1:1 Бурганнын Оглу Иисус Христос дугайында Буянныг Медээнин эгези бо-дур. 2 Исаия медээчинин номунда Бурган мынча дээн: Кор даан, Мээн толээлекчим Сээн оруунну белеткеп берзин дээш, ону Сени мурнай чорудуп тур мен. 3 Ээн кургаг ховуда алгырган кижинин уну: Дээрги-Чаяакчыга оруктан белеткенер, Оон эртер кокпазын дорттап беринер.** 4 Ынчангаш кургаг куруг ховуга Иоанн Медеглекчи чедип келген. Ол улуска - бачыттары дээш оршээл алыр дизе, бачыдын миннип, Бурганче ээлгенинин демдээ кылдыр - сугга суктурар ужурлуун суртаалдап турган. 5 Улус анаа бугу Иудея черинден база Иерусалим хоорайдан боттарынын бачыттарын ажыы-биле миннир дээш, кээп турган, а Иоанн оларны Иордан хемге сугга суп турган. 6 Иоанн теве дугунден кылган хептиг база белинде хом курлуг чораан, а оон чиир чеми акрида деп шартылаа болгаш черлик ары чигири болган. 7 Ол улуска мындыг суртаал берген: Менээ деннээр аргажок ондур улуг Кижи мээн соомдан чоруп олурар. Донгайгаш, Оон идиинин шидиишкинин безин чежеринге толеп чок кижи-дир мен. 8 Мен силерни сугга суктум, а Ол силерни Ыдыктыг Сулдеге сугар.
* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде Исаия медээчинин номунда деп эвес, а Медээчилернин
номнарында деп бижээн.
** Мал. 3:1; Ис. 40:3.
Иисустун сугга суктурганы болгаш куткуткени (Мф. 3:13-4:11; Лк. 3:21-22; 4:1-13)
9 Ол хуннерде Галилея черинин Назарет деп хоорайжыгажындан Иисус чедип келген. Иоанн Ону база Иордан хемге суккан чуве-дир. 10 Иисус сугдан унуп ора, дээрнин ангайып ажыттына бергенин база Бодунун кырынче коге-буга дег бадып орар Бурганнын Сулдезин коруп каан. 11 Оон дээрден мынча дээн ун дынналган: Сен Мээн ханы ынак Оглум-дур сен, Мээн сеткилимге дыка-ла кирер-дир сен. 12 Оон соонда ол-ла дораан Ыдыктыг Сулде Ону ээн кургаг ховуже чорудупкан. 13 Ээн кургаг ховуга Ол дортен хун дургузунда эрликке куткуттуруп, черлик амытаннар аразынга чурттап келген. Дээрнин толээлери Анаа бараан болуп турганнар.
Иисустун баштайгы оореникчилери (Мф. 4:18-22; Лк. 5:1-11)
14 Иоанны тудуп хоругдаанынын соонда, Иисус Бургандан келген Буянныг Медээни суртаалдап, Галилеяга чедип келген. 15 Ол мынчаар суртаалдаан: Доктааткан уе келген-дир: бачыдынар миннип, Бурганче эглинер база Буянныг Медээге бузуренер!
16 Бир-ле катап Иисус Галилея холдун чаны-биле эртип бар чыткаш, балыкчылар болганындан четкилерин холче салып турган Симон болгаш оон дунмазы Андрейни коруп каан. 17 Иисус оларга мынча дээн: Мени эдеринер. Силерни кижилер тывыкчылары кылып каар мен. 18 Алышкылар четкилерин каапкаш, ол-ла дораан Ону эдерип чорупканнар. 19 Оон Ол бичии ырадыр кылаштай бергеш, Зеведейнин оглу Иаков биле оон дунмазы Иоанны коруп каан, олар база-ла хемеде четкилерин септеп олурганнар. 20 Иисус оларны база кый деп алган. Олар ачазы Зеведейни холечиктери-биле катай хемеге каапкаш, Ону эдерип чорупканнар.
Иисустун аарыг кижилерни экиртип эгелээни (Лк. 4:31-41)
21 Олар шупту Капернаум хоорайга чедип келгеннер. Ур болбаанда, Иисус амыр-дыш хунунде синагогага* кирип келгеш, улусту оореди берген. 22 Оон берген ооредиин улус кайгап ханмаан, чуге дээрге Ол ном-хоойлу тайылбырлакчылары ышкаш эвес, а эрге-чагырга ээлээн кижи ышкаш оларны ооредип турган.
* Синагога - иудейлернин Бурганга могейип, моргуур дээш база Бурган хоойлузун ооренир дээш чыглып турган чери.
23 Ол синагогага букка алыскан бир кижи алгырып унген: 24 Назарет чурттуг Иисус, Силерге бистен чуу херегил? Силер бисти узуткаар дээш келдинер бе? Силерни кымыл дээрзин билир мен, Силер - Бурганнын Ыдыктыг Толээлекчизи-дир силер! 25 Иисус букка: Ыыттава, ол кижиден уне бер! - деп шынгыы дужааган. 26 Бук ынчан ол кижини курулдурупкаш, ыыткыр алгырбышаан, оон уне берген. 27 Шупту улус кайгап-харааш, аразында мынча дишкен: Чуу деп чувел бо? Ол буктарны безин чагырарга, олар Анаа чагыртып турар, кандаай ындыг чаа, куштуг ооредиг чувел бо? 28 Удатпаанда Оон дугайында дамчыыр чугаа бугу Галилеяга тарай берген.
29 Иисус Иаков болгаш Иоанн-биле кады синагогадан унгеш, ур болбайн, Симон биле Андрейнин бажынынга чеде берген. 30 Симоннун кат-иези халыын аарыгдан аарып чыдар боорга, олар Иисуска ындыг дээрзин чугаалааннар. 31 Ол чыткан херээженге чоокшулай бергеш, оон холундан тудуп алгаш, тургузуп эккелген. Демги херээженнин халыын аарыы анаа апарган, экирээн кижи ол дораан оларга бараан болуп эгелээн.
32 Кежээликтей, хун ажа бергенде, Иисуска бар-ла турган аарыг-аржык болгаш букшуураан улусту эккелгеш туруп бергеннер. 33 Хоорайнын бугу чурттакчылары хаалга аксынга чыглып келген. 34 Янзы-буру аарыгларга алыскан дыка хой кижини Ол ынчан экиртип каан. Дыка хой буктарны кижилерден ундур сывыртапкаш, оларга Оон дугайында чугаалаарын хоруп каан, чуге дээрге буктар Ол кым дээрзин билир турган.
Иисустун Галилеяга суртаалдааны (Лк. 4:42-44)
35 Иисус даартазында эртен чер чырываанда-ла тургаш, дашкаар унгеш, ээнзиргей черге барып, Бурганга моргуп турган. 36 Симон болгаш Оон-биле кады чораан улус Ону дилеп чорупканнар. 37 Оон Иисусту тып алгаш, Анаа: Хамык улус Силерни дилеп тур - дээннер. 38 Иисус оларга мынча дээн: Чоок-кавы суурлар болгаш хоорайларже бараалынар, Мен анаа база суртаалдаайн, чуге дээрге кылыр дээш келген херээм-не ол болгай! 39 Ол бугу Галилеяны эргий кезип, синагогаларга суртаалдап база буктарны ундур сывыртап чоруп берген.
Экирбес кеш аарыглыг кижини экирткени (Мф. 8:1-4; Лк. 5:12-16)
40 Бир-ле катап Иисуска экирбес кеш аарыглыг кижи чедип келгеш, Оон мурнунга дис кырынга олура душкеш, Анаа: Кузээр болзунарза-ла, Силер мени арыглап каар силер - деп чалынган. 41 Иисус ону кээргей бергеш, холун сунуп, экирбес кеш аарыглыг кижиге деггеш, анаа мынча дээн: Кузеп тур мен, арыгланы бер! 42 Экирбес кеш аарыы ол-ла дораан демги кижиден адырлы берген. Оон кежи арыгланы берип, кан-кадык апарган. 43 Иисус оон ол кижини чорудуп тура, анаа шынгыы чагып каан: 44 Дынна, кымга-даа бо дугайында чугаалава. Баргаш, Бурганнын бир-ле бараалгакчызынга коступ каг, оон Моисейнин хоойлузунда айытканын ёзугаар, арыгланганын дээш, Бурганга оргулду кыл. Сен ол оргулун-биле экирээнинни улуска херечилеп коргускен боор сен. 45 А ол кижи чоруткаш, болган таварылганын дугайында шупту улуска чарлап, узук-соксаал чок чугаалап эгелээн. Ынчангаш Иисус хоорайже козулдур кээр арга чок апаргаш, хоорай даштында ээнзиргей черлерге туруп алыр ужурга таварышкан. Улус Анаа домей-ле чер болгандан кээп туруп берген.
Иисустун чартыктаан кижинин бачыттарын оршээгени (Мф. 9:1-8; Лк. 5:17-26)
2:1 Элээн каш хун эрткенде, Иисус база катап Капернаумга чедип келген. Ол бир бажында турар-дыр деп медээ дынналы берген. 2 Дыка хой улус чыглып келген болгаш, бажыннын ишти-даштында эртер-дужер хос чер чок апарган. Ол улуска суртаалдап эгелээн. 3 Дорт кижи Анаа чартыктаан кижини кодуруп эккелген. 4 Улустун хойунден Иисусче чоокшулаар арга чогун коргеш, олар Оон турганы бажыннын дээвиирин чазып-адыргаш, анаа ут ойгаш, чартыктаан кижини чыткан дожээ-биле катай дужуруп келгеннер. 5 Иисус оларнын бузурелин коргеш, чартыктаан кижиге мынча дээн: Оглум! Бачыттарын оршээттинген-дир. 6 Анаа олурган ном-хоойлу тайылбырлакчыларынын чамдыызы иштинде мынча деп бодаан: 7 Бо Кижи чуге ынча деп турарыл? Ол дээрге Бурганны дорамчылааны ол ышкажыл! Бургандан ангыда кым бачытты оршээп шыдаар эргелигил? 8 Иисус оларнын иштинде чуну бодап турарын ол дораан билип кааш, мынча дээн: Чуну бодап, Мээн созумден кемзинип олурарынар ол? 9 Чуу беленил? Чартыктаан кижиге: Бачыттарын оршээттингендир - дээри бе азы: Туруп келгеш, дожээнни алгаш, чоруй бар - дээри бе? 10 Ынчаарга Кижи амытан Оглу чер кырынга бачыттарны оршээр эргелиг дээрзин билип алынар... Иисус чартыктаан кижиге мынча дээн: 11 Сенээ чугаалап тур мен: туруп келгеш, дожээнни алгаш, бажынынче чоруй бар. 12 Хамык улус коруп турда, аарыг кижи туруп келгеш, дожээн алгаш, унуп чоруй барган. Улус шупту кайгап-харай бергеш, Бурганны алдаржыдып: Мындыг чувени бис кажан-даа корбээн бис! - деп турганнар.
Иисустун Матфей Левийни кый дээни (Мф. 9:9-13; Лк. 5:27-32)
13 Оон Иисус база катап хол эриинче унуп келген. Бугу чон Ону хурээлеп келген, а Ол оларны ооредип турган. 14 Иисус хол кыдыыбиле эртип бар чыткаш, ундуруг хавырар черге Алфейнин оглу Левий ундуруг хавырып олурда, ону коруп кааш: Мени эдерип чорувут - дээн. Левий туруп келгеш, Ону эдерип чорупкан. 15 Иисус оореникчилери-биле кады Левийнин бажынынга чемненип чыдырда, хой ундуруг хавырыкчылары болгаш бачыттыг кижилер база Оон-биле кады чемненгеннер. Иисусту эдерип чоруур ындыг янзы улус энмежок турган чуве-дир. 16 Фарисейлерге* хамааржыр ном-хоойлу тайылбырлакчылары Оон ундуруг хавырыкчылары болгаш бачыттыг кижилер-биле кады чемненип турарын коргеш, Оон оореникчилеринге мынча дээннер: Силернин Башкынар ундуруг хавырыкчылары болгаш бачыттыг кижилер-биле канчап кады чемненир чувел? 17 Ону дыннап кааш, Иисус оларга мынча дээн: Эмчи кадык эвес, а аарыг улуска херек болгай. Мен Актыг, бачыт чок бис дээр улусту эвес, а бачыттыг улусту кый дээр дээш келген мен!
* Фарисейлер - Иудеяга ол уеде турган чугула салдарлыг шажынчы болуктун кежигуннери. Олар боттарын ыдыктыг хоойлуну база еврей ёзу-чанчылдарны шынгыы сагып чоруур бис деп чарлап чорааннар.
Амыр-дыш хуну болгаш шээрлениринин дугайында айтырыглар (Мф. 9:14-17; 12:1-8; Лк. 5:33-6:5)
18 Иоаннын оореникчилери болгаш фарисейлер шээрленир турган. Элээн каш кижи Анаа чедип келгеш, мынча дээн: Чуге Иоаннын база фарисейлернин оореникчилери шээрленип турарыл, а Силернин оореникчилеринер шээрленмезил? 19 Иисус оларга мынча дээн: Куда шайлалгазынга келген кудээ оолдун эштери оолдар, кудээ оол олар-биле кады олурда, шээрленип шыдаар бе? Кудээ оол олар-биле кады турда, оларнын кудараан херээ чул? 20 Ынчаарга кудээ оолду олардан чарып аппаар хуннер кээр-ле болгай, шак-ла ынчан олар кударап база шээрлени бээрлер.
21 Кым-даа эрги хепке чаа постен чамашкы салбас. Ынчаар болза, чаа чамашкы эрги хепти чыырылдыр тыртыптар, а ойбак оон-даа улуг апаар. 22 Кым-даа чаа душкен араганы эрги когээрже кутпас. Ынчаар болза, чаа арага когээрни деже тептер, ынчан арага-даа токтуп каар, когээр-даа сандан унер. Чаа араганы чаа когээрже кудар херек.
23 Бир-ле катап Иисус амыр-дыш хунунде тарып каан шолду таварты бар чыткан. Оон оореникчилери орук ара сыпта тараа баштарын узе соккаш, ууштап чий бергеннер. 24 Фарисейлер Анаа мынча дээннер: Корунер! Амыр-дыш хунунде кылырын ыдыктыг хоойлу хораан чувени олар чуге кылып турарыл? 25 Иисус оларга мынча дээн: Боду база кады чораан оору аажок аштай бээрге, Давид хааннын чуну кылганын силер таанда-ла Бижилгеден номчуваанынар ол бе? 26 Авиафар дээрзи Бурганнын дээди бараалгакчызы турган уеде Давид хаан канчанган ийик? Ол Бурганнын оргээзинче киргеш, Бурганнын бараалгакчыларындан оске кым-даа чивес ужурлуг ыдыктаан хлебти чигеш, боду-биле кады чораан улуска база берген болгай. 27 Оон Иисус мынча деп немеп каан: Бурган кижини амыр-дыш хуну дээш эвес, а амыр-дыш хунун кижи дээш чаяап каан. 28 Ынчангаш Кижи амытан Оглу - амыр-дыш хунунун база Чагырыкчызы-дыр!
Када берген холдуг кижини экирткени (Мф. 12:9-14; Лк. 6:6-11)
3:1 Иисус оон соонда база катап синагогага чедип келген. Ол ойде анаа када берген холдуг кижи турган. 2 Чамдык улус, Ону буруудадыр чылдак тып алыр бодааш, Ол амыр-дыш хунунде экирти бербес ирги бе деп, Оон чуну кылырын хайгаарап турганнар. 3 Иисус када берген холдуг кижиге мынча дээн: Улустун ортузунче туруп ал! 4 А демги улуска Ол мынча дээн: Амыр-дыш хунунде чуну кылырын чопшээрээнил: буянны бе азы бузутту бе? Амы-тынны камгалап аар бе азы ону узуткаар бе? Ынчалза-даа олар ыытташпааннар. 5 Ол улусче киленнеп, эргий кайгааш, оларнын чуректеринин дашталганы дээш, аажок мунгарап, демги кижиге мынча дээн: Холун бээр сун. Ол сунуп бээрге, оон холу база катап кан-кадык апарган. 6 Фарисейлер уне бергеш, ол-ла дораан Иисусту канчап чок кылырын иродианнар-биле* кады сулчээлежип, чугаа кыла бергеннер.
* Иродианнар - Галилеянын ол уедеги хааны Ирод Антипаны деткип турган еврей политиктиг болуктун кежигуннери. (Ирод дугайында 6:14 шулукте немелде тайылбырны кор.)
7,8 Иисус оортан Бодунун оореникчилери-биле кады холче чорупкан. Галилея, Иудея, Идумея черлеринде, Иерусалимде, Иорданнын ол чарыында база харын-даа Тир биле Сидон хоорайларнын чоок-кавызында чурттаан чон Ону эдерип чоруп олурган. Иисустун кылган кайгамчык чуулдеринин дугайында дамчыыр чугаа чер болганга нептерээн болгаш, улустун Анаа кээп турганы ол. 9 Чыылган хой чон Ону кыза бербезин дээш, Ол Бодунга хемеден белеткеп бээрин оореникчилеринге чугаалап каан. 10 Иисус дыка хой кижини экиртип каан, ынчангаш аарыг-аржык улус Анаа дээрин кордап, Олче чуткупле турганнар. 11 Ону коруп каан санында-ла букшуураан кижилер база Оон мурнунга донгая кээп душкулээш, алгыржы бээр болган: Силер - Бурганнын Оглу силер! 12 Ынчалза-даа Иисус Ону кым дээрзин чугаалаарын оларнын буктарынга шынгыызы-биле хоруп турган.
Иисустун он ийи элчинни шилип алганы (Мф. 10:1-4; Лк. 6:12-16)
13 Оон соонда Ол дагже уне бергеш, кузээн улузун Бодунче кый дээрге, олар Анаа чедип келгеннер. 14,16 Иисус оларнын аразындан он ийи кижини шилип алгаш, элчиннер деп адап каан*. Олар ургулчу-ле Оон-биле кады чоруур ужурлуг турган. Иисус оларны суртаалдадып чорудар дээш база аарыгларны экиртир, буктарны ундур сывырар эрге-куштуг болзуннар дээш, белеткеп турган. Оон шилип алган он ийи кижизи бо-дур: Иисустун Пётр деп адааны Симон, 17 оларга Воанергес азы Динмирээшкин оолдары дээр ат тывысканы Зеведейнин оолдары Иаков биле Иоанн, 18 Андрей, Филипп, Варфоломей, Матфей, Фома, Алфейнин оглу Иаков, Фаддей, Симон Кананит** 19 база соолунде Ону садыпкан Иуда Искариот.
* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде Элчиннер деп адап каан
база Оон шилип алган он ийи кижизи бо-дур деп состер таварышпайн турар.
** 3:18 Кананит - арамей дылдан укталган бо сос Кана хоорайнын
адынга дуушпес, а Торээн чурту дээш, чуткулдуг демисекчи дээн
уткалыг бооп чадавас (Лк. 6:15 кор).
Иисустун Тенек аараан база букшуураан сен дирткени (Мф. 12:22-32; Лк. 11:14-23; 12:10)
20 Иисус бажынче дагын ээп кээрге, моон чон база катап тырылдыр чыглып келген болгаш, Иисустун база Оон оореникчилеринин чемненир безин чай-хозу чок апарган. 21 Ындыг дээрзин дыннап кааш, Оон чоок торел кижилери Ону ап алыры-биле чеде бергеннер, чуге дээрге улус: Оон угааны анаа эвес-тир - деп турар болган. 22 А Иерусалимден чедип келген ном-хоойлу тайылбырлакчылары мынча дээннер: Оон Бодунче буктарнын чагырыкчызы Веельзевул кире берген болгаш, оон кужу-биле буктарны ундур сывырып турар-дыр!
23 Иисус ынчан оларны кый деп алгаш, угаадыглыг чугаалар чугаалап, тайылбырлаан: Эрлик канчап бодун боду ундур сывыртаар чувел? 24 Иштинден ангыланып эгелээн куруне будун туруп шыдавайн, буурап дужер. 25 Азы ангыланчып, кырышкан ог-буле база будун туруп шыдавас. 26 Эрлик боду бодунга удур месилдежип, иштинден ангыланып турар болза, ол быражып шыдавас: оон тончузу келгени ол-дур. 27 Моге-шыырак кижини баштай хулуп албас чуве болза, кым оон бажынынче кирип, эт-хоренгизин уптеп шыдаарыл? Чугле хулуп алгаш, ол оон бажынын уптеп шыдаар. 28 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: улустун кандыг-даа бачыттары база канчаардаа бак согленири оршээттинер. 29 Ынчалза-даа Ыдыктыг Сулдени бак соглээн кижи бар болза, ол кажан-даа оршээл албас, харын бачыт анаа монгези-биле артып каар. 30 Иисуска удурланып: Олче бук кире берген-дир - дижир улус бар боорга, Ол ынча дээн чуве-дир.
Иисустун ёзулуг ог-булези (Мф. 12:46-50; Лк. 8:19-21)
31 Оон соонда Иисустун авазы база эр, кыс дунмалары чедип келгеш, бажынче кирип чадашкаш, Ону кый дээри-биле улус ыдыпкан. 32 Иисусту долгандыр хой улус олурган. Анаа ынчан мынча деп дамчыткан: Эй, Силернин аванар база дунмаларынар даштын Силерни айтырып турлар. 33 Ол оларга мынча деп харыылаан: Мээн авам база ха-дунмам кымнар болур чувел? 34 Бодунун чанында олурган улусту эргий кайгааш, Ол мынча дээн: Мээн авам база ха-дунмам бо-дур. 35 Чуге дээрге Бурганнын кузел-соруун сагып чоруур кижи Мээн ха-дунмам база авам болур болгай.
Тараа чажыкчызы дугайында угаадыглыг чугаа (Мф. 13:1-23; Лк. 8:4-15)
4:1 Иисус база катап хол эриинге улусту ооредип эгелээн. Оон чанынга хой чон чыглып келген, ынчангаш Ол хемеге олурупкаш, эриктен бичии ырадыр эжиндире берген, а бугу чон хол кыдыынга артып калган. 2 Иисус улуска угаадыглыг чугаалар чугаалап, оларны хой чувеге ооредип турган: 3 Дыннанар! Тараа чажыкчызы урезин чажып унуп келген. 4 Ол урезинин чажып турда, чамдыызы орук кыдыынга кээп дужерге, куштар ужуп келгеш, ол урезиннерни соктап чипкен. 5 Чамдыызы сай-даштыг, хорзуну чуга черже кээп душкен. Ол урезин удатпайн озуп унуп келген, чуге дээрге хорзун кылын эвес болган. 6 А хун хунней бергеш, ол озумнерни орттендир шонуптарга, ханы дазыл тыртпаанындан, олар кадып калган. 7 Чамдыызы тенниг хонак аразынче кээп дужерге, тенниг хонак сырый оскеш, оларны боой базырыпкан, ынчангаш олар кулакталбайн барып, дужут бербээн. 8 А бир чамдыызы унуш-дужуткур хорзуннуг черже кээп душкен болгаш мандып оскеш, чашканындан ужен, алдан, харын-даа чус дакпыр хой дужут берген. 9 Иисус оон оларга мынча дээн: Дыннаар кулаа бар кижи дынназын!
Тараа чажыкчызы дугайында угаадыглыг чугаанын тайылбыры
10 Чон тарап чоруй барганда, Иисус-биле кады он ийи элчин база оске-даа оореникчилер артып калган. Олар Оон бо угаадыглыг чугаанын чуну айытканын айтырганнар. 11 Иисус мынча дээн: Силерге Бурганнын Чагыргазынын чажыттарын билип алырын хайырлаандыр, а Чагырганын даштында турар болгаш, ону билбес улуска бугу чувени угаадыглыг чугаалар дамчыштыр ажыдып берген. 12 Ындыг болганда Бижилгеде бижээни дег: Олар корзе-даа, корбес-тир, дынназа-даа, дыннавас база билбес-тир. А оон башка олар Бурганче эглип кээп, оршээл алырлар ийик.*
* Ис. 6:9-10.
13 Ол оон оларга мынча дээн: Таанда-ла бо угаадыглыг чугааны билбейн турарынар ол бе? Ынчаарга оске кандыг-даа угаадыглыг чугааны канчап билип алыр улус боор силер? 14 Тараа чажыкчызы дээрге Бурганнын медээзин чажып турар кижи-дир. 15 Орук кыдыынга кээп душкен урезинге домей улус бар боор-дур. Олар Бурганнын медээзин дыннап турарлар, ынчалза-даа ол-ла дораан эрлик чедип келгеш, оларнын сеткилинде чашкан медээни оорлап аппаар-дыр. 16 Оске улус сай-даштыг черге чашкан урезинге домей боор-дур. Олар медээни дыннап кааш, ол-ла дораан оорушку-биле хулээп алырлар. 17 Ынчалза-даа алыс бодунда дазыл чок болгаш, турум эвес боорлар. Оон соонда медээ ужун айыыл-халапка азы истеп суруушкунге таваржы бээр болза, олар дораан-на куткуттуруп, оскээр чайгыла бээрлер. 18 Оске улус тенниг хонакка чашкан урезинге домей боор-дур. Олар база медээни дыннап турарлар. 19 Ынчалза-даа амгы амыдыралынын ажаанзырал-човаа, эт-хоренгизинин дуурайы база оске-даа кузел-бодалдар оларны чардыктырып, медээни боой базырыптар болгаш, оларнын урезини дужут бербес. 20 А унуш-дужуткур хорзуннуг черге чашкан урезинге домей улус база бар. Олар медээни дыннап база хулээп ап турар болгаш, чашканындан ужен, алдан, харын-даа чус дакпыр хой дужутту бээрлер.
Чырыткы дугайында (Лк. 8:16-18)
21 Чырыткыны кывысканда, ону сава-биле дуй базырар дээш азы орун адаанга салып каар дээш бажынче киирер ийик бе? Чок, ону колдуже салып каар болгай. 22 Коступ келбес кандыг-даа чажыт чуве чок база ажыттынып билдине бербес кандыг-даа ажытталчак будуу чуве чок. 23 Дыннаар кулаа бар кижи дынназын! 24 Оон ынай Ол мынча дээн: Дыннаан чувенерни угаап-бодап чорунар. Кандыг хемчээлбиле хемчээп бээр-дир силер, силерге база ындыызы-биле хемчээп бээр болгаш харын-даа анаа немей бээр. 25 Кымда чуве барыл, анаа оон-даа хойну бээр, а кымда чуве чогул, оон бар чувезин безин хунаай бээр.
Урезин дугайында
26 Иисус улаштыр мынча дээн: Бурганнын Чагыргазы черже урезин чашкан кижиге домей. 27 Дуне ол кижи удуп чыдар, а хундус туруп кээр, ол ойде урезиннин канчаар озуп, унуп кел чыдарын боду билбес болур. 28 Чуге дээрге чер боду-ла урезинни чайгаар остуруп чыдар: баштай кок озумну, оон соонда тараа бажын, дараазында баш долдур арбын тарааны. 29 Тараа быжа бээрге, демги тараажы ол-ла дораан хол кадыырын тудуп алыр, чуге дээрге дужут ажаар ой келген-дир.
Горчица урезининин дугайында (Мф. 13:31-35; Лк. 13:18-19)
30 Иисус оон соонда мынча дээн: Бурганнын Чагыргазын чунунбиле домейлей коорул азы ону кандыг угаадыглыг чугаа-биле чуруп коргузерил? 31 Хорзунге тарып турда, чер кырында бар бугу урезиннернин эн бичиизи боор горчица урезининге ол домей-дир. 32 А тарып каарга, горчица урезини озуп унгеш, бугу чемниг унуштернин эн улуу апаар, оон адырарып келген будуктарынын чаглаанга дээрнин куштары безин уя тудуп шыдаар болгай.
33 Иисус шак ындыг хой угаадыглыг чугаалар-биле оларга Бурганнын медээзин, оларнын дыннааш, билип шыдаар шаа-биле, суртаалдап келген. 34 Оларны Ол угаадыглыг чугаалар чокка черле ооредип корбээн, а оореникчилери-биле чааскаан арткаш, оларга бугу чувени тайылбырлап берип турган.
Иисустун шуурганны томаартканы (Мф. 8:23-27; Лк. 8:22-25)
35 Ол-ла хуннун кежээзинде Иисус оореникчилеринге мынча дээн: Холдун ол чарыынче кеже берээли. 36 Олар чонну каапкаш, Иисустун чонну ооредип олурганы хемезинге олурупкаш, эжиндирип чорупканнар. Оларга оске хемелер база каттыжа берген. 37 Холге куштуг шуурган кодурлуп келген болгаш, чалгыглар хемени часкаарга, ону суг долуп эгелээн. 38 А Ол хеменин сонгу бажынга, сыртыкка бажын салгаш, удуп чыткан. Оореникчилери Ону оттурупкаш, мынча дээннер: Башкы! Бис дужуп олдувус-ле, Силернин херекке албазынар ол бе?! 39 Иисус туруп келгеш, хатты хоруп кааш, сугга мынча дээн: Ыыттава, соксап кор! Хат оожургай берген, шуут-ла ыржым апарган. 40 Ол оореникчилеринге: Чуге ындыг кортук силер? Бузурелинер чогу ол бе? - дээн. 41 Олар аажок коргуп-суртээш, аразында чугаалажып турганнар: Хат-даа, суг-даа Анаа чагыртып турар, бо чогум Кымыл аан?
Иисустун букшуураан кижини экирткени (Мф. 8:28-34; Лк. 8:26-39)
5:1 Олар холдун ол чарыында Герасанын* черинче эжиндирип кежип келгеннер. 2 Иисус хемеден дужуп кээрге, Анаа уткуй чевеглерлиг куйлардан букшуураан кижи уне халып келген. 3 Ол кижи хооржудулге куйларынга чурттап турган, ынчаарга ону илчирбе-биле безин кым-даа хулуп чадап каан. 4 Ону чангыс эвес удаа илчирбе-биле хулуп-шарып корген, ынчалза-даа ол илчирбени чуура шаапкаш, хулугден чештинип чоруй баар турган. Ону кым-даа томаартып чадашкан чуве-дир. 5 Ол кижи дуне-хундус дивейн, чевеглер, тейлер аразынга алгырып-кышкырып, даштар-биле соктунуп чоруур турган. 6 Иисусту ырактан-на коруп кааш, ол кижи Анаа маннап чеде бергеш, Оон баарынга донгая кээп душкеш, 7 ыыткыр ун-биле алгырган: Силерге менден чуу херегил, Иисус, Дээди Оруку Бурганнын Оглу? Бурганнын ады-биле Силерден аашкынып дилеп тур мен: мени хилинчектевейн корунер! 8 Чуге дээрге Иисус дем: Бук, бо кижиден унуп чоруй бар! - деп каан чуве-дир. 9 Иисус ол кижиден айтырган: Сээн адын кымыл? Демгизи мынча деп харыылаан: Мээн адым дук-тумен, чуге дээрге бис дыка хой бис. 10 Оларны ол чер-чурттан ундур сывырбазын буктар Иисустан дилеп эгелээн.
* 5:1 Чамдык бурунгу грек созуглелдерде Герасанын эвес, а Гадаранын азы Гергесанын деп бижээн.
11 Ол ойде даг эдээнге кодан хаван одарлап чораан чуве-дир. 12 Буктар Иисустан мынча деп ээрешкен: Бисти бо хаваннарже чорудуп корем, оларже кире берээли. 13 Иисус чопшээрээрге, буктар кижиден унгеш, хаваннарже кире бергеннер. Бугу кодан - ийи мун чыгыы хаван кадыр элден холче шурай бергеш, дужуп олуп калган. 14 А хаван кадарчылары дезе маннашкаш, болган чуулдун дугайында чоок-кавы хоорай-суурларга чугаалап турганнар. Чогум чуу болганын коор-дур дээш, чурттакчы чон чыглып келген. 15 Олар Иисустун чанынга келгеш, дук-тумен буктарга алыскан турган кижинин хевин кедип алган, угаан-сегээни орталаны берген олурарын коруп кааш, коргуп-суртей бергеннер. 16 Болган чуулду коруп турган улус букшуураан кижи-биле база хаваннар-биле чогум чуу болганын чугаалап берген. 17 Ынчан коргуп-суртээн улус оларнын чер-чуртундан ырап чоруурун Иисустан дилей бергеннер.
18 Иисус хемезинге олуруп турда, буктарындан адырылган демги кижи Оон-биле кады чоруур чопшээрел айтырган. 19 Ынчалза-даа Ол анаа чопшээревейн, мынча дээн: Бажынында улузунче чана бергеш, Дээрги-Чаяакчынын сенээ чуну кылганын база Оон сенээ кандыг оршээл хайырлаанын шупту улуска чугаалап бер. 20 Ынчангаш ол кижи чана бергеш, Он-хоорай деп адаар чуртунга Иисустун анаа чуну кылганын улуска чугаалап эгелээн. Бугу чон кайгап-хараар болган.
Дарганын уруун диргискени болгаш аарыг херээженни экирткени (Мф. 9:18-26; Лк. 8:40-56)
21 Иисус ол чарыкче хемелиг дедир кежип кээрге, Оон чанынга хой чон чыглы берген. Ол хол эриинге артып калган. 22 Синагога даргаларынын бирээзи боор Иаир деп кижи анаа чедип келгеш, Иисусту коруп каан. Ол Иисустун мурнунче кээп душкеш, 23 Оон аажок дилеп, мынча дээн: Мээн уруум олуп чыдыр, ол экирий берип, дириг артсын дээш, анаа холунар дегзип корунерем! 24 Иисус оон-биле кады чорупкан. Моон чон Ону бугу талаларындан углеп, кызавышаан, Оон соондан чоруп олурган.
25 Ынчан ол черге он ийи чыл дургузунда ханы токтуп аараан херээжен кижи турган. 26 Ол херээжен хой-ле эмчилерге чеже-даа эмнеткен, хамык бар кошкулун эмнедир дээш, хей черге чарып каапкан, ынчалза-даа оон кадыы улам-на дорайтап бар чыткан. 27 Иисустун дугайында дыннап кааш, ол херээжен улус аразы-биле иткилежип эрткеш, Оон артындан чоокшулап келгеш, Оон кеткен хевинге дээй каапкан. 28 Мен оода-ла Оон кеткен хевинге дээпсимзе, экириир боор мен - деп, ол херээжен бодаан чуве-дир. 29 Ол-ла дораан оон ханы тогулбейн барып, аарыындан экирээнин билип каапкан. 30 Иисус Бодундан ачы-буянныг куш уне бергенин ол дораан эскерип кааш, моон чонче эргилип кээп, эргий кайгаттынгаш: Мээн хевимге кым дээпти? - деп айтырган. 31 Оореникчилери кайгай бергеш, мынча дээннер: Силерни хурээлээн чоннун кызып-кыйып турарын корбейн турар эвес силер: Менээ кым дээпти? - деп ол чунер ирги? 32 Ынчалза-даа Иисус кымнын ону кылыпканын коор дээш, дескиндир кайганып туруп берген. 33 Бодунун кадык апарганын билип кааш, демги херээжен кортканындан сиринейнип, чеде бергеш, Оон мурнунга донгая кээп душкеш, чувенин байгы-ла шынын Анаа чугаалаан. 34 Иисус анаа мынча дээн: Кызым, бузурелин сени экиртипкамгалап кагды, амыр-тайбын чорупкаш, аарыындан адырлып ал.
35 Иисус ону чугаалап турар аразында, синагога даргазы Иаирнин бажынындан медээ чедирген улус келгеш, мынча дээннер: Сээн уруун олуп калды. Башкыны ам хей-ле шуудетпе. 36 Ынчалза-даа Иисус ону дыннааш, синагога даргазынга: Кортпа, чугле бузуре! - дээн. 37 Ол Пётрдан, Иаковтан база оон дунмазы Иоанндан оске кымнын-даа Оон-биле кады чоруурун чопшээревээн. 38 Олар Иаирнин бажынынга чедип кээрге, Ол аажок улуг холзээзин-дувурелди база ишкирнигип ыглап-сыктаан улусту коруп каан. 39 Иисус бажынче кирип келгеш, мынча дээн: Силер чуге дойлуп-холзеп, ыглап-сыктап тур силер? Бо уруг олбээн, а анаа удуп чыдар кижи ышкажыл. 40 Олар Ону кочулап, каттыржы бергеннер. Иисус шупту улусту дашкаар ундурупкеш, Боду уругнун ада-иези болгаш уш оореникчизи-биле кады оон чыткан орээлинче кире берген. 41 Ол кысчыгаштын холундан тудуп алгаш, мынча дээн: Талифа, куми! (ол дээрге: Кызыжак, сенээ чугаалап тур мен, тур! - дээни ол). 42 Уруг ол-ла дораан туруп келгеш, кылаштап эгелээн (оон хары он ийи чедип турган чуве-дир). Ону корген улус аажок кайгап-хараан. 43 Болган чуул дугайында кымнындаа билбес боорун Иисус оларга шынгыы чагаан, а уругга чемден бээрин айыткан.
Назареттин чурттакчыларынын Иисусту хулээп корбээни (Мф. 13:53-58; Лк. 4:16-30)
6:1 Иисус оортан чоруткаш, Бодунун оореникчилери-биле кады торээн хоорайынче ээп келген. 2 Амыр-дыш хуну унуп кээрге, Ол синагогага чонну ооредип эгелээн. Дыннап турган дыка хой улус кайгап-харап, чугаалажы берген: Оон бо хамык чувези кайыын келгенил? Ындыг мерген угаанны Анаа кым бергенил? Ол ындыг кайгамчык чуулдерни чаяап турар-дыр! 3 Ол дээрге Мариянын оглу, Иаковтун, Иосийнин, Иуданын база Симоннун акызы, бызанчы кижи эвес ийикпе? Оон кыс дунмалары база бистин аравыста эвес чуве бе? Ынчангаш олар Ону хулээп корбээннер. 4 Иисус оларга: Медээчи каяа-даа алдар-хундулуг боор, ону чугле бодунун хоорайынга, чоок улузунун аразынга база бажынынга унелеп корбес чуве - дээн. 5 Ынчангаш Ол кандыг-даа кайгамчык чуул кылып чадашкан, чугле элээн каш аарыг кижиге холун дээскеш, экиртип каан. 6 Иисус ол улустун бузурел чогун аажок элдепсинген. Ол оон соонда чоок-кавы суурларны эргий кезип, улусту ооредип чорупкан.
Иисустун он ийи элчинни чорутканы (Мф. 10:1, 5-15; Лк. 9:1-6)
7 Иисус он ийи элчинни Бодунче кыйгырып алгаш, оларга буктарны ундур сывырар эрге-кушту бергеш, ийи-ийилеп, тарадыр чорудуп эгелээн. 8 Иисус оларга мындыг чагыг берген: Орукче унерде, даянгыыштан оске чуну-даа албанар: аъш-чем-даа, хап-сава-даа, акша-монгун-даа албанар. 9 Идиктеринер кеткеш, кеткен хевинерден ангыда, солуп кедер хеп албанар. 10 Кандыг бажынче кирип келгендир силер, ол черден чорбаан шаанарда, анаа чурттап артып калынар. 11 А кандыг-бир черге силерни хулээп албас азы тооп дыннавас болза, ол черден чоруурунарда, ол улуска херечилел-сагындырыг кылдыр буттарынар довураан кактап кааптынар*. 12 Оореникчилер чорупкаш, бачыдын миннип, Бурганче эглиринин чугулазын улуска суртаалдап эгелээннер. 13 Олар хой буктарны ундур сывыртааннар база хой аарыг кижини елей деп ус-биле чаггаш, экиртип кааннар.
* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде бо состерге: Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: ол хоорайга коорде, Содом биле Гоморрага шииткел хунунде оршээл улуг боор - деп состерни немээн.
Иоанн Медеглекчинин олгени (Мф. 14:1-12; Лк. 9:7-9)
14 Иисустун ады чер болганга нептереп, билдингир апарган болгаш, Ирод хаан* база Оон дугайында дыннап каан. Чамдык улус мынча дээр болган: Ол болза Иоанн Медеглекчинин олуглерден катап дирилгени ол-дур, ынчангаш ам ындыг кайгамчык чуулдер кылып турар-дыр. 15 Оскелери мынча дээр болган: Ол - Илия-дыр. А чамдыктары: Ол - эрте-бурунгу медээчилернин бирээзи-дир - дээннер. 16 А Ирод ол бугуну дыннааш, мынча дээн: Ол болза мээн бажын кестиртип кааным Иоаннын катап дирилгени ол-дур.
* Ирод - Иисус Христостун торуттунген уезинде дорт кезекке чарбаан будун Иудеяга хаан турган Улуг Ирод хааннын оглу, адазынын олумунун соонда Галилея болгаш Переяны чагырып эгелээн Ирод Антипа ол-дур.
17,18 Ол уеде Ирод бодунун акызы Филипптин кадайы Иродиаданы кадайланып алган турган, а Иоанн Иродка: Акыннын ап чораан кижизин кадайланыр эрген чок - деп чугаалап шаг болган. Ынчангаш Ирод Иоанны кара-бажынга хоругдап каарын дужааган турган. 19 Иродиада Иоаннга хорадааш, ону олуртуп каар арга-хорга дилей берген. Ынчалза-даа ол чуну-даа канчап чадап каан, 20 чуге дээрге Ирод Иоанны ыдык, Бурганга шынчы кижи деп билир болгаш, оон сестир база хундулээр, а ындыг болганда, кадагалаар чораан. Иоаннын суртаалдары ону холзедип-даа турган болза, Ирод ол чугааларны кузелдии-биле дыннаарынга ынак бооп келген. 21 Ынчалза-даа эптиг ой тыпты берген. Иродтун торуттунген хуну кээрге, ол оон доюнче бодунун ызыгууртан дужуметтерин, шериг баштынчыларын база Галилеяда эн хундуткелдиг улусту чалап алган. 22 Ол дойга Иродиаданын уруу* самнааш, Иродка база оон аалчыларынга аажок тааржып, магададыпкан. Ирод ол уругга: Кузээн-не чувенни менден диле, сенээ ону бээр мен - дээн.
* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде Иродиаданын уруу эвес, а Оон Иродиада дээр уруу деп бижээн.
23 Ирод оон анаа мынча деп дангыраглаан: Менден чуну-даа дилээр болзунза, курунемнин чартыын-даа болза, сенээ бээр мен! 24 Ол уруг унгеш, авазындан суме айтырган: Чуну дилээр мен? Оозу: Иоанн Медеглекчинин бажын диле - дээн. 25 Уруу далаш-биле хаанга дедир келгеш, мынча деп дилээн: Менээ ам дораан Иоанн Медеглекчинин бажын калбак тавакка салгаш, эккеп бээринерни кузээр-дир мен. 26 Хаан аажок мунгараан, ынчалза-даа аалчыларынын мурнунга аксы-созун берген болгаш, уругга ойталавас-тыр деп бодап алган. 27 Ынчангаш хаан ол-ла дораан Иоаннын бажын эккээрин дужаагаш, бир шериин ыдыпкан. 28 Шериг кижи баргаш, карабажынга Иоаннын бажын одура шапкаш, тавакка салып эккелгеш, демги уругга берипкен. А ол уруг ону авазынга аппарып берген. 29 Иоаннын оореникчилери ону дыннап кааш, чедип келгеннер болгаш оон мага-бодун ап алгаш, чевег-куйга орнукшудуп кааннар.
Беш мун кижини тоттурганы (Мф. 14:13-21; Лк. 9:10-17; Ин. 6:1-14)
30 Элчиннер шупту Иисуска ээп келгеш, чуну кылганын база чонну чуу чувеге оореткенин Анаа догерезин чугаалап бергеннер. 31 Иисус оларга мынча дээн: Мээн-биле кады ээн черже ангыланып чоруптунар, анаа кезек дыштанып алыр силер. Чуге дээрге оларнын турган черинде улус дыка хой болгаш, оларга чемненир безин хос-чай тывылбас болган. 32 Ынчангаш олар ээн, озалааш черже чугле боттары хемелиг эжиндирип чорупканнар.
33 Ынчалза-даа оларнын эжиндирип чорупканын корген база оларны кымнар дээрзин билир улус ол черже бугу суурлардан, хемени мурнаар дээш, эрик кыдыы-биле маннажыпкаш, ынаар мурнап чеде берген. 34 Иисус хемеден унуп келгеш, манап турган хой чонну коргеш, оларны кээргей берген, чуге дээрге олар кадарчызы чок хойларга домей болганнар. Ынчангаш Ол улусту хой чувеге ооредип эгелээн. 35 Кежээликтей, хун ажып турда, Оон оореникчилери Анаа чедип келгеш, мынча дээннер: Бо чер ээн-дир, шак-уе база орайтаан-дыр. 36 Улусту тарадыптынар, чоок-кавы суурларже баргаш, боттарынга чиир чемден садып алзыннар. 37 Ынчалза-даа Ол мынча деп харыылаан: Силер оларны чемгеринер. Оореникчилери мынча дээннер: Кай барык ийи чус монгун чоос-биле чем саткаш, бо хамык улусту чемгерер ужурлуг бис бе? 38 Ол оларга мынча дээн: Силерде чогум чеже хлеб бар-дыр? Баргаш, коруп корунерем. Олар баргаш, санап эккелгеш, мынча дээннер: Беш хлеб болгаш ийи балык бар-дыр. 39 Иисус ынчан улусту ногаан оът-сигенниг черге болуктей олуртуптарын дужааган. 40 Ынчангаш шупту улус чус-чус база бежен-бежен кижи кылдыр болуктей олуруп алган. 41 А Ол беш хлеб биле ийи балыкты алгаш, дээрже корунгеш, аъш-чем дээш, Бурганга ооруп-четтирген болгаш хлебтерни кезектей узе тырткылааш, оореникчилеринге дамчыдып эгелээн. А олар хлебти улуска улеп турганнар. Оон ийи балыкты база шупту улуска чедиштир уледипкен. 42 Шупту улус ону чигеш, тода берген. 43 Харын-даа чем артыын чыггаш, он ийи аргаан хааржакты долдуруп алганнар. 44 Чемни беш мун эр кижи чиген чуве-дир.
Иисустун суг кырлап кылаштааны (Мф. 14:22-36; Ин. 6:15-21)
45 Иисус оон дораан Бодунун оореникчилеринге: Хемеге олурупкаш, холдун ол чарыында Вифсаида суурже эжиндирип кеже беринер - деп дужааган. А Боду чонну чандырар дээш, артып калган. 46 Улус тарай бээрге, Иисус моргуп аары-биле дагже чорупкан. 47 Кежээ душкенде, оореникчилернин хемези хол ортузунга чораан, а Ол эрикке чааскаан турган. 48 Удур хат хадып турар болгаш, оларга эжиндиреринин бергезин Иисус коруп каан. Дан адып орда, Ол холдун суун кырлап, оларже чорупкаш, хемени хензигден-не эрте база бээр часкан. 49 Ынчалза-даа олар Оон суг кырлап чоруурун коргеш, бо-даа хей-сунезин-дир деп бодааш, кортканындан алгыржы бергеннер. 50 Чуге дээрге Ону коргеш, оореникчилер шупту аажок корткан. Ынчалза-даа Иисус ол-ла дораан олар-биле чугаалажып эгелээн: Орталанынар, Мен-дир мен, кортпанар! 51 Оон Ол хемеге олар-биле кады олуруп алган. Хат ол-ла дораан оожургай берген. Оореникчилер аажок кайгап-хараан. 52 Чуге дээрге Оон хлебтер-биле кылганы кайгамчык чуулду безин билип шыдаваан улус чуве-дир. Оларнын чуректеринин чуве билбези ол хире болган.
53 Ол чарыкче кежип келгеш, Геннисареттин черинге кээп, эрикке доктаап турупканнар. 54 Олар хемеден дужуп кээри билек, чурттакчы чон Иисусту танып каан. 55 Улус чоок-кавы черлерни эргий халышкаш, аарыг улузун орун-дожектери-биле катай, Ону ында турар деп дыннааны черже эккелгеш турупканнар. 56 Ол кандыг-даа хоорайларга, суурларга, турлагларга чедип кээрге, чурттакчылар аарыг кижилерин топ шолдерже ундургеш туруп берген. Оон хевинин оода-ла эдээнге-даа дээрин оларга чопшээрээрин улус Иисустан дилеп турган. Анаа дегген кижи бурузу экирий бээр болган.
Бурганнын хоойлулары улустун доктаатканы сагылга-дурумнерден чугула (Мф. 15:1-20)
7:1 Иерусалимден чедип келген фарисейлер болгаш элээн каш ном-хоойлу тайылбырлакчызы Иисустун чанынга чыглып келгеннер. 2 Олар Оон чамдык оореникчилеринин арыг эвес холдарын чугбайн, чемненип олурарын эскерип кааннар. (3 Херектин ужуру чудел дээрге, бугу иудейлер, а фарисейлер кымдан-даа артык, бурунгу чанчылдарын шынгыы сагыыр, тускай чурумчуткан аайы-биле холун чугбаан шаанда, чемненип олурбас улус чуве-дир. 4 Базаардан садыглашкаш келгеш, олар холун чугбаан шаанда*, чем чивес турган. Оларнын сагыыр кылдыр хулээп алган оон-даа оске дыка хой сагылга-дурумнери бар, чижеглей алырга, аяктарны, домбуннерни, чес сакпыннарны, дожектерни чурумчуткан аайы-биле чууру дээн ышкаш.) 5 Ынчангаш фарисейлер болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчыларынын Иисустан айтырганы ол: Чуге Силернин оореникчилеринер ада-огбелернин ёзу-чанчылын тоовазыл? Чуге олар арыг эвес холдарын чугбайн, чем чиирил? 6 Иисус мынча деп харыылаан: Ийи арынныглар, силернин дугайынарда Бурган Исаия медээчинин номунга шын-на бижээн-дир: Бо улус Мени аксы-биле хундулээр, а херек кырында оларнын чуректери Менден ырак. 7 Оларнын могейии ажык чок, чуге дээрге оларнын ооредии - улус чогааткан сагылга-дурумнер-дир.** 8 Силер Бурганнын айтыышкыннарын тоовайн каапкаш, улустун чанчылдарын эдерип чоруур-дур силер.*** 9 Оон Ол мынча дээн: Силер боттарынарнын сагылгадурумнеринер сагыыр дээш, Бурганнын айтыышкыннарын тоовайн каапканынарны угаанныг чорук деп бодаар-дыр силер. 10 Моисей силерге Бурганнын айтыышкынын дамчыткан-на болгай: Ачан биле аванны ханы хундуле,**** ол ышкаш: Ачазы биле авазын бак соглээр кижини олумге онаар херек. 11,12 А силернин чугаанар ёзугаар кандыг боор-дур? Ава-ачазынга: Менден алыр ужурлуг чувенерни Бурганга оргуурум ол-дур - дээр кижи бар болза, силер анаа ава-ачазынга чуну-даа кылырын чопшээревейн баар-дыр силер. 13 Силер оон-биле Бурганнын созун боттарынарнын-на саналдаан чанчылдарынар дээш, уреп турар-дыр силер. Оске-даа шак ындыг чуулдерни эндере кылып чоруур-дур силер.
* Олар холун чугбаан шаанда деп состернин оске утказы:
Олар садып эккелген хамык чувезин чугбаан шаанда - бооп чадавас.
** Ис. 29:13.
*** Чамдык бурунгу грек созуглелдерде бо состерге: Аяк-сава чуурун сагып база оске-даа
шак ындыг чуулдерни хойу-биле кылып
турар-дыр силер - деп состерни немээн.
**** Хост. 20:12; 21:17.
14 Иисус чонну база катап чыып алгаш, мынча дээн: Шуптунар Мени дыннааш, билип аарын кызынар. 15,16 Кижиже дашкаартан кирип кээр чуу-даа чуве ону бужартадып шыдавас. Кижинин бодундан унуп кээр чуве харын ону бужартадыр*. 17 Ол чонну каапкаш, бажынче кирип кээрге, оореникчилери демги угаадыглыг чугаанын дугайын Оон айтырганнар. 18 Ол оларга мынча дээн: Таанда-ла силер ам-даа билип шыдаваанынар ол бе? Кижиже дашкаартан кирип кээр чуу-даа чуве ону бужартадып шыдавас дээрзин корбээнинер ол бе? 19 Чуге дээрге ол кижинин чурээнче эвес, а ишти-хырнынче киргеш, оон мага-боттан уне бээр болгай. (Шак ынчалдыр Ол бугу аъш-чем аймаан арыг деп чарлаан.) 20 Оон ынай мынча дээн: Кижинин бодундан унуп турар чуве харын ону бужартадыр. 21 Кижинин иштинден, оон чурээнден унер чуулдер бо-дур: бузуттуг бодалдар, самыыраар чорук, ооржу база олурукчу чорук, 22 кады чурттаан эжинге шынчы эвес чорук, чазый чорук, кара сагыш, меге, туттунмас самыыраашкын, адааргал, хоп-нугул, бодун тогдунары база сээден чорук. 23 Кижинин иштинден унер бо бугу бузут харын ону бужартадып турар.
* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде бар: Дыннаар кулаа бар кижи дынназын! - деп состер эн бузурелдиг грек созуглелдерде таварышпайн турар.
Оске чер чурттуг херээженнин бузурээни (Мф. 15:21-28)
24 Иисус Галилеядан унгеш, Тир болгаш Сидон хоорайларнын чоок-кавызынче чорупкан. Ол бир бажынга туруп алгаш, оске улус Оон келгенин билбес боорун кузээн, ынчалза-даа домей-ле ону чажырып шыдаваан. 25 Уруу букка алыскан бир херээжен база Иисустун келгенин билип каан. Ол херээжен доп-дораан ынаар чеде бергеш, Оон буттарынын баарынга донгая кээп душкен. 26 Ол херээжен иудей эвес, а Сириянын Финикиязы дээр чер чурттуг кижи болган. Херээжен Иисустан оон уруунче кире берген букту ундур сывырып бээрин ээрежип эгелээн. 27 Иисус мынча дээн: Уругларнын чемин хунаап алгаш, ыттарга каап бээрге, кайын боор. 28 А ол херээжен мынчаар харыылаан: Дээрги, а ыттар база-ла уругларнын чемненген столундан кээп душкен тогланчы чыып чиир ышкажыгай. 29 Иисус ынчан анаа мынча дээн: Ындыг эки харыын дээш, чана бер, бук сээн уруундан уне берди. 30 Ол херээжен бажынынга чедип келгеш, коорге, уруу орун-дожээнде чыдар, а бук оон уне берген болган.
Иисустун уну чок, дулей кижини экирткени
31 Иисус Тирнин чоок-кавызындан унгеш, Сидон хоорайны таварып эрткеш, Он-хоорай девискээрин таварыштыр Галилея холунче чорупкан. 32 Ол черге улус уну чок, дулей кижини Иисуска эккелгеш, анаа холун дегзип, экиртирин Оон дилээннер. 33 Иисус ону улустан ырадыр аппаргаш, Бодунун салааларын оон кулактарынче суккаш, оон дукпурупкеш, демги кижинин дылынга дээй каапкан. 34 Ол оон соонда карактарын дээрже шиглей корунгеш, хандыр улуг тынгаш, анаа: Еффафа! - дээн. (Ол дээрге Ажыттын! дээни ол.) 35 Демги кижи ол-ла дораан дыннап турар апарган, оон дылы чештине берип, иле-тода чугаалап эгелээн. 36 Иисус бо дугайында кымга-даа чугаалаванар деп дужааган. Ынчалза-даа Ол шынгыы хораан тудум, шупту улустун ол дугайында медээни тарадыры дам баар болган. 37 Олар аажок кайгап-харааш, мынча деп турганнар: Оон кылып турар хамык чувези - эки-дир. Ол дулей улусту - дыннап турар, уну чок улусту - чугаалап турар кылып каар-дыр!
Иисустун дорт мун кижини тоттурганы (Мф. 15:32-39)
8:1 Ол-ла хуннерде Иисустун чанынга база катап хой моон чон чыглып келген, а оларнын чиир чеми чок болган. Иисус оореникчилерин кый деп алгаш, оларга мынча дээн: 2 Бо улусту кээргээр-дир мен: олар Мээн чанымга уш хонук турдулар, а ам чиир чеми артпаандыр. 3 Улусту бажыннарынче аш хевээр чорудуптар болзумза, орукка харыксырап каарлар, а оларнын чамдыызы кайы ырактан келген болгай. 4 Оон оореникчилери кайгай бергеннер: Мындыг ээн черге бо улустун шуптузун чемгериптер хире хлебти кайыын тып алыр бис? 5 Иисус олардан мынча деп айтырган: Силерде чеже хлеб барыл? Олар: Чеди - деп харыылаан. 6 Иисус хамык улуска черже олуруптарын дужааган. Оон чеди хлебти алгаш, аъш-чем дээш, Бурганга ооруп-четтиргеш, оларны кезектей узе тырткылааш, оореникчилеринге дамчыдып берген. Олар хлебти чонга улеп бергеннер. 7 Оореникчилеринде анаа немей каш бичежек балык база бар болган. Иисус олар дээш, Бурганга ооруп-четтиргеш, чонга база улеп бээрин оореникчилеринге дужааган. 8 Улус тоткуже чиген, а арткан кескиндилер-биле чеди аргаан хааржакты долдуруп алганнар. 9 Анаа дорт мун чыгыы кижи турган. Иисус оларны чандырыпкан, 10 а Боду ол-ла дораан оореникчилери-биле кады хемеге олурупкаш, Далмануфа девискээринге эжиндирип келген.
Иисустан бадыткал демдээн негээни (Мф. 16:1-4)
11 Ол черге Иисуска фарисейлер чедип келгеш, Оон-биле маргыжып эгелээннер. Иисусту шенээр дээш, Оон кучу-кужу дээрден дээрзин коргузуп турар бадыткал демдээн Оон негей бергеннер. 12 Иисус хандыр улуг тынгаш, мынча дээн: Бо уенин улузу чуге-ле Менден бадыткал демдээ негээрил? Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: бо салгалдын улузунга бадыткал демдээ турбас. 13 Ол оон оларны каапкаш, хемеге олуруп алгаш, ол чарыкче эжиндирип кеже берген.
Фарисейлер биле Иродтун ак-сеткилдиг эвези (Мф. 16:5-12)
14 Оон оореникчилери хлеб хунезиннеп алырын уттуп алган болгаш, хемеде чугле чангыс хлеб бар болган. 15 Орук ара Иисус оларны кичээндирип чораан: Кордунер бе, фарисейлернин база Иродтун ажыткызындан кичээнип чорунар. 16 Оон чуну чугаалаанын билип чадашкаш, оореникчилери аразында чугаалажы бергеннер: Бисте хлеб чок боорга, Ол ынча дээн эвеспе? 17 Оларнын чуну чугаалажып турарын билир болгаш, Иисус мынча дээн: Хлеб албаанынар дугайында чугаалашкаш чоор силер. Таанда-ла силер ам-даа корбес база угаап билбес хевээр силер бе? Силернин чуректеринер чуве билбес хевээр бе? 18 Карактыг хиренерде, корбезинер ол бе? Кулактыг хиренерде, дыннавазынар ол бе? Таанда-ла сагынмас-тыр силер бе? 19 Мен беш хлебти беш мун кижиге чедиштир улептеримге, чеже аргаан хааржак ишти чем артынчылары чыып алчык силер? Олар: Он ийи - деп харыылааннар. 20 А Мен чеди хлеб-биле дорт мун кижини тоттур чемгериптеримге, чеже аргаан хааржак ишти чем артынчылары чыып алчык силер? Олар: Чеди - деп харыылааннар. 21 Ол ынчан олардан база катап айтырган: Таанда-ла ам-даа билип шыдавайн тур силер бе?
Иисустун согур кижини Вифсаидага экирткени
22 Олар Вифсаидага чедип кээрге, Иисуска согур кижини эккелгеш, анаа холун дегзип, экиртип каарын дилээннер. 23 Ол согур кижини холундан чедип алгаш, суурдан ундуре берген. Оон оон карактарынче дукпурупкеш, Бодунун холдарын олче салгаш, айтырган: Кандыг-бир чуве коре-дир сен бе? 24 Оозу коруп туруп-туруп, мынча дээн: Эрткен-душкен кижилерни коруп тур мен. Олар ыяштарга домей-дирлер. 25 Иисус ынчан холдарын база катап оон карактарынга дээскен. Оон соонда демги кижи каракталы бергеш, хамык чувени тода коруп турар апарган. 26 Иисус ол кижиге: Улуска чугаалавазыбиле суурже барба - деп чагып кааш, бажынынче чорудупкан.
Пётрнун Иисусту Христос деп хулээп коргени (Мф. 16:13-20; Лк. 9:18-21)
27 Иисус Бодунун оореникчилери-биле кады Галилеядан Филипптин Кесариязы хоорайны хурээлээн суурларже чорупкан. Орук ара Ол олардан айтырган: Мени улус кым деп билип турарыл? 28 Оореникчилер мынча деп харыылаан: Чамдыктары Силерни Иоанн Медеглекчи дээр-дир, оскелери - Илия, а ушкулери - эрте-бурунгу медээчилернин бирээзи дээр-дир. 29 Иисус ынчан айтырган: А силер Мени кым деп бодаар силер? Пётр мынча деп харыылаан: Силер - Христос, Бурганнын шилип алганы Кижи-дир силер. 30 Иисус оларга Ону кым дээрзин кымга-даа чугаалавазын дужаап каан.
Иисустун хилинчектенип олурунун дугайында баш удур чугаалааны (Мф. 16:21-28; Лк. 9:22-27)
31 Иисус ынчан оларны мынчаар ооредип эгелээн: Кижи амытан Оглу хой хилинчекти коруп эртер, Ол баштыннарга, Бурганнын дээди бараалгакчыларынга база ном-хоойлу тайылбырлакчыларынга тооп кордурбес, а оон олуртуп каар, ынчалза-даа ушку хунде катап дирлип кээр. 32 Ол дугайында Иисус ажыы-биле чугаалап берген. А Пётр Ону кыдыынче кый депкеш, Оон-биле чоруже берген. 33 А Иисус Бодунун оореникчилеринче корнуп келгеш, Пётрга шынгыы чугаалаан: Менден чайлап чор, эрлик! Бодалдарын Бурганныы эвес, а улустуу-дур.
34 Иисус оон соонда чонну болгаш оореникчилерин кый деп алгаш, оларга мынча дээн: Мени эдерер дээн кижи бар болза, ол бодун буруну-биле оргузун, бодунун белдир-крезин чуктезин база Мени эдерип чорупсун. 35 Бодунун амы-тынын камгалап алыр дээн кижи амы-тынын ышкынып алыр, а амы-тынын Мен дээш база Буянныг Медээ дээш ышкынган кижи амы-тынын камгалап алыр. 36 Бугу делегейни холга киирип-даа алза, амы-тынын чок кылып аар болза, оон ол кижиге ажыы чул? 37 Амы-тынын дедир эгидер дээш, ол кижи чунун-биле толээрил? 38 Бо самыыраан база бачыттыг салгалдын аразынга чурттап чорааш, Менден болгаш Мээн состеримден ыядып-човаар кижи бар болза, Кижи амытан Оглу база дээрнин ыдыктыг толээлери-биле кады, Оон Адазынын кучу-кужунге бургеткен чедип келгеш, ол кижиден ыядып-човаар болгай.
9:1 Оларга немей мынча дээн: Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: мында турар улустун чамдыызы, олбейн чыткаш-ла, Бурганнын Чагыргазы Оон бугу кучузу-биле келген турарын коруп каар.
Иисустун хевир-шырайынын оскерилгени (Мф. 17:1-13; Лк. 9:28-36)
2 Алды хун эрткенде, Иисус Пётрну, Иаковту база Иоанны эдерткеш, чугле ол уш кижи-биле кады бедик дагже уне берген. Анаа, олар коруп турда, Оон хевир-шырайы оскерли берген. 3 Оон хеви чайынналчак ак боорда, кымнын-даа ынчалдыр будуп шыдавазы дег, аккыр апарган. 4 Хенертен Илия биле Моисей ийи коступ келгеш, Иисусбиле чугаалажы берген. 5 А Пётр Иисуска мынча дээн: Башкы, мында турарывыс эки-дир! Уш чадырдан тип берээли: бирээзин - Силерге, оскезин - Моисейге, база бирээзин - Илияга. 6 Пётр чуну чугаалаар аайын тыппайн, домей эдипкен, чуге дээрге оореникчилер аажок корга берген чуве-дир. 7 Ол ойде булут кожуп келгеш, оларны шыва апкан, а булут аразындан ун дынналган: Бо дээрге Мээн ханы ынак Оглум-дур, Ону дыннап чорунар! 8 Ол-ла дораан долгандыр кайгаттынгаш, оореникчилер Иисустан башка олар-биле кады турар кижи корбээннер.
9 Дагдан бадып олура, Иисус оларны шынгыы сагындырып каан: Кижи амытан Оглу олуглерден катап дирилбээн шаанда, бо корген чуулунер дугайында кымга-даа чугаалавас силер. 10 Олар ук болуушкуннун чажыдын кадагалап арттырза-даа: Олуглерден катап дирлир - дээрге, ол чуу дээни ол? - деп, аразында бо-ла чугаалажы бээр турганнар. 11 Оореникчилер Иисустан мынча деп айтырган: Чуге ном-хоойлу тайылбырлакчылары Илия Христосту мурнай кээр ужурлуг деп турарыл? 12 Ол мынчаар харыылаан: Хамык чувени чурумчудуп, аайлаар дээш, Илиянын мурнай кээр ужурлуу чоп болгай. А Бижилгеде Кижи амытан Оглунун дугайында мынчаар база биживээн чуве бе: Ол хой хилинчекти коруп эртер база улуска дора кордурер. 13 Силерге чугаалап тур мен: Илия чедип келген, а улус ону Бижилгеде оон дугайында бижээни дег, шак ынчаар кара туразында аажылап, бак корген.
Букшуураан оолду экирткени (Мф. 17:14-20; Лк. 9:37-43)
14 Иисус ол уш оореникчизи-биле артып калган оореникчилеринге чедип келгеш, оларны хой чон хурээлеп алганын база оларбиле ном-хоойлу тайылбырлакчыларынын маргыжып турарын коруп каан. 15 Хамык улус Иисусту корген дораан-на кайгай берип, Анаа уткуй маннажып келгеш, мендилешкен. 16 А Ол олардан мынча деп айтырган: Бо улус-биле аранарда чунун дугайында маргыжып тур силер? 17 Чон аразындан бир кижи Анаа мынча дээн: Башкы! Мен Силерге оглумну эккелдим. Олче бук кире бергеш, ун-чугаа чок кижи кылып кагды. 18 Бук ону аажок хилинчектээр-дир: кырынче шурай бергеш, черже ужур октаптарга, оолдун аксындан ковук шуурап, диштерин кыйыраткаш, кожуп каар-дыр. Мен Силернин оореникчилеринерден букту оглумдан ундур сывырып бээрин диледим, ынчалза-даа олар чадап кагдылар. 19 Иисус оларга: О, бо салгалдын бузурел чок улузу! Силер-биле Мен чеже мынчап чоруур мен? Силерни чежеге дээр шыдажып кээр мен? Ол оолду Менче эккелинер - деп харыылаан. 20 Оолду Иисуска эккелгеннер. Оон бугу Иисусту коруп кааш-ла, оолду курулдуруп эгелээн. Ол оол кээп душкеш, черге сиринейнип база чуглуп, аксындан ковук токту берген. 21 Иисус ынчан оон ачазындан: Кажандан бээр мынчап барган кижил бо? - деп айтырган. Демгизи мынча деп харыылаан: Чажындан-на. 22 Бук оглумну чок кылыр дээш, ону от болгаш сугже киир октап шаг болду. Силер шыдаар болзунарза, бисти кээргеп, дузалап корунер! 23 Иисус анаа мынча дээн: Шыдаар болзунарза - деп, ол чуу дээрин ол? Бузурээр-ле болзунза, бузурээн кижиге чуну-даа кылып боор чуве. 24 Оолдун ачазы ол-ла дораан: Бузуреп тур мен! Бузурелимнин ам-даа озеринге дузалап корунер! - деп алгырган. 25 Оларже хой чон кел чоруурун коруп кааш, Иисус букка дужааган: Уну чок болгаш дулей боорунун бугу, сенээ дужаап тур мен: бо кижиден уне бер; моон сонгаар олче кажан-даа дедир кирбе! 26 Бук кыпсынчыг кышкырыпкаш, оолду курулдур сириледипкеш, оон уне берген. Оол олуг кижи ышкаш чыдар боорга, улустун хой кезии: Бо-даа олген-дир - деп турган. 27 Ынчалза-даа Иисус оолдун холундан туткаш, ондейтиптерге, оозу туруп келген. 28 Иисус бажынче кирип кээрге, Оон оореникчилери оске улус чок черге мынча деп айтырганнар: Бис чуге ол букту ундур сывырып шыдаваанывыс ол? 29 Иисус оларга мынча дээн: Ындыг букту чугле Бурганга тейлеп тургаш*, ундур сывырып боор турган-дыр.
* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде бо состерге: База шээрленип тургаш - деп состерни немээн.
Иисустун Бодунун олумунун дугайында ийиги удаа чугаалааны (Мф. 17:22-23; Лк. 9:43-45)
30 Ол черден унгеш, Иисус биле Оон оореникчилери Галилея таварты чорупканнар. Оске кым-даа ол дугайында билген турарын Иисус кузевээн. 31 Чуге дээрге Ол Бодунун оореникчилери-биле кады ангыланып алгаш, оларны ооредирин кузээн. Иисус оларга мынча деп чораан: Кижи амытан Оглун улус холунга тудуп бериптер, оон Ол олуртуп каар, ынчалза-даа ушку хунде катап дирлип кээр. 32 Ынчалза-даа олар Оон чуну чугаалаанын билип чадашканнар, а айтырарындан дидинмээннер.
Кым эн чугулал? (Мф. 18:1-9; Лк. 9:46-50; 17:1-2)
33 Иисус оореникчилери-биле кады Капернаумга чедип келген. Олар бажынга турда, Иисус мынча деп айтырган: Орук ара чунун дугайында чугаалажып чордунар? 34 Ынчалза-даа олар ыытташпааннар, чуге дээрге орук ара оларнын кайызы эн чугула боорун маргыжып чораан улус чуве-дир. 35 Иисус ынчан он ийи элчинин кый деп эккелгеш, мынча дээн: Кым-бирээнер эн улуунар болуксаар болза, ол силер бугуденин эн бичиизи апарзын база шуптунарга чалча болзун. 36 Ол чаш уругну кодургеш, оларнын аразынга ону куспактап алгаш тура, оореникчилеринге мынча дээн: 37 Кым мындыг чаш уругларнын бирээзин Мен дээш хулээп ап турарыл, ол кижи Мени база хулээп ап турар. А Мени хулээп ап турар кижи Мени айбылап чоруткан Бурганны база хулээп ап турары ол-дур.
38 Иоанн Иисуска мынча дээн: Башкы! Силернин адынар-биле буктарны ундур сывырып турар кижи коргеш, ону кылырын хоруп кагдывыс, чуге дээрге ол кижи бистин-биле кады эвес-ле болгай. 39 Иисус мынчаар харыылаан: Ону хоруванар, чуге дээрге Мээн омунээмден кайгамчык чуул кылып чоруур кижи ол-ла дораан Мени бак соглей берип шыдавас. 40 Биске удурланмас кижи бис-биле бир аай боор. 41 Христостун оореникчилери болганынар дээш, силерге бир аяк суг ижирткен кижи бар болза, ол бодунун шанналын канчапдаа чидирбезин силерге чугаалап тур мен. 42 Мындыг чашты база Менээ ол дег бузурээн улустун кайы-бирээзин бачытче чыгапкан кижи турар болза, оон мойнунга дээрбе дажы баглааш, далайже киир октаптары безин анаа дээре салым боор ийик. 43,44 Бир эвес холун сени бачытче чыгай бээр болза, ону одура шаавыт. Ийи холдуг чорааш, тамынын ошпес одунга орттениринин орнунга, монге амыдыралче чангыс холдуг киргени дээре.* 45,46 Бир эвес будун сени бачытче чыгай бээр болза, ону одура шаавыт. Ийи буттуг чорааш, тамыже киир октаттырарынын орнунга, монге амыдыралче аскак-бускек киргени дээре
. 47,48 Бир эвес караан сени бачытче чыгай бээр болза, ону казып каавыт. Ийи карактыг чорааш, шыйлашкыннары узук-соксаал чок хемирер база оду кажан-даа ошпес тамыже киир октаттырарынын орнунга, Бурганнын Чагыргазынче чангыс карактыг киргени дээре. 49 Кижи бурузун от-биле дузаар.** 50 Дус - эки будумел, ынчалза-даа ол ажыг эвес апаар болза, оон амданын чунун-биле дедир эгидерил? Бодунарнын дузунар бар болзун. Аранарда эп-найыралдыг амыдыранар.
* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде бар: Шыйлашкыннары
узук-соксаал чок хемирер база оду кажан-даа ошпес - деп состер эн
бузурелдиг грек созуглелдерде таварышпайн турар.
** Чамдык бурунгу грек созуглелдерде бо состерге: Ол ышкаш
оргул бурузун дус-биле дузаар - деп состерни немээн.
Ашак-кадай улустун чарлырынын дугайында (Мф. 19:1-12)
10:1 Ол черлерден чорупкаш, Иисус Иордан хемнин ол чарыы биле Иудеяга чедип келген. Оон чанынга база катап хой чон чыглып эгелээн, а Ол чанчылчаан аайы-биле оларны оореди берген. 2 Иисуска элээн каш фарисей база чедип келген. Олар, Ону шенеп, айтырыг салганнар: Ыдыктыг хоойлу эр кижиге кадайындан чарлырын чопшээрээн бе? 3 Ол олардан удур айтырган: А Моисей силерге чуу деп чарлык болган ийик? 4 Олар мынча дээннер: Моисей кадайынга чарлыышкын дыннадыы бижиирин ашаанга чопшээрээн болгай, ындыг болганда, чарлырын база чопшээрээн-дир.* 5 Иисус оларга мынча дээн: Чуректеринер дон дош, чоруу боорга, Моисей ол айтыышкынны силерге арттырган-дыр. 6 Ынчалза-даа Бижилгеде бижээни дег, делегейни чаяап тура, Бурган Эр биле херээжен кижини чаяаган. 7,8 Ынчангаш эр кижи ада-иезин каапкаш, кадайы-биле катчы бээр, олар ам ийи эвес, а чангыс мага-бот апаар.** Ынчанганда олар ам ийи эвес, а чангыс мага-бот боор-дур. 9 Бурганнын каттыштырып каан чувезин кижи чарып болбас ужурлуг.
* Ы. х. к. 24:1, 3.
** Э. д. 1:27; 2:24.
10 Оон соонда олар бажынга олурда, оореникчилери база катап Иисустан ол дугайында айтырарга, 11 Ол мынча деп харыылаан: Бодунун кадайындан чарылгаш, оске кадай алган кижи ашак-кадайнын шынчы чоруун урээн-дир. 12 А ол ышкаш бодунун ашаандан чарылгаш, оске ашакка барып алган херээжен кижи база ашак-кадайнын шынчы чоруун урээн-дир.
Иисустун бичии уругларны алгап йорээгени (Мф. 19:13-15; Лк. 18:15-17)
13 Иисус оларга холун дегзип кагзын дээш, бир-ле улус Анаа бичии уруглар эккээрге, Оон оореникчилери оларны эрттирбейн хоруп турганнар. 14 Иисус ону коруп кааш, ажына бергеш, оореникчилеринге мынча дээн: Чаш уруглар Менээ кээп турзуннар, оларга шаптыктап, эртерин хоруванар! Чуге дээрге Бурганнын Чагыргазы олар ышкаш улустуу боор. 15 Алыс шынны чугаалап тур мен: Бурганнын Чагыргазын чаш уруг ышкаш хулээп албас кижи Олче кажан-даа кирбес. 16 Иисус бичии уругларны кужактап алгаш, оларга холун дээскеш, алгап йорээп каан.
Иисус болгаш бай кижи (Мф. 19:16-30; Лк. 18:18-30)
17 Иисус оруун улап, чоруп турда, бир кижи маннап келгеш, Оон мурнунга дис кырынга олура душкеш: Буянныг Башкы! Монге амыдыралды алыр дизимзе, мен чуну кылыйн? - деп айтырган. 18 Иисус мынча деп харыылаан: Мени чуге буянныг деп адап тур сен? Чугле чангыс Бургандан оске кым-даа буянныг эвес. 19 Оон айтыышкыннарын билир болгай сен: Олурбе, кады чурттаан эжинге оскерилбе, оорлава, мегелеп херечилеве, оп-меге уулгетпе, адаиенни ханы хундуле.* 20 Демги кижи Анаа мынча дээн: Башкы, мен ол бугуну бичиимден-не сагып келдим. 21 Иисус олче топтап коргеш, анаа ынак апарып, мынча дээн: Сенде ам-даа бир чуве четпейн турар-дыр. Баргаш, сенде бар бугу чувени садыпкаш, акшазын ядыыларга улеп беривит, сен ынчан дээрге эртине-байлактыг боор сен. Оон соонда чедип келгеш, Мени эдерип чорувут. 22 А ол кижи ыяды бергеш, мунгаргай оскээр кылаштапкан, чуге дээрге аажок бай кижи турган.
* Хост. 20:12-16.
23 Иисус долгандыр эргий кайгааш, оореникчилеринге мынча дээн: Бай-шыдалдыг улуска Бурганнын Чагыргазынче кирери дыка-ла берге! 24 Оореникчилерни ол состер кайгадыпкан, ынчалза-даа Иисус база катап мынча дээн: Ажы-толум, Бурганнын Чагыргазынче кирери дыка-ла берге! 25 Бай кижинин Бурганнын Чагыргазынче киреринден тевенин тевене удун оттур оде бээри белен. 26 Олар оон-даа артык кайгай бергеш, бот-боттарынга мынча деп турганнар: Ынчаарга камгалалды кым ап шыдаарыл? 27 Иисус оларже топтап коргеш, мынча дээн: Улуска ол болдунмас, ынчалза-даа Бурганга эвес. Бурганнын шыдавас чувези чок. 28 Пётр ынчан Анаа мынча дээн: Корунерден, бис хамык бар чувевисти каапкаш, Силерни эдерип чоруптувус. 29 Иисус мынчаар харыылаан: Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: Мен болгаш Буянныг Медээ дээш, бажынын, ха-дунмазын, ава-ачазын, ажы-толун база черлерин каапкаш барган кижи бурузу, 30 истедип сурдурер-даа болза, амгы бо амыдыралынга-ла оон чус катап хой бажынны, ха-дунманы, аваларны, ажы-толду база черлерни алыр, а келир уеде - монге амыдыралды алыр. 31 Ындыг-даа болза дыка хой ам баштайгылар бооп турарлар - соолгулер апаар, а ам соолгулер бооп турарлар - баштайгылар апаар.
Иисустун Бодунун олумунун дугайында ушку удаа чугаалааны (Мф. 20:17-19; Лк. 18:31-34)
32 Олар доъш ору Иерусалимче улаштыр бар чорда, Иисус мурнап чоруп олурган. Оореникчилери элдепсинип бар чыткан, а Ону эдерген чон коргуп-суртеп бар чыткан. Ол он ийи элчинин кый деп алгаш, Оон-биле чуу болур ужурлуун оларга база катап чугаалап эгелээн: 33 Дыннанар, Иерусалимче чоокшулап бар чыдыр бис. Анаа Кижи амытан Оглун Бурганнын дээди бараалгакчылары болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчыларынга тудуп бериптер. Олар Ону олурер кылдыр шииткеш, оске чоннар улузунга тудуп бериптер. 34 Шак ол улус Ону дорамчылаар, Олче дукпуруп-каккырар, эттепэриидээр база олуруп каар. Ынчалза-даа ушку хунде Ол катап дирлип кээр.
Иаков биле Иоаннын дилээ (Мф. 20:20-28)
35 Зеведейнин оолдары Иаков биле Иоанн Иисуска чедип келгеш, мынча дээннер: Башкы! Бистин дилээвисти кууседип бээринерни кузеп тур бис. 36 Иисус: Силерге чуну кылып бээримни кузеп тур силер? - деп айтырган. 37 Олар: Силернин алдарлыг Чагырганарга Силернин чанынарга: бирээвис - он таланарга, оскевис - солагай таланарга олурарывысты хайырлап корунер - деп харыылааннар. 38 Иисус оларга мынча дээн: Чуну дилеп турарынарны билбес-тир силер. Мээн ам ижерим дашканы ижип шыдаар силер бе? Мээн шыдажып эртерим дег, шак ындыг хилинчекке суктурарын силер база шыдажып эртип шыдаар силер бе? 39 Олар: Шыдаар бис - деп харыылааннар. Иисус ынчан оларга мынча дээн: Мээн ам ижерим хилинчектин дашказын силер база ижер силер, Мээн хилинчекке суктурарым дег, силер база хилинчекке суктурар силер. 40 Ынчалза-даа Мээн он азы солагай таламга олурарын хайырлаары Менден хамаарышпас. Анаа Бурганнын олурзун деп айтып кааны улус орар. 41 Оске он элчин ол чугаа дугайын дыннап кааш, Иаков биле Иоаннга хорадай бергеннер. 42 Иисус ынчан оларны чыып алгаш, мынча дээн: Оске чоннарнын чагырыкчылары боттарынын чоннарын дарлап турарын, а куштуглери ол чоннарын бастып турарын билир болгай силер. 43 А силернин аранарга ындыг чуве турбазын! Силернин аранардан алдар-хундулуг болуксаар кижи бар болза, чалчанар болзун. 44 Силернин аранарга бир дугаар болуксаан кижи бар болза, кулунар болзун. 45 Чуге дээрге Кижи амытан Оглу база улус Анаа бараан болзун дээш эвес, харын Боду бараан боору-биле база хой улус дээш толевир кылдыр Бодунун амы-тынын оргууру-биле келген болгай.
Согур ядыы кижини экирткени (Мф. 20:29-34; Лк.18:35-43)
46 Оон соонда олар Иерихон хоорайга чедип келгеннер. Иисус Бодунун оореникчилери болгаш хой чон-биле кады Иерихонну каггаш, унуп чоруп турда, Вартимей дээр (Тимейнин оглу дээни ол) согур диленчи кижи орук кыдыынга олурган чуве-дир. 47 Оон чаны-биле Назарет чурттуг Иисустун эртип бар чыдарын дыннап кааш, ол алгырып унген: Давидтин Оглу, Иисус! Мени кээргеп, оршээнер! 48 Дыка хой кижи согурну соксадып: Ыыттава! - деп, кончуп эгелээн. Ынчалза-даа ол улам дынзыдыр алгыра берген: Давидтин Оглу! Мени кээргеп, оршээнер! 49 Иисус доктаай бергеш: Ону кый деп эккелинер - дээн. Олар согур кижиге чеде бергеш, анаа мынча дээннер: Кортпа! Туруп кел, Ол сени кый деп тур! 50 Вартимей даштыкы хевин эктинден дужур октапкаш, шалыпкын тура халааш, Иисуска чеде берген. 51 Иисус: Менден чуну кузеп тур сен? Чуну кылып берейн? - деп айтырган. Согур кижи Анаа мынча дээн: Башкы! Мээн карактарым коре берген болза! 52 Иисус анаа мынча дээн: Чорувут, бузурелин сени камгалап-экиртип кагды. Демги кижинин карактары ол-ла дораан коре берген, а ол Иисусту эдерип чорупкан.
Иисустун Иерусалимче киргени (Мф. 21:1-11; Лк. 19:28-40; Ин. 12:12-19)
11:1 Иисус оореникчилери-биле кады Иерусалимден ырак эвесте Елеон даанын чанында турар Виффагия биле Вифания дээр суурларга чедип келгеш, ийи оореникчизин бурунгаар айбылап чорудупкан. 2 Оларга Ол мынча деп чагаан: Мурнунарда чыдар суурже барынар. Ынаар кире берген дораан-на кымнын-даа мынчага дээр мунуп корбээни аныяк элчигенни баглап каан турарын коруп каар силер. Ону чешкеш, бээр эккелинер. 3 А кандыг-бир кижи силерден: Чуге ынчап тур силер? - деп айтырар болза, анаа: Элчиген Дээргиге херек апарды, оон Ол ону дедир эгидип бээр* - деп харыылаар силер. 4 Оореникчилер чоруткаш, кудумчуда хаалга чанында баглап каан аныяк элчигенни тып алгаш, чеже бергеннер. 5 Анаа коруп турган улустун чамдыызы олардан айтырган: Чуге ынчап тур силер? Чуге ону чеже бердинер? 6 Оореникчилери Иисустун айытканын ёзугаар харыылаарга, ол улус элчигенчигешти ап алырын оларга чопшээрээн. 7 Аныяк элчигенни эккелгеш, оореникчилер боттарынын хевин анаа чонактай салгылапкан, а Иисус ону мунуп алган. 8 Иисус Иерусалимче бар чорда, дыка хой улус Оон оруунга боттарынын хевин, а оскелери - ыяштардан кескен ногаан бурулерлиг будуктарны чада салып берип чорааннар. 9 Иисустун мурнунга база соонга чораан улус алгыржып турган: Осанна! Силерге алдар-мактал! Дээрги-Чаяакчынын омунээзинден кел чыдар Кижи ачы-буянныг болзун! 10 Бистин адавыс Давидтин кел чыдар Чагыргазы ачы-буянныг болзун! Осанна! Дээрде Бурганга алдар-мактал!** 11 Иерусалимге келгеш, Иисус Бурганнын оргээзинче кире бергеш, хамык чувени эргий кайгап корген. Орайтай берген боорга, Ол он ийи элчини-биле кады Вифания суурже чорупкан.
* Оон Ол ону дедир эгидип бээр деп состернин оске утказы: Ол
кижи ону ол-ла дораан бээр чорудуптар - бооп чадавас.
** Ыд. ыр. 117:25-26.
Чимис чок смоква ыяжы (Мф. 21:18-19)
12 Даартазында хундус олар суурдан унуп чоруп турда, Иисус аштай берген. 13 Ол смоква ыяжын ырактан-на эскерип кааш, оон чимистери бар-чогун коору-биле чоокшулай берген. Ынчалза-даа Ол бурулерден оске чуну-даа тыппаан, чуге дээрге ыяштын чимис бээр уези ам-даа келбээн болган. 14 Иисус ынчан ыяшка мынча дээн: Моон сонгаар сенээ кажан-даа чимис унмес болзун! Оореникчилери Оон ол состерин дыннап турган.
Иисустун садыгжыларны Бурганнын оргээзинден ундур ойлатканы (Мф. 21:12-17; Лк. 19:45-48; Ин. 2:13-22)
15 Олар Иерусалимге чедип келгенде, Иисус Бурганнын оргээзинин иштинче киргеш, ында садыг-наймаа кылып турган кижилерни ундур сывыртап эгелээн. Ол акша солукчуларынын столдарын база коге-буга сатканнарнын баартактарын андара октап, 16 Бурганнын оргээзинин хериминин иштин таварыштыр улустун бараан-сараан кодуруп эрттирерин чопшээревээн. 17 Ол оларны мынча деп ооредип эгелээн: Мээн оргээм шупту чоннарга моргул оргээзи болзун* - деп, Бурган Бижилгеде биживээн чуве бе? А силер ону дээрбечилер уязы кылып алган-дыр силер! 18 Ону дыннааш, Бурганнын дээди бараалгакчылары болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчылары Иисусту узуткаар арга дилеп эгелээннер. Олар Оон коргуп турганнар, чуге дээрге бугу чон Оон ооредиин магадап хулээп алыр болган. 19 Орай кежээ Иисус оореникчилери-биле кады хоорайдан чоруй барган.
* Ис. 56:7; Иер. 7:11.
Кургап калган смоква ыяжы (Мф. 21:20-22)
20 А эртенинде, смоква ыяжынын чаны-биле эртип бар чыткаш, оон дазылынга киир кургап калганын коруп кааннар. 21 Дуун чуу болганын сактып келгеш, Пётр Анаа мынча дээн: Башкы! Корунерден, Силернин каргапканынар смоква ыяжы кургап калган-дыр! 22 Иисус мынча деп харыылаан: Бурганга бузуренер! 23 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: бир эвес кым-бирээнер бо дагга: Турулгаш, далайже дуже бер - дээш, оон чугаазы буде бээринге чурээнде бичии-даа чигзиниг чок бузурээр болза, шак ынчаар буде бээр. 24 Ынчангаш силерге чугаалап тур мен: моргуп тургаш, дилээн чувенерни догерезин алганынарга бузуренер - ынчан ону алыр силер! 25,26 Моргуп тура, бир кижиге удур сагыштыг болзунарза, ону оршээнер. Ынчан Дээрде Аданар база силернин бачыттарынарны оршээр*.
* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде бар: А оршээвес болзунарза, Дээрде Аданар база силернин бачыттарынарны оршээвес - деп состер эн бузурелдиг грек созуглелдерде таварышпайн турар.
Иисустун эрге-чагыргазынын дугайында айтырыг (Мф. 21:23-27; Лк. 20:1-8)
27 Олар Иерусалимче ээп келгеннер. Иисус Бурганнын оргээзинин хериминин иштинге кылаштап турда, Анаа Бурганнын дээди бараалгакчылары, ном-хоойлу тайылбырлакчылары база баштыннар чедип келгеннер. 28 Олар мынча деп айтырганнар: Сен бо бугуну кандыг эрге-чагырга-биле кылып турарын ол? Сенээ ол эрге-чагырганы кым берди? 29 Иисус оларга мынчаар харыылаан: Мен база силерге бир айтырыг салыйн. Менээ харыылаптар болзунарза, силернин айтырыынарга база харыылаар мен. 30 Иоаннын сугга сугар эргези Бургандан келген бе азы кижилерден бе? 31 Олар аразында сумележи бергеннер: Бир эвес бис: Бургандан - дээр болзувусса, Ол: Ынчаарга силер чуге Иоаннга бузуревээнинер ол? - дээр болгай. 32 А: Кижилерден - дептер дээш, чондан кортканнар, чуге дээрге шупту улус Иоанны ёзулуг медээчи деп санап турган. 33 Ынчангаш, олар: Билбес-тир бис - деп харыылааннар. Иисус ынчан оларга мынча дээн: Мен база бо бугуну кандыг эрге-чагырга-биле кылып турарымны силерге чугаалавас мен.
Виноград шолунун ээзинин дугайында угаадыглыг чугаа (Мф. 21:33-46; Лк. 20:9-19)
12:1 Иисус оларны база катап угаадыглыг чугаалар-биле ооредип эгелээн: Бир кижи виноград шолу тарып алган. Ол ону долгандыр кажаалааш, чимизин сы бастырар уургай каскаш, танныылдаар суурга тудуп каан. Оон соонда ол виноград шолун ажаакчыларга ачылалга берипкеш, боду оске чуртче чоруй барган. 2 Дужут ажаар уе кээрге, ол виноград ажаакчыларынче, дужуттун анаа хамааржыр кезиин берзиннер дээш, бодунун бир чалчазын чорудупкан. 3 Ынчалза-даа олар чалчаны эттеп-эттеп, хол куруг дедир ойладыпканнар. 4 Демги кижи оларже база бир чалчазын ыдыпкан, ынчалза-даа виноград ажаакчылары оон бажын ханзырадыр чара шапкаш, дорамчылалдыг сывыртапканнар. 5 Шол ээзи ынчан оларже ушку чалчазын чорудуптарга, олар ону олуруп кааннар. Ээ кижи оске-даа хой чалчаларын чоруткан, а демгилери чамдыызын эттеп-согар, а чамдыызын олуруп каар болган. 6 Адак соонда, бодунун ынак оглундан оске, шол ээзинин чорудуптар кижизи артпаан. Оглун чорудуп тура, ол мынча дээн: Оода-ла мээн оглумну хундулеп коорлер боор. 7 А виноград ажаакчылары аразында чугаалашкан: Бо-даа салгакчызы-дыр! Ону олуруп каапсывысса, оон ончузу бистии апаар. 8 Ынчангаш олар ону сегирип алгаш, олургеш, мага-бодун виноград шолунден ундур октапканнар. 9 Виноград шолунун ээзи ол бугунун соонда чуну канчаарыл? Ол чедип келгеш, виноград ажаакчыларын олуруп кааптар, а виноград шолун оске улуска бериптер. 10 Кай ону Бижилгеден номчуваан силер бе: Тудугжуларнын херекчок дээш, октапкан дажы эн чугула даш апарган. 11 Дээрги-Чаяакчы ынчалдыр кылган, ону коору биске кайгамчык-тыр!* 12 Иудейлернин баштыннары ол угаадыглыг чугаа оларнын дугайында дээрзин билгеш, Иисусту тудуп хоругдаар арга дилей бергеннер, ынчалза-даа чондан кортканнар. Ынчангаш олар Ону каапкаш, чоруй барганнар.
* Ыд. ыр. 117:22-23.
Императорга бээр ундуруг дугайында (Мф. 22:15-22; Лк. 20:20-26)
13 Оон соонда иудейлернин баштыннары Ону, созунге сылдаглап, тудуп алыр дээш, Иисусче чамдык фарисейлер болгаш иродианнарны ыдыпканнар. 14 Олар Иисуска чедип келгеш, мынча дээннер: Башкы! Силерни шынчы база кижилернин эрге-ажыынга бараан болбас кижи деп билир бис. Чуге дээрге кижилерни ылгап корбес силер, харын Бурганнын алыс шын оруунга ооредир-дир силер. Императорга ундуруг толээри ыдыктыг хоойлувуска дугжур бе азы чок бе? Ону бис толээр ужурлуг бис бе азы чок бе? 15 Иисус оларнын ийи арынныын билгеш, мынча дээн: Мени чуге шенединер? Менээ монгун чоостан эккеп коргузунерем. 16 Анаа чоосту эккээрге, Ол: Мында кымнын чурук-дурзузу база кымнын ады бар-дыр? - деп айтырган. Олар: Императорнун - деп харыылааннар. 17 Иисус ынчан оларга мынча дээн: Ынчаарга императорга - императорнуун, а Бурганга - Бурганныын беринер. Олар Оон харыызын кайгааш, аксы хак дээннер.
Олуглерден катап дирлиринин дугайында (Мф. 22:23-33; Лк. 20:27-40)
18 Оон соонда Олген улус катап дирилбес дижир саддукейлер Иисуска чедип келгеш, айтырыг салган: 19 Башкы! Моисей биске мынча деп бижээн болгай: Бир эвес эр кижи ажы-тол чок тургаш, олу бээр болза, оон дунмазы дулгуяк чаавазынга огленип алыр база оон-биле бодунун олген акызынын уре-садызын успес ужурлуг.* 20 Чеди алышкы бар ог-буле турган дижик. Оларнын улуу кадайланып алгаш, ажы-тол арттырбайн, олуп калган. 21 Ол херээженге оон бичии дунмазы огленип алгаш, база-ла ажы-тол арттырбайн, олуп калган. Дараазында дунмазы-биле база-ла ындыг болган. 22 Ол херээженни кадайланып чораан чеди алышкынын чангызы-даа ажы-тол арттырбаан. Адак соолунде херээжен база олуп калган. 23 Хамык олген улус катап дирлип кээрге, канчаарыл? Ол кымнын кадайы боорул? Алышкылар ону чеделээн кадайланып чорааннар болгай.
* Ы. х. к. 25:5.
24 Иисус мынча деп харыылаан: Силер Бижилгелерни-даа, Бурганнын кучу-кужун-даа билбес болгаш, соора барган эвес силер бе? 25 Олуг улус катап дирилгеш, кадай-даа албас, ашакка-даа барбас, харын Бурганнын дээрде толээлеринге домей болур. 26 А олуглерден катап дирлиринге хамаарыштыр силер Моисейнин номундан: Мен - Авраамнын Бурганы, Исаактын Бурганы база Иаковтун Бурганы мен* - деп, Бурганнын Моисейге хып турар чадандан чугаалаанын номчуваанынар ол бе?** 27 Бурган - олуглернин эвес, а дириглернин Бурганы-дыр! Силер соора билип турар-дыр силер, саддукейлер!
* Ол дээрге Авраам, Исаак база Иаков оларны Бурганнын чанында ам-даа дириг хевээр
деп турары ол-дур.
** Хост. 3:6.
Эн чугула айтыышкын дугайында (Мф. 22:34-40; Лк. 10:25-28)
28 Ном-хоойлу тайылбырлакчыларынын бирээзи ол маргылдааны дыннап тура, Иисустун кайы хире эки харыылап турганын эскерип кааш, Анаа чедип келгеш, айтырыг салган: Шупту айтыышкыннарнын кайызы эн чугула боорул? 29 Иисус мынчаар харыылаан: Эн чугула айтыышкын бо-дур: Дынна, Израиль! Бистин Дээрги-Бурган-Чаяакчывыс чангыс Дээрги-Чаяакчы ол-дур. 30 Дээрги-БурганЧаяакчынга бугу-ле чулду-чурээн-биле, бугу-ле сеткил-сагыжын-биле, бугу-ле сорук-кужун-биле, бугу-ле угаан-сарыылын-биле ынак бол.* 31 Ийи дугаар айтыышкын бо: Сээн чанында кижиге бодунга бодун дег ынак бол.** Бо ийи айтыышкындан чугула кандыг-даа айтыышкын чок. 32 Ном-хоойлу тайылбырлакчызы мынча дээн: Эки-ле чугааладынар, Башкы. Бурган чангыс база Оон ангы Бурган чок - деп, Силер шын чугааладынар. 33 Анаа бодунун бугу-ле сорук-кужубиле, бугу-ле угаан-сарыылы-биле, бугу-ле сеткил-сагыжы-биле ынак боору база чанында кижиге бодунга боду дег ынак боору - оргулдернин бугу хевирлеринден аажок чугула-дыр. 34 Иисус номхоойлу тайылбырлакчызынын ол хире угаан-сарыылдыг харыылап турарын коргеш, анаа мынча дээн: Сен Бурганнын Чагыргазындан ырак эвес-тир сен. Оон бээр-ле кым-даа Анаа айтырыг салырын дидинмээн.
*а Ы. х. к. 6:5.
**б Лев. 19:18.
Давидтин Оглунун дугайында (Мф. 22:41-46; Лк. 20:41-44)
35 Соолунде, чонну Бурганнын оргээзинге ооредип тура, Иисус мынча дээн: Чуге ном-хоойлу тайылбырлакчылары Бурганнын шилип алган Христозун Давидтин оглу-дур дижирил? 36 Давид боду, Ыдыктыг Сулдеге сорук киирткеш, мынча дээн болгай: Дээрги-Чаяакчы мээн Дээргимге мынча дээн: Мен Сээн дайзыннарынны буттарын адаанче эккеп салбаан шаамда, Мээн он таламга олур.* 37 Давид боду Ону Дээргим деп адаан-дыр. Ындыг болганда, Христос канчап Давидтин оглу боорул? Дыка хой чон Иисусту магадап дыннап турган.
* Ыд. ыр. 109:1.
Ном-хоойлу тайылбырлакчыларындан кичээндириг (Мф. 23:1-36; Лк. 20:45-47)
38 Иисус чонну улаштыр ооредип, мынча дээн: Ном-хоойлу тайылбырлакчыларындан кичээнип чорунар. Олар каас-коя тоннар кедеринге база улус чыылган шолдерге хундуледиринге ынак болгай. 39 Олар синагогалар болгаш найыр-дойларга эн хундуткелдиг черлерге саадаарынга ынак улус. 40 Олар дулгуяк кадайнын эт-хоренгизин сыырыпкаш, оон соонда карак чаап ур моргуур улус. Ындыгларны эн-не шынгыы кеземче манап турар.
Дулгуяк кадайнын оргулу (Лк. 21:1-4)
41 Иисус оргулге берген акша-монгун чыыр аптара мурнунга олуруп алгаш, Бурганнын оргээзинге улустун акша оргуп турарын хайгаарап эгелээн. Бай улус хой туннуг акша салгылаар болган. 42 А оон бир-ле ядыы дулгуяк кадай чедип келгеш, бир рим копеек хире унелиг ийи эн уурмек чоосту салган. 43 Иисус оореникчилерин чыып алгаш, оларга мынча дээн: Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: бо ядыы дулгуяк кадай оргул салган улустун шуптузундан хойну салды. 44 Олар боттарынын артыкшылдыг байындан салып турду, а ол кадай, ындыг ядыы турбуже, бодунун амыдыраарынга херек бар-ла бугу кошкулун салып кагды.
Келир уеде болур холзээшкиннер (Мф. 24:1-14; Лк. 21:5-19)
13:1 Иисус Бурганнын оргээзинден унуп орда, Оон оореникчилеринин бирээзи Анаа мынча дээн: Башкы! Корунерем, онза-ла чараш даштар-дыр база онза-ла тудуглар-дыр! 2 Иисус анаа мынча деп харыылаан: Сен бо улуг, чараш орду-сумелерни кайгап тур сен бе? Оларнын шуптузун урегдеп-бузуп кааптар, манаа туружундан шимчевээн даш безин артпас.
3 Оон соонда, Ол Елеон даанга, Бурганнын оргээзинин чиге дужунга олурда, Пётр, Иаков, Иоанн база Андрей олар оске оореникчилерден ангы чедип келгеш, айтырыг салганнар: 4 Ол бугу кажан болу бээрил, ук болуушкуннар чоокшулап келгенин кандыг бадыткал демдектеринден билип алыр бис, чугаалап беринерем? 5 Иисус оларга мынча дээн: Кандыг-даа улуска мегеледип аарындан кичээнинер. 6 Хой кижи: Христос - мен-дир мен - деп, Мээн адым тудуп чедип келгеш, эндерик улусту мегелеп кааптар. 7 Чоокта дайын-чаанын шимээнин болгаш ыракта дайын-чаалар дугайында чугаалар дынназынарза, кортпанар. Ол бугу болган турар ужурлуг, ынчалза-даа бугу чувенин чогум тончузу ол эвес-тир. 8 Чуге дээрге чонче чон база курунеже куруне халдай бээр. Чер болганга чер шимчээшкиннери болгаш аш-чут болур. Ынчалза-даа ол бугу, божаан херээженнин эъдинин аарыы дег, хилинчектин чугле эгези-дир. 9 Серемчилелдиг болунар! Силерни шиидери-биле дээди Човулелдерге хулээдир база синагогаларга эттеп-согар. Мени дээш, оларга Мээн дугайымда херечилеп, чагырыкчылар болгаш хааннарнын мурнунга турар силер. 10 Ынчалза-даа чунун-даа мурнунда Буянныг Медээни бугу чоннарга суртаалдаан турар ужурлуг силер. 11 Силерни кажан-даа бол тудуп алгаш, шиидери-биле шуугуже аппарза, чуну чугаалаар чоор деп, баш бурунгаар сагыш човаванар. Чуну чугаалаарынар силерге ол шакта илерей бээр, чуге дээрге боттарынар эвес, а Ыдыктыг Сулде Боду чугаалай бээр. 12 Акызы дунмазын, ачазы ажы-толун олурери-биле бериптер. Ажы-толу база ада-иезинге удур тура халааш, оларны олурери-биле бериптер. 13 Мээн адым ужун бугу улус силерни коор хонну чок апаар. Ынчалза-даа ол бугуну эчизинге чедир шыдашкан кижи камгалалды алыр.
Ам кээр коргунчуг айыыл-халап (Мф. 24:15-28; Лк. 21:20-24)
14 Бодунун турбас ужурлуг черинде турар хоозуралдын бужар чудун* коруп кагзынарза (номчуп орар кижи шын угаазын!), ынчан Иудеяда чурттаан улус дагларже дезипсин. 15 Бажынынын кырынга** турган кижи, эт-севин алыр дээш, бажынынче дужуп кирбезин. 16 Шолге ажылдап чораан кижи, идик-хевин алыр дээш, бажынынче ээп келбезин. 17 Ол хуннерде иштиг-сааттыглар болгаш эмер чаш уруг-дарыглыг улус ат болур! 18 Ол бугу кыжын болу бербезин дээш, моргунер. 19 Чуге дээрге Бурганнын делегейни чаяаган уезинден бо хунге чедир болуп корбээн база моон сонгаар кажан-даа болбас ындыг коргунчуг айыыл-халап ол хуннерде болур. 20 Бир эвес Бурган ол хуннернин санын кызырбаан болза, амылыг кижи бурузу камгалал албас ийик. Ынчалза-даа Бодунун шилип алган улузу дээш, Бурган ол хуннернин санын кызырып берген. 21 Силерге ынчан кандыг-бир кижи: Кор, Христос мында! азы: Христос дуу ында! - дээр болза, анаа бузуревенер. 22 Ол уеде боттарын Христос мен база Медээчи мен дижип чоруур улус тыптып кээр. Болдунар-ла болза, Бурганнын шилип алган улузун безин мегелээр дээш, олар силерге янзы-буру бадыткал демдектери болгаш кайгамчык чуулдер коргузер. 23 Ындыг болганда, кичээнинер. Мен силерни манап турар бугу чувени баш бурунгаар сагындырып турарым бо.
* Хоозуралдын бужар чуду - бо состерге хамаарыштыр Даниил
медээчи оттур билип медеглеп турган (Дан. 9:27; 11:31; 12:11 кор).
** Бажын кыры - Иудеяга бажыннар крышалары ийленчек эвес,
а калбак болур турган, а чурттакчы чон оларны дыштаныр чер база
устуку каът кылдыр ажыглап турган.
Кижи амытан Оглунун чедип кээри (Мф. 24:29-31; Лк. 21:25-28)
24 Ынчаарга ол хуннернин бугу айыыл-халавы болуп каапкан соонда: Хун караа ожер, ай чырытпастай бээр, 25 сылдыстар дээрден кээп дужер база дээрнин кучу-куштери сиринейнип, божаннай бээр.* 26 Улус ынчан ондур улуг кучу-кужу болгаш алдары-биле Булуттар кырлап кел чоруур Кижи амытан Оглун** коруп каарлар. 27 Чырык чернин дорт чугунден, ортемчейнин бир кыдыындан оске кыдыынга чедир Бодунун шилип алган улузун чыып эккелзиннер дээш, Ол Бодунун толээлерин чорудуптар.
* Ис. 13:10; 34:4.
** Дан. 7:13.
Смоква ыяжынын чижээ-биле кичээндириг (Мф. 24:32-35; Лк. 21:29-33)
28 Смоква ыяжындан улегер-чижек алынар: оон будуктары хооп, бурулери частып кээрге, чай удавас дээрзин эндевес болгай силер. 29 Шак-ла ынчалдыр, ол бугунун боттанып эгелээнин коруп кагзынарза, Кижи амытан Оглу мыя бо, эжик аксында келген дээрзин билип алынар. 30 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: ол бугу чуве боттанмаан шаанда, бо салгалдын улузу олуп читпес. 31 Дээр биле чер эстип хайлы бээр, а Мээн состерим эстип хайлы бербес.
Шагы, хуну билдинмес (Мф. 24:36-44; Лк. 17:26-30, 34-36)
32 А ол хуннун база шактын кажан кээрин кым-даа: дээрнин толээлери-даа, Оглу-даа билбес - чугле Бурган Ада билир. 33 Серемчилелдиг болунар база кезээде белен болунар, чуге дээрге ол уенин кажан кээрин билир эвес силер. 34 Ырак орукче аъттаныр дээн кижинин бажынын чалчаларынга арттырып кааш, кижи бурузунге кылыр ажылхеректи айтып каанынга база хаалгачызынга Одуг-сергек танныылдап олур деп айтыышкын бергенинге ол манаашкынны домейлеп боор. 35 Ынчангаш силер база-ла одуг-сергек болунар! Чуге дээрге бажын Ээзинин кажан ээп келирин билбес-ле болгай силер: та кежээ, та дун ортузунда, та аскыр-дагаа алгырар ойде азы хун унуп олурда... 36 Силер манавайн турунарда, Ол хенертен ээп келгеш, удуп чыдарынарны коруп кагбазын! 37 Ынчангаш силерге чугаалаан чувемни бугу улуска база чугаалап тур мен: Одуг-сергек болунар!
Иисуска удур сулчээ (Мф. 26:1-5; Лк. 22:1-2; Ин. 11:45-53)
14:1 Хосталыышкын болгаш хаарган далганнар байырлалынга чедир ийи хун арткан турган. Бурганнын дээди бараалгакчылары болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчылары Иисусту кажарлап тудуп алгаш, олуруп каар эптиг арга дилей бергеннер. 2 Олар мынча деп турганнар: Чугле байырлал уезинде ынчап болбас. Оон башка чон холзээзин ундуруп боор.
Вифанияга Иисустун бажын ус-биле чагганы (Мф. 26:6-13; Лк. 7:36-50; Ин. 12:1-8)
3 Иисус ол ойде Вифанияга турган. Ол экирбес кеш аарыглыг чораан Симоннун бажынынга чемненип чыдырда, бажынче бир херээжен кирип келген. Ол херээжен арыг нард унуштен кылган улуг унелиг чаагай чыттыг ус куткан алебастр донгалыг болган. Ол савазын буза шапкаш, чаагай чыттыг узун Иисустун бажынче кудуп, чаап берген. 4,5 Чамдык улус анаа хорадаксап, аразында чугаалажы берген: Чаагай чыттыг усту чарыгдаан ажыы чул? Ону уш чус ажыг монгун чоос* ортекке садыпкаш, акшазын ядыыларга улеп берип болур турган-на болгай. 6 Ынчалза-даа Иисус мынча дээн: Соксанар, ону дувуретпейн корунер. Ол Менээ эки херек кылган ышкажыл. 7 Ядыылар силер-биле ургулчу кады турар, кузээр болзунарза, оларга кажандаа ачы-дуза коргузуп шыдаар силер, а Мен силер-биле ургулчу кады турбас мен. 8 Ол херээжен бодунун шыдаар шаа-биле кылды: Мээн мага-бодумну орнукшударынга баш удур белеткеп, ус-биле чаап берди. 9 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: бугу делегейге, Буянныг Медээни суртаалдаан чер бурузунге, бо херээженнин кылган херээнин дугайында чугаалажып, ону сактып чоруур.
* Уш чус монгун чоос - барык будун чылдын ажыл толевири.
10 Иисустун он ийи элчининин бирээзи боор Иуда Искариот Ону садыптар дээш, Бурганнын дээди бараалгакчыларынче чорупкан. 11 Олар ону дыннааш, амырай берип, анаа акша толээрин аазааннар. Иуда оон бээр-ле Иисусту оларга садыптар дээш, эптиг таварылга манап эгелээн.
Хосталыышкын байырлалынга белеткел (Мф. 26:17-30; Лк. 22:7-23; Ин. 13:21-30)
12 Хаарган далганнар байырлалынын бирги хунунде, кажан хосталыышкын байырлалында чиир оргул хураганын догерер уе кээрге, оореникчилери Иисуска мынча дээн: Силернин байырлал чеми чиир черинерни бисти каяа белеткезин деп кузээр силер? 13 Иисус ынчан оларнын ийизин мурнадыр чоруткаш, мынча деп чагаан: Хоорайже барынар. Ынаар кире бээринерге, суглуг донга туткан кижи уткужуп кээр эвеспе. Ону эдерип чоруптунар. 14 Ол кижинин кире бээри бажынче киргеш, бажын ээзинге мынча дээр силер: Оореникчилерим-биле кады хосталыышкын байырлалынын кежээки чемин четтирерим орээл кайдал? деп, Башкы айтырып тур. 15 Бажын ээзи силерге аайлап-белеткеп каан устуку делгем орээлди айтып бээр. Биске шупту чувени анаа белеткеп каар силер. 16 Ийи оореникчи чорупкан. Олар хоорайже киргеш, шупту чувени Иисустун оларга чугаалаан аайы-биле тып алгаш, байырлалдын кежээки чемин белеткеп кааннар.
17 А кежээ душкенде, Иисус ынаар Бодунун он ийи элчини-биле кады чедип келген. 18 Олар олурупкаш, чемненип эгелээрге, Ол мынча дээн: Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: силернин бирээнер - ам Мээн-биле кады чемненип олурар кижи - Мени садыптар-дыр. 19 Оореникчилер аажок мунгарай бергеш, кижи бурузу Анаа соннуг-мурнуг чугаалап эгелээн: Мен эвес-ле боор мен аа? 20 Иисус оларга мынчаар харыылаан: Ол дээрге он ийи элчиннин бирээзи, ам Мээн-биле кады чангыс тавактан чем чип турар кижи-дир. 21 Бижилгеде ол дугайында бижээни дег, Кижи амытан Оглу оруун эртер ужурлуг, ынчалза-даа Ону садыптар кижинин бодунун шорузу! Ол кижи шуут торуттунмээн боору дээре ийик!
Дээрги-Чаяакчынын кежээки чеми (Мф. 26:26-30; Лк. 22:15-20; 1 Кор. 11:23-25)
22 Олар чемненип олурда, Иисус хлебти алгаш, Бурганга ооруп четтиргеш, ону узе тыртып, оореникчилеринге берип тура, мынча дээн: Тудунар, бо дээрге Мээн мага-бодум-дур. 23 А оон соонда Ол дашканы кодургеш, Бурганга ооруп четтиргеш, оореникчилеринге сунуп бээрге, олар шупту ол дашкадан ишкеннер. 24 Иисус оларга мынча дээн: Бо дээрге хой улус дээш тогерим Мээн ханым-биле чардынар дугуржулга-чагыг-дыр. 25 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: Бурганнын Чагыргазынга чаа арага ижер хунум келбээн шаанда, Мен ам моон сонгаар виноград суксуну - араганы ишпес мен. 26 Олар ыдык ырны ырлашкаш, Елеон даанче чорупканнар.
Пётрнун Иисустан ойталаарын баш бурунгаар медеглээни (Мф. 26:31-35; Лк. 22:31-34; Ин. 13:36-38)
27 Иисус оларга мынча дээн: Бижилгеде: Кадарчызын чыттыр шааптарымга, хойлар тарай маннажы бээр* - деп бижээни дег, силер шупту Менден ойталаар-дыр силер. 28 Ынчалза-даа катап дирилгеним соонда, Мен Галилеяга мурнай чедип, силерни анаа манаар мен. 29 А Пётр Анаа: Улус Силерден шупту-даа ойталаар болза, мен кажан-даа ынчанмас мен - дээн. 30 Иисус анаа мынча деп харыылаан: Алыс шынны сенээ чугаалап тур мен: бо дуне-ле, аскыр-дагаа ийи катап алгырар бетинде, сен Менден уш катап ойталаар-дыр сен. 31 Ынчалза-даа Пётр улам-на маргып: Силер-биле кады олур-даа апаар болзумза, Силерден черле ойталавас мен! - деп шынзыткан. Оске-даа оореникчилер база ынча дижир болганнар.
* Зах. 13:7.
Иисустун Гефсиманияга Бурганга моргул кылганы (Мф. 26:36-46; Лк. 22:39-46)
32 Оон соонда олар Гефсимания дээр черге чедип кээрге, Иисус Бодунун оореникчилеринге: Мен моргуп алыйн, силер манаа олурунар - дээн. 33 Иисус Пётрну, Иаковту база Иоанны эдертип алган. Ол ундаралга база холзээзин-дувурелге алзыпкан. 34 Мээн сеткилимни качыгдал олумнуу-биле карартыр базып тур - деп, Ол оларга чугаалаан. - Манаа турунар база сергеленнеп, удуванар! 35 Элээн ырай бергеш, Иисус черже донгая кээп душкеш, болдунар чуве болза, хилинчектин ол уе-шагы Оон чайлазын дээш, моргуп эгелээн. 36 Ол мынча дээн: Авва*, Ачай! Сээн шыдавас чувен чок болгай. Хилинчектин бо дашказын Менден чайлады берем! Ынчалза-даа бугу чуве Мээн эвес, а Сээн кузел-соруун ёзугаар болзун. 37 Ол оореникчилеринче ээп келгеш, оларнын удуп чыдарын коргеш, Пётрга чугаалаан: Симон, удуй бердин бе? Сен таанда-ла чангыс шак иштинде удувайн барып шыдаваанын ол бе? 38 Куткулгеге алыспас дээш, серемчилелдиг болуп, моргунер-ле. Сулде - сергек, а мага-бот - суларгай болгай. 39 Иисус база катап ырай бергеш, демги-ле состери-биле моргуп турган. 40 Оон соонда Ол катап ээп кээрге, оореникчилери ам база удуп чытканнар. Оларнын карактары шимдинип турган, а ол ышкаш Анаа чуну-даа харыылаар аайын тыппааннар. 41 Ушку удаа оларже дедир чедип келгеш, Иисус мынча дээн: Силер ам-даа удуп дыштанмышаан силер бе? Болзун че. Шак-уе келген, Кижи амытан Оглун бачыттыглар холунга тудуп берип турар-дыр. 42 Тургуланар, чоруулунар. Саттыныкчы мыя бо келди, корунер!
* Авва (арамей дылда) - ажы-тол ачазын ынчаар адаар турган.
Иисусту тудуп хоругдааны (Мф. 26:47-56; Лк. 22:47-53; Ин. 18:3-12)
43 Иисус ынча деп турда-ла, он ийи элчиннин бирээзи боор Иуда чедип келген. Оон-биле кады Бурганнын дээди бараалгакчыларынын, ном-хоойлу тайылбырлакчыларынын болгаш баштыннарнын чорутканы, хылыштар, моннар-биле чепсегленген хой улус кел чыткан. 44 Саттыныкчы оларга демдек айтып, дугуржуп алган турган: Ошкап каарым кижи Иисус ол боор. Ону тудуп алгаш, шынгыы кадарып, аппаар силер. 45 Иуда ол дораан Иисуска чоокшулай бергеш: Башкы! - дээш, Ону ошкап каан. 46 Иисуска холдарын дегзип, Ону тудуп алганнар. 47 Оон чанынга турган оореникчилернин бирээзи хылыжын ушта тырткаш, Бурганнын дээди бараалгакчызынын чалчазынын кулаан одура шаапкан. 48 Иисус ынчан оларга мынча дээн: Силер чуге Мени тудуп алыр дээш, хылыштарлыг, моннарлыг чедип келдинер? Кай Мен дээрбечи мен бе? 49 Мен хуннун-не силер-биле кады Бурганнын оргээзинге улус ооредип келдим, а силер Менээ хол дегбээн болгай силер. Ынчалза-даа Бижилгелерде баш бурунгаар чугаалаан чуве боттанзынам. 50 Хамык оореникчилер ынчан Иисусту каапкаш, дезе бергеннер. 51,52 Оон оореникчилеринин аразынга чораан, чанагаш эът-бодун чугле пос шывыг-биле шып алган аныяк оол харын Иисусту эдерип чорупкан. Олар ону база сегирип аарга, ол оол шывыын оларнын холунга каапкаш, чанагаш боду дезип чоруй барган.
Иисус дээди иудей Човулелдин мурнунда (Мф. 26:57-68; Лк. 22:54-55, 63-71; Ин. 18:13-14, 19-24)
53 Иисусту Бурганнын дээди бараалгакчызынын бажынынга эккелгеннер. Ында Бурганнын кол-кол бараалгакчылары, баштыннар болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчылары чыглып келген болган. 54 (А Пётр Бурганнын дээди бараалгакчызынын бажынынын хериминге чедир Иисусту будуу эдерип келгеш, танныылдар аразынга отка чыннып олуруп алган.) 55 Бурганнын дээди бараалгакчылары база бугу дээди иудей Човулел Иисусту олуруп шиидер чылдагаан бар болзун дээш, Анаа удур буруудаткан херечилел тыварын оралдашса-даа, чуну-даа тыппааннар. 56 Анаа удур меге херечилел кылган улус хой-даа болза, оларнын ол херечилелдери аразында дуушпес болган. 57 Оон соонда элээн каш меге херечи туруп келгеш, Анаа удур меге херечилел кылып, мынча дээннер: 58 Бис Оон: Кижи холу-биле туткан Бурганнын бо оргээзин урегдеп-бускаш, уш хун дургузунда оске, кижи холу-биле тутпаан Бурганнын оргээзин тудуп тургузуптар мен - деп турганын дыннаан бис. 59 Ынчалза-даа оларнын херечилелдери безин дуушпес болган.
60 Бурганнын дээди бараалгакчызы ынчан Иисустун мурнунга туруп алгаш, айтырган: Чуге харыылавайн тур сен? Бо улустун сенээ удур чуну херечилеп турары ол? 61 Ынчалза-даа Ол ыыттаваан болгаш чуну-даа харыылаваан. Бурганнын дээди бараалгакчызы Оон база катап айтырыг салган: Сен ылап-ла Христос, Ачы-буянныг Бурганнын Оглу сен бе? 62 Иисус мынча деп харыылаан: Ийе, Мен мен. Моон сонгаар силер шупту Кижи амытан Оглунун Кучулуг Бурганнын он талазында олурарын база дээрнин булуттарын кырлап кел чыдарын коор силер.
63 Бурганнын дээди бараалгакчызы ынчан кеткен хевин ора-чаза соккаш, мынча дээн: Биске ам херечилернин херээ чул? 64 Силер Оон Бурганны дорамчылаанын дыннадынар. Кандыг шииткел ундурер силер? Олар шупту: Ол буруулуг база олур ужурлуг - деп чугаалааннар. 65 Чамдык улус Олче дукпуруп-каккырып эгелээн. Иисустун карактарын шарып алгаш, Оон бажынче шанчып: Оттур билип медегле! - деп турганнар. Оон соонда танныылдар база Ону алгаш баргаш, эттеп-соп эгелээннер.
Пётрнун Иисустан ойталааны (Мф. 26:69-75; Лк. 22:56-62; Ин. 18:15-18, 25-27)
66 Пётр ам-даа херим иштинден унмээн турда, Бурганнын дээди бараалгакчызынын чалча херээженнеринин бирээзи ынаар чеде берген. 67 Ол херээжен отка чыннып олурган Пётрну коруп кааш, олче топтап коргеш: Сен база Назарет чурттуг Иисус-биле кады турган сен - дээн. 68 Ынчалза-даа Пётр ойталап каапкан. Ол: Билбезим херек-тир, чуну чугаалап турарыннын ужур-утказын билбейн тур мен - дээш, мурнуу талакы коданче уне берген. Ынчан аскыр-дагаа алгыра берген. 69 А чалча херээжен ону анаа коруп кааш, улуска база катап: Бо кижи база оларнын бирээзи-дир - дээн. 70 Ынчалза-даа Пётр база-ла ойталап каапкан, а элээн болганда анаа турган улус Пётрга: Оларнын бирээзи болбайн канчаар сен, Галилея чурттуг кижи-ле-дир сен - дээн*. 71 Ол дангыраглап, аашкынып эгелээн: Силернин чугаалап турарынар Ол кижини мен шуут билбес мен. 72 Ол дораан аскыр-дагаа ийиги удаа алгырыпкан, а Пётр Иисустун анаа чугаалаан состерин сактып келген: Аскыр-дагаа ийи катап алгырар бетинде, сен Менден уш удаа ойталаар-дыр сен. Ол чаза ыглай берген.
* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде бо состерге: Чугаалаар аянындан-на илден-дир - деп состерни немээн.
Иисус рим чагырыкчы Пилаттын мурнунда (Мф. 27:1-2, 11-14; Лк. 23:1-5; Ин. 18:28-38)
15:1 Эртен эрте Бурганнын дээди бараалгакчылары, баштыннар болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчылары база бугу дээди иудей Човулел човулежип хуралдаан. Олар Иисусту хулээш, аппаргаш, Пилатка хулээдип бергеннер. 2 Пилат Иисустан айтырган: Сен - иудей хаан сен бе? Иисус: Силер бодунар ынча дидинер - деп харыылаан. 3 Бурганнын дээди бараалгакчылары Анаа хой буруу онааганнар. 4 Ынчангаш Пилат Иисустан база катап айтырган: Чуге чуну-даа харыылавас сен? Сенээ удур буруудадыышкыннарнын хойун корбес сен бе! 5 Ынчалзадаа Иисус Пилатка чуну-даа харыылавайн баргаш, ону аажок кайгаткан.
Варавваны хостааны, а Иисусту олумге шиидип кааны (Мф. 27:15-26; Лк. 23:13-25; Ин. 18:39-19:16)
6 Хосталыышкын байырлалында Пилат чоннун шилээни бир херектенни хостап бээр чанчылдыг турган. 7 Ол ойде уймээн уезинде олуруушкун кылган деп буруудаттырган Варавва дээр кижи хоругдалга чыткан. 8 Чон чедип келгеш, Пилаттын оларга ургулчу кылып келген келдередиин кылып бээрин оон негей берген. 9 Пилат олардан: Силерге иудей хаанны хостап берейн, кузээр силер бе? - деп айтырган. 10 (Бурганнын дээди бараалгакчылары Иисуска адааргааш, Ону анаа тудуп эккелгенин Пилат билип турган.) 11 А Бурганнын дээди бараалгакчылары чонну Пилаттан Варавваны хостаарын дилээр кылдыр когудуп-хооктуруп алганнар. 12 Пилат олардан: Силернин иудей хаан деп турарынар демги Кижини мээн канчаарымны кузеп тур силер? - деп база катап айтырган. 13 Олар харыызынга алгыржы бергеннер: Ону хере шавынар! 14 А Пилат олардан: Чогум чуу дээш? Ол кандыг кемниг херек уулгеткенил? - деп айтырган. Ынчалза-даа чыылган чон улам ыыткыр алгыржы берген: Ону хере шавынар! 15 Пилат чыылган чоннун кузелин хандырар бодааш, оларга Варавваны хостап берген, а Иисусту эриидээш, хере шавары-биле аппаарын дужааган.
Шериглернин Иисусту дорамчылааны (Мф. 27:27-31; Ин. 19:2-3)
16 Шериглер Иисусту Пилаттын оргээзинин коданынче киире бергеш, будун батальон шеригни чыып алганнар. 17 Олар Анаа хурен-кызыл каас-коя тон кедиргеш, тенниг чадан ыяш будуундан оваадай орээш, Оон бажынга салып кааннар. 18 Иудей хаан алдаржызын! - деп, олар алгыржып турганнар. 19 Олар Оон бажынче мерге-биле улдап, Олче дукпуруп-каккырып, Оон мурнунга дис кырынга олуруп алгаш, Анаа согурээн улус оттунуп, дорамчылап турганнар. 20 Иисусту дорамчылап мага хангаш, олар хурен-кызыл каас-коя тонну ужулгаш, Оон Бодунун хевин кедиргеш, хере шавары-биле алгаш чорупканнар.
Иисустун хере шаптыртканы (Мф. 27:32-44; Лк. 23:26-43; Ин. 19:17-27)
21 Киринея чурттуг Симон деп кижи шолден ээп чанып олургаш, оларга орук ара ужуражы берген. (Ол Александр биле Руфустун ачазы турган.) Олар ону Иисусту хере шавар дээн белдир-крести кодуруп чоруур кылдыр албадапканнар. 22 Иисусту Голгофа азы Баш соогу дээр черге эккелгеннер. 23 Шериглер Анаа мирр* холаан арага ижиртирге, Ол ынаваан. 24 Иисусту белдир-креске хере шаап кааш, олар кымнын чуну алырын даштар октаар толге-биле шиитпирлеп, Оон хевин аразында улежип алганнар. 25 Ону хере шаап каанда, эртенгинин тос шак турган.
* Мирр - аарбастадыр наркотик ады.
26 Иисустун кем-буруузун айыткан самбыражыгашта: Иудей хаан - деп бижээн болган.
27,28 Оон-биле кады ийи дээрбечини база: бирээзин - Оон он талазынга, оскезин-солагай талазынга хере шаап каан.* 29 Эрткен-душкен улус Иисусту бак соглеп, Оон талазынче бажы-биле дорамчылалдыг айтып, кочулап турган: Че чул мон? Бурганнын оргээзин урегдепбускаш, уш хун дургузунда тудуп тургузуптар мен деп турдун чоп! 30 Белдир-крестен дужуп кээп, Бодунну Бодун камгала! 31 Бурганнын дээди бараалгакчылары болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчылары база Иисусту кочулап, аразында чугаалажып турганнар: Оскелерни камгалап турган, а Бодун камгалап шыдавас де! 32 Ам бо Христос, Израильдин хааны, белдир-крестен дужуп келзин, бис ону коор болзувусса, Анаа бузурей бээр бис! Иисус-биле кады хере шаптырган ийи дээрбечи безин Ону бак соглеп турганнар.
* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде бар: Бижилгенин: Ону бачыттыг кижилерге денней корген - дээн созу боттанган - деп состер эн бузурелдиг грек созуглелдерде таварышпайн турар.
Иисустун олуму (Мф. 27:45-56; Лк. 23:44-49; Ин. 19:28-30)
33 Душтекинин он ийи шактан уш шакка чедир бугу чер кырын думбей карангы шыпкан. 34 А уш шакта Иисус ыыткыр алгырыпкан: Элои, Элои, лема савахфани? (Мээн Бурганым, Мээн Бурганым, чуу дээш, Сен Мени кааптын? - дээни ол.)* 35 Чоогунга турган улустун чамдыызы ону дыннааш: Дыннанарам, Ол Илияны кый деп тур - дишкен. 36 Оларнын бирээзи маннап чеде бергеш, ажыг виноград арагазынга суг синирер губканы оттургеш, орген бажынга кедиргеш, ижиртири-биле Иисуска сунган. Ол кижи мынча дээн: Адыр! Ону дужуруп алыр дээш, Илиянын кээр-келбезин корээли. 37 Ыыткыр алгырыпкан соонда, Иисустун амы-тыны усту берген. 38 Ол ойде Бурганнын оргээзинде Эн ыдыктыг чер деп адаар орээлди ангылаан кожеге устунден адаанга чедир ийи чара орлуп калган. 39 Иисустун чиге мурнунга турган чус шериг баштынчызы Оон тынындан канчаар чарылганын коргеш, мынча дээн: Бо кижи ылап-ла Бурганнын Оглу турган-дыр! 40 Чамдык херээженнер база болган чуулду ырактан хайгаарап турган. Оларнын аразынга Мария Магдалина, бичии Иаков биле Иосийнин авазы Мария база Саломия олар бар болган. 41 Иисус Галилеяга чоруп турда, бо херээженнер Ону эдерип, Анаа дузалажып турган чуве-дир. Иерусалимче Оон-биле кады чедип келген оске-даа хой херээженнер база ол черге турганнар.
* Ыд. ыр. 21:2.
Иисусту орнукшутканы (Мф. 27:57-61; Лк. 23:50-56; Ин. 19:38-42)
42 Ол хун байырлалга белеткелдин хуну азы амыр-дыш хунунун будуузу болган. Кежээ дужуп кел чыткан. 43 Дээди иудей Човулелдин алдар-хундулуг кежигуну боор, Бурганнын Чагыргазынын кээрин база манап чоруур Аримафея суур чурттуг Иосиф дээр кижи чедип келгеш, Пилатче дидим базып кире берген. Ол Пилаттан Иисустун мага-бодун анаа бээрин дилээн. 44 Иисусту ындыг дурген олу берген деп дыннааш, Пилат пат кайгап калган. Ол демги чус шериг баштынчызын кыйгырткаш, Иисустун кажан олгенин айтырган. 45 Чус шериг баштынчызындан ылап-ла ындыг дээрзин билип алгаш, Пилат магаботту Иосифке бээрин чопшээрээн. 46 Иосиф чуга пос садып алгаш, Иисустун мага-бодун дужуруп, ол позу-биле ораап алгаш, хаяда оя каккан чевег-куйга орнукшудуп каан. Чевег-куйнун аксын, улуг даш чууп эккеп, дуглап каан. 47 А Мария Магдалина биле Иосийнин авазы Мария Иисусту кайнаар салганын коруп алганнар.
Иисустун катап дирилгени (Мф. 28:1-8; Лк. 24:1-12; Ин. 20:1-10)
16:1 Амыр-дыш хуну эрткенде, Мария Магдалина, Иаковтун авазы Мария болгаш Саломия олар, Иисустун мага-бодун барып чаап каар-дыр дээш, чаагай чыттыг устер садып алганнар. 2 Улуг-хунде, эртен эрте, хун чаа-ла унуп олурда, херээженнер чевег-куйже чорупканнар. 3 Орук ара олар: Чевег-куйнун аксын дуглаан дашты кым биске чайладыр чууп бээрил? - деп, аразында чугаалажып чорааннар. 4 А чедип келгеш, ол аажок улуг дашты кыдыынче чууктап каанын коруп кааннар. 5 Олар чевег-куйнун иштинче кире бергеш, оон он талазында ак хеп кеткен аныяк оолдун олурарын коруп кааш, элдепсинип корга бергеннер. 6 Ол оол мынча дээн: Кортпанар. Силер хере шаптырып алган Назарет чурттуг Иисусту дилеп чедип келгендир силер. Ол катап дирли берген, Ол ам мында чок. Оон мага-боду чыткан чер бо-дур. 7 А ам баргаш, Оон оореникчилеринге, ылангыя Пётрга мынча деп чугааланар: Ол силерни мурнай Галилеяга чеде бээр. Оон силерге чугаалааны дег, Ону анаа коруп каар силер. 8 Херээженнер дашкаар унгеш, коргуушкунга алзып, чевег-куйдан халчып ынай-ла болганнар. Олар кымга-даа, чуну-даа чугаалавааннар, чуге дээрге кортканы ол хире болган.
Катап дирилген Иисус-биле ужуражылгалар (Мф. 28:9-10, 16-20; Лк. 24:13-49; Ин. 20:11-23)
9 Улуг-хунде, эртен эрте, Иисус, катап дирилгенинин соонда эн баштай, чеди букту биеэде бир оон ундур сывыртап бергени Мария Магдалинага кээп козулген. 10 Ол херээжен чоруткаш, Оон ажыын Марктын 15, 16 141 ажып ыглажып турган оореникчилерге чуу болганын чугаалап четкен. 11 Иисус дириг деп, а Мария Ону корген деп дыннааш, олар анаа бузуревээннер.
12 Иисус оон соонда ийи оореникчизинге база, олар суурже бар чорда, оске хевир-шырайлыг бооп козулген. 13 Ол ийи оореникчи ээп келгеш, арткан оорунге чугаалаан, ынчалза-даа оларга база-ла бузуревээннер.
14 Адак соолунде Иисус он бир элчинге, олар чемненип чыдырда, кээп козулген. Иисус оореникчилерин оларнын бузурели четпес болганы дээш, катап дирилген Ону корген улуска бузурээр хонну чок болган чоруузу дээш, чемелеп турган. 15 Иисус оларга мынча дээн: Бугу делегейни эргий кезинер база бугу кижи торелгетенге Буянныг Медээни суртаалданар. 16 Бузурээр база сугга суктурар кижи - камгалал алыр, а бузуревес кижи - шииттирип алыр. 17 Бурган бузурээн улусту дамчыштыр дараазында бадыткал демдектерин илередир: олар Мээн адым-биле буктарны ундур сывыртаар болгаш чаа дылдарга чугаалажыр; 18 чыланнарны холга тудуп аарга база олумнуг хоран ижерге, оларга хора халдавас. Олар холдарын аарыг улуска дегзирге, демгилери экирий бээр.
19 Дээрги-Чаяакчы Иисус оларга бо бугуну чугаалаан соонда, дээрже кодурлуп уне бергеш, Бурганнын он талазынга барып саадапкан. 20 Оон оореникчилери тарап чорупкаш, чер болганга Буянныг Медээни суртаалдай бергеннер. Дээрги-Чаяакчы оларны деткип, оларнын состерин бадыткал демдектери-биле бадыткап турган. Аминь.