1

1 Gwere da ye gwere, Bere ɔɔn mane tiye. Wɔnna Bere we mane ti Wuro brɛ. Wɔnna Bere we mane Wuro. 2 Wɔnna Bere we mane ti Wuro brɛ gwere da ye gwere wiin sangan ma. 3 Awe baraka hɔn frɛ pepe tɛ. Fa sii ha tɛ a ma tɛ awe baraka hɔn ga. 4 Ni mane ti awe Bere we hɔn. Wɔnna ni we mane sansu ta kini. 5 Kini naa wɔlɔ tunio hɔn, tunio m'a dɛ́gɛ tɔɔ ga. 6 Sɔɔn boo mane sa ne Wuro ta fanɛta, ye n'a togo wiri Zan. 7 A mane naa siɛrɛbe na wiin fa to a tɛ kini na siɛrɛ ta wiin fa to awe baraka hɔn sma pepe yɔnmabe gun. 8 Awe ha mane kini we ga. Nka a mane kini na siɛrɛ dama. 9 Bere ɔɔn mane kini yɛrɛworo. A naa diniyan hɔn, ɔn kini sabɛ sma pepe ma. 10 A mane ti diniyan hɔn, awe baraka hɔn diniyan tɛ nka diniyan ma a dɛ́gɛ tɔɔ ga. 11 A naa y'a kma brɛ, a ta kma m'a foga ga. 12 Nka wiinye kma pepe ɔɔn n'a foga ɔn yɔɔn a ma, a sebe pere ye ma ye sbɛ tɛ Wuro nɔmanɛ na. 13 Ye vɔrɔ sɔɔn ta sebe hɔn ga, ye vɔrɔ sɔɔn dungo hɔn ga nka Wuro dungo hɔn ye vɔrɔ. 14 Bere ta tɛ ɔɔn bere tɛ sɔɔn, ɔn naa tangan ke woro hɔn. Ke n'a ta yirebe za, wiin yirebe Tɔn ɔɔn pere y'a nɛmɛtala ma, wiin paga kiɛn kɔ tian na. 15 Zan siɛrɛbe ta a ye na ɔn da: «Ma wiin te da yira, d'a na naa ne timi, d'a ne na fan yi bare a mane pia ne ti ne zin, a bo.» 16 Ke pepe ke nii gun a ta woramadiabe na tɔnɔ na. A ɔɔn siara ta ke ma yaan. 17 Tɛn pere ke ma Moyizi baraka hɔn, woramadiabe kɔ tian pere ke ma Yezu Krista ɔɔn baraka hɔn. 18 Sɔɔn sii Wuro za n'a za ga. Nɛmɛtala sɔnnala dama legelege wiin ɔɔn Wuro ne ti kɔ ye Tɔn, wɔn n'a nɔma yira ke ma. 19 Zeruzalɛmukuru hɔn Ziwifu mane salakawɛre kɔ Levi bɔɔ fanɛ Zan brɛ, ye ye yaa n'a toga, y'awe kɔ te? 20 A mane siɛrɛbe ta ɔn tian yira ɔn da: «Mɛ Wuro ta Dɛ́gɛwɛta ga.» 21 Wɔn tɛ ye ɔɔn n'a toga ɔn da: «Bi kɔ te? Eli ra?» Zan ɔɔn da, ye ye wɔn ga. Ye ɔɔn d'a ma: «Be Wuro ta daberebɛta we ra?» A ɔɔn da awo. 22 Wɔn tɛ ye ɔɔn d'a ma: «Bi kɔ te ɔɔn? Yira wa, wiin fa to ke yaa fa yira ke na fanɛsma ma. Be wiin te, wɔn yira ke ma.» 23 Zan ɔɔn da ye ma: «Wiin te kɔɔn ɔɔn sa kibɛkolo hɔn ne kwa, ye ka Matigi ta sogo tɛtɛrɛ, wɔkara Wuro ta daberebɛta Izayi n'e yira wiin nɛ, mɛ wɔnna te.» 24 Kamasɔrɔ ye mane wiinye kma wɔ fanɛ, ye mane Fariziyɛn. 25 Ye mane bere n'a toga yɛ mɛ ne kwa: «Be ɔɔn mane Wuro ta Dɛ́gɛwɛta ga, mane Eli mɛ ga, mane Wuro ta daberebɛta we ga, wɔnnɔ na be sma batize?» 26 Zan ɔɔn da ye ma: «Mɛ ka batize zu hɔn, nka boo ti ka yɔɔ, ka ha wiin tɔɔ ga. 27 A naa mɛ timi. Mɛ yɛrɛ dɛgɛ a ta kanɛgɛ na pɛrɛnɔ ta firi hɔn.» 28 Wɔnna da wɔ pepe mane tɛ Betanikuru hɔn, Zurudɛnkukwiri ma, Zan mane sma batize wiin wɛɛn. 29 Bo ye na winnisin Zan ɔɔn Yezu za a ne naa a brɛ, a ɔɔn da: «Ka bo Wuro ta Gwanɔ wiin ɔɔn diniyan ta kakiɛ wa. 30 Awe da ma mane ɔɔn yira, da boo sɔɔn na naa mɛ timi, d'a fan yi mɛ ma bare a pia mane tiye mɛ zin. 31 Mɛ yɛrɛ ha man'a dɛ́gɛ tɔɔ ga, nka mɛ naa ne sma batize kɔ zu wiin fa to m'a ta da nɔma yira Isirayɛlesi ma.» 32 Zan y'a siɛrɛbe ta ɔn da: «Ma Wuro ta Ni za a ɔɔn tuma wuro hɔn ɔn zii wɔkara zɛnɛyalo ɔn tangan a ma. 33 Mɛ ha man'a dɛ́gɛ tɔɔ ga, nka wiin te ɔɔn ne fanɛ ɔn da ma sma batize kɔ zu, wɔnna te ɔɔn da ne ma, ye ma ɔɔn Ni za a ɔɔn zii wiin te ma ɔn tangan a ma, ye wɔnna te ɔɔn na sma batize kɔ Wuro ta Ni. 34 Mɛ kɔnɛ n'a za ɔn n'e yira n'e dɔrɔ mɛ d'awe ɔɔn Wuro Nɔ.» 35 Wɔnna winnisin, Zan kɔ y'a kalanɔmanɛ sma pla mane kwɛ ne ti wɔnna bii tala we hɔn yɛ, 36 Zan ɔɔn Yezu na fɔnɔ yi za ɔn n'a sege fɔrɔna ɔn da: «Bo Wuro ta Gwanɔ.» 37 A ta kalanɔmanɛ sma pla wɔ wɔn mɔɔ suu, ɔn dɔɔ Yezu ma. 38 Yezu naa da ye pan ne sege, ye ne dɔɔ, a ɔɔn da ye ma: «Wɔnnɔ ka ɔɔn kia?» Ye ɔɔn d'a ma: «Arabi, wee be brɛ ti?» Arabi, wɔn kɔrɔ kalata. 39 A ɔɔn da ye ma: «Ka naa yaa yeyɛ sege.» Ye ɔɔn yaa n'a brɛ za ɔn sinsere tini a brɛ. Ye mane tɛ lii ma sin ma. 40 Simɔn Piyɛre na plalo Andre mane wɔnna sma pla wɔ na sɔnnala wiinye ɔɔn mane Zan ta bɛreda mɔɔ ɔn dɔɔ Yezu ma. 41 A mane pia yaa ye na plalo Simɔn brɛ dɛn ɔn d'a ma: «Mɛ Wuro ta Dɛ́gɛwɛta za.» Wɔn kɔrɔ Krista. 42 A ɔɔn n'a foga yaa kɔ lege Yezu brɛ. Yezu naa n'a sege fɔrɔna ɔn da: «Be Zan nɔ Simɔn. Ye na ne be wiri Sefase.» Wɔn kɔrɔ Piyɛre, wɔn kɔrɔ tɔndibi. 43 Wɔnna winnisin Yezu mane kia yaa Galile na wola hɔn. A ɔɔn Filipu za ɔn d'a ma: «Dɔɔ ne ma.» 44 Kamasɔrɔ Filipu mane Bɛtesayidasɔn, Andre kɔ Piyɛre ta kuru. 45 Filipu naa yaa Natanayɛle gun ɔn d'a ma: «Wiin te we ta da ɔɔn sɛbɛ Moyizi ta Tɛn na sɛbɛ hɔn, kɔ Wuro ta daberebɛre ta sɛbɛ hɔn, mɛ a za. A Nazarɛtisɔn Zozɛfu nɔ Yezu.» 46 Natanayɛle ɔɔn d'a ma: «Fafɔrɔ sbɛ ne sa Nazarɛtikuru hɔn ra?» Filipu ɔɔn d'a ma: «Naa yaa n'a sege.» 47 Yezu naa Natanayɛle za, a ne naa ye brɛ, a n'a da yira ɔn da: «Bo Isirayɛlesɔn yɛrɛyɛrɛ, dɔndo sii ti wiin ta da hɔn ga.» 48 Natanayɛle ɔɔn d'a ma: «Wee piri ma bi mɛ tɔɔ?» Yezu ɔɔn d'a ma: «Sanɛ Filipu da ye be wiri kafɔnɔ wee, mɛ mane pia be za.» 49 Natanayɛle ɔɔn d'a ma: «Kalata, be Wuro Nɔ. Be Isirayɛle ta fanganma.» 50 Yezu ɔɔn d'a ma: «Mia tɛ ɔɔn da be ma, da ma mane be za kafɔnɔ wee, wɔn tɛ be ɔɔn yɔɔn ne ma. Be na da na yire ye za yɛ ɔn yalo bɔ ma.» 51 Wɔn timi a ɔɔn da: «Tian na, ma ye yira ka ma da ka na wurokɔn do na kibɛ yi za, Wuro ta mɛlɛkɛ ne ba ne zii Sɔɔn Nɔ na wuro hɔn.»

2

1 Bo ye na yin saaro ma, damarasɔn boo mane tɛ Kanakuru hɔn Galilegiamana hɔn. Yezu sie mane yaa yeyɛ. 2 Ye mane Yezu kɔ y'a kalanɔmanɛ wiri wɔnna damarasɔndo we hɔn mɛ. 3 Duvɛn ta tɛ ɔɔn mane wɛ, Yezu sie ɔɔn d'a ma: «Duvɛn ti ye ta titiri ga.» 4 Yezu ɔɔn d'a ma: «Naa, wɔnnɔ be kia ma ɔɔn ta? N'a wagati wiri dɛn ga.» 5 A sie ɔɔn yaa da baratɛre wɔ ma: «A ɔɔn wiin fa pepe yira ka ma, ka wɔn ta.» 6 Bagasia konala bɔɔ mane tiye, ne dɔge na ye, Ziwifu ta yɛrɛkìnibɛ ye. Ye na tala tala pepe yɔnnɔ mane litiri zɔlo nɛmɛ na zio wa. 7 Yezu ɔɔn da baratɛre wɔ ma, ye ye wɔnna sia wɔ paga zio na. Ye n'e paga fɔn ye danɔma ma. 8 Yezu ɔɔn da ye ma: «Ka vun ye na basiɛ ɔn yaa zɔnfrɛyinnahɔnwɛta ka.» Ye ɔɔn vun yaa wɔn ka. 9 Wiinye zio ɔɔn bere duvɛn na, zɔnfrɛyinnahɔnwɛta wɔn nɛnɛ, ɔn m'a sado tɔɔ ga. Nka baratɛre wɔ, wiinye ɔɔn mane zio wɔ vun, wɔnwɔ man'e yɔnnɔ tɔɔ. Wɔn tɛ zɔnfrɛyinnahɔnwɛta we ɔɔn da damorote ma: 10 «Sma pepe tɛ duvɛn na dia yi pere sma ma dɛn. Ye ɔɔn mɛnɛyingin wiin sangan ma, ye ɔɔn sbɛ naa kɔ wiin ɔɔn dia siɛ ga. Nka bi dia yi tigɛ wɔn to fɔn basiɛ.» 11 Wɔn ɔɔn mane tɛ Yezu ta kabakoda na gwere ye a wiinye ta Kanakuru hɔn Galilegiamana hɔn. A mane wɔn ta ɔn y'a yirebe dɔrɔ, a ta kalanɔmanɛ ɔɔn yɔɔn a ma. 12 Wɔn timi a ɔɔn yaa Kapɛrenawɔmu kɔ ye sie kɔ ye na plala kɔ y'a kalanɔmanɛ nka ye mane yin damanɛ ɔɔn dama ta yeyɛ yee. 13 Ziwifu ta Yɛrɛgun na fɛti mane vetra, Yezu ɔɔn yaa Zeruzalɛmu. 14 A yaa kɔ Wuro ta kɔɔn hɔn, ɔn frɛzabiresma za wiinye ɔɔn mane yangannɛ zabire kɔ gware kɔ zɛnɛyala. A mane gwanakatrasma za mɛ, ye ne tangan y'a tabale wɔɔn hɔn. 15 A ɔɔn pɛrɛnɔ ta gwelekamɛ na n'e pepe laga n'e sabɛ yeyɛ kɔ ye ta gware kɔ ye ta yangannɛ. A mane gwanakatrasma wɔ ta gwana vunu n'e ta tabale yɛn n'e dra. 16 A mane da zɛnɛyalazabiresma ma: «Ka bɔ frɛ bɛ bii n'e wa bɛɛ. Ka ka ne Tɔn ta kɔɔn ta frɛzabiredo na ga.» 17 A ta kalanɔmanɛ kakiri ɔɔn tugo kɔ Wuro domada na sɛbɛ hɔn da, ye kɛrɛ n'a Wuro, bia kɔɔn na da ne worama too kabebɛ. 18 Nka Ziwifu n'a toga ɔn da: «Wee kabakoda be na ɔɔn ta n'e dɔrɔ mɛ́ ma da bɔ da bɛ na tɛsie ti be ma?» 19 Yezu ɔɔn da ye ma: «Ka bo kɔɔn be webe, ma na bere n'a tɔgɔ yin saa yɔ.» 20 Wɔn tɛ Ziwifu ɔɔn d'a ma: «Ye dɔgɔ kiepla ne nɔma konala ta wiin kɔɔn be tɔgedo hɔn, wɔn bi na ɔn bere n'a tɔgɔ yin saa yɔ ra?» 21 Nka Yezu mane wiin kɔɔn ta da yira ye ma, wɔn man'a kɔn. 22 A naa winni saa sara yɔ wiin sangan ma, wɔnna sangan ma a ta kalanɔmanɛ n'e yɔnnɔ tɔɔ ɔn da wɔn ɔɔn man'e kɔrɔ. Ye ɔɔn yɔɔn Wuro domada na sɛbɛ ma kɔ Yezu mane wiin fa yira ye ma. 23 Yezu mane ti Zeruzalɛmu Yɛrɛgun na fɛti na, sma na yaan ye ɔɔn n'a ta kabakotɛda za ɔn yɔɔn a ma. 24 Nka Yezu mane yɔɔn ye ma ga bare a man'e pepe tɔɔ. 25 A mako ha mane sa sɔɔn ta yirada hɔn ye ma sansukanpla ta da na ga. A mane sma kɔrɔ hɔn da tɔɔ.

3

1 Sɔɔn boo mane tiye ne Fariziyɛn na boo, ye n'a togo wiri Nikodɛmu. A mane Ziwifu ta zɛngɛnkma na boo. 2 Boo kɔɔ ma wuru hɔn, a naa Yezu gun ɔn d'a ma: «Kalata, mɛ́ tɔɔ da Wuro ɔɔn be fanɛ be naa tɛ mɛ́ na te na. Bare ga, be wiinye kabakoda bɛ ta, sɔɔn sii ha sbɛ ne wɔnwɔ ta, a ma tɛ Wuro n'a na te diɛma ga.» 3 Yezu ɔɔn d'a ma: «Tian na, ma ye yira be ma da wiin te ma ye bere vɔrɔ kanyinna pla na ga, wɔn ha sbɛ ne kɔ Wuro ta kolo hɔn ga.» 4 Nikodɛmu ɔɔn d'a ma: «Sɔɔn na kiɛgɛ wɛ yi, nɛ a sbɛ ne bere ne vɔrɔ yɛ? A sbɛ ne bere ne kɔ ye sie tulu hɔn, ɔn sbɛ bere vɔrɔ ra?» 5 Yezu ɔɔn d'a ma: «Tian na, ma ye yira be ma da sɔɔn ma vɔrɔ zio kɔ Wuro ta Ni baraka hɔn ga, a ha sbɛ ne kɔ Wuro ta kolo hɔn ga. 6 Komavere wɔn komavere vɔrɔ. Wuro ta Ni wɔn ni vɔrɔ. 7 Ma ye yira be ma da ka pepe daga vɔrɔ kanyinna plalo na. Be daga kaba wɔn na ga. 8 Wiin wɛɛn ɔɔn dia pangan ma, wɛɛn ye wirɛ ne yaa. Be ye digekɔn mɔɔ, nka be ye tumado tɔɔ ga, man'e yado tɔɔ mɛ ga. Wiinye kma pepe ɔɔn vɔrɔ Wuro ta Ni baraka hɔn, yee wɔnwɔ ta da ti.» 9 Nikodɛmu n'a toga ɔn da: «Nɛ wɔn sbɛ ne tɛ?» 10 Yezu ɔɔn d'a ma: «Bi Isirayɛlekma ta zɛngɛnte na yire yi be, be wɔnna da wɔ tɔɔ ga ra? 11 Tian na, ma ye yira be ma da mɛ́ wiinye da tɔɔ, wɔnwɔ mɛ́ ɔɔn yira. Mɛ́ wiinye frɛ za, wɔnwɔ mɛ́ ɔɔn siɛrɛ. Nka ka na dian mià siɛrɛbe na ga. 12 Ma ɔɔn lagakɔn ma da yira ka ma, ka ɔɔn ma wɔnwɔ tɔɔ tian ga, ma ɔɔn naa wurokɔn hɔn da yira ka ma wiin sangan ma, nɛ ka na tɛ ɔɔn wɔnwɔ tɔɔ tian? 13 Bare sɔɔn sii ba zɛ wuro hɔn ga, fɔn wiin te ɔɔn tuma wuro hɔn ɔn zii. Wɔn Sɔɔn Nɔ. 14 Moyizi mane san pɛrɛ sɔnɔ ma n'a duro kibɛkolo hɔn wiin nɛ, yee Sɔɔn Nɔ na duro wuro hɔn mɛ 15 wiin fa to wiin te pepe ɔɔn yɔɔn a ma, wɔnna te sbɛ wɛbareyani gun. 16 Wuro diniyan hɔn kma da diabɛ ye ma fɔrɔna. Wɔn ye na a ye nɔ y'a nɛmɛtala pere wiin fa to wiin te pepe ɔɔn yɔɔn a ma, wɔn ka siri ga nka a na te wɛbareyani gun. 17 Bare Wuro ye Nɔ fanɛ diniyan hɔn wiin fa to a naa sma kiti ga, nka a a fanɛ wiin fa to awe baraka hɔn sma sbɛ kisi. 18 Wiin te ɔɔn yɔɔn a ma, wɔnna te na kiti ga. Wiin te ɔɔn ma yɔɔn a ma ga, wɔnna te kiti wɛ. Bare a na te yɔɔn Wuro ta nɛmɛtala ma ga. 19 Bo kiti we, kini naa diniyan hɔn nka tunio da mane dia yi sma ma ɔn yalo kini ma bare ye dayagatɛsma. 20 Tian na, wiin te ɔɔn dayagatɛ, kini da dia wɔnna te ma ga. A dian ne sa kini na ga, ka tɛ a ta tɛda naa zɛ ga. 21 Wiin te ɔɔn siɛbɛda ta, wɔnna te sa kini na wiin fa to a ta tɛda ne zɛ, wiinye tɛda ɔɔn Wuro dungo.» 22 Wɔn timi Yezu kɔ y'a kalanɔmanɛ ɔɔn yaa Zudegiamana hɔn. A mane yindamanɛ ta yeyɛ, yewɔ ne sma batize. 23 Zan mane ti Ayinɔ, Salimu kiege ma, zuyan wiin wɛɛn, sma ne naa a brɛ, a n'e batize. 24 Tian na, wɔn da ye tɛ, Zan mane kɔ kaso hɔn dɛn ga. 25 Bo yɛrɛkìnibɛ na da na dakwiɛro mane naa tuma Ziwifu boo yɔɔ kɔ Zan ta kalanɔmanɛ na boo. 26 Ye ɔɔn naa Zan gun ɔn d'a ma: «Kalata, wiin sɔɔn we ɔɔn mane ti kɔ be nɛmɛ Zurudɛnku do ma, be taa wiin sɔɔn we ta da na siɛrɛbe na, bele ti ne sma batize mɛ, sma pepe ne yaa awe ɔɔn brɛ.» 27 Zan ɔɔn da ye ma: «Wiin fa ɔɔn tuma wuro hɔn ɔn pere sɔɔn ma, wɔn nii wɛ, sɔɔn sbɛ ne foyi gun ye sana ga. 28 Ki yɛrɛ mɛ siɛrɛ ɔn tɔɔ da ma da mɛ Wuro ta Dɛ́gɛwɛta ga, nka da wiin te ɔɔn fanɛ a zin, ma wɔn. 29 Damoro ti wiin ta, wɔn ɔɔn damorobangan. Bangan maa wɔn tɛ ne taa a kiege ma ne mɔɔ, danbangan bɛrekɔn n'a nihɔndia fɔrɔna. Wɔn ɔɔn mɛ ye ne nihɔndia fɔrɔna. 30 Awe togo daga yire ɔn yalo mɛ yi ma. 31 Wiin te ɔɔn tuma wuro hɔn, wɔnna te ti frɛ pepe wɔɔn na. Wiin te ɔɔn ti lagakɔn ma, wɔnna te lagakɔn ma fa, a lagakɔn ma da ɔɔn yira. Wiin te ɔɔn tuma wurokɔn hɔn, 32 a wiinye frɛ za kɔ a wiinye da mɔɔ, wɔnwɔ a ɔɔn yira. Sɔɔn sii mane dian a ta yirada na ga. 33 Wiin te ɔɔn dian a ta yirada na, wɔnna te n'a dɔrɔ da Wuro tian yira. 34 Wuro wiin te fanɛ, wɔnna te Wuro ta bɛreda yira bare Wuro wɔnna te paga y'a Ni na. 35 Tɔn Wuro ye Nɔ da diabɛ ye ma ɔn frɛ pepe k'a sra hɔn. 36 Wiin te ɔɔn yɔɔn wɔnna Nɔ we ma, wɔnna te na wɛbareyani gun. Wiin te ɔɔn ma dian yɔɔn wɔnna Nɔ we ma ga, wɔnna te na wɛbareyani gun ga. Wuro woro na ba yi ɔɔn na bɛrɛ wɔnna te ma.»

4

1 Yezu naa mɔɔ ye da Fariziyɛn mɔɔ ye da y'a kalanɔmanɛ yanyi Zan ye ma, sma na yaan ye ne naa ne batize a ta ɔn yalo Zan ye ma mɛ. 2 Tian na, a ha Yezu yɛrɛ ɔɔn mane sma batize ga nka a ta kalanɔmanɛ. 3 A ɔɔn tuma Zudegiamana hɔn ɔn bere yaa Galilegiamana hɔn. 4 Nka a mane daga dɔɔ Samarigiamana hɔn ɔn sbɛ yaa. 5 Bo wɔn ɔɔn tɛ a ɔɔn mane yaa dɔɔ kuru boo hɔn ye wiin wiri Sikare. Wɔnna kuru we ti Zozɛfu ta lɔ kiege ma, a tɔn Zakɔbe wiin lɔ pere a ma. 6 Wɛɛn Zakɔbe ta duru yɛrɛ ti. Yezu mane bana yuru ta, ɔn zii tangan duru we do ma. Ye mane tɛ sin hɔn wola hɔn. 7 Samariya boo mane naa zɔ na, Yezu ɔɔn d'a ma: «Ne ka ma mɛnɛ.» 8 Wɔn da ye tɛ a ta kalanɔmanɛ mane yaa zɔnfrɛkiado hɔn kuru kɔrɔ hɔn. 9 Nka ya we ɔɔn d'a ma: «Nɛ na bi Ziwifu tɛ ɔn ne zio mɛ mɛ Samariya ta?» Bare Ziwifu kɔ Samarikma ha kwɛ foyi ma ga. 10 Yezu ɔɔn d'a ma: «Be mane Wuro ta perefa yɔnnɔ tɔɔ ɔnkɔ wiin te ɔɔn da be ma, ye be ye ka zio na, bi ɔɔn mane na mɛ a ta, a m'a ni na zio pere be ma.» 11 Ya we ɔɔn d'a ma: «Mɛ na te, fa na ma ne ti be sra hɔn ga han. Duru we ne dɛrɛ mɛ. Wee wɔnna ni na zu we ti bi ta? 12 Mɛ́ bɛma Zakɔbe wiin ɔɔn bo duru be pra, ɔn mɛnɛ a na kɔ ye nɔmanɛ kɔ y'a worofrɛ wɔn hɔn, bi fan yi wɔn ma wa?» 13 Yezu ɔɔn d'a ma: «Wiin te pepe ɔɔn mɛnɛ bo zu be na, mulu na wɔnna te foga yɛ. 14 Nka mɛ na wiinye zio pere, wiin te pepe ɔɔn mɛnɛ wɔnwɔ na, mulu na wɔnna te foga titiri ga. Mɛ na wiinye zio pere a ma, wɔn na tɛ wɔkara pɛnzu a kɔrɔ hɔn ne woro ne sa ne wɛbareyani pere.» 15 Ya we ɔɔn d'a ma: «Mɛ na te, wɔnna zu we na boo pere ne ma wiin fa to mulu ka naa ne foga titiri ga, ma ka ne naa ne zɔ bɛɛ titiri ga.» 16 Yezu ɔɔn d'a ma: «Yaa be bangan wiri a naa.» 17 Ya we ɔɔn da: «Bangan ti ne ta ga.» 18 Yezu ɔɔn d'a ma: «Be tian yira ɔn da bangan ti be ta ga. Bare be yɔn fɔnɔ wɛ sini sma koo ta. Be ti wiin ta basiɛ, wɔn be bangan ga. Wɛɛn be tian yira.» 19 Ya we ɔɔn d'a ma: «Mɛ na te, m'a za da be Wuro ta daberebɛta. 20 Mɛ́ tamɛ mane Wuro yirebɛ bo tolo be ma bɛɛ. Nka ki n'a dɔrɔ da sma daga ne yaa Zeruzalɛmu Wuro yirebɛ na.» 21 Yezu ɔɔn d'a ma: «Yɔɔn ne ma, ya. Boo kɔɔ na wiri yi, ka na ne yaa bo tolo be ma wɛlɛ Zeruzalɛmukuru hɔn Tɔn Wuro yirebɛ na ga. 22 Ka wiin fa tɔɔ ga, wɔn ka ɔɔn yirebɛ. Mɛ́ wiin fa tɔɔ, wɔn mɛ ɔɔn yirebɛ bare kisi sa Ziwifu ɔɔn ta. 23 Nka boo kɔɔ naa, a yɛrɛ wiri wɛ, wɔnna sangan ma Wuro na yirebɛsma na fɔrɔ ye na ne Tɔn yirebɛ kakiri ɔnkɔ tian baraka hɔn. Wɔnna sma sii wɔ Tɔn ɔɔn kia. 24 Wuro ni na fa. Wɔn ye na wiinye kma ɔɔn n'a yirebɛ, wɔnwɔ daga n'a yirebɛ a ta Ni baraka hɔn tian na.» 25 Ya we ɔɔn d'a ma: «Ma tɔɔ da Wuro ta Dɛ́gɛwɛta na naa, ye wiin wiri Krista. Wɔn ɔɔn na naa wiin sangan ma, a na da pepe yira ke ma.» 26 Yezu ɔɔn d'a ma: «Mɛ wiin te be ɔɔn bɛre be ta, a mɛ.» 27 Wɔn hɔn ye mane ti, a ta kalanɔmanɛ ɔɔn naa wiri. Ye ta tɛ ɔɔn Yezu za a ne bɛre kɔ ya, wɔn n'e ta ye ɔɔn kaba fɔrɔna. Nka hali kɔ wɔn, ye na sɔɔn dian ya we toga ga, ye wɔnnɔ a ɔɔn kia, ma dian Yezu toga mɛ ga, ye wɔnnɔ ta na ya we naa? 28 Wɔn tɛ ya we ɔɔn y'a zɔlo tigɛ ɔn tɔngɔn yaa kuru kɔrɔ hɔn, ɔn yaa n'e yira sma ma ne kwa: 29 «Ka naa sɔɔn boo sege ne ma rɛ. A n'a tɛda pepe yira ne ma. Kɔnɛ a mane Wuro ta Dɛ́gɛwɛta ga rɛ?» 30 Sma ɔɔn sa kuru hɔn ɔn yaa yeyɛ. 31 Wɔn da ye tɛ, a ta kalanɔmanɛ n'a mɛ ne kwa a ma, ye mɛ na te, y'a zɔn dɛn. 32 Nka a ɔɔn da ye ma: «Mɛ daga wiin fa zɔn, ki wɔn tɔɔ ga.» 33 A ta kalanɔmanɛ ɔɔn da ye nɛmɛ ma: «Boo sɔɔn na tɛ boo zɔnfa pere a ma kiɔ.» 34 Yezu ɔɔn da ye ma: «Mia zɔnfa wɔn ne na fanɛta dungo ta tɛ ɔnkɔ a ta bara ta tɛ. 35 Ki yɛrɛ tɛ mane kwa, ye bɛɛ yɔɔ ne yɛgɛ naa, ye tugofrɛkiɛnsangan na wiri ga ra? Nka mɛ n'a yira n'a dɔrɔ ka ma da ka ka yinna duro ɔn sege rɛ, sɔnfrɛ pepe pra wɛ ɔn wiri kiɛn yi. 36 Tugofrɛkiɛnta y'a sara gun ne kia ne tigɛ wɛbareyani ye na. Ye tɛ yee, wiin te ɔɔn tugo kɔ wiin te ɔɔn kiɛn, ye ne kwɛ ne nihɔndia. 37 Bare ye tɛ yee wiin dakalo we ɔɔn da, ye boo tugo boo ne kiɛn, wɔn tɛ tian. 38 Ka yannɛ wiinye frɛ wɔ tɛtɛrɛdo hɔn ga, ma ka fanɛ ye kiɛndo hɔn. Bɔɔ mane yannɛ fɔrɔna ki ɔɔn wɔnna yannɛ wɔ na tɔnɔ gun.» 39 Wiin ya we ɔɔn mane yira ne kwa, y'a y'a tɛda pepe yira ye ma, wɔn mane tɛ Samarikma na yaan ye ɔɔn yɔɔn Yezu ma. 40 Ɔnkɔ mɛ, Samarikma naa wiri Yezu brɛ wiin sangan ma, n'a mɛ y'a wɔɔ ye brɛ. Yezu ɔɔn yin pla ta ye brɛ. 41 Wiinye kma ɔɔn mane yɔɔn a ma a yɛrɛ domada baraka hɔn, wɔnwɔ mane yanyi gwere ye wɔ ma. 42 Ye mane kwa ya we ma: «A ha bia bɛreda dama ɔɔn tɛ mɛ ɔɔn yɔɔn a ma ga, mɛ yɛrɛ n'a domada mɔɔ ɔn tɔɔ da tian na awe ɔɔn diniyan na kisita.» 43 Yin pla wɔn timi, Yezu ɔɔn tuma yeyɛ ɔn bere yaa Galilegiamana hɔn. 44 Awe yɛrɛ man'a yira n'a dɔrɔ ɔn da, ye Wuro ta daberebɛta ha dɛgɛbe gun bii tala boo hɔn, a ma tɛ a yɛrɛ ta kuru hɔn ga. 45 Nka a naa wiri Galile wiin sangan ma, Galilekma n'a foga kwa a ma bare yewɔ mane yaa Yɛrɛgun na fɛti na Zeruzalɛmu mɛ. Yezu wiin fa ta yeyɛ, ye mane wɔn pepe za. 46 Yezu naa ye bere yaa Kanakuru hɔn Galilegiamana hɔn, a mane zio bere duvɛn na wiin wɛɛn. Fanganma ta dayinnahɔnwɛre na boo mane tiye wiin nɔ ɔɔn mane ti Kapɛrenawɔmukuru hɔn ne pare. 47 A naa mɔɔ ye da, ye Yezu tuma Zudegiamana hɔn, ne naa Galile, a ɔɔn yaa n'a tɛn n'a mɛ y'a yaa ye nɔ kɛnɛ wiin ɔɔn pare ne tɛ siri na. 48 Yezu ɔɔn d'a ma: «Safɛ ka ɔɔn ma kabakoda kɔ tagamase za ga, yɔnmabe kɔ ka hɔn ga kɛ?» 49 Dayinnahɔnwɛta we ɔɔn d'a ma: «Mɛ na te, sale yaa, ka tɛ ne nɔ naa siri ga.» 50 Yezu ɔɔn d'a ma: «Yaa, be nɔ kɛnɛ.» Yezu wiin fa yira a ma, a mane yɔɔn wɔn ma ɔn sogo bii ne yaa. 51 A mane ti sogo ma, a ta baratɛre ɔɔn naa n'a tɛn ɔn d'a ma, y'a nɔ kɛnɛ. 52 A n'e toga, ye wee wagati ma a kɛnɛ? Ye ɔɔn d'a ma: «Dugu sin hɔn wola hɔn a kɔn kuna.» 53 Nimisalo we tɔn n'e na kayan ta ɔn tɔɔ da wɔnna wagati we yɛrɛ ma Yezu mane da ye ma, ye ye nɔ kɛnɛ. N'a bii wɔnna do hɔn, awe kɔ y'a kɔnkma pepe ɔɔn yɔɔn Yezu ma. 54 Yezu tuma wɛ timi ma Zudegiamana hɔn, ɔn naa Galile, bɔ ɔɔn mane tɛ a ta kabakoda na plala a wiinye ta yeyɛ.

5

1 Wɔn fɔnɔ wɛ timi ma, Ziwifu ta fɛti boo mane ti ne tɛ. Yezu ɔɔn yaa Zeruzalɛmu. 2 Ziowuru boo mane ti Gware ta kɔdo brɛ Zeruzalɛmukuru hɔn, ye n'a wiri Bɛtezata. Paa nɔma koo ɔɔn mane ti a na. 3 Komatogaparere na yaan ye mane siansian wɔnna pae wɔ wee. Bo fue, bo kilenale, bo ma murukue. [Ye mane sian ne yɛ́re zu we ta yingini na. 4 Bare bo sangan ma Wuro ta mɛlɛkɛ boo mane tɛ ne zii zu we hɔn, a ne yingini. Zu we ɔɔn yingini, wiin te ɔɔn pia zii a hɔn, wɔnna te ta komatogo wɛ hali a ma wiin komatogo sii pepe.] 5 Sɔɔn boo mane tiye, wɔn mane dɔgɔ kiofun ne nɔma korosɔɔn gun komatogo hɔn. 6 Yezu naa n'a za, a ne sian, ɔn n'e yɔnnɔ tɔɔ wiin sangan ma, ɔn da y'a siɛ dɛrɛ fɔnɔ yeyɛ, wɔn tɛ a ɔɔn d'a ma: «Be kia kɛnɛ ra?» 7 Pareta we ɔɔn da: «Mɛ na te zu tɛ yingini wiin sangan ma, sɔɔn tiye wiin ɔɔn mɛ ka a hɔn ga. Ma ɔɔn da ma kɔ, boo pia ne ma.» 8 Yezu ɔɔn d'a ma: «Tuma bia sianfa bii ɔn yaa.» 9 Wɔnna nɔɔ tala hɔn sɔɔn we ɔɔn kɛnɛ, ɔn tuma y'a sianfa bii ne yaa. Kamasɔrɔ da wɔ tɛ wiin kɔɔ ma, wɔn mane Ziwifu ta Tangantun. 10 Ziwifu ɔɔn da sɔɔn we ma: «Sma Tangantun, be daga bia sianfa bii sma ga.» 11 Nka sɔɔn we ɔɔn da ye ma: «Wiin te ɔɔn mɛ kɛnɛ wɔn da, ye ma n'a sianfa bii ɔn yaa.» 12 Ye n'a toga ɔn da: «Kɔ te ɔɔn da, ye be bia sianfa bii ɔn yaa?» 13 Nka sɔɔn we ha man'e na kɛnɛbɛta tɔɔ ga. Yezu mane tuma yeyɛ ɔn yaa bare zamɛ mane yaan fɔrɔna. 14 Wɔn timi Yezu naa yaa sɔɔn we za Wuro ta kɔɔn hɔn ɔn d'a ma: «Bo be kɛnɛ basiɛ. Ka da be kakiɛ ta titiri ga. Ka tɛ boo fa na be gun yɛ mɛ ɔn yagayi gwere yi yɛrɛ ma ga.» 15 Sɔɔn we ɔɔn yaa yira Ziwifu ma, ye Yezu ɔɔn ye kɛnɛbɛ. 16 N'a bii wɔnna do hɔn, Ziwifu woro ɔɔn ba Yezu ta bare a mane wɔnna da wɔ ta Tangantun kɔɔ ma. 17 Nka Yezu mane da ye ma: «Hali ɔn naa n'a kwɛ basiɛ ma, mɛ Tɔn ti bara hɔn, mɛ yɛrɛ ne ti bara hɔn mɛ.» 18 N'a bii wɔnna do hɔn, Ziwifu man'a kia yɛɛ na sangan pepe ma bare a mane Tangantun yaga, ɔn bere mɛ ne Wuro wiri ye ye Tɔn. Ye tɛ yee, a man'e yɛrɛ ta tala kɔ Wuro. 19 Yezu naa bɛreda bii yɛ mɛ ɔn da ye ma: «Tian na, ma ye yira ka ma da Wuro Nɔ sbɛ ne foyi ta ye yɛrɛ ma ga. Tɔn wiinye da ta, wɔnwɔ Nɔ we ɔɔn za ɔn n'e nɛmɛ ta mɛ. 20 Tɔn ye Nɔ da diabɛ ye ma. A yɛrɛ wiinye da ta, a wɔnwɔ pepe dɔrɔ ye Nɔ ma. Wiinye tɛda ɔɔn yireyi wɔnwɔ ma, a na wɔnwɔ dɔrɔ a ma mɛ fɔn ka pepe kaba ye na. 21 Tɔn sara winni, ye ne bere ne ni gun wiin nɛ, yee mɛ, wiin te da ɔɔn dia Nɔ ma, a wɔnna te to ni na. 22 Tɔn sɔɔn sii kiti ga. A kiti pepe ka ye Nɔ sra hɔn. 23 A wɔn ta wiin fa to sma pepe Nɔ we yirebɛ wɔkara y'awe Tɔn yirebɛ wiin nɛ. Wiin te ɔɔn ma Nɔ yirebɛ ga, wɔnna te Tɔn yirebɛ mɛ ga wiin ɔɔn n'a fanɛ. 24 Tian na, ma ye yira ka ma da wiin te ɔɔn n'a bɛreda mɔɔ ɔn yɔɔn ne na fanɛta ma, wɔnna te na wɛbareyani gun. A na te na kiti ga, a na wɔɔ ni na. 25 Tian na, ma ye yira ka ma da boo kɔɔ na wiri yi, a yɛrɛ wiri wɛ, wiinye kma ɔɔn siri wɛ, wɔnwɔ na Wuro Nɔ kɔɔn mɔɔ. Wɔnna kɔɔn we na mɔsma na winni. 26 Bare sebe ti Tɔn ta sɔɔn ta winni na wiin nɛ, yee mɛ, Wuro sebe pere Nɔ ma sma ta winni na. 27 A kiti ta sɔɔ na sebe pere Nɔ ma bare a Sɔɔn Nɔ. 28 Ka ka kaba wɔn bɔ pepe na ga. Boo kɔɔ na wiri yi, wiinye kma pepe ɔɔn siri wɛ, ye na n'a kɔɔn mɔɔ. 29 Wiinye kma ɔɔn dafɔretɛre, wɔnwɔ na winni ɔn kɔ wɛbareyani hɔn. Dayagatɛre winni kiti ye na. 30 Mɛ ha sbɛ ne foyi ta ne yɛrɛ ma ga. Wuro wiin fa yira ne ma, wɔn ma ma sma kiti. N'a kiti bere ne tele mɛ bare ma ne yɛrɛ dungo kia ga nka ne na fanɛta dungo. 31 Mɛ m'a ne yɛrɛ siɛrɛ, sma mane na ne yɔɔn ne ma ga. 32 Sɔnza ɔɔn mɛ siɛrɛ, mɛ tɔɔ d'a wiin siɛrɛbe yira, wɔn ne tian mɛ. 33 Ka mane sma fanɛ Zan brɛ, a mane tian na siɛrɛbe ta. 34 Mɛ mako sa sɔɔn ta siɛrɛbe hɔn ga, nka ma bɔ da bɛ yira ka ma wiin fa to ka kisi. 35 Zan mane tɛ wɔkara fintina wiin ɔɔn kini sabɛ. Ka mane dian nihɔndia wɔnna kini we na zɔgɔ. 36 Kamasɔrɔ mia siɛrɛbe yireyi Zan yi ma. Tɔn wiinye bara pere ne ma tɛ na, wɔnwɔ yɛrɛ mɛ siɛrɛ, ye Tɔn ɔɔn ne fanɛ. 37 Tɔn wiin ɔɔn ne fanɛ, wɔn yɛrɛ ne siɛrɛ mɛ. Nka k'a bɛrekɔn mɔɔ n'a za ga ɔn m'a za n'a za mɛ ga. 38 Ka kwa a domada ma ga bare a wiin te fanɛ, ka yɔɔn wɔnna te ma ga. 39 Ka Wuro domada kɔrɔ kia bare k'a giati da wɔn ɔɔn na wɛbareyani pere ka ma. Wɔnwɔ yɛrɛ ɔɔn mia da yira. 40 Hali kɔ wɔn mɛ, ka mane kia naa ne brɛ ga wiin fa to ka wɛbareyani gun. 41 Mɛ n'a yirebe gun sma ta ga. 42 Nka mɛ ka tɔɔ ɔn tɔɔ da Wuro da dia ka ma ga. 43 Mɛ Tɔn ne fanɛ ka brɛ, ka ne maga ne hɔn. Wiin te ɔɔn naa ye yɛrɛ togo na, wɔnna te hɔn ka na dian. 44 Ki wiinye ɔɔn k'a yirebe gun ka nɛmɛ ta, ɔn mane kia Wuro ta yirebe na ga, nɛ ka na tɛ ɔn yɔnmabe gun? 45 Ka k'a giati ɔn da mɛ ɔɔn na ka zarake Tɔn zin hɔn ga. Ka mane yɔɔn Moyizi wiin te ma, awe ɔɔn na ka zarake. 46 Bare ka ma ne yɔɔn Moyizi ma tian na, ka mane na yɔɔn mɛ ma mɛ bare mia da a mane ɔɔn sɛbɛ. 47 A wiin fa sɛbɛ, ka ɔɔn da wɔn tian ga, nɛ ka na tɛ ɔn tɔɔ da mia yirada tian?»

6

1 Wɔn tɛ wɛ timi ma, Yezu ɔɔn Galileparogwaga kwire, ye wiin wɛɛn wiri ɔn da Tiberiyade. 2 Zamɛ na yaan ye mane dɔɔ a ma bare ye man'a ta kabakotɛda za, a ne parere kɛnɛbɛ. 3 Wɔn tɛ Yezu ɔɔn ba yaa tangan tolo ma kɔ y'a kalanɔmanɛ. 4 Ye mane tɛ Ziwifu ta Yɛrɛgun na fɛti na vetrasangan ma. 5 Bo Yezu naa ye wɔɔn duro da ye sege ɔn zamɛ na yaan ye za, ye ne naa a brɛ. A ɔɔn da Filipu ma: «Wee ke na zɔnfa tɛrɛ wiin fa to ye sbɛ zɔn?» 6 Yezu mane wɔn yira n'a taa n'a sege. A mane na wiin fa ta, a yɛrɛ mane wɔn tɔɔ. 7 Filipu ɔɔn d'a ma: «Hali ke ɔɔn yaa gwanafuro zɔpla na buru tɛrɛ ɔn naa n'e dini ye pepe ma zɔgɔzɔgɔ, ye na wiri ga.» 8 Simɔn Piyɛre na plalo Andre wiin ɔɔn mane Yezu ta kalanɔmanɛ na boo, wɔn da a ma: 9 «Nimisalo boo ti bɛɛ, ɔrezefɔgɔ na buru nɔma koo kɔ zɛ nɔma pla ti a ta, nka wɔnwɔ wɔnnɔ fɔrɔ bɔ smayan bɛ ma?» 10 Yezu ɔɔn da: «Ka yira sma ma ye tangan.» Sɔgɔ na yaan ye mane ti yeyɛ. Wiinye kma ɔɔn mane tiye, ye mane nimisini sma sana koo nɛmɛ wa. 11 Wɔn tɛ Yezu ɔɔn wɔnna buru wɔ bii ɔn baraka yira Wuro ma n'e dinidini wirisma wɔ ma. Yee a mane zɛ wɔ ta yɛ mɛ, sma pepe ɔɔn gun ye dungo. 12 Ye naa zɔnyingin wiin sangan ma, Yezu ɔɔn da y'a kalanɔmanɛ ma, ye wiinye zɔnfrɛsɛrɛ ɔɔn wɔɔ, ye ye wɔnwɔ kwɛ wiin fa to foyi ka yaga ga. 13 Ye n'e kwɛ ɔn kotala nɔma funpla paga kɔ zɔnsma wɔ ta buru nɔma koo wɔ sɛrɛ. 14 Sma naa Yezu ta kabakoda wɔ za wiin sangan ma, ɔn da: «Wuro ta daberebɛta wiin ɔɔn daga naa diniyan hɔn, a bo tian na.» 15 Nka Yezu naa tɔɔ da ye kia ye foga fangan na, ɔn ye ta fanganma na, a ɔɔn ye bere ba tolo ma ye sana. 16 Lii naa ba wiin sangan ma, a ta kalanɔmanɛ ɔɔn yaa zu do ma, ɔn kɔ koro hɔn, ne zu kwire ne yaa Kapɛrenawɔmu piri ma. Wuru mane ba, Yezu ma bere naa ye brɛ dɛn ga. 18 Panganye bɔɔ mane wirɛ ne zu tumabɛ fɔrɔna. 19 Kalanɔmanɛ mane y'a koro wora ɔn kilo koo wɛlɛ konala nɛmɛ gun. Ye da ye tɔɔ, bo ma Yezu ɔɔn yaa zu ma ne naa koro brɛ. Wɔn tɛ kuun ɔɔn n'e foga. 20 Nka Yezu ɔɔn da ye ma: «Ka ka kwan ga, a mɛ.» 21 Ye mane kia a kɔ kɔ ye nɛmɛ koro hɔn nka koro mane wiri wɛ lɔ ma ye yado hɔn. 22 Wɔnna winnisin wiinye zamɛ ɔɔn mane wɔɔ zu kwiri, wɔnwɔ man'a za da koro tala ɔɔn ti zu do ma, Yezu ma bere mane kɔ kɔ y'a kalanɔmanɛ koro hɔn ɔn yaa ga. Wɔnwɔ mane yaa ye sana. 23 Nka bɔɔ kɔre mane tuma Tiberiyade ɔn naa wiri bii we hɔn Matigi mane baraka yira Wuro ma wiin wɛɛn, ye ɔɔn buru zɔn. 24 Zamɛ n'a za da Yezu kɔ y'a kalanɔmanɛ ti yeyɛ ga, ye ɔɔn kɔ kɔre hɔn, ɔn yaa Kapɛrenawɔmu Yezu kiado hɔn. 25 Ye naa yaa Yezu za zukwiri ma wiin sangan ma, ɔn d'a ma: «Mɛ na te, wee sangan ma be naa bɛɛ?» 26 Yezu ɔɔn da ye ma: «Tian na, ma ye yira ka ma da a k'a tɛ ɔɔn kabakoda za, wɔn ye na ka ne kia ga, nka ye k'a tɛ ɔɔn buru zɔn ɔn yingin. 27 Wiin zɔnfa ɔɔn yaga, ka ka wɔn kia ga, nka wiin ɔɔn wɛbareyani na yi, ka wɔn kia. Wɔn Sɔɔn Nɔ na ɔɔn pere ka ma. Bare awe ma Tɔn Wuro y'a tɔbe dɛ.» 28 Wɔn tɛ ye ɔɔn d'a ma: «Wɔnnɔ mɛ́ daga ɔɔn ta ɔn sbɛ tɛ Wuro ta bara na tɛsma na?» 29 Yezu ɔɔn da ye ma: «Ɔn yɔɔn Wuro ta fanɛta ma, wɔn ɔɔn Wuro ta bara ta tɛ.» 30 Ye ɔɔn d'a ma: «Nka wee tagamase bi na ɔɔn ta wiin fa to mɛ́ wɔn za ɔn sbɛ yɔɔn be ma? Wee ye ɔɔn bia bara? 31 Mɛ tamɛ mane maanɛ zɔn kibɛkolo hɔn wɔkara ye sɛbɛ wiin nɛ Wuro domada na sɛbɛ hɔn ɔn da, y'a zɔnfa tumabɛ wuro hɔn n'a pere ye ma, ye ɔɔn zɔn.» 32 Nka Yezu ɔɔn da ye ma: «Tian na, ma ye yira ka ma da a Moyizi ɔɔn mane zɔnfa tumabɛ wuro hɔn n'a pere ka ma ga. Nka mɛ Tɔn ɔɔn zɔnfa na siɛbɛ yi tumabɛ wuro hɔn n'a pere ka ma. 33 Bare Wuro ta zɔnfa wɔn wiin ɔɔn tuma wuro hɔn ne zii ne ni pere diniyan hɔn kma ma.» 34 Wɔn tɛ ye ɔɔn d'a ma: «Mɛ na te, wɔnna zɔnfa we pere mɛ́ ma sangan pepe ma.» 35 Yezu ɔɔn da ye ma: «Mɛ ɔɔn ni na zɔnfa. Wiin te ɔɔn naa ne brɛ, wu na wɔnna te foga titiri ga. Wiin ɔɔn yɔɔn ne ma, mulu na wɔnna te foga titiri ga. 36 Nka ma pia n'e yira ka ma, ka ne za, hali kɔ wɔn ka ma yɔɔn ne ma ga. 37 Tɔn wiinye kma pepe pere ne ma, wɔnwɔ pepe na naa ne brɛ. Wiin te ɔɔn naa ne brɛ mɛ, ma n'a na te laga ga. 38 Bare mɛ tuma wuro hɔn ɔn zii ne yɛrɛ dungo ta ga. Nka wiin te ɔɔn ne fanɛ wɔn dungo ta na ma zii. 39 Kamasɔrɔ wiin te ɔɔn ne fanɛ, wɔn dungo foyi boo ga, fɔn a wiinye kma pere ne ma, ma ka ye na foyi to, a fire ga. Nka ma ye winni n'e sabɛ wɛbɛkɔ ma. 40 Wɔn ɔɔn ne Tɔn dungo, ye wiin te pepe ɔɔn nɔ za ɔn yɔɔn a ma, wɔnna te wɛbareyani gun, mɛ a na te winni n'a sabɛ wɛbɛkɔ ma.» 41 N'a bii wɔnna do hɔn, Ziwifu mane dandan bare a mane da, ye yi ɔɔn zɔnfa wiin ɔɔn tuma wuro hɔn ɔn zii. 42 Ye mane kwa: «A Zozɛfu nɔ Yezu ga ra? Ke a tɔn kɔ a sie tɔɔ. Nɛ na a tɛ ɔn ne kwa, ye yi tuma wuro hɔn ɔn zii?» 43 Yezu ɔɔn ye bere bɛreda bii ɔn da ye ma: «Ka ka dandan ga. 44 Sɔɔn sii sbɛ ne naa mɛ brɛ, a ma tɛ ne Tɔn wiin ɔɔn ne fanɛ ɔn n'a wiri ga. Mɛ ne na n'a na te winni wɛbɛkɔ ma mɛ. 45 Wuro ta daberebɛre n'a sɛbɛ ɔn da, ye Wuro na sma pepe kala. Wiin te ɔɔn mɔɔ ne Tɔn ta ɔn n'a ta kala gun, wɔnna te naa mɛ brɛ. 46 Sɔɔn sii Tɔn za n'a za ga, a ma tɛ wiin te ɔɔn tuma Wuro brɛ ga. Wɔnna te we Tɔn za. 47 Tian na, ma ye yira ka ma da wiin te ɔɔn yɔɔn ne ma, wɔnna te na wɛbareyani gun. 48 Mɛ ɔɔn ni na zɔnfa. 49 Ka tamɛ mane maanɛ zɔn kibɛkolo hɔn, ye siri. 50 Wiin zɔnfa ɔɔn tuma wuro hɔn ɔn zii, wiin te ɔɔn wɔn zɔn, wɔnna te na siri ga. 51 Mɛ zɔnfa wiin ɔɔn tuma wuro hɔn ɔn zii, wiin zɔnfa ɔɔn ni pere sɔɔn ma. Wiin te ɔɔn wɔnna zɔnfa we zɔn, a na wɔɔ ni na sangan pepe ma. Ma na wiin zɔnfa pere, wɔn mɛ yɛrɛ kɔn wiin ɔɔn pere wiin fa to diniyan hɔn kma pepe ni gun.» 52 Wɔn ta mɔɔ na, Ziwifu n'e nɛmɛ dakwiɛ fɔrɔna ne kwa: «Nɛ bo sɔɔn be sbɛ n'e kɔn pere ke ma zama na han?» 53 Wɔn tɛ Yezu ɔɔn da ye ma: «Tian na, ma ye yira ka ma da ka ma Sɔɔn Nɔ kɔn zɔn n'a too mɛnɛ ga, ka na wɛbareyani gun ga. 54 Wiin te ɔɔn mɛ kɔn zɔn ɔn mɛ too mɛnɛ, wɔnna te na wɛbareyani gun, mɛ ne n'a na te winni wɛbɛkɔ ma mɛ. 55 Bare mɛ kɔn wɔn zɔnfa na siɛbɛ yi, ne too wɔn ne mɛnɛfa na siɛbɛ yi. 56 Wiin te ɔɔn mɛ kɔn zɔn ɔn ne too mɛnɛ, wɔnna te na wɔɔ kɔ mɛ, ma tɛ a ta wɔkwɛta na. 57 Tɔn wiin ɔɔn ti ni na ɔɔn ne fanɛ, ma ne ti ni na a baraka hɔn. Yee mɛ, wiin te ɔɔn ne kɔn zɔn, a na ni gun mɛ baraka hɔn. 58 Wiin zɔnfa ɔɔn tuma wuro hɔn ɔn zii, wɔn ti wɔkara ka tamɛ yi ga. Ye mane wɔn zɔn ɔn siri. Wiin te ɔɔn bo zɔnfa be zɔn, wɔnna te na wɔɔ ni na melemele.» 59 Yezu mane sma kala kɔ wiinye da Kalakɔn hɔn Kapɛrenawɔmukuru hɔn, bo ɔɔn wɔnwɔ o. 60 A ta kalanɔmanɛ naa wɔnna bɛreda wɔ mɔɔ. Ye na yaan ye ne kwa: «Bɔ bɛreda bɛ sige rɛ. Kɔ te ɔɔn sbɛ ne dian ye na?» 61 Nka Yezu naa n'e ta dandanbere mɔɔ, ɔn da ye ma: «Wɔn tɛ ki kakiri na yanganmuda na ra? 62 Sɔɔn Nɔ mane pia ne ti wiin wɛɛn, ka ɔɔn naa n'a za, a ne bere ne ba wɛɛn wiin sangan ma, wɔnnɔ ka na ɔɔn ta? 63 Wuro ta Ni ɔɔn ni ka sɔɔn hɔn. Komavere foyi fɔrɔ ga. Mɛ wiinye bɛreda yira ka ma, wɔnwɔ Wuro ta Ni na ye wiinye ɔɔn ni ka sɔɔn hɔn. 64 Nka ka na bɔɔ yɔɔn mɛ ma ga.» Wiinye kma ɔɔn mane yɔɔn a ma ga, kɔ wiin te ɔɔn mane n'a ka sma sra hɔn, Yezu mane pia ne wɔnwɔ tɔɔ. 65 A man'e bere da yɛ mɛ: «Wɔn tɛ ma ɔɔn da ka ma, da sɔɔn sbɛ ne naa mɛ brɛ a ma tɛ Tɔn ɔɔn n'e na sogo pere a na te ma ga.» 66 N'a bii wɔnna do hɔn, a ta kalanɔmanɛ na yaan ye ɔɔn ye timi bere, ma ne dɔɔ a ma titiri ga. 67 Wɔn tɛ Yezu ɔɔn da funpla wɔ ma: «Ki ɔɔn yo, ki na yaa mɛ ga ra?» 68 Simɔn Piyɛre ɔɔn bɛreda bii ɔn da: «Matigi, kɔ te brɛ mɛ́ na yaa? Wɛbareyani na bɛreda ti bi ɔɔn ta. 69 Basiɛ mɛ́ tɔɔ da bi ɔɔn Wuro ta Kìni yi.» 70 Yezu ɔɔn da ye ma: «A mɛ ɔɔn ki sma funpla wɔ dɛ́gɛ ga ra? Nka Sitanɛ ti ka na sɔnnala hɔn.» 71 Simɔn Isikariyɔte nɔ Zuda da a mane ɔɔn yira. Bare awe wiin ɔɔn mane kalanɔmanɛ funpla wɔ na boo, awe ɔɔn mane na n'a ka sra hɔn.

7

1 Wɔn timi, Yezu mane Galilegiamana yara. A mane dian ne yaa Zudegiamana hɔn ga bare Ziwifu man'a kia yɛɛ na wɛɛn. 2 Nka Ziwifu ta Pawetanganfɛti naa vetra, 3 Yezu na plala ɔɔn d'a ma: «Yaa Zudegiamana hɔn wiin fa to bia kalanɔmanɛ bia tɛda za mɛ. 4 Wiin te ɔɔn ne kia ye togo sa, a daga y'a tɛda dɔrɔ sma ma. Be daga bɔɔ kabakoda ta, sma pepe n'e za.» 5 Tian na, a na plala yɛrɛ mane yɔɔn a ma ga. 6 Wɔn tɛ Yezu ɔɔn da ye ma: «Mia wagati wiri dɛn ga. Ki sbɛ ne k'a da ta sangan pepe ma. 7 Diniyan hɔn kma sbɛ ne ka zi ga. A ma mɛ han, ye mɛ zi bare mɛ da ye ta da fɔrɔ ga. 8 Ka yaa wɔnna fɛti we na. Mɛ na yaa ga bare mia wagati wiri dɛn ga.» 9 A wɔn yira wɔn wɛ, ɔn wɔɔ Galile yɛ. 10 Nka Yezu na plala naa yaa wɛ, a ɔɔn yɔle yaa fɛti we na mɛ. A mane kia sɔɔn n'e yɔnnɔ tɔɔ ga. 11 Ye mane ti fɛti we hɔn, Ziwifu n'a kia ne kwa: «Wee a ti?» 12 Sma man'a ta da yɔle n'e bɛre zamɛ yɔɔ fɔrɔna, bɔɔ ne kwa: «A sɔnfɔrɔ.» Bɔɔ ne kwa: «Wɔn tian ga, a sma firebɛ.» 13 Nka hali kɔ wɔn, sɔɔn sii mane dian n'a ta da bɛre pasaa na ga Ziwifu na kuun na. 14 Bo ye mane ti fɛti we hɔn, Yezu ɔɔn yaa kɔ Wuro ta kɔɔn hɔn ne sma kala. 15 Ziwifu ɔɔn kaba da: «Nɛ a tɛ ɔn ne da tɔɔ yee ha? A yɛrɛ na ma debe kala ga han.» 16 Yezu ɔɔn da ye ma: «Mia tɔɔ sa mɛ yɛrɛ hɔn ga, nka wiin te ɔɔn ne fanɛ, wɔn ɔɔn n'a ka ne hɔn. 17 Wiin te ɔɔn ne kia Wuro dungo ta, a na kala we dɛ́gɛ tɔɔ, a ɔɔn ma Wuro hɔn a sa wɛlɛ a ɔɔn ma mɛ yɛrɛ hɔn a sa. 18 Wiin te ɔɔn ye yɛrɛ da yira, wɔnna te y'a yirebe ɔɔn kia. Wiin te ɔɔn ye na fanɛta ta yirebe kia, wɔnna te dama ɔɔn tiante, niɔn ma bere ne ti a hɔn mɛ ga. 19 A Moyizi ɔɔn Tɛn pere ka ma mɔ ga ra? Awale, ki na sɔɔn kwa Tɛn ma ga. Wɔnnɔ na ka ne kia yɛɛ na?» 20 Zamɛ ɔɔn d'a ma: «Boo ziniyɔ ɔɔn ti be hɔn. Kɔ te ɔɔn be kia yɛɛ na?» 21 Yezu ɔɔn da ye ma: «Kabakoda tala dama ma ɔɔn ta, ka pepe ne kaba. 22 Moyizi Tɛn pere ka ma nimisin ta yaro na. Ke bɛma hɔn wɔn sa, a Moyizi ga. Wɔnnɔ ɔɔn tɛ ki ɔɔn n'e ta Tangantun kɔɔ? 23 Sɔɔn ɔɔn ne sbɛ ne sɔɔn yaro Tangantun kɔɔ ma ɔn ma Moyizi ta Tɛn yaga ga. Mɛ wiin te ɔɔn sɔɔn kɛnɛbɛ melemele na, wɔnnɔ na ka ka wora babɛ mɛ ta? 24 Ka ka ne sege zin ma ɔn ne sbɛ ne kiti sɔɔ ga nka ka ne dɔɔ tian ɔɔn ma.» 25 Zeruzalɛmukma na bɔɔ mane kwa: «A bo sɔɔn be ye ɔɔn kia yɛɛ na ga ra? 26 Bele bɛre pasaa na han, ye mane foyi yira a ma ga. Kià zɛngɛnkma n'a yɔnnɔ tɔɔ Wuro ta Dɛ́gɛwɛta siɛbɛ na ra? 27 Kamasɔrɔ ke awe sado tɔɔ yo. Nka Dɛ́gɛwɛta we ɔɔn na naa wiin sangan ma, sɔɔn na wɔn sado tɔɔ ga.» 28 Wɔn tɛ Yezu ɔɔn ye to y'a kala hɔn Wuro ta kɔɔn hɔn, ɔn da: «Ka mɛ tɔɔ, ka ne sado tɔɔ bare ma naa ne yɛrɛ togo na ga. Wiin te ɔɔn ne fanɛ, wɔn tiante, ki man'a tɔɔ ga. 29 Mɛ kɔnɛ n'a tɔɔ bare ma tuma awe ɔɔn brɛ, a m'awe ɔɔn ne fanɛ.» 30 Ye mane kia n'a foga, nka sɔɔn ma dian ye soro dɛ a ma ga, bare a ta wagati mane wiri dɛn ga. 31 Zamɛ wɔ na yaan ye bɔɔ mane yɔɔn a ma mɛ ne kwa: «Wuro ta Dɛ́gɛwɛta ɔɔn na naa wiin sangan ma, a na bɔɔ kabakoda ta ɔn yalo bo sɔɔn be ta tɛ ye ma ra?» 32 Sma mane wiinye da yɔyɔlebɛre zamɛ yɔɔ, Fariziyɛn mane wɔnwɔ mɔɔ. Wɔn tɛ salakawɛvɔre kɔ Fariziyɛn ɔɔn Wuro ta kɔɔn na yɛresma fanɛ ɔn da, ye ye yaa n'a foga. 33 Yezu ɔɔn da: «Mɛ ti kɔ ka nɛmɛ wagati zɔgɔ ɔɔn na yee dama, wɔn timi ma na yaa ne na fanɛta brɛ. 34 Ka na ne kia nka ka na ne za ga. Bare mɛ na ti wiin wɛɛn, ka na sbɛ yaa wɛɛn ga.» 35 N'a bii wɔnna do hɔn, Ziwifu man'e nɛmɛ toga ne kwa: «Wee piri ma a daga yaa, ke ɔɔn mane na n'a za titiri ga? Wiinye kma ɔɔn tɔngɔn yaa Girɛkisi brɛ, wɔnwɔ ma a na dɔɔ ra? A na yaa ne Girɛkisi kala ra? 36 A wiinye bɛreda wɔ yira ɔn da, ye ka na ne kia, ka na ne za ga, ye ye na ti wiin wɛɛn, ye ka na sbɛ yaa wɛɛn ga, wɔnnɔ ɔɔn wɔnwɔ kɔrɔ?» 37 Fɛti we wɛkɔ mane tɛ kɔɔ na yire yi na. Wɔnna kɔɔ we ma Yezu tuma taa ɔn ye kɔɔn duro yuu ɔn da: «Mulu ne ti wiin te na, a naa ne brɛ ɔn naa mɛnɛ. 38 Wuro domada na sɛbɛ ma ye yira wiin nɛ ga, ye wɛbareyani na kuu na ne wɔrɔ ne sa ye na kma hɔn, wiin te ɔɔn yɔɔn mɛ ma, yee a ta da na tɛ.» 39 Wiinye kma ɔɔn m'a yɔɔn a ma, ye mane na wiin ni gun, wɔn da a mane ɔɔn yira. Nka tian na, Wuro ta Ni mane pere dɛn ga bare Yezu mane yirebe gun dɛn ga. 40 Wiinye zamɛ ɔɔn mane Yezu domada mɔɔ, wɔnwɔ na bɔɔ mane kwa: «Tian na, bo Wuro ta daberebɛta.» 41 Bɔɔ mane kwa mɛ: «Awe ɔɔn Wuro ta Dɛ́gɛwɛta.» Nka bɔɔ mane kwa mɛ: «Dɛ́gɛwɛta sbɛ ne sa Galile ra? 42 Wuro domada na sɛbɛ n'a yira n'a dɔrɔ ɔn da Davidi timikma hɔn a na sa ga ra? Bɛtilehɛmukuru hɔn, wiin kuru be ɔɔn kireslala o, Davidi sa wiin hɔn.» 43 Ye tɛ yee zamɛ ɔɔn sodini a ye na. 44 Ye na bɔɔ mane kia n'a foga, nka sɔɔn dian ye soro dɛ a ma ga. 45 Sɔrɔdasi wɔ naa ye bere naa salakawɛvɔre kɔ Fariziyɛn wɔ brɛ, wɔnwɔ ɔɔn da ye ma: «Wɔnnɔ ɔɔn tɛ ka ma naa kɔ lege ga?» 46 Ye ɔɔn da: «Sɔɔn sii tiye wiin ɔɔn bɛre zɛ wɔkara bo sɔɔn be ga.» 47 Fariziyɛn wɔ ɔɔn da: «A ki firebɛ mɛ ra? 48 Sɔɔn ti kià zɛngɛnkma wɛlɛ Fariziyɛn hɔn wiin ɔɔn yɔɔn bo sɔɔn be ma ra? 49 Wiinye kma ɔɔn voda, mane Tɛn tɔɔ ga, wɔnwɔ dama ɔɔn dɔɔ a ma.» 50 Nka Fariziyɛn wɔ na boo, ye mane wiin wiri Nikodɛmu, awe wiin ɔɔn mane yaa Yezu brɛ wuru hɔn, wɔn ɔɔn da ye ma: 51 «Kià Tɛn yirado ma, ke sbɛ ne sɔɔn yɛɛ yee ɔn k'a toga n'a ta yagada tɔɔ ga ra?» 52 Ye ɔɔn da: «Bi Galilesɔn mɛ ra? Kià Wuro domada na sɛbɛ hɔn tian na rɛ ɔn da Wuro ta daberebɛta sbɛ ne sa Galilegiamana hɔn ra?» [ 53 Wɔn timi ye pepe ɔɔn zanzan ɔn yaa ye brɛ.

8

1 Yezu mane yaa Olivutolo ma. 2 Winnisin kikima tiin, a ɔɔn bere naa Wuro ta kɔɔn hɔn. Zamɛ ta tɛ ɔɔn mane naa a brɛ, a ɔɔn zii tangan n'e kala. 3 Tɛn na kma kɔ Fariziyɛn mane naa a brɛ kɔ ya boo, ye mane wiin foga vunatɛdo hɔn. Ye ɔɔn n'a tabɛ sma woro hɔn 4 ɔn da Yezu ma: «Mɛ na te, ke bo ya be foga vunatɛdo hɔn. 5 Moyizi ta Tɛn yirado ma, ke daga wɔnna yara sii wɔ dra n'e yɛɛ kɔ dɔge. Bi da nɛ?» 6 Ye mane wɔn yira ne Yezu taa n'a sege wiin fa to y'a foga a domada hɔn. Nka Yezu ɔɔn zii nɛnɛ ne kwɛrɛrekwɛrɛre lɔ ma kɔ ye slalo. 7 Ye ta tɛ ɔɔn mane toga ne dɔɔ a ma, a ɔɔn ye tumabɛ ɔn da ye ma: «Ka na wiin ɔɔn kakiɛ ta n'e za ga, wɔnna te pia n'a dra dɛn.» 8 A ɔɔn ye bere zii nɛnɛ yɛ mɛ ne kwɛrɛre kɔ ye slalo. 9 Ye naa wɔnna bɛreda wɔ mɔɔ, ɔn yaa tala tala n'a bii sɔnmlala ma, Yezu ɔɔn wɔɔ ye sɔnnala. Ya we ta tɛ ɔɔn mane taa wɔɔ koo we hɔn, 10 Yezu ɔɔn ye duro ɔn d'a ma: «Ya, wee ye ti ɔɔn? Ye na sɔɔn be zarake ga?» 11 A ɔɔn da: «Ye na sɔɔn ga, mɛ na te.» Yezu ɔɔn d'a ma: «Mɛ na be zarake mɛ ga. Yaa, ka da be kakiɛ ta titiri ga.»] 12 Yezu naa ye bere da zamɛ ma yɛ mɛ: «Mɛ ɔɔn diniyan ta kini. Wiin te ɔɔn dɔɔ mɛ ma, a na yaa tunio hɔn ga. Wiin kini ɔɔn sɔɔn ka wɛbareyani hɔn, a na wɔn gun.» 13 Wɔn tɛ Fariziyɛn ɔɔn d'a ma: «Be tɛ be yɛrɛ siɛrɛ na, wɔn siɛrɛbe na fɔrɔ yi ga.» 14 Yezu ɔɔn da ye ma: «Ma ne yɛrɛ siɛrɛ wɔn tian, n'a siɛrɛbe bere ne tian na yi mɛ bare ma ne sado tɔɔ ɔn bere ne ne yado tɔɔ. Nka ki han, ka ne sado tɔɔ ga, ɔn ma bere ne ne yado tɔɔ mɛ ga. 15 Ka sma sege ye zin ma ɔn n'e kiti. Mɛ sɔɔn kiti ga. 16 Hali ma ɔɔn ne sɔɔn kiti, m'a kiti tian ma, bare ma ti ne sɔnnala ga, ne na fanɛta ti kɔ ne nɛmɛ mɛ. 17 Tamara k'a Tɛn yɛrɛ n'a yira n'a dɔrɔ da sma pla ta siɛrɛbe wɔn do paga wa. 18 Ma ne yɛrɛ siɛrɛ, Tɔn wiin ɔɔn ne fanɛ, wɔn ne siɛrɛ mɛ.» 19 Wɔn tɛ ye ɔɔn d'a ma: «Wee be Tɔn ti?» Yezu ɔɔn da ye ma: «Ka mɛ tɔɔ ga, ɔn mane ne Tɔn tɔɔ mɛ ga. Ka mane mɛ tɔɔ, ka mane na ne Tɔn tɔɔ mɛ.» 20 A da ye wɔnna bɛreda wɔ yira ne taa Wuro ta kɔɔn na naforotigɛdo kiege ma, a ne ti sɔnkala hɔn. Sɔɔn ma ye soro dɛ a ma ga bare a ta wagati mane wiri dɛn ga. 21 Yezu ye bere da ye ma yɛ mɛ: «Ma na yaa, ka na ne kia nka ka na siri k'a kakiɛ hɔn. Ma yaa wiin wɛɛn, ka sbɛ ne yaa yeyɛ ga.» 22 Wɔn tɛ Ziwifu ɔɔn da: «Wɔn hɔn a kia ye yɛrɛ yɛɛ ra ɔn ne kwa, ye ye na yaa wiin wɛɛn, ye ka sbɛ ne yaa yeyɛ ga?» 23 Yezu ɔɔn da ye ma: «Ki lagakɔn ma frɛ, mɛ ne wuro hɔn fa. Ki bo diniyan be hɔn kma, mɛ mane bo diniyan be hɔn sɔɔn ga. 24 Wɔn tɛ ma ɔɔn da ka ma, da ka na siri k'a kakiɛ hɔn. Tian na, ka ɔɔn ma yɔɔn ne ma ga ɔn tɔɔ da a Mɛ Wiin ɔɔn Tiye ka na siri k'a kakiɛ hɔn.» 25 Wɔn tɛ ye ɔɔn d'a ma: «Bi kɔ te?» Yezu ɔɔn da ye ma: «N'a bii dubisangan ma, ma ye yira ka ma suu. 26 Da na yaan ye ti ne ta ɔn n'e yira ka ma ɔnkɔ n'e kiti. Nka wiin te ɔɔn ne fanɛ, wɔn tiante. Wiin fa ma ɔɔn mɔɔ a ta mɛ, wɔn ma ɔɔn yira diniyan hɔn kma ma.» 27 Ye mane tɔɔ da Tɔn da a ɔɔn yira ye ma ga. 28 Wɔn tɛ Yezu ɔɔn da ye ma: «Ka ɔɔn naa Sɔɔn Nɔ duro wuro hɔn wiin sangan ma, wɔnna sangan ma ka na tɔɔ d'a Mɛ Wiin ɔɔn Tiye. Ka na tɔɔ da ma foyi ta ne yɛrɛ ma ga, ye Tɔn wiin fa yira ne ma, ye wɔn ma ɔɔn yira. 29 Mɛ na fanɛta ti kɔ ne nɛmɛ, a ne to ne sana ga, bare wiinye da ɔɔn dia a ma, wɔnwɔ ma ɔɔn ta sangan pepe ma.» 30 Wɔnna bɛreda wɔ mane tɛ sma na yaan ye ɔɔn yɔɔn a ma. 31 Wɔn tɛ wiinye Ziwifu ɔɔn yɔɔn Yezu ma, a mane da ye ma: «Ka ɔɔn ne dian ne mɔɔ mɛ domada na suu, ka tɛ n'a kalanɔmanɛ na siɛbɛ na. 32 Ka na tian tɔɔ, tian ne na ka ta tisramasma na.» 33 Ye ɔɔn d'a ma: «Mɛ́ Abrahamu timikma, mɛ́ tɛ zɛ sɔɔn sii ta tɛrɛ na abada ga. Nɛ na bi da ye mɛ́ na tɛ tisramasma na?» 34 Yezu ɔɔn da ye ma: «Tian na, ma ye yira ka ma da wiin te ɔɔn kakiɛ ta, wɔnna te kakiɛ ta tere. 35 Tere sbɛ ne ti kɔɔn hɔn sangan pepe ma ga, nka a ma sɔɔn nɔ han, wɔn kɔnnɔ sangan pepe ma. 36 Wuro Nɔ ɔɔn ka ta tisramasma na, ka na tɛ tisramasma na tian na. 37 Mɛ tɔɔ da ka Abrahamu timikma. Hali kɔ wɔn, ka kia mɛ yɛɛ bare n'a kala tangando gun ka hɔn ga. 38 Mɛ Tɔn wiinye da dɔrɔ ne ma, wɔnwɔ ma ɔɔn yira. Ki wiinye da mɔɔ ka tɔn ta, wɔnwɔ ka ɔɔn ta.» 39 Ye ɔɔn d'a ma: «Mɛ tɔn wɔn Abrahamu.» Yezu ɔɔn da ye ma: «Ka mane Abrahamu nɔmanɛ tian na, ka mane na Abrahamu ta tɛda nɛmɛ ta. 40 Awale, basiɛ ki mɛ kia yɛɛ na bare ma wiin tian mɔɔ Wuro ta, wɔn ma ɔɔn yira ka ma. Abrahamu mane wɔn nɛmɛ ta ga yo. 41 Nka ki ka tɔn ta tɛda ɔɔn nɛmɛ ta.» Ye ɔɔn d'a ma: «Mɛ́ weleyanɔma ga. Tɔn tala dama ɔɔn ti mɛ́ ta, wiin ɔɔn Wuro.» 42 Yezu ɔɔn da ye ma: «Wuro mane ka Tɔn, ka mane na mɛ da diabɛ ka ma bare mɛ tuma Wuro brɛ. Mɛ naa ne sana ga, nka awe ɔɔn ne fanɛ. 43 Wiin fa ɔɔn tɛ ka mane mɛ domada kɔrɔ tɔɔ ga, wɔn k'a tɛ ɔɔn mane dian ne mɔɔ mɛ ta ga. 44 Sitanɛ ɔɔn ka tɔn, ka kia ka tɔn dungo ɔɔn ta. A sɔnyɛta n'a bii fɔn gweregwerena. A dian tian na ga, bare tian sii ti a hɔn ga. A ne niɔn sɔɔ wiin sangan ma, a n'e yɛrɛ kɔrɔ hɔn da yira bare a niɔnsɔta. A tɛ niɔn tɔn na yɛrɛ. 45 Mɛ kɔnɛ tian yira, wɔn ye na ka yɔɔn mɛ ma ga. 46 Ka na wee yi ɔɔn kakiɛ za ne hɔn? A ɔɔn ma tian ma ɔɔn yira, wɔnnɔ ɔɔn tɛ ka ɔɔn mane yɔɔn ne ma ga? 47 Wiin te ɔɔn tɛ Wuro yi na, wɔn Wuro domada mɔɔ. Ka Wuro ye ga. Wɔn ye na ka Wuro domada mɔɔ ga.» 48 Ziwifu ɔɔn d'a ma: «Mɛ́ da be Samarisɔn, da ziniyɔ ti be hɔn mɛ, ye tian yo.» 49 Yezu ɔɔn da ye ma: «Ziniyɔ ti mɛ hɔn ga. Mɛ ne Tɔn yirebɛ, ki ne mɛ dɛgɛbɛ. 50 Mɛ yɛrɛ n'a yirebe kia ga. Sɔɔn tiye wiin ɔɔn mia yirebe kia, wɔnna te ɔɔn na kiti sɔɔ. 51 Tian na, ma ye yira ka ma da wiin te ɔɔn dɔɔ ne domada ma, wɔnna te na siri abada ga.» 52 Ziwifu ɔɔn d'a ma: «Tian na, basiɛ mɛ́ tɔɔ da ziniyɔ ɔɔn ti be hɔn. Abrahamu siri, Wuro ta daberebɛre ɔɔn siri, nka bi naa ne kwa, ye wiin te ɔɔn dɔɔ be domada ma, ye wɔn na siri abada ga. 53 Mɛ́ tɔn Abrahamu wiin ɔɔn siri wɛ, be fan yi wɔn ma ra? Wuro ta daberebɛre siri wɛ mɛ. Bi ɔɔn kɔ te?» 54 Yezu ɔɔn da ye ma: «Ma ɔɔn ne yɛrɛ yirebɛ, wɔnna yirebe na foyi fɔrɔ ga. Ne Tɔn ɔɔn ne yirebɛ, awe wiin ka da ɔɔn k'a Wuro. 55 Ki n'a tɔɔ ga nka mɛ kɔnɛ n'a tɔɔ. Ma ɔɔn da m'a tɔɔ ga, mɛ na tɛ ka nɛmɛ niɔnsɔta na. Nka m'a tɔɔ, ma dɔɔ a domada ma. 56 Ka tɔn Abrahamu mane nihɔndia ne mia kɔɔ kia zɛ na. A wɔnna kɔɔ we za ɔn nihɔndia ɔn siri nihɔndiaro hɔn.» 57 Ziwifu ɔɔn d'a ma: «Bi yɛrɛ dɔgɔ keplafun gun dɛn ga, be be to ne kwa, ye bi Abrahamu za ra?» 58 Yezu ɔɔn da ye ma: «Tian na, ma ye yira ka ma da sanɛ Abrahamu da ye vɔrɔ, A Mɛ Wiin ɔɔn Tiye.» 59 Wɔnna bɛreda ta mɔɔ na, ye ɔɔn dɔge tee n'a dra nka a ɔɔn yɔlesa Wuro ta kɔɔn hɔn.

9

1 Yezu mane fɔnɔ ɔn sɔɔn boo za wiin ɔɔn mane vɔrɔ ne fuu. 2 A ta kalanɔmanɛ ɔɔn n'a toga ɔn da: «Mɛ na te, wɔnnɔ na bo sɔɔn be da ye vɔrɔ ne fuu? Awe yɛrɛ hɔn ye sa ra, taa a na vɔrɔre ta kakiɛ hɔn?» 3 Yezu ɔɔn da ye ma: «Ye a ta kakiɛ ye na wɛlɛ a na vɔrɔre ta kakiɛ ye na ga. Nka a tɛ fuu na wiin fa to Wuro y'a tɛda dɔrɔ a ye na. 4 Kɔɔ kɔnɛ ɔɔn kiɛ, ke daga mɛ na fanɛta ta bara ta. Wuru ɔɔn ba wiin sangan ma sɔɔn sii sbɛ ne bara ta titiri ga. 5 Mɛ kɔnɛ ɔɔn ne ti diniyan hɔn, ma diniyan ta kini.» 6 Wɔnna bɛreda yira wɛ timi a ta, a ɔɔn dibɛzio tibɛ lɔ ma ɔn n'e lɛrɛ yege hɔn n'e vangan fuu we yinna ma 7 ɔn d'a ma: «Yaa be yinna waa Silowe na zu hɔn.» Silowe, wɔn kɔrɔ fanɛ. Fuu we ɔɔn yaa ye yinna waa ɔn da ye bere ne naa, ne zɛ. 8 A tangankwɛre kɔ wiinye ɔɔn man'a za a ne mɛ, wɔnwɔ ɔɔn da: «A kɔnɛ bo ɔɔn mane tangan ne mɛ ga ra?» 9 Bɔɔ ɔɔn da, y'awe. Bɔɔ ɔɔn da, y'awe ga, y'a saa a ta yee. Sɔɔn we ɔɔn da, y'a yi. 10 Ye n'a toga, ye nɛ a yinna tɛ ɔn kibɛ? 11 A ɔɔn da ye ma: «Wiin sɔɔn we togo ɔɔn ti Yezu, wɔn ɔɔn yege ta n'a vangan ne yinna ma ɔn da, ye ma yaa n'e waa Silowe. Mɛ yaa n'e waa, ɔn sege zɛ.» 12 Ye n'a toga d'a ma: «Wee awe sɔɔn we ti?» A ɔɔn da, ye yi tɔɔ ga. 13 Ye mane fuu we foga yaa kɔ lege Fariziyɛn brɛ. 14 Yezu yege ta n'a yinna koba wiin kɔɔ ma, wɔn mane Tangantun. 15 Wɔn tɛ Fariziyɛn ɔɔn n'a toga mɛ, ye nɛ na a yinna tɛ ɔn kibɛ? A ɔɔn da ye ma: «A yege vangan ne yinna ma, ma ɔɔn yaa n'e waa ɔn ne sege ne zɛ.» 16 Fariziyɛn na bɔɔ ɔɔn da: «Wiin te ɔɔn wɔnna da wɔ ta, a tuma Wuro brɛ ga bare a kwa Tangantun ma ga.» Bɔɔ ɔɔn da: «Kakiɛtɛta sbɛ ne bɔ kabakoda bɛ nɛmɛ ta ra?» Ye ta bɛreda ɔɔn tɛ zɛzɛ. 17 Ye ɔɔn fuu we toga yɛ mɛ ɔn da: «Wiin te ɔɔn be yinna koba, wɔnnɔ bi yɛrɛ ɔɔn giati a ta da na?» A ɔɔn da, y'a Wuro ta daberebɛta. 18 Nka Ziwifu mane sɔɔn we ta fube giati n'e ta tian na da ga. 19 Ye n'a na vɔrɔre wiri n'e toga ɔn da ye ma: «Ka da ka nɔ wiin ɔɔn vɔrɔ ne fuu a bo ra? Nɛ na a tɛ ɔn ne zɛ basiɛ?» 20 A na vɔrɔre ɔɔn da ye ma: «Mɛ́ tɔɔ da bo mɛ́ nɔ, ɔn tɔɔ d'a vɔrɔ ne fuu. 21 Nka a tɛ wiin nɛ ɔn ne zɛ basiɛ, mɛ́ wɔn tɔɔ ga. Wiin te ɔɔn n'a yinna koba wa, mɛ́ wɔn tɔɔ ga. A nimisalo titiri ga. K'a toga, a na n'e yira ka ma ye sana.» 22 A na vɔrɔre wɔn yira bare ye mane kwan Ziwifu na. Ziwifu mane bɛɛn wɛ ye na ɔn da, ye wiin te ɔɔn da, ye Yezu ɔɔn Wuro ta Dɛ́gɛwɛta, ye ye na wɔnna te laga n'a sabɛ Kalakɔn hɔn. 23 Wɔn ye na a na vɔrɔre da, y'a nimisalo titiri ga, ye y'a toga. 24 Ye ɔɔn fuu we wiri yɛ mɛ ɔn d'a ma: «Tian yira Wuro togo na. Mɛ́ tɔɔ da sɔɔn we kakiɛtɛta.» 25 A ɔɔn da ye ma: «A ɔɔn ma kakiɛtɛta, mɛ wɔn yɔnnɔ tɔɔ ga. Mɛ fa tala ɔɔn tɔɔ. Mɛ mane fuu nka basiɛ ma zɛ.» 26 Ye ɔɔn d'a ma: «Wɔnnɔ a ɔɔn yira be ma? Nɛ a be yinna koba?» 27 A ɔɔn da ye ma: «Ma ye yira n'e wɛ ka ma, ka ɔɔn da, ye ye tian ga. Wɔnnɔ ka kia ma ɔɔn yira yɛ mɛ? Ki kia tɛ a ta kalanɔmanɛ na mɛ ra?» 28 Ye n'a vini ɔn d'a ma: «Bi ɔɔn n'a ta kalanɔ. Mɛ́ kɔnɛ mɛ́ Moyizi ta kalanɔmanɛ. 29 Mɛ́ tɔɔ da Wuro mane bɛre Moyizi ta. Nka ke bo sɔɔn be tumado tɔɔ ga.» 30 Sɔɔn we ɔɔn da ye ma: «Wɔn kabako rɛ. K'a tumado tɔɔ ga, nka a mɛ yinna koba. 31 Ke tɔɔ da Wuro mɔɔ kakiɛtɛre ta ga. Wiin te ɔɔn kwan Wuro na, n'a dungo ta, wɔn ta a mɔɔ. 32 Ke mɔɔ zɛ dɛn, ye da boo sɔɔn boo vɔrɔ ne fuu yinna koba n'e za ga. 33 Bo m'a ma tuma Wuro brɛ ga, a mane na sbɛ ne foyi ta ga.» 34 Ye ɔɔn d'a ma: «Bi yɛrɛ vɔrɔ kakiɛ hɔn, be kia mɛ́ kala ra?» Ye n'a laga n'a sabɛ Kalakɔn hɔn. 35 Yezu naa mɔɔ ye da ye y'a laga, ɔn yaa tɛn kɔ lege wiin sangan ma, ɔn d'a ma: «Be yɔɔn Sɔɔn Nɔ ma ra?» 36 A ɔɔn da: «A kɔ te, mɛ na te, wiin fa to ma ɔɔn sbɛ yɔɔn a ma?» 37 Yezu ɔɔn d'a ma: «Be yɔnnɔ ti wiin te be na, a ne bɛre be ta basiɛ, a wɔn.» 38 Sɔɔn we ɔɔn da: «Matigi, ma yɔɔn a ma.» A ɔɔn zii yoloko Yezu wee. 39 Yezu ɔɔn da: «Mɛ naa diniyan hɔn diniyan kiti na wiin fa to wiinye kma ɔɔn zɛ, wɔnwɔ tɛ fue na, wiinye kma ɔɔn fue, wɔnwɔ yinna kibɛ.» 40 Wiinye Fariziyɛn ɔɔn mane ti yeyɛ, wɔnwɔ wɔnna bɛreda wɔ mɔɔ, ɔn n'a toga da: «Mɛ́ fue mɛ ra?» 41 Yezu ɔɔn da ye ma: «Ka mane fue, ka mane na zarake ga. Nka k'a tɛ ɔn da ka sege ne zɛ, wɔn ɔɔn tɛ ka na zarakedo.»

10

1 Yezu mane da: «Tian na, ma ye yira ka ma da wiin te ɔɔn ne kia kɔ gun hɔn, ma dɔɔ kɔ kuledo ga, ɔn dɔɔ ba kulu ma, wɔnna te panɔ. A bɛrɛmata. 2 Nka wiin te ɔɔn dɔɔ kuledo hɔn ne kɔ, wɔnna te gwanɛta. 3 Kuledayɛreta do koba a ma, gware wɔ ne mɔɔ a ta. A ye pepe wiri ye toga ma n'e sabɛ. 4 A n'e pepe sabɛ n'e wɛ wiin sangan ma, a sige ye zin, ye ne dɔɔ a ma bare y'a kɔɔn tɔɔ. 5 Ye dian ne dɔɔ samoro ma abada ga. Ye tɔngɔn wɔn na bare ye wɔn kɔɔn tɔɔ ga.» 6 Yezu wɔnna dakalo we yira ye ma, ye m'a kɔrɔ tɔɔ ga. 7 Yezu ɔɔn da ye ma yɛ mɛ: «Tian na, ma ye yira ka ma da mɛ ɔɔn gun na kɔdo. 8 Wiinye kma pepe ɔɔn pia naa mɛ zin, wɔnwɔ pepe mane pana kɔ bɛrɛmasma. Gware mɔɔ ye ta ga. 9 Mɛ ɔɔn kɔdo. Wiin te ɔɔn dɔɔ mɛ hɔn ɔn kɔ, wɔnna te na kisi. A sbɛ ne yara ne y'a zɔnfa gun. 10 Worofrɛ ta kimi kɔ ye na yɛɛ kɔ ye ta firebɛ ye na panɔ tɛ ne naa. Mɛ naa wiin fa to sma ni gun ɔn n'a gun yaan. 11 Mɛ gwanɛta na fɔrɔ yi. Gwanɛtafɔrɔ ye ni pere y'a gware ye na. 12 Wiin te ɔɔn bara ta gwana ye na, ɔn mane gware na te ga, wɔn gwanɛta ga. Samilelu ɔɔn ne naa wiin sangan ma, a tɔngɔn. Samilelu bɔɔ gware foga, bɔ sɛrɛ zanzan. 13 Wɔnna te gwanakiata, gware ta da foyi a ta ga. 14 Mɛ gwanɛta na fɔrɔ yi. Ma n'a gware tɔɔ, n'a gware ne ne tɔɔ mɛ. 15 Wɔkara ne Tɔn ne tɔɔ wiin nɛ, ma n'a tɔɔ mɛ. Mɛ ne ni pere n'a gware ye na. 16 Gware bɔɔ ti ne ta yɛ wiinye ɔɔn bo gun be hɔn ye ga. Ma daga naa kɔ lɔgɔ, ye na mɔɔ ne ta. Gwakuru tala dama ɔɔn na ne tiye, gwanɛta ne tala dama mɛ. 17 Mɛ da dia ne Tɔn ma bare mɛ ne ni pere, wɔn timi ma bere n'a gun yɛ. 18 Sɔɔn sii sbɛ ne mɛ ni tɔɔ ga, nka mɛ yɛrɛ ɔɔn n'a pere. Sebe ti ne ta n'a pere, sebe ne ti ne ta mɛ n'a tɔɔ. Ne Tɔn wiinye fanɛ yira ne ma, bo ɔɔn wɔnwɔ.» 19 Wɔnna domada wɔ mane bɛrezɛzɛfa ka Ziwifu yɔɔ yɛ mɛ. 20 Ye na yaan ye ne kwa: «Ziniyɔ ɔɔn ti a hɔn. A kakaba. Wɔnnɔ na ka mɔɔ a ta?» 21 Nka bɔɔ mane kwa: «Ziniyɔte ta bɛreda ti yoo ga. Ziniyɔ sbɛ ne fuu yinna koba ra?» 22 Ziwifu mane ti ne y'a Wuro ta kɔɔn na fɛti ta Zeruzalɛmukuru hɔn. Ye mane tɛ liasangan ma. 23 Salomɔn ta paa wiin ɔɔn ti Wuro ta kɔɔn na luu ma, Yezu mane yara wɔnna paa we wee. 24 Ziwifu ɔɔn naa taa n'a kori ɔn d'a ma: «Wee sangan ma be na ke to ke yun be ta ha? Be ɔɔn ma Wuro ta Dɛ́gɛwɛta, wɔn yira n'e kìni ke ma.» 25 Yezu ɔɔn da ye ma: «Ma pia n'e yira ka ma, ka ɔɔn da, ye ye tian ga. Ne Tɔn ne fanɛ ɔn da ma wiinye tɛda ta, wɔnwɔ mɛ siɛrɛ. 26 Ka da mia da tian ga bare ka mia gware na bɔɔ ga. 27 Mia gware mɔɔ ne ta. Mɛ n'e dɛ́gɛ tɔɔ, ye ne dɔɔ ne ma. 28 Mɛ wɛbareyani pere ye ma. Ye na siri abada ga. Sɔɔn sii na sbɛ n'e dɛn n'e wa ne sra hɔn ga. 29 Ne Tɔn wiin ɔɔn fan yi frɛ pepe ma, wɔn wiin fa pere ne ma, sɔɔn sii na sbɛ n'a dɛn n'a wa ne Tɔn sra hɔn ga. 30 Mɛ kɔ ne Tɔn, mɛ́ tala.» 31 Wɔn tɛ Ziwifu ɔɔn dɔge tee yɛ mɛ a drɛ na. 32 Yezu ɔɔn da ye ma: «Ma dafɔre na yaan ye ta ne Tɔn baraka hɔn, ka n'e za. Wɔnna dafɔre wɔ na wee yi ye na ka kia ne dra kɔ dɔge?» 33 Ziwifu ɔɔn d'a ma: «A bia dafɔre ye na mɛ́ kia be dra kɔ dɔge ga. Nka be Wuro togo yaga. Bi sɔɔn na fa, be ne be yɛrɛ ta Wuro na.» 34 Yezu ɔɔn da ye ma: «Ye sɛbɛ k'a Tɛn hɔn, ye ka tɛ bafrɛ na ga ra? 35 Wuro domada yira wiinye kma ma, Tɛn wɔnna kma wiri da bafrɛ bare foyi mane sbɛ ne Wuro domada yaga ga. 36 Tɔn wiin te dɛ́gɛ n'a fanɛ bɛɛ diniyan hɔn, ka ne kwa, ye wɔnna te Wuro togo yaga bare m'a yira n'a dɔrɔ da ma Wuro Nɔ. 37 Ma ɔɔn ma ne Tɔn ta tɛda ta ga, ka ka yɔɔn ne ma ga. 38 Nka ma ɔɔn n'e ta, hali ka ɔɔn mane na yɔɔn ne ma wɔnwɔ ye na ga, ka wɔnna tɛda wɔ yɔnnɔ tɔɔ tian na, ye tɛ wiin fa to ka tɔɔ da ne Tɔn ti kɔ ne nɛmɛ, mɛ yɛrɛ ne ti kɔ lege mɛ.» 39 Ye man'a figɛdo kia yɛ mɛ, nka a ɔɔn ye dɛn ye sra hɔn. 40 Yezu mane bere yaa Zurudɛnkukwiri ma yɛ. Zan mane pia ne sma batize wiin wɛɛn, wɛɛn a mane yaa wɔɔ. 41 Sma na yaan ye mane yaa a brɛ ne kwa: «Zan kabakoda sii ta ga, nka a wiin fa yira bo sɔɔn be ta da na, wɔn pepe tian.» 42 Sma na yaan ye mane gun yeyɛ wiin ɔɔn yɔɔn a ma.

11

1 Sɔɔn boo mane ti Betanikuru hɔn ne pare, ye n'a togo wiri Lazare. Wɔn mane Mari kɔ ye na plalo Mareta ta kuru. 2 Wiin Mari ɔɔn mane wunnudiayìn ka Matigi ma n'a kaɛn sisɔ kɔ ye wɔnsogo, a wɔnna Mari we ta ligesin Lazare ɔɔn mane pare. 3 Lazare we ta ligeyàra mane fanɛ yaa yira Yezu ma ɔn da: «Matigi, wiin te we da ɔɔn dia be ma, a pare.» 4 Yezu wɔn mɔɔ wiin sangan ma, ɔn da: «Wɔnna komatogo we na n'a yɛɛ ga, a na tɛ Wuro ta yirebe na yi ɔɔn na. Awe baraka hɔn Wuro Nɔ na yirebe gun.» 5 Mareta kɔ ye na plalo kɔ Lazare da mane dia Yezu ma fɔrɔna. 6 A naa mɔɔ wiin sangan ma ye da, ye Lazare pare, a mane ti wiin wɛɛn, a ɔɔn wɔɔ wɛɛn yɛ yin pla. 7 Wɔn timi a ɔɔn da y'a kalanɔmanɛ ma: «Ka tɛ ke bere yaa Zude.» 8 A ta kalanɔmanɛ ɔɔn d'a ma: «Mɛ na te, wɔn siɛ dɛrɛ ga Ziwifu mane kia be dra kɔ dɔge, be na bere yaa yeyɛ yɛ ra?» 9 Yezu ɔɔn da ye ma: «A lɛre funpla ɔɔn ti sinnala kɔrɔ hɔn ga ra? Wiin te ɔɔn yaa sin hɔn, wɔn ye kaan dun ga bare a na te zɛ bo diniyan be hɔn kini na. 10 Nka wiin te ɔɔn yaa wuru hɔn, wɔn ye kaan dun bare kini ti a hɔn ga.» 11 Yezu wɔn yira wɔn wɛ ye ma, ɔn da: «Ke maa Lazare yin, mɛ na yaa n'a winni.» 12 Wɔn tɛ kalanɔmanɛ wɔ ɔɔn d'a ma: «Matigi, a ɔɔn ne yin, a na kɛnɛ kɛ.» 13 A ta siri Yezu mane ɔɔn yira nka ye n'a giati da yin yɛrɛ a mane ɔɔn yira. 14 Wɔn tɛ Yezu n'e yira n'e kìni ye ma ɔn da: «Lazare siri. 15 N'a tɛ ɔɔn ma mane tiye ga, ne nihɔndia ka ye na wɔn na fɔrɔna wiin fa to ka yɔnmabe gun. Nka ka tɛ ke yaa a brɛ.» 16 Wɔn tɛ Toma, ye wiin wiri Kwiyenɔ, wɔn ɔɔn da kalanɔmanɛsɛrɛ wɔ ma: «Ka tɛ ke yaa mɛ ɔn yaa kwɛ siri kɔ ke na te.» 17 Yezu da ye naa wiri, ye ɔɔn Lazare sitra n'a wɛ, ye ne yin naa nɛmɛ wa. 18 Betani kɔ Zeruzalɛmu yɔfa ta tɛ ɔɔn mane dɛrɛ ga, kilo saa nɛmɛ yee. 19 Wɔn tɛ Ziwifu na yaan ye ɔɔn mane yaa Lazare sakɔn na ne Mareta kɔ Mari zigitugu. 20 Mareta naa mɔɔ ye da ye Yezu ti ne naa, a ɔɔn yaa n'a tɛn. Mari mane wɔɔ kɔɔn hɔn. 21 Mareta mane da Yezu ma: «Matigi, be mane ti bɛɛ, mia ligesin mane na siri ga. 22 Nka basiɛ ma tɔɔ da be ɔɔn wiin fa pepe mɛ Wuro ta yɛ mɛ, a na n'a ta be ma.» 23 Yezu ɔɔn d'a ma: «Bia ligesin na winni.» 24 Mareta ɔɔn da: «Ma tɔɔ d'a na winni sarawinnikɔ ma wɛbɛkɔ ma.» 25 Yezu ɔɔn d'a ma: «Mɛ ɔɔn sara na winnita. Mɛ ɔɔn ni na te. Wiin te ɔɔn yɔɔn mɛ ma, hali a ɔɔn siri, a na winni. 26 Wiin te ɔɔn ne ti ni na yɛ ɔn yɔɔn mɛ ma, a na siri abada ga. Be wɔn nɔma tɔɔ ra?» 27 Mareta ɔɔn da: «Ɔɔn. Matigi, ma tɔɔ da bi ɔɔn Krista Wuro Nɔ wiin ɔɔn daga naa diniyan hɔn.» 28 Mareta naa wɔnna bɛreda wɔ yira n'e wɛ Matigi ma, ɔn yaa ye na plalo Mari wiri ɔn yɔle yira a ma ɔn d'a ma: «Ke na te naa, a be wiri.» 29 Wɔn ta mɔɔ na, Mari ɔɔn tuma sale yaa Yezu tɛn. 30 Yezu mane kɔ kuru kɔrɔ hɔn dɛn ga. Mareta man'a tɛn wiin wɛɛn, wɛɛn a mane ti yɛ. 31 Wiinye Ziwifu ɔɔn mane ti kɔ Mari kɔɔn hɔn n'a zigitugu, wɔnwɔ naa n'a za a ɔɔn baratuma ne sa yee, ye ɔɔn dɔɔ a ma. Ye man'a giati d'a ti ne yaa bona we tido hɔn ɔn yaa mɔgɔ. 32 Mari yaa wiri Yezu brɛ kuru na kɔdo hɔn wiin sangan ma, ɔn n'a za suu, ɔn zii bɛrɛ a wee ɔn d'a ma: «Matigi, be mane ti bɛɛ, mia ligesin mane na siri ga.» 33 Yezu naa Mari na mɔgɔ yi za kɔ wiinye Ziwifu ɔɔn ti kɔ lege, a nina ɔɔn ban fɔrɔna, 34 a ɔɔn da: «Wee k'a sitra?» Ye ɔɔn d'a ma: «Naa yaa ne yeyɛ sege, Matigi.» 35 Wɔn tɛ suu Yezu ɔɔn ne mɔgɔ. 36 Ziwifu ne kwa: «Ka sege rɛ, a da mane dia a ma rɛ.» 37 Nka bɔɔ ne kwa: «Awe wiin te ɔɔn fuu yinna koba, wɔnnɔ ɔɔn tɛ a ma sbɛ sɔɔ Lazare ta siri ma ga?» 38 Wɔn tɛ Yezu nina ɔɔn ye bere ban yɛ mɛ, a ɔɔn yaa bona we brɛ. Lazare mane sitra tɔnkoko boo hɔn, dɔgɔnɔ boo ne pi a do ma. 39 Yezu ɔɔn da, ye ye wɔnna dɔgɔnɔ we koba n'a wa. Lazare ta ligeya Mareta ɔɔn d'a ma: «Matigi, sma ɔɔn n'a yin naa bona hɔn, a wunnu na ne sa.» 40 Yezu ɔɔn d'a ma: «Ma ye yira be ma da yɔnmabe ɔɔn ne ti be hɔn, da be na Wuro ta sebe za ga ra?» 41 Suu ye ɔɔn dɔgɔnɔ we wa bona we do ma. Yezu ɔɔn ye yinna duro wuro hɔn, ɔn da: «Ma baraka yira be ma Tɔn bare be mɔɔ ne ta. 42 Ma tɔɔ da be mɔɔ ne ta sangan pepe ma, nka wiinye zamɛ ɔɔn taa ne kori, wɔnwɔ ye na ma ye yira wiin fa to ye tɔɔ da bi ɔɔn ne fanɛ tian na.» 43 Wɔnna bɛreda yira wɛ timi a ta, a ɔɔn sɔngɔ yuu ɔn da: «Lazare, tuma sa.» 44 Awe Lazare we wiin ɔɔn mane siri, a ɔɔn tuma sa. A na sitralabanɔma ne flɛ a sra kɔ a kaɛn ma, boo zogo ne pi a zin ma mɛ. Yezu ɔɔn da ye ma, ye y'a firi n'a to a yaa. 45 Wiinye Ziwifu na yaan ye ɔɔn mane yaa Mari brɛ, wɔnwɔ naa Yezu ta tɛda za wiin sangan ma, ɔn yɔɔn a ma. 46 Nka ye na bɔɔ mane yaa Fariziyɛn gun ɔn Yezu ta tɛda yira ye ma. 47 Wɔn tɛ salakawɛvɔre kɔ Fariziyɛn ɔɔn ye nɛmɛ wiri n'e kwɛ ɔn da: «Wɔnnɔ ke na ɔɔn ta? Bo sɔɔn be kabako da na yaan ye ta rɛ. 48 Ke ɔɔn n'a za n'a to yoo, sma pepe na yɔɔn a ma. Ɔrɔmukma na naa kià Wuro ta kɔɔn yaga ɔn kià sii yaga mɛ.» 49 Ye na sɔnnala boo, ye mane wiin togo wiri Kayifu, awe ɔɔn mane salakawɛvɔre na pra yi ye na dɔɔ we ma, wɔn ɔɔn da ye ma: «Ka foyi tɔɔ ye hɔn ga. 50 Sɔnnala ɔɔn siri sma pepe ye na, wɔn k'a tɔnɔ ga ra? Wɔn ɔɔn na tɛ kià sii pepe ka siri ga.» 51 Wɔnna bɛreda wɔ ta yira mane sa a yɛrɛ hɔn ga. A ta tɛ ɔɔn mane salakawɛvɔ ye na dɔɔ we ma, wɔn tɛ a ɔɔn mane wɔnna fanɛbɛreda wɔ yira, ye Yezu daga siri Ziwifusi ye na. 52 A yɛrɛ wɔnna sii we dama ye na ga nka wiin fa to Wuro nɔmanɛ wiinye pepe ɔɔn zanzan, wɔnwɔ sbɛ kwɛ ɔn tɛ tala. 53 N'a bii wɔnna kɔɔ we ma, Ziwifu ta zɛngɛnkma mane Yezu kia yɛɛ na. 54 Wɔn tɛ Yezu ɔɔn ma mane dian ne yara yee titiri Ziwifu woro hɔn ga. A mane yaa kibɛkolo na wola hɔn Efurayimukuru hɔn ɔn wɔɔ wɛɛn kɔ y'a kalanɔmanɛ. 55 Bo Ziwifu ta Yɛrɛgun na fɛti mane vetra, fɛti we na siankɔ ma, sma na yaan ye ɔɔn tuma laga hɔn ɔn bige Zeruzalɛmukuru hɔn wiin fa to ye yaa ye yɛrɛ kìnibɛ. 56 Ye mane Yezu kia. Ye mane kwɛ Wuro ta kɔɔn wiin hɔn, ye mane ti wɛɛn ne kwa ye nɛmɛ ma: «Ka yira wa, wɔn hɔn a na naa fɛti na ga ra?» 57 Salakawɛvɔre kɔ Fariziyɛn mane yira tigɛ sma ma ɔn da, ye wiin te pepe ɔɔn Yezu tido tɔɔ, y'a naa n'e yira wiin fa to ye yaa n'a foga.

12

1 Yɛrɛgun na fɛti mane wɔɔ yin konala, Yezu ɔɔn yaa Betanikuru hɔn. A wiin Lazare we winni, wɔn mane tangan wɔnna kuru we hɔn. 2 Ye mane zɔnfa ta Yezu togo na. Mareta mane ti zɔnfrɛyinnahɔnwɛ hɔn, Lazare ne ti zɔnsma hɔn. 3 Ye da ye tɔɔ Mari ɔɔn wunnudiayìn na tereba yi na litiri tala na sodini kobi bii n'a vunu Yezu kaɛn ma ɔn n'e sisɔ kɔ ye wɔnsogo. Kɔɔn we kɔrɔ hɔn pepe mane paga yìn we wunnu na. 4 Zuda Isikariyɔte Yezu ta kalanɔmanɛ na boo, awe wiin ɔɔn mane na Yezu ka sma sra hɔn, wɔn ɔɔn d'a ma: 5 «Wɔnnɔ ɔɔn tɛ ye ma wɔnna yìn we zabire gwanafuro zɔsaa (300) na ga ɔn gwana wɔ pere durukma ma?» 6 A durukma ta da na ninabannɔ ɔɔn mane ti kɔ lege ga. A wɔnna bɛreda wɔ yira bare a mane panɔ. Awe ɔɔn mane gwanatigɛta. Wiinye gwana ɔɔn mane ti a ta, a mane wɔnwɔ na bɔɔ wa. 7 Wɔn tɛ Yezu ɔɔn da: «Ka a to. A ti ne bɔ ta ne na sitra na kayan ɔɔn na. 8 Durukma ti kɔ ka nɛmɛ sangan pepe ma. Nka mɛ na ti kɔ ka nɛmɛ sangan pepe ma ga.» 9 Ziwifu naa tɔɔ wiin sangan ma ye Yezu ti Betani, ye ɔɔn yaa yeyɛ. Ye mane yaa Yezu dama ye na ga. Ye mane kia Lazare za mɛ bare Yezu mane wɔn winni sara yɔ. 10 Lazare ta da ɔɔn mane tɛ Ziwifu na yaan ye ɔɔn maga ye ta zɛngɛnkma ma ɔn yɔɔn Yezu ma. Wɔn ye na salakawɛvɔre mane Lazare kia yɛɛ na mɛ. 12 Ye na winnisin, wiinye zamɛ na yaan ye ɔɔn mane naa fɛti we na, wɔnwɔ naa mɔɔ ye da, ye Yezu ti ne naa Zeruzalɛmukuru hɔn, 13 ye ɔɔn tegeledazugo kiɛn ɔn yaa n'a tɛn. Ye mane sɔngɔ ne kwa: «Hozana Hozana.» Wɔn kɔrɔ, ka Wuro yirebɛ. Ye mane kwa mɛ: «Isirayɛle ta fanganma wiin ɔɔn naa Matigi togo na, Wuro siara ta a ma.» 14 Yezu mane samarenɔ boo gun ɔn ba tangan a ma, wɔkara ye sɛbɛ Wuro domada na sɛbɛ hɔn wiin nɛ ɔn da: 15 « Siyɔnkuru hɔn kma, ka ka kwan ga. Ka bo k'a fanganma ti ne naa. A tangan samareya nɔ ma.» 16 A ta kalanɔmanɛ mane wɔnna da wɔ kɔrɔ tɔɔ ye na sangan ma ga. Yezu kɔ wɛ timi y'a yirebe hɔn, wɔnna sangan ma ye kakiri tugo kɔ lɔgɔ, ye ye sɛbɛ Wuro domada na sɛbɛ hɔn, ye ɔɔn n'e t'a ma. 17 Wiinye kma pepe ɔɔn mane ti kɔ Yezu Lazare winnisakɔ ma, wɔnwɔ man'e pepe yira sma ma suu. 18 Wɔnna kabakoda wɔ ta tɛ ɔɔn mane tɛ zamɛ na yaan ye ɔɔn n'a tɛn. 19 Fariziyɛn ɔɔn da ye nɛmɛ ma: «Ka sege rɛ, ke sbɛ ne foyi ta ga, diniyan hɔn kma pepe dɔɔ a ma.» 20 Wiinye kma ɔɔn mane yaa Wuro yirebɛ na Zeruzalɛmu wɔnna fɛti we na, ye na bɔɔ mane Girɛkisi. 21 Ye mane yaa Bɛtesayidasɔn Filipu gun wiin ɔɔn sa Galilegiamana hɔn ɔn d'a ma: «Mɛ́ na te, mɛ́ kia Yezu za.» 22 Filipu ɔɔn yaa n'e yira Andre ma, ye ɔɔn kwɛ yaa n'e yira Yezu ma. 23 Yezu ɔɔn da ye ma: « Sɔɔn Nɔ daga y'a yirebe gun wiin wagati ma, wɔnna wagati we wiri basiɛ. 24 Tian na, ma ye yira ka ma da tugofanɔ ɔɔn bɛrɛ lɔ ma, ma vra ga, a wɔɔ ye sana. Nka a ɔɔn vra, wɔn ɔɔn na tɛ a nɔmanɛ na yaan ye vɔrɔ. 25 Wiin te ni da ɔɔn dia a ma, a na bɔnɔ a hɔn. Wiin te ɔɔn ye ni giati fa bo diniyan be hɔn ga, a na n'a gun wɛbareyani hɔn. 26 Wiin te ɔɔn kia bara ta mɛ ma, a dɔɔ ne ma wiin fa to ma ti wiin wɛɛn, n'a baratɛta ne ti wɛɛn mɛ. Wiin te ɔɔn baratɛ mɛ ma, Tɔn na wɔnna te yirebɛ. 27 Mɛ kakiri yanganmu basiɛ. Wɔnnɔ ma na ɔɔn yira? Ma da ne Tɔn ne kisi wɔnna wagati we ma ra? Nka wɔnna wagati we ye na ma naa yo. 28 Be togo yirebɛ, Tɔn.» Wɔn tɛ bɛrekɔn boo ɔɔn saa wuro hɔn, ɔɔn da: «Ma ne togo yirebɛ n'a wɛ. Ma n'a yirebɛ yɛ mɛ.» 29 Wiinye zamɛ ɔɔn mane ti yeyɛ, wɔnwɔ wɔnna bɛrekɔn we mɔɔ wiin sangan ma, ɔn da ye wuro ɔɔn gwɛnmɛ. Bɔɔ ɔɔn da, ye boo mɛlɛkɛ ɔɔn bɛre a ta. 30 Yezu ɔɔn da ye ma: «Bo bɛrekɔn be sa mɛ ye na ga. A sa ki ɔɔn ye na. 31 Basiɛ ɔɔn diniyan ta kiti na wagati. Basiɛ ye na diniyan na te laga. 32 A ma mɛ han, ma ɔɔn naa duro wuro hɔn wiin sangan ma, ma na sma pepe zin bere ne ma.» 33 A mane wɔn yira ne ye sirinɔn nɔma ɔɔn yira. 34 Zamɛ ɔɔn d'a ma: «Kià Tɛn na sɛbɛ n'a yira n'a dɔrɔ da ye Wuro ta Dɛ́gɛwɛta na wɔɔ ni na melemele, y'a siri ga. Awale, nɛ bi tɛ ɔn ne kwa ye Sɔɔn Nɔ daga duro wuro hɔn? Kɔ te ɔɔn wɔnna Sɔɔn Nɔ we?» 35 Yezu ɔɔn da ye ma: «Kini ti ka woro hɔn yɛ fɔn yaa kayan boo wagati ma. Kini ta tɛ ɔɔn ne ti ka ta, ka ne yara wiin fa to tunio ka naa bɛrɛ ka ma ga. Bare wiin te ɔɔn yara tunio hɔn, a ye yado tɔɔ ga. 36 Kini ɔɔn ne ti ka ta wiin sangan ma, ka yɔɔn a ma wiin fa to ka tɛ kini na nɔmanɛ na.» Yezu wɔnna bɛreda wɔ yira n'e wɛ ye ma wiin sangan ma, ɔn n'e to ɔn yaa ye yɛrɛ dɔɔn ye na. 37 A mane kabakoda na yaan ye ta ye yɔnnɔ na nka ye ma yɔɔn a ma ga. 38 Ye tɛ yee Wuro ta daberebɛta Izayi mane wiinye domada yira ye: «Matigi, mɛ́ mane wiinye da yira ye n'e mɔɔ, kɔ te ɔɔn yɔɔn ye ma? Kɔ te ma Matigi y'a sebe dɔrɔ?» Wɔnna domada wɔ mane paga. 39 Wiin fa ɔɔn mane tɛ, ye ma mane sbɛ ne yɔnmabe gun ga, awe Izayi yɛrɛ man'e bere wɔn yira mɛ ɔn da: 40 «Wuro n'e ta fue na wiin fa to ye ne sege ɔn ka ne zɛ ga. A ye kakiri yaga wiin fa to ye ka ne da kɔrɔ tɔɔ ga, wiin fa to ye ka naa ye zin bere a ma, a ye kɛnɛbɛ ga.» 41 Izayi mane wɔn pepe yira bare a man'a ta yirebe za, ɔn n'a da yira. 42 Hali kɔ wɔn, yewɔ zɛngɛnkma wɔ hɔn, ye na yaan ye mane yɔɔn Yezu ma, nka Fariziyɛn na kuun na, ye mane dian ne fa yira ga, ka tɛ ye naa n'e laga n'e sabɛ ye ta Kalakɔn hɔn ga. 43 Bare ye mane sma ta yirebe ɔɔn kia ɔn yalo Wuro ta yirebe ma. 44 Hali kɔ wɔn, Yezu naa bɛreda bii ɔn da: «Wiin te ɔɔn yɔɔn mɛ ma, wɔn yɔɔn mɛ dama ma ga. A yɔɔn ne na fanɛta ma mɛ. 45 Wiin te ɔɔn mɛ za, wɔn mɛ na fanɛta za mɛ. 46 Mɛ naa diniyan hɔn, ɔn tɛ diniyan ta kini na wiin fa to wiin te ɔɔn yɔɔn ne ma, wɔn ka wɔɔ tunio hɔn ga. 47 Wiin te ɔɔn mɛ domada mɔɔ, ɔn ma ye ka y'a tɛda hɔn ga, a mɛ ɔɔn na n'a zarake ga. Mɛ naa diniyan hɔn wiin fa to ma sma zarake ga. Mɛ naa wiin fa to ma sma kisi. 48 Wiin te ɔɔn maga mɛ hɔn, ɔn ma dian ne domada ka y'a tɛda hɔn ga, wɔnna te zarake wɛ. Mɛ wiinye domada yira, wɔn ɔɔn n'a na te zarake wɛbɛkɔ ma. 49 Ma ne yɛrɛ da yira ga nka Tɔn wiin ɔɔn ne fanɛ, wɔn ɔɔn n'a tɛda yira ne ma. 50 Mɛ bere n'e tɔɔ mɛ ɔn d'a domada wɔn wɛbareyani pere. Mɛ wiinye da yira, ma ye yira wɔkara Tɔn n'e yira ne ma wiin nɛ.»

13

1 Yɛrɛgun na fɛti zin hɔn, Yezu ta tɛ ɔɔn mane tɔɔ da y'a wagati wiri, a daga sa wiin ma bo diniyan hɔn ɔn yaa Tɔn brɛ. A ta kma wiinye da ɔɔn mane dia a ma bo diniyan be hɔn, a n'e da diabɛ ye ma fɔn diamabe tege na. 2 Ye naa tangan zama na, wɔn da ye tɛ Sitanɛ ne kɔ wɛ Simɔn nɔ Zuda Isikariyɔte hɔn, a ne Yezu kia kiɛ na sra hɔn. 3 Yezu yɛrɛ mane tɔɔ da Tɔn da pepe ka ye sra hɔn, ɔn tɔɔ da ye sa Wuro brɛ, ye wɛɛn ye bere ne yaa yɛ mɛ. 4 A ɔɔn tuma zɔnfa wɔɔn hɔn, ɔn y'a zogwaga wola ɔn boo zogo bii ɔn ye yɔyɔ sɔɔ. 5 Wɔn timi a ɔɔn zio ka boo fa hɔn, ɔn dutigɛ ne y'a kalanɔmanɛ kaɛn waa n'e sisɔ kɔ y'a yɔyɔsɔzogo. 6 A naa wiri Simɔn Piyɛre ma wiin sangan ma, wɔn d'a ma: «Matigi bi ɔɔn na mɛ kaɛn waa ra?» 7 Yezu ɔɔn d'a ma: «Ma wiin fa ta, be wɔn kɔrɔ tɔɔ basiɛ ga. Nka boo kɔɔ na wiri yi be na n'e tɔɔ.» 8 Piyɛre ɔɔn d'a ma: «Awo, be na mɛ kaɛn waa abada ga.» Yezu ɔɔn d'a ma: «Be ma dian ma ye waa ga, be na nii gun mɛ ta ga.» 9 Simɔn Piyɛre ɔɔn d'a ma: «Awale, Matigi ka ne kaɛn dama waa ga, ne sra kɔ ne wɔɔn waa mɛ.» 10 Yezu ɔɔn d'a ma: «Wiin te ɔɔn min, wɔn mako ti faza hɔn ga fɔn sɔɔn n'a kaɛn waa yee. Bare a kìni. Ka kìni, nka ye ka pepe ga.» 11 Wiin te ɔɔn na Yezu ka sma sra hɔn, a mane wɔn tɔɔ. Wɔn tɛ a ɔɔn mane da, ye ye pepe kìni ga. 12 Yezu naa n'e kaɛn waa n'e wɛ wiin sangan ma, ɔn y'a zogo bii n'a ka ɔn bere yaa tangan zɔnfa wɔɔn hɔn yɛ. Wɔn timi a ɔɔn da ye ma: «Ma wiin fa ta ka ma, ka wɔn tɔɔ ra? 13 Ki tɛ ne mɛ wiri ka na te kɔ k'a Matigi. Ka tian yira, ma wɔn. 14 Mɛ wiin te ɔɔn k'a Matigi ne ka na te, mɛ ɔɔn ki kaɛn waa, ka daga ne nɛmɛ kaɛn wa mɛ. 15 Ma tɛnɔn dɔrɔ ka ma wiin fa to ma wiinye da ta ka ma, ka ne wɔnwɔ nɛmɛ ta mɛ. 16 Tian na, ma ye yira ka ma da baratɛta fan yi ye na te ma ga. Fanɛta ma fan yi ye na fanɛta ma mɛ ga. 17 Ka ɔɔn wɔnna da wɔ tɔɔ ɔn n'e ka k'a tɛda hɔn, ka na nihɔndiaro gun 18 A ka pepe ma ma wɔn yira ga. Ma wiinye kma dɛ́gɛ, ma wɔnwɔ tɔɔ. Nka Wuro domada na sɛbɛ wiin fa yira ɔn da, ye wiin te ɔɔn mane zɔn kɔ mɛ, wɔnna te ɔɔn ye bere tuma mɛ na, wɔn do daga paga. 19 Ma ye yira ka ma basiɛ sanɛ ye na wagati ne wiri wiin fa to ye ɔɔn naa ne tɛ wiin sangan ma, ka tɔɔ da a Mɛ Wiin ɔɔn Tiye. 20 Tian na, ma ye yira ka ma da wiin te ɔɔn kwa mia fanɛta ma, mɛ ma a na te kwa. Wiin te ɔɔn kwa mɛ ma, wɔnna te kwa ne na fanɛta ɔɔn ma.» 21 Wɔnna bɛreda yira wɛ timi, Yezu kakiri ɔɔn yanganmu fɔrɔna, a ɔɔn n'a yira n'a dɔrɔ ye ma pasaa ɔn da: «Tian na, ma ye yira ka ma da ka na sɔnnala na mɛ ka sma sra hɔn.» 22 Kalanɔmanɛ ɔɔn n'e nɛmɛ sege n'e nɛmɛ toga, ye kɔ te na a da? 23 Kalanɔmanɛ wɔ na sɔnnala, wiin yɛrɛ da ɔɔn mane dia Yezu ma fɔrɔna, wɔn yɛrɛ mane tangan a kiege ma. 24 Simɔn Piyɛre ɔɔn wɔn yanmɛ da wɔn ma: «A toga, ye kɔ te na a da.» 25 Wɔnna kalanɔ we ɔɔn ye kɛngɛlɛ Yezu brɛ piri ma ɔn d'a ma: «Wɔn kɔ te, Matigi?» 26 Yezu ɔɔn da: «Ma na mianɔ sio n'a pere wiin te ma, a wɔnna te.» Wɔnna nɔɔ hɔn, wiin mianɔ ɔɔn mane ti Yezu ta, a ɔɔn n'a sio n'a pere Simɔn nɔ Zuda Isikariyɔte ma. 27 Wɔnna mianɔ we pere Zuda ma suu, Sitanɛ ɔɔn kɔ a hɔn. Yezu ɔɔn d'a ma: «Be daga wiin fa ta, a ta salesale.» 28 Wiinye kma ɔɔn mane ti yeyɛ, ye na sɔɔn mane wɔnna bɛreda wɔ kɔrɔ tɔɔ ga. 29 Zuda ta tɛ ɔɔn man'e ta gwanatigɛta, bɔɔ man'a giati da wiin zɔnfa ɔɔn n'e wa fɛti we na, ye wɔn Yezu kia a yaa ɔɔn kia wɛlɛ mɛ, ɔn yaa bɔɔ pere durukma ma. 30 A ma Zuda han, a wɔnna mianɔ we gun suu, a ɔɔn tuma sa. Wuru mane ba wɛ. 31 Zuda sa wɛ timi ma, Yezu ɔɔn da: « Sɔɔn Nɔ yirebe gun basiɛ. Wuro ɔɔn yirebe gun a baraka hɔn mɛ. 32 Wuro na n'a yirebɛ ye yɛrɛ baraka hɔn, a bere ma bɛɛ yɔɔ ne zɔgɔ a na n'a yirebɛ mɛ. 33 Mɛ nɔmanɛ, ma ti kɔ ka nɛmɛ wagati zɔgɔ dama yee basiɛ. Ka na mɛ kia nka ma man'e yira Ziwifu ma wiin nɛ ga, yee ma ye yira ki ma mɛ ɔn da ma yaa wiin wɛɛn, ka sbɛ ne naa yeyɛ ga. 34 Ma fanɛ na wun ye yira ka ma ɔn da ka ka nɛmɛ da diabɛ ka ma wɔkara mɛ ka da diabɛ ne ma wiin nɛ. 35 Wiin dadiamabe ɔɔn na ti ka yɔ, wɔn ma sma pepe na ka dɛ́gɛ tɔɔ mia kalanɔmanɛ.» 36 Simɔn Piyɛre ɔɔn d'a ma: «Matigi wee be yaa?» Yezu ɔɔn d'a ma: «Ma yaa wiin wɛɛn, be sbɛ ne dɔɔ ne ma bo basiɛ be ga. Nka wɔn timi be na dɔɔ ne ma.» 37 Piyɛre ɔɔn d'a ma: «Matigi, wɔnnɔ na ma sbɛ ne dɔɔ be ma bo basiɛ ga? Ma na ne ni pere bi ye na.» 38 Yezu ɔɔn d'a ma: «Be na be ni pere mɛ ye na tian na ra? Tian na, ma ye yira be ma da kokoro na paro dɛn ga, be na wee kanyinna saa na ɔn da be mɛ tɔɔ ga.»

14

1 «Ka kakiri ka yanganmu ga. Ka yɔɔn Wuro ma, ɔn yɔɔn mɛ ma mɛ. 2 Wɔda na yaan ye ti ne Tɔn ta kɔɔn hɔn. Wɔn ma tɛ ga, ma mane na da ka ma da ma yaa bii hɔn tɛtɛrɛ ka ma ga. 3 Ma ɔɔn yaa bii hɔn tɛtɛrɛ n'a wɛ ka ma, ma na bere naa ka foga wiin fa to ma ti wiin wɛɛn, ka ne ti wɛɛn mɛ. 4 Ma yaa wiin wɛɛn, ka wɔnna sogo tɔɔ.» 5 Toma ɔɔn d'a ma: «Matigi, mɛ́ yɛrɛ na ma debe ne be yado tɔɔ ga han, nɛ mɛ́ na tɛ ɔɔn ne yeyɛ sogo tɔɔ?» 6 Yezu ɔɔn d'a ma: «Mɛ ɔɔn sogo kɔ tian ne ni. Sɔɔn sbɛ ne yaa Tɔn brɛ, a ma tɛ mɛ baraka hɔn ga. 7 Ka ma ne mɛ tɔɔ, ka mane na ne Tɔn tɔɔ mɛ. N'a bii basiɛ k'a tɔɔ, ka yɛrɛ n'a za mɛ.» 8 Filipu ɔɔn d'a ma: «Matigi, Tɔn dɔrɔ mɛ́ ma, wɔn mɛ́ wa.» 9 Yezu ɔɔn d'a ma: «Mɛ ti ma da hɔn kɔ ka nɛmɛ, bi mɛ tɔɔ dɛn ga ra Filipu? Wiin te yɔnnɔ ɔɔn dɛ mɛ ma, wɔnna te yɔnnɔ dɛ Tɔn ma. Wɔnnɔ na be da, ye ma Tɔn dɔrɔ ka ma? 10 Mɛ ti Tɔn hɔn, Tɔn ne ti mɛ hɔn mɛ. Be wɔn yɔnnɔ tɔɔ tian ra? Ma wiinye domada yira ka ma, ye sa mɛ yɛrɛ hɔn ga. Tɔn wiin ɔɔn ti ne hɔn, wɔn ɔɔn ye yɛrɛ ta tɛda ta. 11 Ma ɔɔn da mɛ ti Tɔn hɔn, Tɔn ne ti ne hɔn, ka wɔn yɔnnɔ tɔɔ tian, wɛlɛ ka yɔɔn ne ma wɔnna tɛda wɔ ye na. 12 Tian na, ma ye yira ka ma da wiin te ɔɔn yɔɔn ne ma, wɔnna te na n'a tɛda nɛmɛ ta. A na bɔɔ ta wiinye yɛrɛ ɔɔn yireye wɔnwɔ ma mɛ bare ma ti ne yaa Tɔn brɛ. 13 Ka ɔɔn wiin fa pepe mɛ ne togo na, ma na wɔn ta wiin fa to Tɔn yirebe gun Nɔ baraka hɔn. 14 Ka ɔɔn boo fa mɛ ne ta kɔ ne togo, ma na n'a ta. 15 Mɛ da ɔɔn ne dia ka ma, ka na kwa n'a tɛn ma. 16 Ma na Tɔn mɛ, a boo Diɛmata pere ka ma. Wɔn na wɔɔ kɔ ka nɛmɛ sangan pepe ma. 17 Awe ɔɔn tian na Ni, diniyan hɔn kma sbɛ ne wiin foga ga bare ye a za ga, man'a tɔɔ mɛ ga. Nka ki kɔnɛ, ki a tɔɔ bare a tangan kɔ ki ɔn ne ti ka hɔn. 18 Ma na ka to ka sana ga, ma na bere naa ka brɛ yɛ. 19 Bɛɛ yɔɔ ne zɔgɔ, diniyan hɔn kma na ne za titiri ga. Nka ki kɔnɛ na ne za, ma ne ti ni na, ki yɛrɛ wɔɔ ni na mɛ. 20 Wɔnna kɔɔ we ma ka na tɔɔ da mɛ ti Tɔn hɔn, ki ne ti mɛ hɔn, mɛ ne ti ki hɔn mɛ. 21 Wiin te ɔɔn kwa mia tɛn ma ɔn n'e ka y'a tɛda hɔn, mɛ da dia wɔnna te ma. Awale, mɛ da dia wiin te ma, wɔnna te da dia ne Tɔn ma, mɛ ne n'a na te da diabɛ ne ma mɛ ɔn ne yɛrɛ dɔrɔ a ma.» 22 Zude wɔn dɛ́gɛ ti Zuda Isikariyɔte na, wɔn ɔɔn d'a ma: «Matigi, wɔnnɔ na be na be yɛrɛ dɔrɔ mɛ́ ma, ɔn mane be yɛrɛ dɔrɔ diniyan hɔn kma ma ga?» 23 Yezu ɔɔn d'a ma: «Mɛ́ da dia wiin te ma, a na kwa n'a tɛn ma, ne Tɔn ne n'a na te da diabɛ ye ma mɛ. Mɛ́ na naa a na te brɛ ɔn naa kià wɔdo tɔgɔ a brɛ. 24 Mɛ da dia wiin te ma ga, wɔnna te kwa n'a tɛn ma ga. Kamasɔrɔ ka wɔnna domada wiinye wɔ mɔɔ, ye mɛ ye ga, nka ye Tɔn ye wiin ɔɔn ne fanɛ. 25 Ne na tisangan ma kɔ ka nɛmɛ, ma wɔnna da wɔ yira ka ma. 26 Diɛmata we, Wuro ta Ni, Tɔn na wiin fanɛ mɛ togo na, wɔn na ka kala kɔ da pepe ɔn ka kakiri tugo kɔ n'a yirada pepe. 27 Ma siara pere ka ma, ma n'a siara to ka ma. M'a pere wɔkara diniyan hɔn kma n'a pere wiin nɛ ga. Ka kakiri ka yanganmu ga, ka ka kwan ga. 28 Ka ye mɔɔ, ma ye yira ka ma da ma ti ne yaa dɛn, nka ma na bere naa ka brɛ yɛ. Mɛ da mane dia ka ma, mia yaa Tɔn brɛ mane na dia ka ma bare Tɔn fan yi mɛ ma. 29 Ma ye yira ka ma basiɛ, ye ma tɛ dɛn ga, wiin fa to ye ɔɔn naa ne tɛ wiin sangan ma ka tɔɔ da ye tian. 30 Sma ɔɔn naa fɔnɔ a hɔn, ma na barotɛ kɔ ka nɛmɛ titiri ga bare bo diniyan be hɔn fanganma ti ne naa. Ye tɛ wɔkara a sbɛ mɛ ta ga rɛ. 31 Nka a naa wiin fa to diniyan hɔn kma tɔɔ da ne Tɔn da dia ne ma ɔnkɔ a wiin fa yira ne ma, wɔn ma ɔɔn ta. Ka tuma ke yaa ke wa bɛɛ.

15

1 Mɛ ɔɔn erezɛnsɔ na fɔrɔ yi, ne Tɔn wɔn ne erezɛnkoro na te. 2 Wiinye kala ɔɔn ti mɛ ma, mane vɔrɔ ga, a na wɔnwɔ kiɛn n'e wa. Wiinye kala ɔɔn vɔrɔ, a wɔnwɔ zaro n'e kìnibɛ wiin fa to ye vɔrɔ ɔn yalo gwerena ma. 3 Mɛ wiinye domada yira n'e wɛ ka ma, wɔn ka kìnibɛ ka wɛ. 4 Ka wɔɔ kɔ ne nɛmɛ wɔkara ma ti kɔ ka nɛmɛ wiin nɛ. Erezɛnkalo ma wɔɔ ye na du ma, a sbɛ ne nɔmanɛ vɔrɔ wiin nɛ ga, ki mɛ, ka ɔɔn ma wɔɔ kɔ mɛ ga, yee ka na tɛ. 5 Mɛ erezɛnsɔ, ki n'a kala. Wiin te ɔɔn wɔɔ kɔ mɛ, mɛ ɔɔn wɔɔ kɔ lege, wɔnna te na nɔmanɛ na yaan ye vɔrɔ. Ka sbɛ ne foyi ta, a ma tɛ mɛ baraka hɔn ga. 6 Wiin te ɔɔn ma wɔɔ kɔ mɛ ga, wɔnna te tɛ wɔkara wiin sɔkalo ye ɔɔn kiɛn n'a dra, a kwiɛ. Wɔn timi y'a kwɛ ɔn togo ka a ma. 7 Ka ɔɔn wɔɔ kɔ mɛ, mɛ domada ɔɔn wɔɔ ka kɔrɔ hɔn, ka kia wiin fa pepe na, ka ɔɔn n'a mɛ mɛ togo na, ka na n'a gun. 8 Ka ɔɔn nɔmanɛ na yaan ye vɔrɔ ɔn tɛ mia kalanɔmanɛ na, wɔn ɔɔn ne Tɔn yirebɛ. 9 Mɛ Tɔn ne da diabɛ ye ma wiin nɛ, yee mɛ kia da diabɛ ne ma yɛ mɛ. Ka wɔɔ n'a dadiamabe hɔn. 10 Ka ɔɔn ne kwa n'a tɛn ma, ka na wɔɔ n'a dadiamabe hɔn wɔkara mɛ kwa ne Tɔn ta Tɛn ma ɔn wɔɔ a ta dadiamabe hɔn wiin nɛ. 11 Ma bɔ yira ka ma wiin fa to n'a nihɔndiaro ne ti ka kɔrɔ hɔn, k'a nihɔndiaro ne paga. 12 Mɛ wiin tɛn tigɛ ka ma, boo wɔn. Ka ka nɛmɛ da diabɛ ka ma wɔkara mɛ ka da diabɛ ne ma wiin nɛ. 13 Dadiamabe na yire yi tiye ɔn yalo be ni ta pere ma be mare ye na ga. 14 Ma ɔɔn wiin fa yira ka ma, ka ɔɔn dian wɔn na, ka ne mare. 15 Ma ka wiri baratɛre titiri ga bare baratɛta ye wɔnnate ta tɛda tɔɔ ga. Ma ka wiri ne mare bare ma wiin fa pepe mɔɔ ne Tɔn ta, m'a yira ka ma. 16 A ki ɔɔn mɛ dɛ́gɛ ga, mɛ ɔɔn ki dɛ́gɛ ɔn ka tigɛ wiin fa to ka yaa ɔn yaa nɔmanɛ vɔrɔ, ka nɔmanɛ wɔɔ. Wɔn ye na ka ɔɔn naa wiin fa pepe mɛ Tɔn ta ne togo na, a na n'a pere ka ma. 17 Awale, ma wiin fa sigebɛ ka ma, wɔn ka ka nɛmɛ da diabɛ ka ma. 18 Diniyan hɔn kma ɔɔn ne ka na wu wa, ka tɔɔ da ye pia mɛ na wu wa. 19 Ka mane diniyan hɔn ye, ka da mane na ne dia diniyan hɔn kma ma bare k'a yi. Nka ka diniyan hɔn ye ga, mɛ ɔɔn ka dɛ́gɛ ka wa ɔn ka tigɛ kiege ma, bo wɔn ɔɔn tɛ ka da ɔɔn mane dia diniyan hɔn kma ma ga. 20 Ma wiinye domada yira ka ma ɔn da baratɛta fan yi wɔnnate ma ga, ka ye to ka kakiri hɔn. Ye ɔɔn mɛ yannɛ, ye na ki yannɛ mɛ. Ye ɔɔn mɔɔ ne domada na, ye na mɔɔ ka domada na mɛ. 21 Ye na wɔnna da wɔ pepe ta ka na mɛ ɔɔn ye na bare ye mɛ na fanɛta tɔɔ ga. 22 Mɛ m'a naa ga, ɔn m'a bɛre ye ta ga, ye nii mane na ti kakiɛtɛre hɔn ga. Nka basiɛ ye sbɛ ne tian gun y'a kakiɛ na ga. 23 Wiin te ɔɔn mɛ na wu wa, wɔnna te ne Tɔn na wu wa mɛ. 24 Sɔɔn wiinye da nɛmɛ ta n'e za ga, mɛ ma mane wɔnwɔ nɛmɛ ta ye yɔnnɔ na ga, ye nii mane ti kakiɛtɛre hɔn ga. Nka basiɛ ye ta tɛ ɔɔn wɔnna tɛda wɔ za ɔn bere ne mɛ kɔ ne Tɔn na wu wa, 25 nka wɔn tɛ wiin fa to ye ta Tɛn na sɛbɛ wiin fa yira ɔn da, ye ye mɛ na wu wa zana yee dama, wɔn do paga. 26 Ma na ne to Tɔn brɛ ɔn wiin Diɛmata fanɛ ka ma, tian na Ni, wɔn ɔɔn na naa wiin sangan ma, wɔn yɛrɛ na tɛ mɛ siɛrɛte na. 27 Ki na tɛ mɛ siɛrɛkma na mɛ bare ka ti kɔ mɛ n'a bii fɔn dubisangan ma.

16

1 Ma bɔ yira ka ma wiin fa to k'a yɔnmabe ka naa yaga mamasangan ma ga. 2 Ye na ka laga ka sabɛ Kalakɔan hɔn. Wɔn nii wɛ mɛ, wiin te ɔɔn na ne ka yɛɛ, a na n'a giati da salaka ye ti ne ɔɔn wa Wuro ma. 3 Ye na ne wɔn ta bare ye Tɔn tɔɔ ga, mane mɛ tɔɔ mɛ ga. 4 Nka ma ye yira ka ma wiin fa to ye na wagati ɔɔn naa wiri wiin sangan ma, ka kakiri tugo ɔn tɔɔ da ma man'e yira ka ma. Ma man'e yira ka ma dubisangan ma ga bare ma mane ti kɔ ka nɛmɛ. 5 Nka basiɛ ma ti ne yaa ne na fanɛta brɛ. Ka na sɔɔn sii mane ne toga ga, ye wee ma ti ne yaa. 6 Nka n'a tɛ ɔɔn wɔnna bɛreda wɔ yira ka ma, wɔn ɔɔn ka ninaban fɔrɔna. 7 Hali kɔ wɔn, tian ma ɔɔn yira ka ma da n'a yaa wɔn fɔn ka ma. Bare ma ma yaa ga, Diɛmata na naa ka ma ga. Nka ma ɔɔn yaa, ma na n'a fanɛ ka ma. 8 A ɔɔn na naa wiin sangan ma, a na diniyan hɔn kma ta kakiɛ dɔrɔ ye ma ɔn telebe kɔ tian nɔma yira ye ma. 9 Ye kakiɛ nɔma tɔɔ ga, bare ye yɔɔn mɛ ma ga. 10 Ye telebe nɔma tɔɔ ga, bare mɛ ti ne yaa Tɔn brɛ, ka mane na ne za titiri ga. 11 Ye tian nɔma tɔɔ ga, bare bo diniyan be wɔnnate kiti wɛ. 12 Da na yaan ye ti ne ta yɛ n'e yira ka ma, nka ka sbɛ n'e foga bo basiɛ be dɛn ga. 13 Tian na Ni ɔɔn na naa wiin sangan ma, wɔn na ka diɛma tian na da pepe hɔn. Bare a na n'e yɛrɛ da yira ga nka a na ne wiin fa mɔɔ, wɔn kɔ nada pepe a na ne ɔɔn yira ka ma. 14 A na ne mɛ yirebɛ bare mɛ ta a na n'e mɔɔ ɔn n'e yira ka ma. 15 Wiin fa pepe ɔɔn ti ne Tɔn ta, wɔn mɛ yi. Wɔn tɛ ma ɔɔn da ka ma, da mɛ ta a na ne mɔɔ ɔn ne yira ka ma. 16 Bɛɛ yɔɔ ne zɔgɔ, ka na mɛ za titiri ga. Zɔgɔ wɔn timi yɛ mɛ, ka na ne za.» 17 Wɔn tɛ a ta kalanɔmanɛ na bɔɔ ɔɔn mane kwa ye nɛmɛ ma: «Wɔn kɔrɔ ɔɔn wɔnnɔ? A da ye bɛɛ yɔɔ ne zɔgɔ ka na ne za titiri ga, ye wɔn timi ke na ye za yɛ. Ɔn da mɛ, ye ye yaa Tɔn brɛ. 18 Wɔnnɔ ɔɔn wɔnna zɔgɔ we kɔrɔ? Ke a ta bɛreda kɔrɔ tɔɔ ga.» 19 Yezu naa tɔɔ da ye kia ye toga, a ɔɔn da ye ma: «N'a tɛ ɔɔn da ka ma, da bɛɛ yɔɔ ne zɔgɔ ka na ne za titiri ga ɔn ne bere da yɛ mɛ, da zɔgɔ wɔn timi ka na ne ne za, a wɔn kɔrɔ ka ɔɔn kia mɔ ga? 20 Tian na, ma ye yira ka ma da ki na ne mɔgɔ ne sisigile, diniyan hɔn kma ne ti nihɔndiaro hɔn. Ka nina na ban, nka k'a ninabannɔ na bere tɛ nihɔndiaro na. 21 Ya vɔrɔsangan tɛ wiri, a nina ne ban bare a yannɛsangan wiri. Nka a ɔɔn vɔrɔ wɛ, a kakiri tɛ wɛ kɔ wɔnna yannɛ wɔ. A ni hɔn ne dia ye nɔ ye na a wiin vɔrɔ diniyan hɔn. 22 Yee mɛ, ka ti ninabannɔ hɔn basiɛ, nka ma na bere ka za yɛ, wɔnna sangan ma ka nihɔn na dia, sɔɔn sii mane na wɔnna nihɔndiaro we tɔɔ ka ta ga. 23 Wɔnna kɔɔ we ma, ka na toga foyi na titiri ga. Tian na, ma ye yira ka ma da ka ɔɔn wiin fa pepe mɛ ne Tɔn ta ne togo na, a na n'a pere ka ma. 24 Hali ɔn n'a kwɛ basiɛ ma, ka foyi mɛ ne togo na dɛn ga. Ka mɛ, ka na gun wiin fa to k'a nihɔndiaro do paga. 25 Ma wɔn pepe yira ka ma dakala hɔn nka boo kɔɔ na wiri yi, ma na ne bɛre ka ta dakala hɔn titiri ga nka ma na ne Tɔn ta da yira n'e kìni ka ma. 26 Wɔnna kɔɔ we ma ka na ne mɛ mɛ togo na nka ma da ka ma, da ma na ne Tɔn mɛ ka ma ga rɛ. 27 Bare k'a tɛ ɔɔn mɛ da diabɛ ka ma, ɔn tɔɔ tian na da mɛ sa Wuro brɛ, wɔn ɔɔn tɛ ka da ɔɔn ne dia Tɔn ma. 28 Mɛ sa Tɔn hɔn ɔn naa diniyan hɔn nka basiɛ ma ti ne sa diniyan hɔn ɔn yaa Tɔn brɛ.» 29 A ta kalanɔmanɛ ɔɔn d'a ma: «Be bɛreda yira n'e kìnibɛ basiɛ ɔn mane bɛre dakala hɔn ga. 30 Basiɛ mɛ tɔɔ da be da pepe tɔɔ, be mako mane ti sɔɔn sii ta togaro hɔn ga. Wɔn tɛ mɛ́ ɔɔn tɔɔ da tian na be sa Wuro brɛ.» 31 Yezu ɔɔn da ye ma: «Yɔnmabe kɔ ka hɔn basiɛ ra? 32 Ka sege rɛ boo wagati na wiri yi, a yɛrɛ wiri wɛ, ka pepe na zanzan ɔn mɛ to, wiin ti wɔn ne yaa ye sana. Nka mɛ na ti ne sana ga, Tɔn ti kɔ ne nɛmɛ. 33 Ma wɔn yira ka ma wiin fa to ka siara gun. Ka na yannɛ gun bo diniyan be hɔn, nka ka ka wora sige. Mɛ sbɛ diniyan ta.»

17

1 Wɔnna bɛreda yira wɛ timi ma Yezu ta, a ɔɔn ye zin duro ɔn da: «Tɔn, wagati wiri basiɛ. Be Nɔ yirebɛ wiin fa to Nɔ be yirebɛ mɛ. 2 Bare be mane sebe pere a ma sansukanpla pepe ma wiin fa to be wiinye pere a ma, a wɛbareyani pere wɔnwɔ pepe ma. 3 Bare wɛbareyani wɔn ye bi dɛ́gɛ tɔɔ Wuro tala dama legelege ɔnkɔ be Yezu Krista wiin te fanɛ. 4 Ma be yirebɛ lagakɔn ma. Be mane wiinye bara pere ne ma, ma wɔnwɔ pepe ta. 5 Basiɛ Tɔn, wiin yirebe ɔɔn mane pia ne ti ne ta be kiege ma, diniyan ma dan dɛn ga, wɔnna yirebe we pere ne ma be kiege ma yɛ. 6 Be wiinye kma wa bo diniyan hɔn n'e pere ne ma, ma bia yirebe dɔrɔ ye ma. Ye mane bi ye, be n'e pere ne ma. Ye be domada mɔɔ. 7 Ye tɔɔ basiɛ ɔn da be wiinye pepe pere ne ma, wɔnwɔ pepe sa bi ta. 8 Ma wiinye domada pepe yira ye ma, ye tɔɔ da bi ɔɔn n'e yira ne ma. Ye ye mɔɔ ɔn tɔɔ da tian na, bi hɔn ma sa ɔn tɔɔ da tian na, bi ɔɔn ne fanɛ. 9 Yewɔ ye na ma be mɛ, ma be mɛ diniyan ye na ga nka be wiinye kma pere ne ma, ye bi ye. 10 Wiin fa pepe ɔɔn ne mɛ yi, wɔn bi yi wiin nɛ, yee mɛ, wiin fa pepe ɔɔn ne bi yi, wɔn mɛ yi mɛ. Ma yirebe gun ye baraka hɔn. 11 Sma ɔɔn fɔnɔ a hɔn, mɛ na ti diniyan hɔn titiri ga, yewɔ na wɔɔ yeyɛ, mɛ na yaa bi brɛ. Tɔn na kìni yi, yɛre ye na be togo ta sebe baraka hɔn, be wiin pere ne ma, wiin fa to ye tɛ tala wɔkara bi kɔ mɛ ke tala wiin nɛ. 12 Ne tisangan ma kɔ lɔgɔ, ma mane yɛre ye na be togo ta sebe baraka hɔn, be wiin pere ne ma. Ma yɛre ye na, ye na sɔɔn sii ma fire ga fɔn ye na wiin ɔɔn mane daga fire dama wiin fa to be domada na sɛbɛ wiin fa yira, wɔn do sbɛ paga. 13 Basiɛ ma ti ne yaa bi brɛ, ma bɔ domada bɛ yira diniyan hɔn, wiin fa to ye n'a nihɔndiaro gun ɔn paga a na. 14 Ma be domada yira ye ma. Diniyan ɔɔn n'e wopa bare ye diniyan ye ga wɔkara mɛ diniyan yi wiin nɛ mɛ ga. 15 Ma be mɛ da be ye bii n'e wa diniyan hɔn ga. Ma be mɛ da be kwa ye ma wiin fa to dayaga na te ka naa n'e gun ga. 16 Ye diniyan ye ga wɔkara mɛ diniyan yi wiin nɛ mɛ ga. 17 Ye ta bi ye na bia tian baraka hɔn bare be domada tian. 18 Be mane ne fanɛ diniyan hɔn wiin nɛ, yee mɛ yɛrɛ n'e fanɛ diniyan hɔn mɛ. 19 Mɛ ne yɛrɛ pere ye ye na wiin fa to ye tɛ bi ye na tian na. 20 Ma be mɛ wɔnwɔ dama ye na ga. Wiinye kma ɔɔn na yɔɔn mɛ ma ye domada baraka hɔn, ma be mɛ wɔnwɔ pepe ye na mɛ. 21 Tɛ ye pepe tɛ tala wɔkara bi Tɔn ti mɛ hɔn, mɛ ne ti bi hɔn wiin nɛ. Tɛ ye ne ti ke hɔn mɛ wiin fa to diniyan hɔn kma tɔɔ da bi ɔɔn mɛ fanɛ. 22 Ye tɔɔ da be wiin yirebe pere ne ma, wɔn ma ɔɔn pere ye ma wiin fa to ye tɛ tala wɔkara ke tala wiin nɛ. 23 Mɛ ne ti ye hɔn, wɔkara bi ti mɛ hɔn wiin nɛ wiin fa to ye sbɛ tɛ tala telele, diniyan hɔn kma sbɛ tɔɔ da bi ɔɔn mɛ fanɛ, ɔn tɔɔ da be ye da diabɛ be ma wɔkara mɛ da dia be ma wiin nɛ. 24 Tɔn, be wiinye kma pere ne ma, ma na ne ti wiin wɛɛn, ma kia ye ne ti wɛɛn kɔ ne nɛmɛ mɛ. Be wiin yirebe pere ne ma, ye ne wɔn za bare be ne da diabɛ be ma n'a bii fɔn diniyan yɛrɛ ma dan dɛn ga. 25 Tɔn na tele yi, diniyan hɔn kma kɔnɛ be tɔɔ ga, nka mɛ be tɔɔ, bɔ sma bɛ bere tɔɔ da bi ɔɔn ne fanɛ mɛ. 26 Ma tɛ ye ɔɔn be dɛ́gɛ tɔɔ, ma bere ne na tɛ ye be tɔɔ yɛ mɛ wiin fa to be ne da diabɛ be ma wiin diamabe na, ye wɔn gun. Mɛ yɛrɛ ne ti ye hɔn mɛ.»

18

1 Wɔnna bɛreda yira wɛ timi Yezu ta, a kɔ y'a kalanɔmanɛ ɔɔn sa yaa Sedirɔnzukwiri ma. Sɔkoro boo mane ti yeyɛ, ye ɔɔn yaa kɔ wɔn hɔn. 2 Zuda wiin ɔɔn man'a ka sma sra hɔn, wɔn mane wɔnna bii we hɔn tɔɔ mɛ bare Yezu mane daro ne yaa yeyɛ kɔ yewɔ kalanɔmanɛ wɔ. 3 Zuda mane sige sɔrɔdasikuru wɔ zin salakawɛvɔre kɔ Fariziyɛn ta fanɛsma, fintinɛ kɔ wɛpɛrɛ kɔ kunkwinifrɛ ne titi ye ta. 4 Wiinye da pepe ɔɔn na tɛ Yezu na, a yɛrɛ ta tɛ ɔɔn mane wɔnwɔ yɔnnɔ tɔɔ wɛ, wɔn tɛ a ɔɔn ye dɔbɛ ye na ɔn da ye ma: «Kɔ te ka ɔɔn kia?» 5 Ye ɔɔn da: «Nazarɛtisɔn Yezu.» Yezu ɔɔn da ye ma: «A mɛ.» Zuda wiin ɔɔn man'a ka sma sra hɔn, wɔn mane ti kɔ lɔgɔ. 6 Yezu ta tɛ ɔɔn da y'a yi, ye ɔɔn yaa bɛrɛ ye timi. 7 Yezu ɔɔn da ye ma yɛ mɛ: «Kɔ te ka ɔɔn kia?» Ye ɔɔn da: «Nazarɛtisɔn Yezu.» 8 Yezu ɔɔn da ye ma: «Ma da ka ma d'a mɛ. A ɔɔn ma mɛ ka ɔɔn kia, ka bɔ sɛrɛ to ye yaa.» 9 Yee a domada mane paga, ye be wiinye kma pere ne ma, ye na sɔɔn fire ga. 10 Wɔn da ye tɛ tabaku boo mane ti Simɔn Piyɛre ta. A n'a suru n'a wa a na siɛn hɔn, ɔn salakawɛvɔ ta baratɛta digesramaturu kiɛn n'a sɔɔ. Wɔnna baratɛta we togo mane ti Malikuse. 11 Nka Yezu ɔɔn da Piyɛre ma: «Tabaku we ka a na siɛn hɔn yɛ. Ne Tɔn wiin ninabannɔ na mɛnɛfa pere ne ma, wɔn hɔn ma daga mɛnɛ a na ga ra?» 12 Wɔn tɛ suu, sɔrɔdasikuru kɔ ye wɔnnate kɔ Ziwifu ta fanɛsma ɔɔn Yezu foga n'a pɛrɛ. 13 Ye mane pia yaa kɔ lege Ane brɛ dɛn. Ane mane Kayifu yee. Kayifu ɔɔn mane salakawɛvɔ ye na dɔɔ we ma. 14 Awe Kayifu yɛrɛ ɔɔn mane da Ziwifu ma, ye sɔnnala ɔɔn siri zamɛ pepe ye na, ye wɔn fɔn yi. 15 Simɔn Piyɛre kɔ kalanɔmanɛ wɔ na boo mane dɔɔ Yezu ma. Salakawɛvɔ ta tɛ ɔɔn mane wɔnna kalanɔ we tɔɔ, wɔn tɛ wɔn ɔɔn mane yaa kɔ fanganmalu ma salakawɛvɔ brɛ kɔ Yezu. 16 Piyɛre mane taa wɔɔ sire kuledo ma. Salakawɛvɔ mane wiin kalanɔ we tɔɔ, wɔn ɔɔn sa naa bɛre kuledayɛreya ta ɔn Piyɛre kɔbɛ. 17 Wiin ya we ɔɔn mane yɛre kuledo ma, wɔn ɔɔn da Piyɛre ma: «Bi sɔɔn we ta kalanɔmanɛ na boo ga le?» A ɔɔn da: «Awo, mɛ wɔn ga.» 18 Luu ta tɛ ɔɔn mane pɛ, baratɛre kɔ yɛresma mane togo mulu dɔlɔ ma ne timi. Piyɛre mane taa ne timi kɔ lɔgɔ mɛ. 19 Salakawɛvɔ mane Yezu toga a ta kalanɔmanɛ kɔ a ta kala na. 20 Yezu ɔɔn d'a ma: «Ma bɛre sma pepe yɔnnɔ na. Ma mane sma kala sangan pepe ma Kalakɔan hɔn kɔ Wuro ta kɔɔn hɔn, Ziwifu pepe ye nɛmɛ kwɛ wiin wɛɛn. Ma foyi yira tunio hɔn ga. 21 Wɔnnɔ na be ne toga? Wiinye kma ɔɔn mane mɔɔ ne ta, wɔnwɔ be daga ɔɔn toga wɔnna da wɔ na. Ma wiin fa yira, ye wɔn tɔɔ.» 22 Yezu wɔn yira wiin sangan ma yɛreta boo mane ti a kiege ma, wɔn n'a piri webe ɔn d'a ma: «Yee be bɛre salakawɛvɔ ma ra?» 23 Yezu ɔɔn d'a ma: «Ma ɔɔn bɛredayaga yira, wɔn yira ne ma. Nka a ɔɔn ma bɛredafɔre ma ɔɔn yira, wɔnnɔ na be ne vuro?» 24 Wɔn tɛ Ane ɔɔn Yezu fanɛ salakawɛvɔ Kayifu brɛ, a ne pɛrɛ. 25 Wɔn da ye tɛ Simɔn Piyɛre mane taa ne timi. Ye ɔɔn d'a ma: «Bi sɔɔn we ta kalanɔmanɛ na boo ga ra?» Piyɛre ɔɔn wee ɔn da: «Mɛ ye na boo ga rɛ.» 26 Piyɛre mane wiin sɔɔn we turu kiɛn n'a sɔɔ, wɔn na plalo boo mane salakawɛvɔ ta baratɛta. Wɔn ɔɔn da Piyɛre ma: «Mɛ bi za kɔ lege sɔkoro hɔn ga ra?» 27 Piyɛre ɔɔn wee yɛ mɛ. Wɔnna nɔɔ tala hɔn, kokoro ɔɔn paro. 28 Ye mane tuma kɔ Yezu Kayifu brɛ ɔn yaa kɔ lege giamana wɔnnate brɛ. Wɔn mane tɛ kɔsɛrɛ hɔn. Wiinye Ziwifu ɔɔn mane yaa kɔ lege, wɔnwɔ mane wɔɔ sire ɔn ma kɔ luu kɔrɔ hɔn ga wiin fa to ye ka naa ye yɛrɛ yanganmu ɔn ka sbɛ Yɛrɛgun na zama ta ga. 29 Wɔn tɛ Pilate ɔɔn sa naa n'e gun sire ɔn da ye ma: «Wɔnnɔ na ka bo sɔɔn be zarake?» 30 Ye ɔɔn da: «Bo sɔɔn be m'a dayaga ta ga, mɛ́ mane n'a ka be sra hɔn ga.» 31 Wɔn tɛ Pilate ɔɔn da ye ma: «K'a foga yaa n'a kiti ka yɛrɛ ma k'a tɛn yiranɔn na.» Ziwifu ɔɔn d'a ma: «Sɔɔn ta yɛɛ na sebe ti mɛ́ ta ga.» 32 Yezu mane y'a siri yira ɔn d'a na tɛ wiin nɛ, wɔnna domada wɔ mane paga. 33 Wɔn tɛ Pilate ɔɔn ye bere kɔ ye brɛ ɔn Yezu wiri ɔn d'a ma: «Bi Ziwifu ta fanganma ra?» 34 Yezu ɔɔn d'a ma: «Bi yɛrɛ hɔn ye sa, be n'e yira ra, taa sɔɔn ɔɔn n'e yira be ma?» 35 Pilate ɔɔn d'a ma: «Mɛ Ziwifu ra? Bia sii kɔ salakawɛvɔre ɔɔn be ka mɛ sra hɔn. Wɔnnɔ bi ɔɔn ta?» 36 Yezu ɔɔn d'a ma: «Mia fanganmabe bo diniyan hɔn yi ga. Mia fanganmabe mane bo diniyan be hɔn yi, mia yɛresma mane na kwini wiin fa to ma ka kɔ Ziwifu sra hɔn ga. Nka basiɛ mia fanganmabe bo diniyan be hɔn yi ga.» 37 Wɔn tɛ Pilate ɔɔn d'a ma: «Wɔn kɔrɔ be fanganma kɛ?» Yezu ɔɔn d'a ma: «Bi ɔɔn da, ye ma fanganma rɛ. Ma vɔrɔ ɔn naa diniyan hɔn wiin fa to ma tɛ tian siɛrɛte na. Wiin te pepe ɔɔn tian kia, wɔnna te mɔɔ ne domada na.» 38 Pilate ɔɔn d'a ma: «Wɔnnɔ ɔɔn tian?» Wɔnna bɛreda wɔ yira wɛ timi ma, Pilate ye bere sa yaa Ziwifu gun sire yɛ mɛ ɔn da ye ma: «Mɛ zarakedo sii za bo sɔɔn be na ga. 39 Nka n'a tɛ ɔɔn ne daro ne boo sɔɔn dra Yɛrɛgun na fɛti na. Ka kia ma Ziwifu ta fanganma dra ra?» 40 Wɔn tɛ suu ye pepe ɔɔn ne sɔngɔ ne kwa: «Awo, a ka tɛ awe ga nka Barabasi.» Kamasɔrɔ wɔnna Barabasi we mane sobɛrɛta boo.

19

1 Wɔn tɛ Pilate ɔɔn Yezu foga n'a pere ye y'a vaan. 2 Sɔrɔdasi mane kile flɛ n'e ta fanganmabanfola na, n'a pi Yezu wɔɔn hɔn. Ye mane zopɛnɛbɛnbɛn boo k'a ma. 3 Ye man'e dɔbɛ a na ne bire a na ne kwa, y'a foo Ziwifu ta fanganma, n'a piri webe. 4 Pilate ye bere naa sa sire ɔn da Ziwifu ma: «Ka sege rɛ, ma na n'a sabɛ ka ma wiin fa to ka tɔɔ da mɛ zarakedo sii za a na ga.» 5 Wɔn tɛ Yezu ɔɔn naa sa, kile na fanganmabanfola ne pi a wɔɔn hɔn, zopɛnɛ we ne ti a mogo hɔn. Pilate ɔɔn da ye ma: «Ka bo sɔɔn we.» 6 Nka salakawɛvɔre kɔ y'a kma n'a za wiin sangan ma suu, ɔn ne sɔngɔ ne kwa: «A kwangwaga, a kwangwaga.» Pilate ɔɔn da ye ma: «Ki yɛrɛ n'a foga yaa n'a kwangwaga. Mɛ kɔnɛ zarakedo sii za a na ga.» 7 Ziwifu ɔɔn d'a ma: «Tɛn ti mɛ́ ta. Wɔnna tɛn we yirado ma, a daga siri bare a ye yɛrɛ ta Wuro Nɔ na.» 8 Pilate naa wɔnna bɛreda wɔ mɔɔ wiin sangan ma, a ta kuun ɔɔn moro. 9 A ye bere kɔ kɔɔn hɔn yɛ ɔn da Yezu ma: «Wee bi tuma?» Nka Yezu ma dian tra a ta ga. 10 Wɔn tɛ Pilate ɔɔn d'a ma: «Mɛ ta be maga tra na ra? Be tɔɔ da sebe ti ne ta ɔn be dra, sebe ne ti ne ta mɛ ɔn be kwangwaga ga ra?» 11 Nka Yezu ɔɔn d'a ma: «Sebe m'a ma tuma wuro hɔn ɔn pere be ma ga, be mane na sbɛ foyi ta mɛ na ga. Bo wɔn ɔɔn tɛ wiin te ɔɔn mɛ ka be sra hɔn, wɔnna te ta kakiɛ ɔɔn ne yireyi.» 12 N'a bii wɔnna sangan ma, Pilate mane Yezu drɛdo kia nka Ziwifu mane sɔngɔ ne kwa: «Be ɔɔn bo sɔɔn be dra, be fanganmagwaga Sezare maa titiri ga. Bare wiin te pepe ɔɔn da ye yi fanganma, wɔnna te tɛ fanganmagwaga zugu na.» 13 Pilate wɔnna bɛreda wɔ mɔɔ wiin sangan ma suu ɔn Yezu sabɛ n'a tanganbɛ ye ta paa wee kitisɔdo hɔn, ye wiin wɛɛn wiri Gwendege na pare yi. Heburoda hɔn, ye da Gabata. 14 Ye mane tɛ Yɛrɛgun na siankɔ ma sin hɔn. Pilate ɔɔn da Ziwifu ma: «Bo k'a fanganma.» 15 Nka ye mane sɔngɔ ne kwa: «A yɛɛ. A yɛɛ. A kwangwaga.» Pilate ɔɔn da ye ma: «Ma daga k'a fanganma kwangwaga ra?» Salakawɛvɔre ɔɔn da: «Fanganmaza ti mɛ́ ta a ma tɛ Sezare ga.» 16 Wɔn tɛ suu, a ɔɔn n'a ka ye sra hɔn kwangwaga na. Wɔn tɛ ye ɔɔn Yezu foga yaa kɔ lege. 17 Yezu ye na kwangwagasɔ bii ɔn yaa kɔ lege bo piri boo ma, ye da wɔnkobalo na bii hɔn. Heburoda hɔn ye da Gologota. 18 Wɛɛn sɔrɔdasi Yezu kwangwaga sɔ ma. Ye mane sma pla bɔɔ kwangwaga mɛ. Yezu mane ti ye woro hɔn. 19 Pilate mane sɛbɛ bɔɔ ta ɔn da, ye ye malo Yezu na kwangwagasɔ ma. A mane sɛbɛ ɔn da: «BO NAZARETISƆN YEZU, ZIWIFU TA FANGANMA.» 20 Sɛbɛ wɔ mane sɛbɛ Heburoda hɔn kɔ Girɛkida hɔn kɔ Latɛnda hɔn mɛ. Ziwifu na yaan ye man'e kala bare ye Yezu kwangwaga wiin wɛɛn, wɔn mane kuru do na. 21 Ziwifu ta salakawɛvɔre ɔɔn naa da Pilate ma: «Be mane daga n'a sɛbɛ da Ziwifu ta fanganma ga nka a daga ne sɛbɛ ɔn da, ye bo sɔɔn be da, ye yi Ziwifu ta fanganma.» 22 Pilate ɔɔn d'a ma: «Ma wiin fa sɛbɛ n'a wɛ, m'a sɛbɛ.» 23 Yezu kwangwaga wɛ timi ma sɔrɔdasi ta, ye n'a ta zoga bii n'e dini kuru naa. Sɔrɔdasi wɔ pepe ɔɔn dinido tala tala bii. A mane wɔɔ a ta zogwaga. Wɔnna zogwaga we mane yɛn kɔ dasi tala dama, kwarodo mane ti a na ga, n'a bii wuro hɔn fɔn du hɔn. 24 Sɔrɔdasi wɔ ɔɔn da ye nɛmɛ ma: «Ka ka tɛ ke a bara ga. Ka tɛ ke vɛngɛnɛ dɛ a ma, wiin te ma a na wiri, ke wɔn nɔma tɔɔ.» Yee Wuro domada na sɛbɛ hɔn da mane paga, ye ye n'a zoga dini nɛmɛ hɔn, ɔn vɛngɛnɛ dɛ n'a zogwaga ma. Yee sɔrɔdasi man'e ta. 25 Yàra bɔɔ mane taa kwangwagasɔ we do na. Yezu sie mane tiye kɔ a sie na plalo Kilopase ta ya Mari kɔ Magadaladalo Mari. 26 Yezu naa ye sie za kɔ wiin kalanɔ da ɔɔn mane dia a ma, wɔn ne taa a sie kiege ma, a ɔɔn da ye sie ma: «Naa, bo be nɔ.» 27 Wɔn timi a ɔɔn da wɔnna kalanɔ we ma: «Bo be sie.» N'a bii wɔnna do hɔn kalanɔ we ɔɔn n'a sie we foga yaa kɔ lege ye brɛ. 28 Wɔn timi Yezu mane tɔɔ da da pepe do paga. A ɔɔn da, ye mulu ti ye na. A wɔn yira wiin fa to Wuro domada na sɛbɛ wiin fa yira, wɔn do paga. 29 Suu boo mane tiye ne paga duvɛnsini na. Ye ɔɔn wɛsɔgɔ ka wɔnna duvɛn we hɔn n'e flɛ izɔpekalo ma n'e dɔɔ a do ma. 30 Yezu wɔnna duvɛnsini we nɛnɛ wiin sangan ma, ɔn da: «Da pepe do paga.» Wɔn timi a ye wɔɔn kwile, a ni ɔɔn wɛ. 31 Ye ta tɛ ɔɔn mane tɛ Tangantun siankɔ. Ziwifu mane kia sara wɔ wɔɔ kwangwagasɔ ma Tangantun kɔɔ ma ga. Wɔnna Tangantun we yɛrɛ mane Tangantun na yire yi mɛ. Ye ɔɔn yaa Pilate mɛ wiin fa to y'e kaɛn yɔyɔ ɔn n'e na sara zibɛ. 32 Wɔn tɛ sɔrɔdasi wɔ ɔɔn naa pia gwere yi we ma dɛn ɔn wɔn kaɛn yɔyɔ ɔn dɔɔ bo plalo brɛ, yewɔ wiinye ɔɔn mane kwangwaga kɔ Yezu. 33 Ye naa wiri Yezu ma wiin sangan ma, n'a za d'a siri wɛ, ye m'a kaɛn yɔyɔ ga. 34 Sɔrɔdasisɔn boo n'a wuro a yannɔ hɔn kɔ sɛlo. Wɔnna nɔɔ tala hɔn, too ɔɔn wɔrɔ sa, zio ɔɔn sa mɛ. 35 Wiin te ɔɔn n'e za, wɔn ɔɔn n'e na siɛrɛbe ta. A wiin fa yira, wɔn bere ne tian mɛ. A yɛrɛ tɔɔ da tian ye ɔɔn yira wiin fa to yɔnmabe kɔ ka hɔn. 36 Yee wɔnna da wɔ tɛ wiin fa to wiin fa ɔɔn yira Wuro domada na sɛbɛ hɔn, wɔn do paga, ye ye n'a wɔe na foyi bogobogo ga. 37 Ye sɛbɛ Wuro domada na sɛbɛ hɔn boo piri ma mɛ ɔn da, ye ye wiin te wuro n'a sɔro, ye ye yɔnnɔ na dɛ wɔn ma. 38 Wɔn timi Arimatesɔn Zozɛfu wiin ɔɔn mane Yezu ta kalanɔmanɛ na boo n'e yɛrɛ dɔndɔn Ziwifu na kuun na, wɔn ɔɔn yaa Pilate mɛ, y'a Yezu na soro pere ye ma, ye yaa kɔ lege. Pilate n'a pere a ma, a ɔɔn n'a bii yaa kɔ lege. 39 Nikodɛmu wiin ɔɔn mane naa Yezu brɛ wuru hɔn, wɔn mane naa kɔ wunnudiafrɛ na yanganmu ye, ye ne kilo kiofun wa. 40 Yewɔ sma pla wɔ ɔɔn Yezu na soro bii n'a ka labanɔmafuro hɔn, ɔn wɔnna wunnudiafrɛ wɔ k'a ma Ziwifu ta sɔɔn sitranɔn na. 41 Ye mane Yezu kwangwaga wiin wɛɛn, sɔkoro boo mane ti yeyɛ. Bonawun mane ti wɔnna sɔkoro we hɔn, sɔɔn sitra zɛ wiin hɔn dɛn ga. 42 Ye mane tɛ Ziwifu ta Tangantun siankɔ ma. Wɔnna bona we ta tɛ ɔɔn mane vetra Yezu kwangwagado na, wɔn tɛ ye ɔɔn yaa Yezu sitra wɛɛn.

20

1 Tun na gwerekɔ ma, kikima tiin, Magadaladalo Mari ɔɔn yaa bona do ma ɔn yaa dɔgɔnɔ we za, a ne wɛ bona we do ma. 2 A ɔɔn tɔngɔn yaa Simɔn Piyɛre gun kɔ bo kalanɔ we wiin da ɔɔn mane dia Yezu ma ɔn da ye ma: «Ye Matigi wa bona hɔn, mɛ́ ma da bo a tigɛdo ga.» 3 Piyɛre kɔ wɔnna kalanɔ we ɔɔn sa yaa bona we brɛ. 4 Ye pepe sma pla mane kwɛ ne tɔngɔn, nka bo kalanɔ we mane tɔngɔn Piyɛre fɔnɔ ɔn pia yaa wiri bona we brɛ. 5 A loo sege, a ma sitralabanɔma wɔ a ɔɔn za lɔ ma nka a kɔ bona we hɔn ga. 6 Wɔn timi Simɔn Piyɛre ɔɔn naa wiri ɔn fɔnɔ kɔ bona we hɔn, ɔn sitralabanɔma wɔ za lɔ ma. 7 Wiin zogo ɔɔn mane pi Yezu wɔɔn ma, a wɔn za mɛ. Wɔn mane kwɛ ne ti kɔ bɔ labanɔmasɛrɛ wɔ ga. Wɔnna wɔɔn hɔn pizogo mane kwini tigɛ ye sana. 8 Wɔnna sangan ma bo kalanɔ we wiin ɔɔn pia wiri bona do ma mane kɔ mɛ ɔn n'e pepe za, yɔnmabe ɔɔn kɔ a hɔn. 9 Wuro domada na sɛbɛ mane wiinye da yira, ye Yezu daga winni sa sara yɔ, kalanɔmanɛ wɔ mane wɔnwɔ kɔrɔ tɔɔ siɛbɛ na ga. 10 Wɔn timi kalanɔmanɛ wɔ ɔɔn bere bige. 11 Mari mane taa sire bona we do ma ne mɔgɔ, ne loo ne sege bona we hɔn. 12 Ye da ye tɔɔ a ɔɔn mɛlɛkɛ pla bɔɔ za, zofuro ne ti ye ta, ye ne tangan Yezu na soro tigɛdo hɔn, sɔnnala wɔɔn we tido hɔn, bo tala kaɛn wɔ tigɛdo hɔn. 13 Mɛlɛkɛ wɔ mane da Mari ma: «Ya, wɔnnɔ na be mɔgɔ?» A ɔɔn da ye ma: «Ye n'a Matigi bii n'a wa bɛɛ, ma ma da bo a tigɛdo ga.» 14 A mane ti bɛreda hɔn ɔn pan da ye sege, ɔn Yezu za a ne taa nka a ma tɔɔ d'awe ga. 15 Yezu ɔɔn d'a ma: «Ya, wɔnnɔ na be mɔgɔ? Kɔ te be ɔɔn kia?» Nka Mari man'a giati d'a sɔkoro we na te. A ɔɔn d'a ma: «Baba, a ɔɔn ma bi ɔɔn n'a bii, a tido dɔrɔ ne ma, ma na yaa n'a bii n'a wa yeyɛ.» 16 Yezu ɔɔn d'a ma: «Mari.» Mari ɔɔn ye bere a brɛ piri ma ɔn d'a ma Heburoda hɔn: «Araboni.» Wɔn kɔrɔ mɛ na te. 17 Yezu ɔɔn d'a ma: «Ka le ne ma ga. Bare ma ba ne Tɔn brɛ dɛn ga. Nka yaa yira ne na plala ma, ye ma ba ne Tɔn kɔ ka Tɔn brɛ. Wɔn k'a Wuro kɔ mia Wuro.» 18 Wɔn tɛ Magadaladalo Mari ɔɔn yaa n'e yira kalanɔmanɛ wɔ ma, ye yi Matigi za. Y'a wiinye fanɛ yira ye ma, ye bo wɔnwɔ. 19 Wɔnna kɔɔ tala we ma lii ma, tun na gwerekɔ we ma yɛ, kalanɔmanɛ mane ti wiin kɔɔn hɔn Ziwifu na kuun na, wɔn na kɔre mane sɔgesɔge, Yezu ɔɔn naa taa ye woro hɔn ɔn da ye ma: «Siara tɛ ka ma.» 20 A wɔn yira ye ma ɔn ye sra kɔ ye yannɔ dɔrɔ ye ma. Kalanɔmanɛ Matigi za wiin sangan ma, ye nihɔn ɔɔn dia fɔrɔna. 21 Yezu ɔɔn da ye ma: «Siara tɛ ka ma. Ma ka fanɛ wɔkara Tɔn ne fanɛ wiin nɛ.» 22 A wɔn yira ɔn piu ye ma ɔn da ye ma: «Ka Wuro ta Ni gun. 23 Ka ɔɔn wiinye kma ta kakiɛ yafa ye ma, ye na yafa ye ma. Ka ɔɔn ma wiinye ta kakiɛ yafa ye ma ga, ye na n'e na yafa gun ga.» 24 Yezu naa y'a kalanɔmanɛ brɛ wiin sangan ma, ye na sɔnnala Toma, ye wiin wiri Didimu, wɔn kɔrɔ kwienɔ, wɔn mane tiye ga. 25 A na naa wiin sangan ma, bɔ sɛrɛ ɔɔn d'a ma: «Mɛ́ Matigi za.» Nka Toma ɔɔn da ye ma: «Mɛ ma pontizɛnɛ za a sratɛbe hɔn ga, ɔn ne slalo ka wɔnna wura wɔ hɔn ga, ɔn ne soro k'a yannɔ hɔn ga, mɛ sbɛ n'e tɔɔ tian ga.» 26 Bo yin korosɔɔn wɔn timi, kalanɔmanɛ wɔ ne kwɛ ne ti kɔɔn hɔn yɛ mɛ, Toma ne ti kɔ lɔgɔ wɔnna kɔɔ ma. Kore pepe mane sɔge nka Yezu ɔɔn naa taa ye woro hɔn, ɔn da ye ma: «Siara tɛ ka ma.» 27 Wɔn timi a ɔɔn da Toma ma: «Be slalo dɔbɛ n'a ka ɔn ne sra sege. Be soro sana n'a ka ne yannɔ hɔn. Ka pna yɔnmabe hɔn ga nka tɛ yɔnmabe kɔ be hɔn.» 28 Toma ɔɔn d'a ma: «Mia Matigi kɔ n'a Wuro.» 29 Yezu ɔɔn d'a ma: «Bia tɛ ɔɔn mɛ za, wɔn tɛ yɔnmabe ɔɔn kɔ be hɔn. Wiinye ɔɔn mɛ za ga, yɔnmabe ne na kɔ ye hɔn yeyɛ, wɔnna kma wɔ dangamu.» 30 Yezu mane kabakoda na yaan ye ta y'a kalanɔmanɛ yɔnnɔ na wiinye ɔɔn sɛbɛ bo sɛbɛ be hɔn ga. 31 Nka bɔ sɛbɛ a hɔn, wiin fa to ka yɔnmabe gun ɔn tɔɔ da Yezu ɔɔn Wuro ta Dɛ́gɛwɛta, Wuro Nɔ, ɔnkɔ mɛ, wiin fa to ka yɔnmabe gun ɔn wɛbareyani gun awe baraka hɔn.

21

1 Wɔn timi Yezu ye yɛrɛ dɔrɔ y'a kalanɔmanɛ ma yɛ mɛ Tiberiyadezu do ma. A man'e yɛrɛ dɔrɔ ye ma wiin nɛ, bo wɔn. 2 Simɔn Piyɛre kɔ Toma, ye wiin wiri Didimu, wɔn kɔrɔ kwienɔ kɔ Kanasɔn Natanayɛle ɔɔn sa Galilegiamana hɔn kɔ Zebede nɔmanɛ kɔ bɔɔ kalanɔmanɛ sma pla yɛ. Ye pepe mane kwɛ ne ti. 3 Simɔn Piyɛre ɔɔn da ye ma, ye yi yaa nɔdo hɔn. Ye ɔɔn d'a ma, ye yiwɔ yaa ne kɔ lege. Ye yaa kɔ koro hɔn, fɔn yaa kɔkiɛ ma foyi gun ga. 4 Kɔkiɛ do ma, Yezu mane naa taa zu do ma. Kalanɔmanɛ ma tɔɔ d'awe ga. 5 A ɔɔn da ye ma: «Ka fa gun ra, nimisala?» Ye ɔɔn d'a ma, ye awo. 6 A ɔɔn da ye ma: «Ka k'a zɔ dra koro na digesramapiri ma, ka na gun.» Ye ɔɔn zɔ we dra, ma sbɛ n'a suru ga zɛ ta yaan nɔma yɔɔ ta. 7 Wiin kalanɔ we da ɔɔn mane dia Yezu ma, wɔn da Piyɛre ma, y'a Matigi. Simɔn Piyɛre wɔn mɔɔ wiin sangan ma, ɔn y'a zogo ka ɔn ye yɔyɔ sɔɔ bare a man'e wula ɔn tige zii zu hɔn. 8 Bɔ kalanɔmanɛsɛrɛ ɔɔn wɔɔ koro hɔn ne naa ne zɔ we suru, a ne paga zɛ na. Ye brɛ mane dɛrɛ zu do ma na ga, ye mane ti mɛtɛrɛ zɔlo (100) nɛmɛ hɔn. 9 Ye sa wɛ timi, ye ɔɔn togo za dɔlɔ ma, zɛ kɔ buru ne dɛ ye ma. 10 Yezu ɔɔn da ye ma: «Ka wiinye zɛ wɔ dɔ foga, ka naa kɔ ye na bɔɔ.» 11 Simɔn Piyɛre ɔɔn kɔ koro we hɔn, ɔn zɔ we suru n'a zibɛ lɔ ma, a ne paga zɛyeye zɔlo ne kieplafun ne nɔma saa (153) na. Nka hali kɔ wɔn, zɔ we mane bara ga. 12 Yezu ɔɔn da ye ma: «Ka naa ke zɔn.» Kalanɔmanɛ wɔ na sɔɔn sii man'a toga ga ɔn da, y'awe kɔ te. Ye mane tɔɔ d'a Matigi. 13 Yezu ɔɔn buru bii n'a pere ye ma kɔ zɛ. 14 Yezu winni wɛ timi ɔn sa sara yɔ, wɔn mane tɛ a kanyinna saaro a n'e yɛrɛ dɔrɔ y'a kalanɔmanɛ ma. 15 Ye naa zɔn wɛ, Yezu ɔɔn da Simɔn Piyɛre ma: «Zan nɔ Simɔn, mɛ da dia be ma ɔn yalo bɔ sɛrɛ ma ra?» A ɔɔn da: «Ɔɔn Matigi. Be tɔɔ da be da dia ne ma.» Yezu ɔɔn d'a ma: «Yɛre n'a gwanɔmanɛ na.» 16 Yezu ye bere d'a ma plalo na yɛ mɛ: «Zan nɔ Simɔn, mɛ da dia be ma ra?» Piyɛre ɔɔn d'a ma: «Ɔɔn, Matigi. Be tɔɔ da be da dia ne ma.» A ɔɔn d'a ma: «N'a gware nɛ.» 17 Saaro na, Yezu ye bere d'a ma yɛ mɛ: «Zan nɔ Simɔn, mɛ da dia be ma ra?» Yezu ta tɛ ɔɔn Piyɛre toga kanyinna saa na, ye ye da dia a ma ra, wɔn mane Piyɛre ninaban fɔrɔna. A ɔɔn d'a ma: «Matigi, be da pepe tɔɔ. Be tɔɔ da be da dia ne ma.» Yezu ɔɔn d'a ma: «Yɛre n'a gware na. 18 Tian na, ma ye yira be ma da be na yɛlɛsangan ma be mane be yɔyɔ sɔɔ ne yaa be dungo na yado hɔn. Be ɔɔn kiɛgɛ wiin sangan ma, be na be sra sɔrɔ, sɔnza ne be yɔyɔ sɔɔ ne yaa kɔ be nɛmɛ boo piri ma wiin ɔɔn dia be ma ga.» 19 Yezu mane wɔnna bɛreda wɔ yira ne Piyɛre sirinɔn nɔma ɔɔn yira, a na siri wiin nɛ ɔn Wuro yirebɛ. Wɔn timi a ɔɔn d'a ma: «Dɔɔ ne ma.» 20 Piyɛre naa ye timi bere ɔn da ye sege, wiin kalanɔ we da ɔɔn dia Yezu ma, wɔn ne dɔɔ. Awe kalanɔ we ɔɔn man'e kɛngɛlɛ ɔn Yezu toga zɔnsangan ma, ye Matigi, ye kɔ te ɔɔn na be ka sma sra hɔn? 21 Piyɛre naa n'a za wiin sangan ma, ɔn da Yezu ma: «Matigi, bo ɔɔn yo, wɔnnɔ ɔɔn na tɛ wɔn na?» 22 Yezu ɔɔn d'a ma: «Ma ɔɔn ne kia a wɔɔ fɔn yaa kayan ne berena ma, bi ye ɔɔn wee ye wɔn hɔn? Bi kɔnɛ, dɔɔ ne ma.» 23 Wɔnna bɛreda wɔ ta yira ɔɔn tɛ, ye ɔɔn mane kwa ye nɛmɛ hɔn, ye wɔnna kalanɔ we na siri ga. Tian na, Yezu mane d'a ma, y'a na siri ga nka a da: «Ma ɔɔn d'a wɔɔ fɔn yaa kayan ne berena ma, bi ye ɔɔn wee ye?» 24 Awe kalanɔ we ɔɔn wɔnna da wɔ na siɛrɛ ta, awe ɔɔn n'e sɛbɛ. Ke tɔɔ d'a ta siɛrɛbe tian mɛ. 25 Yezu daza na yaan ye ta mɛ. Ye m'a da y'e pepe sɛbɛ tala tala, mia giatɛ ma ye na sɛbɛ mane na ku diniyan hɔn ga.