Buamu Bible - Gospel of John

O Yeesu Krista lé le Dónbeenì Bíonì

1 Mu ɲúhṹ ɓúɛɛníi, á yìa lé le Bíonì á wi ká bìo ɓúi dĩǹ yí léra. O páanía wi lè le Dónbeenì. Orɛ́n mí bɛɛre lé le Dónbeenì. 2 Mu bìo ɓúenɓúen ɲúhṹ ɓúɛɛníi, ká arɛ́n lè le Dónbeenì páanía wi. 3 Lé orɛ́n á le Dónbeenì dĩ̀n wán léraráa mu bìo ɓúenɓúen. Bìo ó o níi yí kɛra lénló yi bṹn mía. 4 Orɛ́n lé yìa le mukãnì wee lé cɔ̃́n. Dén mukãnì so ka lòn khoomu na wee zéení bìo le Dónbeenì karáa lè ɓa nùpua. 5 Mu khoomu mu wee dé le tíbírí yi, á bìa wi le tíbírí mu yi wee pĩ́ mu bìo. 6 Nìi ɓúi hĩ́a wi bĩ́n á le Dónbeenì tonkaa. O yèni ɓa le Zãn. 7 Lé orɛ́n ɓuara ɓueé wó yìa ka lòn khoomu sɛɛ́ràso, á wee mì ho tũ̀iá o ɲii, bèra a na à ɓa ɓúenɓúen tà le yìa ka lòn khoomu á bìo bon orɛ́n pànká yi. 8 Orɛ́n mí bɛɛre hĩ́a yínɔń yìa ka lòn khoomu, ká a ɓueé wó o sɛɛ́ràso, á mà ho tũ̀iá o ɲii. 9 Yìa lé mu khoomu binbirì á ɓuara ho dĩ́míɲá yi á ɓueé wee dé mu khoomu ɓa nùpua ɓúenɓúen wán. 10 Yìa lé le Bíonì á wi ho dĩ́míɲá yi, ho dĩ́míɲá na le Dónbeenì dĩ̀n orɛ́n wán á léra. Ɛ̀ɛ ká ho dĩ́míɲá mu nùpua màhã́ yí zũna a. 11 O ɓuara mín kùrú lùe yi, á bìa bìo sã̀ a yi pã́ a bìo. 12 Ká ɓa tĩ́ahṹ á ɓa ɓúi màhã́ tà a bìo, á dó mí sĩa wo yi. Bán ó o wó á ɓa wó le Dónbeenì zàwa. 13 Ɓa yí wó le Dónbeenì zàwa làa bìo ɓa nùpua wee teráa ɓa zàwa bìo. Ɓa mún yí wó le Dónbeenì zàwa làa bìo ó o báa là a hã́a wee páaní à yíráa ɓa zàwa bìo. Le Dónbeenì míten lé dìo wó á ɓa lé le zàwa. 14 Yìa lé le Bíonì á ɓueé wó a nùpue, á kará làa wɛn. O sãamu ɲii mía. Lé orɛ́n wee zéení ho tũ̀iá poni binbirì làa wɛn. Wa fá wa yìo o cùkú yi, hìa ó o Za kéní na ló mín Maá Dónbeenì cɔ̃́n wé yí. 15 O Zãn na lé o sɛɛ́ràso á bía bìo kà pɔ̃́npɔ̃́n o dã́ní yi: «Yìa kà lé yìa á ĩ fèra bía bìo nɔn mia. Ĩ bía le o wi ĩ mɔ́n bò o ɓuen, ká a màhã́ po mi lé bìo ó o wi ĩ yahó hàánì.» 16 Mu bè-tentewà lè mí sìíwà na lé o sãamu na ɲii mía á wa ɓúenɓúen yú ɲàmaa mín wán. 17 Ho làndá lé o Mɔyiize á le Dónbeenì bò yi nɔnnáa ho wɛn. Ká mu sãamu lè ho tũ̀iá poni lé orɛ́n na lé o Yeesu Krista á le Dónbeenì bò yi zéeníanáa mu làa wɛn. 18 Nùpue na dĩǹ mɔn le Dónbeenì wón mía. Ká arɛ́n na lé o Za kéní na lé le Dónbeenì, yìa páanía wi là a Maá Dónbeenì, lé wón nɔn ó o Maá bìo zũnáa.

Bìo ó o Zãn Batiisi bía míten dã́ní yi

19-20 Wizonle ɓúi á ɓa zúifùwa ɲúnása na wi ho Zeruzalɛɛmu yi á tonkaa ɓa yankarowà là a Levii nùwã le ɓa ɓuee tùa o Zãn yi le o lé o nùpue yɛ́n sìí. Ó o yí sà mu, ò o mà ho tũ̀iá wéréwéré nɔn bìa ɓa tonkaa yi: «Ĩnɛ́n yínɔń o Krista, yìa le Dónbeenì mɔn léra.» 21 Á ɓa tùara a yi: «Á fo lé o nùpue yɛ́n síi? Fo lé le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro Elii le?» Ó o Zãn le mí yínɔń Elii. Á ɓa bĩnía tùara: «Á fo lé le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro na wa wee lòoní le?» Ó o Zãn le ɓùeé. 22 Á ɓa wã́a bía nɔn wo yi: «Ũnɛ́n ɓɛ̀n lé o nùpue yɛ́n sìí? Wa ko wa vaa zéení bìo ɓúi à na bìa tonkaa wɛn yi. Fo lée wée?» 23 Ó o Zãn bía: «Ĩnɛ́n lé yìa le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro Ezayii bía bìo: ‹Nìi ɓúi wee bío pɔ̃́npɔ̃́n le dùure yi kà síi: Mi wíoka ho wɔ̃hṹ ká a Ɲúhṹso o ɓuen.›» 24 Bìa ɓa tonkaa o Zãn cɔ̃́n ɓúi lé ɓa Farizĩɛwa. 25 Á bán tùara a Zãn mu yi: «Ká fo yínɔń yìa le Dónbeenì mɔn léra, á yínɔń o Elii, á mún yínɔń le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro na wa wee lòoní, á lée webio nɔn fo wee bátízéráa ɓa nùpua?» 26 Ó o Zãn wã́a bía nɔn ɓa yi: «Ĩnɛ́n wee bátízé ɓa nùpua lè mu ɲumu. Ɛ̀ɛ ká a ɓúi wi mi tĩ́ahṹ á mi yí zũ bìo. 27 Ĩnɛ́n fèra dú wón yahó. O nakãa tɛnló á ĩnɛ́n yàá pá yí koráa.» 28 Bìo kà ɓúenɓúen wó ho Betanii lóhó yi, ho muhṹ na ɓa le Zurudɛ̃n mɔ́n, hìa ó o Zãn hĩ́a wee bátízé ɓa nùpua yi.

O Yeesu ka lòn muinì pioza á le Dónbeenì nɔn

29 Mu tá na lée tɔ̃n, ó o Zãn mɔn ò o Yeesu mà a wee ɓuen, ó o bía: «Yìa kà ka lòn muinì pioza á le Dónbeenì nɔn à sɛ́nnáa ho dĩ́míɲá nùpua bè-kora día. 30 Lé orɛ́n lé yìa á ĩ bía bìo kà síi: Nùpue ɓúi wi ĩ mɔ́n bò o ɓuen, ká a màhã́ po mi lé bìo ó o wi ĩ yahó hàánì. 31 Ĩ lá yí zũ yìa lé orɛ́n, ká ĩ màhã́ ɓueé wee bátízé ɓa nùpua lè mu ɲumu, bèra a na ò o Isirayɛɛle nìpomu à zũń wo.» 32 O Zãn mu pá bĩnía bía bìo kà wéréwéré: «Ĩ mɔn le Dónbeenì Hácírí à le lion o wán lòn háponi, á lií wi làa wo. 33 Ĩ lá dĩǹ yí zũ yìa lé orɛ́n, ká le Dónbeenì na tonkaa mi le ĩ bátízé ɓa nùpua lè mu ɲumu màhã́ bía nɔn miì: ‹Fo ó mi le Dónbeenì Hácírí ká le yòó ló wee lii o nùpue ɓúi wán. Wón lé yìa á à bátízé ɓa nùpua lè le Dónbeenì Hácírí.› 34 Ĩ mɔn mu, á ĩ wee bío mu wéréwéré le o lé le Dónbeenì Za.»

O Yeesu lé yìa le Dónbeenì mɔn léra

35 Mu tá na lée tɔ̃n, ká a Zãn tĩ́n wi ho lahó dà-kéní mu yi lè mí nì-kenínia nùwã ɲun, 36 ó o mɔn o Yeesu ò o wee khĩí, ó o bía: «Yìa wee khĩí kà lé le Dónbeenì Pioza.» 37 Ó o Zãn nì-kenínia nùwã ɲun mu ɲá bìo ó o bía, á ɓa dɛ̀ɛnía bò a Yeesu yi. 38 Ó o Yeesu yèrèmáa khíi lora á mɔn à ɓa bò a yi, ó o tùara ɓa yi: «Lée webio mi wee cà.» Á ɓa bía: «Arabii (bṹn kúará le: ‹nì-kàránlo›), lé wen fo wi yi?» 39 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi ɓuen, á mi vaa mi hen na á ĩ wi yi.» Á ɓa wã́a bò a yi á vaá zũna bĩ́n. Mu wó le wi-háarè. Á ɓa wã́a kará tò le wii bĩ́n làa wo. 40 O Zãn nì-kenínia nùwã ɲun na ɲá a bíoní á bò a Yeesu yi nì-kéní ɓa le Ãndere, o Simɔn Piɛre ɓàn za. 41 Yìa ó o Ãndere mu nín-yání van cɔ̃́n lé ɓàn za Simɔn mu á vaá bía nɔn wo yi: «Wa mɔn o Mɛsii.» (Mɛsii lé mu heberemu. Ká mu kúará lè mu kɛrɛɛkimu ɓa le Krista, bṹn kúará le yìa le Dónbeenì mɔn léra.) 42 Ò o fó a ɓuararáa o Yeesu cɔ̃́n. Ó o Yeesu lora a yi ò o bía: «Fo lé o Simɔn, o Zãn za. Àwa! Bìo kà wán á ɓa wé è ve fo làa Sefaasi.» (Sefaasi lé mu heberemu. Mu kɛrɛɛkimu yi ɓa le Piɛre, bṹn kúará le ɓúaahó.) 43 Mu tá na lée tɔ̃n, ó o Yeesu le mí ì va ho Kalilee kɔ̃hṹ, ó o fò mín là a nìi ɓúi na yèni ɓa le Filiipu, ó o bía nɔn wo yi: «Bè miì.» 44 O Filiipu mu wee lé ho Bɛtesayidaa lóhó yi, hen na ó o Ãndere là a Piɛre wee lé yi. 45 Bṹn mɔ́n ó o Filiipu ɓɛ̀n vaá fò mín là a Natanayɛɛle, ó o bía nɔn wón yi: «Yìa ó o Mɔyiize bía bìo ho làndá vɔ̃nna yi, wón na ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà mún bía bìo, á wa yú. O lé o Nazarɛɛte nìi Yeesu, o Zozɛɛfu za.» 46 Ó o Natanayɛɛle bía nɔn wo yi: «Bè-tente so dà a lé Nazarɛɛte yi le?» Ó o Filiipu bía nɔn wo yi: «Ɓuen á fo vaá mi a.» 47 Bìo ó o Yeesu mɔn o Natanayɛɛle ò o vará mà a, ó o bía bìo kà o dã́ní yi: «Yìa kà á kũaakṹaamu mía yi. O lé o Isirayɛɛle nìi binbirì.» 48 Ó o Natanayɛɛle tùara a Yeesu yi: «Fo wó kaka zũnanáa mi?» Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ĩ fèra mɔn fo ká ũ kará le vĩ̀ndɛ̀ɛ na ɓa le fíkíyée tá, ká a Filiipu yàá dĩǹ yí von fo.» 49 Ó o Natanayɛɛle bía nɔn wo yi: «Nì-kàránlo, fo lé le Dónbeenì Za. Fo lé o Isirayɛɛle nìpomu bɛ́ɛ.» 50 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Fo dó ũ sĩi miì lé bìo á ĩ bía le ĩ mɔn fo ho fíkíyée tá. Àwa! Bè-beera ɓúi yàá khíi wé fo ò mi ká mu po bìo kà.» 51 Ò o pá bĩnía bía: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Mi khíi mi ho wáayi ká ho hɛ́ra, á le Dónbeenì wáayi tonkarowà wee bè o Nùpue Za yi à liiráa à bĩní yòo.»

Zãn 2

O Yeesu yéréké bìo na ó o nín-yání wó

1 Hã wizooní bìo tĩn zoǹ, à bṹn mu yaamu sã́nú ɓúi wee dí ho Kalilee kɔ̃hṹ lóhó na ɓa le Kanaa yi. Ó o Yeesu ɓàn nu kɛra bĩ́n. 2 Ɓa mún von o Yeesu lè mí nì-kenínia mu yaamu mu sã́nú díiníi. 3 Bìo ho dìvɛ̃́n hĩ́a vó, ó o Yeesu ɓàn nu ɓueé bía nɔn wo yi: «Ɓa dìvɛ̃́n vó.» 4 Ká a Yeesu màhã́ bía nɔn wo yi: «Hã́a mu, lé ũnɛ́n ko ũ zéení bìo á ĩ ko à ĩ wé làa mi le? Ĩ pã̀ahṹ dĩǹ yí dɔ̃n.» 5 Ó o Yeesu ɓàn nu wã́a bía nɔn ɓa ton-sáwá yi: «Bìo ɓúenɓúen na ó o hĩ́a à bío le mi wé, à mi wé mu.» 6 Ɲumu sĩ̀a bìo hèzĩ̀n wi bĩ́n. Hã lé hã huaa á ɓa tan. Hã mí dà-kéní kéní á liiterewa khĩmàni síi dà à kúee yi. Ɓa zúifùwa wee wé kúee mu ɲumu hã yi, à sɛɛka lè míten làa bìo ɓa làndá bòráa mu à ceéráa míten. 7 Ó o Yeesu bía le ɓa ton-sáwá hà mu ɲumu síiní hã sĩ̀a mu. Á bán síinía hã yòó ɓó mí ɲi-kã́a yi. 8 Ó o Yeesu wã́a bía nɔn ɓa yi: «Mi kĩ̀ mu cĩ́inú à vaa na yìa dú ho sã́nú tonni yahó yi.» Á ɓa kã̀ mu vaá nɔn wo yi, 9 ó o díndío à mu lé ho dìvɛ̃́n. Ó o yí zũ hen na á hón dìvɛ̃́n so ló yi, ká ɓa ton-sáwá na hà mu ɲumu, bán zũ hen na ho ló yi. Ó o von o hã́-fĩa ɓàn báa 10 á bía nɔn wo yi: «Ɓa nùpua ɓúenɓúen wee wé dá ho dìvɛ̃́n na sĩ ho yahó. Ká pã̀ahṹ na á bìa ɓa von yìo hĩ́a wee vĩ́ ɓa, à ɓa màhã́ wé dá hìa yí tà yí sĩ. À ũnɛ́n wón ɓɛ̀n bàrá hìa sĩ fúuu fúaa hã laà na kà wán.» 11 Bìo kà lé o Yeesu nín-yání yéréké bìo na wee zéení le o ló le Dónbeenì cɔ̃́n na ó o wó. Mu wó ho Kalilee kɔ̃hṹ lóhó na ɓa le Kanaa yi. Bìo ó o wó kà lé bṹn zéenía o beemu, ó o nì-kenínia wíokaa dó mí sĩa wo yi. 12 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu lè mín nu, lè mín zàwa, lè mí nì-kenínia á bò mín van ho Kapɛɛnayuumu lóhó yi. Ɓa kará bĩ́n wó hã wizooní bìo yɛn.

O Yeesu zoó ɲɔn ɓa duanlowà

13 Bìo ɓa zúifùwa sã́nú na ɓa le Paaki díró wà ɓueé sùará, ó o Yeesu wà yòora ho Zeruzalɛɛmu lóhó yi. 14 Bìo ó o vaá zon le Dónbeenì zĩ-beenì lún yi, ó o zoó yú ɓa nùpua bĩ́n à ɓa wee yɛ̀ɛ́ ɓa nàwa, lè ɓa pia, lè ɓa ɓùaaɓúuní. O mún zoó yú bìa wee pùarí le wárí bĩ́n, à ɓa karáka mí tàbáríwa ɲúná yi. 15 Ó o wã́a lá ho hũló pá lè le làbàanì, á ɲɔn lè ɓa ɓúenɓúen á ɓa ló lè mí nàwa lè mí pia. Á ɓa wɛ́n-pùarílowà wárí ó o pɔ̃́nkaa kúaará, á líikaa ɓa tàbáríwa kúaaka. 16 Ò o bía nɔn ɓa ɓùaaɓú-yɛ̀ɛ́rowa yi: «Mi khuii ɓa le ɓa lé. Mi yí wé ĩ Maá zĩi làa duanló zĩi.» 17 Ó o nì-kenínia hácírí yòó ɓuara le Dónbeenì bíonì vũahṹ bíonì na kà wán: «Dónbeenì, bìo á ĩ heníanáa ũ zĩi bìo ɓɛ̀ntĩ́n hĩ́a máa ká mi» 18 Á ɓa zúifùwa ɲúnása na wi bĩ́n tùara a yi: «Lé mu yéréké bìo yɛ́n á fo dà à wé á à zéení le bìo fo wó kà ɓàn wéró pànká á fo yú le Dónbeenì cɔ̃́n?» 19 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ká le Dónbeenì zĩ-beenì na kà mi lá fù, á ĩnɛ́n ǹ bĩní ì so le hã wizooní bìo tĩn yi.» 20 Á ɓa zúifùwa ɲúnása bía nɔn wo yi: «Le Dónbeenì zĩ-beenì na ɓa son hã lúlúio ɓúará-ɲun làa bìo hèzĩ̀n lé dén á ũnɛ́n le ká ɓa lá fù, á fo dà à bĩní ì so hã wizooní bìo tĩn yi le?» 21 Ɛ̀ɛ ká le Dónbeenì zĩ-beenì na ó o Yeesu wee bío bìo lé orɛ́n mí bɛɛre sãnía. 22 O Yeesu vèeró mɔ́n lé hón pã̀ahṹ so ó o nì-kenínia hácírí bĩnía ɓuara hã bíoní na ó o hĩ́a bía wán. Á ɓa tà le le Dónbeenì bíonì vũahṹ bíonì á bon, á mún tà le o Yeesu bíoní á bon.

O Yeesu zũ bìo wi ɓa nùpua sĩa yi

23 Pã̀ahṹ na ó o Yeesu hĩ́a wi ho Zeruzalɛɛmu yi ho Paaki sã́nú bìo yi, á ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ mɔn mu yéréké bìowa na ó o wee wé, á ɓa tà a bìo. 24 Ká a Yeesu màhã́ yí dó mí sĩi ɓa yi, lé bìo ó o zũ bìo wi ɓa nùpua ɓúenɓúen yi. 25 O màkóo mía à ɓa zéení bìo wi o nùpue yi làa wo. Orɛ́n míten zũ bìo wi o nùpue sĩi yi.

Zãn 3

O Yeesu zéenía le mukãnì binbirì bìo

1 Nìi ɓúi hĩ́a wi bĩ́n á yèni ɓa le Nikodɛɛmu. O lé ɓa zúifùwa ɲúhṹso ɓúi á mún lé ɓa Farizĩɛwa kuure nùpue ɓúi. 2 Tĩ́nàahṹ ɓúi, ó o ɓuara a Yeesu cɔ̃́n á ɓueé wee bío làa wo: «Nì-kàránlo, wa zũ le ũnɛ́n lé yìa le Dónbeenì tonkaa. Lé bìo á nùpue yí dà máa wé mu yéréké bìowa làa bìo ũnɛ́n wee wéráa mu ká le Dónbeenì yí nɔn mu wéró pànká ɓànso yi.» 3 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na foǹ: Nùpue yí dà máa zũń le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo, ká ɓànso yí bĩnía yí ton.» 4 Ó o Nikodɛɛmu tùara a Yeesu yi: «O nùpue na yìo tɔ̃n dà à bĩní ì te kaka? Bìo ó o màhã́ yí dà máa bĩní máa zo mín nu píohó yi á máa te.» 5 Ó o Yeesu bía nɔn o Nikodɛɛmu yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na foǹ: Nùpue yí dà máa kɛń le Dónbeenì bɛ́ɛnì díiníi, ká ɓànso yí ton mu ɲumu lè le Dónbeenì Hácírí yi. 6 Yìa ton o nùpue yi, wón mu nìpomu mukãnì wi yi. Á yìa ton le Dónbeenì Hácírí yi, wón le Dónbeenì Hácírí na wee na le mukãnì binbirì wi yi. 7 Àwa, á bìo á ĩ bía nɔn foǹ le mi ɓúenɓúen ko à mi bĩní te, ũ cén yí le mu wé fo coon. 8 Ho pinpiró wee wé và lùe lée lùe na bìo sĩ ho yi. Á fo ò ɲí ho sã, ká fo yí zũ hen na ho ló yi, làa hen na ho wee va yi. Lé kà síi ó o nùpue na ton le Dónbeenì Hácírí yi á bìo karáa.» 9 Ó o Nikodɛɛmu wã́a bía nɔn o Yeesu yi: «Ho bĩní teró mu bìo á dà à wé kaka?» 10 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ũnɛ́n nì-kàránlo na yèni ló a Isirayɛɛle nìpomu tĩ́ahṹ, á pá yí zũ bṹn le? 11 Le ĩ mì ho tũ̀iá na foǹ: Bìo wa zũ làa bìo wa mɔn á lé mu sɛɛ́ràsa, bṹn lé bìo wa wee bío bìo wéréwéré. Ká mi màhã́ yí wi à mi tà mu yi. 12 Hen ká ĩ wee bío bìo wee wé ho tá wán làa mia, à mi máa tà bìo á ĩ wee bío yi. Á mi ɓɛ̀n ǹ wé kaka à tàráa bìo á ĩ wee bío yi ká ĩ wee bío bìo wee wé ho wáayi làa mia?» 13 Nùpue dĩǹ yí yòora ho wáayi. O Nùpue Za mí dòn lé yìa ló ho wáayi á lion. 14 Bìo ó o Isirayɛɛle nìpomu hĩ́a wi ho tá henì yi, ó o Mɔyiize hĩ́a can ho hɔ̃nló háa le ɓùɛɛnì yi á hóonía fárá. O Nùpue Za mún ko ò o ca le ɓùɛɛnì yi à hóoní fárá làa bṹn síi, 15 bèra a na ká nùpue lée nùpue dó mí sĩi wo yi, à ɓànso yí le mukãnì binbirì na máa vé. 16 Mu bon. Le Dónbeenì wara ho dĩ́míɲá nùpua dàkhĩína, fúaa le nɔn mí za kéní, bèra a na ká nùpue lée nùpue na dó mí sĩi wo yi, à ɓànso bìo yí yáa, ká a yí le mukãnì binbirì na máa vé. 17 Le Dónbeenì yí tonkaa mí Za ho dĩ́míɲá yi à síinínáa ɓa nùpua ɲúná, ká le tonkaa wo ò o ɓuee kã̀ní ɓa. 18 Yìa dó mí sĩi wo yi, wón ɓànso ɲúhṹ máa sí. Ká yìa yí dó mí sĩi wo yi, wón ɲúhṹ sú vó. Ɓànso ɲúhṹ sú lé bìo ó o yí dó mí sĩi le Dónbeenì Za kéní yi. 19 Bìo nɔn á ɓa nùpua ɲúná súráa lé bìo kà: Yìa na lé mu khoomu binbirì ló ɓuara ho dĩ́míɲá yi. Ká bìo ɓa nùpua wárá yí seka á ɓa wara le tíbírí á po a. 20 Mu bon, nùpue lée nùpue na wee wé mu bè-kora, wón wee ɲin mu khoomu. O yí máa tà lée dĩ̀n mu yi ò o wén-kora à mi wéréwéré. 21 Ɛ̀ɛ ká yìa wee bè le Dónbeenì tũ̀iá poni yi, wón wee wé lé mu khoomu yi, à ɓa mi wéréwéré le o wee bè le Dónbeenì bíonì yi.

Bìo ó o Zãn Batiisi bía a Yeesu dã́ní yi

22 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu lè mí nì-kenínia ló ho Zeruzalɛɛmu yi wà van la-veere ho Zudee kɔ̃hṹ yi. O vaá kará bĩ́n á cãakaa làa ba, á wee bátízé ɓa nùpua. 23 O Zãn wón mún hĩ́a wee bátízé ɓa nùpua ho lahó na ɓa le Enɔn yi, ho wi ho Saliimu lóhó nìsã́ní, lé bìo mu ɲumu boo bĩ́n. Ɓa nùpua hĩ́a wee ɓuen o cɔ̃́n ò o bátízé ɓa. 24 Mu wee wé ká a Zãn ɓa dĩǹ yí dó ho kàsó yi. 25 Wizonle ɓúi, ó o Zãn nì-kenínia nùwã yɛn ɓúi wã̀anía là a zúifù nìi ɓúi bìo ho làndá le ɓa wé wé ceéráa míten wán. 26 Ó o Zãn nì-kenínia mu wà van o cɔ̃́n, á vaá bía nɔn wo yi: «Nì-kàránlo, ũ hácírí so ɓuara a nùpue na nɔ̀nzoǹ wi làa fo khíi ho Zurudɛ̃n mɔ́n bìo yi le? Yìa fo mà ho tũ̀iá ɲii. Àwa, lé o wã́a wee bátízé ɓa nùpua, á ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ mún wee va a cɔ̃́n.» 27 Ó o Zãn bía nɔn ɓa yi: «Nùpue yí dà máa yí bìo ká Dónbeenì yí nɔn mu wo yi. 28 Minɛ́n mi bɛɛre ɲá ho tũ̀iá na á ĩ mà le ĩ yínɔń yìa le Dónbeenì mɔn léra, ká ĩ lée nùpue na le Dónbeenì tonkaa á ĩ dú a yahó ɓuara. 29 Mu ka lòn hã́-fĩa, wón bìo sã̀ mín báa yi. Ɛ̀ɛ ká ɓàn báa mu ɓàn bɔ̃́nlo wón wee wé dĩ̀n o nìsã́ní, à wé ɲí a bíoní. O sĩi wé wa a hã́-fĩa ɓàn báa bíoní yi. Lé bṹn á ĩnɛ́n sĩi mún wee waráa. Lé ĩ sĩ-wɛɛ mu ɲii màhã́ wã́a sú bìo kà wán. 30 Yìa mi bía bìo ko ò o bìo ɲúhṹ wé, à wé dé wán, ká ĩnɛ́n bìo ko mu tĩ̀ yi. 31 «Yìa ló ho wáayi lion, wón po ɓa nùpua ɓúenɓúen. Yìa bìo sã̀ ho tá yi, wón wee wé ɓa nùpua wárá, á wee bío ɓa nùpua bíoní. Ká yìa ló ho wáayi lion wón po ɓa nùpua ɓúenɓúen. 32 Bìo ó o mɔn làa bìo ó o ɲá ho wáayi le Dónbeenì cɔ̃́n, lé bṹn ɓàn tũ̀iá ó o wee mì na ɓa nùpua yi. Ká ɓa nùpua màhã́ yí máa tà bìo ó o wee zéení yi. 33 Yìa tà ho tũ̀iá na ó o mà nɔn ɓa yi, se ɓànso wee zéení le bìo le Dónbeenì bía lée tũ̀iá poni. 34 Yìa le Dónbeenì tonkaa wón wee fɛɛ le ɲi-cúa, lé bìo le Dónbeenì wee na mí Hácírí ɓànso yi à yòo puuní. 35 O Maá Dónbeenì wa a Za, á bàrá a mu bìo ɓúenɓúen ɲúhṹ wán. 36 Yìa dó mí sĩi o Za yi, se ɓànso yú le mukãnì binbirì na máa vé. Ká yìa pã́ a Za mu bìo, se wón yí yú dén mukãnì so. Ká le Dónbeenì sĩi pá wé è cĩ̀ ɓànso yi fɛ́ɛɛ.»

Zãn 4

O Yeesu là a Samarii hĩ́nzoró fò mín le buii wán

1 Ɓa Farizĩɛwa ɲá le o Yeesu mɔ́n nùpua á po a Zãn nùpua, ó o mún wee bátízé ɓa nùpua po a. 2 (O Yeesu mí bɛɛre yí máa bátízé ɓa nùpua. O nì-kenínia lé bìa wee bátízé ɓa). Bìo ó o Yeesu ɲá bìo ɓa bía a dã́ní yi, 3 ó o ló ho Zudee kɔ̃hṹ yi lè mí nì-kenínia á bĩnía ɲɔn ho Kalilee kɔ̃hṹ. 4 Ká ɓa màhã́ ko ɓa kã́a ho Samarii kɔ̃hṹ yi à varáa bĩ́n. 5 Ɓa wà á vaá sùaráa ho Samarii lóhó ɓúi na ɓa le Sikaare yi. Ho lóhó mu ɓó ho mɔhṹ na ó o Zakoobu yánkaa nɔn mí za Zozɛɛfu yi. 6-8 Buii ɓúi ó o Zakoobu yánkaa có bĩ́n. Bìo ó o Yeesu ɓueé dɔ̃n dén buii so ɲúhṹ yi, ò o san le vɛɛnì yi, ó o lií kará bĩ́n wee vũńka. Ò o nì-kenínia bán wà zoó yà mu bè-dínii ho lóhó yi. Mu wó à le wii yòó fárá. Ó o Samarii hĩ́nzoró ɓúi ló wà ɓueé hà mu ɲumu, ó o Yeesu bía làa wo: «Hã́a mu, hã mi lè mu ɲumu le ĩ ɲu.» 9 Ó o hã́a bía nɔn wo yi: «Éee! Ũnɛ́n zúifù nìi wó kaka wee fìo mu ɲun-ɲunii ĩnɛ́n na lé o Samarii hĩ́nzoró cɔ̃́n?» O hã́a bía bṹn lé bìo ɓa zúifùwa fù yí máa páaní bìo ɓúi yi lè ɓa Samariisa hùúu. 10 Ó o Yeesu bía nɔn o hã́a mu yi: «Fo lá zũ bìo na le Dónbeenì le mí ì hã làa fo, á lá zũ yìa wee fìo mu ɲumu ũ cɔ̃́n, ũnɛ́n lé fo lá à fìo mu ɲumu, ó o lá à na mu ɲumu na wee na le mukãnì binbirì foǹ.» 11 Ó o hã́a bía nɔn o Yeesu yi: «Nì-kàránlo, le buii nà yi, á ũ hũló mún mía máa hàráa. Á fo lá à wé kaka á à yíráa mu ɲumu na wee na le mukãnì binbirì mu? 12 Wàn ɓùaa Zakoobu lé yìa có le buii mu. Orɛ́n mí bɛɛre ɲun le ɲumu, ó o zàwa là a sáníi mún ɲun mu. Á ũnɛ́n so dà à bío le fo po wón le?» 13 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Nùpue lée nùpue na wee ɲu le buii na kà ɲumu, wón á le ɲu-hãní pá wé è dàń. 14 Ɛ̀ɛ ká nùpue na à ɲu mu ɲumu na á ĩ na ɓànso yi, wón á ɲu-hãní máa bĩní máa dàń hùúu. Mu ɲumu na á ĩ na a yi, á à wé lòn ɲun-dã́ní na yí máa fĩ̀ hùúu ɓànso yi, á mu ù na le mukãnì binbirì.» 15 Ó o hã́a bía nɔn o Yeesu yi: «Nì-kàránlo, yàá wã́a na bṹn ɲumu so miì, à le ɲu-hãní yí bĩní yí dàń mi, à ĩ wã́a yí bĩní yí ɓuee hà ɲumu hen.» 16 Ó o Yeesu bía nɔn o hã́a yi: «Lɛ́n zoo ve mìn báa à mi ɓuee lé.» 17 Ó o hã́a bía nɔn wo yi: «Ĩ yí yan.» Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ũ tũ̀iá sĩ à ũ bío le fo yí yan. 18 Bìo fo bía bon. Ɓa báawa na fo yan yú ɓa nùwã hònú, á yìa làa fo páanía wi kà yínɔń mìn báa.» 19 Ó o hã́a wã́a bía nɔn o Yeesu yi: «Wàn yàró, ĩ wã́a zũ le ũnɛ́n lé le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro ɓúi. 20 Warɛ́n wàn ɓùaawa á ɓùaanía le Dónbeenì le ɓúee na kà wán, ká minɛ́n zúifùwa bán wee bío le hen na le Dónbeenì ko le wé ɓùaaní yi á wi ho Zeruzalɛɛmu yi. Á lé mu yɛ́n wã́a bìo bon?» 21 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Hã́a mu, tà bìo á à ĩ bío yi. Pã̀ahṹ ɓúi khíi dã, á le Dónbeenì ɓùaaníló le ɓúee na kà wán lè ho Zeruzalɛɛmu yi á bìo ɲúhṹ máa wé. 22 Minɛ́n Samariisa wee ɓùaaní le Dónbeenì ká mi yí zũ le. Warɛ́n zúifùwa bán zũ le Dónbeenì na wa wee ɓùaaní lé bìo le Dónbeenì dĩ̀n warɛ́n wán á wee kã̀nínáa ɓa nùpua. 23 Ɛ̀ɛ ká pã̀ahṹ ɓúi khíi dã, ho yàá wã́a dɔ̃n vó, á le Dónbeenì ɓùaanílowa binbirì á wé è ɓùaaní a Maá Dónbeenì lè lerɛ́n mí bɛɛre Hácírí pànká, lè ho tũ̀iá poni na le zéenía làa ba. Mu bon, bán ɓùaanílowa so lé bìa ó o Maá sĩi vá yi. 24 Le Dónbeenì lé le hácírí, á bìa wee ɓùaaní le ko ɓa ɓùaaní le lè lerɛ́n mí bɛɛre Hácírí pànká, lè ho tũ̀iá poni na le zéenía làa ba.» 25 Ó o hã́a bía nɔn o Yeesu yi: «Ĩ zũ mu le Yìa le Dónbeenì mɔn léra yìa ɓa le Krista, á wà à ɓuen. Ká a khíi ɓueé dɔ̃n, ó o ɓueé zéeníka mu bìowa ɓúenɓúen yara làa wɛn.» 26 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ĩnɛ́n na wee bío làa fo kà lé orɛ́n mí bɛɛre.» 27 Bṹn pã̀ahṹ ò o Yeesu nì-kenínia bĩnía ɓueé dɔ̃n. Bìo ɓa ɓueé mɔn ò o Yeesu wee bío là a hã́a, á mu wó ɓa coon. Ká ɓarɛ́n ó o ɓúi màhã́ yí tùara a yi le mu wó kaka tàá lée webio nɔn ó o wee bíoráa là a hã́a mu. 28 Ó o hã́a wã́a día mí ɲumu dɛ̀ɛ bĩ́n, ò o wà zon ho lóhó yi à zoó wee bío lè ɓa nùpua 29 le ɓa ɓuee lée loń o nìi na zũńna bìo á mí wó ɓúenɓúen á bía. Le o màhã́ à wé Yìa le Dónbeenì mɔn léra na ɓa le Krista lée? 30 Á ɓa nùpua ló mà a Yeesu. 31 Hón pã̀ahṹ so yi, ó o Yeesu nì-kenínia le o dí. Ɓa wee bío: «Nì-kàránlo, sábéré à ũ dí.» 32 Ká a màhã́ bía nɔn ɓa yi: «Ĩ bè-dínii á mi yí zũ sìí.» 33 Á ɓa nì-kenínia wee tùaka mín yi le o ɓúi màhã́ ɓuan bè-dínii ɓueé nɔn wo yi lée. 34 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Yìa tonkaa mi sĩi bìo wéró, lè ho tonló na ó o le ĩ sá à síiní ɲii, bṹn lé bìo lé ĩ dĩ́nló. 35 Minɛ́n wee wé bío le hen làa pĩina bìo náa ká ho dĩ́nló láró dɔ̃n. Ká ĩnɛ́n ɓɛ̀n wee bío na mia: Mi loń hã manawà sese, ho dĩ́nló bon dĩ̀n á pan mí láró. 36 Yìa wee lá ho dĩ́nló dɛ̀ɛnía ɓúakáa mí tonló á wee yí mí sàáníi. Ho dĩ́nló na ó o wee lá lé ɓa nùpua na à kɛń le mukãnì binbirì na máa vé yi. Lé kà síi ó o dìro là a láro sĩa wee wé páaní waráa. 37 Bìo bía kà ɓɛ̀ntĩ́n bon: O dìro wi, á yìa wee lá ho dĩ́nló wi. 38 Àwa, ĩnɛ́n wã́a tonkaa mia ɓa nùpua cɔ̃́n bèra a na à mi yí ɓa ɓuennáa làa bìo ho dĩ́nló lárowà wee láráa ho ho mɔhṹ na á ɓa yí sá yi bìo síi. Nì-vio lé bìa ɓúa ho tonló mu ɲúhṹ, á minɛ́n á à sá à sĩ̀ ɲii.» 39 Ho Samariisa na wi ho lóhó mu yi cɛ̀rɛ̀ɛ dó mí sĩa o Yeesu yi, lé bìo ó o hã́a míten bía nɔn ɓa yi le o Yeesu bía bìo mí wó ɓúenɓúen nɔn mí yi. 40 Lé bṹn nɔn ká ɓa Samariisa ɓueé dɔ̃n, á ɓa yankaa wo le o kɛɛní làa mí. Ó o Yeesu kará bĩ́n hã wizooní bìo ɲun. 41 Á bìa dó mí sĩa wo yi wíokaa dó wán hã bíoní na ó orɛ́n mí bɛɛre bía nɔn ɓa yi bìo yi. 42 Á ɓa bía nɔn o hã́a yi: «Bìo kà wán, á wa wã́a dó wa sĩa wo yi lé bìo warɛ́n wa bɛɛre ɲá a ɲi-cúa, ká mu yínɔń bìo fo bía nɔn wɛn mí dòn bìo yi. Wa wã́a zũ le orɛ́n lé ho dĩ́míɲása kã̀nílo.»

O Yeesu wɛɛ́ra a ya-dí beenì ɓúi za

43 Bìo ó o Yeesu lè mí nì-kenínia wó hã wizooní bìo ɲun ho lahó mu yi, á ɓa ló bĩ́n wà van ho Kalilee kɔ̃hṹ yi. 44 O Yeesu míten hĩ́a bía le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro máa wé yí le kɔ̃̀nbii mín kùrú kɔ̃hṹ yi. 45 Ɛ̀ɛ ká bìo ó o vaá dɔ̃n ho Kalilee, á ho kɔ̃hṹ mu nùpua ɓuan wo se. Lé bìo á bán mún van ho Paaki sã́nú díró ho Zeruzalɛɛmu yi, á vaá mɔn bìo ɓúenɓúen na ó o wó bĩ́n. 46 O Yeesu bĩnía van ho Kalilee kɔ̃hṹ lóhó na ɓa le Kanaa, hen na ó o hĩ́a yèrèmáa mu ɲumu wó lè ho dìvɛ̃́n yi. Ho kɔ̃hṹ mu bɛ́ɛ tonni ya-dí beenì ɓúi wi bĩ́n á za lò yí here wi ho Kapɛɛnayuumu yi. 47 Bìo ó o tonni ya-dí beenì mu ɲá le o Yeesu ló ho Zudee kɔ̃hṹ yi á ɓuara ho Kalilee, ó o ló van o cɔ̃́n, á vaá yankaa wo le o ɓuen ho Kapɛɛnayuumu, à ɓuee wɛɛ́ mí za na día mu húmú ɲii wán. 48 Ó o Yeesu bía nɔn o nìi yi: «Yínɔń mi wé yí mɔn mu yéréké bìowa na wee zéení le Dónbeenì pànká, á mi máa dé mi sĩa miì lon?» 49 Ó o bɛ́ɛ tonni ya-dí beenì bía nɔn o Yeesu yi: «Nì-kàránlo, sábéré à ũ wa bè mín va hen na á ĩ za wi yi ò o yí hí.» 50 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Lɛ́n va, ũ za á dɛ̀ɛ ɓúi máa wé.» Ó o nìi dó mí sĩi bìo ó o Yeesu bía nɔn wo yi ó o bĩnía wà. 51 Mu tá na lée tɔ̃n, ó o ton-sáwá ló ɓueé sã́ a yahó, á bía nɔn wo yi le o za wã́a wan. 52 Ó o tùara ho pã̀ahṹ na ó o za mu bìo díká dó yi làa ba. Á ɓa bía nɔn wo yi le mu wó ho hĩihṹ ká le wii dá yɛɛnía. Lé hón pã̀ahṹ so á le tɛ̀ɛnì ɓúakáa ló a sãnía yi. 53 Ó o za ɓàn maá wã́a zũna le mu wó ho pɔ̃̀n-kéní na ó o Yeesu bía nɔn wo yi le o za á dɛ̀ɛ ɓúi máa wé. Ó orɛ́n lè mí zĩi nùpua ɓúenɓúen dó mí sĩa o Yeesu yi. 54 Bṹn lé bìo wó a Yeesu cúa-ɲun níi yéréké bìo na wee zéení le o ló le Dónbeenì cɔ̃́n na ó o bĩnía ɓueé wó ho Kalilee kɔ̃hṹ yi, ká a ló ho Zudee kɔ̃hṹ yi ɓuara bĩ́n.

Zãn 5

O Yeesu wɛɛ́ra a mùamúa ɓúi

1 Wizooní bìo yɛn bṹn mɔ́n, à bṹn ɓa zúifùwa sã́nú ɓúi díró dɔ̃n, ó o Yeesu wà yòora ho Zeruzalɛɛmu. 2 Ho lóhó mu yi á súeeníi la-beenì ɓúi wi yi á ɓa wee ve lè mu heberemu le Bɛtezadaa. Le ɓó ho zũaɲii na ɓa wee ve làa Pia Zũaɲii. Hã sànsáwá bìo hònú son kĩ́nía le súeeníi la-beenì mu yi. 3 Lé hɔ̃́n tá á ɓa vánvárowà cɛ̀rɛ̀ɛ hĩ́a wee wé da yi. Ɓa vánvárowà mu tĩ́ahṹ á ɓa muiiwà, lè ɓa lóní, lè ɓa mùamúawà wi yi. Ɓa hĩ́a wee da bĩ́n à pa bìo mu ɲumu hĩ́a à bùcán. 4 Lé bìo á pɔ̃̀nna ɓúi, à le Dónbeenì wáayi tonkaro ɓuee bùcán mu. Ká a vánváro na zon mu yi ho yahó, hàrí mu wé vã́mú lée vã́mú tò à o ò pá wa. 5 Vánváro ɓúi hĩ́a wi bĩ́n á vã́mú míana a wán yú hã lúlúio ɓóní làa pírú làa bìo hètĩn. 6 Bìo ó o Yeesu mɔn wo ò o dũma, ó o zũ le o lò yí here míana, ó o tùara a yi: «Fo wi à ũ wa le?» 7 Ó o nìi bía nɔn wo yi: «Nì-kàránlo, nùpue na à lá mi lií dé mu ɲumu yi mu bùcánló pã̀ahṹ á mía. Hen ká ĩ dã̀mákaa le ĩ lií zo, bṹn ká a ɓúi zon vó.» 8 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Lii hĩ́ní, lá ũ dãmu dɛ̀ɛ à ũ varáka.» 9 Mí lahó yi ó o nìi mu dɛ̀ɛnía wan, á lá mí dãmu dɛ̀ɛ ò o wee varáka. Ɛ̀ɛ ká bìo mu wó ɓa zúifùwa vũńló wizonle na ɓa le Sabaa zoǹ, 10 á ɓa zúifùwa ɲúnása wee bío là a nìi na wan: «Wa làndá yi, á fo yí ko à ũ lá ũ dãmu dɛ̀ɛ ɓua, lé bìo ho Sabaa lé ho zuia.» 11 Ó o nìi bía nɔn ɓa yi: «Yìa wɛɛ́ra mi lé yìa bía nɔn miì le ĩ lá ĩ dãmu dɛ̀ɛ à ĩ varáka.» 12 Á ɓa wã́a tùara a yi: «Yìa le ũ lá ũ dãmu dɛ̀ɛ ũ varáka lée wée?» 13 Ká a nìi màhã́ yí zũ yìa wɛɛ́ra a, lé bìo ó o Yeesu vṹnun ɓa nùpua na wee ɲàa mín bĩ́n tĩ́ahṹ. 14 Bṹn mɔ́n, ó o Yeesu vaá fò mín là a nìi mu le Dónbeenì zĩ-beenì lún yi, ó o bía nɔn wo yi: «Loń lon. Bìo kà wán, á fo wã́a wan. Àwa. Ká fo yí wi à mu ɓúi na po bìo yú fo khĩína à bĩní yí fo, à ũ yí bĩní yí wé bè-kohó.» 15 Ó o nìi wà vaá bía nɔn ɓa zúifùwa ɲúnása yi le lé o Yeesu wɛɛ́ra mí. 16 Lé bṹn nɔn á ɓa zúifùwa ɲúnása và bòráa o Yeesu yi wee sɛɛ́, bìo ó o wɛɛ́ra a nùpue ho Sabaa zoǹ bìo yi. 17 Ká a Yeesu màhã́ bía nɔn ɓa yi: «Ĩ Maá Dónbeenì wee sá fɛ́ɛɛ, á ĩnɛ́n mún wee sá.» 18 Dén bíonì so na ó o Yeesu bía bìo yi, á ɓa zúifùwa ɲúnása wíokaa sòobáa míten o ɓúeró bìo yi. Lé bìo á mu yínɔń bìo ó o wó khon ho Sabaa bìo yi mí dòn, ká lé bìo ó o le le Dónbeenì lé mín kùrú Maá. Bṹn wee zéení le o mànía míten lè le Dónbeenì.

Le Dónbeenì Za pànká

19 O Yeesu wíokaa lá le bíonì ò o bía nɔn ɓa yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: O Za yí máa wé bìo ɓúi míten. Bìo á ɓàn Maá Dónbeenì wee wé ò o mi, bṹn lé bìo ó o wee wé. Bìo á ɓàn Maá wee wé ɓúenɓúen ó o mún wee wé. 20 Mu bon, o Maá wa a Za, á bìo ó orɛ́n mí bɛɛre wee wé ó o wee zéení làa wo. O pá à bĩní ì zéení a lè mu bè-beera na po bìo mi mɔn á ɓueé ɓó ho zuia yi, ó o ò wé, á mu ù wé mia coon. 21 Làa bìo síi ó o Maá wee vèenínáa ɓa nì-hía à na le mukãnì binbirì ɓa yi, lé làa bṹn síi ó o Za mún wee nanáa le mukãnì binbirì bìa ó o wi ò o na le yi. 22 O Maá mún yí máa cítí nùpue, ká a màhã́ nɔn le cítíi fĩ̀ló pànká ɓúenɓúen o Za yi, 23 bèra a na à ɓa nùpua ɓúenɓúen wé kɔ̃̀nbi o Za, làa bìo ɓa wee kɔ̃̀nbiráa o Maá. Yìa yí máa kɔ̃̀nbi o Za, se ɓànso mún yí máa kɔ̃̀nbi o Maá na tonkaa wo. 24 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Yìa wee tà ɲí ĩ bíoní, á dó mí sĩi ĩ Maá na tonkaa mi yi, wón ɓànso yú le mukãnì binbirì na máa vé hã laà na kà wán. Ɓànso á ĩ máa cítí. O dɛ̀ɛnía ló mu húmú yi, á yú le mukãnì binbirì. 25 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Ho pã̀ahṹ ɓúi khíi dã, ho yàá wã́a dɔ̃n vó, á bìa yí yú le mukãnì binbirì, na ka lòn nì-hía á à ɲí le Dónbeenì Za tãmu. Bìa á à ɲí mu, bán á à yí le mukãnì binbirì. 26 Mu bon, làa bìo ó o Maá á le mukãnì binbirì wee lé cɔ̃́n, lé làa bṹn síi ó o wó ó o Za á le mukãnì binbirì mún wee lé cɔ̃́n. 27 O nɔn ho pànká wo yi ò o fĩ̀náa le cítíi, lé bìo ó o lé o Nùpue Za. 28 «Mi yí le bìo bía kà wé mia coon, lé bìo á pã̀ahṹ ɓúi khíi dã, ká ɓa nì-hía ɓúenɓúen á à ɲí a Nùpue Za tãmu, 29 á ɓa à vèe. Á bìa wó mu bè-tentewà á à yí le mukãnì binbirì na máa vé. Ká bìa wó mu bè-kora bán ɲúná à sí. 30 Ĩnɛ́n yí dà dɛ̀ɛ máa wé ĩten. Ĩ wee wé fĩ̀ le cítíi à héha lè ĩ Maá ɲi-cúa na ó o mà nɔn miì. Á ĩ cítíi fĩ̀ló mún térénna, lé bìo á ĩ yí máa fĩ̀ le làa bìo á ĩ sĩi vá yi. Ĩ wee fĩ̀ le làa bìo ó o Maá na tonkaa mi sĩi vá yi. 31 «Mu lá lé ĩnɛ́n ĩ dòn á wee mì ho tũ̀iá ĩ ɲii, á mi lá dà a pĩ́ ĩ tũ̀iá. 32 Ɛ̀ɛ ká nì-veere lé ĩ sɛɛ́rà, á ĩ zũ le ho tũ̀iá na ó o wee mì ĩ ɲii á bon. 33 Minɛ́n lé bìa tonkaa ɓa nùpua á ɓa van o Zãn Batiisi cɔ̃́n, á wón vaá mà ho tũ̀iá ĩ ɲii á nɔn ɓa yi. 34 Ĩnɛ́n wón màkóo mía à nùpue wé ĩ bìo sɛɛ́ràso. Ká ĩ màhã́ bía mu bèra a na à mi dàń kã̀ní. 35 «Bìo ó o Zãn hĩ́a wee bío ka lòn fĩ̀ntã́ní na khoomu yenkeen, á mi tà zã̀makaa mu khoomu mu bìo yi ho pɔ̃̀n-za dɛ̀ɛ yi. 36 Bìo ɓúi wi bĩ́n á wee zéení bìo á ĩ bìo karáa. Bṹn po ho tũ̀iá na ó o Zãn mà ĩ ɲii. Mu bìo mu lé mu bè-wénia na á ĩ Maá le ĩ wé, bìo á ĩ wee wé kà, lé bṹn wee zéení le lé ĩ Maá tonkaa mi bìo bon. 37 Á ĩ Maá na tonkaa mi wón mí bɛɛre mún wee mì ho tũ̀iá ĩ ɲii. Mi yí ɲá a bíonì, á mi mún yí zũ a. 38 Mi yí tà a bíoní yi binbirì, lé bìo mi yí tà yìa ó o tonkaa bìo. 39 Mi wee kàrán le Dónbeenì bíonì à cikon, lé bìo mi wee leéka le lé lerɛ́n wee na à mi zũń bìo mi ì wé á à yíráa le mukãnì binbirì na máa vé. Àwa, lé dén bíonì so lé dìo wee zéení bìo á ĩ bìo karáa wéréwéré, 40 à mi màhã́ pá yí wi à mi ɓuen ĩ cɔ̃́n à yíráa le mukãnì binbirì. 41 «Ĩnɛ́n màkóo mía à ɓa nùpua khòoní mi. 42 Ɛ̀ɛ ká minɛ́n bán á ĩ zũ bìo mi karáa. Le Dónbeenì mi yí wa. 43 Ĩ Maá lé yìa á ĩ ɓuara yèni yi, á mi pã́ ĩ bìo. Ká a ɓúi màhã́ lá ɓuara mí kùrú yèni yi, á mi ì tà wón bìo. 44 Minɛ́n na wi mi wé khòoní mín, à mi yí wi à mi cà à dìo lé le Dónbeenì mí dòn à khòoní mia, á à wé kaka à déráa mi sĩa ĩnɛ́n yi? 45 Mi yí leéka le lé ĩnɛ́n khíi kooní mia le Dónbeenì yahó dɛ́. Ɓùeé. O Mɔyiize na mi wee lòoní le o ò séení mia lé wón wee kooní mia le Dónbeenì yahó. 46 O Mɔyiize bìo mi lá tà kɛ̃́nkɛ̃́n, se ĩnɛ́n á mi mún lá à tà bìo, lé bìo á ĩnɛ́n lé yìa ó o Mɔyiize bía bìo mí vɔ̃nna yi. 47 Ɛ̀ɛ ká bìo ó o túara ĩ dã́ní yi á mi yí tà yi, á mi mún yí dà máa tà ĩnɛ́n bíoní yi.»

Zãn 6

O Yeesu díinía ɓa zã̀amáa

1 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu lè mí nì-kenínia zon ho woohṹ á khú ho Kalilee vũ-beenì mɔ́n, hìa ɓa mún wee ve làa Tiberiade vũ-beenì. 2 Á ɓa minka zã̀amáa bò a yi, lé bìo ɓa vánvárowà na ó o wee wɛɛ́ à ɓa mi á bìo wee wé ho yéréké. 3 Ó o Yeesu wà vaá yòora le ɓúee ɓúi, á yòó kará bĩ́n lè mí nì-kenínia. 4 Mu wee wé, à ɓa zúifùwa sã́nú na ɓa le Paaki díró sùaráa. 5 Ó o Yeesu le mí ì loń, à ɓa minka zã̀amáa wee ɓuen wo yi, ó o tùara a Filiipu yi: «Lé wen á wa à yí mu bè-dínii yi á à na ɓa minka nùpua na kà ɓúenɓúen yi?» 6 O Yeesu tùara a Filiipu yi kà, lé bìo ó o wi ò o khɛ́n o kúará, ká arɛ́n wón zũ bìo ó o ò wé. 7 Ó o Filiipu bía nɔn o Yeesu yi: «Hàrí wa lá yí le wɛ́n-hãani khĩá-ɲun à vaa yà lè ho búurú ɓuee cɛ̀ɛka wĩ́níwĩ́ní, á ɓa ɓúenɓúen pá máa yí.» 8 Ó o nì-kenínia nì-kéní, o Simɔn Piɛre ɓàn za Ãndere á bía nɔn o Yeesu yi: 9 «Yàrónza ɓúi wi hen á ɓa cezàwa bùaa ɲun, lè ho búurú bi-zàwa bìo hònú na wó lè mu bìo ɓúi na ɓa le ooze dũmu á wi cɔ̃́n. Ká lée webio á bṹn ǹ wé lè ɓa minka zã̀amáa na kà?» 10 Ó o Yeesu wã́a bía: «Mi bío le ɓa ɓúenɓúen lii kɛɛní.» Le ɲíní sà le lùe mu yi boo, á lé dén ɓa wã́a lií kará wán. Ɓa báawa mí dòn á à yí muaaseé hònú síi. 11 Ó o Yeesu fó ho búurú bi-zàwa, á dó le Dónbeenì bárákà, ò o nɔn ho le ɓa sanka na bìa kará bĩ́n ɓúenɓúen yi. Lé bṹn ɓàn síi ó o mún wó lè ɓa cezàwa, á ɓa ɓúenɓúen dú làa bìo ɓa sĩa vá yi. 12 Bìo ɓa ɓúenɓúen dú sù, ó o Yeesu bía nɔn mí nì-kenínia yi: «Mi yí día le bìo dú ká à yáa. Mi khuii mu ɓúenɓúen.» 13 Á ɓa khuiira mu, á ho ooze búurú bi-zàwa bìo hònú bìo na là ká á sú hã sàkíwá pírú ɲun. 14 Bìo ɓa nùpua mɔn mu yéréké bìo na ò o wó, á ɓa bía: «O nìi na kà ɓɛ̀ntĩ́n lé le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro, yìa lá ko ò o ɓuen ho dĩ́míɲá yi.» 15 Bìo ó o Yeesu zũna le ɓa nùpua ɓueé fé mí á à wé lè mí bɛ́ɛ lè ho pànká, ó o tĩ́n wà yòora le ɓúee wán mí dòn.

O Yeesu varákaa mu ɲumu wán

16 Ho zĩihṹ, ó o Yeesu nì-kenínia wà lion ho vũ-beenì ɲii, 17 á lií zon ho woohṹ wee khí lè ho Kapɛɛnayuumu lóhó cɔ̃́n. Ho tá hũn ká a Yeesu dĩǹ yí ɓueé dɔ̃n ɓa. 18 Ho pinpiró wee và lè mí pànká, á ho vũ-beenì ɲumu wee yànbónka. 19 Bìo ɓa vá zon á à yí lòn kilomɛɛterewa bìo hònú tàá bìo hèzĩ̀n síi lè le ɓónɓóore, á ɓa mɔn o Yeesu ò o wee varáka mu ɲumu wán wà ɓueé sùará ɓa yi, á ɓa zã́na. 20 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mu lé ĩnɛ́n, mi yí zɔ̃́n.» 21 Á ɓa wã́a wi ɓa bío le o Yeesu yòo zo ho woohṹ yi, à bṹn ɓa dɛ̀ɛnía dɔ̃n hen na ɓa wee va yi vó.

O Yeesu ka lòn dĩ́nló na wee na le mukãnì binbirì

22 Mu tá na lée tɔ̃n, á ɓa zã̀amáa na khíi wi lè ho vũ-beenì mɔ́n á zũna le lée woohṹ dà-kéní mí dòn lá wi bĩ́n. Ɓa zũna le o Yeesu yí zon ho woohṹ lè mí nì-kenínia, ká lé ɓarɛ́n wà mí dòn. 23 Ɛ̀ɛ ká wonna ɓúi ló ho Tiberiade lóhó yi ɓueé dɔ̃n ho lahó na ó o Yeesu dó le Dónbeenì bárákà ò o nɔn ho búurú ɓa là yi. 24 Bìo ɓa zã̀amáa mɔn ò o Yeesu mía bĩ́n, ó o nì-kenínia mún mía bĩ́n, á ɓa yòó zon hɔ̃́n wonna so yi ɲɔn ho Kapɛɛnayuumu lóhó, á wà khíi cà a. 25 Bìo ɓa bĩnía khíi yú a Yeesu ho vũ-beenì mɔ́n, á ɓa wee tùa wo yi: «Nì-kàránlo, fo ɓuara hen dĩà?» 26 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Mi wee cà mi yínɔń bìo mi zũna mu yéréké bìo na á ĩ wó ɓàn kúará, ká lé bìo mi yú ho búurú á là sù bìo yi. 27 Mi wé yí sá ho dĩ́nló na dà wee yáa bìo yi, ká mi wé sá hìa yí máa yáa bìo yi, hón na wee na le mukãnì binbirì na máa vé. Hón dĩ́nló so lé o Nùpue Za á à na ho mia, lé bìo ó orɛ́n lé yìa ó o Maá Dónbeenì zéenía bìo le mí nɔn mu bìo ɓúenɓúen wéró pànká yi.» 28 Á ɓa tùara a yi: «Lé ho tonló yɛ́n á le Dónbeenì wi à wa sá?» 29 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Bìo le Dónbeenì le mi wé, lé à mi dé mi sĩa yìa le tonkaa yi.» 30 Bìo ó o bía kà síi, á ɓa bía nɔn wo yi: «Ũnɛ́n ɓɛ̀n lé mu yéréké bìo yɛ́n fo dà à wé á wa à mi á à déráa wa sĩa foǹ? Wé mu ɓúi le wa mi! 31 Pã̀ahṹ na á wàn ɓùaawa hĩ́a wi ho tá henì yi, á ɓa yú ho maanɛ á là, làa bìo mu túararáa le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi: ‹O hĩ́a nɔn ho dĩ́nló na ló ho wáayi ɓa yi á ɓa dú.›» 32 Ó o Yeesu ɓɛ̀n bía nɔn ɓa yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Mu yínɔń o Mɔyiize lé yìa hĩ́a nɔn ho búurú na ló ho wáayi mia. Lé ĩ Maá Dónbeenì nɔn ho mia. Lé orɛ́n mún wee na ho dĩ́nló binbirì na ló ho wáayi mia. 33 Mu bon, ho dĩ́nló binbirì na le Dónbeenì wee na lé yìa ló ho wáayi lion. Lé orɛ́n wee na le mukãnì binbirì ho dĩ́míɲása yi.» 34 Á ɓa bía nɔn wo yi: «Nì-kàránlo, wé na hón dĩ́nló so wɛn fɛ́ɛɛ.» 35 Ó o Yeesu wã́a bía nɔn ɓa yi: «Ĩnɛ́n lé yìa lé ho dĩ́nló na wee na le mukãnì binbirì. Yìa bò miì á dó mí sĩi miì, á hĩni làa ɲu-hãní máa ɓúe ɓànso hùúu. 36 Ĩ bía mu nɔn mia le mi mɔn bìo á ĩ wó, à mi ɲɔǹ pá yí dó mi sĩa miì. 37 Bìa á ĩ Maá wee wé à ɓa bìo sĩ̀ miì le mí nì-kéní kéní wé è bè miì. Yìa bò miì, á ĩ máa bío le o bĩní hùúu. 38 Lé bìo á ĩ yí ló ho wáayi yí wà ɓueé wé ĩ sĩi bìo. Yìa tonkaa mi lé wón sĩi bìo á ĩ wà ɓueé wé. 39 Yìa tonkaa mi sĩi bìo lé à ĩ yí vĩ́iní bìa ó o kàràfáa miì nì-kéní ɓúi, ká ĩ vèení ɓa ho dĩ́míɲá vé nɔ̀nzoǹ. 40 Mu bon, ĩ Maá sĩi bìo lé à bìa ɓúenɓúen na fá mí yìo o Za yi á dó mí sĩa wo yi, à yí le mukãnì binbirì na máa vé, à ĩ vèení ɓa ho dĩ́míɲá vé nɔ̀nzoǹ.» 41 Á ɓa zúifùwa wã́a wee khí mí kío yi, lé bìo ó o bía le mínɛ́n lé ho dĩ́nló binbirì na ló ho wáayi lion. 42 Á ɓa bía: «Yínɔń orɛ́n lé o Zozɛɛfu za Yeesu le? Wa zũ ɓàn maá lè ɓàn nu. Ó o wã́a à wé kaka á à bíoráa le mí ló ho wáayi lion?» 43 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi yí khí mi kío yi. 44 Nùpue woon yí dà máa bè miì, ká a Maá na tonkaa mi yí ɓuan wo yí ɓuararáa, á ĩnɛ́n á à vèení ɓànso ho dĩ́míɲá vé nɔ̀nzoǹ. 45 Bìo kà lé bìo túara le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà vɔ̃nna yi: ‹Le Dónbeenì khíi kàrán ɓa ɓúenɓúen.› Nùpue lée nùpue na wee ɲí a Maá Dónbeenì tãmu, á wee día míten ò o kàrán, wón á à bè miì. 46 Bṹn yí máa zéení le ĩ le nùpue ɓúi mɔn o Maá. Yìa ló le Dónbeenì cɔ̃́n ɓuara, lé wón mí dòn mɔn wo. 47 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Yìa dó mí sĩi wo yi, wón yú le mukãnì binbirì na máa vé. 48 Ĩnɛ́n lé ho dĩ́nló na wee na le mukãnì binbirì. 49 Mìn ɓùaawa là ho maanɛ ho tá henì yi, ɛ̀ɛ ká bṹn màhã́ yí hò ɓa húmú. 50 Ká ĩnɛ́n lé ho dĩ́nló binbirì na ló ho wáayi lion. Yìa dú ho, á ɓànso ò yí le mukãnì binbirì na máa vé. 51 Ĩnɛ́n lé ho dĩ́nló na wee na le mukãnì binbirì, hìa ló ho wáayi lion. Yìa dú ho, á ɓànso á à yí le mukãnì binbirì na máa vé. Ho dĩ́nló na á ĩ ì na bèra a na à ho dĩ́míɲása yí le mukãnì binbirì, lé ĩ sãnía.» 52 Bìo ɓa zúifùwa ɲá hã bíoní mu, á ɓa wee kán mín lè mí sòobɛ́ɛ. Ɓa wee bío: «O nìi mu dà a wé kaka a nanáa mí sãnía wɛn á wa a là?» 53 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Hen ká mi yí là a Nùpue Za sãnía, á yí ɲun o cãni, á le mukãnì binbirì máa kɛń mia. 54 Yìa là ĩ sãnía, á ɲun ĩ cãni, wón ɓànso yú le mukãnì binbirì na máa vé. Ĩ ì vèení ɓànso ho dĩ́míɲá vé nɔ̀nzoǹ. 55 Mu bon, ĩnɛ́n sãnía lé ho dĩ́nló binbirì, á ĩ cãni lé mu bè-ɲunii binbirì. 56 Yìa là ĩ sãnía á ɲun ĩ cãni, se wón páanía làa mi á ĩnɛ́n páanía làa wo. 57 O Maá na tonkaa mi lé wón mí bɛɛre wee na le mukãnì binbirì. Á lé orɛ́n pànká yi á le mukãnì binbirì mún wiráa ĩnɛ́n yi. Lé làa bṹn síi, á yìa là ĩ sãnía, á ɓànso mún ǹ yí le mukãnì binbirì ĩnɛ́n pànká yi. 58 Ĩnɛ́n lé ho dĩ́nló na ló ho wáayi lion, hón yí ka làa hìa á mìn ɓùaawa yánkaa dú bìo síi. Bán dú hón à ɓa pá húrun. Ɛ̀ɛ ká yìa dú ho dĩ́nló na ló ho wáayi lion, á ɓànso á à yí le mukãnì binbirì na máa vé.» 59 O Yeesu bía hã bíoní na kà, ká a wee kàrán ɓa nùpua ɓa zúifùwa kàránló zĩi ho Kapɛɛnayuumu lóhó yi.

Le mukãnì binbirì na máa vé bíoní

60 Bìo á bìa bò a yi ɲá a bíoní, á ɓa cɛ̀rɛ̀ɛ bía: «O nìi mu bíoní ɓɛ̀ntĩ́n hereka. Nùpue na dà à tà hã yi á mía.» 61 Ó o Yeesu zũna le bìa bò a yi wee khí mí kío yi bìo ó o bía bìo yi, ó o bía: «Hã bíoní mu ɓóonía mia lée? 62 Ɛ̀ɛ ká mi ɓɛ̀n wã́a khíi mɔn o Nùpue Za ká a bĩnía wee yòo hen na ó o ló yi ɓuara hã́? 63 Le Dónbeenì Hácírí lé dìo wee na le mukãnì binbirì. O nùpue míten yí dà dɛ̀ɛ máa wé. Hã bíoní mu na á ĩ bía nɔn mia kà lé le Dónbeenì Hácírí á hã ló cɔ̃́n. Hã wee na le mukãnì binbirì. 64 Ɛ̀ɛ ká ɓa nùwã yɛn ɓúi mi tĩ́ahṹ á yí dó mí sĩa miì.» À mu ɓɛ̀n bon, mu ɲúhṹ ɓúɛɛníi á bìa yí dó mí sĩa o Yeesu yi ó o zũna bìo, á mún zũna yìa á à dé o ò na bìo. 65 Ó o Yeesu pá bĩnía bía kà síi: «Lé bṹn te bìo á ĩ bía mu nɔn mia le nùpue yí dà máa bè miì, ká a Maá Dónbeenì yí nɔn mu wéró pànká ɓànso yi.» 66 À wã́a lá bṹn ɲii wán, á bìa bò a yi cɛ̀rɛ̀ɛ bĩnía o mɔ́n, á yí máa bè làa wo. 67 Ó o wã́a tùara mí nì-kenínia pírú ɲun yi: «Minɛ́n mún máa bĩní le?» 68 Ó o Simɔn Piɛre bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, lé o yɛ́n á wa à bĩní vaá bè yi? Ũnɛ́n lé yìa le mukãnì binbirì na máa vé bíoní wee lé cɔ̃́n. 69 Warɛ́n dó wa sĩa foǹ, á zũ le ũnɛ́n lé yìa lé le Dónbeenì nùpue yi poni ɓànso na le tonkaa.» 70 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mu so yínɔń ĩnɛ́n hueekaa minɛ́n pírú ɲun le? Ɛ̀ɛ ká mi nì-kéní ɓúi màhã́ pá lé o Satãni nùpue.» 71 Mu lé o Simɔn Isikariote za Zudaa ó o wee bío bìo. Mu bon, ɓa pírú ɲun mu tĩ́ahṹ ó orɛ́n lé yìa à dé o ò na.

Zãn 7

O Yeesu ɓàn zàwa yí dó mí sĩa wo yi

1 Bṹn mɔ́n, ó o Yeesu tò ho Kalilee kɔ̃hṹ yi. O yí wi ò o zoo tè ho Zudee kɔ̃hṹ yi, lé bìo ɓa zúifùwa ɲúnása wi ɓa ɓúe o. 2 Bìo ɓa zúifùwa sã́nú na ɓa le Bùkúwá Sã́nú díró wà ɓueé sùará, 3 ó o Yeesu ɓàn zàwa bía nɔn wo yi: «Fo lá ko à ũ lé hen à lɛ́n va ho Zudee kɔ̃hṹ yi, à bìa bò foǹ bĩ́n mún mi mu bè-wénia na fo wee wé. 4 Nùpue na wi ɓa zũń wo, wón bè-wénia máa wé sànka wé. Mu bè-beera na fo wee wé, á fo ko à ũ wé à ɓa nùpua ɓúenɓúen mi.» 5 Mu bon, o Yeesu ɓàn zàwa mí bɛɛre yí dó mí sĩa wo yi. 6 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ĩnɛ́n á ho pã̀ahṹ dĩǹ yí dɔ̃n cɔ̃́n, ká minɛ́n bán á ho pã̀ahṹ wi cɔ̃́n wà fɛ́ɛɛ. 7 Ho dĩ́míɲá nùpua yí dà máa ɲin mia, ká ĩnɛ́n wón ɓa ɲina, lé bìo á ĩ wee mì ho tũ̀iá le ɓa wárá yí seka. 8 Minɛ́n lɛ́n va ho sã́nú díiníi. Ĩnɛ́n wón máa va, lé bìo ho pã̀ahṹ dĩǹ yí dɔ̃n ĩ cɔ̃́n.» 9 O Yeesu bía hɔ̃́n bíoní so nɔn ɓa yi ò o kará ho Kalilee kɔ̃hṹ yi.

O Yeesu van hã bùkúwá sã́nú díiníi

10 Bìo ó o Yeesu ɓàn zàwa wà van ho sã́nú díiníi, ó orɛ́n mún wà van. Ká a màhã́ sànkaa míten vannáa, ò o bìo yí zũń. 11 Ɓa zúifùwa ɲúnása wee cà a ho sã́nú mu díiníi. Ɓa wee hɛ́ɛ tùaka hen na ó o Yeesu mu wi yi. 12 O Yeesu bìo wó le wã̀aníi làa sòobɛ́ɛ ɓa zã̀amáa tĩ́ahṹ. Ɓa ɓúi wee bío le o nìi mu lée nì-tente. Ɓa ɓúi ɓɛ̀n le o wee vĩ́iní ɓa nùpua. 13 Ká nùpue na màhã́ à hení mí sĩi á à bío mu wéréwéré ɓa nùpua yahó wón mía, lé bìo ɓa zã́na ɓa zúifùwa ɲúnása. 14 Ho sã́nú dú zon ho tĩ́ahṹ lòn wizooní bìo náa síi ó o Yeesu zonnáa le Dónbeenì zĩ-beenì lún yi, á zoó wee kàrán ɓa nùpua. 15 Ɓa zúifùwa wee wé coon o bìo yi, á ɓa wee bío: «O nìi mu kàránló ɲɔǹ yí van yahó ò o pá zũ le Dónbeenì bíonì vũahṹ bìo kà síi le we?» 16 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Bìo á ĩ wee kàrán làa mia á yí ló ĩnɛ́n ĩ bɛɛre cɔ̃́n. Yìa tonkaa mi lé yìa mu ló cɔ̃́n. 17 Yìa tà wee wé le Dónbeenì sĩi bìo, wón ɓànso á à zũń ká ĩ kàránló ló le Dónbeenì cɔ̃́n, tàá ká ĩ wee bío ĩ kùrú bíoní. 18 Yìa wee bío mí kùrú bíoní, wón wee cà le yèni. Ká yìa wee cà le yèni à na yìa tonkaa wo yi, wón wee mì ho tũ̀iá, o térénna. 19 O Mɔyiize so yí nɔn ho làndá mia le? À yìa màhã́ wee bè ho yi mi tĩ́ahṹ wón mía. Lée webio nɔn mi wi mi ɓúeráa mi?» 20 Á ɓa zã̀amáa bía nɔn wo yi: «O cĩ́ná wi foǹ! Yìa wi ò o ɓúe fo lé o yɛ́n?» 21 Ó o Yeesu bĩnía lá le bíonì ò o bía nɔn ɓa yi: «Ĩ wó mu yéréké bìo dà-kéní mí dòn wa vũńló wizonle na lé ho Sabaa zoǹ, á mi ɓúenɓúen wó coon mu bìo yi. 22 O Mɔyiize bò mu henía nɔn mia le mi wé kúio mi zà-báawa, á mi yàá wee kúio ɓa hàrí ho Sabaa zoǹ. Ho làndá mu yàá yínɔń Mɔyiize ɓúa ho ɲúhṹ, mu lé mìn ɓùaawa. 23 Àwa, ká minɛ́n dà wee kúii o za báa ho Sabaa zoǹ, bèra a na à mi yí wé yí khe o Mɔyiize làndá dã́ní yi, á lée webio nɔn á mi sĩa wee cĩ̀náa miì, lé bìo á ĩ wó ó o nì-kùure wan cun ho Sabaa zoǹ? 24 Bìo mi wee mi à dĩ̀n wán cítíráa o nùpue à mi khí yi. Mi wé cítí o nùpue làa bìo térénna le Dónbeenì cɔ̃́n.»

O Yeesu lé yìa le Dónbeenì mɔn léra

25 Á ho Zeruzalɛɛmusa ɓúi wã́a wee bío: «Éee! Yìa kà so yínɔń o nìi na á wa ɲúnása wi ɓa ɓúe le? 26 Nín-yìa wee bío ɓa nùpua yahó, ò o ɓúi yí dó mí ɲii wo yi. Wa ɲúnása màhã́ wã́a zũna le lé orɛ́n lé yìa le Dónbeenì mɔn léra lée? 27 Yìa kà wón á warɛ́n zũ léeníi. Ɛ̀ɛ ká yìa le Dónbeenì mɔn léra khíi ɓuara, á nùpue woon máa zũń hen na ó o ló yi.» 28 Bìo ó o Yeesu wee kàrán ɓa nùpua le Dónbeenì zĩ-beenì lún yi, ó o bía bìo kà pɔ̃́npɔ̃́n: «Mi so zũ mi kɛ̃́nkɛ̃́n, á zũ ĩ léeníi le? Ĩnɛ́n yí ɓuara ĩten, ká ho tũ̀iá poni ɓànso lé yìa tonkaa mi. Mi yí zũ a, 29 ká ĩnɛ́n wón zũ a, lé bìo á mu lé orɛ́n á ĩ ló cɔ̃́n ɓuararáa. Orɛ́n lé yìa tonkaa mi.» 30 Á ɓa wã́a wee cà a wìiró yahó, ká nùpue woon yí wìira a, lé bìo ó o pã̀ahṹ dĩǹ yí dɔ̃n. 31 Ɛ̀ɛ ká ɓa zã̀amáa mu tĩ́ahṹ, á ɓa cɛ̀rɛ̀ɛ ɲɔǹ pá tà a bìo. Ɓa wee bío: «Yìa le Dónbeenì mɔn léra khíi ɓuara, ó o so ɓueé wé yéréké bìowa na po bìo ó o nìi na kà wee wé le?»

Ɓa tonkaa ɓa parowà le ɓa vaa wìi o Yeesu

32 Á ɓa Farizĩɛwa ɓúi ɲá bìo ɓa zã̀amáa wee hũ̀ahṹaaka a Yeesu dã́ní yi, á ɓa Farizĩɛwa mu kuure lè le Dónbeenì yankarowà ɲúnása tonkaa ɓa parowà ɓúi le ɓa vaa wìi wo. 33 Ó o Yeesu bía: «Ĩ kɛńló mi tĩ́ahṹ máa wé bìo na á à mía. Hen làa cĩ́inú ká ĩ ì bĩní ì va yìa tonkaa mi cɔ̃́n. 34 Mi khíi wé è cà mi, ká mi máa yí mi, á hen na á ĩ ì kɛń yi á mi mún yí dà máa va yi.» 35 Á ɓa zúifùwa wee tùaka mín yi le lé wen o ò va ká mí máa yí o coon? Lé ɓa zúifùwa na hɛ́ɛra wika bìa yínɔń ɓa zúifùwa tĩ́ahṹ ó o màhã́ wi ò o lɛ́n va cɔ̃́n lée? O màhã́ wi o ò vaa kàrán bìa yínɔń ɓa zúifùwa lée? 36 Bìo ó o bía le wa khíi wé è cà mí ká wa máa yí mí, á hen na mí ì kɛń yi á wa yí dà máa va yi, bṹn kúará lée webio?

O Yeesu le bìa le ɲu-hãní dà ɓuen mí cɔ̃́n

37 Ho sã́nú dí vé nɔ̀nzoǹ dén wizonle so lé dìo ɲúhṹ wi po hĩ̀a ká. Bṹn zoǹ ó o Yeesu dĩ̀n ɓa zã̀amáa yahó ò o bía pɔ̃́npɔ̃́n: «Hen ká yìa le ɲu-hãní dà, à ɓànso ɓuen ĩ cɔ̃́n á ĩ ì na mu ɲumu wo yi ó o ò ɲu. 38 Yìa dó mí sĩi miì, làa bìo mu túararáa le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi kà síi: ‹Á wón ɓànso sĩi á à wé lòn ɲun-dã́ní, á mu ɲumu na wee na le mukãnì wé è tá á à lé yi.›» 39 Mu lé le Dónbeenì Hácírí ó o Yeesu wee bío bìo kà síi, dìo á bìa dó mí sĩa wo yi khíi yí. Mu pã̀ahṹ ká le Dónbeenì dĩǹ yí nɔn mí Hácírí bìa dó mí sĩa o Yeesu yi, lé bìo le Dónbeenì dĩǹ yí léra a yèni.

Ɓa zã̀amáa ɲi-cúa wi mín ɲúná yi o Yeesu bìo yi

40 Ká ɓa zã̀amáa na wi bĩ́n ɲá a Yeesu bíoní mu, á ɓa ɓúi wee bío le yìa kà wón ɓɛ̀ntĩ́n lé le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro. 41 Ɓa ɓúi bán ɓɛ̀n le o lé Yìa le Dónbeenì mɔn léra. Ɓa ɓúi ɓɛ̀n le mu so bon ká yìa le Dónbeenì mɔn léra ko ò o lé ho Kalilee kɔ̃hṹ yi le. 42 Mu so yí túara le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi le o Daviide nɔnkãni, là a Daviide mu ɓa lóhó Betelehɛɛmu lé bĩ́n á Yìa le Dónbeenì mɔn léra ko ò o lé yi le? 43 Á ɓa zã̀amáa ɲi-cúa wó mín ɲúná yi o Yeesu mu bìo yi. 44 Ɓa zã̀amáa mu tĩ́ahṹ á nùwã yɛn ɓúi wi ɓa wìi wo, ká nùpue woon yí tṹaa wo yi.

Ɓa zúifùwa ɲúnása yí tà a Yeesu bìo

45 Bìo ɓa parowà na le Dónbeenì yankarowà ɲúnása lè ɓa Farizĩɛwa tonkaa bĩnía ɓuara, á bán tùara ɓa yi: «Lée webio nɔn á mi yí ɓuannáa wo yí ɓuararáa?» 46 Á ɓa parowà bía: «Hã bíoní na ó o nùpue mu wee bío ɓàn síi á wa dĩǹ yí ɲá a ɓúi ɲii yi yí mɔn hùúu.» 47 Á ɓa Farizĩɛwa bía nɔn ɓa yi: «Minɛ́n mún día miten ó o khà lon? 48 Warɛ́n ɲúnása tĩ́ahṹ lè warɛ́n Farizĩɛwa tĩ́ahṹ á nì-kéní kà so tà a bìo le? 49 Ká lé ɓa zã̀amáa na kà mí dòn, bán na yí zũ dɛ̀ɛ o Mɔyiize làndá bìo yi, bán le Dónbeenì dánkánía.» 50 Á ɓa Farizĩɛwa nì-kéní na ɓa le Nikodɛɛmu, yìa van o Yeesu cɔ̃́n ho tĩ́nàahṹ ɓúi, 51 á bía nɔn ɓa yi: «Wa làndá yi, á wa yí dà máa síiní nùpue ɲúhṹ ká wa yí ɲá ɓànso ɲi-cúa, á yí zũna ká a wó khon.» 52 Á ɓa bía nɔn wo yi: «Ũnɛ́n mún wee bío lòn Kalilee nìi! Kàrán le Dónbeenì bíonì vũahṹ à cikon, á fo ò mi mu le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro nì-kéní kà yí máa lé Kalilee yi.» 53 Lé bṹn á ɓa ɓúenɓúen wà khíɓon wán,

Zãn 8

1 ò o Yeesu wón wà yòora le ɓúee na ɓa le Oliivewa ɓúee wán.

O hã́-bá-fé na ó o Yeesu kã̀nía

2 Mu tá na lée tɔ̃n yìnbíi bùirìi, ó o bĩnía van le Dónbeenì zĩ-beenì lún yi, á ɓa zã̀amáa ɓueé kĩ́nía wo yi. Ó o lií kará ò o wee kàrán ɓa. 3 Á ho làndá bìo zéenílowa lè ɓa Farizĩɛwa ɓuan o hã́a ɓúi na ɓa zù yi là a bá-veere ɓueé zonnáa, á zoó dĩ̀nía wo ɓa nùpua ɓúenɓúen yahó, 4 à ɓa bía nɔn o Yeesu yi: «Nì-kàránlo, o hã́a na kà ɓa zù yi là a báa. 5 À wa làndá yi, ó o Mɔyiize bò mu henía nɔn wɛn le ká wa wé yú bán hã́awa so síi, à wa lèeka ɓa lè hã huaa ɓúe. Àwa, ũnɛ́n ɓɛ̀n le we mu dã́ní yi?» 6 Ɓa bía bṹn à khũaanáa o Yeesu ɲii yi à yíráa wo kooní yi. Ká a Yeesu màhã́ lií lúnlúrá, ò o wee túa ho tá púnpùró yi lè mí nín-kíza. 7 Bìo ɓa dĩ̀n lan wee tùa wo yi, ó o lií hĩ́nɔn yòó dĩ̀n, ò o bía nɔn ɓa yi: «Yìa dĩǹ yí wó bè-kohó hùúu mi tĩ́ahṹ, à wón wã́a lèe wo lè le huee ho yahó.» 8 Ò o Yeesu bĩnía lií lúnlúrá, á wee túa ho tá púnpùró yi. 9 Bìo ho làndá bìo zéenílowa lè ɓa Farizĩɛwa mu ɲá hɔ̃́n bíoní so, á ɓa wee lɛ́n lè mí nì-kéní kéní, à ɓúaká lè ɓa nì-kĩ́a, á ká a Yeesu là a hã́a ho tĩ́ahṹ. 10 Ó o Yeesu wã́a lií hĩ́nɔn yòó dĩ̀n ò o wee bío là a hã́a: «O, o, hã́a mu, ɓa nùpua mu bò làa wen? O ɓúi mía máa síiní ũ ɲúhṹ le?» 11 Ó o hã́a bía nɔn o Yeesu yi: «Ɲúhṹso, o ɓúi mía máa síiní ho.» Ó o Yeesu wã́a bía nɔn wo yi: «Àwa, á ĩnɛ́n mún máa síiní ũ ɲúhṹ. Fo dà a lɛ́n, ká ũ ɓɛ̀n yí bĩní yí wé bè-kohó.»

O Yeesu ka lòn khoomu ho dĩ́míɲása cɔ̃́n

12 O Yeesu pá bĩnía bía bìo kà nɔn ɓa zã̀amáa yi: «Ĩnɛ́n ka lòn khoomu ho dĩ́míɲása cɔ̃́n. Yìa tà bò miì, se ɓànso yú mu khoomu na wee na le mukãnì binbirì. O máa kɛń tíbírí yi hùúu.» 13 Á ɓa Farizĩɛwa bía nɔn o Yeesu yi: «Ũnɛ́n wã́a wee mì ho tũ̀iá ũ ɲii, à bṹn à bìo fo wee bío á nùpue yí ko ò o tà yi.» 14 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Hàrí ká ĩ wee mì ho tũ̀iá ĩ ɲii, se bìo á ĩ wee bío ó o nùpue ko ò o tà yi. Lé bìo á ĩ zũ hen na á ĩ ló yi ɓuararáa, á ĩ mún zũ hen na á ĩ wee va yi. Ká minɛ́n bán yí zũ ĩ léeníi, á mún yí zũ hen na á ĩ wee va yi. 15 Minɛ́n wee fĩ̀ ɓa nùpua cítíi fĩ̀ló sìí, ká ĩnɛ́n wón máa cítí nùpue. 16 Ká ĩ lá ko à ĩ fĩ̀ cítíi, á ĩ cítíi mu ɲúhṹ á à wé. Lé bìo mu yínɔń ĩnɛ́n ĩ dòn á à fĩ̀ le cítíi mu. Mu lé ĩnɛ́n lè ĩ Maá na tonkaa mi á à páaní ì fĩ̀ le. 17 Mi làndá vũahṹ yi á mu túara le ká sɛɛ́ràsa nùwã ɲun mà ho tũ̀iá mu bìo dà-kéní bìo yi, se bṹn bìo so á nùpue ko ò o tà yi. 18 Ĩnɛ́n wee mì ho tũ̀iá ĩ ɲii. Á ĩ Maá na tonkaa mi mún wee mì ho tũ̀iá ĩ ɲii.» 19 Á ɓa tùara a yi: «Mìn maá mu wi wen?» Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi yí zũ mi, á mún yí zũ ĩ Maá. Ká mi lá zũ mi, se mi mún lá à zũń ĩ Maá.» 20 O Yeesu bía hɔ̃́n bíoní so ká a wee kàrán ɓa nùpua le Dónbeenì zĩ-beenì lún yi, mu hãmu kúeeníi lahó nìsã́ní. Nùpue yí wìira a lé bìo ó o pã̀ahṹ dĩǹ yí dɔ̃n.

O Yeesu wee bío mí varó mín Maá cɔ̃́n bìo

21 O Yeesu pá bĩnía bía bìo kà nɔn ɓa yi: «Ĩnɛ́n ǹ lɛ́n á mi ì càráa mi. Ɛ̀ɛ ká mi màhã́ à hí lè mi bè-kora. Hen na á ĩnɛ́n wee va yi, á minɛ́n yí dà máa va yi.» 22 Á ɓa zúifùwa wee bío mín yi: «O wi ò o ɓúe míten lée? Bìo ó o màhã́ le hen na mínɛ́n wee va yi á warɛ́n yí dà máa va yi.» 23 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Minɛ́n ló ho tá yi. Ká ĩnɛ́n ló ho wáayi. Minɛ́n bìo sã̀ ho dĩ́míɲá na kà yi, ká ĩnɛ́n wón bìo yí sã̀ ho yi. 24 Lé bṹn te bìo á ĩ le mi ì híráa lè mi bè-kora. Mu bon, hen ká mi yí tà le ĩnɛ́n lé yìa wi fɛ́ɛɛ, á mi ì hí lè mi bè-kora.» 25 Á ɓa tùara a yi: «Ũnɛ́n lé o yɛ́n?» Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ĩ wee bío mu na mia fɛ́ɛɛ hàrí mu ɲúhṹ ɓúɛɛníi. 26 Ĩ dà à bío bìo cɛ̀rɛ̀ɛ mi dã́ní yi, á dà à fĩ̀ le cítíi mi bìo cɛ̀rɛ̀ɛ wán. Ká yìa tonkaa mi lé ho tũ̀iá poni ɓànso, á bìo á ĩ ɲá a cɔ̃́n, bṹn lé bìo á ĩ wee bío na ho dĩ́míɲása yi.» 27 Ɓa yí zũ ká lé o Maá Dónbeenì ó o wee bío bìo. 28 Ó o Yeesu wã́a bía nɔn ɓa yi: «Ká a Nùpue Za á mi can le ɓùɛɛnì wán hóonía fárá, bṹn ká mi ì zũń ká ĩnɛ́n lé yìa wi fɛ́ɛɛ. Á mi ì zũń ká ĩ yí máa wé bìo woon ĩten. Bìo á ĩ Maá bía nɔn miì, bṹn lé bìo á ĩ wee bío. 29 Ĩ Maá na tonkaa mi á wi làa mi, o yí día mi ĩ dòn, lé bìo á ĩ wee wé bìo sĩ a yi fɛ́ɛɛ.» 30 Bìo ó o Yeesu wee bío kà, á ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ dó mí sĩa wo yi.

Le Dónbeenì tũ̀iá poni wee wé ó o nùpue kɛń míten

31 Ó o Yeesu wã́a bía nɔn ɓa zúifùwa na dó mí sĩa wo yi: «Ká mi wee bè ĩ bíonì yi, se mi màhã́ lé ĩ nì-kenínia bìo bon. 32 Mi ì zũń ho tũ̀iá poni binbirì na ló le Dónbeenì cɔ̃́n. Lé bṹn ǹ wé á mi ì kɛń miten.» 33 Á ɓa bía nɔn wo yi: «Warɛ́n lé o Abarahaamu mɔ̀nmànía. Wa yí wó a ɓúi wobáaní yí mɔn. Á lée webio nɔn á ũnɛ́n bíaráa le wa à kɛń waten?» 34 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Nùpue lée nùpue na wee wé mu bè-kora wón ka lòn wobá-nìi mu bè-kohó níi yi. 35 Á mi zũ le o wobá-nìi bìo yí sã̀ ho zĩ-ɲúhṹ yi fɛ́ɛɛ. Ká a za na ton ho zĩ-ɲúhṹ yi, wón bìo sã̀ ho yi fɛ́ɛɛ. 36 Ká le Dónbeenì Za wã́a wó mia lè ɓa nùpua na wi míten, á mi ì wé miten binbirì. 37 Ĩ zũ le mi lé o Abarahaamu mɔ̀nmànía, ɛ̀ɛ ká mi màhã́ wee cà à mi ɓúe mi, lé bìo á bìo á ĩ wee kàrán làa mia yí máa zo mia. 38 Bìo á ĩ Maá zéenía làa mi, lé bṹn á ĩ wee bío, ká minɛ́n ɓɛ̀n wee wé bìo á mìn maá bía nɔn mia.» 39 Á ɓa bía nɔn wo yi: «Warɛ́n wàn maá lé o Abarahaamu.» Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ká mi lá lé o Abarahaamu zàwa bìo bon, se mi lá wee wé hã wárá na ó o Abarahaamu wó ɓàn síi. 40 Á mi yí máa wé hɔ̃́n, à mi wi mi ɓúe ĩnɛ́n na mà ho tũ̀iá poni nɔn mia, hìa na á ĩ ɲá ĩ Maá Dónbeenì cɔ̃́n. Bṹn ó o Abarahaamu yí wó. 41 Mi wee wé mìn maá wárá.» Á ɓa bía nɔn wo yi: «Wàn maá lé le Dónbeenì mí dòn. Wa yínɔń zĩní zàwa.» 42 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ká mìn maá lá lé le Dónbeenì, á mi lá à wań mi, lé bìo á ĩnɛ́n ló le Dónbeenì cɔ̃́n ɓuara. Ĩ yí ɓuara ĩten. Lé lerɛ́n tonkaa mi. 43 Bìo nɔn á mi yí máa zũńnáa hã bíoní na á ĩ wee bío na mia kúará lé mu yɛ́n? Lé bìo á mi yí wi mi ɲí hã. 44 Yìa lé mìn maá lé o Satãni. Á mìn maá sĩi bìo lé bṹn á mi wi à mi wé. O lé o nì-ɓúe hàrí ho dĩ́míɲá lénló pã̀ahṹ. O yí dà máa mì ho tũ̀iá poni, lé bìo á tũ̀iá poni mía wo yi. Hen ká a fã̀ le sabéré, se lé orɛ́n mí bɛɛre sìí ó o wee zéení, lé bìo ó o lé o sabín-fũ̀aalo. Orɛ́n lé yìa á hã sabíoní wee lé yi. 45 Ɛ̀ɛ ká ĩnɛ́n wee mì ho tũ̀iá poni, lé bṹn nɔn á mi yí tàráa ĩ bíoní yi. 46 Minɛ́n tĩ́ahṹ, ó o ɓúi so dà a bío le ĩ wó bè-kohó le? Ká ĩ wee mì ho tũ̀iá poni, á lée webio nɔn mi yí tàráa ĩ bíoní yi? 47 Bìa na lé le Dónbeenì zàwa binbirí wee wé ɲí le Dónbeenì bíoní. Ɛ̀ɛ ká minɛ́n yínɔń le Dónbeenì zàwa, lé bṹn nɔn mi yí máa ɲínáa le bíoní.»

O Yeesu le mínɛ́n po a Abarahaamu

48 Á ɓa zúifùwa bía nɔn wo yi: «À bṹn wa tũ̀iá sĩ à wa bío le fo lé o Samarii nìi, á wa mún tũ̀iá sĩ à wa bío le o cĩ́ná wi foǹ.» 49 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ĩnɛ́n á cĩ́ná mía yi. Ĩ Maá lé yìa á ĩ wee kɔ̃̀nbi. Ká minɛ́n bán wee zùań miì. 50 Ĩnɛ́n yí máa bío le nùpue dé cùkú miì. O ɓúi wi á à bío le ɓa dé ho miì, á lé wón mún lé o cítí-fĩ̀. 51 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Yìa tà bò ĩ bíoní yi, á ɓànso máa hí máa cén.» 52 Á ɓa zúifùwa bía nɔn wo yi: «Hã laà na kà wán, á wa wã́a láa mu yi kɛ̃́nkɛ̃́n le o cĩ́ná wi foǹ. O Abarahaamu húrun, á le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà húrunka. À ũnɛ́n pá wee bío le ká yìa tà bò ũ bíoní yi á ɓànso máa hí máa cén. 53 Ũnɛ́n ɓɛ̀n wee leéka le ũ ɲúhṹ so wi po a Abarahaamu le? Wón húrun, á le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà mún húrunka, á ũnɛ́n ɓɛ̀n wee leéka le fo lée wée?» 54 Ó o Yeesu bía: «Ĩ lá wee dé ho cùkú ĩten yi, se mu ɲúhṹ mía. Yìa wee dé ho cùkú miì lé ĩ Maá, yìa mi le o lé mìn Dónbeenì. 55 À mi ɲɔǹ yí zũ a. Ká ĩnɛ́n wón zũ a. Ĩ lá le ĩ yí zũ a, se ĩ lé o sabín-fũ̀aalo lè mi bìo síi. Ɛ̀ɛ ká ĩ zũ a, á wee bè o bíoní yi. 56 Mìn maá Abarahaamu hĩ́a wee leékaa le mí ì mi ĩ ɓuenló, ó o zã̀makaa mu bìo yi. Ó o ɓɛ̀n mɔn ĩ ɓuenló, á sĩi wan mu bìo yi.» 57 Á ɓa zúifùwa bía nɔn wo yi: «Ũnɛ́n na lúlúio máa yí ho ɓúará-ɲun làa pírú á mɔn o Abarahaamu wen?» 58 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: O Abarahaamu á à bío le mí ì te, à bṹn à ĩnɛ́n wi.» 59 Á ɓa wã́a sèekaa hã huaa le mí ì lèeka làa wo á à ɓúe. Ó o Yeesu sà míten ló le Dónbeenì zĩ-beenì lún yi lée wà.

Zãn 9

O Yeesu wɛɛ́ra a nìi na ton ká a lé o muii

1 Bìo ó o Yeesu lè mí nì-kenínia wee khĩí, á ɓa fò mín làa nìi ɓúi na ton ká a lé o muii. 2 Ó o nì-kenínia tùara a yi: «Nì-kàránlo, lée webio nɔn ó o nìi na kà ton ká a lé o muii? Lé orɛ́n kùrú bè-kora bìo yi lée, tàá lé ɓàn nùwã bè-kora bìo yi?» 3 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mu yínɔń orɛ́n bè-kora bìo yi, á mu mún yínɔń ɓàn nùwã bè-kora bìo yi. O nìi mu ton ká a lé o muii, lée bèra a na à bìo le Dónbeenì dà a wé à ɓa nùpua ɓúenɓúen mi a yi. 4 Bìo mu khoomu wi hã laà na kà wán, á wa ko wa wé le Dónbeenì na tonkaa mi bè-wénia. Le tíbírí hĩ́a wi, á nùpue máa dàń máa wé bìo ɓúi. 5 Bìo á ĩ wi ho dĩ́míɲá yi hã laà na kà wán, á ĩ ka lòn khoomu ho yi.» 6 Bìo ó o Yeesu bía hɔ̃́n bíoní so vó, ó o pũ̀inía mí ɲinsãní, á khan lè le tĩ́ní, á khìira là a muii yìo, 7 ò o bía nɔn wo yi: «Lɛ́n vaa sɛɛ ũ yahó le súeeníi la-beenì na ɓa le Silowee yi.» (Ho Silowee mu kúará le «tonkaro».) Ó o muii wà vaá sɛɛra mí yahó, á bĩnía wee ɓuen, ò o wee mi. 8 Á bìa làa wo kará ɓó mín yi, làa bìa lá wee wé mi a ká a wee fìoka, á wã́a wee tùaka mín yi: «Yìa kà so yínɔń o nìi na lá wee wé kɛɛní fìoka le?» 9 Á ɓa ɓúi le mu lé orɛ́n. Ɓa ɓúi ɓɛ̀n le mu yí bon, le o làa wo ɓonmín. Ó o nìi le mu lé mínɛ́n. 10 Á ɓa tùara a yi: «Fo wó kaka wee mináa?» 11 Ó o nìi bía nɔn ɓa yi: «O nìi na ɓa le Yeesu, lé wón khan le tĩ́ní lè mí ɲinsãní, á khìira lè ĩ yìo, ò o le ĩ lɛ́n vaa sɛɛ ĩ yahó ho Silowee yi. Á ĩ wà van bĩ́n vaá sɛɛra ĩ yahó, á ĩ wee mi.» 12 Á ɓa tùara a yi le o nìi mu wi wen, ó o le mí yí zũ.

Ɓa Farizĩɛwa wee tùaka a muii yi là a waró bìo

13 Á ɓa bò là a nìi na lá lé o muii vannáa ɓa Farizĩɛwa cɔ̃́n. 14 Yaa bìo ó o Yeesu khan le tĩ́ní lè mí ɲinsãní á wɛɛ́ra a nìi yìo, á wó ho Sabaa zoǹ. 15 Lé bṹn nɔn á ɓa Farizĩɛwa ɓɛ̀n sã̀ wee tùa o nìi yi làa bìo wó wó ó o wee mináa. Á wón bía nɔn ɓa yi: «O khìira le tĩ́-sio lè ĩ yìo, á ĩ sɛɛra ĩ yahó, á ĩ wã́a wee mi.» 16 Á ɓa Farizĩɛwa nùwã yɛn ɓúi wã́a bía: «O nìi na wó bìo kà á Dónbeenì yí tonkaa, lé bìo ó o yí bò ho Sabaa làndá yi, ò o sá ho tonló.» Ɓa ɓúi bán ɓɛ̀n wee bío: «Bè-kora wéro so dà wee wé yéréké bìo na wee zéení le Dónbeenì pànká na á yìa kà wó ɓàn síi le?» Á ɓarɛ́n ɲi-cúa bĩnía wi mín ɲúná yi. 17 Á ɓa bĩnía tùara a nìi yi: «Lé mu yɛ́n ũnɛ́n ɓɛ̀n wee leéka o nìi mu dã́ní yi, bìo á lé orɛ́n wɛɛ́ra ũ yìo?» Á wón bía: «O nìi mu lé le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro.» 18 Bìo ó o nìi lá lé o muii, á yìo bĩnía wee mi, á ɓa zúifùwa ɲúnása yí tà yi. 19 Á ɓa von ɓàn nùwã wee tùa yi: «Yìa kà lé minɛ́n te mi za le? Lé orɛ́n á mi le o ton ká a lé o muii le? Á mu wó kaka ó o wee mináa?» 20 Ó o nìi ɓàn nùwã bía: «Lé warɛ́n te wa za, á ton ò o lé o muii. 21 Ká bìo wó wó ó o wee mináa á wa yí zũ, á yìa wɛɛ́ra a yìo á wa mún yí zũ. Mi tùa wo yi, o yìo tɔ̃n, o dà wee bío mí bìo míten.» 22 Ɓa bía kà síi lé bìo ɓa zã́na ɓa zúifùwa ɲúnása. Bán wó le ɲii le ká nùpue bía wéréwéré ɓa nùpua yahó le o Yeesu lé Yìa le Dónbeenì mɔn léra, á ɓànso ɓa à hè lè mí kàránló zĩi zoró. 23 Lé bṹn nɔn á ɓàn nùwã bíaráa le ɓa tùa orɛ́n mí bɛɛre yi, le o yìo tɔ̃n. 24 Á ɓa zúifùwa ɲúnása bĩnía von o nìi na lá lé o muii, á bía nɔn wo yi: «Loń le Dónbeenì yi à ũ ɓɛ̀ntĩ́n mì ho tũ̀iá. Warɛ́n bán zũ le o nìi mu lé o bè-kora wéro.» 25 Ó o nìi bía nɔn ɓa yi: «O nìi mu lé o bè-kora wéro lée, o yínɔń o bè-kora wéro lée, bṹn á ĩnɛ́n yí zũ. Bìo dà-kéní lé bìo á ĩ zũ, ĩ lá lé o muii, ká bìo kà wán á ĩ wee mi.» 26 Á ɓa bía nɔn wo yi: «Lée webio ó o wó làa fo. O wó kaka á wɛɛ́raráa ũ yìo?» 27 Ó o nìi bía nɔn ɓa yi: «Ĩ lá bía mu nɔn mia, á mi yí ɲá lè ĩ cɔ̃́n. Á lée webio nɔn á mi wi à ĩ bĩní bíoráa mu na mia? Minɛ́n yàá mún wã́a wi à mi wé o nì-kenínia sá?» 28 Á ɓa wee là a, à ɓa bía: «Ũnɛ́n lé yìa lé o nìi mu nì-kenínii kɛ̀ɛ. Warɛ́n bán lé o Mɔyiize nì-kenínia. 29 Wa zũ le le Dónbeenì bía là a Mɔyiize. Ká yìa kà wón á wa yí zũ léeníi.» 30 Ó o nìi bía nɔn ɓa yi: «Mu ɓɛ̀ntĩ́n lée bè-vĩ̀níkanii. Mi yí zũ a léeníi, ɛ̀ɛ ká arɛ́n lé yìa màhã́ wɛɛ́ra ĩ yìo. 31 Wa zũ le le Dónbeenì yí máa ɲí a bè-kora wéro fìoró. Ká yìa wee kɔ̃̀nbi le, á wee wé le sĩi bìo, wón lé yìa á le wee ɲí fìoró. 32 Bìo ho dĩ́míɲá wi wi, á wa dĩǹ yí ɲá ká nùpue na ton ká a lé o muii ó o ɓúi wɛɛ́ra yìo. 33 O nìi na kà lá yí ló le Dónbeenì cɔ̃́n, á bìo ó o wó kà ó o lá máa dàń máa wé.» 34 Á ɓa bía nɔn wo yi: «Ũnɛ́n na ton lè mu bè-kora mí ɲii yi lé fo wee kàrán warɛ́n le?» À ɓa ɲɔn wo ó o ló, á hò a lè mí kàránló zĩi zoró.

Bìa lé ɓa muiiwà binbirí

35 Bìo ó o Yeesu ɲá à ɓa hò a nìi lè mí kàránló zĩi zoró, ó o wà vaá yú a, á bía nɔn wo yi: «Fo dó ũ sĩi o Nùpue Za yi le?» 36 Ó o nìi bía: «Nì-kàránlo, zéení a làa mi bèra a na á ĩ dàń dé ĩ sĩi wo yi.» 37 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Fo mɔn wo, ĩnɛ́n na wee bío làa fo lé orɛ́n.» 38 Ó o nìi wã́a bía: «Ɲúhṹso, ĩ dó ĩ sĩi foǹ.» Ò o lií ɓúrá a yahó. 39 Ó o Yeesu wã́a bía: «Ĩnɛ́n ɓuara ho dĩ́míɲá yi le cítíi bìo yi, bèra a na à ɓa muiiwà à wé mi. Ká bìa wee mi, à bán wé ɓa muiiwà.» 40 Bìo ɓa Farizĩɛwa nùwã yɛn ɓúi na wi bĩ́n ɲá hã bíoní mu, á ɓa bía nɔn o Yeesu yi: «Á lé warɛ́n mún lé ũnɛ́n muiiwà le?» 41 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ká mi lá lé ɓa muiiwà binbirí, á bè-kohó bìo lá máa mì máa lɛɛ́ mia. Ɛ̀ɛ ká bìo mi le mi wee mi, lé bṹn nɔn á mu bè-kohó bìo wee mì lɛɛ́ráa mia.»

Zãn 10

Le pi-loore wàhiire

1 O Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Yìa yí máa zo le pi-loore yi lè le ɓàn zũaɲii, ká a wee zo le yi làa lòn-veere, wón ɓànso lée kɔ̃̀nlo làa nì-wàahṹ. 2 Yìa wee zo lè ho zũaɲii, wón lé o pi-pa. 3 Yìa wee pa le pi-loore yi wee hɛ́n le ɲii ò o zo. Á ɓa pia wee ɲí a cɔ̃́n. O wee ve mí pia lè ɓa yènnáa à léráa ho khũuhũ. 4 Ká a von mí pia ɓúenɓúen ɓa ló, ò o dí ɓa yahó lɛ́n à ɓa bè mɔ́n, lé bìo ɓa zũ a tãmu. 5 Ká yìa ɓa yí zũ wón ɓa máa bè mɔ́n. Ɓa yàá à lùwí á à khɛ̀n làa wo, lé bìo ɓa yí zũ a tãmu.» 6 O Yeesu wà dén wàhiire so nɔn ɓa yi, ká bìa ó o wà le nɔn yi màhã́ yí zũna a bíoní kúará.

O Yeesu ka lòn pi-pa tente

7 O Yeesu pá bĩnía bía: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Ĩnɛ́n ka lòn pi-loore ɓàn zũaɲii. 8 Bìa dú ĩ yahó ɓúenɓúen lée kɔ̃̀nlowà làa nì-wànna. Ɛ̀ɛ ká ĩ pia yí ɲá ɓa cɔ̃́n. 9 Ĩnɛ́n ka lòn zũaɲii. Yìa zon làa ho, á wón ǹ fen. Ɓànso dà wé è zo ká a lé míten, á mún ǹ yí mí bè-dínii. 10 O kɔ̃̀nlo wón wee wé ɓuen ho ɲuaàló, lè ho ɓúeró, lè ho yáaró bìo yi mí dòn. Ɛ̀ɛ ká ĩnɛ́n wón ɓuara, bèra a na à ĩ pia yí le mukãnì binbirì na ɓàn síi mia. 11 «Ĩnɛ́n ka lòn pi-pa tente. O pi-pa tente wee tà dé mí mukãnì na mí pia bìo yi. 12 Ká yìa wee pa ɓa pia le wárí bìo yi, wón ká a mɔn o dakhĩ́nkhĩ́n ò o lùwí ká a día ɓa, à wón yí ɓa ɓúi wìika, à bìa ká kɛ́nná. O wé lùwí lé bìo ɓa pia bìo yí sã̀ a yi. O yínɔń pi-pa binbirì. 13 O wee sá le wárí bìo yi, ká ɓa pia bìo yí ciran wo. 14 «Ĩnɛ́n ka lòn pi-pa tente. Bìa bìo sã̀ miì ka lòn pia. Ĩ zũ ɓa, á ɓa mún zũ mi, 15 làa bìo ó o Maá zũnáa mi á ĩ mún zũnáa wón bìo síi. Ĩ wee dé ĩ mukãnì na ĩ pia bìo yi. 16 Ĩ pia ɓúi pá wi, á dĩǹ yí zon le pi-loore na kà yi. Bán á ĩ mún ko à ĩ hè ɓuennáa. Ɓa à ɲí ĩ tãmu, á ɓa à wé pi-ɓoohṹ dà-kéní, làa pi-pa nì-kéní. 17 O Maá wa mi, lé bìo á ĩ wee tà dé ĩ mukãnì na, à bĩní yíráa le. 18 Nùpue yí dà máa vĩ́iní ĩnɛ́n mukãnì làa pànká. Ĩnɛ́n lé yìa wee tà dé le na ĩten. Le ɓàn naló pànká wi ĩ cɔ̃́n, á le ɓàn bĩní yíró pànká mún wi ĩ cɔ̃́n. Bṹn lé bìo á ĩ Maá nɔn le ɲii le ĩ wé.» 19 Hɔ̃́n bíoní so bìo yi, á ɓa zúifùwa ɲi-cúa tĩ́n wó mín ɲúná yi. 20 Ɓa tĩ́ahṹ, á ɓa cɛ̀rɛ̀ɛ wee bío bìo kà: «O cĩ́ná wi o yi, o wee khée. Mi yí ɲí a cɔ̃́n.» 21 Ɓa ɓúi ɓɛ̀n wee bío: «Nùpue na á cĩ́ná wi yi yí dà máa bío hã bíoní na kà ɓàn síi. Cĩ́ná so dà a wɛɛ́ muiiwà yìo le?»

Ɓa zúifùwa ɲúnása pã́ a Yeesu bìo

22 Mu wó le tɛ̀ɛnì pã̀ahṹ, ká ɓa zúifùwa wee dí le Dónbeenì zĩ-beenì ceéró sã́nú ho Zeruzalɛɛmu yi, 23 ó o Yeesu zoó wee varáka ho sànsá na ɓa le Salomɔn sànsá yi, le Dónbeenì zĩ-beenì lún yi. 24 Á ɓa zúifùwa wã́a ɓueé kĩ́nía wo yi, à ɓa tùara a yi: «Fo màhã́ à día wɛn hã yilera yi á vaá dã ho pã̀ahṹ yɛ́n coon? Hen ká fo lé Yìa le Dónbeenì mɔn léra, à ũ bío mu wéréwéré na wɛn.» 25 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ĩ bía mu nɔn mia, á mi yí tà mu. Hã wárá na á ĩnɛ́n wee wé lè ĩ Maá pànká, lé hɔ̃́n wee zéení ĩ léeníi. 26 Ɛ̀ɛ ká bìo nɔn á minɛ́n yí tàráa mu, lé bìo á mi yí máa mì dé bìa bìo sã̀ miì ɲii. 27 Bìa bìo sã̀ miì wee ɲí ĩ cɔ̃́n làa bìo ɓa pia wee ɲínáa o pi-pa cɔ̃́n bìo. Ĩ zũ ɓa, á ɓa wee bè miì. 28 Ĩ wé è na le mukãnì binbirì na máa vé ɓa yi. Ɓa bìo máa yáa hùúu. O ɓúi máa fé ɓa ĩ níi yi. 29 O Maá na kàràfáa ɓa miì, wón po mu ɓúenɓúen, ó o ɓúi máa fé ɓa ĩ Maá níi yi máa yí. 30 Ĩnɛ́n lè ĩ Maá lée dà-kéní.» 31 Á ɓa zúifùwa tĩ́n khuiira hã huaa le mí ì lèeka làa wo ò ɓúe. 32 Ó o Yeesu wã́a bía nɔn ɓa yi: «Ĩ wó mu bè-tentewà cɛ̀rɛ̀ɛ lè ĩ Maá pànká á mi mɔn. Á lé mu yɛ́n bìo yi á mi le mi ì lèekaráa mi lè hã huaa á à ɓúe?» 33 Á ɓa bía nɔn wo yi: «Mu yínɔń ũ bè-tente ɓúi na fo wó bìo yi á wa le wa à lèekaráa fo lè hã huaa á à ɓúe. Ká lé bìo fo wee là le Dónbeenì. Ũnɛ́n nùpue kã́amáa á le fo lé le Dónbeenì.» 34 Ó o Yeesu wã́a bía: «Mu túara mi làndá vũahṹ yi kà síi: ‹Ĩnɛ́n Dónbeenì bía le mi lé hã dofĩ́ina.› 35 À wa ɲɔǹ zũ le bìo túara le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi á yí dà máa khíní yi. Wa mún zũ le minɛ́n làndá yi á le Dónbeenì bía le ɓa nùpua na le nɔn mí bíoní yi lé hã dofĩ́ina. 36 Ká ĩnɛ́n wón ó o Maá Dónbeenì mɔn léra á ĩ bìo sã̀ a yi á tonkaa ho dĩ́míɲá yi. Á mi ì wé kaka à bíoráa le ĩnɛ́n wee là le Dónbeenì lé bìo á ĩ bía le ĩ lé le za? 37 Hen ká ĩ yí máa wé bìo á ĩ Maá wee wé, à mi yí tà ĩ bìo. 38 Ká ĩ wee wé mu, hàrí ká mi le mi máa tà ĩ bíoní yi, à mi pá wã́a tà bìo á ĩ wee wé yi, bèra a na à mi zũń kɛ̃́nkɛ̃́n le o Maá páanía làa mi, á ĩ páanía làa wo.» 39 Á ɓa tĩ́n le mí ì wìi wo, ká a màhã́ porónna wà ò o día ɓa. 40 O Yeesu bĩnía khú lè ho Zurudɛ̃n muhṹ mɔ́n, hen na ó o Zãn lá wee bátízé ɓa nùpua yi, á khíi kará bĩ́n. 41 Nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ ɓuara a cɔ̃́n. Ɓa wee bío: «O Zãn yí wó hàrí yéréké bìo dà-kéní na wee zéení le Dónbeenì pànká. Ká bìo ɓúenɓúen na ó o bía a nìi mu dã́ní yi ɓɛ̀ntĩ́n lée tũ̀iá.» 42 Á ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ dó mí sĩa o Yeesu yi bĩ́n.

Zãn 11

O Lazaare húmú làa vèeró bìo

1 Nìi ɓúi na ɓa le Lazaare hĩ́a lò yí here. O Lazaare mu lè mín hĩ́nni nùwã ɲun, o Maate là a Mari, á wi ho Betanii lóhó yi. 2 O Mari mu lé yìa hĩ́a kúaa ho ɲiló na sãmu sĩ o Yeesu zení wán á bĩnía sùukaa lè mí ɲún-vãní. Lé wón ɓàn za Lazaare á lò yí here. 3 Ó o Lazaare mu ɓàn hĩ́nni mí nùwã ɲun tonkaa o ɓúi le o vaa bío bìo kà na a Yeesu yi: «Ɲúhṹso, mìn bɔ̃́nlo á lò yí here.» 4 Bìo ɓa vaá bía mu nɔn o Yeesu yi, ó o bía: «Mu vã́mú mu yínɔń bìo na à wé o ò hí ì cén. Mu ù wé á le Dónbeenì yèni á à lé. Mu ù wé á le Dónbeenì Za cùkú á à mi.» 5 O Yeesu á wa a Maate là a Mari lè ɓàn yàró Lazaare. 6 Ɛ̀ɛ ká bìo ó o ɲá a Lazaare vã́mú bìo, ó o bĩnía wó hã wizooní ɲun hen na ó o wi yi. 7 Bṹn mɔ́n, ó o bía nɔn mí nì-kenínia yi: «Mi bĩní le wa lɛ́n va ho Zudee kɔ̃hṹ.» 8 Ó o nì-kenínia bía nɔn wo yi: «Nì-kàránlo, yínɔń bĩ́n á ɓa còonía le mí ì lèeka fo lè hã huaa á à ɓúe le? À lé bĩ́n á ũ pá wi à ũ bĩní va yi le?» 9 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Hã lɛ́ɛ̀rèwa pírú ɲun lé hĩ̀a wi le wizon-kùure yi, tàá? Ká a nùpue wee varáka le wisoni yi, ò o máa hṹaa míten, lé bìo á mu khoomu wi. 10 Ɛ̀ɛ ká a nùpue wee varáka ho tĩ́nàahṹ, ò o wé hṹaa míten, lé bìo mu khoomu mía.» 11 Bìo ó o Yeesu bía hɔ̃́n bíoní so vó, ó o pá bĩnía bía: «Wàn bɔ̃́nlo Lazaare dũma, ká ĩ màhã́ vaá sĩ̀ní a.» 12 Ó o nì-kenínia bía: «Hen ká a dũma, se o vã́mú díká wee dé, o ò wa.» 13 O Yeesu wi ò o bío le o Lazaare húrun. Ká a nì-kenínia bán wee leéka le lé mu dãmu binbirì ó o bía bìo. 14 Ó o Yeesu wã́a bía mu wéréwéré nɔn ɓa yi: «O Lazaare húrun. 15 Bìo mu yí wó yí yú mi bĩ́n á ĩ wee zã̀maka minɛ́n bìo yi, lé bìo á lé bṹn á à na á mi ì wíoka à déráa mi sĩa miì. Mi wã́a wa lɛ́n va hen na ó o Lazaare mu wi yi.» 16 Ó o Toma na ɓa wee ve làa Hénbéní á wã́a bía nɔn ɓa nì-kenínia na ká yi: «Mi mún wa lɛ́n va, à vaa páaní hí làa wo.» 17 Bìo ó o Yeesu wà vaá zo ho Betanii lóhó yi, ó o ɲá à ɓa le o Lazaare nùuna á yú hã wizooní bìo náa. 18 Ho Betanii lè ho Zeruzalɛɛmu yí nà yi mín yi. Mu máa yí kilomɛɛterewa bìo tĩn sese, 19 á ɓa zúifùwa cɛ̀rɛ̀ɛ ló ho Zeruzalɛɛmu yi ɓuara a Maate là á Mari cɔ̃́n, á wà ɓueé tɛ̀ɛní ɓàn yàró yúmú. 20 Bìo ó o Maate ɲá à ɓa le o Yeesu bò o ɓuen, ó o ló lée sã́ a yahó, ò o Mari wón kará le zĩi yi. 21 Bìo ó o lée yú a, ó o bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, fo nɔ̀nzoǹ lá wi hen, se wàn yàró yí húrun. 22 Ɛ̀ɛ ká ĩ zũ le hã laà na kà wán pá, á bìo ɓúenɓúen na fo ò fìo le Dónbeenì cɔ̃́n, á le è wé.» 23 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Mìn yàró á à vèe.» 24 Ó o Maate bía: «Ĩ zũ le ká le Dónbeenì wee vèení ɓa nì-hía ho dĩ́míɲá vé nɔ̀nzoǹ, ó o ò vèe.» 25 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ĩnɛ́n lé yìa wee vèení ɓa nì-hía á wee na le mukãnì binbirì. Yìa dó mí sĩi miì, ó o mukãnì á à kɛń, hàrí à ɓànso hí. 26 Á nùpue lée nùpue na dó mí sĩi miì á yú le mukãnì binbirì, wón máa hí máa cén. Maate, fo tà bṹn le?» 27 Ó o Maate bía: «Ũuu Ɲúhṹso, ĩ tà le fo lé Yìa le Dónbeenì mɔn léra, le Dónbeenì Za na ko ò o ɓuen ho dĩ́míɲá yi.» 28 Bìo ó o Maate bía bṹn vó, ó o wà ɓueé von mín hĩ́nló wee hũmɔnkaráa: «O nì-kàránlo lée wi hen. O le ũ ɓuen.» 29 Bìo ó o Mari ɲá bìo bía, ó o dɛ̀ɛnía hĩ́nɔn bánbáa mà a Yeesu. 30 Mu pã̀ahṹ ò o Yeesu lá dĩǹ yí ɓueé zon ho lóhó yi. O wi hen na ó o Maate lée sã́ a yahó yi. 31 Bìo ɓa zúifùwa na lá wi le zĩi yi làa Mari, á wee hĩ̀í o sĩi mɔn wo ò o hĩ́nɔn bánbáa ló, á ɓa bò a mɔ́n. Ɓa wee leéka le o bò ò lé le búure wán á lée wá. 32 Bìo ó o Mari vaá dɔ̃n hen na ó o Yeesu wi yi, ó o lií ɓúrá a yahó, ò o bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, fo nɔ̀nzoǹ lá wi hen, se wàn yàró yí húrun.» 33 Ká a Yeesu mɔn ò o wee wá, á ɓa nùpua na bò làa wo mún wee wá, á mu vá a yi làa sòobɛ́ɛ, ó o sò mí yahó. 34 Ó o tùara ɓa yi: «Lé wen á mi nùuna a yi?» Á ɓa bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, ɓuen ɓuee loń.» 35 Ó o Yeesu yèn-caa wee lé. 36 Á ɓa zúifùwa na wi bĩ́n á wee bío: «Mi loń bìo ó o lá wa làa wo.» 37 Ká ɓa nùwã yɛn ɓúi bán ɓɛ̀n wee bío: «Orɛ́n na wɛɛ́ra a muii yìo, á so mún lá yí dà máa hè o Lazaare húmú le?» 38 Bìo ɓa wee va hen na le búure wi yi, ó o Yeesu á mu wíokaa vá yi làa sòobɛ́ɛ. Le búure mu lée ɓó-lɛɛhó ɓúi kɔ̃hṹ, á ɲii pon lè le hue-beenì. 39 Ó o Yeesu bía: «Mi bĩ̀iní le huee lén bĩ́n.» Ó o Maate na lé yìa húrun ɓàn hĩ́nló, á bía nɔn o Yeesu yi: «O sãmu á à wé, lé bìo ó o wi le búure yi yú hã wizooní bìo náa.» 40 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ĩ so yí bía yí nɔn foǹ le ká fo dó ũ sĩi miì, á fo ò mi le Dónbeenì cùkú beenì le?» 41 Á ɓa wã́a bĩ̀inía le huee léra. Ó o Yeesu yòó dá mí yahó ho wáayi, ò o bía: «Ĩ Maá, ĩ wee dé ũ bárákà, lé bìo fo tà ɲá ĩ fìoró. 42 Ĩ zũ le fo wee ɲí ĩ cɔ̃́n fɛ́ɛɛ, ɛ̀ɛ ká ĩ wee bío làa fo bìo kà wán ɓa nùpua na kĩ́nía miì kà bìo yi, bèra a na ɓa tà le lé ũnɛ́n tonkaa mi bìo bon.» 43 Bìo ó o Yeesu bía hɔ̃́n bíoní so vó, ó o bía pɔ̃́npɔ̃́n: «Lazaare, ɓuee lé.» 44 Ó o Lazaare na lá húrun ɓueé ló, ká a zení là a níní bá lè hã nín-kéníwà, á yahó pon yi. Ó o Yeesu bía: «Mi fee wo, à día le o lɛ́n.»

Ɓa zúifùwa ɲúnása le mí ì na a Yeesu ɓa à ɓúe

45 Bìo ɓa zúifùwa na ɓuara a Mari cɔ̃́n mɔn bìo ó o Yeesu wó, á ɓa cɛ̀rɛ̀ɛ dó mí sĩa wo yi. 46 Ká ɓa tĩ́ahṹ á ɓa nùwã yɛn ɓúi wà vaá yú ɓa Farizĩɛwa, á lá bìo ó o Yeesu wó á fɛɛra nɔn ɓa yi. 47 Á ɓa Farizĩɛwa lè le Dónbeenì yankarowà ɲúnása á von mí ninzàwa làndá tũ̀iá fɛɛrowà na ká à ɓa kúaa mín wán, á bía nɔn mín yi: «Wa ɓɛ̀ntĩ́n ko à wa wé bìo ɓúi. O nìi mu sòobáa wee wé mu yéréké bìowa dàkhĩína. 48 Ká wa día ó o wee wé mu, á ɓa nùpua ɓúenɓúen hĩ́a yèrèmá à dé mí sĩa wo yi. Á ho Oroomusa ɲúnása á à hĩ́ní ì fì wa Dónbeenì zĩ-beenì, á à ɓúe wa nìpomu ɲúhṹ.» 49 Á ɓa nì-kéní na ɓa le Kayiifu, yìa lé le Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso beenì le lúlúure mu yi, á bía nɔn ɓa yi: «Mi yí zũ bìo ɓúi mu yi. 50 Mi so yí zũ le warɛ́n cɔ̃́n á mu sṹaaní ò o nùpue nì-kéní hí wa nìpomu ɓúenɓúen bìo yi à mu bè yi fennáa le?» 51 O Kayiifu mu yí bía hã bíoní mu míten. Ká bìo ó o lé le Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso beenì le lúlúure mu yi, lé bṹn nɔn ó o wee fɛɛ le Dónbeenì ɲi-cúa kà síi, le o Yeesu ko ò o hí mín nìpomu bìo yi. 52 Mu yínɔń bán mí dòn bìo yi. O mún ko ò o hí, à le Dónbeenì zàwa ɓúenɓúen na saawaa wi ho dĩ́míɲá ɓúenɓúen yi, ò o vá kúee mín wán, à wé lè mu nìpomu dà-kéní. 53 Lé bṹn bìo yi, á ɓa zúifùwa ɲúnása bía tò mu wán mu zoǹ le mí ì na a Yeesu ɓa à ɓúe. 54 Á lé bṹn nɔn ó o Yeesu wã́a yí máa hɛ́ɛ ɓa zúifùwa tĩ́ahṹ à ɓa mi, ò o wà van ho lóhó ɓúi na ɓa le Efarayiimu, hìa ɓó le dùure yi, á vaá kará bĩ́n lè mí nì-kenínia. 55 Hen ká ɓa zúifùwa sã́nú na ɓa le Paaki wà ɓueé dã, à ɓa cɛ̀rɛ̀ɛ léka à fèn va ho Zeruzalɛɛmu, á vaa ceé míten à dàń díráa ho sã́nú mu. 56 Ɓa nùpua wee cà a Yeesu, á wee tùaka mín yi le Dónbeenì zĩ-beenì lún yi le o Yeesu mu á à yí ì ɓuen ho sã́nú díiníi lée, tàá o máa ɓuen. 57 Mu ù wé à le Dónbeenì yankarowà ɲúnása lè ɓa Farizĩɛwa á nɔn le ɲii le ká yìa zũ hen na ó o Yeesu wi yi, à ɓànso ɓuee bío mu, à mí wìi wo.

Zãn 12

O Mari kúaa ho ɲiló na sãmu sĩ o Yeesu zení wán

1 Bìo á ho Paaki sã́nú díró ká hã wizooní bìo hèzĩ̀n, ó o Yeesu ɓuara ho Betanii lóhó, hen na ó o Lazaare wee lé yi, yìa ó o vèenía. 2 Ɓa wee dí ho sã́nú o Yeesu bìo yi bĩ́n, ó o Maate wee na ho dĩ́nló ɓa nùpua yi. Bìa là a Yeesu páanía kará ho dĩ́nló ɲúhṹ yi ó o Lazaare wi tĩ́ahṹ. 3 Ó o Mari ɓuan ho ɲiló na sãmu sĩ á yàwá here liitere sanka màní, hìa wó lè mu bìo ɓúi na ɓa le náàrè mí ɲii yi, á ɓueé kúaa o Yeesu zení wán, á bĩnía sùukaa lè mí ɲún-vãní. Á ho ɲiló sãmu hĩ́nɔn sú le zĩi mu ɓúenɓúen. 4 Ó o Yeesu nì-kenínia nì-kéní na ɓa le Zudaa Isikariote, yìa á à dé wo ò na, á wã́a bía: 5 «Lée webio nɔn ɓa yí yɛ̀ɛ́raráa ho ɲiló mu lè wɛ́n-hãani khĩá-tĩn, á yí nɔn ɓa nì-khenia yi?» 6 O Zudaa bía bṹn yínɔń bìo ɓa nì-khenia bìo here wo yi, ká lé bìo ó o lé o kɔ̃̀nlo. Ɓa ɓunɓua-wárí na wi o cɔ̃́n ó o wee lén dí. 7 Ká a Yeesu màhã́ bía: «O hã́a mu á ũ día. Ho ɲiló mu ó o lá bàrá pan lè ĩ sãnía wíokaró hã nùuló bìo yi. 8 Ɓa nì-khenia á à kɛń làa mia fɛ́ɛɛ, ká ĩnɛ́n wón máa kɛń làa mia fɛ́ɛɛ.» 9 Ɓa minka zúifùwa ɲá le o Yeesu wi ho Betanii yi, á ɓa wà van bĩ́n. Mu yínɔń o Yeesu bìo yi mí dòn ɓa vannáa, ɓa mún wi ɓa vaa mi a Lazaare na ó o Yeesu vèenía. 10 Á le Dónbeenì yankarowà ɲúnása mún wã̀anía tò le mí ì na a Lazaare ɓa à ɓúe 11 lé bìo á mu lé o Lazaare mu vèeró bìo yi á ɓa zúifùwa cɛ̀rɛ̀ɛ wee yèrèmá dé mí sĩa o Yeesu yi.

O Yeesu zoró ho Zeruzalɛɛmu lóhó yi bìo

12 Mu tá na lée tɔ̃n, á ɓa minka zã̀amáa na ɓuara ho sã́nú díró bìo yi, á ɲá le o Yeesu wà ɓueé zo ho Zeruzalɛɛmu, 13 á ɓa khó hã yùkúio vɔ̃nna na ɓa lée déráa ho cùkú wo yi ɓuan, à ɓa wà lée sã́ a yahó. Ɓa wee bío bìo kà pɔ̃́npɔ̃́n: «Le ho cùkú à bìo sĩ̀ le Dónbeenì yi. Le o Ɲúhṹso Dónbeenì wé mu bè-tentewà làa yìa bò o ɓuen o yèni yi, o Isirayɛɛle bɛ́ɛ.» 14 O Yeesu yòora a sũ̀npɛ̀-bòohṹ ɓúi, làa bìo le Dónbeenì bíonì vũahṹ bíaráa mu kà síi: 15 «Sion lóhó nìpomu, yí zɔ̃́n dɛ̀ɛ. Loń, lé ũ bɛ́ɛ bò o ɓuen, o yòora a sũ̀npɛ̀-bòohṹ.» 16 Pã̀ahṹ na mu wee wé yi, ó o Yeesu nì-kenínia yí zũna mu kúará. Ká pã̀ahṹ na le Dónbeenì léra a Yeesu yèni yi, á ɓa hácírí màhã́ ɓuara bìo le Dónbeenì bíonì vũahṹ bía a dã́ní yi wán. Á bìo ho vũahṹ mu bía, lé bṹn ó o bìo wóráa. 17 Bìa nɔ̀nzoǹ páanía wi là a Yeesu pã̀ahṹ na ó o von o Lazaare á wón vèera ló le búure yi, bán ɓúenɓúen wee mì bìo ɓa mɔn tũ̀iá. 18 Bìo mún nɔn ɓa minka zã̀amáa lée sã́náa o yahó, lé bìo mu yéréké bìo na wee zéení le o ló le Dónbeenì cɔ̃́n tũ̀iá na mà á ɓa ɲá. 19 Á ɓa Farizĩɛwa wã́a wee bío mín yi: «Mi yí mɔn mu le, mi yí dà dɛ̀ɛ ɓúi máa wé. Ɓa nùpua ɓúenɓúen wee yèrèmá bè o yi.»

O Yeesu wee bío mí húmú bìo

20 Bìa wà ɓueé ɓùaaní le Dónbeenì ho Zeruzalɛɛmu yi ho sã́nú díró pã̀ahṹ á bìa yínɔń zúifùwa ɓúi wi tĩ́ahṹ. 21 Ɓa vá ɓueé ɓó a Filiipu na wee lé ho Kalilee kɔ̃hṹ lóhó na ɓa le Bɛtesayidaa yi, á bía nɔn wo yi: «Wa wi à wa mi a Yeesu wán.» 22 Ó o Filiipu wã́a bía mu là a Ãndere, á ɓa mí nùwã ɲun wà vaá bía mu là a Yeesu. 23 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Hìa kà lé ho pã̀ahṹ na le Dónbeenì á à lén o Nùpue Za yèni yi. 24 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Ká ho dĩ́nló bɛɛre á yí dù, á mukãnì yí hà á bìo ká yí soora, á le è dĩ̀n kà. Ká le mukãnì hà, á bìo ká soora, á le è ha hã bia na boo. 25 Yìa henía mí mukãnì bìo, wón á à vĩ́iní le. Ká yìa yí máa càtí mí mukãnì bìo hùúu ho dĩ́míɲá na kà yi, wón á à yí le mukãnì binbirì na máa vé. 26 Yìa wi ò o sá na miì, à wón bè miì. Á hen na á ĩ wi yi, á ĩ ton-sá mún ǹ kɛń yi. Yìa wee sá na miì, wón á ĩ Maá á à dé ho cùkú yi. 27 Bìo kà wán, á ĩ hácírí yáara. Lé mu yɛ́n á ĩ ì bío? Ĩ bío le ĩ Maá kã̀ní mi le lònbee na à yí mi hã laà na kà wán lée? Ɛ̀ɛ ká lé bṹn bìo yi á ĩ ɲɔǹ ɓuararáa. 28 Ĩ Maá, zéení ũ cùkú le ɓa nùpua mi.» Á tãmu ɓúi sã ɲá ho wáayi á bía: «Ĩ zéenía ĩ cùkú, á ĩ pá à wíoka à zéení ho.» 29 Ká ɓa zã̀amáa na dĩ̀n bĩ́n ɲá mu, á ɓa le lée viohó và. Ɓa ɓúi ɓɛ̀n le lée tonkaro na ló ho wáayi bía làa wo. 30 Ó o Yeesu bĩnía bía: «Mu yínɔń ĩnɛ́n bìo yi á mu tãmu sã ɲánáa. Mu lé minɛ́n bìo yi. 31 Bìo kà wán lé ho dĩ́míɲá na kà nùpua cítíró pã̀ahṹ. Lé bìo kà wán á le Dónbeenì lùwáráa ho dĩ́míɲá na kà ɲúhṹso. 32 Ká ĩnɛ́n ɓa khíi can le ɓùɛɛnì wán hóonía yòó fárá, á ĩ wé á ɓa nùpua ɓúenɓúen á à ɓuen ĩ cɔ̃́n.» 33 O bía kà síi á zéeníanáa bìo ó o ò híráa sìí. 34 Á ɓa zã̀amáa bía nɔn wo yi: «Wa zũ le le Dónbeenì làndá vũahṹ yi á mu bía le Yìa le Dónbeenì mɔn léra ko ò o kɛń bĩ́n fɛ́ɛɛ, á ũ wó kaka wee bíoráa le o Nùpue Za ɓa ko ɓa ca le ɓùɛɛnì wán hóoní yòo fárá? À wón Nùpue Za so ɓɛ̀n lé o yɛ́n?» 35 Ó o Yeesu bía míten bìo nɔn ɓa yi: «Mi yú mu khoomu, ká ho pã̀ahṹ na mu ù wé á yí túee. Á bìo mi yú mu khoomu, á mi wã́a wé varáka mu yi, à le tíbírí hĩ́a yí yòoka mi wán. Mu bon, yìa wee varáka le tíbírí yi á yí máa mi bìo wi o yahó. 36 Mi tà dé mi sĩa yìa lé mu khoomu yi, pã̀ahṹ na mi yú mu yi, à mi wé mu khoomu nùpua.» Bìo ó o Yeesu bía hɔ̃́n bíoní so vó, ó o khɛ̀ra vaá sà míten ɓa yi.

Ɓa zúifùwa cɛ̀rɛ̀ɛ pá pã́ a Yeesu bìo

37 Bìo ó o wó mu yéréké bìowa cɛ̀rɛ̀ɛ na wee zéení le o ló le Dónbeenì cɔ̃́n ɓa mɔn mí cúee, ká ɓa pá yí dó mí sĩa wo yi. 38 Mu wó ò o Ezayii ɲi-cúa na ó o fɛɛra, à ɲii sí. O bía: «Ɲúhṹso, lé o yɛ́n yàá dó mí sĩi le bín-tente na wa wee bue yi? Á lé o yɛ́n ó o Ɲúhṹso zéenía lè mí pànká?» 39 Bìo nɔn ɓa yí dà máa tàráa mu yi, lé bìo ó o Ezayii mu pá bĩnía bía: 40 «Le Dónbeenì wó á ɓa ka lòn muiiwà, bèra a na à ɓa wé yí mi. Le wó á ɓa yiwa tunka bèra a na à ɓa wé yí dàń zũń bìo á le wee wé. Le wó kà síi bèra a na à ɓa yí dàń yèrèmá ɓuen le cɔ̃́n à le wɛɛ́ ɓa.» 41 O Ezayii bía hɔ̃́n bíoní so lé bìo ó o mɔn ho cùkú na le Dónbeenì á à dé o Yeesu yi, ó o bía a bìo yi. 42 Ɛ̀ɛ ká ɓa zúifùwa ya-díwá mí bɛɛre tĩ́ahṹ, á ɓa cɛ̀rɛ̀ɛ ɲɔǹ pá dó mí sĩa o Yeesu yi. Ká ɓa màhã́ yí máa tà bío mu wéréwéré, lé ɓa Farizĩɛwa bìo yi, à bán yí hè ɓa lè ɓa zúifùwa kàránló zĩi zoró. 43 Ɓa wa le yèni càró ɓa nùpua cɔ̃́n á po le yèni càró le Dónbeenì cɔ̃́n.

Yìa yí máa tà a Yeesu bíonì bìo, wón ɲúhṹ á à sí

44 O Yeesu bía bìo kà pɔ̃́npɔ̃́n: «Yìa dó mí sĩi miì, se yínɔń ĩnɛ́n ĩ dòn á ɓànso dó mí sĩi yi. Ɓànso dó mí sĩi yìa tonkaa mi yi. 45 Yìa mɔn mi, se lé yìa tonkaa mi á ɓànso mún mɔn. 46 Ĩnɛ́n ka lòn khoomu á ɓuara ho dĩ́míɲá yi, bèra a na ká nùpue lée nùpue na dó mí sĩi miì, à ɓànso yí kɛń le tíbírí yi. 47 Ká a ɓúi ɲá ĩ bíoní ò o yí bò hã yi, á mu máa wé ĩnɛ́n lé yìa á à síiní ɓànso ɲúhṹ. Mu bon, ĩnɛ́n yí wà ɓueé síiní ho dĩ́míɲá nùpua ɲúná, ká ĩ wà ɓueé fení ɓa. 48 Yìa pã́ ĩ bìo, á yí máa tà ĩ bíoní yi, wón ɲúhṹ á à sí. Hã bíoní na á ĩ bía lé hɔ̃́n á à síiní ɓànso ɲúhṹ ho dĩ́míɲá vé nɔ̀nzoǹ. 49 Lé bìo á ĩ yí bía lè ĩ pànká. Ká a Maá na tonkaa mi, wón míten lé yìa nɔn le ɲii miì, á zéenía bìo á ĩ ì bío binbirì lè ɓa nùpua. 50 Á ĩ mún zũ le bìo ó o wee na le ɲii à ĩ hení na ɓa nùpua yi, bṹn wee na le mukãnì binbirì na máa vé. Hã bíoní na á ĩ wee bío lé hĩ̀a ó o Maá nɔn le ɲii le ĩ bío.»

Zãn 13

O Yeesu sɛɛra mí nì-kenínia zení

1 Sã́ni ho Paaki sã́nú díró ɓúaká, á bìo ó o Yeesu zũna le mí léró ho dĩ́míɲá yi à va mín Maá cɔ̃́n pã̀ahṹ dɔ̃n, á bìa bìo sã̀ yi na wi ho dĩ́míɲá yi ó o wa, ó o wíokaa zéenía le bìo mí wa làa ba ɓàn síi mía. 2 O Yeesu lè mí nì-kenínia lan wee dí ho zĩihṹ ɲii. À bṹn, ò o Satãni wó ó o Yeesu dénaló bìo wi o Zudaa na lé o Simɔn Isikariote za sĩi yi vó. 3 O Yeesu zũ le o Maá dó mu bìo ɓúenɓúen mí níi yi. Ó o mún zũ le mí ló le Dónbeenì cɔ̃́n, á bĩnía wà à va le cɔ̃́n. 4 Ó o wã́a lií hĩ́nɔn ho dĩ́nló ɲúhṹ yi, á tɛra mí báká beenì, ò o lá le nín-kéní can lè mí kuio. 5 Ò o kúaa mu ɲumu le dɛ̀ɛ ɓúi yi, ò o wee sɛɛ mí nì-kenínia zení, à bĩní sùuka lè le nín-kéní na ó o can lè mí kuio. 6 Bìo o ɓueé dɔ̃n o Simɔn Piɛre, á wón bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, lé ũnɛ́n wi à ũ sɛɛ ĩnɛ́n zení le?» 7 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Bìo á ĩnɛ́n wee wé bìo kà wán á ũnɛ́n yí zũ kúará. Ɛ̀ɛ ká fo khíi zũń mu làa mɔ́n.» 8 Ó o Piɛre bía: «Ɓùeé, ũnɛ́n máa sɛɛ ĩ zení hùúu.» Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ká ĩ yí sɛɛra ũ zení, á ũnɛ́n làa mi máa páaní bìo ɓúi yi.» 9 Ó o Simɔn Piɛre wã́a bía: «Ɲúhṹso, ká mu ka kà, à ũ yí sɛɛ ĩ zení mí dòn, ká ũ sɛɛ ĩ níní lè ĩ ɲúhṹ.» 10 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Yìa súaa, wón bìo ɓúenɓúen wee ce. O hĩ́a le mí ì sɛɛ bìo, se mu lé o zení. Minɛ́n bán wee ce, ɛ̀ɛ ká mu yínɔń mi ɓúenɓúen.» 11 O Yeesu zũ yìa á à dé o ò na, lé bṹn te bìo ó o le ɓa ɓúenɓúen yí máa ce. 12 Bìo ó o sɛɛra ɓa zení vó, ó o lá mí báká beenì zã́ ò o bĩnía lií kará ho dĩ́nló ɲúhṹ yi, ò o wã́a wee bío lè mí nì-kenínia: «Mi so zũ bìo á ĩ wó kà kúará le? 13 Mi wee ve mi làa nì-kàránlo, làa Ɲúhṹso, á mi tũ̀iá sĩ, ĩ lé o nì-kàránlo á lé o Ɲúhṹso. 14 Ká ĩnɛ́n hĩ́a sɛɛra minɛ́n zení, se minɛ́n mún ko mi wé sɛɛ mín zení. 15 Ĩ wó mu zéenía làa mia, bèra a na, à minɛ́n mún wé wé mu làa mín, làa bìo á ĩ wóráa mu làa mia. 16 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Ton-sá na po mí ɲúhṹso wón mía. Ó o tonkaro na po yìa tonkaa wo, wón mún mía. 17 Bìo mi zũ bṹn, ká mi wee wé mu, se mi ɲúná sĩ.»

O Yeesu le mí nì-kenínia nì-kéní á à dé mí ì na

18 O Yeesu bía: «Mu yínɔń mi ɓúenɓúen á ĩ wee bío bìo. Ĩnɛ́n lé yìa zũ bìa á ĩ hueekaa. Ɛ̀ɛ ká bìo túara le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi ko mu wé à ɲii sí. Mu túara kà síi: ‹Yìa làa mi páanía dú ĩ dĩ́nló á bĩnía wee fi làa mi.› 19 Ĩ wee bío mu na mia bìo kà wán ká mu bìo mu dĩǹ yí dɔ̃n, bèra a na ká mu khíi dɔ̃n, à mi tà le ĩnɛ́n lé yìa wi fɛ́ɛɛ. 20 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Nùpue na khíi ɓuan ĩ tonkaro sese, se lé ĩnɛ́n á ɓànso ɓuan sese. Á yìa ɓuan mi sese, se lé yìa tonkaa mi á ɓànso ɓuan sese.» 21 Bìo ó o Yeesu bía hɔ̃́n bíoní so vó, ó o hácírí wíokaa yáara, ó o wã́a bía wéréwéré: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Minɛ́n nì-kéní lé yìa á à dé mi ì na.» 22 Á ɓa nì-kenínia wee lońka mín yi. Ɓa yí zũ yìa ó o wee bío bìo. 23 Mu wee wé, ò o Yeesu nì-kenínia nì-kéní, yìa ó o wa, á kará ɓó a yi. 24 Ó o Simɔn Piɛre bía làa wón lè mí níi le o tùa o Yeesu yi le lé o yɛ́n ó o wee bío bìo. 25 Ó o nì-kenínii mu ɓúera van là a Yeesu cɔ̃́n, á tùara a yi: «Ɲúhṹso, lé o yɛ́n fo wee bío bìo?» 26 Ó o Yeesu bía: «Ĩ zoó cĩ̀ ho búurú, ká yìa á ĩ nɔn ho yi, se wón lé orɛ́n.» Ó o Yeesu wã́a lá ho búurú zoó cã̀ á nɔn o Zudaa na lé o Simɔn Isikariote za yi. 27 O Zudaa féeníi lè ho búurú, ó o Satãni dɛ̀ɛnía zon wo. Ó o Yeesu bía nɔn o Zudaa yi: «Bìo fo le fo ò wé, à ũ wé fùa.» 28 Á ɓa nì-kenínia na ká tĩ́ahṹ á nì-kéní woon yí zũ bìo nɔn ó o Yeesu bíaráa làa wo kà síi. 29 Bìo ó o Zudaa ɓa ɓunɓua-wárí wi cɔ̃́n, á ɓa ɓúi wee leéka le o Yeesu wi ò o bío le o vaa yà bìo ɓa màkóo wi yi ho sã́nú bìo yi. Tàá ká a Yeesu wi ò o Zudaa mu na bìo ɓúi ɓa nì-khenia yi. 30 Bìo ó o Zudaa wã́a fó ho búurú kà síi, ò o dɛ̀ɛnía hĩ́nɔn yòó ló. Mu wee wé à ho tá hũn.

O Yeesu bín-fĩnle ɓúi na ó o bía bìo henía

31 O Zudaa léró mɔ́ndɛ́n, ó o Yeesu bía: «Hã laà na kà wán, ó o Nùpue Za cùkú wee mi, ó o Nùpue Za mún wee zéení le Dónbeenì cùkú. 32 Ká a Nùpue Za wee zéení le Dónbeenì cùkú á le mún ǹ wé ó o Nùpue Za cùkú mún ǹ mi, á le è wé mu hen làa cĩ́inú. 33 Ĩ nì-kenínia na á ĩ wa làa sòobɛ́ɛ, ho pã̀ahṹ na á ĩ ì wé làa mia á yí túee. Mi khíi wé è cà mi. Ɛ̀ɛ ká bìo á ĩ bía nɔn ɓa zúifùwa yi, lé bṹn ɓàn síi á ĩ mún ǹ bío á à na minɛ́n yi: Mi yí dà máa va hen na á ĩ wee va yi. 34 Ĩ ì bío bín-fĩnle ɓúi á à hení ì na mia: Mi wé wań mín. Mi ko mi wé wań mín, làa bìo á ĩ waráa mia bìo síi. 35 Ká mi wa mín, á ɓa nùpua ɓúenɓúen màhã́ à zũń le mi lé ĩ nì-kenínia.» 36 Ó o Simɔn Piɛre tùara a yi: «Ɲúhṹso, lé wen á fo ò va yi?» Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Hã laà na kà wán, á fo yí dà máa bè làa mi máa va hen na á ĩ wee va yi. Ká fo màhã́ khíi bè làa mi làa mɔ́ndɛ́n.» 37 Ó o Simɔn Piɛre bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, lée webio nɔn á ĩ yí dà máa bè làa fo hã laà na kà wán? Ĩ tà à ĩ ì dé ĩ mukãnì na ũ bìo yi.» 38 Ó o Yeesu bía: «Fo ò tà á à dé ũ mukãnì ì na ĩnɛ́n bìo yi kɛ̃́nkɛ̃́n le? Le ĩ mì ho tũ̀iá na foǹ: Sã́ni o kò-bɛ́ɛ wá, ká fo bía le fo yí zũ mi hã cúa-tĩn.»

Zãn 14

O Yeesu lé yìa lé ho wɔ̃hṹ

1 O Yeesu bía nɔn mí nì-kenínia yi: «Mi yí yáa mi yilera. Mi dé mi sĩa le Dónbeenì yi, à mún dé mi sĩa miì. 2 Wàn Maá zĩi á hã kɛɛnínía lùa cɛ̀rɛ̀ɛ wi yi. Ká mu lá yí bon, se ĩ lá yí bía le ĩ vaá wíoka lùe á à ká làa mia. 3 Ká le lùe vaá wíokaa vó, á ĩ bĩní ɓueé fé mia, à mi vaa páaní kɛɛní làa mi hen na á ĩ ì kɛń yi. 4 Mi zũ ho wɔ̃hṹ na wee va hen na á ĩ wà à va yi.» 5 Ó o Toma bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, bìo wa yí zũ ũ vɛɛníi, á wa à zũń ho wɔ̃hṹ kaka?» 6 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ĩnɛ́n lé yìa lé ho wɔ̃hṹ, á lé ho tũ̀iá poni ɓànso, lé ĩnɛ́n le mukãnì binbirì wee lé cɔ̃́n. Nùpue yí dà máa va a Maá cɔ̃́n ká ɓànso yí ló ĩ wán. 7 Ká mi lá zũ mi, ó o Maá á mi mún ǹ zũń. Hã laà na kà wán, ó o Maá mi zũ, á mɔn wo.» 8 Ó o Filiipu bía nɔn o Yeesu yi: «Ɲúhṹso, zéení a Maá làa wɛn, á bṹn wã́a à yí wɛn.» 9 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Éee! Filiipu, ĩnɛ́n wi làa mia míana, à ũ pá yí zũ mi le? Yìa mɔn mi, se ɓànso mɔn o Maá. Á fo tĩ́n le ĩ zéení a Maá làa fo le we? 10 Á le fo yí tà le ĩnɛ́n páanía là a Maá ó o Maá páanía làa mi lon? Hã bíoní na á ĩ wee bío na mia á ĩnɛ́n yí te. Hã bíoní mu wee lé o Maá na wi làa mi cɔ̃́n. Lé orɛ́n wee wé bìo ó o sĩi vá yi. 11 Mi tà bìo á ĩ bía nɔn mia yi le ĩnɛ́n páanía là a Maá ó o Maá páanía làa mi. Ká bṹn mía à mi pá wã́a tà mu bè-wénia na á ĩ wó á mi mɔn bìo yi. 12 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Yìa dó mí sĩi miì, á ɓànso ò wé hã wárá na á ĩ wee wé ɓàn síi. O yàá à wé hĩ̀a po hɔ̃́n, lé bìo á ĩ wee va a Maá cɔ̃́n. 13 Á bìo ɓúenɓúen na mi wé è fìo ĩ yèni yi á ĩ ì wé, bèra a na ò o Maá yèni lé ĩnɛ́n na lé o Za pànká yi. 14 Ká mi wé fìora bìo ɓúi ĩ yèni yi, á ĩ ì wé mu.»

O Séenílo veere naló bìo

15 «Ká mi wa mi, á mi wé è bè bìo á ĩ henía nɔn mia yi. 16 Á ĩnɛ́n á à fìo o Maá yi, ó o na a Séenílo veere mia, ò o wé kɛń làa mia fɛ́ɛɛ. 17 O Séenílo mu lé le Dónbeenì Hácírí tũ̀iá poni ɓànso, dén na á ho dĩ́míɲása yí dà máa yí, lé bìo á ɓa yí máa mi le, á yí zũ le. Minɛ́n bán zũ le, lé bìo le wi làa mia, á khíi kɛń mia. 18 «Ĩ máa día á mi máa wé lòn híiminí, ĩ ì bĩní ì ɓuen mi cɔ̃́n. 19 Hen làa cĩ́inú ká ho dĩ́míɲása máa mi mi, ká minɛ́n bán ǹ mi mi, lé bìo á le mukãnì binbirì wi miì á minɛ́n le mukãnì binbirì mún ǹ wé yi. 20 Ká mu pã̀ahṹ khíi dɔ̃n, á mi ì zũń le ĩnɛ́n páanía lè ĩ Maá, á minɛ́n páanía làa mi, á ĩnɛ́n páanía làa mia. 21 Yìa wee pa ĩ bíoní na á ĩ bò henía bìo, á wee bè hã yi, wón lé yìa wa mi. Ĩ Maá á à wań yìa wa mi, á ĩnɛ́n mún ǹ wań ɓànso, á wé è zéení ĩten làa wo.» 22 Ó o Zudaa, yìa wi mí dòn làa Zudaa Isikariote, bía nɔn wo yi: «Fo ò wé kaka à zéení ũten làa wɛn ká fo máa zéení ũten lè ho dĩ́míɲása?» 23 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Yìa wa mi, wón wee bè bìo á ĩ wee bío yi. Ĩ Maá á à wań ɓànso, á ĩ Maá làa mi á à ɓuen ɓànso cɔ̃́n, á ɓueé kɛń làa wo. 24 Yìa yí wa mi, wón yí máa bè ĩ bíoní yi. Hã bíoní na á ĩ wee bío kà yí ló ĩnɛ́n ĩ bɛɛre yi. Mu lé ĩ Maá na tonkaa mi á hã ló yi. 25 «Ĩ bía bìo kà nɔn mia ho pã̀ahṹ na á ĩ wi làa mia. 26 Ɛ̀ɛ ká a Séenílo na lé le Dónbeenì Hácírí, dìo ó o Maá Dónbeenì á à tonka ĩ yèni yi, dén wé è kení mia lè mu bìo ɓúenɓúen, á à bĩní ì leéka mia lè mu bìowa ɓúenɓúen na á ĩ bía nɔn mia. 27 «Ĩ wee lɛ́n, ká ĩ màhã́ a na ho hɛ́ɛrà mia. Ĩ hɛ́ɛrà lé hìa á ĩ wee na mia. Ho wi mí dòn lè ho dĩ́míɲá hɛ́ɛrà. Mi yí le mi yilera yáa. Mi yí zɔ̃́n. 28 Mi ɲá à ĩ bía le ĩ wee lɛ́n, ká ĩ bĩní ì ɓuen mi cɔ̃́n. Mi lá wa mi, se bìo á ĩ bía le ĩ va a Maá cɔ̃́n á mi sĩa lá à wa bìo yi, lé bìo ó o Maá po mi. 29 Ĩ bía mu nɔn mia hã laà na kà wán, ká mu bìowa mu wéró dĩǹ yí dɔ̃n, bèra a na, ká mu khíi dɔ̃n, à mi wíoka dé mi sĩa miì. 30 Ĩ máa bĩní máa bío bíoní cɛ̀rɛ̀ɛ làa mia, lé bìo á ho dĩ́míɲá na kà ɲúhṹso wà a ɓuen. O yí yú pànká ĩ wán. 31 Ɛ̀ɛ ká ho dĩ́míɲása ko ɓa zũń le ĩ wa a Maá, á bìo ó o bò henía nɔn miì lé bṹn á ĩ wee wé. Mi lii hĩ́ní, mi wa lɛ́n hen.»

Zãn 15

O Yeesu lé ho èrézɛ̃́n vĩ̀ndɛ̀ɛ binbirì

1 O Yeesu bía: «Ĩnɛ́n lé ho èrézɛ̃́n vĩ̀ndɛ̀ɛ binbirì, ká ĩ Maá lé ho èrézɛ̃́n vĩ̀ndɛ̀ɛ ɓànso. 2 Ká lakahó lée lakahó na can miì à ho yí máa ha, ó o ò kúii ho. Ká hĩ̀a wee ha, hɔ̃́n ɓúenɓúen ó o wee kí, à hã wíoka wé ha lè mí sòobɛ́ɛ. 3 Làa bṹn síi á minɛ́n dɛ̀ɛnía wee ce vó lòn lakara na ɓa kú ĩ kàránló na á mi tà yi bìo yi. 4 Mi páaní làa mi, á ĩ mún ǹ páaní làa mia. Lakahó yí dà máa ha bia ká ho yí can le vĩ̀ndɛ̀ɛ yi. Làa bṹn síi, ká minɛ́n mún yí páanía làa mi, á le Dónbeenì Hácírí bìa máa kɛń mia. 5 «Ĩnɛ́n ka lòn vĩ̀ndɛ̀ɛ, ká minɛ́n ka lòn lakara. Yìa páanía làa mi, á ĩnɛ́n páanía làa wo, á wón ɓànso á le Dónbeenì Hácírí bìa á à kɛń yi cɛ̀rɛ̀ɛ. Ĩnɛ́n bìo níi mía, á mi yí dà dɛ̀ɛ woon máa wé. 6 Yìa yí páanía làa mi ka lòn vĩ̀ndɛ̀ɛ lakara na ɓa kúiora lée kúaará. Ká hã lakara mu hon à ɓa khuii hã bè mín wán à dé ho dɔ̃hṹ yi cĩ̀í. 7 Ká mi páanía làa mi, á wee bè ĩ bíoní yi sese, à bìo mi wee cà, à mi fìo, á mi ì yí mu. 8 Ká le Dónbeenì Hácírí bìa wi mia cɛ̀rɛ̀ɛ se mu wee zéení le mi lé ĩ nì-kenínia binbirí, á ɓa nùpua ɓúenɓúen á à mi ĩ Maá cùkú mu bìo yi. 9 Làa bìo ó o Maá waráa mi, lé bṹn ɓàn síi á ĩnɛ́n mún waráa mia. Mi páanía làa mi, á mi ì wíoka à zũń bìo á ĩ waráa mia. 10 Ká mi wee bè bìo á ĩ bò henía yi, se mi páanía làa mi á mi ì zũń bìo á ĩ waráa mia bìo, làa bìo ĩnɛ́n páanía là a Maá á zũ bìo ó o waráa mi, lé bìo á ĩ bò bìo ó o bò henía yi. 11 «Ĩ bía bṹn nɔn mia, bèra a na à ĩnɛ́n sĩ-wɛɛ ɓàn síi à kɛń mia, à mi sĩ-wɛɛ ɲii sí. 12 Bìo á ĩ ì hení á à na mia lé bìo kà: Mi wań mín làa bìo á ĩ waráa mia bìo síi. 13 Nùpue na dà à wań mín bɔ̃́nlowà á à poń yìa nɔn mí mukãnì ɓa bìo yi wón mía. 14 Ká mi wee bè bìo á ĩ bò henía nɔn mia yi, á mi ì wé wàn bɔ̃́nlowà. 15 Ĩ wã́a máa bĩní máa ve mia làa ton-sáwá, lé bìo ó o ton-sá yí zũ bìo ɓa ɲúhṹso wee wé. Mi lé wàn bɔ̃́nlowà, lé bìo á bìo ó o Maá bía nɔn miì ɓúenɓúen á ĩ fɛɛra nɔn mia. 16 Minɛ́n yí léra mi. Ĩnɛ́n lé yìa hueekaa mia á tonkaa, à mi lɛ́n vaa wé hã wárá na se, hĩ̀a le Dónbeenì Hácírí bia wee mi yi, á bìo á à mía, bèra à na ká bìo mi wee fìo o Maá cɔ̃́n ĩ yèni yi à mi yí mu. 17 Bìo á ĩ ì wíoka à hení á à na mia lé bìo kà: Mi wań mín.»

Ho dĩ́míɲása ɲina a Yeesu lè mí nì-kenínia

18 «Ká ho dĩ́míɲása ɲina mia, à mi zũń le ɓa ɲina mi ló mia. 19 Ká minɛ́n lè ho dĩ́míɲása lá lée dà-kéní, á ɓa lá à wań mia làa bìo ɓa waráa bìo bìo sã̀ ɓa yi. Bìo nɔn á ho dĩ́míɲása ɲinanáa mia, lé bìo á ĩ hueekaa mia á mi wi mí dòn làa ba. Mi bìo wã́a yí sã̀ ho dĩ́míɲá yi. 20 Mi liiní mi hácírí bìo á ĩ bía nɔn mia wán: ‹Ton-sá na po mi ɲúhṹso wón mía.› Ká ĩnɛ́n á ɓa beéra lò, á minɛ́n á ɓa mún ǹ beé lò. Ká ɓa bò bìo á ĩ kàránna làa ba yi, á ɓa mún ǹ bè minɛ́n kàránló yi. 21 Ɛ̀ɛ ká lé ĩnɛ́n bìo yi á ɓa wé è beéráa mi lò, lé bìo ɓa yí zũ yìa tonkaa mi. 22 Bìo á ĩ ɓuara á ɓueé bía làa ba á ɓa pã́, lé bṹn nɔn á mu bè-kohó bìo wee mì lɛɛ́ra ɓa yi. Á bìo kà wán, á ɓa wã́a yí dà máa bío le mí yí zũ mu. 23 Yìa ɲina mi, se wón mún ɲina ĩ Maá. 24 Ĩ lá yí wó wárá na á nì-veere yí dà máa wé hùúu ɓa tĩ́ahṹ, á se bè-kohó bìo máa mì máa lɛɛ́ ɓa yi. Ɛ̀ɛ ká bìo ɓa mɔn mu mí cúee, à ɓa pá ɲina ĩnɛ́n, á ɲina ĩ Maá. 25 Ɛ̀ɛ ká bìo túara ɓa làndá yi á ko mu wé à ɲii sí: ‹Ɓa ɲina mi ká mu ɲúhṹ ɲɔǹ mía.› 26 «O Séenílo khíi ɓuen. Orɛ́n lé le Dónbeenì Hácírí tũ̀iá poni ɓànso. Ĩ ì tonka a, ó o ò lé ĩ Maá cɔ̃́n á à ɓuen. Ká a khíi ɓuara ó o ɓuee mì ho tũ̀iá ĩ ɲii. 27 Á minɛ́n mún wé è mì ho tũ̀iá ĩ ɲii, lé bìo mi wi làa mi hàrí ĩ tonló ɓúakáró pã̀ahṹ.»

Zãn 16

1 «Ĩ wee bío bṹn na mia à mi yí bĩní ĩ mɔ́n. 2 Mi kàránló zĩní zoró á ɓa khíi wé è hè làa mia. Hàrí pã̀ahṹ ɓúi khíi dã, á bìa wee ɓúe mia pá à leéka le mí wee sá na le Dónbeenì yi kà síi. 3 Ɓa à wé mu lé bìo ɓa yí zũ a Maá Dónbeenì, á mún yí zũ ĩnɛ́n 4 Ká ĩ wee bío mu làa mia bèra a na ká ɓa khíi hĩ́nɔn wee wé mu, à mi bĩní leéka le ĩ bía mu nɔn mia. Ĩ tonló ɓúakáró pã̀ahṹ, á ĩ yí bía mu làa mia, lé bìo á ĩ lá wi làa mia.»

Le Dónbeenì Hácírí bè-wénia

5 «Hã laà na kà wán, á ĩ bĩnía wee va yìa tonkaa mi cɔ̃́n, á mi tĩ́ahṹ á nì-kéní kà yí tùara miì le lé wen á ĩ wee va yi? 6 Ɛ̀ɛ ká lé bìo á ĩ bía mu nɔn mia lé bṹn wee vá mia. 7 Ká mu ɓɛ̀n lé ho tũ̀iá á ĩ mì á à na mia: Mu sṹaaní minɛ́n cɔ̃́n à ĩ lɛ́n. Ká ĩ yí wà, ó o Séenílo máa ɓuen mi cɔ̃́n. Ɛ̀ɛ ká ĩ van, á ĩ ì tonka a ó ò ɓuen mi cɔ̃́n. 8 Ká a khíi ɓuara, ó o ɓueé zéení lè ho dĩ́míɲása le ɓa wee vĩ́iní míten mu bè-kora, làa bìo térénna, lè le Dónbeenì cítíi bìo dã́ní yi. 9 O ò zéení le ɓa wó mu bè-kohó, lé bìo ɓa yí dó mí sĩa miì. 10 O ò zéení le ĩ térénna bìo á ĩ wee va a Maá cɔ̃́n á mi máa bĩní máa mi mi bìo yi. 11 Le Dónbeenì cítíi bìo dã́ní yi, o ò zéení le le Dónbeenì dɛ̀ɛnía cítío ho dĩ́míɲá na kà ɲúhṹso á síinía ɲúhṹ. 12 «Bìo cɛ̀rɛ̀ɛ á ĩ lá wi à ĩ bío na mia, ká ĩ dĩǹ máa bío mu lé bìo mu here po mia. 13 Ká le Dónbeenì Hácírí tũ̀iá poni ɓànso khíi ɓueé dɔ̃n, á le è wé á mi ì zũń le Dónbeenì tũ̀iá poni ɓúenɓúen. Hã bíoní na le è bío máa lé lerɛ́n mí bɛɛre cɔ̃́n. Ká bìo le ɲá ĩ cɔ̃́n ɓúenɓúen lé bṹn á le khíi bío, á à bue bìo ko à mu ɓuen bìo. 14 Le è zéení ĩ cùkú lé bìo le è lá bìo á ĩ le le zéení á à bue è na mia. 15 Bìo bìo sã̀ a Maá yi ɓúenɓúen bìo sã̀ miì, lé bṹn nɔn á ĩ wee bíoráa mu na mia le le è lá bìo á ĩ le le zéení ɓúenɓúen á à bue è na mia.»

Mi yara sèró mɔ́n mi sĩa á à wa

16 «Hen làa cĩ́inú ká mi máa mi mi, ká cĩ́inú bṹn mɔ́n á mi ì bĩní ì mi mi.» 17 Ó o nì-kenínia nùwã yɛn wee bío mín yi: «Bìo kà kúará lée webio coon? O bía: ‹Hen làa cĩ́inú ká mi máa mi mi, ká cĩ́inú bṹn mɔ́n á mi ì bĩní ì mi mi› làa bìo ó o bĩnía bía: ‹Bìo á ĩ wee va a Maá cɔ̃́n.› 18 Ho cĩ́inú na ó o wee bío bìo kúará lée webio? Wa ɓɛ̀ntĩ́n yí zũ bìo ó o wee bío.» 19 Bìo ó o Yeesu zũna le ɓa wi ɓa tùa wo yi, ó o bía nɔn ɓa yi: «Bìo á ĩ bía le hen làa cĩ́inú ká mi máa mi mi, ká cĩ́inú bṹn mɔ́n á mi ì bĩní ì mi mi, lé bṹn bìo yi á mi wee tùakaráa mín yi le? 20 Àwa, le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Mi khíi wé è wá ká mi ì zúnzúrá ká ho dĩ́míɲása bán wee zã̀maka. Mi yara khíi sè, ɛ̀ɛ ká mi yara sèró mu màhã́ á à yèrèmá à wé le sĩ-wɛɛ. 21 Hen ká a hã́a wee te à mu wé le lònbee o wán hón pã̀ahṹ so yi. Ká a ton vó, ò o sĩi wa, lé bìo ó o yú a kúnkúza. O wé nɔnsã le lònbee na yú a yi. 22 Minɛ́n mún bìo ka kà. Bìo kà wán, á mi yara sò, ɛ̀ɛ ká ĩ bĩní ì mi mia, hón pã̀ahṹ so ká mi sĩa á à wa. Dén sĩ-wɛɛ so á nùpue máa hè yi làa mia. 23 Ká dén wizonle so khíi dɔ̃n, á mi máa bĩní máa tùa miì làa bìo ɓúi. Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Bìo ɓúenɓúen na mi khíi fìo o Maá cɔ̃́n ĩ yèni yi ó o ò na mia. 24 Mi lá dĩǹ yí fìora bìo ɓúi ĩ yèni yi. Mi wé fìo, á mi ì yí, bèra a na à mi sĩ-wɛɛ ɲii sí. 25 «Ĩ wà hã wàhio á bíaráa bìo kà ɓúenɓúen nɔn mia. Ká pã̀ahṹ ɓúi khíi dã, ká ĩ máa wé è wà wàhio máa na mia. Ĩ khíi wé è bío bìo bìo ciran o Maá wéréwéré á à na mia. 26 Ká hón pã̀ahṹ so khíi dɔ̃n, á mi wé è fìo o Maá Dónbeenì yi ĩ yèni yi. Ĩ máa bío máa na mia le ĩ wé è fìo o Maá mu yi mi bìo yi. 27 Mu bon. O Maá Dónbeenì mí bɛɛre wa mia, lé bìo mi wa mi á tà le ĩ ló a cɔ̃́n bìo bon á ɓuara. 28 Ĩ ló a cɔ̃́n á ɓuara ho dĩ́míɲá yi. Bìo kà wán, á ĩ wee lé ho dĩ́míɲá yi á à bĩní ì va a Maá cɔ̃́n.» 29 Ó o nì-kenínia bía nɔn wo yi: «Ó, o! Fo màhã́ wã́a wee bío làa wɛn wéréwéré ká fo máa wà wàhio. 30 Bìo kà wán, á wa wã́a zũ le fo zũ mu bìo ɓúenɓúen. Ũ màkóo mía à ũ pa le o ɓúi tùa foǹ. Bṹn lé bìo nɔn á wa tà le fo ló le Dónbeenì cɔ̃́n bìo bon.» 31 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi tà mu hã laà na kà wán le? 32 Ɛ̀ɛ ká ho pã̀ahṹ lua, ho yàá ɓueé dɔ̃n vó, ká mi ì kɛ́nná á à lɛ́n mìn ɲúná yi á à día mi ĩ dòn. Ɛ̀ɛ ká ĩ mía ĩ dòn, o Maá Dónbeenì wi làa mi. 33 Ĩ bía bṹn ɓúenɓúen nɔn mia bèra a na à mi yí ho hɛ́ɛrà mi páaníló làa mi bìo yi. Mi lò ò be ho dĩ́míɲá pànká-sũmáa níi yi, ɛ̀ɛ ká mi hení mi sĩa, lé ĩ dàńna hã.»

Zãn 17

O Yeesu fìoró na ó o wó

1 Bìo ó o Yeesu bía kà síi vó, ó o hóonía mí yahó ho wáayi, ò o bía: «Ĩ Maá, ho pã̀ahṹ dɔ̃n. Wé zéení ĩnɛ́n na lé ũ Za cùkú, bèra a na à ĩnɛ́n ɓɛ̀n mún wé zéení ũnɛ́n cùkú. 2 Fo nɔn ho pànká miì ɓa nùpua ɓúenɓúen wán bèra a na à ĩ dàń nanáa le mukãnì binbirì na máa vé bìa ɓúenɓúen na fo kàràfáa miì yi. 3 Le mukãnì binbirì na máa vé lé à ɓa zũń ũnɛ́n na lé le Dónbeenì binbirì na ɓàn síi mía, à zũń ĩnɛ́n Yeesu Krista na fo tonkaa. 4 Ĩ wó á ɓa nùpua mɔn ũ cùkú ho tá wán ho tonló na fo le ĩ sá á ĩ sá á ho ɲii sú bìo yi. 5 Ĩ Maá, bìo kà wán, á ũ wé le ĩ bĩní yí ho cùkú ũ nìsã́ní, hìa á ĩ yú lè ho yahó ká bìo ɓúi dĩǹ yí léra.» 6 «Ĩ zéenía ũ bìo lè ɓa nùpua na fo hueekaa ho dĩ́míɲása tĩ́ahṹ á kàràfáa miì. Ɓa bìo sã̀ foǹ, ká fo kàràfáa ɓa miì, á ɓa bò ũ bíonì yi. 7 Bìo kà wán á ɓa zũ le bìo ɓúenɓúen na fo nɔn miì á ló ũnɛ́n ũ bɛɛre cɔ̃́n. 8 Mu bon. Hã bíoní na ũ nɔn miì lé hĩ̀a á ĩ fɛɛra nɔn ɓa yi. Á ɓa tà hã yi. Á ɓa zũna kɛ̃́nkɛ̃́n le ĩnɛ́n ló ũ cɔ̃́n ɓuara, á tà le ũnɛ́n lé yìa tonkaa mi. 9 «Ĩ yí máa fìo foǹ ho dĩ́míɲása ɓúenɓúen bìo yi. Bìa fo kàràfáa miì lé bán á ĩ wee fìo bìo yi, lé bìo ɓa bìo sã̀ foǹ. 10 Bìa ɓúenɓúen na bìo sã̀ miì á bìo sã̀ foǹ, á bìa ɓúenɓúen na bìo sã̀ foǹ á mún bìo sã̀ miì, á ĩ cùkú wee mi ɓa yi. 11 Ĩnɛ́n bĩnía wee ɓuen ũ cɔ̃́n, ĩ wã́a máa kɛń ho dĩ́míɲá yi, ká ɓarɛ́n bán wi ho yi. Ĩ Maá na ɓàn síi mía, pa ɓa yi lè ũ pànká, hìa fo nɔn miì, bèra a na à ɓa wé le dà-kéní làa bìo á ũnɛ́n làa mi lé le dà-kénínáa. 12 Bìo á ĩ hĩ́a wi làa ba, á ĩ wó á ɓa bò bìo á ũnɛ́n karáa yi, ũ bìo na fo le ĩ zéení. Ĩ pan ɓa bìo á hàrí nì-kéní yí vṹnun, ká mu yínɔń yìa ko ò o vĩ́, bèra a na à bìo túara le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi à ɲii sí. 13 Hã laà na kà wán á ĩ bĩnía wee ɓuen ũ cɔ̃́n, ká bìo á ĩ pá wi ho dĩ́míɲá yi, á ĩ wee bío hã bíoní na kà ɓúenɓúen, bèra a na à ɓarɛ́n mí bɛɛre yí le sĩ-wɛɛ na á ĩ yú á le ɲii sú ɓàn síi. 14 Ũ bíoní á ĩ fɛɛra nɔn ɓa yi. Ká ho dĩ́míɲása màhã́ ɲina ɓa, lé bìo ɓa bìo yí sã̀ ho dĩ́míɲá yi làa bìo á ĩnɛ́n bìo yí sã̀náa ho yi. 15 Ĩ yí le ũ lén ɓa ho dĩ́míɲá yi, ká ũ màhã́ kã̀ní ɓa o Satãni níi yi. 16 Ɓa bìo yí sã̀ ho dĩ́míɲá yi làa bìo á ĩnɛ́n bìo yí sã̀náa ho yi. 17 Ĩ Maá, wé à ɓa bìo sĩ̀ foǹ ɓúenɓúen ũ tũ̀iá poni pànká yi. Mu bon, ũ bíonì lé ho tũ̀iá poni. 18 Bìo fo tonkaa làa mi ho dĩ́míɲá yi, lé bṹn á ĩ mún wee tonkaráa ɓarɛ́n ho yi. 19 Ĩnɛ́n ĩ bɛɛre nɔn ĩten foǹ ɓúenɓúen ɓa bìo yi, bèra a na à ɓarɛ́n ɓɛ̀n mún na míten foǹ ɓúenɓúen ũ tũ̀iá poni pànká yi. 20 «Ĩ yí máa fìo foǹ bìa dó mí sĩa miì bìo yi mí dòn. Ká bìa á à dé mí sĩa miì ɓa bíoní pànká yi, á ĩ mún wee fìo bìo yi. 21 Ĩ wee fìo foǹ bèra a na à ɓa ɓúenɓúen wé le dà-kéní. Ĩ Maá, làa bìo á ũnɛ́n páanía làa mi, á ĩnɛ́n páanía làa fo, mún wé le ɓarɛ́n páaní làa wɛn, bèra a na à ho dĩ́míɲása zũń le lé ũnɛ́n tonkaa mi. 22 Bìo fo wó ũ cùkú wee mi miì, lé bṹn ɓàn síi á ĩ mún wó ũ cùkú mu wee mi ɓa yi, bèra a na à ɓa wé lé dà-kéní làa bìo á ĩnɛ́n làa fo lée dà-kénínáa. 23 Mu bon, ĩnɛ́n páanía làa ba, á ũnɛ́n páanía làa mi. Bṹn wó bèra a na à ɓa páaníló làa wɛn ɲii sí, à ho dĩ́míɲása zũń le lé ũnɛ́n tonkaa mi, á fo wa ɓa làa bìo fo waráa mi. 24 Ĩ Maá, bìa fo kàràfáa miì á ĩ wi à ɓa kɛń hen na á ĩnɛ́n ǹ kɛń yi, bèra a na à ɓa mi ĩ cùkú, ho cùkú na fo dó miì lé bìo fo wara mi ká ho dĩ́míɲá dĩǹ yí léra. 25 Ĩ Maá na térénna, ho dĩ́míɲása yí zũ fo, ká ĩnɛ́n wón zũ fo, á bìa fo kàràfáa miì zũ le lé ũnɛ́n tonkaa mi. 26 Ĩ zéenía ũ bìo làa ba á ɓa zũ fo. Ĩ pá à wíoka wé è zéení mu làa ba, bèra a na à bìo fo wa lè ĩnɛ́n, à dén waminì so mún wé mi ɓarɛ́n yi, à ĩnɛ́n làa ba páaní.»

Zãn 18

O Yeesu wìiró bìo

1 Bìo ó o Yeesu fìora vó, ó o Yeesu lè mí nì-kenínia hĩ́nɔn ló lée wà, á vaá kã́a ho Sedoron bonconì. Vĩ̀nsĩ̀a ɓuahó ɓúi wi bĩ́n ó o vaá zon yi làa ba. 2 O Zudaa na à dé o ò na zũ ho lahó mu. Lé bìo ó o Yeesu lá dàn ɓuen bĩ́n lè mí nì-kenínia. 3 Ho Oroomu dásíwá kuure lè ɓa parowà na ɓa yankarowà ɲúnása lè ɓa Farizĩɛwa tonkaa, lé bán ó o Zudaa mu wã́a dú yahó ɓuararáa hã vĩ̀nsĩ̀a ɓuahó mu yi. Ɓa nùpua mu ɓuan hã fĩ̀ntɛ̃́ɛna, lè hã kã́aní na ɓa zã̀nía, lè hã fio sĩ̀a. 4 Bìo ó o Yeesu zũ bìo á à sá a yi ɓúenɓúen, ó o vá ɓueé ɓó ɓa yi, ò o tùara: «Lé o yɛ́n mi wee cà?» 5 Á ɓa bía nɔn wo yi: «Lé o Yeesu, o Nazarɛɛte nìi.» Ó o Yeesu le mu lé mínɛ́n. Bṹn wee wé ká a Zudaa na dó a nɔn wi bĩ́n làa ba. 6 Bìo ó o Yeesu bía le mu lé mínɛ́n, á ɓa ló lè mí mɔ́n á lée lùiorá. 7 Ó o Yeesu tùara ɓa yi mu cúa-ɲun níi le lé o yɛ́n á ɓa wee cà. Á ɓa le lé o Yeesu, o Nazarɛɛte nìi. 8 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ĩ mà mu nɔn mia le mu lé ĩnɛ́n. Á bìo mu lé ĩnɛ́n mi wee cà, á mi wã́a día bìa kà le ɓa lɛ́n.» 9 O Yeesu bía bṹn bèra a na à le bíonì na ó o bía à ɲii sí: «Bìa á ũ kàràfáa miì, á hàrí nì-kéní á ĩ yí vĩ́inía.» 10 Mu wee wé ò o Simɔn Piɛre ɓuan ho khà-tóní. Ó o dɛ̀ɛnía dò ho, á hà lè le Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso beenì ton-sá nín-tĩánì ɲikãahṹ kúio. O ton-sá mu yèni ɓa le Malekuusi. 11 Ó o Yeesu bía nɔn o Piɛre yi: «Dé ũ khà-tóní mí lóorè yi. Fo wee leéka le ĩ máa tà le lònbee na á ĩ Maá le le yí mi lon?»

Ɓa ɓuan o Yeesu vannáa o Aana cɔ̃́n

12 Á ɓa dásíwá lè mí ɲúhṹso, lè ɓa zúifùwa ɲúnása parowà wã́a wìira a Yeesu á can. 13 Á yìa ɓa ɓuan wo vannáa cɔ̃́n ho yahó lé o Aana. O Aana mu lé o Kayiifu ɓàn hio báa. Wón Kayiifu so lé le Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso le lúlúure mu yi. 14 Lé orɛ́n hĩ́a zéenía ɓa zúifùwa ɲúnása, le mu sṹaaní ò o nùpue nì-kéní hí mu nìpomu ɓúenɓúen bìo yi. O Piɛre pã́ le mí yínɔń o Yeesu nì-kenínii 15 O Simɔn Piɛre lè mí ninza nì-kenínii ɓúi bò a Yeesu mɔ́n. O nì-kenínii mu lè ɓa yankarowà ɲúhṹso zũ mín. Lé bṹn nɔn ó o dàńna yòó zonnáa ɓa yankarowà ɲúhṹso zĩ-beenì lún yi là a Yeesu. 16 Ò o Piɛre wón dĩ̀n ho khũuhũ ho zũaɲii. Ká a nì-kenínii na so, yìa lè le Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso zũ mín, wón bĩnía yòó ló á lée bía là a ton-sá hã́a na pan ho zũaɲii, ò o fó a Piɛre zonnáa. 17 Ó o ton-sá hã́a na lá pan ho zũaɲii wã́a tùara a Piɛre yi: «Ũnɛ́n so yínɔń o nìi mu nì-kenínii ɓúi le?» Ó o Piɛre bía: Ĩ yínɔń o nì-kenínii ɓúi. 18 Bìo le tɛ̀ɛnì wi, á ɓa ton-sáwá lè ɓa parowà zã̀nía hã hĩ́a wee huee, ó o Piɛre mún páanía wee huee làa ba.

O Aana túakaa o Yeesu yi

19 Le Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso wee tùa o Yeesu yi, là a nì-kenínia bìo làa bìo ó o wee kàrán lè ɓa nùpua dã́ní yi. 20 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ĩ bía mu wéréwéré ɓa zã̀amáa yahó. Pã̀ahṹ lée pã̀ahṹ, á ĩ lá wee wé kàrán ɓa nùpua ɓa zúifùwa kàránló zĩní yi lè le Dónbeenì zĩ-beenì lún yi, hen na ɓa zúifùwa wee wé kúee mín wán yi. Ĩ yí sà ĩten yí wóráa bìo ɓúi. 21 Lée webio nɔn fo wee tùaráa miì? Tùa bìa ɲá ĩ bíoní yi. Bán zũ bìo á ĩ bía.» 22 Bìo ó o Yeesu bía bṹn, á ɓa parowà nì-kéní ɓúi na dĩ̀n o nìsã́ní dó a sáahó yi, ò o bía nɔn wo yi: «Lé làa bṹn á ũ ko à ũ bío sĩ́náa le Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso le?» 23 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ká ĩ bía khon, à ũ zéení hen na á ĩ bía khon yi. Ká ĩ ɓɛ̀n bía se, á lée webio nɔn á fo vĩ́nanáa mi.» 24 Ó o Aana wã́a le ɓa ɓua a Yeesu varáa le Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso beenì Kayiifu cɔ̃́n ká a pá can.

O Piɛre tĩ́n pã́ le mí yínɔń o Yeesu nì-kenínii

25 Bṹn wee wé ká a Simɔn Piɛre pá wi ho lahó dà-kéní na ó o lá wi yi á wee huee ho dɔ̃hṹ. Ó o ɓúi bía nɔn wo yi: «Ũnɛ́n so yínɔń o nìi mu nì-kenínii ɓúi le?» Ó o Piɛre pã́ ò o bía: «Ĩnɛ́n yínɔń o nì-kenínii.» 26 Bṹn mɔ́n á le Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso beenì ton-sá nì-kéní na te mín làa yìa ó o Piɛre hà ɲikãahṹ kúio á bía nɔn wo yi: «Ĩ so yí mɔn fo là a nìi mu hã vĩ̀nsĩ̀a ɓuahó yi le?» 27 Ó o Piɛre tĩ́n pã́ mu. Mí lahó yi ó o kò-bɛ́ɛ wá.

Ɓa ɓuan o Yeesu vannáa o Pilaate cɔ̃́n

28 Ɓa zúifùwa ɲúnása wã́a fó a Yeesu o Kayiifu cɔ̃́n vannáa o Oroomu nìi Pilaate zĩ-beenì yi, yìa ho Oroomu bɛ́ɛ bàrá ho Zudee kɔ̃hṹ ɲúhṹ wán. Mu wó hã tá-tĩa yi. Bìa bò là a Yeesu mí bɛɛre yí zon le zĩi yi. Lé bìo ɓa wi ɓa ɓua míten sese le Dónbeenì yahó à díráa ho Paaki sã́nú ká ɓa wee ce. 29 Lé bṹn te bìo ó o Pilaate lóráa ɓa cɔ̃́n ho khũuhũ á lée tùara ɓa yi: «Lé mu yɛ́n á mi le o nìi mu wó khon bìo yi?» 30 Á ɓa bía: «O lá yí wó yí khon se wa yí ɓuan wo yí ɓuararáa ũ cɔ̃́n.» 31 Ó o Pilaate bía: «Mi bĩní lɛ́n làa wo. Mi vaa cítí o à héha lè mi làndá.» Á ɓa bía: «Mi yí nɔn níi wɛn le wa ɓúe nùpue.» 32 Mu wó kà síi à le bíonì na ó o Yeesu bía á zéeníanáa bìo o ò híráa sìí, à ɲii sí. 33 Ó o Pilaate wã́a yèrèmáa yòó zon le zĩ-beenì yi ò o le ɓa ɓua a Yeesu ɓuee zoráa. Bìo ó o Yeesu ɓueé zon ó o tùara a yi: «Lé ũnɛ́n lé ɓa zúifùwa bɛ́ɛ le?» 34 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Fo zũna mu ũten bía lée, tàá lé ɓa ɓúi bía ĩ bìo nɔn foǹ?» 35 Ó o Pilaate bía: «Ĩnɛ́n so lée zúifù le? Mìn sìí nùpua lè mìn yankarowà ɲúnása lé bìa dó fo ĩ níi yi. Lée webio á fo wó?» 36 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ĩ bɛ́ɛnì bìo yí sã̀ ho dĩ́míɲá na kà yi. Ká mu bìo lá sã̀ ho dĩ́míɲá na kà yi, se ĩ nùpua lá à hĩ́ní ì fi hã fio à ĩ yí yí yí zo ɓa zúifùwa ɲúnása níní. Ɛ̀ɛ ká ɓùeé, ĩnɛ́n bɛ́ɛnì yínɔń ho dĩ́míɲá na kà bɛ́ɛnì.» 37 Ó o Pilaate bía nɔn wo yi: «Á fo lé o bɛ́ɛ lon, tàá?» Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Lé ũnɛ́n ũten bía mu, ĩ lé o bɛ́ɛ. Ĩ ɓueé ton ho dĩ́míɲá yi à zéení ho tũ̀iá poni lè ɓa nùpua. Yìa bìo sã̀ ho tũ̀iá poni yi wón wee ɲí bìo á ĩ wee bío.» 38 Ó o Pilaate tùara a yi: «Tũ̀iá poni lée webio?» Bìo ó o bía bṹn vó ó o tĩ́n ló lée yú ɓa zúifùwa á bía nɔn ɓa yi: «Ĩnɛ́n cɔ̃́n ó o nìi mu yí wó yí khon bìo woon yi. 39 Hen ká ho Paaki sã́nú sansan dɔ̃n, à mi le ĩ lén o kàsó nìi ɓúi día. Àwa, á mi wi à ɓa zúifùwa bɛ́ɛ lé yìa à ĩ día le?» 40 Á ɓa wee bío na a yi ká ɓa wãamaka: «Ɓùeé! Yí día wón. O Barabaasi lé yìa á ũ lén día.» Ò o Barabaasi ɲɔǹ hĩ́a lé o nì-kã́anii.

Zãn 19

1 Ó o Pilaate wã́a nɔn le ɲii ɓa dásíwá yi le ɓa ɓua a Yeesu lée ha lè hã làbàaní. 2 Ɓa dásíwá mu tã́ ho kìrí lè hã kíkara á dó a ɲúhṹ yi, à ɓa zĩ́inía wo lè ho kánɓun muhṹ. 3 Ɓa wee ɓuee dĩ̀n o yahó ká ɓa bío: «Zúifùwa bɛ́ɛ, Foó!» Ká ɓa à dé o sáarà yi. 4 Ó o Pilaate tĩ́n zoó ló mí zĩi yi, á lée bía nɔn ɓa zúifùwa yi: «Àwa, ĩ bía le ɓa ɓua a ɓuee léráa à mi zũń le ĩnɛ́n cɔ̃́n o nìi mu yí wó yí khon bìo woon yi.» 5 O Yeesu ɓa wã́a ɓuan lóráa ho khũuhũ, ká hã kíkara kìrí wi o ɲúhṹ yi, á mún zã́ ho kánɓun muhṹ. Ó o Pilaate bía nɔn ɓa zúifùwa yi: «Lé o nìi mu na wã́a.» 6 Bìo ɓa yankarowà ɲúnása lè ɓa parowà mɔn o Yeesu á ɓa wee bío pɔ̃́npɔ̃́n: «Ɓúɛɛ wo ho kùrùwá wán! Ɓúɛɛ wo ho kùrùwá wán!» Ó o Pilaate bía nɔn ɓa yi: «Minɛ́n mi bɛɛre wã́a fé o vaa ɓúɛɛ ho kùrùwá wán. Ĩnɛ́n cɔ̃́n ó o nìi mu yí wó yí khon bìo woon yi.» 7 Á ɓa zúifùwa bía nɔn wo yi: «Warɛ́n làndá yi, ó o nìi mu ko lè ho ɓúeró lé bìo ó o le mí lé le Dónbeenì Za.» 8 Bìo ɓa bía kà wíokaa zã́nía o Pilaate làa sòobɛ́ɛ. 9 Ó o wã́a bò mín là a Yeesu yòó zon le zĩ-beenì yi, á zoó tùara a yi: «Lée wen ũnɛ́n wee lé yi?» Ó o Yeesu yí dó mí ɲii wo yi. 10 Ó o Pilaate wã́a bía nɔn wo yi: «Éee! Lé ĩnɛ́n á fo le fo máa bíoráa le? Fo so yí zũ le ũ díaró tàá ũ ɓúɛɛró ho kùrùwá wán ɓàn pànká wi ĩnɛ́n cɔ̃́n le?» 11 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Fo yí dà máa yí pànká ĩnɛ́n wán, ká le Dónbeenì yí nɔn ho foǹ. Lé bṹn nɔn á yìa dó mi ũ níi yi wékheró ɓùaa á po ũnɛ́n wékheró.» 12 À lá bṹn ɲii wán ó o Pilaate wã́a wee cà bìo ó o ò díaráa o Yeesu ó o ò lɛ́n. Ká ɓa zúifùwa wíokaa wee bío pɔ̃́npɔ̃́n: «O nìi na kà á fo día ó o wà se fo yínɔń ho Oroomu bɛ́ɛ ɓàn bɔ̃́nlo. Nùpue na le mí lée bɛ́ɛ se wón wee penka lè ho Oroomu bɛ́ɛ.» 13 Bìo ó o Pilaate ɲá hɔ̃́n bíoní so, ó o le ɓa ɓua a Yeesu léráa ho khũuhũ à vaá dĩ̀ní ho lahó na ɓa le «Lún na hã hue-pɛnlɛnwà bá yi.» Mu heberemu ɓa le «Kabataa.» Lé hón lahó so ó o Pilaate lée kará yi mí cítíi fĩ̀iníi. 14 Mu wó le wizonle na lée hĩ́ní ì wé ɓa ho Sabaa zoǹ, ho Paaki sã́nú díró pã̀ahṹ, ká le wii yòó fárá. Ó o Pilaate wã́a bía nɔn ɓa zúifùwa yi: «Lé mi bɛ́ɛ na.» 15 Á ɓa wee bío pɔ̃́npɔ̃́n: «Ɓúe o! Ɓúe o! Ɓúɛɛ wo ho kùrùwá wán.» Ó o Pilaate bía: «Mi wi à ĩ ɓúɛɛ mi bɛ́ɛ ho kùrùwá wán kɛ̃́nkɛ̃́n le?» Á le Dónbeenì yankarowà ɲúnása bía nɔn wo yi: «Wa bɛ́ɛ ɓúi mía ká mu yínɔń ho Oroomu bɛ́ɛ.» 16 Ó o Pilaate wã́a dó a ɓa níi yi le ɓa ɓúɛɛ ho kùrùwá wán.

O Yeesu húmú

Á ɓa dásíwá wã́a fó a Yeesu. 17 Ɓa nɔn o kùrùwá wo yi, ó orɛ́n mí bɛɛre pã̀ á lóráa ho lóhó mɔ́n, ho lahó na ɓa le «Ɲún-ɓòkuee» yi. Mu heberemu á ɓa wee ve ho lahó mu làa «Kolokota.» 18 Lé hón lahó so ɓa ɓúaa wo yi ho kùrùwá wán. Ɓa mún ɓúaa ɓa nùpua nùwã ɲun ɓúi hã kùrùwáwá wán làa wo. O nì-kéní wi là a nín-tĩánì, ká a nì-kéní wi là a nín-káahó, ó orɛ́n zoó wi ho tĩ́ahṹ. 19 O Pilaate nɔn le ɲii le ɓa túa bìo kà yòo ɓúɛɛ o Yeesu ɲúhṹ yi ho kùrùwá wán: «Yeesu, Nazarɛɛte nìi, Zúifùwa bɛ́ɛ.» 20 Ɓa zúifùwa cɛ̀rɛ̀ɛ kàránna bìo túara a Yeesu ɲúhṹ yi, lé bìo ho lahó na ɓa ɓúaa wo yi yí nàyi lè ho lóhó, á mu mún túara lè mu heberemu lè mu latɛnmu, lè mu kɛrɛɛkimu. 21 Á le Dónbeenì yankarowà ɲúnása wà ɓuara a Pilaate cɔ̃́n á ɓueé bía nɔn wo yi: «Fo lá yí ko à ũ túa ‹zúifùwa bɛ́ɛ›, ká ũ túa ‹o nùpue mu le mí le ɓa zúifùwa bɛ́ɛ.›» 22 Ó o Pilaate bía: «Bìo á ĩ túara á à dĩ̀n làa bìo mu dĩ̀nnáa.» 23 Bìo ɓa dásíwá ɓúaa o Yeesu vó, á ɓa nùwã náa na ɓúaa wo sankaa o sĩ̀-zĩ́nia á ká a báká na ɓa tã́ á bĩ̀iminì mía yi. 24 Á ɓa dásíwá wee bío mín yi: «Mi yí le wa lɛ̀ɛka ho à sankaráa ho. Mi wa wé le ɲún-sĩni bìo à zũńnáa yìa ho ò sĩ̀ yi.» Mu wó kà síi à le Dónbeenì bíonì vũahṹ bìo na túara à wé à ɲii sí: «Ɓa sankaa ĩ sĩ̀-zĩ́nia, á wó le ɲún-sĩni bìo à zũńnáa yìa á ĩ dà-zĩ́nii dà-kéní ɓúi sã̀ yi.» Á bṹn lé bìo ɓa dásíwá ɓɛ̀n wó. 25 Bìa dĩ̀n ɓó a Yeesu kùrùwá yi, lé ɓàn nu, lè ɓàn nu ɓàn hĩ́nló, là a Mari, o Kolopaasi ɓàn hã́a, á séenía a Mari na wee lé ho lóhó na ɓa le Makadala yi. 26 Bìo ó o Yeesu mɔn mín nu, á mɔn mí nì-kenínii na ó o wa à wón dĩ̀n ɓàn nu nìsã́ní, ó o Yeesu bía nɔn mín nu yi: «Hã́a mu, lé ũ za na.» 27 Ò o bía nɔn o nì-kenínii mu yi: «Lé mìn nu na.» À wã́a lá hón pã̀ahṹ so ɲii wán, ó o nì-kenínii wã́a fó a á vaá ɓuan. 28 Bṹn mɔ́n, ó o Yeesu wã́a zũ le mu bìo ɓúenɓúen ɲii sú, ó o bía bìo kà: «Ɲu-hãní dà mi», à síinínáa le Dónbeenì bíonì vũahṹ bíonì ɲii. 29 Mu wee wé à dɛ̀ɛ ɓúi bàrá sùaráa bĩ́n á sú lè ho dìvɛ̃́n bè-ɲia, á ɓa dásíwá lá le dɛ̀ɛ na wee kũ̀iní mu ɲumu á cú le vĩ̀ndɛ̀-za ɓúi na ɓa le izoopu ɓùɛɛnì yi á zìíra ho dìvɛ̃́n bè-ɲia yi yòó dá a Yeesu yi. 30 Bìo ó o Yeesu yɛ̀ɛra mu, ó o bía: «Mu bìo ɓúenɓúen ɲii wã́a sú.» Bìo ó o bía bṹn, ó o ɓúera mí ɲúhṹ ò o húrun. 31 Mu wó le wizonle na lée hĩ́ní ì wé ho Sabaa zoǹ, à bìo á hón Sabaa so lée Sabaa beenì, á ɓa zúifùwa ɲúnása yí wi à ɓa día bìa ɓa ɓúaa hã kùrùwáwá wán. Á ɓa ɓueé fìora a Pilaate le o bío le ɓa fì ɓa zení à ɓa hí fùafùa à ɓa liiní ɓa. 32 Á ɓa dásíwá wã́a ɓueé fù ɓa nùwã ɲun na ɓa ɓúaa o nìsã́a zení, 33 À ɓa le mí ì loń ò o Yeesu húrun. Lé bṹn te bìo ɓa yí fùráa o Yeesu zení. 34 Ká ɓa dásíwá nì-kéní màhã́ pá cú a dòkóní lè mí cànɓúa. Á le cãni lè mu ɲumu dɛ̀ɛnía ló bĩ́n. 35 Yìa mà mu bìowa mu tũ̀iá á mɔn mu míten. Bìo ó o wee mì bon. O zũ kɛ̃́nkɛ̃́n le bìo mí wee mì lé ho tũ̀iá poni. O wee mì mu tũ̀iá bèra a na à minɛ́n mún dé mi sĩa o Yeesu yi. 36 Mu bon. Mu wó kà bèra a na à bìo túara le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi à ɲii sí: «Hàrí o hũule dà-kéní á yí fù.» 37 Á mu mún pá bĩnía túara: «Ɓa à fá mí yìo yìa ɓa cú wán.»

O Yeesu nùuló bìo

38 Bìo á bṹn wó khĩína, ó o Zozɛɛfu na wee lé ho Arimatee lóhó yi á vaá fìora a Pilaate le o na le níi mí yi le mí lá a Yeesu sãnía vaá nùu. Orɛ́n mún lé o Yeesu nì-kenínii ɓúi, ká a màhã́ lá yí wi à mu zũń lé bìo ó o wee zɔ̃́n ɓa zúifùwa ɲúnása. Ó o Pilaate nɔn mu níi wo yi. Ó o Zozɛɛfu wã́a ɓueé lá a Yeesu nì-hínmu. 39 Ó o Nikodɛɛmu, yìa hĩ́a ɓuara a Yeesu cɔ̃́n ho tĩ́nàahṹ ɓúi yi, á mún ɓuara. O ɓuan mu bìo ɓúi na sãmu sĩ na wó lè ho míìrè á lùnkaa làa bìo ɓa le alowɛɛsi á ɓuararáa. Mu ɓúenɓúen yú hã kiloowa ɓóní làa pírú. 40 Ó orɛ́n là a Zozɛɛfu páanía lá a Yeesu nì-hínmu à ɓa kúaa mu bìo mu ho nùuló dɛ̀ɛ wán á bá là a Yeesu nì-hínmu, làa bìo ɓa zúifùwa wee wé nùunáa mí nì-hía. 41 Vĩ̀nsĩ̀a ɓuahó ɓúi wi hen na ɓa ɓúaa o Yeesu ho kùrùwá wán nìsã́ní á bú-fĩnle ɓúi wi yi á nùpue dĩǹ yí nùuna yi. 42 Lé dén ɓa dó a Yeesu yi, lé bìo mu zoǹ à ɓa zúifùwa wee wíoka míten á lée hĩ́ní ì wéráa ho Sabaa, à le búure mu mún sùaráa yi bĩ́n.

Zãn 20

O Yeesu vèera

1 Ho dimaasi zoǹ yìnbíi bùirìi, ó o Makadala Mari wà van le búure wán. Mu wee wé ká ho tá pá ka yùiíi. Ó o Mari mɔn à le hue-beenì na lá pon le búure ɲii á hɛ́ra. 2 Ó o lùwa vaá yú a Simɔn Piɛre là a nì-kenínii na ó o Yeesu wa, á bía nɔn ɓa yi: «Ɓa léra a Ɲúhṹso le búure yi, á wa yí zũ hen na ɓa dó a yi.» 3 Ó o Piɛre là a nì-kenínii na so wã́a wà van le búure ɲii. 4 Ɓa mí nùwã ɲun wee lùwí ká a nì-kenínii na so màhã́ dàn lùwí po a Piɛre, ó o vaá dɔ̃n ló a. 5 Ó o zoó ɓúɛɛra lora le búure yi, ó o mɔn ho nùuló dɛ̀ɛ à le día, ká a màhã́ yí zon. 6 Ó o Simɔn Piɛre ɲɔn o mɔ́n ɓueé dɔ̃n, á wón yòó zon le búure yi, á zoó mɔn ho nùuló dɛ̀ɛ à le día. 7 O mún zoó mɔn le nín-kéní na lá pon o yahó yi à le bun sese bàrá mí dòn, dén yí páanía yí bàrá lè ho nùuló dɛ̀ɛ. 8 Ó o nì-kenínii na lá ɓueé dɔ̃n ho yahó màhã́ yòó zon. Bìo ó o mɔn mu kà, ó o tà le o Yeesu vèera bìo bon. 9 Mu bon. Le Dónbeenì bíonì vũahṹ bía le o Yeesu ko ò o vèe, ká ɓa nì-kenínia lá dĩǹ yí zũ le bíonì mu kúará. 10 Bṹn mɔ́n á ɓa nì-kenínia nùwã ɲun bĩnía khíɓon.

O Yeesu zéenía míten là a Makadala Mari

11 Ká a Mari wón bĩnía ɓuara ɓueé dĩ̀n le búure ɲii wee wá. O wee wá ká a ɓúɛɛ loń le búure yi. 12 Ó o mɔn le Dónbeenì tonkarowà na ló ho wáayi nùwã ɲun na zã́ hã sĩ̀-poa. Ɓa kará ho lahó na ó o Yeesu nì-hínmu lá wi yi. O nì-kéní kará làa hen na ó o ɲúhṹ lá dó yi, ò o nì-kéní kará làa hen na ó o zení lá dó yi. 13 Á ɓa tonkarowà mu wee tùa o Mari yi: «Hã́a mu, lée webio nɔn fo wee wáráa?» Ó o Mari bía nɔn ɓa yi: «Ɓa ɓueé léra ĩ Ɲúhṹso á ĩ yí zũ hen na ɓa dó a yi.» 14 Bìo ó o Mari bía bṹn vó, ó o yèrèmáa khíi mɔn o Yeesu ò o dĩ̀n. Ká a màhã́ yí zũna a. 15 Ó o Yeesu wee tùa wo yi: «Hã́a mu, lée webio nɔn fo wee wáráa? Lée wée á fo wee cà?» Ó o Mari wã́a wee leéka le lé o vĩ̀nsĩ̀a ɓuahó ɓànso wee tùa mí yi, ó o bía: «Hen ká lé ũnɛ́n ɓueé léra a Yeesu mu à ũ zéení hen na fo dó a yi làa mi, á ĩ vaá lá a.» 16 Ó o Yeesu von wo: «Mari!» Ó o Mari dɛ̀ɛnía zũna a, ó o von o Yeesu lè mu heberemu: «Arabunii!» Mu kúará le: «Nì-kàránlo.» 17 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Día mi. Ĩ dĩǹ yí yòora ĩ Maá cɔ̃́n. Lɛ́n vaa yí bìa dó mí sĩa miì ɓúenɓúen, bìa lé wàn zàwa, à bío na ɓa yi le ĩ wee yòo ĩ Maá Dónbeenì na mún lé mìn Maá Dónbeenì cɔ̃́n.» 18 Ó o Makadala Mari mu wã́a wà vaá bía bìo kà nɔn ɓa nì-kenínia yi: «Ĩ mɔn o Ɲúhṹso!» Ò o Mari lá bìo ó o Yeesu bía á fɛɛra nɔn ɓa yi.

O Yeesu zéenía míten lè mí nì-kenínia

19 Ho dimaasi kéní kéní mu zoǹ zĩihṹ, ó o Yeesu nì-kenínia kúaa mín wán le zĩi ɓúi yi. Ɓa pon hã wonna ɓúenɓúen á dóka, lé bìo ɓa zã́na ɓa zúifùwa ɲúnása. Yìo ɓueé tĩ, ò o Yeesu ɓueé dĩ̀n ɓa tĩ́ahṹ, ò o bía nɔn ɓa yi: «Le ho hɛ́ɛrà kɛń làa mia.» 20 Bìo ó o bía bṹn vó, ó o zéenía mí níní lè mí dòkóní làa ba. Á ɓa nì-kenínia sĩa wan làa sòobɛ́ɛ bìo ɓa mɔn o Ɲúhṹso bìo yi. 21 Ó o Yeesu tĩ́n bĩnía bía nɔn ɓa yi: «Le ho hɛ́ɛrà kɛń làa mia. Bìo á ĩ Maá tonkaaráa mi ho dĩ́míɲá yi, lé bṹn ɓàn síi á ĩnɛ́n mún ǹ tonkaráa mia.» 22 Bìo ó o bía bṹn vó, ó o pɛ̀ɛra mí ɲii sɔ̃nsãmu kúaa ɓa wán ò o bía: «Mi yí le Dónbeenì Hácírí. 23 Hen ká mi wé tà sɛ́ra nùpue lée nùpue bè-kora día nɔn wo yi, á le Dónbeenì mún ǹ sɛ́n ɓànso bè-kora á à día. Ká mi wé pã́ le mi máa sɛ́n nùpue lée nùpue bè-kora máa día, á le Dónbeenì mún máa sɛ́n wón ɓànso bè-kora máa día.»

O Yeesu zéenía míten là a Toma

24 Pã̀ahṹ na ó o Yeesu ɓueé zéenía míten lè mí nì-kenínia, ká ɓa nì-kéní lá mía bĩ́n. O yèni ɓa le Toma, ɓa mún wee ve o làa Hénbéní. 25 Á ɓa nì-kenínia na ká bía nɔn wo yi le mí mɔn o Ɲúhṹso. Ó o Toma bía nɔn ɓa yi: «Ká ĩnɛ́n yí mɔn hã hĩa fãani o níní yi, á yí bò ĩ nín-kíza hã wán, á yí bò ĩ níi o dòkóní fɔ̃nló wán, á ĩ máa tà mu.» 26 Ho dimaasi na sã̀ bĩ́n, á ɓa nì-kenínia tĩ́n kúaa mí wán le zĩi yi ká a Toma wi làa ba. Á ɓa pon hã wonna á dóka. Ó o Yeesu tĩ́n ɓuara ɓueé dĩ̀n ɓa tĩ́ahṹ, ò o bía nɔn ɓa yi: «Le ho hɛ́ɛrà kɛń làa mia.» 27 Ò o bía nɔn o Toma yi: «Ɓuee bè ũ nín-kíza ĩ níní fãani wán loń, à bè ũ níi ĩ dòkóní fɔ̃nló wán. Wã́a yí bĩní yí titika, ká ũ tà le ĩ vèera bìo bon.» 28 Ó o Toma bía nɔn o Yeesu yi: «Fo lé ĩ Ɲúhṹso á lé ĩ Dónbeenì.» 29 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Fo dó ũ sĩi miì lé bìo á fo mɔn mi. Ká bìa màhã́ dó mí sĩa miì à ɓa yí mɔn mi bán ɲúná sĩ.» 30 O Yeesu pá bĩnía wó yéréké bìowa cɛ̀rɛ̀ɛ á ɓa nì-kenínia mɔn ká mu yí túara ho vũahṹ na kà yi. 31 Bìo túara kà lée bìo na à na à mi dàń tà le o Yeesu lé Yìa le Dónbeenì mɔn léra, le o lé le Dónbeenì Za bìo bon, à bìo mi ì dé mi sĩa wo yi, à mi yí le mukãnì binbirì orɛ́n pànká yi.

Zãn 21

O Yeesu wíoka zéenía míten lè mí nì-kenínia

1 Bṹn mɔ́n, ó o Yeesu bĩnía zéenía míten lè mí nì-kenínia. Bṹn wó ho Tiberiade vũ-beenì ɲii. Bìo kà lé bìo ó o zéenía lè míten làa ba. 2 Wizonle ɓúi, ó o Yeesu nì-kenínia ɓúi páanía wi. Ɓa lé o Simɔn Piɛre, là a Toma na ɓa wee ve làa Hénbéní, là a Natanayɛɛle na wee lé ho Kalilee kɔ̃hṹ lóhó na ɓa le Kanaa yi, là a Zebedee zàwa, là a Yeesu nì-kenínia nùwã ɲun ɓúi. 3 Ó o Simɔn Piɛre bía nɔn bìa ká yi: «Ĩ ì lɛ́n vaá pa ɓa cewà.» Á ɓa le mí ì bè làa wo. Á ɓa wã́a zon ho woohṹ wà, á vaá pan fɛ́ɛɛ ho tá tɔ̃n à ɓa yí fò hàrí ceza yà-kéní. 4 Bìo ho tá wee tĩ, à bṹn ò o Yeesu ɓueé dĩ̀n mu ɲumu ɲii. Ká a nì-kenínia màhã́ yí zũna a. 5 Ó o Yeesu von ɓa tùara yi: «Wàn bɔ̃́nlowà, mi yú cewà le?» Á ɓa bía nɔn wo yi: «Wa yí fò dɛ̀ɛ.» 6 Ó o bía nɔn ɓa yi: «Mi wã́a lèe mi zùán dé lè ho woohṹ nín-tĩánì á mi ì yí ɓa cewà.» Á ɓa lèera ho zùán dó á vá le mí ì hóoní yòó dé ho woohṹ yi, á ɓa hóonía san lé bìo ho sú lè ɓa cewà. 7 Ó o nì-kenínii na ó o Yeesu wa wã́a bía nɔn o Piɛre yi: «Yìa dĩ̀n kà lé o Ɲúhṹso.» Bìo ó o Piɛre ɲá le o lé o Ɲúhṹso, ó o lá mí báká na ó o lá tɛra á zã́ ò o yéran zon mu ɲumu yi wee lé o Yeesu cɔ̃́n. 8 Ɓa nì-kenínia na ká bán pà ho woohṹ vá lè ɓa cewà na ɓa vũn cɛ̀rɛ̀ɛ ɓueé lóráa. Ɓa lá yí nàyi lè le ɓónɓóore, ɓa à yí lòn mɛɛterewa khĩmàni síi làa de. 9 Bìo ɓa lée dɔ̃n á ɓa mɔn hã donfũaa à ɓa cezàwa bò hã wán, á mɔn ho búurú. 10 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi lén ɓa cewà na mi vũn bùaa yɛn ɓúi ɓuennáa.» 11 Ó o Simɔn Piɛre yòó zon ho woohṹ ò o vá ho zùán lè ɓa cewà lée día. Ce-beera ɓúará-hèɲun làa pírú làa bùaa tĩn lé bìa ló ho zùán mu yi, à ho pá yí fáara. 12 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi ɓuee dí.» Ɓa ɓúenɓúen á yìa henía mí sĩi tùara a Yeesu yi le o lé o yɛ́n wón mía. Ɓa zũ le mu lé o Ɲúhṹso. 13 Ó o Yeesu vá ɓueé ɓó ɓa yi, ò o lá ho búurú lè ɓa cezàwa sankaa nɔn ɓa yi. 14 Bìo kà lé mu zen cúa-tĩn ká a Yeesu wee zéení míten lè mí nì-kenínia o vèeró mɔ́n.

Bìo ó o Yeesu bía nɔn o Piɛre yi

15 Bìo ɓa dú vó, ó o Yeesu tùara a Simɔn Piɛre yi: «Zãn za Simɔn, fo wa mi po bìo á bìa ká waráa mi le?» Ó o Simɔn le: «Ũuu, Ɲúhṹso, fo zũ le ĩ wa fo.» Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Wé pa bìa bìo sã̀ miì bìo làa bìo ó o pi-pa wee wé paráa mí pia bìo.» 16 Ó o Yeesu bĩnía tùara a yi mu cúa-ɲun níi: «Zãn za Simɔn, fo wa mi le?» Ó o Simɔn le: «Ũuu, Ɲúhṹso, fo zũ le ĩ wa fo.» Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Wé pa bìa bìo sã̀ miì bìo làa bìo ó o pi-pa wee wé paráa mí pia bìo.» 17 Ó o Yeesu pá bĩnía tùara a yi mu cúa-tĩn níi: «Zãn za Simɔn, fo wa mi le?» Á mu ɓóonía a Simɔn Piɛre yi lé bìo ó o Yeesu tùara a yi mu cúa-tĩn níi le o wa mí le. Ó o bía nɔn o Yeesu yi: «Ɲúhṹso, fo zũ bìo ɓúenɓúen. Fo zũ le ĩ wa fo.» Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Wé pa bìa bìo sã̀ miì bìo làa bìo ó o pi-pa wee wé paráa mí pia bìo. 18 Le ĩ mì ho tũ̀iá na foǹ: Bìo á fo hĩ́a lé o yàró ká ũ wee ca ũ kuio ká ũ lɛ́n va hen na á ũ sĩi vá yi. Ká fo khíi kĩ́na po bìo kà, á ũ wé è bɛn ũ bàra á nì-veere ɓueé ca ũ kuio mu á à ɓua fo ò varáa hen na á fo yí wi á ũ va yi.» 19 O Yeesu bía hɔ̃́n bíoní so à zéenínáa bìo ó o Piɛre á à híráa sìí á à déráa ho cùkú le Dónbeenì yi. Bìo ó o bía hã bíoní mu vó, ó o le o Piɛre bè mí yi fɛ́ɛɛ. 20 Ó o Piɛre yèrèmáa khíi mɔn o nì-kenínii na ó o Yeesu wa ò o bò ɓa yi. O lé yìa nɔ̀nzoǹ ɓúera van là a Yeesu cɔ̃́n ká ɓa kará ho dĩ́nló ɲúhṹ yi á tùara a yi: «Ɲúhṹso o, lé o yɛ́n á à dé fo ò na?» 21 Bìo ó o Piɛre wã́a mɔn o nì-kenínii mu, ó o tùara a Yeesu yi: «Ɲúhṹso o, á wón na kà bìo ɓɛ̀n khíi wé kaka?» 22 Ó o Yeesu bía nɔn o Piɛre yi: «Hen ká ĩ wi ò o kɛń bĩ́n à ĩ bĩní ɓuee yí, se bṹn wã́a yí ciran fo. Ũnɛ́n día à ũ bè miì.» 23 Dén bíonì so bìo yi, á bìa tà a Yeesu bìo wã́a wee hɛ́ɛ bío le o nì-kenínii mu máa hí. Ò o Yeesu ɲɔǹ yí bía là a Piɛre le o nì-kenínii mu máa hí. O bía le: «Hen ká ĩ wi ò o kɛń bĩ́n à ĩ bĩní ɓuee yí, se bṹn wã́a yí ciran fo.» 24 Wón nì-kenínii nì-kéní kéní so lé yìa mà bìo wó kà tũ̀iá, á túara mu. Á wa mún zũ le bìo ó o mà, á bon. 25 O Yeesu pá bĩnía wó bìo cɛ̀rɛ̀ɛ. Ká ɓa lá le mí ì tè mu yi lè mí dà-kéní kéní á à túa, á hã vɔ̃nna na mu ù túa yi á kúeeníi lá máa yí lé hã booró.