1:1 Иисус Христостун элчини Пётрдан байыр. Понт, Галатия, Каппадокия, Асия болгаш Вифиния можуларда - торээн черинден ыракта тарамык чурттап чоруур силерге - Бурганнын шилип алган улузунга бижидим. 2 Силерни Бурган Аданын баш удур корген сорулгазын ёзугаар шилип алгаш, Иисус Христоска чагыртсыннар база Оон ханы-биле арыгланзыннар дээш, Ыдыктыг Сулдени дамчыштыр бараан боору-биле ангылап ускен болгай. Авырал болгаш амыр-тайбын силерге эн-не элбээ-биле бактаазын!

Дириг идегел

3 Дээрги-Чаяакчывыс Иисус Христостун Адазы Бурганны алгап йорээли! Оон ондур улуг оршээли-биле, Иисус Христостун олуглерден катап дирилгенинин ачызында дириг идегелди алыр дээш, катап торуттунген бис. 4 Бурганнын Бодунун чонунга дээрде кадагалап турары иривес, арыг, онмас ончуну алзыннар дээш, Ол чаа амыдыралды биске хайырлады. 5 Силер, бузурелинер ачызында Бурганнын кужу-биле кадагалаттынган улус, соолгу уе кээрге ажыттынар камгалалды алыр силер. 6 Ол бугу дээш, оорунер. Элээн уе дургузунда янзы-буру шенелделерни коруп эртер-даа болзунарза, оорунер. 7 Шенелделер эргежок чугула, чуге дээрге оларны ажып эрткен бузурелинер алдындан унелиг (а ол алдын монге эвес-даа болза, отка хынаттына бээр будумел болгай), а Иисус Христос ээп кээрге, ол бузурелинер силерни хундуткел, алдар болгаш мактал-хундуже чедире бээр. 8 Христосту корбээн-даа болзунарза, домей-ле Анаа ынак апарган силер. Ону ам корбейн-даа турзунарза, домей-ле Анаа бузурей берген силер, ынчангаш сос-биле чуруп болбас чайынналчак оорушкуге бургеткен силер. 9 Чуге дээрге Анаа бузурээнинер ачызында камгалалынар чедип ап турар-дыр силер.

10 Бурганнын силерге бээр кылдыр коруп кааны авыралдын дугайында оттур билип медеглеп тура, медээчилер боттары ук камгалалга хамаарышкан бугу чуулду хынамчалыг шинчилеп турганнар. 11 Христостун хилинчээнин база оон соонда кээр алдарынын дугайында баш бурунгаар чугаалап тура, Христостун Сулдезинин оларны дамчыштыр медеглеп айытканы уенин кажан база кандыг байдалдарда чедип кээрин билип аар дээш, медээчилернин айтыртынып турганнары ол. 12 Бурган медээчилерге оларнын боттарынга эвес, а силерге бараан бооп турарын коргускен. Дээрден айбылап бадырган Ыдыктыг Сулдеге башкарткаш, Буянныг Медээни медеглээн улустан силер ол бугуну ам кээп дыннаан болгай силер. Дээрнин толээлери-даа ол бугуну аажок билип алыксап, достунмейн турарлар.

Бурганга шынчы амыдыралче кыйгырыг

13 Ынчангаш угаанынарны кезээде бараан боорунга белен кылдыр тудуп, серемчилелдиг бооп корунер. Иисус Христос ээп кээрге, Бурганнын силерже чорудуп бээри авыралга буруну-биле идегенер. 14 Бурганнын мурнунга дыннангыр ажы-тол дег болунар, будуулук думбей чораан шаанарда силерге бар турган бузуттуг кузээшкиннеринер ам канчаар амыдыраарынарны аайлап-башкарбазын. 15 Оон орнунга силерни кыйгырган Бурганнын ыдыктыы дег, бодунарны бугу-ле чуулдерге ыдыктыы-биле ап чорунар. 16 Бурган Бижилгеде: Ыдыктыг болунар, чуге дээрге Мен ыдыктыг мен - дээн.*

* Лев. 19:2.

17 Шупту улусту оларнын кылган ажыл-херектеринин аайы-биле, кымны-даа ылгай корбейн, шиидип турар Бурганга моргуп тура, Ону Адавыс деп адаар-дыр силер. Ынчангаш чер кырынга чорааш, амгы амыдыралынарда Бурганны хундуткеп чурттанар. 18,19 Чуге дээрге ада-огбенерден салгап алганынар ужур-утка, уре-туннел чок, хей бачымнаан амыдыралынардан силерни адырар дээш, алдын азы монгун ышкаш унезин чидириптер чуулдер-биле эвес, а арыг болгаш кем чок Хураган- Христостун унелиг ханы-биле толээнин билир-дир силер! 20 Бурган Ону ортемчейни чаяар бетинде-ле шилип алган, ынчалза-даа Ол чугле соолгу уеде силерни камгалаары-биле коступ келген. 21 Христосту олуглерден катап диргискен база алдаржыткан Бурганга Ону дамчыштыр бузурээн силер. Ынчангаш Бурганга бузурээр-даа, идегээр-даа силер.

22 Алыс шынга* дыннангырынар-биле боттарынарны ам арыглап алган силер. Бузурээн ха-дунманарга ам шынчы ынакшып боор силер. Ынчангаш бот-боттарынарга чурээнер ханызындан ынак болунар! 23 Чуге дээрге чернин олуп тонер урезининден эвес, а дириг база монге амыдыраар Бурганнын созунден катап торуттунген силер.

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде Алыс шынга деп состерге Сулде дамчыштыр деп состер немээн.

24 Бугу кижи торелгетен оът-сигенге домей, а оон алдары шолде оът-сигеннин чечээ дег. Оът-сиген кадып каарга, чечээ тоглай бээр, 25 а Дээрги-Чаяакчынын созу монгези-биле артар* - деп Бижилгеде чугаалаан. Силерге суртаалдаан камгалалдын созу ол-дур.

* Ис. 40:6-8.

Дириг даш болгаш ыдыктыг чон

2:1 Ындыг болганда кандыг-даа бузуттуг сагыштан: мегеден, ийи арынныг чоруктан, адааргалдан болгаш нугулден адырлып аар ужурлуг силер. 2 Чаа торуттунген чаштар дег, ылап шын арыг сутче чуткуур база ону эмгеш, камгалалды алыры-биле озуп-мандыыр ужурлуг силер. 3 Дээрги-Чаяакчынын ачы-буянныын амзап шенээн болгай силер.*

*б Ыд. ыр. 33:9.

4 Улустун херекчок дээш, тоовааны, ынчалза-даа Бурганнын шилип алганы унелиг дириг дашче - Христосче чедип келинер. 5 Силер база дириг даштар бооп чедип келинер, Бурганнын Сулдези туткан оргээни тударынга силерни ажыглазын. Силер орта Бурганнын Сулдези сорук киирген, Бурганга таарымчалыг оргулдерни Иисус Христосту дамчыштыр салыр дээш, Бурганнын ыдыктыг бараалгакчылары бооп бараан боор силер.

6 Чуге дээрге Бижилгеде: Кор даан, Мен шилиттинген эртине дашты алгаш, Ону бажыннын таваанга салыр даш кылдыр Сион тейинде салдым. Анаа бузурээр кижи бурузу бак атка кирбес - деп бижээн-дир.* 7 Силерге, Анаа бузурээн улуска, ол даш аажок унелиг, а бузуревээн улуска ол Тудугжуларнын херекчок дээш, октапканы, ынчалза-даа эн чугула апарган даш боор.** 8 Оон ынай ол Улустун анаа тептиккеш, кээп ужары моондак даш боор.*** Бурганнын созун дыннавас болгаш, улус анаа тептиге бээр. Бурганнын оларга онаап каан уулези ындыг болган-дыр. 9 А силер болза - шилиттинген чон, Хааннын бараалгакчылары, Бурганга хамааржыр ыдыктыг чон, Оон кайгамчык ажыл-херектерин чарлаар дээш кыйгырткан улус силер. Ол силерни думбей карангыдан Бодунун ондур чаагай чырыынче кыйгырып эккелген. 10 Оон мурнунда Бурганнын улузу деп санатпайн чораан силер, а ам Оон улузу апардынар. Оон мурнунда Бурганнын оршээлин билбейн чораан силер, а ам Оон оршээлин алдынар.

* Ис. 28:16.
** Ыд. ыр. 11 7:22.
*** Ис. 8:14.

Бурганнын чалчалары

11 Эргим эш-оорум, бо делегейге оскээртен келген, тур када турар улустан дег, силерден дилеп тур мен: бодунарнын-на амы-тынынарга удур демисежир кижи будужунун кузээшкиннеринге алыспайн корунер. 12 Силерни бузут уулгедикчилери деп буруудадып турар улус, ачылыг ажыл-херээнерни коргеш, Бурганнын чедип кээр хунунде Ону алдаржыда бээр кылдыр, бузуревээн оске улус аразынга бодунарны ак сеткилдиг ап чорунар.

13 Дээрги-Чаяакчыны бодааш, бугу-ле кижи тургускан эрге-чагыргаларга чагыртынар. Дээди эрге-чагырга боор императорга база 14 бузут уулгедикчилерин кезедир, буян чедиргеннерни шаннап-мактаар дээш, оон томуйлааны чазак-чагырга улузунга чагыртынар. 15 Чуге дээрге сээден улустун шуут ужур-утка чок чугааларын, буян тарып тургаш, ожур шаварынарны Бурган кузеп турар. 16 Хостуг улус дег амыдыранар, ынчалза-даа хосталганарнын бузутка хоргадал болу бээринден кичээнинер, Бурганнын чалчалары дег амыдыранар. 17 Шупту улуска чогуур хундуткелден коргузунер, бузурээн ха-дунманарга ынак болунар, Бургандан коргуп, могейип чорунар, императорну хундуленер.

Христостун хилинчээнин улегери

18 Чалчалар, дээргилеринерге хундуткел коргузуп, чагыртынар. Чугле буянныг, чымчак ээлерге эвес, а кадыг-дошкун ээлерге база чагыртынар. 19 Кандыг-бир кижи Бурганнын кузел-соруун медереп билгеш, багай чуу-даа кылбаан хирезинде, хилинчекти шыдажып эртип турар болза, оон ол чоруу Бурганга таарымчалыг боор. 20 Буруулуунар ужун силерни кезедир болза, ону шыдажып эртип турарынар дээш, силерни мактаан дужуу чул? Ынчалза-даа чоптуг херек ужун хилинчек коруп турар болзунарза, ол Бурганга таарымчалыг боор. 21 Бурганнын силерни кыйгырган ужуру ол-дур, чуге дээрге Христос Боду силер дээш хилинчек корген база Оон изин истезиннер дээш, улегерин силерге арттырып каан. 22 Ол кандыг-даа бачыт уулгетпээн база Оон аксындан меге унгенин кым-даа дыннаваан.* 23 Христосту дорамчылап турда, Ол дорамчылал-биле харыылаваан. Хилинчек коруп тургаш, Ол кымга-даа кыжанмаан, а чоптуг шииткекчи боор Бурганга буруну-биле ынанган. 24 Бистин бачытка олуг бооп, а Бурганга шынчы амыдыраарывыс дээш, Ол бачыттарывысты Бодунун мага-бодунче ап алгаш, белдир-кресче аппарган. Силер Оон балыглары-биле экирээн силер.** 25 Силер оруундан азып-тенээн хойлар дег чордунар, ынчалза-даа силер ам Кадарчынар болгаш амы-тынынарнын Кадагалакчызынче дедир ээп келген-дир силер.

* Ис. 53:9.
** Ис. 53:5.

Бурганга бузурээн ог-буле улус

3:1,2 Шак ынчаар, ашактыг херээженнер, ашактарынарны дыннанар. Олар Бурганнын созунге бузуревес-даа болза, силернин Бурганны хундулээр, арыг амыдыралынар коргеш, артык чугаа-созунер чокка-ла, Оон улузу апаар кылдыр бодунарны ап чорунар. 3 Силернин чаражынар чаъжынарны аянчыдыр оруп, салганынарда эвес, алдын каасталгаларынар болгаш каас-коя хевинерде эвес. 4 Бурган кижинин томаанныг болгаш оожум аажызынын онмас иштики чаражын аажок унелээр. 5 Бурганга идегээр ыдыктыг херээженнер эрткен уелерде боттарын ынчалдыр каастап, ашактарынга дыннангыр болуп келген. 6 Чижек кылдыр, Авраамны дыннап, ону дээргим деп адап чораан Сарраны сактып келинер. Коргуп-дувуревейн, буяндан тарып чорзунарза, Сарранын уруг-дарыы апарган боор силер.

7 А ашактар силер, база шак ынчаар, кадайларынар дээш сагыш човап, оларны билип корунер: олар силерден кошкак, уян дээрзин утпанар. Кадайларынарны хундуленер, чуге дээрге олар амыдыралды Бургандан ачы-буян кылдыр силер-биле денге салгап алган. Ынчалдыр чурттаар болзунарза, моргулдеринерге кандыг-даа шаптык турбас.

Бурганга шынчы болганы дээш хилинчек коору

8 Ынчангаш силер аранарда эп-найыралдыг чурттап, бот-боттарынар дээш сагыш аарып, бот-боттарынарга, бузурээн ха-дунманарга дег, ынак, кээргээчел* база биче сеткилдиг бооп корунер. 9 Бузут дээш бузут-биле, дорамчылал дээш дорамчылал-биле харыылаванар. Оон орнунга силерни бак корген улуска Бурган ачы-буянын коргуссун дээш, моргунер. Бурган силерни шак ындыг амыдыралче кыйгырган, ынчаар чурттааш, Оон ачы-буянын алыр силер. 10 Бижилгеде мынчаар чугаалаан: Амыдыралындан таалал ап, аас-кежиктиг хуннер коруксээн кижи бузуттуг, меге состер эдеринден туттунуп, дылын тыртып аар ужурлуг. 11 Ол бузуттан ойлаар, буян тарыыр база чурээнин ханызындан амыр-тайбын кузээр ужурлуг. 12 Чуге дээрге Дээрги-Чаяакчы Анаа шынчы улусче корнур, оларнын моргулдерин дыннаар, а бузут уулгедикчилеринче Ол суртедир коор.**

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде кээргээчел деп соске чымчак сеткилдиг деп состу немээн.
** Ыд. ыр. 33:13-17.

13 Буян тарыырынче чуткулдуг болзунарза, кым силерже бузут халдадырыл? 14 А чоптуг шын дээш хилинчек коруп-даа турзунарза, херек кырында амыр-чыргалдыг силер. Олардан кортпанар база силерни чуу-даа дувуретпезин.* 15 Чуректеринерге Христосту Дээрги-Чаяакчывыс деп онза хундуленер. Силернин Анаа идегелинер дугайында айтырыг салган улуска харыы бээринге кезээде белен болунар. 16 Чугле ол харыыны эвилен-ээлдек, дыннакчыларга хундуткелдиг беринер. Арын-нуурунер арыг болзун: Христоска башкарткан эки амыдыралынарны бак соглеп турар улус, ол нугулу дээш, ыядып, арны кыссын. 17 Бурганнын кузел-соруу ындыг болганда, бузуттуг эвес, а буянныг херек дээш хилинчек коргени дээре. 18 Чуге дээрге Христос, бистин бачыттарывыс дээш, чангыс удаа болгаш кажан кезээде хилинчек корген болгай. Ол, бачыт чок Боду, бачыттыг улустун орнунга, силерни Бурганче эккээр дээш, хилинчек корген. Оон магабодун олуруп кагза-даа, Сулдези-биле Ол тынгарлып келген.

* Ис. 8:12.

19,20 Христос ол Сулдези-биле чоруткаш, эрте-бурун шагда - Нойнун уезинде Бурганны дыннавайн баргаш, хоругдаткан сунезиннерге суртаал кылган. Ной огбе бажын-хеме тудуп турар ойде, Бурган оларны шыдамыккай кезетпейн келген. А бажын-хемеже каш борбак, чугле сес санныг кижи кирген, олар суг-биле камгалал алган. 21 Ол суг дээрге, ам-даа силерни камгалап турар сугга суктурарын улегерлей коргускен демдек-тир. Сугга суктурары - мага-боттун хирин чууру эвес, а арыг арын-нуурлуг чурттаарын Бурганга аазаары-дыр. Иисус Христостун олуглерден катап дирилгенин дамчыштыр ол бугу силерни камгалаар. 22 Ол дээрже кодурлуп унгеш, Бурганнын он талазында саадапкан болгаш, дээрнин толээлери, эрге-чагырга ээлери, куштери Анаа чагыртып турарлар.

Бурган дээш амыдыраары

4:1 Христос мага-боттун хилинчээн корген болганда, силер база ындыг бодал-биле сулденерни быжыглап алынар. Мага-боттун хилинчээн коруп турар кижи бачыт уулгетпестей бээр. 2 Оон соонда ол арткан чуртталгазын кижи будужунун кузээшкиннеринге эвес, а Бурганнын кузел-соруунга чагыртып чурттай бээр. 3 Чуге дээрге силер ур уе дургузунда Бурганга бузуревээн улус дег чурттап, самыыраарынга, бужар кузээшкиннерге, арага-дарыга, эмин эрттир хоглеп-дойлаарынга, дурзу-бурганга чудуур хоруглуг чорукка алзып келдинер. 4 Биеэги бодал чок, адыгуузунзуг амыдыралга олар-биле бир денге киришпейн турарынарны бузуревээн улус ам кайгап, силерни нугулдеп турар-дыр. 5 Бузуревээн улус боттарын ынчаар ап чорууру дээш, дириг-даа, олуг-даа улустун Шииткекчизи боор Христостун мурнунга харыы тудар. 6 Чуге дээрге олар, бугу улус дег, мага-боду-биле олумге шииттирген-даа болза, Бурганнын тура-соруун ёзугаар Оон Сулдезинге башкартып амыдыразыннар дээш, Буянныг Медээни ам олуг улуска база суртаалдаан-дыр.

7 Бугу чуулдун тончузу келген-дир. Ынчангаш бодамчалыг болунар, моргуурунге белен боору-биле бодунарны тудуп чорунар. 8 Анаа немей бот-боттарынарга быжыг ынакшылынарны кадагаланар, чуге дээрге ынакшыл эндерик хой бачыттын орнун дуглаар. 9 Аалчыларга чеме-хала чокка экииргек болунар. 10 Оскелерге бараан боорда, кижи бурузу Бургандан алган ачы-буян хайырлалын ажыглаар ужурлуг. Силерге ындыг хой хевирлии-биле берген Бурганнын авыралын, эки башкарыкчылар дег, сарыылдыг ажыгланар. 11 Суртаалдап турар кижи бурузу Бурганнын медээзин дамчыдып турарын утпазын. Бараан болуп турар кижи бурузу бараан болуушкунунун кужун Бургандан ап турарын утпазын. Ол бугу-биле Иисус Христосту дамчыштыр Бурган алдаржызын. Алдар болгаш кучу-куш кезээ монгеде Христоска бактаазын! Аминь.

Христиан шыдамык чорук

12 Эргим эш-оор, силерни шенээри-биле чоруткан аар-берге хилинчекти шыдажып эртеринер дээш, элдепсинмейн корунер. Ында кижи кайгаар чуве чок. 13 Оон орнунга оорунер, чуге дээрге Христостун ондур чаагайын улус коруп каарга, аажок ооруп-байырлаар дээш, Оон хилинчээн улежип турар-дыр силер. 14 Христосту эдергенинер дээш, улуска дора кордурер болзунарза, амыр-чыргалдыг силер, чуге дээрге Бурганнын алдарлыг Сулдези силерже синнигип, кады чурттай берген-дир.* 15 Силернин кайынар-даа олурукчу, ооржу, кем-херек уулгедикчизи болбазын азы киришпеске киржип, хирлиг холун пашче сукпазын - ол дээш хилинчек корбезин. 16 А христиан болганынар дээш хилинчек корзунерзе, оон ыятпанар, харын Христостун адын эдилээнинер дээш, Бурганны алдаржыдынар. 17 Шуугу уези чедип келген, шииткел Бурганнын улузундан эгелээр. Бодап-даа корунерден, ол шииткел бистен эгелээр болганда, Бурганнын Буянныг Медээзин тоовайн барган улусту кандыг хуу-салым манаар деп?! 18 Бижилгеде: Бурганга шынчы кижи арай деп камгалал ап турда, Анаа шынчы эвес база бачыттыг кижи дугайында чугаалаан дужуу чул? - деп бижээн.** 19 Ынчангаш Бурганнын кузел-соруунун аайы-биле хилинчек коруп чоруур улус, оскелерге буян кылырын уламчылавышаан, бады-шынчы Чаяакчызынга боттарынын амы-тынын бузуреп хулээдир ужурлуг.

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде бо состерге: Демги улус Ону бак соглээр, а силер Ону алдаржыдар силер-деп состерни немээн.
** У. ч. 11:31.

Бурганнын коданы

5:1 База-ла удуртукчу, Христостун хилинчээнин херечизи, Оон ажыттынып кээр ужурлуг алдарын улежиксээн кордакчы болур мен ам силернин аранарда удуртукчу улуска дараазында чуулдерни чугаалап тур мен. 2 Харагалзаары-биле силерге арттырып каан Бурганнын коданын кадарынар. Ону хулээлгенер дээш эвес, а арыг сеткилинер-биле кылынар - бараан болуушкунунар ындыг болурун Бурган кузеп турар. Хуу ажык-кончаа сурбенер, а бараан боор дээн изиг кузелинерден ажылданар. 3 Силерге бузуреп дааскан улусту дарлай бербенер, харын коданынарга улегер болунар. 4 Дээди Кадарчы Христос чедип кээрге, кажан-даа онмас алдарлыг шанналды алыр силер.

5 Башкартып чоруур улус, силер база шак ынчаар удуртукчуларны дыннанар.* Шуптунар бот-боттарынар мурнунга томаарынар, чуге дээрге Бурган адыыргак улуска удурланыр, а томаарааннарга авыралын коргузер.** 6 Ынчангаш Бурганнын кучулуг холунун адаанга боттарынарны томаартынар, Оон доктааткан уези кээрге, Ол силерни ору кодурер. 7 Хамык сагыш човаашкыннарынарны Олче чая кааптынар, чуге дээрге Ол силер дээш сагыш салып чоруур.

* 5:5 Бо состернин оске утказы: Аныяк улус, силер база шак ынчаар улуг улусту дыннанар - бооп чадавас.
** У. ч. 3:34.

8 Серемчилелдиг болгаш хынамчалыг болунар. Силернин дайзынынар - эрлик, хоректенген арзылан дег, Кымны сыырыптар чоор деп, долгандыр чимзенип чоруп турар. 9 Бузурелинер быжыг болуп, анаа алыспанар, чуге дээрге бугу делегейде бузурээн ха-дунманар шак-ла ындыг хилинчекти шыдажып эртип турарын бодап чорунар. 10 Элээн уе иштинде хилинчек коор-даа болзунарза, мону сактып чорунар: Бурган хамык авыралдын унер дозу, Ол силерни Христос Иисусту дамчыштыр монге алдарны Оон-биле улежиринче кыйгырган. Ол силерни катап тургузар болгаш кушту база шыдамык чорукту силерге бээр. 11 Бугу эрге-чагырга* кезээ монгеде Оонуу! Аминь.

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде эрге-чагырга деп соске алдар деп состу немээн.

Туннел байыр чедириишкиннери

12 Бо кыска чагааны Бурганга бузурээн шынчы эживис деп санаарым Силанын дузазы-биле силерге бижидим. Чагаам сагыжынарны часкарарын база Бурганнын авыралы алыс шынныг деп херечилээрин кузеп тур мен. Ол дээш, чаныш-сыныш чок туржунар! 13 Бурганга силер ышкаш шилиттирген Вавилоннун* Бурганга бузурээннер ниитилели, а оон ынай шынчы оглум дег дузалакчым Марк силерге байыр чедирип тур. 14 Бот-боттарынарны Христостун ынакшылынын ошкаашкыны-биле мендиленер.

* Вавилон - Пётр бо сос-биле эрте-бурунгу Вавилон хоорайны эвес, а Римни ынчаар ойзу адап турары ылап хире.

Христоска хамааржыр шуптунарга амыр-тайбын бактаазын!*

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде бо шулук аминь деп сосбиле тонген.