1:1 Бурганнын база Дээрги-Чаяакчывыс Иисус Христостун чалчазы Иаковтан байыр. Оске чоннар аразында тоо быдаргай чурттап чоруур Бурганнын шупту улузунга амыр-менди чедирдим!

Бузурел болгаш мерген угаан

2 Ха-дунма, янзы-буру шенелделер оруунарны моондактаза, аажок кежиктиг бис деп сананар! 3 Шенелдени ажып эрткен соонда, бузурелинер силерни шыдамык болдурарын билир болгай силер. 4 А шыдамык чорук, бодунун ээлчээнде, бурун салдарын коргузер, ол силерни бугу талазы-биле болбаазын, кандыг-даа четпес-дудуу чуве чок улус кылыптар. 5 А кайы-бирээнерге мерген угаанны чедир бербээн болза, ол кижи Бургандан моргуп дилезин. Бурган мерген угаанны хамык улуска чурээнин ханызындан, чеме-хала чокка хайырлап турар болгаш, анаа база бээр. 6 Ынчалза-даа ол кижи бузурел-биле, ынай-даа чигзиниг чок дилээр ужурлуг, чуге дээрге чигзинген кижи хатка сывыртадып, доза шаптырткан далай чалгыынга домей. 7,8 Хары угда ийи сагыштыг кижи бодунун кылып турар чуулдеринге турум эвес, шиитпир чок болур. Ындыг кижи Дээрги-Чаяакчыдан кандыг-бир чуул алырын кордавазын.

Ядыы болгаш бай христианнарга чагыг-суме

9 Турегделге туттуруп чоруур бузурээн кижи Бурганга ору кодуртуп турары дээш, ооруур ужурлуг. 10 А бай-шыырак чурттап чоруур бузурээн кижи Бурганга куду кордургени дээш, ооруур ужурлуг, чуге дээрге ол, уези кээрге, шолде чечек дег онуп, чиде бээр. 11 Хун орттендир чип, кааннаарга, оът-сиген кадып каар, оон чечээ тоглааш, аянныг хевири урели бээр. Бай кижи база бодунун хамык ажыл-херээн будуруп чорааш, шак ынчаар чиде бээр.

Шенелде болгаш куткулге

12 Шенелделерни шыдажып эртип турар кижи амыр-чыргалдыг, чуге дээрге оларны шыдажып эрткеш, Бурганга ынак улуска Оон аазааны монге амыдыралды - тиилелге дээш шанналын алыр. 13 Шак ындыг шенелделерге куткуткен кым-даа болза: Бурган мени куткуп турар-дыр - деп чугаалавазын. Чуге дээрге Бурган бузутка куткутпес болгаш Боду база кымны-даа куткувес. 14 А кижи бурузун оон бодунун-на бачыттыг будужунун кузээшкиннери куткуур. Олар ону халзыптар база дузактап алыр. 15 Оон оон бачыттыг будужунун кузээшкиннери сааттангаш, бачыт божуп алыр, а уулгеткен бачыт, бодунун ээлчээнде, долузу-биле озуп-мандааш, олумге чедирер.

16 Эргим ха-дунма, кордунер бе, мегеге алыспанар. 17 Кандыг-даа буянныг база болбаазын ачы-буян хайырлалдары орутен, дээрнин чырымалдарын чаяаган Бурган Ададан кээр. Бурган Адада оскерилге-даа, оскерлиишкиннернин холегези-даа чок. 18 Ол бисти, Оон бугу чаяалгазынын иштинде баштайгы дужут болурувус дээш, Бодунун кузелсоруу-биле алыс шыннын созун дамчыштыр амыдыралче тынгарган.

Дыннап болгаш чагыртып ооренинер

19 Эргим ха-дунма, мону дыннанар: кижи бурузу чулчуруурун шеглеп, дыннаарынче сундугуп корзун база ол ышкаш белен-селен киленневезин. 20 Чуге дээрге киленге алыскан кижи Бурганнын кузелинге таарыштыр амыдырап шыдавас. 21 Ындыг болганда кандыг-даа бужар сагыш болгаш бузуттуг уулгедиглернин артынчызындан адырлынар. Бурганнын чуректеринерге тарып турар созун, силерни камгалап шыдаар кучулуг состу, чопшул хулээп алынар. 22 Бурганнын созун чугле кулак дашты-биле дыннап эрттирбейн, ону херек кырында боттандырып чорунар. Оон башка боттарынарны хей черге сотка олуртканынар ол. 23 Бурганнын созун дыннаарынга ой, а ону херек кырында боттандырбас кижи корунчукке арнын кайгаан кижиге домей-дир. 24 Ол бодун кайгап-кайгап, оскээр чайлай бергеш, корунчукке канчаар козулгенин дораан уттуп алыр. 25 А Бурганнын хосталганы хайырлаар болбаазын хоойлузун дыннаан дораан-на уттуп албас, а ону хынамчалыг ооренип коргеш, херек кырында боттандырып, бодун оон аайы-биле ап чоруур кижи ажыл-херектеринге амырчыргалдыг болур. 26 Бодун Бурганны хундулеп чоруур мен деп санаар, ынчалза-даа аксын тыртып шыдавас кижи бодун боду мегелеп чоруур база оон Бурганны хундуледим дээри хей чуве-дир он. 27 Бурган Аданын хулээп аары алыс шынныг, арыг болгаш кем чок хундуткел оскустерге, дулгуяк кадайларга дуза чедирер дээш сагыш човаарынга база бо делегейнин багынга борашпайн амыдыраарынга илерээр.

Шупту улуска ден-дески хамаарылгалыг болунар

2:1 Ха-дунма! Алдарлыг Дээрги-Чаяакчывыс Иисус Христоска бузурээр болганынарда, оске улусту ылгай корбенер. 2 Силернин чыылган черинерже каас-коя хептиг, алдын билзектиг кижи, а оон соондан элбер-самдар хептиг ядыы кижи кирип келген дижик. 3 Кааскоя хептиг кижиге онза кичээнгей коргузуп, анаа: Бээр эртип, дорже олурунар - дээш, а ядыы кижиге: Манаа тур азы: Борта, будум баарынга олур - дээн дижик силер. 4 Ынчан чуну канчап турарынарны билир силер бе? Чамдык улусту оскелеринден дээре деп ылгай коруп, бак сагыш-биле чоптуг эвес шииткекчилер болу берген эвес силер бе?

5 Эргим ха-дунма, дыннап корунер! Бурган бо делегейнин караанга ядыы кылдыр костур улусту чуге шилип алганыл? Оларны бузурел-биле байыткаш, Анаа ынак улуска аазааны Чагырганын салгакчылары кылып каар дээш, шилип алган эвес деп бе? 6 А силер ядыыларны дора коор-дур силер! Эрге-шолээнерни кызагдап, шиидери-биле шуугуже соортуп турар улус кымнарыл-байлар эвес ийик бе? 7 Оон адын эдилээнинер Христостун чаагайадындорамчылаан улус байлар эвесийикбе?

8 Бижилгеде: Чанында кижиге бодунга бодун дег ынак бол* - деп айыткан Хаанывыстын хоойлузун херек кырында сагып чоруур болзунарза, шын кылып турар-дыр силер. 9 Ынчалза-даа улусту ылгай коор болзунарза, бачыт уулгеткенинер база ыдыктыг хоойлуну хажыткан дээш буруудаанынар ол-дур. 10 Ыдыктыг хоойлуну бурунубиле сагып турар, ынчалза-даа оон чангыс-даа бол айтыышкынын хажыткан кижи ону буруну-биле хажытканы дээш буруулуг боор. 11 Чуге дээрге: Кады чурттаан эжинге оскерилбе - деп чугаалаан Бурган: Олурбе - деп база чугаалаан**. Ынчангаш сен кады чурттаан эжинге оскерилбейн-даа тургаш, кижи олурер болзунза, ыдыктыг хоойлуну домей-ле хажытканын ол.

* Лев. 19:18.
** Хост. 20:13-14.

12 Хосталганын унер дозу боор хоойлу ёзугаар шииттирер улус дег, ынчалдыр чугаалап база ажыл-херээнер кылып чорунар. 13 Чуге дээрге оршээл билбес улуска Бурганнын кезедир шуугузу база оршээл чок. Оршээл кезедир шуугуден артык ондур!

Бузурел болгаш буянныг ажыл-херек

14 Ха-дунма, бузуредим деп турар бир-ле бузурээн кижи буянныг ажыл-херек кылбас болза, ынча дээн ажыы чул? Ындыг бузурел ону камгалап шыдаар бе?! 15 Чединмес ха-дунманар идик-хеп, аъш-чем хереглээн дижик. 16 А силернин кайы-бирээнер оларга: Амыр-тайбын чоруптунар, чылыдыр кеттининер, тоттур чемненинер - деп чугаалааш, оларнын амыдыраарынга херек чуулдерни бербес болза, ындыг чугаанын ажыы чул? 17 А бузурел база ындыг - ол чугле боду, ажыл-херектер чокта, олуг боор.

18 Ынчаарга кандыг-бир кижи мынча дээр чадавас: Бир кижиде бузурел бар болзун, а оске кижиде ажыл-херектер бар болзун. Сен менээ бузурелинни ажыл-херектеринден ангы кылдыр коргус. А мен сенээ ажыл-херектеримден илден апаар бузурелимни коргузер мен. 19 Бурган чангыс деп бузурээн-дир сен: ол кончуг эки-дир! Буктар безин ындыг деп бузуреп, корткаш, сиринейнип турар.

20 Хос баштыг сени-даа! Бузурел ажыл-херектер чокта ажык чок* дээрзин корбейн турарын ол бе? 21 Бодунун оглу Исаакты оргул салыр бедигээшче салып, оргул боор кылдыр саналдааш, Авраам огбевис Бурганнын мурнунга ажыл-херектери-биле агарып унмежик бе? 22 Оон ажыл-херектери биле бузурелинин тудуш харылзаалыын, ажыл-херектеринин ачызында оон бузурели болбаазын апарганын коруп тур сен. 23 Бижилгеде: Авраам Бурганга бузурей бээрге, Бурган ону актыг деп санаан** - дээн состер ынчалдыр чогуп буткен, ынчангаш Авраам Бурганнын оннуу деп адаткан. 24 Бурганнын мурнунга кижи чугле бузурели дээш эвес, а ажыл-херектери дээш агарарын коруп тур силер.

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде Ажык чок эвес, а Олуг бижээн.
** Э. д. 15:6.

25 Израильдин хайгыылчыларын хулээп алгаш база оларны оске оруктап хоорайдан ундурупкеш, камгалап каан Раав деп самыынсадар херээженни база ажыл-херектери дээш, Бурган агарткан болгай.

26 Шак-ла ынчалдыр, мага-боттун сулде чокта олуу дег, бузурел база ажыл-херектер чокта олуг.

Аксывыс бар дээш, сула салбанар

3:1 Ха-дунма, силернин аранардан чугле хой эвес улус башкылар апарзын. Улусту ооредип турар башкылар бис оскелерден шынгыы шииттирер бис. 2 Чуге дээрге бис шупту хой бачытты уулгедип чоруур бис. Аксы-биле бачыт уулгетпес кижи болбаазын деп санаттырар, чуге дээрге ол бугу мага-бодун тудуп билир-дир. 3 Аъттар биске чагыртсыннар дээш база оларнын мага-бодун башкарар дээш, оларнын аксынче суглуктар сугар болгай бис. 4 Азы далайга эжиндирер корабльдарже корунерден. Олар аажок улуг база куштуг хаттар дузазы-биле шимчээр-даа болза, оларны хензигийне руль-биле башкарып, башкарыкчынын туралаан черинче углап боор. 5 Дыл база ындыг: мага-бодувустун хензигийне кезээ-даа болза, улуг ажыл-херекти будуруп шыдаар. Улуг эзимни ынай от чаштанчызы орттедиптерин бодап корунерден! 6 Дыл биле от конгус домей. Мага-бодувустун оске кезектеринин аразында дыл дээрге бузут башкарган делегей-дир. Дыл бугу мага-ботту бужартадып, бугу будужувусту орттендир чиптер, а ол орт тамынын одундан ооскуур. 7 Кижи хамык аннарны, куштарны, соястаарларны болгаш далай амытаннарын чаажыктырып шыдаар, харын-даа чаажыктырып алган. 8 Ынчалза-даа дылды кым-даа чаажыктырып шыдавас. Ол дээрге олумнуг хорандан буткен, тырттынмас бузут-тур. 9 Дылывыс-биле Дээрги-Чаяакчывыс болгаш Адавысты алгап йорээр бис, база-ла оон-биле Бурганнын овур-хевирин ёзугаар чаяаган улусту одап-каргаар бис. 10 Чангыс олла аас алгап йорээп-даа, одап-каргап-даа турар. Ха-дунма, ындыг болбас ужурлуг! 11 Чангыс суг бажындан дус чок база дустуг суг ундур агар деп бе? 12 Ха-дунма, смоква ыяжы оливка чимизин, а виноград сывы смоква чимизин берип шыдаар бе? Шак ынчаар дустуг суг бажы дус чок суг ундур аксып шыдавас.

Буянныг болгаш бузуттуг мерген угаан

13 Силернин аранарда мерген угаанныг болгаш корбээн чувези чок кижи бар бе? Бар болза, толептиг амыдыралы, буянныг ажыл-херектери-биле мерген угаандан кээр чопшулун дамчыштыр Ындыг мен деп бадытказын. 14 Ынчалза-даа силернин чурээнерни кара адааргал база чугле ажык суруп, бодун ору коор сагыш ээлепкен болза, хей черге мактанып, алыс шынга удур бачыт уулгетпенер. 15 Ындыг мерген угаанынар дээрден келбээн, а бо делегейден келген болгаш бачыттыг будуштен база буктардан достелип унген болган-дыр. 16 Чуге дээрге кайда адааргал болгаш чугле ажык суруп, бодун ору коор сагыш барыл, ында уен-даян чорук база чуул-буру бузуттуг шингээдиг турар.

17 А дээрден кээр мерген угаан, чуну-даа мурнай, арыг, ол ышкаш тайбынзырак, биче сеткилдиг, дыннап база оршээп билир, энерел болгаш буяннын ажыл-херектери-биле бай, кымны-даа ылгай корбес, ак сагыштыг боор. 18 Бурганга шынчы, ак сеткилдиг чоруктун дужудун амыр-тайбынны кадагалаан улус тайбын байдалга остуруп алыр.

Христианнар ургулчу Бурганга чагыртыр ужурлуг

4:1 Аранарга адаан-ожээн болгаш алгыш-кырыш чуден тыптырыл? Амыдыралынарга тергиидеп унер, боттарынарга таалал чедириксээр кузээшкиннеринерден эвес бе?

2 Бир-ле чувени аажок кузээш, холга киирип чадаар силер, оон-на кижи олуреринге-даа белен боор силер. Аажок алыксааш, домей-ле ону чедип албас силер, ынчангаш алгыжып-кыржып, демисежип унер силер. Бургандан дилевес болгаш, кузээн чувенерни албас силер. 3 А дилээш-даа, домей-ле албас силер. Чуге дээрге алган чуулунернин тодузун бак сагыш-биле - чугле таалалдарынар хандырып, тотчеглээр дээш, дилеп турар силер. 4 Бурганга шынчы эвес, оскерлип чоруур хейлер! Бо хоозун делегей-биле найырал тудары Бурган-биле ожээннежиринге домейин билбезинер ол бе? Бо делегейнин оннуу болуксаан кижи Бурганнын дайзыны апаар. 5 Азы силернин бодалынар-биле Бижилгенин: Бурганнын бистин-биле кады чурттадып кааны Сулденин биске ынакшылы аажок хуннээчел* - деп турары хоозун состер боор бе? 6 Ынчалза-даа Бурган оон-биле чергелештир биске улам хой авыралын берип турар. Ынчангаш Бижилгеде: Бурган адыыргак улуска удурланыр, а томаарааннарга авыралын коргузер** - деп чугаалаан. 7 А ындыг болганда, Бурганга чагыртынар, эрликке удур туржунар, ол ынчан силерден дезе бээр. 8 Бурганче чоокшуланар, Ол база силерже чоокшулап кээр. Бачыттыг улус, холунар чуп алынар. Ийи сагыштыглар, чуректеринер арыгланар. 9 Кажыыданар, ыглап-сыктанар база кударанар. Каттырарынын орнунга, ыглажынар, амыраарынын орнунга, мунгаранар. 10 Дээрги-Чаяакчынын мурнунга томаарынар, Ол ынчан силерни ору кодурер.

Бурганга бузурээн оске улусту шиитпенер

* Бо состернин оске утказы: Бурганнын бистин-биле тудуш кылып каан сулдезин дошкун кузээшкиннер бургээн-бооп чадавас.
** У. ч. 3:34.

11 Ха-дунма, удур-дедир бак соглешпенер. Бодунун бузурээн эжин бак соглээр азы буруу шавар кижи ыдыктыг хоойлуну бак соглээни азы буруу шапканы ол боор. А ыдыктыг хоойлуну буруу шаап турар болзунза, оон кууседикчизи эвес, а шииткекчизи сен. 12 Хоойлу берикчизи болгаш Шииткекчи - чугле чангыс, чугле Ол камгалап азы чок кылып шыдаар. Чанында кижини шиидер мен дээр хире сен чогум кым сен?

Туранын бичези херек

13 Богун азы даарта бир-ле хоорайже чоруптаалы. Анаа бир чыл чурттааш, садыг-саймаа кылып, хой ажык-кончаалыг болуулу - деп чугаалаар хамык улус, мени дыннанарам. 14 Амыдыралынар сон-даарта канчап баарын безин билбес-тир силер. Чуге дээрге амыдыралынар деп чул ол? Хензиг када козулгеш, оон эстип чиде бээр туман-дыр. 15 Оон орнунга: Дээрги-Чаяакчы кузээр болза, ам-даа амыдыраар бис, ону азы мону кылып четтигиптер бис - деп чугаалап чорунар. 16 А силер ам туранар улуундан менээргенир-дир силер: ындыг менээргениишкин бурузу - бузут-тур! 17 Ынчангаш канчаар буян кылырын билир, ынчалза-даа кылбас кижи - бачыт уулгеткен дээш буруулуг!

Байларга кичээндириг

5:1 Байлар, ам силер мени дыннанар! Ажыынар ажып, ыглап-сыктанар, чуге дээрге айыыл-халап силерже диргелип кел чыдар-дыр. 2 Эртине-байлаанар ирип каар-дыр, идик-хевинерни узут-ховаган дыдып чиптер-дир. 3 Алдын-монгунунер дадарып каар-дыр! Оларнын дады силерге удур херечилел бооп, мага-бодунарны от-биле домей оя чирти бээр. Эртине-байлаанарны тончузунче чоокшулап бар чыдар бо делегейге чыып алган-дыр силер. 4 Силернин шолдеринернин дужудун ажаап берген ажылчыннарнын акшазы чедир толеттинмээн. Оларнын халактаан ыы-сыызын дыннанар. Оларнын халак-тилээ ам Бурун Кучулуг Дээрги-Чаяакчынын кулаанга чеде берген. 5 Силер чер кырынга чыргап-таалап, мага хандыр чурттап келдинер. Согар дээн малды семирти азыраары дег, боттарынарны белеткеп алдынар. 6 Бурганга шынчы, кем чок улусту шииткеш, олуруп турдунар, а олар силерге удурланмадылар.

Шыдамык чорук болгаш моргул

7 Ха-дунма, ынчангаш Дээрги-Чаяакчы Иисус Христостун ээп кээр хунунге чедир шыдажып корунер. Тараачын кижи чернин дужут бээр уезин кайы хире манаарын корунерден. Ол куску болгаш часкы чаъстар чаарын шыдамык манап кээр. 8 Силер база шыдамыынар коргузунер. Идегелинер черле ышкынманар, чуге дээрге Дээрги-Чаяакчынын чедип кээр хуну мыя бо келген-дир. 9 Ха-дунма, шииттирип албазы-биле удур-дедир хомудал ундурбенер. Бурган шупту улусту удавас шиидер. 10 Ха-дунма, Дээрги-Чаяакчынын омунээзинден чугаалап турган медээчилерни шыдамык чоруктун база хилинчек коорунун улегери кылдыр ап корунер. 11 Шыдажып унген улусту ам амыр-чыргалдыг деп алгап йорээп турар бис. Иовтун туруштуунун дугайында дыннаан, туннелинде оон Дээрги-Чаяакчыдан чуну алганын билир силер. Чуге дээрге Дээрги-Чаяакчы оршээлдиг болгаш кээргээчел болгай.

12 Ха-дунма, хамыктын мурнунда дээр-биле-даа, чер-биле-даа база оске-даа дангырактар-биле дангыраглаванар. Бурганга шииттирбес дээш, ийе деп чугаалаанынар ийе дээн болзун, чок деп чугаалаанынар чок дээн болзун.

13 Кайы-бирээнер айыыл-халапка таварышкан дижик? Ол кижи моргузун. Кайы-бирээнер аас-кежиктиг болган дижик? Ол кижи Дээрги-Чаяакчыга ооруп четтирген ыдыктыг ырлар ырлазын. 14 Кайы-бирээнер аараан дижик? Бурганга бузурээннер ниитилелинин удуртукчулары ол кадык болзун деп моргузун дээш база Дээрги-Чаяакчынын адындан ону оливка узу-биле чагзын дээш, аарыг кижи оларны кыйгыртып алзын. 15 Бузурел синген моргул аарыг кижинин кадыын эгидиптер, чуге дээрге Дээрги-Чаяакчы ону кадык кылыптар. А ол кижи бачыт уулгеткен болза, Бурган ону оршээр. 16 Ынчангаш Бурган силерни экиртсин дээш, уулгеткен бачыдынарны бот-боттарынарга миннинер база бот-боттарынар дээш моргунер. Бурганга шынчы кижинин моргулу кончуг куштуг салдарлыг боор.

17 Илия медээчи, бистин шуптувус ышкаш, анаа кижи чораан. Ол, чаъс чагбазын дээш, сеткилинин ханызындан моргуурге, Израильдин черинге уш чыл алды ай дургузунда чаъс чагбаан. 18 Ол оон база катап моргуурге, дээрден чаъс кудуп эгелээн соонда, чер дужудун берип эгелээн.

19 Ха-дунма, кайы-бирээнер Бурганнын шынындан аза-соора барган дижик. А ону Бурганче ээлдирипкен кижи 20 мону билип алзын: бачыттыг кижини шын эвес оруктан Бурганче ээлдирген кижи ону монге олумден камгалаар база оон хой бачыттарын оршээрин чедип алыр.