1:1 Эрткен уеде Бурган бистин ада-огбевиске медээчилер дамчыштыр хой катап, хой янзы аргалар-биле чугаа кылып келген. 2 А соолгу хуннерде Бурган Бодунун Оглун дамчыштыр бис-биле чугаалажып турган. Ол Ону бугудени чагырар салгакчызы кылдыр томуйлааш, Ону дамчыштыр ортемчейни чаяаган. 3 Оглу дээрге Бурганнын алдарынын чырыы-дыр база Оон алыс будужунун кара олчаан чангыс овур-дурзузу-дур. Ол Бодунун кучулуг созу-биле бугудени тудуп турар. Ол бисти бачыттарывыстан арыглааш, дээрлерге кымдан-даа бедикке, Дээди Орукунун он талазынга барып саадапкан. 4 Ол дээрнин толээлеринден арта берген, ол ышкаш Оон салгап алган ады оларнын аттарындан ондур бедик.

Оглу дээрнин толээлеринден арта берген

5 Чуге дээрге дээрнин шупту толээлеринин кайызынга бир шагда Бурган: Сен - Мээн Оглум сен, Мен богун Сээн Адан апардым - деп чугаалааныл?* А оон ынай: Мен Оон Адазы апаар мен, а Ол Мээн Оглум апаар.** 6 Эн улуг Оглун ортемчейже эккеп тура, Бурган: Бурганнын бугу толээлери Анаа могейзиннер - деп база чугаалаан.*** 7 Дээрнин толээлеринге хамаарыштыр Бурган мынча дээн: Ол Бодунун толээлерин - хаттар кылып каан, а бараан болукчуларын - оттун чалбыыштары кылып каан.**** 8 А Оглунга хамаарыштыр Ол мынча дээн: О Бурган, Сээн дужулген монге шагда турар, чоптуг чорукту демдеглээн даянгыыш - Сээн чагырганны демдеглээн даянгыыш боор. 9 Сен чоптуг чорукка ынак апардын, а бузутту коор хоннун чок апарды. Ол дээш, Бурган - Сээн Бурганын Сени оске бугу эш-оорунден элбедир оорушкунун елей деп узу-биле чаап каан.***** 10 А оон ынай: Дээрги-Чаяакчы, Сен хамыктын мурнунда чернин ундезинин салган сен, дээр база Сээн холуннун чаяалгазы боор. 11 Чер биле дээр эстип хайлы бээр, а Сен монге сен. Бугу чуве, хеп дег, эргилеп элей бээр, 12 Сен ол бугуну, плащ ышкаш, дуруп каар сен, олар, хеп ышкаш, солуттунуп, чиде бээрлер. А Сен оскерилбес сен, Сээн назынын кажан-даа тончу билбес.******

* Ыд. ыр. 2:7.
** 2 Хаан. 7:14.
*** Ыд. ыр. 96:7.
**** Ыд. ыр. 103:4.
***** Ыд. ыр. 44:7-8.
****** Ыд. ыр. 101:26-28.

13 Дээрнин толээлеринин кайызынга кажан-бир шагда Бурган мынча деп чугаалааныл: Дайзыннарынны Сээн буттарын адаанга эккеп салбаан шаамда, Мээн он таламга олур?* 14 Дээрнин шупту толээлери кымнар ийик? Камгалалды салгап алыр улуска дузалазыннар дээш чоруткан бараан болуушкун сулделери эвес чуве бе?

* Ыд. ыр. 109:1.

Ондур улуг камгалалдан ойталаарынын озалдыы

2:1 Ындыг болганда, агым бисти оскээр алгаш барбазын дээш, дыннаан чуулувуске улам кичээнгейлиг болуулу. 2 Чуге дээрге дээрнин толээлерин дамчыштыр медеглээн сос ылап куштуг бооп, ону хажыткан база дыннаваан чорук бурузу чоптуг кеземчеге онаажыр болганда, 3 ол хире ондур улуг камгалалды тоовайн барзывысса, кеземчеден чайлаар харыывыс кайдал? Ол камгалал дугайында улуска эн баштай Дээрги-Чаяакчы Иисус медеглээн, а оон соонда Ону дыннаан улус биске шынзыдып чугаалаан болгай. 4 Ол медээни Бурган бадыткал демдектери, кайгамчык чуулдер, янзы-буру куштер-биле база Оон кузел-соруун ёзугаар Ыдыктыг Сулденин ачы-буян хайырлалдарын улуска улээни-биле бадыткаан.

Бурганнын Оглу улуска домей бооп чедип келген

5 Оон дугайында чугаалап турарывыс ам кээр ортемчейни Бурган дээрнин толээлеринге чагырар кылдыр бербээн-не болгай. 6 Бир-ле кижи бир-ле Номга мынчаар херечилеп чугаалаан: Кижи деп кымыл ол, Сен чуге ону бодап чоруур сен? Кижи амытан оглу деп кымыл ол, Сен чуге ол дээш сагыш човаар сен? 7 Сен ону дээрнин толээлеринден чугле хензиг-ле куду деннелдиг* кылып каан сен. Сен ону алдар болгаш мактал-хунду-биле демдектедин, 8 бугу чуулду оон буттарынын адаанга чагырттын.* Бурган Анаа бугу чуулду чагырткаш, Оон чагыргазынын адаанга кирбес чуу-даа турбас кылып каан. Ынчалзадаа бугу чуулдун Анаа чагыртканын ам дээрезинде корбейн турар бис. 9 Иисусту кезек ойде** дээрнин толээлеринден куду деннелче бадырганын бис ам коруп тур бис. Ол Бурганнын авыралы-биле олумнун хилинчээн бугу кижи торелгетен дээш, шыдажып эрткен. Ол дээш, Бурган алдар болгаш мактал-хунду-биле Ону демдектээн.

* Ыд. ыр. 8:5-7.
** Куду деннелдиг, кезек ойде - цитатаны оон алган 8-ки ыдык ырнын чингине созуглелинде бо состер кижи торелгетеннин ортемчейде туружунга хамааржып турар. Еврейлерге Чагаанын автору ол состернин ангы уткалары-биле ойнап, Иисус кезек ойде дээрнин толээлеринден куду деннелдиг апарган дээн, уеге хамаарышкан утказын ажыглап турар.

10 Бугу чуулдернин Ол дээш база Оон ачызында бар бооп турары Бурган хой оолдарынын камгалалынын Баштакчызын хилинчек дамчыштыр болбаазын кылып каар ужурлуг турган. Бурган хой оолдарын алдарже аппаар дээш, ынчаар кылган. 11 Улусту ыдыктыг кылып турар Кижи болгаш ыдыктаттырган улус шупту чангыс ук-ызыгуурлуг - Бурган уктуг болгай. Ынчангаш Иисуска оларны ха-дунма дээри ыянчыг эвес болган. 12 Ол мынча дээн: Мээн ха-дунмамга Сээн адын медеглээр мен, чыыш мурнунга Сени алгап мактаар мен.* 13 А оон ынай: Мен Бурганга идегээр мен. А ол ышкаш: Бо - Мен мен, а бо - Бурганнын Менээ бергени ажы-тол-дур.**

* Ыд. ыр. 21:23.
** Ис. 8:17-18.

14,15 А ол ажы-тол дээрге эът-боттан, хандан буткен улус болганда, Ол база улуска буруну-биле домей кижи будуштуг болу берген. Олумнун чагырыкчызы - эрликти куш чок болдурар дээш база бугу назынында олумден коргуушкуннун кулданыынга чораан улусту хостаар дээш, Ол ынчаар кылган. 16 Ол дээрнин толээлери дээш эвес, а Авраамнын салгалы дээш сагыш човаар болгай. 17 Ынчангаш улус-чоннун бачыттарын чайладыры-биле Бурганнын мурнунга оршээлдиг болгаш шынчы дээди бараалгакчы боор дээш, Иисус бугу чуулдерге Бодунун ха-дунмазынга домей апаар ужурлуг турган. 18 Чуге дээрге Ол, шенелдени Боду шыдап эртип, хилинчекти корген болгаш, шенелделерни шыдап эртип турар улуска дузалап шыдаар.

Бурганнын Оглунун шынчызы

3:1 Ынчангаш, Бурганнын дээрже кый деп алганы ыдыктыг чон боор ха-дунма, Бурганнын Толээлекчизинче болгаш шуптувустун хулээп коорувус Дээди бараалгакчызынче - Иисусче кичээнгейден салып корунер. 2 Иисус Ону Дээди бараалгакчы кылдыр салып каан Бурганга, Моисейнин Бурганнын бугу ог-булезинге* шынчызы** дег, шынчы бараан бооп келген. 3 Ындыг-даа бол оран-савага* коорде, оон тудукчузунун мактал-хундузу артык боору дег, Иисус Моисейден артык алдар-хундуге толептиг. 4 Оран-сава* бурузун бирле кижи туткан, а бугу бар чуулду Бурган туткан болгай. 5 Моисей Оон бугу ог-булезинге* шынчы бараан болукчу дег болган, оон бараан болуушкуну келир уеде медеглээр ужурлуг чуулду айтып турган. 6 А Христос Оон ог-булезинде* чагырган Оглу дег шынчы! Эрес-дидим чорук биле чоргаараарывыс идегелди эчизинге чедир сагыыр болзувусса, Бурганнын ол ог-булези* - бис бис.

* Ог-буле, оран-сава - созуглелдин чингине грек дылында чангыс сос боор. Автор мында состун янзы-буру уткаларын ажыглап турар.
** Сан. 12:7.

Бурганга шынчы чорукче кыйгырыг

7 Ынчангаш Ыдыктыг Сулденин чугаалап турары дег: Богун, Бурганнын унун дыннап кагзынарза, 8 ээн ховуга шенелде хунунде уймээн ундурген уенерде дег, чуректеринер дашталдырбанар. 9 Анаа силернин ада-огбенер Мени шенеп, хынап турганнар, дортен чыл дургузунда Мээн ажыл-херектерим коруп келгеннер. 10 Ынчангаш Мен ол салгалга киленней бергеш: Чуректери ургулчу будулуп чоруур, Мээн оруктарымны билип албаан улус-тур бо - деп чугаалаан мен. 11 Ынчангаш Мен киленнээштин: Олар Мээн амыр-дыжымнын черинче кирбестер - деп дангыраглаан мен.*

* Ыд. ыр. 94:7-11.

12 Ха-дунма, силернин кайынар-даа дириг Бургандан хая корунген, бачыттыг, бузуревес чуректиг болбазын дээш, кичээнинер. 13 Харын богун деп уе ам-даа барда, бачытка дуурайлатканындан кайынарнын-даа чурээ дашталбазын дээш, бот-бодунарны хуннун-не деткип, сурганар. 14 Эгезинде бар турган бузуреливисти эчизинге чедир сагыыр болзувусса, Христос-биле кады чангыс апарганывыс ол-дур. 15 Ол дугайында Бижилгеде мынча дээн болгай: Богун, Бурганнын унун дыннап кагзынарза, уймээн ундурген уенерде дег, чуректеринер дашталдырбанар.*

* Ыд. ыр. 94:7-8.

16 Бурганнын унун дыннааш, Анаа удур уймээн ундурген кымнарыл ол? Моисейнин Египеттен ундуруп эккелген улузу шупту эвес ийикпе? 17 Дортен чыл дургузунда Бурган кымга киленнеп келгенил? Бачыт уулгеткени дээш, ээн ховуга олуг мочузун салган улуска эвес ийикпе? 18 Олар Оон амыр-дыжынын черинче кажан-даа кирбес деп, Бурган кымга дангыраглааныл? Ону дыннавайн барган улуска эвес ийикпе? 19 Ынчангаш Анаа бузуревээн болгаш, олар Оон амыр-дыжынын черинче кирип шыдаваанын коруп тур бис.

Бурганнын чонунга амыр-дыш

4:1 Ынчаарга Оон амыр-дыжынын черинче киреринин аазаашкыны куштуг хевээр турда, силернин кайынар-даа ону ышкынмазын дээш, оваарнып корээлинер. 2 Демги иудейлерге ышкаш, буянныг медээни* биске база суртаалдаан. Ындыг-даа бол ону дыннааш, бузурей берген улуска бузурээни-биле каттышпаан улустун дыннап алган созу оларга ажык-дуза чедирбээн. 3 А Оон амыр-дыжынын черинче бузурей берген бис кирип тур бис. Мен киленнээштин: Олар Мээн амыр-дыжымнын черинче кирбестер - деп дангырагладым - деп, Бурган чугаалаан-на болгай.** Ол ортемчейни чаяар ажыл-херээн тондурген-даа бол, ынча деп чугаалаан. 4 Оске-бир Номда чедиги хун дугайында: Чедиги хунде Бурган хамык ажыл-херектеринден дыштанган - дээн.*** 5 А оон ынай ол дугайында: Олар Мээн амыр-дыжымнын черинче кирбестер - деп база чугаалаан.****

* Буянныг медээ - мында: Бурган оларны аазап кааны Ханаан черже аппар чоруур дээн медеглелди ынча деп адаан (Сан. 14 кор).
** Ыд. ыр. 94:11.
*** Э. д. 2:2.
**** Ыд. ыр. 94:11.

6 Буянныг медээни оон мурнунда-ла медеглеп каан улус ону тооп дыннавас боорга, амыр-дыш черинче оларны киирбээн. Ынчаарга чамдык улуста ынаар кирер арга ам-даа бар болганда, 7 Бурган база катап богун дээр бир-ле хун доктааткан. Оон мурнунда чугаалап каанынын соонда ур уе эрткенде, Ол Давидти дамчыштыр: Богун, Бурганнын унун дыннап кагзынарза, чуректеринер дашталдырбанар - деп база катап чугаалаан.* 8 Иисус Навин демги улусту амыр-дыш черинче киирген турган болза, Бурган оон соонда оске хун дугайында чугаалавас ийик. 9 Ынчангаш Бурганнын улузунга амыр-дыш хуну куштуг бооп артар. 10 Бурганнын амыр-дыжынын черинче кирген кижи бурузу, Бодунун ажыл-херектеринден Оон дыштанганы дег, ажыл-херектеринден база ынчаар дыштаныр. 11 Ынчангаш кым-даа демги дыннангыр эвес улустун улегер-чижээн ёзугаар кылбазын дээш, Оон амыр-дыжынын черинче кирерин бар шаавыс-биле кызып корээли.

* Ыд. ыр. 94:7-8.

12 Чуге дээрге Бурганнын созу дириг болгаш салдарлыг болур, ол кандыг-даа аажок чидиг хылыштан чидиг. Ол сос кижинин сеткилхонну биле сулдезин, чустер биле сооктерин ангылаажеге, оон алыс бодунче ханылап кирип, кижинин чурээнин бодалдарын болгаш кузел-сагыжын шиидип турар. 13 Бурганнын бугу чаяалгазында Оон чашты бээр хире чуу-даа чок, харын бугу чуве Оон мурнунга ажык-чадагай болгаш коску. Бис шупту Оон мурнунга харыы тудар бис.

Иисус - Бурганнын эн оршээлдиг дээди бараалгакчызы

14 Бисте Бурганнын ондур улуг дээди бараалгакчызы - дээрлерже эрте берген Иисус, Бурганнын Оглу бар. Ынчангаш ажыы-биле хулээп коор чуулувусту ыяк сагып корээли. 15 Бурганнын бисте бар дээди бараалгакчызы кошкак талаларывысче ээ корунмейн баар хире эвес Кижи. Ол, бис ышкаш, бугу тала-биле куткулгеге алзып турган, ынчалза-даа бачыт уулгетпээн. 16 Ынчангаш оршээл алыры-биле база деткимче херек ойде авырал тывары-биле авыралдын унер дозу боор Бурганнын дужулгезинче дидим чоокшулай берээли.

5:1 Бурганнын дээди бараалгакчызы бурузун улус аразындан шилип алыр. Ол Бурганнын мурнунга чонга бараан боор толээ бооп, улустун бачыттары дээш белектер болгаш оргулдер салыр хулээлгелиг. 2 Шак ындыг Бурганнын дээди бараалгакчызы боду база кошкак кижи болгаш, будуулук-думбей, будулган улусче ээ корнуучел боор ужурлуг. 3 Ол кошкак кижи болган ужурунда, чугле чоннун бачыттары дээш эвес, а бодунун бачыттары дээш база оргулден кылзын. 4 Кым-даа ындыг мактал-хундуну бодунун туразы-биле хулээп албас, а Аароннун кыйгыртканы ышкаш, Бурганга кыйгырткан турар ужурлуг.

5 Ол ышкаш Христос база Бурганнын дээди бараалгакчызы боорунун алдарын Бодунга Боду хулээп албаан. А Бурган Анаа мынча дээн: Сен - Мээн Оглум сен, Мен богун Сээн Адан апардым.* 6 Бижилгенин оске-бир черинде Ол: Мелхиседек ышкаш, Сен кезээ монгеде Бурганнын бараалгакчызы сен - деп база чугаалаан.**

* Ыд. ыр. 2:7.
** Ыд. ыр. 109:4.

7 Бодунун чер кырынга амыдыралынын уезинде Иисус Ону олумден камгалап шыдаар Бурганга моргуп, ыыткыр човууртап база караанын чажын топ, чалбарган. Иисусту Бурган Оон кузел-соруун дыннааны дээш, дыннап каан-даа болза, 8 Иисус Оглу-даа турган болза, Ол коруп эрткен хилинчээн дамчыштыр дыннангыр чорукка ооренип алган. 9 Иисус болбаазын апаргаш, Ону тооп дыннаар бугу улуска монге камгалалдын унер дозу болу берген. 10 Бурган Ону, Мелхиседекти ышкаш, Бодунун дээди бараалгакчызы кылдыр чарлаарга, ол бугу ындыг болган.

Бузурелден ойталаванар

11 Ол бугунун дугайында оон-даа хойну чугаалап боор мен, ынчалза-даа силерге тайылбырлаары берге-дир, чуге дээрге дыннааш, угааптар шаанар чок-тур. 12 Шагда-ла башкылар болу бээр ужурлуг улус-тур силер, ынчалза-даа Бурганнын состеринин кол ундезининин эге билиглеринге база катап бир-ле кижиге башкыладыры силерге чугула-дыр. Силерге кадыг чем эвес, а сут херек-тир! 13 Ынчаарга сутбиле чемненип турар кижи шын ооредигге дуржулга чок боор, чуге дээрге ол чаш тол хевээр-дир. 14 А кадыг чем чедишкен улуг улуска хамааржыр. Дуржулгага даянгаш, оларнын угаан-медерели буянны бузуттан ылгап шыдаар.

6:1 Ынчангаш Христос дугайында ооредигнин эге билиглерин артывыска арттырып кааш, чедишкен улуг улус апарып корээли. База катап эге ундезинни салбаалы: олумче аппаар херектерден ойталааш, Бурганга бузурээрин катап шингээтпээли; 2 сугга суктуруушкуннар, улуска холдар дегзири, олуглерден катап дирлири болгаш монге шуугу дугайында ооредигни катап шингээтпээли. 3 Бурган-на чопшээрээр болза, чедишкен улуг улус боорунче кады бурунгаарлаалы.

4,6 Бир катап алыс шыннын чырыын коруп каан, дээрнин ачы-буян хайырлалын четтирип шенээн, Ыдыктыг Сулденин кучу-кужун ожаап каан, Бурганнын созунун буянныг дээжин база Оон ам кээр делегейинин кужунун салдарын четтирип шенээн, а оон соонда Христостан ойталаан улус туруп боор. База катап бачыдын миннип, Бурганче эглиринин оруу ындыг улуска мунгаш, чуге дээрге олар боттарынга хамаарыштыр Бурганнын Оглун база катап хере шаап, Ону улус мурнунга дорамчылап турарлар. 7 Узук чок куткан чаъс суун синирип алгаш, ону болбаазыраткан улуска ачы-дузалыг дужудун берген чер Бурганнын ачы-буянын алыр. 8 А ол черден тенниг бок оът-сиген унер болза, оон ажыы чок бооп, Бурганга каргаттырарынын кырында турар. Адак соонда кээп, ону орттедиптер.

9 Чугаам мындыг-даа бооп турза, камгалал-биле харылзаалыг эки байдалда турарынарга бузурээр-дир мен, эргим эш-оор. 10 Чуге дээрге Бурган чоптуг. Эрткен болгаш амгы уеде Оон улузунга бараан бооп тура, кылган ажыл-херектеринерни база Анаа коргускен ынакшылынарны Ол уттур хире эвес. 11 Шак ындыг кызымаанарны кайынар-даа эчизинге чедир коргузерин кузеп тур мен. Ынчан идегелинер бурун боттаныр деп магадылалды алыр силер. 12 Чалгаа болбазынарны, харын бузурелинин база шыдамык чоруунун ачызында оларга Бурганнын аазаан чуулун салгап аар улустун улегерин эдереринерни кузеп тур мен.

Бурганнын аазаашкыннары болгаш дангырактары

13 Бурган Авраамга аазаашкын берип турда, дангыраглаарда адап боор Оон ору деннелдиг кым-даа чок болган. Ынчангаш Ол Боду-биле дангыраглаан. 14 Ол анаа: Мен сенээ ачы-буянны бажын ажыр хайырлаар мен, ачы-уренни эндере остуруп бээр мен - дээн.* 15 Авраам шыдамык манап келгеш, аазаан чуулдун эге-бажынга четкен.

16 Улус бодундан ору деннелдиг кижинин ады-биле дангыраглаар, ол дангырак чугаалашкан чуулду бадыткап, оларнын аразында кандыг-даа маргылдаанын когун узер. 17 Бурган аазаашкынны ончуге алган улуска Бодунун кузел-соруунун оскерлиш чогун шуут тода коргузер бодаан. Ынчангаш Ол Бодунун аазаашкынын дангыраа-биле бадыткаан. 18 Бурганнын мегелеп шыдавазы хажык чок ийи чуул: аазаашкын биле дангырак бар. Оларнын ачызында камгалалга идегеливисти сегирип аар сагыштыг маннап келген биске улуг аргалал бар болур. 19 Ол идегелди сеткил-хоннувустун айыыл чок быжыг якорун дег, кадагалап чоруур бис. Ол идегел кожеге артында Эн ыдыктыг черже кире бээр арганы биске бээр. 20 Бисти дээш, Иисус ынаар кирип, оруувусту ажыдып берген. Мелхиседек ышкаш, Ол кезээ монгеде Бурганнын дээди бараалгакчызы апарган.

* Э. д. 22:17.

Бурганнын бараалгакчызы Мелхиседек

7:1 Ол Мелхиседек Салимнин хааны, Дээди Бурган Орукунун бараалгакчызы турган. Хааннарны баскаш, ээп чанып орган Авраамны Мелхиседек уткааш, йорээп каан. 2 Авраам анаа бодунун бугу олчазынын оннун бир кезиин берген.* Оон Мелхиседек деп ады Чоптуг чоруктун хааны дээн уткалыг, а Салимнин хааны деп ат-дужаалы Амыр-тайбыннын хааны дээн уткалыг. 3 Мелхиседектин ачазы-даа, авазы-даа чок, оон ада-огбе данзызы-даа улуска билдинмес турган. Оон кажан торуттунгенин-даа, кажан мочээниндаа билир кижи чок. Бурганнын Оглунга домей, ол кезээ монгеде Бурганнын бараалгакчызы бооп артар.

* Э. д. 14:17-20.

4 Оон кайы хире ондур чаагайын бодап корунерден! Улуг огбевис Авраам безин дайын олчазынын оннун бир кезиин анаа берген ышкажыл! 5 Бурганнын бараалгакчылары апарган Левийнин уре-салгалы база-ла Авраамнын салгалы боор ха-дунмазы чондан оларнын олча-ажыынын оннун бир кезиин алыр ужурлуг деп, ыдыктыг хоойлу чугаалап турар. 6 А Мелхиседек боду Левийнин торел болуунге хамаарышпас-даа болза, Авраамнын олчазынын оннун бир кезиин алгаш, ону - Бургандан аазаашкын алган кижини - йорээп каан. 7 Кандыгдаа чигзиниг чокка йорээп турар кижи йорээттирип турар кижиден ору деннелге турар. 8 Олча-ажыктын оннун бир кезиин олур тынныг анаа улус - Бурганнын бараалгакчылары чыып алыр, а Бижилге Мелхиседектин амылыг артарын херечилээн-дир. 9 Олча-ажыктын оннун бир кезиин ап турар Левий безин олча-ажыктын оннун бир кезиин Авраамны дамчыштыр Мелхиседекке толээн деп чуге чугаалап болбазыл. 10Мелхиседек Авраамга уткужуп турда, Левий ам-даа торуттунмээн, а огбезинге аазаан салгалдын бирээзи бооп боттанган турган болгай.

Иисустун, Мелхиседек ышкаш, Бурганга бараан болуушкуну

11 Ынчангаш левиттернин Бурганга бараан болуушкунун дамчыштыр болбаазын чорукту чедип ап болур турган болза (чуге дээрге ону ундезин кылгаш, чон ыдыктыг хоойлуну алган болгай), Аарон ышкаш эвес, а Мелхиседек ышкаш оске бараалгакчы чуге коступ кээр ужурлуг турганыл? 12 Бурганга бараан болуушкун солчур болза, ыдыктыг хоойлу база албан солчур ужурлуг. 13 Оон дугайында ам бо бугуну чугаалап турарым Христос оске торел болукке хамааржыр турган база олардан кым-даа оргул салыр бедигээш чанынга бараан бооп корбээн. 14 Бистин Дээрги-Чаяакчывыс Иуданын торел болуунден чырып унуп келгенин шупту билир бис, а Моисей ол торел болукке хамааржыр Бурганнын бараалгакчызы дугайында чуну-даа чугаалаваан. 15 Мелхиседек ышкаш оске бараалгакчы коступ кээрге, моон мурнундагы чугаам шуптузу улам билдингир апаар-дыр. 16 Ол кижинин даштыкы будужунге ундезилээн ыдыктыг хоойлу* ёзугаар эвес, а амыдыралдын узуткаттынмас кучу-кужун ёзугаар Бурганнын бараалгакчызы апарган. 17 Чуге дээрге Бижилгеде бадыткаан-дыр: Мелхиседек ышкаш, Сен кезээ монгеде Бурганнын бараалгакчызы сен.** 18 Биеэги айтыышкынны оон кошкаа болгаш ажык чогу дээш, куш чок болдурган. 19 Чуге дээрге ыдыктыг хоойлу чуу-даа чувени болбаазын болдуруп шыдаваан, а ону оскерткени биске чаагай идегелди хайырлаан. Ол идегелдин ачызында бис Бурганче чоокшулап орар бис.

* Кижинин даштыкы будужунге ундезилээн ыдыктыг хоойлу деп состернин оске утказы: Кандыг-бир тодаргай торел болукке хамааржырын негээр ыдыктыг хоойлу - бооп чадавас.
** Ыд. ыр. 109:4.

20 Иисустун Бурганга бараан болуушкунун Бурганнын дангыраа бадыткаан. (Левиттер Бурганнын дангыраа чокка Бурганнын бараалгакчылары апарганнар. 21 А Бурган Иисуска мынча дээн: Дээрги-Чаяакчы дангыраглап база аазаан созум оскерлиш чок деп тур: Сен кезээ монгеде Бурганнын бараалгакчызы боор сен.* Ол Бурганнын дангыраа-биле Бурганнын бараалгакчызы апарган.) 22 Иисус ынчалдыр улам быжыг дугуржулга-чагыгнын магадылалы болган. 23 Бурганнын демги бараалгакчылары солчуп, хой санныг турганнар, чуге дээрге бараан болуушкунун уламчылаар арганы олум оларга бербейн келген. 24 А Оон Бурганга бараан болуушкуну монге, чуге дээрге Ол монге амыдыралдыг. 25 Ынчангаш Иисус Ону дамчыштыр Бурганга чоокшулап кээп турар улусту кезээде камгалап шыдаар, Ол кезээ монгеде амыдырап база олар дээш, кезээде дилеп, омээржип чоруур.

* Ыд. ыр. 109:4.

26 Чогум-на шак ындыг Бурганнын дээди бараалгакчызы биске херек. Ол - ыдыктыг, кем-буруу чок, бузутка борашпаан, бачыттыглардан ангыланган база дээрлерден ору кодурлу берген. 27 Баштай бодунун бачыттары, а оон соонда чоннун бачыттары дээш, оргул кылып турар Бурганнын оске дээди бараалгакчылары дег, хуннун-не оргул кылыры Анаа албан эвес. Бодун Боду оргулге салгаш, Ол оргулду чангыс катап боорда, кажан кезээде кылып каан. 28 Ыдыктыг хоойлу Бурганнын дээди бараалгакчылары кылдыр кошкак талаларлыг анаа улусту томуйлаар, а ыдыктыг хоойлунун соонда берген дангырак созу кезээ монгеде болбаазын апарган Оглун Бурганнын дээди бараалгакчызы кылдыр олурткан.

Чаа эн дээди дугуржулга-чагыг

8:1 Силерге чугаалап турар чуулумнун кол утказы мындыг: дээрлерде Дээди Орукунун дужулгезинин он талазында саадапкан, шак ындыг Бурганнын дээди бараалгакчызы бисте бар-дыр, 2 Ол Бодунун бараан болуушкунун эн ыдыктыг черге - улустун эвес, а Дээрги-Чаяакчынын тургузуп кааны, Анаа могеер ылап шынныг чадырга боттандырар.

3 Бурганнын дээди бараалгакчызы болган кижи бурузу белектер болгаш оргулдер салыр хулээлгелиг, ынчангаш демги дээди бараалгакчыга база оргулге салыр чуул турар ужурлуг. 4 Иисус чер кырынга амыдырап арткан болза, Бурганнын бараалгакчызы безин болбас ийик, чуге дээрге ыдыктыг хоойлунун айытканы-биле белектер эккеп турар бараалгакчылар мында бар-дыр. 5 Оларнын бараан бооп турар ыдыктыг черин дээрде ыдыктыг чернин улегери-биле туткан, ол оон чугле холегези боор. Ынчангаш Моисей Бурганга могеер чадыр тудар деп баарга, Бурган анаа: Кордун бе, бугу чувени даг кырынга сенээ коргускен улегернин аайы-биле кылыр сен - деп сагындырган.* 6 Ам Иисуска Бурганнын чер кырында бараалгакчыларынын бараан болуушкунундан оранчок артып турар бараан болуушкунну даандырган. А оон ынай Ол Бурган биле кижилер аразында оон-даа ондур улуг дугуржулга-чагыгнын Дугуруштурукчузу-дур. Ол дугуржулга-чагыг эн ондур улуг аазаашкыннарга ундезилеттинген болгай.

* Хост. 25:40.

7 Бирги дугуржулга-чагыг кончуг эки турган болза, оскезинин херээ чок боор ийик. 8 Ынчалза-даа Бурган ону* буруудадып, мынча дээн: Ол уе чоокшулап олур - деп, Дээрги-Чаяакчы чугаалап тур. - Мен Израиль болгаш Иудеянын чону-биле чаа дугуржулга-чагыгны чарар мен. 9 Оларнын ада-огбезин Египеттин черинден Мээн холум ундур чедип келген уеде олар-биле чарганым дугуржулга-чагыг дег эвес, оон ангы дугуржулга-чагыгны чарар мен. Олар ынчан Мээн дугуржулга-чагыымга шынчы болбааннар, ол дээш, Мен олардан ойталаан мен - деп, Дээрги-Чаяакчы чугаалап тур. - 10 Ынчангаш ол хуннер эрте бээрге, Израильдин чону-биле чарарым дугуржулга-чагыг бо-дур - деп, Дээрги-Чаяакчы чугаалап тур. - Бодумнун хоойлуларымны оларнын угаан-медерелинче киирер мен, хоойлуларымны оларнын чуректеринге бижиир мен. Мен оларнын Бурганы боор мен, а олар Мээн чонум апаарлар. 11 Кымга-даа бодунун ада-чуртчузун азы ха-дунмазын ооредип: Дээрги-Чаяакчыны билип алынар - дээн херээ чок болур. Чуге дээрге бугу улус, улуг-бичези чокка, Мени билген турар. 12 Мен оларнын кем-буруузун оршээп, бачыттарын оон ынай сагынмас мен.**

* Ону - мында Эрги дугуржулга-чагыгны деп турар утка киирген. Бо состун оске утказы: израиль чонну - бооп чадавас.
** Иер. 31:31-34.

13 Ол дугуржулга-чагыгны чаа деп адааш, Бурган биргизин эрги деп чарлаан, а эргижиреп, элей берген чуул ажыглалдан унуп, арлыпчиде бээр.

Бирги дугуржулга-чагыг уезинде бараан болуушкун

9:1 Бирги дугуржулга-чагыгда Бурганга могееринге хамаарышкан дурумнер база бо делегейге хамааржыр ыдыктыг оран-сава бар турган. 2 Бурганга могеер чадырны туткаш, оон Ыдыктыг чер дээр бирги кезээнге чырыткы тургузар колду биле ыдыктаан хлеб салыр ширээни тургузуп каан. 3 Чадырнын бирги кезээнден кожеге-биле ангылаан ийиги кезээн Эн ыдыктыг чер дээр турган. 4 Анаа артыш кыпсыр алдын бедик дагыл болгаш бугу талаларын алдын-биле шыпкан ыдыктыг аптара турган. Ол аптарага манна деп чемниг алдын саваны, Аароннун частып келген даянгыыжын база дугуржулгачагыгнын состерин ойган калбак даштарны шыгжаан. 5 А аптаранын кырынга бачыт дээш, хан оргуп тогер черни чалгыннары-биле шыва алган алдарлыг херувимнер* тургулааннар. Мен ам ол бугу чуулдер дугайында тодаргайы-биле чугаалап шыдавас-тыр мен.

* Херувимнер - дээрнин толээлеринин бир хевиринин ады.

6 Шак ындыг тургузуглуг чадырнын бирги кезээнче Бурганнын бараалгакчылары Бурганга могейип, бараан боору-биле ургулчу кирер турганнар. 7 А ийиги кезээнче чугле Бурганнын дээди бараалгакчызы, чылда чугле чангыс катап кирер турган. Ол кирерде, боду дээш база чоннун чуве билбезинин уржуундан уулгеткен бачыттары дээш, оргуп тогер ханны ап алыр ужурлуг. 8 Ыдыктыг Сулде оон-биле чуну коргускени ол? Чадырнын бирги кезээ турар шагда, Эн ыдыктыг черже кирер орук ам-даа ажык эвезин Ол коргускен-дир. 9 Ол бирги кезек амгы уени коргускен, белектер болгаш оргулдер Бурганга могейген кижинин арын-нуурун болбаазырадыр арыглап шыдавас дээн улегердемдек болур. 10 Ол белектер болгаш оргулдер-биле катай чем, суксун база ёзу барымдаалаан арыглал чугдунуушкуннары чугле кижинин даштыкы будужунге хамааржыр. Олар шупту бо ёзу-чурумну эдипчазаар уеге чедир Бурганнын доктаадып кааны дурумнер болур.

Дугуржулга-чагыгны чарып турар хан

11 Ынчалза-даа бисте ам бар апарган ачылыг чуулдерге хамаарыштыр Бурганнын дээди бараалгакчызы бооп, Христос чедип келген. Ол кижи холу тутпаан (азы бо делегейге хамаарышпас) улам эки болгаш болбаазын Бурганга могеер чадыр дамчыштыр кире берген. 12 Ол ошку мал болгаш инек малдын ханын эвес, а Бодунун ханын оргээш, чангыс катап боорда, кажан кезээде Эн ыдыктыг черже кире берген. Ол бисти бачыттарывыстан кезээ монгеде хостаан. 13 Бир эвес ошку база инек малдын ханы болгаш инектин хулу,* кем-буруулуг улусче бызай чашканын дамчыштыр оларны ыдыктап, оларнын даштыкы будуштерин арыглап шыдаар турган болза, 14 бузутка борашпаан оргул кылдыр Бодун монге Сулде дамчыштыр Бурганга салган Христостун ханы оон кайы хире дээштиг деп?! Оон ханы дириг Бурганга бараан боор арганы биске хайырлаар дээш, арын-нуурувусту олумче аппаар херектерден арыглаар болгай.

* Инектин хулу - иудейлер инекти оргээш, оон хулун Бурганга могеер чадырны арыглаарынга ажыглап турганнар (Сан. 19:17-19 кор).

15 Ол ам чаа дугуржулга-чагыгнын Дугуруштурукчузу апарган. Ынчангаш улустун бирги дугуржулга-чагыг уезинде уулгеткен бачыттары оршээттинзин дээш, Христос олу бээрге, Бурганга кыйгырткан улус Оон олумунун ачызында оларга аазаан монге ончуну алыр ужурлуг. 16 Ончуге хамаарылгалыг чагыг тургускан кижи бар болза, ону арттырып каан кижи ылап олген дээрзин доктаадыры эргежок чугула. 17 Чуге дээрге ончуге хамаарылгалыг чагыг, ону тургускан кижи дириг турда, куш чок боор, а ол олген соонда, куштуг апаар. 18 Ынчангаш бирги дугуржулга-чагыг безин токкен хан чокка куштуг кылдыр доктааттынмаан. 19 Моисей ыдыктыг хоойлунун бугу айтыышкыннарын шупту чонга номчуп таныштырып тура, инек база ошку малдын ханын суг-биле, кызыл оннуг дук-биле база иссоп деп чадан унуш-биле катай туткаш, дугуржулга-чагыгнын дуруглеринче болгаш бугу чонче бызай чажып турган. 20 Ол ынчан: Бурганнын силерни сагызын дээни дугуржулга-чагыгнын ханы бо-дур - дээн.* 21 Моисей Бурганга могеер чадырны, Анаа бараан боорда ажыглаар хамык саваларны база хан-биле бызай чашкан. 22 Ыдыктыг хоойлу ёзугаар барык бугу чуулдер хан-биле арыгланыр; хан токпээнде, оршээл турбас.

* Хост. 24:8.

Христостун болбаазын оргулу

23 Ол бугу чуулдер дээрде чуулдернин улегер-чижээ-биле кылдынган, ынчангаш оларны ындыг оргулдер-биле арыглаар ужурлуг. А дээрнии боор чуулдерни оон-даа эки оргулдер-биле арыглаар херек. 24 Христос ылап шынныг Эн ыдыктыг черни оттундур кижи холу-биле туткан Эн ыдыктыг черже кире бербээн-не болгай. Харын Ол бисти дээш, Бурганнын мурнунга турары-биле дээрнин бодунче кире берген. 25 Бурганнын дээди бараалгакчызы боор кижинин чылдын-на оске амытаннын ханын алгаш, Эн ыдыктыг черже кирип турары дег, Христос Бодун хой удаа оргулге салыр дээш, дээрже кирбээн-не болгай. 26 Ындыг турган болза, Ол ортемчейни чаяаганындан бээр хой удаа Бодун оргулге салып, хилинчек коор ужурлуг тургай эртик. А Ол ам Бодунун оргулу-биле бачытты узуткаар дээш, бо делегейнин тончузу чоокшулап орар уеде чангыс катап коступ келген. 27 Кижи бурузу чугле чангыс катап олур, а оон Бурганнын шуугузу боор. 28 Шак ынчаар Христос база хой улустун бачыттарын чайладыры-биле Бодун чангыс удаа оргулге салган. Ол оон соонда бачыт-биле харылзаа чокка, Ону манап турар улусту камгалаар дээш, ийиги удаа чедип кээр.

Бирги дугуржулга-чагыгнын оргулдеринин кошкаа

10:1 Ыдыктыг хоойлу - келир уеде кээр ачылыг чуулдернин алыс шын будужу эвес, а чугле холегези боор. Ынчангаш ол хоойлу Бурганга могейип кээп, чангыс-ла ол оргулдерни чылдын-на доктаамал салып турар улусту кажан-даа болбаазын кылып каап шыдавас. 2 Ыдыктыг хоойлу ону кылып шыдаптар турган болза, улус оргулдер салырын соксап каарлар ийик. Ындыг турган болза, Бурганга могейген улус чангыс катап боорда, кажан кезээде арыгланып, моон сонгаар кажан-даа бачыттарын медереп билбестер болгай. 3 Ынчалза-даа шак ол оргулдер чылдын-на бачыттар дугайында сагындырып кээр. 4 Чуге дээрге инек база ошку малдын ханы бачыттарны чайладып шыдавас.

5 Ынчангаш бо делегейге чедип келгеш, Христос Бурганга мынча дээн: Сен оргулду-даа, салган белекти-даа кузеведин, харын мага-ботту Менээ белеткеп кагдын. 6 Бурун орттеткен оргул салыышкыннары-даа, бачыт дээш салган оргулдер-даа Сээн хоннунге кирбес-тирлер. 7 Мен ынчан мынча дидим: О, Бурган! Мен бо-дур мен, (номнун дуруунде Мээн дугайымда ынчаар бижээн), Сээн кузел-соруунну кууседир дээш чедип келдим.*

* Ыд. ыр. 39:7-9.

8 Эгезинде Ол мынча дээн: Оргулдерни-даа, салган белектернидаа, бурун орттеткен оргул салыышкыннарын-даа, бачыт дээш салган оргулдерни-даа Сен кузеведин, олар Сээн хоннунге кирбес-тирлер. (Ол бугу оргулдерни ыдыктыг хоойлу ёзугаар доктаадып каан.) 9 А оон Ол немеп каан: Мен бо-дур мен, Сээн кузел-соруунну кууседир дээш чедип келдим. Ол бирги оргул салыр чурумну куш чок болдургаш, ийигизин доктааткан. 10 Бис Бурганнын кузел-соруу-биле Иисус Христостун чангыс катап боорда, кажан кезээде оргулге салган магабодун дамчыштыр ыдыктаткан бис.

11 Бурганнын бараалгакчызы бурузу хуннун-не бараан болуушкунун кууседири-биле бут кырынга туруп, кижинин бачыттарын кажан-даа чайладып куш четпес чангыс-ла ол оргулдерин хой катап салып турар. 12 А Христос бачыттар дээш, чангыс оргул салгаш, кажан кезээде Бурганнын он талазынга барып саадапкан. 13 Оон бээр Ол Оон дайзыннарын Оон буттарынын адаанга эккеп салыптар ойну манап эгелээн. 14 Ынчангаш Ол ыдыктыг апарып турар улусту чангыс оргул-биле кажан кезээде болбаазын кылып каан. 15 Ыдыктыг Сулде база биске ол дугайында херечилеп турар. 16 Ол хуннер эрте бээрге, олар-биле чарарым дугуржулга-чагыым бо-дур - деп чугаалаан соонда, Дээрги-Чаяакчы мынча дээн: Мээн хоойлуларымны оларнын чуректеринче синниктирип киирер мен база оларнын угаан-медерелинге бижип каар мен. 17 Оларнын бачыттарын болгаш кем-буруузун оон ынай черле сагынмас мен.* 18 А ол бачыттарны оршээген соонда, олар дээш, оон ынай оргул салган херээ чок.

* Иер. 31:33-34.

Христостун оргулунден ойталаары озалдыг

19 Ынчангаш, ха-дунма, Иисустун ханынын ачызында ам Эн ыдыктыг черже чуреккир кире берип болур бис. 20 Чаа болгаш дириг орук-биле, кожеге оттур (азы Бодунун мага-бодун оттур) Оон биске изеп кааны орук-биле кире берип болур бис. 21 Бурганнын оран-савазын баштап турар Оон ондур улуг бараалгакчызы база бисте бар-дыр. 22 Ындыг болганда ажыт-чажыт чок чуректерлиг; бузурелинге бургедипкен; чуректеривисти кем-буруулуг арын-нуурден бызай чажып туруп арыглап алган база мага-бодувусту арыг суг-биле чуп алган бооп, Бурганче чоокшулап корээли. 23 Ажыы-биле хулээп коорувус идегелден салдынмайн туттунаалы, чуге дээрге биске аазаашкын берген Бурган шынчы болгай. 24 Бот-боттарывыска сагыш човангыр бооп, ынакшылче база буянныг херектерже бот-боттарывысты ыдалап корээли. 25 Чыглып, аралажырындан ойталаваалы (чамдык улус ангыланып чанчыга берген болгай), харын бот-боттарывысты деткип корээли, соолгу хуннун чоокшулап орарын коргеш, улам куштуг деткижээли.

26 Алыс шынны билип алгаш, бачыт уулгедирин ожегээр уламчылаар болзувусса, ол бачыттарны чайладыптар кандыг-даа оргул артпас. 27 А ынчан чугле шуугуну база Бурганга удур улусту орттендир чиптер отту коргуп-суртеп манаары артар. 28 Моисейнин хоойлузун хажыткан кижини кээргел чокка ийи азы уш херечинин очуу-биле олумге онаар турган. 29 Ынчаарга Бурганнын Оглун таптай баскан, дугуржулга-чагыгны ыдыктаан ханны* ыдыктыг деп санаваан база Бурганнын авыралдыг Сулдезин дорамчылаан кижинин кеземчези оон кайы хире коргунчугул?! 30 Кымнын: Ожээн негээри Менден боор, Мен шиидер мен - дээнин, а оон ынай: Дээрги-Чаяакчы Бодунун чонун шиидер** - дээнин билир бис. 31 Дириг Бурганнын кезедир холунче кирери эн коргунчуг!

* Дугуржулга-чагыгны ыдыктаан хан деп состернин оске утказы: Ол кижини ыдыктаан дугуржулга-чагыгнын ханы - бооп чадавас.
** Ы. х. к. 32:35-36.

32 Алыс шыннын чырыын коруп каан уенер - биеэги хуннерни сактып келинер, силер ынчан хилинчекти эн маадырлыы-биле шыдажып эрттинер. 33 Силерни ынчан бугу чон мурнунга кочулап-шоодуп, хилинчекке онаап турган, шак-ла ындыг байдалды коруп эрткен улус-биле чангыс уулени денге улештинер. 34 Хоругдаттырган улусбиле безин кады хилинчек коруп, черде эт-хоренгинер хунаадып алгаш, ооруп турдунар, чуге дээрге дээрде шыгжаан эки болгаш элеп тонмес эт-хоренгинер барын билир турдунар.

35 Ынчаар-ла чуреккиринерден ойталаванар, ол дээш, ондур чаагай шаннал силернии боор. 36 Бурганнын кузел-соруун куусеткеш, аазаан чуулун алыр дизинерзе, шыдамык боору силерге эргежок чугула. 37 Ам Ур болбайн, чедип кээр ужурлуг Кижи саадал чокка чедип кээр. 38 Менээ шынчы кижи бузурелинин ачызында амыдыраар, а оозундан ойталаар болза, Мен ол кижиже ээ корунмес мен.* 39 А бис дээрге, бузурелинден ойталааш, олу бербээн, харын бузурелин кадагалааш, камгалал ап турар улус-тур бис.

* Авв. 2:3-4.

Бузурелдин алыс ужур-утказы

11:1 А бузурел идегеливисти боттандырып, каракка козулбес чуулдерни бадыткап турар. 2 Шак ындыг бузурели дээш, бурунгу огбелеривисти Бурган-даа, улус-даа чуулзунуп корген. 3 Бузуреливис-биле ортемчейни Бурганнын айтыышкынын ёзугаар чаяаганын, коступ турар чуулдернин каракка козулбес чуулдерден тывылганын билип алыр бис. 4 Бузурели-биле Авель Каиннин салганындан эки оргулду Бурганга салган. Бурган Боду оон белектеринин дугайында херечилээрге, ол бузурелин дамчыштыр Бурганга шынчы кижи деп херечилелди чедип алган. Оон боду олзе-даа, бузурелинин ачызында, ол ам-даа чугаалап чоруур. 5 Бузурели-биле Енох дээрже кожурту берген, ынчангаш ол олбээн. Бурган Енохту чанынче кожуруп алган болгаш, улус ону тыппайн барган. Чуге дээрге бо делегейден дээрже кожер бетинде, ол Бурганнын сеткилинге киргенинин херечилелин алган. 6 А бузурел чок болза, Бурганнын сеткилинге кирери канчап болдунарыл? Бурганче чоокшулап кел чыдар кижи бурузу Ол бар деп база Ону дилеп чоруур улуска Оон шанналы турар деп бузурээр ужурлуг болгай. 7 Бузурели-биле Ной ам-даа корбээни чуве дугайында сагындырыг алгаш, бодунун ог-булезин камгалаар дээш, Бурганны хундулеп-корткан сеткили-биле бажын-хеме тудуп алган. Оон шак ындыг бузурели бо делегейни буруудаткан. Оон бузурээни дээш, Бурган ону Анаа шынчы кижи деп чарлаан.

8 Бузурели-биле Авраам, ончуге алыр ужурлуг турганы черже Бурган кый дээрге, кайнаар бар чоруурун боду безин билбес-даа бол, дыннангыр чоруп каан. 9 Авраам бузурели-биле Бурганнын аазаан черинге, хары черге дег, чурттай берген. Ол ук черге чангыс-ла ол аазаашкынны денге салгап алган оглу Исаак болгаш оглунун оглу Иаков-биле кады чадырларга чурттап турган. 10 Чуге дээрге Бурганнын толевилээш, тутканы, ундезини салдынган келир уенин хоорайын ол манап турган. 11 Бузурели-биле Авраам (кадайы Сарра тол торувес-даа турган болза) кыраан назынында ада боор кушту алган.* Аазаашкын берген Бурганнын шынчызын ол билип турган. 12 Ынчангаш чангыс кижиден (артында-ла эът-боду олуг чыгыы кижиден) дээрде сылдыс дег эмге-тикчок, далай эриинде элезин дег сан-тун чок салгал тывылган.

* Бо состернин оске утказы: Бузурели-биле Сарра, тол торувес боду, кыраан назынында ие боор кушту алган - бооп чадавас.

13 Ол бугу улус аазаан чуулдерни албайн, оларны чугле ырактан коргеш, ооруп, бузурелин ышкынмайн, олгулеп калган. Олар боттарынын дугайында: Бис бо черге чугле оскээртен кожуп келгеннер болгаш улчумалдар бис - деп чугаалап турганнар. 14 А ынча деп чугаалаар улус торээн чуртун дилеп чоруурун коргузер болгай. 15 Боттарынын каапкаш барган чуртун бодааннар болза, дедир ээп чана бээр арга оларга тургай эртик. 16 А олар оон дээре, дээрде турар чуртче чуткуп турганнар. Ынчангаш оларнын Бурганы деп ададырындан Бурган ыятпас, чуге дээрге хоорайны оларга белеткеп берген-дир.

17,18 Аазаашкын алган Авраам, Бурганга шенедип тургаш, чангыс ынак оглу Исаакты бузурели-биле оргулге салырынга белен турган. Бурган анаа: Сээн салгалын Исаактан эгелеп санаттынар* - деп чугаалаан-даа болза, ол ынчаар кылган. 19 Бурган оон оглун олуглерден безин катап диргизиптер деп, Авраам бузуреп турган. Ол Исаакты олуглер аразындан дедир эгидип алган деп чугаалап болгу дег-дир.

* Э. д. 21:12.

20 Бузурели-биле Исаак Иаковтун база Исавтын келир уезин йорээген. 21 Бузурели-биле Иаков, олуп чыда, Иосифтин ийи оглун йорээгеш, Даянгыыжынга даянгаш, Бурганга могейген.* 22 Бузурели-биле Иосиф чуртталгазынын тончузунде Израиль чоннун Египеттен унеринин дугайында чугаалаан база бодунун мочу-соогун канчаарын айыткан.

* Э. д. 47:31.

23 Бузурел ачызында Моисей, торуттунген соонда, ада-иезинге уш ай улаштыр чажыртып келген, чуге дээрге олар оон онза чаражын коргеш, Египеттин хааны фараоннун чарлыындан кортпааннар. 24 Бузурели-биле Моисей, улуг кижи апаргаш, фараоннун уруунун оглу деп ададырындан ойталаан. 25 Ол бачыттын тур када таалалын коорунун орнунга, Бурганнын чону-биле кады хилинчек коору дээре деп санаан. 26 Моисей Египеттин эртине-байлаанга бодаарга, Христос* дээш, дорамчылал коору улуг унелиг деп санаан, оон караа алыр ужурлуг шанналынче шыгаап турган. 27 Бузурели-биле ол, хааннын киленинден кортпайн, Египетти каапкаш барган. Каракка козулбес Бурганны корген дег, ол бугудени шыдажып унген. 28 Бузурели-биле ол, израильчилернин дун оолдарын дээрнин толээзи боор хыдыкчы олурбезин дээш, ханны эжик кастыннарынче бызай чажып, хосталыышкын байырлалынын дойун эрттирген.

* Христос - мында Христос деп состу Иисустун эрге-дужаалы эвес, а Чагдырган-шилиттинген дээн, оон-даа ниити уткалыг термин кылдыр база билип ап боор. Ындыг таварылгада ол сос Моисейге азы Бурганнын шилээн улузунга дег - израиль чонга хамааржып боор.

29 Бузурели-биле израиль чон, кургаг черлеп дег, Кызыл далайны кеже берген, а египетчилер оларны суруп кежер дээш, дужуп олуп калганнар. 30 Бузурели-биле израиль чон Иерихон хоорайны чеди катап улаштыр дескинген соонда, оон ханалары буступ кээп душкен. 31 Бузурели-биле самыын-садар херээжен Раав, израиль хайгыылчыларны эп-найыралдыг уткуп-хулээгеш, бузуревээн улус-биле кады олуртпейн, амы-тынныг арткан.

32 Оон ынай чуну чугаалазымза экил? Гедеон, Варак, Самсон, Иеффай, Давид, Самуил суглар база медээчилер дугайында чугаалаар дээримге, уем чедишпес-тир. 33 Бузурели-биле олар хаанныг чагыргаларны тиилээннер, чоптуг чорукту догуннатканнар, аазаашкыннарны алганнар. Олар арзыланнар аксынче кирбээннер, 34 чалбыыштыг отту ожурупкеннер, хылышка олуртпейн барганнар, боттарынын кошкаан куш-шыдалче хуулдурупканнар, дайын-чаага кучулуг апарганнар, оске чер чурттугларнын аг-шериин сывыртап турганнар. 35 Херээженнер боттарынын олген улузун амыдыралынче катап дирилген кылдыр дедир алганнар. А бир чамдык улус оон-даа эки амыдыралга катап дирлир дээш, оларга саналдаан хосталганы хулээп албайн, хилинчек коруп олгеннер. 36 Бир оске улус кочу-шоотту, эрииделди, а бир чамдыызы кинчи-бекти, кара-бажынны коруп эрткеннер. 37 Оларны даш-биле соккулап, ийи чара хирээлеп, хылыш-биле шанчып олуруп турган. Олар хой база ошку кежи кеткеш, тояап чоруп, ядарап-турегдеп, истедип сурдуруп, дора кордуруп келгеннер. 38 (Бо делегей оларга толептиг эвес турган!) Олар ээн черлерге, дагларга, куйларга, онгар, кызаа черлерге улчуп чорааннар.

39 Бузурелинин ачызында ол улус шупту эки ат-алдарлыг апарганнар, ынчалза-даа Бурганнын аазаан чуулун албааннар. 40Бурган биске база бир-ле эки чуулду баш бурунгаар бодап алган: ол улус болбаазын байдалга чедер, чугле бис чогувуста эвес, а бис-биле кады.

Иисус - бузурелдин эчизинге чедирикчизи

12:1 Бисти хурээлээн бузурелди херечилээн улустун хойун корбес силер бе?! Ындыг болганда оруувуска моондак болган бугу чувени база чыпшыныычал бачытты ынай ап октапкаш, бисти манап турар орук-биле шыдамык, туруштуг чоруп ораалы. 2 Бузуреливистин Баштакчызы болгаш Эчизинге чедирикчизи Иисустан карак салбаалы. Ону манап турар оорушку дээш,* Ол белдир-креске олумну шыдажып эртип, бужар байдалга киргенин-даа херекке албайн, Бурганнын дужулгезинин он талазынга барып саадапкан. 3 Силернин сулденер суларавазын дээш, бачыттыг улустун талазындан ындыг кончуг дора коруушкунну шыдажып эрткен Иисустун дугайында бодап чорунар.

* Бо состернин оске утказы: Оорушкунун орнунга-бооп чадавас.

Хилинчек дээрге Бурганнын кижизидилгези-дир

4 Бачытка удур демиселинерге ам-даа ханынар тогулдур чаалашпаан силер. 5 Бурганнын ажы-толунге дег, силерге хамаарыштыр сагыжынар чазай соглээн состерни утканынар ол-дур: Мээн оглум, Дээрги-Чаяакчынын кижизидилгезин херекке албайн барба; азы Ол сени чемелээр болза, ундарава. 6 Дээрги-Чаяакчы Бодунун ынак кижизин кижизидер база хулээп коор бугу оолдарын кеземчеге онаар.* 7 Кижизидилгенер дээш, хилинчекти шыдажып корунер. Бурган силерни, ажы-толун дег, аажылап турар-дыр. Ачазындан кижизидилге албас тол турар чуве бе? 8 А бир эвес дурум ёзугаар торуттунген бугу ажы-толдун оюп эртпези кижизидилгени албас болзунарза, сурас толдер-дир силер. 9 Ам артында шуптувус чер кырынга торээн ачаларлыг бооп, бисти кижизиткен дээш, оларны хундулеп чораан бис. Дээрде Адавысты тооп дыннаарывыс оон оранчок артык болбас чуве бе?! Ону тооп дыннааш, амыдыралды алыр болгай бис! 10 Адаларывыс бисти боттарынын угааптар шаа-биле кезек уеде кижизидип келгеннер, а Ол бисти, Оон ыдыктыынга киржилгелиг болзуннар дээш, биске ачы-дузалыг боору-биле кижизидип турар. 11 Кандыг-даа кижизидилге амгы уеде биске оорушку эккелбейн турар, харын аарышкылыг кылдыр сагындырар. Ынчалза-даа соолзуредир ону дамчыштыр ооредиг эрткен улус Бурганга шынчы чоруктун амыр-тайбын дужудун ажаап алыр.

* У. ч. 3:11-12.

12 Ынчангаш сула салдынган холдарынар болгаш сирилээн дискектеринер быжыктырынар. 13 Аскак бут кадырлы бербезин, а эттинзин дээш, буттарынар дорт орук-биле кылаштазыннар.

Бурганнын авыралындан ойталаванар

14 Бугу улус-биле эп-найыралдыг боорунче база ыдыктыг боорунче чуткунер. Ыдыктыг эвес боор болза, кым-даа Дээрги-Чаяакчыны коруп шыдавас. 15 Кым-даа Бурганнын авыралын ышкынмазын дээш, кичээнинер. Силернин аранарга Кандыг-даа ажыг чашпан дазыл тыртып унгеш, хора халдатпазын дээш* база ону дамчыштыр хой улус бужартавазын дээш, кичээнинер. 16 Кым-даа самыыраар болбазын дээш база Исав дег, Бурганнын кузел-соруунче сагыш салбас кижи болбазын дээш, кичээнинер. Ол улуг оглу болган ужурунда ончу алыр артык эргезин чангыс улуг чиир чемге садыпкан болгай. 17 Билир болгай силер: Исав ачазындан йорээшкин алырын аажок кузээн. Ынчалза-даа ол ону ап чадашкан, чуге дээрге бар шаа-биле кызытсадаа, мырынай ыглап-сыктап-даа турза, бачыдын миннип, Бурганче эглип шыдавайн барган.**

* Ы. х. к. 29:18.
** Бо шулуктун оске утказы: Билир болгай силер: Исав Шиитпирин эде коруп кор, йорээшкинин менээ бер деп, ачазын бузуредирин оралдашкан. Ынчалза-даа ол, ачазынын йорээшкинин алыр дээш, ыглап-сыктап турза-даа, чадажып каан - бооп чадавас.

18 Бойдуста бар, оду чайыннаан дагга чоокшулап чеде бербээн силер; думбей карангыга, шуурганга чеде бербээн силер. 19 Шак ол даг чанынга мыйыс эдиски унун болгаш бир-ле состер чугаалаан Бурганнын унун дыннап каан улус турган. Ынчалза-даа ол состерни дыннаан улус: Ындыг состерни оон ынай дыннавайн корээлинер - деп дилей бээр турган. 20 Чуге дээрге улус: Бо дагга дириг амытан безин дээптер болза, даш-биле соктуруп каар - дээн айтыышкынны дыннаар харыы чок болган.* 21 Каракка костур чуул ындыг коргунчуг боорга, Моисей: Корткаш, сиринейнип тур мен - дээн.**

* Хост. 19:12.
** Ы. х. к. 9:19.

22 А силер Сион даанга, дириг Бурганнын хоорайынга, дээрде турар Иерусалимге чоокшулап чеде берген-дир силер. Оорушку-маннайлыг чыышта чыглып келген дээрнин тумен-тумен толээлеринге чеде берген-дир силер. 23 Дээр-денгерлерде аттарын бижээн эн улуг оолдарнын ниитилелинге чеде берген-дир силер. Бугу улустун Шииткекчизи боор Бурганга, болбаазын байдалга четкен, Бурганга шынчы улустун сулделеринге чеде берген-дир силер. 24 Чаа дугуржулга-чагыгнын Дугуруштурукчузу Иисуска база Авельдин ханындан артык эки чугаалап турар бызай чашкан ханга чеде берген-дир силер.

25 Кордунер бе, силерге медеглеп турар Кижиден ойталаванар. Черге медеглеп турган Ону дыннаарындан ойталаан улус кеземчеден чайлап шыдаваан болганда, дээрден медеглеп турар Оон хая корну бээр болзувусса, кеземчеден чайлаар харыывыс оон-даа эвээш-тир. 26 Оон уну ынчан черни божаннадыр силгипкен, а ам ол мынча деп аазап тур: Ам бир удаа черни силгиир мен, чугле черни эвес, а дээрни база.* 27 Ам бир удаа деп состер чуну коргускенил? Божаннадыр силгиттинмес чуулдер артып калзын дээш, божаннадыр силгип боор чаяаттынган чуулду узуткаарын коргускен-дир. 28 Ынчангаш божаннадыр силгиттинмес Чагырганы хулээп ап тура, ооруп четтирген сеткилдиг болуулу база ооруп четтиргенивис дамчыштыр Бурганга, хундуткеп-даа, коргуп-суртеп-даа, эки-чаагай бараан болуулу. 29 Чуге дээрге Бистин Бурганывыс - бугудени орттендир чиир от-тур.**

* Агг. 2:6.
** Ы. х. к. 4:24.

Бурганнын сеткилинге кирер бараан болуушкун

13:1 Ха-дунма улус дег, бот-боттарынарга ынак болунар. 2 Аалчыларга хундулээчел боорун утпанар, ынчалдыр кылгаш, чамдык улус, боттары безин билбейн, дээрнин толээлерин уткуп, оларны хундулээннер болгай. 3 Боттарынар олар-биле кады хоругдаттырган дег, кара-бажында бузурээннерни утпанар; оларнын орнунга турган дег, хилинчек корген улусту утпанар. 4 Ог-буле тудары бугу улуска хундулуг болзун, ашак, кадай харылзаалары арыг-шынчы болзун. Самыыраар болгаш ашаа-кадайынга оскерлир улусту Бурган шиидер. 5 Акша-монгунге ынак амыдырал тутпанар, бар чувенерге сеткил ханынар. Чуге дээрге Бурган: Силерни кажан-даа кагбас мен; силерден кажан-даа чорбас мен - дээн-дир.* 6 Ынчангаш бис: Мээн дузалакчым - Дээрги-Чаяакчы-дыр, корткан херээм чул: кижи менээ чуну кылып шыдаарыл? - деп дидими-биле чугаалаалы.**

* Иис. Н. 1:5.
** Ыд. ыр. 117:6.

7 Удуртукчуларынарны утпанар, олар силерге Бурганнын созун чугаалап чорааннар ийик чоп. Оларнын амыдыралы канчаар тонгенин коргеш, оларнын бузурелин эдеринер. 8 Иисус Христос дуун, богун база кезээ монгеде оскерлиш чок. 9 Ынчангаш янзы-буру болгаш хары ооредиглер сонуургаванар. Чуректеринерни ону сагыыры кымга-даа ажык-дуза чедирбээн тускай чемнер чиири эвес, а Бурганнын авыралы быжыктырзын. 10 Бисте онзагай оргул салыр бедигээш бар. Бурганга могеер чадырда бараан болган улуста оон чем ап чиир эрге чок. 11 Бурганнын дээди бараалгакчызы дириг амытаннар ханын бачыт дээш оргул кылдыр Эн ыдыктыг черже киире бээр, а оларнын мочу-сооктерин хоорай-суур даштынга орттедиптер. 12 Ынчангаш Иисус база улусту Бодунун ханы-биле ыдыктаар дээш, хоорай хаалгазынын даштынга шаажылаттырган. 13 А ындыг болганда, Иисустун дорамчылалын улежир дээш, хоорайсуур даштынче, Олче шиглей чоруптаалы. 14 Мында, чер кырында, кезээ монгеде турар хоорайывыс чок, а келир уеде чедип кээр хоорайны дилеп чоруур бис. 15 Ынчанганда Бурганны алдаржыткан аастардан унер алгаг-мактал оргулун Иисусту дамчыштыр Анаа ургулчу эккеп, моргуулу. 16 Буян тарыырын, аранарда сырый харылзаалыг боорун утпанар, чуге дээрге ындыг оргулдер Бурганнын сеткилинге кирер.

17 Удуртукчуларынарны дыннап, оларга чагыртынар. Бурганнын мурнунга харыы тудар болгаш, олар силерни хынамчалыг кадагалап турарлар болгай. Удуртукчулар ол ажыл-херээн аар улуг тынмайн (ынчаар болза, силерге ажыктыг болбас), а оорушкулуг кууседир кылдыр чагыртып корунер.

18 Бис дээш, моргунер. Бугу чуулдерге бодувусту шын ап чоруурунче чуткулдуг болгаш, арын-нуурувустун арыынга бузурелдиг бис. 19 Мени дурген-не силерже дедир эгитсин дээш, моргуп коорунерни дилеп тур мен.

Туннел алгыш-йорээлдер болгаш байыр чедириишкиннери

20 Амыр-дыштын Бурганы монге дугуржулга-чагыгнын ханы-биле хойларнын ондур улуг Кадарчызы - Дээрги-Чаяакчывыс Иисусту олуглерден катап диргизипкен-дир. 21 Оон тура-соруун кууседиринер дээш, Ол бугу-ле эки-чаагай чуулдер-биле силерни быжыктырзын! Бурган Бодунун сеткилинге кирер чувени Иисус Христосту дамчыштыр биске боттандырзын. Христоска кезээ монгеде алдар бактаазын! Аминь.

22 Ха-дунма, чагыг-суменин бо состерин шыдамыккай дыннаарынарны дилеп тур мен, бижээн чагаам база кыскажак болгай. 23 Бузурээн эживис Тимофейнин хосталгаже унгенин билип алынар. Ол удавас менээ чедип келзе, силерге ужуражып, оон-биле кады чеде бээр бис. 24 Силернин бугу удуртукчуларынарга, Бурганнын бугу улузунга байырдан чедиринер. Италиядан келген улус силерге байыр чедирип тур. 25 Бурганнын авыралы шуптунарга бактаазын!