1:1 Давид хаан биле Авраам огбенин уре-садызы боор Иисус Христостун ада-огбе данзызы бо-дур.

2 Авраам Исаактын ачазы турган. Исаак - Иаковтун, Иаков - Иуда биле оон акы-дунмаларынын ачазы турган. 3 Иуда - Фарес биле Заранын (а оларнын авазы Фамарь боор), Фарес - Есромнун, а Есром Арамнын ачазы турган. 4 Арам - Аминадавтын, Аминадав - Наассоннун, а Наассон Салмоннун ачазы турган. 5 Салмон - Воозтун ачазы (а Воозтун авазы Рахав боор) турган. Вооз - Овидтин ачазы (а Овидтин авазы Руфь боор) турган. Овид - Иессейнин, 6 а Иессей Давид хааннын ачазы турган.

Давид - Соломоннун ачазы (а Соломоннун авазы Уриянын кадайы боор) турган. 7 Соломон - Ровоамнын, Ровоам - Авиянын, а Авия Асафтын* ачазы турган. 8 Асаф - Иосафаттын, Иосафат - Иорамнын, а Иорам Озиянын ачазы турган. 9 Озия - Иоафамнын, Иоафам - Ахазтын, а Ахаз Езекиянын ачазы турган. 10 Езекия - Манассиянын, Манассия - Амостун*, а Амос Иосиянын ачазы турган. 11 Иосия - Иехониянын болгаш оон дунмаларынын ачазы турган**. (Оларнын чурттап турган уезинде израиль чонну Вавилонче кожуруп ундурген чуве-дир.)

* 1:7,10 Чамдык бурунгу грек созуглелдерде 7-ги шулукте Асаф эвес, а Аса деп бижээн база 10-гу шулукте Амос эвес, а Амон деп бижээн.
** 1:11 Чамдык бурунгу грек созуглелдерде Иосия деп атка Иоакимнин ачазы, а Иоаким деп состерни немээн.

12 Израиль чонну Вавилонче кожурген соонда, Иехония Салафиилдин ачазы апарган, а Салафиил Зоровавельдин ачазы турган. 13 Зоровавель - Авиудтун, Авиуд - Елиакимнин, а Елиаким Азорнун ачазы турган. 14 Азор-Садоктун, Садок-Ахимнин, а Ахим Елиудтун ачазы турган. 15 Елиуд - Елеазарнын, Елеазар - Матфаннын, Матфан Иаковтун ачазы турган. 16 А Иаков Иосифтин ачазы турган. Ол Иосиф Христос деп адаткан Иисусту божаан Мариянын ашаа боор.

17 Ынчангаш Авраамдан Давидке чедир шупту он дорт салгал, Давидтен израиль чонну Вавилонче кожуруп ундургенинге чедир база он дорт салгал болгаш израиль чонну Вавилонче кожургенинден Христостун торуттунгенинге чедир база-ла он дорт салгал солушкан.

Иисус Христостун торуттунгени (Лк. 2:1-7)

18 Иисус Христос мынчаар торуттунген. Оон авазы Марияны Иосиф-биле дугдеп каан чуве-дир. Ынчалза-даа олар огленчир бетинде, Мариянын Ыдыктыг Сулдеден иштелгени билдине берген. 19 Оон душтуу боор Иосиф ыдыктыг хоойлуну сагыыр кижи турган, ындыг-даа бол Марияны улус мурнунга бак атка киирбес дээш, кымга-даа дыннатпайн, дугдээшкинни будуу соксадыр деп шиитпирлээн. 20 Ынчалзажок ол ынчаар бодап алган турда, Дээрги-Чаяакчыдан келген толээ оон дужунге козулгеш, мынча дээн: Давидтин оглу, Иосиф, Марияны кадай кылып аарындан кортпа. Чуге дээрге оон иштинде Чаш тол Ыдыктыг Сулдеден боттанган-дыр. 21 Мария оол уруг божуп алыр, а сен Ону Иисус* деп адап аар сен, чуге дээрге Ол Бодунун чонун бачыттан камгалаар ужурлуг-дур. 22 Медээчини дамчыштыр Дээрги-Чаяакчынын мынча дээн чугаазы бутсун дээш, ол бугу чуул болган: 23 Дынна! Арыг кыс иштели бергеш, оол уруг божуп алыр, Ону Бурган бистин-биле дээн уткалыг Еммануил деп ат-биле адаар.**

* Иисус - еврей дылда Бурган камгалап турар дээн уткалыг ат боор.
** Ис. 7:14

24 Иосиф оттуп келгеш, Дээрги-Чаяакчынын толээзинин дужааганын ёзугаар кылып, Марияны кадай кылып алган. 25 Ынчалза-даа ол, кадайы оглун* божуваан шаанда, оон-биле эр, херээжен харылзаа кылып корбээн. Иосиф оолду Иисус деп адап алган.

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде оглун эвес, а дун оглун деп бижээн.

Мерген угаанныгларнын Иисуска могейгени

2:1 Иисус Ирод хааннын чагырган уезинде Вифлеем деп иудей хоорайга торуттунген. Элээн болгаш, Иерусалимче чоон чуктен мерген угаанныг чурагачылар келгеннер. 2 Олар: Иудейлернин чаа торуттунген Хааны кайыл? Бис Оон сылдызы чоон чукке унгенин коргеш, Анаа могейип келдивис - дээннер. 3 Ону дыннааш, Ирод хаан болгаш Иерусалимде хамык улус катай-хаара дувуреп унген. 4 Ирод Бурганнын дээди бараалгакчыларын болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчыларын догерезин чыып алгаш: Христос каяа торуттунер ужурлугул? - деп айтырган. 5 Олар анаа: Иудеянын Вифлеемге - деп харыылааннар. - Чуге дээрге медээчинин номунда мынчаар бижээн-дир: 6 Иудеянын черинде турар Вифлеем, сен кандыг-даа чигзиниг чокка Иудеянын баштын хоорайларындан чунун-биле-даа дора эвес сен, чуге дээрге Мээн Израилимнин чонун эдертип аппаар Баштынчы сенден унер-дир.*

* Мих. 5:2; 2 Хаан. 5:2.

7 Ирод ынчан мерген угаанныгларны будуу келдирткеш, сылдыстын чырып унген уезин ылавылап алган. 8 Ол оон мерген угаанныгларны Вифлеемче чорудупкаш, мынча деп чагып каан: Ынаар баргаш, Чаш тол дугайында бирден бирээ чокка билип алынар. А тып алгаш, менче дыннадыптар силер, мен база Анаа могейип чедер мен. 9 Хаанны дыннап дооскаш, олар чорупканнар. Мерген угаанныгларнын чоон чукке корген сылдызы, Чаш толдун турган черинин кырынга доктаай бергижеге, оларнын мурнунга чырып бар чораан. 10 Сылдысты коргеш, оларнын оорээнин чуге деннээр! 11 Олар бажынче киргеш, Чаш тол биле Оон авазы Марияны коруп кааш, донгая кээп дужуп, Анаа могейгеннер. Оон боттарынын эртине сугар аптаражыын ажыткаш, белектерин: алдынны база ладан, смирна деп чаагай чыттыг чуулдерни Олче сунуп бараалгааннар.

12 Мерген угаанныглар дужунде Бургандан Иродче барбанар деп кичээндириг алгаш, боттарынын чуртунче оске оруктап чана бергеннер.

Египетче дезиишкин

13 Мерген угаанныглар чоруй барганда, Иосифтин дужунге ДээргиЧаяакчынын толээзи кирип, мынча дээн: Тур, Чаш толду болгаш Оон авазын алгаш, Египетче дезивит. Сенээ сагындырбаан шаамда, анаа артар сен, чуге дээрге Ирод Чаш толду дилеп тыпкаш, олурер деп турар-дыр. 14 Иосиф туруп келгеш, Чаш толду Оон авазы-биле кады алгаш, дуне Египетче чорупкан. 15 Ол анаа Ирод олгужеге дээр чурттап арткан. Дээрги-Чаяакчынын медээчини дамчыштыр: Мен Оглумну Египеттен кый деп алдым* - дээн состери боттанзын дээш, ынчалдыр болган чуве-дир.

* Ос. 11:1.

Бичии чаштарны узуткааны

16 Мерген угаанныгларга мегеледип алганын билгеш, Ирод аажок киленнеп унген. Хаан оларнын чугаазындан билип алганы уени барымдаалап, Вифлеемде база оон чоок-кавызында ийи харлыг болгаш оон бичии эр хиндиктиг чаштарны догерезин олурерин шериглеринге дужааган. 17 Иеремия медээчини дамчыштыр Бурганнын чугаалаан чувези ынчалдыр боттанган: 18 Рамада* алгы-кышкы, ажыг-шужугнун соок чештинер ыызы дынналып тур. Рахиль ажы-толунун ажыын ажып ыглап, хонну чазалбайн тур, чуге дээрге уругларын ышкынган-дыр!**

* Рама - иудей чанчыл ёзугаар израиль чоннун огбези Иаковтун кадайы Рахильдин чевээнин чанында турар суур.
** Иер. 31:15.

Мария биле Иосифтин Египеттен чанып келгени

19 Ирод олуп каарга, Дээрги-Чаяакчынын толээзи Египетте Иосифтин дужунге кирген. 20 Ол мынча дээн: Тур, Чаш толду Оон авазы-биле кады алгаш, Израильдин черинче ээп чанывыт. Чаш толдун олумун кузээннер ам амылыглар санындан казылган-дыр. 21 Иосиф тургаш, Чаш толду Оон авазы-биле кады алгаш, Израильдин черинче чорупкан. 22 Ынчалза-даа Иудеяда Иродтун орнунда оон оглу Архелай хааннай бергенин дыннааш, ынаар баарындан сезинген. Ындыг-даа болза дужунде сагындырыг алгаш, Иосиф Галилеянын черинче чорупкан. 23 Ол ынаар баргаш, Назарет деп хоорайга чурттай берген. Дээрги-Чаяакчынын медээчилерин дамчыштыр Христос дугайында: Ону Назорей деп адаар* - дээн состери ынчалдыр боттанган чуве-дир.

* Ис. 11:1.

Иоанн Медеглекчинин суртаалы (Мк. 1:1-8; Лк. 3:1-9, 15-17; Ин. 1:19-28)

3:1 Ол хуннерде Иудеянын ээн куруг ховузунга Иоанн Медеглекчи чедип келгеш, суртаалдап эгелээн. 2 Ол: Бачыдынар миннип, Бурганче эглинер! Дээрнин Чагыргазы чоокшулап келген-дир - деп чугаалап турган. 3 Иоаннын дугайында Исаия медээчи мынча деп чугаалаан турган: Ээн куруг ховуда алгырып турар кижинин уну дынналган: Дээрги-Чаяакчыга оруктан белеткенер! Ону дорттап беринер.* 4 Ол теве дугунден кылган хептиг болгаш белинде хом курлуг турган, а чиир чеми акрида деп шартылаа болгаш черлик ары чигири болган. 5 Иоаннга улус ынчан Иерусалимден, бугу Иудеядан болгаш Иордан хемнин чоок-кавызында суурлардан кээп турган. 6 Боттарынын бачыттарын ажыы-биле билинген улусту ол Иорданнын суунга суп турган.

* Ис. 40:3.

7 Анаа сугга суктурары-биле дыка хой фарисейлер болгаш саддукейлер* кээп турарын коргеш, Иоанн оларга мынча дээн: Силер, чылан сыскындылары! Бурганнын кел чыдар киленинден чайлай бээр бис - деп, силерни кым сагыш алындырды? 8 Бурганче ээлгенинернин херек кырында уре-туннелин коргузунер! 9 Чугле: Бистин адавыс - Авраам - деп состер-биле боттарынарны хей черге аргалаарын семевенер! Бурган бо чыдар даштардан-даа Авраамга ажытол чаяап шыдаар дээрзин силерге чугаалап тур мен. 10 Балды ыяштарнын дозун кезеринге белен-дир. Эки чимис бербестээн ыяштарны одура кескеш, отче киир октаар. 11 Бачыдынар миннип, Бурганче ээлгенинернин демдээ кылдыр, силерни сугга суп тур мен. Ынчалза-даа мээн соомдан менден кучулуг Кижи кел чыдар. Мен Оон идиин-даа тудуп алгаш чоруурунга толеп чок мен. Ол силерни Ыдыктыг Сулде болгаш отка сугар-дыр. 12 Тараа урезинин савандан арыглаар хуурек шагда-ла Оон холунда-дыр, Ол тараа урезинин уужелей урар уургайынга чыып алыр, а саванны ошпес отка орттедиптер.

* Фарисейлер - Иудеяга ол уеде турган чугула салдарлыг шажынчы болуктун кежигуннери. Олар боттарын ыдыктыг хоойлуну болгаш еврей ёзу-чанчылдарны шынгыы сагып чоруур бис деп чарлап чорааннар. Саддукейлер - оске иудей шажынчы болуктун кежигуннери.

Иисустун сугга суктуруп алганы (Мк. 1:9-11; Лк. 3:21-22)

13 Иисус ол уеде Галилеядан Иордан хемче, Иоаннга сугга суктуруп аар дээш, чедип келген. 14 Иоанн эгезинде Ону соксадып: Мен харын Силерге сугга суктурар ужурлуг мен. Силер чоп менээ келдинер? - деп турган.

15 Ынчалза-даа Иисус мынчаар харыылаан: Бо удаада ындыг болгай аан. Бурганнын бисти кылзын деп кузээн бугу чувезин ынчалдыр кууседир бис. Ынчаар орта, Иоанн чопшээрешкен. 16 Сугга суктуруп алгаш, Иисус хемден унуп кээри билек, дээр ангайып ажыттына берген. Оон Иисус Оон кырынче коге-буга дег бадып орар Бурганнын Сулдезин коруп каан. 17 Оон дээрден ун мынча дээн: Бо дээрге Мээн ханы ынак оглум-дур, Ол Мээн сеткилимге дыка-ла кирер-дир!

Иисустун куткуттургени (Мк. 1:12-13; Лк. 4:1-13)

4:1 Ыдыктыг Сулде ынчан Иисусту эрликке куткуттурери-биле ээн кургаг ховуже аппарган. 2 Дортен хун база дортен дун дургузунда шээрленгеш, Иисус аажок аштай берген. 3 Ынчан Анаа куткукчу эрлик чедип келгеш: Силер шынап-ла Бурганнын Оглу болзунарза, бо даштарга хлеб болу бээрин дужааптынар - дээн.

4 Иисус мынчаар харыылаан: Бижилгеде: Кижи чугле хлеб-биле эвес, а Бурганнын аксындан унген сос бурузу-биле амыдыраар болгай - деп бижээн-дир.*

* Ы. х. к. 8:3.

5 Эрлик ынчан Ону ыдыктыг хоорай Иерусалимче аппаргаш, Бурганнын оргээзинин кырынын эриинге тургускаш: 6 Силер Бурганнын Оглу болзунарза, черже шурай беринер. Чуге дээрге Бурган Бижилгеде: Бодунун толээлеринге Сени карактазын деп чагып каарга, тавангайын дашка илдикпезин дээш, олар Сени холдарынга кодуруп аарлар* - деп бижээн-дир - дээн.

* Ыд. ыр. 90:11-12.

7 Иисус анаа: Бижилгеде оон ынай: Дээрги-Бурган-Чаяакчынны шеневе!* - деп база чарлык болган болгай - деп харыылаан.

* Ы. х. к. 6:16.

8 Эрлик оон соонда Ону эн бедик дагже ундуре бергеш, бо делегейнин хамык курунелерин бугу ондур чаагайы-биле коргускеш: 9 Донгая кээп дужуп, менээ могеер болзунарза, бо бугуну Силерге бээр мен - дээн.

10 Иисус анаа: Ырап чор, эрлик! Бижилгеде: Бодуннун ДээргиБурган-Чаяакчынга могейип чор, чугле Анаа бараан бол - деп бижээн-дир - деп харыылаан.*

* Ы. х. к. 6:13.

11 Эрлик ынчан Ону каапкаш барган. Иисуска дээрнин толээлери чедип келгеш, Анаа бараан болуп эгелээннер.

Иисустун Галилеяга бараан болуушкунунун эгези (Мк. 1:14-15; Лк. 4:14-15)

12 Иоанны кара-бажынче киир октапканын дыннааш, Иисус Галилеяже ээп келген. 13 Ол Назаретти каапкаш, Галилея холдун эриинде, Завулон биле Неффалимнин черинде турар Капернаум хоорайга чурттай берген. 14 Исаия медээчини дамчыштыр мынча дээн состер боттанзын дээш, ынчаар болганы ол:

15 Иордан хемнин ол чарыында, далайже баар орукта Завулон биле Неффалимнин чери, оске чоннар улузунун чурту Галилея! 16 Думбей карангыга чурттап орган чон ондур улуг чырыкты коруп каан, олумнун холегези бургээн черге чурттап чораан улуска чырык чайнап келген.*

* Ис. 9:1-2.

17 Ол уеден бээр Иисус мынчаар суртаалдап эгелээн: Бачыдынар миннип, Бурганче эглинер! Чуге дээрге Дээрнин Чагыргазы чоокшулап келген-дир.

Баштайгы оореникчилер (Мк. 1:16-20; Лк. 5:1-11)

18 Бир-ле катап Галилея холдун эрии-биле эртип бар чыткаш, Иисус ийи алышкыны: Пётр деп адаткан Симонну база оон дунмазы Андрейни коруп каан. Олар балыкчылар болгаш, четкилерин холче салып турганнар. 19 Иисус оларга мынча дээн: Мени эдеринер. Силерни кижилер тывыкчылары кылып каар мен. 20 Алышкылар четкилерин каапкаш, ол дораан Ону эдерип чорупканнар.

21 Улаштыр бар чыткаш, Ол оске ийи алышкыны: Зеведейнин оглу Иаков биле оон дунмазы Иоанны коруп каан. Олар ачазы Зеведейбиле кады хемеде четкилерин септеп органнар. Иисус оларны кый депкен. 22 Алышкылар ол дораан хемезин-даа, ачазын-даа каапкаш, Ону эдерип чорупканнар.

Иисустун чонну ооредип, экиртип турганы (Лк. 6:17-19)

23 Иисус бугу Галилеяны эргий кезип, синагогаларга улусту ооредип, Дээрнин Чагыргазынын дугайында Буянныг Медээни суртаалдап база кандыг-даа аарыг-аржыктан улусту экиртип чораан. 24 Оон дугайында дамчыыр чугаа бугу Сирияга тарай берген. Янзы-буру аарыг-човаланга алыскан, куштуг аарышкыга хинчектеткен, букшуураан, тыртар болгаш мунчураан кижилерин улус Анаа эккеп туруп берген. Иисус оларнын шуптузун экиртип турган. 25 Галилеядан, Он-хоорайдан, Иерусалимден, Иудеядан болгаш Иорданнын ол чарыындан келген моон чон Ону эдерип чораан.

Иисустун даг кырынга чонга ооредиг бергени

5:1 Моон чонну коруп кааш, Иисус дагже уне берген. Ол орта олуруп аарга, оореникчилери Оон чанынга чедип келгеннер. 2 Иисус оларны ооредип, мынча дээн: Ылап шын амыр-чыргалдыг улус (Лк. 6:20-23) 3 Сагыш-хонну ядарааннар амыр-чыргалдыг, чуге дээрге Дээрнин Чагыргазы оларныы боор.
4 Мунгарап ыглааннар амыр-чыргалдыг, чуге дээрге Бурган оларны аргалап каар.
5 Томаанныглар амыр-чыргалдыг, чуге дээрге Бурганнын аазаан черин алырлар.
6 Бурганнын кузээн чуулун кылыксааш, аштап-суксаан чуве дег, кызып чуткээннер амыр-чыргалдыг, чуге дээрге Бурган оларны буруну-биле хандырар.
7 Оскелерге оршээлдиглер амыр-чыргалдыг, чуге дээрге Бурган оларга оршээлдиг боор. 8 Арыг чуректиглер амыр-чыргалдыг, чуге дээрге Бурганны коорлер.
9 Амыр-тайбын нептередикчилери амыр-чыргалдыг, чуге дээрге Бурган оларны ажы-толум деп адаар.
10 Бурганга шынчызы дээш, истедип сурдургеннер амыр-чыргалдыг, чуге дээрге Дээрнин Чагыргазы оларныы боор.

Истеп суруушкуннерге белен болунар (Мк. 9:50; Лк. 14:34-35)

11 Мени эдергенинер дээш, улус силерни бак соглээр, истеп сурер болгаш нугулдээр болза, ынчан амыр-чыргалдыг силер. 12 Ол дээш, ооруп-байырланар! Чуге дээрге аажок улуг шаннал силерни дээрге манаар. Силернин мурнунарда чурттап чораан медээчилерни база ынчалдыр истеп суруп турган.

13 Силер - кижи торелгетеннин дузу силер. Дус ажыг эвес апарза, оон амданын чунун-биле дедир эгидерил? Ол ам чуге-даа херек чок апаар база ону чугле улус таптай бассын дээш, ундур октаары артар. 14 Силер - бугу делегейнин чырыы силер. Даг кырында турар хоорай ажытталып шыдавас. 15 Кым-даа болза чырыткыны кывыскаш, савабиле дуй базырбас, а бажында хамык улуска чырызын дээш, ону колдуга салып каар. 16 Ачылыг ажыл-херээнер козулзун база улус Дээрде Аданарны алдаржытсын дээш, силернин чырыынар улус мурнунга база ынчалдыр чырызын.

Моисейнин берген хоойлузу

17 Мени ыдыктыг хоойлуну азы медээчилернин ооредиин куш чок болдурар дээш келген деп бодаванар. Мен оларнын ооредиин куш чок болдурар эвес, а кууседир дээш келген мен! 18 Алыс шынны чугаалап тур мен: дээр биле чер-ле хевээр турар болза, ол бугу боттанмаан шаанда, ыдыктыг хоойлудан чангыс-даа эн хензиг ужук, чангыс-даа шыйыг читпес. 19 Ынчангаш айтыышкыннарнын эн бичиизин-даа урээр болгаш оскелерни база ынчаар кылырынга ооредир кижи Дээрнин Чагыргазынга эн бичиизи боор. А айтыышкыннарны кууседир база оскелерни ынчаар ооредир кижи Дээрнин Чагыргазынга эн улуу боор. 20 Силерге чугаалап тур мен: Бурганнын кузел-соруун фарисейлер болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчыларындан артык шынчы куусетпес болзунарза, Дээрнин Чагыргазынче кирбес силер.

Килен дугайында

21 Бурунгу огбелерге мынча деп чугаалаанын дыннаан силер: Олурбе! А олурукчу кижи шуугуге толептиг.* 22 А Мен ам силерге бодунун чанында кижиге киленнээн кижи** безин шуугуге толептиг деп тур мен. Кым бодунун чанында кижиге: Чогенчиг хей! - дээрил, ону дээди иудей Човулелге эккеп шиидер, а кым: Мелегей! - дээрил, ол дээш, тамынын одунга орттенип хып туруп, харыы тудар.

* Хост. 20:13.
** Чамдык бурунгу грек созуглелдерде Киленнээн кижи деп состерге Хей черге деп состерни немээн.

23 Сен оргул салыр бедигээшче Бурганга оргулун аппаргаш, чанында кижинин сенээ бир-ле хомудалын сактып келзинзе, 24 оргулунну ону салыр бедигээш мурнунга каапкаш, баштай ол кижи-биле барып эптежип ал. Оон дедир келгеш, ам-на Бурганга оргулун кыл.

25 Сени буруудаткаш, шуугу черинче аппар чоруур кандыг-бир кижи бар болза, оон-биле орук ара эрте дээре эптежип ал. Оон башка адаанчын сени шииткекчиге хулээдип бээр, а шииткекчи сени карабажын танныылынга хулээдиптерге, ол сени кара-бажынче киир октаптар. 26 Сенээ чугаалап тур мен: оренни соолгу копеекке чедир толеп бербээн шаанда, оон унуп шыдавас сен.

Кады чурттаан эжинге оскерилбезинин дугайында

27 Кады чурттаан эжинге оскерилбе* - деп чугаалаанын дыннаан силер. 28 А Мен силерге херээженче туралап кайгапкан кижи-ле оонбиле сагыжында оскерлипкени ол деп чугаалап тур мен. 29 Он караан сени бачытче чыгаар болза, ону ушта казып, октавыт! Бугу мага-бодунну тамыже киир октадырынын орнунга, оон бир кезээнден адырлыры сенээ дээре. 30 Он холун сени бачытче чыгаар болза, ону одура шаап, октавыт! Бугу мага-бодунну тамыже киир октадырынын орнунга, оон бир кезээнден адырлыры сенээ дээре.

* Хост. 20:14.

Чарлыышкын дугайында (Мф. 19:9; Мк. 10:11-12; Лк. 16:18)

31 Мынча деп чугаалаан-дыр: Кадайы-биле чарлып турар кижи чарлыышкын херечилелин анаа бээр ужурлуг.* 32 А Мен болза, кадайынын самыыраанындан оске кандыг-бир чылдагаан-биле оон чарлып турар кижи ону ашаанга оскерлиринче албадапкан боор деп чугаалап тур мен. А ол ышкаш бодунун ашаандан чарылган херээженни кадайланып алган кижи база ашак-кадайнын аразында шынчы чорукту урээни ол.

* Ы. х. к. 24:1.

Дангырактар дугайында

33 Бурунгу огбелеривиске мынча деп база чугаалаанын дыннаан силер: Аксы-дангыраанны сагып чор. Дээрги-Чаяакчынын мурнунга аашкынган чувенни куусет.* 34 А Мен силерге шуут-ла дангыраглаванар деп чугаалап тур мен: дээр-биле-даа, чуге дээрге ол Бурганнын дужулгези-дир; 35 чер-биле-даа, чуге дээрге анаа Бурганнын буду дыштаныр-дыр; Иерусалим-биле-даа, чуге дээрге ол ондур улуг Хааннын хоорайы-дыр; 36 бодуннун бажын-биле-даа, чуге дээрге чангыс-даа дугунну ак азы кара кылып шыдаар эвес сен. 37 Чугле ылап ийе болза, ийе деп, ылап чок болза, чок деп чорунар. А анаа немей чугаалаан бугу чуве - эрликтен келген-дир.

* Сан. 30:3.

Дайзыннарынарга ынак болунар (Лк. 6:27-36)

38 Карактын долуу карак, диштин долуу диш* - дээнин дыннаан силер. 39 А Мен силерге мынча деп тур мен: бузуттуг кижиге удурланма. Он талакы чаагынче дажыпкан кижиге солагай талазын база догеп бер. 40 Хойленин хунаап алыр дээш, чаргы-чаалы ундурген кижиге тонунну база уштуп бер. 41 Сени оон-биле кады бир километр эртеринче албадапкан кижи-биле кады немей база бир километрни эрт. 42 Сенден диленген кижиге бер, сенден чегдинген кижиге бербес мен диве. * Хост. 21:24.

43 Чанында кижиге ынак бол,* а дайзынынны коор хоннун чок бол - деп чугаалаанын дыннаан силер. 44 А Мен ам силерге мынча деп тур мен: дайзыннарынарга ынак болунар, силерни истеп сургеннер дээш, моргунер.** 45 Оон ачызында Дээрде Аданарнын ажы-толу боор силер. Ол Бодунун хунунге бузуттуг-даа, буянныг-даа улустун кырынга денге хуннээрин чарлык бооп, эки-даа, бак-даа улусче чаъзын денге чагдырып турар болгай. 46 Чуге дээрге чугле силерге ынак улуска ынак болзунарза, чуу дээш шаннал алыр силер? Ундуруг хавырыкчылары база ынчалдыр кылып турар болгай. 47 Чугле боттарынарнын эш-оорунер-биле мендилежип чоруур болзунарза, онзагай чуну кылып чоруурунар ол? Оске чоннар улузу база ынчалдыр кылып турар болгай.

* Лев. 19:18.
** Чамдык бурунгу грек созуглелдерде бо состерге: Силерни каргап турарларны алгап йорээнер, силерни коор хоон чок улуска буяндан кылынар, силерни хомудатканнар дээш, моргунер - деп состерни немээн.

48 Ынчангаш Дээрде Аданарнын болбаазыны дег, ындыг болбаазын бооп корунер.

Ядыыларга ачы-дуза дугайында

6:1 Кордунер бе, чугле улус-ла силерни корзун дээш, Бурганга таарымчалыг херектерни улус мурнунга кыла бербенер: ынчалзынарза, Дээрде Аданарнын шанналын албас силер.

2 Ынчангаш ядыыларга хайырлал берип тура, ийи арынныгларнын, улус оларны мактазын дээш, синагогалар болгаш кудумчуларга кыла бээри дег, хойге чарлаттынманар. Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: олар бодунун шанналын поктур ап алганнар-дыр. 3 А сен чединмес кижиге дузалап турунда, он холун чуну кылып турарын солагай холун билбезин. 4 Сээн ол хайырлалын чажыт болзун. Ынчан бугу чажыт чувени коруп турар Адан сени шаннаар*.

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде Шаннаар деп соске Ажыы-биле деп состу немээн.

Моргул дугайында (Лк. 11:2-4)

5 Моргуп тура, синагогалар болгаш кудумчу белдирлеринге туруп алгаш, кижи бурузу оларны корзун дээш, моргуурунге ынак ийи арынныглар дег болбанар. Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: олар бодунун шанналын поктур ап алганнар-дыр. 6 А сен моргуп тура, орээлинче кире бергеш, эжиин хаап алгаш, козулбес Аданга моргу. Ынчан бугу чажыт чувени коруп турар Адан сени шаннаар*.

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде Шаннаар деп соске Ажыы-биле деп состу немээн.

7 А моргуп тура, оске чоннар улузу дег, артык состер этпенер. Олар хой шуугаарывыска, Бурган бисти дыннап каар деп кордаарлар. 8 Оларга домей болбанар, чуге дээрге Аданардан дилеп четтикпейн чыдырынарда-ла, Ол силерге чуу херегин билир. 9 Мынчаар моргуп чорунар:
Дээрде Адавыс!
Сээн адын алдаржызын!
10 Сээн Чагырган чедип келзин.
Дээрге дег, черге база
Сээн кузел-соруун чогуп бутсун.
11 Амыдыраар хлеб-тараавысты
богун биске хайырла.
12 Биске буруулуг улусту оршээгенивис дег,
бачыттарывысты база биске оршээ.
13 Бисти куткулгеге алыспас кылып кор,
ол ышкаш бузуттугдан бисти адырып кор.
Чуге дээрге Сээн Чагырган, кужун база алдарын
кезээ монгеде турар. Аминь.

14 Улустун уулгедиглерин оршээр болзунарза, Дээрде Аданар база силернин уулгедиглеринерни оршээр. 15 А улустун уулгеткен багын оршээвезинерзе, Дээрде Аданар база силернин уулгедиглеринерни оршээвес.

Шээрлениринин дугайында

16 Шээрленип тургаш, ийи арынныглар дег, холуе берген чорбанар. Олар боттарынын шээрленип турарын улус корзун дээш, арын-шырайын ажаавастар. Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: олар бодунун шанналын поктур ап алганнар-дыр. 17 А сен шээрленип тура, бажын дугун шеверленип, арнын чуп ал. 18 Шээрленип турарынны чажыт бугу чувени коруп турар Адандан оске кым-даа билбезин. Ынчан чажыт бугу чувени коруп каар Адан сени шаннаар.*

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде Шаннаар деп соске Ажыы-биле деп состу немээн.

Бурган эртине-байлактан чугула (Лк. 12:22-34; 11:34-36; 16:13)

19 Бодунарга эртине-байлакты черге чыгбанар, анаа ону узут-ховаган угдередип кааптар, дат тудуп чиптер база оорлар бажынче шургуп киргеш, оорлап аппаар. 20 Эртине-байлаанарны дээрге чыып алынар, анаа ону узут-ховаган-даа, дат-даа чивес база оорлар-даа шургуп киргеш, алгаш барбас. 21 Чуге дээрге эртине-байлаанар кайда болдур, чурээнер база ында боор.

22 Мага-боттун чырыткызы - карак ол-дур. Ынчангаш карактарла кадык болза, бугу мага-бодунну чырык дола бээр. 23 А караан четпестээн* болза, бугу мага-бодунну карангы бургээр. Ынчаарга сенде бар чырык карангы апарган болза, ол карангы кайы хире думбей деп!

* Кадык карак деп кожурген уткалыг чугаа иудей чонда чаагай сеткилди коргускен, а Четпестээн карак - чазый-харам чорукту коргускен боор.

24 Кым-даа ийи дээргиге хары угда бараан бооп шыдавас: чок-ла болза бирээзин корбес, а оскезинге ынак боор азы бирээзинге кызып бараан болгаш, оскезин тоовас боор. Силер база Бурганга болгаш акша-монгунге хары угда бараан болуп шыдавас силер.

25 Ынчангаш силерге чугаалап тур мен: амыдыраар дизе - чуну ижер-чиирил деп; мага-бодунарга - чуну кедерил деп сагыш човаванар. Амыдырал чугле аъш-чемден хамаарышпас, а мага-бот хептен чугула. 26 Дээрнин куштарын корунерден: олар тараа тарывас, дужудун ажаавас, анмаарже шыгжавас-тыр, ындыг-даа болза Дээрде Аданар оларны ашкарып-чемгерип турар-дыр. А силер куштардан оранчок унелиг болгай силер! 27 Силернин аранардан кайынар ол бугу дээш сагыш човааш, назынын оода-ла бир шак хире узадып шыдааныл?* 28 Хеп-даа дээш, чуге сагыш човаар силер? Шолде лилия чечектернин канчаар озерин корунерден: ажылдавас, аргыттынмас болгайлар. 29 Ынчалза-даа Соломон хаан безин бодунун бугу ондур чаагайы-биле ол чечектернин оода кайы-бирээзи дег кеттинип корбээнин силерге чугаалап тур мен. 30 Шолде богун бар, а даарта суугуже киир октаптар оът-сигенни безин Бурган ынчалдыр хепкерер болганда, а силерни кайы хире хепкерер деп бодаар силер, чегей бузурелдиглер!

* Бо шулуктун оске утказы: Силернин аранардан кайынар, сагыш човааш, дурт-сынын оода бир кыры дурту хире узадып шыдааныл? - бооп чадавас.

31 Ынчангаш сагыш човаванар база: Чуну чиир бис?, Чуну ижер бис? азы Чуну кедер бис? - деп туруп бербенер. 32 Оске чоннар улузу ол бугу дээш холзеп чоруур. А Дээрде Аданар силерге ол бугу херек дээрзин билир. 33 Чуну-даа мурнай Бурганнын Чагыргазынга башкартырын кызынар, Бурганнын силерни кылзын деп кузээн чувезин кылынар. АОл силерге арткан бугу чувени бээр. 34 Ынчангаш даартагы хун дээш сагыш човаванар. Даартагы хун боду дээш боду сагыш човаар: хун бурузунде бодунун ажаанзыралы баш ажыг боор.

Оскелерни шиитпенер (Лк. 6:37-38, 41-42)

7:1 Кымны-даа шиитпенер, Бурган ынчан силерни база шиитпес. 2 Чуге дээрге оскелерни канчаар шииде-дир силер, Бурган силерни база ынчаар шиидер, а кандыг хемчээл-биле хемчээй-дир силер, Бурган силерге база ынчаар хемчээр. 3 Бодуннун караанда чудукту эскербейн чыткаш, чанында эжиннин караанда чартыны чуге эскерип каар сен? 4 Бодуннун караанда чудук бар хиренде, чанында эжинге канчап: Караанда чартыны ап кааптайн - дээр сен? 5 Ийи арынныын ол-дур! Баштай бодуннун караанда чудукту уштуп каавыт, эжиннин караандан чартыны канчаар уштурун ынчан коруп каар сен.

6 Ыттарга ыдыктыг чуулдер каап бербенер, хаваннар мурнунга ак шуру эртине чашпанар. Оон башка ыттар эглип келгеш, бодунарже халдап кээр, а хаваннар эртиненерни таптай базып кааптар.

Диленинер, диленер, эжикти соктанар (Лк. 11:9-13)

7 Диленинер, силерге бээр; диленер, тып аар силер; эжикти соктанар, силерге ажыдып бээр. 8 Диленген кижи бурузу алыр, дилээн кижи бурузу тып алыр, соктаан кижи бурузунге ажыдып бээр.

9 Оглу хлеб айтырарга, силернин аранардан кым олче даш сунарыл? 10 А балык айтырарга, кым чылан сунуп чыдарыл? 11 Каржы-бакдаа тургаш, ажы-толунерге буянныг белек берип билир болзунарза, Дээрде Аданар Оон диленген улуска кайы хире хой ачы-буян хайырлалын бербес деп! 12 Ынчангаш силерге улус кандыг хамаарылгалыг болзун деп кузей-дир силер, боттарынар база улуска ындыг хамаарылгалыг болунар. Моисейнин хоойлузунун база медээчилернин ооредиинин алыс утказы мында болдур ийин.

Тар эжик (Лк. 13:24)

13 Тар эжик дамчып киринер, чуге дээрге олум эжии алгыг, а ынаар чедире бээр орук делгем, хой улус ол орук-биле бар чыдар. 14 Ынчалза-даа амыдыралдын эжии тар, а ынаар чедире бээр орук кызаа, ону тып чедип кээр улус эвээш.

Улусту кылган ажылынын уре-туннелинден билип аар (Лк. 6:43-44; 13:25-27)

15 Меге медээчилерден кичээнинер. Олар силерже хой кежи эштип алган чедип кээр, а херек кырында араатан борулер боор. 16 Оларны кылган ажылынын уре-туннелинден танып аар силер. Тенниг чадан ыяштан виноград чимизин азы тенниг оотпактан смоква чимизин чыыр ийикпе? 17 Шак ынчаар эки ыяш чаагай чимис бээр, а багай ыяш багай чимис бээр. 18 Эки ыяш багай чимис бербес, а багай ыяш эки чимис бербес. 19 Эки чимис бербестээн ыяштарны кескеш, отче киир октаптар. 20 Ынчангаш оларны кылган ажылынын уре-туннелинден билип аар силер.

21 Менээ: Дээрги! Дээрги! - деп турар кижи болган-на Дээрнин Чагыргазынче кирип шыдавас, а чугле Мээн Дээрде Адамнын кузел-соруун кууседип чоруур кижи кирер. 22 Ол хун Менээ дыка хой улус мынча дижи бээр: Дээрги! Дээрги! Силернин адынардан суртаалдавайн келдивис бе? Силернин адынар-биле буктарны ундур сывыртавайн турдувус бе? Силернин адынар-биле дыка хой кайгамчык чуулдерни кылбадывыс бе? 23 Мен ынчан оларга узе соглээр мен: Мен силерни кажан-даа билбес чордум. Бачыт уулгедикчилери, Менден ыранар!

Ийи бажын тудукчузу (Лк. 6:47-49)

24 Ынчангаш Мээн бо состеримни дыннап турар база херек кырында сагып чоруур кижи бурузу бодунун бажынын хая кырынга тудуп алган угаанныг кижиге домей. 25 Чаъс кудуп, хемнер дажып, хатшуурган киткээш, бажынны хоме тавараан. А ол бузулбаан, чуге дээрге оон таваан хаяда салган-дыр. 26 Ынчаарга Мээн состеримни дыннап турар, ынчалза-даа херек кырында сагывас кижи бурузу бодунун бажынын элезин кырынга туткан сээден кижиге домей. 27 Чаъс кудуп, хемнер дажып, хат-шуурган киткээш, бажынны хоме тавараан. А ол коргунчуг дааш-биле буступ кээп душкен.

28 Иисус ол чугаазын доозуптарга, чыылган чон Оон берген ооредиин кайгап ханмаан. 29 Чуге дээрге Ол улусту ном-хоойлу тайылбырлакчызы ышкаш эвес, а эрге-чагырга ээлээн кижи ышкаш ооредип турган.

Экирбес кеш аарыглыг кижини экирткени (Мк. 1:40-45; Лк. 5:12-16)

8:1 Иисус дагдан бадып кээрге, эндерик хой чон Ону эдерип чорупкан. 2 Анаа экирбес кеш аарыглыг кижи чедип келгеш, Оон мурнунга дис кырынга олургаш: Дээрги! Кузээр-ле болзунарза, мени арыглап каап шыдаар силер - дээн. 3 Иисус холун сунуп, ол кижиге дээскеш, мынча дээн: Кузеп тур мен, арыгланы бер! Экирбес кеш аарыы дораан-на ол кижиден сойлу берген. 4 Иисус ынчан анаа мынча дээн: Дынна, бо дугайында кымга-даа чугаалава. Баргаш, Бурганнын бараалгакчызынга барып коступ каг. Оон соонда Моисейнин хоойлузунда айытканын ёзугаар Бурганга оргулду кыл. Сен ол оргулун-биле экирээнинни улуска херечилеп коргускен боор сен.

Чус шериг баштынчызынын чалчазын экирткени (Лк. 7:1-10)

5 Иисус Капернаумга чедип кээрге, рим чус шериг баштынчызы Анаа чоокшулап келгеш, дуза дилээн. 6 Ол мынча дээн: Дээрги, мээн бир чалчам бажынымда мунчурааш, аажок хинчектенип чыдыр. 7 Иисус анаа: Мен ам баргаш, ону экиртип каар мен - деп харыылаан. 8 Чус шериг баштынчызы мынча дээн: Дээрги, бажынымнын эргинин Силерге артадырынга толеп чок кижи-дир мен. Чугле дужаап корунер: мээн чалчам ынчан экирий бээр. 9 Мен бодум чагырга адаанда кижи-дир мен, бодумнун чагырган шериглерим база бар. Оларнын бирээзинге Бар дээримге, бар чыдар; оскезинге Бээр кел дээримге, чедип кээр; чалчамга Мону кыл дээримге, кылып каар болгай.

10 Иисус ындыг чугаа дыннааш, кайгай берип, Ону эдерип чораан улуска мынча дээн: Израильден кымда-даа мындыг улуг бузурел барын корбээнимни чугаалавас аргам чок-тур! 11 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: чоон база барыын чуктен келген дыка хой улус Дээрнин Чагыргазынга Авраам, Исаак болгаш Иаков олар-биле кады дойлаар олуттарны ээлептер. 12 А Дээрнин Чагыргазынын улузу боор кылдыр баш бурунгаар коруп каан улус думбей карангыже ундур сывыртадып аар. Анаа чугле ыы-сыы болгаш диштер кыжыраажы дынналыр. 13 Иисус оон чус шериг баштынчызынга: Чана бер. Бугу чуве сээн бузурелин ёзугаар болур - дээн. Чус шериг баштынчызынын чалчазы ол дораан экирий берген.

Иисустун хой улусту экирткени (Мк. 1:29-34; Лк. 4:38-41)

14 Иисус Пётрнун бажынынга келгеш, оон кат-иези халыын аарыгдан изип-хып чыдарын коруп каан. 15 Ол оон холунга дээптерге, эъдинин изии дораан чавырлы берген. Херээжен туруп келгеш, Иисуска бараан болуп эгелээн. 16 Кежээ душкенде, Анаа эндерик хой букшуураан улус эккелгеннер. Ол Бодунун созу-биле буктарны ундур сывыртааш, хамык аарыг улусту экиртип каан. 17 Медээчи Исаияны дамчыштыр медеглеттинген: Ол биске онаажыр ужурлуг хилинчекти Боду чуктээш, бистин човаланывысты ап алды* - дээн состер боттаныр ужурлуг турган болгаш, ол бугунун ынчаар болганы ол.

* Ис. 53:4.

Иисусту эдерери берге (Лк. 9:57-62)

18 Бодун долгандыр турар моон чонну коруп кааш, Иисус оореникчилеринге холдун ол чарыынче эжиндирип кеже бээрин дужааган. 19 Анаа бир ном-хоойлу тайылбырлакчызы чедип келгеш: Башкы, кайнаар-даа баар болзунарза, Силерни эдерер мен - дээн. 20 Иисус: Дилгилер унгурлуг болур, дээрнин куштары уялыг болур, а Кижи амытан Оглунга кум кыннып аар чер безин тывылбас-тыр - деп харыылаан. 21 Оон оске оореникчизи Анаа: Дээрги! Баштай баргаш, ачамны хооржудуп каарын чопшээренер - дээн. 22 А Иисус анаа мынчаар харыылаан: Мени эдер! Олуглер боттарынын олуг кижилерин хооржудуп тургай аан.

Иисустун шуурганны томаартканы (Мк. 4:35-41; Лк. 8:22-25)

23 Иисус хемеже олуруптарга, оореникчилери Ону эдерип олурупканнар. 24 Хенертен холге куштуг шуурган эгелеп, чалгыглар хемени хоме шаап эгелээн. А Иисус удуп чыткан. 25 Оореникчилери Оон чанынга келгеш, Ону оттурупкаш: Дээрги! Бисти камгаланар, дужуп олдувус-ле! - деп алгыржы бергеннер. 26 Иисус оларга мынча дээн: Чегей бузурелдиглер, чуге ындыг кортук силер? Ол оон туруп келгеш, хат биле сугну томаарыыр кылдыр чагырарга, шуут-ла ыржымшыпшын апарган. 27 Улус кайгаанындан аайын тыппайн турган: Хат биле суг безин Анаа чагыртып турар, бо чуу адам Кижил?

Букшуураан ийи кижини экирткени (Мк. 5:1-20; Лк. 8:26-39)

28 Иисус холдун ол чарыында Гадаранын* черинче кежип кээрге, чевег-куйлардан Анаа уткуй букшуураан ийи кижи унуп келген. Олар аажок дуржок боорга, кым-даа ол оруктап чоруурундан сестир турган. 29 Бурганнын Оглу, Силерге бистен чуу херегил? - деп, олар алгыржып унгеннер. - Силер бисти доктааткан хуусаа бетинде хинчектээр дээш бээр келдинер бе?

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде Гадаранын эвес, а Герасанын азы Гергесанын деп бижээн.

30 Олардан ыракта бир кодан хаван одарлап чораан. 31 Буктар Иисустан дилеп, ээрежип эгелээннер: Бисти бо улустан ундур сывырар болзунарза, кодан хаванче чорудуп корунер! 32 Иисус оларга мынча дээн: Барынар! Буктар улустан унгеш, хаваннарже кире бергеннер. Ол дораан кодан хаван чуму-биле кадыр элден холче шурай бергеш, дужуп олуп калган. 33 Хаван кадарчылары дезип ынай болганнар. Олар хоорайга баргаш, болган бугу чуулду, букшуурааннар-биле чуу болганын база, чугаалап четкеннер. 34 Хоорайжылар ынчан догерези Иисуска уткуй унуп келгеннер. Ону коруп кааш, оларнын чурттаан черинден чоруй баарын Оон дилеп эгелээннер.

Иисустун чартыктаан кижинин бачыттарын оршээгени (Мк. 2:1-12; Лк. 5:17-26)

9:1 Иисус холдун ол чарыынче хемелиг эжиндирип кеже бергеш, Бодунун чурттаан хоорайынче ээп келген. 2 Бир чартыктаан кижини элээн каш кижи Анаа дожээнин кырынга кодуруп эккелген. Иисус оларнын бузурелин коргеш, чартыктаан кижиге: Дидим бол, оглум! Бачыттарын оршээттинген-дир - дээн. 3 Ынчан ном-хоойлу тайылбырлакчыларынын чамдыызы иштинде мынча деп бодаан: Бо кижи Бурганны дора коруп тур!

4 Иисус оларнын бодалдарын билир болгаш, мынча дээн: Силернин чуректеринерде чуге ындыг бак сагыш барыл? 5 Чуну чугаалаары беленил: Бачыттарын оршээттинген-дир - дээри бе азы: Туруп келгеш, чорувут - дээри бе? 6 Ынчаарга Кижи амытан Оглу чер кырынга бачыттарны оршээр эргелиг дээрзин билип алынар... - Иисус ынчан чартыктаан кижиге мынча дээн: Туруп келгеш, дожээнни алгаш, бажынынче чорувут. 7 Ол кижи туруп келгеш, бажынынче чорупкан. 8 Чыылган чон ону коргеш, коргуп-суртеп, ындыг эрге-чагырганы кижи амытанга хайырлаан Бурганны алдаржыдып турган.

Иисустун Матфей Левийни кый дээни (Мк. 2:13-17; Лк. 5:27-32)

9 Ол черден улаштыр чорупкаш, Иисус Матфей дээр кижини коруп каан. Ол кижи ундуруг хавырар черинге ундуруг хавырып олурган. Иисус анаа: Мени эдерип чорувут - деп чугаалаан. Ол туруп келгеш, Ону эдерип чорупкан.

10 Оон соонда Иисус бир-ле катап Матфейнин бажынынга чемненип олурда, анаа хой ундуруг хавырыкчылары база оске-даа бачыттыг кижилер чыглып келген. Олар Иисус болгаш Оон оореникчилери-биле кады чемненгеннер. 11 Фарисейлер ону коргеш, Иисустун оореникчилеринден: Силернин Башкынар чуге ундуруг хавырыкчылары-биле база бачыттыг улус-биле кады чемненип олурары ол? - деп айтырганнар.

12 Ону дыннап кааш, Иисус мынча дээн: Эмчи кадык эвес, а аарыг улуска херек болгай. 13 Баргаш: Оргулду эвес, оршээлди кузеп тур мен* - дээн состернин утказын билип алынар. Мен бо делегейге Актыг, бачыт чок бис дээр улусту эвес, а бачыттыг улусту кый дээр дээш келген мен!

* Ос. 6:6.

Шээрлениринин дугайында (Мк. 2:18-22; Лк. 5:33-39)

14 Оон соонда Иисуска Иоаннын оореникчилери келгеш, айтырыг салганнар: Чуге бис база фарисейлер ургулчу шээрленир улус бис, а Силернин оореникчилеринер чуге шуут ынчанмазыл? 15 Иисус оларга мынчаар харыылаан: Кудээ оол олар-биле кады турар шагда, куда доюнга оон эштери оолдар кудараар деп бе? Ынчалза-даа кудээ оолду олардан чарып аппаар хуннер чедип кээр, чогум-на ынчан олар шээрлени бээрлер. 16 Кым-даа эрги хепке чаа постен чамашкы салбас, ынчаар болза, чамашкы эрги посту чыырылдыр тыртыптар, а ойбак оон-даа улуг апаар. 17 Кым-даа чаа душкен араганы эрги когээрже кутпас, ынчаар болза, чаа арага когээрни деже тептер, ынчан арагадаа токтуп каар, когээр-даа сандан унер. Чаа араганы чаа когээрже кудар херек, ынчан арага-даа, когээр-даа будун артар.

Дарганын уруун диргискени болгаш аарыг херээженни экирткени (Мк. 5:21-43; Лк. 8:40-56)

18 Иисус олар-биле чугаалажып турда, Анаа бир дарга кижи чедип келгеш, дис кырынга олуруп, могейгеш: Мээн уруум олурунун кырында тур, ынчалза-даа Силер чедип келгеш, холунарны анаа дегзип корунер - ол дириг артар - дээн. 19 Иисус оореникчилери-биле кады ону эдерип чорупкан. 20 Хенертен он ийи чыл дургузунда ханы токтуп аараан херээжен Иисустун артындан чедип келгеш, Оон хевинин ужунга дээй каапкан. 21 Ол иштинде: Оон оода-ла хевинге дээпсимзе, экирий бээр боор мен - деп бодаан. 22 Иисус эргилгеш, ону коруп кааш, мынча дээн: Кызым, дидим бол! Бузурелин сени экиртип-камгалап кагды. Шак ол ойден бээр демги херээжен кадык апарган.

23 Иисус дарганын бажынынче кирип келгеш, шоор ойнакчыларын база аймап-холзээн чонну коруп каан. 24 Ол: Унуп чорунар! Бо уруг олбээн, а удуп чыдар кижи-дир! - дээн. Ынчаарга улус Ону кочулап эгелээн.

25 Хамык улусту албадап ундуруптерге, Иисус уругнун орээлинче киргеш, оон холундан тудуп аарга, ол туруп келген. 26 Болган чуул дугайында дамчыыр чугаа ук черни бир кылдыр тарай берген.

Иисустун ийи согур кижини база уну чок кижини экирткени

27 Иисус оортан чоруптарга, ийи согур кижи Ону эдерип: Давидтин Оглу, бисти кээргеп, оршээнер! - деп кыйгырып чораан.

28 Иисус бажынче кире бээрге, согурлар Анаа чоокшулап келгеннер. Ол: Силерге Мээн дузалап шыдаарымга бузуреп тур силер бе? - деп айтырган. Согурлар: Ийе, Дээрги! - деп харыылааннар. 29 Иисус ынчан оларнын карактарынга деггеш: Бузурелинер аайы-биле ынчалдыр болгай аан - дээн. 30 Ол-ла дораан оларнын карактары коре берген. А Иисус оларга: Кым-даа Мени кымыл дээрзин билбес болзун - деп аажок шынгыы чагып каан. 31 Ынчалза-даа ол ийи кижи чоруткаш, Оон дугайында чугааны чоок-кавыга тарадыпкан.

32 Олар оон чаа-ла чоруп турда, кезек улус Иисуска букшуураан, уну чок кижини эккелген. 33 Букту ундур сывырыптары билек, уну чок кижи чугаалап эгелээн. Улус кайгап-харап: Израильге ындыг чувени улус кажан-даа корбээн! - дижип турган. 34 А фарисейлер: Иисус буктарны оларнын ноянынын кужу-биле ундур сывырып турар-дыр - деп турганнар.

Кадарчы чок хойлар

35 Иисус бугу хоорайларны, суурларны эргий кезип, синагогаларга улусту ооредип, Дээрнин Чагыргазынын дугайында Буянныг Медээни суртаалдап база кандыг-даа аарыг-аржыктан экиртип чораан.

36 Чыылган моон чонну коргеш, Иисус улусту кээргей берген, чуге дээрге олар, кадарчызы чок хойлар дег, канчаар-даа харык чок база могап-турупкан болганнар. 37 Ол оореникчилеринге мынча дээн: Ажаар дужут хой, а ажылдаар улус эвээш-тир. 38 Ынчангаш дужут ажаалдазынын Ээзинден диленер: Ол шолдерже ажылдаар улустан ам-даа чорутсун.

Иисустун он ийи элчинни шилип алганы (Мк. 3:13-19; 6:7-13; Лк. 6:12-16; 9:1-6)

10:1 Иисус Бодунун эн чоок он ийи оореникчизин чыып алгаш, оларга буктарны ундур сывырар база кандыг-даа аарыг-аржыктан экиртир эрге-кушту берген. 2 Он ийи элчиннин аттары бо-дур: оларнын баштайгызы боор Пётр деп адаткан Симон биле оон дунмазы Андрей, Зеведейнин оглу Иаков биле оон дунмазы Иоанн, 3 Филипп биле Варфоломей, Фома биле ундуруг хавырыкчызы Матфей, Алфейнин оглу Иаков биле Фаддей*, 4 Симон Кананит** биле соолунде барып Христосту садыпкан Иуда Искариот.

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде Фаддей эвес, а Фаддей деп адаткан Леввей деп бижээн.
** Кананит - арамей дылдан укталган бо сос Кана хоорайнын адынга дуушпес, а Торээн чурту дээш, чуткулдуг демисекчи дээн уткалыг бооп чадавас (Лк. 6:15 кор).

5 Иисус он ийи элчинин чорудуп тура, мындыг айтыышкын берген: Оске чоннар улузунче-даа, Самариянын хоорайларынче-даа барбанар. 6 Хамыктын мурнунда Израильдин чонунун олуп читкен хойлар дег улузунче барынар. 7 Баргаш: Дээрнин Чагыргазы чоокшулап келген-дир! - деп суртаалданар. 8 Аарыг улусту экиртинер, олуглерни катап диргизинер, экирбес кеш аарыглыгларны арыгланар, буктарны ундур сывыртанар. Халаска алган силер - халаска беринер. 9 Орукче унерде, бодунарга алдын, монгун, чес чоостар албанар. 10 Орукче унерде, диленир хап-сава-даа, солуттунар хеп-даа, кедер идик-даа, даянгыыш-даа албанар, чуге дээрге ажылдаан кижи амыдыраар аъш-чеминге толептиг боор.

11 Кандыг-бир хоорайга азы суурга чедип келгеш, ында толептиг кым барын билип алгаш, чоргужеге чедир оон бажынынга турунар. 12 Ол бажынче кирип келгеш, ээлерин: Амыргын-на бе! - деп мендиленер. 13 Бажын силернин мендинерге толептиг болза, кузээн амыр-тайбынынар орта артып калзын, а толептиг эвес болза, анаа кузээн амыр-тайбынынар чогуп бутпезин. 14 А кандыг-бир кижи силерни хулээп албас база созунерни дыннавас болза, ол бажындан азы хоорайдан чоруп тура, будунарда довуракты-даа кактап кааптынар. 15 Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: ол хоорайга коорде, Содом биле Гоморрага безин шуугу хунунде оршээл улуг боор.

Истеп суруушкуннер дугайында сагындырыг (Мк. 13:9-13; Лк. 12:2-9; 21:12-17)

16 Дыннанар, Мен силерни оор бору аразынче хураганнарны дег чорудуп тур мен. Ынчангаш чыланнар дег оваарымчалыг, коге-бугалар дег кем чок болунар. 17 Улустан кичээнинер. Олар силерни шиидери-биле дээди Човулелдерге хулээдип, синагогаларга эриидей бээр. 18 Мени дээш, силерни чагырыкчылар болгаш хааннар мурнунга эккеп тургузуптар, ынчан оларга база оске чоннар улузунга Мээн дугайымда херечилээр силер. 19 Олар силерни эккээрге, чуну база канчаар чугаалаарыл деп сагыш човаванар. Чуну чугаалаарынар силерге ол шакта илерей бээр. 20 Чуге дээрге силер эвес, а Аданарнын Сулдези силерни дамчыштыр чугаалай бээр.

21 Акызы дунмазын, ачазы ажы-толун олурери-биле бериптер. Ажы-толу база ада-иезинге удур тура халааш, оларны олурери-биле бериптер. 22 Хамык улус Мен дээш, силерни корбестей бээр. Ынчалза-даа эчизинге чедир шыдашкан кижи камгалалды алыр. 23 Силерни бир хоорайга истеп суре берзе, оскезинче дезиптинер. Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: Израильдин хамык хоорайларын эргий кезип четтикпээнинерде-ле, Кижи амытан Оглу чедип кээр.

24 Оореникчи башкызындан бедивес, а чалча дээргизинден бедивес. 25 Оореникчи башкызынга деннешсе, сеткили ханар, а чалча дээргизинге деннешсе, сеткили ханар. Бажын ээзин Веельзевул* деп адаар болза, оон ог-булезинин улузун оон-даа дора кылдыр адавас бе?

* Веельзевул - буктарнын чагырыкчызы, эрликтин бир ады.

26 Ынчангаш олардан кортпанар. Косту бербес хире чажыт чуу-даа чок база илерей бербес хире будуу чуу-даа чок. 27 Мээн силерге карангыда чугаалаан чувемни хуннун чырыында чугааланар, силернин кулаанарга сымыранган чувемни шупту улуска дынналдыр медегленер. 28 Мага-ботту олурзе-даа, сулденерни олуруп шыдавас улустан кортпанар. Сулденерни-даа, мага-бодунарны-даа тамыже киир октааш, узуткап шыдаар Бургандан коргунар. 29 Ийи бора-хокпешти бир чес чоос-биле садып албас ийикпе? Ындыг-даа бол Аданарнын кузел-соруу чокта, оларнын чангызы-даа черже кээп душпес. 30 А силернин бажынар дугун безин санап каан болдур ийин! 31 Ынчангаш хей черге кортпанар: силер эндерик хой бора-хокпештен унелиг силер!

32 Мени улус мурнунга ажыы-биле хулээп коор кижи бурузун Мен база Дээрде Адамнын мурнунга хулээп коор мен. 33 А Менден улус мурнунга ойталаар кижиден Мен база Дээрде Адамнын мурнунга ойталаар мен.

Христоска бурун шынчы болунар (Мк. 9:41; Лк. 12:51-53; 14:26-27)

34 Мени бо делегейже амыр-тайбын эккээр дээш келген кылдыр бодаванар. Амыр-тайбын эвес, а ангылажыг эккээр дээш, келген мен. 35 Мен Оглун ачазындан, уруун авазындан, кеннин кунчуундан ангылаар дээш келген мен. 36 Кижиге ог-булезинин улузундан ожээнниг дайзыннар турбас апаар.*

* Мих. 7:6.

37 Ава-ачазынга Менден артык ынак кижи Менээ таарышпас. Оглу-кызынга Менден артык ынак кижи Менээ таарышпас. 38 Бодунун белдир-крезин чуктевес база Мени эдербес кижи Менээ таарышпас. 39 Бодунун амы-тынын камгалап алыксаан кижи амытынын ышкынып алыр. Ынчаарга амы-тынын Мен дээш ышкынар кижи амы-тынын тып алыр. 40 Силерни хулээп аар кижи Мени хулээп ап турары ол, а Мени хулээп аар кижи Мени айбылап чоруткан Адамны хулээп ап турары ол. 41 Медээчини, медээчи-дир сен дээш, хулээп аар кижи оон шанналын алыр. А Бурганга шынчы кижини, Бурганга шынчы-дыр сен дээш, хулээп аар кижи оон шанналын алыр. 42 Бо ынай, кошкак улустун бирээзинге, Мээн оореникчим болганы дээш, аяк ишти-даа соок суг кудуп бээр кижи бар болза, ол бодунун шанналын канчап-даа чидирбезин силерге чугаалап тур мен.

Иоанн Медеглекчинин оореникчилери (Лк. 7:18-35)

11:1 Бодунун он ийи оореникчизинге суртаалдап дооскаш, Иисус Галилеянын хоорайларынга улусту ооредири-биле база суртаалдаары-биле улаштыр чорупкан. 2,3 Кара-бажынга чыткан Иоанн Христостун кандыг ажыл-ууле кылып турарын дыннааш, Олче бодунун оореникчилерин:* Чедип кээр ужурлуг кижи Силер силер бе азы оскезин манаар бис бе? - деп айтырары-биле чорудупкан. 4 Иисус оларга мынчаар харыылаан: Коруп база дыннап турар чувенерни Иоаннга дамчыдып чединер: 5 согурлар каракталып, аскактар кылаштап, экирбес кеш аарыглыглар арыгланып, дулейлер дыннап, олуглер катап дирлип, ядыыларга Буянныг Медээни дыннадып турарын чугаалаар силер. 6 Мени чигзиниг чок хулээп алган кижи амыр-чыргалдыг боор.

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде Бодунун оореникчилерин эвес, а Бодунун ийи оореникчизин деп бижээн.

7 Иоаннын оореникчилери чоруй баарга, Иисус чонга оон дугайында чугаалап эгелээн: Кургаг куруг ховуже чуну коор дээш барып чордунар? Хатка чайгаткан кулузунну бе? 8 Ындыг эвес болза, чуну коруп чордунар? Каас-коя хептиг кижини бе? Ынчалза-даа каас-коя хептиг улус хааннар ордуларынга чурттаар болгай. 9 Чуну коор бис деп бодадынар? Медээчини бе? Ийе, медээчини. Харын силерге чугаалап тур мен: ол - медээчиден-даа артык кижи-дир. 10 Бижилгеде ол дугайында Бурганнын: Кор даан, Мээн толээлекчим Сээн оруунну белеткеп берзин дээш, ону Сени мурнай чорудуп тур мен* - дээн кижизи ол-дур. 11 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: чер кырынга чурттап чораан бугу улустун аразында Иоанн Медеглекчиден арта берген кижи чок. Ынчалза-даа Дээрнин Чагыргазында эн чогенчиг кижи оон улуг боор. 12 Иоанн Медеглекчинин суртаалдап эгелээн хуннеринден амдыгаа чедир Дээрнин Чагыргазынга удур доктаадыр ужур чок халдаашкын чоруп келген база хой улус ону куш-биле эжелеп алыксап турар. 13 Бугу ыдыктыг хоойлу болгаш хамык медээчилер Иоаннын кээр мурнунда ол бугунун дугайында оттур билип медеглеп турганнар.** 14 А хулээп аар деп бодаар болзунарза, Иоанн дээрге оон чедип кээрин баш бурунгаар медеглеп каан Илия ол-дур. 15 Дыннаар кулаа бар кижи дынназын!

* Хост. 23:20; Мал. 3:1.
** 11:13 Бо шулуктун оске утказы: Бугу ыдыктыг хоойлу болгаш медээчилернин оттур билген медеглелдери Иоаннче эккел чораан - бооп чадавас.

16 Бо салгалдын улузун Мен кымнын-биле деннээйн? Олар базаар шолунге олуруп алгаш, бир чамдыызы оскелеринге мынча деп алгырышкан бичии уруглар олчаан-дырлар: 17 Бис силерге лимбилеп бердивис, а силер самнавадынар. Бис силерге кажыыдал ыры ырлап бердивис, а силер ыглашпадынар. 18 Иоанн чедип келгеш, аъш-чем чивес, арага ишпес боорга, олар ону: Букшуураан - дижир-дир. 19 Кижи амытан Оглу чедип келгеш, чемненир, ижер боорга, олар: Корунер, чазый, арагачы хей-дир, ундуруг хавырыкчылары болгаш бачытка борашканнарнын оннуу-дур - дижир-дир. А мерген угаан оон ажыл-херээ-биле шынзыттынар.

Бузуревээн хоорайлар (Лк. 10:13-15)

20 Оларга эн хой кайгамчык чуулдерни кылырга-даа, бачыттарын уулгедиринден ойталаваан хоорайларнын чурттакчыларын Иисус буруудадып эгелээн:

21 Хоразин, ат болур сен! Вифсаида, ат болур сен! Силерге коргускеним дег кайгамчык чуулдер Тир, Сидон хоорайларга болгулаан болза, олар шагда-ла бачыттарын миннип, самдар качыгдал хеви кедип, баштарын хул-биле бызаарлар ийик. 22 Ынчангаш шуугу хуну кээрге, силерге коорде, Тир биле Сидонга безин оршээл улуг боорун чугаалап тур мен. 23 Капернаум, сен база-ла дээрге чедир кодурлурун кордадын бе? Чок, тамыже дундерлип дужер сен! Чуге дээрге сенээ коргускеним дег кайгамчык чуулдерни Содомга база кылган болза, ол хоорай богунге чедир турар ийик. 24 Ынчангаш шуугу хуну кээрге, сенээ коорде, Содомга безин оршээл улуг боорун силерге чугаалап тур мен!

Адазы болгаш Оглу (Лк. 10:21-22)

25 Иисус ол ойде мынча дээн: Дээрнин база чернин Дээрги-Чаяакчызы, Адам! Бо чуулдерни мерген угаанныглар болгаш эртем-билиглиглерден чажыргаш, чаштар дег бодуун улуска коргускенин дээш, Сени алдаржыдып тур мен! 26 Ийе, Адам, Сээн буянныг кузелсоруун ындыг болган.

27 Бугу чуулду Адам Менээ бузуреп дааскан. Адазындан ангы кымдаа Оглун билбес, Оглу болгаш Оглунун ону айтып бээрин кузээн улузундан ангы кым-даа Адазын база билбес.

Могап турупканнарнын тамчык-дыжы

28 Могап турупкан, аар чуък чуктээн улус догере Менээ келинер! Мен силерге тамчык-дышты хайырлаар мен. 29 Мээн чагыгларымнын донгузун бодунарга кеткеш, Менден ооренип алынар, Мен томаанныг болгаш чопшул чуректиг мен, ынчангаш чуртталганарны тамчык-дыш бургей бээр. 30 Чуге дээрге Мээн чагыгларым донгузу чиик база Мээн чудуртур чуъгум аар эвес.

Амыр-дыш хуну дугайында айтырыг (Мк. 2:23-28; Лк. 6:1-5)

12:1 Ол уеде, амыр-дыш хунунде, Иисус тарып каан шолду таварты бар чыткан. Оон оореникчилери аштааш, сыпта тараа баштарын узе соккаш, ууштап чий бергеннер. 2 Фарисейлер ону коргеш, Анаа мынча дээннер: Корунер! Силернин оореникчилеринер амырдыш хунунде ыдыктыг хоойлунун хораан чувезин кылып турлар.

3 Иисус ынчан олардан айтырыг салган: Боду-даа, кады чораан оору-даа аштай бээрге, Давид хааннын чуну кылганын номчуваан силер бе? 4 Олар Бурганнын оргээзинге киргеш, оон боду-даа, кады чораан улузу-даа чип болбас, а чугле Бурганнын бараалгакчылары чиир ужурлуг ыдыктаан хлебти чипкеннер болгай. 5 Амыр-дыш хунунде Бурганнын бараалгакчылары Бурганнын оргээзинге ажылдап, оозубиле ол хунну сагывайн турарын, ынчалза-даа буруулуг диртпезин Моисейнин хоойлузундан номчуваан силер бе кай? 6 Мында Бурганнын оргээзинден-даа артык улуг чуул барын чугаалап тур мен. 7 Бижилгеде: Оргулду эвес, оршээлди кузеп тур мен* - дээн состернин утказын билген болзунарза, буруу чок улусту буруу шаппас ийик силер. 8 Ийе, Кижи амытан Оглу - амыр-дыш хунунун база Чагырыкчызы-дыр!

* Ос. 6:6.

Када берген холдуг кижини экирткени (Мк. 3:1-6; Лк. 6:6-11)

9 Ол черден чорупкаш, Иисус демги фарисейлернин синагогазынга кирип келген. 10 Анаа када берген холдуг кижи турган. Олар Иисустан: Амыр-дыш хунунде улус экиртирин ыдыктыг хоойлу чопшээрээр бе? - деп айтырганнар. (Херек кырында олар Ону буруудадыр эвин бодап турганнар.) 11 Иисус оларга мынчаар харыылаан: Силернин кайы-бирээнер чангыс хойлуг турган, а оозу амыр-дыш хунунде онгарже кире берген дижик. Ол баргаш, хоюн ушта тыртып албас чуве бе? 12 А кижи хойдан оранчок унелиг! Ындыг болганда амырдыш хунунде буян кылырын чопшээрээн-дир.

13 Иисус оон када берген холдуг кижиге: Холун бээр сун - дээн. Ол холун сунуп бээрге, оозу ол дораан, оскези дег, кадык апарган. 14 А фарисейлер унгеш, Иисусту канчап чок кылырын сумележи бергеннер.

Бурганнын шилип алган Чалчазы

15 Иисус ону билип кааш, оортан чоруй барган. Эндерик хой чон Ону эдерип чорупкан, а Ол хамык улусту экиртип каан. 16 Ынчалза-даа Ол Оон дугайында улуска чугаалаарын оларга хоруп каан. 17 Бурганнын Исаия медээчини дамчыштыр мынча дээн состери боттанзын дээш, ол бугу болган чуве-дир: 18 Мээн шилип алган Чалчам бо-дур. Мээн ханы ынак Кижим, Мээн сеткилимге дыка-ла кирер Кижи - Ол-дур. Мен Олче Бодумнун Сулдемни чорудуп бээр мен. Ол оске чоннар улузунга шииткелимни медеглээр! 19 Ол кырышпас база кышкырбас, улус Оон унун кудумчуларга дыннавас. 20 Бурганга шынчы чорукту тиилелгеже эккелбээн шаанда, Ол шала сынган хыыргыышты сыйбас, имистелген колду озээн ожурбес. 21 Хамык чоннар Оон адынга идегээрлер.*

* Ис. 42:1-4.

Иисус болгаш Веельзевул (Мк. 3:20-30; Лк. 6:43-45; 11:14-23; 12:10)

22 Оон соонда Иисуска артында согур, артында уну чок букшуураан кижи эккелгеннер. Иисус ону экиртип каарга, ол чугааланып база коруп эгелээн. 23 Улус аажок кайгап: Иисус Давидтин салгакчызы бооп боор бе? - деп айтырып турган. 24 Фарисейлер ону дыннааш: Ол буктарны чугле оларнын чагырыкчызы Веельзевулдун кужу-биле ундур сывырып турар-дыр - дээннер.

25 Иисус оларнын бодалдарын билир болгаш, мынча дээн: Иштинден ангыланып эгелээн куруне бурузу ур болбайн буураар, ангыланчып, кырышкан хоорай азы ог-буле бурузу будун турбас. 26 Эрлик боду эрликти ундур сывырар болза, ол боду бодунга удур месилдешкени олдур. Оон курунези будун туруп шыдаар бе? 27 Мен Веельзевулдун кужу-биле буктарны ундур сывырып турар болзумза, силернин ажытолунерге буктарны ундур сывырар кушту кым берип турарыл? Ынчангаш ажы-толунер силерни шииткей аан. 28 Ынчалза-даа Мен буктарны Бурганнын Сулдези-биле ундур сывырып турар болзумза, Бурганнын Чагыргазы силерге ылап-ла келген-дир. 29 Моге-шыырак кижини баштай хулуп албас болза, кым оон бажынынче кирип, эт-хоренгизин оорлап шыдаарыл? Чугле хулуп алгаш, ол оонбажынынуптеп шыдаар.

30 Мээн-биле кады эвес кижи Менээ удур база ол ышкаш Мээн-биле кады чыгбас кижи тотчеглеп турар. 31 Ынчангаш силерге чугаалап тур мен: улустун кандыг-даа бачыды база бак согленири оршээттинер, ынчалза-даа Ыдыктыг Сулдени бак соглээри оршээттинмес. 32 Кижи амытан Оглунга удур сос соглээн кижи бар болза, ону оршээп болур, ынчалза-даа Ыдыктыг Сулдени бак соглээр кижи амдаа, кажан-бир шагда-даа оршээл албас.

33 Ыяшты эки деп санаар болзунарза, оон чимизи база чаагай боор, а ыяшты ирик деп санаар болзунарза, оон чимизи база багай боор. Чуге дээрге ыяшты чимизинден танып аар. 34 Чылан сыскындылары! Бузуттуг хиренерде, канчап буянныг чуве чугаалаар силер? Кижинин чурээнде чуу бар болдур, ол оон аксындан унер болгай. 35 Буянныг кижи буян шыгжаан черинден буянын уштуп кээр, а бузуттуг кижи бузут шыгжаан черинден бузудун уштуп кээр. 36 Шуугу хуну кээрге, эдипкен хоозун созу дээш, шупту улус харыы тударын силерге чугаалап тур мен. 37 Созунну барымдаалап, сени агартыр азы шиидер.

Иона медээчинин бадыткал демдээ (Мк. 8:11-12; Лк. 11:29-32)

38 Ынчан чамдык ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш фарисейлер Анаа: Башкы, Силернин биске кандыг-бир бадыткал демдээ коргузеринерни кузеп тур бис - дээннер. 39 Иисус мынчаар харыылаан: Бузуттуг болгаш бачыттыг салгал! Бадыткал демдээн негезинерзе-даа, Иона медээчини дамчыштыр коргускенинден оске бадыткал демдээ корбес силер. 40 Ионанын далай амытанынын хырнынга уш хун болгаш уш дунну эрттиргени дег, Кижи амытан Оглу база чернин ханы дувунге уш хун болгаш уш дуннун дургузунда турар. 41 Ниневиянын чурттакчылары шуугу хунунде бо салгалдын улузу-биле кады турупкаш, оларны буруудады бээрлер, чуге дээрге ниневийжилер Ионанын суртаалын дыннааш, бачыдын миннип, Бурганче ээлгеннер-дир. А ам мында Ионадан-даа артык улуг Кижи бар-дыр! 42 Мурнуу чуктун кадыны* шуугу хунунде бо салгалдын улузу-биле кады турупкаш, оларны буруудады бээр, чуге дээрге ол кадын Соломон хааннын мерген угаанныг ооредиин дыннаар дээш, чернин оске кыдыындан кээп чораан-дыр. А ам мында Соломондан-даа артык улуг Кижи бар-дыр!

* Мурнуу чуктун кадыны - Израильдин эн ат-сураглыг, угаанныг хааны дирткен Соломондан Бурганнын мерген угаанын шингээдип алыр дээш, дыка ырак черден чедип келген Шебанын кадыны (3 Хаан. 10:1-13 кор).

Буктун ээп кээри (Лк. 11:24-26)

43 Бук кижиден уне бергенде, амыр-дыш дилеп, суг чок ээн черлерге тояап-тояап, дилээн чувезин тыппайн баар. 44 Ол ынчан мынча дээр: Каапканым эрги бажынымче дедир чана берейн. Оон демги кижиже ээп келгеш, чурттап турган черин аштап-ширбип, эдип-чазап каанын база ээнзиргей турарын эскерер. 45 Бук ынчан чоруткаш, бодундан-даа каржы оске чеди букту эдертип эккелгеш, ол кижиже кирип, анаа чурттай бээрлер. Ынчан ол кижинин соолгу байдалы мурнунда турганындан-даа дора апаар. Бо салгалдын бузуттуг улузубиле база ындыг болур.

Иисустун ёзулуг ог-булези (Мк. 3:31-35; Лк. 8:19-21)

46 Иисус чон-биле чугаалажып турда, Оон авазы биле дунмалары бажын даштынга чедип келгеннер: олар Оон-биле чугаалажыр бодаан чуве-дир. 47 Бир кижи Анаа: Аванар биле дунмаларынар даштын, Силер-биле чугаалажыр бодап келген-дир - дээн. 48 А Иисус ол кижиге харыылап: Мээн авам база ха-дунмам кымнар болур чувел? - дээн. 49 Оон Бодунун оореникчилеринче холу-биле айыткаш, мынча дээн: Мээн авам база ха-дунмам бо-дур. 50 Дээрде Ачамнын кузел-соруун сагып чоруур кижи бурузу Мээн ха-дунмам база авам боор!

Тараа чажыкчызы дугайында угаадыглыг чугаа (Мк. 4:1-9; Лк. 8:4-8)

13:1 Ол хун Иисус бажындан унгеш, хол эриинге барып олуруп алган. 2 Ону эндерик хой чон углеп кээрге, Ол хемеже орар ужурга таварышкан, а хамык улус эрикке турган. 3,4 Иисус угаадыглыг чугаалар дузазы-биле оларга хой чуве чугаалап берген. Тараа чажыкчызы тараа урезини чажып унуп келген - деп, Ол эгелеп алган. - Тараа чажыкчызы урезинин чажып турда, оон чамдыызы орук кыдыынга кээп душкен болгаш, куштар ужуп келгеш, ол урезинни соктап чипкен. 5 Чамдыызы сай-даштыг, хорзуну чуга черже кээп душкен. Ол урезин удатпайн озуп унуп келген, чуге дээрге хорзун кылын эвес болган. 6 Ынчалза-даа хун хуннеп келгеш, озумнерни орттендир шонуптарга, ханы дазыл тыртпаанындан, олар кадып калган. 7 Чамдыызы тенниг хонакче кээп дужерге, ол тенниг хонак сырый оскеш, оларны боой базырыпкан. 8 А бир чамдыызы унуш-дужуткур хорзуннуг черже кээп душкеш, чашканындан чус, алдан база ужен дакпыр хой дужут берген. 9 Дыннаар кулаа бар кижи дынназын!

Угаадыглыг чугааларнын утказы (Мк. 4:10-12; Лк. 8:9-10)

10 Иисустун оореникчилери чоокшулап келгеш, Анаа айтырыг салганнар: Силер улусту чуге угаадыглыг чугаалар дузазы-биле ооредир силер? 11 Иисус мынчаар харыылаан: Силерге Дээрнин Чагыргазынын чажыттарын билип алырын хайырлаан-дыр, а оларга ону хайырлаваан-дыр. 12 Кымда чуве барыл, эгээртинмес кылдыр, анаа оон-даа хойну бээр. А кымда чуве чогул, оон бар чувезин безин хунаай бээр. 13 Олар Корзе-даа, корбес, дынназа-даа, дыннавас база билбес боорга, оларга угаадыглыг чугаалар чугаалап турар мен. 14 Исаиянын оттур билген медеглели олар-биле ынчалдыр боттанганы ол-дур: Кулаанар-биле дыннааш-даа, билип албас, караанар-биле коргешдаа, корбес силер. 15 Бо дээрге чуректери дашталып калган, кулаан кумнап, караан хаптап алган улус-тур. А оон башка караа-биле коруп, кулаа-биле дыннап, чурээ-биле билип каар турганнар. Ынчан Менче ээп кээрлер ийик, а Мен оларны экиртир ийик мен.*

* Ис. 6:9-10.

16 Караанар коруп, кулаанар дыннап турар - амыр-чыргалдыг-дыр силер. 17 Силерге шынын чугаалап тур мен: дыка хой медээчилер болгаш Бурганга шынчы улус силернин коруп турар чувенерни коруксээн-даа болза, корбээннер база ол ышкаш силернин дыннап турар чувенерни дыннаксаан-даа болза, дыннавааннар.

Иисустун тараа чажыкчызы дугайында угаадыглыг чугааны тайылбырлааны (Мк. 4:13-20; Лк. 8:11-15)

18 Ынчангаш тараа чажыкчызы дугайында угаадыглыг чугаанын тайылбырын дыннанар. 19 Дээрнин Чагыргазынын дугайында медээни дыннап олура, ону угаай албас кижи турар болза, эрлик чедип келгеш, оон чурээнде чашкан медээни оорлап аппаар. Орук кыдыынче чашкан урезин ол-дур. 20 А сай-даштыг черже чашкан урезин дээрге, медээни дыннаан дораан-на, ону оорушку-биле хулээп алыр кижи-дир. 21 Ынчалза-даа ол кижи бодунда дазыл чок болгаш, турум эвес боор. Оон соонда медээ ужун айыыл-халапка азы истеп суруушкунге таваржы бээр болза, ол-ла дораан куткуттуруп, оскээр чайгыла бээр. 22 Тенниг хонакка чашкан урезин дээрге, медээни дыннап турар, ынчалза-даа амгы амыдыралынын ажаанзырал-човаа база эт-хоренгизинин дуурайы медээни боой базырыптарга, оон урезини дужут бербес кижи-дир. 23 А унуш-дужуткур хорзуннуг черге чашкан урезин дээрге, медээни дыннааш, угаап шыдаар кижи-дир. Ындыг кижи чашканындан чус, алдан база ужен дакпыр хой дужут бээр.

Бок унуш дугайында угаадыглыг чугаа

24 Оон Иисус оларга база бир угаадыглыг чугаа чугаалап берген: Дээрнин Чагыргазы бо болуушкунга домей болуп турар. Бодунун шолунге эки урезин тарып алган кижи турган. 25 Дуне, хамык улус удуп чыдырда, оон дайзыны келгеш, кызыл-тас аразынга бок унуш тарып каапкаш, арлы берген. 26 Оон кызыл-тас сыптары озуп унгеш, кулакталы бээрге, бок унуштер база унуп келген. 27 Шолдун ээзинге чалчалары келгеш, мынча дишкен: Дээрги! Силер шолге эки урезин тарыдынар чоп. Ында бок унуш кайыын келген чоор? 28 Ээзи оларга: Бир дайзынымнын уулгеткен херээ-дир ол - дээн. Чалчалары анаа: Бис баргаш, бок унушту чулуп кааптаалы бе? - дээннер. 29 Ол ээ кижи: Хей боор, бокту чулуп тура, кызыл-тасты база чулуп кааптар силер, хоржок. 30 Кады оскейлер аан. Дужут ажаар уе кээрге, тараа кезикчилеринге мынча дээр мен: Баштай бок унушту кезип, чыггаш, моожалай баглааш, орттедиптинер, а кызыл-тасты анмаарымче ажаап канар - деп харыылаан.

Горчица урезини болгаш ажыткы дугайында угаадыглыг чугаалар (Мк. 4:30-34; Лк. 13:18-21)

31 Иисус оларга улаштыр оске угаадыглыг чугаа чугаалаан: Дээрнин Чагыргазы кижинин шолунге тарып алганы горчица урезининге домей. 32 Ол хамык урезиннернин эн бичиизи-даа болза, озуп унгеш, бугу-ле чемниг унуштернин эн улуу апаар. Ол ыяш дег улгады бээр, дээрнин куштары безин анаа ужуп кээп, оон будуктарынга уя тудар. 33 Иисус оларга база бир угаадыглыг чугаа чугаалаан: Дээрнин Чагыргазы херээжен кижинин дыка хой далганга холааш, бугу далган хоой бергижеге булгап турары ажыткыга домей-дир.

34 Иисус ол бугуну чонга угаадыглыг чугаалар дузазы-биле чугаалаан. Ол чуну-даа тайылбырлаарда, угаадыглыг чугаалар чокка чугаалап корбээн. 35 Медээчинин: Мен олар-биле угаадыглыг чугаалар дузазы-биле чугаалажыр мен. Ортемчейни чаяаганындан бээр чажыт чувени улуска илередир мен - дээн состери будер ужурлуг турганы ол.*

* Ыд. ыр. 77:2.

Бок унуштер дугайында угаадыглыг чугааны тайылбырлааны

36 Иисус оон чонну тарадыпкаш, бажынче кире берген. Оон оореникчилери Анаа чоокшулап келгеш, мынча дишкен: Шолде бок унуш дугайында угаадыглыг чугааны тайылбырлап берип корунерем.

37 Ол мынчаар харыылаан: Эки урезин тараан кижи дээрге, Кижи амытан Оглу-дур. 38 Шол - бо делегей-дир, эки урезин - Дээрнин Чагыргазынга хамааржыр улус-тур, а бок унуш - эрликтин улузу-дур. 39 Оларны тараан дайзын - эрлик-тир. Дужут ажаалдазы - бо делегейнин тончузу-дур, тараа кезикчилери - дээрнин толээлери-дир. 40 Бок унушту болгеш, отка орттедири дег, бо делегейнин тончузунде база ындыг болур. 41 Кижи амытан Оглу Бодунун толээлерин чорудуптарга, олар Оон Чагыргазындан улусту бачытче чыгап база бузут уулгедип турганнарнын догерезин ангылай ускеш, 42 оттуг суугуже киир октаптарлар. Ол улус анаа ыглап-сыктап, диштерин кыжырадыр. 43 А Бурганга шынчы улус Адазынын Чагыргазынга хун дег чырыыр. Дыннаар кулаа бар кижи дынназын!

Оске уш угаадыглыг чугаа

44 Дээрнин Чагыргазы шолде хооп каан чыткан эртинеге домей. Ону тып алган кижи база катап чажыра хооп каан. Оон ол кижи аажок ооруп чоруткаш, бодунда бар шупту чувени садыпкан болгаш эртине хомген шолду садып алган.

45 Дээрнин Чагыргазы оон ынай бо болуушкунга домей болуп турар. Эн чараш ак шуру эртине дилээн садыгжы турган. 46 Ол унелиг борбак ак шуру коруп кагза, ону холга киирип алыр дээш, бодунда бар шупту чувени барып садыптар.

47 Дээрнин Чагыргазы оон ынай бо болуушкунга домей болуп турар. Холче киир кааптарга, энмежок хой янзы-буру балык туттунган четки турган. 48 Четки дола бээрге, балыкчылар ону эрикче ушта тырткаш, олургулапкаш, эки балыкты аргаан хааржакче чыып алган, а багайын ундур октапкан. 49 Бо делегейнин тончузу кээрге, база ындыг боор. Дээрнин толээлери келгеш, бузуттугларны Бурганга шынчы улустан ангылай ускеш, 50 оларны оттуг суугуже киир октаптарлар. Анаа ыы-сыы, диштер кыжыраажы дынналыр.

51 Иисус оореникчилеринден айтырган: Бо бугуну билдинер бе? Олар: Ийе - деп харыылааннар.

52 А Иисус оларга мынча дээн: Ынчангаш Дээрнин Чагыргазынын дугайында медээге бузурээн кандыг-даа ном-хоойлу тайылбырлакчызы чуу-хоо шыгжаар орээлинден эрги-даа, чаа-даа эт-сеп ужулган бажын ээзинге домей-дир.

Иисусту торээн хоорайынга хулээп корбээни (Мк. 6:1-6; Лк. 4:16-30)

53 Угаадыглыг чугааларын чугаалап дооскаш, Иисус оортан чоруй барган. 54 Ол Бодунун торээн хоорайынга чедип келгеш, улусту синагогага ооредип эгелээн. Дыннааннар шуптузу кайгап-харап: Оон ындыг мерген угааны база кужу кайыын келгенил? - дижип турганнар. - 55 Ол дээрге бызанчы кижи оглу эвес ийикпе? Оон авазын Мария дээр, а дунмаларын Иаков, Иосиф, Симон болгаш Иуда дивес чуве бе? 56 Оон кыс дунмалары база мында, бистин аравыста эвес чуве бе? Ол бугу Анаа кайыын келгенил? 57 Ынчангаш Ону хулээп корбээннер.

Ынчан Иисус оларга: Медээчи каяа-даа алдар-хундулуг боор, ону чугле бодунун хоорайынга база бажынынга унелеп корбес чуве - дээн. 58 Улуста бузурел чогундан Ол анаа хой кайгамчык чуулдер кылбайн барган.

Иоанн Медеглекчинин олгени (Мк. 6:14-29; Лк. 9:7-9)

14:1 Галилеянын ынчангы чагырыкчызы Ирод Иисустун дугайында дыннап каан. 2 Ол оргээзинин дужуметтеринге мынча дээн: Иоанн Медеглекчи ылап ол-дур. Ол олуглерден катап дирилген-дир! Ынчангаш ындыг кайгамчык чуулдер кылып шыдаар-дыр!

3 Оон мурнуу чарыында Ирод Иоанны тудуп хоругдааш, бодунун акызы Филипптин кадайы Иродиаданын ужун кара-бажынче октаптарын дужааган. 4 Чуге дээрге Иоанн анаа: Ол херээженни кадайланыр эрген чок - деп чугаалап шаг болган чуве-дир. 5 Ирод ону олурер бодаан, ынчалза-даа Иоанны медээчи деп хулээп коор чондан корткан.

6 Ирод торуттунген хунун байырлап турда, Иродиаданын уруу аалчылар мурнунга самнааш, Иродтун сеткилинге аажок таарышкан. 7 Ынчангаш ол, Чуну-даа дилээр болзунза, догерезин бээр мен деп, уругга дангыраглаан. 8 Авазынга хооктурткен уруг мынча деп дужурген: Менээ ам дораан Иоанн Медеглекчинин бажын калбак тавакка салгаш, эккелинер. 9 Хаан мунгарай берген. Ынчалза-даа аалчылар мурнунга аазаан аксы-созун ээлээр дээш, оон кузелин хандырарын дужааган. 10 Ирод, Иоаннын бажын кезип эккелзин дээш, кара-бажынче улус чорудупкан. 11 Тавакта салган башты эккелгеш, уругга хулээдирге, ол ону авазынга аппарып берген. 12 Иоаннын оореникчилери чедип келгеш, оон мага-бодун ап алгаш, ажаап кааннар. Оон баргаш, Иисуска ол дугайында дыннатканнар.

Беш мун кижини тоттурганы (Мк. 6:30-44; Лк. 9:10-17; Ин. 6:1-14)

13 Иисус ону дыннап кааш, чааскаан турары-биле оортан ээн черже хемелиг эжиндирип чорупкан. Ынчалза-даа улус ону билип кааш, хоорай-суурларындан унгеш, Ону эдерип чорупканнар. 14 Иисус хемеден дужуп кээрге, Ону хой чон манап турар болган. Ол улусту кээргей бергеш, аарааннарны экиртип каан. 15 Кежээ душкенде, оореникчилери Анаа чедип келгеш: Бо чер ээн-дир, шак база орайтаан-дыр. Улусту тарадыптынар, чоок-кавы суурларже баргаш, аъш-чемден садып алзыннар - дээннер. 16 Иисус оларга: Улусту тараткан херээ чок. Силер оларны чемгеринер - деп харыылаан. 17 Оореникчилери Анаа: Бисте мында чугле беш хлеб биле ийи балыктан оске чуу-даа чок-тур - дижир болганнар. 18 Ол: Оонарны бээр эккелинер - дээн. 19 Иисус оон улуска оът кырынче олурарын айыткаш, беш хлеб биле ийи балыкты алгаш, дээрже корунгеш, аъшчем дээш, Бурганга ооруп четтирген. Ол оон соонда хлебти кезектей узе тырткаш, оореникчилеринче дамчыткан, а олар чонга улеп берипкеннер. 20 Шупту улус ону чигеш, тода берген. Оореникчилер чем артыы-биле он ийи аргаан хааржакты долдуруп алганнар. 21 Херээженнер болгаш бичии уругларны санаваска, беш мун эр кижи чемненген чуве-дир.

Иисустун суг кырлап кылаштааны (Мк. 6:45-56; Ин. 6:15-21)

22 Иисус оон дораан-на Бодунун оореникчилеринге: Хемеге олурупкаш, холдун ол чарыынче эжиндирип кеже беринер - деп дужааган. А Боду чонну чандырар дээш артып калган. 23 Чонну тарадыпкаш, Иисус моргууру-биле дагже уне берген. Кежээ душкен, а Ол анаа чааскаан турган. 24 А оореникчилеринин хемези ол ойде эриктен ыракка чораан. Ынчан хат кодурлуп келген болгаш, чалгыглар хемени часкап турган. 25 Дан адып орда, Иисус оларже холдун суун кырлап чорупкан. 26 Оон суг кырлап чоруурун коргеш, оореникчилери медээжок кортканындан: Хей-сунезин-дир! - деп алгыржы бергеннер.

27 Иисус ол-ла дораан олар-биле чугаалажы берген: Орталанынар, Мен-дир мен, кортпанар! 28 Харыызынга Пётр мынча дээн: Дээрги, бо Силер болзунарза, менээ база Силерже суг кырлап чеде бээрин дужаап корунерем. 29 Иисус: Чедип кел! - дээн. Пётр хемеден душкеш, Иисусче шиглей суг кырлап базыпкан. 30 Ынчалза-даа ол хаттын куштелгенин коргеш, коргуксап, сугже дужуп эгелээш: Дээрги, мени камгаланар! - деп алгырыпкан. 31 Иисус ол дораан холун сунгаш, Пётрну тудуп алгаш: Бузурелин бичиизин. Чуге чигзинерин ол? - деп чугаалаан. 32 Олар хемеге олуруптарга, хат соксай берген. 33 Хемеге орган улус догере Анаа могейгеш: Силер ылап-ла Бурганнын Оглу-дур силер! - дээн.

34 Олар холду кежир эжиндиргеш, Геннисаретке эрикче унуп келгеннер. 35 Тус чер улузу ол дораан Иисусту танып кааш, Ону келген деп медээни чоок-кавыны бир кылдыр тарадыпкан. Иисуска хамык аарыг улусту эккелгеш, 36 оода-ла Оон хевинин эдээнге дээрин оларга чопшээрээрин дилеп турганнар. Анаа дегген кижи бурузу экирий бээр болган.

Ада-огбенин ооредии (Мк. 7:1-23)

15:1 Иисуска ынчан Иерусалимден фарисейлер болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчылары чедип келген. 2 Силернин оореникчилеринер чуге ада-огбелернин ёзу-чанчылын тоовазыл? - деп, олар айтырганнар. - Чуге чемненир бетинде холун чугбазыл?

3 Иисус мынчаар харыылаан: А силер чуге ёзу-чанчылынар сагыыр дээш, Бурганнын айтыышкынын тоовайн тур силер? 4 Ол чугаалаан ийик чоп: Ачан биле аванны ханы хундуле база Ачазы биле авазын бак соглээр кижини олумге онаар херек.* 5 А силернин чугаанар ёзугаар ава-ачазынга: Менден алыр ужурлуг чувенерни Бурганга оргуурум ол-дур - дээр кижи бар болза, 6 оон ада-иезин хундулээри албан эвес бооп турар-дыр. Ынчаар кылгаш, боттарынарнын ёзу-чанчылынар дээш, Бурганнын созун хажыдып турар-дыр силер. 7 Ийи арынныглар! Силернин дугайынарда Бурган Исаия медээчинин номунга шын-на бижээн-дир: 8 Бо улус Мени аксы-биле хундулээр, а херек кырында оларнын чуректери Менден ырак. 9 Оларнын могейии ажык чок, чуге дээрге оларнын ооредии - улус чогааткан сагылга-дурумнер-дир.**

* Хост. 20:12; 21:17.
** Ис. 29:13.

10 Чонну Бодунче кыйгырып алгаш, Иисус мынча дээн: Дыннааш, билип аарын кызынар. 11 Кижини аас дамчып кирип кээр чуве бужартатпас, а аксындан унер чуве бужартадыр. 12 Оореникчилери ынчан Анаа чедип келгеш: Силернин состеринер фарисейлерни хорададыпканын билир силер бе? - деп айтырганнар. 13 Иисус оларга: Кандыг-даа тарымал унушту, ону Дээрде Адам тарып олуртпаан-на болза, дазылы-биле тура соп кааптар. 14 Оларже сагыш салбанар. Олар дээрге согурларны чедип чоруур согурлар ышкажыл. А согурну согур кижи чедер болза, олар иелээ онгарже кээп дужер - деп харыылаан.

15 Пётр Анаа харыылап, мынча дээн: Биске бо угаадыглыг чугааны тайылбырлап берип корунерем. 16 Таанда-ла силер ам-даа билип шыдаваанынар ол бе? - деп, Иисус айтырган. - 17 Силернин аксынар дамчып кирер чуве хырнынарга баргаш, оон мага-боттан уне бээр деп билбезинер ол бе? 18 А аксынардан унер чуве чурээнерден кээр. Ол харын кижини бужартадыр. 19 Чуректен бузуттуг бодалдар, олурукчу чорук, кады чурттаан эжинге шынчы эвес чорук, самыыраар чорук, оор чорук, нугул, бак соглеттинер чорук унер. 20 Кижини бужартадыр чуулдер ол-дур. А холун чугбайн, аъш-чем чиири кижини бужартатпас.

Хананей херээженнин бузурээни (Мк. 7:24-30)

21 Иисус оортан Тир биле Сидоннун чоок-кавызында черлерже чорупкан. 22 Анаа ол черлернин чурттакчызы бир хананей херээжен ыыткыр мынча дээн: Дээрги, Давидтин Оглу! Мени кээргеп, оршээнер! Уруум букшуурааш, ат болду.

23 А Иисус анаа харыылап, аксындан сос ундурбээн. Оон оореникчилери Анаа чоокшулап келгеш, дилеп эгелээннер: Бо херээженни ынай чорудуп корунер. Ол ургулчу бистен чыда калбайн, кулаавысты конгалап-ла чор! 24 Иисус оларга: Мени чугле израиль чоннун олуп читкен хойларынче чоруткан чуве - деп харыылаан.

25 Херээжен чоокшулап келгеш, Иисустун мурнунга дис кырынга олура душкеш, мынча дээн: Дээрги, менээ дузаланар! 26 Ол: Уругларнын аъш-чемин хунаап алгаш, ыттарга каап бээрге, кайын боор - деп харыылаан.

27 Ийе, Дээрги, ынчалза-даа ыттар безин ээлеринин столундан кээп душкен тогланчылар чиир болгай - деп, херээжен чугаалаан. 28 Иисус ынчан анаа мынча дээн: Херээжен, сээн бузурелин улуг-ладыр. Кузээн-не чувен сенээ хайырлаттынар болзун. Таптыг-ла ол ойде оон уруу экирий берген.

Иисустун аарыг улусту экиртип, аштааннарны тоттурганы (Мк. 8:1-10)

29 Иисус оруун уламчылап, Галилея холдун эриин дургаар чорупкан. Ол дагже унгеш, орта олуруп алган. 30 Аскак-бускек, согур, бертик-бежел, уну чок база оске-даа аарыгдан аараан улузун эккеп, моон чон Анаа кээп туруп берген. Олар аарыг улузун Иисустун буттарынын баарынче эккеп салырга, Ол аарааннарны экиртип каан. 31 Уну чоктарнын чугаалап, бертиктернин экирип, аскактарнын кылаштап база согурларнын каракталып турарын коргеш, хамык чон кайгапхарап, Израильдин Бурганын алдаржыдып турган.

32 Бодунун оореникчилерин кый деп алгаш, Иисус оларга мынча дээн: Бо улусту кээргээр-дир мен: олар Мээн чанымга уш хонук турдулар, а ам чиир аъш-чеми артпаан-дыр. Мен оларны аш хевээрзин моон чорудар хоннум чогул, олар орукка харыксырап каарлар. 33 А оореникчилер мынча дээннер: Бис моон, ээн черден, ынча хой чонну тоттуруптар хлебти канчап тывар бис?

34 Иисус: Силерде чеже хлеб барыл? - деп айтырган. Олар: Чеди хлеб болгаш элээн каш бичии балык бар - деп харыылааннар.

35 Иисус хамык улуска черже олуруптарын дужааган. 36 Ол чеди хлеб биле балыктарны алгаш, Бурганга ооруп четтирген соонда, хлебти кезектей узе тырткылааш, оореникчилеринге улеп эгелээн. А олар чонга улеп турганнар. 37 Улус ону шупту тоткуже чиген болгаш арткан кескиндилерни чыггаш, чеди аргаан хааржакты долдуруп алган. 38 Херээженнер биле бичии уругларны санаваска, дорт мун эр кижи чемненген чуве-дир. 39 Чонну тарадыпкаш, Иисус хемеже олурупкаш, Магдала* деп черже эжиндирип чорупкан.

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде Магдала эвес, а Магадан деп бижээн.

Дээрден бадыткал демдээн негээни (Мк. 8:11-13; Лк. 12:54-56)

16:1 Ол черге Иисусту фарисейлер болгаш саддукейлер углеп келгеш, Ону шенээр сагыштыг, дээрден бадыткал демдээн коргус деп туруп бергеннер. 2 Иисус оларга мынчаар харыылаан: Хун ажар шакта: Кызыл хаяа бар, даарта аяс боор-дур аа, 3 а дан бажында: Дээр хурен-кызыл, агаар чудерээр-дир - дижир силер. Дээрже коргеш, агаарнын кандыызын билип каар хиренерде, бо уенин бадыткал демдектерин ылгап шыдавас-тыр силер. 4 Бузуттуг болгаш бачыттыг салгал бадыткал демдээ манап турар де. Ынчалза-даа оларга Иона медээчини дамчыштыр бергенинден оске бадыткал демдээ турбас. Иисус ынча дээш, оларны каггаш, чорупкан.

Фарисейлер болгаш саддукейлернин ажыткызы (Мк. 8:14-21)

5 Оон оореникчилери ол чарыкче эжиндирип кеже бергеннер, а аъш-чем алырын уттупкан болганнар. 6 Иисус оларга мынча дээн: Дыннанар, фарисейжи болгаш саддукейжи ажыткыдан кичээнинер.

7 Олар аразында ону сайгарып: Бис хлеб албаан боорувуска, ынча дээн эвеспе - дишкен.

8 Иисус оларнын чуну чугаалашканын билир болгаш, мынча дээн: Чегей бузурелдиглер, хлеб албаан бис дижип чоондунар? 9 Амдыгаа дээр билип чадаанынар ол бе? Беш мун кижини беш хлеб тоттуруптарга, чем артыы-биле чеже аргаан хааржак долдуруп алчык силер? 10 А дорт мун кижини чеди хлеб тоттуруптарга, чем артыы-биле чеже аргаан хааржак долдуруп алчык силер? 11 Мээн чугаам хлеб дугайында эвес деп канчап билбес улус силер? Фарисейжи болгаш саддукейжи ажыткыдан кичээнинер!

12 Ол хлеб хоодер ажыткыдан эвес, а фарисейлер болгаш саддукейлернин ооредиинден оларны кичээндирген-дир деп, оореникчилери ынчан билип каан.

Пётрнун Иисусту Христос деп хулээп коргени (Мк. 8:27-30; Лк. 9:18-21)

13 Филипптин Кесариязынын чоок-кавызынга чедип келгеш, Иисус оореникчилеринден айтырган: Улус Кижи амытан Оглун кым деп билип турар-дыр?

14 Олар: Чамдык улус Силерни Иоанн Медеглекчи, оскелери - Илия, а бир чамдыызы - Иеремия азы медээчилернин бирээзи дээр-дир - деп харыылааннар. 15 Иисус олардан: А силер Мени кым деп бодаар силер? - деп айтырган. 16 Симон Пётр: Силер - Христос, дириг Бурганнын Оглу-дур силер - деп харыылаан. 17 Иисус анаа мынча дээн: Иоаннын оглу Симон, амыр-чыргалдыг-дыр сен, чуге дээрге ону сенээ улус эвес, а Дээрде Адам илереткен-дир. 18 Ынчангаш Мен сенээ мынча деп тур мен: сен - Пётр - даш сен. Оон ол даш ундезинге Менээ бузурээн улустун ниитилелин тудуп ундурер мен, тамынын куштери ону базып шыдавас. 19 Мен сенээ Дээрнин Чагыргазындан дулгуурну бээр мен, черге хулээн чувенни дээрге база хулуп каан боор, а черге хостап салган чувенни дээрге база хостап салыпкан турар. 20 Иисус оон оореникчилеринге Ону Христос-тур деп кымга-даа чугаалавазын шынгыы чагып каан.

Иисустун хилинчектенип олурунун дугайында баш удур чугаалааны (Мк. 8:31-9:1; Лк. 9:22-27)

21 Иисус ол уеден эгелээш, Бодунун оореникчилеринге Ол Иерусалимге баар, баштыннарнын, Бурганнын дээди бараалгакчыларынын болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчыларынын холундан хой хилинчекти коруп эртер ужурлуун база Ол анаа олуртуп каар, ынчалза-даа ушку хунде катап дирлип кээр дээрзин ажыы-биле чугаалап эгелээн.

22 Пётр Ону кыдыынче кый депкеш, Анаа чоруже берген: Дээрги! Канчап ындыг боорул! Ындыг чуве Силер-биле болбас ужурлуг! 23 А Ол Пётрже корнуп келгеш, мынча дээн: Менден ырап чор, эрлик! Сен Мени оруумдан астыктырып тур сен, чуге дээрге бодалдарын Бурганныы эвес, а улустуу-дур.

24 Иисус оон Бодунун оореникчилеринге мынча дээн: Мени эдерер дээн кижи бар болза, ол бодун буруну-биле оргузун, бодунун белдир-крезин чуктезин база Мени эдерип чорупсун. 25 Бодунун амы-тынын камгалап алыр дээн кижи амы-тынын ышкынып алыр, а амы-тынын Мен дээш ышкынган кижи амы-тынын тып алыр. 26 Бугу делегейни холунга киирип-даа алгаш, амы-тынын оскунар болза, оон ол кижиге ажыы чул? Амы-тынын дедир эгидер дээш, ол кижи чунун-биле толээрил? 27 Кижи амытан Оглу Бодунун Адазынын алдарынга бургеткен, Бурганнын толээлери-биле кады чедип келгеш, кижи бурузун оон кылган ажыл-херээнин аайы-биле шаннаар азы шиидер. 28 Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: мында турар улустун аразында, олбейн чыткаш-ла, Бодунун Чагыргазынче чедип келген Кижи амытан Оглун коруп каар улус бар-дыр.

Иисустун хевир-шырайынын оскерилгени (Мк. 9:2-13; Лк. 9:28-36)

17:1 Алды хун эрткенде, Иисус Пётрну, Иаковту болгаш оон дунмазы Иоанны эдерткеш, чугле ол уш кижи-биле кады бедик дагже уне берген. 2 Анаа, олар коруп турда, Оон хевир-шырайы оскерли берген: арны хун дег чырып, а хеви чырыктан онгур апарган. 3 Хенертен оларга Моисей биле Илия коступ келгеш, Иисус-биле чугаалажып эгелээн. 4 Пётр Анаа мынча дээн: Дээрги, мында турарывыс эки-дир! Кузээр болзунарза, уш чадырдан тип берээли: бирээзин - Силерге, оскезин - Моисейге, база бирээзин - Илияга. 5 Ол ынча деп турар аразында, чырык булут кожуп келгеш, оларны шыва апкан. Булут аразындан мынча дээн ун дынналган: Бо дээрге Мээн ханы ынак Оглум-дур! Ол Мээн сеткилимге дыка-ла кирер-дир! Ону дыннап чорунар! 6 Унну дыннааш, олар аажок суртеп, черже донгая кээп душкеннер. 7 Иисус оларже чоокшулай бергеш, холун дегзип: Кортпанар, тургуланар! - дээн. 8 Олар карактарын кодуруп келгеш, Иисустан оске кымны-даа корбейн барганнар.

9 Олар дагдан бадып олурда, Иисус оларга шынгыы чагып каан: Кижи амытан Оглу олуглерден катап дирилбээн шаанда, манаа корген чувенер дугайында кымга-даа чугаалаванар! 10 Оореникчилери ынчан Оон: Чуге ном-хоойлу тайылбырлакчылары Илия Христосту мурнай кээр ужурлуг деп турарыл? - деп айтырыг салганнар. 11 Хамык чувени чурумчудуп, аайлаар дээш, Илиянын мурнай кээр ужурлуу чоп болгай-деп, Иисус харыылаан.-12 Илиянын шагда-ла чедип келгенин силерге чугаалап тур мен. Ынчалза-даа улус ону танывайн баргаш, кара туразында аажылап, бак корген. Кижи амытан Оглу база шак ынчалдыр олардан хилинчек коор. 13 ОларгаОонИоанн Медеглекчининдугайында чугаалаанын оореникчилери ынчан билип кааннар.

Букшуураан оолду экирткени (Мк. 9:14-29; Лк. 9:37-43)

14 Олар чонче ээп кээрге, бир кижи Олче чоокшулап келгеш, Оон мурнунга дис кырынга олура дужуп: 15 Дээрги, мээн оглумну кээргеп, оршээнер! - дээн. - Ол тыртып аарааш, хинчектени берди: ургулчу отче, сугже шураар-дыр. 16 Мен ону Силернин оореникчилеринерге эккелдим, ынчалза-даа олар ону экиртип чадаштылар.

17 Харыызынга Иисус мынча дээн: О, бо салгалдын бузурел чок, будалган улузу! Силер-биле чежемынчапчоруур мен?!Силерничежеге дээр шыдажып кээр мен?! Ол оолду Менче эккелинер! 18 Иисус букту хоруурга, ол оолдан уне берген, а демгизи ол-ла дораан кан-кадык апарган.

19 Иисус чааскаан турар ойде, оореникчилери Анаа чедип келгеш: Бис чуге ол букту ундур сывырып шыдавадывыс? - деп айтырганнар. 20,21 Ол мынчаар харыылаан: Силернин бузурелинер бичии болган-дыр. Алыс шынны чугаалап тур мен: силерде оода-ла горчица урезини хире бузурел бар болза, бо дагга: Туружундан коже бер - дээр болзунарза, ол коже бээр ийик, силерге кылып болбас хире чуудаа чок турар ийик.*

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде бар: Ол букту чугле моргуп база шээрлеп тургаш, ундур сывырып болур-дур - деп состер эн бузурелдиг грек созуглелдерде таварышпайн турар.

Иисустун Бодунун олумунун дугайында ийиги удаа чугаалааны (Мк. 9:30-32; Лк. 9:43-45)

22 Олар шупту Галилеяга кады турар ойде, Иисус оореникчилеринге мынча дээн: Кижи амытан Оглун удавас улус холунга тудуп бээрдир. 23 Ол улус Ону олуруп каар, ынчалза-даа ушку хунде Ол катап дирлип кээр. Оореникчилери аажок мунгарай бергеннер.

Бурганнын оргээзинин ундуруу

24 Олар шупту Капернаумга чедип келгенде, Пётрга Бурганнын оргээзинин ундуруун хавырар улус чедип келгеш: Башкынар ундуруг толээр бе? - деп айтырган. 25 Пётр: Толээр! - деп харыылааш, бажынче кире берген. Ол чуну-даа чугаалап четтикпээнде, Иисус баштай айтырыг салган: Сен чуу деп бодаар сен, Симон? Бо делегейнин хааннары кымдан албан-ундуруг хавырар ийик? Бодунун ажы-толунден бе азы оске улустан бе? 26 Пётр: Оске улустан - деп харыылаан. Иисус: Ынчаарга бодунун ажы-толун ундуругден хостааны ол-дур - деп туннеп каан. - 27 Ынчалза-даа эрге-чагырга улузун хомудатпаал. Холче баргаш, сыырткыыжын шывадааш, бир дугаар туттунган балыкты ушта шелгеш, аксын ажыдывыт. Оон бодунну-даа, Мени-даа дээш ундуруг толээринге четчир чоосту тып алгаш, иелдиривистин ундуруувусту толеп каг.

Дээрнин Чагыргазында кым эн чугулал? (Мк. 9:33-37, 42-48; Лк. 9:46-48; 17:1-2)

18:1 Ол ойде Иисуска оореникчилери чедип келгеш, айтырыг салганнар: А ынчаарга Дээрнин Чагыргазында кым эн чугулал? 2 Иисус чаш уругну кый деп алгаш, ону оларнын аразынга тургускаш, 3 мынча дээн: Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: амгы байдалынардан оскерли бербес болзунарза база бичии уруглар дег апарбас болзунарза, Дээрнин Чагыргазынче кирбес силер. 4 Ынчангаш бодун томаарткаш, чаш уруг дег апарган кижи Дээрнин Чагыргазынга эн чугула кижи боор. 5 Мындыг чаш уругну Менээ хамааржыр болгаш, хулээп ап турар кижи Мени база хулээп ап турар. 6 А мындыг чашты база Менээ ол дег бузурээн улустун кайы-бирээзин бачытче чыгапкан кижи турар болза, оон мойнунга дээрбе дажы баглааш, далай дувунче киир октаптары безин ол кижиге эки салым боор ийик. 7 Улусту бачытче киирер бугу чуве дээш, бо делегей ат болур! Ол бугу бачыттын кээри албан, ынчалза-даа оон кээринин чылдагааны болган кижи ат болур! 8 Холун азы будун сени бачытче чыгай берзе, ону одура шаап, октавыт! Ийи холдуг азы ийи буттуг чорааш, монге отче киир октадыр орнунга, монге амыдыралче чангыс холдуг азы буттуг киргени дээре. 9 Караан сени бачытче чыгай берзе, ону ушта казып, октавыт! Ийи карактыг чорааш, тамынын одунче киир октадыр орнунга, монге амыдыралче чангыс карактыг киргени дээре.

Читкен хой дугайында угаадыглыг чугаа (Лк. 15:3-7)

10,11 Кордунер бе, бо бичии улустун чангызын-даа дора корбенер. Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: оларнын дээрде толээлери Мээн Адамнын чанында доктаамал турар*. 12 Чуу деп бодаар силер? Чус хойлуг кижи оларнын бирээзин чидирипсе, арткан тозан тозун дагларга каапкаш, читкен хоюн дилеп чоруппас бе? 13 А тып алганда, читпээн тозан тозунга бодаарга, демги хою дээш оорушкузу улуг боор деп, силерге алыс шынны чугаалап тур мен. 14 Дээрде Аданар база шак ындыг: бо бичии улустун чангызы-даа чиде бээрин Ол кузевейн турар.

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде бар: Кижи амытан Оглу читкен чувени тыпкаш, камгалаар дээш келген болгай - деп состер эн бузурелдиг грек созуглелдерде таварышпайн турар.

Бачыт уулгеткен эш-оорну канчаарыл? (Лк. 17:3)

15 Эжин сенээ удур бачыт уулгеткен болза, баргаш, оске улус дыннавайн турда, хомудалын согле. Ол сени дыннаар болза, ону бодунче ээлдирип алганын ол. 16 А ол сени дыннавас болза, бир азы ийи кижиден эдертип ал, чуге дээрге Кандыг-даа буруудадыышкын ийи азы уш херечи-биле шынзыттынар ужурлуг.* 17 Оларны база дыннавас болза, Бурганга бузурээннер ниитилелинге чугаала. Бурганга бузурээннер ниитилелин-даа дыннавас болза, анаа оске чоннар улузунун кижизинге азы ундуруг хавырыкчызынга дег хамаарылгалыг бол.

* Ы. х. к. 19:15.

18 Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: черге чуну хулуур-дур силер, ону дээрге база хулуп каар; а черге чуну хостап салыр-дыр силер, ону дээрге база хостап салыптар. 19 База катап чугаалап тур мен: силернин ийинер черге кандыг-бир чувени эп-сеткилдиг дилеп, моргуур болза, олар чуну-даа дилезе, Дээрде Адам шуптузун бээр. 20 Чуге дээрге Менээ хамааржыр ийи азы уш кижи каяа чыглырыл, Мен база анаа турар мен.

Оршээл билбес чалча дугайында угаадыглыг чугаа

21 Пётр ынчан Иисуска чедип келгеш, айтырыг салган: Дээрги, менээ удур бачыт уулгедир эжим бар болза, мен ону чеже удаа оршээр ужурлуг мен? Чеди бе? 22 Иисус анаа мынча дээн: Чок, чеди эвес, а чеден катап чеди удаа*. 23 Дээрнин Чагыргазы бо болуушкунга домей болуп турар. Бодунун чалчаларындан оре-шире негеп, санажыр дээн хаан турган. 24 Хаан санажып эгелээрге, он мун шоодай монгун акша орелиг бир кижини эккелген. 25 Орелиг кижинин толээр харык-шинээ чок боорга, хаан оон бодун, кадайын, уругдарыын база бар-ла эт-хоренгизин орезин дуглай садыпсын деп дужааган. 26 Чалча хааннын буттарынче донгая кээп душкеш: Хензиг-ле манап корунер! Узе санажып кааптар мен! - дээн. 27 Хаан чалчазын кээргей бергеш, оон хамык орезин оршээгеш, салып чорудупкан. 28 А ол чалча оон унгеш, анаа чугле чус монгун чоос орелиг бодунун бир чалча эжинге таваржы берген. Ол эжин боой тудуп: Орен толе! - деп негеп эгелээн. 29 Орелиг эжи дис кырынга олурупкаш, анаа согуруп: Бичии-ле шыдажып кор! Тондур толеп бериптер мен! - деп чаннып эгелээн. 30 Ынчалза-даа демгизи манаксавайн, орелиг эжин аппаргаш, орезин эгиткиже кара-бажынче суктуртуп каан. 31 Ол бугуну корген оске чалчалар аажок хонну баксырааш, чуу болганын хаанынга дамчыдып четкеннер. 32 Хаан ынчан демги чалчазын кыйгырткаш, мынча дээн: Оодежок чалча! Мен хамык оренни дилээн ёзугаар оршээвежик мен бе?! 33 Сени оршээп кааным дег, эжинни база оршээр ужурлуг эвес сен бе? 34 Киленнээн дээрги ол чалчаны анаа хамык орезин эгитпээже эриидээри-биле кара-бажынче суктуртуп каан. 35 Эш-оорунерни сеткилинер ханызындан оршээвес болзунарза, Дээрде Адам силернин кижи бурузунге база ындыг хамаарылгалыг боор.

* Бо состернин оске утказы: Чеден чеди удаа - бооп чадавас.

Иисустун ог-буле тудары база чарлыышкын дугайында чугаалааны (Мк. 10:1-12)

19:1 Чугаалап дооскаш, Иисус Галилеяны каггаш, Иордан хемнин ол чарыында Иудеянын черлеринче чорупкан. 2 Моон чон Ону эдерип чораан, а Ол анаа улусту экиртип турган. 3 Чамдык фарисейлер Анаа чедип келгеш, Ону шенээр сагыштыг, айтырыг салган: Ыдыктыг хоойлу эр кижиге кандыг-даа чылдагаанбиле кадайындан чарлырын чопшээрээн бе? 4 Харыызынга Ол мынча дээн: А силер Чаяакчы эн эгезинде Эр биле херээжен кижини чаяаган* дээнин номчуваанынар ол бе? 5 Оон мынча дээн болгай: Эр кижи ада-иезин каапкаш, кадайы-биле катчы бээр, олар ам ийи эвес, а чангыс мага-бот апаар.** 6 Ынчанганда олар ам ийи эвес, а чангыс мага-бот боор-дур. Бурганнын каттыштырган чувезин кижи чарып болбас ужурлуг.

* Э. д. 1:27.
** Э. д. 2:24.

7 А олар Оон айтырыг салган: Ынчаарга Моисей чуге: Кадайынга чарлыышкын херечилелин бергеш, оон-биле чарлы бер* - деп чарлык болганыл?

* Ы. х. к. 24:1.

8 Чуректеринер дон дош, чоруу боорга, Моисей силерге кадайларынардан чарлырын чопшээрээн-дир - деп, Иисус харыылаан. - Ынчалза-даа эгезинде ындыг эвес турган. 9 Кадайынын самыыраанындан оске кандыг-бир чылдагаан-биле оон чарылган база оске кадай алган кижи ашак-кадайнын шынчы чоруун урээни ол болур деп тур мен*. 10 А оореникчилери Анаа мынча дээннер: Кадайынын мурнунга эр кижинин хулээлгелери ындыг боор болза, шуут огленмээни дээре-дир он! 11 Иисус: Мээн чугаалаан чувемни шупту улус эвес, а чугле Бурганнын ындыг арганы берип кааны улус хулээп ап шыдаар - деп харыылаан. - 12 Эр улустун ог-буле тудуп шыдавазында элээн каш чылдагаан бар: чамдык улус торумелинден эр чаяаны чок боор, чамдыктарын оске улус акталап каан боор, а чамдыызы Дээрнин Чагыргазы дээш, ог-буле тударындан ойталаар. Ону хулээп ап шыдаар кижи хулээп алгай аан!

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде бо состерге: Ашаандан чарылган херээженни кадайланып алган кижи база ашак-кадайнын шынчы чоруун урээни ол болур - деп состерни немээн.

Иисустун бичии уругларны алгап йорээгени (Мк. 10:13-16; Лк. 18:15-17)

13 Ол уеде Иисус оларга холун дегзип, моргузун дээш, бир улус Анаа бичии уруглар эккелген. А Оон оореникчилери оларны эккелген улусту эрттирбейн хоруп турганнар. 14 Иисус ынчан мынча дээн: Бичии уруглар Менээ кээп турзун, оларга шаптыктап, эртерин хоруванар! Чуге дээрге Дээрнин Чагыргазы олар ышкаш улустуу боор. 15 Иисус оон соонда оларга холун дээскеш, ол черден чоруй барган.

Иисус болгаш бай кижи (Мк. 10:17-31; Лк. 18:18-30)

16 Бир кижи Анаа чедип келгеш, айтырыг салган: Башкы!* Монге амыдыралды алыр дизимзе, мен кандыг буян кылыйн? 17 Чуге буян дугайында Менден айтырдын? - деп, Иисус харыылаан. - Чугле чангыс Бурган буянныг. А монге амыдыралды алыр дизинзе, Бурганнын айтыышкыннарын сагып чор. 18 А кандыгларын? - деп, демгизи айтырган. Иисус мынча дээн: Олурбе, кады чурттаан эжинге оскерилбе, оорлава, мегелеп херечилеве. 19 Ада-иенни хундуле, чанында кижиге бодунга бодун дег ынак бол.** 20 Аныяк эр Анаа: Мен ол бугуну сагып келдим.*** Менээ ам чуу четпейн турары ол? - дээн. 21 Иисус анаа мынчаар харыылаан: Болбаазын кижи болуксазынза, баргаш, хамык эт-хоренгинни садыпкаш, акшазын ядыыларга улеп беривит, ынчан дээрлерге эртине-байлактыг боор сен. А оон соонда чедип келгеш, Мени эдерип чорувут.

* 19:16 Чамдык бурунгу грек созуглелдерде Башкы эвес, а Буянныг Башкы деп бижээн.
** Хост. 20:12-16; Лев. 19:18.
*** 19:20 Чамдык бурунгу грек созуглелдерде Сагып келдим деп состерге: Бичиимден-не - деп состерни немээн.

22 Ол состерни дыннааш, аныяк эр мунгарап чорупкан, чуге дээрге ол аажок бай кижи турган. 23 Иисус ынчан Бодунун оореникчилеринге мынча дээн: Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: бай кижиге Дээрнин Чагыргазынче кирери дыка-ла берге! 24 База катап чугаалаайн: бай кижинин Бурганнын Чагыргазынче киреринден тевенин тевене удун оттур оде бээри белен.

25 Оореникчилери ону дыннааш, аажок кайгап: Ынчаарга кым камгалалды ап шыдаарыл? - деп айтырганнар. 26 Иисус оларже топтап коргеш, мынча дээн: Кижи ону шыдавас, ынчалза-даа Бурганнын шыдавас чувези чок. 27 Пётр ынчан Анаа: Корунерден, бис хамык бар чувевисти каапкаш, Силерни эдерип чоруптувус. Ынчаарга биске ол дээш, чуу боорул? - дээн.

28 А Иисус оларга мынча дээн: Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: ам кээр чаа делегейге Кижи амытан Оглу Бодунун алдарынын дужулгезинге саадаптарга, мени эдерген улус - силер база Израильдин он ийи торел болуун шиидери-биле он ийи дужулгеге олургулаптар силер. 29 Мени дээш, бажыннарын, ха-дунмазын, ада-иезин*, ажы-толун азы черин кааптар кижи бурузу оон чус катап хойну алыр база монге амыдыралды салгап алыр.

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде Ада-иезин деп состерге Кадайын деп состу немээн.

30 Ынчалза-даа дыка хой ам баштайгылар бооп турарлар - соолгулер апаар, а ам соолгулер бооп турарлар - баштайгылар апаар.

Виноград шолунде ажылчыннар дугайында угаадыглыг чугаа

20:1 Дээрнин Чагыргазы бо болуушкунга домей болуп турар. Бодунун шолунге ажылдаар улус холезилээр дээш, эртен эрте унупкен бир кижи турган. 2 Шол ээзи ажылчыннарга хунде бир монгун чоос толээр бооп дугуржуп алгаш, оларны виноград шолунче чорудупкан. 3 Эртенгинин тос шакта ол базаарда шолге баргаш, чуну-даа кылбайн турар оске улусту коруп каан. 4 Силер база мээн виноград шолумге барып ажылданар. Чогууру-биле толээр мен - деп, ол чугаалаан. 5 Демги улус чорупкан. А ол душтекинин он ийи болгаш уш шак уезинде база катап чоруткаш, база-ла ынчаар кылган. 6 Кежээкинин беш шак уезинде ол ынаар база катап чеде бергеш, ында турар улусту коруп кааш: Чуге хунну бадыр чуну-даа кылбайн тур силер? - деп айтырган. 7 Олар анаа: Бисти кым-даа холезилеп албады-деп харыы бергеннер. Ээ кижи ол улуска: Силер база виноград шолунче барынар - дээн. 8 Кежээ душкенде, шол ээзи бодунун ажыл башкарыкчызынга мынча дээн: Ажылдааннарны чыггаш, оларнын-биле соолунде холезилээним улустан эгелээш, баштайгыларынга чедир санаш. 9 Ээ кижинин кежээкинин беш шакта холезилеп алган улузу келгеш, кижи бурузу бир монгун чоосту ап унген. 10 Баштай холезилеттинген улус ынчан оон-даа хойну алыр бис деп бодаан, ынчалза-даа олар база бир-бир монгун чоос алганнар. 11 Толевирин алгаш, олар виноград шолунун ээзинге ажынып: 12 Бо соолгу улус бир шак ажылдады, бис изиг хун адаанга хунзедир ажылдап келдивис, а силер оларны биске деннээр-дир силер - деп турганнар. 13 Ынчаарга ээ кижи оларнын бирээзинге мынчаар харыылаан: Мен сени хомудатпадым, оннук. Сен мээн-биле бир монгун чооска дугуржуп алдын чоп. 14 Толевирин алгаш, чорувут. А мен бо соолгу кижиге сенээ бергеним хирени бериксеп тур мен. 15 Акшамны бодум баш билир эргем чок кижи мен бе? Азы мээн экииргээм дээш, адааргаарын ол бе?

16 Шак ынчаар соолгулер - баштайгылар, а баштайгылар - соолгулер апаар.

Иисустун Бодунун олумунун дугайында ушку удаа чугаалааны (Мк. 10:32-34; Лк. 18:31-34)

17 Иерусалимче бар чыткаш, Иисус он ийи элчинин улустан оскээр аппаргаш, чугле оларга мынча дээн: 18 Дыннанар, Иерусалимче чоокшулап кел чор бис. Анаа Кижи амытан Оглун Бурганнын дээди бараалгакчылары болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчыларынга тудуп бериптер. Олар Ону олурер кылдыр шииткеш, 19 Ону дорамчылазын, эттеп-эриидезин база хере шапсын дээш, оске чоннар улузунга тудуп бериптер. Ынчалза-даа ушку хунде Ол катап дирлип кээр.

Иаков биле Иоаннын дилээ (Мк. 10:35-45)

20 Иисуска оон соонда Зеведейнин кадайы оолдары-биле кады келгеш, могейип бараалгааш, Оон бир чуве дилээн.

21 Иисус оон: Чуну кузеп турарын ол? - деп айтырган. Демги кадай мынча дээн: Силернин Чагырганарга ийи оглум: бирээзи - он таланарга, а оскези-солагай таланарга оруп аарын аазап корунер.

22 Иисус: Чуну дилеп турарынарны билбес-тир силер. Мээн ам ижерим дашканы ижип шыдаар силер бе?* - деп харыылаан. Олар: Шыдаар бис - дээннер.

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде бо состерге: Мээн шыдажып эртерим дег, шак ындыг хилинчекке суктурарын силер база шыдажып эртип шыдаар силер бе? - деп состерни немээн.

23 Иисус оларга мынча дээн: Мээн хилинчээмнин дашказын ижер силер, а кымнын Мээн он азы солагай таламга олурарын хайырлаары Менден хамаарышпас: анаа Адамнын олурзун деп айтып кааны улус орар.

24 Ону дыннааш, арткан он элчин демги ийизинге хорадап унген. 25 Ынчалза-даа Иисус оларны кый деп алгаш, мынча дээн: Оске чоннарнын чагырыкчылары боттарынын чоннарын дарлап турарын, а куштуглери чоннарын бастып турарын билир болгай силер. 26 А силернин аранарга ындыг чуве турбазын! Силернин аранардан алдар-хундулуг болуксаар кижи бар болза, чалчанар болзун. 27 Силернин аранарга бир дугаар болуксаан кижи бар болза, кулунар болзун. 28 Чуге дээрге Кижи амытан Оглу база-ла улус Анаа бараан болзун дээш эвес, харын Боду бараан боору-биле болгаш хой улус дээш толевир кылдыр Бодунун амы-тынын оргууру-биле келген болгай.

Ийи согур кижини экирткени (Мк. 10:46-52; Лк. 18:35-43)

29 Иисус оореникчилери-биле кады Иерихондан чоруп турда, оларны моон чон эдерип чораан. 30 Орук кыдыынга орган ийи согур кижи оларнын чаны-биле Иисустун эртип бар чыдарын дыннааш: Дээрги! Давидтин Оглу, бисти кээргеп, оршээнер! - деп алгыржып унген. 31 Улус согурларны кончуп, Ыыттаванар! деп албадаарга, олар оон-даа ыыткыр алгыржыр болган: Дээрги! Давидтин Оглу, бисти кээргеп, оршээнер!

32 Иисус доктаай душкеш, оларны кый депкен. Ол: Менден чуну кылып берзин деп кузеп тур силер? - дээн. 33 Олар Анаа: Дээрги, бистин карактарывыс коступ келзин - деп харыылааннар. 34 Иисус оларны кээргей бергеш, оларнын карактарынга холун дээскен. Согурлар ол-ла дораан коре берген болгаш Ону эдерип чорупканнар.

Иисустун Иерусалимче киргени (Мк. 11:1-11; Лк. 19:28-38; Ин. 12:12-19)

21:1 Олар Иерусалимге чоокшулап келгеш, Елеон даанын чанында Виффагия суурга чедип келгенде, Иисус ийи оореникчизин бурунгаар айбылапкаш, 2 оларга чагып каан: Мурнунарда суурже барынар. Анаа баргаш, ол дораан кыс элчигенни болгаш оон чанында аныяк элчигенчигешти баглап каан турарын коруп каар силер. Оларны чешкеш, Менээ эккелинер. 3 А кандыг-бир кижи силерден бир чуве айтырза: Олар Дээргиге херек апарды - деп харыыланар. Оларны ээзи ол дораан салыптар. 4,5 (Медээчинин аксы-биле: Сион тейде хоорайга* мынча денер: Ам Хаанын сенче кел чор. Томаанныг Хаанын ажылчын кыс элчигеннин оглун мунган кел чор** - дээн состер боттанзын дээш, ол бугунун болганы ол.) 6 Оореникчилер чоруткаш, бугу чувени Иисустун чарлык болган аайыбиле кылганнар. 7 Олар элчигенчигешти иези-биле кады эккелгеш, хевин оларга чонай салгаш, Иисусту олуртупканнар. 8 Эндерик хой чон хевин Оон мурнунга орукче дожей сала берген, а оскелери ыяштарнын будуктарын сыккаш, орукка чада салып чораан. 9 Оон мурнунга база соонга бар чыткан эндерик хой чон ыыткыр алгыржып турган: Осанна! Давидтин Оглунга алдар-мактал! Дээрги-Чаяакчынын омунээзинден кел чыдар Кижи ачы-буянныг болзун! Осанна! Дээрде Бурганга алдар-мактал!***

* 21:5 Сион тейде хоорай - шажынчы утка ёзугаар Иерусалимни ойзу адааны-дыр.
** Зах. 9:9.
*** Ыд. ыр. 117:25-26.

10 Иисус Иерусалимче кирип кээрге, бугу хоорай холзеп унген. Улус: Бо Кымыл? - деп айтыржып турган. 11 А моон чон: Бо дээрге Галилеянын Назарет чурттуг Иисус медээчи-дир - деп харыылаар болган.

Иисустун садыгжыларны Бурганнын оргээзинден ундур ойлатканы (Мк. 11:15-19; Лк. 19:45-48; Ин. 2:13-22)

12 Оон Иисус Бурганнын оргээзинин иштинче киргеш, ында садыгнаймаа кылып турган хамык улусту ундур сывыртапкаш, акша солукчуларынын столдарын болгаш коге-буга сатканнарнын баартактарын андара октагылапкан. 13 Иисус оларга мынча дээн: Бижилгеде Бурган: Мээн оргээм моргул оргээзи болзун - дээн болгай, а силер ону дээрбечилер уязы кылып алган-дыр силер!*

* Ис. 56:7; Иер. 7:11.

14 Согур болгаш аскак-бускек улус Бурганнын оргээзинге Анаа чедип кээрге, Ол аарыг улусту экиртип каан. 15 Бурганнын дээди бараалгакчылары болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчылары Оон кылып турган кайгамчык чуулдерин коргеш база Бурганнын оргээзинде бичии уругларнын: Осанна! Давидтин Оглунга алдар-мактал! - деп алгыржып турарын дыннааш, киленней берип, 16 Анаа мынча дээннер: Оларнын чуу деп турарын дыннап тур сен бе?! Иисус оларга: Ийе - деп харыылаан. - Силер Бижилгеде: Бичии уруглар болгаш эмиг эмер чаштарнын аксындан Бодунга алдар-макталды ундуруп аар сен* - дээнин кажан-даа номчуваанынар ол бе?

* Ыд. ыр. 8:3.

17 Иисус оон оларны каапкаш, хоорайдан Вифанияже чоруй баргаш, анаа хонуп алган.

Кургап калган смоква ыяжы (Мк. 11:12-14, 20-24)

18 Эртенинде, хоорайже чанып ора, Иисус аштай бергенин билип каан. 19 Орук кыдыында смоква ыяжын коруп кааш, Ол анаа чеде берген, ынчалза-даа буруден ангы чуну-даа тыппаан. Ол ынчан ыяшка мынча дээн: Моон сонгаар сенээ кажан-даа чимис унмес болзун! Смоква ыяжы дораан-на кургап калган. 20 Оореникчилер ону коргеш, кайгай берип: Смоква ыяжы канчап ындыг дурген кадып калды? - дишкен. 21 Иисус мынчаар харыылаан: Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: бузурээр-ле, чигзинмес-ле болзунарза, смоква ыяжы-биле болган чуулду кылыр хамаанчок, бо дагга безин: Турулгаш, далайже дуже бер! - дээр болзунарза, шак ынчаар буде бээр. 22 Бузурээр-ле болзунарза, моргуп тура, дилээн чувенернин догерезин алыр силер.

Иисустун эрге-чагыргазынын дугайында айтырыг (Мк. 11:27-33; Лк. 20:1-8)

23 Ол Бурганнын оргээзинче кирип келгеш, улусту оореди бээрге, Бурганнын дээди бараалгакчылары болгаш баштыннар Анаа чедип келгеш, айтырыг салганнар: Сен бо бугуну кандыг эрге-чагырга-биле кылып тур сен? Сенээ ол эрге-чагырганы кым берди? 24 А Иисус оларга мынчаар харыылаан: Мен база силерге бир айтырыг салыйн. Менээ харыылаптар болзунарза, силернин айтырыынарга база харыылаар мен. 25 Иоаннын сугга сугар эргези Бургандан келген бе азы кижилерден бе? Олар аразында сумележи бергеннер: Бис: Бургандан - дизивиссе, Ол: Ынчаарга силер чуге Иоаннга бузуревээнинер ол? - дээр болгай. 26 А: Кижилерден - дээр дээш, чондан коргар-дыр бис, чуге дээрге хамык улус Иоанны ёзулуг медээчи деп санаар болгай. 27 Олар Иисуска: Билбес-тир бис - деп харыылааннар. Ол ынчан мынча дээн: Мен база бо бугуну кандыг эрге-чагыргабиле кылып турарымны силерге чугаалавас мен.

Ийи оолдуг ада дугайында угаадыглыг чугаа

28 А ам мындыг чуул дугайында чуу деп бодаар силер че? Ийи оолдуг бир кижи турган-дыр. Бирги оглунга баргаш, ол мынча дээн: Оглум, богун баргаш, виноград шолунге ажылдап кор. 29 Оозу баштай: Барбас мен - дээн, а оон соонда оскээр боданыпкаш, чорупкан. 30 Ачазы оске оглунга баргаш, база-ла ынча дээн. Демгизи: Баар мен, дээрги - деп харыылаза-даа, барбайн барган. 31 Оларнын кайызы ачазынын аайындан эртпээн-дир? Олар: Биргизи - деп харыылааннар.

Иисус оон соонда оларга мынча дээн: Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: ундуруг хавырыкчылары болгаш самыын-садар херээженнер Бурганнын Чагыргазынче силерни мурнай кирер. 32 Чуге дээрге Иоанн силерге шын орук айтып, баштай чедип кээрге, силер анаа бузуревээн-дир силер. А олар Иоаннга бузурээннер болгай. Ол бугуну коргеш безин, домей-ле бачыдынар миннип, Бурганче ээлбээн база анаа бузуревээн-дир силер.

Виноград шолунун ээзинин дугайында угаадыглыг чугаа (Мк. 12:1-12; Лк. 20:9-19)

33 Ам оске угаадыглыг чугаадан дыннанар. Бир кижи бодунун ээлээн черинге виноград тарып алган. Ол ону долгандыр кажаалааш, чимизин сы бастырар уургай каскаш, танныылдаар суурга тудуп каан. Оон соонда ол виноград шолун ажаакчыларга ачылалга берипкеш, боду оске чуртче чоруй барган. 34 Дужут ажаар уе кээрге, ол бодунун улуун алыр дээш, виноград ажаакчыларынче чалчаларын чорудупкан. 35 Ынчалза-даа олар оон чалчаларын тудуп алгаш, бирээзин эттеп, оскезин олуруп каапканнар, а ушкузун даш-биле соп каапканнар. 36 Шол ээзи ынчан оон-даа хой оске чалчаларын ыткан, ынчалза-даа виноград ажаакчылары оларны база шак ынчаар аажылааннар. 37 Адак соонда ээ кижи оларже бодунун оглун чорудупкаш: Мээн оглумну хундулеп коорлер боор - деп бодаан. 38 Ынчалза-даа виноград ажаакчылары оон оглун коргеш: Бо-даа салгакчызы-дыр! Ону олуруп каапкаш, ончузун олчалап аалы - дээннер. 39 Олар ону сегирип алгаш, виноград шолунден ундуре бергеш, олуруп кааннар. 40 Чул мон, шолдун ээзи чедип келгеш, виноград ажаакчыларын канчап кааптарыл?

41 Олар Анаа: Ол хортаннарны каржызы-биле узуткааш, дужут ажаар ойде оон улуун ап бээр оске ажаакчыларга виноград шолун ачыладып каар - деп харыылааннар. 42 Иисус оларга мынча дээн: Силер Бижилгеден номчуваанынар ол бе кай: Тудугжуларнын херекчок дээш, октапкан дажы эн чугула даш апарган. Дээрги-Чаяакчы ынчалдыр кылган, ону коору биске кайгамчык-тыр!* 43 Ынчангаш Бурганнын Чагыргазын силерден хунаап аарын база дужудун бээр чонга бериптерин силерге чугаалап тур мен. 44 Кым ол дашче кээп ужарыл, чуурулдур ужуп аар, а кымче ол даш кээп дужерил, ону чылча базып каар.**

* Ыд. ыр. 117:22-23.
** Чамдык бурунгу грек созуглелдерде бо шулук таварышпайн турар.

45 Иисустун угаадыглыг чугааларын дыннааш, Бурганнын дээди бараалгакчылары болгаш фарисейлер Оон оларнын дугайында чугаалап турарын билип кааннар. 46 Олар Иисусту тудуп хоругдаар деп барганнар, ынчалза-даа Ону медээчи деп хулээп турар чондан кортканнар.

Куда доюнун дугайында угаадыглыг чугаа (Лк. 14:15-24)

22:1 Иисус оларны угаадыглыг чугаалар дузазы-биле ооредирин уламчылап, мынча дээн: 2 Дээрнин Чагыргазы бо болуушкунбиле домей болуп турар. Бодунун оглунун куда доюн кылган бир хаан турган. 3 Ол чалаан аалчыларынче чалчаларын ыткан, ынчалза-даа чалатканнар келиксевейн барганнар. 4 Хаан оске чалчаларын ыдып, оларга чагып каан: Чалаан улузумга чугааланар: Дойга белеткелим доозулду, семиртир азыраан молдургаларым, шарыларым соп алдым, бугу чуве белен. Куда доюнче моорланар.

5 Ынчалза-даа чалаттырганнар тоовайн барып, боттарынын ажылхеректерин кылып, тарай бергеннер. Бирээзи шолче унупкен, оскези садыглаар черинче чорупкан, 6 а чамдыктары оон чалчаларын сегирип алгаш, олур эриидеп каапканнар. 7 Хааннын килени хайынгаш, шериглерин ыдарга, олар олурукчулерни шаажылааш, ол улустун хоорайын орттедипкеннер.

8 А оон соонда хаан чалчаларынга мынча дээн: Куда доюнга хамык чуве белен-дир, ынчалза-даа чалаан улузум алдар-хундуге толеп чок болган-дыр. 9 Ам орук белдирлеринге баргаш, таварышкан улустун шуптузун дойже чаланар. 10 Чалчалар ынчан кудумчулар кезип унгеш, таварышкан-на чонну: эки-даа, бак-даа улусту чыып эккелгеннер. Аалчылар дойлаар черни долдур ээлепкен.

11 Хаан аалчыларын коору-биле унуп келгеш, байырлалда кедер хеви чок кижи коруп каан. 12 Ол анаа мынча дээн: Оннук, сен бээр канчап байырлал хеви чок кирип келдин? Оозу ыыттаваан. 13 Хаан ынчан чалчаларынга дужааган: Оон хол, будун хулээш, дашкаар, улус ыглажып, диштерин кыжырадып турар карангыдыва, ундур октаптынар. 14 Чалаттырганнар хой, а шилиттингеннер эвээш болдур ийин.

Императорга бээр ундуруг дугайында (Мк. 12:13-17; Лк. 20:20-26)

15 Фарисейлер ынчан уне бергеш, Ону, созунге сылдаглап, канчап тудуп алырын дугуржуп эгелээннер. 16 Олар Иисусче боттарынын оореникчилерин иродианнар-биле* катай чорудупканнар. Башкы! - деп, айбылаткан улус чугаалаан. - Силерни шынчы база Бурганнын алыс шын оруунга ооредип чоруур кижи деп билир бис. Кижилерни ылгай корбес болгаш, оларнын эрге-ажыынга бараан болбас-тыр силер. 17 Силернин бодалынар чул, биске чугаалап корунерем: императорга ундуруг толээри ыдыктыг хоойлувуска дугжур бе азы чок бе?

* Иродианнар - Галилеянын ол уедеги хааны Ирод Антипаны деткип турган еврей политиктиг болуктун кежигуннери.

18 Иисус оларнын кара сагыштыын билгеш, мынча дээн: Ийи арынныглар, Мени чуге шенединер? 19 Ундуруг толээр чоозунарны Менээ коргузунер. Анаа монгун чоос эккеп бээрге, 20 Иисус олардан: Мында кымнын чурук-дурзузу база кымнын ады бар-дыр? - деп айтырган.

21 Олар: Императорнун - деп харыылааннар. Иисус ынчан: Ынчаарга императорга - императорнуун, а Бурганга - Бурганныын беринер - дээн.

22 Ындыг состер дыннааш, оларнын аксы хак дээш, Иисустан ырап чоруй барганнар.

Олуглерден катап дирлиринин дугайында (Мк. 12:18-27; Лк. 20:27-40)

23 Ол-ла хун Олген улус катап дирилбес дижир саддукейлер Иисуска чедип келгеш, айтырыг салган:

24 Башкы, Кандыг-бир эр кижи ажы-тол чок тургаш, олу бээр болза, оон дунмазы дулгуяк чаавазы-биле огленгеш, бодунун олген акызынын уре-садызын успес ужурлуг деп,* Моисей биске чугаалаан-дыр. 25 Бистин аравыска чеди алышкы чораан дижик. Улуу кадайлангаш, ажы-тол арттырбайн, олуп калган. Оон кадайы улуг чуржузунга кадай бооп арткан. 26 Ийиги, ушку дунмазы болгаш шупту чеди алышкы-биле база ындыг болган. 27 Адак соонда ол кадай база мочээн. 28 Хамык олген улус катап дирлип кээрге, херээжен кымнын кадайы боорул? Алышкылар ону чеделээн кадайланып чорааннар болгай.

* Ы. х. к. 25:5.

29 Харыызынга Иисус мынча дээн: Соора барган-дыр силер, чуге дээрге Бижилгелерни-даа, Бурганнын кучу-кужун-даа билбес-тир силер. 30 Катап дирилген улус кадай-даа албас, ашакка-даа барбас, харын Бурганнын дээрде толээлеринге домей болур. 31 Кай а олуглерден катап дирилгеннерге хамаарыштыр Бурганнын силерге: 32 Мен - Авраамнын Бурганы, Исаактын Бурганы база Иаковтун Бурганы мен* - дээнин номчуваан силер бе? Ол - олуглернин эвес, а дириглернин Бурганы-дыр.**

* Хост. 3:6.
** Ол дээрге Авраам, Исаак база Иаков оларны Бурганнын чанында ам-даа дириг хевээр деп турары ол-дур.

33 Улус Ону дыннааш, Оон берген ооредиин магадап ханмааннар.

Эн чугула айтыышкын дугайында (Мк. 12:28-34; Лк. 10:25-28)

34 Ол Бодунун харыызы-биле саддукейлернин аксын дуй шаапкан деп дыннааш, фарисейлер чангыс черге чыглып келгеннер. 35 Оларнын бирээзи боор ном-хоойлу тайылбырлакчызы, Иисусту шенеп, айтырыг салган: 36 Башкы, ыдыктыг хоойлуда эн чугула айтыышкын кайызыл?

37 Ол мынча дээн: Дээрги-Бурган-Чаяакчынга бугу-ле чулдучурээн-биле, бугу-ле сеткил-сагыжын-биле, бугу-ле угаан-сарыылынбиле ынак бол.* 38 Бо дээрге бирги болгаш эн чугула айтыышкын-дыр. 39 А ийиги айтыышкын анаа домейлешкек: Чанында кижиге бодунга бодун дег ынак бол.** 40 Бо ийи айтыышкында бугу ыдыктыг хоойлу болгаш медээчилернин ооредии туттунуп турар.

* Ы. х. к. 6:5.
** Лев. 19:18.

Давидтин Оглунун дугайында (Мк. 12:35-37; Лк. 20:41-44)

41 Бодун долгандыр чыглып келген фарисейлерден Иисус айтырыг салган: 42 Бурганнын шилип алган Христозун чуу деп бодаар силер: Ол кымнын Оглул? Олар Анаа: Давидтин Оглу-дур - деп харыылааннар. 43 Иисус оларга мынча дээн: Ынчаарга Давид Бурганнын Сулдезинге башкарткаш, чуге Ону Дээргим деп адааныл: 44 Дээрги-Чаяакчы мээн Дээргимге мынча дээн: Мен Сээн дайзыннарынны буттарын адаанга эккеп салбаан шаамда, Мээн он таламга олур.* 45 Бир-тээ Давид Ону Дээргим деп турар болганда, Христос канчап Давидтин Оглу боорул?

* Ыд. ыр. 109:1.

46 Кым-даа Анаа удур чангыс сос-даа эдип шыдаваан. Ол хунден эгелээш, кым-даа Анаа кандыг-бир айтырыг салып дидинмээн.

Фарисейлерден болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчыларындан кичээндириг (Мк. 12:38-40; Лк. 11:37-52; 20:45-47)

23:1 Иисус ынчан чон-биле база Бодунун оореникчилери-биле чугаалажы берген. 2 Ол мынча дээн: Ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш фарисейлер Моисейнин хоойлузун тайылбырлаар эргелиг-дирлер. 3 Силер бугу чувени оларнын айыткан аайы-биле кылынар, ынчалза-даа оларнын ажыл-херээн оттунменер, чуге дээрге олар ооредип турар чувезин боттары сагывас-тырлар. 4 Олар угдунмас аар чуъкту улустун эгиннеринге чуктедип турарлар, а боттары чангыс салаазын безин шимчедип, улуска дузалажыр хонну чок-турлар. 5 Акандыг-бир чуве кылза, чугле ат чолуп кылырлар, оларнын хаваанда болгаш холунда хомден кылган моргул хапчыгаштары калбарып, а шыва тонунун салбакталчак хаажылары узап бар-ла чыдар. 6 Олар найыр-дойларга база синагогаларга хундуткелдиг дорге орарынга ынак. 7 Олар улус чыглыр шолдерге амыр-менди дыннаарынга база улуска: Башкы! - деп адаттырарынга ынак.

8 А силерни башкылар деп адавазын, чуге дээрге силерде чугле чангыс Башкы - Дээрги-Чаяакчы бар, силер шупту ха-дунмашкы силер. 9 Черге кымны-даа ачай деп адаванар, чуге дээрге силерде чугле чангыс Дээрде саадаан Ада бар. 10 Силерни башкарыкчы деп адавазын, чуге дээрге силерде чангыс Башкарыкчы - Христос бар. 11 Силернин аранарда эн чугуланар чалчанар болзун. 12 Бодун ору кордунер кижи дора кордурер, а бодун боду дора корген кижи ору кодуртур.

13,14 Ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш фарисейлер, ат болур силер! Ийи арынныглар! Силер улустан Дээрнин Чагыргазын дуглап, боттарынар-даа ынаар кирбес, ынаар кириксээннерни-даа киирбес-тир силер*.

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде бар: Ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш фарисейлер, ат болур силер! Ийи арынныглар! Силер дулгуяк херээженнернин эт-хоренгизин сыырыпкаш, оон хойге козулдур ур мегелеп моргуур-дур силер, ол дээш, шынгыы кеземчени алыр силер - деп состер эн бузурелдиг грек созуглелдерде таварышпайн турар.

15 Ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш фарисейлер, ат болур силер! Ийи арынныглар! Чангыс-даа бол кижини ээлдирип аар дээш, далайны кежип, черни эртип турар-дыр силер, а ээлдирип алгаш, ону бодунардан ийи катап дора бужар амытанче хуулдуруптар-дыр силер.

16 Согур баштакчылар, ат болур силер! Мынча деп турар-дыр силер: Кандыг-бир кижи Бурганнын оргээзи-биле дангыраглаар болза, ол чуу-даа дивээн-дир, а Бурганнын оргээзинде алдын-биле дангыраглаар болза, ол аазаашкынын кууседир ужурлуг. 17 О согур сээденнер! Чуу чугулал: алдын бе азы ол алдынны ыдыктаан Бурганнын оргээзи бе?! 18 Оон ынай мынча деп турар-дыр силер: Кандыг-бир кижи оргул салыр бедигээш-биле дангыраглаар болза, ол чуу-даа дивээн-дир, а анаа салган оргул-биле дангыраглаар болза, ол аазаашкынын кууседир ужурлуг. 19 Согурлар! Чуу чугулал: оргул бе азы ол оргулду ыдыктаан ону салыр бедигээш бе?! 20 Оргул салыр бедигээш-биле дангыраглаар кижи ында салган оргул-биле база дангыраглап турары ол. 21 Бурганнын оргээзи-биле дангыраглаар кижи ында чурттаан Бурган-биле база дангыраглап турары ол. 22 Дээр-биле дангыраглаар кижи Бурганнын дужулгези болгаш ында саадаан Бурган-биле база дангыраглап турары ол.

23 Ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш фарисейлер, ат болур силер! Ийи арынныглар! Мята, койнут болгаш тмин деп оъттарнын дужудунун оннун бир кезиин берип-даа турзунарза, ыдыктыг хоойлуда эн чугула чуулдерни: чоптуг чорукту, оршээлди болгаш Бурганга шынчы чорукту херекке албас-тыр силер. Баштайгызын кылыр ужурлуу шын, а соолгузун кылырын база утпаза эки. 24 Согур баштакчылар! Ымырааны шууп кааптар, а тевени ажырыптардыр силер!

25 Ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш фарисейлер, ат болур силер! Ийи арынныглар! Аяк-таваанарнын даштын аштап-арыглапдаа турзунарза, ишти-хоннунерни чазый-харам чорук база бузут долган-дыр. 26 Согур фарисей! Баштай аяаннын* иштин аштап-арыглап ал, ынчан оон дашты база арыг боор.

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде Аяаннын деп соске Тавааннын деп состу немээн.

27 Ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш фарисейлер, ат болур силер! Ийи арынныглар! Агарты чугайлаан чевеглерге домей-дир силер: оларнын дашты чараш ышкаш, а иштин олуг сооктер база янзыбуру бужар чуулдер долган! 28 Силер база ындыг силер: даштынардан коорге, Бурганга шынчы улус ышкаш костур силер, а ишти-хоннунерни ийи арынныг база кем-буруулуг чорук долган.

29 Ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш фарисейлер, ат болур силер! Ийи арынныглар! Медээчилерге чевег тураскаалдары тудуп, Бурганга шынчы улустун чевеглеринде тураскаалдар каастап: 30 Адаогбевистин уезинде чурттап чораан болзувусса, медээчилернин ханын тогеринге олар-биле кады киришпес ийик бис - деп турар-дыр силер. 31 Силер оон-биле, Медээчилерни олуруп чораан улустун салгакчылары бис деп, боттарынарга удур херечилээнинер ол-дур. 32 Ынчанганда уламчыланар-ла, ада-огбенернин эгелээн чувезин эчизинге чедиринер-ле!

33 Чыланнар база чылан сыскындылары! Шуугу болгаш тамыдан канчап ойлаар силер! 34 Мен силерже медээчилерни, мерген угаанныгларны, башкыларны чорудуп тур мен, а силер оларнын чамдыызын олуруп база хере шава бээр силер, оскелерин синагогаларынарга эриидеп база хоорайдан хоорайже сывыртай бээр силер. 35 Кем-буруу чок Авельдин ханындан эгелээш, оргул салыр бедигээш биле Бурганнын оргээзинин аразынга олуруп каанынар Варахиянын оглу Захариянын ханынга чедир чер кырынга тогулген шупту-ла Бурганга шынчы улустун ханы дээш, шииткелди чуктээр силер. 36 Алыс шынны чугаалап тур мен: ол бугу кеземче бо салгалга дужер!

Иерусалим дээш кажыыдал (Лк. 13:34-35)

37 О, Иерусалим, Иерусалим! Медээчилерни олуруп турар база олче чорутканнарны даш-биле соккулап каар хоорай! Куштун чаш толдерин чалгынынын адаанга чыып аары дег, Мен чеже катап Иерусалимнин чурттакчыларын чыып аарын кузедим, ынчалза-даа силер ону кузевединер! 38 Ол-дур эвеспе, силернин оргээнер ээн кагдынган-дыр. 39 Дээрги-Чаяакчынын омунээзинден кел чыдар Кижи ачы-буянныг болзун!* - дей бээринер шаг-уе келбээн шаанда, Мени ам черле корбезинерни деп чугаалап тур мен.

* Ыд. ыр. 117:26.

Келир уеде болур холзээшкиннер (Мк. 13:1-13; Лк. 21:5-19)

24:1 Иисус оон Бурганнын оргээзинден унгеш, бар чыдырда, оореникчилери Анаа чоокшулап келгеш, Бурганнын оргээзинин тудугларын коргузээли деп барганнар. 2 Иисус оларга мынча дээн: Бо бугуну коруп тур силер бе? Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: манаа туружундан шимчевээн даш безин артпас, шупту тудуглар урегдеттинип-буступ каар.

3 Иисус Елеон даанга чааскаан олурда, оореникчилери Анаа чедип келгеш, айтырыг салганнар: Ол айыыл-халап кажан боорун биске чугааланарам. Силернин катап кээринерни болгаш бо делегейнин тончузун кандыг демдек бадыткаарыл?

4 Иисус оларга мынчаар харыылаан: Кандыг-даа улуска мегеледип аарындан кичээнинер. 5 Чуге дээрге хой кижи Мээн адым тудуп: Мен - Христос-тур мен - деп келгеш, эндерик улусту мегелеп кааптар. 6 Чоокта дайын-чаанын шимээнин болгаш ыракта дайынчаалар дугайында чугааларны дыннап каар силер. Ындыг-даа болза кортпанар. Ол бугу болур ужурлуг, ынчалза-даа бугу чувенин чогум тончузу ол эвес-тир. 7 Ийе, чонче чон, курунеже куруне халдай бээр. Чер болганга аш-чут база чер шимчээшкиннери болур: 8 ол бугу, божаан херээженнин эъдинин аарыы дег, хилинчектин чугле эгези-дир.

9 Силерни ынчан хилинчектээр дээш, улуска тудуп берип, олуруп эгелээр. Мээн адым ужун бугу кижи торелгетен силерни коор хонну чок апаар. 10 Эндерик улус Бурганга бузурелинден ойталаар, бот-боттарын сатчып база корушпестеп эгелээр. 11 Хой меге медээчилер ынчан тыптып келгеш, энмежок улусту мегелеп кааптар. 12 Бузут ынчалдыр нептерээрге, эндерик улустун ынакшылы соой бээр. 13 Ынчалза-даа ол бугуну эчизинге чедир шыдашкан кижи камгалалды алыр. 14 Дээрнин Чагыргазынын дугайында бо Буянныг Медээни бугу делегейге, хамык чоннарга медеглээн турар, бугу чувенин тончузу чугле оон соонда кээр.

Ам кээр коргунчуг айыыл-халап (Мк. 13:14-23; Лк. 21:20-24)

15 Ол дугайында Даниил медээчинин чугаалааны, ыдыктыг черде турар Хоозуралдын бужар чудун* коруп кагзынарза (номчуп орар кижи шын угаазын!), 16 Иудеяда чурттаан улус дагларже дезипсин. 17 Бажынынын кырынга** турган кижи, эт-севин алыр дээш, бажынынче дужуп кирбезин. 18 Шолге ажылдап чораан кижи идик-хевин алыр дээш, бажынынче ээп келбезин. 19 Ол хуннерде иштиг-сааттыг болгаш эмер чаш уруг-дарыглыг улус ат болур! 20 Кыжын азы амырдыш хунунде деспес дээш, моргунер. 21 Бо делегейни чаяаганындан бээр амдыгаа чедир кажан-даа болбаан база моон сонгаар кажан-даа болбас коргунчуг айыыл-халап ол хуннерде болур. 22 Бурган ол хуннернин санын кызырбаан болза, амылыг кижи бурузу камгалал албас ийик. Ынчалза-даа Бодунун шилип алганы улус дээш, Бурган ол хуннернин санын кызырар. 23 Силерге ынчан кандыг-бир кижи: Кор, Христос бо-дур! азы Ол бо-дур! - дээр болза, анаа бузуревенер! 24 Чуге дээрге боттарын Христос мен дээр азы Медээчи мен дээр улус тыптып келгеш, болдунар-ла болза, Бурганнын шилип алган улузун безин мегелээр дээш, ондур улуг бадыткал демдектери болгаш кайгамчык чуулдер коргузер. 25 Дыннанар, Мен силерни баш бурунгаар сагындырдым. 26 Ынчангаш силерге: Корунер, Христос кургаг куруг ховуда-дыр! - дээр болза, ынаар барбанар азы: Корунер, Ол мында, дуу бажында чаштынып турар-дыр - дээр болза, бузуревенер. 27 Чоон чуктен кызаш дээш, барыын чукке чедир кызаннаан чаннык дег, Кижи амытан Оглу ынчалдыр ээп кээр. 28 Кайда олуг мочу барыл, анаа сек чиир куштар чыглып кээр.

* Дан. 9:27.
** 24:17 Бажын кыры - Иудеяга бажыннар крышалары ийленчек эвес, а калбак болур турган, а чурттакчы чон оларны дыштаныр чер база устуку каът кылдыр ажыглап турган.

Кижи амытан Оглунун чедип кээри (Мк. 13:24-27; Лк. 21:25-28)

29 Ол хуннернин айыыл-халавы болуп эрткен дораан-на Хун караа ожер, ай чырытпастай бээр, сылдыстар дээрден кээп дужер база дээрнин кучу-куштери сиринейнип, божаннай бээр.*

* Ис. 13:10; 34:4.

30 Кижи амытан Оглунун бадыткал демдээ ол уеде дээрге коступ кээр. Ондур улуг кучу-кужу база алдары-биле Дээрнин булуттарын кырлап кел чыдар Кижи амытан Оглун* коруп кааш, чер кырында хамык аймак-чон кажыыдап база ыглажып эгелээр. 31 Ол, бурээни ыыткыр этсип, Бодунун шилип алган улузун чырык чернин дорт чугунден, ортемчейнин бир кыдыындан оске кыдыынга чедир чыып эккелзин дээш, Бодунун толээлерин чорудуптар.

* Дан. 7:13.

Смоква ыяжынын чижээ-биле кичээндириг (Мк. 13:28-31; Лк. 21:29-33)

32 Смоква ыяжындан улегер-чижек алынар: оон будуктары хооп, бурулери частып кээрге, чай удавас дээрзин эндевес болгай силер. 33 Шакынчалдыр, ол бугуну коргеш, Кижи амытан Оглу мыя бо, эжик аксында келген дээрзин билип алынар. 34 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: ол бугу чуве боттанмаан шаанда, бо салгалдын улузу олуп читпес. 35 Дээр биле чер эстип хайлы бээр, а Мээн состерим эстип хайлы бербес.

Шагы, хуну билдинмес (Мк. 13:32-37; Лк. 17:26-30, 34-36)

36 А ол хуннун база шактын кажан кээрин кым-даа: дээрнин толээлери-даа, Оглу-даа билбес* - чугле Бурган Ада Боду билир. 37 Огбе Нойнун уезинде болуп турганы дег, Кижи амытан Оглунун чедип кээр хунунде база ындыг боор. 38 Ол хуннерде, суг халавынын мурнуу чарыында, Нойнун бажын-хемезинге** олурупканы хунге чедир, улус-чон ижип-чип, кадай ап база ашакка барып келген болгай. 39 Суг халап келгеш, оларнын шуптузун узуткап каггыжеге, олар чуну-даа угаап бодавааннар. Кижи амытан Оглу чедип кээрге, база шак ындыг боор. 40 Ийи кижи ынчан шолге ажылдап турар болза, бирээзин алгаш баар, а оскезин арттырып каар. 41 Ийи херээжен дээрбеге тараа дээрбелеп турар болза, бирээзин алгаш баар, а оскезин арттырып каар.

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде Оглу-даа деп сос таварышпайн турар.
** Бажын-хеме - Бургандан сагындырыг алган улуг огбе Нойнун суг халавындан камгаланыры-биле тудуп алганы, улуг корабльга домейлешкек эжиндирер бажын-сава (Эге дос. 6-7 эгени кор).

42 Ынчангаш одуг-сергек болунар, чуге дээрге Дээрги-Чаяакчынарнын кандыг хунде чедип кээрин билир эвес силер. 43 Мону база билип алынар: бажын ээзи дунекинин каш шакта оор кээрин билир турган болза, ол удувас ийик база бодунун бажынын оорлаттырбас ийик. 44 Ынчангаш силер база белен болунар, чуге дээрге Кижи амытан Оглу силернин манаваан шагынарда чедип кээр.

Шынчы база шынчы эвес ийи чалча (Лк. 12:41-48)

45 Бажын ээзи чалчаларынын бирээзин оскелеринин бажынга салгаш, оларга аъш-чемни чогуур уезинде улээр кылдыр томуйлап каарга, шынчы болгаш сарыылдыг ажыл-херек эргелекчизи кандыг болурул? 46 Ээзи чедип келгеш, оон ынчалдыр ажылдап турарын коруп каар болза, ол эргелекчи амыр-чыргалдыг. 47 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: ээзи ону бугу ээлээн чувезинин бажынга олуртуп каар. 48 А ол эргелекчи чалча ойлук чок болуп, будуу иштинде: Мээн дээргим ам дораан келбес-ле болгай - дээш, 49 оске чалчаларны эттеп-соп, а боду чилбиленип, арагачылар-биле пактай берген дижик. 50 Ындыг чалчанын ээзи оон манавааны хунде база бодавааны шакта чедип келгеш, 51 ону чула кезеткеш, ийи арынныг улус-биле домей кылдыр аажылаар. Анаа ыы-сыы унер база диштер кыжыраажы дынналыр.

Он кыс дугайында угаадыглыг чугаа

25:1 Ол хунде Дээрнин Чагыргазы мындыг болганынга домей. Ус куткан деннерин туткаш, кудээже уткуштур унупкен он кыс турган. 2 Оларнын бежи угаанныг, а бежи мелегей чуве-дир. 3 Мелегей кыстар деннерин ап алза-даа, немей кудар узу чок болганнар. 4 А угаанныг кыстар деннери-биле катай саваларда узун база ап алганнар. 5 Кудээ оол саадай бээрге, кыстарнын бажы согаш кыннып, удуй бергеннер. 6 Дун ортузунда: Корунер, кудээ кел чор! Ону уткуп унунер! - деп кыйгы дынналган. 7 Ол дораан хамык кыстар тура халышкаш, деннерин кыпсып эгелээннер. 8 Мелегей кыстар угаанныгларынга: Узунерден бичииден беринерем, деннеривис ожуп тур - дээннер. 9 А угаанныг кыстар: Чок, бербес бис, чуге дээрге ус силерге-даа, биске-даа четпейн баар. Оон орнунга садыгжыларже баргаш, садып алынар - деп харыылааннар. 10 Олар ус садып ап чоруур аразында, кудээ чедип келген. Белен турган беш кыс оон-биле кады куда доюнче кире бээри билек, оларнын соондан эжикти хаапкан.

11 Оон соонда арткан кыстар чедип келгеш: Дээрги! Дээрги! Эжиин ажыдып кор! - дээннер. 12 А ол: Чок, силерни билбезим ылап шын - деп харыылаан. 13 Ынчангаш серемчилелдиг болунар, чуге дээрге Кижи амытан Оглунун чедип кээр* хунун-даа, шагын-даа билбес болгай силер.

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде Кижи амытан Оглунун чедип кээр деп состер таварышпайн турар.

Хой акша дугайында угаадыглыг чугаа (Лк. 19:11-27)

14 Ынчан ырак чуртче чоруп тура, бодунун чалчаларын кый деп алгаш, эт-хоренгизин оларга карактадып каан кижи-биле болганы дег болур. 15 Ол бир чалчазынга - беш, оскезинге - ийи, а ушкузунге - бир шоодай монгун акша берип каан. Кижи бурузунге оон шыдаар шаг-шинээн барымдаалап бергеш, боду чорупкан. 16 Беш шоодай монгун акша алган кижи ол акшаны ол дораан саарылгаже кииргеш, немей бешти ажылдап алган. 17 Ийи шоодай монгун акша алган кижи база ийини немей ажылдап алган. 18 А бир шоодай монгун акша алган кижи баргаш, онгар каскаш, дээргизинин акшазын ынаар хооп каан.

19 Ур уе эрткен соонда, чалчаларнын дээргизи ээп келгеш, оларга карактадып каан акшазы дээш, харыы тударын негээн. 20 Беш шоодай акша алган кижи келгеш, немей база бешти эккелген. Ол мынча дээн: Дээрги, силер менээ беш шоодай акша берген силер, а бо мээн немей ажылдап алганым беш шоодай акша-дыр. 21 Дээргизи анаа: Кончуг эки-дир, сен эки болгаш шынчы чалча-дыр сен! Сен бичии херек башкарарынга шынчын коргустун, ам сенээ улуг ажыл-херек дагзыйн. Мээн оорушкум улежип кор - дээн.

22 Ийи шоодай акша алган кижи база чедип келгеш: Дээрги, силер менээ ийи шоодай акша бээринерге, немей база ийини ажылдап алдым - дээн. 23 Дээргизи анаа: Кончуг эки-дир, сен эки болгаш шынчы чалча-дыр сен! Сен бичии херек башкарарынга шынчын коргустун, ам сенээ улуг ажыл-херек дагзыйн. Мээн оорушкум улежип кор - дээн.

24 Оон соонда бир шоодай акша алган кижи чедип келгеш, мынча дээн: Дээрги, мен силерни каржы-хажагай кижи деп билир мен: тарываан-даа черинерден ажаап аар, то чашпаан-даа черинерден чыып аар болгай силер. 25 Мен силерден сезиндим, ынчангаш акшанарны черге хооп кагдым. Акшанар бо-дур, ап ап корунер. 26 Дээргизи анаа: Солгужок бак, чалгаа чалча! Тарываан-даа черимден ажаап аарымны, то чашпаан-даа черимден чыып аарымны билир ышкажыл сен. 27 Ындыг болганда мээн акшамны саарылгаже киирер турган-дыр сен, мен ынчан ээп келгеш, акшамны орулгазы-биле катай алгай эртик мен. 28 Оон бир шоодай акшазын хунаап алгаш, он шоодай акшалыг кижиге бериптинер. 29 Чувези бар кижиге оон-даа немей бээр, ол ынчан артыкшылдыг боор, а чувези чок кижинин бичии бар чувезин-даа хунаап алыр. 30 Бо солгужок бак чалчаны дашкаар, улус ыглап-сыктап, диштерин кыжыраткан карангыже, ундур октаптынар - дээн.

Чоннарны шиидери

31 Бодунун чайынналчак чырыынга бургеткен Кижи амытан Оглу хамык толээлеринге удеткен чедип келгеш, Бодунун алдарлыг дужулгезинге саадаптар. 32 Оон мурнунга бугу чоннар чыглып кээр. Ол улусту, кадарчынын хоюн ошкузунден узери дег, ийи кезекке узуп аар. 33 Ол хоюн - он талазынга, а ошкузун - солагай талазынга болуп аар. 34 Хаан ынчан он талазында турарларга мынча дээр: Мээн Адамнын ачы-буянын алганнар, бээр келинер! Ортемчейни чаяаганындан бээр силерге белеткээн Дээрнин Чагыргазын салгап алынар. 35 Чуге дээрге Мен аштап турумда, силер Мени чемгерип кагдынар; суксап турумда, силер Мээн суксунум хандырдынар; чер кезип чорумда, силер Мени хоргададып алдынар; 36 чанагаш турумда, силер Мени хепкерип кагдынар; аарып чыдырымда, силер Мени ажаап-карактап келдинер; кара-бажынга чыдырымда, силер Менээ ужуражып чордунар. 37 Бурганга шынчы улус ынчан Анаа мынчаар харыылаар: Дээрги-Чаяакчы, кажан бис Сен аштап турунда коргеш, Сени чемгерген улус боор бис, суксап турунда коргеш, суксунун хандырган улус боор бис? 38 Чер кезип чорунда коргеш, хоргадал берген улус боор бис; чанагаш турунда коргеш, хепкерген улус боор бис? 39 Кажан бис Сен аарып турунда коргеш, Сени ажаап-карактаан улус боор бис; кара-бажынга чыдырында коргеш, ужурашкан улус боор бис? Кажан ынчалган улус боор бис?

40 Хаан оларга мынчаар харыылаар: Алыс шынны чугаалап тур мен: Мээн бо бичии эш-оорумнун бирээзинге ол бугуну кылганынар дээрге-ле, ону Менээ база кылганынар ол-дур.

41 А оон соонда Хаан солагай талазында турарларга мынча дээр: Менден ырап чорунар, каргыштыг хейлер! Эрликке болгаш оон толээлеринге белеткээн монге отче барынар. 42 Мен аштап турдум, а силер Мени чемгербединер; Мен суксап турдум, а силер Мээн суксунум хандырбадынар; 43 Мен чер кезип чордум, а силер Мени хоргадатпайн бардынар; чанагаш турдум, а силер Мени хепкербединер, аарып турдум база кара-бажынга чыттым, а силер Менче сагыш салбадынар. 44 Олар ынчан мынча дээрлер: Дээрги-Чаяакчы, кажан бис Сээн аштап, суксап азы чер кезип турганынны, чанагаш чораанынны, аарып азы кара-бажынга чытканынны коргеш, Сенээ дузалаваан улус боор бис? Кажан ынчалган улус боор бис? 45 Хаан оларга: Алыс шынны чугаалап тур мен: Мээн бичии улузумнун бирээзинге ол бугуну кылбаанынар дээрге-ле, ону Менээ база кылбаанынар ол-дур - деп харыылаар. 46 Олар ынчан монге кеземчеже чоруптар, а Бурганга шынчы улус монге амыдыралды алыр.

Иисуска удур сулчээ (Мк. 14:1-2; Лк. 22:1-2; Ин. 11:45-53)

26:1 Иисус ол чугаазын тондургеш, Бодунун оореникчилеринге мынча дээн: 2 Хосталыышкын байырлалынга чедир ийи хун артканын база белдир-креске хере шапсын дээш, Кижи амытан Оглун садыптарын билип алынар. 3 Ол ойде Бурганнын дээди бараалгакчылары, чоннун баштыннары Бурганнын дээди бараалгакчызы Каиафанын оргээзинге чыглып келгеш, 4 Иисусту дуюкаа тудуп алгаш, олуруп каарын дугуржуп алганнар. 5 Олар: Чугле байырлал уезинде ынчап болбас. Оон башка чон холзээзин ундуруп боор - деп дугурушканнар.

Вифанияга Иисустун бажын ус-биле чагганы (Мк. 14:3-9; Лк. 7:36-50; Ин. 12:1-8)

6 Иисус Вифанияга, экирбес кеш аарыглыг чораан Симоннун бажынынга турган. 7 Ол чемненип чыдырда, унелиг чаагай чыттыг ус куткан алебастр донгалыг херээжен Анаа чоокшулап келгеш, узун Оон бажынче кудуп берген. 8 Оон оореникчилери ону коргеш, Матфейнин 25, 26 83 хорадап унгеннер: Ындыг чарыгдалдын ажыы чул? 9 Ол усту хой акшага садыпкаш, ядыыларга улеп берип болур турган болгай!

10 Иисус ону билгеш, оларга мынча дээн: Ол херээженни дувуретпейн корунер, Менээ эки херек кылган кижи-дир! 11 Ядыылар силер-биле ургулчу кады турар, а Мен силер-биле ургулчу кады турбас мен. 12 Мээн мага-бодумче чаагай чыттыг узун кудуп бергеш, ол Мени орнукшударынга белеткеп кагды. 13 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: бугу делегейге, Буянныг Медээни суртаалдаан чер бурузунге, улус бо херээженнин кылган херээнин дугайында чугаалажып, ону сактып чоруур.

Иуданын саттыныкчы болуксай бергени (Мк. 14:10-11; Лк. 22:3-6)

14 Он ийи элчиннин бирээзи боор Иуда Искариот ынчан Бурганнын дээди бараалгакчыларынга четкеш, чугаа кылган: 15 Иисусту силерге садыпсымза, менээ чуну бээр силер? Олар анаа ужен монгун чоос санап бергеннер. 16 Оон бээр-ле Иуда, Иисусту садыптар дээш, эптиг таварылга дилеп эгелээн.

Хосталыышкын байырлалынга белеткел (Мк. 14:12-21; Лк. 22:7-14, 21-23; Ин. 13:21-30)

17 Хаарган далганнар байырлалынын бирги хунунде оореникчилери Иисуска чоокшулап келгеш, айтырыг салганнар: Хосталыышкын байырлалынын кежээки чемин Силерге каяа белеткеп бээр бис? 18 Ол мынча дээн: Хоорайда айтып бээрим кижиге баргаш: Башкы: Мээн уем чоокшулап келди. Мен хосталыышкын байырлалын оореникчилерим-биле кады сээн бажынынга байырлаар мен - дээр чуведир - деп чугааланар. 19 Оореникчилери Иисустун оларга чугаалаан аайы-биле кылгаш, байырлалдын кежээки чемин белеткеп кааннар.

20 Кежээ душкенде, Ол он ийи элчини-биле кады чемненири-биле олурупкан. 21 Кежээки чемни чип ора, Иисус мынча дээн: Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: силернин бирээнер Мени садыптар-дыр. 22 Аажок мунгараан оореникчилер удаа-дараа айтырып эгелээннер: Ол мен эвес-ле боор мен аа, Дээрги? 23 Харыызынга Ол мынча дээн: Мээн-биле кады чангыс тавактан чем чип турар кижи Мени садыптар-дыр! 24 Бижилгеде ол дугайында бижээни дег, Кижи амытан Оглу оруун эртер ужурлуг, ынчалза-даа Ону садыптар кижинин бодунун шорузу-дур! Ол кижи шуут торуттунмээни боору эки ийик! 25 Ону садыптар дээн Иуда ынчан: Мен канчап ол боор мен, Башкы? - деп айтырган. Иисус анаа: Бодун ынча деп тур сен - деп харыылаан.

Дээрги-Чаяакчынын кежээки чеми (Мк. 14:22-26; Лк. 22:15-20; 1 Кор. 11:23-25)

26 Олар чемненип олурда, Иисус хлебти алгаш, Бурганга ооруп четтиргеш, ону узе тыртып, оореникчилеринге бербишаан, мынча дээн: Алгаш, чинер, бо дээрге Мээн мага-бодум-дур. 27 А оон соонда Ол дашканы кодургеш, Бурганга ооруп четтиргеш, ону оореникчилеринге сунгаш, мынча дээн: Догеренер ижинер, 28 бо дээрге хой улустун бачыттарын оршээри-биле тогерим Мээн ханым-биле чардынар дугуржулга-чагыг-дыр. 29 Силерге чугаалап тур мен: Адамнын Чагыргазынга силер-биле кады чаа арага ижер хунум келбээн шаанда, Мен ам моон сонгаар виноград суксуну - араганы ишпес мен. 30 Олар ыдыктыг ырны ырлашкаш, Елеон даанче чорупканнар.

Пётрнун Иисустан ойталаарын баш бурунгаар медеглээни (Мк. 14:27-31; Лк. 22:31-34; Ин. 13:36-38)

31 Иисус ынчан оларга мынча дээн: Бижилгеде: Кадарчызын чыттыр шааптарымга, хойлар тарай маннажы бээр* - деп бижээни дег, силер шупту бо дуне Менден ойталаар-дыр силер. 32 Ынчалза-даа Мен катап дирилгеш, Галилеяга мурнай чедип, силерни анаа манаар мен.

* Зах. 13:7.

33 А Пётр Анаа мынчаар харыылаан: Улус Силерден шупту-даа ойталаар болза, мен кажан-даа ынчанмас мен! 34 Иисус анаа мынча дээн: Алыс шынны сенээ чугаалап тур мен: бо дуне-ле, аскыр-дагаа алгырар бетинде, Менден уш катап ойталаар-дыр сен. 35 Пётр: Силер-биле кады олур-даа апаар болзумза, Силерден черле ойталавас мен!-дээн. Оске оореникчилер база ынча деп аашкынар болганнар.

Иисустун Гефсиманияга Бурганга моргул кылганы (Мк. 14:32-42; Лк. 22:39-46)

36 Иисус оон оореникчилери-биле кады Гефсимания дээр черге чедип келгеш, оларга мынча дээн: Манаа олурунар, Мен ол аразында доо ынаар барып, моргуп алыйн. 37 Ол Пётрну база Зеведейнин ийи оглун эдертип алгаш, качыгдап, ундарап эгелээн. 38 Иисус ынчан оларга мынча дээн: Качыгдал мээн сеткилимни олумнуу-биле карартыр базып тур. Манаа турунар, Мээн-биле кады сергеленнеп, удуванар.

39 Иисус олардан элээн ырай бергеш, черге донгайып чыдыпкаш, моргуп эгелээн: Ачай! Болдунар-ла болза, хилинчектин бо дашказы Менден чайлай берзин! Ындыг-даа болза бугу чуве Мээн эвес, а Сээн кузел-соруун ёзугаар болзун.

40 Ол оореникчилеринче ээп келгеш, оларнын удуп чыдарын коргеш, Пётрга чугаалаан: Силер Мээн-биле кады оода чангыс шак иштинде сергек болуп шыдаваанынар ол бе? 41 Куткулгеге алыспас дээш, серемчилелдиг болуп, моргунер. Сулде - сергек, а мага-бот - суларгай болгай.

42 База катап ырадыр кылаштай бергеш, Ол мынчаар моргуй берген: Ачай! Хилинчектин бо дашказы Менден чайлаттынмайн, Мен ону албан ижер ужурлуг болзумза, Сээн кузел-соруун чогуп бутсун! 43 Иисус ээп кээрге, оореникчилери ам база удуп чытканнар: оларнын карактары шимдинип турган. 44 Оларны каапкаш, катап ырадыр кылаштай бергеш, Ол биеэги-ле состери-биле ушку удаа моргуй берген. 45 Иисус оон оореникчилеринче ээп келгеш, оларга мынча дээн: Силер ам-даа удуп дыштанмышаан силер бе? Дыннанар, шак-уе келген, Кижи амытан Оглун бачыттыглар холунга тудуп берип турар-дыр. 46 Тургуланар, чоруулунар! Саттыныкчы мыя бо келди, корунер!

Иисусту тудуп хоругдааны (Мк. 14:43-50; Лк. 22:47-53; Ин. 18:3-12)

47 Иисус ынча дээри билек, он ийи элчиннин бирээзи боор Иуда чедип келген. Иуда Бурганнын дээди бараалгакчылары болгаш чоннун баштыннарынын чорудупканы, хылыштар, моннар-биле чепсегленген хой улус эдертип эккелген. 48 Саттыныкчы оларга: Ошкап каарым кижи Иисус ол боор - деп демдек айтып, - Ону тудуп алыр силер - деп дугуржуп алган турган. 49 Иуда ол-ла дораан Иисуска чеде бергеш: Амыргын-на бе, Башкы! - дээш, Ону ошкап каан. 50 А Иисус анаа мынча дээн: Оннук, чуну кылыр дээш келген ийик сен, оонну кыл*. Чепсектиг улус ынчан чедип келгеш, Иисусту тудуп алганнар.

* Иисустун состеринин оске утказы: Оннук, чуну кылыр дээш, бээр чедип келдин? - бооп чадавас.

51 Иисустун чанынга турганнарнын бирээзи хылыжын ушта тырткаш, Бурганнын дээди бараалгакчызынын чалчазынын кулаан одура шаапкан. 52 Иисус анаа мынча дээн: Хылыжын хыннап ал! Хылыш кодурген кижи боду хылыштан олур чуве. 53 Азы сен Мени Адамдан дилег кылып шыдавас деп бодадын бе? Ол Менээ он ийи тумен азы оон-даа хой дээрнин толээлерин чорудуп бээр турган ийик! 54 А ындыг таварылгада Бижилгелер канчап боттанырыл? Ол бугу шак ынчаар боттаныр ужурлуун бижээн-не болгай!

55 Иисус ынчан чыылган чонга мынча дээн: Силер чуге Мени тудуп алыр дээш, хылыштарлыг, моннарлыг чедип келдинер? Кай Мен дээрбечи мен бе? Мен хуннун-не Бурганнын оргээзинге улус ооредип келдим, а силер Менээ хол дегбединер чоп. 56 Медээчилернин бижилгелери чогуп бутсун дээш, бо бугу боттанып турар-дыр.

Оореникчилери ынчан Ону каапкаш, дезе бергеннер.

Иисус дээди иудей Човулелдин мурнунда (Мк. 14:53-65; Лк. 22:54-55, 63-71; Ин. 18:13-14, 19-24)

57 Иисусту тудуп алган улус Ону Бурганнын дээди бараалгакчызы Каиафага эккелген. Ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш баштыннар ында шагда-ла чыглып келген болган. 58 (А Пётр Бурганнын дээди бараалгакчызынын бажынынын хериминге чедир Иисусту будуу эдерип чедип келген. Ол ынаар киргеш, хамык херектин тончузун коору-биле танныылдар аразынга олуруп алган.)

59 Иисусту олурер кылдыр шиидер дээш, Бурганнын дээди бараалгакчылары база бугу дээди иудей Човулел Иисуска удур меге херечилелдер тыварын оралдашкан. 60 Меге херечилел кылган улус хой-даа турган болза, олар Ону буруудадыр чылдак тыппааннар. Адак соолунде ийи меге херечи келгеш: 61 Бурганнын оргээзин урегдеп-бускаш, ону уш хун дургузунда катап тудуп тургузуп шыдаар мен - деп турган кижи бо-дур - дишкеннер. 62 Бурганнын дээди бараалгакчызы ынчан туруп келгеш: Чуге харыылавайн тур сен? Бо улустун сенээ удур чуну херечилеп турары ол? - дээн. 63 Ынчалза-даа Иисус ыыттаваан. Бурганнын дээди бараалгакчызы Оон айтырган: Дириг Бурганнын ады-биле дилеп тур мен: биске чугаалап кор, Сен - Христос, Бурганнын Оглу сен бе?

64 Иисус анаа: Силер бодунар ынча дидинер - дээн. - А Мен силернин шуптунарга чугаалап тур мен: моон сонгаар Кижи амытан Оглун Кучулуг Бурганнын он талазында олурар база дээрнин булуттарын кырлап чоруур кылдыр коор силер.

65 Бурганнын дээди бараалгакчызы ынчан кеткен хевин ора-чаза соккаш, мынча дээн: Ол Бурганны дорамчылап тур! Биске ам херечилернин херээ чул? Силер шупту Оон Бурганны дорамчылаанын дыннадынар! 66 Кандыг шииткел ундурер силер че? Харыызынга олар: Ол буруулуг-дур, олур ужурлуг-дур! - дээннер. 67 Оон соонда олар Оон арнынче дукпуруп, эттеп эгелээннер. Оскелери Оон артындан чаактарынче дажып: 68 Христос, Сени кым дажыпты? Оттур билип медегле! - дижип турганнар.

Пётрнун Иисустан ойталааны (Мк. 14:66-72; Лк. 22:56-62; Ин. 18:15-18, 25-27)

69 А Пётр бажын даштынга херим иштинге олурган. Бир чалча херээжен анаа чоокшулап келгеш: Сен база Галилея чурттуг Иисусбиле кады турдун чоп - дээн. 70 Ынчалза-даа Пётр хамык улус мурнунга оон ойталап: Чуну соора эдип турарын ол? - дээн. 71 Ол унер эжикче чоруптарга, ону коруп каан оске чалча херээжен ында турган улуска мынча дээн: Бо кижи база Иисус-биле кады чораан чуве. 72 Пётр база катап ойталап: Ол Кижини билбес мен - деп дангыраглаан. 73 Элээн уе эрткенде, орта турган улус Пётрга чедип келгеш: Сен ылап-ла оларнын бирээзи-дир сен, чугаалаар аянындан-на илден-дир - дээннер. 74 Пётр ынчан база катап аашкынып, чыгаанга кирип эгелээн: Мен ол Кижини шуут билбес мен! Ол ойде аскыр-дагаа алгыра берген. 75 Пётр Иисустун: Аскыр-дагаа алгырар бетинде, Менден уш удаа ойталаар-дыр сен - дээн состерин сактып келген. Ол оон соонда унгеш, чаза ыглай берген.

Иисус рим чагырыкчы Пилаттын мурнунда (Мк. 15:1; Лк. 23:1-2; Ин. 18:28-32)

27:1 Эртен эрте Бурганнын дээди бараалгакчылары, чоннун баштыннары догере човулежип чугаалашкаш, Иисусту олурер деп шиитпир ундургеннер. 2 Олар Ону хулээш, чагырыкчы Пилатка аппарып хулээдип бергеннер.

Иуданын олуму (Аж.-ч. 1:18-19)

3 Иисусту садыпкан Иуда Оон шииттирип алганын коргеш, кембуруузун миннип, Бурганнын дээди бараалгакчылары болгаш баштыннарга ужен монгун чоозун эгидип бергеш: 4 Буруу чок кижини садып, бачыт уулгеттим - деп турган. А демгилери: Биске ол кандыг хамаанныг чувел? Ол сээн херээн-дир - деп харыылааннар. 5 Иуда чоостарын Бурганнын оргээзинге то чажыпкаш, чоруй баргаш, монну берген. 6 Бурганнын дээди бараалгакчылары чоостарны чыып алгаш: Бо акша ханнын ортээ болган толээде, ону Бурганнын оргээзинин акша чыыр аптаразынга суп болбас - дээннер. 7 Олар сумелешкеш, ол акша-биле, анаа оске чер чурттуг улусту хооржудер кылдыр, Пор сава кылыкчызынын шолу дээр черни садып аарын шиитпирлээннер. 8 Ынчангаш богунге дээр ол шолду Ханныг шол деп адап турар.

9 Иеремия медээчини дамчыштыр баш бурунгаар чугаалаан медеглел ынчаар боттанган: Олар израиль чоннун Ол дээш доктааткан ортээ - ужен монгун чоосту ап алгаш, 10 Дээрги-Чаяакчынын менээ дужааганы дег, Пор сава кылыкчызынын шолу дээш берипкеннер.*

* Зах. 11:12-13; Иер. 18:3; 32:7-9.

Пилаттын Иисусту байысааганы (Мк. 15:2-5; Лк. 23:3-5; Ин. 18:33-38)

11 Иисусту чагырыкчынын мурнунга тургузуп каан. Сен - иудей хаан сен бе?-деп, Пилат Оон айтырган. Иисус: Силер бодунар ынча дидинер - деп харыылаан. 12 А Бурганнын дээди бараалгакчылары болгаш баштыннар Ону буруудады бээрге, Иисус оларга кандыг-даа харыы бербээн. 13 Пилат ынчан Анаа мынча дээн: Дыннавайн тур сен бе? Сенээ удур буруудадыышкыннарнын хойун корбес бе?! 14 Ынчалза-даа Иисус чагырыкчыга харыылаваан болгаш ону аажок кайгаткан.

Варавваны хостааны, а Иисусту олумге шиидип кааны (Мк. 15:6-15; Лк. 23:13-25; Ин. 18:39-19:16)

15 Чагырыкчы хосталыышкын байырлалында чоннун шилээни бир херектенни хостап бээр чанчылдыг турган. 16 Ол уеде Варавва* дээр билдингир херектен кара-бажынга чыткан чуве-дир. 17 Улус чыглып кээрге, Пилат олардан айтырган: Мен силерге кымны хостап берейн? Кайызын хостап алыксап тур силер: Варавваны бе азы Христос деп адаар Иисусту бе? 18 (Иисусту адааргаан сагыш-биле анаа тудуп эккелгенин Пилат билип турган.)

* Чамдык бурунгу грек созуглелдерде Варавва эвес, а Иисус Варавва деп бижээн.

19 Пилат шииткел ундурер бедик черге олурда, оон кадайы анаа сос дамчыттырыпкан: Ол кем-буруу чок кижи-биле урелдешпе! Мен бо дуне дужумде Ол дээш аажок човаг-хинчек кордум.

20 Ынчалза-даа Бурганнын дээди бараалгакчылары болгаш баштыннар чонну Иисусту олуруп шиидерин, а Варавваны хостаарын дилээр кылдыр когудуп каапканнар. 21 Чагырыкчы олардан: Бо ийи кижинин кайызын хостап берейн, кымны дээр силер? - деп айтырган. Улус шупту: Варавваны! - деп алгырган. 22 Пилат оларга мынча дээн: А Христос деп адаар Иисусту канчаайн? Шуптузу анаа: Ону хере шавынар! - дээр болган. 23 Чагырыкчы: Чуге? Ол кандыг кемниг херек кылганыл? - деп айтырган. Ынчалза-даа олар улам ыыткыр алгыржып-ла турганнар: Ону хере шавынар! 24 Пилат чуну-даа кылып шыдавазын база уймээн-даа унер чыгыы апарганын коргеш, суг алдыртып алгаш, чон мурнунга холдарын чуггаш: Мен бо кижинин олуму дээш буруу чок мен, бодунар харыыланар - дээн. 25 Ынчаарга чон: Оон олуму дээш кеземче бистин база ажы-толувустун кырынга душсун - деп харыылаан.

26 Пилат ынчан улуска Варавваны хостап берген, а Иисусту эриидээш, хере шавары-биле аппаарын дужааган.

Шериглернин Иисусту дорамчылааны (Мк. 15:16-20; Ин. 19:2-3)

27 Пилаттын шериглери ынчан Иисусту чагырыкчынын оргээзинче аппарганнар. Ону долгандыр будун батальон хире шериг чыглып келген. 28 Олар Оон хевин ужулгаш, Анаа хааннар кедер хурен-кызыл тон кедирип кааннар. 29 Оон тенниг чадан ыяш будуундан оваадай орээш, Оон бажынга кедиргеш, он холунга даянгыыш тудускаш, Иисусту дорамчылап, Оон мурнунга дискектенип ора душкеш: Иудей хаан алдаржызын! - деп кочулап пат болганнар. 30 Олар Олче дукпуруп, даянгыыш-биле бажынче соп пат болганнар. 31 Иисусту дорамчылап мага хангаш, хурен-кызыл тонну ужулгаш, Оон Бодунун хевин кедиргеш, хере шавары-биле алгаш чорупканнар.

Иисустун хере шаптыртканы (Мк. 15:21-32; Лк. 23:26-43; Ин. 19:17-27)

32 Орук ара оларга Киринея чурттуг Симон деп кижи таваржы бээрге, олар ону Иисустун белдир-крезин кодуруп чоруур кылдыр албадапканнар. 33 Голгофа азы Баш соогу деп адаар черге чедип келгеш, 34 олар Иисуска бир-ле ажыг чуул холаан арага бергеннер. Ол шенеп коргеш, ишпейн барган. 35 Иисусту белдир-креске хере шаап кааш, олар кымнын чуну алырын даштар октаар толге-биле шиитпирлеп, Оон хевин аразында улежип алганнар. 36 А оон соонда олуруп алгаш, олар Ону кадарып эгелээннер.

37 Иисустун кем-буруузун айтып: Иисус - иудей хаан - деп бижээн самбыражыгашты Оон бажынын кырынга кадап каан турган.

38 Оон-биле кады оске ийи дээрбечини база: бирээзин Оон он талазынга, а оскезин солагай талазынга хере шаап каан. 39 Эрткен-душкен улус Оон талазынче баштары-биле дорамчылалдыг айтып, кочулап турган: 40 Бурганнын оргээзин уреп-бускаш, уш хун дургузунда тудуп тургузуптар мен - деп турдун чоп! Бодунну Бодун камгала! Бурганнын Оглу шын болзунза, белдир-крестен дужуп кел!

41 Бурганнын дээди бараалгакчылары, ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш баштыннар демнежип алгаш, база-ла Ону кочулап турганнар: 42 Оскелерни камгалап турган, а Бодун камгалап шыдавас де! Израильдин хааны де! Ол белдир-крестен дужуп келзин, бис ынчан Анаа бузурей бээр бис! 43 Ол Бурганга ынанып турду. Ынчангаш Ол Бурганга эргим болза, Бурган ам Ону камгалап алзын. Ол Бодун Бурганнын Оглу мен деп турду чоп! 44 Оон-биле кады хере шаптырган дээрбечилер база Ону бак соглеп турганнар.

Иисустун олуму (Мк. 15:33-41; Лк. 23:44-49; Ин. 19:28-30)

45 Душтекинин он ийи шактан уш шакка чедир бугу чер кырын думбей карангы шыпкан. 46 А ушшак уезинде Иисус: Эли, Эли, лема савахфани? (Мээн Бурганым, Мээн Бурганым, чуу дээш, Сен Мени кааптын?* - дээни ол.) - деп ыыткыр алгырыпкан. 47 Чоогунга турган улустун чамдыызы ону дыннааш, мынча дишкен: Ол Илияны кый деп тур. 48 Оларнын бирээзи дораан маннап чеде бергеш, суг синирер губка алгаш, ону виноград арагазынга оттуруп, орген бажынга кедиргеш, Анаа ижиртирин кыскан. 49 Арткан оору эжин хоруп: Адыр! Ону камгалаары-биле Илиянын кээр-келбезин коор-дур - деп турганнар.

* Ыд. ыр. 21:2.

50 Иисус база катап ыыткыр алгырган соонда, Оон амы-тыны усту берген.

51 Ол ойде Бурганнын оргээзинде Эн ыдыктыг чер деп адаар орээлди ангылаан кожеге устунден адаанга чедир ийи чара орлу берген. Чер сиринейнип, хая-даштар буступ калган. 52 Чевеглер ажыттынып, Бурганнын хой-ле улузунун олуг мага-боттары катап дирли берген. 53 Олар чевеглеринден унгеш, Иисустун катап дирилгенинин соонда ыдыктыг хоорайга чедип келгеннер. Оларны хой улус суглуг караабиле корген.

54 Чус шериг баштынчызы база Иисусту танныылдап турган шериглер чер шимчээшкинин болгаш оске-даа бугу болган чуулдерни коргеш, аажок сестип: Ол ылап-ла Бурганнын Оглу-дур! - деп турганнар.

55 Орта хой херээженнер база ол бугуну ырактан хайгаарап турганнар. Олар Иисуска бараан бооп, Ону Галилеядан удеп келген улус чуве-дир. 56 Херээженнернин аразынга Мария Магдалина, Иаков биле Иосифтин авазы Мария база Зеведейнин оолдарынын авазы турган.

Иисусту орнукшутканы (Мк. 15:42-47; Лк. 23:50-56; Ин. 19:38-42)

57 Кежээ душкенде, Аримафея суур чурттуг Иосиф деп бай кижи чедип келген. Ол база Иисустун оореникчизи турган. 58 Ол Пилатка келгеш, Иисустун мага-бодун дилеп алган. А Пилат мага-ботту анаа бээрин дужааган. 59 Мага-ботту дужуруп алгаш, Иосиф ону арыг пос шывыг-биле ораагаш, 60 хаяда оя шаап алганы бодунун чаа чевег-куйунга орнукшудуп каан. Чевег-куйнун аксын, улуг даш чууп эккеп, дуглап кааш, Иосиф чоруй барган. 61 А Мария Магдалина болгаш оске Мария чевег-куйнун дужунга олуруп калганнар.

Чевег чанында танныылдар

62 Пятницаны солуп кээр даартазында хундус Бурганнын дээди бараалгакчылары болгаш фарисейлер Пилатка келгеш, 63 мынча дээннер: Хайырааты! Ол мегечи дириг тургаш: Уш хун эртерге, катап дирлир мен - деп чугаалаанын сактып келдивис. 64 Ынчангаш ушку хунге чедир чевегни кадарар айтыышкындан бер. Оон башка Оон оореникчилери чедип келгеш, мага-ботту оорлап аппаарлар, а оон чонга: Ол олуглерден катап дирилди - деп чарлай бээрлер. Ол соолгу меге баштайгызындан-даа дора болур. 65 Пилат оларга: Танныылдардан берейн. Баргаш, бодунар баш билип кадарынар - деп харыылаан. 66 Олар чоруткаш, танныылдар тургузуп, дашка танма баскаш, чевег-куйну кадарып эгелээннер.

Иисустун катап дирилгени (Мк. 16:1-8; Лк. 24:1-12; Ин. 20:1-10)

28:1 Амыр-дыш хуну эрткенде, улуг-хуннун дан бажында, Мария Магдалина болгаш оске Мария чевег-куйну коору-биле чедип келгеннер. 2 Хенертен куштуг чер шимчээшкини болган: Дээрги-Чаяакчынын толээзи дээрден душкеш, чевег-куйга кээп, дашты чууй идипкеш, оон кырынга олуруп алган. 3 Оон хевир-шырайы чанныкка домей, а хеви хар дег ак болган. 4 Оон корткаш, танныылдар сиринейнип, диригге-ле олгулей бергеннер. 5 Дээрнин толээзи херээженнерге мынча дээн: Силер кортпанар. Хере шаптырткан Иисусту дилеп чедип келгенинерни билир мен. 6 Ол мында чок. Силерге Оон чугаалап турганы дег, Ол катап дирли берген. Бээр келгеш, Оон чыткан черинче корунерден. 7 А оон соонда дурген чоруткаш, Оон оореникчилеринге барып: Ол олуглерден катап дирилгеш, силерни мурнай Галилеяга чеде бээр. Ону анаа коруп каар силер - деп дыннадынар. Силерге Мээн чугаалаар дээн чувем бо-дур. 8 Олар чевегден дурген-не уне халышкаш, коргуп-иргип-даа, аажок ооруп-даа, ол бугуну Оон оореникчилеринге чугаалаар дээш чугуржупкеннер. 9 Хенертен Иисус Боду оларга уткуй бо келген. Ол: Амыргын-на бе! - деп мендилээн. Херээженнер чоокшулай бергеш, донгая кээп душкулээш, Оон буттарындан кужактап, Анаа могейип турганнар. 10 Иисус ынчан оларга мынча дээн: Кортпанар! Баргаш, Галилеяже чоруптунар деп, Мээн улузумга чугааланар. Олар Мени анаа коруп каарлар.

Танныылдарнын дыннадыы

11 Херээженнер орукка бар чыдырда, танныыл шериинден элээн каш кижи бо-ла бугу болган чуулду Бурганнын дээди бараалгакчыларынга дыннадып, хоорайга чедип келген. 12 А демгилери баштыннар-биле кады сумелешкеш, шериглерге хой акша бергеш, 13 оларга мынча дээннер: Оон оореникчилери дуне када келгеш, бис удуп чыдырывыста, мага-ботту оорлап аппарган-дыр - деп, хамык улуска чугааланар. 14 А ол херектин сураа чагырыкчынын кулаанга чеде берзе, сагыш човаванар: силерге багай чуу-даа болбас кылдыр бис оон-биле дугуржуп каар бис.

15 Шериглер акшаны ап алгаш, айыткан аайы-биле кылганнар. Ол чугаа иудейлер аразынга калбаа-биле нептерээш, богунге дээр артып калган.

Иисустун оореникчилеринге чагыы (Мк. 16:14-18; Лк. 24:36-49; Ин. 20:19-23)

16 А он бир оореникчи Галилеяже, Иисустун чеде беринер дээн даанче чорупканнар. 17 Орта Ону коруп кааш, олар Анаа могейгеннер, ындыг-даа болза чамдыктары чигзинигге алзыпканнар.

18 Иисус чоокшулап келгеш, олар-биле чугаалажып, мынча дээн: Дээрге база черге бугу эрге-чагырганы Менээ берген-дир. 19 Ынчангаш барынар, Аданын, Оглунун болгаш Ыдыктыг Сулденин ады-биле бугу чоннарны сугга суп, оларны Мээн оореникчилерим боор кылдыр ээлдиринер. 20 Силерге Мээн чарлык болган бугу чуулумну сагыыр кылдыр оларны оорединер. Мен кажан кезээде, бо делегейнин тончузунге чедир силер-биле кады мен.