇ-a.

Gawˇlawˇsehˇ 3

1 Naw ma ̭-ahˇ Ka li nehˬ-ehˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, mˬ k'oeˇ taˆ Miˬyehˇ neh naw ma ̭ g'aˇ duˬ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ nui k'ahˇ jaˆ-awˬ. K'oeˇ gaˇ, Miˬyehˇ-euˬ aˇ maˇ paw jaˆ-eu dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ taˆ Ka li nuiˇ lu ̭-eu meh. 2 Mˬ k'oeˇ taˆ jaˆ-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭-euˬ nui ma noeˬ tsoˆ taˬ-awˬ. Miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ jaˆ-eu jeˬ-ahˇ taˬ noeˬ tsoˆ taˬ. 3 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, naw ma ̭ maˇ maˇ ni ya deh ̭-eu jeˬ-aˬ, Ka li deh ̭-eu jeˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ za ̭ taˬ-awˇ jaˆ-a siˬ. 4 Maˇ maˇ ni g'eh-eu naw ma ̭-euˬ deh ̭-eu jeˬ-aˬ, Ka li-euˬ gaˇ mˇ-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ doˆ le ngeh naw ma ̭ k'aw ̭ aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ doˆ le-awˇ, aˬ yaw ̭ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ ahˇ-eu lo ̭-ehˇ naw ma ̭ k'aw ̭ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ ahˇ teh ̭-a. 5 Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ gaˇ mˇ lu ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu, miˇ tsaˬ shiˬ shaˬ jiˇ-ahˇ nui k'ahˇ jaˆ-eu la ̭ k'oeˇ jaw ̭ dui dui-eu k'aˬ miˬ sheu-eu g'awˬ mya jeˬ mˇ-eu, yaw haiˬ jeˬ mˇ-eu, nui k'ahˇ huiˬ-eu, heu deuˬ-ahˇ naw ma ̭ ya laˆ seh ̭ jiˇ meh. (Nui k'ahˇ huiˬ-eu jeˬ-aˬ, tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ gaˇ duˇ-eu meh.) 6 K'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-awˇ Miˬyehˇ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ-eu deuˬ k'oeˇ taˆ Miˬyehˇ nui ma pehˇ-eu jeˬ keuˆ le teh ̭-a. 7 Dzeuˇ laˇ ngeh, nui k'ahˇ k'oeˇ deuˬ naw ma ̭-ahˇ uˆ g'aˬ taˬ ngeh, naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ deh ̭ dzeuˇ jawˇ dzeuˇ ya ̭-euˬ meh. 8 Nui ma pehˇ-eu, nui ma daˆ-eu, aˬ cawˬ-ahˇ yaw doeˇ jahˇ maw ̭-eu, heu deuˬ-ahˇ naw ma ̭ nymˬ-mˇ byehˇ tsehˆ tsehˆ-awˬ. Aˬ cawˬ-ahˇ dawˬ doeˇ ngehˬ daˆ-eu jeˬ hawˇ-eu jaw ̭ dui dui-eu dawˬ ngehˬ-eu jeˬ, naw ma ̭-euˬ k'aˬ meh-ahˇ taˬ paˇ bi doˆ laˇ. 9 Tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ jaˬ myaw ̭ taˬ paˇ myaw ̭. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nui ma yaw oeˇ hawˇ-eu mˇ-eu shaˇ-eu yaw oeˇ jeˬ-ahˇ naw ma ̭ lehˆ dzeh g'aˬ-euˬ meh. 10 Nui ma yaw shui ̭-ahˇ naw ma ̭ dm paˇ g'aˬ-euˬ meh. Heu-aˬ, Beh-euˬ yaw sahˇ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-ahˇ naw ma ̭ tiˬ byah tiˬ lo ̭ bi siˬ nya laˇ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭-euˬ aˇ g'ehˇ-ahˇ duˇ laˇ ni aˬ myah lu ̭ yaw shui ̭ bi paˇ laˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ yaw shui ̭ pyeu ̭-eu meh. 11 K'oeˇ miˇ neh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ hawˇ-eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ yaw kaˬ maˬ ehˇ, baˆ k'oˆ mehˬ dzaˬ yehˬ-euˬ deuˬ hawˇ-eu maˬ yehˬ-euˬ deuˬ yaw kaˬ maˬ ehˇ, yawˬ k'ahˬ yaw miˇ yawˬ-ahˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ maˬ ehˇ, zahˇ sahˇ k'o ̭ maˬ baw-eu tsawˇ haˬ deuˬ maˬ ehˇ, zaˬ k'aˆ maˬ ehˇ, zaˬ k'aˆ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ maˬ ehˇ, beu gaˇ duˬ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ paˇ jaˆ meh. Dawˬ tawˆ lu ̭ Ka li-ahˇ uˬ duˬ duˬ leˇ-awˇ, dawˬ tawˆ lu ̭ Ka li la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu meh. 12 Naw ma ̭-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ meh. Aˬ yaw ̭ naw ma ̭-ahˇ gaˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ bi pyeu ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ tseˇ doˆ taˬ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, aˬ cawˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu, aˬ cawˬ-ahˇ ngehˬ g'eh maw ̭-eu, yawˬ haˇ yawˬ ha taˬ nyiˇ-eu, nui nahˬ nui yu ahˇ-eu, nui ma g'awˬ mahˇ ni taˬ-eu, heu deuˬ-ahˇ naw ma ̭ dm tsahˬ taˬ-awˬ. 13 Tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ oˇ-awˬ. Iˬ baˇ taˬ k'aˇ za laˇ ngeh, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ iˬ baˇ pyehˬ-awˬ. Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ naw ma ̭-ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ la ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ iˬ baˇ pyehˬ-awˬ. 14 Heu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ mˇ-euˬ k'oeˇ taˆ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ bi jaˆ-awˬ. G'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-aˬ, dawˬ tawˆ lu ̭ tiˬ gaˇ ta ̭ leˇ jiˇ ni gahˇ dzahˬ-eu meh. 15 Ka li neh bi ̭-euˬ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ-eu jeˬ k'oeˇ-aˬ, naw ma ̭ tiˬ jeˬ paˬ mˇ-eu lehˇ noeˬ tsehˆ ngeh naw ma ̭-ahˇ gaˇ ma sheuˬ mehˬ-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ-awˇ g'awˇ mawˇ tiˬ mawˇ teh ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ neh naw ma ̭-ahˇ kuˇ taˬ-euˬ meh. Naw ma ̭ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ngehˇ-eu maˬ tsaˬ-a. 16 Byah dui dui-eu Ka li-euˬ dawˬ k'oeˇ, naw ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ bi ahˇ-eu tsaˬ meh. Zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ dawˬ tawˆ lu ̭ zmˬ-awˇ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ mehˬ-awˬ tsoˆ-awˬ. Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu ja ceuˬ-eu caˇdawˬ deuˬ, Yeˬsuˇ gaˇ kawˆ caˇ-eu caˇ dawˬ deuˬ hawˇ-eu, guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ paw ta ̭ leˇ-eu caˇ dawˬ deuˬ caˇ caˇ-ehˇ, nui ma la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-awˬ. 17 Naw ma ̭ k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ k'aˇ ngehˬ k'aˇ tmˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ, Sahˬ paˬ Yeˬsuˇ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ Aˬ da Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ ja ceuˬ-ehˇ mˇ-awˬ. 18 Miˬ zaˬ deuˬ-oˇ, yawˬ ha-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ uˆ lahˇ-eu uˬ moˆ deh ̭-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ Ka li zaˬ pyeu ̭-eu miˇ neh k'oeˇ lo ̭-ehˇ deh ̭-eu tsaˬ meh. 19 K'aˬ dzeˇ zaˬ deuˬ-oˇ, yawˬ ha-euˬ miˬ zaˬ-ahˇ gaˬ-awˬ. Yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ taˬ g'eh. 20 Zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ Ka li zaˬ pyeu ̭-eu lo ̭-ehˇ, yawˬ ha-euˬ aˬ ma aˬ da ehˇ dawˬ-ahˇ yawˬ jawˇ na lu ̭ naˇ haˬ geu ̭-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ gaˇ Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-eu meh. 21 Aˬ da aˬ ma deuˬ-oˇ, yawˬ ha-euˬ zaˬ deuˬ nui ma pehˇ ni taˬ jahˇ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ nehˬ naˇ, yawˬ jeˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ nui ma baˬ-iˇ teh ̭-a. 22 Zaˬ k'aˆ deuˬ-oˇ, yawˬ jeˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ yawˬ ha-euˬ baw leˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-awˬ. Baw leˬ deuˬ neh bi ja ceuˬ-eu lehˇ baw leˬ mawˇ gaˇ teh ̭-ehˇ dawˬ g'oˆ g'oˆ-eu jeˬ maˬ bi pyeu ̭ ni, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ yaw zeu baw-eu miˇ neh nui ma la ̭ k'oeˇ keuˆ ni dawˬ g'oˆ g'oˆ-eu jeˬ bi pyeu ̭-awˬ. 23 Aˬ geu jeˬ mˇ-eu maˬ kaˬ, tsawˇ haˬ zaˬ g'aˇ duˬ mˇ-eu lo ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ g'aˇ duˬ mˇ-eu lo ̭-ehˇ nui ma keuˆ-awˇ mˇ-awˬ. 24 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ neh aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ la ̭ sawˬ-ahˇ naw ma ̭ za teh ̭-a lehˇ nui ma la ̭ k'oeˇ noeˬ taˬ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ gaˇ mˇ nehˬ lu ̭-eu Baw leˬ maˇ maˇ ni g'eh-eu g'aˬ-aˬ, Ka li meh. 25 Maˬ muiˬ-eu jeˬ mˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, yawˬ ha neh k'aˇ mˇ-euˬ lo ̭-ehˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ gaˇ ya daˬ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ-aˬ, tsawˇ haˬzaˬ-ahˇ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ ni yaˇ k'aˬ daˇ-eu meh.

Gawˇlawˇsehˇ 4

1 Baw leˬ deuˬ-oˇ, yawˬ ha-euˬ zaˬ k'aˆ deuˬ-ahˇ yawˬ tsaˬ yaw dawˇ dawˇ-ehˇ haw nehˬ-awˬ. Naw ma ̭ k'aw ̭, mˬ k'oeˇ taˆ naw ma ̭-euˬ Baw leˬ jawˇ ma lehˇ nui ma la ̭ k'oeˇ noeˬ taˬ-awˬ. 2 Aˬ myah lu ̭ maˬ tsehˆ leˇ ni guiˬ lahˬ shaˇ-awˬ. Naw ma ̭ guiˬ lahˬ shaˇ ngeh, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ ja ceuˬ-ehˇ, yaw beuˇ beuˇ-ehˇ shaˇ-awˬ. 3 Ka li-euˬ gaˇ kawˆ za ̭ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ ta ̭-eu Miˬyehˇ dawˬ kawˬ nga ma ̭ mehˬ ngeh, laˆ tsoeˬ-eu jeˬ maˬ jaˆ-ehˇ ya mehˬ ni Miˬyehˇ caw ba nehˬ la ̭-eu g'aˇ duˬ noeˬ keuˆ-awˇ guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ la ̭-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ-euˬ miˇ neh nymˬ-mˇ tawˬ-ahˇ ya uˇ lu ̭-eu ma. 4 K'oeˇ miˇ neh, ngaˇ ya ngehˬ paˬ-ehˇ g'eh-eu dawˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ, aˬ cawˬ g'oˆ shaw nya ni shawˇ jehˆ ni mehˬ nehˬ nya-eu g'aˇ duˬ guiˬ lahˬ caw shaˇ nehˬ la ̭-awˬ. 5 Ka li-ahˇ maˬ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ mehˬ shi zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ lo ̭-ehˇ deh ̭-awˬ. Aˇ yamˬ k'aˇ tsaˬ laˇ ngeh, yawˬ ha jah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ aˬ cawˬ-ahˇ bi siˬ bi mawˇ-awˬ. 6 Naw ma ̭ neh ngehˬ-euˬ dawˬ deuˬ-aˬ, aˬ cawˬ-euˬ nui ma-ahˇ laˆ saˆ-awˇ, aˬ cawˬ naˇ haˬ maw ̭-eu dawˬ deuˬ bi pyeu ̭-awˬ. K'oeˇ uˬ ta ̭, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ dawˬ yaw muiˬ aˬ joˆ-ehˇ ya ngehˬ cawˬ k'o ̭ nehˬ-eu gaˇ kawˆ siˬ nya-eu tsaˬ meh. 7 Ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ daw ̭ tawˆ lu ̭, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ gaˇ la ̭ k'oeˇ saˇ jaˇ zi ̭-eu gaˇ mˇ cawˬ pyeu ̭-eu aˬ dui-euˬ aˬ nyiˇ Duˇjiˇ naw ma ̭-ahˇ dzawˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 8 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭-ahˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ ngaˇ k'ehˇ g'eh la ̭-eu ma. Nga ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ deh ̭ lu ̭ jawˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭-ahˇ bi dzawˇ mehˬ-awˇ, naw ma ̭ la ̭ k'aˬ bi cehˇ-eu g'aˇ duˬ k'ehˇ g'eh la ̭-eu ma. 9 Nga ma ̭ gaˬ dui dui-awˇ jah coeˇ-eu naw ma ̭-euˬ aˇ muˇ zaˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu aˬ nyiˇ Awˬneˬsiˬmuˇ-ahˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ bi laˇ caw-eu ma. Heu gaˇ k'aˇ pyeu ̭ lu ̭-eu yawˬ jeˬ na lu ̭ aˬ nya ̭ dzawˇ nehˬ la ̭ tehˬ-a. 10 Ngaˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ tawˬ-ahˇ uˇ lu ̭-eu Aˬliˬdaˬguˇ naw ma ̭-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ la ̭-euˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, Baˬnaˬbaˇ-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ tsaˬ-eu Maˬkuˆ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ la ̭-euˬ meh. ( Maˬkuˆ laˇ naˇ, aˬ joˆ-ehˇ ya ha nehˬ-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ g'aˬ-euˬ ma.) 11 Yuˇtuˬ lehˇ k'aw ̭ kuˇ-eu Yawˇshuˆ k'oeˇ g'aˬ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ la ̭-euˬ meh. Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ la ̭ k'oeˇ Ka li zaˬ pyeu ̭ laˇ-awˇ ngaˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ g'aˇ duˬ mˇ lu ̭-eu heu smˇ g'aˬ jawˇ-eu teh ̭ ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭ ngaˬ-ahˇ caw mˇ caw shaˇ nehˬ la ̭ dui dui-euˬ meh. 12 Naw ma ̭-euˬ aˇ muˇ zaˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ Ka li-euˬ gaˇ mˇ lu ̭-eu Iˇbaˬpaˬlaˇ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ la ̭-euˬ meh. Naw ma ̭ g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ aˬ myah lu ̭ guiˬ lahˬ shaˇ dui dui lu ̭ meh. Naw ma ̭ jah-eu la ̭ k'oeˇ zi ̭ dah ni yaw ̭ nya-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, Ka li-ahˇ jah-eu paw ehˇ k'aˇ maˬ za ni bi byah laˇ-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ nui k'ahˇ-ahˇ tiˬ byah tiˬ lo ̭ bi caw teh-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ Miˬyehˇ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu maˬ tsehˆ leˇ-a. 13 Naw ma ̭ g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, Lawˬdiˬciˆ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, Heˬlaˬbawˇliˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ aˇ naˆ ni leh jeh-awˇ gaˇ mˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ ngaˇ saˇ kiˇ kamˬ peuˬ ma. 14 Naˇ gawˇ laˆ saˆ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu aˬ dui zawˇ gaˬ-eu saˬ laˬ g'oˬ Luˇka ̭ hawˇ-eu Deˬmaˆ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ la ̭-euˬ meh. 15 Lawˬdiˬciˆ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, Noˬpaˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ nymˇ-ahˇ tahˬ dzoeˇ-awˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ maˬ ehˇ, nga ma ̭ noeˬ mawˇ dui dui lu ̭-eu gaˇ kawˆ tiˬ poˆ tsa ̭ gaˬ nehˬ-awˬ. 16 Sahˬ bo ̭ heu ta ̭-ahˇ naw ma ̭ gui haw g'aˬ ngeh, Lawˬdiˬciˆ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ k'aw ̭, maˬ byehˇ ni tiˬ poˆ bi gui haw-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, Lawˬdiˬciˆ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ neh sha ha le-euˬ sahˬ bo ̭-ahˇ k'aw ̭, maˬ byehˇ ni gui haw-awˬ. 17 Aˬgiˇpuˆ-ahˇ k'aw ̭, "Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ gaˇ la ̭ k'oeˇ nawˇ mˇ-eu gaˇ deuˬ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ mˇ luiˆ jiˇ-awˬ" lehˇ tiˬ poˆ tsa ̭ gaˬ nehˬ-awˬ. 18 Pawˇluˆ naw ma ̭-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ la ̭-eu ma lehˇ ngaˬ-euˬ aˬ la ̭ neh bo ̭-euˬ ma. Ngaˇ shmˇ caˆ daˬ lu ̭ gaˇ taˬ ngehˇ de. Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ naw ma ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ.

1 Teˇsaˬloˇni 1

1 Ngaˇ Pawˇluˆ, Siˬlaˆ, Tiˆmoˇseˬ ngaˬ ha smˇ g'aˬ, Aˬda Miˬyehˇ hawˇ-eu Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ pyeu ̭-eu, Teˇsaˬloˇni meuˬ-ahˇ jaˆ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, sahˬ bo ̭ heu ta ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. Guiˬ lahˬyaw dzahˇ hawˇ-eu nui saˇ o ̭-eu jeˬ naw ma ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ. 2 Naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ g'aˇ duˬ nga ma ̭ Miˬyehˇ-ahˇ aˬ myah lu ̭ ja ceuˬlu ̭-awˇ, guiˬ lahˬ k'aˇ shaˇ ngeh naw ma ̭ g'aˇ duˬ shaˇ lu ̭ ma. 3 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, jah-eu baˬ da neh naw ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ mˇ doˆ shaˇ doˆ la ̭ lu ̭-eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ baˬ da neh naw ma ̭ aˇ naˆ ni leh jeh-awˇ mˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ naw ma ̭ noeˬ tmˬ taˬ-euˬ jeˬ aˇ naˆ ni zi ̭ lu ̭-eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, aˬ dui-euˬ Aˬda pyeu ̭-eu Miˬyehˇ mehˬ shi nga ma ̭ noeˬ keuˆ lu ̭-eu ma. 4 Aˬ yui ̭ a ̭ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ gaˬ-awˇ aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ bi pyeu ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ tseˇ doˆ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ nga ma ̭ siˬ nya-eu ma. 5 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ jawˇ gaˇ nga ma ̭ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ hehˇ le ̭ ngeh, k'aˬ meh mehˬ boeˬ neh teh ̭-ehˇ hehˇ le ̭-euˬ maˬ ngeuˇ. Baoˬ hawˇ-eu Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, maˇ maˇ ni ngeuˇ meh lehˇ siˬ duˬ jah duˬ-eu la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, hehˇ le ̭-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu ma. Naw ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ-euˬ aˇ yamˬ la ̭ k'oeˇ nga ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ deh ̭ ya ̭ jawˇ ya ̭-euˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭ siˬ nya meh. K'oeˇ-aˬ, naw ma ̭-euˬ g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu ma. 6 Nga ma ̭-ahˇ maˬ ehˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ maˬ ehˇ, naw ma ̭ dzaw geu ̭-euˬ meh. Shaˬ-eu zahˬ-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ ya daˬ dui dui-euˬ k'aw ̭, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh bi ̭-euˬ laˬ k'aˬ cehˇ-eu jeˬtiˬ byah ni ahˇ-eu la ̭ k'oeˇ, guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ naw ma ̭ ha geu ̭-euˬ meh. 7 K'oeˇ miˇ neh naw ma ̭-aˬ, Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu Aˬgaˬyaˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ dzaw geu ̭ duˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 8 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ hawˇ-eu Aˬgaˬyaˇ miˇ k'ahˬ doe ni, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ gaˇ kawˆ guiˬ lahˬ dawˬ gaˬ keuˆ-iˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, naw ma ̭ baˬ da neh gaˬ keuˆ-iˇ-euˬ uˬ jeˬ jeˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu uˬ ta ̭, naw ma ̭ Miˬyehˇ-ahˇ jah-eu gaˇ kawˆ yawˬ gaˇ na lu ̭ gaˬ doe-iˇ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, nga ma ̭ tiˬ jeˬ-iˬ ehˇ k'aˇ maˬ paˇ za miˇ-a. 9 Nga ma ̭ naw ma ̭ jawˇ gaˇ oe ngeh naw ma ̭ neh nga ma ̭-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ ha geu ̭ nehˬ la ̭-euˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu, maˇ maˇ ni g'eh-eu deh ̭ lu ̭-eu Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu g'aˇ duˬ, tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ deuˬ-ahˇ naw ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ byehˇ dzeh-euˬ gaˇ kawˆ, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ja lu ̭-eu meh. 10 Miˬyehˇ neh shiˇ-euˬ gaˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-awˇ, aˬ dui k'oeˇ taˆ keuˆ le-eu lehˇ g'eh-eu Miˬyehˇ-euˬ nui ma pehˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ aˬ dui-ahˇ ka k'o ̭ nehˬ la ̭-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu aˬ yaw ̭ -euˬ Zaˬmaˇ Yeˬsuˇ mˬ k'oeˇ taˆ neh za ̭ ka le gaˇ naw ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ noeˬ tmˬ lu ̭-eu gaˇ kawˆ, a ̭ yaw ̭ ma ̭ ja lu ̭-eu meh.

1 Teˇsaˬloˇni 2

1 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ jawˇ gaˇ nga ma ̭ oe-euˬ-aˬ, yaw ̭ ngeh ̭ maˬ ngeuˇ-a lehˇ naw ma ̭ siˬ nya meh. 2 Naw ma ̭ jawˇ-eu Teˇsaˬloˇni meuˬ-ahˇ nga ma ̭ maˬ oe mi naˆ-ehˇ, Piˇliˇpiˆ meuˬ la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ nga ma ̭-ahˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ la ̭-awˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ nehˬ la ̭ gaˇ ya daˬ-euˬ naw ma ̭ siˬ nya meh. Laˆ tsoeˬ-eu g'awˬ mya jeˬ jaˆ k'aw ̭, Miˬyehˇ-euˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ naw ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ nya ni, aˬ dui-euˬ Miˬyehˇ nga ma ̭-ahˇ g'aˬ bi ̭ la ̭-euˬ meh. 3 Naw ma ̭ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ jah laˇ ni nga ma ̭ mehˬ-eu heu-aˬ, jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu la ̭ k'oeˇ mehˬ-eu maˬ ngeuˇ. Nui ma maˬ shawˇ-eu la ̭ k'oeˇ mehˬ-eu maˬ ngeuˇ. Mehˇ shuiˇ shuiˇ-eu la ̭ k'oeˇ mehˬ-eu maˬ ngeuˇ. 4 Miˬyehˇ neh bi ngehˬ bi tmˇ la ̭-euˬ jeˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ nga ma ̭ ngehˬ-eu tmˇ-eu ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nga ma ̭ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ geuˇ meh lehˇ, Miˬyehˇ neh daˇ tsehˆ taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Tsawˇ haˬ zaˬ nui k'ahˇ shiˇ ni nga ma ̭ mˇ lu ̭-eu maˬ ngeuˇ. Nga ma ̭-euˬ nui ma-ahˇ lawˬ haw-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ nui k'ahˇ shiˇ ni mˇ lu ̭-eu ma. 5 Naw ma ̭-ahˇ nga ma ̭ maˬ ja poeˬ-ehˇ, yawˬ ha g'aˇ duˬ jiˇ jeuˬ doˆ laˇ ni maˬ ngehˬ maˬ tmˇ-euˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭ siˬ duˬ lu ̭ meh. Miˬyehˇ-aˬ, nga ma ̭-euˬ saˇ kiˇ ma. 6 Aˬ cawˬ neh bi ciˬ poeˬ-eu lehˇ nga ma ̭ mˇ-euˬ maˬ ngeuˇ. Naw ma ̭ neh maˬ ehˇ, aˬ cawˬ neh maˬ ehˇ, bi ja ceuˬ-eu lehˇ mˇ-euˬ maˬ ngeuˇ. 7 Maˇ maˇ ni ehˇ naˇ, nga ma ̭ Ka li-euˬ g'aˬ k'ehˇ pyeu ̭-eu miˇ neh nga ma ̭ neh mˇ-euˬ aˇ poeˬ shaˇ-eu a kawˬ-aˬ jaˆ ma. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ nehˬ-ehˇ nga ma ̭ jawˇ ngeh, aˬ ma tiˬ g'aˬ zaˬ nahˬ-ahˇ bo saˆ-eu lo ̭-ehˇ nahˬ yu ni mˇ-euˬ ma. 8 Naw ma ̭-ahˇ nga ma ̭ g'oeˇ dui gaˬ dui dui-eu miˇ neh, Miˬyehˇ-euˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, nga ma ̭-euˬ g'awˇ mawˇ k'aw ̭ naw ma ̭ g'aˇ duˬ shiˇ dah nehˬ coeˇ ma. Naw ma ̭-ahˇ nga ma ̭ gaˬ dui dui-eu ma. 9 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, nga ma ̭ aˇ naˆ ni shaˬ shaˬ-ehˇ mˇ dui dui-euˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭ siˬ duˬ lu ̭ meh. Naw ma ̭-ahˇ Miˬyehˇ-euˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ ngeh, nga ma ̭ g'aˇ duˬ naw ma ̭ pyuˇ shuiˇ maˬ bi jiˇ maw ̭-eu miˇ neh, uˬ ci ̭ nah g'ahˇ maˬ ehˇ maˬ naˬ ni nga ma ̭ leh jeh-euˬ ma. 10 Naw ma ̭ jawˇ gaˇ nga ma ̭ neh mˇ ya ̭ shaˇ ya ̭-euˬ k'oeˇ-aˬ, muiˬ-eu shawˇ-eu tsaˬ-eu dawˇ-eu jeˬ pyeu ̭-awˇ, iˬ baˇ taˬ k'aˇ maˬ za-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭ hawˇ-eu Miˬyehˇ siˬ duˬ mawˇ duˬ-euˬ meh. 11 Aˬ da tiˬ g'aˬ yawˬ ha-euˬ zaˬ deuˬ-ahˇ hehˇ tehˇ-eu lo ̭-ehˇ, naw ma ̭ aˬ yaw ̭ g'aˬ yaw ̭-ahˇ nga ma ̭ hehˇ tehˇ-euˬ naw ma ̭ siˬ nya meh. 12 Nga ma ̭ naw ma ̭-ahˇ g'aˬ bi ̭-awˇ nui saˇ bi za-euˬ ma. Aˬ yaw ̭-euˬ Miˇk'ahˬ hawˇ-eu yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ la ̭ k'oeˇ uˇ laˇ ni naw ma ̭-ahˇ kuˇ lu ̭-eu Miˬyehˇ nui ma tsaˬ ni yaw deh ̭ deh ̭-eu g'aˇ duˬ, naw ma ̭-ahˇ nga ma ̭ maˬ tsehˆ leˇ ni g'aˬ bi ̭-euˬ ma. 13 Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ nga ma ̭ maˬ tsehˆ leˇ ni ja ceuˬ lu ̭-eu gaˇ kawˆ yawˬ hmˬ yawˬ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ ma. Naw ma ̭ jawˇ gaˇ nga ma ̭ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ hehˇ le ̭ ngeh, tsawˇ haˬ-euˬ dawˬ lo ̭-ehˇ sawˇ-awˇ naw ma ̭ ha geu ̭-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Maˇ maˇ ni Miˬyehˇ-euˬ dawˬ pyeu ̭-eu miˇ neh, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ lo ̭-ehˇ sawˇ-awˇ ha geu ̭-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, jah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu naw ma ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ gaˇ mˇ lu ̭-eu meh. 14 Nga ma ̭-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, Yuˇdaˆ miˇk'ahˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ hawˇ-eu k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu Yeˬsuˇ Ka li-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ koeˇ taˆ keuˆ le-euˬ jeˬ, nymˬ-mˇ naw ma ̭ k'oeˇ taˆ keuˆ le-euˬ meh. Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ neh k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya daˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, naw ma ̭ k'aw ̭, yawˬ ha nehˬ-ehˇ tiˬ k'ahˬ-ahˇ jawˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ neh k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ ya daˬ-euˬ meh. 15 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ hawˇ-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ seh ̭-awˇ, nga ma ̭-ahˇ k'aw ̭ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ la ̭-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, Miˬyehˇ nui ma pehˇ dui dui-eu jeˬ mˇ-awˇ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ muiˇ-eu meh. 16 Aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ ka k'o ̭-eu jeˬ bi za-eu lehˇ nga ma ̭ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ nehˬ gaˇ keuˆ ni laˆ tsoeˬ-eu lehˇ leh jeh-eu meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ myah lu ̭ mˇ lu ̭-eu iˬ baˇ dawˬ tawˆ lu ̭ byah jiˇ laˇ ni ka ̭ g'a-eu meh. Nymˬ-mˇ aˇ saˬ saˬ laˇ ngeh, Miˬyehˇ nui ma pehˇ-eu jeˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ taˆ keuˆ le teuˇ le-euˬ meh. 17 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, nga ma ̭ naw ma ̭-ahˇ tiˬ k'ehˬ tiˬ yamˬ teh ̭-ehˇ ya g'awˬ-iˇ-euˬ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ noeˬ mawˇ lu ̭-awˇ, paˇ ya mawˇ dzoeˇ ni leh jeh dui dui lu ̭ ma. G'awˇ mawˇ naw ma ̭-ahˇ ya g'awˬ-iˇ-euˬ k'aw ̭, nui ma naw ma ̭ jawˇ gaˇ jaˆ lu ̭ ma. 18 Naw ma ̭ jawˇ gaˇ nga ma ̭ g'o ̭ laˇ maw ̭-eu ma. Naw ma ̭ jawˇ gaˇ g'o ̭ laˇ-eu lehˇ ngaˇ g'awˬ mya poˆ leh jeh-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, neh ̭ Saˬdaˬ nga ma ̭-ahˇ laˆ tsoeˬ nehˬ la ̭-euˬ meh. 19 Ehˇ k'aw ̭, nga ma ̭-euˬ noeˬ tmˬ duˬ, nga ma ̭-euˬ laˬ k'aˬ cehˇ duˬ hawˇ-eu, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ oe ngeh aˬ yaw ̭ mehˬ shi nga ma ̭ g'aˬ leˇ-euˬ gaˇ kawˆ k'ahˬ sehˇ jehˆ duˬ-aˬ, aˬ cawˬ maˬ ngeuˇ. Naw ma ̭ ma. 20 Naw ma ̭-aˬ, maˇ maˇ ni nga ma ̭-euˬ nui ma huiˬ duˬ hawˇ-eu laˬ k'aˬ cehˇ duˬ pyeu ̭-eu ma.

1 Teˇsaˬloˇni 3

1 Nga ma ̭ naw ma ̭-ahˇ maˬ ya mawˇ-ehˇ maˬ jawˇ tehˬ coeˇ ni pyeu ̭ laˇ-euˬ miˇ neh, nga ma ̭ teh ̭-ehˇ Aˬteˬ meuˬ-ahˇ jawˇ ya ̭-eu g'aˇ duˬ noeˬ tsehˆ-awˇ, 2 nga ma ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu gaˇ mˇ lu ̭-eu aˬ nyiˇ Tiˆmoˇseˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh la ̭-euˬ ma. Naw ma ̭ jah-eu nui ma zi ̭ ni g'aˬ bi bi ̭-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭-ahˇ k'ehˇ g'eh la ̭-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu ma. 3 K'ehˬ-eu k'aˆ-eu heu jeˬ baˬ da neh jah-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ maˬ ya byehˇ dzeh-eu g'aˇ duˬ bi laˇ-euˬ ma. K'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ aˬ dui ya daˬ-eu heu-aˬ, Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-eu tiˬ jeˬ meh lehˇ naw ma ̭ siˬ nya meh. 4 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ nehˬ-ehˇ nga ma ̭ jawˇ ngeh neh, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ aˬ dui ya daˬ teh ̭-a lehˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ ma. K'aˇ ehˇ-euˬ lo ̭-ehˇ keuˆ le teuˇ le lu ̭-eu naw ma ̭ siˬ duˬ mawˇ duˬ lu ̭ meh. 5 K'oeˇ baˬ da neh, Tiˆmoˇseˬ-ahˇ ngaˇ k'ehˇ g'eh la ̭-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu ma. Ngaˇ naw ma ̭-euˬ gaˇ kawˆ siˬ maw ̭-eu maˬ jawˇ tehˬ coˇ ni pyeu ̭ laˇ-euˬ miˇ neh, naw ma ̭ jah-eu aˬ joˆ-ehˇ pyeu ̭ lu ̭-eu bi haw laˇ-eu lehˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ k'ehˇ g'eh la ̭-euˬ ma. Neh ̭ sahˬ paˬ naw ma ̭-ahˇ muˇ juˇ juˇ-awˇ, nga ma ̭ neh mˇ ya ̭-euˬ gaˇ deuˬ yaw ̭ ngeh ̭-ehˇ pyeu ̭-iˇ-eu baw le lehˇ ngaˇ k'ahˬ lahˇ dui dui lu ̭ ma. 6 Nymˬ-mˇ Tiˆmoˇseˬ g'o ̭ keuˆ le-awˇ, naw ma ̭-euˬ jah-eu jeˬ hawˇ-eu g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ gaˇ kawˆ, laˬ k'aˬ cehˇ laˇ paˬ-ehˇ dzawˇ gaˬ le-euˬ meh. Naw ma ̭ nga ma ̭-ahˇ aˬ myah lu ̭ noeˬ keuˆ lu ̭-awˇ, nga ma ̭ naw ma ̭-ahˇ mawˇ maw ̭ dui dui-eu lo ̭-ehˇ, naw ma ̭ k'aw ̭ nga ma ̭-ahˇ mawˇ maw ̭ dui dui lu ̭-eu gaˇ kawˆ dzawˇ nehˬ la ̭-euˬ meh. 7 K'oeˇ miˇ neh aˬ yui ̭ a ̭ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, shaˬ-eu zahˬ-eu jeˬ hawˇ-eu k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ nga ma ̭ ya daˬ lu ̭ ngeh, naw ma ̭-euˬ gaˇ kawˆ ya gaˬ-awˇ, g'aˬ tiˬ tiˆ paˇ lahˬ laˇ-euˬ miˇ-a. Naw ma ̭-euˬ jah-eu jeˬ k'oeˇ, nga ma ̭-ahˇ g'aˬ bi lahˬ laˇ-euˬ meh. 8 Naw ma ̭ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ la ̭ k'oeˇ zi ̭ dah ni jawˇ lu ̭ naˇ, nga ma ̭ yaw deh ̭ deh ̭ mahˇ tsahˇ ma. 9 Naw ma ̭ g'aˇ duˬ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ nymˬ-mˇ nga ma ̭ ja ceuˬ-eu ma. Naw ma ̭ baˬ da neh aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ shi nga ma ̭ laˬ k'aˬ ya cehˇ-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu ma. 10 Naw ma ̭-ahˇ nga ma ̭ paˇ ya mawˇ dzoeˇ-awˇ, naw ma ̭ jah-eu la ̭ k'oeˇ maˬ byah-eu jeˬ bi byah laˇ ni bi caw ba nehˬ-eu g'aˇ duˬ, uˬ ci ̭ nah g'ahˇ maˬ ehˇ nui ma keuˆ dui dui-eu la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ lu ̭ ma. 11 Naw ma ̭ jawˇ gaˇ nga ma ̭ laˇ nya ni, aˬ dui-euˬ Aˬda Miˬyehˇ hawˇ-eu Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ gaˇ ma laˆ dahˇ nehˬ la ̭ lu ̭-uˇ. 12 Naw ma ̭ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ hawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ tiˬ jawˇ saˇ-iˬ tiˬ jawˇ myaˬ laˇ-awˇ, nga ma ̭ naw ma ̭-ahˇ g'oeˇ lu ̭ gaˬ lu ̭-eu naˆ ni byah laˇ lu ̭-uˇ. 13 Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ nehˬ-ehˇ oe ngeh, aˬ dui-euˬ Aˬda Miˬyehˇ mehˬ shi naw ma ̭ iˬ baˇ taˬ k'aˇ maˬ za-eu muiˬ-eu shawˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ ni, aˬ yaw ̭ naw ma ̭-ahˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'aˬ bi ̭ lahˬ nehˬ lu ̭-uˇ.

1 Teˇsaˬloˇni 4

1 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, aˇ saˬ saˬ-eu dawˬ heu lo ̭-ehˇ ehˇ maw ̭-eu ma. Miˬyehˇ nui k'ahˇ shiˇ ni aˬ joˆ-ehˇ ya deh ̭ ya jawˇ-eu gaˇ kawˆ, naw ma ̭-ahˇ nga ma ̭ deh ̭ mehˬ jawˇ mehˬ g'aˬ-euˬ ma. Naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ deh ̭ lu ̭ jawˇ lu ̭-eu meh. K'oeˇ naˆ maˬ tseˇ leh jeh-awˇ deh ̭ daˆ le ̭-eu g'aˇ duˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ naw ma ̭-ahˇ nga ma ̭ shaˇ-eu ma. 2 Nga ma ̭ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ naw ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ-euˬ deh ̭-eu jawˇ-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭ siˬ nya meh. 3 Naw ma ̭ yaw muiˬ yaw shawˇ shawˇ-ehˇ jawˇ-awˇ, aˬ cawˬ-euˬ miˬ zaˬ yo zaˬ-ahˇ maˬ bahˬ maˬ muˆ ni deh ̭ gaˇ Miˬyehˇ geu ̭ maw ̭-eu meh. 4 Naw ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭, yawˬ ha-euˬ miˬ zaˬ nehˬ-ehˇ muiˬ-eu shawˇ-eu la ̭ k'oeˇ hawˇ-eu aˬ cawˬ yaw zeu baw paˬ-ehˇ aˬ joˆ-ehˇ ya deh ̭ ta ̭-eu gaˇ kawˆ siˬ nya-eu tsaˬ meh. 5 Miˬyehˇ-ahˇ maˬ siˬ nya-eu tsawˇ haˬ lo ̭-ehˇ, yawˬ ha-euˬ nui k'ahˇ laˆ shiˇ-eu g'aˇ duˬ teh ̭-ehˇ miˬ zaˬ sheuˬ taˬ-euˬ jeˬ maˬ ya bi pyeu ̭-a. 6 Gaˇ kawˆ heu hmˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ-euˬ nymˇ jiˇ-ahˇ coeˬ-eu ciˆ-eu bahˬ-eu muˆ-eu jeˬ maˬ mˇ k'mˬ-a. Gaˇ Kawˆ heu naw ma ̭-ahˇ nga ma ̭ mehˬ nehˬ dzeuˇ g'aˬ-euˬ ma. K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ-ahˇ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ teh ̭-a lehˇ, nga ma ̭ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ ehˇ-euˬ ma. 7 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ joe joe-ehˇ bi deh ̭-eu g'aˇ duˬ aˬ dui-ahˇ Miˬyehˇ neh kuˇ taˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Muiˬ-eu shawˇ-eu la ̭ k'oeˇ bi deh ̭-eu g'aˇ duˬ kuˇ taˬ-euˬ meh. 8 K'oeˇ miˇ neh, mehˬ-eu tsoˆ-eu dawˬ heu-ahˇ maˬ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ dawˬ maˬ naˇ haˬ geu ̭-eu maˬ ngeuˇ-a. Naw ma ̭-ahˇ Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ bi ̭ nehˬ la ̭-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ geu ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 9 Ka li zaˬ cawˬ cawˬ ya gaˬ ya g'oeˇ-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭-ahˇ bo ̭ nehˬ-eu maˬ paˇ loˬ meh. Naw ma ̭ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ aˬ joˆ-ehˇ ya gaˬ ya g'oeˇ-eu gaˇ kawˆ, Miˬyehˇ neh naw ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ g'aˬ-euˬ meh. 10 Maˇ maˇ ni ehˇ naˇ, Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ k'aˇ jawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ, naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'oeˇ-euˬ gaˬ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ myaˬ laˇ ni leh jeh siˬ lehˇ nga ma ̭ shaˇ-eu ma. 11 Nga ma ̭ neh naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ ya ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, yawˬ ha-euˬ k'aˬ boeˬ yawˬ ha boeˬ-awˇ, yawˬ haˬ-euˬ gaˇ yawˬ ha mˇ mˇ-ehˇ ciˬ cuˇ ni deh ̭ daˆ le ̭-awˬ. 12 K'oeˇ lo ̭-ehˇ deh ̭ naˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ maˬ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ naw ma ̭-ahˇ yaw zeu baw-awˇ, yawˬ ha loˬ-eu jeˬ g'aˇ duˬ aˬ cawˬ-ahˇ maˬ k'awˬ daˇ ni deh ̭ nya teh ̭-a. 13 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, noeˬ tmˬ k'aˇ maˬ za-eu la ̭ nyiˇ paw-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ noeˬ shaˬ-eu lo ̭-ehˇ naw ma ̭ maˬ ya noeˬ shaˬ-eu g'aˇ duˬ, shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ joˆ-ehˇ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ bi siˬ maw ̭ miˇ-a. 14 Yeˬsuˇ shiˇ-awˇ paˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ meh lehˇ aˬ dui jah-eu ma. K'oeˇ miˇ neh, Yeˬsuˇ-ahˇ jah jah-ehˇ shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Yeˬsuˇ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ Miˬyehˇ sheuˬ k'o ̭ la ̭ teh ̭-a lehˇ aˬ dui jah-eu ma. 15 Nymˬ-mˇ naw ma ̭-ahˇ nga ma ̭ mehˬ lu ̭ tsoˆ lu ̭-eu dawˬ heu-aˬ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ dawˬ ma. Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ oe ngeh deh ̭ lu ̭-eu aˬ dui ma ̭-aˬ, shiˇ dzeuˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ aˬ hu aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ ya jawˇ-eu maˬ ngeuˇ-a. 16 Miˬyehˇ guˇ-awˇ dawˬ bi ̭-eu teˇ saˇ maˬ ehˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ yaw huiˬ g'aˬ-euˬ teˇ saˇ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ daˇ heh teˇ saˇ maˬ ehˇ, ya gaˬ-awˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ mˬ-ahˇ neh za ̭ le teh ̭-a. K'oeˇ ngeh, Ka li-ahˇ jah jah-ehˇ shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ hu g'o ̭ deh ̭ laˇ teh ̭-a. 17 K'oeˇ naˇ, k'oeˇ ngeh deh ̭ lu ̭-eu aˬ dui ma ̭ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ mˬ dmˇ la ̭ k'oeˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ uiˬ leˇ-awˇ, mˬ taˆ yaw goˇ-ahˇ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ya tahˬ puˬ leˇ teh ̭-a. K'oeˇ naˇ, aˬ myah lu ̭ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ nehˬ-ehˇ ya jawˇ teh ̭-a. 18 K'oeˇ miˇ neh, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ gaˇ kawˆ heu ja ja-ehˇ g'aˬ bi ̭-awˬ.

1 Teˇsaˬloˇni 5

1 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ za ̭ le-eu aˇ yamˬ aˇ law gaˇ kawˆ naw ma ̭-ahˇ bo ̭ nehˬ-eu maˬ paˇ loˬ meh. 2 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ Aˇ nah-aˬ, uˬ ci ̭ sehˇ g'ahˇ smˇ k'oeˬ tahˇ joe oe-eu lo ̭-ehˇ maˬ noeˬ maˬ duˇ-ehˇ jawˇ ngeh keuˆ le teh ̭-a lehˇ naw ma ̭ siˬ duˬ taˬ-euˬ meh. 3 Miˇ k'ahˬ saˇ-awˇ guˆ k'aˇ maˬ za-a lehˇ aˬ cawˬ ja lu ̭ ngeh, luˬ-iˇ seˇ-iˇ-eu jeˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ taˆ keuˆ le teh ̭-a. Zaˬ ciˬ deˇ le-euˬ aˬ ma tiˬ g'aˬ uˬ maˆ naˇ doˆ laˇ-eu lo ̭-ehˇ ja pyuˬ ni ga keuˆ le-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ dzeuˇ-i nya-aˇ. 4 Ehˇ k'aw ̭ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ-oˇ, naw ma ̭-aˬ, yaw zahˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭-eu maˬ ngeuˇ-eu miˇ neh, Aˇ nah k'oeˇ nah naw ma ̭ k'oeˇ taˆ smˇ k'oeˬ tahˇ joe oe-eu lo ̭-ehˇ ja pyuˬ ni maˬ ga keuˆ le-aˇ. 5 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ yaw sheh ̭-euˬ zaˬ meh. Nah g'ahˇ-euˬ zaˬ meh. Aˬ dui-aˬ, uˬ ci ̭-euˬ zaˬ maˬ ngeuˇ. Yaw zahˇ-euˬ zaˬ maˬ ngeuˇ. 6 K'oeˇ miˇ neh, aˬ cawˬ yu ̭ k'aˆ-eu lo ̭-ehˇ maˬ yu ̭ k'aˆ ni jawˇ kaˇ-euˇ. 7 Yu ̭ k'aˆ-eu tsawˇ haˬ deuˬ uˬ ci ̭ paw yu ̭ k'aˆ-awˇ, jiˇ baˬ dawˇ yeh ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭, uˬ ci ̭ paw dawˇ yeh ̭-eu meh. 8 Ehˇ k'aw ̭, aˬ dui-aˬ, nah g'ahˇ-euˬ zaˬ pyeu ̭-eu miˇ neh, yawˬ ha-euˬ nui ma-ahˇ nyeh ̭ tehˬ taˬ-eu tsaˬ meh. Jah-eu jeˬ hawˇ-eu g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-ahˇ guiˇ deuˆ ngeh k'ahˬ-ahˇ dehˬ daˬ-eu shmˇ byaˆ dm-eu lo ̭-ehˇ dm-awˇ, noeˬ tmˬ-eu jeˬ-ahˇ uˬ duˬ-ahˇ tsahˬ-eu shmˇ uˬ k'oˆ lo ̭-ehˇ tsahˬ kaˇ-euˇ. 9 Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ tseˇ doˆ-euˬ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ nui ma pehˇ-eu jeˬ-ahˇ bi daˬ-eu g'aˇ duˬ maˬ ngeuˇ-a. Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li baˬ da neh ka k'o ̭-eu jeˬ bi za-eu lehˇ tseˇ doˆ-euˬ meh. 10 Aˬ yaw ̭ za ̭ le ngeh, aˬ dui deh ̭-eu maˬ kaˬ, shiˇ-euˬ maˬ kaˬ, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ ya jawˇ ni aˬ dui g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ shiˇ dah-euˬ meh. 11 K'oeˇ miˇ neh, nymˬ-mˇ naw ma ̭ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ g'aˬ bi ̭-awˇ caw dehˬ caw toˆ lu ̭-eu lo ̭-ehˇ, mehˬ hu paw k'aw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ deh ̭ daˆ le ̭-awˬ. 12 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭-ahˇ Ka li zaˬ-euˬ deh ̭ jeˬ deh ̭ kawˆ la ̭ k'oeˇ sheuˬ g'eh-awˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ lu ̭-eu naw ma ̭ nehˬ-ehˇ Miˬyehˇ gaˇ mˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ yaw zeu baw-awˬ lehˇ, naw ma ̭-ahˇ nga ma ̭ shaˇ-eu ma. 13 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Miˬyehˇgaˇ mˇ-eu baˬ da neh g'oeˇ-eu gaˬ-eu la ̭ k'oeˇ taˬ huiˬ taˬ mahˇ nehˬ-awˬ. Naw ma ̭ yaw kaˬ k'aw ̭, tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ-eu jeˬ bi jaˆ-awˬ. 14 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭-ahˇ nga ma ̭ heu lo ̭-ehˇ g'aˬ bi ̭-eu ma. Maˬ mˇ maˬ shaˇ nahˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-awˬ. Nui ma baˬ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ g'aˬ bi ̭ nehˬ-awˬ. G'aˬ byehˆ byehˆ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ caw ba nehˬ-awˬ. Tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ k'oeˇ taˆ nui ma g'awˬ mahˇ ni taˬ-awˬ. 15 Naw ma ̭ tiˬ g'aˬ-iˬ aˬ cawˬ yaw doeˇ jahˇ laˇ gaˇ yaw doeˇ maˬ ya jahˇ k'o ̭ nehˬ ni yahˇ-awˬ. Ehˇ k'aw ̭, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ yaw muiˬ jeˬ mˇ nehˬ-eu uˬ ta ̭, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ yaw muiˬ jeˬ mˇ nehˬ-eu g'aˇ duˬ, aˬ myah lu ̭ noeˬ gahˇ taˬ-awˬ. 16 Aˬ myah lu ̭ laˬ k'aˬ cehˇ-awˬ. 17 Maˬ tsehˆ leˇ ni guiˬ lahˬ shaˇ-awˬ. 18 Aˬ geu jeˬ keuˆ le-eu maˬ kaˬ, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-awˬ. Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ deh ̭ gaˇ Miˬyehˇ geu ̭ maw ̭-eu meh. 19 Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ taˬ laˆ tsoeˬ. 20 Miˬyehˇ neh bi mehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ dawˬ mehˬ mehˬ gaˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ taˬ ehˇ. 21 Dawˬ mehˬ k'aˇ mehˬ nehˬ la ̭-euˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ pyehˆ tseˇ haw-awˬ. 22 Yaw muiˬ deuˬ-ahˇ jeˬ hmˬ geu ̭-awˬ. Maˬ muiˬ-eu yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ gaˇ jaw jaw-awˬ. 23 Aˬ dui-ahˇ nui saˇ o ̭-eu jeˬ bi ̭ nehˬ la ̭-eu Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ tiˬ byah tiˬ lo ̭ bi muiˬ bi shawˇ laˇ-awˇ, aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li za ̭ le ngeh, naw ma ̭-euˬ nui ma, g'awˇ mawˇ, sa ̭ laˇ dawˬ tawˆ lu ̭, iˬ baˇ taˬ k'aˇ maˬ bi za ni Miˬyehˇ bo saˆ lu ̭-uˇ. 24 Naw ma ̭-ahˇ kuˇ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-aˬ, naw ma ̭-ahˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ bo saˆ nehˬ la ̭ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-aˬ, saˇ jaˇ zi ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu meh. 25 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, nga ma ̭ g'aˇ duˬ k'aw ̭ guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ la ̭-awˬ. 26 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ muiˬ-eu shawˇ-eu la ̭ k'oeˇ mehˬ cuˇ cuˇ-awˇ ha-awˬ. 27 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ sahˬ bo ̭ heu ta ̭ gui mehˬ-eu g'aˇ duˬ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ g'aˬ bi ̭-eu ma. 28 Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ naw ma ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ.

2 Teˇsaˬloˇni 1

1 Ngaˇ Pawˇluˆ, Siˬlaˆ, Tiˆmoˇseˬ ngaˬ ha smˇ g'aˬ, Aˬda Miˬyehˇ hawˇ-eu Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ pyeu ̭-eu, Teˇsaˬloˇni meuˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ sahˬ bo ̭ heu ta ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. 2 Aˬ dui-euˬ Aˬda Miˬyehˇ hawˇ-eu Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ hawˇ-eu nui saˇ o ̭-eu jeˬ, naw ma ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ. 3 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ g'aˇ duˬ nga ma ̭ Miˬyehˇ guiˬ lahˬ-ahˇ maˬ ja ceuˬ-ehˇ tiˬ k'ehˬ-iˬ maˬ jawˇ coeˇ nya. Naw ma ̭-euˬ jah-eu jeˬ huiˬ laˇ tehˇ tehˬ-awˇ, naw ma ̭ yaw kaˬ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ myaˬ laˇ lu ̭-eu miˇ neh, nga ma ̭ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ paˬ-ehˇ g'eh-eu meh. 4 K'oeˇ miˇ neh, Miˬyehˇ-euˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ mehˬ shi, naw ma ̭ gaˇ kawˆ nga ma ̭ k'ahˬ sehˇ jehˆ-eu ma. Naw ma ̭ ya daˬ lu ̭-eu k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ hawˇ-eu shaˬ-eu zahˬ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ naw ma ̭ daˬ dzeuˇ oˇ dzeuˇ-eu la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭ jah lu ̭-eu gaˇ kawˆ nga ma ̭ k'ahˬ sehˇ jehˆ-eu ma. 5 Miˬyehˇ-aˬ, dawˇ coe ni yaˇ k'aˬ daˇ-awˇ, naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ya daˬ-eu ba da neh aˬ yaw ̭-euˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ geuˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-eu gaˇ kawˆ, naw ma ̭ daˬ lu ̭-eu k'oeˇ saˇ kiˇ pyeu ̭-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-ahˇ geuˇ-eu tsawˇ ha pyeu ̭ laˇ ni naw ma ̭ daˬ lu ̭-eu meh. 6 Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ keuˆ le ni Miˬyehˇ mˇ teh ̭-a. Naw ma ̭-ahˇ k'ehˬ-eu k'aˆ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ paˇ bi daˬ poˆ teh ̭-a. 7 K'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ-eu naw ma ̭-ahˇ-aˬ, maˬ paˇ bi daˬ ni bi naˬ teh ̭-a. Nga ma ̭-ahˇ k'aw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ bi naˬ la ̭ teh ̭-a. Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li aˬ yaw ̭-euˬ baoˬ huiˬ-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ nehˬ-ehˇ mˬ-ahˇ neh doˆ le ngeh, Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ bi naˬ la ̭ teh ̭-a. 8 Miˬyehˇ-ahˇ Miˬyehˇ meh lehˇ maˬ sawˇ-ehˇ, aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ k'ehˬ-eu g'aˇ duˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ oe ngeh, miˬ dzaˬ miˬ lmˇ hehˇ le ̭ teh ̭-a. 9 Aˬ yaw ̭ oe ngeh nah, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ luˬ-iˇ seˇ-iˇ-eu k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya daˬ-awˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ-eu baoˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ g'awˬ tsehˆ ya tsehˆ teh ̭-a. 10 Aˬ yaw ̭-ahˇ k'aˇ jah-eu aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ neh bi ̭-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ hawˇ-eu ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ nehˬ-eu jeˬ-ahˇ ha geu ̭-eu lehˇ, Aˇ nah k'oeˇ nah-ahˇ aˬ yaw ̭ oe-eu meh. Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭ k'aw ̭ ahˇ leˇ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nga ma ̭ neh saˇ kiˇ kamˬ-euˬ guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ naw ma ̭ jah-euˬ meh. 11 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ g'aˇ duˬ nga ma ̭ aˬ myah lu ̭ guiˬ lahˬ shaˇ-eu ma. Miˬyehˇ neh naw ma ̭-ahˇ bi deh ̭ bi jawˇ-eu lehˇ kuˇ taˬ-euˬ aˇ tiˆ-ahˇ naw ma ̭ deh ̭ nya jawˇ nya ni, aˬ dui-euˬ Miˬyehˇ-ahˇ shaˇ-eu ma. Yaw muiˬ jeˬ mˇ maw ̭-eu naw ma ̭-euˬ nui k'ahˇ dawˬ tawˆ lu ̭ hawˇ-eu, naw ma ̭ jah-eu miˇ neh mˇ lu ̭-eu gaˇ-ahˇ, aˬ yaw ̭-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ aˬ yaw ̭ bi byah laˇ lu ̭-uˇ. 12 K'oeˇ Lo ̭-ehˇ byah laˇ-eu la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭ baˬ da neh Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ tsawˇ myahˇ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ za-awˇ, aˬ yaw ̭ baˬ da neh naw ma ̭ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ za teh ̭-a. Aˬ dui-euˬ Miˬyehˇ hawˇ-eu Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu guiˬ lahˬ yaw dzahˇ baˬ da neh, k'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a.

2 Teˇsaˬloˇni 2

1 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li za ̭ le-eu gaˇ kawˆ hawˇ-eu aˬ dui aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ ya uiˬ leˇ-eu gaˇ kawˆ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, naw ma ̭-ahˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ shaˇ-eu ma. 2 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ Aˇnah keuˆ le g'aˬ-euˬ meh lehˇ aˬ cawˬ ehˇ gaˇ naw ma ̭ yaw awˇ la ̭-ehˇ taˬ noeˬ bahˬ. Nui ma taˬ tehˬ taˬ tsaˇ. Nga ma ̭ dawˬ mehˬ mehˬ ngeh k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh lehˇ aˬ cawˬ naw ma ̭-ahˇ tsa ̭ nehˬ laˇ-eu baw teh ̭-a. Maˬ ngeuˇ naˇ, nga ma ̭ sahˬ bo ̭ bo ̭-awˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh lehˇ tsa ̭ laˇ teh ̭-a. 3 Aˬ geu g'aˬ aˬ joˆ-ehˇ mehˇ shuiˇ shuiˇ laˇ-eu maˬ kaˬ, maˬ bi shuiˇ tawˆ ni yahˇ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni Miˬyehˇ-ahˇ puiˬ-eu aˇ saˬ saˬ-eu poˆ keuˆ le g'aˬ-awˇ, shiˬ buiˇ lah ma-ahˇ ya iˇ-eu Haiˬ dui dui-eu G'aˬ doˆ le g'aˬ-awˇ miˇ tsa maˬ ngeuˇ naˇ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ Aˇ nah maˬ keuˆ le-aˇ. 4 Tsawˇ haˬ zaˬ uˬ duˬ k'aˇ tahˬ-eu yaw sahˇ hawˇ-eu miˬ yehˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ muiˇ-awˇ, k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ aˬ yaw ̭ huiˬ dzehˬ-eu geu ̭ teh ̭-a. Miˬyehˇ-euˬ Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ keuˆ ni aˬ yaw ̭ uˇ leˇ-awˇ nuiˇ-eu la ̭ k'oeˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha Miˬyehˇ tsaˬ geu ̭ teh ̭-a. 5 Ngaˇ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ ngeh, gaˇ kawˆ heu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ehˇ nehˬ g'aˬ-euˬ ngehˇ jiˇ teˬ loˇ. 6 Nymˬ-mˇ mi naˆ-ehˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ heu-aˬ, gaˇ kawˆ tiˬ hmˬ jaˆ-eu baˬ da neh meh. Gaˇ kawˆ k'oeˇ hmˬ-ahˇ naw ma ̭ siˬ nya meh. Aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh, Haiˬ dui dui-eu G'aˬ doˆ le teh ̭-a. 7 Yaw haiˬ jeˬ k'oeˇ-aˬ, nymˬ-mˇ mi naˆ-ehˇ gaˇ mˇ lu ̭-eu meh. Pyeu ̭ laˇ-eu lehˇ bymˬ lu ̭-eu k'oeˇ-ahˇ laˆ tsoeˬ taˬ-euˬ g'aˬ-ahˇ Miˬyehˇ maˬ yuˇ dzeh k'oeˇ keuˆ ni maˬ pyeu ̭ doˆ laˇ nya-aˇ. 8 K'oeˇ ngeh jawˇ, Haiˬ dui dui-eu g'aˬ-ahˇ bya cehˆ ni ya mawˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ oe ngeh a yaw ̭-euˬ k'aˬ meh-euˬ sa ̭ neh Haiˬ dui dui-eu G'aˬ-ahˇ baw seh ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ yaw seh ̭ k'ahˬ sehˇ naˇ guiˇ guiˇ-eu k'oeˇ neh laˆ piˬ laˆ byoˆ nehˬ teh ̭-a. 9 Haiˬ dui dui-eu k'oeˇ G'aˬ neh ̭ Sahˬdaˬ-euˬ baoˬ pi le ̭-awˇ, maˬ ngeuˇ-eu zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ hawˇ-eu k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ jahˇ mehˬ teh ̭-a. 10 Maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu jaˬ myaw ̭ mehˇ shuiˇ yawˬ jeˬ na lu ̭ aˬ yaw ̭ zmˬ-awˇ, ya luˬ ya seˇ-iˇ-eu yaw duˬ baw-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ myaw ̭ za shuiˇ za teh ̭-a. Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ ya luˬ ya seˇ-iˇ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ka k'o ̭-eu jeˬ bi ̭-eu yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ g'oeˇ-a. Maˬ ha geu ̭-a. 11 K'oeˇ miˇ neh, Miˬ yehˇ neh maˬ ngeuˇ-eu baoˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh-awˇ, maˬ ngeuˇ-eu jeˬ-ahˇ jah leˇ ni aˬ yaw ̭ ma ̭ la ̭ k'oeˇ gaˇ bi mˇ-euˬ meh. 12 K'oeˇ ngeh jawˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˬ-ahˇ maˬ jah ni iˬ baˇ mˇ gaˇ k'aˇ cehˇ g'a-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, Miˬyehˇ yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ gaˇ ya daˬ teh ̭-a. 13 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ gaˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ pyeu ̭-eu naw ma ̭ g'aˇ duˬ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ nga ma ̭ maˬ ja ceuˬ-ehˇ tiˬ k'ehˬ-iˬ maˬ jawˇ coeˇ nya. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ-euˬ baoˬ baˬ da neh naw ma ̭-ahˇ bi muiˬ bi shawˇ laˇ-awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ naw ma ̭ jah-eu baˬ da neh ka k'o ̭-eu jeˬ bi za-eu g'aˇ duˬ, mˬ hawˇ-eu miˇ maˬ beh mi naˆ-ehˇ naw ma ̭-ahˇ Miˬyehˇ tseˇ doˆ taˬ-euˬ meh. 14 Naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ bi pyeu ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ, nga ma ̭ neh naw ma ̭-ahˇ mehˬ-euˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lah dawˬ-ahˇ g'oe-awˇ naw ma ̭-ahˇ Miˬyehˇ kuˇ-euˬ meh. Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ-ahˇ naw ma ̭ za nya ni, Miˬyehˇ neh naw ma ̭-ahˇ kuˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 15 K'oeˇ miˇ neh aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, jah-eu la ̭ k'oeˇ zi ̭ dah ni deh ̭-awˇ, nga ma ̭ dawˬ mehˬ mehˬ-awˇ maˬ ehˇ, sahˬ bo ̭ bo ̭-awˇ maˬ ehˇ, naw ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˬ-ahˇ zi ̭ dah ni tuˆ tehˬ taˬ-awˬ. 16 Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li hawˇ-eu, aˬ myah lu ̭ nui ma k'aˬ duˬ ni g'eh-awˇ noeˬ tmˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ zi ̭ nya-eu guiˬ lahˬ yaw dzahˇ bi ̭ la ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu aˬ dui-ahˇ gaˬ-eu Aˬda Miˬyehˇ, 17 naw ma ̭ yaw muiˬ jeˬ mˇ nya shaˇ nya ngehˬ nya tmˇ nya ni g'aˬ bi ̭-awˇ, naw ma ̭-euˬ nui ma zi ̭ dah ni jaˆ nya ni ngehˬ g'eh lu ̭-uˇ.

2 Teˇsaˬloˇni 3

1 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, aˇ saˬ saˬ-eu dawˬ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ ma. Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ guiˬ lahˬ dawˬ naw ma ̭ jawˇ gaˇ yaw kawˇ-ehˇ gaˬ doe-iˇ-awˇ taˬ huiˬ taˬ mahˇ-eu la ̭ k'oeˇ ha geu ̭-eu lo ̭-ehˇ, nui gaˇ k'aw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ gaˬ doe-iˇ-awˇ ha geu ̭ ni guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ la ̭-awˬ. 2 Maˬ muiˬ maˬ jaˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu haiˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ la ̭-ahˇ, Miˬyehˇ nga ma ̭-ahˇ haw piˇ nehˬ la ̭ ni guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ la ̭-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ guiˬ lah dawˬ-ahˇ ha geu ̭-eu maˬ ngeuˇ-a. 3 Ehˇ k'aw ̭, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ saˇ jaˇ zi ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ naw ma ̭-ahˇ g'aˬ bi ̭ nehˬ la ̭-awˇ, Haiˬ dui dui-eu G'aˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ haw piˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 4 Nga ma ̭ naw ma ̭-ahˇ nui ma taˬ coeˇ ni Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ caw ba nehˬ la ̭-awˇ, nga ma ̭ neh k'aˇ ehˇ nehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ naw ma ̭ mˇ daˆ shaˇ daˆ le ̭ teh ̭-a lehˇ jah-eu ma. 5 Miˬyehˇ-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ siˬ duˬ mawˇ duˬ dzehˬ laˇ gaˇ maˬ ehˇ, Ka li neh bi ̭-euˬ daˬ coeˇ oˇ coeˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ naw ma ̭-ahˇ sheuˬ uˇ nehˬ la ̭ lu ̭-uˇ. 6 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ, nga ma ̭ naw ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ dawˬ bi ̭-eu ma. Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ la ̭ k'oeˇ, maˬ mˇ maˬ shaˇ nahˇ-eu deuˬ hawˇ-eu nga ma ̭ neh mehˬ-euˬ tsoˆ-euˬ dawˬ-ahˇ maˬ caw teh-eu deuˬ nehˬ-ehˇ cawˬ taˬ cawˬ. 7 Nga ma ̭ k'aˇ mˇ-euˬ lo ̭-ehˇ naw ma ̭ k'aw ̭ ya mˇ meh lehˇ naw ma ̭ siˬ duˬ lu ̭ meh. Nga ma ̭ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ ngeh yaw doeˇ maˬ doeˇ-aˬ. 8 Nga ma ̭-ahˇ k'aˇ caw ba nehˬ la ̭-euˬ jeˬ, aˇ poeˬ maˬ bi ̭ ni nga ma ̭ maˬ ha geu ̭-aˬ. Nga ma ̭ leh jeh dui dui-eu la ̭ k'oeˇ gaˇ mˇ-euˬ ma. Nga ma ̭ g'aˇ duˬ naw ma ̭ pyuˇ maˬ bi jiˇ maw ̭-eu miˇneh, uˬ ci ̭ nah g'ahˇ maˬ ehˇ nga ma ̭ gaˇ mˇ-euˬ ma. 9 Naw ma ̭ neh caw ba nehˬ la ̭-euˬ jeˬ-ahˇ nga ma ̭ maˬ ha geu ̭ k'mˬ-eu miˇ neh k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ maˬ ngeuˇ. Naw ma ̭ dzaw geu ̭ k'aˇ za ni mˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu ma. 10 Nga ma ̭ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ ngeh, "Maˬ mˇ nahˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ hawˬ taˬ bi dzaˬ" lehˇ ehˇ-euˬ ma. 11 Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ yaw doeˇ doeˇ-awˇ, yawˬ ha ya dzaˬ ya dawˇ ni maˬ mˇ-eu uˬ ta ̭, aˬ cawˬ mˇ dzaˬ k'aw ̭ dawˇ gaˇ teh kawˆ lu ̭-eu meh lehˇ nga ma ̭ ya gaˬ taˬ-euˬ miˇ neh heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. 12 Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ yaw muiˬ muiˬ-ehˇ deh ̭-awˇ yawˬ ha ya dzaˬ ya dawˇ laˇ ni mˇ-eu shaˇ-eu g'aˇ duˬ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ nga ma ̭ dawˬ bi ̭-eu ma. 13 Ehˇ k'aw ̭ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭-aˬ, yaw muiˬ jeˬ mˇ-eu g'aˬ byehˆ maˬ ya byehˆ-a. 14 Naw ma ̭ jawˇ gaˇ bo ̭ ahˇ la ̭-euˬ sahˬ bo ̭ heu ta ̭ la ̭ k'oeˇ, nga ma ̭ neh mehˬ-euˬ dawˬ heu deuˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ k'aw ̭ jawˇ-eu baw teh ̭-a. K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ-ahˇ noeˬ taˬ-awˇ, cawˬ maˬ cawˬ nehˬ ni bi sha ̭ dawˇ-awˬ. 15 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ muiˇ-eu tsawˇ haˬ lo ̭-ehˇ maˇ diˇ-aˬ maˬ sawˇ dzeh nehˬ ni, mehˇ nmˇ tiˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ sawˇ-awˇ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ mehˬ nehˬ-awˬ. 16 Aˬ dui-ahˇ nui saˇ o ̭-eu jeˬ bi ̭ nehˬ la ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-aˬ, naw ma ̭ k'oeˇ taˆ aˬ geu ngeh yamˬ-ahˇ maˬ kaˬ, aˬ geu jeˬ keuˆ le-eu maˬ kaˬ, nui saˇ o ̭-eu jeˬ bi ̭ lu ̭-uˇ. Naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ nehˬ-ehˇ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ jawˇ lu ̭-uˇ. 17 Ngaˬ-euˬ aˬ la ̭ neh heu lo ̭-ehˇ bo ̭-eu ma. Ngaˇ Pawˇluˆ naw ma ̭-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ la ̭-eu ma. Ngaˬ neh k'aˇ bo ̭-euˬ sahˬ bo ̭ aˬ yaw ̭ ta ̭ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ, ngaˬ-euˬ tsawˇ myahˇ heu lo ̭-ehˇ bo ̭-eu ma. 18 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ.

1 Tiˆmoˇseˬ 1

1 Aˬ dui-ahˇ Ka k'o ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ hawˇ-eu, aˬ dui-euˬ noeˬ tmˬ duˬ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ Ka li neh dawˬ bi ̭-euˬ baˬ da neh Yeˬsuˇ Ka li-euˬ g'aˬ k'ehˇ geu ̭ lu ̭-eu ngaˇ Pawˇluˆ, 2 Jah-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ maˇ maˇ ni ngaˬ li-ahˇ duˇ-eu Tiˆmoˇseˬ jawˇ gaˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. Aˬ da Miˬyehˇ hawˇ-eu aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ maˬ ehˇ, g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ maˬ ehˇ, nui saˇ o ̭-eu jeˬ maˬ ehˇ, nawˬ-euˬ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ. 3 Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ ngaˇ iˇ lu ̭ ngeh nawˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, Eˇpeˇsu meuˬ la ̭ k'oeˇ bi jawˇ maw ̭ miˇ-a. K'oeˇ gaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ beu gaˇ-eu jah-eu jeˬ gaˇ kawˆ mehˬ lu ̭-eu meh. Maˬ mehˬ ni bi naˬ-eu g'aˇ duˬ nawˇ dawˬ ya bi ̭ meh. 4 Aˬ poeˬ dawˬ oeˇ k'oeˇ deuˬ hawˇ-eu aˇ saˬ saˬ-eu maˬ baw-eu tsui ̭ daˆ gui-eu k'oeˇ deuˬ-ahˇ byehˇ dzeh-awˬ lehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-awˬ. K'oeˇ-aˬ, dawˬ ja myaˬ-awˇ tsawˇ pyehˇ pyehˇ-eu jeˬ o ̭-eu teh ̭ meh. Aˬ dui jah-eu baˬ da neh siˬ nya laˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ nui noeˬ maˬ doˆ laˇ-a. 5 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ mehˬ ni bi naˬ-eu g'aˇ duˬ aˬ dui dawˬ bi ̭-eu heu-aˬ, shawˇ jehˆ ni g'eh-eu nui ma la ̭ k'oeˇ neh doˆ laˇ-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ maˬ ehˇ, shawˇ jehˆ ni g'eh-eu siˬ nya-eu nui ma maˬ ehˇ, maˇ jawˆ ni g'eh-eu jah-eu jeˬ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ la ̭ k'oeˇ bi deh ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu ma. 6 Tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ heu deuˬ-ahˇ byehˇ dzeh ya ̭-awˇ, gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu jeˬ ja-eu paw iˇ pyawˇ taˬ-euˬ meh. 7 Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ gaˇ kawˆ mehˬ-eu tsoˆ-eu saˬ laˬ deuˬ geu ̭ maw ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, yawˬ ha aˬ jeˬ ngehˬ lu ̭-eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, yawˬ ha nui ma huiˬ huiˬ-ehˇ ja lu ̭-eu gaˇ kawˆ-ahˇ maˬ ehˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha siˬ duˬ-eu tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-a. 8 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-aˬ, yaw tsaˬ tsaˬ-ehˇ zmˬ naˇ muiˬ meh lehˇ aˬ dui siˬ nya ma. 9 Ehˇ k'aw ̭, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-aˬ, tsawˇ haˬ yaw muiˬ deuˬ g'aˇ duˬ taˬ taˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ mˇ bahˬ-eu tsawˇ haˬ, naˬ lehˬ lehˬ-eu tsawˇ haˬ, Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu maˬ baw-eu tsawˇ haˬ, iˬ baˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ, uˬ duˬ tahˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ hawˇ-eu guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ paw maˬ taˬ huiˬ-eu tsawˇ haˬ, aˬ da aˬ ma-ahˇ seh ̭-eu tsawˇ haˬ, aˬ cawˬ-ahˇ seh ̭-eu tsawˇ haˬ, 10 maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu la ̭ k'oeˇ k'aˬ miˬ sheu-eu tsawˇ haˬ, aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ joe-eu tsawˇ haˬ, tsawˇ haˬ-ahˇ pa ̭-awˇ pyuˇ shaˇ-eu tsawˇ haˬ, jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu tsawˇ haˬ, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu tsawˇ kaˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ, tsaˬ-eu dawˇ-eu jah-eu jeˬ-ahˇ laˆ pyaˆ-eu jeˬ mˇ-eu tsawˇ haˬ, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ taˬ taˬ-euˬ meh. 11 Tsaˬ-eu dawˇ-eu jah-eu jeˬ k'oeˇ-aˬ, ngaˬ neh bi ja mehˬ-eu g'aˇ duˬ a nehˬ la ̭-euˬ guiˬ lahˬ dawˬ pyeu ̭-eu meh. K'oeˇ-aˬ, yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ hawˇ-eu guiˬ lahˬ huiˬ-eu Miˬyehˇ neh bi ̭ nehˬ la ̭-euˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬlahˬ dawˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu meh. 12 Ngaˇ gaˇ mˇ nya ni g'aˬ bi ̭ nehˬ la ̭-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu ma. Aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ lehˇ sawˇ-awˇ bi mˇ bi shaˇ la ̭-euˬ miˇ neh, aˬ yaw ̭-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ngaˇ ja ceuˬ-eu ma. 13 Dzeuˇ laˇ ngeh aˬ yaw ̭-ahˇ ngaˇ ja doeˇ-awˇ, k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ-awˇ, yehˬ bawˬ sehˇlu-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ jah-eu jeˬ maˬ ahˇ laˇ dah-ehˇ yawˬ ha mˇ lu ̭-eu jeˬ-ahˇ maˬ tseˇ paˆ nya-euˬ baˬ da neh, Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ la ̭-euˬ meh. 14 Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-aˬ, ngaˬ-ahˇ maˬ ehˇ jiˇ coeˇ-eu guiˬ lahˬ shehˆ daˆ nehˬ la ̭-awˇ, Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ aˬ dui za-euˬ jah-eu jeˬ hawˇ-eu g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ bi ̭ nehˬ la ̭-euˬ meh. 15 Iˬ baˇ zaˬ-ahˇ ka k'o ̭-eu g'aˇ duˬ Yeˬsuˇ Ka li miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ oe-euˬ meh lehˇ ehˇ taˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, tiˬ byah tiˬ lo ̭ ha geu ̭-awˇ jah paˬ-ehˇ g'eh-eu dawˬ pyeu ̭-eu meh. Iˬ baˇ zaˬ deuˬ la ̭ k'oeˇ aˬ caw ̭ naˆ maˬ tseˇ iˬ baˇ huiˬ dzehˬ-eu g'aˬ-aˬ, ngaˇ ma. 16 Aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ iˬ baˇ huiˬ dzehˬ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu ngaˬ-ahˇ Yeˬsuˇ Ka li nui ma g'awˬ mahˇ ni taˬ-awˇ oˇ dzeuˇ nehˬ la ̭ gaˇ keuˆ ni, Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ la ̭-euˬ meh. K'oeˇ-aˬ, aˇ nah aˬ yaw ̭-ahˇ jah-eu la ̭ k'oeˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ za-eu tsawˇ haˬ deuˬ bi dzaw geu ̭-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu meh. 17 Aˬ yaw ̭ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ maˇ maˇ ni Miˬyehˇ pyeu ̭-eu, maˬ shiˇ nya-eu uˬ ta ̭, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ myaˆ nuiˆ neh maˬ haw mawˇ nya-eu mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ Sahˬpaˬ-ahˇ, taˬ huiˬ taˬ mahˇ nehˬ-eu jeˬ hawˇ-eu yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ jaˆ lu ̭-uˇ. 18 Ngaˬ li Tiˇmoˇseˬ-oˇ, aˇ hu ba Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ neh nawˬ-euˬ gaˇ kawˆ ehˇ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ tsaˬ-eu dawˬ heu dawˬ nawˬ-ahˇ ngaˇ bi ̭-eu ma. Yaw muiˬ jeˬ g'aˇ duˬ nawˇ guiˇ deuˆ nya ni, dawˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ guiˇ deuˆ-eu keu ka lo ̭-ehˇ zmˬ-awˬ. 19 Nawˬ-euˬ jah-eu jeˬ hawˇ-eu shawˇ jehˆ ni g'eh-eu siˬ nya-eu nui ma-ahˇ tuˆ tehˬ taˬ-awˬ. Tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, yawˬ ha-euˬ siˬ nya-eu nui ma-euˬ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ-eu miˇ neh, yawˬ ha-euˬ jah-eu jeˬ-ahˇ laˆ cawˆ-eu meh. 20 Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ la ̭ k'oeˇ, ngaˬ neh Saˬdaˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ a dzeh nehˬ-awˇ bi k'ehˬ bi k'aˆ-euˬ Huˬmiˬnehˇ hawˇ-eu Aˬleˬsaˬduˇ aˬ nya ̭ k'aw ̭ ahˇ-eu meh. Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ maˬ ehˇ niˇ g'a k'mˬ-eu gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ nya ̭ bi siˬ duˬ-eu g'aˇ duˬ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ a dzeh nehˬ-euˬ ma.

1 Tiˆmoˇseˬ 2

1 Ngaˇ heu lo ̭-ehˇ jeˬ hu g'aˬ bi ̭ maw ̭-eu ma. Tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ-ahˇ loˬ-eu jeˬ shaˇ nehˬ-eu, guiˬ lahˬ shaˇ-eu, shaˇ ju-eu, aˬ yaw ̭-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu, heu deuˬ-ahˇ mˇ-awˬ. 2 Sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ hawˇ-eu dzoeˬ dzaˬ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ g'aˇ duˬ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ shaˇ-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ shaˇ naˇ, aˬ dui co ̭ ngehˇ ni nui saˇ o ̭-awˇ, Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu baw baw-ehˇyaw muiˬ yaw shawˇ la ̭ k'oeˇ ya deh ̭teh ̭-a. 3 K'oeˇ lo ̭-ehˇ shaˇ-eu-aˬ, muiˬ-eu jeˬ pyeu ̭-awˇ, aˬ dui-euˬ Ka k'o ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ k'aw ̭ nui k'ahˇ shiˇ-eu meh. 4 Aˬ yaw ̭-aˬ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ ka k'o ̭-eu jeˬ bi za maw ̭-awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ bi siˬ nya maw ̭-eu meh. 5 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ jawˇ-awˇ, Miˬyehˇ hawˇ-eu tsawˇ haˬ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ ni mˇ-eu tsawˇ kaˬ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu teh ̭ meh. Tsawˇ kaˬ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, Yeˬsuˇ Ka li meh. 6 Tsawˇ haˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ ka k'o ̭-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ bi ̭ dah-euˬ meh. K'oeˇ-aˬ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ Miˬyehˇ ka k'o ̭ maw ̭-eu gaˇ kawˆ, aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh bi siˬ bi mawˇ le-euˬ saˇ kiˇ pyeu ̭-eu meh. 7 K'oeˇ miˇ neh, jah-eu jeˬ hawˇ-eu yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ ta ̭-eu guiˬ lah dawˬ mehˬ-eu g'aˇ duˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ jawˇ gaˇ g'aˬ k'ehˇ hawˇ-eu mehˬ-eu tsoˆ-eu saˬ laˬ bi geu ̭-eu lehˇ, Miˬyehˇ neh ngaˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh la ̭-euˬ meh. Ngaˇ jaˬ myaw ̭ maˬ myaw ̭. Dawˇ coe ni ehˇ-eu ma. 8 Ka li zaˬ aˇ muˇ uˬ duˬ k'aˇ tahˬ ngeh, k'aˬ dzeˇ zaˬ deuˬ-ahˇ guiˬ lahˬ bi shaˇ maw ̭-eu ma. Yawˬ ha-euˬ g'awˇ mawˇ Miˬyehˇ-ahˇ a nehˬ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ pyeu ̭-eu, nui ma maˬ pehˇ-eu uˬ ta ̭, tsawˇ pyehˇ maˬ pyehˇ ni aˬ la ̭ ba ̭ diˇ-awˇ guiˬ lahˬ shaˇ nya-eu tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ bi shaˇ maw ̭-eu ma. 9 Zaˬ miˬ zaˬ deuˬ k'aw ̭ nui ma nahˬ yu ni taˬ-awˇ, aˬ cawˬ haw muiˬ ni bi dm bi g'aˬ maw ̭-eu ma. Uˬ duˬ tsehˇ kahˇ aˬ cawˬ-ahˇ maˬ duˇ gaˇ keuˆ ni laˆ muiˬ-eu, shuiˇ myawˬ guˇ geu ̭-eu, aˇ caˇ caˇ k'aw ̭ sehˇ geu ̭-eu, aˇ poeˬ k'aˆ dui dui-eu mehˬ tsoeˬ dm-eu, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu deuˬ-ahˇ cehˇ g'a-eu maˬ tsaˬ-a. 10 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu baw-eu ma lehˇ yawˬ haˇ yaw ha ehˇ-eu zaˬ miˬ zaˬ deuˬ-aˬ, yaw muiˬ jeˬ mˇ-eu paw leh jeh-eu tsaˬ meh. 11 Zaˬ miˬ zaˬ deuˬ-aˬ, ciˬ cuˇ ni jawˇ-awˇ nui ma nahˬ yu ni taˬ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ cawˬ mehˬ gaˇ naˇ haˬ geu ̭-eu tsaˬ meh. 12 Aˬ cawˬ-ahˇ mehˬ-eu tsoˆ-eu maˬ ehˇ, k'aˬ dzeˇ zaˬ deuˬ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu maˬ ehˇ, maˬ bi g'eh maw ̭ nya. Ciˬ cuˇ ni jawˇ-eu tsaˬ meh. 13 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Aˬdaˬ-ahˇ jeˬ huˬ beh g'aˬ miˇ tsa, Eˇbaˆ-ahˇ beh-euˬ meh. 14 K'oeˇ uˬ ta ̭, muˇ juˇ bi juˇ g'aˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, Aˬdaˬ maˬ ngeuˇ-a. Muˇ juˇ bi juˇ g'aˬ-awˇ Miˬyehˇ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ mˇ bahˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, zaˬ miˬ zaˬ meh. 15 Ehˇ k'aw ̭, zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ nui nahˬ nui yu ahˇ-eu la ̭ k'oeˇ, jah-eu jeˬ, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ hawˇ-eu, muiˬ-eu shawˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ zi ̭ lu ̭ naˇ, zaˬ ciˬ zaˬ cu mˇ-eu baˬ da neh ka k'o ̭-eu jeˬ za nya teh ̭-a.

1 Tiˆmoˇseˬ 3

1 Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ sheuˬ g'eh-eu gaˇ mˇ maw ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, muiˬ dui dui-eu gaˇ-ahˇ poˆ-eu meh lehˇ ehˇ-eu dawˬ k'oeˇ dawˬ tsaˬ dui dui meh. 2 Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ sheuˬ g'eh-eu tsawˇ haˬ-aˬ, iˬ baˇ taˬ k'aˇ maˬ za-eu, miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ baw-eu, noeˬ dahˇ doe-eu, yawˬ ha-euˬ nui ma-ahˇ g'aˬ leˇ-eu, gaˇ yaw luiˆ luiˆ-ehˇ mˇ nya-eu, daˬ yah-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ ha-eu, aˬ cawˬ-ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ nya-eu tsawˇ haˬ ya bi pyeu ̭ meh. 3 Aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ dawˇ yeh ̭-eu tsawˇ haˬ hawˇ-eu, aˬ cawˬ-ahˇ daw ̭-eu ceh-eu tsawˇ haˬ maˬ ya bi pyeu ̭-ehˇ, nui nahˬ nui yu ahˇ-awˇ aˬ cawˬ-ahˇ maˬ coeˬ maˬ ciˆ-eu uˬ ta ̭, pyuˇ-ahˇ mehˇ juiˇ maˬ juiˇ-eu tsawˇ haˬ ya bi pyeu ̭ meh. 4 Yawˬ ha-euˬ nymˇ jiˇ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ g'aˬ leˇ-awˇ, zaˬ deuˬ yawˬ ha-euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-awˇ yaw zeu baw-eu tsawˇ haˬ ya bi pyeu ̭-eu meh. 5 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yawˬ ha-euˬ nymˇ jiˇ-ahˇ maˬ g'aˬ leˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ bo saˆ nya nmˇ. 6 Neh ̭ sahˬ pahˬ nui ma huiˬ-eu mahˇ-eu baˬ da neh Miˬyehˇ neh yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ ya daˬ-euˬ lo ̭-ehˇ maˬ ya pyeu ̭ ni, jah-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ g'aˬ k'aˆ lo ̭ laˇ-euˬ tsawˇ haˬ ya bi pyeu ̭ meh. 7 Aˬ cawˬ ja bu ja doeˇ gaˇ ya daˬ-awˇ, Neh ̭ sahˬ paˬ lahˇ ju k'mˇ taˬ-euˬ gaˇ maˬ ya bi pa ̭ leˇ-eu g'aˇ duˬ, Ka li zaˬ aˇ muˇ-euˬ la ̭ nyiˇ paw jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ yaw zeu baw-eu tsawˇ haˬ ya bi pyeu ̭ meh. 8 Ka li zaˬ aˇ muˇ-euˬ gaˇ-ahˇ caw ba-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭, aˬ cawˬ yaw zeu baw-awˇ nui ma dawˇ-eu tsawˇ haˬ ya bi pyeu ̭ meh. Aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ aˇ dzehˬ maˬ dawˇ dzeuˇ-ehˇ, pyuˇ-ahˇ mehˇ juiˇ maˬ juiˇ-eu tsawˇ haˬ ya bi pyeu ̭ meh. 9 Jah-eu jeˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ pah mehˬ nehˬ la ̭-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ, shawˇ jehˆ ni g'eh-eu siˬ nya-eu nui ma neh zi ̭ dah ni tuˆ tehˬ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ ya bi pyeu ̭ meh. 10 Gaˇ maˬ bi mˇ mi naˆ-ehˇ jeˬ huˬ lawˬ haw-awˇ, geuˇ-eu deuˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ Ka li zaˬ aˇ muˇ-euˬ gaˇ-ahˇ caw ba-eu tsawˇ haˬ bi geu ̭-eu tsaˬ meh. 11 Zaˬ miˬ zaˬ deuˬ k'aw ̭, aˬ cawˬ yaw zeu baw-eu tsawˇ haˬ ya bi pyeu ̭ meh. Aˬ cawˬ-euˬ gaˇ kawˆ ja ja-ehˇ cah-eu tsawˇ haˬ maˬ ya bi pyeu ̭-a. Noeˬ dahˇ doe-awˇ, yawˬ jeˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ saˇ jaˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ ya bi pyeu ̭ meh. 12 Ka li zaˬ aˇ muˇ-euˬ gaˇ-ahˇ caw ba-eu tsawˇ haˬ-aˬ, miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ baw-awˇ, yawˬ ha-euˬ nymˇ jiˇ hawˇ-eu zaˬ deuˬ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ g'aˬ leˇ-eu tsawˇ haˬ ya bi pyeu ̭ meh. 13 Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ caw ba-eu gaˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, aˬ cawˬ mehˬ shi zi ̭ dah ni g'eh-eu uˬ ta ̭, Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ yawˬ ha jah-eu jeˬ gaˇ kawˆ k'aˬ duˬ ni ngehˬ doˆ tmˇ doˆ la ̭ teh ̭-a. 14 Ngaˇ sahˬ bo ̭ heu ta ̭ bo ̭ lu ̭ ngeh, g'awˬ myahˇ maˬ g'eh-ehˇ nawˇ jawˇ gaˇ laˇ ma lehˇ noeˬ tmˬ taˬ-euˬ ma. 15 Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ yaw kawˇ-ehˇ maˬ laˇ keuˆ nya lawˬ naˇ, deh ̭ lu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ pyeu ̭-awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ toˆ diˇ taˬ-euˬ k'awˇ zeuˇ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ nymˇ jiˇ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ ya sheuˬ g'eh-eu gaˇ kawˆ, sahˬ bo ̭ heu ta ̭ nawˬ-ahˇ mehˬ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 16 Aˬ dui-euˬ uˬ duˬ tahˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ heu hmˬ-euˬ za ̭ taˬ-euˬ jeˬ aˇ naˆ ni huiˬ-eu gaˇ kawˆ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ tsawˇ pyehˇ maˬ pyehˇ nya-a. Miˬyehˇ shiˬ shaˬ pi le-euˬ heu, Yaw sahˇ Miˬyehˇ saˇ kiˇ kamˬ-awˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ mawˇ duˬ-euˬ meh. Tsawˇ jeuˬ doe ni mehˬ doe jiˇ-awˇ, miˇ tsaˬ doe ni yaw ̭-ahˇ jah meh. Yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ la ̭ k'oeˇ yaw ̭-ahˇ, mˬ taˆ sheuˬ daˆ k'o ̭ le ̭-euˬ meh.

1 Tiˆmoˇseˬ 4

1 Aˇ nah aˇ nah-ehˇ, tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ jah-eu jeˬ-ahˇ byehˇ dzeh teh ̭-a lehˇ Yaw sahˇ Miˬyehˇ ehˇ-eu meh. Jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu yaw sahˇ deuˬ-euˬ dawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ naˇ haˬ-awˇ, neh ̭ mehˬ-eu tsoˆ-eu mehˬ nah caw teh g'eh teh ̭-a. 2 Mehˬ-eu tsoˆ-eu k'oeˇ jeˬ-aˬ, miˬ dzaˬ do ̭-eu shmˇ neh bi puiˆ seh ̭-euˬ baˬ da neh siˬ nya-eu nui ma shiˇ-euˬ jaˬ myaw ̭ mehˇ shuiˇ k'oeˇ deuˬ neh mehˬ byah taˬ-euˬ meh. 3 Sheuˬ dahˬ dzaˬ ta ̭-eu maˬ tsaˬ-a lehˇ mehˬ-eu uˬ ta ̭, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ tiˬ paˆ na deuˬ-ahˇ maˬ dzaˬ k'mˬ-a lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ mehˬ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ k'oeˇ deuˬ-aˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ siˬ nya laˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ g'aˬ-awˇ bi dzaˬ-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ neh beh taˬ-euˬ meh. 4 Miˬyehˇ neh k'aˇ beh taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭, yaw muiˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Biˬ dzeh-eu jeˬ maˬ ahˇ-a. Yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-awˇ dzaˬ nya dawˇ nya-eu meh. 5 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ kawˬ hawˇ-eu Miˬyehˇ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu jeˬ-aˬ, yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ Miˬyehˇ ha geu ̭ nya-eu jeˬ bi pyeu ̭ laˇ-eu meh. 6 Gaˇ kawˆ heu deuˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-ahˇ nawˇ mehˬ nehˬ naˇ, nawˇ-aˬ, nawˬ neh caw teh g'eh-euˬ jah-eu jeˬ-ahˇ ta ̭-eu yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ la ̭ k'oeˇ hawˇ-eu muiˬ dui dui-eu mehˬ-eu tsoˆ-eu dawˬ deuˬ la ̭ k'oeˇ huiˬ laˇ-euˬ, Yeˬsuˇ Ka li-euˬ muiˬ-eu zaˬ k'aˆ tiˬ g'aˬ pyeu ̭ teh ̭-a. 7 Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu baw-eu jeˬ maˬ ahˇ-eu ja mahˇ maˬ tsahˇ-eu aˬ poeˬ dawˬ oeˇ deuˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ ni, Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu baw-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ bym laˇ byehˆ laˇ ni mˇ dzaw shaˇ dzaw tehˇ tehˬ-awˬ. 8 Shiˬ shaˬ jiˇ g'awˇ mawˇ g'aˬ ahˇ laˇ ni jahˇ dzaw-eu jeˬ-aˬ, gaˇ dahˇ ui cuiˆ tsoeˬ-eu teh ̭ meh. Ehˇ k'aw ̭, sa ̭ laˇ paw g'aˬ ahˇ laˇ ni mˇ dzaw shaˇ dzaw-eu jeˬ-aˬ, yawˬ paw na lu ̭ gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ-aˬ, heu ziˇ g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, aˬ kaˇ kaˇ ziˇ g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu yaw duˬ baw meh. 9 Dawˬ heu dawˬ-aˬ, yaw muiˬ paˬ-ehˇ naˇ haˬ geu ̭-awˇ jah paˬ-ehˇ g'eh-eu tsaˬ dui dui-eu dawˬ meh. 10 Aˬ dui-aˬ, leh jeh leh jeh-ehˇ gaˇ mˇ dui dui lu ̭-eu ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, deh ̭ lu ̭-eu Miˬyehˇ-ahˇ aˬ dui noeˬ tmˬ taˬ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭-aˬ, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ ka k'o ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-awˇ, aˬ cawˬ-ahˇ naˆ maˬ tseˇ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ ka k'o ̭-eu meh. 11 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ dawˬ bi ̭-awˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-awˬ. 12 Nawˇ zaˬ guˬ pyeu ̭-eu miˇ neh, aˬ cawˬ neh yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ maˬ ya bi ehˇ ni yahˇ-awˬ. K'oeˇ uˬ ta ̭, ngehˬ-eu tmˇ-eu, deh ̭-eu jawˇ-eu, g'oeˇ-eu gaˬ-eu, jah-eu, muiˬ-eu shawˇ-eu, heu deuˬ la ̭ k'oeˇ, jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ nawˬ-ahˇ bi dzaw geu ̭ paˬ-ehˇ deh ̭-awˬ. 13 Ngaˇ laˇ keuˆ ngeh keuˆ ni, nawˬ-euˬ aˇ yamˬ hawˇ-eu g'aˬ dawˬ tawˆ lu ̭, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭-ahˇ Jaˇli ̭ gui mehˬ-eu, dawˬ mehˬ mehˬ-eu, mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-eu, heu deuˬ-euˬ g'aˇ duˬ zmˬ-awˬ. 14 Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ neh dawˬ ngehˬ g'eh-awˇ Ka li zaˬ aˇ muˇ-euˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ nawˬ-euˬ k'oeˇ taˆ aˬ la ̭ ba ̭ daˆ nehˬ ngeh za taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ paw-euˬ la ̭ sawˬ deuˬ-ahˇ taˬ byehˇ dzeh taˬ. 15 Nawˇ gaˇ mˇ-eu huiˬ laˇ mahˇ laˇ lu ̭ gaˇ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ya mawˇ ni, k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ nui ma g'awˇ mawˇ keuˆ-eu la ̭ k'oeˇ mˇ dzaw shaˇ dzaw-awˬ. 16 Yawˬ ha-euˬ g'awˇ mawˇ gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, yawˬ ha mehˬ-eu tsoˆ-eu jeˬ gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, yaw muiˬ-ehˇ yahˇ-awˬ. Gaˇ heu deuˬ-ahˇ maˬ byehˇ ni mˇ daˆ le ̭-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nawˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-eu k'oeˇ-aˬ, nawˬ-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ maˬ ehˇ, nawˬ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, ka k'o ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh.

1 Tiˆmoˇseˬ 5

1 Tsawˇ mawˬ tsawˇ k'aˆ-ahˇ dehˬ dehˬ-ehˇ taˬ mehˬ. Yawˬ ha-euˬ aˬ da lo ̭-ehˇsawˇ-awˇ nahˬ yu ni mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-awˬ. Zaˬ guˬ deuˬ-ahˇ yawˬ ha-euˬ mehˇ nmˇ lo ̭-ehˇ sawˇ-awˬ. 2 Tsawˇ mawˬ mawˬ laˇ-euˬ zaˬ miˬ zaˬ deuˬ-ahˇ yawˬ ha-euˬ aˬ ma lo ̭-ehˇ sawˇ-awˬ. Zaˬ miˬ aˬ buˇ zaˬ guˬ deuˬ-ahˇ nui ma shawˇ jehˆ ni taˬ-eu la ̭ k'oeˇ yawˬ ha-euˬ dmˇ ma lo ̭-ehˇ sawˇ-awˬ. 3 Ngehˬ g'eh nehˬ-eu g'aˬ maˬ jawˇ-eu miˬ coeˬ miˬ ma deuˬ-ahˇ yaw zeu baw-awˬ. 4 Ehˇ k'aw ̭, miˬ coeˬ miˬ ma tiˬ g'aˬ zaˬ hawˇ-eu oeˬ paˬ oeˬ ma jawˇ naˇ, uˬ duˬ tahˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ yawˬ ha-euˬ nymˇ jiˇ-ahˇ mˇ nehˬ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ-ahˇ jeˬ huˬ mˇ dzaw-eu tsaˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ-aˬ, aˬ ma aˬ da, aˬ piˬ aˬ bawˇ deuˬ-ahˇ guiˬ lahˬ jahˇ k'o ̭ nehˬ-eu jeˬ pyeu ̭-awˇ, Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 5 Ngehˬ g'eh caw ba nehˬ-eu g'aˬ maˬ baw ni yawˬ ha tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ jawˇ-eu miˬ coeˬ miˬ ma-aˬ, Miˬyehˇ tiˬ g'aˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ noeˬ tmˬ k'aˇ za-awˇ, uˬ ci ̭ nah g'ahˇ maˬ ehˇ caw ba nehˬ la ̭ lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu meh. 6 Ehˇ k'aw ̭, byawˬ g'a mo g'a-eu jeˬ mehˬ nah deh ̭ g'eh lu ̭-eu miˬ coeˬ miˬ ma-aˬ, deh ̭ lu ̭ k'aw ̭ shiˇ-euˬ gaˇ duˇ-eu meh. 7 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ cawˬ iˬ baˇ taˬ k'aˇ maˬ za ni heu lo ̭-ehˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-awˬ. 8 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na, yawˬ ha-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ-ahˇ ngehˬ maˬ g'eh-eu uˬ ta ̭, k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ, yawˬ ha-euˬ nymˇ jiˇ-ahˇ keuˆ ni ngehˬ maˬ g'eh naˇ, jah-eu jeˬ-ahˇ byehˇ dzeh-euˬ gaˇ duˇ-awˇ, Ka li-ahˇ maˬ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ naˆ maˬ tseˇ doeˇ dui dui-eu meh. 9 Aˇ k'o ̭ ko ̭ tseˇ dzehˬ-iˇ-euˬ miˬ coeˬ miˬ ma deuˬ hawˇ-eu, tiˬ zahˇ teh ̭-ehˇ iˇ haw-euˬ mi coeˬ miˬ ma deuˬ-ahˇ maˬ ngeuˇ naˇ, maˇ maˇ ni miˬ coeˬ miˬ ma meh lehˇ maˬ sawˇ nya-a. 10 K'oeˇ uˬ ta ̭, yaw muiˬ jeˬ heu lo ̭-ehˇ mˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu tsawˇ haˬ ya bi pyeu ̭ meh. Yawˬ ha-euˬ zaˬ deuˬ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ bo saˆ huiˬ-eu, daˬ yah-ahˇ yaw muiˬ-ehˇ ha-eu, Ka li zaˬ deuˬ g'aˇ duˬ nyiˇ-eu teˬ-eu gaˇ deuˬ mˇ nehˬ-eu, shaˬ laˇ zahˬ laˇ-euˬ deuˬ-ahˇ caw ba-eu, yaw muiˬ jeˬ-ahˇ g'aˬ byehˆ maˬ byehˆ ni mˇ-eu, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu gaˇ deuˬ-ahˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ ya bi pyeu ̭-eu meh. 11 Ehˇ k'aw ̭, aˇ k'o ̭ maˬ k'awˆ laˇ-euˬ miˬ coeˬ miˬ ma deuˬ-ahˇ, miˬ coeˬ miˬ ma meh lehˇ maˬ sawˇ tsehˆ nya-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ dahˬ dzaˬ-iˇ maw ̭ laˇ ngeh, 12 aˬ yaw ̭ ma ̭ neh yaw beh dzaˬ taˬ-euˬ saˇ jaˇ-ahˇ puiˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu miˇ neh, iˬ baˇ ahˇ-eu meh. 13 Tiˬ nymˇ saˇ-iˬ tiˬ nymˇ cah cah-ehˇ aˇ yamˬ g'a jiˇ-eu jeˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ mˇ nya laˇ-eu meh. K'oeˇ naˆ maˬ tseˇ doeˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu, aˬ cawˬ gaˇ kawˆ maˬ ja paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ-ahˇ keuˆ ni ja ja-ehˇ cah-eu jeˬ-ahˇ mˇ nya laˇ-eu meh. 14 K'oeˇ miˇ neh, aˬ dui-ahˇ muiˇ-eu deuˬ aˬ dui-euˬ gaˇ kawˆ ja bu ja doeˇ k'aˇ maˬ bi za ni, aˇ k'o ̭ maˬ k'awˆ laˇ-euˬ zaˬ miˬ zaˬ deuˬ bi dahˬ dzaˬ-iˇ-awˇ, zaˬ ciˬ zaˬ cu mˇ-eu la ̭ k'oeˇ yawˬ ha-euˬ nymˇ jiˇ-ahˇ bo saˆ-eu jeˬ-ahˇ ngaˇ geu ̭ maw ̭-eu ma. 15 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, miˬ coeˬ miˬ ma tiˬ paˆ na deuˬ neh ̭ Saˬdaˬ mehˬ nah caw teh g'eh dzeuˇ-euˬ meh. 16 Ehˇ k'aw ̭, Ka li zaˬ zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ na, yawˬ ha-euˬ nymˇ jiˇ la ̭ k'oeˇ miˬ coeˬ miˬ ma deuˬ jawˇ naˇ, Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ maˬ bi daˇ ni miˬ coeˬ miˬ ma k'oeˇ deuˬ-ahˇ yawˬ haˇ yawˬ ha cu-eu tsaˬ teh ̭-a. K'oeˇ lo ̭-ehˇ ngeuˇ naˇ, Ka li zaˬ aˇ muˇ-aˬ, caw ba ngehˬ g'eh nehˬ-eu g'aˬ maˬ jawˇ-eu miˬ coeˬ miˬ ma deuˬ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ ngehˬ g'eh nehˬ nya teh ̭-a. 17 Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ sheuˬ g'eh-eu gaˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ mˇ lu ̭-eu tsawˇ mawˬ tsawˇ k'aˆ deuˬ-ahˇ nyiˬ bymˇ taˬ huiˬ nehˬ paˬ-ehˇ g'eh teh ̭-a. A ̭ yaw ̭ ma ̭ la ̭ k'oeˇ, dawˬ mehˬ mehˬ-eu hawˇ-eu mehˬ-eu tsoˆ-eu jeˬ-ahˇ yaw k'aˆ-ehˇ leh jeh-awˇ mˇ-eu deuˬ-ahˇ, k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ taˬ huiˬ nehˬ paˬ-ehˇ g'eh teh ̭-a. 18 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ "Cehˇ nawˬ lu ̭-eu mawˇ neˇ-ahˇ mehˬ tsahˬ maˬ ya tsahˬ-a" lehˇ ehˇ taˬ-euˬ uˬ ta ̭, "Gaˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ g'aˬ gaˇ poeˬ ya bi ̭ meh" lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 19 Siˬ duˬ mawˇ duˬ-euˬ tsawˇ kaˬ k'aˇ teˬ-eu nyiˬ g'aˬ maˬ jawˇ naˇ, aˬ yui ̭ aˬ tsu k'oeˇ taˆ iˬ baˇ taˬ-eu dawˬ-ahˇ naˇ haˬ-eu maˬ tsaˬ-a. 20 Tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ noeˬ guˆ-awˇ yahˇ nya laˇ ni, iˬ baˇ mˇ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ mehˬ shi dehˬ-awˬ. 21 Nawˇ k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ-eu yawˬ jeˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ ni, ngaˬ neh mehˬ-euˬ tsoˆ-euˬ dawˬ heu deuˬ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ naˇ haˬ geu ̭-awˬ lehˇ, Miˬyehˇ hawˇ-eu Yeˬsuˇ Ka li mehˬ shi, muiˬ-eu shawˇ-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ-euˬ mehˬ shi, ngaˇ nawˬ-ahˇ na ̭ suiˇ ni ehˇ-eu ma. 22 Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ gaˇ mˇ-eu lehˇ noeˬ tsehˆ-awˇ g'awˇ mawˇ a nehˬ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ taˆ aˬ la ̭ ba ̭ daˆ nehˬ-eu taˬ tehˬ. Aˬ cawˬ iˬ baˇ mˇ gaˇ maˬ ahˇ leˇ ni yawˬ haˇ yawˬ ha shawˇ jehˆ ni deh ̭-awˬ. 23 Nawˇ tiˬ k'ehˬ maˬ taˬ ni jawˇ saˇ maˬ doˆ-eu miˇ neh nawˬ-euˬ uˬ maˆ naˇ-eu maˬ gaˇ laˇ ni, iˇ cu ̭ teh ̭-ehˇ maˬ dawˇ-ehˇ aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ k'aw ̭ ui cuiˆ na dawˇ-eu tsaˬ meh. 24 Tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ-euˬ iˬ baˇ-aˬ, bya cehˆ ni mawˇ laˇ-awˇ, iˬ baˇ k'oeˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ gaˇ sheuˬ g'eh-eu meh. 25 Ehˇ k'aw ̭, tiˬ paˆ na deuˬ-euˬ iˬ baˇ-aˬ, aˇ nah ba hawˇ-eu siˬ laˇ mawˇ laˇ-eu meh. K'oeˇ gaˇ duˇ ni, yaw muiˬ jeˬ mˇ-eu-aˬ, aˬ cawˬ-ahˇ bya cehˆ ni siˬ leˇ mawˇ leˇ-eu meh. Aˬ cawˬ-ahˇ maˬ siˬ maˬ mawˇ leˇ dah-euˬ deuˬ k'aw ̭, g'awˬ myahˇ ni maˬ dehˬ kaˬ za ̭ nya-a.

1 Tiˆmoˇseˬ 6

1 Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ maˬ ehˇ, aˬ dui neh mehˬ-euˬ tsoˆ-euˬ jeˬ-ahˇ maˬ ehˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ yaw doeˇ maˬ ya ehˇ ni, aˬ cawˬ-euˬ zaˬ k'aˆ k'aˇ geu ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ yawˬ ha-euˬ baw leˬ-ahˇ yaw zeu ya baw-eu gaˇ kawˆ siˬ nya paˬ-ehˇ g'eh-eu meh. 2 Ka li zaˬ pyeu ̭-eu baw leˬ deuˬ-euˬ zaˬ k'aˆ geu ̭ lu ̭-eu deuˬ-aˬ, yaw ha-euˬ baw leˬ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ g'eh-eu maˬ tsaˬ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, yawˬ ha baw leˬ-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. K'oeˇ uˬ ta ̭, baw leˬ deuˬ-euˬ gaˇ-ahˇ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ leh jeh-awˇ mˇ nehˬ paˬ-ehˇ g'eh-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ mˇ cu lu ̭-eu k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ gaˬ-eu Ka li-ahˇ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ mˇ cu-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. Gaˇ kawˆ heu deuˬ nawˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-awˇ g'aˬ bi ̭-awˬ. 3 Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ dawˬ hawˇ-eu, aˬ dui-euˬ uˬ duˬ tahˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ la ̭ k'oeˇ mehˬ taˬ tsoˆ taˬ-euˬ gaˇ maˬ tsaˬ leˇ-eu, beu gaˇ-eu jah-eu jeˬ gaˇ kawˆ k'aˇ mehˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, 4 nui ma huiˬ dui taˬ-awˇ, tiˬ jeˬ-iˬ maˬ siˬ nya-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. Dawˬ gaˇ kawˆ tsawˇ pyehˇ pyehˇ-awˇ ja dzaˬ maw ̭-eu nui ma ahˇ-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, myaˆ naˆ-eu, ceh dzaˬ-eu, ja bu ja doeˇ-eu, aˬ cawˬ-ahˇ yaw doeˇ jahˇ maw ̭-eu, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu jeˬ bi doˆ laˇ-eu meh. 5 K'oeˇ uˬ ta ̭, shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ nya-eu nui ma byoˆ-iˇ-awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ maˬ paˇ ahˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ yaw kaˬ maˬ tsehˆ leˇ ni dawˬ ja bi doˆ laˇ-eu meh. Uˬ duˬ tahˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭-aˬ, tsawˇ haˬ-ahˇ smˇ muiˬ bi muiˬ laˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ noeˬ-eu meh. 6 Ngeuˇ teh ̭-a. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ yawˬ ha k'aˇ jaˆ-eu myaˆ ni nui k'ahˇ shiˇ coeˇ naˇ, uˬ duˬ tahˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭-aˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ smˇ muiˬ bi muiˬ laˇ teh ̭-a. 7 Aˬ dui miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ deh ̭ le ngeh tiˬ jeˬ-iˬ maˬ yuˇ le ̭-ehˇ, shiˇ ngeh k'aw ̭ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ yuˇ g'eh nya-a. 8 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ hawˇ-eu dm g'aˬ dm lmˇ jaˆ naˇ, aˬ dui g'aˇ duˬ maˬ g'aˬ-a siˬ loˇ. 9 Ehˇ k'aw ̭, smˇ muiˬ muiˬ laˇ maw ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, muˇ juˇ juˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ ga ahˇ-awˇ, lu ̭-iˇ seˇ-iˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ g'eu ahˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu, luˬ-eu seˇ-eu lahˇ ju-ahˇ pa ̭ leˇ-eu meh. 10 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, pyuˇ-ahˇ mehˇ juiˇ juiˇ-eu nui ma-aˬ, yaw haiˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ dawˬ pehˬ duˬ puˇ pyeu ̭-eu meh. Tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, pyuˇ-ahˇ nui k'ahˇ jaˆ-eu miˇ neh jah-eu jeˬ-ahˇ gaˇ mahˇ kaˬ dui dui-iˇ-awˇ, noeˬ shaˬ-eu g'awˬ mya jeˬ ciˬ tehˬ-eu baˬ da neh nui ma tsawˬ paˆ gaˇ keuˆ-eu meh. 11 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu nawˇ-aˬ, heu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ gaˇ jaw jaw-awˬ. Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ, Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu baw-eu jeˬ, jah-eu jeˬ, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ, daˬ coeˇ oˇ coeˇ-eu jeˬ, nui nahˬ nui yu ahˇ-eu jeˬ, heu deuˬ-ahˇ leh jeh dui dui-awˬ. 12 Yawˬ ha-euˬ g'aˇ duˬ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ za nya ni, jah-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ k'aˇ g'eh nya-eu lo ̭-ehˇ deuˆ ceh ceh-awˬ. Miˬyehˇ neh nawˬ-ahˇ kuˇ-awˇ, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni mehˬ shi, nawˬ-euˬ jah-eu jeˬ-ahˇ nawˇ zi ̭ dah ni deh ̭ mehˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ g'aˇ duˬ meh. 13 Yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ deh ̭-eu sa ̭ laˇ bi ̭-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ mehˬ shi hawˇ-eu, sahˬ paˬ Boˬtiˆ Piˇlaˆ-ahˇ jah-eu jeˬ zi ̭ dah ni mehˬ nehˬ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ Ka li mehˬ shi, ngaˇ nawˬ-ahˇ dawˬ heu lo ̭-ehˇ bi ̭-eu ma. 14 Nawˬ-ahˇ bi ̭ taˬ-euˬ dawˬ deuˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭-awˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li oe-eu aˇ nah-ahˇ keuˆ ni zi ̭ dah ni tuˆ tehˬ taˬ-awˬ. 15 Dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ uˆ lahˇ lu ̭-eu guiˬ lahˬ huiˬ-eu Uˆ lahˇ-eu g'aˬ pyeu ̭-awˇ, sahˬ paˬ k'oeˇ taˆ Sahˬpaˬ, sahˬ ma k'oeˇ taˆ Sahˬma pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ aˇ yamˬ tsaˬ ngeh bi oe teh ̭-a. 16 Aˬ yaw ̭ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-awˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ tah tehˬ leˇ nya-eu yaw sheh ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ jawˇ-eu meh. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ mawˇ haw-aˬ. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ aˬ yaw ̭-ahˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ mawˇ nya-a. Taˬ huiˬ taˬ mahˇ nehˬ-eu jeˬ hawˇ-eu mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ uˆ lahˇ-eu baoˬ aˬ yaw ̭-ahˇ jaˆ lu ̭-uˇ. 17 Miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ deh ̭ ngeh smˇ muiˬ muiˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ nui ma taˬ huiˬ lehˇ ehˇ nehˬ-awˬ. Yaw duˬ maˬ baw-eu pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ deuˬ-ahˇ maˬ noeˬ tmˬ-ehˇ, aˬ dui laˬ k'aˬ ya cehˇ ni yawˬ jeˬ na lu ̭ tiˬ byah tiˬ lo ̭ bi ̭ laˬ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-ahˇ noeˬ tmˬ-awˬ lehˇ mehˬ nehˬ-awˬ. 18 Aˬ cawˬ g'aˇ duˬ yaw muiˬ jeˬ mˇ-eu, muiˬ-eu gaˇ g'awˬ mya jeˬ mˇ-eu, tsawˇ tsiˇ maˬ tsiˇ ni damˬ nehˬ-eu, aˬ cawˬ-ahˇ caw ba nehˬ-eu, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu deuˬ-ahˇ mˇ-awˬ lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ-awˬ. 19 K'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-eu k'oeˇ-aˬ, aˬ kaˇ kaˇ ziˇ g'aˇ duˬ zi ̭ dah ni g'eh-eu pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ jeˬ hmˬ taˬ gaˇ duˇ-awˇ, maˇ maˇ ni g'eh-eu deh ̭-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ za teh ̭-a. 20 Tiˆmoˇseˬ-oˇ, nawˬ-ahˇ a nehˬ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ jeˬ hmˬ bo saˆ-awˬ. Gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu jeˬ ngehˬ-eu tmˇ-eu jeˬ-ahˇ maˬ ehˇ, tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ neh "Zaˬ siˬ tawˇ gahˇ" lehˇ maˬ ngeuˇ gaˇ myahˇ lehˬ taˬ-euˬ tsawˇ pyehˇ pyehˇ-eu jeˬ-ahˇ maˬ ehˇ, gaˇ jaw jaw-awˬ. 21 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ k'oeˇ ahˇ ma lehˇ ehˇ-awˇ, jah-eu jeˬ-ahˇ gaˇ mahˇ kaˬ-iˇ-euˬ meh. Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ nawˬ-euˬ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ.

2 Tiˆmoˇseˬ 1

1 Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-eu la ̭ k'oeˇ Yeˬsuˇ Ka liˬ-euˬ g'aˬ k'ehˇ ya geu ̭ lu ̭-awˇ, Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ aˬ dui za-euˬ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ deh ̭-eu jeˬ gaˇ kawˆ bi mehˬ-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ neh bi k'ehˇ g'eh-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu ngaˇ Pawˇluˆ, 2 Ngaˇ gaˬ-eu aˬ li Tiˆmoˇseˬ jawˇ gaˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ le ̭-eu ma. Aˬda Miˬyehˇ hawˇ-eu aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ maˬ ehˇ, g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ maˬ ehˇ, nui saˇ o ̭-eu jeˬ maˬ ehˇ, nawˬ-euˬ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ. 3 Aˇ hu ngaˬ-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, ngaˬ-euˬ siˬ nya-eu nui ma shawˇ jehˆ ni taˬ-awˇ gaˇ mˇ nehˬ lu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ngaˇ ja ceuˬ-eu ma. Uˬ ci ̭ nah g'ahˇ maˬ ehˇ ngaˇ guiˬ lahˬ k'aˇ shaˇ ngeh, nawˬ-ahˇ noeˬ keuˆ-awˇ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu ma. 4 Nawˇ myaˆ biˇ ya doˆ gaˇ noeˬ mawˇ-awˇ, nawˬ-ahˇngaˇ mawˇ maw ̭ dui dui-eu ma. Nawˬ-ahˇ mawˇ naˇ, ngaˇ laˬ k'aˬ ya cehˇ dui dui teh ̭-a. 5 Shawˇ jehˆ ni g'eh-eu nawˬ-euˬ jah-eu jeˬ-ahˇ ngaˇ noeˬ mawˇ lu ̭ ma. Nawˬ-euˬ jah-eu jeˬ-aˬ, nawˬ piˬ Lawˇiˆ hawˇ-eu nawˬ ma Uˇniˇ-euˬ jah-eu jeˬ-ahˇ duˇ-eu meh. Jah-eu jeˬ k'oeˇ, nawˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ k'aw ̭ ahˇ meh lehˇ ngaˇ siˬ duˬ ma. 6 K'oeˇ miˇ neh, nawˬ-euˬ k'oeˇ taˆ ngaˇ aˬ la ̭ ba ̭ daˆ-awˇ aˇ yaˬ bi ̭ nehˬ ngeh, Miˬyehˇ la ̭ sawˬ bi ̭ taˬ-euˬ jeˬ taˬ bi shiˇ tsehˆ lehˇ ngaˇ ehˇ-euˬ ma. 7 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ neh aˬ dui-ahˇ bi ̭ la ̭-euˬ Yaw sahˇ-aˬ, aˬ dui-euˬ nui ma bi baˬ-iˇ-eu maˬ ngeuˇ-a. Yaw sahˇ k'oeˇ-aˬ, aˬ dui-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ, baoˬ maˬ ehˇ, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ maˬ ehˇ, yawˬ ha-euˬ nui ma-ahˇ g'aˬ leˇ-eu jeˬ maˬ ehˇ, bi ahˇ laˇ-eu meh. 8 K'oeˇ miˇ neh, aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ g'aˇ duˬ saˇ kiˇ kamˬ-eu taˬ sha ̭ dawˇ. Ka li-euˬ g'aˇ duˬ tawˬ-ahˇ bi pa ̭ ahˇ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu ngaˬ-ahˇ k'aw ̭ taˬ sha ̭ dawˇ. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ neh nawˬ-ahˇ g'aˬ bi ̭ nehˬ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ g'aˇ duˬ shaˬ-eu zahˬ-eu jeˬ-ahˇ nawˬ-euˬ shaˬ bymˇ nawˇ daˬ-awˬ. 9 Aˬ dui neh mˇ-euˬ shaˇ-euˬ jeˬ baˬ da neh, aˬ yaw ̭ aˬ dui-ahˇ ka k'o ̭-awˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ bi pyeu ̭ laˇ-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Aˬ yaw ̭ neh noeˬ taˬ-euˬ jeˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ baˬ da neh bi pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. Mˬ hawˇ-eu miˇ maˬ seu le mi naˆ-ehˇ, Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ g'oe-awˇ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ k'oeˇ bi ̭ taˬ le ̭-euˬ meh. 10 Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ-aˬ, aˬ dui-euˬ Ka k'o ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ bi oe-eu la ̭ k'oeˇ, guiˬ lahˬ yaw dzahˇ k'oeˇ bya cehˆ ni pah mehˬ nehˬ la ̭-euˬ meh. Shiˇ-eu jeˬ-euˬ baoˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ laˆ byoˆ-awˇ, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ la ̭ k'oeˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ pah mehˬ la ̭-euˬ meh. 11 Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu g'aˬ k'ehˇ hawˇ-eu mehˬ-eu tsoˆ-eu g'aˬ bi geu ̭-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ tseˇ doˆ-euˬ meh. 12 K'oeˇ-euˬ g'aˇ duˬ, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu heu deuˬ-ahˇ ngaˇ daˬ lu ̭-eu ma. Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ sha ̭ dawˇ. A jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ g'oe lu ̭-eu g'aˬ aˬ suˇ g'aˬ-a lehˇ ngaˇ siˬ nya-awˇ, aˬ yaw ̭ neh ngaˬ-ahˇ a nehˬ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ, Aˇ nah k'oeˇ nah keuˆ laˇ ngeh keuˆ ni aˬ yaw ̭ jeˬ hmˬ bo saˆ teh ̭-a lehˇ ngaˇ siˬ nya ma. 13 Ngaˬ neh nawˬ-ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ dawˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ nawˇ dzaw geu ̭-awˇ caw teh-eu la ̭ k'oeˇ, zi ̭ dah ni tuˆ tehˬ taˬ-awˇ, Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ aˬ dui za taˬ-euˬ jah-eu jeˬ hawˇ-eu g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-awˬ. 14 Aˬ dui-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ, nawˬ-ahˇ a nehˬ taˬ-euˬ yaw muiˬ jeˬ-ahˇ jeˬ hmˬ geu ̭-awˬ. 15 Piˬgeˬluˇ hawˇ-eu Heˬlaˇmoˇjeˬ aˬ nya ̭ ahˇ leˇ-ehˇ, Aˬshaˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ ngaˬ-ahˇ byehˇ dzeh ya ̭ jiˇ-euˬ nawˇ siˬ nya lu ̭ meh. 16 Awˬneˬsiˬpawˬ-euˬ nymˇ jiˇ-ahˇ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ lu ̭-uˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ngaˬ-euˬ nui ma-ahˇ g'awˬ mya poˆ laˬ k'aˬ bi cehˇ la ̭-euˬ meh. 17 Ngaˇ tawˬ-ahˇ uˇ gaˇ aˬ yaw ̭ maˬ sha ̭ dawˇ-a. Loˇ maˆ meuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ laˇ keuˆ-euˬ nehˬ-ehˇ ngaˬ-ahˇ maˬ mawˇ k'oeˇ mawˇ ni poˆ-euˬ meh. 18 Aˇ nah k'oeˇ nah keuˆ le ngeh, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ lu ̭-uˇ. Ngaˇ Eˇpeˇsu meuˬ-ahˇ jawˇ lu ̭ ngeh, aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ aˇ naˆ ni caw ba nehˬ la ̭-euˬ nawˇ siˬ nya meh.

2 Tiˆmoˇseˬ 2

1 Ngaˬ li-oˇ, Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ aˬ dui za taˬ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ baˬ da neh g'aˬ ahˇ-awˬ. 2 Tsawˇ kaˬ g'awˬ mya ni-euˬ mehˬ shi ngaˬ neh nawˬ-ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ dawˬ k'oeˇ deuˬ yuˇ-awˇ, aˬ cawˬ-ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ nya-eu jah coeˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ a nehˬ-awˬ. 3 Yeˬsuˇ Ka li-euˬ saˇ jaˇ zi ̭-eu yehˇ tiˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ nawˬ-euˬ shaˬ bymˇ nawˇ daˬ-awˬ. 4 Guiˇ mˇ lu ̭-eu yehˇ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, guiˇ ma ̭ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ lu ̭-eu yaw huiˬ g'aˬ-euˬ nui k'ahˇ mˇ byah maw ̭-eu miˇ neh, miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ mˇ-eu shaˇ-eu lo ̭-ehˇ maˬ mˇ ni ya dzahˬ tehˬ-eu meh. 5 Cehˆ ceh ceh-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-aˬ, niˇ g'a-eu zahˇ sahˇ k'o ̭-ahˇ maˬ caw teh naˇ la ̭ sawˬ maˬ za nya-a. 6 Leh jeh dui dui-eu deh ma mˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-aˬ, keuˆ le-euˬ cehˇ la ̭ k'oeˇ yawˬ ha-ahˇ o ̭-eu shaˬ bymˇ aˬ cawˬ jeˬ hu za-eu meh. 7 Ngaˇ ehˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ heu deuˬ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ shaˇ sawˇ haw-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ nawˇ g'oˆ shaw nya ni, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ caw ba teh ̭-a. 8 Ngaˬ neh mehˬ-euˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, Daˬbiˇ-euˬ tsui ̭-ahˇ ta ̭-eu shiˇ-euˬ gaˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ noeˬ keuˆ-awˬ. 9 Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu baˬ da neh, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ngaˇ ya daˬ-awˇ, smˇ k'oeˬ tahˇ joe lo ̭-ehˇ shmˇ caˆ neh bi pa ̭ gaˇ keuˆ-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ-ahˇ shmˇ caˆ neh maˬ pa ̭ taw ̭ nya-a. 10 K'oeˇ miˇ neh, Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ, yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ ngaˇ daˬ-eu ma. Yeˬsuˇ Ka li baˬ da neh aˬ dui za-euˬ ka k'o ̭-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ za-awˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ bi doˆ laˇ nya ni, k'oeˇ lo ̭-ehˇ daˬ-eu ma. 11 Tsaˬ dui dui-eu dawˬ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ meh. "Aˬ dui aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ shiˇ naˇ, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ ya deh ̭ teh ̭-a. 12 Aˬ dui daˬ dzeuˇ oˇ dzeuˇ coeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ ya dzoeˬ teh ̭-a. Aˬ dui aˬ yaw ̭-ahˇ byehˇ dzeh naˇ, aˬ yaw ̭ aˬ dui-ahˇ byehˇ teh ̭-a. 13 Aˬ dui saˇ jaˇ maˬ zi ̭ law k'aw ̭, aˬ yaw ̭ saˇ jaˇ zi ̭ dui dui meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ saˇ jaˇ zi ̭-eu miˇ neh, yawˬ haˇ yawˬ ha maˬ byehˇ dzeh-a." 14 Nawˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ gaˇ kawˆ heu ja mehˬ nehˬ-awˇ, dawˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-eu gaˇ kawˆ tsawˇ pyehˇ pyehˇ-awˇ maˬ ya ja dzaˬ-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ mehˬ shi yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ mehˬ nehˬ-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu jeˬ-aˬ, gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu uˬ ta ̭, ya gaˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ bi luˬ bi seˇ-iˇ-eu teh ̭ meh. 15 Yawˬ ha-euˬ gaˇ mˇ-eu g'aˇ duˬ maˬ sha ̭ dawˇ-eu gaˇ mˇ zaˬ lo ̭-ehˇ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ gaˇ kawˆ dawˇ coe ni mehˬ-eu tsawˇ haˬ lo ̭-ehˇ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ nui k'ahˇ shiˇ dui dui-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭ laˇ ni leh jeh dui dui-awˬ. 16 Gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu gaˇ kawˆ ja uˇ-eu jeˬ-ahˇ gaˇ jaw jaw-awˬ. K'oeˇ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ Miˬyehˇ-ahˇ gaˇ mahˇ kaˬ-iˇ ni jahˇ gaˇ duˇ-eu meh. 17 K'oeˇ lo ̭-ehˇ mehˬ-eu tsoˆ-eu k'oeˇ-aˬ, shaˬ jiˇ-ahˇ dzaˬ joˆ dzeh-eu maˇ k'ehˬ maˇ naˇ-ahˇ duˇ-eu meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ mehˬ-eu tsoˆ-eu tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ-aˬ, Huˬmiˬnehˇ hawˇ-eu Piˇlehˇ aˬ nya ̭ meh. 18 Aˬ dui g'o ̭ deh ̭ laˇ-eu jeˬ keuˆ le dzeuˇ-euˬ meh lehˇ ehˇ-eu la ̭ k'oeˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ gaˇ ma-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ byehˇ dzeh-awˇ, tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ-euˬ jah-eu nui ma bi cawˆ-iˇ-eu meh. 19 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ neh dawˬ pehˬ zi ̭ dah ni gawˬ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ laˆ luˆ nya-a. Dawˬ pehˬ k'oeˇ-euˬ k'oeˇ taˆ, "Yawˬ ha-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ siˬ nya meh" lehˇ bo ̭ taˬ-awˇ, "Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ ma lehˇ k'aˇ ehˇ-eu deuˬ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu jeˬ maˬ mˇ ni ya byehˇ dzeh meh" lehˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. 20 Nymˇ nymˇ ma tiˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ k'mˬ maˬ oeˬ tsa ̭ g'awˬ mya ni jaˆ-eu meh. Tiˬ deuˬ na-aˬ, pyuˇ hawˇ-eu shuiˇ neh tehˆ taˬ-awˇ, tiˬ deuˬ na-aˬ, daˇ kawˬ hawˇ-eu miˇ tsaˬ neh jahˇ taˬ-euˬ meh. Tiˬ deuˬ na-aˬ, bawˬ-iˬ g'eh ngeh zmˬ-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-awˇ, tiˬ deuˬ na-aˬ, aˬ myah myah zmˬ-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu meh. 21 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na, yaw haiˬ jeˬ k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ yawˬ haˇ yawˬ ha shawˇ dzeh jiˇ naˇ, huiˬ-eu gaˇ g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭-ahˇ zmˬ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-aˬ, yaw sahˇ g'aˬ-ahˇ g'awˇ mawˇ aˬ nehˬ taˬ-euˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu jeˬ pyeu ̭-awˇ, yaw muiˬ jeˬ mˇ-eu g'aˇ duˬ bi zmˬ-eu lehˇ lehˬ hmˬ dah taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 22 Zaˬ guˬ deuˬ nui k'ahˇ jaˆ-eu jeˬ-ahˇ gaˇ jaw jaw-awˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ caw ba nehˬ la ̭ lehˇ kuˇ lu ̭-eu nui ma shawˇ jehˆ ni g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ, jah-eu jeˬ, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ, tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ-eu jeˬ, heu deuˬ g'aˇ duˬ leh jeh dui dui-awˬ. 23 Ehˇ k'aw ̭, gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu tsawˇ pyehˇ pyehˇ-eu jeˬ-ahˇ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ neh gaˇ jaw jaw-awˬ. K'oeˇ deuˬ-aˬ, iˬ dehˬ iˬ ceh-ahˇ uˬ duˬ duˬ leˇ meh lehˇ nawˇ siˬ nya meh. 24 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ zaˬ k'aˆ-aˬ, aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ maˬ ya ceh dzaˬ-a. Aˬ yaw ̭-aˬ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ g'awˬ shaˬ ya gaˬ-awˇ, nui ma g'awˬ mahˇ ni taˬ nya-eu muiˬ dui dui-eu mehˬ-eu tsoˆ-eu saˬ laˬ ya bi pyeu ̭ meh. 25 Yawˬ ha-ahˇ nui ma maˬ tsaˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ nui ma g'awˬ mahˇ ni taˬ-awˇ mehˬ paˇ tsoˆ paˇ nya-eu tsawˇ haˬ ya bi pyeu ̭ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ bi noeˬ paˇ-awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ bi siˬ nya laˇ gaˇ noeˬ tmˬ k'aˇ za-eu meh. 26 K'oeˇ ngeh jawˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ nui ma-ahˇ noeˬ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ k'mˇ pa ̭-awˇ aˬ yaw ̭-euˬ nui noeˬ bi geu ̭-euˬ Neh ̭ sahˬ paˬ-euˬ lahˇ ju-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ teuˆ lehˆ doˆ nya teh ̭-a.

2 Tiˆmoˇseˬ 3

1 Aˇ saˬ saˬ-eu aˇ nah a yamˬ la ̭ k'oeˇ shaˬ dui dui-eu aˇ yamˬ keuˆ le teh ̭-a lehˇ siˬ nya-awˬ. 2 Tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ-aˬ, yawˬ ha g'aˇ duˬ teh ̭-ehˇ shaˇ noe-eu, pyuˇ-ahˇ mehˇ juiˇ juiˇ-eu, k'ahˬ sehˇ jehˆ-eu, nui ma huiˬ-eu mahˇ-eu, aˬ cawˬ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-eu, aˬ da aˬ ma-euˬ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ-eu, guiˬ lahˬ-ahˇ maˬ siˬ nya-eu, uˬ duˬ tahˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭-ahˇ maˬ taˬ huiˬ-eu, 3 g'awˬ shaˬ gaˬ-eu maˬ siˬ nya-eu, aˬ cawˬ-ahˇ maˬ deh ̭ tsaˬ-eu, ja bu ja doeˇ-eu, daw ̭-eu ceh-eu, guˆ laˇ paˬ-ehˇ zuiˆ-eu, yaw muiˬ jeˬ-ahˇ muiˇ-eu, 4 saˇ jaˇ puiˬ-eu, nui ma-ahˇ maˬ noeˬ-eu, nui ma huiˬ-eu, Miˬyehˇ-ahˇ gaˬ-eu naˆ maˬ tseˇ byawˬ g'a mo g'a-eu jeˬ-ahˇ gaˬ-eu, 5 uˬ duˬ tahˬ-eu zahˇ sahˇ k'oˬ-ahˇ la ̭ nyiˇ paw teh ̭-ehˇ caw teh-awˇ k'oeˇ-euˬ baoˬ-ahˇ maˬ ha geu ̭-eu, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a. K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ gaˇ jaw jaw-awˬ. 6 Aˬ yaw ̭ maˬ tiˬ paˆ na deuˬ aˬ cawˬ-euˬ nymˇ-ahˇ iˇ-awˇ, iˬ baˇ k'aˆ behˆ kah-awˇ shiˬ shaˬ jiˇ nui loˆ g'awˬ mya jeˬ mehˬ nah caw teh lu ̭-eu g'aˬ baˬ-eu zaˬ mi zaˬ deuˬ-ahˇ shuiˇ tawˆ geu ̭-eu meh. 7 Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, aˇ naˆ ni mehˬ nehˬ k'aw ̭ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ siˬ nya laˇ-a. 8 Yaˬneˬ hawˇ-eu Yaˬbeˬ aˬ nya ̭ Moˇseˬ mehˬ gaˇ maˬ naˇ haˬ geu ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ maˬ ha geu ̭-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ shaˇ noeˬ nya-eu nui ma gaˇ maˬ mˇ ni naˬ leˇ jiˇ-awˇ, jah-eu jeˬ-ahˇ smˬ-iˇ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. 9 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ g'awˬ mahˇ ni iˇ g'eh k'aˇ maˬ za-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˇ naˆ ni dzawˬ-eu gaˇ kawˆ tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ siˬ duˬ mawˇ duˬ teh ̭-a. K'oeˇ-aˬ, Yaˬneˬ hawˇ-eu Yaˬbeˬ aˬ nya ̭ pyeu ̭ dzeuˇ ya ̭-euˬ gaˇ duˇ-eu meh. 10 Ehˇ k'aw ̭ nawˇ-aˬ, ngaˬ-euˬ mehˬ nah caw teh-awˇ dzaw geu ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. Ngaˬ neh mehˬ-euˬ tsoˆ-euˬ jeˬ, ngaˬ neh deh ̭ mehˬ jawˇ mehˬ-euˬ jeˬ, ngaˬ neh noeˬ-euˬ jeˬ, ngaˬ-euˬ jah-eu jeˬ, ngaˬ-euˬ nui ma mahˇ-eu jeˬ, ngaˬ-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ, ngaˇ daˬ coeˇ oˇ coeˇ-eu jeˬ, 11 k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ-euˬ jeˬ, ya shaˬ ya zahˬ-euˬ jeˬ, heu deuˬ-ahˇ nawˇ dzaw geu ̭-euˬ meh. Aˬdiˇawˬ meuˬ, Iˇgawˇniˇ meuˬ, Loˇdaˬlaˇ meuˬ, heu deuˬ la ̭ k'oeˇ ngaˬ-euˬ k'oeˇ taˆ aˬ joˆ-ehˇ keuˆ le-awˇ, guˆ dui dui laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ngaˇ aˇ naˆ ni daˬ dzeuˇ oˇ dzeuˇ-euˬ gaˇ kawˆ nawˇ siˬ nya meh. Yeˬsuˇ ngaˬ-ahˇ bi buˬ-iˇ la ̭-euˬ meh. 12 Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu baw baw-ehˇ k'aˇ deh ̭-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ teh ̭-a. 13 Haiˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu jaˬ myaw ̭ mehˇ shuiˇ deuˬ-aˬ, ngehˬ jawˇ ngehˬ doeˇ dzehˬ laˇ-awˇ, aˬ cawˬ-ahˇ mehˇ shuiˇ shuiˇ-eu lo ̭-ehˇ yawˬ ha-ahˇ mehˇ shuiˇ bi shuiˇ gaˇ ya daˬ teh ̭-a. 14 Ehˇ k'aw ̭ nawˇ-aˬ, nawˬ-ahˇ mehˬ nehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ zi ̭ dah ni jah duˬ taˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ maˬ byehˇ dzeh ni tuˆ tehˬ taˬ-awˬ. Nawˬ-ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ suˇ g'aˬ-a lehˇ nawˇ siˬ nya meh. 15 Nawˇ nyiˇ ngeh neh Muiˬ-eu shawˇ-eu Jaˇli ̭-ahˇ siˬ nya-euˬ gaˇ taˬ ngehˇ. Jaˇli ̭ k'oeˇ-aˬ, Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ jah-eu la ̭ k'oeˇ ka k'o ̭-eu jeˬ za ni sheuˬ g'eh-eu zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ nawˬ-ahˇ bi ̭ nehˬ la ̭-euˬ meh. 16 Jaˇli ̭ dawˬ kawˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Miˬyehˇ neh bi noeˬ doˆ-eu la ̭ k'oeˇ bo ̭ doˆ taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mehˬ-eu tsoˆ-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, iˬ baˇ-ahˇ toeˬ mehˬ-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, maˬ tsaˬ-eu jeˬ-ahˇ mehˬ paˇ tsoˆ paˇ-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˇ-ehˇ deh ̭ ni mehˬ-eu tsoˆ-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, gaˇ dahˇ tsoeˬ dui dui-eu meh. 17 K'oeˇ baˬ da neh, Miˬyehˇ gaˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, byah dui nya dui dui-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, yaw muiˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ mˇ nya ni Jaˇli ̭ dawˬ kawˬ-ahˇ g'oe-awˇ dzaw bym taˬ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh.

2 Tiˆmoˇseˬ 4

1 Miˬyehˇ-euˬ mehˬ shi hawˇ-eu, deh ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ hawˇ-eu shiˇ dzeuˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ-eu Sahˬpaˬ geu ̭-awˇ uˆ lahˇ le-eu lehˇ g'eh-eu Yeˬsuˇ Ka li-euˬ mehˬ shi, ngaˇ nawˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ dawˬ bi ̭-eu ma. 2 Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ-awˬ. Aˇ yamˬ tsaˬ ngeh maˬ ehˇ, maˬ tsaˬ ngeh maˬ ehˇ, leh jeh-awˇ mehˬ-awˬ. Yaw lehˬ-ahˇ toeˬ mehˬ-awˬ. Yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ mehˬ paˇ tsoˆ paˇ-awˬ. G'aˬ bi ̭-awˬ. Nui ma g'awˬ mahˇ ni taˬ-awˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-awˬ. 3 Tsaˬ-eu muiˬ-eu jah-eu jeˬ-ahˇ tsawˇ haˬ zaˬ maˬ naˇ haˬ geu ̭-ehˇ, yawˬ ha-euˬ nui noeˬ nui loˆ mehˬ nah iˇ-eu la ̭ k'oeˇ, yawˬ ha naˇ haˬ maw ̭-eu jeˬ mehˬ nehˬ la ̭-eu saˬ laˬ g'awˬ mya ni aˬ yaw ̭ ma ̭ poˆ uiˬ teh ̭-a. 4 Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ naˇ haˬ-ehˇ, aˬ poeˬ dawˬ oeˇ ja gaˇ teh ̭-ehˇ naˇ haˬ teh ̭-a. 5 Ehˇ k'aw ̭ nawˇ-aˬ, aˬ jeˬ pyeu ̭ k'aw ̭ yawˬ ha-euˬ nui ma-ahˇ g'aˬ leˇ-awˇ, shaˬ-eu zahˬ-eu jeˬ-ahˇ daˬ-eu la ̭ koeˇ Laˬ k'aˬcehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ mehˬ-ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ zaˬ k'aˆ tiˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ nawˬ-euˬ gaˇ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ mˇ-awˬ. 6 Ngaˇ-aˬ, ngaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ ya lawˇ nehˬ-eu aˇ yamˬ keuˆ le-euˬ meh. Miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ yaw deh ̭ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ byehˇ ya ̭-awˇ ya g'o ̭ leˇ-eu aˇ yamˬ nymˬ-mˇ keuˆ le taˬ-euˬ meh. 7 Cehˆ ceh ceh-eu heu la ̭ k'oeˇ, ngaˇ k'aˇ g'eh nya-eu lo ̭-ehˇ cehˆ-euˬ ma. Aˇ saˬ saˬ ngeh keuˆ ni cehˆ-awˇ, jah-eu jeˬ-ahˇ zi ̭ dah ni tuˆ tehˬ lu ̭-eu ma. 8 Cehˆ ceh ceh gaˇ g'aˬ leˇ-euˬ deuˬ-ahˇ bi ̭-eu la ̭ sawˬ, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ meh. La ̭ sawˬ k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-euˬ la ̭ sawˬ pyeu ̭-eu meh. Aˇ nah k'oeˇ nah keuˆ le ngeh, tsaˬ-eu dawˇ-eu Yaˇ k'aˬ daˇ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ ngaˬ-ahˇ la ̭ sawˬ k'oeˇ bi ̭ nehˬ la ̭ teh ̭a. Ngaˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, aˬ yaw ̭ g'o ̭ doˆ le gaˇ g'oeˇ-eu gaˬ-eu la ̭ k'oeˇ k'aˇ lo ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ bi ̭ teh ̭-a. 9 Ngaˇ jawˇ gaˇ yaw kawˇ-ehˇ laˇ keuˆ nya ni leh jeh-awˬ. 10 Deˬmaˆ-aˬ, heu ziˇ-ahˇ ta ̭-eu miˇ tsaˬ heu-ahˇ gaˬ-eu miˇ neh, ngaˬ-ahˇ byehˇ dzeh ya ̭-awˇ Teˇsaˬloˇni meuˬ-ahˇ iˇ-euˬ meh. Gaˬleˬgeˬ g'aˬ-aˬ, Gaˬlaˬtiˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ-awˇ, Tiˇtuˆ g'aˬ-aˬ, Daˬlaˬmaˬdiˇ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ-euˬ meh. 11 Luˇka ̭ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ ngaˬ nehˬ-ehˇ jawˇ ya ̭-euˬ meh. Nawˇ laˇ ngeh Maˬkuˆ-ahˇ sheuˬ la ̭-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ gaˇ mˇ gaˇ aˬ yaw ̭ caw ba nya-eu meh. 12 Duˇjiˇ-ahˇ Eˇpeˇsu meuˬ-ahˇ k'ehˇ g'eh-euˬ ma. 13 Nawˇ laˇ ngeh, Daˬloˇ meuˬ-ahˇ Gaˬpuˆ jawˇ gaˇ bi jaˆ-euˬ ngaˬ-euˬ pehˇ k'ahˬ k'oeˇ kahˇ tiˬ poˆ yuˇ la ̭-awˬ. Sahˬ bo ̭ paˇ yoˆ k'oeˇ deuˬ k'aw ̭ yuˇ la ̭-awˬ. Shaˬ k'oˆ sahˬ bo ̭ paˇ yoˆ k'oeˇ deuˬ maˬ ngehˇ ni yuˇ la ̭-awˬ. 14 Ba jiˬ geu ̭-eu Aˬleˬsaˬduˇ k'oeˇ g'aˬ ngaˬ-ahˇ yaw k'aˆ-ehˇ jahˇ doeˇ nehˬ la ̭-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ neh k'aˇ jahˇ nehˬ la ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ aˬ yaw ̭-ahˇ jahˇ k'o ̭ nehˬ teh ̭-a. 15 Aˬ yaw ̭-ahˇ yaw k'aˆ-ehˇ yahˇ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ gaˇ aˬ yaw ̭ muiˇ-eu meh. 16 Yaˇ k'aˬ daˇ duˬ-ahˇ ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ yaw beh poˆ ngaˇ ciˬ daˬ leˇ ngeh, yawˬ g'aˬ na lu ̭ ngaˬ-ahˇ byehˇ dzeh nehˬ la ̭-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Miˬyehˇ iˬ baˇ pyehˬ lu ̭-uˇ. 17 Ehˇ k'aw ̭, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ ngaˬ nehˬ-ehˇ jawˇ-awˇ, ngaˬ-ahˇ g'aˬ bi ̭ nehˬ la ̭-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ nui k'ahˇ tiˬ shiˇ ya mehˬ ya ̭-euˬ ma. K'oeˇ uˬ ta ̭, ngaˬ-ahˇ seh ̭-eu g'aˇ duˬ yaˇ k'aˬ maˬ daˇ nehˬ la ̭ ni ya dzeuˇ-iˇ-euˬ ma. 18 Yaw haiˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ ngaˬ-ahˇ ka k'o ̭ nehˬ la ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mˬ taˆ Miˇk'ahˬ-ahˇ sheuˬ k'o ̭ daˆ le ̭ teh ̭-a. Mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ aˬ yaw ̭ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ lu ̭-uˇ. Aˬ miˬ. 19 Biˇgiˇla hawˇ-eu Aˬguˇla-ahˇ maˬ ehˇ, Awˬneˬsiˬpawˬ-euˬ nymˇ jiˇ-ahˇ maˬ ehˇ, ngaˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ le ̭-eu ma. 20 EˇLaˬduˇ-aˬ, Gawˇliˬtu meuˬ-ahˇ jawˇ ya ̭-euˬ meh. Tawˇpiˇmuˆ g'aˬ-aˬ, jawˇ saˇ maˬ doˆ-eu miˇ neh Meˬleˬduˇ meuˬ-ahˇ bi jawˇ ya ̭-euˬ ma. 21 Tsahˬ gaˆ maˬ ahˇ le mi naˆ-ehˇ laˇ keuˆ nya ni leh jeh-awˬ. Uˇbuˇluˇ, Puˇbeˬ, Liˇnmˇ, Gaˬlawˇdiˇ aˬ ha ma ̭ nawˬ-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ le ̭-euˬ meh. Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'aw ̭, dawˬ cawˬ puˬ ahˇ le ̭-euˬ meh. 22 Nawˬ-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ jawˇ lu ̭-uˇ. Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ.

Tiˇtuˆ 1

1 Miˬyehˇ-euˬ zaˬ k'aˆ hawˇ-eu Yeˬsuˇ Ka li-euˬ g'aˬ k'ehˇ pyeu ̭-eu ngaˇ Pawˇluˆ heu lo ̭-ehˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ le ̭-eu ma. Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ jah-eu jeˬ-ahˇ caw dehˬ caw toˆ nehˬ-awˇ, aˬ dui-euˬ uˬ duˬ tahˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ heu neh mehˬ taˬ tsoˆ taˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ siˬ nya laˇ ni sheuˬ g'eh nehˬ-eu g'aˇ duˬ, ngaˬ-ahˇ tseˇ doˆ-awˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ meh. 2 K'oeˇ-aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ noeˬ tmˬ-eu jeˬ k'oeˇ taˆ dawˬ pehˬ taˬ taˬ-euˬ meh. Jaˬ myaw ̭ maˬ myaw ̭-eu Miˬyehˇ-aˬ, aˇ yamˬ-ahˇ maˬ beh mi naˆ-ehˇ, deh ̭-eu jeˬ k'oeˇ aˬ dui-ahˇ bi ̭ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ meh. 3 K'oeˇ naˇ, aˇ yamˬ aˇ law tsaˬ laˇ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ guiˬ lahˬ dawˬ la ̭ k'oeˇ deh ̭-eu jeˬ k'oeˇ pah mehˬ nehˬ la ̭-euˬ meh. Gaˇ kawˆ k'oeˇ ja mehˬ-eu g'aˇ duˬ ngaˬ-ahˇ a nehˬ la ̭ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, aˬ dui-euˬ Ka k'o ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ neh dawˬ k'aˇ bi ̭ la ̭-euˬ lo ̭-ehˇ ngaˇ mehˬ lu ̭-eu ma. 4 Jah-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ ngaˬ nehˬ-ehˇ tiˬ gaˇ ta ̭-eu ngaˬ li-ahˇ duˇ-eu Tiˇtuˆ jawˇ gaˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. Aˬ da Miˬyehˇ hawˇ-eu aˬ dui-euˬ Ka k'o ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ Ka li-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ hawˇ-eu nui saˇ o ̭-eu jeˬ, nawˬ-euˬ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ. 5 Maˬ mˇ luiˆ dah-euˬ gaˇ deuˬ mˇ luiˆ-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, iˇ jaw lahˇ la ̭ k'oeˇ jaˆ-eu meuˬ yawˬ meuˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ sheuˬ g'eh nehˬ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ tseˇ doˆ nehˬ-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, Gaˬlaˬdeˬ iˇ jaw lahˇ la ̭ k'oeˇ nawˬ-ahˇ ngaˇ bi jawˇ ya ̭-euˬ ma. 6 Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ sheuˬ g'eh-eu tsawˇ haˬ-aˬ, iˬ baˇ taˬ k'aˇ maˬ za-eu tsawˇ haˬ ya bi pyeu ̭ meh. Miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ ya bi baw-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ deuˬ k'aw ̭ Ka li-ahˇ jah-eu tsawˇ haˬ ya bi pyeu ̭ meh. Ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ-eu aˬ dzawˬ aˇ gah gah-eu zaˬ deuˬ maˬ ya bi pyeu ̭-a. 7 Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ sheuˬ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ gaˇ-ahˇ haw-eu pyaˆ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu miˇ neh, iˬ baˇ taˬ k'aˇ maˬ ya bi za-a. Yawˬ ha-euˬ nui noeˬ geu ̭-eu, nui ma nymˇ-eu, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ dawˇ yeh ̭-eu, aˬ cawˬ-ahˇ daw ̭-eu ceh-eu, pyuˇ-ahˇ mehˇ juiˇ juiˇ-eu, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ maˬ ya bi pyeu ̭-a. 8 Daˬ yah-ahˇ yaw muiˬ-ehˇ ha-awˇ, muiˬ-eu jaˬ-eu jeˬ-ahˇ gaˬ-eu tsawˇ haˬ ya bi pyeu ̭ meh. Nui ma taˬ nya-eu, nui ma dawˇ-eu, muiˬ-eu shawˇ-eu, yawˬ ha-euˬ nui ma-ahˇ g'aˬ leˇ-eu, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ ya bi pyeu ̭ meh. 9 Jah-eu jeˬ-ahˇ tsaˬ-eu jah coeˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu Miˬyehˇ dawˬ kawˬ-ahˇ zi ̭ dah ni ya tuˆ tehˬ taˬ-eu meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ tuˆ tehˬ taˬ-eu la ̭ k'oeˇ, maˇ maˇ ni tsaˬ-eu jeˬ mehˬ-awˇ aˬ cawˬ-ahˇ g'aˬ bi ̭ nehˬ nya-eu uˬ ta ̭, maˬ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ yaw lehˬ mawˇ leˇ ni toeˬ mehˬ nya-eu tsawˇ haˬ ya bi pyeu ̭ meh. 10 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ-eu uˬ ta ̭, gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu jeˬ ja-eu la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ-ahˇ mehˇ shuiˇ shuiˇ-awˇ tsahˇ pyawˇ-eu tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni jawˇ-eu meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, k'aˆ k'aˆ ni Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭ tawˬ-awˇ Ka li zaˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ k'oeˇ deuˬ meh. 11 Aˬ yaw ̭ maˬ-ahˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ bi ja ni ya laˆ tsoeˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ sha ̭ dawˇ-eu maˬ baw ni pyuˇ poˆ-awˇ, maˬ mehˬ k'mˬ-eu jeˬ mehˬ-eu la ̭ k'oeˇ nymˇ jiˇ jiˇ lah ni laˆ cawˆ-eu meh. 12 "Gaˬlaˬdeˬ iˇ jaw lahˇ-ahˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu, jeˬ zaˬ yaw haiˬ lo ̭-ehˇ deh ̭-eu, yaw doeˇ doeˇ-awˇ dzaˬ yeh ̭ dawˇ yeh ̭ dzaˬ boˆ dawˇ boˆ boˆ-eu, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ teh ̭ meh" lehˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ neh ehˇ taˬ-euˬ dawˬ jaˆ-eu meh. 13 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ k'oeˇ tsaˬ-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ jah-eu zi ̭ laˇ nya ni yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ dehˬ-awˇ mehˬ nehˬ-awˬ. 14 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ aˬ poeˬ dawˬ oeˇ deuˬ hawˇ-eu, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ byehˇ dzeh-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ byehˇ dzeh nya ni, k'oeˇ lo ̭-ehˇ mehˬ nehˬ-awˬ. 15 Shawˇ jehˆ ni g'eh-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ, yawˬ jeˬ na lu ̭ yaw shawˇ meh. Ehˇ k'aw ̭, maˬ jah-eu jaw ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ-aˬ, yaw shawˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui ma maˬ ehˇ, noeˬ siˬ nya-eu jeˬ maˬ ehˇ, dawˬ tawˆ lu ̭ yaw jaw ̭ meh. 16 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Miˬyehˇ-ahˇ siˬ nya ma lehˇ ehˇ-eu k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ mˇ-eu shaˇ-eu k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, bye dui dui laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu, ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ pyeu ̭-awˇ, yaw muiˬ jeˬ mˇ-eu tiˬ paw ̭-iˬ maˬ geuˇ-a.

Tiˇtuˆ 2

1 Ehˇ k'aw ̭, nawˇ-aˬ, tsaˬ-eu muiˬ-eu jah-eu jeˬ-ahˇ tsaˬ leˇ-eu jeˬ ya mehˬ ya tsoˆ meh. 2 Tsawˇ mawˬ tsawˇ k'aˆ deuˬ-ahˇ, nui ma taˬ nya ni maˬ ehˇ, aˬ cawˬ yaw zeu baw paˬ-ehˇ deh ̭ nya ni maˬ ehˇ, yawˬ ha-euˬ nui ma-ahˇ g'aˬ leˇ ni maˬ ehˇ, tsaˬ-eu muiˬ-eu jah-eu jeˬ ahˇ laˇ ni maˬ ehˇ, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ ahˇ laˇ ni maˬ ehˇ, daˬ coeˇ oˇ coeˇ-eu nui ma ahˇ laˇ ni maˬ ehˇ, mehˬ nehˬ-awˬ. 3 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, tsawˇ k'aˆ k'aˆ laˇ-euˬ zaˬ miˬ zaˬ deuˬ-ahˇ k'aw ̭, muiˬ-eu shawˇ-eu zaˬ miˬ zaˬ deuˬ lo ̭-ehˇ deh ̭ nya jawˇ nya ni mehˬ nehˬ-awˬ. A cawˬ gaˇ kawˆ ja bu ja doeˇ-eu tsawˇ haˬ hawˇ-eu aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ-euˬ zaˬ k'aˆ maˬ ya bi pyeu ̭ ni, yaw muiˬ jeˬ mehˬ-eu tsoˆ-eu tsawˇ haˬ ya bi pyeu ̭ meh. 4 Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, aˇ k'o ̭ maˬ k'awˆ laˇ-euˬ zaˬ miˬ zaˬ deuˬ yawˬ ha-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ hawˇ-eu zaˬ deuˬ-ahˇ gaˬ nya laˇ ni mehˬ-eu tsoˆ-eu tsawˇ haˬ ya bi pyeu ̭ meh. 5 Aˇ k'o ̭ maˬ k'awˆ laˇ-euˬ zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ deuˬ yawˬ ha-euˬ nui ma-ahˇ g'aˬ leˇ-awˇ, muiˬ-eu nymˇ sahˇ aˬ ma deuˬ pyeu ̭ laˇ-eu la ̭ k'oeˇ k'aˬ dzeˇ zaˬ-euˬ la ̭ o ̭ aw ̭ nya laˇ-eu miˇ neh, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lah dawˬ-ahˇ aˬ cawˬ ja bu ja doeˇ k'aˇ maˬ za-ehˇ pyeu ̭ laˇ ni aˬ yaw ̭ ma ̭ ya mehˬ ya tsoˆ-eu meh. 6 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, aˇ k'o ̭ maˬ k'awˆ laˇ-euˬ aˬ da da k'aˇ deuˬ-ahˇ k'aw ̭, yawˬ ha-euˬ nui ma-ahˇ g'aˬ leˇ nya ni g'aˬ bi ̭ nehˬ-awˬ. 7 Yawˬ jeˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ, nawˬ-ahˇ aˬ cawˬ yaw muiˬ jeˬ dzaw geu ̭ paˬ-ehˇ deh ̭ mehˬ jawˇ mehˬ nehˬ-awˬ. Nawˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ ngeh, nui ma keuˆ-eu la ̭ k'oeˇ dawˇ coe ni mehˬ nehˬ-awˬ. 8 Nawˬ-ahˇ muiˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ aˬ dui-ahˇ ja bu ja doeˇ k'aˇ maˬ za ni bi sha ̭ dawˇ-iˇ pa-ehˇ, yaw lehˬ maˬ poˆ doˆ nya-eu tsaˬ-eu muiˬ-eu dawˬ deuˬ zmˬ-awˇ mehˬ-awˬ tsoˆ-awˬ. 9 Zaˬ k'aˆ deuˬ yawˬ ha-euˬ baw leˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-awˇ, yawˬ jeˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ baw leˬ deuˬ nui k'ahˇ shiˇ ni ya deh ̭-awˇ, dawˬ poˆ maˬ ya poˆ-a lehˇ mehˬ nehˬ-awˬ. 10 K'oeˇ uˬ ta ̭, baw leˬ deuˬ-euˬ myawˬ maˬ ya k'oeˬ-eu u ̭ ta ̭, aˬ myah lu ̭ muiˬ-awˇ saˇ jaˇ zi ̭-eu gaˆ kawˆ ya deh ̭ mehˬ nehˬ meh lehˇ mehˬ nehˬ-awˬ. Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ, aˬ dui-euˬ Ka k'o ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ gaˇ kawˆ mehˬ-eu tsoˆ-eu heu aˇ naˆ ni muiˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ aˬ cawˬ mawˇ nya ni, k'oeˇ lo ̭-ehˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-awˬ. 11 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ ka k'o ̭-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ pah mehˬ la ̭-euˬ meh. 12 Guiˬ lahˬ yaw dzahˇ k'oeˇ aˬ dui-ahˇ heu lo ̭-ehˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ la ̭-euˬ meh. Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu maˬ baw-eu yaw deh ̭ deh ̭-eu jeˬ hawˇ-eu shiˬ shaˬ jiˇ-euˬ nui noeˬ nui loˆ-ahˇ byehˇ dzeh-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ deh ̭ ngeh yawˬ ha-euˬ nui ma-ahˇ g'aˬ leˇ-awˇ, nui ma yaw dawˇ dawˇ-ehˇ deh ̭-eu la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu baw-awˇ, 13 aˬ dui-euˬ huiˬ dui dui-eu Miˬyehˇ hawˇ-eu Ka k'o ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ Ka li-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ doˆ le-eu Aˇ nah k'oeˇ nah-ahˇ noeˬ tmˬ-awˇ dawˬ-eu g'aˇ duˬ mehˬ nehˬ la ̭-euˬ meh. 14 Maˬ muiˬ maˬ jaˬ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ dui-ahˇ aˬ yaw ̭ ka k'o ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ teh ̭-ehˇ ta ̭-eu muiˬ-eu shawˇ-eu tsawˇ haˬ hawˇ-eu, yaw muiˬ jeˬ mˇ maw ̭-eu nui ma ahˇ-eu tsawˇ haˬ bi pyeu ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ aˬ dui-ahˇ bi ̭ nehˬ la ̭-euˬ meh. 15 Gaˇ kawˆ heu deuˬ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-awˬ. G'aˬ bi ̭ ngeh maˬ ehˇ, dehˬ dehˬ-ehˇ mehˬ paˇ tsoˆ paˇ ngeh maˬ ehˇ, baoˬ tiˬ byah ni zmˬ-awˬ. Aˬ cawˬ tiˬ g'aˬ-iˬ nawˬ-ahˇ ta bi taˬ nyiˇ.

Tiˇtuˆ 3

1 Sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ hawˇ-eu uˆ lahˇ-eu deuˬ-euˬ la ̭ oˆ yaw muiˬ-ehˇ jawˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-eu la ̭ k'oeˇ, yaw muiˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ mˇ-eu lehˇ lehˬ hmˬ taˬ-eu g'aˇ duˬ nawˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ maˬ ya ngehˇ ni ja noeˬ nehˬ-awˬ. 2 Aˬ cawˬ-ahˇ ja bu ja doeˇ-eu jeˬ maˬ mˇ-ehˇ, tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ-eu la ̭ k'oeˇ cawˬ cawˬ ta ̭-eu uˬ ta ̭, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ k'oeˇ taˆ nui ma nahˬ yu ni taˬ-awˬ lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-awˬ. 3 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui k'aw ̭ dzeuˇ laˇ ngeh aˬ dzawˬ aˇ gah gah-awˇ, ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ-euˬ uˬ ta ̭, yaw lehˬ yaw ca jeˬ-ahˇ mˇ-euˬ ma. Shiˬ shaˬ jiˇ-euˬ nui noeˬ nui loˆ hawˇ-eu byawˬ g'a mo g'a-eu g'awˬ mya jeˬ-euˬ zaˬ k'aˆ geu ̭ dzeuˇ ya ̭-euˬ ma. Aˬ cawˬ-ahˇ myaˆ naˆ-euˬ uˬ ta ̭, coeˬ-eu ciˆ-eu jeˬ mˇ dzeuˇ ya ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ pyeu ̭-eu ma. Aˬ cawˬ aˬ dui-ahˇ bye-awˇ, aˬ dui k'aw ̭ aˬ cawˬ-ahˇ bye-euˬ ma. 4 Ehˇ k'aw ̭, aˬ dui-euˬ Ka k'o ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ hawˇ-eu g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ aˬ dui-ahˇ pah mehˬ nehˬ la ̭ ngeh, aˬ yaw ̭ aˬ dui-ahˇ ka k'o ̭ nehˬ la ̭-euˬ meh. 5 Aˬ dui-ahˇ ka k'o ̭ nehˬ la ̭-euˬ k'oeˇ-aˬ, aˬ dui yaw muiˬ jeˬ mˇ-euˬ miˇ neh maˬ ngeuˇ-ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ baˬ da neh Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ-ahˇ g'oe-awˇ ka k'o ̭ nehˬ la ̭-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Yaw sahˇ Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ yaw shui ̭ bi deh ̭ paˇ la ̭-awˇ, aˬ dui-euˬ iˬ baˇ tsiˬ shawˇ nehˬ la ̭-eu la ̭ k'oeˇ, deh ̭-eu yaw shui ̭ bi ̭ la ̭-euˬ meh. 6 Miˬyehˇ-aˬ, aˬ dui-euˬ Ka k'o ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ dui-euˬ k'oeˇ taˆ Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ tiˬ byah tiˬ lo ̭ shehˆ daˆ nehˬ la ̭-euˬ meh. 7 Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ baˬ da neh, aˬ dui Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-awˇ, aˬ dui noeˬ tmˬ taˬ-euˬ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ za nya ni, k'oeˇ lo ̭-ehˇ shehˆ daˆ nehˬ la ̭-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 8 Heu-aˬ, tsaˬ dui dui-eu dawˬ pyeu ̭-eu meh. Miˬyehˇ-ahˇ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ g'aˇ duˬ muiˬ-awˇ, gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu aˬ cawˬ g'aˇ duˬ yaw muiˬ jeˬ mˇ nehˬ-eu jeˬ-ahˇ shaˇ noeˬ-awˇ leh jeh laˇ ni, gaˇ kawˆ heu deuˬ-ahˇ nawˇ yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ bi mehˬ maw ̭-eu ma. 9 Ehˇ k'aw ̭, gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu jeˬ-ahˇ tsawˇ pyehˇ pyehˇ-eu, tsui ̭ gui gui-ehˇ pyehˇ-eu, ceh dzaˬ-eu, Zahˇdawˬ k'o ̭ dawˬ gaˇ kawˆ ja dzaˬ-eu, heu deuˬ-ahˇ yahˇ-awˬ. Heu-aˬ, gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu uˬ ta ̭, guiˬ lahˬ maˬ baw-a. 10 Aˇ muˇ biˇ paˆ-eu lehˇ leh jeh-eu tsawˇ haˬ-ahˇ, k'aˇ teˬ-eu nyiˬ poˆ keuˆ ni mehˬ nehˬ-awˇ, maˬ naˇ haˬ geu ̭ naˇ, byehˇ tsehˆ tsehˆ-awˬ. 11 K'oeˇ Lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ-aˬ, bahˬ dui dui meh lehˇ nawˇ siˬ nya meh. Aˬ yaw ̭-euˬ iˬ baˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ lehˬ-eu gaˇ kawˆ saˇ kiˇmeh. 12 Aˬdeˬmaˇ hawˇ-eu Diˇjiˇ aˬ nya ̭ tiˬ g'aˬ-ahˇ ngaˇ k'ehˇ g'eh le ̭ naˇ, Niˇgawˇbaˬliˇ meuˬ-ahˇ leh jeh-awˇ laˇ keuˆ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsahˬ gaˆ yamˬ-ahˇ ngaˇ k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu g'aˇ duˬ noeˬ tsehˆ taˬ-euˬ ma. 13 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ siˬ nya dui dui-eu Seˬnaˇ hawˇ-eu Aˬpawˇluˆ aˬ nya ̭ gaˇ ma doˆ-iˇ nya ni k'aˇ g'eh nya-eu lo ̭-ehˇ caw ba nehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭ k'aˇ loˬ-eu jeˬ tiˬ poˆ haw nehˬ-awˬ. 14 Maˇ maˇ ni loˬ gaˇ caw ba nehˬ nya-eu g'aˇ duˬ, aˬ dui-euˬ tsawˇ haˬ deuˬyaw muiˬ jeˬ-ahˇ mˇ nya laˇ ni bi leh jeh-eu loˬ meh. Gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ ni maˬ ya bi deh ̭-a. 15 Ngaˬ nehˬ-ehˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ nawˬ-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ le ̭-euˬ meh. Nga ma ̭ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ le ̭-euˬ meh lehˇ, Ka li-ahˇ jah-eu cawˬ deuˬ-ahˇ tiˬ poˆ tsa ̭ gaˬ nehˬ-awˬ. Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ.

Piˇleˇmoˬ 1

1 Yeˬsuˇ Ka li g'aˇ duˬ tawˬ-ahˇ uˇ lu ̭-eu ngaˇ Pawˇluˆ hawˇ-eu, aˬ nyiˇ Tiˆmoˇseˬ nga nya ̭, Tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ gaˇ mˇ cawˬ pyeu ̭-eu Piˇleˇmoˬ jawˇ gaˇ maˬ ehˇ, 2 nawˬ-euˬ nymˇ-ahˇ tahˬ dzoeˇ-awˇ uˬ duˬ tahˬ lu ̭-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ maˬ ehˇ, nga nya ̭-euˬ dmˇ ma lo ̭-ehˇ g'eh-eu Aˬbiˇ-ahˇ maˬ ehˇ, yehˇ tiˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ Ka li g'aˇ duˬ gaˇ mˇ-eu nga nya ̭-euˬ cawˬ Aˬgiˇpuˆ jawˇ gaˇ maˬ ehˇ, sahˬ bo ̭ heu ta ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. 3 Aˬ dui-euˬ Aˬda Miˬyehˇ hawˇ-eu Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ hawˇ-eu nui saˇ o ̭-eu jeˬ, naw ma ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ. 4 Aˬ nyiˇ Piˇleˇmoˬ-oˇ, ngaˇ guiˬ lahˬ k'aˇ shaˇ ngeh nawˬ-ahˇ noeˬ keuˆ-awˇ ngaˬ-euˬ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu ma. 5 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ nawˇ gaˬ-eu gaˇ kawˆ hawˇ-eu, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ nawˇ jah-eu gaˇ kawˆ ngaˇ ya gaˬ-euˬ ma. 6 Nawˇ hawˇ-eu nga ma ̭ yaw kaˬ jah-eu la ̭ k'oeˇ cawˬ cawˬ ta ̭-eu heu-aˬ, Ka li la ̭ k'oeˇ za-euˬ guiˬ lahˬ yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ aˬ dui siˬ nya dzehˬ laˇ-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭ ni ngaˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu ma. 7 Gaˬ-eu aˬ nyiˇ Piˇleˇmoˬ-oˇ, nawˬ-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ baˬ da neh ngaˇ laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-awˇ, nui ma la ̭k'oeˇ g'aˬ paˇ ahˇ dzehˬ laˇ-eu miˇ-a. Nawˇ baˬ da neh Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ laˬ k'aˬ cehˇ-eu meh. 8 Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ nawˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ gaˬ-eu miˇ neh, Ka li la ̭ k'oeˇ ngaˇ nawˬ-euˬ aˇ doˆ pyeu ̭-eu lo ̭-ehˇ, mˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ-ahˇ nawˇ mˇ-eu g'aˇ duˬ, k'aˬ duˬ ni dawˬ bi ̭ nya-eu tsawˇ haˬ ma. 9 Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ nawˬ-ahˇ gaˬ-eu miˇ neh, dawˬ bi ̭-eu jeˬ-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, nahˬ yu ni shaˇ ju-eu ma. Ngaˇ-aˬ, Yeˬsuˇ Ka li-euˬ dah zaˇ ngehˬ zaˬ tmˇ zaˬ geu ̭ lu ̭-eu Pawˇluˆ pyeu ̭-eu uˬ ta ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ g'aˇ duˬ nymˬ-mˇ tawˬ-ahˇ uˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu k'aw ̭, nawˬ-ahˇ dawˬ maˬ bi ̭ ni shaˇ ju-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. 10 K'oeˇ miˇ neh, Ka li la ̭ k'oeˇ ngaˬ-euˬ aˬ li pyeu ̭-eu Awˬneˬsiˬmuˇ g'aˇ duˬ nawˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ shaˇ-eu ma. Ngaˇ tawˬ-ahˇ uˇ lu ̭ ngeh guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ paw aˬ yaw ̭-euˬ aˬ da pyeu ̭ laˇ-euˬ ma lehˇ ehˇ nya ma. 11 Dzeuˇ laˇ ngeh, aˬ yaw ̭ nawˬ-euˬ g'aˇ duˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-a. Ehˇ k'aw ̭ nymˬ-mˇ-aˬ, nawˬ-euˬ g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 12 Nymˬ-mˇ aˬ yaw ̭-ahˇ nawˇ jawˇ gaˇ bi g'o ̭ laˇ-eu ma. Aˬ yaw ̭-ahˇ ngaˇ gaˬ dui dui-eu ma. 13 Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ g'aˇ duˬ ngaˇ tawˬ-ahˇ uˇ lu ̭ ngeh nawˬ-euˬ dah zaˇ ngaˬ-ahˇ bi caw ba-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ ngaˬ nehˬ-ehˇ bi jawˇ maw ̭ dui dui nya. 14 Ehˇ k'aw ̭, ngaˬ-ahˇ caw ba nehˬ la ̭ lehˇ nawˬ-ahˇ ngaˇ maˬ kaˬ naˬ maw ̭ nya. Nawˇ nui ma keuˆ-awˇ caw ba nehˬ la ̭-eu jeˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ ngaˇ geu ̭ maw ̭-eu ma. K'oeˇ miˇ neh, nawˇ nui ma maˬ tsaˬ-eu jeˬ-ahˇ ngaˇ maˬ mˇ. 15 Awˬneˬsiˬmuˇ nawˬ nehˬ-ehˇ tiˬ k'ehˬ tiˬ yamˬ maˬ jawˇ ni cehˆ-euˬ miˇ neh, nawˬ nehˬ-ehˇ aˬ myah lu ̭ paˇ bi jawˇ k'o ̭ maw ̭ law hawˇ maˬ siˬ. 16 Nymˬ-mˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ zaˬ k'aˆ tiˬ g'aˬ loˆ ni teh ̭ maˬ paˇ ngeuˇ meh. Ka li la ̭ k'oeˇ aˬ dui-euˬ aˬ yui ̭ a ̭ nyiˇ tiˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ dui dui-eu meh. Ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu naˆ maˬ tseˇ, nawˬ-euˬ g'aˇ duˬ, zaˬ k'aˆ tiˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ maˬ ehˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ la ̭ k'oeˇ aˬ yui ̭ a ̭ nyiˇ tiˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ maˬ ehˇ, gaˇ dahˇ tsoeˬ dzehˬ teh ̭-a. 17 K'oeˇ miˇ neh, nawˇ ngaˬ-ahˇ nawˬ-euˬ gaˇ mˇ cawˬ ma lehˇ sawˇ naˇ, ngaˬ-ahˇ ha geu ̭ nehˬ la ̭-eu lo ̭-ehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ha geu ̭ nehˬ-awˬ. 18 Aˬ yaw ̭ nawˬ-ahˇ tiˬ jeˬ paˬ mˇ lehˬ taˬ jaˆ-eu maˬ kaˬ, tiˬ jeˬ paˬ yuˇ na ̭ taˬ-euˬ jaˆ-eu maˬ kaˬ, dawˬ tawˆ lu ̭ ngaˇ pi jiˇ ma. 19 Ngaˬ-euˬ aˬ la ̭ neh ngaˇ heu lo ̭-ehˇ bo ̭-eu ma. Ngaˇ Pawˇluˆ nawˬ-ahˇ tsoeˬ k'o ̭ nehˬ ma. (Nawˬ-euˬ mawˇ do do lah-ehˇ ngaˬ-ahˇ dziˇ dzoˆ na ̭ lu ̭-eu gaˇ kawˆ ngaˇ maˬ paˇ ehˇ ma.) 20 K'oeˇ miˇ neh, ngaˬ-euˬ aˬ nyiˇ-oˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ myaˆ pyawˬ-ahˇ haw-awˇ, ngaˇ nui ma saˇ ni tiˬ poˆ mˇ nehˬ la ̭-awˬ. 21 Ngaˇ sahˬ bo ̭ heu ta ̭ bo ̭-awˇ shaˇ-eu lo ̭-ehˇ nawˇ mˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a lehˇ jah-eu ma. K'oeˇ naˆ maˬ tseˇ k'aw ̭ mˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a lehˇ ngaˇ siˬ nya ma. 22 K'oeˇ uˬ ta ̭, ngaˇ jawˇ-eu g'aˇ duˬ kuˆ lawˆ tiˬ lawˆ lehˬ hmˬ nehˬ la ̭-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭-euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ-eu la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ bi g'o ̭ laˇ teh ̭-a lehˇ ngaˇ noeˬ tmˬ taˬ-euˬ ma. 23 Yeˬsuˇ Ka li g'aˇ duˬ ngaˬ nehˬ-ehˇ tawˬ-ahˇ uˇ lu ̭-eu Iˇbaˬpaˬlaˇ neh naw ma ̭-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ la ̭-euˬ meh. 24 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, ngaˬ-euˬ gaˇ mˇ cawˬ deuˬ pyeu ̭-eu Maˬkuˆ, Aˬliˬdaˬguˇ, Deˬmaˆ, Luˇka ̭ aˬ ha oeˬ g'aˬ k'aw ̭, naw ma ̭-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ-ahˇ la ̭-euˬ meh. 25 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ naw ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ.

Heˬbyehˇ 1

1 Aˇ hu ba, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ dui-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ g'awˬ mya poˆ, g'awˬ mya jeˬ dawˬ ngehˬ cawˬ-euˬ meh. 2 Ehˇ k'aw ̭, aˇ saˬ saˬ-eu aˇ yamˬ pyeu ̭-eu heu ziˇ la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ g'oe-awˇ aˬ dui-ahˇ dawˬ ngehˬ cawˬ-euˬ meh. Mˬ hawˇ-eu miˇ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ Miˬyehˇ beh ngeh, Zaˬmaˇ-ahˇ g'oe-awˇ beh-euˬ meh. Zaˬmaˇ-aˬ, aˇ saˬ saˬ ngeh k'aˇ jawˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ jeˬ biˇ za-euˬ g'aˬ pyeu ̭ ni Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ-euˬ meh. 3 Aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ bya doˆ lu ̭-awˇ, Miˬyehˇ-ahˇ duˇ duˇ deh ̭ deh ̭ pyeu ̭-eu meh. Baoˬ huiˬ dui dui-eu aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ-ahˇ g'oe-awˇ, mˬ hawˇ-eu miˇ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ haw lu ̭ pyaˆ lu ̭-eu meh. Tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ Miˬyehˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ nya ni mˇ g'aˬ shaˇ g'aˬ-awˇ, Dawˬ tawˆ k'oeˇ taˆ Baoˬ huiˬ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ aˇ maˇ paw, mˬ k'oeˇ taˆ aˬ yaw ̭ nuiˇ lu ̭-eu meh. 4 Miˬyehˇ neh Zaˬmaˇ-ahˇ bi ̭ taˬ-euˬ tsawˇ myahˇ-aˬ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ bi ̭ taˬ-euˬ tsawˇ myahˇ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ-eu lo ̭-ehˇ, Zaˬmaˇ-aˬ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ-eu mahˇ-eu meh. 5 "Nawˇ ngaˬ-euˬ Zaˬmaˇ ma. Iˬ nah ngaˇ nawˬ Da ma" lehˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ Miˬyehˇ maˬ ehˇ nehˬ haw-aˬ. "Ngaˇ aˬ yaw ̭-euˬ Aˬda pyeu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ ngaˬ-euˬ Zaˬmaˇ ma" lehˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ na-euˬ g'aˇ duˬ Miˬyehˇ neh ehˇ taˬ-euˬ maˬ jaˆ-a. 6 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ li aˬ yui ̭ yui ̭ saˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Zaˬmaˇ-ahˇ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ bi oe-eu lehˇ g'eh ngeh, "Miˬyehˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ, yaw ̭-ahˇ uˬ duˬ ya tahˬ jiˇ meh" lehˇ, Miˬyehˇ ehˇ-euˬ meh. 7 Ehˇ k'aw ̭, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ-aˬ, "Miˬyehˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ, jaˬ lehˇ lo ̭-ehˇ bi pyeu ̭-iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ deuˬ-ahˇ-aˬ, miˬ dzaˬ miˬ lmˇ bi pyeu ̭-iˇ meh" lehˇ, Miˬyehˇ neh ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. 8 Ehˇ k'aw ̭, Zaˬmaˇ-euˬ gaˇ kawˆ Miˬyehˇ neh heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Miˬyehˇ-oˇ, nawˬ-euˬ miˇ k'ahˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ zi ̭ meh. Nawˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ k'oeˇ taˆ nawˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ neh uˆ lahˇ meh. 9 Yaw tsaˬ yaw dawˇ-ahˇ nawˇ gaˬ-awˇ, yaw lehˬ jeˬ-ahˇ nawˇ bye-eu meh. K'oeˇ baˬ da neh nawˬ-euˬ miˬ yehˇ, Miˬ yehˇ neh nawˬ-ahˇ tseˇ doˆ-awˇ, nawˬ-euˬ cawˬ deuˬ-ahˇ bi ̭ taˬ-euˬ, laˬ k'aˬ cehˇ-eu jeˬ byah k'aˇ-eu, ciˬ huiˬ nehˬ-eu jeˬ naˆ maˬ tseˇ, huiˬ dzehˬ-eu ciˬ huiˬ nehˬ-eu jeˬ, aˬ yaw ̭ nawˬ-ahˇ bi ̭ nehˬ-euˬ meh." 10 Aˬ yaw ̭ heu lo ̭-ehˇ paˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. Aˇ dahˬ beh ngeh miˇ tsaˬ heu-ahˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ nawˇ beh-euˬ meh. K'oeˇ taˆ jaˆ-eu mˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ, nawˬ-euˬ aˬ la ̭ neh beh-euˬ meh. 11 K'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ byoˆ jiˇ k'aw ̭, nawˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ byoˆ-iˇ-a. Dm g'aˬ dm lmˇ yaw cehˇ lo ̭-ehˇ, k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ cehˇ-iˇ teh ̭-a. 12 Pehˇ k'ahˬ byaˆ dmˇ k'o ̭-eu lo ̭-ehˇ, k'oeˇ deuˬ-ahˇ nawˇ byaˆ dmˇ k'o ̭-awˇ, mehˬ tsoeˬ jawˇ paˇ paˇ-eu lo ̭-ehˇ, yaw shui ̭ bi beˬ paˇ jiˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭ nawˇ maˬ poˆ maˬ paˇ-ehˇ, nawˬ-euˬ ziˇ maˬ jiˇ le nya-a. 13 'Nawˇ aˬ kuiˇ bi cawˬ daˆ-eu lehˇ, nawˬ-euˬ aˬ kuiˇ pehˬ zaˬ uˬ moˆ, muiˇ-eu deuˬ ngaˇ sheuˬ taˬ ngeh keuˆ, ngaˬ-euˬ aˇ maˇ paw nuiˇ-awˬ'lehˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ, Miˬ yehˇ ehˇ nehˬ-euˬ maˬ jaˆ-a." 14 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ aˬ jeˬ-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, ka k'o ̭-eu jeˬ za-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ bi caw ba-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ neh k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ, aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ mˇ-eu yaw sahˇ deuˬ pyeu ̭-eu meh.

Heˬbyehˇ 2

1 K'oeˇ miˇ neh, aˬ dui-ahˇ yawˬ paw yawˬ maˬ bi tsahˇ jiˆ g'eh-eu g'aˇ duˬ, aˬ dui ya gaˬ taˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ heu naˆ maˬ tseˇ zi ̭ dah ni ya tuˆ tehˬ taˬ meh. 2 Aˬ dui-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ-ahˇ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ neh bi ̭ nehˬ-euˬ dawˬ deuˬ-aˬ, tsaˬ-eu dawˇ-eu dawˬ pyeu ̭-awˇ, maˬ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, yawˬ ha-ahˇ geuˇ-eu lo ̭-ehˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ gaˇ ya daˬ-eu meh. 3 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, heu naˆ naˆ-ehˇ huiˬ-eu ka k'o ̭-eu jeˬ heu-ahˇ aˬ dui myaˆ haw maˬ cawˬ naˇ, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ dzeuˇ-iˇ nya nmˇ. Ka k'o ̭-eu gaˇ kawˆ heu, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ neh jeˬ huˬ ehˇ nehˬ la ̭-awˇ, k'aˇ ya gaˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ tsaˬ meh lehˇ saˇ kiˇ kamˬ-eu meh. 4 Miˬyehˇ aˬ yaw ̭ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ nui ma k'aˇ tsaˬ-eu lo ̭-ehˇ, zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ hawˇ-eu k'aˆ jeˬ-ehˇ g'eh-eu g'awˬ mya jeˬ mˇ-eu uˬ ta ̭, Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh bi ̭-euˬ la ̭ sawˬ deuˬ-ahˇ bi za-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ saˇ kiˇ caw kamˬ lu ̭-eu meh. 5 Miˬyehˇ-aˬ, nymˬ-mˇ aˬ dui ja lu ̭-eu, aˬ kaˇ keuˆ le-eu lehˇ g'eh-eu miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ yaw shui ̭ k'oeˇ-ahˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ neh bi uˆ lahˇ-eu lehˇ g'eh-eu maˬ ngeuˇ-a. 6 Ehˇ k'aw ̭, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ tiˬ tsahˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Miˬyehˇ-oˇ tsawˇ haˬ zaˬ g'aˇ duˬ, nawˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ nehˬ paˬ-ehˇ, tsawˇ haˬ zaˬ aˬ jeˬ-a. Yaw ̭ ma ̭ g'aˇ duˬ k'ahˇ k'o ̭ paˬ-ehˇ, tsawˇ haˬ zaˬ aˬ jeˬ-a. 7 Tiˬ k'ehˬ tiˬ yamˬ la ̭ k'oeˇ nawˬ neh, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ-euˬ la ̭ oˆ, aˬ yaw ̭-ahˇ yuˇ awˆ nehˬ-euˬ meh. Yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ dui dui-eu, ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ-eu shuiˇ uˬ k'oˆ, aˬ yaw ̭-ahˇ nawˇ nyeh ̭ k'oˆ nehˬ-awˇ, 8 K'aˇ jawˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ k'oeˇ taˆ, uˆ lahˇ-eu g'aˬ bi geu ̭-euˬ meh." Miˬyehˇ neh tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ, "k'aˇ jawˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu g'aˬ" bi geu ̭-euˬ meh lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. Heu-aˬ, k'aˇ jawˇ k'aˇ jaˆ-eu yawˬ jeˬ na lu ̭ ahˇ leˇ jiˇ-eu meh lehˇ, bya cehˆ ni ehˇ maw ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, k'aˇ jawˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ tsawˇ haˬ zaˬ uˆ lahˇ lu ̭ gaˇ aˬ dui maˬ ya mawˇ-aˬ siˬ. 9 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ baˬ da neh, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ g'aˇ duˬ bi shiˇ dah-eu lehˇ, tiˬ k'ehˬ tiˬ yamˬ la ̭ k'oeˇ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ-euˬ la ̭ oˆ bi jawˇ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ dui mawˇ-euˬ ma. Shiˇ gaˇ keuˆ ni aˬ yaw ̭ ya daˬ g'aˬ-euˬ miˇ neh, nymˬ-mˇ aˬ yaw ̭-ahˇ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ-eu ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ-eu shuiˇ uˬ k'oˆ bi k'oˆ-euˬ gaˇ aˬ dui ya mawˇ lu ̭ ma. 10 Yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ beh-awˇ bo saˆ haw piˇ lu ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ neh, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ g'awˬ mya ni-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ za ni bi sheuˬ la ̭-eu g'aˇ duˬ, Yeˬsuˇ-ahˇ shaˬ-eu zahˬ-eu jeˬ bi daˬ-eu la ̭ k'oeˇ byah laˇ ni jahˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, tsaˬ dui dui meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ ka k'o ̭-eu jeˬ za ni sheuˬ g'eh-eu g'aˬ-aˬ, Yeˬsuˇ meh. 11 Aˬ yaw ̭-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ iˬ baˇ shawˇ nehˬ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ neh iˬ baˇ shawˇ nehˬ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, Aˬ da tiˬ da-ahˇ ta ̭-eu teh ̭ meh. K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ mehˇ nmˇ lehˇ ya kuˇ gaˇ aˬ yaw ̭ maˬ sha ̭ dawˇ-a. 12 Aˬ yaw ̭ Miˬyehˇ-ahˇ ehˇ-eu, "Nawˬneh mˇtaˬ-euˬ gaˇ k'oeˇdeuˬ, ngaˬ-euˬ mehˇ nmˇ-ahˇ dzawˇ nehˬ ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭ uiˬ leˇ-awˇ jawˇ gaˇ, nawˬ-ahˇ ngaˇ ja ceuˬ ma." 13 "Ngaˇ Miˬyehˇ-ahˇ g'oe-awˇ jah ma" lehˇ aˬ yaw ̭ ehˇ-eu meh. "Miˬyehˇ neh ngaˬ-ahˇ bi ̭ la ̭-euˬ zaˬ deuˬ nehˬ-ehˇ ngaˇ jawˇ lu ̭ ma" lehˇ k'aw ̭ ehˇ-eu meh. 14 Aˬ yaw ̭ neh aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ deuˬ lehˇ kuˇ-euˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, shiˬ shaˬ jiˇ pi lu ̭-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu lo ̭-ehˇ, Yeˬsuˇ k'aw ̭ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ duˇ leˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ lo ̭-ehˇ shiˬ shaˬ jiˇ pi lu ̭-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ kamˇ shiˇ-eu la ̭ k'oeˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ bi shiˇ nya-eu baoˬ jaˆ-eu Neh ̭ sahˬ paˬ-ahˇ laˆ lu ̭ laˆ seˇ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ le-euˬ meh. 15 K'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-eu la ̭ k'oeˇ, tiˬ ziˇ jiˇ tiˬ yehˆ juˬ ni shiˇ gaˇ guˆ-eu jeˬ-euˬ zaˬ k'aˆ ya geu ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ bi buˬ bi law-iˇ-euˬ meh. 16 Aˬ yaw ̭ caw ba nehˬ lu ̭-eu k'oeˇ-aˬ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ maˬ ngeuˇ-a lehˇ bya cehˆ ni siˬ duˬ mawˇ duˬ laˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, Aˬbyaˬhaˬ-euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ caw ba-eu meh. 17 Ehˇ maw ̭-eu dawˬ tsui ̭-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ Miˬyehˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ nya ni, saˇ jaˇ zi ̭-awˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu nui ma ahˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ gaˇ mˇ-eu Piˇma Yaw huiˬ g'aˬ geu ̭-eu g'aˇ duˬ, yawˬ jeˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭-euˬ mehˇ nmˇ pyeu ̭-eu tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ lo ̭-ehˇ maˇ maˇ ni tsawˇ haˬ zaˬ ya pyeu ̭ tsehˆ-euˬ meh. 18 Nymˬ-mˇ, iˬ baˇ muˇ juˇ juˇ gaˇ ya daˬ lu ̭-eu tsawˇ haˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ngehˬ g'eh nehˬ nya-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mawˇ do k'aw ̭, iˬ baˇ muˇ juˇ juˇ-eu jeˬ hawˇ-eu k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ dzeuˇ ya ̭-euˬ meh.

Heˬbyehˇ 3

1 Aˬ cawˬ lo ̭-ehˇ Miˬyehˇ neh kuˇ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu ngaˬ-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ-oˇ, aˬ dui jah-eu jeˬ-euˬ Piˇma Yaw huiˬ g'aˬ bi geu ̭-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ neh k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ-euˬ gaˇ kawˆ shaˇ noeˬ haw sheˇ. 2 Moˇseˬ Miˬyehˇ-euˬ nymˇ jiˇ la ̭ k'oeˇ gaˇ mˇ-euˬ saˇ jaˇ zi ̭-eu lo ̭-ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ gaˇ mˇ-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭-ahˇ tseˇ doˆ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ saˇ jaˇ zi ̭-euˬ meh. 3 Nymˇ-ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ-eu naˆ maˬ tseˇ, nymˇ tsoˆ-euˬ g'aˬ-ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ dzehˬ-eu meh. K'oeˇ gaˇ duˇ ni, Yeˬsuˇ-aˬ, Moˇseˬ naˆ maˬ tseˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ nehˬ-eu jeˬ-ahˇ za geuˇ-eu meh. 4 Nymˇ yawˬ nymˇ na lu ̭ tsoˆ-euˬ yaw sahˇ baw-eu meh. Yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ tsoˆ-euˬ g'aˬ-aˬ, Miˬyehˇ meh. 5 Moˇseˬ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ nymˇ jiˇ la ̭ k'oeˇ zaˬ k'aˆ geuˬ-euˬ saˇ jaˇ zi ̭-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-awˇ, aˬ kaˇ mehˬ hu paw-euˬ g'aˇ duˬ Miˬyehˇ aˬ geu jeˬ ehˇ-eu lehˇ g'eh-eu gaˇ kawˆ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ toeˬ mehˬ-euˬ meh. 6 Ehˇ k'aw ̭, Ka li-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ nymˇ jiˇ-ahˇ haw-eu pyaˆ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu saˇ jaˇ zi ̭-eu Zaˬmaˇ meh. Aˬ dui k'aw ̭, aˬ dui neh noeˬ tmˬ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ nui ma k'aˬ duˬ ni taˬ-awˇ, zi ̭ dah ni tuˆ tehˬ taˬ naˇ, Miˬyehˇ-euˬ nymˇ jiˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ deuˬ lehˇ ehˇ nya ma. 7 K'oeˇ miˇ neh, Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, "Iˬ nah Miˬyehˇ ehˇ lu ̭-eu dawˬ, naw ma ̭ ya gaˬ g'aˬ-euˬ ngeuˇ naˇ, 8 naw ma ̭-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ, Miˬyehˇ-ahˇ puiˬ-eu aˇ yamˬ-ahˇ, yaw ̭ ma ̭ nui ma g'ahˇ-euˬ lo ̭-ehˇ, K'oeˇ ngeh nah bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ-ahˇ, Miˬyehˇ-ahˇ lawˬ haw-euˬ lo ̭-ehˇ, naw ma ̭-euˬ nui ma taˬ bi g'ahˇ. 9 Miˬyehˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. Oeˬ tseˇ k'o ̭ oeˬ tseˇ myaˇ byah ni, ngaˬ neh mˇ mehˬ-euˬ gaˇ deuˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ ya mawˇ duˬ-euˬ k'aw ̭, ngaˬ-ahˇ k'oeˇ gaˇ lawˬ haw-euˬ meh. 10 K'oeˇ baˬ da neh ziˇ k'oeˇ ziˇ-ahˇ, ngaˇ nui ma pehˇ-awˇ ehˇ nehˬ-euˬ, 'Tiˬjawˇ-iˬ saˇ jaˇ maˬ zi ̭-ehˇ, ngaˬ-euˬ dawˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ-a.' 11 Ngaˇnui ma pehˇdui dui laˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ saˇ jaˇ dzaˬ-euˬ ma. 'Yaw ̭ ma ̭ g'aˬ naˬ bi naˬ-eu lehˇ, lehˬ hmˬ taˬ-euˬ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ, tiˬ jawˇ-iˬ maˬ bi uˇ leˇma."' 12 Jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ pyeu ̭-eu gaˬ-eu cawˬ deuˬ-oˇ, deh ̭ lu ̭-eu Miˬyehˇ-ahˇ byehˇ dzeh gaˇ keuˆ ni haiˬ-eu, maˬ jah-eu nui ma pi lu ̭-eu tsawˇ haˬ naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ maˬ ya bi ahˇ ni yahˇ-awˬ. 13 Naw ma ̭ tiˬ g'aˬ-iˬ iˬ baˇ neh mehˇ shuiˇ maˬ bi shuiˇ g'aˬ-ehˇ, nui ma maˬ ya g'ahˇ laˇ ni, "Iˬnah" lehˇ JaˇLi ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ aˬ dui-ahˇ k'aˇ toeˬ ceh lu ̭ k'oeˇ keuˆ ni, yawˬ nah na lu ̭ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ngehˬ g'eh-awˬ. 14 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˇ dahˬ beh ngeh neh aˬ dui zi ̭ dah ni jah-euˬ lo ̭-ehˇ, aˇ saˬ saˬ ngeh keuˆ ni zi ̭ naˇ, aˬ dui dawˬ tawˆ lu ̭ Ka li-euˬ mˇ cawˬ shaˇ cawˬ deuˬ pyeu ̭-eu ma. 15 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Iˬ nah Miˬyehˇ ehˇ lu ̭-eu dawˬ, naw ma ̭ ya gaˬ g'aˬ-euˬ ngeuˇ naˇ, Miˬyehˇ-ahˇ puiˬ-euˬ aˇ yamˬ-ahˇ, yaw ̭ ma ̭ nui ma g'ahˇ-euˬ lo ̭-ehˇ, naw ma ̭-euˬ nui ma taˬ bi g'ahˇ." 16 Miˬyehˇ-euˬ dawˬ ya gaˬ-awˇ Miˬyehˇ-ahˇ puiˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ suˇ g'aˬ-a. Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ Moˇseˬ neh sheuˬ doˆ nehˬ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ maˬ ngeuˇ-a loˇ. 17 Oeˬ tseˇ k'o ̭ byah ni Miˬyehˇ nui ma pehˇ-euˬ k'oeˇ aˬ suˇ g'aˬ-ahˇ pehˇ-euˬ ta. Iˬ baˇ mˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ pehˇ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. Bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ-ahˇ coˬ dzeh-awˇ shiˇ-euˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ pehˇ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. 18 "Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ngaˇ bi ̭ nehˬ-awˇ g'aˬ naˬ bi naˬ-eu lehˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ paˇ bi uˇ leˇ ma" lehˇ Miˬyehˇ ehˇ-awˇ saˇ jaˇ dzaˬ-euˬ k'oeˇ, aˬ suˇ g'aˬ-ahˇ ehˇ-euˬ ta. Aˬ yaw ̭-ahˇ puiˬ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ ehˇ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. 19 Aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ jah-euˬ baˬ da neh, miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ ya uˇ leˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh lehˇ aˬ dui ya siˬ ya mawˇ-euˬ ma.

Heˬbyehˇ 4

1 Nymˬ-mˇ poˆ jawˇ, Miˬyehˇ aˬ yaw ̭ neh ehˇ dzeuˇ-euˬ g'aˬ naˬ naˬ-eu jeˬ-ahˇ aˬ dui za ni saˇ jaˇ dzaˬ maw ̭-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ g'aˬ naˬ naˬ-eu jeˬ k'oeˇ-ahˇ, naw ma ̭ tiˬ g'aˬ-iˬ ma ya smˬ-iˇ ni yahˇ kaˇ-euˇ. 2 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬlahˬ dawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya gaˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, aˬ dui k'aw ̭ ya gaˬ g'aˬ-euˬ ma. Guiˬ lahˬ dawˬ k'oeˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya gaˬ-euˬ k'aw ̭, jah-eu la ̭ k'oeˇ maˬ ha geu ̭-euˬ miˇ neh aˬ yaw ̭ ma ̭ g'aˇ duˬ tiˬ jeˬ-iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-a. 3 Aˬ dui jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ g'aˬ naˬ naˬ-eu jeˬ k'oeˇ-ahˇ za-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ neh ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, "Ngaˇ nui ma pehˇ dui dui laˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ saˇ jaˇ dzaˬ-euˬ ma. 'Yaw ̭ ma ̭ g'aˬ naˬ bi naˬ-eu lehˇ, lehˬ hmˬ taˬ-euˬ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ, tiˬ jawˇ-iˬ maˬ bi uˇ leˇ ma.' Miˬyehˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ mˬ miˇ beh ngeh neh aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ dawˬ tawˆ lu ̭ mˇ g'aˬ jiˇ-euˬ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-euˬ meh. 4 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, "Shi ̭ nah tiˬ nah-ahˇ, Miˬyehˇ mˬ beh miˇ beh beh-eu g'aˬ naˬ naˬ-euˬ meh" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ koeˇ tiˬ tsahˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 5 Gaˇ kawˆ k'oeˇ aˬ yaw ̭ tiˬ hmˬ-ahˇ, "Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ngaˇ bi ̭ nehˬ-awˇ, g'aˬ naˬ bi naˬ-eu lehˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ maˬ paˇ bi uˇ leˇ ma" lehˇ paˇ ehˇ poˆ taˬ-euˬ meh. 6 Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ gaˬ dahˬ beh-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, maˬ jah-euˬ baˬ da neh g'aˬ naˬ naˬ-eu jeˬ k'oeˇ-ahˇ maˬ za-aˬ. K'oeˇ naˇ, g'aˬ naˬ naˬ-eu jeˬ k'oeˇ-ahˇ bi za-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ-eu meh. 7 "Iˬnah" lehˇ ehˇ-eu aˇ nah tiˬ nah-ahˇ Miˬyehˇ nah tsaˬ tsoˆ paˇ-euˬ gaˇ haw-awˇ, gaˇ kawˆ heu aˬ dui siˬ duˬ nya-eu meh. Aˇ k'o ̭ aˇ la g'awˬ myahˇ ni dzeuˇ-iˇ g'aˬ miˇ tsa, Daˬbiˇ-ahˇ g'oe-awˇ Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-eu meh. "Iˬ nah Miˬyehˇ ehˇ lu ̭-eu dawˬ, naw ma ̭ ya gaˬ g'aˬ-euˬ ngeuˇ naˇ, naw ma ̭-euˬ nui ma taˬ bi g'ahˇ." 8 Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ g'aˬ naˬ naˬ-eu jeˬ k'oeˇ, Yawˇshuˆ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ bi ̭ nehˬ g'aˬ-euˬ ngeuˇ law nmˇ-aˬ, nah tsaˬ tsoˆ paˇ-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ maˬ paˇ ehˇ-aˇ. 9 K'oeˇ miˇ neh, shi ̭ nah tiˬ nah-ahˇ Miˬyehˇ g'aˬ naˬ naˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ zaˬ deuˬ g'aˇ duˬ g'aˬ naˬ naˬ-eu jeˬ jaˆ lu ̭-a siˬ. 10 Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ g'aˬ naˬ naˬ-eu jeˬ k'oeˇ-ahˇ k'aˇ za-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, Miˬyehˇ aˬ yaw ̭ gaˇ mˇ jiˇ-awˇ g'aˬ naˬ naˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, yawˬ ha-euˬ gaˇ mˇ jiˇ-awˇ g'aˬ naˬ ya naˬ teh ̭-a. 11 Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ maˬ jah-euˬ baˬ da neh, g'aˬ naˬ naˬ-eu jeˬ-ahˇ maˬ za-euˬ lo ̭-ehˇ aˬ dui maˬ ya pyeu ̭-iˇ-ehˇ, g'aˬ naˬ naˬ-eu jeˬ k'oeˇ-ahˇ aˬ dui za nya ni leh jeh dui dui kaˇ-euˇ. 12 Miˬyehˇ-euˬ dawˬ-aˬ, yaw deh ̭ deh ̭ lu ̭-awˇ baoˬ tiˬ byah ni ahˇ-eu uˬ ta ̭, mi seuˬ nyiˬ pyawˬ tso ̭-eu mi cehˇ naˆ maˬ tseˇ taˆ dui dui-eu miˇ neh, nui ma hawˇ-eu sa ̭ laˇ tsmˇ leˇ gaˇ keuˆ ni maˬ ehˇ, yoeˬ tsui ̭ yoeˬ la ̭ dzmˇ leˇ gaˇ keuˆ ni maˬ ehˇ, ceu ̭ paˇ doˆ g'eh nya-awˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ nui noeˬ nui loˆ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ caw duˬ nya-eu meh. 13 Miˬyehˇ-euˬ mehˬ shi dehˬ kaˬ za ̭ taˬ nya-eu tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ-a. K'aˇ beh taˬ-euˬ yawˬ jeˬ na lu ̭ aˬ yaw ̭-euˬ myaˆ nuiˆ mehˬ shi bya cehˆ ni pah dzeh taˬ-euˬ gaˇ duˇ-eu meh. Aˬ dui neh k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ taˬ-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭, aˬ yaw ̭ mehˬ shi aˬ dui ya dzawˇ mehˬ leˇ-eu meh. 14 Aˬ dui jah ma lehˇ ehˇ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ zi ̭ dah ni tuˆ tehˬ taˬ kaˇ-euˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ-euˬ mehˬ shi keuˆ ni uˇ keuˆ leˇ-euˬ Piˇ ma Yaw huiˬ tiˬ g'aˬ aˬ dui jawˇ-eu ma. Aˬ yaw ̭-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ meh. 15 Aˬ dui-euˬ Piˇma Yaw huiˬ g'aˬ-aˬ, aˬ dui-euˬ g'aˬ baˬ duˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu maˬ siˬ nya-eu g'aˬ maˬ ngeuˇ-a. Aˬ dui lo ̭-ehˇ muˇ juˇ juˇ-eu yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ ya daˬ haw-euˬ Piˇma Yaw huiˬ tiˬ g'aˬ aˬ dui jawˇ-eu ma. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ iˬ baˇ maˬ mˇ haw-aˬ. 16 Aˬ dui nui ma zi ̭ dah ni taˬ-awˇ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ tiˬ byah ni jaˆ-eu Miˬyehˇ-euˬ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ mehˬ shi jiˆ uˇ leˇ kaˇ-euˇ. K'oeˇ gaˇ, aˬ dui k'aˇ loˬ ngeh caw ba nehˬ la ̭-eu g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ la ̭-eu jeˬ-ahˇ aˬ dui za-awˇ, guiˬ lahˬ yaw dzahˇ-ahˇ ya mawˇ teh ̭-a.

Heˬbyehˇ 5

1 Piˇ ma yaw huiˬ g'aˬ k'aˇ bi geu ̭-euˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ, jeˬ zaˬ seh ̭-awˇ lawˇ-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, iˬ baˇ shawˇ-eu lawˇ-eu shehˇ-eu jeˬ mˇ-eu g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ dah zaˇ Miˬyehˇ-euˬ gaˇ bi mˇ-eu lehˇ tsawˇ haˬ zaˬ la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ-euˬ meh. 2 Aˬ yaw ̭ k'aw ̭, g'aˬ baˬ duˬ g'awˬ mya ni jaˆ-eu lo ̭-ehˇ, maˬ siˬ nya-ehˇ mˇ lehˬ shaˇ lehˬ-euˬ deuˬ k'oeˇ taˆ nui ma nahˬ yu ni taˬ nya-eu meh. 3 Aˬ yaw ̭ g'aˬ baˬ duˬ g'awˬ mya ni jaˆ-eu miˇ neh, aˬ cawˬ-euˬ iˬ baˇ g'aˇ duˬ teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, yawˬ ha-euˬ iˬ baˇ g'aˇ duˬ k'aw ̭ ya lawˇ ya shehˇ-eu meh. 4 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ yawˬ haˇ yawˬ ha piˇ ma yaw huiˬ g'aˬ maˬ tsaˬ geu ̭ nya-a. Aˬloˬ-ahˇ Miˬyehˇ neh kuˇ-euˬ gaˇ duˇ ni, Miˬyehˇ neh kuˇ-euˬ tsawˇ haˬ teh ̭-ehˇ piˇ ma yaw huiˬ g'aˬ geu ̭ nya-eu meh. 5 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, Ka li k'aw ̭, yawˬ haˇ yawˬ ha ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ-awˇ piˇ ma yaw huiˬ g'aˬ tsaˬ geu ̭-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ, "Nawˇ ngaˬ-euˬ Zaˬ maˇ ma. Iˬ nah ngaˇ nawˬ Da ma" 6 Yawˬ tsahˇ yawˬ la ̭ k'oeˇ k'aw ̭ heu lo ̭-ehˇ paˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Maˬlaˬkiˇsaˬdehˇ neh tawˬ-euˬ, piˇ ma-euˬ gaˇ nawˇ ya tawˬ-awˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ jiˇ ni, nawˇ piˇ ma ya geu ̭ daˆ le ̭ meh." 7 Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ deh ̭ ngeh, shiˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭-ahˇ bi buˬ-iˇ nya-eu Miˬyehˇ-ahˇ, teˇ saˇ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ guˇ-ehˇ myaˆ biˇ doˆ-eu la ̭ k'oeˇ guiˬ lahˬ shaˇ dui dui-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu baw-awˇ Miˬyehˇ-euˬ nui noeˬ geu ̭-euˬ miˇ neh, aˬ yaw ̭-euˬ shaˇ dawˬ-ahˇ Miˬyehˇ naˇ haˬ nehˬ-euˬ meh. 8 Aˬ yaw ̭ Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ pyeu ̭-eu k'aw ̭, shaˬ-eu zahˬ-eu jeˬ-ahˇ daˬ-eu la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ-euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-eu jeˬ-ahˇ siˬ nya laˇ-euˬ meh. 9 Aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ byah laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ bi byah laˇ g'aˬ jiˇ ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ-ahˇ k'aˇ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ka k'o ̭-eu jeˬ maˬ tsehˆ leˇ ni bi ̭-eu g'aˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 10 K'oeˇ naˇ, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ piˇ ma yaw huiˬ g'aˬ bi geu ̭-awˇ, Maˬlaˬkiˇsaˬdehˇ neh tawˬ-euˬ piˇ ma-euˬ gaˇ tawˬ daˆ le ̭-eu g'aˬ bi geu ̭-euˬ meh. 11 Gaˇ kawˆ heu hmˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, ehˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu g'awˬ mya ni jaˆ-eu ma. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ g'oˆ shaw nya ni ehˇ mehˬ-eu ui cuiˆ yaw k'aˆ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ g'oˆ shaw-eu yaw mya ̭ meh. 12 Aˇ yamˬ myahˇ laˇ-euˬ gaˇ shaˇ sawˇ naˇ, naw ma ̭-aˬ, aˬ cawˬ-ahˇ mehˬ nya tsoˆ nya deˇ laˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ dzaw dahˬ ya beh-eu gaˇ kawˆ deuˬ-ahˇ keuˆ ni, naw ma ̭-ahˇ paˇ mehˬ poˆ nehˬ paˬ-ehˇ g'eh-eu meh. Naw ma ̭ dzaˇ yaw g'ahˇ dzaˬ nya deˇ laˇ-euˬ k'aw ̭, aˬ coeˇ dawˇ zaˬ-euˬ aˇ tiˆ-ahˇ deh ̭ lu ̭-a siˬ. 13 Aˬ coeˇ k'aˇ dawˇ k'oeˇ keuˆ ni, yaw muiˬ yaw doeˇ maˬ tseˇ paˆ nya laˇ-euˬ aˇ neˇ zaˬ nahˬ-ahˇ duˇ-a siˬ. 14 Dzaˇ yaw g'ahˇ-aˬ, yaw muiˬ yaw doeˇ tseˇ paˆ geu ̭ nya-eu huiˬ loˆ laˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ g'aˇ duˬ meh.

Heˬbyehˇ 6

1 Ka li-euˬ gaˇ kawˆ aˇ dahˬ beh gaˇ teh ̭-ehˇ aˬ dui dzaw dzaw-ehˇ maˬ paˇ jawˇ ni, jah-eu la ̭ k'oeˇ huiˬ loˆ laˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ lo ̭-ehˇ mehˬ hu paw dzaw daˆ le ̭ kaˇ-euˇ. Gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu jeˬ-ahˇ maˬ mˇ ni byehˇ dzeh-eu hawˇ-eu, Miˬyehˇ-ahˇ jah-eu jeˬ-ahˇ aˇ dahˬ beh poˆ beh poˆ-ehˇ jawˇ yamˬ maˬ paˇ ngeuˇ meh. 2 Iˇ cu ̭ shawˇ-eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, aˬ la ̭ cawˬ daˆ-awˇ aˇ yaˬ bi ̭-eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ neh yaˇ k'aˬ daˇ-euˬ jeˬ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ zi ̭-eu gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, aˬ dui dzaw poˆ dzaw poˆ-ehˇ jawˇ yamˬ maˬ paˇ ngeuˇ meh. 3 Aˬ dui mehˬ hu paw le kaˇ-euˇ. Miˬyehˇ nui ma tsaˬ naˇ, aˬ dui heu lo ̭-ehˇ mˇ daˆ le ̭ kaˇ-euˇ. 4 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, jah-eu jeˬ-ahˇ byehˇ dzeh dzeuˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, iˬ baˇ noeˬ poˆ-eu tsahˇ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ paˇ bi g'o ̭ k'o ̭ keuˆ laˇ nya nmˇ. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ la ̭ k'oeˇ jawˇ haw-awˇ, mˬ k'oeˇ taˆ neh oe-euˬ Miˬyehˇ neh bi ̭-euˬ la ̭ sawˬ-euˬ yaw kuiˇ ya myeu ̭ haw-awˇ, aˬ cawˬ lo ̭-ehˇ Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ za haw-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. 5 Miˬyehˇ-euˬ dawˬ kawˬ aˇ naˆ ni muiˬ-eu gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui maˬ la ̭ k'oeˇ ya siˬ ya mawˇ duˬ-awˇ, Miˬyehˇ uˆ lahˇ le-eu aˇ yamˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-eu baoˬ k'oeˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya siˬ duˬ g'aˬ-euˬ meh. 6 K'oeˇ sawˇ miˇ tsa, jah-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ byehˇ dzeh-euˬ meh. Iˬ baˇ noeˬ poˆ-eu tsahˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ paˇ bi g'o ̭ poˆ laˇ-eu g'aˇ duˬ maˬ paˇ awˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ paˇ ta ̭ tehˬ poˆ-awˇ, miˇ k'ahˬ zaˬ mehˬ shi paˇ bi sha ̭ dawˇ poˆ-eu jeˬ mˇ lu ̭-eu meh. 7 Uˬ yehˇ uiˇ dawˇ-awˇ mˇ dzaˬ k'aw ̭ dawˇ-eu deuˬ g'aˇ duˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu sahˬ lahˬ bi deh ̭ laˇ-eu miˇ tsaˬ-ahˇ Miˬyehˇ guiˬ lahˬ bi ̭-eu meh. 8 Ehˇ kaw ̭, aˬ gah baw duˆ hawˇ-eu yaˇ mo ̭ teh ̭-ehˇ bi deh ̭ laˇ naˇ, tiˬ jeˬ-iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-a. K'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ neh yaˬ k'ehˇ bi yaˬ-awˇ, miˬ dzaˬ bi puiˆ byoˆ maw ̭ laˇ-euˬ miˇ tsaˬ pyeu ̭-eu meh. 9 Gaˬ-eu cawˬ deuˬ-oˇ, nga ma ̭ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu k'aw ̭, naw ma ̭-euˬ g'aˇ duˬ nga ma ̭ k'ahˬ lahˇ k'aˇ maˬ za. Ka k'o ̭-eu jeˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, muiˬ dzehˬ-eu guiˬ lahˬ yaw dzahˇ-ahˇ naw ma ̭ za taˬ-euˬ meh lehˇ nga ma ̭ siˬ nya ma. 10 Miˬyehˇ-aˬ, dawˇ coe ni yaˇ k'aˬ daˇ-eu g'aˬ meh. Naw ma ̭ neh mˇ-euˬ gaˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ maˬ ngehˇ-a. Naw ma ̭ neh Ka li zaˬ cawˬ cawˬ caw ba dzeuˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, nymˬ-mˇ caw ba lu ̭-eu la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ aˬ cawˬ mawˇ nya ni naw ma ̭ neh mˇ-euˬ jeˬ-ahˇ maˬ ngehˇ-a. 11 Naw ma ̭ neh noeˬ tmˬ taˬ-euˬ jeˬ keuˆ le ni, naw ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭ aˇ saˬ saˬ ngeh keuˆ ni nui ma keuˆ gaˇ nga ma ̭ geu ̭ maw ̭ dui dui-eu ma. 12 Naw ma ̭ yaw doeˇ doeˇ-eu tsawˇ haˬ maˬ bi pyeu ̭ maw ̭ nya. Ehˇ k'aw ̭, jah-eu la ̭ k'oeˇ nui ma g'awˬ mahˇ ni taˬ-eu baˬ da neh, Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ za-eu tsawˇ haˬ bi pyeu ̭ maw ̭-eu ma. 13 Aˬbyaˬhaˬ-ahˇ Miˬyehˇ saˇ jaˇ dzaˬ ngeh, aˬ yaw ̭ neh k'aˇ ehˇ-euˬ lo ̭-ehˇ mˇ ma lehˇ kamˬ tsehˆ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ-eu tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jawˇ-eu baˬ da neh, aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ g'oe-awˇ aˬ yaw ̭ kamˬ-euˬ meh. 14 "Nawˬ-euˬ zaˬ deuˬ jeuˬ le o le ni ngaˇ nawˬ-ahˇ guiˬ lahˬ bi ̭-eu ma" lehˇ aˬ yaw ̭ ehˇ-euˬ meh. 15 Aˬbyaˬhaˬ nui ma g'awˬ mahˇ ni taˬ-euˬ baˬ da neh, Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ-euˬ jeˬ-ahˇ za-euˬ meh. 16 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na tiˬ jeˬ paˬ gaˇ kawˆ kamˬ ngeh, yawˬ ha naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'a-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ g'oe-awˇ kamˬ-eu meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ kamˬ-eu baˬ da neh, gaˇ kawˆ k'oeˇ-ahˇ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ laˆ pyawˆ nya-a. 17 Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ aˬ yaw ̭ neh noeˬ taˬ-euˬ jeˬ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ poˆ maˬ paˇ-eu gaˇ kawˆ bi siˬ duˬ maw ̭-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ saˇ jaˇ dzaˬ ngeh, dzaˬ-euˬ lo ̭-ehˇ maˇ maˇ ni bi pyeu ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ kamˬ tsehˆ-eu meh. 18 Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ-euˬ jeˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ neh kamˬ-euˬ heu nyiˬ jeˬ-aˬ, tiˬ jawˇ-iˬ maˬ poˆ maˬ paˇ laˇ nya-eu, Miˬyehˇ jaˬ myaw ̭ maˬ myaw ̭ k'mˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, guˆ-eu gaˆ-eu jeˬ-ahˇ dzeuˇ-awˇ Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ ya jawˇ lu ̭-eu aˬ dui-aˬ, aˬ dui mehˬ shi jaˆ-eu noeˬ tmˬ duˬ-ahˇ zi ̭ dah ni tuˆ tehˬ taˬ-eu g'aˇ duˬ nui ma zi ̭ dah ni jaˆ-eu ma. 19 Saˇ baoˬ maˬ bi luˆ-iˇ nya ni shmˇ kuˆ seuˬ seuˬ ma neh g'eu tehˬ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, aˬ dui deh ̭-eu jeˬ maˬ poˆ maˬ paˇ laˇ nya ni, aˬ dui-euˬ noeˬ tmˬ-eu jeˬ k'oeˇ aˬ dui-ahˇ zi ̭ dah ni bi jaˆ-eu meh. Noeˬ tmˬ-eu jeˬ k'oeˇ aˬ dui-euˬ nui ma-ahˇ zi ̭ dah ni bi pyeu ̭ laˇ-awˇ, aˬ dui noeˬ tmˬ taˬ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ-aˬ, mˬ k'oeˇ taˆ jaˆ-eu uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma-ahˇ taw taˬ-euˬ saˬ paˇ lawˆ kaˬ le dzeuˇ-awˇ, muiˬ-eu shawˇ-eu jawˇ duˬ-ahˇ uˇ keuˆ leˇ-eu meh. 20 Aˬ dui-euˬ mehˬ hu, muiˬ-eu shawˇ-eu jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ aˬ dui-euˬ dah zaˇ Yeˬsuˇ le uˇ-awˇ, Maˬlaˬkiˇsaˬdehˇ neh tawˬ dzeuˇ ya ̭-euˬ gaˇ-ahˇ tawˬ-eu mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ piˇ ma yaw huiˬ g'aˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh.

Heˬbyehˇ 7

1 Maˬlaˬkiˇsaˬdehˇ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, Saˬleˬ meuˬ-euˬ sahˬ paˬ pyeu ̭-awˇ, Huiˬ dui Mahˇ dui dui-eu Miˬyehˇ-euˬ piˇ ma pyeu ̭-eu meh. Sahˬ paˬ oeˬ g'aˬ-ahˇ Aˬbyaˬhaˬ guiˇ deuˆ g'aˬ-awˇ g'o ̭ laˇ ngeh, Maˬlaˬkiˇsaˬdehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ tahˬ puˬ le-awˇ, dawˬ ngehˬ g'eh nehˬ-euˬ meh. 2 Aˬbyaˬhaˬ g'eh, aˬ yaw ̭ neh guiˇ k'aˇ deuˆ za la ̭-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ, tseˇ bymˇ tiˬ bymˇ yuˇ doˆ-awˇ aˬ yaw ̭-ahˇ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. (Maˬlaˬkiˇsaˬdehˇ lehˇ ehˇ-eu tsawˇ myahˇ heu myahˇ-euˬ dawˬ tsui ̭ yaw beh hmˬ-aˬ, "Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-euˬ Sahˬpaˬ" lehˇ ehˇ maw ̭-eu meh. Dawˬ tsui ̭ nyiˬ hmˬ tiˬ hmˬ pyeu ̭-eu aˬ yaw ̭-ahˇ "Saˬleˬ meuˬ-euˬ Sahˬpaˬ" lehˇ ehˇ-eu k'oeˇ-aˬ, "Nui saˇ o ̭-eu jeˬ-euˬ Sahˬpaˬ" lehˇ ehˇ maw ̭-eu meh.) 3 Maˬlaˬkiˇsaˬdehˇ-euˬ aˬ da aˬ ma hawˇ-eu aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ gaˇ kawˆ bo ̭ taˬ-euˬ tiˬ gaˇ-iˬ maˬ jaˆ-a. Aˬ yaw ̭ deh ̭ le-euˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu shiˇ-euˬ gaˇ kawˆ bo ̭ taˬ-euˬ k'aw ̭ maˬ jaˆ-a. Aˬ yaw ̭-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ duˇ-awˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ piˇ ma pyeu ̭-eu meh. 4 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, aˬ yaw ̭ aˇ naˆ ni huiˬ-eu mahˇ-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭ noeˬ mawˇ nya teh ̭-a. Aˬ dui-euˬ tsawˇ myahˇ doˆ dui dui-eu aˬ poeˬ pyeu ̭-eu Aˬbyaˬhaˬ g'eh, guiˇ k'aˇ deuˆ za-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ tseˇ bymˇ tiˬ bymˇ aˬ yaw ̭-ahˇ bi ̭-euˬ meh. 5 Leˬbiˇ-euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ pyeu ̭-eu piˇ ma deuˬ-ahˇ, yawˬ ha-euˬ tsawˇ jeuˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ tseˇ bymˇ tiˬ bymˇ ya damˬ nehˬ meh lehˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. Yawˬ ha-euˬ tsawˇ jeuˬ k'oeˇ-aˬ, yawˬ ha lo ̭-ehˇ Aˬbyaˬhaˬ-euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ pyeu ̭-eu k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ ya damˬ nehˬ-eu meh. 6 Maˬlaˬkiˇsaˬdehˇ-aˬ, Leˬbiˇ-euˬ tsui ̭-ahˇ maˬ ta ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, Aˬbyaˬhaˬ neh damˬ nehˬ-euˬ tseˇ bymˇ tiˬ bymˇ ha geu ̭-awˇ, Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ-euˬ jeˬ-ahˇ za-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Aˬbyaˬhaˬ-ahˇ dawˬ ngeh g'eh nehˬ-euˬ meh. 7 Dawˬ ngehˬ g'eh nehˬ-eu g'aˬ-aˬ, dawˬ bi ngehˬ g'eh nehˬ-euˬ g'aˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ meh lehˇ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ siˬ nya meh. Piˇ ma deuˬ-ahˇ tseˇ bymˇ tiˬ bymˇ ta ̭ nehˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, shiˇ nya-eu tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ-ahˇ ta ̭ nehˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 8 Ehˇ k'aw ̭, Maˬlaˬkiˇsaˬdehˇ-ahˇ tseˇ bymˇ tiˬ bymˇ ta ̭ nehˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ ta ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, tiˬ jawˇ-iˬ maˬ shiˇ-eu g'aˬ-ahˇ ta ̭ nehˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 9 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ naˇ, Aˬbyaˬhaˬ tseˇ bymˇ tiˬ bymˇ bi ̭ ngeh, Leˬbiˇ k'aw ̭ tseˇ bymˇ tiˬ bymˇ bi ̭-euˬ gaˇ duˇ-eu meh. (Leˬbiˇ-euˬ zaˬ deuˬ-aˬ, tseˇ bymˇ tiˬ bymˇ za-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ meh.) 10 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ ngeh yamˬ-ahˇ Leˬbiˇ maˬ deh ̭ le dah-euˬ k'aw ̭, Aˬbyaˬhaˬ-ahˇ Maˬlaˬkiˇsaˬdehˇ tahˬ puˬ ngeh, Leˬbiˇ k'aw ̭ aˬ yaw ̭-euˬ aˬ poeˬ Aˬbyaˬhaˬ-euˬ g'awˇ mawˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭ meh lehˇ ehˇ nya meh. 11 Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ bi ̭-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-aˬ, Leˬbiˇ tsawˇ jeuˬ piˇ ma geu ̭ gaˇ ta ̭ leˇ-awˇ bi ̭-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ daw ̭ pyeu ̭-eu meh. Nymˬ-mˇ-aˬ, Leˬbiˇ tsawˇ jeuˬ piˇ ma deuˬ neh mˇ byah jiˇ-euˬ law nmˇ-aˬ, Aˬloˬ-ahˇ maˬ ta ̭-ehˇ Maˬlaˬkiˇsaˬdehˇ-ahˇ ta ̭-eu piˇ ma yawˬ jeuˬ yawˬ doˆ laˇ-eu maˬ paˇ loˬ meh. 12 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, piˇ ma yawˬ jeuˬ yawˬ laˆ paˇ naˇ, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'aw ̭ ya laˆ paˇ-eu meh. 13 Gaˇ kawˆ heu-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ aˬ dui ehˇ lu ̭-eu k'oeˇ g'aˬ-aˬ, Leˬbiˇ tsawˇ jeuˬ maˬ ngeuˇ-eu tsawˇ jeuˬ yawˬ jeuˬ yawˬ pyeu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ jeuˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ-iˬ piˇ ma geu ̭-awˇ lawˇ duˬ-ahˇ gaˇ maˬ mˇ haw-aˬ. 14 Aˬ yaw ̭ Yuˇdaˆ tsawˇ jeuˬ la ̭ k'oeˇ deh ̭ le-euˬ meh lehˇ yawˬ g'aˬ na lu ̭ siˬ nya-meh. Piˇ ma bi geu ̭-eu gaˇ kawˆ Moˇseˬ ehˇ ngeh, tsawˇ jeuˬ heu jeuˬ-ahˇ maˬ ehˇ-aˬ. 15 Nymˬ-mˇ ehˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ heu aˬ dui-ahˇ mawˇ duˬ dzehˬ laˇ-euˬ meh. Piˇ ma yawˬ jeuˬ yawˬ pyeu ̭-eu Maˬlaˬkiˇsaˬdehˇ-ahˇ duˇ-eu piˇ ma tiˬ g'aˬ doˆ laˇ-euˬ meh. 16 Tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭ neh aˬ yaw ̭-ahˇ piˇ ma bi geu ̭-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Tiˬ jawˇ-iˬ maˬ cawˆ-iˇ nya-eu deh ̭-eu jeˬ-euˬ baoˬ neh bi geu ̭-euˬ meh. 17 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, "Nawˇ-aˬ, Maˬlaˬkiˇsaˬdehˇ neh tawˬ dzeuˇ ya ̭-euˬ gaˇ-ahˇ tawˬ daˆ le ̭-eu, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ piˇ ma ya geu ̭ teh ̭-a" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 18 Zahˇ sahˇ k'o ̭ yaw oeˇ k'oeˇ-aˬ, g'aˬ baˬ-awˇ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu miˇ neh, maˬ zmˬ ni bi jaˆ-euˬ meh. 19 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Moˇseˬ-ahˇ g'oe-awˇ Miˬyehˇ neh bi ̭-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ-aˬ, tiˬ jeˬ-ahˇ-iˬ byah laˇ ni maˬ mˇ byah nehˬ nya-a. Nymˬ-mˇ-aˬ, aˬ dui-ahˇ Miˬyehˇ jawˇ paw bi peh dzehˬ laˇ-euˬ muiˬ dzehˬ-eu noeˬ tmˬ-eu jeˬ-ahˇ aˬ dui za-euˬ ma. 20 K'oeˇ uˬ ta ̭, Miˬyehˇ neh kamˬ taˬ-euˬ dawˬ k'aw ̭ jaˆ-eu ma. Piˇ ma k'oeˇ deuˬ-ahˇ piˇ ma ka nehˬ ngeh, Miˬyehˇ kamˬ taˬ-euˬ maˬ jaˆ-a. 21 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ-aˬ, Miˬyehˇ neh kamˬ-awˇ piˇ ma bi pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ piˇ ma ka nehˬ ngeh Miˬyehˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Sahˬpaˬ Miˬyehˇ kamˬ tsehˆ-euˬ jeˬ, maˬ poˆ maˬ paˇ nya-a. Mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ, nawˇ piˇ ma ya geu ̭ meh." 22 Beu gaˇ duˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ jaˆ-eu baˬ da neh, Yeˬsuˇ-aˬ, muiˬ dzehˬ byah dzehˬ-eu dawˬ ma saˇ jaˇ heu hmˬ-euˬ yaw duˬ yaw ciˇ pyeu ̭-eu meh. 23 Beu gaˇ duˬ heu lo ̭-ehˇ tiˬ hmˬ paˇ jaˆ-a siˬ. Piˇ ma k'oeˇ deuˬ-aˬ, g'awˬ mya g'aˬ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ ziˇ deh ̭ jiˇ-euˬ baw-eu miˇ neh, tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ g'awˬ myahˇ ni maˬ mˇ daˆ le ̭ nya-a. 24 Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ-aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ piˇ ma geu ̭-awˇ mˇ-euˬ gaˇ-ahˇ yawˬ g'aˬ yawˬ ya mˇ daˆ le ̭-eu maˬ baw-a. 25 K'oeˇ miˇ neh, nymˬ-mˇ maˬ ehˇ, aˬ kaˇ mehˬ hu paw aˬ geu yamˬ-ahˇ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ g'oe-awˇ Miˬyehˇ jawˇ gaˇ k'aˇ laˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ka k'o ̭ nehˬ nya-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ dah zaˇ Miˬyehˇ-ahˇ tahˬ shaˇ -eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu meh. 26 K'oeˇ baˬ da neh, Yeˬsuˇ-aˬ, aˬ dui k'aˇ loˬ-eu jeˬ mˇ byah nehˬ nya-eu Piˇma Yaw huiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, yaw muiˬ yaw shawˇ meh. Ehˇ k'aˇ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ za-eu uˬ ta ̭, iˬ baˇ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ ahˇ-a. Iˬ baˇ zaˬ deuˬ nehˬ-ehˇ maˬ bi keuˬ ni aˬ yaw ̭-ahˇ Miˬyehˇ yuˇ doˆ taˬ-awˇ, mˬ naˆ maˬ tseˇ goˇ-eu tiˆ-ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ keuˆ nehˬ-euˬ meh. 27 Piˇ ma yaw huiˬ nui deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ maˬ duˇ-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ lo ̭-ehˇ yawˬ nah na lu ̭ yawˬ ha-euˬ iˬ baˇ g'aˇ duˬ jeˬ hu lawˇ g'aˬ shehˇ g'aˬ ngeh, aˬ cawˬ-euˬ i baˇ g'aˇ duˬ ya lawˇ ya shehˇ-eu heu deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ mˇ-eu maˬ loˬ-a. Aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ lawˇ nehˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, tiˬ poˆ lawˇ-awˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ gmˬ-eu lawˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 28 Moˇseˬ-ahˇ g'oe-awˇ Miˬyehˇ neh bi ̭-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ-aˬ, piˇ ma yaw huiˬ g'aˬ geu ̭-eu g'aˇ duˬ maˬ byah maˬ lo ̭-eu deuˬ-ahˇ bi geu ̭-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-euˬ jeˬ nah hawˇ-eu oe-euˬ Miˬyehˇ neh kamˬ tsehˆ taˬ-euˬ saˇ jaˇ k'oeˇ-aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ byah-eu lo ̭-eu aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ Piˇma Yaw huiˬ g'aˬ bi geu ̭-euˬ meh.

Heˬbyehˇ 8

1 Aˬ dui ehˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ heu dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ uˬ dzah-aˬ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ maw ̭-eu ma. Mˬ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ lu ̭-eu Sahˬpaˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ-euˬ aˇ maˇ paw nuiˇ lu ̭-eu Piˇma Yaw huiˬ tiˬ g'aˬ aˬ dui jawˇ-eu ma. 2 Aˬ yaw ̭-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ neh tsoˆ-euˬ sehˬ g'awˆ maˬ ngeuˇ-eu, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ neh tsoˆ-euˬ maˇ maˇ ni g'eh-eu sehˬ g'awˆ la ̭ k'oeˇ, Muiˬ dui shawˇ dui dui-eu Jawˇduˬ-ahˇ gaˇ mˇ-eu Piˇma Yaw huiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu meh. 3 Piˇ ma yawˬ huiˬ g'aˬ k'aˇ geu ̭-eu yawˬ g'aˬ na lu ̭, Miˬyehˇ-ahˇ damˬ nehˬ-eu jeˬ hawˇ-eu lawˇ-eu shehˇ-eu jeˬ ya mˇ-eu meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, aˬ dui-euˬ Piˇma Yaw huiˬ g'aˬ k'aw ̭, Miˬyehˇ-ahˇ ya lawˇ ya shehˇ meh. 4 Aˬ yaw ̭-aˬ, mˬ k'oeˇ taˆ-euˬ piˇ ma pyeu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ jawˇ law nmˇ-aˬ, piˇ ma maˬ ya geu ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ k'aˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ lawˇ nehˬ shehˇ nehˬ-eu piˇ ma deuˬ jawˇ lu ̭-eu meh. 5 Aˬ yaw ̭ ma ̭ piˇ ma geu ̭-awˇ mˇ lu ̭-eu k'oeˇ-aˬ, mˬ k'oeˇ taˆ mˇ lu ̭-eu jeˬ-euˬ naˇ shmˇ aˇ baˇ loˆ ni teh ̭ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, Moˇseˬ neh k'aˇ mˇ-euˬ lo ̭-ehˇ mˇ lu ̭-eu teh ̭ meh. Moˇseˬ aˬ yaw ̭ Dawˬ ma saˇ jaˇ Sehˬ g'awˆ tsoˆ-eu lehˇ g'eh ngeh, "Yawˬ jeˬ na lu ̭ gawˬ jawˬ k'oeˇ taˆ nawˬ-ahˇ mehˬ nehˬ-euˬ Sehˬ g'awˆ-ahˇ duˇ leˇ ni yaw duˬ duˬ-ehˇ tsoˆ-awˬ" lehˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ Miˬyehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 6 Miˬyehˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ yaw kaˬ-ahˇ Yeˬsuˇ neh lehˬ hmˬ taˬ-euˬ dawˬ ma saˇ jaˇ k'oeˇ-aˬ, muiˬ dzehˬ byah dzehˬ-eu saˇ jaˇ dawˬ-ahˇ g'oe-awˇ mˇ taˬ-euˬ miˇ neh, dawˬ ma saˇ jaˇ yaw oeˇ naˆ maˬ tseˇ muiˬ dzehˬ byah dzehˬ-eu dawˬ ma saˇ jaˇ pyeu ̭-eu meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, piˇ ma k'oeˇ deuˬ mˇ lu ̭-eu gaˇ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ-eu gaˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ aˬ nehˬ taˬ-euˬ meh. 7 Dawˬ ma saˇ jaˇ yaw beh hmˬ ehˇ k'aˇ maˬ za law nmˇ-aˬ, dawˬ ma saˇ jaˇ nyiˬ hmˬ tiˬ hmˬ mˇ poˆ-eu maˬ loˬ-aˇ. 8 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ iˬ baˇ taˬ k'aˇ za-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Iˇ saˬ leˬ laˇ tsawˇ haˬ hawˇ-eu, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ nehˬ-ehˇ, dawˬ ma saˇ jaˇ yaw shui ̭ tiˬ hmˬ, ngaˇ paˇ ya dzaˬ poˆ-eu aˇ yamˬ, aˇ nah paˇ keuˆ le lu ̭ meh lehˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 9 Dawˬ ma saˇ jaˇ yaw shui ̭ k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ aˬ poeˬ deuˬ-ahˇ, Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ neh, ngaˬ neh sheuˬ doˆ nehˬ la ̭ ngeh nah, dzaˬ-euˬ dawˬ ma saˇ jaˇ pyeu ̭-eu, yaw oeˇ k'oeˇ dawˬ-ahˇ maˬ duˇ-a. Ngaˬ-euˬ dawˬ ma saˇ jaˇ k'oeˇ-ahˇ, yaw ̭ ma ̭ saˇ jaˇ puiˬ-euˬ miˇ neh, myaˆ haw maˬ cawˬ ni byehˇ-euˬ ma. 10 Nymˬ-mˇ dawˬ ma saˇ jaˇ heu hmˬ, aˬ kaˇ mehˬ hu aˇ yamˬ la ̭ k'oeˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ nehˬ-ehˇ, ngaˇ dzaˬ ta ̭ mˇ ta ̭ geu ̭ ma lehˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui noeˬ la ̭ k'oeˇ, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ dawˆ ahˇ nehˬ-awˇ, nui ma la ̭ k'oeˇ bo ̭ myahˬ nehˬ ma. Ngaˇ yaw ̭ ma ̭-euˬ Miˬyehˇ geu ̭-awˇ, Yaw ̭ ma ̭ ngaˬ-euˬ tsawˇ haˬ geu ̭ ma. 11 Yawˬ ha tsawˇ jeuˬ yaw kaˬ hawˇ-eu, yawˬ ha miˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ yaw kaˬ, 'Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-ahˇ siˬ-awˬ'lehˇ, mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-eu maˬ loˬ-aˇ. Huiˬ zaˬ nyiˇ zaˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭, ngaˬ-ahˇ siˬ nya jiˇ laˇ teh ̭-a. 12 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ iˬ baˇ pyehˬ-awˇ, yaw lehˬ yaw ca dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ, maˬ juiˇ taˬ ni byehˇ byoˆ nehˬ ma." 13 Dawˬ ma saˇ jaˇ yaw shui ̭ gaˇ kawˆ Miˬyehˇ ehˇ-eu la ̭ k'oeˇ, yaw beh dzaˬ taˬ-euˬ dawˬ ma saˇ jaˇ k'oeˇ hmˬ bi oeˇ-iˇ-euˬ meh. Myahˇ laˇ-awˇ oeˇ-iˇ-euˬ jeˬ-aˬ, g'awˬ myahˇ maˬ g'eh-ehˇ piˬ-iˇ byoˆ-iˇ teh ̭-a.

Heˬbyehˇ 9

1 Dawˬ ma saˇ jaˇ yaw beh hmˬ la ̭ k'oeˇ, uˬ duˬ aˬ joˆ-ehˇ ya tahˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ deuˬ ahˇ-awˇ, tsawˇ haˬ zaˬ neh jahˇ-euˬ uˬ duˬ tahˬ-eu jawˇ duˬ k'aw ̭ baw-eu meh. 2 Muiˬ-eu shawˇ-eu Jawˇ duˬ lehˇ kuˇ-eu Sehˬg'awˆ la ̭ nyiˇ lawˆ, g'awˆ taˬ-euˬ meh. K'oeˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ, tsiˇ k'mˬ do ̭ daˆ duˬ hawˇ-eu Miˬyehˇ-ahˇ lawˇ nehˬ-euˬ ka muˇ ciˬ daˆ-eu hawˬ jeh tiˬ jeh jaˆ-eu meh. 3 Lawˆ kaˬ saˬ paˇ nyiˬ hmˬ tiˬ hmˬ-euˬ naˇ k'ah paw, Muiˬ dui Shawˇ dui dui-eu Jawˇ duˬ lehˇ kuˇ-eu Sehˬg'awˆ paˇ jaˆ-eu meh. 4 K'oeˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ, shuiˇ neh jahˇ taˬ-euˬ tsiˇ yaw saw jeˬ do ̭ damˬ-eu lawˇ duˬ maˬ ehˇ, maˬ naˆ kaˬ muˇ ahˇ-eu shuiˇ ciˬ cuˇ ciˬ ahˇ taˬ-euˬ shuiˇ yaw taˬ-euˬ Dawˬ ma saˇ jaˇ Bahˬ keuˆ maˬ ehˇ, baw nmˬ tso ̭-eu Aˬloˬ-euˬ gawˬ yoeˬ maˬ ehˇ, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ tseˇ dawˬ bo ̭ taˬ-euˬ k'aˬ lo teˇ bya ̭ nyiˬ bya ̭ maˬ ehˇ, bi jaˆ-euˬ meh. 5 Dawˬ ma saˇ jaˇ Bahˬ keuˆ k'oeˇ taˆ, Jeˬluˇbeˬ mawˇ kawˇ bi jaˆ-euˬ meh. Jeˬluˇbeˬ mawˇ kawˇ-euˬ aˬ dahˇ k'oeˇ, iˬ baˇ pyehˬ nehˬ-eu jawˇ duˬ k'oeˇ taˆ aˬ dahˇ cawˬ ja taˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, jawˇ duˬ heu tsahˇ aˬ joˆ-ehˇ g'eh-eu jawˇ duˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ nymˬ-mˇ yaw duˬ duˬ-ehˇ maˬ dzawˇ duˬ nya-a siˬ. 6 Uˬ duˬ tahˬ-eu jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, zahˇ sahˇ k'o ̭ heu lo ̭-ehˇ jaˆ-eu meh. Piˇ ma deuˬ sehˬ g'awˆ la ̭ nyiˇ lawˆ-ahˇ yawˬ nah na lu ̭ uˇ leˇ-awˇ, yawˬ ha-euˬ gaˇ ya mˇ-eu meh. 7 Piˇma Yaw huiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ sehˬ g'awˆ la ̭ k'oeˇ lawˆ-ahˇ ya uˇ leˇ-awˇ, tiˬ k'o ̭ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ ya uˇ leˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ uˇ leˇ ngeh, yawˬ ha-euˬ iˬ baˇ g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ neh iˬ baˇ meh lehˇ maˬ siˬ nya-ehˇ mˇ lehˬ-euˬ iˬ baˇ g'aˇ duˬ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ-ahˇ lawˇ-eu g'aˇ duˬ shiˬ ya yuˇ ahˇ g'eh-eu meh. 8 Sehˬ g'awˆ la ̭ nyiˇ lawˆ k'oeˇ gaˇ k'aˇ jaˆ k'oeˇ keuˆ ni, Muiˬ dui shawˇ dui dui-eu Jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ uˇ leˇ-eu gaˇ ma maˬ pah laˇ-a siˬ lehˇ, uˬ duˬ tahˬ-eu jawˇ duˬ k'oeˇ tsahˇ-euˬ zahˇ sahˇ k'o ̭-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ bya cehˆ ni mehˬ nehˬ la ̭-eu meh. 9 Heu-aˬ, nymˬ-mˇ-euˬ aˇ yamˬ heu-ahˇ mehˬ nehˬ la ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. Ehˇ maw ̭-eu dawˬ tsui ̭-a ̭, Miˬyehˇ-ahˇ damˬ nehˬ-euˬ jeˬ hawˇ-eu jeˬ zaˬ seh ̭-awˇ lawˇ-eu shehˇ-eu jeˬ-aˬ, Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu tsawˇ haˬ-euˬ nui ma muiˬ laˇ shawˇ laˇ ni maˬ mˇ byah nehˬ nya-a lehˇ ehˇ maw ̭-eu meh. 10 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, heu deuˬ-aˬ, dzaˬ-eu dawˇ-eu jeˬ hawˇ-eu muiˬ laˇ shawˇ laˇ ni mˇ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ deuˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ ta ̭-eu meh. Heu deuˬ-aˬ, Miˬyehˇ zahˇ yaw shui ̭ maˬ laˆ paˇ k'oeˇ keuˆ ni teh ̭-ehˇ geu ̭ nya-eu, la ̭ nyiˇ paw teh ̭-ehˇ ta ̭ leˇ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ pyeu ̭-eu meh. 11 Ehˇ k'aw ̭, Ka li-aˬ, nymˬ-mˇ heu gaˇ keuˆ le taˬ-euˬ yaw muiˬ jeˬ heu deuˬ-ahˇ bi ̭ nehˬ la ̭-eu Piˇma Yaw huiˬ g'aˬ lo ̭-ehˇ oe keuˆ taˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ gaˇ mˇ lu ̭-eu sehˬ g'awˆ-aˬ, muiˬ dzehˬ byah dzehˬ-eu meh. Sehˬ g'awˆ k'oeˇ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ neh g'awˆ-euˬ sehˬ g'awˆ maˬ ngeuˇ-eu uˬ ta ̭, beh taˬ-euˬ miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ heu-ahˇ ta ̭-eu seh ̭ g'awˆ maˬ ngeuˇ-a. 12 Sehˬ g'awˆ k'oeˇ-ahˇ Yeˬsuˇ le uˇ-awˇ, Muiˬ dui shawˇ dui dui-eu Jawˇ duˬ-ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ g'aˇ duˬ tiˬ poˆ uˇ leˇ ngeh, ci ̭ myeh ̭ hawˇ-eu mawˇ neˇ-euˬ shiˬ yuˇ ahˇ g'eh-awˇ lawˇ leˇ-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Aˬ yaw ̭-euˬ shiˬ yuˇ ahˇ g'eh-awˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ka k'o ̭-eu jeˬ-ahˇ aˬ dui za ni lawˇ leˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 13 Ciˬ myeh ̭ hawˇ-eu mawˇ neˇ-euˬ shiˬ hawˇ-eu, mawˇ neˇ mawˇ zaˬ dzah puiˆ-awˇ lawˇ-euˬ lehˇ kuˇ laˆ keuˬ-awˇ, maˬ shawˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ byaˆ shehˬ naˇ shawˇ laˇ-eu meh. 14 K'oeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ-eu baˬ da neh shawˇ laˇ nya naˇ, Ka li-euˬ shiˬ baˬ da neh aˇ naˆ ni paˇ shawˇ dzehˬ laˇ nmˇ. Mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ, byah dui dui-eu lawˇ-eu jeˬ lo ̭-ehˇ aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ Miˬyehˇ-ahˇ damˬ nehˬ-euˬ meh. Deh ̭ lu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ nui k'ahˇ aˬ dui mˇ nya ni, gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ k'oeˇ deuˬ neh maˬ shawˇ nehˬ la ̭ nya-euˬ aˬ dui-euˬ nui ma-ahˇ aˬ yaw ̭ shawˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 15 K'oeˇ baˬ da neh, dawˬ ma saˇ jaˇ yaw shui ̭ pyeu ̭ leˇ ni mˇ-eu g'aˬ-aˬ, Ka li meh. Miˬyehˇ neh kuˇ doˆ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ guiˬ lahˬ jeˬ biˇ za ni, aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ meh. Dawˬ ma saˇ jaˇ yaw beh hmˬ-ahˇ g'oe-awˇ deh ̭ lu ̭ ngeh, Ka li shiˇ dah-awˇ tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ-ahˇ yawˬ ha neh mˇ-euˬ iˬ baˇ-ahˇ bi buˬ-iˇ nya-euˬ miˇ neh, k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ pyeu ̭ nya-euˬ meh. 16 Jeˬ biˇ bi ̭-eu g'aˇ duˬ bo ̭ tsehˆ taˬ-euˬ sahˬ bo ̭ jaˆ naˇ, jeˬ biˇ bi ̭-eu g'aˬ maˇ maˇ ni shiˇ-euˬ gaˇ kawˆ yaw duˬ ya bi baw meh. 17 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, jeˬ biˇ bi ̭-eu g'aˬ k'aˇ deh ̭ k'oeˇ keuˆ ni, jeˬ biˇ k'oeˇ-ahˇ maˬ za nya-a siˬ. Jeˬ biˇ bi ̭-eu g'aˬ shiˇ g'aˬ miˇ tsa teh ̭-ehˇ, jeˬ biˇ k'oeˇ-ahˇ za nya-eu meh. 18 K'oeˇ miˇ neh, dawˬ ma saˇ jaˇ yaw beh hmˬ k'aw ̭, tiˬ jeˬ paˬ seh ̭ dah-awˇ shiˬ neh mˇ taˬ-euˬ dawˬ ma saˇ jaˇ pyeu ̭-eu meh. 19 Aˇ dahˬ beh ngeh Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ k'aˇ bo ̭ taˬ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ dawˬ tawˆ lu ̭, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Moˇseˬ ehˇ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, mawˇ neˇ hawˇ-eu ci ̭ myeh ̭-euˬ shiˬ iˇ cu ̭ nehˬ-ehˇ keuˬ-awˇ, hiˇsoˆ baw nmˬ hawˇ-eu yawˇ ca ̭ hm laˆ duiˆ-awˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ hawˇ-eu Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ byaˆ shehˬ-euˬ meh. 20 "Shiˬ heu-aˬ, naw ma ̭ bi caw teh-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ neh naw ma ̭-ahˇ bi ̭-euˬ dawˬ ma saˇ jaˇ-euˬ shiˬ pyeu ̭-eu meh" lehˇ, Moˇseˬ ehˇ-eu meh. 21 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, Dawˬ ma saˇ jaˇ Sehˬ g'awˆ-ahˇ maˬ ehˇ, uˬ duˬ tahˬ gaˇ zmˬ-eu mˇ myawˬ keu ka deuˬ k'oeˇ taˆ maˬ ehˇ, shiˬ k'oeˇ neh Moˇseˬ byaˆ shehˬ-euˬ meh. 22 Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ-aˬ, yawˬ jeˬ na lu ̭ ehˇ g'aˬ ni-ahˇ shiˬ neh ya shawˇ-awˇ, shiˬ shehˆ-awˇ neh teh ̭-ehˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ-eu jeˬ-ahˇ za nya-eu meh. 23 Maˇ maˇ ni mˬ k'oeˇ taˆ jaˆ-eu jeˬ maˬ ngeuˇ-ehˇ, k'oeˇ-euˬ aˇ baˇ naˇ shmˇ loˆ ni teh ̭-ehˇ g'eh-eu deuˬ-ahˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ ya mˇ shawˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, maˇ maˇ ni mˬ k'oeˇ taˆ jaˆ-eu jeˬ-ahˇ shawˇ-eu g'aˇ duˬ, k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ muiˬ dzehˬ-eu jeˬ ya lawˇ ya shehˇ-eu meh. 24 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, maˇ maˇ ni g'eh-eu jeˬ maˬ ngeuˇ-ehˇ, k'oeˇ-euˬ aˇ baˇ naˇ shmˇ loˆ ni teh ̭-ehˇ pyeu ̭-eu, tsawˇ haˬ zaˬ neh jahˇ taˬ-euˬ Muiˬ-eu shawˇ-eu jawˇ duˬ-ahˇ Ka li uˇ leˇ-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Maˇ maˇ ni mˬ k'oeˇ taˆ aˬ yaw ̭ le uˇ-awˇ, k'oeˇ gaˇ aˬ duiˬ-euˬ dah zaˇ Miˬyehˇ mehˬ shi aˬ yaw ̭ le keuˆ-euˬ meh. 25 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ Piˇma Yaw huiˬ g'aˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ k'o ̭ yaw ̭ jeˬ zaˬ-euˬ shiˬ yuˇ-awˇ, Muiˬ dui shawˇ dui dui-eu Jawˇ duˬ-ahˇ uˇ leˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, Ka li-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ g'awˬ mya poˆ lawˇ-eu maˬ loˬ-a. 26 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ya lawˇ law nmˇ-aˬ, mˬ beh miˇ beh ngeh neh aˇ dahˬ beh-awˇ, aˬ yaw ̭ g'awˬ mya poˆ ya kamˇ shiˇ-euˬ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ miˇ tsaˬ heu aˇ saˬ saˬ-eu dawˬ peh peh laˇ-euˬ aˇ yamˬ heu la ̭ k'oeˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ g'aˇ duˬ gmˬ ni aˬ yaw ̭ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ doˆ le-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ lawˇ nehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, iˬ baˇ yuˇ dzeh le-euˬ meh. 27 Tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ tiˬ poˆ ya shiˇ-awˇ, shiˇ g'aˬ ngeh Miˬyehˇ neh yaˇ k'aˬ ya bi daˇ teh ̭-a. 28 K'oeˇ gaˇ duˇ ni, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni-euˬ iˬ baˇ yuˇ dzeh-eu g'aˇ duˬ, Ka li-euˬ g'awˇ mawˇ tiˬ poˆ lawˇ dah-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ tiˬ poˆ paˇ doˆ le teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, iˬ baˇ shawˇ-eu g'aˇ duˬ oe-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Aˬ yaw ̭-ahˇ lo ̭ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ ka k'o ̭-eu g'aˇ duˬ oe-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh.

Heˬbyehˇ 10

1 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-aˬ, maˇ maˇ ni g'eh-eu jeˬ maˬ ngeuˇ-a. Keuˆ le lu ̭-eu maˇ maˇ ni g'eh-eu yaw muiˬ jeˬ-euˬ aˇ baˇ naˇ shmˇ loˆ ni teh ̭ meh. Tiˬ jawˇ-iˬ lawˇ g'aˬ shehˇ g'aˬ-euˬ maˬ baw ni, aˬ yaw ̭ tiˬ jeˬ teh ̭-ehˇ g'awˬ mya k'o ̭ g'awˬ mya la ya lawˇ ya shehˇ poˆ-eu meh. Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ lawˇ poˆ shehˇ poˆ poˆ-eu la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ jawˇ gaˇ laˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ byah-eu tsawˇ haˬ aˬ joˆ-ehˇ bi pyeu ̭ laˇ nya nmˇ. 2 Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ maˇ maˇ ni iˬ baˇ bi shawˇ g'aˬ jiˇ-euˬ ngeuˇ naˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha iˬ baˇ ahˇ ma lehˇ maˬ paˇ noeˬ-ehˇ, lawˇ-eu shehˇ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ naˬ jiˇ teh ̭-a. 3 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ k'o ̭ yaw ̭ lawˇ-eu shehˇ-eu k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ iˬ baˇ ahˇ-eu gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ bi siˬ-eu tiˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 4 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, mawˇ neˇ hawˇ-eu ci ̭ myeh ̭-euˬ shiˬ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ iˬ baˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ shawˇ nehˬ nya-a. 5 K'oeˇ baˬ da neh, Ka li miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ za ̭ le-eu lehˇ g'eh ngeh, aˬ yaw ̭ Miˬyehˇ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Lawˇ nehˬ-eu jeˬ, damˬ nehˬ-eu jeˬ, heu deuˬ-ahˇ nawˇ maˬ geu ̭ maw ̭-a. Ehˇ k'aw ̭ ngaˬ-ahˇ g'awˇ mawˇ tiˬ mawˇ, nawˬ neh laˆ saˆ nehˬ la ̭-euˬ meh. 6 Lawˇ duˬ k'oeˇ taˆ jeˬ zaˬ puiˆ-awˇ, iˬ baˇ shawˇ-eu lawˇ-eu k'oeˇ-ahˇ, nawˇ laˬ k'aˬ cehˇ-eu maˬ ngeuˇ-a. 7 K'oeˇ naˇ, ngaˇ heu dawˬ ngehˬ-euˬ ma. 'Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ sahˬ bo ̭ la ̭ k'oeˇ, ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ ehˇ-euˬ lo ̭-ehˇ, nawˬ-euˬ nui k'ahˇ mˇ byah-eu lehˇ, Miˬyehˇ-oˇ ngaˇ oe taˬ-euˬ ma."' 8 "Lawˇ-eu shehˇ-eu jeˬ hawˇ-eu damˬ-eu jeˬ-ahˇ maˬ ehˇ, lawˇ duˬ k'oeˇ taˆ jeˬ zaˬ dzah puiˆ-awˇ iˬ baˇ shawˇ-eu lawˇ-eu jeˬ-ahˇ maˬ ehˇ, nawˇ maˬ geu ̭ maw ̭-eu uˬ ta ̭, laˬ k'aˬ k'aw ̭ maˬ cehˇ-a" lehˇ, aˬ yaw ̭ yaw beh ehˇ-euˬ meh. Lawˇ-eu shehˇ-eu k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ tsaˬ ni mˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu k'aw ̭, aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-euˬ meh. 9 K'oeˇ naˇ, "Miˬyehˇ-oˇ, nawˬ-euˬ nui k'ahˇ mˇ byah-eu g'aˇ duˬ ngaˇ oe-euˬ ma" lehˇ aˬ yaw ̭ ehˇ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, lawˇ-eu shehˇ-eu yaw oeˇ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ Miˬyehˇ byehˇ-awˇ, k'oeˇ-euˬ dah zaˇ Ka li lawˇ dah-euˬ meh. 10 Yeˬsuˇ Ka li-aˬ, Miˬyehˇ bi mˇ maw ̭-eu jeˬ-ahˇ mˇ byah-euˬ miˇ neh, aˬ dui iˬ baˇ-ahˇ law-iˇ-euˬ ma. Mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ gmˬ ni aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ lawˇ dah-euˬ miˇ neh, aˬ dui-euˬ iˬ baˇ shawˇ laˇ g'aˬ-euˬ meh. 11 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ piˇ ma aˬ yaw ̭ g'aˬ yaw ̭, yawˬ nah na lu ̭ piˇ ma-euˬ gaˇ ya mˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ tiˬ jeˬ-ahˇ g'awˬ mya poˆ ya lawˇ ya shehˇ poˆ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh lawˇ-euˬ shehˇ-euˬ k'oeˇ iˬ baˇ maˬ shawˇ nya-a. 12 Ka li-aˬ, iˬ baˇ shawˇ-eu g'aˇ duˬ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ lawˇ-euˬ k'aw ̭, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ gmˬ-eu lawˇ-eu jeˬ pyeu ̭-awˇ, nymˬ-mˇ Miˬyehˇ-euˬ aˇ maˇ paw nuiˇ lu ̭-eu meh. 13 Aˬ yaw ̭-ahˇ muiˇ-eu deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ neh tsahˇ uiˬ la ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ taˆ aˬ yaw ̭-euˬ aˬ kuiˇ cawˬ daˆ duˬ bi geu ̭ gaˇ dawˬ keuˆ lu ̭-eu meh. 14 Aˬ yaw ̭ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ lawˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ, i baˇ shawˇ-iˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ byah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ ni mˇ luiˆ jiˇ-euˬ meh. 15 Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ g'aˇ duˬ aˬ dui-ahˇ heu lo ̭-eh saˇ kiˇ kamˬ-eu meh. Yaw beh ehˇ-eu, 16 "Sahˬpaˬ Miˬyehˇ ehˇ-eu, Dawˬ ma saˇ jaˇ heu hmˬ, mehˬ hu paw-euˬ aˇ yamˬ la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ ngaˇ dzaˬ ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ nui noeˬ la ̭ k'oeˇ, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ dawˆ ahˇ nehˬ-awˇ, nui ma la ̭k'oeˇ bo ̭ myahˬ nehˬ ma." 17 K'oeˇ naˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ tiˬ poˆ paˇ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ iˬ baˇ hawˇ-eu, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ yaw haiˬ jeˬ-ahˇ, maˬ juiˇ taˬ ni byehˇ byoˆ nehˬ ma." 18 K'oeˇ miˇ neh, k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ g'aˬ ngeh jawˇ, iˬ baˇ shawˇ-eu lawˇ-eu jeˬ maˬ paˇ loˬ meh. 19 K'oeˇ miˇ neh aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, Yeˬsuˇ shiˇ dah-euˬ baˬ da neh Muiˬ dui Shawˇ dui dui-eu Jawˇ duˬ la ̭ k'oeˇ aˬ dui k'aˬ duˬ ni uˇ leˇ nya laˇ-euˬ ma. 20 Saˬ paˇ lawˆ kaˬ nyiˬ paˆ-ehˇ, deh ̭-eu gaˇ ma pyeu ̭-eu gaˇ ma yaw shui ̭ tiˬ kahˇ aˬ yaw ̭ shaˇ dahˇ-euˬ meh. Saˬ paˇ lawˆ kaˬ k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ pyeu ̭-eu meh. 21 Miˬyehˇ-euˬ nymˇ-ahˇ haw-eu pyaˆ-eu huiˬ dui dui-eu piˇ ma tiˬ g'aˬ aˬ dui jawˇ-eu ma. 22 K'oeˇ miˇ neh, dawˇ coe ni g'eh-eu nui ma hawˇ-eu zi ̭ dah ni g'eh-eu jah-eu jeˬ ahˇ-eu la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ peh aˬ dui jiˆ uˇ leˇ kaˇ-euˇ. Iˬ baˇ-ahˇ k'ahˬ lahˇ-eu jeˬ bi tsiˬ shawˇ g'aˬ-euˬ nui ma hawˇ-eu, shawˇ jehˆ ni g'eh-eu iˇ cu ̭ neh bi tsiˬ shawˇ g'aˬ-euˬ g'awˇ mawˇ la ̭ k'oeˇ aˬ dui jiˆ uˇ leˇ kaˇ-euˇ. 23 Aˬ dui neh jah duˬ taˬ-euˬ noeˬ tmˬ-eu jeˬ-ahˇ zi ̭ dah ni tuˆ tehˬ taˬ kaˇ-euˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ mˇ byah nehˬ la ̭ teh ̭-a lehˇ aˬ dui jah-eu ma. 24 Aˬ cawˬ-ahˇ g'oeˇ nya gaˬ nya-awˇ yaw muiˬ jeˬ mˇ nya ni, aˬ dui ti g'aˬ tiˇ g'aˬ k'ahˇ k'o ̭-awˇ ngehˬ g'eh kaˇ-euˇ. 25 Aˬ cawˬ lo ̭-ehˇ maˬ g'eh ni, tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ tahˬ dzoeˇ-awˇ uˬ duˬ tahˬ-eu gaˇ heu hmˬ maˬ byehˇ ni mˇ daˆ le ̭ kaˇ-euˇ. Sahˬpaˬ Miˬyehˇ yaˇ k'aˬ daˇ le-eu Aˇnah dawˬ peh peh le-euˬ naw ma ̭ siˬ lu ̭ mawˇ lu ̭-eu lo ̭-ehˇ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ g'aˬ bi ̭ tehˇ tehˬ kaˇ-euˇ. 26 Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ aˬ dui siˬ nya g'aˬ miˇ tsa, diˇ daˬ-ehˇ iˬ baˇ mˇ daˆ le ̭-eu ngeuˇ naˇ, aˬ dui g'aˇ duˬ iˬ baˇ shawˇ-eu lawˇ-eu shehˇ-eu jeˬ maˬ paˇ baw meh. 27 Aˬ dui k'oeˇ taˆ keuˆ le-eu yaˇ k'aˬ daˇ-eu jeˬ hawˇ-eu Miˬyehˇ-ahˇ puiˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ laˆ luˬ laˆ seˇ le-eu, guˆ dui dui laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu miˬ dzaˬ-ahˇ guˆ guˆ-ehˇ dawˬ-eu jeˬ maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ dui g'aˇ duˬ nui jeˬ noeˬ tmˬ k'aˇ maˬ paˇ za meh. 28 Miˬyehˇ neh Moˇseˬ-ahˇ bi ̭-euˬ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ neh mˇ lehˬ-euˬ gaˇ kawˆ saˇ kiˇ kamˬ-eu tsawˇ kaˬ nyiˬ g'aˬ smˇ g'aˬ jawˇ naˇ, g'awˬ shaˬ maˬ gaˬ ni seh ̭ gaˇ ya daˬ-eu meh. 29 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, Miˬyehˇ-euˬ Zaˬ maˇ-ahˇ nawˬ tehˬ taˬ-awˇ, yawˬ ha-euˬ iˬ baˇ-ahˇ shawˇ nehˬ-euˬ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ ma saˇ jaˇ shiˬ-ahˇ poeˬ sawˇ lawˬ maˬ baw-eu lo ̭-ehˇ sawˇ-awˇ, Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu guiˬ lahˬ yaw dzahˇ mehˬ nehˬ la ̭-euˬ Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, aˇ naˆ ni doeˇ dzehˬ-eu k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ nmˇ lehˇ shaˇ noeˬ haw-awˬ. 30 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, "La ̭ poˇ poˆ-eu jeˬ-aˬ, ngaˬ-euˬ gaˇ ma. Ngaˇ jahˇ k'o ̭ nehˬ ma" lehˇ ehˇ-eu k'oeˇ dawˬ hawˇ-eu, "Aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ yaˇ k'aˬ daˇ teh ̭-a" lehˇ ehˇ-eu k'oeˇ dawˬ, aˬ suˇ g'aˬ neh ehˇ-euˬ dawˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ aˬ dui siˬ nya ma. 31 Deh ̭ lu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ la ̭-ahˇ ya uˇ keuˆ-iˇ-eu jeˬ-aˬ, guˆ dui dui laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu meh. 32 Dzeuˇ laˇ ngeh naw ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ pyeu ̭ dzeuˇ ya ̭-euˬ gaˇ noeˬ mawˇ-awˬ. Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭-ahˇ naw ma ̭ ya mawˇ g'aˬ ngeh, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu g'awˬ mya jeˬ-ahˇ naw ma ̭ ya daˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ daˬ dzeuˇ oˇ dzeuˇ la ̭-euˬ meh. 33 Tiˬ poˆ-aˬ, aˬ cawˬ-euˬ mehˬ shi yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ g'eh nehˬ gaˇ ya daˬ-euˬ meh. Tiˬ poˆ na, k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh nehˬ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ naw ma ̭ caw daˬ-euˬ meh. 34 Tawˬ-ahˇ dawˆ nehˬ gaˇ ya daˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ naw ma ̭ caw daˬ-awˇ, naw ma ̭ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ cawˬ yuˇ geu ̭ jiˇ ngeh, yawˬ ha-euˬ mˇ myawˬ smˬ-iˇ-euˬ jeˬ-ahˇ naw ma ̭ nui ma maˬ cawˆ ni daˬ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ muiˬ-eu mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ zi ̭-eu myawˬ gahˬ jaˆ te siˬ lehˇ naw ma ̭ siˬ nya-eu meh. 35 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ nui ma zi ̭-eu jeˬ-ahˇ taˬ byehˇ dzeh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ baˬ da neh huiˬ dui dui-eu la ̭ sawˬ naw ma ̭ za teh ̭-a. 36 Miˬyehˇ-euˬ nui k'ahˇ mˇ byah-awˇ aˬ yaw ̭ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ za nya ni, nui ma g'awˬ mahˇ ni ya taˬ meh. 37 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Aˇ yamˬ tiˬ k'ehˇ laˇ k'ehˬ dzeuˇ naˇ, oe-eu lehˇ g'eh lu ̭-eu k'oeˇ g'aˬ, maˬ nyi naˬ ni oe keuˆ teh ̭-a. 38 Ehˇ k'aw ̭ tsaˬ-eu dawˇ-eu tsawˇ haˬ, jah-eu baˬ da neh deh ̭ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ byehˇ dzeh la ̭ naˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ ngaˇ nui k'ahˇ maˬ shiˇ." 39 Ehˇ k'aw ̭, aˬ dui-aˬ, mehˬ nah paw zeuˆ pyawˇ-awˇ luˬ-iˇ seˇ-iˇ-eu paw iˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ. Jah-eu nui ma ahˇ-awˇ, ka k'o ̭-eu jeˬ za-euˬ tsawˇ haˬ ma.

Heˬbyehˇ 11

1 Jah-eu jeˬ-aˬ, noeˬ tmˬ taˬ-euˬ jeˬ aˬ diˇ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a lehˇ nui jah bi ahˇ-awˇ, maˬ ya mawˇ-euˬ jeˬ-ahˇ nui k'aˬ bi tsmˬ-eu meh. 2 Aˇ hu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ nui k'ahˇ shiˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ jah-euˬ miˇ neh meh. 3 Miˬyehˇ-euˬ dawˬ neh boeˬ boeˬ luˆ luˆ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ beh-awˇ, maˬ mawˇ nya-eu jeˬ yuˇ-awˇ mawˇ nya-eu jeˬ jahˇ doˆ taˬ-euˬ meh lehˇ aˬ dui siˬ nya-eu heu-aˬ, jah-eu jeˬ baˬ da neh siˬ nya-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 4 Gaˬiˇnaˆ neh lawˇ-euˬ naˆ maˬ tseˇ muiˬ dzehˬ-eu jeˬ-ahˇ Aˬbeˬlaˆ lawˇ nya-euˬ k'oeˇ-aˬ, jah-eu jeˬ baˬ da neh meh. Aˬ yaw ̭-euˬ jah-eu jeˬ baˬ da neh Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ lehˇ sawˇ nehˬ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ neh damˬ-euˬ jeˬ-ahˇ Miˬyehˇ nui k'ahˇ shiˇ-eu meh. Aˬbeˬlaˆ shiˇ dzeuˇ-euˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ jah-eu jeˬ baˬ da neh iˬ nah keuˆ ni dawˬ ngehˬ lu ̭-a siˬ. 5 Eˇnawˆ maˬ shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu k'oeˇ-aˬ, jah-eu jeˬ baˬ da neh meh. Aˬ yaw ̭-ahˇ Miˬyehˇ jawˇ gaˇ bi ciˬ daˆ le ̭-awˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ paˇ ya mawˇ haw-aˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ ciˬ k'o ̭ daˆ le ̭-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ bi ciˬ k'o ̭ daˆ le ̭ mi naˆ-ehˇ Miˬyehˇ nui k'ahˇ shiˇ ni aˬ yaw ̭ deh ̭-euˬ meh lehˇ Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 6 Jah-eu jeˬ maˬ ahˇ naˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ Miˬyehˇ nui k'ahˇ shiˇ ni maˬ deh ̭ nya-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ jawˇ gaˇ k'aˇ laˇ-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭, Miˬyehˇ aˬ diˇ jawˇ-eu gaˇ kawˆ hawˇ-eu, aˬ yaw ̭-ahˇ k'aˇ poˆ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ guiˬ lah bi ̭-eu gaˇ kawˆ ya jah meh. 7 Mehˬ hu paw pyeu ̭ laˇ-eu lehˇ g'eh-eu maˬ ya mawˇ-eu gaˇ kawˆ deuˬ-ahˇ yahˇ-awˇ deh ̭-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ Noˇaˬ-ahˇ dawˬ bi ̭ ngeh Noˇaˬ naˇ haˬ geu ̭-euˬ k'oeˇ-aˬ, jah-eu jeˬ baˬ da neh meh. Miˬyehˇ-euˬ ehˇ dawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ naˇ haˬ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ nymˇ k'ahˬ zaˬ deuˬ ya buˬ-iˇ ni saˇ baoˬ tiˬ laˇ tsoˆ-euˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-eu la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ-ahˇ byehˇ dzeh-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ g'awˬ tsehˆ tsehˆ-awˇ, jah-eu baˬ da neh Miˬyehˇ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ za-euˬ meh.; 8 Miˬyehˇ neh Aˬbyaˬhaˬ-ahˇ bi ̭-eu lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ iˇ-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ kuˇ ngeh, Aˬbyaˬhaˬ naˇ haˬ geu ̭-euˬ k'oeˇ-aˬ, jah-eu jeˬ baˬ da neh meh. Yawˬ ha aˬ gaˇ ya iˇ-eu maˬ siˬ nya k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ byehˇ dzeh ya ̭-awˇ doˆ-iˇ-euˬ meh. 9 Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ maˬ siˬ maˬ suˇ-eu miˇ k'ahˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ jawˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, jah-eu jeˬ baˬ da neh meh. Aˬ yaw ̭-ahˇ duˇ ni Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ-euˬ jeˬ-ahˇ za-euˬ Iˇtsaˆ hawˇ-eu Yaˬkoˆ lo ̭-ehˇ, sehˬ g'awˆ g'awˆ g'awˆ-ehˇ aˬ yaw ̭ jawˇ-euˬ meh. 10 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ neh shaˇ noeˬ-awˇ tsoˆ taˬ-euˬ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ zi ̭-eu meuˬ-ahˇ Aˬbyaˬhaˬ noeˬ tmˬ taˬ-euˬ meh. 11 Aˬbyaˬhaˬ mawˬ dui dui laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ nymˇ dahˬ zaˬ ciˬ zaˬ cu mˇ yamˬ dzeuˇ-euˬ k'aw ̭ zaˬ paˇ jawˇ le nya-euˬ k'oeˇ-aˬ, jah-eu jeˬ baˬ da neh meh. Miˬyehˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ neh saˇ jaˇ dzaˬ-euˬ lo ̭-ehˇ mˇ byah teh ̭-a lehˇ aˬ yaw ̭ jah-euˬ meh. 12 Ziˇ jiˇ-eu dawˬ peh peh le-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ tiˬ g'aˬ o neh, mˬ taˆ tsehˬ-eu aˬ guiˇ hawˇ-eu iˬ ma laˆ shaˆ lawˇ deh-ahˇ jaˆ-eu k'aˇ shuiˬ lo ̭-ehˇ myaˬ dui dui-eu zaˬ deuˬ uˆ deuˬ jeuˬ le o le-euˬ meh. 13 Tsawˇ haˬ heu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭, jah-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ shiˇ-euˬ meh. Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ za-aˬ. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ jeˬ byah laˇ gaˇ, gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ neh aˬ yaw ̭ ma ̭ ya mawˇ-awˇ laˬ k'aˬ cehˇ nui k'ahˇ shiˇ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ tiˬ k'ehˬ tiˬ yamˬ jawˇ naˬ mˇ-eu daˬ yah teh ̭ ma lehˇ ehˇ-eu meh. 14 K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, yawˬ ha-euˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ noeˬ tmˬ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ meh lehˇ bya cehˆ ni siˬ duˬ laˇ-eu meh. 15 Aˬ yaw ̭ ma ̭ neh byehˇ dzeh ya ̭-euˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ paˇ shaˇ noeˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ shaˇ noeˬ law nmˇ-aˬ, paˇ g'o ̭ jawˇ le nya-eu meh. 16 K'oeˇ naˆ maˬ tseˇ muiˬ dzehˬ-eu mˬ taˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ noeˬ tsoˆ taˬ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ Miˬyehˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ Miˬyehˇ ma lehˇ kuˇ gaˇ Miˬyehˇ maˬ sha ̭ dawˇ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ g'aˇ duˬ meuˬ tiˬ meuˬ aˬ yaw ̭ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ meh. 17 Aˬbyaˬhaˬ-ahˇ Miˬyehˇ lawˬ haw ngeh aˬ yaw ̭-euˬ aˬ li Iˇtsaˆ lawˇ nehˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, jah-eu jeˬ baˬ da neh meh. Aˬbyaˬhaˬ-aˬ, Miˬyehˇ nehˬ-ehˇ saˇ jaˇ dzaˬ ta ̭-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ li tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ jawˇ-eu lawˇ nehˬ coeˇ-eu meh. 18 "Ngaˬ neh nawˬ-ahˇ bi ̭ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ, Iˇtsaˆ o neh jeuˬ le o le teh ̭-a" lehˇ, Aˬbyaˬhaˬ-ahˇ Miˬyehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 19 Iˇtsaˆ-ahˇ shiˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ nya meh lehˇ Aˬbyaˬhaˬnoeˬ-euˬ meh. Dawˬ yehˆ zmˬ-awˇ ya ehˇ naˇ, Iˇtsaˆ shiˇ dzeuˇ-euˬ paˇ za k'o ̭-euˬ gaˇ duˇ-eu meh. 20 Yaˬkoˆ hawˇ-eu Iˇsawˇ aˬ nya ̭ nmˇ mehˬ hu paw deh ̭ daˆ le ̭ ngeh guiˬ lahˬ za nya ni, Iˇtsaˆ dawˬ ngehˬ g'eh nehˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, jah-eu jeˬ baˬ da neh meh. 21 Yaˬkoˆ maˬ shiˇ mi naˆ-ehˇ Yoˇsehˆ-euˬ aˬ li nyiˬ li-ahˇ dawˬ ngehˬ g'eh nehˬ ya ̭-euˬ k'oeˇ-aˬ, jah-eu jeˬ baˬ da neh meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, yawˬ ha-euˬ gawˬ yoeˬ-ahˇ g'oˆ toˆ shaˇ-awˇ Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-euˬ meh. 22 Yoˇsehˆ sa ̭ maˬ g'awˇ li mi naˆ-ehˇ, Iˇsaˬleˬlaˆtsawˇ haˬ deuˬ Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ neh ya doˆ-iˇ-eu gaˇ kawˆ ehˇ taˬ ya ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ ya ba ̭ pahˬ-eu gaˇ kawˆ mehˬ taˬ ya ̭-euˬ k'oeˇ-aˬ, jah-eu jeˬ baˬ da neh meh. 23 Moˇseˬ deh ̭ le ngeh, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ da aˬ ma aˬ yaw ̭-ahˇ ba la smˇ siˬ byah ni cu za ̭ taˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, jah-eu-jeˬ baˬ da neh meh. Zaˬ k'oeˇ g'aˬ muiˬ dui dui gaˇ aˬ yaw ̭ nya ̭ ya mawˇ-euˬ miˇ neh, sahˬ paˬ neh bi ̭ taˬ-euˬ dawˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ ni k'oeˇ lo ̭-ehˇ cu za ̭-euˬ meh. 24 Moˇseˬ huiˬ loˆ laˇ ngeh, aˬ yaw ̭-ahˇ sahˬpaˬ zaˬ miˬ-euˬ aˬ li lehˇ kuˇ gaˇ maˬ gaˬ nahˇ-eu k'oeˇ-aˬ, jah-eu jeˬ baˬ da neh meh. 25 Iˬbaˇ-ahˇ tiˬ k'ehˇ laˇ k'ehˬ byawˬ g'a muˆ g'a-eu naˆ maˬ tseˇ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ daˬ maw ̭-eu meh. 26 Ka li-euˬ g'aˇ duˬ daˬ ga-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ-eu-aˬ, Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ k'aˇ jaˆ-eu pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ dawˬ tawˆ lu ̭ naˆ maˬ tseˇ poeˬ dui lawˬ dui dui ma lehˇ aˬ yaw ̭ jah duˬ taˬ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ kaˇ za-eu la ̭ sawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ noeˬ tsoˆ taˬ-euˬ meh. 27 Sahˬ paˬ nui ma pehˇ gaˇ maˬ yahˇ ni Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ-ahˇ neh Moˇseˬ doˆ-iˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, jah-eu jeˬ baˬ da neh meh. Maˬ mawˇ nya-eu Miˬyehˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ya mawˇ haw-euˬ lo ̭-ehˇ, naˇ k'ah nahˇ g'o ̭ maˬ g'o ̭ haw ni aˬ yaw ̭ nui ma zi ̭-euˬ meh. 28 Baˬsaˬkaˬ Bawˬ-iˬ g'eh-awˇ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ deh ̭ beh beh le-euˬ aˬ li deuˬ-ahˇ Shiˇ-eu jeˬ-euˬ Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ neh maˬ bi seh ̭-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ dawˬ bi ̭-awˇ laˇ g'oˆ-ahˇ shiˬ bi byaˆ shehˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, jah-eu jeˬ baˬ da neh meh. 29 Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ Iˬ ma laˆ shaˆ Yaw neˇ nyiˬ tsehˆ-ehˇ gui coˇ ni g'eh-eu miˇ tsaˬ-ahˇ nawˬ-awˇ tsehˆ doˆ nya-euˬ k'oeˇ-aˬ, jah-eu jeˬ baˬ da neh meh. Iˇjiˇtuˆ tsawˇ haˬ deuˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ tsehˆ doˆ-eu lehˇ leh jeh ngeh, iˇ cu ̭ neh bi dahˬ pymˬ seh ̭ jiˇ-euˬ meh. 30 Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ Yeˬliˇkoˇ meuˬ-ahˇ shi ̭ nah cah jawˬ nehˬ ngeh meuˬ lahˇ byaˆ-iˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, jah-eu jeˬ baˬ da neh meh. 31 Laˬhaˇ lehˇ myahˇ-euˬ meh maˬ laˇ k'oeˇ g'aˬ Miˬyehˇ-euˬ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ maˬ ya shiˇ caw-euˬ k'oeˇ-aˬ, jah-eu jeˬ baˬ da neh meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˬ sho haw laˇ-euˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ yaw muiˬ paˬ-ehˇ ha-euˬ meh. 32 Heu naˆ maˬ tseˇ paˇ ja siˬ loˇ. Giˇdoˬ, Baˬlehˇ, Saˬsoˬ, Yeˬpaˬtaˆ, Daˬbiˇ, Saˬmeuˬlaˆ aˬ ha ma ̭ hawˇ-eu, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ-euˬ gaˇ kawˆ maˬ paˇ ja jiˇ coeˇ miˇ-a. 33 Jah-eu jeˬ baˬ da neh aˬ cawˬ-euˬ miˇ k'ahˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ guiˇ deuˆ g'aˬ-euˬ meh. Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ mˇ-awˇ, Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ za-euˬ meh. Aˇ laˬ jaˬ shiˇ-ahˇ mehˬ cu ̭ cu ̭ nya-euˬ meh. 34 Guˆ dui dui laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu miˬ dzaˬ-ahˇ laˆ miˆ nya-awˇ, mi cehˇ neh maˬ bi seh ̭ ni dzeuˇ-iˇ nya-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ g'aˬ baˬ dui dui-euˬ k'aw ̭, g'aˬ k'aˆ dui dui laˇ-awˇ aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ-euˬ guiˇ ma ̭ deuˬ-ahˇ deuˆ g'aˬ nya-euˬ meh. 35 Jah-eu jeˬ baˬ da neh, zaˬ miˬ zaˬ deuˬ shiˇ dzeuˇ-euˬ yawˬ ha-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ deuˬ-ahˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ nya-euˬ meh. Tiˬ deuˬ-aˬ, muiˬ dzehˬ-eu g'o ̭ deh ̭ laˇ-eu jeˬ-ahˇ za nya ni, bi buˬ bi law-iˇ-eu jeˬ-ahˇ maˬ ha geu ̭-ehˇ bi k'ehˬ bi k'aˆ seh ̭ le ̭-euˬ meh. 36 Tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ bi ehˇ niˇ g'a-awˇ, yahˬ caˆ neh bi jui ̭-euˬ meh. Tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, shmˇ caˆ bi pa ̭-awˇ, tawˬ-ahˇ bi tsahˇ uˇ g'eh-euˬ meh. 37 K'aˬ lo neh bi biˬ seh ̭-euˬ meh. Yehˬ ma neh bi yehˬ tsehˆ-euˬ meh. Mi cehˇ neh bi deuˆ seh ̭-euˬ meh. Yawˇ baˆ k'oˆ hawˇ-eu ci ̭ myeh ̭ baˆ k'oˆ dm dm-ehˇ cah-euˬ meh. Shaˬ dui dui-awˇ, k'ehˬ dui k'aˆ dui bi dui-euˬ uˬ ta ̭, k'aˇ g'eh maw ̭-eu jeˬ bi g'eh-euˬ meh. 38 Miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ heu-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ lo ̭-ehˇ muiˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ maˬ geuˇ-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, gawˬ jawˬ gawˬ duˇ bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ doe ni pawˇ pawˇ-ehˇ, miˇ tsa dahˇ-eu lo k'ahˬ lo byoe doe ni jawˇ-euˬ meh. 39 Aˬ yaw ̭ ma ̭ jah-eu jeˬ baˬ da neh k'oeˇ naˆ naˆ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ taˬ ya ̭-euˬ jaˆ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ za-aˬ siˬ. 40 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ muiˬ-eu jeˬ aˬ dui g'aˇ duˬ Miˬyehˇ laˆ saˆ taˬ-euˬ meh. Aˬ dui ma ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ bi byah laˇ-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ shaˇ noeˬ taˬ-euˬ meh.

Heˬbyehˇ 12

1 Jah-eu jeˬ gaˇ kawˆ saˇ kiˇ kamˬ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ, aˬ dui-euˬ tiˬ jawˬ tiˬ byah ni jawˇ lu ̭ ma. K'oeˇ miˇ neh, gaˇ ma-ahˇ k'aˇ jaˆ tsoeˬ-eu yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ aˬ dui teuˆ lehˆ-awˇ, aˬ dui-ahˇ deuˇ geuˆ ni lahˇ cu ̭ ta ̭-euˬ iˬ baˇ-ahˇ behˇ lehˆ-awˇ, aˬ dui mehˬ shi laˆ saˆ taˬ-euˬ cehˆ ceh ceh-eu gaˇ ma-ahˇ nui ma zi ̭ dah ni cehˆ g'eh kaˇ-euˇ. 2 Aˬ dui-euˬ myaˆ nuiˆ Yeˬsuˇ-ahˇ haw tsoˆ taˬ kaˇ-euˇ. Aˬ dui Miˬyehˇ-ahˇ aˇ dahˬ beh ngeh neh aˇ saˬ saˬ ngeh keuˆ ni jah-euˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ baˬ da neh ma. La ̭ ya ̭ baˬ da neh aˬ yaw ̭ nui ma maˬ cawˆ-a. Aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ shi jaˆ lu ̭-eu laˬ k'aˬ cehˇ-eu jeˬ baˬ da neh, la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ya shiˇ-eu daˬ ga dui dui-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ k'ahˬ maˬ lahˇ-a. Nymˬ-mˇ aˬ yaw ̭ Miˬyehˇ-euˬ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ-euˬ aˇ maˇ paw nuiˇ lu ̭-eu meh. 3 Aˬ yaw ̭ aˇ naˆ ni ya daˬ dzeuˇ ya ̭-euˬ gaˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yaw ̭-ahˇ muiˇ-eu iˬ baˇ zaˬ deuˬ-euˬ la ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ aˇ naˆ ni ya daˬ-euˬ nga. K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ nui ma baˬ-awˇ Miˬyehˇ-ahˇ jah-eu jeˬ-ahˇ taˬ byehˇ dzeh. 4 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ iˬ baˇ-ahˇ deuˆ ceh ceh-eu k'oeˇ-aˬ, shiˇ-eu aˇ tiˆ-ahˇ maˬ keuˆ-a siˬ. 5 Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ deuˬ lo ̭-ehˇ sawˇ-awˇ g'aˬ bi ̭-euˬ dawˬ-ahˇ naw ma ̭ ngehˇ-euˬ te loˇ. "Ngaˬli nawˇ deh ̭ lehˬ-euˬ miˇ neh, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ mehˬ ngeh tsoˆ ngeh, yaw muiˬ paˬ-ehˇ naˇ haˬ geu ̭-awˬ. Aˬ yaw ̭ nawˬ-ahˇ zuiˆ-awˇ mehˬ ngeh, nui ma taˬ baˬ, nui ma taˬcawˆ. 6 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇnaˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ gaˬ-eu g'aˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ mehˬ paˇ tsoˆ paˇ nehˬ-awˇ, Yaw ̭-euˬ zaˬ lehˇ sawˇ-euˬ g'aˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ diˬ paˇ dzaw paˇ-eu meh." 7 Naw ma ̭ ya daˬ lu ̭-eu jeˬ-ahˇ aˬ da neh diˬ paˇ dzaw paˇ nehˬ la ̭-euˬ jeˬ lo ̭-ehˇ sawˇ-eu la ̭ k'oeˇ, oˇ-awˇ daˬ-awˬ. Naw ma ̭ ya daˬ-eu k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ lo ̭-ehˇ sawˇ-eu saˇ kiˇ pyeu ̭-eu meh. 8 Aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ deuˬ-ahˇ diˬ-eu lo ̭-ehˇ naw ma ̭-ahˇ maˬ diˬ naˇ, naw ma ̭-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ maˇ maˇ ni maˬ ngeuˇ-a. G'oˆ baˬ la ̭ nyiˇ-euˬ zaˬ-ahˇ duˇ-eu meh. 9 Aˬ dui-euˬ zaˬ baw aˬ da deuˬ k'aw ̭, aˬ dui-ahˇ diˬ laˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, yawˬ ha-euˬ aˬ da-ahˇ aˬ dui yaw zeu baw-eu ma. Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu aˬ dui-euˬ Aˬ da pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-ahˇ aˬ dui aˇ naˆ ni yaw zeu baw-awˇ deh ̭ paˬ nga. 10 Aˬ dui-euˬ zaˬ baw aˬ da deuˬ-aˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ neh tsaˬ meh lehˇ noeˬ-euˬ lo ̭-ehˇ aˬ dui-ahˇ tiˬ k'ehˇ laˇ k'ehˬ mehˬ paˇ zuiˆ paˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ mehˬ-eu zuiˆ-eu k'oeˇ-aˬ, aˬ dui g'aˇ duˬ muiˬ ni mˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ lo ̭-ehˇ bi muiˬ bi shawˇ laˇ-eu g'aˇ duˬ mˇ-eu meh. 11 Aˬ dui-ahˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ la ̭ gaˇ ya daˬ ngeh, aˬ dui-ahˇ bi noeˬ shaˬ la ̭ gaˇ duˇ-awˇ, laˬ k'aˬ maˬ cehˇ nya-a. Ehˇ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ bi k'ehˬ bi k'aˆ-euˬ tsawˇ haˬ-aˬ, aˇ nah yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˇ-ehˇ deh ̭-awˇ nui saˇ o ̭-eu guiˬ lahˬ za-eu meh. 12 K'oeˇ miˇ neh, la ̭ guˬ shiˇ laˇ-euˬ naw ma ̭-euˬ aˬ la ̭ paˇ cawˬ diˇ-awˇ, g'aˬ juˬ laˇ-euˬ naw ma ̭-euˬ pawˬ tsui ̭ g'aˬ paˇ bi ahˇ k'o ̭ laˇ-awˬ. 13 Kuiˇ shiˇ shiˇ-eu tsawˇ haˬ yoeˬ tsui ̭ maˬ bi jiˆ paˇ-iˇ-eu uˬ ta ̭, bi taˬ leˇ nya-eu g'aˇ duˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ gaˇ ma-ahˇ cah-awˬ. 14 Tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ nehˬ-ehˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-eu la ̭ k'oeˇ yaw muiˬ yaw shawˇ shawˇ-ehˇ deh ̭-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ deh ̭ naˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-ahˇ maˬ mawˇ nya-a. 15 Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ maˬ ya byehˇ dzeh ni yahˇ-awˬ. K'aˬ dui dui-eu baw duˆ mehˇ laˇ-awˇ aˬ yaw ̭-euˬ do ̭ k'oeˇ neh aˬ cawˬ-ahˇ laˆ bahˬ laˆ muˆ-eu lo ̭-ehˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ taˬ bi pyeu ̭. 16 Aˬ li aˬ yui ̭-ahˇ o ̭-eu aˇ yaˬ-ahˇ hawˬ tiˬ byawˇ neh paˇ dzeh-euˬ Iˇsawˇ lo ̭-ehˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ k'aˬ miˬ sheu-awˇ Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu maˬ baw-eu tsawˇ haˬ maˬ ya bi pyeu ̭ ni yahˇ-awˬ. 17 Aˇ nah hawˇ-eu aˬ da neh dawˬ ngehˬ g'eh nehˬ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ Iˇsawˇ geu ̭ maw ̭-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭ siˬ nya meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ byehˇ dzeh nehˬ gaˇ ya daˬ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ myaˆ biˇ doˆ doˆ-ehˇ aˇ naˆ ni leh jeh-euˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ neh mˇ dzeuˇ-euˬ jeˬ-ahˇ maˬ paˇ laˆ paˇ nya meh. 18 Naw ma ̭-aˬ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ lo ̭-ehˇ toeˬ haw sawˆ haw nya-eu Siˇnaˆ gawˬ jawˬ-ahˇ laˇ-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, miˬ dzaˬ do ̭ lu ̭-eu Siˇnaˆ gawˬ jawˬ-ahˇ, zahˇ dui dui gaˇ maˬ ehˇ, jaˬ lehˇ lehˇ ma baw gaˇ maˬ ehˇ, 19 daˇ heh teˇ saˇ-ahˇ maˬ ehˇ, dawˬ ngehˬ-eu teˇ saˇ-ahˇ maˬ ehˇ, ya gaˬ ya mawˇ-euˬ meh. 20 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, "Gawˬ jawˬ heu jawˬ-ahˇ k'aˇ tahˬ ciˆ-euˬ jeˬ zaˬ tiˬ mawˇ-ahˇ keuˆ ni, k'aˬ lo neh biˬ seh ̭ gaˇ ya daˬ meh" lehˇ ehˇ taˬ-euˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ pi coeˇ-a. 21 Aˬ yaw ̭ ma ̭ myaˆ ya mawˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, guˆ dui dui laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu miˇ neh, "Ngaˇ guˆ dui dui-awˇ, yaw dzuˬ dzuˬ dui dui nya" lehˇ Moˇseˬ ehˇ-eu meh. 22 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-aˬ, Ziˇoˬ gawˬ jawˬ hawˇ-eu deh ̭ lu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ meuˬ-ahˇ laˇ-euˬ meh. K'oeˇ-aˬ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ aˇ muiˇ aˇ seh jawˇ-eu mˬ taˆ-euˬ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ meh. 23 Mˬ k'oeˇ taˆ tsawˇ myahˇ bi bo ̭ ahˇ taˬ-euˬ deuˬ pyeu ̭-eu, deh ̭ beh beh le-euˬ Miˬyehˇ-euˬ zaˬ deuˬ laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ uiˬ leˇ taˬ-euˬ gaˇ naw ma ̭ laˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Tsawˇ haˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu g'aˬ pyeu ̭-awˇ, tsawˇ muiˬ deuˬ-euˬ sa ̭ laˇ-ahˇ bi muiˬ bi byah laˇ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ jawˇ gaˇ naw ma ̭ laˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 24 Dawˬ ma saˇ jaˇ yaw shui ̭ lehˬ hmˬ laˆ saˆ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ maˬ ehˇ, Aˬbeˬlaˆ-euˬ shiˬ naˆ maˬ tseˇ baoˬ huiˬ dzehˬ-eu saˇ jaˇ dawˬ kawˬ pyeu ̭-eu byaˆ shehˬ-euˬ shiˬ jaˆ gaˇ maˬ ehˇ, naw ma ̭ laˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 25 Naw ma ̭-ahˇ ngehˬ cawˬ lu ̭-eu g'aˬ-euˬ dawˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ-ehˇ maˬ ya g'eh ni yahˇ-awˬ. Miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ bi ngehˬ le-euˬ g'aˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ geu ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭ maˬ dzeuˇ-iˇ nya-euˬ-aˬ, mˬ taˆ neh dawˬ ngehˬ le ̭-euˬ g'aˬ-euˬ dawˬ-ahˇ aˬ dui maˬ naˇ haˬ geu ̭ naˇ, aˬ joˆ-ehˇ paˇ dzeuˇ-iˇ nya nmˇ. 26 Yaw beh poˆ ngehˬ-euˬ aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ k'oeˇ, miˇ tsaˬ heu-ahˇ g'eu nyeh-euˬ meh. K'oeˇ naˆ maˬ tseˇ, nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, "Miˇ tsaˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, mˬ-ahˇ k'aw ̭ ngaˇ paˇ g'eu nyeh ma" lehˇ, aˬ yaw ̭ saˇ jaˬ dzaˬ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. 27 "Tiˬ poˆ paˇ g'eu nyeh ma" lehˇ ehˇ-eu dawˬ k'oeˇ dawˬ-aˬ, maˬ nyeh laˇ nya-eu jeˬ bi zi ̭-awˇ, k'aˇ beh taˬ-euˬ jeˬ bi nyeh laˇ-awˇ bi byoˆ-iˇ jiˇ ma lehˇ bya cehˆ ni ehˇ maw ̭-eu meh. 28 K'oeˇ baˬ da neh, maˬ nyeh laˇ nya-eu miˇ k'ahˬ aˬ dui za taˬ-euˬ miˇ neh Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ kaˇ-euˇ. Miˬyehˇ-ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ-awˇ guˆ guˆ-ehˇ yaw zeu baw-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ nui ma tsaˬ-eu lo ̭-ehˇ uˬ duˬ tahˬ kaˇ-euˇ. 29 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui-euˬ Miˬyehˇ-aˬ, maˇ maˇ ni laˆ luˬ laˆ seˇ-eu miˬ dzaˬ pyeu ̭-eu meh.

Heˬbyehˇ 13

1 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ lo ̭-ehˇ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ aˬ myah lu ̭ gaˬ-awˬ. 2 Daˬ yah-ahˇ yaw muiˬ-ehˇ ha-eu g'aˇ duˬ taˬ ngehˇ. Tiˬ paˆ na deuˬ daˬ yah-ahˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ha-eu la ̭ k'oeˇ, yawˬ ha maˬ siˬ nya ni mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ-ahˇ ha zaˬ-euˬ tsawˇ haˬ k'aw ̭ jawˇ haw-euˬ meh. 3 Tawˬ-ahˇ uˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, yawˬ ha g'eh aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ tawˬ-ahˇ caw uˇ lu ̭-eu lo ̭-ehˇ noeˬ keuˆ-awˬ. Kehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, yawˬ ha g'eh aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ caw daˬ lu ̭-eu lo ̭-ehˇ noeˬ keuˆ-awˬ. 4 Sheuˬ dahˬ dzaˬ ta ̭-eu jeˬ-ahˇ tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ ya taˬ huiˬ-awˇ, miˬ zaˬ yo zaˬ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ saˇ jaˇ ya zi ̭ meh. Maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu la ̭ k'oeˇ k'aˬ miˬ sheu-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu, aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ joe-eu tsawˇ ha deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ yaˇ k'aˬ daˇ teh ̭-a. 5 Pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ-ahˇ mehˇ juiˇ taˬ juiˇ. Yawˬ ha k'aˇ jaˆ-eu myaˆ ni nui k'ahˇ shiˇ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, "Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ taˬ ya ̭. Tiˬ jawˇ-iˬ maˬ byehˇ dzeh" lehˇ, Miˬyehˇ neh ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. 6 K'oeˇ miˇ neh, aˬ dui nui ma k'aˬ duˬ ni g'eh-eu la ̭ k'oeˇ, "Sahˬpaˬ Miˬyehˇ ngehˬ g'eh lu ̭meh. Ngaˇ tiˬ jeˬ-iˬ guˆ k'aˇ maˬ za. Aˬcawˬ aˬ jeˬ jahˇ laˇ nya nmˇ" lehˇ ehˇ kaˇ-euˇ. 7 Naw ma ̭-ahˇ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ-euˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ-ahˇ taˬ ngehˇ. Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ deh ̭ ya ̭ jaˇ ya ̭-awˇ shiˇ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ shaˇ noeˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ jah-eu jeˬ-ahˇ dzaw geu ̭-awˬ. 8 Yeˬsuˇ Ka liˬ-aˬ, miˇ nah, iˬ nah hawˇ-eu, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ tiˬ kawˆ meh. 9 La k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ beu gaˇ-eu mehˬ-eu tsoˆ-eu g'awˬ mya jeˬ neh gaˇ ma taˬ bi sheuˬ bahˬ. Dzaˇ dzaˬ sheuˬ-eu baˬ da neh naw ma ̭-euˬ sa ̭ laˇ g'aˬ k'aˆ laˇ-eu maˬ ngeuˇ-a. Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ-aˬ, naw ma ̭-euˬ sa ̭ laˇ g'aˬ bi k'aˆ laˇ-eu g'aˇ duˬ muiˬ dui dui-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. Dzaˇ dzaˬ sheuˬ-eu k'oeˇ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ g'aˇ duˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-a. 10 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ uˬ duˬ tahˬ-eu jawˇ duˬ-ahˇ gaˇ mˇ-eu piˇ ma deuˬ-aˬ, aˬ dui-euˬ lawˇ duˬ k'oeˇ taˆ lawˇ-euˬ lawˇ dzaˇ maˬ dzaˬ k'mˬ-a. 11 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ Piˇ ma Yaw huiˬ g'aˬ-aˬ, Muiˬ dui shawˇ dui dui-eu Jawˇ duˬ la ̭ k'oeˇ jeˬ zaˬ-euˬ shiˬ yuˇ ahˇ g'eh-awˇ, iˬ baˇ shawˇ-eu lawˇ-eu jeˬ lawˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, lawˇ-eu g'aˇ duˬ seh ̭-euˬ jeˬ zaˬ deuˬ-ahˇ-aˬ, pu pu dzeˇ ya dzah puiˆ dzeh-eu meh. 12 K'oeˇ baˬ da neh, Yeˬsuˇ g'eh aˬ yaw ̭-euˬ shiˬ neh tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ iˬ baˇ shawˇ-eu g'aˇ duˬ meuˬ meuˬ dzeˇ shiˇ-euˬ meh. 13 K'oeˇ miˇ neh, aˬ dui k'aw ̭, pu pu dzeˇ aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ iˇ-awˇ, sha ̭ dawˇ-eu jeˬ-ahˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ caw daˬ kaˇ-euˇ. 14 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ aˬ dui g'aˇ duˬ zi ̭-eu meuˬ maˬ jaˆ-a. Aˬ kaˇ keuˆ le-eu meuˬ-ahˇ aˬ dui noeˬ tmˬ lu ̭-eu ma. 15 K'oeˇ miˇ neh, aˬ dui Yeˬsuˇ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-eu jeˬ lawˇ nehˬ kaˇ-euˇ. K'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ bi siˬ bi mawˇ-eu, k'aˬ meh mehˬ boeˬ neh lawˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 16 Yaw muiˬ jeˬ hawˇ-eu tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ caw ba ngehˬ g'eh-eu jeˬ-ahˇ maˬ ngehˇ ni mˇ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-eu lawˇ-eu shehˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 17 Naw ma ̭ k'oeˇ taˆ aˬ yui ̭ aˬ tsu geu ̭-eu deuˬ-euˬ ehˇ dawˬ yaw muiˬ paˬ-ehˇ naˇ haˬ geu ̭-awˬ. Aˬ yaw ̭ ma ̭ neh mˇ-euˬ gaˇ deuˬ Miˬyehˇ mehˬ shi ya dzawˇ mehˬ leˇ-eu baˬ da neh, jawˇ naˬ maˬ mˇ ni naw ma ̭-euˬ sa ̭ laˇ-ahˇ haw piˇ lu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ ehˇ dawˬ-ahˇ naw ma ̭ naˇ haˬ geu ̭ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ gaˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ laˬ k'aˬ cehˇ-eu la ̭ k'oeˇ ya mˇ teh ̭-a. Naw ma ̭ maˬ naˇ haˬ geu ̭ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ noeˬ shaˬ-eu la ̭ k'oeˇ ya mˇ-awˇ, naw ma ̭ g'aˇ duˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-a. 18 Nga ma ̭ g'aˇ duˬ maˬ tsehˆ leˇ ni guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ la ̭-awˬ. Nga ma ̭-euˬ siˬ nya-eu nui ma shawˇ jehˆ ni jaˆ ma lehˇ nga ma ̭ jah-eu ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ myah lu ̭ yaw muiˬ jeˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ nga ma ̭ mˇ maw ̭-eu ma. 19 Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ yaw kawˇ-ehˇ bi g'o ̭ laˇ nehˬ la ̭ ni guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ la ̭-awˬ lehˇ, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ shaˇ dui dui-eu ma. 20 Mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ zi ̭-eu dawˬ ma saˇ jaˇ-euˬ shiˬ baˬ da neh Huiˬ dui dui-eu Yawˇ bo-eu yaw sahˇ pyeu ̭ laˇ-euˬ aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu nui saˇ o ̭-eu jeˬ bi ̭-eu Miˬyehˇ-aˬ, 21 naw ma ̭ aˬ yaw ̭-euˬ nui k'ahˇ mˇ nya ni, naw ma ̭ k'aˇ loˬ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ bi ̭ nehˬ la ̭-awˇ, Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ g'oe-awˇ aˬ dui la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ nui k'ahˇ shiˇ-eu jeˬ mˇ lu ̭-uˇ. Mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ Ka li yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ lu ̭-uˇ. 22 A yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭-ahˇ g'aˬ bi ̭-eu dawˬ heu deuˬ-ahˇ nui ma g'awˬ mahˇ ni taˬ-awˇ naˇ haˬ geu ̭-awˬ lehˇ shaˇ-eu ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ neh naw ma ̭-ahˇ bo ̭ nehˬ la ̭-euˬ sahˬ bo ̭ heu ta ̭-aˬ, yaw mahˇ maˬ ngeuˇ-a. 23 Aˬ dui-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Tiˆmoˇseˬ-ahˇ tawˬ-ahˇ neh pyehˬ doˆ nehˬ g'aˬ-euˬ meh lehˇ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ bi siˬ-eu ma. Aˬ yaw ̭ yaw kawˇ-ehˇ g'o ̭ keuˆ miˇ le naˇ, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ haw mawˇ le ngeh aˬ yaw ̭-ahˇ k'aw ̭ sheuˬ le ̭ ma. 24 Naw ma ̭-euˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu dawˬ tawˆ lu ̭ hawˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ, nga ma ̭ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ le ̭-euˬ gaˇ kawˆ tiˬ poˆ tsa ̭ nehˬ-awˬ. Iˇdaˬliˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ jawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ naw ma ̭-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ le ̭-euˬ meh. 25 Naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ k'oeˇ taˆ, Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ jaˆ lu ̭-uˇ. Aˬ miˬ

Yaˬkoˆ 1

1 Miˬyehˇ hawˇ-eu Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ zaˬ k'aˆ pyeu ̭-eu ngaˇ Yaˬkoˆ, Miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ jawˇ byaˆ taˬ-euˬ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ la ̭-eu ma. 2 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, lawˬ haw-eu g'awˬ mya jeˬ-ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh, yaw muiˬ jeˬ keuˆ le-euˬ lo ̭-ehˇ laˬ k'aˬ cehˇ-awˬ. 3 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭-euˬ jah-eu jeˬ-ahˇ lawˬ haw-eu k'oeˇ-aˬ, naw ma ̭-ahˇ daˬ coeˇ oˇ coeˇ-eu tsawˇ haˬ bi pyeu ̭ laˇ-eu meh. 4 Naw ma ̭ tiˬ jeˬ-iˬ ehˇ k'aˇ maˬ za ni byah-eu lo ̭-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ nya ni, aˬ myah lu ̭ maˬ tsehˆ leˇ ni daˬ dzeuˇ oˇ dzeuˇ nya-eu yaw duˬ bi baw-awˬ. 5 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ na zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ teˬ lu ̭ naˇ, Miˬyehˇ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu tsaˬ meh. Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ bi ̭ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ-aˬ, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu la ̭ k'oeˇ tsawˇ tsiˇ maˬ tsiˇ ni bi ̭-eu meh. 6 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ guiˬ lahˬ shaˇ ngeh maˬ jah coeˇ-eu nui ma maˬ bi ahˇ ni, jah-eu la ̭ k'oeˇ shaˇ-awˬ. Maˬ jah coeˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, jaˬ lehˇ k'aˇ hehˇ-eu paw pyawˇ-iˇ-eu iˬ ma laˆ shaˆ iˇ luˆ dzeh gaˇ duˇ-eu meh. 7 K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ-aˬ, yawˬ ha loˬ-eu jeˬ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ bi ̭ la ̭ teh ̭-a lehˇ maˬ noeˬ pyawˬ-eu zaˬ dzehˬ meh. 8 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ nui ma poˆ poˆ laˆ laˆ-ehˇ noeˬ-awˇ, nui tsehˆ maˬ ahˇ-a. 9 Iˇ shaˬ shaˬ-eu Ka li zaˬ tiˬ g'aˬ-aˬ, Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ ciˬ goˇ nehˬ ngeh laˬ k'aˬ cehˇ-eu tsaˬ meh. 10 Smˇ muiˬ muiˬ-eu Ka li zaˬ tiˬ g'aˬ-aˬ, Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ taˬ awˆ nehˬ ngeh la ̭ k'aˬ cehˇ-eu tsaˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, smˇ muiˬ muiˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, yaˇ mo ̭ aˇ yehˆ lo ̭-ehˇ ya byoˆ-iˇ teh ̭-a. 11 Nahˇ ma doˆ laˇ-awˇ nahˇ tsaˇ k'aˆ laˇ ngeh, yaˇ mo ̭ k'oeˇ nyoeˬ-iˇ koˆ-iˇ-eu meh. K'oeˇ ngeh jawˇ, aˇ yehˆ k'oeˇ ga ka-awˇ haw muiˬ-eu jeˬ cawˆ-iˇ jiˇ-eu meh. K'oeˇ gaˇ duˇ ni, smˇ muiˬ muiˬ-eu tsawˇ haˬ k'aw ̭, yawˬ ha-euˬ gaˇ-ahˇ k'o ̭ g'a lu ̭ ngeh ya luˬ ya seˇ-iˇ teh ̭-a. 12 Lawˬ haw-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ ngeh saˇ jaˇ zi ̭-eu tsawˇ haˬ guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, lawˬ haw-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ daˬ dzeuˇ oˇ dzeuˇ g'aˬ ngeh jawˇ, Miˬyehˇ-ahˇ gaˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ Miˬyehˇ neh lehˬ hmˬ taˬ-euˬ deh ̭-eu jeˬ-euˬ shuiˇ uˬ k'oˆ la ̭ sawˬ za teh ̭-a. 13 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na, k'oeˇ lo ̭-ehˇ lawˬ haw-awˇ muˇ juˇ juˇ gaˇ ya daˬ ngeh, "Muˇ juˇ juˇ-eu heu, Miˬyehˇ jawˇ gaˇ neh oe-euˬ meh" lehˇ ehˇ-eu maˬ tsaˬ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yaw haiˬ jeˬ Miˬyehˇ-ahˇ muˇ juˇ maˬ juˇ nya-a. K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ-iˬ Miˬyehˇ muˇ juˇ maˬ juˇ-a. 14 Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-aˬ, yawˬ ha-euˬ maˬ muiˬ maˬ jaˬ-eu nui k'ahˇ neh bi tsahˇ pyawˇ-awˇ lahˇ ju bi k'mˇ ngeh, muˇ juˇ juˇ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ-eu meh. 15 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ maˬ muiˬ maˬ jaˬ-eu nui k'ahˇ k'oeˇ zaˬ jeuˬ-eu lo ̭-ehˇ jeuˬ leˇ-awˇ, iˬ baˇ bi deh ̭ doˆ le-eu meh. Iˬ baˇ k'oeˇ huiˬ loˆ laˇ ngeh, shiˇ-eu jeˬ bi deh ̭ doˆ le-eu meh. 16 Ngaˇ gaˬ dui dui-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, taˬ noeˬ lehˬ. 17 Muiˬ-eu guiˬ lahˬ hawˇ-eu byah-eu la ̭ sawˬ dawˬ tawˆ lu ̭, mˬ paw neh yaw sheh ̭-euˬ Aˬda jawˇ gaˇ neh oe-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ poˆ laˇ paˇ laˇ nya-eu naˇ shmˇ maˬ ahˇ-a. 18 K'aˇ beh deh ̭ taˬ-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ dui aˬ cawˬ jeˬ hu hu saˬ ya jawˇ ni, aˬ yaw ̭ nui ma k'aˇ tsaˬ-eu lo ̭-ehˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˬ-ahˇ g'oe-awˇ aˬ dui-ahˇ beh deh ̭ taˬ-euˬ meh. 19 Ngaˇ gaˬ dui dui-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, gaˇ kawˆ heu deuˬ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ noeˬ taˬ-awˬ. Tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ aˬ cawˬ ehˇ gaˇ yaw kawˇ-ehˇ naˇ haˬ-awˬ. Ehˇ k'aw ̭, dawˬ ngehˬ-eu taˬ tehˬ. Nui ma pehˇ-eu aˬ huˬ taˬ huˬ. 20 A jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ nui ma pehˇ-eu jeˬ-aˬ, Miˬyehˇ neh noeˬ taˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ maˬ mˇ doˆ la ̭ nya-a. 21 K'oeˇ miˇ neh, yaw jaw ̭ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ hawˇ-eu maˬ muiˬ maˬ jaˬ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ byehˇ dzeh jiˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ nui noeˬ geu ̭-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ neh naw ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ ka taˬ-euˬ naw ma ̭-ahˇ ka k'o ̭ nya-eu dawˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭-awˬ. 22 Aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ-ahˇ naˬ bawˇ teh ̭-ehˇ gaˬ-awˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu tsawˇ haˬ taˬ bi pyeu ̭. Naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ bi pyeu ̭-awˬ. 23 Miˬyehˇ-euˬ dawˬ-ahˇ ya gaˬ-euˬ lo ̭-ehˇ maˬ mˇ maˬ shaˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, pyawˬ haw la ̭ k'oeˇ yawˬ ha-euˬ myaˆ pyawˬ-ahˇ yawˬ ha haw-eu tsawˇ haˬ-ahˇ duˇ-eu teh ̭ meh. 24 Aˬ yaw ̭ yaw muiˬ paˬ-ehˇ haw duˬ g'aˬ-awˇ doˆ-iˇ ngeh, yawˬ ha-euˬ pyawˬ naˬ aˇ g'ehˇ-ahˇ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ ngehˇ shaw-euˬ meh. 25 Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ bi buˬ bi law-iˇ-eu byah dui dui-eu zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ haw duˬ-awˇ, k'aˇ ya gaˬ-euˬ jeˬ maˬ ngehˇ byoˆ ni yaw muiˬ paˬ-ehˇ caw teh-awˇ mˇ g'eh shaˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ guiˬ lahˬ bi ̭ nehˬ teh ̭-a. 26 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na uˬ duˬ tahˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ caw teh lu ̭ ma lehˇ noeˬ lu ̭ ta loˇ. Yawˬ haˬ-euˬ k'aˬ meh mehˬ boeˬ-ahˇ yawˬ ha maˬ g'aˬ leˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ uˬ duˬ tahˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu uˬ ta ̭, yawˬ haˇ yawˬ ha jaˬ myaw ̭ myaw ̭ gaˇ duˇ-eu meh. 27 Aˬ da Miˬyehˇ-euˬ mehˬ shi shawˇ jehˆ ni g'eh-awˇ maˇ jawˆ ni g'eh-eu uˬ duˬ tahˬ-eu zahˇ sahˇ k'o ̭-aˬ, muˇ coe aˬ nmˇ deuˬ hawˇ-eu miˬ coeˬ miˬ ma deuˬ shaˬ gaˇ zahˬ gaˇ caw ba nehˬ-awˇ, miˇ tsaˬ shiˬ shaˬ jiˇ-euˬ nui k'ahˇ neh maˬ bi laˆ jaw ̭ ni yawˬ haˇ yawˬ ha yahˇ-awˇ deh ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh.

Yaˬkoˆ 2

1 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ ka li zaˬ deuˬ-oˇ, yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ-eu Sahˬpaˬ pyeu ̭-eu aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ jah-eu aˬ dui-aˬ, aˬ cawˬ-ahˇ k'oeˇ taˆ paw haw-awˇ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ ya tseˇ-a. 2 Naw ma ̭ uˬ duˬ tahˬ-eu lehˇ uiˬ leˇ ngeh, shuiˇ la ̭ behˬ behˬ-awˇ mehˬ tsoeˬ yaw muiˬ dm lu ̭-eu smˇ muiˬ smˇ baw ti g'aˬ hawˇ-eu, mehˬ tsoeˬ yaw cehˇ yaw ju-ehˇ dm lu ̭-eu iˇ shaˬ iˇ taw tiˬ g'aˬ laˇ-euˬ ehˇ-awˬ. 3 Mehˬ tsoeˬ yaw muiˬ dm lu ̭-eu g'aˬ-ahˇ naw ma ̭ yaw zeu baw dzehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, "Nuiˇ duˬ yaw muiˬ heu tsahˇ-ahˇ nuiˇ laˇ-awˬ" lehˇ ehˇ nehˬ-awˇ, iˇ shaˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ-aˬ, "K'oeˇ gaˇ yaw ̭-awˬ. Maˬ ngeuˇ naˇ, heu gaˇ ngaˬ-euˬ aˬ kuiˇ dawˬ peh miˇ tsa nuiˇ laˇ-awˬ" lehˇ naw ma ̭ ehˇ nehˬ-euˬ ehˇ-awˬ. 4 K'oeˇ-aˬ, naw ma ̭ yaw kaˬ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ tseˇ-awˇ, nui ma maˬ sui maˬ dawˇ-eu la ̭ k'oeˇ aˬ cawˬ-ahˇ noeˬ doeˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 5 Ngaˇ gaˬ-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, ngaˇ ehˇ gaˇ naˇ haˬ sheˇ. Jah-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ smˇ muiˬ muiˬ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-awˇ, Miˬyehˇ-ahˇ gaˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ bi ̭-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ miˇ k'ahˬ-ahˇ bi uˇ leˇ-eu lehˇ, miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ deh ̭ lu ̭-eu shaˬ-eu zahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ taˬ-euˬ meh. 6 Ehˇ k'aw ̭, shaˬ-eu zahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ naw ma ̭ yaw zeu maˬ baw-a. Naw ma ̭-euˬ k'oeˇ taˆ nawˬ tehˬ-awˇ naw ma ̭-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ duˬ-ahˇ sheuˬ g'eh-eu k'oeˇ, aˬ suˇ g'aˬ-a. Smˇ muiˬ smˇ baw deuˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. 7 Naw ma ̭-ahˇ bi ̭ taˬ-euˬ tsawˇ myahˇ yaw muiˬ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-eu deuˬ-aˬ, smˇ muiˬ smˇ baw k'oeˇ deuˬ meh. 8 "Yawˬ haˇ yawˬ ha gaˬ-eu lo ̭-ehˇ, yawˬ ha dawˬ peh jawˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ gaˬ-awˬ" lehˇ Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ Miˬyehˇ Miˇk'ahˬ-ahˇ ta ̭-eu zahˇdawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ dawˬ-ahˇ naw ma ̭ naˇ haˬ geu ̭ naˇ, tsaˬ-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ mˇ-eu meh. 9 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ k'oeˇ taˆ paw teh ̭-ehˇ haw-awˇ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ tseˇ naˇ, 'Iˬ baˇ mˇ-eu jeˬ pyeu ̭-awˇ, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ bahˬ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh' lehˇ, Zahˇ daw ̭ k'o ̭ dawˬ la ̭ k'oeˇ pah mehˬ taˬ-euˬ meh. 10 Tsawˇ haˬ aˬ geuˬ g'aˬ maˬ kaˬ, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ caw teh lu ̭ k'aw ̭, tiˬ dawˬ-ahˇ mˇ bahˬ naˇ, dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ mˇ bahˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 11 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, "Aˬ cawˬ-euˬ miˬ sawˇ yo zaˬ-ahˇ maˬ ya bahˬ maˬ ya muˆ-a" lehˇ ehˇ-eu hawˇ-eu, "Tsawˇ haˬ-ahˇ maˬ ya seh ̭-a" lehˇ ehˇ-eu k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ tiˬ g'aˬ neh ehˇ-euˬ dawˬ meh. Aˬ cawˬ-euˬ miˬ sawˇ yo zaˬ-ahˇ nawˇ maˬ bahˬ maˬ muˆ-euˬ k'aw ̭, tsawˇ haˬ seh ̭ naˇ, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ mˇ bahˬ-euˬ meh. 12 Aˬ dui-ahˇ bi buˬ-iˇ la ̭-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ k'oeˇ neh yaˇ k'aˬ ya bi daˇ meh lehˇ siˬ nya-eu tsawˇ haˬ lo ̭-ehˇ ngehˬ-awˬ tmˇ-awˬ, mˇ-awˬ shaˇ-awˬ. 13 Aˬ cawˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ maˬ gaˬ nehˬ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ maˬ gaˬ ni yaˇ k'aˬ daˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ-aˬ, yaˇ k'aˬ daˇ-eu jeˬ-ahˇ g'aˬ leˇ nya-eu meh. 14 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na jah ma lehˇ ehˇ k'aw ̭, maˬ mˇ maˬ shaˇ naˇ, aˬ jeˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ nmˇ. Jah-eu k'oeˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ ka k'o ̭ nehˬ nya teh ̭-a loˇ. 15 Aˬ yui ̭ aˬ yiˇ Ka li zaˬ deuˬ la ̭ k'oeˇ, k'aˬ dzeˇ zaˬ maˬ ehˇ, zaˬ miˬzaˬ maˬ ehˇ, tiˬ g'aˬ na dm g'aˬ dm lmˇ hawˇ-eu dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ maˬ jaˆ ni shaˬ lu ̭-eu ehˇ-awˬ. 16 Naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ k'aˇ loˬ-eu jeˬ maˬ caw ba nehˬ ni, "Miˬyehˇ guiˬ lahˬ bi ̭ lu ̭-uˇ. Yaw lmˇ lmˇ-ehˇ jawˇ-awˇ tiˬ dehˆ dzaˬ-awˬ dawˇ-awˬ" lehˇ ehˇ nehˬ naˇ, naw ma ̭ ehˇ-eu k'oeˇ aˬ jeˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ nmˇ. 17 K'oeˇ miˇ neh, jah-eu jeˬ-aˬ, mˇ-eu shaˇ-eu jeˬ maˬ ahˇ naˇ, shiˇ taˬ-euˬ gaˇ duˇ-eu meh. 18 "Tiˬ g'aˬ-ahˇ jah-eu jeˬ o ̭-awˇ, tiˬ g'aˬ-ahˇ mˇ-eu jeˬ o ̭-eu meh" lehˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na ehˇ teh ̭-a. Mˇ-eu shaˇ-eu jeˬ maˬ ahˇ-eu nawˬ-euˬ jah-eu jeˬ ngaˬ-ahˇ mehˬ nehˬ la ̭ sheˇ. Ngaˇ-aˬ, mˇ-eu shaˇ-eu la ̭ k'oeˇ ngaˬ-euˬ jah-eu jeˬ nawˬ-ahˇ mehˬ nehˬ ma. 19 Miˬyehˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ jawˇ-eu meh lehˇ nawˇ jah-eu miˇ neh maˬ gaˇ dzehˬ ma lehˇ noeˬ te loˇ. Neh ̭ deuˬ k'aw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ jah-awˇ, guˆ guˆ-ehˇ yaw dzuˬ dzuˬ lu ̭ meh. 20 A dzawˬ aˇ gah deuˬ-oˇ, mˇ-eu shaˇ-eu jeˬ maˬ ahˇ-eu jah-eu jeˬ-aˬ yaw ̭ ngeh ̭ meh lehˇ bi mehˬ duˬ maw ̭-eu nya loˇ. 21 Aˬ dui-euˬ aˬ poeˬ Aˬbyaˬhaˬ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ-awˇ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-euˬ ta. Aˬ yaw ̭-euˬ aˬ li Iˇtsaˆ-ahˇ lawˇ duˬ k'oeˇ taˆ lawˇ-euˬ mˇ-eu shaˇ-eu k'oeˇ baˬ da neh, aˬ yaw ̭ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. 22 Aˬ yaw ̭-euˬ jah-eu jeˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ neh mˇ-euˬ shaˇ-euˬ jeˬ tiˬ gaˇ ta ̭-eu k'oeˇ, nawˇ maˬ haw mawˇ nya te loˇ. Aˬ yaw ̭-euˬ jah-eu jeˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ neh mˇ-euˬ shaˇ-euˬ jeˬ la ̭ k'oeˇ byah laˇ-euˬ meh. 23 K'oeˇ ngeh jawˇ, "Aˬbyaˬhaˬ Miˬyehˇ-ahˇ jah-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ jah-eu jeˬ baˬ da neh, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ lehˇ sawˇ nehˬ-euˬ meh" lehˇ ehˇ-eu Jaˇ li ̭ dawˬ kawˬ k'oeˇ byah laˇ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, Aˬbyaˬhaˬ-ahˇ Miˬyehˇ-euˬ cawˬ lehˇ kuˇ-eu meh. 24 Nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya-eu-aˬ, jah-eu tiˬ jeˬ baˬ da neh teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ-ehˇ, mˇ-eu shaˇ-eu jeˬ k'aw ̭ ahˇ-eu baˬ da neh tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ nya-eu meh lehˇ naw ma ̭-ahˇ siˬ duˬ laˇ miˇ-a loˇ. 25 Meh maˬ laˇ Laˬhaˇ-euˬ gaˇ kawˆ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ meh. Miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ-ahˇ k'oeˬ sho haw leˇ-euˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ha geu ̭-awˇ, gaˇ ma yawˬ kahˇ yawˬ mehˬ pyawˇ nehˬ-awˇ bi buˬ bi law-iˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-euˬ shaˇ-euˬ miˇ neh, Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 26 K'oeˇ baˬ da neh, sa ̭ laˇ maˬ ahˇ-eu g'awˇ mawˇ-aˬ, yaw shiˇ pyeu ̭-eu lo ̭-ehˇ, mˇ-eu shaˇ-eu jeˬ maˬ ahˇ-eu jah-eu jeˬ k'aw ̭, yaw shiˇ meh.

Yaˬkoˆ 3

1 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ mehˬ-eu tsoˆ-eu saˬ laˬ g'awˬ mya g'aˬ geu ̭-eu maˬ tsaˬ-a. Naw ma ̭ siˬ nya-eu lo ̭-ehˇ, mehˬ-eu tsoˆ-eu saˬ laˬ deuˬ-aˬ, aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ bi pyehˆ tseˇ-awˇ yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ gaˇ ya daˬ teh ̭-a. 2 Aˬ dui dawˬ tawˆ lu ̭ tiˬ k'ehˬ maˬ taˬ ni mˇ lehˬ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na ngehˬ lehˬ tmˇ lehˬ-eu maˬ baw naˇ, byah-eu lo ̭-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, yawˬ ha-euˬ nui ma g'awˇ mawˇ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ g'aˬ leˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. 3 Aˬ dui-euˬ dawˬ g'oˆ bi g'oˆ-eu g'aˇ duˬ, mahˬ-ahˇ mahˬ kaw ̭ dawˆ-awˇ, aˬ dui k'aˇ bi iˇ maw ̭-eu paw bi iˇ-eu meh. 4 Saˇ baoˬ gaˇ kawˆ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Saˇ baoˬ k'oeˇ huiˬ dui dui-awˇ, g'aˬ k'aˆ dui dui-eu jaˬ lehˇ neh bi baw g'eh-euˬ k'aw ̭, daˇ laˆ laˆ zaˬ tiˬ hmˬ neh yeu ̭ pyawˇ nya-awˇ, saˇ baoˬ teh-eu g'aˬ k'aˇ bi iˇ maw ̭-eu paw bi iˇ nya-eu meh. 5 K'oeˇ gaˇ duˇ ni, mehˬ laˇ-aˬ, nyiˇ dui dui k'aw ̭, huiˬ dui dui-eu gaˇ kawˆ deuˬ-ahˇ k'ahˬ sehˇ jehˆ nya-eu meh. Huiˬ dui dui-eu aˇ bawˇ sahˬ k'aˆ k'aˆ ma-ahˇ miˬ dzaˬ miˬ dzui ̭ tiˬ dzui ̭ neh bi puiˆ dzeh nya gaˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. 6 Mehˬ laˇ-aˬ, miˬ dzaˬ-ahˇ duˇ-eu meh. Mehˬ laˇ k'oeˇ-aˬ, aˬ dui-euˬ g'awˇ mawˇ la ̭ k'oeˇ jaˆ-eu haiˬ-eu miˇ k'ahˬ tiˬ k'ahˬ pyeu ̭-awˇ, aˬ dui-euˬ nui ma g'awˇ mawˇ dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ yaw haiˬ jeˬ bi byah laˇ-eu meh. Mehˬ laˇ k'oeˇ-aˬ, shiˬ buiˇ lah ma-ahˇ do ̭-eu miˬ dzaˬ yuˇ-awˇ, aˬ dui yaw deh ̭ deh ̭-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ bi puiˆ dzaˬ-eu meh. 7 Tsawˇ haˬ zaˬ-aˬ, jeˬ zaˬ aˇ jiˇ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ laˆ yah nya-eu meh. Bawˇ tsahˬ jeˬ zaˬ deuˬ, aˇ jiˇ deuˬ, miˇ tsa joe joe-ehˇ cah-eu jeˬ zaˬ deuˬ hawˇ-eu, ngaˬ shaˬ ngaˬ deˇ deuˬ-ahˇ laˆ yah-awˇ cu geu ̭ nya-eu meh. 8 Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ mehˬ laˇ-ahˇ maˬ laˆ yah nya-a. Mehˬ laˇ-aˬ, maˬ nyeh ̭ g'aˬ nya-eu yaw haiˬ jeˬ pyeu ̭-awˇ, do ̭ tiˬ byah ni ahˇ-eu meh. 9 Aˬda pyeu ̭-eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ mehˬ laˇ neh aˬ dui ja ceuˬ-eu lo ̭-ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ aˇ g'ehˇ-ahˇ duˇ ni beh taˬ-euˬ tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ-ahˇ k'aw ̭, mehˬ laˇ neh aˬ dui yaˬ k'ehˇ yaˬ-eu meh. 10 Guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu dawˬ maˬ ehˇ, yaˬ k'ehˇ yaˬ-eu dawˬ maˬ ehˇ, k'aˬ meh mehˬ boeˬ-ahˇ neh teh ̭-ehˇ doˆ laˇ-eu meh. Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ bi g'eh-eu maˬ tsaˬ-a. 11 Iˇ cu ̭ iˇ byoe tiˬ byoe-ahˇ teh ̭-ehˇ i cu ̭ yaw kuiˇ hawˇ-eu iˇ cu ̭ yaw k'aˬ maˬ doˆ laˇ-a. 12 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, siˬ guˬ aˇ bawˇ-ahˇ saˬ loˬ aˇ siˬ maˬ siˬ le nya-a. Aˬ ga ̭ baw duˆ-ahˇ siˬ guˬ aˇ siˬ maˬ siˬ le nya-a. Saˬ deu ̭ kuiˇ-eu iˇ cu ̭ doˆ-eu cuˬ-ahˇ iˇ cu ̭ yaw kuiˇ maˬ doˆ laˇ nya-a. 13 Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ, tsawˇ gahˇ ahˇ-awˇ siˬ-eu nya-eu tsawˇ haˬ jawˇ te loˇ. Muiˬ-eu deh ̭-eu jawˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, nui nahˬ nui yu hawˇ-eu nui gahˇ neh mˇ doˆ shaˇ doˆ la ̭-eu muiˬ-eu gaˇ deuˬ la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ k'oeˇ bi doˆ laˇ-awˬ. 14 Ehˇ k'aw ̭, myaˆ naˆ-eu jeˬ, aˬ cawˬ-ahˇ nui ma naˇ-eu jeˬ hawˇ-eu, yawˬ ha-euˬ g'aˇ duˬ teh ̭-ehˇ shaˇ noeˬ-eu jeˬ naw ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ ahˇ naˇ, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ ma lehˇ k'ahˬ sehˇ jehˆ-awˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ taˬ mˇ bahˬ. 15 K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ-aˬ, mˬ-ahˇ eh doˆ le-euˬ jeˬ maˬ ngeuˇ-a. K'oeˇ-aˬ, miˇ tsaˬ heu-ahˇ ta ̭-eu zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ pyeu ̭-awˇ, guiˬ lahˬ sa ̭ laˇ-ahˇ ta ̭-eu jeˬ maˬ ngeuˇ-ehˇ, neh ̭-ahˇ ta ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 16 Myaˆ naˆ-eu jeˬ hawˇ-eu yawˬ ha g'aˇ duˬ teh ̭-ehˇ shaˇ noeˬ-eu jeˬ k'aˇ jaˆ gaˇ, maˬ tsaˬ maˬ dzoeˇ leˇ-eu jeˬ hawˇ-eu yaw haiˬ g'awˬ mya jeˬ jaˆ-eu meh. 17 Ehˇ k'aw ̭, mˬ-ahˇ neh doˆ le-euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ gaˇ kawˆ ya ehˇ naˇ, yaw beh tiˬ jeˬ-aˬ, muiˬ-eu shawˇ-eu jeˬ meh. K'oeˇ jiˇ naˇ, tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ-eu, nui nahˬ nui yu ahˇ-eu, bya cehˆ ni cawˬ cawˬ ta ̭-eu heu deuˬ meh. G'awˬ shaˬ gaˬ-eu nui ma tiˬ byah ni ahˇ-awˇ, yaw muiˬ jeˬ mˇ doˆ shaˇ doˆ la ̭-eu meh. Myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ-eu uˬ ta ̭, nui ma la ̭ g'o ̭ maˬ baw-a. 18 Tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ ni mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ neh tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ-eu siˬ yoeˬ sehˬ-euˬ gaˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ ya yehˬ-eu meh.

Yaˬkoˆ 4

1 Naw ma ̭ yaw kaˬ iˬ dehˬ iˬ ceh myaˬ-eu jeˬ aˬ gaˇ neh doˆ le-euˬ ta. Naw ma ̭-euˬ g'awˇ mawˇ la ̭ k'oeˇ aˬ myah lu ̭ ceh lu ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu byawˬ g'a mo g'a-eu nui k'ahˇ-ahˇ neh doˆ le-euˬ meh. 2 Naw ma ̭ nui k'ahˇ jaˆ-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ maˬ za nya-eu miˇ neh aˬ cawˬ-ahˇ seh ̭-eu meh. Naw ma ̭ maw ̭ dui dui-eu jeˬ-ahˇ maˬza nya-eu miˇ neh iˬ dehˬ iˬ ceh doˆ laˇ-eu meh. Naw ma ̭ Miˬyehˇ-ahˇ maˬ shaˇ-eu miˇ neh yawˬ haˬ geu ̭ maw ̭-eu jeˬ-ahˇ maˬ za nya-a. 3 Naw ma ̭ paˇ shaˇ-euˬ k'aw ̭, nui ma taˬ-euˬ maˬ tsaˬ-eu miˇ neh maˬ shaˇ za nya-a. Shiˬ shaˬ jiˇ-euˬ nui k'ahˇ geu ̭-eu g'aˇ duˬ naw ma ̭ shaˇ-eu meh. 4 Miˬyehˇ-ahˇ saˇ jaˇ maˬ zi ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, miˇ tsaˬ heu-ahˇ cawˬ cawˬ ta ̭-eu jeˬ-aˬ, Miˬyehˇ-ahˇ muiˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh lehˇ naw ma ̭ maˬ siˬ nya te loˇ. Miˇ tsaˬ heu-ahˇ cawˬ k'aˇ cawˬ ta ̭ maw ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ-ahˇ muiˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ ni mˇ gaˇ duˇ-eu meh. 5 "Miˬyehˇ neh aˬ dui-euˬ la ̭ k'oeˇ dawˆ ahˇ nehˬ la ̭-euˬ nui ma-aˬ, guˆ laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu nui k'ahˇ tiˬ byah ni ahˇ-eu meh" lehˇ ehˇ-eu Jaˇli ̭ dawˬ kawˬ k'oeˇ, aˬ diˇ aˬ maˇ maˬ ngeuˇ-a lehˇ taˬ noeˬ. 6 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ neh bi ̭ la ̭-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ-aˬ, k'oeˇ naˆ maˬ tseˇ na ̭ dzehˬ-eu meh. "Nui ma huiˬ-eu mahˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ Miˬyehˇ muiˇ-awˇ, nui nahˬ nui yu ahˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ guiˬ lahˬ bi ̭-eu meh" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 7 K'oeˇ miˇ neh, Miˬyehˇ-euˬ ehˇ dawˬ geu ̭-awˬ. Neh ̭ sahˬ paˬ-ahˇ muiˇ-awˬ. Aˬ yaw ̭ naw ma ̭ jawˇ gaˇ neh cehˆ doˆ teh ̭-a. 8 Miˬyehˇ-euˬ dawˬ peh jiˆ laˇ-awˬ. Naw ma ̭-euˬ dawˬ peh Miˬyehˇ jiˆ le teh ̭-a. Iˬ baˇ zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭-euˬ aˬ la ̭ dzui ̭ shawˇ-awˬ. Nui ma nyiˬ jeˬ noeˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭-euˬ nui ma shawˇ-awˬ. 9 Noeˬ shaˬ dui dui-awˇ ngoeˇ dui dui-awˬ. Naw ma ̭ uiˇ-euˬ jeˬ-ahˇ ngoeˇ-eu jeˬ bi pyeu ̭-iˇ-awˇ, laˬ k'aˬ cehˇ-euˬ jeˬ-ahˇ noeˬ shaˬ-eu jeˬ bi pyeu ̭-iˇ-awˬ. 10 Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ mehˬ shi nui ma nahˬ yu ni taˬ-awˬ. Aˬ yaw ̭ naw ma ̭-ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 11 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ja bu ja doeˇ-eu jeˬ taˬ mˇ. Ka li zaˬ cawˬ cawˬ ja doeˇ-awˇ yaw lehˬ poˆ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ ja doeˇ-awˇ yaw lehˬ poˆ gaˇ duˇ-eu meh. Naw ma ̭ Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ yaw lehˬ poˆ naˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ maˬ paˇ ngeuˇ-ehˇ, Zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. 12 Miˬyehˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ bi ̭ nya-awˇ yaˇ k'aˬ daˇ nya-eu g'aˬ pyeu ̭-eu meh. Ka k'o ̭-eu maˬ ehˇ, laˆ lu ̭ laˆ seˇ-eu maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ mˇ nya-eu meh. Ka li zaˬ cawˬ cawˬ yaw lehˬ poˆ paˬ-ehˇ naw ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ ma lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha noeˬ lu ̭ te. 13 "Iˬ nah maˬ ngeuˇ naˇ ni shawˬ meuˬ tiˬ meuˬ-ahˇ iˇ-awˇ, tiˬ k'o ̭ byah ni jeˬ ga ̭ ga ̭-awˇ pyuˇ g'awˬ mya ni poˆ za ma" lehˇ ehˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-oˇ, ngaˇ ehˇ gaˇ naˇ haˬ sheˇ. 14 Ni shawˬ nah nawˇ yaw deh ̭ deh ̭-eu aˬ joˆ-ehˇ pyeu ̭ laˇ-eu gaˇ kawˆ nawˇ siˬ nya te loˇ. Naw ma ̭-aˬ, tiˬ k'ehˇ k'ehˬ teh ̭-ehˇ ya mawˇ-awˇ byoˆ-iˇ-eu iˇ cu ̭ sa ̭ k'oeˬ-ahˇ duˇ-eu meh. 15 "Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-awˇ aˬ dui yaw deh ̭ ya deh ̭ naˇ, heu lo ̭-ehˇ mˇ ma, k'oeˇ Lo ̭-ehˇ mˇ ma" lehˇ, naw ma ̭ ehˇ-eu tsaˬ meh. 16 Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ naw ma ̭ nui ma huiˬ-awˇ k'ahˬ sehˇ jehˆ-eu meh. Teu lo ̭-ehˇ k'ahˬ sehˇ k'aˇ jehˆ-eu dawˬ tawˆ lu ̭ yaw lehˬ meh. 17 K'oeˇ miˇ neh, yawˬ ha mˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ-ahˇ siˬ nya-awˇ maˬ mˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, iˬ baˇ ahˇ-eu meh.

Yaˬkoˆ 5

1 Smˇ muiˬ smˇ baw deuˬ-oˇ, ngaˇ ehˇ gaˇ naˇ haˬ sheˇ. Naw ma ̭ k'oeˇ taˆ shaˬ-eu zahˬ-eu jeˬ keuˆ le-eu lehˇ g'eh-eu miˇ neh guˇ guˇ-ehˇ ngoeˇ-awˬ. 2 Naw ma ̭-euˬ myawˬ gahˬ peuˬ byoˆ jiˇ-awˇ, naw ma ̭-euˬ dm g'aˬ dm lmˇ aˬ iˬ jaˬ byoˆ jiˇ-euˬ meh. 3 Naw ma ̭-euˬ pyuˇ shuiˇ shmˇ kaw kaw leˇ jiˇ-awˇ, shmˇ kaw k'oeˇ naw ma ̭-euˬ iˬ baˇ gaˇ kawˆ saˇ kiˇ pyeu ̭-eu uˬ ta ̭, miˬ dzaˬ puiˆ-eu lo ̭-ehˇ naw ma ̭-euˬ shaˬ jiˇ dzaˬ byoˆ jiˇ teh ̭-a. Aˇ saˬ saˬ-eu aˇ yamˬ heu la ̭ k'oeˇ naw ma ̭-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ pu cu cu laˇ taˬ-euˬ meh. 4 Naw ma ̭-euˬ deh yaˇ-ahˇ gaˇ bi mˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ naw ma ̭ g'aˬ gaˇ poeˬ maˬ bi ̭-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ toˇ gaˇ naˇ haˬ sheˇ. Naw ma ̭-euˬ cehˇ laˆ luiˆ nehˬ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ ngoeˇ ngoeˇ-ehˇ guˇ-eu teˇ saˇ k'oeˇ, Baoˬ huiˬ-eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ naˬ bawˇ-ahˇ gaˬ keuˆ leˇ-euˬ meh. 5 Miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ naw ma ̭ yaw deh ̭ deh ̭-euˬ-aˬ, laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ, nui k'ahˇ tiˬ shiˇ deh ̭-euˬ meh. Bi seh ̭ dzaˬ-eu aˇ nah k'oeˇ nah-euˬ g'aˇ duˬ, naw ma ̭ yawˬ haˇ yawˬ ha cu tsuˇ taˬ-euˬ meh. 6 Maˬ lehˬ maˬ ca-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ naw ma ̭ yaˇ k'aˬ daˇ-awˇ seh ̭-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ la ̭ poˆ maˬ poˆ ni daˬ-euˬ meh. 7 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ za ̭ le ngeh keuˆ ni oˇ oˇ-ehˇ jawˇ-awˬ. Deh ma mˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ aˇ poeˬ k'aˆ dui dui-eu cehˇ deuˬ keuˆ le ngeh keuˆ ni, aˬ yaw ̭-euˬ deh ma-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ dawˬ-eu gaˇ kawˆ shaˇ sawˇ-awˬ. Yehˇ g'ahˇ ahˇ dahˬ beh le ngeh neh yehˇ g'ahˇ jiˇ le ngeh keuˆ ni oˇ oˇ-ehˇ dawˬ-eu meh. 8 Naw ma ̭ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ ya oˇ meh. Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ za ̭ le-eu Aˇnah peh laˇ-euˬ miˇ neh, noeˬ tmˬ-eu nui ma zi ̭ dah ni bi jaˆ-awˬ. 9 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, Miˬyehˇ yaˇ k'aˬ daˇ gaˇ maˬ ya daˬ-eu g'aˇ duˬ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ iˬ baˇ taˬ-eu dawˬ maˬ ngehˬ ni yahˇ-awˬ. Yaˇ k'aˬ daˇ le-eu g'aˬ, laˇ g'oˆ dawˬ peh oe keuˆ-awˇ yaw ̭ lu ̭ meh. 10 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ ngehˬ-euˬ tmˇ-euˬ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah ya ̭-euˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ noeˬ keuˆ-awˬ. Shaˬ-eu zahˬ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ oˇ oˇ-ehˇ daˬ dzeuˇ ya ̭-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ noeˬ mawˇ-awˬ. 11 Aˬ yaw ̭ ma ̭ daˬ dzeuˇ oˇ dzeuˇ nya-euˬ miˇ neh guiˬ lahˬ huiˬ-eu tsawˇ haˬ lehˇ aˬ dui kuˇ-eu ma. Yawˇbaˆ aˬ joˆ-ehˇ oˇ-euˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu, aˇ saˬ saˬ ngeh Sahˬpaˬ Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ guiˬ lahˬ aˬ joˆ-ehˇ bi ̭ nehˬ-euˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭ siˬ nya meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-aˬ, g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ tiˬ byah ni ahˇ-eu meh. 12 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ naw ma ̭ yahˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ-aˬ, naw ma ̭ tiˬ jeˬ paˬ saˇ jaˇ dzaˬ ngeh kamˬ-eu jeˬ taˬ jahˇ. Mˬ-ahˇ g'oe-awˇ maˬ ehˇ, miˇ tsaˬ-ahˇ g'oe-awˇ maˬ ehˇ, aˬ geu jeˬ-ahˇ g'oe-awˇ maˬ ehˇ, taˬ kamˬ. Ngeuˇ naˇ, "Ngeuˇ ma", maˬ ngeuˇ naˇ, "Maˬ ngeuˇ" lehˇ teh ̭-ehˇ ehˇ-awˬ. Koeˇ lo ̭-ehˇ jahˇ naˇ, Miˬyehˇ neh yaˇ k'aˬ daˇ-euˬ jeˬ-ahˇ naw ma ̭ maˬ ya daˬ-aˇ. 13 Naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ, tsawˇ haˬ ti g'aˬ na shaˬ dui zahˬ dui dui-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ lu ̭ ta loˇ. Aˬ yaw ̭ guiˬ lahˬ shaˇ-eu tsaˬ meh. Tiˬ g'aˬ na laˬ k'aˬ cehˇ lu ̭ ta loˇ. Aˬ yaw ̭ Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-awˇ caˇ-eu tsaˬ meh. 14 Ti g'aˬ na naˇ lu ̭ gawˇ lu ̭ ta loˇ. Aˬ yaw ̭-euˬ g'aˇ duˬ guiˬ lahˬ bi shaˇ nehˬ-awˇ, Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ aˬ yaw ̭-ahˇ saˬ loˬ tsiˇ bi leh ̭-eu g'aˇ duˬ, Ka li zaˬ aˇ muˇ-euˬ aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ-ahˇ bi kuˇ-iˇ-eu tsaˬ meh. 15 Jah-eu la ̭ k'oeˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu jeˬ-aˬ, naˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ bi taˬ leˇ-eu meh. Sahˬpaˬ Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ jawˇ saˇ bi doˆ laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ iˬ baˇ mˇ taˬ-euˬ jaˆ naˇ, iˬ baˇ pyehˬ nehˬ teh ̭-a. 16 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ naˇ-eu gawˇ-eu taˬ leˇ nya ni tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ iˬ baˇ ja doˆ-awˇ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ-awˬ. Yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ neh guiˬ lahˬ shaˇ-euˬ-aˬ, baoˬ jaˆ-eu meh. 17 Eˇliˇyaˆ-aˬ, aˬ dui lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ meh. Uˬ yehˇ maˬ bi yehˇ le-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ nui ma keuˆ dui dui-eu la ̭ k'oeˇ guiˬ lahˬ shaˇ ngeh, miˇ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ smˇ k'o ̭ tiˬ paˆ keuˆ ni mˬ g'mˇ g'mˇ-euˬ meh. 18 Aˬ yaw ̭ guiˬ lahˬ tiˬ poˆ paˇ shaˇ ngeh, mˬ-ahˇ neh uˬ yehˇ paˇ yehˇ le-awˇ, miˇ tsaˬ-ahˇ dzaˬ la g'o cehˇ loˆ le-euˬ meh. 19 Aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ na, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ gaˇ mahˇ kaˬ-iˇ-awˇ, yawˬ g'aˬ yawˬ neh aˬ yaw ̭-ahˇ paˇ sheuˬ k'o ̭ la ̭ naˇ, 20 heu lo ̭-ehˇ siˬ nya-awˬ. Iˬ baˇ zaˬ tiˬ g'aˬ yawˬ ha-euˬ yaw lehˬ-ahˇ noeˬ poˆ leˇ ni sheuˬ pyawˇ nehˬ-euˬ tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, iˬ baˇ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ sa ̭ laˇ-ahˇ shiˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ neh ka k'o ̭-awˇ, myaˬ dui dui-eu iˬ baˇ g'aˇ duˬ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ-eu jeˬ bi keuˆ le-eu meh.

1 Beˬtuˆluˆ 1

1 Yeˬsuˇ Ka li-euˬ g'aˬ k'ehˇ pyeu ̭-eu ngaˇ Beˬtuˆluˆ, Aˬ cawˬ miˇ k'ahˬ doe ni bi teh byaˆ jiˇ-awˇ, Boˬtuˆ miˇ k'ahˬ, Gaˬlaˬtiˆ miˇ k'ahˬ, Gaˬbaˬdawˇciˆ miˇ k'ahˬ, Aˬshaˆ miˇ k'ahˬ, Beˬtuˇniˇ miˇ k'ahˬ, heu deuˬ-ahˇ jawˇ byaˆ taˬ-euˬ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ gaˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. 2 Yeˬsuˇ Ka li-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭-awˇ aˬ yaw ̭-euˬ shiˬ neh bi mˇ shawˇ-eu g'aˇ duˬ, Aˬda Miˬyehˇ neh lehˬ hmˬ taˬ-euˬ jaˆ-eu lo ̭-ehˇ naw ma ̭-ahˇ tseˇ doˆ-awˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ muiˬ-eu shawˇ-eu tsawˇ haˬ bi pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. 3 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ Aˬda pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ kaˇ-euˇ. Aˬ yaw ̭-euˬ huiˬ dui dui-eu g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ baˬ da neh, Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ shiˇ-euˬ gaˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-eu la ̭ k'oeˇ aˬ dui-ahˇ yaw shui ̭ bi deh ̭ paˇ la ̭-euˬ meh. K'oeˇ-aˬ, aˬ dui-euˬ la ̭ k'oeˇ deh ̭ lu ̭-eu noeˬ tmˬ duˬ bi byah laˇ-euˬ meh. 4 K'oeˇ baˬ da neh, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ bi jaˆ-euˬ muiˬ dui byah dui dui-eu guiˬ lahˬ-ahˇ za-eu yaw duˬ baw-eu ma. Maˬ bu ̭ maˬ cehˇ-iˇ nya-eu, maˬ muiˬ maˬ shawˇ-eu jeˬ maˬ pyeu ̭-iˇ nya-eu uˬ ta ̭, maˬ byoˆ maˬ laˆ-iˇ nya-eu guiˬ lahˬ k'oeˇ, naw ma ̭ g'aˇ duˬ mˬ k'oeˇ taˆ aˬ yaw ̭ bi jaˆ-euˬ meh. 5 La ̭ sawˬ k'oeˇ-aˬ, naw ma ̭-euˬ g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ Ka li-ahˇ jah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu miˇ neh, aˇ saˬ saˬ-eu aˇ nah aˇ yamˬ-ahˇ pah mehˬ-eu lehˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ ka k'o ̭-eu jeˬ-ahˇ za nya ni, Miˬyehˇ-euˬ baoˬ neh haw lahˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. 6 Lawˬ haw-eu g'awˬ mya jeˬ-ahˇ ya daˬ-eu baˬ da neh nymˬ-mˇ tiˬ k'ehˬ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ ya noeˬ shaˬ k'aw ̭, Miˬyehˇ neh lehˬ hmˬ taˬ-euˬ k'oeˇ-ahˇ laˬ k'aˬ cehˇ-awˬ. 7 Lawˬ haw-eu k'oeˇ-aˬ, naw ma ̭-euˬ jah-eu jeˬ maˇ jawˆ ni g'eh-eu gaˇ kawˆ bi siˬ duˬ laˇ-eu g'aˇ duˬ meh. Laˆ piˬ laˆ byoˆ nya-eu jeˬ pyeu ̭-eu shuiˇ-ahˇ k'aw ̭ miˬ dzaˬ neh ya lawˬ haw-eu-aˬ, shuiˇ naˆ maˬ tseˇ poeˬ dui lawˬ dui dui-eu naw ma ̭-euˬ jah-eu jeˬ-ahˇ k'aw ̭ ya bi lawˬ haw teh ̭-a. K'oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ bya cehˆ ni ya mawˇ ngeh nah Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ ja ceuˬ nehˬ la ̭-awˇ, yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ bi za-eu uˬ ta ̭, ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 8 Aˬ yaw ̭-ahˇ naw ma ̭ maˬ mawˇ haw-euˬ k'aw ̭, naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ gaˬ-awˇ, nymˬ-mˇ aˬ yaw ̭-ahˇ naw ma ̭ maˬ ya mawˇ k'aw ̭, naw ma ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ jah-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, maˬ ehˇ jiˇ coeˇ gaˇ keuˆ ni laˬ k'aˬ cehˇ-awˬ. 9 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ jah-eu la ̭ k'oeˇ noeˬ tmˬ taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu sa ̭ laˇ ka k'o ̭-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ za lu ̭-eu meh. 10 Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ neh ka k'o ̭-eu jeˬ heu-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ pyehˆ tseˇ duˬ-awˇ, Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ bi ̭-eu lehˇ g'eh-eu la ̭ sawˬ heu-euˬ gaˇ kawˆ ngehˬ dah ya ̭-euˬ meh. 11 Ka k'o ̭-eu jeˬ heu aˬ geu ngeh yamˬ-ahˇ keuˆ le-awˇ, aˬ joˆ-ehˇ keuˆ le-eu gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ ma ̭ poˆ tseˇ-euˬ meh. Ka li ya daˬ-euˬ shaˬ zahˬ hawˇ-eu, k'oeˇ sawˇ miˇ tsa yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ doˆ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ, aˇ hu ba neh ngehˬ dah taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ ngehˬ dah ngeh, Ka liˬ-euˬ Yaw sahˇ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-awˇ toeˬ mehˬ nehˬ-euˬ aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ-aˬ, aˇ nah aˇ yamˬ heu yamˬ meh. 12 Aˇ hu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngeh dah-eu k'oeˇ deuˬ neh mˇ-euˬ gaˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ g'aˇ duˬ maˬ ngeuˇ-ehˇ, naw ma ̭-euˬ g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Miˬyehˇ pah mehˬ nehˬ-euˬ meh. Aˇ hu aˬ yaw ̭ ma ̭ neh ngehˬ dah-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ deuˬ-aˬ, nymˬ-mˇ mˬ k'oeˇ taˆ neh bi oe-euˬ Muiˬ-eu Shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu deuˬ mehˬ lu ̭-eu, naw ma ̭ ya gaˬ lu ̭-eu gaˇ kawˆ heu deuˬ meh. Gaˇ kawˆ heu-aˬ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ keuˆ ni siˬ maw ̭ dui dui-eu gaˇ kawˆ meh. 13 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭-euˬ nui ma lehˬ hmˬ dah taˬ-awˬ. Yaw beuˇ beuˇ-ehˇ deh ̭-awˇ, Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ bya cehˆ ni ya mawˇ ngeh nah naw ma ̭-ahˇ bi ̭-eu lehˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ-ahˇ teh ̭-ehˇ noeˬ tsoˆ taˬ-awˬ. 14 Miˬyehˇ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭-awˬ. Aˇ hu naw ma ̭ Miˬyehˇ-ahˇ maˬ siˬ nya ngeh yawˬ ha-euˬ nui noeˬ nui loˆ geu ̭-euˬ lo ̭-ehˇ taˬ g'eh. 15 Naw ma ̭-ahˇ kuˇ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ muiˬ-eu shawˇ-eu lo ̭-ehˇ, naw ma ̭ k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ-eu jeˬ bi muiˬ bi shawˇ-awˬ. 16 "Ngaˇ yaw muiˬ yaw shawˇ miˇ neh, naw ma ̭ k'aw ̭ ya bi muiˬ ya bi shawˇ meh" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 17 Tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ ni, aˬ yaw ̭ g'aˬ yaw ̭ neh k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ taˬ-euˬ gaˇ haw-awˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-ahˇ naw ma ̭ guiˬ lahˬ shaˇ ngeh, 'Aˬda-oˇ' lehˇ kuˇ-awˇ shaˇ-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ ya deh ̭ ya jawˇ daˆ le ̭-eu aˇ nah aˇ yamˬ dawˬ tawˆ lu ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ yaw zeu baw-awˇ deh ̭-awˬ. 18 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ-euˬ ziˇ-ahˇ neh deh ̭ ka le ̭-euˬ poeˬ sawˇ lawˬ maˬ baw-eu yaw deh ̭ deh ̭-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭-ahˇ bi buˬ bi law-iˇ-eu g'aˇ duˬ, aˬ geu jeˬ aˇ poeˬ bi ̭-awˇ zeuˇ k'o ̭ taˬ-euˬ naw ma ̭ siˬ nya meh. Pyuˇ hawˇ-eu shuiˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu piˬ-iˇ byoˆ-iˇ nya-eu jeˬ bi ̭-awˇ zeuˇ k'o ̭ taˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a. 19 Maˇ byaw ̭ maˇ naˇ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ baw-eu yawˇ zaˬ-ahˇ duˇ-eu Ka li aˬ yaw ̭-euˬ shiˬ lawˇ dah-euˬ miˇ neh, aˇ poeˬ k'aˆ dui dui-eu jeˬ neh naw ma ̭-ahˇ zeuˇ k'o ̭ taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 20 Miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ heu maˬ beh mi naˆ-ehˇ Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ tseˇ doˆ taˬ-awˇ, aˇ nah aˇ yamˬ heu la ̭ k'oeˇ naw ma ̭-euˬ g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭-ahˇ Miˬyehˇ bi doˆ le-euˬ meh. 21 Aˬ yaw ̭-ahˇ shiˇ-euˬ gaˇ bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-awˇ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ bi ̭ nehˬ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-ahˇ, aˬ yaw ̭ baˬ da neh naw ma ̭ jah laˇ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ jah-awˇ noeˬ tmˬ-eu jeˬ-aˬ, Miˬyehˇ tiˬ g'aˬ teh ̭ meh. 22 Nymˬ-mˇ naw ma ̭ yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭-eu la ̭ k'oeˇ yawˬ haˇ yawˬ ha bi muiˬ bi shawˇ laˇ-awˇ, Ka li-ahˇ jah-eu tsawˇ haˬ cawˬ cawˬ g'oeˇ nya gaˬ nya-eu aˇ tiˆ-ahˇ deh ̭ keuˆ la ̭-euˬ-aˬ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ nui ma la ̭ k'oeˇ keuˆ ni zi ̭ dah ni gaˬ-awˬ. 23 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭-aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ zi ̭-eu deh ̭ lu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ dawˬ kawˬ baˬ da neh tiˬ jawˇ-iˬ maˬ shiˇ ni deh ̭-eu g'aˬ-euˬ zaˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. Shiˇ nya-eu tsawˇ haˬ-euˬ zaˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ maˬ ngeuˇ-a. 24 Jaˇ li ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ, "Tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ yaˇ moˬ pyeu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ, bawˇ tsahˬ aˇ yehˆ lo ̭-ehˇ teh ̭ meh. Yaˇ mo ̭ nyoeˬ-iˇ koˆ-iˇ jiˇ-awˇ, aˇ yehˆ juˬ-iˇ ga-iˇ-eu meh. 25 Ehˇ k'aw ̭, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ zi ̭ meh." Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ lehˇ ehˇ-eu k'oeˇ-aˬ, naw ma ̭-ahˇ mehˬ laˇ-euˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ ehˇ-eu meh.

1 Beˬtuˆluˆ 2

1 K'oeˇ miˇ neh, yaw haiˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ byehˇ dzeh-awˬ. Jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu maˬ ehˇ, aw ̭-a ̭ tahˬ k'oˬ lo ̭-ehˇ yaw muiˬ jahˇ geu ̭-eu maˬ ehˇ, aˬ cawˬ-ahˇ myaˆ naˆ-eu maˬ ehˇ, aˬ cawˬ-ahˇ ja bu ja doeˇ-eu maˬ ehˇ, taˬ paˇ mˇ. 2 Zaˬ nahˬ aˬ coeˇ meh ̭-eu lo ̭-ehˇ, aˬ myah lu ̭ maˇ jawˆ ni g'eh-eu sa ̭ laˇ aˬ coeˇ meh ̭-awˬ. Aˬ coeˇ k'oeˇ dawˇ-eu ba da neh naw ma ̭ sa ̭ laˇ paw huiˬ laˇ mahˇ laˇ-awˇ, ka k'o ̭-eu jeˬ za teh ̭-a. 3 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, "Sahˬpaˬ Miˬyehˇ aˇ naˆ ni g'awˬ shaˬ gaˬ nya-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭ siˬ duˬ mawˇ duˬ g'aˬ-euˬ meh." 4 Tsawˇ haˬ zaˬ neh maˬ poeˬ maˬ lawˬ-a lehˇ sawˇ-awˇ ba ̭ dzeh-euˬ k'aw ̭, Miˬyehˇ neh poeˬ dui lawˬ dui dui meh lehˇ sawˇ-awˇ tseˇ doˆ taˬ-euˬ deh ̭ lu ̭-eu k'aˬ lo pyeu ̭-eu Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ-awˬ. 5 Naw ma ̭ k'aw ̭, deh ̭ lu ̭-eu k'aˬ lo lo ̭-ehˇ laˇ-awˇ, sa ̭ laˇ uˬ duˬ tahˬ nymˇ tsoˆ gaˇ bi zmˬ-awˬ. Uˬ duˬ tahˬ nymˇ k'oeˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ muiˬ-eu shawˇ-eu piˇ ma ya geu ̭-awˇ, Yeˬsuˇ ka li-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ ha geu ̭ nehˬ la ̭ nya-eu sa ̭ laˇ paw ta ̭ leˇ-eu lawˇ-eu jeˬ ya lawˇ teh ̭-a. 6 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ,Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Poeˬ-eu k'aˬ lo ngaˇ tseˇ doˆ-awˇ, Ziˇoˬ meuˬ-ahˇ gawˬ-eu la ̭ k'oeˇ, la ̭ coeˇ lo zi ̭ bi geu ̭-euˬ ma. Aˬ yaw ̭-ahˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ, daˬ ga-awˇ maˬ ya sha ̭ dawˇ-aˇ." 7 K'aˬ lo heu-aˬ, jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ pyeu ̭-eu naw ma ̭ g'aˇ duˬ poeˬ dui lawˬ dui dui-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, maˬ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Nymˇ tsoˆ-eu deuˬ maˬ geu ̭ nahˇ-ehˇ, byehˇ dzeh taˬ-euˬ k'aˬ lo k'oeˇ siˬ, dawˬ tawˆ lu ̭ naˆ maˬ tseˇ poeˬ-eu, laˬ coeˇ lo zi ̭ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh." 8 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ paˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. "Tsawˇ haˬ zaˬ sahˬ ti ̭ bi ti ̭-awˇ, bi coˬ dzeh-iˇ-eu k'aˬ lo meh." Miˬyehˇ dawˬ kawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ jah-eu baˬ da neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ sahˬ tiˬ ti ̭-eu meh. A yaw ̭ ma ̭ sahˬ ti ̭ ti ̭-eu k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ aˇ hu ba neh lehˬ hmˬ taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 9 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-aˬ, tseˇ doˆ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, Sahˬpaˬ-euˬ piˇ ma deuˬ pyeu ̭-eu meh. Muiˬ-eu shawˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. Miˬyehˇ neh mˇ-euˬ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu gaˇ deuˬ aˬ cawˬ-ahˇ bi ja mehˬ-eu g'aˇ duˬ, naw ma ̭-ahˇ Miˬyehˇ tseˇ doˆ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, yaw zahˇ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭-ahˇ kuˇ doˆ-awˇ, zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu aˬ yaw ̭-euˬ yaw sheh ̭ la ̭ k'oeˇ sheuˬ uˇ nehˬ la ̭-euˬ meh. 10 Yaw beh-aˬ, naw ma ̭ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. Yaw beh Miˬyehˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ maˬ siˬ nya-aˬ. Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ aˬ yaw ̭-euˬ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ za-euˬ meh. 11 Gaˬ-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, yawˬ k'ahˬ yawˬ miˇ yawˬ-ahˇ cehˆ byaˆ taˬ-euˬ naw ma ̭-ahˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ shaˇ-eu ma. Shiˬ shaˬ jiˇ-euˬ nui k'ahˇ naw ma ̭-ahˇ taˬ bi g'aˬ leˇ. Shiˬ shaˬ jiˇ-euˬ nui k'ahˇ k'oeˇ-aˬ, aˬ myah lu ̭ sa ̭ laˇ-ahˇ deuˆ ceh ceh lu ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 12 Miˬyehˇ-ahˇ maˬ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ mehˬ shi naw ma ̭ deh ̭-eu jawˇ-eu gaˇ kawˆ muiˬ dui bi dui-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ deh ̭ naˇ, naw ma ̭-ahˇ yaw haiˬ jeˬ mˇ-eu tsawˇ haˬ lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ja doeˇ k'aw ̭, naw ma ̭ yaw muiˬ jeˬ mˇ-euˬ meh lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya ha geu ̭-awˇ, Miˬyehˇ yaˇ k'aˬ daˇ le ngeh Nah, aˬ yaw ̭ ma ̭ Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ teh ̭-a. 13 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ myaˆ pyawˬ-ahˇ haw-awˇ, miˇ k'ahˬ sahˬpaˬ sahˬ ma dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ la ̭ oˆ deh ̭-awˬ. Miˇ k'ahˬ sahˬ paˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ huiˬ dzehˬ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Gehˇsaˬ sahˬ paˬ-euˬ ehˇ dawˬ-ahˇ maˬ ehˇ, 14 yaw haiˬ jeˬ mˇ-eu tsawˇ ha deuˬ-ahˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ-awˇ yaw muiˬ jeˬ mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ ja ceuˬ nehˬ-eu g'aˇ duˬ Gehˇsaˬ sahˬ paˬ neh k'ehˇ-awˇ bi uˆ lahˇ lu ̭-eu sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ-euˬ ehˇ dawˬ-ahˇ maˬ ehˇ, naˇ haˬ geu ̭-awˬ. 15 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ neh mˇ-euˬ yaw muiˬ jeˬ baˬ da neh, aˬ dzawˬ aˇ gah deuˬ maˬ siˬ nya-ehˇ ngehˬ lu ̭-eu gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu dawˬ deuˬ ciˬ cuˇ ni bi pyeu ̭-iˇ-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ maw ̭-eu meh. 16 Zaˬ k'aˆ maˬ paˇ ya geu ̭ ni buˬ-iˇ-euˬ tsawˇ haˬ lo ̭-ehˇ deh ̭-awˬ. Ehˇ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ ya buˬ-iˇ-euˬ miˇ neh, yaw haiˬ jeˬ-ahˇ aˇ dzehˬ taˬ paˇ mˇ. Miˬyehˇ-euˬ zaˬ k'aˆ lo ̭-ehˇ deh ̭-awˬ. 17 Yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ yaw zeu baw-awˬ. Ka li-ahˇ jah-eu tsawˇ haˬ cawˬ cawˬ gaˬ-awˬ g'oeˇ-awˬ. Miˬyehˇ-ahˇ taˬ huiˬ taˬ mahˇ-awˬ. Gehˇsaˬ sahˬ paˬ-ahˇ yaw zeu baw-awˬ. 18 Zaˬ k'aˆ deuˬ-oˇ, yawˬ ha-euˬ baw leˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-awˇ yaw zeu baw nehˬ-awˬ. G'awˬ shaˬ gaˬ-eu siˬ nya-awˇ naw ma ̭ shaˇ noeˬ nehˬ la ̭ nya-eu baw leˬ deuˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, g'awˬ shaˬ gaˬ-eu maˬ siˬ nya-eu baw leˬ deuˬ-ahˇ k'aw ̭ yaw zeu baw-awˬ. 19 Naw ma ̭ Miˬyehˇ-euˬ nui k'ahˇ siˬ nya-eu la ̭ k'oeˇ maˬ ngeuˇ gaˇ keuˆ ni k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ la ̭ gaˇ daˬ dzeuˇ oˇ dzeuˇ naˇ, k'oeˇ-euˬ g'aˇ duˬ Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ guiˬ lahˬ bi ̭ la ̭ teh ̭-a. 20 Naw ma ̭ yaw lehˬ mˇ-euˬ baˬ da neh aˬ cawˬ diˬ laˇ gaˇ ya daˬ-eu k'oeˇ-aˬ, aˬ jeˬ guiˬ lah baw nmˇ. Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ tsaˬ-eu jeˬ-ahˇ mˇ-euˬ baˬ da neh aˬ cawˬ k'ehˬ laˇ k'aˆ laˇ gaˇ daˬ dzeuˇ oˇ dzeuˇ naˇ, naw ma ̭-ahˇ Miˬyehˇ guiˬ lahˬ bi ̭ la ̭ teh ̭-a. 21 Naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ deh ̭-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ kuˇ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ Ka li-euˬ pehˬ zaˇ-ahˇ caw teh nya ni, aˬ yaw ̭-ahˇ bi dzaw geu ̭-eu lehˇ, naw ma ̭ g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ daˬ dzeuˇ ya ̭-euˬ meh. 22 Aˬ yaw ̭ iˬ baˇ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ mˇ haw-aˬ. Aˬ yaw ̭-euˬ k'aˬ meh-ahˇ ja ̭ myaw ̭ myaw ̭-eu dawˬ tiˬ dawˬ-iˬ ma ngehˬ doˆ le ̭ haw-aˬ. 23 Aˬ cawˬ aˬ yaw ̭-ahˇ dawˬ doeˇ ngehˬ daˆ nehˬ-euˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ yaw doeˇ maˬ ehˇ k'o ̭ nehˬ haw-aˬ. Aˬ cawˬ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ gaˇ aˬ yaw ̭ ya daˬ ngeh, aˬ cawˬ-ahˇ guˆ tsiˬ nyeh ̭-eu dawˬ aˬ yaw ̭ maˬ ngehˬ-ehˇ, dawˇ coe ni yaˇ k'aˬ daˇ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ a nehˬ-euˬ meh. 24 Iˬ baˇ la ̭ k'oeˇ aˬ dui maˬ paˇ deh ̭ ni shiˇ tsehˆ ya ̭-awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ g'aˇ duˬ yaw dehˬ deh ̭ nya ni aˬ dui-euˬ iˬ baˇ-ahˇ Ka li aˬ yaw ̭-euˬ g'awˇ mawˇ la ̭ k'oeˇ pi-awˇ, la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ kamˇ shiˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ya daˬ-euˬ maˇ k'ehˬ maˇ naˇ baˬ da neh naw ma ̭-euˬ naˇ gawˇ taˬ leˇ-euˬ meh. 25 Yaw beh, naw ma ̭-aˬ, gaˇ ma byoˆ-iˇ-awˇ shaˬ lu ̭-eu yawˇ deuˬ-ahˇ duˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ-aˬ, naw ma ̭-ahˇ Bo saˆ haw piˇ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Yawˇ bo-eu yaw sahˇ-euˬ mehˬ nah bi caw teh-eu g'aˇ duˬ, naw ma ̭-ahˇ sheuˬ k'o ̭ doˆ nehˬ la ̭-euˬ meh.

1 Beˬtuˆluˆ 3

1 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, miˬ zaˬ deuˬ k'aw ̭, yawˬ ha-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ naˇ haˬ naˇ, k'aˬ dzeˇ zaˬ g'aˬ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ-ahˇ maˬ jah-eu k'aw ̭, naw ma ̭ deh ̭ gaˇ jawˇ gaˇ haw-awˇ jah laˇ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ jah laˇ ni naw ma ̭ k'aˬ meh mehˬ boeˬ neh ja mehˬ-eu maˬ loˬ-aˇ. 2 Naw ma ̭-euˬ nui ma aˇ naˆ ni shawˇ-awˇ k'aˬ dzeˇ zaˬ-ahˇ yaw zeu aˇ naˆ ni baw-eu gaˇ kawˆ, aˬ yaw ̭ ma ̭ ya mawˇ teh ̭-a. 3 Uˬ duˬ tsehˇ kahˇ aˇ dzehˬ dzeuˇ ni laˆ muiˬ-eu la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, shuiˇ la ̭ du ̭ du ̭, shuiˇ lahˇ dah dah-eu la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, mehˬ tsoeˬ yaw poeˬ dm-eu la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, la ̭ nyiˇ g'awˇ mawˇ aˇ g'ehˇ laˆ muiˬ-eu maˬ tsaˬ-a. 4 K'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, naw ma ̭ aˇ g'ehˇ muiˬ-eu jeˬ-aˬ, la ̭ k'oeˇ g'awˇ mawˇ pyeu ̭-eu nui ma aˇ g'ehˇ muiˬ-eu jeˬ ya bi ahˇ meh. Miˬyehˇ mehˬ shi dawˬ tawˆ lu ̭ naˆ maˬ tseˇ poeˬ-eu aˇ g'ehˇ muiˬ-eu jeˬ-aˬ, nui ma nahˬ yu ni taˬ-awˇ ciˬ cuˇ ni deh ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. K'oeˇ-aˬ, tiˬ ziˇ jiˇ tiˬ yehˆ juˬ ni maˬ poˆ maˬ paˇ laˇ nya-eu aˇ g'ehˇ muiˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 5 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˇ hu ba Miˬyehˇ-ahˇ noeˬ tmˬ-awˇ deh ̭ ya ̭-euˬ muiˬ-eu shawˇ-eu zaˬ miˬ zaˬ deuˬ-aˬ, yawˬ ha-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ geu ̭-eu jeˬ neh aˇ g'ehˇ bi muiˬ-euˬ meh. 6 Saˬlaˇ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ deh ̭ ya ̭-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ Aˬhyaˬhaˬ-euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-awˇ, Aˬbyaˬhaˬ-ahˇ sahˬ paˬ lehˇ kuˇ-euˬ meh. Naw ma ̭ k'aw ̭, yaw muiˬ jeˬ-ahˇ mˇ-awˇ guˆ-eu nui ma maˬ ahˇ naˇ, Saˬlaˇ-euˬ aˬ buˇ deuˬ pyeu ̭-eu meh. 7 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, k'aˬ dzeˇ zaˬ deuˬ k'aw ̭, zaˬ miˬ zaˬ-aˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ naˆ maˬ tseˇ g'aˬ baˬ-eu meh lehˇ siˬ nya-eu la ̭ k'oeˇ, yawˬ ha-euˬ miˬ zaˬ nehˬ-ehˇ deh ̭-awˬ. Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ yaw zeu baw-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ g'eh naw ma ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ Miˬyehˇ neh bi ̭ la ̭-euˬ yaw deh ̭ deh ̭-eu guiˬ lahˬ yaw dzahˇ jeˬ biˇ za teh ̭-a. K'oeˇ lo ̭-ehˇ yaw zeu baw naˇ, naw ma ̭ guiˬ lahˬ shaˇ gaˇ laˆ tsoeˬ-eu tiˬ jeˬ-iˬ ma jaˆ-aˇ. 8 Aˇ saˬ saˬ-eu dawˬ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ ma. Naw ma ̭ nui noeˬ ta ̭-awˇ, nui ma gm-awˬ. Ti g'aˬ tiˇ g'aˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ lo ̭-ehˇ gaˬ-awˬ. Tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ g'awˬ shaˬ gaˬ-awˇ nui nahˬ nui yu ahˇ-awˬ. 9 Aˬ cawˬ yaw doeˇ jahˇ laˇ gaˇ yaw doeˇ taˬ jahˇ k'o ̭ nehˬ. Aˬ cawˬ yaˬ k'ehˇ yaˬ laˇ gaˇ yaˬ k'ehˇ maˬ yaˬ k'o ̭ nehˬ-ehˇ, Miˬyehˇ guiˬ lahˬ bi ̭ nehˬ ni dawˬ ngehˬ g'eh nehˬ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ naw ma ̭-ahˇ kuˇ ngeh, guiˬ lahˬ bi ̭ ma lehˇ saˇ jaˬ dzaˬ-awˇ kuˇ-euˬ meh. 10 Jaˇ li ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Yaw deh ̭ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ maw ̭-awˇ, nah muiˬ nah saˇ poˆ-eu tsawˇ haˬ, mehˬ laˇ dawˬ doeˇ maˬ ya ngehˬ-ehˇ, mehˬ luˬ jaˬ myaw ̭ maˬ ya myaw ̭-a. 11 Yaw haiˬ jeˬ mˇ-eu byehˇ dzeh-awˇ, yaw muiˬ jeˬ ya mˇ daˆ le ̭ meh. Aˬ cawˬ-ahˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ ni, nui ma keuˆ-awˇ ya leh jeh meh. 12 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇnaˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, Sahˬpaˬ Miyehˇ haw piˇ nehˬ-awˇ, shaˇ dawˬ naˇ haˬ geu ̭ nehˬ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭ yaw haiˬ mˇ-eu deuˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ myaˆ haw maˬ cawˬ nahˇ-a." 13 Naw ma ̭ yaw muiˬ jeˬ mˇ gaˇ leh jeh naˇ, naw ma ̭-ahˇ laˆ coeˬ laˆ ciˆ laˇ-eu aˬ suˇ g'aˬ jawˇ nmˇ. 14 Ehˇ k'aw ̭, yaw muiˬ jeˬ mˇ-eu baˬ da neh k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ ya daˬ-eu ngeuˇ naˇ, guiˬ lahˬ aˇ naˆ ni huiˬ-eu nga. Naw ma ̭-ahˇ k'ehˬ laˇ k'aˆ laˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ taˬ guˆ. Taˬ noeˬ shaˬ. 15 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ Ka li-ahˇ yaw zeu baw-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ Sahˬpaˬ lo ̭-ehˇ taˬ huiˬ taˬ mahˇ-awˬ. Naw ma ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu noeˬ tmˬ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ k'aˇ naˇ haˬ laˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ ja mehˬ nehˬ nya ni, aˬ myah lu ̭ lehˬ hmˬ taˬ-awˬ. 16 Ehˇ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ ja mehˬ nehˬ ngeh, nui ma nahˬ yu ni taˬ-awˇ yaw zeu baw-eu la ̭ k'oeˇ ja mehˬ nehˬ-awˬ. Aˬ cawˬ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ laˇ gaˇ naw ma ̭ ya daˬ ngeh, Ka li la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ yaw muiˬ jeˬ mˇ lu ̭ gaˇ ja doeˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ yawˬ ha-euˬ dawˬ-ahˇ yawˬ ha ya sha ̭ dawˇ-iˇ ni, naw ma ̭-euˬ siˬ nya-eu nui ma shawˇ jehˆ ni taˬ-awˬ. 17 K'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ ya daˬ-eu-aˬ, Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu ngeuˇ naˇ, maˬ muiˬ-eu jeˬ mˇ-awˇ ya daˬ-eu naˆ maˬ tseˇ, yaw muiˬ jeˬ mˇ-awˇ yaˬ daˬ-eu tsaˬ dzehˬ meh. 18 Tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ iˬ baˇ g'aˇ duˬ Ka li tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ kamˇ shiˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ kamˇ shiˇ-euˬ k'oeˇ-aˬ, iˬ baˇ zaˬ deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ jawˇ gaˇ sheuˬ g'eh-eu g'aˇ duˬ, iˬ baˇ maˬ ahˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ iˬ baˇ zaˬ deuˬ-euˬ dah zaˇ kamˇ shiˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-awˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ g'aˇ duˬ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ kamˇ shiˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Shiˬ shaˬ jiˇ paw ta ̭ leˇ-awˇ aˬ yaw ̭-ahˇ seh ̭-euˬ k'aw ̭, sa ̭ laˇ paw ta ̭ leˇ-awˇ Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ bi deh ̭-euˬ meh. 19 Sa ̭ laˇ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ iˇ-awˇ, bi ka lahˇ taˬ-euˬ sa ̭ laˇ deuˬ-ahˇ dawˬ mehˬ mehˬ-iˇ-euˬ meh. 20 Bi ka lahˇ taˬ-euˬ sa ̭ laˇ k'oeˇ deuˬ-aˬ, Noˇaˬ saˇ baoˬ jahˇ-euˬ ziˇ k'oeˇ ziˇ-ahˇ Miˬyehˇ nui ma g'awˬ mahˇ ni taˬ-awˇ dawˬ-euˬ k'aw ̭, Miˬyehˇ-euˬ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-euˬ sa ̭ laˇ deuˬ meh. Saˇ baoˬ la ̭ k'oeˇ uˇ leˇ-euˬ tsawˇ haˬ yeh ̭ g'aˬ teh ̭-ehˇ Miˬyehˇ neh iˇ cu ̭-ahˇ bi buˬ-iˇ-euˬ meh. 21 Iˇ cu ̭-ahˇ bi buˬ-iˇ-euˬ gaˇ kawˆ k'oeˇ-aˬ, nymˬ-mˇ naw ma ̭ ka k'o ̭-eu jeˬ za nya ni iˇ cu ̭ shawˇ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ ta ̭ leˇ-eu meh. Iˇ cu ̭ shawˇ-eu k'oeˇ-aˬ, g'awˇ mawˇ yaw yehˆ dzui ̭ shawˇ-eu jeˬ maˬ ngeuˇ-a. Siˬ nya-eu nui ma la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-ahˇ saˇ jaˇ dzaˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. Iˇ cu ̭ shawˇ-eu k'oeˇ-aˬ, Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ Miˬyehˇ neh bi g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ gaˇ g'oe-awˇ naw ma ̭-ahˇ ka k'o ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 22 G'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ Ka li-aˬ, mˬ k'oeˇ taˆ daˆ g'o ̭ leˇ-awˇ Miˬyehˇ-euˬ aˇ maˇ paw nuiˇ-eu la ̭ k'oeˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ maˬ ehˇ, mˬ taˆ-euˬ sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ hawˇ-eu baoˬ ahˇ-eu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ maˬ ehˇ, uˆ lahˇ lu ̭-eu meh.

1 Beˬtuˆluˆ 4

1 Ka li-euˬ shiˬ shaˬ jiˇ g'awˇ mawˇ k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ-euˬ-aˬ, naw ma ̭ k'aw ̭ aˬ yaw ̭ noeˬ-eu lo ̭-ehˇ noeˬ nya ni lehˬ hmˬ taˬ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, shiˬ shaˬ jiˇ g'awˇ mawˇ k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ-euˬ tsawˇ haˬ-aˬ, iˬ baˇ-ahˇ ziˇ tsehˆ-euˬ meh. 2 Naw ma ̭ mehˬ hu paw deh ̭ daˆ le ̭-eu tiˬ ziˇ, shiˬ shaˬ jiˇ-euˬ nui loˆ maˬ geu ̭-ehˇ Miˬyehˇ-euˬ nui k'ahˇ geu ̭-awˬ. 3 Miˬyehˇ-ahˇ maˬ siˬ nya-eu tsawˇ haˬ deuˬ mˇ-eu jeˬ-ahˇ, dzeuˇ laˇ ngeh naw ma ̭ mˇ dehˆ shaˇ dehˆ g'aˬ-euˬ meh. K'aˬ miˬ sheu-eu, shiˬ shaˬ jiˇ nui loˆ geu ̭-eu, jiˇ baˬ yeh ̭-eu, byawˬ g'aˬ mo g'a-eu, dzaˬ yeh ̭ dawˇ yeh ̭ dzaˬ boˆ dawˇ boˆ boˆ-eu, tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu, heu deuˬ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ deh ̭ dzeuˇ jawˇ dzeuˇ ya ̭-euˬ meh. 4 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ-ahˇ maˬ siˬ nya-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ k'aˇ deh ̭ maw ̭-eu deh ̭ gaˇ nymˬ-mˇ naw ma ̭ maˬ keuˬ leˇ-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ zahˬ leˇ-awˇ naw ma ̭-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-eu meh. 5 Ehˇ k'aw ̭, deh ̭ lu ̭-eu deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, shiˇ dzeuˇ-euˬ deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ-eu lehˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ mehˬ shi, yawˬ ha neh k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ-euˬ gaˇ kawˆ deuˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya dzawˇ mehˬ teh ̭-a. 6 K'oeˇ miˇ neh, deh ̭ lu ̭ ngeh aˬ cawˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ k'aˇ daˇ nehˬ-euˬ lo ̭-ehˇ bi daˇ nehˬ-euˬ deuˬ pyeu ̭-eu shiˇ dzeuˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, Ka li aˬ yaw ̭ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-iˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ sa ̭ laˇ la ̭ k'oeˇ deh ̭ lu ̭ ngeh, Miˬyehˇ k'aˇ deh ̭-eu lo ̭-ehˇ deh ̭ nya ni mehˬ nehˬ-iˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 7 Yawˬ jeˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ aˇ saˬ saˬ-eu aˇ yamˬ peh le-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ guiˬ lahˬ shaˇ nya-eu g'aˇ duˬ yawˬ ha-euˬ nui ma-ahˇ g'aˬ leˇ ni nyeh ̭ tehˬ-awˇ, yaw beuˇ beuˇ-ehˇ deh ̭-awˬ. 8 Dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ huiˬ dzehˬ-eu jeˬ-aˬ, naw ma ̭ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ zi ̭ dah ni gaˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-aˬ, myaˬ dui dui-eu iˬ baˇ-ahˇ dehˬ kaˬ za ̭ nya-eu meh. 9 Tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ iˇ kahˇ-ahˇ ha ahˇ-awˬ. Dawˬ g'o ̭ maˬ doˆ ni ha ahˇ-awˬ. 10 Tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ za taˬ-euˬ Miˬyehˇ neh bi ̭ la ̭-euˬ la ̭ sawˬ deuˬ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ jeˬ hmˬ-awˇ, aˬ cawˬ g'aˇ duˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ ni zmˬ-awˬ. 11 Mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ hawˇ-eu baoˬ ahˇ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-ahˇ, yawˬ jeˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇg'oe-awˇ aˬ cawˬ ja ceuˬ ni, dawˬ mehˬ mehˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ-awˇ, aˬ cawˬ-ahˇ caw ba-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭, Miˬyehˇ neh bi ̭-euˬ baoˬ-ahˇ g'oe-awˇ caw ba-awˬ. Aˬ miˬ 12 Gaˬ-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭-ahˇ lawˬ haw-eu shaˬ-eu zahˬ-eu jeˬ keuˆ le ngeh, tiˬ jawˇ-iˬ maˬ puˬ maˬ mawˇ haw-euˬ jeˬ keuˆ le-euˬ lo ̭-ehˇ taˬ zahˬ leˇ. 13 Ka li ya shaˬ ya zahˬ gaˇ duˇ ni naw ma ̭ k'aw ̭ ya shaˬ ya zahˬ-eu miˇ neh laˬ k'aˬ cehˇ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ la ̭ k'oeˇ za ̭ le ngeh, naw ma ̭ la ̭ k'aˬ ya cehˇ teh ̭-a. 14 Naw ma ̭ Ka li-euˬ mehˬ nah caw teh-eu baˬ da neh aˬ cawˬ naw ma ̭-ahˇ ja bu ja doeˇ naˇ, naw ma ̭ guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh. Aˬ cawˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ laˇ-eu k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ pyeu ̭-eu yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ naw ma ̭ k'oeˇ taˆ jawˇ lu ̭-eu saˇ kiˇ meh. 15 Naw ma ̭ tiˬ g'aˬ na k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ-eu jeˬ-aˬ, aˬ cawˬ-ahˇ seh ̭-eu, smˇ k'oeˬ k'oeˬ-eu, bahˬ dui dui-eu jeˬ mˇ-eu, aˬ cawˬ gaˇ mˇ gaˇ teh kawˆ-eu, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu jeˬ-ahˇ mˇ-awˇ ya daˬ-eu jeˬ taˬ bi pyeu ̭. 16 Ehˇ k'aw ̭, Ka li zaˬ pyeu ̭-eu miˇ neh k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ-euˬ jeˬ ngeuˇ naˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ ya daˬ-eu baˬ da neh maˬ sha ̭ dawˇ ni, naw ma ̭ Ka li-euˬ tsawˇ myahˇ ya pi lu ̭-eu baˬ da neh Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-awˬ. 17 Yaˇ k'aˬ daˇ-eu aˇ yamˬ peh le-euˬ meh. Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ jeˬ huˬ daˇ-eu lehˇ g'eh-eu meh. Aˬ dui-ahˇ jeˬ huˬ daˇ dahˬ beh naˇ, Miˬyehˇ jawˇ gaˇ neh oe-euˬ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ maˬ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ aˬ joˆ-ehˇ aˇ saˬ saˬ nmˇ. 18 Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. "Ka k'o ̭-eu jeˬ-ahˇ za nya ni, tsawˇ muiˬ deuˬ k'aw ̭ maˬ awˬ-eu-aˬ, Miˬyehˇ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ-eu, iˬ baˇ zaˬ deuˬ aˇ naˆ shaˬ nmˇ." 19 K'oeˇ miˇ neh, Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-eu la ̭ k'oeˇ k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, yawˬ ha neh mˇ-euˬ yaw muiˬ jeˬ-ahˇ g'oe-eu la ̭ k'oeˇ, saˇ jaˇ zi ̭-eu Beh-euˬ Yaw sahˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ sa ̭ laˇ a nehˬ taˬ-eu tsaˬ meh.

1 Beˬtuˆluˆ 5

1 Ka li zaˬ aˇ muˇ-euˬ tsawˇ mawˬ tsawˇ k'aˆ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu ngaˇ, naw ma ̭-euˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu tsawˇ mawˬ tsawˇ k'aˆ deuˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ shaˇ-eu ma. Ngaˇ-aˬ, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ Ka li ya daˬ-euˬ gaˇ kawˆ saˇ kiˇ kamˬ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu lo ̭-ehˇ, Miˬyehˇ tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ Ka li-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ pah mehˬ le ngeh, ngaˇ k'aw ̭ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ k'oeˇ za ma. Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ shaˇ-eu ma. 2 Miˬyehˇ neh naw ma ̭-ahˇ a nehˬ taˬ-euˬ yawˇ yawˇ ma ̭-ahˇ bo saˆ-awˬ. Miˬyehˇ geu ̭ maw ̭-eu lo ̭-ehˇ laˬ k'aˬ cehˇ-eu la ̭ k'oeˇ bo saˆ-awˬ. Aˬ cawˬ k'ehˇ-eu miˇ neh bo saˆ-eu jeˬ taˬ bi pyeu ̭. Aˇ poeˬ za ni teh ̭-ehˇ mˇ-eu jeˬ k'aw ̭ taˬ bi pyeu ̭. Nui ma keuˆ-eu la ̭ k'oeˇ mˇ-eu jeˬ bi pyeu ̭-awˬ. 3 Miˬyehˇ neh nawˬ-ahˇ a nehˬ-awˇ bi bo saˆ-euˬ yawˇ yawˇ ma ̭ k'oeˇ taˆ zuiˆ g'aˬ-eu taˬ leh jeh. Yawˇ yawˇ ma ̭ nawˬ-ahˇ haw-awˇ dzaw geu ̭ pa ̭-ehˇ mˇ mehˬ shaˇ mehˬ mehˬ-awˬ. 4 Yawˇ bo-eu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu Huiˬ-eu Yawˇ bo-eu g'aˬ oe ngeh, tiˬ jawˇ-iˬ maˬ cehˇ-iˇ nya-eu yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ-eu shuiˇ uˬ k'oˆ-ahˇ naw ma ̭ za teh ̭-a. 5 K'oeˇ lo ̭-ehˇ duˇ ni, zaˬ guˬ deuˬ g'eh tsawˇ mawˬ deuˬ-euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-awˬ. Naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ nui nahˬ nui yu ahˇ-eu la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ caw ba-awˬ. A jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, "Nui ma huiˬ-eu mahˇ-eu deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ muiˇ-awˇ, nui nahˬ nui yu ahˇ-eu deuˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ-eu meh" lehˇ, Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 6 Miˬyehˇ neh noeˬ taˬ-euˬ aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh, aˬ cawˬ k'oeˇ taˆ naw ma ̭-ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ nehˬ la ̭ ni, Miˬyehˇ-euˬ baoˬ huiˬ-eu aˬ la ̭ uˬ moˆ naw ma ̭ nui ma nahˬ yu ni taˬ-awˬ. 7 Naw ma ̭ noeˬ shaˬ noeˬ zahˬ-eu dawˬ tawˆ lu ̭ Miˬyehˇ-ahˇ a nehˬ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ naw ma ̭-ahˇ ngehˬ g'eh bo saˆ lu ̭-eu meh. 8 Yaw beuˇ beuˇ-ehˇ deh ̭-awˇ, yaw zoˇ zoˇ-ehˇ haw tsoˆ taˬ-awˬ. Naw ma ̭-ahˇmuiˇ-eu Neh ̭ sahˬ paˬ-aˬ, tsawˇ haˬ-ahˇ kaw ̭ seh ̭ dzaˬ-eu lehˇ joeˬ joeˬ-ehˇ cah-eu aˇ laˬ jaˬ shiˇ lo ̭-ehˇ naw ma ̭-ahˇ shahˇ lu ̭ meh. 9 Miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ jawˇ-eu Ka li-ahˇ jah-eu naw ma ̭-euˬ cawˬ dawˬ tawˆ lu ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ ya daˬ lu ̭ meh lehˇ siˬ nya-awˇ, jah-eu nui ma zi ̭ dah ni taˬ-eu la ̭ k'oeˇ, Neh ̭ sahˬ paˬ neh maˬ bi ju lahˇ ni leh jeh-awˬ. 10 Ehˇ k'aw ̭, naw ma ̭ ti k'ehˬ tiˬ yamˬ k'oeˇ lo ̭-ehˇ ya daˬ g'aˬ ngeh jawˇ, Ka li la ̭ koeˇ aˬ yaw ̭-euˬ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ zi ̭-eu yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ bi za-eu g'aˇ duˬ naw ma ̭-ahˇ kuˇ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu aˬ dui-ahˇ gaˬ dui dui-eu Miˬyehˇ-aˬ, naw ma ̭-ahˇ bi byah laˇ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ naw ma ̭-ahˇ bi zi ̭ laˇ, bi k'aˆ laˇ-eu uˬ ta ̭, Ka li-ahˇ jah-eu dawˬ pehˬ zi ̭ dah ni bi pyeu ̭ laˇ teh ̭-a. 11 Uˆ lahˇ-eu baoˬ, Miˬyehˇ-ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ jaˆ lu ̭-uˇ. Aˬ miˬ. 12 Ngaˇ jah coeˇ-eu aˬ nyiˇ Siˬlaˆ-ahˇ g'oe-awˇ, naw ma ̭-ahˇ sahˬ bo ̭ heu ta ̭ yaw nymˇ nymˇ-ehˇ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. Naw ma ̭-ahˇ g'aˬ bi ̭ maw ̭-eu miˇ neh sahˬbo ̭ heu ta ̭ ngaˇ bo ̭-euˬ ma. Sahˬ bo ̭ heu ta ̭-aˬ, maˇ maˇ ni Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ pyeu ̭-eu ma. Guiˬ lahˬ yaw dzahˇ heu-euˬ la ̭ k'oeˇ zi ̭ dah ni jawˇ-awˬ. 13 Naw ma ̭ lo ̭-ehˇ Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ taˬ-euˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ pyeu ̭-eu Baˬbuˇloˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ k'oeˇ muˇ, naw ma ̭-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ la ̭-euˬ meh. Ngaˬ li lehˇ ehˇ nya-eu Maˬkuˆ g'eh naw ma ̭-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ la ̭-euˬ meh. 14 Ka li zaˬ cawˬ cawˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-ahˇ ta ̭-eu shawˇ jehˆ ni g'eh-eu mehˬ cuˇ cuˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ dawˬ cawˬ puˬ-awˇ ha-awˬ. Ka li-ahˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ nui saˇ o ̭-eu jeˬ jaˆ lu ̭-uˇ.

2 Beˬtuˆluˆ 1

1 Yeˬsuˇ Ka li-euˬ zaˬ k'aˆ hawˇ-eu g'aˬ k'ehˇ pyeu ̭-eu ngaˇ Siˇmoˬ Beˬtuˆluˆ, Miˬyehˇ hawˇ-eu Ka k'o ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ Ka li-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ baˬ da neh nga ma ̭-euˬ jah-eu jeˬ-ahˇ duˇ-eu aˇ poeˬ k'aˆ dui dui-eu jah-eu jeˬ za taˬ-euˬ deuˬ jawˇ gaˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. 2 Miˬyehˇ hawˇ-eu aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ naw ma ̭ siˬ nya-eu jeˬ baˬ da neh, guiˬ lahˬ yaw dzahˇ hawˇ-eu nui saˇ o ̭-eu jeˬ-ahˇ tiˬ byah tiˬ lo ̭ za lu ̭-uˇ. 3 Aˬ yaw ̭-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ hawˇ-eu muiˬ dui byah dui dui-eu jeˬ-ahˇ aˬ dui za nya ni, aˬ dui-ahˇ kuˇ-euˬ g'aˬ-ahˇ aˬ dui siˬ nya-eu la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu baw-awˇ deh ̭ nya-eu g'aˇ duˬ, aˬ dui k'aˇ loˬ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Miˬyehˇ-euˬ muiˬ-eu shawˇ-eu baoˬ aˬ dui-ahˇ bi ̭ la ̭-euˬ meh. 4 K'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ nehˬ la ̭-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ neh aˬ dui-ahˇ bi ̭ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ huiˬ dui poeˬ dui dui-eu la ̭ sawˬ aˬ dui-ahˇ bi ̭ la ̭-euˬ meh. La ̭ sawˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ jaˆ-eu shiˬ shaˬ jiˇ nui k'ahˇ baˬ da neh luˬ-iˇ seˇ-iˇ-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ buˬ-iˇ law-iˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ yaw deh ̭ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ bi za-eu g'aˇ duˬ bi ̭ laˬ-euˬ la ̭ sawˬ pyeu ̭-eu meh. 5 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ leh jeh dui dui-eu la ̭ k'oeˇ, jah-eu jeˬ k'oeˇ taˆ muiˬ-eu jaˬ-euˬ jeˬ bi lahˬ laˇ-awˬ. Muiˬ-eu jaˬ-eu jeˬ k'oeˇ taˆ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ bi lahˬ laˇ-awˬ. 6 Zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ k'oeˇ taˆ yawˬ ha-euˬ nui ma-ahˇ g'aˬ leˇ-eu jeˬ bi lahˬ laˇ-awˬ. Yawˬ ha-euˬ nui ma-ahˇ g'aˬ leˇ-eu jeˬ k'oeˇ taˆ daˬ coeˇ oˇ coeˇ-eu jeˬ bi lahˬ laˇ-awˬ. Daˬ coeˇ oˇ coeˇ-eu jeˬ k'oeˇ taˆ Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu baw-eu jeˬ bi lahˬ laˇ-awˬ. 7 Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu baw-eu jeˬ k'oe taˆ Ka li zaˬ cawˬ cawˬ gaˬ-eu jeˬ bi lahˬ laˇ-awˬ. Ka li za cawˬ cawˬ gaˬ-euˬ jeˬ k'oeˇ taˆ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ bi lahˬ laˇ-awˬ. 8 Heu deuˬ-aˬ, naw ma ̭ loˬ dui dui-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. Naw ma ̭ heu deuˬ tiˬ byah tiˬ lo ̭ ahˇ naˇ, gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ-awˇ, aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ naw ma ̭ siˬ nya-eu jeˬ byah dzehˬ laˇ teh ̭-a. 9 Ehˇ k'aw ̭, heu deuˬ maˬ ahˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, myaˆ nuiˆ maˬ haw mawˇ nya-ehˇ, dzeuˇ laˇ ngeh aˬ yaw ̭ neh mˇ ya ̭-euˬ iˬ baˇ deuˬ-ahˇ tsiˬ shawˇ nehˬ g'aˬ-euˬ gaˇ kawˆ ngehˇ jiˇ teh ̭-a. 10 K'oeˇ miˇ neh aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, Miˬyehˇ neh naw ma ̭-ahˇ kuˇ-awˇ tseˇ doˆ nehˬ la ̭-euˬ jeˬ-ahˇ aˬ myah lu ̭ zi ̭ dah ni tuˆ tehˬ taˬ nya ni, yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ leh jeh-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ naˇ, jah-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ byehˇ dzeh-aˇ. 11 K'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ dui-ahˇ ka k'o ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ Miˇk'ahˬ la ̭ k'oeˇ uˇ leˇ-eu aˬ kawˬ-aˬ naw ma ̭ tiˬ byah tiˬ lo ̭ za teh ̭-a. 12 K'oeˇ miˇ neh, gaˇ kawˆ heu deuˬ-ahˇ naw ma ̭ siˬ nya jiˇ-awˇ, yawˬ ha za taˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ zi ̭ dah ni jawˇ lu ̭-eu k'aw ̭, gaˇ kawˆ heu deuˬ ngaˇ naw ma ̭-ahˇ tiˬ k'ehˬ maˬ taˬ ni ja noeˬ nehˬ ma. 13 Gaˇ kawˆ heu deuˬ naw ma ̭ maˬ bi ngehˇ-eu g'aˇ duˬ, ngaˇ k'aˇ deh ̭ k'oeˇ keuˆ ni naw ma ̭-ahˇ laˆ noeˬ-eu tsaˬ meh lehˇ ngaˇ noeˬ-eu ma. 14 Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li neh ngaˬ-ahˇ bya cehˆ ni ehˇ nehˬ la ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, bu ̭-iˇ cehˇ-iˇ nya-eu ngaˬ-euˬ shiˬ shaˬ jiˇ g'awˇ mawˇ heu-ahˇ g'awˬ myahˇ maˬ g'eh-ehˇ ya lehˆ dzeh ya ̭ meh lehˇ ngaˇ siˬ nya ma. 15 Ngaˇ shiˇ dzeuˇ ngeh jawˇ, gaˇ kawˆ heu deuˬ-ahˇ naw ma ̭ maˬ bi ngehˇ ni aˬ myah lu ̭ bi noeˬ keuˆ-eu g'aˇ duˬ, ngaˇ k'aˇ g'eh nya-eu lo ̭-ehˇ leh jeh-awˇ ngehˬ g'eh nehˬ ya ̭ ma. 16 Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li baoˬ tiˬ byah ni za ̭ le teh ̭-a lehˇ naw ma ̭-ahˇ nga ma ̭ bi siˬ-eu heu-aˬ, aˬ cawˬ neh noeˬ doˆ-awˇ ja-euˬ gaˇ kawˆ yuˇ-awˇ bi siˬ-eu maˬ ngeuˇ. Aˬ yaw ̭-euˬ huiˬ dui mahˇ dui dui-eu baoˬ-ahˇ nga ma ̭ myaˆ ya mawˇ duˬ-euˬ ma. 17 Dawˬ tawˆ k'oeˇ taˆ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ-eu g'aˬ jawˇ gaˇ neh, "Heu-aˬ, ngaˇ nui k'ahˇ shiˇ-eu, ngaˇ gaˬ dui dui-eu ngaˬ Li ma" lehˇ ehˇ doˆ le ̭-awˇ, Aˬda Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ taˬ huiˬ taˬ mahˇ-eu jeˬ hawˇ-eu yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ bi ̭ nehˬ ngeh, nga ma ̭ k'oeˇ gaˇ jawˇ lu ̭-eu ma. 18 Muiˬ-eu shawˇ-eu gawˬ jawˬ k'oeˇ taˆ aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ nga ma ̭ ya jawˇ lu ̭ ngeh, teˇ saˇ k'oeˇ saˇ mˬ-ahˇ neh mahˇ doˆ le gaˇ nga ma ̭-euˬ naˬ bawˇ neh ya gaˬ-euˬ ma. 19 K'oeˇ miˇ neh, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngeh dah-eu deuˬ neh ngehˬ ya ̭ tmˇ ya ̭-euˬ dawˬ deuˬ-ahˇ nga ma ̭ jah dzehˬ laˇ-euˬ ma. Dawˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ naw ma ̭ yaw muiˬ paˬ-ehˇ naˇ haˬ geu ̭-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ-aˬ, Aˇ nah k'oeˇ nah uˬ bya bya taw taw laˇ-awˇ naw ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ shawˬ ga shawˬ muiˇ tsehˬ laˇ ngeh keuˆ ni, yaw zahˇ la ̭ k'oeˇ yaw sheh ̭ bya nehˬ la ̭-eu tsiˇ k'mˬ-ahˇ duˇ-eu meh. 20 Ehˇ k'aw ̭, dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ heu lo ̭-ehˇ jeˬ hu siˬ nya taˬ-awˬ. Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah taˬ-euˬ dawˬ-ahˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ yawˬ haˇ yawˬ ha dawˬ tsui ̭ maˬ yuˇ doˆ mehˬ nya-aˇ lehˇ siˬ nya taˬ-awˬ. 21 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-euˬ dawˬ aˬ geu dawˬ maˬ kaˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ neh doˆ laˇ-euˬ jeˬ maˬ ngeuˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ jawˇ gaˇ neh doˆ le-euˬ dawˬ deuˬ-ahˇ tsawˇ haˬ zaˬ ngehˬ dah ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ uˆ lahˇ-awˇ bi ngehˬ-eu meh.

2 Beˬtuˆluˆ 2

1 Aˇ hu ba-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ gaˇ maˬ ngeuˇ-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ doˆ le haw-euˬ lo ̭-ehˇ, naw ma ̭ jawˇ gaˇ maˬ ngeuˇ-eu mehˬ-eu tsoˆ-eu saˬ laˬ deuˬ doˆ le teh ̭-a. Yaw cawˆ jeˬ hawˇ-eu maˬ tsaˬ-eu jah-eu jeˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ hehˇ ahˇ la ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ka k'o ̭ nehˬ-euˬ Sahˬpaˬ-ahˇ maˬ siˬ lehˇ ehˇ teh ̭-a. K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ taˆ luˬ-iˇ seˇ-iˇ-eu jeˬ yaw kawˇ-ehˇ keuˆ le ni yawˬ haˇ yawˬ ha mˇ gaˇ duˇ-eu meh. 2 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ muiˬ maˬ jaˬ-eu jeˬ mˇ-eu mehˬ nah tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni caw teh g'eh teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ-eu baˬ da neh, yaw tsaˬ yaw dawˇ Gaˇma-ahˇ aˬ cawˬ ja doeˇ teh ̭-a. 3 Maˬ ngeuˇ-eu mehˬ-eu tsoˆ-eu saˬ laˬ k'oeˇ deuˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ-ahˇ nui k'ahˇ jaˆ-eu miˇ neh, naw ma ̭-ahˇ maˬ ngeuˇ gaˇ keuˆ ni ja mehˬ-awˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ g'aˇ duˬ jiˇ jeuˬ ahˇ ni mˇ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ-eu g'aˬ aˇ hu ba neh lehˬ hmˬ dah taˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ laˆ cawˆ-eu g'aˬ maˬ yu ̭ k'aˆ ni yaw noeˬ-ehˇ jawˇ lu ̭ meh. 4 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, iˬ baˇ mˇ-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ keuˆ ni Miˬyehˇ maˬ taˬ nehˬ-ehˇ shiˬ buiˇ lah ma-ahˇ biˬ ahˇ-awˇ, Yaˇ k'aˬ daˇ-eu Aˇ nah-ahˇ dawˬ lu ̭-eu meh. 5 Aˇ hu ba miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ deh ̭-eu deuˬ-ahˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ maˬ taˬ nehˬ-ehˇ, Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu maˬ baw-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ iˇ cu ̭ bi dahˬ pymˬ-euˬ meh. Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mehˬ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Noˇaˬ hawˇ-eu tsawˇ haˬ shi ̭ g'aˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ ka k'o ̭-euˬ meh. 6 Sawˇdoˬ meuˬ hawˇ-eu Gawˇmawˇlaˆ meuˬ-ahˇ k'aw ̭, miˬ dzaˬ bi puiˆ byoˆ-euˬ meh. K'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu maˬ baw-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'oeˇ taˆ aˬ joˆ-ehˇ keuˆ le-eu gaˇ k'awˆ, aˬ yaw ̭ ma ̭ bi dzaw geu ̭-eu g'aˇ duˬ mˇ mehˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 7 Haiˬ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ jaw ̭ dui dui-eu jeˬ mˇ gaˇ noeˬ shaˬ dui dui-euˬ tsawˇ muiˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Lawˇtaˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ ka k'o ̭-euˬ meh. 8 Tsawˇ muiˬ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw haiˬ jeˬ mˇ gaˇ ya gaˬ yaw mawˇ-euˬ miˇ neh tiˬ nah saˇ-iˬ tiˬ nah nui ma shaˬ zahˬ mˇ dui dui-euˬ meh. 9 K'oeˇ miˇ neh, Yaˇ k'aˬ daˇ-eu Aˇ nah g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu baw-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ bi buˬ-iˇ-eu gaˇ kawˆ hawˇ-eu, haiˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ ya k'ehˬ ya k'aˆ nehˬ-eu gaˇ kawˆ, Miˬyehˇ siˬ nya meh. 10 Jaw ̭ dui dui-eu shiˬ shaˬ jiˇ-euˬ nui k'ahˇ mehˬ nah caw teh-awˇ Miˬyehˇ uˆ lahˇ-eu jeˬ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-eu deuˬ-ahˇ-aˬ, aˬ cawˬ-ahˇ naˆ maˬ tseˇ aˬ joˆ-ehˇ ya k'ehˬ ya k'aˆ nehˬ-eu gaˇ kawˆ Miˬyehˇ siˬ nya meh. Maˬ ngeuˇ-eu mehˬ-eu tsoˆ-eu saˬ laˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, guˆ-eu nui ma maˬ ahˇ ni, k'aˬ duˬ ni mehˬ-eu tsoˆ-eu meh. Mˬ k'oeˇ taˆ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ-eu deuˬ-ahˇ k'aw ̭ yaw zeu maˬ baw-eu uˬ ta ̭, yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-eu meh. 11 A yaw ̭ ma ̭ naˆ maˬ tseˇ g'aˬ byah dzehˬ-awˇ baoˬ huiˬ dzehˬ-eu deuˬ pyeu ̭-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ k'aw ̭, Miˬyehˇ mehˬ shi mˬ k'oeˇ taˆ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ-eu k'oeˇ deuˬ-ahˇ yaw lehˬ maˬ poˆ-a. 12 Ehˇ k'aw ̭, maˬ ngeuˇ-eu mehˬ-eu tsoˆ-eu saˬ laˬ heu deuˬ-aˬ, nyeh ̭-awˇ bi seh ̭ dzaˬ-eu g'aˇ duˬ deh ̭ le-euˬ jeˬ zaˬ lo ̭-ehˇ, shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ-eu jeˬ maˬ baw ni mˇ-eu shaˇ-eu meh. Yawˬ ha maˬ siˬ nya-eu jeˬ-ahˇ dawˬ doeˇ ngehˬ daˆ-awˇ ceh cawˬ cawˬ-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, bawˇ tsahˬ jeˬ zaˬ lo ̭-ehˇ laˆ cawˆ nehˬ gaˇ ya daˬ teh ̭-a. 13 Aˬ yaw ̭ ma ̭ neh aˬ cawˬ-ahˇ yaw doeˇ jahˇ-awˇ k'aˇ bi daˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ ya daˬ poˆ teh ̭-a. Nah g'ahˇ nah gaˆ-ehˇ yawˬ ha-euˬ shiˬ shaˬ jiˇ nui k'ahˇ ya mˇ byah-eu jeˬ-ahˇ laˬ k'aˬ cehˇ-eu jeˬ lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ sawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, naw ma ̭ nehˬ-ehˇ dzaˬ ta ̭ dawˇ ta ̭ ngeh daˬ ga-awˇ sha ̭ dawˇ dui dui paˬ-ehˇ g'eh-eu, aˬ myah lu ̭ jaˬ myaw ̭ mehˇ shuiˇ-ahˇ laˬ k'aˬ cehˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ meh. 14 Aˬ yaw ̭ maˬ-euˬ myaˆ nuiˆ-aˬ, aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ joe maw ̭-eu nui ma ahˇ-eu zaˬ miˬ zaˬ deuˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ haw maw ̭-eu meh. Iˬ baˇ mˇ dehˆ-euˬ maˬ baw-a. G'aˬ baˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ lahˇ ju-ahˇ teh pa ̭-eu meh. Pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ-ahˇ mehˇ juiˇ juiˇ dui dui-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, Miˬyehˇ neh yaˬ k'ehˇ bi yaˬ-euˬ tsawˇ haˬ meh. 15 Gaˇ ma yaw dawˇ-ahˇ byehˇ dzeh-awˇ, gaˇ bahˬ bahˬ-iˇ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. Maˬ tsaˬ-eu jeˬ mˇ-awˇ za-euˬ pyuˇ shuiˇ-ahˇ nui k'ahˇ jaˆ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Beˬyoˇ-euˬ aˬ li Baˬlamˬ-euˬ pehˬ zaˇ-ahˇ caw teh lu ̭-eu meh. 16 Aˬ yaw ̭-euˬ iˬ baˇ baˬ da neh aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ shaˬ laˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ mahˬ tahˬ laˆ dawˬ ngehˬ doˆ laˇ-awˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu Baˬlamˬ neh aˬ yaw ̭ yaw uˬ lo ̭-ehˇ mˇ lu ̭ shaˇ lu ̭-eu jeˬ-ahˇ laˆ naˬ-euˬ meh. 17 Maˬ ngeuˇ-eu mehˬ-eu tsoˆ-eu saˬ laˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, iˇ cu ̭ gui-iˇ-euˬ lawˇ gawˆ hawˇ-eu, jaˬ lehˇ lehˇ ma neh bi hehˇ dzaˬ g'eh-euˬ mˬ dmˇ-ahˇ duˇ-eu meh. Zahˇ dui dui-eu yaw zahˇ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ g'aˇ duˬ Miˬyehˇ jawˇ zaˇ laˆ saˆ taˬ-euˬ meh. 18 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ dzawˬ aˇ gah-euˬ dawˬ ngehˬ-awˇ k'ahˬ sehˇ jehˆ-eu la ̭ k'oeˇ, yaw lehˬ jeˬ mˇ mˇ-ehˇ deh ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ ba ̭ dzah la ̭ k'oeˇ dzeuˇ-iˇ ni leh jeh dahˬ beh lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, shiˬ shaˬ jiˇ-euˬ nui k'ahˇ mˇ-eu jeˬ-ahˇ g'oe-awˇ lahˇ ju k'mˇ-eu meh. 19 Yawˬ ha luˬ-iˇ seˇ-iˇ-eu jeˬ-euˬ zaˬ k'aˆ geu ̭ geu ̭-ehˇ shaˬ lu ̭ ngeh, aˬ cawˬ-ahˇ bi buˬ-iˇ nya ma lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ saˇ jaˇ dzaˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-aˬ, yawˬ ha-ahˇ k'aˇ uˆ g'aˬ taˬ-euˬ jeˬ-euˬ zaˬ k'aˆ pyeu ̭-eu meh. 20 Tsawˇ haˬ zaˬ-aˬ, ka k'o ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ siˬ nya-eu baˬ da neh, miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ g'aˬ k'aˆ lu ̭-eu jaw ̭ dui dui-eu jeˬ mˇ gaˇ ya buˬ-iˇ g'aˬ miˇ tsa, k'oeˇ neh tiˬ poˆ paˇ bi g'aˬ leˇ shaw naˇ, yaw beh poˆ naˆ maˬ tseˇ doeˇ dui dui teh ̭-a. 21 Yaw tsaˬ yaw dawˇ gaˇ ma-ahˇ siˬ nya g'aˬ miˇ tsa, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ bi ̭ taˬ-euˬ muiˬ-eu shawˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ dawˬ-ahˇ byehˇ dzeh-euˬ k'oeˇ-aˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ gaˇ ma-ahˇ tiˬ poˆ-iˬ maˬ siˬ nya-ehˇ deh ̭ ngeh naˆ maˬ tseˇ doeˇ dzehˬ-eu meh. 22 Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ pyeu ̭-eu k'oeˇ-aˬ, "Aˬ kuiˬ yawˬ ha uˬ peh ̭ dzaˬ poˆ-eu" lehˇ ehˇ-eu dawˬ daˬ hawˇ-eu, "Iˇ cu ̭ dzui ̭ shawˇ nehˬ-euˬ aˬ za ̭ lah shiˇ paˇ lah poˆ-eu" lehˇ ehˇ-eu dawˬ daˬ tsaˬ gaˇ duˇ-eu meh.

2 Beˬtuˆluˆ 3

1 Ngaˇ gaˬ dui dui-eu cawˬ deuˬ-oˇ, sahˬ bo ̭ heu ta ̭-aˬ, ngaˬ neh naw ma ̭ jawˇ gaˇ bo ̭ ahˇ la ̭-euˬ sahˬ bo ̭ nyiˬ ta ̭ tiˬ ta ̭ ma. Sahˬ bo ̭ nyiˬ ta ̭ lu ̭ la ̭ k'oeˇ, gaˇ kawˆ heu deuˬ ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ja noeˬ nehˬ-awˇ, naw ma ̭-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ shawˇ jehˆ ni g'eh-eu nui noeˬ deh ̭ laˇ nya ni laˆ noeˬ-eu ma. 2 Aˇ hu ba Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah ya ̭-euˬ muiˬ-eu shawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ dawˬ hawˇ-eu, naw ma ̭-ahˇ mehˬ-eu g'aˬ k'ehˇ deuˬ neh bi ̭-euˬ ka k'o ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu SahˬpaˬYeˬsuˇ-euˬ dawˬ-ahˇ naw ma ̭ bi noeˬ mawˇ maw ̭ miˇ-a. 3 Aˇ saˬ saˬ-eu aˇ nah aˇ yamˬ heu la ̭ k'oeˇ, yawˬ ha-euˬ shiˬ shaˬ jiˇ nui k'ahˇ mehˬ nah caw teh-awˇ deh ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ doˆ le teh ̭-a lehˇ, naw ma ̭-ahˇ jeˬ huˬ bi siˬ nya taˬ-eu tsaˬ meh. Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ naw ma ̭-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ niˇ g'a laˇ teh ̭-a. 4 Aˬ yaw ̭ ma ̭ naw ma ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ naˇ haˬ laˇ teh ̭-a. "Aˬ yaw ̭ za ̭ le ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-a loˇ. Aˬ yaw ̭ za ̭ le-euˬ aˬ lehˬ. Aˬ dui-euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ shiˇ dzeuˇ jiˇ-euˬ k'aw ̭, miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ heu tiˬ jeˬ-iˬ maˬ paˇ laˇ nya ni, k'aˇ beh taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ jaˆ lu ̭-eu maˬ ngeuˇ-a loˇ." 5 Aˇ hu ba Miˬyehˇ dawˬ bi ̭-awˇ mˬ hawˇ-eu miˇ-ahˇ beh-euˬ gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, iˇ cu ̭ la ̭ k'oeˇ neh miˇ tsaˬ heu-ahˇ beh doˆ-awˇ, iˇ cu ̭-ahˇ g'oe-awˇ miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ heu bi pyeu ̭ doˆ laˇ-euˬ gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ diˇ daˬ-ehˇ maˬ siˬ nya-eu jahˇ geu ̭-eu meh. 6 K'oeˇ uˬ ta ̭, iˇ cu ̭ bi dahˬ pymˬ-eu la ̭ k'oeˇ, iˇ cu ̭-ahˇ g'oe-awˇ mi tsaˬ heu-ahˇ laˆ cawˆ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ siˬ nya-eu jahˇ geu ̭-eu meh. 7 Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ jaˆ lu ̭-eu mˬ hawˇ-eu miˇ heu deuˬ k'aw ̭, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ aˬ yaw ̭ tiˬ dawˬ neh maˬ bi cawˆ-iˇ ni jeˬ hmˬ daˆ la ̭-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. K'oeˇ-aˬ, miˬ dzaˬ neh paˇ bi laˆ cawˆ-eu g'aˇ duˬ jeˬ hmˬ daˆ la ̭-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu maˬ baw-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ-awˇ laˆ luˬ laˆ seˇ nehˬ-eu aˇ nah k'oeˇ nah g'aˇ duˬ jeˬ hmˬ daˆ la ̭-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 8 Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ gaˬ dui dui-eu cawˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ maˬ ngehˇ k'mˬ-eu gaˇ kawˆ tiˬ hmˬ heu lo ̭-ehˇ jaˆ meh. Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ mehˬ shi, tiˬ nah hawˇ-eu tiˬ heˇ k'o ̭ beu gaˇ duˬ maˬ jaˆ-a. Aˬ yaw ̭ tiˬ kawˆ meh. 9 Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-aˬ, tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ noeˬ-eu lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ jeˬ maˬ mˇ byah ni nyi naˬ-eu Miˬyehˇ maˬ ngeuˇ-a. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ bi luˬ maˬ bi seˇ-iˇ maw ̭-eu miˇ neh, dawˬ tawˆ lu ̭ iˬ baˇ bi noeˬ poˆ-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭ oˇ lu ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 10 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ-euˬ Aˇnah-aˬ,smˇ k'oeˬ tahˇ joe oe-eu lo ̭-ehˇ keuˆ le teh ̭-a. Aˇ nah k'oeˇ nah keuˆ le ngeh, teˇ saˇ yaw k'aˆ-ehˇ mahˇ laˇ-awˇ, mˬ byoˆ-iˇ teh ̭-a. Nahˇ ma, ba la, aˬ guiˇ dawˬ tawˆ lu ̭ puiˆ byoˆ guiˇ byoˆ jiˇ teh ̭-a. Miˇ tsaˬ heu hawˇ-eu miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ jawˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ daw tawˆ lu ̭ bi puiˆ dzaˬ jiˇ teh ̭-a. 11 Yawˬ jeˬ na lu ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ bi laˆ cawˆ jiˇ gaˇ keuˆ-eu-aˬ, naw ma ̭ aˬ joˆ-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu tsaˬ nmˇ. Naw ma ̭ yaw deh ̭ deh ̭-eu jeˬ-aˬ, muiˬ-awˇ shawˇ-awˇ, Miˬyehˇ-ahˇ a nehˬ taˬ-euˬ jeˬ bi pyeu ̭-eu tsaˬ meh. 12 Mˬ dawˬ tawˆ lu ̭ puiˆ byoˆ jiˇ-awˇ, nahˇ ma, ba la, aˬ guiˇ dawˬ tawˆ lu ̭ guiˇ byoˆ jiˇ-eu aˇ nah pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ Aˇ nah k'oeˇ nah yaw kawˇ-ehˇ keuˆ le ni naw ma ̭ dawˬ lu ̭-eu-aˬ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ deh ̭-eu tsaˬ meh. 13 Ehˇ k'aw ̭, aˬ dui-aˬ, Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ dawˬ lu ̭-eu ma. Iˇ kahˇ la ̭ k'oeˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ jaˆ-eu mˬ yaw shui ̭ miˇ yaw shui ̭-ahˇ dawˬ lu ̭-eu ma. 14 K'oeˇ miˇ neh cawˬ deuˬ-oˇ, Aˇnah k'oeˇ nah-ahˇ naw ma ̭ dawˬ lu ̭-eu lo ̭-ehˇ, Miˬyehˇ mehˬ shi iˬ baˇ taˬ k'aˇ maˬ za-eu Miˬyehˇ-ahˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ g'aˬ-euˬ muiˬ-eu shawˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭ ni leh jeh-awˬ. 15 Miˬyehˇ neh bi ̭-euˬ zaˬ siˬ nui gahˇ-ahˇ g'oe-awˇ, aˬ dui gaˬ dui dui-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ pyeu ̭-eu Pawˇluˆ neh naw ma ̭-ahˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, naw ma ̭ ka k'o ̭-eu jeˬ bi za-eu g'aˇ duˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ oˇ oˇ-ehˇ dawˬ lu ̭ meh lehˇ noeˬ siˬ noeˬ mawˇ-awˬ. 16 Aˬ yaw ̭ neh k'aˇ bo ̭ ahˇ g'eh-euˬ sahˬ bo ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ, gaˇ kawˆ heu hmˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ aˬ myah lu ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ ehˇ-eu meh. Jaˇli ̭ aˇ deuˆ nui deuˬ-ahˇ dawˬ tsui ̭ yuˇ pyawˆ nya-eu lo ̭-ehˇ, Pawˇluˆ neh bo ̭ ahˇ g'eh-euˬ sahˬ bo ̭ deuˬ la ̭ k'oeˇ dawˬ tsui ̭ na ̭-awˇ g'oˆ shaw-eu g'aˇ duˬ shaˬ-eu pehˇ tsahˇ deuˬ-ahˇ, maˬ siˬ nya-eu deuˬ hawˇ-eu nui ma maˬ zi ̭-eu deuˬ dawˬ tsui ̭ yawˬ jeˬ yawˬ-ehˇ yuˇ pyawˇ geu ̭-eu meh. K'oeˇ-aˬ, yawˬ ha ya luˬ ya seˇ-iˇ ni yawˬ haˇ yawˬ ha mˇ gaˇ duˇ-eu meh. 17 Ehˇ k'aw ̭ cawˬ deuˬ oˇ, naw ma ̭-aˬ, gaˇ kawˆ heu siˬ nya taˬ-euˬ tsawˇ haˬ meh. K'aˇ deh ̭ maw ̭-eu deh ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ neh bi tsahˇ pyawˇ-awˇ, yawˬ ha zi ̭ dah ni yaw ̭ lu ̭-eu maˬ ya coˬ-iˇ ni yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ yahˇ-awˬ. 18 Ehˇ k'aw ̭, ka k'o ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ la ̭ k'oeˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-ahˇ siˬ nya-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ huiˬ laˇ mahˇ laˇ lu ̭-eu jeˬ taˬ bi tsehˆ-iˇ. Nymˬ-mˇ hawˇ-eu mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ aˬ yaw ̭ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ lu ̭-uˇ. Aˬ miˬ

1 Yoˇhaˬ 1

1 Aˇ dahˬ beh ngeh neh deh ̭ lu ̭ jawˇ lu ̭-eu dawˬ pyeu ̭-eu sa ̭ laˇ deh ̭-eu jeˬ bi ̭-eu dawˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭ jawˇ gaˇ nga ma ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. Dawˬ k'oeˇ-ahˇ nga ma ̭ naˬ bawˇ ya gaˬ-awˇ, myaˆ ya mawˇ-euˬ ma. Myaˆ nuiˆ neh haw duˬ-euˬ uˬ ta ̭, aˬ la ̭ neh ya sawˆ duˬ-euˬ ma. 2 Saˬ laˇ deh ̭-eu jeˬ k'oeˇ-ahˇ mawˇ nya ni pah mehˬ nehˬ la ̭ ngeh, nga ma ̭ ya mawˇ duˬ-euˬ ma. K'oeˇ miˇ neh, gaˇ kawˆ k'oeˇ nga ma ̭ ja-awˇ, yaw beh Aˬda Miˬyehˇ nehˬ-ehˇ jawˇ-euˬ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu sa ̭ laˇ k'oeˇ nymˬ-mˇ aˬ dui-ahˇ bi siˬ bi mawˇ le-euˬ gaˇ kawˆ naw ma ̭-ahˇ ja mehˬ-eu ma. 3 Naw ma ̭ k'aw ̭, nga ma ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ Aˬda Miˬyehˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ cawˬ cawˬ ta ̭ nya laˇ ni, nga ma ̭ neh k'aˇ ya gaˬ k'aˇ ya mawˇ-euˬ jeˬ naw ma ̭-ahˇ dzawˇ nehˬ-eu ma. 4 Nga ma ̭ laˬ k'aˬ cehˇ-eu jeˬ byah laˇ ni, sahˬ bo ̭ heu ta ̭ naw ma ̭-ahˇ bo ̭ nehˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. 5 Zaˬmaˇ-euˬ guiˬ lahˬ dawˬ nga ma ̭ ya gaˬ-awˇ naw ma ̭-ahˇ ja mehˬ-eu-aˬ, heu lo ̭-ehˇ ma. Miˬyehˇ-aˬ, yaw sheh ̭ pyeu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ yaw zahˇ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ ahˇ-a. 6 Aˬ dui aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ cawˬ cawˬ lu ̭-eu ma lehˇ ehˇ-awˇ, yaw zahˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭-eu ngeuˇ naˇ, aˬ dui ngehˬ-eu tmˇ-eu la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, mˇ-eu shaˇ-eu la ̭ k'oeˇ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ jaˬ myaw ̭ myaw ̭ lu ̭ gaˇ duˇ-eu meh. 7 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ yaw sheh ̭ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu lo ̭-ehˇ, aˬ dui k'aw ̭ yaw sheh ̭ la ̭ k'oeˇ jawˇ naˇ, aˬ dui tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ cawˬ cawˬ ta ̭-awˇ, Zaˬmaˇ Yeˬsuˇ-euˬ shiˬ aˬ dui-euˬ iˬ baˇ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ tsiˬ shawˇ nehˬ la ̭ teh ̭-a. 8 Aˬ dui iˬ baˇ maˬ ahˇ lehˇ ehˇ naˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu jeˬ pyeu ̭-awˇ, aˬ dui-euˬ la ̭ k'oeˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ maˬ ahˇ-a. 9 Ehˇ k'aw ̭, aˬ dui iˬ baˇ ahˇ-eu ngeuˇ ma lehˇ Miˬyehˇ-ahˇ ja doˆ nehˬ naˇ, aˬ yaw ̭ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ dawˬ-ahˇ zi ̭-awˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˇ-ehˇ mˇ-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ dui-ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ la ̭-awˇ, mˇ lehˬ mˇ ca taˬ-euˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ tsiˬ shawˇ dzeh nehˬ la ̭ teh ̭-a. 10 Aˬ dui iˬ baˇ maˬ mˇ-aˬ lehˇ ehˇ naˇ, Miˬyehˇ jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu meh lehˇ aˬ dui ehˇ gaˇ duˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ aˬ dui-euˬ la ̭ k'oeˇ maˬ ahˇ-a.

1 Yoˇhaˬ 2

1 Ngaˇ gaˬ dui dui-eu zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ iˬ baˇ maˬ bi mˇ-eu g'aˇ duˬ, gaˇ kawˆ heu deuˬ naw ma ̭ jawˇ gaˇ ngaˇ bo ̭ ahˇ la ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na iˬ baˇ mˇ lawˬ naˇ, aˬ dui-euˬ dah zaˇ Aˬda Miˬyehˇ-ahˇ tahˬ shaˇ leˇ-eu g'aˬ jawˇ ma. K'oeˇ-aˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ Ka li meh. 2 Aˬ dui-ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ la ̭-euˬ k'oeˇ-aˬ, Ka li baˬ da neh meh. Aˬ dui-euˬ iˬ baˇ teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ-ehˇ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-euˬ i baˇ pyehˬ nehˬ la ̭-euˬ meh. 3 Miˬyehˇ neh bi ̭ taˬ-euˬ dawˬ deuˬ-ahˇ aˬ dui naˇ haˬ geu ̭ naˇ, aˬ dui aˬ yaw ̭-ahˇ siˬ nya-eu yaw duˬ baw meh. 4 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na aˬ yaw ̭-ahˇ siˬ nya ma lehˇ ehˇ-eu k'aw ̭, aˬ yaw ̭ neh bi ̭ taˬ-euˬ dawˬ deuˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ geu ̭ naˇ, jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ maˬ ahˇ-a. 5 Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ-euˬ ehˇ dawˬ k'aˇ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-ahˇ gaˬ-eu jeˬ byah laˇ g'aˬ-euˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ naˇ haˬ geu ̭-eu la ̭ k'oeˇ, aˬ dui aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ yaw duˬ yaw ciˇ baw-eu meh. 6 Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭ ma lehˇ ehˇ-eu tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, Yeˬsuˇ Ka li deh ̭-eu lo ̭-ehˇ deh ̭-eu tsaˬ meh. 7 Ngaˇ gaˬ dui dui-eu cawˬ deuˬ-oˇ, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ bo ̭ ahˇ la ̭-euˬ dawˬ heu deuˬ-aˬ, yaw shui ̭ maˬ ngeuˇ. Aˇ dahˬ beh ngeh neh naw ma ̭-ahˇ bi ̭-euˬ dawˬ yaw oeˇ k'oeˇ ma. Dawˬ yaw oeˇ k'oeˇ-aˬ, naw ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ-euˬ guiˬ lahˬ dawˬ k'oeˇ meh. 8 Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ ngaˇ naw ma ̭ jawˇ gaˇ bo ̭ ahˇ la ̭-euˬ dawˬ heu-aˬ, yaw shui ̭ lehˇ ehˇ nya ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, dawˬ heu-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ Ka li-euˬ la ̭ k'oeˇ ya mawˇ-awˇ, naw ma ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ k'aw ̭ ya mawˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yaw zahˇ byoˆ-iˇ lu ̭-awˇ, maˇ jawˆ ni g'eh-eu yaw sheh ̭ nymˬ-mˇ bya doˆ le-euˬ meh. 9 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na yaw sheh ̭ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭ ma lehˇ ehˇ k'aw ̭, Ka li zaˬ cawˬ cawˬ bye naˇ, yaw zahˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭-a siˬ. 10 Yawˬ ha-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu Ka li zaˬ deuˬ-ahˇ gaˬ-eu g'oeˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, yaw sheh ̭ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ baˬ da neh aˬ cawˬ iˬ baˇ mˇ-eu jeˬ maˬ jaˆ-a. 11 Ehˇ k'aw ̭, yawˬ ha-euˬ cawˬ Ka li zaˬ deuˬ-ahˇ bye-eu tsawˇ haˬ-aˬ, yaw zahˇ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭-eu meh. Yaw zahˇ la ̭ k'oeˇ cah lu ̭-awˇ, yawˬ ha aˬ gaˇ iˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ maˬ siˬ nya-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yaw zahˇ k'oeˇ aˬ yaw ̭-ahˇ myaˆ beh ̭ bi beh ̭-iˇ-euˬ meh. 12 Ngaˇ gaˬ dui dui-eu zaˬ deuˬ-oˇ, Yeˬsuˇ Ka li baˬ da neh naw ma ̭-ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ g'aˬ-euˬ miˇ neh, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. 13 Aˬ da deuˬ-oˇ, mˬ beh miˇ beh ngeh neh deh ̭ lu ̭-eu g'aˬ-ahˇ naw ma ̭ siˬ nya-eu miˇ neh, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. Zaˬ guˬ deuˬ-oˇ, Haiˬ dui dui-eu G'aˬ-ahˇ naw ma ̭ g'aˬ leˇ-euˬ miˇ neh, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. 14 Ngaˇ gaˬ dui dui-eu zaˬ deuˬ-oˇ, Aˬ da Miˬyehˇ-ahˇ naw ma ̭ siˬ nya-eu miˇ neh, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. Aˬ da deuˬ-oˇ, mˬ beh miˇ beh ngeh neh deh ̭ lu ̭ jawˇ lu ̭-eu g'aˬ-ahˇ naw ma ̭ siˬ nya-eu miˇ neh, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. Zaˬ guˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭ nui ma g'aˬ k'aˆ-eu miˇ neh, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. Miˬyehˇ-euˬ dawˬ naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ ahˇ-awˇ, Haiˬ dui dui-eu G'aˬ-ahˇ naw ma ̭ g'aˬ leˇ-euˬ meh. 15 Miˇ tsaˬ heu hawˇ-eu miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ jaˆ-eu jeˬ-ahˇ gaˬ-eu nui ma taˬ bi ahˇ. miˇ tsaˬ heu-ahˇ gaˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Aˬda Miˬyehˇ-ahˇ maˬ gaˬ nya-a. 16 Miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ jaˆ-eu jeˬ pyeu ̭-eu, shiˬ shaˬ jiˇ nui k'ahˇ, myaˆ nuiˆ-euˬ nui k'ahˇ, huiˬ maw ̭ mahˇ maw ̭-eu nui ma, heu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Aˬda Miˬyehˇ jawˇ gaˇ neh doˆ le-euˬ jeˬ maˬ ngeuˇ-a. Miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ jaˆ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 17 Miˇ tsaˬ heu hawˇ-eu miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ tsawˇ haˬ zaˬ nui k'ahˇ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ya byoˆ-iˇ jiˇ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ-euˬ nui k'ahˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ya deh ̭ teh ̭-a. 18 Ngaˇ gaˬ dui dui-eu zaˬ deuˬ-oˇ, aˇ saˬ saˬ-eu aˇ yamˬ peh le-euˬ meh. Ka li-ahˇ Muiˇ-eu G'aˬ oe lu ̭ meh lehˇ ehˇ-eu naw ma ̭ ya gaˬ taˬ-euˬ meh. Ka li-ahˇ muiˇ-eu g'awˬ mya g'aˬ nymˬ-mˇ doˆ le g'aˬ-euˬ meh. K'oeˇ miˇ neh, aˇ saˬ saˬ-eu aˇ yamˬ keuˆ le-euˬ gaˇ kawˆ aˬ dui siˬ nya-eu ma. 19 Tsawˇ haˬ heu deuˬ-aˬ, aˬ dui-euˬ aˇ ma ̭ aˇ muˇ-ahˇ maˇ maˇ ni ta ̭-eu deuˬ maˬ ngeuˇ-a. K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ dui-ahˇ g'awˬ-iˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ dui-euˬ aˇ ma ̭ aˇ muˇ-ahˇ ta ̭ law nmˇ-aˬ, aˬ dui-ahˇ maˬ g'awˬ-iˇ ni jawˇ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ dui-ahˇ maˬ ta ̭-eu gaˇ kawˆ bi siˬ duˬ laˇ-eu g'aˇ duˬ, aˬ dui-ahˇ g'awˬ-iˇ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 20 Ehˇ k'aw ̭, Ka li neh naw ma ̭ k'oeˇ taˆ Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ shehˆ daˆ nehˬ g'aˬ-euˬ miˇ neh, naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ siˬ nya meh. 21 Naw ma ̭ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ maˬ siˬ nya-eu baˬ da neh, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ sahˬ bo bo ̭ ahˇ la ̭-eu maˬ ngeuˇ. Yaw tsaˬ yaw dawˇ k'oeˇ-ahˇ naw ma ̭ siˬnya-eu uˬ ta ̭, k'oeˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu jeˬ maˬ doˆ laˇ-a lehˇ naw ma ̭ siˬ nya-eu baˬ da neh, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. 22 Toˆ-ehˇ ngeuˇ naˇ, jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu aˬ suˇ g'aˬ-a. Yeˬsuˇ-ahˇ Ka li maˬ ngeuˇ-a lehˇ pyehˇ-eu g'aˬ-aˬ, jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu g'aˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ pyehˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Aˬda Miˬyehˇ-ahˇ maˬ ehˇ, Zaˬmaˇ-ahˇ maˬ ehˇ, byehˇ dzeh-euˬ tsawˇ haˬ meh. 23 A jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Zaˬmaˇ-ahˇ k'aˇ byehˇ dzeh-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Aˬda Miˬyehˇ-ahˇ byehˇ dzeh gaˇ duˇ-awˇ, Zaˬmaˬ-ahˇ k'aˇ ha geu ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Aˬda Miˬyehˇ-ahˇ ha geu ̭ gaˇ duˇ-eu meh. 24 K'oeˇ miˇ neh, aˇ dahˬ beh ngeh neh naw ma ̭ ya gaˬ taˬ-euˬ guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ nui ma la ̭ k'oeˇ zi ̭ dah ni tuˆ tehˬ taˬ-awˬ. Guiˬ lahˬ dawˬ k'oeˇ-ahˇ naw ma ̭ tuˆ tehˬ taˬ naˇ, Zaˬmaˇ hawˇ-eu Aˬda Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ aˬ myah lu ̭ jawˇ teh ̭-a. 25 Mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ aˬ dui-ahˇ bi ̭ nehˬ la ̭-eu g'aˇ duˬ, Ka li neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. 26 Naw ma ̭-ahˇ mehˇ shuiˇ shuiˇ geu ̭-eu lehˇ leh jeh lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ gaˇ kawˆ ngaˇ naw ma ̭-ahˇ bo ̭ ahˇ la ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu ma. 27 Ehˇ k'aw ̭, Ka li neh naw ma ̭-euˬ k'oeˇ taˆ aˬ yaw ̭-euˬ Yaw sahˇ shehˆ daˆ nehˬ g'aˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ Yaw sahˇ k'oeˇ naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ k'aˇ jawˇ k'oeˇ keuˆ ni, aˬ cawˬ naw ma ̭-ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-eu maˬ paˇ loˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-euˬ Yaw sahˇ k'oeˇ naw ma ̭-ahˇ yawˬ jeˬ na lu ̭ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ la ̭ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭-euˬ Yaw sahˇ k'aˇ mehˬ k'aˇ tsoˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭, tsaˬ dui dui-eu meh. Tiˬ paw ̭-iˬ maˬ lehˬ-a. Yaw sahˇ k'oeˇ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ la ̭-euˬ jeˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭-awˇ, Ka li-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-awˬ. 28 Ngaˇ gaˬ dui dui-eu zaˬ deuˬ-oˇ, Ka li za ̭ le-eu Aˇ nah keuˆ le-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ bya cehˆ ni ya mawˇ ngeh, aˬ dui-euˬ nui ma maˬ ya baˬ-ehˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ sha ̭ dawˇ-eu baˬ da neh cehˆ za ̭ cehˆ za ̭-ehˇ maˬ ya shaˬ ni, nymˬ-mˇ naw ma ̭ aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-awˬ. 29 Ka li yaw tsaˬ yaw dawˇ meh lehˇ naw ma ̭ siˬ nya lu ̭-eu-aˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ k'aˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ Miˬyehˇ-euˬ zaˬ meh lehˇ naw ma ̭ siˬ nya-eu tsaˬ meh.

1 Yoˇhaˬ 3

1 Aˬda Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ-eu gaˇ kawˆ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yaw ̭ aˬ dui-ahˇ gaˬ dui dui-eu miˇ neh Miˬyehˇ-euˬ zaˬ lehˇ myahˇ nehˬ la ̭-euˬ meh. Aˬ dui-aˬ, maˇ maˇ ni aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ deuˬ ma. K'oeˇ miˇ neh, miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ aˬ dui-ahˇ maˬ siˬ nya-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ Miˬyehˇ-ahˇ maˬ siˬ nya-eu miˇ neh, aˬ dui-ahˇ maˬ siˬ nya-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 2 Ngaˇ gaˬ dui dui-eu cawˬ deuˬ-oˇ, nymˬ-mˇ aˬ dui Miˬyehˇ-euˬ zaˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, aˬ dui mehˬ hu paw aˬ joˆ-ehˇ pyeu ̭ laˇ-eu maˬ duˬ-a siˬ. Ehˇ k'aw ̭, Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ bya cehˆ ni ya mawˇ ngeh, aˬ dui aˬ yaw ̭ lo ̭-ehˇ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a lehˇ siˬ duˬ taˬ-euˬ ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ k'aˇ ngeuˇ-eu lo ̭-ehˇ aˬ dui aˬ yaw ̭-ahˇ ya mawˇ duˬ ma. 3 Ka li la ̭ k'oeˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ k'aˇ noeˬ tmˬ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, Ka li muiˬ-eu shawˇ-eu lo ̭-ehˇ, yawˬ ha k'aw ̭ ya bi muiˬ ya bi shawˇ meh. 4 Iˬ baˇ mˇ-euˬ tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ Miˬyehˇ-euˬ zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ mˇ bahˬ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, iˬ baˇ ehˇ-eu jeˬ-aˬ, zahˇ dawˬ k'o ̭ dawˬ-ahˇ bahˬ leˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 5 Ka li oe-euˬ-aˬ, iˬ baˇ-ahˇ yuˇ dzeh-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ iˬ baˇ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ ahˇ-eu gaˇ kawˆ naw ma ̭ siˬ duˬ lu ̭ meh. 6 K'oeˇ miˇ neh, Ka li la ̭ k'oeˇ k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, iˬ baˇ maˬ paˇ mˇ meh. Ehˇ k'aw ̭, iˬ baˇ k'aˇ mˇ doˆ le ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Ka li-ahˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ siˬ maˬ mawˇ haw-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. 7 Ngaˇ gaˬ dui dui-eu zaˬ deuˬ-oˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ neh-iˬ naw ma ̭-ahˇ mehˇ shuiˇ taˬ bi shuiˇ tawˆ. Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ k'aˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Ka li tsaˬ-eu dawˇ-eu lo ̭-ehˇ yawˬ ha k'aw ̭ tsaˬ-eu dawˇ-eu meh. 8 Iˬ baˇ k'aˇ mˇ daˆ le ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Neh ̭ sahˬ paˬ-ahˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Neh ̭ sahˬ paˬ-aˬ, aˇ dahˬ beh ngeh neh iˬ baˇ mˇ daˆ la ̭-euˬ meh. K'oeˇ baˬ da neh, Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ oe-euˬ meh. Neh ̭ sahˬ paˬ neh mˇ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ laˆ cawˆ-eu g'aˇ duˬ oe-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 9 Miˬyehˇ-euˬ zaˬ pyeu ̭ laˇ-euˬ tsawˇ haˬ aˬ geuˬ g'aˬ maˬ kaˬ, iˬ baˇ maˬ paˇ mˇ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ-euˬ shehˆ dzeu ̭ aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu meh. Miˬyehˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ da pyeu ̭-eu baˬ da neh, aˬ yaw ̭ iˬ baˇ maˬ paˇ mˇ daˆ le ̭ nya meh. 10 Miˬyehˇ-euˬ zaˬ hawˇ-eu Neh ̭ sahˬ paˬ-euˬ zaˬ yaw kaˬ k'oeˇ naˆ ni beu gaˇ-eu meh. Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ maˬ mˇ-ehˇ, Ka li zaˬ cawˬ cawˬ maˬ gaˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ zaˬ maˬ ngeuˇ-a. 11 Aˇ dahˬ beh ngeh neh naw ma ̭ ya gaˬ taˬ-euˬ guiˬ lahˬ dawˬ-aˬ, aˬ dui tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ ya gaˬ meh lehˇ ehˇ-eu k'oeˇ dawˬ meh. 12 Aˬ dui-aˬ, Gaˬiˇnaˆ lo ̭-ehˇ maˬ ya g'eh-a. Aˬ yaw ̭-aˬ, Haiˬ dui dui-eu G'aˬ-ahˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ nyiˇ tsi tsi ni g'eh-eu Aˬbeˬlaˆ-ahˇ se h ̭-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh yawˬ ha-euˬ aˬ nyiˇ-ahˇ seh ̭-euˬ ta. Aˬ yaw ̭ neh mˇ-euˬ jeˬ lehˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ aˬ nyiˇ neh mˇ-euˬ jeˬ tsaˬ-eu miˇ neh seh ̭-euˬ meh. 13 K'oeˇ miˇ neh aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ naw ma ̭-ahˇ muiˇ gaˇ taˬ zahˬ leˇ. 14 Aˬ dui-aˬ, shiˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ neh doˆ dzeuˇ laˇ-awˇ, deh ̭-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ uˇ keuˆ laˇ taˬ-euˬ ma lehˇ siˬ nya-eu ma. Aˬ dui Ka li zaˬ cawˬ cawˬ gaˬ lu ̭-eu miˇ neh, k'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ tsehˆ nya-eu ma. G'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ maˬ ahˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, shiˇ-eu jeˬ-euˬ baoˬ uˬ moˆ jawˇ lu ̭-a siˬ. 15 Yawˬ ha-euˬ cawˬ pyeu ̭-eu Ka li zaˬ deuˬ-ahˇ bye-eu tsawˇ haˬ-aˬ, aˬ cawˬ-ahˇ seh ̭ gaˇ duˇ-eu meh. Aˬ cawˬ-ahˇ seh ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, yawˬ ha la ̭ k'oeˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˆ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ maˬ za nya-a lehˇ naw ma ̭ siˬ nya meh. 16 Aˬ dui g'aˇ duˬ Ka li shiˇ dah-euˬ miˇ neh, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ lehˇ ehˇ-eu-aˬ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh gaˇ ehˇ-eu meh lehˇ aˬ dui siˬ nya-eu ma. Aˬ dui k'aw ̭, aˬ dui-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'aˇ duˬ shiˇ dah-eu tsaˬ meh. 17 Smˇ muiˬ smˇ baw tiˬ g'aˬ-aˬ, shaˬ-eu zahˬ-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ tiˬ g'aˬ-ahˇ mawˇ lu ̭ k'aw ̭, g'awˬ shaˬ gaˬ-eu nui ma maˬ ahˇ naˇ, Ka li zaˬ ma lehˇ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ nya nmˇ. 18 Ngaˇ gaˬ dui dui-eu zaˬ deuˬ-oˇ, aˬ dui-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu heu-aˬ, mehˬ boeˬ neh teh ̭-ehˇ gaˬ-eu jeˬ taˬ bi pyeu ̭. Maˇ jawˆ ni g'eh-eu g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ bi pyeu ̭-awˇ, mˇ-eu shaˇ-eu la ̭ k'oeˇ bi doˆ laˇ-awˬ. 19 Aˬ dui-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ heu maˇ jawˆ ni g'eh-eu baˬ da neh, yawˬ ha yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ ta ̭-eu gaˇ kawˆ yawˬ haˇ yawˬ ha siˬ laˇ teh ̭-a. K'oeˇ baˬ da neh Miˬyehˇ mehˬ shi aˬ dui nui ma zi ̭ dah ni jaˆ teh ̭-a. 20 Aˬ dui-euˬ nui ma aˬ dui-ahˇ iˬ baˇ taˬ k'aˇ za ngeh, Miˬyehˇ-aˬ, aˬ dui-euˬ nui ma naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ-awˇ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ siˬ nya meh lehˇ aˬ dui noeˬ duˬ k'aˇ za-eu ma. 21 K'oeˇ miˇ neh ngaˇ gaˬ dui dui-eu cawˬ deuˬ-oˇ, aˬ dui-euˬ nui ma aˬ dui-ahˇ iˬ baˇ taˬ k'aˇ maˬ za naˇ, Miˬyehˇ mehˬ shi aˬ dui nui ma zi ̭ dah ni jaˆ-eu ma. 22 Aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ-ahˇ aˬ dui naˇ ha ̭ geu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ nui k'ahˇ shiˇ-eu jeˬ aˬ dui mˇ-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭-ahˇ k'aˇ shaˇ-eu jeˬ aˬ dui za-eu ma. 23 Aˬ yaw ̭ neh aˬ dui-ahˇ bi ̭-euˬ dawˬ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ jah-awˇ, Ka li neh dawˬ bi ̭ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ gaˬ-awˬ lehˇ ehˇ-eu k'oeˇ dawˬ meh. 24 Miˬyehˇ neh bi ̭-euˬ dawˬ-ahˇ k'aˇ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, Miˬyehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu meh. Miˬyehˇ neh bi ̭ le ̭-euˬ Yaw sahˇ Miˬyehˇ baˬ da neh, Miˬyehˇ a dui-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ meh lehˇ aˬ dui siˬ duˬ-eu ma.

1 Yoˇhaˬ 4

1 Ngaˇ gaˬ dui dui-eu cawˬ deuˬ-oˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ za-euˬ tsawˇ haˬ ma lehˇ k'aˇ ehˇ laˇ gaˇ naw ma ̭ maˬ jah ni, aˬ yaw ̭ ma ̭ za-euˬ yaw sahˇ k'oeˇ Miˬyehˇ jawˇ gaˇ neh oe-euˬ nga loˇ lehˇ jeˬ huˬ lawˬ haw-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu maˬ ngeuˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ miˇ tsaˬ doe ni iˇ byah taˬ-euˬ meh. 2 Maˇ maˇ ni Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ ngeuˇ-eu maˬ ngeuˇ-eu naw ma ̭ heu lo ̭-ehˇ siˬ duˬ nya teh ̭-a. Yeˬsuˇ Ka li-aˬ, maˇ maˇ ni tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ shiˬ shaˬ jiˇ pi-awˇ oe-euˬ meh lehˇ k'aˇ ehˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ jawˇ gaˇ neh oe-euˬ Yaw sahˇ za taˬ-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. 3 Ehˇ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ-a lehˇ ehˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ jawˇ gaˇ neh oe-euˬ Yaw sahˇ za-euˬ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-a. Aˬ yaw ̭ za-euˬ yaw sahˇ k'oeˇ-aˬ, Ka li-ahˇ Muiˇ-eu g'aˬ jawˇ gaˇ neh oe-euˬ yaw sahˇ pyeu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ oe teh ̭-a lehˇ naw ma ̭ ya gaˬ taˬ-euˬ meh. Nymˬ-mˇ aˬ yaw ̭ miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ oe keuˆ taˬ-euˬ meh. 4 Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ gaˬ dui dui-eu zaˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭-aˬ, Miˬyehˇ-ahˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu maˬ ngeuˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ g'aˬ leˇ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭-eu Yaw sahˇ-aˬ, miˇ tsaˬ heu-ahˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭-eu yaw sahˇ naˆ maˬ tseˇ baoˬ ahˇ dzehˬ-eu meh. 5 Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu maˬ ngeuˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ miˇ tsaˬ heu-ahˇ ta ̭-eu gaˇ kawˆ ja gaˇ, miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ naˇ haˬ geu ̭-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, miˇtsaˬ heu-ahˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ pyeu ̭-eu meh. 6 Ehˇ k'aw ̭, aˬ dui-aˬ, Miˬyehˇ-ahˇ ta ̭-eu ma. Miˬyehˇ-ahˇ k'aˇ siˬ nya-eu tsawˇ haˬ-aˬ, nga ma ̭-euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ geu ̭-eu meh. Miˬyehˇ-ahˇ maˬ k'aˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, nga ma ̭-euˬ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ geu ̭-a. K'oeˇ gaˇ haw-awˇ, ngeuˇ-eu Yaw sahˇ hawˇ-eu maˬ ngeuˇ-eu yaw sahˇ-ahˇ aˬ dui tseˇ paˆ geu ̭ nya teh ̭-a. 7 Ngaˇ gaˬ dui dui-eu cawˬ deuˬ-oˇ, aˬ dui tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ gaˬ kaˇ-euˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-aˬ, Miˬyehˇ jawˇ gaˇ neh doˆ le-euˬ meh. G'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ k'aˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ zaˬ pyeu ̭-awˇ, Miˬyehˇ-ahˇ siˬ nya-eu meh. 8 G'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ maˬ k'aˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ-ahˇ maˬ siˬ nya-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ-aˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 9 Miˬyehˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ tiˬ g'aˬ teh ̭-ehˇ jawˇ-eu k'aw ̭, Zaˬmaˇ baˬ da neh aˬ dui deh ̭-eu jeˬ za nya ni miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ k'ehˇ g'eh le-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ aˬ dui-ahˇ bi mawˇ la ̭-euˬ meh. 10 G'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ meh. Aˬ dui Miˬyehˇ-ahˇ gaˬ-euˬ maˬ ngeuˇ. Aˬ yaw ̭ aˬ dui-ahˇ gaˬ-awˇ, aˬ dui-euˬ iˬ baˇ bi pi dzeh le-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ meh. 11 Ngaˇ gaˬ dui dui-eu cawˬ deuˬ-oˇ, Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ k'oeˇ naˆ ni gaˬ gaˇ keuˆ-eu-aˬ, aˬ dui tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ gaˬ-eu tsaˬ teh ̭-a. 12 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ Miˬyehˇ-ahˇ maˬ mawˇ haw-aˬ. Ehˇ k'aw ̭, aˬ dui tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ gaˬ naˇ, aˬ dui la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ jawˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ aˬ dui la ̭ k'oeˇ byah laˇ teh ̭-a. 13 Miˬyehˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ aˬ dui jawˇ lu ̭-awˇ, aˬ dui-euˬ la ̭ k'oeˇ k'aw ̭ aˬ yaw ̭ jawˇ lu ̭-eu yaw duˬ baw-eu ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ Yaw sahˇ Miˬyehˇ bi ̭ la ̭-euˬ meh. 14 Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ miˇ tsaˬ heu-ahˇ Ka k'o ̭-eu g'aˬ bi geu ̭-eu lehˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ gaˇ aˬ dui k'aˇ ya mawˇ-euˬ lo ̭-ehˇ aˬ cawˬ-ahˇ ja mehˬ-eu ma. 15 Yeˬsuˇ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ meh lehˇ k'aˇ ehˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, Miˬyehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ k'oeˬ jawˇ-eu meh. 16 K'oeˇ miˇ neh, Miˬyehˇ neh aˬ dui-ahˇ gaˬ-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ k'oeˇ-ahˇ aˬ dui siˬ nya-awˇ jah-eu ma. Miˬyehˇ-aˬ, g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. G'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-awˇ, Miˬyehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu meh. 17 Yaˇ k'aˬ daˇ-eu aˇ nah-ahˇ aˬ dui nui ma zi ̭ dah ni jaˆ ni, aˬ dui la ̭ k'oeˇ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ bi byah laˇ-euˬ meh. Aˬ dui nui ma zi ̭ dah ni jaˆ ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ deh ̭-eu heu-aˬ, Ka li aˬ yaw ̭ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ deh ̭ ya ̭-euˬ lo ̭-ehˇ tiˬ kawˆ ma. 18 G'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ, guˆ-eu jeˬ maˬ ahˇ-a. Byah-eu g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ-aˬ, guˆ-eu nui ma bi byoˆ-iˇ-eu meh. K'oeˇ miˇ neh, guˆ-eu nui ma ahˇ-eu tsawˇ haˬ la ̭ k'oeˇ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ maˬ byah laˇ nya-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, guˆ-eu jeˬ-aˬ, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ lu ̭ gaˇ duˇ-eu meh. 19 Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ jeˬ hu gaˬ-euˬ miˇ neh, aˬ dui aˬ yaw ̭-ahˇ gaˬ-awˇ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ gaˬ-eu ma. 20 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ Miˬyehˇ-ahˇ gaˬ ma lehˇ ehˇ k'aw ̭, Ka li zaˬ cawˬ cawˬ maˬ gaˬ naˇ, jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu tsawˇ haˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yawˬ ha ya mawˇ lu ̭-eu Ka li zaˬ cawˬ cawˬ maˬ gaˬ naˇ, maˬ ya mawˇ-eu Miˬyehˇ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ gaˬ nmˇ. 21 Ka li neh aˬ dui-ahˇ bi ̭ taˬ ya ̭-euˬ dawˬ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ meh. Miˬyehˇ-ahˇ gaˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Ka li zaˬ cawˬ cawˬ ya gaˬ meh.

1 Yoˇhaˬ 5

1 Yeˬsuˇ-ahˇ Ka li meh lehˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ zaˬ pyeu ̭-eu meh. Aˬ da-ahˇ k'aˇ gaˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, aˬ da-euˬ zaˬ-ahˇ k'aw ̭ gaˬ-eu meh. 2 Aˬ dui Miˬyehˇ-ahˇ gaˬ-awˇ aˬ yaw ̭-euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-eu k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ zaˬ deuˬ-ahˇ aˬ dui gaˬ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh lehˇ siˬ nya-eu ma. 3 Aˬ dui Miˬyehˇ-ahˇ gaˬ-eu lehˇ ehˇ-eu k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭ gaˇ ehˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ-aˬ, aˬ dui maˬ caw teh nya paˬ-ehˇ shaˬ-eu jeˬ maˬ ngeuˇ-a. 4 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇnaˇ, Miˬyehˇ-euˬ zaˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, miˇ tsaˬ heu-ahˇ g'aˬ leˇ nya-eu meh. Aˬ dui-euˬ jah-eu jeˬ baˬ da neh miˇ tsaˬ heu-ahˇ aˬ dui g'aˬ leˇ-eu ma. 5 Miˇ tsaˬ heu-ahˇ g'aˬ leˇ-eu aˬ suˇ g'aˬ jawˇ ta. Yeˬsuˇ-ahˇ Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ meh lehˇ jah-eu tsawˇ haˬ teh ̭-ehˇ miˇ tsaˬ-ahˇ g'aˬ leˇ-eu meh. 6 Iˇ cu ̭ hawˇ-eu shiˬ nehˬ-ehˇ oe-euˬ g'aˬ-aˬ, Yeˬsuˇ Ka li meh. Iˇ cu ̭ nehˬ-ehˇ teh ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ oe-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Iˇ cu ̭ hawˇ-eu shiˬ heu nyi jeˬ lu ̭ nehˬ-ehˇ oe-euˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ oe-euˬ maˇ maˇ ni ngeuˇ meh lehˇ Yaw sahˇ Miˬyehˇ saˇ kiˇ kamˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ-aˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ meh. 7 Gaˇ kawˆ heu-ahˇ saˇ kiˇ kamˬ-eu smˇ jeˬ jaˆ-eu meh. 8 Yaw sahˇ Miˬyehˇ, iˇ cu ̭, shiˬ, heu smˇ jeˬ meh. Heu smˇ jeˬ lu ̭ saˇ kiˇ kamˬ-eu tiˬ hmˬ teh ̭ meh. 9 Tsawˇ haˬ zaˬ saˇ kiˇ kamˬ gaˇ aˬ dui jah-eu-aˬ, Miˬyehˇ saˇ kiˇ kamˬ gaˇ aˇ naˆ ni paˇ jah paˬ nga. Aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ gaˇ kawˆ Miˬyehˇ-euˬ mawˇ do saˇ kiˇ kamˬ taˬ-euˬ meh. 10 Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ k'aˇ jah-eu tsawˇ haˬ-euˬ nui ma la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ neh saˇ kiˇ kamˬ taˬ-euˬ jeˬ ahˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, Miˬyehˇ-ahˇ maˬ jah-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ jaˬ myaw ̭ myaw ̭-euˬ meh lehˇ bi doˆ laˇ ni jahˇ gaˇ duˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ gaˇ kawˆ ehˇ taˬ-euˬ dawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ maˬ jah-a. 11 Saˇ kiˇ kamˬ-euˬ dawˬ k'oeˇ-aˬ, heu lo ̭-ehˇ meh. Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ bi ̭ laˬ-euˬ meh. Mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ k'oeˇ-aˬ, Zaˬmaˇ-ahˇ neh oe-euˬ meh. 12 Zaˬ maˇ-ahˇ k'aˇ ha geu ̭-euˬ tsawˇ haˬ-aˬ, deh ̭-eu jeˬ za-eu meh. Miˬyehˇ-euˬ Zaˬ maˇ-ahˇ maˬ k'aˇ ha geu ̭-eu tsawˇ haˬ-aˬ, deh ̭-eu jeˬ maˬ za-a. 13 Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ-ahˇ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ pyeu ̭-eu naw ma ̭, yawˬ ha mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ za-euˬ gaˇ kawˆ siˬ nya ni, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu ma. 14 Miˬyehˇ mehˬ shi aˬ dui-euˬ nui ma zi ̭ dah ni jaˆ lu ̭ ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ nui ma tsaˬ-eu lo ̭-ehˇ aˬ dui shaˇ naˇ, aˬ dui k'aˇ shaˇ-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ naˇ haˬ nehˬ la ̭ teh ̭-a lehˇ aˬ dui jah duˬ taˬ-euˬ ma. 15 Aˬ dui k'aˇ shaˇ ngeh aˬ yaw ̭ naˇ haˬ nehˬ la ̭ meh lehˇ aˬ dui siˬ duˬ taˬ-euˬ miˇ neh, aˬ dui neh aˬ yaw ̭-ahˇ k'aˇ shaˇ-euˬ jeˬ bi ̭ la ̭ meh lehˇ aˬ dui siˬ nya-eu ma. 16 Yawˬ ha-euˬ cawˬ Ka li zaˬ tiˬ g'aˬ na shiˇ gaˇ maˬ keuˆ-eu iˬ baˇ mˇ-euˬ ya mawˇ naˇ, Miˬyehˇ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu tsaˬ meh. Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ deh ̭-eu sa ̭ laˇ bi ̭ nehˬ teh ̭-a. Heu-aˬ, shiˇ gaˇ maˬ keuˆ-eu iˬ baˇ mˇ-euˬ jeˬ-ahˇ ehˇ-eu ma. Shiˇ gaˇ keuˆ-eu iˬ baˇ mˇ-euˬ jeˬ k'aw ̭ jaˆ-eu meh. K'oeˇ-euˬ g'aˇ duˬ naw ma ̭ Miˬyehˇ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ-awˬ lehˇ ngaˇ maˬ ehˇ. 17 K'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ lehˬ-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ iˬ baˇ meh. Ehˇ k'aw ̭, shiˇ gaˇ maˬ keuˆ-eu iˬ baˇ lehˇ baw-eu meh. 18 Miˬyehˇ-euˬ zaˬ tiˬ g'aˬ-iˬ iˬ baˇ mˇ mˇ-ehˇ maˬ deh ̭-a lehˇ aˬ dui siˬ nya meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ aˬ yaw ̭-ahˇ haw teˬ haw piˇ lu ̭-eu miˇ neh, Haiˬ dui dui-eu G'aˬ aˬ yaw ̭-ahˇ maˬ laˆ ciˆ leˇ nya-a. 19 Miˇ tsaˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ Haiˬ dui dui-eu G'aˬ uˆ lahˇ-eu uˬ moˆ jawˇ lu ̭ k'aw ̭, aˬ dui-aˬ Miˬyehˇ-ahˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ ma lehˇ aˬ dui siˬ nya-eu ma. 20 Maˇ maˇ ni g'eh-eu Miˬyehˇ-ahˇ aˬ dui siˬ nya laˇ ni, Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ oe-awˇ noeˬ siˬ noeˬ mawˇ nya-eu tsawˇ gahˇ bi ̭ la ̭-euˬ meh lehˇ aˬ dui siˬ nya ma. Aˬ yaw ̭-euˬ Zaˬmaˇ Yeˬsuˇ Ka li la ̭ k'oeˇ aˬ dui jawˇ lu ̭-eu miˇ neh, maˇ maˇ ni g'eh-eu Miˬyehˇ la ̭ k'oeˇ aˬ dui jawˇ lu ̭-eu ma. Heu-aˬ, maˇ maˇ ni g'eh-eu Miˬyehˇ hawˇ-eu mˬ maˬ maˬ bya ̭ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 21 Ngaˇ gaˬ dui dui-eu zaˬ deuˬ-oˇ, maˬ ngeuˇ-eu miˬ yehˇ deuˬ jawˇ paw maˬ ya pyawˇ-iˇ ni, yawˬ haˇ yawˬ ha yahˇ dui dui-awˬ.

2 Yoˇhaˬ 1

1 Tsawˇ mawˬ tsawˇ k'aˆ pyeu ̭-eu ngaˇ, Ngaˇ maˇ maˇ ni gaˬ dui dui-eu Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ-euˬ zaˬ miˬ zaˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ deuˬ jawˇ gaˇ sahˬ bo ̭ heu ta ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. Ngaˇ teh ̭-ehˇ maˬ ngeuˇ ni, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ k'aˇ siˬ nya-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ naw ma ̭-ahˇ gaˬ-eu meh. 2 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ aˬ dui-euˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-awˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ aˬ dui jawˇ gaˇ jaˆ teh ̭-a. 3 Aˬda Miˬyehˇ hawˇ-eu Aˬda Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ Yeˬsuˇ Ka li neh bi ̭ le ̭-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ maˬ ehˇ, g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ la ̭-eu jeˬ maˬ ehˇ, nui saˇ o ̭-eu jeˬ maˬ ehˇ, aˬ dui k'oeˇ taˆ jaˆ-awˇ, k'oeˇ smˇ jeˬ lu ̭, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ hawˇ-eu g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ aˬ dui-ahˇ o ̭ lu ̭-uˇ. 4 Aˬda Miˬyehˇ neh dawˬ k'aˇ bi ̭ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, nawˬ-euˬ zaˬ tiˬ paˆ na deuˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭ gaˇ ya siˬ ya mawˇ-euˬ miˇ neh ngaˇ laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-eu ma. 5 Ngaˇ gaˬ dui dui-eu zaˬ miˬ zaˬ-oˇ, nawˬ-ahˇ ngaˇ heu lo ̭-ehˇ shaˇ-eu ma. Aˬ dui tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ gaˬ kaˇ-euˇ. Ngaˇ nawˬ-ahˇ dawˬ yaw shui ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-euˬ maˬ ngeuˇ. Aˇ dahˬ beh ngeh neh aˬ dui-ahˇ bi ̭ la ̭-euˬ dawˬ k'oeˇ dawˬ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. 6 G'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ lehˇ ngaˇ ehˇ lu ̭-eu heu-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭ gaˇ ehˇ maw ̭-eu ma. Naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ aˇ dahˬ beh ngeh neh ya gaˬ taˬ-euˬ dawˬ heu dawˬ-aˬ, naw ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ ya deh ̭ meh lehˇ ehˇ-eu k'oeˇ meh. 7 Yeˬsuˇ Ka li tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ shiˬ shaˬ jiˇ pi-awˇ oe-euˬ meh lehˇ maˬ ha geu ̭-eu jaˬ myaw ̭ mehˇ shuiˇ shuiˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ g'awˬ mya ni miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ iˇ byah taˬ-euˬ meh. K'oeˇ lo ̭-ehˇ ehˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, jaˬ myaw ̭ mehˇ shuiˇ pyeu ̭-awˇ, Ka li-ahˇ Muiˇ-eu tsawˇ haˬ meh. 8 K'oeˇ miˇ neh, naw ma ̭ neh yawˬ ha g'aˇ duˬ mˇ-euˬ shaˇ-euˬ jeˬ yaw ̭ ngeh ̭-ehˇ maˬ bi pyeu ̭-iˇ-ehˇ, Miˬyehˇ neh naw ma ̭-ahˇ bi ̭-eu lehˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ jeˬ tiˬ byah tiˬ lo ̭ za nya ni yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ yahˇ-awˬ. 9 Ka li neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ taˬ-euˬ jeˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ paw maˬ jawˇ ni aˇ dzeuˇ iˇ dzeuˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, Miˬyehˇ-ahˇ maˬ za-a. Mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ taˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Aˬda Miˬyehˇ-ahˇ maˬ ehˇ, Zaˬ maˇ Miˬyehˇ-ahˇ maˬ ehˇ, za-eu meh. 10 K'oeˇ miˇ neh, Ka li neh mehˬ-euˬ tsoˆ-euˬ jeˬ maˬ yuˇ la ̭ ni naw ma ̭ jawˇ gaˇ k'aˇ laˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ iˇ kahˇ la ̭ k'oeˇ taˬ ha ahˇ. Dawˬ cawˬ k'aw ̭ taˬ puˬ nehˬ. 11 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ-ahˇ dawˬ cawˬ k'aˇ puˬ nehˬ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ yaw haiˬ jeˬ mˇ gaˇ g'aˬ ba ̭ ba ̭ gaˇ duˇ-eu meh. 12 Ngaˇ naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ maw ̭-eu g'awˬ mya ni jaˆ-eu ma. Ehˇ k'aw ̭, sahˬ g'aˬ hawˇ-eu sahˬ uiˇ neh bo ̭-awˇ maˬ paˇ ehˇ ma. Ngaˬ-euˬ mawˇ do naw ma ̭ jawˇ gaˇ laˇ-awˇ, myaˆ pyawˬ tahˬ dzoeˇ-awˇ ehˇ nehˬ ma lehˇ noeˬ tmˬ taˬ-euˬ ma. K'oeˇ Lo ̭-ehˇ ngeuˇ naˇ, aˬ dui laˬ k'aˬ cehˇ-eu jeˬ byah dzehˬ teh ̭-a. 13 Nawˇ gaˬ dui dui-eu nawˬ-euˬ dmˇ ma-euˬ zaˬ deuˬ nawˬ-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ la ̭-euˬ meh.

3 Yoˇhaˬ 1

1 Aˬ yui ̭ a ̭ tsu pyeu ̭-eu ngaˇ, Ngaˇ maˇ maˇ ni gaˬ dui dui-eu Gaˬyuˇ jawˇ gaˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. 2 Ngaˇ gaˬ dui dui-eu cawˬ-oˇ, nawˇ-aˬ, sa ̭ laˇ paw maˬ gaˇ dui dui-eu tsawˇ haˬ meh lehˇ ngaˇ siˬ nya-eu lo ̭-ehˇ, yawˬ jeˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ guiˬ lahˬ baw-awˇ, yaw muiˬ jawˇ saˇ doˆ ni ngaˇ guiˬ lahˬ shaˇ-eu ma. 3 Nawˇ-aˬ, aˬ myah lu ̭ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ la ̭ k'oeˇ deh ̭-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu lo ̭-ehˇ, aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ tiˬ paˆ na deuˬ ngaˇ jawˇ gaˇ oe keuˆ-awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ nawˇ aˇ naˆ ni saˇ jaˇ zi ̭-eu gaˇ kawˆ ja mehˬ nehˬ la ̭ ngeh, ngaˇ la k'aˬ cehˇ dui dui-eu ma. 4 Ngaˬ-euˬ zaˬ deuˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ la ̭ k'oeˇ deh ̭ lu ̭ meh lehˇ ya gaˬ-eu naˆ maˬ tseˇ, ngaˇ laˬ k'aˬ cehˇ-eu nui jeˬ maˬ paˇ jaˆ miˇ-a. 5 Ngaˇ gaˬ dui dui-eu cawˬ-oˇ, nawˇ-aˬ, Ka li zaˬ deuˬ-ahˇ mˇ nehˬ shaˇ nehˬ-eu la ̭ k'oeˇ saˇ jaˇ zi ̭ dui dui-awˇ, maˬ siˬ maˬ mawˇ haw-euˬ Ka li zaˬ deuˬ-ahˇ keuˆ ni k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ nehˬ shaˇ nehˬ lu ̭-eu meh. 6 Nawˬ-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ gaˇ kawˆ, heu gaˇ jawˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ja mehˬ nehˬ-euˬ meh. Miˬyehˇ nui ma tsaˬ-eu lo ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ mehˬ hu paw gaˇ ma doˆ-iˇ nya ni tiˬ poˆ caw ba nehˬ-awˬ lehˇ shaˇ-eu ma. 7 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Ka li-ahˇ maˬ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ neh caw ba-euˬ jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ ha geu ̭ ni Ka li-euˬ g'aˇ duˬ gaˇ mˇ-eu lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ gaˇ ma doˆ-iˇ-euˬ meh. 8 Aˬ dui k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ g'aˇ duˬ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ caw mˇ caw shaˇ-eu jeˬ pyeu ̭ ni, aˬ dui Ka li zaˬ deuˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ya caw ba meh. 9 Naw ma ̭-euˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ, ngaˇ sahˬ bo ̭ yaw nymˇ nymˇ-ehˇ bo ̭ ahˇ nehˬ-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, Ka li zaˬ aˇ muˇ k'oeˇ taˆ aˬ yui ̭ geu ̭ maw ̭-eu Daˬyawˇdaˬlaˇ k'oeˇ g'aˬ ngaˬ-euˬ dawˬ-ahˇ tiˬ paw ̭-iˬ maˬ naˇ haˬ nehˬ la ̭-a. 10 Teu miˇ neh ngaˇ laˇ naˇ, aˬ yaw ̭ neh k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ-euˬ jeˬ-ahˇ ehˇ ma. Nga ma ̭-euˬ gaˇ kawˆ ja bu ja doeˇ-euˬ jeˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ neh jaˬ myaw ̭ k'aˇ myaw ̭-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ ehˇ ma. K'oeˇ naˆ teh ̭ maˬ ngeuˇ-a siˬ. Aˬ yui ̭ a nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ laˇ ngeh aˬ yaw ̭ maˬ ha geu ̭-euˬ uˬ ta ̭, k'aˇ ha geu ̭ maw ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ k'aw ̭ laˆ tsoeˬ-awˇ, Ka li zaˬ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ neh teh doˆ-eu lehˇ leh jeh-eu meh. 11 Ngaˇ gaˬ dui dui-eu cawˬ-oˇ, maˬ muiˬ-eu jeˬ-ahˇ maˬ dzaw geu ̭ ni, yaw muiˬ jeˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ dzaw geu ̭-awˬ. Yaw muiˬ jeˬ k'aˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ-ahˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, maˬ muiˬ-eu jeˬ k'aˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, Miˬyehˇ-ahˇ maˬ siˬ maˬ mawˇ haw-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. 12 Tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭, Deˬmeˬdeˬliˇ-euˬ gaˇ kawˆ yaw muiˬ jeˬ ja lu ̭meh. Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ yaw muiˬ meh lehˇ ehˇ-eu meh. Nga ma ̭ k'aw ̭, k'oeˇ lo ̭-ehˇ saˇ kiˇ kamˬ-eu ma. Nga ma ̭ ehˇ-eu heu tsaˬ meh lehˇ nawˇ k'aw ̭ siˬ nya lu ̭ meh. 13 Ngaˇ nawˬ-ahˇ ehˇ nehˬ maw ̭-eu g'awˬ mya ni jaˆ-eu ma. Ehˇ k'aw ̭, sahˬ g'aˬ hawˇ-eu sahˬ uiˇ neh bo ̭-awˇ maˬ paˇ ehˇ ma. 14 G'awˬ myahˇ maˬ g'eh-ehˇ nawˬ-ahˇ ngaˇ ya tahˬ dzoeˇ-awˇ, nawˬ nehˬ-ehˇ ya ja cawˬ teh ̭-a lehˇ ngaˇ noeˬ tmˬ-eu ma. 15 Nui saˇ o ̭ lu ̭-uˇ. Nawˬ-euˬ cawˬ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ nawˬ-ahˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ la ̭-euˬ meh. Aˇ nya ̭-euˬ cawˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ ngaˇ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ la ̭-euˬ meh lehˇ tiˬ poˆ tsa ̭ gaˬ nehˬ-awˬ.

Yuˇdaˆ 1

1 Yeˬsuˇ Ka li-euˬ zaˬ k'aˆ hawˇ-eu Yaˬkoˆ-euˬ mehˇ nmˇ pyeu ̭-eu ngaˇ Yuˇdaˆ, Aˬda Miˬyehˇ-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ hawˇ-eu Yeˬsuˇ Ka li-euˬ bo saˆ haw piˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ lu ̭-eu, Miˬyehˇ neh kuˇ doˆ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ gaˇ sahˬ bo ̭ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. 2 Miˬyehˇ-euˬ g'awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ, nui saˇ o ̭-eu jeˬ hawˇ-eu g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ, naw ma ̭ k'oeˇ taˆ tiˬ byah tiˬ lo ̭ jaˆ lu ̭-uˇ. 3 Ngaˇ gaˬ dui dui-eu aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-oˇ, aˬ dui dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ ta ̭-eu ka k'o ̭-eu jeˬ gaˇ kawˆ, ngaˇ k'aˇ g'eh nya-eu lo ̭-ehˇ bo ̭ ahˇ la ̭-eu ma. Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ bi ̭-euˬ jah-eu jeˬ g'aˇ duˬ leh jeh dui dui-awˇ deuˆ ceh ceh paˬ-ehˇ g'eh-eu gaˇ kawˆ, naw ma ̭-ahˇ g'aˬ bi ̭-eu sahˬ bo ̭ yaw kawˇ-ehˇ bo ̭ paˬ-ehˇ g'eh-eu meh lehˇ ngaˇ noeˬ-eu ma. 4 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu maˬ baw-eu tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ, aˬ dui la ̭ k'oeˇ ciˬ cuˇ ni uˇ k'oeˬ laˇ taˬ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, yawˬ ha maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu la ̭ k'oeˇ yaw deh ̭ deh ̭-eu jeˬ-ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ bi pyeu ̭ laˇ-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ-ahˇ yuˇ pyawˆ-eu uˬ ta ̭, aˬ dui-ahˇ uˆ lahˇ-eu g'aˬ hawˇ-eu aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ maˬ ha geu ̭-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ gaˇ ya daˬ-eu gaˇ kawˆ, aˇ hu ba neh Jaˇli ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. 5 Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Iˇjiˇtuˆ miˇ k'ahˬ la ̭ k'oeˇ neh Sahˬpaˬ Miˬyehˇ aˬ joˆ-ehˇ ka k'o ̭ nehˬ-awˇ, aˇ nah ba, aˬ yaw ̭ ma ̭ la ̭ k'oeˇ maˬ jah-eu tsawˇ haˬ deuˬ laˆ luˬ laˆ seˇ nehˬ gaˇ ya daˬ-euˬ gaˇ kawˆ heu naw ma ̭ siˬ nya meh. Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ naw ma ̭-ahˇ tiˬ poˆ paˇ ja noeˬ nehˬ maw ̭-eu ma. 6 Yawˬ ha-ahˇ bi ̭ taˬ-euˬ baoˬ la ̭ k'oeˇ maˬ jawˇ-ehˇ, yawˬ ha-ahˇ bi jawˇ-euˬ jawˇ duˬ-ahˇ byehˇ dzeh-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ deuˬ-euˬ gaˇ kawˆ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Miˇ oˆ yaw zahˇ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ shmˇ caˆ neh pa ̭ taw ̭ taˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ-eu Aˇ nah nah huiˬ k'oeˇ Nah-ahˇ bi dawˬ-euˬ meh. 7 Sawˇdoˬ meuˬ, Gawˇmawˇlaˆ meuˬ hawˇ-eu dawˬ peh jaˆ-eu meuˬ k'oeˇ deuˬ-euˬ gaˇ kawˆ shaˇ noeˬ haw sheˇ. K'oeˇ gaˇ jawˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ deuˬ lo ̭-ehˇ deh ̭-awˇ, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu la ̭ k'oeˇ k'aˬ miˬ sheu-eu jeˬ hawˇ-eu bahˬ dui jaw ̭ dui dui-eu jeˬ mˇ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ bi siˬ leˇ-eu g'aˇ duˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ miˬ dzaˬ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ-euˬ meh. 8 K'oeˇ gaˇ duˇ ni, tsawˇ haˬ heu deuˬ k'aw ̭, yu ̭ maˆ maˆ mawˇ-eu la ̭ k'oeˇ yawˬ ha-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ yawˬ ha iˬ baˇ mˇ-eu meh. Miˬyehˇ uˆ lahˇ-eu baoˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ g'eh-awˇ, mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ-eu deuˬ-ahˇ ngehˬ doeˇ ehˇ doeˇ-eu meh. 9 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ la ̭ k'oeˇ, aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˇkeˬlaˇ k'aw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ maˬ ehˇ-a. Moˇseˬ-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ aˬ geu g'aˬ geu ̭-eu tsaˬ-eu gaˇ kawˆ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, Neh ̭ sahˬ paˬ nehˬ-ehˇ aˬ yaw ̭ ceh dzaˬ ngeh, Miˇkeˬlaˇ aˬ yaw ̭ Neh ̭sahˬpaˬ-ahˇ dawˬ doeˇ maˬ ngehˬ nehˬ peuˬ ni, "Sahˬpaˬ Miˬyehˇ neh bi dehˬ lu ̭-uˇ" lehˇ teh ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 10 Ehˇ k'aw ̭, tsawˇ haˬ heu deuˬ-aˬ, yawˬ ha maˬ siˬ nya-eu yawˬ jeˬ na lu ̭-ahˇ dawˬ doeˇ ngehˬ daˆ-eu meh. Bawˇ tsahˬ jeˬ zaˬ deuˬ siˬ nya-eu loˆ ni teh ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ siˬ nya-eu k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ laˆ cawˆ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 11 Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˇ naˆ ni ya noeˬ shaˬ paˬ-ehˇ g'eh-eu nga. A yaw ̭ ma ̭-aˬ, Gaˬiˇnaˆ-euˬ kuiˇ to ̭ mehˬ nah caw teh lu ̭-eu meh. Pyuˇ shuiˇ-ahˇ nui k'ahˇ jaˆ-eu la ̭ k'oeˇ Baˬlamˬ neh mˇ lehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ mˇ-eu meh. Gawˇlaˆ neh Miˬyehˇ-ahˇ puiˬ-euˬ lo ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ k'aw ̭ puiˬ-awˇ, Gawˇlaˆ lo ̭-ehˇ laˆ luˬ laˆ seˇ nehˬ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ-euˬ meh. 12 Aˬ yaw ̭ ma ̭ yawˬ ha uˬ maˆ dehˆ ni teh ̭-ehˇ shaˇ sawˇ-awˇ, sha ̭ dawˇ-eu maˬ baw ni dzaˬ-eu dawˇ-eu aˇ dzehˬ-ehˇ g'eh-eu k'oeˇ-aˬ, naw ma ̭ g'oeˇ-eu gaˬ-eu la ̭ k'oeˇ dzaˬ ta ̭ dawˇ ta ̭-eu hawˬ byawˇ-ahˇ laˆ jaw ̭ gaˇ duˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, jaˬ lehˇ neh bi baw ha g'eh-euˬ uˬ yehˇ maˬ ahˇ-eu mˬ dmˇ-ahˇ duˇ-eu meh. Aˇ siˬ siˬ yamˬ-ahˇ maˬ siˬ le-eu miˇ neh puˇ ngawˬ ciˇ lehˆ-ehˇ bi g'awˇ dzeh-awˇ nyiˬ poˆ shiˇ-euˬ aˇ siˬ aˇ bawˇ-ahˇ duˇ-eu meh. 13 Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, iˬ ma laˆ shaˆ iˇ luˆ dzeh gaˇ duˇ-awˇ, yawˬ ha neh mˇ-euˬ sha ̭ dawˇ dui dui paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ boeˇ loeˇ yoˆ-i bi siˬ bi mawˇ-eu meh. Miˬyehˇ neh lehˬ hmˬ taˬ-euˬ yaw zahˇ zahˇ dui dui-eu jawˇ duˬ-ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ya jawˇ leˇ-eu, gaˇ ma maˬ poˆ ni doe doe g'a g'a-ehˇ cah lu ̭-eu aˬ guiˇ-ahˇ duˇ-eu meh. 14 Aˇ hu ba, Aˬdaˬ-ahˇ neh shi ̭ tsui ̭ tiˬ tsui ̭-ahˇ deh ̭ ya ̭-euˬ Iˇnawˆ neh, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ gaˇ kawˆ heu lo ̭-ehˇ ngehˬ dah ya ̭-euˬ jaˆ-eu meh. "Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-aˬ, muiˬ-eu shawˇ-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ aˇ muiˇ aˇ seh nehˬ-ehˇ oe teh ̭-a. 15 Tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu lehˇ oe-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu maˬ baw ni mˇ taˬ shaˇ taˬ-euˬ miˇ neh maˬ ehˇ, Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu maˬ baw-eu iˬ baˇ zaˬ deuˬ neh aˬ yaw ̭-ahˇ ngehˬ doeˇ ehˇ doeˇ-euˬ miˇ neh maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ k'ehˬ nehˬ k'aˆ nehˬ teh ̭-a." 16 Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, aˬ myah lu ̭ aˬ cawˬ-ahˇ toˇ toˇ-ehˇ iˬ baˇ taˬ-eu meh. Yawˬ ha-euˬ maˬ muiˬ maˬ jaˬ-eu nui k'ahˇ mehˬ nah caw teh-eu meh. Yawˬ ha-euˬ gaˇ kawˆ k'ahˬ sehˇ jehˆ-awˇ, yawˬ ha-ahˇ muiˬ laˇ ni aˬ cawˬ-ahˇ ja poeˬ nehˬ nya-eu meh. 17 Ehˇ k'aw ̭ ngaˇ gaˬ-eu cawˬ deuˬ-oˇ, dzeuˇ laˇ ngeh aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li-euˬ g'aˬ k'ehˇ deuˬ neh naw ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ dawˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ taˬ ngehˇ. 18 "Aˇ saˬ saˬ-eu aˇ nah aˇ yamˬ keuˆ le ngeh, naw ma ̭-ahˇ k'aˇ ehˇ maw ̭-eu ehˇ niˇ g'a-awˇ Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu maˬ baw-eu jeˬ pyeu ̭-eu yawˬ ha-euˬ nui k'ahˇ mehˬ nah caw teh-eu tsawˇ haˬ deuˬ doˆ le teh ̭-a" lehˇ, naw ma ̭-ahˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. 19 Tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, aˇ ma ̭ aˇ muˇ laˆ paˆ-eu jeˬ mˇ-eu, shiˬ shaˬ jiˇ nui noeˬ nui loˆ mˇ-eu, yawˬ ha la ̭ k'oeˇ Yaw sahˇ Miˬyehˇ maˬ jawˇ-eu, k'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. 20 Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ gaˬ-eu cawˬ deuˬ-oˇ, naw ma ̭-aˬ, yawˬ ha-euˬ muiˬ dui shawˇ dui dui-eu jah-eu jeˬ huiˬ laˇ mahˇ laˇ nya ni leh jeh-awˬ. Muiˬ-eu shawˇ-eu Yaw sahˇ Miˬyehˇ-euˬ baoˬ la ̭ k'oeˇ guiˬ lahˬ shaˇ-awˬ. 21 Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ la ̭-eu la ̭ k'oeˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu jeˬ bi ̭ la ̭ gaˇ naw ma ̭ lo ̭ lu ̭-eu lo ̭-ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ naw ma ̭ yaw muiˬ-ehˇ jawˇ-awˬ. 22 Jah-eu yaw muiˬ paˬ-ehˇ maˬ zi ̭ laˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ g'awˬ shaˬ gaˬ-awˬ. 23 Tiˬ paˆ na deuˬ-ahˇ-aˬ, miˬ dzaˬ la ̭ k'oeˇ neh g'eu doˆ-awˇ ka k'o ̭ nehˬ-awˬ. Tiˬ paˆ na deuˬ-ahˇ-aˬ, guˆ-eu nui ma ahˇ-eu la ̭ k'oeˇ g'awˬ shaˬ gaˬ nehˬ-awˬ. Ehˇ k'aw ̭, shiˬ shaˬ jiˇ-euˬ nui k'ahˇ mˇ-eu jeˬ laˆ leh ̭ taˬ-euˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ mehˬ tsoeˬ-ahˇ nui daˆ daˆ-awˬ. 24 Naw ma ̭-ahˇ maˬ bi coˬ-iˇ ni bo saˆ hehˇ tehˇ nya-awˇ, yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ tiˬ byah ni jaˆ-eu aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ naw ma ̭-ahˇ iˬ baˇ taˬ k'aˇ maˬ za-ehˇ laˬ k'aˬ tiˬ cehˇ sheuˬ keuˆ nehˬ nya-eu Miˬyehˇ-ahˇ, aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li baˬ da neh, yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ maˬ ehˇ, huiˬ-eu mahˇ-eu jeˬ maˬ ehˇ, baoˬ maˬ ehˇ, uˆ lahˇ-eu dzoeˬ dzaˬ maˬ ehˇ, aˇ hu-euˬ ziˇ, heu ziˇ, aˬ kaˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ keuˆ ni jaˆ lu ̭-uˇ. Aˬ miˬ.

Pah mehˬ-eu 1

1 Sahˬ bo ̭ heu ta ̭-aˬ, Yeˬsuˇ Ka li neh pah mehˬ la ̭-euˬ gaˇ kawˆ deuˬ bo ̭ taˬ-euˬ sahˬ bo ̭ pyeu ̭-eu meh. G'awˬ myahˇ maˬ g'eh-ehˇ aˬ joˆ-ehˇ pyeu ̭ laˇ-eu lehˇ g'eh-eu gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ deuˬ-ahˇ bi siˬ bi mawˇ-eu g'aˇ duˬ, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-ahˇ heu lo ̭-ehˇ pah mehˬ nehˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. Ka li-aˬ, Yoˇhaˬ jawˇ gaˇ aˬ yaw ̭-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ bi oe-awˇ gaˇ kawˆ heu deuˬ bi siˬ bi mawˇ le-euˬ meh. 2 Yoˇhaˬ g'eh, aˬ yaw ̭ neh k'aˇ ya siˬ k'aˇ ya mawˇ-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ paˇ dzawˇ poˆ taˬ-euˬ meh. Heu-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ hawˇ-eu Yeˬ suˇ Ka li neh pah mehˬ la ̭-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ gaˇ kawˆ Yoˇhaˬ neh dzawˇ nehˬ la ̭-euˬ k'oeˇ meh. 3 Sahˬ bo ̭ heu ta ̭-ahˇ k'aˇ gui-eu tsawˇ haˬ guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh. Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah taˬ-euˬ dawˬ heu deuˬ-ahˇ ya gaˬ-eu la ̭ k'oeˇ, heu gaˇ k'aˇ bo ̭ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ deuˬ-ahˇ k'aˇ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, heu gaˇ k'aˇ ehˇ taˬ-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ keuˆ le-eu aˇ yamˬ dawˬ peh peh laˇ-euˬ meh. 4 Aˬshaˆ K'ahˬzaˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ shi ̭ muˇ-ahˇ Yoˇhaˬ dawˬ cawˬ puˬ ahˇ la ̭-eu ma. Nymˬ-mˇ maˬ ehˇ, aˇ hu maˬ ehˇ, aˬ kaˇ maˬ ehˇ, aˬ myah lu ̭ deh ̭ lu ̭ jawˇ lu ̭-eu Miˬyehˇ hawˇ-eu, aˬ yaw ̭-euˬ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ mehˬ shi jawˇ lu ̭-eu yaw sahˇ shi ̭ sahˇ jawˇ gaˇ neh doˆ le-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ hawˇ-eu nui saˇ o ̭-eu jeˬ, naw ma ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ. 5 Saˇ jaˇ zi ̭-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-awˇ, shiˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ neh bi g'o ̭ deh ̭ beh beh laˇ-awˇ, miˇ k'ahˬ sahˬ paˬ sahˬ ma dawˬ tawˆ lu ̭ koeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Yeˬsuˇ Ka li jawˇ gaˇ neh doˆ le-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ hawˇ-eu nui saˇ o ̭-eu jeˬ, naw ma ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ. Aˬ yaw ̭ aˬ dui-ahˇ gaˬ-awˇ g'awˇ mawˇ shiˇ dah-eu la ̭ k'oeˇ, iˬ baˇ la ̭ k'oeˇ bi buˬ-iˇ la ̭-euˬ meh. 6 K'oeˇ uˬ ta ̭, aˬ yaw ̭-euˬ Aˬda Miˬyehˇ-euˬ gaˇ bi mˇ-eu g'aˇ duˬ, aˬ dui-ahˇ piˇ ma-euˬ miˇ k'ahˬ tiˬ k'ahˬ bi pyeu ̭ laˇ-euˬ meh. Yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ hawˇ-eu baoˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ jaˆ lu ̭-uˇ. Aˬ miˬ. 7 Haw yawˬ. Aˬ yaw ̭ mˬ dmˇ dziˬ-awˇ oe lu ̭ meh. Tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ aˬ yaw ̭-ahˇ ya mawˇ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭-ahˇ gahˬ neh tsawˆ-euˬ deuˬ k'aw ̭ ya mawˇ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ baˬ da neh miˇ tsaˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ tsawˇ ngoeˇ ya ngoeˇ teh ̭-a. Aˬ diˇ ngeuˇ teh ̭-a. Aˬ miˬ. 8 "Ngaˇ-aˬ, aˇ dahˬ beh-eu hawˇ-eu aˇ saˬ saˬ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu ma" lehˇ, nymˬ-mˇ maˬ ehˇ, aˇ hu maˬ ehˇ, aˬ kaˇ maˬ ehˇ, aˬ myah lu ̭ deh ̭ lu ̭ jawˇ lu ̭-eu Baoˬ huiˬ-eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ ehˇ-eu meh. 9 Ngaˇ-aˬ, naw ma ̭-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ pyeu ̭-eu Yoˇhaˬ ma. Yeˬsuˇ-euˬ mehˬ nah caw teh-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ Miˇ k'ahˬ-ahˇ k'aˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'oeˇ taˆ keuˆ le-euˬ shaˬ-eu zahˬ-eu jeˬ-ahˇ naw ma ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ oˇ-awˇ daˬ lu ̭-eu ma. Miˬyehˇ-euˬ dawˬ kawˬ hawˇ-eu Yeˬsuˇ neh pah mehˬ nehˬ la ̭-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ gaˇ kawˆ ngaˇ mehˬ-euˬ miˇ neh, Baˬmoˇ iˇ jaw lahˇ-ahˇ ka lahˇ-awˇ bi jawˇ la ̭-euˬ meh. 10 Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ aˇ nah -ahˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ uˆ lahˇ le-awˇ, k'aˆ dui dui-eu teˇ saˇ tiˬ saˇ-ahˇ ngaˇ ya gaˬ-euˬ ma. Teˇ saˇ k'oeˇ-aˬ, daˇ heh baw-eu teˇ saˇ-ahˇ duˇ-awˇ, ngaˬ-euˬ naˇ k'ah paw dawˬ ngehˬ lu ̭-eu meh. 11 Teˇ saˇ k'oeˇ saˇ ehˇ-eu, "Nawˬ neh k'aˇ ya mawˇ-euˬ jeˬ bo ̭ taˬ-awˇ, Eˇpeˇsu meuˬ, Saˬmuˇlaˬnaˆ meuˬ, Beˬlaˬgaˬ meuˬ, Saˬdiˬlehˇ meuˬ, Saˬdiˇ meuˬ, Piˇlaˬdeˬpiˇ meuˬ, Lawˬdiˬciˆ meuˬ, heu shi ̭ meuˬ la ̭ k'oeˇ jawˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ-ahˇ sahˬ bo ̭ k'oeˇ dawˆ ahˇ g'eh-awˬ." 12 Ngaˬ-ahˇ dawˬ ngehˬ cawˬ-eu g'aˬ-ahˇ haw-eu lehˇ ngaˇ zeuˆ pyawˇ ngeh, shuiˇ neh jahˇ taˬ-euˬ tsiˇ k'mˬ do ̭ taˬ duˬ shi ̭ hmˬ jaˆ gaˇ ya mawˇ-euˬ ma. 13 K'oeˇ-euˬ g'ahˇ ceh, aˬ kuiˇ pehˬ zaˬ-ahˇ keuˆ-eu pehˇ k'ahˬ pehˇ mahˇ dm-awˇ k'ahˬ-ahˇ shuiˇ jo ̭ pa ̭ pa ̭ taˬ-euˬ, tsawˇ haˬ-ahˇ duˇ-eu tiˬ g'aˬ mawˇ-euˬ ma. 14 Aˬ yaw ̭-euˬ uˬ duˬ tsehˇ kahˇ-aˬ, yawˇ ca ̭ hm hawˇ-eu ngehˇ lo ̭-ehˇ pyuˇ deuˬ ni g'eh-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ myaˆ nuiˆ miˬ dzaˬ lo ̭-ehˇ nyehˆ-eu meh. 15 Aˬ yaw ̭-euˬ aˬ kuiˇ-aˬ, jeˬ ba taˬ-euˬ guiˬ shuiˇ lo ̭-ehˇ guiˇ nyiˬ ni g'eh-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ teˇ saˇ-aˬ, iˇ cu ̭ tsawˬ ga ga-eu teˇ saˇ-ahˇ duˇ-eu meh. 16 Aˬ yaw ̭-euˬ aˇ maˇ la ̭-ahˇ aˬ guiˇ shi ̭ siˬ tuˆ tehˬ taˬ-awˇ, k'aˬ meh-ahˇ mi seuˬ nyiˬ pyawˬ tso ̭-eu mi cehˇ doˆ le-euˬ meh. A yaw ̭-euˬ myaˆ pyawˬ-aˬ, nah g'ahˇ paw tsehˬ-eu nahˇ ma lo ̭-lehˇ bya-eu meh. 17 Aˬ yaw ̭-ahˇ ngaˇ mawˇ ngeh, tsawˇ shiˇ lo ̭-ehˇ aˬ yaw ̭-euˬ aˬ kuiˇ dawˬ peh coˬ dzeh-euˬ ma. K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ aˇ maˇ la ̭ ba ̭ daˆ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Taˬ guˆ, ngaˇ-aˬ, aˇ dahˬ beh-eu hawˇ-eu aˇ saˬ saˬ-eu g'aˬ ma. 18 Ngaˇ-aˬ, deh ̭ lu ̭-eu g'aˬ ma. Ngaˇ shiˇ-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, nymˬ-mˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu ma. Shiˇ-eu jeˬ-euˬ mahˬ taw ̭ kahˬ maˬ ehˇ, shiˇ-eu miˇ k'ahˬ-euˬ mahˬ taw ̭ kahˬ maˬ ehˇ,ngaˬ-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ jaˆ-eu ma. 19 K'oeˇ miˇ neh, nymˬ-mˇ-euˬ gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, mehˬ hu paw-euˬ gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, nawˬ neh k'aˇ ya mawˇ-euˬ lo ̭-ehˇ bo ̭ taˬ-awˬ. 20 Ngaˬ-euˬ aˇ maˇ la ̭-ahˇ tuˆ tehˬ taˬ-euˬ nawˇ mawˇ-euˬ aˬ guiˇ shi ̭ siˬ hawˇ-eu shuiˇ neh jahˇ taˬ-euˬ tsiˇ k'mˬ do ̭ taˬ duˬ shi ̭ hmˬ-ahˇ ta ̭ leˇ-awˇ, za ̭ taˬ-euˬ dawˬ tsui ̭ heu lo ̭-ehˇ meh. Aˬ guiˇ shi ̭ siˬ k'oeˇ-aˬ, Ka li zaˬ aˇ muˇ k'oeˇ shi ̭ muˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ pyeu ̭-awˇ, tsiˇ k'mˬ do ̭ taˬ duˬ shi ̭ hmˬ k'oeˇ-aˬ, Ka li zaˬ aˇ muˇ k'oeˇ shi ̭ muˇ pyeu ̭-eu meh.

Pah mehˬ-eu 2

1 Eˇpeˇsu meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ bo ̭ nehˬ-awˬ. "Heu-aˬ, aˇ maˇ la ̭-ahˇ aˬ guiˇ shi ̭ siˬ tuˆ tehˬ taˬ-awˇ shuiˇ neh jahˇ taˬ-euˬ tsiˇ k'mˬ do ̭ taˬ duˬ shi ̭ hmˬ-euˬ g'ahˇ ceh cah lu ̭-eu g'aˬ-euˬ dawˬ meh. 2 Nawˬ neh mˇ taˬ-euˬ gaˇ deuˬ ngaˇ siˬ nya ma. Nawˇ aˇ naˆ ni leh jeh-awˇ mˇ-euˬ gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, aˇ naˆ ni oˇ-euˬ gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, ngaˇ siˬ nya ma. Haiˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ nawˇ maˬ bi dzeuˇ-iˇ-euˬ gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ gaˇ mˇ-eu g'aˬ k'ehˇ maˬ ngeuˇ gaˇ yawˬ haˇ yawˬ ha ngeuˇ ma lehˇ ehˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ nawˇ lawˬ haw-euˬ gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu tsawˇ haˬ meh lehˇ nawˇ caw duˬ-euˬ gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, ngaˇ siˬ nya ma. 3 Nawˇ nui ma g'awˬ mahˇ ni taˬ-awˇ, ngaˬ-euˬ g'aˇ duˬ shaˬ zahˬ g'awˬ mya jeˬ daˬ-eu uˬ ta ̭, nui ma cawˆ-eu maˬ baw-a. 4 Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ nawˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ iˬ baˇ taˬ k'aˇ za-eu ma. Yaw beh nawˇ ngaˬ-ahˇ gaˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, nymˬ-mˇ maˬ gaˬ-a. 5 Nawˇ aˇ naˆ ni awˆ gaˇ ga keuˆ-iˇ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Iˬ baˇ-ahˇ byehˇ dzeh ya ̭-awˇ, yaw beh nawˬ neh mˇ-euˬ jeˬ-ahˇ paˇ mˇ poˆ-awˬ. Nawˬ-euˬ iˬ baˇ-ahˇ nawˇ maˬ byehˇ dzeh naˇ, nawˇ jawˇ gaˇ ngaˇ oe-awˇ, nawˬ-euˬ tsiˇ k'mˬ do ̭ taˬ duˬ yuˇ k'o ̭ ma. Ehˇ k'aw ̭, nawˇ yaw muiˬ tiˬ jeˬ mˇ lu ̭ nga siˬ. 6 Niˇgawˇla tsawˇ haˬ deuˬ mˇ lu ̭ shaˇ lu ̭-eu jeˬ-ahˇ ngaˇ maˬ haw nahˇ-eu lo ̭-ehˇ, nawˇ k'aw ̭ maˬ haw nahˇ-a. 7 "Nawˇ naˬ bawˇ tso ̭-eu ngeuˇ naˇ, Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ-ahˇ Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh ehˇ nehˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ-awˬ. "G'aˬ leˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, Miˬyehˇ-euˬ Eˬdeˬ yaˇ kmˇ la ̭ k'oeˇ bawˇ-eu deh ̭-eu sa ̭ laˇ bi ̭-eu aˇ bawˇ k'oeˇ bawˇ-euˬ aˇ siˬ ngaˇ bi dzaˬ ma. 8 "Saˬmuˇlaˬnaˆ Ka li zaˬ aˇ muˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ bo ̭ nehˬ-awˬ. "Heu-aˬ, aˇ dahˬ beh-eu hawˇ-eu aˇ saˬ saˬ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu, shiˇ-awˇ paˇ g'o ̭ deh ̭ laˇ-euˬ g'aˬ-euˬ dawˬ meh. 9 Nawˇ aˇ naˆ ni shaˬ zahˬ mˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ hawˇ-eu, aˇ naˆ ni iˇ shaˬ shaˬ-eu gaˇ kawˆ ngaˇ siˬ nya ma. Ehˇ k'aw ̭, maˇ maˇ ni ehˇ le ̭ naˇ, nawˇ smˇ muiˬ muiˬ-eu meh. Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ gaˇ yawˬ haˇ yawˬ ha ngeuˇ ma lehˇ ehˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ neh nawˬ-ahˇ aˇ naˆ ni ja bu ja doeˇ-euˬ gaˇ kawˆ ngaˇ siˬ nya ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, neh ̭ Saˬdaˬ-ahˇ ta ̭-eu aˇ muˇ tiˬ muˇ meh. 10 Nawˇ ya daˬ-eu lehˇ g'eh-eu k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ taˬ guˆ. Neh ̭ sahˬ paˬ-aˬ, nawˬ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ-ahˇ tawˬ-ahˇ dawˆ-eu la ̭ k'oeˇ lawˬ haw-awˇ, tseˇ nah byah ni nawˇ shaˬ zahˬ ya mˇ teh ̭-a. Shiˇ gaˇ keuˆ k'aw ̭, ngaˬ-ahˇ saˇ jaˇ zi ̭-awˬ. K'oeˇ lo ̭-ehˇ saˇ jaˇ zi ̭ naˇ, g'aˬ leˇ-euˬ la ̭ sawˬ pyeu ̭-eu deh ̭-eu jeˬ ngaˇ nawˬ-ahˇ bi ̭ ma. 11 "Nawˇ naˬ bawˇ tso ̭-eu ngeuˇ naˇ, Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ-ahˇ Yaw sahˇ Miˬyehˇ ehˇ nehˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ-awˬ. "G'aˬ leˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, nyiˬ poˆ tiˬ poˆ shiˇ-eu jeˬ-ahˇ maˬ paˇ ya daˬ meh. 12 Beˬlaˬgaˬ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ bo ̭ nehˬ-awˬ. "Heu-aˬ, mi seuˬ nyiˬ pyawˬ tso ̭-eu mi cehˇ jaˆ-eu g'aˬ-euˬ dawˬ meh. 13 Nawˇ aˬ gaˇ jawˇ-eu ngaˇ siˬ nya ma. Neh ̭ Saˬdaˬ-euˬ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ jaˆ gaˇ nawˇ jawˇ-eu meh. Nawˇ ngaˬ-ahˇ saˇ jaˇ zi ̭-eu meh. Saˇ jaˇ zi ̭-eu ngaˬ-euˬ gaˇ kawˆ saˇ kiˇ kamˬ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Aˬdiˇpaˆ-ahˇ neh ̭ Saˬdaˬ jawˇ gaˇ seh ̭ ngeh k'aw ̭, ngaˬ-ahˇ jah-eu jeˬ-ahˇ nawˇ maˬ byehˇ dzeh-aˬ. 14 Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ nawˬ-ahˇ heu myaˆ jeˬ iˬ baˇ taˬ k'aˇ za-eu ma. Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ lawˇ nehˬ-euˬ lawˇ dzaˇ dzaˬ-awˇ, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu la ̭ k'oeˇ k'aˬ miˬ sheu ni mehˇ shuiˇ shuiˇ-awˇ aˬ joˆ-ehˇ ya sheuˬ pyawˇ-eu gaˇ kawˆ, Baˬlehˇ-ahˇ mehˬ nehˬ-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Baˬlamˬ neh mehˬ-euˬ tsoˆ-euˬ dawˬ deuˬ-ahˇ, nawˬ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ caw teh lu ̭-eu meh. 15 K'oeˇ gaˇ duˇ ni, nawˬ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ-aˬ, Niˇgawˇlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ mehˬ-eu tsoˆ-eu mehˬ nah caw teh-eu meh. 16 K'oeˇ miˇ neh, nawˬ-euˬ iˬ baˇ-ahˇ byehˇ dzeh-awˬ. Maˬ byehˇ dzeh naˇ, nawˇ jawˇ gaˇ ngaˇ yaw kawˇ-ehˇ oe-awˇ, ngaˬ-euˬ k'aˬ meh-ahˇ doˆ le-euˬ mi cehˇ neh tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ ngaˇ guiˇ deuˆ ma. 17 "Nawˇ naˬ bawˇ tso ̭-eu ngeuˇ naˇ, Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ-ahˇ Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh ehˇ nehˬ-euˬ dawˬ deuˬ-ahˇ naˇ haˬ-awˬ. "G'aˬ leˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, za ̭ taˬ-euˬ maˬ naˆ kaˬ muˇ ngaˇ bi dzaˬ ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ, k'aˬ lo lo pyuˇ ngaˇ bi ̭ ma. K'aˬ lo lo pyuˇ k'oeˇ-euˬ k'oeˇ taˆ tsawˇ myahˇ yaw shui ̭ toeˬ bo ̭ taˬ-awˇ, k'aˬ lo k'oeˇ za-euˬ g'aˬ maˬ ngeuˇ naˇ nui g'aˬ tiˬ g'aˬ-iˬ tsawˇ myahˇ k'oeˇ-ahˇ maˬ siˬ nya-a. 18 "Saˬdiˬlehˇ Ka li zaˬ aˇ muˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ bo ̭ nehˬ-awˬ. "Heu-aˬ, myaˆ nuiˆ miˬ dzaˬ lo ̭-ehˇ nyehˆ-awˇ, aˬ kuiˇ guiˬ shuiˇ jeˬ ba taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ guiˇ nyiˬ ni g'eh-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ Zaˬmaˇ-euˬ dawˬ meh. 19 Nawˇ mˇ lu ̭-eu jeˬ ngaˇ siˬ nya ma. Nawˬ-euˬ g'oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ, nawˬ-euˬ saˇ jaˇ zi ̭-eu jeˬ, nawˬ neh Miˬyehˇ-euˬ gaˇ mˇ-euˬ jeˬ hawˇ-eu, nawˬ neh oˇ dzeuˇ-euˬ jeˬ-ahˇ ngaˇ siˬ nya ma. Yaw beh naˆ maˬ tseˇ nymˬ-mˇ nawˇ mˇ lu ̭ shaˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ ngaˇ siˬ nya ma. 20 Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ nawˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ iˬ baˇ taˬ k'aˇ za-eu ma. Yawˬ haˇ yawˬ ha Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu tsawˇ haˬ ma lehˇ ehˇ-eu zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Yeˬsaˬbeˬlaˇ-ahˇ nawˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jahˇ ni k'oeˇ lo ̭-ehˇ pyehˬ taˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ mehˬ-eu tsoˆ-eu k'oeˇ-aˬ, ngaˬ-euˬ zaˬ k'aˆ deuˬ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu la ̭ k'oeˇ k'aˬ miˬ sheu-awˇ, tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ lawˇ nehˬ-euˬ lawˇ dzaˇ dzaˬ ni sheuˬ bahˬ-euˬ meh. 21 Aˬ yaw ̭-euˬ iˬ baˇ-ahˇ noeˬ poˆ ni, ngaˇ aˬ yaw ̭-ahˇ aˇ yamˬ bi ̭ taˬ-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, k'aˬ miˬ sheu-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ maˬ byehˇ dzeh-a. 22 K'oeˇ miˇ neh, aˬ yaw ̭-ahˇ ngaˇ yu ̭ zaˇ k'oeˇ taˆ ba ̭ dzeh-awˇ, aˬ yaw ̭ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ joe-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ, doeˇ dui dui-eu k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ k'oeˇ gaˇ ya daˬ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ neh aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ mˇ dzeuˇ ya ̭-euˬ haiˬ dui dui-eu jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ noeˬ poˆ naˇ, nymˬ-mˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ngaˇ k'oeˇ lo ̭-ehˇ k'ehˬ nehˬ ma. 23 Aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah k'aˇ caw teh-eu deuˬ-ahˇ ngaˇ seh ̭ ma. K'oeˇ ngeh jawˇ, tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-euˬ nui noeˬ nui duˇ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ ngaˇ siˬ nya-eu gaˇ kawˆ, Ka li zaˬ aˇ muˇ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ siˬ leˇ teh ̭-a. Naw ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ yawˬ ha neh k'aˇ mˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ ngaˇ mˇ k'o ̭ nehˬ ma. 24 "Ehˇ k'aw ̭, Saˬdiˬlehˇ meuˬ la ̭ k'oeˇ dzeˇ lu ̭-eu naw ma ̭ deuˬ-aˬ, yaw haiˬ jeˬ mehˬ-eu tsoˆ-eu dawˬ k'oeˇ-euˬ mehˬ nah maˬ caw teh-aˬ. 'Neh ̭ Saˬdaˬ neh za ̭ taˬ-euˬ na ̭ dui dui-eu jeˬ' lehˇ aˬ cawˬ ehˇ-eu k'oeˇ-ahˇ naw ma ̭ maˬ siˬ nya-a siˬ. Naw ma ̭-ahˇ k'aˆ behˆ yawˬ-awˇ yawˬ maˬ paˇ ciˬ pi ma lehˇ ngaˇ ehˇ-eu ma. 25 Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ oe ngeh keuˆ ni naw ma ̭ k'aˇ jaˆ lu ̭-eu jeˬ-ahˇ zi ̭ dah ni tuˆ tehˬ taˬ-awˬ. 26 Aˇ saˬ saˬ ngeh keuˆ ni ngaˬ-euˬ nui k'ahˇ mˇ-eu g'aˬ leˇ-euˬ tsawˇ haˬ-ahˇ, tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu baoˬ ngaˇ bi ̭ ma. 27 Ngaˬ Da neh ngaˬ-ahˇ baoˬ bi ̭ la ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ shmˇ gawˬ yoeˬ neh aˬ yaw ̭ uˆ lahˇ-awˇ, miˇ tsaˬ oeˬ lahˬ deh paˆ-eu lo ̭-ehˇ deh paˆ deh shaˆ nehˬ teh ̭-a. 28 Shawˬ ga shawˬ muiˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭-ahˇ ngaˇ bi ̭ ma. 29 "Nawˇ naˬ bawˇ tso ̭-eu ngeuˇ naˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ-awˬ.

Pah mehˬ-eu 3

1 "Saˬdiˇ Ka li zaˬ aˇ muˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ bo ̭ nehˬ-awˬ. "Heu-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ Yaw sahˇ shi ̭ sahˇ jawˇ-awˇ, aˬ guiˇ shi ̭ siˬ jaˆ-eu g'aˬ-euˬ dawˬ meh. Nawˇ aˬ jeˬ mˇ lu ̭-eu gaˇ kawˆ ngaˇ siˬ nya ma. Nawˇ-aˬ, shiˇ-euˬ k'aw ̭, deh ̭ lu ̭-eu meh lehˇ aˬ cawˬ sawˇ taˬ-euˬ meh. 2 K'oeˇ miˇ neh, noeˬ laˇ-awˬ. Nawˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ k'aˇ dzeˇ lu ̭-eu yaw muiˬ jeˬ maˬ bi shiˇ tsehˆ ni g'aˬ shaˇ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nawˬ neh mˇ-euˬ shaˇ-euˬ jeˬ-aˬ, ngaˬ-euˬ Miˬyehˇ mehˬ shi maˬ byah maˬ lo ̭-a siˬ lehˇ ngaˇ haw mawˇ-euˬ ma. 3 Nawˬ-ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ jeˬ hawˇ-eu nawˬ neh ya gaˬ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ noeˬ keuˆ-awˬ. K'oeˇ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭-awˇ, iˬ baˇ-ahˇ byehˇ dzeh-awˬ. Nawˇ maˬ noeˬ laˇ naˇ, smˇ k'oeˬ oe-eu lo ̭-ehˇ nawˇ jawˇ gaˇ ngaˇ oe-awˇ, ngaˇ oe-eu aˇ yamˬ nawˇ maˬ ya siˬ-aˇ. 4 Ehˇ k'aw ̭, Saˬdiˇ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu naw ma ̭ heu myaˆ g'aˬ-aˬ, mehˬ tsoeˬ maˬ jaw ̭-iˇ-aˬ siˬ. Naw ma ̭ ngaˬ nehˬ-ehˇ cah-awˇ, mehˬ tsoeˬ yaw pyuˇ ya dm teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naw ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ mˇ geuˇ-eu tsawˇ haˬ pyeu ̭-eu meh. 5 G'aˬ leˇ-euˬ tsawˇ ha deuˬ-aˬ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ mehˬ tsoeˬ yaw pyuˇ ya dm-awˇ, sa ̭ laˇ deh ̭-eu sahˬ bo ̭ la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ tsawˇ myahˇ ngaˇ maˬ siˆ byoˆ. Ngaˬ Da hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ-euˬ mehˬ shi, aˬ yaw ̭ ma ̭ ngaˬ-euˬ tsawˇ haˬ ma lehˇ ngaˇ ehˇ ma. 6 "Nawˇ naˬ bawˇ tso ̭-eu ngeuˇ naˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ-awˬ. 7 "Piˇlaˬdeˬpiˇ Ka li zaˬ aˇ muˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ bo ̭ nehˬ-awˬ. "Heu-aˬ, muiˬ-eu shawˇ-eu tsaˬ-eu dawˇ-eu g'aˬ pyeu ̭-awˇ, Daˬbiˇ-euˬ mahˬ taw ̭ kahˬ tuˆ tehˬ taˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ laˇ g'oˆ pah ngeh tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ piˬ teh ̭ k'o ̭ nya-eu uˬ ta ̭, aˬ yaw ̭ laˇ g'oˆ piˬ tehˬ ngeh tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ pah nya-eu g'aˬ-euˬ dawˬ meh. 8 Nawˇ mˇ lu ̭-eu jeˬ ngaˇ siˬ nya ma. Nawˇ baoˬ ui cuiˆ ahˇ-eu ngaˇ siˬ nya ma. Ngaˬ neh mehˬ-euˬ tsoˆ-euˬ dawˬ-ahˇ nawˇ caw teh-awˇ, ngaˬ-ahˇ nawˇ saˇ jaˇ zi ̭-eu meh. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ piˬ tehˬ nya-eu laˇ g'oˆ tiˬ g'oˆ nawˬ-euˬ mehˬ shi ngaˇ pah taˬ-euˬ ma. 9 Naˇ haˬ-awˬ. Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ gaˇ yawˬ haˇ yawˬ ha ngeuˇ ma lehˇ ehˇ-eu neh ̭ Saˬdaˬ-ahˇ ta ̭-eu aˇ muˇ k'oeˇ muˇ-ahˇ, nawˬ-euˬ aˬ kuiˇ dawˬ peh uˬ duˬ bi shaˇ tahˬ laˇ ma. Ngaˇ nawˬ-ahˇ gaˬ-eu gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ tawˆ lu ̭ ya siˬ teh ̭-a. 10 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ neh bi ̭-euˬ dawˬ-ahˇ naw ma ̭ naˇ haˬ geu ̭-awˇ daˬ dzeuˇ oˇ dzeuˇ-euˬ miˇ neh, miˇ tsaˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ lawˬ haw-eu g'aˇ duˬ, miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ shaˬ-eu zahˬ-eu jeˬ bi keuˆ le-eu aˇ yamˬ la ̭ k'oeˇ, naw ma ̭-ahˇ bi buˬ bi law-iˇ ma. 11 Ngaˇ yaw kawˇ-ehˇ oe ma. Naw ma ̭-euˬ g'aˬ leˇ-eu la ̭ sawˬ-ahˇ tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ bi lu doˆ geu ̭-eu g'aˇ duˬ, naw ma ̭ jaˆ lu ̭-eu jeˬ-ahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ jeˬ hmˬ taˬ-awˬ. 12 G'aˬ leˇ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ ngaˬ-euˬ Miˬyehˇ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ la ̭ k'oeˇ k'awˇ zeuˇ bi geu ̭-awˇ, aˬ myah lu ̭ k'oeˇ gaˇ ya jawˇ teh ̭-a. Ngaˬ-euˬ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ myahˇ hawˇ-eu, ngaˬ-euˬ Miˬyehˇ jawˇ-eu mˬ-ahˇ neh za ̭ le-euˬ Yeˬluˇsaˬlehˬ yaw shui ̭ pyeu ̭-eu ngaˬ-euˬ Miˬyehˇ-euˬ meuˬ-euˬ tsawˇ myahˇ, aˬ yaw ̭ k'oeˇ taˆ ngaˇ bo ̭ myahˬ nehˬ ma. Ngaˬ-euˬ tsawˇ myahˇ yaw shui ̭ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ k'oeˇ taˆ bo ̭ myahˬ nehˬ ma. 13 "Nawˇ naˬ bawˇ tso ̭-eu ngeuˇ naˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ-awˬ. 14 "Lawˬdiˬciˆ Ka li zaˬ aˇ muˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ bo ̭ nehˬ-awˬ. "Heu-aˬ, saˇ jaˇ zi ̭-eu la ̭ k'oeˇ dawˇ coe ni saˇ kiˇ kamˬ-eu g'aˬ pyeu ̭-awˇ, Miˬyehˇ neh k'aˇ beh taˬ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu, Aˬmiˬ lehˇ kuˇ-eu g'aˬ-euˬ dawˬ meh. 15 Nawˬ neh mˇ-euˬ jeˬ ngaˇ siˬ nya ma. Nawˇ-aˬ, yaw tseh ̭ k'aw ̭ maˬ ngeuˇ, yaw lahˇ k'aw ̭ maˬ ngeuˇ lehˇ jaˆ lu ̭ meh. Yaw tseh ̭ naˇ yaw tseh ̭, yaw lahˇ naˇ yaw lahˇ lehˇ bi duˬ laˇ-awˬ. 16 Nawˇ-aˬ, yaw tseh ̭ maˬ tseh ̭, yaw lahˇ maˬ lahˇ-ehˇ, yaw lmˇ lmˇ-ehˇ teh ̭-ehˇ g'eh-eu miˇ neh, ngaˬ-euˬ k'aˬ meh la ̭ k'oeˇ neh nawˬ-ahˇ meh dzeh ma. 17 'Ngaˇ smˇ muiˬ smˇ baw pyeu ̭-awˇ, k'aˇ loˬ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ jaˆ jiˇ ma lehˇ nawˇ ehˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, nawˇ shaˬ zahˬ aˇ naˆ ni ya mˇ paˬ-ehˇ g'eh-awˇ, aˇ naˆ ni g'awˬ shaˬ gaˬ laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu gaˇ kawˆ yawˬ haˇ yawˬ ha maˬ siˬ nya-a. Nawˇ-aˬ, iˇ shaˬ shaˬ dui dui-awˇ, neˇ myawˆ ni g'eh-eu uˬ ta ̭, myaˆ beh ̭ beh ̭-eu meh. 18 K'oeˇ miˇ neh, nawˇ smˇ muiˬ bi muiˬ laˇ-eu g'aˇ duˬ, ngaˇ jawˇ gaˇ maˇ jawˆ ni g'eh-eu shuiˇ zeuˇ laˇ-awˬ lehˇ nui noeˬ nui duˇ bi ̭-eu ma. Nawˇ dm-eu g'aˇ duˬ mehˬ tsoeˬ yaw pyuˇ k'aw ̭ zeuˇ-awˇ, sha ̭ dawˇ dui dui paˬ-ehˇ neˇ myawˆ ni g'eh-eu nawˬ-euˬ g'awˇ mawˇ-ahˇ dm kaˬ-awˬ. Nawˬ-euˬ myaˆ nuiˆ mawˇ nya laˇ ni, myaˆ nuiˆ-ahˇ dawˆ-eu tsiˇ zeuˇ-awˬ. 19 Ngaˇ gaˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, ngaˇ dehˬ dehˬ-ehˇ zuiˆ-eu ma. Nui ma-ahˇ noeˬ-awˇ, iˬ baˇ noeˬ poˆ-awˬ. 20 Naˇ haˬ-awˬ, ngaˇ laˇ g'oˆ-ahˇ yaw ̭-awˇ k'oˆ lu ̭ ma. Ngaˬ-euˬ teˇ saˇ gaˬ-awˇ laˇ g'oˆ k'aˇ pah nehˬ la ̭-eu g'aˬ-euˬ nymˇ-ahˇ ngaˇ uˇ-iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ dzaˬ ta ̭ dawˇ ta ̭ ma. Aˬ yaw ̭ k'aw ̭, ngaˬ nehˬ-ehˇ dzaˬ ta ̭ dawˇ ta ̭ teh ̭-a. 21 Ngaˇ g'aˬ leˇ-euˬ miˇ neh, ngaˬ Da-euˬ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ taˆ ngaˬ Da-euˬ gaˇ dzeˇ nuiˇ lu ̭-eu lo ̭-ehˇ, g'aˬ leˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, ngaˬ-euˬ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ taˆ ngaˬ-euˬ gaˇ dzeˇ bi nuiˇ ma. 22 "Nawˇ naˬ bawˇ tso ̭-eu ngeuˇ naˇ, Yaw sahˇ Miˬyehˇ neh Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ-awˬ.

Pah mehˬ-eu 4

1 K'oeˇ naˇ, mˬ k'oeˇ taˆ laˇ g'oˆ pah taˬ-euˬ gaˇ, Yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ ngaˇ paˇ ya mawˇ-euˬ ma. Yaw beh ngaˬ-ahˇ dawˬ ngehˬ cawˬ le-euˬ daˇ heh baw gaˇ duˇ-eu teˇ saˇ k'oeˇ saˇ ngaˬ-ahˇ ehˇ-eu, "Heu gaˇ daˆ laˇ-awˬ. Mehˬ hu paw pyeu ̭ laˇ-eu lehˇ g'eh-eu gaˇ kawˆ ngaˇ nawˬ-ahˇ mehˬ nehˬ nyaˇ." 2 K'oeˇ ngeh, tiˬ poˆ teh ̭-ehˇ Yaw sahˇ Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ uˆ lahˇ le-euˬ meh. Mˬ k'oeˇ taˆ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ tiˬ mahˬ jaˆ-awˇ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ nuiˇ lu ̭-eu meh. 3 Aˬ yaw ̭-euˬ myaˆ pyawˬ-aˬ, yaw bya ̭ bya ̭-eu k'aˬ lo sehˇ hawˇ-eu neˇ tseuˆ ni g'eh-eu k'aˬ lo sehˇ-ahˇ duˇ-awˇ, dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ-euˬ tiˬ jawˬ, neˇ naˆ naˆ-eu k'aˬ lo sehˇ-ahˇ duˇ-eu aˇ deˇ leˇ k'ah jaˆ-eu meh. 4 Dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ-euˬ tiˬ jawˬ, dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ nyiˬ tseˇ oeˬ mahˬ jaˆ-awˇ, mehˬ tsoeˬ yaw pyuˇ dm-awˇ shuiˇ uˬ k'oˆ k'oˆ lu ̭-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu nyiˬ tseˇ oeˬ g'aˬ nuiˇ lu ̭-eu meh. 5 Dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ mahˬ mˬ myaw ̭ myaw ̭-awˇ, teˇ saˇ g'awˬ mya jeˬ hawˇ-eu mˬ jeˬ jeˬ-eu teˇ saˇ mahˇ doˆ laˇ-eu meh. Dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ mehˬ shi Miˬyehˇ-euˬ yaw sahˇ shi ̭ sahˇ pyeu ̭-eu tsiˇ du shi ̭ du do ̭ lu ̭-eu meh. 6 Dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ-euˬ mehˬ shi, doˆ coˆ-ehˇ haw mawˇ nya-eu shawˇ jehˆ ni g'eh-eu pyawˬ haw lah-ahˇ duˇ-eu lah tiˬ lah jaˆ-eu meh. Dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ-euˬ tiˬ jawˬ oeˬ pyawˬ lu ̭, mehˬ shi naˇ k'ah myaˆ nuiˆ tiˬ byah ni tso ̭ g'oeˬ taˬ-euˬ deh ̭ lu ̭-eu jeˬ zaˬ oeˬ mawˇ jawˇ-eu meh. 7 Yaw beh mawˇ-aˬ, aˇ laˬ jaˬ shiˇ-ahˇ duˇ-awˇ, nyiˬ mawˇ tiˬ mawˇ-aˬ, mawˇ neˇ mawˇ gaw-ahˇ duˇ-eu meh. Smˬ mawˇ ti mawˇ-aˬ, tsawˇ haˬ-euˬ myaˆ pyawˬ tso ̭-awˇ, oeˬ mawˇ tiˬ mawˇ-aˬ, zaw lu ̭-eu k'aˬ dzeˇ dzeˇ ma-ahˇ duˇ-eu meh. 8 Jeˬ zaˬ aˬ yaw ̭ mawˇ yaw ̭ aˬ dahˇ ko ̭ dahˇ tso ̭-awˇ, aˬ dahˇ k'oeˇ deuˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ la ̭ nyiˇ nyiˬ pyawˬ lu ̭ myaˆ nuiˆ tiˬ byah ni tso ̭ g'oeˬ taˬ-euˬ meh. Jeˬ zaˬ k'oeˇ deuˬ uˬ ci ̭ nah g'ahˇ maˬ ehˇ heu lo ̭-ehˇ caˇ-eu meh. "Baoˬ huiˬ-eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-aˬ, muiˬ meh shawˇ meh, muiˬ meh shawˇ meh, muiˬmeh shawˇ meh. Aˇ hu maˬ ehˇ, nymˬ-mˇ maˬ ehˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭ meh." 9 Jeˬ zaˬ k'oeˇ oeˬ mawˇ-aˬ, dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ taˆ nuiˇ lu ̭-eu mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˆ deh ̭-eu g'aˬ-ahˇ, yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ gaˇ ja ceuˬ-eu caˇ dawˬ, ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ-eu caˇ dawˬ hawˇ-eu, guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu caˇ dawˬ caˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ caˇ ngeh, 10 aˬ yui ̭ aˬ tsu k'oeˇ nyiˬ tseˇ oeˬ g'aˬ, dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ taˆ nuiˇ lu ̭-eu g'aˬ mehˬ shi awˆ byaˆ-awˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu aˬ yaw ̭-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu meh. Dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ mehˬ shi aˬ yaw ̭ ma ̭ shuiˇ uˬ k'oˆ dzeh taˬ-awˇ, 11 "Nga ma ̭-euˬ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-oˇ, yawˬ jeˬ na lu ̭ nawˬ neh beh-awˇ, nawˬ-euˬ nui k'ahˇ baˬ da baˇ neh, jaˆ lu ̭ jawˇ lu ̭-eu baˬ da neh, yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ maˬ ehˇ, taˬ huiˬ taˬ mahˇ-eu jeˬ maˬ ehˇ, baoˬ maˬ ehˇ, nawˇ za geuˇ-eu meh."

Pah mehˬ-eu 5

1 Dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ taˆ nuiˇ lu ̭-eu g'aˬ-euˬ aˇ maˇ la ̭-ahˇ, sahˬ bo ̭ paˇ yoˆ tiˬ yoˆ tuˆ tehˬ taˬ-euˬ gaˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Nyiˬ pyawˬ lu ̭ sahˬ bo ̭ bo ̭ byah taˬ-awˇ, jmˬ shi ̭ tsahˇ diˬ taˬ-euˬ meh. 2 K'oeˇ naˇ, g'aˬ k'aˆ dui dui-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ teˇ saˇ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ, "Jmˬ diˬ taˬ-euˬ ngawˬ paˆ-awˇ, sahˬ bo ̭ paˇ yoˆ heu yoˆ-ahˇ pah-eu aˬ suˇ g'aˬ geuˇ ta" lehˇ ehˇ-eu meh. 3 Ehˇ k'aw ̭, mˬ k'oeˇ taˆ maˬ ehˇ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ maˬ ehˇ, miˇ oˆ k'ahˬ-ahˇ maˬ ehˇ, sahˬ bo ̭ paˇ yoˆ k'oeˇ-ahˇ pah haw nya-eu tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jawˇ-a. 4 Sahˬ bo ̭ paˇ yoˆ k'oeˇ-ahˇ pah haw geuˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ jawˇ-eu miˇ neh, ngaˇ ngoeˇ dui dui-euˬ ma. 5 K'oeˇ ngeh, aˬ yui ̭ aˬ tsu k'oeˇ deuˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ, ngaˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Taˬ ngoeˇ. Haw-awˬ. Yuˇdaˆ tsawˇ jeuˬ-euˬ Aˇ laˬ jaˬ shiˇ pyeu ̭-eu, Daˬbiˇ-euˬ Duˬ ciˇ k'oeˇ g'aˬ guiˇ deuˆ g'aˬ-euˬ meh. Jmˬ shi ̭ tsahˇ diˬ taˬ-euˬ k'oeˇ aˬ yaw ̭ ngawˬ paˆ-awˇ, sahˬ bo ̭ paˇ yoˆ pah nya meh." 6 K'oeˇ naˇ, jeˬ zaˬ k'oeˇ oeˬ mawˇ hawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu k'oeˇ deuˬ tiˬ jawˬ jawˇ lu ̭-eu g'ahˇ ceh jaˆ-eu dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ taˆ, Yawˇzaˬ yaw ̭ lu ̭ gaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Yawˇzaˬ k'oeˇ-aˬ, bi seh ̭-euˬ gaˇ duˇ-eu meh. Uˬ coeˇ shi ̭ coeˇ tso ̭-awˇ, myaˆ nuiˆ shi ̭ nuiˆ tso ̭-eu meh. K'oeˇ-aˬ, miˇ tsaˬ doe ni pyehˬ taˬ-euˬ Miˬyehˇ-euˬ yaw sahˇ shi ̭ sahˇ pyeu ̭-eu meh. 7 Dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ taˆ nuiˇ lu ̭-eu g'aˬ-euˬ aˇ maˇ la ̭-ahˇ tuˆ tehˬ taˬ-euˬ sahˬ bo ̭ paˇ yoˆ k'oeˇ yoˆ-ahˇ, Yawˇzaˬ k'oeˇ mawˇ yuˇ laˬ leˇ-euˬ meh. 8 K'oeˇ lo ̭-ehˇ yuˇ laˬ leˇ ngeh, deh ̭ lu ̭-eu jeˬ zaˬ k'oeˇ oeˬ mawˇ hawˇ-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu k'oeˇ nyiˬ tseˇ oeˬ g'aˬ, Yawˇzaˬ-euˬ mehˬ shi awˆ byaˆ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭, deuˇ-mˬ tiˬ siˬ hawˇ-eu tsiˇ yaw saw jeˬ tiˬ byah ni dahˬ-eu shuiˇ naˬ bo deuˬ ahˇ-eu meh. 9 Aˬ yaw ̭ ma ̭ caˇ dawˬ yaw shui ̭ heu lo ̭-ehˇ caˇ-eu meh. "Seh ̭-eu jeˬ-ahˇ nawˇ ya daˬ-awˇ, g'awˇ mawˇ lawˇ dah nehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, miˇ tsaˬ tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca dawˬ tawˆ, Miˬyehˇ jawˇ gaˇ g'o ̭ keuˆ laˇ ni, nawˇ sheuˬ k'o ̭ ha nehˬ-euˬ miˇ neh, sahˬ bo ̭ paˇ yoˆ-ahˇ nawˇ yuˇ-awˇ, jmˬ diˬ taˬ-euˬ ngawˬ paˆ nya ni, nawˇ mˇ geuˇ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu meh. 10 Yaw ̭ ma ̭ Miˬyehˇ-euˬ gaˇ mˇ-eu, piˇ ma miˇk'ahˬ pyeu ̭ laˇ nya ni, nawˬ neh jahˇ nehˬ g'aˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, yaw ̭ ma ̭ miˇ tsaˬ heu-euˬ k'oeˇ taˆ, uˆ lahˇ-eu deuˬ ya geu ̭ teh ̭-a." 11 Ngaˇ paˇ haw g'eh le ̭ ngeh, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ aˇ seh aˇ lamˬ-euˬ teˇ saˇ ya gaˬ-euˬ ma. Dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ, deh ̭ lu ̭-eu jeˬ zaˬ k'oeˇ oeˬ mawˇ hawˇ-eu, aˬ yui ̭ aˬ tsu k'oeˇ nyiˬ tseˇ oeˬ g'aˬ-euˬ tiˬ jawˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw ̭ lu ̭-eu meh. 12 Aˬ yaw ̭ ma ̭ teˇ saˇ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ heu lo ̭-ehˇ caˇ-eu meh. "Seh ̭ gaˇ ya daˬ-euˬ Yawˇzaˬ-aˬ, baoˬ hawˇ-eu pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ hawˇ-eu g'aˬ, taˬ huiˬ taˬ mahˇ nehˬ-eu jeˬ, yaw sheh ̭k'ahˬsehˇ huiˬ-eu jeˬ, ja ceuˬ nehˬ-eu jeˬ, heu deuˬ-ahˇ za geuˇ-eu meh. 13 K'oeˇ naˇ, mˬ k'oeˇ taˆ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ hawˇ-eu, miˇ oˆ k'ahˬ hawˇ-eu iˬ ma laˆ shaˆ-ahˇ k'aˇ deh ̭ k'aˇ jawˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu, boeˬ boeˬ luˆ luˆ la ̭ k'oeˇ k'aˇ deh ̭ k'aˇ jawˇ-eu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ teˇ saˇ ngaˇ ya gaˬ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭ heu lo ̭-ehˇ caˇ lu ̭-eu meh. "Nuiˇ mahˬ-ahˇ nuiˇ-eu g'aˬ hawˇ-eu Yawˇ zaˬ-ahˇ, yaw sheh ̭ k'ahˬsehˇ hawˇ-eu baoˬ, mˬ mˬ maˬ byaˆ zaˇ zi jaˆ lu ̭-uˇ" 14 K'oeˇ ngeh, deh ̭ lu ̭-eu jeˬ zaˬ k'oeˇ oeˬ mawˇ "Aˬ miˬ" lehˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, aˬ yui ̭ aˬ tsu k'oeˇ deuˬ awˆ byaˆ-awˇ uˬ duˬ tahˬ-euˬ meh.

Pah mehˬ-eu 6

1 K'oeˇ naˇ, Yawˇzaˬ k'oeˇ mawˇ jmˬ diˬ taˬ-euˬ yaw beh hmˬ-ahˇ ngawˬ paˆ gaˇ ngaˇ mawˇ-euˬ ma. K'oeˇ ngeh, deh ̭ lu ̭-eu jeˬ zaˬ k'oeˇ oeˬ mawˇ la ̭ k'oeˇ tiˬ mawˇ, "Laˇ-awˬ" lehˇ mˬ jeˬ jeˬ-eu teˇ saˇ lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ ngaˇ ya gaˬ-euˬ ma. 2 Ngaˇ haw g'eh ngeh, mahˬ mahˬ pyuˇ tiˬ mawˇ mawˇ-euˬ ma. Mahˬ dziˬ lu ̭-eu g'aˬ kaˆ tiˬ kahˇ ba ̭ lu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ shuiˇ uˬ k'oˆ bi ̭ nehˬ-awˇ, g'aˬ leˇ-euˬ tsawˇ haˬ lo ̭-ehˇ guiˇ deuˆ g'aˬ-eu g'aˇ duˬ mahˬ dziˬ-awˇ doˆ-iˇ-euˬ meh. 3 K'oeˇ naˇ, Yawˇzaˬ k'oeˇ mawˇ jmˬ diˬ taˬ-euˬ nyiˬ hmˬ tiˬ hmˬ-ahˇ ngawˬ paˆ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, deh ̭ lu ̭-eu jeˬ zaˬ nyiˬ mawˇ tiˬ mawˇ, "Laˇ-awˬ" lehˇ ehˇ gaˇ ngaˇ ya gaˬ-euˬ ma. 4 Neˇ tseuˆ ni g'eh-eu mahˬ tiˬ mawˇ paˇ doˆ laˇ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ zaˬ tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ bi seh ̭-eu g'aˇ duˬ mahˬ k'oeˇ mawˇ dziˬ-eu g'aˬ-ahˇ guiˇ bi mˇ-eu baoˬ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. Huiˬ dui dui-eu mi cehˇ tiˬ kahˇ aˬ yaw ̭-ahˇ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. 5 K'oeˇ naˇ, Yawˇzaˬ k'oeˇ mawˇ jmˬ diˬ taˬ-euˬ smˇ hmˬ tiˬ hmˬ ngawˬ paˆ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, deh ̭ lu ̭-eu jeˬ zaˬ smˬ mawˇ tiˬ mawˇ "Laˇ-awˬ" lehˇ ehˇ gaˇ ngaˇ ya gaˬ-euˬ ma. Mahˬ dziˬ-eu g'aˬ-euˬ aˬ la ̭-ahˇ paˆ yawˬ tuˆ tehˬ taˬ-euˬ meh. 6 Deh ̭ lu ̭-eu jeˬ zaˬ oeˬ mawˇ jawˇ gaˇ neh doˆ le-euˬ teˇ saˇ-ahˇ duˇ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu dawˬ-ahˇ ngaˇ ya gaˬ-euˬ ma. "Cehˇ tiˬ pehˬ-euˬ tiˬ nah g'aˬ gaˇ poeˬ tsaˬ-awˇ, lawˬ loeˇ smˇ pehˬ-euˬ tiˬ nah g'aˬ gaˇ poeˬ tsaˬ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, saˬ loˬ aˇ bawˇ hawˇ-eu aˬ ga ̭ ga ̭ yaˇ-ahˇ taˬ laˆ cawˆ." 7 K'oeˇ naˇ, Yawˇzaˬ k'oeˇ mawˇ jmˬ diˬ taˬ-euˬ oeˬ hmˬ tiˬ hmˬ-ahˇ ngawˬ paˆ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, deh ̭ lu ̭-eu jeˬ zaˬ oeˬ mawˇ tiˬ mawˇ "Laˇ-awˬ" lehˇ ehˇ gaˇ ngaˇ ya gaˬ-euˬ ma. 8 Ngaˇ haw g'eh ngeh, pyuˇ pya ni g'eh-eu mahˬ tiˬ mawˇ mawˇ-euˬ ma. Mahˬ dziˬ lu ̭-eu g'aˬ-aˬ, shiˇ-eu jeˬ lehˇ myahˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah tehˬ ni shiˇ-eu miˇ k'ahˬ caw teh lu ̭-eu meh. Guiˇ deuˆ-eu jeˬ, meh ̭-eu shu ̭-eu jeˬ, naˇ-eu gawˇ-eu jeˬ, jeˬ zaˬ yaw haiˬ jeˬ, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu deuˬ-ahˇ g'oe-awˇ aˬ cawˬ-ahˇ seh ̭-eu g'aˇ duˬ, miˇ tsaˬ heu oeˬ bymˇ tiˬ bymˇ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu baoˬ aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ bi ̭ taˬ-euˬ meh. 9 K'oeˇ naˇ, Yawˇzaˬ k'oeˇ mawˇ jmˬ diˬ taˬ-euˬ ngaˬ hmˬ tiˬ hmˬ-ahˇ ngawˬ paˆ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, Miˬyehˇ-euˬ dawˬ kawˬ mehˬ-awˇ saˇ jaˇ zi ̭-eu la ̭ k'oeˇ saˇ kiˇ kamˬ-euˬ miˇ neh bi seh ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ sa ̭ laˇ k'oeˇ deuˬ, lawˇ duˬ-euˬ uˬ moˆ jawˇ lu ̭ gaˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. 10 Aˬ yaw ̭ ma ̭ teˇ saˇ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ, "Baoˬ huiˬ-eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ pyeu ̭-eu muiˬ-eu shawˇ-eu tsaˬ-eu dawˇ-eu g'aˬ-oˇ, nga ma ̭-ahˇ seh ̭-euˬ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ aˬ myah yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ-awˇ k'ehˬ-eu k'aˆ-eu g'eh te" lehˇ ehˇ-eu meh. 11 K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ ma ̭ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ pehˇ k'ahˬ pehˇ mahˇ yaw pyuˇ bi dm awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ seh ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ gaˇ mˇ-euˬ deuˬ tsawˇ haˬ aˇ g'aˬ noeˬ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ bi seh ̭ byah ngeh keuˆ ni, tiˬ k'ehˬ g'aˬ naˬ naˬ tawˬ-eu g'aˇ duˬ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 12 K'oeˇ naˇ, Yawˇzaˬ k'oeˇ mawˇ jmˬ diˬ taˬ-euˬ shi ̭ hmˬ tiˬ hmˬ-ahˇ ngawˬ paˆ gaˇ ngaˇ mawˇ-euˬ ma. K'oeˇ ngeh, miˇ luˆ luˆ dui dui laˇ-awˇ 'nahˇ ma myahˬ naˆ-euˬ saˬ paˇ lo ̭-ehˇ zahˇ-iˇ-awˇ, ba la shiˬ lo ̭-ehˇ neˇ laˇ-euˬ meh. 13 Aˬ guiˇ deuˬ k'aw ̭, maˬ aw ̭ laˇ dah-euˬ siˬ guˬ aˇ siˬ-ahˇ jaˬ lehˇ lehˇ ma neh bi baw juˆ ka-euˬ lo ̭-ehˇ miˇ tsa ga ka le-euˬ meh. 14 Mˬ-aˬ, sahˬ bo ̭ paˇ yoˆ lehˬ yoˆ k'o ̭-eu lo ̭-ehˇ byoˆ-iˇ-awˇ, gawˬ jawˬ yawˬ jawˬ na lu ̭ hawˇ-eu iˇ jaw lahˇ yawˬ lahˇ na lu ̭, jawˇ duˬ bi jiˆ paˇ jiˇ-euˬ meh. 15 K'oeˇ naˇ, miˇ k'ahˬ sahˬ paˬ deuˬ maˬ ehˇ, uˆ lahˇ-eu sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ maˬ ehˇ, guiˇ ma ̭ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ deuˬ maˬ ehˇ, smˇ muiˬ muiˬ-awˇ baoˬ ahˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ maˬ ehˇ, nui deuˬ maˬ ehˇ, zaˬ k'aˆ deuˬ hawˇ-eu zaˬ k'aˆ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ maˬ ehˇ, gawˬ jawˬ k'oeˇ taˆ jaˆ-eu lo k'ahˬ lo guˇ doe ni cehˆ za ̭ jiˇ-euˬ meh. 16 Gawˬ jawˬ hawˇ-eu lo guˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ guˇ guˇ-ehˇ ehˇ-eu, "Nga ma ̭ k'oeˇ taˆ byaˆ tehˬ le-awˇ, dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ taˆ nuiˇ lu ̭-eu g'aˬ-euˬ myaˆ nuiˆ hawˇ-eu, Yawˇzaˬ-euˬ nui ma pehˇ-eu jeˬ-ahˇ maˬ bi mawˇ ni dehˬ kaˬ nehˬ la ̭-awˬ. 17 Guˆ dui dui laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu aˬ yaw ̭ nya ̭ nui ma pehˇ-eu aˇ nah keuˆ le taˬ-euˬ gaˇ, aˬ suˇ g'aˬ yaw ̭ daˬ coeˇ paˬ nga."

Pah mehˬ-eu 7

1 K'oeˇ naˇ, miˇ ma oeˬ coeˇ oeˬ pyawˬ-ahˇ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ oeˬ g'aˬ yaw ̭ lu ̭ gaˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ maˬ ehˇ, iˬ ma laˆ shaˆ k'oeˇ taˆ maˬ ehˇ, aˇ bawˇ-ahˇ maˬ ehˇ, jaˬ lehˇ maˬ bi baw ni, miˇ ma oeˬ coeˇ oeˬ pyawˬ-euˬ jaˬ lehˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ nyeh ̭ tehˬ taˬ-euˬ meh. 2 K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ yawˬ g'aˬ yawˬ deh ̭ lu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ jmˬ yuˇ-awˇ nahˇ ma doˆ k'ehˬ paw neh laˇ lu ̭ gaˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Miˇ tsaˬ hawˇ-eu iˬ ma laˆ shaˆ-ahˇ laˆ luˬ laˆ seˇ-eu g'aˇ duˬ Miˬyehˇ neh baoˬ bi ̭ taˬ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ oeˬ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ teˇ saˇ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ gaˬ-euˬ meh. 3 "Aˬ dui Miˬyehˇ-euˬ zaˬ k'aˆ deuˬ-euˬ naˇ k'awˇ-ahˇ aˬ dui jmˬ maˬ diˬ g'aˬ k'oeˇ keuˆ ni, miˇ tsaˬ-ahˇ maˬ ehˇ, iˬ ma laˆ shaˆ-ahˇ maˬ ehˇ, aˇ bawˇ deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, tiˬ jeˬ-iˬ taˬ g'eh lawˬ siˬ" lehˇ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu meh. 4 K'oeˇ naˇ, naˇ k'awˇ-ahˇ Miˬyehˇ-euˬ jmˬ diˬ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ seh oeˬ muiˇ oeˬ heˇ g'aˬ byah-eu meh lehˇ ngaˬ-ahˇ ehˇ nehˬ la ̭-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, Iˇsaˬleˬlaˬ tsawˇ jeuˬ tseˇ nyi ̭ jeuˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ meh. 5 Yuˇdaˆ tsawˇ jeuˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ muiˇ nyiˬ heˇ g'aˬ, Luˇbeˬ tsawˇ jeuˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ muiˇ nyiˬ heˇ g'aˬ, Gaˆ tsawˇ jeuˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ muiˇ nyiˬ heˇ g'aˬ, 6 Aˬsaˬ tsawˇ jeuˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ muiˇ nyiˬ heˇ g'aˬ, Naˬtaˬliˇ tsawˇ jeuˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ muiˇ nyiˬ heˇ g'aˬ, Maˬnaˇseˬ tsawˇ jeuˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ muiˇ nyiˬ heˇ g'aˬ, 7 Suˇmoˬ tsawˇ jeuˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ muiˇ nyiˬ heˇ g'aˬ, Leˬbiˇ tsawˇ jeuˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ muiˇ nyiˬ heˇ g'aˬ, Iˇsaˬkaˬ tsawˇ jeuˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ muiˇ nyiˬ heˇ g'aˬ, 8 Zeˬbuˬluˬ tsawˇ jeuˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ muiˇ nyiˬ heˇ g'aˬ, Yoˇsehˆ tsawˇ jeuˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ muiˇ nyiˬ heˇ g'aˬ, Beˬyaˬmiˬ tsawˇ jeuˬ la ̭ k'oeˇ tiˬ muiˇ nyiˬ heˇ g'aˬ meh. 9 K'oeˇ naˇ, ngaˇ paˇ haw g'eh ngeh, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ gui jiˇ coeˇ ni myaˬ-eu tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ tiˬ ma ̭-ahˇ ya mawˇ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, miˇ tsaˬ tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ ta ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ pyeu ̭-awˇ, pyuˇ deuˬ ni g'eh-eu pehˇ k'ahˬ pehˇ mahˇ dm-awˇ aˬ la ̭-ahˇ daoˇ uˬ pyaˬ yuˇ lu ̭-awˇ, dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ hawˇ-eu Yawˇzaˬ-euˬ mehˬ shi yaw ̭ lu ̭-eu meh. 10 Aˬ yaw ̭ ma ̭ teˇ saˇ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ, "Ka k'o ̭-eu jeˬ-aˬ, dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ taˆ nuiˇ lu ̭-eu aˬ dui-euˬ Miˬyehˇ hawˇ-eu aˬ dui-euˬ Yawˇzaˬ jawˇ gaˇ neh oe-euˬ meh" lehˇ ehˇ-eu meh. 11 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ dawˬ tawˆ lu ̭, dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ, aˬ yui ̭ aˬ tsu deuˬ hawˇ-eu, deh ̭ lu ̭-eu jeˬ zaˬ oeˬ mawˇ-euˬ tiˬ jawˬ yaw ̭ lu ̭-eu meh. K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ deuˬ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ mehˬ shi uˬ duˬ awˆ mo ̭-awˇ, Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-euˬ meh. 12 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Aˬ miˬ. Ja ceuˬ-eu jeˬ, yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ, guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu jeˬ, taˬ huiˬ taˬ mahˇ-eu jeˬ, baoˬ hawˇ-eu g'aˬ dawˬ tawˆ lu ̭, mˬ maˬ maˬ bya ̭ zaˇ ziˇ aˬ dui-euˬ Miˬyehˇ-ahˇ o ̭-eu meh. Aˬ miˬ." 13 "Pyuˇ deuˬ ni g'eh-eu pehˇ k'ahˬ pehˇ mahˇ dm lu ̭-eu tsawˇ haˬ heu deuˬ aˬ suˇ g'aˬ pyeu ̭-awˇ, aˬ gaˇ neh oe-euˬ ta" lehˇ, aˬ yui ̭ aˬ tsu k'oeˇ deuˬ la ̭ k'oeˇ ngaˬ-ahˇ tiˬ g'aˬ naˇ haˬ-eu meh. 14 "Ngaˇ maˬ siˬ nya nya. Nawˇ siˬ nya meh" lehˇ ngaˇ ehˇ k'o ̭ nehˬ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ ehˇ-eu, "Tsawˇ haˬ heu deuˬ-aˬ, guˆ dui dui laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ daˬ dzeuˇ la ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ pehˇ k'ahˬ pehˇ mahˇ-ahˇ Yawˇ zaˬ-euˬ shiˬ neh pyuˇ deuˬ ni tsiˬ shawˇ taˬ-euˬ meh. 15 K'oeˇ miˇ neh, Miˬyehˇ-euˬ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ mehˬ shi aˬ yaw ̭ ma ̭ yaw ̭-awˇ, uˬ ci ̭ nah g'ahˇ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭-euˬ gaˇ mˇ-eu meh. 16 Aˬ yaw ̭ ma ̭ hawˬ hawˇ-eu iˇ cu ̭ meh ̭-eu maˬ paˇ baw-ehˇ, nahˇ tsaˇ hawˇ-eu lahˇ dui dui-eu jeˬ-ahˇ maˬ paˇ ya daˬ meh. 17 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ-euˬ g'ahˇ ceh nuiˇ lu ̭-eu Yawˇzaˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ bo-eu yawˇ bo-eu yaw sahˇ pyeu ̭-awˇ, deh ̭-eu sa ̭ laˇ lawˇ gawˆ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ sheuˬ g'eh teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ myaˆ biˇ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ Miˬyehˇ siˆ shawˇ nehˬ teh ̭-a.

Pah mehˬ-eu 8

1 Jmˬ diˬ taˬ-euˬ shi ̭ hmˬ tiˬ hmˬ-ahˇ Yawˇzaˬ ngawˬ paˆ ngeh, mˬ k'oeˇ taˆ naˬ liˬ tiˬ k'awˬ-iˬ byah ni ciˬ cuˇ ni pyeu ̭-iˇ-euˬ meh. 2 K'oeˇ naˇ, Miˬyehˇ mehˬ shi yaw ̭ lu ̭-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ shi ̭ g'aˬ-ahˇ ngaˇ mawˇ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ daˇ heh shi ̭ hmˬ bi ̭ nehˬ-euˬ meh. 3 Shuiˇ neh jahˇ taˬ-euˬ tsiˇ yaw saw jeˬ do ̭ duˬ yuˇ lu ̭-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ yawˬ g'aˬ yawˬ oe-awˇ, lawˇ duˬ-ahˇ yaw ̭ le-euˬ meh. Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ guiˬ lahˬ shaˇ gaˇ geu ̭-eu g'aˇ duˬ hawˇ-eu, dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ mehˬ shi jaˆ-eu lawˇ duˬ k'oeˇ taˆ bi lawˇ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ tsiˇ yaw saw jeˬ g'awˬ mya ni bi ̭ taˬ-euˬ meh. 4 Tsiˇ yaw saw jeˬ do ̭-eu sa ̭ k'oeˬ k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ-euˬ la ̭-ahˇ neh Miˬyehˇ jawˇ gaˇ le keuˆ-eu meh. 5 K'oeˇ naˇ, tsiˇ yaw saw jeˬ do ̭ duˬ k'oeˇ-ahˇ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ yuˇ-awˇ, lawˇ duˬ k'oeˇ taˆ do ̭ lu ̭-eu miˬ dzaˬ pehˆ ahˇ-awˇ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ biˬ ka g'eh-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, teˇ saˇ g'awˬ mya jeˬ hawˇ-eu mˬ jeˬ jeˬ-eu teˇ saˇ gaˬ le-awˇ, mˬ myaw ̭ myaw ̭-awˇ miˇ luˆ luˆ-euˬ meh. 6 K'oeˇ naˇ, daˇ heh shi ̭ hmˬ yuˇ lu ̭-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ shi ̭ g'aˬ, daˇ heh baw-eu lehˬ hmˬ-euˬ meh. 7 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ yaw beh g'aˬ daˇ heh baw ngeh, shiˬ keuˬ-eu uˬ yehˇ aˇ siˬ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ ga le-awˇ, miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ smˬ bymˇ tiˬ bymˇ, aˇ bawˇ smˬ bymˇ tiˬ bymˇ hawˇ-eu, buˬ nyoeˇ dawˬ tawˆ lu ̭ puiˆ dzaˬ jiˇ-euˬ meh. 8 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ nyiˬ g'aˬ tiˬ g'aˬ daˇ heh baw ngeh, gawˬ jawˬ jawˬ ma-ahˇ duˇ-eu tiˬ jeˬ miˬ dzaˬ do ̭ do ̭-ehˇ iˬ ma laˆ shaˆ-ahˇ ga ahˇ-iˇ-awˇ, iˬ ma laˆ shaˆ smˬ bymˇ tiˬ bymˇ shiˬ pyeu ̭-iˇ-euˬ meh. 9 Iˬ ma laˆ shaˆ la ̭ k'oeˇ k'aˇ deh ̭ k'aˇ jawˇ-eu jeˬ smˬ bymˇ tiˬ bymˇ shiˇ-awˇ, saˇ baoˬ smˬ bymˇ tiˬ bymˇ lu ̭-iˇ seˇ-iˇ-euˬ meh. 10 K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ smˇ g'aˬ tiˬ g'aˬ daˇ heh baw ngeh, miˬ dzaˬ miˬ do ̭-ahˇ duˇ-eu aˬ guiˇ guiˇ ma tiˬ siˬ mˬ-ahˇ neh ga ka le-awˇ, lawˇ baˬ baˬ ma smˬ bymˇ tiˬ bymˇ hawˇ-eu, lawˇ gawˆ gawˆ zaˬ deuˬ k'oeˇ taˆ ga daˆ le-euˬ meh. 11 Aˬ guiˇ k'oeˇ siˬ-euˬ tsawˇ myahˇ-aˬ, "K'aˬ jaw ̭ ni g'eh-eu aˇ bawˇ" lehˇ kuˇ-eu meh. Iˇ cu ̭ smˬ bymˇ tiˬ bymˇ yaw k'aˬ k'aˬ-iˇ-awˇ, tsawˇ haˬ g'awˬ mya ni iˇ cu ̭ dawˇ-awˇ shiˇ-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, iˇ cu ̭ k'oeˇ k'aˬ dui dui-eu meh. 12 K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ oeˬ g'aˬ tiˬ g'aˬ daˇ heh baw ngeh, nahˇ ma smˬ paˆ tiˬ paˆ, ba la smˬ paˆ tiˬ paˆ hawˇ-eu, aˬ guiˇ smˬ bymˇ tiˬ bymˇ-ahˇ zaw leˇ-awˇ, nahˇ ma, ba la, aˬ guiˇ k'oeˇ deuˬ-euˬ yaw sheh ̭ smˬ bymˇ tiˬ bymˇ teˬ-iˇ-euˬ meh. Nah g'ahˇ smˬ bymˇ tiˬ bymˇ hawˇ-eu, uˬ ci ̭ smˬ bymˇ tiˬ bymˇ yaw bya maˬ bya ni pyeu ̭-iˇ-euˬ meh. 13 K'oeˇ naˇ, ngaˇ haw g'eh ngeh, yaw goˇ-ahˇ zaw lu ̭-eu k'aˬ dzeˇ dzeˇ ma tiˬ mawˇ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu teˇ saˇ ya gaˬ-euˬ ma. "Aˇ loˇ. Guˆ-eu gaˆ-eu jeˬ, guˆ-eu gaˆ-eu jeˬ. Dzeˇ-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ smˇ g'aˬ daˇ heh paˇ baw laˇ naˇ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ jawˇ-eu deuˬ aˇ naˆ ni ya guˆ ya gaˆ, ya shaˬ ya zahˬ-eu maˬ paˇ ehˇ jiˇ coeˇ ngaˇ."

Pah mehˬ-eu 9

1 K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ ngaˬ g'aˬ tiˬ g'aˬ daˇ heh baw ngeh, aˬ guiˇ tiˬ siˬ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ ga ka le gaˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Aˬ guiˇ k'oeˇ siˬ-ahˇ maˬ li-iˇ nya-eu duˬ k'ahˬ -ahˇ pah-eu mahˬ taw ̭ kahˬ bi ̭ taˬ-euˬ meh. 2 Aˬ guiˇ k'oeˇ siˬ maˬ li-iˇ nya-eu duˬ k'ahˬ-ahˇ pah dzeh-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, miˬ dzaˬ tsawˬ bu bu ma-ahˇ uˬ k'oeˬ doˆ laˇ-eu lo ̭-ehˇ, duˬ k'ahˬ k'oeˇ k'ahˬ uˬ k'oeˬ du doˆ lu ̭-eu meh. Maˬ li-iˇ nya-eu duˬ k'ahˬ-euˬ uˬ k'oeˬ k'oeˇ, nahˇ ma yaw sheh ̭ hawˇ-eu jaˬ lehˇ-ahˇ zahˇ tsui ni bi pyeu ̭-iˇ-euˬ meh. 3 Uˬ k'oeˬ k'oeˇ-euˬ la ̭ k'oeˇ nyehˇ bahˇ doˆ le-awˇ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ ga taˬ le-euˬ meh. Nyehˇ bahˇ k'oeˇ deuˬ-ahˇ, boeˬ kaˬ laˬ ma lo ̭-ehˇ k'aˆ-eu do ̭ bi ̭ taˬ-euˬ meh. 4 Sahˬ lahˬ aˇ bawˇ deuˬ-ahˇ maˬ laˆ cawˆ-eu g'aˇ duˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ehˇ nehˬ taˬ-euˬ meh. Naˇ k'awˇ-ahˇ Miˬyehˇ-euˬ jmˬ maˬ diˬ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ teh ̭-ehˇ bi laˆ cawˆ-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu meh. 5 Nyehˇ bahˇ k'oeˇ deuˬ-aˬ, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ kaw ̭ seh ̭-eu g'aˇ duˬ maˬ ngeuˇ-ehˇ, ba la ngaˬ siˬ byah ni k'ehˬ-eu k'aˆ-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu meh. Nyehˇ bahˇ k'oeˇ deuˬ neh bi k'ehˬ-euˬ k'oeˇ-aˬ, boeˬ kaˬ laˬ ma neh bi kaw ̭-euˬ lo ̭-ehˇ gawˇ-eu meh. 6 Ba la k'oeˇ ngaˬ siˬ la ̭ k'oeˇ, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ shiˇ-eu jeˬ-ahˇ poˆ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, maˬ poˆ mawˇ nya ni ya shaˬ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ shiˇ maw ̭ dui dui teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, shiˇ-eu jeˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ cehˆ dzeuˇ teh ̭-a. 7 Nyehˇ bahˇ k'oeˇ deuˬ-euˬ mawˇ kawˇ aˇ g'ehˇ-aˬ, guiˇ deuˆ-eu keu ka tiˬ ku ̭ lehˬ hmˬ dah taˬ-euˬ mahˬ deuˬ-ahˇ duˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ uˬ duˬ-aˬ, shuiˇ neh jahˇ taˬ-euˬ uˬ k'oˆ k'oˆ lu ̭ gaˇ duˇ-awˇ, myaˆ pyawˬ hmˬ-aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ myaˆ pyawˬ-ahˇ duˇ-eu meh. 8 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ uˬ duˬ tsehˇ kahˇ-aˬ, zaˬ miˬ zaˬ-euˬ tsehˇ kahˇ-ahˇ duˇ-awˇ, seuˬ-aˬ, aˇ laˬ jaˬ shiˇ-euˬ seuˬ-ahˇ duˇ-eu meh. 9 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ k'ahˬ-aˬ, shmˇ byaˆ dm kaˬ taˬ-euˬ gaˇ duˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ dahˇ diˬ diˬ-eu teˇ saˇ-aˬ, mahˬ g'awˬ mya mawˇ bi g'eu-euˬ mahˬ laˆ lawˬ tiˬ deuˬ guiˇ deuˆ-eu lehˇ coeˬ g'eh le ̭-eu teˇ saˇ-ahˇ duˇ-eu meh. 10 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ dawˬ miˬ-aˬ, boeˬ kaˬ laˬ ma-euˬ dawˬ miˬ-ahˇ duˇ-awˇ, byaˬ iˬ tso ̭-eu meh. Dawˬ miˬ k'oeˇ baˬ da neh, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ ba la ngaˬ siˬ byah ni k'ehˬ nya-eu baoˬ ahˇ-eu meh. 11 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ uˆ lahˇ-eu sahˬ paˬ tiˬ g'aˬ jawˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, yaw li ma baw-eu duˬ k'ahˬ-ahˇ haw-eu pyaˆ-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ pyeu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ myahˇ-aˬ, Heˬbyehˇ dawˬ Aˬbaˬdoˬ lehˇ kuˇ-awˇ, Heˬlaˬsaˇ dawˬ Aˬpawˇliˇoˬ lehˇ kuˇ-eu meh. (Dawˬ tsui ̭-aˬ, laˆ luˬ la ̭ seˇ-eu g'aˬ lehˇ ehˇ maw ̭-eu meh.) 12 Guˆ dui dui laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu yaw beh jeˬ dzeuˇ-iˇ-euˬ meh. K'oeˇ jiˇ naˇ, guˆ dui dui laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu nyiˬ jeˬ keuˆ le-eu jaˆ-a siˬ. 13 K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ ko ̭ g'aˬ tiˬ g'aˬ daˇ heh baw ngeh, Miˬyehˇ mehˬ shi jaˆ-eu shuiˇ neh jahˇ taˬ-euˬ lawˇ duˬ-euˬ la ̭ coeˇ oeˬ coeˇ-ahˇ neh mahˇ doˆ laˇ-eu teˇ saˇ-ahˇ ngaˇ ya gaˬ-euˬ ma. 14 "Uˇpaˬlaˇ lawˇ baˬ baˬ ma-ahˇ bi pa ̭ taˬ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ oeˬ g'aˬ-ahˇ pyehˬ nehˬ-awˬ" lehˇ, teˇ saˇ k'oeˇ saˇ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ ko ̭ g'aˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. 15 K'oeˇ ngeh, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ oeˬ g'aˬ-ahˇ pyehˬ nehˬ-euˬ meh. Aˇ k'o ̭ k'oeˇ k'o ̭, ba la k'oeˇ siˬ, aˇ nah k'oeˇ nah, aˇ yamˬ k'oeˇ yamˬ-ahˇ, miˇ tsaˬ tsawˇ haˬ zaˬ smˬ bymˇ tiˬ bymˇ-ahˇ bi seh ̭-eu g'aˇ duˬ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ oeˬ g'aˬ-ahˇ bi lehˬ hmˬ dah taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh. 16 Mahˬ dziˬ-eu yehˇ aˇ myaˆ g'aˬ byah-eu gaˇ kawˆ ngaˬ-ahˇ ehˇ nehˬ la ̭-euˬ meh. Nyiˬ yaˇ lam g'aˬ byah-eu meh. 17 Yaw sahˇ la ̭ k'oeˇ ya mawˇ-euˬ jeˬ la ̭ k'oeˇ, mahˬ k'oeˇ deuˬ hawˇ-eu mahˬ dziˬ-eu yehˇ k'oeˇ deuˬ-ahˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, miˬ dzaˬ lo ̭-ehˇ neˇ-eu, nyoeˇ leuˬ leuˬ-eu k'aˬ lo sehˇ lo ̭-ehˇ nyoeˇ-eu, miˬ dzaˇ dzaˇ shuiˇ lo ̭-ehˇ shuiˇ-eu k'ahˬ-ahˇ dehˬ daˬ duˬ deuˬ-ahˇ dm lu ̭-eu meh. Mahˬ k'oeˇ deuˬ-euˬ uˬ duˬ-aˬ, aˇ laˬ jaˬ shiˇ-euˬ uˬ duˬ-ahˇ duˇ-awˇ, k'aˬ meh-ahˇ miˬ dzaˬ maˬ ehˇ, uˬ k'oeˬ maˬ ehˇ, miˬ dzaˇ dzaˇ shuiˇ maˬ ehˇ, doˆ lu ̭-eu meh. 18 Mahˬ k'oeˇ deuˬ-euˬ k'aˬ meh-ahˇ doˆ lu ̭-eu miˬ dzaˬ hawˇ-eu, uˬ k'oeˬ hawˇ-eu miˬ dzaˇ dzaˇ shuiˇ k'oeˇ smˇ jeˬ k'ehˬ-eu baˬ da neh miˇ tsaˬ tsawˇ haˬ zaˬ smˬ bymˇ tiˬ bymˇ shiˇ-euˬ meh. 19 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, mahˬ k'oeˇ deuˬ-euˬ baoˬ-aˬ, k'aˬ meh hawˇ-eu dawˬ miˬ-ahˇ ahˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ dawˬ miˬ-aˬ, uˬ duˬ tso ̭-awˇ, aˇ lawˇ-ahˇ duˇ-eu meh. Dawˬ miˬ k'oeˇ neh tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ laˆ tahˬ laˆ naˇ nehˬ-eu meh. 20 K'oeˇ smˇ jeˬ neh maˬ bi seh ̭ jiˇ-ehˇ dzeˇ-eu miˇ tsaˬ tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh mˇ dzeuˇ shaˇ dzeuˇ ya ̭-euˬ jeˬ-ahˇ maˬ byehˇ dzeh-a. Neh ̭ deuˬ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu jeˬ-ahˇ maˬ ehˇ, shuiˇ, pyuˇ, guiˬ shuiˇ, k'aˬ lo, daˇ kawˬ, heu deuˬ neh jahˇ taˬ-euˬ, maˬ mawˇ nya, maˬ gaˬ nya, maˬ cah nya-eu tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ deuˬ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu jeˬ-ahˇ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ byehˇ dzeh-a. 21 Tsawˇ haˬ-ahˇ seh ̭-eu, maw loˬ ja maw zmˬ-eu, k'aˬ miˬ sheu-eu, k'oeˬ-eu g'eh ̭-eu heu deuˬ-ahˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ byehˇ dzeh-a.

Pah mehˬ-eu 10

1 K'oeˇ naˇ, g'aˬ k'aˆ dui dui-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ mˬ-ahˇ neh za ̭ ka le gaˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭-ahˇ mˬ dmˇ neh lahˇ kaˬ taˬ-awˇ, uˬ duˬ tiˬ jawˬ aˇ deˇ leˇ k'ah tiˬ k'ah jaˆ-eu meh. Aˬ yaw ̭-euˬ myaˆ pyawˬ nahˇ ma-ahˇ duˇ-awˇ, aˬ kuiˇ miˬ dzaˬ k'awˇ zeuˇ-ahˇ duˇ-eu meh. 2 Aˬ la ̭-ahˇ sahˬ bo ̭ paˇ yoˆ tiˬ yoˆ pah-awˇ tuˆ tehˬ taˬ-euˬ meh. Aˇ maˇ kuiˇ iˬ ma laˆ shaˆ-ahˇ nawˬ tehˬ taˬ-awˇ, aˇ caˇ kuiˇ miˇ tsaˬ-ahˇ nawˬ tehˬ taˬ-euˬ meh. 3 Aˇ laˬ jaˬ shiˇ joeˬ-eu teˇ saˇ lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭ k'oeˇ lo ̭-ehˇ guˇ g'aˬ ngeh, mˬ jeˬ shi ̭ teˇ jeˬ-euˬ meh. 4 Aˬ yaw ̭ ma ̭ dawˬ ngehˬ doˆ laˇ-eu nehˬ-ehˇ bo ̭ ahˇ taˬ-eu lehˇ g'eh-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, "Mˬ jeˬ shi ̭ teˇ neh ehˇ-euˬ dawˬ k'oeˇ deuˬ maˬ bo ̭ ni za ̭ taˬ-awˬ" lehˇ, mˬ-ahˇ neh ehˇ le ̭-euˬ teˇ saˇ-ahˇ ngaˇ ya gaˬ-euˬ ma. 5 K'oeˇ naˇ, iˬ ma laˆ shaˆ hawˇ-eu miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ yaw ̭ lu ̭-eu ngaˇ mawˇ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ, aˇ maˇ la ̭ mˬ paw ba ̭ diˇ-euˬ meh. 6 K'oeˇ naˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu g'aˬ pyeu ̭-eu, mˬ, miˇ, iˬ ma laˆ shaˆ hawˇ-eu k'oeˇ deuˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ k'aˇ deh ̭ k'aˇ jawˇ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ beh-euˬ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ heu lo ̭-ehˇ kamˬ-eu meh. "Aˇ yamˬ maˬ paˇ jiˆ nya meh. 7 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ shi ̭ g'aˬ tiˬ g'aˬ daˇ heh baw laˇ-awˇ, Miˬyehˇ aˬ yaw ̭ neh za ̭ taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu, aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ deuˬ-ahˇ ehˇ nehˬ taˬ-euˬ za ̭ taˬ-euˬ jeˬ bi keuˆ le-euˬ meh." 8 K'oeˇ naˇ, "Iˬ ma laˆ shaˆ hawˇ-eu miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ yaw ̭ lu ̭-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ-euˬ aˬ la ̭-ahˇ ahˇ-eu pah taˬ-euˬ sahˬ bo ̭ paˇ yoˆ k'oeˇ yoˆ yuˇ laˬ-iˇ-awˬ" lehˇ, mˬ-ahˇ neh ngaˬ-ahˇ ngehˬ cawˬ-eu teˇ saˇ k'oeˇ saˇ tiˬ poˆ paˇ ehˇ-eu meh. 9 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ jawˇ gaˇ ngaˇ iˇ-awˇ, sahˬ bo ̭ paˇ yoˆ yoˆ zaˬ k'oeˇ hmˬ shaˇ-iˇ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ ehˇ-eu, "Yuˇ-awˇ dzaˬ-awˬ. Sahˬ bo ̭ paˇ yoˆ heu nawˬ-euˬ uˬ maˆ la ̭ k'oeˇ cehˇ myawˆ ni g'eh k'aw ̭, nawˬ-euˬ k'aˬ meh-ahˇ byaˬ byaˬ uiˇ lo ̭-ehˇ coeˇ oˆ ni g'eh teh ̭-a." 10 Aˬ yaw ̭-euˬ aˬ la ̭-ahˇ ahˇ-eu sahˬ bo ̭ paˇ yoˆ yoˆ zaˬ k'oeˇ yoˆ ngaˇ yuˇ-awˇ dzaˬ ngeh, ngaˬ-euˬ k'aˬ meh-ahˇ byaˬ byaˬ uiˇ lo ̭-ehˇ coeˇ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, ngaˇ myo ̭ ahˇ g'aˬ ngeh, uˬ maˆ la ̭ k'oeˇ cehˇ myawˆ ni pyeu ̭-iˇ-euˬ meh. 11 K'oeˇ naˇ, "Miˇ tsaˬ tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca dawˬ tawˆ lu ̭ gaˇ kawˆ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ nawˇ paˇ ya ngehˬ dah meh" lehˇ, ngaˬ-ahˇ ehˇ nehˬ la ̭-euˬ meh.

Pah mehˬ-eu 11

1 K'oeˇ naˇ, daˇ dza-ahˇ duˇ-eu daˇ kawˬ tiˬ kawˬ ngaˬ-ahˇ bi ̭ la ̭-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ la ̭-euˬ meh. "Miˬyehˇ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma hawˇ-eu lawˇ duˬ-ahˇ dza haw-iˇ-awˇ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ uˬ duˬ tahˬ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ gui haw-awˬ. 2 Ehˇ k'aw ̭, uˬ duˬ tahˬ nymˇ-euˬ la ̭ nyiˇ pu ka guiˇ ga ceuˬ-ahˇ maˬ dza haw ni bi jaˆ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ-aˬ, Muiˬ-eu shawˇ-eu Meuˬ-ahˇ ba la oeˬ tseˇ nyi ̭ siˬ byah ni tsawˬ nawˬ nawˬ le-eu aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ g'aˇ duˬ taˬ taˬ-euˬ jawˇ duˬ pyeu ̭-eu meh. 3 Guˬ daˇ pehˇ zeuˇ dm lu ̭-eu saˇ kiˇ kamˬ-eu ngaˬ-euˬ tsawˇ haˬ nyiˬ g'aˬ-ahˇ ngaˇ pyehˬ g'eh-awˇ, aˇ nah aˇ yamˬ k'oeˇ tiˬ heˇ nyiˬ yaˇ ko ̭ tseˇ nah la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ teh ̭-a." 4 Saˇ kiˇ kamˬ-eu k'oeˇ nyiˬ g'aˬ-aˬ, miˇ tsaˬ-euˬ Sahˬpaˬ mehˬ shi jaˆ-eu saˬ loˬ aˇ bawˇ k'oeˇ nyiˬ bawˇ hawˇ-eu tsiˇ k'mˬ do ̭ daˆ duˬ k'oeˇ nyiˬ hmˬ meh. 5 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ laˆ coeˬ laˆ ciˆ-eu lehˇ g'eh naˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭-euˬ k'aˬ meh-ahˇ miˬ dzaˬ doˆ le-awˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ muiˇ-eu deuˬ-ahˇ laˆ cawˆ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ laˆ coeˬ laˆ ciˆ-eu lehˇ k'aˇ leh jeh-eu tsawˇ haˬ-aˬ, k'oeˇ lo ̭-ehˇ ya shiˇ teh ̭-a. 6 Aˬ yaw ̭ nya ̭ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ lu ̭-eu aˇ yamˬ la ̭ k'oeˇ, mˬ-ahˇ piˬ tehˬ taˬ nya-eu baoˬ, aˬ yaw ̭ nya ̭-euˬ aˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ jaˆ-eu meh. Lawˇ gawˆ iˇ cu ̭-ahˇ shiˬ bi pyeu ̭-iˇ nya-eu baoˬ k'aw ̭ jaˆ-eu meh. Miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ nya ̭ k'aˇ bi keuˆ le maw ̭-eu shaˬ zahˬ naˇ gawˇ gawˇ ma bi keuˆ le nya-eu baoˬ jaˆ-eu meh. 7 Aˬ yaw ̭ nya ̭ Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ g'aˬ ngeh, yaw li maˬ baw-eu duˬ k'ahˬ-ahˇ doˆ laˇ-euˬ haiˬ-eu jeˬ zaˬ k'oeˇ mawˇ aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ guiˇ deuˆ teh ̭-a. 8 Aˬ yaw ̭ nya ̭-euˬ g'awˇ mawˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ nya ̭-euˬ Sahˬpaˬ-ahˇ la ̭ ya ̭ k'oeˇ taˆ ta ̭ seh ̭-euˬ jawˇ duˬ pyeu ̭-eu huiˬ dui dui-eu meuˬ-euˬ gaˇ ma-ahˇ ga teh ̭-a. Meuˬ k'oeˇ meuˬ-euˬ tsawˇ myahˇ myahˇ paw ̭-aˬ, Sawˇdoˬ maˬ ngeuˇ naˇ Iˇjiˇtuˆ lehˇ kuˇ-eu meh. 9 Miˇ k'ahˬ tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca dawˬ tawˆ lu ̭, smˬ nah uˬ ta ̭ nah k'oeˆ tiˬ k'oeˆ byah ni aˬ yaw ̭ nya ̭ shiˇ taˬ-awˇ ga gaˇ haw-awˇ, maˬ bi ba ̭ pahˬ ni bi jaˆ teh ̭-a. 10 Aˬ yaw ̭ nya ̭ shiˇ-euˬ baˬ da neh miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ laˬ k'aˬ cehˇ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ bawˬ-iˬ g'eh-awˇ, tiˬ g'aˬ tiˇ g'aˬ la ̭ sawˬ bi ̭ ha teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu k'oeˇ nyiˬ g'aˬ neh miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ k'oeˇ taˆ shaˬ dui zahˬ dui dui-eu jeˬ bi keuˆ le-euˬ meh. 11 Smˬ nah uˬ ta ̭ nah k'oeˆ tiˬ k'oeˆ dzeuˇ-iˇ ngeh, Miˬyehˇ jawˇ gaˇ neh doˆ le-euˬ tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ bi deh ̭ laˇ-eu sa ̭, aˬ yaw ̭ nya ̭-euˬ la ̭ k'oeˇ uˇ le-awˇ, aˬ yaw ̭ nya ̭ tuˇ laˇ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ k'aˇ ya mawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ tsawˬ guˆ-iˇ-euˬ meh. 12 K'oeˇ naˇ, "Heu gaˇ laˇ daˆ-awˬ" lehˇ, mˬ-ahˇ neh ehˇ le ̭-euˬ teˇ saˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ nya ̭ ya gaˬ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ nya ̭-ahˇ muiˇ-eu deuˬ haw haw-ehˇ jawˇ ngeh, mˬ dmˇ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ nya ̭ mˬ-ahˇ g'o ̭ daˆ leˇ-euˬ meh. 13 K'oeˇ ngeh k'a tseuˆ ni, miˇ luˆ yaw k'aˆ-ehˇ luˆ laˇ-euˬ baˬ da neh, meuˬ k'oeˇ meuˬ-euˬ tseˇ bymˇ tiˬ bymˇ cawˆ-iˇ-awˇ, tsawˇ haˬ shi ̭ heˇ g'aˬ shiˇ-euˬ meh. Dzeˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ guˆ dui dui-iˇ-awˇ, mˬ taˆ Miˬyehˇ huiˬ dui mahˇ dui dui gaˇ ja ceuˬ teh ̭-a. 14 Guˆ dui dui laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu nyiˬ jeˬ tiˬ jeˬ dzeuˇ-iˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, guˆ dui dui laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu smˇ jeˬ tiˬ jeˬ keuˆ le-eu lehˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ meh. 15 K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ shi ̭ g'aˬ tiˬ g'aˬ daˇ heh baw ngeh, mˬ k'oeˇ taˆ teˇ saˇ yaw k'aˆ-ehˇ law ̭ g'a laˇ-awˇ ehˇ-eu, "Miˇ tsaˬ heu k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu baoˬ, nymˬ-mˇ aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ Ka li-ahˇ o ̭-awˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ aˬ yaw ̭ uˆ lahˇ teh ̭-a." 16 K'oeˇ ngeh, Miˬyehˇ mehˬ shi yawˬ ha-euˬ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ taˆ yawˬ ha nuiˇ lu ̭-eu aˬ yui ̭ aˬ tsu k'oeˇ nyiˬ tseˇ oeˬ g'aˬ awˆ byaˆ-awˇ, Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu meh. 17 Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Aˇ hu deh ̭-awˇ nymˬ-mˇ deh ̭-eu, Baoˬhuiˬ-eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-oˇ, Nawˬ-euˬ huiˬ-eu baoˬ nawˇ yuˇ-awˇ, uˆ lahˇ dahˬ beh le-euˬ miˇ neh, nawˬ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ ma. 18 Nawˬ-euˬ nui pehˇ keuˆ le lu ̭-awˇ, shiˇ-eu deuˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu aˇ yamˬ keuˆ le taˬ-euˬ miˇ neh, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca k'oeˇ deuˬ, nui ma pehˇ dui dui lu ̭-eu meh. Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah nehˬ-euˬ, nawˬ-ahˇ yaw zeu baw-awˇ deh ̭-eu, nawˬ-euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ, huiˬ zaˬ nyiˇ zaˬ maˬ tseˇ paˆ ni, guiˬ lahˬ bi ̭ yamˬ keuˆ le-euˬ meh. Miˇ tsaˬ-ahˇ laˆ cawˆ-euˬ deuˬ-ahˇ, laˆ cawˆ k'o ̭ yamˬ keuˆ le-euˬ meh." 19 Mˬ taˆ jaˆ-eu Miˬyehˇ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma pah taˬ-awˇ, Dawˬ ma saˇ jaˇ Bahˬ keuˆ mawˇ laˇ-eu meh. K'oeˇ ngeh, mˬ myaw ̭ myaw ̭-awˇ, teˇ saˇ g'awˬ mya jeˬ hawˇ-eu mˬ jeˬ jeˬ-eu teˇ saˇ gaˬ le-eu uˬ ta ̭, miˇ luˆ yaw k'aˆ-ehˇ luˆ-awˇ, uˬ yehˇ aˇ siˬ ga dui dui-eu meh.

Pah mehˬ-eu 12

1 K'oeˇ naˇ, huiˬ dui dui-eu zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˬ k'oeˇ taˆ ya mawˇ-euˬ ma. Zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ nahˇ ma-ahˇ dm-awˇ, ba la-ahˇ nawˬ tehˬ taˬ-awˇ, aˬ guiˇ tseˇ nyi ̭ siˬ tso ̭-eu shuiˇ uˬ k'oˆ k'oˆ lu ̭-eu meh. 2 Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ zaˬ ciˬ deˇ le-awˇ, uˬ maˆ naˇ-eu mahˇ lu ̭-eu meh. 3 Zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu yawˬ jeˬ yawˬ mˬ k'oeˇ taˆ paˇ ya mawˇ-euˬ ma. Neˇ tseuˆ ni g'eh-eu byaˆ yahˬ tiˬ mawˇ uˬ duˬ shi ̭ siˬ tso ̭-awˇ, uˬ coeˇ tseˇ coeˇ tso ̭-eu meh. Uˬ duˬ aˬ yaw ̭ siˬ yaw ̭-ahˇ, shuiˇ uˬ k'oˆ k'oˆ lu ̭-eu meh. 4 Aˬ yaw ̭-euˬ dawˬ miˬ neh mˬ taˆ-euˬ aˬ guiˇ smˬ bymˇ tiˬ bymˇ-ahˇ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ yaˆ dzeh le ̭-euˬ meh. Byaˆ yahˬ k'oeˇ mawˇ zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ mehˬ shi yaw ̭-awˇ, zaˬ ciˬ doˆ le ̭-eu nehˬ-ehˇ dzaˬ-eu lehˇ g'eh-eu meh. 5 K'oeˇ naˇ, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ shmˇ gawˬ yoeˬ neh tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu aˬ li tiˬ li ciˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ li k'oeˇ li-ahˇ Miˬyehˇ jawˇ gaˇ hawˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ jaˆ gaˇ bi ciˬ le ̭-euˬ meh. 6 Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, Miˬyehˇ neh aˬ yaw ̭-euˬ g'aˇ duˬ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ bawˇ tsahˬ-ahˇ cehˆ-euˬ meh. K'oeˇ gaˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ tiˬ heˇ nyiˬ yaˇ ko ̭ tseˇ nah byah ni bo saˆ haw piˇ nehˬ-eu g'aˇ duˬ pyeu ̭-eu meh. 7 K'oeˇ naˇ, mˬ k'oeˇ taˆ guiˇ deuˆ-euˬ meh. Miˇkeˬlaˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ byaˆ yahˬ k'oeˇ mawˇ-ahˇ deuˆ-awˇ, byaˆ yahˬ k'oeˇ mawˇ g'eh, aˬ yaw ̭-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ sheuˬ-awˇ deuˆ-euˬ meh. 8 Ehˇ k'aw ̭, byaˆ yahˬ k'oeˇ mawˇ guiˇ bi deuˆ g'aˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ-ahˇ mˬ k'oeˇ taˆ maˬ paˇ bi jawˇ ni bi teh dzeh-euˬ meh. 9 Aˇ hu ba-euˬ aˇ lawˇ k'oeˇ mawˇ pyeu ̭-eu, Neh ̭ sahˬ paˬ hawˇ-eu neh ̭ Saˬ daˬ lehˇ kuˇ-eu, miˇ tsaˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ sheuˬ bahˬ-euˬ byaˆ yahˬ yahˬ ma k'oeˇ mawˇ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ bi biˬ ka le ̭-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ dawˬ tawˆ lu ̭ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ bi biˬ ka le ̭-euˬ meh. 10 K'oeˇ naˇ, mˬ k'oeˇ taˆ teˇ saˇ yaw k'aˆ-ehˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ ngaˇ ya gaˬ-euˬ ma. "Miˬyehˇ-euˬ ka k'o ̭-eu jeˬ nymˬ-mˇ keuˆ le taˬ-euˬ meh. Miˬyehˇ aˬ yaw ̭ Sahˬpaˬ pyeu ̭-eu gaˇ kawˆ, aˬ yaw ̭-euˬ baoˬ nymˬ-mˇ bi mawˇ la ̭-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ Ka li k'aw ̭, uˆ lahˇ-eu baoˬ bi mawˇ la ̭-euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ-euˬ mehˬ shi yaw ̭-awˇ, aˬ dui-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-ahˇ uˬ ci ̭ nah g'ahˇ maˬ ehˇ iˬ baˇ poˆ lu ̭-eu g'aˬ-aˬ, mˬ-ahˇ neh bi biˬ ka-euˬ meh. 11 Aˬ dui-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ-aˬ, Yawˇzaˬ-euˬ shiˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭ ma ̭ mehˬ lu ̭-eu yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ baˬ da neh aˬ yaw ̭-ahˇ g'aˬ leˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, g'awˇ mawˇ shiˇ dah peuˬ-eu meh. 12 K'oeˇ miˇ neh, mˬ hawˇ-eu mˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ jawˇ k'aˇ deuˬ laˬ k'aˬ cehˇ-awˬ. Ehˇ k'aw ̭, miˇ tsaˬ hawˇ-eu iˬ ma laˆ shaˆ naw nya ̭ aˇ naˆ ni noeˬ shaˬ paˬ-ehˇ g'eh-eu nga. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Neh ̭ sahˬ paˬ naw nya ̭ jawˇ gaˇ za ̭ ka keuˆ le-awˇ, aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ aˇ yamˬ ui cuiˆ maˬ ngeuˇ naˇ maˬ paˇ jaˆ meh lehˇ siˬ nya-eu miˇ neh, nui ma pehˇ dui dui-eu meh. 13 Byaˆ yahˬ k'oeˇ mawˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ biˬ ka nehˬ-euˬ siˬ leˇ ngeh, aˬ li zaˬ nahˬ ciˬ taˬ-euˬ zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ mehˬ nah teh-eu meh. 14 Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ, smˇ k'o ̭ uˬ ta ̭ tiˬ paˆ keuˆ ni byaˆ yahˬ k'oeˇ mawˇ-euˬ la ̭-ahˇ neh haw piˇ nehˬ-eu lehˇ lehˬ hmˬ nehˬ taˬ-euˬ bawˇ tsahˬ k'oeˇ tsahˇ-ahˇ zaw k'o ̭ g'eh nya ni, k'aˬ dzeˇ dzeˇ ma-euˬ aˬ dahˇ nyiˬ pyawˬ laˆ tso ̭ nehˬ taˬ-euˬ meh. 15 Byaˆ yahˬ k'oeˇ mawˇ-aˬ, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ bi bu byoˆ g'eh-eu g'aˇ duˬ, k'aˬ meh-ahˇ iˇ jeuˬ jeuˬ ma tahˬ k'aˇ doˆ le ̭-euˬ meh. 16 Ehˇ k'aw ̭, miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ neh zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ caw ba-awˇ, byaˆ yahˬ-euˬ k'a meh-ahˇ neh yoeˇ doˆ le-euˬ iˇ cu ̭ k'oeˇ-ahˇ k'aˬ meh mˇ nga-awˇ dawˇ ahˇ jiˇ-euˬ meh. 17 Byaˆ yahˬ k'oeˇ mawˇ zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ nui ma pehˇ dui dui laˇ-awˇ, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-euˬ dzeˇ lu ̭-eu zaˬ deuˬ uˆ deuˬ pyeu ̭-eu, Miˬyehˇ-euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-awˇ Yeˬsuˇ neh pah mehˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ saˇ jaˇ zi ̭-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ, guiˇ deuˆ-eu lehˇ doˆ-iˇ-euˬ meh. 18 K'oeˇ naˇ, byaˆ yahˬ k'oeˇ mawˇ iˬ ma laˆ shaˆ lawˇ deh-ahˇ yaw ̭-euˬ meh.

Pah mehˬ-eu 13

1 K'oeˇ naˇ, iˬ ma laˆ shaˆ-ahˇ jeˬ zaˬ yaw haiˬ tiˬ mawˇ doˆ laˇ gaˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Jeˬ zaˬ k'oeˇ mawˇ uˬ coeˇ tseˇ kahˬ tso ̭-awˇ, uˬ duˬ shi ̭ siˬ tso ̭-eu meh. Uˬ coeˇ aˬ yaw ̭ kahˬ yaw ̭-ahˇ shuiˇ uˬ k'oˆ k'oˆ taˬ-awˇ, uˬ duˬ aˬ yaw ̭ siˬ yaw ̭-ahˇ Miˬyehˇ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ kuˇ niˇ g'a-eu tsawˇ myahˇ tiˬ myahˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. 2 Jeˬ zaˬ k'oeˇ mawˇ k'aˬ zuiˬ-ahˇ duˇ-eu meh. Aˬ kuiˇ aˬ la ̭ k'aˬ hmˇ-ahˇ duˇ-awˇ, k'aˬ meh aˇ laˬ jaˬ shiˇ-ahˇ duˇ-eu meh. Byaˆ yahˬ k'oeˇ mawˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ baoˬ maˬ ehˇ, dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ maˬ ehˇ, huiˬ dui dui-eu uˆ lahˇ-eu baoˬ maˬ ehˇ, jeˬ zaˬ k'oeˇ mawˇ-ahˇ bi ̭-euˬ meh. 3 Jeˬ zaˬ k'oeˇ mawˇ-euˬ uˬ duˬ tiˬ siˬ-aˬ, shiˇ taw tehˬ ni bi laˆ naˇ taˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, maˇ k'ehˬ k'oeˇ taˬ leˇ-euˬ meh. Miˇ tsaˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ zahˬ leˇ-awˇ, jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ-euˬ mehˬ nah caw teh-eu meh. 4 Byaˆ yahˬ k'oeˇ mawˇ aˬ yaw ̭-euˬ uˆ lahˇ-eu baoˬ deuˬ jeˬ zaˬ k'oeˇ mawˇ-ahˇ bi ̭ nehˬ-euˬ miˇ neh, yawˬ g'aˬ na lu ̭ byaˆ yahˬ k'oeˇ mawˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu meh. Jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ-ahˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ uˬ duˬ tahˬ-awˇ, "Jeˬ zaˬ yaw haiˬ heu mawˇ-ahˇ duˇ-eu aˬ suˇ g'aˬ jawˇ ta. Aˬ yaw ̭-ahˇ guiˇ deuˆ peuˬ-eu aˬ suˇ g'aˬ jawˇ ta" lehˇ ehˇ-eu meh. 5 Jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ-aˬ, Miˬyehˇ-ahˇ coeˬ-eu ciˆ-eu nui ma huiˬ-eu dawˬ ngehˬ-awˇ, ba la oeˬ tseˇ nyi ̭ siˬ byah ni uˆ lahˇ-eu baoˬ za taˬ-euˬ meh. 6 Miˬyehˇ-ahˇ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ jawˇ duˬ-ahˇ maˬ ehˇ, mˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ yaˬ k'ehˇ yaˬ-eu meh. 7 Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ guiˇ deuˆ-awˇ, deuˆ g'aˬ-eu g'aˇ duˬ aˬ yaw ̭-ahˇ aˬ kawˬ-aˬ bi ̭ taˬ-euˬ meh. Miˇ tsaˬ tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu a kawˬ-aˬ k'aw ̭, bi ̭ taˬ-euˬ meh. 8 Bi seh ̭-euˬ Yawˇzaˬ-euˬ deh ̭-eu sa ̭ laˇ sahˬ bo ̭ la ̭ k'oeˇ, miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ maˬ beh mi naˆ-ehˇ tsawˇ myahˇ bi bo ̭ ahˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ maˬ ngeuˇ naˇ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ teh ̭-a. 9 "Naˬ bawˇ k'aˇ tso ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ naˇ haˬ-awˬ. 10 Aˬ cawˬ neh bi pa ̭-eu lehˇ deh ̭ le-euˬ tsawˇ haˬ-aˬ, maˇ maˇ ni ya bi pa ̭ teh ̭-a. Mi cehˇ neh bi seh ̭-eu lehˇ deh ̭ le-euˬ tsawˇ haˬ-aˬ, maˇ maˇ ni mi cehˇ neh ya bi seh ̭ teh ̭-a. Heu-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ daˬ dzeuˇ oˇ dzeuˇ-awˇ jah-eu g'aˇ duˬ ehˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh." 11 K'oeˇ naˇ, miˇ tsaˬ-ahˇ doˆ laˇ-euˬ jeˬ zaˬ yaw haiˬ tiˬ mawˇ ngaˇ paˇ ya mawˇ-euˬ ma. Yawˇ-euˬ uˬ coeˇ-ahˇ duˇ-eu uˬ coeˇ nyiˬ coeˇ tso ̭-awˇ, byaˆ yahˬ lo ̭-ehˇ dawˬ ngehˬ-eu meh. 12 Aˬ yaw ̭-aˬ, jeˬ zaˬ yaw beh mawˇ-euˬ mehˬ shi, yaw beh mawˇ-euˬ uˆ lahˇ-eu baoˬ tiˬ byah ni zmˬ-eu meh. Jeˬ zaˬ k'oeˇ mawˇ-aˬ, shiˇ taw tehˬ ni bi laˆ naˇ-awˇ taˬ leˇ-euˬ jeˬ zaˬ yaw beh mawˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ ni, miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ hawˇ-eu miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ zuiˆ-eu meh. 13 Jeˬ zaˬ yaw haiˬ nyiˬ mawˇ tiˬ mawˇ-aˬ, zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu g'awˬ mya jeˬ mˇ mehˬ-euˬ meh. Tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ mawˇ-eu mehˬ shi, mˬ-ahˇ neh miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ miˬ dzaˬ ga le ni aˬ yaw ̭ jahˇ mehˬ-euˬ meh. 14 Jeˬ zaˬ yaw beh mawˇ-euˬ mehˬ shi zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu g'awˬ mya jeˬ mˇ mehˬ-eu aˬ kawˬ-aˬ za taˬ-euˬ gaˇ g'oe-awˇ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ jawˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ sheuˬ bahˬ g'eh-euˬ meh. Mi cehˇ neh bi deuˆ naˇ-awˇ, maˬ shiˇ-ehˇ deh ̭ lu ̭-eu jeˬ zaˬ k'oeˇ mawˇ-ahˇ taˬ huiˬ taˬ mahˇ-eu la ̭ k'oeˇ tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ tehˆ-awˇ ka tuˇ-eu g'aˇ duˬ, tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ dawˬ bi ̭-euˬ meh. 15 Jeˬ zaˬ yaw huiˬ yaw beh mawˇ-euˬ tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ k'oeˇ dawˬ ngehˬ nya laˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ uˬ duˬ maˬ k'aˇ tahˬ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ bi shiˇ nya-eu baoˬ ahˇ laˇ ni deh ̭-eu sa ̭ baw ahˇ nehˬ-eu g'aˇ duˬ, jeˬ zaˬ yaw haiˬ nyiˬ mawˇ tiˬ mawˇ-ahˇ aˬ kawˬ-aˬ bi ̭ taˬ-euˬ meh. 16 Huiˬ zaˬ nyiˇ zaˬ maˬ ehˇ, smˇ muiˬ iˇ shaˬ maˬ ehˇ, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, aˇ maˇ la ̭-ahˇ maˬ ngeuˇ naˇ, naˇ k'awˇ-ahˇ tsaˬ bi tsoˆ taˬ-eu g'aˇ duˬ, jeˬ zaˬ yaw haiˬ koeˇ mawˇ kaˬ naˬ-euˬ meh. 17 Jeˬ zaˬ yaw haiˬ yaw beh mawˇ-euˬ tsawˇ myahˇ maˬ ngeuˇ naˇ tsawˇ myahˇ k'oeˇ-euˬ dah zaˇ pyeu ̭-eu naˬ ba ̭ maˬ diˬ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ-aˬ, ahˬ la ̭ zeuˇ la ̭ maˬ ya mˇ-a. 18 Heu-aˬ, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ zmˬ-awˇ shaˇ noeˬ-eu g'aˇ duˬ ehˇ taˬ-euˬ dawˬ meh. Zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ-aˬ, jeˬ zaˬ yaw haiˬ-euˬ naˬ ba ̭ k'oeˇ-euˬ dawˬ tsui ̭ shaˇ sawˇ doˆ nya-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, naˬ ba ̭ k'oeˇ-aˬ, tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ-euˬ tsawˇ myahˇ pyeu ̭-eu meh. K'oeˇ-aˬ, ko ̭ yaˇ ko ̭ tseˇ ko ̭ meh.

Pah mehˬ-eu 14

1 K'oeˇ naˇ, ngaˇ haw g'eh le ̭ ngeh, Ziˇoˬ gawˬ jawˬ k'oeˇ taˆ Yawˇzaˬ yaw ̭ lu ̭ gaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Naˇ k'awˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ Aˬda-euˬ tsawˇ myahˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ myahˇ bo ̭ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ seh oeˬ muiˇ oeˬ heˇ g'aˬ, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ-eu meh. 2 K'oeˇ naˇ, iˇ cu ̭ tsawˬ ga ga-eu teˇ saˇ hawˇ-eu mˬ jeˬ tsawˬ tehˆ tehˆ-eu teˇ saˇ-ahˇ duˇ-eu teˇ saˇ tiˬ saˇ, mˬ k'oeˇ taˆ neh gaˬ le-euˬ meh. Teˇ saˇ k'oeˇ-aˬ, deuˇ-mˬ diˬ-eu tsawˇ haˬ tiˬ deuˬ deuˇ-mˬ diˬ lu ̭-eu teˇ saˇ-ahˇ duˇ-eu meh. 3 Tsawˇ haˬ tiˬ seh oeˬ muiˇ oeˬ heˇ g'aˬ k'oeˇ-aˬ, dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ, deh ̭ lu ̭-eu jeˬ zaˬ k'oeˇ oeˬ mawˇ hawˇ-eu, aˬ yui ̭ aˬ tsu k'oeˇ deuˬ-euˬ mehˬ shi yaw ̭ lu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, aˬ cawˬ maˬ caˇ nya-eu caˇdawˬ yaw shui ̭ tiˬ bymˇ caˇ lu ̭-eu meh. Tsawˇ haˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ teh ̭-ehˇ ka k'o ̭-eu jeˬ za-euˬ meh. 4 Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, zaˬ miˬ zaˬ nehˬ-ehˇ maˬ yu ̭ ta ̭-eu tsawˇ shawˇ deuˬ meh. Yawˇ zaˬ k'aˇ iˇ-eu mehˬ nah aˬ yaw ̭ ma ̭ caw teh-eu meh. Tsawˇ haˬ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭ la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ ka k'o ̭-awˇ, Miˬyehˇ hawˇ-eu Yawˇzaˬ-ahˇ damˬ nehˬ beh beh-euˬ deuˬ pyeu ̭-eu meh. 5 Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, tiˬ jawˇ-iˬ jaˬ myaw ̭ maˬ myaw ̭ haw-ehˇ, iˬ baˇ taˬ k'aˇ maˬ za-eu tsawˇ haˬ deuˬ meh. 6 K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ mˬ-euˬ g'ahˇ ceh zaw gaˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭-aˬ, miˇ k'ahˬ tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ ja ceuˬ-eu g'aˇ duˬ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ Laˬ k'aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ pi lu ̭-eu meh. 7 Aˬ yaw ̭ teˇ saˇ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ ehˇ-eu, "Miˬyehˇ-ahˇ taˬ huiˬ taˬ mahˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ huiˬ dui mahˇ dui dui gaˇ ja ceuˬ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ yaˇ k'aˬ daˇ-eu aˇ yamˬ keuˆ le-euˬ meh. Mˬ, miˇ, iˬ ma laˆ shaˆ hawˇ-eu, iˇ cu ̭ lawˇ gawˆ deuˬ-ahˇ beh-euˬ g'aˬ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-awˬ." 8 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ nyiˬ g'aˬ tiˬ g'aˬ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ yaw beh g'aˬ-euˬ mehˬ nah caw teh-awˇ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭ coˬ dzeh-euˬ meh. Huiˬ dui dui-eu Baˬbuˇloˬ meuˬ coˬ dzeh-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ taˆ dui dui-eu k'aˬ miˬ sheu-eu aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ k'oeˇ, tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ bi dawˇ-euˬ meh." 9 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ smˇ g'aˬ tiˬ g'aˬ, yaw beh k'oeˇ nyiˬ g'aˬ-euˬ mehˬ nah caw teh-awˇ, teˇ saˇ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-awˇ, naˇ k'awˇ maˬ ngeuˇ naˇ aˬ la ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ neh tsaˬ bi tsoˆ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, 10 Miˬyehˇ-euˬ nui ma pehˇ-eu k'mˬ maˬ la ̭ k'oeˇ, taˆ dui dui-eu Miˬyehˇ nui ma pehˇ-eu aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ ya dawˇ teh ̭-a. K'oeˇ lo ̭-ehˇ g'eh-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, muiˬ-eu shawˇ-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ deuˬ hawˇ-eu Yawˇzaˬ-euˬ mehˬ shi, miˬ dzaˬ hawˇ-eu miˬ dzaˇ dzaˇ shuiˇ neh k'ehˬ nehˬ gaˇ ya daˬ teh ̭-a. 11 Aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ k'ehˬ-euˬ miˬ dzaˬ k'oeˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ uˬ k'oeˬ doˆ teh ̭-a. Jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ uˬ duˬ k'aˇ tahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu, aˬ yaw ̭ neh tsaˬ k'aˇ bi tsoˆ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, uˬ ci ̭ nah g'ahˇ maˬ ehˇ, sa ̭ g'awˇ dah k'aˇ maˬ za-a." 12 Heu-aˬ, Miˬyehˇ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-awˇ, Yeˬsuˇ-ahˇ saˇ jaˇ zi ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ kamˬ coeˇ oˇ coeˇ ni ehˇ-eu dawˬ pyeu ̭-eu meh. 13 K'oeˇ naˇ, mˬ k'oeˇ taˆ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu teˇ saˇ ngaˇ ya gaˬ-euˬ ma. "Heu lo ̭-ehˇ bo ̭ taˬ-awˬ. Nymˬ-mˇ neh dahˬ beh-awˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-euˬ gaˇ la ̭ k'oeˇ shiˇ-eu tsawˇhaˬ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh." Yaw sahˇ Miˬyehˇ ehˇ-eu, "Ngeuˇ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ gaˇ yaw k'aˆ-ehˇ mˇ-euˬ baˬ da neh g'aˬ naˬ ya naˬ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh mˇ-euˬ jeˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ mehˬ nah caw teh g'eh le ̭ teh ̭-a. 14 K'oeˇ naˇ, ngaˇ haw g'eh ngeh, pyuˇ deuˬ ni g'eh-eu mˬ dmˇ mawˇ-euˬ ma. Tsawˇ haˬ-ahˇ duˇ-eu tiˬ g'aˬ uˬ duˬ-ahˇ shuiˇ uˬ k'oˆ k'oˆ-awˇ, aˬ la ̭-ahˇ taˆ dui dui-eu yehˬ k'o ̭ yuˇ-awˇ, mˬ dmˇ k'oeˇ-euˬ k'oeˇ taˆ nuiˇ lu ̭-eu meh. 15 K'oeˇ ngeh, uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ neh mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ doˆ le-awˇ, teˇ saˇ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ mˬ dmˇ k'oeˇ taˆ nuiˇ lu ̭-eu k'oeˇ g'aˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-eu, "Nawˬ-euˬ yehˬ k'o ̭ neh cehˇ yehˬ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ cehˇ myah laˇ-awˇ, cehˇ yehˬ yamˬtsaˬ laˇ-euˬ meh." 16 K'oeˇ naˇ, mˬ dmˇ k'oeˇ taˆ nuiˇ lu ̭-eu k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ yehˬ k'o ̭ neh miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ diˬ lahˇ-awˇ cehˇ yehˬ-euˬ meh. 17 K'oeˇ naˇ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ neh mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ paˇ doˆ le gaˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭-euˬ aˬ la ̭-ahˇ k'aw ̭, taˆ dui dui-eu yehˬ k'o ̭ tiˬ kahˇ ahˇ-eu meh. 18 K'oeˇ naˇ, miˬ dzaˬ-ahˇ haw-eu pyaˆ-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ lawˇ duˬ-ahˇ neh doˆ le-eu meh. K'oeˇ ngeh, taˆ dui dui-eu yehˬ k'o ̭ yuˇ lu ̭-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ ehˇ nehˬ-eu, "Miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ-euˬ aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ-ahˇ nawˬ-euˬ yehˬ k'o ̭ neh aˬ ga ̭ aˇ puˇ pyehˆ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ ga ̭ aˇ siˬ aw ̭ laˇ-euˬ meh." 19 K'oeˇ ngeh, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ yehˬ k'o ̭ neh miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ diˬ lahˇ-awˇ, aˬ ga ̭ yaˇ kmˇ-ahˇ aˬ ga ̭ aˇ puˇ pyehˆ-awˇ, Miˬyehˇ nui ma pehˇ-eu aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ nawˬ duˬ-ahˇ biˬ ahˇ-euˬ meh. 20 Aˬ ga ̭ aˇ siˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, meuˬ-euˬ la ̭ nyiˇ paw jaˆ-eu aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ nawˬ duˬ-ahˇ bi nawˬ pyehˆ-awˇ, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ nawˬ duˬ-ahˇ shiˬ yoeˇ doˆ le-euˬ meh. Shiˬ lawˇ gawˆ k'oeˇ gawˆ-aˬ, mahˬ-euˬ naˇ mehˇ-ahˇ keuˆ ni na ̭-awˇ, tiˬ yaˇ yeh ̭ tseˇ laˇ kaˬ gaˇ keuˆ ni yoeˇ keuˆ-eu meh.

Pah mehˬ-eu 15

1 K'oeˇ naˇ, zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu huiˬ dui dui-eu bi siˬ bi mawˇ-eu jeˬ mˬ-ahˇ ya mawˇ-euˬ ma. K'oeˇ-aˬ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ shi ̭ g'aˬ hawˇ-eu aˇ saˬ saˬ-eu k'ehˬ-eu k'aˆ-eu shi ̭ jeˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ nui ma pehˇ-eu jeˬ bi siˬ bi mawˇ-eu aˇ saˬ saˬ-eu poˆ pyeu ̭-eu meh. 2 K'oeˇ naˇ, miˬ dzaˬ nehˬ-ehˇ laˆ keuˬ taˬ-euˬ pyawˬ haw lah-ahˇ duˇ-eu jeˬ-ahˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ maˬ ehˇ, tsawˇ myahˇ naˬ ba ̭ neh myahˇ taˬ-euˬ g'aˬ-ahˇ guiˇ deuˆ g'aˬ-euˬ deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, Miˬyehˇ neh bi ̭-euˬ deuˇ-mˬ yuˇ-awˇ, pyawˬ haw lah dawˬ peh yaw ̭ lu ̭-eu meh. 3 Miˬyehˇ-euˬ zaˬ k'aˆ pyeu ̭-eu Moˇseˬ-euˬ caˇ dawˬ hawˇ-eu Yawˇzaˬ-euˬ caˇ dawˬ aˬ yaw ̭ ma ̭ caˇ lu ̭-eu meh. "Baoˬ huiˬ-eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-oˇ, nawˬ neh mˇ-euˬ shaˇ-euˬ gaˇ deuˬ, aˇ naˆ ni zahˬ leˇ duˬ jaˆ nga. Tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ-euˬ Sahˬpaˬ-oˇ, nawˬ-euˬ gaˇ ma tsaˬ meh dawˇ meh. 4 Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-oˇ, nawˬ-euˬ mehˬ shi yaw ̭-awˇ, maˬ zahˬ leˇ-eu aˬ suˇ jawˇ ta. Nawˇ huiˬdui mahˇdui dui meh lehˇ, maˬ ja ceuˬ-eu aˬ suˇ jawˇ ta. Nawˇ teh ̭-ehˇ muiˬ-eu shawˇ-eu meh. Nawˬ neh mˇ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ, tsawˇ haˬ zaˬ mawˇ jiˇ-euˬ miˇ neh, Miˇ k'ahˬ tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ laˇ-awˇ, nawˬ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ laˇ teh ̭-a." 5 K'oeˇ naˇ, mˬ k'oeˇ taˆ jaˆ-eu uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma pah taˬ-awˇ, la ̭ k'oeˇ paw Miˬyehˇ jawˇ-eu Sehˬ g'awˆ jaˆ gaˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. 6 K'ehˬ-eu k'aˆ-eu shi ̭ jeˬ ahˇ-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ shi ̭ g'aˬ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ neh doˆ le-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, yaw sheh ̭ bya-eu shawˇ jehˆ ni g'eh-eu saˬ paˇ paˇ pyuˇ dm-awˇ, k'ahˬ-ahˇ shuiˇ jo ̭ pa ̭ pa ̭ lu ̭-eu meh. 7 Deh ̭ lu ̭-eu jeˬ zaˬ k'oeˇ shi ̭ mawˇ la ̭ k'oeˇ tiˬ mawˇ-aˬ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ shi ̭ g'aˬ-ahˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ deh ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ nui ma pehˇ-eu jeˬ tiˬ byah ni dahˬ-eu shuiˇ naˬ bo shi ̭ bo ciˬ nehˬ-euˬ meh. 8 Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ-euˬ baoˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ uˬ k'oeˬ byah-awˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ shi ̭ g'aˬ neh hehˇ le ̭-euˬ k'ehˬ-eu k'aˆ-eu k'oeˇ shi ̭ jeˬ aˇ saˬ maˬ saˬ g'aˬ k'oeˇ keuˆ ni, uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ uˇ leˇ nya-a.

Pah mehˬ-eu 16

1 K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ shi ̭ g'aˬ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ teˇ saˇ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-eu la ̭ k'oeˇ, "Miˬyehˇ nui ma pehˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu naˬ bo k'oeˇ shi ̭ bo miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ shehˆ daˆ-iˇ-awˬ" lehˇ ehˇ gaˇ ngaˇ ya gaˬ-euˬ ma. 2 K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ yaw beh g'aˬ iˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ naˬ bo miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ shehˆ daˆ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ neh tsaˬ tsoˆ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu, aˬ yaw ̭-euˬ tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'oeˇ taˆ, gawˇ dui dui-eu maˇ naˇ naˇ-eu jeˬ keuˆ le-euˬ meh. 3 K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ nyiˬ g'aˬ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ naˬ bo iˬ ma laˆ shaˆ-ahˇ shehˆ ahˇ g'eh-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, iˬ ma laˆ shaˆ iˇ cu ̭ k'oeˇ tsawˇ shiˇ-euˬ shiˬ lo ̭-ehˇ pyeu ̭-iˇ-awˇ, iˬ ma laˆ shaˆ la ̭ k'oeˇ k'aˇ deh ̭ k'aˇ jawˇ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ shiˇ jiˇ-euˬ meh. 4 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ oeˬ g'aˬ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ naˬ bo lawˇ baˬ lawˇ gawˆ deuˬ-ahˇ shehˆ ahˇ g'eh ngeh, iˇ cu ̭ shiˬ pyeu ̭ jiˇ-euˬ meh. 5 K'oeˇ ngeh, iˇ cu ̭-ahˇ haw-eu pyaˆ-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ ngaˇ ya gaˬ-euˬ ma. "Aˇhu neh nymˬ-mˇ keuˆ deh ̭-eu, Muiˬ dui shawˇ dui dui-eu g'aˬ-oˇ, nawˬ neh yaˇ k'aˬ daˇ-euˬ tsaˬ meh. 6 Nawˬ-euˬ bawˇlawˇpeh deuˬ hawˇ-eu, muiˬ-eu shawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ, yaw ̭ ma ̭ shiˬ seh ̭ yoeˇ-euˬ miˇ neh, yaw ̭ ma ̭-ahˇ shiˬ bi dawˇ-eu-aˬ, o ̭-eu geuˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh." 7 K'oeˇ naˇ, lawˇ duˬ jaˆ gaˇ neh heu lo ̭-ehˇ ehˇ doˆ la ̭ gaˇ ngaˇ ya gaˬ-euˬ ma. "Baoˬhuiˬ-eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-oˇ, nawˬ neh yaˇ k'aˬ daˇ-euˬ heu-aˬ, tsaˬ dui dawˇdui dui meh." 8 K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ oeˬ g'aˬ tiˬ g'aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ naˬ bo nahˇ ma-ahˇ shehˆ daˆ nehˬ-awˇ, lahˇ dui dui-eu nahˇ ma-euˬ miˬ dzaˬ k'oeˇ neh tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ bi lahˇ-eu aˬ kawˬ-aˬ bi ̭-euˬ meh. 9 Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, lahˇ dui dui-eu miˬ dzaˬ k'oeˇ neh bi lahˇ-awˇ, k'ehˬ-eu k'aˆ-eu k'oeˇ deuˬ k'oeˇ taˆ baoˬ jaˆ-eu g'aˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ yaˬ k'ehˇ yaˬ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭ iˬ baˇ maˬ noeˬ poˆ-ehˇ, aˬ yaw ̭ huiˬ dui mahˇ dui dui gaˇ maˬ ja ceuˬ-a. 10 K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ ko ̭ g'aˬ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ naˬ bo jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ-euˬ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ taˆ shehˆ daˆ nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ-euˬ miˇ k'ahˬ zahˇ tsui ni pyeu ̭-iˇ-awˇ, tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ gawˇ dui dui-eu miˇ neh mehˬ laˇ tseh ̭ tehˬ-euˬ meh. 11 Aˬ yaw ̭ ma ̭ gawˇ dui dui-awˇ maˇ naˇ naˇ-eu baˬ da neh, mˬ taˆ Miˬyehˇ-ahˇ yaˬ k'ehˇ yaˬ-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, yaw haiˬ jeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ maˬ byehˇ dzeh-a. 12 K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ ko ̭ g'aˬ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ naˬ bo Uˇpaˬlaˇ lawˇ baˬ baˬ ma-ahˇ shehˆ daˆ-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, nahˇ ma doˆ k'ehˬ paw neh oe-euˬ sahˬ paˬ deuˬ oe tsehˆ nya ni lawˇ baˬ gui-iˇ-euˬ meh. 13 K'oeˇ naˇ, k'aˬ paˬ-ahˇ duˇ-eu maˬ shawˇ-eu yaw sahˇ smˬ sahˇ-ahˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Yaw sahˇ k'oeˇ deuˬ-aˬ, byaˆ yahˬ k'oeˇ mawˇ-euˬ k'aˬ meh, jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ-euˬ k'aˬ meh hawˇ-eu, maˬ ngeuˇ-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu g'aˬ-euˬ k'aˬ meh-ahˇ neh doˆ le-euˬ meh. 14 Yaw sahˇ k'oeˇ deuˬ-aˬ, zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ mehˬ-eu neh ̭ k'oeˇ deuˬ-euˬ yaw sahˇ pyeu ̭-eu meh. Baoˬ huiˬ-eu Miˬyehˇ-euˬ Aˇnah-ahˇ guiˇ deuˆ-eu g'aˇ duˬ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ k'aˇ jawˇ-eu sahˬ paˬ deuˬ kuˇ dzoeˇ-eu lehˇ yaw sahˇ k'oeˇ smˬ sahˇ iˇ-euˬ meh. 15 "Naˇ haˬ-awˬ. smˇ k'oeˬ tahˇ joe oe-eu lo ̭-ehˇ ngaˇ oe lu ̭-eu ma. Neˇ myawˆ ni maˬ ya cah-ehˇ aˬ cawˬ mehˬ shi maˬ ya sha ̭ dawˇ ni, yaw beuˇ beuˇ-ehˇ deh ̭-awˇ mehˬ tsoeˬ yaw muiˬ-ehˇ dm g'oeˬ-eu tsawˇ haˬ guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh." 16 K'oeˇ naˇ, Heˬbyehˇ dawˬ Aˬmaˬgeˬdoˬ lehˇ kuˇ-eu jawˇ duˬ-ahˇ, yaw sahˇ k'oeˇ deuˬ neh miˇ k'ahˬ sahˬ paˬ deuˬ-ahˇ sheuˬ uiˬ la ̭-euˬ meh. 17 K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ shi ̭ g'aˬ tiˬ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ naˬ bo jaˬ lehˇ la ̭ k'oeˇ shehˆ dzeh-euˬ meh. K'oeˇ ngeh, teˇ saˇ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ, "Jiˇ-euˬ ma" lehˇ ehˇ-eu dawˬ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma la ̭ k'oeˇ jaˆ-eu dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ-ahˇ neh gaˬ doˆ laˇ-euˬ meh. 18 Mˬ myaw ̭ myaw ̭-awˇ, teˇ saˇ g'awˬ mya jeˬ mahˇ laˇ-awˇ, mˬ jeˬ jeˬ-eu uˬ ta ̭, miˇ luˆ luˆ dui dui-eu meh. Tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ beh ngeh neh iˬ nah keuˆ ni, k'oeˇ naˆ naˆ-ehˇ miˇ luˆ luˆ-eu tiˬ jawˇ-iˬ maˬ jaˆ haw-aˬ. K'oeˇ-aˬ, miˇ luˆ luˆ-eu aˇ dzehˬ dzeuˇ-eu poˆ pyeu ̭-eu meh. 19 Huiˬ dui dui-eu meuˬ k'oeˇ meuˬ smˬ paˆ luˆ paˆ dzeh-awˇ, miˇ k'ahˬ yawˬ k'ahˬ na lu ̭ la ̭ k'oeˇ k'aˇ jaˆ-eu meuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ cawˆ jiˇ-euˬ meh. Baˬbuˇloˬ meuˬ-ahˇ Miˬyehˇ maˬ ngehˇ-ehˇ, yawˬ ha-euˬ k'mˬ maˬ-ahˇ dahˬ-eu aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ yawˬ haˇ yawˬ ha bi dawˇ-euˬ meh. Aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ k'oeˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ nui ma pehˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. 20 Iˇ jaw lahˇ dawˬ tawˆ lu ̭ byoˆ jiˇ-awˇ, gawˬ jawˬ dawˬ tawˆ lu ̭ byoˆ jiˇ-euˬ meh. 21 Smˬ tseˇ jaw ̭-i dzehˬ ni byah-eu uˬ yehˇ aˇ siˬ deuˬ mˬ-ahˇ neh ga le-awˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ ga deh le-euˬ meh. Uˬ yehˇ aˇ siˬ bi ga le-awˇ k'ehˬ-eu k'aˆ-eu k'oeˇ poˆ, k'oeˇ naˆ naˆ-ehˇ guˆ laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu miˇ neh, a yaw ̭ ma ̭ Miˬyehˇ-ahˇ yaˬ k'ehˇ toˇ-eu meh.

Pah mehˬ-eu 17

1 K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ shi ̭ g'aˬ la ̭ k'oeˇ, naˬ bo shi ̭ bo ahˇ-eu g'aˬ ngaˇ jawˇ gaˇ oe-awˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Oe-awˬ, lawˇ baˬ baˬ ma g'awˬ mya gawˆ dawˬ peh jaˆ-eu meuˬ meuˬ ma pyeu ̭-eu tsawˇ myahˇ doˆ-eu meh maˬ laˇ k'oeˇ g'aˬ k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ ya daˬ gaˇ ngaˇ nawˬ-ahˇ sheuˬ mehˬ-iˇ nyaˇ. 2 Miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu sahˬ paˬ deuˬ aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ joe-awˇ, miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ dawˇ yeh ̭-euˬ lo ̭-ehˇ aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ k'aˬ miˬ sheu-eu jeˬ-ahˇ yeh ̭ leˇ taˬ-euˬ meh. 3 Yaw sahˇ Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ uˆ lahˇ le-awˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ ngaˬ-ahˇ bawˇ tsahˬ-ahˇ sheuˬ g'eh-euˬ meh. K'oeˇ gaˇ, neˇ tseuˆ ni g'eh-eu jeˬ zaˬ yaw haiˬ tiˬ mawˇ-ahˇ dziˬ lu ̭-eu zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ-ahˇ ngaˇ mawˇ-euˬ ma. Jeˬ zaˬ k'oeˇ mawˇ-aˬ, g'awˇ mawˇ mawˇ lah-ehˇ Miˬyehˇ-ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu-ehˇ ehˇ-eu tsawˇ myahˇ deuˬ bo ̭ taˬ-euˬ meh. Uˬ duˬ shi ̭ siˬ tso ̭-awˇ, uˬ coeˇ tseˇ coeˇ tso ̭-eu meh. 4 Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, neˇ naˆ naˆ-eu mehˬ tsoeˬ hawˇ-eu neˇ tseuˆ ni g'eh-eu mehˬ tsoeˬ dm-awˇ, shuiˇ myawˬ guˇ deuˬ, aˇ poeˬ k'aˆ-eu k'aˬ lo sehˇ deuˬ hawˇ-eu, aˇ caˇ caˇ k'aw ̭ sehˇ deuˬ tiˬ byah ni geu ̭ lu ̭-eu meh. Aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ joe-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu jaw ̭ dui dui-eu jeˬ hawˇ-eu nui daˆ daˆ laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ tiˬ byah ni ahˇ-eu shuiˇ k'mˬ maˬ tiˬ k'mˬ aˬ yaw ̭ yuˇ lu ̭-eu meh. 5 Za ̭ taˬ-euˬ dawˬ tsui ̭ ahˇ-eu tsawˇ myahˇ tiˬ myahˇ aˬ yaw ̭-euˬ naˇ k'awˇ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. "Meh maˬ laˇ deuˬ hawˇ-eu, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ nui daˆ daˆ laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ aˬ ma yaw dzahˇ Baˬbuˇloˬ meuˬ meuˬ ma" lehˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. 6 Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ shiˬ hawˇ-eu, Yeˬsuˇ-ahˇ saˇ jaˇ zi ̭-eu miˇ neh bi seh ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ shiˬ dawˇ yeh ̭ taˬ-euˬ gaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ ya mawˇ ngeh, ngaˇ zahˬ leˇ-euˬ ma. 7 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ ngaˬ-ahˇ ehˇ-eu, "Aˬ jeˬ miˇ neh nawˇ zahˬ leˇ te. Zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ hawˇ-eu, uˬ duˬ shi ̭ siˬ tso ̭-awˇ uˬ coeˇ tseˇ coeˇ tso ̭-eu jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ-euˬ gaˇ kawˆ, za ̭ taˬ-euˬ dawˬ tsui ̭ ngaˇ nawˬ-ahˇ ehˇ nehˬ nyaˇ. 8 Nawˇ mawˇ-euˬ jeˬ zaˬ k'oeˇ mawˇ-aˬ, aˇ hu deh ̭-euˬ k'aw ̭, nymˬ-mˇ maˬ paˇ deh ̭ meh. G'awˬ myahˇ maˬ g'eh-ehˇ yaw li maˬ baw-eu duˬ k'ahˬ-ahˇ neh doˆ laˇ-awˇ, luˬ-iˇ seˇ-iˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ ya uˇ-iˇ teh ̭-a. Mˬ hawˇ-eu miˇ maˬ beh mi naˆ-ehˇ sa ̭ laˇ deh ̭-eu sahˬ bo ̭ la ̭ k'oeˇ tsawˇ myahˇ maˬ bi bo ̭ ahˇ taˬ-euˬ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ jawˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ-ahˇ ya mawˇ ngeh zahˬ dui dui leˇ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ dzeuˇ laˇ ngeh yaw deh ̭ deh ̭-euˬ k'aw ̭, nymˬ-mˇ maˬ paˇ deh ̭ meh. Ehˇ k'aw ̭, tiˬ poˆ paˇ doˆ laˇ teh ̭-a. 9 "Heu-aˬ, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ zmˬ-awˇ bi shaˇ sawˇ-eu g'aˇ duˬ ehˇ-eu dawˬ ma. Uˬ duˬ k'oeˇ shi ̭ siˬ-aˬ, zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ nuiˇ lu ̭-eu gawˬ duˇ shi ̭ duˇ pyeu ̭-eu meh. Sahˬ paˬ shi ̭ g'aˬ-ahˇ ehˇ maw ̭-eu jeˬ k'aw ̭ pyeu ̭-eu meh. 10 Ngaˬ g'aˬ ga-iˇ-awˇ, tiˬ g'aˬ uˆ lahˇ lu ̭-a siˬ. Tiˬ g'aˬ-aˬ, maˬ doˆ le-aˬ siˬ. Aˬ yaw ̭ doˆ le ngeh, tiˬ k'ehˬ tiˬ yamˬ teh ̭-ehˇ ya uˆ lahˇ teh ̭-a. 11 Aˇ hu deh ̭-awˇ nymˬ-mˇ maˬ paˇ deh ̭-euˬ jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ k'aw ̭, sahˬ paˬ k'oeˇ shi ̭ g'aˬ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu sahˬ paˬ yeh ̭ g'aˬ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-awˇ, luˬ-iˇ seˇ-iˇ-eu jeˬ la ̭ k'oeˇ ya uˇ-iˇ teh ̭-a. 12 "Nawˬ neh mawˇ-euˬ uˬ coeˇ tseˇ coeˇ k'oeˇ-aˬ, nymˬ-mˇ maˬ uˆ lahˇ le dah-euˬ sahˬ paˬ deuˬ pyeu ̭-eu meh. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ nehˬ-ehˇ tiˬ kawˆ lo ̭-ehˇ sahˬ paˬ geu ̭-awˇ, tiˬ naˬ liˬ byah ni bi uˆ lahˇ-eu a kawˬ-aˬ bi ̭ teh ̭-a. 13 Sahˬ paˬ heu tseˇ g'aˬ nui noeˬ tiˬ gaˇ ta ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ baoˬ hawˇ-eu uˆ lahˇ-eu aˇ yaˬ, jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ-ahˇ a nehˬ teh ̭-a. 14 Aˬ yaw ̭ ma ̭ Yawˇzaˬ-ahˇ guiˇ deuˆ teh ̭-a. Ehˇ k'aw ̭, Yawˇzaˬ-aˬ, aˬ yaw ̭ neh tseˇ doˆ-awˇ kuˇ-euˬ, saˇ jaˇ zi ̭-eu la ̭ k'oeˇ aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh-eu tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ tiˬ paw pyawˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ deuˆ g'aˬ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭-aˬ, sahˬ paˬ k'oeˇ taˆ Sahˬ paˬ pyeu ̭-eu meh." 15 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ ngaˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ paˇ ehˇ-eu meh. "Nawˬ neh ya mawˇ-euˬ meh maˬ laˇ k'oeˇ g'aˬ nuiˇ lu ̭-eu iˇ cu ̭ k'oeˇ deuˬ-aˬ, miˇ tsaˬ tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca deuˬ pyeu ̭-eu meh. 16 Nawˬ neh ya mawˇ-euˬ uˬ coeˇ k'oeˇ tseˇ coeˇ hawˇ-eu jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ meh maˬ laˇ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ muiˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ k'aˇ jaˆ-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ yuˇ geu ̭ jiˇ-awˇ, neˇ myawˆ ni byehˇ dzeh ya ̭ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yawˬ-euˬ shaˬ jiˇ dzaˬ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ miˬ dzaˬ keuˬ dzeh teh ̭-a. 17 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ neh ehˇ taˬ-euˬ dawˬ byah laˇ ngeh keuˆ ni, aˬ yaw ̭ ma ̭ kuiˇ ciˬ la ̭ ciˬ gm-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ baoˬ jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ-ahˇ a nehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, Miˬyehˇ-euˬ nui noeˬ mˇ-eu nui ma aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ Miˬyehˇ dawˆ ahˇ nehˬ taˬ-euˬ meh. 18 "Nawˬ neh ya mawˇ-euˬ zaˬ miˬ zaˬ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ jawˇ-eu sahˬ paˬ deuˬ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu huiˬ dui dui-eu meuˬ k'oeˇ meuˬ pyeu ̭-eu meh."

Pah mehˬ-eu 18

1 K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ mˬ-ahˇ neh paˇ za ̭ ka le gaˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭-aˬ, huiˬ dui dui-eu uˆ lahˇ-eu baoˬ ahˇ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ yawˬ gaˇ na lu ̭ bya keuˆ-eu meh. 2 Aˬ yaw ̭ teˇ saˇ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ ehˇ-eu, "Aˬ yaw ̭ coˬ-iˇ-euˬ meh. Huiˬ dui dui-eu Baˬbuˇloˬ meuˬ coˬ-iˇ-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, neh ̭ deuˬ hawˇ-eu maˬ muiˬ maˬ shawˇ-eu yaw sahˇ deuˬ yaw bui bui duˬ pyeu ̭-iˇ-euˬ meh. Jaw ̭ dui dui-awˇ maˬ haw cawˬ nahˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu aˇ jiˇ dawˬ tawˆ lu ̭ k'oeˇ gaˇ jawˇ-eu meh. 3 Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, miˇ k'ahˬ tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ taˆ dui dui-eu aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ dawˇ yeh ̭-euˬ lo ̭-ehˇ, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ joe-eu jeˬ-ahˇ dawˇ yeh ̭ jiˇ-awˇ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ jeˬ ga ̭ jeˬ ka mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yaw ̭-euˬ byawˬ g'a mo g'a-eu pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ baˬ da neh smˇ muiˬ muiˬ laˇ jiˇ-euˬ meh." 4 K'oeˇ naˇ, mˬ k'oeˇ taˆ heu lo ̭-ehˇ paˇ ehˇ-eu dawˬ-ahˇ ngaˇ ya gaˬ-euˬma. "Ngaˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ doˆ laˇ-awˬ. Aˬ yaw ̭ jawˇ gaˇ neh doˆ laˇ-awˬ. Aˬ yaw ̭ iˬ baˇ mˇ gaˇ taˬ ahˇ. Aˬ yaw ̭-euˬ shaˬ zahˬ taˬ caw pi. 5 Yaw ̭-euˬ iˬ baˇ mˬ-ahˇ tuˆ-awˇ, yaw ̭ neh mˇ-euˬ yaw haiˬ jeˬ-ahˇ, Miˬyehˇ ngehˇ-awˇ maˬ taˬ nehˬ-a. 6 Yaw ̭ neh yaw doeˇ k'aˇ mˇ-euˬ jeˬ, yaw ̭-ahˇ paˇ mˇ poˆ k'o ̭ nehˬ-awˬ. Yaw ̭ neh mˇ taˬ-euˬ naˆ maˬ tseˇ, nyiˬ bymˇ dzehˬ ni mˇ k'o ̭ nehˬ-awˬ. Yaw ̭ neh bi dawˇ la ̭-euˬ k'mˬ maˬ, nyiˬ bymˇ taˆ-eu ciˬ k'o ̭ nehˬ-awˬ. 7 Aˬ yaw ̭ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ huiˬ-awˇ, byawˬ g'a mo g'a dehˆ-euˬ k'oeˇ-ahˇ, shaˬ zahˬ g'aˬ di di k'o ̭ nehˬ-awˬ. 'Sahˬ ma geu ̭-awˇ ngaˇ nuiˇ lu ̭ ma. Miˬ coeˬ miˬ ma pyeu ̭-eu maˬ ngeuˇ. Shaˬ zahˬ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ mˇ' lehˇ, aˬ yaw ̭ ehˇ taˬ-euˬ jaˆ-eu meh. 8 K'oeˇ naˆ ni jahˇ g'eh-eu miˇ neh, aˬ yaw ̭ k'oeˇ taˆ shaˬ zahˬ guˆ gaˆ, shiˇ-eu naˇ-eu meh ̭-eu shu ̭-eu, tiˬ nah ka ̭ dzahˬ-awˇ oe teh ̭-a. Yaˇ k'aˬ daˇ-eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ, baoˬ huiˬ dui dui-eu baˬ da neh, yaw ̭-ahˇ miˬ dzaˬ puiˆ dzeh teh ̭-a." 9 Aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ joe-awˇ byawˬ g'a mo g'a-euˬ miˇ k'ahˬ sahˬ paˬ deuˬ-aˬ, aˬ yaw ̭-ahˇ puiˆ dzaˬ-eu miˬ dzaˬ uˬ k'oeˬ-ahˇ ya mawˇ ngeh, aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ tsawˇ ngoeˇ ngoeˇ teh ̭-a. 10 Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ shaˬ zahˬ ya caw pi gaˇ guˆ-eu miˇ neh gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ yaw ̭-awˇ haw teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu, "Aˇ naˆ ni guˆ laˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu nga. Aˇ naˆ ni zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu nga. Baoˬ huiˬ dui dui-eu Baˬbuˇloˬ-oˇ, nawˇ-aˬ, naˬ liˬ tiˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ teh ̭-ehˇ bi k'ehˬ byoˆ le ̭-euˬ ngaˇ." 11 Miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ jeˬ ga ̭ jeˬ ka mˇ-eu deuˬ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ g'aˇ duˬ tsawˇ ngoeˇ ngoeˇ-eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ myawˬ gahˬ zeuˇ-eu g'aˬ maˬ jawˇ-ehˇ pyeu ̭-iˇ-euˬ meh. 12 A yaw ̭ ma ̭-euˬ shuiˇ deuˬ, pyuˇ deuˬ, aˇ poeˬ k'aˆ-eu k'aˬ lo sehˇ deuˬ, aˇ caˇ caˇ k'aw ̭ sehˇ deuˬ, shawˇ jehˆ ni g'eh-eu saˬ paˇ paˇ pyuˇ deuˬ, neˇ naˆ naˆ-eu saˬ paˇ deuˬ, boeˬ saˬ paˇ deuˬ, poeˬ dui dui-eu daˇ kawˬ deuˬ, ya ma juiˇ hawˇ-eu aˇ poeˬ k'aˆ-eu daˇ kawˬ neh jahˇ taˬ-euˬ mˇ myawˬ deuˬ, guiˬ shuiˇ, shmˇ hawˇ-eu lo pyuˇ neh jahˇ taˬ-euˬ mˇ myawˬ deuˬ, 13 cawˬ k'aˬ cawˬ piˇ deuˬ, tsaˬ gawˬ baˬ gawˬ deuˬ, dzaˇ muiˇ dzaˇ sawˇ deuˬ, aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ deuˬ, dzaˬ-eu tsiˇ deuˬ, cehˇ meu hawˇ-eu cehˇ deuˬ, mawˇ neˇ hawˇ-eu yawˇ deuˬ, mahˬ hawˇ-eu mahˬ laˆ lawˬ deuˬ, zaˬ k'aˆ deuˬ, tsawˇ haˬ-euˬ sa ̭ laˇ deuˬ, heu deuˬ-ahˇ zeuˇ-eu g'aˬ maˬ jawˇ-ehˇ pyeu ̭-iˇ-euˬ meh. 14 Jeˬ ga ̭ jeˬ ka mˇ-eu tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ ehˇ-eu, "Nawˇ nui k'ahˇ jaˆ dui dui-eu jeˬ dawˬ tawˆ lu ̭ hawˇ-eu, nawˬ-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ, yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ dawˬ tawˆ lu ̭ byoˆ-iˇ jiˇ-awˇ, k'oeˇ deuˬ-ahˇ nawˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ paˇ ya mawˇ haw-aˇ." 15 Meuˬ k'oeˇ meuˬ nehˬ-ehˇ ga ̭ ta ̭ ka ta ̭-awˇ smˇ muiˬ muiˬ laˇ-euˬ tsawˇ haˬ k'oeˇ deuˬ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ shaˬ zahˬ ya caw pi nehˬ gaˇ guˆ-awˇ, gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ yaw ̭-awˇ haw teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭ heu lo ̭-ehˇ dawˬ kawˬ kawˬ-awˇ ngoeˇ teh ̭-a. 16 "Aˇ loˇ, huiˬ-eu meuˬ-ahˇ haw sheˇ. paˇ pyuˇ paˇ shawˇ dm-awˇ, paˇ neˇ neˇ naˆ dm-awˇ, shuiˇ myawˬ guˇ deuˬ geu ̭-awˇ, k'aˬ lo sehˇ deuˬ geu ̭-awˇ, caˇ k'aw ̭ sehˇ deuˬ geu ̭-euˬ, 17 naˬ liˬ tiˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ, pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ dawˬ tawˆ piˬ jiˇ byoˆ jiˇ-euˬ nga." Saˇ baoˬ k'oeˇ taˆ aˬ yui ̭ geu ̭-eu deuˬ, saˇ baoˬ dziˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu, saˇ baoˬ la ̭ k'oeˇ gaˇ mˇ-eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭, gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ yaw ̭-awˇ haw-eu meh. 18 Aˬ yaw ̭-ahˇ puiˆ dzaˬ-euˬ miˬ dzaˬ uˬ k'oeˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya mawˇ ngeh, "Huiˬ dui dui-eu meuˬ heu meuˬ-ahˇ duˇ-eu meuˬ tiˬ meuˬ-iˬ maˬ jaˆ haw-aˬ" lehˇ guˇ-eu meh. 19 Aˬ yaw ̭ ma ̭ uˬ duˬ-ahˇ k'aˬ lehˇ tawˆ daˆ-awˇ, heu lo ̭-ehˇ dawˬ kawˬ kawˬ-awˇ ngoeˇ-eu meh. Aˇ loˇ, huiˬ-eu meuˬ-ahˇ haw sheˇ. Aˬ yaw ̭ pyuˇ shuiˇ byehˬ-euˬ miˇ neh, laˆ shaˆ saˇ baoˬ k'aˇ jaˆ-euˬ deuˬ, smˇ muiˬ muiˬ laˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭ naˬ liˬ tiˬ la ̭ la ̭ k'oeˇ, aˬ yaw ̭ piˬ le byoˆ le-euˬ meh. 20 Aˬ yaw ̭ luˬ-iˇ seˇ-iˇ-euˬ gaˇ, Mˬ-oˇ laˬ k'aˬ cehˇ-awˬ. Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ, Miˬyehˇ-euˬ g'aˬ k'ehˇ deuˬ hawˇ-eu, bawˇ lawˇ peh : deuˬ laˬ k'aˬ cehˇ-awˬ. Naw ma ̭ g'aˇ duˬ meuˬ k'oeˇ meuˬ-ahˇ, Miˬyehˇ yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ-euˬ meh." 21 K'oeˇ naˇ, g'aˬ k'aˆ dui dui-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ lo lehˬ hui ni ahˇ-eu k'aˬ lo tiˬ siˬ iˬ ma laˆ shaˆ-ahˇ ba ̭ pu ̭ g'eh-awˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Huiˬ dui dui-eu Baˬbuˇloˬ meuˬ, heu lo ̭-ehˇ bi ba ̭ dzeh g'eh-awˇ, tiˬ jawˇ-iˬ maˬ paˇ ya mawˇ-aˇ. 22 deuˇ-mˬ, bawˬ law, daˇ heh teˇ saˇ, tiˬ jawˇ-iˬ maˬ paˇ ya gaˬ-aˇ, Ga ̭-eu ka-eu, la ̭ myawˬ la ̭ muˆ, tiˬ jawˇ-iˬ maˬ paˇ ya mawˇ-aˇ. 23 Tsiˇ k'mˬ do ̭ bya taˬ-euˬ yaw sheh ̭, tiˬ jawˇ-iˬ maˬ paˇ ya mawˇ-aˇ. Miˬ da ̭ zaˬ da ̭ jiˇ cehˇ g'eh-eu, teˇ saˇ maˬ paˇ ya gaˬ haw-aˇ. Nawˬ-euˬ tsawˇ haˬ baw ga ̭ k'oeˇ deuˬ, miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ k'awˇ teˇ doˆ-awˇ, nawˬ-euˬ mah loˬ ja maw k'oeˇ neh, miˇ tsaˬ zaˬ-ahˇ shuiˇ tawˆ-euˬ meh. 24 Bawˇlawˇpeh deuˬ-euˬ shiˬ, tsawˇ muiˬ tsawˇ jaˬ-euˬ shiˬ, miˇ tsaˬ heu-euˬ k'oeˇ taˆ, k'aˇ bi seh ̭ yoeˇ-euˬ shiˬ, nawˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ ya mawˇ-euˬ meh."

Pah mehˬ-eu 19

1 K'oeˇ naˇ, mˬ k'oeˇ taˆ tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma guˇ-eu teˇ saˇ lo ̭-ehˇ, heu lo ̭-ehˇ ehˇ gaˇ ngaˇ ya gaˬ-euˬ ma. "Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-awˬ. Ka k'o ̭-eu jeˬ maˬ ehˇ, yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ maˬ ehˇ, baoˬ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ-euˬ pyeu ̭-eu meh. 2 Aˬ yaw ̭ neh yaˇ k'aˬ daˇ-euˬ jeˬ, tsaˬ-eu dawˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh. K'aˬ miˬ sheu-eu jeˬ-ahˇ gaˬ-awˇ, miˇ tsaˬ tahˬ k'awˇ-ahˇ laˆ jaw ̭-euˬ, huiˬ-eu meh maˬ laˇ k'oeˇ g'aˬ-ahˇ, aˬ yaw ̭ yaˇ k'aˬ daˇ nehˬ-euˬ meh. Yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ deuˬ shiˇ-euˬ poeˬ, yaw ̭ la ̭ poˆ poˆ-euˬ meh." 3 Aˬ yaw ̭ ma ̭ heu lo ̭-ehˇ paˇ guˇ-eu meh. "Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-awˬ. Yaw ̭-ahˇ puiˆ-euˬ miˬ dzaˬ uˬ k'oeˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ du meh." 4 Aˬ yui ̭ aˬ tsu k'oeˇ nyiˬ tseˇ oeˬ g'aˬ hawˇ-eu deh ̭ lu ̭-eu jeˬ zaˬ k'oeˇ oeˬ mawˇ awˆ byaˆ-awˇ, dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ taˆ nuiˇ lu ̭-eu Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-euˬ meh. "Aˬ miˬ. Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-awˬ" lehˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ehˇ-eu meh. 5 K'oeˇ naˇ, dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ-ahˇ neh heu lo ̭-ehˇ ehˇ doˆ le ̭ gaˇ ngaˇ ya gaˬ-euˬ ma. "Miˬyehˇ-euˬ zaˬk'aˆ dawˬ tawˆ lu ̭, yaw ̭-ahˇ yaw zeu k'aˇ baw-eu deuˬ, huiˬ zaˬ nyiˇ zaˬ k'aˇ jawˇ k'aˇ deuˬ, Aˬ dui Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-awˬ." 6 K'oeˇ naˇ, iˇ cu ̭ tsawˬ ga ga-eu teˇ saˇ hawˇ-eu mˬ jeˬ jeˬ-eu teˇ saˇ lo ̭-ehˇ g'eh-awˇ, tsawˇ haˬ aˇ ma ̭ ma ̭ ma guˇ-eu teˇ saˇ lo ̭-ehˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu dawˬ-ahˇ ngaˇ ya gaˬ-euˬ ma. "Miˬyehˇ-ahˇ ja ceuˬ-awˬ. Baoˬhuiˬ-eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-aˬ, dzoeˬ dzaˬ-eu Sahˬpaˬ pyeu ̭-eu meh. 7 Aˬyaw ̭ huiˬ dui mahˇ dui dui gaˇ, laˬ k'aˬ cehˇ-awˇ ja ceuˬ kaˇ-euˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yawˇ zaˬ oeˇ mˇ baˇ-eu g'eh-awˇ, zaˬ miˬ lehˬ hmˬ dah taˬ-euˬ meh. 8 Dahˬ dzaˬ-iˇ-eu zaˬ miˬ g'aˬ-ahˇ, yaw sheh ̭ bya-eu paˇ pyuˇ paˇ shawˇ, bi dm-eu lehˇ jahˇ taˬ-euˬ meh." (Paˇ pyuˇ paˇ shawˇ k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ neh mˇ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-euˬ dawˬ tsui ̭ pyeu ̭-eu meh.) 9 K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ ngaˬ-ahˇ ehˇ-eu, "Yawˇzaˬ oeˇ mˇ baˇ-eu bawˬ-iˬ-ahˇ laˇ-eu g'aˇ duˬ bi kuˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh lehˇ bo ̭ ahˇ taˬ-awˬ." Aˬ yaw ̭ paˇ ehˇ-eu, "Heu-aˬ, maˇ maˇ ni Miˬyehˇ neh ngehˬ-euˬ dawˬ meh." 10 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ-euˬ mehˬ shi ngaˇ ga byaˆ-awˇ uˬ duˬ tahˬ-eu lehˇ g'eh-euˬ ma. Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ehˇ-eu, "Teu lo ̭-ehˇ taˬ g'eh. Ngaˇ-aˬ, nawˬ lo ̭-ehˇ Miˬyehˇ-euˬ zaˬ k'aˆ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu nawˬ-euˬ cawˬ ma. Nawˬ-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ hawˇ-eu Yeˬsuˇ neh pah mehˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ-ahˇ k'aˇ tuˆ tehˬ lu ̭-eu deuˬ-euˬ cawˬ pyeu ̭-eu ma. Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-awˬ." Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yeˬsuˇ neh pah mehˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ-ahˇ Miˬyehˇ neh bi noeˬ doˆ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ k'oeˇ meh. 11 K'oeˇ naˇ, mˬ pah le-awˇ, mahˬ mahˬ pyuˇ tiˬ mawˇ jawˇ gaˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Mahˬ dziˬ-eu g'aˬ-ahˇ Saˇ jaˇ zi ̭-eu Tsaˬ-eu dawˇ-eu g'aˬ lehˇ kuˇ-eu meh. Aˬ yaw ̭-aˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ la ̭ k'oeˇ yaˇ k'aˬ daˇ-awˇ guiˇ deuˆ-eu g'aˬ meh. 12 Aˬ yaw ̭-euˬ myaˆ nuiˆ miˬ dzaˬ miˬ lmˇ-ahˇ duˇ-awˇ, uˬ duˬ-ahˇ shuiˇ uˬ k'oˆ g'awˬ mya siˬ k'oˆ lu ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭-ahˇ tsawˇ myahˇ tiˬ myahˇ bo ̭ myahˬ taˬ-awˇ, aˬ yaw ̭ maˬ ngeuˇ naˇ tsawˇ myahˇ k'oeˇ myahˇ-euˬ dawˬ tsui ̭ tiˬ g'aˬ-iˬ maˬ siˬ nya-a. 13 Aˬ yaw ̭ dm lu ̭-eu pehˇ k'ahˬ pehˇ mahˇ-ahˇ shiˬ leh ̭-eu meh. Aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ myahˇ-aˬ, "Miˬyehˇ-euˬ Dawˬkawˬ" lehˇ kuˇ-eu meh. 14 Mˬ taˆ guiˇ ma ̭ deuˬ mahˬ mahˬ pyuˇ dziˬ-awˇ, shawˇ jehˆ ni g'eh-eu saˬ paˇ paˇ pyuˇ dm-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ nah caw teh-eu meh. . 15 Miˇ tsaˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ-ahˇ deuˆ g'aˬ-eu g'aˇ duˬ, taˆ dui dui-eu mi cehˇ tiˬ kahˇ aˬ yaw ̭-euˬ k'aˬ meh-ahˇ doˆ le-euˬ meh. Shuiˇ gawˬ yoeˬ neh aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ zuiˆ-awˇ uˆ lahˇ-eu la ̭ k'oeˇ, Baoˬ huiˬ-eu Miˬyehˇ-euˬ nui ma pehˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ nawˬ duˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ aˬ ga ̭ dzaˇ uiˇ nawˬ doˆ teh ̭-a. 16 Aˬ yaw ̭-euˬ pehˇ k'ahˬ pehˇ mahˇ hawˇ-eu shaˬ pyaˬ-ahˇ, "Sahˬ paˬ k'oeˇ taˆ Sahˬpaˬ" lehˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. 17 K'oeˇ naˇ, nahˇ ma k'oeˇ taˆ yaw ̭ lu ̭-eu mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ-ahˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Mˬ-euˬ g'ahˇ ceh k'aˇ zaw lu ̭-eu aˇ jiˇ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ, aˬ yaw ̭ yaw k'aˆ-ehˇ guˇ-awˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. "Miˬyehˇ-euˬ huiˬ dui dui-eu bawˬ-iˬ-ahˇ uiˬ laˇ bymˇ laˇ-awˬ. 18 Sahˬ paˬ deuˬ-euˬ shaˬ jiˇ, guiˇ ma ̭ k'oeˇ taˆ uˆ lahˇ-eu yaw huiˬ yaw mahˇ deuˬ-euˬ shaˬ jiˇ, zaˬ k'aˆ hawˇ-eu zaˬ k'aˆ maˬ ngeuˇ-eu deuˬ-euˬ shaˬ jiˇ, huiˬ zaˬ nyiˇ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ shaˬ jiˇ, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭-euˬ shaˬ jiˇ dzaˬ laˇ-awˬ." 19 K'oeˇ naˇ, jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ hawˇ-eu miˇ k'ahˬ sahˬ paˬ deuˬ uiˬ leˇ bymˇ leˇ-awˇ, mahˬ dziˬ lu ̭-eu g'aˬ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ guiˇ ma ̭-ahˇ guiˇ deuˆ-eu lehˇ g'eh lu ̭ gaˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. 20 Jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ hawˇ-eu, aˬ yaw ̭ mehˬ shi aˬ cawˬ-ahˇ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ mehˬ-euˬ maˬ ngeuˇ-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngeh dah-eu k'oeˇ g'aˬ-ahˇ bi nyeh ̭ mi-euˬ meh. (K'oeˇ lo ̭-ehˇ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g'eh-eu jeˬ mˇ mehˬ-eu la ̭ k'oeˇ, jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ neh jmˬ diˬ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ-eu, jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ-euˬ tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ mehˇ shuiˇ shuiˇ za taˬ-euˬ jeˬ pyeu ̭-eu meh.) Jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ hawˇ-eu maˬ ngeuˇ-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu k'oeˇ g'aˬ-ahˇ, miˬ dzaˇ dzaˇ shuiˇ do ̭ lu ̭-eu miˬ dzaˬ lah la ̭ k'oeˇ yaw deh ̭-ehˇ ba ̭ pu ̭ nehˬ-euˬ meh. 21 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ guiˇ ma ̭ deuˬ-aˬ, mahˬ dziˬ lu ̭-eu g'aˬ-euˬ k'aˬ meh-ahˇ doˆ le-euˬ miˬ cehˇ neh bi seh ̭ jiˇ-euˬ meh. Aˇ jiˇ dawˬ tawˆ lu ̭ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ shaˬ jiˇ tiˬ dehˆ dzaˬ-euˬ meh.

Pah mehˬ-eu 20

1 K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tiˬ g'aˬ mˬ-ahˇ neh za ̭ ka le gaˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭-euˬ aˬ la ̭-ahˇ, yaw li maˬ baw-eu duˬ k'ahˬ-euˬ mahˬ taw ̭ kahˬ hawˇ-eu shmˇ caˆ caˆ ma yuˇ lu ̭-eu meh. 2 Aˇ hu-euˬ aˇ lawˇ k'oeˇ mawˇ pyeu ̭-eu byaˆ yahˬ k'oeˇ mawˇ-ahˇ aˬ yaw ̭ nyeh ̭-awˇ, tiˬ heˇ k'o ̭ byah ni shmˇ caˆ neh pa ̭ taw ̭ taˬ-euˬ meh. Aˇ lawˇ k'oeˇ-aˬ, Neh ̭ sahˬ paˬ hawˇ-eu neh ̭ Saˬdaˬ lehˇ k'aw ̭ ehˇ nya-eu meh. 3 Tiˬ heˇ k'o ̭ aˇ yamˬ la ̭ k'oeˇ miˇ k'ahˬ tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ mehˇ shuiˇ maˬ bi shuiˇ nya ni, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭-ahˇ yaw li maˬ baw-eu duˬ k'ahˬ-ahˇ ba ̭ ahˇ-awˇ, mahˬ taw ̭ taw ̭ tehˬ-awˇ jmˬ diˬ g'oeˬ taˬ-euˬ meh. K'oeˇ dzeuˇ naˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ tiˬ k'ehˬ tiˬ yamˬ pyehˬ nehˬ teh ̭-a. 4 K'oeˇ naˇ, dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ tiˬ deuˬ-ahˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. K'oeˇ gaˇ nuiˇ lu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ yaˇ k'aˬ daˇ-eu baoˬ bi ̭ taˬ-euˬ meh. Yeˬsuˇ neh pah mehˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ gaˇ kawˆ hawˇ-eu Miˬyehˇ dawˬ kawˬ gaˇ kawˆ mehˬ-euˬ baˬ da neh bi seh ̭-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ sa ̭ laˇ deuˬ-ahˇ k'aw ̭ ya mawˇ-euˬ ma. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ hawˇ-eu aˬ yaw ̭-euˬ tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ uˬ duˬ maˬ tahˬ-ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ naˇ k'awˇ hawˇ-eu aˬ la ̭-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ jmˬ maˬ diˬ taˬ-aˬ. Aˬ yaw ̭ ma ̭ g'o ̭ deh ̭ laˇ-awˇ, Ka li nehˬ-ehˇ sahˬ paˬ geu ̭-awˇ tiˬ heˇ k'o ̭ uˆ lahˇ-euˬ meh. 5 (Dzeˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, tiˬ heˇ k'o ̭ aˇ yamˬ k'oeˇ maˬ dzeuˇ-iˇ k'oeˇ keuˆ ni maˬ g'o ̭ deh ̭ laˇ-a.) Heu-aˬ, shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ g'o ̭ deh ̭ beh beh laˇ-eu poˆ meh. 6 G'o ̭ deh ̭ beh beh laˇ-eu heu poˆ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, guiˬ lahˬ huiˬ dui dui-awˇ, laˬ k'aˬ cehˇ dui dui-eu meh. Nyiˬ poˆ tiˬ poˆ shiˇ-eu jeˬ-euˬ baoˬ aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ maˬ g'aˬ leˇ-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, Miˬyehˇ hawˇ-eu Ka li-euˬ piˇ ma ya geu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ nehˬ-ehˇ tiˬ heˇ k'o ̭ ya uˆ lahˇ teh ̭-a. 7 Tiˬ heˇ k'o ̭ aˇ yamˬ dzeuˇ ngeh, neh ̭ Saˬdaˬ-ahˇ pa ̭ taˬ-euˬ pyehˬ nehˬ teh ̭-a. 8 Aˬ yaw ̭ doˆ-iˇ-awˇ, miˇ ma oeˬ coeˇ oeˬ pyawˬ-ahˇ jawˇ-eu Gawˇgaˆ hawˇ-eu Maˬgawˇgaˆ tsawˇ jeuˬ deuˬ-ahˇ jaˬ myaw ̭ mehˇ shuiˇ shuiˇ teh ̭-a. Neh ̭ Saˬdaˬ-aˬ, iˬ ma laˆ shaˆ lawˇ deh-ahˇ jaˆ-eu k'aˇ shui ̭ lo ̭-ehˇ myaˬ-eu aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ guiˇ deuˆ-eu g'aˇ duˬ sheuˬ uiˬ la ̭ teh ̭-a. 9 Aˬ yaw ̭ ma ̭ miˇ tsaˬ k'oeˇ taˆ jawˇ byah jiˇ-awˇ, Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ sehˬ g'awˆ hawˇ-eu Miˬyehˇ gaˬ-eu meuˬ k'oeˇ meuˬ-ahˇ jawˬ lahˇ jiˇ-euˬ meh. Ehˇ k'aw ̭, mˬ-ahˇ neh miˬ dzaˬ ga ka le-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ laˆ luˬ laˆ seˇ-euˬ meh. 10 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-ahˇ jaˬ myaw ̭ mehˇ shuiˇ shuiˇ-euˬ Neh ̭ sahˬ paˬ-aˬ, jeˬ zaˬ yaw haiˬ k'oeˇ mawˇ hawˇ-eu maˬ ngeuˇ-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu g'aˬ-ahˇ ba ̭ ahˇ nehˬ-euˬ lah pyeu ̭-eu, miˬ dzaˬ hawˇ-eu miˬ dzaˇ dzaˇ shuiˇ lah k'oeˇ lah-ahˇ bi ba ̭ ahˇ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭ ma ̭-aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ uˬ ci ̭ nah g'ahˇ maˬ ehˇ ya shaˬ ya zahˬ dui dui teh ̭-a. 11 K'oeˇ naˇ, pyuˇ deuˬ ni g'eh-eu huiˬ dui dui-eu dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ hawˇ-eu k'oeˇ gaˇ nuiˇ lu ̭-eu g'aˬ-ahˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Mˬ hawˇ-eu miˇ tsaˬ aˬ yaw ̭-euˬ mehˬ shi cehˆ byoˆ-awˇ, tiˬ jawˇ-iˬ maˬ paˇ ya mawˇ ni byoˆ-iˇ-euˬ meh. 12 K'oeˇ naˇ, shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ huiˬ zaˬ nyiˇ zaˬ dawˬ tawˆ lu ̭, dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ-euˬ mehˬ shi yaw ̭ lu ̭ gaˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. K'oeˇ ngeh, sahˬ bo ̭ pah-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, deh ̭-eu sa ̭ laˇ sahˬ bo ̭ pah-euˬ meh. Shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, sahˬ bo ̭ k'oeˇ deuˬ la ̭ k'oeˇ k'aˇ bo ̭ ahˇ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, yawˬ ha neh k'aˇ mˇ ya ̭-euˬ gaˇ geuˇ ni yaˇ k'aˬ bi daˇ-euˬ meh. 13 K'oeˇ naˇ, iˬ ma laˆ shaˆ-aˬ, aˬ yaw ̭ la ̭ k'oeˇ shiˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ Miˬyehˇ-ahˇ a nehˬ-euˬ meh. Shiˇ-eu jeˬ maˬ ehˇ, shiˇ-eu miˇ k'ahˬ maˬ ehˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ neh k'aˇ nyeh ̭ tehˬ taˬ-euˬ shiˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ a nehˬ-euˬ meh. K'oeˇ naˇ, tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ lu ̭ yawˬ ha neh k'aˇ mˇ dzeuˇ ya ̭-euˬ lo ̭-ehˇ yaˇ k'aˬ bi daˇ-euˬ meh. 14 Shiˇ-eu jeˬ hawˇ-eu shiˇ-eu miˇ k'ahˬ k'oeˇ nyiˬ jeˬ-ahˇ-aˬ, miˬ dzaˬ lah-ahˇ biˬ pu ̭ nehˬ-euˬ meh. (Miˬ dzaˬ lah k'oeˇ lah-aˬ, nyiˬ poˆ tiˬ poˆ shiˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu meh.) 15 Deh ̭-eu sa ̭ laˇ sahˬ bo ̭ la ̭ k'oeˇ tsawˇ myahˇ maˬ k'aˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, miˬ dzaˬ lah-ahˇ bi ba ̭ pu ̭ jiˇ-euˬ meh.

Pah mehˬ-eu 21

1 K'oeˇ naˇ, mˬ yaw shui ̭ hawˇ-eu miˇ yaw shui ̭-ahˇ ngaˇ ya mawˇ-euˬ ma. Yaw beh jaˆ-euˬ mˬ hawˇ-eu miˇ byoˆ-iˇ-awˇ, iˬ ma laˆ shaˆ maˬ paˇ jaˆ ni pyeu ̭-iˇ-euˬ meh. 2 K'oeˇ ngeh, Muiˬ-eu shawˇ-eu Meuˬ pyeu ̭-eu Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-aˬ, smˇ miˇ iˇ-eu lehˇ g'eh-eu zaˬ miˬ zaˬ tiˬ g'aˬ yawˬ ha-euˬ k'aˬ dzeˇ zaˬ jawˇ gaˇ iˇ-eu lehˇ dm g'aˬ dm lmˇ tiˬ ku ̭ dm-awˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ lo ̭-ehˇ, mˬ-ahˇ Miˬyehˇ jawˇ gaˇ neh za ̭ ka le-euˬ meh. 3 K'aˆ dui dui-eu teˇ saˇ tiˬ saˇ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ-ahˇ neh heu lo ̭-ehˇ ehˇ doˆ le ̭ gaˇ ngaˇ ya gaˬ-euˬ ma. "Nymˬ-mˇ, Miˬyehˇ-euˬ nymˇ tsawˇ haˬ zaˬ jawˇ gaˇ jaˆ le-euˬ meh. Aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ aˬ yaw ̭ jawˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ haˬ pyeu ̭ laˇ teh ̭-a. Aˬ yaw ̭-euˬ mawˇ do aˬ yaw ̭ ma ̭ nehˬ-ehˇ jawˇ teh ̭-a. 4 Aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ myaˆ biˇ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ aˬ yaw ̭ siˆ shawˇ nehˬ teh ̭-a. Shiˇ-eu jeˬ maˬ paˇ jaˆ-ehˇ, noeˬ shaˬ noeˬ zahˬ-eu jeˬ, ngoeˇ-eu jeˬ hawˇ-eu, naˇ-eu gawˇ-eu jeˬ maˬ paˇ jaˆ meh. Yaw oeˇ k'oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ byoˆ jiˇ-euˬ meh." 5 K'oeˇ naˇ, dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ k'oeˇ taˆ nuiˇ lu ̭-eu k'oeˇ g'aˬ ehˇ-eu, "Nymˬ-mˇ poˆ jawˇ-aˬ, yawˬ jeˬ na lu ̭ ngaˬ neh yaw shui ̭ jahˇ paˇ jiˇ-euˬ ma." Aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ paˇ ehˇ-eu, "Heu lo ̭-ehˇ bo ̭ ahˇ taˬ-awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, dawˬ heu deuˬ tsaˬ dui dui-awˇ jah paˬ-ehˇ g'eh dui dui-eu meh." 6 Aˬ yaw ̭ paˇ ehˇ-eu, "Jiˇ-euˬ ma. Ngaˇ-aˬ, aˇ dahˬ beh-eu hawˇ-eu aˇ saˬ saˬ-eu g'aˬ ma. Dahˬ beh-eu jeˬ hawˇ-eu aˇ saˬ saˬ-eu jeˬ ma. Iˇ cu ̭ k'aˇ meh ̭-eu tsawˇ haˬ-ahˇ, deh ̭-eu sa ̭ laˇ lawˇ gawˆ-euˬ iˇ cu ̭ yaw ̭ ngeh ̭-ehˇ bi dawˇ ma. 7 G'aˬ leˇ-euˬ tsawˇ haˬ aˬ geu g'aˬ maˬ kaˬ, jeˬ biˇ heu o ̭ teh ̭-a. Ngaˇ aˬ yaw ̭-euˬ Miˬyehˇ pyeu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ ngaˬ-euˬ aˬ li ya pyeu ̭-eu jeˬ biˇ o ̭ teh ̭-a. 8 Ehˇ k'aw ̭, guˆ-eu nui ma ahˇ-eu tsawˇ haˬ, saˇ jaˇ puiˬ-eu tsawˇ haˬ, yaw jaw ̭ jeˬ mˇ-eu tsawˇ haˬ, tsawˇ haˬ seh ̭-eu tsawˇ haˬ, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu la ̭ k'oeˇ k'aˬ miˬ sheu-eu tsawˇ haˬ, mah loˬ ja maw zmˬ-eu tsawˇ haˬ, tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu tsawˇ haˬ, jaˬ myaw ̭ mehˇ shuiˇ shuiˇ-eu tsawˇ haˬ, heu lo ̭-ehˇ g'eh-eu deuˬ-ahˇ o ̭-eu jawˇ duˬ-aˬ, nyiˬ poˆ tiˬ poˆ shiˇ-eu jeˬ pyeu ̭-eu, miˬ dzaˬ hawˇ-eu miˬ dzaˇ dzaˇ shuiˇ do ̭ lu ̭-eu lah k'oeˇ lah meh. 9 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ shi ̭ g'aˬ la ̭ k'oeˇ, aˇ saˬ saˬ-eu k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ tiˬ byah ni ahˇ-eu naˬ bo shi ̭ bo yuˇ lu ̭-eu g'aˬ ngaˇ jawˇ gaˇ oe-awˇ ehˇ-eu, "Laˇ-awˬ. Yawˇzaˬ-euˬ zaˬ miˬ pyeu ̭-eu miˬ shui ̭ k'oeˇ g'aˬ ngaˇ nawˬ-ahˇ mehˬ nehˬ nyaˇ." 10 Yaw sahˇ Miˬyehˇ ngaˬ-ahˇ uˆ lahˇ le-awˇ, goˇ dui dui-eu gawˬ jawˬ uˬ du sheuˬ daˆ nehˬ la ̭-euˬ meh. Muiˬ-eu shawˇ-eu Meuˬ meuˬ ma pyeu ̭-eu Yeˬluˇsaˬlehˬ k'oeˇ, mˬ-ahˇ Miˬyehˇ jawˇ gaˇ neh za ̭ ka le lu ̭ gaˇ aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ mehˬ nehˬ la ̭-euˬ meh. 11 Meuˬ k'oeˇ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ ahˇ-awˇ, yaw sheh ̭ g'awˬ mya jeˬ ahˇ-eu k'aˬ lo sehˇ lo ̭-ehˇ yaw sheh ̭ bya-awˇ, shawˇ jehˆ ni doˆ coˆ-ehˇ haw mawˇ nya-eu meh. 12 Huiˬ dui goˇ dui dui-eu meuˬ meuˬ lahˇ gawˬ taˬ-awˇ, lahˇ k'ehˬ tseˇ nyi ̭ k'ehˬ jaˆ-awˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ lo ̭ lu ̭-eu meh. Lahˇ k'ehˬ k'oeˇ deuˬ k'oeˇ taˆ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ tseˇ nyi ̭ jeuˬ-euˬ tsawˇ myahˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. 13 Tiˬ pyawˬ-ahˇ lahˇ k'ehˬ smˇ k'ehˬ dahˇ-eu meh. Nahˇ ma doˆ k'ehˬ paw pyawˬ-ahˇ smˇ k'ehˬ, la ̭ oˆ pyawˬ-ahˇ smˇ k'ehˬ, la ̭ taˆ pyawˬ-ahˇ smˇ k'ehˬ, nahˇ ma ga k'ehˬ pyawˬ-ahˇ smˇ k'ehˬ dahˇ-eu meh. 14 Lahˇ k'oeˇ lahˇ-aˬ, k'aˬ lo lo ma tseˇ nyi ̭ siˬ k'oeˇ taˆ gawˬ taˬ-euˬ meh. K'aˬ lo k'oeˇ deuˬ k'oeˇ taˆ, Yawˇzaˬ-euˬ g'aˬ k'ehˇ tseˇ nyi ̭ g'aˬ-euˬ tsawˇ myahˇ bo ̭ taˬ-euˬ meh. 15 Ngaˬ-ahˇ dawˬ ngehˬ cawˬ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ-aˬ, meuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, lahˇ k'ehˬ deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, meuˬ meuˬ lahˇ-ahˇ maˬ ehˇ, dza haw-eu shuiˇ daˇ dza ahˇ-eu meh. 16 Meuˬ k'oeˇ-aˬ, oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ pyeu ̭-awˇ, yaw jeˇ paw hawˇ-eu yaw mahˇ paw tiˬ kawˆ meh. Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ aˬ yaw ̭-euˬ daˇ dza neh meuˬ k'oeˇ meuˬ-ahˇ dza haw-euˬ meh. Yaw mahˇ paw tiˬ heˇ ngaˬ yaˇ laˇ byah-awˇ, yaw jeˇ paw hawˇ-eu yaw goˇ paw k'aw ̭, k'oeˇ naˆ ni byah-eu meh. 17 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ meuˬ meuˬ lahˇ-ahˇ paˇ dza haw-euˬ meh. Aˬ yaw ̭-euˬ aˇ lmˇ-ahˇ tsaˬ ni, tiˬ yaˇ oeˬ tseˇ oeˬ caˆ goˇ-eu meh. 18 Meuˬ meuˬ lahˇ k'oeˇ-aˬ, yaw sheh ̭ g'awˬ mya jeˬ ahˇ-eu k'aˬ lo sehˇ neh gawˬ taˬ-awˇ, meuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ-aˬ, pyawˬ haw lo ̭-ehˇ shawˇ jehˆ ni g'eh-eu shuiˇ neh gawˬ taˬ-euˬ meh. 19 Meuˬ lahˇ dawˬ dah gawˬ taˬ-euˬ k'aˬ lo k'oeˇ deuˬ-aˬ, aˇ poeˬ k'aˆ-eu k'aˬ lo sehˇ g'awˬ mya jeˬ neh laˆ saˆ taˬ -euˬ meh. Yaw beh siˬ-ahˇ yaw sheh ̭ g'awˬ mya jeˬ ahˇ-eu k'aˬ lo sehˇ, nyiˬ siˬ tiˬ siˬ-ahˇ nyoeˇ leuˬ leuˬ-eu k'aˬ lo sehˇ, smˇ siˬ tiˬ siˬ-ahˇ pyuˇ deuˬ ni g'eh-eu k'aˬ lo sehˇ, oeˬ siˬ tiˬ siˬ-ahˇ nyoeˇ naˆ naˆ-eu k'aˬ lo sehˇ, 20 ngaˬ siˬ tiˬ siˬ-ahˇ yaw bya ̭ bya ̭-eu k'aˬ lo sehˇ, ko ̭ siˬ tiˬ siˬ-ahˇ neˇ tseuˆ ni g'eh-eu k'aˬ lo sehˇ, shi ̭ siˬ tiˬ siˬ-ahˇ neˇ shuiˇ shuiˇ-eu k'aˬ lo sehˇ, yeh ̭ siˬ tiˬ siˬ-ahˇ nyoeˇ shuiˇ shuiˇ-eu k'aˬ lo sehˇ, g'oeˬ siˬ tiˬ siˬ-ahˇ shuiˇ nyehˆ ni g'eh-eu k'aˬ lo sehˇ, tseˇ siˬ tiˬ siˬ-ahˇ shuiˇ nyoeˇ nyoeˇ-eu k'aˬ lo sehˇ, tseˇ ti ̭ siˬ tiˬ siˬ-ahˇ neˇ leuˬ leuˬ-eu k'aˬ lo sehˇ, tseˇ nyi ̭ siˬ tiˬ siˬ-ahˇ neˇ naˆ naˆ-eu k'aˬ lo sehˇ, heu deuˬ neh laˆ saˆ taˬ-euˬ meh. 21 Lahˇ k'ehˬ tseˇ nyi ̭ k'ehˬ-aˬ, aˇ caˇ caˇ k'aw ̭ sehˇ tseˇ nyi ̭ siˬ pyeu ̭-eu meh. Lahˇ k'ehˬ aˬ yaw ̭ k'ehˬ yaw ̭-ahˇ, aˇ caˇ caˇ k'aw ̭ sehˇ tiˬ siˬ neh teh ̭-ehˇ jahˇ jiˇ taˬ-euˬ meh. Meuˬ g'ahˇ ceh dahˇ-eu gaˇ jawˬ dawˬ tawˆ lu ̭, pyawˬ haw lo ̭-ehˇ shawˇ jehˆ ni g'eh-eu shuiˇ pyeu ̭-eu meh. 22 Meuˬ k'oeˇ meuˬ la ̭ k'oeˇ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma jaˆ gaˇ ngaˇ maˬ ya mawˇ-aˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Baoˬ huiˬ-eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ hawˇ-eu Yawˇzaˬ-aˬ, meuˬ k'oeˇ meuˬ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma pyeu ̭-eu meh. 23 Meuˬ k'oeˇ meuˬ-aˬ, nahˇ ma hawˇ-eu ba la-euˬ yaw sheh ̭ maˬ loˬ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Miˬyehˇ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ k'oeˇ gaˇ bya-awˇ, Yawˇzaˬ-aˬ, meuˬ k'oeˇ meuˬ-euˬ tsiˇ k'mˬ pyeu ̭-eu meh. 24 Miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ k'oeˇ-euˬ yaw sheh ̭-ahˇ g'oe-awˇ cah teh ̭-a. Miˇ k'ahˬ sahˬ paˬ deuˬ-aˬ, meuˬ k'oeˇ meuˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ sha ahˇ teh ̭-a. 25 Meuˬ-euˬ lahˇ k'ehˬ k'oeˇ deuˬ maˬ piˬ tehˬ ni nah ga-ehˇ pah taˬ teh ̭-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, k'oeˇ gaˇ uˬ ci ̭ ci ̭-iˇ-eu maˬ baw-a. 26 Miˇ k'ahˬ tsawˇ jeuˬ-euˬ yaw sheh ̭ k'ahˬ sehˇ hawˇ-eu pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ deuˬ, meuˬ k'oeˇ meuˬ-ahˇ yuˇ ahˇ g'eh teh ̭-a. 27 Ehˇ k'aw ̭, maˬ muiˬ maˬ shawˇ-eu jeˬ tiˬ jeˬ-iˬ meuˬ k'oeˇ meuˬ la ̭ k'oeˇ maˬ ya hehˇ ahˇ g'eh-a. Sha ̭ dawˇ-eu jeˬ mˇ-eu tsawˇ haˬ hawˇ-eu jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ k'aw ̭, maˬ ya uˇ leˇ-a. Yawˇzaˬ-euˬ deh ̭-eu sa ̭ laˇ sahˬ bo ̭ la ̭ k'oeˇ tsawˇ myahˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ teh ̭-ehˇ k'oeˇ gaˇ ya uˇ leˇ-eu meh.

Pah mehˬ-eu 22

1 Mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ ngaˬ-ahˇ deh ̭-eu sa ̭ laˇ lawˇ baˬ mehˬ nehˬ la ̭-euˬ meh. Miˬyehˇ hawˇ-eu Yawˇzaˬ-euˬ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ-ahˇ neh yoeˇ doˆ le-awˇ, doˆ coˆ-ehˇ haw mawˇ nya-eu shawˇ jehˆ ni g'eh-eu lawˇ baˬ pyeu ̭-eu meh. 2 Lawˇ baˬ k'oeˇ gawˆ-aˬ, meuˬ-euˬ la ̭ k'oeˇ dahˇ-eu gaˇ jawˬ g'ahˇ ceh nyiˬ paˆ-ehˇ yoeˇ ka le ̭-eu meh. Lawˇ baˬ-euˬ k'oeˇ dzeˇ heu dzeˇ deh ̭-eu sa ̭ laˇ aˇ bawˇ bawˇ-awˇ, ba la tiˬ siˬ tiˬ poˆ aˇ siˬ siˬ-awˇ, tiˬ k'o ̭ tseˇ nyi ̭ lehˆ siˬ-eu meh. Aˇ bawˇ k'oeˇ bawˇ-euˬ aˇ pa ̭-aˬ, miˇ k'ahˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ-ahˇ naˇ gawˇ bi taˬ leˇ-eu jaˆ g'aˬ pyeu ̭-eu meh. 3 Meuˬ k'oeˇ meuˬ la ̭ k'oeˇ Miˬyehˇ neh yaˬ k'ehˇ bi yaˬ-euˬ jeˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ ya mawˇ-a. Miˬyehˇ hawˇ-eu Yawˇzaˬ-euˬ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ meuˬ k'oeˇ meuˬ-ahˇ jaˆ-awˇ, aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ deuˬ aˬ yaw ̭-ahˇ uˬ duˬ tahˬ teh ̭-a. 4 Aˬ yaw ̭-euˬ myaˆ pyawˬ-ahˇ aˬ yaw ̭ ma ̭ ya mawˇ-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ naˇ k'awˇ-ahˇ aˬ yaw ̭-euˬ tsawˇ myahˇ bo ̭ taˬ teh ̭-a. 5 K'oeˇ gaˇ uˬ ci ̭ ci ̭ le-eu maˬ paˇ baw-ehˇ, tsiˇ k'mˬ hawˇ-eu nahˇ ma yaw sheh ̭ maˬ paˇ loˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-aˬ, aˬ yaw ̭ ma ̭-euˬ yaw sheh ̭ pyeu ̭-awˇ, aˬ yaw ̭ ma ̭ sahˬ paˬ geu ̭-awˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ya uˆ lahˇ teh ̭-a. 6 K'oeˇ naˇ, mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ ngaˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Dawˬ heu deuˬ-aˬ, tsaˬ dui dawˇ dui dui-awˇ, jah dui dui paˬ-ehˇ g'eh-eu dawˬ deuˬ meh. K'oeˇ naˇ, Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ-ahˇ Yaw sahˇ Miˬyehˇ bi ̭-euˬ g'aˬ pyeu ̭-eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-aˬ, aˬ yaw ̭-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ pyehˬ g'eh-awˇ, g'awˬ myahˇ maˬ g'eh-ehˇ pyeu ̭ laˇ-eu gaˇ kawˆ aˬ yaw ̭-euˬ zaˬ k'aˆ deuˬ-ahˇ bi mehˬ-iˇ-euˬ meh." 7 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naˇ haˬ-awˬ. Ngaˇ yaw kawˇ-ehˇ oe ma. Sahˬ bo ̭ heu ta ̭ la ̭ k'oeˇ mehˬ hu paw pyeu ̭ laˇ-eu gaˇ kawˆ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah taˬ-euˬ dawˬ deuˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh." 8 Ngaˇ Yoˇhaˬ-aˬ, gaˇ kawˆ heu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭-ahˇ ya gaˬ ya mawˇ-euˬ ma. Gaˇ kawˆ heu deuˬ-ahˇ ngaˇ ya gaˬ ya mawˇ g'aˬ ngeh, ngaˬ-ahˇ gaˇ kawˆ heu deuˬ bi siˬ bi mawˇ la ̭-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ k'oeˇ g'aˬ-euˬ aˬ kuiˇ dawˬ peh ga byaˆ-awˇ, aˬ yaw ̭-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu lehˇ g'eh-euˬ ma. 9 Ehˇ k'aw ̭, aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ ehˇ-eu, "Teu lo ̭-ehˇ taˬ g'eh. Ngaˇ-aˬ, nawˬ lo ̭-ehˇ Miˬyehˇ-euˬ zaˬ k'aˆ tiˬ g'aˬ pyeu ̭-eu nawˬ-euˬ cawˬ ma. Nawˬ-euˬ aˬ yui ̭ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ pyeu ̭-eu Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah-eu deuˬ hawˇ-eu, sahˬ bo ̭ heu ta ̭ la ̭ k'oeˇ k'aˇ bo ̭ taˬ-euˬ dawˬ deuˬ-ahˇ naˇ haˬ geu ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ-euˬ cawˬ pyeu ̭-eu ma. Miˬyehˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-awˬ." 10 K'oeˇ naˇ, aˬ yaw ̭ ngaˬ-ahˇ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu meh. "Sahˬ bo ̭ heu ta ̭ la ̭ k'oeˇ mehˬ hu paw pyeu ̭ laˇ-eu gaˇ kawˆ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah taˬ-euˬ dawˬ deuˬ-ahˇ aˬ cawˬ maˬ bi siˬ ni taˬ laˆ za ̭ taˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, gaˇ kawˆ heu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ pyeu ̭ laˇ-eu aˇ yamˬ peh laˇ-euˬ meh. 11 Yaw haiˬ jeˬ mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ yaw haiˬ jeˬ mˇ tsa ̭ g'eh-awˇ, yaw jaw ̭ jeˬ mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ yaw jaw ̭ jeˬ mˇ tsa ̭ g'eh lu ̭-uˇ. Yaw muiˬ jeˬ mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ yaw muiˬ jeˬ mˇ tsa ̭ g'eh-awˇ, muiˬ-eu shawˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ mehˬ hu paw muiˬ daˆ shawˇ daˆ le ̭ lu ̭-uˇ. 12 Yeˬsuˇ ehˇ-eu, "Naˇ haˬ-awˬ. Ngaˇ yaw kawˇ-ehˇ oe ma. Tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭-ahˇ yawˬ ha neh k'aˇ mˇ k'aˇ shaˇ dzeuˇ-euˬ lo ̭-ehˇ geuˇ ni la ̭ sawˬ bi ̭-eu g'aˇ duˬ ngaˇ oe ma. 13 Ngaˇ-aˬ, aˇ dahˬ beh-eu hawˇ-eu aˇ saˬ saˬ-eu g'aˬ ma. Dahˬ beh-eu jeˬ hawˇ-eu aˇ saˬ saˬ-eu jeˬ ma." 14 Yawˬ ha-euˬ pehˇ k'ahˬ pehˇ mahˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ tsiˬ shawˇ-eu baˬ da neh deh ̭-eu sa ̭ laˇ aˇ bawˇ-euˬ aˇ siˬ ya dzaˬ-awˇ, meuˬ k'oeˇ meuˬ-euˬ lahˇ k'ehˬ-ahˇ neh meuˬ-ahˇ ya uˇ leˇ-eu aˬ kawˬ-aˬ za-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-aˬ, guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh. 15 Ehˇ k'aw ̭, deh ̭ jaw ̭ dui dui-eu tsawˇ haˬ deuˬ, maw loˬ ja maw mˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ, k'aˬ miˬ sheu-eu tsawˇ haˬ deuˬ, aˬ cawˬ-ahˇ seh ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ, tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ, ngehˬ-eu tmˇ-eu mˇ-eu shaˇ-eu la ̭ k'oeˇ jaˬ myaw ̭ myaw ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ, heu deuˬ-aˬ meuˬ-euˬ la ̭ nyiˇ ya jawˇ teh ̭-a. 16 "Ngaˇ Yeˬsuˇ-aˬ, Ka li zaˬ aˇ muˇ la ̭ k'oeˇ gaˇ kawˆ heu deuˬ naw ma ̭-ahˇ bi ehˇ gaˬ-eu g'aˇ duˬ, ngaˬ-euˬ mˬ taˆ g'aˬ k'ehˇ-ahˇ k'ehˇ g'eh le ̭-euˬ ma. Ngaˇ-aˬ, Daˬbiˇ-euˬ zaˬ ma. Aˬ guiˇ shawˬ ga shawˬ muiˇ pyeu ̭-eu ma." 17 Yaw sahˇ Miˬyehˇ hawˇ-eu dahˬ dzaˬ-iˇ-eu lehˇ g'eh-eu Zaˬmiˬ k'oeˇ g'aˬ "Laˇ-awˬ" lehˇ ehˇ-eu meh. K'aˇ ya gaˬ-euˬ tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭ k'aw ̭, "Laˇ-awˬ" lehˇ ehˇ-awˬ. Iˇ cu ̭ k'aˇ meh ̭-eu tsawˇ haˬ laˇ-awˬ. K'aˇ dawˇ maw ̭-eu tsawˇ haˬ deuˬ deh ̭-eu sa ̭ laˇ iˇ cu ̭ yaw ̭ ngeh ̭-ehˇ dawˇ laˇ-awˬ. 18 Sahˬ bo ̭ heu ta ̭ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu mehˬ hu paw pyeu ̭ laˇ-eu gaˇ kawˆ Miˬyehˇ g'aˇ duˬ ngehˬ dah taˬ-euˬ dawˬ heu deuˬ-ahˇ k'aˇ ya gaˬ-euˬ tsawˇ haˬ yawˬ g'aˬ na lu ̭, yaw k'aˆ k'aˆ-ehˇ yahˇ-eu g'aˇ duˬ, ngaˇ Yoˇhaˬ heu lo ̭-ehˇ ehˇ-eu ma. Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ dawˬ tiˬ dawˬ na dawˆ lahˬ naˇ, aˬ yaw ̭ ya daˬ-eu k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ uˬ ta ̭, sahˬ bo ̭ heu ta ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ k'ehˬ-eu k'aˆ-eu jeˬ Miˬyehˇ aˬ yaw ̭-ahˇ paˇ ciˬ pi teh ̭-a. 19 Tsawˇ haˬ tiˬ g'aˬ na, mehˬ hu paw pyeu ̭ laˇ-eu gaˇ kawˆ ehˇ taˬ-euˬ sahˬ bo ̭ heu ta ̭ la ̭ k'oeˇ ahˇ-eu dawˬ tiˬ dawˬ na yuˇ dzeh naˇ, sahˬ bo ̭ heu ta ̭ la ̭ k'oeˇ ehˇ taˬ-euˬ sa ̭ laˇ bi deh ̭-eu aˇ bawˇ-euˬ aˇ siˬ hawˇ-eu Muiˬ-eu shawˇ-eu Meuˬ-ahˇ jaˆ-eu aˬ yaw ̭-ahˇ o ̭-eu jeˬ, Miˬyehˇ neh bi yuˇ k'o ̭ jiˇ teh ̭-a. 20 Gaˇ kawˆ heu deuˬ dawˬ tawˆ lu ̭ saˇ kiˇ kamˬ-eu g'aˬ ehˇ-eu, "Ngaˇ yaw kawˇ-ehˇ oe ma. Maˇ maˇ ni yaw kawˇ-ehˇ oe ma." Aˬ miˬ. Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-oˇ, oe-awˬ. 21 Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ-euˬ guiˬ lahˬ yaw dzahˇ yawˬ g'aˬ na lu ̭ k'oeˇ taˆ jaˆ lu ̭-uˇ.