1

Иса Мэсіх — Құдайдың адамзатқа ойын білдірген «Сөзі»

1 Әуел баста Сөз болатын, Сөз Құдайда болатын, Сөз Құдай еді. 2 Сөз эуелденақ Құдайда болатын. 3 Құдай бэрін Сөз арқылы жаратқан, жаратылған ештеңе де Онсыз пайда болмаған. 4 Сөз өмірдің бастауы болған. Сол өмір адамзат үшін Нұр еді. 5 Нұр түнекте жарқырайды, ал түнек Нұрды жеңе алған емес 6 Құдай жіберген Жақия есімді адам болды. 7 Ол Нұрдың куэсы болып, барлық адамдарды Соған сендіру үшін келді. 8 Жақияның өзі Нұр емес еді, ол Нұр туралы хабарлау үшін келген болатын. 9 Эр адамга сэулесін түсіретін шынайы Нұр бұл дүниеге келе жатты. 10 Ол бұл дүниеде бар еді, бірақ элемді жаратқан Сол болса да, адамдар Оны таныған жоқ. 11 Өзі таңдап алған халқына келгенімен, олар Оны қабылдамады. 12 Бірақ Оны қабылдап, Оған сенім артқандардың бэрін Ол Қүдайдың рухани балалары болуға құқықты етті. 13 Бұлар табиғи жолмен, пенденің қалауы бойынша бұл дүниеге келгендіктен емес, Құдай оларға шынайы өмір бергендіктен ғана Оның рухани балалары болды. 14 Сөз адамға айналып, арамызда өмір сүрді. Сонда біз Әкенің жалғыз рухани Үлының асқан ұлылығын көрдік: Ол рақымдылық пен шындыққа толы еді. 15 Жақия Ол туралы дауыстап куэлік етіп: — Менен кейін Келе Жатқанның жолы менен үлкен, өйткені Ол мен тумастан бүрын бар болатын деген Кісім Осы, — деді. 16 Оның шексіз рақымынан бэріміз молынан жарылқанып келеміз. 17 Құдай атабабаларымызға Таурат заңын Мұса пайғамбар арқылы берді, ал рақым мен шындық бізге Иса Мәсіх арқылы жетті. 18 Құдайды ешкім ешқашан көзімен көрген емес. Әкесімен тығыз байланыстағы жалғыз рухани Үлы бізге Оны жақыннан танытты.

Жақия пайғамбардың Мэсіх пен өзі туралы айтқаны

19 Ал Жақия былай деп куәлік берген еді: яһудилердің басшылары діни қызметкерлер мен көмекшілерді Иерусалим қаласынан Жақияға жіберіп, «Сен кімсің?» деп сұратқан кезде ол жауап беруден бас тартпай: 20 — Мен (Құдай жіберемін деп уэде берген Құтқарушы) Мэсіх емеспін, — деп ашық айтты. 21 Олар: — Онда сен кімсің? (Мэсіхтен бұрын қайтып келуге тиісті) Ілияс пайғамбарсың ба? — деп сұрады. — Жоқ, ол емеспін. — Мүмкін, сен (Мұса Құдай жібереді деген) пайғамбар шығарсың? — Жоқ, — деп жауап берді. 22 Олар: — Бізді жібергендерге жауап беруіміз үшін кім екеніңді айтшы? — деп сұрады. — Өзің туралы не дейсің? — 23 Сонда Жақия: — Ишая пайғамбар «Жар салған дауыс шығады айдалада: Жаратқан Иеге түзу қылып жол салыңцар!» деп алдын ала айтып кеткен болатын. Жар салған сол хабаршы менмін, — деді. 24 Бұл жіберілген кісілер парызшылдар қауымынан еді. 25 Олар Жақияға тағы да сұрақ қойып: — Егер сен не Мэсіх, не Ілияс, не келуге тиісті пайғамбар болмасаң, неліктен адамдарды (Құдай жолына түсіріп) суға шомылдыру рэсімінен өткізесің? — деді. 26 Жақия оларға: — Мен тек суға шомылдыру рэсімін ғана орындаймын; ал араларыңда сендер танымайтын Біреу тұр. 27 Ол менен кейін келе жатыр, бірақ мен Оның құлы болып кебісін эперуге де тұрмаймын, — деп жауап берді. 28 Бұл оқиға Жақия шомылдыру рэсімін орындап жүрген Иордан өзенінің шығысындағы Бетанияда болған.

Қүдайдың адамдарды қүтқару үшін құрбандыққа жіберген «Тоқтысы»

29 Келесі күні Жақия өзіне қарай келе жатқан Исаны көріп: — Қараңдар, Мынау Құдайдың құрбандыққа жіберген «Тоқтысы»! Ол адамзаттың күнэсын өз мойнына артып, сол үшін жанын қияды. 30 «Менен кейін Біреу келе жатыр, Оның жолы менен үлкен, өйткені Ол мен тумастан бұрын бар болатын» дегенімде, Сол туралы айтқан едім. 31 Мен де Оның шынымен кім екенін білмейтін едім. Бірақ Оны Исраил халқына таныстырып, адамдарды шомылдыру рәсімінен өткізу үшін осы жерге келдім, — деді. 32 Содан кейін Жақия куэлік етіп: — Мен Киелі Рухтың көгершін бейнесінде көктен түсіп, Исаға қонғанын көрдім. 33 Исаны бұрын шынымен танымайтын едім; бірақ мені шомылдыру рэсімін орындауға жіберген Құдай маған: «Киелі Рухтың Біреуге қонғанын көргенде, Киелі Рухқа Шомылдырушының Соның Өзі екенін білесің», — деген болатын. 34 Мен Киелі Рухтың Исаға қонғанын көріп, Оның Құдайдың рухани Үлы екеніне куэгер болдым, — деді.

Исаның алғашқы шэкірттерін таңдауы

35 Келесі күні Жақия мен оның екі шэкірті тағы сол жерде тұрды. 36 Ол қастарынан өтіп бара жатқан Исаны көріп: «Қараңдар, Мынау — Құдайдың құрбандыққа жіберген Тоқтысы!» — деді. 37 Екі шәкірті Жақияның айтқанын естіп, Исаның соңынан ере бастады. 38 Иса бұрылып, олардың Өзіне ергенін көріп: — Сендер не іздеп жүрсіндер? — деді. Олар Исадан: — Раббы! — арамей тіліндегі мағынасы «Үстазым!» — Сіз қайда тұрып жатырсыз? — деп сұрады. 39 Иса: — Келіңдер де көріңдер! — деді. Олар келіп, тұрған жерін көрді де, сол күні Онымен бірге болды. Уақыт түстен кейінгі сағат төрттер шамасы еді. 40 Жақиядан Иса туралы естіп, Оған ерген екеуінің бірі Шимон Петірдің інісі Эндір еді. 41 Ол ең алдымен ағасы Шимонды тауып алып: — Біз Мэсіхтің Өзін таптық! — деді. Ал «Мәсіх» Құдай тағайындаған Құтқарушы Патша дегенді білдіреді. 42 Содан кейін Әндір Шимонды Исаға ертіп келді. Иса Шимонға қарап: — Сен Жоханның ұлы Шимонсың. Бұдан былай Кефа деп аталасың, — деді. Кефа грекше — Петір, яғни «Тас». 43 Келесі күні Иса Ғалилея аймағына бармақшы болды. Філіпті тауып, оған: «Менің шэкіртім болып, соңымнан ер», — деді. ^Філіп те Әндір мен Петір тұратын Бетсайда қаласынан еді. 45 Філіп Натанайылды тауып алып, оған: — Біз Мұса Тауратта жазған, басқа пайғамбарлар да өз жазбаларында айтып кеткен Мэсіхті таптық! Ол — назареттік Жүсіптің ұлы Иса! — деді. 46 Бірақ Натанайыл: — Сол Назареттен не жақсылық шығар дейсің? — деп жауап қатты. Філіп оған: — Келіп, өзің көр! — деді. 47 Иса өзіне қарай келе жатқан Натанайылды көргенде: — Мынау — қулықсұмдығы жоқ, нағыз исраилдік, — деді. 48 Натанайыл: — Сіз мені қайдан білесіз? — деп сұрады. Иса: — Сені Філіп шақырмай тұрып, інжір ағашының астынан көріп едім, — деді. 49 Натанайыл (өзін Исаның інжір ағашының қалың жапырағының астынан көре алғанына қайран қалды да): — Үстаз, Сіз Құдайдың рухани Үлысыз, Исраилдің Патшасысыз! Соған көзім жетті, — деп жауап берді. 50 Иса оған: — Мен «сені інжір ағашының астынан көрдім» дегенді ғана айтқанда, Маған сеніп қалдың. Әлі бұдан да зорды көресің! — деді. 51 — Сендерге өте маңызды шындықты айтайын: бұдан былай көктің ашылғанын көресіңдер! Сонда Құдайдың періштелері аспанға көтеріліп жэне Құдай тағайындаған Билеуші — Маған түсіп келіп тұратын болады.

2

Исаның Қана қаласындағы тойда істеген кереметі

1 Екі күннен кейін Ғалилея аймағының Қана қаласында бір үйлену тойы болды. Исаның шешесі сонда еді,2 Иса да шәкірттерімен бірге шақырылды. 3 Шарап таусылып қалып, Исаның шешесі Оған: — Олардың шарабы қалмады, — деді. 4 Иса: — Апа, Маған оны не үшін айтасыз? (Керемет жасау үшін көктегі Әкем белгілеген) уақытым әлі келген жоқ, — деп жауап берді. 5 Дегенмен шешесі қызметшілерге: — Ол не айтса, соны істеңдер! — деп ескертті. 6 Сол жерде яһудилердің дәстүрі бойынша діни тазару салтына арналған, ішіне он шелектей су сыятын алты тас күбі тұр еді. 7 Иса қызметшілерге: — Күбілерді суға толтырындар! — деді. Олар күбілерді суға ернеулете толтырды. 8 — Аздап алып, асабаға апарындар! — деді Иса. Олар апарып беріп, 9 асаба шарапқа айналган элгі суды татып көрді. Бірақ асаба оның қайдан екенін білген жоқ, мұны тек суды шөміштеп алған қызметшілер ғана білетін. Асаба таңғалды да, күйеу жігітті шақыртып алып: 10 «Эркім алдымен жақсы шарабын құяды, қонақтар қызып алған кезде оның төмендеу түрін береді. Ал сен ең жақсысын осы уақытқа дейін сақтап қойыпсың!» — деді. 11 Осылай Иса кереметтерінің алғашқысын Ғалилеядағы Қана қаласында жасап, Өзінің ұлылығын көрсетті. Ал шэкірттері Оған сенді. 12 Содан кейін Иса шешесі, інілері жэне шәкірттерімен бірге Қапарнаумға барып, сол қалада бірнеше күн тұрды.

Ғибадатхананы алыпсатарлардан тазарту

13 Яһуди халқының Құтқарылу мейрамы жақындағанда, Иса Иерусалимге барды. 14 Ғибадатхана алаңында (құрбандыққа шалынатын) өгіз, қой, көгершін сатушыларды және шетелдік ақшаны (зекет беру үшін жергілікті ақшаға) айырбастаушыларды бақылады. 15 Кендірден қамшы өріп алып, сатушылардың бәрін қой, өгіздерімен бірге ғибадатхана ауласынан қуып шықты. Айырбастаушылардың ақшаларын шашып, үстелдерін аударып тастады. 16 Көгершін сатушыларға бұрылып: — Мыналарынды бұл арадан алып кетіңдер! Көктегі Әкемнің киелі үйін базарга айналдырмаңдар! — деді. 17 Сонда шәкірттері «Сенің үйіңнің қамын жеп, азапқа түсемін» деген Киелі жазбадағы сөздерді естеріне түсірді. 18 Ал яһуди басшылары Оған: — Осыны істеуге қақыңның барын қандай кереметпен дэлелдемексің? — деді. 19 Иса оларға: — Мына киелі үйді бұзыңдар, Мен оны үш күнде қайта тұрғызамын, — деп жауап қатты. 20 Яһудилер: — Бұл киелі үй қырық алты жыл бойы салынды. Ал Сен оны үш күннің ішінде қайта тұрғызбақшымысың? — деді. 21 Бірақ Иса «киелі үй» дегенде Өзінің денесі туралы айтқан еді. 22 Сондықтан Иса өлімнен қайта тірілген кезде шэкірттері Оның осылай дегенін естеріне түсіріп, Киелі кітапта жазылған жэне Исаның Өзі айтқан пайғамбарлық сөздерге сенді. 23 Құтқарылу мейрамы кезінде Иса Иерусалимде болғанда, кереметтерін көрген көп адам Оған сенді. 24-25 Алайда бэрінің ойы мен ниеті құбылмалы екенін біліп, Иса оларға сене қоймады. Адам баласының көңіліндегісін толық білгендіктен, біреудің Өзіне мэлімет беруін қажет етпеді.

3

Нікөдемнің сүрағы: Құдайға қалай жақындауға болады?

1 Парызшылдар арасында яһуди халқының Нікөдем есімді басшысы бар еді. 2 Ол Исаға түнде келіп: — Үстаз, Сіздің Құдайдан келген мұғалім екендігіңізді білеміз, себебі Сіздің кереметтеріңізді Құдайдың қолдауынсыз ешкім де жасай алмайды, — деді. 3 Иса: — Саған өте маңызды шындықты айтып тұрмын: кімдекім қайтадан туылмаса, Құдайдың Патшалығына кіре алмайды, — деді. 4 Нікөдем: — Есейген адам қалайша қайта туылады? Шешесінің құрсағына еніп, екінші рет дүниеге келуі мүмкін бе? — деп сұрады. 5 Иса: — Саған өте маңызды шындықты айтайын: кімдекім судан жэне Киелі Рухтан туылмаса, Құдайдың Патшалығына кіре алмайды. 6 Тэннен — тэн, Рухтан — рух туады. 7 Менің «қайтадан туылуға тиіссіңдер» дегеніме таңданба! 8 Жел қалаған жерінде соғады: оның гуілін естисің, бірақ қайдан келіп, қайда кеткенін білмейсің. Киелі Рухтан туылған эр адамның басынан өткені де осыған ұқсас, — деді. 9 Нікөдем: — Бұл қалай болады? — деп сұрағанда 10 Исаның жауабы мынау болды: — Исраилдің дін мұғалімі бола тұра, осыны білмейсің бе? 11 Саған өте маңызды шындықты айтайын: біз білгеніміз туралы сөйлеп, көргеніміз туралы куэлік етеміз, алайда сендер куэлігімізді қабыл алмайсыңдар. 12 Мен сендерге жерде болып жатқандарды айтқанда сенбейсіндер, ал егер көктегі рухани нэрселер туралы сөйлесем, қалай сенбексіндер? 13 Көктен келген Билеушіден басқа ешкім көкке шыққан жоқ, (Ол көкте тұрушы). 14 Мұса пайғамбар айдалада мыс жыланды жоғары көтеріп қойған. Дэл солай көктен келген Билеуші де көтеріліп қойылуға тиіс 15 Сонда Оған сенуші эркім мэңгілік өмірге ие болады. 16 Өйткені Құдай адамзатты сондай қатты сүйгендіктен, Өзінің жалғыз рухани Үлын құрбандыққа берді. Енді Оған сенуші әркім жаны тозаққа түспей, мэңгілік өмірге ие болады. 17 Құдай Өзінің рухани Үлын адамзатты соттауға емес, құтқаруға жіберді. 18 Оған сенушілер қияметте сотталмайды, ал Құдайдың жалғыз рухани Үлына сенбейтіндер элдеқашан сотталған. 19 Ал соттың мәні мынадай: «Құдайдың Нұры» жерге келді, бірақ адамдар Одан гөрі түнекті жақсы көрді, себебі олардың істері жаман еді. 20 Жамандық істеген эркім Нұрды жек көріп, жасаған істері әшкереленбес үшін Нұрға жоламайды. 21 Ал шындыққа сай өмір сүретін эркім өз істерінің Құдайдың көмегімен жасалғандығы көрініп тұрсын деп Нұрға шығады.

Жақияның Исаға жол беріп, қастерлеуі

22 Бұдан кейін Иса шэкірттерімен яһуди аймағына барып, сонда біраз уақыт бірге болып, теріс жолдан қайтқан кісілерді шомылдыру рэсімінен өткізіп жүрді. 23 Ал Жақия Сәлім қаласына жақын Енонда шомылдыру рэсімін орындап жүрді, өйткені ол жерде су мол еді; адамдар келіп, өздерін шомылдыртты. 24 Сол кезде Жақия элі абақтыға жабылмаған болатьш. 25 Осы уақытта Жақияның шэкірттері мен кейбір яһудилер арасында діни тазару салттары туралы айтыс туды. 26 Олар Жақияға келіп: — Үстаз, өткенде Иорданның арғы жағында сізбен бірге болып, өзіңіз куэлік берген Адам шомылдыру рәсімін орындауда. Жұрттың бәрі де Соған барып жатыр! — деді. 27 Жақия былай жауап берді: — Құдай бермесе, ешкім еш нэрсе ала алмайды. 28 «Мен Мэсіхтің Өзі емеспін, тек Оның алдынан жіберілген хабаршысы ғанамын» деп айтқаныма сендер өздерің куэсыңдар. 29 Қалыңдьпы бар кісі — күйеу жігіт қой. Ал күтіп тұрған досы оңың даусын естіп, қуанады. Қазір менің қуанышым қойныма сыймай тұр. 30 Мэсіхтің беделі артып, ал менікі төмендеуге тиіс. 31 Көктен келген Ол бэрінен де ұлы, ал жерден пайда болған мен жердікімін, сондықтан жер тілінде сөйлеймін. Көктен келген Мәсіх бәрінен де ұлы! 32 Ол Өзінің көкте көріп, естігеніне куэлік етеді. Алайда Оның хабарын ешкім қабылдамайды; 33 бірақ соны қабылдағандар Құдайдың Өзін шыңдық деп мойындайды. 34 Құдай жіберген Мэсіх Оның хабарын жариялайды, өйткені Құдай Оған Киелі Рухын шексіз береді. 35 Экесі Үлын сүйіп, Оның қолына бар билікті тапсырған. 36 Құдайдың рухани Үлына сенушілер мэңгілік өмірге ие. Ал Оны тыңдамағандар шын өмірді көрмей, Құдайдың төніп тұрған қаһарына ұшырайды.

4

Құдайға сиыну туралы самариялық эйелмен эңгіме

1 Иса Жақиядан гөрі көбірек шэкірттер тауып, шомылдыру рэсімінен өткізіп жатыр деген хабар парызшылдарға жетті. 2 Шынында оны істеп жүрген Исаның Өзі емес, шэкірттері еді. 3 Сондай хабардың парызшылдарға жеткенін білген Иса Яһудея аймағынан Ғалилеяға қайта оралды. 4 Құдайдың еркімен Иса Самария аймағы арқылы жол жүруге тиісті болды. 5 Сөйтіп Самариядағы Сихар қаласына келді. Бұл қала (ежелде Исраил халқының түп атасы) Жақыптың өз баласы Жүсіпке мұра етіп қалдырған жеріне жақын орналасқан. 6 Сол жерде «Жақып құдығы» бар еді. Жол жүріп шаршаған Иса құдықтың қасына отыра кетті. Түс мезгілі болатын, 7-8 ал шэкірттері қалаға тамақ алуға кеткен еді. Сол кезде құдықтан су алу үшін самариялық бір эйел келді. Иса одан: — Маған ішетін су берші, — деп сұрады. 9 Самариялық эйел: — Өзің яһуди бола тұра, қалайша менен, самариялық эйелден, су сұрайсың? — деп таңғалды. Себебі яһудилер (діни сенім бойынша арамданбау үшін) самариялықтармен араласпайды. 10 Сонда Иса: — Егер Құдайдың өзіңе не сыйлағысы келгенін жэне су сұраған Адамның кім екенін білсең, сен Оның Өзінен су сұрар едің. Сонда Ол саған «өмір суын» берер еді, — деп жауап берді. 11 — Мырза, құдықтан су алатын Сіздің ыдысыңыз жоқ, ал құдық терең ғой. Онда сол өмір суын қайдан аласыз? 12 Мына құдықты қалдырған арғы атамыз Жақыптан да ұлысыз ба? Өзі де, балалары да, малы да одан су ішкен, — деді әйел. 13 Иса оған былай деді: — Мына судан ішкен адам тағы шөлдейді. 14 Ал кімдекім Мен беретін «судан» ішсе, ол мэңгібақи шөлдемейтін болады. Мен беретін «су» оның ішінде мэңгілік өмір сыйлайтын, бұрқылдап жатқан «қайнарға» айналады. — 15 Сонда әйел: — Мырза, бұдан былай шөлдеп, су алуға осында келе бермеуім үшін маған осы судан беріңізші! — деп сұрады. 16 Иса оған: — Барып, күйеуіңді шақыр, езің де кел! — деді. 17 — Күйеуім жоқ, — деді эйел. Ал Иса оған: — Күйеуім жоқ деп шыныңды айттың. 18 Бес рет күйеуге шықтың, ал қазіргің күйеуің емес. Мұны дұрыс айттың, — деп жауап берді. 19 Сонда эйел: — Мырза, Сіздің пайғамбар екеніңізге көзім жетіп тұр! 20 Ал енді, біздің атабабаларымыз мына таудың басында мінажат еткен, ал сіздер сиынатын орын Иерусалимде болуға тиіс дейсіздер, қайсысы дұрыс? — деп сұрады. 21 Иса оган былай деді: — Айтқаныма илан: көктегі Әкеге осы таудың басында және Иерусалимде ғана сиынбайтын замандарың да келе жатыр. 22 Сендер өздерің білмейтін Біреуге табынып келесіндер, ал біз Кімге табынып жүргенімізді білеміз, өйткені Құдай яһудилер арқылы адамзатты құтқармақ. 23 Нағыз сиынушылардың Құдайдың Рухына кенеліп, Әкеге шындап бас ұрып сиынатын уақыты болады, тіпті келе жатыр: Әке осындай бас ұрып сиынушыларды қалайды. 24 Құдайдың Өзі — Рух. Сондықтан Оған сиынатындар Оның Рухына кенеліп, шындықпен сиынуға тиіс. — 25 Сонда эйел: — Мэсіх деген Құтқарушы Патшамыздың келетінін білемін. Ол келгенде бізге бэрін ашық айтады, — деді. 26 Иса: — Сенімен сөйлесіп тұрған Мен Соның Өзімін, — деп эйелге жауап берді.

Пісіп түрған астық туралы астарлы сөэ

27 Сол арада шэкірттері қайтып келіп, Исаның бір эйелмен сөйлесіп отырғанына таңғалды. Бірақ ешқайсысы «Одан нені сұрайсыз?» немесе «Онымен неге сөйлесесіз?» деп сұраган жоқ. 28 Әйел су алатын ыдысын қоя салып, қалаға қайтты да, жұртқа: 29 «Жүріңдер, менің құпия ісэрекеттерімнің бэрін дэл айтып берген Кісіні көріңдер! Ол Құдай жіберген Мэсіх емес пе екен?» — деді. 30 Олар қаладан шығып, Исаға қарай бет алды. 31 Осы екі арада шәкірттері: — Үстаз, тамақ ішіп алыңыз, — деп өтінді. 32 Ал Иса: — Менің сендер білмейтін тамағым бар, — деді. 33 Шэкірттері: — Оған біреу тамақ экеп берген бе? — десті. 34 Иса оларға астарлап былай деді: — Өзімді Жібергеннің еркін іске асырып, Оның тапсырғанын толық орындау Маған нэр болады. 35 Сендер «төрт айдан кейін егін орамыз» дейсіңдер. Ал Мен сендерге былай деймін: көздеріңді ашып, егіндіктерге қарандар, олар жинауға дайын пісіп тұр. 36 Қазірақ орушылар жалақыларын алып, мэңгілік өмірге арналған өнімді жинап жатыр. Осылай егінді еккен де, жинаған да бірге қуанады. 37 «Біреу еккенді біреу орады» деген мақал осы жағдайда рас болып тұр. 38 Мен сендерді Маған адам экелу үшін өздерің еңбек етпеген жерге жұмсадым. Басқалар жұмыс істеді, ал сендер олардың еңбегінің жемісін көріп жатырсыңдар. 39 Сол қаладағы самариялықтардың көпшілігі элгі эйелдің «Ол менің құпия ісэрекеттерімнің бэрін дэл айтып берді» деп куэлік еткен сөзі арқылы Исаға сене бастаған еді. 40 Сондықтан олар Исаның қасына келгенде Оның өздерімен бірге қалуын өтінді. Содан Иса екі күн сол жерде болды. 41 Оның сөзін естіп, тағы көбірек кісілер Исаға сенді де, әйелге: 42 — Біз енді тек сенің айтқаның бойынша сеніп қоймай, Оның сөзін өзіміз естіп, шынында дүниені Құтқарушы Осы екенін білдік, — деді.

Патша қызметкері баласының сауықтырылуы

43 Екі күннен кейін Иса сол жерден эрі қарай Ғалилеяға кетті. 44 Ал Оның Өзі: «Пайғамбардың өз елінде қадірі жоқ» деп ашық айтқан еді. 45 Бірақ Иса Ғалилеяға келгенде, ғалилеялықтар Оны жылы қабылдады. Өйткені олар да Иерусалимдегі Құтқарылу мейрамына барып, Исаның істеген барлық кереметтерін көрген еді. 46 Сөйтіп Иса үйлену тойында суды шарапқа айналдырған Ғалилеядағы Қана қаласына тағы да келді. Сол кезде Қапарнаумда баласы ауырып жатқан патша сарайының бір қызметкері бар екен. 47 Ол Исаның Яһудея аймағынан Ғалилеяға келгенін естіп, Оған барды да: — Келіп, баламды сауықтырып берсеңіз! Ол өлім аузында жатыр, — деп өтінді. 48 Иса: — Құдіретімді дэлелдейтін кереметтерімді көрмесеңдер, Маған сенбейсіңдер, — деді. 49 Ал баланың экесі Оған: — Мырза, ұлым өлмей тұрғанда келіңізші! — деп жалбарынды. 50 Сонда Иса: — Үйіңе бара бер, балаң амансау! — деді. Ол Исаның айтқан сөзіне сеніп, кетіп қалды. 51 Келесі күні жолшыбай оның қызметшілері кездесіп: — Балаңыз амансау, — деді. 52 Сонда ол қызметшілерінен баласының жағдайы қай сэтте жақсарғанын сұрады. Олар: — Кеше түс кезінде сағат бірде ыстығы қайтты, — деді. 53 Сонда экесі Исаның өзіне «балаң амансау» деген кезі дэл сол сэтте болғанын біліп, үй ішімен Исаға сенді. 54 Осылай Иса Яһудея аймағынан Ғалилеяға келгеннен кейін екінші рет керемет іс жасап, Өзінің құдіретін танытты.

5

Исаның Бетездадағы науқасты сауықтыруы, дін басылармен пікірталасының басталуы

1 Біраз уақыттан кейін яһудилердің тағы бір мейрамы болып, Иса соған қатысу үшін Иерусалимге өрлеп барды. 2 Қаланың Қой қақпасының қасында еврейше Бетезда деп аталатын хауыз бар, оның төңірегіне бағаналы бес ғимарат салынған. 3 Оларда соқырлар, ақсақтар, сал болып ауырғандар, тағы басқа көптеген науқастар жататын. (Бұлар судың шайқалғанын күтетін. 4 Себебі Құдай жіберген бір періште андасанда хауызға түсіп, суды шайқағаннан кейін алғаш шомылған адам қандай ауыруы болса да, жазылып шығады екен.) 5 Бұл жерде отыз сегіз жылдан бері ауру бір кісі бар еді. 6 Иса оның жатқанын көріп, көптен ауру екенін білген соң: — Сауыққың келе ме? — деп дауыстады. 7 Науқас: — Иэ, Мырза, бірақ мені су қозғалғанда хауызға түсіретін адам жоқ. Жеткенімше, басқа біреу менен бұрын түсіп қояды, — деп жауап берді. Иса: 8 — Түрегел, төсенішіңді ал да, жүре бер, — деді. 9 Әлгі кісі сол сэттеақ ауруынан жазылып, төсенішін алды да, жүріп кетті. Бұл оқиға (яһудилердің демалысы) сенбі күні болған еді. 10 Сондықтан яһуди басшылары жазылған адамнан: — Сенбі емес пе? Төсенішінді көтеріп жүргенің не? Бүгін жұмыс істеуге болмайды ғой! — деді. Ол: 11 — Мені сауықтырған Адам: «Төсенішіңді ал да, жүре бер» деген еді, — деп жауап қатты. 12 — «Төсенішінді ал да, жүре бер» дейтін Ол кім Өзі? — деді олар. 13 Ал жазылған кісі Оның кім екенін білген жоқ. Өйткені сол жерде халық көп болғандықтан, Иса ешкімге білдірмей кетіп қалған еді. 14 Кейіннен Иса элгі кісіні ғибадатханада жолықтырып: — Міне, сен жазылдың. Бұрынғыдан да жаман болғың келмесе, бұдан былай күнэ жасаушы болма! — деді. 15 Әлгі кісі яһуди басшыларына барып, өзін Исаның сауықтырғанын айтты. 16 Иса мұны діни демалыс күні жасағандықтан, олар Оны қуғындады. 17 Бірақ Иса оларға: «Әкем еңбектен қол үзбейді, сондықтан Мен де үздіксіз еңбек етемін», — деді. 18 Бұдан кейін яһуди басшылары Исаға бұрынғыдан бетер қарсы шығып, Оны өлтірмекші болды. Себебі Ол солардың демалыс күні туралы ережелерін ғана бұзған жоқ, сонымен қатар «Құдай — рухани Әкем» деп, Өзін Құдаймен теңестірді.

Құдайдың рухани Үлының билігі

19 Иса оларға былай деп жауап берді: — Сендерге өте маңызды шындықты айтамын: Әкесінің істегенін көрмесе, Оның рухани Үлы өздігінен ештеңе істей алмайды. Өйткені Әкесінің жасап жатқанын Ол да дэл солай жасайды. 20 Әкесі Оны сүйеді, сондықтан Өзі істегенінің бэрін Оған көрсетеді; сендер таңғалатындай бұдан да зор кереметтерді элі де көрсететін болады. 21 Себебі Экесінің өлгендерді тірілтіп жан беретініндей, Үлы да Өзінің қалағандарын тірілтеді. 22 Әкенің Өзі ешкімді соттамай, барлық сотты Оған тапсырған. 23 Осылайша бэрі Әкені қалай қадірлесе, Үлын да солай қадірлесін. Ал кімдекім Үлын құрметтемесе, Оны жіберген Әкесін де құрметтемейді. 24 Сендерге өте маңызды шындықты айтайын: кімдекім сөзіме құлақ асып, Мені Жібергенге сенсе, сол мәңгілік өмірге ие. Ол қиямет сотына тартылмайды, керісінше, рухани өлімнен шынайы өмірге өтті. 25 Сендерге өте маңызды шындықты айтып тұрмын: рухани өлілер Құдайдың рухани Үлының даусын естіп, Оған сенетін уақыт болады, тіпті сол уақыт келді де; ал даусына құлақ салғандар тіріледі. 26 Себебі Әкенің Өзі өмірдің қайнары екендігіндей, Үлына да өмірдің қайнары болуды сыйлады. 27 Ол көктен келген Билеуші болғандықтан, Әкесі Оған қиямет сотын жүргізу билігін де тапсырған. 28 Бұған танданбандар, өйткені қабірдегілердің бәрі Құдайдың рухани Үлының даусын еститін уақыт болады. 29 Сонда өлгендер қабірден шығады: жақсылық жасағаңдары мэңгі өмір сүру үшін, ал жамандық жасағандары сотталу үшін тіріледі. 30 Мен өздігімнен ештеңе істей алмаймын. Экемнен естігенім бойынша соттаймын. Менің сотым әділ, өйткені өз еркімді емес, Мені жіберген Экемнің еркін орындаймын.

Исаның шынайы болмысы туралы айғақтар

31 Егер Мен Өзіме Өзім куә болсам, онда куәлігім жеткіліксіз болар еді. 32 Маған куэгер болатын басқа Біреу бар, Оның куэлігінің шындық екенін білемін. 33 Рас, сендер Жақияға өкілдеріңді жібердіңдер, ол Мен жөніндегі шындықтың куэсы болды. 34 Өзім туралы адамның куэлігін қажет етпесем де, мұны сендер құтқарылсын деп айтып тұрмын. 35 Жақия айналасын рухани нұрландырып, жанып тұрған шырақ іспетті еді, ал сендер біраз уақыт оның нұрында шаттанғыларың ғана келді. 36 Алайда Менің Жақия берген куәліктен де үлкенірек куәлігім бар: Экем Маған орында деп тапсырған, Мен істеп жүрген игі істерім Мені Соның жібергендігіне айғақ. 37 Мені жіберген Әкемнің Өзі де Мен туралы куэлік етті. Бірақ сендер ешқашан Оның даусын естіп, бейнесін көрген емессіндер. 38 Оның сөзі де жүректеріңнен орын алған емес, сол себепті Оның жіберген Үлына сенбейсіңдер. 39 Рас, сендер киелі жазбаларды зерттеп, солар арқылы мэңгілік өмірге ие боламыз деп ойлайсыңдар. Ал олар Мен туралы куэлік етеді! 40 Алайда сендер шынайы өмірге ие болу үшін Маған келуден бас тартасыңдар. 41 Мен адамдардан қүрмет күтпеймін; 42 бірақ жүректеріңде Қүдайға деген сүйіспеншіліктің жоқ екенін білемін. 43 Экемнің атынан келсем де, Мені қабылдамайсыңдар. Ал басқа біреу өз атынан келгенде, сендер оны қабылдайсыңдар. 44 Бір-біріңнен құрмет күтіп, жалғыз Құдайдан болатын шынайы құрметті іздемей жүрген сендер Менің Құдайдан келгеніме қалайша сене аласыңдар? 45 Мен сендерді Әкемнің алдында айыптайды деп ойлап қалмаңдар. Айыптаушы бар: ол — сендер үміт артып жүрген Мұса пайғамбар. 46 Егер де шынымен Мұсаға сенсеңдер, онда Маған да сенер едіндер, өйткені ол Мен туралы жазып кеткен. 47 Алайда Мұсаның жазбаларына шындап сенбейсіндер, ендеше Менің сөздеріме қалай сене аласындар?

6

Исаның бес мыңнан астам адамды тамақтандыруы

1 Біраз уақыттан кейін Иса Ғалилея көлінің шығыс бетіне жөнелді. Сол көл Тіберия көлі деп те аталады. 2 Ауруларға жасаған кереметтерін көргеңдіктен көп халық Исаға ерді. 3 Ол тауға шығып, сол жерде шэкірттерімен отырды. 4 Бұл яһуди халқының Құтқарылу мейрамының қарсаңы болатын. 5 Иса басын көтеріп қарағанда, үлкен тобырдың Өзіне қарай келе жатқанын көріп, Філіпке: — Бұларды тамақтандыратын нанды қайдан сатып аламыз? — деді. 6 Иса осы сөзін оны сынау үшін айтты, себебі не істемекші болғанын Өзі біліп тұрды. 7 Філіп Оған: — Бізде тіптен екі жүз күндік жалақыға келетін нан болып, эркім бір жапырақтан жегеннің өзінде бэріне бірдей жетпес еді, — деп жауап берді. 8 Сонда басқа бір шәкірті, Шимон Петірдің інісі Әндір, Исаға былай деді: 9 — Осында бір бала жүр, оның бес күлше арпа наны мен екі кепкен балығы бар. Бірақ олар осынша көп кісіге не болады? — 10 Ал Иса: — Адамдарды жайғастырып отырғыза беріндер! — деді. Солжерде шөп қалың болып, шамамен бес мың ер адам жайғаса алды. 11 Иса күлшелерді алып, шүкірлік етті де, жайғасқандарға үлестірді; кепкен балықтардан да қалағандарынша берді. 12 Бэрі жеп тойған соң, Иса шэкірттеріне: «Рэсуа болмас үшін нанның қалдықтарын жинап алындар», — деді. 13 Олар жұрт жеген бес күлше арпа нанының қалдықтарын жинап, он екі себетті толтырды. 14 Адамдар Иса жасаган осы кереметті көргенде: — Дүниеге келуге тиіс Пайгамбар — шынымен Осы! — десті. 15 Олардың Өзін патша ету үшін келіп, қапысызда ұстап алмақшы болғанын біліп, Иса тағы да жалғыз Өзі тауға кетіп қалды.

Исаның көлде қауіпке ұшыраған шәкірттеріне көмекке келуі

16 Кешке Исаның шэкірттері көлге барып, 17 бір қайыққа мініп, көлдің батыс жағьгадағы Қапарнаумға қарай жүріп кетті. Қараңғы түскен кез еді, ал Иса оларға элі келген жоқ болатын. 18 Сонда қатты жел соғып, көлдің астанкестені шығып, толқи бастады. 19 Олар бесалты шақырымдай жүргеннен кейін, көл бетімен жаяу жүріп қайыққа таяп қалған Исаны көріп, қорқып кетті. 20 Ал Иса шэкірттеріне: «Қорықпаңдар, келе жатқан Менмін ғой!» — деп көңілдерін орнықтырды. 21 Сонда шэкірттері Оны қайыққа мінгізіп алғылары келді. Сол сэттеақ қайық олар бет алған жағаға жетіп қалды.

Иса — шынайы өмір сыйяайтын рухани «нан»

22 Келесі күні көлдің шығыс бетінде қалған халық Исаның шэкірттері мінген жалғыз қайықтан басқа ешбір қайықтың болмағанын естеріне түсірді. Исаның шэкірттерімен бірге қайыққа мінбей, тек өздерінің ғана кетіп қалғанын білді. 23 Иеміз шүкірлік еткеннен кейін халық нан жеп тойған кешегі жерге басқа да қайықтар Тіберия қаласынан жақындап келіп жатты. 24 Иса мен шәкірттерінің бұл жерде жоқ екенін білетін жұрт әлгі қайықтарға мініп, Исаны іздеп Қапарнаумға беттеді. 25 Олар Оны көлдің батыс бетінен тапқанда: — Үстаз, бұл жерге қашан келдіңіз? — деп сұрады. 26 Иса былай деп жауап берді: — Сендерге өте маңызды шындықты айтайын: Құдайдың өздеріңе кереметтер арқылы не білдіргенін түсінгілерің келмей, тек нан жеп тойып алғандықтан ғана Мені іздеп жүрсіңдер. 27 Уақытша тамаққа емес, мэңгілік өмір беретін рухани нэрге ұмтылыңдар! Оны сендерге көктен келген Мен ғана бере аламын, өйткені Құдай Әке Маған билігін берді.— 28 Сонда олар: — Құдайдың еркін іске асыру үшін не істеуіміз керек? — деп сұрады. 29 Иса: — Ол Жібергенге сеніңдер, Құдайдың еркі сол, — деді. 30 Олар: — Өзіңізді Құдай жібергеніне көзімізді жеткізіп, сенуіміз үшін қандай керемет көрсетесіз, не істейсіз? 31 «Оларға жейтін нанды көктен берді» деп Забурда жазылғандай, атабабаларымыз айдалада тэтті нан жеп жүрді, — деп жауап берді. 32 Ал Иса: — Сендерге өте маңызды шындықты айтайын: көктен нан берген — Мұса пайғамбар емес; қазір де көктен шынайы «нанды» беріп тұрған — Менің Әкем. 33 Себебі көктен түсіп, адамзатқа өмір Беруші — «Құдайдың наны», — деді. 34 Олар: — Мырза, бізге эрқашан осындай нан беріп тұрыңызшы! — деді. 35 Сонда Иса оларға былай деді: — Шынайы өмір сыйлайтын «нан» Менмін. Маган келгендер рухани нэрден тарықпай, сенгендер ешқашан шөлдемейтін болады. 36 Бірақ Мен сендерге: «Мені көрдіңдер, алайда сенбейсіңдер» дегенмін. 37 Әкем қарамағыма берген адамдардың барлығы Маған келеді, ал Мен Өзіме келгендерді ешқашан қуып жібермеймін. 38 Көктен өз еркімді емес, Мені жіберген Әкемнің еркін орындау үшін келдім. 39 Ал Әкемнің еркі — Оның қарамағыма берген адамдарының бірдебіреуін тозаққа түсірмей, бэрін де ақырғы күні қайта тірілтуім. 40 Себебі Әкемнің еркі мынау: Өзінің рухани Үлын көріп, Оған сенген барлық адамдарға мәңгілік өмір сыйлауы. Мен соларды ақырғы күні қайта тірілтіп аламын. 41 Сонда Исаның көктен түскен «нан» Менмін дегеніне яһудилер күңкілдеп, наразылық білдірді: 42 — Мынау әкешешесін біз білетін Жүсіп ұлы Иса емес пе? Онда Ол қалайша «Мен көктен түстім» дейді? — 43 Иса оларға былай деп жауап берді: — Өзара күңкілдеспеңдер! 44 Мені жіберген Әкем Өзіме жақындатып тартса ғана, адамдар Маған келе алады; ал Мен оларды ақырғы күні қайта тірілтіп аламын. 45 Пайғамбарлар жазбаларында «Қүдай олардың бэрін үйретеді» делінген. Әкемді тыңдап, Одан тәлім алған эркім Маған келеді. 46 Әрине, Құдайдан Келгеннен басқа ешкім Әкені көрген емес, Әкені көрген — Сол ғана. 47 Сендерге өте маңызды шындықты айтамын: кім Маған сенсе, сол мэңгілік өмірге ие. 48 Шынайы өмір сыйлайтын «нан» Менмін. 49 Атабабаларың айдалада манна нанын жесе де, ақырында өлді. 50 Бірақ қазіргі көктен түскен «нан» мынадай: одан «жеген» адам рухани өлімге душар болмайды. 51 Көктен түскен «тірі нан» Менмін. Одан «жеген» эркім мэңгілік өмірге ие болады. Бұл «нан» — Менің тэнім, оны адамзат шынайы өмірге ие болсын деп құрбан етемін. 52 Сонда яһудилер өзара: — Бұл қалайша біздің «жеуіміз» үшін өз тэнін қиып бере алады? — деп айтыса бастады. 53 Иса оларға былай деді: — Сендерге өте маңызды шындықты айтамын: егер көктен келген Билеушінің тэнін «жеп», қанын «ішпесеңдер», сендерде шынайы өмір болмайды. 54 Кімдекім Менің тэнімді «жеп», қанымды «ішсе», ол мэңгілік өмірге ие болады, Мен оны ақырғы күні қайта тірілтемін. 55 Себебі тэнім — шынайы рухани «азық», ал қаным — шынайы рухани «сусын». 56 Тэнімді «жеп», қанымды «ішкен» эркім Менімен тығыз байланыста тұрады, Мен де онымен солай тұрамын. 57 Мэңгі тірі Әкем Мені жіберді және Мен Ол арқылы өмір сүремін; сол сияқты тәнімді «жеген» кісі де Мен арқылы шынайы өмір сүреді. 58 Ендеше, көктен түскен «нан», міне, осындай; ол атабабаларымыз жеген манна сияқты емес: олар ақырында өлген; бірақ «рухани нанды» жеген эркім мэңгі өмір сүреді. — 59 Иса мұны Қапарнаумдағы мэжілісханада тэлім бергенде айтты.

Исаның сөздері шынайы өмірге жеткізеді

60 Осыны естіген шэкірттерінің көбі: — Мынау жанға батар сөз екен, оны кім тыңдай алады? — деді. 61 Бұл туралы наразылықты байқап қалған Иса оларға былай деді: — Осы шымбайларыңа батып тұр ма? 62 Ал Билеуші ретінде көктен келген Менің бұрын болган сол жеріме көтерілгенімді көрген кезде не айтасыңдар? 63 Шынайы өмір беруші — Киелі Рух, ал бұған тэн еш жарамайды. Сендерге айтқан сөздерім арқылы рухани өмірге ие бола аласындар. 64 Бірақ іштеріңдегі кейбіреулерің сенбейсіңдер. — Себебі сенбейтіндердің кім екенін жэне Өзіне кімнің опасыздық жасайтынын Иса эуел бастан білді. 65 Сол себептен Ол былай деді: — «Әкем қабілет бермесе, ешкім Маған келе алмайды» деп Мен сендерге сондықтан айттым. 66 Сол күннен бастап, шэкірттерінің көбі Исадан бас тартып, бұдан былай Оған ермейтін болды. 67 Сонда Иса он екі елшісінен: — Сендердің де кеткілерің келе ме? — деп сұрады. 68 Бұған Шимон Петір: — Жоқ, Ием, Сізден кетсек, кімге бармақпыз? Мэңгілік өмірге жеткізетін сөздер Сізде. 69 Біз Сіздің Мэсіх — мэңгі тірі Құдайдың рухани Үлы екендігіңізге сеніп, соған көзіміз жетті. 70 Иса оларға: — Ал осы он екіңді Мен таңдап алған жоқпын ба? Сонда да іпгтеріндегі біреуің шайтанньщ жетегінде, — деді. 71 Иса Шимон Исқариоттың ұлы Яһуда туралы айтып еді. Сол он екінің біреуі болғанмен, кейін Исаны ұстап берді.

7

Туған інілерінің Исаны түсінбеуі

1 Содан кейін Иса Ғалилея аймағын аралап жүрді. Себебі яһуди басшылары Оны өлтірмекші болған соң, Иса Яһудея аймағын аралағысы келмеді. 2 Бұл — яһуди халқының Шыбық күрке мейрамының қарсаңы еді. 3 Сонда Исаның туған інілері Оған: — Яһудеяға бар, сол жердегі шэкірттерің де Сенің кереметтеріңді көрсін. 4 Халықтың көзіне түскісі келген кісі істерін жасырмайды. Сен осындай кереметтер істедің, енді Өзіңді әлемге таныт, — деді. 5 Себебі өз інілері Оған сенбейтін. 6 Сонда Иса оларға былай деді: — Өзімді халыққа танытатын уақытым элі келген жоқ; ал сендер үшін қай мезгіл болса да дер кез. 7 Осы күнәкар дүние сендерді жек көре алмайды. Ал ол Мені жек көреді, себебі Мен оның істерінің жаман екенін эшкерелеп жүрмін. 8 Мейрамға бара беріңдер! Мен қазір бұл мейрамға бармаймын, себебі Өзімді танытатын уақытым элі келген жоқ. — 9 Иса осылай деп, Ғалилеяда қалып қойды.

Исаның шыбық күрке мейрамындағы тэлімі

10 Інілері мейрамға кеткен соң, халық көзінен тасаланып Иса да жолға шықты. 11 «Ол қайда?» — деп, яһуди басшылары Оны мерекеде іздеп жүрді. 12 Келген жұрт Ол туралы анаумынау күңкіл сөз айтып жатты. Біреулері: «Ол жақсы», — десе, басқалары: «Жоқ, халықты азғырып жүр», — деді. 13 Бірақ яһуди басшыларынан қорыққандықтан, ешкім Ол туралы ашық айтпады. 14 Мейрамның жартысы өткен кезде Иса ғибадатханаға барып, жұртқа тэлім берді. 15 Яһуди діндарлары таңғалып: — Арнайы дайындықсыз Мынау Киелі жазбаларды қалай түсіне алады? — деді. 16 Иса оларға былай деп жауап берді: — Ілімім Менікі емес, Мені Жібергендікі. 17 Соның еркін орындагысы келген эркім осы ілім Құдайдан ба, әлде Мен өз бетіммен сөйлеп тұрмын ба, соны білетін болады. 18 Өз бетімен сөйлеген эркім өзінің ғана беделін ойлайды. Ал Өзін Жібергеннің беделін ойлаған Кісіге сенуге болады, Оның ойында эділетсіздік жоқ. 19 Сендерге Мұса пайғамбар Таурат заңын бермеп пе еді? Шындығында бірдебіреуің сол заңға бағынбайсыңдар. Әйтпесе неге Мені өлтірмексіңдер? — 20 Жұрт Оған: — Жын соқты ма? Кім Сені өлтірмек? — деді. 21 Иса оларға былай деп жауап берді: — Мен демалыс күні бір керемет іс жасадым, ал бэрің соған абыржулысыңдар. 22 Мұса сүндеттеуді бұйырды, расында бұл рэсім Мұсадан емес, одан бұрынғы атабабаларымыздан қалған. Сендер бұйрыққа сай балаларыңды туғаннан кейінгі сегізінші күні, демалыс күні болса да, сүндеттей бересіңдер. 23 Сонымен Мұсаның заңы бұзылмасын деп, балалар демалыс күні де сүндеттеліп келеді. Ендеше біреуді демалыс күні ауруынан құлантаза сауықтырғаным үшін қалайша Маған ашуланасыңдар? 24 Сырт көрінісіне ғана қарамай, әділ шешіңдер!

Иса гпуралы пікірталас: Қүдай уғде еткен Қүтқарушы Мэсіх Сол ма?

25 Сонда бірнеше иерусалимдіктер былай деді: — Басшылар өлтіреміз деп жүрген кісі Осы емес пе? 26 Қараңдар, Ол емінеркін де ашық сөйлейді, ал Оған ештеңе демейді. Сонда Оның Мэсіх екеніне басшылардың көздері шынымен жеткені ме? 27 Мэсіх келгенде, Оның қай жақтан шығатынын ешкім білмейді. Ал Мынаның қай жерлік екенін білеміз ғой. 28 Сол кезде ғибадатханада тэлім беріп отырған Иса қатты дауыспен: — Менің кім екенімді, қайдан шыққанымды білесіңдер ме? Мен өз бетіммен келген жоқпын. Бірақ Мені жіберген — сендер білмейтін Ақиқаттың Өзі. 29 Ал Мен Оны білемін, себебі Содан келдім, Мені Сол жіберді, — деді. 30 Сол кезде біреулер Оны тұтқындамақ болса да, Оған қарсы ешқайсысы қол көтермеді, өйткені Исаның өз жанын қиятын уақыты әлі жетпеген еді. 31 Ал халықтың көбі: «Құтқарушы Мэсіх келгенде, Ол Бұдан артық кереметтер көрсетер деймісің?» — деп, Исаға сене бастады. 32 Халық арасында осындай күңкіл болғаны парызшылдардың құлағына жетті. Сонда басты діни қызметкерлер мен парызшылдар Исаны тұтқындауға сақшыларын жіберді. 33 Ал Иса: — Тағы біразырақ уақыт араларыңда боламын, содан кейін Өзімді Жібергенге қайта ораламын. 34 Мені іздесеңдер де, таба алмайтын боласыңдар. Себебі Мен болатын жерге сендер бара алмайсыңдар, — деді. 35 Сонда яһуди басшылары өзара былай десті: — Біз Оны таба алмайтыңдай Бұл қайда бармақшы? Шетелге тарап кеткен яһудилерге барып, басқа ұлттарға да тэлім бермекші ме? 36 Оның «Мені іздесеңдер де, таба алмайтын боласыңдар» жэне «Мен болатын жерге сендер келе алмайсыңдар» дегені не сөз?

Қайнаған қызық жаңа өмір

37 Мейрам соңындағы ең ұлы күні Иса ел алдында тұрып: — Кімнің жаны шөлдесе, сол Маған келіп, «ішсін»! 38 Бұл туралы Киелі жазбаларда «Кім Маған сенсе, соның жүрегінен өмір беретін «су» тасқындап ағады» делінген, — деді. 39 Иса мұны Киелі Рух туралы айтты; Оны Исаға сенгендер кейінірек қабылдады. Құдай Исаның ұлылығын адамдарға элі білдірмегендіктен, Өзінің Киелі Рухын сенушілерге элі қондырмаған еді. 40 Исаның сөзін естіген кейбіреулер: — Шынында да Бұл — келуге тиісті Пайғамбар, — деді. 41 Басқалары: — Ол — Құтқарушы Патшамыз Мэсіх, — дегенді айтты. Енді біреулері: — Әлде Мэсіх Ғалилея аймагынан келуші ме еді? 42 Киелі жазбаларда Мэсіх Дэуіт патша эулетінен, оның ата мекені Бетлехемнен шығады делінген емес пе? — деді. 43 Осылай ел арасында Иса туралы араздық туды. 44 Бірнешеуі Оны тұтқындамақ болса да, Оған қарсы ешқайсысы қол көтермеді.

Яһуди басшьиіарының Исаға сенуден бас тартуы

45 Исаны тұтқындауға жіберілген сақшылар қайтып келгенде, басты діни қызметкерлер жэне парызшылдар олардан: — Неге Оны алып келмедіндер? — деп сұрады. 46 Сақшылар: — Бірдебір адам Ол сияқты сөйлеген емес! — деді. 47 Сонда парызшылдар: — Ол сендерді де алдап кеткен бе?! 48 Әлде басшылар мен парызшылдардың ішінде Оған сенетін біреу болғаны ма?! 49 Оған Таурат заңын білмейтін, қарғыс атқан халық қана сенеді! — деді. 50 Парызшылдардың біреуі — бірде түн ішінде Исаға келіп кеткен Нікөдем де сол жерде болды. Ол басқаларға қарсы шығып: 51 — Заңымыз бойынша біреуден жауап алып, тексермей, оған үкім шығаруға бола ма? — деді. 52 Олар Нікөдемге: — Әлде сен де ғалилеялық шығарсың? Киелі жазбаларды оқы: Ғалилеядан пайғамбар шықпайды, соны біліп қой! — деді. 53 Сосын бэрі өз үйлеріне кетті.

8

Діндарлардың екі жүзділігінің эшкереленіп, күнэкар эйелдің кешірілуі

1 Иса Зэйтүн тауына қарай кетті. 2 Ертеңіне қалаға қайта келіп, ғибадатханаға барды; бүкіл жұрт Оның қасына жиналды. Иса отырған соң, жұртқа тэлім берді. 3 Сол кезде бірнеше дін мұғалімдері мен парызшылдар неке адалдығын бұзып жатқан жеріңде ұсталған бір эйелді алып келіп, ортаға тұрғызып қойды. 4 Исаға қарап: — Үстаз, мына эйел ойнас жасап, қылмыс үстінде ұсталды! 5 Таурат заңында Мұса бізге: «Мұндайлар тас лақтырылып өлтірілсін» деп бұйырған. Сіз бұған не айтасыз? — деді. 6 Олар Исаны сынап, айыптайтын сылтау табу үшін осыны айтқан еді. Бірақ Иса еңкейіп, саусағымен жерге жазып, оларға көңіл бөлмеді. 7 Әлгілер сұрай берген соң, Ол басын көтеріп: — Араларыңда кімдекім күнэсыз болса, сол эйелге бірінші болып тас лақтырсын, — деп, 8 тағы да еңкейіп, саусағымен жерге жазып отыра берді. 9 Олар Оның сөзін естігеннен кейін ұялып, алдымен үлкендері, содан кейін басқалары бірінен соң бірі шығып кетті. Ал Иса ортада тұрған әйелмен оңаша қалды. 10 Басын көтеріп, одан: — Әйел, айыптаушыларың қайда кетті? Саған ешкім үкім шығарған жоқ па? — деп сұрады. 11 — Ешқайсысы да, Мырза. — Мен де саған үкім шығармаймын. Бара бер, бұдан былай күнэ жасама! — деді Иса.

Көктен түскен «Қүдай Нүры»

12 Иса тағы бір жолы халыққа сөйлеп отырғанда былай деді: — Мен дүние үшін Нұрмын. Маған ерген кісі енді түнекте жүрмей, шынайы өмірдің Нұрына ие болады, — деді. 13 Сонда парызшылдар Оған: — Сен Өзіңе куэсың, сондықтан куэлігің жарамайды, — деді. 14 Иса былай деп жауап берді: — Мен Өзіме куэ болсам да, куәлігім жарап тұр. Себебі Мен қайдан келгенімді, қайда баратынымды білемін. Ал сендер Менің қайдан келгенімді, қайда баратынымды білмейсіңдер. 15 Күнэкар адамның пікірінше үкім айтып тұрсындар, ал Мен ешкімге үкім айтып тұрған жоқпын. 16 Егерде үкім айтсам, үкімім жарар еді, себебі Мен жалғыз емеспін, Өзімді жіберген Әкеммен біргемін. 17 Сендердің заңдарыңда да «Екі адамның куэлік бергені жарайды» деп жазылған ғой. 18 Мен Өзіме куэмын, ал Мені жіберген Әкем де Маған куэ. 19 Сонда олар: — Әкең қайда? — деп сұрады. Иса оларға: — Сендер Мені де, Экемді де білмейсіңдер. Егер Мені білсеңдер, онда Әкемді де білер едіңдер, — деді. 20 Осы сөзді Иса ғибадатхананың қазынасы сақталатын қойманың жанында тэлім беріп отырғанда айтты. Алайда Оны ешкім тұтқындаған жоқ, өйткені Исаның өз жанын қиятын уақыты элі жетпеген еді.

Исаның шыққан жэне қайтып баратын орны

21 Иса халыққа тағы бір жолы былай деді: — Мен бұл жерден кетемін. Сендер Мені іздейсіңдер, эрі күнэларыңды арқалап өлесіңдер. Мен баратын жерге сендер жете алмайсыңдар. — 22 Сонда яһуди діндарлары бірбіріне: — «Мен баратын жерге сендер жете алмайсыңдар» дегені Оның Өзін өлтірмек болганы ма? — десті. 23 Иса оларға былай деді: — Сендер жерденсіндер, Мен көктенмін. Сендер осы күнэкар дүниенің адамысыңдар, ал Мен осы дүниелік емеспін. 24 Сондықтан да сендерге «күнэларыңды арқалап өлесіңдер» дедім. Өйткені егер Менің Сол екеніме сенбесеңдер, күнәларыңды арқалап өлетін боласыңдар. — 25 Олар Исадан: — Осы Сен кімсің? — деп сұрады. Иса: — Сендерге ең алғашынан не айтсам, Мен дэл Солмын. 26 Сендер туралы айтып, үкім шығаратын жайттарым көп. Бірақ Мені Жіберген — Хақ, Одан естігендерімді дүниеге білдіремін, — деп жауап берді. 27 Олар Оның көктегі рухани Әкесі туралы айтып тұрғанын түсінген жоқ. 28 Сондықтан Иса былай деді: — Сендер көктен келген Билеушіні (айқышқа шегелеп) жоғары көтеріп қойган кезде Менің Сол екенімді, әрі еш нәрсені өз еркіммен істемей, тек Әкем қалай үйретсе, солай сөйлейтінімді ұғатын боласыңдар. 29 Мені жіберген Ол Өзіммен бірге. Мен эрқашан Оган ұнайтынын істейтіндіктен, Әкем Мені жалғыз қалдырмайды. 30 Иса осыны айтып тұрғанда, көптеген адамдар Оған сенді.

Азат адам немесе қүл: Мэсіх сыйлайтын азаттық

31 Сонда Иса Өзіне сенген яһудилерге былай деді: — Егер сендер айтқандарьшды естеріңе сақтап, жүзеге асырсаңдар, шынымен Менің шэкірттерім боласыңдар. 32 Сонда ақиқатты біле түсесіңдер, ал ақиқат сендерді азаттыққа жеткізеді. — 33 Олар: — Біз Ыбырайымның ұрпағымыз, ешқашан да біреудің қүлы болған емеспіз! Қалайша бізге «азаттыққа жетесіңдер» деп айта аласың? — деді. 34 Иса оларға былай деп жауап берді: — Сендерге өте маңызды шындықты айтамын: кім күнэ жасаса, сол — күнэның құлы. 35 Ал құлы емес, ұлы ғана қожайынның үйінде мәңгі қалады, себебі оның ұлы ретінде еркі бар. 36 Сонымен егер Құдайдың рухани Үлы сендерді азаттыққа жеткізсе ғана, шынымен азат боласыңдар. 37 Сендердің Ыбырайымның ұрпағы екендеріңді білемін. Алайда Мені өлтірмексіңдер, себебі айтқандарыма жүректеріңнен орын бермедіңдер. 38 Мен Экемнің көрсеткендері туралы айтып түрмын, ал сендер өз түп аталарыңнан көргендеріңді істейсіңдер. 39 Олар: — Біздің түп атамыз — Ыбырайым ғой, — деп жауап берді. Иса оларға былай деді: — Сендер шынымен Ыбырайымның ұрпағы болсаңдар, Ыбырайым секілді эрекет етер едіңдер. 40 Алайда Құдайдан естіген ақиқатты сендерге жеткізген Мені өлтіргілерің келеді. Ондай нэрсені Ыбырайым істеген жоқ. 41 Сөйтіп рухани аталарың не істесе, соны істеп жүрсіңдер. — Біз некесіз туғандар емеспіз! Біздің бір ғана рухани атамыз бар, Ол — Құдай! — 42 Иса оларға былай деді: — Рухани аталарың Құдай болса, Мені жақсы көрер едіңдер. Өйткені Мен осында Құдайдан келдім. Өз бетімше келген жоқпын, Мені Құдай жіберді. 43 Менің айтып тұрғанымды неге түсінбейсіндер? Себебі Менің сөзімді естіп тұра алмайсыңдар. 44 Сендердің рухани аталарың — эзәзіл, соның құмарлықтарын орындағыларың келеді. Ол эуел бастан кісі өлтіруші болып келеді, ақиқат жағында тұрған да емес, өйткені онда ақиқат жоқ. Ол өтірікті өз болмысына сай айта береді, себебі ол — өтірікші, өтіріктің бастауы. 45 Мен ақиқатты айтқандықтан Маған сенбейсіндер. 46 Іштеріңдегі қайсың Мені күнэ жасадың деп эшкерелей аласың? Ал егер ақиқатты айтсам, неге Маған сенбейсіндер? 47 Кімде Құдайдың рухани өмірі болса, сол Оның айтқандарына құлақ асады. Сендерде Құдайдың рухани өмірі болмағандықтан, Оның айтқандарына құлақ аспайсыңдар.

Мэсіхтің мэңгілік болмысы

48 — Самариялық екенсің, ішіңде жының бар деп айтып тұрғанымыз дұрыс емес пе? — деп әлгі яһудилер Исаға тіл тигізді. 49 — Ішімде жын жоқ! Тек Әкемді құрметтеймін, ал сендер Мені қорлайсыңдар. 50 Құрметке бөленуге тырыспаймын, ол жағын ойластыратын Әкем бар. Арамыздағы төрелікті айтатын да Сол. 51 Сендерге өте маңызды шындықты айтамын: Менің сөзімді берік ұстанатын кісі мэңгі өлмейді, — деп жауап берді Иса. 52 Ал яһуди діндарлары Оның айтқанын түсінбей: — Ішіңде жынның бар екеніне көзіміз жетті. Ыбырайым да, пайғамбарлар да өлген, ал Сен «Менің сөзімді берік ұстанатын кісі мэңгі өлмейді» дейсің! 53 Әлде Сен өліп қалған түп атамыз Ыбырайымнан да құдіреттімісің? Пайғамбарлар да өліп қалған. Өзіңді кіммін деп тұрсың? — деді. 54 Иса бұған жауап ретінде былай деді: — Менің Өзімді құрметтеуім түк болмас еді; Мені құрметтеуші — өз Экем. Сендер Оны «біздің Құдайымыз» десеңдер де, 55 Оны білмейсіндер; ал Мен Оны білемін. Егер Оны білмеймін десем, сендер сияқты өтірікші болар едім. Бірақ Мен Оны білемін жэне Оның айтқандарын ұстанамын. 56 Түп аталарың Ыбырайым Менің дүниеге келетін күнімді кәретініне шаттанды; ол сол күнді көріп, қуанды да. 57 — Сен элі елуге де келген жоқсың, Ыбырайымды кердім дейсің бе? — деді олар. 58 Иса оларға былай жауап берді: — Сендерге өте маңызды шындықты айтамын: Ыбырайым тумастан бұрын да (Мэңгі) Бар Болушы Менмін! 59 Сонда олар ашуланып, Оны тас лақтырып өлтіру үшін жерден тас алды. Бірақ Иса білдіртпей ғибадатханадан шығып кетті.

9

Соқыр болып туған адамның сауығуы

1 Иса өтіп бара жатып, туғаннан соқыр бір адамды көрді. 2 Сонда шэкірттері Исадан: — Үстаз, мынаның зағип болып туғанына өз күнәсы себеп болды ма, элде атаанасынікі ме? — деп сүрады. 3 Иса: — Оған өзінің де, атаанасының да күнэсы себеп болған жоқ. Қайта, оның өмірінен Құдайдың құдіретті ісі көрінбек! — деп жауап берді. 4 Сөзін астарлап жалғастырып: — Жарық барда, Мені Жібергеннің тапсырған игі істерін істеуіміз керек. Қараңғы түскен соң, ешкім еш нәрсе істей алмайды. 5 Осы дүниеде тұрған шағымда Мен адамзат үшін Құдайдың Нұрымын, — деді. 6 Осылай дегеннен кейін Ол жерге бір түкіріп, содан балшық жасап, зағиптың көзіне жақты да: 7 — Силоғам тоғанына бар да, жуып таста! — деп тапсырды. Силоғам аударғанда «Жіберілген кісі» деген сөз. Зағип барып, бетін жуды, сонда көзі ашылып, үйіне қайта оралды. 8 Көршілері мен оның бұрын қайыршы болып жүргенін кергендер бірбіріне: «Мынау осы жерде қайыр сұрап отырган адам емес пе?» — деп, қайран қалысты. 9 Кейбіреулері: «Сол», — десе, басқалары: «Жоқ, бұл соган ұқсас қана», — деді. Элгі адам: «Мен соның өзімін!» — деді. 10 Сонда кісілер одан: — Козің қалай көріп кетті? — деп сұрады. Ол: 11 — Иса есімді Адам балшық жасап, көзіме жағып: «Силоғам тоғанына бар да, жуып таста!» — деді. Мен барып, бетімді жуып едім. Сол сэтте көзім керетін болды! — деп жауап берді. 12 — Ол Адам қайда? — деп сұрады олар. Анау: — Мен білмеймін, — деді.

Парызшылдардың жазылган зағипты тергеуі

13 Содан олар бұрын соқыр болған кісіні парызшылдарға алып барды. 14 Ал Иса балшық жасап, оның көзін ашқан күн діни демалыс күні болатын. 15 Парызшылдар да элгі кісіден көзінің қалай көретін болғанын сұрады. — Ол көзіме балшық жақты. Мен бетімді жудым да, көретін боп шыға келдім! — деді ол. 16 Сонда парызшылдардың кейбіреулері: «Бұл Кісі Құдайдан келген емес, себебі Ол загипты емдеуімен демалыс күннің тэртібін бұзды», — десе, басқалары: «Күнэкар кісі осындай кереметтерді қалай істей алады?» — деді. Осылайша олар екі жақ болып бөлініп кетті. 17 — Сол Кісі көзіңді ашыпты дейді. Ол туралы не айтасың? — деп, олар зағип болған кісіге тағы бір сұрақ қойды. Анау: — Ол — пайғамбар, — деп жауап берді. 18 Алайда яһуди діндарлары көзі ашылған кісінің соқыр болып, енді көретіндігіне экешешесін шақыртқанша сенген жоқ. 19 Сондықтан олардан: — Соқыр боп туды деген балаларың мынау ма? Енді ол қалайша көретін болды? — деп сұрады. 20 Әкешешесі оларға: — Бұның баламыз екенін жэне соқыр боп туғанын білеміз. 21 Ал енді ол қалай көретін болды, соны білмейміз. Көзін кім ашқанын да білмейміз. Өзінен сұраңыздар, бала емес қой, өзі айтып берсін, — деді. 22 Әкешешесі яһуди басшыларынан қорыққандықтан осылай деді, өйткені солар: «Кім Исаны Құтқарушы Мэсіх деп таныса, сол мэжілісхана қауымынан шығарылсын!» — деп келісіп қойған болатын. 23 Осы себептен экешешесі «өзінен сұраңыздар, бала емес қой» деген еді. 24 Сонда парызшылдар загип болған жігітті екінші рет шақырып алып: — Құдай алдыңда шыныңды айт! Ана Кісінің күнәкар екенін білеміз, — деп тергеді. 25 — Ол күнэкар ма, жоқ па, соны білмеймін. Білетінім бірақ нэрсе: мен соқыр едім, енді көретін болдым! — деп жауап берді ол. 26 Сонда олар тағы да: — Ол саған не істеді? Көзіңді қалай ашты? — деп сұрады. 27 — Мен сіздерге жаңа айттым ғой, бірақ тындаган жоқсыздар. Неменеге тағы да естігілеріңіз келеді? Мүмкін, сіздер де Соның жолын қуушы болғыларыңыз келетін шығар? — деп жауап қайырды ол. 28 Сонда парызшылдар оны балағаттап: — Соның жолын қуушы сенсің, ал біз Мұса пайғамбардың жолын қуушымыз! 29 Құдайдың Мұсамен сөйлескенін білеміз, ал Ананың қайдан келгенін білмейміз, — деді. 30 — Оның қайдан келгенін білмейтіндеріңіз қызық екен. Ол менің көзімді ашты ғой. 31 Құдай күнэкарларға құлақ салмайды; бірақ кім Оны қастерлеп, еркін орындаса, Құдайдың соған құлақ салатынын білеміз. 32 Дүние жаратылғаннан бері іштен соқыр боп туған кісінің көзін біреу ашты дегенді бұған дейін ешкім естіген емес. 33 Құдайдан келмесе, осы Кісі ештеңе де істей алмас еді! — деп нық жауап берді бұрынғы зағип. 34 Элгілер бұған қарсы шығып: — Сен тұла бойың түгел күнэкар боп тудың, енді бізге ақыл үйретпексің бе?! — деп, оны мэжілісханадан қуып шықты.

Рухани соқырлық

35 Иса діндарлардың элгі кісіні қуып жібергені туралы естіді. Тауып алған соң, одан: — Көктен келген Билеушіге сенесің бе? — деп сұрады. 36 — Мырза, Соның кім екенін айтьщызшы, мен Оған сенейін. 37 — Сен Оны көрдің, сенімен сөйлесіп тұрған — Соның Өзі. 38 — Ием, Сізге сенем! — деп, элгі адам Оның аяғына жығылды. 39 Иса: — Мен бұл дүниеге «соқырлардың» көзі ашылсын, ал «көретіндер» «соқыр» болсын деп, айыру үшін келдім, — деді. 40 Бұл сөзді қасында тұрган бірнеше парызшылдар да естіп: — Сонда біз де «соқырмыз» ба? — деп сұрады. 41 Иса оларға: — Егерде соқыр болсандар, кінэларың болмас еді. Ал қазір сендер «көзіміз көреді» деп мақтанғаңдықтан, кінэларың мойындарыңда қалады, — деді.

10

Багушы мен қойлары туралы астарлы сөз

1 — Сендерге өте маңызды шындықты айтайын: кім қой қораға есіктен емес, өзге жерден кірсе, сол — ұры, эрі қарақшы. 2 Ал кім есіктен кірсе, қойлардың бағушысы — сол. 3 Қарауыл оған есік ашып, қойлар оның даусын естіп таниды. Бағушы өз қойларын атымен шақырып, далаға шығарады. 4 Шығарған соң олардың алдында жүріп отырады, ал қойлары соңынан ереді, өйткені олар оның даусын таниды. 5 Бөтен кісінің соңынан ермей, одан қашады, себебі оның даусын танымайды. 6 Осы астарлы сөзді Иса яһуди діндарларына айтып берді, бірақ олар Оның не айтқанын түсінген жоқ.

Жаңа өмірдің «қақпасы»

7 Сондықтан Иса сөзін жалғастырып былай деді: — Сендерге өте маңызды шындықты айтамын: қойлар кіретін «қақпа» Менмін. 8 Менен бұрын келгендердің бэрі ұрылар эрі қарақшылар болатын. Бірақ қойлар оларға бағынған жоқ. 9 Мен «қақпамын», Менен кіргендер құтқарылады. Олар емінеркін кіріпшығып, жайылым табады. 10 Үры ұрлап, сойып, құрту үшін келеді. Ал Мен адамдар шынайы өмірге ие болсын жэне өмірі рухани игілікке толы ағылтегіл мол болсын деп келдім.

Мэсіхтің өз қарамагындағыларына ізгі багушыдай қамқорлық жасауы

11 Мен «ізгі Бағушымын»: ізгі Бағушы қойлары үшін жанын қияды. 12 Ал бағушы емес жалданған адам қойлар өзінікі болмағандықтан, қасқырды көрсе, отарын тастай қашады. Қасқыр қойға шауып, оларды жанжаққа бытыратып жібереді. 13 Жалшы отарын тастай қашады, өйткені ол — жай жалданушы, қойлардың қамын ойламайды. 14-15 Мен «ізгі Бағушымын». Әкемнің Мені, Менің Әкемді жақсы білетінім сияқты, Мен қарамағымдагыларды жақсы білемін, олар да Мені жақсы біледі. Солар үшін жанымды қиямын. 16 Бұл отардан басқа да қойларым бар, соларды да алып келуім керек. Олар даусымды естіп таниды, сонда барлығы бірақ Бағушысы бар біртұтас отар болады. 17 Әкем Мені жақсы көреді, себебі Мен жанымды қиямын, сөйтіп оны қайтадан аламын. 18 Жанымды ешкім Менен тартып алмайды, оны өз еркіммен қиямын. Қиятын да, қайтып алатын да билігім бар. Бұл — Маған Әкем тапсырған міндет. 19 Осы сөзге бола яһудилер тағы да екі жақ болып айтысып кетті. 20 Көпшілігі: «Оны жын соғыпты, сандырақтап тұр! Неменеге тындап тұрсыңдар?» — десе,21 басқалар: «Бұл жындының сөзі емес! Жын соқырдың көзін аша ала ма?!» — деп қарсылық білдірді. 22 Бұдан кейін Иерусалимде Киелі үй мейрамы болды. Мезгіл қыстың кезі еді. 23 Сонда Иса ғибадатхананың Сүлеймен патша атындағы бағаналы ғимаратында эрібері жүрді. 24 Яһуди діндарлары Оны қоршап алып: — Қашанға дейін бізді еліктіріп, алаңдатып қоясыз? Құтқарушы Мэсіх болсаңыз, ашығын айтыңыз! — деп талап етті. 25 Иса оларға былай деп жауап берді: — Мен оны айттым ғой, ал сендер сенбедіңдер. Әкемнің атынан істеп жүрген істерім Менің Сол екеніме айғақ. 26 Бірақ сендер сенбейсіңдер, себебі Менің «отарымнан» емессіңдер. 27 Өз «қойларым» даусымды естіп, бағынады. Мен оларды жақсы білемін, олар Маған еріп жүреді. 28 Соларға мэңгілік өмір беремін. Олар ешқашан құрымайды, ешкім оларды Менің қолымнан тартып алмайды. 29 Оларды Маған берген Әкем бэрінен де ұлы. Ешкім соларды Әкемнің қолынан да тартып ала алмайды. 30 Экем Екеуіміз біртұтаспыз.

Иерусалимдік діндарлардың Исаны айыптап, ал басқа жұрттың Оған сенуі

31 Сонда діндар яһудилер Оны тас лақтырып өлтіру үшін тағы да жерден тас алды. 32 Иса оларға: — Көз алдарыңда Әкем тапсырған көп игі істер істедім. Солардың қайсысына бола Мені тас лақтырып өлтірмексіндер? — деп сұрақ қойды. 33 Діндар яһудилер: — Сені игі ісің үшін емес, Құдайды қорлаганың үшін тас лақтырып өлтірмекпіз. Сен адам бола тұра, Өзіңнен Құдай жасағың келеді! — деді. 34 Иса оларға былай деп жауап берді: — Өздерің де құрметтейтін Таурат заңында: «Мен айттым: сендер құдайсыңдар» деп жазылған. 35 Сонымен Құдай Өзінің сөзі жеткендерді «құдайсындар» деген. Ал Киелі жазбалардың күшін жоюға болмайды ғой. 36 Оңда Әкемнің Өзі ерекше тағайындап, дүниеге жіберген Мен «Құдайдың рухани Үлымын» десем, қалайша «Құдайды қорладың» деп айта аласыңдар? 37 Әкемнін Маған тапсырған істерін істеп жүрмесем, Маған сенбейақ қойындар. 38 Ал егер Мен оларды істеп жүрсем, Өзіме сенгілерің келмесе де, істеген істеріме сеніндер! Осылай сендер Әкемнің Менімен, Менің Әкеммен тығыз байланыста екенімізді түсінесіңдер. 39 Содан олар Исаны тағы да ұстап алмақшы болды, бірақ Ол араларынан сытылып шығып кетті. 40 Мұнан кейін Иса қайтадан Иордан өзенінің арғы бетіне, бұрынырақ Жақия пайғамбар шомылдыру рэсімін орындаған жерге барып, сонда қалып қойды. 41 Оған көп адамдар келіп: «Жақия ешқандай керемет істеген жоқ. Бірақ оның мына Кісі туралы айтқандарының бэрі де шындық!» — деді. 42 Сол жерде жиналғандардың көбі Исаға сенді.

11

Елазардың ауырып, қайтыс болуы

1 Сол кезде Елазар деген бетаниялық кісі қатты ауырып жатты. Бұл ауылда Мәриям мен оның эпкесі Марта тұратын. 2 Кейінірек Исаның аяғына иісмай жағып, шашымен құрғатқан осы Мэриям еді. Қазір оның бауыры Елазар науқастанып жатты. 3 Сонда апалысіңлілі екеуі: — Мырза, Сіз жақсы көретін кісі ауырып жатыр, — деп Исаға Елазар туралы хабар жіберді. 4 Иса мұны естігенде: — Бұл аурудың соңы өлімге соқтырмайды, қайта, Құдайды ұлылыққа бөлеу үшін септігін тигізеді: ол арқылы Құдайдың рухани Үлының құдіретті ұлылығы көрінеді, — деді. 5 Иса Мартаны, оның сіңлісі мен Елазарды жақсы көруші еді. 6 Елазардың науқастанып жатқанын естісе де, сол кезде болған жерінде тағы да екі күнге қалып қойды. 7 Содан кейін ғана Иса шэкірттеріне: — Яһудея аймағына қайта барайық! — деді. 8 Олар: — Үстаз, яһуди діндарлары күні кеше ғана Сізді тас лақтырып өлтіргісі келмеп пе еді? Шынымен тағы сол жаққа бармақсыз ба? — деді. 9 Иса: — Бір күнде он екі сағат бар емес пе? Адам жолмен күндіз жүрсе, сүрінбейді, өйткені ол бұл дүниенің жарығын көреді. 10 Ал егер түнекте жүрсе, сүрінеді, себебі онда жарық жоқ, — деп астарлап жауап берді. 11 Мұнан кейін сөзін жалғастырып: — Досымыз Елазар ұйықтап жатыр. Мен барып, оны оятайын, — деді. 12 Шәкірттері: — Мырза, ұйықтағаны жақсы, сонда сауығады! — деді. 13 Иса астарлап сөйлеп, Елазардың өлгенін айтқан еді, ал олар кэдімгі ұйқыны айтып тұр деп ойлап қалды. 14 Сонда Иса жасырмай: — Елазар өлді, — деді. 15 — Бірақ Өзімнің сол жерде болып, оны сауықтырмағаныма сендер үшін қуанамын; осылай берік сенімге жетесіндер. Енді Елазарға барайық! 16 Сыңарлас деп аталатын Тома басқа шэкірттерге: «Біз де барып, Онымен бірге өлейік», — деді.

Елазардың қайта тірілуі — Мәсіхтің құдіретінің белгісі

17 Иса Бетания ауылына жеткенде, Елазардың өліп, қабірге қойылғанына төрт күн болғанын естіді. 18 Бетанияның Иерусалимнен қашықтығы үшақ шақырымдай болғандықтан, 19 қаладан көптеген яһудилер Мэриям мен Мартаға көңіл айтуга келген екен. 20 Исаның келе жатқанын естіген Марта алдынан шықты; Мэриям үйде отыра берді. 21 Марта Исаға: — Ием, Сіз осында болсаңыз, бауырым өлмес еді! 22 Бірақ қазір де не сұрасаңыз да, Құдайдың оны Сізге беретінін білемін, — деді. 23 — Бауырың қайта тіріледі, — деп жауап берді Иса. 24 Сонда Марта: — Ақырғы күнгі қайта тірілуде оның да тірілетінін білемін, — деді. 25 Ал Иса оған: — Қайта тірілу мен шынайы өмір — Менмін. Маған сенетін адам өлсе де, шынайы өмір сүретін болады. 26 Осылай өмір сүріп, Маған сенген әрбір адам ешқашан да рухани өлмейді. Бұған сенесің бе? — деді. 27 Марта: — Иэ, Ием, Сіздің пайғамбарлар дүниеге келеді деп алдын ала айтқан Мәсіх, Құдайдың рухани Үлы, екеніңізге сенемін, — деді. 28 Осылай деген ол барып, басқаларға білдірмей Мәриямға: — Үстаз осында, сені шақырып жатыр, — деді. 29 Мэриям мұны естісімен асығыс тұрып, Оған қарсы шықты. 30 Бірақ Иса әлі де ауылға кірмей, Мартаға кездескен жерінде болатын. 31 Мэриямның қасында көңіл айтып отырған яһудилер оның асығыс тұрып, сыртқа шығып кеткенін көргенде соңынан ере шығып: «Қабірдің басына барып жоқтау айтады», — деп ойлады. 32 Мэриям Иса тұрған жерге келіп, аяғына жығыла: — Ием, Сіз осында болсаңыз, бауырым өлмес еді! — деді. 33 Мэриям мен оған ерген яһудилердің жоқтау айтқанын көргенде, Иса іштей қатты қайғырып, толқып кетті. 34 Олардан: — Оны қай қабірге қойдыңдар? — деп сұрады. — Иеміз, келіп көріңіз, — деді олар. 35 Иса көзіне жас алды. 36 Яһудилер: — Қараңдар, Ол Елазарды қалай жақсы көрген! — деді. 37 Бірақ іштеріндегі кейбіреулері: — Соқырдың көзін ашқан Ол оны да ажалдан арашалап алып қала алмас па еді? — деді. 38 Иса тағы да қатты ашуланып, қабірдің басына келді. Қабір аузы таспен жабылған үңгір екен. 39 Иса: — Тасты алып тастандар! — деп бұйырды. Бірақ марқұмның эпкесі Марта: — Ием, ол иістеніп барады, жатқанына төрт күн болды! — деп қарсылық білдірді. 40 — Егер Маған сенсең, Құдайдың құдіретті ұлылығын көресің деп саған айтпап па едім? — деді Иса. 41 Сонда олар тасты үңгірдің аузынан алып тастады. Иса көзін көкке қадап: — Әке, тілегімді қабыл алғаның үшін Саған ризамын! 42 Тілегімді ылғи қабыл алатыныңды білемін. Алайда айнала қаумалаған жұрт Мені Өзіңнің жібергеніңе сенсін деп мұны айтып тұрмын, — деді. 43 Осылай дегеннен кейін: — Елазар, шық! — деп қатты дауыспен бұйырды. 44 Сонда марқұм қабірден шықты! Оның аяққолы кебінге оралып, бетаузы да орамалмен байланған еді. Иса қасындағыларға: — Кебінін шешіп жіберіндер, жүре берсін! — деп тапсырды.

Жоғарғы кеңестің Исаны өлтіру туралы шешімі

45 Мэриямға келген яһудилердің көбі Исаның керемет ісін көріп, Оған сенді. 46 Бірақ кейбіреулері парызшылдарға барып, Исаның не істегенін айтып берді. 47 Сонда басты діни қызметкерлер мен парызшылдар Жоғарғы кеңестің мэжілісін шақырып: — Біз не істейміз? Мына Кісі көп кереметтер жасап жүр. 48 Оны осылай қалдырсақ, бәрі Соған сенетін болады. Сонда римдіктер келіп, киелі үйіміз бен ұлтымызды біздің қолымыздан тартып алып жүрер! — десті. 49 Олардың біреуі, сол жылы бас діни қызметкер болған Қаяфа, тіл қатып: — Сендер түк білмейсіңдер ме? 50 Бүкіл ұлтымыздың құрып кетуінен гөрі, бізге халық үшін бір Адамның өлгенінің жақсы екенін ойламайсыңдар ма? — деді. 51 Бұл сөзді ол өздігінен айтқан жоқ, қайта, сол жылы бас діни қызметкер болғандықтан: «Иса халқымыз үшін өлуге тиіс» деп алдағыны болжады. 52 Ал Иса Исраил халқы үшін ғана емес, сондайақ жер жүзіне таралған басқа халықтардың енді Қүдайдың рухани балалары болғандары үшін де өлуге тиісті болды. Ондағы мақсаты — екі жақты жинап, біріктіру еді. 53 Сол күннен бастап олар Исаны өлтіру туралы берік байламға келді. 54 Сондықтан Иса бұдан былай яһудилердің арасында ашық жүрмей, айдалаға жақын жердегі Ефрем деген қалашыққа кетіп, сонда шэкірттерімен бірге болды. 55 Яһуди халқының Құтқарылу мейрамы жақындап қалған еді. Бүкіл елден көптеген кісілер мейрам алдындағы діни тазару салтын орындау үшін Иерусалимге өрлеп бара жатты. 56 Олар Исаны іздестіріп жүрді. Қалаға жеткеннен кейін: «Қалай ойлайсыңдар? Ол мейрамға келер ме екен?» — деп ғибадатханада эңгімелесіп тұрды. 57 Себебі басты діни қызметкерлер жэне парызшылдар: «Оның қайда жүргенін көрген біреу болса, тұтқындау үшін бізге хабар берсін!» — деп жарлық беріп қойған еді.

12

Исаға Бетанияда көрсетілген қүрмет

1 Құтқарылу мейрамынан алты күн бұрын Иса Бетанияға барды. Сол ауылда Өзі өлімнен қайта тірілтіп алған Елазар тұратын. 2 Осы жерде Исаға арнап қонақасы берілді. Марта қызмет етті. Дастарқандас болғандардың ішінде Елазар да Исамен бірге отырды. 3 Ал Мэриям нард деген өсімдіктен жасалған таза, өте құнды иісмайға толы құтыны алды. Осы иісмайды Исаның аяқтарына құйып, оларды шашымен құрғатты. Үй ішінде майдың жұпар иісі аңқып кетті. 4 Исаның шәкірттерінің бірі, кейінірек Оған опасыздық жасаған Яһуда Исқариот: 5 — Неге бұл иісмайды сатып, түскен ақшаны мүсэпірлерге үлестіріп бермеген? Оның құны жылдық жалақыға тең емес пе?! — деп наразылық білдірді. 6 Бұл сөзді Яһуда мүсэпірлердің қамын ойлағандықтан емес, ұры болғандықтан айтты. Ортақ қаржы салатын эмиян өзінің қолында болып, Яһуда түскен ақшаға қол сұғып жүрді. 7 Иса оған: — Мәриямға тиме! Ол осыны істеуімен Менің денемді қабірге салатын күнгі майлау салтын алдын ала орындады. 8 Мүсәпірлер эрдайым қастарыңда ғой, ал Мен ұдайы қастарында бола бермеймін, — деп, оны қайтарып тастады. 9 Исаның Бетанияда екенін білген көптеген яһудилер Иса үшін ғана емес, Ол тірілтіп алған Елазарды көру үшін де осында келді. 10 Басты діни қызметкерлер оны да өлтіру туралы ақылдасты. 11 Өйткені Елазардың басынан өткен кереметке бола көптеген яһудилер олардан безіп, Исаға сенім артты.

Исаның Иерусалимге бейбіт Патша ретінде кіруі

12 Келесі күні мейрамға жиналған халықтың үлкен тобы Исаның Иерусалимге келетінін естіп, 13 қолдарына пальма бұтақтарын ұстап, қала сыртына шықты. Оны: «Тэңір мадақталсын! Иеміздің атынан келе жатқан Исраилдың Патшасы жарылқанған!» — деп айқай салып қарсы алды. 14 Иса бір тайқар есекті тауып алдыртып, соған мінген еді. Пайғамбарлар жазбаларында бұл туралы алдын ала былай делінген: 15 «Қорықпа, Иерусалим халқы! Қара, сенің Патшаң тайқарга мініп келе жатыр!» 16 Шэкірттері бұны сол кезде түсінген жоқ. Дегенмен Иса қайта тіріліп, көкке көтеріліп, Өзінің ұлылығына ие болғанда олар бұл сөздердің Иса туралы жазылып, халықтың Оны осылай қарсы алғанын еске алды. 17 Иса Елазарды қабірден шақырып, өлімнен қайта тірілтіп алған кезде бірге болған көп кісілер бұған куэлік етті. 18 Осындай керемет жасағанын естіген жұрт сондықтан да Оның алдынан шықты. 19 Ал парызшылдар өзара: «Көріп тұрсыңдар ғой, бұлай алға баспайсыңдар: жұрттың бэрі Оның соңынан еріп кетті!» — десті. ОИсаның шетелдіктермен кездесіп, Өзінің құрбан болуы туралы алдын ала айтуы

20 Мейрам кезінде Иерусалимде Құдайға ғибадат етуге келгендердің ішінде бірнеше гректер де бар еді. 21 Олар Ғалилея аймағындағы бетсайдалық Філіпке келіп: «Мырза, Исаны көргіміз келеді», — деген тілек білдірді. 22 Філіп оны Әндірге барып айтты, содан екеуі Исаға жеткізді. 23 Иса оларға былай деп жауап берді: — Көктен келген Менің ұлылыққа жететін уақытым келді. 24 Сендерге өте маңызды шындықты айтайын: егер бидайдың дэні жерге егіліп, жойылмаса, онда ол жалғыз дән болып қалады. Ал егер ол жерге егіліп, көктеп, өзі жойылса, сонда ғана одан көп өнім өсіп шығады. 25 Кім өз өмірін бэрінен артық көрсе, сол шынайы өмірден құр қалады. Ал осы күнэкар дүниеде өмірін Құдай үшін қиған эркім оны мэңгілік өмір үшін сақтайды. 26 Кім Маған қызмет еткісі келсе, сол Маған ерсін. Мен қайда болсам, қызметшім де сонда болады. Ал Маған қызмет етіп жүрген эркімді Әкем құрметтейді. 27 «Қазір көңілім қатты толқу үстінде. Мен не айтайын? Әке, Мені осы күннен құтқара гөр. Алайда бұл күнге осыны бастан кешіру үшін жеттім ғой. 28 Әке, өз атыңды ұлылыққа жеткізе гөр!» — деді Иса. Сонда көктен: «Мен оны ұлылыққа жеткіздім жэне одан эрі де жеткізе беремін», — деген үн естілді. 29 Сол жерде тындап тұрған халықтың ішінен кейбіреулері: — Күн күркіреді, — десе, басқалары: — Оған бір періште тіл қатқан шығар, — деді. 30 Иса оларға: — Көктегі үн Мен үшін емес, сендер үшін естілді, — деді. 31 — Енді осы күнэкар дүние сотталады! Енді осы дүниенің эміршісі қуылады! 32 Ал Мені айқышқа көтеріп қойғаннан кейін, адамдардың бәрін Өзім арқылы құтқарылуға шақырамын, — деді. 33 Бұл сөзді Иса Өзінің қандай жолмен өлуге тиіс екенін білдіру үшін айтты. 34 Жиналған жүрт Исадан: — Таурат заңынан біз «Мәсіх мәңгі өмір сүреді» деп үйрендік. Қалайша көктен келген Билеушіні айқышқа көтеріп қою керек дейсіз? Сіз айтып тұрған «көктен келген Билеуші» кім? — деп сұрады. 35 Иса оларға былай деп жауап қайтарды: — «Нұр» тағы біраз уақыт сендермен бірге болады. Өздеріңді қара түнектің баспауы үшін «Нұр» барда жүре беріңдер. Түнекте жүргендер қайда бара жатқандарын білмейді. 36 Қастарыңда «Нұр» барда Соған сеніңдер, сонда «Нұрдың адамдары» боласыңдар. — Иса осылай деді де, жұрт козінен тасаланып кетіп қалды.

Исраилдіктердің сенбеушілігі, эрі Исаның тағы да сенімге шақыруы

37 Иса олардың көз алдарында кәп кереметтер жасаса да, кепшілік Оның Мэсіх екендігіне сенген жоқ. 38 Сонымен Ишая пайгамбардың мына тәрізді алдын ала айтқандары дэл келді: «Ием, хабарымызга азғана кісілер сенді! Жаратқан Иенің құдіретті істері кімге ашық корсетілді?» 39 Ишая пайғамбар тағы бір жерде көпшіліктің неліктен сене алмағандығы туралы мына тэрізді сөздер айтқан: 40 Ол көздерін соқыр, жүректерін қасарысқан сезімсіз қылған. Сол себептен коздері кермейді, жүректері түсінбейді, өздері теріс жолдарынан қайтпайды, эйтпесе оларды рухани дертінен сауықтырар едім. 41 Ишая пайғамбар Исаның ұлылығын алдын ала кергендіктен Ол туралы осылай деп айтып кеткен еді. 42 Ал Исраилдің басшы адамдарының көбі Исаға сенді, бірақ парызшылдар мэжілісханадан шығарып жібермесін деп Оны ашық мойындаған жоқ. 43 Себебі олар Құдай беретін құрметті емес, адамнан көретін құрметті көбірек ұнататын. 44 Иса дауыстап былай деді: «Маған сенген кісі Өзіме ғана емес, Мені Жібергенге де сенеді. 45 Мені көрген кісі Мені Жібергенді де көреді. 46 Мен — Өзіме сенген эркім қара түнекте қалмасын деп дүниеге келген «Құдайдың Нұрымын». 47 Кім хабарымды естіп, оны ұстанбаса, ондайды қазір соттап жатпаймын; Мен адамзатты соттау үшін емес, құтқару үшін дүниеге келдім. 48 Бірақ Мені елемей, хабарымды қабылдамағандардың соты дайын тұр: Мен білдірген хабар оларды қиямет күні айыптайтын болады. 49 Себебі Мен өздігімнен айтқан жоқпын, нені жэне қалай айтуға тиісті екенімді Мені жіберген Әкем Маған тапсырды. 50 Ол Маған тапсырған сөздердің мэңгілік өмір сыйлайтынын білемін. Мен не айтсам да, Әкемнің тапсырғанындай айтамын».

13

Кіші пейілділіктің үлгісі

1 Құтқарылу мейрамының қарсаңы еді. Иса Өзінің бұ дүниеден кетіп, Экесіне баратын күнінің жақындап қалғанын білді. Бұ дүниедегі өз адамдарын өте жақсы көргендіктен, Иса оларға деген сүйіспеншілігін ақырына дейін ісімен де толық көрсетті. 2 Иса шэкірттерімен бірге кешкі тамаққа отырды. Бұған дейін шайтан Шимон Исқариоттың ұлы Яһуданың көңіліне Исаға опасыздық жасауды ұялатып қойған еді. 3 Бірақ Иса Экесінің бүкіл билікті өз қолына беріп қойғанын, сондайақ Өзінің Қүдайдан келіп, Оған тағы қайтып баратынын да білді. 4 Содан ол дастарқан басынан тұрып, сырт киімін шешті де, алжапқышты беліне байлады. 5 Бұдан кейін шылапшынға су құйып, шэкірттерінің аяқтарын жуып, беліне байлаған алжапқышпен құрғатып сүрте бастады. 6 Шимон Петірдің қасына келгенде, ол Исадан: — Ием, Сіз аяғымды жуайын деп жатырсыз ба? — деп сұрады. 7 Иса оған: — Не істеп тұрғанымды сен қазір емес, кейінірек түсінесің, — деді. 8 Петір: — Мен Сізге аяғымды еш уақытта жуғызбаймын, — деп қарсылық білдірді. Иса: — Егер сені жумасам, онда Менімен тығыз қатынаста бола алмайсың, — деп жауап берді. 9 Сонда Шимон Петір: — Ием, олай болса, аяғымды ғана емес, қолым мен басымды да жуыңыз! — деп өтінді. Иса астарлап: 10 — Шомылған кісі таптаза, оның аяғын ғана жуу керек. Сендер де тазасыңдар, бірақ бәрің емес, — деді. 11 Ол Өзіне кімнің опасыздық жасайтынын білді, сондықтан «бірақ бэрің емес» деп қосты. 12 Шэкірттерінің аяғын жуып, сырт киімін киіп, орнына отырғаннан кейін Иса: — Сендерге не істегенімді түсінесіңдер ме? — деген сұрақ қойды. 13 —Маған «Үстаз», «Ием» дейсіңдер. Осылай атағандарың дұрыс, себебі Мен Солмын. 14 Ал егер Мен Иелерің және Үстаздарың бола тұра, аяқтарыңды жусам, сендер де бірбіріңе сондай қызмет керсетуге тиіссіңдер! 15-16 Сендерге өте маңызды шындықты айтьш тұрмын: қызметшінің жолы қожайынынан үлкен емес, елшінің жолы да өзін жібергендікінен үлкен емес. Мен сендерге қалай қызмет етсем, сендер де солай етсін деп, үлгі көрсеттім. 17 Осыны біліп, солай ісэрекет етсеңдер, бақытты боласыңдар!

Исаның соңғы кешкі ас кезінде саткынның кім екенін білдіруі

18 — «Сеңдер тазасыңдар» деген сөзді бэрің туралы айтып тұрған жоқпын. Қайсыларыңды тандағанымды Өзім білемін, бірақ Киелі жазбадағы мына сөз орындалу керек: «Менімен дастарқандас болып нанымды жеп жүрген кісі енді аяғын көтеріп, Мені теуіп жіберейін деп дайын тұр». 19 Мұны осы сөз элі орындалмас бұрын айтып тұрмын. Кейін орындалған соң, Менің мэңгі Бар Болушы екеніме сендер сенсін деймін. 20 Сендерге өте маңызды шындықты айтайын: Кім Мен жіберген адамды қабылдаса, соның Мені қабылдағаны. Ал кім Мені қабылдаса, оның Мені Жібергенді де қабылдағаны, — деді Иса. 21 Осы сөзден кейін Иса іштей қатты толқып, салмақтап: — Сендерге өте маңызды шындықты айтамын: араларыңдағы біреуің Маған опасыздық жасайтын болады, — деді. 22 Шэкірттері Исаның кімді айтып тұрғанын ұқпай, бірбіріне аңтаң болып қарасты. 23 Исаның жақсы көретін шэкірті дастарқан басында Оған қарай жантайып жатушы еді. 24 Шимон Петір Исаның кімді айтқанын сұрап білші деп жаңағы шэкіртке ымдап белгі берді. 25 Анау Исаға бұрылып: — Мырза, сол адам кім? — деп сұрады. 26 Иса: — Үзім нанды табақтагы тұздыққа батырып, кімге берсем, ол — сол кісі, — деді. Содан кейін қолындағы бір үзім нанды тұздыққа батырып алып, Шимон Исқариоттың ұлы Яһудаға берді. 27 Яһуда нанды алысымен көңілін шайтан билеп алды. Иса Яһудаға: «Не істегің келсе, соны тезірек істе!» — деді. 28 Отырғандардың ешқайсысы Исаның оған неге бұлай дегенін түсінген жоқ. 29 Яһуда ортақ қаржыны ұстайтындықтан, кейбіреулері Иса: «Мейрамға не керектің бәрін сатып ал!» немесе «Мүсэпірлерге садақа бер!» деп оған тапсырма берген шығар деп ойлады. 30 Ал Яһуда нанды жеп алған соң тез шығып кетті. Сыртта қараңғы түн еді.

Исаның берген жаңа өсиеті және Петірге арнаған сөзі

31 Яһуда шығып кеткеннен кейін, Иса былай деді: — Енді Билеуші ретінде көктен келген Мен ұлылыққа кенелемін, Өзім арқылы Құдайдың ұлылыгы да көрінеді. 32 Мен Құдайдың ұлылығын көрсеткенде Құдай да Менің ұлылығымды паш етеді. Бұл көп кешікпей орындалады. 33 Балаларым, енді аз-ақ уақыт қастарыңда боламын, кейін Мені іздейсіңдер. Яһудилерге айтқан сөзімді қазір сендерге де айтамын: Мен баратын жерге сендер жете алмайсыңдар. 34 Сендерге бір жаңа өсиет айтамын: біріңді бірін, жақсы көріндер! Мен өздерінді сүйгендей, сендер де бір-біріңді сүйіңдер! 35 Менің шэкірттерім екендіктерінді елдің бәрі өзара сүйіспеншіліктеріңнен білетін болады. 36 Шимон Петір: — Мырзам, Сіз қайда бармақсыз? — деп сұрағанда Иса: — Мен баратын жерге сен қазір ере алмайсың, кейінірек соңымнан келесің, — деді. 37 Петір: — Мьфза, Сізге қазір неліктен ере алмаймын? — деп сұрады. — Сіз үшін жанымды қиюға дайынмын! — 38 Иса оған былай жауап берді: — Мен үшін жан қиямын дейсің бе? Саған шындығын айтайын: осы түні этеш шақырғанша сен Менен үш рет танасың!

14

Құдайга апаратын жол — Иса Мэсіх

1 — Көңілдерің толқымасын! Қүдайға сеніңдер жэне Маған да сеніндер! 2 Көктегі Әкемнің үйінде тұратын орын көп. Егер солай болмаса, Мен сендерге айтқан болар едім ғой. Енді сол жерден сендер үшін орын дайындауға бара жатырмын. 3 Барып, дайындап болғаннан кейін қайтып келіп, Өзім болатын жерде сендерді де болсын деп қасыма алып кетемін. 4 Қайда бара жатқанымды да, сонда апаратын жолды да білесіңдер, — деді Иса. Тома: 5 — Ием, қайда бара жатқаныңызды білмейміз. Онда біз жолды қалай білеміз? — деп сұрады. 6 Иса оған: — Жол, шындық жэне шынайы өмір Менмін. Мен арқылы болмаса, ешкім де Әкеге бара алмайды. 7 Мені жақыннан танысаңдар, Экемді де білер едіңдер. Оны қазірден бастап білесіңдер жэне көрдіңдер де, — деді. 8 — Мырзам, бізге Әкені көрсетіңіз, бізге сол да жеткілікті, — деді Філіп. 9 Иса былай деп жауап берді: — Мен коптен бері қастарыңдамын, сонда да Мені шынымен білген жоқсың ба, Філіп? Кім Мені көрсе, соның Экені де коргені. Бізге Экені көрсетіңіз деп неге айтасың? 10 Менің Әкеммен, Әкемнің Менімен тығыз байланыста екенімізге сенбейсің бе? Сендерге айтып жүрген сөздерім Өзімдікі емес, Әкемдікі. Сол сияқты Менімен тығыз байланыстағы Әкем Өзінің істерін де Мен арқылы істеп жатыр. 11 Менің Әкеммен, Әкемнің Менімен тыгыз байланыста екенімізге сеніңдер! Әйтпесе істеген кереметтеріме сүйеніп Маған сеніңдер. 12 Сендерге өте маңызды шындықты айтайын: Мен жасаган кереметтер сияқтыларды Маған сенуші де істейді, тіпті одан да зорларын істейді, себебі Мен Әкеме барамын. 13 Менің атымнан Әкемнен не сүрасаңдар да, орындаймын, сонда Әкенің ұлылыгы Өзінің рухани Үлы арқылы көрінеді. 14 Менің еркіме мойынсұнып бір нэрсе сұрасаңдар, Мен соны орындаймын.

Құдай Рухының сенушілерге қонуы туралы уэде

15 Сендер Мені сүйсеңдер, өсиеттерімді орындаңдар! 16 Мен көктегі Әкемнен сендермен мәңгі бірге болатын Қамқоршыны жіберуін өтінемін, 17 Ол — шындықты білдіретін Киелі Рух. Күнэкар дүние Киелі Рухты қабылдай алмайды, себебі Оны көрмейді эрі білмейді. Ал сендер Оны білесіңдер, өйткені Киелі Рух сендермен бірге тұрып, жан дүниелеріңнен орын алады. 18 Мен сендерді жетімсіретпей, қайта ораламын. 19 Енді аз уақыт қалды, содан кейін осы күнэкар дүние Мені көрмейді, ал сендер Мені көресіңдер. Мен қайта тірілемін, сондықтан сендер де мэңгілік өмірге ие боласыңдар. 20 Сол күні сендер Менің Әкеммен, сендердің Менімен, Менің де сендермен тығыз байланыста екенімізді түсінесіндер. 21 Өсиеттерімді көңілдеріне сақтап, орындап жүргендер — Мені сүйетіндер. Оларды Әкем де сүйеді. Мен де соларды сүйіп, Өзімді оларға жақынырақ таныстырамын. — 22 Исқариот емес, өзге Яһуда Исадан: — Мырзам, Сіз қалайша осы дүниеге емес, тек бізге ғана Өзіңізці таныстырмақсыз? — деп сұрады. 23 Иса былай деп жауап берді: — Кім Мені сүйсе, айтқандарымды берік ұстанады жэне Әкем оны сүйеді. Біз сондай кісілерге келіп, өмірлерінен орын аламыз. 24 Мені сүймегендер сөздерімді берік ұстанбайды. Сендердің естіп жүргендерің — Өзімнің емес, Мені жіберген Экемнің сөздері. 25 Мен бұл сөздерді элі қастарыңда жүрген кезде айтып тұрмын. 26 Ал Әкем Менің атымнан Қамқоршыларың — Киелі Рухты жібереді. Ол Менің сендерге айтқан сөздерімнің бэрін естеріңе салып, рухани өмірлеріңе керектің бэрін үйретеді. 27 Мен сендерге амандық пен тыныштық сыйлаймын, Өзімнің тыныштығымды беремін. Менің беретінім осы дүниенің беретін өткінші тыныштығы сияқты емес, сондықтан көңілдерің қобалжып, қорықпаңдар. 28 Менің өздеріңе былай дегенімді естігенсіндер: Мен кетемін, кейін сендерге қайтып келемін. Егер Мені шын көңілмен сүйсеңдер, Әкеме барып, құрметке бөленетініме қуанар едіндер; себебі Әкем Менен ұлы. 29 Сендердің осылар іске асқан кезде Менің айтқандарыма шын сенулерің үшін бұларды қазір алдын ала айтып тұрмын. 30 Енді сендерге көп айтпақ емеспін. Осы күнэкар дүниенің эміршісі (шайтан) жақындап келе жатыр. Оның Маған билігі жүрмейді. 31 Бірақ осы дүние Менің көктегі Экемді сүйетінімді білсін деп Соның тапсыруы бойынша ісэрекет жасаймын. Енді тұрындар, бұл жерден кетейік! — деп Иса сөзін аяқтады.

15

Жүзім бұтасы мен сабақтары туралы астарлы эңгіме

1 — Мен «шынайы жүзім бұтасымын», ал көктегі Экем «жүзім өсіруші». 2 Маған ілінген, бірақ рухани жеміс бермейтін эр «сабақты» Экем кесіп тастайды, ал онім беретіндерін молырақ берсін деп тазартады. 3 Сол сияқты сендер де Менің оздеріңе айтқан сөздеріме сеніп, рухани таза болдыңдар. 4 Менімен тығыз байланыста тұрыңдар, сонда Мен оздеріңмен тығыз байланыста тұрамын. Сабақ өздігінен емес, тек бұтасымен байланыста тұрса ғана жеміс бере алады. Сол секілді сендер де Менімен тығыз байланыста тұрмасандар, рухани өнім бере алмайсыңдар. 5 Мен «бұтамын», ал сендер «сабақтарымсындар». Менімен тығыз байланыстағылармен Өзім де тығыз байланыста тұрамын, сонда олар мол өнім бермек. Ал Менен бөлініп сендер ешбір игілік істей алмайсыңдар. 6 Кім Менімен байланыста тұрмаса, сол кесіліп тасталған сабақтар іспетті «сыртқа лақтырылып, кеуіп қалады». Кепкен сабақтар кейін жиналып, отқа жағылып, жанып кетеді. 7 Ал егер сендер Менімен тыгыз байланыста тұрсаңдар, әрі сөздерім өздеріңмен бірге болса, қалағандарыңның бэрін көктегі Экемнен сұраңдар, сонда аласыңдар. 8 Егер мол жеміс берсеңдер, Менің шәкірттерім боласыңдар. Сол арқылы Әкемнің ұлылығы анық көрінеді. 9 Әкем Мені қалай сүйсе, Мен де сендерді солай сүйемін. Сүйіспеншілігімді қабылдай беріндер! 10 Менің Экемнің өсиеттерін орындап, сүйіспеншілігін қабылдап жүргенімдей, сендер де Менің өсиеттерімді орындасаңдар, сүйіспеншілігімді қабылдап жүресіңдер. 11 Бұларды Менің көретін қуанышым сендердікі де болсын, әрі қуаныштарың мейлінше толық болсын деп өздеріңе айттым. 12 Сендерге айтатын өсиетім мынау: бірбіріңді Менің өздеріңді сүйгенімдей сүйіндер! 13 Адамның достарына көрсететін ең зор сүйіспеншілігі — олар үшін өмірін құрбан етуі. 14 Егер Менің тапсырғандарымды орындасаңдар, Маған доссыңдар. 15 Сендерді бұдан былай құл демеймін, құл иесінің не істеп жүргенін білмейді. Қайта, сендерді достарым деп атадым, өйткені Әкемнен естігендерімнің бэрін сендерге білдірдім. 16 Сендер Мені таңдап алған жоқсыңдар, қайта, Мен сендерді таңдап алдым: өздерің барып, рухани жеміс берсін, сол жемістерің тұрақты болсын деп тағайындадым. Сонда Менің атымнан не сұрасаңдар, Экем соның бэрін де береді. 17 Сендерге айтатын өсиетім мынау: бірбірінді сүйіңдер!

Күнэкар дүниенің өшпенділігі

18 Күнэкар дүние сендерді жек көрсе, оның сендерден бұрын Мені жек көргенін біліндер. 19 Егер де осы дүниелік болсандар, ол сендерді өз адамдары ретінде жақсы көрер еді. Бірақ осы дүниелік емессіңдер, керісінше, Мен сендерді күнэкар дүниенің ішінен таңдап, айырып алдым. Сондықтан да ол сендерді жек көреді. 20 Мына айтқан сөзім естеріңде болсын: «құлдың жолы қожайынынан үлкен емес». Күнәкар адамдар Мені қудаласа, сендерді де қудалайды. Олар Менің сөзімді ұстанды ма, жоқ, ендеше сендердің сөздеріңді де ұстанбайтын болады. 21 Осының бэрін Менің атымды мойындағандарың үшін сендерге істейді; себебі олар Мені Жібергенді танымайды. 22 Мен дүниеге келіп, оларға сөйлемесем, онда олар айыпты болмас еді. Ал енді кінэларына еш сылтау жоқ. 23 Мені жек көргендер сол арқылы Әкемді де жек көреді. 24 Егер Мен басқа ешкім жасамаған кереметтерімді араларыңда жасамаған болсам, олар айыпты болмас еді. Бірақ олар кереметтерімді көргенмен Өзімді де, Әкемді де жек көреді. 25 Алайда солар қадірлейміз дейтін Киелі жазбадағы: «Олар Мені себепсіз жек көрді» деген сөз осылайша іске асады. 26 Мен сендерге Әкемнен бір Қамқоршыны жіберемін: сендерге шындықты білдіретін сол Киелі Рух Әкемнен келіп, Мен туралы куэлік береді. 27 Сендер де куәлік бересіңдер, себебі қызметімнің басынан бастап қасымда болып келесіндер.

16

1 Сендерге осының бэрін Маған деген сенімдеріңнен таймауларың үшін айттым. 2 Діндар яһудилер сендерді қауымдарынан шығарып жіберетін болады. Тіпті көздеріңді құртатын эркім Құдайға қызмет көрсетіп жатырмын деп ойлайтын күн де туады. 3 Олар мұны не Әкені, не Мені танымағандықтан істейді. 4 Бұларды айтқандағы мақсатым — сендердің бастарыңа сондай күн туғанда Менің оны алдын ала айтып кеткенімді естеріңе түсіріп, жігерленулерің.

Құдай Рухы — Қамкрршы әрі Үстаз

Мен сендерге қызметімнің басында бұларды айтқан жоқпын, себебі өздеріңмен бірге болдым ғой. 5 Енді Мен Өзімді Жібергенге қайтып кетемін. Ал бірдебіреуің Менен: «Қайда барасыз?» — деп сұрамайсындар. 6 Қайта, Менің айтқандарымнан көңілдерің жабырқап, мұңайып тұрсыңдар. 7 Сендерге шындығын айтайын: Менің кететінім сендер үшін жақсы! Себебі Мен кетпесем, сендерге Қамқоршыларың (Құдай Рухы) келмейді; ал Мен барған соң, Оны сендерге жіберемін. 8 Құдай Рухы келген соң, осы дүниенің күнәсының, Менің эділдігімнің жэне Қүдай сотының қандай екендігіне адамдардың көздерін жеткізеді: 9 олардың күнэсы — Маған сенбейтіндіктері; 10 эділдігімнің дэлелі — Менің Әкеге барып, бұдан былай Мені көрмейтіндіктерің; 11 ал сот — осы күнәкар дүниенің эміршісінің (яки шайтанның) сотталғандығы. 12 Сендерге айтарым элі де көп, бірақ қазір оның бэрін тыңдауға төзімдерің жете қоймас. 13 Алайда шындықты білдіретін Құдай Рухы келгеннен кейін сендерді бар шындыққа жеткізеді. Себебі Ол Өзінен шыққан сөзді емес, көктегі Әкемнен естігенін айтады жэне болашақта не болатынын сендерге хабарлайды. 14 Құдай Рухы Менің ұлылығымды көрсетеді, себебі Менен қабылдаған хабарларды сендерге жеткізбек. 15 Экемдегінің бэрі Менікі де. Сондықтан да «Менен қабылдаған хабарларды сендерге жеткізбек» дедім.

Уақытша қасірет және үлы жеңіс

16 — Біраз уақыттан кейін Мені көрмейсіңдер, тағы біраздан кейін Мені қайта көресіңдер, — деді Иса. 17 Сонда кейбір шэкірттері өзара сөйлесіп: — Ол бізге «Біраз уақыттан кейін Мені көрмейсіңдер, тағы біраздан кейін Мені қайта көресіңдер» дегенде не айтқысы келеді? Әрі «Мен Әкеме барамын» дегені нені білдіреді? 18 Жэне «біраз уақыт» деп нені меңзейді? Біз Оның не туралы айтып тұрғанын түсінбейміз, — десті. 19 Иса олардың сұрағысы келгенін біліп, былай деді: — «Біраз уақыттан кейін Мені көрмейсіңдер, тағы біраздан кейін Мені қайта көресіндер» деп айтқаным туралы бірбірінен сұрасып жатырсыңдар ма? 20 Сендерге өте маңызды шындықты айтайын: сендер жылап, жоқтау айтып, ал күнэкар дүние қуанатын болады. Сендер қайғырасыңдар, бірақ қайғыларың қуанышқа айналады. 21 Әйел босанатын кезде қайғырады, себебі оның қиналатын уақыты жетті. Ал баласын туған соң, дүниеге адам келді деп қуанғанынан қиналғанын ұмытып кетеді. 22 Сендер де қазір солай қайғылысыңдар. Бірақ Мен сендерді қайта көремін, сонда қатты қуанасыңдар, қуаныштарыңды ешкім тартып ала алмайды. 23 Сол кезде Менен бір нэрсе сұрауларыңның қажеті болмайды. Сендерге өте маңызды шындықты айтамын: Әкеден Менің атымнан не сұрасаңдар, Ол соны береді. 24 Бұған дейін Менің атымнан еш нэрсе де сұраған жоқсыңдар. Енді сұраңдар да алыңдар! Сонда шексіз қуанышқа кенелесіңдер. 25 Осыларды Мен сендерге астарлап айттым. Бұдан былай астарлап емес, Әкем туралы ашық айтатын кезім де келеді. 26 Сол уақытта Менің атымнан сұрайсындар; Менің сендер үшін Әкеден өтінуімнің қажеті болмайды, 27 өйткені Әкенің Өзі сендерді сүйеді. Себебі Мені сүйіп, Құдайдан келгеніме сенесіңдер. 28 Мен Әкеден жерге келдім, кейін жерді тастап, Әкеге қайта ораламын. 29 Сонда шәкірттері: — Қазір астарлап емес, ашық сөйлеп тұрсыз. 30 Енді бэрін білетініңізге көзіміз жетті, өйткені Сізге адамдардың ойларында қандай сұрағы бар екенін сұраудың керегі жоқ. Сондықтан Құдайдан келгеніңізге сенеміз, — деді. 31 Иса оларға былай деп жауап берді: — Енді сенесіңдер ме? 32 Сендер жанжаққа бытырап, эрқайсыңның өз үйіне кететін уақыттарың келеді, тіпті жетіп те қалды, сонда Мені жалғыз қалдырасыңдар. Бірақ Мен жалғыз емеспін, себебі көктегі Экем Өзіммен бірге. 33 Мен бұларды сендер Менімен тығыз байланыста тұрып, тыныштыққа кенелсін деп айттым. Күнэкар дүниеде қысымшылық көресіңдер; алайда батыл болыңдар: Мен осы дүниені жеңіп шықтым!

17

Иеміздің Әкесіне есеп беріп, Өзі үшін мінажат етуі

1 Иса осыны айтқаннан кейін, аспанға қарап былай деді: — Әке, уақыт жетті. Рухани Үлыңды ұлылыққа бөлей гөр, сонда Мен Сенің ұлылығынды көрсете аламын. 2 Себебі берген адамдарыңның бэріне мэңгілік өмір сыйлауым үшін күллі адамзаттың билігін Менің қолыма тапсырдың. 3 Мэңгілік өмір, бұл — жалғыз шынайы Құдайды жэне Өзің жерге жіберген Мені, Иса Мэсіхті, жақыннан тану. 4 Маған тапсырған ісіңді аяқтап, жерде ұлылығыңды көрсеттім. 5 Әке, элем жаратылмай тұрып Өзіңмен бірге болғанымда ұлылыққа кенелген едім. Енді Мені өз қасыңда сол ұлылыққа қайтадан кенелте гөр.

Иеміздің шәкірттері үшін мінажат етуі

6 Сені Өзің күнәкар дүниенің ішінен айырып берген адамдарға таныттым. Олар Сенікі еді, Сен Маған оларды бердің. Олар сөзіңді берік ұстанып келеді. 7 Маған тапсырғандарыңның бэрінің де Сенен шыққанына енді көздері жетті. 8 Себебі Мен Өзің тапсырған хабарды оларға жеткіздім, олар оны қабыл алды. Сенен келгенімді шэкірттерім шынымен түсініп, Мені Өзіңнің жібергендігіңе сенді. 9 Саған бағынбайтын дүние үшін емес, Өзің берген шэкірттерім үшін өтініп жатырмын, себебі олар Сенікі. 10 Менікінің бэрі Сенікі, Сенікінің бэрі де Менікі. Бұл адамдар арқылы Менің ұлылығым көрініп тұр. 11 Бұдан былай Мен жерде қалмай, Саған бара жатырмын. Бірақ олар жерде қалады. Киелі Эке, Маған берген құдіретіңмен шэкірттерімді қорғай гөр! Екеуіміздің біртұтас екендігіміздей, олар да біртұтас болсын. 12 Қастарыңда болған кезімде оларды Маған берген құдіретіңмен қорғап, аман сақтап жүрдім. Құрып кетуге тиісті адамнан басқа бірдебіреуін жоғалтқан жоқпын. Киелі жазбада сол адамның істейтіні туралы айтылғандар орындалу үшін осылай болды. 13 Ал енді Саған бара жатырмын. Бірақ Менің қуанышым толығымен шэкірттерімнің де қуанышы болсын деп осы сөздерді элі де жерде жүрген кезде айтып тұрмын. 14 Бұларға Сенің хабарыңды білдірдім. Күнэкар дүние оларды жек көріп келеді, себебі Менің осы дүниелік еместігім сияқты, бұлар да сондай емес. 15 Сенен оларды осы дүниеден экет деп емес, шайтаннан қорғай гөр деп сүрап тұрмын. 16 Менің осы дүние лік еместігім сияқты, бұлар да осы күнэкар дүниенің адамдары емес. 17 Оларды шындығың арқылы Өзіңе бағыштап, таза жүргізе гөр. Сенің сөзің — шындық. 18 Мені осы күнэкар дүниеге жібергеніңдей, Мен де бұларды осы дүниеге жіберемін. 19 Сенің шындығың арқылы олардың да Өзіңе бағышталулары үшін Мен Өзімді оларға бола Саған бағыштаймын.

Иеміздің болашақ сенушілер үшін мінажат етуі

20 Мен бұлар үшін ғана емес, олардың айтқандары арқылы Маған сенетін барлық адамдар үшін де өтініп тұрмын. 21 Әке, Мені Өзіңнің жібергендігіңе адамзаттың сенуі үшін, Сенің Менімен, Менің де Сенімен тығыз байланыста тұрғанымыздай, сенушілер де Екеуімізбен тығыз байланыста тұрып, бэрі біртұтас болсын деп өтінемін. 22 Солар да Біз сияқты біртұтас болсын деп, Өзің Маған сыйлаған ұлылықты Мен оларға да бердім. 23 Мен бұлармен тығыз байланыстамын, ал Сен Менімен солайсың. Мені Өзіңнің жібергеніңе, Мені қалай сүйсең, оларды да солай сүйетініңе адамзаттың көзі жету үшін Маған сенетіндер толық бірлікке жетсін! 24 Эке, Маған тапсырған адамдарыңның Өзім болатын жерде болуларын, эрі Өзің Маған сыйлаған салтанатты ұлылығымды көрулерін қалаймын. Бұл ұлылығымды Сен Маған Мені сүйгендіктен әлем жаратылмастан бұрын сыйлаған едің. 25 Әділетті Әке, осы дүние Сені түсінген жоқ, ал Мен Сені түсінемін. Мені Өзіңнің жібергеніңе шэкірттерімнің көздері жетті. 26 Маған деген сүйіспеншілігің солардың ішінде де болсын жэне Озім де олардың емірлерінен орын алайын деп оларға Сенің қасиеттеріңді білдірдім жэне білдіре беремін де.

18

Мэсіхтің түтқындалган кезінде көрсеткен қүдіреті

1 Осылай Құдайға сиынып мінажат еткеннен кейін Иса шәкірттерімен бірге қаладан шығып, Қидрон сайының арғы жағасына өтті. Сол жерде бір бақ бар еді. Иса шәкірттерін ертіп соның ішіне кірді. 2 Оған опасыздық еткен Яһуда да бұл жерді білетін, себебі Иса осында шэкірттерімен жиі жиналушы еді. 3 Яһуда римдік эскердің бір тобын және басты діни қызметкерлер мен парызшылдар жіберген бірнеше сақшыларды ертіп келді. Олардың қолдарында шамдары, алаулары жэне қарулары болды. 4 Өзіне не боларын түгел білетін Иса бақтың ішінен шығып, оларға: — Кімді іздеп жүрсіңдер? — деген сүрақ қойды. 5 Олар: — Назареттік Исаны! — деп жауап берді. Иса: — Ол Менмін! — деді. Опасыз Яһуда да солардың қасында тұрған еді. 6 Иса оларға «Ол Менмін!» дегенде, олар кейін шегініп, жерге жығыла кетті. 7 Иса оларға тағы да: — Кімді іздеп жүрсіңдер? — деген сұрақ қойды. Олар: — Назареттік Исаны, — деп жауап берді. Иса: 8 — Мен Солмын деп сендерге айттым ғой! Егер Мені іздеп жүрсеңдер, онда мыналарға тимеңдер, кете берсін! — деді. 9 Оның «Өзің Маған бергендердің бірдебіреуін жогалтқан жоқпын» деп айтқаны осылайша орындалды. 10 Сонда беліне семсер байлап алған Шимон Петір оны суырып алып, бас діни қызметкердің малайына қарай сілтеп қалып, оның оң құлағык шауып түсірді. Малайдың аты Мәлік еді. 11 Ал Иса Петірге: «Семсеріңді қынабына сал! Экем Маған белгілеп қойған азапты тартуым керек екендігін білмеуші ме едің?» — деп ескертті.

Мәсіхтің басты діни қызметкеряердің алдындағы адая куэлігі, ая Петірдің Мәсіхтен үш рет тануы

12 Әскер тобы мен мыңбасы жэне яһуди басшыларының сақшылары Исаны ұстап алып, бұғаулады. 13 Алдымен Оны Аннасқа апарды, өйткені Аннас сол жылы бас діни қызметкер болып тұрған Қаяфаның қайын атасы еді. 14 Халық үшін бір адамның өлгені жақсы деп яһуди басшыларына кеңес берген сол Қаяфа болатын. 15 Шимон Петір жэне Исаның тағы бір шэкірті Исаның артынан ілесіп отырды. Бұл шэкірт бас діни қызметкермен таныс еді, сондықтан оның сарайының ауласына Исамен бірге кірді. 16 Петір сыртта қақпаның алдында қалды. Жаңағы шэкірт, бас діни қызметкердің танысы, сыртқа шығып, қақпашы қызбен сөйлесті де, Петірді ішке кіргізіп алды. 17 Қақпаны ашыпжауып тұрған элгі қызметші қыз Петірден: «Сен де осы Кісінің бір шэкірті емессің бе?» — деп сұрады. Ол: «Жоқ», — деді. 18 Малайлар мен сақшылар жылыну үшін от жағып, соны айналдыра тұрды, себебі күн суық еді. Петір де солардың қасына барып, жылынып тұрды. 19 Бас діни қызметкер Исадан Өзінің шэкірттері мен ілімі туралы жауап алды. 20 Иса оған: — Мен бүкіл жұрттың алдында ашық айтып келемін. Әрдайым барлық яһудилер жиналатын мэжілісханалар мен ғибадатханада тэлім беріп жүрдім. Мен еш нэрсені бүркемелеп айтқан емеспін. 21 Сұрақтарды неге Менің Өзіме қойып жатырсыз? Не айтқанымды Мені тыңдағандардан сұраңыз. Менің не дегендерімді солар біледі ғой, — деп жауап берді. 22 Иса осыны айтқаннан кейін сонда тұрған сақшылардың бірі Оның бетін шапалақпен тартып жіберіп: — Сен бас діни қызметкерге қалайқалай сөйлейсің? — деді. 23 Иса оған: — Айтқаным дұрыс болмаса, дэлелде; дұрыс болса, Мені неге ұрасың? — деп жауап берді. 24 Осьщан кейін Аннас Исаны бұғауланған күйі бас діни қызметкер Қаяфаға жіберді. 25 Ал Шимон Петір отқа жылынып тұра берді. Қасындағылар одан: — Сен де Ананың бір шэкірті емессің бе? — деп сұрады. Ол: — Жоқ, — деп мойындамады. 26 Сонда бас діни қызметкердің малайларының бірі, Петір құлағын семсермен шауып түсірген кісінің туысы: — Сені бақта Соның қасынан көрдім емес пе? — деді. 27 Петір тағы мойындаған жоқ. Сол сэтте этеш те шақырды.

Мәсіхтің римдік эмірші Пилаттың алдындағы адал куэлігі

28 Таң сэріде яһуди дін басылары Исаны Қаяфаның сарайынан римдік эміршінің сарайына алып барды. Діни салтқа сай ластанбау үшін яһудилер эміршінің сарайына кірген жоқ, эйтпесе олар Құтқарылу мейрамындағы асқа қатыса алмайтын еді. 29 Сондықтан Пилат оларға өзі шығып: — Мына Кісіге қандай айып тағып тұрсындар? — деген сұрақ қойды. 30 Олар: — Бұл қылмыскер болмаса, Оны сізге ұстап экелмес едік, — деп жауап қайтарды. 31 Пилат оларға: — Сендер Оны алып кетіп, өз зандарың бойынша соттандар! — деді. Яһудилер: — Біреуге өлім жазасын тартқызу бізге рұқсат етілмеген, — деп жауап берді. 32 Өзінің қалай өлуге тиісті екенін меңзеп көрсеткен Исаның сөзі осылай орындалды. 33 Пилат сарайға қайта кіріп, Исаны шақыртып алып: — Сен «Яһудилердің Патшасысың» ба? — деп сұрады. 34 Иса: — Бұл сөзді өзіңіз айтып тұрсыз ба, әлде басқалар сізге Мен туралы айтты ма? — деп қарсы сұрақ қойды. 35 Пилат: — Мен не, яһудимін бе? Сені маған ұстап экелген өз халқың жэне басты діни қызметкерлер ғой. Қандай істер істеп едің? — деді. 36 Иса: — Менің Патшалығым бұл дүниелік емес. Егер ол бұл дүниелік болса, қызметкерлерім Мені яһуди басшыларының қолына түсірмес үшін күрескен болар еді. Бірақ Менің Патшалығым бұл дүниелік емес, — деп жауап берді. 37 Пилат: — Сонымен Сен бэрібір Патшасың ғой? — деп сұрады. Иса оған: — Дұрыс айтасыз, Мен Патшамын. Шындықты ашық жариялау үшін осы дүниеге келдім. Шындықты жақтаушы эркім Менің үніме құлақ салады, — деді. 38 Пилат Одан: — Шындық деген не? — деп сұрады. Осыны айтты да, яһуди басшыларына тағы барып, оларға былай деді: — Мен Одан ешқандай кінэ таппай тұрмын! 39 Ал Құтқарылу мейрамында өз салттарың бойынша сендерге бір тұтқынды босатып жіберемін. Сендерге «Яһудилердің Патшасын» босатып беруімді қалайсыңдар ма? — 40 Сонда олар: — Бұны емес, Бараббаны! — деп қатты айқайлап жауап берді. Ал Барабба ұлтшыл қарақшы болатын.

19

Мәсіхтің эділетсіз азапталып, өлімге кесілуі

1 Осыдан кейін Пилат Исаға дүре соқтырды. 2 Бір топ жасақшы тікенді бұтақшалардан тэж өріп, оны Исаның басына кигізіп, бір қан қызыл шапанды үстіне желбегей жапты. 3 Олар Исаның алдына тұра қалып: «Яһудилердің Патшасы жасасын!» — деп, шапалақпен бетінен ұра берді. 4 Пилат қайтадан сыртқа шығып, яһуди басшыларына: — Қараңдар, мен Оны сендерге экеле жатырмын: Одан ешқандай кінэ таппай тұрмын, соны біліңдер! — деді. 5 Иса басындағы тікен тэжімен, үстіндегі қырмызы шапанымен сыртқа шықты. Пилат яһудилерге: — Қараңдар, сол Адам — Мынау! — деді. 6 Басты діни қызметкерлер мен олардың сақшылары Исаны көргенде: — Айқышқа шегеленсін! Айқышқа! — деп айқай салды. Пилат оларға: — Оны өздерің алып, айқышқа шегелендер! Себебі мен Одан ешқандай кінэ таппай тұрмын, — деді. 7 Яһуди басшылары оған: — Біздің Таурат заңымыз бар, сол бойынша Ол өлуге тиіс, себебі Ол Өзін «Құдайдың рухани Үлымын» деп жүр, — деді. 8 Пилат осыны естігенде бұрынгыдан бетер қорқып кетті. 9 Сарайға қайта кіріп, Исадан: — Сен қайдан шыққансың? — деп сұрады. Бірақ Иса оған жауап берген жоқ. 10 Сонда Пилат: — Менімен сөйлескің келмей ме? Сені босатып жіберу де, айқышқа шегелетіп өлтіру де менің билігімде екенін білмейсің бе? — деді. 11 Иса оған: — Көктен берілмесе, Маған билігіңіз жүрмес еді. Сондықтан Мені ұстап бергеннің күнэсы сіздікінен де үлкен, — деп жауап қайтарды. 12 Осы сөзден кейін Пилат Оны босатып жіберуге тырысты, бірақ яһуди басшылары: — Егер Оны босатып жіберсеңіз, Рим патшасының досы емессіз! Өзінөзі патшамын деген эркім Рим патшасына қарсы! — деп айқай салды. 13 Осы сөзден кейін Пилат Исаны сыртқа шығартып, өзі Тастөселген деп аталатын алаңдағы төрелік тағына отырды; осы алаңның жергілікті аты Ғаббата. 14 Бұл Құтқарылу мейрамынан бір күн бұрын түскі сағат он екілерде болған еді. Пилат яһудилерге: — Міне, Патшаларың! —деді. 15 Бірақ олар: — Алып кетіңіз Оны, айқышқа шегеленсін! — деп айқай салды. Пилат оларға: — Мен айқышқа Патшаларынды шегелетейін бе?! — деген сұрақ қойды. Басты діни қызметкерлер: — Рим патшасынан басқа ешқандай патшамыз жоқ! — деп жауап берді. 16 Сонда Пилат олардың дегеніне көніп, Исаны айқышқа шегелеп өлтіруге бұйырды.

Мэсіхтің айқышқа шегеленіп, жанын қүрбан етуі

Сонымен жасақшылар Исаны ұстап алып кетті. 17 Ол айқыш ағашын Өзі арқалап, қаладан шықты да, Маңдайтөбе деп аталатын жерге қарай бет алды; мұның жергілікті аты Ғолғота. 18 Жасақшылар Исаны басқа екі адаммен бірге, біреуін оң, екіншісін сол жағына, ал орталарына Исаны қойып, үш айқыш ағашқа керіп шегелеп, көтеріп қойды. 19 Пилат тақтайша жасатып, айқыштың жоғарғы жағына бекіттірді. Оның бетінде «Назареттік Иса — Яһудилердің Патшасы» деп жазылған еді. 20 Мұны көптеген яһудилер оқыды, себебі Иса айқышқа шегеленген жер қалаға жақын еді, эрі жазу еврейше, латынша жэне грекше жазылған болатын. 21 Ал яһудилердің басты діни қызметкерлері Пилатқа былай деді: — «Яһудилердің Патшасы» емес, «Мьшау Яһудилердің Патшасымын деді» деп жазыңыз! 22 Пилат оларға: — Мен жазарымды жазып қойдым, — деп жауап қатты. 23 Жасақшылар Исаны айқышқа шегелегеннен кейін Оның сырт киімдерін төртеуі тең бөлісіп, көйлегін де алды. Ол басынан аягына дейін тігіссіз тұтас тоқылған еді, 24 сол себепті олар бірбіріне: «Бұны жыртпай, жеребе тастап, кімге түсетінін шешейік», — деді. «Жау жамылғымды бөлісіп алады, киімім үшін жеребе салады» деген Забурдағы сөз осылай орындалды. Мұны жасақшылар жүзеге асырды. 25 Иса шегеленген айқыштың қасында Оның шешесі, нағашы әпкесі, Клеопаның эйелі Мэриям жэне мағдалалық Мэриям тұр еді. 26 Иса шешесін және оның қасында тұрған Өзінің жақсы көретін шэкіртін көргенде шешесіне: «Апа, енді мынау — сіздің ұлыңыз!» — деді. 27 Содан кейін шэкіртіне: «Енді осы кісі — сенің анаң!» — деді. Сол сэттен бастап шэкірті Исаның шешесін қамқорлығына алды. 28 Тиісті нэрселердің бэрінің түгел орындалғанын білген Иса бұдан кейін: «Мен шолдеп тұрмын», — деді. Забурда алдын ала жазып қалдырылған бұл сөз де осылай іске асты. 29 Сол жерде сірке суына толы құмыра тұрған еді. Жасақшылар бір сорғышты сірке суына батырып алып, үсоп бұтағына бекітіп, Исаның аузына тосты. 30 Иса сірке суын сорғаннан кейін: «Енді түгел орындалды!» — деді де, басын иіп, жан тапсырды. 31 Бұл жұма күні, ал ертеңіндегі сенбі үлкен мейрам болатын. Шегеленгендердің денелерін мейрам күні айқыш ағашта қалдыру яһудилердің діни ережелерін бұзу болып табылар еді. Сондықтан яһуди басшылары Пилатқа барып, шегеленгендерді аяқтарын сындырып елтіріп, сүйектерін айқыштан алып тастауын өтінді. 32 Сонымен жасақшылар келіп, Исамен бірге шегеленген екі кісінің аяқтарын сындырды. 33 Ал Исаның қасына келіп, Оның өліп қалғанын көрген соң, аяқтарын сындырған жоқ. 34 Бірақ жасақшылардың біреуі Исаның бүйіріне найзасын сұғып алды, сол заматта қан мен су шыға келді. 35 Осыны көрген кісі сендер де сенсін деп бұған куэлік береді. Оның куэлігіне сенуге болады, ол шындықты айтып тұрғанын біледі. 36 Киелі жазбадағы «Оның ешбір сүйегі сындырылмасын!» деген сөз орындалуға тиіс еді, бұл солай болды да. 37 Киелі жазбалардың тағы бір жерінде: «Олар өздері түйреген Кісіні көретін болады» деп те жазылган.

Сүйектің қабірге қойылуы

38 Бұдан кейін ариматеялық Жүсіп деген кісі Пилатқа барды. Жүсіп Исадан тэлім алған шэкірті болғанмен, мұнысын яһуди басшыларынан қорыққанынан жасырып келген еді. Осы кісі Пилаттан Исаның мәйітін айқыштан түсіріп алуға рұқсат сұрады. Пилат бұған келісті. Жүсіп барып, сүйекті айқыштан түсіріп алды. 39 Сондайақ Нікөдем де сол жерге келді. Ол мэйітке жағатын мүр мен алой шайырының жүз қадақтай қоспасын экелді. Нікөдем бұрын бір кезде түн ішінде Исага келіп кеткен болатын. 40 Яһудилердің жерлеу салты бойынша екеуі мэйітке осы хош иісті қоспадан сала отырып оны бэтес орауышқа орады. 41 Исаны айқышқа шегелеп өлтірген жердің маңында бір бақ болатын, сонда элі ешкім қойылмаған бос қабір бар еді. 42 Яһуди мейрамының қарсаңы болғандықтан жэне қабір жақын тұрған соң, олар Исаның сүйегін соның ішіне апарып қойды.

20

Мэсіх қайта тірілді!

1 Жексенбі күні элі қаранғы болған кезде мағдалалық Мәриям (жартастан үңгіп жасалған) қабірге келіп, оның аузын бекіткен қақпақ тастың орнынан алынып қалғанын көрді. 2 Мәриям Шимон Петірге және Исаның жақсы көрген шэкіртіне жүгіріп барып, оларға: «Иемізді қабірден алып кетіпті! Оны қай жерге қойғанын білмейміз! — деді. 3 Петір мен әлгі шэкірт дереу қаладан шығып, қабірге қарай беттеді. 4 Екеуі бірге жүгіре жөнелді, бірақ сол шэкірт Петірден жылдамырақ болғандықтан қабірге алдымен жетті. 5 Ол еңкейіп, бэтес орауыштың жатқанын көрді, бірақ ішіне кірмеді. 6 Сол сэтте оның соңын ала Шимон Петір де келіп, қабірге кірді. 7 Ол да бэтес орауыш пен Исаның беті бүркелген сүлгінің жатқанын көрді. Сүлгі бэтес орауышпен бірге емес, бүктелген күйі бөлек жатыр екен. 8 Сонда бірінші болып келген элгі шэкірт те қабірге кірді. Ол да соны көріп, Исаның тірілгеніне сенді. 9 Сол кезде олар Исаның Киелі жазбаларға сай өлімнен қайта тірілуге тиіс екендігін элі де түсінбеуші еді. 10 Содан кейін екі шэкірт тұрған үйлеріне қайта оралды.

Қайта тірілген Мәсіхтің мағдалалық Мәриямға көрінуі

11 Ал Мэриям үңгірдің алдында жылап тұрды. Жылап тұрған ол қабірдің ішіне еңкейіп қарағанда, 12 аққа оранған екі періштенің отырғанын көрді. Біреуі Исаның сүйегі қойылған жердің бас жагында, екіншісі аяқ жағында отыр екен. 13 Періштелер Мэриямға: — Қарындас, неге жылап тұрсың? — деп тіл қатты. Ол: — Мырзамды алып кетіпті, енді Оны қай жерге қойғанын білмеймін, — деді. 14 Осыны айтқаннан кейін артына бұрылған Мэриям Исаның тұрғанын көрді, бірақ Оны танымады. 15 Иса: — Қарындас, неге жылап тұрсың? Кімді іздеп жүрсің? — деп сұрады. Мэриям Оны бағбан екен деп ойлап: — Мырза, Оны алып кеткен Сіз болсаңыз, қай жерге қойғаныңызды айтыңызшы, мен Оны алып келейін, — деді. 16 Сонда Иса оған: — Мәриям! — деп үн қатты. Мэриям Исаға бұрылып: — Раббуни! — деді. Бұл сөз «Үстазым!» деп аударылады. 17 Иса оған: — Маған қолынды тигізбе, себебі Мен элі Әкеме көтерілген жоқпын. Одан да бауырластарыма барып, оларға Менің Әкеме, яғни сендердің де Әкелеріңе, өз Құдайыма, яғни сендердің де Құдайларыңа көтерілетінімді айт! — деп тапсырды. 18 Мағдалалық Мэриям шэкірттерге барып, өзінің Иемізді көргенін жэне Оның осы айтқандарын жеткізді.

Мәсіхтің шәкірттеріне келіп, үлы тапсырманы аманат етуі

19 Сол жексенбі күнінің кешінде Исаның шэкірттері жиналып, яһуди басшыларынан қорыққаннан есіктерді бекітіп алган еді. Кенеттен кіріп келген Иса, орталарына тұра қалып: «Сендерге амандық пен тыныштық болсын!» — деп батасын берді. 20 Осыны айтқаннан кейін Иса оларға екі қолы мен бүйірін көрсетті. Шэкірттері Иелері Мэсіхті көріп қатты қуанды. 21 Иса оларға тағы да: «Сендерге амандық пен тыныштық болсын! — деді. — Экемнің Өзімді осы дүниеге жібергені сияқты, Мен де сендерді адамдарға жіберемін». 22 Осылай дегеннен кейін шэкірттерінің бетіне демін үрлеп: «Киелі Рухты қабыл алыңдар! 23 Кімнің күнэларын кешсеңдер, солар кешіріледі, ал кімнің күнэларын кешпесеңдер, солар кешірілмейді», — деді.

Күмэнданған Томаның Мэсіхтпі көріп, тпірілгеніне сенуі

24 Исаның он екі шәкіртінің бірі, Сыңарлас деп аталып жүрген Тома, Иса келген кезде олардың арасында жоқ еді. 25 Басқа шэкірттер оған: — Біз Иемізді көрдік, — дегенде, Тома: — Мен Оның қолдарынан шегелердің орнын көрмесем, саусағыммен шегелердің орнын сипап, бүйіріндегі тыртығын қолыммен ұстап көрмесем, Оның тірілгеніне еш сенбеймін, — деп жауап берді. 26 Бір аптадан кейін Исаның шэкірттері тағы сол үйге жиналды, олармен бірге Тома да болды. Есік бекітілген еді, бірақ Иса кіріп келіп, орталарына тұра қалды да: — Сендерге амандық пен тыныштық болсын! — деді. 27 Содан кейін Томаға: — Менің қолыма саусақтарыңды тигізіп қара, алақанынды бүйіріме қой және сенімсіз болмай, сенетін бол! — деді. 28 Тома Оған: — Ием менің, Құдайым менің! —деді. 29 Иса: — Тома, сен Мені көргендіктен Маган сеніп тұрсың. Ал Мені көрмесе де сенетіндер бақытты! — деп жауап берді. 30 Иса шэкірттерінің көз алдында осы кітапта жазылмаган басқа да көптеген кереметтер істеді. 31 Ап жазылғаңдары Исаның Құтқарушы Мэсіх, Құдайдың рухани Үлы, екендігіне сендер сеніп, сенімдерің арқылы Онымен тығыз байланыста тұрып, шынайы өмірге ие болсын деген мақсатпен жазылған.

21

Мэсіхгпің шэкірттерімен көл жағасында кездесуі

1 Бұдан кейін Иса Тіберия көлінің жағасында тағы бір рет шэкірттеріне көрінді. Бұл былай болған еді: 2 Шимон Петір, Сыңарлас Тома, Ғалилеядағы Қана қаласынан шыққан Натанайыл, Зебедейдің ұлдары жэне Исаның тагы басқа екі шэкірті бэрі бірге болды. 3 Петір оларға: — Балық аулауға бара жатырмын, — деді. — Біз де барайық, — деді олар. Содан сыртқа шығып, қайыққа мінді. Алайда бұл түні олар түк ұстаған жоқ. 4 Таң сэріде Иса жағада тұрды, бірақ шэкірттері Оның Сол екенін білмеді. 5 Иса оларға: — Балалар, балықтарың бар ма? — деп үн қатты. — Жоқ. 6 — Ауды қайықтың оң жағынан салыңдар, сонда біразын ұстайсыңдар, — деді Иса. Олар ауын тастаған соң түскен балықтың көптігінен оны тартып шығара алмады. 7 Сол кезде Исаның жақсы көретін шэкірті Петірге: «Бұл — Иеміз ғой!» — деді. «Бұл — Иеміз ғой!» дегенді естігенде, сырт киімсіз жүрген Шимон Петір көйлегін буып алып, суға секірді. 8 Басқа шэкірттер де қайықпен жағаға беттеді, олар жағалаудан алыс емес, жүз метрдей жерде жүрген еді. Бұлар балыққа толы ауды сүйретіп келді. 9 Жағалауға шыққан олар күйген ағашпен жағылған отты, оның үстіндегі балық пен нанды көрді. 10 Иса оларға: «Қазір ұстаған балықтарыңнан әкеліңдер!» — деді. 11 Петір суға түсіп, үлкенүлкен балыққа толы ауды жағалауға шығарды, бір жүз елу үш балық бар екен. Балық сонша көп болса да, ау жыртылмапты. 12 Иса оларға: «Енді келіп, тамақтанындар!» — деді. Шәкірттердің ешқайсысының: «Кімсіз?» деп сұрауға батылы бармады. Себебі олар Оның өздерінің Иелері Мәсіх екендігін білді. 13 Иса келіп, нан алып, бұларға үлестіріп, балықтан да берді. 14 Бұл Исаның өлімнен қайта тірілгеннен бері шэкірттеріне үшінші рет көрінуі еді.

Мәсіхтің Петірге арнаған тапсырмасы

15 Олар тамақтанып алғаннан кейін, Иса Шимон Петірден: — Жохан ұлы Шимон, сен Мені мыналарға қарағанда көбірек сүйесің бе? — деп сұрады. — Иэ, Ием, Сізді жақсы көретінімді білесіз ғой. — Тоқтықозыларымды бақ! 16 Иса екінші рет: — Жохан ұлы Шимон, сен Мені сүйесің бе? — деп сұрады. — Иэ, Ием, Сізді жақсы көретінімді білесіз ғой. — Иса оған: — Қойларымды бағып жүр! — деп тапсырды. 17 Иса үшінші рет: — Жохан ұлы Шимон, сен Мені жақсы көресің бе? — деп сұрады. Иса: «Сен Мені жақсы көресің бе?» деп үшінші рет сұрағандықтан Петір мұңайып: — Ием, Сіз бәрін де білесіз, Сізді жақсы көретінімді де білесіз, — деді. Иса оған: — Қойларыма қарап жүр! 18 Саған өте маңызды шындықты айтамын: жас кезіңде сен беліңді өзің байлап, қалаған жағыңа бардың. Ал қартайғанда қолынды созып тұрасың, сонда басқа біреу беліңді байлап, барғың келмеген жаққа еріксіз ертіп кететін болады, — деді. 19 Иса бұны Петірдің Құдайдың ұлылығын қандай өлімі арқылы паш ететінін білдіру үшін айтты. Осыдан кейін оған: «Мен жүріп өткен жолмен жүр!» — деп тапсырды. 20 Петір бұрылды да, Исаның жақсы көретін шэкіртінің ілесіп келе жатқанын көрді. Ол дастарқан басында Исага қарай жантайып жатып: «Ием, Сізге опасыздық жасайтын кім?» — деп сұраған шэкірт еді. 21 Петір сол шэкіртті көргенде Исаға: — Ием, ал мынау ше? — деді. 22 Иса: — Қаласам, Мен қайтып келгенше ол осында болады, онда сенің не шаруаң бар? Өзің Мен жүріп өткен жолмен жүр! — деп жауап берді. 23 Бүдан кейін бауырластар арасында «сол шэкірт өлмейді» деген сөз тарады. Бірақ Иса Петірге «өлмейді» деп айтқан жоқ. «Қаласам, Мен қайтып келгенше ол осында болады, онда сенің не шаруаң бар?» деген еді.

Соңғы сөз

24 Осының бэріне куэ болып, барлығын жазып қалдырған — элгі шэкірт. Біз оның куэлігінің шынайы екенін білеміз. 25 Исаның істеп кеткен көптеген басқа да істері бар. Олар туралы толықтай жазса, жазылуға тиісті кітаптар, менің ойымша, бұл дүниеге сыймас еді. Аумин.