Bassar Bible - Gospel of John

1 Kí wàatī Unimbɔti ń náań duulnyee, ubɔ nìn bí bi yíì-u Dinyɔɔbundi ní ki bí Unimbɔti cee, ní ki sá Unimbɔti. 2 Dinyɔɔbundi gbanti di nìn péēbí Unimbɔti cee doooo ŋkilkaamin. 3 Díǹ ní Unimbɔti dū ki náań tikɔkɔ. Tiba kaa bí fam Unimbɔti kaa dū Dinyɔɔbundee ki náań kudɔŋu. 4 Di-ni ní dimaŋfal nìn bí, dimaŋfal gbanti di nìn tìì binib ŋwalfi. 5 Ní ŋwalfee dɔ́miń ki ŋmíntí binib bin bí dibɔmbɔndinee, ní binibee kaa fɔ̃ɔ̃-ŋu. 6 Unimbɔti nìn túnní uninja ubɔ, bi yíì-u Jaan. 7 U nìn dɔ́miń kí sòoǹ nì binib ŋwalfi bɔti, báà ŋma ń pīlfiǹ-u kí fɔ̃ɔ̃ ŋwalfee. 8 Jaan u-ba kaa nìn sá ŋwalfi, u nìn dɔ́miń kí lēēŋwalfee pu seera ní. 9 Ŋwalfi gbanti baba di sá mmɔnti, ki dɔ́miń kitiŋ pu ki ŋmíntí báà ŋma. 10 Unimbɔti dū-ŋu ki náań taapu doo wanti kɔkɔ, ama, ŋyunti ŋun ŋu nìn bí taapu dooyee, baa béè-ŋu. 11 Un sá Dinyɔɔbundee dɔ́miń u-yab cee, ní u-yab kaa fɔ̃ɔ̃-u. 12 Ama bin kɔkɔ fɔ̃ɔ̃-u ki gbìl̄ ki tīiǹ-uee, u yāntì bidambi kpántì Unimbɔti biyaamu, 13 mun ní unil kaa màl̄ee, kaa tí sá unil làtam ama an sá Unimbɔti di màl̄ bíǹ. 14 Dinyɔɔbundee kpántì unil ki kāl̀ ti-kansikin ki cáá tiŋan nì ibaamɔn tikpil, ní ti ká u-nyooti tin u nìn fɔ̃ɔ̃yee kun puee u sá Unimbɔti Jipɔmbaabil. 15 U-pu ní Jaan nìn kúuǹ ki lī yii: “Un m nìn lī yii u dòoń man boon ama úǹ jítiǹ mamee, dee! Di sá yii úǹ péēbí ní bi nín màl̄ man.” 16 Úǹ cee ní tiŋan kɔwoooo nyánní ní ki bāań-ti, ní timbi kɔkɔ fòol̄-tì múlmul. 17 Unimbɔti nìn yāntì Mooisi tīī-ti marab, ama ní Yeesu Kriisitoo cáań-ti diyimɔɔl nì ibaamɔn. 18 Báà ubɔ kaa wál̀ Unimbɔti dalba, ama u-Jipɔmbaabil un mun sá Unimbɔti ki bí ki nákaǹ u-Baa Unimbɔtee di yāntì ti béè-u. 19 Juuda yab kpilib bin nìn bí Jeerusaleemee nìn túnní bisaraaŋakpilib nì Leefiibi bin ŋáań Unimbɔti diiku poon ditundee biba Jaan cee bí dāá bàlfì-u yii: “Sii di sá ŋma?” Ní u kíí-bi yii: 20 “Man di kaa sá Kriisitoo.” Waa nìn bál̀-bi, ki sòon̄ ki cántì-bi míǹ. 21 Ní bi fātìi bālfì-u yii: “Kin sii di sá ŋma ní? Eeliii?” Ní u bí yii: “Aayee, maa sá Eelii.” Ní bi tí bālfì-u yii: “Sii di sá Unimbɔti bɔnaatiliu ubɔ un máaǹ kí dāan̄eeee?” Ní u tí bí yii: “Aayee.” 22 Ní bi fātìi tí bālfì-u yii: “Kin, sii baasii sá ŋma ní? Di sá ti là kí tin tùkù bin túnní-tee un ní a baasii sée. Sii yíì a-ba yii ŋma?” 23 Ní Jaan kíí-bi yii: “Man di sá un báakí kupɔɔun yii: 'Ŋāŋkìmaan ti-Dindaan saŋŋu,' ” kii Unimbɔti bɔnaatiliu Eesayi mun nín nìn lī puee. 24 Fariisab biba nìn bí bin bi nìn túnní Jaan ceeyee kansikin, 25 ní bíǹ bālfì-u yii: “A yaa kaa sá Kriisitoo, kaa sá Eelii, kaa tí sá Unimbɔti bɔnaatiliu un ti cée, kin ba pu ní a fùul̀ binib Unimbɔti nyim?” 26 Ní Jaan kíí-bi yii: “Man fùul̀ binib nnyim ní, ama ubɔ bí ni-kansikin, naa nyí-u, 27 úǹ di dàá dāá dāan̄ man boon. Man kaa kpántì gba kí gútí u-naatakaŋ ŋmiii.” 28 Bi nìn bí Beetanii, kitiŋ kin bí Jɔɔdan mɔɔgbandi lapu pu, laakin Jaan fùul̀ binib nnyimee, ní ki sòoǹ an bɔti gbanti. 29 Kutaa wúntèe ní Jaan ká Yeesu dòoń u-cee, ní u bí yii: “Kpèèmaan, Unimbɔti pibil din lèekī binib kɔkɔ kpitiiyee dee! 30 Úǹ pu ní m sòon̄ yii: 'Uninja ubɔ dàá dāá dāan̄ man boon, ama úǹ jítiǹ man, kun puee úǹ péē bí ní bi nín màl̄ man.' 31 Maa nìn nyí un ní an sée, ama an sá yii Israyeel yab ń béé-uee pu ní man dɔ́miń ki bíī fùul̀ binib Unimbɔti nyim.” 32 - 33 Ní Jaan gítī lī yii: “Maa nìn nyí un ní an sée, ama Unimbɔti un túnní-mi ḿ nīn fùul̀ binib u-nyimee bí-mi yii: 'A yaa láā ká man Fām kpákatìń ki kɔ́ò un puee, úǹ di dàá fàl̀ binib Circir Fām.' Ní m ká Unimbɔti Fām lafun nyánní yilpu kii dibeenanjilee ki kpákatìń Yeesu pu. 34 M ká mimmee, ní ki sòoǹ ki tùkù-ni yii úǹ di sá Unimbɔti Jipɔɔn.” 35 Kutaa tí wúntèe, Jaan nì u-boonnooliibi bili tí yúee, 36 ní ki ká Yeesu jītí, ní u bí yii: “Kpèèmaan, dipibil din Unimbɔti dàá dūú ŋá saraa binib kpitii puee sèé!” 37 Jaan boonnooliibi bilee gbìl̄ mimmee, ní ki nɔ́ɔ́ Yeesu. 38 Yeesu fātìi kpēēbi nɔ́ɔ́-uee, ní ki bí-bi yii: “Ni nyàab̀ ba?” Ní bi bí yii: “Rabii, la ní a kɔ́ò ní?” (Rabii taapu di sá yii, Udakal.) 39 Ní Yeesu bí yii: “Dāam̄maan kí cùú béé laakin m kɔ́òyee.” Ní bi nɔ́ɔ́-u ki cūtìi béè laakin u kɔ́òyee, ní ki kpáàā gbíntì niin yaadal wiiŋŋu. An nìn sá tikúti tinaa kujoou ní bi nìn cūtì. 40 Andree un sá Siimɔn Piyeer naalee nìn sá bilee kansikin ubɔ bin nìn gbìl̄ Jaan nyɔɔbundi gbanti ki nɔ́ɔ́ Yeesuee, 41 ní Andree péé ki cūtìi ká u-maan Siimɔn ki tùkū-u yii: “Timbi ká Meesiya!” (An dàkà yii Kriisitoo). 42 Ní u cáá Siimɔn ki cūnnì Yeesu cee. Ní Yeesu kpēē-u ní ki bí yii: “Sii di sá Siimɔn Jaan jipɔɔn. Bi dàá nīn kíǹ ki yíì-si Keefaasi ní.” (Greeki sooninee bi yíì Piyeer, an dàkà yii ditaŋkpal.) 43 Kutaa gítī tí wúntèe, Yeesu bí yii u dàá cù Gaaliilee, ní ki ká Fiiliipi, ní ki bí-u yii: “Nɔ́ɔ́-mi!” 44 Fiiliipi nìn sá Beetsayida tiŋkin ní. Niin ní Andree nì Piyeer mun nìn sá. 45 Boonee ní Fiiliipi ká Natanayeel, ki tùkū-u yii: “Timbi ká un pu ní Mooisi nìn ŋmàn̄ u-marab takaldaun ki kpáaǹ Unimbɔti bɔnaatiliibi mun sòon̄ u-puee. An sá Yeesu Jooseefi jipɔɔn un sá Naasaareetee.” 46 Ní Natanayeel bālfì-u yii: “Mimmee, tiwammɔntiil ŋūǹ kí nyānní Naasaareeti mun deeee?” Ní Fiiliipi bí-u yii: “Dāan̄ kí cùú kpèè.” 47 Yeesu kpēēyee, Natanayeel dòoń u-cee, ní u bíī sòoǹ u-pu yii: “Un bí nee di sá Israyeelja páaa, kaa sá mili mili daan.” 48 Ní Natanayeel bālfì-u yii: “A ŋá mana ní ki nyí-mi?” Ní Yeesu kíí-u yii: “Min a bí fiigi subu taapuee ní man ká-si ki wāatì ní Fiiliipi dāa nín yíiń-see.” 49 Niinee ní Natanayeel bí-u yii: “Ukpil, a sá Unimbɔti Jipɔɔn ki sá Israyeel yab mun bɔtiu!” 50 Ní Yeesu bí-u yii: “M nín bí yii m ká-si fiigi subu taapuee pu ní a fɔ̃ɔ̃ ki kííii? A dàá gítī ká tin jítiǹ tin bí neeyee. 51 Ibaamɔn ní m tùkù-ni, ni dàá dāá ká kutagbɔŋu cúū pīitì, ní Unimbɔti tūuni sìntīń ki jɔ́ḿ man Kinibiki pu.”

1 Winta dalee, ubɔ nìn cáá unimpu Kana, Gaaliilee timbilikin. Yeesu na mun nìn bí niin, 2 ní bi nìn yíiń Yeesu mun nì u-boonnooliibi bí dāan̄. 3 Ndaam dāa dɔ́òyee, ní Yeesu na bí-u yii: “Bi-daam dɔ́òyaa!” 4 Ní Yeesu kíí-u yii: “Unimpu, sii di dàá tùkù-mi m nín dàá ŋá pueeee? Ŋyunti ŋun m dàá ŋá m-tundee kaa láá ŋmāntì.” 5 Niinee ní Yeesu na bí bitɔntɔnliibi bin bí niinee yii: “U yaa bí ní ŋá puee, ŋáman míǹ.” 6 Tilɔn tiluu nìn yú ki sá ataŋkpee. Niin ní bi nìn jòotī nnyim ki fíntí, kii Juuda yab koobiliŋ nín sá puee. Tilɔn nìn fòol̄ mbamu mmuŋku ní tiba mun mmuŋku nì saalaa. 7 Ní Yeesu bí bitɔntɔnliibee yii bí lúń nnyim kí gbéeǹ tilɔn gbanti. Ní bi lafun lúń ki gbéeǹ yátíyati. 8 Niinee ní Yeesu bí-bi yii: “Jɔ̃ɔ̃maan kí cáá tīī ukpil un kpèé tijinee!” Ní bi jɔ̃ɔ̃ ki cáā tīī-u. Ní nnyimee kpántì ndaam. 9 Ukpilee kaa nìn nyí laakin ndaamee nyánnée, see bitɔntɔnliibi bin nìn lúń nnyimee di nyí. U dákée, ní ki yíiń unimpucaan cal, 10 ní ki bí-u yii: “Bi péé péetí kí cáań ndamɔntiim, ní binib yaa nyùn̄ an nyāatì-bee ní bí nín nyāntiń min kaa mɔ̄tìi mɔ̄ee. Ní sii dū ndamɔntiim ki kpáafì ki dāa cāabìń-mi naŋkɔnampuɔɔɔ?” 11 Kana timbiliki kin bí Gaaliileeyee ní Yeesu nìn ŋá u-maamaacipeepeekaau ki dàkā u-nyooti, ní u-boonnooliibi fɔ̃ɔ̃-u ki kíí. 12 Boonee ní u nì u-na nì u-naalib nì u-boonnooliibi nín sìntī Kapeenaayum, ki kāl̀ niin iwiŋkaaŋkaa iba. 13 Juuda yab jiŋaaliu un bi jīǹ ki téetí Unimbɔti nín nìn fīī bi-naanjab ki nyántì Eejipitee nìn tɔ́obińee, ní Yeesu nín cá Jeerusaleem. 14 U bàn̄ ki kɔ́ Kunimbɔtidiinee ní ki ká bin nyáfí inaa, nì ipii nì abeenanjilee nì binimikpantiliibi kā. 15 Ní u nyàab̄ iŋmii ki dūu ŋá dinaalabil, ní ki jìn̄-bi ki nyántì nì bi-piii nì bi-naai kɔkɔ, ní ki dū binimikpantiliibi nimiliŋ ki yàl̄ kitiŋ, ní ki lábitì bi-teebilbi ki cìb̄, 16 ní ki bí bin nyáfí abeenanjilee yii: “Nyāntímaan ni-wanti nee doo. Ní taa nín̄ cáá m-Baa diiku ki kpántí kunyɔmpudii!” 17 Niinee ní u-boonnooliibi téetì tibɔti tin bi ŋmàn̄ Unimbɔti takaldaunee, yii: “Ti-Dindaan, m nín mɔ́tí a-diiku nee pu miŋyee di wù m-pɔbilin kii ŋŋmee.” 18 Ní Juuda yab kpilib bí-u yii: “Dàkà-ti kudaaŋŋu ní tí béé yii a cáá nsan kí ŋá min a ŋá nee!” 19 Ní Yeesu kíí-bi yii: “Wīīmaan Kunimbɔtidii nee, iwiin ita dal m dàá fàtīí mā-ku.” 20 Niinee ní Juuda yab kpilib bí yii: “Bi dū abin imuŋku ili nì aluu ní ki máń Kunimbɔtidii nee, nì mana ní sii ŋūǹ kí dū iwiin ita kí fàtīí mā-ku?” 21 Ama Yeesu nìn sòoǹ u-wunti pu ní ki nántiǹ Kunimbɔtidii. 22 Boon u nín dāa fīkitì ditaŋkpiilinee ní u-boonnooliibi téetì yii u nìn lī míǹ, ní ki fɔ̃ɔ̃ tin bi nìn ŋmàn̄ Unimbɔti takaldaunee nì Yeesu nín sòon̄ tin u-fìkititam puee ki kíí. 23 Yeesu nín nìn bí Jeerusaleem jiŋaal gbanti yuntiŋuee ní binib tikpil kántì maamaacib bin u ŋáańee ní ki fɔ̃ɔ̃-u ki kíí. 24 Ama Yeesu kaa nìn máká bi-pu. Di sá yii u nyí bi-kɔkɔ nín sá biŋyee, 25 kaa nyàab̀ ubɔ ń tùkù-u kun bi sée, kun puee u nyí tin bí bi-pɔbiliŋinee.

1 Uninja ubɔ nìn bí, bi yíì-u Niikoodeem, ki bí Fariisab jandi pú ní ki sá Juuda yab kpiliu ubɔ. 2 Ukpilee nìn dɔ́miń Yeesu cee kunyeeu kubɔ ní ki bí-u yii: “Ukpil, ti nyí yii Unimbɔti di túnní-si á dāan̄ kí dàkà-ti. Di sá yii, Unimbɔti yaa kaa bí unil cee, waa ŋūǹ kí ŋá maamaacib kii bin a ŋáań nee.” 3 Ní Yeesu kíí-u yii: “Ibaamɔn ní m tùkù-si, Unimbɔti yaa kaa fātìi màl̄ unil mpɔm, u kpá kí ká Unimbɔti beel.” 4 Ní Niikoodeem bālfì-u yii: “Mimmee, mana ní bi gítī ŋūǹ kí màal̀ unil un púĺee mpɔm? Unil ŋūǹ kí fàtīí gítī kɔ́ u-na poon bí màal̀-uaaa?” 5 Ní Yeesu gítī bí-u yii: “Ibaamɔn, Ibaamɔn ní m tùkù-si, ubɔ kaa ŋūǹ kí kɔ́ Unimbɔti beelin bi yaa kaa fātìi màl̄ udaan mpɔm nì nnyim nì Unimbɔti Fāmin. 6 Bin binib màal̀ee di sá nnibiyaamu, ní bin Unimbɔti Fām màal̀ee mun sá ŋfām. 7 M nín bí yii: 'Ni-kɔkɔ máaǹ Unimbɔti ń fàtīí màal̀-ni mpɔmee', án taa bàkatīǹ-si. 8 Kubuŋu jītí ki cá laakin pú ku yaa lèe, ní a gbìl̀ ku-wooku pu ní kaa nyí laakin pú ku nyáńeeyaaa kaa nyí laakin pú ku cée mun, míǹ ní an ŋáań bin kɔkɔ Unimbɔti Fām màal̀ee.” 9 Ní Niikoodeem bí-u yii: “Mana ní an ŋūǹ kí ŋá míǹ?” 10 Ní Yeesu fātìi kíí-u yii: “Sii un sá udakakpaan ki dàkà Israyeel yabee di kaa nyí tin bí neeee? 11 Ibaamɔn, Ibaamɔn ní m tùkù-si nee, ti sòoǹ nì ni tin ti nyée nì tin ti kée, ní naa là kí fɔ̃ɔ̃ tin ti lèe. 12 M sòon̄ nì ni taapu doo bɔti tin báà ŋma nyée, ní naa là kí fɔ̃ɔ̃ kí kíí, kin m yaa láā pɔ́otì ki bíī sòoǹ yilpu bɔti tin naa wāĺee, ni dāa ŋáań mana kí fɔ̃ɔ̃ tíǹ kí kíí? 13 Báà ubɔ kaa láá péējɔ́m̀ yilpu, asee man Kinibiki kin nyánní yilpu ki sīntìńee. 14 “Kii Mooisi nín nìn lúntì kukoonaŋu ndɔ pu kupɔɔun binib kpèé ki pɔ́ɔkée, míǹ mbaantiim ní bi dàá dāá dū man Kinibiki kí lúntí yilpu, 15 an nín dàá ŋá pu un sá kamaa yaa láā fɔ̃ɔ̃-mi ki kííyee ú dāá ká mmaŋfafɔkɔn ŋun kaa cáá dikuntilee. 16 Kun puee Unimbɔti néeń kitiŋ pu nib kɔkɔ tikpil, míǹ pu ní u dū u-Jipɔmbaabil ki tīī, an nín dàá ŋá pu un sá kamaa yaa fɔ̃ɔ̃-u ki kííyee ń taa kpú, ama ú ká mmaŋfafɔkɔn ŋun kaa cáá dikuntilee. 17 Unimbɔti nín túnní u-Jipɔɔn duulnyan doo nee, an kaa sá u là kí kpò binib bɔti ama u là bi-kɔkɔ ń ká difiil u-Jipɔɔn pu ní. 18 Unimbɔti kaa dāa gítī kù bin fɔ̃ɔ̃ u-Jipɔɔn gbanti ki kííyee bɔti, ama un kaa fɔ̃ɔ̃-u ki kííyee bɔti kpíì, u nín kaa fɔ̃ɔ̃ Unimbɔti Jipɔmbaabil ki kííyee pu. 19 Kun cāabìń dibɔkpilee sèé: di sá yii un sá ŋwalfee dɔ́miń duulnyan doo, ní binib là dibɔmbɔndi, kaa là ŋwalfi, kun puee bi ŋáań atuŋkpiti. 20 Un sá kamaa yaa ŋáań ikpitee ná ŋwalfi ní kaa cá ŋwalfin, kun puee u fàŋkí yii ŋwalfi dàá bìitī u-tuŋkpitiŋ pu. 21 Ama un nɔ́ɔ́ ibaamɔnee cá Unimbɔti walfiŋun ní bí ká yii Unimbɔti pu ní u ŋáań atummɔnti.” 22 Míǹ boonee ní Yeesu nì u-boonnooliibi búntì Juudee watil pú ki kāl̀ niin ki fùul̀ binib Unimbɔti nyim. 23 Ní Jaan mun nìn bí Eenoon, Saaliim caŋin, ki fùul̀ binib Unimbɔti nyim, kun puee nnyim nìn dɔ̄ niin tikpil. Niin ní binib nìn cá bi fùul̀-bi. 24 (Ŋyunti gbantee, baa láá cúú Jaan sarka.) 25 Niinee ní Jaan boonnooliibi biba nì Ujuudaja ubɔ bíī kpákà bi-marab bin sá yii bí nīn fíntí bi-ba ki kpáaǹ tiwan kɔkɔee pu. 26 Ní bi cūtì Jaan cee ki bí-u yii: “Ukpil, sii nì un nìn bí Jɔɔdan gbandi lapu puee, un pu a nìn sòon̄ yii u sá unikpaanee, báà ŋma di yíkí sii cee ki cá u-cee u fùul̀-bi Unimbɔti nyimee.” 27 Ní Jaan kíí-bi yii: “Unil kaa ŋūǹ kí nīn cáá tiba Unimbɔti yaa kaa tīī-u kudɔŋu. 28 Nimbi ni-ba ni gbìl̄ m nín nìn lī yii: 'Man di kaa sá Kriisitoo, bi túnní man ń lìntīń u-nyɔkɔpu ní.' 29 Un cáá unimpucaanee, unimpucaan cal dee, ama unimpucaan cal bɔɔ bí niin ki pílfí u-bɔɔ neen, ní an mɔ̄ǹ-u tikpil. An mɔŋŋuee di sá man yɔŋu nee. 30 An máaǹ úǹ nyooti ń nīn wīintí ní man yati ń nīn bàtī!” 31 Di sá un nyánní yilpuee di tɔ́kɔ́ tikɔkɔ pu. Un bí taapu dooyee di sá taapu yɔu ní ki sòoǹ taapu doo bɔti. Un nyánní yilpu ki tɔ́kɔ́ tikɔkɔ puee 32 di sòoǹ tin u kée nì tin u gbìl̄ee, ní báà ubɔ kaa fɔ̃ɔ̃ u-bɔti ki kíí. 33 Un di yaa fɔ̃ɔ̃ u nín lī puee ki kííyee, udaan dàkà yii Unimbɔti sá mbaamɔndaan dee, 34 kun puee un Unimbɔti túnnée sòoǹ Unimbɔti bɔti ní. Di sá Unimbɔti tìì-u u-Fām ní an kaa cáá bí dūú ŋmàntī. 35 Unimbɔti néeń u-Jipɔɔn ki dū tikɔkɔ ki ŋá u-ŋaan. 36 Un yaa fɔ̃ɔ̃ u-Jipɔɔn gbanti ki kííyee kāntí mmaŋfafɔkɔn ŋun kaa cáá dikuntilee. Un yíì kaa fɔ̃ɔ̃-u ki kííyee kaa kāntí dimaŋfal gbanti. Unimbɔti ŋuul dàá nīn péēdàn̄ udaan pu ní.

1 Yeesu béè yii Fariisab gbìl̄ yii u kíǹ ki fùul̀ binib tikpil Unimbɔti nyim ki jítiǹ Jaan ní bi kpántí u-boonnooliibee, 2 (ama an kaa nìn sá Yeesu u-ba di nìn fùul̀-bi nnyim, an sá u-boonnooliibi di nìn fùul̀-bi.) 3 Ní u yíkì Juudee ki nín gítí Gaaliilee. 4 Kí wàatī kí nín bà Gaaliileeyee, see ú dī Samarii watil pú. 5 Ní u dūu bàn̄ Samarii tiŋki kin bi yíì Siikaar, kì pìlīǹ Jaakɔb saaku kun u nìn tīī u-jipɔɔn Jooseefee. 6 Niin ní Jaakɔb lɔkɔu bí. Yeesu cɔ̃om̀ ki gīīyee, ki kāl̀ lɔkɔee nyɔɔgbandi pu. An nìn ŋmāntì awinsaan. 7 U kēe ní Usamariinimpu ubɔ dɔ́miń kí lúń nnyim, ní Yeesu mēē-u yii: “Pɔ̄-mi nnyim ḿ nyò.” 8 Di sá yii u-boonnooliibi nìn búntì kitiŋin kí nyàabìń tijin. 9 Ní unimpuee kíí-u yii: “Sii sá Ujuudaja ní, ba pu ní a mèé man un sá Usamariinimpuee nnyim?” (Di sá yii Juuda yab nì Samarii yab kaa nìn kpí.) 10 Ní Yeesu bí-u yii: “A yaa bàà nyí Unimbɔti pɔ̄tam nì man un mèé-si nnyimee, sii gba di bàà làá mèè man nnyim, ní man ń bàà tīī-si nnyim min tìì dimaŋfalee.” 11 Ní unimpuee bí-u yii: “Ukpil, aa cáá guuka, lɔkɔ mun di nyɔ́òyee, kin a dàá ŋá mana kí kánní nnyim min tìì dimaŋfalee gbanti? 12 Ti-naanja Jaakɔb di nìn gbìn̄-ti lɔkɔ nee, ki nyùn̄ u-ba lɔkɔ gbanti nyim, ki kpáaǹ u-biyaamu nì u-waŋkuti. Mimmee, sii dàkafī yii a jítiǹ Jaakɔbaaa?” 13 Ní Yeesu fātìi kíí-u yii: “Un sá kamaa yaa nyùn̄ nnyim neeyee, nnyinnyoo dàá gítī cúú udaan. 14 Ama un yaa nyùn̄ nnyim min man tììyee, nnyinnyoo kaa ti cútí udaan jaanjaan, kun puee nnyim min man tììyee kpántí nnyimbul u-pɔbilin, ní ki kíǹ ki pùub̀ ki tìì-u mmaŋfafɔkɔn ŋun kaa cáá dikuntilee.” 15 Ní unimpuee bí-u yii: “Ukpil, yaa sée tīī-mi a-nyim gbanti ḿ nyò, nnyinnyoo ń taa ti cúú-mi, ḿ taa nín̄ gítī dòoń doo ki lúù nnyim.” 16 Ní Yeesu bí-u yii “Cùú yíiń a-cal kí fàtīí gítiń doo!” 17 Ní u kíí-u yii: “Maa cáá cal.” Ní Yeesu bí-u yii: “A cáá nsan kí lì yii saa cáá cal, 18 kun puee a mɔ́ǹ bininjab biŋmoo dee ki yíkì, ní un cee a bí kɔŋkɔnnee mun kaa tí sá a-cal. Míǹ puee, a sòon̄ a-baamɔni ní.” 19 Ní unimpuee bí yii: “Ukpil, kɔŋkɔnnee m ká yii a baasii sá Unimbɔti bɔnaatiliu ní. 20 Di sá ti-naanjab nìn jáaḿ Unimbɔti dijool nee pu ní, ní nimbi Juuda yab bí yii Jeerusaleem ní bi máaǹ kí cùú jāam̀ Unimbɔti.” 21 Ní Yeesu bí-u yii: “Unimpuee, á pīlfiǹ-mi! Ŋyunti ŋubɔ dòoń an kaa dāa gítī bàlfī yii unil ń cù dijool nee puɔɔɔ Jeerusaleem ní kí jāam̀ Unimbɔti. 22 Nimbi Samarii yab, naa nyí kun ni jáaḿee, ama timbee ti nyí un ti jáaḿee, kun puee Unimbɔti dū difiil ki dīń Juuda yab pu ní. 23 Kɔŋkɔnnee, ŋyunti ŋubɔ dòoń, ŋu bāań gba, ŋun ni ní bin jáaḿ ti-Baa Unimbɔti mmɔntiiminee dàá nīn jáaḿ-u nì ŋfāmin nì ibaamɔn. Kun puee bin jáaḿ-u mimmee ní Unimbɔti nyàab̀. 24 Unimbɔti sá Ŋfām ní: míǹ puee, bin jáaḿ-uee máaǹ kí jāam̀-u nì ŋfāmin nì ibaamɔn.” 25 Ní unimpuee bí-u yii: “M nyí yii Meesiya (an dàkà yii Kriisitoo) dàá dāan̄. Úǹ yaa láā bāańee, ní u dàá tùkù-ti tikɔkɔ.” 26 Ní Yeesu bí-u yii: “An sá man un bíī sòoǹ nì si nee di sá Kriisitoo.” 27 Niinee ní Yeesu boonnooliibi bāań, ní an ŋá-bi bitii bi nín ká u nì unimpu bíī sòoǹee, ama baa bālfì yii: “A là ba u-cee? ” àá “A sòoǹ nì u tilati?” 28 Niinee ní unimpuee yāntì u-nyimbool ki fātìi nín gítí mmɔŋki, ki tùkū binib yii: 29 “Dāá kpèèmaan uninja ubɔ bīitì m-bɔɔŋŋi pu! An kaa kalin sá Kriisitoooo?” 30 Ní bi yíkìń kitiŋin ki nín dòoń Yeesu cee. 31 Unimpuee búntèe, ní u-boonnooliibi bíī lì yii: “Ukpil, dāá jī tijin!” 32 Ní u bí-bi yii: “Man cáá tijin tin nimbi kaa nyée.” 33 Niinee ní u-boonnooliibi kíǹ ki bíī bàlfī tɔb yii: “Ubɔ kalin cáań-u tijin níiin?” 34 Ní Yeesu bí-bi yii: “M-jinti di sá ḿ ŋá un túnní-mee nín là puee, kí ŋá u-tundi. 35 Kee, ni cáá yii an kíǹ iŋmal inaa dee, kudiceeuaa! Ama man tùkù-ni yii ní wáaǹ kí kpèè, tijin kūń ki ŋmāntì dicāl. 36 Kii un cēēyee nín kɔ̃ontí ki kpáfí ki fòol̄ u-paati puee, míǹ mbaantiim ni mun cáaḿmaan binib m-cee ḿ tīī-bi mmaŋfafɔkɔn ŋun kaa cáá dikuntilee. Ní án mɔ̄ɔkiǹ un búĺee nì un cáńee kɔkɔ. 37 Kun puee dilaŋkpandi din lì yii: 'Ubɔ būul̀ ní ubɔ ń dāá cēe' sá tiŋman ní. 38 Míǹ puee, m tú-ni ní cùú cā laakin biba búĺee ní, nimbi ń páatí bíǹ gìńdi pu.” 39 Unimpuee nín tùkū-bi yii Yeesu bīitì u-bɔɔŋŋi puee, ní Samarii yab bin kɔ́ò kitiŋ gbantinee tikpil fɔ̃ɔ̃ Yeesu ki kíí. 40 Samarii yab gbanti nín dāa bāań ki ká-uee, ní bi mēē-u yii ú kàl̄ bi-cee, ní u lafun kāl̀ iwiin ili. 41 Binib tikpil nìn gítī fɔ̃ɔ̃-u ki kíí tin u nìn sòon̄ nì bee pu. 42 Ní binibee lī unimpuee yii: “Ti nín fɔ̃ɔ̃ ki kíí nee, an kaa ti sá sii nín lī puee ŋmaniŋma pu. U sòon̄ ti mun ti-ba gbìl̄ ki béè yii, ibaamɔn, u sá duulnya kɔkɔ Fiiliu.” 43 Iwiin ili gbanti boonee, Yeesu yíkì niin ki nín cá Gaaliilee. 44 Kun puee úǹ u-ba nìn lī yii: “Unimbɔti bɔnaatiliu dumpu yab kaa tɔ́-u.” 45 U nín bàn̄ Gaaliileeyee, niin yab fɔ̃ɔ̃-u tiŋan, kun puee bi nìn cūtì Jeerusaleem ki ká u nín nìn ŋá tin kɔkɔ jiŋaalinee. 46 Ní u fātìi gítì Kana, Gaaliilee timbilikin, laakin u nìn dū nnyim ki kpántì ndaamee. Gɔmina kalinjakpaanu ubɔ nìn bí Kapeenaayum u-jipɔɔn būǹ. 47 U gbìl̄ yii Yeesu nyánní Juudee ki dɔ́miń Gaaliileeyee, ní u dɔ́miń u-cee ki gbāam̀-u ú cù Kapeenaayum kí cáaǹ u-jipɔɔn un būǹ ki dàá kpúee. 48 Ní Yeesu bí-u yii: “Ni yaa kaa ká maamaacib, naa fòol̄ kí kíí!” 49 Ní ukalinjakpaanee bí-u yii: “Ukpil, dāan̄ tí cù malaa, m-biki ń taa kpú!” 50 Ní Yeesu kíí-u yii: “Nín̄ cá, a-jipɔɔn pɔ́ɔkì.” Uninjee fɔ̃ɔ̃ Yeesu nín lī puee ní ki nín cá. 51 U bí nsanni ki fàtīi kùǹee, ní u-tɔntɔnliibi biba túŋkìń-u ki tùkū-u yii: “A-jipɔɔn pɔ́ɔkì.” 52 Ní u bālfì-bi yii: “Ŋyunti ŋulɔŋu ní an yāntì-u?” Ní bi kíí-u yii: “Fool, kukuluu kubɔ, ní an cāntì-u, u-wunti kaa ti tùm̀.” 53 Niinee ní u béè yii kukuluu gbanti deedee ní Yeesu tùkū-u yii: “A-jipɔɔn pɔ́ɔkì”. Ní u nì u-dicaŋku kɔkɔ fɔ̃ɔ̃ Yeesu ki kíí. 54 Yeesu nín yíkì Juudee ki fātì Gaaliileeyee, maamaacililiiti un u ŋée dee.

1 Boonee ní Yeesu nín jɔ́ḿ Jeerusaleem kun puee Juuda yab nìn cáá jiŋaal ubɔ. 2 Dinyimbɔbil diba nìn bí Jeerusaleem, kadantikub biŋmoo māntìi tú-dì, bi yíì-dì Eebru soonin yii Beeteesida, di bí ki nákaǹ kipunyɔkɔ kin bi yíì ipii punyɔkɔee. 3 Bijɔfub nì bideembi nì bifaliŋfaambi nì bibunliibi tikpil nìn dɔ̄ kadantikub taapu [ki cí ŋyunti ŋun Unimbɔti tūuŋŋu dàá dāan̄ kí gbàtī nnyimee. 4 Di sá ntūunee nìn dòoń ŋyunti ŋyunti ki gbàtī nnyim. Ŋu yaa gbātì míǹ, ní un yaa péé péé ki kɔ́ee kāntí dicaandi, báà an yaa yāntì ki sá iween in.] 5 Uninja ubɔ nìn bí niin ki būǹ doooo abin ali kpá imuŋku ili. 6 Yeesu ká u dɔ̄ee, ní ki béè yii u būǹee an yúntì, ní u bālfì-u yii: “A là kí pɔ̄ɔkàaa?” 7 Ní ubunlee kíí-u yii: “Ukpil, bi yaa gbātì nnyimee, maa cáá ubɔ ń yòon̄-mi kí tɔ̄ niin. Ŋyunti ŋun m bíī pɔ̄ɔntí ki cée ní ubɔ ń péeǹ-mi kí cùú jēetí.” 8 Niinee ní Yeesu bí-u yii: “Yīkìí yūĺ kí yòon̄ a-kampeeku kí còom̀!” 9 Kpalaa niinee ní uninjee pɔ́ɔkì ki yɔ̃oǹ u-kampeeku ki kíǹ ki bíī còom̄. An nìn sá ŋwiŋŋuŋfikaa dal ní. 10 Míǹ pu ní Juuda yab kpilib nìn bí uninja un ká dicaandee yii: “Díǹ di sá ŋwiŋŋuŋfikaa dal. Aa cáá nsan kí bùkun̄ a-kampeeku.” 11 Ní u kíí-bi yii: “Un cáaǹ-mee di bí-mi yii ḿ yòon̄ m-kampeeku kí nīn còom̄.” 12 Ní bi bālfì-u yii: “Ŋma di bí-si yii á yòon̄ a-kampeeku kí nīn còom̄ ní?” 13 Uninjee kaa nìn nyí un di cáaǹ-uee kun puee Yeesu nìn nyáń kunipaau kansikin ki búntì. 14 Boonee ní Yeesu dāa ká uninjee Kunimbɔtidiin ní ki bí-u yii: “A nín pɔ́ɔkì pu nee, á taa ti ŋá ikpiti, an nín dàá ŋá pu tiba ń taa láā gítī bàń-si kí jītíǹ tin bí neeyee!” 15 Niinee, uninjee cūtìi tùkū Juuda yab kpilib yii an sá Yeesu di cáaǹ-u. 16 Míǹ pu ní Juuda yab nìn páb́ Yeesu u nín ŋá míǹ ŋwiŋŋuŋfikaa dalee pu. 17 Ní Yeesu kíí-bi yii: “M-Baa tūǹ ditundi baabadal, míǹ ní man mun tūǹ.” 18 Tibɔti tin u lēe puee, Juuda yab kpilib mɔ̄tìi bíī nyàab̀ kí kpò-u. An kaa sá u nín yīntì mara un sá bí taa tɔ̄ ditundi ŋwiŋŋuŋfikaayee ŋmaniŋma pu, an sá u nín lī yii Unimbɔti di sá u-Baayee, ki cáá u-ba ki ŋmàntīǹ Unimbɔtee pu. 19 Niinee ní Yeesu bí-bi yii: “Ibaamɔn, ibaamɔn ní m sòoǹ nì ni, tin Ubaati ŋáańee ní u-Jipɔɔn kāntí ki ŋáań. An yaa sá fam, waa ŋūǹ kí ŋá tiba u-ba ŋma. Tin kɔkɔ Ubaati ŋáańee, u-Jipɔɔn mun ŋáań míǹ mbaantiim ní. 20 Kun puee Ubaati néeń u-Jipɔɔn, ní ki dàkà-u tin kɔkɔwoooo u ŋáańee. U dàá dāá gítī dàkà-u tin jítiǹ tin bí neeyee gba, án dàá ŋá-ni maamaaci. 21 Kii Ubaati nín fìkitī bitaŋkpiibi ki tìì-bi dimaŋfal puee, míǹ mbaantiim ní u-Jipɔɔn mun tìì un un u yaa lèe dimaŋfal. 22 Ubaati kaa sòoǹ báà ubɔ bɔti, u dū ibɔsoon kɔkɔ ki ŋá u-Jipɔɔn ŋaan ní, 23 an nín dàá ŋá pu binib kɔkɔ ń nīn tìì-u jilma kii bi nín tìì Ubaati puee. Un kaa tīī Ubaati Jipɔɔn jilmee kaa tīī Ubaati un túnní-uee mun jilma dee. 24 “Ibaamɔn, ibaamɔn ní m tùkù-ni, un yaa pílfì m-bɔti ki fɔ̃ɔ̃ un túnní-mee ki kííyee kāntí dimaŋfal din kaa cáá dikuntilee, udaan kaa dāa gítī bí ibɔsoon ni, u nyáń ŋkúmin ki pɔ́otì dimaŋfalin. 25 Ibaamɔn, ibaamɔn ní m tùkù-ni, ŋyunti ŋubɔ dòoń, ŋu bāań gba, ŋun ni bitaŋkpiibi dàá gbìl̄ Unimbɔti Jipɔɔn neenee, ní bin yaa láā gbìl̄ u-neen gbantee dāa kāntí dimaŋfal. 26 Ubaati nín cáá mpɔn kí tīī dimaŋfal puee, míǹ ní u tīī u-Jipɔɔn mpɔn ú mun ń nīn tìì dimaŋfal, 27 ní ki tīī-u mpɔn ú nīn sá ubɔsoonli kun puee u sá Kinibiki. 28 Án taa bàkatīǹ-ni, kun puee ŋyunti ŋubɔ dòoń ŋun ni bin kɔkɔ dɔ̄ akaakul poonee dàá dāá gbìl̄ u-neen pu 29 kí nyānnée, bin yaa ŋá tiŋanee ń fìkitī kí ká dimaŋfal, ní bin yaa ŋá ikpitee ń fìkitī kí kɔ́ ibɔsoon ni.” 30 “Maa ŋūǹ kí ŋá tiba m-ba. M-bɔsooni nɔ́ɔ́ nì un túnní-mee nín tùkù-mi puee ní, m sòoǹ tibɔti deedee kun puee maa nyàab̀ kí ŋá min man m-ba lèe, see un túnní-mee nín là puee. 31 M yaa sòon̄ tiba m-ba pu, an kaa ŋūǹ kí dàkà ibaamɔn, 32 ama ubɔ di lèekī m-pu seera, ní m nyí yii tin u sòoǹ m-puee sá ibaamɔn. 33 Ni nìn tú binib Jaan cee ní u sòon̄-ni ibaamɔn m-pu. 34 Kun pu m lì mimmee di sá m là ní ká difiil, an yaa sá fam, maa nyàab̀ ubɔ ń lēēm-pu seera. 35 Jaan nìn sá fitila ní ki ŋmíntí nyákányaka, ní ni nìn kíí ki nɔ́ɔ́ u-walfiŋu gbanti ŋyunti ŋubɔ poon, ní an mɔ̄ǹ-ni. 36 Ama m cáá kun lèekī m-pu seera ki jítiǹ Jaanee: di sá yii atuun ŋin m-Baa tīī-mi ḿ ŋá m bíī ŋáańee sòoǹ ki dàkà m-pu yii m-Baa di lafun túnní-mi. 37 Ní m-Baa un túnní-mee mun u-ba lèekī seera m-pu. Naa láá péēgbìl̄ u-neen pu dalba, kaa láá ká u-nimiin dalba, 38 kaa kpáafí u-bɔti mun ni-ni kun puee naa fɔ̃ɔ̃ un u túnnée ki kíí. 39 Ni bífí Unimbɔti takaldau poon ki dàkafī yii niin ní ni ŋūǹ kí ká dimaŋfal din kaa cáá dikuntilee. An sá man pu ní takaldee sòoǹ, 40 ama naa là kí dāan̄ man cee kí ká dimaŋfal. 41 “Man kaa nyàab̀ binib pampakaku, 42 di sá yii m nyí-ni, naa cáá Unimbɔti neendi ni-ni 43 M-Baa di túnní-mi, ní naa là kí fɔ̃ɔ̃-mi, ama bin dòoń bi-ba puee, ni fòol̄ bíǹ. 44 Mana ní ni ŋūǹ kí fɔ̃ɔ̃ kí kíí, nimbi bin néeń ni-jutiibi ń nīn pàkà-nee, kaa nyàab̀ kupampakau kun Unimbɔtibaanti tììyee? 45 Ní taa dàkafì yii man dàá dāá bàlfì-ni tibɔti m-Baa nimiin, an sá Mooisi, un pu ni dū ni-mákal ki ŋée, úǹ di dàá dāá bàlfì-ni tibɔti. 46 Ni yaa bàà fɔ̃ɔ̃ Mooisi ki kííyee, ni bàà tí fòol̄ man mun ní kí kíí, di sá yii man bɔti ní Mooisi nìn ŋmàn̄. 47 Ni nín kaa fɔ̃ɔ̃ tin Mooisi nìn ŋmàn̄ee ki kííyee, ni dàá ŋá mana kí fɔ̃ɔ̃ man bɔti kí kíí?”

1 Míǹ boonee ní Yeesu dūtì Gaaliilee mɔɔgbandi lapu pu (bi gítī yíì dimɔɔlee yii Tiibeeriyaadi mɔɔl.) 2 Kunipaau nín kántì u ŋáaǹ maamaacib bin ki cáaǹ bibunliibee puee ní bi nìn nɔ́ɔ́-u. 3 Ní u nì u-boonnooliibi jɔ́m̀ digbantandi diba pu ki kāl̀. 4 Juuda yab jiŋaaliu un bi jīǹ ki téetí Unimbɔti nín nìn nyántì bi-naanjab Eejipitee nìn tɔ́obiń. 5 Yeesu kpēēyee, kunipaau di dòoń u-ceeyee, ní u bí Fiiliipi yii: “La ní ti dàá ká tijin kí dā kí tīī bin kɔkɔ bí nee ń jī dee?” 6 Ama Yeesu nìn nyí min ní u dàá ŋée, u nìn péēlī míǹ kí kpèè yii Fiiliipi dàá kíí-u yii ba. 7 Ní Fiiliipi kíí-u yii: “Báà ti yaa dū animil cutimaanyi ki dá kpɔnɔb, an kaa làá bà bi-kɔkɔ kikatii kikatii gba.” 8 Ní u-boonnooliibi kansikin ubɔ, Siimɔn Piyeer naal un bi yíì Andreeyee, bí-u yii: 9 “Kinaacimpɔmbiki kiba bí doo ki cáań ɔɔji yim kpɔnɔb biŋmoo nì ijɔm ili. An kaa nín ŋūǹ kí ŋá kunipaau nee tiba ní.” 10 Ní Yeesu bí-bi yii: “Yàntīmaan binib ń kàl̄!” Kumɔsɔŋu kubɔ nìn bí niin tikpil, ní bi kāl̀ ku-pu. Bi nìn bàn̄ kii kutukub biŋmoo nyɔkɔm. 11 Ní Yeesu yɔ̃oǹ kpɔnɔbee ki jáam̀ Unimbɔti an pu ki wāatì ní ki dūu yākatì-bi, ní ki tí yākatì ijɔm mun, min báà ŋma lèe. 12 Bi jíń ki díkée, ní u bí u-boonnooliibi yii: “Kɔ́om̀maan akati ŋin kíǹee, diba ń taa bīil̀!” 13 Bi kɔ́oǹ kpɔnɔb biŋmooyee katiŋ ŋin bi nìn ŋmɔ́ ki kíǹee, ki gbéeǹ tikabiti saalaa nì tili. 14 Yeesu ŋá maamaaci gbanti samaa kée, ní bi bí yii: “Tilafuŋŋman, kijapaai nee di sá Unimbɔti bɔnaatiliu un máaǹ kí dāan̄ duulnyanee.” 15 Yeesu béè yii bi dàá cúú-u mpɔn kí kàan̄ dibeelee, ní u fātìi tí nín jɔ́ḿ digbantandi pu u-baba. 16 Kujoou jɔ́otèe ní Yeesu boonnooliibi nín sìntī dimɔɔlin 17 ki kɔ́ buŋalimbu ki fātìi nín cá Kapeenaayum watil. Kunyeeu mun nìn mɔ́ Yeesu kaa láá bāań bi-cee. 18 Kubuŋkpaaŋŋu kubɔ kíĺ ki bíī jītí ki yòontí tinyiŋgban. 19 Bi nìn ŋàal̄ ki bàn̄ ataŋkpee aŋmoo kii aluu nyɔkɔmee, ní ki ká Yeesu nín tɔ́kɔń nnyim pu ki còom̄iń ki dòoń buŋalimbu ceeyee, ní bi fāŋkì. 20 Ní Yeesu bí-bi yii: “Taa fàŋkìmaan, an sá man!” 21 Niinee ní bi bí yii bí kpáaǹ-u, kpalaayee, buŋalimbu mun pūtì dūu sāā dibuŋgbandi laakin bi cée. 22 Kutaa wúntèe, kunipaau gbíntìi kā dimɔɔgbandi lapu pu. Bi nìn ká yii buŋalimbaantiibu di yú niin, ní Yeesu kaa kɔ́ buŋalimbu gbanti, u-boonnooliibi ŋmaniŋma di kɔ́ ki búntì. 23 Ama iŋaliŋfi iba nìn yánní Tiibeeriyaadi tiŋkin ki bāań laakin ti-Dindaan nìn mēēki pàkā Unimbɔti ki wāatì ní bi nín ŋmɔ́ kpɔnɔbee caŋin. 24 Kunipaauee nín kaa ká Yeesu kaa ká u-boonnooliibi muee ní bi kɔ́ iŋaliŋfee ki búntì Kapeenaayum kí nyàab̀ Yeesu. 25 Bi bàn̄ niin ki ká-uee, ní ki bí yii: “Ukpil, ŋyunti ŋulɔŋu ní a bāań doo ní?” 26 Ní Yeesu bí-bi yii: “Ibaamɔn, ibaamɔn ní m tùkù-ni, ni nín ŋmɔ́ kpɔnɔb ki díkée pu ní ni nyàab̀-mi, kaa sá maamaacib bin dàkā-ni m nín sá uŋyee pu. 27 Ní taa nín̄ tūǹ ditundi tijin tin kaa yúntée pu, nín̄ tūm̀maan tijin tin yúntí ki tìì dimaŋfal din kaa cáá dikuntilee pu. Tijin gbantee, man Kinibiki di dàá tīī-ni tíǹ, di sá yii man ní m-Baa Unimbɔti tīī an pɔŋŋu daaŋku.” 28 Niinee ní bi bālfì-u yii: “Ti máaǹ kí ŋá mana ní án nīn sá min Unimbɔti lèe ní?” 29 Ní Yeesu kíí-bi yii: “Unimbɔti nín là miŋyee di sá ní fɔ̃ɔ̃ man un u túnnée kí kíí.” 30 Ní bi bí-u yii: “Maamaaci ulɔu ní a dàá dàkà-ti kí wàatī ní tí nín fɔ̃ɔ̃-si kí kíí ní? Àá kudaaŋŋu kulɔkɔ ní a dàá ŋá tí ká? 31 Ti-naanjab nìn jīǹ tijin tin bi yíì máanee kupɔɔun, kii an nín ŋmàn̄ Unimbɔti takaldau poon puee, yii: 'U nìn tìì-bi tijin tin nyēeń yilpuee ní bi jīǹ.' ” 32 Niinee ní Yeesu kíí-bi yii: “Ibaamɔn, ibaamɔn ní m tùkù-ni, an kaa sá Mooisi di tīī-ni tijin tin nyēeń yilpuee, m-Baa di tìì tijimmɔntiil tin nyēeń yilpuee. 33 Tijin tin Unimbɔti tììyee di sá un nyánní yilpu ki tìì binib kɔkɔ dimaŋfalee.” 34 Ní bi bí-u yii: “Ukpil, nín̄ péētìì-ti tijinee baabadal!” 35 Ní Yeesu bí-bi yii: “Man di sá tijin tin tìì dimaŋfalee. Un yaa dɔ́miń m-ceeyee, ŋkùm kaa ti cútí udaan jaanjaan; míǹ ní un yaa tí fɔ̃ɔ̃-mi ki kííyee, nnyinnyoo kaa ti cútí udaan jaanjaan. 36 Ama, m péētùkū-ni: ni-nimiliŋ ká tin m ŋée ní naa fɔ̃ɔ̃-mi ki kíí. 37 Bin bin m-Baa tīī-mee kɔkɔ dàá dāan̄ m-cee. Un di yaa dɔ́miń m-ceeyee, maa làá fá udaan, 38 kun puee m nyánní yilpu ki dɔ́miń kí ŋá un túnní-mee nín là puee ní, an kaa sá man m-ba nín là puee. 39 Un túnní-mee nín là puee di sá ḿ taa fá bin u tīī-mee kansikin báà ubɔ kí dāá fìkitī bi-kɔkɔ ŋwinjoolkaa dal. 40 M-Baa nín là min miŋyee sèé, yii un sá kamaa yaa ká man u-Jipɔɔn ki fɔ̃ɔ̃-mi ki kííyee ń ká dimaŋfal din kaa cáá dikuntilee, ní man ń dāá fìkitī-u ŋwinjoolkaa dal.” 41 Yeesu nín lī yii úǹ di sá tijin tin nyánní yilpuee pu ní Juuda yab bíī gbùkum̄ u-pu 42 ki lì yii: “An kaa sá Yeesu Jooseefi jipɔɔn un timbi nyí u-baa nì u-neeee? Kin an ŋá mana ní u gítī lì yii úǹ di nyánní yilpu ní?” 43 Ní Yeesu kíí-bi yii: “Ní taa nín̄ gbùkum̄ ni-ŋmaniŋma míǹ! 44 Ubɔ kaa ŋūǹ kí dāan̄ m-cee an yaa kaa sá m-Baa un túnní-mee di cáań udaan, kí wàatī ní man ń nín fìkitī-u ŋwinjoolkaa dal. 45 Kii Unimbɔti bɔnaatiliibi nín ŋmàn̄ puee yii: 'Unimbɔti dàá dàkà bi-kɔkɔ bí béé-u.' Mimmee, bin kɔkɔ yaa pílfì m-Baa ki fɔ̃ɔ̃ u nín dàkà puee dòoń man cee ní. 46 Báà ubɔ kaa ká m-Baa Unimbɔti asee man un nyánní u-ceeyee, man baba di ká-u. 47 “Ibaamɔn, ibaamɔn ní m tùkù-ni, un yaa fɔ̃ɔ̃-mi ki kííyee cáá dimaŋfal din kaa cáá dikuntilee. 48 Man di sá tijin tin tìì dimaŋfalee. 49 Nì min kɔkɔ ni-naanjab nìn ŋmɔ́ máana kupɔɔunee, boonee bi dāa kpíì. 50 Ama tijin tin nyánní yilpuee, un yaa jíń tintee kaa ti kúù jaanjaan. 51 Man di sá tijin tin nyánní yilpu ki cáá dimaŋfalee. Un yaa jíń tijin gbantee dàá nīn bí kí nīn cá jaanjaan. Tijin tin m dàá tīī binib kɔkɔ ń nīn cáá dimaŋfalee di sá m-wunti.” 52 Niinee ní Juuda yab bíī kpákà bi-ŋmaniŋma tikpil yii: “Nì mana ní u ŋūǹ kí tīī-ti u-wunti tí ŋmɔ́ míǹ?” 53 Ní Yeesu fātìi bí-bi yii! “Ibaamɔn, ibaamɔn ní m tùkù-ni, ni yaa kaa ŋmɔ́ man Kinibiki wunti, kaa nyùn̄ m-fatikuu muee, naa làá ká dimaŋfal. 54 Ama sii un yaa ŋmɔ́ m-wunti ki nyùn̄ m-fatikuuee ká mmaŋfafɔkɔn ŋun kaa cáá dikuntilee, ní ḿ dāá fìkitī-si ŋwinjoolkaa dal. 55 Kun puee m-wunti di sá tijimmɔntiil ní m-fatikuu mun sá tinyɔkaal tin sá timɔntiilee. 56 Un yaa ŋmɔ́ m-wunti ki nyùn̄ m-fatikuuee bí m-ni ní man mun bí udaan ni. 57 M-Baa un túnní-mee nín cáá dimaŋfal puee ní u-puee man mun cáá dimaŋfal, míǹ ní un yaa fɔ̃ɔ̃-mi ki jíńee mun kāntí dimaŋfal man pu. 58 Tijin tin nyánní yilpuee nín bí puee dee. Tíǹ kaa bí kii tin ni-naanjab nìn jíń boonee ki dāa kpíìyee. Sii un di yaa jíń tijin gbantee dàá nīn kíǹ ki bí kí nīn cá jaanjaan.” 59 Tin tin Yeesu nìn sòon̄ Kapeenaayum kpafidiikun ki dàkā binibee dee. 60 Yeesu boonnooliibi tikpil nín gbìl̄ tibɔti gbantee, ní bi bíī lì yii: “Tibɔti nee pɔ̄ɔ̄ tikpil! Ŋma di ŋūǹ kí pīlfì-tì?” 61 Yeesu béè yii u-boonnooliibi bíī gbùkum̄ tibɔti gbanti puee ní u bālfì-bi yii: “Tibɔti gbanti páb́-ni níiin? 62 Mimmee, ni yaa láā ká man Kinibiki fātìi jɔ́ḿ laakin m nìn péēbíńee faa? 63 Unil nì u-pɔ́ɔǹtam kɔkɔ sá fam ní, see Ŋfām di tìì mmaŋfafɔkɔn ŋun kaa cáá dikuntilee. Míǹ ní m-bɔti tin m sòon̄ nì nee sá Unimbɔti Fām ní ki sá dimaŋfal. 64 Ama ni-kansikin biba bí, kaa fɔ̃ɔ̃ ki kíí.” Kun di yì-tì Yeesu sòon̄ mimmee di sá u nìn péēnyí bin kaa fɔ̃ɔ̃ ki kííyee doooo ŋkilkaamin, nì un dàá dāá dū-u kí tīī binannanliibee. 65 Ní u lī-bi yii: “Míǹ pu ní m tùkū-ni yii ubɔ kaa ŋūǹ kí dāan̄ m-cee an yaa kaa tin sá m-Baa Unimbɔti di cáań-u.” 66 Ki yɔ̃oǹ an yuntiŋu ní Yeesu boonnooliibi tikpil yíì, kaa ti nɔ́ɔ́-u. 67 Niinee ní Yeesu bí u-kpambaliŋ saalaa nì alee yii: “Kin nimbi faa, ni mun kaa làá nīn cáaa?” 68 Ní Piyeer kíí-u yii: “Ti-Dindaan, sii di cáá tibɔti tin tìì mmaŋfafɔkɔn ŋun kaa cáá dikuntilee. Ŋma cee ní ti dàá gítī cù? 69 Timbi fɔ̃ɔ̃ sii ní ki kíí, ní ki nyí yii sii di sá Circirdaan un nyánní Unimbɔti ceeyee.” 70 Niinee ní Yeesu bí yii: “Man di kaa nìn lēē-ni binib saalaa nì bilaaa? Ama ni-kansikinee, ubɔ sá Sitaan ní!” 71 Juudasi un sá Siimɔn Iskaariyɔti jipɔɔnee pu ní u nìn sòon̄ míǹ. Di sá yii nì min kɔkɔ Juudasi mun nìn sá u-kpambaliŋ saalaa nì alee kansikin dibee úǹ di dàá dū-u kí ŋúbiǹ binannanliibi.

1 Míǹ boonee, Yeesu nìn kíǹ ki bíī yìiǹ Gaaliilee timmun, kaa là kí yìiǹ Juudee watil, kun puee Juuda yab yidambi nìn nyàab̀ kí kpò-u. 2 Juuda yab jiŋaaliu un poon bi nìn gà tibìńee tɔ́obińee, 3 ní Yeesu naalib bí-u yii: “Nín̄ cá Juudee, an nín dàá ŋá pu a-boonnooliibi mun ń tin ká atuun ŋin a ŋáańee. 4 Unil yaa là bí ká-uee, waa gítī tūǹ u-tuuŋŋi dibalin, míǹ puee, ŋá a-tuuŋŋi gbanti báà ŋma ń ká.” 5 Di sá yii Yeesu naalib mun gba kaa nìn là kí fɔ̃ɔ̃-u kí kíí. 6 Niinee ní Yeesu kíí-bi yii: “An yaa sá nimbee, iyunti kɔkɔ péēŋān̄ ki tīī-ni ní, man yuntiŋu kaa láá bāań. 7 Duulnya yab kaa ŋūǹ kí nīn ná nimbi, ama bi ná man, kun puee man sòoǹ yii tin bi ŋáańee sá atuŋkpiti. 8 Nimbi nín̄ cámaan jiŋaal gbanti. Man kaa làá cù. Di sá yii m-yuntiŋu kaa láá ŋmāntì.” 9 U lī-bi mimmee, ní ki gbíntìi kā Gaaliilee. 10 U-naalib búntì jiŋaal gbanti, boonee ní ú mun dāa dī dibalin ki cūtì, kaa là bí ká-u. 11 Jiŋaal gbantinee, Juuda yab kpilib nìn nyàab̀-u ki bàlfī tɔb yii: “U nín bí la dee?” 12 Ní binib tikpil nìn lɔ́kɔfí Yeesu bɔti pu samaa kansikin, biba bí yii: “U sá unimɔnti.” Ní biba mun bí yii: “Waa sá unimɔnti, u sá uŋmatinli ní.” 13 Míǹ puee, ubɔ kaa nìn sòoǹ mpɔn, di sá yii bi nìn fàŋkí Juuda yab kpilib. 14 Bi jíń jiŋaal ki kɔ́ kansikinee, ní Yeesu nín jɔ́ḿ Kunimbɔtidiin ki cūtìi bíī dàkà binib. 15 Juuda yab kpilib nìn bākatì seeee, ní ki bíī lì yii: “An ŋá mana ní unil nee nyí Unimbɔti takaldau míǹ, úǹ un kaa ŋá an sukuliuee? ” 16 Ní Yeesu bí-bi yii: “M-dàkatam nee nyēeń un túnní-mee cee ní, an kaa sá man m-ba dàkatam. 17 Un yaa là kí ŋá min Unimbɔti lèe, udaan dàá béé m-dàkatam nee yaa nyēeń Unimbɔti ceeyaaa an yaa tí sá man m-ba pɔŋŋu pu ní m dàkà. 18 Un sòoǹ u-ba bindi puee nyàab̀ kí yòon̄ u-ba yilpu ní, ama un nyàab̀ kí yòon̄ un túnní-uee yindi yilpuee di cáá ibaamɔn, nnyimɔn kpá udaan úǹ-ni. 19 Mooisi di nìn tīī-ni marab àá an kaa sá míǹ? Kin, ba ŋá ní ni-kansikin báà ubɔ kaa tɔ́ marab gbanti? 20 Ba di yì-tì ní ni là kí kpò-mi?” Ní samaayee bí-u yii: “Arasinii kā a-pu níiin? Ŋma di là kí kpò-si ní?” 21 Ní Yeesu kíí-bi yii: “Ditumbaantiil din m ŋá ŋwiŋŋuŋfikaa dalee pu ní ni kɔkɔ bākatì nee. 22 Ama ni kíikí ki gífí ni-biyaamu ŋwiŋŋuŋfikaa dal, kun puee Mooisi di nìn tīī-ni mara gbanti. (Ama an kaa nìn sá Mooisi di náanní, doooo ni-naanjab ní an nìn kíliń.) 23 Ni nín kaa là kí yìntī Mooisi marabee puee, ní ni gífí ŋwiŋŋuŋfikaa dal. Mimmee, ba pu ní ni fɔ̃ɔ̃ man pu diŋuul yii m cáaǹ uninja ubɔ weeni kɔkɔ ŋwiŋŋuŋfikaa dal? 24 Ní taa pò digàndi ama ní tɔ́kɔń ibaamɔn pu kí sòoǹ nì deedee.” 25 Niinee ní Jeerusaleem yab biba bíī lì yii: “An kaa sá un bi là kí kpòee deeee? 26 Kin, an ŋá mana ní u yú ki tɔ́ u-ba mpaampiin pu doo ki sòoǹ, ubɔ kaa bíī lì-u tiba! Àá biyidambi kalin béè yii úǹ di sá Kriisitoo ní? 27 Ama uninja nee úǹ-uee, ti nyí laakin u nyánnée, an yaa sá Kriisitooyee ubɔ kaa dāa béetí laakin ní úǹ sée.” 28 Ŋyuntee, Yeesu nìn bí Kunimbɔtidiin ki dàkà, ní ki téeń mpɔn yii: “Ni nyí-mi, ki nyí laaŋkin mun m sée. Maa dɔ́miń m-ba pu, un sá ibaamɔndaanee di túnní-mi, ní naa nyí-u. 29 Ama man nyí-u, kun puee u-cee ní m nyánní, úǹ di túnní-mi.” 30 Niinee ní bi bíī nyàab̀ kí cúú-u, ama báà ubɔ ŋal kaa máań u-pu, kun puee u-yuntiŋu kaa láá bāań. 31 Samaa kansikinee, binib tikpil nìn fɔ̃ɔ̃-u ki kíí, ní ki bíī cáá yii: “Mimmee, Kriisitoo yaa láā bāańee, u dāa ŋūǹ kí ŋá maamaacib kí jītíǹ kijapaai nee deeee?” 32 Fariisab nín gbìl̄ samaa bíī sòoǹ Yeesu pu mimmee, ní bi nì bisaraaŋakpilib tú soojab ń cù kí cúuń-u. 33 Ní Yeesu tùkū-bi yii: “Ŋyunti fiii ní m dàá gítī ŋá ni-kansikin, ní kí nīn gítí un túnní-mee cee, 34 ní ni dàá dāá nyàab̀-mi, kaa làá ká-mi, kun puee naa làá ŋmā kí dāan̄ laakin m dàá nīn bée.” 35 Niinee ní Juuda yab kpilib bíī bàlfī tɔb yii: “La ní u dàá cù ní ki nín tùkū-ti yii taa làá ŋmā kí ká-u? Àá, u dàá kalin cù Juuda yab bin yàl̄ ki kɔ́ Greekib timmunee cee kí dàkà Greekib Unimbɔti bɔti ní? 36 U nín bí yii: Ni dàá nyàab̀-mi, kaa làá ká-mi, ki gítī lī-ti yii: Naa làá ŋmā kí dāan̄ laakin m dàá nīn bée, taapu nín sá yii ba dee?” 37 Ŋwiin ŋun jiŋaal kúntée bɔti di nìn páb́. Ŋwiin gbanti ní Yeesu nìn yúl̀ samaa kansikin ki téeń yii: “Un ní nnyinnyoo yaa cááyee ń dāan̄ m-cee kí nyò! 38 Un di yaa fɔ̃ɔ̃-mi ki kííyee, nnyim min tìì dimaŋfalee dàá kpántí mbun kí nīn pùub̀ udaan pɔbilin, kii Unimbɔti takaldau poon an nín ŋmàn̄ ki síiǹ puee.” 39 Bin fɔ̃ɔ̃ Yeesu ki kííyee nín dàá fɔ̃ɔ̃ Unimbɔti Fām miŋyee pu ní Yeesu nìn bíī sòoǹ nì bi. Ŋyunti gbantee, Unimbɔti Fām kaa láá dɔ́miń kun puee Yeesu kaa nìn dáá fɔ̃ɔ̃ u-nyooti. 40 Kunipaauee kansikin biba gbìl̄ an nyɔɔbuŋŋee, ní ki bí yii: “Unil nee lafun sá Unimbɔti bɔnaatiliu un ti cée ní!” 41 Ní biba mun bí yii: “Úǹ di sá Kriisitoo!” Ní biba mun gítī bí yii: “Kriisitoo ŋūǹ kí nyānní Gaaliileeee? 42 Ama Unimbɔti takaldau tùkù-ti yii Kriisitoo dàá dāá nīn sá Dafiidi maaliŋun, ní ki sá Beetleem, kitiŋ kin ni Dafiidi nìn sée.” 43 Yeesu puee kunipaauee nìn cúū yākatì mili. 44 Ní bi-kansikin biba bàà nìn là kí cúú-u, ama báà ubɔ ŋal kaa máań u-pu. 45 Soojab nín fātìi gítì bisaraaŋakpilib nì Fariisab ceeyee, ní bi bālfì soojabee yii: “Ba ŋá ní naa cáań-u ní?” 46 Ní soojab kíí-bi yii: “Doooo nee, taa láá ká ubɔ sòoǹ kii kijapaai nee!” 47 Ní Fariisab fātìi bí soojabee yii: “Ni mun yāntì u kíil̀-ni naaan? 48 Ni ká biyidambi kansikin ubɔ àá Fariisab kansikin ubɔ fɔ̃ɔ̃-u ki kííi? 49 An sá binifantantiibi bin kaa nyí Unimbɔti marab ki sá mbusudambee, bíǹ di fɔ̃ɔ̃-u ki kíí.” 50 Niikoodeem un nìn cūtìi ká Yeesu ŋyunti ŋubɔee mun nìn ŋmàl̄ Fariisab kansikin, úǹ di bí yii: 51 “Ti-marab poonee, an pú-ti nsan tí kpò unil bɔti fam, kaa bālfì-u ki béè kun u ŋéeee?” 52 Ní bi kíí-u yii: “A mun sá Gaaliilee níiin? Nyàab̀ Unimbɔti takaldau poon kí kpèè! A dàá ká, baa ŋmàn̄ yii Unimbɔti bɔnaatiliu ubɔ dàá nyānní Gaaliilee!” [ 53 Niinee ní bi-kɔkɔ yāaǹ ki nín kùn̄ bi-dumpui.

1 Ní Yeesu, úǹ nín jɔ́ḿ Ɔliifi sufii jool pu. 2 Kutaa wúntì kutaafaau pòl pɔlee, ní u fātìi nín gítiń Kunimbɔtidiin, ní binib tikpil dɔ́miń u-cee, niinee ní u kāl̀ ki bíī dàkà-bi Unimbɔti bɔti. 3 Ní bimaradakaliibi nì Fariisab cáań-u unimpu ubɔ, bi nìn cúú-u u bíī ŋáań tilaakpaal. Ní bi cáá-u ki yɔ́oǹ kunipaau kansikin, 4 ní ki bí Yeesu yii: “Ukpil, unimpu nee bíī ŋáań tilaakpaal ní ti cúú-u. 5 Mooisi marab poonee, u bí-ti yii tí dū ataŋkpee kí yāŋkì an nimpoobee kí kpò. Mimmee, sii ká yii ba?” 6 Bi nìn píĺ Yeesu ki là ú sòoǹ kí kɔ́ bi-bɔtinee, ní bi cáań-u an bɔti. Ní Yeesu bɔ̃oǹ ki cáá u-ŋambiki ki ŋmà kitiŋ. 7 Bi gbíntìi bíī bàlfī-uee, ní Yeesu yáatì, ní ki bí-bi yii: “Ni-kansikin un di yaa kaa péēŋá ikpiti ki kée ń péé péé kí dū ditaŋkpal kí yā unimpu nee!” 8 Ní ki fātìi tí bɔ̃oǹ ki bíī ŋmà kitiŋ. 9 Binibee nín gbìl̄ mimmee, ní bi kíǹ ki sútí ubɔ ubɔ ki wāatì unimpuee, ki kíliń bitikpilib ki dāa dūu kúntì ŋwaamu, ní an tin kíǹ Yeesu baba, ní unimpuee yú ki kɔ́ĺ-u. 10 Ní Yeesu yáatì ki bí yii: “Unimpuee, bin cáań-see bí la? Kee, báà ubɔ kaa ŋá-si tibaa!” 11 Ní unimpuee kíí-u yii: “Aayee, ukpil, báà ubɔ kaa ŋá-mi tiba.” Ní Yeesu bí-u yii: “Man mun kaa làá ŋá-si tiba. Á nīn cá kí taa ti ŋá ikpiti.”] 12 Ní Yeesu fātìi yɔ̃oǹ dinyɔɔbundi ki bíī sòoǹ nì kunipaauee yii: “Man di sá ŋwalfi ŋun ŋmíntí binibee. Un yaa nɔ́ɔ́-mee dàá ká ŋwalfi ŋun tìì dimaŋfalee, udaan kpá kí còom̀ dibɔmbɔndin.” 13 Ní Fariisab bí-u yii: “A nín bíī sòoǹ a-ba pu min nee, tin a sòon̄ee kaa sá ibaamɔn.” 14 Ní Yeesu kíí-bi yii: “Nì min kamaa m bíī sòoǹ m-ba pu nee, an sá ibaamɔn ní, di sá m nyí laakin m nyánnée ki nyí laakin m cée mun. Ama nimbi kaa nyí laakin m nyánnéeyaaa kaa nyí laakin m cée mun. 15 Nimbi sòoǹ tibɔti nniyaamin ní, man kaa sòoǹ báà ubɔ bɔti. 16 Báà m yaa bíī sòoǹ ubɔ bɔtaaa, m sòoǹ-tì nì ibaamɔn ní, kun puee maa bí m-baba, m-Baa un túnní-mee bí m-cee. 17 Ni-marab poonee, an ŋmàn̄ yii binib bili yaa sòon̄ tibɔti mbaantiiminee, an sá ibaamɔn ní. 18 Míǹ di sá m sòoǹ m-ba pu, ní m-Baa un túnní-mee mun lèekī m-pu seera.” 19 Ní bi bālfì Yeesu yii: “A-Baa bí la ní?” Ní u kíí-bi yii: “Naa nyí-maaan kaa nyí m-Baa mun. Ni yaa bàà nyí-mi ni bàà nyí m-baa mun.” 20 Yeesu sòon̄ tibɔti nee ŋyunti ŋun u bíī dàkà samaa Kunimbɔtidiin, laakin bi ŋáań saraa nimiliŋee, ní báà ubɔ kaa tāntì u-ŋal ki gbēē-u, kun puee u-yuntiŋu kaa láá bāań. 21 Ní Yeesu gítī bí-bi yii: “M dàá nīn cá, boonee ni dàá dāá nyàab̀-mi, kaa làá ká-mi, ní kí dāá kpáàā kpú ni-kpitii poon. Naa làá ŋmā kí dāan̄ laakin m cée.” 22 Niinee ní Juuda yab bíī sòoǹ yii: “Mimmee, u dàá kalin kpò u-ba naaan? Ba pu ní u bí yii, naa ŋūǹ kí dāan̄ laakin m cée?” 23 Ní Yeesu kíí-bi yii: “Nimbi sá taapu doo yab ní, man nyánní yilpu ní. Ni sá duulnya yab ní, man kaa sá duulnya yɔu. 24 An pu ní m tùkū-ni yii ni dàá kpú ni-kpitii poon. Ni yaa kaa fɔ̃ɔ̃ ki kíí yii 'man di sá un m sée' ni dàá kpú ni-kpitii poon.” 25 Ní bi bālfì-u yii: “Sii di sá ŋma ní?” Ní u kíí-bi yii: “M nìn péētùkū-ni doooo mpeekaam un m sée. 26 M cáá tibɔti tikpil kí sòoǹ ni-pu kí kpò ni-bɔti. Un túnní-mee sá ibaamɔndaan, ní tin u tùkū-mee ní m cáā bíī sòoǹ ki tùkù nimbi taapu doo nib.” 27 Ama Juuda yab kaa nìn nyí yii Unimbɔti Ubaati pu ní u bíī sòoǹ nì bi. 28 Míǹ pu ní Yeesu nìn gítī tùkū-bi yii: “Ni yaa láā yɔ̃oǹ man Kinibiki yilpuee, ní ni dāa béetí m nín sá uŋyee, maa ŋáań tiba m-ba pɔŋŋu pu, see tin m-Baa dàkà-mee ní m cáā sòoǹ. 29 Un túnní-mee bí m-cee, waa yàntī ḿ nīn bí m-baba, kun puee m péēŋáań baabadal min fáatì-uee ní.” 30 Yeesu nín nìn bíī sòoǹ tibɔti gbantee, binib tikpil nìn fɔ̃ɔ̃-u ki kíí. 31 Niinee ní Yeesu bí Juuda yab bin fɔ̃ɔ̃-u ki kííyee yii: “Ni yaa ŋúb́ m-bɔti nee ni dàá nīn sá m-boonnooliibi tiŋman pu yab, 32 kí béé ibaamɔn, ní ibaamɔnee ń yàntī ní tɔ̄ ni-ba.” 33 Ní bi kíí Yeesu yii: “Ti sá Abraam naantiibi ní, doooo nee ubɔ kaa péēcúú timbi kuyuŋu. Ba di yāntì ní a bí yii ti dàá tɔ̄ ti-ba?” 34 Ní Yeesu kíí-bi yii: “Ibaamɔn, ibaamɔn ní m sòoǹ nì ni, un sá kamaa yaa ŋáań ikpitee sá ikpiti yumbuu ní. 35 Uyumbu kaa sá kudicaŋu poon niliu kí nīn cá, ama kudiidaan jipɔɔn, úǹ dàá nīn sá kudicaŋu poon niliu ní kí nīn péēcá jaanjaan. 36 Mimmee, man Ubaati Jipɔɔn yaa tīī-ni dibatɔlee, míǹ ní ni lafun tɔ́ ni-ba tiŋman pu. 37 M nyí yii ni sá Abraam naantiibi. Nì min kɔkɔ ni sá Abraam biyaamuee, ni nyàab̀ kí kpò-mi. Di sá m-bɔti kaa ká mpaan ni-pɔbiliŋin. 38 Man sòoǹ tin m-Baa dàkā-mee, ní ni mun ŋáań tin ni-baa tùkū-nee. ” 39 Ní bi fātìi bí-u yii: “Timbi baa di sá Abraam!” Ní Yeesu bí-bi yii: “Ni yaa bàà sá Abraam biyaamuee, ni bàà ŋáań min Abraam nìn ŋáańee ní. 40 Ama, nì min kɔkɔwoooo m sòoǹ ibaamɔn in m gbìl̄ m-Baa ceeyee, nimbi nyàab̀ kí kpò-mi. Abraam kaa nìn ŋá míǹ dalba. 41 Ni-baa nín ŋáań puee, míǹ ní ni ŋáań!” Ní bi kíí-u yii: “Timbi kaa sá nnaayubiyaamu, ti-baa sá ubaanti ní, úǹ di sá Unimbɔti.” Ní Yeesu kíí-bi yii: 42 “Unimbɔti yaa bàà sá ni-Baayee, ni bàà néeń-mi ní, kun puee Unimbɔti cee ní m nyánní ki dɔ́miń, maa dɔ́miń m-ba pu, an sá úǹ di túnní-mi. 43 Ba pu ní naa gbìl̀ m-bɔti tin m sòoǹee taapu? Kun puee naa ŋūǹ kí pīlfì-tì. 44 Nimbi baa di sá Sitaan, min min ni-baayee lèe, an ní ni là ki ŋáań. U péēsá unikpɔl doooo ŋkilkaamin ní. Waa sí ibaamɔn ni kun puee waa cáá ibaamɔn u-ni. U yaa bíī mɔ́ntée, míǹ di sá u-bimbim, kun puee u sá unyimɔndaan, úǹ di sá inyimɔn na nì i-baa. 45 Man nín sòoǹ nì ni ibaamɔn puee ní naa là kí fɔ̃ɔ̃-mi kí kíí. 46 Ni-kansikin, ŋma di ŋūǹ kí dàkà diyìntil din m yīntèe? Mimmee, ni nín nyí yii tin m sòoǹee sá ibaamɔnee, ba ŋá ní naa làá fɔ̃ɔ̃-mi kí kíí? 47 Un sá Unimbɔti yɔuee gbìl̀ Unimbɔti bɔti, ni yaa kaa gbìl̀ Unimbɔti bɔtee, naa sá u-yab dee.” 48 Ní Juuda yab kpilib fātìi kíí-u yii: “Ti nín lī yii a sá Samarii, arasinii mun kā a-puee, an kaa sá ibaamɔnaaan?” 49 Ní Yeesu kíí-bi yii: “Arasinii ubɔ kaa kā m-pu, m-Baa ní m bíī tìì tinyool, ní nimbi kpèé ki sìŋkīǹ-mi. 50 Man kaa nyàab̀ bí pàkà-mi. Ubɔ bí ki dàá pàkà-mi, udaan di sá ubɔsoonli. 51 Ibaamɔn, ibaamɔn ní m sòoǹ nì ni, un ŋúb́ m-bɔtee kaa ti bí kí kpú jaanjaan.” 52 Niinee ní Juuda yab kpilib bí-u yii: “Kɔŋkɔnnee ti béè yii arasinii ubɔ kā a-pu! Di sá Abraam kpíì, Unimbɔti bɔnaatiliibi mun kpíì, ní sii bí yii un yaa ŋúb́ a-bɔtee kaa ti kúù jaanjaanaaan? 53 Mimmee sii jítiǹ ti-baa Abraamaaan? Úǹ kpíì, ní Unimbɔti bɔnaatiliibi mun kpíì. Sii yíì a-ba ŋma ní?” 54 Ní Yeesu kíí-bi yii: “M yaa bíī pàkà m-bee, mimmee m-pampakakuee kaa sá kumɔntiiu dee, un pàkà-mee di sá m-Baa un ni bí yii u sá ni-Nimbɔtiu, 55 ama naa nyí-uee. Man nyí-u. M yaa néè yii maa nyí-u, m dàá kpántí unyimɔndaan kii nimbee ní. Man nyí-u, ní ki ŋúb́ u-bɔti. 56 Ni-naanja Abraam nín béè yii m dàá dāan̄ taapu dooyee, an mɔ́ɔkiǹ-u, ní u lafun ká ní u-pɔbil píil̀.” 57 Ní Juuda yab kpilib kíí-u yii: “Sii kaa láá bàn̄ abin imuŋku ili nì saalaa, a ká Abraam la?” 58 Ní Yeesu kíí-bi yii: “Ibaamɔn, ibaamɔn, man péē bí ní bi nín màl̄ Abraam!” 59 Niinee ní bi bíī píikí ataŋkpee kí yāŋkì-u, ní Yeesu nɔ̄ntì ki nyáń Kunimbɔtidiin.

1 Dalba Yeesu jītée, u ká ujɔfu ubɔ, bi nìn péē màl̄-u nì ijɔfi ní. 2 Ní u-boonnooliibi bālfì-u yii: “Ukpil, ba pu ní bi màl̄ kijapaai nee nì ijɔfi ní? Úǹ u-ba di ŋá ikpiti naaan u-baa nì u-na di ŋá ikpiti ní?” 3 Ní Yeesu kíí-bi yii: “An kaa sá úǹ di ŋá ikpitaaa an kaa tí sá u-baa nì u-na di ŋá ikpiti, ama an sá Unimbɔti ń dī u-pu kí dàkà u-tundi, an pu ní bi màl̄-u míǹ. 4 Ŋwìiń nín dáá bí pu nee, tí tɔ̄ un túnní-mee tundi, kun puee kunyeeu dàá mɔ́ ubɔ kaa dāa gítī ŋūǹ kí ŋá ditundi. 5 M nín dáá bí duulnyan doo nee, man di sá ŋwalfi ki tīī duulnya.” 6 Yeesu lī mimmee, ní ki tíil̀ timɔtan kitiŋ ní ki dū u-ŋambiki ki mɔ́ǹ ntam ki dūu ŋmītì ujɔfuee nimiliŋ, 7 ní ki bí-u yii: “Nín̄ cá Siiloowee nyimbɔbilin kí fíntí a-nimiin.” (Siiloowee taapu di sá “Bi túnní-u.”) Ujɔfuee bàn̄ ki fíntì u-nimiinee, ki wál̀ ní ki nín gítiń. 8 Ní u-kɔŋkɔnnaatɔb nì bin nìn kāntí u kàal̀ ki mèé animilee bíī lì yii: “An kaa sá kijapaai nee di nìn kàal̀ doo ki mèé ki jīǹeeee?” 9 Ní biba bí yii: “Tiŋman, an sá úǹ!” Ní bin kíǹee bí yii: “An kaa sá úǹ, bi náań ní.” Niinee ní un nìn sá ujɔfuee bí yii: “Tiŋman, an sá man!” 10 Ní bi bālfì-u yii: “Kin, an ŋá mana ní a wál̀?” 11 Ní u kíí-bi yii: “Kijapaai kin bi yíì Yeesuee di sɔ̄ŋkì ntam ki ŋmītì m-nimiliŋ ní ki bí yii ḿ nīn cá Siiloowee kí fíntí m-nimiin. M nín cūtì ki fíntì m-nimiinee, ní m wál̀.” 12 Ní bi bālfì-u yii: “Kijapaayee bí la?” Ní u kíí-bi yii: “Maa nyí u-laŋki.” 13 Ní bi yɔ̃oǹ kijapaai kin nìn sá ujɔfuee ki cáā cūnnì Fariisab cee. 14 An nìn sá ŋwiŋŋuŋfikaa dal ní Yeesu nìn sɔ̄ŋkì ntam ki ŋúbitì ujɔfuee nimiliŋ. 15 Míǹ pu ní Fariisab mun bālfì kijapaayee yii: “An ŋá mana ní a wāĺ kɔŋkɔnnee ní?” Ní u kíí-bi yii: “U sɔ̄ŋkì ntam ki dūu ŋmītì m-nimiliŋ, ní m cūtìi fíntì m-nimiin ní ki kíǹ ki wāĺ kɔŋkɔnnee.” 16 Ní bi-kansikin biba bíī lì yii: “U nín kaa nyí ŋwiŋŋuŋfikaa nee, kijapaayee kaa sá Unimbɔti niliu.” Ní biba mun lī yii: “Unikpiti mun ŋūǹ kí ŋá maamaacib yéèee?” An di nìn cáań diyakatil bi-kansikin. 17 Niinee ní bi fātìi bālfì un nìn jòb̄ee yii: “Un ŋúbitì a-nimiliŋee, sii nyí yii u sá ŋma ní?” Ní u kíí-bi yii: “U sá Unimbɔti bɔnaatiliu ní.” 18 Juuda yab kpilibee kaa nìn fɔ̃ɔ̃ ki kíí yii kijapaayee nìn sá ujɔfu ní ki wál̀ kɔŋkɔnnee, an pu ní bi tú ki yíiń u-baa nì u-na. 19 ki bālfì-bi yii “Ni-jipɔɔn baasii sòɔɔ? Ni lafun màl̄-u nì ijɔfaaa? Ní an ŋá mana ní u wāĺ kɔŋkɔnnee?” 20 Ní u-baa nì u-na kíí-bi yii: “Tiŋman, ti-jipɔɔn dee, ti lafun màl̄-uee u sá ujɔfu ní. 21 Ama taa nyí an nín ŋá pu ní u wāĺ kɔŋkɔnneeyee, kaa tí nyí un di yāntì u wál̀ee. Ní bàlfìmaan-u, kun puee u cíkitì ki ŋūǹ kí sòoǹ u-ba.” 22 Kun pu u-baa nì u-na nìn sòon̄ mimmee di sá bi nìn fāŋkì Juuda yab kpilib, kun puee bi nìn sòon̄ ki yɔ́oǹ yii un yaa péēlī yii Yeesu sá Kriisitooyee, bí jà-u kukpafidiin ú taa ti nín̄ bí bi-kansikin. 23 Kun yì-tì u-baa nì u-na nìn bí yii u cíkitì ki ŋūǹ kí kíí u-ba, bí bàlfì-uee dee. 24 Niinee ní bi gítī ti yíiń kijapaai kin nìn jòb̀ee nliliitiim, ní ki bí-u yii: “Á pàkà Unimbɔti! Ama timbi nyí yii uninjee sá unikpiti ní.” 25 Ní u kíí-bi yii: “U yaa sá unikpitaaa u yaa kaa sáaa maa nyí, kun m nyée di sá m nìn sá ujɔfu ní kɔŋkɔnnee m wāĺ.” 26 Ní bi gítī bālfì-u yii: “U ŋá-si mana ní? Mana ní u ŋúbitì a-nimiliŋ ní?” 27 Ní u kíí-bi yii: “M péētùkū-ni ní naa pílfiǹ-mi. Ba pu ní ni là ḿ gítī bùsì kí lì nliliitiim? Àá ni mun là kí kpántí u-boonnooliibi ní?” 28 Niinee ní bi bíī sìí-u yii: “Sii di sá kijapaai gbanti boonnooliu, ama timbi sá Mooisi boonnooliibi ní. 29 Kun puee, ti nyí yii Unimbɔti nìn sòon̄ nì Mooisi, ama un bí nee úǹ-uee, taa kpáàā nyí laakin gba ní u yaa nyánnée.” 30 Ní kijapaayee kíí-bi yii: “Tin sá maamaacee sèé: nimbi kaa nyí laakin u nyánnée, ú mun di ŋúbitì man nimiliŋ. 31 Ti nyí yii Unimbɔti kaa pílfíǹ binikpitib, ama un yaa tɔ́-u ki ŋáań min min ní u lèe, udaan ní u pílfíǹ. 32 Doooo nee, taa láá gbìl̄ dalba dalba yii ubɔ ŋúbitì unil un bi màl̄ nì ijɔfee nimiliŋ, 33 an niliuee yaa kaa nyánní Unimbɔti cee, waa ŋūǹ kí ŋá míǹ.” 34 Ní bi kíí-u yii: “Sii péēsá unikpiti doooo a-na poon ní bi nín màl̄-si, ní sii là kí dàkà timbaa!” Niinee ní bi jìn̄-u ki nyántì. 35 Yeesu gbìl̄ yii bi jìn̄ un nìn sá ujɔfuee. U dāa ká-uee ní ki bí-u yii: “A fɔ̃ɔ̃ Kinibiki ki kííii?” 36 Ní u kíí-u yii: “Ukpil, úǹ di sá ŋma ní, ḿ fɔ̃ɔ̃-u kí kíí ní?” 37 Ní Yeesu bí yii: “A wāĺ-uaa! Úǹ di bíī sòoǹ nì si nee.” 38 Ní u bí yii: “M-Dindaan, m fɔ̃ɔ̃-si ki kíí,” ní ki lítì Yeesu nimiin ki jáam̀-u. 39 Ní Yeesu bí yii: “M dɔ́miń duulnya nee ni ibɔsoon ní. Bin yaa jòb̄ee ń wāl̀ ní bin wāĺee ń jòb̄.” 40 Fariisab biba nìn bí niin. Bi gbìl̄ an nyɔɔbuŋŋee, ní ki bālfì-u yii: “Mimmee, ti mun sá bijɔfub deeyaa?” 41 Ní Yeesu kíí-bi yii: “Ni yaa bàà sá bijɔfubee, naa bàà cáá ikpiti. Ama ni nín bí yii ni wāĺee puee, ni-kpitii dàá nīn péēdī-ni ní.”

1 Yeesu bí yii: “Ibaamɔn, ibaamɔn ní m sòoǹ nì ni, un yaa kaa dī kipunyɔkɔ ki kɔ́ kupikpuŋkpuŋun ní ki yaa dī laaabee, udaan sá digaŋgandaan ki sá unaayuu. 2 Un yaa dī kipunyɔkɔ ki kɔ́ kupikpuŋkpuŋunee di sá upikpaal. 3 Un cí kipunyɔkɔee pìitī-u, ní u-piii nyí u-neen. U yíì u-piii sá kamaa nì i-yiŋŋi, ní ki lìntī i-nyɔkɔpu ki cáǹ-i kupikpaaun. 4 U yaa nyántì i-kɔkɔ kupikpuŋkpuŋun ki dɔ́òyee, ní ú lìntī i-nyɔkɔpu ní í páań u-boon, kun puee i nyí u-neen. 5 Iaa nɔ̃otí uniyaŋyan. I sáń-u ní, kun puee iaa nyí u-neen.” 6 Yeesu nìn gāā-bi dilaŋkpandi nee, ama ní baa nìn gbìl̄ di taapu. 7 Míǹ puee ní Yeesu gítī lī yii: “Ibaamɔn, ibaamɔn ní m sòoǹ nì ni, man di sá kupikpuŋkpuŋu punyɔkɔki. 8 Bin kɔkɔ péeǹ-mi ki bāańee sá digaŋgamdambi, ní ki sá binaayub, ipii mun kaa pílfíǹ-bi. 9 Man di sá kipunyɔkɔ. Un yaa dīń man-pu ki kɔ́ońee kāntí difiil. Udaan ŋūǹ kí nīn kɔ́ò ki nyēēki kāntí u-jinti. 10 Kun pu unaayuu dòońee di sá ú yò, kí kpò, kí bīil̀. Mamee m dɔ́miń í ká dimaŋfal ní, tiba nì tiba ń taa lɔ́ɔ́-i dimaŋfal gbantin. 11 “Man di sá upikpaamɔnti, upikpaamɔnti piii pu ní u kúntí u-maŋfal. 12 Un kpàá ki nyàab̀ animil, kaa sá upikpaal, kaa yì ipiiyee, u yaa ká usaakpan dòońee, u dù ipii ní kí fá kí sāǹ kí kátí, ní usaakpan ń dāan̄ kí cūtì ipii kí yàaǹ-i. 13 Kun pu upaadaan sáńee di sá u nyàab̀ animil ní, ipii bɔti kaa páb́-u. 14 - 15 Man di sá upikpaamɔnti. Kii m-Baa nín nyí-mi, man mun nyí m-Baa puee, míǹ mbaantiim ní m nyí m-piii, ní m-piii mun nyí-mi. M kúntí m-maŋfal m-piii pu ní. 16 M cáá ipii iba in kaa láá kɔ́oń m-naabakaku nee poonee. See ḿ cáań-i; i dàá dāá gbìl̄ m-neen, ní kupicaŋkpuŋu ń ŋá kubaantiiu, upikpaal mun ń nīn sá ubaanti. 17 “Kun pu m-Baa néeń-mee di sá m tìì m-maŋfal ní kí fàtīí fɔ̃ɔ̃-dì. 18 Ubɔ kaa ŋūǹ kí tìl̄ man maŋfal, see man m-ba di là ní kí dū-dì kí tīī. M ŋūǹ kí dū-dì kí tīī, ki ŋūǹ kí fàtīí fɔ̃ɔ̃-dì mun. M-Baa nín bí ḿ ŋá miŋyee dee.” 19 Tibɔti gbanti pu ní Juuda yab cúū yākatì. 20 Bi-kansikin tikpil nìn lì yii: “Arasinii ubɔ di kā u-pu ní u sòoǹ fam fam. Ba pu ní ni pílfíǹ-u?” 21 Ní biba mun lì yii: “Unil un pu arasinii kēēkaa sòoǹ yéè. Mimmee arasinii ŋūǹ kí ŋúbití bijɔfub nimiliŋaaan?” 22 An nìn sá dipeepɔndi ní, bi nìn bíī jīǹ bi nín nìn ŋáŋkì Kunimbɔtidii puee jiŋaaliu. 23 Yeesu nìn bí Kunimbɔtidiin, laakin bi nìn yíì Saloomɔn kasalkauee taapu ki còom̄. 24 Ní Juuda yab dɔ́miń ki māntì ki tú-u ní ki bí yii: “Ali kí tin sāā ŋyunti ŋulɔŋu ní a dàá sòoǹ-ti ibaamɔn ní ti-landɔkɔi ń wāl̀ ní? Sii di yaa sá Kriisitoo á cántí kí tùkù-ti!” 25 Ní Yeesu kíí-bi yii: “M péētùkū-ni dooooyee, ní naa fɔ̃ɔ̃-mi ki kíí. Atuun ŋin m cáá m-Baa pɔŋŋu ki ŋáań nee sòoǹ m-pu, 26 ní naa fɔ̃ɔ̃-mi ki kíí, kun puee naa sá m-piii. 27 M-piii gbìl̀ m-neen, ní man mun nyí-i, ní i nɔ́ɔ́-mi. 28 M tīī-i dimaŋfal din kaa cáá dikuntilee, i kpá kí kpú jaanjaan, báà ubɔ mun kaa tí ŋūǹ kí fɔ̃ɔ̃-i m-ŋaan. 29 M-Baa un tīī-mi-iee cáá mpɔn ki jítiǹ báà ŋma. Míǹ ní ubɔ kaa ŋūǹ kí fɔ̃ɔ̃ tiba m-Baa ŋaan. 30 Man nì m-Baa Unimbɔti ti sá ubaanti ní.” 31 Niinee ní Juuda yab tí fātìi píí ataŋkpee kí yāŋkì kí kpò-u. 32 Ní Yeesu bí-bi yii: “M dū m-Baa pɔŋŋu ki ŋá atummɔnti tikpil ni-nimilin. Mimmee, atuun gbanti kansikinee, dilar pu ní ni là kí yāŋkì-mi ataŋkpee kí kpò na?” 33 Ní Juuda yab kíí-u yii: “An kaa sá atummɔnti pu ní ti là kí yāŋkì-si ataŋkpee kí kpò, an sá a nín sòon̄ ki bíil̀ Unimbɔtee pu. Kun puee sii sá unifantanti ní ki ŋèeǹ nì Unimbɔti.” 34 Ní Yeesu kíí-bi yii: “An kaa ŋmàn̄ ni-marau poon yii: 'M bí yii, ni sá inimbɔtaaa?' 35 Tiŋmaŋmabti tin kaa mɔ́ntée yaa yíiń bin bin bi sòon̄ Unimbɔti bɔti ki tùkūee yii bi sá inimbɔtee, 36 kin un Unimbɔti baasii lēēki túnní duulnyanee, ní ni lì yii m ŋèeǹ nì Unimbɔti m nín bí yii man di sá Unimbɔti Jipɔɔneeee? 37 M yaa kaa bíī ŋáań m-Baa tuuŋŋi, ní taa fɔ̃ɔ̃-mi kí kíí. 38 Ní m yaa bíī ŋáań-ŋi, báà ni yaa kaa làá fɔ̃ɔ̃-mi kí kíí, fɔ̃ɔ̃maan atuun ŋin m bíī ŋáańee kí kíí kí baasii béé yii Ubaati bí m-ni ní ma mun bí Ubaatin.” 39 Niinee ní bi tí bíī nyàab̀ kí cúú-u ní u ŋmátì bi-ŋaan. 40 Ní u fātìi gítì Jɔɔdan buŋgbandi lapu pu, laakin Jaan nìn dáá kíĺ ki fùul̀ binib nnyimee, ki kāl̀ niin. 41 Binib tikpil nìn dòoń u-cee niin, ní ki lì yii: “Jaan kaa nìn ŋá maamaaci báà ubɔ, 42 ama tin kɔkɔwoooo u nìn sòon̄ kijapaai nee puee, an sá ibaamɔn.” Binib tikpil nìn fɔ̃ɔ̃ Yeesu ki kíí niin.

1 Uninja ubɔ nìn būǹ ki bí Beetanii, kitiŋ kin Maarii nì u-maan Maata nìn kɔ́òyee, bi yíì-u Laasaar. 2 (Maarii gbanti di sá un nìn kpáatì talaalu ki sītì ti-Dindaan taaŋi pu ki dū u-yikpiti ki pítèe, u-niija di sá Laasaar un nìn būǹee.) 3 Ní Laasaar niisalibee tú ubɔ ú cùú tùkù Yeesu yii: “Ti-Dindaan, a-bɔɔ būǹ.” 4 Yeesu gbìl̄ mimmee, ní ki bí yii: “Laasaar weeni nee kaa sá-u ŋkúm, i sá kí tīī Unimbɔti tinyool, ní ki dàá tīī u-Jipɔɔn mun tinyool.” 5 Yeesu nìn néeń Maata nì u-naal nì bi-niija Laasaar. 6 Nì míǹ kɔkɔee, u nín gbìl̄ yii Laasaar būǹee, u gítī kāl̀ laakin u nìn bée iwiin ili. 7 Ní boonee, u tùkū u-boonnooliibi yii: “Tí gítímaan Juudee!” 8 Ní u-boonnooliibi kíí-u yii: “Ukpil, yaadal nee ní Juuda yab kpilib kaa bíī nyàab̀ ataŋkpee kí yāŋkì kí kpò-saaa? Ní a là kí gítí niinaaan?” 9 Ní Yeesu bí-bi yii: “Ŋwìiń ń nyā kí dāa jēetée tikúti saalaa nì tili di kaa báaa? Sii un yaa còom̄ ŋwìiń puee, aa gbéetí, kun puee ŋwìiń wāĺ an kɔkɔ. 10 Ama sii un yaa còom̄ kunyeeuee di gbéetí, kun puee ŋwalfi kaa ti bí-si.” 11 Yeesu lī míǹ ki dɔ́òyee, ní ki gítī kútì yii: “Ti-bɔɔ Laasaar gèen̄. Ama man dàá cùú fìntī-u.” 12 Ní bi kíí-u yii: “Ti-Dindaan, u yaa gèen̄ee, u dàá pɔ̄ɔkì deeyaa!” 13 Yeesu nìn là kí lì yii Laasaar kpíì ní, ama ní u-boonnooliibi bíǹ dākafì yii u sòoǹ ŋgeem min báà ŋma gèeǹee pu ní. 14 Míǹ puee ní Yeesu tùkū ki cántì-bi, yii: “Laasaar kpíì. 15 Ni-puee an mɔ̄ǹ-mi m nín kaa bí niinee, min dàá ŋá ní fɔ̃ɔ̃-mi kí kííyee dee. Kɔŋkɔnnee tí nīn cá u-cee!” 16 Niinee ní Toomasi (un bi yíì atabee) bí Yeesu boonnooliibi bin kíǹee yii: “Ti mun ń táámaan-u kí cù, bi yaa làá tin kpò-uee, bí kpò kí kpáaǹ ti mun!” 17 Yeesu bàn̄ee ní ki ká yii Laasaar nìn ŋá dikaakulin iwiin inaa. 18 Beetanii kaa nìn dátiǹ Jeerusaleem, an nìn sá kii ataŋkpee ata nyɔkɔm ní. 19 An di yì-tì ní Juuda yab kpilib tikpil nìn dɔ́miń kí sòŋkì Maarii nì Maata pɔbiliŋ bi-niija kúm pu. 20 Maata nín gbìl̄ yii Yeesu dòońee, ní u yíkìi túŋkì-u, Maarii úǹ nìn gbíntìi kā kudiin. 21 Ní Maata bí Yeesu yii: “Ukpil, a yaa bàà nìn bí doo, m-niija kaa bàà kúù. 22 Ama m nyí yii, kɔŋkɔnnee gba, tin tin kamaa ní a yaa mēēUnimbɔtee u dàá tīī-si kudɔŋu.” 23 Ní Yeesu bí-u yii: “A-niija dàá fìkitī.” 24 Ní Maata kíí-u yii: “M nyí yii, ŋwinjoolkaa dal, bitaŋkpiibi yaa láā fīkitèe, ú mun dàá fìkitī.” 25 Ní Yeesu kíí-u yii: “Man di fìkitī, man di sá dimaŋfal. Sii un fɔ̃ɔ̃-m ki kííyee, báà a yaa kpíì gba a dàá nīn cáá dimaŋfal, 26 ní sii un yaa bí dimaŋfalin ní ki fɔ̃ɔ̃-m ki kííyee kaa ti kúù jaanjaan. A fɔ̃ɔ̃ ki kíí mimmaaan?” 27 Ní u kíí-u yii: “Iiin, m-Dindaan: M nyí yii sii di sá Kriisitoo, Unimbɔti Jipɔɔn un máaǹ kí dāan̄ duulnyanee.” 28 U sòon̄ míǹ ki dɔ́òyee, ní ki cūtì ki yíiń u-naal Maarii ki tùkū-u soooo yii: “Ukpil bāań ki bàlfī a-pu.” 29 Maarii gbìl̄ mimmee, ní ki yíkì dicilpu ki búntì Yeesu cee. 30 (Yeesu dáá gbíntìi bí laakin Maata nìn túŋkì-uee, kaa láá kɔ́ kitiŋin.) 31 Juuda yab bin nìn bí Maarii cee kudiin ki ŋmēentí-uee nín ká u yíkì dicilpu ki nín nyēēyee, ní bi dī-u: bíǹ dàkafī yii u cá dikaakul pu kí sɔ̄ dee. 32 Ŋyunti ŋun Maarii bàn̄ laakin Yeesu bée ki ká-uee, ní u lítì u-nimiin, ki bí-u yii: “Ti-Dindaan, a yaa bàà nìn bí doo, m-niija kaa bàà kúù.” 33 Yeesu nín ká u bíī sūǹee, ki kpáaǹ Juuda yab bin nìn nɔ́oń-uee, ní kunimbaau kɔ́-u ki gbēēu-pɔbil, 34 ní u bālfì-bi yii: “La ní ni síb́-u ní?” Ní bi kíí-u yii: “Ti-Dindaan, dāá cùú kpèè.” 35 Ní Yeesu bíī sūǹ. 36 Ní Juuda yab bí yii: “Kpèèmaan, u nín bàà baasii néeń-u puee!” 37 Ama ní bi-kansikin biba mun bí yii: “Úǹ un nìn ŋúbitì ujɔfuee nimiliŋee, kaa ŋūǹ kí yàntī Laasaar ń taa bàà kpúɔɔɔ?” 38 An fātìi tí gbēēYeesu pɔbil, ní u búntì dikaakul laŋki. An nìn sá ntaŋkpalɔkɔn, ní bi dū ditaŋkpal ki ŋéeb́ di-nyɔkɔ pu. 39 Ní Yeesu bí yii: “Nyìkitīmaan ditaŋkpalee!” Niinee ní Maata, utaŋkpiilee niisal, bí yii: “Ti-Dindaan, an ŋá iwiin inaa dee, u máaǹ ki sūū ki núukì!” 40 Ní Yeesu kíí-u yii: “Maa tùkū-si yii, a yaa fɔ̃ɔ̃-mi ki kíí, a dàá ká Unimbɔti pɔŋŋu nín bí pueeee?” 41 Niinee ní bi nyīkitì ditaŋkpal dikaakul nyɔkɔ pu. Ní Yeesu wáaǹ kutaa pu, ní ki bí yii: “M-baa, m jáam̀-si kii a nín pílfíǹ-mee pu. 42 M nyí yii a péēpílfíǹ-mi baabadal, ama bin māntì ki tú-mi nee pu ní m bíī lì, bí fɔ̃ɔ̃ kí kíí yii sii di túnní-mi.” 43 U lī míǹ ki dɔ́òyee, ní ki téeń mpɔn yii: “Laasaar, nyānní!” 44 Ní utaŋkpiil nyánní, u-taaŋi nì u-ŋalii fìn̄ iŋaabu, ní ŋubɔ mun bīī u-nimiin. Ní Yeesu bí yii: “Cúú fìntīmaan-u kí yàntī ú nīn cá!” 45 Juuda yab kansikin bin nìn dɔ́miń Maarii cee ki ká min min Yeesu ŋée tikpil fɔ̃ɔ̃-u ki kíí. 46 Ama bi-kansikin biba cūtì ki ká Fariisab ki máafì-bi min Yeesu ŋée. 47 Ní bi nì bisaraaŋakpilib kpáfì bibɔsooŋkpaambi kɔkɔ ki sòon̄ yii: “Ti dàá ŋá mana, ní kijapaayee ŋáań maamaacib tikpil míǹ na! 48 Ti yaa yāntì u gbíntìi ŋáań míǹ, báà ŋma dàá fɔ̃ɔ̃-u kí kíí, an dàá yàntī Room gɔminau ń dāan̄ kí wīī ti-Nimbɔtidiiku nì ti-tiŋki.” 49 Bi-kansikinee ubɔ nìn bí, bi yíì-u Kaayifi, úǹ di nìn sá usaraaŋakpil dibindi gbanti, ní úǹ bí-bi yii: “Naa gbìl̀ tibɔti taapu. 50 Naa dàkafī yii an ŋān̄ yii unibaanti ń kpú inifunaan pu ní ditimbul kɔkɔ ń ŋmátáaa?” 51 An kaa nìn sá úǹ u-ba di là ní ki sòon̄ an bɔti; u nín nìn sá usaraaŋakpil dibindi gbantee puee, ní Unimbɔti yāntì u sòon̄ yii Yeesu dàá dāá kpú Juuda yab pu. 52 An kaa sá Juuda yab baba pu, an sá kí kpāfì Unimbɔti biyaamu bin yàl̄ee kɔkɔ bí ŋá ubaanti. 53 Ki yɔ̃oǹ an wiiŋŋu gbanti ní bi bɔ́ob́ yii see bí kpò Yeesu. 54 An di yì-tì ní Yeesu kíǹ ki còom̄, kaa yàntī Juuda yab kāntí-u, ní ki búntì kitiŋ kiban kì bí kupɔɔu caŋin, bi yíì-kì Eefrayim, niin ní u nì u-boonnooliibi nìn cūtìi kāl̀. 55 Ŋyuntee ní Juuda yab jiŋaaliu un bi jīǹ ki téetí Unimbɔti nín nìn nyántì bi-naanjab Eejipitee tɔ́obiń, ní binib tikpil nìn yíkí ki cá Jeerusaleem kí cù kí ŋá saraabi, kí nyā bi-jɔkɔntin kí wàatī ní jiŋaalee ń nín bàń. 56 Bi nìn nyàab̀ Yeesu niin; bi bí Kunimbɔtidiinee, ní ki bíī bàlfī tɔb yii: “Ni dàkafī yii ba ní? U làá dāan̄ jiŋaal neeyaaa waa làá dāan̄?” 57 Di sá yii bisaraaŋakpilib nì Fariisab nìn síiǹ mara yii un yaa nyí laakin Yeesu bée ú lì bí cùú cúú-u.

1 An nìn kíǹ iwiin iluu jiŋaal un Juuda yab jīǹ ki téetí Unimbɔti nín nìn nyántì bi-naanjab Eejipitee ń jēe, ní Yeesu nìn bàn̄ Beetanii, laakin Laasaar, kijapaai kin u nìn fīkitèe nìn kɔ́òyee. 2 Niin ní bi ŋá Yeesu tican. Maata di nìn tìì tijin. Laasaar mun nìn ŋmàl̄ bin nì Yeesu nìn kā ki jīǹee kansikin. 3 Ní Maarii yɔ̃oǹní talaalumɔnti un bi yíì náaree, u pɔ̄ɔ̄ kudaau tikpil, ní ki cáań ki kpáatìi sītì Yeesu taaŋi pu, ní ki dū u-yikpiti ki pítì, ní kudii kɔkɔ jíń talaalu sɔnsɔfiŋu. 4 Niinee ní Yeesu boonnooliibi kansikin ubɔ, Juudasi Iskaariyɔti un dāa dū-u ki nyáfèe, bí yii: 5 “Ba pu ní baa dū talaalu nee kí nyāfì kí fɔ̃ɔ̃ animikpaan kí dūú yàkatī biwɔfib?” 6 Tin u sòon̄ee, an kaa sá u sūǹ biwɔfib pu, u nìn sá unaayuu ní. Úǹ di nìn ŋúb́ bi-nimiliŋ ní ki lèekī ŋi-poon. 7 Ní Yeesu bí-u yii: “Yàntī-u! U yāaǹ ki cíitì daliŋkin bi dàá dāá dū-mi kí ŋá dikaakulinee dee. 8 Ni nì biwɔfib di dàá nīn bí baabadal, ama man nì ni kaa làá nīn bí baabadal.” 9 Juuda yab tikpil nìn gbìl̄ yii Yeesu bāań Beetaniiyee, ní bi nín cá niin, an kaa nìn sá Yeesu ŋmaniŋma pu ní bi cá, ama kí tin kpáàā kpèè Laasaar un u fīkitèe mun. 10 Ní bisaraaŋakpilibee sòon̄ ki yɔ́oǹ yii bí kpò Laasaar mun, 11 kun puee úǹ pu ní Juuda yab tikpil kíǹ ki nɔ́ɔ́ Yeesu, kaa ti là bíǹ cee. 12 Kutaa wúntèe, kunipaau kun nìn dɔ́miń jiŋaalee gbìl̄ yii Yeesu dòoń Jeerusaleemee, 13 ní bi bátì tikpakpati ki túŋkì-u nsanni, ní ki kūuntí yii: “Oosaana, tí dàntìmaan-u! Ti-Dindaan ń bìin̄ un dòoń úǹ yindi puee! Unimbɔti ń bìin̄ Israyeel bɔtiu boon!” 14 Yeesu nìn ká dimampɔmbil ki kā, kii Unimbɔti takaldau nín nìn lī ki yɔ́oǹ puee, yii: 15 “Jeerusaleem yab, ní taa fàŋkì! Kpèèmaan, ni-bɔtiu di dòoń, ki kā dimampɔmbil puee!” 16 Ŋyunti gbantee, u-boonnooliibi kaa nìn dáá láá gbìl̄ taapu. Ama ŋyunti ŋun u fɔ̃ɔ̃ u-nyootee ní bi nín téetì yii Unimbɔti takaldau nín nìn sòon̄ tin u-puee, míǹ ní bi ŋá ki tīī-u nee. 17 Bin kɔkɔwoooo nìn bí ŋyunti ŋun Yeesu yíiń Laasaar dikaakulin ki fīkitì-u ditaŋkpiilinee bíī máafí tin bi ká Yeesu ŋée. 18 Di sá yii bi nín nìn gbìl̄ maamaaci un u nìn ŋée puee ní kunipaauee túŋkì-u. 19 Ní Fariisab bíī lì tɔb cee niin yii: “Ni káà, naa làá ti ká báà tiba. Binib kɔkɔ di bìtifī ki cá kí nɔ́ɔ́-uee.” 20 Greeki yab biba nìn ŋmàl̄ bin nìn dɔ́miń Jeerusaleem kí nyɔ̄ŋkì Unimbɔti jiŋaalee poonee kansikin. 21 Ní bi dɔ́miń ki ká Fiiliipi (un sá Beetsayida Gaaliilee tiŋkinee), ki bíī gbàam̄-u yii: “Ukpil, ti là kí ká Yeesu.” 22 Ní Fiiliipi cūtìi tùkū Andree, ní bi-liitil cūtì ki tùkū Yeesu. 23 Ní Yeesu kíí-bi yii: “Ŋyunti ŋun man Kinibiki dàá fɔ̃ɔ̃ m-nyootee bāań dee. 24 Ibaamɔn, ibaamɔn ní m sòoǹ nì ni, ŋwambool yaa kaa lítì kitiŋ ki kpíì, ŋu péēgbíntìi sá mbaanti ní. Ama ŋu yaa kpíìyee, ní ŋú nyā kí lòoǹ tikpil. 25 Sii un yaa néeń a-maŋfalee dàá fá-dì, ní sii un yaa ná a-maŋfal taapu doo neeyee, siiyee di kpáafí-dì ki kāntí dimaŋfal din kaa cáá dikuntilee. 26 Un yaa là kí tɔ̄ m-tundee máaǹ kí nīn nɔ́ɔ́-mi, ní laakin m yaa bée, m-tɔntɔnliu mun ń nīn bí niin. Un yaa tūǹ m-tundee, Ubaati dàá tīī-u tinyool.” 27 “Kɔŋkɔnnee m bākatì. Mimmee, ḿ lì yii, m-Baa, nyāntí-mi tin dàá bàń-mi ŋyunti nee pooneeee? Aayee, kun puee ŋyunti nee falaau gbanti pu ní m dɔ́miń. 28 Míǹ puee, m-Baa, tīī a-yindi tinyool!” Niinee ní Unimbɔti sòon̄ní yilpu ki bí yii: “M tīī m-yindi tinyool, ki dàá gítī tí tīī-dì.” 29 Kunipaau kun nìn yú niinee gbìl̄ Unimbɔti neen puee ní ki bí yii: “An sá utaa di fáá didundi.” Ní biba mun bí yii: “An sá Unimbɔti tūuŋŋu ŋubɔ di sòon̄ nì u.” 30 Ní Yeesu bí-bi yii: “An kaa sá man pu ní nneenee sòon̄, ama an sá nimbi pu ní ŋu sòon̄. 31 Ŋyunti nee ní Unimbɔti dàá sòoǹ duulnya bɔti, ní kí jà duulnya bɔtiu Sitaan. 32 Bi yaa láā yɔ̃oǹ-mi yilpuee, m dàá dāá dáaliń nnibiyaamu kɔkɔ kí cáań m-cee.” 33 (U nìn lī míǹ kí dàkà ŋkúm min u dàá kpúee nín sá miŋyee ní.) 34 Ní binibee kíí-u yii: “Ti bífì marab takaldau poon yii Kriisitoo dàá nīn péēbí ní kí nīn cá jaanjaan. Kin ba pu ní sii lī yii bi dàá yòon̄ Kinibiki yilpu? Ŋma di sá Kinibiki gbanti ní?” 35 Ní Yeesu kíí-bi yii: “Ŋwalfi dáá bí ni-kansikin ŋyunti ŋubɔ poon fiii. Ní nīn còom̄ ŋwalfi gbanti poon, an nín dàá ŋá pu dibɔmbɔndi ń taa jēetí ni-puee, kun puee un còom̄ dibɔmbɔndinee kaa nyí laakin u cée. 36 Ŋyunti ŋun ŋwalfi dáá bí ni-cee nee, ní fɔ̃ɔ̃-ŋu kí kíí an nín dàá ŋá pu ní kpántí ŋwalfin nibee.” Yeesu sòon̄ míǹ ki dɔ́òyee, ní ki yíkì bi-cee ki cūtì ndan ki bál̀-bi. 37 Nì min kɔkɔ u ŋáaǹ maamaacib tikpil bi-nimiinee, baa fɔ̃ɔ̃-u ki kíí. 38 Kii Unimbɔti bɔnaatiliu Eesayi nín nìn ŋmàn̄ pu dooooyee, míǹ ní an ŋá nee. U nìn ŋmàn̄ yii: “Ti-Dindaan, ŋma fɔ̃ɔ̃ ti-bɔti ki kíí? Ŋma béè sii ti-Dindaan pɔŋŋu?” 39 Eesayi nìn gítī lī kun pu ní baa nìn ŋúń ki fɔ̃ɔ̃ ki kííyee: u nìn bí yii: 40 “Unimbɔti yāntì bi jòb̄ ní ki pɔ́ɔkì bi-pɔbiliŋ, an nín dàá ŋá pu bi-nimiliŋ ń taa nín̄ wāĺee ní bi-pɔbiliŋ ń nīn gbìfì bí taa kpántí bi-bimbim ú cáaǹ-bee.” 41 Eesayi lī míǹ kun puee u nìn ká Yeesu nyooti, ní ki sòon̄ u-pu. 42 Nì míǹ kɔkɔee, Juuda yab kpilib tikpil nìn fɔ̃ɔ̃-u ki kíí. Ama Fariisab ń taa jà-bi kukpafidiin puee, baa nìn nyántì bi-ba. 43 Di sá yii bi là binib ń pàkà-bi ki jítiǹ Unimbɔti ń pàkà-bi. 44 Yeesu téeń mpɔn ki lī yii: “Un yaa fɔ̃ɔ̃-mi ki kííyee, an kaa sá man ní u fɔ̃ɔ̃ ki kíí, u fɔ̃ɔ̃ un túnní-mee ní ki kíí. 45 Un yaa ká-mee ká ki kpáaǹ un túnní-mee dee. 46 M dɔ́miń duulnyan kii ŋwalfee, an nín dàá ŋá pu un sá kamaa yaa fɔ̃ɔ̃-mi ki kííyee ń taa nín̄ gítī bí dibɔmbɔndinee. 47 Ama un di yaa gbìl̄ m-bɔti ní ki yaa kaa kpáafì-tèe, an kaa sá man di dàá kpò udaan bɔti, kun puee maa dɔ́miń kí kpò duulnya nib bɔti, m dɔ́miń kí fīī-bi ní. 48 Un kaa là-mi, kaa fɔ̃ɔ̃ m-bɔtee cáá tin dàá dāá sòoǹ u-bɔtee: an di sá m-bɔti tin m nìn dàkēe, tíǹ di dàá dāá kpò udaan bɔti ŋwinjoolkaa dal. 49 Di sá yii an kaa sá man m-ba pɔŋŋu pu ní m sòon̄, an sá m-Baa un túnní-mee u-ba di tīī-mi tin sá ḿ sòoǹee nì tin sá ḿ dàkèe. 50 Ní m nyí yii tin ní u sòoǹee cāabìń dimaŋfal din kaa cáá dikuntilee. Míǹ puee, tin tin m-Baa tīī-mi ḿ lèe tíǹ ní m sòoǹee.”

1 Kutaa ń wúntí jiŋaal un Juuda yab jīǹ ki téetí Unimbɔti nín nìn nyántì bi-naanjab Eejipitee Yeesu nìn nyí yii ŋyunti ŋun u dàá yīkì kitiŋ nee pu kí gítí u-Baa ceeyee bāań. U nìn néeń u-yab bin bí duulnyan dooyee, ki gítī néeń-bi ki lákatì ali ki tin kátì-ku. 2 Ŋyunti ŋun u nì u-boonnooliibi kā ki jīǹ tijoojinee, mimmee Sitaan péēlūkutì Juudasi Iskaariyɔti Siimɔn jipɔɔn ú dū Yeesu kí nyāfiǹ u-nannanliibi dee. 3 Ní Yeesu mun nìn péēnyí yii u nyánní Unimbɔti cee ní ki dàá fàtīí gítí Unimbɔti cee, ní ki nyí yii u-Baa Unimbɔti dū tikɔkɔwoooo ki ŋá u-ŋaan. 4 U nì u-boonnooliibi bíī jīǹee ní Yeesu yíkì tijin pu, ní ki pēetì u-bɔkutil boon yal ní ki dū ŋŋaabu ŋubɔ ki gbìn̄ u-caŋ, 5 ní ki jɔ̃ɔ̃ nnyim ki ŋá kisampeein, ní ki kíĺ ki bíī fíntí u-boonnooliibi taaŋi, ní ki cáá ŋŋaabu ŋun u gbìn̄ u-caŋee ki cáā pítí bi-taaŋi. 6 U fíntì ki bāań Siimɔn Piyeeree ní Siimɔn bí yii: “Ti-Dindaan, sii a-ba di dàá fíntí man-taaŋaaan?” 7 Ní Yeesu kíí-u yii: “Tin m bíī ŋáań nee, aa gbìl̀ taapu kɔŋkɔnnee, ama boonee a dàá dāá gbìl̄.” 8 Ní Piyeer bí yii: “M yíì kpataaa, a kpá kí fíntí m-taaŋi.” Ní Yeesu kíí-u yii: “A yaa kaa yāntì m fíntì-si, mimmee, aa sá m-yɔu.” 9 Ní Siimɔn Piyeer kíí-u yii: “An yaa sá míǹ, ti-Dindaan, taa fíntí m-taaŋi ŋmaniŋma, fíntí kí kpáaǹ m-ŋalii nì m-yil!” 10 Ní Yeesu kíí-u yii: “Un yaa fùl̄ee kaa ti fùul̀, see ataa ŋmaniŋma ní u fíntí, kun puee waa ti cáá tijɔkɔndi. Míǹ ní ni mun bí circir, ama an kaa sá ni-kɔkɔ.” 11 (Di sá yii Yeesu nìn nyí un dàá dū-u kí tīī u-nannanliibee, míǹ pu ní u bí yii: “An kaa sá ni-kɔkɔ di bí circir.”) 12 Yeesu fíntì bi-taaŋi ki dɔ́òyee, ní ki fātìi dū u-wanti ki pēeǹ, ní ki fātìi kāl̀, ní ki bālfì-bi yii: “Tin m ŋá-ni nee, ni gbìl̄ taapuɔɔ? 13 Ni yíì-mi yii Udakal, ki yíì-mi yii ni-Dindaan, ni máaǹ kí yíiń-mi míǹ kun puee míǹ ní m lafun sá. 14 Míǹ puee, man udakal nì ni-Dindaan yaa fíntì ni-taaŋee, ni mun máaǹ kí nīn fíntí tɔb taaŋi. 15 M ŋá míǹ ki dàkā-ni ni mun ń nīn ŋáań míǹ ki tìì tɔb ní. 16 Ibaamɔn, ibaamɔn ní m sòoǹ nì ni, utɔntɔnli kaa jítiǹ u-kpiliu, míǹ ní un bi túee kaa jítiǹ un túnní-uee. 17 Kɔŋkɔnnee ni béè, ni yaa ŋáań míǹ, ni dàá gbìl̄ mmɔn. 18 “An kaa sá ni-kɔkɔ pu ní m sòoǹ, kun puee m nyí bin m lútèe. Tin bí nee ń ŋá kii Unimbɔti takaldau poon nín lī puee, yii: 'Un jīǹ m-jintee fātìi bíī jáaǹ-mi.' 19 M tùkù-ni tin bí nee ki yɔ̃ontí kɔŋkɔnnee kí wàatī ní an bàń, an nín dàá ŋá pu tì yaa láā bāańee ní fɔ̃ɔ̃ kí kíí yii 'man di sá un m sée'. 20 Ibaamɔn, ibaamɔn ní m sòoǹ nì ni, un yaa fɔ̃ɔ̃ un man túnnée, fɔ̃ɔ̃ man mun dee; ní un yaa fɔ̃ɔ̃ mamee, fɔ̃ɔ̃ un túnní-mee mun dee.” 21 Yeesu lī míǹ ki dɔ́òyee, ní an gbēēu-pɔbil, ní u bí yii: “Ibaamɔn, ibaamɔn ní m sòoǹ nì ni, ni-kansikin ubɔ di dàá dū-mi kí tīī m-nannanliibi.” 22 Ní u-boonnooliibi fātìi bíī kpèé tɔb, kaa kpáàā béè un pu ní u bíī sòoǹee. 23 Un Yeesu nìn néeń u-boonnooliibi kansikinee kā ki nákaǹ-u. 24 Ní Siimɔn Piyeer ŋá-u kudaaŋŋu yii ú bàlfì-u kí kpèè un pu ní u sòon̄ee. 25 Ní u sútì ki mɔ̄tìi nákaǹ Yeesu ní ki bālfì-u yii: “Ukpil, an sá ŋma ní?” 26 Ní Yeesu kíí-u yii: “M dàá sēēkpɔnɔ tikun ni. Un m yaa dūu tīīyee, úǹ ní an sá.” Niinee ní Yeesu dū kpɔnɔ ki sēētikun ni ki fíiǹ ki tīī Juudasi, Siimɔn Iskaariyɔti jipɔɔn. 27 Juudasi fɔ̃ɔ̃ kpɔnɔee, ní Sitaan kɔ́ u-ni. Ní Yeesu bí-u yii: “Tin a cáá ki dàá ŋée, á ŋá-tì malaa!” 28 (Bin nìn kā ki jīǹee, báà ubɔ kaa béè kun pu ní u lī-u mimmee. 29 Biba nìn dàkafī yii Yeesu là ú cùú dā tin tin bi dàá cáá jī jiŋaalee àá u là ú tīī biwɔfib tiba ní. Di sá yii Juudasi di nìn ŋúb́ bi-nimiliŋ.) 30 Juudasi fɔ̃ɔ̃ kpɔnɔee, ní ki nyáń malaa. Kunyeeu nìn mɔ́. 31 Juudasi nyáńee, ní Yeesu bí yii: “Kɔŋkɔnnee man Kinibiki fɔ̃ɔ̃ m-nyooti dee, Unimbɔti ń ká tinyool man ni. 32 Unimbɔti yaa ká u-nyooti man nee, míǹ ní ma mun dàá ká m-nyooti Unimbɔtin an kaa làá yúntí. 33 M-biyaamu, ŋyunti fiii di kíǹ ḿ gítī kàl̄ ni-cee. Ni dàá dāá nyàab̀-mi, an bí kii m nín nìn tùkū Juuda yab puee, naa làá ŋmā kí cù laakin m cée. Kɔŋkɔnnee, m tùkū ni mun dee. 34 M tīī-ni marapɔɔn ubɔ: nín̄ néeḿmaan tɔb. Kii man nín néeń nimbi puee, ni mun nín̄ néeḿmaan tɔb ubɔ ubɔ míǹ. 35 Ni yaa néeń tɔbee, niin di dàá dàkà báà ŋma yii ni lafun sá m-boonnooliibi.” 36 Ní Siimɔn Piyeer bālfì-u yii: “Ukpil, la ní a cá?” Ní Yeesu kíí-u yii: “Aa ŋūǹ kí nɔ́ɔ́-mi laakin m cée kɔŋkɔnnee, ama boonee, a dāa nɔ̃otí-mi.” 37 Ní Piyeer bí-u yii: “Ukpil, ba pu ní maa ŋūǹ kí nɔ́ɔ́-si kɔŋkɔnnee? Báà an yaa sá ŋkúm, m dàá dū m-maŋfal kí tīī a-pu.” 38 Ní Yeesu kíí-u yii: “A dàá lafun dū a-maŋfal kí tīī man puɔɔɔ? Ibaamɔn, ibaamɔn ní m sòoǹ nì si, kí wàatī ukooja ń bāakèe a dàá néé yii saa nyí-mi diba dibee mita.”

1 Ní Yeesu nìkī ki lī yii: “Ni-pɔbiliŋ ń taa bīil̀. Ní fɔ̃ɔ̃ Unimbɔti kí kíí kí fɔ̃ɔ̃man ma mun kí kíí. 2 Ikooŋkoon tikpil bí m-Baa dumpu, m dàá cù kí bɔ́ntí-i kí yɔ́oń-ni. I yaa kaa bàà bí tiŋman, m bàà tùkù kí cántí-ni. 3 M yaa cūtì ki bɔ́ntì ipaan gbantee, ní ḿ gítiń kí yòon̄-ni, an nín dàá ŋá pu laakin m dàá nīn bée, ni mun ń nīn bí m-cee niinee. 4 Ni nyí laakin m cée, ki nyí nsan mun.” 5 Ní Toomasi bí-u yii: “Ukpil, taa nyí laakin a cée! Ti dàá ŋá mana kí béé nsan?” 6 Ní Yeesu kíí-u yii: “Man di sá nsan, ki sá ibaamɔn ki sá dimaŋfal. Ubɔ kaa ŋūǹ kí dī laaaba kí dāan̄ m-Baa Unimbɔti cee, see ú dīń man pu. 7 Ni yaa bàà nyí-mee, ni bàà nyí m-Baa mun ní. Ama kɔŋkɔnnee ni nyí-u, ki ká-u mun.” 8 Niinee ní Fiiliipi bí-u yii: “Ukpil, dàkà-ti a-Baa Unimbɔti ti-pɔbiliŋ ń sòŋkì.” 9 Ní Yeesu kíí-u yii: “Fiiliipi, m nín bí ni-cee an yúntì pu nee, ní saa nyí-maaan? Un yaa ká-mee, ká m-Baa mun dee. Kin ba pu ní sii gítī lì yii ḿ dàkà-ni m-Baa? 10 Aa nyí yii man bí m-Baa ni, ní m-Baa mun bí man naaan? Tibɔti tin m sòoǹ nì nee, maa sòoǹ-tì m-ba pu, an sá m-Baa un bí m-nee di tūǹ u-tundi. 11 Fɔ̃ɔ̃ kí kíímaan yii m bí m-Baa ni ní m-Baa mun bí man ni. Ni yaa kaa fɔ̃ɔ̃ m nín lī pu nee ki kííyee, kpèèmaan m-tuuŋŋi ŋin m ŋá nee pu kí fɔ̃ɔ̃ kí kíí. 12 Ibaamɔn, ibaamɔn ní m sòoǹ nì ni, un yaa fɔ̃ɔ̃-mi ki kííyee dàá tɔ̄ atuun ŋin m tūǹee, úǹ dàá tɔ̄ ŋin jítiǹ man yaŋ nee gba, kun puee m cá m-Baa cee ní. 13 Ní tin kɔkɔ ni yaa mēēm-yindi puee, m dàá ŋá míǹ kí tīī-ni, ní m-Baa ń ká tinyool u-Jipɔɔn pu. 14 Ni yaa mēētiba m-yindi pu, see ḿ ŋá míǹ kí tīī-ni. 15 “Ni yaa néeń-mee, nín̄ ŋúb́maan m-marab, 16 ní man ń mèè m-Baa Unimbɔti ú gítī tīiń-ni Ututunli ubɔ un dàá nīn bí ni-cee kí nīn cá jaanjaanee. 17 Úǹ di sá Unimbɔti Fām ibaamɔndaan, un duulnya nib kaa ŋūǹ kí fɔ̃ɔ̃yee, kun puee baa wāĺ-uaaa kaa nyí-u mun. Ama an yaa sá nimbi, ni nyí-u kun puee u kɔ́ò ni-cee ní ki dàá dāá nīn bí ni-ni. 18 “Maa làá dū-ni kí fá kii ataŋkpiibilee, m dàá fàtīí gítiń ni-cee. 19 An kíǹ fiii duulnya nib kaa làá ti ká-mi, ama nimbi dàá ká-mi, kun puee m bí dimaŋfalin, míǹ ní ni mun dàá nīn bí dimaŋfalin. 20 Ŋwiin gbanti yaa láā bāańee, ni dāa béetí yii man bí m-Baa ni, ní nimbi bí man ni, ní man bí ni mun ni. 21 Un yaa cáá man marab ki ŋúb́-bee, udaanee di néeń-mi. Míǹ ní m-baa dàá nīn néeń un néeń-mee, man mun ń nīn néeń-u, ní kí nyāntí m-ba kí dàkà udaan.” 22 Ní Juudi (an kaa nín sá Juudasi Iskaariyɔti) bí-u yii: “Ukpil, mana ní a dàá ŋá ní kí nyāntí a-ba kí dàkà timbi, ní kí taa dàkà duulnya nib?” 23 Ní Yeesu kíí-u yii: “Un yaa néeń-mee dàá nīn ŋúb́ m-bɔti. M-Baa dàá nīn néeń udaan, ní man nì m-Baa ń dāan̄ kí nīn kɔ́ò udaan cee. 24 Un kaa néeń-mee kaa ŋúb́ m-bɔti. M-bɔti tin m sòoǹ nì nee nyánní m-Baa un túnní-mee cee ní, an kaa sá m-ba pu ní m sòoǹ. 25 “M tùkū-ni tin bí nee ŋyunti ŋun m dáá bí ni-cee nee. 26 Ama Ututunlee, Circir Fām min m-Baa dàá dāá tɔ̄ń man yindi puee, dàá dāá dàkà-ni tikɔkɔ, ní kí téetí-ni tin kɔkɔ m sòon̄ nì nee. 27 “Dipɔɔsɔŋkil ní m dūu yāntiǹ-ni, man pɔɔsɔŋkil ní m dūu tīī-ni, maa tìì kii duulnya nín tìì puee. Ní taa bàkatī kí taa fàŋkì mun. 28 Ni gbìl̄ m nín lī yii m dàá nīn cá kí dāá fàtīí gítiń ni-ceeyee. Ni yaa bàà néeń-mee, an bàà mɔ́ɔkíǹ-ni kii m nín cá m-Baa ceeyee pu, kun puee m-Baa jítiǹ man. 29 M tùkū-ni kɔŋkɔnnee ki yɔ́oǹ kí wàatī ní án nín bàń, ní ŋyunti ŋun ní an yaa láā bāańee, ní ŋmā kí mòtīí fɔ̃ɔ̃ kí kíí. 30 Maa làá ti sòoǹ nì ni tikpil, kun puee duulnya bɔtiu Sitaan dòoń. Waa nín ŋūǹ kí ŋá-mi tiba, 31 ama duulnya nib máaǹ kí béé yii m néeń m-Baa, an pu ní min ní m-Baa yaa bí ḿ ŋée, míǹ ní m ŋáań. Yīkìmaan, tí nīn cá.”

1 Ní Yeesu bí yii: “Man di sá fiinyi subu tiŋman, ní m-Baa sá un ŋáŋkí-buee. 2 Apan ŋin túkú m-pu kaa lòoǹee, u gà-ŋi ki féeń; ní apan ŋin lòoǹee, u ŋáŋkí-ŋi, ní ŋí mòtīí lòoǹ. 3 Tibɔti tin m sòon̄ nì nee, tì ŋáŋkì nimbi. 4 Ní nīn bímaan man ni, ní man mun ń nīn bí ni-ni. Kii dipandi nín kaa ŋūǹ kí lòoǹ abil di-baba asee dí nīn túkú busubu puee, míǹ mbaantiim, ni yaa kaa bí man ni, naa ŋūǹ kí lòoǹ abil. 5 “Man di sá fiinyi subu, ní nimbi sá apan. Un yaa bí man ni man mun bí udaan nee, lòoǹ abil ní tikpil; kun puee ni yaa kaa bí man ni, naa ŋūǹ kí ŋá tiba. 6 Un yaa kaa bí man-nee, bi gà-u kí fá kii disupandee ní, ní ú kpā. Asupaŋkulimee bi kɔ̃ontí-ŋi ní kí tɔ̄ ŋŋmin, ní án wò. 7 Ni yaa bí man-ni, ní man mun bɔti bí ni-nee, bàlfìmaan tin tin ni yaa lèe, ni dàá ká kudɔŋu. 8 Tin tìì m-Baa tinyoolee di sá ní lòoǹ abil tikpil ní kí nīn sá man boonnooliibi. 9 Kii m-Baa nín néeń-mi puee, míǹ ní man mun néeń-ni. Nín̄ bímaan m-neendin. 10 Ni yaa ŋúb́ m-marabee, mimmee, ni bí m-neendin dee, kii man mun nín ŋúb́ m-Baa marab ki bí u-neendin puee. 11 “M sòoǹ nì ni tin bí nee an nín dàá ŋá pu m-pɔɔpindi ń nīn bí ni-ni, ní ni-pɔbiliŋ ń mòtīí gítī pīil̀ee. 12 Mara un m síiǹ-nee sèé: ní nīn néeḿmaan tɔb, kii man nín néeń-ni puee. 13 Dineeŋkpaandi diba kaa ti bí kí bà unil ń dū u-maŋfal kí kúntí u-bɔɔbi pu. 14 Ni yaa ŋáań min m bàlfī-nee, mimmee ni kpántì m-bɔɔbi dee. 15 Maa ti yíì-ni m-tɔntɔnliibi, kun puee utɔntɔnli kaa nyí tin u-kpiliu ŋáańee. M yíì-ni m-bɔɔbi ní, kun puee m dàkā-ni tin kɔkɔwoooo m gbìl̄ m-baa ceeyee. 16 Man di lēēnimbi, kaa sá nimbi di lēēman. M tú-ni ní cùú lòoǹ abil, abil ŋin dàá yúntée, mimmee, m-Baa dàá tīī-ni tin kɔkɔ ni yaa mēē-u man yindi puee. 17 Tin tin m síiǹ-nee, di sá ní nīn néeń tɔb. ” 18 “Duulnya nib yaa ná-nee, ní béé yii man ní bi péé ki ná. 19 Ni yaa bàà sá duulnya yabee, duulnya yab bàà néeń-ni, kun puee ni sá u-yab. Ama m lútì-ni ki nyántì duulnya nib kansikin, naa ti sá duulnya yab, an pu ní bi ná-ni. 20 Ní téetímaan tin tin m nìn tùkū-nee, yii: 'Utɔntɔnli kaa jítiǹ u-kpiliu.' Bi yaa páb́ man, bi dàá dāá páb́-ni mun, bi yaa bàà pílfì man-bɔti bi bàà dāā pílfí ni mun yati. 21 Man pu ní bi dàá ŋá-ni tin bí nee kɔkɔ, kun puee baa nyí un túnní-mee. 22 M yaa kaa bàà dɔ́miń ki sòon̄ nì bi, bàá bàà cáá ikpiti; ama kɔŋkɔnnee, baa ti cáá nnaakpal báà ŋubɔ bi-kpitii pu. 23 Un yaa ná-mee ná m-Baa mun dee. 24 M yaa kaa bàà ŋá maamaacib bin bin báà ubɔ kaa ŋée bi-kansikin, baa bàà cáá ikpiti; ama bi kántì m-maamaacib, ní ki gbíntì ki ná man nì m-Baa. 25 Too! An ŋá kii bi-marab takaldau poon nín lī ki síiǹ puee dee yii: 'Bi ná-mi fam, an kaa cáá taapu.' 26 “M yaa bàn̄ m-Baa ceeyee, m dàá tɔ̄ń-ni Ututunli, úǹ di sá Unimbɔti Fām ibaamɔndaan un nyánní m-Baa ceeyee. U yaa láā bāańee, u dàá sòoǹ m-pu, 27 ní ni mun ń dāá lēēm-pu seera, kun puee ni péēbí m-cee doooo ŋkilkaamin ní.

1 “M sòon̄ nì ni tin bí nee an nín dàá ŋá pu ní taa láā fá ni-fookiiu m-puee. 2 Bi dàá dāá jà-ni kí nyāntí akpafidiin ni, ali gba, ŋyunti ŋubɔ bí ki dòoń bi dàá kpò-ni ki dàkafī yii bi ŋá Unimbɔti lammi. 3 Kun pu bi dàá ŋá mimmee di sá yii baa nyí m-Baayaaa kaa nyí man. 4 Ama m tùkū-ni tin bí nee, ní ti-yuntiŋu yaa láā bāańee ní dāá téetí yii m nìn péē tùkū-ni-tì. “Maa tùkū-ni tin bí nee doooo ŋkilkaamin kun puee m dáá bí ni-ceeyee pu. 5 “Kɔŋkɔnnee, m dàá nīn cá un túnní-mee cee, ní ni-kansikin ubɔ kaa bàlfī-mi yii: 'A cá la?' 6 M nín sòon̄-ni puee ní kunimbaau kɔ́-ni. 7 Ama, ibaamɔn ní m sòoǹ nì ni, m nín cá m-Baa ceeyee an sá ni-paatii, kun puee m yaa búntèe, m dàá tɔ̄ń Ututunli ni-cee. M yaa kaa yíkì, waa làá dāan̄ ni-cee. 8 U yaa láā bāańee, u dàá yàntī duulnya nib ń béé yii bi bí ikpitin, kí yàntī bí béé kun di sá deedeeyee, kí yàntī bí béé Unimbɔti bɔsooni in dɔ̄ ki cí-bee pu. 9 U dàá yàntī bí béé yii bi bí ipkitin kun puee baa fɔ̃ɔ̃-mi ki kíí, 10 ki dàá yàntī bí béé kun sá deedeeyee kun puee m nín jɔ́ḿ m-Baa cee ní naa làá ti wāl̀-mi, 11 ki dàá yàntī bí béé yii ibɔsoon dɔ̄ ki cí-bi kun puee Unimbɔti kūū duulnya bɔtiu bɔti. 12 “Tibɔti tikpil bàà bí ḿ sòoǹ nì ni, ama tì jítiǹ-ni kɔŋkɔnnee. 13 Ama Unimbɔti Fām ibaamɔndaanee yaa láā bāańee, úǹ di dàá dàkà-ni ibaamɔn kɔkɔ. Waa làá sòoǹ u-ba pɔŋŋu pu, u dàá dāá tùkù-ni tin tin u gbìl̄ee, kí dàkà-ni tin bí ki dòońee. 14 U dàá dāá tīī-mi tinyool, kun puee u dàá dāá fɔ̃ɔ̃ tin tin m cááyee kí tùkù-ni. 15 Tin kɔkɔ m-Baa Unimbɔti cááyee sá man mun wanti ní. An pu ní m tùkū-ni yii Unimbɔti Fāmee dàá dàá fɔ̃ɔ̃ tin m cááyee kí tùkù-ni.” 16 “An kíǹ fiii, naa làá ti ká-mi, ní an yaa láā tí kútì fiii, boonee, ní ni dàá fàtīí tí ká-mi.” 17 Niinee ní u-boonnooliibi biba bíī lì tɔb cee yii: “Taapu nín sá yii ba dee, yii: 'An kíǹ fiii naa làá ti ká-mi, ní an yaa fātìi kútì fiii boonee ní ni dàá fàtīí tí ká-mee,' nì mun yii: 'M cá m-Baa cee'. Mimmee, u là kí tùkù-ti yii ba dee? 18 'An kíǹ fiii' gbanti taapu baasii nín sá yii ba dee? Taa gbìl̀ tin u là kí sòoǹ nì ti nee taapu!” 19 Yeesu béè yii bi là kí bàlfì-uee, ní u bí-bi yii: “M nín bí yii: 'An kíǹ fiii naa làá ti ká-mi, ní an yaa fātìi tí kútì fiii boonee, ní ni dàá fàtīí tí ká-mee' pu ní ni bíī bàlfī tɔb naaan? 20 Ibaamɔn, ibaamɔn ní m sòoǹ nì ni, ni dàá dāá nīn sūǹ ki tíminsí ní duulnya yab fàal̀. Ni dàá dāá nīn bí diniminaamandin ama ni-niminaamandi dàá dāá kpántí-ni dipɔɔpindi. 21 Imatiŋween yaa bāań unimpuee, u kíǹ ki bí diniminaamandin ní, kun puee u-falaau yuntiŋu bāań-u. Ama u yaa màl̄ ki dɔ́òyee ní án mɔ̄ɔkiǹ-u, ú súntí u-falaau pu, kun puee u màl̄ unil. 22 “Míǹ mbaantiim ní ni mun bí diniminaamandin kɔŋkɔnnee. Ama m dàá dāá fàtīí gítī ká-ni ní ni-pɔbiliŋ ń pīil̀. Báà ubɔ kaa dāa ŋūǹ kí lēēni-pɔɔpindi gbanti. 23 “An wiiŋŋu gbantee, naa dāa gítī bàlfī-mi tiba nì tiba pu. Ibaamɔn, ibaamɔn ní m sòoǹ nì ni, tin kɔkɔ ni yaa mēēm-Baa m-yindi puee, u dàá tīī-ni kudɔŋu. 24 Ali nìn díǹee, naa láá mēēm-yindi pu tiba, mèèmaan tiba, ni dàá fɔ̃ɔ̃ kudɔŋu, ni-pɔbiliŋ ń mòtīí pīil̀.” 25 “Alaŋkpan ní m cáā bíī sòoǹ nì ni tin bí nee kɔkɔ. Ŋyunti ŋubɔ dòoń ŋun ni maa làá gítī dū alaŋkpan kí sòoǹ nì nee, m dàá dāá sòoǹ m-Baa Unimbɔti pu kí cántí. 26 Ŋwiin gbanti yaa láā bāańee, ni dàá dāá nīn mèé m-Baa Unimbɔti man yindi pu, maa bí yii man di dàá dāá nīn mèé m-Baa ni-pu, 27 kun puee m-Baa Unimbɔti u-ba néeń-ni. U néeń-ni kun puee ni néeń man ki fɔ̃ɔ̃ ki kíí yii m nyánní Unimbɔti cee. 28 M nyánní m-Baa cee ní ki dɔ́miń duulnyan. Kɔŋkɔnnee m dàá fàtīi yīkì duulnyan kí nīn gítí m-Baa cee.” 29 Niinee ní u-boonnooliibi bí yii: “An kaa sá nì alaŋkpan ní a cáā bíī sòoǹ nì ti nee, min bí nee a baasii bíī sòoǹ ki cántí-ti ní nee. 30 Kɔŋkɔnnee ti nyí yii a nyí tikɔkɔ, an kaa ti páb́ yii ubɔ ń bàlfì-si tiba. An pu ní ti fɔ̃ɔ̃ ki kíí yii a nyánní Unimbɔti cee.” 31 Ní Yeesu kíí-bi yii: “Ni fɔ̃ɔ̃ ki kíí kɔŋkɔnneeyaa! 32 Too, ŋyunti ŋubɔ dòoń, ŋu bāań gba, ŋun ni ni-kɔkɔ dàá sāǹ kí yàl̄ ni-ba ni-ba kí kíń man babee, ama maa bí m-baba nì m-baba, m-Baa bí m-cee. 33 M tùkū-ni tin bí nee an nín dàá ŋá pu tí nīn sá ubaanti ní nīn cáá dipɔɔsɔŋkilee. Falaa dɔ̄ ki cí-ni duulnyan doo ní jī, ama ni-wunti ń taa yòtī! Di sá m jáń kí jíń duulnya.”

1 Yeesu sòon̄ míǹ ki dɔ́òyee, ní ki yáatì u-nimiin ki túĺ kutaa ní ki bí yii: “M-Baa, kɔŋkɔnnee ŋyunti bāań! Tīī a-Jipɔɔn tinyool, an nín dàá ŋá pu a-Jipɔɔn mun ń tīī-si tinyoolee. 2 Kun puee sii di tīī-u mpɔn binib kɔkɔ pu, yii ú tīī bin kɔkɔwoooo a dūu ŋá u-ŋaanee mmaŋfafɔkɔn ŋun kaa cáá dikuntilee. 3 Dimaŋfal gbanti di sá bí béé sii un baba sá Unimbɔtibaamɔnee, kí béé Yeesu Kriisitoo un a túnnée mun. 4 M dàkā duulnya nib a-nyooti, m dɔ́ò ditundi din a tīī-mi ḿ ŋée. 5 M-baa, kɔŋkɔnnee, tīī-mi tinyool a-cee, tinyool tin m nìn cáá a-cee dooooyee, ki wāatì ní a nín náań duulnyee. 6 “M yāntì binib bin a nyántì duulnya nib kansikin ki tīī-mee béè-si. Sii di nìn yì-bi, ní ki dū-bi ki tīī-mi, ní bi fɔ̃ɔ̃ a-bɔti. 7 Kɔŋkɔnnee, bi béè yii tin kɔkɔ a tīī-mee nyánní a-cee. 8 Tibɔti tin a tīiń-mee m cáań ki tùkū-bi, ní bi fɔ̃ɔ̃ ki béè yii ibaamɔn m nyánní sii cee, ní ki fɔ̃ɔ̃ ki kíí yii sii di túnní-mi. 9 “Bíǹ pu ní m mèé-si nee. An kaa sá duulnya nib pu ní m mèé, m mèé-si binib bin a tīī-mi nee pu ní, kun puee sii di yì-bi. 10 Tin kɔkɔ m cááyee, sii di yì, ní tin kɔkɔ si mun cááyee, man di yì. Bíǹ pu ní bi tìì-mi tinyool. 11 Man kaa ti bí duulnyan, man dòoń sii cee ní, ní bíǹ dàá nīn gbíntìi bí duulnyan. M-Baa circirdaan, dū mpɔn ŋun bí a-yindi din a tīī-mee nee kí ŋúb́-bi, an nín dàá ŋá pu bí kpāfì ubaanti kii man nì si nín ŋá ubaanti puee. 12 Man nì bi nín nìn bée, m dū a-pɔŋŋu ŋun a tīī-mee ki ŋúb́-bi, ní ki mɔ́tí bi-pu, ní báà ubɔ bi-kansikin kaa wáŋkì, asee un baba dàá péē wɔ̄ŋkì, kii a-takaldau nín nìn péēsòon̄ ki síiǹ puee. 13 Kɔŋkɔnnee, m dòoń a-cee, m nín dáá bí duulnyan ki sòoǹ tin nee, an sá kí ŋmā kí yàntī bí ká dipɔɔpindi, man pɔɔpimmɔntiil. 14 M cáań-bi a-bɔti, ní duulnya yab ná-bi, kun puee baa sá duulnyan, kii man mun nín kaa sá duulnyan puee. 15 Maa mèé-si yii á yòon̄-bi duulnyan, á ŋúb́-bi, bí taa jēetí Sitaan ŋaan. 16 Baa sá duulnya yab, kii man mun nín kaa sá duulnyan yɔu puee. 17 Á dū a-baamɔni kí ŋá bi-ni, kí yàntī bí kpántí a-yab kɔkɔ: a-bɔti di sá ibaamɔn. 18 Kii a nín túnní-mi duulnyan puee, míǹ ní man mun tú-bi duulnyan. 19 M kúntì m-ba kɔkɔ ki tīī-si bi-pu, an nín dàá ŋá pu ibaamɔn ń yàntī bí mun ń kúntí bi-ba kí tīī-see. 20 “An kaa sá bíǹ baba pu ní m mèé-si, m mèé-si ki kpáaǹ bin bin dàá dāá pīlfì bi-bɔti kí fɔ̃ɔ̃-mi kí kííyee pu ní. 21 M-Baa, m mèé yii bi-kɔkɔ ń ŋá ubaanti kii sii nín bí man-ni, man mun bí sii-ni puee, bi-kɔkɔ ń ŋá ubaanti nì ti, an nín dàá ŋá pu duulnya nib ń lafun béé yii sii di túnní-mee. 22 M yāntì bi fɔ̃ɔ̃ a-nyooti tin a nìn tīī-mee an nín dàá ŋá pu bi-kɔkɔ ń ŋá ubaantee, kii man nì si nín ŋá ubaanti puee: 23 man ń nīn bí bi-ni kii sii nín bí man ni puee, an nín dàá ŋá pu bí ŋá ubaanti mbaamɔmin, duulnya nib ń bée yii sii di túnní-mi, ki néeń-bi kii a nín néeń man puee. 24 “M-Baa, m là yii laakin m bée, bin kɔkɔwoooo a tīī-mee ń nīn bí m-cee niin kí ká m-nyooti, tinyool tin a tīī-mee; kun puee a néeń-mi ki wāatì ní ki nín náań yilpu nì taapu. 25 M-Baa deedeedaan, duulnya nib kaa nyí-si, ama man nyí-si, ní bin bí nee béè yii sii di túnní-mi. 26 M yāntì bi béè-si, ki dàá yàntī bí mòtīí béé-si, an nín dàá ŋá pu dineendi din a cáá m-puee ń nīn bí bi-ni, ní man mun m-ba ń nīn bí bi-nee.”

1 Yeesu mēēmíǹ ki dɔ́òyee, ní u nì u-boonnooliibi búntì Seedroon buŋgbandi lapu pu. Bukpaa bubɔ nìn bí niin, ní u nì u-boonnooliibi cūtì ki kɔ́ bu-poon. 2 Juudasi un nìn nyáń u-boonee mun nyí niin, kun puee Yeesu nì u-boonnooliibi nìn péēcá niin múlmul. 3 Ní bisaraaŋakpilib nì Fariisab nìn tīī Juudasi disoojakitil nì diplisikitil, ní u yɔ̃oǹ-bi ki cáā nín cá bukpaayee poon, bi ŋúb́ iŋminaapool nì fitilab nì tijanjawan. 4 Yeesu nyí tin dòoń-uee, ní ki sútì ki pìl̄-bi, ki bālfì-bi yii: “Ŋma ní ni nyàab̀ ní?” 5 Ní bi kíí-u yii: “Ti nyàab̀ Yeesu Naasaareeti yɔuee ní.” Ní u kíí-bi yii “Man sèé!” Juudasi, un nyáń u-boonee, sáká bi-kansikin. 6 Yeesu nín kíí-bi yii: “Man sèéyee”, ní bi fātìi túlfì bi-boon ki lítì kitiŋ. 7 Ní Yeesu fātìi tí bālfì-bi yii: “Ŋma ní ni nyàab̀ ní?” Ní bi bí yii: “Ti nyàab̀ Yeesu Naasaareeti yɔu ní.” 8 Ní Yeesu kíí-bi yii: “Kee, m péētùkū-ni yii m sèéyaa! An yaa sá man ní ni nyàab̀ee, ní yàntī bin bí nee ń nīn cá!” 9 U lī míǹ án ŋá min u bàà mēēyee dee, yii: “Maa fá bin a tīī-mee kansikin báà ubɔ.” 10 Niinee ní Siimɔn Piyeer dáaĺ ki fɔ́fì u-jiki, ki gāā ki wúkutì usaraaŋakpil tɔntɔnliu ubɔ ŋaŋgiitafal. (Bi nìn yíì utɔntɔnli gbanti Maalkusi.) 11 Ní Yeesu bí Piyeer yii: “Gíiǹ a-jiki kí fúuń kujitooun! M-Baa yaa tīī-mi falaa ḿ nyòee ḿ taa nyòɔɔ?” 12 Niinee ní disoojakitilee nì bi-kpiliu nì Juuda yab plisib cúú Yeesu ki bɔ́ob́-u, 13 ní ki dá láá cáá-u ki cūnnì Ana cee. Ana gbanti di nìn sá Kaayifi un nìn sá usaraaŋakpil dibindi gbantee coo. 14 Kaayifi gbantee di nìn sáŋkì Juuda yab yii: “An máaǹ unibaanti ń kpú binib kɔkɔ yil pu.” 15 Siimɔn Piyeer nì Yeesu boonnooliu ubɔ nìn nɔ́ɔ́ Yeesu. Uboonnoolee nɔ́ɔ́ Yeesu ki kɔ́ usaraaŋakpil cindin, kun puee usaraaŋakpil nìn nyí-u, 16 ní Piyeer nìn gbíntìi sí kipunyɔkɔ boon mmɔŋki. Ní uboonnool un usaraaŋakpil nìn nyée nyáń ki ká usapɔɔn un nìn cí kipunyɔkɔpuee ní ki kɔ́ǹní Piyeer. 17 Ní usapɔɔn un nìn cí kipunyɔkɔpuee bālfì Piyeer yii: “A mun kaa sá uninja nee boonnooliibi ubɔɔɔ?” Ní Piyeer bí-u yii: “Aayee, maa sá.” 18 Tiwool nìn bí, an pu ní bitɔntɔnliibi nì plisib kpāā ŋŋmi ki sí ki wùl̀, ní Piyeer mun yú bi-cee niin ki wùl̀. 19 Niinee ní usaraaŋakpil bíī bàlfī Yeesu u-boonnooliibi bɔti nì tibɔti tin u dàkèe pu. 20 Ní Yeesu kíí-u yii: “M sòon̄ mpaampiin pu báà ŋma nimiin, m dàkā m-bɔti akpafidiin ni nì Kunimbɔtidiin, laakin Juuda yab kɔkɔ kpáfée, maa nìn sòon̄ tiba dibalin. 21 Ba pu ní a bàlfī-mi? Bàlfì bin pílfì tin m sòon̄ee, bàlfì-bi tin m lēē, bíǹ nyí tin m sòon̄ee.” 22 Ŋyunti ŋun Yeesu lī mimmee, ní plisi ubɔ un yú ki kɔ́ĺ-uee fáá-u ntampa, ní ki bí-u yii: “Míǹ ní bi kíikí usaraaŋakpilaaa?” 23 Ní Yeesu bí-u yii: “M yaa sòon̄ min kaa kítèe, dàkà-mi min ní m yīntèe. M yaa tí sòon̄ min kítèe, ba pu ní a fáá-mi?” 24 Yeesu ŋalii gbíntìi bɔ́ob́ee, ní Ana dū-u ki tīī usaraaŋakpil Kaayifi. 25 Ŋyunti gbantee, Piyeer yú ki wùl̀ ŋŋmi. Ní bi bālfì-u yii: “Si mun kaa sá uninja nee boonnooliuaaa?” Ní Piyeer néè yii: “Aayee, man kaa sá.” 26 Ní usaraaŋakpil tɔntɔnliu ubɔ un nabiki tafal Piyeer bàà gāā ki wúkutèe bí-u yii: “Maa bàà ká si nì u bukpaanaaan?” 27 Ní Piyeer fātìi ti néè yii an kaa sá úǹ. Kpalaa niin ní ukooja báakì. 28 Ní bi yɔ̃oǹní Yeesu Kaayifi cee ki cáá-u ki nín cá gɔmina Piilati cee. An nìn dáá sá kutaafaau pòlpɔl. Juuda yab kaa nìn là kí kɔ́ gɔmina diikun kun puee bi là kí nīn bí circir kí ŋmā kí jī jiŋaal un bi jīǹ ki téetí Unimbɔti nín nìn nyántì bi-naanjab Eejipitee. 29 Míǹ pu ní gɔmina Piilati nyánní ki dɔ́miń bi-cee, ní ki bālfì-bi yii: “Ba ní uninja nee ŋá ní ni cáań-u ní?” 30 Ní bi kíí-u yii: “U yaa kaa bàà sá unikpiti, taa bàà cāabìń-u kí tīī-si!” 31 Ní Piilati bí-bi yii: “Yòom̄maan-u, ni-marau nín sá puee, ní sòom̀maan u-bɔti ni-ba!” Ní bi kíí-u yii: “Timbi kaa cáá nsan kí kpò unil.” 32 An ŋá míǹ kí dàkà Yeesu nín nìn sòon̄ u-kúm min u dàá kpúee puee dee. 33 Ní Piilati nín kɔ́ò kudiin ki yíiń Yeesu, ní ki bālfì-u yii: “Mimmee, sii di sá Juuda yab bɔtiuaaa?” 34 Ní Yeesu kíí-u yii: “Tin tin a lī nee, sii a-ba di dākafì míǹ naaan ubɔ di tùkū-si míǹ man pu ní?” 35 Ní Piilati kíí-u yii: “M sá Ujuudajaaa! A-yab nì bisaraaŋakpilib di dū-si ki tīiń-mi. Mimmee, ba ní a ŋá ní?” 36 Ní Yeesu kíí-u yii “M-beel kaa sá taapu doo beel. M-beel yaa bàà sá duulnyan yal, m-tɔntɔnliibi bàà jáà kí mɔ̄tì m-pu ní, baa bàà kíikí bí dū-mi kí tīī Juuda yab kpilib. Ama, m-beel kaa sá taapu doo yal.” 37 Ní Piilati bí-u yii: “Mimmee, a sá ubɔti níiin?” Ní Yeesu kíí-u yii: “Míǹ ní a lī nee, m sá ubɔti ní. M dɔ́miń bi màl̄-mi duulnyan ḿ dàkà binib kun di sá ibaamɔnee. Un kamaa sá ibaamɔn yɔuee pílfí tin m sòoǹee ní.” 38 Ní Piilati bālfì-u yii: “Ba di sá ibaamɔn ní?” Piilati sòon̄ míǹ ki dɔ́òyee, ki nyáń ki tí nín cá Juuda yab cee, ní ki bí-bi yii: “Maa ká kun pu ní kijapaai nee máaǹ ditafadaaldee. 39 Kii ni-marau nín péēsá puee, ni-jiŋaaliu nee yaa bāańee m gīintí usarkadaan ubɔ ní kí líí-ni. Mimmee, ni là ḿ gíiǹ Juuda yab bɔtiu kí líí-naaan?” 40 Niinee ní bi gítī tí bíī tátí yii: “Aayee, á taa gíiǹ úǹ kí líí, see Baaraabasi ní á gíiǹ kí líí!” Ní Baaraabasi gbantee mun di sá digaŋgandaan.

1 Niinee ní Piilati dū Yeesu ki tīī bí gbá-u anaalab. 2 Ní soojab dū ikuŋkum ki lùn̄ kibeefuulii ki dūu cíkiǹ Yeesu, ní ki dū dibɔkutil diba di máǹ cínciŋ ki dūu pēeǹ-u. 3 Ní bi sútíi kɔ́l̀-u, ní ki lì yii: “Juuda yab bɔtiu, ti jáaḿ-si!” ní ki fátí-u. 4 Ní Piilati fātìi tí nyánní, ní ki bí Juuda yab yii: “Kpèèmaan, m dàá nyāntiń-ni-u mmɔŋki, ní béé yii man kaa ká kun pu ní kijapaai nee máaǹ ditafadaaldee.” 5 Ní Yeesu nyáń ki cíkí ikuŋkum fuuliiki ki pēē dibɔkutimandi cínciŋee, ní Piilati bí-bi yii: “Kpèèmaan unil!” 6 Bisaraaŋakpilib nì bi-plisibee nín péēká-uee, ní bi bíī tátí yii: “Bí kpáá-u ndɔpuntikaa pu! Bí kpáá-u ndɔpuntikaa pu!” Ní Piilati bí-bi yii: “Yòom̄maan-u kí cùú kpáá-u nimbi ni-ba ndɔpuntikaa pu, kun puee man kaa ká kun ní u ŋá ki máaǹ ditafadaaldee!” 7 Ní Juuda yab kíí-u yii: “Timbi marau poonee, u máaǹ ŋkúm, kun puee u bí yii u sá Unimbɔti Jipɔɔn.” 8 Piilati gbìl̄ mimmee, ní tifaandi mɔ̄tìi gítī kɔ́-u, 9 ní u nín kɔ́ò kudiin, ki bālfì Yeesu yii: “A baasii nyánní la ní?” Ní Yeesu kaa kíí-u báà tiba. 10 Ní Piilati bí-u yii: “Man ní saa làá kííii? Aa nyí yii m cáá mpɔn kí gíiǹ-si kí líí, ki cáá mpɔn kí yàntī bí kpáá-si ndɔpuntikaa puɔɔɔ?” 11 Ní Yeesu kíí-u yii: “Aa cáá mpɔn ŋubɔ ki kútì ŋun Unimbɔti tīiń-si yilpuee, míǹ pu ní un dū-mi ki ŋúbiǹ-see kpitii wīikíǹ sii yai.” 12 Ki yɔ̃oǹ ŋyunti gbanti ní Piilati bíī nyàab̀ kí gíiǹ Yeesu kí líí. Ama ní Juuda yab bíī kūuntí ki lì yii: “A yaa gíiǹ kijapaai nee ki líìyee, gɔmina Seesaar bɔɔ kaa ti sá sii! Un kamaa yaa yíì u-ba ubɔtee di sá Seesaar pulincɔnti.” 13 Piilati gbìl̄ mimmee, ní ki nyántìń Yeesu mmɔŋki ki dɔ́miń ki kāl̀ dibɔsoonjal pu laakin bi yíì ataŋkpee paaŋŋuee, (Eebru soonin bi yíì Gabata). 14 An nìn sá kuwiŋkuluu nyɔkɔm ní kutaa ń wúntí jiŋaal. Ní u lī Juuda yab yii: “Kpèèmaan, ni-bɔtiu sèé!” 15 Ní bi bíī tátí yii: “Bí kpò-u, bí kpò-u, bí kpáá-u ndɔpuntikaa pu!” Ní Piilati bí-bi yii: “Mimmee, ḿ yàntī bí kpáá ni-bɔtiu ndɔpuntikaa puɔɔɔ?” Ní bisaraaŋakpilib kíí-u yii: “Timbi kaa ti cáá ubɔti ubɔ ki kútì Seesaar pu.” 16 Niinee ní Piilati dū Yeesu ki tīī-bi bí cáá-u kí kpáá ndɔpuntikaa pu. Niinee ní bi cáá Yeesu ki cáā nín cá. 17 Ní Yeesu yɔ̃oǹ u-dɔpuntikaaŋu ki nyánní kitiŋin ki nín cá laakin bi yíì Kuyikpabku laŋkee, (Eebru soonin bi yíì Gɔlgɔta.) 18 Niin ní soojab kpáá Yeesu ndɔpuntikaa pu, ní ki gítī kpáá binib bili ki ŋàl̄-u, ubɔ u-ŋaŋgiil pú, ubɔ u-ŋaŋgan pú ní úǹ sáká kansikin. 19 Piilati nìn ŋmàn̄ tiŋmaŋmabti ki tīī bí cáá nákań Yeesu dɔpuntikaaŋu pu. U nìn ŋmàn̄ yii: “Yeesu Naasaareeti yɔu, un sá Juuda yab bɔtiuee.” 20 Juuda yab tikpil nìn kàan̄ tiŋmaŋmabti gbanti kun puee laakin bi nìn kpáá Yeesuee nìn pìlīǹ kitiŋin, ní bi nìn ŋmàn̄ Eebru soonin ki ŋmàn̄ Room soonin ní ki ŋmàn̄ Greeki soonin. 21 Ní Juuda yab saraaŋakpilib bí Piilati yii: “Taa ŋmà yii: 'Un sá Juuda yab bɔtiuee', ŋmà yii: 'Uninja nee bí yii úǹ di sá Juuda yab bɔtiu.' ” 22 Ní Piilati kíí-bi yii: “Tin tin m ŋmàn̄ee, tíǹ dee.” 23 Soojab bin nìn kpáá Yeesu ndɔpuntikaa puee nìn pēetì-u ki yɔ̃oǹ u-wampeeŋkaati ki yākatì minaa pu, bi-kɔkɔ yɔ̃oǹ diba diba pu. An kíǹ dibɔkutifɔkɔl^fc^ din bi nìn lùn̄ dicilpu, kaa ŋáĺ ki kpáfì kpáfèe. 24 Ní soojabee bíī lì tɔb yii: “Tí taa cátí dibɔkutil gbanti, tí tɔ̄maan kasi kí kpèè ŋma di dàá jī díǹ.” Ní bi lafun ŋá míǹ. Min bi ŋá nee nɔ́ɔ́ nì Unimbɔti bɔti nín nìn sòon̄ ki síiǹ puee, yii: “Bi dū m-wampeeŋkaati ki yākatì, ní ki tɔ́ kasi m-bɔkutifɔkɔl pu.” 25 Yeesu na nì Yeesu nawaa, nì Maarii Kloopasi nimpuu nì Maarii un sá Magdala tiŋkinee di nìn sí ki kɔ́ĺ Yeesu dɔpuntikaaŋu. 26 Yeesu ká u-na nì u-boonnooliu un u néeńee yú ki kɔ́ĺ tɔb, ní u bí u-na yii: “Unimpu, kpèè, a-jipɔɔn sèé”, 27 ní ki bí u-boonnooliuee mun yii: “Kpèè, a-na sèé.” Ki yɔ̃oǹ ŋyunti gbantee ní u-boonnooliuee yɔ̃oǹ-u u kíǹ ki bí u-cee. 28 Míǹ boonee, Yeesu ká yii kɔŋkɔnnee tikɔkɔ dɔ́òyee, ní u bí yii: “Nnyinnyoo cáá-mi.” An ŋá kii Unimbɔti takaldau nín nìn péēsòon̄ ki síiǹ puee dee. 29 Dibool diba nìn yú niin, ndamam min tūee kā poon, ní bi dū kuca ki bɔ́ ndaamee poon ní ki dūu túuń busubu bun bi yíì isɔpuee dɔŋu pu, ní ki cáā gbēē Yeesu nyɔkɔ. 30 Yeesu nyùn̄ee ní ki bí yii: “Tikɔkɔ dɔ́ò”, ní ki tīntì u-yil ní ki dū u-fām ki tīī ki kpíì. 31 Ŋwìiń dàá jēetí ŋwiŋŋuŋfikaa ń kíĺee, Juuda yab kpilib kaa nìn là bin bi kpááyee wunti ń nīn lúń idɔpuntikaa pu ŋwiin gbanti. Ŋwiŋŋuŋfikaa gbanti nìn sá ŋwiŋkpaan ní, míǹ pu ní bi nìn mēē Piilati yii bí kɔ̄fì bi-taaŋi bí kpú malaa, bí cúú-bi kí kpáatí. 32 Niinee soojab dɔ́miń ki kɔ́fì bin bin bi nìn kpáá idɔpuntikaa pu nì Yeesu dicilpuee upeepeekaa nì uliliiti taaŋi. 33 Bi bāań Yeesuee, ní ki ká yii u kpíì dooooyee, míǹ pu ní baa ti kɔ́fì úǹ taaŋi, 34 ama ní sooja ubɔ bi-kansikin dū kikpaŋ ki sāā u-tikindi, ní fatiku nì nnyim nyáń. 35 Un bíī lèekī seera tibɔti nee puee baasii ká-tì ní, ní u-seerauee sá ibaamɔn, ní u nyí yii tin u sòoǹee sá ibaamɔn, ni mun ń ŋmā kí fɔ̃ɔ̃ kí kíí. 36 Tin bí nee ŋá míǹ, án ŋmā kí nɔ́ɔ́ nì Unimbɔti takaldau nín nìn lī ki síiǹ puee, yii: “Baa làá wīī u-kpabil báà diba.” 37 Laaaba mun gítī lī yii: “Bi dàá dāá ká un tikindi bi sāā ki cíl̀ee.” 38 Míǹ boonee, Jooseefi un sá Arimatee tiŋkinee, cūtì ki mēēPiilati nsan kí yòon̄ Yeesu wunti. (Jooseefi gbanti nìn sá Yeesu boonnooliu ní kaa là binib ń béé, kun puee u nìn fāŋkì Juuda yab). Ní Piilati pú-u nsan, ní u cūtìi yɔ̃oǹ Yeesu wunti. 39 Niikoodeem un nìn cūtì dalba kunyeeu ki ká Yeesuee mun dɔ́miń, ki cáań tikaliŋkpin tin bi yíì miiree tì ŋmàl̄ nì talaalu un bi yíì alooweeyee kiiloobi mmuŋku nì saalaa nyɔkɔm. 40 Bi yɔ̃oǹ Yeesu wunti mimmee, ní ki dū iŋaabu ki fìn̄-u ki dū talaalubee ki yāaǹ u-pu, kii Juuda yab koobiliŋ nín bàlfī bi yaa làá síb́ unil bí ŋá puee. 41 Laakin bi nìn kpáá Yeesuee, bukpaa bubɔ nìn bí niin, bu-poon ní dikaakupɔndi din ni baa láá síb́ báà ubɔee nìn bí. 42 Niin ní bi nìn cáá Yeesu ki síb́ kun puee án nìn sá kutaa ń wúntí Juuda yab wiŋŋuŋfikaaŋuaan, ní dikaakulee mun nìn pìl̄ niin.

1 Ŋwiŋŋuŋfikaa jítì kutaa wúntì, kutaafaau pòlpɔl an dáá bòǹee, Maarii un sá Magdala tiŋkinee nín cá dikaakul laŋki, ní ki ká yii ditaŋkpal din bi nìn dūu pīiǹ dikaakul nyɔkɔ puee kaa ti pīī. 2 Ní u fātìi sáǹ, ki cūtì Siimɔn Piyeer nì Yeesu boonnooliu un u néeńee cee, ní ki bí-bi yii: “Bi cúú ti-kpiliu ki lēēdikaakulin. Taa nyí laakin bi cáá-u ki ŋée!” 3 Ní Piyeer nì uboonnool un béeyee nín cá dikaakul laŋki. 4 Bi-liitil kɔkɔ nìn sáń ki cá, ní uboonnool un béeyee sáǹ ki līntì Piyeer pu, ki péé ki bàn̄ dikaakul laŋki malaa. 5 U gbɔ́ońee, ki ká iŋaabu dɔ̄, ama waa kɔ́. 6 Boonee ní Siimɔn Piyeer mun bāań ki nín kɔ́ò dikaakul poon, ní ki ká iŋaabu in nìn fìn̄ Yeesu wuntee dɔ̄ kitiŋ 7 nì ŋŋaabu ŋun nìn fìn̄ u-yilee, ŋŋaabu gbanti nì in nìn fìn̄ u-wuntee kaa nìn dɔ̄ dibɔɔbaantiil, ŋúǹ nìn pɔ́ob́ ki dɔ̄ ŋkpaanceeti laaaba. 8 Niinee ní Yeesu boonnooliu un nìn péé péé ki bàn̄ee mun kɔ́, ki ká, ní ki fɔ̃ɔ̃ ki kíí yii u fīkitì. 9 (Ama Yeesu boonnooliibi kaa nìn dáá gbìl̄ Unimbɔti takaldau nín lī yii Yeesu máaǹ kí fìkitī ditaŋkpiilinee.) 10 Niin ní bi fātì ki nín gítí bi-dumpu. 11 Maarii nìn yú ki kɔ́ĺ dikaakul ki sūǹ. U yú ki sūǹee, ní ki gbɔ́oń ki kpēēdikaakul poon, 12 ní ki ká Unimbɔti tūuni ili kā laakin bi nìn bíl̀ Yeesu wuntee ki pēētiwampin. Ŋubɔ kā u-yil laŋki, ní ŋun kíǹee mun kā u-taaŋi laŋki. 13 Ní itūunee bālfì-u yii: “Unimpuee, ba ŋá ní a sūǹ?” Ní u kíí-bi yii: “Bi yɔ̃oǹ m-Dindaan. Maa nyí laakin bi dū-u ki ŋée!” 14 U lī mimmee, ki fātèe ki ká Yeesu yú, ama waa béè yii an sá Yeesu. 15 Ní Yeesu bālfì-u yii: “Unimpuee, ba ŋá ní a sūǹ ní? Ŋma ní a nyàab̀ ní?” Unimpuee nyí kii bukpaadaan di bíī bàlfī-u, míǹ pu ní u bí yii: “Ukpil, sii di yaa yɔ̃oǹ-u, dàkà-mi laakin a cáá-u ki ŋée, m dàá cùú yòon̄-u”. 16 Ní Yeesu yíiń-u yii: “Maarii!” Ní u fātìi túĺ-u ní ki lī-u nì Eebru soonin yii: “Rabuunii!” (An taapu sá yii, Ukpil.) 17 Ní Yeesu bí-u yii: “Taa gbēē-mi, di sá yii maa láá jɔ́m̀ m-Baa cee. Ama nín̄ cá kí tùkù m-nabiyaamu yii m nín jɔ́ḿ m-Baa un sá ni-Baayee, m-Nimbɔtiu un sá ni-Nimbɔtiuee cee.” 18 Niinee Maarii Magdala yɔu nín cá u-boonnooliibi cee ki tùkū-bi yii: “M ká ti-Dindaan!” Ní ki dū tin u tùkū-uee ki lī. 19 Ŋwiŋŋuŋfikaa jítì, ku wúntèe, kujoouee ní Yeesu boonnooliibi kpáfì ki kā kudii kubɔn ki pīiǹ mpunyɔmu nì saafii, kun puee bi fàŋkí Juuda yab kpilib. Ní Yeesu cílìń, ki dɔ́miń ki yúl̀ bi-kansikin, ní ki bí-bi yii: “Ni-pɔbiliŋ ń nīn sòm̀!” 20 U bíī sòoǹ mimmee, ní ki dàkā-bi u-ŋalii nì u-takakal. U-boonnooliibi nín ká ti-Dindaan mimmee, ní an mɔ́ɔkiǹ-bi tikpil. 21 Ní Yeesu gítī lī-bi yii: “Ni-pɔbiliŋ ń nīn sòm̀! Kii m-Baa nín túnní-mi puee, man mun tú nimbi.” 22 U lī mimmee, ní ki púfì bi-pu, ní ki bí yii: “Fɔ̃ɔ̃maan Unimbɔti Fām. 23 Ni yaa dū bin kpitii ki pú-bee, bi ká bi-kpitii pɔ̄tam, ni yaa kaa dū bin kpitii ki pú-bee baa ká bi-kpitii pɔ̄tam.” 24 Ama ŋyunti ŋun Yeesu dɔ́mińee, Toomasi un nìn sá atab ki sá Yeesu kpambaliŋ saalaa nì alee kansikin dibee, nìn kpá. 25 Ní u-boonnooliibi bin nìn bée bí-u yii: “Ti ká ti-Dindaan!” Ní Toomasi kíí-bi yii: “M-nimiliŋ yaa kaa ká u-ŋalii laakin bi kpááyee, m yaa kaa dū m-ŋambiki ki bɔ́ laakin bi kpááyee ki yaa kaa dū m-ŋal ki bɔ́ u-takakal laakin bi nìn sāāyee, maa làá fɔ̃ɔ̃ kí kíí.” 26 Iwiin inii boonee, Yeesu boonnooliibi fātìi kpáfì dibɔɔbaantiilee ni, Toomasi mun nìn bí yaadal. Bi dū mpunyɔmu ki pīiǹ ki kpàl̄, ama ní Yeesu cílìń bi-kansikin, ní ki bí-bi yii: “Ni-pɔbiliŋ ń nīn sòm̀!” 27 Ní u bí Toomasi yii: “Dāá kpèè m-ŋalii, kí cáań a-ŋambiki kí máań! Cáań a-ŋal kí máań m-takakal, kí fɔ̃ɔ̃ kí kíí, kí taa nín̄ gítī kpākantí!” 28 Niinee ní Toomasi ń bí-u yii: “M-Dindaan, m-Nimbɔtiu!” 29 Ní Yeesu kíí-u yii: “A nín ká-mee ní a nín fɔ̃ɔ̃ ki kííyaa! Án nīn mɔ̄ǹ bin kaa ká-mi ki fɔ̃ɔ̃ ki kííyee.” 30 Yeesu nìn ŋáaǹ maamaacib tikpil u-boonnooliibi kansikin bin ní baa ŋmàn̄ ki ŋá takalda nee poonee. 31 Bi yaa ŋmàn̄ tin bí neeyee, an sá ní fɔ̃ɔ̃ kí kíí yii Yeesu sá Unimbɔti Jipɔɔn ki sá Kriisitoo. Ni yaa fɔ̃ɔ̃-u ki kíí mimmee, ní ká dimaŋfal u-yindi pu.

1 Boonee ní Yeesu fātìi tí nyántì u-ba u-boonnooliibi ká-u Tiibeeriyaadi mɔɔgbandi. Bi nín ká-u, tin jítèe sèé. 2 Siimɔn Piyeer nì Toomasi un bi yíì atabee nì Natanayeel (un sá Kana Gaaliilee timbilikinee) nì Seebeedee jipɔmbi nì Yeesu boonnooliibi biba mun bili di nìn kpáfì ki bí dicilpu. 3 Ní Siimɔn Piyeer bí-bi yii: “M cá dilaantɔl.” Ní bi bí-u yii: “Ti mun dàá nɔ́ɔ́-si kí cù.” Ní bi búntì ki cūtìi kɔ́ buŋalimbun, ama, yaadal nyeekuee, baa nìn cúú báà tiba nì tiba. 4 Kutaa bíī wúntée, Yeesu dɔ́miń ki yú dimɔɔgbandi, ama u-boonnooliibi kaa nìn béè yii an sá úǹ di yú. 5 Ní Yeesu bí-bi yii: “Binaacimpɔmbi, naa cúú ijɔmaaan?” Ní bi kíí-u yii: “Aayee, taa cúú.” 6 Ní u bí-bi yii: “Dūmaan kulaaŋŋu kí tɔ̄ buŋalimbu ŋaŋgiil pú, ni dàá cúú ijɔm.” Ní bi dū kulaaŋŋu ki dūu tɔ́, ní an cúú ijɔm tikpil, ali gba baa ti kpáàā ŋūǹ kí dáaĺ kí nyāntiń. 7 Niinee ní uboonnool un Yeesu nìn néeńee bí Piyeer yii: “An sá ti-Dindaan!” Siimɔn Piyeer nín gbìl̄ yii an sá ti-Dindaanee, ní u dū u-bɔkutil ki pēeǹ, (kun puee u nìn pēetì) ní ki jéetì nnyimin ki wáŋkìi dūtì. 8 Ní u-boonnooliibi bin kíǹee mun dāa bāań nì buŋalimbu, ki dátiń kulaaŋŋu nì ijɔm, kun puee baa nìn gítī dátiǹ dibuŋgbandi, an nìn kíǹ fiii kí bà meetab dilaataal. 9 Bi kpákatì kitiŋee ní ki ká ijɔm pá amɔsiŋkoon pu, nì kpɔnɔ. 10 Ní Yeesu bí-bi yii: “Ní cáań ijɔm in ni cúúyee iba.” 11 Ní Siimɔn Piyeer kɔ́ buŋalimbu poon ki dáaliń kulaaŋŋu ki bíl̀ kitiŋ, ijɔŋkpaan gbí poon, i nìn sá ijɔm iluli nì saalaa nì ita. Nì min kɔkɔ ijɔm nìn wīikí kulaaŋŋuee poonee, kuaa nìn cátì. 12 Ní Yeesu bí-bi yii: “Dāan̄ kí jīmaan tijin!” Ní u-boonnooliibi kansikin báà ubɔ kaa wāaǹ ki bālfì-u yii: “Sii di sá ŋma?” Bi nìn nyí yii an sá ti-Dindaan. 13 Ní Yeesu sútìń, ki dū kpɔnɔ ki tīī-bi, ní ki tīī-bi ijɔm mun. 14 Yeesu nín nìn kpíì ki fīkitèe, min bí nee di sá ntataatiim min u nìn nyántì u-ba ki dàkā u-boonnooliibee. 15 Bi jíń tijin ki dɔ́òyee, ní Yeesu bālfì Siimɔn Piyeer yii: “Siimɔn, Jaan jipɔɔn, a néeń-mi ki jítiǹ bin bí neeee?” Ní u kíí-u yii: “Iiin, m-Dindaan, a nyí m nín néeń-see.” Ní Yeesu bí yii: “Á nīn kpàá m-pibiliŋ.” 16 Ní u gítī bālfì-u nliliitiim yii: “Siimɔn, Jaan jipɔɔn, a néeń-maaan?” Ní u bí yii: “Iiin, m-Dindaan, a nyí m nín néeń-see.” Ní Yeesu bí-u yii: “Á nīn kpàá m-piii.” 17 Ní u gítī bālfì-u ntataatiim, yii: “Siimɔn, Jaan jipɔɔn, a néeń-maaan?” An nìn kɔ́ Piyeer kunimbaau min ní Yeesu nìn bālfì-u ntataatiim yii, a néeń-maaaŋyee, ní u kíí Yeesu yii: “M-Dindaan, a nyí tikɔkɔ, ki nyí m nín néeń-see!” Ní Yeesu bí-u yii: “Á nīn kpàá m-piii. 18 Ibaamɔn, ibaamɔn ní m sòoǹ nì si, a nín nìn sá unaacimpɔɔnee, a nìn gbìn̄ a-dambalau a-ba, ní ki cá laakin a yaa lèe. Ama a yaa láā púĺee, a dāa tàntī a-ŋalii, ní ubɔ ń gbìn̄-si dambala, ní kí cáá-si kí cùnnì laakin aa bàà là kí cùee.” 19 (Yeesu nìn sòon̄ an bɔti kí dàkà Piyeer ŋkúm min u dàá dāá kpú kí tīī Unimbɔti tinyoolee.) U lī míǹ ki dɔ́òyee, ní ki bí yii: “Nín̄ nɔ́ɔ́-mi!” 20 Piyeer fātèe, ki ká uboonnool un Yeesu néeńee di dòoń bi-boonee. Úǹ di sá un, bi nìn bíī jīǹ tijin u sútì ki nákaǹ Yeesu, ki bālfì-u yii: “Ukpil, ŋma di dàá dū-si kí tīī a-nannanliibee?” 21 Piyeer ká-uee, ní ki bālfì Yeesu yii: “Ti-Dindaan, tilati di dàá bàń unee úǹ ní?” 22 Ní Yeesu kíí-u yii: “M yaa là ú nīn bí kí nīn cí m-gítintam, tíǹ kaa ká-si. Sii dee, nɔ́ɔ́-mi!” 23 An-nyɔɔbundi pu ní nnabiyaamu kíǹ ki lì yii uboonnoolee úǹ kaa làá ti kpú. Ama Yeesu kaa nìn lī Piyeer yii uboonnoolee kaa làá kpú. Tin tin u lēe di sá: “M yaa là ú nīn bí kí nīn cí m-gítintam, tíǹ kaa ká-si.” 24 Uboonnool gbanti di ŋmàn̄ tibɔti nee, ní ti nyí yii tin kɔkɔwoooo u sòoǹ Yeesu puee sá ibaamɔn. 25 Yeesu gítī ŋáaǹ atuun tikpil. Bi yaa bàà làá ŋmà kí māafì u-tuuŋŋi ŋin u ŋáaǹee diba diba, maa dàkafī yii duulnya bàà ŋūǹ takaldab gbanti kɔkɔ.