`Johnna Kasa Paokhamatha `Tui Chi Phasa Khangasa ~1 1 Haophok khareli Tui chi leihairasai. Tui chi Vareli ngasosai, kala Tui chi Varelaka. 2 Kharewui eina Vareli ngasosai. 3 Ot saikora awui manga eina kashokna kala sakahai saikora hi a mazangla kasa maleilak mana. 4 Awuili kharing kaho chi leisai, kala chi mikumowui kahorna. 5 Kahor china tangkhamang-li horngasaka, kala tangkhamangna chili mayuirar mana. 6 John kaho Varena chiho khara mi akha leisai. 7 Mi saikorana kahor chiwui pao shalaga shitsangpai khavai ana shakhi rami. 8 Kahor chi a maningmana, kha kahor chiwui shakhi mikhavai kharana. 9 Mi kachivali horkhangasaka khamashunga kahor chi okathuili rakhamina. 10 Ana okathuili leisai kala awui manga eina okathui hi sakhuilala okathuina ali matheimi mana. 11 Ana awui ramli rai, kha awui mibingna ali makhuisangmi mana. 12 Kha awui mingli shitsangda khuikasanga saikorali ana Varewui naongara ngasa khavai pangshap mi. 13 Athumli kaphara chi asheewui eina maningmana, phasawui einala ma-ningmana, kha Varewui ningkachang-na. 14 Tui china phasa kada ithumwui ngachaili rapama. Ava khamashung eina lukhamashan pemtinghai. Ava-vawui eina khara Naoho chiwui te-khamatei chi ithumna theihaira. 15 (Johna awui pongli shakhi mida kahang "Ina kahang iwui thili khara mipa china ili reimei, kaja ava ili rida leihaira kasana" kachipa chi hina.) 16 Awuili penning kahaiwui vang ithumna lukhamashanwui tungli lukhamashan samphanga. "Varena ain chi Mosesli mi; kha khamashung eina ilukhamashan Jesu Christawui eina kharana. 18 Vareli khipakha matheilak ranga; Avavawui makali khalei Naoho mangna theikhanga-sakna. `John Rahikmewui Shaukhi 19 Kala Jehudibinga, pangmonbing eina Levitebingli Jerusalemwui eina chihovada Johnli "Na khipakhala" da angahan khangasak chitharan, Johnna mashunglak eina hanga. 20 Ana khikha mangalar mana, kha "I Christa chi manigmana" da hang-phata. 21 Chieina athumna "Chitha-akha na khipa khala?" da ngahana." "Elijahla?" Ana ngahankai, "Maningmana." "Na maran chila?" Chieina ana "Maninglak mana" da ngahankai. 22 Chiwui thili athumna ngahanlui, "Na khipa khala kachi ithunili kachihobingli unghang khavai Sakhangatha Kharebing hangmilu. Nana nakhalatta khina 35 Akhama katha Johnna awui jikhala?" 23 Ana hanga, "Isaiah ma- sakhangatha khanili ngasoda ngani- ranna hangkahai thada, 'Prohowui ngsai. 36 Kala Jesu zatkasa theida shongfa ngatar ngasakhfda lamhang- hanga, "Yanglu, Varewui Yaonao!" li vackazat akhon chi ina." 37 Sakhangatha khani china awui 24 Phariseebingna kachiho athum- kahang chi sbada Jesuwui thi shur- na Johnli rahanga, 25 Na Christala thuwa. 88 Jesuna ngarei khaung eina maning, Elijahla maning, maran chila ani shurkhara chi theida hanga, "Khi mailing, jiakha khisada rahikmi kha- phakazatkhala?" Chiema anima Jesu- la?" ^Johnna ngahankai, "Ina tara li hanga, "Oja, na kali parnli khala?" eina rahikmi; kha nathumwui nga- "Jesuna hanga, "ftayanglu." Anina chain akha nganingda khalei chi Jesuwui pamkhavai chi athei, kala nathumna mathei mana. 27 A iwui chithang ali ngasopam haowa, kaja thili kharana, kha ina awui pheihop kazing yinghamasai. 40 Johnna ka- khara khalakida matik maningmara." hang eina shurkhava khani chiwui 28 Saikcra hi Johnna rahikmi khavai ngachaili akhana Simon Peterwui Jordan kongwui lakhavak Bethanyli agato Andrewna. 41 Ana hengsada kashokna. ama Simonli samphangda hanga, "Ithum Messiahli samphang haira." Yanglo Varewui Yaonao (Chiwui kakhalatta Christa kajina). 29 Akhama katha Jesu rakhara 42 Kala ali Jesuwuili thanvai. Chi- theida Johnna hanga, "Yanglu, oka- eina Jesuna ali yangkada hanga, "Na thuiwui morei khuithuikhame, Vare- Johnwui naomayara Simon chilamah^ wui Yaonao 30 'Iwui thili akha rarali, Nali Cephas hohowra." (Chiwui ka- ava ili reimei, khikhala jila ava ili khalatta Peter kajina). rida leikasana da ina kahanga chi hipana. 31 Ila ali matheisa mana, kha Jesuna Philip eina Nathanaelli Kaho Israelnaobingli a khipakhala da thei- 43 Akhama katha Jesuna Galileeli khavai tara eina rarahik khamina," vakhavai ngarana. Kala Philipli 32 Kala s.hakhi mida hanga, "Mang- samphangda hanga, "Ili shurlu." lana kazingramwui eina nasha thada 44 Philip hi Andrew! eina Peterwui tai kala awui tungli takapa ina thei. keinung Bethsaidawui mi ngasasai. 33 Iali matheisamana; kha ili tara eina 45 Philipna Nathanaelli samphangda rahikmi khavai kashivata china han- hanga, "Moseswui ainli kapi kahai ga, "Mangla takhangasama, nana ka- kala maranbingnala kapi kahai mipa, theipa, chi Mangla Kathara eina ra- Josephwui naomayara Nazarethwui hikkahai chilaka." 34 Kala ina thei- Jesu chili ithum samphang haira." kazakta shakhi kasana kaja a Vare- 45 Nathanaelna hanga, "Nazarethwui wui naelaka." eina khamatha ot kashokpaila?" Philipna "Sayanglu" da hanga. 47 Na- thanael khara theida Jesuna hanga, "Yanglu, Israelwui mi akha laka, awuili khayon khikha maleimana. 4 sNathanaelna "Hi kathada thei-khala?" da ngahana. Jesuna ngahankai, "Philipna nali mahokhui rang-lakha khaorarongwui azingli leila-kha thei. 4!,Nathanaelna Jesuli ngahankai, "Oja, na Varewui Naomaya-, rana. Kala Israelwui awungana." 50 Jesuna hanga, "Ina nali khaorarongwui azingli theiya da kahangwui vang shitkasangla? Chili mataikha-mei kachungkha theifara." 51 Kala Jesuna ali hanga, "Kachangkhat eina nathumli kahangna, nathumna kazin-gram shokahai theira, kala Varewui kazingraobingna Miwui Naomayara-wuili katung kaka theira. Canali Ngala Shakkaza 2 Kakathum thang Galilee ngalei Canali ngala shakkaza akha leisai, kala Jesuwui avala chili leisai. 2 Ngala shakkaza chili Jesulila awui sakhangathabinglila hoi. 3 Kala dra-khatheira vatkahai tharan avana Jesuli hanga, "Drakhatheira malei-thura." 4 Chieina Jesuna hanga, "He shanao, nawui khiyang leikhala? Iwui atam maungshung ranga." "Avavana raobingli hanga, "Ana ka-hahang chi'salu." 'Apam chili Jehu-diwui khangacha athi shurda pheo-matha khavai ngankha tharuk haisai. 7 Jesuna athumli hanga, "Hambing hi tara chipem howlu." Chieina athumna akhamong kashungda chipemser haowa. 8 Jesuna hanglui, "Ara sok-khuida zatkhang kashina chili khuiva milu." Chieina athumna khuivami. '•'Zatkhang kashina china mazap kha-yang eina drakhatheira wonhairasai, kala chi kachieina rakhala da ma-theithu mana, (tara sokkasanga rao-bing chimangna katheina). Chieina makham kahaiya chili hokhuida hanga, 10 "Kateishe mangkapha rida Miami ngachana, kala mibingna penlak eina mangkahaiwui thili mangkashi khamina. Kha nashe aruila mangka-phapa haida lei. "Hi Jesuwui khu-dambingwui ngachaili khare, Galilee-wui Cana ngaleili kasana, kala awui tekhamatei phongshokta sakhanga-thabinga ali shitsanghaowa. 12 Chi-wui thili Jesuna avavala achina nga-rala kala awui sakhangathabingla ngasoda Capernaumli tai, kala chili khani kathumthang pamsanga. Jesuna Vareshim Sakhamatha fMt. 21; 12 - 13; Mk. 11; 15 - 18 Lk. 19; 45 - 46 ) 13 Jehudiwui makankhami phanit nganaihaoda, Jesuna Jesuralemli kai. "Vareshim lungli sei yao, khana khayorbing kala lupa kakaibing leigh sakasa thei. 1 "Chieina kharawui lijei sakhuilaga Jesuna sei kala yao saikora Vareshimwui eina kashamshokser haowa, kala lupa kakaibingwui lupa chi heithami hailaga tablela phalatmi haowa. 16 Kala ana khana khayor-bingli hanga, "Ot saikora hi khui-thuiser howlu; ishavawui shim hi lei ngapha masa ngasakpai mana. "Chieina awui sakhangathabingna hithada kapi kahai phaningunga, "Nawui shimwui vang ining sang-nahaida mei thada chuingasaka." lsChiwui thili Jehudibingna rada 1; 51 Hao. 28; 12 . 2; 12 Mt. 4; 13 . 2; 13 Sho. 12; 1 - 27 . 2; 17 Laa. 69; 9 . hanga, "Nana hi kasawui mashun leiya da theikhavai khi khudam chi-theira khala? 19 Jesuna ngahankai, Vareshim hi sakhai howlu, Iaga ina kathuin thangwui lungli sakaluira -'"Chieina Jehudibingna hanga, "Vareshim hi sakakali zingkum hang-matida. tharuk zanga, Iaga nana ka-thum thangwui lungli sakara kaji-la?" 21 Kha Jesuna Vareshim kacni hi awui phasali kahangna. 2 -Ana kathiwui eina ringkhalui chitharan chiwui apong kahang eilida awui sa-khangathabingna phaningunga. Chieina athumna kathara tui kala Jesuna hangkahai chili shitsanga. Jesuna Mi Saikorali Kathei 23 Chitharan Jesuna makankha-mi phanitli Jerusalemwui lungli lei-lakha, ana sakahai khudambing chi kathei eina mi kachungkhana ali shitsanga. 24 Kha Jesuna athumli mashitsangmana, 25 kaja mi saikorali ana theiser kahaiwui vang miwui ningli khi leikhala kachi hangmilui khavai khikha maleimana. Jesu eina Nicodemus 3 Chitharan Phariseewui mi akha Nicodemus kaho Jehudiwui ka-thana akha leisai. 2 Ana ngayashong Jesuli rada hanga, "Oja, na kazing-ramwui eina khara oja akhana kachi ithumna thei; khikhala jila nana sakahai khudambing chi Varena ngasokhami maningla khipanakha masarar mana." 3 Jesuna ngahankai, "Kachangkhat eina ina nali kahangna, 'Kachikathali mapharaluishit ngasak akha Varewui wungram chi matheirar mara.'" 4 Nicodemusna hanga, "Mi akhana sarhai Iaga ka-thada pharaluishit pairakhala?" 5 Jesuna ngahankai, "Kachangkhat eina ina nali kahangna, kachikatha-na tara eina kala mangla eina ma-pharalui akha Varewui wungramli mazangrar mara. "Phasana kaphara chi phasana, kala manglana kaphara chi manglana. 7 lna kahang hili ma-takhak kahai masa alu, 'Nali pharaluishit ngasak phalungra'. 8 Masina awui phankhangaili phana, kala nana chiwui akhon shalaga kachiwui eina phanra khala kala kachivak phanvahao khala kachi matheimana. Manglana kapharabing chikathana." "Nicodemusna hanga, "Kathada hi-thapairakhala?" 10 Jesuna ngahankai. "Na Israelwui oja akhana Iaga hi matheikhui rangla?" "Kachang-khat eina ina kahangna, "Ithuma ithumna kathei chi matui, kala mik eina theikahai chili shakhi khamina; kha nana ithumwui shakhi makhui-sang mana. 12 Ina okathuiwui ot hanglaga mashitsang akha kazing-ramwui ot hanglala kathada shit-sangra khala? 13 Miwui Naomayara kazingxamwui eina kata chi maningla khipakha kazingram maka-ranga. "Kala MQsesna lamhangli phara khangkaka chithada Miwui Naomayaralila khaiigka phalungra. 15 Kala ali shitkasangbing katang makhavai kharing samphangra. 10 Khikhala jila Varena okathuili lei-shina kahaiwui vang awui Naoho chi miya. Nao chili j shitkasanga mi kachiva mathila katang makhavai kharing samphangra. "Okathuili 2; 19 Mt. 26; 61; 27; 40; Mk. 14; 58; 15; 29 . 3; 14 Mish. 21; 9 . khayon mikhavai Varena anao Ma-yarali chihokhara maningmana, kha awui manga eina okathui hi huikhui khavaina. 18 Ali shitkasanga chili mayon ngasakmara; kha mashitka-sanga chili yonngasak haira; kaja Varewui Naoho chiwui mingli ma-shitsang mana. 19 Bichar chi hithai, kaja kahor chi okathuili rahaira, kha mikumona tangkhamangli lei-shitha haowa kaja athumwui otsak maphamana. 20 Makapha kasa mina kahorli ningkachai; kala athumwui otsak theihaipai shinada kahorli maramana. 21 Kha khamashung ka-saa china awui otsak chi Varewui ningkachangna da mathingrik eina theikhavai kahorli rai. Jesu Reikasang kala John Teoka-sang 22 Chiwui thili Jesula awui sa-khangathabingla Judea ngaleili vai. Apam chili athumli ngaso pamda rakahik khuimi. "Johnnala Salim-wui ngalemli khalei Aenonli rahik-misai. Kala apam chili tara tarakha leisai* kala mi kachungkha rada ana rahikmi. "Chitharan John phathop-li mazang rangsai. 25 Chitharan Johnwui sakhangathabing eina Jc-hudi akha dharmawui ravaikhama-thawui pongli ngayat khangarok shoka. 26 Chieina athumna Johnli ahanga, "Oja, Jordan kongwui la-khavak nali ngasopam kasa, nana awui maramli shakhi khamipa, chi hili rahikmida leili, kala mi sorkha-ngasai shurzatta lei." 27 Johnna ngahankai, "Kazingramwui eina khami maningakha khipanakha khikha masamphangrar mana. 2 SI Christa maningmana kha ali rimeida ili chi-hokharana da ina kahang chi na-thum theihaira. 2 nMakhamkahaiva chi makhamkahaiawui vangna. Ma-khamkahaiawui ngasotana ali nga-sopamda awui khon kasha eina ma-thana. Chithada sada iwui ringka-pha chi ara kashung haira. 30 A rei-sang phalungra, kha I teosang phalungra. Kazingram eina Kara Jesu 31 Atungshongwui eina kata chi saikorawui tungli lei; okathuiwui eina khara china okathuiwuina kala okathuiwui apong matuiya. Kha kazingramwui eina kharaa china saikorawui tungli lei. 32 Jesuna awui kathei kasha chi hanga, kha khipanakha makhuisang mana. s;!Awui shakhi khuikasanga china Vare hi khamashunga laka kachi hangshapa. 3 4 Varena kashivata a china Varewui tui matui, kaja Varena awui mangla chipemmi. 35 Avavana Anao Mayarali leishi, kala ot saikora awui pangli horsangmi kahaina. ^Naomayara chili shitkasanga china katang makhavai kharing samphangra; kahang makhanganaa china kharing kaho matheimara, kha Varewui malungkhavat awui tungli lei. Jesu eina Samariawui Shanao 4 Johnwuili langda kashura ka-chungkhali Jesuna rahikmi kachi Phariseebingna shai. 2 (Kachang-khat Jesu akhalattana rahikkhami maningla awui sakhangathabingna kasana.) 3 Hi kasha eina Jesuna 3; 24 Mt. 14; 3; Mk. 6; 17; Lk. 3; 19 - 20 . 3; 28 Jn. 1; 20 3; 35 Mt. 11; 27; Lk. 10; 22 . Judeawui eina Galileeli latunga. hili tara maratalm khavai tara chi 4 Kala Samaria eina ngaruivaki ji- ili khamilu." luJepuna hanga, "Na-haoda, 5 Sychar kaho Samariawui gaharali unghokhuilu. "Shanao-keinung kaja Jacobna anao mayara pava china ngahankai, " 1 gahara Joseph! i khami leiwuk chiwui nga- malei mana." Jesuna ali hanga, lemli vai. "Jacobwui rakhong chi "Nana nagahara maleimana da chili leisai, kala kharam kazatna kahang hi mashunga, 18 kaja na chothacda rakhong chiwui ayarli mayar phangali ngakum haira, kala apamkhui, chi ngashun pung thara* ami leida khalei hila nagahara ma-da khani maikhalina. ning mana. Nana kahang chi ma- 7 Apam chili Samariawui shanao shunga." 19 Shanad (China hanga, akha tara ratarasai. Jesuna ali "Amei, na maran akhana da ina hanga, "Ili tara khamimanglu." theikhui. 2 uIshawo ngarana ka-"(Chitharan awui sakhangathabing phung hili Vareli; khoruma kha keinungli kashakaza alohairasai.) Jerusalem hi mibingna khorum kha-"Samariawui shanao china hanga, vai apamna da nathumna hanga. "Na Jehudina kathada Samariawui 21 Jesuna hanga, "He shanao ili shit-shanao ili tara pokhala?" (Khikhala sanglu." Avava chili nathumna ka-jila Jehudibingna Samariawui mi- phung hilila Jerusamelila makho-bingli ot mangalon mana.) inJcsuna rumluiki kachi atam rarali. 22 Na-ali ngahankai, "Nana Varewui kha- thumna makathei; otli khoruma, mi chi theisasi kaja kala nali tara kha ithuma theikazak kahai chili kapopa hi khipakhala da theisi kaja khokharumna, kaja huikhami hi nana ali X>da nali kharinga tara chi Jehudiwui eina kharana. 2 SKhama-mihairara." "Shanaopava china shung eina khokharumbingna Avava hanga, "Amei, nawui tara sokkhui chili mangla kala khamashung eina khavaila makhuiphung, kala ra- khorumki kachi atam rarali, kala khongna hiyakha thuklaga nana ka- chi aruina. Avavana ali khorum chiwui eina kharinga tara chi khui- ngasak khangaibing chi hikathabing-rakhala? 12 Ishawo Jacobli na rei- una. 24 Vare hiya Manglana, chiei-meila? Ana ithumli rakhong hi kha- na khokharumbihgna mangla mina, kala ala awui naobingla kala eina, kala khamashung eina khorum shakeibingila hi ma-igkasana." 13 Je- phalungra." 20 Shanaoi china hanga,' suna hanga, "Tara hi khamanga mi "Messaiah, Christala Jcaho chi rara kachiva rachanglui shitra, 14 kha ina da ina thei. Ana khara tharan ot sai-miki kachi tara chi khamanga china kora ithumli ana riangchithcira." marachanglui mara. Ina miki kaja 20 Jesuna ali hanga, "^fali ngazekta tara chiya awuili workashoka katang khalei I hi alaka." makhavai kharing ura ngasahowra." 27 Chichangli sakhangathabing r'Shanaopava china hanga, "Amei, ungrasai, kala ana shanaoli chan nga-ina marachanglui khavai kala apam zek kasa theida matakhak haowa. 4; 5 Hao. 33; 19; Josh. 24; 32 . 4; 9 Ezra. 4; 1 - 5; Neh. 4; 1 - 2 . 1 Kha khipakha shanao chili na khi ningchang khala kala Jesuli khisada ali chan ngazek khala da mangahan mana. 28 Chieina shanao china awui taraham hailaga keinungli latungda mibingli hanga. -'■'"Rayanglu, ina sakahai saikora hangmishapa mi akha lei; hi Christa kaho chirala?";iuAthumna keinungwui eina rada Jesuli samphanga. 31 Athum ramahung lakha sakha-ngathabingna Jesuli "Oja, phaza-khuifalu" da hanga. "Kha Jesuna athumli hanga, Nlaihumna maka-theiya kashakaza ina zaki kachi lei.";!:>Chieina kachikathana zakhavai ka-khuiungmi hairala da ngazek ngaro-ka. 34 Kha Jesuna hanga, "Ili ka-shivatawui ningkachang ot kasa kala ungshung khangasak chi iwui kasha-kazana. 35 Kachang mati eina ma hatura da nathumna mahang mala? Ina nathumli kahangna. ngareivada ma minkahai chi yanglu. 30 Kahatapa china langhai samphanga kala katang makhavai heiwun kazipkhui. Hithada khayaowa eina kahata ring-pharuma. 37 Kaja akhana yaowa, akhana hatkhui kachi hi mashung-laka. 38 Nathumna mavakasang chi hatkhui khavai nathumli kashivatna; Khangateina yaosanga, nathumna hatkida lei." 39 Kala shanaopava china "Ina sakahai saikora chi ana hangmi haira" da shakhi khamiwui vang Samariawui mi kachungkha Jesuli shitsang haowa. 40 Kala athumna Jesuli nga-samsang khavai poda khani thang pamsanga. 41 Awui tui shalaga mi kachungkha shitsang haowa. "Ath- umna shanaopava chili hanga, "Nana kahang chiwui vang mang ithumna shitkasang maningmana, kha ithum khalattana theihaira, kala a hi kachangkhat okathuili huikhamena" Jesuna Akhava Akhawui Naoli Raikhami 43 Khani thang shanglaga Jesuna Galileeli vahaowa. 44 Jesu akhalatt-ana hanga, "Maran akhana awui ramli khayakaka mangachamana." 4!iJesuna Galileeli vada chiwui mi-bingna mathanthup eina samphanga-kaja athumna makankhami phanitli Jerusalem kaka tharan Jesuna kasa-sa saikora theihairasai. 46 Chieina Jesuna Galileeli khalei Cana, tara eina drakhatheira onkha-ngasak apam, chili latunga. Chitharan Capernaumli akhawui nao kaza-da leisai. 47 Mipa china Jesu Judea-wui eina Galileeli rahaira kachi kasha eina thinanai khalei awui nao-mayarali Capernaumli raraimi khavai apoi. 48 Jesuna ali hanga, "Na-hiya kahahaka kala matakhak kahai otsak matheiranglakha mashitsang mana." 49 Akhavapa china hanga, "Amei, inao mathirang lakha khara-milu." 50 Jesuna hanga, "Ungulu, nanao, mathimara." Mipa china Jesuwui kahang shitsangda latung haowa. 51 Ana shim maungshung ranglakha raobingna pao khuirada hanga, "Nanao kakaza phahaira." "Chieina ana atam katharan phahao khala da ngahana. Athumna ngahankai, "Aya ngashun pung akha kata tharan ka-kharur vanhaowa." "Jesuna, "Nanao, mathimara" da kahang atam chi- 4; 44 Mt. 13; 57; Mk. 6; 4; Lk. 6; 4; Lk. 4; 24 . 4; 45 Jn. 2; 23 . 4; 46 Jn. 2; 1 - 11 . chang Una kachi avava china thei. Chieina ashi shimkhur katonga shitsang haowa. 54 Jesuna Judeawui eina Galileeli: khara tharan hina machut-kakhui ot kasa kakhanena. Rakhong Ngalemli Raikhami 5 Chiwui thili Jehudiwui phanit akhali Jesuna Jerusalemli kai. 2 Jerusalemwui yaoshim ngavei ngalemli rakhong akha, Hebrew tuili Bethesda hoda, leisai. Chiwui yang-khup phanga lei. 3 HiIi kakazabing kaja mik khangapeo, phei katek kala sheikashabing sorngasaida tara chi khangatha ngaraipama. 4 (Kaja mararakti Prohowui kazingrao tada rakhongwui tara chi ngatha ngasaka. Tara chi ngatha kahaiwui thili zang-kharena kazat khikha khikha ranu kharai samphanga.) 3 Apam chili zingkum thumrada chishat kaza ka-haiya mi akhala leisai. °Atam chi-rankha ngaraikapam chi Jesuna theida "Na raingaila?" da ngahana. TKakazapa china ngahankai, "Amei» tara ngatha khaleoda ili rakhongli khuiza*ngmi khavai khipakha malei-mana; ina zangkida salala kateina riri jihaowa." "Jesuna ali hanga, "Nagkarthuilu, nawui khompha khui-phungda satlu." "Chili ngalangda mi chi raihaowa, kala awui khompha khuiphungda zatuwa. Hi Sabbath thang kashokna. 10 Chi-eina Jehudibingna raikahaiya mi chili hanga, "Aja Sabbathna nana khompha khuikaphung hi sakashara ot-na." nAna ngahankai, "Ili raikha-mipana, 'Nawui khompha khuiphungda satlu' da hanga. "Athumna "Na- li khompha khuiphungda satlu ka-chipa chi khipakhala?" da ngahana. 13 Kha raikahaiya china mipa chi khipakhala kachi matheithu mana, kaja apam chili mi ngazina. haida Jesu thuihairasai. 14 Khaleilaga Jesuna ali Vare-shimli samphangda hanga, "Yanglu, na ara phahaira. Morei masaluialu, chithakha nali zakshikhamei khikha matamara." lr'Chifcina mipa china ali raikhame chi Jesuna da Jehudi-bingli ahanga. 1 (IHiWui vang eina Jehudibingna Jesuli rekharek phoka kaja ana Sabbath zimiksholi raimi haowa. 17 Kha Jesjuna ngahankai, "Ishavana ot sachingda lei, ila sapha-lungra." 18 Hi kasha eina Jehudibingna Jesuli shaothait khavai lung-sanmei haowa; kaja ftna Sabbathwui ain sakakhai mang rianingla Vareli akhalattawui avavana | jihaowa, kala akhalatta Vareli ngaraicha ngasak haowa. Anao Mayaravrai Pangshap 19 Chieina Jesuna ithumli hanga, "Kachangkhat eina ina nathumli Kahangna, Anao Mayarana akhalattawui ning eina kasa khikha malei-mana, kha avavana kasa chi theida kasana. 20 Avavana Anao Mayarali/ leishihaoda awui kasasa saikora chi-thei sera. Hili hakhamei ot eina tangda ana chitheira, | chieina na-thum matakhak howra. j 2 ,Avavana kathebingli ringkhangasak thada Anao Mayaranala ringngasak ikhangaibing-li kharing kaho chi miral —Avavana khipalikha bichar masitmara, kha Anao Mayarali bichar saikora mihai- 5; 10 Neh. 13; 19; Jer. 17; 21 . ra. "Chieina mi saikorana Avavali khayakashi takum eina Anaoli kha-yashira. Kachikathana Anao Maya-rali khaya mashikha ali kashirata Avavali khaya makashina. 24 "Kachangkhat eina ina nathumli kahangna, kachikathana iwui tui nganada ili kashiratali shitsangakha katang makhavai kharing samphang-. haira. Ali 'bichar masamara, kha kathiwui eina kanlaga kharingli shok-kahaina. 25 lna kachangkhat kahangna, atam rarali, kathebingna Varewui Naomayarawui akhon shaki kachi atam rashung haira, kala chi khuikasangbingna ringra. 2 CAvavawui-H kharingwui angayung khalei thada Anao Mayaralila kharing angayung ngasa khavai pangshap mihaira. 27 Kala ali bichar sakhavai pangshap mihaira, kachiwui vangkhala kaja a Miwui Naomayarana. -sMatakhak kahai masalu, kathebingna chikhur-wui eina awui akhon shaki kachi atam nganai haira. -"Athumna chi-khurwui eina shokra; kapha kasa-bingli ngakarthuida ringngasakra kala makapha kasabinglila bichar sakhavai ngakarthui ngasakra. Jesuwui Shakhibing 30 I khalattawui pangshap eina khikha masarar mana, kha Varena kahang athi shurda bichar kasana; chieina iwui bichar khamashungana; kaja iwui ningkachang masala ili ka-shiratawui kaphaning mang kasana. "'I khalattawui vang saakha ina ka-hanga hi akachang maningmana da hangpai. 32 Kha khangatei akhana iwui vang chitheimida khalcina, kala chipana iwui apongli kahang hi khamashungana da ina thei.;i:,Nathum-na Johnli mi chihovada theihaira kaja ana khamashung chili shakhi mi. 34 Ina mikumowui shakhi samphang khangai maningmana, kha nathumli huikhui khavaiwui vangna.;! 3 John hiya sharkahai kahora thao-mei kathana, kala nathumna kasha khawui vang kahor chili pamngai. •! 0 'Kha iwui shakhi hiya Johnna kha-mi shakhili hakmei, kaja Ishavana salu da mikahai ina sada khalei ot hina ili ishavana kachihona kachiwui shakhina. 37 Ili kashirata Ishavana iwui shakhina. Nathumna awui khon mashalak ranga, azakla matheilak ranga. 38 Nathumwuili awui tui marazang ranga, kaja ana. chiho kharapa chili nathumna ma-shitsang mana. 39 Katang makhavai kharing chi kathara tuili samphang-lapai da nathumna phai, chiya iwui pongli hangkahaina. 40 Kha kharing samphang khavai nathumna iwuili marangaimana. "Ina mikumowui masot mapha mana. **Kha na-thumwui wuklungli Varewui leika-shi maleimana kachi ina thei. 43 Ina ishavawui ming eina rai, kha nathumna ili makhui mana. Kachikathana akhalattawui ming eina raakha ali nathumna khuisangra. 44 Na-thumn akha eina akha sochikat kha-ngarok ningchanga, kha Varewui kaso chi samphang khavai mapha mana. Chithakha nathumna kathada shitsangpaira khala? 45 Ina ishavawui mangali nathumli khayon mi-ra da maphaning alu. Kha yonnga-sakki kache chi Mosesna, Iaga na- 5; 29 Dan. 12; 2 . 5; 33 Jn. 1; 19 - 27 3; 27 - 30 . 5; 37 Mt. 3; 17 .; Mk. 1; 11; Lk. 3; 22 . thumna ali chihana. 4 'Nathumna Mosesli shitsangsi kaje ilila shitsan-gra, kaja ana iwui pongli kakapina. 47 Kha nathumna awui kapi kahai chili mashitsanglaga iwui tui kathada shitsangra khala?" Jesuna 'Thing Phangali Mikaza (Mt. 14; 13 - 21; Mk. 6; 30 - 44; Lk. 9; 10 - 17 ) 6 Chiwui thili Jesuna Galilee nga-yi kanda vai. 2 Kala kakazabingli raimida kahahaka ot sakahai chi theida mii kachungkhana ali shura. 'Jesuna kaphung akhali kada awui sakhangarhabingli ngasoda apama. 4 Chitharan Jehudibingwui Makankha-mi phanit nganai hairasai. 'Jesuna ngareikada mi kachungkha khalei thei. Chieina ana Philipli hanga, "Mi hiyakhali miza khavai kasha-kaza kali alora khala?" 6 (Hi Philipli tamyangkida kasana, kachangkhat khi sarakhala kachi theihaira kasana.) 7 Philipna ngahankai, "Mi hiyakhali kateoteo miza khavai lupa shakhani eina lolala kalikha matangmara." "Khangatei sakhangatha akha, Simon Peterwui agato Andrewna hanga, 9 "Naoshinao akhana khamui phanga, khai khani da khuiphungda lei, kha mi hiyakhali china kali tangra?" 10 "Mi katongali pamzang ngasaklu" da Jesuna hanga, (kaja chili khawo kachungkha phorsai.) Chieina mi katonga pamzanga; saikora mi thin-gphanga shakhana. "Jesuna khamui chi khuida seiha salaga kapambing chili yaowa. Khai chila khuida chi takam eina sai, kala mi saikora tho-haowa. "Athum thoting kahai eina Jesuna sakhangathabingli hanga, "Za- neng chi ngamuikhuilu, kateokhala mashiman ngasak alu." "Chieina khamui phanga mibingna zalaga za-neng luk tharada khani pemda nga-muikhui. "Matakhak kahai ot kasa chi theilaga mibingna "Kachangkhat okathuili raki kachej maran chilaka" da hanga. 13 Mibin£na Jesuli tandi eina awunga sangasak khavai rarali kachi theihaoda Jesuna kaphungvak thuiluishit haowa. Jesuna Tara Tungli Kazat (Mt. 14; 22 - 27; Mk., 6; 45 - 52 ) 16 Kazing khaying eina sakhanga-thabingna ngayivak tahaowa, 17 kala marikhong tonglaga ngayi kanda Capernamvak latunga. Kha ngaya-hailala Jesuna maralak thuwa. "Chitharan siphan zmgrot ungda tara ngaphao kazam haowa. "Athumna mile kathum mati huiva kahaiwui thili Jesuna tara tungli zatta mari-khongvak rakhara chi| athumna thei, kala ngacheelak hao^ya. 20 Kha Jesuna athumli "Mangachee alu, ina" da hanga. 21 Jesuna marikhongli ka-katong eina athum ringphalak haowa. Kala ngalangda athumna vaki kaja apam ngalei kathengli vashung haowa. I Mibingna Jesuli Kapha 22 Akhama katha rigayi vaklaida leikasabingna marikhong akhamang leikasa chi thei, kala Jesuna sakhangathabingli mangasola athum mang marikhong tonglaga thuikahai chila thei. 23 Akhama katha! Tiberiaswui eina marikhong khangat« akha, Pro-hona seiha salaga mi Ikachungkhali khamui mizakhavai pam chiwui ngalemli rangasama. - 4 Mibingna Jesula sakhangathabingla chili malei-mana kachi theida marikhong chili katonglaga Capernaumli Jesuli pha-vai. Jeso Kharingawui Kashakazana 25 Mibingna ngayiwui lakhavak Jesuli kasamphangda hanga, "Oja, na katharan rakhala?" 2 uJesuna ngahankai, "Kachang khat eina ina nathumli kahangna, nathumna ili kapha hi khudam katheiwui vangna. 27 Shi-manki kaja kashakazawui vang nga-lang mazar alu; kha katang makhavai kharingawui kashakazawui vang ngalang zarlu. Hi Miwui Naomaya-rana nathumli mira, kachiwui vang-khala kaja Varena ali khamayawui mahor nammi kahaina." 28 Chieina athumna ngahana, "Varewui ot sa-khavai khi sarakhala?" 29 Jesuna ngahankai, "Varena sangasak khan-gai chi hina: Ana shirat kharapa chili shitsanglu." 30 Athumna ngahankai, "Ithumna theilaga nali shitsang khavai khi khudam leikhala? Nana khi samameida?" 31 Ishawo ishayi ngarana lamhangli Manna zai kachi kathara lairkli hanghaida lei; chiya 'Ana athumwui zakhavai kazingramwui eina khamui mi.?" 3 2 Jesuna hanga, "Kachangkhat eina ina nathumli kahangna, nathumli kazingramwui khamui khaaie chi Moses maningmana, kha ishavana kazingramwui eina khamina. 33 Varena khami khamui chiya kazingram eina tai, kala okathuili kharing mangla mi. 34 Athumna Jesuli ngahana, "Amei, ithumli khamui chi miching- lu." 33 Jesuna hanga, "I kharingawui khamuina, ili khara mi chi mathai-lak mara; ili shitkasanga mi chi marachanglak mara." 36 Ina kahang hina kaja nathumna ili theilala mashitsang mana. 37 Ishavana ili mikahai saikorana ili rara, kala khara mi chili ina mahor hai mara. 38 Ina kazingramwui eina kata hi I khalattawui ningkachang maningla, ili kashiratawui ningkachang sakhavaina. 39 ili kashiratana ili sangasak khangai chi hina; Chiya ana ili mikahai saikora chi akhala mashiman ngasakla khanaowa zimik-sholi ringshok ngasakser phalungra. 40 Ishavawui ningkachang chiya Anao Mayarali theilaga shitkasanga chili katang makhavai kharing samphang ngasakra kachina, kala khanaowali ina ali ringshok ngasakra." 41 "Kazingramwui eina kata khamui chi ina," da kahangwui vang Jehudibingna kapupta matuiya. "Kala athmuna hanga, "Mipa hi Joseph-wui naomayara maningmala? Ava eina avavali ithum thei. Chithaakha ana kathada kazingram eina katana jikhala?" 43 Jesuna ngahankai, "Na-thum kapupta mamatui alu. 44 Ili kashirata ishavana rakhangasak manin-gakha, khipakha ili mararar mana, , raakha ina ali khanaowa zimiksholi ringshok ngasakra. 45 Maranbingna kapihaida lei, 'Mi saikorali Varena tamchitheira'. Avavali nganasangda theikakhuiya mi kachiva iwuili rai. 46 Varewui eina khara chi maningla -khipakha avavali mathei mana; a mangna thei. 47 Kachangkhat' eina ina nathumli kahangna, shitkasanga 6; 31 Sho. 16 . 4 , 15; Laa. 78; 24 . 6; 45 Is. 54; 13 . mi chi katang makhavai kharing samphanga. "* 1 kharingawui khamuina. 4 JNawo nayi ngarana lamhangli manna zai, kha thihaowa. 50 Kazingram-wui eina. kata khamui chi hina, hi mina shaida kathi mavaimara. 5 ll kazingramwui eina kata kharinga khamuina. Kachikathana hi shai akha a katang mavaila ringra. Okathuiwui ringkhavai ina miki kachi kashakaza chiya iwui asana." 52 Chieina Jehudibingna ngayat ngarokta hanga, "Mipa hina kathada awui asa ithumli mishai paira khala?" s 3 Jesuna athumli hanga, "Kachangkhat eina ina nathumli kahangna, Miwui Naomayarawui asa ma-shai akha kala ashee mamang akha nathumwuili kharing kaho malei-rnana. 54 Iwui asa shai akha kala iwui ashee mang akha katang makhavai kharang samphangra, kala ali khanaowa zimiksholi ringshok ngasakra. S 5 Khikhala jila iwui asa kashakaza laka, kala iwui ashee mangkhavai laka. 50 Iwui asa kashai-ya kala ashee khamanga chi ili lei kala I ali lei. "Ili kharinga avavana kashiratwui vang I ali kharingna. Chithada sada iwui asa kashaiya chi iwui vang eina ringra. 88 Hi kazingramwui eina kata khamui china, nawo nayi ngarana shailaga thikahai khamui katha maningmana. Khamui hi kashaiya mi chi mashimanda ringra." 59 Jesuna hi Capernaumwui Synago-gucli tamch >theida kahangna. Makashiman Kharingwui Tui 60 Jasuwui sakhangatha kachung-khana hi shada hanga, "Tui hi sak- nali. Khipana theikhuirar rakhala?" "'Sakhangathabingni kakapum chi theida hanga, "Nathumla mamayan-gai mala? "-Miwui Naomayarana awui pamli kaluishit kachi theisi kaja khi phaningra? 0 SRingkhangasak hi Manglana, phasa hiya aremana. Ina nathumli! hangkahai chi Mangla kala kharingana. u 4 Kha nathum kaikha mashitsang mana." (Kaja haokaphok-wui eina athum mashitsangmana kala khipana ali hatra khala kachi Jesuna thei.) 65 Jesuna hanga, "Hiwui vang eina nathumli hanghaira kaja avavana khamayapa chi maning akha khipakha iwuili mararar mara." 66 Chiwui thili kashura mi kachungkha mashurlui thuwa. C 7 Chiei-na Jesuna tharada khani chili hanga, "Nathumla ngalanthujukila?" 68 Si-mon Peterna ngahankai, "Proho, ithum khipawuili vara khala? Makashiman kharing tui chi Nawuili khaleina. 68 Ara ithurfl shitsang haira, kala Varewui einai khara Thar-khamathengapa chi nai laka da thei-haira." 70 Jesuna hanga, "Ina nathum tharada khanili kapangkakhui maning mala? Kha akhava chipee zanghaira." 7 IHi tharada khaniwui ngachaili Simonwui nao Judas Isca-riotna hathaora kachiwui pongli kahangna. Jesu eina Awui Achilla Ngara 7 Hiwui thili Jesuna Galileeli zat-sai; ana Judeali mavangai mana kaja Jehudibingna ali shaothat khavai rimhaowa. 2 Chi|tharan Jehu-diwui tabernacle phanit nganailak hai-rasai. 3 Chieina Jesuwui jagato ngara- S. 68 69 Mt. 16; 16;Mk. 8; 29; Lk. 9; 20 . 7; 2 Pa. 23; 34; Khai. 16; 13 . na ali hanga, "Judeali valu chili nawui sakhangathabingna nawui kasasa theira. *Kachichawui otsak theinga-saka jiakha ngathumda kasa khan-gacha maningmana; okathuina thei-khavai salu." 5 (Agato ngara eina tangda ali mashitsang mana.) "Jesuna athumli hanga, "Iwui atam ma-raranga, kha nathumwui vanga sapa-ichinga. 'Okathuina nathumli ma-ningkachai mana kha ile ningkachi, kaja okathuiwui makapha saikora ina hangphatmi haowa. 8 Nathum phanitli azangulu, iya mavafamana, kaja iwui atam mararanga" da 9 ha-nglaga ava Galileeli pamhaowa. Jesuna Tabernacle Phanitli Khava 10 Agato ngara .vakahaiwui thili Jesula vai; kha phonglak eina ma-zatla ngayinzata. 11 Jehudibingna "Jesu kali leikhala" da phazata. "Mibingna Jesuwui pongli ngazek ngaroka; Kaikhana "A kapha mina" ji, kala kaikhana "Mibingli thanng-wui haira" da hanga. 13 Chithalala Jehudibingli ngacheehaoda khipakha awui pongli phonglak eina mamatui-leng mana. 14 Zatkhang chi alung zangshap Jesuna vareshimli zangda tamchithei. 15 Jehudibingna matakhak haida hanga, "Mipa hina lairik matamlakla kathada hiyakha theihao khala?" 16 Jesuna ngahankai, "Ina tamkachi-thei hi iwui eina kashok maningla, ili kashirata Varewui eina kharana. "Kachikathana Varewui ningkachang sangaida leiakha, ina tamkachithei hi Varewui eina kharaka I khalatta- wui pangshap eina khamatui khala kachi theira. 18 Mi akhana akhala-ttawui tui matuiakha akhalatta mai yakhavai sai. Kha ali kashiratawui mai yakhavai phaakha, ana khaya shilak eina sai, kala awuili khayon khikha maleimana. 10 Mosesna ain khami maning mala? Kha nathum khipakha ain chi mamayon mana. Ili shaothat khavai hotkhana khiwui vang khala?" 20 Athumna ngahankai, "Nali kameo ngasoda lei. Nali khipana shaothara jikhala?" 21 Jesuna ngahankai, "Ina kanaka ot akha sai, kala nathum saikora matakhakhai. 22 Kha yanglu, Mosesna ahui rimshok khavai kasoi, (kachangkhatpava Mosesna maningla Varewui eina kharana) kala nathumna Sabbath zimik-sholi ahui rimshoka. 23 Moseswui ain chi makai khavai Sabbath zimiksholi ahui rimshokmi akha ina Sabbath thang kakaza mi akhali raikhamiwui vang khisada malung vatkhala? 24 Zakmai eina bichar masaalu, kha khamashung eina salu." Jesu Messiahla? 25 Jerusalemwui mi kaikhana hanga, "Mibingna shaothatra kache chi hipa maningmala? 26 Yanglu, ana phonglak eina matuilala khipanakha awui tungli mahangmana. Kathana-bingla ali Messiah laka chihaola? 27 Messiah khara chitharana kachiwui eina rakhala da khipakha mathei-mara. Kha mipa hiwui rakhavai pam ithumna thei." 28 Jesuna vareshimli panglak eina hanga, "Nathum ili thei-la kala I kachiwui eina rakhala ka- 7; 22 Pa. 12; 3; Hao. 17; 10 . 7; 23 Jn. 5; 9 . chi theikachangkhatlal? I ningkhan 'Kachikathana ili shitsang akha awui eina khara maningmana. Ili kashira- wuklung eina kharing tara kongra ta a chi khamashungana. Nathum ali thada longshokra." 139 (Hi ali shitka-mathei mana. 29 Kha iya ali thei, ka- sangbingna samphangki kachi Mang-ja I awui eina kharana, ana kashira- lawui tui kahangna. Kaja Jesuna tana." 5 l 0 Chieina athumna ali tukk- tekhamatei eina malringshokrang sa-hui khavai sai, kha khipanakha pang thuda Mangla chi mamirangsai.) makarar 1 mana, kaja awui atam mara rangsai. 31 Kha yaruiwui ngachaili ka- Mibing Ning Khangakai chungkhana ali shitsang haowa kala 40 Mi kachungkhana tui chi sha-"Messiah ralala mipa hina kasali Iaga hanga, "Mipa hi marah laka." langmeida sashaprala" da hanga. 4 'Kaikhana- "Messiahna" da hanga, kha kaikhana "Missiah hi Galilee-Jesuli Toikhui Khavai Khangaran wui eina ramaraola" da hanga. 42 Ka- 32 Mibingna Jesuwui pongli ka- thara lairikli hangkahai Messiah chi kharop chi Phariseebingna shai, chi- Davidwui shangnaora kala Davidna eina pangmon akhava. kala Pharisee- pamkasa keinung Bethlehemli phara-bingna tulckhui khavai kahahaka mi ra" da hanghaida lei.! 43 Hithada sa-chihovai. 33 Chieina Jesuna hanga, da athumwui ngachailila Jesuwui "Ina nathumli kashakhawui vang pongli ning ngakai khangarok shok-ngasopamra, chiwui thili ili kashira- haowa. •"Kaikhana Jesuli tukkhuin-tawui ngalemli vahowra. 34 Nathum- gai, kha khipanakha pang masing-na ili phalala masamphangluimara, leng mana. kaja Ina vaki kachi pamli nathum mavarar mara." ""'Jehudibing athum Jehudi Kathanabingwui eina athum ngazek ngaroka, "A kali Mashitkasang vaukida ali maphakhuirar mara ka- 45 Pangmon akhavabing eina Pha- chikhala? A Jehudiwui pam Greek riseebingna kachiho mibing chi lat- keinungbingii vada Greekbingli tarn- khaung tharan "Khisada ali matu- chitheira kaichila? 3 r,Ana 'Nathum- kung thukhala" da ngahana. 40 Mi- na ili phalala masamphanglui mara bing china ngahankai, /Mipa hina kala ina vaki kachi pamli nathum khamatui thada khipanakha mama- mara mara' da kahang hi khisawi tuilak ranca'. 47 Chieina Phariseebi- kachi khala?" ngna "Nathumlila ana palngasak hao- la? 4 RIthumwui kathana kala Phari- Kharinga Taira see akhana ali shitkasang katheihai 37 Phanitwui khanaowa kala kha- rala? 4 nMibing hi Moseswui ain ma- mataiya thang Jesuna nganingda pan- theimana, chieina Varena athumli glak eina hanga, "Kachikathana ra- khonshira" da hanga. 5 ,ijesuli rida chang akha iwuili ramangkhui rami, asamphang kahaiya Nicodemusla 38 Kathara lairikli hangkahai thada chili zanga. B,Nicodemusha athumli --i- 7; 37 Pa. 23; 36 . 7; 38 Ezek. 47; 1; Zech. 14; 8 . 7; 42 Mic. 5; 2 . 7; 50 Jn. 3; 1 - 2 . hanga, "Ithumwui ain athi shurda mi akhali awui khayon mathei rangla-kha khayon mamipai mana." 5 -Chi-cina athumna ngahankai, "Nala Gali-lccwui eina kharala? Kathara lairik payanglu, kachilikha Galilcewui eina maran mashoklak mana kachi theira." Makapha Shanao Akhali Tukhara 8 (Chiwui thili mi kachiva shimli ungkahai eina Jesuna Olive ka-phungli kahaowa. 2 Akhama katha ngathor Jesuna Vareshimli latunga. Chili yarui katongana ali kuinama, kala pamzangda athumli tamchithei phoka. "Chitharan ain kathembing e"i-na Pharisccbingna phokapha shanao akha tukralaga saikorawui mangali nganing ngasaka. 4 Athumna Jesuli hanga, "Oja shanao hi phopha ma-hungda lcilakha tukkakhuina. r,Hika-tha shanaoli lunggui eina horthat phalungra da^Mosesna ning mihaida lei. Nana khi phaning khala?" Hi Jesuli khayon tukkhui khavai kahangna. Kha Jesuna kui mashun zangda pangmarcng eina ngalcili kapiya. 'Athumna ngahanshon kachi eina, Jesuna nganingkada hanga, "Morei masalak kaja mi china shanaopava hili lunggui eina thamrithui rami." "Chieina ana hamzanglui shitta ngalcili kapiya. "Athumna chi shalaga avava thuihaowa; kharara eina thui-laga khnngano eina tangda thuiser haida Jesu eina shanaopava chimang leisai. 10 Jcsuna yangkada shanao chili hanga, "He shanao athum kali va-ser haokhala? Nali khayon mikha-vai khipakha maleilui mala?" ""Khipakha malcilak mana. Amei" da ana ngahankai. "Chitha akha inala khayon mamimana. Zatpaira, kha morei masalui alu.") Jesu Okathuiwui Kahor 12 Jesuna athumli hanglui shita, " 1 okathuiwui kahorna. Hi kashura china kharingwui kahor samphangra kala tangkhamangli mazatlak mara." "Pharisecbingna hanga, "Na khalattawui vang shakhi khamina, nana kahang chi khamashung malei mana." "Jesuna ngahankai, "Ina khalattawui vang shakhi milala iwui shakhi hi khamashungana, kachiwui vang khala kaja 1 kachi eina rakhala kala kachili varakhala kachi ina thei, kha nathumna I rakhavaila thuikhavaila mathcimana. lr,Nathumna okathuiwui apong eina bichar sai, iya khipa-likha bichar masamana. 10 Ina bichar sasalala chi khamashungana, kaja imang maningla ili kashirata ishava inina kasana. "Nathumwui ainli shakhi khani ngaraichahai akha, aniwui kahang chi khamashungana da kapi-hai. lsIna iwui vang shakhi mi, kala ili kashirata Avavanala iwui vang shakhi khamina." 19 Chieina athumna "Nashava kachi khala?" da ngahana. Jesuna ngahankai, "Nathumna ilila ishavalila matheimana; ili theisi kaja ishavalila theihairaki kachina." 20 Jesuna saikora hi Vareshimwui lan haikhavai pamli tamchithcida kahangna. Kha khipanakha ali matukkhui mana, kachiwui vangkhala kaja awui atam mararangsai. 8; 5 Pa. 20; 10; Khai. 22; 22 - 24 . 8; 12 Mt. 5; 14;Jn. 9; 5 . 8; 13 Jn. 5; 31 . Ina Vaki Kachi Chili Nathum Mavarar Mara 21 Jesuna athumli hangluishita, "I thuihowra; nathumna ili phalala nathumwui marcili thihowra. Ina vaki kachi chili nathum mararar mara." "Chieina Jehudibingna, hanga, "Mipa hina kahang; Ina vaki kachi chili nathum mararar mara chili, akhalatta ngaronthi howra kachila?" "Jesuna ngahankai, "Nathuma azing eina ka-shokna, iya atung eina katana. Nathum okuthuiwuina, iya okathuiwui maningmana. 24 Hiwui vang eina nathum nathumwui moreili thira kachi-na. Kala ' 1 alaka' kachi mashitsang akha nathumwui moreili thihowra." 2 ,"Na khipakhala" da athumna ngahana. Jesuna ngahankai, "Ina khare-wui eina hangkahaina. 26 Nathumli hangkhavai kala bichar sakhavai kachungkha lei. Hi kashirata chi khamashungana, kala ina okathuili kahang hi awui eina shakakhui manga." 27 Avavawui pongli kahang chi athumna mathci mana. 2 SChieina Jesuna athumli hanga, "Nathumna Miwui Naomayarali khangkaka. chitharan I hi alaka kachi theinowra, kala iwui pangshap eina maningla, kha Avavana tamchithei kahai chi kahangna kachi thcikhuira. -"Ili kashirata chi ili ngasoda lei; imang mahor-haimana, kaja ina awui ningyang khaung chi sachinga."; 10 Jesuna hi kahang kasha kachungkhana shitsanga. Ningkhan Kasa Mi eina Rao 31 Chieina ali shitkasanga Jehudi-bingli hanga, "Nathumna iwui tam- kachithci khuisang akha iwui sakha-ngathabingna. "-Nathumna khamashung chi thcikhuira," "Athumna ngahankai, "Ithuma Abrahamwui nao-hgarana, kala khipakhawui rao masalak mana. Nathumli ningkhan sangasakra kachi kathada hangpaira khala?;MJesuna hanga, "Ina khamashung tui kahangna, morei kasa ini kachiva morciwui raona.;!'Rao akhana shimkhur chiwui mi manga-saching mana; kha naomayara chi shimkhur chiwui ngasachinga. aoAnao Mayarana nathumli!ningkhan ngasak akha, chi ningkhan kachangkhata. 3 TNathum Abrahamwui naotunna kachi ina • thei, chithalala ili shaothat kida sai, kaja nathumna iwui tamka-chithei mamaya mana. 38 Ishavali ngasoda theikahai chi ina hanga, kha nathumna awo ayiwui eina kasha chi kasana." 39 Athumna ngahankai, "Abraham ishavana." Jesuna hanga, "Abrahamwui nao kachangkhatsi kaja ana kasa thada nathumla sara. 40 Kha Varewui eina shakhuilaga nathumli khamashung tui khamatuiya ili nathumna shaothatj khavai ngaranda lei. Ab-rahamna hithada rhasalak mana. "Nathumna, navawui thada sada lei." Athumna ngahankai, "Ithum sham-nao maning mana, ithumwui avava Vare lei." 4 -Jesuna athumli hanga, "Vare hi nathumwui avavana jisi kaja ili leishiki kachina, kjaja I Varewui eina kharana. Ikhalajtta maramana. Varena chiho kharana, 43 Ina kahanc kathada matheikhuithu khala? Chiya nathumwui vang iwui tui hi sakna kahaina. 44 Nathum hi avava, kameo- S; 33 Mt.;;: 9; IA. 3; 8 . wui naongarana, chieina awui ningkachang chi nathumna sai. Kharewui eina ava mi khayumana; khamashung ot masalak mana, kaja awuili khamashung maleimana. Kakapik hi awui khangachana, kaja kakapik sai-korawui avava ana. 45 Ina khamashung tui kahangwui vang nathumna mashitsang mana. 4 ,iI morei sahaira kachi khipana hangshapra khala? Ina khamashung tui hangakha khisada mashitsangma khala? "Varewui mi china Varewui tui nganai; nathum Varewui mi maning thuda awui tui makhanganana. Jesu eina Abraham 48 Jehudibingna ngahankai, "Na Samariawui mina kala nali kameo zangda lei da ithumna kahang hi ma-mashung mala?" 4!,Jcsuna ngahankai, "Ili kameo mazang mana; iya ishavalt khayashi, kha nathumna ili khaya mashimana. 3 "Iya khalatta maikhaya mapha mana, kha iwui vang maikhaya kapha akha lei, ana bichar kasaa sara. r, Kachangkhat eina ina nathumli kahangna, iwui tui khanganapii chi mathilak mara." "'-Jehudibingna ali hanga, "Ara ithumna theikachangkhat haira kaja nali kameo ngasoda lei. Abraham thi-haira, maranbingla thihaira, kha kachikathana iwui tui ngana akha mathilak mara da nana hangda lei. r,:,Thikahaiya ithumwui avava Abra-hamli kala thikahaiya maranbingli na hakmeila? 54 Jcsuna ngahankai, "Ina khalattawui maikhaya phaakha iwui khaya chi khikha maningmana; ili mai yakhangasaka chi ishavana. Nathumna nathumwui Varena da kahang chi a laka. r, 5 Nathum ali ma-theilak ranga, kha iya theihaira. Ina theihailaga matheimana jisi kaja ila nathum thada kakapikana. Kha iya ali thei kala awui kahang nganai. ""Nathumwui avava Abrahamna iwui zimiksho theira da ringphai', kala ana chi kathei eina ringphakhai haowa." "Jehudibingna hanga, "Na zingkum hangphanga makaranga, Iaga Abraham! i theiya kachila?" 58 Jesuna hanga, "Kachangkhat eina ina nathumli kahangna, Abraham maphararang lakha I leisai." 59 Athumna lunggui ngamuikhuilaga Jesuli horkida sai; kha Jesuna ngathumda vareshimwui eina shokhaowa. Ngapeoda Kaphara Mi Akhali Raikhami 9 Jesuna yaothuilakha mik ngapeoda kaphara akhali thei. 2 Ssl-khangathabingna ngahana, "Oja, mik ngapeoda kaphara chi khipawui morei khala?" 3 Jesuna ngahankai, "Awui mik khangapeo chi awui mo-reiwui vang maningmana, ava ava-wui moreiwui vangla maning mana. Kha Varewui pangshap awui eina theingasak khavaina. 4 Ngashun hor-da leilakha ili kashiratawui ot chi ithum saphalungra. Ngayashong khipakha masarar mana. 5 I okathuili leilakha okathuiwui kahorna." °Chi-thada hanglaga Jesuna machora eina ngalei manatkhui Iaga mipa chiwui mikli neomida 7 hanga, "Siloam ra-khongli namai angatap haolu." (Aming hiwui kakhalata chiho kha-va kachina.) Chieina ana amai ang- 9; 5 Mt. 5; 14; Jn. 8; 12 . atap Iaga amik kharak samphangda ungrasai. 8 Awui theisabing kala rida ka-theibingna ngahana, "Kayangli popa-mda lcikasa chi hipa maning mala?" "Kaikhana "Chipana" da hanga, kha kaikhana "Maningmana, azak kha-ngaruina" da hanga. Chieina ana hanga, "I chipa laka." 10 "Kathada namik rakhao khala" da athumna khangahan eina, nana ngahankai, "Jesu kaho china imikli leipa kateo-kha meomilaga "Siloam rakhongli namai angatap haolu" da hanga. Chieina ina valaga angatap khaleo-da theihaowa." 12 "A kali leikhala" da athumna ngahana. Kha ana "Ma-theimana" jihaowa. Raikhaini Chi Kathakhaiada Phari-seebingtia Khayang 13 Chieina mik ngapeoda kapha-rapa chili Phariseebingwuili khuivai. "Jesuna leipa neomilaga mik rak-khangasak chi Sabbath zimikshona. 15 Chieina Phariseebingna kathada theihao khala kachi mipa chili nga-hanlui shita. Ana ngahankai, "Ana imikli leipa kateokha neomilaga mai ngatap kahai eina kathei samphanga." "Pharisee kaikhana hanga, "Hi kasa mipa hi Varewui eina khara maning mara, kaja ana Sabbath-wui nirngkhami mamayan mana." Khangatei kaikhana hanga, "Morei kaphunga mina kathada hiyakha ha-khamahaltia ot sashapra khala?" Hi-thada athumwui ngachaili ning kha-ngakai shokhaowa. 17 Chiwui thili Phariseebingna mipa chili ngahanluishita, "Nali ana mik rakngasaka chihaira, 'phai, a hi khipa khala?" Chieina ana "A ma-ran akhana" da ngahankai. 18 Chitha-lala Jehudibingna i mipa chiwui' ava avali mangahan ranglakha, mik nga-peosai kachi mastytsangngaithu mana. lvKala hokhuida ngahana, "Hi naniwui naola? Ali mik ngapeoda pharala? Kathada ana kathei sam-phanghao khala?" 20 Ava eina /ava, china ngahankai, "A iniwui naolaka, kala mik ngapeolaga phara laka. 21 Kha ana kathada theihao khala kachi mathei mana, kala khipana rak-ngasak khala kachila mathei mana, Ali ngahanlu, a khararnaona, ana ngahanka shapra."! 22 Ava eina avana Jehudibingli khangacheewui vangchi-thada hangkahaina, kaja Jesuli Mes-siahna da hangkaphata chili vare-shimwui eina katat haora da Jehudibingna maya khangarok sahairasai. 23 Hiwui vang anina "A khararnaona, ali ngahanlu" da kahangna. 24 Athumna mik ngapeoda kaphara mi chili holuishitta hanga, "Varewui mangali khamashung tui hangra" da khangashit salu. Mipa chi morei kaphungana kachi ithumna thei." 25 Ana hanga, "Mipa chi morei phungka maphungkhala I mathei mana. Kha imik ngapeosai, ara thei-haira kachi hi ina thei." 20 Athumna ngahana, "Ana nali khi sami khala? Namik kathada rakngasak khala?" 27 Ana ngahankai,; "Ina nathumli hanghaira, kha nathumna mashit-sang mana. Khisada ngahanlui nga-hanlui jikhala? Nathumla awui sakhangatha sangaila?'* 28 Athumna ali khonshida hanga, "Na awui sakha-ngathana; ithumna Moseswui sakha-ngathabingna. 20 Mose^li Varena nga- zeka kachi ithumna thei, kha mipa hi kachieina rakhala kachi khipakha matheimana." S 0 Ana hanga, "Hi ma-takhak kahai otna. A kachiwui eina rakhala kachi nathum mathei mana, kha ana imik rakngasak haira. "Varena morei kaphungbingli mashami mana, kha ali khayakashiya kala awui ningkachang kasa athumli sha-khamina kachi ithumna thei. 32 Oka-thui haokaphok eina thuida mik ngapeoda kaphara mili mi akhana rak-ngasaka kachi mashalak ranga. 33 Mi-pa hi Varewui eina khara maning akha khi otkha masarar mara." "Athumna ngashimshida hanga, "Nava morei lungli pharasang kahai mina, Iaga ithumli tamchitheiki kachila?" Chieina athumna ali vareshimwui eina katat haowa. i Manglawui Mik Khangapeo 35 Mipa chili vareshimwui eina katat haira kachi Jesuna shai, kala thangkha samphangda hanga, "Na Miwui Naomayarali shitsangla?" •'"Ana ngahankai, "Amei, a khipa khala?" 37 Jesuna hanga, "Na ali thei-haira, kala arui nali ngazekta khalei-pa hi alaka." 38 Mipa china "Proho, I shitsanga" da hanga kala Jesuwui mangali khukti zangda khoruma. 39 Jesuna hanga, "Ina okathuili bichar sakhavai kharana, chieina mik khangapeobingna kathei samphangra, kala katheibingna ngapeo haora." 40 Chili leikasa Pharisee kaikhana sha-da ngahana, "Ithumla mik ngapeowa kachila?" 41 Jesuna ngahankai, "Nathum mik ngapeosi kache khayon ma-leimara, kha nathumna theida lei chi-haokida arui eina tangda yonda lei. Yaoshimwui Chanjam Kachangkhat eina ina nathumli kahangna, kaja yaoshimli kha-mong eina mazangla akhurli yakkaka mipa chi khalena kala ngaponkazana. 2 Kha khamong eina kazanga mi chi yaokahomana. 3 Ngavei khamayonna-na ali shomi; ana yaobingli kachicha-wui aming kaho chitharan awui khon shai kala ana homzata. 4 Ana hom-shokta athumli thanzata, kala athumna awui khon shada athi shurzata. "Athumna. khangateili mashurphapha mana, kaja athumwui khon mama-chut mana." "Jesuna chanjam hi athumli hanga, kha khi kahangkhala kachi athumna matheirar mana. Jesu Kapha Yaokahoma 7 Chieina Jesuna hanglui shita, "Ka-changhat eina Ina nathumli kahangna; I yaobingwui khamongna. 8 Khangatei ili rida kharabing saikora khale kala khangaponabingna, yao-bingnala athumli mangana mana. °I khamongna; ili kazanga mi chili hui-mira; ana shokzangda seizatpam samphangra. 10 Khale china likhavai, sathat khavai kala shiman ngasak khavai rai. Kha khavat makhalei kharing samphang khavai ina rakha-mina. 11 I kapha yaokahomana. Kapha yaokahoma china yaobingwui vang mangla chihomi. 12 Yaokahoma ma-khaninga kaja phakasanga mi china kharang rarali da kathei una athumli chiho haida yamhaowa. Chieina kharang china yao tukshaida kashamyang haowa. 13 Phakasang mina yaobingli mashivammada yamkahaina. 14 I kapha yaokahomana. Ina iwui yaobing- li thei, athumnala ili thei. 15 Ishava-na ili kathei thada inala ishavali thei-ya, kala ina iwui yaobingwui vang mangla chihomi. 10 Yaoshim hili ma-kazanga; iwui yao khangateila lei. Ina athumli la khuizang phalungra, kala athumna iwui khon shlra. Chieina yaokahoma akhamangra, yapshangla akhamangra. "Ishavana ili leishi, kaja ina iwui mangla samphanglui khavai chikat shapa. 18 Khipanakha iwui eina mangapaikhui mana, kha iningkhan eina Icachikatana. Ina mangla chikatshapa kala chi ina khuilui-shapa. Pangshap hi ishavawui eina samkaphangna." 19 Tui .hi kasha eina Jehudibing-wui ngachaili ning ngakai khangarok leiluishit haowa. 20 Athumwui ngachaili kachungkhana hanga, "Ali kameo zanghaida pahaira. Khisada ali ngana khala?" 21 Kha kaikhana hanga, "Kameo kazanga mi akhana hi-thada mamatui mara. Kameo kazanga mi akhana kathada khangapeo-bingli rakngasakra khala?" Jesuli Jehudibingna Makhamaya 22 Jerusalemil dharkat phanit kasa atam rahaowa; chi sikachangna. 23 Jesuna vareshimli khalei Solomon-wui yangkhupli zatsai. 24 Chieina Jehudibingna rakuinamda hanga, "Nana ithumli karankha ningmawong ngasakra khala? Na Christana jiakha tharlak eiiaa hanglu." 2 SJesuna ngahankai, "Ina nathumli hanghaira, kha nathumna mashitsang mana. Ishavawui pangshap eina ina kasasa china shakhina. 26 Kha nathumna mashitsang mana, kachiwui vangkha- la kaja nathum iwui yaoshangli ma-zang mana. 27 Iwui yaobingna iwui khon shai; ina athumli thei, chieina athumna ithi shurra. 28 Ina athumli makashiman kharing mi, chieina athum mathilak maita; kala athumli khipanakha iwui eina mangapaithui mara. 29 Ili khame ishavana saikorali reimei, kala athumli khipanakha ishavawui pang eina mangapaikhui-rar mana. 30 Ishava eina I akhana." 31 Jehudibingna ali horthatkida lunggui ngamuikhui. S 2 Jesuna athumli hanga, "Ina nathumwui mangali ishavawui kapha ot kachungkha sakahai-wui vang ili lunggui eina horki kachila?" 33 Jehudibingna ngahankai, "Kapha kasawui vang lunggui eina horki kachi maning mana, kha Vareli ka-chipatwui vangna. Na mikdmona, kha nakhalatta Vare sakhui." "Jesuna ngahankai, "Nathumwui ain cha-ngli "Nathum kameonaobingna da ina kahangna" kachi makapihai ma-, la? 35 Varewui tui samphang kahai athumli kameonaobing. hoi (katha-ra tui mangacheipaih.mana). 36 Ili Varena kapangkhui Iaga chiho kharana. Chithakha I Varewui Naomaya-rana da kahang hili, Vareli kachipat khi leikhala? 37 Ina ishavawui ot ma-sakha ilila mashitsang alu. 38 Kha sa-sakha ili mashitsanglala iwui otsak chili shitsanglu; chithakha ishavana ili lei, ina ishavawuili; lei kachi nathumna theishingkhui paira. 3 *Chiei-na athumna ali tukkhui khavai salui shita, kha ana athumwui eina thui-haowa. 40 Jesuna Jordan kong kan-laga Johnna rahikmi \ khavai apam 10; 15 Mt. 11; 27; Lk. 10; 22 . 10 j 33 Pa. 24; 16 . 10; 34 Laa. 82; 6 . chili ngasamkhui. 41 Chili mi ka- sotnao Lazarus piphup haira, kha ina chungkha rada hanga, "Johnna mata- ali amathotra." 12 Sakhangathabingna khak kahai ot masamana, kha ana ngahankai, "Proho, ana pida leisa mipa hiwui maramli kahang saikora akha raihaora." 13 Kha Jesuva Laza-mashungsera. 42 Apam chili mi ka- rus thihaira kachi kahangna. Athuma chungkha rada Jesuli shitsanga. khangacha kapi eilida phaning kasa- Lazarus kaho Bethanyli kapa- na shitsang khavaiwui vang I chili X 1 ma mi akha kazahaowa. Be- maleikasa chi phalak haira. Ithum thany hi Mary eina achonva Martha awuili vausa." 16 Thomas, (Ngashira kapama khana. 2 ( Mary hi Prohowui kaho) china awui ngasotnao sakhaff- pheili nganamkapha thao neomilaga gathabingli hanga, "Ithumla ali nga- awui kuisam eina mitkhamiva china, soda thikhavai ojali ngasovausa." Kaza kasa Lazarus hi apana.) 3 Chi- naoni hina Jesuli pao chihovada han- Ringkhaluiya kala Kharinga Jesu ga, "Proho nawui khaluma ngasotnao 17 Jesuna vakashung chitharan La- kazahaira." 4 Jesuna pao chi kasha zarusli chifada matithang hairasai. eina hanga, "Hi thitchangki kachiwui 18 Bethany hi Jerusalemwui eina mile kazat maning mana, kha Vareli tek- khani shakha tai. 19 Chieina Jehudi matei khavaiwui vangna, kala Vare- kachungkhana Martha eina Maryli, wui Naomayarana tekhamatei sam- apa thikahaiwui vang ringpha ngasak phang khavaiwui shongfana." khavai rai. 20 Marthana Jesu rarali ka- 5 Jesuna Martha eina agatuiva ka- chi kasha eina vangaroka; kala Mary lajapa Lazarusli leishilaka. "Kha La- shimli pamhaowa. 21 Marthana Jesuli zarus kazada lei kachi shalala apam hanga, "Proho, na hili leisasi kaja ipa chili khanithang pamsangfaya. 7 Chi- mathilak mara. 22 Kha chithalala arui wui thili Jesuna sakhangathabingli eina tangda Varena nawu: kapopo chi "Judeali thusa" da hanga. 8 Chieina samira." "Jesuna ali hanga, "Na- sakhangathabingna ngahankai, "Oja, pali ringshok ngasakra. 24 Marthana achonthangchang nali Jehudibingna "Khanaowa zimiksholi ringluira kachi lunggui eina horkida sai, Iaga chili shitsanga." 25 Jesuna ali hanga, "Ina taluisila" 'Jesuna hanga, thangkhali ringkhalui eina kharingana; kachika- pung tharada khani malei mala? Mi- thana ili shitsang akha thihaisalala na ngashunshong yaothui akha phei ringra; 26 kala kachikathana ringda mangaphok mana, kaja okathuiwui ili shitsang akha mathilak mara. Shit- kahor chi ana thei, 10 kha ngayashong sangla?" 27 Ana "Mha, Proho, oka- yaothui akha phei ngaphoka, kaja thuili raki kache Varewui Naomaya- tangkhamangwui vangna." "Jesuna ra Messiah chi nalaka" da ngahan- hithada hangsanglui, "Ithumwui nga- kai." Lazarus Kathi na. "Chieina Jesuna meisa eina hanga, "Lazarus thihaira. 15 Kha nathum- li; 1 Lk. 10; 38 - 39 . 11; 2 Jn. 12; 3 . Jesuna Kachap 28 Marthana bi hangkahaiwui thili agatuiva Maryli ngathumda hokhuila-ga hanga, "Oja hili leili, kala ' ana nali phada lei." ^Maryna chi sha-khaleoda shoksamphanga. 30 ( Jesuna khalungli marashungla Marthana as-amkaphang apam chili leikasana.) 31 MaryIi suiphanepta ngasopam kasa Jehudibuig china Mary shokkahai theida staurshoka. Athumwui ningli Mary chiikhur pamli achapki kachina da phaninga. 32 Maryna Jesuwuili va-kashung eina khukti zangda hanga, "Proho, na hili leisasi kaja ipa mathilak mara." 38 Jesuna awui kachap kala ali shurkharabingwui kachap chi theida awui ningli sazana haowa. 34 Kala atliumli ngahana, "Kali chifa-haili khala?" "Proho, rayanglu" da athumna hanga. 35 Jesuna chapa. 36 Chieina Jehudibingna hanga, "Yanglu, ana kayakha leishi khala?" "Kha athum kaikhana hanga, "Mik khangapeoii rakkhangasak ana Lazarus mathi khavai khikha masarar marala?" Lazarus Ringkhaung 38 Jesuna ning sazana haoda lung-phek eina shungnam kahai chikhur chili vai. S 9 "Lungphek chi khalang shoklu" da Jesuna kasoi. Thikahai-pawui achonva Marthana ngahankai, "Proho, nganamshi hairara, kaja chi-fada matithang haira." 40 Jesuna ali hanga, "Nana shitsang akha Varewui tekhamatei theira da ina maha-ngmala?" 41 Athumna lungphek chi khalangshok kahai eina Jesuna kazin gram yangkada hanga, "Ishava, nana ili shakhamiwui vang nali ningshi. 42 Nana ili shami chinga da thei, kha hili khaleibingna nana ili kashiratna kachi shitsang khavai kahangna." 43 Chiwui thili panglak eina vaoda hanga, "Lazarus, shoklu." 44 Kathe china aphei, apang kala amai kachon eina 1 teiphinser hailaga shokrasai. Jesuna athumli hanga, "Khalami haida ali zatngasaklu." Jesuli Shaothat Khavai Kasa (Mt. 26; 1 - 5; Mk. 14; 1 - 2; Lk. 22; 1 - 2 ) 45 Marywuili khara Jehudi kachu-ngkhana Jesuna kasa chi theida shitsang haowa. 46 Kha athumwui nga-chaili kaikhana Phariseebingli Jesuna sakahai chi unghangchithei 47 Chiema Phariseebing eina pangmon akhava-bing kazipta hanga, "Kathausi khala? Mipa hina kahahaka otmang sada lei. 48 Ithumna ali hithada chihohai akha mi kachiva ali shitsang howra, kala Rome shorkarna rada ithumwui vareshim kala yur hi shiman ngasak howra." 49 Athumwui ngachaili Caia-phas kaho, chikum pangmon kharei sakasapa china hanga, ''Nathum khikha mathei mana. 80 jYur katonga shimanki kachile mibingwui vang mi akha thikhangasak phamei kachi nathum mathei rangla? S 1 ( Kachangkhat hi awui ning eina kahang maning mana, kha chikum ana pangmon kharei sasahaoda Jehudi yurwui vang Jesuna thimira kachi hangkhamaran-na. 62 Kala chimang maningla, Varewui mibing chaiyang ei^a leikasabi-ngli akha sada ungkazip ngasakra kachina.) S 3 Chithang ein 4 thuida Jehudi akhavabingna Jesuli shaothat khavai khangaran saphoka. 54 Chiwui vang eina Jesuna Judeali phonglak eina mazatla, lamhang ngalemli khalei Ephraim kiho keinung chili sakhan-gathabingli ngasoda apama. 55 Chitharan Makankhami phanit nganaiuda mi kachungkha zatkhang sada tharkhamathengwui shar sakha-vai, khakhawui eina Jerusalemli kai. ^'Athumna Jesuli phai, kala vareshimli zangda akha eina akha ngahan ngaroka, "Khi phaning khala? A zatkhangli marachang marala? 57 Jesuli lukkhui khavai a khalei pam theiakha hanglu da pangmon akha-vabing eina Phariseebingna rida pao mihairasai. Jesuli Thao Neokhami (Mt. 26; 6 - 13; Mk. 14; 3 - 9 ) Makankhami phanit sakida tharuk thang vatlakha, Jesuna kathiwui eina ringkhangasak Lazarus-wui pam Bethanyli vai. 2 Chili athumna Jesuwui ngazin phazat ngaranhai-sai; kala Marthana zat ngaranmida Lazarusna Jesuli ngasoda tableli pa-ma. 3 Chieina Maryna aman kasaka nganamkapha thao likli akha khuira-da Jesuwui pheili neomi, kala awui kuisam eina mitmihai. Thao chiwui anganamna shim chi pemhaowa. 4 Sa-khangathabingwui ngachaili ali yorza-ki kache Judasna hanga, 5 "Thao hi lupa shakathum eina yorhailaga ka-chambingli khisada mamithu khala?" 6 Ana kahang hi lukhamashanwui maning mana, kha a khalena, ana lupa-khao kasinga sada awuili ungkazang chi ngathumda khuichinga. 7 Kha Jesuna hanga, "Aningkhan ranu, ili ka- chizan zimikshowui vang ana haisa ranu. 8 Nathuma kachamabingli nga-sochingra, kha iya nathumli manga-solui mara." Lazarusli Shaothat Khavai Kasa 9 Jesu Bethanyli leiyada kasha eina Jehudi kachungkha chili vai. Athumna chili khava chi Jesuwui vang mang maningla kha kathiwui eina ringshok ngasak kahaiya Lazaruslila yangkida khavana. 10 Chieina pangmon akhavabingna Lazaruslila shaothat khavai sai; "kaja awui vang eina Jehudi kachungkha akhavabingli horhaida Jesuli shitsang haowa. Jerusalemli Kaka (Mt. 21;Ml; Mk. 11; 1 - 11; Lk. 19 28 - 40 ) 12 Kakhane thang Makankhami phanitli khara Jehudi kachungkhana Jesu Jerusalemli rarali kachi shai. 13 Chieina athumna khaneina singlaga Jesuli samphang' khavai vai, kala "Vareli sochikatlu, Prohowui mingli khara. Israelwui Awungali ringkapha ngasaranu" da vaowa. "Jesuna ga-dhanao akha khuida tonga, hi katha-ra lairikli hanghaisai: 15 "Mangachee alu, Zionwui keinung! Nawui awunga rarali, gadhanao akhali tongda." 16 Chitharan sakhangathabingna matheisa mana, kha matakhak eina Jesuna ringkhalui tharan kathara tui-li hanghaikasa athi shurda athumna kasana kachi phaningkhuinaowa. 17 Jesuna Lazarusli kathiwui eina 12; 3 Lk. 7; 37 - 38 . 12; 8 Khai. 15; 11 . 12; 13 Laa. 118; 25; Laa. Tl 8; 25 , 26 . 12; 15 Zech. 9; 9 ringngasakta chikhurwui eina noka- milu' jirala? Maningmana, kaja atam shok chitharan awui ngalemli leikasa hili I kachot khangkida kharana. 28 Is-kaikhana khi shokhaira khala kachi hava: naming tekmatei ranu." Chieina kateibingli sakhi sai. "Chiwui vang kazingram eina akhon akha vaotai, eina yaruina ali samphangkida vai, "Ina tekmatei ngasak haira, kala tek-kaja Jesuna kahaka ot sahaira kachi matei ngasak luishitra." 29 Chili nga-shahaowa. "Phariseebingna ngazek ning kasa yaruina akhon chi shada ngarokta, "Yanglu, ithum ot masa- hanga, "Kazing ngashumli." Kala pai thura, okathui katonga ah shur- kaikhana hanga, "Kazingraona ali thui haira." chan khangazekna." i 30 Kha Jesuna athumli hanga, "Kahang hi iwui vang Greekwui Mi Kaikhana maning mana, nathumwui vangna. Jesuli Kapha siAra okathuili bichaj- saki kachi at- 20 Phanitwui atamli Jerusalemli amna; okathuiwui akhavali khuishok khorumkida khavabingwui ngachaili howra. 32 Ili okathuiwui eina khmka Greek kaikhala zanga. 21 Athumna kahai chitharan, mi saikorali iwui Galileeli l&alei Bethsaidawui mi Phi- ngalemli thankara. 33 ( Hi a khithit lipli ahanga, "Oja, ithum Jesuli thei- eina thira khala kachi kahangna.) ngai." 22 PMlipna Andrewli hanga, ka- 3 *Yaruina ngahanluishita, "Ithumwui la ani khanina Jesuli ahanga. 23 Je- audi Messiah mathilak imara da hang-suna anili hanga, "Miwui Naomaya- hai. Chithakha- kathada Miwui Nao-rana tekmatei ngasakki kachi atam mayarali khangkapaira? Miwui Nao-ara rahaira. 24 Kachangkhat eina ina mayara chi khipa khala?" 35 Jesuna nathumli kahangna, mangumna nga- ngahankai, "Kahor chi nathumwuili leilungli tazangda mathi akha chitha- kashakha leifara. Tangkhamang ma-da leichinga, kha thihai akha mangum rashung khavai kahor lungli okthuilu. kachungkha mathei ngasaka. 25 Ka- Tangkhamangli kazata a china kachi-chikathana awui manglali leishi akha shong vara khala kachi mathei mana. chi shimanra, kha okathui hili ama- 3 flKahor chi leilakha chili shitsanglu, nglali mashivam akha chi katang ma- chieina nathum kahorwui mibing vaila leisara. 20 Kachikathana ili ot- ngasapaira. ram ngathangai akha ili shurphalung- ra kala I khalei chili iwui raola leira. Jehudibingwui Mashitkasang Ili otram khangathaa mi chili isha- Jesuna hi hangkahaiwui thili atlium-vana khaya kangasakra. wui eina ngathumthui haowa. 37 Jesu- na kahahaka ot athumwui miktali Jesuna Awui Kathiwui Pongli sahailala mashitsang mana. 38 Hi Khamatui Isaiah Maranna hangkahai ungka- 27 "Ara in\angla khananglak haira. shungna; Khihangra kliala? 'Ishava, ili kahui- "Proho, ithumwui pao khipana 12; 25 Mt. 10; 39; 16; 25; Mk. 8; 35; Lk. 9; 24; 17; 33 . 12; 34 Laa. I 10 s 4; Is. 9; 7; Ezek. 37; 25; Dn. 7; 14 . 12; 38 Is. 53; 1 . khuisang khala? Prohona khipali awui pangshap chithei khala?" 3 a Hiwui vang eina athumna mashitsang khararna, kaja Isaiahna hithadala hanga: 40 "Prohona athumli ngapeo ngasak haowa, athumwui ning mashok ngasak mana, chieina athumwui mikna mathei mana, athumwui ningna maphakhui mana, kala raimi khavai ili mangareiung mara." 41 Isaiahna Jesuwui tekhamatei ka-theiwui vang awui pongli matuiya. 42 Jehudiwui kathana kachungkhana Jesuli shitsanga, kha Phariseebingna vareshimwui eina khuishokhai paishi-na da phonglak eina mamatui mana. 43 Athumna Varewui kasopaliya mikumowui kaso ningchangmei haowa. Jesuwui Tuina Bichar Kasa 44 Jesuna panglak eina hanga, "Kachikathana ili shitsang akha, I mangli shitkasang maningla ili kashirata chilila shitkasangna. "Kachikathana ili thei akha ili kashirata chilila katheina. 46 Ina okathuili khara hi kahor thada kharana, chieina ili shitkasanga mi kachiva tangkha-mangli maleimara. 47 Iwui tui sha-laga makhuisang akha, ina ali bichar masamara; kachiwui vangkhala kaja ina okathuili bichar sakhavai maningla huikhui khavai kharana. 48 Ili mamaya mada iwui tui makhuisang akha ali bichar sakhavai akha lei. Ina hangkahai tui china khanaowa zimiksholi ali bichar kasa ngasara. 49 Kha ili kashirata Avava china khi hangra khala kala matuira khala kachi ili kaso kahaina. 60 Kala awui ningkhami chi katang makhavai kha-ringana kachi ina thei. Chieina Ina kahang hi Avavana kakasowui athi shurda kasana." Sakhangathabingwui Phei Pheokbami nMakankhami phanit sakidatha-ngkha vatlakha, Jesuna okathui hi kanlaga Avavawuili vaki kachi atam rahaira kachi theihaowa. Ana okathuili khaleiya awui mibingli lei-shilaka, kala khanao eina tangda leishi. 2 Ngazin phazatwui atamli Simon Iscariotwui naomayara Judasli chipee zanghaida Jesuli yorza khavai khangaran sahairasai. 3 Avavana pangshap katonga mihaira kachi Jesuna thei, kala a Varewui eina kharana kala Varewuili ungura kachila thei. 4 Chieina Jesuna awui kachon thuiraita hailaga towel akha kashanli neikhui. 5 Kala khongsaili tara hei-sangda sakhangathabingwui phei pheomilaga awui kashanli khanei towel chieina mitmihai. "Jesuna Simon Peterwuili khara eina Simonna hanga, "Proho, nana iwui phei pheo-ranla?" 7 Jesuna, hanga, "Ina khi sa-khala kachi na arui matheimana, kha naoda theira." 8 Peterna hanga, "Nana iphei mapheopailak mara." Jesuna ngahankai, "Ina naphei ma-pheomi akha ini khangarum malei-mana." 9 Simon Peterna ngahankai, "Chithakha Proho, iphei mang maningla ipang eina ikuila pheomilu." 12; 40 Is. 6; 10 10 Jesuna ngahankai, "Ravai kahai Jesuli Yorzaki Kachi Hangkhamaran mina aphei maningla khangatei pheo- (Mt. 26; 20 - 25; Mk. 14; 17 - 21; khavai imaleimana. Mi akha chi ma- Lk. 22; 21 - 23 ) ningla nathum tharserda lei." "(Je- 21 Tui hi hanghailaga, Jesuna suna ali khipana hatra khala kachi ningli sazalak eina hangphata, "Ka-theida 'Mi akha chi maningla na- changkhat ina nathumli kahangna, thum tharserda lei' da kahangna.) nathumwui ngachaili j akhana ili yor- 12 Jesuna athumwui phei pheomi- zara." 22 Chieina sakhangathabing hai Iaga awui kachon ngavaikhuida akha eina akha ning imaongtong eina pamluishita. Kala "Ina arui nathum- khipakhala da yangka ngaroka. 28 Je- 11 sakhami hiwui kakhalat theila?" suna leikashiya sakhangatha akha da ngahana. 13 "Nathumna ili oja kala awui ngalemli pamsai. 24 Simon Pe-Proho da hoi, chi mashunga, kaja I terna ali 'Khipa khaila' da ngahan chilaka. 14 Nathumwui Proho kala ngasaka. 25 Chieina ana Jesuwui vak ojana phei pheokhami chithada na- shaivada hanga, "Proho, chi khipa, thumla akha eina akha pheomi nga- khala?" 26 Jesuna ngahankai, "Ina rok phalungra. 15 Nathumnala chi- khamui tengkotli rurkhuilaga miki thada sakliavai tamkachitheina. 16 Ka- kachi chipana." Chieina ana khamui changkhat ina nathumli kahangna, tang akha rurkhuilaga Simon Iscar-raona akhavali mahakmei mana, pao- iotwui naomayara Judasli mihaowa. phungmenet kashivatali mahakmei 27 Judasna khamui chi j khuikhaleoda mana. "Ara khamashung hi nathum awuili satan zanghaowa.. Jesuna ali theihaira; nathumna hiwui athi shur- hanga, "Thakta nawui sakapai salu." da saakha kayakha ringkapha nga- 28 (Table kuimareida kapama mi khi-sara khala? panakha Jesuna ali kahang chi phab 18 Ina nathum saikorawui pongli matarar mana. 29 Judasna lupakhao kahang maning mana, ina kapang- singhaoda zatkhangwui vang ali ot khui kahaibing chili ina thei. Kha alokhuilu kachi aili, maningakha ka-kathara tuili hangkahai, 'Ili phaza chambingli kateokha qiikhavai ka-khangaruma a china ili mamaya ma- hang aili da sakhangathabingna pha-ra' kachi M ungshung phalungra. ninga.) 80 Judasna khamui chi khui- 19 Atam chi ungkashung eina 'I khi- Iaga hengsada shokhaowa. Chi nga-pakhala kachi nathumna shitsang ya hairasai. khavai rida hangmaran kahaina. 20 Kachangkhat ina nathumli kahang- Ningkhami Kadhara na, ina kashivata mili khamaya chi 31 Judas thuikahaiwui thili Jesuna ili khamayana, kala ili khamaya chi hanga, "Ara Miwui Naipmayarawui ili kashirata chili khamayana." tekhamatei phonghaira, kala awui eina Varewui tekhamatei phonghaira. 82 Varewui tekhamatei chii awui eina 13; 12 - 15 Lk. 22 &J. 13; 16 . Mt. 10; 24; Lk. 6; 40; Jn, 15; 20 . 13; isi Laa. 41; 9 . 13; 20 Mt. 10; 40; Mk. 9; 37; Lk. 9; 48; 10; 16 . phongmi akha Miwui Naomayaralila makahatlakla tekmatei ngasakra.;, 3 Inao ngara, ina nathumli kasangkha mangasolui mara. Khaleilaga nathumna ili phara, kha ina Jehudibingli kahang chi nathumlila kahangna kaja ina vaki kachi chili nathum mavarar mara. MIna nathumli ningkhami kadhar khamina kaja nathum akha eina akha.leishi ngaroklu. Ina nathumli leikashi thada nathum akha eina akha leishingarok phalungra. 35 Nathum akhana akhali leikashi lei-akha nathum iwui sakhangathabingna kachi saikorana theira." `Peterwui Makhamaya Jesuna Hangkhamaran 36 Simon Peterna "Proho, na kali vaura khala?" da ngahana. Jesuna ngahankai, "Ina vaki kachi chili ara na mashurararlui mara." 37 Peterna ngahana, "Proho, khisada mashura-rarra khala?" I nawui vang thisha-pra. 38 Jesuna ngahankai, "Na kachangkhat iwui vang thishap rala? Kachangkhat eina ina nali kahangna, harva makhong ranglakha nana ili matheimana da kathum shida hangra." Avavali Vakhavai Shongfa Jesuna HWuk makhanang alu; Vareli shitsanglu. 2 Ishavawui shimli pamkhavai ka kachungkha lei; chi maningsi kaja ina nathumwui vang pam angaranura da hangrala? 3 Kala nathumwui vang pam angaran hai-laga nathumli rahokhuiluira chieina I khalei pamli nathumla leira. 4 Kala iwui shongfa nathum thei." sThomas-na hanga, "Proho, nana vaki kachi shongfa ithum mathei mana; shongfa chi kathada theira khala?" "Jesuna ngahankai, "I shongfana, khamashungana, kala kharingana; ili khara maningla avavawuili khipakha mara-pai mana. 7 Ara nathumna ili theihaoda Avavalila theikahaina; nathumna ali samphang haira, kala thei-haira." 8 Philipna hanga, "Proho, Avava chi ithumli chithei milu." "Jesuna ngahankai, "Hirankha nathumli nga-sopam haira, Iaga ili mathei rangla, Philip? Kachikathana ili theiakha Avavali theikahaina. Ghitha akha khisada Avavali chitheilu da hang-khala. 10 I Avavawuili lei kala Avava iwuili lei kachi hi mashitsang mala? Kala sakhangathabingli hanga, "Ina khamatui hi iwui eina kashok maning mana, kha ili khalei Aavawui otsak-na. "I A avawuili lei kala Avava iwuili lei kachi hi shitsanglu. Chi ma-ningkha sakahai isotbing chjli shitsanglu. 12 Kachangkhat ina nathumli kahangna, kachikathana ili shitsang akha ina kasa ot chi ala sashapra, hakhamei ot eina tangda sara, kaja I Avavawuili vahowra. 13 Kala nathumna iwui ming eina kapopo chi ina mira, chieina Avavawui tekhamatei chi Anao Mayarawui manga eina theikhuipaira. "Nathumna iwui ming eina kapopo chi ina mira." Mangla Kathara Mira da Khangashit 15 "Nathumna ili leishi akha iwui ningkhami mayon phalungra. 1 BNa- 13; 33 Jn. 7; 34 . 13; 34 Jn. 15; 12 , 17; 1 Jn. 3; 23; 2 Jn. 5 . thumli khangatei Machinme akha mi-khavai ina Avavali pora; khamashu-ngwui Mangla china nathumli ngaso-pam chiingra. 17 Okathuina ali masam-phangrar mana, kachiwui vangkhala kaja okathuina ali mathei mana, thei-kakhuila malei mana. Kha nathumna ali thei, kaja ana nathumli ngasopam-da nathumwui lungli lei. 18 "Ina nathumli ngachakyang eina mahorhai mara; I raluira. 19 Hun-khawui thili okathuina ili matheilui mara, kha nathuma theira; kala ina kharing thada nathumla ringra. *°Chieina I Avavawuili lei, kala ina nathumli khalei thada nathum iwuili lei kachi theira." 21 "Iwui ningkhami mayon akha, a ili leikashena. Ili leikashe chili ishavanala leishira; Inala ali leishida ikhalatta ali phongmira." 22 ( Judas Iscariot makhaninga) Judasna, hanga, "Proho, nakhalatta okathuili ma-phongmila ithumli phongmira kachi hi kathahao khala?" "Jesuna ngahankai, "Kachikathana ili leishi akha iwui tui khuisang phalungra. Ishavana ali leishira, kala ishava inina awuili rangasamra. 24 Kachikathana ili mateishi akha iwui tui makhuisang mana. Nathumna kasha pao chi iwui eina maning mana, kha ili kashirata Avavawui eina kharana. 25 "Ina nathumli ngasopara lakha hanghaira; 26 iwui ming eina Avavana shiratki kache Mangla Kathara, Machinme china ot saikora nathumli tamchitheira, kala ina hangkahai saikora phaningung 'ngasakra. 27 Ina nathumli chingrikahai khamina; ikha-lattawui chingrikahai khamina. Hi okathuina khami katha maning mana. Wuk makhananglak alu, khangachee-la mangachee alu. 28 Ina thuihailala raluishitra da kahang chi nathumna shahaira. Nathumna ili leishi akha, ina Aavawuili vaura kachi hili ring-pha ngayilaka, kachiwui vangkhala kaja ana ili reikhameina. 29 Ot chi un-gkashung tharan nathumna ili shitsang khavai saikora rnarashok rang-lakha rida hangkahaina. 30 Ina nathumli kasangkha m&hangrar mara, kachiwui vangkhala kaja okathuiwui akhava. rarada lei. Ana iwui tungli pangshap malei mana; 31 kha ina Avavali leishi kachi okathuina thei-khavai, Avavawui kakaso kachiva ina kasana. Ngakarthuilu, zatusa." /18 `Jesuna Drakharongna 1 "Ina drakharongna kala ishavana yamgui akhavana. 2 Athei makhamathei aphang kachiva ana yortamihai, kala athei khamathei aphang kachivali chungmeida mathei khavai samathami. 3 Ina nathumli tamchithei kahai tui chieina nathumli tharngasak haira. 4 Ili zanglu, chieina ina nathumli zangra. Aphangna arongli malei akha athei mamatheipai mana." 5 Ina drakharongna, kala nathumna aphangna. Kachikathana ili zangakha, athei tarakha matheira, kaja I mazangla nathumna khikha masarar mana. 6 Kachikathana ili mazangakha aphang katheng thada katatkhui, kala kazipkhui Iaga meili horsangda chuita ngasaka. 7 Nathumna ili zangda iwui tuila nathumli leiakha, nathumna ningkachang kapopo chi samphangra. 8 Hithada nathumwui athei tarakha khamathei china ishavawui tekhamatei phongshoka, kala iwui sakhangathabingna da chithei. 9 Aavana ili leikashi thada ina nathumli leishilaka; iwui leikashiwui eina mayamalu. 10 Nathumna iwui ningkhami mayonakha, ina ishavawui ningkhami mayonda awui leikashili khalei thada, nathumla iwui leikashili leira. khahi thada, nathumla iwui leikashili leira. 11 "Ina nathumli kahang hi iwui ringkapha chi nathumli leikhavai kala nathumwui ringkapha chi kashung-chao khavai kasana. 12 Hi iwui ning-khamina; ina nathumli leikashi thada nathum akha eina akha leishi nga-roklu. 13 Ngasotnaobingwui vang mangla chihokhami hili langda leishi-khamei malei mana. 14 Ina kakaso chi nathumna saakha, nathum iwui ngasotnaona. 15 Ina nathumli rao ma-holui mana, kachiwui vangkhala kaja akhavana khi sali khala kachi raona mathei mana. Chiwui mahutli, ina nathumli ngasotnao hoi, kachiwui vangkhala kaja ishavawui eina shaka-khui saikora nathumli hangser haira. 16 Nathumna ili kapang kakhui maning mana, kha ina nathumli kapang kakhuina. Nathumna, vada athei mathei ngasak khavai, kala athei chi mashiman ngasak khavai kapangkhui kahaina; chieina nathumna iming singda kapo saikora Avavana mira. 17 Hi iwui ningkhamina; akha eina akha leishi ngaroklu." `Okathuina Ningkakachai 18 Okathuina nathumli ningkachai akha, ili rida ningkachai kahaina kachi phaningunglu. 19 Nathumna okathuiwui ngasa akha, okathuina nathumli leishira. Kha ina nathumli okathuiwui eina kapangkhui haoda nathum okathuiwui maning mana; chiwui vang eina okathuina ningka-chaira kachina. 20 'Raona akhavali mahakmei mana' da hangkahai chi phaningunglu. Athumna ili rekharek akha nathumlila rekharek phalungra; athumna iwui tui khuisang akha na-thumwuila khuisang phalungra. 21 Kha iwui vang eina athumna nathumli saikora hi sara, kachiwui vangkhala kaja athumna ili kashirata chili mathei mana. 22 Ina athumli maratamchitheisasi kaja morei kasa matheisa mara, kha ara athum moreiwui eina mayamshokrar mara. 23 Ili ningkakachai chi ishavalila ningkakachaina. 24 Khangateina masalakrang kaja ot chi athumwui mangali masachithei sasi kaja athum moreili tatung haira kachi matheisa mara; kha ara athumna iwui otsak theilaga ilila ishavalila ningkachai haira. 25 Chithalala hi shokphalungra, kaja ainli kapi kahai 'Khi ngalang-kha maleila athumna ili ningkachai haira' kachi hi ungshung khavaina. 26 Kha Machinme, Avavawui eina kashok khamashungwui Mangla chi rara. Ina ali Avavawui eina chihorara, kala ana iwui pongli matuira. 27 Kala nathumnala iwui pongli matuira, kachiwui vangkhala kaja haoka-phokwui eina nathum ili ngasora kahaina. /19 1 Nathum makonglui khavai saikora hi ina hanghaira. 2 Athumna nathumli vareshimwui eina kasham howra. Nathumli shaokathata china awui otsak chi Vareli otram khangathana da kaphaning atam ra-ra. 3 Athumna Avavalila ilila maka-theiwui vang chikatha ot sara. 4 A-thumna ot chi kachangkhat kasa chitharan, ina hithada hanghaisai kachi phaningung khavai ina rida hangka-haina. `Mangla Kathara wui Otsak Ina khareli saikora hi nathumli mahang mana, kaja I nathumli ngasosai. ''Kha ara ili kashirata chili ungura, kha nathum khipakhana 'kali vara khala' da mangahan mana. 6 Kha ina hikathatha kahangwui vang nathum wuk kakhanangna pemhaira. 7 Mashunglak eina ina nathumli kahangna, "Nathumwui vang I kathui phamei, kaja I mathui akha Machinme chi nathumwuili mara mara. Kha ina thuihai akha ali chihorara. 8 Ana khara chitharan okathuiwui mi-bingli atlium morei sahaira, khamashung apong kachikhala, kala Varewui kashong kharang khikhala kachi chitheira. "Morei kasa kaja athumna ili mashitsang mana; "khamashung kaja ina Avavawuili vada nathumna ili matheilui mara; "kashong kharang kaja okathui hili akhava chili kashong rangra. 12 "Ina nathumli kachungkha hang-khavai lei, kha arui chi nathumna makhuirar mara. 13 Kha khama-shungwui Mangla chi khara eina, ana nathumli khamashung katonga chitheira. A khalattawui pangshap eina mamatuila, ana shakakhui kala naoda raki kachi tamchitheira. "Ana ili tekmatei ngasakra, kaja ana hangmi-ki kachi chi iwui eina shokki kachi-na. 15 Avavawuili khalei katonga iwuina, chiwui vang eina ana iwui eina khuilaga nathumli hangchitheira kachina. Ringkashi eina Ringkapha 16 "Kashakha leilaga nathumna ili matheilui mara; kala kashakhawui thili nathumna ili thieiluira." "Chieina sakhangathabingna ngazek nga-roka, "Kashakha leilaga nathumna ili matheilui mara, kala kashakhawui thili nathumna ili theiluira" da kahang hi khisawi kachikhala? Kala "I Avavawuili ungura" dala hanga. 18 Chieina athumna hgahan ngaroka, "Kashakha kachiwui kakhalat khikhala? Ana khi kahang khala?" 19 Athumna ngahan khangai chi Jesuna theida hanga, "Kashakna leilaga nathumna ili matheilui mara; kala kashakhawui thili nathumna ili theiluira" da ina kahang hiwui pongli ngazek khangarokla? 20 Kachangkhat eina ina nathumli kahangna, nathumna ringada chapakha okathuina ma-nara; nathumna ning chotra, kha ka-chot chi ringkapha onhowra. 21 Sha-naona naokhara atam ungkashung tharan, kachot hangkhavai maleima-na, kha nao phara kahai chitharan kachot saikora malaiser haowa, kachiwui vangkhala kaja okathuili nao akha phara haida ringpha haowa. 22 Chi takam eina aruihon nathum chotta lei, kha ina nathumli sampha-ngluira, kala nathumwui wuk ringka-phana pemhowra. Chikatha ringka- pha chi nathumwui eina khipanakha mangapaithui mara. 23 "Chitharan nathumna ili khikha mangahan mara. Kachangkhat ina kahangna, nathumna iwui ming singda ishavali kapo saikora ana mira. - 4 Aja eina tangdai nathumna iwui ming singda mapolak ranga; polu, samphangra, chieina nathumwui ringkapha kashungra. Okathuili Khayui 25 "Ina nathumli chanjam eina hanghaira; kha chanjam eina mahang-luila, Avavawui pongli ngatartei eina hang khavai atam rahaira. -"Chitharan nathumna iming singda ali pora; ina nathumwui vang pomira kachi maning mana, - 7 kaja Avava akhalatta nathumli leishilaka,, kachiwui vangkhala kaja nathumna ili leishi kala I ishavawui eina kharana kachi nathumna shitsanga. 28 I ishavawui eina okathui hili kharana; kala ara okathui hiwui eina ishavawuili unglui howra." 29 Chieina awui sakhangathabing-na hanga, "Yanglu, chanjam tui eina maningla ara nana phonglak eina hanghaira. '"'Nana theisera kachi ara ithumna theihaira, ngahanlui khavai malei mana. Kala na Varewui eina rai kachi ithum shitsanghaira." "Jesuna athumli hanga, "Nathum ara shitsanghairala? S 2 Atam chi rarali, kala nathum chaiyang eina kachicha-wui shimli unghaida, ili ngachakyang eina nothahaoki kachi atam chi kha-rala rahaira. Kha kachangkhat imang maning mana, kaja ishavana ili ngasoda lei. "Hi zangda chingrikahai samphang khavai hi nathumli kaha- ngna, okathuina nathumli kachot ka-chang mira. Kha manganglak alu, ina, okathuili yuihaira." / `Jesuna Sakhangathabingwui vang Seiha Kasa 1 Jesuna hi hangkup kahaiwui thili kazingram yangkada hanga, "lshava, atam chi rahaira; nawui Naomayarana nali tekmatei ngasakra. 2 KhikhaIa jila Nana mikahai mikumo saikorali katang makhavai kharing mikhavai, nawui Naomayarali pangshap mihaira. "'Kala katang makhavai kharing kachi hiya mikumona khamashunga Vare nali kathei, kala nana kashirata Jesu Christali kathei hina. 4 Nana ili salu da mikahai ot chi kuphaida, okathui hili nawui tekhamatei phonghaira. 5 Ishava, okathui masarang lakha nana ili mikahai tekhamatei chieina arui nawui mangali ili tekmatei ngasak-milu. 6 "Nana okathuiwui eina ili kapangkhui khami mibing chili naming theingasak haira. Athum nawuina, kala athum chi nana ili mida athumna nawui tui nganai. 'Kala nana ili mikahai saikora hi nawui eina khara laka da ara athum theihaira. thikhala jila nana ili khami pao chi ina mida athumna samphang haira; chieina I nawui eina rai kachi mashun-ga da athum theihaira, kala nana ili kashiratna kachi shitsang haira." 9 "Ina athumwui vang seiha sai. Ina okathuiwui vang seiha masa mana, kha nana ili mida iwui ngasa kahai mibing chiwui vang kasana. ,nIwui khalei saikora nawuina, kala nawui saikora iwuina; iwui tekha- matei athumwui eina theihaira. 11 Ara I nawuili kharana; 1 okathuili malei-lui mara, kha athuma okathuili leida lei. O kadhara Ava, nana ili mikahai athumli nawui mingwui pangshap china mayonmilu, chieina na eina 1 akha kasa thada, athum akha ngasa-paira. '-Jii nana mikahai athumli ngasoda leilakha nawui mingli athumli ina mayonmi. ina athumli mayon-mida leilakha, kathara tui ungshung khavai shiman phalungki kachipa maningla khipakha mashiman mana. "Ara I nawuili rarali; kala ina okathuili kahang hiya athumna iwui ringkapha chi ningli pemting eina samphang khavaina. "Ina nawui pao chi khamiwui vang okathuina athumli ningkachai haowa, kaja ina okathuiwui makhaning thada athumla okathuiwui maning mana. 15 Athumli okathuiwui eina khuithui khavai kapo maning mana, kha athumli chipeewui eina mayonmi khavai kapona. 1 Blna okathuiwui makhaning thada athumla okathuiwui maning mana. '"Athumli khamashung chili chikatngasak milu; nawui tui chi khamashungana. 18 Nana ili kashirat thada, ina athumli okathuili chihokhavana. wKala athumna khamashung chili chikat-shap khavai, ikhalatta nali kachikat-na. 20 "Ina athumwui vang mang seiha kasa maning mana, kha athumwui pao shada ili shitkasanga athumwui vangla sal.i 3 lAthum akha sakhavai ina seiha sali. Ishava, nana iwuili, kala ina nawuili khalei thada, athum iniwuili leiranu. Athum akha sahai akha nana ili kashiratna kachi oka- thuina shitsanga. 2 -Na eina I akha kasa thada athum akha sakhavai, nana khami tekhamatei chi athumli mihaira. -''Ina athumli kala nana ili leiakha athum akha ngasachao howra; chieina nana ili kashiratna kala nana ili leikashi thada athumlila leishi kachi okathuina theira. 24 Ishava, athumli nana ili mihaira, kala nana khami tekhamatei thei-ngasak khavai, I khalalei pamli athumlila leingasakngaj. 2 r'He kathara Ishava, okathuina i Nali matheilala. ina nali thei, kala nana ili kashiratna kachj mibing hina thei. -°Ina athumli naming theingasak haira, kala chitha-da theingasak chingra, chieina nana ili leikashi chi athumwuilila leira, kala inala athumwuili leira." / `Jesuli Tukkakhui 1 Q Jesuna seiha jsachang hailaga A O sakhangathabingli ngasoda Ki-dron tampakli khava tharan yamgui akha leisada athumna chili azanga. -Apam chi Jesuli yorkazapa Judasla theihairasai, kaja Jesuna awui, sakhangathabingli kachungkha shida chili samphanga. 'Chieina Judasna thah-da shipaila pangmon akhavabingna kachiho kathana kaikhala, kala Pha-seebingla zangda zeikhaingahala tha-omeila singlaga yamgui chili rarasai. ^Jesuna shokki kachi theiserhaoda, athumwui mangali shokhanga, "Nathum khipali kaphakhala?" r,Athum-na "Nazarethwui Jesulii kaphana" da ngahankai. Jesuna, "Ina" da hanga. 1Yorkazapa Judasla athumli ngasoda nganingsai. 6 Jesuna "Ina" da kahang eina athum sanaungda ngaleili kong-lui zanga. 7 Jesuna athumli ngahanlui shita, "Nathum khipali kaphakhala?" Athumna "Nazarethwui Jesuli kapha-na" da hanga. 8 "I ana" da nathumli hanghaira da Jesuna hanga, °(Jesuna kahang hi ana hangkahai chi ung-shung ngasak Ikhavaina, kaja "Ishava, nana ili mikahai athum akhala mashi-man ngasakmialu" da hanghairasai). 10 Simon Peterna raikhai akha sing-sada, sutshoklaga Pangmon khareiwui raowui khana yavak yortamihaowa. Raopa chiwui ming Malchus hoi. "Jesuna Peterli hanga, "Nawui raikhai chi ahonli sanghaolu. Ishavana ili mikahai tengkof chi I mamangma-rada phaningla?" `Jesuli Annaswui Mangali Khuikaka 12 Chieina shipai akhavana thanda raimibing kala Jehudiwui kathanabing china Jesuli tukkhuilaga khalaphao-wa. 13 Kala athumna rimeikapta Annas kaja, chikum pangmon kharei sa-kasa Caiaphaswui awovawuili khui-vai. "Caiaphas hi Jehudibingli, mi katongawui vang akhana thimi khan-gayena da hangkhamachinpa china. `Peterna Jesuli Makhamaya 15 Simon Peterli ngasoda sakhangatha akhana Jesuli shurvai. Sakhangatha akhapa chi pangmon khareili mathalak eina theimasui, chieina ana Jesuli ngasoda pangmon khareiwui kayangli vai. 10 Kha Peterva ngaveili nganinghaowa. Pangmon khareili theikhamashipa china ngavei khama-yonva chili shokhanglaga Peterlila alungvak khuizanga. "Ngavei kha-mayonpava china Peterli hanga, "Na-la mipa chiwui sakhangatha akha ma-ningmala? Peterna "Maninglakma-na" da ngahankai. 18 Siknahaoda rao-bing eina khamayonbingna mei salaga kuimareida marampama. Peterla athumli ngasoda amarampama. `Pangmon Khareina Jesuli Khangahan Kasa 19 Pangmon kharei china Jesuli awui sakhangatha eina awui tamka-chitheiwui maramli ngahana. 20 Jesu-na ngahankai, "Ina mi kachivali phonglak eina hangchinga; kala Jehudi kakazip pam synagogue, vareshim hi-kathali tamchithei, ina .ngathumda kahang khikha maleilakmana. 21 Chi-thaakha khisada ili ngahankhala? Kashabingli ngahanlu. Ina athumli khi hangkhala kala athumna khi thei-khuikhala kachi ngahanlu." 22 Jesuna hi hangkahai eina shipai akhana amai kapheda hanga, "Kathada pangmon khareili hithada hangkhala?" 23 Jesuna ngahankai, "Ina nguida hanghaira jiakha chi hangphatlu. Kha ina kahang chi mashunga jiakha khisada kakaphekhala?" 24 Chieina Annasna ali khalaplaga pangmon kharei Caia-phaswuili chihovahaowa. Kakhiineli Peterna Jesuli Makhamaya hangda kahang khala?" 35 Pilatena ngahankai, " 1 Jehudina da phaning- la? Nawui mibing kala pangmon 25 Peterna chili nganingda mei akhavabingna chiho kharana. Nana maranipamsai. Kala athumna hanga, khi sahaokhala?" 30 Jesuna hanga, "Na mipa chiwui sakhangatha akha "Iwui wungrama okathui hiwui ma- maningmala?" Kha Peterna mama- ningmana; iwui wungram chi okathui yamada "Maninglakmana" da nga- hiwui sasasi kaja;' ili Jehudibingwui hankai. 2 flPeterna khana yortarrii ka- pangli mahorsang khavai, iwui kashu- haipawui theisa kashoka, pangmon rabingna ngarar hairara. Kha iwui khareiwui rao akhana hanga, "Ina wungram hili malei mana." 37 Chieina nali yamgui chili Jesuli ngaso kasa Pilatena ali ngahana, "Thakha na thei." 27 Peterna "Maninglakmana" awunga akharali?" Jesuna ngahankai, da ngahankai, kala chichangli harva "Awunga kachi hi riana kahangna, ili khonguwa. okathuili rakaphari hi khamashung x, _.. chili shakhi mikhavaina. Khama- `Pilatewiu Mangali Khniic«ira . . . „ ,™. latena "Khamashung chi khikhala" da 28 Athumna Jesuli Caiaphas wui n 8 ahana-shimwui eina karotli shimenvai. Chi ngathortliakvana. Jehudibingna ka- JesuB ShaoU,at ^ Tuitak rotli mazangmana, kaja athum khala- (Mt 27; 15 - 31 J 15 = 6 - 20; tta tharngasakta makankhami zat- Lk-, 23;} 7 * , khangli ^ngkhavaina. 2 »Chieina Pi- Cmwul tmh Pdatena kayanS shok" latena ayarli athumli shoksamphang- luida Jehudibin 8 « ^nga, "A,i kha" da hanga, "Nathumna mipa hili ka- y°n mikhavai khik«a masamphang phen khi leikhala?" ""Athumna nga- mana- 3 °Kha nathumwui zatkhanawui hankai, "Mipa hina yom ot masasasi athi shurda makankhami phanitli kaja nawuili makhuiramara." 31 Pila- PhatoP kazan 8 a mi chihomi chl" tena athumli hanga, "Nathumwui ain n«a- Jehudi™» awun 6 a hili chihoml athi shurda bichar salu." Jehudibing- ngasakngaila?" "Athumna panglak na ngahankai, "Ithumna mi khipali- eina vaowa' "Mi maningmana; ithu- kha mashaothatpaimana." 32 ( Jesuna mna Bara*>basli ningkachangna." kachikatha mithit eina thira khala da ( Barabbas khale minap kachithei chitharan ana hangkahai chi 1 Q Chiwui thili Pilatena Jesuli ungshung khavai hi kashokna. 33 Pi- J- J shaongasaka.; 2 Shipaibingna latena karotli zangluishitlaga Jesuli kashatthing eina kuihon sakhuilaga hokhuida hanga, "Na Jehudiwui akuili ngahonmi; kala mengchin ka- awungala?" 34 Jesuna ngahankai, hai kachoA akha ngavaimi. 3 Kala hi- "Naning eina kahangka, khangateina thada rahanga, "Jehudiwui awungali okpeimei ranu." Kala athumna maili kapheya. 4 Pilatena kayangli shoklui-shitta yaruili hanga, "yanglu, ah nathumwui mangali khuishokra, chieina awuili khayon maleimana kachi nathumla theira." 5 Chieina Jesuna ka-shat kuihon ngahonda kala mengchin kahai kachon ngavaida kayangli sho-ka. Pilatena athumli hanga, "Yanglu, mi chi hina." 6 Pangmon akhavabing kala kathanabingna ali kathei eina "Krushli shaothat haolu, krushli shaothat haolu," da vaokazama. Pilatena athumli hanga, "Chitha akha nathumna rakhuilaga krushli shaothatlu, kha ina awuili khayon khikha matheima-na." 7 Jehudibingna ngahankai, "A thingayi phalunga kachi ainli hang-haida lei, kaja ana Varewui Naoma-yarana da hanga." 8 Chi shalaga Pilate ngacheemei haowa. 9 Ana karotli zangluishitta Jesuli hanga, "Na kachiwui mi khala?" Kha Jesuna mangahankathu mana. 10 Chieina Pilatena hanga, "Na man-gahanka marala?" Nali huiga jilala, krushli shaoshanka jilala iwui pangshap lei kachi matheimala?" "Jesuna ali ngahankai, "Nana iwui tungli pangshap khalei hi Varena khami pangshap maya. Chieina ili nawui pangli horsangkhame chiwui morei hakmei." "Pilatena hi shalaga chihomi khavai khangaran sai, kha Jehudibingna "Nana ali chihomihai akha, na CaesarWui ngasotnao maning mana, awunga sakhavai khangaran mi hi Caesarli yangkashina" da vaowa. "Pilatena chi shalaga Jesuli khuishoka kala Lungham kaho (Hebrew tuili Gabbatha kaho) bichar pamkhong chili pama. "Chitharan pung tharada khani tahairasai, kala akhama katha Makankhami phanitna. Pilatena Jehudibingli hanga, "Hi nathumwui Awungana." ''Athumna va-oda hanga, "Shaothat haolu, shaothat haolu, krush tungli shaoshan haolu." Pilatena hanga, "Nathumwui Awung-ali krushli shaoshan ngasakngaila?" Pangmon akhavabingna ngahankai, "Ithumwui awunga Caesar maningla khangatei malei mana." 19 Chieina Pilatena Jesuli krushli shaoshan khavai horsangmi haowa. `Jesuli Krushli Shaokashan 17 Chieina athumna Jesuli khuithui haowa, kala awui krush phungda 'Mikuira' kaho apam chili vai (chi Hebrew tuili 'Golgotha' hoi.) 18 Athumna Jesuli chili krushli shaoshana; kala khangatei mi khanilila Jesuwui wuishong akha, yashong akha da krushli shaoshana. 19 Pilatena aming akha kapilaga krushli "Nazarethwui Jesu, Jehudiwui Awunga" da kapimihai. 20 Jehudi kachungkhana. hi kapa samphanga, kaja Jesuli krushli shaokashan apam chi keinungwui eina matamana. Kapikahai chi Hebrew, Latin, kala Greek tui eina kapi. 21 Jehudiwui pangmon akhavabingna Pilateli hanga, "Jehudiwui Awunga da makapialu, kha mipa hina 'I Jehudiwui Awungana' da hanga da kapimi-lu." 22 Pilatena ngahankai, "Ina kapi kahai chi kapi kahaina." 23 Shipaibingna Jesuli krushli shaoshan kahaiwui thili awui kashan kachon kak mati salaga athum akharip haowa. Kha awui phahon katuma chi nikrum kaje phahon ngasasai. 24 Chieiaa shipaibing china 'Hiya ma-sakhakJa kala yanghaosa," da maya-ngaroka. Hi kathara tuili hangkahai "Athumna iwui kashan kachon sa-khakta ngayarra, athumna iwui phahon katuma kala yangra," kachi chi ungshung khavaina. 25 Shipaibingna chithada sai. Kha krush ngalemli Jesuwui ava, avagatui, Glopaswui preiva Mary, kala Magda-lawui May athum nganingsai. 26 Jesu-na avava eina leikashiya sakhangatha akha chi nganing kasa theida avali hanga, "Shanao, chi nanao mayara-na." 27 Chiwui thili sakhangatha chili hanga, "Chi navana. Chithang eina thuida sakhangatha china ashi shim-li thanung haowa. `Jesuwui Katbi 28 Chi wui thili Jesuna ot saikora kuphaira kachi theida, kathara tui ungshung khavai" I rachanghaira" da hanga, 29 Chili athei kathura tengkot-kha haisai; chieina athumna chonshi akha thingli khalapshanda atheira chumkhuilaga Jesuwui khamorli sangmi. 30 Jesuna atheira chi manglaga "Kuphaira" da hanga. Kala kui ma-shunzangda thihaowa. 31 Chiwui thili Jehudibingna athumwui phei sateklaga krushwui eina khuita khavai Pilateli poi. Kaja akhama katha sabbath sahaoda (sabbath hi kanaka zimikna) chithang kathi angun chi krushli kangyuida mahaingai mana. 32 Chieina shipaibingna nganaimeikap kachewui aphei satek haowa, kala chiwui thili Jesuwui lakkhavak khaleiya chipawuila sateka. 33 Kha Jesuli khayang eina thihaira kasa chi theihaoda masatek mana. 34 Kha shipai akhana Jesuwui arapli kazei eina ngashuma, kala chi changli ashee eina: tara longshoka. 35 Hi katheiya mipa china shakhi mi, "Awui shakhi khami chi mashunga da ithumna thei; kala nathumla shitsang khavai khamashung tui khamatuina da ana thei." 36 Kathara tuili "Awui arakui akhala matek ngasak mara" da hangkahai chi ungshong ngasaka. 37 Kathara tui khangatei akhalila hithada hanga, "Athumna ngashumthat kahai ali mibingna ngashanyangra." `Jesuli Kachifa 38 Chiwui thili Jehudibingli nga-cheehaoda ngathumda Josephna, Pilateli Jesuwui angun rapoi. Kathingun chi khuikhavai Pilatena maya-mida Josephna khuithui haowa. 39 Jesuli thangkha ngaya irasamkaphanga Nicodemusla Myrrh eina aloes kha-manata nganamkapha thao pound shakha shakha khuiphungda Josephli ngasorai. 40 Anina Jesuwui phasa chi khuitada khamanaka kachon eina romlaga nganamkapha thao neomi; kaja Jehudibingna mi kachizan atamli hithada saphalunga. 41 Jesuli shaokathata apam chili yamgui akha leisai, kala chiwui alungli mi machizanlak rang kaja kashophut kakhui chikhur kadhar akha leisai. 42 Akhama katha Jehudiwui sabbath zimikshona, kala chiwui ngalemli chikhur leisada chili chizan haowa. /20 `Chikhur Chi Masai Kahai 1 Sunday ngathor mahornarang lakha, Magdalawui Maryna chikhur chili vai, kala chikhur chili shingkahai lungsham chi khalangsho-khaira kasa chi athei. 2 Chieina ana ngasamungda Peter kala Jesuna lei kashiyapa chili unghanga. "Athumna Prohowui angun chikhurwui eina khuithui haira kala kali haihao khala kachi matheimana." 3 Chieina Peter eina sakhangatha akhapa china chikhurli ayangkhavai vai. 4 Anina ngasamvai, kha akhapana Peterli thakmei haoda vashungri haowa. 3 Ana hamzangda khayang eina khamanaka kachon chi thei, kha chikhurwui alungli mazang mana. Simon Peter naoda ralaga mangasamlakla zangyanga. 7 Ana khamanaka kachon chi thei. Kuili neimi kahai kachon chi khamanaka kachon chili ngasoda maleisa mana, kha khaluilaga ngatei da leisai. 8 Chikhur pamli rashung khare sakhangatha akhapa chila zangyanga, kala chi theilaga shitsang haowa. 9 Kathara tuili hangkahai, "A kathiwui eina ringshok phalungra" kachi hi anila matheishingkhui rangsai. 10 Chieina ani shimli unghaowa. `Jesuna Magdalawui Maryli Rakachitthei 11 Maryna chikhur ngalemli chappama kala chapsuisui eina chikhurli yangkazang chitharan; 12 kazingrao khani Jesuli chipet khavai pamli akhana kuishakli akhana pheivak, kachara sari ngavaida pamkasa chi thei. 13 Anina hanga, "Shanao, khisada chapkhala?" Maryna ngahankai, "Iwui Phoholi athumna khuithui haowa, kala kali haihao khala kachi matheithuwa." "Ana chi hanglaga ngarei khaung eina Jesu chili nganing-sai; kha chi Jesuna kachi matheimana. 15 Jesuna ali hanga, "Shanao, khisada chapli khala?" khipali kapha khala? Yamgui akhavai aili da pha-ningda Maryna hanga, "Amei, phasa chi nana haiakha ili kahangmilu, ina akhuira." 16 Jesuna hanga, "Mary." Chieina ana ngareiungda Hebrew tuili "Rabboni" (Oja) da ngahankai. 17 Jesuna hanga, "Ili masazalu, kachiwui vangkhala kaja I ishavawuili makaranga. Kha iwui kala nathumwui avava, iwui kala nathumwui Vareli kaura kachi ichina ngarali unghang-milu." 18 Chieina Magdalawui Maryna sakhangathabingli ana Proholi kathei kala Prohona hithada hanga kachi unghanga. `Jesuna Awui Sakhangathabingli Rakachithei 19 Sunday ngazin sakhangathabing Jehudibingli khangacheewui vang khamong rarhailaga kazippamsai. Chili Jesuna athumwui ngachaili ranganingda hanga, "Nathumli chingrihai ranu." 20 Laga awui pangmaya eina ari chithei. Sakhangathabing chi Proholi theilaga ringkaphana pemhaowa. 21 Chieina Jesuna hangluishimayara, Messiah laka da shitsang ta, "Nathumli chingrihai ranu. Ishakapi kahaina. khavaiwui vang, kala shitkasang chivana ili kashirat thada ina nathumli eina kharing samphang khavai hi kashivatna." 22 Chiwui thili Jesuna athumli khak kharorda hanga, "Mangla Kathara chi khuilu. 23 Nathumna Jesuna Sakhangatha Mniu mibingwui morei pheomiakha athumli pheomihaira; nathumna mapheomipai akha mapheomi thura." 24 Jesuna khara chitharan Thomas (ngashira kaho) sakhangatha chi maleisa mana. 25 Chieirta khangateibingna "Ithum Proholi theihaira" da hanga. Kha Thomasna hanga, "Awui da pangmayawui yotpikhurli ipang masaza ranglakha kala awui arili ipang eina makhamaza ranglakha ina ma shitsang mara." 26 Hapta akha shanglaga sakhangathabirig khamong shunghailaga kaziplui shita, kala Thomasla chili zanga. Khamong rarser kahaina, kha Jesuna athumwui ngachaili ranganingda hanga, "Nathumli chingrihai ranu." 27 Kala Thomasli hanga, "Hivak napang ngaranrada ipang singyanglu; kala iwui arili khamayanglu. Ning khamaong maleila shitsanglu." 28 Thomasna ngahankai, "Iwui Proho kala iwui Vare." 29 Jesuna ali hanga, "Ili theihaoda ara shitsangla? Matheila shitkasanga athumli kala shiya khamahai ngasa ranu." 30 Jesuna sakhangathabingwui mangali kahaka ot khangatei kachungkha sai, kha makapikhuiserhaimana. 31 Kha Jesu hi Varewui Naokasha eina awui phahon khamato chi /21 `Chiwui thui Jesuna sakhanga Rakachithei 1 A tbabingli Tiberias ngayi ngalemli Thomasna Mashitkasang latta hithada samphang luishita. Ana khachithei, Chili Simon Peter, Ngashirala kahp Thomas, Galileewui Cana eina khara Nathanael, Zebedeewui naomayara khani, kala Jesuwui sakhangatha jkhargatei khani kazipsai. 3 Simon Peterna athumli hanga, "I khai aphaurtt." Athumli hanga, "I khai aphaurtt." Athumrara." Chieina athumna marikhongli atonga; kha ngaya pongda athumna akhala makhui mana. 4 Ngathor zimik shoknanai Jesuna ngajyi pheili ranganinga, kha sakhangathabingna chi Jesuna kachi mathei; mana. 5 Chieina Jesuna athumli hanga, "Yaronaobing, nathum akhala makhui mala?" Akhanida makhui mana da ngahankai. 6 Jesuna hanglui "Nathumwui khailan chi marikhongwui yavak horsanglu, chili kasamphangra." Athumna khailan horkasang eina mangakhunshokrar thuwa, pja khai sorngasaida kahaowa. 7 Jesuna leikasakhangatha chiha Peterli hanga, "Hi Proho laka." Peterna chi Lairik Hiwui Kharin sangkhui (kaja phahon mangahonsa mana) Iaga tara luijgli yongzanghaowa. 8 Sakhangatha khangateibingna marikong tongda khailanli khai pemting eina shimenujng rasai, kaja athum ngalei kathengwui eina lam hangphanga shakha mang mataksai. 9 Athumna ngalei kathengli kashok eina mei salaga khai ruikasa kala khamui chi thei. 10 Chieina Jesuna athumli hanga, "Arui phakakhui khai kakhuiralu." 11 Simon Peterna khailan chi angakhun kashok eina khai kahahak shakha hangphanglda kathum pemting eina zangsai. Khai chiyakha kalala khailan makakmana. 12 Jesuna athumli raphazalu da hanga. Sakhangatha khipanakha ali "Na khipakhala" da mangahanleng mana, kaja a Prohona kachi athumna thei. 13 Chieina Jesuna khamui chi akhuilaga athumli yaowa; khaila chithada yaopapama. 14 Jesuna ringlui haida akhalatta sakhangathabingli samkaphang hina kakathumana. `Jesuna Peter Kahang 15 Athum phaza kahaiwui thili Jesuna Simon Peterli hanga, "Johnwui naomayara Simon, hibingli lang-meida nana ili leishila?" Ana "Mha Proho" ina nali leishi kachi nana thei" da ngahankai. Jesuna ali hanga, "iwui yaobingli phawuilu." 16 Jesuna ali hangluishita, "Johnwui naomayara Simon, na ili leishila?" Ana "Mha, Proho, ina nali leishi kachi nana thei" Jesuna ali hanga, "iwui yaobingli homlu." 17 Kakathumali Jesuna hanglui, "Johnwui naomayara Simon, na ili leishi kachangkhatla? Kathum shida 'na ili leishila' da khangahanwui vang Peter khanang haowa; kala hithada ngahankai, "Proho, nana saikora katheina, ina nali leikashi nana katheina." Jesuna ali hanga, "Iwui yaobingli homlu." 18 Kachangkhat ina nali kahangna, nganuilakha nakhalatta shanneira nei-laga nawui zatkhangaili zata; kha ara rarkahai eina napang khangkada nawui shaneira khangateina neimilaga mavakhangai pamli thanzatra." 19 Jesuna kahang hi Peterna kachi-katha mithit eina Vareli tekmatei ngasakra khala kachi kachitheina. Kala Jesuna ali hanga, "Ili shurlu." `Leishimeikap Kaja Sakhangatha 20 Peterna kapeikhaung eina, Jesuna leikashiya sakhangatha, phakachizat atamli Jesuwuivak shaivada "Proho, nali khipana yorzara khala" da khangahana mipa chi, shurkhara thei. 21 Peterna ali kathei eina Jesuli hanga, "Proho, hipa kathara khala?" 22 Jesusa hanga, "I mararanglakha eina tangda ali ringngasakka jilala, china nali khi sara? ili shurlu." 23 Chieina Jesuli kashurabingwui ngachaili, sakhangathapa chi mathi mara kachi kahang maningla, "I mararanglakha eina tangda ringngasakka jilala china khi sara khala?" kachina. 24 Saikora hi shakhi khame kala lairikli kapikasanga sakhangatha chi ana,: chieina awui shakhi mashunga kachi ithumna thei. 25 Hili langda Jesuna sakahai ot tarakha lei. Saikora chi mathang mathang eina kapitasi kaja lairikna okkathui hi puitai howra da ina phaninga.