ئالەمنىڭ يارىتىلىشى
(قىسقىچە چۈبەندۈرۈش)

«ئالەمنىڭ يارىتىلىشى» دا دۇنيانىڭ ئاپىرىدە بولۇبى، ئىنسانلارنىڭ يارىتىلىشى، گۇناھ
ۋە ئازا _ئوقۇبەتلەرنىڭ پەيدا بولۇبى ھەمدە خۇدانىڭ ئىنسانلار بىلەن بولغان ئالاقىسى
قاتارلىق مەزمۇنلار بايان قىلىنىدۇ. ئادەم ئاتا بىلەن ھاۋا ئانا، نۇھ پەيغەمبەر ۋە توپان بالاسى
ھەم ئىبراھىم ۋە ئۇنىڭ خۇداغا بولغان كۈچلۈك ئېتىقادى توغرىسىدىكى مەزمۇنلارمۇ
تەسۋىرلىنىدۇ. ئۇنىڭدىن كېيىن ئىبراھىمنىڭ ئوغۇللىرى ئىسمائىل، ئىسھاق ۋە نەۋرىلىرى،
بولۇپمۇ يۈسۈپ ھەمدە يۈسۈپ دەۋرىدە يۈز بەرگەن ۋەقەلەر تۈپەيلىدىن يەھۇدىيلارنىڭ
ئەجدادلىرىنىڭ مىسىرغا كۆچۈپ كەتكەنلىكى توغرىسىدىكى مەزمۇنلار بايان قىلىنىدۇ.

تېزىس:
1. ئالەمنىڭ يارىتىلىشى (1_، 2_بابلار)
2. گۇناھنىڭ پەيدا بولۇبى (3_با )
3. ئادەم ئاتىنىڭ ئەۋلادلىرى (4_، 5_بابلار)
4. توپان بالاسى ۋە نۇھ پەيغەمبەر (6 _ 10_بابلار)
5. تىلنىڭ قالايمىقانلابتۇرۇۋېتىلىشى (11_با 1 _ 9_ئايەتلەر)
6. ئىبراھىمنىڭ چاقىرىلىشى ۋە ئۇنىڭ ھاياتى
(11_با 10_ئايەتتىن 25_با 11_ئايەتكىچە)
7. ئىبراھىمنىڭ ئەۋلادلىرى (25_با 12_ئايەتتىن 45_بابقىچە)
8. ئىسرائىللارنىڭ مىسىرغا بېرىشى ۋە ئۇ يەردە تۇرۇپ قېلىشى (46 _ 50_بابلار)

ئالەمنىڭ يارىتىلىشى

خۇدانىڭ ئالەمنى يارىتىشى

1 خۇدا ھەممىدىن بۇرۇن پۈتۈن ئالەمنى ياراتتى. 2 ئۇ چاغدا يەر بارى
بەكىلسىز ۋە قۇپقۇرۇق ھالەتتە بولۇپ، سۇلارنى قاراڭغۇلۇق
قاپلىغانىدى. خۇدانىڭ روھى سۇ ئۈستىدە لەرزان پەرۋاز قىلىپ يۈرەتتى.
3 خۇدا: «يورۇقلۇق بولسۇن» دېگەنىدى، يورۇقلۇق پەيدا بولدى.
4_5 خۇدا يورۇقلۇقنىڭ ياخشى ئىكەنلىكىنى كۆردى. بۇنىڭ بىلەن، ئۇ
يورۇقلۇقنى قاراڭغۇلۇقتىن ئايرىدى ۋە يورۇقلۇقنى «كۈندۈز»، قاراڭغۇ-
لۇقنى بولسا «كېچە» دەپ ئاتىدى. كېچە_كۈندۈز ئۆتۈپ، بۇ تۇنجى
كۈن بولدى.
6 ئاندىن، خۇدا: «سۇلارنىڭ يۇقىرى_تۆۋەن ئىككىگە ئايرىلىپ تۇرۇبى
ئۈچۈن ئۇلارنىڭ ئارىسىدا بىر پاسىل بولسۇن» دەپ ئەمر قىلدى. 7 بۇنىڭ
بىلەن، بىر پاسىل پەيدا بولۇپ، ئۇنىڭ ئاستىدىكى سۇلارنى ئۈستىدىكى
سۇلاردىن ئايرىدى. خۇدانىڭ ئەمرى بىلەن بۇنداق بولدى. 8 خۇدا بۇ
1
1_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 4
پاسىلنى «ئاسمان» دەپ ئاتىدى. كېچە_كۈندۈز ئۆتۈپ، بۇ ئىككىنچى
كۈن بولدى.
9 ئاندىن، خۇدا: «ئاسماننىڭ ئاستىدىكى سۇلار بىر يەرگە يىغىلسۇن ۋە
قۇرۇق تۇپراق كۆرۈنسۇن» دېدى. خۇدانىڭ ئەمرى بىلەن بۇنداق بولدى.
10 خۇدا قۇرۇق تۇپراقنى «يەر»، يىغىلغان سۇلارنى بولسا «دېڭىز» دەپ
ئاتىدى. خۇدا بۇلارنىڭ ياخشى ئىكەنلىكىنى كۆردى.
11 ئاندىن، خۇدا يەنە: «يەردە ھەر خىل ئۆسۈملۈكلەر؛ ئۇرۇقلۇق ۋە
مېۋىلىك بولۇپ، ئۆز تۈرلىرى بويىچە ئۈنۈپ چىقسۇن» دېدى. خۇدانىڭ
ئەمرى بىلەن بۇنداق بولدى. 12 بۇنىڭ بىلەن، يەر يۈزىدە ھەر خىل
ئۇرۇقلۇق ۋە مېۋىلىك ئۆسۈملۈكلەر ئۆز تۈرلىرى بويىچە ئۈنۈپ چىقتى. خۇدا
بۇلارنىڭ ياخشى ئىكەنلىكىنى كۆردى. 13 كېچە_كۈندۈز ئۆتۈپ، بۇ ئۈچىنچى
كۈن بولدى.
14 خۇدا يەنە: «ئاسماندا يورۇقلۇق بېرىدىغان جىسىملار بولسۇن. ئۇلار
كېچە بىلەن كۈندۈزنى پەرقلەندۈرۈپ، كۈن، پەسىل ۋە يىللارنى ئايرىپ
تۇرۇبتا بەلگە بولسۇن. 15 بۇ جىسىملار نۇر چېچىپ، يەر يۈزىنى يورۇتۇپ
تۇرسۇن» دەپ ئەمر قىلدى. خۇدانىڭ ئەمرى بىلەن بۇنداق بولدى. 16 خۇدا
يورۇقلۇق بېرىدىغان ئىككى چوڭ جىسىمنى ياراتتى، قۇيابنى كۈندۈزنى
بابقۇرىدىغان، ئاينى كېچىنى بابقۇرىدىغان قىلدى. ھەمدە خۇدا يەنە
يۇلتۇزلارنىمۇ ياراتتى. 17_18 يەر يۈزىنى يورۇتۇش، كۈندۈز بىلەن
كېچىنى بابقۇرىدىغان قىلىش ۋە يورۇقلۇقنى قاراڭغۇلۇقتىن ئايرىش ئۈچۈن،
خۇدا يورۇقلۇق بېرىدىغان جىسىملارنى ئاسمانغا ئورۇنلابتۇردى ۋە ئۇلارنىڭ
ياخشى ئىكەنلىكىنى كۆردى. 19 كېچە_كۈندۈز ئۆتۈپ، بۇ تۆتىنچى كۈن
بولدى.
20 خۇدا يەنە: «سۇ ھەر خىل جانلىقلار بىلەن تولسۇن، ئاسماندا ھەر
خىل ئۇچارقاناتلار ئۇچسۇن» دەپ ئەمر قىلدى. 21 بۇنىڭ بىلەن، خۇدا سۇدا
5 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 1_باب
يابايدىغان ئاجايىپ_غارايىپ جانلىقلارنى، ھەر خىل چوڭ_كىچىك
بېلىقلارنى ۋە ئاسماندىكى ھەر خىل ئۇچارقاناتلارنى ئۆز تۈرلىرى بويىچە
ياراتتى. خۇدا بۇ جانلىقلارنىڭ ياخشى ئىكەنلىكىنى كۆردى. 22 خۇدا بۇ
جانلىقلارغا بەخت ئاتا قىلىپ: «سۇدا يابىغۇچى جانلىقلار كۆپىيىپ،
دېڭىز_ئوكيانلارنى تولدۇرسۇن، ئۇچارقاناتلار يەر يۈزىدە ئۇلغايسۇن»
دېدى. 23 كېچە_كۈندۈز ئۆتۈپ، بۇ بەبىنچى كۈن بولدى.
24 خۇدا يەنە: «يەر يۈزىدە ھەر خىل جانىۋارلار _ ئۆي ھايۋانلىرى ۋە
چوڭ_كىچىك ياۋايى ھايۋاناتلار پەيدا بولسۇن» دېدى. خۇدانىڭ ئەمرى
بىلەن بۇنداق بولدى. 25 بۇنىڭ بىلەن، خۇدا يەر يۈزىدە ھەر خىل
جانىۋارلارنى ئۆز تۈرلىرى بويىچە ياراتتى ۋە ئۇلارنىڭ ياخشى ئىكەنلىكىنى
كۆردى.
26 ئاندىن، خۇدا: «بىزنىڭ ئوبرازىمىزدەك، يەنى روھىي جەھەتتىن بىزگە
ئوخشايدىغان ئىنسانلارنى يارىتايلى. ئۇلار ھەر خىل جانىۋارلارنى _
دېڭىز_ئوكياندىكى بېلىقلار، ئاسماندىكى ئۇچارقاناتلار، بارلىق ئۆي
ھايۋانلىرى ۋە چوڭ_كىچىك ياۋايى ھايۋاناتلارنى بابقۇرىدىغان بولسۇن»
دەپ ئەمر قىلدى.
27 بۇنىڭ بىلەن، خۇدا ئىنساننى ئۆز ئوبرازىدەك ياراتتى،
ئۇنى ئۆزىگە ئوخشايدىغان قىلىپ ياراتتى،
بۇنداقلا ئۇلارنى ئەر ۋە ئايال قىلىپ ياراتتى.
28 خۇدا ئۇلارغا بەخت ئاتا قىلىپ مۇنداق دېدى:
_ پەرزەنت كۆرۈپ كۆپىيىڭلار، يەر يۈزىنى قاپلاپ، دۇنيانى
بويسۇندۇرۇڭلار. بۇنداقلا، دېڭىز_ئوكياندىكى بېلىقلار، ئاسماندىكى
ئۇچارقاناتلار، بۇنىڭدەك پۈتۈن جانىۋارلارنى بابقۇرۇڭلار. 29 مەن سىلەرگە
2_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 6
پۈتۈن يەر يۈزىدىكى ھەر خىل زىرائەت ۋە مېۋىلەرنى ئوزۇقلۇق قىلىپ
بەردىم. 30 بارلىق چوڭ_كىچىك ھايۋاناتلار ۋە ئۇچارقاناتلار قاتارلىق ھەر
خىل مەخلۇقلارغا بولسا ئوت_چۆپ ۋە كۆكتاتلارنى ئوزۇقلۇق قىلىپ
بەردىم.
خۇدانىڭ ئەمرى بىلەن بۇنداق بولدى. 31 خۇدا ياراتقانلىرىنىڭ
ھەممىسىگە قاراپ، ئۇلارنىڭ ياخشى ئىكەنلىكىنى كۆردى. كېچە_كۈندۈز
ئۆتۈپ، بۇ ئالتىنچى كۈن بولدى.
1 بۇنداق قىلىپ، ئالەم پۈتكۈل مەۋجۇداتلىرى بىلەن يارىتىلىپ بولدى.
2 يەتتىنچى كۈنى كەلگەندە، خۇدا يارىتىش ئىشىنى تاماملاپ بولغان
بولۇپ، ئۇ كۈنى ئارام ئالدى. 3 ئۇ يەتتىنچى كۈننى بەختلىك كۈن قىلىپ، ئۇنى
«مۇقەددەس كۈن» دەپ جاكارلىدى، چۈنكى بۇ كۈن خۇدا يارىتىشنى
تاماملاپ ئارام ئالغان كۈن ئىدى.
ئېرەم با
4_5 پەرۋەردىگار خۇدانىڭ ئالەمنى يارىتىشى جەريانىدا مۇنداق
ئىشلار بولدى: پەرۋەردىگار خۇدا ئالەمنى ياراتقاندا، يەر يۈزىدە ئوت_چۆپ
ۋە زىرائەتلەر يوق ئىدى، چۈنكى خۇدا تېخى يامغۇر ياغدۇرمىغانىدى،
بۇنداقلا يەر تېرىيدىغان ئادەممۇ يوق ئىدى. 6 ئەمما، يەردىن سۇ چىقىپ،
پۈتۈن زېمىننى سۇغاردى. 7 ئاندىن، پەرۋەردىگار خۇدا يەرنىڭ توپىسىدىن
ئادەم ئاتىنى ياسىدى* ۋە ئۇنىڭ بۇرنىدىن ھاياتلىق نەپىسىنى پۈۋلىدى.
بۇنىڭ بىلەن، ئادەم ئاتىغا ھاياتلىق بېرىلدى.
8 پەرۋەردىگار خۇدا بەرقتىكى ئېرەم دېگەن جايدا بىر با بەرپا قىلىپ،
*7. ئىبرانىي تىلىدا «توپا» ۋە «ئادەم» دېگەن سۆزنىڭ تەلەپپۇزى يېقىن.
ئۆزى ياراتقان ئادەمنى ئۇ يەرگە ئورۇنلابتۇردى. 9 پەرۋەردىگار خۇدا ئۇ
2
7 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 2_باب
يەردە يەنە مېۋىلىرى بېرىن ۋە چىرايلىق ھەر خىل دەرەخلەرنى
ئۆستۈردى. باغنىڭ ئوتتۇرىسىدا ئالاھىدە ئىككى تۈپ دەرەخ بار ئىدى. بىرى
«ھاياتلىق بېرىدىغان دەرەخ» بولۇپ، يەنە بىرى «ياخشى بىلەن ياماننى
بىلدۈرىدىغان دەرەخ» ئىدى.
10 ئېرەم دېگەن يەردىن بىر دەريا ئېقىپ كېلىپ، باغنى سۇغىراتتى.
باغدىن چىققان سۇ تۆتكە بۆلۈنەتتى. 11 بىرىنچىسى پىشون دەرياسى بولۇپ،
ئالتۇن چىقىدىغان ھاۋىلاھ دېگەن يەرنى ئايلىنىپ ئۆتىدۇ. 12 ئۇ يەرنىڭ
ئالتۇنى ساپ. ئۇ يەردىن يەنە كەم ئۇچرايدىغان خۇش پۇراقلىق دېۋىرقاي ۋە
يوللۇق ھېقىق چىقىدۇ. 13 ئىككىنچىسى گىھون دەرياسى بولۇپ، كۇش
دېگەن يەرنى ئايلىنىپ ئۆتىدۇ. 14 ئۈچىنچىسى دىجلە دەرياسى بولۇپ،
ئاسسۇرنىڭ بەرقىدىن ئېقىپ ئۆتىدۇ. تۆتىنچىسى فىرات دەرياسىدۇر.
15 پەرۋەردىگار خۇدا ئادەم ئاتىنى ئېرەم باغقا ئىشلەپ ئۇنى پەرۋىش
قىلسۇن، دەپ ئۇ يەرگە قويغانىدى. 16 پەرۋەردىگار خۇدا ئادەم ئاتىغا ئەمر
قىلىپ:
_ باغدىكى مېۋىلەرنى خالىغىنىڭچە يە. 17 ئەمما، «ياخشى بىلەن
ياماننى بىلدۈرىدىغان دەرەخ» نىڭ مېۋىسىنى ھەرگىز يېمە. چۈنكى، ئۇنى
يېسەڭ، چوقۇم ئۆلىسەن* _ دېدى.
ھاۋا ئانىنىڭ يارىتىلىشى
18 كېيىن، پەرۋەردىگار خۇدا: «ئادەمنىڭ يالغۇز يابىشى ياخشى
ئەمەس، ئۇنىڭغا لايىق بولغۇدەك بىر ياردەمچى ھەمراھ يارىتاي» دېدى.
*17. ئۆلۈش _ بۇ يەردە تىلغا ئېلىنغان ئۆلۈش خۇدادىن ئايرىلىش، يەنى روھىي جەھەتتىكى
ئۆلۈش ۋە ئۇنىڭ نەتىجىسى بولغان جىسمانىي جەھەتتىكى ئۆلۈبنى كۆزدە تۇتىدۇ.
19 بۇنىڭ بىلەن، پەرۋەردىگار خۇدا يەردىكى توپىدىن ياراتقان ھەر خىل
3_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 8
ھايۋانات ۋە ئۇچارقاناتلارنى ئادەم ئاتىنىڭ ئالدىغا ئۇلارغا ئىسىم قويسۇن،
دەپ كەلتۈردى. ئادەم ئاتا ئۇلارغا قانداق ئىسىم قويسا، بۇنداق ئاتىلىپ
كەلدى. 20 ئادەم ئاتا بارلىق ئۇچارقانات ۋە ھايۋانلارغا ئىسىم قويدى.
ۋەھالەنكى، ئۇلارنىڭ ئارىسىدا ئۆزىگە لايىق بولغۇدەك بىرەر ياردەمچى
ھەمراھ يوق ئىدى.
21 بۇڭا، پەرۋەردىگار خۇدا ئادەم ئاتىنى قاتتىق ئۇخلىتىۋەتتى. ئۇ
ئۇخلاۋاتقاندا، خۇدا ئۇنىڭ بىر تال قوۋۇرغىسىنى ئېلىپ، ئۇ يەرنى ئۇنىڭ
گۆبى بىلەن ئېتىپ قويدى. 22 پەرۋەردىگار خۇدا ئالغان قوۋۇرغا سۆڭىكىدىن
بىر ئايال ياساپ، ئۇنى ئادەم ئاتىنىڭ ئالدىغا ئېلىپ كەلدى.
23 ئادەم ئاتا خۇبال ھالدا مۇنداق دېدى:
_ مانا ئەمدى سۆڭىكى مېنىڭ سۆڭىكىمدىن، گۆبى مېنىڭ گۆبۈمدىن
ئېلىنغان، ماڭا ئوخشاش خىلدىكى بىرى بولدى ئۇ «ئايال»* دەپ ئاتالسۇن،
چۈنكى ئۇ ئەردىن ئېلىنغان.
24 بىر ئادەمنىڭ ئاتا_ئانىسىدىن ئايرىلىپ، ئايالى بىلەن بىرلىشىپ بىر تەن
بولۇبى ئەنە بۇ سەۋەبتىندۇر.
25 ئۇ چاغدا، ئادەم ئاتا بىلەن ئۇنىڭ ئايالىنىڭ ھەر ئىككىلىسى يالىڭا
بولۇپ، نومۇس قىلىشمايتتى.
ئادەم ئاتىنىڭ خۇدانىڭ ئەمرىگە خىلاپلىق قىلىشى
1 يىلان پەرۋەردىگار خۇدا ياراتقان ھايۋانلارنىڭ ئىچىدە ئەڭ
ھىيلىگىرى ئىدى. ئۇ ئايالدىن:
*23. ئىبرانىي تىلىدا «ئايال» دېگەن سۆز ئاھاڭ جەھەتتە «ئەر» دېگەن سۆزگە ناھايىتى يېقىن
بولۇپ، ئۇببۇ سۆز بۇنىڭدىن كەلگەن.
_ خۇدا باغدىكى ھەرقانداق دەرەخنىڭ مېۋىسىنى يېيىشىڭلارنى
3
9 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 3_باب
راستتىنلا مەنئى قىلدىمۇ؟ _ دەپ سورىدى.
2 ئايال:
_ باغدىكى دەرەخلەرنىڭ مېۋىلىرىنى يېسەك بولىدۇ. 3 پەقەت باغنىڭ
ئوتتۇرىسىدىكى دەرەخنىڭ مېۋىسىنى يېسەك بولمايدۇ. خۇدا بىزنىڭ بۇ
دەرەخنىڭ مېۋىسىنى يېيىشىمىزنى، ھەتتا ئۇنىڭغا قول تەگكۈزۈبىمىزنىمۇ
مەنئى قىلدى. ئەگەر بۇ ئىشنى قىلساق، ئۆلىمىز، _ دەپ جاۋاس بەردى.
4 يىلان ئايالغا جاۋابەن مۇنداق دېدى:
_ يالغان ھەرگىز ئۆلمەيسىلەر 5 خۇدا سىلەرنىڭ ئۇنى يېسەڭلار،
كۆزۈڭلارنىڭ ئېچىلىپ، ئۆزىگە ئوخشاش ياخشى بىلەن ياماننى بىلىدىغان
بولۇپ قالىدىغانلىقىڭلارنى بىلىدۇ.
6 ئايال بۇ دەرەخنىڭ مېۋىسىنىڭ چىرايلىق ۋە بېرىن ئىكەنلىكىنى
كۆرۈپ، ئۇنى يېسە قانچىلىك ئەقىللىق بولۇپ كېتىدىغانلىقىنى ئويلاپ،
مېۋىدىن ئۈزۈپ يېدى ۋە ئۇنى يېنىدا تۇرغان ئېرىگىمۇ بەردى. ئۇمۇ يېدى.
7 ئۇلار مېۋىنى يېيىشى بىلەنلا كۆزلىرى ئېچىلىپ، ئۆزلىرىنىڭ يالىڭاچلىقىنى
بىلىپ نومۇس قىلىشتى. بۇڭا، ئۇلار ئەنجۈر يوپۇرماقلىرىنى بىر_بىرىگە
چېتىپ، بەدەنلىرىنى يېپىۋېلىشتى.
8 بۇ كۈننىڭ سالقىن چۈبكەن ۋاقتىدا، ئۇلار پەرۋەردىگار خۇدانىڭ باغدا
مېڭىپ يۈرگەن بەپىسىنى ئاڭلاپ، دەرەخزارلىقنىڭ ئارىسىغا
يوبۇرۇنۇۋېلىشتى. 9 لېكىن، پەرۋەردىگار خۇدا ئادەم ئاتىغا:
_ سەن قەيەردە؟ _ دەپ ۋارقىرىدى.
10 ئادەم ئاتا:
_ مەن سېنىڭ باغدا مېڭىپ يۈرگەنلىكىڭنى ئاڭلاپ، يالىڭاچلىقىمدىن
نومۇس قىلىپ، سەندىن قورقۇپ يوبۇرۇنۇۋالدىم، _ دەپ جاۋاس بەردى.
11 خۇدا ئۇنىڭدىن:
_ يالىڭاچلىقىڭنى ساڭا كىم ئېيتتى؟ ياكى مەن يېمە، دېگەن مېۋىنى
3_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 0 1
يېدىڭمۇ؟ _ دەپ سورىدى.
12 ئادەم ئاتا:
_ سەن ماڭا ھەمراھ بولسۇن، دەپ بەرگەن ئايال ئۇ مېۋىدىن ماڭا
بەرگەنىدى. بۇنىڭ ئۈچۈن يېدىم، _ دەپ جاۋاس بەردى.
13 پەرۋەردىگار خۇدا ئايالدىن:
_ نېمە ئۈچۈن مۇنداق قىلدىڭ؟ _ دەپ سورىدى.
_ مېنى يىلان ئازدۇردى، بۇڭا يېدىم، _ دەپ جاۋاس بەردى ئايال.
خۇدانىڭ ئادەم ئاتا بىلەن ھاۋا ئانىنى جازالىشى
14 بۇنىڭ بىلەن، پەرۋەردىگار خۇدا يىلانغا:
_ بۇ قىلمىشىڭ ئۈچۈن جازاغا تارتىلىسەن بارلىق ھايۋاناتلار ئىچىدە
پەقەت سەنلا مۇنۇ لەنەتلەرگە قالىسەن:
«ھازىردىن بابلاپ، يەر بېغىرلاپ مېڭىپ،
ئۆمۈرۋايەت توپا يەيسەن.
15 سېنى ئايال بىلەن دۈبمەن قىلىمەن.
ئۇنىڭ ئەۋلادى بىلەن سېنىڭ ئەۋلادىڭمۇ
دۈبمەنلىشىپ ئۆتىدۇ.
ئۇنىڭ ئەۋلادى سېنىڭ بېشىڭنى يانجىيدۇ،
سەن ئۇنىڭ تاپىنىنى چاقىسەن» دېدى.
16 كېيىن، پەرۋەردىگار خۇدا ئايالغا:
_ ھامىلىدارلىقىڭنىڭ ئازابىنى ھەسسىلەپ ئابۇرىمەن. تۇغۇتۇڭنىڭ
تولغىقىنىمۇ زىيادە قىلىمەن. بۇنداقتىمۇ، ئېرىڭگە كۈچلۈك ئىشتىياق
1 1 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 3_باب
باغلايسەن، ئۇ سېنى بابقۇرىدۇ، _ دېدى.
17 پەرۋەردىگار خۇدا ئادەم ئاتىغا:
_ ئايالىڭنىڭ سۆزىگە كىرىپ، مەن يېيىشنى مەنئى قىلغان مېۋىنى
يېگەنلىكىڭ تۈپەيلىدىن، يەرمۇ لەنىتىمگە ئۇچرىدى. سەن ئەمدى
ئۆمۈرۋايەت جاپالىق ئىشلەش بىلەنلا ئوزۇقلىنىسەن. 18 يەردىن تىكەن ۋە
قامغاق ئۈنىدۇ، سەن بولساڭ يەردىكى زىرائەتلەرنى يەيسەن. 19 باش_
كۆزۈڭ تەرگە چۆمگەندىلا تويغۇدەك بىرنەرسە يېيەلەيسەن، تاكى ئۆلۈپ
توپىغا ئايلىنىپ كەتكۈچە ئىشتىن باش كۆتۈرەلمەيسەن. توپىدىن يارىتىلدىڭ،
بۇڭا يەنە توپىغا قايتىسەن _ دېدى.
20 ئادەم ئاتا ئايالىغا ھاۋا [ئىبرانىي تىلىدىكى «ھاياتلىق» دېگەن سۆز بىلەن
ئاھاڭداش] دېگەن ئىسىمنى قويدى، چۈنكى ئۇ ئىنسانلارنىڭ ئانىسى ئىدى.
21 پەرۋەردىگار خۇدا ئادەم ئاتا بىلەن ئۇنىڭ ئايالىغا ھايۋاننىڭ تېرىسىدىن
كىيىم قىلىپ، كىيدۈرۈپ قويدى.
ئادەم ئاتا بىلەن ھاۋا ئانىنىڭ ئېرەم باخدىن قوخلىنىشى
22 ئاندىن، پەرۋەردىگار خۇدا مۇنداق دېدى:
_ ئادەم ئاتا بىزگە ئوخشاش ياخشى بىلەن ياماننى بىلىدىغان بولۇپ
قالدى. ئەمدى ئۇنىڭ «ھاياتلىق بېرىدىغان دەرەخ» نىڭ مېۋىسىنى يەپ
قويۇبىدىن ساقلىنىشىمىز كېرەك. بولمىسا، ئۇ مەڭگۈ يابايدۇ
23 بۇنىڭ بىلەن پەرۋەردىگار خۇدا ئۇلارنى ئېرەم باغدىن قوغلاپ
چىقىرىپ، يەرگە، يەنى ئۆزلىرى ئەسلى يارىتىلغان تۇپراققا ئىشلەيدىغان
قىلىپ قويدى. 24 ئاندىن، خۇدا ئادەم ئاتىنى ھاياتلىق بېرىدىغان دەرەخكە
يېقىنلابمىسۇن دەپ، ئېرەم باغنىڭ بەرق تەرىپىگە «كېرۇس» دەپ
ئاتىلىدىغان مەخلۇقلارنى ۋە بىسى ئوت چېچىپ، ئۇ يان بۇ يان قوزغىلىپ
4_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 2 1
يالتىراپ تۇرىدىغان بىر قىلىچنى ئورۇنلابتۇردى.
قابىل بىلەن ھابىل
1 ئادەم ئاتا ئايالى ھاۋا ئانا بىلەن بىللە بولدى. ھاۋا ئانا ھامىلىدار بولۇپ،
بىر ئوغۇل تۇغدى. ئۇ: «پەرۋەردىگارنىڭ ياردىمى بىلەن بىر ئوغۇلغا
ئىگە بولدۇم» دېدى ۋە ئىسمىنى قابىل [ئىبرانىي تىلىدىكى «ئىگە بولدۇم»
دېگەن سۆز بىلەن ئاھاڭداش] قويدى. 2 كېيىن، ئۇ يەنە بىر ئوغۇل تۇغۇپ،
ئىسمىنى ھابىل قويدى. ئىككىيلەن چوڭ بولغاندىن كېيىن، ھابىل پادىچى
بولدى، قابىل بولسا دېھقان بولدى.
3 ھوسۇل مەزگىلى كەلگەندە، قابىل يەرنىڭ مەھسۇلاتىدىن ئېلىپ
پەرۋەردىگارغا تەقدىم قىلدى. 4 ھابىلمۇ قوي پادىسى ئىچىدىن تۇنجى
تۇغۇلغان قوزىلاردىن سويۇپ، تازا سېمىز يېرىدىن پەرۋەردىگارغا تەقدىم
قىلدى. پەرۋەردىگار ھابىلنى ۋە ئۇنىڭ سوۋغىتىنى قوبۇل قىلدى. 5 بىراق،
قابىلنى ۋە ئۇنىڭ سوۋغىتىنى قوبۇل قىلمىدى. بۇنىڭدىن ئىنتايىن خاپا بولغان
قابىلنىڭ چىرايى تۇتۇلۇپ كەتتى.
6 بۇ چاغدا، پەرۋەردىگار قابىلغا:
_ نېمىشقا خاپا بولىسەن؟ چىرايىڭ نېمىشقا تۇتۇلۇپ كەتتى؟ 7 ئەگەر
دۇرۇس ئىش قىلغان بولساڭ، سېنىمۇ قوبۇل قىلغان بولاتتىم بىراق، يامانلىق
قىلساڭ، گۇناھ خۇددى ئىشىك ئالدىدا ئېتىلماقچى بولۇپ تۇرغان ياۋا ئىتقا
ئوخشاش، سېنىڭ ۋۇجۇدۇڭنى چىرمىۋالىدۇ. ئۇ سېنى ئۆز ئىلكىگە ئالماقچى
بولسىمۇ، لېكىن سەن ئۇنى يېڭىشىڭ لازىم _ دېدى.
8 كېيىن، قابىل ئىنىسى ھابىلغا:
_ يۈر، دالادا سەيلە قىلىپ كېلەيلى _ دېدى. ئۇلار دالادىكى ۋاقتىدا،
قابىل ئىنىسىغا قول سېلىپ، ئۇنى ئۆلتۈرۈۋەتتى.
4
3 1 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 4_باب
9 پەرۋەردىگار قابىلدىن:
_ ئىنىڭ ھابىل قېنى؟ _ دەپ سورىدى.
_ بىلمەيمەن، مەن ئىنىمنىڭ باققۇچىسىمىدىم؟ _ دەپ جاۋاس بەردى
ئۇ.
10 پەرۋەردىگار كەينىدىنلا ئۇنى:
_ بۇ نېمە قىلغىنىڭ؟ ئىنىڭنىڭ ئىنتىقام ئېلىش ئۈچۈن داد_پەرياد
قىلىۋاتقان قېنى ماڭا كۆرۈنۈپ تۇرىدۇ. 11 سەن ئەمدى لەنەتكە ئۇچرايسەن.
بۇنىڭدىن كېيىن، بۇ يەردە تۇرالمايسەن چۈنكى، سەن ئىنىڭنى ئۆلتۈردۈڭ،
يەرگە قان تۆكتۈڭ. 12 سەن يەرگە ئىشلىگەن تەقدىردىمۇ، يەر ساڭا ھوسۇل
بەرمەيدۇ. سەن ئەمدى سەرسان بولۇپ، يەر يۈزىدە سەرگەردانلىقتا
يۈرىسەن، _ دەپ ئەيىبلىدى.
13 بۇنى ئاڭلىغان قابىل پەرۋەردىگارغا مۇنداق دېدى:
_ مەن بۇنداق ئېغىر جازانى كۆتۈرەلمەيمەن. 14 سەن مېنى بۇ يەردىن
قوغلاپ، ھۇزۇرۇڭدىن ھەيدەۋاتىسەن مەن ئەمدى ئۆي_ماكانسىز،
سەرسان بولۇپ، يەر يۈزىدە سەرگەردانلىقتا يۈرىمەن. مېنى كۆرگەنلا
كىشى ئۆلتۈرۈۋېتىدۇ
15 لېكىن، پەرۋەردىگار:
_ ياق، سېنى ئۆلتۈرگەن كىشى يەتتە ھەسسە قاتتىق جازالىنىدۇ، _
دېدى.
بۇنىڭ بىلەن، پەرۋەردىگار قابىلنى ئۆلتۈرمەكچى بولغانلارنى
ئاگاھلاندۇرۇش ئۈچۈن، ئۇنىڭ پېشانىسىگە ئالاھىدە بەلگە قويۇپ قويدى.
16 بۇنىڭ بىلەن، قابىل پەرۋەردىگارنىڭ ھۇزۇرىدىن چىقىپ، ئېرەم باغنىڭ
بەرق تەرىپىدىكى نود دېگەن جايدا ئولتۇراقلىشىپ قالدى.
4_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 4 1
قابىلنىڭ ئەۋلادلىرى
17 قابىل ئايالى بىلەن بىللە بولدى. ئايالى ھامىلىدار بولۇپ، بىر ئوغۇل
تۇغدى. ئۇنىڭ ئىسمىنى ھانۇخ قويدى. قابىل بىر بەھەر بىنا قىلىپ،
بەھەرنى ئوغلىنىڭ ئىسمىدا ئاتىدى. 18 ھانۇختىن ئىراد تۆرەلدى، ئىرادتىن
مېھۇيائىل تۆرەلدى، مېھۇيائىلدىن مېتۇبائىل تۆرەلدى، مېتۇبائىلدىن لامىك
تۆرەلدى.
19 لامىك ئىككى خوتۇن ئالدى. بىرىنىڭ ئىسمى ئادە، يەنە بىرىنىڭ
ئىسمى زىللە ئىدى. 20 ئادە يابالنى تۇغدى. يابال كۆچمەن مالچىلارنىڭ
بوۋىسى بولدى. 21 ئۇنىڭ ئىنىسىنىڭ ئىسمى يۇبال ئىدى. يۇبال چىلتار ۋە نەي
چالغۇچىلارنىڭ پىرى بولدى. 22 زىللە تۇبال_قايىن دېگەن بىر ئوغۇلنى
تۇغدى. تۇبال_قايىن تۇ، تۆمۈر جابدۇقلارنى ياسىغۇچىلارنىڭ پىرى
بولدى. تۇبال_قايىننىڭ نەئىمە ئىسىملىك بىر سىڭلىسى بار ئىدى. 23 لامىك
ئىككى ئايالىغا پو ئېتىپ، مۇنداق دېدى:
«ئەي ئادە بىلەن زىللە، سۆزۈمگە قۇلاق سېلىڭلار
ئەي ئاياللىرىم، كۆڭۈل قويۇپ ئاڭلاڭلار
ماڭا چېقىلغان بىر ئادەمنى ئۆلتۈردۈم.
مېنى ئۇرغان بىر يابنى ئۆلتۈردۈم.
24 قابىلنى ئۆلتۈرگۈچى يەتتە ھەسسە جازالانسا،
مېنى ئۆلتۈرگۈچى يەتمىش يەتتە ھەسسە جازالىنىدۇ.»
سېت بىلەن ئېنوش
25 ئادەم ئاتا يەنە ئۆز ئايالى بىلەن بىللە بولۇش نەتىجىسىدە، ئايالى بىر
5 1 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 5_باب
ئوغۇل تۇغدى. ھاۋا ئانا: «خۇدا ماڭا قابىل ئۆلتۈرۈۋەتكەن ھابىلنىڭ ئورنىغا
بىر ئوغۇل بەردى» دېدى. بۇڭا، ئۇ ئىسمىنى سېت [ئاھاڭ جەھەتتە «خۇدا
بەردى»] قويدى. 26 سېتتىن بىر ئوغۇل تۇغۇلۇپ، ئىسمى ئېنوش قويۇلدى.
مانا بۇ چاغدىن بابلاپ، ئادەملەر پەرۋەردىگارغا ئىبادەت قىلىشقا
بابلىدى.
ئادەم ئاتىنىڭ ئەۋلادلىرى
1 تۆۋەندىكىلەر ئادەم ئاتىنىڭ ئەۋلادلىرىدۇر:
خۇدا ئادەمنى ئۆزىگە ئوخشايدىغان قىلىپ ياراتتى. 2 ئۇلارنى ئەر ۋە
ئايال قىلىپ ئايرىپ، ئۇلارغا بەخت ئاتا قىلدى ھەمدە ئۇلارنى «ئادەم» دەپ
ئاتىدى.
3 ئادەم ئاتا 130 يېشىدا ئۆزىگە ئوخشايدىغان يەنە بىر ئوغۇل پەرزەنت
كۆرۈپ، ئۇنىڭ ئىسمىنى سېت قويدى. 4 ئادەم ئاتا سېتنى تاپقاندىن كېيىن،
يەنە 800 يىل ھايات كەچۈرۈپ، يەنە كۆپ ئوغۇل_قىز پەرزەنتلەرنى
كۆردى. 5 ئۇ 930 يېشىدا ئالەمدىن ئۆتتى.
6 سېت 105 يېشىدا بىر ئوغۇل پەرزەنت كۆرۈپ، ئۇنىڭ ئىسمىنى ئېنوش
قويدى. 7 كېيىن، ئۇ يەنە 807 يىل ھايات كەچۈرۈپ، يەنە ئوغۇل_قىز
پەرزەنتلەرنى كۆردى. 8 ئۇ 912 يېشىدا ئالەمدىن ئۆتتى.
9 ئېنوش 90 يېشىدا بىر ئوغۇل پەرزەنت كۆرۈپ، ئۇنىڭ ئىسمىنى قېنان
قويدى. 10 كېيىن، ئۇ يەنە 815 يىل ھايات كەچۈرۈپ، يەنە ئوغۇل_قىز
پەرزەنتلەرنى كۆردى. 11 ئۇ 905 يېشىدا ئالەمدىن ئۆتتى.
12 قېنان 70 يېشىدا بىر ئوغۇل پەرزەنت كۆرۈپ، ئۇنىڭ ئىسمىنى
ماھالالىل قويدى. 13 كېيىن، ئۇ يەنە 840 يىل ھايات كەچۈرۈپ، يەنە
ئوغۇل_قىز پەرزەنتلەرنى كۆردى. 14 ئۇ 910 يېشىدا ئالەمدىن ئۆتتى.
5
5_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 6 1
15 ماھالالىل 65 يېشىدا بىر ئوغۇل پەرزەنت كۆرۈپ، ئۇنىڭ ئىسمىنى
يارېت قويدى. 16 كېيىن، ئۇ يەنە 830 يىل ھايات كەچۈرۈپ، يەنە ئوغۇل_
قىز پەرزەنتلەرنى كۆردى. 17 ئۇ 895 يېشىدا ئالەمدىن ئۆتتى.
18 يارېت 162 يېشىدا بىر ئوغۇل پەرزەنت كۆرۈپ، ئۇنىڭ ئىسمىنى ھانۇخ
قويدى. 19 كېيىن، ئۇ يەنە 800 يىل ھايات كەچۈرۈپ، يەنە ئوغۇل_قىز
پەرزەنتلەرنى كۆردى. 20 ئۇ 962 يېشىدا ئالەمدىن ئۆتتى.
21 ھانۇخ 65 يېشىدا بىر ئوغۇل پەرزەنت كۆرۈپ، ئۇنىڭ ئىسمىنى
مەتۇبەلاھ قويدى. 22 بۇنىڭدىن كېيىن، ھانۇخ 300 يىل جەريانىدا خۇدا
بىلەن يېقىن يابىدى. ئۇ يەنە ئوغۇل_قىز پەرزەنتلەرنى كۆردى. 23 ئۇ يەر
يۈزىدە جەمئىي 365 يىل ياباپ، 24 پۈتۈن ھاياتىنى خۇدا بىلەن يېقىن
ئۆتكۈزۈپ، بىر كۈنى كۆزدىن غايىب بولدى. چۈنكى، خۇدا ئۇنى ئۆز يېنىغا
ئېلىپ كەتكەنىدى.
25 مەتۇبەلاھ 187 يېشىدا بىر ئوغۇل پەرزەنت كۆردى. ئۇنىڭ ئىسمىنى
لامىك قويدى. 26 كېيىن، ئۇ يەنە 782 يىل ھايات كەچۈرۈپ، يەنە ئوغۇل_
قىز پەرزەنتلەرنى كۆردى. 27 ئۇ 969 يېشىدا ئالەمدىن ئۆتتى.
28_29 لامىك 182 يېشىدا بىر ئوغۇل پەرزەنت كۆرۈپ، ئۇنىڭ
ئىسمىنى نۇھ [ئاھاڭ جەھەتتە «يەڭگىللىتىش»] دەپ قويدى. ئۇ:
«پەرۋەردىگارنىڭ يەرگە لەنەت ئوقۇبى بىلەن، بىز جاپالىق ئىشلارغا
قالغان. ئەمدى بۇ بالا بىزنىڭ ئېغىرىمىزنى يەڭگىللىتىدۇ» دېدى.
30 نۇھنى تاپقاندىن كېيىن، لامىك يەنە 595 يىل ھايات كەچۈرۈپ، يەنە
ئوغۇل_قىز پەرزەنتلەرنى كۆردى. 31 ئۇ 777 يېشىدا ئالەمدىن ئۆتتى.
32 نۇھ 500 يابقا كىرگەندىن كېيىن، سام، ھام، ياپەت ئىسىملىك ئۈ
ئوغۇل پەرزەنت كۆردى.
7 1 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 6_باب
ئىنسانلارنىڭ رەزىللىكى
1 ئىنسانلار دۇنيادا كۆپىيىشكە بابلىغاندا، قىزلارمۇ كۆپلەپ
تۇغۇلغانىدى. 2 «خۇدانىڭ ئوغۇللىرى»* بۇ قىزلارنىڭ چىرايلىقلىقىنى
كۆرۈپ، ئۆزلىرى خالىغان قىزلارنى خوتۇنلۇققا ئېلىشقا بابلىدى.
3 بۇنى كۆرگەن پەرۋەردىگار:
_ مەن ئىنسانلارغا بەرگەن ھاياتلىق روھى ئۇلاردا مەڭگۈ يابىمايدۇ.
چۈنكى، ئۇلار ئۆلۈبكە تېگىشلىك. كەلگۈسىدە ئۇلارنىڭ ئۆمرى بىر يۈز
يىگىرمە يابتىن ئابمىسۇن _ دېدى.
4 «خۇدانىڭ ئوغۇللىرى» ئىنسانلارنىڭ قىزلىرى بىلەن بىللە بولۇپ،
ئەۋلاد تاپقان چاغدا ۋە كېيىنكى ۋاقىتلاردا، يەر يۈزىدە «نېغىلىم» دەپ
ئاتىلىدىغان، دىۋىگە ئوخشايدىغان ئادەملەرمۇ بار ئىدى. ئۇلار قەدىمكى
زاماننىڭ باتۇرلىرى ۋە داڭلىق كىشىلىرى ئىدى.
5 پەرۋەردىگار ئىنسانلارنىڭ رەزىللىكىنى، نىيىتىنىڭ ھەرقاچان
يامانلىقىنى كۆرۈپ، 6 ئۆزىنىڭ ئادەمنى ياراتقانلىقىغا پۇبايمان قىلدى. ئۇ
ئىنتايىن ئېچىنغان ھالدا:
7 _ مەن ياراتقان ئىنسانلارنى يەر يۈزىدىن يوقىتىمەن. بۇنداقلا، بارلىق
چوڭ_كىچىك ھايۋاناتلار ۋە ئۇچارقاناتلارنىمۇ يوق قىلىمەن. ئۇلارنى
ياراتقانلىقىم ئۈچۈن ئەپسۇسلىنىمەن _ دېدى.
*2. «خۇدانىڭ ئوغۇللىرى» _ بۇ ھەقتە ئۈ خىل چۈبەنچە بار:
1. ئىنسان ئەمەس، بەلكى ئەربتىكى بىر خىل زات، پەرىشتە ياكى روھتىن ئىبارەت.
2. دەرىجىدىن تابقىرى ئادەم بولۇپ، پادىشاھ ياكى ھۆكۈمدارغا ئوخشاش.
3. خۇداسىز قابىلنىڭ ئەۋلادلىرىدەك ئەمەس، بەلكى خۇدا يولىدا ماڭىدىغان سېتنىڭ ئەۋلادلىرىغا
ئوخشاش.
8 لېكىن، پەرۋەردىگار نۇھتىن خۇرسەن ئىدى.
6
6_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 8 1
نۇھنىڭ كېمە ياسىشى
9_10 نۇھنىڭ ئىش_ئىزلىرى تۆۋەندىكىچە: نۇھنىڭ سام، ھام،
ياپەت ئىسىملىك ئۈ ئوغلى بار ئىدى. نۇھ ئۆز زامانىدا بىردىنبىر دۇرۇس،
قۇسۇرسىز ئادەم بولۇپ، خۇداغا يېقىن يابىغانىدى. 11 بابقا ئىنسانلار بولسا
خۇدانىڭ نەزىرىدە گۇناھقا پاتقان بولۇپ، يەر يۈزى ئۇلار سەۋەبلىك
زوراۋانلىققا تولغانىدى. 12 خۇدا دۇنياغا نەزەر سېلىپ، كىشىلەرنىڭ
قىلمىشلىرىنىڭ رەزىللىكىدىن دۇنيانىڭ ئىنتايىن بۇزۇلغانلىقىنى كۆردى.
13 بۇنىڭ بىلەن، خۇدا نۇھقا:
_ دۇنيا ئىنسانلارنىڭ زوراۋانلىقىغا تولۇپ كەتتى. بۇڭا، مەن ئۇلارنى
يوقىتىمەن دۇنيا بىلەن قوبۇپ پۈتۈنلەي يوقىتىمەن 14 سەن ياخشى
بەمشاد ياغىچىدىن ئۆزۈڭگە بىر كېمە ياسا. ياسىغان كېمىنىڭ ئىچىدە
ئۆيلەر بولسۇن. سۇ كىرمەسلىكى ئۈچۈن، ئىچى_سىرتىنى موملا. 15 كېمىنىڭ
ئۇزۇنلۇقى بىر يۈز ئوتتۇز ئۈ مېتىر، كەڭلىكى يىگىرمە ئىككى مېتىر،
ئېگىزلىكى ئون ئۈ مېتىر بولسۇن. 16 كېمىنىڭ ئەڭ ئۈستىدە لەمپە بولسۇن،
لەمپە بىلەن ياغا تام ئارىلىقىدا ئەللىك سانتىمېتىر ئېگىزلىكتە بوبلۇق
قالدۇر. كېمىنى يۇقىرى، ئوتتۇرا ۋە تۆۋەن ئۈ قەۋەت قىلغىن. كېمىنىڭ
ئىشىكىنى يېنىغا ئاچقىن. 17 مەن يەر يۈزىنى توپان بىلەن غەرق قىلىپ،
ئاسمان ئاستىدىكى پۈتكۈل جانلىقلارنى يوقىتىمەن. يەر يۈزىدىكى تىنىقى
بارلىكى مەخلۇقلارنىڭ ھەممىسىنى يوقىتىمەن، 18 لېكىن، سەن بىلەن ئالدىن
بىر ئەھدە تۈزەي. سەن ئايالىڭ، ئوغۇللىرىڭ ۋە كېلىنلىرىڭنى ئېلىپ كېمىگە
چىق. 19 سەن يەنە كېمىگە يەر يۈزىدىكى ھەر خىل ھايۋانلارنىڭ ھەربىر
تۈرىنىڭ ئەركەك_چىشىسىدىن بىر جۈپتىن ئېلىپ، ئۇلارنى ساقلاپ قال.
20 ھەر خىل چوڭ_كىچىك ھايۋاناتلار ۋە ئۇچارقاناتلار ساقلىنىپ قېلىش
ئۈچۈن، سېنىڭ ئالدىڭغا بىر جۈپتىن كېلىدۇ. سەن ئۇلارنى كېمىگە
9 1 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 7_باب
كىرگۈزگىن. 21 ئۆزۈڭلار ۋە ھايۋاناتلار ئۈچۈن ھەر خىل ئوزۇق_تۈلۈكلەرنى
ئېلىۋال، _ دېدى.
22 نۇھ ھەربىر ئىشتا خۇدا بۇيرۇغاندەك قىلدى.
توپان بالاسى
1 پەرۋەردىگار نۇھقا:
_ بۇ دۇنيادىكى كىشىلەر ئارىسىدا سېنىڭ بىردىنبىر دۇرۇس كىشى
ئىكەنلىكىڭنى بايقىدىم. بۇڭا، سەن پۈتۈن ئائىلەڭدىكىلەرنى ئېلىپ كېمىگە
چىققىن. 2 مەن «ھالال» دەپ بېكىتكەن ھايۋاناتلارنىڭ ھەر خىلىنىڭ
ئەركەك_چىشىسىدىن يەتتە جۈپتىن، «ھارام» لىرىنىڭ ھەر خىلىنىڭ
ئەركەك_چىشىسىدىن بىر جۈپتىن ئېلىۋال. 3 ئۇچارقاناتلارنىڭ ھەر خىلىنىڭ
ئەركەك_چىشىسىدىنمۇ يەتتە جۈپتىن ئېلىۋال. بۇنداق بولغاندا، توپان
ئاخىرلابقاندىن كېيىن، ھەر خىل ھايۋانات، ئۇچارقاناتلار ھايات قېلىپ، يەر
يۈزىدە ئۇلارنىڭ ئۇرۇقى قايتا كۆپىيەلەيدۇ. 4 ئۆزۈم ياراتقان پۈتكۈل
جانلىقلارنى يەر يۈزىدىن پۈتۈنلەي يوقىتىش ئۈچۈن، يەتتە كۈندىن كېيىن،
ئۇدا قىرىق كېچە_كۈندۈز قاتتىق يامغۇر ياغدۇرىمەن، _ دېدى.
5 نۇھ پەرۋەردىگارنىڭ بۇيرۇقلىرىنى بىر_بىرلەپ ئىجرا قىلدى.
6 توپان يەر يۈزىنى باسقاندا، نۇھ ئالتە يۈز يابتا ئىدى. 7 ئۇ توپان
بالاسىدىن قۇتۇلۇپ قېلىش ئۈچۈن، ئايالى، ئوغۇللىرى ۋە كېلىنلىرىنى ئېلىپ
كېمىگە چىقتى. 8_9 «ھالال» ۋە «ھارام» دەپ بېكىتىلگەن ھەر خىل چوڭ_
كىچىك ھايۋاناتلار ۋە ئۇچارقاناتلارمۇ خۇدانىڭ نۇھقا ئېيتقىنىدەك نۇھنىڭ
ئالدىغا كېلىپ، جۈپلىرى بىلەن كېمىگە كىردى. 10 يەتتە كۈندىن كېيىن، يەر
يۈزىنى توپان بېسىشقا بابلىدى.
11 نۇھ ئالتە يۈز يابقا كىرگەن يىلى ئىككىنچى ئاينىڭ ئون يەتتىنچى
7
8_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 0 2
كۈنى، يەر ئاستىدىكى ھەممە بۇلاقلار يېرىلىپ، ئاسماندىن چېلەكلەپ
قۇيغاندەك قاتتىق يامغۇر ياغدى. 12 يامغۇر قىرىق كېچە_كۈندۈز توختىماي
داۋاملابتى. 13 دەل يامغۇر بابلانغان كۈنى، نۇھ، ئايالى، سام، ھام، ياپەتتىن
ئىبارەت ئۈ ئوغلى ۋە كېلىنلىرى كېمىگە چىقتى. 14 ھەر خىل ياۋايى
ھايۋاناتلارنىڭ چوڭ_كىچىكلىرى، ئۆي ھايۋانلىرى ۋە ئۇچارقاناتلار،
15 جۈملىدىن، تىنىقى بارلىكى پۈتكۈل مەخلۇقلار ئۆز جۈپلىرى بىلەن نۇھنىڭ
ئالدىغا بىر جۈپتىن كېلىپ، كېمىگە چىقتى. 16 ھايات كەچۈرۈۋاتقان بارلىق
جانلىقلار خۇدانىڭ ئەمرى بويىچە ئۆز جۈپلىرى بىلەن كېمىگە كىرگەندىن
كېيىن، پەرۋەردىگار كېمىنىڭ ئىشىكىنى تاقاپ قويدى.
17 يامغۇر قىرىق كۈن داۋاملابتى. توپان ئۇلغايغانسېرى كېمە يەردىن
كۆتۈرۈلدى. 18 سۇ تېخىمۇ ئېگىزلەپ، كېمە سۇ يۈزىدە لەيلەپ قالدى.
19 توپان يەر يۈزىنى قاپلاپ، ھەتتا ئېگىز تا چوققىلىرىمۇ كۆرۈنمەي قالدى.
20 سۇ ئۆرلەپ تاكى ئەڭ ئېگىز تا چوققىلىرىدىن يەتتە مېتىر ئېگىزلەپ
كەتكۈچە داۋاملابتى. 21 نەتىجىدە، يەر يۈزىدىكى ھايات كەچۈرۈۋاتقان
پۈتكۈل جانلىقلار، يەنى ھەرقانداق ئۇچارقاناتلار، چوڭ_كىچىك ھايۋاناتلار
ۋە ئىنسانلار پۈتۈنلەي يوقىتىلدى. 22 دېمەك، يەر يۈزىدىكى ھاياتلىق نەپىسى
بار بولغانلارنىڭ ھەممىسى ئۆلدى. 23 خۇدا يەر يۈزىدىكى ھەممە
جانلىقلارنى، يەنى ئىنسانلار، چوڭ_كىچىك ھايۋاناتلار ۋە ئۇچارقاناتلارنى
يوقاتتى. پەقەت نۇھ بىلەن ئۇنىڭ كېمىسىدىكى جانلىقلارلا ھايات قالدى.
24 توپان يەر يۈزىنى بىر يۈز ئەللىك كۈن باستى.
توپان بالاسىنىڭ ئاخىرلىشىشى
1 بۇنداق بولسىمۇ، خۇدا نۇھنى ۋە كېمىدە ئۇنىڭ بىلەن بىللە بولغان
8 بارلىق ھايۋاناتلارنى ئۇنتۇپ قالمىدى. ئۇ يەر يۈزىدە بامال
1 2 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 8_باب
چىقارغانىدى، سۇ پەسىيىشكە بابلىدى. 2 يەر ئاستىدىكى بۇلاقلار يېپىلىپ،
ئاسماندىن يېغىۋاتقان قاتتىق يامغۇرمۇ توختىغانىدى. 3 بىر يۈز ئەللىك كۈن
ئىچىدە سۇ ئاستا_ئاستا ئازايدى. 4 يەتتىنچى ئاينىڭ ئون يەتتىنچى كۈنى،
كېمە ئارارات تا تىزمىلىرىدىكى بىر تاغنىڭ ئۈستىدە ئولتۇرۇپ قالدى. 5 سۇ
داۋاملىق پەسىيىپ، ئونىنچى ئاينىڭ بىرىنچى كۈنى تا چوققىلىرى
كۆرۈنۈبكە بابلىدى.
6 قىرىق كۈندىن كېيىن، نۇھ دېرىزىنى ئېچىپ، 7 بىر قاغىنى قويۇپ
بەردى. بۇ قاغا تاكى يەردىكى سۇ قۇرۇپ كەتكۈچە، كېمىنىڭ ئەتراپىدا
ئايلىنىپ يۈردى. 8 بۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، نۇھ سۇنىڭ يەر يۈزىدىن يانغان
ياكى يانمىغانلىقىنى بىلىش ئۈچۈن، بىر كەپتەرنى قويۇپ بەرگەنىدى.
9 لېكىن، يەر يۈزىنى تېخىچە سۇ قاپلاپ تۇرغاچقا، كەپتەر قونغۇدەك جاي
تاپالماي قايتىپ كەلدى. نۇھ قولىنى سۇنۇپ، ئۇنى تۇتۇپ كېمىگە
ئەكىرىۋالدى. 10 يەنە يەتتە كۈندىن كېيىن، ئۇ كەپتەرنى يەنە قويۇپ بەردى.
11 كەچقۇرۇن، ھېلىقى كەپتەر تۇمشۇقىدا يېڭى زەيتۇن يوپۇرمىقىنى
چىشلىگەن ھالدا نۇھنىڭ يېنىغا قايتىپ كەلدى. نۇھ بۇنىڭدىن سۇنىڭ يەر
يۈزىدىن ئاساسىي جەھەتتىن يانغانلىقىنى بىلدى. 12 يەنە يەتتە كۈندىن
كېيىن، ئۇ كەپتەرنى يەنە قويۇپ بەردى. بۇ قېتىم كەپتەر قايتىپ كەلمىدى.
13 نۇھ ئالتە يۈز بىر يابقا كىرگەن يىلى بىرىنچى ئاينىڭ بىرىنچى كۈنى،
توپان يەر يۈزىدىن پۈتۈنلەي يېنىپ بولدى. نۇھ كېمىنىڭ قاپقىقىنى ئېچىپ،
ئۆپچۆرىسىگە قاراپ، يەر يۈزىنىڭ قۇرۇبقا بابلىغانلىقىنى كۆردى.
14 ئىككىنچى ئاينىڭ يىگىرمە يەتتىنچى كۈنى، يەر يۈزى پۈتۈنلەي قۇرۇپ
بولدى.
15_16 خۇدا نۇھقا:
_ ئايالىڭ، ئوغۇللىرىڭ ۋە كېلىنلىرىڭنى كېمىدىن ئېلىپ چىق.
17 يېنىڭدىكى بارلىق مەخلۇقلار، يەنى ئۇچارقاناتلار ۋە چوڭ_كىچىك
9_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 2 2
ھايۋاناتلارنى ئېلىپ چىق. ئۇلار يەر يۈزىدە يەنە كۆپىيىپ، زېمىنغا تارالسۇن،
_ دېدى.
18 بۇنىڭ بىلەن، نۇھ ئايالى، ئوغۇللىرى ۋە كېلىنلىرىنى ئېلىپ كېمىدىن
چىقتى. 19 يەر يۈزىدىكى بارلىق جانلىقلار، يەنى چوڭ_كىچىك ھايۋاناتلار ۋە
ئۇچارقاناتلار ئۆز تۈرلىرى بىلەن توپ_توپ بولۇبۇپ كېمىدىن چىقىشتى.
نۇھنىڭ خۇداخا قۇربانلىق قىلىشى
20 نۇھ پەرۋەردىگارغا ئاتاپ بىر قۇربانلىق سۇپىسى ياساپ، «ھالال»
دەپ بېكىتىلگەن ھايۋانات ۋە ئۇچارقاناتلارنىڭ ھەر تۈرىدىن تاللاپ سويۇپ،
قۇربانلىق سۈپىتىدە كۆيدۈرۈۋەتتى. 21 پەرۋەردىگار قۇربانلىقتىن مەمنۇن
بولۇپ، كۆڭلىدە: «ئىنسانلارنىڭ قىلمىشلىرى ئۈچۈن يەرگە قايتا لەنەت
ئوقۇمايمەن. ئىنسانلارنىڭ كىچىكىدىن تارتىپ نىيىتىنىڭ پۈتۈنلەي
يامانلىقىنى بىلىمەن. بۇنداق بولسىمۇ، يەر يۈزىدىكى بارلىق جانلىقلارنى
ھەرگىز بۇ قېتىمقىدەك قايتا يوقىتىۋەتمەيمەن. 22 يەر يۈزى بىر كۈن
مەۋجۇت بولسا، ئۇنىڭدا تېرىم_يىغىم، ئىسسىق_سوغۇق، قىش_ياز،
كېچە_كۈندۈزمۇ مەۋجۇت بولىدۇ» دېدى.
خۇدانىڭ نۇھ بىلەن ئەھدە تۈزۈغى
1 خۇدا نۇھ ۋە ئۇنىڭ ئوغۇللىرىغا بەخت ئاتا قىلىپ مۇنداق دېدى:
_ سىلەر نەسلىڭلارنى كۆپەيتىڭلار، ئۇرۇق_ئەۋلادىڭلار پۈتۈن
دۇنياغا تارقالسۇن. 2 يەر يۈزىدىكى بارلىق چوڭ_كىچىك ھايۋاناتلار،
ئۇچارقاناتلار ۋە بېلىقلار سىلەردىن قورقۇپ، سىلەرنىڭ بابقۇرۇبۇڭلاردا
بولىدۇ. 3 بۇرۇن سىلەرگە ئوزۇقلۇق ئۈچۈن كۆكتاتلارنى بەرگىنىمدەك،
ئەمدى سىلەرگە ھەممە ھايۋاناتلارنىمۇ بېرىمەن. 4 لېكىن، سىلەر قېنى بار
9
3 2 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 9_باب
گۆبنى ھەرگىز يېمەڭلار، چۈنكى جان قاندىدۇر. 5 بۇنىڭدىن بابقا، قان
تۆكۈلۈش بولسا، چوقۇم ھېساس ئالىمەن. ھەرقانداق بىر ھايۋان ئادەم
ئۆلتۈرسە، ئۇنىڭدىنمۇ ھېساس ئالىمەن. كىمدەكىم ئادەم ئۆلتۈرسە، ئۇنىمۇ
ئۆلۈمگە مەھكۇم قىلىمەن.
6 مەن ئادەمنى ئۆزۈمگە ئوخشايدىغان قىلىپ ياراتتىم،
بۇنىڭ ئۈچۈن، كىمكى بابقا بىر ئادەمنىڭ قېنىنى تۆكسە،
ئۇنىڭ قېنىمۇ بابقىلار تەرىپىدىن تۆكۈلىدۇ.
7 سىلەر نەسلىڭلارنى كۆپەيتىڭلار. سىلەرنىڭ ئۇرۇق_ئەۋلادىڭلار
پۈتۈن دۇنيانى قاپلىسۇن.
8_10 ئاندىن، خۇدا نۇھ ۋە ئۇنىڭ ئوغۇللىرىغا مۇنداق دېدى:
_ مەن ئەمدى سىلەر ۋە سىلەرنىڭ ئۇرۇق_ئەۋلادلىرىڭلار بىلەن
ھەمدە يەر يۈزىدىكى بارلىق ھايۋاناتلار، يەنى سىلەر بىلەن بىللە كېمىدىن
چىققان ھەربىر ئۆي ھايۋانلىرى، ياۋايى ھايۋاناتلار ۋە ئۇچارقاناتلار بىلەن
ئەھدە تۈزىمەن. 11 سىلەرگە ۋەدە بېرىمەنكى، پۈتكۈل جانلىقلار ھەرگىز
توپان بىلەن قايتا يوقىتىلمايدۇ، يەر يۈزىنى خاراس قىلىدىغان توپان
ئىككىنچى كەلمەيدۇ. 12_13 مەن سىلەر ۋە بارلىق جانلىقلار بىلەن
مەڭگۈلۈك بىر ئەھدىنى تۈزدۈم. بۇ ئەھدىنىڭ بەلگىسى _ ئاسماندا
كۆرۈنىدىغان ھەسەن_ھۈسەندۇر. 14_15 مەيلى قاچان بولمىسۇن،
يامغۇردىن كېيىن ئاسماندىكى بۇلۇتلار ئارىسىدا ھەسەن_ھۈسەننى
كۆرگىنىمدە، ئۆزۈمنىڭ سىلەر ۋە پۈتكۈل جانلىقلار بىلەن تۈزگەن ئەھدەمنى
ئېسىمگە ئالىمەن. توپان بارلىق جانلىقلارنى قايتا يوقاتمايدۇ. 16 ھەسەن_
ھۈسەننىڭ بۇلۇتلار ئارىسىدا پەيدا بولۇبى ئۆزۈمنىڭ سىلەر ۋە يەر يۈزىدىكى
پۈتكۈل جانلىقلار بىلەن تۈزگەن مەڭگۈلۈك ئەھدەمنى ئېسىمگە كەلتۈرىدۇ.
9_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 4 2
17 ھەسەن_ھۈسەن مېنىڭ بارلىق جانلىقلار بىلەن تۈزگەن ئەھدەمنىڭ
بەلگىسى بولسۇن.
نۇھ ۋە ئۇنىڭ ئوخۇللىرى
18 كېمىدىن چىققان نۇھنىڭ ئوغۇللىرى: سام، ھام ۋە ياپەتلەر ئىدى. (ھام
قانانلىقلارنىڭ بوۋىسى.) 19 دۇنياغا تارقالغان ھەممە خەلقلەر نۇھنىڭ بۇ ئۈ
ئوغلىنىڭ ئەۋلادلىرىدۇر.
20 نۇھ دېھقان بولۇپ، ئۈزۈمزارلىق يېتىشتۈرگەن بىرىنچى كىشى ئىدى.
21 بىر قېتىم، ئۇ باراس ئىچىپ مەست بولۇپ قېلىپ، كىيىم_كېچەكلىرىنى
سېلىۋېتىپ، چېدىرىدا ياتاتتى. 22 قاناننىڭ ئاتىسى بولغان ھام، ئاتىسىنىڭ
قىپيالىڭاچلىقىنى كۆرۈپ قېلىپ، بۇ ئىشنى ئىككى قېرىندىشىغا ئابكارىلاپ
قويدى. 23 سام بىلەن ياپەت ئۇچىسىغا بىر ئۇزۇن چاپان يېپىنچاقلاپ،
چېدىرنىڭ ئىچىگە كەينىچە مېڭىپ كىرىپ، چاپاننى ئاتىسىغا يېپىپ قويدى.
ئۇلار يۈزىنى ئالدى تەرەپكە قىلىپ، ئاتىسىنىڭ يالىڭا تېنىگە قارىمىدى.
24 نۇھ ئويغىنىپ، كەنجى ئوغلى ھامنىڭ قىلغانلىرىنى بىلىپ، 25 ئۇنىڭ ئوغلى
قانانغا لەنەت ئوقۇپ مۇنداق دېدى:
«قانانغا لەنەت ياغقاي
ئۇ قېرىندابلىرىنىڭ ئەڭ تۆۋەن قۇلى بولغاي.
26 پەرۋەردىگار _ سام ئېتىقاد قىلغان خۇدا مەدھىيىلەنگەي
قاناننىڭ ئەۋلادى سامنىڭ ئەۋلادىغا قۇل بولغاي.
27 خۇدا ياپەتنى گۈللەپ يابناتقاي.
ئۇنىڭ ئەۋلادى سامنىڭ ئەۋلادى بىلەن بىللە ئىناق يابىغاي.
قاناننىڭ ئەۋلادى ياپەتنىڭ ئەۋلادىغا قۇل بولغاي.»
5 2 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 0 1_باب
28 توپاندىن كېيىن، نۇھ يەنە 350 يىل ئۆمۈر كۆردى. 29 ئۇ 950 يېشىدا
ئالەمدىن ئۆتتى.
نۇھنىڭ ئۈ ئوخلىنىڭ ئەۋلادلىرى
1 نۇھنىڭ ئوغۇللىرى سام، ھام، ياپەتلەرنىڭ ئەۋلادلىرى
تۆۋەندىكىچە: توپاندىن كېيىن، ئۇ ئۈچەيلەندىن پەرزەنتلەر*
تۆرەلدى.
2 ياپەتنىڭ ئوغۇللىرى: گومەر، ماگو، ماداي، ياۋان، تۇبال، مەبەك ۋە
تىراسلار ئىدى.
3 گومەرنىڭ ئەۋلادلىرى: ئابكىنازلار، رىغاتلار ۋە توگارماھلار ئىدى.
4 ياۋاننىڭ ئەۋلادلىرى: ئەلىشا، تاربىش، كىتتىم، رودانىم خەلقلىرى
ئىدى. 5 ئۇلار دېڭىز بويلىرىدا ۋە ئاراللاردا يابايدىغان مىللەتلەرنىڭ ئاتىسى
بولدى. ياپەتنىڭ ئەۋلادلىرى ئۆز قەبىلىلىرى ۋە دلەتلىرى ئىچىدە ياباپ،
ئۆز تىللىرىدا سۆزلىشىدىغان مىللەتلەردىن بولۇپ قالدى.
6 ھامنىڭ ئوغۇللىرى: كۇش، مىسىر، لىۋىيە ۋە قانانلار ئىدى.
7 كۇبنىڭ ئەۋلادلىرى بولسا: سىبالار، ھاۋىلاھلار، سابىتالار، رائامىلار ۋە
سەبىتىكاھلار ئىدى.
رائامىنىڭ ئەۋلادلىرى بولسا: بىبالار ۋە دېدانلار ئىدى.
8 كۇبنىڭ نىمرود ئىسىملىك بىر ئوغلى بولۇپ، ئۇ يەر_يۈزىدىكى ئەڭ
كۈچلۈك باتۇرغا ئايلاندى. 9 ئۇ پەرۋەردىگارنىڭ ئالدىدا باتۇر ئوۋچى
بولغانىدى. بۇڭا، كىشىلەر ئارىسىدا «پەرۋەردىگار سېنى نىمرودتەك باتۇر
*1. نۇھنىڭ ئەۋلادلىرىنىڭ ئىسىملىرى كېيىن ھەر مىللەتنىڭ ئىسىملىرىغا ئايلىنىپ، ئۇلار بۇ
مىللەتنىڭ بوۋىسى بولدى. ئۇلار تۇرغان يەرلەرمۇ بۇلارنىڭ نامى بىلەن ئاتالدى.
ئوۋچى قىلسۇن» دېگەن سۆز تارقالغانىدى. 10 دەسلەپتە، ئۇنىڭ
10
0 1_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 6 2
پادىشاھلىقى بابىل، ئەرەك، ئاكاد، كالنېھ دېگەن جايلارنى ئۆز ئىچىگە
ئالاتتى. بۇ تۆت جاي بابىلوندا ئىدى. 11_12 ئۇ بۇ يەردىن ئاسسۇر رايونىغا
كېڭىيىپ، نىنەۋى، رىھۇبوت_ئىر، كالاخ ۋە رەسەن دېگەن بەھەرلەرنى
بىنا قىلدى. رەسەن بەھىرى نىنەۋى بىلەن كالاخ بەھىرىنىڭ ئوتتۇرىسىدا
بولۇپ، ئۇ كاتتا بەھەر ئىدى.
13 مىسىرنىڭ ئەۋلادلىرى: لۇدلار، ئانامىيلار، لېھابىيلار، نافتۇھىيلار،
14 پاترۇسلار، كاسلۇھىيلار ۋە كرىتلار ئىدى. فىلىستىنلىكلەر بولسا،
كاسلۇھىيلارنىڭ كېيىنكى ئەۋلادلىرى ئىدى.
15 قاناننىڭ تۇنجى ئوغلىنىڭ ئىسمى سىدون ئىدى، يەنە بىر ئوغلىنىڭ
ئىسمى خىت ئىدى. ئۇلارنىڭ ئىسىملىرى كېيىن ھەر مىللەتلەرنىڭ
ئىسىملىرىغا ئايلىنىپ، ئۇلار بۇ مىللەتلەرنىڭ بوۋىلىرى بولدى. 16 قانان يەنە
يەبۇسلار، ئامورلار، گىرگابلار، 17 ھىۋىلار، ئاركىيلار، سىندىيلار،
18 ئارۋادىيلار، سىمارىيلار ۋە ھاماتىيلارنىڭ بوۋىسى بولدى.
كېيىن، قانانلىقلارنىڭ قەبىلىلىرى ناھايىتى كەڭ تارقالدى. 19 ئۇلارنىڭ
زېمىن چېگرىسى سىدوننىڭ جەنۇبىدىن گىرارنىڭ يېنىدىكى گازا
بەھىرىگىچە، بەرقتە سودوم، گومورا، ئادما ۋە سىبوئىمنىڭ يېنىدىكى لابا
بەھىرىگىچە باراتتى. 20 ھامنىڭ بۇ ئەۋلادلىرى ھەرقايسىسى ئۆز قەبىلىلىرى
ۋە دلەتلىرى ئىچىدە ياباپ، ئۆز تىللىرىدا سۆزلىشىدىغان مىللەتلەردىن
بولۇپ قالدى.
21 سام ياپەتنىڭ ئاكىسى بولۇپ، ئۇ ئەبەرلەرنىڭ ئاتىسى بولدى.
22 سامنىڭ ئوغۇللىرى ئېلام، ئاسسۇر، ئارپاخشاد، لود ۋە ئاررام ئىدى.
ئۇلارنىڭ ئىسىملىرى كېيىن ھەر مىللەتلەرنىڭ ئىسىملىرىغا ئايلىنىپ، ئۇلار بۇ
مىللەتلەرنىڭ بوۋىلىرى بولدى.
23 ئاررامنىڭ ئەۋلادلىرى: ئۇسلار، ھۇللار، گەتەرلەر ۋە مابلار ئىدى.
24 ئارپاخشاد بالاھنىڭ ئاتىسى، بالاھ بولسا ئەبەرنىڭ ئاتىسى ئىدى.
7 2 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 1 1_باب
25 ئەبەردىن ئىككى ئوغۇل تۆرەلدى. بىرىنىڭ ئىسمى پەلە [ئاھاڭ
جەھەتتە «بۆلۈنۈش»] ئىدى، چۈنكى ئۇ يابىغان دەۋردە ئىنسانلار
بۆلۈنۈبكە بابلىدى. يەنە بىرىنىڭ ئىسمى يوقتان ئىدى.
26 يوقتاننىڭ ئەۋلادلىرى: ئالمودادلار، بەلەپلەر، خازارماۋىتلار،
يەراھلار، 27 ھادوراملار، ئۇزاللار، دىكلاھلار، 28 ئوبالىيلار، ئابىمائېللار،
بىبالار، 29 ئوفىرلار، ھاۋىلاھلار ۋە يوبابلار ئىدى. مانا بۇلارنىڭ ھەممىسى
يوقتاننىڭ ئەۋلادلىرى بولۇپ، 30 ئۇلار مېشادىن سەفغارنىڭ بەرق
تەرىپىدىكى تاغقىچە بولغان جايلاردا يابايتتى.
31 سامنىڭ يۇقىرىدا تىلغا ئېلىنغان ئەۋلادلىرى، ھەرقايسىسى ئۆز
قەبىلىلىرى ۋە دلەتلىرى ئىچىدە ياباپ، ئۆز تىللىرىدا سۆزلىشىدىغان
مىللەتلەردىن بولۇپ قالدى.
32 يۇقىرىدىكىلەر نۇھنىڭ ئەۋلادلىرىدۇر. بۇلار ئۆز زېمىنىدىكى ھەربىر
قەبىلىلەر بويىچە خاتىرىلەنگەن. توپاندىن كېيىن، دۇنيادىكى پۈتۈن مىللەتلەر
نۇھنىڭ ئوغۇللىرىدىن تارقالدى.
خۇدانىڭ تىلنى كۆپ تىللارخا بۆلۈۋېتىشى
1 دەسلەپتە، يەر يۈزىدە بىرلا تىل بار ئىدى، ئىنسانلار پەقەت بۇ
تىلدىلا سۆزلىشەتتى. 2 ئۇلار بەرق تەرەپكە كۆچۈۋاتقىنىدا،
بابىلوندىكى بىر تۈزلەڭلىككە كېلىپ ئورۇنلابتى. 3 ئۇلار ئۆزئارا:
_ خىش قۇيۇپ، ئوتتا پىشۇرايلى _ دەپ مەسلىھەتلەبتى.
بۇنىڭ بىلەن، ئۇلار قۇرۇلۇبتا تابنىڭ ئورنىغا خىش، لاينىڭ ئورنىغا قارا
ماي ئىشلىتىدىغان بولدى.
4 ئاندىن، ئۇلار:
_ بىر بەھەر بىنا قىلايلى بەھەردە ئاسمانغا تاقابقۇدەك بىر مۇنار
11
1 1_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 8 2
ياساپ، ئۆز نامىمىزنى چىقىرىپ، تەرەپ_تەرەپكە تارقىلىپ كېتىشىمىزدىن
ساقلىنايلى _ دېيىشتى.
5 پەرۋەردىگار ئىنسانلارنىڭ بىنا قىلىۋاتقان بەھەر ۋە مۇنارىنى كۆرگىلى
چۈبتى. 6 پەرۋەردىگار:
_ ئۇلار بىرلىشىپ بىر قوۋم بولۇپ، بىر تىلدا سۆزلىشىدىكەن. بۇ پەقەتلا
ئۇلار قىلماقچى بولغان ئىشنىڭ بابلىنىشى بۇنىڭدىن كېيىن، ئۇلار نېمە
قىلىشنى خالىسا، بۇنى قىلالايدۇ. 7 بىز چۈبۈپ، ئۇلارنىڭ تىلىنى
قالايمىقانلابتۇرۇۋېتىپ، ئۇلارنى بىر_بىرىنىڭ مەقسىتىنى ئۇقالمايدىغان
قىلىپ قويايلى، _ دېدى.
8 بۇنىڭ بىلەن، پەرۋەردىگار ئۇلارنى پۈتۈن دۇنياغا تارقىتىۋەتتى. ئۇلار
بەھەر بىنا قىلىش قۇرۇلۇبىنى توختاتتى. 9 بۇڭا، بۇ بەھەرنىڭ نامى بابىل
[ئاھاڭ جەھەتتە «قالايمىقانچىلىق»] دەپ ئاتالدى. چۈنكى، پەرۋەردىگار ئۇ
يەردە ئىنسانلارنىڭ تىللىرىنى قالايمىقانلابتۇرۇۋېتىپ، ئۇلارنى دۇنيانىڭ
ھەرقايسى جايلىرىغا تارقىتىۋەتكەنىدى.
سامنىڭ ئەۋلادلىرى
10 سامنىڭ ئەۋلادلىرى تۆۋەندىكىچە: توپان ئۆتۈپ ئىككىنچى يىلى، سام
100 يېشىدا ئارپاخشادنى تاپتى. 11 كېيىن، ئۇ يەنە 500 يىل ھايات
كەچۈرۈپ يەنە ئوغۇل_قىز پەرزەنتلەرنى كۆردى.
12 ئارپاخشاد 35 يېشىدا بالاھنى تاپتى. 13 كېيىن، ئۇ يەنە 403 يىل
ھايات كەچۈرۈپ، يەنە ئوغۇل_قىز پەرزەنتلەرنى كۆردى.
14 بالاھ 30 يېشىدا ئەبەرنى تاپتى. 15 كېيىن، ئۇ يەنە 403 يىل ھايات
كەچۈرۈپ، يەنە ئوغۇل_قىز پەرزەنتلەرنى كۆردى.
16 ئەبەر 34 يېشىدا پەلەگنى تاپتى. 17 كېيىن، ئۇ يەنە 430 يىل ھايات
9 2 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 1 1_باب
كەچۈرۈپ، يەنە ئوغۇل_قىز پەرزەنتلەرنى كۆردى.
18 پەلە 30 يېشىدا راغۇنى تاپتى. 19 كېيىن، ئۇ يەنە 209 يىل ھايات
كەچۈرۈپ، يەنە ئوغۇل_قىز پەرزەنتلەرنى كۆردى.
20 راغۇ 32 يېشىدا سېرۇخنى تاپتى. 21 كېيىن، ئۇ يەنە 207 يىل ھايات
كەچۈرۈپ، يەنە ئوغۇل_قىز پەرزەنتلەرنى كۆردى.
22 سېرۇخ 30 يېشىدا ناھورنى تاپتى. 23 كېيىن، ئۇ يەنە 200 يىل ھايات
كەچۈرۈپ، يەنە ئوغۇل_قىز پەرزەنتلەرنى كۆردى.
24 ناھور 29 يېشىدا تەراھنى تاپتى. 25 كېيىن، ئۇ يەنە 119 يىل ھايات
كەچۈرۈپ، يەنە ئوغۇل_قىز پەرزەنتلەرنى كۆردى.
26 تەراھ 70 يىل ئۆمۈر كۆرۈپ، ئىبرام، ناھور ۋە ھارانلارنى تاپتى.
تەراھنىڭ ئەۋلادلىرى
27 تەراھنىڭ ئەۋلادلىرى تۆۋەندىكىچە: تەراھ ئىبرام، ناھور ۋە ھارانلارنى
تاپتى. ھاران بولسا لۇتنى تاپتى. 28 ھاران كالدانىلارنىڭ زېمىنى بولغان ئۆز
يۇرتى ئۇر بەھىرىدە ئاتىسى تەراھتىن بۇرۇن ئالەمدىن ئۆتتى. 29 ئىبرام
ساراھقا ئۆيلەندى، ناھور بولسا ھاراننىڭ قىزى مىلكاغا ئۆيلەندى. ھاراننىڭ
يەنە ئىسكاھ دېگەن بالىسىمۇ بار ئىدى. 30 ساراھ تۇغماس بولغاچقا، پەرزەنت
كۆرمىگەنىدى.
31 تەراھ ئوغلى ئىبرامنى، نەۋرىسى لۇت (ھاراننىڭ ئوغلى) نى ۋە كېلىنى،
يەنى ئىبرامنىڭ ئايالى ساراھنى ئېلىپ، كالدانىلارنىڭ زېمىنى بولغان ئۇر
بەھىرىدىن ئايرىلىپ، قانان دېگەن رايونغا كەتمەكچىدى. بىراق، ئۇلار ھاران
دېگەن بەھەرگە كەلگەندە، بۇ يەردە ئولتۇراقلىشىپ قالدى. 32 تەراھ
ئىككى يۈز بەش يىل ئۆمۈر كۆرۈپ، ھاراندا ئالەمدىن ئۆتتى.
2 1_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 0 3
خۇدانىڭ ئىبراھىمنى تاللىشى
1 پەرۋەردىگار ئىبرامغا* مۇنداق دېدى:
_ سەن يۇرتۇڭدىن چىقىپ، ئاتاڭ ۋە بابقا ئۇرۇق_
جەمەتىڭدىن ئايرىلىپ، مەن كۆرسەتمەكچى بولغان يەرگە بارغىن.
2 «مەن سېنىڭ ئۇرۇق_ئەۋلادىڭنى كۆپەيتىپ،
ئۇلارنى بىر چوڭ خەلق قىلىمەن.
مەن ساڭا بەخت ئاتا قىلىپ، نامىڭنى ئۇلۇ قىلىمەن.
بۇنداق قىلىپ، كىشىلەر سەن ئارقىلىق بەخت تاپىدۇ.
3 ساڭا بەخت تىلىگەنلەرگە بەخت ئاتا قىلىمەن،
ساڭا لەنەت ئوقۇغانلارغا لەنەت ياغدۇرىمەن.
سەن ئارقىلىق ھەممە مىللەتلەرگە بەخت ئاتا قىلىمەن»
4 ئىبرام يەتمىش بەش يېشىدا پەرۋەردىگارنىڭ يوليورۇقى بىلەن ھاران
بەھىرىدىن كەتتى، لۇتمۇ ئۇنىڭ بىلەن بىللە كەتتى. 5 ئىبرام ئايالى ساراھ
بىلەن جىيەنى لۇتنى ۋە ئۆزلىرىنىڭ ھاران بەھىرىدە تاپقان بايلىقى ۋە
قۇللىرىنى ئېلىپ، قانان رايونىغا قاراپ يول ئالدى. ئۇلار قانان تەۋەسىگە
كىرگەندىن كېيىن، 6 سەپىرىنى داۋاملابتۇرۇپ، بەكەم بەھىرىگە يېقىن
مورەھ دېگەن جايىدىكى چوڭ بىر دۇس دەرىخىنىڭ يېنىغا كەلدى. ئۇ چاغدا،
قانانلىقلار بۇ زېمىندا ياباۋاتاتتى.
7 پەرۋەردىگار ئىبرامغا كۆرۈنۈپ، ئۇنىڭغا:
_ مانا بۇ زېمىننى سېنىڭ ئەۋلادىڭغا تەقدىم قىلىمەن، _ دېدى.
*1. ئىبرام _ خۇدا كېيىن «ئىبراھىم» دەپ ئىسىم قويغان پەيغەمبەر.
بۇڭا، ئىبرام ئۇ يەردە ئۆزىگە كۆرۈنگەن پەرۋەردىگارغا ئاتاپ بىر
12
1 3 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 2 1_باب
قۇربانلىق سۇپىسى ياساپ، ئىبادەت قىلدى. 8 كېيىن، ئۇ جەنۇبقا يۆتكىلىپ،
بەيتەل بەھىرىنىڭ بەرقىدىكى تاغلىق رايونغا باردى. غەرس تەرىپى
بەيتەلگە، بەرق تەرىپى ئاي دېگەن جايغا تۇتىشىدىغان بۇ جايغا
ئورۇنلىشىپ، ئۇ يەردىمۇ بىر قۇربانلىق سۇپىسى ياساپ، پەرۋەردىگارغا
ئىبادەت قىلدى. 9 كېيىن، ئۇ ئاستا_ئاستا قاناننىڭ جەنۇبىدىكى نېگىب
رايونىغا يۆتكەلدى.
ئىبرامنىڭ مىسىرخا بېرىشى
10 قاناندا ئاچارچىلىق يۈز بېرىپ، ئەھۋال ئىنتايىن ئېغىر ئىدى. بۇنىڭ
بىلەن، ئىبرام مىسىرغا بېرىپ، ئۇ يەردە ۋاقتىنچە تۇرماقچى بولدى. 11 ئۇلار
مىسىرغا كىرىشكە ئاز قالغاندا، ئىبرام ئايالى ساراھقا:
_ سەن بىر گۈزەل ئايال. 12 مىسىرلىقلار سېنى كۆرسە، جەزمەن مېنىڭ
ئايالىم ئىكەنلىكىڭنى بىلىپ، سېنى ھايات قالدۇرۇپ، مېنى ئۆلتۈرۈۋېتىدۇ.
13 سەن ئۇلارغا ئۆزۈڭنى مېنىڭ سىڭلىم دېگىن. بۇنداق دېسەڭ، ئۇلار سېنى
دەپ، مېنىڭ جېنىمغا زامىن بولماي، ماڭا ياخشى مۇئامىلە قىلىدۇ، _ دېدى.
14 ئىبرام مىسىرغا كىرگەن ۋاقتىدا، مىسىرلىقلار دەرۋەقە ئۇنىڭ ئايالىنىڭ
گۈزەللىكىنى بايقىدى. 15 ئوردىدىكى بىرنەچچە ئەمەلدار ئۇنى كۆرۈپ،
پادىشاھ ئالدىدا ئۇنىڭ گۈزەللىكىنى تەرىپلىگەنىدى. بۇنىڭ بىلەن، ساراھ
ئوردىغا ئېلىپ كىرىلدى.
16 پادىشاھ ساراھنىڭ سەۋەبىدىن ئىبرامغا ياخشى مۇئامىلە قىلدى.
ئۇنىڭغا نۇرغۇن كالا، قوي، ئېشەك، تۆگە ۋە ئەر_ئايال قۇللارنى سوۋغات
قىلدى. 17 لېكىن، پادىشاھ ئىبرامنىڭ ئايالى ساراھنى ئېلىپ كەتكەنلىكى
ئۈچۈن، پەرۋەردىگار پادىشاھقا ۋە ئۇنىڭ ئوردىسىدىكىلەرگە ئاپەت
ياغدۇردى. ئۇلار قورقۇنچلۇق كېسەلگە گىرىپتار بولدى. 18 بۇنى سەزگەن
3 1_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 2 3
پادىشاھ ئىبرامنى چاقىرتىپ، ئۇنىڭغا:
_ بۇ ماڭا نېمە قىلغىنىڭ؟ نېمىشقا ساراھنىڭ ئۆز ئايالىڭ ئىكەنلىكىنى
ئېيتمىدىڭ؟ 19 نېمىشقا ئۇنى سىڭلىم دېدىڭ؟ بۇنداق دېگىنىڭنى ئاڭلاپ، مەن
ئۇنى ئالدىم. ئايالىڭ مانا ئۇنى ئېلىپ كەت _ دېدى.
20 بۇنىڭ بىلەن، پادىشاھ ئۆز ئەمەلدارلىرىغا ئىبرامنى چېگرىدىن
چىقىرىۋېتىشكە ئەمر قىلدى. ئۇلار ئۇنى ئايالى ۋە ئۇنىڭغا مەنسۇپ بولغان
ھەممە نەرسىلىرى بىلەن قوبۇپ يولغا سالدى.
ئىبرام بىلەن لۇتنىڭ ئايرىلىپ كېتىشى
1 ئىبرام ئايالى ۋە ئۆزىگە مەنسۇپ بولغان ھەممە نەرسىلىرىنى
ئېلىپ مىسىردىن چىقىپ، قاناننىڭ جەنۇبىدىكى نېگىب رايونىغا
باردى. لۇتمۇ ئۇنىڭ بىلەن بىللە باردى. 2 ئىبرام باي بولۇپ، ئۇنىڭ نۇرغۇن
مال_ۋارانلىرى ۋە ئالتۇن_كۈمۈبلىرىمۇ بار ئىدى. 3 كېيىن، ئۇ نېگىب
رايونىدىن ئايرىلىپ، ئاستا_ئاستا بىمالغا يۆتكىلىپ، بەيتەل بەھىرىگە قايتا
باردى. ئۇ بەيتەل بىلەن ئاي بەھىرىنىڭ ئارىلىقىغا، يەنى ئۇ تۇنجى قېتىم
ئورۇنلىشىپ، 4 قۇربانلىق سۇپىسى ياسىغان يەرگە قايتىپ كېلىپ، ئۇ يەردە
پەرۋەردىگارغا ئىبادەت قىلدى.
5 ئىبرام بىلەن ماڭغان لۇتنىڭمۇ مال_ۋارانلىرى ۋە قۇللىرى كۆپ ئىدى.
6 بۇ ئىككى ئائىلىنىڭ پادىلىرى بەك كۆپ بولغاچقا، ئوتلاقلار يېتىشمەي
قالغانىدى. 7 بۇڭا، ئىبرامنىڭ پادىچىلىرى بىلەن لۇتنىڭ پادىچىلىرى ئارىسىدا
تالاش_تارتىش چىقىپ قالدى. (ئۇ چاغدا، قانانلىقلار بىلەن پەرىزىلەر يەنىلا
قانان رايونىدا تۇراتتى.)
8 بۇڭا، ئىبرام لۇتقا:
_ بىز بولساق ئۇرۇق_تۇغقان، ئارىمىزدا ياكى پادىچىلىرىمىزنىڭ
13
3 3 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 3 1_باب
ئارىسىدا تالاش_تارتىش چىقمىسۇن. 9 ئايرىلىپ يابايلى. مانا، پۈتۈن زېمىن
سېنىڭ ئالدىڭدا تۇرۇپتۇ. خالىغان يەرنى تاللا ئوڭ تەرەپنى تاللىساڭ، سول
تەرەپ ماڭا قالسۇن، سول تەرەپنى تاللىساڭ، ئوڭ تەرەپ ماڭا قالسۇن، _
دېدى.
10 لۇت تۆت تەرەپكە نەزەر سېلىپ، ئىئوردان دەريا ۋادىسىدىن
زوئارغىچە سوزۇلغان كەڭ تۈزلەڭلىكنى كۆردى. بۇ تۈزلەڭلىكنىڭ سۈيى مول
بولۇپ، خۇددى ئېرەم باغقا ۋە مىسىرنىڭ يەرلىرىگە ئوخشايتتى. (ئۇ چاغدا،
پەرۋەردىگار سودوم بىلەن گومورا بەھەرلىرىنى تېخى خارابىلىككە
ئايلاندۇرمىغانىدى.)
11 بۇڭا، لۇت ئۇ يەرنى تاللاپ، بەرق تەرەپكە يۆتكەلدى. ئۇ ئىككىيلەن
مانا بۇنداق ئايرىلدى. 12 ئىبرام قاناندا ئولتۇراقلىشىپ قالدى. لۇت ئىئوردان
دەريا ۋادىسىدىكى بەھەرلەرگە يېقىنلىشىپ، سودوم بەھىرىنىڭ ئەتراپىدا
چېدىر تىكىپ ئورۇنلابتى. 13 سودوملۇقلار رەزىللىككە تولغان بولۇپ،
پەرۋەردىگارنىڭ نەزىرىدە ئۇلار ئېغىر گۇناھكارلار ئىدى.
ئىبرامنىڭ ھىبرونغا كۆچۈغى
14 لۇت ئىبرامدىن ئايرىلغاندىن كېيىن، پەرۋەردىگار ئىبرامغا:
_ سەن تۇرغان جايىڭدىن بەرق، غەرس، جەنۇس ۋە بىمال
تەرەپلەرگە قاراپ باق. 15 سەن كۆرۈۋاتقان بۇ زېمىنلارنى ساڭا ۋە سېنىڭ
ئەۋلادلىرىڭغا تەقدىم قىلىمەن. بۇ زېمىن مەڭگۈ سىلەرگە مەنسۇپ. 16 مەن
سېنىڭ ئەۋلادلىرىڭنى ھەددى_ھېسابسىز كۆپەيتىمەن. يەر يۈزىدىكى
قۇمنى ھېچكىم سانىيالمىغانغا ئوخشاش، ئۇلارنىڭ سانىنىمۇ ھېچكىم
سانىيالمايدۇ. 17 ئورنۇڭدىن تۇر. بۇ زېمىننى كېزىپ چىق. مەن ئۇنى ساڭا
تەقدىم قىلدىم _ دېدى.
4 1_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 4 3
18 بۇنىڭ بىلەن، ئىبرام چېدىرلىرىنى يىغىشتۇرۇپ، ھىبرون بەھىرىگە
يېقىن مامرەدىكى دۇس دەرەخلىكىنىڭ يېنىدا ئولتۇراقلىشىپ، ئۇ يەردە
پەرۋەردىگارغا ئاتاپ قۇربانلىق سۇپىسى ياسىدى.
ئىبرامنىڭ لۇتنى قۇتقۇزۇغى
1 بۇ كۈنلەردە، بابىلون بېگى ئامرافىل، ئېللاسار بېگى ئاريوك،
ئېلام بېگى كېدورلاۋمار، گويىم بېگى تىدال قاتارلىق تۆت بە
بىرلىشىپ، 2 سودوم بېگى بەرا، گومورا بېگى بىربا، ئادما بېگى بىناس،
سىبوئىم بېگى بەمەبەر ۋە بېلا (زوئار دەپمۇ ئاتىلىدۇ) بېگى قاتارلىق بەش
بە بىلەن جەڭ قىلىشقا چىقتى. 3 بۇ بەش بە قوبۇنلىرىنى بىرلەبتۈرۈپ،
سىددىم ۋادىسىغا يىغدى. (سىددىم ۋادىسى ھازىرقى «ئۆلۈك دېڭىز»
ۋادىسىدۇر.) 4 ئۇلار ئون ئىككى يىل كېدورلاۋمار بېگىنىڭ ھۆكۈمرانلىقىدا
بولۇپ، ئون ئۈچىنچى يىلغا كەلگەندە، ئۇنىڭغا قاربى ئىسيان كۆتۈرگەنىدى.
5 بۇڭا، ئون تۆتىنچى يىلى كېدورلاۋمار بە ئۆزىنىڭ ۋە ئىتتىپاقداش
بەگلەرنىڭ قوبۇنلىرىنى بابلاپ بېرىپ، ئابتاروت_كارنائىم دېگەن يەردە
رېغالارنى يەڭدى. كېيىن، ھام دېگەن يەردە زۇزلارنى ۋە باۋا_كىرياتائىم
تۈزلەڭلىكىدە ئېملارنىڭ ھەممىسىنى تارمار قىلدى. 6 سەئىر تاغلىق رايونىدا
ياباۋاتقان ھورىتلارنىمۇ چۆل بويىدىكى ئەل_پارانغىچە قوغلاپ بېرىپ
تارمار قىلدى. 7 ئارقىدىنلا، ئۇلار ئېن_مىشپات، يەنى كادېشقا قايتىپ،
ئامالەكلەرنىڭ پۈتۈن زېمىنىنى بېسىۋېلىپ، ھازازۇن_تاماردا ياباۋاتقان
ئامورلارنىمۇ تارمار قىلدى.
8 بۇنىڭ بىلەن، سودوم، گومورا، ئادما، سىبوئىم ۋە بېلا، يەنى زوئار
قاتارلىق بەش بەگلىكنىڭ بەگلىرى بىرلەبمە قوبۇنىنى بابلاپ، سىددىم
ۋادىسىغا جەڭ قىلىشقا چىقتى. 9 ئۇلار ئېلام بەھىرىنىڭ بېگى كېدورلاۋمار،
14
5 3 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 4 1_باب
گويىمنىڭ بېگى تىدال، بابىلوننىڭ بېگى ئامرافىل ۋە ئېللاسارنىڭ بېگى
ئاريوكتىن ئىبارەت تۆت بە بىلەن جەڭ قىلدى. 10 سىددىم ۋادىسىنىڭ
ھەممە يېرىدە قارا ماي بىلەن تولغان كۆلچەكلەر بار ئىدى. سودوم بېگى
بىلەن گومورا بېگى قاچقان ۋاقتىدا، قوبۇنلىرىنىڭ بىر قىسمى كۆلچەكلەرگە
چۈبۈپ كېتىپ، قالغانلىرى تاغقا قېچىپ كەتتى.
11 تۆت بە سودوم بىلەن گومورانىڭ پۈتۈن بايلىق ۋە ئابلىق_
تۈلۈكلىرىنى بۇلاڭ_تالاڭ قىلىپ كەتتى. 12 ئۇ چاغدا ئىبرامنىڭ جىيەنى لۇت
سودومدا تۇراتتى. ئۇلار ئۇنىمۇ مال_مۈلۈكلىرى بىلەن قوبۇپ بۇلاپ كەتتى.
13 لېكىن، قۇتۇلۇپ قالغان بىر كىشى بۇ ئىشلارنى ئىبرانىي* بولغان
ئىبرامغا مەلۇم قىلدى. ئۇ چاغدا، ئىبرام ئامور قەبىلىسىدىن مامرە ئىسىملىك
بىر كىشىنىڭ دۇس دەرەخلىكىنىڭ يېنىدا تۇراتتى. مامرە ۋە ئىككى ئىنىسى _
ئەبكول ۋە ئانىر ئىبرامنىڭ ئىتتىپاقدابلىرى ئىدى.
14 ئىبرام جىيەنى لۇتنىڭ ئەسىرگە چۈبۈپ قالغانلىقىنى ئاڭلاپ، ئۆز
ئادەملىرىدىن ئۈ يۈز ئون سەككىز نەپەر جەڭچىنى چاقىرىپ، تۆت بەگنى
دان دېگەن جايغىچە قوغلاپ باردى. 15_16 ئۇ يەردە جەڭچىلەرنى
بىرقانچە قىسىمغا بۆلۈپ، كېچىسى ھۇجۇم قىلىپ، دۈبمەننى مەغلۇپ
قىلدى. ئۇلارنى دەمەبقنىڭ بىمالىدىكى خوبا دېگەن جايغىچە قوغلاپ،
بۇلاپ كەتكەن ھەممە مال_مۈلۈكنى تارتىۋېلىپ، ئۆز جىيەنى لۇتنى ۋە
ئۇنىڭ پۈتۈن بايلىقلىرىنى، خوتۇن_قىزلىرىنى ۋە بابقا ئەسىرگە چۈبكەن
ئادەملىرىنى قايتۇرۇپ ئالدى.
مالكىسىدىقنىڭ ئىبرامغا بەخت تىلىشى
*13. ئىبرانىي _ قەدىمكى يەھۇدىيلارنى، يەنى ئىسرائىللارنى كۆرسىتىدۇ.
17 ئىبرام كېدورلاۋمار ۋە ئۇنىڭ بىلەن ئىتتىپاقداش ھەرقايسى بەگلەرنى
4 1_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 6 3
مەغلۇپ قىلىپ، غەلىبە بىلەن قايتىپ كەلگەندە، سودوم بېگى ئۇنى قاربى
ئېلىش ئۈچۈن باۋا ۋادىسى (خان ۋادىسى دەپمۇ ئاتىلىدۇ) غا چىقتى.
18 ئۇلۇ خۇدانىڭ روھانىيسى ھەم سالىمنىڭ بېگى مالكىسىدىقمۇ نان ۋە
باراس ئېلىپ، ئىبرامنىڭ ئالدىغا چىقىپ، 19 ئۇنىڭغا بەخت تىلەپ:
«پۈتۈن ئالەمنىڭ ياراتقۇچىسى بولغان ئۇلۇ خۇدا ئىبرامنى
بەختلىك قىلغاي
20 سېنى دۈبمىنىڭ ئۈستىدىن غەلىبە قىلدۇرغان ئۇلۇ خۇدا
مەدھىيىلەنگەي» دېدى.
ئىبرام غەنىيمەت ئالغان نەرسىلەرنىڭ ئوندىن بىرىنى مالكىسىدىققا
تەقدىم قىلدى. 21 سودوم بېگى ئىبرامغا:
_ غەنىيمەتلەرنىڭ ھەممىسى ساڭا مەنسۇپ، لېكىن ئادەملىرىمنى
قايتۇرۇپ بەر _ دېدى.
22 ئىبرام ئۇنىڭغا:
_ پۈتۈن ئالەمنىڭ ياراتقۇچىسى بولغان پەرۋەردىگار ئۇلۇ خۇدا ئالدىدا
قەسەم قىلىمەنكى، 23 مەن سېنىڭ ھەرقانداق نەرسەڭنى، ھەتتا بىر تال
يىپىڭنى ياكى كەبىڭنىڭ بوغقۇچىنىمۇ ئالمايمەن. بولمىسا، سەن كېيىن:
«مەن ئىبرامنى باي قىلىپ قويدۇم» دېيىشتىن يانمايسەن.
24 بۇنىڭ ئۈچۈن، ئادەملىرىمنىڭ يېگىنىنىلا ھېسابلايمەن. ئۇنىڭدىن
بابقا ھېچنېمىنى ئالمايمەن. لېكىن، مېنىڭ ئىتتىپاقدابلىرىم ئانىر، ئەبكول
ۋە مامرەلەرگە غەنىيمەتلەردىن تېگىشلىكىنى ئايرىپ بەرسەڭ بولدى، _
دېدى.
7 3 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 5 1_باب
خۇدانىڭ ئىبرام بىلەن ئەھدە تۈزۈغى
1 بۇ ۋەقەلەردىن كېيىن، پەرۋەردىگار ئىبرامغا كۆرۈنۈپ، ئۇنىڭغا:
_ ئىبرام، قورقما مەن ساڭا قالقان بولۇپ، ناھايىتى زور ئىنئام
بېرىمەن، _ دېدى.
2 لېكىن، ئىبرام:
_ ئى ئىگەم خۇدا، مېنىڭ پەرزەنتىم بولمىسا، سېنىڭ بەرمەكچى بولغان
ئىنئامىڭنىڭ پايدىسى نېمە؟ مېنىڭ بىردىنبىر مىراسخورۇم _ دەمەبقتىن
كەلگەن چاكىرىم ئېلىيەزەر بولىدۇ. 3 سەن ماڭا پەرزەنت بەرمىدىڭ، بۇڭا
مېنىڭ تەئەللۇقاتىمغا چاكىرىم مىراسخور بولىدۇ، _ دەپ جاۋاس بەردى.
4 ئارقىدىنلا، ئۇ پەرۋەردىگارنىڭ ئۆزىگە يەنە: «چاكىرىڭ ئېلىيەزەر
سېنىڭ مىراسخورۇڭ بولمايدۇ، پەقەت ئۆزۈڭدىن بولغان ئوغۇللا
مىراسخورۇڭ بولىدۇ» دېگەنلىكىنى ئاڭلىدى.
5 بۇندىن كېيىن، خۇدا ئۇنى تابقىرىغا ئېلىپ چىقىپ، ئۇنىڭغا:
_ ئاسمانغا قاراپ، يۇلتۇزلارنى سانىيالايدىغان بولساڭ ساناپ باق،
سېنىڭ ئەۋلادىڭ ئەنە بۇ يۇلتۇزلاردەك سان_ساناقسىز بولىدۇ _ دېدى.
6 ئىبرام پەرۋەردىگارنىڭ سۆزلىرىگە ئىشەندى. پەرۋەردىگار ئۇنىڭ
ئېتىقادىنى كۆرۈپ، ئۇنى ھەققانىي ئادەم، دەپ ھېسابلىدى.
7 پەرۋەردىگار ئۇنىڭغا يەنە:
_ سېنى بۇ زېمىنغا ئىگە قىلىش ئۈچۈن، سېنى كالدانىلارنىڭ زېمىنى
بولغان ئۇر بەھىرىدىن ئېلىپ چىققان پەرۋەردىگار مەن بولىمەن، _ دېدى.
8 لېكىن، ئىبرام:
_ ئى ئىگەم خۇدا، مەن بۇ زېمىنغا جەزمەن ئىگە بولىدىغانلىقىمنى
نېمىدىن بىلىمەن؟ _ دەپ سورىدى.
9 پەرۋەردىگار ئۇنىڭغا:
15
5 1_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 8 3
_ سەن ئۈ يابلىق كالا، ئۆچكە، قوچقاردىن ھەم پاختەك ۋە ياش
كەپتەردىن بىردىن ئېلىپ، مېنىڭ ئالدىمغا كەلگىن، _ دەپ جاۋاس بەردى.
10 ئىبرام بۇ ھايۋانلارنى خۇدانىڭ ئالدىغا ئاپىرىپ، قۇبلاردىن بابقىسىنىڭ
قارنىنى يېرىپ ئىككى پارچە قىلدى. گۆبلەرنى ئىككى تەرەپكە قاتار قىلىپ
تىزدى. 11 قۇزغۇنلار ئۇچۇبۇپ كېلىپ، گۆبلەرگە قونغاندا، ئىبرام ئۇلارنى
قوغلىۋەتتى. 12 كۈن پاتقاندا، ئىبرام ئۇيقۇغا كەتتى. چۈبىدە ئۇنى قورقۇنچلۇق
قاراڭغۇلۇق باستى. 13 پەرۋەردىگار ئۇنىڭغا مۇنداق دېدى:
_ بۇنى بىلىپ قويغىنكى، سېنىڭ ئەۋلادلىرىڭ بابقا بىر دلەتتە
مۇساپىر بولىدۇ. بۇ دلەتتىكى كىشىلەرگە قۇل بولۇپ، تۆت يۈز يىل ئۇلار
تەرىپىدىن ئازاس چېكىدۇ. 14 لېكىن، مەن ئۇلارنى قۇل قىلغۇچى خەلقنى
چوقۇم جازالايمەن. ئۇلار ئۇ دلەتتىن قايتقىنىدا، نۇرغۇن بايلىقلارنى ئېلىپ
كېلىدۇ. 15 سەن بولساڭ ئۇزۇن ئۆمۈر كۆرۈپ، ئەجدادلىرىڭنىڭ قېشىغا
كېتىسەن. 16 سېنىڭ ئەۋلادلىرىڭ بۇ يەرگە قايتىپ كەلگۈچە، ئۇ يەردە تۆت
ئەۋلاد ئۆتۈپ كېتىدۇ. چۈنكى، بۇ يەردە تۇرۇۋاتقان ئامورلارنىڭ گۇناھى
چېكىگە يەتمىگۈچە، ئۇلارنى بىر تەرەپ قىلمايمەن.
17 كۈن پېتىپ قاراڭغۇ چۈبكەندىن كېيىن، ئىس چىقىپ تۇرغان ئوچاق
ۋە يېنىپ تۇرغان مەبئەل تۇيۇقسىز پەيدا بولۇپ، ھېلىقى ئىككى قاتار
گۆبنىڭ ئوتتۇرىسىدىن ئۆتۈپ كەتتى. 18_19 مانا بۇ چاغدا، پەرۋەردىگار
ئىبرام بىلەن ئەھدە تۈزۈپ مۇنداق دېدى:
_ مەن مىسىر چېگرىسىدىن تاكى فىرات دەرياسىغىچە سوزۇلغان بۇ
زېمىننىڭ ھەممىسىنى سېنىڭ ئەۋلادلىرىڭغا تەقدىم قىلدىم. بۇ زېمىن كېنلار،
كېنىزلەر، كادمونلار، 20 خىتلار، پەرىزىلەر، رېغالار، 21 ئامورلار، قانانلار،
گىرگابلار ۋە يەبۇسلار دەپ تونۇلغان خەلقلەرنىڭ زېمىنلىرىنىڭ
ھەممىسىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
9 3 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 6 1_باب
ئىسمائىلنىڭ تۇخۇلۇغى
1 ئىبرامنىڭ ئايالى ساراھ تۇغماس ئىدى، بىراق ئۇنىڭ ھەجەر
ئىسىملىك مىسىرلىق بىر دېدىكى بار ئىدى. 2 ساراھ ئىبرامغا:
_ پەرۋەردىگار مېنى تۇغماس يارىتىپتۇ، ئەمدى سىز مېنىڭ دېدىكىم
بىلەن بىر ياستۇققا باش قويۇڭ بەلكىم ئۇ ماڭا بىر ئوغۇل تۇغۇپ بېرەر، _
دېدى.
ئىبرام ساراھنىڭ بۇ سۆزىگە قوبۇلدى. 3 بۇنىڭ بىلەن، ساراھ ھەجەرنى
ئىبرامغا كىچىك خوتۇنلۇققا بەردى. (بۇ ۋەقە ئىبرام قاناندا ئون يىل تۇرغاندا
يۈز بەردى.) 4 ئىبرام ھەجەر بىلەن بىللە بولغاندىن كېيىن، ھەجەر ھامىلىدار
بولۇپ قالدى. ئۇ ئۆزىنىڭ ھامىلىدار بولغانلىقىنى سېزىپ مەغرۇرلىنىپ،
ساراھنى كۆزگە ئىلمايدىغان بولۇپ قالدى.
5 ساراھ ئىبرامغا قېيىداپ:
_ ھەممىنى قىلغان سەن مەن ھەجەرنى ساڭا قوبۇپ قويغان.
ئەمدىلىكتە، ئۇ ئۆزىنىڭ ھامىلىدارلىقىنى بىلىپلا، مېنى كۆزگە ئىلمايدىغان
بولۇۋالدى. سېنىڭ ياكى مېنىڭ توغرا ئىكەنلىكىگە پەرۋەردىگار ئۆزى ھۆكۈم
قىلسۇن، _ دېدى.
6 ئىبرام:
_ ئۇ سېنىڭ دېدىكىڭ، ئۇ سېنىڭ ئىلكىڭدە. ئۇنىڭغا قانداق مۇئامىلە
قىلىش سېنىڭ ئىختىيارىڭ، _ دەپ جاۋاس بەردى.
بۇنىڭ بىلەن، ساراھ ھەجەرنى بوزەك قىلدى، بۇڭا ھەجەر ئىبرامنىڭ
ئۆيىدىن قېچىپ كەتتى.
*7. سۆزمۇسۆز تەرجىمىسى: «پەرۋەردىگارنىڭ پەرىشتىسى» بولۇپ، تەۋراتتا بۇ كۆپ
ۋاقىتلاردا پەرىشتە قىياپىتىدە كۆرۈلگەن خۇدانىڭ ئۆزىنى كۆرسىتىدۇ.
7 پەرىشتىنىڭ سۈرىتىدە كۆرۈنگەن پەرۋەردىگار* ھەجەرنى چۆلدىكى
16
6 1_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 0 4
بىر بۇلاقنىڭ يېنىدا كۆردى. بۇلاق بۇر دېگەن يەرگە بارىدىغان يولنىڭ
بويىدا ئىدى. 8 پەرىشتە ئۇنىڭدىن:
_ ئەي ساراھنىڭ دېدىكى ھەجەر، سەن قەيەردىن كەلدىڭ؟ نەگە
كېتىۋاتىسەن؟ _ دەپ سورىدى.
_ مەن ئايال خوجايىنىم ساراھنىڭ يېنىدىن قېچىپ چىقتىم، _ دەپ
جاۋاس بەردى ھەجەر.
9 پەرىشتە ئۇنىڭغا:
_ سەن ئايال خوجايىنىڭنىڭ يېنىغا قايتىپ بېرىپ، ئۇنىڭغا بويسۇنغىن،
_ دېدى.
10 پەرىشتە يەنە مۇنداق دېدى:
_ مەن سېنىڭ ئەۋلادىڭنى بۇنداق كۆپەيتىمەنكى، ئۇلارنى ھېچكىم
سانىيالمايدىغان قىلىمەن. 11 سەن ھامىلىدار بولۇپ بىر ئوغۇل تۇغىسەن،
ئىسمىنى ئىسمائىل [مەنىسى «ئاڭلىغۇچى خۇدا»] قويغىن، چۈنكى سېنىڭ
داد_پەريادىڭ پەرۋەردىگارغا يەتتى. 12 سېنىڭ ئوغلۇڭنىڭ مىجەزى بىر ياۋا
ئېشەككە ئوخشايدۇ. ھەممە يەرگە بېرىپ، كىشىلەر بىلەن جېدەل
چىقىرىدۇ. كىشىلەرمۇ ئۇنىڭغا قاربىلىق كۆرسىتىدۇ. ئۇ تۇغقانلىرىغا
ئۆچمەنلىك قىلىپ يابايدۇ.
13 ھەجەر ئۆز_ئۆزىگە: «مەن راستتىنلا ماڭا غەمخورلۇق قىلغان
خۇدانى كۆردۈم» دېدى. بۇنىڭ بىلەن، ئۇ ئۆزىگە سۆز قىلغان
پەرۋەردىگارنى «ئېل_روئا»، [مەنىسى «مېنى كۆرگۈچى خۇدا»] دەپ
ئاتىدى. 14 بۇڭا، كىشىلەر ئۇ بۇلاققا بېئېر_لاھايروي [مەنىسى «مېنى
كۆرگۈچى خۇدانىڭ بۇلىقى»] دەپ نام قويدى. بۇ بۇلاق ھازىرمۇ كادېش
بىلەن بەرەد بەھىرىنىڭ ئوتتۇرىسىدىدۇر.
15 ھەجەر ئىبرامغا بىر ئوغۇل تۇغۇپ بەردى. ئىبرام ئۇنىڭغا ئىسمائىل
دەپ ئات قويدى. 16 ئۇ چاغدا، ئىبرام سەكسەن ئالتە يابتا ئىدى.
1 4 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 7 1_باب
قەدىمكى ئەھدىنىڭ بەلگىسى _ خەتنە
1 ئىبرام توقسان توققۇز يېشىدا پەرۋەردىگار ئۇنىڭغا كۆرۈنۈپ:
_ مەن ھەممىگە قادىر خۇدادۇرمەن. سەن داۋاملىق مېنىڭ
يولۇمدا مېڭىپ، قۇسۇرسىز ئادەم بول. 2 مەن سەن بىلەن تۈزگەن ئەھدەمدە
چىڭ تۇرۇپ، سېنى كۆپ ئەۋلادلىق قىلىمەن، _ دېدى.
3 ئىبرام يەرگە باش قويدى. خۇدا ئۇنىڭغا مۇنداق دېدى:
4 _ مېنىڭ سەن بىلەن تۈزگەن ئەھدەم مۇنداق: سەن نۇرغۇن
مىللەتلەرنىڭ ئاتىسى بولىسەن. 5 ھازىردىن بابلاپ سېنىڭ ئىسمىڭ ئىبرام
ئەمەس، ئىبراھىم [مەنىسى «نۇرغۇن ئەۋلادلارنىڭ ئاتىسى»] بولسۇن.
چۈنكى، مەن سېنى نۇرغۇن مىللەتلەرنىڭ ئاتىسى قىلىمەن. 6 مەن ساڭا كۆپ
ئەۋلادلارنى بېرىمەن. ئۇلارنىڭ ئارىسىدىن يېڭى خەلق ۋە پادىشاھلارمۇ
چىقىدۇ. 7 مەن سەن ۋە كەلگۈسىدىكى ئەۋلادلىرىڭ بىلەن تۈزگەن
مەڭگۈلۈك ئەھدەمدە تۇرىمەن. مەن سېنىڭ ۋە ئەۋلادلىرىڭنىڭ
خۇداسىدۇرمەن. 8 سەن ھازىر قاناندا مۇساپىر بولۇپ ياباۋاتىسەن. ئەمما، بۇ
پۈتۈن زېمىننى ساڭا ۋە سېنىڭ ئەۋلادلىرىڭغا تەقدىم قىلدىم. ئۇ سېنىڭ
ئەۋلادلىرىڭغا مەڭگۈ مىراس بولسۇن. مەن ئۇلارنىڭمۇ خۇداسىدۇرمەن
9 خۇدا يەنە مۇنداق دېدى:
_ ئەمدى سەن ۋە سېنىڭ ئەۋلادلىرىڭمۇ مېنىڭ ئەھدەمدە چىڭ
تۇرۇبۇڭلار كېرەك. 10 سىلەرنىڭ ئاراڭلاردىكى ھەرقانداق ئەر كىشى خەتنە
قىلىنىشى كېرەك. مانا بۇ مېنىڭ سەن ۋە سېنىڭ ئەۋلادلىرىڭ بىلەن تۈزگەن
ئەھدەمدۇر. 11_12 ھازىردىن بابلاپ، سىلەر بارلىق ئوغۇل بوۋاقلىرىڭلارنى،
مەيلى ئۆيۈڭلاردا تۇغۇلغان ياكى چەت ئەللىكلەردىن سېتىۋالغان قۇللىرىڭلار
تۇغقان بولسۇن، ئۇلارنى تۇغۇلۇپ سەككىزىنچى كۈنى خەتنە قىلىشىڭلار
كېرەك. خەتنە قىلىش _ ئارىمىزدا تۈزگەن ئەھدىنىڭ بەلگىسى بولۇپ
17
7 1_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 2 4
قالسۇن. 13 ھەممە ئەرلەرنىڭ خەتنىسىنى قىلىشىڭلار كېرەك. سىلەرنىڭ
تېنىڭلاردىكى بەلگە _ ئارىمىزدىكى تۈزگەن مەڭگۈلۈك ئەھدەمنىڭ
بەلگىسى بولۇپ قالسۇن. 14 خەتنە قىلىنمىغان ئەرنى خەلقىم قاتارىدىن
چىقىرىۋېتىمەن. ئۇنداق كىشى مېنىڭ ئەھدەمنى بۇزغان بولىدۇ.
15 بۇنىڭدىن بابقا، خۇدا ئىبراھىمغا مۇنداق دېدى:
_ سېنىڭ ئايالىڭ ساراھنىڭ ئىسمى ھازىردىن بابلاپ سارە [مەنىسى
«ئايال باھزادە»] بولسۇن. 16 مەن ئۇنىڭغا بەخت ئاتا قىلىپ، ئۇنىڭدىن ساڭا
بىر ئوغۇل تەقدىم قىلىمەن. سارە نۇرغۇن مىللەتلەرنىڭ ئانىسى بولىدۇ. ئۇنىڭ
ئەۋلادلىرىدىن پادىشاھلارمۇ چىقىدۇ.
17 ئىبراھىم يەرگە باش قويۇپ، كۈلۈپ، كۆڭلىدە «يۈز يابلىق بوۋاي
قانداقمۇ پەرزەنت كۆرەلىسۇن؟ سارە بولسا توقسان يابقا كىرگەن تۇرسا،
قانداقمۇ ھامىلىدار بولالىسۇن؟» دەپ ئويلىدى 18 ۋە خۇداغا:
_ ئىسمائىلنى بەختكە ئېرىشتۈرسەڭ بولدىغۇ _ دېدى.
19 لېكىن، خۇدا مۇنداق دېدى:
_ ياق، ھەجەر ئەمەس، ئايالىڭ سارە ساڭا بىر ئوغۇل تۇغۇپ بېرىدۇ.
ئۇنىڭ ئىسمىنى ئىسھاق [مەنىسى «كۈلكە»] قوي. مەن ئۇنىڭ ۋە ئۇنىڭ
ئەۋلادلىرى بىلەنمۇ مەڭگۈلۈك ئەھدەمدە چىڭ تۇرىمەن. 20 ئىسمائىلغا
كەلسەك، ئۇ توغرىسىدىكى تەلىپىڭنىمۇ ئاڭلىدىم. مەن ئۇنىڭغا بەخت ئاتا
قىلىپ، ئۇنىڭ نەسلىنى ناھايىتى كۆپەيتىمەن. ئۇ ئون ئىككى پادىشاھنىڭ
ئاتىسى بولىدۇ. مەن ئۇنىڭ ئەۋلادلىرىنى ئۇلۇ بىر مىللەتكە ئايلاندۇرىمەن.
21 بىراق، مېنىڭ ئەھدەم بولسا كېلەر يىلى مۇبۇ ۋاقىتتا سارە ساڭا تۇغۇپ
بېرىدىغان ئوغۇل _ ئىسھاق بىلەن باغلىنىشلىق.
22 خۇدا ئىبراھىمغا بۇ سۆزلەرنى قىلىپ بولۇپ، ئۇنىڭ يېنىدىن ئايرىلدى.
23 مانا بۇ كۈنى، ئىبراھىم خۇدانىڭ ئەمرىگە ئەمەل قىلىپ، ئوغلى
3 4 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 8 1_باب
ئىسمائىل ۋە ئائىلىسىدىكى ھەممە ئەرلەرنى، جۈملىدىن ئائىلىسىدە تۇغۇلغان
ۋە سېتىۋالغان قۇللارنى خەتنە قىلدۇردى. 24 ئىبراھىم خەتنە قىلىنغاندا،
توقسان توققۇز يابتا، 25 ئىسمائىل خەتنە قىلىنغاندا، ئون ئۈ يابتا ئىدى.
26_27 ئىككىسى، ئائىلىسىدىكى ھەممە ئەرلەر، جۈملىدىن ئائىلىسىدە
تۇغۇلغان ۋە چەت ئەللىكلەردىن سېتىۋېلىنغان قۇللار بىلەن بىللە بۇ كۈن
ئىچىدە خەتنە قىلىندى.
ئەرغتىن چۈغكەن ئۈ مېھمان
1 كېيىن، پەرۋەردىگار مامرەدىكى دۇس دەرەخلىكىدە ئىبراھىمغا
قايتا كۆرۈندى. كۈن تىكلەبكەن ۋاقىتتا، ئىبراھىم چېدىرىنىڭ
ئىشىكى ئالدىدا ئولتۇراتتى. 2 ئۇ بېشىنى كۆتۈرۈپ قارىۋىدى، ئۇدۇلىدا ئۈ
كىشىنىڭ ئۆرە تۇرغانلىقىنى كۆردى_دە، بۇ ھامان ئۇلارنىڭ ئالدىغا
يۈگۈرۈپ يەرگە ئېڭىشىپ، تەزىم قىلىپ، 3 ئۇلارغا:
_ جانابلار، ئېغىر كۆرمىسەڭلار ئۆيىمىزگە كىرىپ، مېھمان بولۇپ
قايتقايسىلەر. 4 ھەرقايسىڭلار دەرەخ سايىسىدە دەم ئېلىپ تۇرغايسىلەر،
مەن پۇت_قوللىرىڭلارنى يۇيۇبقا سۇ، 5 غىزالىنىشىڭلارغا بىرئاز يېمەكلىك
ئېلىپ كېلەي. ئارام ئېلىپ، يولۇڭلارنى داۋاملابتۇرغايسىلەر.
كەلگەنلىكىڭلاردىن خۇبال بولدۇم، _ دېدى.
_ رەھمەت، ئېيتقىنىڭىزچە بولسۇن، _ دەپ جاۋاس قايتۇرۇبتى ئۇلار.
6 ئىبراھىم دەرھال چېدىرغا يۈگۈرۈپ كىرىپ، سارەگە:
_ دەرھال بىر خالتا ئەڭ ياخشى ئۇندىن نان پىشۇرغىن _ دېدى.
7 ئارقىدىنلا، ئۇ يەنە كالا پادىلىرىنىڭ ئىچىگە كىرىپ، سېمىز بىر تورپاقنى
تاللاپ، چاكىرىغا تاپشۇردى. ئۇ دەرھال تورپاقنى سويۇپ، تەييارلىدى.
18
8 1_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 4 4
8_9 ئاندىن، ئىبراھىم قايماق، سۈت ۋە گۆبنى ئۈ مېھماننىڭ ئالدىغا
قويدى. ئۆزى بولسا، ئۇلارنىڭ خىزمىتىدە بولۇش ئۈچۈن دەرەخ سايىسىدە
كۈتۈپ تۇردى. تاماق يەۋاتقاندا، ئۇلار ئىبراھىمدىن:
_ ئايالىڭ سارە قەيەردە؟ _ دەپ سورىدى.
_ چېدىردا، _ دەپ جاۋاس بەردى ئۇ.
10 مېھمان سىياقىدىكى پەرۋەردىگار ئۇنىڭغا:
_ كېلەر يىلى بۇ چاغدا، مەن چوقۇم قايتىپ كېلىمەن. بۇ چاغدا،
ئايالىڭ سارە بىر ئوغۇلغا ئانا بولىدۇ، _ دېدى.
سارە ئۇلارنىڭ كەينىدىكى چېدىر ئاغزىدا ئۇلارنىڭ سۆزلىرىنى ئاڭلاپ
تۇراتتى.
11 ئۇ چاغدا، ئىبراھىم بىلەن سارە ئىككىلىسى قېرىپ قالغانىدى. سارەنىڭ
ئادەت كۆرۈبىمۇ توختاپ كەتكەنىدى. 12 بۇڭا، سارە ئىچىدە كۈلۈپ، ئۆز_
ئۆزىگە: «مەن قېرىپ قالدىم، ئېرىممۇ قېرىپ قالغان تۇرسا، ئەمدى ماڭا
بۇنداق خۇباللىق قەيەردىن كەلسۇن؟» دېدى.
13 بۇڭا، پەرۋەردىگار ئىبراھىمغا:
_ سارە نېمىشقا كۈلۈپ تۇرۇپ، ئۆز_ئۆزىگە: «مەن بۇنچە قېرىپ
كەتكەن تۇرسام، يەنە قانداقمۇ ھامىلىدار بولالاي؟» دەيدۇ؟ 14 پەرۋەردىگار
قىلالمايدىغان ئىش يوق ئەمەسمۇ ئېيتقىنىمدەك، كېلەر يىلى دەل مۇبۇ
چاغدا قايتىپ كېلىمەن. ئۇ چاغدا، سارە چوقۇم بىر ئوغۇلغا ئانا بولىدۇ، _
دېدى.
15 سارە قورقۇپ:
_ مەن كۈلمىدىم _ دەپ تاندى.
_ ياق، سەن راستتىنلا كۈلدۈڭ، _ دېدى پەرۋەردىگار.
5 4 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 8 1_باب
ئىبراھىمنىڭ خۇدادىن سودوم غەھىرى ھەققىدە يالۋۇرۇغى
16 ئەربتىن چۈبكەن بۇ مېھمانلار ئۇ يەردىن ئايرىلىپ، سودوم بەھىرى
تەرەپكە يۈزلەندى. ئىبراھىممۇ ئۇلارنى ئۇزىتىش ئۈچۈن بىللە ماڭدى.
17 پەرۋەردىگار ئۆز_ئۆزىگە مۇنداق دېدى: «مەن قىلىدىغان ئىشىمنى
ئىبراھىمدىن يوبۇرسام بولمايدۇ. 18 چۈنكى، ئۇنىڭ ئەۋلادلىرى چوقۇم ئۇلۇ
ۋە كۈ_قۇدرەتلىك بىر خەلق بولىدۇ. مەن ئۇ ئارقىلىق دۇنيادىكى ھەممە
خەلقلەرگە بەخت ئاتا قىلىمەن. 19 مەن ئۇنى ئۆز بالىلىرى ۋە ئەۋلادلىرىغا
مېنىڭ يولۇمنى تۇتۇبنى، دۇرۇس ۋە ھەققانىي بولۇبنى بۇيرۇسۇن، دەپ
تاللىدىم. بۇنداق قىلسا، مەنمۇ ئۇنىڭغا بەرگەن ۋەدەم بويىچە ھەممە ئىشنى
قىلىپ بېرىمەن.»
20 بۇنىڭ بىلەن، پەرۋەردىگار:
_ مەن سودوم بىلەن گومورا بەھىرىدىكىلەرنىڭ ھەددىدىن ئابقان
گۇناھلىرى ئۈستىدىن قىلىنغان ئېغىر ئەرزلەرنى ئاڭلىدىم. 21 مەن چوقۇم
چۈبۈپ، ئاڭلىغانلىرىمنىڭ ئەمەلىيەت ياكى ئەمەسلىكىنى ئۆز كۆزۈم بىلەن
كۆرمەكچىمەن، _ دېدى.
22 ئاندىن كېيىن ئىككى كىشى سودومغا كېتىپ قالدى. بىراق،
پەرۋەردىگار بولسا ئىبراھىمنىڭ قېشىدا قالدى.
23 ئىبراھىم ئۇنىڭغا يېقىنلىشىپ:
_ سەن راستتىن دۇرۇس كىشىلەرنى گۇناھكارلار بىلەن قوبۇپ ھالاك
قىلامسەن؟ 24 ئەگەر بەھەردە ئەللىك دۇرۇس كىشى بولسا، سەن پۈتۈن
بەھەرنى خاراس قىلامسەن؟ بۇ ئەللىك ئادەمنى قۇتقۇزۇۋېلىش ئۈچۈن
بەھەرنى ساقلاپ قالمامسەن؟ 25 سەن چوقۇم دۇرۇس كىشىلەرنى
گۇناھكارلار بىلەن قوبۇپ يوقاتمايسەن. ھەرگىز ئۇنداق قىلمايسەن ئۇنداق
قىلساڭ، دۇرۇس كىشىلەر گۇناھكارلار بىلەن بىللە تەڭ جازاغا ئۇچرايدۇ. بۇ
8 1_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 6 4
مۇمكىن ئەمەس سەن پۈتۈن ئالەمنىڭ سوراقچىسىسەن جەزمەن ئادىل
ھۆكۈم چىقىرىسەن، _ دېدى.
26 پەرۋەردىگار ئۇنىڭغا:
_ ئەگەر سودوم بەھىرىدە ئەللىك دۇرۇس كىشى تاپالىسام، ئۇلارنى
دەپ پۈتۈن بەھەرنى ساقلاپ قالىمەن، _ دەپ جاۋاس بەردى.
27 ئىبراھىم يەنە مۇنداق دېدى:
_ ئى ئىگەم بابلىغانىكەنمەن، داۋاملابتۇراي. ئېغىر كۆرمىسەڭ،
مەندەك بىر ئاجىز بەندەڭنىڭ يۈرەكلىك ھالدا سەندىن يەنە سورىشىغا
رۇخسەت قىلغايسەن 28 ناۋادا بەھەردە پەقەت قىرىق بەش دۇرۇس كىشى
بولسا، بەش كىشى كەم بولغانلىقى ئۈچۈن پۈتۈن بەھەرنى خاراس
قىلامسەن؟
پەرۋەردىگار ئۇنىڭغا:
_ ئەگەر قىرىق بەش دۇرۇس كىشى تاپالايدىغان بولسام، بۇ بەھەرنى
خاراس قىلمايمەن، _ دەپ جاۋاس بەردى.
29 ئىبراھىم يەنە:
_ ئەگەر پەقەت قىرىق كىشى بولسىچۇ؟ _ دېدى.
_ ئەگەر قىرىق كىشى بولسىمۇ خاراس قىلمايمەن، _ دەپ جاۋاس
قايتۇردى پەرۋەردىگار.
30 ئىبراھىم يەنە:
_ ئى ئىگەم خاپا بولمىساڭ، سەندىن يەنە بىرنېمە سورىماقچىمەن.
مۇبادا ئوتتۇز كىشى بولسىچۇ؟ _ دەپ سورىدى.
_ ئەگەر ئوتتۇز كىشى تېپىلسىمۇ، خاراس قىلمايمەن، _ دەپ جاۋاس
قايتۇردى پەرۋەردىگار.
31 ئىبراھىم دېدى:
_ ئى ئىگەم سەندىن يۈرەكلىك ھالدا يەنە سورىشىمغا رۇخسەت
7 4 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 9 1_باب
قىلغايسەن. مۇبادا يىگىرمە كىشى بولسىچۇ؟
_ ئەگەر يىگىرمە كىشى تېپىلسا، مەن يەنىلا خاراس قىلمايمەن، _
دەپ جاۋاس قايتۇردى پەرۋەردىگار.
32 ئەڭ ئاخىرىدا ئىبراھىم:
_ ئى ئىگەم خاپا بولماي، يەنە بىر قېتىم سورىشىمغا رۇخسەت
قىلغايسەن ئەگەر پەقەت ئون كىشى تېپىلسىچۇ؟ _ دەپ سورىدى.
_ پەقەت ئون دۇرۇس كىشى بولغان تەقدىردىمۇ، مەن بۇ بەھەرنى
خاراس قىلمايمەن، _ دەپ جاۋاس قايتۇردى پەرۋەردىگار.
33 پەرۋەردىگار ئىبراھىم بىلەن سۆزلىشىپ بولغاندىن كېيىن، كېتىپ
قالدى. ئىبراھىم بولسا ئۆيىگە قايتىپ كەتتى.
سودوم غەھىرىدىكىلەرنىڭ يامانلىقى
1 بۇ كۈنى ئاخشىمى، ھېلىقى ئىككى پەرىشتە سودومغا كەلدى.
بۇ ۋاقىتتا، لۇت بەھەر دەرۋازىسىنىڭ ئالدىدا ئولتۇراتتى. لۇت
ئۇلارنى كۆرۈپلا، ئورنىدىن تۇرۇپ ئۇلارنىڭ ئالدىغا بېرىپ، تەزىم قىلىپ:
2 _ جانابلار، بىزنىڭ ئۆيگە مەرھەمەت قىلىپ، داستىخىنىمغا داخىل
بولغايسىلەر. پۇت_قوللىرىڭلارنى يۇيۇپ، بىرەر كېچە ھاردۇق ئېلىپ، ئەتە
سەھەردە يولۇڭلارغا راۋان بولساڭلارمۇ بولار، _ دېدى.
لېكىن، ئۇلار:
_ ياق، بىز كېچىنى كوچىدا ئۆتكۈزىمىز، _ دەپ جاۋاس بېرىشتى.
3 لېكىن، لۇت بەك چىڭ تۇتۇۋالغاچقا، ئۇلار ئاخىر لۇتنىڭ ئۆيىگە باردى.
لۇت خىزمەتكارلىرىغا پېتىر نان پىشۇرۇپ، تاماقلارنى مېھمانلارنىڭ ئالدىغا
قويۇبنى بۇيرۇدى. تاماق تەييار بولغاندىن كېيىن، ئۇلار غىزالاندى.
4 مېھمانلار تېخى ياتمىغانىدى، سودومدىكى پۈتۈن قېرى_ياش ئەرلەر
19
9 1_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 8 4
كېلىپ لۇتنىڭ ئۆيىنى قوربىۋالدى. 5 ئۇلار لۇتنى چاقىرىپ، ئۇنىڭغا:
_ بۈگۈن كەچتە سىلەرنىڭ ئۆيگە چۈبكەن كىشىلەر قېنى؟ ئۇلارنى
ئېلىپ چىق بىز ئۇلار بىلەن جىنسىي مۇناسىۋەت قىلماقچىمىز، _ دېدى.
6 لۇت سىرتقا چىقىپ، ئىشىكنى تاقىۋېتىپ، 7 ئۇلارغا:
_ بۇرادەرلەر، بۇنداق رەزىل ئىشنى قىلماڭلار 8 قاراڭلار، مېنىڭ تېخى
ئەرگە تەگمىگەن ئىككى قىزىم بار. ئۇلارنى سىلەرگە چىقىرىپ بېرەي،
ئۇلارنى نېمە قىلساڭلار قىلىڭلار، لېكىن بۇ ئىككى كىشىگە ھەرگىز
تەگمەڭلار. ئۇلار بىزنىڭ ئۆيگە كەلگەنىكەن، مېنىڭ مېھمىنىم بولىدۇ. بۇڭا،
مەن ئۇلارنى قوغدىشىم كېرەك _ دېدى.
9 لېكىن، ئۇلار:
_ يوقال سەن تېخى ياقا يۇرتتىن كېلىپ، بىزگە ئۇنى قىل، بۇنى قىل
دېگۈدەك قانچىلىك ئادەم سەن؟ كۆزدىن يوقال بولمىسا، كۆرگۈلۈكۈڭنى
ئۇلاردىنمۇ ئېغىر كۆرىسەن، _ دېيىشىپ، لۇتنى ئىتتىرىۋېتىپ، باستۇرۇپ
كېلىپ، ئىشىكنى بۇزۇپ كىرمەكچى بولدى. 10 لېكىن، ھېلىقى ئىككى
پەرىشتە قولىنى سوزۇپ، لۇتنى ئۆينىڭ ئىچىگە ئەكىرىۋېلىپ، ئىشىكنى
تاقىۋالدى. 11 ئاندىن، تابقىرىدىكى ئەرلەرنىڭ كۆزلىرىنى كور قىلىپ، ئىشىكنى
تاپالمايدىغان قىلىپ قويدى.
لۇتنىڭ سودومدىن قېچىشى
12 ئاندىن، ھېلىقى ئىككى پەرىشتە لۇتقا:
_ سېنىڭ بۇ بەھەردە بابقا تۇغقانلىرىڭ بارمۇ؟ ئوغۇل_قىزلىرىڭ،
كۈيئوغۇللىرىڭ ياكى بابقا تۇغقانلىرىڭ بار بولسا، ئۇلار بۇ يەردىن دەرھال
چىقىپ كەتسۇن. 13 چۈنكى، بىز بۇ بەھەرنى خارابىلىككە ئايلاندۇرۇۋېتىمىز.
بۇ يەر ئۈستىدىن قىلىنغان ئېغىر ئەرزلەر پەرۋەردىگارغا يەتتى. بۇڭا، ئۇ
9 4 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 9 1_باب
بىزنى بۇ بەھەرنى خارابىلىككە ئايلاندۇرۇۋېتىشكە ئەۋەتتى، _ دېدى.
14 بۇنىڭ بىلەن، لۇت تابقىرىغا چىقىپ، قىزلىرىنىڭ لايىقلىرىنىڭ ئالدىغا
بېرىپ، ئۇلارغا:
_ سىلەر بۇ يەردىن دەرھال كېتىڭلار. چۈنكى، پەرۋەردىگار بۇ
بەھەرنى خارابىلىككە ئايلاندۇرۇۋەتمەكچى، _ دېدى. لېكىن، ئۇلار ئۇنى
چاقچاق قىلىۋاتىدۇ، دەپ ئويلابتى.
15 تاڭ ئاتقاندا، پەرىشتىلەر لۇتنى ئالدىرىتىپ:
_ دەرھال ئايالىڭ بىلەن ئىككى قىزىڭنى ئېلىپ، بۇ يەردىن چىقىپ
كەت بولمىسا، سىلەرمۇ بۇ بەھەر بىلەن تەڭ ھالاك بولىسىلەر، _ دېدى.
16 لۇت يەنىلا ئارىسالدى بولۇپ تۇراتتى. لېكىن، پەرۋەردىگار ئۇنىڭغا
رەھىم قىلغاچقا، ھېلىقى ئىككى پەرىشتە لۇتنىڭ، ئايالىنىڭ ۋە ئىككى قىزىنىڭ
قوللىرىنى تۇتۇپ، ئۇلارنى يېتەكلەپ، بەھەردىن چىقىرىپ قويدى.
17 بەھەردىن چىقىش بىلەنلا، پەرىشتىلەردىن بىرى:
_ سىلەر جېنىڭلارنى ئېلىپ قېچىڭلار كەينىڭلارغا قارىماڭلار، تاغقا
يەتكۈچە تۈزلەڭلىكتە توختىماڭلار بولمىسا، ئۆلۈپ كېتىسىلەر، _ دېدى.
18 لېكىن، لۇت:
_ جانابلىرى، ئۇنداق بولمىغاي 19 سىلەر ماڭا ئىچ ئاغرىتىپ باپائەت
قىلىپ، جېنىمنى قۇتقۇزغانىكەنسىلەر، بىزنى ئۇنچە يىراق يەرگە
ئەۋەتمەڭلار. ئۇ تا بەك يىراق ئىكەن. بەلكىم مەن ئۇ يەرگە يېتىپ بارماي
تۇرۇپلا، بالايىئاپەتكە ئۇچراپ تىرىك قالماسمەنمىكىن. 20 ئاۋۇ كىچىك
بەھەرنى كۆردۈڭلارمۇ؟ بۇ يەردىن ئانچە يىراق ئەمەس. ئۇ يەرگە
قېچىشىمغا ئىجازەت بېرىڭلار. ئۇ كىچىك بىر يەر ئىكەن. مەن بۇ يەردە
ئامان قالاي _ دېدى.
21 پەرىشتە مۇنداق جاۋاس بەردى:
_ ماقۇل ساڭا رۇخسەت قىلدىم. ئۇ كىچىك بەھەرنى خارابىلىككە
9 1_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 0 5
ئايلاندۇرماي قوياي. 22 چاپسانراق قا چۈنكى، سەن ئۇ يەرگە يېتىپ
بارمىغۇچە، سودومنى ۋەيران قىلالمايمەن
بۇ بەھەر كىچىك بولغاچقا، لۇت ئۇنى زوئار [مەنىسى «كىچىك»] دەپ
ئاتىدى.
سودوم بىلەن گومورا غەھەرلىرىنىڭ ۋەيران قىلىنىشى
23 لۇت زوئارغا يېتىپ بارغۇچە، كۈن چىققانىدى. 24 تۇيۇقسىز
پەرۋەردىگار سودوم بىلەن گومورا بەھەرلىرىگە ئاسماندىن ئوت بىلەن
گۈڭگۈرتنى ياغدۇردى. 25 ئۇ بۇ ئىككى بەھەرنى، پۈتۈن تۈزلەڭلىكنى ۋە
پۈتۈن ئاھالىنى يەردىكى گىياھلار بىلەن قوبۇپ خارابىلىككە
ئايلاندۇرۇۋەتتى. 26 ئۇ چاغدا، لۇتنىڭ ئايالى كەينىگە بۇرۇلۇپ قارىۋىدى، بۇ
ئىسكەتىدە قېتىپ، تابتۇزغا ئايلىنىپ قالدى.
27 ئەتىسى تاڭ سەھەردە، ئىبراھىم پەرۋەردىگار بىلەن سۆزلەبكەن
يەرگە باردى. 28 ئۇ سودوم، گومورا ۋە پۈتۈن تۈزلەڭلىككە نەزەر سېلىپ، يەر
يۈزىدىن خۇمداندىكى ئىسقا ئوخشاش ئىس_تۈتەكنىڭ چىقىۋاتقانلىقىنى
كۆردى. 29 بىراق، خۇدا لۇت يابىغان تۈزلەڭلىكتىكى بەھەرلەرنى
خارابىلىككە ئايلاندۇرغىنىدا، ئىبراھىمنىڭ تەلىپىنى ئېسىگە ئېلىپ، لۇتنى
قۇتقۇزدى.
لۇت ۋە ئۇنىڭ قىزلىرى
30 لۇت زوئار بەھىرىدە تۇرۇبتىن قورقتى. بۇڭا، ئۇ ئىككى قىزىنى
ئېلىپ، تاغقا چىقىپ، ئۆڭكۈردە يابايدىغان بولدى. 31 بىر كۈنى، چوڭ قىزى
سىڭلىسىغا:
_ ئاتىمىز يابىنىپ قالدى. بۇ يەردە دۇنيادىكى قائىدە_يوسۇن بويىچە
1 5 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 0 2_باب
بىزنى نىكاھىغا ئېلىپ، پەرزەنت تاپىدىغان ئەرمۇ قالمىدى. 32 ئاتىمىزنى
مەست قىلىپ قويۇپ، ئۇنىڭ بىلەن بىر ئورۇندا يېتىپ، ئۇنىڭدىن پەرزەنت
يۈزى كۆرەيلى. بۇنداق قىلساق، ئەۋلاد قالدۇرالايمىز، _ دېدى.
33 ئۇ كۈنى كېچىسى، ئۇلار ئاتىسىنى مەست قىلىپ قويۇپ، چوڭ قىزى
ئۇنىڭ بىلەن بىر ئورۇندا ياتتى. لۇت قاتتىق مەست بولۇپ، يۈز بەرگەن
ۋەقەدىن پۈتۈنلەي خەۋەرسىز ئىدى.
34 ئەتىسى، چوڭ قىزى سىڭلىسىغا:
_ تۈنۈگۈن مەن ئاتام بىلەن بىر ئورۇندا ياتتىم. بۈگۈن ئاخشام، ئۇنى
يەنە مەست قىلىپ قويۇپ، سەن ئۇنىڭ بىلەن بىر ئورۇندا ياتقىن. بۇنداق
قىلىپ، ھەر ئىككىمىز ئاتىمىزدىن پەرزەنت يۈزى كۆرۈپ، ئائىلىمىزنى
داۋاملابتۇرايلى، _ دېدى.
35 بۇنىڭ بىلەن، ئۇ كۈنى كەچتە ئۇلار لۇتنى يەنە مەست قىلىپ قويۇپ،
كىچىك قىزى ئۇنىڭ بىلەن بىر ئورۇندا ياتتى. ئۇ يەنە قاتتىق مەست بولغاچقا،
يۈز بەرگەن ئىشتىن پۈتۈنلەي خەۋەرسىز ئىدى. 36 بۇنداق قىلىپ، لۇتنىڭ بۇ
ئىككى قىزى ئۆز ئاتىسىدىن ھامىلىدار بولۇپ قالدى. 37 چوڭ قىزى بىر ئوغۇل
تۇغۇپ، ئۇنىڭ ئىسمىنى موئاس [ئاھاڭ جەھەتتە «ئاتامدىن»] دەپ قويدى.
ئۇ ھازىرقى موئابلىقلارنىڭ ئاتىسى بولدى. 38 كىچىك قىزىمۇ بىر ئوغۇل تۇغۇپ،
ئۇنىڭ ئىسمىنى بىناممى [مەنىسى «خەلقىمنىڭ ئوغلى»] دەپ قويدى. ئۇ
ھازىرقى ئاممونلۇقلارنىڭ ئاتىسى بولدى.
ئىبراھىم بىلەن ئابىمەلەك
1 ئىبراھىم مامرەدىن قاناننىڭ جەنۇبىدىكى نېگىب رايونىغا
يۆتكىلىپ، مەلۇم ۋاقىت كادېش بىلەن بۇر ئارىلىقىدىكى يەردە
ئولتۇردى. كېيىن گىراردا تۇرغان ۋاقتىدا، 2 كىشىلەرگە ئايالى سارەنى
20
0 2_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 2 5
ئۆزىنىڭ سىڭلىسى، دەپ ئېيتقانىدى. بۇڭا، گىرار پادىشاھى ئابىمەلەك
سارەنى ئوردىسىغا ئەكەلدۈردى. 3 بىر كۈنى كېچىسى، خۇدا ئابىمەلەكنىڭ
چۈبىدە كۆرۈنۈپ:
_ پات ئارىدا جېنىڭنى ئالىمەن چۈنكى، سەن ئەكەلگەن بۇ ئايال بابقا
كىشىنىڭ ئايالى، _ دېدى.
4 سارەگە يېقىنلابمىغان ئابىمەلەك خۇداغا:
_ مەن گۇناھسىز تۇرسام، سەن مېنى ۋە مېنىڭ خەلقىمنى ھالاك
قىلامسەن؟ 5 ئىبراھىم ئۆزى بۇ ئايال مېنىڭ سىڭلىم، دېگەنغۇ بۇ ئايالمۇ
ئىبراھىمنى مېنىڭ ئاكام، دېگەن ئەمەسمۇ؟ مەن بۇ ئىشنى پاك ۋىجدانىم ۋە
ئىنساپىم بىلەن قىلدىم _ دېدى.
6 ئاندىن، خۇدا ئۇنىڭغا مۇنداق جاۋاس بەردى:
_ بۇنداق، سېنىڭ بۇ ئىشنى پاك ۋىجدانىڭ بىلەن قىلغانلىقىڭنى
بىلىمەن. بۇنىڭ ئۈچۈن، مېنىڭ ئالدىمدا گۇناھ قىلىپ قويمىسۇن، دەپ
سېنى سارەگە چېقىلىپ قويۇبۇڭدىن توسىدىم. 7 ئەمدى بۇ ئايالنى ئىبراھىمغا
قايتۇرۇپ بەر. ئىبراھىم بولسا _ پەيغەمبەر. ئۇ ساڭا دۇئا قىلىدۇ، سەن
ھايات قالىسەن. لېكىن سېنى ئاگاھلاندۇرۇپ قويايكى، ئەگەر بۇ ئايالنى
ئېرىگە قايتۇرۇپ بەرمىسەڭ، پۈتۈن خەلقىڭ بىلەن قوبۇلۇپ ھالاك
بولىسەن
8 سەھەردە، ئابىمەلەك ھەممە ئەمەلدارلىرىنى يىغىپ، يۈز بەرگەن
ۋەقەنى ئۇلارغا ئېيتتى. ئۇلار ئىنتايىن قورقۇبۇپ كەتتى. 9 ئابىمەلەك
ئىبراھىمنى چاقىرتىپ، ئۇنىڭدىن:
_ بۇ نېمە قىلغىنىڭ؟ سەن مېنى ۋە مەملىكىتىمنى بۇنداق گۇناھ
قىلدۇرغۇدەك، ساڭا نېمە يامانلىق قىلدىم؟ سەن ماڭا قىلمايدىغان ئىشنى
قىلدىڭ. 10 نېمە ئۈچۈن بۇنداق قىلدىڭ؟ _ دەپ سۈرۈبتۈردى.
11 ئىبراھىم مۇنداق جاۋاس قايتۇردى: «مەن بۇ يەرنىڭ ئادەملىرىنى
3 5 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 1 2_باب
خۇدادىن قورقمايدۇ، مېنى ئۆلتۈرۈۋېتىپ ئايالىمنى بۇلاپ كېتىدۇ، دەپ
ئويلىغانىدىم. 12 ئەمەلىيەتتە، ئۇنىڭ مېنىڭ سىڭلىم ئىكەنلىكى راست، ئۇ ئاتا
بىر، ئانا بابقا سىڭلىم. كېيىن، ماڭا نىكاھلاندى. 13 خۇدا مېنى يۇرتۇمدىن
ئايرىپ، بابقا يۇرتلاردا مۇساپىر بولۇبقا چىقارغاندا، مەن ئۇنىڭغا: بىز
بارغانلىكى يەردە، ئۆزۈڭنىڭ چىن مۇھەببىتىڭنى ماڭا كۆرسىتىش ئۈچۈن،
مېنى 'ئاكام' دېگىن، دېگەنىدىم.»
14 بۇنىڭ بىلەن، پادىشاھ ئابىمەلەك سارەنى ئىبراھىمغا قايتۇرۇپ بەردى،
بۇنداقلا ئۇنىڭغا قوي_كالا، ئەر قۇللار ۋە دېدەكلەرنىمۇ تەقدىم قىلدى. 15 ئۇ
ئىبراھىمغا:
_ قارا، پۈتۈن زېمىنىم ئالدىڭدا تۇرۇپتۇ. سەن قەيەردە تۇرۇبنى
خالىساڭ، بۇ يەردە تۇرۇپ قال، _ دېدى.
16 ئۇ سارەگىمۇ:
_ مەن سېنىڭ پاكلىقىڭنى كۆپچىلىككە ئىسپاتلاش ئۈچۈن، «ئاكاڭ»
ئىبراھىمغا مىڭ كۈمۈش تەڭگە تەقدىم قىلىمەن. بۇنىڭ بىلەن، سېنىڭ يامان
ئىش قىلمىغانلىقىڭ ھەممە كىشىگە ئايان بولىدۇ، _ دېدى.
17_18 ئىبراھىمنىڭ ئايالى سارە بىلەن مۇناسىۋەتلىك ئىشلار تۈپەي-
لىدىن، پەرۋەردىگار ئابىمەلەكنىڭ ئوردىسىدىكى ئاياللارنىڭ ھەممىسىنى
تۇغماس قىلىۋەتكەنىدى. بۇڭا، ئىبراھىم خۇداغا دۇئا قىلدى. خۇدا پادىشاھ
ئابىمەلەكنى، ئۇنىڭ ئايالى ۋە كېنىزەكلىرىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈپ، ئۇلارنى
يەنە پەرزەنت كۆرەلەيدىغان قىلدى.
ئىسھاقنىڭ دۇنياخا كېلىشى
1 پەرۋەردىگار ئۆزى ۋەدە قىلغاندەك، سارەگە بەخت ئاتا قىلدى.
21 2 سارە ھامىلىدار بولۇپ، ئىبراھىمنىڭ يابىنىپ قالغان ۋاقتىدا بىر
1 2_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 4 5
ئوغۇل تۇغۇپ بەردى. بالا دەرۋەقە خۇدا بەلگىلىگەن ۋاقىتتا تۇغۇلدى.
3 ئىبراھىم ئۇنىڭغا ئىسھاق [مەنىسى «كۈلكە»] دەپ ئات قويدى. 4 خۇدا
بۇيرۇغاندەك، ئىسھاق تۇغۇلۇپ سەككىزىنچى كۈنى ئىبراھىم ئۇنىڭ
خەتنىسىنى قىلدى.
5 ئىسھاق تۇغۇلغان چاغدا، ئىبراھىم يۈز يابتا ئىدى.
6 سارە ئۆزىگە: «خۇدا مېنى خۇرسەن قىلدى. بۇ ئىشنى ئاڭلىغانلارمۇ
مەن بىلەن بىللە خۇش كۈلىدۇ 7 كىم سارەنى ئۆز بالىسىنى ئېمىتىشكە
مۇيەسسەر بولىدۇ، دەپ ئويلىغان؟ بۇنداق بولسىمۇ، ئىبراھىمنىڭ قېرىغان
ۋاقتىدا، مەن ئۇنىڭغا بىر ئوغۇل تۇغۇپ بەردىم» دېدى.
ھەجەر بىلەن ئىسمائىلنىڭ قوخلىنىشى
8 بالا ئاستا_ئاستا چوڭ بولۇپ ئەمچەكتىن ئايرىلغان كۈنى، ئىبراھىم
مېھمان چاقىرىپ، چوڭ زىياپەت ئۆتكۈزۈپ بەردى. 9 بۇ كۈنى، سارە
مىسىرلىق ھەجەرنىڭ ئوغلى ئىسمائىلنىڭ ئىسھاقنى بوزەك قىلىۋاتقانلىقىنى
كۆردى. 10 بۇنىڭ بىلەن، سارە ئىبراھىمغا:
_ سەن بۇ دېدەك ئايالنى ئوغلى بىلەن قوبۇپ ھەيدىۋەت چۈنكى
دېدەكنىڭ ئوغلى ھەرگىز مېنىڭ ئوغلۇم ئىسھاق بىلەن مىراسقا ئورتاق بولۇپ
قالماسلىقى كېرەك _ دېدى.
11 سارەنىڭ بۇ گېپى ئىبراھىمنى ئىنتايىن قايغۇغا سالدى، چۈنكى
ئىسمائىلمۇ ئۇنىڭ ئوغلى ئىدى. 12 لېكىن، خۇدا ئىبراھىمغا:
_ ئىسمائىل ۋە دېدىكىڭ ھەجەرنىڭ ئىشى توغرۇلۇق قايغۇرما. سارەنىڭ
دېگىنىدەك قىل. چۈنكى، مەن ساڭا ۋەدە قىلغان ئەۋلادلىرىڭ ئىسھاقتىن
كېلىپ چىقىدۇ. 13 ھەجەرنىڭ ئوغلىغا كەلسەك، مەن ئۇنىڭغىمۇ نۇرغۇن
پەرزەنت بېرىمەن. ئۇلار بىر مىللەتكە ئايلىنىدۇ، چۈنكى ئۇمۇ سېنىڭ ئوغلۇڭ،
5 5 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 1 2_باب
_ دېدى.
14 ئەتىسى سەھەردە، ئىبراھىم ھەجەرنىڭ مۈرىسىگە نان بىلەن بىر تۇلۇم
سۇنى ئېسىپ، ئانا_بالا ئىككىسىنى يولغا سېلىپ قويدى. ھەجەر بالىسى
بىلەن ئۇ يەردىن چىقىپ، بەئەربەبا چۆلىگە كېلىپ، ئۇ يەردە ئادىشىپ
قالدى.
15_16 سۈيى تۈگەپ قالغاندا، ھەجەر بالىسىنى چاتقالنىڭ سايىسىگە
قويۇپ، ئۆز_ئۆزىگە: «ئوغلۇم ئۆلەي دەپ قالدى. مەن قاراپ تۇرۇپ
بالامنىڭ ئۆلۈپ كېتىشىگە چىدىمايمەن» دەپ، بىر ئوقيا يېتىم يەرگە
بېرىپ ئولتۇرۇپ، دەرد_پەرياد قىلىشقا بابلىدى.
17 بالىنىڭ يىغا ئاۋازى خۇداغا يەتتى. خۇدانىڭ پەرىشتىسى ئاسماندىن
ھەجەرگە:
_ ئەي ھەجەر، سەن نېمىگە قايغۇرىسەن؟ قورقما، بالاڭنىڭ يىغىسى
خۇداغا يەتتى. 18 ئورنۇڭدىن تۇرۇپ، بالىنى قولۇڭغا ئېلىپ تەسەللى بەر. مەن
ئۇنىڭ ئەۋلادىنى ئۇلۇ بىر خەلق قىلىمەن، _ دېدى.
19 ئارقىدىنلا، خۇدا ھەجەرنىڭ كۆزلىرىنى نۇرلاندۇردى. ھەجەر بىر
قۇدۇقنى كۆردى. ئۇ قۇدۇقنىڭ يېنىغا بېرىپ، تۇلۇمغا سۇ تولدۇرۇپ، بالىنىڭ
ئۇسسۇزلۇقىنى قاندۇردى.
20 بالا چوڭ بولغۇچە، خۇدا ئۇنىڭغا يار بولدى. ئۇ چۆلدە ياباپ، ئۇستا
مەرگەن بولۇپ يېتىشتى. 21 ئۇ پاران چۆلىدە تۇراتتى. بۇ ۋاقىتلاردا، ئانىسى
ئۇنىڭغا مىسىردىن بىر قىزنى خوتۇنلۇققا ئېلىپ بەردى.
ئىبراھىمنىڭ پادىشاھ ئابىمەلەك بىلەن كېلىشىم تۈزۈغى
22 ئۇ چاغدا، ئابىمەلەك ئۆز لەبكەر بېشى فىكول بىلەن بىللە ئىبراھىمنىڭ
يېنىغا كېلىپ، ئۇنىڭغا:
1 2_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 6 5
_ سېنىڭ قىلغان ھەممە ئىشلىرىڭدا خۇدا ساڭا يار. 23 بۇڭا، سەن بۇ
يەردە خۇدانىڭ ئالدىدا ماڭا قەسەم قىلىپ، ۋەدە بەر: مېنى، پەرزەنتلىرىمنى
ۋە ئەۋلادلىرىمنى ھەرگىز ئالدىما. مەن ئەزەلدىن ساڭا سادىق بولغاندەك،
سەنمۇ ماڭا، يەنى ئۆزۈڭ مۇساپىر بولۇپ تۇرغان بۇ مەملىكەتكە سادىق بول،
_ دېدى.
24 ئىبراھىم ئۇلارغا:
_ قەسەم قىلىپ، ۋەدە بېرىمەن، _ دەپ جاۋاس بەردى.
25 ئاندىن، ئىبراھىم ئابىمەلەكنىڭ چاكارلىرى تارتىۋالغان بىر قۇدۇق
توغرىسىدا ئابىمەلەككە نارازىلىق بىلدۈردى. 26 ئابىمەلەك:
_ بۇ ئىشنى كىمنىڭ قىلغىنىدىن خەۋىرىم يوق ئىكەن. سەنمۇ بۇ ئىشنى
ماڭا ئېيتماپسەن، بۇنى بىرىنچى قېتىم ئاڭلىشىم، _ دېدى.
27 بۇنىڭدىن كېيىن، ئىبراھىم ئابىمەلەككە قوي_كالا تەقدىم قىلدى.
ئىككىيلەن كېلىشىم تۈزدى. 28 ئاندىن، ئىبراھىم يەتتە تۇياق چىشى قوزىنى
بىر تەرەپكە ئايرىپ قويدى. 29 ئابىمەلەك ئۇنىڭدىن:
_ نېمىشقا بۇنداق قىلىسەن؟ _ دەپ سورىدى.
30 ئىبراھىم ئۇنىڭغا:
_ بۇ قۇدۇقنى مېنىڭ كولىغانلىقىمنى ئېتىراپ قىلغانلىقىڭىزنى بىلدۈرۈش
ئۈچۈن، بۇ يەتتە چىشى قوزىنى قوبۇل قىلغايسىز، _ دەپ جاۋاس قايتۇردى.
31 بۇنىڭ بىلەن، ئۇ يەرنىڭ ئىسمى بەئەربەبا [مەنىسى «قەسەم
قۇدۇقى»] بولۇپ قالدى. چۈنكى، ئۇلار ئۇ يەردە قەسەم قىلغانىدى.
32 ئۇلار بەئەربەبادا كېلىشىم تۈزگەندىن كېيىن، ئابىمەلەك بىلەن فىكول
ئۆيلىرىگە قايتىپ كەتتى. 33 ئىبراھىم بەئەربەبادا بىر تۈپ سۆگەت تىكىپ، ئۇ
يەردە پەرۋەردىگارغا، يەنى مەڭگۈ ھايات خۇداغا ئىبادەت قىلدى.
34 ئىبراھىم فىلىستىنلىكلەرنىڭ زېمىنىدا خېلى ئۇزۇن تۇردى.
7 5 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 2 2_باب
خۇدانىڭ ئىبراھىمنى سىنىشى
1 بۇ ۋەقەلەردىن كېيىن، خۇدا ئىبراھىمنىڭ ئېتىقادىنى سىناپ،
ئۇنى:
_ ئىبراھىم _ دەپ چاقىردى.
ئىبراھىم:
_ لەببەي _ دېدى.
2 خۇدا ئۇنىڭغا:
_ سەن ئوغلۇڭنى، يەنى ئامراق يالغۇز ئوغلۇڭ ئىسھاقنى ئېلىپ، مورايا
رايونىغا بېرىپ، مەن كۆرسىتىدىغان تاغنىڭ ئۈستىدە ئۇنى كۆيدۈرمە
قۇربانلىق سۈپىتىدە ماڭا ئاتىغىن، _ دېدى.
3 ئەتىسى سەھەردە، ئىبراھىم ئېشەكنى ئېگەرلەپ، ئىسھاق بىلەن ئىككى
چاكىرىنى ئېلىپ، كۆيدۈرمە قۇربانلىققا ئىشلىتىدىغان ئوتۇنلارنى تەييارلاپ،
خۇدا كۆرسەتكەن جايغا قاراپ ماڭدى. 4 ئۈچىنچى كۈنى، ئىبراھىم ئۇ يەرنى
يىراقتىن كۆردى 5 ۋە چاكارلىرىغا:
_ سىلەر ئېشەك بىلەن بۇ يەردە تۇرۇپ تۇرۇڭلار. بالام ئىككىمىز ئۇ
يەرگە بېرىپ، ئىبادەت قىلىپ كېلەيلى، _ دېدى.
6 ئىبراھىم ئىسھاققا ئوتۇنلارنى كۆتۈرتۈپ، ئۆزى قولىغا پىچاق بىلەن ئوت
ئېلىپ، ئىسھاق بىلەن يۈرۈپ كەتتى. 7 ئىسھاق:
_ ئاتا، _ دەپ چاقىردى.
ئىبراھىم:
_ ھە، ئوغلۇم؟ _ دېدى.
_ ئوت بىلەن ئوتۇن بار، لېكىن كۆيدۈرمە قۇربانلىققا ئىشلىتىلىدىغان قوزا
قېنى؟ _ دەپ سورىدى ئىسھاق.
8 ئىبراھىم ئۇنىڭغا:
22
2 2_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 8 5
_ ئەي ئوغلۇم قۇربانلىق قىلىدىغان قوزىنى خۇدا ئۆزى يەتكۈزۈپ
بېرىدۇ، _ دەپ جاۋاس بەردى. ئىككىيلەن توختىماي مېڭىۋەردى.
9 ئۇلار خۇدا ئىبراھىمغا كۆرسەتكەن جايغا كەلگەندە، ئىبراھىم قۇربانلىق
سۇپىسى ياساپ، ئوتۇنلارنى ئۈستىگە قويۇپ، ئۆز ئوغلىنى باغلاپ، ئوتۇن
دۋىلەنگەن سۇپىغا ياتقۇزدى. 10 ئاندىن، ئوغلىنى بوغۇزلاش ئۈچۈن پىچاقنى
كۆتۈردى. 11 بىراق، پەرۋەردىگارنىڭ پەرىشتىسى* ئەربتىن:
_ ئىبراھىم ئىبراھىم _ دەپ، ۋاقىرىدى.
_ لەببەي _ دېدى ئۇ.
12 پەرىشتە ئۇنىڭغا:
_ قولۇڭنى تارت بالىغا چېقىلما سېنىڭ ماڭا بولغان ئىخلاسمەنلىكىڭنى
ئەمدى كۆردۈم. چۈنكى، سەن ئۆز ئوغلۇڭنى، يەنى بىر تال ئوغلۇڭنىمۇ
مەندىن ئايىمىدىڭ، _ دېدى.
13 ئىبراھىم ئەتراپىغا قارىۋىدى، مۈڭگۈزى چاتقالغا ئېلىشىپ قالغان بىر
قوچقار ئۇنىڭ كۆزىگە چېلىقتى. ئۇ بېرىپ قوچقارنى يېشىپ، ئۇنى ئۆز
ئوغلىنىڭ ئورنىدا قۇربانلىق قىلىپ كۆيدۈرۈۋەتتى.
14 بۇڭا، ئىبراھىم ئۇ يەرنى ياھۋە_يىرەھ [مەنىسى «پەرۋەردىگار
تەمىنلەيدۇ»] دەپ ئاتىدى. ھازىرغا قەدەر كىشىلەر «پەرۋەردىگار ئۆز تېغىدا
تەمىنلەيدۇ» دېيىشىدۇ.
15 پەرۋەردىگارنىڭ پەرىشتىسى ئىككىنچى قېتىم ئاسماندىن ئىبراھىمغا:
16 _ پەرۋەردىگار دەيدۇكى: «سەن سۆيۈملۈك بىر تال ئوغلۇڭنى
ئايىمىغانىكەنسەن، مەن ئۆز نامىم بىلەن قەسەم قىلىمەنكى، 17 ساڭا بەخت
ئاتا قىلىش بىلەن، نۇرغۇن ئەۋلادلارنى بېرىمەن. ئۇلارنىڭ سانى ئاسماندىكى
*11. پەرۋەردىگارنىڭ پەرىشتىسى _ بۇ، خۇدانىڭ ئۆزىنى كۆرسىتىدۇ.
يۇلتۇزلاردەك، دېڭىز ساھىللىرىدىكى قۇمدەك كۆپ بولىدۇ. سېنىڭ
9 5 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 3 2_باب
ئەۋلادلىرىڭ دۈبمەن بەھەرلىرىنى ئىشغال قىلىدۇ. 18 مېنىڭ ئەمرىمگە
ئىتائەت قىلغانلىقىڭ ئۈچۈن، سېنىڭ ئەۋلادلىرىڭ ئارقىلىق يەر يۈزىدىكى
ھەممە خەلقلەر بەختكە ئېرىشىدۇ» _ دېدى.
19 ئىبراھىم چاكارلىرىنىڭ يېنىغا قايتىپ كېلىپ، ئۇلار بىلەن بىللە ئۆزى
ئولتۇراقلابقان يەرگە، يەنى بەئەربەباغا قايتتى.
ناھورنىڭ ئەۋلادلىرى
20 بىر مەزگىلدىن كېيىن، ئىبراھىم ئىنىسى ناھورنىڭ ئايالى مىلكانىڭ
ئېرىگە سەككىز ئوغۇل تۇغۇپ بەرگەنلىكىنى ئاڭلىدى. 21 ئۇلار: تۇنجى ئوغۇل
ئۇز، كەينىدىكىلىرى بۇز، ئارراملىقلارنىڭ ئاتىسى بولغان كەمۇئېل، 22 كەسەد،
ھازو، پىلداش، يىدلاف ۋە بېتۇئېل ئىدى. 23 بېتۇئېل بولسا رىبەقانىڭ ئاتىسى
بولدى. مىلكا ئىبراھىمنىڭ ئىنىسى ناھورغا بۇ سەككىز ئوغۇلنى تۇغۇپ
بەردى. 24 ناھورنىڭ كىچىك خوتۇنى رەئۇمامۇ تۆت ئوغۇل تۇغۇپ بەردى.
ئۇلار: تېباھ، گاھام، تاخاش ۋە مائاكاھ ئىدى.
ئىبراھىمنىڭ سارەنى دەپنە قىلىشى
1 سارە يۈز يىگىرمە يەتتە ياش ئۆمۈر كۆردى. 2 ئۇ قاناننىڭ
كىرىئات_ئاربا، يەنى ھىبرون دېگەن جايىدا ئالەمدىن ئۆتتى.
ئىبراھىم ئۇنىڭغا ھەسرەت بىلەن يىغا_زار قىلدى. 3 ئىبراھىم ئايالىنىڭ
جەسىتىنىڭ يېنىدىن چىقىپ، خىتلارنىڭ يېنىغا كېلىپ:
4 _ مەن سىلەرنىڭ ئاراڭلاردا بىر مۇساپىر. ئايالىمنى دەپنە قىلىش
ئۈچۈن ماڭا بىر پارچە يەر سېتىپ بەرگەيسىلەر، _ دېدى.
5_6 ئۇلار ئىبراھىمغا:
_ جانابلىرى، قۇلاق سالسىلا بىزنىڭ نەزىرىمىزدە سىلى بىر كۈچلۈك
23
3 2_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 0 6
قەبىلە بابلىقى، ئاياللىرىنى ئەڭ ياخشى يەرلىكلىرىمىزدىن بىرىگە دەپنە
قىلغايلا. ھېچقايسىمىز سىلىدىن قەبرىلىك يەر ئايىمايمىز، _ دېدى.
7 ئىبراھىم ئۇلارغا تەزىم قىلىپ:
8 _ ئەگەر سىلەر ئايالىمنى بۇ يەرگە دەپنە قىلىشىمغا رازى بولساڭلار،
سوخارنىڭ ئوغلى ئەفروندىن 9 ماكپېلاھ يېزىسىدىكى ئۆڭكۈرنى ماڭا سېتىپ
بېرىشنى تەلەپ قىلغايسىلەر. ئۇ ئۆڭكۈر ئۇنىڭ ئېتىزىنىڭ چېتىدە. ئۇ
سىلەرنىڭ ئالدىڭلاردا ئۆڭكۈرنىڭ باھاسىنى كېسىپ بەرسە، ئۇ يەرنى
سېتىۋېلىپ ئائىلەمگە قەبرىستانلىق قىلاي دەيمەن، _ دېدى.
10 بابقا خىتلار بىلەن بىللە بەھەر دەرۋازىسىنىڭ ئالدىدا ئولتۇرغان
ئەفرون كۆپچىلىكنىڭ ئالدىدا:
11 _ جانابلىرى، قۇلاق سالغايلا، مەن ئېتىزنى ئۆڭكۈر بىلەن قوبۇپ
سىلىگە بەردىم. كۆپچىلىك ئالدىدا ئۇنى سىلىگە سوۋغات قىلدىم. ئاياللىرىنى
ئۇ يەرگە دەپنە قىلغايلا، _ دەپ جاۋاس بەردى.
12 لېكىن، ئىبراھىم خىتلارنىڭ ئالدىدا تەزىم قىلىپ، 13 ھەممە ئادەمگە
ئاڭلىتىپ، ئەفرونغا:
_ سۆزۈمگە قۇلاق سېلىپ، پۇل تۆلىشىمنى قوبۇل قىلغايسىز. ئايالىمنى
ئۇ يەرگە دەپنە قىلماقچىمەن، _ دېدى.
14 ئەفرون جاۋاس قايتۇرۇپ:
15 _ جانابلىرى، ئۇ يەر ئاران تۆت يۈز كۈمۈش تەڭگىگە ئەرزىيدۇ. سىلى
بىلەن مېنىڭ ئوتتۇرامدا بۇ نېمە ئىدى ئاياللىرىنى ئۇ يەرگە دەپنە
قىلىۋەرگەيلا، _ دېدى.
16 ئىبراھىم ئەفروننىڭ كۆپچىلىك ئالدىدا ئېيتقىنى بويىچە ئۇنىڭغا تۆت يۈز
تەڭگە تۆلەپ بەردى.
17 بۇنداق قىلىپ، ئەفرون مامرەنىڭ بەرقىي تەرىپىدىكى ماكپېلاھ
يېزىسىدىكى ئۇ يەرنى ئىبراھىمنىڭ ئىگىدارچىلىقىغا ئۆتكۈزۈپ بەردى. ئۇ يەر
1 6 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 4 2_باب
ئېتىزلىق، ئېتىزلىقتىكى ئۆڭكۈر ۋە ئېتىزلىق ئەتراپىدىكى دەل_دەرەخلەرنى
ئۆز ئىچىگە ئالاتتى. 18 بەھەر دەرۋازىسىنىڭ ئالدىغا توپلانغان خىتلارنىڭ
ھەممىسى بۇ يەرنىڭ ئەمدى ئىبراھىمغا مەنسۇپ بولغانلىقىنى ئېتىراپ
قىلدى.
19 بۇنداق قىلىپ، ئىبراھىم ئايالى سارەنى قاناندىكى بۇ ئۆڭكۈرگە دەپنە
قىلدى.
20 خىتلارغا مەنسۇپ بولغان بۇ ئېتىز ۋە ئېتىزلىقتىكى ئۆڭكۈر ئەمدى
ئىبراھىمنىڭ قەبرىستانلىقى بولۇپ، ئۇنىڭ خۇسۇسىي مۈلكىگە ئايلاندى.
ئىسھاقنىڭ ئۆيلىنىشى
1 ئىبراھىم قېرىپ كەتكەنىدى، پەرۋەردىگار ھەرقانداق ئىشتا
ئۇنىڭغا بەخت ئاتا قىلىپ كەلدى. 2 مەلۇم بىر كۈنى، ئۇ
ئائىلىسىدىكى غوجىدارغا:
_ قولۇڭنى يوتامنىڭ ئاستىغا قويۇپ تۇرۇپ، 3 پەرۋەردىگار، يەنى پۈتۈن
ئالەمنىڭ ياراتقۇچىسى بولغان خۇدانىڭ ئالدىدا قەسەم قىلىپ، ئوغلۇم
ئىسھاقنى بۇ يەردىكى ئىمانسىز قانانلىقلاردىن ئۆيلەندۈرمەي، 4 چوقۇم
يۇرتۇمغا بېرىپ، تۇغقانلىرىم ئارىسىدىن بىر قىز ئېلىپ بېرىدىغانغا ۋەدە
بەرگىن، _ دېدى.
5 لېكىن، چاكار ئۇنىڭدىن:
_ ئەگەر ئۇ قىز ئۆز يۇرتىدىن بۇ يەرگە كەلگىلى ئۇنىمىسىچۇ؟ ئۇ چاغدا،
ئوغلىڭىزنى ئېلىپ يۇرتىڭىزغا قايتىپ كېتەمدىم؟ _ دەپ سورىدى.
6 ئىبراھىم مۇنداق جاۋاس بەردى:
_ ئوغلۇمنى ھەرگىز ئۇ يەرگە ئاپارما 7 پەرۋەردىگار، يەنى ئەربتىكى
خۇدا مېنى يۇرت ۋە ئۇرۇق_جەمەتىمدىن ئايرىپ، بۇ زېمىننى ئەۋلادلىرىمغا
24
4 2_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 2 6
تەقدىم قىلىشقا قەسەم قىلىپ ۋەدە بەرگەن. بۇڭا، ئۇ ئۆز پەرىشتىسىنى
سېنىڭ ئالدىڭغا ئەۋەتىپ، ئوغلۇمغا ئۇ يەردىن بىر قىز تېپىشىڭغا ياردەم
قىلىدۇ. 8 مۇبادا ئۇ قىز سەن بىلەن كېلىشكە ئۇنىمىسا، بۇ قەسەمدىن خالىي
بولىسەن. لېكىن، ئوغلۇمنى ھەرگىز ئۇ يەرگە ئاپارمىغىن
9 بۇنىڭ بىلەن، ھېلىقى چاكار قولىنى خوجايىنى ئىبراھىمنىڭ ئىككى
يوتىسىنىڭ ئاستىغا قويۇپ تۇرۇپ، ئىبراھىمنىڭ تاپشۇرۇقىنى بەجا
كەلتۈرۈبكە قەسەم بەردى.
10 چاكار خوجايىنىنىڭ تۆگىلىرىدىن ئوننى تاللاپ، ئۇلارغا ھەر خىل
قىممەت باھالىق سوۋغاتلارنى ئارتىپ، يولغا چىقتى. ئۇلار ئاررام_ناھارائىم
رايونىغا بېرىپ، ناھور تۇرغان بەھەرگە يېتىپ كەلگەندىن كېيىن،
11 بەھەرنىڭ سىرتىدىكى بىر قۇدۇقنىڭ يېنىدا تۆگىلەرنى چۆكتۈردى. بۇ،
كۈن پېتىپ قالغان چا بولۇپ، قىزلار قۇدۇققا سۇ ئالغىلى چىقىدىغان ۋاقىت
ئىدى.
12 چاكار مۇنداق دەپ دۇئا قىلدى:
_ ئى پەرۋەردىگار سەن خوجايىنىم ئىبراھىم ئېتىقاد قىلىپ كەلگەن
خۇداسەن. خوجايىنىمغا مېھىر_بەپقەت كۆرسىتىپ، ئىشىمنى ئوڭ
قىلغايسەن. 13 مەن ھازىر قۇدۇق يېنىدا تۇرىمەن. بەھەر قىزلىرى بۇ يەرگە
سۇغا كېلىدۇ. 14 مەن ئۇلارنىڭ بىرىگە: «كومزىكىڭىزدىكى سۇدىن ئىچىۋالسام
قانداق؟» دەيمەن. ئەگەر ئۇ: «ئىچىڭ تۆگىلىرىڭىزگىمۇ سۇ ئەكېلىپ
بېرەي» دېسە، بۇ قىز خىزمەتكارىڭ ئىسھاققا تاللاپ بەرگىنىڭ بولسۇن.
بۇنىڭدىن سېنىڭ خوجايىنىمغا مېھرىبانلىق قىلغانلىقىڭنى بىلەلەيمەن.
15 ئۇنىڭ دۇئاسى ئاياغلابمايلا، رىبەقا كومزىكىنى مۈرىسىدە كۆتۈرۈپ،
قۇدۇقنىڭ يېنىغا كەلدى. ئۇ بېتۇئېلنىڭ قىزى ئىدى. بېتۇئېل بولسا
ئىبراھىمنىڭ ئىنىسى ناھور بىلەن ئۇنىڭ ئايالى مىلكانىڭ ئوغلىدۇر. 16 رىبەقا
تېخى يۈزى ئېچىلمىغان، ئىنتايىن چىرايلىق، پاك قىز ئىدى. ئۇ قۇدۇقنىڭ
3 6 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 4 2_باب
يېنىغا بېرىپ، كومزىكىگە سۇ تارتىپ چىقتى. 17 ئىبراھىمنىڭ چاكىرى قىزنىڭ
ئالدىغا يۈگۈرۈپ بېرىپ، ئۇنىڭدىن:
_ ماڭا سۈيىڭىزدىن ئازراق بەرسىڭىزچۇ، _ دەپ سورىدى.
18 قىز ئۇنىڭغا:
_ مانا، ئىچىڭ، _ دەپلا، دەرھال مۈرىسىدىكى كومزەكنى قولىغا ئېلىپ،
ھېلىقى چاكارغا بەردى. 19 چاكار سۇنى ئىچىپ بولۇبىغا، رىبەقا ئۇنىڭغا:
_ تۆگىلىرىڭىزگىمۇ سۇ ئەكېلىپ بېرەي، ئۇلارمۇ ئىچىپ قانسۇن، _
دېدى.
20 رىبەقا دەرھال كومزەكتىكى سۇنى ئوقۇرغا قۇيغاندىن كېيىن، يەنە
يۈگۈرۈپ بېرىپ قۇدۇقتىن سۇ تارتىپ كېلىپ، ھەممە تۆگىلەرنى قانغۇدەك
سۇغىرىپ بەردى.
21 چاكار پەرۋەردىگار يولىنى ئوچۇق قىلغان_قىلمىغانلىقىنى بىلىش
ئۈچۈن، جىمجىت كۆزىتىپ تۇردى. 22 تۆگىلەر سۇنى ئىچىپ بولغاندىن
كېيىن، ئۇ بەش يېرىم گراملىق ئالتۇن ھالقىنى قىزنىڭ بۇرنىغا، ۋە يەنە
يىگىرمە ئۈ گراملىق بىر جۈپ ئالتۇن بىلەزۈكنى بىلىكىگە سېلىپ قويدى.
23 ئاندىن:
_ سىز كىمنىڭ قىزى بولىسىز؟ سىلەرنىڭ ئۆيۈڭلاردا بىز قونغۇدەك يەر
بارمۇ؟ _ دەپ سورىدى.
24 قىز ئۇنىڭغا:
_ ناھور بىلەن مىلكانىڭ ئوغلى بېتۇئېلنىڭ قىزى بولىمەن. 25 بىزنىڭ
ئۆيدە سىلەر قونغۇدەك يەر بار ھەمدە ماللىرىڭلارغا يەم_خەبەكمۇ
كەڭرى، _ دەپ جاۋاس بەردى.
26 بۇنىڭ بىلەن، ھېلىقى چاكار سەجدە قىلىپ، پەرۋەردىگارغا ئىبادەت
قىلىپ، 27 مۇنداق دېدى:
_ پەرۋەردىگار _ خوجايىنىم ئىبراھىم ئېتىقاد قىلىپ كەلگەن خۇداغا
4 2_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 4 6
مەدھىيىلەر ئوقۇلسۇن ئۇ خوجايىنىمغا مېھرىبانلىق كۆرسىتىپ ۋە قىلغان
ۋەدىسىگە سادىق بولۇپ، مېنى ئۇدۇل خوجايىنىمنىڭ ئۆز تۇغقىنىنىڭ يېنىغا
بابلىدى.
28 ھېلىقى قىز ئانىسىنىڭ يېنىغا يۈگۈرۈپ بېرىپ، يۈز بەرگەن پۈتۈن
ئىشنى ئائىلىسىدىكىلەرگە سۆزلەپ بەردى. 29 رىبەقانىڭ لابان ئىسىملىك بىر
ئاكىسى بار ئىدى. ئۇ يۈگۈرۈپ چىقىپ، قۇدۇقنىڭ يېنىدىكى ئىبراھىمنىڭ
چاكىرىنىڭ يېنىغا باردى. 30 ئۇ سىڭلىسىنىڭ ھالقا ۋە بىلەزۈك سېلىۋالغىنىنى
كۆرگەن ۋە سىڭلىسىدىن چاكارنىڭ دېگەن سۆزلىرىنى ئاڭلىغانىدى. ئۇ
قۇدۇقنىڭ تۈۋىدە تۆگىلەرنىڭ يېنىدا تۇرغان ئىبراھىمنىڭ چاكىرىنىڭ ئالدىغا
بېرىپ، 31 ئۇنىڭغا:
_ پەرۋەردىگار بەختلىك قىلغان ئادەم، نېمىشقا تابقىرىدا تۇرىسىز؟ مەن
بىلەن يۈرۈڭ، ئۆيگە بارايلى مەن سىلەرگە ئۆي تەييارلاپ قويدۇم،
تۆگىلەرگىمۇ جاي تەييارلاپ قويدۇم، _ دېدى.
32 ئۇ ئۆيگە كىردى. لابان بولسا تۆگىلەردىكى ماللارنى چۈبۈرۈپ،
ئۇلارغا چۆپ سالدى. ئاندىن، ئىبراھىمنىڭ بۇ چاكىرى ۋە ھەمراھلىرىغا
پۇت_قوللىرىنى يۇغىلى سۇ ئېلىپ كەلدى. 33 تاماقلار كەلتۈرۈلگەندە، چاكار:
_ مەن سىزگە دەيدىغىنىمنى دەپ بولمىغۇچە غىزالانمايمەن، _
دېدى.
_ قېنى، گېپىڭىزنى ئېيتىڭ، _ دېدى لابان.
34 ئۇ مۇنداق دېدى:
_ مەن ئىبراھىمنىڭ چاكىرى. 35 پەرۋەردىگار خوجايىنىمغا كۆپتىن_
كۆپ بەرىكەت ئاتا قىلىپ، ئۇنى ئىنتايىن باي قىلدى. پەرۋەردىگار ئۇنىڭغا
قوي_كالا پادىلىرى، ئالتۇن_كۈمۈش، ئەر_ئايال قۇللار، تۆگە ۋە
ئېشەكلەرنى بەردى. 36 خوجايىنىمنىڭ ئايالى سارە يابانغان ۋاقتىدا، ئۇنىڭغا
بىر ئوغۇل تۇغۇپ بەرگەنىدى. خوجايىنىم پۈتۈن بايلىقىنى بۇ ئوغلىغا
5 6 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 4 2_باب
ئاتىدى. 37 خوجايىنىم ئۆز تاپشۇرۇقلىرىغا ئەمەل قىلىشىم ئۈچۈن، مېنى
قەسەم قىلدۇردى. ئۇ: «سەن ئوغلۇمنى بۇ يەردىكى قانانلىقلار ئارىسىدىن
ئۆيلەندۈرمەي، 38 مېنىڭ يۇرتۇمغا بېرىپ، ئۇنى ئۆز تۇغقانلىرىم ئارىسىدىن
ئۆيلەپ قوي» دېگەنىدى.
39 مەن خوجايىنىمدىن: «ئەگەر قىز بۇ يەرگە كەلگىلى ئۇنىمىسا، قانداق
قىلىمەن؟» دەپ سورىسام، 40 ئۇ: «مەن خىزمىتىدە بولۇپ كەلگەن
پەرۋەردىگار پەرىشتىسىنى سېنىڭ ئالدىڭغا ئەۋەتىدۇ. ئۇ سېنىڭ ئىشىڭنى
ئوڭ قىلىدۇ. سەن ئوغلۇمغا ئۆز يۇرتۇمدىكى تۇغقانلىرىم ئارىسىدىن خوتۇن
ئېلىپ بەر. 41 سەن تۇغقانلىرىمنىڭ ئۆيىگە بارساڭلا، ئۇلار قىزىنى بەرمىگەن
تەقدىردىمۇ، قەسەمدىن يەنىلا خالىي بولغان بولىسەن» دېگەنىدى.
42 بۈگۈن مەن قۇدۇق يېنىغا كەلگىنىمدە، خۇداغا دۇئا قىلىپ: «ئى
پەرۋەردىگار _ خوجايىنىم ئىبراھىم ئېتىقاد قىلىپ كەلگەن خۇدا، ئىشىمنى
ئوڭ قىلغايسەن. 43 مەن ھازىر قۇدۇق يېنىدا تۇرىمەن. بىرەر قىز بۇ يەرگە
سۇغا كەلسە، مەن ئۇنىڭدىن: 'كومزىكىڭىزدىكى سۇدىن ئازراق ئىچىۋالسام
بولامدۇ؟' دەپ سورايمەن. 44 ئەگەر ئۇ قىز قوبۇلسا ۋە تۆگىلىرىمگىمۇ سۇ
ئەكېلىپ بەرسە، ئۇ سەن خوجايىنىمنىڭ ئوغلىغا تاللاپ قويغان قىز
بولسۇن» دېدىم.
45 دۇئايىم ئاياغلابمايلا، رىبەقا كومزىكىنى مۈرىسىدە كۆتۈرۈپ،
قۇدۇقنىڭ يېنىغا سۇ ئالغىلى كەلدى. مەن ئۇنىڭغا: «سۈيىڭىزدىن ئازراق
ئىچىۋالسام بولامدۇ؟» دېگەنىدىم.
46 ئۇ دەرھال مۈرىسىدىكى كومزەكنى قولىغا ئېلىپ: «مانا، ئىچىڭ
تۆگىلىرىڭىزگىمۇ سۇ ئەكېلىپ بېرەي» دېدى. سۇنى ئىچتىم، ئۇ تۆگىلەرگىمۇ
سۇ ئەكېلىپ بەردى. 47 ئاندىن، مەن ئۇنىڭدىن: «سىز كىمنىڭ قىزى
بولىسىز؟» دەپ سورىۋىدىم، ئۇ: «ناھور بىلەن مىلكانىڭ ئوغلى بېتۇئېلنىڭ
قىزى بولىمەن» دېدى. بۇڭا، مەن ئۇنىڭ بۇرنىغا ھالقا، قوللىرىغا بىلەزۈك
4 2_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 6 6
سېلىپ قويدۇم. 48 بۇ ۋاقىتتا، سەجدە قىلىپ، خوجايىنىم ئىبراھىم ئېتىقاد
قىلىپ كەلگەن خۇداغا مەدھىيە ئوقۇپ، ئىبادەت قىلدىم. چۈنكى، ئۇ مېنى
ئۇدۇل خوجايىنىمنىڭ ئۆز تۇغقىنىنىڭ ئۆيىگە ئېلىپ كېلىپ، ئۇنىڭ قىزىنى
خوجايىنىمغا كېلىنلىككە تېپىشىمغا ئىمكانىيەت يارىتىپ بەرگەنىدى.
49 ئەمدى سىلەر ئۆزۈڭلارنىڭ خوجايىنىمغا سادىقلىق ۋە مېھىر_
بەپقەت كۆرسەتمەكچى بولغانلىقىڭلارنى ياكى ئۇنداق قىلىشنى
خالىمايدىغانلىقىڭلارنى ماڭا ئېيتىڭلار. بۇنىڭدىن مەن قانداق قىلىشىمنى
بىلەلەيمەن.
50 لابان بىلەن بېتۇئېل چاكارغا:
_ بۇ ئىش پەرۋەردىگارنىڭ ئورۇنلابتۇرۇبىكەن، بىز نېمە دېيەلەيمىز؟
51 مانا رىبەقا، ئۇنى ئېلىپ كەتسىڭىز بولىدۇ. ئۇ پەرۋەردىگارنىڭ
ئورۇنلابتۇرغىنىدەك، خوجايىنىڭىزنىڭ كېلىنى بولسۇن، _ دەپ جاۋاس
بەردى.
52 ئىبراھىمنىڭ چاكىرى بۇ سۆزنى ئاڭلاپ، سەجدە قىلىپ،
پەرۋەردىگارغا ئىبادەت قىلدى. 53 ئارقىدىن، ئۇ كىيىم_كېچەك، ئالتۇن ۋە
كۈمۈبتىن ياسالغان زىبۇزىننەت بۇيۇملىرىنى چىقىرىپ، رىبەقاغا سۇندى.
ئۇنىڭ ئاكىسى بىلەن ئانىسىغىمۇ قىممەت باھالىق سوۋغاتلارنى سوۋغا
قىلدى.
54 بۇنداق قىلىپ، ئىبراھىمنىڭ چاكىرى ھەمراھلىرى بىلەن بىللە يەپ_
ئىچىپ، ئۇ يەردە بىر كېچە قوندى. ئەتىسى سەھەر تۇرۇپ، رىبەقانىڭ
ئۆيىدىكىلىرىگە:
_ خوجايىنىمنىڭ يېنىغا قايتىشىمغا رۇخسەت قىلغايسىلەر، _ دېدى.
55 لېكىن، رىبەقانىڭ ئاكىسى بىلەن ئانىسى ئۇنىڭغا:
_ رىبەقا بىز بىلەن ئون كۈنچە تۇرۇپ، ئاندىن كېيىن بارسۇن، _ دېدى.
56 لېكىن، ئۇ:
7 6 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 4 2_باب
_ بىزنى كېچىكتۈرمىگەيسىلەر. پەرۋەردىگار ھەممە ئىشىمىزنى
ئوڭۇبلۇق قىلغانىكەن، خوجايىنىمنىڭ يېنىغا قايتىشىمغا رۇخسەت
قىلغايسىلەر، _ دېدى.
57 _ بىز قىزدىن سوراپ كۆرەيلى، ئۇ نېمە دەيدىكەن، _ دەپ جاۋاس
بېرىشتى ئۇلار.
58 بۇنىڭ بىلەن، ئۇلار رىبەقانى چاقىرىپ، ئۇنىڭدىن:
_ سەن بۇ كىشى بىلەن كېتىشنى خالامسەن؟ _ دەپ سورىدى.
_ خالايمەن، _ دەپ جاۋاس بەردى ئۇ.
59 بۇنىڭ بىلەن، ئۇلار رىبەقانى ئۇنىڭ ئىنىكئانىسى، ئىبراھىمنىڭ
چاكىرى ۋە ئۇنىڭ ھەمراھلىرى بىلەن قوبۇپ يولغا سالدى.
60 ئۇلار رىبەقاغا بەخت تىلەپ، مۇنداق دۇئا قىلدى:
«ئەي سىڭلىمىز، مىڭلىغان، ئون مىڭلىغان ئىنسانلارنىڭ
ئانىسى بولغايسەن
ئەۋلادلىرىڭ دۈبمەنلىرىنىڭ بەھەرلىرىنى ئىشغال
قىلىۋالغاي» دېيىشتى.
61 رىبەقا ۋە ئۇنىڭغا ھەمراھ بولىدىغان دېدەكلەر سەپەرگە تەييارلىنىپ،
تۆگىلەرگە مىندى. ئىبراھىمنىڭ چاكىرى رىبەقانى ئېلىپ، يولغا راۋان بولدى.
62 بۇ ۋاقىتتا، ئىسھاق بېئېر_لاھايروي دېگەن يەردىن ئايرىلىپ، ئۆزى
ئولتۇرۇۋاتقان قاناننىڭ جەنۇبىدىكى نېگىب رايونىغا قايتىپ كەلدى. 63 بىر
كۈنى كۈن پېتىش ۋاقتىدا ئۇ دالادا خۇدانى چوڭقۇر سېغىنىپ، بېشىنى
كۆتۈرۈپ قارىۋىدى، تۆگە كارۋىنىنىڭ كېلىۋاتقانلىقىنى كۆردى.
64_65 رىبەقا ئىسھاقنى كۆرۈش بىلەنلا، تۆگىدىن چۈبۈپ، ئىبراھىمنىڭ
چاكىرىدىن:
5 2_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 8 6
_ دالادا بىز تەرەپكە قاراپ كېلىۋاتقان ئاۋۇ كىشى كىم؟ _ دەپ
سورىدى.
_ ئۇ مېنىڭ كىچىك خوجايىنىم، _ دەپ جاۋاس بەردى چاكار.
بۇنىڭ بىلەن، رىبەقا يۈزىنى ياغلىقى بىلەن يېپىۋالدى.
66 چاكار ئۆزىنىڭ قىلغان ئىشلىرىنى ئىسھاققا بىر_بىرلەپ سۆزلەپ
بەردى. 67 ئىسھاق رىبەقانى ئانىسى سارە ھايات ۋاقتىدا تۇرغان چېدىرغا
بابلاپ كىرىپ، نىكاھىغا ئالدى. ئانىسى ۋاپات بولغان بولسىمۇ، ئۇ رىبەقانىڭ
مۇھەببىتىدىن ئۆزىگە تەسەللى تاپتى.
ئىبراھىمنىڭ باغقا ئەۋلادلىرى
1 ئىبراھىم كەتۇراھ ئىسىملىك يەنە بىر ئايالنى كىچىك خوتۇنلۇققا
ئالدى. 2 ئۇ ئىبراھىمغا زىمران، يوقشان، مېدان، مىدىيان، ئىشباك
ۋە بۇئاختىن ئىبارەت ئالتە ئوغۇل تۇغۇپ بەردى. 3 يوقشان _ بىبا بىلەن
دەداننىڭ ئاتىسى بولدى. دەداننىڭ ئەۋلادلىرى ئابۇرىم، لەتۇبىم ۋە
لەئۇممىم خەلقلىرى بولدى. 4 مىدىياننىڭ ئوغۇللىرى ئەفا، ئەفەر، ھانۇخ،
ئابىداھ ۋە ئېلدالار ئىدى. يۇقىرىدىكىلەرنىڭ ھەممىسى كەتۇراھتىن دۇنياغا
كەلگەن ئەۋلادلار ئىدى.
5 ئىبراھىم پۈتۈن مال_مۈلۈكلىرىنى ئىسھاققا ئاتىۋەتكەنىدى. 6 لېكىن، ئۇ
ئۆزى ھايات ۋاقتىدا ئىككى كىچىك خوتۇندىن بولغان ئوغۇللىرىغىمۇ
سوۋغاتلارنى بېرىپ، ئاندىن بۇ ئوغۇللىرىنى ئىسھاقتىن يىراق تۇرسۇن دەپ،
بەرقىي زېمىنغا ئەۋەتتى.
ئىبراھىمنىڭ ئۆلۈمى ۋە دەپنە قىلىنىشى
7_8 ئىبراھىم ئۇزۇن ئۆمۈر كۆرۈپ، يۈز يەتمىش بەش يېشىدا
25
9 6 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 5 2_باب
ئەجدادلىرىنىڭ قېشىغا كەتتى. 9 ئۇنىڭ ئوغۇللىرى ئىسھاق بىلەن ئىسمائىل
ئۇنى ماكپېلاھ يېزىسىدىكى ئۆڭكۈرگە دەپنە قىلدى. بۇ ئۆڭكۈر مامرە دېگەن
يەرگە يېقىن بولۇپ، بۇرۇن خىت قەبىلىسىدىن بولغان سوخارنىڭ ئوغلى
ئەفروننىڭ ئېتىزلىقى ئىدى. 10 ئىبراھىم خىتلاردىن سېتىۋالغان ئېتىزلىق دەل
بۇ ئىدى. ئىبراھىمنىڭ ئايالى سارەمۇ مۇبۇ يەرگە دەپنە قىلىنغانىدى.
11 ئىبراھىم ۋاپات بولغاندىن كېيىن، خۇدا ئۇنىڭ ئوغلى ئىسھاققا بەخت ئاتا
قىلدى. ئىسھاق بۇ ۋاقىتتا بېئېر_لاھايروي دەپ ئاتالغان قۇدۇقنىڭ
يېنىدىكى جايدا تۇرۇۋاتاتتى.
ئىسمائىلنىڭ ئەۋلادلىرى
12 سارەنىڭ دېدىكى مىسىرلىق ھەجەر ئىبراھىمغا تۇغۇپ بەرگەن
ئىسمائىلنىڭ ئەۋلادلىرى تۆۋەندىكىچە: 13 ئالدى بىلەن تۇنجى ئوغلى نېبايوت،
ئاندىن كېيىن قالغان ئوغۇللىرى كەدار، ئادبەئەل، مىبسام، 14 مىشما، دۇما،
ماسسا، 15 خاداد، تەما، يەتۇر، نافىش ۋە قەدەما تۇغۇلدى.
16 ئۇلار ئون ئىككى قەبىلىنىڭ بابلىقلىرى بولۇپ، ئۇلار يابىغان يېزا ۋە
قىشلاقلار ئۇلارنىڭ ئىسىملىرى بىلەن ئاتالدى. 17 ئىسمائىل يۈز ئوتتۇز يەتتە
يېشىدا ئەجدادلىرىنىڭ قېشىغا كەتتى. 18 ئۇنىڭ ئەۋلادلىرى ئولتۇراقلابقان
جاي ھاۋىلاھ رايونىدىن بۇر دېگەن يەرگە قەدەر ئىدى. بۇر مىسىرنىڭ
بەرقىي تەرىپىدە بولۇپ، ئاسسۇرغا بارىدىغان يولدا ئىدى. ئۇلار ئىبراھىمنىڭ
بابقا ئەۋلادلىرى بىلەن چىقىشالمىدى.
ئەساۋ بىلەن ياقۇپنىڭ دۇنياخا كېلىشى
19 ئىبراھىمنىڭ ئوغلى ئىسھاقنىڭ ئىش_ئىزلىرى تۆۋەندىكىچە:
20 ئىسھاق قىرىق يېشىدا رىبەقاغا ئۆيلەندى. رىبەقا بولسا پاددان_
5 2_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 0 7
ئاررامنىڭ ئارران دېگەن يېرىدىن بولغان بېتۇئېلنىڭ قىزى ۋە لاباننىڭ
سىڭلىسى ئىدى. 21 رىبەقا پەرزەنت كۆرمىگەنلىكى سەۋەبىدىن، ئىسھاق
ئۇنىڭ ئۈچۈن پەرۋەردىگارغا دۇئا قىلدى. پەرۋەردىگار ئۇنىڭ دۇئاسىنى
قوبۇل قىلىپ، رىبەقا ھامىلىدار بولدى. 22 بالا قوبكېزەك بولۇپ، ئۇلار
تۇغۇلۇبتىن ئىلگىرى، ئانىسىنىڭ قورسىقىدا قاتتىق سوقۇبتى. رىبەقا: «ماڭا
نېمە بولغىنى؟» دەپ پەرۋەردىگاردىن سورىدى.
23 پەرۋەردىگار ئۇنىڭغا مۇنداق جاۋاس بەردى:
«سېنىڭ قورسىقىڭدىن ئىككى خەلق چىقىدۇ.
تۇغۇلۇپلا ئايرىم بولىدۇ.
بىرى يەنە بىرىدىن كۈچلۈك بولۇپ،
چوڭى كىچىكىگە خىزمەت قىلىدۇ.»
24 ئۇنىڭ ئاي_كۈنى توبۇپ، قوبكېزەك تۇغدى. 25 ئاۋۋال تۇغۇلغىنى
قىزغۇ بولۇپ، پۈتۈن بەدىنى ھايۋاننىڭكىدەك تۈكلۈك ئىدى. بۇڭا، ئۇنىڭ
ئىسمىنى ئەساۋ [مەنىسى «تۈكلۈك»] دەپ قويدى. 26 كېيىن تۇغۇلغىنىنىڭ
قولى ئەساۋنىڭ تاپىنىنى چىڭ تۇتۇۋالغانلىقى ئۈچۈن، ئىسمىنى ياقۇپ
[مەنىسى «تاپىنىغا ئېسىلىۋالغۇچى»] دەپ قويدى. ئۇلار تۇغۇلغاندا، ئىسھاق
ئاتمىش يابقا كىرگەنىدى.
ئەساۋنىڭ تۇنجى ئوخۇللۇق مىراس ھوقۇقىنى سېتىۋېتىشى
27 ئىككى بالا چوڭ بولدى. ئەساۋ ئۇستا ئوۋچى بولۇپ، دالادا يۈرۈبنى
ياخشى كۆرەتتى. لېكىن، ئىنىسى ياقۇپ جىمجىت يۈرىدىغان ئادەم بولۇپ،
ھەمىشە ئۆيدە تۇراتتى. 28 ئىسھاق ئەساۋنى ياخشى كۆرەتتى. چۈنكى، ئۇ
1 7 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 6 2_باب
ئەساۋ ئوۋلاپ كەلگەن ئوۋ گۆبىگە ئامراق ئىدى. رىبەقا بولسا ياقۇپنى
ياخشى كۆرەتتى.
29 بىر كۈنى، ياقۇپ قىزىل پۇرچاق بورپىسى قاينىتىۋاتاتتى. ئوۋدىن
ئېچىرقاپ قايتىپ كەلگەن ئەساۋ 30 ياقۇپقا:
_ قورسىقىم بەك ئېچىپ كەتتى. قىزىل پۇرچاق بورپىسىدىن تېزرەك
بەرسەڭچۇ _ دېدى. بۇ سەۋەبتىن، ئۇ ئىدوم [مەنىسى «قىزىل»] دەپمۇ
ئاتالدى.
31 ياقۇپ ئۇنىڭغا:
_ تۇنجى ئوغۇللۇق مىراس ھوقۇقۇڭنى ماڭا ئۆتۈنسەڭ، ساڭا بۇ
بورپىدىن بېرەي، _ دەپ جاۋاس قايتۇردى.
32 _ بولدى بولدى قورسىقىم ئېچىپ ئۆلەي دەپ قالدىم. تۇنجى
ئوغۇللۇق مىراس ھوقۇقىنىڭ ماڭا نېمە كېرىكى؟ _ دېدى ئەساۋ.
33 ياقۇپ ئۇنىڭغا:
_ سەن ئاۋۋال مېنىڭ ئالدىمدا تۇنجى ئوغۇللۇق مىراس ھوقۇقۇڭنى ماڭا
ئۆتۈنگەنلىكىڭگە قەسەم قىلىپ بەر، _ دېدى.
ئەساۋ قەسەم قىلىپ، تۇنجى ئوغۇللۇق مىراس ھوقۇقىنى ياقۇپقا ئۆتۈنۈپ
بەردى. 34 ئاندىن، ياقۇپ ئۇنىڭغا نان بىلەن پۇرچاق بورپىسىنى بەردى.
ئەساۋ غىزالانغاندىن كېيىن، ئورنىدىن تۇرۇپ چىقىپ كەتتى. بۇ ئۇنىڭ تۇنجى
ئوغۇللۇق مىراس ھوقۇقىغا ئېتىبارسىز قارىغانلىقىدىندۇر.
ئىسھاقنىڭ گىراردا مۇساپىر بولۇپ قېلىشى
1 ئىبراھىمنىڭ زامانىدا، قاناندا بىر قېتىم ئاچارچىلىق يۈز
بەرگەنىدى. كېيىن، يەنە بىر قېتىم ئاچارچىلىق بولدى. ئىسھاق
گىرار بەھىرىدىكى فىلىستىنلىكلەرنىڭ پادىشاھى ئابىمەلەكنىڭ ئالدىغا
26
6 2_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 2 7
باردى. 2 پەرۋەردىگار ئىسھاققا كۆرۈنۈپ، ئۇنىڭغا مۇنداق دېدى:
_ سەن مىسىرغا بارماي، مەن تۇر دېگەن جايدا تۇرۇپ قال. 3 سەن بۇ
يەردە تۇرساڭ، مەن ساڭا يار بولىمەن ھەمدە سېنى بەختلىك قىلىمەن.
مەن بۇ زېمىننى ساڭا ۋە سېنىڭ ئەۋلادلىرىڭغا تەقدىم قىلىمەن. ئاتاڭ
ئىبراھىم بىلەن تۈزگەن ئەھدەمدە چىڭ تۇرىمەن. 4 مەن ساڭا ئاسماندىكى
يۇلتۇزلاردەك نۇرغۇن ئەۋلاد بېرىمەن ھەمدە بۇ پۈتكۈل زېمىننى ئۇلارغا
تەقدىم قىلىمەن. سېنىڭ ئەۋلادلىرىڭ ئارقىلىق يەر يۈزىدىكى پۈتكۈل
خەلقلەر بەخت تاپىدۇ. 5 چۈنكى، ئىبراھىم ماڭا ئىتائەت قىلىپ، پۈتۈن قانۇن
ۋە ئەمر_پەرمانلىرىمغا رىئايە قىلدى.
6 بۇنىڭ بىلەن، ئىسھاق گىراردا تۇرۇپ قالدى. 7 ئۇنىڭ ئايالى رىبەقا
ئىنتايىن گۈزەل ئىدى. يەرلىك كىشىلەر ئۇنىڭدىن ئايالى رىبەقانى كىم دەپ
سورىسا، ئۇ ئۇنى ئۆز سىڭلىم، دېدى. چۈنكى، ئۇ يەرلىك كىشىلەرنىڭ ئۆزىنى
ئۆلتۈرۈۋېتىپ، رىبەقانى ئېلىپ كېتىشىدىن قورقاتتى.
8 ئىسھاق ئۇ يەردە بىرمەزگىل تۇردى. بىر كۈنى، فىلىستىنلىكلەرنىڭ
پادىشاھى ئابىمەلەك دېرىزىسىدىن سىرتقا قاراۋاتقاندا، ئىسھاقنىڭ رىبەقا
بىلەن قۇچاقلىشىۋاتقانلىقىنى كۆرۈپ قالدى.
9 پادىشاھ ئابىمەلەك ئىسھاقنى چاقىرتىپ، ئۇنىڭدىن:
_ ئۇ سېنىڭ ئايالىڭ ئىكەن، نېمە ئۈچۈن ئۇنى سىڭلىم دېگەنىدىڭ؟ _
دەپ سورىدى.
ئىسھاق جاۋاس بېرىپ:
_ ئەگەر مەن ئۇنى ئايالىم دېگەن بولسام، ئۇنى ئېلىش ئۈچۈن
سىلەرنىڭ مېنى ئۆلتۈرۈۋېتىشىڭلاردىن قورققانىدىم، _ دېدى.
10 ئابىمەلەك ئۇنىڭغا:
_ بۇ نېمە قىلغىنىڭ؟ ئەگەر خەلقىم ئىچىدە بىرى سېنىڭ ئايالىڭ بىلەن
بىر ئورۇندا ياتقان بولسا، سەن پۈتۈن خەلقىمىزنى گۇناھقا تىققان بولاتتىڭ
3 7 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 6 2_باب
_ دېدى.
11 ئاندىن، پادىشاھ ئابىمەلەك ئۆز خەلقىگە بۇيرۇق چۈبۈرۈپ:
_ كىمدەكىم بۇ كىشىگە ياكى ئايالىغا چېقىلسا، جېنىدىن جۇدا قىلىنىدۇ،
_ دېدى.
12 ئىسھاق ئۇ يەردە دېھقانچىلىق قىلاتتى. پەرۋەردىگار ئۇنىڭغا بەرىكەت
بەرگەچكە، ئۇ يىلى بىرگە يۈز ھەسسە ھوسۇل ئالدى. 13 ئۇ بارغانسېرى
روناق تېپىپ، كاتتا باي بولدى. 14 فىلىستىنلىكلەر ئۇنىڭ نۇرغۇن قوي_كالا
پادىلىرى ۋە قۇللىرى بارلىقىنى كۆرۈپ، ئۇنىڭغا ھەسەت قىلىشقا بابلىدى.
15 بۇڭا، ئۇلار ئۇنىڭ ئاتىسى ئىبراھىم ھايات ۋاقتىدا چاكارلىرىغا قازدۇرغان
قۇدۇقلارنى توپا بىلەن تىندۇرۇۋەتتى.
16 كېيىن، ئابىمەلەك ئىسھاققا:
_ سەن بىزدىن كۈچىيىپ كەتتىڭ. دلىتىمىزدىن چىقىپ كەت _
دېدى.
17 بۇنىڭ بىلەن، ئىسھاق ئۇ يەردىن ئايرىلىپ، گىرار جىلغىسىغا بېرىپ، ئۇ
يەرگە ئورۇنلىشىپ، بىرمەزگىل تۇردى. 18 ئىبراھىم ھايات ۋاقتىدا، بىرمۇنچە
قۇدۇقلارنى قازدۇرغانىدى. بىراق، ئۇ ئالەمدىن ئۆتكەندىن كېيىن،
فىلىستىنلىكلەر ئۇنىڭ ھەممە قۇدۇقلىرىنى توپا بىلەن تىندۇرۇۋەتكەنىدى.
ئىسھاق ئۇلارنى قايتا قازدۇرۇپ، يەنىلا دەسلەپ ئاتىسى قويغان ئىسىملىرى
بىلەن ئاتىدى.
19 ئىسھاقنىڭ چاكارلىرى گىرار جىلغىسىدا بىر قۇدۇق قېزىپ، سۇ تاپتى.
20 بىراق، گىرارنىڭ پادىچىلىرى ئىسھاقنىڭ پادىچىلىرى بىلەن ماجىرالىشىپ،
ھەممىسى: «بۇ بىزنىڭ سۈيىمىز» دېيىشتى. بۇڭا، ئىسھاق ئۇ قۇدۇقنى
ئەسەك [مەنىسى «ماجىرا»] دەپ ئاتىدى. 21 ئىسھاقنىڭ چاكارلىرى يەنە بىر
قۇدۇق قازغانىدى. ئۇلار يەنە بۇ قۇدۇق ئۈچۈن ماجىرالابتى. بۇڭا، ئىسھاق
بۇ قۇدۇقنى سىتنا [مەنىسى «ئۆچمەنلىك»] دەپ ئاتىدى. 22 ئىسھاق ئۇ
6 2_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 4 7
يەردىن ئايرىلىپ، يەنە بىر قۇدۇق قازدۇردى. بۇ قېتىم ماجىرا چىقمىدى.
بۇڭا، ئۇ بۇ قۇدۇقنىڭ ئىسمىنى رىھۇبوت [مەنىسى «ئازادە يەر»] دەپ
ئاتىدى. ئۇ: «پەرۋەردىگار ئاخىر بىزنى ئازادە يەردە يابابقا مۇيەسسەر
قىلدى. بىز بۇ يەردە چوقۇم روناق تاپىمىز» دېدى.
23 ئىسھاق ئۇ يەردىن ئايرىلىپ، بەئەربەباغا كۆچۈپ باردى. 24 ئۇ كۈنى
كەچتە پەرۋەردىگار ئۇنىڭغا كۆرۈنۈپ: «مەن ئاتاڭ ئىبراھىم ئېتىقاد قىلغان
خۇدا، قورقمىغىن مەن ساڭا يار. مەن خىزمەتكارىم ئىبراھىمنىڭ
سەۋەبىدىن، ساڭا بەخت ئاتا قىلىمەن ۋە ئەۋلادلىرىڭنى كۆپەيتىمەن»
دېدى.
25 ئىسھاق ئۇ يەردە قۇربانلىق سۇپىسى ياساپ، پەرۋەردىگارغا ئىبادەت
قىلدى. بۇندىن كېيىن ئىسھاق ئۇ يەرگە ئورۇنلىشىپ قالدى ھەمدە ئۇنىڭ
چاكارلىرى ئۇ يەردە يەنە بىر قۇدۇق قازدى.
ئىسھاقنىڭ پادىشاھ ئابىمەلەك بىلەن كېلىشىم تۈزۈغى
26 پادىشاھ ئابىمەلەك ئاخۇززات دېگەن مەسلىھەتچىسى بىلەن لەبكەر
بابلىقى فىكولنى ئېلىپ، گىراردىن ئىسھاقنى زىيارەت قىلىپ كەلدى.
27 ئىسھاق ئۇلارغا:
_ بۇرۇن سىلەر ماڭا ئۆچمەنلىك قىلىپ، مېنى دلىتىڭلاردىن قوغلاپ
چىقارغانىدىڭلار. ئەمدى نېمە ئۈچۈن يەنە مەن بىلەن كۆرۈبكىلى
كەلدىڭلار؟ _ دېدى.
28 ئۇلار جاۋابەن:
_ بىز پەرۋەردىگارنىڭ ساڭا يار ئىكەنلىكىنى بىلدۇق. بۇڭا، بىز بىر_
بىرىمىزگە قەسەم بېرىپ، كېلىشىم تۈزسەك بولغۇدەك. 29 بىز ساڭا
زىيان_زەخمەت يەتكۈزمىگەندەك، سېنىڭمۇ بىزگە زىيان_زەخمەت
5 7 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 7 2_باب
يەتكۈزمەسلىككە ۋەدە بېرىشىڭنى تەلەپ قىلىمىز. بۇرۇن بىز ساڭا ھەمىشە
ياخشى مۇئامىلە قىلىپ، سېنى ئۇ يەردىن ئامان_ئېسەن كەتكۈزگەنىدۇق.
ئەمدى پەرۋەردىگارنىڭ ساڭا بەخت ئاتا قىلغانلىقى ئېنىق بولدى، _ دېدى.
30 ئىسھاق زىياپەت تەييارلاپ، ئۇلارنى مېھمان قىلدى. 31 ئۇلار سەھەر
تۇرۇپ، ئۆزئارا قەسەم بېرىشىپ، كېلىشىم تۈزۈبتى. ئىسھاق ئۇلار بىلەن
دوستانە خوبلىشىپ، ئۇلارنى ئۇزىتىپ قويدى.
32 ئۇ كۈنى، ئىسھاقنىڭ چاكارلىرى كېلىپ، ئۇنىڭغا ئۆزلىرى قازغان قۇدۇق
توغرىسىدا خەۋەر بېرىپ:
_ بىز سۇ تاپتۇق _ دېدى.
33 ئۇ قۇدۇقنى بەبا [مەنىسى «قەسەم»] دەپ ئاتىدى. بۇڭا، ئۇ بەھەر
ھازىرغىچە بەئەربەبا [مەنىسى «قەسەملەبكەن قۇدۇق»] دەپ ئاتىلىپ
كەلمەكتە.
ئەساۋنىڭ يات قەبىلىدىن ئالغان ئاياللىرى
34 ئەساۋ قىرىق يېشىدا ئىمانسىز خىتلاردىن ئىككى قىزنى خوتۇنلۇققا
ئالدى. بۇ ئىككى قىز بەئەرنىڭ قىزى يۇدىت بىلەن ئېلوننىڭ قىزى باسىمات
ئىدى. 35 ئۇلار ئىسھاق بىلەن رىبەقانىڭ ئارامىنى قويمىدى.
ياقۇپنىڭ ئىسھاقنى ئالدىشى
1 ئىسھاق قېرىپ كەتتى، كۆزىمۇ كۆرمەس بولۇپ قالدى. ئۇ تۇنجى
ئوغلى ئەساۋنى چاقىرىپ، ئۇنىڭغا:
_ ئوغلۇم، _ دېدى.
_ مانا مەن، _ دەپ جاۋاس بەردى ئەساۋ.
2 ئىسھاق مۇنداق دېدى:
27
7 2_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 6 7
_ قارا، مەن قېرىپ كەتتىم، ئۆلۈمۈم يىراق ئەمەس. 3 سەن ئوقيايىڭنى
ئېلىپ، دالاغا چىقىپ ئوۋ ئوۋلاپ كېلىپ، 4 مەن ياخشى كۆرىدىغان لەززەتلىك
تاماق پىشۇرۇپ ماڭا يېگۈز. بۇنىڭ بىلەن، مەن ئۆلۈبتىن ئىلگىرى ساڭا
ئاخىرقى خەيرلىك دۇئايىمنى قىلاي.
5 رىبەقا ئىسھاقنىڭ قىلغان سۆزلىرىنى ئاڭلاپ، ئەساۋنىڭ ئوۋغا چىقىپ
كەتكەن ۋاقتىدىن پايدىلىنىپ، 6 ياقۇپقا مۇنداق دېدى:
_ مەن بايا داداڭنىڭ ئاكاڭ ئەساۋغا: 7 «سەن ئوۋ ئوۋلاپ كېلىپ،
لەززەتلىك تاماق پىشۇرۇپ ماڭا يېگۈز. بۇنىڭ بىلەن، مەن ئۆلۈبتىن
ئىلگىرى پەرۋەردىگار ئالدىدا ساڭا خەيرلىك دۇئا قىلاي» دېگەنلىكىنى
ئاڭلىدىم. 8 ئوغلۇم، گېپىمگە قۇلاق سېلىپ، مېنىڭ دېگىنىمنى قىل. 9 قوي
پادىسىغا بېرىپ، سېمىز ئوغلاقتىن ئىككىنى ئېلىپ كەل. مەن ئۇنى داداڭ
ياخشى كۆرىدىغان تەمدە پىشۇراي. 10 سەن ئەكىرىپ يېگۈزسەڭ، ئۇ ۋاپات
بولۇبتىن بۇرۇن ساڭا خەيرلىك دۇئا قىلىدۇ، _ دېدى.
11 لېكىن، ياقۇپ ئانىسىغا:
_ سىزگە مەلۇم، ئەساۋنىڭ پۈتۈن بەدىنى تۈكلۈك، مېنىڭ تېنىم بولسا
تۈكسىز. 12 مۇبادا دادام تېنىمنى تۇتۇپ قالسا، مېنىڭ ئۇنى ئالدىغانلىقىمنى
بىلىپ قالىدۇ. ئۇ چاغدا، ئۇنىڭ خەيرلىك دۇئاسىنى ئېلىش بۇ ياقتا تۇرسۇن،
ئەكسىچە قارغىشىغا ئۇچرايمەن _ دېدى.
13 ئانىسى ئۇنىڭغا:
_ ئەي ئوغلۇم، لەنەت بولسا ماڭا بولسۇن مېنىڭ دېگىنىمنى قىل.
ئوغلاقلارنى ئېلىپ كەل، _ دېدى.
14 بۇنىڭ بىلەن، ياقۇپ ئوغلاقلارنى ئەكېلىپ، ئانىسىغا تاپشۇردى.
ئانىسى تاماقنى دادىسى ياخشى كۆرىدىغان تەم بىلەن پىشۇردى. 15 ئاندىن،
ئەساۋنىڭ ئۆيدە ساقلىغان ئەڭ ياخشى كىيىملىرىنى ئاچىقىپ، ياقۇپقا
كىيدۈردى. 16 ئۇنىڭ ئىككى قولى ۋە بوينىنىڭ تۈكسىز جايلىرىنى ئۆچكە يۇڭى
7 7 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 7 2_باب
بىلەن يۆگەپ، 17 لەززەتلىك تاماق بىلەن ياققان ناننى ئۇنىڭغا تۇتقۇزدى.
18 ياقۇپ ئاتىسىنىڭ يېنىغا كىرىپ:
_ ئاتا، _ دېدى.
_ ئوغلۇم، سەن قايسى ئوغلۇم بولىسەن؟ _ دېدى ئاتىسى.
19 ياقۇپ ئۇنىڭغا:
_ مەن چوڭ ئوغلىڭىز ئەساۋ. تاپشۇرۇقىڭىزنى ئورۇنداپ بولدۇم.
قوپۇڭ، مەن ئوۋلاپ كەلگەن ئوۋ گۆبىگە ئېغىز تېگىپ، ئاندىن ماڭا
خەيرلىك دۇئايىڭىزنى قىلغايسىز، _ دەپ جاۋاس قايتۇردى.
20 _ ئوغلۇم، نېمانچە تېز ئوۋلاپ كەلدىڭ؟ _ دەپ سورىدى ئىسھاق.
_ پەرۋەردىگارىڭىز بولغان خۇدا تەلىيىمنى ئوڭدىن كەلتۈرۈپ، ماڭا
ياردەم قىلدى، _ دەپ جاۋاس قايتۇردى ياقۇپ.
21 ئىسھاق ياقۇپقا:
_ ئوغلۇم، يېنىمغا كەل، تۇتۇپ كۆرەي، سەن راستتىن ئەساۋمۇ،
ئەمەسمۇ؟ _ دېدى.
22 ياقۇپ يېنىغا باردى. ئىسھاق تۇتۇپ كۆرۈپ:
_ ئاۋازىڭ ياقۇپنىڭ، قولۇڭ بولسا، ئەساۋنىڭكىگە ئوخشايدىكەن، _
دېدى.
23 ئۇ ئۇنىڭ ياقۇپ ئىكەنلىكىنى پەرق ئېتەلمىدى. چۈنكى، ياقۇپنىڭ قولى
ئەساۋنىڭكىگە ئوخشاش تۈكلۈك تۇراتتى. ئۇ ياقۇپقا دۇئا قىلىدىغان چاغدا،
24 يەنە بىر قېتىم:
_ سەن راستتىن ئەساۋمۇ؟ _ دەپ سورىدى.
_ بۇنداق، _ دەپ جاۋاس بەردى ياقۇپ.
25 ئىسھاق ئۇنىڭغا:
_ گۆبنى ئەكەل، ئۇنى يېگەندىن كېيىن، ساڭا دۇئا قىلاي، _ دېدى.
ياقۇپ گۆبنى ئېلىپ كىردى ۋە ئۇنىڭغا باراس تۇتتى.
7 2_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 8 7
26 ئىسھاق يەپ_ئىچىپ بولغاندىن كېيىن:
_ ئوغلۇم، ئالدىمغا كېلىپ، مېنى سۆي، _ دېدى.
27 ياقۇپ ئالدىغا بېرىپ سۆيدى. ئىسھاق ياقۇپنىڭ كىيگەن كىيىملىرىنىڭ
پۇرىقىنى پۇرىغاندىن كېيىن، سۆزىگە ئىشىنىپ، ئۇنىڭغا خەيرلىك دۇئاسىنى
قىلدى:
«ئوغلۇمنىڭ تېنىدىكى خۇش پۇراق،
دەل پەرۋەردىگارىم بەرىكەت بەرگەن تۇپراقنىڭ
پۇرىقىغا ئوخشايدىكەن.
28 خۇدا ئاسماندىن ساڭا خاسىيەتلىك يامغۇر ياغدۇرۇپ،
تۇپرىقىڭنى مۇنبەت قىلغاي.
ئۇ ساڭا مول ئابلىق_تۈلۈك،
ئېسىل بارابلارنى تەقدىم قىلغاي.
29 بابقا ئەللەرمۇ خىزمىتىڭدە بولغاي،
خەلقلەر ساڭا تىزلىنىپ ھۆرمەت بىلدۈرگەي.
قېرىندابلىرىڭغا ھاكىم بولغايسەن.
ئاناڭنىڭ ئەۋلادلىرى ساڭا ئېگىلگەي.
ساڭا لەنەت ئوقۇغانلارغا لەنەت ياغقاي،
ساڭا بەخت تىلىگەنلەر بەخت تاپقاي.»
ئەساۋنىڭ ئىسھاقتىن دۇئا تەلەپ قىلىشى
30 ياقۇپ ئىسھاقنىڭ دۇئاسىنى ئېلىپ چىقىپ تۇرۇبىغىلا، ئاكىسى ئەساۋ
ئوۋدىن قايتىپ كەلدى. 31 ئەساۋمۇ گۆبنى لەززەتلىك پىشۇرۇپ، ئاتىسىنىڭ
ئالدىغا ئېلىپ كىرىپ:
9 7 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 7 2_باب
_ ئاتا، قوپۇڭ، مەن ئوۋلاپ كەلگەن ئوۋ گۆبىگە ئېغىز تېگىپ، ماڭا
خەيرلىك دۇئايىڭىزنى قىلىڭ، _ دېدى.
32 _ سەن كىم بولىسەن؟ _ دەپ سورىدى ئىسھاق.
_ چوڭ ئوغلىڭىز ئەساۋ بولىمەن، _ دەپ جاۋاس بەردى ئەساۋ.
33 ئىسھاقنىڭ پۈتۈن ئەزاسىنى تىترەك باستى ۋە ئۇنىڭدىن سورىدى:
_ ئۇنداقتا، ھازىر ماڭا ئوۋ گۆبىنى ئېلىپ كەلگەن كىم؟ سەن كېلىشتىن
بۇرۇن مەن ئۇنى يەپ، ئۇنىڭغا خەيرلىك دۇئا قىلغانىدىم. بۇ بەخت مەڭگۈ
ئۇنىڭغا مەنسۇپ بولۇپ كەتتى.
34 بۇ گەپنى ئاڭلىغان ئەساۋ ئىنتايىن ئېچىنىپ، ئۈن سېلىپ يىغلاپ
تۇرۇپ:
_ ئاتا، ماڭىمۇ خەيرلىك دۇئا قىلغايسىز _ دېدى.
35 _ ئىنىڭ كىرىپ مېنى ئالداپ، سېنىڭ بەختىڭگە ئولتۇرۇپتۇ، _ دېدى
ئىسھاق.
36 ئەساۋ:
_ بۇ ئۇنىڭ مېنى ئىككىنچى قېتىم ئالدىشى. ئۇنىڭ ياقۇپ* دەپ
ئاتىلىشى ئەجەبلىنەرلىك ئەمەس ئىكەن ئۇ مېنىڭ تۇنجى ئوغۇللۇق مىراس
ھوقۇقۇمنى تارتىۋالغانىدى. ئەمدى ماڭا مەنسۇپ بولغان خەيرلىك دۇئانىمۇ
تارتىۋاپتۇ. ئاتا، مەن ئۈچۈن خەيرلىك دۇئايىڭىز قالمىدىمۇ؟ _ دېدى.
37 ئىسھاق مۇنداق جاۋاس بەردى:
_ مەن ئۇنى ساڭا خوجايىن قىلىۋەتتىم. ئۇنىڭ پۈتۈن قېرىندابلىرىنى
*36. ياقۇپ دېگەن ئىسىمنىڭ مەنىسى «تاپىنىغا ئېسىلىۋالغۇچى» بولۇپ، بۇ بىر ئىدىئوم ئىدى.
بۇ ئىدىئومنىڭ مەنىسى «ئالدامچى» دۇر.
ئۇنىڭ خىزمىتىدە بولىدىغان قىلىۋەتتىم. مەن يەنە ئۇنىڭغا ئابلىق_تۈلۈك،
7 2_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 0 8
ئېسىل بارابلارنى بېغىشلىدىم. ئەي ئوغلۇم، ئەمدى مەن ساڭا يەنە نېمىنى
بېرىمەن؟
38 ئەساۋ ئاتىسىغا يەنە يالۋۇردى:
_ ئاتا، سىزنىڭ پەقەت بىرلا خەيرلىك دۇئايىڭىز بارمۇ؟ ماڭىمۇ
خەيرلىك دۇئا قىلغايسىز _ دەپ ئۈن سېلىپ يىغلاپ كەتتى.
39 ئاندىن، ئىسھاق مۇنداق دېدى:
«مۇنبەت تۇپراقتىن نېسىۋەڭ يوقتۇر.
خاسىيەتلىك يامغۇر ساڭا ياغمايدۇ.
40 سەن قىلىچقا تايىنىپ يابايسەن،
ئىنىڭنىڭ خىزمىتىدە بولىسەن.
لېكىن، سەن ئۇنىڭغا قاربى چىققىنىڭدا،
ئۇنىڭ بويۇنتۇرۇقىدىن قۇتۇلىسەن.»
41 ئەساۋ ياقۇپقا قارىتا كۆڭلىگە ئۆچمەنلىك پۈكتى. چۈنكى، ئاتىسى
خەيرلىك دۇئاسىنى ياقۇپقا قىلغانىدى. ئۇ ئىچىدە: «ئاتام ئالەمدىن ئۆتۈبكە
ئاز قالدى. ئۆلۈمىنى ئۇزىتىۋېتىپلا، ياقۇپنى ئۆلتۈرۈۋېتىمەن» دەپ ئويلىدى.
42 رىبەقا بابقىلاردىن ئەساۋنىڭ پىلانىنى ئاڭلاپ قېلىپ، ياقۇپنى
چاقىرتىپ:
_ گېپىمگە قۇلاق سال ئاكاڭ ئەساۋ سېنى ئۆلتۈرۈپ، دەردىنى
چىقارماقچى. 43 ئەي ئوغلۇم، سەن مېنىڭ دېگىنىمنى قىل: دەرھال ھاران
رايونىغا، ئاكام لاباننىڭ يېنىغا قېچىپ كەت. 44 ئاكاڭ ئەساۋنىڭ ئاچچىقى
يانغۇچە، بۇ يەردە تۇر. 45 ئۇ سېنىڭ قىلغانلىرىڭنى ئۇنتۇپ قالغاندا، مەن
ئادەم ئەۋەتىپ سېنى قايتۇرۇپ كېلىمەن. نېمە ئۈچۈن بىر كۈننىڭ ئىچىدە
ھەر ئىككىڭلاردىن ئايرىلىپ قالغۇدەكمەن، _ دېدى.
1 8 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 8 2_باب
ياقۇپنىڭ لاباننىڭ يېنىغا كېتىشى
46 رىبەقا ئىسھاققا:
_ مەن ئەساۋنىڭ ئىمانسىز خىتلاردىن ئالغان ئابۇ ئىككى ئايالىدىن
تويۇپ كەتتىم. ئەگەر ياقۇپمۇ خىتلاردىن قىز ئالسا، ئۇنىڭدىن ئۆلگىنىم
ياخشى، _ دېدى.
1 ئىسھاق ياقۇپنى يېنىغا چاقىرىپ، ئۇنىڭغا دۇئا قىلىپ، مۇنداق
بۇيرۇدى:
_ سەن قانانلىق قىزلارغا ئۆيلەنمە. 2 پاددان_ئاررام رايونىغا بېرىپ،
ئاناڭنىڭ ئاتىسى بېتۇئېلنىڭ ئۆيىگە بار. ئۇ يەردە ئاناڭنىڭ ئاكىسى لاباننىڭ
قىزلىرىدىن بىرنى ئال. 3 ھەممىگە قادىر خۇدا ساڭا بەخت ئاتا قىلىپ، كۆپ
پەرزەنت بېرىپ، ئۇلارنى نۇرغۇن مىللەت قىلغاي 4 ئۇ ئىبراھىمغا بەرگەن
ۋەدىسى بويىچە ساڭا ۋە سېنىڭ ئەۋلادلىرىڭغا بەخت ئاتا قىلغاي. سەن
ھازىر مۇساپىر بولۇپ ياباۋاتقان يەرنى، يەنى خۇدا ئىبراھىمغا ۋەدە بېرىپ
بەرمەكچى بولغان زېمىننى ساڭا تەقدىم قىلغاي
5 بۇنىڭ بىلەن، ئىسھاق ياقۇپنى پاددان_ئاررام رايونىغا، بوۋىسى
ئارراملىق بېتۇئېلنىڭ ئوغلى لاباننىڭ يېنىغا يولغا سالدى. لابان رىبەقانىڭ
ئاكىسى بولۇپ، رىبەقا بولسا ئەساۋ بىلەن ياقۇپنىڭ ئانىسى ئىدى.
ئەساۋنىڭ يەنە بىر ئايال ئېلىشى
6_7 ئەساۋ ئىسھاقنىڭ ياقۇپقا دۇئا قىلىپ، ئۇنى پاددان_ئاررامغا
ئۆيلىنىشكە ئەۋەتكەنلىكىدىن، بۇنداقلا ئىسھاق ئۇنىڭغا دۇئا قىلغاندا، قانانلىق
قىزلارغا ئۆيلەنمەسلىكنى تاپىلىغانلىقى ھەمدە ياقۇپنىڭ ئاتا_ئانىسىنىڭ
بۇيرۇقى بىلەن پاددان_ئاررامغا كەتكەنلىكىدىن خەۋەر تاپتى. 8 ئەساۋ
28
8 2_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 2 8
بۇنىڭدىن ئاتىسى ئىسھاقنىڭ قانانلىق ئاياللارنى ياخشى كۆرمەيدىغانلىقىنى
چۈبەندى. 9 بۇڭا، ئۇ ئىبراھىمنىڭ ئوغلى ئىسمائىلنىڭ يېنىغا بېرىپ،
ئاياللىرىنىڭ ئۈستىگە تاغىسى ئىسمائىلنىڭ قىزى ماھالاتنى ئالدى. ماھالات
نېبايوتنىڭ سىڭلىسى ئىدى.
ياقۇپنىڭ بەيتەلدە چۈش كۆرۈغى
10 ياقۇپ بەئەربەبادىن ئايرىلىپ، ھارانغا قاراپ يولغا چىقتى. 11 كۈن
پاتقاندا، ئۇ بىر يەرگە يېتىپ كېلىپ، بۇ يەردە قوندى. ئۇ بىر تابنى بېشىغا
قويۇپ، يەردە يېتىپ ئۇيقۇغا كەتتى. 12 ئۇ چۈبىدە يەردىن تاكى ئاسمانغىچە
تاقىشىدىغان بىر پەلەمپەينى كۆردى. خۇدانىڭ پەرىشتىلىرى پەلەمپەيدە
يۇقىرى_تۆۋەن مېڭىپ يۈرەتتى. 13 ئۇ يەنە پەرۋەردىگارنىڭ پەلەمپەينىڭ
ئۈستى تەرەپتە تۇرۇپ، ئۇنىڭغا: «مەن پەرۋەردىگار، بوۋاڭ ئىبراھىم ۋە ئاتاڭ
ئىسھاق ئېتىقاد قىلىپ كەلگەن خۇدا بولىمەن. مەن ھازىر سەن ياتقان
زېمىننى ساڭا ۋە سېنىڭ ئەۋلادلىرىڭغا ئاتا قىلىمەن. 14 ئۇلارنىڭ سانى
يەردىكى قۇمدەك كۆپ بولۇپ، بەرقتىن غەربكە، جەنۇبتىن بىمالغا
تارقىلىپ، پۈتۈن زېمىننى قاپلايدۇ. يەر يۈزىدىكى پۈتكۈل مىللەتلەر سەن ۋە
سېنىڭ ئەۋلادلىرىڭ ئارقىلىق بەخت تاپىدۇ. 15 مەن ساڭا يار بولىمەن. سەن
قەيەرگە بارساڭ، سېنى بۇ يەردە قوغدايمەن ھەمدە سېنى بۇ يەرگە
قايتۇرۇپ كېلىمەن. ساڭا بەرگەن ۋەدەمنى ئىشقا ئابۇرمىغۇچە، سېنى
ھەرگىز تابلىمايمەن» دەۋاتقانلىقىنى كۆردى.
16 ياقۇپ ئۇيقۇسىدىن ئويغىنىپلا: «مەن بىلمەپتىكەنمەن، پەرۋەردىگار
ھەقىقەتەن بۇ يەردە ئىكەن» دېدى. 17 ئۇ قورقۇپ كېتىپ: «بۇ نېمىدېگەن
قورقۇنچلۇق جاي، بۇ بابقا يەر ئەمەس، دەل خۇدانىڭ ئۆيى، ئەربكە
چىقىدىغان دەرۋازا ئىكەن» دېدى.
3 8 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 9 2_باب
18 ئەتىسى تاڭ سەھەردىلا، ياقۇپ ئورنىدىن تۇرۇپ، بېشىغا قويغان
ھېلىقى تابنى خاتىرە قىلىش ئۈچۈن تىكلەپ، ئۈستىگە يا قويۇپ، ئۇنى
خۇداغا ئاتىدى. 19 بۇ يەرنىڭ بۇرۇنقى ئىسمى لۇز بولسىمۇ، ياقۇپ ئۇنى
بەيتەل [مەنىسى «خۇدانىڭ ئۆيى»] دەپ ئاتىدى.
20 ئاندىن ئۇ خۇداغا قەسەم قىلىپ:
_ ئەگەر سەن ماڭا يار بولۇپ، سەپىرىمدە مېنى قوغداپ، ماڭا يېمەك_
ئىچمەك، كىيىم_كېچەك يەتكۈزۈپ بېرىپ، 21 مېنى يۇرتۇمغا ئامان_ئېسەن
قايتۇرساڭ، بۇ ۋاقىتتا ساڭا مەڭگۈ ئەگىشىمەن. 22 مەن خاتىرە قىلىپ تاش
تىكلەپ قويغان بۇ جاي ئىنسانلار ساڭا ئىبادەت قىلىدىغان مۇقەددەس جاي
بولسۇن. ماڭا بېغىشلىغانلىرىڭنىڭ ئوندىن بىرىنى ساڭا تەقدىم قىلىمەن، _
دېدى.
ياقۇپنىڭ لاباننىڭ ئۆيىگە بېرىشى
1 ياقۇپ سەپىرىنى داۋاملابتۇرۇپ، بەرق تەرەپتىكىلەرنىڭ
زېمىنىغا كەلدى. 2 ئۇ دالادىكى بىر قۇدۇقنىڭ يېنىدا ئۈ توپ
قوينىڭ ياتقانلىقىنى كۆردى. پادىچىلار قويلىرىنى بۇ قۇدۇقتىن سۇغىراتتى.
قۇدۇقنىڭ ئاغزىدا بىر يوغان تاش يېپىقلىق تۇراتتى. 3 قويلارنىڭ ھەممىسى
يېتىپ كەلگەندە، پادىچىلار بىرلىكتە قۇدۇقنىڭ ئاغزىدىكى تابنى
دومىلىتىۋېتىپ، قويلىرىنى سۇغىرىۋېلىپ، ئاندىن يەنە بۇ تاش بىلەن
قۇدۇقنىڭ ئاغزىنى يېپىپ قوياتتى.
4 ياقۇپ بۇ پادىچىلاردىن:
_ بۇرادەرلەر، سىلەر قەيەرلىك؟ _ دەپ سورىدى.
_ بىز ھارانلىق، _ دەپ جاۋاس قايتۇرۇبتى ئۇلار.
5 _ سىلەر ناھورنىڭ ئوغلى لاباننى تونۇمسىلەر؟ _ دېدى ئۇ.
29
9 2_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 4 8
_ تونۇيمىز _ دەپ جاۋاس بەردى ئۇلار.
6 ياقۇپ يەنە:
_ ئۇ قانداقراق؟ _ دەپ سورىدى.
ئۇلار:
_ ئۇ ناھايىتى ياخشى. ئەنە قاراڭ ئۇنىڭ قىزى راھىلە قويلىرىنى
ھەيدەپ كېلىۋاتىدۇ، _ دېدى.
7 ياقۇپ ئۇلارغا:
_ كۈن تېخى تىك تۇرسا، قوي پادىسىنى يىغىدىغان ۋاقىت بولمىسا،
نېمىشقا قويلارنى تېزرەك سۇغىرىپ، ئوتلاققا ئاپىرىپ باقمايسىلەر؟ _ دېدى.
8 ئۇلار:
_ بىز قويلارنىڭ ھەممىسىنى يىغىپ، پادىچىلار بىلەن بىرلىكتە
قۇدۇقنىڭ ئاغزىدىكى تابنى دومىلىتىۋەتمىگۈچە، قويلارنى سۇغىرالمايمىز،
_ دەپ جاۋاس بېرىشتى.
9 ياقۇپنىڭ پادىچىلار بىلەن پارىڭى تېخى تۈگىمەيلا، راھىلە پادىلىرىنى
ھەيدەپ يېتىپ كەلدى. 10 ياقۇپ راھىلە بىلەن تاغىسى لاباننىڭ قوي
پادىسىنى كۆرۈپلا، قۇدۇقنىڭ ئاغزىدىكى تابنى دومىلىتىۋېتىپ، ئۇنىڭ
قويلىرىنى سۇغىرىپ بەردى. 11_12 ئاندىن، ئۇ راھىلەنى سۆيۈپ،
ھاياجان بىلەن يىغلاپ كەتتى ۋە راھىلەگە:
_ مەن سىزنىڭ دادىڭىزنىڭ جىيەنى، يەنى رىبەقانىڭ ئوغلى بولىمەن،
_ دېدى.
راھىلە يۈگۈرگەن پېتى قايتىپ بېرىپ، ئاتىسىغا ئېيتتى. 13 لابان جىيەنى
ياقۇپنىڭ كەلگەنلىكىنى ئاڭلاش بىلەنلا، ئۇنىڭ ئالدىغا يۈگۈرۈپ چىقىپ،
قۇچاقلاپ سۆيۈپ كۆرۈبۈپ ئۆيىگە بابلاپ كىردى. ياقۇپ ئۇنىڭغا يۈز
بەرگەن پۈتۈن ئىشنى ئېيتىپ بەردى.
14 _ سەن ھەقىقەتەن مېنىڭ جان_جىگەر تۇغقىنىم _ دېدى لابان.
5 8 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 9 2_باب
بۇنداق قىلىپ، ياقۇپ ئۇ يەردە بىر ئاي تۇردى.
ياقۇپنىڭ ئالدىنىپ كېتىشى
15 بىر كۈنى، لابان ياقۇپقا:
_ سەن مېنىڭ جىيەنىم بولساڭمۇ، ماڭا بىكارغا ئىشلەپ بەرسەڭ
بولماس. ئېيتقىن، قانچىلىك ئىش ھەققى تەلەپ قىلىسەن؟ _ دېدى.
16 لاباننىڭ ئىككى قىزى بولۇپ، چوڭىنىڭ ئىسمى لېياھ، كىچىكىنىڭ
ئىسمى راھىلە ئىدى. 17 لېياھنىڭ كۆزلىرى نۇرسىز ئىدى، راھىلە بولسا گۈزەل
ۋە كېلىشكەن قىز ئىدى. 18 ياقۇپ راھىلەگە ئابىق بولۇپ قالغانىدى. بۇڭا،
ئۇ:
_ ئەگەر سىز راھىلەنى ماڭا بەرسىڭىز، مەن سىزگە يەتتە يىل ئىشلەپ
بېرەي، _ دەپ ئىلتىماس قىلدى.
19 لابان ئۇنىڭغا:
_ ئۇنى بابقا بىرىگە بەرگىنىمدىن ساڭا بەرگىنىم ئەلا سەن مېنىڭ
يېنىمدا تۇر، _ دېدى.
20 ياقۇپ راھىلەنى ئېلىش ئۈچۈن يەتتە يىل ئىشلەپ بەرگەن بولسىمۇ،
بۇ كۈنلەر ئۇنىڭغا بىرنەچچە كۈندەكلا بىلىندى. چۈنكى، ئۇ راھىلەنى بەكمۇ
ياخشى كۆرەتتى.
21 يەتتە يىل توبقاندا، ياقۇپ لابانغا:
_ بىز كېلىشكەن ۋاقىت توبتى، قىزىڭىزنى نىكاھىمغا بەرگەيسىز _
دېدى.
22 بۇنىڭ بىلەن، لابان توي زىياپىتى تەييارلاپ، بۇ يەردىكى ھەممە
كىشىلەرنى تەكلىپ قىلدى. 23 لېكىن، توي كېچىسى لابان راھىلەنىڭ ئورنىغا
لېياھنى بەردى. ياقۇپ ئۇنىڭ بىلەن بىر ئورۇندا ياتتى. 24 لابان دېدەكلىرىدىن
9 2_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 6 8
زىلپانى لېياھقا دېدەك قىلىپ بەردى.
25 پەقەت تاڭ ئاتقاندىلا، ياقۇپ ئايالىنىڭ لېياھ ئىكەنلىكىنى بىلدى. ئۇ
لابانغا:
_ بۇ نېمە قىلغىنىڭىز؟ مەن راھىلەنى دەپ، سىزگە يەتتە يىل ئىشلىدىم.
مېنى نېمىشقا ئالدىدىڭىز؟ _ دېدى.
26 لابان ئۇنىڭغا:
_ بۇ يەرنىڭ ئادىتى بويىچە چوڭ قىز ياتلىق قىلىنمىغۇچە، كىچىك قىز
ياتلىق قىلىنمايدۇ. 27 لېياھ بىلەن ئىككىڭلارنىڭ بىر ھەپتىلىك توي
مۇراسىمىنى ئۆتكۈزگەندىن كېيىنلا، راھىلەنىمۇ نىكاھىڭغا ئالساڭ بولىدۇ.
بىراق، ئۇنىڭ ئۈچۈن ماڭا يەنە يەتتە يىل ئىشلەپ بېرىشىڭ كېرەك _ دەپ
جاۋاس بەردى.
28 ياقۇپ ماقۇل بولدى. لېياھ بىلەن بىر ھەپتىلىك توي مۇراسىمىنى
ئۆتكۈزگەندىن كېيىن، لابان راھىلەنىمۇ ئۇنىڭغا خوتۇنلۇققا بەردى. 29 لابان
دېدەكلىرىدىن بىلھانى راھىلەگە دېدەك قىلىپ بەردى. 30 ياقۇپ راھىلە
بىلەنمۇ بىر ئورۇندا ياتتى. ئۇ راھىلەنى لېياھتىن ياخشى كۆرەتتى. بۇنداق
قىلىپ، ئۇ لابانغا يەنە يەتتە يىل ئىشلەپ بەردى.
ياقۇپنىڭ پەرزەنتلىرى
31 پەرۋەردىگار لېياھنىڭ ياقۇپ تەرىپىدىن ياخشى كۆرۈلمىگەنلىكىنى
كۆرۈپ، ئۇنىڭغا پەرزەنت ئاتا قىلدى. راھىلە بولسا تۇغماس ئىدى. 32 لېياھ
ھامىلىدار بولۇپ، بىر ئوغۇل تۇغدى. ئۇ: «پەرۋەردىگار مېنىڭ دەردىمنى
كۆرۈپتۇ، ئەمدى ئېرىم مېنى ياخشى كۆرىدىغان بولىدۇ» دېدى. بۇڭا، ئۇ
بالىنىڭ ئىسمىنى رۇبېن [ئاھاڭ جەھەتتە «دەردىمنى كۆردى»] دەپ
قويدى. 33 ئۇ يەنە ھامىلىدار بولۇپ، ئىككىنچى ئوغلىنى تۇغدى. ئۇ:
7 8 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 0 3_باب
«پەرۋەردىگار ماڭا بۇ ئوغۇلنىمۇ بەردى، چۈنكى مېنىڭ ياخشى
كۆرۈلمىگەنلىكىم ئۇنىڭغا يېتىپتۇ» دېدى. بۇڭا، ئۇ بالىنىڭ ئىسمىنى بىمون
[مەنىسى «ئۇ ئاڭلىدى»] دەپ قويدى. 34 ئۇ يەنە ھامىلىدار بولۇپ، ئۈچىنچى
ئوغلىنى تۇغدى. ئۇ: «ئەمدى ئېرىم ماڭا تېخىمۇ يېقىنلىشىدۇ، چۈنكى مەن
ئۇنىڭغا ئۈ ئوغۇل تۇغۇپ بەردىم» دېدى. بۇنىڭ بىلەن، بالىنىڭ ئىسمىنى
لاۋىي [ئاھاڭ جەھەتتە «يېقىنلىشىش»] دەپ قويدى. 35 ئۇ يەنە ھامىلىدار
بولۇپ، تۆتىنچى ئوغلىنى تۇغدى. ئۇ: «ئەمدى مەن پەرۋەردىگارغا مەدھىيە
ئوقۇي» دېدى، بۇڭا بالىنىڭ ئىسمىنى يەھۇدا [ئاھاڭ جەھەتتە «مەدھىيە»]
دەپ قويدى. بۇنىڭدىن كېيىن، ئۇ تۇغمىدى.
1 راھىلە ياقۇپقا بالا تۇغۇپ بېرەلمىگەچكە، ھەدىسىگە ھەسەت
قىلىپ، ياقۇپقا:
_ مەندىنمۇ بالا تېپىڭ، بولمىسا ئۆلگىنىم ياخشى _ دېدى.
2 ياقۇپ راھىلەگە ئاچچىقلاپ:
_ سېنى تۇغماس قىلىپ قويغان خۇدا تۇرسا، مەن نېمە قىلالايتتىم؟ _
دېدى.
3 راھىلە ئۇنىڭغا:
_ سىز مېنىڭ دېدىكىم بىلھا بىلەن بىر ئورۇندا يېتىڭ. ئۇ ماڭا بالا تۇغۇپ
بەرسۇن، بۇنىڭ بىلەن مەنمۇ ئانا بولۇپ قالاي، _ دېدى.
4 بۇنداق قىلىپ، راھىلە دېدىكى بىلھانى ئېرىگە كىچىك خوتۇنلۇققا
بەردى. ياقۇپ بىلھا بىلەن بىر ئورۇندا ياتتى. 5 بىلھا ھامىلىدار بولۇپ، ياقۇپقا
بىر ئوغۇل تۇغۇپ بەردى. 6 راھىلە: «خۇدا ئادىل ھۆكۈم چىقىرىپ دۇئايىمنى
ئاڭلاپ، ماڭا بىر ئوغۇل بەردى» دېدى. بۇڭا، بالىنىڭ ئىسمىنى دان [ئاھاڭ
جەھەتتە «ئادىل ھۆكۈم چىقىرىش»] دەپ قويدى. 7 بىلھا يەنە ھامىلىدار
بولۇپ، ياقۇپقا ئىككىنچى ئوغۇلنى تۇغۇپ بەردى. 8 راھىلە: «مەن ھەدەم
بىلەن قاتتىق كۈرەش قىلىپ، ئاخىر ئۇنى يەڭدىم» دېدى. بۇڭا، بالىنىڭ
30
0 3_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 8 8
ئىسمىنى نافتالى [مەنىسى «كۈرىشىم»] دەپ قويدى.
9 لېياھ ئۆزىنىڭ تۇغۇتى توختاپ قالغانلىقىنى سېزىپ، دېدىكى زىلپانى
ياقۇپقا كىچىك خوتۇنلۇققا بەردى. 10 زىلپا ياقۇپقا بىر ئوغۇل تۇغۇپ بەردى.
11 لېياھ: «مەن ھەقىقەتەن تەلەيلىك» دېدى ۋە بالىنىڭ ئىسمىنى گاد
[مەنىسى «تەلەيلىك»] قويدى. 12 زىلپا ياقۇپقا ئىككىنچى ئوغۇلنى تۇغۇپ
بەردى. 13 لېياھ: «مەن ھەقىقەتەن بەختلىك_ھە ئاياللار مېنى بەختلىك
ئايال دېيىشىدۇ» دېدى. بۇڭا، بالىنىڭ ئىسمىنى ئابېر [مەنىسى
«بەختلىك»] دەپ قويدى.
14 ئورما مەزگىلىدە، لېياھنىڭ چوڭ ئوغلى رۇبېن بۇغدايلىقتىن تۇغماسلىق
كېسىلىگە بىپا بولىدىغان بىر خىل دورا ئۆسۈملۈك تېپىۋېلىپ، لېياھقا بەردى.
بۇنى كۆرگەن راھىلە لېياھقا:
_ ماڭا ئوغلۇڭ تېپىۋالغان دورا ئۆسۈملۈكتىن بىرئاز بەرگىن، _ دېدى.
15 لېياھ ئۇنىڭغا:
_ مېنىڭ ئېرىمنى تارتىۋالغىنىڭ يەتمەمدۇ؟ ئەمدى مېنىڭ ئوغلۇم
تېپىۋالغان دورا ئۆسۈملۈكنىمۇ تارتىۋېلىپ، مېنى بالا تۇغۇبتىن مەھرۇم
قىلماقچىمۇسەن؟ _ دەپ جاۋاس قايتۇردى.
راھىلە:
_ ئەگەر سەن ئوغلۇڭ تېپىۋالغان دورا ئۆسۈملۈكنى ماڭا بەرسەڭ،
بۈگۈن كېچە ياقۇپ سەن بىلەن بىللە بولسۇن، _ دېدى.
16 بۇ كۈنى كۈن پاتقاندا، ياقۇپ بۇغدايلىقتىن قايتىپ كەلگىنىدە، لېياھ
ئالدىغا چىقىپ ئۇنىڭغا:
_ بۈگۈن ئاخشام چوقۇم مەن بىلەن يېتىڭ. چۈنكى، ئوغلۇم تېپىۋالغان
دورا ئۆسۈملۈكنىڭ بەدىلىگە سىز بىلەن بۈگۈن كېچە بىر ئورۇندا بولۇش
ھوقۇقىغا ئېرىشتىم، _ دېدى. بۇڭا، ئۇ كېچە ياقۇپ لېياھ بىلەن بىللە ياتتى.
17 لېياھنىڭ دۇئاسى خۇداغا يەتتى. ئۇ يەنە ھامىلىدار بولۇپ، ياقۇپقا
9 8 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 0 3_باب
بەبىنچى ئوغۇلنى تۇغۇپ بەردى. 18 لېياھ: «خۇدا ماڭا ئەجىر قىلدى،
چۈنكى مەن ئۆز دېدىكىمنى ئېرىمگە بەردىم» دېدى. بۇڭا، ئۇ بالىنىڭ
ئىسمىنى ئىسساكار [ئاھاڭ جەھەتتە «ئەجىر»] دەپ قويدى.
19 لېياھ يەنە ھامىلىدار بولۇپ، ياقۇپقا ئالتىنچى ئوغۇلنى تۇغۇپ بەردى.
20 ئۇ: «خۇدا ماڭا قىممەتلىك سوۋغات بەردى. ئەمدى ئېرىم ماڭا ياخشى
مۇئامىلە قىلىدۇ. چۈنكى، مەن ئۇنىڭغا ئالتە ئوغۇل تۇغۇپ بەردىم» دېدى.
بۇڭا، ئۇ بالىنىڭ ئىسمىنى زەبۇلۇن [ئاھاڭ جەھەتتە «سوۋغات»] دەپ
قويدى. 21 ئۇنىڭدىن كېيىن، ئۇ بىر قىز تۇغدى ۋە ئۇنىڭ ئىسمىنى دىنا دەپ
قويدى.
22 كېيىن، خۇدا راھىلەنى ياد ئېتىپ، دۇئاسىنى ئىجابەت قىلىپ، ئۇنى
پەرزەنت يۈزى كۆرىدىغان قىلدى. 23 ئۇ ھامىلىدار بولۇپ، بىر ئوغۇل تۇغدى.
ئۇ: «خۇدا ماڭا ئوغۇل بېرىپ، مېنى نومۇستىن خالاس قىلدى.
24 پەرۋەردىگاردىن يەنە بىر ئوغۇل تىلەيمەن» دېدى. بۇڭا، ئوغلىنىڭ
ئىسمىنى يۈسۈپ [ئاھاڭ جەھەتتە «يەنە بەرسۇن»] دەپ قويدى.
ياقۇپنىڭ بېيىپ كېتىشى
25 راھىلە يۈسۈپنى تۇغقاندىن كېيىن، ياقۇپ لابانغا:
_ ماڭا رۇخسەت قىلىڭ. ئۆز يۇرتۇمغا قايتاي. 26 ئايال ۋە بالا_
چاقىلىرىمنى ئېلىپ كېتىشىمگە رۇخسەت قىلىڭ. ئۇلار مېنىڭ سىزگە
ئىشلەپ بەرگەن ئىش ھەققىم بولسۇن. مېنىڭ سىزگە قانداق تىرىشىپ
ئىشلىگىنىم ئۆزىڭىزگە مەلۇم، _ دېدى.
27 لابان ئۇنىڭغا:
_ سەن مەندىن خۇبال بولساڭ، مېنىڭ يېنىمدىن ئايرىلما. مەن ھازىر
باي بولۇپ كەتتىم. پەرۋەردىگارنىڭ ماڭا بەخت ئاتا قىلغانلىقى سېنىڭ
0 3_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 0 9
يېنىمدا بار بولغىنىڭدىن ئىكەنلىكىنى پال ئېچىش ئارقىلىق تونۇپ يەتتىم.
28 ئېيتقىن، قانچىلىك ھەق سورىساڭ، جەزمەن بۇنچىلىك بېرىمەن، _
دېدى.
29 ياقۇپ مۇنداق جاۋاس بەردى:
_ مېنىڭ قانداق جان تىكىپ ئىشلىگەنلىكىم، ئەجرىم بىلەن قوي_
كالىلىرىڭىزنىڭ قانداق كۆپىيىپ كەتكەنلىكى ئۆزىڭىزگە ئايان. 30 مەن
كېلىشتىن ئىلگىرى، سىزنىڭ قول_ئىلكىڭىزدە ئانچە يوق ئىدى، ھازىر
بايلىقىڭىز بۇنچە كۆپەيدى. پەرۋەردىگار مېنىڭ يېنىڭىزدا بولغىنىمدىن
سىزگە بەخت ئاتا قىلدى. ئەمدى مەن ئۆز ئائىلەمنى ئويلىشىم كېرەك، _
دەپ جاۋاس قايتۇردى.
31 _ ئەمىسە، ساڭا نېمە بېرىشىم كېرەك؟ _ دەپ سورىدى لابان.
ياقۇپ مۇنداق جاۋاس بەردى:
_ ماڭا ئىش ھەققى كېرەك ئەمەس ئەگەر تۆۋەندىكى بۇ تەكلىپىمگە
قوبۇلسىڭىز، چارۋىلىرىڭىزنى داۋاملىق باقاي. 32 تەكلىپىم مۇنداق: بۈگۈن
چارۋىلىرىڭىزنىڭ ئارىسىغا كىرىپ، تاغىل، چىپار ۋە قارا قويلارنى ھەمدە
چىپار ۋە تاغىل ئۆچكىلەرنى ئايرىپ چىقاي. بۇلار مېنىڭ ئىش ھەققىم
بولسۇن. 33 كەلگۈسىدە سىزگە سەمىمىيلىكىمنى مۇنداق كۆرسەتمەكچىمەن:
سىز مېنىڭ ئىش ھەققىمنى تەكشۈرۈپ كەلگىنىڭىزدە، ئەگەر مېنىڭ
چارۋىلىرىمنىڭ ئىچىدە تاغىل ۋە چىپار بولمىغان ئۆچكە ياكى قارا بولمىغان
قويلارنى ئۇچراتسىڭىز، ئۇلارنى ئوغرىلاپ كېلىنگەن دەپ بىلەلەيسىز.
34 لابان:
_ سېنىڭ تەكلىپىڭگە قوبۇلدۇم، دېگىنىڭدەك بولسۇن _ دېدى.
35 بىراق بۇ كۈنى، لابان ئەسلى ياقۇپقا تېگىشلىك بولغان تاغىل ۋە چىپار
ئەركەك ئۆچكىلەر بىلەن چىپار ۋە ئاق رەڭ ئارىلابقان چىشى ئۆچكىلەرنى
ھەمدە بارلىق قارا قويلارنى ئاستىرتىن ئايرىپ چىقىپ، ئۆز ئوغۇللىرىغا
1 9 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 1 3_باب
باقتۇردى. 36 ئاندىن، ئۇ بۇ ماللارنى ياقۇپتىن ئۈ كۈنلۈك يىراقلىقتىكى بىر
جايغا ئېلىپ كەتتى. ياقۇپ لاباننىڭ قالغان پادىلىرىنى باقتى.
37 بۇنى بىلگەن ياقۇپ تېرەك، بادام ۋە چىنار دەرەخلىرىدىن كۆك
باخلارنى كېسىپ، قوۋزىقىنى تاغىل بەكىلدە، يەنى بىر يولىدا قوۋزاق بار،
يەنە بىر يولىدا قوۋزاق يوق قىلىپ سويدى. 38_39 ئۇ بۇ باخلارنى ماللارنىڭ
ئوقۇرلىرىغا، يەنى ماللارنىڭ ئالدىغا سانجىپ قويدى. ماللار سۇ ئىچكىلى
كەلگەندە، بۇ يەردە جۈپلىشىپ قالاتتى. ماللار باخلارنىڭ ئالدىدا
جۈپلەبسە، تاغىل ۋە چىپار قوزىلارنى تۇغاتتى. 40 ياقۇپ ئۇلارنى
قالغانلاردىن ئايرىپ قويدى. ئۇ قالغانلارنى لاباننىڭ تاغىل ۋە قارا قويلىرىغا
قارىتىپ قويۇپ ئۇرۇقلاندۇردى. بۇنداق قىلىپ، ياقۇپ ئۆز پادىلىرىنى
كۆپەيتتى ھەمدە لاباننىڭ پادىلىرىدىن ئايرىدى. 41 ساغلام ماللار جۈپلەبسە،
ياقۇپ باخلارنى ئۇلارنىڭ ئالدىدىكى ئوقۇرغا سانجىپ قوياتتى، ماللار بۇ
باخلارنىڭ يېنىدا جۈپلىشەتتى. 42 لېكىن، تېنى ئاجىز ماللار جۈپلەبسە،
باخلارنى سانجىمايتتى. ئۇزۇن ئۆتمەي، ئورۇق ماللار لابانغا قېلىپ، سېمىز
ماللار ياقۇپقا ئۆتتى. 43 بۇنداق قىلىپ، ياقۇپ بارغانسېرى بېيىپ، نۇرغۇن
قوي پادىلىرى، ئەر_ئايال قۇللار، تۆگە ۋە ئېشەكلەرگە ئىگە بولدى.
ياقۇپنىڭ لاباننىڭ يېنىدىن قېچىشى
1 ياقۇپ لاباننىڭ ئوغۇللىرىنىڭ: «ئاتىمىزنىڭ پۈتۈن مال_مۈلكىنى
ياقۇپ بۇلىۋالدى. ئۇنىڭ پۈتۈن بايلىقى بىزنىڭ ئاتىمىزغا
تەئەللۇق» دېگەنلىكىنى ئاڭلاپ قالدى. 2 ياقۇپ ئۆزىمۇ لاباننىڭ بۇرۇنقىدەك
دوستانە مۇئامىلە قىلمايۋاتقانلىقىنى سەزدى. 3 بۇ چاغدا، پەرۋەردىگار
ياقۇپقا: «سەن ئاتا_بوۋاڭ يابىغان يۇرتۇڭغا، يەنى ئۇرۇق_تۇغقانلىرىڭنىڭ
يېنىغا بار، مەن ساڭا يار بولىمەن» دېدى.
31
1 3_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 2 9
4 بۇنىڭ بىلەن، ياقۇپ راھىلە بىلەن لېياھقا ئادەم ئەۋەتىپ، ئۇلارنى ئۆزى
قوي باقىدىغان يەرگە كېلىپ، ئۆزى بىلەن كۆرۈبۈبنى بۇيرۇدى 5 ۋە
ئۇلارغا:
_ داداڭلارنىڭ ماڭا بۇرۇنقىدەك دوستانە مۇئامىلىدە بولمايۋاتقانلىقىنى
سېزىۋاتىمەن. لېكىن، ئاتام ئېتىقاد قىلىپ كەلگەن خۇدا ماڭا يار بولۇپ
كەلمەكتە. 6 سىلەرگە مەلۇمكى، مەن پۈتۈن كۈچۈم بىلەن ئاتاڭلارنىڭ
خىزمىتىنى قىلدىم. 7 لېكىن، ئۇ مېنى ئالداپ، ئىش ھەققىمنى ئون قېتىم
ئۆزگەرتتى. گەرچە ئۇ بۇنداق قىلغان بولسىمۇ، خۇدا ئۇنىڭ ماڭا زىيان
يەتكۈزۈبىگە يول قويمىدى. 8 لابان: «چىپار ماللار سېنىڭ ئىش ھەققىڭ»
دېگەندە، پۈتۈن ماللار چىپار قوزا تۇغدى، «تاغىل ماللار سېنىڭ ئىش
ھەققىڭ» دېگەندە، پۈتۈن ماللار تاغىل تۇغدى. 9 بۇنداق قىلىپ، خۇدا
ئاتاڭلارنىڭ ماللىرىنى ماڭا ئېلىپ بەردى.
10 بىر قېتىم، قويلار جۈپلىشىدىغان مەزگىلدە، مەن بىر چۈش كۆردۈم.
چۈبۈمدە، جۈپلىشىۋاتقان ئەركەك ئۆچكىلەرنىڭ ھەممىسىنىڭ تاغىل ياكى
چىپار ئىكەنلىكىنى كۆردۈم. 11 خۇدانىڭ پەرىشتىسى چۈبۈمدە: «ئەي
ياقۇپ» دېدى. مەن: «لەببەي» دېدىم. 12 ئۇ: «قارا، جۈپلىشىۋاتقان
ئەركەك ئۆچكىلەرنىڭ ھەممىسى تاغىل ۋە چىپار. مېنىڭ بۇنداق قىلىشىمنىڭ
سەۋەبى، لاباننىڭ ساڭا قىلغانلىرىنىڭ ھەممىسىنى كۆرۈپ تۇردۇم. 13 مەن
بولسام بەيتەلدە ساڭا كۆرۈنگەن خۇدادۇرمەن. سەن ئۇ يەردە بىر تابنى
ماڭا ئاتاپ، خاتىرە قىلىپ تىكلىدىڭ، ئۇنىڭ ئۈستىگە يا قۇيدۇڭ ۋە ئۇ يەردە
ماڭا قەسەم بەردىڭ. ئەمدى سەن ئۆز يۇرتۇڭغا قايتىپ كېتىشكە ھازىرلان»
دېدى.
14 راھىلە بىلەن لېياھ ياقۇپقا مۇنداق جاۋاس بەردى:
_ بىز بەرىبىر ئاتىمىزدىن بىرەر نەرسە مىراس ئالالمايمىز. 15 ئۇ بىزنى
تالانىڭ ئادىمى، دەپ قارايدۇ. ئۇ بىزنى ساتتى ۋە بىزنىڭ تويلۇقىمىزنىمۇ يەپ
3 9 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 1 3_باب
كەتتى. 16 خۇدا بىزنىڭ دادىمىزدىن سىزگە ئېلىپ بەرگەن بايلىق ئەسلى
دادىمىزغا ئەمەس، بەلكى بىزگە ۋە بىزنىڭ پەرزەنتلىرىمىزگە مەنسۇپ.
خۇدا سىزگە نېمە دېگەن بولسا، بۇنى قىلىڭ
17_18 بۇنىڭ بىلەن، ياقۇپ قانانغا، يەنى ئاتىسى ئىسھاقنىڭ يېنىغا
بېرىشقا ھازىرلاندى. ئۇ ئاياللىرى، بالا_چاقىلىرىنى تۆگىگە مىندۈرۈپ، پۈتۈن
مال_ۋارانلىرىنى ھەيدەپ، ئۆزىنىڭ پاددان_ئاررامدا توپلىغان مال_
مۈلۈكلىرىنى ئېلىپ قېچىپ كەتتى.
19 راھىلە ئاتىسى لاباننىڭ قوي قىرقىغىلى كەتكەنلىكىدىن پايدىلىنىپ،
ئۇنىڭ بۇتلىرىنى* ئوغرىلىۋالدى. 20 ياقۇپ لابانغا ئۇقتۇرماي، ئوغرىلىقچە يولغا
چىقتى. 21 ئۇ ئۆزىنىڭ بارلىق تەئەللۇقاتلىرىنى ئېلىپ ئالدىراپ قېچىپ، فىرات
دەرياسىدىن ئۆتۈپ، گىلىئاد ئېدىرلىقىغا قاراپ راۋان بولدى.
لاباننىڭ ياقۇپنى قوخلىشى
22 ئۈ كۈندىن كېيىن، لابانغا ياقۇپنىڭ قاچقانلىقى توغرىسىدا خەۋەر
يەتتى. 23 ئۇ ئۆز تۇغقانلىرىنى ئېلىپ، ياقۇپنى قوغلىدى ھەمدە يەتتە كۈندىن
كېيىن، گىلىئاد ئېدىرلىقىدا ياقۇپقا يېتىشتى. 24 بۇ كۈنى كېچىدە خۇدا
لاباننىڭ چۈبىدە كۆرۈنۈپ، ئۇنىڭغا: «ئېھتىيات قىل ياقۇپقا توسقۇنلۇق
قىلما» دېدى.
25 ياقۇپ چېدىرىنى گىلىئاد رايونىدىكى بىر تاغنىڭ ئۈستىگە قۇرغانىدى.
لابان ۋە ئۇنىڭ تۇغقانلىرىمۇ ياقۇپقا يېتىشىپ، چېدىرلىرىنى بۇ ئەتراپتا
تىكتى.
*19. بۇت _ ئېلىپ يۈرۈبكە بولىدىغان كىچىك تىپتىكى مەبۇد. راھىلە بۇتلارغا چوقۇنىدىغان
خەلق ئارىسىدا چوڭ بولغان بولۇپ، ئۇ چاغدا ئۇ ئۆز دىنىدىن تېخى پۈتۈنلەي قايتمىغانىدى.
26 لابان ياقۇپقا:
1 3_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 4 9
_ سەن نېمە ئۈچۈن مېنى ئالداپ، قىزلىرىمنى ئەسىرگە ئوخشاش
ئېلىپ كەتتىڭ؟ 27 نېمە ئۈچۈن گەپ_سۆز قىلماي، ئوغرىلىقچە قاچتىڭ؟
ئەگەر سەن ماڭا ئۇقتۇرۇپ قويغان بولساڭ، مەن سېنى چوقۇم خۇبال_
خۇراملىق بىلەن چىلتار چېلىپ، ناخشا ئېيتىپ، داقا_دۇمباق ئىچىدە
ئۇزىتىپ قويمامتىم؟ 28 ئەڭ بولمىغاندا، ماڭا نەۋرىلىرىم بىلەن قىزلىرىمنى
سۆيۈپ ئۇزىتىپ قويۇش پۇرسىتىنىمۇ بەرمىدىڭ. بۇنداق قىلىشىڭ بەكمۇ
ئەخمەقلىق بولدى 29 ئەسلىدە ئەدىبىڭنى بېرىدىغان كۈچۈممۇ بار ئىدى.
لېكىن، تۈنۈگۈن كېچە ئاتاڭ ئېتىقاد قىلىپ كەلگەن خۇدا ساڭا توسقۇنلۇق
قىلماسلىقىمنى ئېيتتى. 30 مەن ئۆز يۇرتۇڭنى سېغىنغانلىقىڭنى، ئائىلەڭگە
قايتماقچى بولغانلىقىڭنى چۈبىنىمەن. لېكىن، مېنىڭ بۇتلىرىمنى نېمىشقا
ئوغرىلاپ قاچتىڭ؟ _ دېدى.
31 ياقۇپ ئۇنىڭغا:
_ مەن سىزنى قىزلىرىڭىزنى قولۇمدىن زورلۇق بىلەن تارتىپ
كېتەرمىكىن دەپ ئويلاپ، ئىنتايىن قورقۇپ قاچقانىدىم. 32 لېكىن
بۇتلىرىڭىزغا كەلسەك، بۇتلىرىڭىز كىمدىن چىقسا، بۇ تىرىك قالمىسۇن
تۇغقانلىرىڭىز گۇۋاھ بولسۇن. قولىمىزدا ئۆزىڭىزگە تەۋە نېمە تاپسىڭىز، بۇنى
ئېلىپ كېتىڭ، _ دەپ جاۋاس قايتۇردى. چۈنكى، ياقۇپ راھىلەنىڭ ئاتىسى
لاباننىڭ بۇتلىرىنى ئوغرىلىۋالغانلىقىنى بىلمەيتتى.
33 لابان ئالدى بىلەن ياقۇپنىڭ چېدىرىغا كىرىپ ئاختۇردى. كېيىن، لېياھ
ۋە ئىككى دېدەكنىڭ چېدىرلىرىغا كىرىپ ئاختۇردى. بىراق، ھېچنېمە
تاپالمىدى. ئاندىن، ئۇ راھىلەنىڭ چېدىرىغا كىردى. 34 راھىلە ئاتىسىنىڭ
بۇتلىرىنى تۆگىدىكى خۇرجۇنغا يوبۇرۇپ قويۇپ، ئۆزى ئۈستىدە
ئولتۇرۇۋالغانىدى. لابان چېدىرنى ئاختۇرۇپ چىقىپ، ھېچ نەرسە تاپالمىدى.
35 راھىلە ئاتىسىغا:
_ خاپا بولماڭ دادا، مەن ئاي كۆرۈپ قالدىم. ئالدىڭىزدا ئۆرە تۇرغۇدەك
5 9 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 1 3_باب
ھالىم يوق، _ دېدى.
لاباننىڭ ئاختۇرمىغان يېرى قالمىدى، لېكىن بۇتلارنى تاپالمىدى.
36 بۇنىڭ بىلەن، ياقۇپ دەرغەزەپكە كېلىپ لابانغا مۇنداق دېدى:
_ سىز مېنىڭ كەينىمدىن بۇنچە قوغلاپ كەلگۈدەك، مەن زادى نېمە
گۇناھ قىلدىم، قايسى قائىدە_نىزامغا خىلاپلىق قىلدىم؟ 37 پۈتۈن يۈك_
تاقلىرىمنى ئاختۇرۇپ چىقتىڭىز، زادى بىرەر نەرسىڭىزنى تاپتىڭىزمۇ؟ قېنى،
ئۇنى چىقىرىپ، سىزنىڭمۇ مېنىڭمۇ تۇغقانلىرىمىزنىڭ ئالدىدا كۆرسىتىڭ
كۆپچىلىك كۆرۈپ بېقىپ، ئارىمىزدا كىمنىڭ ھەق، كىمنىڭ ناھەقلىقىگە
ھۆكۈم قىلسۇن. 38 مەن سىزنىڭ يېنىڭىزدا بولغان يىگىرمە يىل ئىچىدە قوي،
ئۆچكىلىرىڭىزدىن بالا تابلىغىنىمۇ يوق، بىرەرسىنى يېگىنىممۇ يوق.
39 يىرتقۇ ھايۋانلار ئۆلتۈرۈۋەتكەن قويلارنىمۇ سىزگە ئەكېلىپ كۆرسەتمەي،
ئۆزۈمنىڭ قويلىرىمدىن سەپلەپ قويدۇم. كېچىسى بولسۇن، كۈندۈزى
بولسۇن، قويلارنى ئوغرى ئالسا، ماڭا تۆلەتتىڭىز. 40 مەن ھەمىشە كۈندۈزى
ئىسسىقنىڭ دەردىنى تارتسام، كېچىسى سوغۇقنىڭ دەردىدىن كېچىچە
كۆزۈمنى يۇمالمىدىم. 41 يىگىرمە يىلدىن بۇيان سىزگە مانا بۇنداق ئىشلەپ
كەلدىم. ئىككى قىزىڭىزنى ئېلىش ئۈچۈن ئون تۆت يىل، پادىلار ئۈچۈن ئالتە
يىل ئىشلىدىم. بۇنداق بولسىمۇ، ئىش ھەققىمنى ئون قېتىم ئۆزگەرتتىڭىز
42 بوۋام ئىبراھىم ئېتىقاد قىلغان، ئاتام ئىسھاق ئىخلاسمەن بولۇپ كەلگەن
خۇدا ماڭا يار بولمىغان بولسا، سىز مېنى چوقۇم قۇرۇق قول قايتۇرغان
بولاتتىڭىز. لېكىن خۇدا مېنىڭ دەردىمنى، جاپالىق ئەجرىمنى كۆرۈپ،
تۈنۈگۈن كېچە سىزنى ئەيىبلىدى.
ياقۇپنىڭ لابان بىلەن كېلىشىم تۈزۈغى
43 لابان ياقۇپقا جاۋابەن:
1 3_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 6 9
_ بۇ قىزلار مېنىڭ قىزلىرىم، بۇ بالىلار بولسا مېنىڭ نەۋرىلىرىم. قويلارمۇ
مېنىڭ قويلىرىم، كۆز ئالدىڭدىكى نەرسىلەرنىڭ ھەممىسى مېنىڭ. مەن
قىزلىرىم بىلەن نەۋرىلىرىمنى ئېلىپ قالالمىغاندىكىن، 44 بىزنىڭ بىر كېلىشىم
تۈزگىنىمىز تۈزۈكتەك تۇرىدۇ. تۈزگەن كېلىشىمىمىزنى ئۇنتۇپ قالماسلىقىمىز
ئۈچۈن، بۇ يەرگە تاش دۋىلەيلى، _ دېدى.
45_46 بۇنىڭ بىلەن، ياقۇپ قولىغا چوڭ بىر تابنى ئېلىپ، ئۇنى تىكلەپ
قويدى ۋە تۇغقانلىرىغا تاش يىغدۇرۇپ، دۋە قىلىپ قويدى. كېيىن كۆپچىلىك
تاش دۋىسىنىڭ يېنىدا تاماق يېيىشتى. 47 لابان ئۆز تىلىدا بۇ يەرنى جەگار_
ساخادۇتا دەپ ئاتىدى. ياقۇپ ئۆز تىلىدا گالېئاد [ئىككىلى سۆزنىڭ مەنىسى
«كېلىشىمنى ئەسلىتىدىغان دۋە»] دەپ ئاتىدى.
48 لابان ياقۇپقا:
_ بۇنىڭدىن كېيىن، بۇ تاش دۋىسى ئىككىمىزنىڭ ئوتتۇرىسىدىكى
كېلىشىمنى ئەسلىتىش خاتىرىسى بولسۇن، _ دېدى. مانا بۇ، ئۇ يەرنىڭ
«گالېئاد» دەپ ئاتىلىشىنىڭ سەۋەبىدۇر.
49 لابان يەنە:
_ بىز ئايرىلغاندىن كېيىن، پەرۋەردىگار ئۈستىمىزدىن كۆزىتىپ تۇرسۇن،
_ دېدى. بۇڭا، بۇ جاي مىسپاھ [مەنىسى «كۆزىتىش مۇنارى»] ئاتالدى.
50 لابان كەينىدىن:
_ ئەگەر سەن قىزلىرىمغا يامان مۇئامىلە قىلساڭ ياكى ئۇلارنىڭ
ئۈستىگە خوتۇن ئالساڭ، بابقىلار بىلمىگەن تەقدىردىمۇ، ئېسىڭدە
بولسۇنكى، خۇدا بىزنى كۆزىتىپ تۇرىدۇ. 51 مەن ئىككىمىزنىڭ ئوتتۇرىسىدا بۇ
تابلارنى دۋىلىدىم ھەم بۇ تابنى تۈۋرۈك قىلىپ تىكلىدىم. 52 بۇ بىزگە گۇۋاھ
بولسۇنكى: مەن ھەرگىز بۇلاردىن ھالقىپ ئۆتۈپ، ساڭا زىيانكەبلىك
قىلمايمەن، سەنمۇ بۇلاردىن ھالقىپ ئۆتۈپ ماڭا زىيانكەبلىك قىلمايسەن.
53 ئىككىمىزنىڭ ئارىسىدا ئىبراھىم، ناھور ۋە ئۇلارنىڭ ئاتىسى ئېتىقاد قىلغان
7 9 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 2 3_باب
خۇدا ھۆكۈم قىلسۇن، _ دېدى.
بۇنىڭ بىلەن، ياقۇپ بۇ كېلىشىمگە ۋاپا قىلىش ئۈچۈن، ئۆز ئاتىسى
ئىسھاق ئىخلاسمەن بولۇپ كەلگەن خۇدانىڭ نامى بىلەن قەسەم قىلدى.
54 ئاندىن، ئۇ تاغدا مال بوغۇزلاپ، قۇربانلىق قىلدى ھەمدە تۇغقانلىرىنى
تەكلىپ قىلىپ، ئۇلار بىلەن ھەمداستىخان بولدى. تاماقتىن كېيىن، ئۇلار بۇ
يەردە قوندى. 55 ئەتىسى تاڭ سەھەردە، لابان نەۋرىلىرى ۋە قىزلىرىنى
سۆيۈپ، ئۇلارغا بەخت تىلەپ، ئۆيىگە قايتتى.
ياقۇپنىڭ ئەساۋنىڭ ئالدىغا خىزمەتچىلىرىنى ئەۋەتىشى
1 ياقۇپ سەپىرىنى داۋاملابتۇرۇۋاتقاندا، يول ئۈستىدە ئۇنىڭغا
خۇدانىڭ پەرىشتىلىرى ئۇچرىدى. 2 ياقۇپ ئۇلارنى كۆرۈپ: «بۇ
يەر خۇدانىڭ دەرگاھى* ئىكەن» دېدى ۋە ئۇ جاينىڭ ئىسمىنى ماھانائىم
[مەنىسى «ئىككى دەرگاھ»] دەپ ئاتىدى.
3 ياقۇپنىڭ ئاكىسى ئەساۋ ئىدوم، يەنى سەئىر رايونىدا تۇرۇۋاتاتتى. ياقۇپ
ئۇنىڭ ئالدىغا خەۋەرچى ئەۋەتىپ، 4 ئۇلارغا مۇنداق بۇيرۇدى:
_ ئاكام ئەساۋغا مۇنداق دەڭلار: «كەمىنىلىرى ياقۇپتىن سالام
ئۇنىڭدىن سىزگە مۇنداق خەۋەر بار: 'مەن لاباننىڭ يېنىدا تا ھازىرغىچە
تۇرۇپ، ئەمدى قايتىپ كەلدىم. 5 مەندە كالا، قوي، ئۆچكە، ئېشەك ۋە قۇللار
بار. ياخشى بولۇپ قالايلى' دەپ، ئالدىڭىزغا خەۋەرچىلىرىمنى ئەۋەتتىم»
6 ياقۇپنىڭ خەۋەرچىلىرى قايتىپ كېلىپ، ئۇنىڭغا:
*2. دەرگاھ _ ياقۇپ ئىككى پەرىشتىنىڭ بۇ يەرگە ئورۇنلابقانلىقىنى كۆرۈپ، بۇ مۇھىم ئورۇننى
«ئىككى دەرگاھ» دەپ ئاتاش ئارقىلىق، ئۆزىنىڭ خۇدانىڭ كاپالىتىگە ئېرىشىدىغانلىقىدىن خەۋەردار
ئىكەنلىكىنى ئىپادىلىگەن.
_ بىز ئاكىڭىز ئەساۋ بىلەن كۆرۈبتۇق. ئۇ تۆت يۈز ئادەمنى ئېلىپ، سىز
32
2 3_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 8 9
بىلەن كۆرۈبكىلى يولغا چىقتى، _ دەپ جاۋاس بەردى.
7 ياقۇپ قورقۇنچ ۋە تەبۋىش ئىچىدە ئۆز ئادەملىرىنى ئىككى توپقا بۆلدى
ھەمدە قوي، ئۆچكە، كالا ۋە تۆگىلەرنىمۇ ئىككىگە ئايرىدى. 8 ئۇ «ئەگەر
ئەساۋنىڭ ئادەملىرى بىر توپقا ھۇجۇم قىلسا، يەنە بىر توپ قېچىپ قۇتۇلۇپ
قالار» دەپ ئويلىدى.
9 ئاندىن، ياقۇپ مۇنداق دۇئا قىلدى:
_ ئى بوۋام ئىبراھىم بىلەن ئاتام ئىسھاق ئېتىقاد قىلىپ كەلگەن خۇدا،
دۇئايىمغا قۇلاق سالغايسەن ئى پەرۋەردىگار، سەن مېنى يۇرتۇمغا ھەمدە
تۇغقانلىرىمنىڭ يېنىغا قايتىشقا بۇيرۇغان ۋە ھەممە ئىشلىرىمنى ئوڭ قىلىپ
بېرىدىغانلىقىڭنى ئېيتقانىدىڭ. 10 مەن سېنىڭ مەندەك خىزمەتكارىڭغا
كۆرسەتكەن بارلىق مېھرىبانلىقىڭ ۋە ۋاپادارلىقىڭغا لايىق ئەمەسمەن. بۇرۇن
مەن ئىئوردان دەرياسىدىن ئۆتكىنىمدە، قولۇمدا پەقەت بىر ھاسىلا بار ئىدى.
ئەمدى بۇ ئىككى توپ كىشىنى بابلاپ قايتىۋاتىمەن. 11 مېنى ئاكام ئەساۋنىڭ
قولىدىن قۇتقۇزغايسەن. مەن ئۇنىڭ مېنى، ھەتتا خوتۇن، بالا_
چاقىلىرىمنىمۇ ئۆلتۈرۈۋېتىشىدىن قورقىمەن. 12 ھەممە ئىشلىرىمنى ئاسان
قىلىدىغانلىقىڭ ۋە ماڭا دېڭىز ساھىلىدىكى قۇمدەك ھەددى_ھېسابسىز
نۇرغۇن ئەۋلاد بېرىدىغانلىقىڭ توغرىسىدا قىلغان ۋەدەڭنى ئېسىڭدە
تۇتقايسەن.
13_15 ياقۇپ ئۇ يەردە بىر كېچە قونۇپ، ئۆز مېلىنىڭ بىر قىسمىنى،
يەنى ئىككى يۈز ئۆچكە، يىگىرمە تېكە، ئىككى يۈز ساغلىق قوي، يىگىرمە
قوچقار، بوتىلاقلىرى بىلەن قوبۇپ ئوتتۇز چىشى تۆگە، قىرىق ئىنەك، ئون
بۇقا، يىگىرمە مادا ئېشەك ۋە ئون ھاڭگا ئېشەكنى ئاكىسى ئەساۋغا سوۋغات
قىلىشقا تاللىدى. 16 ئۇ بۇ ماللارنى ئايرىم_ئايرىم پادا قىلىپ، ھەر بىر توپ
پادىغا خىزمەتچى تەيىنلەپ، ئۇلارغا:
9 9 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 2 3_باب
_ سىلەر ئالدىمدا مېڭىۋېرىڭلار. ھەربىر توپ پادىنىڭ ئارىسىدا بەلگىلىك
ئارىلىق قويۇپ ھەيدەڭلار، _ دېدى.
17 ئۇ يول بابلاپ ماڭغان خىزمەتچىسىگە:
_ ئاكام ئەساۋ ساڭا ئۇچرىغاندا، ئەگەر: «خوجايىنىڭ كىم؟ قەيەرگە
بارىسەن، ئالدىڭدىكى بۇ ماللار كىمنىڭ؟» دەپ سورىسا، 18 سەن: «بۇلار
خىزمەتكارىڭىز ياقۇپنىڭ. بۇ بولسا ئۇنىڭ خوجايىنى ئەساۋغا قىلغان
سوۋغىتى. ئۆزى كەينىمىزدە كېلىۋاتىدۇ» دەپ جاۋاس بەرگىن، _ دېدى.
19_20 ئۇ ئىككىنچى، ئۈچىنچى ۋە بابقا پادىلىرىنى ھەيدىگەنلەرنىڭ
ھەممىسىگە:
_ سىلەر ئەساۋغا ئۇچرىغاندا: «خىزمەتكارىڭىز ياقۇپ كەينىمىزدە
كېلىۋاتىدۇ» دېيىشىڭلار كېرەك، _ دەپ بۇيرۇدى.
ياقۇپ ئىچىدە «مەن بۇ سوۋغاتلار بىلەن ئۇنىڭ ئاچچىقىنى ياندۇرسام،
كۆرۈبكەن چېغىمىزدا ئۇ بەلكىم مېنى كەچۈرۈۋېتەر» دەپ ئويلىدى.
21 بۇنىڭ بىلەن، ئۇ سوۋغات ئېلىپ ماڭغۇچىلارنى ئاۋۋال يولغا
سېلىۋېتىپ، كېچىنى بۇ يەردە ئۆتكۈزدى.
ياقۇپنىڭ خۇدا بىلەن چېلىشىشى
22 بۇ كۈنى كېچىدە، ياقۇپ ئورنىدىن تۇرۇپ، ئىككى ئايالى، ئىككى
كىچىك خوتۇنى ۋە ئون بىر پەرزەنتىنى ئېلىپ ياببۇك دەرياسىدىن ئۆتتى.
23 ئۇلارنى سۇدىن ئۆتكۈزگەندىن كېيىن، ھەممە تەئەللۇقاتلىرىنىمۇ قاربى
تەرەپكە ئۆتكۈزۈۋەتتى. 24 ئۆزى بولسا بۇ تەرەپتە يالغۇز قالدى. ئاندىن، بىر
كىشى كېلىپ ياقۇپ بىلەن تاڭ ئاتقۇچە چېلىشتى. 25 ئۇ كىشى ياقۇپنى
يېڭەلمەيدىغانلىقىغا كۆزى يېتىپ، ئۇنىڭ ساغرىسىغا تېگىپ قويدى. بۇنىڭ
بىلەن، ياقۇپنىڭ سۆڭگىچى ئورنىدىن چىقىپ كەتتى.
2 3_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 100
26 ئۇ كىشى:
_ تاڭ ئاتاي دەپ قالدى، مېنى قويۇپ بەر _ دېدى.
_ سەن ماڭا بەخت ئاتا قىلمىغۇچە، قويۇپ بەرمەيمەن، _ دېدى
ياقۇپ.
27 ئۇ كىشى ئۇنىڭدىن:
_ ئىسمىڭ نېمە؟ _ دەپ سورىدى.
_ ئىسمىم ياقۇپ،* _ دەپ جاۋاس بەردى ئۇ.
28 ھېلىقى كىشى يەنە:
_ بۇنىڭدىن كېيىن ئىسمىڭ ياقۇپ ئەمەس، ئىسرائىل [مەنىسى «خۇدا
بىلەن چېلىشتى»] بولسۇن. چۈنكى، سەن خۇدا ۋە ئىنسان بىلەن چېلىشىپ
بۆھرەت قازاندىڭ، _ دېدى.
29 ياقۇپ ئۇنىڭدىن:
_ ئېيتقىن، سېنىڭ ئىسمىڭ نېمە؟ _ دەپ سورىدى.
ھېلىقى كىشى:
_ ئىسمىمنى سورىما، _ دەپلا، ياقۇپقا بەخت ئاتا قىلدى.
30 ياقۇپ:
_ مەن خۇدا بىلەن يۈزمۇيۈز كۆرۈبكەن بولساممۇ، جېنىم ساق قالدى
_ دېدى.
بۇنىڭ بىلەن، ئۇ بۇ يەرنىڭ نامىنى پېنىئەل [مەنىسى «خۇدانىڭ يۈزى»]
دەپ ئاتىدى. 31 ياقۇپ پېنىئەلدىن يولغا چىققاندا، كۈن چىققانىدى. ئۇنىڭ
سۆڭگىچى ئورنىدىن چىقىپ كەتكەچكە، ئاقساپ ماڭاتتى. 32 بۇ سەۋەبتىن،
ئىسرائىللار تا بۈگۈنگىچە ھايۋانلارنىڭ ساغرىسىنىڭ پېيىنى يېمەيدۇ، چۈنكى
*27. ياقۇپ _ مەنىسى «ئالدامچى».
خۇدا ياقۇپنىڭ ساغرىسىغا تەگكەن.
101 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 3 3_باب
ياقۇپنىڭ ئەساۋ بىلەن ئۇچرىشىشى
1 ياقۇپ ئەساۋنىڭ تۆت يۈز كىشىنى ئېلىپ كېلىۋاتقانلىقىنى
كۆرۈپ، پەرزەنتلىرىنى لېياھ، راھىلە ۋە ئىككى كىچىك خوتۇنىغا
بۆلۈپ بەردى. 2 ئۇ ئىككى كىچىك خوتۇنىنى بالىلىرى بىلەن بىرىنچى سەپتە،
لېياھنى بالىلىرى بىلەن ئىككىنچى سەپتە ماڭدۇردى. ئەڭ كەينىدە، راھىلە
بىلەن يۈسۈپنى ماڭدۇردى. 3 ياقۇپ ئۆزى ئۇلارنىڭ ئالدىدا ماڭدى. ئۇ
ئاكىسىنىڭ ئالدىغا كەلگەندە، بېشى يەرگە تەگكۈدەك يەتتە قېتىم ئېگىلىپ
تەزىم قىلدى.
4 ئەساۋ ئۇنىڭ ئالدىغا يۈگۈرۈپ بېرىپ، قۇچاقلاپ سۆيۈپ كەتتى، ھەر
ئىككىسى يىغلىشىپ كۆرۈبتى. 5 ئەساۋ ئەتراپىغا قاراپ، ئاياللار ۋە بالىلارنى
كۆرۈپ:
_ يېنىڭدىكى بۇ كىشىلەر كىم بولىدۇ؟ _ دەپ سورىدى.
ياقۇپ:
_ خۇدا كەمىنىلىرىگە ياخشىلىق قىلىپ، بۇ بالىلارنى تەقدىم قىلدى، _
دەپ جاۋاس بەردى.
6 ئاندىن، ئىككى كىچىك خوتۇنى بالىلىرىنى بابلاپ ئالدىغا ئۆتۈپ،
ئەساۋغا ئېگىلىپ تەزىم قىلدى. 7 كەينىدىن، لېياھ ۋە ئۇنىڭ بالىلىرى، ئاخىردا
يۈسۈپ بىلەن راھىلەمۇ ئۇنىڭ ئالدىغا ئۆتۈپ، ئېگىلىپ تەزىم قىلدى.
8 ئەساۋ يەنە:
_ پادىلارنى ئالدىڭدا ماڭدۇرۇبتىكى مەقسىتىڭ نېمە؟ _ دەپ
سورىدى.
_ مەقسىتىم _ ياخشى بولۇپ قالايلى، دەپ ئەۋەتكەن سوۋغىتىمدۇر،
_ دېدى ياقۇپ.
9 بىراق، ئەساۋ:
33
3 3_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 102
_ ئۇكام، مېنىڭ توققۇزۇم تەل. بۇ نەرسىلەر ئۆزۈڭدە قالسۇن، _ دېدى.
10 _ ياق، مېنىڭ يۈزۈمنى قىلساڭ، سوۋغىتىمنى قوبۇل قىلغايسەن.
سەن مېنى خۇباللىق بىلەن قاربى ئالدىڭ، دىدارىڭنى كۆرگىنىمدە،
خۇدانىڭ دىدارىنى كۆرگەندەك بولدۇم. 11 مېنىڭ ساڭا ئېلىپ كەلگەن
سوۋغىتىمنى قوبۇل قىلغايسەن، خۇدا ماڭا مېھرىبانلىق قىلىپ كەلمەكتە. ئۇ
ماڭا ئېھتىياجلىق بولغانلىرىمنىڭ ھەممىسىنى بېغىشلىدى، _ دېدى ياقۇپ.
ياقۇپ ئەساۋدىن سوۋغىتىنى قوبۇل قىلىشنى قايتا_قايتا تەلەپ
قىلغاچقا، ئەساۋ ئاخىر نائىلاج قوبۇل قىلدى.
12 _ ئەمىسە ماڭايلى مەن سەن بىلەن بىللە ماڭاي، _ دېدى ئەساۋ.
13 بىراق، ياقۇپ:
_ سەن بىلىسەن، بالىلىرىم يول ئازابىدىن بەك ئاجىزلاپ كەتتى، بۇ
موزاي، قوزىلار تېخى سۈتتىن ئايرىلمىغان. بۇڭلابقا، ئۇلاردىن خەۋەر
ئېلىشىم كېرەك. ئەگەر يەنە بىر كۈنلا ماڭىدىغان بولساق، ھەممە كالا، قويلار
ھالاك بولىدۇ. 14 سەن ئالدىمىزدا مېڭىپ تۇر. كالا، قوي ۋە بالىلار قانچىلىك
ماڭالىسا، مەنمۇ بۇنچىلىك مېڭىپ، سەن بىلەن سەئىردە كۆرۈبەي، _
دەپ جاۋاس قايتۇردى.
15 _ ئۇنداق بولسا، مەن ئادەملىرىمدىن بىرنەچچىنى ساڭا ياردەمگە
قالدۇرۇپ كېتەي، _ دېدى ئەساۋ.
لېكىن، ياقۇپ:
_ ئۇنىڭمۇ ھاجىتى يوق. ئىككىمىزنىڭ ياخشى بولۇپ قالغىنى كۇپايە،
_ دەپ جاۋاس قايتۇردى.
16 بۇنىڭ بىلەن، ئەساۋ بۇ كۈنىلا يولغا چىقىپ، سەئىرگە قايتتى.
17 ياقۇپ بولسا سۇككوت يېزىسىغا بېرىپ، ئۇ يەردە ئۆزىگە ئۆي، ماللىرىغا
لاپاس سالدى. بۇڭا، ئۇ يەرنىڭ ئىسمى سۇككوت [مەنىسى «لاپاس»] دەپ
ئاتالدى.
103 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 4 3_باب
18 ياقۇپ پاددان_ئاررامدىن قانان رايونىدىكى بەكەم بەھىرىگە ئامان_
ئېسەن قايتىپ كېلىپ، بەھەر ئەتراپىدىكى تۈزلەڭلىككە چېدىرلىرىنى
تىكتى. 19 ئۇ بۇ يەرنى ھامۇرنىڭ ئوغۇللىرىدىن يۈز كۈمۈش تەڭگىگە
سېتىۋالدى. (بەكەم ھامۇرنىڭ ئوغۇللىرىنىڭ بىرى ئىدى.) 20 ئۇ بۇ يەردە
قۇربانلىق سۇپىسى ياساپ، ئۇنىڭغا ئەل_ئەلوھىي_ئىسرائىل [مەنىسى
«ئىسرائىل ئىبادەت قىلغان خۇدا»] دەپ نام قويدى.
غەكەمنىڭ دىنانىڭ نومۇسىغا تېگىشى
1 بىر كۈنى، ياقۇپنىڭ لېياھتىن بولغان قىزى دىنا يەرلىك
قانانلىقلارنىڭ قىزلىرى بىلەن كۆرۈبكىلى چىقتى. 2 ئۇ يەرنىڭ
قەبىلە بابلىقى ھىۋىلاردىن بولغان ھامۇرنىڭ بەكەم ئىسىملىك بىر ئوغلى بار
ئىدى. ئۇ دىنانى كۆرۈپ، تۇتۇۋېلىپ نومۇسىغا تەگدى. 3 ئۇنىڭغا كۆيۈپ
قېلىپ، مۇھەببەت ئىزھار قىلدى. 4 ئۇ ئاتىسى ھامۇردىن:
_ قانداقلا بولمىسۇن، مۇبۇ قىزنى خوتۇنلۇققا ئېلىپ بەر، _ دەپ
تەلەپ قىلدى.
5 ياقۇپ قىزىنىڭ نومۇسىنىڭ بۇزۇلغانلىقىدىن خەۋەر تاپتى. لېكىن، ئۇ
چاغدا ئۇنىڭ ئوغۇللىرى يايلاقتا مال بېقىۋاتقاچقا، ئۇ داۋراڭ سالماي، ئۇلارنىڭ
كېلىشىنى كۈتتى. 6 بەكەمنىڭ ئاتىسى ھامۇر ياقۇپنىڭ ئالدىغا قىزىنى سوراپ
كەلگەندە، 7 ياقۇپنىڭ ئوغۇللىرى يايلاقتىن يېڭىلا كەلگەنىدى. ئۇلار بۇ
ئىشتىن خەۋەر تېپىپ، قاتتىق غەزەپكە كەلدى ھەم بەكەمنىڭ ياقۇپنىڭ
قىزىنىڭ نومۇسىغا تېگىشى پۈتۈن ئىسرائىل قەبىلىسىنى ھاقارەتلەيدىغان، يۈز
بېرىشكە تېگىشلىك بولمىغان سەت ئىش، دەپ قارىدى. 8 ھامۇر ئۇلارغا:
_ ئوغلۇم بەكەم قىزىڭلارنى ياخشى كۆرۈپ قاپتۇ. ئۇنىڭ ئۇنى نىكاھىغا
ئېلىشىغا رۇخسەت قىلغايسىلەر. 9 بىز ئىككى قەبىلە قۇدا بولايلى. سىلەرنىڭ
34
4 3_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 104
قىزلىرىڭلارنى بىز ئالايلى، بىزنىڭ قىزلىرىمىزنى سىلەر ئېلىڭلار. 10 بۇنداق
قىلىپ، سىلەر بىزنىڭ يۇرتىمىزدا خالىغان يېرىڭلاردا ئولتۇرۇپ، ئەركىن
ئوقەت قىلىپ، يەر_زېمىن سېتىۋالساڭلار بولۇۋېرىدۇ، _ دېدى.
11 ئارقىدىن، بەكەم ئۆزى دىنانىڭ ئاتىسى ۋە قېرىندابلىرىدىن مۇنداق
دەپ ئىلتىماس قىلدى:
_ سىلەرنىڭ كۆز ئالدىڭلاردا مېھىر_بەپقەتكە ئېرىشسەم، مەندىن نېمە
تەلەپ قىلساڭلار بۇنى بېرىمەن. 12 پەقەت مېنىڭ دىنانى نىكاھىمغا
ئېلىشىمغا رۇخسەت قىلساڭلار، قانچىلىك تويلۇق تەلەپ قىلساڭلار قولۇم
كۆكسۈمدە.
13 بەكەم ياقۇپنىڭ قىزى دىنانىڭ نومۇسىغا تەگكەنلىكى ئۈچۈن، دىنانىڭ
ئاكىلىرى بەكەمگە ۋە ئۇنىڭ ئاتىسى ھامۇرغا ھىيلە_مىكىر سۆزلەر بىلەن
جاۋاس قايتۇردى. 14 ئۇلار:
_ بىز سىڭلىمىزنى خەتنە قىلىنمىغان كىشىگە بەرمەيمىز. بۇنداق قىلىش
بىزگە نومۇس. 15 پەقەت سىلەر بىر بەرتنى قوبۇل قىلساڭلار، سىلەرنىڭ
تەلىپىڭلارغا ماقۇل بولىمىز. سىلەر بىزگە ئوخشاش ھەممە ئەرلىرىڭلارنى
خەتنە قىلدۇرۇڭلار. 16 بۇنداق بولغاندا، بىز قىزلىرىمىزنى سىلەرگە بېرىمىز
ھەم قىزلىرىڭلارنى ئالىمىز ۋە يۇرتۇڭلاردا تۇرۇپ قېلىپ، بىر قەبىلە بولىمىز.
17 ئەگەر سىلەر بىزنىڭ خەتنە قىلىش توغرىسىدىكى بەرتىمىزنى قوبۇل
قىلمىساڭلار، سىڭلىمىزنى بۇ يەردىن ئېلىپ كېتىمىز، _ دېدى.
18 ئۇلارنىڭ بۇ سۆزلىرى ھامۇر ۋە ئۇنىڭ ئوغلى بەكەمنىڭ قۇلىقىغا
ياقتى. 19 بەكەم ياقۇپنىڭ قىزىغا كۆيۈپ قالغان بولغاچقا، خەتنە قىلدۇرۇبقا
ئالدىرىدى. ئۇ ئائىلىسىنىڭ ئەڭ ھۆرمەتكە سازاۋەر ئەزاسى ئىدى. 20 بۇنىڭ
بىلەن، ھامۇر ۋە بەكەم بەھەر دەرۋازىسى ئالدىدىكى كىشىلەر يىغىلىدىغان
جايغا بېرىپ، يۇرت ئەھلىگە:
21 _ بۇ كىشىلەر ئىناق ئادەملەر ئىكەن. ئۇلار بۇ يەردە تۇرۇپ سودا_
105 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 4 3_باب
سېتىق ئىشلىرى بىلەن بۇغۇللانسا بولغۇدەك. بۇ يۇرت كەڭ، ئۇلار سىغىپ
كېتىدۇ. بىز ئۇلارنىڭ قىزلىرىنى ئالساق، ئۇلار بىزنىڭ قىزلىرىمىزنى ئالسا
بولىدۇ. 22 لېكىن، بۇ كىشىلەر بىزگە ئۆزگەرتكىلى بولمايدىغان بىر بەرتنى
قويۇۋاتىدۇ، يەنى بىزنىڭ ئەرلىرىمىز ئۇلارنىڭ ئەرلىرىگە ئوخشاش خەتنە
قىلدۇرۇلۇبى كېرەك ئىكەن. ئەگەر بىز بۇ بەرتنى قوبۇل قىلساق، ئۇلار بىز
بىلەن بىللە ياباپ، بىر قەبىلە بولىدىكەن. 23 بىز ئۇلارنى بۇ يەردە تۇرغۇزۇپ
قېلىش ئۈچۈن، بۇ بەرتكە ماقۇل بولايلى. بۇنداق قىلغاندا، ئۇلارنىڭ ماللىرى
ۋە پۈتۈن تەئەللۇقاتلىرى بىزنىڭ بولمامدۇ؟ _ دېدى.
24 ھامۇر بىلەن بەكەمنىڭ تەكلىپىنى بەھەر دەرۋازىسى ئالدىدا يىغىلغان
پۈتۈن خالايىق قۇۋۋەتلىدى. بۇنىڭ بىلەن، بەھەردىكى ئەرلەرنىڭ
ھەممىسى خەتنە قىلدۇردى.
25 ئۈ كۈندىن كېيىن، ئۇ يەردىكى ئەرلەر خەتنە قىلدۇرۇپ، تېخى
ساقايمىغاندا، ياقۇپنىڭ ئىككى ئوغلى، يەنى دىنانىڭ ئۆز ئاكىلىرى بىمون
بىلەن لاۋىي قولىغا قىلىچ ئېلىپ، توسالغۇسىزلا بەھەرگە كىرىپ،
بەھەردىكى پۈتۈن ئەرلەرنى قىرىپ تابلىدى. 26 ھەتتا ھامۇر بىلەن ئوغلى
بەكەمنىمۇ ئۆلتۈرۈۋەتتى. ئاندىن، ئۇلار بەكەمنىڭ ئۆيىدىن دىنانى ئېلىپ
چىقتى.
27 چوڭ قىرغىنچىلىقتىن كېيىن، ياقۇپنىڭ بابقا ئوغۇللىرى بەھەرنى
بۇلاڭ_تالاڭ قىلىپ، سىڭلىسى ئۈچۈن ئىنتىقام ئالدى. 28 ئۇلار قوي، كالا،
ئېشەكلىرىنى ۋە بەھەرنىڭ با_ۋارانلىرىدىكى بارلىق نەرسىلەرنى بۇلاپ
كەتتى. 29 بۇنداقلا، ئۇلار يەنە بارلىق بايلىقلىرىنى، خوتۇن_قىزلىرىنى،
بالىلىرىنى ھەمدە ئۆيلىرىدىكى بار بىساتلارنى بۇلاڭ_تالاڭ قىلدى. 30 ياقۇپ
بىمون بىلەن لاۋىيغا:
_ سىلەر مېنى بالاغا تىقتىڭلار. بۈگۈندىن بابلاپ، قانانلىقلار، پەرىزىلەر
ۋە بۇ يەردىكى بابقا قەبىلىلەر ماڭا ئۆچمەنلىك قىلىدۇ. بىزنىڭ ئادەم سانىمىز
5 3_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 106
ئاز، ئەگەر ئۇلار بىرلىشىپ بىزگە ھۇجۇم قىلسا، پۈتۈن ئائىلىمىز ھالاك
بولىدۇ، _ دېدى.
31 لېكىن، ئۇلار:
_ ئۇنداقتا، ئۇلار سىڭلىمىزغا پاھىشە ئايالغا قىلغان مۇئامىلىنى
قىلسۇنمۇ؟ _ دەپ جاۋاس قايتۇرۇبتى.
خۇدانىڭ بەيتەلدە ياقۇپقا بەخت ئاتا قىلىشى
1 خۇدا ياقۇپقا:
_ سەن ئاكاڭ ئەساۋدىن قېچىپ ھارانغا ماڭغىنىڭدا، بەيتەل
بەھىرىدە ساڭا كۆرۈنگەن خۇدا مەن بولىمەن. سەن ئەمدى بەيتەلگە
بېرىپ، ئۇ يەردە تۇرۇپ قال ۋە مەن ئۈچۈن بىر قۇربانلىق سۇپىسى ياسا، _
دېدى.
2 بۇ چاغدا، ياقۇپ ئۆز ئائىلىسىدىكىلەرگە ۋە ئۇنىڭ بىلەن بىللە
تۇرۇۋاتقانلارغا:
_ سىلەر بۇتلىرىڭلارنى تابلىۋېتىپ، ئۆزۈڭلارنى پاكلاپ پاكىز
كىيىملەرنى كىيىڭلار. 3 بىز بۇ يەردىن ئايرىلىپ، بەيتەل بەھىرىگە بارىمىز.
مەن ئۇ يەردە خۇداغا ئاتاپ بىر قۇربانلىق سۇپىسى ياسىماقچىمەن. چۈنكى،
مەن قىيىنچىلىققا ئۇچراپ، مۇساپىر بولۇپ يۈرگەن ۋاقتىمدا، خۇدا ماڭا
ياردەم قىلىپ، ماڭا يار بولغانىدى، _ دېدى.
4 بۇنىڭ بىلەن، ئۇلار پۈتۈن بۇتلىرىنى ۋە قۇلىقىدىكى ھالقىلارنى ياقۇپقا
تاپشۇردى. ياقۇپ بۇ نەرسىلەرنى بەكەم بەھىرىگە يېقىن جايدىكى دۇس
دەرىخىنىڭ تۈۋىگە كۆمۈپ قويدى.
5 ياقۇپ ۋە ئۇنىڭ ئوغۇللىرى يولغا چىققان ۋاقىتتا، خۇدا ئەتراپتىكى
بەھەرلەرنىڭ خەلقلىرىگە قورقۇنچ سېلىپ، ئۇلارنىڭ كەينىدىن قوغلابقا
35
107 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 5 3_باب
جۈرئەت قىلالمايدىغان قىلىپ قويدى. 6 ياقۇپ پۈتۈن ئائىلىسىدىكىلەر بىلەن
قانان رايونىنىڭ لۇز دېگەن يېرىگە، يەنى ھازىر بەيتەل دەپ ئاتىلىدىغان
جايغا يېتىپ كەلدى. 7 ياقۇپ ئۇ يەردە بىر قۇربانلىق سۇپىسى ياساپ، ئۇ
يەرنى ئەل_بەيتەل [مەنىسى «بەيتەلدىكى خۇدا»] دەپ ئاتىدى. چۈنكى،
ئۇ ئاكىسىدىن قېچىپ ھارانغا ماڭغاندا، خۇدا ئۇ يەردە ئۇنىڭغا كۆرۈنگەنىدى.
8 بەيتەلگە كەلگەندىن كېيىن، رىبەقانىڭ ئىنىكئانىسى دېبورا ۋاپات
بولدى. ئۇ بەيتەلنىڭ جەنۇبىدىكى چوڭ بىر دۇس دەرىخىنىڭ تۈۋىگە دەپنە
قىلىندى. ئۇ دەرەخ ئاللون_باقۇت [مەنىسى «كۆز يېشى دەرىخى»] دەپ
ئاتالدى.
خۇدانىڭ ياقۇپنىڭ ئىسمىنى تەكرارلىشى
9 ياقۇپ پاددان_ئاررام رايونىدىن بەيتەلگە قايتىپ كەلگەندىن كېيىن،
خۇدا ئۇنىڭغا يەنە كۆرۈنۈپ، بەخت ئاتا قىلىپ:
10 _ بۇنىڭدىن كېيىن ياقۇپ ئەمەس، ئىسرائىل ئاتىلىسەن، _ دېدى.
بۇنىڭ بىلەن، خۇدا ئۇنىڭ ئىسمىنى ئىسرائىلغا ئۆزگەرتكەنلىكىنى
تەكرارلىدى. 11 خۇدا ئۇنىڭغا:
_ مەن ھەممىگە قادىر خۇدادۇرمەن. سەن نۇرغۇن ئەۋلاد تېپىپ
كۆپەيگىن. نۇرغۇن خەلقلەر سېنىڭ نەسلىڭدىن بارلىققا كېلىدۇ. سەن
نۇرغۇن پادىشاھلارنىڭ بوۋىسى بولىسەن. 12 مەن ئىبراھىمغا ۋە ئىسھاققا
ۋەدە قىلىپ بەرمەكچى بولغان زېمىننى ساڭا ۋە سېنىڭ ئەۋلادلىرىڭغىمۇ
تەقدىم قىلىمەن، _ دېدى.
13 خۇدا بۇ سۆزنى قىلىپ بولۇپ، ياقۇپ بىلەن سۆزلەبكەن يەردىن
ئايرىلدى. 14 ياقۇپ خۇدا ئۆزىگە سۆزلىگەن جايدا بىر خاتىرە تاش تىكلىدى.
ئۇنىڭ ئۈستىگە خۇداغا ئاتاپ باراس ۋە يا تۆكتى. 15 ئۇ خۇدا ئۆزىگە
5 3_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 108
كۆرۈنگەن بۇ جاينى بەيتەل [مەنىسى «خۇدانىڭ ئۆيى»] دەپ ئاتىدى.
راھىلەنىڭ تۇخۇتتا ئۆلۈپ كېتىشى
16 ياقۇپ ۋە ئائىلىسىدىكىلەر بەيتەلدىن يولغا چىقىپ، ئەفراتا بەھىرىگە
ئاز قالغاندا، راھىلەنىڭ تولغىقى تۇتۇپ، تۇغۇتى قىيىن بولدى. 17 تولغاق
چىدىغۇسىز قاتتىق كەلگەندە، تۇغۇت ئانىسى ئۇنىڭغا:
_ قورقما، يەنە بىر ئوغۇل تۇغىسەن، _ دېدى.
18 ئۇنىڭ جېنى تۇمشۇقىغا كېلىپ، نەپىسى توختاي دېگەندە، بالىسىغا
بىنئونى [مەنىسى «قايغۇلۇق ئوغلۇم»] دەپ ئىسىم قويدى. بالىنىڭ دادىسى
بولسا ئۇنىڭغا بىنيامىن [مەنىسى «ئامەتلىك بالا»] دەپ ئىسىم قويدى.
19 راھىلە ۋاپات بولۇپ، ئەفراتاغا، يەنى ھازىر «بەيتلەھەم» دەپ
ئاتىلىدىغان بەھەرگە ماڭىدىغان يولنىڭ بويىغا دەپنە قىلىندى. 20 ياقۇپ
راھىلەنىڭ قەبرىسىنىڭ ئۈستىگە بىر تاش ئابىدە قويغانىدى. بۇ تاش
ھازىرغىچە بار. 21 ئاندىن، ئىسرائىل [ياقۇپ] ئۆز سەپىرىنى داۋاملابتۇرۇپ،
مىگدال_ئېدىر دېگەن يەردىن ئۆتۈپ چېدىرىنى تىكتى.
ياقۇپنىڭ ئوخۇللىرى
22 ئىسرائىل ئۇ يەردە تۇرغان ۋاقتىدا، ئۇنىڭ تۇنجى ئوغلى رۇبېن
ئاتىسىنىڭ كىچىك خوتۇنى بىلھا بىلەن بىر ئورۇندا يېتىپ، زىنا قىلدى.
ئىسرائىل بۇنىڭدىن خەۋەر تاپتى.
ياقۇپنىڭ ئون ئىككى ئوغلى بولۇپ، 23 لېياھتىن تۇغۇلغانلىرى: تۇنجى
ئوغلى رۇبېن، ئاندىن بىمون، لاۋىي، يەھۇدا، ئىسساكار ۋە زەبۇلۇنلاردۇر.
24 راھىلەدىن تۇغۇلغانلىرى: يۈسۈپ ۋە بىنيامىندۇر. 25 راھىلەنىڭ دېدىكى
بىلھادىن تۇغۇلغانلىرى: دان ۋە نافتالىدۇر. 26 لېياھنىڭ دېدىكى زىلپادىن
109 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 6 3_باب
تۇغۇلغانلىرى بولسا: گاد ۋە ئابېردۇر. بۇ ئوغۇللارنىڭ ھەممىسى پاددان_
ئاررامدا تۇغۇلغانىدى.
ئىسھاقنىڭ ئالەمدىن ئۆتۈغى
27 ياقۇپ ئاتىسى ئىسھاقنىڭ يېنىغا، يەنى مامرە دېگەن يەرگە كەلدى.
مامرە بولسا كىرىئات_ئاربا، يەنى ھىبروننىڭ يېنىدا بولۇپ، بۇ دەل ئىبراھىم
بىلەن ئىسھاق تۇرغان جاي ئىدى. 28 ئىسھاق يۈز سەكسەن ياش ئۆمۈر
كۆردى. 29 ئۇ ئۇزۇن ياباپ، ئەجدادلىرىنىڭ قېشىغا كەتتى. ئۇنى ئوغۇللىرى
ئەساۋ بىلەن ياقۇپ دەپنە قىلدى.
ئەساۋنىڭ ئەۋلادلىرى
1 تۆۋەندىكىلەر ئەساۋنىڭ ئەۋلادلىرىدۇر. ئەساۋنىڭ يەنە بىر
ئىسمى ئىدوم ئىدى. 2 ئەساۋ بىرقانچە قانان قىزلىرىنى ئەمرىگە
ئالغان بولۇپ، ئۇلار خىتلاردىن ئېلوننىڭ قىزى ئادە، ھىۋىلاردىن زىبىئوننىڭ
ئوغلى ئاناھنىڭ قىزى ئوھولىباما، 3 ئىسمائىلنىڭ قىزى، نېبايوتنىڭ سىڭلىسى
باسىماتلاردۇر. 4 ئادەدىن ئەلىغاز تۇغۇلدى. باسىماتتىن رەئۇل تۇغۇلدى.
5 ئوھولىبامادىن يېئۇش، يالام ۋە كوراھلار تۇغۇلدى. ئەساۋنىڭ بۇ
ئوغۇللىرىنىڭ ھەممىسى قاناندا تۇغۇلدى.
6 ئەساۋ ئاياللىرى، پەرزەنتلىرى، ئائىلىسىدىكى پۈتۈن ئادەملىرى، پۈتۈن
قوي_كالا ۋە قاناندا تاپقان مال_مۈلۈكلىرىنى ئېلىپ، ئىنىسى ياقۇپتىن
ئايرىلىپ، بابقا يەرگە كۆچۈپ كەتتى. 7 بۇ ئىككىيلەننىڭ قوي_كالا ۋە بابقا
تەئەللۇقاتلىرى نۇرغۇن بولغاچقا، بۇ يەر ئۇلارغا يېتىشمىگەنىدى. 8 بۇڭا
ئەساۋ، يەنى ئىدوم سەئىر تاغلىق رايونىغا بېرىپ تۇردى.
9 تۆۋەندىكىلەر ئېدىرلىق رايونى سەئىردىكى ئىدوملۇقلارنىڭ ئاتىسى
36
6 3_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 110
ئەساۋنىڭ ئەۋلادلىرىدۇر. 10_13 ئەساۋنىڭ ئايالى ئادە بىر ئوغۇل تۇغدى.
ئۇنىڭ ئىسمى ئەلىغاز بولۇپ، ئۇنىڭدىن بەش ئوغۇل تۆرەلدى. ئۇلار: تەمان،
ئومار، زەفو، گاتام ۋە كەنازلاردۇر. ئەلىغازنىڭ كىچىك خوتۇنى تىمنا بىر
ئوغۇل تۇغدى. ئۇنىڭ ئىسمى ئامالەك ئىدى.
ئەساۋنىڭ ئايالى باسىمات بىر ئوغۇل تۇغدى. ئۇنىڭ ئىسمى رەئۇل ئىدى.
رەئۇلدىن تۆت ئوغۇل تۆرەلدى. ئۇلار: ناھات، زەراھ، بامما ۋە مىززالاردۇر.
14 ئەساۋنىڭ ئايالى ئوھولىباما زىبىئوننىڭ نەۋرىسى بولسا، ئاناھنىڭ قىزى
بولۇپ، ئۇ ئەساۋغا ئۈ ئوغۇل تۇغۇپ بەردى. ئۇلار: يېئۇش، يالام ۋە
كوراھلاردۇر.
15 ئەساۋنىڭ ئەۋلادلىرى تۆۋەندىكى قەبىلىلەرنىڭ قەبىلە بابلىقلىرى
بولدى: ئەساۋنىڭ تۇنجى ئوغلى ئەلىغاز ئىدوم رايونىدىكى تىمان، ئومار،
زەفو، كەناز، 16 كوراھ، گاتام ۋە ئامالەك قاتارلىق قەبىلىلەرنىڭ ئاتىسىدۇر.
يۇقىرىدىكى قەبىلىلەرنىڭ نامى ئەساۋنىڭ ئايالى ئادەدىن بولغان ئەۋلادلارنىڭ
ئىسىملىرىدۇر.
17 ئەساۋنىڭ ئوغلى رەئۇل بولسا ئىدوم رايونىدىكى ناھات، زەراھ، بامما
ۋە مىززا قاتارلىق قەبىلىلەرنىڭ ئاتىسىدۇر. يۇقىرىدىكى قەبىلىلەرنىڭ نامى
ئەساۋنىڭ ئايالى باسىماتتىن بولغان ئەۋلادلارنىڭ ئىسىملىرىدۇر.
18 يېئۇش، يالام ۋە كوراھلار ئەساۋنىڭ ئايالى ئاناھنىڭ قىزى
ئوھولىبامادىن تۇغۇلغان بولۇپ، ئۇلار ئۆز ناملىرىدىكى قەبىلىلەرنىڭ
ئاتىسىدۇر. 19 يۇقىرىدىكى قەبىلىلەر ۋە قەبىلە بابلىقلىرى ئەساۋ، يەنى
ئىدومنىڭ ئەۋلادلىرىدۇر.
سەئىرنىڭ ئەۋلادلىرى
20_21 ئىدوم رايونىدا ئولتۇرۇبلۇق ئاھالىلەر تۆۋەندىكى قەبىلىلەرگە
111 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 6 3_باب
بۆلۈنگەن. ئۇلار: لوتان، بوبال، زىبىئون، ئاناھ، دىشون، ئەزەر ۋە
دىشانلادىن ئىبارەت. بۇ قەبىلىلەرنىڭ ناملىرى قەبىلە بابلىقلىرىنىڭ
ئىسىملىرى بىلەن ئاتالغان بولۇپ، بۇ كىشىلەر ھورىتلاردىن بولغان سەئىرنىڭ
ئەۋلادلىرىدۇر.
22 لوتاننىڭ ئوغۇللىرى: ھورى ۋە ھىمام بولۇپ، تىمنا بولسا لوتاننىڭ
سىڭلىسىدۇر.
23 بوبالنىڭ ئوغۇللىرى: ئالۋان، ماناھات، ئەبال، بېغو ۋە ئوناملاردۇر.
24 زىبىئوننىڭ ئوغۇللىرى: ئاييا ۋە ئاناھتۇر. (چۆلدە ئاتىسىنىڭ
ئېشەكلىرىنى بېقىۋېتىپ، ئارباڭلارنى بايقىغان دەل مانا بۇ ئاناھ ئىدى.)
25 ئاناھنىڭ بالىلىرى: ئوغلى دىشون ۋە قىزى ئوھولىبامادۇر. 26 دىشوننىڭ
ئوغۇللىرى: ھەمدان، ئەببان، ئىتران ۋە كەرانلاردۇر.
27 ئەزەرنىڭ ئوغۇللىرى: بىلھان، زائاۋان ۋە ئاكانلاردۇر.
28 دىشاننىڭ ئوغۇللىرى: ئۇز ۋە ئارراندۇر.
29_30 ھورىتلاردىن بولغان قەبىلە بابلىقلىرىنىڭ ئىسىملىرى لوتان،
بوبال، زىبىئون، ئاناھ، دىشون، ئەزەر ۋە دىشانلاردۇر. كېيىنچە، بۇ
بابلىقلارنىڭ ئىسىملىرى سەئىر رايونىدىكى ھورىتلاردىن بولغان ئۆز
قەبىلىلىرىنىڭ ناملىرىغا ئايلاندى.
ئىدومدىكى پادىشاھلار
31 ئىسرائىللارنىڭ تېخى پادىشاھى بولماستا، تۆۋەندىكى پادىشاھلار
ئىدومغا ھۆكۈمرانلىق قىلدى:
32 بېئورنىڭ ئوغلى بېلا. ئۇ تۇرغان بەھەرنىڭ ئىسمى دىنھابا ئىدى.
33 بېلا ئۆلگەندىن كېيىن، ئورنىغا بوسرالىق زەراھنىڭ ئوغلى يوباس
چىقتى.
7 3_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 112
34 يوباس ئۆلگەندىن كېيىن، ئورنىغا تەمانى رايونىدىن كەلگەن خۇبام
چىقتى.
35 خۇبام ئۆلگەندىن كېيىن، ئورنىغا بېدادنىڭ ئوغلى خاداد چىقتى. ئۇ
مىدىيانلارنى موئابتا تارمار قىلغان. ئۇ تۇرغان بەھەرنىڭ ئىسمى ئاۋىت
ئىدى.
36 خاداد ئۆلگەندىن كېيىن، ئورنىغا ماسرىقالىق ساملا چىقتى.
37 ساملا ئۆلگەندىن كېيىن، ئورنىغا دەريا بويىغا جايلابقان رىھۇبوتتىن
كەلگەن بائۇل چىقتى.
38 بائۇل ئۆلگەندىن كېيىن، ئورنىغا ئاكبورنىڭ ئوغلى بائال_خانان
چىقتى.
39 ئاكبورنىڭ ئوغلى بائال_خانان ئۆلگەندىن كېيىن، ئورنىغا خاداد
چىقتى. ئۇ تۇرغان بەھەرنىڭ ئىسمى پائۇ ئىدى. ئۇنىڭ ئايالى مەھېتابېل
بولسا مېزاھابنىڭ قىزى بولغان ماترىدنىڭ قىزى ئىدى.
40_43 ئەساۋ ئىدومدىكى تىمنا، ئالۋا، يەتەت، ئوھولىباما، ئەلا، پىنون،
كەناز، تەمان، مىبسار، ماگدىيەل ۋە ئىرام قاتارلىق قەبىلىلەرنىڭ ئاتىسى
بولۇپ، بۇ قەبىلىلەرنىڭ ناملىرى ئۆز قەبىلە بابلىقلىرىنىڭ ئىسىملىرىدىن
كەلگەن. يۇقىرىقى قەبىلىلەر ئولتۇراقلابقان جايلار بۇ قەبىلىلەرنىڭ نامى
بىلەن ئاتالدى.
يۈسۈپ ۋە ئۇنىڭ قېرىنداغلىرى
1 ياقۇپ ئۆز ئاتىسى تۇرغان قانان رايونىدا ئولتۇراقلىشىپ قالدى.
2 تۆۋەندىكىلەر ياقۇپ ئائىلىسىنىڭ ئىش_ئىزلىرىدۇر.
يۈسۈپ ئون يەتتە يابقا كىرگەن چاغلىرىدا، ھەمىشە ئاتىسىنىڭ كىچىك
خوتۇنلىرى بىلھا ۋە زىلپانىڭ ئوغۇللىرىغا ياردەملىشىپ، قوي باققىلى چىقاتتى.
37
113 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 7 3_باب
ئۇ ئاكىلىرىنىڭ قىلغان يامان ئىشلىرىنى ئاتىسىغا مەلۇم قىلىپ تۇراتتى.
3 ئىسرائىل يۈسۈپنى بابقا ئوغۇللىرىدىن بەكرەك ياخشى كۆرەتتى. چۈنكى،
يۈسۈپ ئۇنىڭ قېرىغان ۋاقتىدا تاپقان بالىسى ئىدى. ئىسرائىل يۈسۈپكە بىر
ئالا تون تىكتۈرۈپ بەردى. 4 ئاتىلىرىنىڭ ئۇنى ئۆزلىرىدىن ئارتۇق
كۆرىدىغانلىقىنى سەزگەن ئاكىلىرى يۈسۈپكە بۇنچىلىك ئۆچمەنلىك
قىلاتتىكى، ھەتتا ئۇنىڭغا سىلىق گەپمۇ قىلمايتتى.
5 بىر كۈنى يۈسۈپ چۈش كۆرۈپ، ئۇنى ئاكىلىرىغا ئېيتىپ بەردى. ئۇلار
ئۇنىڭغا بۇرۇنقىدىنمۇ ئۆ بولۇپ كەتتى. 6 ئۇ:
_ قۇلاق سېلىڭلار كۆرگەن چۈبۈمنى سىلەرگە ئېيتىپ بېرەي. 7 بىز
ھەممەيلەن ئېتىزدا بۇغداي باغلاۋاتقۇدەكمىز. مېنىڭ باغلىغان بۇغدىيىم
تىكلىنىپ تۈز تۇرغۇدەك، سىلەرنىڭ باغلىغانلىرىڭلار مېنىڭكىنىڭ ئەتراپىدا
بېشىنى ئېگىپ تەزىم قىلىپ تۇرغۇدەك _ دېدى.
8 ئاكىلىرى ئۇنىڭدىن:
_ سەن پادىشاھ بولۇپ، بىزگە ھۆكۈمرانلىق قىلماقچىمۇ؟ _ دەپ
سورىدى. يۈسۈپ چۈبىنى ئاكىلىرىغا ئۆرۈپ بەرگەنلىكىدىن، ئۇلار ئۇنىڭغا
تېخىمۇ ئۆ بولۇپ كەتتى.
9 كېيىن، يۈسۈپ يەنە بىر چۈش كۆرۈپ، ئۇنىمۇ ئاكىلىرىغا ئېيتىپ بېرىپ،
ئۇلارغا:
_ مەن يەنە بىر چۈش كۆرۈپتىمەن. چۈبۈمدە قۇياش، ئاي، ۋە ئون بىر
يۇلتۇز ماڭا تەزىم قىلىپ تۇرغۇدەك _ دېدى.
10 يۈسۈپ بۇ چۈبنى ئاتىسىغىمۇ ئېيتىپ بەردى. ئاتىسى ئۇنى ئەيىبلەپ:
_ قانداق چۈش بۇ؟ سەن ئاناڭ، ئاكىلىرىڭ ۋە مېنىڭ ساڭا باش ئېگىپ
تەزىم قىلىشىمىزنى ئويلامسەن؟ _ دېدى.
11 بۇنىڭ بىلەن، يۈسۈپنىڭ ئاكىلىرى ئۇنىڭغا ئىنتايىن ھەسەت
قىلىشىدىغان بولۇپ قالدى. لېكىن، ئاتىسى بۇ ئىشنى كۆڭلىگە پۈكۈپ قويدى.
7 3_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 114
يۈسۈپنىڭ مىسىرخا سېتىلىشى
12 بىر كۈنى، يۈسۈپنىڭ ئاكىلىرى بەكەمدىكى يايلاققا ئاتىسىنىڭ
قويلىرىنى باققىلى بارغانىدى.
13 ئىسرائىل يۈسۈپكە:
_ ئاكىلىرىڭ بەكەمدە قوي بېقىۋاتىدۇ. سەن ئۇلارنىڭ يېنىغا بېرىپ
يوقلاپ كەلگىن، _ دېدى.
_ ماقۇل، باراي، _ دەپ جاۋاس بەردى يۈسۈپ.
14 ئاتىسى ئۇنىڭغا:
_ سەن ئاكىلىرىڭنىڭ ۋە پادىلارنىڭ ئامان_ئېسەن ياكى ئەمەسلىكىنى
كۆرۈپ كېلىپ، ماڭا خەۋەر قىلغىن، _ دېدى. بۇنىڭ بىلەن، ئاتىسى ھىبرون
جىلغىسىدىن ئۇنى يولغا سالدى.
يۈسۈپ بەكەمگە بېرىپ، 15 دالادا ئاكىلىرىنى ئىزدەپ يۈرگەندە، بىر
كىشى ئۇنى كۆرۈپ:
_ كىمنى ئىزدەيسەن؟ _ دەپ سورىدى.
16 _ ئاكىلىرىمنى ئىزدەۋاتىمەن. ئۇلارنىڭ قەيەردە قوي بېقىۋاتقانلىقىنى
ئېيتىپ بەرسىڭىز، _ دېدى ئۇ.
17 ئۇ كىشى:
_ ئۇلار كېتىپ قالدى. ئۇلارنىڭ دوتانغا بارماقچى بولغانلىقىنى ئاڭلىدىم،
_ دېدى.
بۇنىڭ بىلەن، يۈسۈپ ئاكىلىرىنىڭ كەينىدىن مېڭىپ، ئۇلارنى دوتاندىن
تاپتى.
18 ئۇلار يۈسۈپنى يىراقتىن كۆرۈپ، ئۇ يېتىپ كەلگۈچە مەسلىھەتلىشىپ،
ئۇنى ئۆلتۈرۈۋەتمەكچى بولۇبتى. 19 ئۇلار ئۆزئارا:
_ ھېلىقى چۈش پىرى كەپتۇ. 20 مۇنداق قىلايلى بىز ئۇنى ئۆلتۈرۈپ،
115 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 7 3_باب
ئۆلۈكىنى سۈيى قۇرۇپ كەتكەن قۇدۇققا تابلىۋېتىپ، يىرتقۇ ھايۋان يەپ
كېتىپتۇ، دەيلى. قېنى، ئۇنىڭ چۈبىنىڭ ئەمەلگە ئابقىنىنى بىر كۆرەيلى، _
دېيىشتى.
21 ئۇلارنىڭ سۇيىقەستىنى ئاڭلىغان رۇبېن يۈسۈپنى قۇتقۇزۇۋالماقچى
بولۇپ:
_ ئۇنى ئۆلتۈرسەك بولمايدۇ 22 ئۇنى زەخىملەندۈرمەي، چۆلدىكى
سۈيى قۇرۇپ كەتكەن بۇ قۇدۇققا تابلىۋەتسەكلا بولدى، _ دېدى.
ئۇنىڭ بۇنداق دېيىشىدىكى مەقسەت، كېيىن يۈسۈپنى بىر ئامال قىلىپ
ئۇلارنىڭ قولىدىن قۇتۇلدۇرۇپ، ئاتىسىغا قايتۇرۇپ بېرىش ئىدى.
23_24 يۈسۈپ ئاكىلىرىنىڭ يېنىغا كېلىش بىلەنلا، ئۇلار ئۇنى تۇتۇپ،
ئۇچىسىدىكى ئالا تونىنى سالدۇرۇۋېلىپ، ئۇنى بىر سۇسىز قۇدۇققا
تابلىۋەتتى.
25 ئۇلار تاماققا ئولتۇرغىنىدا، بىر توپ ئىسمائىل قەبىلىسىدىن بولغان
سودىگەرلەر كارۋىنىنىڭ گىلىئادتىن مىسىر تەرەپكە كېتىۋاتقانلىقىنى كۆردى.
ئۇلار تۆگىلىرىگە دورا_دەرمان، مەلھەم ۋە مۇرمەككىلەرنى ئارتىپ
كەلگەنىدى. 26 يەھۇدا ئۆز قېرىندابلىرىغا:
_ بىزنىڭ ئۆز ئىنىمىزنى ئۆلتۈرۈپ، جىنايىتىمىزنى يوبۇرۇبىمىزنىڭ
پايدىسى نېمە؟ 27 ئۇنى ئۆزىمىز قول سېلىپ ئۆلتۈرگىنىمىزدىن كۆرە،
ئىسمائىللارغا سېتىۋەتكىنىمىز تۈزۈك. ئۇ قانداقلا بولمىسۇن بىزنىڭ ئىنىمىز،
بىزنىڭ قان قېرىندىشىمىز، _ دېدى. قېرىندابلىرى بۇنىڭغا قوبۇلدى.
28 بۇڭا، مىدىياندىن كەلگەن ئىسمائىل قەبىلىسىدىكى سودىگەرلەر ئۇ
يەردىن ئۆتكەندە، يۈسۈپنىڭ ئاكىلىرى ئۇنى قۇدۇقتىن چىقىرىپ، يىگىرمە
كۈمۈش تەڭگىگە باھالىشىپ، ئىسمائىللارغا سېتىۋەتتى. بۇ كىشىلەر يۈسۈپنى
مىسىرغا ئېلىپ كەتتى.
29 يۈسۈپ سودىگەرلەرگە سېتىلغاندا، رۇبېن يوق ئىدى. ئۇ قايتىپ
8 3_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 116
كەلگەندىن كېيىن، قۇدۇقنىڭ يېنىغا بېرىپ، يۈسۈپنىڭ يوقلۇقىنى كۆرۈپ،
ئېچىنغان ھالدا كىيىملىرىنى يىرتىپ، 30 قېرىندابلىرى تۇرغان يەرگە بېرىپ:
_ يۈسۈپ يوق تۇرىدۇ ئۆيگە قانداق بارىمەن؟ _ دېدى.
31 بۇنىڭ بىلەن، ئۇلار ئۆچكىدىن بىرنى بوغۇزلاپ، يۈسۈپنىڭ ئالا تونىنى
ئۆچكىنىڭ قېنىغا مىلەپ، 32 ئاتىسىنىڭ ئالدىغا ئاپىرىپ:
_ بىز بۇ ئالا توننى تېپىۋالدۇق، بۇ يۈسۈپنىڭمۇ قانداق؟ _ دېدى.
33 ياقۇپ بۇ توننى تونۇپ:
_ بۇ مېنىڭ ئوغلۇمنىڭغۇ ئۇ جەزمەن يىرتقۇ ھايۋانلارغا يەم بوپتۇ _
دېدى.
34 ياقۇپ ھەسرەتتە كىيىملىرىنى يىرتىپ تابلاپ، ماتەم كىيىمىنى
كىيىپ، ئوغلى ئۈچۈن ئۇزۇنغىچە ھازا تۇتتى. 35 ئۇنىڭ قىز_ئوغۇللىرىنىڭ
ھەممىسى ئۇنىڭغا تەسەللى بەرسىمۇ، قوبۇل قىلمىدى. ئۇ:
_ مەن تاكى ئۆلگۈچە، ئوغلۇمغا ھازا تۇتىمەن _ دېدى.
ئۇ ئوغلى يۈسۈپ ئۈچۈن داۋاملىق ھەسرەت چەكتى.
36 بۇ ئارىلىقتا، مىدىياندىن كەلگەن ھېلىقى سودىگەرلەر يۈسۈپنى
مىسىرغا ئاپىرىپ، ئۇنى پادىشاھنىڭ بىر ئەمەلدارى _ ياساۋۇللار بابلىقى
پوتىغارغا سېتىۋەتكەنىدى.
يەھۇدا بىلەن تامار
1 بۇ كۈنلەردە، يەھۇدا ئۆز قېرىندابلىرىنىڭ يېنىدىن كېتىپ،
ئادۇللام يېزىسىدىكى ھىرا دېگەن كىشىنىڭ يېنىغا چۈبتى.
2 يەھۇدا ئۇ يەردە ئىمانسىز قانانلىق بۇئانىڭ قىزى بىلەن تونۇبۇپ، ئۇنى
نىكاھىغا ئالدى. 3 قىز ھامىلىدار بولۇپ، بىر ئوغۇل تۇغدى. يەھۇدا ئۇنىڭ
ئىسمىنى ئېر قويدى. 4 قىز يەنە ھامىلىدار بولۇپ، ئىككىنچى ئوغلىنى تۇغدى.
38
117 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 8 3_باب
ئۇنىڭ ئىسمىنى ئونان قويدى. 5 كېيىن، ئۈچىنچى ئوغلىنى تۇغدى. ئۇنىڭ
ئىسمىنى بالاھ قويدى. بالاھ تۇغۇلغاندا، ئۇلار كەزىب دېگەن يەردە ئىدى.
6 يەھۇدا تۇنجى ئوغلى ئېرگە تامار ئىسىملىك بىر قىزنى ئېلىپ بەردى.
7 ئېرنىڭ قىلىقى پەرۋەردىگارنىڭ نەزىرىدە رەزىل بولغاچقا، پەرۋەردىگار
ئۇنىڭ جېنىنى ئالدى.
8 بۇ چاغدا، يەھۇدا ئېرنىڭ ئىنىسى ئونانغا:
_ سەن بېرىپ يەڭگەڭ بىلەن ئۆيلىنىپ، ئاكاڭنىڭ نەسلىنى
داۋاملابتۇر. بۇ سېنىڭ قىلىشقا تېگىشلىك بۇرچۇڭ، _ دېدى.
9 لېكىن، ئونان تۇغۇلىدىغان بالا ئۆزىنىڭ بولمايدىغانلىقىنى بىلىپ، ھەر
قېتىم يەڭگىسى بىلەن بىر ئورۇندا ياتقاندا ئاكىسىغا نەسىل قالدۇرماسلىق
ئۈچۈن، مەقسەتلىك ھالدا مەنىنى يەرگە ئاقتۇرۇۋېتەتتى. 10 ئۇنىڭ
قىلمىشلىرى پەرۋەردىگارنىڭ نەزىرىدە رەزىل بولغاچقا، پەرۋەردىگار ئۇنىڭمۇ
جېنىنى ئالدى.
11 ئاندىن، يەھۇدا كېلىنى تامارغا:
_ ئوغلۇم بالاھ چوڭ بولغۇچە، ئاتاڭنىڭ ئۆيىدە تۇل ئولتۇرۇپ تۇرغىن،
_ دېدى. ئۇ بالاھنىڭمۇ ئىككى ئاكىسىدەك ئۆلۈپ كېتىشىدىن قورقۇپ،
بۇنداق دېگەنىدى. بۇڭا، تامار ئاتىسىنىڭ ئۆيىگە قايتىپ كەتتى.
12 مەلۇم مەزگىلدىن كېيىن، يەھۇدانىڭ ئايالى بولغان بۇئانىڭ قىزى
ئالەمدىن ئۆتتى. قارىلىق تۇتۇش ۋاقتى ئۆتكەندىن كېيىن، ئۇ ئادۇللاملىق
دوستى ھىرا بىلەن بىللە تىمناھ دېگەن يەرگە باردى. ئۇ يەردە ئۇنىڭ
خىزمەتچىلىرى قوي قىرقىۋاتاتتى.
13 بىرەيلەن تامارغا قېيناتىسىنىڭ تىمناھ دېگەن يەرگە قوي قىرقىغىلى
بارىدىغانلىقىنى ئېيتقانىدى. 14 بۇنىڭدىن خەۋەر تاپقان تامار تۇل خوتۇنلۇق
كىيىمىنى سېلىۋېتىپ، بابقا كىيىملەرنى كىيىۋېلىپ، بابقىلارغا ئۆزىنى
تونۇتماسلىق ئۈچۈن يۈزىگە چۈمپەردە تارتىپ، تىمناھ يولى ئۈستىدىكى
8 3_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 118
ئېنائىم بەھىرىنىڭ دەرۋازىسىغا بېرىپ ئولتۇردى. چۈنكى، ئۇ يەھۇدانىڭ
كىچىك ئوغلى بالاھ چوڭ بولۇپ قالغان بولسىمۇ، يەھۇدانىڭ ئۆزىنى ئۇنىڭغا
نىكاھلىمايدىغانلىقىنى تونۇپ يەتكەنىدى.
15 يەھۇدا ئۇنى كۆرگىنىدە، پاھىشە ئايال دەپ قارىدى، چۈنكى ئۇ يۈزىنى
يېپىۋالغانىدى. 16 يەھۇدا ئۇنىڭ ئۆز كېلىنى ئىكەنلىكىنى بىلمەي، يولنىڭ
چېتىگە بېرىپ، ئۇنىڭدىن:
_ نېمە تەلەپ قىلىسەن؟ _ دەپ سورىدى.
_ مەن بىلەن بىر ئورۇندا ياتسىڭىز، ماڭا نېمە بېرىسىز؟ _ دېدى تامار.
17 _ ماللىرىمنىڭ ئىچىدىن بىر ئوغلاق ئەۋەتىپ بېرىمەن، _ دەپ
جاۋاس بەردى ئۇ.
_ خوپ، ئوغلاقنى ئەكېلىپ بەرگۈچە، بىرەر نەرسىڭىزنى گۆرۈگە
قويۇپ كېتىڭ، _ دېدى تامار.
18 _ گۆرۈگە نېمە تەلەپ قىلىسەن؟ _ دەپ سورىدى ئۇ.
تامار:
_ بوينىڭىزغا ئېسىقلىق مۆھرىڭىز بىلەن قولىڭىزدىكى ھاسىڭىزنى، _
دېدى.
بۇنىڭ بىلەن، يەھۇدا بۇ نەرسىلەرنى تامارغا بېرىپ، ئۇنىڭ بىلەن بىر
ئورۇندا ياتتى، تامار ھامىلىدار بولۇپ قالدى. 19 تامار ئاتىسىنىڭ ئۆيىگە قايتىپ
بېرىپ، يۈزىدىكى چۈمپەردىسىنى ئېلىۋېتىپ، تۇللۇق كىيىملىرىنى قايتا
كىيىۋالدى.
20 يەھۇدا دوستى ھىرانى ئۇ ئايالغا بىر ئوغلاق ئاپىرىپ بېرىپ، گۆرۈگە
قويغان نەرسىلىرىنى قايتۇرۇپ كېلىشكە ئەۋەتتى. لېكىن، ھىرا ئۇنى
تاپالمىدى. 21 ھىرا ئېنائىم بەھىرىدىكى كىشىلەردىن:
_ بۇرۇن يول بويىدا تۇرغان ھېلىقى پاھىشە ئايال نەگە كەتتى؟ _ دەپ
سورىدى.
119 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 8 3_باب
ئۇلار:
_ بۇ يەردە پاھىشە ئايال زادىلا بولۇپ باقمىغان، _ دەپ جاۋاس
بېرىشتى.
22 ھىرا يەھۇدانىڭ يېنىغا بېرىپ، ئۇنىڭغا:
_ ئۇنى تاپالمىدىم. ئۇنىڭ ئۈستىگە، بۇ يەرلىك كىشىلەر: «بۇ يەردە
پاھىشە ئايال بولۇپ باققان ئەمەس» دېيىشىدۇ، _ دېدى.
23 يەھۇدا ئۇنىڭغا:
_ بوپتۇ، ئۇ نەرسىلەرنى ئالسا ئالسۇن، بابقىلارنىڭ مەسخىرىسىگە
قالمايلى. ھەر ھالدا مەن ئوغلاقنى ئەۋەتتىم. بىراق، سەن ئۇنى تاپالماپسەن،
_ دېدى.
24 ئۈ ئايچە ئۆتكەندىن كېيىن، بىرەيلەن يەھۇداغا:
_ كېلىنىڭ تامار بۇزۇقچىلىق قىلىپ، ھامىلىدار بوپتۇ، _ دېدى.
_ ئۇنى ئەكېلىپ ئوتقا تابلاڭلار _ دەپ غەزەپ بىلەن بۇيرۇق قىلدى
يەھۇدا.
25 تامار ئۆيدىن ئېلىپ چىقىلغاندا، قېيناتىسىغا ئادەم ئەۋەتىپ:
_ مەن بۇ نەرسىلەرنىڭ ئىگىسىدىن ھامىلىدار بولدۇم. قاراپ بېقىڭ بۇ
مۆھۈر ۋە ھاسا كىمنىڭ؟ _ دېدى.
26 يەھۇدا بۇ نەرسىلەرنى تونۇپ:
_ بۇنىڭغا مەن ئەيىبلىك مەن ئەسلىدە ئۇنى ئوغلۇم بالاھقا ئېلىپ
بېرىشىم كېرەك ئىدى، _ دېدى.
بۇنىڭدىن كېيىن، يەھۇدا ئۇنىڭ بىلەن قايتا بىر ئورۇندا ياتمىدى.
27 تامار ئاي_كۈنى توبقاندا، قوبكېزەككە ھامىلىدار بولغانلىقىنى بىلدى.
28 ئۇنىڭ تولغىقى تۇتۇپ، بىر بالىنىڭ بىر قولى چىقتى. تۇغۇت ئانىسى ئۇ قولنى
تۇتۇپ، ئۇنىڭغا قىزىل يىپ باغلاپ قويۇپ:
_ بۇ ئاۋۋال تۇغۇلغىنى، _ دېدى. 29 لېكىن، بالا قولىنى تارتىپ ئەكىرىپ
9 3_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 120
كېتىپ، يەنە بىرى ئاۋۋال تۇغۇلدى. بۇڭا، تۇغۇت ئانىسى:
_ سەن تالىشىپ، قانداقمۇ قېرىندىشىڭنىڭ ئالدىدا چىقىۋالدىڭ؟ _
دەپ، بالىنىڭ ئىسمىنى پارەس [مەنىسى «تالىشىپ چىققان»] دەپ قويدى.
30 كەينىدىن، قىزىل يىپ باغلاپ قويۇلغىنى تۇغۇلدى. ئۇنىڭ قولىغا قىپقىزىل
يىپ باغلانغان بولغاچقا، ئۇنىڭغا زەراھ [مەنىسى «قىپقىزىل»] دەپ ئىسىم
قويدى.
يۈسۈپ بىلەن پوتىغارنىڭ ئايالى
1 ئىسمائىل قەبىلىسىدىكى سودىگەرلەر يۈسۈپنى مىسىرغا
ئەكېلىپ، مىسىر پادىشاھىنىڭ بىر ئەمەلدارى _ ياساۋۇللار
بابلىقى پوتىغارغا ساتقانىدى. 2 پەرۋەردىگار يۈسۈپكە يار بولۇپ، ئۇنىڭ
ھەممە ئىشلىرىنى ئوڭ قىلدى. ئۇ مىسىرلىق خوجايىنىنىڭ ئۆيىدە تۇردى.
3 پوتىغار پەرۋەردىگارنىڭ يۈسۈپكە يار بولۇپ، ئۇنىڭ ھەممە ئىشلىرىنى ئوڭ
قىلغانلىقىنى بايقىدى. 4 پوتىغار ئۇنىڭدىن رازى بولۇپ، ئۇنى بەخسىي
ياردەمچى قىلىپ، ئائىلە ئىشلىرى ۋە پۈتۈن تەئەللۇقاتىنى بابقۇرۇبقا
تەيىنلىدى. 5 بۇ ۋاقىتتىن بابلاپ، پەرۋەردىگار پوتىغارنىڭ پۈتۈن
ئائىلىسىگە، مال_چارۋىلىرىغا ۋە تېرىقچىلىقىغا بەخت ئاتا قىلدى. 6 پوتىغار
ھەممىنى يۈسۈپنىڭ بابقۇرۇبىغا تاپشۇرۇپ، ئۆزىنىڭ يېمەك_ئىچمىكىدىن
بابقا ھېچ ئىش بىلەن كارى بولمايدىغان بولدى.
يۈسۈپ كېلىشكەن، چىرايلىق يىگىت ئىدى. 7 ئۇزۇن ئۆتمەي، ئۇنىڭغا
خوجايىنىنىڭ ئايالىنىڭ كۆزى چۈبۈپ قېلىپ، ئۇنىڭغا:
_ كەل، مەن بىلەن بىر ئورۇندا يات _ دېدى.
8 يۈسۈپ رەت قىلىپ:
_ ئويلاپ كۆرۈڭ، خوجايىنىم بارلىق تەئەللۇقاتىنى مېنىڭ بابقۇرۇبۇمغا
39
121 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 9 3_باب
تاپشۇردى. مەن بولغاچقا، ئۇ پۈتۈن ئائىلە ئىشلىرىغا باش قاتۇرمايدۇ. 9 بۇ
ئائىلىدە مەن ئۇنىڭغا ئوخشاش ھوقۇقلۇق. سىزدىن بابقا ھەممىنى ماڭا
تاپشۇردى. سىز ئۇنىڭ ئايالى تۇرسىڭىز، مەن قانداقمۇ بۇنداق ئەخلاقسىز
ئىشنى قىلىپ، خۇدانىڭ ئالدىدا گۇناھكار بولاي؟ _ دېدى.
10 پوتىغارنىڭ ئايالى ھەر كۈنى بېرىن سۆزلەر بىلەن يۈسۈپنى ئۆزىگە
تارتسىمۇ، يۈسۈپ ئۇنىڭ بىلەن بىر ئورۇندا ياتماق تۈگۈل، ئۇنىڭ بىلەن بىر
يەردە ئولتۇرۇبنىمۇ رەت قىلىپ كەلدى.
11 بىر كۈنى، يۈسۈپ ئۆز ئىشى بىلەن ئۆيگە كىردى. ئۇ چاغدا، ئۆيدە
بابقا خىزمەتچىلەر يوق ئىدى. 12 پوتىغارنىڭ ئايالى يۈسۈپنىڭ تونىغا
ئېسىلىۋېلىپ:
_ كەلگىن، بىر ئورۇندا ياتايلى _ دېدى. بىراق، يۈسۈپ قېچىپ،
تابقىرىغا چىقىپ كەتتى. تونى بولسا ئايالنىڭ قولىدا قالدى. 13 ئۇ يۈسۈپنىڭ
تونىنى تابلاپ قېچىپ چىقىپ كەتكىنىنى كۆرۈپ، 14 چۇقان سېلىپ، ئۆي
خىزمەتچىلىرىنى چاقىرىپ، ئۇلارغا:
_ قاراڭلار، ئېرىم ئەكەلگەن ئىبرانىي قۇل بىزگە ھاقارەت كەلتۈردى. ئۇ
مېنىڭ ھۇجرامغا كىرىپ، نومۇسۇمغا تەگمەكچى بولغانىدى، مەن ئاۋازىمنىڭ
بارىچە ۋارقىرىدىم. 15 ئۇ مېنىڭ ۋارقىرىغىنىمنى ئاڭلاپ، تونىنى ئېلىشقىمۇ
ئۈلگۈرەلمەي، قېچىپ چىقىپ كەتتى، _ دېدى.
16 ئۇ يۈسۈپنىڭ تونىنى بەرمەي، ئېرىنىڭ كېلىشىنى كۈتتى. 17 ئېرى
كەلگەندە، ئۇنىڭغا مۇنداق دېدى:
_ سىز ئەكەلگەن ھېلىقى ئىبرانىي قۇل مېنىڭ ھۇجرامغا كىرىپ، ماڭا
ھاقارەت كەلتۈردى. 18 مەن ۋارقىرىغانىدىم، ئۇ تونىنى ئېلىشقىمۇ
ئۈلگۈرەلمەي، قېچىپ چىقىپ كەتتى.
19 يۈسۈپنىڭ خوجايىنى ئايالىنىڭ: «سېنىڭ قۇلۇڭنىڭ ماڭا قىلغان
مۇئامىلىسى مانا» دېگەن سۆزىنى ئاڭلاپ، ئىنتايىن غەزەپلەندى. 20 ئۇ
0 4_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 122
يۈسۈپنى تۇتۇپ، ئوردا زىندانىغا قاماپ قويدى. بۇنىڭ بىلەن، يۈسۈپ ئۇ
يەردە قاماقتا بولۇپ قالدى.
21 لېكىن، پەرۋەردىگار يۈسۈپكە يار بولۇپ، ئۇنىڭغا مېھىر_بەپقەت
كۆرسەتتى. بۇڭا، زىندان بابقۇرغۇچى ئۇنى ياخشى كۆرۈپ قېلىپ، 22 ئۇنى
زىنداندىكى بابقا جىنايەتچىلەرنى بابقۇرۇش ۋە زىندان ئىشلىرىغا مەسئۇل
بولۇبقا تەيىنلىدى. 23 يۈسۈپ مەسئۇل بولغان ئىشلارغا زىندان بابقۇرغۇچى
باش قاتۇرمايدىغان بولدى. چۈنكى، پەرۋەردىگار يۈسۈپكە يار بولغاچقا، ئۇ
بابقۇرغان ھەممە ئىشلار ئوڭۇبلۇق بولغانىدى.
يۈسۈپنىڭ تۈرمىداغلىرىنىڭ چۈغلىرىگە تەبىر بېرىشى
1 مەلۇم مەزگىل ئۆتكەندىن كېيىن، مىسىر پادىشاھىنىڭ باش
ساقىيى بىلەن باش ناۋىيى پادىشاھنىڭ ئالدىدا خاتالىق ئۆتكۈزدى.
2 پادىشاھ غەزەپلىنىپ، 3 بۇ ئىككى يۇقىرى ئەمەلدارنى ياساۋۇل
مەھكىمىسىدىكى زىندانغا، يۈسۈپ بىلەن بىر يەرگە قامىدى. 4 ياساۋۇل بېگى
يۈسۈپنى بۇ ئىككى ئەمەلدارنى كۈتۈبكە ئورۇنلابتۇردى. ئۇلار زىنداندا
بىرمەزگىل بىللە تۇردى.
5 بىر كۈنى كېچىدە باش ساقىي بىلەن باش ناۋاي چۈش كۆردى.
ئىككىيلەننىڭ كۆرگەن چۈبلىرىنىڭ مەنىسى ئوخشىمايتتى. 6 ئەتىسى
ئەتىگەندە، يۈسۈپ ئۇلارنى يوقلاپ كىرگىنىدە، ئۇلارنىڭ كۆڭلىنىڭ
بىئاراملىقىنى بىلدى. 7 ئۇ ئۇلاردىن:
_ سىلەر بۈگۈن نېمانچىلا پەرىشان؟ _ دەپ سورىدى.
8 ئۇلار:
_ ئىككىمىز ئاخشام چۈش كۆردۇق. لېكىن، چۈبىمىزنىڭ مەنىسىنى
يېشىپ بېرىدىغان ئادەم يوق، _ دەپ جاۋاس بېرىشتى.
40
123 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 0 4_باب
يۈسۈپ ئۇلارغا:
_ چۈبكە تەبىر بېرىش قابىلىيىتى خۇدادىن كېلىدۇ. چۈبۈڭلارنى ماڭا
ئېيتىپ بېرىڭلار، _ دېدى.
9 بۇنىڭ بىلەن، باش ساقىي مۇنداق دېدى:
_ چۈبۈمدە ئالدىمدا بىر تۈپ ئۈزۈم كۆچىتىنىڭ تۇرغانلىقىنى كۆردۈم.
10 كۆچەتتە ئۈ تال نوتا باخ بولۇپ، كۆچەت بىخلاش بىلەنلا چېچەكلەپ،
مېۋە پىشتى. 11 قولۇمدا پادىشاھنىڭ باراس جامى بولۇپ، مەن ئۈزۈملەرنى
ئۈزۈپ، بىرنىسىنى جامغا سىقىپ، جامنى پادىشاھقا سۇندۇم.
12 يۈسۈپ مۇنداق دېدى:
_ بۇ چۈبنىڭ مەنىسى مۇنداق: ئۈ نوتا باخ _ ئۈ كۈننى كۆرسىتىدۇ.
13 ئۈ كۈندىن كېيىن، پادىشاھ سىزگە كەڭچىلىك قىلىپ، ئەسلى
مەنسىپىڭىزنى بېرىدىكەن. سىز پادىشاھقا بۇرۇن باش ساقىي بولغان
ۋاقتىڭىزدىكىدەك يەنە باراس تۇتىدىكەنسىز. 14 ئەمما، ئىشلىرىڭىز ئوڭۇبلۇق
بولغاندا، مېنى ئۇنتۇپ قالماي، ماڭا ھېسدابلىق قىلغايسىز. پادىشاھ ئالدىدا
مەن ئۈچۈن گەپ قىلىپ، زىنداندىن چىقىشىمغا ياردەم قىلغايسىز. 15 مەن
ئەسلىدە ئىبرانىيمەن، يۇرتۇمدىن ناھەق تۇتۇپ كېلىنگەنمەن. مىسىردىمۇ
مېنى زىندانغا تابلىغۇدەك بىرەر يامان ئىش قىلغىنىم يوق.
16 يۈسۈپنىڭ باش ساقىينىڭ چۈبىگە ياخشى تەبىر بەرگەنلىكىنى
كۆرگەن باش ناۋاي يۈسۈپكە مۇنداق دېدى:
_ مەنمۇ بىر چۈش كۆرۈپتىمەن. چۈبۈمدە بېشىمدا ئۈ سېۋەتتە نان
بارمىش. 17 ئەڭ ئۈستىدىكى سېۋەتتە پادىشاھ يەيدىغان ھەر خىل ئۇندىن
پىشۇرۇلغان نازۇنېمەتلەر بارمىش. لېكىن، ئۇلارنى ئۇچارقاناتلار
يەۋاتقۇدەكمىش.
18 يۈسۈپ مۇنداق دېدى:
_ بۇ چۈبنىڭ مەنىسى مۇنداق: ئۈ سېۋەت ئۈ كۈننى كۆرسىتىدۇ.
1 4_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 124
19 ئۈ كۈندىن كېيىن، پادىشاھ كاللىڭىزنى ئېلىپ، جەسىتىڭىزنى دەرەخكە
ئاسىدىكەن، تېنىڭىزنى بولسا ئۇچارقانات يەيدىكەن.
20 ئۈ كۈندىن كېيىن، پادىشاھنىڭ تۇغۇلغان كۈنى بولۇپ، پادىشاھ ئۆز
ئەمەلدارلىرىغا زىياپەت بەردى. ئۇ باش ساقىي بىلەن باش ناۋاينى زىنداندىن
چىقىرىپ، ئەمەلدارلارنىڭ ئالدىغا ئېلىپ كەلدى. 21 ئۇ باش ساقىينىڭ
مەنسىپىنى ئەسلىگە كەلتۈردى. 22 باش ناۋاينى بولسا دارغا ئاستى. بۇ ئىشلار
دەل يۈسۈپنىڭ تەبىرىدەك بولۇپ چىقتى. 23 لېكىن، باش ساقىي بولسا
يۈسۈپنى ئېسىدىن چىقىرىپ، ئۇنى پۈتۈنلەي ئۇنتۇپ قالدى.
يۈسۈپنىڭ پادىشاھنىڭ چۈغىگە تەبىر بېرىشى
1 ئىككى يىلدىن كېيىن مىسىر پادىشاھى مۇنداق بىر چۈش كۆردى:
چۈبىدە ئۇ نىل دەرياسىنىڭ بويىدا تۇرۇپتۇ. 2 يەتتە تۇياق ساغلام
ھەم سېمىز كالا دەريادىن چىقىپ، قىرغاقتىكى قومۇبلۇقتا ئوتلاپتۇ.
3 ئارقىدىن، سەت ۋە قوتۇر يەتتە تۇياق چىقىپ، قىرغاقتىكى ئۇ يەتتە سېمىز
كالىنىڭ يېنىدا تۇرۇپتۇ. 4 بۇ يەتتە قوتۇر كالا ھېلىقى يەتتە سېمىز كالىنى
يەۋېتىپتۇ. بۇ چاغدا پادىشاھ ئويغىنىپ كېتىپتۇ.
5 ئۇ قايتا ئۇيقۇغا كېتىپ، يەنە بىر چۈش كۆردى: ئۇ بىر تۈپ بۇغداينىڭ
تولۇق ۋە يېتىلگەن يەتتە دانە باباق چىقارغانلىقىنى كۆرۈپتۇ. 6 كەينىدىن،
ھېلىقى بۇغداي يەنە ئىسسىق بامالدىن سولىشىپ قالغان پۇچەك يەتتە
باباق چىقىرىپتۇ. 7 بۇ يەتتە باباق ھېلىقى تولۇق يېتىلگەن يەتتە باباقنى
يۇتۇۋاپتۇ. پادىشاھ ئويغانسا، بۇ چۈبى ئىكەن. 8 تاڭ ئاتقاندا، پادىشاھ بىئارام
بولۇپ، ئادەم ئەۋەتىپ، مىسىردىكى پۈتۈن تەبىرچىلەر بىلەن دانىشمەنلەرنى
چاقىرتىپ، چۈبلىرىنى ئۇلارغا ئېيتىپ بەردى. لېكىن، ئۇنىڭ چۈبلىرىگە
ھېچكىم تەبىر بېرەلمىدى.
41
125 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 1 4_باب
9 بۇ چاغدا، باش ساقىي پادىشاھقا مۇنداق دېدى:
_ بۈگۈن ئويلاپ باقسام، مېنىڭ ئۆتكۈزگەن خاتالىقىم ئېسىمگە كەلدى.
10 بىر قېتىم، جانابلىرى بىزگە قاتتىق غەزەپلىنىپ، باش ناۋاي بىلەن مېنى
ياساۋۇل مەھكىمىسىدىكى زىندانغا قامىتىپ قويغانىدىلا. 11 بىر كۈنى كېچىدە،
بىز ئىككىلىمىز چۈش كۆرۈپتۇق. كۆرگەن چۈبلىرىمىزنىڭ مەنىسى
ئوخشىمايتتى. 12 ئۇ چاغدا، بىر ئىبرانىي ياش بىز بىلەن بىر زىنداندا ئىدى. ئۇ
ئەسلىدە ياساۋۇل بېگىنىڭ خىزمەتكارى ئىكەن. ئىككىمىز چۈبىمىزنى
ئۇنىڭغا ئېيتىپ بەرسەك، ئۇ چۈبىمىزگە تەبىر بەرگەنىدى. 13 نەتىجىدە،
ئىشلار دەل ئۇنىڭ تەبىرىدەك بولۇپ چىقتى. جانابلىرى مېنىڭ مەنسىپىمنى
ئەسلىگە كەلتۈرۈپ، باش ناۋاينى دارغا ئاستىلا.
14 پادىشاھ يۈسۈپنى چاقىرىپ كېلىشكە ئادەم ئەۋەتتى. ئۇلار دەرھال
بېرىپ، ئۇنى زىنداندىن چىقىرىپ، چا_ساقاللىرىنى چۈبۈرتۈپ،
كىيىملىرىنى يەڭگۈبلەپ، پادىشاھنىڭ ئالدىغا ئېلىپ كەلدى. 15 پادىشاھ
ئۇنىڭغا:
_ مەن بىر چۈش كۆرگەنىدىم. چۈبۈمگە ھېچكىم تەبىر بېرەلمىدى.
بىراق ئاڭلىشىمچە، سەن تەبىر بېرەلەيدىكەنسەن، _ دېدى.
16 يۈسۈپ:
_ جانابلىرى، مەن بەخسەن ئۆزۈم چۈبكە تەبىر بېرەلمەيمەن.
لېكىن، خۇدا ئۆزلىرىگە ياخشى تەبىر بېرىدۇ، _ دەپ جاۋاس بەردى.
17 پادىشاھ مۇنداق دېدى:
_ چۈبۈمدە مەن نىل دەرياسىنىڭ بويىدا تۇرۇپتىمىشمەن. 18 يەتتە
تۇياق ساغلام ھەم سېمىز كالا دەريادىن چىقىپ، قىرغاقتىكى قومۇبلۇقتا
ئوتلاۋاتاتتى. 19 ئارقىدىن يەنە يەتتە تۇياق سەت قوتۇر ۋە ئاۋاق كالا دەريادىن
چىقتى. مەن بۇرۇن مىسىردا بۇنداق قورقۇنچلۇق كالا كۆرۈپ باقمىغانىدىم.
20 بۇ قوتۇر كالىلار ھېلىقى سېمىز كالىلارنى يەۋەتتى. 21 لېكىن، يەنىلا
1 4_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 126
بۇرۇنقىدەك سەت ئىدىكى، سېمىز كالىلارنى يەۋەتكەندەك تۇرمايتتى. بۇ
چاغدا، مەن ئويغىنىپ كەتتىم.
22 كەينىدىن، يەنە بىر چۈش كۆردۈم. چۈبۈمدە بىر تۈپ بۇغداي يەتتە
دانە تولۇق ۋە يېتىلگەن باباق چىقاردى. 23 كەينىدىن، يەنە يەتتە دانە
ئىسسىق بامالدىن سولىشىپ كەتكەن ئاجىز ۋە پۇچەك باباق چىقاردى.
24 بۇ دانسىز باباقلار ھېلىقى تولۇق يېتىلگەن باباقلارنى يۇتۇۋەتتى. مەن بۇ
چۈبنى تەبىرچىلەرگە ئېيتىپ بەرگەنىدىم، لېكىن ھېچكىم تەبىر بېرەلمىدى.
25 يۈسۈپ پادىشاھقا مۇنداق دېدى:
_ بۇ ئىككى چۈبنىڭ مەنىسى بىردۇر. خۇدا ئۆزى قىلماقچى بولغان
ئىشلارنى جانابلىرىغا ئالدىن بىلدۈرۈپتۇ. 26 يەتتە سېمىز كالا يەتتە يىلنى
كۆرسىتىدۇ. تولۇق يېتىلگەن يەتتە باباقمۇ يەتتە يىلنى كۆرسىتىدۇ. بۇ
ئىككى چۈبنىڭ مەنىسى ئوخشاش. 27 كەينىدىن چىققان يەتتە قوتۇر كالا
بىلەن ئىسسىق بامالدىن سولىشىپ كەتكەن يەتتە پۇچەك باباق بولسا
يەتتە قەھەتچىلىك يىلنى كۆرسىتىدۇ. 28 دېمەك، پېقىر ھېلى ئۆزلىرىگە
دېگىنىمدەك، خۇدا ئۆزى قىلماقچى بولغان ئىشلارنى جانابلىرىغا ئالدىن
كۆرسىتىپتۇ. 29 پۈتكۈل مىسىردا مىسلى كۆرۈلمىگەن يەتتە باياباتچىلىق يىل
بولىدۇ. 30 كەينىدىن، يەتتە قەھەتچىلىك يىل بولۇپ، پۈتكۈل مىسىرنى
ئاچارچىلىق قاپلاپ، ئىلگىرىكى بايابات يىللارنى كىشىلەرنىڭ يادىدىن
چىقىرىۋېتىدۇ. 31 ئاچارچىلىق ئاپىتى بۇنداق قاتتىق بولىدۇكى، كىشىلەر
بۇرۇنقى بايابات يىللارنى ئۇنتۇپ كېتىدۇ. 32 جانابلىرىنىڭ ئوخشاش ئىككى
چۈش كۆرۈبلىرى خۇدانىڭ بۇ ئىشلارنى پات ئارىدا جەزمەن ئەمەلگە
ئابۇرىدىغانلىقىنى بىلدۈرىدۇ.
33 بۇنىڭ ئۈچۈن، جانابلىرىنىڭ دلەتنى ئىدارە قىلىشقا ئەقىل_
پاراسەتلىك ۋە يىراقنى كۆرەلەيدىغان بىر كىشىنى قويۇبلىرىنى 34 ھەم
ئەمەلدارلارنى تاللاپ، يەتتە باياباتچىلىق يىللىرىدا پۈتۈن مەملىكەتتىكى
127 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 1 4_باب
دېھقانچىلىق مەھسۇلاتلىرىنىڭ بەبتىن بىرىنى يىغىۋېلىشلىرىنى، 35 بۇنداقلا
ئۇلارغا كەلگۈسىدىكى باياباتچىلىق يىللىرىدا ھەر خىل ئابلىقنى توپلاپ،
ھەرقايسى بەھەرلەردە ئابلىق ساقلاش ھوقۇقىنى بېرىشلىرىنى ۋە ئابلىق
ئىقتىساد قىلىش توغرىسىدا ئەمر چۈبۈرۈش تەكلىپىنى بېرىمەن. 36 كەينى_
كەينىدىن كېلىدىغان يەتتە قەھەتچىلىك يىلىدا بۇ زاپاس ئابلىق پۈتۈن
مەملىكەت خەلقىنى تەمىنلەپ، خەلقنى ئا قېلىپ ئۆلۈپ كېتىشتىن ساقلاپ
قالىدۇ.
يۈسۈپنىڭ مىسىرنى ئىدارە قىلىشى
37 پادىشاھ ۋە ئۇنىڭ ئەمەلدارلىرى يۈسۈپنىڭ بۇ تەكلىپىنى قوللاپ_
قۇۋۋەتلىدى. 38 بۇنىڭ بىلەن، پادىشاھ ئەمەلدارلىرىغا:
_ بىز بۇ ئىشنى بابقۇرۇبقا يۈسۈپتىنمۇ لايىق كىشىنى تاپالمايمىز.
چۈنكى، ئۇنىڭدا خۇدانىڭ روھى بار ئىكەن _ دېدى.
39 ئاندىن، پادىشاھ يۈسۈپكە:
_ خۇدا بۇ ئىشلارنى ساڭا ئۇقتۇرغانىكەن، سەن چوقۇم ھەممەيلەندىن
ئەقىللىق ۋە يىراقنى كۆرەلەيسەن. 40 مەن سېنى مەملىكىتىمنى ئىدارە
قىلىشقا تەيىنلەيمەن. پۈتۈن خەلقىم سېنىڭ ئەمرىڭگە بويسۇنىدۇ.
مەملىكىتىمدە پەقەت مېنىڭ ھوقۇقۇملا سەندىن يۇقىرى بولىدۇ. 41 ھازىردىن
بابلاپ، سېنى مىسىرنىڭ باش ۋەزىرلىكىگە تەيىنلىدىم، _ دېدى.
42 بۇنىڭ بىلەن، پادىشاھ ئۆز بارمىقىدىكى مۆھۈرلۈك ئۈزۈكنى چىقىرىپ،
يۈسۈپنىڭ قولىغا سالدى ۋە ئۇچىسىغا كەندىر رەختتىن توقۇلغان ئېسىل تون
كىيدۈرۈپ، بوينىغا ئالتۇن زەنجىر ئېسىپ قويدى. 43 ئۇ يەنە يۈسۈپنى
ئوردىنىڭ ۋەزىرلىك ھارۋىسىغا ئولتۇرغۇزدى. ھارۋىنىڭ ئالدىدا يول بابلاپ
كېتىۋاتقان مۇھاپىزەتچىلەر يول بويىدىكى كىشىلەرنى ئۇنىڭغا تەزىم قىلىشقا
1 4_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 128
بۇيرۇدى.
بۇنداق قىلىپ، يۈسۈپ باش ۋەزىرلىككە تەيىنلىنىپ، پۈتۈن مەملىكەتنى
ئىدارە قىلدى. 44 پادىشاھ يۈسۈپكە:
_ مەن بولسام پادىشاھ. لېكىن، مىسىردا سېنىڭ رۇخسىتىڭسىز
ھەرقانداق ئادەمنىڭ مىدىر_سىدىر قىلىشىغا رۇخسەت يوق _ دېدى.
45_46 پادىشاھ يۈسۈپكە مىسىرچە زافانات_پانېئاھ دەپ ئىسىم قويدى ۋە
ئۇنىڭغا ئون بەھىرىنىڭ روھانىيسى پوتىغېرانىڭ قىزى ئاسېناتنى خوتۇنلۇققا
ئېلىپ بەردى.
يۈسۈپ مىسىر پادىشاھىنىڭ خىزمىتىنى قىلىشقا بابلىغان ۋاقتىدا، ئوتتۇز
يابتا ئىدى. ئۇ پادىشاھ ئوردىسىدىن چىقىپ، مىسىرنىڭ ھەرقايسى
جايلىرىنى كۆزدىن كەچۈردى. 47 يەتتە باياباتچىلىق يىلى مەزگىلىدە
دېھقانچىلىق مەھسۇلاتىدىن مول ھوسۇل ئېلىندى. 48 يۈسۈپ ئابلىقنى
توپلاپ، ھەرقايسى بەھەرلەردە زاپاس ئابلىق مەركىزى قۇرۇپ،
ئەتراپتىكى جايلاردىن يىغىۋېلىنغان ئابلىقنى جۇغلىدى. 49 يىغىلغان
ئابلىقنىڭ كۆپلۈكى دېڭىز ساھىلىدىكى قۇمدەك ھەددى_ھېسابسىز
بولغاچقا، ئۇنى ھېسابلاش مۇمكىن ئەمەس ئىدى.
50 قەھەتچىلىك يىللىرى يېتىپ كېلىشتىن ئىلگىرى، يۈسۈپنىڭ ئايالى،
يەنى ئون بەھىرىنىڭ روھانىيسى پوتىغېرانىڭ قىزى ئاسېنات ئۇنىڭغا ئىككى
ئوغۇل تۇغۇپ بەردى. 51 يۈسۈپ «خۇدا پۈتۈن دەردىمنى ۋە ئاتامنىڭ
ئائىلىسىنى كۆڭلۈمدىن كۆتۈرۈۋەتتى» دەپ، تۇنجى ئوغلىغا ماناسسە [ئاھاڭ
جەھەتتە «ئۇنتۇلدۇرغان»] دەپ ئىسىم قويدى. 52 ئۇ ئىككىنچى ئوغلىغا
«خۇدا مېنى ئازاس_ئوقۇبەتلىك يەردە پەرزەنتكە ئېرىشتۈردى» دەپ،
ئەفرائىم [ئاھاڭ جەھەتتە «روناق تېپىش»] دەپ ئىسىم قويدى.
53 مىسىرلىقلار بەھرىمەن بولغان يەتتە بايابات يىل ئاياغلابتى.
54 يۈسۈپ ئالدىن ئېيتقاندەك، يەتتە قەھەتچىلىك يىل ئارقا_ئارقىدىن
129 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 2 4_باب
كەلدى. ئەتراپتىكى ھەممە دلەتلەردىمۇ ئاچارچىلىق يۈز بەرگەنىدى.
لېكىن، مىسىرنىڭ ھەممە يېرىدە ئابلىق تېپىلاتتى. 55 مىسىرلىقلار
ئاچارچىلىقتا قالاي دېگەندە، ئۇلار پادىشاھقا يالۋۇرۇپ، ئابلىق تەلەپ
قىلدى. پادىشاھ ئۇلارغا يۈسۈپنىڭ يېنىغا بېرىشنى ۋە ھەممە ئىشتا ئۇنىڭ
ئورۇنلابتۇرۇبىغا بويسۇنۇبنى بۇيرۇدى.
56 ئاچارچىلىق بارغانسېرى ئېغىرلىشىپ، مىسىرنىڭ ھەممە يېرىنى
قاپلابقا بابلىدى. بۇڭا، يۈسۈپ پۈتكۈل ئابلىق ئامبارلىرىنى ئېچىپ، زاپاس
ئابلىقلارنى مىسىرلىقلارغا سېتىپ بەردى. 57 ئەتراپتىكى دلەتلەردىكى
كىشىلەرمۇ كېلىشىپ، يۈسۈپتىن ئابلىق سېتىۋالدى. چۈنكى، ھەممە يەردە
ئاچارچىلىق بولۇپ، ئەھۋال ئىنتايىن ئېغىر ئىدى.
يۈسۈپنىڭ قېرىنداغلىرىنىڭ مىسىرخا ئاغلىق ئالغىلى بېرىشى
1 قانان زېمىنىدىمۇ ئاچارچىلىق بولغانىدى. ياقۇپ مىسىردا ئابلىق
بارلىقىنى ئاڭلاپ، ئوغۇللىرىغا:
_ سىلەر بىر_بىرىڭلارغا قارىشىپلا تۇرامسىلەر نېمىشقا بىر چىقىش
يولى تاپمايسىلەر؟ 2 ئاڭلىشىمچە، مىسىردا ئابلىق بار ئىكەن. ئاچلىقتىن
ئۆلۈپ كەتمەيلى. ئۇ يەرگە بېرىپ، بىرئاز ئابلىق سېتىۋېلىپ ئەكېلىڭلار، _
دېدى.
3 بۇنىڭ بىلەن، يۈسۈپنىڭ ئون ئۆگەي ئاكىسى مىسىرغا ئابلىق
سېتىۋالغىلى باردى. 4 لېكىن، ياقۇپ يۈسۈپنىڭ ئىنىسى بىنيامىننى ئۇلار
بىلەن ئەۋەتمىدى. چۈنكى، ياقۇپ ئۇنىڭ بىرەر يامانلىققا ئۇچراپ قېلىشىدىن
قورقاتتى.
5 ئىسرائىلنىڭ ئوغۇللىرى ۋە بابقىلار ئابلىق سېتىۋالغىلى مىسىرغا
بېرىشتى. چۈنكى، قاناندىمۇ ئاچارچىلىق ئېغىر بولغانىدى. 6 يۈسۈپ
42
2 4_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 130
مىسىرنىڭ باش ۋەزىرى بولغاچقا، ھەرقايسى جايلاردىن كەلگەنلەرگە
ئابلىق سېتىپ بېرىشكە مەسئۇل ئىدى. بۇڭا، يۈسۈپنىڭ ئاكىلىرى ئۇنىڭ
ئالدىغا كېلىپ، بېشى يەرگە تەگكۈچە ئۇنىڭغا ئېگىلىپ تەزىم قىلدى.
7 يۈسۈپ ئاكىلىرىنى كۆرۈپلا تونۇپ قالدى، لېكىن تونۇماسقا سېلىۋېلىپ،
ئۇلاردىن جىددىي قىياپەتتە:
_ سىلەر قەيەردىن كەلدىڭلار؟ _ دەپ سورىدى.
_ بىز قاناندىن ئابلىق سېتىۋالغىلى كەلدۇق، _ دەپ جاۋاس بېرىشتى
ئۇلار.
8 يۈسۈپ ئاكىلىرىنى تونۇغان بولسىمۇ، لېكىن ئۇلار يۈسۈپنى
تونۇمىغانىدى. 9 ئۇ ئاكىلىرى توغرىسىدىكى كىچىك ۋاقتىدا كۆرگەن
چۈبلىرىنى ئېسىگە ئېلىپ، مەقسەتلىك ھالدا ئۇلارغا:
_ سىلەر جاسۇس، مەملىكىتىمىزنىڭ ئاجىز يەرلىرىنى چارلىغىلى
كەلدىڭلار _ دېدى.
10 ئۇلار:
_ ياق جانابلىرى، كەمىنىلىرى ئابلىق سېتىۋالغىلى كەلدى. 11 بىز ئاكا_
ئۇكىلار راستچىل ئادەملەرمىز، كەمىنىلىرى ھەرگىز جاسۇس ئەمەس _
دەپ جاۋاس قايتۇرۇبتى.
12 يۈسۈپ ئۇلارغا:
_ ياق، سىلەر مەملىكىتىمىزنىڭ ئاجىز يەرلىرىنى چارلىغىلى كەلدىڭلار
_ دەپ چىڭ تۇرۇۋالدى.
13 ئۇلار:
_ ئى جانابلىرى، كەمىنىلىرى ئەسلىدە بىر ئاتىدىن ئون ئىككى قېرىنداش
ئىدۇق. ئاتىمىز قاناندا تۇرىدۇ. ئەڭ كىچىك ئىنىمىز ئۇنىڭ يېنىدا قالدى، يەنە
بىر ئىنىمىز بولسا ئۆلۈپ كەتكەن _ دېدى.
14 يۈسۈپ يەنە چىڭ تۇرۇپ:
131 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 2 4_باب
_ ياق مەن ھازىر ئېيتقاندەك، سىلەر راستتىنلا جاسۇس. 15 سىلەرنىڭ
سەمىمىي ياكى سەمىمىي ئەمەسلىكىڭلارنى سىناش ئۈچۈن پادىشاھنىڭ
نامى بىلەن قەسەم قىلىمەنكى، كىچىك ئىنىڭلار بۇ يەرگە كەلمىگۈچە،
سىلەرنى ھەرگىز قويۇۋەتمەيمەن. 16 سىلەردىن بىرىڭلار بېرىپ، ئۇنى ئېلىپ
كېلىڭلار. گېپىڭلار ئىسپاتلانغۇچە، قالغانلىرىڭلار بۇ يەردە زىنداندا
تۇرىسىلەر. ئىنىڭلارنى ئەكەلمىسەڭلار، ھەممىڭلار چوقۇم جاسۇس بولۇپ
ھېسابلىنىسىلەر _ دېدى.
17 بۇنىڭ بىلەن، ئۇلارنى زىندانغا قاماپ، ئۈ كۈن تۇتۇپ تۇردى.
18 ئۈچىنچى كۈنى، يۈسۈپ ئۇلارغا:
_ مەن خۇداغا ئىخلاسمەن ئادەممەن. ئەگەر سىلەر مېنىڭ بەرتىمنى
قوبۇل قىلساڭلار، بىر قوبۇق قېنىڭلاردىن كېچىمەن. 19 ئۆزۈڭلارنىڭ
سەمىمىي ئادەم ئىكەنلىكىڭلارنى ئىسپاتلاش ئۈچۈن، بىر ئادىمىڭلارنى
زىنداندا گۆرۈگە قويۇپ، قالغانلىرىڭلار قايتىپ، ئالغان ئابلىقلارنى
ئائىلەڭلەردىكى ئاچارچىلىقتا قالغانلارغا يەتكۈزۈپ بېرىڭلار. 20 ئاندىن،
كىچىك ئىنىڭلارنى بۇ يەرگە ئېلىپ كېلىڭلار. بۇنداق قىلغاندىلا،
سۆزۈڭلارنىڭ راستلىقى ئىسپاتلىنىدۇ_دە، ئۆلۈمدىن ئامان قالىسىلەر _
دېدى.
ئۇلار بۇ بەرتنى قوبۇل قىلىپ، 21 ئۆزئارا: «بۇرۇن بىز ئىنىمىزغا
زىيانكەبلىك قىلغاچقا، ئەمدى ئۇنىڭ قىساسىغا قالدۇق بىز ئۇنىڭ ئازابىنى
كۆرۈپ تۇرۇپ، يالۋۇرسىمۇ پىسەنت قىلمىغانىدۇق. بۇڭا، بۇ بالا_قازاغا
يولۇقتۇق» دېيىشتى.
22 رۇبېن ئۇلارغا:
_ مەن سىلەرگە: «بۇ بالىغا تەگمەيلى» دېسەم، سىلەر ئاڭلىمىدىڭلار.
ئەمدى بۇ قان قەرزىنى تۆلەيدىغان بولدۇق _ دېدى.
23 يۈسۈپ ئۇلارنىڭ سۆزىنى چۈبەندى. ئاكىلىرى بولسا بۇنى بىلمەيتتى،
2 4_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 132
چۈنكى يۈسۈپ ئۇلار بىلەن تەرجىمان ئارقىلىق سۆزلەبكەنىدى.
24 يۈسۈپ ئۆزىنى چەتكە ئېلىپ، يىغلاپ تابلىدى. ئاندىن قايتىپ
كىرىپ، بىموننى ئايرىپ، ئۇلارنىڭ ئالدىدا ئۇنى باغلاتتى.
يۈسۈپنىڭ ئاكىلىرىنىڭ قانانغا قايتىشى
25 يۈسۈپ خىزمەتچىلىرىگە ئاكىلىرىنىڭ تاغارلىرىغا ئابلىق تولدۇرۇپ،
ئابلىققا تۆلىگەن پۇللىرىنى تاغارلىرىغا سېلىپ قويۇبنى ۋە ئۇلارغا يوللۇق
ئوزۇق_تۈلۈك تەييارلاپ بېرىشنى بۇيرۇدى. ھەممە تەييارلىق پۈتكەندىن
كېيىن، 26 ئۇلار ئالغان ئابلىقلىرىنى ئېشەكلىرىگە ئارتىپ، يولىغا راۋان بولدى.
27 قونالغۇ جايغا بارغاندا، ئۇلاردىن بىرى ئېشەكلەرگە يەم بېرىش ئۈچۈن
تاغىرىنى ئېچىپ، ئۆز پۇلىنىڭ تاغاردا تۇرغانلىقىنى كۆردى_دە،
28 قېرىندابلىرىغا:
_ ئۇلار پۇلۇمنى قايتۇرۇۋېتىپتۇ. مانا تاغارنىڭ ئىچىدە تۇرىدۇ _ دېدى.
ئۇلار ھاڭ_تاڭ بولۇپ، قورققان ھالدا ئۆزئارا: «بۇ، خۇدانىڭ بىزگە قىلغان
نېمە ئىشىدۇ؟» دېيىشتى.
29 ئۇلار قانانغا قايتىپ كېلىپ، ئاتىسى ياقۇپنىڭ ئالدىغا كىرىپ، ئۆتكەن
ئىشلارنى بىر_بىرلەپ سۆزلەپ بەردى. 30 ئۇلار مۇنداق دېدى:
_ مىسىرنىڭ باش ۋەزىرى بىزگە قاتتىق گەپ قىلىپ، بىزنى ئۇلارنىڭ
دلىتىنى چارلىغىلى كەلگەن، دەپ ئەيىبلىدى. 31 بىز ئۇنىڭغا: «بىز جاسۇس
ئەمەسمىز، بىز سەمىمىي ئادەملەر. 32 بىر ئاتىدىن جەمئىي ئون ئىككى
قېرىنداش ئىدۇق، بىر ئىنىمىز ئۆلۈپ كەتتى. ئەڭ كىچىك ئىنىمىز قاناندا
ئاتىمىزغا ھەمراھ بولۇپ قالدى» دېگەنىدۇق. 33 بىراق، ئۇ: «سىلەرنىڭ
سەمىمىي ياكى سەمىمىي ئەمەسلىكىڭلارنى سىنايمەن. بىر ئادىمىڭلارنى
قاماقتا تۇتۇپ تۇرىمەن. قالغانلىرىڭلار قايتىپ، ئالغان ئابلىقىڭلارنى
133 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 3 4_باب
ئاچارچىلىقتا قالغان ئائىلەڭلەرگە يەتكۈزۈپ بېرىڭلار. 34 ئاندىن، كىچىك
ئىنىڭلارنى مېنىڭ يېنىمغا ئېلىپ كېلىڭلار. بۇنداق قىلساڭلار، سىلەرنىڭ
جاسۇس ئەمەس، بەلكى سەمىمىي ئادەم ئىكەنلىكىڭلارغا ئىشىنىپ،
قېرىندىشىڭلارنى قايتۇرۇپ بېرىمەن. بۇ يەردە تۇرۇپ قېلىپ، ئوقەت
قىلساڭلارمۇ بولىدۇ» دېدى.
35 كېيىن ئۇلار ئابلىقلارنى تۆككەندە، ئۆز پۇللىرىنىڭ تاغاردا ئىكەنلىكىنى
كۆرۈبتى. ئاتا_بالىلار پۇل قاپچۇقلىرىنى كۆرۈپ، ئىنتايىن قورقتى. 36 ياقۇپ
ئۇلارغا:
_ سىلەر مېنى ھەممە ئوغۇللىرىمدىن ئايرىۋېتەمسىلەر؟ يۈسۈپ يوق
بولدى، بىمونمۇ تۈگەبتى. ئەمدى بىنيامىننىمۇ ئېلىپ كەتمەكچى
بولدۇڭلارمۇ؟ بالا_قازانىڭ ھەممىسى مېنىڭ بېشىمغىلا كېلەمدىغاندۇ _
دېدى.
37 رۇبېن ئاتىسىغا ۋەدە بېرىپ:
_ ئەگەر مەن بىنيامىننى قايتۇرۇپ كەلمىسەم، مېنىڭ ئىككى ئوغلۇمنى
ئۆلتۈرۈۋېتىڭ. كىچىك ئىنىمىز بىنيامىننى ماڭا ئامانەت قىلىڭ. مەن ئۇنى
چوقۇم قايتۇرۇپ كېلىمەن، _ دېدى.
38 لېكىن، ياقۇپ ئۇلارغا:
_ بۇ ئوغلۇم سىلەر بىلەن بارمىسۇن ئۇنىڭ بىر قورساقتىن بولغان
ئاكىسى ئۆلۈپ كېتىپ، يالغۇز قالدى. مۇبادا ئۇ يولدا بىرەر كۆڭۈلسىزلىككە
يولۇقۇپ قالسا، مەن ھەسرەت چېكىپ ئۆلۈپ كېتىمەن، _ دېدى.
يۈسۈپنىڭ قېرىنداغلىرىنىڭ بىنيامىننى مىسىرخا ئېلىپ بېرىشى
1 قاناندىكى ئاچارچىلىق بارغانسېرى ئېغىرلابتى. 2 ياقۇپنىڭ
43 ئائىلىسىدىكىلەر مىسىردىن ئېلىپ كېلىنگەن ئابلىقنى يەپ
3 4_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 134
بولغاندىن كېيىن، ياقۇپ ئوغۇللىرىغا:
_ سىلەر يەنە بىرئاز ئابلىق سېتىۋېلىپ كېلىڭلار، _ دېدى.
3 يەھۇدا ئاتىسىغا:
_ بىراق، ئۇ ئادەم بىزگە: «كىچىك ئىنىڭلارنى ئېلىپ كەلمىگۈچە،
يۈزۈمگە قارىغۇچى بولماڭلار» دېگەن. 4 ئەگەر سىز كىچىك ئىنىمىزنى بىز
بىلەن بىللە ئەۋەتسىڭىز، بارىمىز. 5 بولمىسا بارمايمىز، چۈنكى ئۇ كىشى
بىزگە: «كىچىك ئىنىڭلانى ئېلىپ كەلمىگۈچە، يۈزۈمگە قارىغۇچى
بولماڭلار» دېگەن، _ دېدى.
6 ئىسرائىل ئۇلارغا:
_ سىلەر نېمىشقا مېنى مۇنداق قىينايسىلەر؟ نېمە ئۈچۈن ئۇ كىشىگە:
«ئۆيدە يەنە بىر ئىنىمىز بار» دەپ ئېيتتىڭلار؟ _ دېدى.
7 ئۇلار مۇنداق جاۋاس قايتۇردى:
_ ئۇ كىشى بىزنى ۋە ئائىلىمىزنىڭ ئەھۋالىنى كوچىلاپ سۈرۈبتۈرۈپ:
«ئاتاڭلار ھاياتمۇ؟ يەنە بابقا قېرىندابلىرىڭلار بارمۇ؟» دەپ سورىدى. بىز
ئۇنىڭ سوئالىغا جاۋاس بەرمىسەك بولمايتتى. بىز ئۇنىڭ: «كىچىك ئىنىڭلارنى
ئېلىپ كېلىڭلار» دەيدىغانلىقىنى نەدىن بىلەتتۇق؟
8 يەھۇدا ئىسرائىلغا:
_ بىنيامىننى ماڭا تاپشۇرۇڭ. بىز دەرھال يولغا چىقايلى. بۇنداق
قىلغاندا، بىز، سىز ۋە بالىلىرىمىز ئاچلىقتىن ئۆلمەيمىز 9 كىچىك ئىنىمغا مەن
كېپىل، پۈتۈن جاۋابكارلىقنى ئۈستۈمگە ئالاي. مەن ئۇنى ئامان_ئېسەن
قايتۇرۇپ كېلىپ، ئۆز قولىڭىزغا تاپشۇرمىسام، ئۆمۈرۋايەت ئەيىبلىك بولۇپ
كېتەي 10 ئەگەر بىز ۋاقىتنى كەينىگە سۈرمىگەن بولساق، بۇ چاغقىچە
ئىككى قېتىم بېرىپ كېلەتتۇق، _ دېدى.
11 ئىسرائىل ئۇلارغا:
_ ئۇنداق بولسا، مۇنداق قىلىڭلار. باش ۋەزىرگە بىرئاز مەلھەم، ھەسەل،
135 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 3 4_باب
دورا_دەرمان، مۇرمەككى، پىستە_بادام قاتارلىق ئەڭ ياخشى يەرلىك
ئالاھىدە مەھسۇلاتلاردىن سوۋغات ئالغا بېرىڭلار. 12 يەنە بىر ھەسسە
ئارتۇق پۇل ئالغا بېرىپ، ئالدىنقى قېتىم تاغارلىرىڭلارغا سېلىپ قويغان
پۇللارنى قايتۇرۇپ بېرىڭلار. ئېھتىمال بۇ ئىشتا سەۋەنلىك كۆرۈنگەن بولۇبى
مۇمكىن. 13 ئىنىڭلارنىمۇ ئۇ كىشىنىڭ يېنىغا تېزدىن ئېلىپ بېرىڭلار.
14 ھەممىگە قادىر خۇدا ئۇنىڭ كۆڭلىگە ئىنساپ بېرىپ، بىنيامىن بىلەن
بىموننى سىلەرگە قوبۇپ قايتۇرغاي. ناۋادا تەقدىر بالىلىرىمنى مەندىن
ئايرىۋەتسە، ئامالىم قانچە _ دېدى.
15 بۇنىڭ بىلەن ئۇلار تەييارلىغان سوۋغاتلىرىنى، بىر ھەسسە ئارتۇق پۇل
ۋە بىنيامىننى ئېلىپ، يولغا چىقتى. ئۇلار مىسىرغا بارغاندىن كېيىن، يۈسۈپ
بىلەن كۆرۈبتى. 16 بىنيامىننىڭ ئۇلار بىلەن بىللە كەلگەنلىكىنى كۆرگەن
يۈسۈپ غوجىدارىغا:
_ بۇ كىشىلەرنى ئۆيۈمگە ئېلىپ بار. ئۇلار چۈبلۈك تاماقتا مەن بىلەن
بىللە بولىدۇ. سىلەر بىر مال سويۇپ، زىياپەت تەييارلاڭلار، _ دېدى.
17 غوجىدار بۇيرۇققا بىنائەن ئۇلارنى يۈسۈپنىڭ ئۆيىگە ئېلىپ باردى.
18 ئۇلار غوجىدار تەرىپىدىن يۈسۈپنىڭ ئۆيىگە بابلاپ بېرىلغانلىقىدىن
ئىنتايىن قورقۇبۇپ: «بىزنى چوقۇم ئالدىنقى قېتىم تاغارلىرىمىزدا
قايتۇرۇلغان پۇللار سەۋەبىدىن بۇ يەرگە ئېلىپ كەلدى. ئېھتىمال ئۇلار بىزگە
تۇيۇقسىز ھۇجۇم قىلىپ، ئېشەكلىرىمىزنى تارتىۋېلىپ، بىزنى قۇل قىلىشى
مۇمكىن» دېيىشتى، 19 ھەمدە يۈسۈپنىڭ دەرۋازىسى ئالدىغا بېرىش بىلەنلا،
ئۇلار غوجىدارغا:
20 _ تەقسىر ئالدىنقى قېتىم بىز بۇ يەرگە ئابلىق ئالغىلى كەلگەنىدۇق.
21 ئۆيگە قايتىش يولىمىزدا قونىدىغان يەرگە كېلىپ تاغارلارنى ئاچساق،
پۇللىرىمىزنىڭ تاغارلىرىمىزدا ئۆز پېتى تۇرغانلىقىنى كۆردۇق. ھازىر بۇ
پۇللارنى قايتۇرۇپ بېرىش ئۈچۈن ئەكەلدۇق. 22 بۇنىڭدىن بابقا، بىز يەنە
3 4_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 136
ئابلىق سېتىۋالىدىغانغىمۇ پۇل ئەكەلدۇق. ئالدىنقى قېتىم تاغارلىرىمىزغا
پۇللارنى كىم سېلىپ قويدىكىن بىلمىدۇق، _ دېيىشتى.
23 غوجىدار ئۇلارغا:
_ قورقماڭلار قورقماڭلار پۇللىرىڭلارنى مەن تاپشۇرۇپ ئالغانىدىم.
ئۇنى تاغارلىرىڭلارغا چوقۇم خۇدا، يەنى ئاتاڭلار ئېتىقاد قىلىپ كەلگەن خۇدا
سېلىپ قويغان ئوخشايدۇ، _ دېدى. ئاندىن، ئۇ بىموننى زىنداندىن ئېلىپ
چىقىپ، ئۇلارغا تاپشۇرۇپ بەردى.
24 غوجىدار ئۇلارنى يۈسۈپنىڭ ئۆيىگە بابلاپ، پۇتلىرىنى يۇيۇبقا سۇ،
ئېشەكلىرىگە بولسا يەم بەردى. 25 ئۇلار سوۋغاتلارنى تەييارلاپ، چۈبتە
يۈسۈپ كەلگەندە ئۇنىڭغا تەقدىم قىلىشنى كۈتۈپ تۇردى. چۈنكى، ئۇلار
يۈسۈپ بىلەن تاماقتا بىللە بولىدىغانلىقى توغرىسىدىكى خەۋەرنى
ئاڭلىغانىدى. 26 يۈسۈپ ئۆيگە كەلگەندە، ئۇلار بابلىرىنى يەرگە تەگكۈچە
ئېگىپ تەزىم قىلىپ، سوۋغاتلارنى سۇندى. 27 يۈسۈپ ئۇلار بىلەن
سالاملابقاندىن كېيىن:
_ سىلەر ماڭا يابىنىپ قالغان ئاتاڭلار توغرۇلۇق گەپ قىلغانىدىڭلار. ئۇ
كىشى قانداق، ھاياتمۇ؟ _ دەپ سورىدى.
28 ئۇلار جاۋابەن:
_ مۆمىن كەمىنىلىرىنىڭ ئاتىسى ھايات ۋە ياخشى تۇرۇۋاتىدۇ، _ دەپ،
بابلىرىنى قايتا يەرگە تەگكۈچە ئېگىپ تەزىم قىلدى.
29 يۈسۈپ بىر ئانىدىن بولغان ئۆز ئىنىسى بىنيامىننى كۆرۈپ:
_ سىلەر ماڭا ئېيتقان ھېلىقى ئەڭ كىچىك ئىنىڭلار مۇبۇمۇ؟ ئەي
ئوغلۇم، ساڭا خۇدا بەخت ئاتا قىلغاي _ دېدى.
30 يۈسۈپ ئۆز ئىنىسىغا بولغان قايناق مېھىر ھېسسىياتىنى باسالماي،
كۆپچىلىكنىڭ ئالدىدا ئۈن سېلىپ يىغلىۋەتكۈدەك بولۇپ كەتتى. بۇڭا،
ئۇلارنىڭ يېنىدىن چىقىپ، ئۆز ھۇجرىسىغا كىرىپ بىرھازاغىچە كۆز يېشى
137 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 4 4_باب
قىلدى. 31 ئاندىن، ئۇ يۈزىنى يۇيۇپ، ھېسسىياتىنى بېسىپ، قايتىپ كىرىپ،
خىزمەتچىلىرىگە تاماق ئەكىرىشكە بۇيرۇدى.
32 يۈسۈپ ئۆزى يالغۇز بىر داستىخاندا، قېرىندابلىرى ئايرىم بىر
داستىخاندا ئولتۇردى. زىياپەتتە بىللە بولغان مىسىرلىقلار يەنە بىر
داستىخاندا ئولتۇردى. چۈنكى، مىسىرلىقلار ئىبرانىيلار بىلەن بىر داستىخاندا
ئولتۇرۇبنى تۆۋەن كۆرەتتى. 33 يۈسۈپ قېرىندابلىرىنى ئۆزىگە قارىتىپ،
چوڭ_كىچىك تەرتىپى بويىچە ئولتۇرغۇزدى. بۇنى كۆرگەن ئاكا_ئۇكىلىرى
ھاڭ_تاڭ بولغىنىدىن بىر_بىرىگە قارىشىپ قويۇباتتى. 34 يۈسۈپ ئۇلارغا ئۆز
داستىخىنىدىن تاماق بۆلۈپ بەردى. بىنيامىنغا بولسا بابقىلارنىڭكىدىن بەش
ھەسسە ئارتۇق ئۇسۇپ بەردى. ئۇلار يۈسۈپ بىلەن بىللە يەپ_ئىچىپ،
ئىنتايىن خۇبال بولۇبتى.
يۈسۈپنىڭ كۈمۈش جامىنىڭ يوقىلىپ كېتىشى
1 يۈسۈپ غوجىدارىغا:
_ سەن ئۇلارنىڭ تاغارلىرىغا ئېلىپ كېتەلىگۈدەك ئابلىق
قاچىلاپ، پۇللىرىنى ئۆز تاغارلىرىغا سېلىپ قوي. 2 ئۇلارنىڭ ئەڭ كىچىكىنىڭ
تاغىرىغا مېنىڭ كۈمۈش جامىم بىلەن ئۆز پۇلىنى سېلىپ قوي _ دەپ
بۇيرۇق قىلدى. غوجىدار بۇيرۇققا بىنائەن بۇنداق قىلدى.
3 ئەتىسى تاڭ سەھەردە، يۈسۈپنىڭ قېرىندابلىرى ئېشەكلىرى بىلەن
يولغا سېلىپ قويۇلدى. 4 ئۇلار بەھەردىن چىقىپ ئانچە يىراققا بارمايلا،
يۈسۈپ غوجىدارىغا:
_ سەن دەرھال ئۇلارنىڭ كەينىدىن قوغلاپ بېرىپ، ئۇلارغا: «سىلەر
نېمىشقا ياخشىلىققا يامانلىق قىلىسىلەر؟ 5 نېمىشقا خوجايىنىمنىڭ كۈمۈش
جامىنى ئوغرىلاپ كېتىسىلەر؟ خوجايىنىم ئۇ جامدا ھەم باراس ئىچىدۇ، ھەم
44
4 4_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 138
پال ئاچىدۇ. سىلەر ئېغىر گۇناھ ئۆتكۈزدۈڭلار» دېگىن، _ دېدى.
6 غوجىدار ئۇلارغا يېتىشكەندە، يۈسۈپنىڭ سۆزىنى دېدى.
7 ئۇلار:
_ غوجام، بۇ نېمە دېگەنلىرى؟ كەمىنىلىرى بۇنداق ئىشتىن نېرىدۇر
8 ئۆزلىرىگە مەلۇم، بىز ھەتتا ئۆتكەن قېتىمدا تاغارلىرىمىزدا پۇللارنىڭ
بارلىقىنى كۆرۈپ، ئۇنى قاناندىن قايتۇرۇپ ئەكەلگەن تۇرساق،
خوجايىنىڭىزنىڭ ئالتۇن_كۈمۈبلىرىنى يەنە ئوغرىلامتۇق؟ 9 ئەگەر ئۆزلىرى
قايسىمىزنىڭ تاغىرىدىن جامنى تېپىۋالسىلا، بۇ ئۆلۈمگە مەھكۇم بولسۇن.
قالغانلىرىمىزمۇ ئۆزلىرىنىڭ قۇلى بولايلى _ دېيىشتى.
10 غوجىدار:
_ بۇ سۆزۈڭلارغا قوبۇلىمەن. ئەمما، جامنى ئوغرىلىغان كىشىنىلا
ئېلىپ قالىمەن. قالغانلىرىڭلار قايتىپ كەتسەڭلار بولىدۇ، _ دېدى.
11 بۇنىڭ بىلەن، كۆپچىلىك دەرھال ئۆز تاغارلىرىنى يەرگە چۈبۈرۈپ
ئاچتى. 12 غوجىدار چوڭىنىڭ تاغىرىدىن بابلاپ تاكى ئەڭ كىچىكىنىڭكىگىچە
ئىنچىكىلەپ ئاختۇردى. ئاخىردا، كۈمۈش جامنى بىنيامىننىڭ تاغىرىدىن
تېپىۋالدى. 13 قېرىندابلار ئۈمىدسىزلەنگەن ھالدا كىيىملىرىنى يىرتىشىپ،
يۈك_تاقلىرىنى ئېشەكلىرىگە ئارتىپ، يەنە بۇ بەھەرگە قايتىپ كېلىشتى.
يەھۇدانىڭ بىنيامىن ئۈچۈن يېلىنىشى
14 يەھۇدا ۋە قېرىندابلىرى يۈسۈپنىڭ ئالدىغا قايتىپ بارغىنىدا، يۈسۈپ
تېخى ئۆيىدە ئىدى. ئۇلار ئۆزلىرىنى ئۇنىڭ ئالدىغا تابلاپ يەرگە ئاتتى.
15 يۈسۈپ ئۇلارغا:
_ سىلەرنىڭ بۇ نېمە قىلغىنىڭلار؟ ماڭا ئوخشاش يۇقىرى مەرتىۋىدىكى
بىر كىشىنىڭ سىلەرنىڭ يۈرۈش_تۇرۇبۇڭلارغا پال ئاچالايدىغانلىقىمنى
139 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 4 4_باب
بىلمەيتتىڭلارمۇ؟ _ دېدى.
16 يەھۇدا جاۋابەن:
_ ئى ئالىيلىرى، بىز بۇ ئىشقا نېمە دېيەلەيمىز؟ ئۇنى ئالمىدۇق، دەپ
قانداقمۇ ئۆزىمىزنى ئاقلىيالايمىز؟ خۇدا كەمىنىلىرىنىڭ گۇناھىنى ئېچىپ
تابلىدى. ئەمدى جام چىققان كىشىلا ئەمەس، ھەممىمىز ئۆزلىرىنىڭ قۇلى
بولغايمىز _ دېدى.
17 يۈسۈپ ئۇلارغا:
_ ياق ھەرگىز ئۇنداق قىلمايمەن. پەقەت جامنى ئالغان كىشى ماڭا
قۇل بولسۇن. قالغانلىرىڭلار ئاتاڭلارنىڭ يېنىغا ئامان_ئېسەن قايتىپ
كېتىڭلار، _ دېدى.
18 يەھۇدا يۈسۈپنىڭ ئالدىغا بېرىپ:
_ ئى ئالىيلىرى، ئۆزلىرىگە ئەھۋالنى ئوچۇق بايان قىلىشىمغا رۇخسەت
قىلغايلا. ئۆزلىرى پادىشاھ بىلەن باراۋەر، كەمىنىلىرىگە رەھىم قىلغايلا
19 ئۆزلىرى بىزدىن: «سىلەرنىڭ ئاتاڭلار ياكى بابقا قېرىندابلىرىڭلار بارمۇ؟»
دەپ سورىغانلىرىدا، 20 بىز: «يابىنىپ قالغان ئاتىمىز ۋە ئاتىمىز يابىنىپ
قالغاندا تاپقان بىر كىچىك ئىنىمىز بار. بۇ ئىنىمىزنىڭ بىر قورساقتىن بولغان
ئاكىسى ئۆلۈپ كەتكەن. ئۇ ئۇلارنىڭ ئانىسىدىن قالغان بىردىنبىر بالا، بۇڭا
ئاتىمىز ئۇنىڭغا بەك ئامراق» دېگەنىدۇق. 21 ئۆزلىرى بىز كەمىنىلىرىگە: «ئۇنى
ئېلىپ كېلىڭلار، ئۆز كۆزۈم بىلەن كۆرەي» دەپ تاپىلىغاندىلا. 22 لېكىن، بىز بۇ
بالىنىڭ ئاتىسىدىن ئايرىلالمايدىغانلىقىنى، ئەگەر ئايرىلسا، ئاتىمىزنىڭ چوقۇم
ئۆلىدىغانلىقىنى ئېيتقىنىمىزدا، 23 ئۆزلىرى بىز كەمىنىلىرىگە: «كىچىك
ئىنىڭلارنى ئېلىپ كەلمىگۈچە، يۈزۈمگە قارىغۇچى بولماڭلار» دېگەنىدىلا.
24 بىز ئاتىمىزنىڭ يېنىغا بېرىپ، ئۆزلىرىنىڭ سۆزلىرىنى يەتكۈزدۇق.
25 كېيىن، ئۇ بىزنى يەنە ئابلىق ئەكېلىشكە بۇيرۇغاندا، 26 بىز ئۇنىڭغا:
«ئىنىمىز بىز بىلەن بىللە بارمىغۇچە، بىز ئۇ كىشىنىڭ يۈزىگە قارىيالمايمىز.
5 4_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 140
كىچىك ئىنىمىز بىز بىلەن بىللە بارمىسا، بىزمۇ بارمايمىز» دېگەنىدۇق.
27 كەمىنىلىرىنىڭ ئاتىسى بىزگە: «سىلەرگە مەلۇمكى، ئايالىم راھىلە ماڭا
پەقەت ئىككى ئوغۇل تۇغۇپ بەردى. 28 ئۇلارنىڭ بىرى مەندىن جۇدا بولدى.
ئۇ مەندىن ئايرىلغاندىن كېيىن، ئۇنى قايتا كۆرمىدىم. ئۇ چوقۇم يىرتقۇ
ھايۋانلارغا يەم بولدى. 29 ئەگەر سىلەر بۇ ئوغلۇمنى مەندىن ئېلىپ كېتىپ،
ئۇمۇ يولدا بىرەر كۆڭۈلسىزلىككە يولۇقۇپ قالسا، قېرىغىنىمدا ھەسرەت
چېكىپ، ئۆلۈپ كېتىمەن» دېگەنىدى. 30 ئەمدى ئويلاپ باقسىلا ئەگەر بىز
بۇ بالىنى ئېلىپ كەتمىسەك، كەمىنىلىرىنىڭ ئاتىسى بۇ بالىنىڭ قايتىپ
كەلمىگەنلىكىنى كۆرۈپلا، ھاياتىدىن ئايرىلىدۇ. چۈنكى، ئۇنىڭ ھاياتى بۇ
بالىنىڭ تەقدىرىگە باغلىق. 31 ئاتىمىز بىلەن كۆرۈبكىنىمىزدە، ئىنىمىز يوق
بولسا، ئۇ ھەسرەت چېكىپ ئۆلۈپ كېتىدۇ. ئۇنىڭ ئۆلۈبىگە بىز سەۋەبچى
بولغان بولىمىز. 32 كەمىنىلىرى ئاتامغا كېپىللىك بېرىپ: «ئەگەر بالىنى
قايتۇرۇپ كەلمىسەم، ئۆمۈرۋايەت ئەيىبلىك بولۇپ كېتەي» دېگەنىدىم.
33 بۇڭا، ئى ئالىيلىرى، بۇ بالا ئۈچۈن كەمىنىلىرى قېلىپ، ئۆزلىرىگە قۇل
بولسۇن. ئۇ بالا بولسا ئاكىلىرى بىلەن بىللە قايتىپ كەتسۇن 34 ئەگەر بۇ بالا
مەن بىلەن بىللە كەتمىسە، مەن ئاتامنىڭ يۈزىگە قانداق قارىيالايمەن؟ مەن
ئاتامنىڭ بۇنداق بالا_قازاغا ئۇچرىشىغا چىداپ تۇرالمايمەن _ دېدى.
يۈسۈپنىڭ قېرىنداغلىرىغا ئۆزىنى ئاغكارىلىشى
1_2 يۈسۈپ ئۆز ھېسسىياتىنى بېسىۋېلىشقا ئامالسىز قېلىپ،
خىزمەتكارلىرىنىڭ تابقىرىغا چىقىپ تۇرۇبىنى بۇيرۇدى. ئۇ
قېرىندابلىرى بىلەن يالغۇز قالغاندا، ئۆزىنىڭ كىم ئىكەنلىكىنى مەلۇم قىلدى_
دە، بۇنداق قاتتىق يىغلىدىكى، ئۇنىڭ ئاۋازىنى ئۆينىڭ سىرتىدىكىلەرمۇ
ئاڭلىدى ۋە ئاڭلاپ قېلىپ، بۇ خەۋەرنى تېزدىن پادىشاھقا يەتكۈزدى.
45
141 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 5 4_باب
3 يۈسۈپ ئىبرانىي تىلىدا قېرىندابلىرىغا مۇنداق دېدى:
_ مەن يۈسۈپ بولىمەن ئاتام سالامەتمۇ؟
بۇ گەپنى ئاڭلىغان قېرىندابلىرى ھودۇقۇپ كەتكىنىدىن گەپ قىلالماي
تۇرۇپلا قالدى. 4 يۈسۈپ ئۇلارنى ئالدىغا چاقىردى. ئۇلار ئۇنىڭ ئالدىغا
كەلگەندە، مۇنداق دېدى:
_ مەن سىلەرنىڭ ئىنىڭلار، يەنى سىلەر مىسىرغا سېتىۋەتكەن يۈسۈپ
بولىمەن. 5 لېكىن، سىلەر بۇ ئىش ئۈچۈن ئەنسىرەپ، ئۆزۈڭلارنى ئەيىبكە
بۇيرۇماڭلار. خۇدا خەلقنىڭ ھاياتىنى ساقلاپ قېلىش ئۈچۈن، مېنى ئاۋۋال بۇ
يەرگە ئەۋەتكەن. 6 بۇ يەردىكى قەھەتچىلىككە ئەمدى ئىككى يىل بولدى.
يەنە بەش يىلغىچە تېرىقچىلىق قىلغىلىمۇ بولمايدۇ، ھوسۇل ئالغىلىمۇ
بولمايدۇ. 7 بۇڭا، سىلەرنىڭ نەسلىڭلارنى ساقلاپ قېلىش ھەم ھاياتىڭلارنى
قۇتقۇزۇپ قېلىش ئۈچۈن، خۇدا چوڭ مۆجىزە كۆرسىتىپ مېنى بۇ يەرگە
ئاۋۋال ئەۋەتتى. 8 دېمەك، مېنى بۇ يەرگە ئېلىپ كەلگەن سىلەر ئەمەس،
بەلكى خۇدادۇر. ئۇ مېنى پادىشاھنىڭ باش مەسلىھەتچىسى ۋە مىسىرنىڭ
باش ۋەزىرلىكىگە ئولتۇرغۇزۇپ، پۈتۈن مەملىكەتنى ئىدارە قىلىشقا
مۇيەسسەر قىلدى.
9 سىلەر ئاتامنىڭ يېنىغا تېزدىن بېرىپ، ئۇنىڭغا: «ئوغلىڭىز يۈسۈپ:
'خۇدا مېنى پۈتۈن مىسىر دلىتىنىڭ باش ۋەزىرى قىلىپ تىكلىدى. سىز
ئەمدى كېچىكمەي، بۇ يەرگە تېزدىن يېتىپ كېلىڭ. 10 ئوغۇل_قىزلىرىڭىز،
نەۋرىلىرىڭىز، قوي_كالىلىرىڭىز ۋە بابقا پۈتۈن تەئەللۇقاتىڭىزنى ئەكېلىپ،
گوبەن ۋىلايىتى ئەتراپىدا ماڭا يېقىن ئولتۇرۇڭ. 11 سىزنىڭ پۈتۈن ئائىلە ۋە
مال_ۋارانلىرىڭىز بىلەن ئاچلىقتىن مۈبكۈل ئەھۋالغا چۈبۈپ قالماسلىقىڭىز
ئۈچۈن، مەن سىزنى باقىمەن. چۈنكى، قەھەتچىلىك يەنە بەش يىل
داۋاملىشىدۇ' دېدى» دەڭلار، _ دېدى.
12 يۈسۈپ يەنە:
5 4_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 142
_ مانا، مېنىڭ كىم ئىكەنلىكىمنى سىلەر ھەممىڭلار ئۆز كۆزۈڭلار بىلەن
كۆردۈڭلار، بىنيامىن سەنمۇ، كۆردۈڭ. 13 ئاتامغا مىسىردىكى ھۆرمىتىمنىڭ
قانچىلىك يۇقىرىلىقىنى ئېيتىڭلار ۋە كۆرگەنلىرىڭلارنىڭ ھەممىسىنى
يەتكۈزۈپ، ئۇنى تېزدىن بۇ يەرگە ئېلىپ كېلىڭلار، _ دېدى.
14 ئۇ ئىنىسى بىنيامىننى قۇچاقلاپ، يەنە قاتتىق يىغلاپ كەتتى. ئىنىسىمۇ
ئۇنىڭ بوينىغا ئېسىلىپ قاتتىق يىغلىدى. 15 ئاندىن، ئۇ يىغلىغان پېتى ئاكىلىرى
بىلەن بىر_بىرلەپ سۆيۈبۈپ كۆرۈبتى. بۇنىڭدىن كېيىن، قېرىندابلىرى
ئۇنىڭ بىلەن سۆزلىشىشكە بابلىدى.
16 يۈسۈپنىڭ قېرىندابلىرىنىڭ مىسىرغا كەلگەنلىكى توغرىسىدىكى خەۋەر
ئوردىغا يېتىپ كەلگەندە، پادىشاھ ۋە خىزمەتكارلىرى ئىنتايىن خۇبال
بولۇبۇپ كەتتى. 17 پادىشاھ يۈسۈپكە:
_ قېرىندابلىرىڭغا ئېيت، ئۇلاغلىرىغا مال ئارتىپ، دەرھال قانانغا قايتىپ
بېرىپ، 18 ئاتاڭ بىلەن بارلىق ئائىلە تاۋابىئاتلىرىنى بۇ يەرگە ئېلىپ كەلسۇن.
مەن ئۇلارغا مىسىرنىڭ ئەڭ ياخشى زېمىنىنى بېرىمەن. ئۇلار بۇ يەردە
بايابات تۇرمۇبتىن بەھرىمەن بولسۇن. 19 ئۇلارغا يەنە بۇنىمۇ ئېيتىپ قوي:
«ئۇلار ئاتاڭنى ۋە خوتۇن، بالا_چاقىلىرىنىمۇ ئېلىپ كېلىش ئۈچۈن،
مىسىردىن ھارۋا ئالغا كەتسۇن. 20 ئۇلار ئۇ يەردىكى تەئەللۇقاتىنى
ئويلىمىسۇن، چۈنكى مىسىر زېمىنىنىڭ ئەڭ ياخشى نەرسىلىرى ئۇلارنىڭ
بولىدۇ»، _ دېدى.
21 ئىسرائىلنىڭ ئوغۇللىرى بۇ سۆزگە بىنائەن ئىش قىلدى. يۈسۈپ
پادىشاھنىڭ ئەمرى بويىچە ئۇلارغا ھارۋا ۋە يولغا يېتەرلىك ئوزۇق تەييارلاپ
بەردى. 22 ئۇ يەنە ھەربىر ئاكىسىغا بىر قۇردىن يېڭى كىيىم سوۋغات قىلدى.
بىنيامىنغا بولسا بەش قۇر كىيىم بىلەن ئۈ يۈز كۈمۈش تەڭگە بەردى. 23 ئۇ
ئاتىسىغا ئون ھاڭگا ئېشەككە مىسىرنىڭ ئەڭ ياخشى مەھسۇلاتلىرىنى، يەنە
ئون مادا ئېشەككە ئاتىسىنىڭ مىسىرغا كېلىش يولىدا ئىستېمال قىلىشىغا
143 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 6 4_باب
ئابلىق، نان ۋە بابقا يېمەكلىكلەرنى ئارتىپ بەردى. 24 ئۇ قېرىندابلىرىنى
يولغا سېلىش ئالدىدا ئۇلارغا يولدا جېدەل_ماجىرا چىقارماسلىقنى تاپىلىدى.
25 ئۇلار مىسىردىن چىقىپ، قانانغا _ ئاتىسىنىڭ يېنىغا قايتىپ باردى.
26 ئۇلار ئاتىسىغا:
_ يۈسۈپ ھايات ئىكەن مىسىرنىڭ باش ۋەزىرى بوپتۇ _ دېدى.
ياقۇپنىڭ تەنلىرى جۇغۇلداپ كەتتى. ئۇ ئۇلارنىڭ سۆزىگە ئىشەنمىدى.
27 لېكىن، ئۇ ئۇلاردىن يۈسۈپنىڭ ئېيتىپ بەرگەن سۆزلىرىنى ئاڭلاپ ھەمدە
يۈسۈپنىڭ ئۆزىنى ئېلىپ كېلىشكە ئەۋەتكەن ھارۋىلىرىنى كۆرۈپ، ئەس_
ھوبىغا كەلدى. 28 ئۇ:
_ بولدى ئوغلۇم يۈسۈپنىڭ ھايات ئىكەنلىكىگە ئەمدى ئىشەندىم
كۆزۈمنىڭ ئوچۇقىدا بېرىپ ئۇنى كۆرەي _ دېدى.
ياقۇپنىڭ پۈتۈن ئائىلىسىنى ئېلىپ مىسىرخا بېرىشى
1 ئىسرائىل پۈتۈن مال_مۈلۈكلىرىنى يىغىشتۇرۇپ، بەئەربەباغا
كېلىپ، ئۇ يەردە ئاتىسى ئىسھاق ئېتىقاد قىلغان خۇداغا ئاتاپ
قۇربانلىق قىلدى. 2 بۇ كېچە، ئۇنىڭغا بىر غايىبانە ئالامەت كۆرۈنۈپ، خۇدا
ئۇنى:
_ ياقۇپ، ياقۇپ _ دەپ چاقىردى.
_ لەببەي، _ دەپ جاۋاس بەردى ئۇ.
3 خۇدا ئۇنىڭغا:
_ مەن خۇدا، سېنىڭ ئاتاڭ ئېتىقاد قىلغان خۇدادۇرمەن. سەن مىسىرغا
بېرىشتىن قورقما. چۈنكى، مەن ئۇ يەردە سېنىڭ ئەۋلادلىرىڭنى ئۇلۇ بىر
خەلق قىلىمەن. 4 مەن سەن بىلەن بىللە مىسىرغا بېرىپ، ئاندىن
ئەۋلادلىرىڭنى چوقۇم بۇ زېمىنغا قايتۇرۇپ كېلىمەن. سەن ئالەمدىن
46
6 4_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 144
ئۆتكەندە، يۈسۈپ يېنىڭدا بولىدۇ، _ دېدى.
5 ياقۇپ بەئەربەبادىن يولغا چىقتى. ئۇنىڭ ئوغۇللىرى ئۇنى ۋە خوتۇن_
بالىلىرىنى مىسىر پادىشاھى ئەۋەتكەن ھارۋىلارغا ئولتۇرغۇزۇپ، 6 قاناندا
تاپقان مال_ۋارانلىرى بىلەن تەئەللۇقاتلىرىنى ئېلىپ، مىسىرغا قاراپ ماڭدى.
بۇنداق قىلىپ، ياقۇپ پۈتۈن ئەۋلادلىرىنى ئېلىپ مىسىرغا كەلدى. 7 ئوغۇل_
قىزلىرى ۋە ئوغۇل_قىز نەۋرىلىرىمۇ بىللە باردى.
8 ئىسرائىل دەپمۇ ئاتالغان ياقۇپ بىلەن بىللە مىسىرغا بارغان
ئەۋلادلىرىنىڭ ئىسىملىكى تۆۋەندىكىچە:
ياقۇپنىڭ چوڭ ئوغلى رۇبېن 9 ۋە ئۇنىڭ ئوغۇللىرى: ھانۇخ، پاللۇ،
ھېسرون ۋە كارمى قاتارلىقلار.
10 بىمون ۋە ئۇنىڭ ئوغۇللىرى: يېمۇئىل، يامىن، ئوھاد، ياكىن، سوخار
ۋە قانانلىق ئايالىدىن بولغان بائۇل قاتارلىقلار.
11 لاۋىي ۋە ئۇنىڭ ئوغۇللىرى: گەربون، كوھات ۋە مەرارى قاتارلىقلار.
12 يەھۇدا ۋە ئۇنىڭ ئوغۇللىرى: بالاھ، پارەس ۋە زەراھ قاتارلىقلار.
يەھۇدانىڭ يەنە ئېر ۋە ئونان دېگەن ئوغۇللىرى بولۇپ، ئۇلار قاناندا ئۆلۈپ
كەتكەنىدى.
پارەسنىڭ ئوغۇللىرى: ھېسرون بىلەن ھامۇل.
13 ئىسساكار ۋە ئۇنىڭ ئوغۇللىرى: تولاھ، پۇۋا، يوس ۋە بىمرون
قاتارلىقلار.
14 زەبۇلۇن ۋە ئۇنىڭ ئوغۇللىرى: سەرەد، ئەلون ۋە ياخلىل قاتارلىقلار.
15 يۇقىرىدىكىلەر لېياھ پاددان_ئاررامدا ياقۇپقا تۇغۇپ بەرگەن ئەۋلادلار
بولۇپ، قىزى دىنا بىلەن جەمئىي ئوتتۇز ئۈ نەپەر ئىدى.
16 گاد ۋە ئۇنىڭ ئوغۇللىرى: سەفون، ھاگگى، بۇنىي، ئېزبون، ئەرى،
ئارودى ۋە ئارېلى قاتارلىقلار.
17 ئابېر ۋە ئۇنىڭ پەرزەنتلىرى: ئوغۇللىرى يىمنا، يىشۋا، يىشۋى، بەرىيا
145 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 6 4_باب
ۋە قىزى سەراھ. بەرىيانىڭ ئوغۇللىرى: ھېبەر ۋە مالكېل ئىدى.
18 يۇقىرىدىكىلەر لابان قىزى لېياھقا دېدەك قىلىپ بەرگەن زىلپا ياقۇپقا
تۇغۇپ بەرگەن ئەۋلادلار بولۇپ، ئۇلار جەمئىي ئون ئالتە نەپەر ئىدى.
19 ياقۇپنىڭ ئايالى راھىلە ئۇنىڭغا ئىككى ئوغۇل تۇغۇپ بەرگەن بولۇپ،
ئۇلار يۈسۈپ بىلەن بىنيامىن ئىدى. 20 يۈسۈپ مىسىردا ئون بەھىرىنىڭ
روھانىيسى پوتىغېرانىڭ قىزى ئاسېناتتىن ماناسسە ۋە ئەفرائىم ئىسىملىك
ئىككى ئوغۇل تاپقانىدى.
21 بىنيامىننىڭ ئوغۇللىرى: بېلا، بېكەر، ئاببېل، گېرا، نامان، ئەھى،
روش، مۇپپىم، ھۇپپىم ۋە ئارىد قاتارلىقلار.
22 يۇقىرىدىكىلەر راھىلە ياقۇپقا تۇغۇپ بەرگەن ئەۋلادلار بولۇپ،
جەمئىي ئون تۆت نەپەر ئىدى.
23 دان ۋە ئۇنىڭ ئوغلى ھۇبىم.
24 نافتالى ۋە ئۇنىڭ ئوغۇللىرى: ياخسىئىل، گۇنى، يەسەر ۋە بىللەم
قاتارلىقلار.
25 يۇقىرىدىكىلەر لاباننىڭ قىزى راھىلەگە دېدەك قىلىپ بەرگەن بىلھا
ياقۇپقا تۇغۇپ بەرگەن ئەۋلادلار بولۇپ، جەمئىي يەتتە نەپەر ئىدى.
26 دېمەك، ياقۇپنىڭ كېلىنلىرىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، ياقۇپ بىلەن بىللە
مىسىرغا بارغان ئۆز ئەۋلادلىرى جەمئىي ئاتمىش ئالتە كىشى ئىدى.
27 يۈسۈپنىڭ مىسىردا تاپقان ئىككى ئوغلىنى قوبقاندا، ياقۇپ جەمەتىنىڭ
*27. بۇ بابنىڭ 15_، 18_، 22_، 25_ئايەتلىرىدە تىلغا ئېلىنغان ئادەم سانىنى قوبقاندا
مىسىرغا بارغانلار جەمئىي 70 ئادەم بولىدۇ. بىراق، بۇ ئايەتتە تىلغا ئېلىنغان 66 ئادەم ئىچىگە
يۈسۈپنىڭ ئىككى ئوغلى _ ماناسسە بىلەن ئەفرائىم، بۇنداقلا يەھۇدانىڭ قاناندا ئۆلۈپ كەتكەن
ئىككى ئوغلى _ ئېر بىلەن ئونان قوبۇلمىغان.
مىسىردىكى نوپۇسى جەمئىي يەتمىش* كىشى بولدى.
7 4_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 146
ياقۇپ ۋە ئۇنىڭ جەمەتىنىڭ مىسىرخا يېتىپ كېلىشى
28 ياقۇپ يۈسۈپ بىلەن گوبەن ۋىلايىتىدە كۆرۈبۈش ئۈچۈن، يەھۇدانى
ئۇنىڭ يېنىغا يۆنىلىشنى ئۇقۇپ كېلىشكە ئەۋەتتى. ياقۇپلار گوبەنگە
كەلگىنىدە، 29 يۈسۈپ ۋەزىرلىك ھارۋىسىدا ئولتۇرۇپ، ئاتىسىنىڭ ئالدىغا
باردى. ئۇلار دىدار كۆرۈبۈش بىلەنلا، يۈسۈپ ئاتىسىنى قۇچاقلاپ
ئۇزۇنغىچە يىغلىدى. 30 ئىسرائىل يۈسۈپكە:
_ مەن سېنىڭ ھايات ئىكەنلىكىڭنى ئۆز كۆزۈم بىلەن كۆردۈم. ئەمدى
ئۆلۈپ كەتسەممۇ رازىمەن _ دېدى.
31 ئاندىن، يۈسۈپ قېرىندابلىرى ۋە چوڭ ئۆيدىكىلىرىگە مۇنداق دېدى:
_ مەن پادىشاھقا سىلەرنىڭ قاناندىن بۇ يەرگە كۆچۈپ
كەلگەنلىكىڭلارنى مەلۇم قىلاي. 32 ئۇنىڭغا سىلەرنىڭ چارۋىچى
ئىكەنلىكىڭلارنى، مال_مۈلكۈڭلارنى ئېلىپ كەلگەنلىكىڭلارنى ئېيتاي.
33 پادىشاھ سىلەر بىلەن كۆرۈبۈپ، كەسپىڭلارنى سورىسا، 34 ئۇنىڭغا: «بىز
كىچىكىمىزدىن تارتىپ چارۋىچىلىق قىلىپ كەلگەن. ئاتا_بوۋىلىرىمىزمۇ
چارۋىچى ئىدى» دەڭلار. بۇنىڭ بىلەن، ئۇ سىلەرنى ئۆز خەلقىدىن ئايرىپ،
گوبەنگە ئورۇنلابتۇرىدۇ، _ دېدى.
يۈسۈپنىڭ بۇنداق دېيىشىدىكى سەۋەس، مىسىرلىقلار مال باققۇچىلارنى
پەقەت كۆزگە ئىلمايتتى.
1 بۇنىڭ بىلەن، يۈسۈپ پادىشاھ بىلەن كۆرۈبكىلى بېرىپ،
ئۇنىڭغا:
_ ئاتام بىلەن قېرىندابلىرىم قاناندىن قوي_كالا ۋە پۈتۈن مال_
مۈلۈكلىرىنى ئېلىپ بۇ يەرگە كەلدى. ھازىرچە ئۇلار گوبەندە تۇرۇۋاتىدۇ، _
دېدى.
2 ئاندىن كېيىن، يۈسۈپ بەش قېرىندىشىنى تاللاپ، پادىشاھ بىلەن
47
147 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 7 4_باب
كۆرۈبۈبكە ئېلىپ كەلدى.
3 پادىشاھ يۈسۈپنىڭ قېرىندابلىرىدىن:
_ سىلەر قايسى كەسىپ بىلەن بۇغۇللىنىسىلەر؟ _ دەپ سورىدى.
ئۇلار جاۋابەن:
_ جانابلىرى، كەمىنىلىرى ئاتا_بوۋىلىرىمىزغا ئوخشاش، مال بېقىش
بىلەن تىرىكچىلىك قىلىمىز. 4 قاناندا قەھەتچىلىك ئېغىر بولغاچقا، مال
باقىدىغان ئوتلاقمۇ يوق. بۇ سەۋەبتىن، بىز بۇ يەرگە كۆچۈپ كەلدۇق.
جانابلىرىدىن كەمىنىلىرىنىڭ گوبەن ۋىلايىتىدە تۇرۇبىغا ئىجازەت
بېرىشلىرىنى سورايمىز، _ دېدى.
5 پادىشاھ يۈسۈپكە:
_ ئاتاڭ بىلەن قېرىندابلىرىڭ بۇ يەرگە كەپتۇ. 6 مىسىرنىڭ زېمىنى
ئۇلارنىڭ ئالدىدا تۇرۇپتۇ. ئۆزلىرى مەملىكەتنىڭ ئەڭ ياخشى يېرىنى
تاللىسۇن. گوبەندە تۇرسىمۇ بولىۋېرىدۇ. ئۇلارنىڭ ئارىسىدا ئىقتىدارلىق
كىشىلەر بولسا، ماللىرىمنى بابقۇرۇبقا قويساڭمۇ بولىدۇ، _ دېدى.
7 كېيىن، يۈسۈپ ئاتىسى ياقۇپنى ئوردىغا بابلاپ كېلىپ، مىسىر
پادىشاھى بىلەن كۆرۈبتۈردى. ياقۇپ پادىشاھقا بەخت_سائادەت تىلىدى.
8 پادىشاھ ئۇنىڭدىن:
_ قانچە يابقا كەلدىڭىز؟ _ دەپ سورىدى.
9 ياقۇپ ئۇنىڭغا:
_ مەن بۇ دۇنيادا مۇساپىر بولۇپ، بىر يۈز ئوتتۇز يىل يابىدىم. بۇ
جاپا_مۇبەققەتلىك ھاياتىمدا تېخى ئاتا_بوۋىلىرىمدەك ئۇزۇن ئۆمۈر
كۆرمىدىم، _ دەپ جاۋاس بەردى.
10 خوبلىشىش ئالدىدا، ياقۇپ يەنە پادىشاھقا بەخت تىلەپ، ئاندىن
چىقىپ كەتتى. 11 يۈسۈپ پادىشاھنىڭ ئەمرى بويىچە ئاتىسى بىلەن
قېرىندابلىرىنى مىسىرغا ئورۇنلابتۇردى. ئۇ رەمىس بەھىرىنىڭ يېنىدىن
7 4_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 148
دلەتنىڭ ئەڭ ياخشى يېرىنى ئۇلارغا زېمىنلىققا بەردى 12 ھەمدە ئاتىسى،
قېرىندابلىرى ۋە ئۇلارنىڭ ئۆيدىكىلىرىگە نوپۇسنىڭ سانىغا قاراپ، ئابلىق
يەتكۈزۈپ بەردى.
ئاچارچىلىق
13 ئاچارچىلىق ئىنتايىن ئېغىرلىشىپ كەتكەنلىكتىن، ھەممە يەردە ئابلىق
قالمىغانىدى. مىسىرلىقلار بىلەن قانانلىقلار ئاچلىقتىن ئاجىزلاپ كەتتى.
14 يۈسۈپ ئابلىق سېتىپ، ئۇلارنىڭ ھەممە پۇللىرىنى يىغىۋېلىپ ئوردىغا
تاپشۇردى. 15 مىسىر ۋە قاناندىكى خەلقنىڭ قولىدىكى پۇللار تۈگىگەندە،
مىسىر خەلقى يۈسۈپنىڭ ئالدىغا كېلىپ، ئۇنىڭدىن:
_ پۇللىرىمىز تۈگەپ كەتتى. ئۆلۈمدىن ساقلىنىپ قېلىشىمىز ئۈچۈن بىر
ئامال قىلىپ، بىزگە ئابلىق يەتكۈزۈپ بەرگەيلا، _ دەپ تەلەپ قىلدى.
16 يۈسۈپ ئۇلارغا:
_ ئەگەر پۇلۇڭلار تۈگەپ كەتكەن بولسا، مېلىڭلارنى ئابلىققا
تېگىشىڭلار، _ دېدى.
17 بۇنىڭ بىلەن، ئۇلار ماللىرىنى يۈسۈپنىڭ ئالدىغا ئېلىپ كېلىشتى.
يۈسۈپ ئۇلارنىڭ ئات، ئېشەك، قوي، كالا ۋە ئۆچكىلىرىگە ئابلىق تېگىشىپ
بەردى. بۇنداق قىلىپ، يۈسۈپ ئۇلارنىڭ مال_چارۋىلىرىنىڭ بەدىلىگە بۇ
يىلى ئۇلارنى ئابلىق بىلەن تەمىنلىدى.
18 كېيىنكى يىلى، ئۇلار يەنە كېلىپ:
_ ئى ئالىيلىرى، ھەقىقىي ئەھۋالنى يوبۇرمايمىز. پۇللىرىمىز پۈتۈنلەي
تۈگىدى. ماللىرىمىزمۇ ئۆزلىرىگە ئۆتۈپ كەتتى. ھازىر بىزنىڭ تېنىمىز ۋە
يېرىمىزدىن بابقا ھېچ نەرسىمىز قالمىدى. 19 ئۆلۈمدىن ساقلىنىپ
قېلىشىمىزغا بىر ئامال قىلغايلا يەرلىرىمىزنىڭ ئاق تابلىنىپ قالماسلىقى
149 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 7 4_باب
ئۈچۈن، ئۆزىمىز بىلەن يېرىمىزنى ئابلىققا ئالمابتۇرۇپ بەرگەيلا.
يەرلىرىمىز پادىشاھنىڭ بولسۇن. ئۆزىمىزمۇ پادىشاھنىڭ قۇلى بولۇپ، ئۇنىڭ
دېھقانچىلىقىنى قىلايلى. ھايات قېلىشىمىز ئۈچۈن، يەرلەرنى تېرىشىمىزغا
ئۇرۇقلۇق بەرگەيلا _ دەپ تەلەپ قىلدى.
20 بۇنداق قىلىپ، يۈسۈپ پادىشاھ ئۈچۈن مىسىرنىڭ پۈتۈن زېمىنىنى
سېتىۋالدى. ئاچارچىلىقنىڭ ئېغىرلىقىدىن مىسىرلىقلار يەرلىرىنى سېتىشقا
مەجبۇر بولدى. نەتىجىدە، پۈتۈن يەر_زېمىن پادىشاھقا ئۆتۈپ كەتتى.
21 پۈتۈن مىسىر خەلقىمۇ ئۇنىڭ قۇلى بولۇپ قالدى. 22 پەقەت روھانىيلارنىڭ
يەرلىرىلا ئۆز قوللىرىدا قالدى. ئۇلارنىڭ يەرلىرىنى سېتىشى ھاجەتسىز ئىدى.
چۈنكى، ئۇلار پادىشاھتىن ھەقسىز ئابلىق ئالاتتى.
23 يۈسۈپ خەلققە:
_ مەن پادىشاھ ئۈچۈن سىلەرنى ۋە يەر_زېمىنلىرىڭلارنى
سېتىۋالغانىكەنمەن، ئۇ يەرگە دېھقانچىلىق قىلىشىڭلار ئۈچۈن ئۇرۇق بېرەي.
24 ھوسۇل ۋاقتىدا، ھوسۇلنىڭ بەبتىن بىرىنى پادىشاھقا تاپشۇرۇپ، قالغىنىنى
ئۆزۈڭلارغا ۋە ئائىلەڭلەرگە ئوزۇق ۋە ئۇرۇقلۇق قىلىڭلار، _ دېدى.
25 ئۇلار:
_ ئى ئالىيلىرى، ئۆزلىرى ھاياتىمىزنى قۇتقۇزۇپ قالدىلا. بىزگە بەپقەت
قىلىپ، بىزنى قۇللۇققا قوبۇل قىلغايلا،* _ دېيىشتى.
26 بۇڭا، يۈسۈپ مىسىرلىقلارغا «دېھقانچىلىق مەھسۇلاتلىرى
ھوسۇلىنىڭ بەبتىن بىر قىسمىنى پادىشاھقا تاپشۇرۇش كېرەك» دېگەن
قانۇننى تۈزۈپ بەردى. بۇ قانۇن بۈگۈنگىچە كۈچكە ئىگە بولماقتا. پەقەت
*25. ئەگەر ئۇلار قۇللۇققا قوبۇل قىلىنسا، تۇرمۇبىدىن غەم قىلمايتتى. چۈنكى، خوجايىنى
ئۇلارنىڭ قورسىقىنى باقاتتى.
روھانىيلارنىڭ يەرلىرىلا پادىشاھقا ئۆتمىدى.
8 4_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 150
ياقۇپنىڭ ئاخىرقى تەلىپى
27 ئىسرائىللار مىسىرنىڭ گوبەن ۋىلايىتىدە ئولتۇراقلابتى. ئۇلار روناق
تېپىپ، ئاھالىلىرى ھەسسىلەپ كۆپەيدى. 28 ياقۇپ مىسىردا ئون يەتتە يىل
ياباپ، بىر يۈز قىرىق يەتتە يىل ئۆمۈر كۆردى. 29 ئۇ ئۆلۈش ئالدىدا يۈسۈپنى
چاقىرتىپ كېلىپ، ئۇنىڭغا:
_ ئەگەر سەن مەندىن رازى بولساڭ، قولۇڭنى ئىككى يوتامنىڭ ئاستىغا
قويۇپ، ماڭا غەمخورلۇق كۆرسىتىپ، مېنى مىسىرغا دەپنە قىلماسلىققا
قەسەم قىلغىن. 30 مەن ۋاپات بولغاندا، مېنى مىسىردىن ئېلىپ چىقىپ، ئاتا_
بوۋام دەپنە قىلىنغان يەرگە دەپنە قىلغىن، _ دېدى.
يۈسۈپ ئاتىسىغا:
_ تاپشۇرۇقىڭىزنى چوقۇم ئورۇندايمەن، _ دېدى.
31 ئىسرائىل:
_ ئۇنداق بولسا، ماڭا قەسەم قىلغىن، _ دېدى.
بۇنىڭ بىلەن، يۈسۈپ قەسەم قىلدى. ئىسرائىل كارىۋاتنىڭ باش
تەرىپىدە باش قويۇپ، خۇداغا مەدھىيە ئوقۇدى.
ياقۇپنىڭ ئەفرائىم ۋە ماناسسەگە خەيرلىك دۇئا قىلىشى
1 بىرمەزگىلدىن كېيىن يۈسۈپكە ئاتىسىنىڭ ئاغرىپ قالغانلىقى
توغرىسىدىكى خەۋەر يەتتى. بۇڭا، يۈسۈپ ئىككى ئوغلى
ماناسسە بىلەن ئەفرائىمنى ئېلىپ ئاتىسىنىڭ يېنىغا باردى. 2 ياقۇپ ئوغلى
يۈسۈپنىڭ كەلگەنلىكىنى ئاڭلاپ، ياتقان ئورنىدىن كۈچىنىڭ بارىچە كۈچەپ
تۇرۇپ، ئاران ئولتۇردى. 3 ياقۇپ يۈسۈپكە:
_ ھەممىگە قادىر خۇدا قاناندىكى لۇز دېگەن يەردە ماڭا كۆرۈنۈپ، ماڭا
48
151 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 8 4_باب
بەخت ئاتا قىلغانىدى. 4 ئۇ ماڭا: «مەن سېنىڭ ئەۋلادلىرىڭنى كۆپەيتىپ،
ئۇلارنى نۇرغۇن مىللەت قىلىمەن ۋە بۇ زېمىننى سېنىڭ ئەۋلادلىرىڭغا مەڭگۈ
زېمىنلىققا بېرىمەن» دېگەنىدى، _ دېدى.
5 ياقۇپ يەنە:
_ ئەي يۈسۈپ، مەن مىسىرغا كەلمەستە، سەن بۇ يەردە ئىككى ئوغۇل
تېپىپسەن. بۇ ئىككى ئوغۇل، يەنى ئەفرائىم بىلەن ماناسسە، رۇبېن بىلەن
بىمونغا ئوخشاش مېنىڭ ئوغۇللىرىم ھېسابلانسۇن.* 6 بابقا بالا تاپساڭ،
ئۆزۈڭنىڭ بولسۇن. ئۇلار كەلگۈسىدە مىراسخورلۇق قىلىدىغان يەر ئەفرائىم
بىلەن ماناسسەنىڭ زېمىنى ئىچىدە بولسۇن. 7 بۇنداق قىلىشىمدىكى
مەقسەت، ئاناڭ راھىلەنىڭ ۋەجىدىندۇر. مەن پاددان_ئاررامدىن قايتىپ
كەلگىنىمدە، ئاناڭ قانان رايونىدىكى ئەفراتاغا بارىدىغان يول بويىدا مېنى
ھەسرەتتە قالدۇرۇپ ۋاپات بولدى. مەن ئۇنى بۇ يەردىلا دەپنە قىلغانىدىم،
_ دېدى. (ئەفراتا ھازىر «بەيتلەھەم» دەپ ئاتىلىدۇ.)
8 ئىسرائىل يۈسۈپنىڭ ئوغۇللىرىنى كۆرۈپ:
_ بۇ بالىلار كىم؟ _ دەپ سورىدى.
9 يۈسۈپ:
_ مېنىڭ ئوغۇللىرىم. مەن مىسىرغا كەلگەندىن كېيىن، خۇدا ماڭا
بەرگەن بالىلار، _ دەپ جاۋاس بەردى.
*5. ياقۇپنىڭ ئوغۇللىرىنىڭ ئەۋلادلىرى كېيىن ئىسرائىل خەلقىنىڭ 12 قەبىلىسىنى تەبكىل
قىلغان. ياقۇپنىڭ ئەفرائىم بىلەن ماناسسەنى ئوغلۇم دېيىشى بىلەن، ئۇلار كېيىن يۈسۈپنىڭ ئورنىغا
12 قەبىلىنىڭ ئىككىسىنى تەبكىل قىلىپ، ئون ئىككىگە بۆلۈنگەن قانان زېمىنىنىڭ ئىككى پارچىسىگە
ئىگە بولدى. ياقۇپنىڭ 12 ئوغلىنىڭ ئۈچىنچىسى لاۋاينىڭ ئەۋلادلىرى بولسا كېيىن مەركىزىي
ئىبادەتخانىدا خىزمەت قىلىدىغان روھانىيلار بولۇپ، زېمىنغا ئىگە بولمىدى.
ئىسرائىل يەنە:
8 4_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 152
_ ئۇلارنى يېنىمغا ئەكەل، ئۇلارغا دۇئا قىلاي، _ دېدى.
10 ئىسرائىل قېرىپ كەتكەنلىكى ئۈچۈن، كۆزى تورلىشىپ ياخشى
كۆرمەيتتى. يۈسۈپ بالىلىرىنى ئۇنىڭ ئالدىغا ئېلىپ كەلدى. ئىسرائىل ئۇلارنى
قۇچاقلاپ، سۆيۈپ قويۇپ، 11 يۈسۈپكە:
_ ئەسلى سېنى قايتا كۆرىمەن، دەپ ئويلاپ باقمىغانىدىم. مانا ئەمدى
خۇدا ماڭا سېنىڭ ئوغۇللىرىڭنىمۇ كۆرسەتتى _ دېدى.
12 يۈسۈپ ئىسرائىلنىڭ تىزىدىن ئىككى ئوغلىنى يەرگە چۈبۈرۈپ، ئۆزى
ئاتىسىنىڭ ئالدىدا بېشىنى يەرگە تەگكۈدەك ئېگىپ تەزىم قىلدى. 13 يۈسۈپ
ئەفرائىمنى ئىسرائىلنىڭ سول يېنىغا، ماناسسەنى ئوڭ يېنىغا تۇرغۇزدى.
14 لېكىن، ئىسرائىل ئىككى قولىنى ئالمابتۇرۇپ، ئوڭ قولىنى كىچىك
نەۋرىسى ئەفرائىمنىڭ بېشىغا، سول قولىنى چوڭ نەۋرىسى ماناسسەنىڭ
بېشىغا قويۇپ، 15 يۈسۈپكە بەخت تىلەپ، مۇنداق دۇئا قىلدى:
«بوۋىلىرىم ئىبراھىم بىلەن ئىسھاق يېقىن ئەگەبكەن خۇدا
بۇ ئىككى نەۋرەمنى بەختلىك قىلغاي.
مېنى بۈگۈنگىچە يېتەكلەپ كەلگەن خۇدا
ئۇلارغا بەخت ئاتا قىلغاي.
16 مېنى پۈتۈن بالا_قازالاردىن قۇتقۇزغان پەرىشتە
ئۇلارغا بەخت ئاتا قىلغاي.
مېنىڭ نامىم، ئاتا_بوۋام ئىبراھىم بىلەن ئىسھاقنىڭ نامى
بۇ بالىلار ئارقىلىق مەڭگۈ داۋاملابقاي.
ئۇلار نۇرغۇن ئەۋلادلىق بولۇپ، يەر يۈزىدە گۈللەپ
يابنىغاي.»
153 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 8 4_باب
17 يۈسۈپ ئاتىسىنىڭ ئوڭ قولىنى ئەفرائىمنىڭ بېشىغا قويغىنىنى كۆرۈپ،
كۆڭلىدە نارازى بولغانىدى. بۇڭا، ئۇ ئاتىسىنىڭ ئوڭ قولىنى ئەفرائىمنىڭ
بېشىدىن ماناسسەنىڭ بېشىغا يۆتكەپ قويماقچى بولۇپ، 18 ئاتىسىغا:
_ ئاتا، بۇ ئىشىڭىز توغرا بولمىدى. چوڭى بۇ. ئوڭ قولىڭىزنى ئۇنىڭ
بېشىغا قويغايسىز _ دېدى.
19 ئاتىسى رەت قىلىپ:
_ ئەي ئوغلۇم، بىلىمەن، بىلىمەن. ماناسسەنىڭ ئەۋلادلىرىمۇ چوڭ
خەلق بولىدۇ، لېكىن ئىنىسى ئۇنىڭدىنمۇ كۈچلۈك بولىدۇ. ئىنىسىنىڭ
ئەۋلادلىرى روناق تاپقان كۆپ خىل خەلقلەرگە ئايلىنىدۇ _ دېدى.
20 ئۇ كۈنى، ئىسرائىل ئۇلارغا بەخت تىلەپ، مۇنداق دۇئا قىلدى:
«كەلگۈسىدە ئىسرائىلنىڭ ئەۋلادلىرى كىشىلەرگە خەيرلىك
دۇئا قىلغاندا، مۇنداق دېسۇن:
'خۇدا سىلەرنى ئەفرائىم بىلەن ماناسسەگە ئوخشاش بەختلىك
قىلغاي'»
بۇنداق قىلىپ، ياقۇپ ئەفرائىمنى ئۇنىڭ ئاكىسى ماناسسەدىن يۇقىرى
ئورۇنغا قويدى.
21 كېيىن، ئىسرائىل يۈسۈپكە:
_ مېنىڭ ئالەمدىن ئۆتۈبۈمگە ئاز قالغانلىقىنى بىلىسەن. لېكىن، خۇدا
جەزمەن سىلەرگە يار بولۇپ، سىلەرنى ئاتا_بوۋىلىرىڭلارنىڭ زېمىنىغا
قايتۇرۇپ كېتىدۇ. 22 مەن ساڭا قېرىندابلىرىڭغا قارىغاندا بىر ھەسسە ئارتۇق
زېمىن بېرىمەن. ئۇ يەرنى مەن ئامورلارنىڭ قولىدىن قىلىچ ۋە ئوقيايىم بىلەن
تارتىۋالغانىدىم، _ دېدى.
9 4_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 154
ياقۇپنىڭ ۋەسىيىتى
1 ياقۇپ ئوغۇللىرىنى ئالدىغا چاقىرىپ، ئۇلارغا مۇنداق دېدى:
_ ھەممىڭلار ئالدىمغا كېلىڭلار، سىلەرگە دۇ كېلىدىغان
ئىشلارنى ئېيتىپ قوياي
2 «ئەي ئوغۇللىرىم، ھەممىڭلار كېلىپ قۇلاق سېلىڭلار.
ئاتاڭلار ئىسرائىلنىڭ سۆزلىرىنى كۆڭۈل قويۇپ تىڭشاڭلار.
3 ئەي رۇبېن، سەن تۇنجى ئوغلۇمسەن،
سەن كۈ_قۇدرىتىمسەن.
چوڭ بولۇپ تاپقان تۇنجى ئوغلۇمسەن،
ئوغۇللىرىم ئىچىدە ئەڭ غۇرۇرلۇقى ۋە كۈچلۈكى سەن.
4 بىراق، سەن كەلكۈندەك ئېقىپ، تۇتۇق بەرمىدىڭ
سەن كىچىك خوتۇنۇم بىلەن بىر ئورۇندا يېتىپ،
كۆرپەمنى بۇلغىغاچقا، ئەمدى كاتتا كىشى بولالمايسەن.
5 بىمون بىلەن لاۋىي ئىتتىپاقداش بولۇپ،
ئۇلارنىڭ قىلىچلىرى رەھىمسىزلىك قىلدى.
6 قوبۇلمايمەن ئۇلارنىڭ يامان نىيىتىگە،
قاتنابمايمەن ئۇلارنىڭ سۇيىقەستلىك پىلانىغا،
چۈنكى ئۇلار دەرغەزەپتە ئادەم ئۆلتۈرۈپ،
بۇقىلارنىڭ پېيىنى خالىغىنىچە كەستى.
7 ياغسۇن لەنەتلەر ئۇلارنىڭ غەزىپىگە،
بۇنداقلا رەھىمسىز ئۆچمەنلىكىگە.
49
155 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 9 4_باب
تارقىتىۋېتەرمەن، چېچىۋېتەرمەن ئۇلارنى
ئىسرائىللارنىڭ ئارىسىغا.
8 ئەي يەھۇدا، قېرىندابلىرىڭ سېنى ماختار.
سەن دۈبمەننىڭ گېلىنى سىقارسەن.
قېرىندابلىرىڭ سېنىڭ ئالدىڭدا باش قويار.
9 يەھۇدا دۈبمىنىگە ياش بىردەك ئېتىلىدۇ.
ئۇنى مەغلۇپ قىلىپ، قايتىپ كېلىدۇ ئۇۋىسىغا.
سوزۇلۇپ ياتسا ئۇۋىسىدا،
كىممۇ ئۇنىڭغا تېگىشكە جۈرئەت قىلار؟
10 يەھۇدا تۇتار پادىشاھلىق ئەڭگۈبتىرىنى،
ئۇنىڭ ئەۋلادلىرى يۈرگۈزەر ھاكىمىيەتنى.
كېيىن، پۈتكۈل ئەل قوبار تۆھپە ئۇنىڭغا،*
پۈتكۈل خەلق تەزىم قىلار ئۇنىڭغا.
11 ھەددى_ھېسابسىز باي بولغانلىقىدىن ئۇ،
غاجاپ قويۇبىغا قارىماي تەخىيىنىڭ،
باغلاپ قويار ئۇنى ئەڭ ياخشى ئۈزۈمگە.
كىيىملىرىنى يۇيار ئۈزۈم بارابىدا،
ئېسىل تونىنى يۇيار ئۈزۈم بەربىتىدە.
12 ئۇنىڭ كۆزلىرى مۇسەللەستىن قارا.
*10. ياكى: يەھۇدا تۇتار پادىشاھلىق ئەڭگۈبتىرىنى،
ئۇنىڭ ئەۋلادلىرى يۈرگۈزەر ھاكىمىيەتنى،
تاكى ھاكىمىيەت يۈرگۈزگۈچى كەلمىگۈچە؛
پۈتكۈل خەلق تەزىم قىلار ئۇنىڭغا.
چىشلىرى سۈتتىنمۇ ئاق.
9 4_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 156
13 زەبۇلۇن تۇرار دېڭىز بويىدا،
ئۇ يەر كېمە پورتى بولار،
زېمىنى سىدون تەرەپكە سوزۇلار.
14 ئىسساكار گويا كۈچلۈك ئېشەك بولۇپ،
ئېغىلنىڭ ئىچىدە ياتار.
15 كۆرگەندە ئۇ دەم ئېلىش ئورنىنىڭ ياخشىلىقىنى
ۋە يېرىنىڭ مۇنبەتلىكىنى،
ئارتىپ يۈكنىڭ ئېغىرىنى مۈرىسىگە،
قۇل بولۇپ، جاپالىق ئىشقا مەجبۇر بولار.
16 دان ئىسرائىل قەبىلىسىدىن بىرى بولار،
ئۇ ئۆز خەلقىگە ئادىل ھۆكۈم قىلار.
17 ئۇ يىلاندەك يول بويلىرىدا،
زەھەرلىك يىلاندەك چىغىر يوللاردا،
چېقىپ ئاتنىڭ تۇيىقىنى،
ئارقىسىغا يىقىتار ئاتلىقلارنى.
18 ئى پەرۋەردىگارىم، قۇتقۇزۇبۇڭنى كۈتمەكتىمەن
19 گاد قاراقچىلارنىڭ ھۇجۇمىغا ئۇچرار.
لېكىن، ئۇ كەينىدىن ھۇجۇم قىلىپ، زەربە بېرەر.
20 ئابېرنىڭ زېمىنى بەئەينى مول ئابلىق ئامبىرى بولۇپ،
157 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 9 4_باب
پادىشاھلارنى ئۇ تەمىنلەر خاس لەززەتلىك تاماقلىرى بىلەن.
21 نافتالى ئەركىن ئانا كېيىكتۇر،
ئۇ تۇغار سۆيۈملۈك بالا كېيىكلەرنى.
22 يۈسۈپ مېۋىلىك دەرەختۇر.
ئۇ بۇلاققا يېقىندۇر.
ئۇنىڭ باخلىرى ھالقىپ ئۆتەر تامدىن.
23 بىددەتلىك ھۇجۇم قىلار دۈبمەن ئوۋچىلىرى ئۇنىڭغا،
ئوقيالار دەھشەتلىك ئېتىلار ئۇنىڭغا،
24 لېكىن ئۇنىڭ يايى مەزمۇت يەنىلا،
ئۇنىڭ قوللىرى كۈچلۈك يەنىلا.
تايانغاچقا ئۇ ياقۇپ ئېتىقاد قىلغان قادىر خۇداغا،
يەنى ئىسرائىلنىڭ پادىچىسىغا، قورام تېشىغا.
25 ئاتاڭ ئىبادەت قىلغان خۇدا ساڭا ياردەم قىلار،
ھەممىگە قادىر خۇدا سېنى بەختلىك قىلار.
ئۇ ساڭا خاسىيەتلىك يامغۇر ياغدۇرۇپ،
يەردىكى بۇلاقلارنى تەقدىم قىلار.
ئات_كالىلىرىڭنى ھەم ئاۋۇتۇپ،
ئەۋلادلىرىڭنى ھەسسىلەپ كۆپەيتەر.
26 ئاتاڭ خۇدادىن ئېرىشكەن بۇ بەخت،
قەدىمكى تا چوققىلىرىدىنمۇ،
ئېدىرلىقلاردىكى بايلىقلاردىنمۇ بۈيۈكتۇر.
مانا بۇ بەخت_سائادەت يۈسۈپنىڭ بېشىغا،
يەنى قېرىندابلىرىدىن تاللانغىنىغا قونار.
0 5_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 158
27 بىنيامىن گويا يىرتقۇ چىلبۆرە.
ئۇ ئەتىگىنى تۇتقىنىنى يالماپ،
كېچىسى ئولجىلارنى بۆلەر.»
28 ئىسرائىلنىڭ بۇ ئون ئىككى ئوغلى ئىسرائىل خەلقىنىڭ ئون ئىككى
قەبىلىسىنىڭ بوۋىلىرى بولدى. بۇ سۆزلەر _ ياقۇپنىڭ ھەربىر ئوغلىغا قىلغان
لايىق خەيرلىك دۇئاسىدۇر.
ياقۇپنىڭ ۋاپاتى
29 ياقۇپ ئوغۇللىرىغا مۇنداق دەپ تاپىلىدى:
_ ئەجدادلىرىمنىڭ قېشىغا كېتىدىغانغا ئاز قالدىم. سىلەر مېنى ئاتا_
بوۋىلىرىمنىڭ يېنىغا، يەنى خىتلاردىن بولغان ئەفروننىڭ ئېتىزلىقىدىكى
ئۆڭكۈرگە دەپنە قىلىڭلار. 30 بۇ ئۆڭكۈر قاناندىكى مامرەنىڭ بەرق
تەرىپىدىكى ماكپېلاھ يېزىسىدا بولۇپ، ئىبراھىم ئۇ ئۆڭكۈر بىلەن يەرنى
خىتلاردىن بولغان ئەفروندىن يەرلىك قىلىش ئۈچۈن سېتىۋالغانىدى.
31 ئىبراھىم ۋە ئايالى سارە ئۇ يەرگە قويۇلغان. ئىسھاق ۋە ئايالى رىبەقامۇ ئۇ
يەرگە قويۇلغان. مەن لېياھنىمۇ ئۇ يەرگە دەپنە قىلدىم. 32 ئۇ يەر بىلەن
ئۆڭكۈر خىتلاردىن سېتىۋېلىنغان بولۇپ، سىلەر مېنى بۇ يەرگە قويۇڭلار.
33 ياقۇپ ئوغۇللىرىغا بۇ سۆزلەرنى قىلغاندىن كېيىن، يېتىپلا، نەپىسى
توختاپ، ئەجدادلىرىنىڭ قېشىغا كەتتى.
ياقۇپنىڭ دەپنە قىلىنىشى
1 يۈسۈپ ئاتىسىنىڭ جەسىتىگە ئۆزىنى تابلاپ، ھەسرەت بىلەن
50 يىغلاپ، ئۇنىڭ يۈزىنى سۆيدى. 2 كېيىن، يۈسۈپ قول ئاستىدىكى
159 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 0 5_باب
تېۋىپلىرىغا ئاتىسىنىڭ جەسىتىنى موملابنى بۇيرۇدى. 3 ئۇلار ئادەتلىرى
بويىچە قىرىق كۈن ئىچىدە جەسەتنى چىرىشتىن ساقلاش خىزمىتىنى
تاماملىدى. مىسىرلىقلار ئۇنىڭغا يەتمىش كۈن ماتەم تۇتتى.
4 قارىلىق تۇتۇش مەزگىلى ئۆتكەندىن كېيىن، يۈسۈپ پادىشاھنىڭ
ئەمەلدارلىرىغا:
_ ئېغىر كۆرمىسەڭلار، پادىشاھقا مۇنداق دەڭلار: 5 «ئاتام جان ئۈزۈش
ئالدىدا مېنى ئۆزىنى قاناندا تەييارلاپ قويغان يەرلىككە قويۇبۇمغا قەسەم
قىلدۇرغانىدى. بۇنىڭ ئۈچۈن، ماڭا ئىجازەت بەرسە، ئۇ يەرگە بېرىپ
ئاتامنى دەپنە قىلىپ كەلسەم»، _ دېدى.
6 پادىشاھ ئۇنىڭغا:
_ بارسۇن، ئاتىسىغا بەرگەن قەسىمى بويىچە دەپنە قىلسۇن، _ دەپ
جاۋاس قايتۇردى.
7 بۇنىڭ بىلەن، يۈسۈپ ئاتىسىنى دەپنە قىلغىلى كەتتى. پادىشاھنىڭ
بارلىق خىزمەتچىلىرى، ئوردا ئەمەلدارلىرى ۋە مىسىردىكى كۆزگە كۆرۈنگەن
ئەربابلار يۈسۈپ بىلەن بىللە بېرىشتى. 8 يۈسۈپنىڭ پۈتۈن ئائىلىسى،
قېرىندابلىرى ۋە ئاتىسىنىڭ جەمەتلىرىمۇ ئۇنىڭ بىلەن بىللە باردى. پەقەت
يۈسۈپنىڭ كىچىك بالىلىرى ۋە قوي_كالىلىرىلا گوبەندە قالغانىدى. 9 ئۇنىڭ
بىلەن بىللە بارغانلارنىڭ ئىچىدە يەنە جەڭ ھارۋىلىرىغا ئولتۇرغانلار ۋە
ئاتلىقلارمۇ بار ئىدى. بۇنداق قىلىپ، ئۇلار گويا چوڭ بىر قوبۇندەك بولدى.
10 ئۇلار ئىئوردان دەرياسىنىڭ نېرىسىدىكى ئاتاد دېگەن يەردىكى خامانغا
كەلگەندە، قاتتىق يىغا_زار قىلىشتى. يۈسۈپلەر ئۇ يەردە يەتتە كۈن ھازا
تۇتتى. 11 بۇنى كۆرگەن قانانلىقلار: «مىسىرلىقلارنىڭ دەپنە مۇراسىمى
نېمىدېگەن داغدۇغىلىق» دېيىشكەنىدى. بۇڭا، بۇ يەرگە ئابېل_مىزرائىم
[مەنىسى «مىسىرلىقلارنىڭ ھازا تۇتۇبى»] دەپ نام قويۇلدى.
12 بۇنداق قىلىپ، ياقۇپنىڭ ئوغۇللىرى ئاتىسىنىڭ تاپشۇرۇقى بويىچە
0 5_باب ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 160
13 ئۇنىڭ جەسىتىنى قانانغا ئاپىرىپ، مامرەنىڭ بەرقىدىكى ماكپېلاھتىكى
ئۆڭكۈرگە دەپنە قىلدى. بۇ ئۆڭكۈر ئىبراھىم خىت قەبىلىسىدىن بولغان
ئەفروندىن قەبرىستانلىق ئۈچۈن سېتىۋالغان ئېتىزلىقتا ئىدى. 14 يۈسۈپ
ئاتىسىنى دەپنە قىلىپ بولۇپ، ئۆز قېرىندابلىرى ۋە دەپنە مۇراسىمىغا
قاتنابقان بارلىق كىشىلەر بىلەن بىللە مىسىرغا قايتىپ كەلدى.
يۈسۈپنىڭ قېرىنداغلىرىنى خاتىرجەم قىلىشى
15 يۈسۈپنىڭ ئاتىسى ئۆلگەندىن كېيىن، ئۇنىڭ قېرىندابلىرى: «ئەگەر
يۈسۈپ كۆڭلىدە بۇرۇن ئۇنىڭغا يامانلىق قىلغىنىمىز ئۈچۈن ئاداۋەت ساقلاپ،
بىزدىن ئىنتىقام ئالىمەن دېسە، قانداق قىلىمىز؟» دەپ ئويلابقانىدى.
16 بۇڭا، ئۇلار بىر كىشى ئارقىلىق يۈسۈپكە:
_ ئاتىمىز جان ئۈزۈش ئالدىدا، 17 بىزگە ساڭا بۇنى ئېيتىپ قويۇبىمىزنى
تاپىلىغان: «ئاكىلىرىڭ ساڭا يامانلىق قىلىپ قويدى. ئۇلارنىڭ گۇناھىنى
كەچۈرۈم قىلىۋەت». بۇنىڭ ئۈچۈن، سەندىن بىزنىڭ خاتالىقىمىزنى
كەچۈرۈم قىلىشىڭنى سورايمىز. بىز بولساق ئاتاڭ ئىبادەت قىلغان خۇدانىڭ
خىزمەتكارلىرى، _ دەپ سۆز يەتكۈزدى.
يۈسۈپ بۇ سۆزنى ئاڭلاپ يىغلىۋەتتى.
18 ئاندىن، يۈسۈپنىڭ قېرىندابلىرى ئۇنىڭ ئالدىغا بېرىپ، بېشى يەرگە
تەگكۈچە تەزىم قىلىپ، مۇنداق دېدى:
_ بىز سېنىڭ قۇلۇڭ بولايلى
19 يۈسۈپ ئۇلارغا:
_ قورقماڭلار مەن ھۆكۈم قىلىپ جازالايدىغان خۇدا ئەمەسمەن
20 سىلەر ئەسلىدە ماڭا زىيانكەبلىك قىلماقچىدىڭلار، لېكىن خۇدا نۇرغۇن
كىشىلەرنىڭ ھاياتىنى ساقلاپ قېلىش ئۈچۈن، يامان ئىشىڭلارنى ياخشى
161 ئالەمنىڭ يارىتىلىشى 0 5_باب
ئىشقا ئايلاندۇردى. بۈگۈن مانا بۇنچە نۇرغۇن كىشىلەر ھايات قالدى.
21 سىلەر قورقماڭلار. مەن چوقۇم سىلەرگىمۇ پەرزەنتلىرىڭلارغىمۇ
غەمخورلۇق قىلىمەن، _ دېدى.
يۈسۈپ قېرىندابلىرىغا مېھرىبانلىق بىلەن تەسەللى بېرىپ، ئۇلارنى
خاتىرجەم قىلدى.
يۈسۈپنىڭ ئالەمدىن ئۆتۈغى
22 يۈسۈپ ۋە ئۇنىڭ ئاتىسىنىڭ ئۇرۇق_جەمەتى مىسىردا ئولتۇراقلىشىپ
قالغانىدى. يۈسۈپ بىر يۈز ئون يېشىدا ئالەمدىن ئۆتتى. 23 ئۇنىڭ ئۆمرى
بۇنچىلىك ئۇزۇن بولدىكى، ئۇ ھەتتا ئوغلى ئەفرائىمنىڭ ئۈچىنچى ئەۋلادىنى
كۆرۈبكە مۇيەسسەر بولغان. يۈسۈپ ماناسسەنىڭ ئوغلى ماكىرنىڭ
ئوغۇللىرىنىمۇ ئۆز قوينىغا ئالغان. 24 ئۇ قېرىندابلىرىغا:
_ مەن ئالەمدىن ئۆتۈبكە ئاز قالدىم. خۇدا چوقۇم سىلەرگە كۆڭۈل
بۆلۈپ، سىلەرنى بۇ يەردىن ئېلىپ، ئىبراھىمغا، ئىسھاققا ۋە ياقۇپقا ۋەدە
قىلىپ بەرمەكچى بولغان زېمىنغا بابلاپ بارىدۇ، _ دېدى.
25 يۈسۈپ قېرىندابلىرىغا يەنە:
_ خۇدا سىلەرگە غەمخورلۇق قىلىپ، سىلەرنى ئۇ يەرگە ئېلىپ
كەتكەن ۋاقىتتا، مېنىڭ جەسىتىمنى بىللە ئېلىپ كېتىشكە مېنىڭ ئالدىمدا
قەسەم قىلىڭلار _ دېدى.
26 يۈسۈپ بىر يۈز ئون يېشىدا مىسىردا ئالەمدىن ئۆتتى. ئۇلار ئۇنىڭ
جەسىتىنى چىرىشتىن ساقلاش ئۈچۈن موملاپ، ساندۇققا سېلىپ قويدى.