Jan 1

1 Lotumginn nya’gɨ’tɨ pətɨ, de kɨ in ta in non nga, De kɨ in ta in nan’tɨ kɨ Luwə, De kɨ in ta in Luwə. 2 Lotumginn nya’tɨ, de kɨ in ta in nan’tɨ kɨ Luwə. 3 In ə Luwə un’ə ra’n nya’gɨ pətɨ. Nya kɨ Luwə ra’a kɨ kanj’a in goto. 4 De kɨ in ta kakin ə in nje kadɨ de’gɨ sii kɨ dɔ’de taa. Ningə kisikidɔtaa kɨ in rɔ’a’tɨ kin ə in kunjɨ dɔ de’gɨ’tɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne. 5 Kunjɨ unjɨ dɔ lo kɨ diw’tɨ, nan lo kɨ diw uwə kunjɨ kakin kɨ rɔ’ne’tɨ el. 6 Luwə ulə de kare kɨ tɔ’a nan Jan ad’a re. 7 Re to nje mannajɨ kadɨ mannajɨ lə kunjɨ, Kadɨ de’gɨ pətɨ uni me’de adi kunjɨ kɨ takul’ə. 8 Jan in kunjɨ el, nan in nje mannajɨ lə kunjɨ. 9 De kɨ in ta kin in ə in kunjɨ kɨ rɔta’tɨ. Kunjɨ kɨ rɔta’tɨ kɨ re dɔnangɨ’tɨ ne, unjɨ dɔ de’gɨ’tɨ pətɨ. 10 De kɨ in ta in dɔnangɨ’tɨ ne. Ningə in ə Luwə un’ə ində’n de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne, nan de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne gəri’ə el. 11 De kɨ in ta kin re dann de’gɨ’tɨ li’ə, nan de’gɨ li’ə uwəi’ə kɨ rɔ’de’tɨ el. 12 Nga ningə, nje kɨ uwəi’ə kɨ rɔ’de’tɨ, Adɨ in nje kɨ uni me’de adi’ə, adɨ’de tɔgɨ kadɨ təli ngann’gɨ lə Luwə. 13 Təli ngann’gɨ lə Luwə, kigo kojɨ’tɨ kɨ mosɨ tokɨ de’gɨ isɨ oji nan kin el num, Kigo ndigɨ’tɨ lə de el num, nan in Luwə inɓe ə ra adɨ təli ngann’a’gɨ. 14 De kɨ in ta, təl darɔ de kɨ rɔta’tɨ, Uwə lo kisɨ dann’je’tɨ. Memajɨ, kɨ nya kɨ rɔta’tɨ rosi me’ə. J’in j’oo tɔjɨ li’ə. In tɔjɨ kɨ Ngonn kɨ kar’ne ba ingə kɨ rɔ Baw’ne’tɨ. 15 Jan un ndu’ne kɨ taa, mannajɨ li’ə ene: «In ə in de kɨ m’elta li’ə kete m’ene: “De kɨ a re go’m’tɨ, in kibo dɔ’m’tɨ, Tadɔ in isɨ kɨ dɔ’ne taa kete non’m’tɨ.” 16 «J’ingɨ pətɨ, j’ingəi nya majɨ kɨ in rɔ’a’tɨ, kigo memajɨ’tɨ li’ə. Adɨ’je majikur kɨ ɔsɨ go nan go nan. 17 Luwə adɨ’je ndukun kɨ gorow lə Mojɨ, Nan memajɨ kɨ nya kɨ rɔta’tɨ rei kɨ gorow lə Jeju Kirisitɨ. 18 De kɨ oo Luwə goto, nan Ngonn kɨ kar’ne ba, Kɨ in Luwə ə isɨ kadɨ Baw’ne’tɨ, ə ra adɨ jɨ gər’ə.» 19 Lokɨ Juwipɨ’gɨ kɨ Jerujalem’tɨ uləi njekujənyamosɨ kadikare’gɨ kɨ nje’gɨ kɨ ginn kojɨ’tɨ lə Lebi kɨ rɔ Jan’tɨ dəji’ə ene: «In nan wa?» 20 Ningə, Jan el’de taga wangɨ, um yətɨ ta el ene: «M’in Kirisitɨ kɨ in De kɨ Luwə mbət’ə el.» 21 Nje kɨ uləi’de kakin təli dəji’de eyina: «Nga in nan dana wa? In njekeltakita Luwə’tɨ Eli wa?» Ə Jan ilə’de’tɨ ene: «Jagɨ, m’in Eli el.» Təli dəji’ə ɓay eyina: «In Njekeltakita Luwə’tɨ kɨ j’isɨ jɨ nginə wa?» Jan ene: «Jagɨ, m’in Njekeltakita Luwə’tɨ el.» 22 Lo kin’tɨ non, eli’ə eyina: «Nga in nan dana inɓe ə el’je adɨ j’oo, tadɔ majɨ kadɨ j’a jɨ təl kɨ ta madɨ kadɨ j’aw’n kɨ rɔ nje’gɨ’tɨ kɨ uləi’je. Ta ri ə el dɔ rɔ’i’tɨ inɓe wa?» 23 Non be nga a Jan ilə’de’tɨ ene: «M’in ə m’in de kɨ ndu’ə ɓar diləlo’tɨ ene: “Rai gorow lə Burəɓe adɨ ra njururu!” Tokɨ njekeltakita Luwə’tɨ Ejay el’n.» 24 Nje kɨ uləi’de kakin in Parisɨ’gɨ. 25 Ə təli dəji Jan Batisɨ ɓay eyina: «A kin ə re in Kirisitɨ kɨ in De kɨ Luwə mbət’ə el num, in Eli el num, taa in Njekeltakita Luwə’tɨ kɨ j’isɨ jɨ nginə kin el num tɔ ə, ra bann ə isɨ ra de’gɨ batəm wa?» 26 Ə Jan el’de ene: «M’in m’ra de’gɨ batəm me mann’tɨ, nan de madɨ in mbunə’se’tɨ non kɨ in gəri’ə el. 27 In a re go’m’tɨ, nan kulə sa kɨ nja’a’tɨ kaa m’asɨ kadɨ m’tutɨ el.» 28 Nya’gɨ kin pətɨ rai nya Betani’tɨ, dow ba Jurden’tɨ, kɨ Jan ra de’gɨ batəm’tɨ. 29 Lo ti dɔ’tɨ, Jan oo Jeju kɨ isɨ re kɨ rɔ’a’tɨ ningə el ene: «Oyi Ngonn batɨ lə Luwə kɨ nje kɔr majel lə de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne kɔ. 30 In ə in de kɨ m’elta li’ə kete m’ene: “De kɨ re go’m’tɨ, in kibo dɔ’m’tɨ, tadɔ in isɨ kɨ dɔ’ne taa kete non’m’tɨ.” 31 M’in kɨ dɔ’m m’gər’ə kete el, nan m’re m’ra de’gɨ batəm me mann’tɨ kadɨ m’adɨ Isirayel’gɨ gəri’ə’n’ə.» 32 Jan mannajɨ ene: «M’oo Ndil Luwə in taa, risɨ to dər dum be re isɨ dɔ’a’tɨ. 33 M’in m’gər’ə el, nan Luwə kɨ ulə’m adɨ m’re m’ra de’gɨ batəm me mann’tɨ ə el’m ene: “De kɨ a oyi Ndil in taa risɨ re isɨ dɔ’a’tɨ kin ə, a ra de’gɨ batəm me Ndil Luwə’tɨ.” 34 Ningə m’in, m’oo nya kin kɨ kum, adɨ m’mannaj’a tokɨ de kin in Ngonn lə Luwə.» 35 Lo ti go’tɨ, Jan təl re low’ə’tɨ kakin ɓay, in kɨ njendo’gɨ lə’ne joo. 36 Be ə, lokɨ Jeju isɨ dər, adɨ kum’ə in kɨ dɔ’a’tɨ oo’ə’n’ə, ningə el ene: «Oyi Ngonn batɨ lə Luwə.» 37 Lokɨ njendo’gɨ lə Jan oyi dɔ ta kin ningə, uni go Jeju. 38 Lokɨ Jeju ilə rətɨ ningə, oo’de kadɨ isɨ uni go’ə, ə dəjɨ’de ene: «In ri ə isɨ sangi wa?» Ə ingɨ iləi’ə’tɨ eyina: «Rabi, lo kɨ sɨ’tɨ in ra be wa?» («Rabi» kɔr me’ə nan: Njendo de’gɨ) 39 Jeju el’de ene: «Rei, ə oyi.» Be ə, awi, oyi lo kɨ Jeju sɨ’tɨ. Ningə sii, tɔli ta ndɔ lə’de rɔ’a’tɨ non. Dɔkadɨ, in kadɨ kɨ sɔ kɨ losɔl’ɔ. 40 Andire kɨ ngonnkon Simon Piyər in de kare dann de’gɨ’tɨ kɨ joo kɨ oyi ta ta Jan’tɨ ə uni go Jeju. 41 De kɨ dɔkete kɨ Andire ingə, in ngonnkon’a Simon. Ə el’ə ene: «J’ingə Mesi.» («Mesi» kɔr me’ə nan «Kirisitɨ, De kɨ Luwə mbət’ə.») 42 Ningə, aw kɨ Simon rɔ Jeju’tɨ. Ə Jeju gon’a ba ningə el’ə ene: «In Simon, kɨ ngonn lə Jonasɨ. A ɓari’nu Sepasɨ», («Sepasɨ», kɔr me’ə nan «mbal».) 43 Lo ti go’tɨ, Jeju un ndu’ne kadɨ n’aw dɔnangɨ Galile’tɨ. Dɔ row’tɨ, ingə Pilipɨ, ningə el’ə ene: «Un go’m.» 44 Pilipɨ in de kɨ Betisayda’tɨ, kɨ in ɓe lə Andire in kɨ Piyər. 45 Go’tɨ, Pilipɨ aw ingə Nataniyel, ningə el’ə ene: «J’ingə de kɨ Mojɨ elta li’ə me ndukun’tɨ, taa de’gɨ kɨ njekeltakita Luwə’tɨ kaa elita li’ə tɔ kakin. In Jeju kɨ ngonn lə Jisepɨ kɨ Najaretɨ’tɨ.» 46 Ə Nataniyel el’ə ene: «Ngonn ɓe kɨ Najaretɨ kam nya kɨ majɨ a te’tɨ tɔ wa?» Ə Pilipɨ el’ə ene: «Re oo.» 47 Lokɨ Jeju oo Nataniyel isɨ re kɨ rɔ’a’tɨ, elta dɔ’a’tɨ ene: «Oyi Isirayel kɨ rɔta’tɨ, kɨ de asɨ kingə nya kɨ kədikumnan rɔ’a’tɨ el.» 48 Lo kin’tɨ non, Nataniyel dəjɨ Jeju ene: «In ra bann ə gərɨ’m wa?» Ə Jeju el’ə ene: «Kete taa kadɨ Pilipɨ ɓar’i, lokɨ isɨ ginn kagɨ mbaykote’tɨ kin m’oo’i.» 49 Nga a Nataniyel el Jeju ene: «Njendo de’gɨ, in Ngonn lə Luwə, in ngar lə Isirayel’gɨ.» 50 Jeju ilə’tɨ ene: «Tadɔ in kel kɨ m’el’i m’ene m’oo’i ginn kagɨ mbaykote’tɨ kin ə un’n me’i, a oo nya’gɨ kɨ utə in kin ɓay.» 51 Taa Jeju təl ilə dɔ ta’tɨ kin ɓay ene: «Tokɨ rɔta’tɨ, m’el’se, a oyi dɔran a til, ningə malayka’gɨ lə Luwə a ai kɨ taa ge, təli kɨ nanga ge dɔ’m’tɨ m’in Ngonn de.»

Jan 2

1 Ndɔ joo go’tɨ, taa nan to Kana’tɨ kɨ Galile. Kon Jeju in low’ə’tɨ non, 2 ningə ɓari Jeju in kɨ njendo’gɨ lə’ne low’ə’tɨ tɔ. 3 Dɔ gangɨ lo madɨ ə, yiwi kandɨ nju goto. Ə kon Jeju el’ə ene: «De’gɨ anyinan yiwi tigə.» 4 Nan Jeju il’ə’tɨ ene: «In ri ə in ge rɔ’m’tɨ ə dene? Dɔ kadɨ lə’m asɨ el ɓay.» 5 Ningə kon’a el nje lowə nya’gɨ ene: «Nya ri kɨ el’se ə rai.» 6 Nga ningə gum’gɨ mehen kɨ kuwə kɨ mbal sii non, to gum’gɨ kɨ Juwipɨ’gɨ isɨ ɔdi mann kɨ me’tɨ ari rɔ’de kigo kujɨ nyara’gɨ’tɨ lə’de kadɨ to awi kɨ ta dɔ’de el, takum Luwə’tɨ. Gum’gɨ kakin, kɨ kare me’ə a asɨ mbul joo ge mutə ge kare. 7 Jeju el nje ra kulə’gɨ ene: «Mbəli mann me gum’tɨ kin adɨ rosɨ» ningə mbəli mann me’ə’tɨ adɨ rosɨ njir. 8 Ningə Jeju el’de ene: «Ɔdi nga, ə awi adɨ njekində kum’ne go nyakusɔ’gɨ’tɨ,» ə ɔdi awi adi’ə. 9 Njekində kum’ne go nyakusɔ’tɨ ɔdɨ mann kɨ təl yiwi kandɨ nju kakin ta’ne’tɨ. Gər lo kɨ yiwi kandɨ nju kin te’tɨ el, nan nje ra kulə’gɨ kɨ ɔdi yiwi kandɨ nju kin gəri majɨ. Nje kində kum’ne go nyakusɔ’tɨ ɓar nje taa dene 10 el’ə ene: «De’gɨ in nje kadɨ yiwi kandɨ nju kɨ nəl de’gɨ anyinan kete, adɨ lokɨ de’gɨ anyinan adɨ ra’de ɓay taa təli dɔ in kɨ nəl el’tɨ, nga in ra bann ə ingəm yiwi kandɨ nju kɨ nəl adɨ isɨ bitɨ dɔ kadɨ kɨ ne kin wa?» 11 In kin ə in nyakɔjɨ lə Jeju kɨ dɔkete kɨ ra Kana’tɨ, dɔnangɨ Galile’tɨ. Nga a ra ɔjɨ’n tɔjɨ lə’ne, ningə njendo’gɨ li’ə uni me’de. 12 Go nya’gɨ’tɨ kin, Jeju aw Kapernayim’tɨ, in kɨ kon’ne kɨ ngannkon’ne’gɨ kɨ njendo’gɨ lə’ne; nan k’in ə isɨ Kapernayim’tɨ ndɔ ngayn el. 13 Ndɔ ra nanyi Pakɨ lə Juwipɨ’gɨ in ndəkba ə Jeju aw Jerujalem’tɨ. 14 Low’ə’tɨ kin non, ingə njelaw mangɨ’gɨ, batɨ’gɨ, kɨ dər dum’gɨ natɨ Kəy’tɨ lə Luwə, taa njembəl nar’gɨ kɨ ɓe’ne kɨ nje kɨ dɔɓe’gɨ’tɨ sii non tɔ. 15 Lo kin’tɨ, Jeju ra ndəy kulə, tuwə’n’de pətɨ natɨ Kəy’tɨ lə Luwə kɔ, nan’tɨ kɨ mangɨ’gɨ kɨ batɨ’gɨ, taa njembəl nar’gɨ kaa, sanan nar’gɨ lə’de kɔ, tində tabilə’gɨ lə’de tilə tɔ. 16 Ningə el njelaw dər’gɨ ene: «Ɔyi nya’gɨ kin pətɨ kɔ lo kin’tɨ rangɨ, ningə kadɨ rai me Kəy lə Bai to lo ndogɨ nya kɨ lo law nya lə’se el.» 17 Lo kin’tɨ, me njendo’gɨ olo dɔ ta’tɨ kɨ ndangi me makitu’tɨ eyina: «Ta lə Kəy lə’i uwə me’m kuwə kɨ a tɔl’m.» 18 Nan Juwipɨ’gɨ uni ta eli’ə eyina: «Nyakɔjɨ ri ə a tɔjɨ kadɨ jɨ gəri’n tokɨ aw kɨ tɔgɨ kadɨ ra’n nya’gɨ kɨ ra kin wa?» 19 Ə Jeju el’de ene: «Tɔi Kəy lə Luwə kam, ə me ndɔ’tɨ kɨ mutə, m’a m’təl m’ində taa gogɨ.» 20 Ə Juwipɨ’gɨ eli’ə eyina: «Jɨ ra ɓal dɔsɔ gidə in mehen ə jɨ ra Kəy lə Luwə kam oy, ningə in a təl ində rangɨ me ndɔ’tɨ kɨ mutə wa?» 21 Kəy kɨ Jeju elta’a kin in darɔ’a. 22 Nga ningə, ndɔkɨ Jeju ində taa dann njekoy’gɨ’tɨ kin, me njendo’gɨ olo dɔ’tɨ tokɨ ndɔkɨ elta kin, ə uni me’de adi ta lə Luwə kɨ ndangɨ num, uni me’de adi ta kɨ Jeju el kakin num tɔ. 23 Lokɨ Jeju in’n Jerujalem, dɔkagilo ra nanyi Pakɨ’tɨ, de’gɨ ngayn uni me’de, lokɨ oyi nyakɔjɨ’gɨ kɨ ra adɨ oyi kɨ kum’de. 24 Nan Jeju ə, ta me’de el, tadɔ gərɨ’de pətɨ majɨ ngayn, 25 taa aw ndoo kadɨ de mannajɨ dɔ’de’tɨ ad’a el tɔ, tadɔ inɓe gər nya’gɨ pətɨ kɨ to me’de’tɨ.

Jan 3

1 Me kutɨ’tɨ lə Parisɨ’gɨ, dingəm kare in non, tɔ’a nan Nikodem. In kɨ kare dann kɨ boi’gɨ’tɨ lə Juwipɨ’gɨ. 2 Dingəm kin re rɔ Jeju’tɨ kondɔ’tɨ el’ə ene: «Njendo de’gɨ, jɨ gər kadɨ Luwə uləi kadɨ in re ndo’je nya, tadɔ de kɨ asɨ kadɨ ra nya’gɨ kɨ ətɨ ɓol tokɨ ra’n kin be kɨ kanjɨ kadɨ Luwə in nan’tɨ si’ə el goto.» 3 Jeju el’ə ene: «Tokɨ rɔta’tɨ, adɨ m’el’i, de kɨ asɨ kadɨ a oo Konɓe lə Luwə kɨ kanjɨ kadɨ oji’ə kojɨ kɨ sigɨ goto.» 4 Lo kin’tɨ, Nikodem dəjɨ Jeju ene: «De a ra bann be ə a təli oji’ə kojɨ kɨ sigɨ, lokɨ tɔgɨ gangɨ nga kin wa? A asɨ kadɨ təl aw me kon’ne’tɨ gogɨ ɓay kadɨ oji’ə kɨ nja joo wa?» 5 Jeju ilə’tɨ ene: «Tokɨ rɔta’tɨ, adɨ m’el’i, de kɨ asɨ kadɨ a ur Konɓe’tɨ lə Luwə kɨ kanjɨ kadɨ oji’ə me mann’tɨ, kɨ me Ndil Luwə’tɨ goto. 6 Darɔ de kɨ koo kɨ kum, in kɨ kojɨ me mosɨ’tɨ, ningə darɔ kɨ ndil, in Ndil Luwə ə oj’o tɔ. 7 Ta kɨ m’el’i m’ene: “Majɨ kadɨ oji’se kojɨ kɨ sigɨ” kin, adɨ əti ɓol el. 8 Tadɔ nəl ulə lo’tɨ kɨ me’ə ndigɨ, ningə in oo kah’a kɨ isɨ ɓar, nan in gər lo kɨ in’tɨ el num, in gər lo kɨ isɨ awɨ’tɨ el num tɔ. Be ə, de kɨ Ndil Luwə oj’o kaa in be tɔ.» 9 Lo kin’tɨ, Nikodem dəjɨ Jeju ene: «Nya kin a ra nya kɨ gorow kɨ bann wa?» 10 Jeju el’ə ene: «In kɨ in njendo de’gɨ ndukun kɨ de’gɨ gəri dɔ’i Isirayel’tɨ kaa in gər nya’gɨ kin el ɓay wa? 11 Tokɨ rɔta’tɨ, adɨ m’el’i, j’elita dɔ nya’tɨ kɨ jɨ gər, taa jɨ mannajɨ dɔ nya’tɨ kɨ j’oo kɨ kum’je tɔ, nan in, in ndigɨ najɨ kɨ man lə’je el. 12 Lokɨ m’el’se ta dɔ nya’gɨ’tɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne ə uni me’se adi’m’in el, ə ra bann be ə a uni me’se adi’m’in dɔ nya’gɨ’tɨ kɨ dɔran’tɨ kɨ m’a m’el’se ta’a wa? 13 De kɨ aw dɔran’tɨ goto. Re in de ə, in m’in Ngonn De kɨ kar’m ba par ə m’ində dɔran’tɨ m’re dɔnangɨ’tɨ. 14 Ningə tokɨ Mojɨ ulə’n lii kɨ rai’ə kɨ ningəkasɨ ta kagɨ’tɨ diləlo’tɨ kakin ə, majɨ kadɨ uləi m’in Ngonn De taa kagɨ’tɨ tɔ. 15 Tadɔ kadɨ de kɨ un me’ne ə, de’ə kin isɨ kɨ dɔ’ne taa bitɨ kɨ non’tɨ. 16 Tadɔ Luwə ndigɨ de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne ngayn, ə adɨ’de Ngonn’ne kɨ kojɨ kareba, kadɨ de kɨ ra kɨ un me’ne ə, kadɨ de’ə kin tujɨ kɔ el, nan kadɨ isɨ kɨ dɔ’ne taa bitɨ kɨ non’tɨ. 17 Nya kɨ kadɨ de gər, Luwə ulə Ngonn’ne dɔnangɨ’tɨ kadɨ gangɨ’n ta dɔ de’gɨ’tɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ el, nan ulə si’ə kadɨ ajɨ’de! 18 De kɨ un me’ne adɨ Ngonn lə Luwə, Luwə a gangɨ ta dɔ’a’tɨ el, nan de kɨ un me’ne el, de’ə kin Luwə gangɨ ta dɔ’a’tɨ nga. Tadɔ un me’ne adɨ Ngonn Luwə kɨ kareba kin el. 19 Gorow kɨ takigangɨ re’n ə to kin: Kunjɨ re dɔnangɨ’tɨ, nan de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ndigɨ lo kɨ diw yo ə mbeti kunjɨ, tadɔ kulə ra’de’gɨ in kɨ majel. 20 De’gɨ pətɨ kɨ in njeramajel, mbeti kunjɨ, awi kɨ rɔ’a’tɨ el. Ningə kɨ rɔta’tɨ, ɓoli kaw rɔ kunjɨ, nan to kunjɨ tɔjɨ nyara’de’gɨ kɨ majel kɨ taga. 21 Nan de’gɨ kɨ nje təl rɔ’de go ndu Luwə’tɨ, rei kɨ rɔ kunjɨ’tɨ, kadɨ kunjɨ tɔjɨ kulə ra’de’gɨ kɨ taga wangɨ. In kulə’gɨ kɨ rai’de kigo ndu Luwə’tɨ.» 22 Go nya’gɨ’tɨ kin, Jeju ingɨ kɨ njendo’gɨ lə’ne ɔti awi dɔnangɨ Jude’tɨ. Si’tɨ se’de non ba, ra’n de’gɨ batəm. 23 Jan kaa ra ra de’gɨ batəm Enon’tɨ, kɨ in ndəkba kadɨ Salim’tɨ non tɔ. Tadɔ in lo kɨ mann in’tɨ ngayn. Ningə de’gɨ rei kɨ rɔ’a’tɨ adɨ ra’de batəm. 24 Dɔkagilo’ə’tɨ kin, uwəi Jan dangay’tɨ el ɓay. 25 Be ə, njendo’gɨ lə Jan kɨ nan’gɨ, manjinan ta’tɨ kɨ Juwipɨ kare be, dɔ kar rɔ’tɨ kadɨ Luwə ɔr’n ta dɔ’de’tɨ kɔ. 26 Go’tɨ, awi ingəi Jan eli’ə eyina: «Njendo’je, de kɨ ndɔkɨ awi si’ə dow ba Jurden’tɨ kɨ kare, kɨ ndɔkɨ man’n najɨ li’ə kakin, in kaa ra ra de’gɨ batəm tɔ, adɨ de’gɨ pətɨ awi kɨ rɔ’a’tɨ.» 27 Ə Jan ilə’de’tɨ ene: «De kɨ asɨ kadɨ ingə nya madɨ kɨ rangɨ kɨ dɔ’ne dɔ in’tɨ kɨ Luwə inɓe ad’a kin goto. 28 Inɓe’gɨ kaa asi kadɨ manyinajɨ lə’m dɔ ta’tɨ kɨ m’el m’ene: “M’in, m’in Kirisitɨ kɨ in De kɨ Luwə mbət’ə el, nan m’in de kɨ uləi m’in kadɨ m’re kete non’a’tɨ.” 29 Kadɨ gəri tokɨ, de kɨ nje taa dene ə in ngaw dene, ningə kɨ ɔjidɔ basa madɨ ngaw dene, in, in kadɨ basa madɨ’ne’tɨ kadɨ oo ta li’ə, ə lokɨ basa mad’a elta ə osɨ mbi’ə’tɨ ə, rɔ’a nəl’ə ngayn dɔ’tɨ. Nga ningə, in kin ə in rɔnel lə’m, ningə in rɔnel kɨ ta’a asɨ nan berere. 30 Majɨ kadɨ tɔɓar li’ə aw kɨ dɔ mad’a’tɨ dɔ mad’a’tɨ, ə kadɨ m’in, m’təl kɨ gogɨ gogɨ. 31 «De kɨ in dɔran’tɨ in dɔ nya’gɨ’tɨ pətɨ, ningə de kɨ dɔnangɨ’tɨ ne in nya kɨ dɔnangɨ’tɨ, adɨ elta dɔ nya’gɨ’tɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne par. Nan de kɨ in dɔran’tɨ in dɔ nya’gɨ’tɨ pətɨ. 32 Mannajɨ dɔ nya’gɨ’tɨ kɨ oo kɨ kum’ne ge kɨ mbi’ne ge. Nan de kɨ ndigɨ mannajɨ li’ə goto. 33 De kɨ ndigɨ najɨ kɨ man li’ə ə, de’ə tɔjɨ kadɨ Luwə elta kɨ rɔta’tɨ. 34 Tokɨ rɔta’tɨ, de kɨ Luwə ulə, el ta’gɨ kɨ ta Luwə’tɨ, tadɔ Luwə ros’o kɨ Ndil’ne. 35 Baw Ngonn ndigɨ Ngonn, adɨ inyə nya’gɨ pətɨ me ji’ə’tɨ. 36 De kɨ un me’ne adɨ Ngonn, a isɨ kɨ dɔ’ne taa bitɨ kɨ non’tɨ, nan de kɨ təl rɔ’ne go ndu’tɨ lə Ngonn el, kisikidɔtaa li’ə goto, wongɨ lə Luwə in dɔ’a’tɨ.»

Jan 4

1 De’gɨ eli adɨ Parisɨ’gɨ oyi tokɨ Jeju ɔyi njendo’gɨ go’ne’tɨ utə Jan, taa ra’de batəm utə tɔ, 2 nga ningə tokɨ rɔta’tɨ ə, Jeju inɓe ra de’gɨ batəm el, nan in njendo’gɨ li’ə. 3 Ə lokɨ Jeju oo kadɨ Parisɨ’gɨ oyi ta kin be ə, inyə dɔnangɨ Jude ə təl aw Galile’tɨ. 4 Nga ningə kadɨ aw Galile’tɨ, majɨ kadɨ a ində dɔnangɨ kɨ Samari’tɨ gangɨ. 5 In be ə aw te ɓebo’tɨ kɨ ɓari’ə Sikar dɔnangɨ Samari’tɨ kɨ in sanyi el kɨ lo ndɔɔ kɨ ndɔkɨ Jakobɨ adɨ ngonn’ne Jisepɨ. 6 In low’ə’tɨ inɓe kin ə bolo mann lə Jakobɨ to’tɨ. Ə Jeju njiyə ɔr ə, təl isɨ nanga ta mann’tɨ kakin. In dɔ kadɨ’tɨ kɨ kaw kɨ jam dɔ ɓe’tɨ be. 7 Lo kin’tɨ non, dene kɨ Samari’tɨ kare re kadɨ ɔdɨ mann ə Jeju el’ə ene: «Adɨ’m mann m’anyi.» 8 Njendo’gɨ li’ə ə awi me ɓe’tɨ kadɨ ndogi nyakusɔ. 9 Nan dene kɨ Samari’tɨ kakin el Jeju ene: «In ta kɨ bann wa? In Juwipɨ tɔ, ra bann be ə a dəjɨ’m m’in kɨ m’in dene kɨ Samari’tɨ mann kadɨ anyi wa?» Dene el be tadɔ Juwipɨ’gɨ gei kadɨ n’in kɨ Samari’gɨ n’indəi rɔ’de nan’tɨ dɔ nya madɨ’tɨ kare el. 10 Jeju el’ə ene: «Kin ə re kete in gər kadikare lə Luwə num, de kɨ nje dəjɨ mann kanyi kin num ə, re in ə re a dəj’ə kadɨ a adi mann kajɨ kadɨ anyi.» 11 Dene el’ə ene: «Burəɓe! Aw kɨ nya kɔdɨ mann el tɔ, taa bolo mann ow tɔ, nga a ra bann be ə a ingə mann kajɨ kin wa? 12 In oo rɔ’i kadɨ utə baw’je Jakobɨ kɨ adɨ’je mann kin num taa inɓe in kɨ ngann’ne’gɨ anyinan kɨ da’gɨ lə’ne num kin wa?» 13 Jeju il’ə’tɨ ene: «De kɨ anyi mann kɨ jɨ ra’n ne kin, kundə a ra’a ɓay; 14 nan de kɨ a anyi mann kɨ m’a m’ad’a kin, kundə a ra’a gogɨ el nga. Mann kɨ m’a m’ad’a kin yo ə a təl ta ɓe mann kɨ mann kajɨ kɨ bitɨ kɨ non’tɨ a te’tɨ.» 15 Dene el ene: «Burəɓe, adɨ’m mann kɨ a elta’a kin kadɨ kundə ra’m gogɨ el, taa kadɨ m’təl m’re’n ne be gogɨ m’ɔdɨ mann el nga tɔ.» 16 Ə Jeju el’ə ene: «Aw, ɓar ngaw’i ə təl re ne.» 17 Ningə dene el Jeju ene: «De oo ngaw’m el.» Ningə Jeju el’ə ene: «Ta lə’i in ta kɨ rɔta’tɨ kadɨ el ene de oo ngaw’i el, 18 tadɔ taa dingəm’gɨ mi, nan in kɨ isɨ si’ə ngɔsine kin in ngaw’i el. Lo kin’tɨ in ta kɨ rɔta’tɨ ə el.» 19 Non be nga ə dene el ene: «Burəɓe, m’gər kadɨ in njekeltakita Luwə’tɨ. 20 Baw’je’gɨ ɔsi məkəsɨ’de nanga non Luwə’tɨ dɔ mbal’tɨ kin, ningə ingɨ eli eyina lo kɔsɨ məkəsɨ nanga non Luwə’tɨ in Jerujalem.» 21 Jeju el’ə ene: «Dene, un me’i adɨ’m. Dɔkagilo re kɨ kadɨ a ɔsi məkəsɨ’se nanga non Baw’je Luwə’tɨ dɔ mbal’tɨ kam el num, Jerujalem’tɨ el num. 22 In de’gɨ kɨ Samari’tɨ, ɔsi məkəsɨ’se nanga non Luwə’tɨ kɨ in gəri’ə el, nan j’in, j’ɔsɨ məkəsɨ’je nanga non Luwə’tɨ kɨ jɨ gər’ə, tadɔ kajɨ in rɔ’je’tɨ j’in Juwipɨ’gɨ. 23 Nga ningə ndɔ re, in ndɔ kɨ kadɨ nje kɔsikurə kɨ rɔta’tɨ osi nanga non Luwə’tɨ, a ɔsikurə Baw’je Luwə me Ndil’tɨ kɨ me nya ra’tɨ kɨ rɔta’tɨ. Ingɨ kin ə in nje kɔsikurə kɨ rɔta’tɨ kɨ osi nanga non Luwə’tɨ kɨ Baw’je isɨ sangɨ’de. 24 Luwə in Ndil, ningə kadɨ nje kɔsikurə, ɔsikurə me Ndil’tɨ kɨ me nya ra’tɨ kɨ rɔta’tɨ.» 25 Ə dene el’ə ene: «M’gər kadɨ “Mesi”, De kɨ Luwə mbət’ə, kɨ ɓari’ə Kirisitɨ kin a re. Ningə ndɔ kɨ a re ə, a ɔr’je me nya’gɨ pətɨ.» 26 Ə Jeju el’ə ene: «In darɔ’m m’inɓe ə m’a m’el’i ta am.» 27 Lo kin’tɨ non be, njendo’gɨ lə Jeju tei non rei, ningə ndɔjɨ’de ngayn kadɨ oyi Jeju ra elta kɨ dene de, nan de kɨ kadɨ el’ə ene: «In ri ə ge ji’ə’tɨ wa?» eke «tadɔ ri ə el’ə ta wa?» goto. 28 Dene inyə gum mann lə’ne non be, ə anyi aw me ɓebo’tɨ el de’gɨ ene: 29 «Rei oyi de kɨ el’m nya’gɨ pətɨ kɨ m’ra kin. A in Kirisitɨ kɨ in De kɨ Luwə mbət’ə el bitɨ wa?» 30 Ningə de’gɨ tei me ɓebo’tɨ kɨ taga awi kɨ rɔ Jeju’tɨ. 31 Lokɨ dene ɔtɨ aw kin ə njendo’gɨ eli Jeju eyina: «Njendo de’gɨ, sɔ nya!» 32 Nan Jeju el’de ene: «M’in m’aw kɨ nyakusɔ kɨ kadɨ m’njɔ kɨ in nyakusɔ kɨ in gəri el.» 33 Dɔ ta’tɨ kin njendo’gɨ dəji nan ta dann’de’tɨ eyina: «De madɨ ad’a nya sɔ wa?» 34 Ə Jeju el’de ene: «Nyakusɔ lə’m in ra go ndigɨ’tɨ lə Nje kulə’m, kɨ tɔlta kulə li’ə. 35 In eli eyina, kɨ ne kin: “Nanyi sɔ ɓay ə koo a asɨ tətɨ,” nan m’in m’a m’el’se m’ene: uni kum’se kɨ taa gonyi ndɔɔ oyi; koo tutɨ asɨ kujə nga! 36 Kɨ ji ra ne kin, de kɨ nje tətɨ koo ingə nyakugə goji lə’ne ningə kaw kandɨ nya kɨ dɔnan’tɨ tadɔ kisikidɔtaa kɨ bitɨ kɨ non’tɨ kadɨ to de kɨ njeduw nya num nje tət’ə num rai rɔnel nan’tɨ. 37 Tadɔ kujita kɨ ene: “De kare duw ə in kɨ nungɨ tətɨ” kin in ta kɨ rɔta’tɨ. 38 M’ulə’se m’adɨ awi təti koo me ndɔɔ’tɨ kɨ ingɨ rai kulə el. Nje kɨ rangɨ ingəi kon’a, ningə in rei təti kandɨ kulə lə’de.» 39 De’gɨ kɨ dɔnangɨ Samari’tɨ pətɨ kɨ me ɓebo’tɨ kin uni me’de adi Jeju dɔ najɨ kɨ man’tɨ kɨ dene man dɔ’a’tɨ ene: «El’m nya’gɨ pətɨ kɨ m’ra.» 40 Nga ningə lokɨ rei tei rɔ’a’tɨ, de’gɨ kɨ Samari’tɨ dəji’ə kadɨ isɨ se’de, ə Jeju isɨ se’de ndɔ joo. 41 Kɨ takul ta kɨ ta’a’tɨ, de’gɨ kɨ uni me’de in ngayn inɓe ɓay; 42 ningə eli dene eyina: «In kɨ tadɔ ta’gɨ kɨ el’je inɓe kin par ə j’uni’n me’je el, nan j’inɓe j’oo ta kɨ ta’a’tɨ kɨ mbi’je, ningə jɨ gər kadɨ in Njekajɨ de’gɨ tokɨ rɔta’tɨ.» 43 Ndɔ joo go’tɨ, Jeju ɔtɨ non təl aw dɔnangɨ Galile’tɨ gogɨ. 44 Ningə inɓe mannajɨ ene: «De kɨ njekeltakita Luwə’tɨ kɨ ingə kɔsikurə me ɓe kojɨ’ne’tɨ goto.» 45 Nan lokɨ re te Galile’tɨ, de’gɨ kɨ dɔnangɨ Galile’tɨ uwəi’ə kɨ rɔ’de’tɨ majɨ ngayn, tadɔ inɓe’gɨ kaa rai lo ra nanyi’tɨ kɨ Jerujalem tɔ adɨ oyi nya’gɨ pətɨ kɨ Jeju ra lo ra nanyi’tɨ kɨ kum’de. 46 Jeju təl re Kana kɨ Galile’tɨ kɨ lo kɨ ndɔkɨ ra mann adɨ təl yiwi kandɨ nju’tɨ. Ningə dingəm kare kɨ in de kibo kɨ isɨ ra kulə kɨ ngar, ə rɔ ngonn’o kɨ dingəm to’ə Kapernayim’tɨ non. 47 Lokɨ dingəm kakin oo kadɨ Jeju in Jude’tɨ re dɔnangɨ Galile’tɨ, re ingə, non kɨ dɔ’a’tɨ kadɨ aw Kapernayim’tɨ ajɨ ngonn’ne kɨ to ta koy’tɨ kin. 48 Ə Jeju el’ə ene: «Kin ə re oyi nyakɔjɨ’gɨ kɨ nya’gɨ kɨ ətɨ ɓol kɨ kum’se el ə a asi kadɨ a uni me’se el ratata.» 49 De kibo kɨ nje ra kulə kɨ ngar kakin el Jeju ene: «Burəɓe, tokɨ ngonn’m oy el ɓay kin in re ɓe lə’m.» 50 Nan Jeju el’ə ene: «Aw, ngonn’i ajɨ nga.» Ningə dingəm un me’ne adɨ taa kɨ Jeju el dɔ ta’tɨ kin el, adɨ osɨ dɔ row’tɨ aw. 51 Ə lokɨ in dɔ row’tɨ isɨ təl, ɓər’gɨ li’ə ra tiləi kum’ə eli’ə eyina: «Ngonn’i ajɨ!» 52 Ningə dəjɨ’de ke kadɨ kɨ bann ə rɔ ngonn to’n sotɨ wa? Ningə eli’ə eyina: «In tagine kɨ kadɨ kɨ dɔgɨ gidə in mutə ə rɔ’a kɨ tingə ngayn kete kakin təl sɔl.» 53 Lo kin’tɨ, baw ngonn oo kadɨ in dɔ kadɨ’tɨ inɓe kɨ Jeju el’ə’n’ə ene: «Ngonn’i ajɨ nga» kin. Low’ə’tɨ non, dingəm un me’ne adɨ Jeju, nan’tɨ kɨ de’gɨ kɨ me kəy’tɨ li’ə ba pətɨ. 54 In kin ə in nyakɔjɨ kɨ nja joo kɨ Jeju ra lokɨ təl’n Jude’tɨ re Galile’tɨ.

Jan 5

1 Go nya’gɨ’tɨ kin, Juwipɨ’gɨ rai nanyi lə’de adɨ Jeju aw Jerujalem’tɨ. 2 Nga ningə Jerujalem’tɨ, lo ndogɨ mann kɨ ɓari’ə kɨ ta Ebirə nan Betisata to non, ndəkba kadɨ tarow ndogɨ bɔr’tɨ kɨ de’gɨ isɨ awi kɨ nyakul’gɨ me ɓebo’tɨ. Tabitɨ’gɨ in mi ta lo ndogɨ mann’tɨ kakin, 3 ningə ginn tabɨtɨ’gɨ’tɨ kakin njemonyi’gɨ to’i’tɨ mbar mbar: njekumtɔ’gɨ, nje mote’gɨ kɨ njerɔkoy njururu’gɨ. Toi isɨ nginəi ta mann kɨ kadɨ ɔdɨ rɔ’ne; 4 tadɔ malayka lə Burəɓe kare a ur me mann’tɨ kadɨ bur. Nje monyi kɨ dɔkete kɨ osɨ me mann’tɨ kɨ bur kakin ə, re monyi li’ə to’n bann bann kaa ingə lapiya. 5 Low’ə’tɨ kin, de kɨ monyi ra’a ɓal dɔ mutə gidə in jijoo in’tɨ non. 6 Jeju oo’ə to nanga, ningə lokɨ eli’ə tokɨ to me kon’tɨ kin be ɓal ngayn, dəj’ə ene: «Ge kingə lapiya wa?» 7 Ə nje monyi el’ə ene: «Burəɓe, de kɨ kadɨ un’m ilə’m me mann’tɨ lokɨ mann isɨ ɔdɨ rɔ’ne kin goto. Lokɨ m’ene m’aw ə, de kɨ rangɨ ur me’tɨ non’m’tɨ kete.» 8 Ə Jeju el’ə ene: «Ində taa, un tuwə lə’i ə njiyə, aw.» 9 Ningə tanan’tɨ non, dingəm ingə lapiya adɨ un tuwə lə’ne ə njiyə, aw. Nga ningə ndɔ’a’tɨ kin in ndɔ kɔrkon. 10 Ə Juwipɨ’gɨ eli dingəm kɨ ingə lapiya kakin eyina: «Ɓone in ndɔ kɔrkon, in go’tɨ el kadɨ otɨ tuwə lə’i njiyə’n.» 11 Nan el’de ene: «In de inɓe kɨ adɨ’m lapiya kin ə el’m ene: “Un tuwə lə’i ə aw.”» 12 Ə dəji’ə ta eyina: «De’ə inɓe kɨ el’i ene: “Un tuwə lə’i ə aw” kin in nan wa?» 13 Nan de kɨ ingə lapiya kaa gər’ə el, tadɔ Jeju ur kakɨ dann bulə de’gɨ’tɨ kɨ rai low’ə’tɨ non kin. 14 Kagilo nden go’tɨ, Jeju təl ingə natɨ Kəy’tɨ lə Luwə ə el’ə ene: «Oo, ngɔsine kin ingə lapiya nga. Ningə kadɨ ra majel el ratata nan to nya madɨ kɨ ngan ngayn te dɔ’i’tɨ ɓay.» 15 Lo kin’tɨ, dingəm aw el Juwipɨ’gɨ tokɨ in Jeju ə adɨ’ne lapiya. 16 In be ə, Juwipɨ’gɨ awi kɨ ta kɨ Jeju kɨ ra nya kin ndɔ kɔrkon’tɨ. 17 Nan Jeju el’de: «Bitɨ ɓone kaa Bai isɨ ta ra kɨ de’gɨ’tɨ, ningə m’in kaa majɨ kadɨ m’ra kɨ de’gɨ tɔ.» 18 Tadɔ ta kɨ Jeju el kin, njekundɔ Juwipɨ’gɨ sangi row kɨ rangɨ dɔ mad’a’tɨ kadɨ n’tɔli’ə; tadɔ eli eyina Jeju ra nya bujɨ’n ndɔ kɔrkon par el, nan el ɓay ene Luwə in Baw’ne kɨ ojɨ’ne, adɨ ra rɔ’ne kadɨ n’in de kɨ n’asɨ nan kɨ Luwə. 19 Jeju təl un ta el’de ene: «Oyo, tokɨ rɔta’tɨ, adɨ m’el’se, m’in Ngonn lə Luwə m’ra kadɨ m’asɨ ra nya dɔ rɔ’m el. In nya kɨ m’oo Bai ra ə m’in m’ra. Nya kɨ Bai ra ə, m’in Ngonn’o m’ra kah’a’tɨ inɓe kin tɔ. 20 Tadɔ Bai ndigɨ’m m’in Ngonn’o adɨ tɔjɨ’m nya’gɨ pətɨ kɨ inɓe ra. A tɔjɨ’m kulə ra’gɨ kɨ ətɨ ɓol ngayn ɓay kɨ kadɨ a ra’se ɓol. 21 Tadɔ tokɨ kaa kɨ Bai isɨ un’n njekoy’gɨ lo koy’tɨ adɨ’de kumngayira kakin ə, m’in Ngonn’o, m’adɨ kumngayira de kɨ ra tokɨ m’ge tɔ. 22 Bai gangɨ ta dɔ de’tɨ el, nan adɨ’m tɔgɨ m’in Ngonn’o kadɨ m’gangɨ’n ta dɔ de’gɨ’tɨ, 23 kadɨ de’gɨ pətɨ ɔsikurə’m tokɨ ɔsikurə Bai be tɔ. De kɨ ɔsikurə’m m’in Ngonn el, ɔsikurə Bai kɨ njekulə’m el jagɨ tɔ. 24 Tokɨ rɔta’tɨ, adɨ m’el’se, de kɨ oo ta lə’m, taa un me’ne adɨ njekulə’m num tɔ ə, de’ə kin a ingə kajɨ kɨ bitɨ kɨ non’tɨ. Ta kɨ gangɨ a osɨ dɔ’a’tɨ el, nan dər dɔ koy nga adɨ in me kajɨ’tɨ. 25 Tokɨ rɔta’tɨ, adɨ m’el’se, ndɔ a re, ningə ndɔ’a re nga kɨ kadɨ njekoy’gɨ a oyi dɔ ndu’m m’in Ngonn lə Luwə. Nga ningə de’gɨ kɨ a oyi dɔ ndu’m a si kumngayira. 26 Tadɔ tokɨ kaa kɨ Bai ə in nje kadɨ de’gɨ kajɨ kakin ə, adɨ’m m’in Ngonn’o tɔgɨ kadɨ m’adɨ de’gɨ kajɨ tɔ. 27 Adɨ’m m’in Ngonn’o tɔgɨ kadɨ m’gangɨ’n ta dɔ de’gɨ’tɨ, tadɔ m’in Ngonn de. 28 Ningə kadɨ adi ətɨ’se ɓol el, tadɔ ndɔ re nga kɨ kadɨ de’gɨ pətɨ kɨ toi ɓe ninn’tɨ a oyi dɔ ndu’m. 29 Nje kɨ rai nya kɨ majɨ a tei lo koy’tɨ tadɔ kaw kɨ kajɨ’tɨ, ə njera nya kɨ majel a tei lo koy’tɨ tadɔ kaw kɨ lo gangɨ ta’tɨ tɔ. 30 M’in m’ra kadɨ m’ra nya madɨ dɔ rɔ’m el. M’in m’gangɨ ta kigo ndu’tɨ kɨ m’ingə rɔ Luwə’tɨ. Nga ningə, ta kɨ gangɨ lə’m in ta kɨ gangɨ kɨ dana tadɔ m’njɨ m’sangɨ ndigɨ lə’m el nan m’njɨ m’sangɨ ndigɨ lə njekulə’m.» 31 Jeju el ene: «Kin ə re in m’inɓe ə m’man najɨ dɔ rɔ’m’tɨ ə re de kɨ a ndigɨ sə’m dɔ najɨ kɨ man’tɨ lə’m goto. 32 Nan in de kɨ rangɨ ə mannajɨ dɔ’m’tɨ, ningə m’gər kadɨ mannajɨ kɨ dɔ’m’tɨ kin in ta kɨ rɔta’tɨ. 33 In uləi kɨ de’gɨ rɔ Jan Batisɨ’tɨ, ə Jan mannajɨ kɨ rɔta’tɨ dɔ’m’tɨ. 34 M’in m’aw ndoo kadɨ de mannajɨ dɔ’m’tɨ el, nan m’el be kadɨ ingəi kajɨ. 35 Jan Batisɨ in lambɨ kɨ kində por’tɨ tadɔ koo’n lo, ningə ingɨ ndigɨ kadɨ rai rɔnel kunj’ə’tɨ ngonn kagilo kare. 36 Nan nya’gɨ kɨ rangɨ manyinajɨ dɔ’m’tɨ utə nya Jan sanyi: kulə’gɨ kɨ m’ra’de, adɨ in kulə’gɨ kɨ Bai adɨ’m kadɨ m’ra kin manyinajɨ dɔ’m’tɨ taa tɔjɨ kadɨ Bai ə ulə’m. 37 Bai inɓe kɨ ulə’m, mannajɨ dɔ’m’tɨ. Nan k’in ə in oyi ndu’ə ndɔ kare el num, oyi takum’ə el num. 38 Ngəmi ta li’ə el, tadɔ m’in kɨ ulə’m kin uni me’se adi’m’in el. 39 Sii sangi ginn ta lə Luwə majɨ majɨ tadɔ oyi kadɨ a ingəi kajɨ kɨ bitɨ kɨ non’tɨ me’tɨ; nga ningə in ta lə Luwə inɓe kin ə in nje mannajɨ dɔ’m’tɨ. 40 Nan in mbəti rei rɔ’m’tɨ kadɨ ingəi kajɨ kɨ bitɨ kɨ non’tɨ. 41 M’in m’sangɨ kadɨ de’gɨ piti m’in el. 42 Ningə nya kare kɨ m’oo rɔ’se’tɨ, m’gər kadɨ in ndigi Luwə el. 43 M’in m’re kɨ tɔ Bai, nan mbəti kadɨ uwəi m’in kɨ rɔ’se’tɨ. Ningə kin ə de kɨ rangɨ re kɨ tɔ’ne inɓe ə, a uwəi’ə kɨ rɔ’se’tɨ majɨ. 44 Ingɨ kɨ isɨ sangi kadɨ ingəi tɔjɨ kɨ kadɨ inɓe’gɨ uləi dɔnan’tɨ kɨ yo ge kɨ ne ge yo, um sangi kadɨ ingəi tɔjɨ kɨ in rɔ Luwə’tɨ kɨ in kɨ kar’ne ba ə in Luwə kin el, ningə a rai bann be ə a uni me’se adi’m’in wa? 45 Kadɨ oyi tokɨ in m’in ə m’a m’un dɔ’se m’aw’n rɔ Bai’tɨ el, nan in Mojɨ kɨ indəi me’se dɔ’a’tɨ kin ə a ində taa dɔ’se’tɨ. 46 Ningə kin ə re uni me’se adi Mojɨ tokɨ rɔta’tɨ dɔ ta’tɨ kɨ ndangɨ ə re a uni me’se adi’m’in tɔ, tadɔ in ta kɨ dɔ’m’tɨ ə Mojɨ ndangɨ. 47 Ə re oyi ta kɨ ndangɨ kin to ta kɨ rɔta’tɨ el ə ra bann be ə a uni me’se adi’m’in dɔ ta’tɨ kɨ m’el kin wa?»

Jan 6

1 Go nya’gɨ’tɨ kin, Jeju ɔtɨ non, aw gidɨ ba’tɨ kɨ Galile, kɨ ɓari’ə ba kɨ Tiberiyadɨ. 2 Bulə de’gɨ ngayn uni go’ə, tadɔ de’gɨ oyi nyakɔjɨ’gɨ kɨ ətɨ ɓol kɨ Jeju ra dɔ nje monyi’gɨ’tɨ ajɨ’n’de. 3 Tadɔ nya kin ə Jeju al dɔ mbal’tɨ taa, ningə isɨ dɔ’tɨ nan’tɨ kɨ njendo’gɨ lə’ne. 4 Dɔkagilo’ə’tɨ kin, nanyi lə Juwipɨ’gɨ kɨ ɓari’ə nanyi Pakɨ in ndəkba. 5 Lokɨ Jeju un kum’ne ningə, oo bulə de’gɨ kɨ isɨ rei kɨ rɔ’a’tɨ. Ə dəjɨ Pilipɨ ene: «J’a j’ingəi mapa ra ə j’a jɨ ndogi kadɨ bulə de’gɨ kin pətɨ sɔi wa?» 6 Jeju dəjɨ ta kin be kadɨ oo’n ta kɨ me Pilipɨ’tɨ, tadɔ inɓe gər nya kɨ kadɨ a ra ɓətɨ. 7 Ə Pilipɨ ilə’tɨ ene: «Kin ə re jɨ ndogɨ mapa kɨ nar kulə kɨ ndɔ ɓu joo mindɨ kaa asɨ kadɨ a ɔdɨ ta’de nden nden pətɨ el.» 8 Lo kin’tɨ, njendo lə Jeju kare kɨ tɔ’a nan Andire, kɨ in ngonnkon Simon Piyər, el Jeju ene: 9 «Ngonn kɨ dingəm kare, aw kɨ mapa mi, kɨ in mapa kɨ rai kɨ ko kɨ ɓari’ə ɔrjɨ, taa ngann kanjɨ’gɨ joo tɔ. Nan in kin in nya kɨ kadɨ de elta’a kadɨ de’gɨ’tɨ kɨ banyinan be kin el.» 10 Ə Jeju ene: «Adi de’gɨ pətɨ sii nanga.» Low’ə’tɨ kin, mu in ngayn səm’tɨ, adɨ de’gɨ uwəi lo sii’tɨ nanga. De’gɨ kin asi dingəm’gɨ dər mi. 11 Be ə, Jeju un mapa, ra oyo Luwə dɔ’tɨ, ə lowə de’gɨ pətɨ kɨ rai low’ə’tɨ non kin. Un kanjɨ lowə’de kah’a’tɨ kakin tɔ. Adi’de kigo me ge’tɨ lə’de. 12 Lokɨ sɔi asɨ’de nga a, Jeju el njendo’gɨ lə’ne ene: «Kawi gində’gɨ kɨ nanyi kin, kadɨ de inyə nya madɨ kɔ el.» 13 Be ə, mapa kɨ mi kɨ de’gɨ sɔi, njendo’gɨ kawi gində’gɨ kɨ nanyi kara dɔgɨ gidə in joo. 14 Lokɨ de’gɨ oyi nyakɔjɨ kɨ ətɨ ɓol kɨ Jeju ra kin ningə eli eyina: «Kɨ rɔta’tɨ, de kin in Njekeltakita Luwə’tɨ kɨ majɨ kadɨ to re dɔnangɨ’tɨ kakin inɓe.» 15 Nga ningə, Jeju gər kadɨ a rei to uni’ə ai indəi’ə ngar, adɨ təl ɔr rɔ’ne aw gogɨ dɔ mbal’tɨ, kɨ kar’ne ba. 16 Lokɨ lo sɔl, njendo’gɨ lə Jeju awi kadɨ ba’tɨ. 17 Awi ali me to’tɨ, uni ta’de kaw kɨ Kapernayim’tɨ, kɨ in dow ba’tɨ kɨ kare. Lo kin’tɨ, lo ndul dɔ’de’tɨ, taa Jeju kaa təl re rɔ’de’tɨ el ɓay tɔ. 18 Nəl ulə kɨ tɔgɨ’ne ngayn, adɨ mann babo in pu pu. 19 Njendo’gɨ ɔsi to asɨ kulə metər mi be ningə, oyi Jeju kaa ra njiyə dɔ mann’tɨ isɨ re kɨ rɔ to’tɨ. Lokɨ oyi Jeju ra njiyə dɔ mann’tɨ, ɓol ra’de ngayn. 20 Nan Jeju el’de ene: «In m’in, ɓoli el!» 21 Lo kin’tɨ, ndigɨ kadɨ n’uni Jeju me to’tɨ, nan tanan’tɨ non par ə, to ɔdɨ nangɨ lokɨ isɨ awi’tɨ. 22 Lo ti go’tɨ, bulə de’gɨ kɨ nanyinan gidɨ ba’tɨ, oyi kadɨ tagine to in kareba par ə njendo’gɨ lə Jeju ali me’tɨ ai dɔ rɔ’de, um Jeju al me’tɨ se’de el. 23 Lo kin’tɨ non, to’gɨ kɨ rangɨ in Tiberiyadɨ’tɨ rei, rai lo katɨ, ndəkba kadɨ lo’tɨ kɨ ndɔkɨ Burəɓe elta ra’n oyo dɔ mapa’tɨ ə adɨ bulə de’gɨ sɔi kakin. 24 Lokɨ bulə de’gɨ oyi Jeju el num, njendo’gɨ li’ə el num ə, ali me to’gɨ’tɨ awi kɨ Kapernayim sangi Jeju’tɨ. 25 Lokɨ ingəi Jeju dow ba’tɨ kɨ kare, dəji’ə eyina: «Njendo de’gɨ, in re te ne kadɨ bann’tɨ wa?» 26 Ə Jeju təl el’de ene: «Rɔta, rɔta adɨ m’el’se, isɨ sangi m’in tadɔ mapa kɨ sɔi ndanni, um in tadɔ gər ə in gəri me nyakɔjɨ’gɨ kɨ m’ra kin el. 27 Majɨ kadɨ rai kulə tadɔ nyakusɔ kɨ a ndu’m kin el, nan tadɔ nyakusɔ kɨ a to bitɨ kɨ non’tɨ. In nyakusɔ kɨ m’in Ngonn de m’a m’adɨ’se, tadɔ Luwə kɨ Baw’je ra ndaja kare rɔ’m’tɨ tadɔ tɔjɨ’m tokɨ m’in de lə’ne.» 28 Lo kin’tɨ, bulə de’gɨ təli dəji’ə eyina: «In ri ə majɨ kadɨ jɨ ra taa kadɨ jɨ ra’n kulə kɨ Luwə ndigɨ wa?» 29 Ə Jeju təl el’de ene: «Nya kɨ Luwə ge rɔ’se’tɨ, in kadɨ uni me’se adi de kɨ ulə.» 30 Be ə eli’ə eyina: «Nyakɔjɨ ri ə a ra taa kadɨ j’oo ə j’un me’je wa? Kulə ri ə a ra wa?» 31 Kaw’je’gɨ sɔi nyakusɔ kɨ in dɔran’tɨ kɨ ɓari’ə nan mann. Be ə ndangi me makitu’tɨ eli eyina: «Adi’de sɔi mapa kɨ in dɔran’tɨ taa.» 32 Lo kin’tɨ, Jeju təl el’de ene: «Tokɨ rɔta’tɨ, adɨ m’el’se, in Mojɨ ə adɨ’se mapa kɨ in dɔran’tɨ el, nan in Bai Luwə ə adɨ’se mapa kɨ rɔta’tɨ kɨ in dɔran’tɨ taa. 33 Tadɔ mapa lə Luwə kɨ adɨ de’gɨ, in mapa kɨ in dɔran’tɨ taa kɨ nje kadɨ de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne sii kɨ dɔ’de taa.» 34 Be ə, təli eli’ə eyina: «Burəɓe, adɨ’je mapa kin kɨ ndɔ’gɨ ndɔ’gɨ adɨ j’usɔ.» 35 Jeju el’de ar njay ene: «M’in mapa kɨ nje kadɨ de kumngayira. De kɨ re rɔ’m’tɨ ɓo a ra’a el bitɨ kɨ non’tɨ, de kɨ un me’ne adɨ’m kaa, kundə a ra’a el bitɨ kɨ non’tɨ.» 36 Ningə m’el’se tokɨ oyi m’in, nan uni me’se adi’m’in el. 37 Nje kɨ Bai adɨ’m’de a rei rɔ’m’tɨ. Ningə de kɨ re rɔ’m’tɨ, m’a m’tuwə el jagɨ. 38 Tadɔ m’ində dɔran’tɨ, m’re dɔnangɨ’tɨ tadɔ ra ndigɨ lə’m el, nan kadɨ m’ra ndigɨ lə njekulə’m. 39 Ningə nya kɨ njekulə’m kɨ ulə’m ndigɨ kadɨ m’ra ə to kin: ndigɨ kadɨ to madɨ de kare dann de’gɨ’tɨ kɨ adɨ’m’de kin nanyi kɔ el, nan kadɨ m’te se’de ji koy’tɨ dɔboy ndɔ’tɨ. 40 In kin ə in nya kɨ Bai ndigɨ: ndigɨ kadɨ de’gɨ pətɨ kɨ oyi m’in Ngonn lə Luwə ə uni me’de adɨ m’in, ingəi kajɨ kɨ to bitɨ kɨ non’tɨ, ə kadɨ m’te se’de ji koy’tɨ dɔboy ndɔ’tɨ. 41 Juwipɨ’gɨ ɓarita dɔ Jeju’tɨ tadɔ el ene: «M’in mapa kɨ in dɔran’tɨ taa.» 42 Ɓarita dann’de’tɨ eli eyina: «Jeju kam, in ngonn lə Jisepɨ el wa? Jɨ gər kon’a’gɨ kɨ baw’a’gɨ majɨ tɔ, nga ra bann be ə el ene n’in dɔran’tɨ taa ə n’re wa?» 43 Jeju təl el’de ene: «ɓarita ta dann’se’tɨ el. 44 De kɨ asɨ kadɨ re rɔ’m’tɨ kɨ kanjɨ kadɨ Bai kɨ ulə’m, ɔr’ɔ tarow goto. Ningə re Bai te tarow ad’a ə, m’in m’a te si’ə ji koy’tɨ dɔboy ndɔ’tɨ. 45 Ndangi me makitu’tɨ lə kɨ kare dann Njekeltakita Luwə’tɨ eyina: “Pətɨ, Luwə a ndo’de nya,” ningə de kɨ ra kɨ oo ndu Luwə kɨ Bai ə taa nyando li’ə, de’ə kin re rɔ’m’tɨ. 46 In kin ə tɔjɨ kadɨ de oo Bai Luwə el; in nje k’in rɔ Luwə’tɨ kɨ kar’ne ba ə oo Bai Luwə. 47 Rɔta, rɔta, adɨ m’el’se, de kɨ un me’ne taa, ingə kajɨ kɨ to bitɨ kɨ non’tɨ. 48 M’in mapa kɨ de sɔ ə a oy el. 49 Dilə mbo’tɨ, kaw’se’gɨ sɔi nyakusɔ kɨ in dɔran’tɨ kɨ ɓari’ə nan mann, kaa oyi. 50 Nan mapa kɨ in dɔran’tɨ kin, in mapa kɨ kadɨ de sɔ ə, de a oy el. 51 M’in mapa kisikidɔtaa kɨ in dɔran’tɨ taa. Re de sɔ mapa kin ə, de’ə a oy el bitɨ kɨ non’tɨ. Mapa kɨ m’a m’adɨ, in darɔ’m kɨ kadɨ de’gɨ sii kumngayira.» 52 Lo kin’tɨ, Juwipɨ’gɨ manjinan ta ngayn dann’de’tɨ eyina: «De kin a ra bann ta kadɨ a adɨ’je darɔ’a kadɨ j’usɔ wa?» 53 Ə Jeju el’de ene: «Rɔta, rɔta, adɨ m’el’se, re sɔi darɔ’m m’in Ngonn de el num, anyinan mosɨ’m el num ə, a ingəi kajɨ el. 54 De kɨ sɔ darɔ’m ə anyi mosɨ’m tɔ ningə, de’ə kin a ingə kajɨ kɨ to bitɨ kɨ non’tɨ, ningə m’a m’te si’ə ji koy’tɨ dɔboy ndɔ’tɨ. 55 Tadɔ darɔ’m in nyakusɔ kɨ rɔta’tɨ, ə mosɨ’m in nyakanyi kɨ rɔta’tɨ tɔ. 56 De kɨ sɔ darɔ’m num, anyi mosɨ’m num tɔ ə, j’in si’ə j’in nan’tɨ kareba. 57 Bai kɨ ulə’m isɨ kumngayira adɨ m’in m’njɨ kumngayira kɨ ta kul’ə. Be ə, de kɨ sɔ darɔ’m a isɨ kumngayira kɨ takul’m tɔ. 58 In kin ə in mapa kɨ in dɔran’tɨ taa. To to mapa kɨ kaw’se’gɨ sɔi ə oyi kin el, nan in mapa kɨ de sɔ ə, de’ə kin a oy el, a isɨ kɨ dɔ’ne taa kɨ ndɔ’gɨ ndɔ’gɨ.» 59 Ta’gɨ kin tei ta Jeju’tɨ lokɨ isɨ ndo’n nya de’gɨ ginn kəykawnan’tɨ lə Juwipɨ’gɨ, me ɓe’tɨ kɨ Kapernayim. 60 De’gɨ ngayn dann njendo’gɨ’tɨ lə Jeju, lokɨ oyi ta kin ta Jeju’tɨ ningə, eli eyina: «Ta kin in ta kɨ ngan ngayn, de kɨ asɨ kadɨ a ində mbi’ne go’tɨ goto.» 61 Jeju gər me’ne’tɨ kadɨ njendo’gɨ li’ə isɨ ɓarita dɔ ta’tɨ li’ə. Be ə el’de ene: «Ta kin tugə’se jigɨ’tɨ wa? 62 A kin ə re oyi m’in Ngonn de m’təl m’aw taa lo kis’i’tɨ kɨ m’njɨ’tɨ kete kin ə a rai bann wa? 63 In Ndil ə in nje kadɨ de isɨ kɨ dɔ’ne taa. De dɔrɔ’ne in nya madɨ el. Ningə ta’gɨ kɨ m’el’se kete kin in Ndil num in kisikidɔtaa num. 64 Nan de’gɨ madɨ dann’se’tɨ uni me’de adi’m’in el.» Jeju el be, tadɔ lo kulə ngirə’tɨ ɓay, gər de’gɨ kɨ a adi’ə me’de el, taa gər de kɨ njekulə ji njeban’gɨ’tɨ tɔ. 65 Jeju ilə dɔ’tɨ ɓay ene: «In tadɔ kin ə m’el’se m’ene: “De kɨ Bai ad’a tarow el, asɨ kadɨ a re rɔ’m’tɨ dɔrɔ’ne el.”» 66 In dɔ ndɔ’a’tɨ non kin, ngayn’gɨ dann njendo’gɨ’tɨ li’ə təli go’ə’tɨ, mbeti njiyəi si’ə. 67 Ə Jeju tu rɔ’ne kɨ rɔ nje kɨ dɔgɨ gidə in joo’tɨ el’de ene: «Nga ingɨ, a awi el yan’ne wa?» 68 Nan Piyər el Jeju ene: «Burəɓe, j’a j’aw rɔ nan’tɨ wa? In ə ta kajɨ in me ji’tɨ bitɨ kɨ non’tɨ. 69 J’in, j’un me’je pətɨ dɔ’i’tɨ. Ningə jɨ gər kadɨ in Kar njay kɨ Luwə ulə.» 70 Jeju təl el’de ene: «In m’in ə m’mbətɨ’se in kɨ dɔgɨ gidə in joo kin, nan de kare dann’se’tɨ, ndil Su in me’ə’tɨ.» 71 Lo kin’tɨ, Jeju isɨ elta kɨ dɔ Judasɨ’tɨ kɨ ngonn lə Simon Isikariyotɨ’tɨ. Tadɔ in ə in kɨ kare dann njendo’gɨ’tɨ kɨ dɔgɨ gidə in joo kɨ a ulə Jeju ji njeban’gɨ’tɨ.

Jan 7

1 Go’tɨ, Jeju nanyi kɨ lo njiyə’tɨ dɔnangɨ Galile’tɨ, ge el kadɨ n’njiyə n’aw ə n’təl dɔnangɨ Jude’tɨ, tadɔ njekundɔ Juwipɨ’gɨ isɨ sangi kadɨ n’tɔli’ə. 2 Nga ningə dɔkagilo ra nanyi lə Juwipɨ’gɨ kɨ kadɨ sii ginn Kəyku’tɨ in ndəkba, 3 ə ngannkon Jeju eli’ə eyina: «In ne ə aw dɔnangɨ Jude’tɨ adɨ njendo’gɨ lə’i kaa oyi nya’gɨ kɨ isɨ ra’de kin tɔ. 4 De kɨ ndigɨ kadɨ de’gɨ oyi’ne kam a ra nya’gɨ kutɨ lo’tɨ el. Nga ningə, tokɨ isɨ ra nya’gɨ kɨ ətɨ ɓol kin, majɨ kadɨ ra adɨ de’gɨ pətɨ oyi’nu.» 5 Nan tokɨ rɔta’tɨ, ngannkon’a’gɨ inɓe uni me’de adi’ə el. 6 Ə Jeju el’de ene: «Ndɔ lə’m re el ɓay; nan ingɨ, ndɔ’gɨ pətɨ to majɨ tadɔ lə’se. 7 De’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne kin a awi sese kɨ ta el, nan m’in ə, me’de majel sə’m tadɔ m’el kulə ra’de’gɨ kɨ majel kɨ taga. 8 Ingɨ ə awi lo ra nanyi’tɨ kin. M’in ə, m’a m’aw el, tadɔ ndɔ lə’m nanyi ɓay.» 9 Go ta’gɨ’tɨ kɨ el kin, isɨ Galile’tɨ ba. 10 Nan lokɨ ngannkon’a’gɨ awi lo ra nanyi’tɨ, in kaa ɔtɨ osɨ dɔ row’tɨ tɔ kɨ kanjɨ kadɨ de oo’ə. Aw to lo kaw kɨ lo kiyə’tɨ be. 11 Dɔkagilo ra nanyi’tɨ, njekundɔ Juwipɨ’gɨ sangi Jeju ningə dəji eyina: «In lo’tɨ kɨ ra be wa?» 12 De’gɨ manjinan ta’tɨ ngayn dɔ’a’tɨ dann bulə de’gɨ’tɨ; nje kɨ nan’gɨ eli eyina: «In de kɨ majɨ,» ə nje kɨ nungɨ eli eyina: «Jagɨ, isɨ ɓukɨ bulə de’gɨ mu’tɨ,» tɔ. 13 In be kaa de kɨ kadɨ elta li’ə kɨ taga wangɨ goto, ɓoli njekundɔ Juwipɨ’gɨ. 14 Ndɔ’gɨ kɨ kadɨ ra nanyi dər te dana nga ə Jeju aw ginn Kəy’tɨ lə Luwə, isɨ ndo nya de’gɨ. 15 In nya kɨ ndɔjɨ Juwipɨ’gɨ ngayn adɨ dəji nan ta eyina: «In kam de ndo’ə nya el tɔ, nga ra bann ə gər nya ətɨ ɓol be wa?» 16 Ə Jeju ilə’de’tɨ ene: «Nya kɨ m’njɨ m’ndo kin ngirə in rɔ’m’tɨ el, nan ngirə in rɔ Luwə’tɨ kɨ njekulə’m. 17 Kin ə re de ndigɨ kadɨ n’ra nya kɨ Luwə ndigɨ ə, lo kin’tɨ ə a gər ar njay tokɨ nya kɨ m’njɨ m’ndo kin ngirə in rɔ Luwə’tɨ eke in m’inɓe ə m’ində ngirə wa. 18 De kɨ nje kelta kɨ tɔ’ne inɓe isɨ sangɨ tɔɓar lə’ne inɓe. Nan de kɨ sangɨ tɔɓar lə nje kulə’ne a elta kɨ rɔta’tɨ, ningə nya kɨ gorow’ə’tɨ el goto rɔ’a’tɨ tɔ. 19 Mojɨ adɨ’se ndukun adɨ tai majɨ, nan de kɨ təl rɔ’ne go’tɨ goto. Nga ra bann ə isɨ sangi kadɨ tɔli m’in wa?» 20 Ə bulə de’gɨ eli’ə eyina: «In aw kɨ ndil kɨ majel me’i’tɨ! Nan ə isɨ sangɨ kadɨ n’tɔli wa?» 21 Ə Jeju təl un ta ilə’de’tɨ ene: «M’ra nya kareba be, ə ingɨ pətɨ ətɨ’se ɓol! 22 Mojɨ adɨ’se ndu kadɨ ujəi mɔtɨ ngann’gɨ ningə in ndu kɨ te rɔ Mojɨ’tɨ ne par el, nan in kaw’je’gɨ kɨ kete nu ə uni ndu kin ə ingɨ si ujəi mɔtɨ ngann’gɨ ndɔ kɔrkon’tɨ. 23 Kin ə re ujəi mɔtɨ ngonn ndɔ kɔrkon’tɨ kadɨ to de kidɨ ndukun lə Mojɨ el ə, ra bann ə me’se to’se dɔ’m’tɨ m’in kɨ m’ajɨ darɔ de ba pətɨ ndɔ kɔrkon’tɨ wa? 24 Inyəi ta gangɨ ta kigo lo koo’tɨ lə’se, ə gangi ta kɨ dana.» 25 De’gɨ kɨ Jerujalem’tɨ eli eyina: «De kam el ə de’gɨ isɨ sangi kadɨ n’tɔli’ə wa? 26 Nga nyɨ ra elta taga wangɨ am, ə de el’ə ta madɨ el! Kibo’gɨ lə’je gəri ɓətɨ kadɨ in Kirisitɨ, De kɨ Luwə mbət’ə inɓe wa ənn? 27 Kɨ ne kin, jɨ gər lo kɨ de kin in’tɨ majɨ, nan ndɔ kɨ Kirisitɨ De kɨ Luwə mbət’ə a te bus ə, de kare kaa a gər lo kɨ in’tɨ el.» 28 Lo kin’tɨ, Jeju kɨ isɨ ndo de’gɨ nya ginn Kəy’tɨ lə Luwə un ndu’ne kɨ taa ene: «In mərita kadɨ in gəri m’in majɨ, taa in gəri lo kɨ m’in’tɨ tɔ! Ta ri in m’inɓe ə m’ulə rɔ’m el, nan Luwə kɨ njekulə’m in de kɨ asɨ kadɨ de ində me’ne dɔ’a’tɨ. Ingɨ, in gəri’ə majɨ el. 29 M’in m’gər’ə majɨ tadɔ m’ində rɔ’a’tɨ, taa in ə ulə’m tɔ.» 30 Lo kin’tɨ, de’gɨ isɨ sangi kadɨ n’uwəi Jeju, nan de kɨ kadɨ ində ji’ne dɔ’a’tɨ goto, tadɔ ndɔ li’ə asɨ el ɓay. 31 Ningə dann bulə de’gɨ’tɨ, de’gɨ ngayn uni me’de adi’ə ə eli eyina: «Dɔkagilo kɨ Kirisitɨ De kɨ Luwə mbət’ə a re ə, a ra nyakɔjɨ’gɨ kɨ utə nya dingəm kin wa?» 32 Ə ta kɨ bulə de’gɨ isɨ yəmi ginn mindɨ de’tɨ ɔjidɔ Jeju kin osɨ mbi Parisɨ’gɨ’tɨ, adɨ Parisɨ’gɨ kɨ kibo’gɨ lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ uləi njengəm dɔ lo’gɨ lə’de kadɨ awi uwəi Jeju. 33 Ə Jeju el ene: «M’a m’in sese kagilo nden be ɓay, ə m’a m’aw kɨ rɔ nje kulə’m’tɨ. 34 A sangi m’in nan a ingəi m’in el, tadɔ lokɨ m’a m’in’tɨ kin a asi kadɨ a awi’tɨ el.» 35 Ə dɔ ta’tɨ kin Juwipɨ’gɨ dəji nan ta eyina: «Lo kɨ ra be ə a awɨ’tɨ ə kadɨ j’a j’ingəi el wa? A aw go ngannkon’ne’gɨ’tɨ kɨ sananyinan dann Girekɨ’gɨ’tɨ kin kadɨ aw ndo nya Girekɨ’gɨ wa? 36 Ta kɨ el ene: “A sangi m’in nan a ingəi m’in el, tadɔ lokɨ m’a m’in’tɨ kin a asi kadɨ a awi’tɨ el,” kin kɔr me’ə nan ri wa?» 37 Dɔboy ndɔ ra nanyi, kɨ in ndɔ kibo ngayn ə, Jeju ində ra taa un ndu’ne kɨ taa el ene: «Kin ə re de madɨ kundə ra’a ə, kadɨ re rɔ’m’tɨ anyi mann. 38 De kɨ un me’ne adɨ’m ə, “mann ba’gɨ kɨ nje kadɨ de’gɨ si kɨ dɔ’de taa a uwəi bul bul ngar me’ə’tɨ,” tokɨ Makitu lə Luwə el’n.» 39 Lo kin’tɨ, Jeju isɨ elta lə Ndil Luwə kɨ kadɨ de’gɨ kɨ uni me’de adi’ə a ingəi, tadɔ dɔkagilo’ə’tɨ kin Ndil Luwə re dɔ de’gɨ’tɨ el ɓay, tadɔ Jeju ur me tɔjɨ’tɨ lə’ne el ɓay. 40 Dann bulə de’gɨ’tɨ, de’gɨ madɨ kɨ oyi ta kel Jeju eli eyina: «Tokɨ rɔta’tɨ, de kam in Njekeltakita Luwə’tɨ kɨ majɨ kadɨ a re kakin ə inɓe!» 41 Nje kɨ nan’gɨ eli eyina: «In Kirisitɨ kɨ in De kɨ Luwə mbət’ə.» Nan nje kɨ nungɨ ɓay manji eyina: «Kadɨ Kirisitɨ in de kɨ Galile’tɨ wa? 42 Makitu lə Luwə el tokɨ Kirisitɨ kɨ in De kɨ Luwə mbət’ə, a in de kɨ ginn kojɨ’tɨ lə Dabidɨ, ningə a te kɨ tarow kɨ Betilehem’tɨ, kɨ in ngonn ɓe kojɨ Dabidɨ.» 43 In be ə, bulə de’gɨ gangi nan tadɔ lə Jeju. 44 De’gɨ madɨ dann’de’tɨ ndigɨ kuwə, nan de kɨ kadɨ ində ji’ne dɔ’a’tɨ goto. 45 Njengəm ta lo lə Juwipɨ’gɨ kɨ awi kadɨ uwəi Jeju kakin, təli rei rɔ njekundɔ njekujənyamosɨ kadikare’gɨ’tɨ in kɨ Parisɨ’gɨ, ə kibo’gɨ lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ kɨ Parisɨ’gɨ dəji’de eyina: «Nga ra bann ə rei si’ə el wa?» 46 Ə njengəm lo’gɨ eli eyina: «Ndɔ kare j’oo de elta tokɨ dingəm kin isɨ el’n el.» 47 Ə Parisɨ’gɨ dəji’de eyina: «Ingɨ kaa inyəi rɔ’se adɨ ədɨ’se tɔ wa? 48 Oyi’de kare be dann nje kɨ boi’tɨ eke dann Parisɨ’gɨ’tɨ un me’ne non wa? 49 Bulə de’gɨ kam in de’gɨ kɨ gəri ndukun lə Mojɨ el, in de’gɨ kɨ Luwə a tujɨ’de kɔ!» 50 Nikodem kɨ in kɨ kare dann Parisɨ’gɨ’tɨ kɨ kete aw rɔ Jeju’tɨ un ta el’de ene: 51 «Kin ə re de oo ta kɨ ta’de’tɨ el num, taa oo nya kɨ ra el num ə, ndukun lə’je a gangɨ ta dɔ’a’tɨ el.» 52 Nan iləi’ə’tɨ eyina: «In kaa in de kɨ Galile’tɨ tɔ wa? In sangɨ ginn’ə majɨ oo, njekeltakita Luwə’tɨ kɨ kadɨ in de kɨ Galile’tɨ goto.» 53 Go’tɨ, de kɨ ra kaa ɔtɨ aw ɓe lə’ne.

Jan 8

1 Jeju ɔtɨ non aw dɔ mbal kagɨ Buni’gɨ’tɨ. 2 Nan lokɨ lo ti njay par ə təl re natɨ Kəy’tɨ lə Luwə. De’gɨ pətɨ rei kɨ rɔ’a’tɨ, ə isɨ nanga isɨ ndo’de nya. 3 Lo kin’tɨ, njendo ndukun’gɨ kɨ Parisɨ’gɨ rei kɨ dene kɨ indəi ji’de dɔ’a’tɨ lo kuwə marum’tɨ, adi’ə ra takum de’gɨ’tɨ, 4 ningə eli Jeju eyina: «Njendo de’gɨ, dene kam j’ində ji’je dɔ’a’tɨ lo kuwə marum’tɨ. 5 Nga ningə, Mojɨ el’je me ndukun’tɨ kadɨ koo dene’gɨ kɨ be kin jɨ tilə’de kɨ mbal jɨ tɔl’de kɔ, ə in, ta lə’i in ri wa?» 6 Elita kin be to kuləkikiyə kadɨ uwəi Jeju to indəi taa dɔ’a’tɨ. Nan Jeju ulə dɔ’ne nanga ə isɨ ndangɨ nya kɨ ngonn ji’ne nanga. 7 Ə lokɨ nanyinan kɨ lo dəj’ə ta’tɨ, Jeju ɔr dɔ’ne taa el’de ene: «De kɨ dann’se’tɨ ne kɨ ra majel nja kare el ə, kadɨ ilə kɨ mbal dɔkete.» 8 Jeju elta be ə təl ulə dɔ’ne nanga gogɨ, isɨ ndangɨ nya nanga. 9 Ə lokɨ oyi ta kin ə, ɔti kare kare, ulə ngirə dɔ nje kɨ tɔgɨ’tɨ, təl’n dɔ nje kɨ du’tɨ. Ta tɔlta’a’tɨ, Jeju nanyi kɨ kar’ne ba. Dene kakin ə ra ngawdann lo’tɨ; 10 ə Jeju un dɔ’ne kɨ taa el’ə ene: «Dene, de’gɨ kaa rai ra? De kare kaa gangɨ ta dɔ’i’tɨ el wa?» 11 Ningə dene el’ə ene: «Burəɓe, de kare kaa gangɨ ta dɔ’m’tɨ el,» ə Jeju el’ə ene: «M’in kaa m’gangɨ ta dɔ’i’tɨ el jagɨ tɔ, nga ningə aw, ə ra majel gogɨ el.» 12 Jeju təl el’de ɓay ene: «M’in kunjɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ, de kɨ un go’m, a njiyə me lo kɨ diw’tɨ el, kunjɨ kɨ nje kadɨ de’gɨ sii kɨ dɔ’de taa a unjɨ dɔ’a’tɨ.» 13 Lo kin’tɨ, Parisɨ’gɨ eli’ə eyina: «In inɓe ə isɨ mannajɨ kɨ dɔ’i’tɨ ə, mannajɨ lə’i in kɨ rɔta’tɨ el.» 14 Ə Jeju ilə’de’tɨ ene: «Re m’inɓe m’man najɨ dɔ rɔ’m’tɨ kaa m’gər kadɨ mannajɨ lə’m in ta kɨ rɔta’tɨ, tadɔ m’in m’gər lo kɨ m’in’tɨ num, m’gər lo kɨ m’njɨ m’aw’tɨ num, nan ingɨ, gəri lo kɨ m’in’tɨ el num, in gəri lo kɨ m’njɨ m’aw’tɨ el num tɔ. 15 Ingɨ isɨ gangi ta kigo lo koo’tɨ lə de, nan m’in m’gangɨ ta dɔ de’tɨ el. 16 A kin ə re m’gangɨ ta non ə, in ta kɨ gangɨ kɨ gorow’ə’tɨ, tadɔ m’in kɨ kar’m ə m’gangɨ ta el, Bai kɨ njekulə’m in sə’m nan’tɨ. 17 Ningə me ndukun’tɨ lə’se inɓe kaa ndangi eyina: “Kin ə re de’gɨ joo manyinajɨ, ə mannajɨ lə’de aw go nan’tɨ ə, ta lə’de in ta kɨ rɔta’tɨ.” 18 M’inɓe m’man najɨ dɔ rɔ’m’tɨ, ningə Bai kɨ ulə’m kaa mannajɨ lə’ne dɔ’m’tɨ tɔ.» 19 Ningə dəji’ə eyina: «Baw’i in lo kɨ ra’tɨ dana wa?» Ə Jeju ilə’de’tɨ ene: «In gəri m’in el, taa in gəri Bai el tɔ. Kin ə re in gəri m’in ə re a in gəri Bai tɔ.» 20 Ta’gɨ kin te ta Jeju’tɨ lokɨ isɨ ndo’n de’gɨ nya natɨ Kəy’tɨ lə Luwə. Isɨ lo’tɨ kɨ nya’gɨ kɨ de’gɨ isɨ iləi kadikare’tɨ adi Luwə’tɨ. Nga ningə de uwə el, tadɔ ndɔ li’ə asɨ el ɓay. 21 Jeju el’de ta kɨ rangɨ ɓay ene: «M’a m’aw, ningə a sangi m’in, nan a oyi me majel’gɨ’tɨ lə’se. Lo kɨ m’a m’aw’tɨ kin a asi kadɨ a awi’tɨ el.» 22 Lo kin’tɨ, Juwipɨ’gɨ elinan eyina: «A tɔl rɔ’ne ə ra bann ə el ene: “Lo kɨ m’a m’aw’tɨ kin a asi kadɨ a awi’tɨ el wa?”» 23 Ə Jeju el’de ene: «In, in de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne, ə m’in, m’in de kɨ dɔran’tɨ taa nu tɔ; in de’gɨ lə dɔnangɨ, nan m’in, m’in de lə dɔnangɨ el. 24 Ningə in tadɔ kin ə m’el’n kete m’ene: “A oyi me majel’gɨ’tɨ lə’se.” Kin ə re uni me’se adi’m’in tokɨ in m’in “Nje kisi non” el ə, a oyi me majel’gɨ’tɨ lə’se.» 25 Ə dəji’ə eyina: «In ɓe kam in nan wa?» Ningə Jeju ilə’de’tɨ ene: «M’in de kɨ m’el’se lo kulə ngirə’tɨ nu inɓe kin. 26 Nga ningə, kɨ ɔjɨ dɔ’se, m’aw kɨ ta ngayn kadɨ m’el ge, m’gangɨ ge; nan ta kɨ m’ingə rɔ nje kulə’m’tɨ kin par ə m’a m’iləmbər’ə rɔ de’gɨ’tɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne. Ningə ta li’ə in ta kɨ rɔta’tɨ.» 27 Jeju isɨ el’de ta kɨ dɔ Baw’ne Luwə’tɨ nan ingɨ gəri me ta kin el. 28 Ə Jeju el’de ene: «Ndɔ kɨ a ɓəri m’in Ngonn de taa kagidəsɨ’tɨ kin ə, a gəri kadɨ m’in “Nje kisi non”; taa a gəri kadɨ m’ra nya madɨ dɔ rɔ’m el tɔ, nan in nya kɨ Bai ndo’m ə m’njɨ m’el. 29 Nje kulə’m in sə’m nan’tɨ; inyə’m kɨ kar’m el, tadɔ dɔkagilo’gɨ pətɨ m’ra nya kɨ nəl’ə.» 30 Lokɨ Jeju elta kin be, de’gɨ ngayn uni me’de adi’ə. 31 Jeju el Juwipɨ’gɨ kɨ uni me’de adi’ə ene: «Kin ə re rai dɔ nja’se’tɨ me ta’tɨ lə’m ə, in njendo’gɨ lə’m kɨ rɔta’tɨ. 32 A gəri nya kɨ rɔta’tɨ, ningə nya kɨ rɔta’tɨ kin a taa’se ji ɓər’tɨ ilə’se taa inɓe.» 33 Ə ingɨ eli Jeju eyina: «J’in ngann kaw Abiraham, ningə jɨ ra ɓər lə de ndɔ kare el tɔ, nga ra bann be ə in el ene nya kɨ rɔta’tɨ a taa’je ji ɓər’tɨ ilə’je taa wa?» 34 Ə Jeju ilə’de’tɨ ene: «Tokɨ rɔta’tɨ, adɨ m’el’se: de kɨ ra kɨ ra majel, in ɓər lə majel. 35 Ɓər a isɨ kɨ de’gɨ kɨ isɨ ra ɓər lə’de kin bitɨ kɨ non’tɨ el, nan ngonn kojɨ’de a isɨ se’de bitɨ kɨ non’tɨ. 36 Adɨ re Ngonn lə Luwə taa’se ji ɓər’tɨ ilə’se taa ə, a in de’gɨ kɨ taa k’ilə taa kɨ rɔta’tɨ ji ɓər’tɨ. 37 Nga ningə, m’gər kadɨ in ngann kaw Abiraham; nan isɨ sangi kadɨ tɔli m’in tadɔ mbəti ta lə’m. 38 M’in m’njɨ m’el nya kɨ m’oo rɔ Bai’tɨ, nan ingɨ ə, isɨ rai nya kɨ baw’se el’se tɔ.» 39 Ningə iləi Jeju’tɨ eyina: «kaw’je in Abiraham.» Ə Jeju el’de ene: «Kin ə re in ngann kaw Abiraham tokɨ rɔta’tɨ ə re a rai kuləra Abiraham. 40 M’in m’el’se nya kɨ rɔta’tɨ kɨ m’ingə rɔ Luwə’tɨ, ningə kɨ ngɔsine kin isɨ sangi kadɨ tɔli m’in. In kin in kulə kɨ Abiraham ra el jagɨ. 41 In isɨ rai kuləra baw’se.» Ningə iləi Jeju’tɨ eyina: «J’in ngann’gɨ kɨ kojɨ ginn kaya’tɨ el; Baw’je in kareba ə in Luwə.» 42 Ə Jeju el’de ene: «Kin ə re Luwə in Luwə lə’se ə re a in ndigɨ m’in, tadɔ m’te rɔ’a’tɨ ə m’re lo kin’tɨ. In m’inɓe ə m’re kɨ dɔ’m el, nan in in ə ulə’m. 43 Tadɔ ri ə in gəri me ta lə’m el wa? In gəri el tadɔ asi kadɨ uri mbi’se go ta’tɨ lə’m el. 44 Su ə in baw’se, ningə in ndigɨ kadɨ rai ndigɨ lə baw’se. In de kɨ in nje tɔl de’gɨ lo kulə ngirə kosɨ’tɨ li’ə nu. In ra me nya ra’tɨ kɨ rɔta’tɨ nja kare el, tadɔ nya kɨ rɔta’tɨ goto rɔ’a’tɨ. Kin ə re elta kɨ ngom ə, in kin ə in ta kɨ osɨ ɓo’ə’tɨ, tadɔ in nje ngom num, in baw nyara kɨ ngom num. 45 M’in ə, m’in nje kelta kɨ rɔta’tɨ ə mbeti kun me’se kadɨ m’in. 46 Nan dann’se’tɨ ə asɨ kadɨ tɔjɨ tokɨ m’ra majel wa? A kin ə re m’elta kɨ rɔta’tɨ ə, ra bann ə kadɨ uni me’se adi’m’in el wa? 47 De kɨ in yan Luwə, a oo ta lə Luwə, ningə ingɨ, oyi ta lə’m el, tadɔ in lə Luwə el.» 48 Lo kin’tɨ, Juwipɨ’gɨ eli Jeju eyina: «In gorow’ə’tɨ kadɨ j’eli j’ene: in de kɨ Samari’tɨ, taa ndil kɨ majel isɨ me’i’tɨ tɔ.» 49 Ə Jeju el’de ene: «Jagɨ, ndil kɨ majel goto me’m’tɨ, nan nya kare kɨ m’oo ə, m’in m’ɔsɨ kurə Bai, ə in mbəti kɔsikurə’m tɔ par. 50 M’in m’njɨ m’sangɨ kadɨ de’gɨ uləi tɔjɨ dɔ’m’tɨ el. De kɨ isɨ sangɨ kadɨ de’gɨ uləi tɔjɨ dɔ’m’tɨ in non, in ə a gangɨ ta kin taa. 51 Ningə tokɨ rɔta’tɨ, adɨ m’el’se, de kɨ təl rɔ’ne go ta’tɨ lə’m ə, de’ə kin a oy el ratata.» 52 Lo kin’tɨ non, Juwipɨ’gɨ eli’ə eyina: «Kɨ ne kin, jɨ gər majɨ nga tokɨ ndil kɨ majel isɨ me’i’tɨ. Abiraham oy, taa de’gɨ kɨ njekeltakita Luwə’tɨ kaa oyi tɔ, ningə in el ene: “De kɨ təl rɔ’ne go ta’tɨ lə’i ə, de’ə kin a oy el ratata.” 53 In utə kaw’je Abiraham kɨ oy kin wa? Taa njekeltakita Luwə’tɨ kaa oyi tɔ! In oo rɔ’i kadɨ in nan wa?» 54 Ningə Jeju ilə’de’tɨ ene: «Kin ə re m’tɔjɨ rɔ’m m’inɓe ningə, in tɔjɨ kɨ nda’a goto. Nga ningə, de kɨ njekulə tɔjɨ dɔ’m’tɨ in Bai. In kɨ isɨ elita li’ə eyina in Luwə lə’se, 55 nan gəri’ə el. M’in m’gər’ə. Kin ə re m’el m’ene m’gər’ə el ə, re m’a m’in nje ngom to ingɨ be tɔ. Nan m’in m’gər’ə, taa m’təl rɔ’m go ta’tɨ li’ə tɔ. 56 Kaw’se Abiraham ra rɔnel ngayn tadɔ ində me’ne’tɨ kadɨ n’a n’oo ndɔ kɨ m’a m’re’n. Nga ningə oo ndɔ re’m, adɨ rɔ’a nəl’ə ngayn.» 57 Lo kin’tɨ, Juwipɨ’gɨ dəji Jeju eyina: «In ra ɓal dɔ mi el ɓay ə kum’i oo Abiraham wa?» 58 Ə Jeju ilə’de’tɨ ene: «Tokɨ rɔta’tɨ, adɨ m’el’se, kete non kojɨ Abiraham’tɨ, “M’in m’njɨ non”.» 59 Lo kin’tɨ non be, kəri mbal kadɨ n’tiləi Jeju, nan ur dann bulə de’gɨ, ə te ginn Kəy’tɨ lə Luwə kɔ, aw.

Jan 9

1 Lokɨ Jeju isɨ ində dər ningə, oo de kɨ kum’ə tɔ lo koj’o’tɨ nu isɨ. 2 Njendo’gɨ li’ə dəji’ə eyina: «Njendo de’gɨ, dingəm kɨ kum’ə tɔ lo koj’o’tɨ nu kin, kum’ə tɔ ɔjɨ’n dɔ majel li’ə inɓe eke, ɔjɨ’n dɔ majel lə njekoj’o’gɨ wa?» 3 Ə Jeju el’de ene: «In ta lə majel li’ə el num, in ta lə majel lə njekoj’o’gɨ el num, nan kum’ə tɔ be kadɨ Luwə ɔjɨ’n tɔgɨ’ne taga kadɨ de’gɨ gəri. 4 Dɔkagilo kɨ kadɨ to ɓay, majɨ kadɨ jɨ rai kulə lə de kɨ njekulə’m, tadɔ lo a ndul ə, lo kadɨ de a ra kulə goto. 5 Tokɨ m’in’n dɔnangɨ’tɨ ne ɓay, m’in kunjɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ.» 6 Lokɨ Jeju el ta’gɨ kin be ə, go’tɨ, tuw mann ta’ne nanga, lɔy’n nangɨ, ɔr gidɨ kum nje kumtɔ’tɨ kakin. 7 Ningə, el njekumtɔ ene: «Aw togɨ kum’i lo ndogɨ mann’tɨ kɨ Silowe.» «Silowe» kɔr me’ə nan «njekawkulə». Be ə, njekumtɔ aw togɨ kum’ne low’ə’tɨ kakin, ə ta təl’ə, kum’ə oo lo majɨ. 8 Nje gədɨ kəy’gɨ li’ə, kɨ nje’gɨ kɨ kete isɨ oyi’ə lo kɔy nya’tɨ, eli eyina: «M’a, in kam in de kɨ nje kisi nanga, kɔy nya kakin el wa?» 9 Ningə nje kɨ nan’gɨ eli eyina: «In darɔ’a inɓe.» Ə nje kɨ nungɨ eli eyina: «Jagɨ in in el, nan in de kɨ nje tanan si’ə.» Ningə inɓe kɨ dɔ’ne el ene: «In darɔ’m m’inɓe.» 10 Nga a dəji’ə ta eyina: «Re inɓe ə, ra bann be ə kum’i oo lo wa?» 11 Ə el’de ene: «Dingəm kɨ tɔ’a nan Jeju ə lɔy nangɨ ɔr gidɨ kum’tɨ, ə el’m ene: “Aw Silowe’tɨ togɨ kum’i”, ə m’aw m’togɨ kum’m, par ə kum’m oo lo majɨ.» 12 Ningə dəji’ə eyina: «Dingəm kin in ra be wa?» Ə el’de ene: «M’gər el.» 13 Lo kin’tɨ, ɔri dingəm kɨ kete kum’ə tɔ kakin awi si’ə rɔ Parisɨ’gɨ’tɨ. 14 Ningə, ndɔ’a’tɨ kɨ Jeju lɔy’n nangɨ kɨ mann ta’ne ɔr gidɨ kum’ə’tɨ adɨ kum’ə oo lo kakin in ndɔ kɔrkon. 15 Ə Parisɨ’gɨ dəji’ə ta kɨ yan’de dangɨ ɓay ke ra bann ə n’oo’n lo wa? Ə el’de ene: «Jeju ɔr nangɨ kɨ lɔy kum’m’tɨ, ə m’aw m’togɨ kum’m, ə ngɔsine kum’m oo lo.» 16 Lo kin’tɨ, Parisɨ’gɨ kɨ madɨ eli eyina: «De kɨ ra nya kin in de kɨ in rɔ Luwə’tɨ el, tadɔ ində kum’ne go ndɔ kɔrkon’tɨ el.» Nan nje kɨ nungɨ eli eyina: «Nga ra bann be ə, de kɨ njeramajel par a aw kɨ tɔgɨ kadɨ ra’n nyakɔjɨ’gɨ kɨ ətɨ ɓol be kin wa?» Be ə, ta kin re kɨ gangɨ nan dann’de’tɨ. 17 Ningə təli dəji njekumtɔ kakin ɓay eyina: «Nga inɓe kɨ dɔ’i, ta ri ə el dɔ de’tɨ kɨ te kum’i adɨ kum’i oo lo kin wa?» Ə njekumtɔ el ene: «In njekeltakita Luwə’tɨ.» 18 Juwipɨ’gɨ mbeti kun me’de kadɨ tokɨ in de kɨ kete kum’ə tɔ, ə ngɔsine de te kum’ə adɨ kum’ə oo lo. Rai bitɨ uni njekoj’o’gɨ rei. 19 Ə dəji’de ta eyina: «De kam in ngonn’se inɓe tokɨ rɔta’tɨ wa? A re in ngonn’se inɓe ə, kum’ə tɔ lo koj’o’tɨ inɓe wa? A re kum’ə tɔ lo koj’o’tɨ ə, ra bann be ə ngɔsine kum’ə oo lo wa?» 20 Ə njekoj’o’gɨ eli eyina: «Jɨ gər majɨ kadɨ in ngonn’je inɓe, taa kum’ə tɔ lo koj’o’tɨ nu tɔ. 21 Nan kɨ ɔjidɔ kum’ə kɨ ngɔsine oo lo, eke nan ə te kum’ə adɨ kum’ə oo lo inɓe kin ə, jɨ gər nya kare me’tɨ el. Ningə inɓe tɔgɨ gangɨ ənn ə dəji’ə, ə a elta kɨ dɔ rɔ’ne’tɨ.» 22 Nje koj’o’gɨ elita kin be tadɔ ɓol kɨ ɓoli Juwipɨ’gɨ. Tadɔ Juwipɨ’gɨ dɔ’i tanan’tɨ kadɨ to de kɨ re el ene Jeju in Kirisitɨ De kɨ Luwə mbət’ə ə, sɔw tuwə ginn kəykawnan’tɨ lə Juwipɨ’gɨ kɔ. 23 In tadɔ kin ə, njekoj’o’gɨ eli eyina: «Inɓe tɔgɨ gangɨ ənn ə, dəji’ə.» 24 Ə Parisɨ’gɨ ɓari de kɨ kete kum’ə tɔ kakin adi’ə re kɨ nja joo, ningə eli’ə eyina: «Elta kɨ rɔta’tɨ, ɔsɨ’n kurə Luwə. Jɨ gər kadɨ dingəm kin in njeramajel.» 25 Lo kin’tɨ, dingəm kɨ kete kum’ə tɔ kakin el’de ene: «In njeramajɨ, kin ə in njeramajel inɓe kaa m’gər nya kare me’tɨ el, nya kare kɨ m’gər majɨ ənn: kete kum’m tɔ, ningə ngɔsine kum’m oo lo.» 26 Ningə təli eli’ə eyina: «In ri ə ra sə’i wa? Ə ra bann tɔ ə adɨ kum’i oo lo wa?» 27 Lo kin’tɨ el’de ene: «Ta kin m’el’se kete nga, ə in mbeti koo ta lə’m, ə ra bann ə in gei kadɨ m’təl m’el’se ɓay wa? In ndigɨ kadɨ təli njendo’gɨ li’ə tɔ wa?» 28 Lokɨ el Parisɨ’gɨ ta be ə, ingɨ taji’ə ə eli’ə eyina: «In ə in njendo li’ə, nan j’in, j’in njendo’gɨ lə Mojɨ. 29 Jɨ gər kadɨ Luwə elta kɨ Mojɨ, nan de lə’i kin, jɨ gər lo kɨ te’tɨ el.» 30 Ə dingəm kakin el Parisɨ’gɨ ene: «In nya kɨ ətɨ ɓol ngayn kadɨ de kɨ rɔta’tɨ, ingɨ gəri lo kɨ te’tɨ el tɔ, ə de’ə kakin taa adɨ kum’m oo lo. 31 Jɨ gər majɨ kadɨ de’gɨ kɨ njeramajel, re elita kɨ Luwə ə, Luwə oo dɔ ta lə’de el, nan de kɨ nje ɓol Luwə, kɨ nje təl rɔ’ne go ndu’ə’tɨ, Luwə oo dɔ ta li’ə. 32 Kɨ mayinu inɓe kin, ndɔ kare kadɨ j’oo nan de madɨ ə adɨ kum’de kɨ tɔ lo koj’o’tɨ nu oo lo be kin, m’oo el ɓay. 33 Kin ə re dingəm kin in rɔ Luwə’tɨ el ə, nya madɨ kare kɨ asɨ kadɨ ra goto.» 34 Lo kin’tɨ, eli’ə eyina: «In de kɨ ra me majel’tɨ lo koj’o’tɨ nu kam ə, ge kadɨ in ə ndo’je nya!» Ningə tuwəi’ə adɨ te taga. 35 Jeju oo kadɨ tuwəi’ə, ə lokɨ ingə, dəj’ə ene: «In un me’i adɨ Ngonn de wa?» 36 Ə el Jeju ene: «Burəɓe, Ngonn de ə in nan wa el’m adɨ to m’un me’m m’ad’a wa?» 37 Ningə Jeju el’ə ene: «In oo’ə kɨ kum’i, in darɔ’a inɓe ə isɨ elita kin.» 38 Be ə, dingəm kakin el Jeju ene: «Burəɓe, m’un me’m m’ad’i.» Ningə ɔsi məkəsi’ne nanga non’a’tɨ. 39 Jeju el’ə ene: «M’re dɔnangɨ’tɨ ne tadɔ gangɨ ta, m’re kadɨ de’gɨ kɨ kum’de tɔ, oyi lo, ə kadɨ nje kɨ kum’de oo lo, təli njekumtɔ’gɨ tɔ.» 40 Lokɨ Parisɨ’gɨ madɨ kɨ rai kɨ Jeju non, oyi dɔ ta kɨ Jeju el kin ningə, dəji’ə eyina: «J’in kaa j’in njekumtɔ’gɨ tɔ wa?» 41 Ə Jeju ilə’de’tɨ ene: «Kin ə re in njekumtɔ’gɨ tokɨ rɔta’tɨ ə, re majel lə’se a goto, nan tokɨ j’isi’n, ə oyi rɔ’se kadɨ kum’se oo lo kin ə, majel lə’se to tor’ne’tɨ ba.»

Jan 10

1 Jeju el ene: «Tokɨ rɔta’tɨ adɨ m’el’se. Kin ə re de madɨ ur go batɨ’gɨ’tɨ kɨ takəy el, nan in bal kɨ dɔ bɔr kɨ row kɨ rangɨ ə, de’ə kin in njeɓogɨ, in baw kaya. 2 Nan de kɨ ur kəy go batɨ’gɨ’tɨ kɨ takəy, in ə njekul batɨ’gɨ. 3 Nje ngəm takəy batɨ’gɨ te takəy ad’a, ə batɨ’gɨ oyi dɔ ndu’ə. Ningə ɓar batɨ’gɨ lə’ne kare kare kɨ tɔ’de, te se’de taga. 4 Lokɨ te kɨ batɨ’gɨ lə’ne pətɨ taga ningə, ɔtɨ njiyə non’de’tɨ, ə batɨ’gɨ uni go’ə, tadɔ gəri ndu’ə. 5 Batɨ’gɨ a uni go de kɨ rangɨ el. Re oyi de kɨ rangɨ ə, a anyinan sanyi kɔ kad’a’tɨ, tadɔ gəri ndu de’gɨ kɨ rangɨ el.» 6 Jeju el’de kujita kin, nan gəri nya kɨ el’de ta dɔ’tɨ kin el. 7 Ə Jeju təl el’de ɓay ene: «Tokɨ rɔta’tɨ, adɨ m’el’se, m’in takəy batɨ’gɨ. 8 De’gɨ pətɨ kɨ rei rɔ’m’tɨ, in njeɓogɨ’gɨ, kɨ baw kaya’gɨ, adɨ batɨ’gɨ oyi ta lə’de el. 9 M’in takəy, re de ur kəy kɨ row kɨ rɔ’m’tɨ ə, de’ə a ingə kajɨ. A ur kəy num, a te num, taa a ingə nyakusɔ’ne num tɔ. 10 Njeɓogɨ re ə, re tadɔ ɓogɨ, re tadɔ tɔl nya, ə re tadɔ tujɨ nya tɔ par. Nan m’in, m’re kadɨ de’gɨ ingəi kajɨ. Ningə kadɨ in kajɨ kɨ to mbar mbar. 11 «M’in nje njekul batɨ’gɨ kɨ majɨ. De kɨ njekul batɨ’gɨ kɨ majɨ, adɨ rɔ’ne tadɔ batɨ’gɨ lə’ne. 12 Nan de kɨ in njekul batɨ’gɨ tadɔ kingə nar par um in ɓe’de el, lokɨ oo jagum isɨ re kɨ dɔ batɨ’gɨ’tɨ, inyə batɨ’gɨ ə anyi, adɨ jagum re uwə’de ge, sanan’de ge. 13 Njekul batɨ’gɨ tadɔ kingə’n nar kin anyi, tadɔ nya li’ə in nar par ə isɨ sangɨ, adɨ oo lo kadɨ ində rɔ’ne kon’tɨ tadɔ lə batɨ’gɨ el. 14 M’in, m’in njekul batɨ’gɨ kɨ majɨ. M’gər batɨ’gɨ lə’m, ə batɨ’gɨ lə’m gəri m’in tɔ. 15 Gəri m’in tokɨ Bai gərɨ’m ə m’in m’gər’n Bai kin be tɔ. Be ə, m’adɨ rɔ’m tadɔ batɨ’gɨ lə’m. 16 M’aw kɨ batɨ’gɨ kɨ rangɨ non ɓay kɨ in me kəy’tɨ ne el. Ingɨ kaa, majɨ kadɨ m’re se’de me kəy’tɨ. A oyi ndu’m ə, a təli nyakul’gɨ kɨ kareba ginn nje ngəm batɨ’gɨ’tɨ kɨ kareba. 17 Bai ndigɨ’m, tadɔ m’adɨ rɔ’m kɔ kadɨ to m’təl m’ingə kingə kɨ rangɨ. 18 De kɨ a ində tɔgɨ dɔ’m’tɨ kadɨ m’ilə rɔ’m kɔ goto. In m’inɓe ə m’adɨ kɨ me ndigɨ lə’m. M’aw kɨ tɔgɨ kadɨ m’adɨ’n num, kadɨ m’taa’n num. In kin ə in ndu kɨ m’ingə kɨ rɔ Bai’tɨ.» 19 Ta lə Jeju kin təl re kɨ gangɨ nan kɨ rangɨ dann Juwipɨ’gɨ’tɨ ɓay. 20 Ngayn’gɨ dann’de’tɨ eli eyina: «Ndil kɨ majel isɨ me’ə’tɨ, dɔ’a ra dana el, ə ra bann ə isɨ oyi ta li’ə wa?» 21 Ə nje kɨ nungɨ eli eyina: «De kɨ ndil kɨ majel isɨ me’ə’tɨ elta be el. De kɨ ndil kɨ majel isɨ me’ə’tɨ asɨ kadɨ a te kum njekumtɔ’gɨ el.» 22 Dɔkagilo’ə’tɨ kin, Juwipɨ’gɨ isɨ rai nanyi tɔr ndu dɔ Kəy’tɨ lə Luwə Jerujalem’tɨ. In dɔ kagilo kul’tɨ. 23 Jeju ulə lo aw ge təl ge ginn tabitɨ’tɨ lə Salomon, natɨ Kəy’tɨ lə Luwə. 24 Juwipɨ’gɨ iləi nan gugɨ gidə, ningə eli’ə eyina: «Kadɨ bann’tɨ ə a el’je ta kɨ kadɨ me’je osɨ nanga wa? Kin ə re in Kirisitɨ De kɨ Luwə mbət’ə ə, el’je wangɨ adɨ j’oo.» 25 Jeju el’de ene: «Ta kin m’el’se kete nga, nan uni me’se adi ta lə’m el. Nya’gɨ kɨ m’njɨ m’ra’de me tɔ Bai’tɨ kin manyinajɨ dɔ’m’tɨ. 26 Nan ingɨ, mbəti kunme’se kadi m’in. Mbəti tadɔ in dann batɨ’gɨ’tɨ lə’m el. 27 Batɨ’gɨ lə’m oyi ndu’m, m’gər’de, ningə ingɨ uni go’m tɔ. 28 M’adɨ’de kajɨ kɨ to bitɨ kɨ non’tɨ, um nanyi kɔ el. Taa de kɨ kadɨ ində tɔgɨ’ne taa’n’de ji’m’tɨ kaa goto tɔ. 29 Bai kɨ nje kadɨ’m’de aw kɨ tɔgɨ dɔ de’gɨ’tɨ pətɨ, adɨ de madɨ kɨ asɨ kadɨ ində tɔgɨ taa’n’de ji Bai’tɨ goto. 30 J’in kɨ Bai j’in kare.» 31 Lo kin’tɨ, Juwipɨ’gɨ təli tiləi’ə kɨ mbal ɓay kadɨ n’tɔli’ə. 32 Ə Jeju el’de ene: «M’ra nya’gɨ kɨ majɨ majɨ ngayn takum’se’tɨ kɨ tɔgɨ kɨ in rɔ Bai’tɨ, nga in kɨ ra ə in gəi kadɨ tiləi m’in kɨ mbal tɔli m’in tadɔ’a wa?» 33 Ə Juwipɨ’gɨ eli’ə eyina: «In tadɔ nya majɨ kɨ ra ə jɨ ge kadɨ jɨ tiləi kɨ mbal jɨ tɔli el, nan in tadɔ kelta kɨ mal. Tadɔ in kɨ in de kare par ə el ene n’in Luwə.» 34 Jeju el’de ene: «Ndangi me ndukun’tɨ lə’se inɓe’gɨ eyina: “M’in Burəɓe m’el’se m’ene in luwə’gɨ”. 35 De’gɨ kɨ Luwə el’de ta lə’ne ə Luwə ɓar’de luwə’gɨ kin. Ningə gəri majɨ kadɨ de ra tɔgɨ bujɨ ta lə Luwə el. 36 M’in, Bai Luwə ində’m ta dangɨ, ulə’m dɔnangɨ’tɨ, ə m’el’n m’ene m’in Ngonn lə Luwə, ningə ingɨ eli eyina ke m’in nan ə m’el m’ene m’in Ngonn lə Luwə wa ə, m’in nje kelta kɨ mal dɔ tɔ Luwə’tɨ, kin in tadɔ ri wa? 37 Kin ə re m’ra kulə lə Bai el ningə to uni me’se adi m’in el! 38 A kin ə re m’njɨ m’ra kulə lə Bai ningə, re uni me’se adi m’in el kaa, uni me’se adi kulə’gɨ kɨ m’ra’de kakin nden taa. Uni me’se kadɨ gəri ə oyi tokɨ Bai isɨ me’m’tɨ, ə m’in m’njɨ me Bai’tɨ tɔ.» 39 Lo kin’tɨ, sangi row nja kare ɓay kadɨ n’uwəi Jeju, nan te mbunə’de’tɨ aw. 40 Jeju təl aw gidɨ ba Jurden’tɨ, lo’tɨ kɨ kete Jan ra de’gɨ batəm’tɨ. Jeju aw isɨ low’ə’tɨ kin non. 41 De’gɨ ngayn rei rɔ’a’tɨ, ningə elinan eyina: «Jan ra nya madɨ kare kɨ ətɨ ɓol el, nan nya’gɨ pətɨ kɨ el ɔjɨ’n dɔ dingəm kin in nya’gɨ kɨ rɔta’tɨ.» 42 Lo kin’tɨ non be de’gɨ ngayn uni me’de adi Jeju.

Jan 11

1 Dingəm kare kɨ njemonyi in non, tɔ’a nan Lajar. Isɨ me ɓe’tɨ kɨ Betani kɨ in ngonnɓe lə Mari in kɨ ngonnkon’ne Martɨ. 2 In darɔ Mari inɓe kin ə a ur hu kɨ ətɨ majɨ nja Burəɓe’tɨ num, bɔr nja’a kɨ bisɨ dɔ’ne num. Nga ningə in ngonnkon’a Lajar tɔ ə rɔ’a to’ə. 3 Konnann’a’gɨ kɨ joo kin uləi de madɨ ad’a aw el Jeju ene: «Burəɓe, njendigɨ lə’i basa mad’i in monyi.» 4 Lokɨ Jeju oo ta kin ningə el ene: «Monyi lə Lajar kin a tɔl’ɔ el, nan in monyi kɨ re kadɨ tɔjɨ tɔgɨ Luwə, taa kadɨ de’gɨ uləi tɔjɨ dɔ’m’tɨ m’in Ngonn lə Luwə tɔ.» 5 Jeju ndigɨ Martɨ in kɨ ngonnkon’a kɨ dene Mari, taa ndigɨ Lajar tɔ. 6 Jeju oo majɨ kadɨ Lajar in monyi, be kaa isɨ lo’tɨ kɨ sɨ’tɨ kin ba ndɔ joo ɓay. 7 Go’tɨ, el njendo’gɨ lə’ne ene: «Adɨ jɨ təli j’awi Jude’tɨ gogɨ.» 8 Ə Njendo’gɨ li’ə eli’ə eyina: «Njendo de’gɨ, ndɔ ngayn el ne ɓay ə Juwipɨ’gɨ sangi kadɨ n’tiləi’nu kɨ mbal n’tɔli’nu kakin ə, ge kadɨ təl aw Jude’tɨ ɓay wa?» 9 Jeju ilə’de’tɨ ene: «Ngann kadɨ in dɔgɨ gidə in joo me ndɔ’tɨ kɨ kare el wa? Ningə kin ə re de njiyə kada ə a osɨ el, tadɔ oo lo majɨ. 10 A re njiyə kondɔ ə a osɨ, tadɔ oo lo majɨ el.» 11 Go ta’tɨ kin, Jeju ilə ta kɨ rangɨ dɔ’tɨ ene: «Madɨ’je Lajar to ɓi, ningə m’a m’aw kadɨ m’ndəl’ə.» 12 Ə njendo’gɨ eli’ə eyina: «Burəɓe, re in ɓi ə to ə a ndəl ɓay.» 13 Jeju elta lə koy Lajar, nan njendo’gɨ oyi tokɨ in ta lə ɓi kɨ kare. 14 Ə Jeju el’de ar njay ene: «Lajar oy. 15 Nga ningə kɨ ɔjɨ dɔ’se, rɔ’m nəl’m ngayn kadɨ m’goto low’ə’tɨ, kadɨ to ingɨ uni me’se adi’m’in. Ningə kɨ ne kin, adɨ j’awi dɔ’a’tɨ.» 16 Ə Tomasɨ kɨ isɨ ɓari’ə «Ndungə» el ndəgɨ njendo’gɨ ene: «J’in kaa adɨ j’awi si’ə to j’oyi si’ə.» 17 Lokɨ Jeju re te Betani’tɨ, oo kadɨ duwi Lajar ra ndɔ sɔ nga. 18 Betani in ndəkba kɨ Jerujalem, asɨ kulə metər mutə be par, 19 adɨ Juwipɨ’gɨ ngayn rei rɔ Martɨ’tɨ in kɨ Mari kadɨ sɔli me’de ɔjɨ’n dɔ koy lə ngonnkon’de. 20 Lokɨ Martɨ oo kadɨ Jeju a re non, in aw tilə kum’ə, ningə Mari taa isɨ yan’ne nanga me kəy’tɨ. 21 Martɨ kɨ aw tilə kum Jeju, el Jeju ene: «Burəɓe, kin ə re in se’je ne ə re ngonnkon’m a oy el. 22 Nan kɨ ne inɓe kin kaa m’gər kadɨ nya’gɨ pətɨ kɨ dəjɨ Luwə ə a adi.» 23 Ə Jeju el’ə ene: «Ngonnkon’i a ində lo koy’tɨ.» 24 Ningə Martɨ il’ə’tɨ ene: «In kɨ rɔta’tɨ, m’gər kadɨ ndɔ kɨ njekoy’gɨ a indəi taa lo koy’tɨ dɔboy ndɔ’tɨ ə, Lajar a ində taa lo koy’tɨ tɔ.» 25 Lo kin’tɨ, Jeju el’ə ene: «M’in nje kadɨ de’gɨ indəi taa lo koy’tɨ, kɨ nje kadɨ de’gɨ sii kɨ dɔ’de taa. De kɨ un me’ne, re oy mindɨ kaa, a təl isɨ kɨ dɔ’ne taa. 26 Nga ningə, de kɨ isɨ kɨ dɔ’ne taa, ə un me’ne ə, de’ə kin a oy el ratata. M’dəj’i ke un me’i dɔ ta’tɨ kin wa?» 27 Ningə Martɨ il’ə’tɨ ene: «Oyo, Burəɓe, m’un me’m m’ad’i tokɨ in ə in Kirisitɨ, De kɨ Luwə mbət’ə, in ə in Ngonn lə Luwə, in ə in de kɨ majɨ kadɨ a re dɔnangɨ’tɨ.» 28 Go ta’tɨ kɨ Martɨ el kin ə, ɔtɨ aw ɓar ngonnkon’ne kɨ dene Mari, el’ə ta nanga yɔgirɔ be ene: «Njendo de’gɨ ra non, ə isɨ dəj’i kadɨ aw.» 29 Lokɨ Mari oo ta kin taa par ə ində taa kalangɨ aw kɨ rɔ Jeju’tɨ. 30 Jeju ur me ɓe’tɨ el ɓay, in lo’tɨ inɓe kɨ Martɨ aw ingə’tɨ kete kakin ɓay. 31 Juwipɨ’gɨ kɨ sii me kəy’tɨ kɨ Mari, isɨ sɔli me’ə, lokɨ oyi’ə ində taa kalangɨ, te taga, oyi ene isɨ aw kɨ dɔɓadɨ’tɨ kadɨ non wa, adɨ indəi taa awi go’ə’tɨ. 32 Lokɨ Mari aw te lo’tɨ kɨ Jeju ra’tɨ, ə oo Jeju ə, osɨ nanga nja’a’tɨ, ningə el’ə ene: «Burəɓe, kin ə re in se’je ne ə re ngonnkon’m a oy el.» 33 Lokɨ Jeju oo kadɨ Mari isɨ non, taa Juwipɨ’gɨ kɨ in go’ə’tɨ kaa isɨ nonyi tɔ ningə, me’ə ur mad’a, taa ndil’ə isɨ nanga el tɔ. 34 Ə dəjɨ’de ene: «Iləi’ə ra be wa?» Ningə eli’ə eyina: «Burəɓe, re ə oo.» 35 Lo kin’tɨ, Jeju non. 36 Ə Juwipɨ’gɨ eli eyina: «Oyi tɔjɨ kɨ tɔjɨ ndigɨ kɨ ndig’ə kin.» 37 Nan nje kɨ nungɨ eli eyina: «Te kum njekumtɔ, nga ra bann ə asɨ kadɨ ɔgɨ Lajar koy el tɔ wa?» 38 Lo kin’tɨ, me Jeju təl ur mad’a kur kɨ rangɨ ɓay, adɨ ɔtɨ aw kɨ dɔɓadɨ’tɨ. Ningə in bolo mbal ə indəi mbal mad’a uti ta’a. 39 Jeju el’de ene: «Ɔri mbal kin kɔ», nan Martɨ kɨ konnann nje goto el Jeju ene: «Burəɓe, ra ndɔ sɔ nga, adɨ a ətɨ.» 40 Ə Jeju el’ə ene: «M’el’i m’ene ri wa? M’el’i m’ene re un me’i ə a oo tɔjɨ lə Luwə.» 41 Lo kin’tɨ, ɔri mbal kɔ, ə Jeju un kum’ne kɨ taa ningə el ene: «Bai, m’ra’i oyo tokɨ oo dɔ ndu’m. 42 M’gər kadɨ ta’gɨ kɨ m’njɨ m’el’i kin oo dɔ ndu’m dɔrɔ, nan m’elta kin be tadɔ bulə de’gɨ kɨ gugi gidɨ’m kin, kadɨ uni me’de adi m’in tokɨ in in ə ulə’m.» 43 Go ta’tɨ kin ə, Jeju un ndu’ne kɨ taa elta kɨ tɔgɨ’ne ene: «Lajar, te taga!» 44 Ningə nje goto Lajar ində lo te taga. Ji’ə’gɨ kɨ nja’a’gɨ in kɨ ra’gɨ kɨ ta ku, taa takum’ə in kɨ dolo kɨ ku tɔ. Ə Jeju el’de ene: «Tuti’ə, ə inyəi’ə adɨ aw.» 45 Juwipɨ’gɨ ngayn kɨ rai rɔ Mari’tɨ, ə oyi nya kɨ Jeju ra, uni me’de adi Jeju. 46 Nan nje kɨ nan’gɨ awi ingəi Parisɨ’gɨ, eli’de nya kɨ Jeju ra. 47 Lo kin’tɨ, kibo’gɨ lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ kɨ Parisɨ’gɨ, ɔsi dɔ nje gangɨ ta’gɨ lə Juwipɨ’gɨ nan’tɨ, ningə dəji nan eyina: «In ri dana ə kadɨ jɨ rai wa? Dingəm kin ra nyakɔjɨ’gɨ ngayn! 48 Kin ə re j’inyəi’ə adɨ ra nya’gɨ lə’ne kin kɨ non’ne’tɨ ə, de’gɨ pətɨ a uni me’de adi’ə, ningə de’gɨ kɨ Rɔm’tɨ a rei kadɨ tuji Kəy lə Luwə, taa a tuji ginn ɓe lə’je tɔ!» 49 Ə Kayipɨ kɨ in kɨ kare dann nje kundɔ Juwipɨ’gɨ’tɨ, kɨ ɓal’a’tɨ non in kibo lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ, un ta el’de ene: «In gəri nya kare me nya’tɨ kɨ isɨ ra nya kin el! 50 In mərita majɨ oyi! In sotɨ ngayn tadɔ lə’se kadɨ ba kal de kare oy tadɔ lə ginn de’gɨ banyi banyi, ə ginn ɓe kɨ ta’a ba ingə tujɨ el.» 51 Nga ningə in ta kɨ Kayipɨ inɓe ə el kɨ dɔ’ne el, nan tokɨ ɓal’a’tɨ non in kibo lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ, Luwə ində taa ta’a’tɨ adɨ iləmbər’ə kete tokɨ majɨ kadɨ Jeju a oy tadɔ lə ginn ɓe lə Juwipɨ’gɨ. 52 Ningə a oy tadɔ lə ginn ɓe lə Juwipɨ’gɨ par el, nan a oy kadɨ kaw’n ngann’gɨ lə Luwə kɨ sananyinan kɨ lo’gɨ dangɨ dangɨ kin kadɨ təli ginn de’gɨ kɨ kareba. 53 In dɔ ndɔ’a’tɨ non kin, njekundɔ Juwipɨ’gɨ uni ndu’de kadɨ n’tɔli Jeju. 54 In be ə, Jeju ində ngangɨ njiyə taga takum Juwipɨ’gɨ’tɨ. Ɔr rɔ’ne aw ndəkba kadɨ diləlo’tɨ, me ngonn ɓe’tɨ kɨ ɓari’ə Epirayim. Aw sɨ’tɨ non kɨ njendo’gɨ lə’ne. 55 Dɔkagilo ra nanyi lə Juwipɨ’gɨ kɨ ɓari’ə Pakɨ in ndəkba, adɨ de’gɨ ngayn awi Jerujalem’tɨ kete non’tɨ kadɨ to rai nya’gɨ kigo kujɨ’ə’tɨ lə’de in Juwipɨ’gɨ kadɨ ari rɔ’de non Luwə’tɨ. 56 De’gɨ kakin in ginn Kəy’tɨ lə Luwə, ningə isɨ sangi Jeju, ə dəji nan ta dann’de’tɨ eyina: «Mərta lə’se in ri wa? Kadɨ a re lo ra nanyi’tɨ el wa?» 57 Nya kare ə, kibo’gɨ lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ kɨ Parisɨ’gɨ uni ndu kadɨ re de madɨ oo lo kɨ Jeju in’tɨ ə, kadɨ el’de adɨ n’awi n’uwəi’ə.

Jan 12

1 Ndɔ mehen kete non ra nanyi Pakɨ’tɨ, Jeju aw Betani’tɨ kɨ Lajar sɨ’tɨ. Lajar kɨ ndɔkɨ ad’a ində taa lo koy’tɨ. 2 Lo kin’tɨ non, rai nyakusɔ kɨ tɔ Jeju. Martɨ ə in nje kadɨ’de nyakusɔ, ningə Lajar in kɨ kare dann nje kisi ta nyakusɔ kɨ Jeju. 3 Mari un hu kɨ rai kɨ mann kagɨ kɨ ɓari’ə «nar», a rosɨ ngonn ku be, ur nja Jeju’tɨ, ningə go’tɨ, bɔr nja’a kɨ bisɨ dɔ’ne. In hu «nar» dɔrɔ’a kɨ gat’a in ngayn. Banyi’a taa me kəy. 4 Lo kin’tɨ, Judasɨ Isikariyotɨ kɨ in kɨ kare dann njendo’gɨ’tɨ lə Jeju, in kɨ a un dɔ Jeju, el ene: 5 «Tadɔ ri ə in kɨ law hu kin ndogɨ, taa’n nar kɨ lo kulə’tɨ kɨ ndɔ ɓu mutə be kaa in kɨ ra’n kɨ njendoo’gɨ el wa?» 6 Judasɨ elta kin be tadɔ to ə ta lə njendoo’gɨ to rɔ’a el, nan tadɔ in njeɓogɨ. In ə ɓɔl nar in ji’ə’tɨ, adɨ isɨ ɓogɨ nar kɨ isɨ ɓuki me’tɨ nden nden. 7 Nan Jeju el ene: «Inyəi Mari keke! Nga ra nya kin be nginə’n ndɔkɨ kadɨ m’a m’aw’n ɓadɨ’tɨ. 8 Njendoo’gɨ a in sese kɨ ndɔ’gɨ, ndɔ’gɨ, nan m’in m’a m’in sese kɨ ndɔ’gɨ, ndɔ’gɨ el.» 9 Bulə de’gɨ kɨ Juwipɨ’gɨ ngayn oyi kadɨ Jeju in Betani’tɨ, adɨ rei. Ningə rei tadɔ lə Jeju par el, nan rei tadɔ koo Lajar tɔ kɨ Jeju ad’a ində taa lo koy’tɨ kakin tɔ. 10 In be ə, kibo’gɨ lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ uni ndu’de kadɨ n’tɔli Lajar tɔ, 11 tadɔ in ta li’ə ə ra adɨ Juwipɨ’gɨ ngayn inyəi’de ə uni me’de adi Jeju. 12 Lo ti go’tɨ, bulə de’gɨ kɨ ngayn kɨ rei lo ra nanyi’tɨ Jerujalem, oyi kadɨ Jeju isɨ re me ɓebo’tɨ kin, 13 ə ɔyi baji tann’gɨ, ə tei taga gidɨ ɓebo’tɨ, awi tiləi kum’ə. Ningə lo kin’tɨ, uni ndu’de kɨ taa eli eyina: «Ojana! Njangɨ dɔ in kɨ dɔ Luwə’tɨ! Ningə kadɨ Luwə njangɨ dɔ de kɨ re me tɔ Burəɓe’tɨ, kadɨ Luwə njangɨ dɔ ngar lə Isirayel’gɨ!» 14 Jeju ingə ngonn koro, ningə ala isɨ dɔ’a’tɨ tokɨ ndangi me makitu’tɨ lə Luwə eyina: 15 «In ɓol el, ɓebo Siyon! gon lo oo, ngar lə’i isɨ re, isɨ dɔ ngonn koro’tɨ.» 16 Dɔkete ba, njendo’gɨ li’ə gəri me nya’gɨ kɨ isɨ rai nya kin el, nan lokɨ de’gɨ isɨ uləi tɔjɨ dɔ Jeju’tɨ nga a kadɨ me’de olo dɔ’tɨ tokɨ makitu lə Luwə elta li’ə kadɨ nya kin a ra nya dɔ’a’tɨ be. Ningə in nya’a kaa ə ra nya dɔ’a’tɨ kin. 17 De’gɨ ngayn kɨ ndɔkɨ in si’ə nan’tɨ lokɨ ndəl Lajar ad’a te dɔɓadɨ’tɨ, dann njekoy’gɨ’tɨ, manyinajɨ li’ə. 18 Ningə in najɨ kɨ man lə’de kin ə ra adɨ bulə de’gɨ awi tiləi kum’ə, tadɔ oyi kadɨ ra nyakɔjɨ kɨ ətɨ ɓol ngayn kin. 19 Lo kin’tɨ, Parisɨ’gɨ elinan dann’de’tɨ eyina: «Oyi tokɨ taga takum’se’tɨ ne kadɨ asi ra nya madɨ el; de’gɨ pətɨ ɓuki nan kɨ go’ə’tɨ!» 20 Girekɨ’gɨ madɨ in dann de’gɨ’tɨ kɨ rei Jerujalem lo ra nanyi’tɨ kadɨ ɔsi məkəsɨ’de nanga non Luwə’tɨ. 21 Girekɨ’gɨ kakin rei ndəkba rɔ Pilipɨ’tɨ kɨ in de kɨ ngonn ɓe’tɨ kɨ Betisayda kɨ Galile’tɨ, dəji’ə eyina: «Jɨ ndigɨ kadɨ j’oo Jeju.» 22 Ə Pilipɨ aw el Andire, nga a indəi rɔ’de nan’tɨ joo pətɨ ai eli Jeju. 23 Jeju ilə’de’tɨ ene: «Kɨ ne kin ə, ndɔ asɨ kadɨ Luwə tɔjɨ tɔgɨ’m m’in Ngonn de kɨ taga nga. 24 Ningə rɔta, rɔta, adɨ m’el’se, kandɨ koo kɨ kare kɨ osɨ nanga kin re oy el ə, a to kɨ kar’ne ba par, a re oy tɔ ə, a te kɨ kandɨ ko’gɨ kɨ rangɨ ngayn. 25 De kɨ ndigɨ koo majɨ rɔ’ne, a il’ə kɔ, nan de kɨ inyə ta koo majɨ rɔ’ne dɔnangɨ’tɨ ne, a ngəm rɔ’ne tadɔ kajɨ kɨ bitɨ kɨ non’tɨ. 26 Kin ə re de madɨ ge ra kuləɓər lə’m ə, majɨ kadɨ un go’m, nga ningə njekuləɓər lə’m kin a in sə’m lo’tɨ kɨ m’a m’in’tɨ. De kɨ nje ra kuləɓər lə’m, Bai Luwə a ɔsigonn’o.» 27 Jeju el ene: «Kɨ ne kin, ndil’m isɨ nanga el, eke ta ri ə kadɨ m’el wa? Kadɨ m’el m’ene: “Bai, ajɨ’m ta dɔ kadɨ’tɨ kɨ ngan kɨ a re dɔ’m’tɨ kin wa?” Nga in tadɔ dɔ kadɨ inɓe kin ə m’re’n bitɨ m’te’n ne kin. 28 Bai, tɔjɨ adɨ de’gɨ gəri tɔɓar lə’i.» Ningə ndu de ɓar in kɨ dɔran’tɨ ene: «M’adɨ de’gɨ gəri tɔɓar lə’m nga, nan m’a m’adɨ de gəri ɓay.» 29 Bulə de’gɨ kɨ rai low’ə’tɨ non ə oyi ndu ta kin kɨ mbi’de eli eyina: «In ndi ə ndangɨ nya.» Ningə nje kɨ nungɨ eli eyina: «Malayka kare ə el’ə ta.» 30 Ə Jeju el’de ene: «Ndu ta kɨ oyi kin te tadɔ lə’m m’in el, nan te tadɔ lə’se ingɨ. 31 Kɨ ne kin, in dɔkagilo kɨ kadɨ Luwə a gangɨ’n ta dɔ de’gɨ’tɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne nga, in dɔkagilo kɨ kadɨ Luwə a uwə’n ngar kɨ isɨ ində tɔgɨ’ne dɔ de’gɨ’tɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne, il’ə gidɨ lo’tɨ kɔ nga. 32 Nga ningə m’in, ndɔ kɨ de’gɨ a uni m’in taa ngərəngɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ kin ə, m’a m’ndɔr de’gɨ pətɨ kɨ rɔ’m’tɨ.» 33 Me ta’gɨ’tɨ kin, Jeju tɔjɨ kadɨ gəri ke gorow kɨ bann ə a oy wa? 34 Ə bulə de’gɨ eli’ə eyina: «J’ingəi me makitu ndukun’gɨ’tɨ lə’je tokɨ Kirisitɨ kɨ in de kɨ Luwə mbət’ə, a isɨ bitɨ kɨ non’tɨ um a oy el, nga ra bann be ə in el ene: “Majɨ kadɨ a ɓəri Ngonn de taa dɔ kagidəsɨ’tɨ wa?” Ə Ngonn de’ə inɓe kin in nan dana wa?» 35 Ningə Jeju el’de ene: «Kunjɨ in dann’se’tɨ ne dɔkagilo nden ɓay. Ningə kadɨ njiyəi kɨ non’se’tɨ lokɨ kunjɨ isɨ unjɨ dɔ’se’tɨ kin, kadɨ to lo kɨ diw ingə’se dɔ row’tɨ el. Tadɔ de kɨ njiyə me lo kɨ diw’tɨ, gər lokɨ isɨ awɨ’tɨ el. 36 Dɔkagilo kɨ kunjɨ in sese kin ə, uni me’se adi kunjɨ, kadɨ to təli de’gɨ kɨ me kunjɨ’tɨ.» Lokɨ Jeju el’de ta be ningə, ɔtɨ aw iyə rɔ’ne sanyi takum de’tɨ. 37 Jeju ra nyakɔjɨ’gɨ kɨ ətɨ ɓol ɓol takum Juwipɨ’gɨ’tɨ kaa, uni me’de adi’ə el. 38 In kin tɔlta ta kɨ njekeltakita Luwə’tɨ Ejay el ene: «Burəɓe, nan un me’ne dɔ ta’gɨ’tɨ kɨ osɨ mbi’de’tɨ kin wa? In nan’gɨ ə Burəɓe tɔjɨ’de tɔgɨ’ne wa?» 39 Ningə darɔ Ejay inɓe təl ra non ɔr ginn nya kɨ asi kadɨ uni me’de el ene: 40 «Luwə tɔ kum’de, Kadɨ to oyi lo el, Adɨ me’de ngan ngororo, Kadɨ to gəri nya madɨ kare el, Kadɨ to təli kum’de rɔ Luwə’tɨ el, Nan to Luwə ajɨ’de.» 41 Ejay elta kin be tadɔ kunjɨ Jeju kɨ oo kete nu ə el’n ta dɔ’a’tɨ. 42 Nya kare, dann njekundɔ Juwipɨ’gɨ’tɨ inɓe kin, ngayn’gɨ uni me’de adi Jeju, nan mbeti keli kɨ taga tadɔ lə Parisɨ’gɨ kɨ kadɨ a tuwəi’de kɔ ginn kəykawnan’tɨ lə Juwipɨ’gɨ. 43 Oyi majɨ ngayn kadɨ de’gɨ yo ə piti’de utə kadɨ Luwə ta’a piti’de. 44 Jeju un ndu’ne kɨ taa ene: «De kɨ un me’ne ə, in m’in ə un me’ne adɨ’m el, nan in njekulə’m ə un me’ne ad’a, 45 ningə de kɨ oo’m ə, oo njekulə’m tɔ. 46 M’in, m’in kunjɨ, ə m’re dɔnangɨ’tɨ ne kadɨ de kɨ un me’ne adɨ’m ə, de’ə njiyə me lo kɨ diw’tɨ el. 47 Kin ə re ta lə’m osɨ mbi de’tɨ, ə de’ə ra’n kulə el ə, in m’in ə m’gangɨ ta dɔ’a’tɨ el, tadɔ m’re dɔnangɨ’tɨ ne kadɨ m’ajɨ de’gɨ um kadɨ m’gangɨ ta dɔ de’tɨ el. 48 De kɨ mbətɨ’m num, taa ta lə’m el num ə, aw kɨ njegangita dɔ’ne’tɨ nga. Ningə in nya’gɨ kɨ m’ndo de’gɨ inɓe kin ə, a gangi ta dɔ’a’tɨ dɔboy ndɔ’tɨ. 49 Tokɨ rɔta’tɨ, m’elta kɨ dɔ rɔ’m el, nan in Bai kɨ njekulə’m ə adɨ’m ndu’gɨ kɨ kadɨ m’el num, m’ndo num. 50 Nga ningə, m’gər kadɨ mbərkikində kɨ Luwə adɨ kin ə, in nje re kɨ kajɨ kɨ bitɨ kɨ non’tɨ. Ta’gɨ kɨ m’el, m’el’de tokɨ Bai el’m.»

Jan 13

1 Kete non ra nanyi Pakɨ’tɨ, Jeju gər kadɨ ndɔ re nga kadɨ to inyə dɔnangɨ ə aw rɔ Baw’ne’tɨ. Jeju kɨ ndigɨ nje yan’ne’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ mayinu, ndigɨ’de bitɨ kadɨ tɔlta’a. 2 Jeju in kɨ njendo’gɨ lə’ne ta nyakusɔ lo sɔl’ɔ. Ningə dɔkagilo’ə’tɨ kin, Su ində mərta kulə Jeju ji njeban’gɨ’tɨ me Judasɨ’tɨ kɨ ngonn lə Simon Isikariyotɨ nga. 3 Jeju inɓe kɨ dɔ’ne gər kadɨ Baw’ne Luwə ulə nya’gɨ pətɨ ji’ne’tɨ, ningə gər tokɨ n’in rɔ’a’tɨ ə n’re, adɨ n’ra n’təl n’aw rɔ’a’tɨ gogɨ. 4 Jeju ində taa ta nya kusɔ’tɨ, ɔr ku lə’ne kɨ ulə dɔ mad’a’tɨ, ə un ta ku dɔɔ’n ɓədɨ’ne. 5 Go’tɨ, mbəl mann me nya’tɨ, ə ilə rɔ’ne togɨ nja njendo’gɨ lə’ne, ə bɔr nja’de kɨ ta ku kɨ kete dɔɔ’n ɓədɨ’ne kakin. 6 Lokɨ Jeju re te dɔ Simon Piyər’tɨ ə, Simon Piyər el’ə ene: «Burəɓe, in ə kadɨ togɨ nja’m wa?» 7 Ə Jeju el’ə ene: «Nya kɨ m’njɨ m’ra kin, tanan’tɨ ne in gər el, nan a gər me’ə ɓay.» 8 Be kaa Piyər el Jeju ene: «Jagɨ, in a togɨ nja’m el.» Ə Jeju el’ə ene: «Kin ə re m’togɨ njay el ə, nya madɨ kɨ ore’je nan’tɨ sə’i goto.» 9 Ningə Piyər el ene: «Burəɓe, re in be ə, togɨ nja’m par el, nan kadɨ togɨ ji’m’gɨ kɨ dɔ’m’gɨ tɔ.» 10 Ə Jeju el’ə ene: «De kɨ ndogɨ mann, aw ndoo togɨ nja’ne par, um rɔ’a’gɨ pətɨ el, tadɔ ndəgɨ rɔ’a’gɨ ar njay. Nga ningə ingɨ, rɔ’se ar njay, nan in de’gɨ pətɨ ə rɔ’de ar, el ɓay tɔ.» 11 Lo kin’tɨ, Jeju gər de kɨ njekulə’ne ji njeban’gɨ’tɨ, ə el’n ene: «In ingɨ pətɨ ə rɔ’se ar njay el.» 12 Lokɨ Jeju togɨ nja’de ginn’ə gangɨ ningə, un ku lə’ne ulə rɔ’ne’tɨ, ə təl aw isɨ ta nyakusɔ’tɨ gogɨ, ə el’de ene: «In gəri me nya kɨ m’ra sese kin wa? 13 Sii ɓari m’in Njendo de’gɨ, Burəɓe ge, ningə in gorow’ə’tɨ, tadɔ in m’inɓe. 14 Nga ningə re m’in kɨ m’in Njendo de’gɨ, m’in Burəɓe ge’ə m’togɨ nja’se ningə, ingɨ kaa majɨ kadɨ togi nja nan kɨ yo ge kɨ ne ge tɔ. 15 In nya ə m’ɔjɨ’se, kadɨ ingɨ kaa ndaji, rai tokɨ m’ra sese kin be tɔ. 16 Tokɨ rɔta’tɨ, adɨ m’el’se, ɓər utə ɓe’ne el, taa ngonn njekawkulə utə njekulə el tɔ. 17 Tokɨ in gəri nga kin ə, rai kul’ə ə, rɔ’se a nəl’se ngayn. 18 In ingɨ pətɨ ə m’njɨ m’elta lə’se el; m’gər de’gɨ kɨ m’mbətɨ’de. Nga ningə, majɨ kadɨ ta kɨ makitu lə Luwə el kin ra nya. Makitu el ene: “De kɨ isɨ sɔ sə’m nya, tur gajɨ’ne ɔsɨ’m.” 19 M’el’se ta kin ngɔsine, kadɨ to ndɔkɨ nya’a a ra nya ə, gəri tokɨ m’in “M’in Nje kisɨ non.” 20 Tokɨ rɔta’tɨ, adɨ m’el’se, de kɨ uwə de kɨ m’a m’ulə kɨ rɔ’ne’tɨ, in m’inɓe ə uwə’m kɨ rɔ’ne’tɨ, ə de kɨ uwə’m kɨ rɔ’ne’tɨ, uwə njekulə’m kɨ rɔ’ne’tɨ tɔ.» 21 Go ta’gɨ’tɨ kin, ndil Jeju isɨ nanga el, adɨ ta te ta’a’tɨ kɨ taga ene: «Tokɨ rɔta’tɨ, adɨ m’el’se, de kare dann’se’tɨ ne a ulə’m ji de’gɨ’tɨ.» 22 Lo kin’tɨ, njendo’gɨ li’ə gonyi kum nan, ningə dəji nan ke nan dana ə isɨ elta li’ə wa. 23 Kɨ kare dann njendo’gɨ’tɨ, kɨ in de kɨ Jeju ndig’ə, isɨ kadɨ Jeju’tɨ ndəkba. 24 Ə Simon Piyər ra nyakɔjɨ el’n’ə kadɨ dəjɨ Jeju ke isɨ elta lə nan dana inɓe. 25 Njendo kakin ɔy kɨ dɔ Jeju’tɨ see, ningə dəj’ə ene: «Burəɓe, de’ə in nan wa?» 26 Ə Jeju ilə’tɨ ene: «In de kɨ m’a m’ad’a mapa kɨ m’gangɨ, m’ulə me tanyi’tɨ kin.» Ningə Jeju gangɨ mapa ulə me tanyi’tɨ, adɨ Judasɨ ngonn lə Simon Isikariyotɨ. 27 Lokɨ Judasɨ taa mapa kakin taa par ə, Satan ur me’ə’tɨ. Ə Jeju el’ə ene: «Nya kɨ to me’i’tɨ kadɨ ra kakin, ra kalangɨ!» 28 Dann de’gɨ’tɨ kɨ si si’ə ta nyakusɔ’tɨ kin, de kɨ kadɨ gər ke tadɔ ri ə el’ə ta kin be wa goto. 29 Tokɨ Judasɨ in’n nje kotɨ ɓɔl nar kakin, ngayn’gɨ oyi tokɨ Jeju dəj’ə kadɨ aw ndogɨ nya kɨ kadɨ n’rai nanyi Pakɨ, eke kadɨ aw adɨ nya madɨ njendoo’gɨ wa be. 30 Judasɨ taa mapa kɨ Jeju ad’a kakin taa par ə te taga. Dɔ kad’a’tɨ kin, lo ndul nga. 31 Lokɨ Judasɨ te ə, Jeju el ene: «Kɨ ngɔsine kin, de’gɨ uləi tɔjɨ dɔ’m’tɨ m’in Ngonn de, ningə m’in Ngonn de m’a m’adɨ de’gɨ uləi tɔjɨ dɔ Luwə’tɨ tɔ. 32 Kin ə re m’a m’adɨ de’gɨ uləi tɔjɨ dɔ Luwə’tɨ ə, Luwə inɓe kɨ dɔ’ne a adɨ de’gɨ uləi tɔjɨ dɔ’m’tɨ m’in Ngonn de tɔ. Nga ningə in nya kɨ a ra nya ngɔsine. 33 Ngann’m’gɨ, m’in sese ne, nan’tɨ dɔkagilo kɨ nden be par. A sangi m’in, ningə tokɨ m’el’n Juwipɨ’gɨ, m’el’se ɓone tɔ tokɨ: “Lo kɨ m’a m’aw’tɨ, a asi kadɨ awi’tɨ el.” 34 M’adɨ’se mbərkikində kɨ sigɨ kɨ in ta kadɨ in ndiginan dann’se’tɨ kɨ yo ge kɨ ne ge. Majɨ kadɨ in ndiginan dann’se’tɨ kɨ yo ge kɨ ne ge tokɨ m’in m’ndigɨ’n’se kin be tɔ. 35 Kin ə re in ndiginan dann’se’tɨ kɨ yo ge kɨ ne ge ə, de’gɨ pətɨ a gəri tokɨ in njendo’gɨ lə’m.» 36 Simon Piyər dəjɨ Jeju ene: «Burəɓe, a aw ra wa?» Ə Jeju el’ə ene: «Lo kɨ m’a m’aw’tɨ, a asɨ kadɨ un go’m kɨ ngɔsine’tɨ kin el, nan a un go’m ɓay.» 37 Ningə Piyər ilə Jeju’tɨ ene: «Burəɓe, tadɔ ri ə m’a m’asɨ kadɨ m’un go’i kɨ ngɔsine’tɨ kin el wa? M’njɨ dɔ nja’m’tɨ kadɨ m’adɨ rɔ’m kɔ tadɔ lə’i!» 38 Lo kin’tɨ, Jeju ilə Piyər’tɨ ene: «Adɨ in isɨ dɔ nja’i’tɨ kadɨ adɨ rɔ’i kɔ tadɔ lə’m inɓe ta? Tokɨ rɔta’tɨ, adɨ m’el’i, kunə kunjə non el ɓay ə, a manjɨ ta nja mutə ene in gərɨ’m el.»

Jan 14

1 Jeju el njendo’gɨ lə’ne ene: «Majɨ kadɨ me’se ɓol el, uni me’se adi Luwə, ə uni me’se adi’m’in tɔ. 2 Me ɓe’tɨ lə Bai, kəy’gɨ in ngayn non. Kin ə re in nya kɨ rɔta’tɨ el ə, re m’a m’el’se, tadɔ m’njɨ m’aw kadɨ m’ra go lo tadɔ lə’se. 3 Lokɨ m’aw, ə m’ra go lo ginn’ə gangɨ ningə, m’a m’təl to m’re kadɨ m’ɔy’se, m’aw sese rɔ’m’tɨ, kadɨ to lo kɨ m’in’tɨ, ingɨ kaa in’tɨ tɔ. 4 In, gəri row kɨ kaw lo’tɨ kɨ m’njɨ m’aw’tɨ.» 5 Lo kin’tɨ, Tomasɨ el Jeju ene: «Burəɓe, jɨ gər lo kɨ isɨ awɨ’tɨ el tɔ, ə ra bann be ə j’a jɨ gər row kɨ kaw’tɨ wa?» 6 Ə Jeju el’ə ene: «M’in row, m’in rɔta, m’in kisikidɔtaa. Row kɨ rangɨ kɨ kadɨ de asɨ kaw’n rɔ Bai Luwə’tɨ goto. 7 Re in gəri m’in ə, a in gəri Bai tɔ. Nga ningə, tokɨ jɨ ra’n ne inɓe kin, in gəri’ə num, oyi’ə num tɔ.» 8 Ningə Pilipɨ el Jeju ene: «Burəɓe, tɔjɨ’je Baw’je Luwə adɨ j’oo’ə par ə, inɓe kin asɨ’je nakɨ.» 9 Ə Jeju el’ə ene: «Pilipɨ, in mayinu ba ə m’in sese ne kin kaa in gəri’m’in el ɓay wa? De kɨ oo’m ə, oo Bai Luwə tɔ. Nga ra bann be ə el ene: “Tɔjɨ’je Baw’je Luwə adɨ j’oo’ə wa?” 10 Oo to ta kɨ rɔta’tɨ el kadɨ m’in m’njɨ me Bai’tɨ, ə Bai isɨ me’m’tɨ wa? Ta’gɨ kɨ m’njɨ m’el’se kin, in m’inɓe kɨ dɔ rɔ’m ə m’njɨ m’el el; in Bai kɨ isɨ me’m’tɨ ə isɨ ra kulə’gɨ lə’ne. 11 Uni me’se adi’m’in tokɨ m’in m’njɨ me Bai’tɨ, ə Bai isɨ me’m’tɨ tɔ kin. A re uni me’se adi’m’in dɔ ta’gɨ’tɨ kɨ m’njɨ m’el el ə, kulə ra’gɨ lə Luwə kɨ oyi kɨ kum’se kin yo ə, uni me’se nden. 12 Tokɨ rɔta’tɨ, adɨ m’el’se, de kɨ un me’ne ə, in kaa a ra nya’gɨ kɨ m’njɨ m’ra’de kin tɔ. A ra nya’gɨ kɨ ətɨ ɓol ngayn ɓay, tadɔ m’in m’njɨ m’aw rɔ Bai’tɨ. 13 Nga ningə, nya’gɨ pətɨ kɨ dəji me tɔ’m’tɨ ə, m’a m’ra m’adɨ’se, kadɨ m’in Ngonn, m’ra m’adɨ de’gɨ uləi tɔjɨ dɔ Bai Luwə’tɨ. 14 Kin ə re dəji nya madɨ me tɔ’m’tɨ ə, m’a m’ra m’adɨ’se.» 15 Jeju ilə ta kɨ rangɨ dɔ’tɨ ɓay ene: «Kin ə re in ndigɨ m’in ə, a təli rɔ’se go mbərkikində’gɨ’tɨ lə’m ə uwəi njarara. 16 Ningə m’in, m’a m’dəjɨ Bai Luwə kadɨ ulə kɨ Njera sese kɨ rangɨ, kɨ a isɨ sese bitɨ kɨ non’tɨ. 17 In ə in Ndil kɨ njera nya kɨ rɔta’tɨ, kɨ de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne asi kadɨ taai’ə me de’tɨ el, tadɔ oyi’ə el, taa gəri’ə el tɔ, nan ingɨ, in gəri’ə, tadɔ isɨ kadɨ’se’tɨ ne, taa a isɨ me’se’tɨ tɔ. 18 M’a m’inyə’se kɨ kar’se to ngann hal’gɨ be el, nan m’a m’təl kadɨ m’re rɔ’se’tɨ. 19 Nanyi ngayn el kadɨ de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne a oyi m’in el ratata, nan ingɨ, a oyi m’in, tadɔ m’njɨ kɨ dɔ’m taa, taa ingɨ kaa a sii kɨ dɔ’se taa tɔ. 20 Ndɔ’a’tɨ kin ə, a oyi kadɨ m’in me Bai’tɨ, ningə ingɨ, in me’m’tɨ, ə m’in, m’in me’se’tɨ tɔ. 21 De kɨ njendigɨ’m, in de kɨ ngəm go mbərkikində’gɨ lə’m majɨ num, təl rɔ’ne go’tɨ num. Bai a ndigɨ de kɨ njendigɨ’m, ningə m’in kaa m’a m’ndig’ə tɔ, taa m’a m’tɔj’ɔ rɔ’m kɨ taga kadɨ gərɨ’m tɔ.» 22 Judɨ (kɨ Judasɨ Isikariyotɨ el) el Jeju ene: «Burəɓe, ra bann be j’in par ə a tɔjɨ’je rɔ’i kɨ taga kadɨ jɨ gəri, um a tɔjɨ rɔ’i kɨ taga kadɨ ndəgɨ de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne kin gəri nu el wa?» 23 Jeju il’ə’tɨ ene: «De kɨ ndigɨ’m ə, a ngəm go ta’gɨ lə’m. Bai a ndig’ə, ningə j’in kɨ Bai Luwə joo pətɨ j’a jɨ re rɔ’a’tɨ, j’a j’ində ɓe nan’tɨ si’ə. 24 De kɨ ndigɨ’m el, təl rɔ’ne go ta’gɨ’tɨ lə’m el. Ta’gɨ kɨ isɨ te ta’m’tɨ ə isɨ oyi kin, in ta’gɨ kɨ m’inɓe m’el kɨ dɔ’m el, nan in ta’gɨ kɨ in rɔ Bai’tɨ kɨ njekulə’m. 25 M’el’se ta’gɨ kin dɔkagilo kɨ m’in sese nan’tɨ ne ɓay kin. 26 Njera sese, Ndil Luwə kɨ Bai a ulə’n adɨ’se me tɔ’m’tɨ kin, a ndo’se nya’gɨ pətɨ, taa a olo me’se dɔ nya’gɨ’tɨ pətɨ kɨ m’el’se tɔ. 27 M’inyə lapiya m’adɨ’se, m’adɨ’se lapiya lə’m. Ningə m’in m’adɨ’se tokɨ de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne adi’se el. Adi me’se osɨ nanga, in ɓoli el. 28 Oyi te ta’m’tɨ m’el m’ene: “M’a m’aw, ə m’a m’təl m’re rɔ’se’tɨ”. Ningə kin ə re in ndigɨ m’in ə, a rai rɔnel dɔ kaw’tɨ kɨ m’njɨ m’aw rɔ Bai’tɨ, tadɔ in, in kibo utə’m. 29 M’el’se ta kin ngɔsine, kete taa kadɨ nya’gɨ rai nya, kadɨ to lokɨ a rai nya ə, uni me’se adi’ə. 30 M’a m’ingə kagilo kadɨ m’el’se ta kɨ ne’tɨ kin el nga, tadɔ, ngar kɨ isɨ ində tɔgɨ’ne dɔ de’gɨ’tɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne, re. Ningə in aw kɨ tɔgɨ madɨ dɔ’m’tɨ el, 31 nan a ingə tarow kadɨ ra adɨ de’gɨ gəri tokɨ m’ndigɨ Bai, ə m’ra nya’gɨ tokɨ Bai dəjɨ’m kadɨ m’ra. Indəi taa lo kin’tɨ adɨ j’awi.»

Jan 15

1 Jeju el ene: «M’in, m’in kagɨ nju kɨ rɔta’tɨ, ningə Bai in nje ra kulə me ndɔɔ nju’tɨ tɔ. 2 Baji nju kɨ in rɔ’m’tɨ, ə andɨ el ə, Bai a tugə kɔ, nan in kɨ andɨ majɨ ə, a tugə ngann baji’ə’gɨ kɨ majel kɔ kadɨ andɨ kɨ kete dɔ mad’a’tɨ. 3 Ningə in nyando kɨ m’ndo’se, ra adɨ in de’gɨ kɨ ari njay nga. 4 Ə re uwəi rɔ’se rɔ’m’tɨ ngan ə, m’in m’a m’uwə’se rɔ’m’tɨ ngan tɔ. Nga ningə, to kɨ kaa kɨ baji kagɨ a asɨ kadɨ andɨ kɨ kanjɨ kagɨ el kakin ə, ingɨ kaa a asi kadɨ rai nya madɨ kɨ kanjɨ kadɨ uwəi rɔ’se rɔ’m’tɨ, el tɔ. 5 M’in kagɨ nju, ə in baji’m’gɨ tɔ. De kɨ uwə rɔ’ne rɔ’m’tɨ ngan, ə m’in m’uwə rɔ’m’tɨ tɔ ə, a ra nya’gɨ kɨ majɨ majɨ ngayn, tadɔ a asi kadɨ rai nya madɨ kɨ majɨ kɨ dɔrɔ’se el. 6 De kɨ uwə rɔ’ne ngan rɔ’m’tɨ el, a iləi’ə kɔ gidɨ lo’tɨ to baji kagɨ be. Baji kagɨ’gɨ kɨ tuti, a kəri’de kadɨ ɓuki’de por’o kadɨ onyi por kɔ. 7 Kin ə re uwəi rɔ’se rɔ’m’tɨ ngan, ə ta lə’m isɨ me’se tɔ ə, dəji nya kɨ in ndigɨ ə a ingəi. 8 Nya kɨ a rai kadɨ de’gɨ uləi tɔjɨ dɔ Luwə’tɨ kɨ taga, in ta kadɨ rai kulə’gɨ kɨ majɨ, majɨ, kɨ dɔnan’tɨ, dɔnan’tɨ num, kadɨ tɔji tokɨ in njendo’gɨ lə’m kɨ rɔta’tɨ num tɔ. 9 Tokɨ Bai ndigɨ’m nga, m’in m’ndigɨ’se nga be tɔ. Nga ningə, majɨ kadɨ rai dɔ nja’se’tɨ, me ndigɨ’tɨ kɨ m’ndigɨ’se. 10 Kin ə re təli rɔ’se go mbərkikində’gɨ’tɨ lə’m ə, a rai dɔ nja’se’tɨ, me ndigɨ’tɨ kɨ m’ndigɨ’se, tokɨ m’təl’n rɔ’m go mbərkikində’gɨ’tɨ lə Bai Luwə, ə m’ra’n dɔ nja’m’tɨ, me ndigɨ’tɨ kɨ in ndigɨ’m kin be tɔ. 11 «M’el’se ta’gɨ kin be kadɨ rɔnel kɨ me’m’tɨ in rɔnel lə’se tɔ, ningə kadɨ rɔnel lə’se in rɔnel kɨ asɨ nan rerere. 12 Mbərkikində lə’m ə to kin: In ndiginan kɨ yo ge kɨ ne ge dann’se’tɨ, tokɨ m’ndigɨ’n’se kin be tɔ. 13 Kin ə re de un rɔ’ne ilə kɔ tadɔ lə madɨ’ne’gɨ ə, nya madɨ kɨ rangɨ kɨ kadɨ a ra, tɔjɨ’n ndiginan kɨ utə in kin goto nga. 14 Kin ə re rai nya kɨ m’dəjɨ’se kadɨ rai ə, in madɨ’m’gɨ. 15 M’ɓar’se njekuləɓər’gɨ el ratata, tadɔ njekuləɓər gər nya kɨ ɓe’ə isɨ ra el. Nga ningə m’in, m’ɓar’se madɨ’m’gɨ, tadɔ m’adɨ ingɨ gəri nya’gɨ pətɨ kɨ m’ingə rɔ Bai Luwə’tɨ. 16 In ingɨ ə mbəti m’in el, nan in m’in ə m’mbətɨ’se. Ningə, m’adɨ’se kulə kadɨ rai, rai kulə’gɨ kɨ majɨ majɨ, kɨ a to ratata. Ningə lo kin’tɨ, Bai a adɨ’se nya’gɨ pətɨ kɨ dəji’ə me tɔ’m’tɨ. 17 Nya kare kɨ m’dəjɨ’se, in ta kadɨ in ndiginan kɨ yo ge kɨ ne ge dann’se’tɨ.» 18 Jeju el ɓay ene: «Kin ə re de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne ɔsi’se ta ə, kadɨ in gəri tokɨ in m’in ə ɔsi m’in ta kete non’se’tɨ. 19 Nga ningə, kin re in uwəi kɨ de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne ə, re de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne a ndigɨ’se; nan kɨ ne kin, in uwəi se’de el, tadɔ m’mbətɨ’se, m’te sese kɔ dann’de’tɨ. Ningə in tadɔ kin ə, ɔsi’se ta. 20 Ə adi me’se olo dɔ ta’tɨ kɨ m’el’se kete m’ene: “Ɓər utə ɓe’ne el” kin. Kin ə re adi m’in kon ə, a adi’se kon tɔ, a re təli rɔ’de go ta’tɨ lə’m ə, a təli rɔ’de go ta’tɨ lə’se tɔ. 21 Kɨ ne kin, a adɨ’se kon tadɔ lə’m, tadɔ gəri de kɨ njekulə’m el. 22 Kin ə re m’re el, re m’el’de ta el ə, re de a tudə majel’gɨ lə’de dɔ’de’tɨ el; nan kɨ ne kin, lo kadɨ a eli eyina: “Gər ə jɨ gər el,” kadɨ de inyə’n go majel’gɨ lə’de kɔ goto. 23 De kɨ me’ə majel sə’m ə, me’ə majel kɨ Bai Luwə tɔ. 24 Kin ə re m’ra kulə madɨ kɨ de madɨ kɨ rangɨ ra nja kare el, dann’de’tɨ el ə, re de a tudə majel’gɨ lə’de dɔ’de’tɨ el; nan kɨ ne kin, oyi kulə ra’m’gɨ kɨ kum’de. Be kaa, me’de majel sə’m num, majel kɨ Bai num. 25 Ningə, in nya kɨ ra nya be kadɨ ta kɨ ndangi me makitu Ndukun’tɨ lə Luwə ene: “Me’de majel sə’m kare be par”, kin ra nya. 26 «Njera sese kɨ m’a m’ulə si’ə kɨ tɔ Bai Luwə, a re. Ningə in ə in Ndil kɨ nje kel nya’gɨ kɨ rɔta’tɨ dɔ Luwə’tɨ, kɨ a in rɔ Luwə’tɨ. In ə a mannajɨ dɔ’m’tɨ. 27 Nga ningə, ingɨ kaa a manyinajɨ lə’m tɔ, tadɔ in sə’m nan’tɨ lo kulə ngirə nya’gɨ’tɨ nu.»

Jan 16

1 «M’el’se ta’gɨ kin kete be pətɨ kadɨ to inyəi ta kunme lə’se el. 2 De’gɨ a tuwəi’se kɔ ginn kəykawnan’gɨ’tɨ lə Juwipɨ’gɨ. Ningə ndɔ’gɨ a rei inɓe ɓay kɨ kadɨ nje kɨ a tɔli’se, a eli me’de’tɨ eyina in kulə lə Luwə ə nyɨ n’isi n’rai. 3 A rai be, tadɔ gəri Bai el num, gəri m’in el num. 4 Nga ningə, m’el’se ta’gɨ kin be kete, kadɨ to ndɔ kɨ nya’gɨ a rai nya ə, me’se olo dɔ’tɨ tokɨ ndɔkɨ m’el’se. M’el’se ta’gɨ kin lo kulə ngirə’tɨ nu el, tadɔ m’in sese nan’tɨ ne. 5 «Kɨ ngɔsine kin, m’njɨ m’aw kɨ rɔ nje kulə’m’tɨ, nan de kare dann’se’tɨ kɨ kadɨ dəjɨ’m ene: “Sɨ aw ra wa kaa,” goto. 6 Me’se ur mad’a tadɔ ta’gɨ kɨ m’el’se. 7 Nga ningə, in ta kɨ rɔta’tɨ ə m’el’se: majɨ ngayn tadɔ lə’se kadɨ m’aw, tadɔ re m’aw el ə, de kɨ Njera sese kɨ majɨ kadɨ a re kin, a re el. A re m’aw tɔ ə, m’a m’ulə si’ə m’adɨ’se. 8 Ə lokɨ a re ə, a ra kadɨ de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne gəri tokɨ ndəmi ɔjidɔ nyara kɨ majel, kɨ nyara kɨ dana, kɨ takigangɨ. 9 Kadɨ gəri tokɨ ndəmi ɔjidɔ majel kɨ ra, tadɔ mbeti kun me’de kadi’m. 10 Kadɨ gəri tokɨ ndəmi ɔjidɔ nyara kɨ dana tadɔ m’njɨ m’aw rɔ Bai’tɨ, ningə ingɨ a oyi m’in gogɨ el ratata. 11 Kadɨ gəri tokɨ ndəmi ɔjidɔ takigangɨ, tadɔ gangi ta dɔ ngar’tɨ kɨ isɨ ində tɔgɨ’ne dɔ de’gɨ’tɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne nga. 12 «M’aw kɨ ta’gɨ ngayn ɓay kadɨ m’el’se, nan kɨ ngɔsine kin, a aldɔ’se. 13 Nga ningə, dɔkagilo kɨ Ndil kɨ nje kɔjɨ nya’gɨ kɨ rɔta’tɨ a re ə, a ra kadɨ in gəri nya’gɨ pətɨ kɨ rɔta’tɨ. A elta kɨ tɔ’ne inɓe el, nan a el nya’gɨ pətɨ kɨ ingə rɔ Luwə’tɨ, ningə a ilə’se mbər nya’gɨ kɨ a rai nya lo ti’tɨ tɔ. 14 In tɔjɨ tɔɓar lə’m kɨ taga, tadɔ in ta’gɨ lə’m, ə a ilə’se mbər’ə. 15 Nya’gɨ pətɨ kɨ in yan Bai, in yan’m tɔ. In tadɔ kin ə, m’el’n m’ene in ta’gɨ lə’m, ə Ndil a ilə’se mbər’ə.» 16 Jeju el ene: «Nanyi dɔkagilo nden ba kadɨ a oyi m’in el, ningə dɔkagilo nden go’tɨ ə, a təli oyi m’in gogɨ.» 17 Ə njendo’gɨ madɨ elinan dann’de’tɨ eyina: «Ta kɨ el’je ene: “Nanyi dɔkagilo nden ba kadɨ a oyi m’in el, ningə dɔkagilo nden go’tɨ ə, a təli oyi m’in gogɨ,” kin me’ə nan ri wa? Taa elta kɨ kare ɓay ene: “Tadɔ m’njɨ m’aw rɔ Bai’tɨ.” 18 Ə “dɔkagilo nden” kɨ elta’a kin me’ə nan ri tɔ wa? Jɨ gər me ta kɨ ge kel’je kin el!» 19 Lokɨ Jeju gər kadɨ njendo’gɨ li’ə isɨ sangi kadɨ dəji’ə ta ə, el’de ene: «Sii dəji nan ta dann’se’tɨ ɔjidɔ ta kɨ m’el’se m’ene: “Nanyi dɔkagilo nden ba kadɨ a oyi m’in el, ningə dɔkagilo nden go’tɨ ə, a təli oyi m’in gogɨ,” kin. 20 Nga ningə, tokɨ rɔta’tɨ, adɨ m’el’se: A nonyi ge, a ndingəi ndoo ge, nan de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne a rai rɔnel. Me kon a ra’se, nan me kon lə’se kin a təl rɔnel. 21 Lokɨ dene aw to ojɨ ngonn ə, in me kon’tɨ, tadɔ dɔkagilo kon li’ə re, nan lokɨ ngonn te rɔ’a’tɨ nga ningə, me’ə oy dɔ kon’tɨ, tadɔ rɔnel de kɨ oj’o il’ə dɔnangɨ’tɨ. 22 Ningə, ingɨ kaa, kɨ ngɔsine kin, in me kon’tɨ, nan m’a m’təl m’oo’se, kadɨ rɔnel a rosɨ me’se, ningə in rɔnel kɨ de a ɔr me’se’tɨ gogɨ el. 23 Ndɔ’a’tɨ kin, a dəji m’in ta dɔ nya madɨ’tɨ el nga. Ningə, tokɨ rɔta’tɨ, adɨ m’el’se, Bai a adɨ’se nya’gɨ pətɨ kɨ dəji’ə me tɔ’m’tɨ. 24 Bitɨ ɓone kaa, dəji nya madɨ me tɔ’m’tɨ el ɓay. Dəji ə a ingəi, kadɨ rɔnel lə’se asɨ nan rerere. 25 «M’el’se ta’gɨ kin me kujita’tɨ, nan ndɔ’gɨ a rei non kadɨ m’a m’el’se ta me kujita’tɨ el nga, nan m’a m’el’se ta kɨ dɔ Bai Luwə’tɨ taga wangɨ. 26 In dɔ ndɔ’a’tɨ kin, a dəji nya Bai me tɔ’m’tɨ, ningə m’a m’el’se el, tokɨ m’njɨ m’elta kɨ Bai tadɔ lə’se, 27 tadɔ Bai Luwə ə inɓe ndigɨ’se. Luwə ndigɨ’se, tadɔ in ndigi m’in, taa uni me’se adi tokɨ m’ində rɔ’a’tɨ ə m’re tɔ. 28 M’ində rɔ Bai’tɨ ə m’re dɔnangɨ’tɨ ne, ningə kɨ ngɔsine kin, m’a m’inyə dɔnangɨ ə m’təl m’aw rɔ Bai’tɨ gogɨ.» 29 Ə njendo’gɨ li’ə eli eyina: «Oo, kɨ ne kin, nyɨ in el’je ta taga wangɨ um me kujita’tɨ el nga kin. 30 Ningə kɨ ngɔsine kin, jɨ gər kadɨ in gər nya’gɨ pətɨ, taa ta’gɨ kɨ to me de’tɨ ɓay, kadɨ to de dəji kaa in gər kete. Lo kin’tɨ, j’uni me’je tokɨ in rɔ Luwə’tɨ.» 31 Ə Jeju ilə’de’tɨ ene: «Uni me’se adi’m’in nga wa? 32 Oyi, dɔ kadɨ isɨ re, ningə kɨ ne kin, re te ne nga kɨ kadɨ de’gɨ a sananyi’se kɨ lo kare kare. A inyəi m’in kɨ kar’m, nan m’in kɨ kar’m el, tadɔ Bai Luwə in sə’m nan’tɨ ne. 33 M’el’se ta’gɨ kin pətɨ be, kadɨ lapiya in me’se’tɨ, me kində rɔ nan’tɨ sə’m. A ingəi kon dɔnangɨ’tɨ ne, nan kadɨ uwəi tɔgɨ’se ba, tadɔ m’tətɨ rɔ nje tɔgɨ’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne nga.»

Jan 17

1 Go ta’tɨ kɨ Jeju el kin ə, un kum’ne kɨ taa dɔran’tɨ, ningə el ene: «Bai, dɔkad’a re nga. Tɔjɨ tɔɓar lə’m, m’in Ngonn’i kɨ taga adɨ de’gɨ gəri, kadɨ to m’in Ngonn’i, m’tɔjɨ tɔɓar lə’i kɨ taga madɨ de’gɨ gəri tɔ. 2 In, adɨ’m tɔgɨ dɔ de’gɨ’tɨ pətɨ, kadɨ to m’adɨ nje kɨ inyə’de ji’m’tɨ, si kɨ dɔ’de taa bitɨ kɨ non’tɨ. 3 Kisikidɔtaa bitɨ kɨ non’tɨ, in ta kadɨ de gəri, in kɨ in kɨ kar’i ba ə in Luwə kɨ rɔta’tɨ kin num, kadɨ gər Jeju Kirisitɨ kɨ in de kɨ ulə kin num. 4 M’tɔjɨ tɔɓar lə’i m’adɨ de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne pətɨ gəri, ningə kulə kɨ adɨ’m kadɨ m’ra kaa m’tɔl ta’a majɨ tɔ. 5 Kɨ ngɔsine kin, Bai, m’dəj’i kadɨ adɨ m’ingə kɔsikurə takum’i’tɨ tokɨ ndɔkɨ adɨ’m kete non kində dɔran’tɨ, kɨ dɔnangɨ’tɨ kin. 6 «M’a m’adɨ de’gɨ kɨ ɔy’de dann madɨ’de’gɨ’tɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne, adɨ’m kin gəri’nu. In de’gɨ lə’i, ə inyə’de me ji’m’tɨ, ningə təli rɔ’de majɨ go ta’tɨ lə’i. 7 Kɨ ngɔsine kin, gəri kadɨ nya’gɨ pətɨ kɨ adɨ’m, in rɔ’i’tɨ. 8 Tadɔ m’adɨ’de ta’gɨ kɨ adɨ’m’de, ningə taai. Lokɨ taai ə, gəri kadɨ m’ində rɔ’i’tɨ, adɨ uni me’de tokɨ in in ə ulə’m. 9 Ningə in tadɔ lə’de ə m’el sə’i ta. M’el sə’i ta tadɔ lə de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne el, nan tadɔ lə nje kɨ inyə’de me ji’m’tɨ, tadɔ nje kɨ inyə’de me ji’m’tɨ kin in de’gɨ lə’i. 10 Ningə nya’gɨ pətɨ kɨ in yan’m, in yan’i, ə nya’gɨ pətɨ kɨ in yan’i, in yan’m tɔ. Nga ningə, ingɨ, tɔji tɔɓar lə’m kɨ taga adi de’gɨ oyi. 11 M’in, m’a m’in dɔnangɨ’tɨ ne el nga, m’njɨ m’aw kɨ rɔ’i’tɨ, nan in kɨ dɔnangɨ’tɨ ne ɓay. Be ə, Bai Luwə kɨ nje kar njay, m’dəj’i kadɨ ində kum’i go’de’tɨ majɨ. Ində kum’i go’de’tɨ kɨ tɔgɨ lə’i, kɨ in tɔgɨ kɨ adɨ’m m’ra’n kulə kin, kadɨ to in kareba tokɨ j’in sə’i j’in kareba kin be tɔ. 12 Dɔkagilo kɨ m’in se’de, m’ində kum go’de’tɨ majɨ kɨ tɔgɨ lə’i kɨ adɨ’m. M’dow bagɨ’m dɔ’de’tɨ, adɨ de kare kaa nanyi kɔ el. De ə, in in kɨ majɨ kadɨ a tujɨ kadɨ to ta kɨ ndangi me makitu’tɨ lə Luwə tɔl’n ta’ne kakin par. 13 Nga ningə, kɨ ngɔsine kin, m’njɨ m’aw kɨ rɔ’i’tɨ, ə m’elta kin be tokɨ m’in’n se’de dɔnangɨ’tɨ ne ɓay kin, kadɨ to inɓe’gɨ ingəi rɔnel kɨ me’m’tɨ, kɨ in rɔnel kɨ asɨ nan rerere kin. 14 M’adɨ’de ta lə’i ningə, de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne ɔsi’de ta tadɔ k’in kɨ in de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne el, tokɨ m’in m’in’n de kɨ dɔnangɨ’tɨ ne el kin be tɔ. 15 Nga ningə, m’dəj’i kadɨ ɔy’de kɔ dɔnangɨ’tɨ ne el, nan kadɨ ɔsi Su ngərəngɨ dɔ’de’tɨ. 16 In de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne el, tokɨ m’in m’in’n de kɨ dɔnangɨ’tɨ ne el kin be tɔ. 17 Majɨ kadɨ un’de kɨ ta kɨ rɔta’tɨ, ində taa dangɨ to de’gɨ lə’i. Ta lə’i in ta kɨ rɔta’tɨ. 18 Ningə, m’in kaa, m’ulə’de dɔnangɨ’tɨ, tokɨ ulə’m dɔnangɨ’tɨ kakin be tɔ. 19 M’inɓe, m’un rɔ’m m’ində ta dangɨ to de lə’i tadɔ lə’de, kadɨ to ingɨ kaa, in kɨ kində ta dangɨ me ta kɨ rɔta’tɨ to de’gɨ lə’i tɔ. 20 «M’el sə’i ta tadɔ lə nje kɨ m’ulə’de kin par el, nan tadɔ lə de’gɨ pətɨ kɨ a uni me’de adɨ’m’in, kɨ gorow lə ta kɨ a te ta nje’gɨ’tɨ kɨ m’ulə’de. 21 M’dəj’i kadɨ pətɨ, təli de’gɨ kɨ kare, tokɨ in Bai, ində rɔ’i nan’tɨ sə’m, ə m’in m’ində rɔ’m nan’tɨ sə’i kin be. Kadɨ ingɨ kaa indəi rɔ’de nan’tɨ se’je tɔ, kadɨ to de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne uni me’de adi tokɨ in in ə ulə’m. 22 M’in m’adɨ’de kɔsikurə kɨ taa, kadɨ to in de’gɨ kɨ kare, tokɨ j’in sə’i j’in’n de’gɨ kɨ kare kin be tɔ. 23 M’in m’ində rɔ’m nan’tɨ se’de, ningə in, ində rɔ’i nan’tɨ sə’m tɔ; ə lo kin’tɨ, a asi kadɨ in de’gɨ kɨ kareba kɨ rɔta’tɨ, kadɨ de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne gəri tokɨ in in ə ulə’m num, in ndigɨ’de tokɨ in ndigɨ’m be num tɔ. 24 Oyo, Bai, nje kɨ adɨ’m’de kin, m’ndigɨ ngayn kadɨ in sə’m nan’tɨ, lo’tɨ kɨ m’a m’in’tɨ, kadɨ oyi kɔsikurə kɨ m’aw’n, kɔsikurə kɨ in taa. M’el m’ene taa kɔsikurə, tadɔ in ndigɨ’m kete non kində dɔran’tɨ kɨ dɔnangɨ. 25 Bai kɨ njera nya kɨ dana, de’gɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne gəri nu el, nan m’in m’gər’i, taa nje kɨ adɨ’m’de kaa gəri tokɨ in in ə ulə’m tɔ. 26 M’a m’adɨ gəri’nu, ningə m’a m’adɨ gəri’nu kɨ kete ɓay, kadɨ to ko ndigɨ kɨ in ndigɨ’m kin to me’de’tɨ num, kadɨ m’inɓe m’in nan’tɨ se’de num tɔ.»

Jan 18

1 Go ta’tɨ kɨ Jeju el kɨ Luwə kin ningə, ɔti kɨ njendo’gɨ lə’ne, ali dɔ lo, awi dow ngonn mann’tɨ madɨ kɨ ɓari’ə Sedron. Low’ə’tɨ kin, lo ndɔɔ kɨ de man kagɨ’gɨ’tɨ to non, ə uri me’tɨ. 2 Judasɨ kɨ njekundɔ Jeju, gər lo kin majɨ, tadɔ in lo kɨ Jeju in kɨ njendo’gɨ lə’ne isɨ rei’tɨ taa taa. 3 In be ə, Judasɨ un dɔ kutɨ njerɔ’gɨ lə nje konɓe kɨ Rɔm, aw se’de low’ə’tɨ kakin. Taa kibo’gɨ lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ kɨ Parisɨ’gɨ, uləi njengəm takəy lə Luwə adɨ in se’de non tɔ. De’gɨ kigo Judasɨ’tɨ kin oti kiyərɔ’gɨ kɨ lambɨ’gɨ kɨ por ngəl’gɨ. 4 Lo kin’tɨ, Jeju kɨ gər nya pətɨ kɨ a re dɔ’a’tɨ, ɔtɨ kɨ rɔ’de’tɨ, dəjɨ’de ene: «Sii sangi nan wa?» 5 Ningə ingɨ iləi’ə’tɨ eyina: «J’isi jɨ sangɨ Jeju kɨ Najaretɨ’tɨ.» Ə Jeju el’de ene: «In m’inɓe ə m’ra am.» Judasɨ inɓe kɨ njekulə Jeju kakin ji’de’tɨ kaa ra se’de non tɔ. 6 Lokɨ Jeju el’de ene: «In m’inɓe ə m’ra am» kin ə, gadi gogɨ, ningə tei tosi. 7 Jeju təl dəjɨ’de ɓay ene: «Sii sangi nan wa?» Ningə ingɨ iləi’ə’tɨ eyina: «J’isi jɨ sangɨ Jeju kɨ Najaretɨ’tɨ.» 8 Ə Jeju el’de ene: «M’el’se m’ene, in m’inɓe ə m’ra am. Ə re in m’in ə isɨ sangi m’in ə, inyəi ndəgɨ de’gɨ kam adɨ awi.» 9 To be kadɨ ta kɨ te ta Jeju’tɨ kɨ rɔ Baw’a Luwə’tɨ ene: «Nje kɨ adɨ’m’de, de kare kaa nanyi kɔ el» kin, tɔlta’ne. 10 Simon Piyər ɔr kiyərɔ kɨ ulə saw’a’tɨ rɔ’ne’tɨ, tugə’n mbi paja lə kibo lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ. Tugə mbi’ə kɨ dɔjikɔl’ɔ’tɨ batɨ gangɨ. Tɔ paja kakin nan Malkusɨ. 11 Ə Jeju el Piyər ene: «Ulə kiyə lə’i saw’a’tɨ gogɨ! Oo kadɨ m’a m’anyi kɔpɨ kon kɨ Bai adɨ’m kin el wa?» 12 Kutɨ njerɔ’gɨ lə nje konɓe kɨ Rɔm, nan’tɨ kɨ njekundɔ’de num, kɨ njengəm ta Kəy lə Luwə kɨ Juwipɨ’gɨ uləi’de kakin num, uwəi Jeju dɔi’ə. 13 Dɔ kete, awi si’ə ɓe lə Hann kɨ in məm Kayipɨ. Kayipɨ ə in kibo lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ ɓal’a’tɨ kin. 14 Nga ningə in darɔ Kayipɨ inɓe kin ə in nje kel Juwipɨ kene: «In sotɨ ngayn tadɔ lə’se kadɨ ba kal de kare oy tadɔ lə ginn bulə de’gɨ.» 15 Simon Piyər in kɨ njendo kare kɨ dann njendo’gɨ’tɨ lə Jeju, uni go Jeju. Njendo kare kɨ in kɨ Piyər kakin gər kɨ kibo lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ, adɨ ur natɨ kəy’tɨ lə kibo lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ, nan’tɨ kɨ Jeju kɨ uri si’ə kəy. 16 Piyər ə isɨ yan’ne taga, ndəkba takəy’tɨ. Lo kin’tɨ, njendo kɨ kibo lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ gər’ə kakin, te taga, elta kɨ dene kɨ njengəm takəy, ə go’tɨ, dene inyə Piyər ad’a ur kəy. 17 Dene kɨ njengəm takəy kakin el Piyər ene: «In kaa in dann njendo’gɨ’tɨ lə dingəm kin tɔ el wa?» Ə Piyər ilə’tɨ ene: «Jagɨ, m’in se’de el.» 18 Kul on, adɨ nje ra kulə’gɨ kɨ njengəm ta lo’gɨ, iləi por ra nduwi. Piyər kaa ra se’de ta por’tɨ kakin non, a nduw se’de tɔ. 19 Kibo lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ dəjɨ ta Jeju dɔ njendo’gɨ’tɨ li’ə kɨ dɔ nyando’tɨ li’ə kɨ isɨ ndo de’gɨ. 20 Ə Jeju ilə’tɨ ene: «M’elta de’gɨ taga wangɨ, taa kɨ ndɔ’gɨ, ndɔ’gɨ, m’njɨ m’ndo nya de’gɨ ginn kəykawnan’gɨ’tɨ lə Juwipɨ’gɨ num, ginn Kəy’tɨ lə Luwə num, kɨ in lo’gɨ kɨ dɔ Juwipɨ’gɨ pətɨ isɨ ɔsi nan’tɨ. Nya madɨ kɨ m’el lo kiyə’tɨ goto. 21 Nga ra bann ə dəjɨ’m ta ɓay wa? Dəji ta nje kɨ isɨ oyi m’in lo kelta’tɨ kin oyi, gəri ta kɨ m’njɨ m’el’de majɨ ngayn.» 22 Dɔ ta’tɨ kin, njengəm ta lo kare kɨ ra se’de non, ində kɔtɨ Jeju, ə el’ə ene: «Adɨ in be ə kadɨ tur’n ta adɨ kibo lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ’tɨ wa?» 23 Ə Jeju ilə’tɨ ene: «Kin ə re ta kɨ m’el kin, majel ə, ɔjɨ maj’a el adɨ’m m’oo, a re m’el majɨ tɔ ə, ra bann be ə ində’m wa?» 24 Lo kin’tɨ, Hann adɨ awi kɨ Jeju kɨ dɔ kɨ dɔi’ə kin be ɓe lə Kayipɨ, kɨ in kibo lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ. 25 Piyər isɨ ta por’tɨ non, isɨ nduw por, ə eli’ə eyina: «Man, in kaa in dann njendo’gɨ’tɨ li’ə tɔ el wa?» Nan Piyər manjɨ ene: «Jagɨ, m’in se’de el.» 26 Kɨ kare dann njerakulə’gɨ’tɨ lə kibo lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ kɨ in noji dingəm kɨ Piyər tugə mbi’ə gangɨ, el Piyər ene: «De kɨ m’oo’ə si’ə, lo ndɔɔ’tɨ kɨ me kagɨ’gɨ’tɨ kin, in in el ə in nan?» 27 Nan Piyər manjɨ inɓe ɓay. Ningə tanan’tɨ non, kunə kunjə non. 28 Lokɨ in kɨ Jeju ɓe lə Kayipɨ ə, awi si’ə kəy’tɨ kɨ boi lə nje konɓe kɨ Rɔm’tɨ. In sin ba ɓay. Ningə njekundɔ Juwipɨ’gɨ mbeti kur me kəy kɨ boi’tɨ, kadɨ to n’təli kɨ njen, takum Luwə’tɨ, kadɨ to n’usɔi nya lo ra nanyi Pakɨ’tɨ. 29 In tadɔ kin ə, Pilatɨ te ingə’de taga, ningə dəjɨ’de ene: «In ri ə səki dingəm kam wa?» 30 Ningə, ingɨ iləi’ə’tɨ eyina: «Kin ə re in de kɨ njera nya kɨ majel el ə, re j’a jɨ re si’ə, j’ulə ji’i’tɨ el.» 31 Ə Pilatɨ el’de ene: «Inɓe’gɨ, taai’ə, awi gangi ta dɔ’a’tɨ kigo ndukun’gɨ’tɨ lə’se, in Juwipɨ’gɨ.» Nan eli Pilatɨ eyina: «J’in, de adɨ’je tarow kɨ kadɨ jɨ gangi’n ta koy dɔ de’tɨ el.» 32 In be ə, ta kɨ Jeju inɓe el kadɨ tɔjɨ’n napar koy kɨ n’a n’oy kin tɔlta’ne. 33 Pilatɨ təl ur me kəy’tɨ kɨ boi, ɓar Jeju, ningə dəj’ə ene: «In ngar lə Juwipɨ’gɨ wa?» 34 Ə Jeju ilə’tɨ ene: «Inɓe kɨ dɔi ə elta kin be eke de’gɨ kɨ rangɨ ə eli’nu ta kin ɔjidɔ’m wa?» 35 Ningə Pilatɨ el Jeju ene: «M’in kɨ oo’m kin m’in Juwipɨ wa? In de’gɨ kɨ ginn ɓe’tɨ lə’i inɓe num, kibo’gɨ lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ num, ə rei uləi’nu ji’m’tɨ! Nga ningə m’dəj’i ke in ri inɓe ə in ra wa?» 36 Ə Jeju el’ə ene: «M’in ngar kɨ dɔnangɨ’tɨ ne el, re m’in ngar kɨ dɔnangɨ’tɨ ne ə, re de’gɨ kɨ go’m’tɨ, a rɔ’i dɔ’m’tɨ kadɨ de ulə’m ji njekundɔ Juwipɨ’gɨ’tɨ el; nan k’in ə m’in ngar kɨ dɔnangɨ’tɨ ne el.» 37 Ningə Pilatɨ dəj’ə ene: «Adɨ in ngar ta?» Ningə Jeju el’ə ene: «In ta kɨ in ə te tai ene m’in ngar. M’in, oji m’in, ningə m’re dɔnangɨ’tɨ ne kadɨ m’man najɨ dɔ nya kɨ rɔta’tɨ. Nga ningə, de kɨ in me nya kɨ rɔta’tɨ, təl rɔ’ne go ta’tɨ lə’m.» 38 Lo kin’tɨ, Pilatɨ dəj’ə ene: «In ri ə in nya kɨ rɔta’tɨ wa?» Go ta’tɨ kɨ Pilatɨ dəjɨ kin ə, təl te taga rɔ Juwipɨ’gɨ’tɨ el’de ene: «M’ingə ta madɨ kare kɨ kadɨ m’gangɨ’n ta dɔ de’tɨ kin el. 39 Nga ningə, kigo jibəl ra’a’tɨ kɨ isɨ rai kete, kete, ə dɔkagilo ra nanyi Pakɨ ə, m’inyə dangay kare taa m’adɨ’se kin, in ndigɨ dɔ’tɨ kadɨ m’inyə ngar lə Juwipɨ’gɨ taa madɨ’se wa?» 40 Nan ingɨ, uni ndu’de kɨ taa eli eyina: «Jagɨ, in el, in Barabasɨ ə jɨ ndigɨ kadɨ inyə taa.» Barabasɨ kɨ elita li’ə kin, in baw kaya.

Jan 19

1 Pilatɨ adɨ ndu’ne njerɔ’gɨ kadɨ awi kɨ Jeju, ningə kadɨ indəi’ə kɨ ndəy hawlay. 2 Njerɔ’gɨ oji jɔgɨ konn, uləi dɔ’a’tɨ, ningə uləi ku ngal kɨ kər njir njir rɔ’a’tɨ tɔ. 3 Ɔti rei rɔ’a’tɨ, ningə eli’ə eyina: «Lapiya, ngar lə Juwipɨ’gɨ!» Ningə ɓuki ji’de kɔt’ɔ’tɨ, indəi’ə. 4 Nja kare ɓay, Pilatɨ te rɔ bulə de’gɨ’tɨ el’de ene: «Majɨ, m’a m’re si’ə taga rɔ’se’tɨ ne, kadɨ in gəri tokɨ m’ingə ta madɨ kare kɨ kadɨ m’gangɨ’n ta dɔ’a’tɨ el.» 5 Lo kin’tɨ non be, Jeju te taga kɨ jɔgɨ kon dɔ’ne’tɨ num, kɨ ku ngal kɨ kər njir njir rɔ’ne’tɨ num. Ningə Pilatɨ el’de ene: «Dingəm kaa nyɨ ra am!» 6 Nan lokɨ, kibo’gɨ lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ kɨ njengəm ta lo’gɨ lə Juwipɨ’gɨ, oyi’ə ə, uləi bilə eli eyina: «In ɓər’ə kagidəsɨ’tɨ! in ɓər’ə kagidəsɨ’tɨ!» Ə Pilatɨ el’de ene: «Inɓe’gɨ, in taai’ə, awi in ɓəri’ə kagidəsɨ’tɨ, tadɔ m’in, m’ingə ta madɨ kɨ asɨ kadɨ m’gangɨ’n ta koy dɔ’a’tɨ el.» 7 Ningə Juwipɨ’gɨ eli Pilatɨ eyina: «J’aw kɨ ndukun kare non, ə kigo ndukun’tɨ kakin, in de kɨ sɔw dɔ koy, tadɔ el ene n’in Ngonn lə Luwə.» 8 Lokɨ Pilatɨ oo ta kin ə, ad’a ɓol kɨ dɔ mad’a’tɨ ɓay, 9 ə təl ur me kəy’tɨ kɨ boi, ningə dəjɨ Jeju ene: «In, in ra wa?» 10 Nan Jeju ilə ta’tɨ el. Ə Pilatɨ el Jeju ene: «M’in ə m’dəj’i ta ə ilə’m’tɨ el wa? In gər kadɨ m’aw kɨ tɔgɨ kadɨ m’ge ə m’inyə’i taa num, m’ge ə m’ɓər’i kagidəsɨ’tɨ num, eke in gər el wa?» 11 Jeju ilə’tɨ ene: «Kin ə re in tɔgɨ kɨ Luwə inɓe ə adɨ dɔran’tɨ nu kin el ə, aw kɨ tɔgɨ madɨ kare dɔ’m’tɨ el. Ningə in tadɔ kin ə, de kɨ njekulə’m ji’i’tɨ, majel li’ə in ngayn utə yan’i.» 12 Dɔ ta’tɨ inɓe kin ə, Pilatɨ sangɨ kadɨ n’inyə Jeju, nan Juwipɨ’gɨ uri kɔl, ə eli’ə eyina: «Kin ə re inyə taa ə, in madɨ Sejar kɨ in ngar kibo kin el. De kɨ ene n’in ngar ə, de’ə kin in nje ta lə Sejar.» 13 Lokɨ Pilatɨ oo ta kin ə, adɨ awi kɨ Jeju taga, ningə inɓe isɨ dɔ kumbər ngar’tɨ, lo’tɨ kɨ ɓari’ə Gajɨ mbal’gɨ kɨ kində nanga, kɨ ta Ebirə ene «Gabata». 14 In ndɔ kɨ kadɨ lo ti par ə in kulə ngirə ra nanyi Pakɨ, ningə in kadɨ kɨ jam dɔ ɓe’tɨ be. Ə Pilatɨ el Juwipɨ’gɨ ene: «Oyi ngar lə’se.» 15 Nan uni ndu’de kɨ taa eli eyina: «Kadɨ oy kɔ! Kadɨ oy kɔ! Ɓər’ə kagidəsɨ’tɨ!» Ə Pilatɨ el’de ene: «Kadɨ to m’ɓər ngar lə’se kagidəsɨ’tɨ wa?» Ningə kibo’gɨ lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ eli eyina: «De oo ngar lə’je kɨ rangɨ el, ngar lə’je in Sejar par.» 16 Lo kin’tɨ, Pilatɨ ulə Jeju ji’de’tɨ kadɨ ɓəri’ə kagidəsɨ’tɨ. Njerɔ’gɨ uwəi Jeju awi si’ə. Njerɔ’gɨ uwəi Jeju awi si’ə. 17 Inɓe otɨ kagidəsɨ lə’ne, te’n gidɨ ɓebo’tɨ kɨ taga, kadɨ awɨ’n lo’tɨ kɨ to to «Ka dɔ de», kɨ ta Ebirə ene «Golgota.» 18 In low’ə’tɨ kin ə njerɔ’gɨ ɓəri Jeju’tɨ, kagidəsɨ’tɨ. Ɓəri de’gɨ joo kagidəsɨ’tɨ si’ə, kɨ kare dɔjikɔl’ɔ’tɨ, ə kɨ kare dɔjigəl’ə’tɨ tɔ, ningə inɓe ra dana. 19 Pilatɨ adɨ rai ngonn bar, ndangi nya me’tɨ, indəi taa dɔ kagidəsɨ kɨ Jeju ra’tɨ. Nya kɨ ndangi me’tɨ nan: «Jeju kɨ Najaretɨ’tɨ, ngar lə Juwipɨ’gɨ.» 20 Lokɨ ɓəri Jeju’tɨ, kagidəsɨ’tɨ kakin in ndəkba kɨ ɓebo, adɨ Juwipɨ’gɨ ngayn tudəi nya kɨ ndangi kin. Ndangi kɨ ta Ebirə num, kɨ ta Laten num, taa kɨ ta Girekɨ num tɔ. 21 Ə kibo’gɨ lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ eli Pilatɨ eyina: «Nya kin, majɨ kadɨ re a ndangɨ “ngar lə Juwipɨ’gɨ” be el, nan re a ndangɨ “dingəm kam el ene n’in ngar lə Juwipɨ’gɨ” taa in gorow’ə’tɨ.» 22 Nan Pilatɨ el’de ene: «Nya kɨ m’ndangɨ ningə, ndang’a kaa m’ndangɨ kin.» 23 Lokɨ njerɔ’gɨ ɓəri Jeju kagidəsɨ’tɨ ginn’ə gangɨ ningə, ɔyi ku’gɨ li’ə, kanyi ginn sɔ, sɔw dɔ’de kare kare. Ningə nanyi ku ngal kɨ de ur el, nan oji tanan’tɨ be par, ində taa re nanga. 24 Ə njerɔ’gɨ elinan eyina: «Adɨ jɨ tili ku ngal kin el, nan adɨ jɨ tugəi kiri mbara dɔ’tɨ j’oyi ke nan ə a in yan’a wa.» Ningə in nya kɨ a to be kadɨ ta kɨ ndangi me makitu’tɨ lə Luwə eyina: «Kanyinan ku’gɨ li’ə, Ningə tugəi kiri mbara dɔ ku ngal’tɨ li’ə tɔ» kin tɔlta’ne. Ningə in nya’a kaa nyɨ njerɔ’gɨ rai kin. 25 Kon Jeju in kɨ ngonnkon’ne kɨ dene num, Mari kɨ ne Kilewopasɨ num, taa Mari kɨ Magidala num rai non, ndəkba kadɨ kagidəsɨ’tɨ kɨ ɓəri Jeju’tɨ. 26 Lokɨ Jeju oo kon’ne, ə oo njendo kɨ Jeju ndig’ə, ra gəd’ə’tɨ ə, el kon’ne ene: «Dene, oo ngonn’i ə ra am.» 27 Ningə go’tɨ, el njendo kakin ene: «Oo kon’i ə ra am.» Ningə, ndɔ’a’tɨ non, njendo kakin aw kɨ kon Jeju rɔ’ne’tɨ. 28 Go nya’gɨ’tɨ kin, Jeju gər kadɨ ginn nya’gɨ pətɨ gangɨ nga ə, elta kin kadɨ tɔlta ta kɨ ndangi me makitu’tɨ lə Luwə ene: «Kundə ra’m.» 29 Ngoo kɨ yiwi kandɨ nju kɨ masɨ rosɨ isɨ non, ə njerɔ’gɨ nduyi nya kɨ to hem hem me yiwi nju’tɨ kɨ masɨ kakin, uləi ta kagɨ’tɨ kɨ ɓari’ə ijopɨ, ə uləi ta Jeju’tɨ. 30 Ə lokɨ Jeju njuw yiwi kandɨ nju kɨ masɨ kakin ningə, el ene: «Ginn nya’gɨ pətɨ gangɨ nga», ə ulə dɔ’ne nanga, ningə kon li’ə te. 31 In ndɔ kɨ kadɨ lo ti dɔ’tɨ ə, in ndɔ kɔrkon. In ndɔ kɔrkon kɨ to ta dangɨ, ə, kadɨ to ninn’gɨ rai dɔ kagidəsɨ’tɨ ba ndɔ kɔrkon’tɨ el, Juwipɨ’gɨ awi dəji Pilatɨ kadɨ adɨ budi nja’de, ə ɔri’de kɔ dɔ kagidəsɨ’tɨ. 32 Lo kin’tɨ, njerɔ’gɨ awi budi nja de kɨ dɔkete num, in kɨ nja joo num, kɨ ɓəri’de dɔ kagidəsɨ’tɨ nan’tɨ kɨ Jeju. 33 Lokɨ rei tei dɔ Jeju’tɨ ə, oyi kadɨ in oy nga, adɨ budi nja’a el. 34 Ningə njerɔ kare ə ɔsɨ kad’a kɨ ningə, ə tanan’tɨ non, mosɨ kɨ mann tei ta do ningə’tɨ kakin. 35 De kɨ ɔr go nya’gɨ kin, oo kɨ kum’ne, ningə mannajɨ li’ə in kɨ rɔta’tɨ, taa inɓe gər kadɨ in ta kɨ rɔta’tɨ ə n’el tɔ, kadɨ to ingɨ kaa uni me’se tɔ. 36 Tokɨ rɔta’tɨ, nya’gɨ kin rai nya be kadɨ to ta kɨ ndangi me makitu’tɨ lə Luwə eyina: «Singə kare kaa de a tətɨ el», kin tɔlta’ne. 37 Taa ndangi ta kɨ rangɨ ɓay me makitu’tɨ lə Luwə eyina «A gonyi lo kɨ rɔ de’tɨ kɨ ɔsi kad’a kɨ ningə.» 38 Go nya’gɨ’tɨ kin, Jisepɨ kɨ in de kɨ Arimate’tɨ, aw dəjɨ tarow Pilatɨ kadɨ n’ɔr ninn Jeju. Jisepɨ in njendo lə Jeju kɨ ra rɔ’ne lo kiyə’tɨ, tadɔ ɓol Juwipɨ’gɨ. Pilatɨ ad’a tarow, adɨ Jisepɨ aw ɔr ninn Jeju. 39 Nikodem kɨ ndɔkɨ aw ingə Jeju kondɔ kakin kaa, aw kɨ ndujɨ kagɨ’gɨ kɨ ətɨ majɨ joo tadɔ kɔy rɔ ninn’tɨ. Ndujɨ kagɨ’gɨ kɨ ɓari’de mir in kɨ alowəsɨ, poləi’de nan’tɨ asɨ kiləw dɔmutə be. 40 De’gɨ kɨ joo kin, uni ninn Jeju, doloi kɨ ta ku len. Lo dole’tɨ, ɓuki ndujɨ kagɨ kɨ ətɨ majɨ səm’tɨ nden, nden, taa doloi, kigo kujɨ ra’a’tɨ lə Juwipɨ’gɨ kɨ isɨ rai kɨ ninn’gɨ lə’de ɓay taa uləi ɓe’tɨ. 41 Lo kɨ ɓəri Jeju’tɨ, kagidəsɨ’tɨ kakin, lo to non me kagɨ’gɨ’tɨ, ningə me lo’tɨ kakin, ɓe kɨ to sigɨ, kɨ de ilə ninn’tɨ el ɓay to’tɨ non kadɨ mbal’tɨ. 42 Nga ningə, tokɨ kaa kɨ lo ti ə a in ndɔ kɔrkon lə Juwipɨ’gɨ, uləi Jeju me ɓe’tɨ kakin, tadɔ in ndəkba kad’a’tɨ.

Jan 20

1 Ndɔ Dɔmasɨ kɨ ginn lo, lokɨ lo to pitɨ pitɨ ba ɓay, Mari kɨ Magidala isɨ aw dɔɓadɨ’tɨ ningə, oo mbal kɨ uti ta ɓe ninn kakin, de uwə ɔr. 2 Ə Mari anyi ngodɨ, aw ingə Piyər in kɨ njendo kare kɨ Jeju ndig’ə, el’de ene: «Uwəi Burəɓe ɔri’ə ɓadɨ’tɨ, ningə jɨ gər lo kɨ iləi’ə’tɨ el.» 3 Piyər in kɨ njendo kɨ kare kakin tei, isɨ awi kɨ dɔɓadɨ’tɨ. 4 Anyinan ngodɨ joo pətɨ, nan njendo kɨ kare kakin anyi ngodɨ utə Piyər, adɨ aw te dɔɓadɨ’tɨ kete non’a’tɨ. 5 Lokɨ aw te, ilə kɔtɨ’ne, gon lo ningə, oo ta ku’gɨ kɨ doloi ninn ə rai, nan ur me ɓe ninn’tɨ el. 6 Piyər kɨ in go’ə’tɨ, in yan’ne non re ə, ur me ɓe’tɨ, oo ta ku’gɨ kɨ doloi ninn ə rai, 7 taa oo ta ku kɨ uləi jam dɔ Jeju’tɨ tɔ ə to. Ta ku’ə kin to nan’tɨ kɨ ingɨ kɨ doloi ninn kin el, nan de ɓir adɨ to yan’ne dangɨ. 8 Go’tɨ, njendo kɨ kare kɨ re kete kakin, ur me ɓe’tɨ tɔ, adɨ oo nya’gɨ kɨ kum’ne num, un me’ne kadɨ in nya kɨ rɔta’tɨ num tɔ. 9 Nga ningə, bitɨ te low’ə’tɨ kin kaa, tujə’de’tɨ kadɨ Jeju a ində taa dann nje koy’gɨ’tɨ el ɓay, tokɨ Makitu lə Luwə el’n ta’a kete kin. 10 In be ə, njendo’gɨ kɨ joo, təli iləi dɔ’de awi ɓe. 11 Lokɨ njendo’gɨ awi, Mari ra taga, kadɨ ɓadɨ’tɨ ndəkba, ra non. Lokɨ ra non, ilə kɔtɨ’ne gon’n lo ɓe ninn’tɨ ə, 12 oo malayka’gɨ joo kɨ ɔyi ku kɨ nda, ə kɨ lo’tɨ kɨ kete iləi ninn Jeju’tɨ. Kɨ kare isɨ tor’o’tɨ, kaw kɨ dɔ’a’tɨ, ə in kɨ nungɨ isɨ kaw kɨ nja’a’tɨ tɔ. 13 Malayka’gɨ dəji’ə eyina: «Dene, ra bann ə ra non wa?» Ə Mari ilə’de’tɨ ene: «Ɔri Burəɓe lə’m, ningə m’gər lo kɨ iləi’ə’tɨ el.» 14 Lokɨ elta be ningə, ilə rətɨ ə, oo Jeju, nan gər kadɨ in Jeju el. 15 Ə Jeju dəj’ə ene: «Dene, ra bann ə ra non wa? Sɨ sangɨ nan wa?» Ningə Mari oo ene in nje ra kulə me ndɔɔ’tɨ kɨ to non kakin wa, adɨ el’ə ene: «Ɓe’m, re in in ə ɔr’ɔ ə, ɔjɨ’m lo kɨ ilə’tɨ, adɨ m’aw m’un’ə.» 16 Jeju ɓar’a: «Mari!» Ə Mari yətɨ rɔ’ne kɨ rɔ’a’tɨ, un ndu’ne kɨ taa, el’ə ene: «Rabuni!» kɨ ta Ebirə, kɨ kɔr me’ə nan «Njendo de’gɨ!» 17 Lo kin’tɨ, Jeju el’ə ene: «Ɔdɨ rɔ’m el, tadɔ m’aw dɔran’tɨ rɔ Bai’tɨ el ɓay. Nga ningə, kɨ ngɔsine kin ə, aw rɔ ngannkon’m’gɨ’tɨ, el’de tokɨ m’aw rɔ Bai’tɨ kɨ in Baw’se tɔ kin, m’aw rɔ Luwə’tɨ lə’m kɨ in Luwə lə’se tɔ kin.» 18 Ə Mari kɨ Magidala aw ingə njendo’gɨ el’de ene: «M’oo Burəɓe kɨ kum’m!» Ningə el’de ta’gɨ kɨ Jeju el’ə kakin adi’de oyi. 19 Ndɔ Dɔmasɨ’tɨ inɓe non losɔl’ɔ, njendo’gɨ kawinan me kəy’tɨ madɨ, ningə uti takəy mbukɨ dɔ’de’tɨ, tadɔ ɓoli njekundɔ Juwipɨ’gɨ. Ə Jeju re, ra taa dann’de’tɨ, el’de ene: «M’dəjɨ kadɨ lapiya in sese!» 20 Ningə lo kin’tɨ, tɔjɨ’de tor do kɨ ji’ne’tɨ ge, kadɨ’ne’tɨ ge adi’de oyi. Rɔ njendo’gɨ nəl’de ngayn, lokɨ oyi Burəɓe. 21 Jeju təl el’de ɓay ene: «M’dəjɨ kadɨ lapiya in sese! Nga ningə, tokɨ Bai ulə’m, m’in kaa m’ulə’se tɔ.» 22 Ningə go ta’gɨ’tɨ kin, Jeju to kon lə’ne dɔ njendo’gɨ’tɨ, ə el’de ene: «Tai Ndil Luwə me’se’tɨ. 23 De’gɨ kɨ a inyəi go majel’gɨ lə’de kɔ, Luwə a inyə go majel’gɨ lə’de kɔ tɔ, ə nje kɨ a mbeti k’inyə go majel’gɨ lə’de kɔ, Luwə a tudə majel’gɨ lə’de dɔ’de’tɨ ba tɔ.» 24 Lokɨ Jeju re rɔ njendo’gɨ’tɨ kin, Tomasɨ kɨ ɓari’ə Ndungə, kɨ in kɨ kare dann njendo’gɨ’tɨ in se’de low’ə’tɨ el. 25 Ə ndəgɨ njendo’gɨ eli’ə eyina: «J’oo Burəɓe kɨ kum’je.» Nan Tomasɨ el’de ene: «Kin ə m’oo tor do poyntɨ kɨ ɓəri ji’ə kin el num, m’ulə ngonn ji’m tor poyntɨ’tɨ kin el num, taa m’ulə ji’m m’ɔdɨ’n tor do ningə kɨ ɔsi kad’a kin el num ə, m’a m’un me’m el jagɨ.» 26 Ndɔ jijoo go’tɨ, njendo’gɨ təli ingəi nan me kəy’tɨ ɓay, ningə in kin Tomasɨ in se’de nga. Uti takəy mbukɨ dɔ’de’tɨ, ə Jeju re, ra taa dann’de’tɨ, el’de ene: «M’dəjɨ kadɨ lapiya in sese!» 27 Ningə el Tomasɨ ene: «Tomasɨ, ulə ngonn ji’i lo kin’tɨ, ə gon ji’m’gɨ kin oo, taa ulə ji’i ɔdɨ’n tor do ningə kɨ kadɨ’m’tɨ kin oo tɔ. Ononyi kadɨ tadɨ, majɨ kadɨ un me’i.» 28 Lo kin’tɨ non, Tomasɨ el Jeju ene: «Burəɓe lə’m! Luwə lə’m!» 29 Ə Jeju el’ə ene: «In koo kɨ oo’m kɨ kum’i ne kin ə adɨ un me’i. Ningə adɨ m’el’i m’adɨ in gər tokɨ nje rɔnel’gɨ ə in de’gɨ kɨ uni me’de kɨ kanjɨ koo nya kɨ kum’de.» 30 Jeju ra nyakɔjɨ’gɨ kɨ rangɨ ngayn inɓe ɓay takum njendo’gɨ’tɨ lə’ne, kɨ in kɨ ndangɨ me makitu’tɨ kin el. 31 Nan ingɨ kin, in kɨ ndangɨ’de be kadɨ uni me’se tokɨ Jeju in Kirisitɨ kɨ in De kɨ Luwə mbət’ə, in Ngonn lə Luwə. Ningə lokɨ uni me’se ə a ingəi kajɨ kɨ bitɨ kɨ non’tɨ kɨ ta kul’ə.

Jan 21

1 Go’tɨ gogɨ, Jeju təl te ingə njendo’gɨ ɓay ta ba’tɨ kɨ Tiberiyadɨ. Row kɨ te ngə’n’de ə to kin: 2 Ndɔ madɨ, Simon Piyər num, Tomasɨ kɨ ɓari’ə Ndungə num, Nataniyel num kɨ in de’gɨ kɨ Kana’tɨ kɨ Galile tɔ, ngann’gɨ lə Jebede kɨ joo tɔ, njendo’gɨ lə Jeju kɨ rangɨ in joo tɔ sii nan’tɨ. 3 Ə Simon Piyər el’de ene: «M’a m’aw ba kadɨ m’ndon kanjɨ’gɨ.» Ningə ndəgə’gɨ eli’ə eyina: «J’in kaa j’a j’aw sə’i tɔ.» Ningə tei, ali me to’tɨ awi, nan kondɔ’a’tɨ kin, ngonn kanjɨ kare kaa uwəi el. 4 Lokɨ lo ti, Jeju re ra ta ba’tɨ non, nan njendo’gɨ gəri tokɨ in Jeju el. 5 Ə Jeju el’de ene: «Ngann’gɨ, uwəi kanjɨ nden el wa?» Ningə iləi’ə’tɨ eyina: «Jagɨ, ngonn kanjɨ kare kaa j’uwə el.» 6 Ningə, Jeju el’de ene: «Iləi bandɨ dow tokibo’tɨ, kɨ dɔjikɔl’se’tɨ kin, ə a uwəi kanjɨ’gɨ.» Ə lokɨ iləi bandɨ ə, bandɨ ɔy kanjɨ kɔy kɨ asi kadɨ ndɔri tei taga el. 7 Lo kin’tɨ, njendo kɨ Jeju ndig’ə el Piyər ene: «In Burəɓe.» Ə lokɨ ta kɨ el ene: «In Burəɓe», kin osɨ mbi Piyər’tɨ taa par ə, Piyər ulə ku lə’ne rɔ’ne’tɨ, tadɔ kete ra kɨ rɔ’ne kare, ningə osɨ me mann’tɨ. 8 Lo kɨ rai’tɨ kin, in sanyi el kɨ ngangɨ ba, awi asɨ kulə buy kare be par, adɨ ndəgɨ njendo’gɨ awi kɨ to nden nden kɨ ngangɨ ba’tɨ, ndɔri bandɨ kɨ kanjɨ rosɨ kakin go’de’tɨ. 9 Lokɨ uri nanga ningə, oyi por kɨ de ulə kanjɨ’tɨ, taa mapa kaa to non tɔ. 10 Jeju el’de ene: «Rei kɨ kanjɨ’gɨ kɨ uwəi’de kakin ne adɨ j’oo.» 11 Ə Simon Piyər al me to’tɨ, ndɔr bandɨ kɨ kanjɨ rosɨ kakin nanga. In kanjɨ’gɨ kɨ boi boi inɓe ə in ɓu kɨ dɔ mi gidə in mutə (153 ). Kɔr’de inɓe kɨ ətɨ ɓol kin ə, bandɨ gangɨ el. 12 Jeju el’de ene: «Rei sɔi nya.» Nga ningə, de kare dann njendo’gɨ’tɨ kɨ kadɨ dəjɨ Jeju ene: «In nan wa?» goto, tadɔ gəri majɨ kadɨ in Burəɓe. 13 Jeju ɔtɨ rɔ’de’tɨ, un mapa adɨ’de, ningə adɨ’de kanjɨ tɔ. 14 Lokɨ Jeju ində taa dann njekoy’gɨ’tɨ kin, in te kɨ nja mutə nga a te kɨ rɔ njendo’gɨ’tɨ lə’ne kin. 15 Go nya kusɔ’tɨ, Jeju dəjɨ Simon Piyər ene: «Simon kɨ ngonn Jonasɨ, in ndigɨ’m utə nje’gɨ sii kin wa?» Ə Simon ilə’tɨ ene: «Oyo, Burəɓe, in gər kadɨ m’ndigɨ.» Ningə Jeju el’ə ene: «Ul ngann batɨ’gɨ’tɨ lə’m.» 16 Jeju təl dəjɨ Simon ɓay kɨ nja joo ene: «Simon kɨ ngonn Jonasɨ, in ndigɨ’m wa?» Ə Simon il’ə’tɨ ene: «Oyo, Burəɓe, in gər kadɨ m’ndig’i.» Ningə Jeju el’ə ene: «Ul batɨ’gɨ’tɨ lə’m.» 17 Jeju təl dəjɨ Simon ɓay kɨ nja mutə ene: «Simon kɨ ngonn Jonasɨ, in ndigɨ’m wa?» Ningə lo kin’tɨ, me Piyər tujɨ dɔ təl’tɨ kɨ Jeju təl dəj’ə ɓay kɨ nja mutə ene: «In ndigɨ’m wa?» kin, adɨ ilə’tɨ ene: «Burəɓe, in gər nya’gɨ pətɨ, in gər kadɨ m’ndig’i.» Ningə Jeju el’ə ene: «Ul batɨ’gɨ’tɨ lə’m. 18 Nga ningə, tokɨ rɔta’tɨ, adɨ m’el’i: dɔkagilo basa’i’tɨ, inɓe dɔɔ ndar ɓəd’i’tɨ, ə aw lokɨ me’i ndigɨ, nan dɔkagilo kɨ a ɓugə ə, a ɔy ji’i taa kadɨ de kɨ rangɨ ə a dɔɔ ndar ɓəd’i’tɨ, ə aw sə’i lo’tɨ kɨ me’i ndigɨ el.» 19 Ta’gɨ kin Jeju el be kadɨ tɔjɨ’n gorow koy kɨ Piyər a oy kadɨ ulə’n tɔjɨ dɔ Luwə’tɨ. Go’tɨ, Jeju el’ə ene: «Un go’m.» 20 Piyər ilə rətɨ gogɨ ningə, oo njendo kɨ Jeju ndig’ə, in kɨ ndɔkɨ, lo nyakusɔ’tɨ, ndunə rɔ’ne kɨ dɔ Jeju’tɨ, dəj’ə ene: «Burəɓe, nan ə a uləi ji de’gɨ’tɨ wa?» kakin. 21 Lokɨ Piyər oo’ə ə, dəjɨ Jeju ene: «Burəɓe, ə in kam, in ri ə a ra’a wa?» 22 Ə Jeju el Piyər ene: «Kin ə re m’ndig’i kadɨ isɨ kɨ dɔ’ne taa bitɨ kadɨ to m’təl m’re m’ingə’n’ə kaa, in kin ta lə’i goto’tɨ. In, ta lə’i in ta kadɨ un go’m par.» 23 Ta kin sanan dann ngannkon’gɨ’tɨ tokɨ njendo kam a oy el. Nan kɨ rɔta’tɨ, kadɨ Jeju el Piyər ene: «A oy el» kin, el’ə be el. Ta kɨ el’ə ə, el’ə ene: «Kin ə re m’ndig’i kadɨ isɨ kɨ dɔ’ne taa bitɨ kadɨ to m’təl m’re m’ingə’n’ə kaa, in kin ta lə’i goto’tɨ.» 24 In darɔ njendo’ə inɓe kin ə mannajɨ dɔ nya’gɨ’tɨ kin, ndangɨ’de me makitu’tɨ kin. Nga ningə jɨ gər kadɨ mannajɨ li’ə in ta kɨ rɔta’tɨ. 25 Jeju ra nya’gɨ kɨ rangɨ ngayn inɓe ɓay. Re de ene n’ində ta’ne inɓe nəm n’ndangɨ’n’de pətɨ me makitu’gɨ’tɨ ə, m’mər kadɨ dɔnangɨ inɓe kin pətɨ kaa, makitu’gɨ kin a uwə.