Maampu ma buungi na ma kidziingu.
1 Ku mbandukulu kwaba maampu, maampu maba kuri Nzaambi, na maampu maba Nzaambi. 2 Ku mbandukulu, mo maba kuri Nzaambi. 3 Byobinso byayirima mu mo; na kuri kitotolo ti kimosi kyayirima ko, kwahele kuyirimina mu mo. 4 Mu mo mwaba kidziingu, na kidziingu kyaba buungi bwa baatu; 5 buungi bwaseme kunsa mampimbisi, ngo mampimbisi masii taambula bwo ko. 6 Kwaba muutu mosi wuri Nzaambi wamuheekiri, nkuumbu yaandi Yowane. 7 Nde wayisa mu ntoono kimbaangi, mpisi kata kimbaangi mu buungi, kuri heki baatu bobanso basa kanyi mu nde. 8 Kari nde waba buungi ko, ngo nde wayisa mpisi kata kimbaangi mu buungi. 9 Buungi bubwo bwaba bwangwanwa, buhaanaa nsyeemunu kuri mpisi muutu, bu bwiisiri ha nsi. 10 Wunde wuri maampu, waba ha nsi, na nsi yayirimina mu nde, ngo nsi yasiiri kumuyaaba ko. 11 Nde wayisa mu nsi ya nde-meene, ngo ba nde-meene basii kumutaambula ko. 12 Ngo kuri bobanso bamutaambula, nde wabaha lutumu lwa kuba baala ba Nzaambi, kuri babo basa kanyi mu nkuumbu yaandi, 13 bahele kubutuka mu makila, mu kutya kwa muswinyi, na mu kutya kwa muutu, ngo kasi mu Nzaambi. 14 Ngo Maampu mayeki makituka muutu, nde wayisa kuba ha kakati dya beetu, waluula mu bweese na mu ngwanwa, na beetu twamono nkeembu yaandi, nkeembu yiri bunu yitaambulaana mwaana ndemosi kuri Taayi. 15 Yowane wata kimbaangi mu nde, wabikisa, waleele ti: «Wumawu ngo wu nyabee leele me ti: "Wuri mu kwiisa ku mambisa ma me, watekisiri na me, bukuri nde waba watete na me."» 16 Bukuri mu nduululu yaandi, beetu-banso twataambula bweese ha yulu bweese; 17 mukwongo bukuri mangisi mayisikila mu Moose, bweese na ngwanwa byayisikila mu Yesu Kiristo. 18 Kuri muutu wu mwaamono Nzaambi ko; ngo Mwaana ndemosi wuri Nzaambi, wuri munsa Taayi, nde kooyaabisa.
Kimbaangi kya Yowane Mubotiki
19 Kimaki ngo kimbaangi kya Yowane, mu ntaangu yiri Bayudayo ba ku Yerusalemi baheekiri [kuri nde] bangaanga-nzaambi, na bisari bya Nzo-nzaambi mu kumufuula ti: «Ye na wuri?» 20 Nde waleele, wahele kutuna, waleele ti: «Me nyiri Kiristo ko.» 21 Bo bamufuula ti: «Heki ye na kwaandi? Buri ye ngo Eliya?» Yowane waleele ti: «Pele, me nyiri Eliya ko! Buri ye mubikiri wuri?» Nde wabvutula ti: «Pele!» 22 Hango bo baleele kuri nde ti: «Heki ye na wuri, mpisi heki beetu tuha mvutu kuri babo batusindikiri? Ye nki leeriri mu ntoono ye-meene?» 23 Nde waleele ti: «Me nyiri "mbeembu, ya wunde wukwebikisa mu nsi yankatu ti: Suungukeenu nzila Mfumu!"» Bunu bwaleele mubikiri Esaya. 24 Babaheekiri babo, baba Bafarisi. 25 Bo bamufuula na baleele kuri nde ti: «Ngo buri ye wuri mu kwebotoko, mbuti ye wuri Kiristo ko, wuri Eliya ko, na wuri se mubikiri ko?» 26 Yowane wabvutula kuri bo, waleele ti: «Me nyiri mu kwebotoko mu maampa, ngo ha kakati dya beenu, hari wunde wuri beenu lwahele kumuyaaba. 27 Nde wukwiisa ku mambisa ma me, ngo [me] nyahele kukuka mu kunyanguna misiinga mya masapaatu ma nde.» 28 Mimyo myayirima ku Betanya, mu simu dya Yolodani, kwaba botokaana Yowane.
Yesu, Mwaana Kimeeme kya Nzaambi
29 Ha mambisa ma kiluumbu kikyo, Yowane wamono Yesu wuri mu kwiisa kuri nde, waleele ti: «Monee Mwaana kimeeme kya Nzaambi, wuyisilaana masumu ma nsi.» 30 Mu ntoono ya nde, me nyabee leele ti: "Kuri muutu mosi, wuri mu kwiisa ku mambisa ma me, watekisiri na me, bukuri nde waba watete na me." 31 «Me nyaba nyahele kumuyaaba; ngo mu kuri ti kaba wamonokono kuri Isaheli, mu didyo me nyayisiri mu kubotoko mu maampa.» 32 Yowane wata kimbaangi, waleele ti: «Me nyamono Mpeeve, bunu beembe, yanangukina ku yulu, yakulumuka, yasa kikuundi ha yulu nde. 33 Me nyaba nyahele kumuyaaba, ngo wunde wampeekiri mu kubotoko mu maampa, waleele kuri me ti: "Mbasi-tsuku wu monaana wunde wuri Mpeeve yisundukiri na yisiri kikuundi ha yulu nde, lo wunde ngo wubotoko mu Mpeeve Yangisi." 34 Me nyamwiini na nyateeri kimbaangi ti, wumawu ngo Mwaana Nzaambi.»
Bayiki ba Yesu batete
35 Ha mambisa ma kiluumbu kikyo, Yowane waba wabweese kuteleme haho, na bayiki boolo mu bayiki baandi. 36 Bu kamono Yesu wuri mu kuluta, nde waleele ti: «Monee, Mwaana kimeeme kya Nzaambi!» 37 Bayiki bo boolo, bayuka ma kaba leele nde, na banama Yesu. 38 Yesu kasyeetekaana, wubamwiini bari mu kwemunama, waleele kuri bo ti: «Nki luri mu kwesaka?» Bo baleele kuri nde ti: «Labi, mbangukulu ti, Muyikisi, kuri ye wuri mu kudzakala?» 39 Nde waleele kuri bo ti: «Waseenu na sa lwamono.» Bo bayende na bamono ha kakoobaanaa nde, na bo badzakala na nde kiluumbu kikyo; kilookolo kyaba kyeki, kampe kyakuumi. 40 Mosi mu bo boolo bayukiri maba leele Yowane, na baba nama Yesu, waba Andere, mpaangi Simoni Petelo, 41 nde watekesele kumono mpaangi yaandi Simoni na wamuleele ti: «Beetu tumwiinyee Mesya», mbangukulu ti «Kiristo.» 42 Nde wamunata kuri Yesu. Yesu bu kamutala, waleele ti: «Ye ngo Simoni, mwaana Yowane, ye sa bakuteele mu nkuumbu ya Kefa» mbangukulu ti «Petelo».
Filipo na Natanahele
43 Ha mambisa ma kiluumbu kikyo, Yesu waŋana kweende ku Ngalili. Nde wabwaana Filipo na wamuleele ti: «Nama me.» 44 Filipo waba wa ku Betesayida, bula bumosi na Andere bo na Petelo. 45 Filipo wabwaana Natanahele, wamuleele ti: «Beetu tumwiinyee wunde wuri Moose wuri, mu kudzoonsolo mu nde mu Mangisi, na mu babikiri, Yesu, mwaana Yosefi wa ku Nadzareti.» 46 Natanahele waleele kuri nde ti: «Buri ku Nadzareti se, lo kufumini kitotolo kyakibwete?» Filipo waleele kuri nde ti: «Wasa na mono.» 47 Yesu wamono Natanahele wuri mu kwiisa kuri nde, waleele mu ntoono nde ti: «Mono mu-Isaheli wangwanwa, mu nde mwahele kuba mawunu.» 48 Natanahele waleele kuri Yesu ti: «Ye buri yaabiri me?» Yesu wubvutula, waleele kuri nde ti: «Tekesele Filipo kakuteele mbila, lo me nyikumwiinyee, ha mposi mungenge.» 49 Natanahele wabvutula kuri nde ti: «Labi, ye ngo Mwaana Nzaambi, ye ngo mbyaasi ya Isaheli.» 50 Yesu wabvutula na waleele kuri nde ti: «Bukuri me nyikuleeriri ti me nyikumwiinyee ha mposi mungenge, ngo ye siiri kanyi? Ye sa mono mabvuriri bunene ti na mamo.» 51 Yesu waleele kuri bo ti: «Mu ngwanwa mu ngwanwa, me nyiluleele, beenu sa lwamono yulu dyadzibulu, na bambasi ba Nzaambi batoomboko na bakulumuka ha yulu Mwaana muutu!»
Malweele ma ku Kana
1 Mu kiluumbu kya bitatu, kwaba makweele ku Kana, mu nkoonsi ya Ngalili. Nguri Yesu waba hanaho. 2 Batumisini se Yesu na bayiki baandi ha makweele mamo. 3 Malu bu mawa, nguri Yesu waleele kuri nde ti: «Bo basiiri na malu ko!» 4 [Na] Yesu wamuleele ti: «Mukyeetu, nki bya ntwaari ha kakati dya ye na me? Kilookolo kya me kyakiri kutubuka pe.» 5 Nguri yaandi yaleele kuri bisari ti: «Yirikeenu mpisi ma kaluleele.» 6 Ha kibeendu kikyo, kwaba bisa bisaamunu bya matari byaba salilaana Bayudayo mu nsyemusunu manyutu. Mpisi kisa mu kuluula, lo mbyeengu mpoomo bunu pe kuumi na dzoolo. 7 Yesu waleele kuri bo ti: «Luuluseenu bisa mu maampa.» Bisari byaluulusa bisa natee mu minwa. 8 Yesu ha kaleele kuri bo ti: «Sa tekeenu mu lumalu, na nateenu kuri mukuutu munkeembu.» Bo banata. 9 Mukuutu munkeembu bu kabiimba maampa, meki makituka malu, nde waba wahele kuyaaba kumafumini, ngo bisari batekiri maampa byaba biyaari. Mukuutu munkeembu wateele mukweeri, 10 waleele kuri nde ti: «Mpisi muutu wuhaanaa meti malu mamabwe, baatu bakolaana, tumi keki palisa mahele mamabwe. Kasi ye, wakebe malu mamabwe natee mu lu!» 11 Yesu bubwo kari kabandukila kuyirika bimaangu, ku Kana mu nkoonsi ya Ngalili. Nde wasoongo nkeembu yaandi, na bayiki baandi basa kanyi mu nde. 12 Ha mambisa haho, nde wayende ku Kafarnawumi, kintwaari na nguri yaandi, na bampaangi baandi, na bayiki baandi, na bo badzakala kukwo mu mwa biluumbu kitsu.
Yesu mu Nzo-Nzaambi
13 Paaka dya Bayudayo dyaba dyeki bebele, Yesu wanwaata ku Yerusalemi. 14 Nde watangusina munsa Nzo-nzaambi baatu bari mu kuyarika bangoombo, bimeeme na mabeembe, na bayiingisi ba mboongo baba badzakala. 15 Yesu bu kayirika lukwaasulu lwa misiinga, wabinga bobanso mu Nzo-nzaambi, na bimeeme, na bangoombo, na watsaamuna mboongo dza bayiingisa na waseengele mataabala; 16 na waleele kuri babo ba bayarikaana mabeembe ti: «Yisileenu bimabi ha kibeendu ki! Yaa lusa nzo Taayi dya me, nzo mumbungu ko.» 17 Bayiki baandi babaambuka mwooyo ti diri dyatinu ti: «Ho! Kuheme ku nyiri na me mu nzo yaaku kwankalimina.» 18 Hango Bayudayo bafuula, baleele kuri nde ti: «Nkya kidiimbu ye wusoongo kuri beetu, ti ye wuri na miswa mu kuyirika mamo?» 19 Yesu wabvutula waleele kuri bo ti: «Tsaaminee Nzo-nzaambi yimayi, na mu biluumbu bitatu me sa mbweese kuyitelemese.» 20 Bayudayo baleele ti: «Nzo-nzaambi yi bayituungiri mu mibvu makuumi mana na misaamunu; ngo ye, mu biluumbu bitatu, lo bweesiri kuyitelemese?» 21 Ngo nde Nzo-nzaambi yi kaba dzoonsolo nyutu yaandi. 22 Ngo nde kafulukaa mu bafwa, bayiki baandi babaambuka mwooyo mu ma kabaleele, na basa kanyi mu Matinu na mu maampu ma baleele Yesu.
Yesu nkati yaari mutima muutu
23 Yesu bu kaba ku Yerusalemi mu ntaangu ya munkeembu wa Paaka, baatu balaka basa kanyi mu nkuumbu yaandi, mu bu bamwiini bidiimbu bi kayirikiri. 24 Ngo Yesu nde-meene waba wahele kusa kanyi mu bo, bukuri nde waba wubayaari bobanso, 25 na bukuri nde waba wahele na nzala kuri ti bamuteele kimbaangi mu muutu; bukuri nde-meene waba yaari mari mu muutu.
Luyolo lwa Yesu bo na Nikodemo
1 Kwaba muutu mosi mu Bafarisi, nkuumbu yaandi Nikodemo, mosi mu bakuutu ba Bayudayo. 2 Nde wayisa kumono Yesu mu butsuku, wamuleele ti: «Labi, beetu tuyaari ti ye Muyikisi wafumuna kuri Nzaambi, bukuri, kuri muutu wakuka mu kuyirika bidiimbu bi wuri mu kwesa ye ko, mbuti Nzaambi wahele kintwaari na nde.» 3 Yesu wabvutula na waleele kuri nde ti: «Ngwanwa mu ngwanwa, me nyikuleele ti, mbuti muutu wahele kubutuka mbutukulu yamoono, lo kabangusina kumono Kimfumu kya Nzaambi ko» 4 Nikodemo [nde] waleele kuri nde ti: «Dyaburi muutu katsiitsa kubutuka, habaanaa weki kinuni? Buri lo bweesiri kukoto mu mwooyo nguri yaandi, na kubutuka lwadzoolo?» 5 Yesu wabvutula ti: «Ngwanwa mu ngwanwa, me nyikuleele ti, mbuti muutu wahele kubutuka mu maampa na mu Mpeeve, lo kabangusina kukoto mu Kimfumu kya Nzaambi ko. 6 Kyabutuka mu muswinyi lo muswinyi kiri, na kyabutuka mu mpeeve, lo Mpeeve kiri. 7 Yaa kimuka ko, bukuri me nyikuleeriri ti: "Luyelemini kubutuka mbutukulu yamoono." 8 Kiteembu kilutaana ku kitiiri, ye wuyukaa lusuku lwaandi, ngo ye wahele kuyaaba ku kifumini, na ku kiri mu kweende. Bunubwo se buri, mu mpisi wabutuka mu Mpeeve.» 9 Nikodemo wabvutula waleele kuri nde ti: «Mimyo buri butsiitsa kuyirimina?» 10 Yesu wabvutula waleele kuri nde ti: «Ye muyikisi wa Isaheli, na ye wahele kuyaaba mimyo? 11 Ngwanwa mu ngwanwa me nyikuleele, beetu kudzoonsolo mu ma tuyaari, na kimbaangi kuta mu ma turi twamono, ngo beenu lwahele kutaambula kimbaangi kya beetu. 12 Mbuti beenu lwahele kusa kanyi, habaanaa me nyiludzoonsolo mu bitotolo bya ha nsi, dyaburi beenu lusiila kanyi, mbuti me nyekiludzoonsolo mu bitotolo bya ku yulu? 13 Kuri muutu watoomboko ku yulu ko, mbuti kari wunde wakulumuki mu yulu ko, Mwaana muutu. 14 Ngo bunu bwamanikini Moose nyoko mu nsi yankatu, bunubwo se Mwaana muutu, bayelemini kumumanika, 15 kuri heki, mpisi wumusiila kanyi kabaka kidziingu kyahele manunu. 16 Bukuri bumabu Nzaambi watya nsi, nde waha Mwaana waandi ndemosi, kuri heki, mpisi wunde wumusiila kanyi, kahele kufuuka, ngo kabaka kidziingu kyahele manunu. 17 Mukwongo, Nzaambi wahele kuheeke Mwaana mu nsi, mu kuri ti katsuundisa nsi, ngo mu kuri ti, nsi yiba yabvuukusu kuri nde. 18 Mpisi wusa kanyi mu nde, lo wahele kuba watsuundusu; ngo kasi wuhele kusa kanyi mu nde, lo weki watsuundusu, bukuri nde wahele kusa kanyi mu nkuumbu ya Mwaana Nzaambi ndemosi. 19 Mutsuundu wunde wuri bumabu: buungi bwayisa mu nsi, ngo baatu babvuriri kutya mampimbisi ti na buungi; bukuri biyiriki bya bo byaba byabibi. 20 Bukuri, mpisi wunde wuyirikaa mamabi wubelaa buungi, na wahele kwiisa kuri buungi, mu kubata kuri ti biyiriki bya nde biba byayabakana; 21 ngo kasi wunde wusalilaa ngwanwa wukwiisa kuri buungi, mpisi heki biyiriki bya nde biba byayabakana, bukuri biri byayirumunu mu Nzaambi.»
Yesu bo na Yowane
22 Ha mambisa ma mimyo, Yesu wayende na bayiki baandi ku nsi ya Yudaya, na nde wanamitina kuba kukwo na bo, na waba botokaana. 23 Yowane se waba botokaana baatu ku Ayinone, ku mpele Saleyime bukuri maampa maba malaka kukwo. Baatu babakwiisaana na baba babotokaana. 24 Bukuri, Yowane baba bakiri kumusoko pe mu boroko. 25 Hango nkalikisi dzabwa ha kakati dya bayiki ba Yowane na Muyudayo mosi, mu ntoono nsyemukunu. 26 Bo bayende kuri Yowane na bamuleele ti: «Labi, muutu wabeeri na ye ku simu dya Yolodani, wu wabeeteele ye kimbaangi, mono, wuri mu kubotoko, na bobanso bari mu kweende kuri nde.» 27 Yowane wabvutula na waleele ti: «Muutu kari ntaambula kitotolo ti kimosi ko, mbuti yulu dyahele kumuha kyo. 28 Beenu-meene lo luteeriri me kimbaangi, mu ma nyabee leele [ti]: "Me nyiri Kiristo ko, ngo me nyiri wunde wu bari baheeke ku mankula ma nde." 29 Ngaa-mukasi mulumi; nduku mulumi wuri ha teke nde na wuri mu kumuywiila, wuri na kiminu mu kuyuka mbeembu mulumi. Kikyo ngo kiminu kya me kyaluula 30 Bwayelemene ti nde kabuuka, na me nkuluka.»
Wunde wufumuna ku yulu
31 «Wunde wufumuna ku yulu bvuriri na bobanso. Wunde wuri wa butoto, wa ha butoto kari, na wudzoonsolo mu butoto. Wafumuna ku yulu, [bvuriri na bobanso]. 32 Nde wuta kimbaangi, mu ma kari kamono na ma kari kayuka, ngo muutu ti mosi wahele kutaambula kimbaangi kya nde. 33 Wunde wataambula kimbaangi kya nde, wasiingisa ti Nzaambi ngaa-ngwanwa. 34 Mukwongo, wunde wuri Nzaambi wamuheeke, wuleelaa Maampu ma Nzaambi, bukuri Nzaambi wamuha Mpeeve kwahele bwa kuteesele. 35 Taayi tiiri Mwaana, na wayakisa byobinso mu myooko myaandi. 36 Wunde wusa kanyi mu Mwaana wuri na kidziingu kyahele manunu; ngo kasi wubisa kusa kanyi mu Mwaana, kabaka kidziingu ko, ngo kasi nkesi dza Nzaambi dzibwa ha yulu nde.»
Yesu na mukyeetu wa ku Samariya
1 Yesu kayaabana ti Bafarisi bamwaayuka, ti nde bvuriri kubaka bayiki, na kubotoko ti na Yowane, 2 ti bukuri kari nde-meene Yesu waba botokaa ko, ngo bayiki baandi, 3 nde wayisika ku Yudaya na wabweese kubvutuka ku Ngalili. 4 Ngo mu kweende, bwaba bwayelemene ti nde kataba Samariya. 5 Nde watubuka ha bvula dimosi dya ku Samariya diri nkuumbu Sikari, bebele na nseke ya heeri Yakobe kuri mwaana waandi, Yosefi. 6 Haho haba kitekulu kya Yakobe. Yesu waba mwaaholo bito mu kweyende mu nsi, ha kadzakiri bebele na kitekulu; kyaba kweki kampe kilookolo kya bisaamunu. 7 Mukyeetu mosi wa ku Samariya wayisa mu kuteke maampa. Yesu waleele kuri nde ti: «Ha me maampa ma kunwa.» 8 Bayiki baandi, baba bayende kunsa bvula mu kweesuumba byandya. 9 Mukyeetu wa ku Samariya waleele kuri nde ti: «Dyaburi ye wubaanaa Muyudayo, ye wuloombo maampa ma kunwa kuri me, mukyeetu wa ku Samariya?» Mukwongo, Bayudayo na bari Samariya baba bahele na nyukusunu 10 Yesu wabvutula, wamuleele ti: «Mbuti ye beeyaari kikabu kya Nzaambi, na wunde wuri mu kukuleele ti: Ha me maampa ma kunwa, nkani ye ketyee kumuloombo maampa, na nde ketyee kuha ye maampa ma mwooyo.» 11 Wa [mukyeetu] waleele kuri nde ti: «Mfumu, ye wahele na mbiinda ya kutekele maampa, na bulu dyasunda kwalaka, kuri ye wubakila maampa mamwooyo?» 12 «Buri ye bvuri bukuutu na taayi dya beetu Yakobe? Nde watusisikila bulu dimadi, na nde-meene wanwiini maampa ma bulu di, baala baandi na mpuumbu bibulu byaandi se.» 13 Yesu wabvutula, wamuleele ti: «Mpisi wunde wunwa maampa mamama, sa kabweese kubaka mpwiisu; 14 ngo kasi wunde wunwa maampa ma nyimuha me, lo kabweese kubaka mpwiisu Maampa ko mu mantaangu momanso; ngo maampa ma nyimuha me, sa makituka mu nde kitekulu kipala maampa ma kidziingu kyahele manunu.» 15 Wa mukyeetu wamuleele ti: «Mfumu, ha me maampa mamo, mpisi me mpele kubweese kubaka mpwiisu, na mpele kubweese kwiisa hamaha mu kuteke.» 16 Yesu waleele kuri nde ti: «Yende, weteele mulumi waaku, na bweese kwiisa hamaha.» 17 Wa Mukyeetu wabvutula, waleele kuri nde ti: «Me nyahele na mulumi.» Yesu wamuleele ti: «Bwabubwe leeriri, ti ye wahele na mulumi; 18 Bukuri balumi bataanu, ye wabeeri na bo, na wu wuri na nde mu lumalu, kari mulumi ye ko. Yiyo ngwanwa ye leeriri.» 19 Wa mukyeetu wabvutula, waleele ti: «Mfumu, me nyimono ti ye mubikiri. 20 Bataayi ba beetu baba saambilaana ku yulu mulaandu wu, ngo beenu luleele ti: kibeendu ki bayelemini kusaambila Nzaambi kiri ku Yerusalemi.» 21 Yesu wamuleele ti: «Mukyeetu, siila me kanyi, ti kilookolo kiri mu kwiisa, kiri beenu, kari ku yulu mulaandu wu ko, bunu pe kari ku Yerusalemi ko, lusaambila Taata. 22 Beenu, lusaambilaana kiri lwahele kuyaaba; ngo beetu tusaambilaana kiri tuyaari, bukuri mvuukulu yafumuna kuri Bayudayo. 23 Ngo kilookolo kiri mu kwiisa, na mu lumalu kimwaatubuka, kiri minsaambiri myangwanwa, sa basaambila Taata mu mpeeve na mu ngwanwa, bukuri minsaambiri mya bubwo, Taata kari mu kusaka. 24 Nzaambi ngo Mpeeve, na bamusaambilaana bayelemini kumusaambila mu Mpeeve na mu ngwanwa.» 25 Wa mukyeetu wamuleele ti: «Me nyaari ti Mesya wuri mu kwiisa, wunde wu bakooteelaa ti Kiristo. Ngo ntaangu yi kakwiisa nde, lo sa katuyaabisa myominso.» 26 Yesu wamuleele ti: «Me nyiri nde, wudzoonso na ye.» 27 Bu bari mu kudzoonso mimyo, bayiki baandi batubuka, na bakimuka mu kumono ti Yesu wuri mu kudzoonso na wa mukyeetu; ngo muutu ti mosi kasii kumufuula ko ti: «Nki wuri mu kusaka?» Bunu pe: «Nki luri mu kudzoonso na nde?» 28 Wa mukyeetu kasiisa yuku dyaandi, wayende ku bvula, na waleele kuri baatu ti: 29 «Waseenu lumono, muutu mosi wuyaabisiri me myominso mi nyiri nyayirika. Kampe wunde ngo Kiristo ko?» 30 Bo bapala mu bvula, na bayende kuri nde. 31 Mu ntaangu yiyo, bayiki bayingukila Yesu, bamuleele ti: «Labi, dya.» 32 Ngo Yesu wabaleele ti: «Me nyiri na byandya bya kudya biri beenu lwahele kuyaaba.» 33 Bayiki bafulusina bo na bo ti: «Buri muutu wumutweesikiryee byandya?» 34 Yesu wabaleele ti: «Byandya bya me ngo kuyirika kutya kwa wunde wampeeke, na kuri ti me mana kisalu kyaandi. 35 Buri beenu lukooleelaa ko ti: "mangoondo mana masiiri, lo ntaangu ya kutolo bimbutu yitubukiri." Ngo, me nyiluleele ti: Syeetelee miisu, na talee manseke: bimbutu byeki byayele, na byeki byayelemene mu kutolo. 36 Mutori bimbutu bakiri mufutu waandi, na kutukisi bimbutu mu ntoono kidziingu kyahele manunu, kuri heki mukuni na mutori bakeembe mu kintwaari. 37 Bukuri, nkuma yi yiri yangwanwa: "Wunu wukuna, wakaka wutolo." 38 Me nyaluheekiri mu kweetolo bimbutu, mu nseke yiri kari beenu lwasariri ko; bakaka basariri yo, ngo beenu lwakotiri mu kisalu kya bo.» 39 Balaka bari Samariya, ba ku bvula didyo, basiiri kanyi mu Yesu, mu ntoono maampu ma wa mukyeetu wateeri kimbaangi ti: «Nde yaabisiryee me momanso ma nyiri nyayirika.» 40 Hango bari Samariya bu batubuka kuri nde, bamuyingukila mu kunamitina kuba kuri bo, na Yesu wadzakala kuri bo biluumbu byoolo. 41 Baatu balaka, babvuriri basii kanyi mu ntoono ma kabaleelaa nde-meene. 42 Bo baleele kuri wa mukyeetu ti: «Beetu twahele kusa kanyi mu mini mi leerirye ye, ngo beetu tusa kanyi bukuri beetu-meene tuyukiryee na tuyaari ti, ngwanwa nde ngo mubvuukisi nsi.»
Yesu watsinikisa mwaana kisari kya mbyaasi
43 Ha mambisa ma biluumbu byoolo bibyo, Yesu wayisika ha bula bubwo, mu kweende ku Ngalili. 44 Mukwongo, nde-meene Yesu wateeri kimbaangi ti: «Mubikiri bakoomukiinsaa mu nkoonsi ya nde-meene ko.» 45 Hango, mu ntaangu yi katubukiri ku Ngalili, bari Ngalili bamubwaana, bukuri bo-meene baba bayende ku munkeembu, na bamwiini momanso ma kayirikiri nde ku munkeembu waba ku Yerusalemi. 46 Nde wabweese kubvutuka ku Kana mu nkoonsi ya Ngalili, ku kakitiri maampa mu malu. Kukwo kwaba kisari bya mbyaasi kimosi, kiri mwaana waba wabeele ku Kafarnawumi. 47 Nde kayukaana ti Yesu nangukini ku Yudaya, na mwaatubuka ku Ngalili, nde wayende kuri nde, na wamuyingukila mpisi kakulumuka na katsinikisa mwaana nde, bukuri weki mu kufwa. 48 Yesu wamuleele ti: «Mbuti beenu lwahele kumono bidiimbu na bimaangu, lo beenu lwahele kusiila kanyi!» 49 Kisari kya mbyaasi waleele kuri nde ti: «Mfumu, kulumuka tekesele mwaana me kafwa.» 50 Yesu waleele kuri nde ti: «Yende, mwaana waaku wuri mwooyo.» Muutu wunde wasa kanyi mu ma muleeriri Yesu, na wayende. 51 Bu kaba mu kukulumuka, bisari byaandi byayisa mu kumubwaana, na kumuleele ti: «Mwaana ye, wuri mwooyo.» 52 Nde wabafuula ti: «Mu nkya kilookolo mwaana katsiinikinyeenu?» Bo bamubvutula ti: «Dzoono, mu kilookolo kyansaamu baawu dyawiiri.» 53 Haho taayi dya mwaana kabakula ti mu kilookolo kinikyo Yesu kabee leele kuri nde ti: «Mwaana ye wuri mwooyo. Nde-meene wasa kanyi na nzo yaandi yoyinso.» 54 Kikyo kyaba kidiimbu kyamoono, kyabyoolo Yesu kayirikiri bu kafumini ku Yudaya, mu kweende ku Ngalili.
Yesu watsinikisa muutu wabwa mambwolokoto
1 Ha mambisa haho, Yesu wayende ku munkeembu mosi wa Bayudayo ku Yerusalemi. 2 Mu bvula didyo, ha mpele mweelu bimeeme, kuri kidzinga kimosi ki bateelaa Betedzata mu kihebeleho, kyaba masaansi mataanu. 3 Kunsa masaansi mamo, kwaba mpuumbu babeeru baba baneŋene: bafwa miisu, bari na bipfuumi mu miilu na babobo binamu. [4 ] 5 Kwaba muutu mosi haho, waba mwaasa mibvu makuumi matatu [na] mpoomo mu kubeele; 6 Yesu bu kamumono waneŋene, na bu kayaabiri ti mwaasa ntaangu yalaka, waleele kuri nde ti: «Buri ye tiiri kutsiinika?» 7 Mubeeru wabvutula kuri nde ti: «Mfumu, me nyahele na muutu wuri, mu ntaangu yiri maampa meki maningusu, lo nde ntubiri mu kidzinga; ha nyisakaa me kweende, lo muutu mukimi tekisiri kusunduka na me.» 8 Yesu wamuleele ti: «Teleme, holo nkwaala yaaku na yende.» 9 Hanaho, muutu wunde watsiinika, waholo nkwaala yaandi na wayende. Kiluumbu kikyo kyaba kiluumbu kya mpuumunu. 10 Haho, Bayudayo baleele kuri muutu watsiinikini ti: «Lolo kiluumbu kya mpuumunu, ye wuri na miswa mya kwenata nkwaala yaaku ko."» 11 Nde wabvutula kuri bo ti: «Wunde wutsinikisi me bu kandeeriryee ti: "Holo nkwaala yaaku, na yende."» 12 Bo bamufuula ti: «Nkya muutu wukuleeriryee ti: "Holo nkwaala na yende"?» 13 Ngo wunde wu batsinikisi, waba wahele kuyaaba wunde na kari, bukuri Yesu waba weki kumonoko pe kunsa mpuumbu yaba haho. 14 Ha mambisa haho, Yesu wabweese kumono muutu wunde mu Nzo-nzaambi, na wamuleele ti: «Mono, ye weki wamutsiina, yaa bweese kusa masumu ko, mpisi hele kubwanikina na mabvuriri bubi.» 15 Muutu wunde wayende kweeyaabisa kuri Bayudayo ti: «Me Yesu wansinikisi.» 16 Hango nkuumbu, Bayudayo bakwaamisa Yesu, bukuri nde wayirikiri mamo mu kiluumbu kya mpuumunu. 17 Ngo Yesu wabvutula kuri bo ti: «Taayi dya me wuri mu kwesala natee mu lumalu, me se nyiri mu kwesala.» 18 Ngo mu didyo Bayudayo babvula kusaka bwa kumudzusila, bukuri kari kini kiluumbu kya mpuumunu, kaba wahele kubvumina ko, ngo bukuri waba leelaa se ti Nzaambi Taayi dya nde, na nde wuri nsiisa na Nzaambi.
Lutumu lwa Mwaana Nzaambi
19 Yesu wabvutula kuri bo, waleele ti: «Ngwanwa mu ngwanwa, me nyiluleele ti, Mwaana kari nsiila kisalu mu nde-meene ko, mbuti ka mi kamono Taayi nyirikulu ko; bukuri mimyo mi yirikaa Taayi, Mwaana se mini myo kayirikaa. 20 Mukwongo, Taayi tiiri Mwaana, na wumusoongaa momanso ma kayirikaa nde-meene. Nde sa kamusoongo biyiriki bibvuriri bunene ti na bibyo, mpisi heki beenu lukimuka. 21 Bunu bukoofulukisaa Taayi bafwa na kubasa bamwooyo, bunubwo se Mwaana wusaana wamwooyo wunde wu katiiri. 22 Taayi wahele kutsuundisa muutu ti mosi, ngo nde waha nsundusulu yoyinso kuri Mwaana, 23 mpisi heki bobanso bakiinsa Mwaana bunu bu bakiinsa Taayi. Wunde wahele kukiinsa Mwaana, lo wahele kukiinsa se Taayi dyamuheeke.» 24 «Ngwanwa mu ngwanwa me nyiluleele ti: wunde wuyuka maampu ma me, na wusa kanyi mu wunde wampeeke, lo wuri na kidziingu kyahele manunu. Nde wahele kwiisa ku mutsuundu, ngo wayeki wayisika mu lufwa mu kuluta ku bumwooyo. 25 Ngwanwa mu ngwanwa me nyiluleele ti: kilookolo kiri mu kwiisa na mu lumalu kimwaatubuka, kiri bafwa sa bayuka mbeembu ya Mwaana Nzaambi, na babo bayiyuka sa baba mwooyo. 26 Bukuri, bunu buri Taayi wuri na kidziingu mu nde-meene, bunubwo se nde kari kaha kuri Mwaana mu kuba na kidziingu mu nde-meene. 27 Na nde waha kuri Mwaana lutumu lwa kutsuundisa, bukuri nde ngo Mwaana muutu. 28 Yaa lukimuka mu mimyo ko, bukuri kilookolo kiri mu kwiisa, kiri bobanso bari mu mampeembe, sa bayuka mbeembu yaandi, 29 sa bapala mu mo, bayirikiri mamabwe sa beende ku mfulukulu ya bumwooyo, na bayirikiri mamabi ku mfulukulu ya mu mutsuundu. 30 Me lo nyahele kubangisina kuyirika kitotolo ti kimosi mu me-meene. Me nyitsuundisa bunu bu nyiyukula, na mutsuundu wa me wasuunguma, bukuri me nyahele kusaka kutya kwa me-meene, ngo kutya kwa wunde wampeeke.»
Kimbaangi mu ntoono Yesu
31 «Mbuti me teeri kimbaangi mu ntoono me-meene, lo kimbaangi kya me kiri kyangwanwa ko. 32 Ngo mbuti mukimi wuta kimbaangi mu ntoono ya me, lo me nyaari ti kimbaangi, ki kari mu kuta mu ntoono me kyangwanwa; 33 beenu lwaheekiri baatu kuri Yowane, na nde wateeri kimbaangi mu ntoono ngwanwa. 34 Me ngo wuri nyahele na nzala kuri ti muutu kateele me kimbaangi, ngo me ndeeriri bubwo, mpisi heki beenu luba babvuukusu. 35 Yowane waba bunu mwiinda wanamuku na wuri mu kweseme; ngo beenu lwatiiri kukeembe mu mwaa-kilookolo kimosi, mu buungi bwaandi. 36 Haho, me nyiri na kimbaangi kibvuriri bunene ti na kya Yowane; mukwongo biyiriki bya mpa Taata mu kuyirika, biyiriki bi nyiri mu kusa, bibyo bita kimbaangi mu me, ti Taata wampeeke. 37 Taata wampeeke, nde-meene wata kimbaangi mu ntoono me; ngo kasi beenu ka lwayukiri mbeembu yaandi ko, ka lwamwii se kinzeri kyaandi ko, 38 na Maampu maandi mahele kusa kikuundi mu beenu, bukuri lwahele kusa kanyi mu wunde wu kari kaheeke. 39 Beenu lukwefyongokono Matina, bukuri beenu lutsima kubaka kidziingu kyahele manunu mu mo; mo ngo mari mu kuta kimbaangi mu ntoono me; 40 na beenu lwahele kutya kwiisa kuri me, mpisi heki lubaka kidziingu.» 41 «Me nyahele kusaka kuri ti baatu bankeembese. 42 Me nyiluyaari, beenu lwahele na ntiilu ya Nzaambi mu beenu-meene. 43 Me nyayiisa mu nkuumbu ya Taayi dyaami, na beenu lwahele kuntaambula; ngo mbuti mukimi wiisiri mu nkuumbu ya nde-meene, lo wunde beenu lumutaambula. 44 Habaana beenu, nkeembu kutaambula yi lukwehelesene beenu na beenu, ngo lwahele kusaka nkeembu yifumunaa kuri Nzaambi yomosi, lo dyaburi beenu lutsiisa kusa kanyi? 45 Yaa lutsima ko ti me mbasi-tsuku nyilufuunda kuri Taata; wufuunda beenu, Moose wunde wu luri lwasiila nsiitu. 46 Mukwongo, mbuti beenu lwasa kanyi mu Moose, lo beenu luketyee kusa kanyi mu me, bukuri mu ntoono ya me Moose kari katina. 47 Ngo mbuti lwahele kusiila kanyi mu ma kari katina nde, lo buri lusiila kanyi mu maampu ma me?»
Yesu wadiisila mafuunda mataanu ma babakala
1 Ha mambisa haho, Yesu wayende ku simu dya mubu wa Ngalili, wu baleela se ti wa Tiberya. 2 Mpuumbu yayinene yaba kwemunamaana, bukuri baatu baba kwemonaana bidiimbu bi kaba kweyirikaana mu babeeru. 3 Yesu wanwaata ku yulu mulaandu, na wadzakala na bayiki baandi. 4 Paaka, munkeembu wa Bayudayo, waba weki bele. 5 Yesu, kasyeetulaa miisu, wamono mpuumbu baatu yayinene yaba kwiisa kuri nde, nde wafuula kuri Filipo ti: «Kuri tusumbukilee mampa, mpisi heki baatu ba badya?» 6 Nde waleele mamo mu kumutsiitsa; mukwongo nde-meene waba yaari ma kaba katsima kuyirika. 7 Filipo wabvutula kuri nde ti: «Ti hayuku tusuumbiri mampa ma nkama dzoolo dza bidenali, lo makukula, kuri ti mpisi muutu kabaka mwaa-kitsuri ko.» 8 Mosi mu bayiki baandi, Andere mpaangi Simoni Petelo, waleele kuri nde ti: 9 «Hari mwaa-kilesi kimosi hamaha, wuri na mampa mataanu na bansu boolo; ngo lo bibyo nki, mu mburi baatu ba?» 10 Yesu waleele ti: «Dzakisee baatu.» Kwaba bitiiti byalaka ha kibeendu kikyo. Baatu badzakiri baba kampe mafuunda mataanu. 11 Yesu waholo mampa, bu katoondo, wakabula kuri baatu baba badzakala; wasa bunubwo se mu bansu, bunu bwa tiiriri baatu. 12 Bamanaa kuyukuta, nde waleele kuri bayiki baandi ti: «Kutukisee bitini bisaariri, mpisi kuhele kuba ti kimosi kifuukila.» 13 Hango bo bakutukisa na baluulusa, mitooto kuumi na myoolo mu bitsuri bya mampa byasaariri mu ma badya baatu. 14 Baatu bu bamono bidiimbu bi kayirikiri nde, baleele ti: «Ngwanwa, wumawu Mubikiri wiisiryee ha nsi.» 15 Yesu kayaabaa ti bee biisiri kumuholo mu mpisi bamusa mbyaasi, nde wabweese kweende ku yulu mulaandu nde-kaka.
Yesu wayende ha yulu maampa
16 Nsinsika bu yatubuka, bayiki baandi bakulumuka ku mubu, 17 bu banwaata mu bwaatu, bo bayende ku simu dya mubu dyakaka, ku Kafarnawumi. Mampimbisi maba mamwaabwa, na Yesu waba wakiri wahele kutubuka kuri bo. 18 Mubu waba waningusu mu kiteembu kya makwa. 19 Bo baba ba mwaatekesele, kampe mu mafuunda mataanu, bunu pe masaamunu ma bitaki, ha batalila Yesu wuri mu kwiisa dyaata ha yulu mubu na weki kokosolo bebele na bwaatu. Bo bamono boomo. 20 Ngo nde wabaleele ti: «Wu me; yaa luba na boomo ko!» 21 Bo baba batiiri bamuholo mu bwaatu, ngo hanaho bwaatu bwatubuka ha simu di babakweende.
Mpuumbu yasaka Yesu
22 Kiluumbu kyanama, mpuumbu baatu basii saala ku simu dya mubu dyakaka, bamono kuri ti, bwaatu bwaba bumosi kitsu, na Yesu se kasii kweende mu bwaatu kintwaari na bayiki baandi ko, ngo bo bakaka bayensi. 23 Mabwaatu makaka, manangukini ku Tiberya mayisa ha kibeendu ki babadya mampa, haho Mfumu kabvutiri matoondo. 24 Mpuumbu baatu bu yamono ti Yesu wahele haho, bayiki baandi se bo pe, ha banwaata mu mabwaatu na bayende ku Kafarnawumi mu kwesaka Yesu.
Yesu ngo mpa ya bumwooyo
25 Bo bu bamono Yesu ku simu dya mubu dyakaka, bamuleele ti: «Labi, nkya ntaangu ye wiisiryee ku?» 26 Yesu wabvutula kuri bo ti: «Ngwanwa mu ngwanwa me nyiluleele ti, beenu luri mu kwesaka me kari bukuri lwamwiini bidiimbu ko, ngo bukuri lwadiiri mampa na lwayukutiri. 27 Salee, kari mu ntoono byandya bibolaa ko, ngo mu ntoono byandya binamitinaa mu kidziingu kyahele manunu, mbasi-tsuku biluha Mwaana muutu, bukuri nde Taayi Nzaambi, kari kasa kinyemu kyaandi.» 28 Haho bo baleele kuri nde ti: «Nki beetu tusa mpisi heki tusala kisalu kya Nzaambi?» 29 Yesu wabvutula waleele kuri bo ti: «Kisalu kya Nzaambi kiri kuri ti beenu lusa kanyi mu wunde wu kari kaheeke.» 30 Haho bo baleele kuri nde ti: «Heki ye nkya kidiimbu wusa, mpisi heki beetu tumono na tusiila kanyi mu ye? Nkya kiyiriki wusa? 31 Bataayi ba beetu badiiri maana mu nsi yankatu, bunu bu diri dyatinu ti: "Nde wabaha mpa ya ku yulu ya kudya."» 32 Yesu waleele kuri bo ti: «Ngwanwa mu ngwanwa me nyiluleele, Moose kasii ha beenu mpa ya ku yulu ko, ngo Taayi dyaami wuha beenu mpa ya ku yulu yangwanwa. 33 Bukuri mpa ya Nzaambi, ngo yisundukaa ku yulu na yihaanaa bumwooyo kuri nsi.» 34 Haho bo baleele kuri nde ti: «Mfumu, tuha mpa yiyo mantaangu momanso.» 35 Yesu waleele kuri bo ti: «Me ngo mpa ya bumwooyo. Wunde wukwiisa kuri me, kari mbakila nzala ko, na wunde wusa kanyi mu me, kari mbakila mpwiisu ko. 36 Ngo me nyiluleeriri ti: Beenu lwamwiini [me], na lwahele kusa kanyi. 37 Mpisi wumpa Taata, sa kiisa kuri me, na me nyiri mbingila wunde wukwiisa kuri me ko, 38 bukuri me nyafumuna ku yulu, kari mu kuri ti nyirika kutya kwa me-meene ko, ngo kwa wunde wampeeke. 39 Kutya kwa wunde wampeeke kuri ti, me mpele kudziimbisa ti mosi mu ba kari kampa, ngo me sa nyamufulukisa [mu] kiluumbu kya manunu. 40 Kutya kwa Taayi dyaami kuri ti, wunde wumono Mwaana na wusa kanyi mu nde, kabaka kidziingu kyahele manunu, na me sa nyamufulukisa mu kiluumbu kya manunu.» 41 Haho, Bayudayo babeke kumunguta mu ntoono ya nde, bukuri waleeriri ti: «Me ngo mpa yafumuna ku yulu.» 42 Na bo baleele ti: «Buri wumawu kari Yesu, mwaana Yosefi, wu tuyaari taayi na nguri ko? Buri mu lumalu nde keki leele ti: me nyafumuna ku yulu?» 43 Yesu wabvutula waleele kuri bo ti: «Yaa lumunguta beenu na beenu ko. 44 Kuri muutu ti mosi wukwiisa kuri me, mbuti Taata wampeeke wahele kumutwaala, na me sa nyamufulukisa mu kiluumbu kya manunu. 45 Dyatinu mu babikiri ti: "Bobanso sa baba bayikusu kuri Nzaambi". Ngo mpisi wumwaayuka ma Taata, na wumwaayika ma nde, lo wiisiri kuri me. 46 Kuri wu mwaamono Taata ko, mbuti ka wunde wafumuna kuri Nzaambi ko; wunde wumwaamono Taata. 47 Ngwanwa mu ngwanwa, me nyiluleele ti: wusa kanyi, lo wuri na kidziingu kyahele manunu. 48 Me ngo mpa ya bumwooyo. 49 Bataayi ba beenu badiiri maana ku nsi yankatu na bafwiiri. 50 Yimayi ngo mpa yafumuna ku yulu, mpisi wudya yo, lo kafwa ko. 51 Me ngo mpa ya mwooyo yafumuna ku yulu; mbuti muutu diiri mpa yiyo, lo nde sa kaba mwooyo mu bibvu ngo bibvu. Na mpa yi nyiha me, ngo muswinyi waami, mu ntoono kidziingu kya nsi.» 52 Haho, Bayudayo bakalikisa bo na bo baleele ti: «Dyaburi nde katsiitsa kutuha muswinyi [waandi] mu kudya?» 53 Ha ngo Yesu wabvutula kuri bo ti: «Ngwanwa mu ngwanwa me nyiluleele, mbuti beenu lwahele kudya muswinyi Mwaana muutu, na lwahele kunwa makila maandi, lo lwahele kubaka kidziingu mu beenu-meene. 54 Wunde wudya muswinyi waami, na wunwa makila maami, wuri na kidziingu kyahele manunu; na me sa nyamufulukisa mu kiluumbu kya manunu. 55 Bukuri muswinyi waami byandya byangwanwa, na makila maami malu mangwanwa. 56 Wunde wudya muswinyi waami, na wunwa makila maami, wasa kikuundi mu me, na me mu nde. 57 Bunu buri Taata wampeeke wuri mwooyo, na me nyiri mwooyo mu nde; bunu bubwo se wunde wudya me, sa kaba mwooyo mu me. 58 Yimayi ngo mpa yafumuna ku yulu, yahele kuba bunu ya diiri bataayi ba beenu, na bo bafwiiri. Wunde wudya mpa yi, sa kaba mwooyo mu bibvu ngo bibvu.» 59 Nde waleele mamo mu ntaangu yi kaba yikisa mu nzo-nkutukunu ku Kafarnawumi.
Maampu ma kidziingu kya bibvu ngo bibvu
60 Balaka mu bayiki baandi bu bayuka mamo, baleele ti: «Maampu mamo mamakwa, na wunde wabangusina kumayuka?» 61 Yesu bu kayaaba mu nde-meene ti bayiki baandi baba kwemunguta mu ntoono yiyo, nde waleele kuri bo ti: «Buri mamo ma lubumisini makya? 62 Heki mbuti, beenu lumwiini Mwaana muutu toombikiri ku yulu ku kaba? 63 Mpeeve yikooha bumwooyo, muswinyi wahele mufunu. Maampu ma nyiluleeriri me ngo Mpeeve na kidziingu. 64 Ngo babamosi, ha kakati dya beenu bahele kusa kanyi.» Mukwongo, Yesu waba yaari, kuholosono kunu mbandukulu, babo bahele kusa kanyi, na wunde wumuyekele. 65 Nde wabweese kuleele ti: «Me ndeeriri bubwo kuri beenu ti, kuri muutu ko wubangisina kwiisa kuri me, mbuti Taata wahele kumuha miswa.» 66 Kubaandika haho, balaka [mu] bayiki baandi, babvutuka mambisa na basii bweese kweyende na nde ko. 67 Haho Yesu waleele kuri bo kuumi na boolo ti: «Buri beenu se lubvutukiri kweenu?» 68 Simoni Petelo wabvutula ti: «Mfumu, kuri na beetu tukweende? Ye wuri na maampu ma kidziingu kya bibvu ngo bibvu, 69 na beetu twasa kanyi, na tuyaari ti ye ngo Wangisi, wa Nzaambi.» 70 Yesu wabvutula kuri bo ti: «Buri beenu bo kuumi na boolo, kari me nyalusoolo ko? Ngo mosi mu beenu dyabulu kari.» 71 Nde mu Yudaya, mwaana Simoni Iskaryote kabadzoonsolo, bukuri nde waba mosi mu bo kuumi na boolo, watsimini kumuyekele.
Bampaangi ba Yesu bahele kusiila kanyi mu nde
1 Ha mambisa haho, Yesu waba kwesaa budyeengi mu nsi ya Ngalili; mukwongo, nde waba wahele kutya kusa budyeengi mu nsi ya Yudaya, bukuri Bayudayo baba sakaana kumudzusa. 2 Munkeembu Bayudayo wa misaampu, waba weki bele. 3 Bampaangi ba Yesu baleele kuri nde ti: «Sisa nkoonsi yi, na yende mu nsi ya Yudaya, mpisi heki bayiki ba ye, bo se bamono biyiriki bi wukwesa ye; 4 kuri muutu ti mosi ko, wuyirikaa kitotolo mu nsweeki, mbuti tiiri kuba wayabakana kuri bobanso. Mbuti ma bubwo ye wuri mu kweyirika, lo yabakana kuri baatu.» 5 Mukwongo, bampaangi baandi, baba bahele kusiila kanyi mu nde. 6 Ngo Yesu waleele kuri bo ti: «Ntaangu ya me yakiri kutubuka pe, ngo kasi ntaangu ya beenu, bunu bu luri na yo. 7 Nsi lo, yibele beenu ko, ngo kasi me lo yimbele, bukuri me nyiri mu kuta kimbaangi ti, biyiriki byaandi byabibi. 8 Beenu ngo bari yendee ku munkeembu; me ngo wuri nyitoomboko ku munkeembu wunde ko, bukuri ntaangu ya me yakiri kukuka pe.» 9 Kamanaa kuleele mamo, nde wanamitina kuba ku Ngalili.
Yesu wayende ku munkeembu wa misaampu.
10 Bampaangi baandi bamanaa kutoomboko ku munkeembu, haho nde se katoomboko, kari kuri wumonokono ko, ngo [bunu] ti musweeki. 11 Bayudayo babeke kwemusaka munsa munkeembu, na baba leele ti: «Nde kuri kari?» 12 Baatu baba kwemungutaa kwalaka, mu ntoono nde, kunsa mampuumbu. Bamosi baba leelaa ti: «Nde wamubwe,» bakaka ti: «Nde wuri mu kudziimbisa mpuumbu.» 13 Kuri muutu ti mosi ko, waba tsiisa kudzoonso mu nde mu bunsaalisi, mu kubata Bayudayo. 14 Munkeembu kabaanaa weki ha kakati, Yesu watoomboko munsa Nzo-nzaambi, na wabeke kuyikisa. 15 Haho Bayudayo bakimuka, na baleele ti: «Dyaburi muutu wumawu, kari kayaabila mimyo myatinu, bunu nde wahele kuyika?» 16 Yesu wabvutula na waleele kuri bo ti: «Nyikusulu dza me dziri dza me-meene ko, ngo dza wunde wampeeke. 17 Mpisi wutiiri kuyirika kutya kwa nde, lo sa kayaaba mbuti nyikusulu dzidzo dza Nzaambi, bunu pe, mu me-meene nyiri mu kwedzoonsolo. 18 Wunde wudzoonsolo mu nde-meene wusaka nkeembu ya nde-meene, ngo kasi wunde wusakaa nkeembu ya wunde wamuheeke, lo wuri wangwanwa, na bubayi bwahele mu nde. 19 Buri Moose kasii luha mangisi ko? Ngo kwahele ti muutu ti mosi mu beenu wuri mu kumasalila. Buri beenu lusaka me kudzusa?» 20 Mpuumbu yabvutula ti: «Ye wuri na mpeeve yayibi; na wusaka ye kudzusa?» 21 Yesu wabvutula na waleele kuri bo ti: «Kiyiriki kimosi me nsiiri, na beenu-banso lukimuka! 22 Mu didyo Moose kari kaluha nteendulu bubakala, ka kuri ko ti ya Moose, ngo ya bataayi, na beenu luteendaa muutu bubakala mu kiluumbu kya mpuumunu. 23 Mbuti muutu wutaambulaa nteendulu bubakala mu kiluumbu kya mpuumunu, mpisi heki mangisi ma Moose, mahele kuba masinunu, dyaburi beenu luri mu kubakila me nkesi, bukuri me nsinikisi muutu, mu kiteesu kyakuka, mu kiluumbu kya mpuumunu? 24 Yaa lwetsuundisa bunu buri kinzeri kya muutu ko, ngo tsuundisee mu nsungumunu yasuunguma.»
Buri Yesu ngo Mesya?
25 Bari Yerusalemi bamosi baba leelaa ti: «Buri wumawu kari wu bari mu kusaka kudzusa ko? 26 Mono: nde wuri mu kudzoonso mu bunsaalisi, ngo bahele kumuleele ntoono ti mosi! Ngwanwa kwaandi ti bakuutu bayaari ti wu Kiristo? 27 Wumawu, beetu tuyaari ku kafumuni; ngo ha kwiisa Kiristo, kuri muutu ti mosi wuyaaba ku kafumuna ko.» 28 Haho, Yesu bu kaba yikisa mu Nzo-nzaambi, wabikisa waleele ti: «Beenu luyaari me, na luyaari ku nyiri nyafumuna; ngo me nyahele kwiisa mu me-meene, ngo wunde wampeeke wuri wangwanwa, na beenu lwahele kumuyaaba. 29 Me ngo wuri nyimuyaari, bukuri me nyafumuna kuri nde, na nde wampeeke.» 30 Bo baba kwesakaana bwa kumusiimbila, ngo muutu ti mosi kasii kumubelemene ko, bukuri kilookolo kya nde, kyaba kyakiri kutubuka pe. 31 Kunsa mpuumbu, baatu balaka basii kanyi mu nde na baba leelaa ti: «Mbasi-tsuku ha kwiisa Kiristo, tumi kahele kuyirika bidiimbu bibvuriri bunene na bi mwaayirika wu?»
Bafarisi baheekiri bayongolo mu kukaanga Yesu
32 Myaba kwemungutuna baatu kunsa mpuumbu mu ntoono nde, myayukukuna kuri Bafarisi. Bakuutu ba bangaanga-nzaambi na Bafarisi, ha baheeke bayongolo mu kweemukaanga. 33 Yesu ha kaleele ti: «Me nyakiri na beenu mu mwaa-ntaangu yantele, tumi nyeende kuri wunde wampeeke. 34 Beenu sa lwasaka me, ngo lo ka ludzuukila [me] ko, na haho ha nyiba me, beenu ka lubangusina kwiisa ko.» 35 Hango Bayudayo balelesene bo na bo ti: «Nde kuri kari mu kweende, kuri lo beetu twahele kumumono? Buri, kuri Bayudayo batsamukina mu mansi ma Bahelene ka kweende, na kweeyikisa Bahelene? 36 Nki kari mu kuleele mu maampu mamama, ti: Beenu sa lwasaka me, ngo ka ludzuukila [me] ko, na kukwo ku nyiba me, beenu ka lubangusina kwiisa ko?»
Manyari ma maampa ma mwooyo
37 Mu kiluumbu kya mpotulu, kyakinene kya munkeembu, Yesu, bu kateleme, wabikisa waleele ti: «Mbuti muutu wuri na mpwiisu, lo kiisa kuri me na kanwa. 38 Bunu buri mu kuleele Matinu: "wunde wusa kanyi mu me, manyari ma maampa ma mwooyo sa matsirimika mu mutima waandi."» 39 Nde waleele mamo mu ntoono Mpeeve, yiri babo basiila kanyi mu nde sa bayitaambula. Mukwongo, Mpeeve yaba yakiri yo pe, bukuri Yesu waba wakiri wahele kuba wakeembusu. Nkabunu yakoto kunsa mpuumbu mu ntoono Yesu. 40 Kunsa mpuumbu, babamosi bayukiri maampu mamo, baleele ti: «Ngwanwa muutu wumawu Mubikiri kari!» 41 Bakaka baleele ti: «Wumawu ngo Kiristo.» Bakimi ti: «Buri Kiristo lo fumuni ku Ngalili?» 42 Buri, kari Matina bu mari mu kuleele ti: «Mu kaanda dya Davidi, ku bula bwa Beteleemi, kwaba Davidi, Kiristo kakwisikila.» 43 Nkabunu yakoto mu mpuumbu, mu ntoono nde. 44 Babamosi mu bo, baba batiiri kumusiimba, ngo muutu ti mosi kasii kumubelemene ko.
Kuhele kwa kanyi kwa Bayudayo.
45 Bayongolo babvutuka kuri bakuutu ba bangaanga-nzaambi na kuri Bafarisi, bamaba baleele kuri bo ti: «Buri luheri kumutwaala?» 46 Bayongolo babvutula ti: «Kuri muutu ti mosi wumwaadzoonso bunu muutu wunde ko.» 47 Bafarisi babvutula kuri bo ti: «Buri beenu se lutaambiryee ti baluwuna? 48 Buri kuri muutu ti mosi mu bakuutu, bunu pe, mu Bafarisi wusiiryee kanyi mu nde? 49 Ngo mpuumbu baatu yiyo, bu bahele kuyaaba mangisi, bo bari baloko!» 50 Nikodemo, mosi mu bo, watekisiri kweende kuri Yesu, waleele kuri bo ti: 51 «Buri mangisi ma beetuneenu makoobwiisa muutu, kwahele kutekesele kumuywiila, na kuyaaba ma kayirikiryeenu?» 52 Bo babvutula na baleele kuri nde ti: «Buri ye se wa ku Ngalili? Fyongokono na sa mono kuri ti, mubikiri wahele ku kupalila ku Ngalili.»
Yesu na mukyeetu ngaa-kimpala
53 Mpisi muutu wayende ku nzo yaandi.
1 Yesu wayende ku mulaandu wa Mi-olive. 2 Mu minkya mya bwiisi, nde wabweese kubvutuka ku Nzo-nzaambi, baatu bobanso bayisa kuri nde, na bu kadzakala, wabeke mu kubayikisa. 3 Batini ba mangisi na Bafarisi batwaala mukyeetu mosi wu badzuukiri mu kuta kimpala, bu bamusuusa ha kakati dya baatu, 4 baleele kuri Yesu ti: «Muyikisi, mukyeetu wu bamudzuukiryee kuri wuri mu kuta kimpala; 5 mu mangisi, Moose watutuma mu kudzusa ba bu mu matari; heki ye buri leeriri?» 6 Bo baleele bubwo mu kumutekele mweete, mpisi heki bamufuunda. Ngo Yesu bu kaba wayilima, wabeke kutyalikisa ha nsi mu muleembu. 7 Babaanaa banamitina mu kumuha bifuuri, nde wateleme, na wabaleele ti: «Wunde wahele na masumu mu beenu, kaba watete mu kumulata tari.» 8 Nde wabweese kuyilima, na wanamitina kutyalikisa ha nsi. 9 Bo bu bayuka bubwo, bayende mosi na mosi, kubandikila mu babvuriri bukuutu. Nde wasaala nde mukaka na wa mukyeetu ha kakati. 10 Yesu wabweese kuteleme, na waleele kuri nde ti: «Mukyeetu, bo hari bari? Kwahele muutu ti mosi wukubwiisiri?» 11 Wa mukyeetu waleele ti: «Kwahele muutu, Mfumu», Yesu waleele ti: «Me se nyahele kubwiisa ye, ha yende kwaaku, kuholosono lumalu, yaa bweese kusa masumu ko.»]
Yesu, ngo buungi bwa nsi.
12 Haho Yesu wabweese kudzoonso kuri bo waleele ti: «Me ngo buungi bwa nsi, wunde wunama me, kari ndyaatila kunsa mampimbisi ko, ngo sa kabaka buungi bwa kidziingu.» 13 Ngo Bafarisi baleele kuri nde ti: «Ye kimbaangi kuta mu ye-meene, haho kimbaangi kya ye kiri kyangwanwa.» 14 Yesu wabvutula, waleele kuri bo ti: «Ti ha yuka me nyita kimbaangi mu me-meene, lo kimbaangi kya me kyangwanwa, bukuri me nyaari ku nyiri nyafumuna, na ku nyiri mu kweende, ngo kasi beenu, lwahele kuyaaba ku nyiri nyafumuna me, na ku nyiri mu kweende me. 15 Beenu mu kimuutu luri mu kutsuundisa, me nyahele kutsuundisa muutu. 16 Mbuti heki me nyitsuundisa, lo mutsuundu me, wuri wangwanwa, bukuri me nyahele me mukaka, ngo me beetu na Taata wampeeke. 17 Na mu mangisi ma beenu myatinu ti: Kimbaangi kibaanaa kya baatu boolo lo kyangwanwa. 18 Me nyita kimbaangi mu me-meene, na Taata wampeeke se wuta kimbaangi mu me.» 19 Ngo bo bamuleele ti: «Taayi dya ye wuri kuri?» Yesu wabvutula ti: «Beenu lwahele kuyaaba me, na lwahele kuyaaba se Taayi dya me. Mbuti lubee luyaa me, nkani luketyee kuyaaba se Taayi dya me.» 20 Nde waleele maampu mamo, ha kibeendu ki basuusa busina, kuri wuri mu kuyikisa mu Nzo-Nzaambi; ngo muutu ti mosi kasii musiimba ko, bukuri kilookolo kyaandi kyaba kyakiri kutubuka pe.
Ku nyikweende me, beenu lo lubangusina kweende ko.
21 Yesu wabweese kuleele kuri bo ti: «Me nyiri mu kweende, na beenu sa lwasaka me, beenu sa lwafwiila kunsa masumu meenu; kukwo ku nyikweende me, beenu lubangusina kwiisa ko.» 22 Bayudayo baleele ti: «Buri nyutu keki kweedzusa, bukuri wuleele ti: "Ku nyikweende me, beenu lubangusina kwiisa ko"?» 23 Nde waleele kuri bo ti: «Beenu luri ba ku nsuku, me nyiri wa ku yulu. Beenu luri ba nsi, me nyiri wa nsi yi ko. 24 Hango me nyileele kuri beenu ti: Beenu sa lwafwiila kunsa masumu meenu. Mukwongo, mbuti lwahele kusiila kanyi ti "me nyiri", lo sa lwafwiila kunsa masumu meenu.» 25 Hango bo baleele kuri nde ti: «Ye na wuri?» Yesu waleele kuri bo ti: «Wunde wu nyiri mu kululeelaana kuholosono kunu mbandukulu. 26 Me nyiri na myalaka mya kuleele na mya kutsuundisa mu ntoono beenu; ngo wunde waheeke me wuri wangwanwa, na mamo ma nyiri nyayuka kuri nde, mamo me nyileele kuri nsi.» 27 Bo baba bahele kuyaaba ti, Yesu waba badzoonsolo mu ntoono Taayi. 28 Hango, Yesu waleele [kuri bo] ti: «Mu ntaangu yiba Mwaana muutu wadzaangusu, haho beenu lwayaaba ti "me nyiri"; na ti mu me-meene nyahele kusaa kitotolo ti kimosi, ngo mamo ma yikisa me Taata, mamo me nyiri mu kweleele. 29 Wunde wampeeke, wuri kintwaari na me; nde wahele kusiisa me, me mukaka, bukuri me kooyirikaa ma katiiri nde, mu mantaangu momanso.» 30 Nde bu kaleele mamo, baatu balaka basiila kanyi mu nde.
Baatu bari na bunsaalisi na bankutu
31 Hango Yesu waleele kuri Bayudayo basiiri kanyi mu nde ti: «Mbuti beenu lunamitini mu maampu maami, lo ngwanwa, beenu luri bayiki ba me; 32 beenu sa lwayaaba ngwanwa, na ngwanwa sa ya luha bunsaalisi.» 33 Bo babvutula kuri nde ti: «Beetu twapalila mu Abalaami, na beetu ka twabeeri mu bunkutu kuri muutu ko. Dyaburi ye wuleele ti: "Beenu sa lwaba mu bunsaalisi"?» 34 Yesu wabvutula kuri bo ti: «Ngwanwa mu ngwanwa, me nyiluleele, mpisi wusa masumu, lo nde weki nkutu masumu. 35 Nkutu kakoonamitinaa kuba munsa nzo kwakinkulu ko, ngo mwaana wunamitina kuba kwakinkulu mu nzo. 36 Mbuti Mwaana wulukuuriri, lo ngwanwa beenu sa lwaba mu bunsaalisi. 37 Me nyaari ti beenu lwa palila mu Abalaami, ngo beenu lusaka me kudzusa, bukuri maampu maami mahele mu beenu. 38 Ma nyidzoonsolo ma nyiri nyamono kuri Taata, ngo kasi beenu, ma luyirika ma luri lwayuka kuri taayi dyeenu.» 39 Bo babvutula baleele kuri nde ti: «Taayi dya beetu, Abalaami.» Ngo Yesu waleele kuri bo ti: «Mbuti beenu lubeeri baala ba Abalaami, nkani beenu luketyee kusa biyiriki bya Abalaami. 40 Ngo mu lumalu, beenu lusaka me kudzusa, me muutu nyiluleeriri ngwanwa yi nyiri nyayuka kuri Taata. Abalaami kasii yirika, mamo ko. 41 Beenu luri mu kwesa biyiriki, bya taayi dyeenu.» Hango bo baleele kuri nde ti: «Beetu turi baala babutuka kunsa buyala ko, beetu Taayi dimosi turi na dyo, wunu Nzaambi.» 42 Yesu waleele kuri bo ti: «Mbuti Nzaambi beeri Taayi dya beenu, nkani beenu luketyee kutya me, bukuri me nyapalila mu Nzaambi, na kuri nde me mfumini, me nyahele kwiisikila mu me-meene, ngo nde wampeeke. 43 Bukuri nki beenu lwahele kubakula ma nyiluleele me? Buri beenu luri nzoonsulu me, kubakula pe? Bukuri beenu lwahele kubangisina kuyuka maampu maami. 44 Taayi dya beenu ngo dyabulu, na beenu kutya kuyirika ma tiiri taayi dyeenu. Kuholosono kunu mbandukulu, nde mudzusi kari, na kasii ba kunsa ngwanwa ko, bukuri ngwanwa yahele mu nde. Habaanaa wudzoonso mya mpya, lo nde kusa bunu wudzoonso myamibwe, bukuri nde ngaa-mpya na taayi dya mpya. 45 Ngo kasi bukuri me ngwanwa nyileele, lo beenu lwahele kusiila kanyi mu me? 46 Na mu beenu, wuri lo bwiisiri me mu mana mu ntoono masumu? Mbuti ngwanwa me nyileele, buri luri kusiila pe kanyi mu me? 47 Wunde wuri wa Nzaambi, wuyukaa Maampu ma Nzaambi; ngo beenu lwahele mu kuyuka, bukuri beenu luri ba Nzaambi ko.»
Yesu bo na Abalaami
48 Bayudayo babvutula, baleele kuri Yesu ti: «Buri beetu twahele na buungu mu kuleele kuri ye ti, ye Musamariya wuri, na ye wuri na mpeeve yayibi?» 49 Yesu wabvutula ti: «Me nyiri na mpeeve yayibi ko, ngo me nyiri mu kukiinsa Taayi dyaami, na beenu lwahele kukiinsa me. 50 Me nyahele kusaka nkeembu ya me-meene, kuri wusaka, na wutsuundisa. 51 Ngwanwa mu ngwanwa me nyiluleele: Mbuti muutu kebiri maampu maami, lo nde kamono mfwiilu ya mibvu ngo mibvu ko.» 52 Haho Bayudayo baleele kuri nde ti: «Mu lumalu beetu tumwayaaba ti ye wuri na mpeeve yayibi. Abalaami wafwa, babikiri se bafwa, ngo ye wuleele ti: "Mpisi wukebe Maampu, lo nde kamono mfwiilu ko mu mantaangu momanso." 53 Buri ye bvuriri bukuutu, na taayi dya beetu Abalaami, wafwiiri? Na babikiri se bafwiiri. Heki, ye na wuri?» 54 Yesu wabvutula ti: «Mbuti heki me nyikeembese me-meene, lo nkeembu yaami yabuunu. Ngo Taata wuri mu kunkeembese, wu luri mu kuleele beenu ti: "Nzaambi yeetu." 55 Beenu lwahele kumuyaaba, ngo kasi me nyimuyaari. Na mbuti me ndeeriri ti me nyahele kumuyaaba, lo me nyeki ngaa-mpya, nyafwanikina na beenu. Ngo me nyimuyaari, na nyakebe maampu maandi. 56 Taayi dya beenu Abalaami wakeembiri mu nsiitu ya kumono kiluumbu kya me; nde wakimono, na wakeembe.» 57 Bayudayo baleele kuri nde ti: «Wubaanaa ye wakiri ti makuumi mataanu ma mibvu kukukisa pe, ti ye wamwiini Abalaami?» 58 Yesu waleele kuri bo ti: «Mu ngwanwa mu ngwanwa me nyiluleele, tekesele Abalaami kaba, lo "me nyiri."» 59 Haho bo banaanguna matari mpisi heki bamulata. Yesu wasweeme na wapala mu Nzo-nzaambi.
Yesu wabelekese muutu wafwa miisu
1 Bu kaba luta mu nzila, Yesu wamono muutu wuri, bu kaba butuka miisu myafwa. 2 Bayiki baandi bamufuula baleele ti: «Labi, na wasiiri masumu, muutu wumawu hoti taayi na nguri, kuri heki nde kabutuka na miisu myafwa.» 3 Yesu wabvutula ti: «Kari nde ko, kari se taayi na nguri ko, mu kuri ti biyiriki bya Nzaambi biba byamonoko mu nde. 4 Beetu tuyelemini kusala kisalu kya wunde wampeeke, mwiini bu kakiri; butsuku buri mu kwiisa, kuri muutu ko wubangisina kusala. 5 Mu ntaangu yiri me nyiri ha nsi, lo me buungi bwa nsi.» 6 Kamanaa kuleele bubwo, ha kalobiri mante ha nsi, sobiri tamba mu mante, na kiriri tamba mu miisu mya muutu wunde, 7 ha kamuleeriri ti: «Yende weyoolo mu kidzinga kya Silowa» mbangukulu ti: «waheeku.» Nde wayende, wayoolo, na wabvutuka kuri weki kwemono. 8 Bakoobaanaa ha teke nde, na bamumwiini hatete kuri wukwesa luloombo, baleele ti: «Kari wumawu wukoobaanaa wadzakala wusa luloombo ko?» 9 Bakaka baleele ti: «Wumawu nde.» Bakimi ti: «Kari nde ko, ngo wafwanikina na nde.» Ngo nde-meene ha kaleeriri ti: «Wumawu me.» 10 Baleele kuri nde ti: «Dyaburi miisu mya ye myeki myadzibulu?» 11 Nde wabvutula ti: «Muutu wuri nkuumbu Yesu, wuri bu kasobiri tamba, kiriri mu miisu mya me, ha kandeeriri ti: "Yende ku Silowa na yoolo." Me bu nyeensi, na bu nyooriri, miisu myeki mono!» 12 Bo bamufuula ti: «Muutu wunde hari kari?» Nde waleele ti: «Me nyahele kuyaaba.»
Bafarisi baha bifuuri kuri wubee wafwa miisu wu mwaatsiinika
13 Bo banata muutu waba wafwa miisu, wuri mwaatsiinika kuri Bafarisi. 14 Kyaba kiluumbu kya mpuumunu, kiri Yesu kasobaa tamba dzibiri miisu mya muutu wunde. 15 Bafarisi se babweese kumufuula ti, buri kasiiriri kuri ye weki mono. Nde waleele kuri bo ti: «Tamba kakiridyee me mu miisu; na me bu nyooriri, mwiini.» 16 Bafarisi babamosi baleele ti: «Wunde kari muutu wafumuni kuri Nzaambi ko, bukuri nde wahele kubvumina kiluumbu kya mpuumunu.» Ngo kasi bakaka baleele ti: «Muutu wuri na masumu, lo bangusini kuyirika bidiimbu bya bumabu?» Haho nkabunu yakoto mu bo. 17 Bafarisi babweese kuleele kuri muutu wunde ti: «Heki buri leeriri mu nde, bukuri wukudzibiryeenu miisu?» Nde wabvutula ti: «Mubikiri kari.» 18 Bayudayo babisa kusa kanyi mu nde, kuri ti muutu wubee wafwa miisu, weki kwemono, natee batumisa taayi na nguri ba muutu wunde weki kwemono. 19 Bo babafuula baleele ti: «Wumawu mwaana beenu, wu luri mu kuleele ti wabutuka na miisu myafwa? Heki mu lu buri kekimono?» 20 Taayi na nguri ba nde babvutula baleele ti: «Di tuyaari beetu diri ti wumawu mwaana beetu, na wabutukiri na miisu myafwa. 21 Ngo mu lumalu, buri kekimono? Haho ngo hari twahele kuyaaba! Bunu pe ti na wumudzibiryee miisu? Haho se beetu twahele kuyaaba, fuulee nde-meene, nde weki wabuuka, sa kadzoonso nde-meene.» 22 Taayi na nguri baleele mamo, bukuri baba bataana Bayudayo. Mukwongo, Bayudayo, baba bamwaayukusuna ti, mbuti muutu leeriri ti Yesu ngo Kiristo, lo wakupalisa mu nzo-nkutukunu. 23 Hango nkuumbu, taayi na nguri baleeriri ti: «Nde weki wabuuka, fuulee nde-meene!» 24 Bafarisi bateele lwadzoolo muutu waba wafwa miisu, na bamuleele ti: «Leele ngwanwa ha busu bwa Nzaambi. Beetu ngo bari tuyaari ti muutu wunde ngaa-masumu kari.» 25 Nde wabvutula kuri bo ti: «Mbuti ngaa-masumu kari, lo me nyahele kuyaaba; me di nyaari diri ti, me nyabee nyafwa miisu, ngo mu lumalu nyimono.» 26 Bo bamuleele ti: «Nde nki kakusiiryeenu? Dyaburi kasiiryee mu kudzibula miisu mya ye?» 27 Nde wabvutula kuri bo ti: «Me mbee mwaaluleele, ngo beenu lwahele kuyuka; bukuri nki beenu lutiiri kubweese kuyuka? Buri beenu se lutiiri kuba bayiki ba nde?» 28 Bo bamutukaa na bamuleele ti: «Ye wuri muyiki nde! Nkani beetu, bayiki ba Moose turi. 29 Beetu tuyaari ti Nzaambi wadzoonso kuri Moose, ngo wumawu, beetu twahele kuyaaba ku kari kafumina!» 30 Muutu wunde wabvutula kuri bo ti: «Diri dya nkimukunu, ti beenu luhele kuyaaba ku kari kafumina, koomosoko nde dzibiryee me miisu! 31 Beetu tuyaari ti, Nzaambi kakooyukilaa bangaa-masumu ko, ngo mbuti wuri na kinzaambi, na wuyirikaa kutya kwa nde, lo nde wumuywiilaa. 32 Twayukiri mu ntaangu ti mosi ko ti, kuri muutu wudziburyeenu miisu mya wabutuka na miisu myafwa. 33 Mbuti nde beeri wahele wa Nzaambi, lo ka ketyee kusa kitotolo ko.» 34 Bo babvutula kuri nde ti: «Habaanaa ye-meene wabutukila kunsa masumu yemunso, lo wuri na mi wuyikisa beetu?» Ha bamutubiri ku mbasi.
Mfwiilu miisu mya kimpeeve
35 Yesu wayuka ti bamutubiryee ku mbasi, bu kamumono wamufuula ti: «Buri ye wasa kanyi mu Mwaana muutu?» 36 Nde wabvutula waleele ti: «Heki nde na kari, Mfumu, kuri heki me nsiila kanyi mu nde?» 37 Yesu waleele kuri nde ti: «Ye mwaamumono, na wunde wuri mu kudzoonso na ye, ngo nde.» 38 Muutu wunde waleele ti: «Me nsii kanyi Mfumu!» Na nde watsukuma ha busu bwa Yesu. 39 Yesu waleele ti: «Mu ntoono mutsuundu me nyiri nyayisa ha nsi yimayi, mpisi heki bahelaa kumono, bamono, na babo bamono, bahele kumono.» 40 Bafarisi baba kintwaari na nde, bayukaa bubwo, baleele ti: «Buri beetu se miisu myafwa?» 41 Yesu waleele kuri bo ti: «Mbuti beenu lubeeri lwafwa miisu, nkani luketyee kuba na sumu ko; ngo mu lumalu beenu luri mu kuleele ti: "Tukwemono", sumu dya beenu bunu diri.»
Nkuma ya mutari bimeeme
1 Yesu waleele ti: «Mu ngwanwa mu ngwanwa, me nyiluleele: wunde wahele kukotolo kunsa lupaangu lwa bimeeme ha mweelu, ngo nde kunwaatina ha kibeendu kikimi, lo nde ngaa-kwiibi na nde ngaa-bumfuna. 2 Ngo kasi wunde wukotolo ha mweelu, lo mutari bimeeme. 3 Mukebi-mweelu lo wumudzibukiri mweelu, na bimeeme biyukiri mbeembu yaandi. Nde wuteelaa bimeeme byaandi mu mankuumbu maaku, na wubinataana ku mbasi. 4 Kamanaana kupalisa bimeeme bya nde-meene, nde yookiri ku mankula, na bimeeme bikwemunama, bukuri byo biyaari mbeembu yaandi. 5 Ngo kasi, byo ka biri namina munzeense ko; byo lo kusaa kuyitika la na nde, bukuri byo byahele kuyaaba mbeembu ya banzeense.» 6 Yesu wabaleele nkumu yiyo, ngo kasi bo basii kubakula ma kaba baleele ko.
Yesu, mutari wamubwete
7 Yesu wabweese kuleele ti: «Ngwanwa mu ngwanwa, me ngo mweelu bimeeme. 8 Bobanso batekisiri kwiisa [na me], bangaa-kwiibi na bangaa-bumfuna; ngo bimeeme byasii kubaywiila ko. 9 Me ngo mweelu: mbuti muutu kotiri mu me, lo sa kabvuuka, sa kakoto, sa kapala, na sa kabaka mbyandya. 10 Ngaa-kwiibi nde kwiisa mu kunu kuri ti, kayiba, kakeke na kadzusa. Ngo me nyayisa mu kuri ti, bimeeme biba na kidziingu kya buukula. 11 Me ngo Mutari wamubwete; mutari wamubwete, wuhaanaa kidziingu kyaandi mu ntoono bimeeme byaandi. 12 Wunde wusala mu nzala mboongo, wahele mutari, bimeeme biri bya nde ko, kamonaa ngo-mbulu yikwiisa, yekiri bimeeme na yitikiri; ngo-mbulu wubibwiiriri na wubitsyamikisi, 13 bukuri wunde wutaambula mufutu, kari na munyoongi mu bimeeme ko. 14 Me ngo mutari wamubwete, me nyaari bimeeme byaami, na bimeeme byaami se binyaari, 15 bunu bu nyaabiri Taata, me se bunubwo nyaabiri Taata, na me nyiha kidziingu kyaami mu bimeeme byaami. 16 Me nyiri na bimeeme bikimi biri byahele mu lupaangu lumalu. Bibyo se me nyelemini kubitwaala, sa byayuka mbeembu yaami, byobinso sa byaba mpuumbu mosi na mutari se mosi. 17 Hango nkuumbu, Taata tiiri me, bukuri me nyiha kidziingu kyaami mu kubweese kukiholo. 18 Kuri muutu ti mosi ko wuholo me kyo, ngo kasi me-meene nyikiha. Me nyiri na lutumu mu kukiha, na nyiri na lutuma mu kubweese kukiholo. Lutumu lulwo, me nyataambula lwo kuri Taayi dyaami.» 19 Nkabunu yabweese kubwa ha kakati dya Bayudayo mu ntoono maampu mamo. 20 Balaka mu bo baba leelaa ti: «Nde wuri na mpeeve yayibi, nde walawuka, buri luri mu kumuywiila?» 21 Bakaka baba leelaa ti: «Maampu mamo mari ma muutu wuri na mpeeve yayibi ko. Buri mpeeve yayibi lo yidziburi miisu mya bafwa miisu?»
Yesu bamubisa
22 Yaba ntaangu ya kyoosi, na munkeembu wa Lusakumunu lwa Nzo-nzaambi watubuka ku Yerusalemi, 23 Yesu waba mu kweyende munsa Nzo-nzaambi kunsa saansi dya Solomo. 24 Bayudayo bamudyengekele na bamuleele ti: «Natee mu nkya ntaangu, ye wutala beetu tukwedunga? Mbuti ye ngo Kiristo, lo wutuyaabisa na pwelelee.» 25 Yesu wabvutula kuri bo ti: «Me nyiluleeriryee na beenu lwahele kusa kanyi. Biyiriki bi nyiri mu kusa me, mu nkuumbu Taayi dyaami, bibyo biteele me kimbaangi. 26 Ngo kasi beenu lwahele kusa kanyi, bukuri beenu luri bimeeme bya me ko. 27 Bimeeme bya me biyukaa mbeembu yaami, me nyibiyaari, na byo binamaa me. 28 Me nyiha kidziingu kyahele manunu kuri byo, byo biri mfwiilu ko kwakinkulu, na kuri muutu wubipfula mu myooko mya me ko. 29 Taata wampa byo, bvuriri makwa na myominso; kuri muutu ti mosi ko wupfula byo mu myooko mya Taata. 30 Me na Taata, turi mosi.» 31 Bayudayo babweese kunaanguna matari mpisi bamulata. 32 Yesu waleele kuri bo ti: «Biyiriki byalaka byabibwe byafumuna kuri Taata, me nyalusoongiri. Mu nkya kiyiriki mu byo, beenu lusaka kudzusila me mu matari?» 33 Bayudayo babvutula kuri nde ti: «Beetu twahele kudzusa ye mu matari mu ntoono kiyiriki kyakibwete, ngo mu ntoono nsaanunu, na bukuri ye muutu ye-meene weki ba Nzaambi.» 34 Yesu wabvutula kuri bo ti: «Buri dyahele kutina mu mangisi ma beenu ti: Me nyaleeriri ti: "beenu banzaambi?" 35 Mbuti diri dyangwanwa ti matinu makootelaa banzaambi babo bakooyukaa Maampu ma Nzaambi, lo matinu mayalaka ko, 36 kuri wunde wuri Taata wamusakumuna na wamuheeke ha nsi, beenu luleele ti: ye wusaana, bukuri me ndeeriryee ti: Me nyiri Mwaana Nzaambi? 37 Mbuti me nyahele kuyirika biyiriki bya Taayi dyaami, lo yaa lusa kanyi mu me ko. 38 Ngo mbuti me nyiri mu kubiyirika, ti hayuku lwahele kusiila kanyi mu me, lo seenee kanyi mu biyiriki, mpisi heki beenu lubakula na luyaaba ti Taata wuri mu me, na me nyiri mu Taata.» 39 [Haho] bo babweese kusaka kumusiimba, na nde wapatuka mu myooko mya bo. 40 Nde wabweese kweende ku simu dyakaka dya nyari ya Yorodani, ha kibeendu kyaba botikaana Yowane hatete, na nde wadzakala kukwo. 41 Baatu balaka bayende kuri nde, na baleele ti: «Yowane kasii yirika kidiimbu ti kimosi ko; ngo kasi momanso ma kaleeriri mu muutu wumawu mangwanwa.» 42 Baatu balaka basiila kanyi mu Yesu ha kibeendu kikyo.
Lufwa lwa Ladzaro
1 Kwaba mubeeru mosi, nkuumbu Ladzaro, wa ku Betanya, bula bwa Mariya bo na Malata, kibusi kyaandi. 2 Mariya ngo waba yitila mananaasi mu miilu mya Yesu, na kuyaala myo mu mfu dzaandi. Mpaangi yaandi Ladzaro waba wabeele. 3 Bibusi byaandi baheeke mukeensu kuri Yesu ti: «Mfumu, nduku yaaku wabeele.» 4 Yesu bu kayuka, waleele ti: «Bubeeru bubwo buri bwa lufwa ko, ngo mu ntoono nkeembu Nzaambi, mpisi heki Mwaana Nzaambi kaba wakeembese.» 5 Yesu waba tiri Malata na kibusi kyaandi, na Ladzaro. 6 Mu ntaangu yi kayukiri ti Ladzaro wabeele, nde wabweese kulutisa biluumbu byoolo ku kaba. 7 Ha mambisa haho, nde waleele kuri bayiki ti: «Tubvutukee ku Yudaya.» 8 Bayiki baleele kuri nde ti: «Labi, mpe-luulu yimayi, Bayudayo babee saka kukudzusa mu matari, ye weki bweese kubvutuka kukwo!» 9 Yesu wabvutula ti: «Buri kwahele bilookolo kuumi na byoolo mu kiluumbu? Mbuti muutu wukweyende mu mwiini, lo kabumina nkya ko, bukuri nde wumono buungi bwa nsi yi. 10 Ngo, mbuti muutu wukweyende mu butsuku, lo nde bumina nkya, bukuri buungi bwahele mu nde.» 11 Kamanaa kuleele bubwo, ha mambisa haho, nde bweese kuleele kuri bo ti: «Nduku yeetu Ladzaro wuri tolo, ngo me bee nyeensi mpisi nyimusiimbila.» 12 Bayiki baandi baleele kuri nde ti: «Mfumu, mbuti tolo kabwiiryee, lo sa kabvuuka.» 13 Yesu mu ntoono lufwa lwa nde kabadzoonsolo, ngo bo kutsima ti, mu ntoono tolo twa kuwuuma kaba dzoonsolo. 14 Haho Yesu kadzoonso kuri bo na pwelelee ti: «Ladzaro wafwa. 15 Ngo me nyiri na kiminu mu beenu bukuri me bee nyahele kuba kukwo, mpisi heki beenu lusiila kanyi. Ngo kasi tweendee kuri nde.» 16 Toma wu bakooleelaa ti Didimo waleele kuri bambasi bayiki ti: «Tweendeenu beetuneenu se, mpisi tufweene na nde.» Yesu ngo mfulukulu na bumwooyo 17 Hango, Yesu bu kayende, wamono kuri ti Ladzaro waba mwaasa biluumbu bina munsa mukala. 18 Betanya dyaba bebele na Yerusalemi, mu kiteesu kya mafuunda matatu ma bitaki. 19 Balaka mu Bayudayo baba bayisa kuri Malata na Mariya, mu kubaboondo mu ntoono mpaangi yaaku. 20 Ngo Malata kayukaana ti Yesu weki mu kwiisa, nde wayende mu kumubwaana; ngo kasi Mariya waba wadzakala munsa nzo. 21 Malata waleele kuri Yesu ti: «Mfumu, mbuti ye wabeeri hamaha, nkani mpaangi me kaketi kufwa ko. 22 [Ngo] ti ha yuka mu lumalu, me nyaari ti, byobinso bi wuloombo ye kuri Nzaambi, lo Nzaambi sa kakuha.» 23 Yesu wamuleele ti: «Mpaangi yaaku sa yafuluka.» 24 Malata wabvutula ti: «Me nyaari ti, nde sa kafuluka haba mfulukulu ya kiluumbu kya mpotulu.» 25 Yesu wamuleele ti: «Me ngo mfulukulu na bumwooyo. Wunde wusiila kanyi mu me, ti hayuku wafwa, lo sa kaba mwooyo; 26 na mpisi wuri mwooyo, na wusa kanyi mu me, lo kari mfwiilu ko mu mantaangu momanso. Ye siiri kanyi mu mimyo?» 27 Nde waleele kuri Yesu ti: «Heehe, Mfumu me nyasa kanyi ti ye ngo Kiristo, Mwaana Nzaambi, wayisa ha nsi.»
Yesu wudila
28 Malata kamanaa kuleele mamo, nde wayende na wateele kibusi kyaandi Mariya, mu nsweeki, wamuleele ti: «Muyikisi weki haaka, na wukuteele.» 29 Mariya bu kayuka, wateleme mu mawasu, na wayende kuri nde. 30 Yesu waba wakiri kutubuka pe kunsa bula, ngo waba wakiri ha kibeendu kyaba mubwaana Malata. 31 Hango Bayudayo baba na nde munsa nzo mu kumuboondo, bu bamono Mariya telemini mu mawasu na pariri ku mbasi, bamunama, bu baba tsima ti ku mampeembe keensi ku kudila. 32 Ngo Mariya katubukaa ha ba Yesu, na bu kamumono, wabwa ha miilu mya Yesu na waleele ti: «Mfumu, ye ngo wabee hamaha, nkani mpaangi yaami kaketi kufwa ko.» 33 Yesu kamonaa Mariya wuri mu kudila, na Bayudayo bayisiri na nde se bari mu kudila, nde wamono ngebe dzalaka, na mutima wabula mangoongo. 34 Nde waleele ti: «Hari lumusuusiryeenu?» Bo baleele kuri nde ti: «Mfumu, wasa na mono.» 35 Yesu wadila. 36 Bayudayo baleele ti: «Monee, nkati bee wumutiiri!» 37 Bakaka mu bo baleele ti: «Nde wabee kwedzibula miisu mya wafwa miisu, buri kaherirye kusa kuri ti muutu wu kahele kufwa?»
Ladzaro wabvutuka ku bumwooyo
38 Yesu bu kabweese kubaka ngebe ku nsa mutima, wayende ku mampeembe, dyaba bulu dyahaku kunsa ntari, na dyabunduku mu tari. 39 Yesu waleele ti: «Yisilee tari», Malata kibusi kya wafwa wamuleele ti: «Mfumu, nde weki pala mfuku, bukuri kiluumbu ki kyeeki kyabina.» 40 Yesu waleele kuri nde ti: «Buri me nsii kuleelaa ko ti, mbuti ye siiri kanyi, lo ye sa wamono nkeembu Nzaambi?» 41 Bo bayisila tari. Yesu watala ku yulu, waleele ti: «Taata, me mvutiri matoondo, bukuri ye yukiri ma nyikuloombiri. 42 Me nyaari ti ye kooywiilaa me mantaangu momanso, ngo me nzoonsiri mu ntoono mpuumbu baatu yandyengekele, mpisi basa kanyi ti, ye waheeke me.» 43 Bu kamanaa kuleele bubwo, mu mbeembu yamakwa nde wabikisa ti: «Ladzaro, pala!» 44 Wunde waba wafwa, wapala, myooko na miilu myakaangu mu bisila, na kidziri mu mutulu. Yesu waleele kuri bo ti: «Munyanginee, na muhemesee keyende.»
Yesu bamukutula mamfuundu
45 Balaka mu Bayudayo baba bayisa kuri Mariya, na bamwiini mya yirikiri Yesu, basiila kanyi mu nde. 46 Bamosi mu bo, bayende kwemono Bafarisi, na baleele kuri bo mamo ma yirikiri Yesu. 47 Hango bakuutu ba bangaanga-nzaambi bakutukina na kikuutu kya Bayudayo, baleele ti: «Nki tuseeneenu, bukuri muutu wumawu, wuri mu kwesa bidiimbu byalaka! 48 Mbuti beetu tumutariri bunubwo, lo bobanso sa basa kanyi mu nde, na bari Loma sa biisa batutsyaamina na kibeendu kyeetu, na kaanda!» 49 Muutu mosi mu bo, nkuumbu Kayafa, nde waba mukuutu bangaanga-nzaambi mu mubvu wunde, wabaleele ti: «Beenu luyaari kitotolo ko. 50 Beenu lwahele kumono kuri ti, bubvuriri bubwete mu beenu ti, muutu mosi kafwa mu ntoono baatu bobanso ti na kuri ti, kaanda dyodinso difwa.» 51 Nde kasii leele mamo mu nde-meene ko. Ngo bukuri nde waba mukuutu bangaanga-nzaambi mu mubvu wunde, wabikula ti, Yesu yelemini kufwa mu ntoono kaanda, 52 kari munu mu ntoono kaanda ko, ngo se mu ntoono baala ba Nzaambi batsamukina, na se kabakutukisa mu kintwaari kimosi. 53 Kuholosono kiluumbu kikyo, bo baholo kitsimi, ti nde wa kudzusa. 54 Hango nkuumbu, Yesu waba wahele kubweese kweyende ha kakati dya Bayudayo, kuri bobanso bamumono; ngo nde wayende kwa la, ku nkoonsi yiri bele na nsi yankatu, mu bvula dimosi diri nkuumbu Efarayime, nde wadzakala kukwo na bayiki baandi. 55 Munkeembu Bayudayo wa Paaka waba weki bele, baatu balaka banangukina mu mabula ma bo, na batoomboko ku Yerusalemi, mu kutsyeemese manyutu maaku, tekesele Paaka diba. 56 Bo basaka Yesu, na balelesene bo na bo kuri bari mu Nzo-nzaambi ti: «Beenu buri lutsimini? Nde kari nyisikila ku munkeembu wumawu ko!» 57 Bakuutu ba bangaanga-nzaambi na Bafarisi baba leele ti mpisi wuyaaba hari Yesu, lo kiisa kabapyeete, mpisi bamukaanga.
Mariya wayooso mananaasi mu miilu mya Yesu
1 Biluumbu bisaamunu, tekesele munkeembu wa Paaka kaba, Yesu wayende ku Betanya, kwaba dzakalaa Ladzaro, wu kaba fulukisa mu bafwa. 2 Kukwo, bamuha mbyandya, na Malata wamusiila byo ha kibeendu kya kudiila. Ladzaro waba mosi mu babo baba balaambula miilu mu kudya na nde. 3 Mariya bu kaholo mukuru mananaasi mantalu yalaka, wayitila mu miilu mya Yesu, na wayaala myo mu mfu dzaandi. Nzo yoyinso yaluula mu mfuku mananaasi. 4 Mosi mu bayiki baandi, Yuda Iskaryote, wunde wumuyekele, waleele ti: 5 «Buri baheryee kuyarika mananaasi ma, mu nkama tatu dza bidenali, na kuha kuri bawelu?» 6 Nde mamo kuleele, kari bukuri waba na musoongo mu bawelu ko, ngo bukuri waba ngaa-kwiibi, na nde waba kwekebaana nkangala mboongo, na bukuri waba holaana bi basokaa mumwo. 7 Yesu waleele ti: «Muhemese, nde kayirika mamo, mu ntoono kiluumbu kya nziikulu me. 8 Mukwongo, mu mantaangu momanso beenu luri kintwaari na bawelu; ngo kasi, beenu lwahele kuba kintwaari na me, mu mantaangu momanso.»
Ladzaro bamukutula mamfuundu
9 Mpuumbu yayinene ya Bayudayo yayaaba kuri ti, Yesu wuri ku Betanya. Bo bayende kukwo, kari munu mu ntoono Yesu ko, ngo mu kuri ti bamono se Ladzaro wu kafulukisi mu bafwa. 10 Bakuutu ba bangaanga-nzaambi baholo kitsimi kya kudzusa Ladzaro, 11 bukuri, mu ntoono nde, balaka baba yitikaana Bayudayo, na kusiila kanyi mu Yesu.
Nkotulu Yesu ku Yerusalemi
12 Ha mambisa ma kiluumbu kikyo, mpuumbu yayinene yabakwiisa ku munkeembu, yayuka ti Yesu wuri mu kwiisa ku Yerusalemi. 13 Baatu baholo matsweeni na bapala mu kweenmubwaana. Bo babeke kubikisa ti: «Hosaana! Kaba wasakumunu, wunde wukwiisa mu nkuumbu ya Mfumu, [na] mbyaasi ya Isaheli.» 14 Yesu, bu kamono mwaana mpuunda, wadzakala ha yulu nde, bunu bu diri dyatinu ti: 15 «Yaa ba na boomo ko, ntuumba ya Syoni; mono mbyaasi yaaku wiisiri, wadzakala ha yulu mwaana mpuunda.» 16 Bayiki baandi, hatete, baba bahele kubakula; ngo kasi Yesu habaanaa weki wakeembusu, haho bo babaambukiri mwooyo, ti mamo maba matinu mu nde, na bayirikiri bubwo mu nde. 17 Mpuumbu yaba na nde, ha kaba teele Ladzaro ku kupala mu mukala, mu kumufulukisa mu bafwa, yata kimbaangi mu nde. 18 Hango nkuumbu, mpuumbu [se] yayisa mu kumubwaana, bukuri bayukiri ti: nde wayirikiri kidiimbu kikyo. 19 Hango Bafarisi balelesene bo na bo ti: «Lumono bubwo, beenu lubangusina kusa kitotolo ko: mono baatu bobanso beensi ha mambisa ma nde!»
Bahelene babamosi bari mu kusaka Yesu
20 Mu baba toomboko ku kweesaambila Nzaambi ku munkeembu, kwaba mwaa ndaambu Bahelene. 21 Bo bakokosolo kuri Filipo, wa ku Betesayida dya Ngalili, bamufuula baleele ti: «Mfumu, beetu tutiiri kumono Yesu.» 22 Filipo wayende kuleele kuri Andere, na Andere bo na Filipo, bayende ha kimosi mu kuleele kuri Yesu. 23 Yesu wabvutula kuri bo waleele ti: «Kilookolo kitubukiri, kiri Mwaana muutu sa kaba wakeembese. 24 Ngwanwa mu ngwanwa me nyiluleele, mbuti nkono saangu yibwiiri ha butoto yahele kufwa, lo sa yiba yokaka; ngo mbuti yifwiiri, lo sa yapalisa bimbutu byalaka. 25 Wunde wutiiri kidziingu kyaandi, lo sa kadziimbisa kyo; na wunde wubele kidziingu kyaandi, mu nsi yimayi, lo sa kakebe kyo, mu kubaka kidziingu kyahele manunu. 26 Mbuti muutu tiiri kusalila me, lo kanama me; na haho ha nyiri me, lo kisari kya me se, sa kaba hanaho. Mbuti muutu wusalila me, lo Taata sa kamukiinsa.»
Yesu wudzoonsolo mu lufwa lwaandi
27 «Mu lumalu, me mutima wusa mambaawu, ngo me ndeele ti kwe? Ti Taata, bvuukisa me mu kilookolo kimaki? Hango me ti, mu ntoono kilookolo kimaki nyiri nyayisa. 28 Taata keembese nkuumbu yaaku!» Mbeembu yayukukuna ku mayulu ti: «Me nyakeembisiri nde, na sa nyabweese kumukeembese.» 29 Mpuumbu yaba yateleme haho, bu yayuka yaleele ti: «Yiyo yibeeri nzasi!» Bakaka baleele ti: «Yiyo mbasi yidzoonsiri kuri nde.» 30 Yesu wabvutula na waleele ti: «Kari mu ntoono me mbeembu yiyo yiyukukini ko, ngo mu ntoono beenu. 31 Mu lumalu, nsundusulu ya nsi yeki; mu lumalu, mfumu ya nsi yimayi sa bamutuba ku mbasi; 32 Na me mbasi-tsuku, ha nyisisa butoto mu kuba wadzaangusu, me sa nyakoko bobanso ku nyiri meenu.» 33 Nde mimyo kuleele mu kuyaabisa, mu kya mfwiilu nde kaba kayelemene kufwiila. 34 Mpuumbu yabvutula kuri nde ti: «Beetu twayukiri mu mangisi ti, Kiristo wunamitina kuba mu mu mantaangu momanso; heki ye buri wuleele ti: Mwaana muutu yelemini kuba wadzaangusu? Mwaana muutu wunde na?» 35 Haho Yesu waleele kuri bo ti: «Buungi bwakiri ha kakati dya beenu, mu mwaa-ntaangu yantele. Yendee lwedyaata bu lwakiri na buungi, mpisi heki luhele kukimuka kuri lweki kunsa mampimbisi; bukuri wunde wukweyende kunsa mampimbisi wahele kuyaaba ku kakweende. 36 Bu lwakiri na buungi, siilee kanyi mu buungi, mpisi luba baala ba buungi.»
Bayudayo bahele kusiila Yesu kanyi
Bu kamana kunzoonso mamo, Yesu wasasika na wasweeme la na bo. 37 Nde wayirika bidiimbu byalaka ha busu bwa bo, ngo bahele kumusiila kanyi, 38 mpisi heki maampu ma leele Esaya mubikiri meende mu mana: «Mfumu, na wasiiriri kanyi mu ma twayukiri beetu? Kuri na Mfumu kasoongiri mpinu dzaandi?» 39 Hango-nkuumbu, bo baba bahele kusiila kanyi. Mukwongo, Esaya wubweese kuleele ti: 40 «Nde wabadzusiri miisu, na wabakubisiri mitima, mpisi heki bahele kumono mu miisu, bahele kubakula mu mutima, bahele kuyiinga dyeele, na me nyibatsinikisa.» 41 Esaya waleele bubwo, bukuri nde wamwiini munkeembu Yesu, na wadzoonsolo mu ntoono nde. 42 Ngo ha kakati dya bakuutu, baatu balaka basiiriri kanyi mu nde. Kasi mu ntoono Bafarisi, baba bahele kutambukila mu kubata ti, bee babapalisiri mu nzo-nkutukunu. 43 Bukuri bo babvuriri kutya munkeembu wa baatu ti na munkeembu wa Nzaambi.
Nsundusulu mu maampu ma Yesu
44 Yesu wabikisa waleele ti: «Wunde wusa kanyi mu me, lo kari mu me kasiila kanyi ko, ngo mu wunde wampeeke, 45 na wunde wumono me, lo mwiini se wunde wampeeke. 46 Me ngo buungi, nyayisa ha nsi, mu kuri ti mpisi wunde wusa kanyi mu me, kahele kunamitina kuba ku mampimbisi. 47 Mbuti muutu, yukiri maampu maami, na wahele kumakebe, lo kari me nyimutsuundisa ko, bukuri me nyahele kwiisa mu kutsuundisa nsi, ngo mu kubvuukisa nsi. 48 Wunde wubisa me, na wuhele kutaambula maampu ma me, lo wuri na wumutsuundisa.» Maampu ma ndeeriri me, mamo mamutsuundisa mu kiluumbu kya mpotulu. 49 Bukuri me nsii dzoonso mu me-meene ko, ngo Taayi dyaami wampeeke, wampee lutumu mu mya kuleele na mya kudzoonsolo. 50 Me nyaari ti lutumu lwaandi, luri na kidziingu kya mantaangu momanso. Ngo ma nyileele me, me kumaleele bunu bwa leeriri Taata, bunubwo se me nyimaleele.
Yesu waswaaka miilu mya bayiki baandi
1 Tekesele munkeembu wa Paaka wuba, Yesu bu kayaari ti kilookolo kyaandi kimwaatubuka, kya kuyisika mu nsi yimayi na kweende kuri Taata, bu kaba katiiri ba nde-meene mu nsi yimayi, wasoongo ntiilu yaandi mu bo natee ku manunu. 2 Kilookolo ki baba dya mu nsinsika, dyabulu waba mwaasuusa, mu mutima Yuda, mwaana Simoni Iskaryote, kitsimi kya kuyekele Yesu. 3 Yesu bu kaba kayaari ti, Taata wamuyakisa byobinso mu myooko myaandi, na ti, nde wafumuna kuri Nzaambi, na kuri Nzaambi keki bvutuka, 4 nde wateleme ha kibeendu kikyo, wayisila binkuta bya mu yulu, na bu kaholo nsaanda, wayikaanga mu luketu lwaandi; 5 tumi ha kayitila maampa munsa lukoombo, na wabeke mu kuswaaka miilu mya bayiki baandi, na kuyaala myo mu nsaanda yikaba kakaanga mu luketu. 6 Nde wayooko kuri Simoni Petelo. Nde waleele kuri Yesu ti: «Mfumu, ye swaaka miilu mya me?» 7 Yesu wabvutula waleele kuri nde ti: «Mamo ma nyiri mu kuyirika me, ye wahele kuyaaba mu lumalu, ngo ye sa bakula mo ha mambisa.» 8 Petelo waleele kuri nde ti: «Ye wuri nswaakila miilu mya me ko!» Yesu wabvutula kuri nde ti: «Mbuti me nyahele kuswaaka ye, lo ye wuba, kintwaari na me ko». 9 Simoni Petelo wamuleele ti: «Mfumu, kari mini miilu mya me ko, ngo swaaka se na myooko na mutu!» 10 Yesu wamuleele ti: «Wunde wubee mwaayoolo maampa, lo kari na nzala kubweese kuyoolo ko, ha yulu mini miilu kuswaaka, bukuri watsyeeme ndemunso, na beenu lwatsyeeme, ngo kari beenu-banso ko.» 11 Mukwongo, Yesu waba yaari wunde wumuyekele, ngo nkuumbu kabaleele ti: «beenu-banso lwahele kutsyeeme.» 12 Kamanaa kuswaaka miilu mya bo, nde wabweese kulwaata binkuta byaandi, na wabweese kudzakala mu kudya. Nde wabafuula ti: «Buri beenu luyaari ma nyirikiri me kuri beenu? 13 Beenu luteelaa me ti: "Muyikisi" na "Mfumu", bwabubwe luleelaa, bukuri me bubwo nyiri. 14 Ngo mbuti, me Mfumu na Muyikisi nyiluswaakiryee miilu, lo beenu se, luyelemini kuswaakisina miilu beenu na beenu, 15 bukuri me nyiluheeri kifwaani mpisi heki, beenu se lusa bubwo bu nsii me mu beenu. 16 Ngwanwa mu ngwanwa, me nyiluleele ti: kisari wahele kubvula bukuutu na mfumu yaandi, wu bari baheeke se wahele kubvula bukuutu na wunde wamuheeke. 17 Mbuti beenu luyaari mimyo, lo beenu luri mu kiminu mbuti beenu lusariri myo. 18 Me nyahele kudzoonsolo mu beenu-banso; me nyaari ba nyiri nyasoolo; ngo kasi matinu mayelemini kweende mu mana: "Wunde wudya mpa me, wanangukina me kisiŋini kyaandi". 19 Kubandikila mu lumalu, me nyiluyaabisa, tekesele mamo mayirima, mpisi heki mu ntaangu yiyo yi mayirima, beenu lusa kanyi ti "me nyiri". 20 Mu ngwanwa mu ngwanwa, me nyiluleele, wunde wutaambula wu nyiheeke me, lo me kataambula se, na wunde wutaamburi me, lo wunde wampeeke kataamburi.»
Yesu wuyaabisa ti Yuda bee wumuyekiri
21 Bu kamana kudzoonso mamo, Yesu mutima wasa mambaawu, na wata kimbaangi waleele ti: «Mu ngwanwa mu ngwanwa me nyiluleele, mosi mu beenu sa kanyekele.» 22 Bayiki batalisina bo na bo, bahele kuyaaba mu na, kari mu kudzoonsolo. 23 Mosi mu bayiki baandi wunde waba wuri Yesu wumutiiri, waba walaambula miilu mu kudya, na wasiingima ha ntulu Yesu. 24 Simoni Petelo wadzoonsolo mu kidiimbu kuri muyiki wunde, mu kuyaaba mu na, kari mu kudzoonsolo. 25 Muyiki wunde, bu kasiingima ha ntulu Yesu, wamufuula ti: «Mfumu, na wunde?» 26 Yesu wabvutula ti: «Wunde wu nyiha me kitsuri kya mpa ki nyitsuuba me mu lukoombo.» Nde watsuuba kitsuri kya mpa, [nde waholo na] waha kuri Yuda, mwaana Simoni Iskaryote. 27 Kamanaa kudya kitsuri kya mpa, Satana wakoto mu nde. Haho Yesu wamuleele ti: «Ma wuri mu kuyirika, yirika mo mu mawasu.» 28 [Ngo] kuri muutu ti mosi ko, mu baba balaambula miilu mu kudya, wabakuri mu nkya ntoono nde kaba muleele mamo. 29 Mukwongo, bamosi baba kutsima ti, bukuri Yuda waba kwekebaana nkangala mboongo, ngo Yesu kamuleeriri ti, yende wesuumba bi turi na nzala byo mu munkeembu, bunu pe mu ntoono bawelu, mpisi kabaha kitotolo. 30 Bu kamana kudya kitsuri kya mpa, nde wapala mu kilookolo kinikyo. Bwaba bweki butsuku.
Lutumu lwamoono
31 Hanaho Yuda kamana kupala, Yesu waleele ti: «Mu lumalu Mwaana muutu weki wakeembusu, na Nzaambi wakeembusu mu nde; 32 [Mbuti Nzaambi weki wakeembusu mu nde,] lo Nzaambi se, sa kamukeembese mu nde, na hanaho, sa kamukeembese. 33 Mwaa-baala, me nyakiri na beenu mu mwaa-ntaangu yantele. Beenu sa lwasaka me, ngo bunu bu nyabee leele kuri Bayudayo ti, ku nyikweende me, beenu lubangusina kwiisa ko; kuri beenu se bunubwo nyileele mu lumalu. 34 Me nyiluha lutumu lwamoono: Tilisineenu beenu na beenu; bunu bu nyiri nyalutya me, beenu se tilisineenu beenu na beenu. 35 Mu bubwo, bobanso bayaaba ti, beenu luri bayiki baami; mbuti beenu lwatilisina beenu na beenu.»
Yesu wuyaabisa ti Petelo sa kamutuna
36 Simoni Petelo waleele kuri Yesu ti: «Mfumu, kuri ye wuri mu kweende?» Yesu wabvutula kuri nde ti: «Ku nyikweende me, ye lo wubangisina me kunama mu lumalu ko; ngo kasi kunu mankula ye sa nama me.» 37 Petelo waleele kuri nde ti: «Mfumu, bukuri nki, me lo nyahele kubangisina kunama ye mu lumalu? Me sa nyekele kidziingu kya me, mu ntoono ye!» 38 Yesu wabvutula ti: «Ye lo yekiri kidziingu kya ye mu ntoono me? Mu ngwanwa mu ngwanwa, me nyikuleele ti, tekesele mulumi nsusu kakookolo, lo ye sa tuna me, mbala tatu.»
Yesu ngo nzila yinata kuri Taata
1 «Yaa lubviimfuka mitima myeene ko. Siilee kanyi mu Nzaambi, na siilee kanyi mu me se. 2 Mu nzo Taayi dyaami, muri bihekiri byalaka; mbuti kari bubwo ko, nkani me nyahele kululeele ti: me nyeensi kuluyirikila bibeendu? 3 Mu ntaangu yiri me mwaa kweende na mwa kuluyirikila kibeendu, me sa nyiisa lukimi, na sa nyaluholo hateke me, mpisi heki, haho ha nyiri meenu, beenu se luba. 4 Beenu luyaari nzila yiyo yinata kukwo ku nyiri mu kweende meenu.» 5 Toma waleele kuri nde ti: «Mfumu, beetu twahele kuyaaba ku wuri mu kweende. Dyaburi beetu tuyaabila nzila?» 6 Yesu waleele kuri nde ti: «Me ngo nzila, ngwanwa na bumwooyo; kuri muutu wukweende kuri Taata, mbuti ka mu me ko. 7 Mbuti beenu luyaari me, lo sa lwayaaba se Taata. Kuholosono kilookolo kimaki, beenu lumwaamuyaaba, na lumwaamumono.» 8 Filipo waleele kuri nde ti: «Mfumu, soongo beetu Taata, haho lo bukukiri mu beetu.» 9 Yesu waleele kuri nde ti: «Me dzakiri na beenu mu mantaangu malaka, na ye wahele kuyaaba me, Filipo? Wunde wumono me, lo Taata kamwiini. Dyaburi ye wuleele ti: "soongo beetu Taata"? 10 Buri ye wahele kusiila kanyi ti me nyiri mu Taata, na Taata wuri mu me? Maampu ma nyiri mu kululeele me, me nyahele kuleele mo mu me-meene, ngo Taata wasa kikuundi mu me wuri mu kwesa biyiriki bya nde-meene. 11 Siilee kanyi ti: me nyiri mu Taata, na taata wuri mu meenu; Siilee kwandi ti kanyi mu ntoono biyiriki byo-meene. 12 Mu ngwanwa mu ngwanwa me nyiluleeriri, wusiila kanyi mu me, nde se sa kasa biyiriki binyiri mu kwesa me. Nde sa kasa na bibvuriri ti na bimabi, bukuri me nyikweende kuri Taata, 13 na mamo ma luloombo mu nkuumbu ya me, me sa nyayirika mo, mpisi heki Taata kaba wakeembusu mu Mwaana. 14 Mbuti beenu luloombiri kitotolo kuri me, mu nkuumbu ya me, lo me sa nyakiyirika.»
Lusiilulu lwa mpeekulu Mpeeve Yangisi
15 «Mbuti beenu lutiiri me, lo sa lwakebe ntumu dzaami; 16 na me sa nyingukila Taata, mu kuluha muboondi wakaka, mpisi heki kaba na beenu kwakinkulu. 17 Mpeeve ya ngwanwa yiri, nsi lo yahele kubangisina kuyitaambula, bukuri nsi yahele kuyimono, na yahele kuyiyaaba; ngo kasi beenu luyiyaari, bukuri yo yiri ha kakati dya beenu, na sa yanamitina kuba mu beenu. 18 Me ka nyilusiisa bisaani ko, me sa mbweese kwiisa kuri beenu. 19 Mwaa-ntaangu yantele yisiiri, na nsi ka yibweese kumono me se; ngo kasi beenu sa lwamono me, bukuri me nyiri mwooyo, na beenu se sa lwaba mwooyo. 20 Mu kiluumbu kikyo, beenu sa lwabakula ti me nyiri mu Taayi dyaami, na beenu, mu me, na me, mu beenu.» 21 «Wunde wuri na ntumu dzaami, na wukebaa dzo, lo wunde tiiri me. Wunde wutya me, Taayi dyaami sa kamutya. Na me sa nyamutya na sa nyamonokono kuri nde.» 22 Yuda, kari Iskaryote ko, waleele kuri Yesu ti: «Mfumu, dyaburi ye wumonokono kuri beetu, ngo kasi, kari kuri nsi ko?» 23 Yesu wabvutula, waleele kuri nde ti: «Mbuti muutu tiiri me, lo sa kakebe Maampu maami; na Taayi dyaami sa kamutya, na kuri nde sa tweende, na beetu sa twadzakala kuri nde. 24 Wunde wuri katii me ko, lo ka kobe maampu ma me ko. Maampu ma luyuka, mari ma me ko, ngo ma Taata wampeeke. 25 Me nyiluleeriri mamo, mu ntaangu yi nyakiri na beenu. 26 Muboondi, Mpeeve yangisi, yiyo mbasi-tsuku yiheeke Taata, mu nkuumbu meenu, sa kaluyikisa momanso, na sa ka lulubula momanso ma nyiri nyaluleele.» 27 «Me nyilusisikiri kiyeengi, kiyeengi kyaami me nyiluheeri; ngo kari bunu buheelaa nsi ko. Yaa lubviimfuka mitima myeene ko, na yaa luba na boomo ko. 28 Beenu lwayukiri me nyaleeriri ti: "Me nyiri mu kweende, ngo sa mbweese kwiisa kuri beenu". Mbuti beenu lutiiri me, nkani lo beenu luri na kiminu bu luyaa ti me nyiri mu kweende kuri Taata, bukuri Taata bvuriri bunene na me. 29 Me nyiluleeriri misamu mimyo, tekesele mikwiisa, Mpisi heki ha mikwiisa, beenu lusa kanyi. 30 Me ka nyibweese kudzoonso kwalaka na beenu ko, bukuri mutumi nsi wiisiri, ngo nde wahele na lutumu ti lumosi mu me, 31 kasi mu kuri ti nsi yiyaaba ti me ntiiri Taata, na me nyiri mu kweyirika bunu bwa ntumini Taata. Telemeenu, na tweendeenu!»
Yesu bviinya dyangwanwa
1 «Me ngo bviinya dyangwanwa, na Taata ngo muhati nseke bviinya. 2 Nde kooyisilaa mpisi kimpaala kiri mu me, kyahele kuha bimbutu; na nde wu bweeyesaa mpisi kimpaala kiri na bimbutu, mpisi kabvula kubuta bimbutu. 3 Beenu lweki lwatsyeeme, mu ntoono maampu ma nyiluleeriri me. 4 Namitinee kuba mu me, na me mu beenu. Bunu buri kimpaala, lo kyahele kubangusina kubuta bimbutu mu kyomeene, mbuti kyahele namitina kuba mu mudzi bviinya; bwobumosi kuri beenu, luri natina bimbutu ko, mbuti lwahele kusa kikuundi mu me. 5 Me ngo mudzi bviinya, beenu ngo midzi myantele. Wunde wunamitina kuba mu me, na me mu nde, sa kabuta bimbutu byalaka, bukuri kwahele me, lo lubangusina kusa kitotolo ko. 6 Mbuti muutu wahele kunamintina kuba mu me, lo kumulooso ku mbasi, bunu kimpaala, na kikanini. Bimpaala byakana babikutukisaana, babitubiri ku mbaawu, na biyiiri. 7 Mbuti beenu lunamitina kuba mu me, na maampu maami Na maampu maami mamitina kuba mu beenu, lo loombeenu bi lutiiri, na sa lwataambula. 8 Mu bumabu Taayi dyaami kaba wakeembese, habaanaana beenu lubuta bimbutu byalaka, na lusoongo kuri ti beenu bayiki baami. 9 Bunu bwa ntiila Taata, bunubwo se me nyiri nyalutiila. Namitinee kuba munsa ntiilu yaami. 10 Mbuti beenu lukebiri ntumu dzaami, lo beenu sa lwanamitina kuba kunsa ntilu yaami; mu ntiilu yaami; bunu bu nyiri nyakebe me ntumu dza Taayi dyaami, na na nyanamitina kuba kunsa ntiilu yaandi mu ntiilu yaandi.» 11 «Me nyiluleeriri mimyo, mpisi heki kiminu kyaami kiba mu beenu, na kiminu kyeenu kiba kyakuka. 12 Lutumu lwa me ngo lu: tilisinee beenu na beenu, bunu bu nyiri nyalutiila me. 13 Ntiilu yibvuriri bunene yiri na muutu ngo, ya kuha kidziingu kyaandi mu banduku. 14 Beenu luri banduku baami, mbuti luyirikaana ma nyilutumaana. 15 Me nyahele kubweese kuluteele bisari, bukuri kisari kayaa bisaana mfumu yaandi ko. Me nyiluteele banduku, bukuri me nyaluyaabisiri myominso mi nyayikiri kuri Taayi dyaami. 16 Kari beenu lwasooriri me ko; kasi meenu nyalusooriri na nyalusuusa, mpisi heki beenu lweende na lubuta bimbutu, na bimbutu byeenu binamitina kuba, mpisi heki ma luloombo kuri Taata mu nkuumbu yaami, nde kaluha. 17 Ma nyilutuma me mamama, tilisinee beenu na beenu.»
Nsi yabele Yesu na bayiki baandi
18 «Mbuti nsi yiri mu kulubele, yaabeenu ti me ngo watete wu kari kabele. 19 Mbuti beenu lwaba ba nsi, nkani nsi yaketi kulutya, bukuri beenu lwaketi kuba ba yo. Ngo bukuri, me nyalusooriri na nyalupalisiri mu nsi, na beenu lwahele kubweese kuba baatu ba nsi, mu ntoono yiyo, nsi yiri mu kulubele. 20 Baambukeenu mwooyo mu maampu ma nyaluleeriri: "Kisari wahele kulutila bunene ti na mfumu yaandi." Mbuti bo bakwaamisini me, lo beenu se sa balukwaamisa; mbuti bakebiri maampu ma me, lo sa bakebe se na ma beenu. 21 Ngo sa baluyirikila momanso mamo, mu ntoono nkuumbu yaami, bukuri bo bahele kuyaaba wunde wampeeke. 22 Mbuti me nyasii kwiisa ko, na nyahele kubadzoonsolo, nkani bahele kuyirika masumu. Ngo mu lumalu, lo bo basii na mpemisi ko mu masumu maaku. 23 Wunde wubele me, wabele se na Taayi dya me. 24 Mbuti me mbee nyahele kusa biyiriki ha kakati dya bo, biri muutu ti mosi kayirikiri ko, baketyee kuba na masumu ko; ngo mu lu, bo bamwiini na banyaafuni me na Taayi dyaami. 25 Mimyo kuyirima, mu kuri ti matinu mu Mangisi ma bo, meende mu mana: "Bo baberiri me, kwahele buungu."» 26 «Mbasi-tsuku, dikwiisa Mukakiri wuri ku Taata, Mpeeve Yangwanwa yifumuna kuri Taata, wunyiluheeke me, nde sa kateele me kimbaangi, 27 na beenu se, sa lwateele me kimbaangi, bukuri kuholosono kunu mbandukulu, beenu luri kintwaari na me.»
1 «Me nyiluleeriri mamo, mpisi heki luhele kubumina makya. 2 Bo sa balubingisa mu manzo-mankutukunu; na ntaangu yiri mu kwiisa yiri baatu badzusa beenu lo bubatsima ti, Nzaambi bari mu kusalila mu kiteesu kya bubwo. 3 Sa bayirika mamo, bukuri bahele kuyaaba Taata, na me. 4 Ngo nyiluleeriri mamo, mpisi heki ha tubuka ntaangu yiyo, beenu lubaambukila dyo mwooyo, ti me nyaluleeriri.»
Kisalu kya Mpeeve Yangisi
«Me nyasii kululeele dyo ha mbandukulu ko, bukuri me nyabeeri nyakiri na beenu. 5 Mu lumalu, me nyeki mu kweende kuri wunde wampeekiri, na kuri ti mosi mu beenu ko wufuula me ti: "Kuri wuri mu kweende?" 6 Ngo, ngebe dziluuriri mu mitima myeenu, bukuri me nyiluleeriri mamo. 7 Ngo me nyiluleele ngwanwa; kuri ndaandu kuri beenu ti me nyeende. Bukuri, mbuti me nyahele kweende, lo Mukariri kakwiisa kuri beenu ko. Ngo mbuti me nyeensi, lo me sa nyamuheeke kuri beenu. 8 Na nde bu kakwiisa, sa kasa kuri ti baatu baba na mbakukulu mu mitariri masumu, nsungumunu na mutsuundu. 9 Mu mitariri masumu, bukuri bo bahele kusiila kanyi mu me; 10 mu mitariri nsungumunu, bukuri me nyiri mu kweende kuri Taata, na lubweese kumono me ko; 11 mu mitariri mutsuundu, bukuri Mfumu ya nsi yimayi weki watsuundusu.» 12 «Me nyakiri na myalaka mya kululeele, ngo lubangusina kukuunda myo mu lumalu ko. 13 Mu ntaangu yi kakwiisa, Mpeeve Yangwanwa, sa kalutwaalisa kunsa ngwanwa yoyinso, bukuri nde kadzoonsolo mu nde-meene ko, ngo sa kadzoonsolo mu momanso ma kari kayuka, na sa kaluyaabisa, misamu mikwiisa. 14 Nde sa kakeembese me, bukuri sa kaholo mya me, na sa kaluyaabisa myo. 15 Byobinso bya Taata, bya me; hango nkuumbu me ndeeriryee ti nde sa kaholo mya me, na sa kaluyaabisa.»
Ngebe sa dzakituka kiminu
16 «Mwaa-ntaangu yantele, ka lubweese kumono me ko; mwaa-ntaangu yikimi, sa lwabweese kumono me.» 17 Ngo babamosi mu bayiki baandi, balelesene bo na bo ti: «Ti nki kari mu kuleele kuri beetu: "Mwaa-ntaangu yantele, ka lubweese kumono me ko; mwaa-ntaangu yikimi, sa lwabweese kumono me?" Na ti: "Me nyikweende kuri Taata?" 18 Hango bo baleele ti: Bukari mu kuleele ti: "Mwaa-ntaangu yantele" lo mambangukulu ti kwe? Twahele kuyaaba mu nki kari mu kudzoonsolo.» 19 Yesu kayaaba ti, bo baba na nzala kumuha bifuuri, waleele kuri bo ti: «Beenu lufulusina beenu na beenu mu mimyo mi ndeeriri me ti: "Mwaa-ntaangu yantele, ka lubweese kumono me ko; mwaa-ntaangu yikimi, sa lwabweese kumono me?" 20 Ngwanwa mu ngwanwa, me nyiluleeriri: beenu sa lwadila na sa lwayaya, ngo nsi bu yiba mu kiminu, beenu sa lwaba mu ngebe, ngo ngebe dzeenu sa dzakituka kiminu. 21 Mukyeetu habaana weki mu kubutaa, lo wuri na ngebe, bukuri ntaangu ya kumono mpasi yi mwaatubuka mu nde; ngo mbuti mwaana mwabutuka, lo nde dzimbikini misoongo, mu kiminu kya muutu wu mwaakwiisa mu nsi. 22 Hango nkuumbu, beenu mu lumalu luri na ngebe; ngo me sa nyabweese kulumono, na mitima mya beenu sa myamono kiminu; na kiminu kya beenu kuri muutu wuyisila kyo ko.» 23 «Mu kiluumbu kikyo, beenu lubweese kuha me kifuuri ti mu musamu mosi ko. Ngwanwa mu ngwanwa, me nyiluleele: bibyo biluloombo kuri Taata mu nkuumbu me, sa kaluha byo. 24 Natee mu lumalu, beenu ka lwaloombiri kitotolo ti kimosi ko, mu nkuumbu me. Loombeenu na beenu sa lwataambula mpisi heki kiminu kyeenu kiba kyakuka.»
Yesu wabwiisa nsi
25 «Me nyiluleeriri myominso mimyo mu mankuma. Kilookolo kiri mu kwiisa kiri me mbweese kuludzoonsolo mu mankuma ko, ngo me sa nyaluyaabisa mi tariri Taata kwa bupwelelee. 26 Mu kiluumbu kikyo, beenu sa lwaloombo mu nkuumbu yaami, ngo me nyahele kululeele ti, me sa nyaloombo kuri Taata mu ntoono beenu; 27 mukwongo nde-meene Taata wulutiiri, bukuri beenu lutiiri me, na luri na kanyi ti me nyapalila mu Nzaambi. 28 Me nyapalila mu Taata, na nyayisa ha nsi; me nyeki bweese kuyisika ha nsi, na kweende kuri Taata.» 29 Bayiki baandi bamuleele ti: «Mono, mu lumalu ye weki dzoonso kwa bupwelelee, ye wahele kuta nkuma ti mosi. 30 Mu lumalu, beetu tuyaari ti ye yaari myominso, na wahele na nzala ti, muutu kakufuula. Mu didyo, beetu turi na kanyi ti, ye wapalila mu Nzaambi.» 31 Yesu wabvutula kuri bo ti: «Hango ha lweki sa kanyi? 32 Mono, kilookolo kiri mu kwiisa na kimwaatubuka, kiri sa lwaba lwatsamikisa, muutu-muutu ku nzo yaandi, na beenu sa lwasiisa me, me-kaka. Ngo me nyahele kuba me-kaka, bukuri Taata wuri kintwaari na me. 33 Me nyiluleeriri misamu mimyo, mpisi heki luba na kiyeengi mu me. Beenu luri na mpasi ha nsi, ngo lwaatee kibakala, me nyabwiisiri nsi!»
Yesu wasaambila mu bayiki baandi
1 Yesu kamana kuleele mamo, nde wasyeetele miisu myaandi ku yulu, na waleele ti: «Taata, kilookolo kitubukiri; keembese Mwaana waaku, mpisi heki Mwaana ka kukeembese, 2 mpisi heki, bunu bu wuri wamuha lutumu ha yulu baatu bobanso, nde kaha kidziingu kyahele manunu kuri bobanso ba wuri wamuha. 3 Kidziingu kya mantaangu mpmanso ngo kimaki: bayaaba ye, Nzaambi yomosi kitsu yangwanwa, na wunde wu wuri waheeke, Yesu Kiristo. 4 Me nyakeembisiri ye ha butoto, me nyameeni kisalu ki wampeeri mu kusa. 5 Mu lumalu, Taata keembese me, ha teke ye-meene, mu nkeembu yi nyaba na yo ha teke ye, tekesele nsi yiyirima. 6 Me nyayaabisiri nkuumbu yaaku, kuri baatu ba wampeeri ba wuri wapalisa mu nsi. Bo baba ba ye, na ye wabampeeri, na bo bakebiri maampu maaku. 7 Mu lumalu, bo bamwaayaaba kuri ti byobinso bi wampeeri, byafumuna kuri ye, 8 bukuri maampu ma wampeeri, me nyabahee mo, na bo bamataamburi na bayaaburi mu ngwanwa ti me nyapalila kuri ye, na basiiriri kanyi ti ye wampeekiri.» 9 «Me nyiloombo mu bo. Me nyahele kuloombo mu nsi, ngo mu babo ba wuri wampa, bukuri bo ba ye. 10 Byobinso bya me bya ye, na bya ye bya me; na me nyataamburi nkeembu mu bo. 11 Me nyahele bweese kuba mu nsi, ngo bo bari mu nsi, na me nyiri mu kwiisa kuri ye. Taata dyangisi, kebe bo mu mpinu dza nkuumbu yaaku, yi wuri wampa, mpisi baba mosi, bunu beetu na ye turi mosi. 12 Mu ntaangu yi nyabeeri na bo, me nyabee bakebaana mu nkuumbu yaaku, yi wuri wampa. Me nyabee kwebakalaana, na kuri ti mosi mu bo wadziimbiri ko, ha yulu wunu mwaana wanzimbukulu, mpisi heki Matinu meende mu mana. 13 Ngo kasi mu lumalu me nyiri mu kwiisa kuri ye, na nyiri mu kuleele mamo ha nsi, mpisi heki baba na kiminu kyaami, kyakuka mu bo. 14 Me nyabaheeri maampu ma ye; na nsi yababele, bukuri bo bahele ba nsi, bunu bu nyiri me, nyahele wa nsi. 15 Me nyahele kuloombo kuri ti, ye wubayisila mu nsi, ngo kuri ti ye wubakebe mu Ngaa-bubi. 16 Bo bari ba nsi ko, bunu bu nyiri me, nyahele wa nsi. 17 Wubasa bangisi mu ngwanwa, maampu maaku ngo ngwanwa. 18 Bunu bu wuri wampeeke ha nsi, me se nyibaheeke ha nsi. 19 [Me] nyisa bungisi mu me-meene mu ntoono bo, mpisi heki bo se baba bangisi mu ngwanwa.» 20 «Me nyahele kuloombo mu bani bo kitsu, ngo na mu babo se basiila kanyi mu me, na mu maampu ma mo, 21 mpisi heki bobanso baba mosi, bunu buri ye Taata mu me, na me se mu ye, mpisi heki bo se baba mu beetu, kuri heki nsi yisa kanyi, ti ye wampeeke. 22 Me nyabaha nkeembu yi waheeri kuri me, mpisi baba mosi, bunu bu turi beetu na ye mosi, 23 me mu bo, ye mu me, mpisi heki bo baba mosi mu kiteesu kyakuka, kuri heki nsi yiyaaba ti ye wampeeke, na ye wabatya bunu bu wuri watiila me. 24 Taata, babo ba wuri wampa, me ntiiri ti haho ha nyiiri me, bo se baba na me, mpisi heki bamono nkeembu yaami, yiyo yi wuri wampa Bukuri ye watya me tekesele nyirikulu nsi. 25 Taata ngaa-kusuunguma, nsi yasii kuyaaba ye ko, ngo me nyikuyaari, na bamaba bayaari ti, ye wampeeke. 26 Me nyabayaabisa nkuumbu yaaku, na me sa mbweese kubayaabisa, mpisi heki ntiilu yi wuri watiila me, yiba mu bo, na me se mu bo.»
Nkaangulu Yesu
1 Kamanaa kuleele mamo, Yesu wayende na bayiki baandi, ku simu dyakaka dya muwiilu wa Kedoroni, kukwo kwaba dzuumbu, di kakotiri nde-meene na bayiki baandi. 2 Yuda, waba muyarika, nde se waba yaari kibeendu kikyo, bukuri Yesu waba kutukuna kukwo, mantaangu malaka na bayiki baandi. 3 Ngo Yuda kaholaa mukaangu bayongolo na bakebi ba Nzo-nzaambi ba kataamburi kuri bangaanga-nzaambi, na Bafarisi, bayende kunukwo na miinda na byuufu na binwaanunu. 4 Hango Yesu, bu kaba kayaari momanso mamutubukila, nde wapala na waleele kuri bo ti: «Na luri mu kwesaka?» 5 Bo babvutula kuri nde: «Yesu wa ku Nadzareti». Nde waleele kuri bo: «Me ngo nde.» Yuda, waba muyekele, waba wateleme se kintwaari na bo. 6 Ngo nde kaleelaa ti: «Me ngo nde», bo babvutuka mambisa na babwa ha nsi. 7 Yesu wabweese kubafuula ti: «Na luri mu kwesaka?» Bo babvutula ti: «Yesu wa ku Nadzareti». 8 Yesu wabvutula ti: «Me nyiluleeriryee ti: Me ngo nde. Ngo mbuti me luri mu kwesaka, lo hemeseenu bamaba beende kwaaku.» 9 Mpisi heki maampu ma kari kaleele meende mu mana: «Babo ba wuri wampa, me nyahele kudziimbisa ti mosi mu bo.» 10 Ngo Simoni Petelo, bu kaba na mbeesi yayila, kayiyuulaana, ha kalata kisari kya mukuutu bangaanga-nzaambi, na wamutabula kutu dya lubakala. Kisari kikyo kyaba nkuumbu Maloko. 11 Yesu waleele kuri Petelo ti: «Bvutula mbeesi yaaku mu lukutu; mbasa ya mpa Taata, buri me nyinwa yo ko?»
Yesu bamunata ha busu bwa Ana
12 Hango mukaangu bayongolo, na mukuutu waaku, na bakebi ba Bayudayo Basiimba Yesu, na bamukaanga bikonyi. 13 Bo batekesele kumunata kuri Ana. Nde waba buko bwa Kayafa, waba mukuutu bangaanga-nzaambi, mu mubvu wunde. 14 Kayafa nde ngo wabaha ndoongi kuri Bayudayo ti: «Bu bvuriri bubwete, ti muutu mosi kafwa mu ntoono kaanda.»
Petelo watuna Yesu
15 Simoni Petelo na muyiki mukimi, baba kwenama Yesu. Muyiki wunde waba wayabakana kuri mukuutu ngaanga-nzaambi, nde wakoto kintwaari na Yesu mu nzo mukuutu bangaanga-nzaambi. 16 Petelo waba wateleme ku mbasi bebele na mweelu. Hango muyiki wakaka wunde waba wayabakana kuri mukuutu bangaanga-nzaambi wadzoonso kuri mukyeetu waba kebaa mweelu, na nde wakotoso Petelo. 17 Haho, mukyeetu waba kebaa mweelu wafuula kuri Petelo ti: «Buri ye se wuri mosi mu bayiki ba muutu wumawu?» Petelo wabvutula ti: «Me nyiri nde ko!» 18 Bisari na bakebi, baba bateleme mu kuyoto mbaawu, yi baba babvuka, bukuri kwaba kyoosi. Petelo se waba kintwaari na bo mu kuyoto mbaawu.
Mukuutu bangaanga-Nzaambi waha bifuuri Yesu
19 Hango mukuutu bangaanga-nzaambi wafuula Yesu mu mitariri bayiki baandi, na mu nyikusulu dzaandi. 20 Yesu wabvutula kuri nde ti: «Me nyabee kwedzoonsaana, na pwelelee kuri baatu bobanso, mu mantaangu momanso, me nyabee kweyikisaa mu manzo ma nkutukunu na mu Nzo-nzaambi, mu kookutukunaa Bayudayo bobanso, na me nyasii leele ntoono ti mosi mu nsweeki ko. 21 Ngo buri ye wufuula me? Fuula kuri babo bayukiri ma nyabee kwebaleelaana. Mono, bo bayaari ma nyabee kweleelaa me.» 22 Yesu kaleelaa bubwo, mosi mu bisari wakokosolo, wamulata mbata, waleele ti: «Bubwo ye wuha mvutu kuri mukuutu bangaanga-nzaambi?» 23 Yesu wabvutula kuri nde ti: «Mbuti bwabubi me dzoonsiri, lo soongo bubi buri haho; ngo mbuti bwabubwe, buri ye wulata me?» 24 Haho Ana, bu kamukaanga bikonyi wamuheeke kuri Kayafa, mukuutu bangaanga-nzaambi.
Petelo wabweese kutuna Yesu
25 Simoni Petelo, bu kaba wateleme haho, mu kuyoto mbaawu, baleele kuri nde ti: «Buri ye se, wuri mosi mu bayiki ba nde ko?» Nde watuna na waleele ti: «Me nyiri nde ko.» 26 Mosi mu bisari bya mukuutu bangaanga-Nzaambi, wa mu kaanda dya muutu wuri Petelo wamutabiri kutu waleele ti: «Buri me nsii monaa ye, ku dzuumbu kintwaari na nde ko?» 27 Petelo wabweese kutuna, na hanaho, mulumi nsusu wakookolo.
Yesu ha busu bwa Pilato
28 Bo bayisikaa kuri Kayafa, ha banata Yesu ku nzo ya munsuundu; kyaba kyeki kipari na bo ka basii koto mu nzo ya mutsuundu ko, mu kubata kusumuka, na babaka bwa kudiila Paaka. 29 Haho, Pilato wapala ku mbasi ku babo bo na waleele ti: «Mu nkya ntoono beenu luri mu kufuunda muutu wumawu?» 30 Bo babvutula baleele kuri nde: «Mbuti muutu bee wahele kuyirika mamabi, nkani tuketyee kumuyekele kuri ye ko.» 31 Pilato waleele kuri bo ti: «Muholee beenu-meene na mutsuundisee bunu buri mangisi meenu.» Bayudayo baleele kuri nde ti: «Beetu twahele na miswa, mya kudzusa muutu.» 32 Mu bubwo ma leeriri Yesu mayende mu mana, ma kaba yaabisa mu nkya mfwiilu nde kaba kayelemini kufwiila. 33 Pilato, wabweese kukoto munsa nzo ya munsuundu, wateele Yesu na wamuleele ti: «Buri ye ngo mbyaasi Bayudayo?» 34 Yesu wabvutula ti: «Buri mu ye-meene wuri mu kuleele mamo hoti baatu bakimi bakuleeriri mya mu me?» 35 Pilato wabvutula ti: «Buri me Muyudayo yiri? Kaanda dya ye-meene na bakuutu ba bangaanga-nzaambi bakuyekiryee kuri me; nki wuri wayirika?» 36 Yesu wabvutula: «Kimfumu kya me kiri kya ha nsi yi ko; mbuti Kimfumu kya me kibeeri kya ha nsi yi, nkani bisari bya me biketyee kunwaana, mpisi heki me mpele kuba wayekulu kuri Bayudayo; ngo mu lumalu, kimfumu kya me kiri kya hamaha ko.» 37 Pilato waleele kuri nde ti: «Ngo ye mbyaasi wuri?» Yesu wabvutula ti: «Ye wuri mu kuleele ti me mbyaasi nyiri. Mu bubwo me nyiri nyabutuka, na mu bubwo me nyiri nyayisa ha nsi, mpisi heki me nta kimbaangi mu mitariri ngwanwa. Mpisi wunde wuri mu ngwanwa, lo wuyukaa mbeembu me.» 38 Pilato wufuula kuri nde ti: «Ngwanwa ngo nki?»
Yesu bamukesele mukanu wa lufwa
Pilato, bu kamana kuleele mamo, ha kabweese kupala ku mbasi, kuri Bayudayo na wabaleele ti: «Me nyahele kumono lumvuki ti lumosi mu nde. 39 Ngo beenu luri na kifu kiri ti, me nyelemini kulupatukilaa muutu mosi mu ntaangu ya Paaka. Ngo lutiiri ti me nyilupatukila mbyaasi Bayudayo?» 40 Hango bo bakisa ti: «Kari wunde ko, ngo Baraba!». Baraba waba ngaa-bumfuna.
1 Hanaho, Pilato watuma ti baholo Yesu, na bamulata nkwaasulu. 2 Bayongolo bayirika lukoongolo lwa manseende, bamutetekele lwo ha yulu mutu, na bamulwiika kiyuungu kyabeenge. 3 Bo bakokosolo kuri nde, na babeke kuleele ti: «Mboto yaaku, mbyaasi Bayudayo!» Na bamulata mambata. 4 Pilato wabweese kupala ku mbasi na waleele kuri bo ti: «Mono, me nyeki kulutwalikila nde ku mbasi, mpisi beenu luyaaba ti, me nsii mono lumvuki ti lumosi mu nde ko.» 5 Hango, Yesu wapala ku mbasi, kuri walwaata lukoongolo lwa manseende na kiyuungu kyabeenge. Pilato waleele kuri bo ti: «Muutu ndewu!» 6 Hango bu bamumono, bakuutu ba bangaanga-nzaambi na bisari babikisa baleele ti: «Mukomono ha kuruwa! Mukomono ha kuruwa!» Pilato waleele kuri bo ti: «Muholeenu beenu-meene na mukomonee ha kuruwa; bukuri, me nsii mono kwaami lumvuki mu nde ko.» 7 Bayudayo babvutula kuri nde ti: «Beetu turi na ngisi, na bunu buri ngisi yiyo, nde yelemini kufwa, bukuri nde-meene waleeriri ti nde Mwaana Nzaambi.» 8 Pilato kamanaa kuyuka ntoono yiyo, wabaka boomo bwalaka, 9 wabweese kukoto mu nzo mutsuundu, na waleele kuri Yesu ti: «Ye wa kuri?» Ngo Yesu kasii kumuha mvutu ko. 10 Haho Pilato kaleele kuri nde: «Ye wahele kudzoonso kuri me? Buri ye wahele kuyaaba ti, me nyiri na lutumu mu kupatula ye, na nyiri na lutumu mu kukomono ye ha kuruwa?» 11 Yesu wabvutula [kuri nde] ti: «Ye wuri na lutumu ti lumosi ha yulu me ko, mbuti bahele kukuha lwo ku mayulu. Hango nkuumbu, wunde wuyekiri me kuri ye, wuri na sumu dibvuriri bunene.» 12 Hanaho, Pilato wasaka bwa kumupatukila; ngo Bayudayo babikisa baleele ti: «Mbuti ye wumupatiri, lo ye wuri nduku Kayisari ko. Mpisi wunde wuleele nde-meene ti nde mbyaasi, lo nde mutaatu Kayisari.» 13 Pilato, kamana kuyuka misamu mimyo, neti Yesu ku mbasi, na dzakiri ha kibala kya mutsuundisi, ha «kibeendu kya matari» ki baleelaa mu kihebeleho ti «Ngabata.» 14 Yaba yeki nyirikulu Paaka, kilookolo kyaba kyeki kampe kyabisaamunu. Nde waleele kuri Bayudayo ti: «Mbyaasi yeenu yoyi!» 15 Hango bo babikisa ti: «Dzusa! Dzusa! Mukomono ha kuruwa!». Pilato waleele kuri bo: «Me komono ha kuruwa mbyaasi beenu?» Bakuutu ba bangaanga-nzaambi babvutula ti: «Beetu turi na mbyaasi ko, mbuti ka Kayisari ko.» 16 Hango, nde wamuyekele mpisi bamukomono ha kuruwa.
Yesu bamukomono ha yulu kuruwa
Hango bo banata Yesu. 17 Bu kaba mu kwenata kuruwa nde-meene, nde wapala mu kweende ku kibeendu ki baleela ti «Kibeendu kya kiteengi kya mutu», ki baleelaa mu kihebeleho ti «Ngolongota.» 18 Kukwo, bo bamukomini ha yulu kuruwa, kintwaari na baatu boolo bakimi, wamosi ha, wakaka kuni, heki Yesu ha kakati. 19 Pilato, waba watina bisoni mu bayi wasuusa ha yulu kuruwa. Waba watina ti: «Yesu wa ku Nadzareti, mbyaasi Bayudayo.» 20 Haho, balaka mu Bayudayo, bataangiri bisoni bibyo, bukuri kibeendu kikyo, ki bakomini Yesu kyaba bebele na bvula. Bisoni bibyo byaba mu ndiinga ya kihebeleho, na mu ya bari Loma, na mu kihelene. 21 Hango bakuutu ba bangaanga-nzaambi, ba Bayudayo baleele kuri Pilato ti: «Yaa tina ko ti: "Mbyaasi Bayudayo" ngo ti "Wumawu waleeriri ti: Me mbyaasi Bayudayo".» 22 Pilato waleele ti: «Mamo ma ntinini, ma ntinini.» 23 Ngo bayongolo bamana kukomono Yesu ha kuruwa, baholo binkuta bya nde, bakaburi byo mu bikuuku bina, kibari kimosi mu mpisi muyongolo. Bo baholo se dzweele dyaandi. Dzweele didyo dyaba dyahele na mibaambulu, dyodinso dyaba dyabindikisa mu nsaanda mosi, kubandikila ku yulu. 24 Ngo bo balelesene bo na bo ti: «Yaa tukaakilee dyo ko; ngo tuteenee wari mu kuyaaba, na wuholo dyo», mpisi heki matinu meende mu mana [maleele] ti: «Binkuta bya me, bo babikabiri bo na bo, na mu dzweele dyaami, bo bata wari.» Mimyo bayongolo bayirika. 25 Ha teke kuruwa dya Yesu, nguri yaandi waba wateleme, na nguri yaandi ya kilesi, Mariya mukasi Kolopa, na Mariya Madelene. 26 Hango Yesu kamonaa muyiki wu kaba tyaanaana, na nguri wateleme ha teke muyiki wunde, waleele kuri nguri yaandi ti: «Mukyeetu, mwaana waaku ndewu.» 27 Tumi nde waleele kuri muyiki ti: «Nguri yaaku yoyi». Kuholosono kilookolo kikyo, muyiki waholo Mariya ku nzo yaandi.
Lufwa lwa Yesu
28 Ha mambisa haho, Yesu kayaaba ti momanso ma mwaayirima, kuri heki matinu meende mu mana, nde waleele ti: «Me nyeki na mpwiisu.» 29 Kwaba kisa kyaluula mu bviinya dyansa; baholo musasaka waluula mu bviinya dyansa, wakaanga mu muti isopi, na babumisa nde mu munwa waandi. 30 Yesu bu kanwa bviinya dyansa, waleele ti: «Bukukiri!» Bu kateengeke mutu, muwuumunu watabuka. Muyongolo mosi watobolo lubaansi lwa Yesu 31 Kyaba kiluumbu kya nyirimunu, na Bayudayo baba bahele kutya ti, manyutu maba ha yulu kuruwa mu kiluumbu kya mpuumunu. Kiluumbu kya mpuumunu kikyo kyaba nkati kyakinene. Bo baloombo kuri Pilato, miswa mya kubabokolo miilu, tumi beki bayisila. 32 Bayongolo bayende na babokolo miilu mya baatu babakomini kintwaari na nde. Babokolo mya watete, tumi mya wakaka. 33 Bu batubuka kuri Yesu, bamono ti, waba mwaafwa, hango-nkuumbu, basii kumubokolo miilu ko. 34 Ngo kasi, mosi mu bayongolo, mu dyoongi dyaandi, wamutobolo lubaansi, na ha nsi na nsi, makila na maampa byapala. 35 Wunde wamwiini, wata kimbaangi, na kimbaangi kyaandi kiri kyangwanwa. Nde yaari ti mamo, ma kaleele mangwanwa, mpisi beenu lusiila kanyi. 36 Misamu mimyo myayirimini, mpisi heki matinu, meende mu mana: «Ka bamubokolo muyisi ti mosi ko.» 37 Matinu makaka maleele ti: «Bo sa batala kuri wunde wu baba tobolo mu dyoongi.»
Yesu bamudziika
38 Ha mambisa haho, Yosefi wa ku Arimatayi, waba muyiki Yesu mu mansweeki, mu ntoono kwebata Bayudayo. Nde wayisa na waloombo kuri Pilato, mpisi kayisila nyutu Yesu. Pilato wa muha miswa, nde wayende na wayisila nyutu Yesu. 39 Nikodemo se, muutu wunde, waba kweende lwatete kuri Yesu mu butsuku, watwaala mananaasi ma mire masaanga na ma alowese, makuka kampe mikuru mitatu myaminene. 40 Baholo nyutu Yesu, bayiyooso mananaasi na bayikaanga bisila bunu bwaba kifu kya bayudayo, mu kudziika bamvuumbi. 41 Ku kibeendu ki baba bakomono Yesu, kwaba dzuumbu, na kunsa dzuumbu kwaba bulu dyamoono diri baba bakiri mvuumbi kudziikila pe. 42 Bo basuusa nyutu Yesu, mu bulu dyaba bebele didyo, mu ntoono nyirimunu ya Bayudayo.
Mukala wa mukangala
1 Kiluumbu kyatete mu lumiingu, Mariya Madelene wayende ku mukala, mu minkya, mampimbisi maba makiri, na wamono tari Dyayusulu ha mukala. 2 Haho nde wadzumuna na wayende kuri Simoni Petelo, na kuri muyiki wakaka, wuri Yesu waba mutyaanaana; nde waleele kuri bo ti: «Bayisiryeenu Mfumu mu munsa mukala, na beetu twahele kuyaaba ku bamusuusiryee.» 3 Haho, Petelo wapala na muyiki wakaka, na bayende ku mmukala. 4 Bo boolo, badzumuna ha kimosi; muyiki wakaka waba bvuri ntiinu na Petelo, na watubuka watete ku mukala. 5 Bu kayilimina, nde wamono bisila byasuusa, ngo kasiiri kukoto ko. 6 Simoni Petelo se watubuka ha mambisa ma nde, nde wakoto mu bulu, wakengese bisila byasuusa haho. 7 Mutulu wu baba wadziinga mutu waandi, wasuusa ha luteke, wafutuka ha kibeendu kya nde-kaka, waba wahele kuba ha kimosi na bisila. 8 Haho, muyiki wakaka, watubukiri watete ku mukala nde se wakoto, wamono na wasa kanyi. 9 Mukwongo, bo baba bakiri matinu kubakula pe; bwaba bwayelemene ti Yesu kafuluka mu bafwa. 10 Bayiki babweese kubvutuka mu manzo maaku.
Yesu wamonoko kuri Mariya Madelene
11 Mariya waba wateleme ku mbasi, bebele na mukala, wuri mu kudila. Bu kaba dilaana, nde wayilima munsa mukala, 12 nde wamono bambasi boolo balwaata binkuta byahembeke, badzakala, mosi ku mutu, na wakimi ku miilu, haho ha baba basuusa nyutu Yesu. 13 Bo baleele kuri nde ti: «Mukyeetu, buri wuri mu kudila?» Nde wabvutula kuri bo ti: «Bo bahoridyee Mfumu yaami, na me nyahele kuyaaba ku bamusuusiryee.» 14 Bu kaleele mamo, nde wasyeeteke ku mambisa, na wamono Yesu wateleme, ngo nde waba wahele kuyaaba ti wunde ngo Yesu. 15 Yesu waleele kuri nde ti: «Mukyeetu, nki wuri mu kudila? Na wuri mu kwesaka?» Nde bu kaba tsima ti wunde muutu wusala kunsa dzuumbu, na waleele kuri nde ti: «Mfumu, mbuti ye wumunetyee, lo leele me ha wumusuusiryee, na me nyee muholo.» 16 Yesu waleele kuri nde ti: «Mariya!» Nde bu kasyeeteke, waleele kuri nde mu kihebeleho ti: «Labuni!» Mambangukulu ti: «Muyikisi.» 17 Yesu waleele kuri nde: «Yaa belemene me ko! Bukuri me nyakiri kutoomboko pe kuri Taata; ngo kasi yende kuri bampaangi ba me, na leele kuri bo ti: Me ntoombokiri kuri Taayi dyaami, na Taayi dya beenu, na Nzaambi yaami na Nzaambi yeenu.» 18 Mariya Madelene wayaabisa bayiki ti: «Me mwiinyeenu Mfumu.» Na nde wabaleele mamo ma mu leeriri Yesu.
Yesu wamonokono kuri bayiki baandi
19 Hango, nsinsika bu yayisa, kyaba kiluumbu kyatete mu lumiingu, myeelu myaba myakaangu, haho haba bayiki, mu ntoono boomo bwa Bayudayo. Yesu wayisa, wateleme ha kakati dya bo, na waleele kuri bo ti: «Kiyeengi kuri beenu!» 20 Bu kaleele bubwo, nde wasoongo bikaayi na lubaansi kuri bo. Bayiki baluula mu kiminu bu bamwiini Mfumu. 21 Yesu wabweese kuleele kuri bo ti: «Kiyeengi kuri beenu! Bunu bwampeekiri Taata, me se nyiluheekiri.» 22 Bu kaleele mamo, wafula muheebulu ha yulu bo, na waleele kuri bo ti: «Taambuleenu Mpeeve Yangisi! 23 Kuri babo baluhemesene beenu masumu ma bo, sa maba mabahemusunu; mbuti kuri babamosi lubakebiri mo, sa maba makebu.»
Yesu bo na Toma
24 Toma, mosi mu kuumi na boolo, wu bateelaa mu nkuumbu ya Didimo, kasii ba kintwaari na bo ko, ha yisiri Yesu. 25 Bambaasi bayiki bamuleele ti: «Beetu tumwiinyee Mfumu.» Nde waleele kuri bo ti: «Mbuti me nyahele kumono bidiimbu bya nsooso mu bikaayi bya nde, na kusuusa muleembu mu bidiimbu bya nsooso, na kusuusa kikaayi kya me mu lubaansi lwa nde, lo me nyisiila kanyi ko.» 26 Ha mambisa ma biluumbu mpoomo, bayiki baandi baba mukati, Toma se waba kintwaari na bo. Myeelu myakaangu, Yesu wayisa, wateleme ha kakati, na waleele ti: «Kiyeengi kuri beenu.» 27 Tumi leeriri kuri Toma ti: «Twaala muleembu waaku ha, na mono bikaayi bya me, twaala kooko kwaaku na soko mu lubaansi lwa me. Yaa ba ngaa-muhaawu ko, ngo ba ngaa-kanyi.» 28 Toma wabvutula na waleele kuri nde ti: «Mfumu yaami na Nzaambi yaami.» 29 Yesu waleele kuri nde ti: «Bukuri ye mwiini me, ye siiri kanyi? Kiminu kuri bari bahele kumono, ngo basiila kanyi!»
Mufunu mukaanda
30 Hango, Yesu wabweese kuyirika bidiimbu bikimi byalaka, ha busu bwa bayiki [baandi], byahele kutina mu mukaanda wumawu; 31 bimabi babitinini, mu kuri ti beenu lusa kanyi ti Yesu ngo Kiristo, Mwaana Nzaambi, na mpisi heki mu nsiilu kanyi, beenu lubaka kidziingu mu nkuumbu yaandi.
Yesu wamonokono kuri bayiki nsaamu
1 Ha mambisa haho, Yesu nde-meene wabweese kumonokono, kuri bayiki ku teke mubu wa Tiberya. Wamonokono bumabu: 2 Bobanso baba kibeendu kimosi, Simoni Petelo, na Toma, wubakooteelaa ti Didimo, na Natanahele wa ku Kana mu nkoonsi ya Ngalili, na baala ba Dzebedayi, na bayiki boolo bakaka. 3 Simoni Petelo waleele kuri bo ti: «Me nyeensi ku kulebe.» Bo bamuleele ti: «Beetu se tweensi na ye.» Bo bapala na bakoto mu bwaatu. Ngo mu butsuku bubwo, basii baka kitotolo ko. 4 Mu nkyeelu bwiisi, Yesu wayisa na wateleme ha simu; ngo bayiki baba bahele kuyaaba ti wunde Yesu. 5 Ngo Yesu waleele kuri bo ti: «Baala ba me, buri luri na mwaa-byandya?» Bo babvutula kuri nde: «Pele!» 6 Yesu waleele kuri bo: «Tubee siinga mu mpele ya lubakala ya bwaatu, na sa lwabaka.» Haho, bo batuba na baba beki makwa pe ma kunana siinga, bukuri dyaba dyaluula mu bansu. 7 Ngo muyiki wunde, wuri Yesu waba mutyaanaana waleele kuri Petelo: «Wu Mfumu!» Simoni Petelo bu kayuka ti: «Wu Mfumu», walwaata kinkuta, bukuri waba kimpene, na wadumuka munsa mubu. 8 Bayiki bakaka baba mu bwaatu bwantele, bayisa mu kunana siinga, bukuri baba bahele la na simu, kampe kibeensi kya bitaki nkama. 9 Bu basunduka ha nsi, bamono mbaawu ya makeengele ha kibeendu kikyo, na banyoonsi na mpa bateeteke ha yulu. 10 Yesu waleele kuri bo ti: «Twaaleenu banyoonsi balulebiri mpeelulu.» 11 Simoni Petelo wanwaata mu bwaatu, na wakoko siinga ha nsi, dyaluula mu nkama makuumi mataanu na bansu batatu babanene. Ngo ti bukuri bansu baba balaka, siinga dyasii kaakika ko. 12 Yesu waleele kuri bo ti: «Wasee ludya.» Ngo kuri ti mosi ko mu bayiki, watsiitsiri mu kumufuula ti: «Ye na?» Bukuri baba bayaaba ti wu Mfumu. 13 Yesu wayisa, waholo mpa na wabaha; wabaha se banyoonsi. 14 Lumonokunu lulwo lwaba lwatatu, Yesu kamonokini kuri bayiki, kuri mwaafuluka mu bafwa.
Yesu bo na Petelo
15 Bamanaa kudya, Yesu wafuula kuri Simoni Petelo ti: «Simoni, mwaana Yowane, buri ye bvuriri kutya me ti na bamaba?» Nde wabvutula kuri nde ti: «Heehe Mfumu, ye yaari ti me nyikutiiri». Nde wamuleele ti: «Diisila baala ba bimeeme bya me.» 16 Yesu wabweese kumufuula mbala yadzoolo ti: «Simoni, mwaana Yowane, buri ye tiiri me?» Nde wabvutula kuri nde ti: «Heehe Mfumu, ye yaari ti me nyikutiiri.» Nde wamuleele ti: «Buungula bimeeme bya me.» 17 Nde wabweese kumufuula mbala yatatu ti: «Simoni, mwaana Yowane, buri ye tiiri me?» Petelo wanyoongo mu bukuri wamufuuriri mu mbala yatatu ti: «Buri ye tiiri me?» Nde wamuleele ti: «Mfumu, ye yaari myominso, ye yaari ti me nyikutiiri.» [Yesu] waleele kuri nde ti: «Buungula bimeeme bya me. 18 Ngwanwa mu ngwanwa, me nyikuleele ti: ha waba mwaa-kituuti, ye-meene waba kwekaangaa musweele, na kweyende kunu ku tiiri; ngo mbasi-tsuku, ha wununa, sa naanguna myooko myaaku, na muutu mukimi sa kakukaanga musweele, na kwenata ye kukwo, kuri wahele kutya.» 19 Nde waleele mamo, mu kusoongo mu nkya mfwiilu nde kakeembesele Nzaambi. Bu kamana kudzoonso mamo, waleele kuri nde ti: «Nama me!»
Yesu bo na muyiki wu kaba tyaanaana
20 Petelo bu kasyeeteke, wamono muyiki wuri Yesu waba mutyaanaana, wuri mu kwebanama. Wunde ngo waba wasiingima ha ntulu Yesu mu ntaangu ya kudya, na waba fuula ti: «Mfumu, na wunde wukuyekele?» 21 Petelo bu kamumono, wafuula kuri Yesu ti: «Mfumu, heki wumawu nki?» 22 Yesu wabvutula kuri nde ti: «Mbuti me ntiiri ti kanamitina kuba natee ku nyikwiisa me, lo ye nki wubakila? Ye ngo wuri, nama me!» 23 Maampu mamo matsamukina ha kakati dya bampaangi ti muyiki wunde kafwa ko. Koomosoko Yesu kasii leele ko ti, nde kafwa ko. Ngo bu kaleeriri ti: «Mbuti me ntiiri ti kanamitina kuba, natee ku nyikwiisa me, lo ye nki wubakila?» 24 Muyiki wumawu ngo mbaangi mu mamo, na nde watina mo; beetu tuyaari ti kimbaangi kyaandi kyangwanwa.
Manunu
25 Yesu misamu myalaka kasiiri. Mbuti haba mu kumitina mosi na mosi, nkani me nyitsima ti nsi yansiina yaketi kubaka kibeendu kya kusuusa mikaanda ko.