CHUNGLAM APAT PANPINA ZIAKTU: WATSON GOODMAN A THAWN—ZAWKLO DING CHUNG LAM APAT PANPINA "CHUNGLAM APAT PANPINA" kiti lekhabu hi, Baibul apat thupi chuam chuam lakkhawm a hin. Pathian thu hilchian pha pen chu Baibul ma ma hi ahi, ti ka gingchai. Pathian thu "Chunglam apat" kiti hi felna ah lung thim gilkial leh dangchakte dingin a phachuam ma ma a. Min, a Idsika, gitlo a hai sana, Jesu Krist a a thinlunga cheng dingah a chial a, a lungthim zosia a ginchaka chun, Lalpa Jesu Krist chu hung kipuang in tin, ama kipakna leh chamna chu a gingchapa lungthimin kawi piak ina. Zla hi keiman kum 1937 ah ka la tep khak a hi tan, zia kipat chun Lalpa tawh ka kipawlnau chu a tan ngai ta puai. Tuma ala bawl kha nailo la hi chun, A kiangah kipia, Hukdampa leh Lalpa dingah kipumpiak dingin ka hun chial la hi. —Watson Goodman PATHIAN HEPINA 1 Rom 5:8 Himalehle, Pathian chun a mi hepina chu pachat takin a lat saka, mi gilo i hi laiua Krist i tha-sangua a thi ziak khan. Johan 13:1 Chiakan Kut man Jesun zia khawvel hi pawtsana, Pa kianga a chia phat a tung tai ti a hia, ama mi khawvela um a hepi sekte chu, a tawp tiangin le a hepi zinga. Thupuan 1:5 Jesu Krist, thu hepa ginum tak, mithi lak apat piang masapenpa leh leia lalte vaihawmpa kiang apatte chun, hepina leh chamna la kiangun um ta hen. Ei hepi-a, a thisanin i gitlo lak apat ei tandaw-ka. Johan 3:16 Pathianin khawvel a hepi ma ma a, chutichun, a chapa chang-khat neisun chu a hun pe tan, ama chu kuale a ging taphawt chu mangthai lova, kumtuang a hinna a nei zawkna dingun. Jeremia 31:3 Ahi, hepi tawp loin ka hepi la hi, Ziaziakachun lainatnan ka pui kit la hi, tin Lalpa chu tumasangin ka kianga a hung kilakin a hung gen ahi. 2 JESU KRISTA PATHIAN HINA Matthai 1:22,23 Chun, Lalpan thiamgau kam in, Ngaitia, Nungak thiangtho chu gaiin tin, Chapa hing in tin, A min dingin Immanuel san ti un, tia a gen kha a hungtun theina dingin zia zosia chu a hung um ahi. (Imanuel ti umjia chu, Pathian ka kiangin a umjing tina ahi.) Johan 14:9, 10a Jesun a kiangin, Philip jiachan-pi la kianga ka uma, himaleh lei he diak paw maw? Kuale kei ei mu chu Pa mu ahi; Pa chu keiuh ei mu sakin, bangti tiah la ti ahem? Keima Pa ka um leh Pa keimaah a um ti gingchalo la vem? La kiangua thu ka gen hi, keima phuak kawm ka gen ei puai; Pa chu keima ah um in na a sem a hi jawi. Timothi lna 3:16 Chun, Pathian ngaisakna thu-guk chu nial guai loin a lopi ahi: Ama taksa a kilanga, Thagaua thiamchang in, Vansawlchakte mua, Jentelte laka tangkopiin, khawvela hin mite taksana, Lo-pinaah puitoah um ahi tai. A tilin thu a uma, Thu chu Pathian tawh um ahin; Thu chu Pathian ahi. Chun thu chu taksa a hung suakin, i lakun a hung chengin, eihawn a lopina Pa ki-pat Chapa changkhat lopi chu, lungsiat leh thutakah dimin i mu taua. '—Johan 1:1 leh 14 JESU PATHIAN CHAPA 3 Johan lna 4:15 Kuale, Jesu Pathian Chapa ahi, tia puang tapo chun, ama ah chun Pathian a um zingin, ama chule Pathian ah a um zing ahi. Kolossa 2:9 Amaah chun Pathian bukimna zosia chu taksa neiin a um ngalin. Isai 9:6 Ei an naupang a hung piangin, Chapa piakin um ta hen; vai-hawmna chu a liangkoah chuang-in: a mina chun Mak, Lemguatpa, Pathian Hat, Kumtuang Pa, Chamna Lai ti di ahi ngalun. Luka 1:35 Chun, vansawlchak chun a dawnhu a, a kiangin, Thagau Thi- angtho la chunga hung tung in tin chungnung pena thilhitheinan liakhu in tin; ziaziakachun mi thi-angtho hung piang di chule Pathian Chapa tinnau. Matthai 17:5 A thugen pet takin ngaitia, Sum vamtak in amau chu a hun lia ta hen; chun, ngaitia, sum apat chun awn, Ziahi ka Chapa dawi-tak, ka kipakna ma ma pen chu ahi; ama thugen ngaiun, a tia. Chun, ngaitia, amau chun, Pathian Chapa, keiuh leh nang bangahem i kijawl nau? Phat tep tun man ei enggawt dingin jiataka hung la hem? tin, a kiko ua. —Matthai 8:29 4 JESU KUA AHEM TI AMAN El GENCHIAN Johan 11:25 Jesun amanu kiangin, Kei hi thawkitna leh hinna chu ka hi; kuale ei ging chu thi maleh hing zing ina. Johan 13:13 Nangun Zilsakpa leh Lalpa lei ti sek un; la ti dik ui, ka hi him ngeia. Johan 9:5 Khawvela ka um sungin khawvel vak chu ka hi, a tin. Johan 8:58 Jesun a kiangun, Timatakin ti-matakin ka nil la hiu, Abraham um masangin le ka um tai. a tin. Johan 8:23 Ama chun a kiangun, Nanghaw nuai lama suak la hiu; kei chu chung lama suak ka hin; nanghaw zia khawvela suak la hiu a, kei chu zia khawvela suak kei puai. Johan 6:35 Jesun a kiangun, Keima hi hinna vaithum chu ka hi; kuale ka kianga hung tapo chn a gilkial puana, kuale ei ging chu bangma-tikin a dangchak puana. Johan 10:7 Chutichun, Jesun a kiangun a gen kika, Timatakin, timatakin ka gen la hiu, kei hi Belam kawt-khak chu ka hi. JESUN THILMAK A BAWL KHENKHAT 5 Matthai 14:19-21 Chan, hampa chunga chu dingin mipite chu thu a pia, vaithum panga leh sanga pani chu a la, van lam enin vangphatna a pia, a phel-sua a, vaithumte chu nungjuite • kianga a pia, nungjuite chun mipite kiang a piaua. Chun, a lengun a neu a, a va chiat taua; a nek-bang nawn uh chu le bawm sawm . leh bawm ni a luak dim ua. A nete chu, numei leh naupang sun loin, pating ngen le sangnga hiai a hiu. Chun, Simonin a kiangin, Hotu-pa, gimtakin zan khuan ka bawl-un, bangma ka man pua un, hima-leh la thun lente sep kik ing ka, tin, a dawnhu a. Chun, a han se chun sanga a hawnpi tam tak a khu kha tau a, a len teu chu a ek diak diak ta. —Luka 5:5,6 Matthai 20:30 leh 34 Chun, ngaitia, mitthum pani lam sika chu chun Jesu a chiai ti a hiat phetun, Lalpa, David Chapa, ei lungsiatin, tin a kiko ua. Ti-chun, Jesun a lungsiat ma ma a, a mituh a khawia; tichun a muthei tapai ua, amau chu a zui taua. Matthai 21:19 Chun, lamgei ah chun thei-chang kung a mu, a va zuana, a dua longal chu bangmacha a mu pua. Chun, a kiangin, kumkhuan la ga nawt kin, a tia. Chun, theichang chu a vuai ngai mai a. 6 JESU KRIST THIL SIAMTU LEH LALPA Kolossa 1:16 Vana umte, leia umte, mutheite, muthei lote tawh, lalchutphate leh vaihawmnate, thuneinate le bangkim ama siam a hin, ama a dingma siam ahi. Nasepte 2:36 Ziaziakchun, Israel nam zosian kichiantakin heu hen, zia Jesu la khetden ngeiuh kha, Pathianin Lai leh Krist hi kawp dingin a siam ahi tai. Tulai ni nununga hin a Chapan eihaw kiangin thu a gen tai, jia a Chapa chu bangkim nei dingin a guata, ziapa ngei chun a thilsiam zosiate chu ama khutin a siam ahi. —Hebrai 1:2 Rom 14:9 Krist thina leh a hung thawkit-na ziak chu mi dam leh mithi Lalpa ahi theina hi ahii. Johan 1:3 Bangkim a lengin ama siam ahi; thilsiam zosia ama siamlo bang- ' ma siam ei puai. Korinth lna 1:9 Pathian chu taksan um tak ahin, aman a Chapa i Lalpa Jesu Krist kithuapi dinga a ko lut la hi tau. Ephesi 3:9 Thuguk kumtuanga kipat Pathian bangkim siampa kiselgu um, etkawlna chu bangahem ti mi josia hiatsak dingin. JESU KRIST Ml ZOSIA THUTANTU 7 Rom 14:10 Ahinla, nangin bang dinga la suapi la dem ahem? Ahilo leh, nangin bang dinga la suapi la mutawm ahem? Pathian vai-. hawmna maanga chun i lengun ding di i hiu. Matthai 25:32 Amaah chun nam zosia kik-hawmin ti un; belam chingpan kei lak apat belamte a khendan gual-in amauhaw chu khendanna. Johan 5:22 Pan kuama thu vai a hawm sak ngai puai, thu zosia Chapa a hawm sak zawi, mi zosian Pa a za gualun. Rom 2:16 Pathianin ka Chanchin Pha gen guala mihiamte thuguk Jesu Krist manga a ngaitua ni chun. Timothi 2na 4:1 Pathian mitmu leh, mihing leh mithi ngaitua dipa Krist Jesu mitmua chun, a kilatna leh a gam chu minsialin, phatchuamngai takin ka hiatsak la hi. Nasepte 10:42 Ama chu mithi leh mihingte chunga vaihawm dinga Pathian guat chu ahii, tia mi kianga tang-kopi di leh hiatsak dingin Pathianin thu ei piai. 8 KRIST ZIAK BEPAH TATNA Johan 8:24 Ziakziakchun la kiangun, Gitlona nei jingin thin lau ka ti kha; kei hi ama chu ka hi, la taksan lo lai siau gitlona nei zingin thin lau, a tia. Hebrai 5:9 Chun, sukphat bukimna a um a, a thu awi zosiate a dingin huk-damna bulpi ahi tai. Nasepte 4:12 Mi dang kua kiang ale hukhin-na a um puai, vannuai mihing sak laka ei hukdam thei min dang him him a um puai, a tia. Hebrai 7:25 Ziaziakchun, ama ziaka Pathian kianga hungte haw chu a tawp khawk tiangin a hukdam thei ahi, amauhaw pauchap piak dingin kumtuangin a hin zing ziakin. Thessalonika 1 na 5:9 Pathian lungnatna thuak di hi loin, i Lalpau Jesu Krist jiaka hukdamna mujaw dingin ei guat ahi jawi. Johan 10:9 Keima hi kawtkhak chu ka hi; mi kuale keima ah lut chu huk-damin um in tin, lutin pawtin tin, nek dile muna. Johan 14:6 Jesun a kiangin, Kei lampi leh thutak leh hinna ka bi, keimaah chia lo chu kuama Pa kiang a tung ngai puau, a tia. KRISTA ZIAK BEPAH TATNA 9 Kolossa 1:12-14 Pathian vaka mi thiangthote go chu kikawppi taka ei hun siampa kianga chun, kipak thu genin, bangkima ama hi lungdam dingin Lalpa jui takin um thei in lau. ' Ama chun thim thuneina laka ei hukhing tan, a Chapa hepi tak gama chun ei kaisak tan; amaah chun eihawn kitatna i muu ahi, i ' gitlonateu ngaidamna chu. Mangthaite hawla hukhing dingin Mihing Chapa hi hung him ahi. —Luka 19:10 Korinth lna 1:30 Nanghaw vang chu ama vang-in, Krist Jesu a chun la um un ahi; ama chu Pathian kianga kipata ei a dinga pilna siam ahin, belna ate, thianthona ate, kitatna ate; a ziak guala khan, a suang tapo chun Lalpa chu suang tau hen. Tita 2:14 Ama chun mawna zosia laka ei tat theina dingin leh chi tel-chuam, thilpha sepnaah phat-chuamngaia, ama a dinga a suk-thian theina dingin i thasangin a kipiak kha. Thupuan 5:9 Chun, amauhaw chun, la thak a saua, Nang, lekhabu chu la, A melchikna tham dinga kilawm la hi; Tha in la um tan, Chitina mite, namtina mite, Pathian a din la thisanin la leia. 10 JESU KRIST THISANAH TATNA Rom 5:9 Chutichun, a thisana thiam chansaka i um takuh hin chu, ama ziak man Pathian lungnatna kipatin hukhinin um ngei hi tiu. Ephesi 1:7 Zia hepina chu Jesu a chun a thawnin ei pe tan; a thisan ziakin amaah chun i kitatnau hi i neiuh ahi, a hepina dungzuia i sukkhel-nateu ngaidamna chu. Peter lna 1:18,19 La puteu la pateu hun piak-sawn, la umdanuh bangma hilo lak apat chun, thil sethei, dangka leh sanaah tat la hi puaua, beuun no buak kailo leh demna bei thisan guai, Krist thisan goah tat la hi tau ti la he nau. Johan lna 1:7 Amavangchu, ama chu vaka a . um guala eihaw le vaka i um ua chun, i kipawl chiatuh ahi. A Chapa thisanin i gitlonau zosia a silthiang ahi. Hebrai 9:14 Krista, kumtuangaThagau demna kailova Pathian kianga ki-lan thisan chun, Pathian hing nasem dingin la sia leh pha hiat-nau chu thUhithei thite laka chun a thiangtho nasa na ding e! KRIST GINNA ZIAK BEPAH HUKDAMNA 11 Ephesi 2:8,9 Ginna zia hepinaah hukhin la hi ngalun; zia chule nangmau apat pawt a hi puan, Pathian thil thawn piak ahi, thil hi ziak a hi puai, chutilochun, min suang kha-nnau. Rom 5:1 Ziaziakachun, ginna ziaka thi-am changa um in, i Lalpau Jesu Krist ziakin Pathian tawh kicha-min un hi tiu. Johan 6:28,29 Chun, ama chun a kiangin, Pathian na ka sep theina dingun bang hi di ka hiu em? a tiua. Jesu chun, a kiangun, Pathian nasep chu zia hi ahi, a hun sawlpa hi tak-sang leu chin, tin a dawnhu a. Galatia 5:6 Jesus Krist a chun zektan chu bangmacha ei puan, tanlo le bang-macha ei diak puai, ginna hepi taka sepna chu a phachuam ma mai. Johan lna 5:4 Pathian hin tapoin khawvel hi a zo pek hi, ziahi ahi, Khawvel za-wah ngamna, i taksannau hi. Johan 20:31 Jesu chu Krist Pathian Chapa ahi ti la taksanna dinguh leh, la gin ua, a mina hinna la neina din-gun ziak ahi. 12 PATHIAN LUNGSIATNA Sam 103:11 Van khi Ieichung sang taka a um gualin, ama laute chunga a ngilneina chu a lian ahi. Sam 103:17 Lalpa ngilneina vang chu ama laute chunga chun kumkhuan um in tin; a dikna le a tuteu suan tiangin um in a. Mika7:18 Nang guala khawlona ngaidam mi leh a gochan la um sun te hi-khialna pelpa Pathian kua ahem um? A thinsona chu kumkhuan a vawp zing puai, hepina a kipak ma ma ziakin. Sam 108:4 La ngilneina chu van khum khawpin a nasa ngaia, la thutak chun van dumte khi a tawng hiai hen. Ka la 3:22,23 Hi manthaiah ka um lo hi Lalpa zangaina ahi, a lainatna te chu a kan ngai lo ziakin. A thak zing sek zing sinin, la ginumna a lopi « hi. Tita 3:5 Thil dik i bawlteu ziak hi loin, siamphatna sii thianthona leh Thagau Thiangtho sukthak kit sek bep chun, a hepina dungzuiin ei hukhing ta. PATHIANIN A KIANGAH HUNG DINGIN El KO 13 Matthai 11:28 Nanguh sem gim leh puak gik paw zoaiate haw ka kiangah hung un, keiman chawlngak sak ing ka. Isai 55:1 I Oangchak zosiate, hung un, tui-ah te hung un la, hung un la lei un la, ne un, ahi, dangka nei lote'le uain leh nawi tui dangka pe loin, , aman le pe loin la un. Johan 7:37 Chun, kut pel di ni, nipi ni pen taka chun, Jesu a dingin, a kiko tan, Kuale a dangchak chu ka kianga hung hen la, dawn hen. Thupuan 22:17 Thagau leh Mo chun, Hung tan, a tiu a. A he tapoin, Hung tan, ti tau hen. Dangchak tapo hung tau hen; a nuam tapoin hinna tui hi man beiin la tau hen. Lalpa chun, Hung tiam un, ngaitua khawm tiam hi tiu! la git-lonateu chu lang sal taka sanin um ta maleh, vuk gualin vam in tin; san dup ziang lehle belam mui gualin um ina. —Isai 1:18 Chun, Lalpa chun, Novah kiangah chun, Nang leh la chanaute josia chu kuanga lut un; nang chu tulai khangthak lakah hin ka mitmuin mi fel tak la hi ka hia ahi. —Genesis 7:1 Hung unla, tun bangkim a kisiam zotai, ti dingin a suak a sawlta. —Luka 14:17 14 Ml ZOSIA PATHIAN CHATE El PUAU Johan lna 3:10 Jia hin Pathian chate leh diabol chate a hiat thei hi: kuale dikria bawllo chu Pathian ah pawt a hi puan, a suapi hepi lo chule Pathian ah pawt a hi diak puai. Rom 8:14,15 Pathian Thagau pui a um tapo chu Pathian Chate a hiu a. Kicha taka um ding in suak hina Thagau la mu jawu a hi ngai puan, cha hina thagau la mu jawu a hi; jia thagau jala chun Abba! Pa! tin a kiko sek ui. Philippi 2:15 Demna umlo leh suksiat nei-lote, suan lamvaite leh vak lum- lette laka Pathian cha demna bei la hitheina ding un, amau lawi laka chun hinna thu kipian khawvela hin mei vaksakpa guai in la kilang sek ui. Korinth 2na 6:17,18 , Jiajiakchun, Alak ua pat hung pawt unla, A chuam in um un, Thilbuak him him le khawi ki un; Lalpan a til, Chutichun, Lawp tang ka tin, Nang uh ding in Pa 1 hing ka tin, Nang uh le kei a ding in chanu chapa hin la ti un, Lalpa bangkim hitheipa chun a tu, tin. Johan 1:12 Himalele ama la taksang tapo te chu Pathian chata ahi theina ding un a pia hen. PATHIAN IN ZU DAWN CHUNGCHANG 15 A GENNA Isai 5:11 Zu chep di deia zingpi taka tho ah, uaiin a hi kham man loah zan sawt tak tak tianga um sek te , chung chu a gik hi. Chun, taksa thilbawlte chu a kilang chian tan; jia te chu jia hi a hi: kidawichakna te, buakna te, , hukna te, milim hona te, dawi-thiamna te, mudana te, kinakna te, mitthipna te, lungnatna te, kilanna te, a chuama umna te, gin dan chuam te, dangdakna te, jukhamna te, zu mun limna te, jia guai te chu a hi: tumasanga jia guai thil hi ching te chun Pathian gam chang puan nau; tia ka genkhawl guai khan ka genkhawl la hiu. —Galatia 5:19-21 Rom 13:13,14 Suna um guai in phatak in um bitiu, zu dawn buai leh zukhama um loin huk leh kidawichak ching-a um loin kidel leh kithangsia um loin, Lalpa Jesu Krist chun ki-van jaw unla, la taksa nawpnau pitin ding in bangmacha hi gaw ki un. Thupilte 23:31,32 Uaiin a san kekkuk lai in en kin, noah a jia a lat lai te, a Iuan thak zut zut lai ah ten: A tawpa chun gui gualin a chu hen, Gui gu pha guai in mi a chu sek. 16 LUNGTHIM DIKTAK PUT MAI A HUN TAWK PUAI Mathai 22:37,38 Chun, ama chun a kiang in, Lalpa la Pathian chu la thinlung josian, la thagau josian, la lungthim josian la hepi di a hi, ti hi. Jia chu thupiak lopipen leh phamaw pen a hi. Marka 10:17-22 Chun, chia dinga a pawtdaw laitak in, mi pakhat a lama a hung taiin, aman a khiang kho a, a kiang in, Lamkai thiampa kum-tuanga hinna ka chan theinan bangtin ka ti diam? tin a dawnga. Jesun a kiang in, Bang dinga pha lei ti ahem? mi pakhat bep lo ngai chu kuama a pha a um puai, jia chu Pathian a hi. Thupiak haw chu la hia a pawm? Tual that kin, Thanghuai kin, Gucha kin, Hek kin, Mi them kin, La nu leh pa ja in, tite hi, a tia. I, ama chun a dawnhu ah a kiang in, Lamkaih-pa, jia thu josia chu ka neu ah pat ka jawm sek hi, a tia. Jesun ama chu a ena, a hepi tan, a kiang in. . Lam khat la vat hi; chianla, la nei josia juak inla, pase te kiang in pe tan, chutichun vana go nei la tin; chun, hung in la, ei jui in, a tia. Amavang chu, jia thu jiaka chun a mei a hung dup huk tan, lung-ngaitak in a chiamang taken; sum tamtak nei mi a hi jiak in. THEP IN UM KIN 17 Jakob 1:22 Ahin, nangmau leh nangmau kithema thu ngai bep hi loin, thu jawmtu hi jaw tau vin. t Ephesi 5:6 Kuaman thu manlo mai mai in them ki hen, jia thil te jiaka chun Pathian lungnatna chu awilo j chate chunga a tung sek hi. Korinth lna 6:9,10 Ahileh, mi diklote chun Pathian gam lua puannau ti la he puauva ahem? Thep thak in um ki un, ki-dawichak mang te ahem, milim bote ahem, jawntatte ahem, mi hukte ahem, mi zi gimte ahem, gukchak mang ahem, gaih mang ahem, lepguk mangte ahem in Pathian gam lua puannau. Johan lna 3:7,8 Naute haw, kuama thep in um ki un; dikna bawlpa chu a dik a hi, ama a dik gualman. Thil hi khial-pa chu diabol ah pawt a hi; diabol chun a lim apat thil a hikhial tan a hi. Pathian Chapa hungna pen chu, diabol nasepte a hi manthai theina din a hi. Galati 6:3 Mi bangma hi lova, mi lian deu ah a kiguat chun, ama leh ama a kithem mai a hi. 18 GITLONAN THINA A TUT Rom 5:12 Chutichun mi pakhat jiak in gitlo khawvela hin a lut tan, gitlo jiakin thina a lut in; jia gualma chun mi josian thil a hikhel tak jiak un thinan mi po po ei jen suak ta. Jakob 1:15 Chun, nawpria chun no a pai a, phatlona a hing seka; phatlona chu a pitin phet leh, thina a hing sek hi. Rom 8:6 Thagau dana umte vang chun hinna leh lungmuanna a dawi ui. Ezekiel 18:20 Thil hi khialpa chu a thi ding a hin, chapa chun a pa khawloha chu thuak puan tin, pan le chapa khawlona chu thuak diak puan a, mi dik dikna chu aman puan tin, mi gilo gitlona chu a man puana. Kipak tak leh nawp taka umdi a hi; jia la nau hi a thisa tho kit a hin, a mangsa, i mukit ta a hi, a tia. —Luka 15:32 Thupllte 11:19 Dikna ah det taka ding mi chun , hinna chang in tin, Thil phalo dalpa chun ama thina muna, Rom 6:21 Gitlo chun thinan vai ahawm gualin, lungsiatna chun, phatnan kumtuang hinna channa khawp hialin i Lalpa Jesu Krist jiaka vai a hawm theina dingin. KRISTAN THINA A ZO 19 Thupuan 1:18 Chuleh, mi Hingjing chu ka hii, ka hung thi tan, a hin, ngaitia, kumtuanga ding in ka hing kit ta a hi. Thina leh Mithi khaw chabi te chule ka nei hi. Luka 7:14,15 Chun, a va naih ah luang chu a khawi a; chun, a jawn te chu a ding tau a. Chun, Tangval, Thoin, i isa ti la hi, a tia. Chun, mithi chu a hung kitung tan, a hung pau ta. Chun, Jesu chun a nu kiang in a pe ta. Johan 11:43,44 Jiachu a genjaw phatin, aw ngeitakin a kiko a, Lazar, hung pawt dawk in, a tia. Tichun, mithi chu a khut a keng than puana kituam pumin, a mai khawsaul thekna puana kituam pumin a hung dawk ta. Jesun a kiang un, Tham unla, chiasak un, a tia. Johan 10:17,18 Jiajiakchun, Pan ei hepi a hi, ka lak kik dinga ka hinna ka piak di jiak hin. Kuaman ei lakpiak puana, keima thu thu ka piak jawk di a hi. Pe thei ka hi, la kik thei le ka hi, Jia thupiak hi ka Pa apat ka mu a hi. Korint lna 15:25,26 A galteu josia a kengnuai ah a kawi masangsia ama chu lai ah um di him ahi. Gal nunungpen sukmanga umdi chu thina hi ahi. 20 PATHIAN THUPIAKTE Diutro. 5:7-21 Keima io chu pathian dang him him la nei ding ei puai. Milim siamkawm, chung lam vana kipat ahem, nuai lam leiah kipat ahem, lei nuai lama tuiah kipat ahem, a kipuapi bangma la siam lo ding ahi. Ziate chu la ho ding ei puan, a nau le la sep ding ei puai.... Lalpa la Pathian min chu tem-pawtah la lam mai mai ding ei puai. Lalpa chun a min tern-pawtah lam mai maite chu gawt lo in tha lo ding ahi ngaia. Lalpa la Pathianin thu a piak gualin chawlni chu thiangtho takah la chan sek ding ahi. Niguk sungin na sem in la tin, la na zosia chu la sep ding ahi____ La: nu leh la pa chawihawi in, Lalpan thu a piak gualin.... Tual la tha ding ei puai. La thanhuai ding le ei puai. La guk lo ding ahi. La invengte lakah zuau thuhetu * i la pan lo ding ahi. La invengte zi chu en la kin, a in uh le la thangsiat diak ding ei Cuai, a louh le, a suakuh le, a awnguh le, a sabiltung uh le bang hi taleh la vengte a chu la thangsiat ding ei puai. PATHIAN APAT KISELGU THEI PUAN LA 21 Job 34:21,22 Mihiam umdan chungah mit a gawla, a pheikhai zosia a mu suak ngaia, Khawlona bawlte a kisel theina dingun thimna a um puan, thina dailim a um diak puai. Sam 139:8 leh 12 Vana hang kal leng, ziachun la um ngaia; Sheola lupna bawl leng la, ngaitia, zia taka chun la um ngaia ... Thim chun le la laka chun bangma a lia pua hen, zan hi sun gualin a vak zaw abi: nang dingin thim le zan hi kibang zing ahi. Jeriamia 23:24 Mun kiselgu ka mu theilo dingah kisel thei um di ahiuah ahem? ti hi Lalpa thusuak ahi. Lei leh vana hin ka dim hi lo ahem? ti hi Lalpa thusuak ahi. Thupilte 15:3 Lalpa mit chu mun tinah a um hen, thilpha leh phalo a en zing sek hi. Luka 8:17 Bangziakin em iti leh, kiphuang lo dingah ki im bangma a um puan, hiatlo ding leh langlo dingah thuguk bangma a um diak puai. Nasepte 17:27 Pathian a hawi ua, a mai a mai ua, a mu theina dingun, ahijiakin, ama chu eihaw kuamasap apat hin le a gamla puai. 22 PATHIAN HELOTE, KUMKHAW GAWTNA DING Mathai 13:41,42 Haltuina mei ah chun pai in tin uh; jia taka chun ka leh hagawi chu um in a. Jiaphat chule mi dik te chun a pau gama chun ni guai in vak tan nau. Bil nei chun hetau hen. Peter 2na 3:7 Ahinla, tuhin van te leh lei um te hi chu jia vang ma chun Pathian ngaisaklo mite thutan leh manthai ni a ding in, khek in, mei ah pat khawlkhawn a hi tai. Mathai 18:8 Chun, la khutin ahem, la keng in ahem a sukpuk chun chu, tanin la paimang kei in, khut pani ahem keng pani ahem nei ah kumkhaw mei ah la kipailut sang chun, piangsual in ahem kengbai in ahem hinna lut nang a din a pha jawi. Sam 9:17 Mi gilote chu Sheola chun nungkitin ti un, nam tin Pathian hetmil mangte josia chu. Mathai 25:46 Chun, amauhaw chu kumkhaw gawtna ah chia in ti un;, midikte 1 bo chu kumkhaw hinna a chun chian nau, a tia. Thutak diklo ' taka dawngte, Pathian ngaisaklona leh diklona po po chunga chun vana kipatin Pathian lungnat a hung kilang ahi. —Rom 1:18 THUTANNA I MALAMAH 23 Nasepte 17:31 Aman ni a tep jiak in, jia ni ah chun, a mi guat chu, lei ah mite diktak in ngaitua sak in a, jia chu Pathian in ama chu mithi lak apat kaitho in, mi josia kianga a hiat-> sak tai, a tia. Peter 2na 2:9 Mi khenkhat in muanga a guat 2 guai un Lalpa chu a thutepna lama chun a chanchum puai; kuama manthai nuamlo va, mi josian lung kihei nuam in, nanghaw lama a dawthei jaw a hi. Johan lna 4:17 Jia hin hepina chu i chung un a bukim tai, thutan ni lau lova i um thei uh hin; ama um guala khawvela i um jiak un. Hebrai 9:27 Chun, mihiam a dinga khatvei thi guat a hi,' jia jaw chuleh vaihawmna um inna. Korinth 2na 5:10 _ Mi josian, taksa ah thil hi te, a sia a phan, i hi guai guala i mu thei "chiatna ding un, Krista vaihawmna chutpha ma a chun kilak chiat di i hiu. Rom 14:12 Chutichun, i leng un Pathian kiang in eimau umdan chiat i gen ding uh a hi. JESU KRIST LUNGSIATNA 24 Rom 5:15 Ahinla, thil thawnpiak chu hikhelna tawh a kibang puan, Mi pakhat hikhelna jiakma khan bawn mi tamtak a thiu chun Pathian lungsiatna leh mi pakhat Jesu Krist lungsiatna jiaka thilpiak chu, mi tamtak chunga vuk in um ngeina. Jiajiak chun, a dawipa jiak ei puai, a tanpa jiak le ei puan a lungsiatpa Pathian jiak in a bi jaw a hi. —Rom 9:16 Peter lna 5:5 Jia gualma chun, nanghaw khangdawng deute haw upa te kianga kitulut un. Ahi, la leng un kipanpitua chiat ding in thunuai- gawl in kivan un; Pathian in hawithawte a dodala, kingaitawm te vang chu hepina a pesek a hi. Korinth 2na 8:9 I Lalpa Jesu Krist hepina chu, gentheina jiaka la hung hausak theina ding un, hausa malele nanghaw jiaka a genthei law kha, la he nau. Korinth 2na 9:15 A thilpiak gen thei guallo jiak in Pathian kianga kipakna thu um ta hen. Chun, sawlchak te chun hatna chungnung tak in Lai Jesu thaw kikna thu a gen sek ua; a leng ua chunga chun hepina nasatak a um a. —Nasepte 4:33 KISIKNA 25 Chutichun, i hiatlolai hun teu a ngaithiama, ahinla, tuhin gam tin ah mi josia sim ding in thu a pe ta a hi. —Nasepte 17:30 Luka 13:3 Ahi puai, ka gen la hiu, nanghaw le la lung uh a kiheilo chun chu jiagualma chun mang-thai in lau. Nasepte 3:19 Jiajiak chun, la gitlo teu chul manga a um theina ding in la lung uh hei un, hung kinung hei kik un, chutichun, Lalpa kianga pat haldawna hung tung thei mtin. Nasepte 2:38 Chun, Peter in a kiang un, kisik unla gitlo ngaidamna ding in Jesu Krista min in Baptisma chang chiat un; jia chun Thagau Thiangtho piak hi mun lau. Korinth 2na 7:10 Pathian dawidan guala lung-ngaina chun, hukhinna ding in ki-sikna tutlo lungheina chu a siam sek in; khawvel lungngaina vang chun thina a siam sek jawn. Mathai 3:2 Hai un! Van gam chu a nai ta hen, tin. , Ka hil la hiu, jia gualma chun mipha sawmkua leh kua lung kiheina nei diaklote chunga sangin mi gilo pakhat lungheina chunga hin vana mi kipak jawn'au. —Luka 15:7 26 GITLO NGAIDAMNA Mathai 6:14 Mi a sukkhelna teu la ngaidam leh, la Pan vana min ngaidam sam in a. Ezekiel 18:21 Amavang mi gilo chun a thil phalo bawl josia te a kihei san a, ka dan bawl te a vawp a, dan chu jawma thilpha a bawl chun hing ngei na, thi puana. Isai 55:7 Mi gilo chun a umdan phalo haisan hen la, mi diklo chun a ngaituana te haisan ta hen: Lalpa kiang in chia kit hen la, chuleh ama'n la hepin a; i Pathian kiang un chia kit henla, ama'n nasa tak in ngaidam in a. Nasepte 5:31 Ama ngei kha Pathian in Lai a leh Hukdampa um ding in a changlama a chawihawi ta, Israel te gitlo simsak leh ngaidam ding in. Marka 2:5 Chun, Jesun a ginchak jiau chu a la mu in. Zeng kianga chun, Ka cha, la mawna ngaidam a hi tai, atia. Thupuan3:20 Ngaitia kawtkhak bula ding in ka kiu jing a hi; kuanle ka aw hia, kawt a hawn chun, a kianga lut ka tin, a kianga zanan neng ka tui, aman le ka kiang in nena. KHAWVEL THIL AH PAT KIKAWIKANG 27 Kolosa te 3:2 Chunglama thil um a te chun la lungthim uh kawidet un, lei ah thil um a te chun kinga loin. Tita 2:11,12 Mi josia kianga chun hukdamna hun tut in, Pathian lungsiatna a hung lang tan; Pathian ngai-saklona leh, khawvel nawpna te haisan in, tulai khawvela hin kisum in, dik takin leh Pathian ngaisak in i um ding uh a hi ti ei hil hi. Johan lna 2:15,16 Khawvel hi thangaih ki unla, khawvela thil um te hi le thangaih diak ki un. Kuanle khawvel hi a thangai chun, Pa a thangaihna ama ah a um puai. Khawvela thil um josia, taksa nawpna te, mita mu nawpna te, damsung lopina lem te hi, Pa kipata pawt a hi puan, khawvela pawt a hi jawi. Ephesi 5:11 Chuleh, khawthim laka la hiu, ga nei ngailo te a chun panna him him nei ki un. Isai 1:16 Kisii un la, ki hi thiangtho ta un; ka mu phak lo ah la thil hi phatlona teu hi kawimang ta un; phatlona bawl hi haisan ta un. 28 PIANTHAKNA Ezekiel 36:26 Lungthim thak piang ka tin, la sungua thagau thak kawi ka: la phe lakua kipat lungthim suang guala tak chu la mang ka ting, lungthim phe guala nem pe jawng ka. Johan lna 2:29 Ama chu mi dik a hi ti la hiat uh chun, kuale dikna thil bawl chu ama hin a hi ti la hiau. Korinth 2na 5:17 Jiajiaka chun tukipat in kei uh chun taksa lama chun kuama heta puang kau; taksa lama Krist chu la heta le ungle, tunvang ka he ta puau. Johan lna 5:18 Kuale Pathian Hin chun thil a hi khial puai ti i hiau; Pathian hin khan ama chu a veng jing in, mi gilo chu thep le a them theilo him a hi. Johan 3:3 Chun, Jesu chun a dawnhu a, a kiang un, Timatakin timatakin ka nil la hiu, mi kuale a pianthak lo chun, Pathian gam mu thei puan nau, a tin. Peter lna 1:23 Mi vau ah a um laiin le a vau thuk puan, diktaka ngaitua sekpa kianga chun a kipe jaw. GITLONA THI KRISTAH THOKIT 29 Ephesi 2:1,6 Nanghaw le la sukhel uh leh la gitlona teu jiaka thi la hi lai uh khan a hidam la hiu; Jesu Krist a chun ama tawh kigualin ei kaithoin, van muna te ei chutsak ta. Kolosa 3:1 Chutichun, Krist kianga kai thaw ah la um tak uh chun, chunglam, Pathian changlama chu Krist umna thil umte chu hawi un. Peter lna 2:24 Gitlona lama thin, dikna lama i hin theina ding un ama ngei in things khan a taksa chun i mawna teu a paw tan, ama kijep-na be jiaka chun hidam in la um tau a. Galatia 5:24 Chun, Jesu Krist mite chun taksa chu, a thil pha lo ngaituana leh a nawpna te pumin a khenden tau a. Rom 6:2,11 Hi love, Eihaw gitlona lama thi tasate bangtia gitlo va la hing jing thei ding i hiu em? Jia gualma chun nanghaw le gitlo lama thi tan kingai unla, Pathian lama vang chun Krist Jesu a hing in kingai un. 30 KUMTUANG HINNA Johan 3:14,15 Chun, Mosian gamkeu ah gui a khaikan guala khan Mihiam Chapa le khaikan in um di a hi; kuale a ging taphawt chun ama vanga kumtuang hinna a neina ding un. Johan 3:36 Kuale Cha taksang tapo chun kumtuang hinna a nei tau; ahinla, kuale Cha thu awi lo taphawt chun hinna nei puan nau, Pathian lungnatna a chung un a um jing jaw a hi, a tin. Johan 5:24 Timatakin, Timatakin ka gen la hiu, kuale ka thu hia, ei sawlpa ging chun kumtuanga hinna a nei tai, maw chansak in a um ta puan thina ah pat a pawt a, hinna a lut jaw ta a hi. Galatia6:8 Ama taksa lama thepa chun taksa siatna tuakin tin Thagau lama thepa vang chun Thagau lam kumtuang hinna luak di a hi. Johan 17:3 Jia hi kumkhawtuanga hinna chu a hi, Pathian tak khat bep nangma leh la sawl Jesu Krista a hiat uh hi. Rom 6:23 Gitlo man chu thina a hin; Pathian thil thawn piak bo chu i Lalpau Krist Jesu vanga kumtuang hinna a hi. HUKDAM KIHIATCHIANNA 31 Isai 32:17 Chun, dikna nasep chu chamna hin tin, dikna ah thilpawt chu kumkhua muang taka umna leh taksang taka umna hin a. Galatia 4:6 Chule, cha la hi ziakun Pathianin a Chapa Thagau chu, Abba, Pa, tia kikoin i lunggil un a hun sawl ta hen. Johan 14:21 Kuale ka thupiakte neia, zawm chu, ei hepi ahi; Kuale ei hepi chu, ka Pa chun hepiina, keimanle ama chu ka hepi a, a kianga ka kimusak di a hi, a tia. Rom 8:16 Thagau ngei chun eihaw thagau tawh kithuan Pathian chate i hiu ei hetsak ahi. Johan lna 3:18,19 Naute haw, thu bepin kihepi puai tiu, kamsung maiin ki hepi diak puai tiu; tlulhi leh ti tak takin hizaw hen. Thutaka mi i hiu ziachun kihiai tiu, chule ama i mit-muah i lung sanga chungnung zaw a hin, aman bangma zosia a hesuak nai. Johan lna 4:13 Amaah i um zing leh ama chu eimau ah a umzing ti ziahin i hiau, a thagau ei piak tak ziak hin. 32 EIMAUAH UM KRIJ Peter lna 1:8 Ama chu mu ngailoin le la hepiu a, ama chu tuhin mulo maleuchin-le la taksang un, kipakna gen theilo leh chungnungpen takin la kipak ma mau a. Ziaziakachun, hukdamna tui-khuka kipat chu kipak takin tui la khai lau. —Isai 12:3 Johan 15:11 Ka kipakna nangmau ah a um-jingna ding in leh la kipaknau a bukim theina ding in, jia thu hi la kiang ua ka gen a hi. Galatia 2:20 Krist kiangin khetdenin ka um tan; ahinla ka hing ahi; chule, taksa ah ka hin hi ginna ah hing IN KIPAKNA El PIAI ka hi, Pathian Chapa, ei hepi ka thasanga kipepa ginna a chun. Johan 17:13 Tuhin vang la kianga hung di ka hi tai; chun ka kipakna amauhaw ah a uma a neikimna dingun, khawvela zia thu hi ka gen ahi. Nang in hinna lampi chu ei hiatsak la tin: la ma a chun lima dim-letna a um a; la khut chang-lama chun kumkhaw kipakna di a um in. —Sam 16:11 Rom 14:17 Pathian gam chu nek leh dawn lam thu ahi puan, phathate, chamnate, Thagau Thiangtho kipaknate ahi zawi. LALPA THU AWI A PAWI MAWI 33 Samuel lna 12:15 Amavang Lalpa aw chu lim sak lo ah, Lalpa thupiak la kiphin san uh chun la pute un Lalpa khut a thawk guai un nang un le thuak lau. Rom 6:16 Hi love, Kua kianga le a thu'u awi dinga suaka la lut uh chun, thina khawpa gitlo suak ahem hi talele, a thu la awipau suak chu la hiu ti la he puau em? Thessalonika 2na 1:7-9 A hi genthei te chu gimuma thuk leh, nanghaw daum thuak mite chu keihaw tawh chawlna ah thuk chu, Lalpa Jesu a van-sawlchak hattak te tawh mei- kuang laka vana kipata a kilat phetleh; Pathian helo mi leh i Lalpa Jesu Umdan Pha taksang lo mite chunga phuba a lak phat chun; Jia mite chun gawtna thuakin nau: Lalpa kianga kipat leh a hatna lopina ah kipata kum-tuanga manthaina chu. Diutronomi 11:26-28 Ngaitiam u, tuni hin la mau ah maljawlna leh hansia ka kawi hen; Lalpa la Pathian uh thupiak te tu ka piak hi la jawp uh chun, maljawlna: Lalpa la Pathian uh thupiak te chu la jawp lo ua, la hiat ngai lo uh pathian dang te ho dinga tu ka thupiak hi la petsan uh chun, hansia law khum in a. 34 KRISTA PUANDAW A PAWIMAWI Phillip! 2:11 Jesu Krist chu Lai a hin, tia lei josian a puanna ding in. Mathai 10:32,33 Chutichun, mite ma ah ei panpi tapo, ka Pa vana mi ma panping ka ting. Himalele, kuale mite ma ah ei kilepsan tapo, ka Pa vana mi ma anga kilepsan ka. Rom 10:9,10 La kam in Jesu hi Lalpa a hi tia la panpi a, mithi laka kipat in Pathian in a kaitho ti la lunggila la taksan phawt chun hukhin in um inla, ti hi. Min a lunggil ua a taksan chun, phatna a musek ui, kam in a panpiu a, hukhinna a musek uh a hi. Johan lna 2:23 Kuale Chapa taksanglo chun Pa le a taksang diak puai; Chapa taksangpa vang chun Pa le a taksang a hi. Kuale, keima leh ka thu japi tapo, Mihing Chapan, ama lopina tawh, a Pa lopina tawh, a van-sawlchak thiangtho lopina tawh a hung tak phet leh jiapa chu hun japi in a. —Luka 9:26 Timothi 2na 2:11,12 Jia thu hi a ginum ahi: Athina ah i thi takuh chun, A hinna ah chun hing di i hiu; I thawk chun, A vaihawmna ah vaihawm hitiu; Ama i phatsan chun, Aman le ei phatsaninna. SETAN I MELMA LIANPEN 35 Ephesu 6:11 Diabol tbepnate chu la dojawna ding un Pathian galvan bukim chun kivan un. Peter lna 5:8 Piltak in, chingthei unla; la kidopiu Diabol chu, sakeibaknei kitum guai in a nekthei di bawl in a kitum sek hi. Mathai 4:1,10,11 Jiajaw a chun Jesu chu diabol thepa um ding in gamthipa Thagau puilut in a um ta. Jiaphet chun Jesun, a kiang in, Setan, chiamang keiin! Lalpa la Pathian chibai bukin la, ama na bep sem in, ti jiak a hi, a tia. Jia nunga chun diabol chun a chiamansan ta, chun ngaitia vansawlchak ten a na a hun seppiak tau a. Thessolonika 2na 2:9 Jia Dan susepa hungna chu setan sep dungjui in thil hitheina josia te, teptena josia te, juau thilmak josia te sia tawh hung kithua di a hi. Nasepte 26:18 A mit uh hivak ding in a kiang ua ka sawl la hi hi, tak chulen thima thu chu vak lam in nusian nau; Setan thu neina chu Pathian lam in nusian nau, sual ngaina thiamna a muna ding un leh ei gin jiak ua thiangtho sate laka go chan a neina ding un, a tia. 36 SETAN CHUNGAH JAWNA Thessolonika 2na 2:8 Jia chu lakman a hiphat leh Dan susepa chu hunglang tan tin, Lalpa Jesu chun ama chu a kama hu thakhum in that in a, a hunga a kilakna chun sumangthai in a. Jakob 4:7 Chutichun, Pathian thu thun um un; amavang Diabol dodal ta un, chun, jammang san tan a. Rom 8:35,37 Krist hepina apat kua ahem ei khen thei ding? Daumna ahem, lungngaihna ahem, bawlsiatna ahem, kial in ahem, sii leh chenlonan ahem, kichatnan ahem, chemsau ahemin ei khen di ahem? Khen love, jia josia a chun ei hepipa jiak in lopitaka galjo sanga gal jo i hiu. Johan lna 3:8 Thil hi khialpa chu diabol ah pawt a hi; diabol chun a lim apat thil a hikhial tan a hi. Pathian Chapa hungna pen chu, diabol nasep te a hi manthai theina din a hi. Hebrai 2:14 Jiajaka chun, naupang te hi taksa leh thisan chang khawm a hi jiak un ama ngei inle jiama chu a hung changtai; thinan thina thuneipa (jiachu diabol ahi) a hi manthai theina di leh. HEPINA, NUNGJUI PATEPNA 37 Johan lna 4:20 Min, Pathian ka hepi hi, tin a suapi muda taleh, ama juauthei a hi; a suapi mujing bawn a hepi lo chun Pathian a mu ngailo chu bangtin ahem a hepi thei di? Korinth lna 13:1 Mihing pau leh vansawlchak pau ten thu gen maleng le, hepina ka neilo chun, dak gi mai mai ahem, vaikhutbet gi mai mai ahem hingka. La kiuepiu chun, mi josian ka nungjui te la hiu ti jia chun hian-nau, a tia. —Johan 13:35 Galatia 5:22,23 Thagau ga chu hepina te, kipakna te, chamna te, thawk- theina te, nunnemna te, phatna te, ginumna te, thunuaigawlna te, kisumtheina te a hi jawi. Jia guai kalh dinga chun Dan thupiak him him a um puai. Johan 21:16 Ama chun a kiang in, Ka belam-no te vakin, a tia. Aniveina chun, Simon John chapa, nangin kei lei hepi em? a tia. Ama chun, a kiang in, I, Lalpa ka ngainai ti la hiai, a tia. Ama chun a kiang in, Ka belam te ching in, a tia. Johan lna 3:14 Suapite ka hepi jiakin thina apat i pawtun, hinna i luttau ti ka hiai. Kuale hepina neilo tapo chu thina muna a la umjing a hi. 38 JESU KRIST THAWKITNA Rom 4:25 Jia Jesu chu i gitlona jiak un matsak in a uma, thiam i channa ding un kaithaw in a um tai. Johan 20:26-28 Chun ni giat nunga chun, nungjuite chu msunga a um kikua, Thoma chule a kiang un a um a. Kawtte chula a kikhak suakkei a hia, Jesu chu a hunga, a lak un a hung ding ta, a kiang un, La chung un Lungmuanna um hen, a tia. Jia phatchun Thoma kianga chunle, La khutjung in han khawi inla, ka khutte hi en in; La khut in han ban inla, ka naka thunin; taksang lo in um kinla, taksang in, a tia. Thoma chun a kiang in, Ka Lalpa leh ka Pathian la hi, tin a dawnhu a. Nasepte 10:39-41 Juda gama leh Jerusalem khua a thilbawl josia te, a hetpite chu ka hiu a, ama chu thingleka khaiin a that tau a. Ama chu Pathian in ni thum nin a kaitho kit a, kichiantakin a musak a. Amabochu, mi josia kianga hi loin, Pathian in he dinga a guatlawk te kianga bep a hi, keihaw, mithi laka a thawkit nunga a kianga ne leh dawna um te kianga hin a hi jawi. THAWKIKNA I Mathai 16:21 Jiakipat chu Jesun Jerusalem khua a chia di dan te, upa te, thiampu lian te, lekhasunmite laka thil tamtak a thawk di dan te tha ah a um di dan te, ni thum ni kaithaw ah a umdi dan te chu a nungjui te haw a gen pan ta. Johan 5:25,28,29 Ti tak takin ti tak takin ka gen la hiu, phat tung di ei tai, tuhin le a tung jing hi, chutiphat chuleh mithiten Pathian Chapa aw hian tin uh, a he tapo hing in nau. Jia hi maksa ki un, a phat tung di ei tai, chutiphatphet chuleh thana PEN UH 39 um josian a aw hian tin uh, pawt siksek nau; thil pha bawl te chu hinna chang in tho in tin uh, thilpha lo bawl te chu mawna chang in tho kit in nau. Rom 6:3-5 Eihaw laka Jesu Krist ah bap-tisma changte sia chu a thina ah baptis in i um ui ti la he puau maw? Jiajiakchun, a thina ah bap-tisma i chan chun, a kianga vui in i um un; Pa lopinan mithi laka Krist a kaithaw guai khan, eihaw le hinna thaka i um theina ding in. A thina kibatpi ama tawh i kijawp tak chun, a thawna kibatpi a le kt-jawm hi tiu. Timothi 2na 2:15 Nasem mi, thutak thu dik taka mang chu, jakcha lo di ahi gualin, Pathian ngaih ah pha kietsak dingin phatchuamngai tan. Ephesi 4:24 Milling thak, thutak dikna leh thianthona ah Pathian guala siam khan kivan unla, ti thu hi. Luka 1:74,75 Ka dam sung in a mit mu in thiangtho leh diktaka um in, Lau loa a na ei sep sak di thu kha. Korinth 2na 7:1 Chutichun, suapi ngaihte haw, jia thutiam te chu i nei jiak un hung un, ' thagau leh taksa kisukbuakna josia a chun kisuthiangtho hi tiu, Pathian ging in thianthona a chun bukim in um hi tiu. Peter lna 1:15 A kopa chu a thiantho guai in nanghaw le la tawidan josiau va la thiangtho jawta un. Jiajiakchun, mi jia te haw laka a kihithiangtho chun, bei thiangtho, Lalpa mattak, nasep pha josia ah kisa josa, ngailut ding mi hina. —Timothi 2na 2:21 Thuah nung di leh Krist thisan thekhuma um dinga, thagau khendana, Pa Pathian hiatlawk guala telte kianga chun. La Chung un hepina leh chamna hi punin um ta hen. —Peter lna 1:2 Isai 35:8 Chun, jia taka chun lamlian um in tin, lampi tawh, jia chu Thianthona Lampi, tin nau; mi buak chu jia taka chu chia puan tin; ahinla mite ding in hi jawna, mi zin vei vak te, mi ngawlte le, jia tak chun gammang puan nau. Jia jiak chun, Jesun le, ama thisan ngei ah mihiam te a suk thiantho theina ding in, kul kawtkhak pawlama chun a hung thuak ta. —Hebrai 13:12 Johan lna 1:9 I gitlo thupha i chawi chun, i gitlote ngaidam ding leh, i kitup lona josia silthiang ding in ama chu a taksan um in a dik a hi. Mathai 3:11 Kei vang in haina ding in tuiin ka baptis sek la hiuva; himalele, ka nunga hung dipa chu keima sang in a lopi jaw hen, a kengtawdap chawi hawi le ka hi puai: Ama chun thagau thiangtho leh mei in baptis in a. Ama chun van muna te khin Krist a chun thagau lam vangphatna bangkim in ei vangphat saka. —Ephesi 1:4 Peter 2na 3:11 Jia thilhaw chu jiaguala mangthai keidi ahi ti la hiat jiakun umdan thiangtho leh Pathian ngaisak lama chun bang-guai mi hidi la hiu vem? 42 THAGAU AH DIM Ml Luka 11:13 Nang uh mi gilo in bawn la cha teu thil pha piakna dan la hiat uh leh, la Pau vana mi chun a dawn te chu Thagau Thiangtho pe nalawm in a e! a tia. Ezekiel 36:27 Chun, la sung ua ka thagau kawi ka ting, ka dan bawla len sak ka ting, ka thu piak te chu vawp in la ti un, jawm in lau. Rom 8:9 Ahinla, taksa ah um la hi puau a, Thagau a um la hi jawu; chuti a hileh Pathian Thagau chu nangmau ah cheng a hi, ahin kuanle Krist Thagau a nei lo chun ama a mi a hi puai. Nasepte 1:8 Amabo, Thagau Thiangtho chu la chung ua a hung tun phat leh thil hi theina nei inlau; chun, Jerusalem khua a te, Juda leh Samari gam khaw tin ah te, kawl kii tiang in le ka thu he te hin lau, a tia. Nasepte 13:52 Ahin, sawlchak te chu kipakna leh Thagau Thiangtho in a dim tau. Ahin, a pauchap jaw phat uh chun, a kikhawpna in uh chu a hung kilinga, a leng un Thagau Thiangtho in a hung dim tau a, hangsan tak in Pathian thu a gen tau a. —Nasepte 4:31 KRISTIANTE KIANGA THUTEP LOPI TAK Sam 34:18 Lalpa chun lungngila thase te chu a naih sek a, lunggila kisik tapo te chu a hukhing sek hi. Isai 66:2 Jia thil bangkim hi ka khuta ka bawl a hi ngaia, chutichun, jia thil bangkim hi a hung um ta a hi. Lalpa'n a tii: amavang chu mi genthei taka um, lung kisik ngawi ngawi, ka thu kithing sekpa lam chu en jawng ka tin. Thupuan 21:4 A mit ua kipat mitthi josia thiak in tin; Thina umta puan tin, Lungngaihna te, kana te, natna te 43 le Umkit diak ta puana; Thil masa te chu a bei tai, a ti ka hia. Sam 37:3 Lalpa chu ging in la, thil pha chu bawl tan; jia gama hin um inla, ginumna del jing in. Peter lna 4:12,13 Dawitakte haw, la lak ua patep-na nasatak hung um, nangmau haw patepna dinga la chung ua hung tung hi, thilmak la chung ua tung guai in maksa ki un. Krist thawkna ah te thawkpi te la hi jiau dungjui in kipak jaw un; chutichun, lopina a hung lat phet leh nanghaw le limtakin kipak thei in lau. 44 THEPA UMTE DINGA THUTEP Hebrai 2:18 Ama ngei chun thepna tuakin a la thawk tak jiak in thepna tuak te chu a panpi thei a hi. Rom 16:20 Chun Chamna Pathian chun la kengphek nuai un Setan chu hun chawtnawi sak in a. Lalpa Krist lungsiatna chu la kiang un um ta hen. Sam 34:19 Mi dik haksatna te chu a tam a, himalele Lalpan jia josia a chun a hukdawk sek a hi. Isai 43:2 Tui la palkai lai un le la kiang un kei um ka tin, tui la palkai lai un le turn puan la ti un, mei ah la chia then lai un le kang puana, mei kuang in kang diak puana. Rom 8:28 Chuleh, Pathian hepite aman a guata a kote dinga chun, a phatna ding un bangkim in a seppiak sek hi ti i hiau. Korinth lna 10:13 Mihing do thei kalval thepna la chung un a chu kha puai; Pathian taksan um tak a hin, la dojaw kalval uh thepna la chung un tun-sak puana; la thawkjawna ding un thepna tawh kigual in taidawna lampi bawlpiak in a. ZOTU TE KIANGA THUTEP Thupuan 3:12 A thajo tapo chu ka Pathian hona in ah chun bankhuam in siam ingka ting, jia kipat chu pawt tapuan tin uh; chuleh amauhaw ah chun ka Pathian min, ka Pathian khua, Jerusalem thak, ka Pathian kianga mi vana pata hungsuk dipa min leh, ka min thak tawh jiak ingka. Thupuan 3:5 A thajo tapo jia gualma chun puan vam te silsak hinnau; chun, Hinna Bu apat a min uh nawt-manglo hiai ka ting, ka Pa ma anga leh vansawlchak te ma a chun a min uh panpi jawngka. Thupuan 3:21 A thajo tapo ka lalchutpha ah ka kianga chutsak ka ting, kenle ka kianga, ka Pa kianga a lalchutpha ah ka chut guai khan. Thupuan 2:7 Thagau in kochuamhaw lawi kianga thu a gen hi nakhang nei chun heta hen. A thajo tapo Pathian Paradis ah Hinna Thing Ga neksak ingka, a tii, tin. Thupuan 2:26 Chutichun a thazo tapo leh a jawna tianga ka thil bawlte zawm tapo, ken ka Pa kianga ka mu gualma hin, jia mite chu jat josia chunga thu nei sak ingka. 46 KINAWL THU PATHIAN IN El HIL Korinth lna 7:10,11 Chun, kicheng sa te kianga chun thu ka piai (keima piak vang hiloin, Lalpa piak a hi jawi): Zi chun a pawsal khen ki hen. A khen vanglak leh pawsal nei kit taloin um mai hen, ahilole, a pawsal ma tawh kicham kit uh hen: chun, pawsal inle a zi nawl ki hen. Rom 7:2,3 Numei pawsal nei chu a pawsal damsung sian dan in a pawsal ah chun a kanden sek in ahinla, a pawsal a thi chun, pawsal chung-changa chun dana kipat in thadawin a um tai. Ahinla, a pawsal damsunga mi dang a nei chun, jawntat nu tin nau, a pawsal a thi a hileh vang dana kipat in thadawn a um tai, mi dang nei lehle jawntat a hi ta puai. Luka 16:18 Kuale, a zi nawla, zi dang nei tapo, a thanghuai a hi; kuale, mi zi nawlsa kichenpi tapo a thanghuai a hi. Mathai 5:32 Keibo chun, kuale tangval ngai jiak hilova, zi nawl tapo chun, ama chu a thanhuaisak a hi; chun, kuale nawl nung nei tapo chule thanghuai a hi ti ka fail la hiu. KRISTA HUNG KITNA Johan 14:3 Chuleh nang uh a dinga mun ka bawljaw phat leh, hung kit ing ka tin, ka kianga ding in hung pui di ka hi, ka umna nang uh le la um theina ding un. Marks 8:38 Kuale tulai khangthak laka thanghuai leh thil phalo hi nuam te laka keima leh ka thu japi tapo, Mihing Chapa hin, vansawlchak thiangthote tawh a Pa lopina ah kivana a hung phat tak leh, jiapa chu hun japi sawn in a, a tia. Mathai 24:30 Jiaphet tak chuleh Mihing Chapa teptena chu vana lang in a. Jiaphet tak chuleh lei ah chitin in 4f awm teu chum in ti un, Mihing Chapa hi thilhitheina leh lopina nasatak tawh van sum chunga hung mun nau. Thupuan 3:11 Hung vak jiang di ka hi; kuaman la lallukhuk chu a lak piak lona ding in la thil neisa kha kempha tan. Kawl, saklama a hung phe dawka, thanglam tiang in le a lang seka, Mihing Chapa hung kitna chu jia guai chu hi di a hj ngai in. —Mathai 24:27 Jakob 5:8 Nanghaw le sekdo tak in um ham ham un: la lung uh hi det un; Lalpa hungna chu a naitai. KRISTA HUNG KITNA 48 Johan lna 3:2 Dawitakte haw, tuhin Pathian chate i hi tau, bangguala la um di i hiu vem chu i kihe nai puau; ama a hung kilak chun, ama guai in um di hi tivang i hiau, ama chu a um ngai guai tak in mui tiu. Thupuan 16:15 Ngaitia, gucha guai in hung di ka hi; kiginga a puan cheng jing chu vangphannau, chutilochun ngawnchang in vak in tin, a zamaw mu khannau. Nasepte 1:11 Jia mi te chun, Galili gama mi te haw, bangatia van lam ena ding jing la hiu vem? Jia Jesu la kiang ua pat vana puito va um hi, vana a chiato la mu gualmau ah hin, ama ngei hi hung suk kik di a hi, a tiu a. Luka 12:40 Nanghaw le kiging jing in um un, la kigin lo kal un Mihing Chapa hung di a hi, a tia. Luka 21:27 Chutiphat chuleh Mihing Chapa hi thilhitheina leh lopina nasatak keng in sum jinga hung mun nau. Mathai 16:27 Mihing Chapa hi a vansawlchak te a Pa lopina ah ki van in hung di a hi ngai in; jiaphat tak chuleh mitin a thil bawl guai guai un kipakman mu chiat in nau. Luka 21:33 Lei leh van mangthai in tin, ka thu vang mangthai puan a. Mathai 22:29 Jesun a kiang un, Pathian lekha thu leh Pathian thil-hitheina la hiat lo jiak un la ngai khial sek uh a hi. Thu genkhawl him him hi mihing ah thu pawt a hi ngai puan, mi ten Thagau Thiangtho sawlin, Pathian kianga pat a gen jawu a hi. —Peter 2na 1:21 Timothi 2na 3:16 Pathian lekha thu josia Pathian hu thakhum ah piak tapo chu, hilna lama te phawkna I THU lama te, dikna fail lam te chun a phachuam nai. Sam 119:11 La chunga thil ka hi khial lonan, la thu chu ka lunggil ah ka khawlkhawm ah. La thu hi ka keng te dinga hin thaumei a hin ka Tampi ding in vak a hi. —Sam 119:105 Hebrai 4:12 Pathian thu hi a hinga, thil a bawl thei a, chemsau hiamtua josia sangin le a hiama, hinna leh thagau, gutua leh theng kikhen khawp hiala sun thei ahi. Lungthima ngaitua leh guatte hi a hiat thei ngai a hi. This booklet is published in the languages given below for free distribution to people EAGER to read them: Assamese Bengali Bhojpuri English OuTarati Hindi Kanarese Kharia Khasi Konkani Kuki Maithilv Malayalam Manipuri Marathi Marwari Mawchi Mundari Nepali Oraon Oriya Punjabi Santhali Sindhi Tamil Tangkhul Naga Telugu Urdu Vaiphei Zomi For a free Bible Correspondence course, please send your name and address to P.O. Box 17380, Bombay • 400 068, India. Vaiphei