The New Testament of our Lord and Saviour Jesus Christ
1 Kĩtabũ kya wĩleli wa kĩYesu Kilisito, umuana wa kĩDaudi, umuana wa kĩIbũlahimu. 2 uIbũlahimu numulela uIsaki; uIsaki numulela uYakobo; uYakobo numulela ũYuda nĩanũna aakue; 3 ũYuda nu Tamali naamulela uPelesi nuZela; uPelesi numulela uHeziloni; uHeziloni numulela uAlamũ; 4 uAlamũ numulela uAminadabũ; uAminadabũ numulela uNasoni; uNasoni numulela uSalimoni; 5 uSalimoni nuLahabũ naamulela uBoazi; uBoazi nuLũti naamulela uObedi; uObedi numulela ũYese; 6 ũYese numulela umutemi Daudi. uDaudi numulela uSolomoni kumusungu wakĩ Ulia. 7 uSolomoni numulela uLehoboamũ; uLehoboamũ numulela uAbia; uAbia numulela uAsa; 8 uAsa numulela ũYosapati; ũYosapati numulela ũYolamũ; ũyolamũ numulela uUzia; 9 uUzia numulela ũYotamũ; ũYotamũ numulela uAzi; uAzi numulela uHezekia; 10 uHezekia numulela uManase; uManase numulela uAmoni; uAmoni numulela uYosia; 11 uYosia numulela ũYekonia nĩanũna aakue muntondo za usaamĩgua wa usese wa kuBabeli. 12 Pĩna uusaamĩli wa kuBabeli naukĩla, ũYekonia numulela uSelitieli; uSelitieli numulela uZelubabeli; 13 uZelubabeli numulela uAbihudi; uAbihudi numulela uEliakimũ; uEliakimũ numulela uAzoli; 14 uAzoli numulela uSadoki; uSadoki numulela uAkimu; uAkimu numulela uEliudi; 15 uEliudi numulela uEliezeli; uEliezeli numulela uMatani; uMatani numulela uYakobo; 16 uYakobo numulela uYosepu umugoosia wa kĩMalia naalumulelile ũYesu nukuĩtaguaa Kilisito. 17 Wĩleli wensi kwipũna uIbũlahimu sunga uDaudi ingĩ wĩleli kyumi naunĩĩ; nukwipũna kwa kĩDaudi sunga uusaamĩli wa kuBabeli ingĩ wĩleli kyumi naunĩĩ; nukwipũna uusaamĩli wa kuBabeli sunga uKilisito ingĩ wĩleli kyumi naunĩĩ. 18 Kwilelua kumuakue ũYesu Kilisito alĩ itĩ. UMalia unina waakue pĩna alĩ muligigue nuYosepu, pĩna alĩ ikaalĩ kalagonania, nwigyelela utĩĩte ndaa kuusũũmi wa kĩMuau Muelu. 19 uYosepu, mwiligia waakue, kuitĩ alĩ munakulukuuluu, sika nusiia kukumukolia inshoni, alusĩĩgile kukumuleka kukĩmpisĩmpisĩ. 20 Pĩna nũipindĩkia izi, laaa, Malaĩka wa kĩShekulu numũgyeleela mundooti, nuũga, “Yosepũ muana wa kĩDaudi, ulekioopoka kukumusola uMalia umusungu waako, kunsooko nakĩtũndue mundaa yaakue ingĩ kuusũũmi wa kiMwau Muelu. 21 Ukakĩtũnguĩla muana, ukakumuĩta ĩliina liakue Yesu, kuitĩ uyo muene ukakuagũna ĩantu kwipũna mumilandu yaao.” 22 Izi tũlũ zitũlile koona lutimĩĩligue ulukaani naalĩ lutambulue nũShekulu kumunakĩdagu, nuũga, 23 “Laaa, munanso, ukitũla nĩndaa, Ukakĩtũnguĩla muana ĩkakumuĩta ĩliina liakue Imanueli,” (ĩNdogolelio yaakue, Nzua wĩpalumuĩ nindiishie.) 24 uYosepu pĩna nulaĩla mundoolo, nutenda kĩna uMalaĩka wa kĩShekulu alumulagĩlĩĩlie; numusola umusungu waakue; 25 sika nugonania nunduyo sunga pĩna nwĩtũnguĩla umuana; numuĩta ĩliina liakue Yesu.
1 Pĩna ũYesu nulelua muBetelehemũ ya Uyahũdi pantondo za mutemi Helode. Laa anamĩlimu naakulu a kukĩĩlĩma naapika kũYerusalemũ, naaũga, 2 “Wĩĩlĩ mpĩĩ namulelue mutemi wa Ayahũdi? Kuitĩ alĩ kumĩoonie ĩnsonda, yaakue kukĩĩlĩma, nindiishie kũjile kukumukulya. 3 uMutemi Helode pĩna nuziigia, nukankanala, niYelusalemũ tũlũ palumuĩ nduyo.” 4 Nualundĩĩla ĩapolia naakulu tũlũ nĩalangi a antu, nukolekeelia kumiao uKilisito ukilelua mpĩĩ. 5 Nĩndĩo naamuĩĩla, “muBetelehemũ ya UYahũdi,” kuitĩ iio yandĩkue numunakĩdagu, 6 “Nduue Betelehemũ, nsĩĩ iYuda Sikumuniino nĩnainiino muatemi iYuda, Kunsooko kumuako ukipũna mutemi Nukakuadĩĩma ĩantu aane ĩAsilaeli.” 7 Paapo uHelode nuĩĩta ĩanamĩlimu aasio kukĩmpisĩmpisĩ, nuakolekelia kĩĩsakĩĩsa tyũngo kĩ ĩnsonda pĩna aligyelĩĩle; 8 nuatuma kuBetelehemũ, nuũga, “Longolĩ mudũũme kĩĩsakĩĩsa impola za kaana. Pĩna mukakukaona mundeetele impola itĩ nineene nĩĩze nĩkakulye.” 9 Pĩna naamũigia umutemi, naalongola, laaa, kumpumpukĩli ĩnsonda naalĩ amĩoonie kuKĩĩlĩma nĩatongeela, sunga nienda niĩma mukiania pĩna alĩ kĩĩlĩ ĩkaana. 10 Pĩna naamĩona ĩnsonda, naalumba ulumbi ukulu dũũ; 11 naingĩla munumba, naakaona ĩkaana palumuĩ nuMalia unina waakue, naatũngama naakatekela; naatũngula iinaugenda yaao, naakapũnĩlia ipeelo, zahabũ, ulũmba niilago. 12 Pĩna naasugulua mundooti aleke kumushookela uHelode, naenda kunsiao naakĩlĩla nzĩla yĩngĩ. 13 Ĩo pĩna naalongola kunsiao, laaa, uMalaĩka wa kĩShekulu numũgyeleela uYosepu mundooti, nuũga, “Uuka ukasole ĩkaana nunina waakue, utalamĩle kuMĩsili, wikyale kuko sunga nukuĩĩle; kunsooko uHelode usĩĩgile kukukadũũma Ĩkaana wakaulage.” 14 Nuuuka nukasola Ĩkaana nunina waakue muutiku, nulongola kuMĩsili, 15 nuĩwikuuko sunga uHelode nukia; itĩ lutimĩĩligue ulukaani naalĩ lutambulue nũShekulu kumunakĩdagu, nuũga, “Kwipũna kuMĩsili nanumuĩta muana waane.” 16 Paapo uHelode, pĩna nuona kĩna wakongaguaa nĩanamĩlimu aasio nutakĩkia, nutuma antu kukuaulaga ĩaana tũlũ naagoosia naaniino sunga naatĩĩte ĩmiaka ĩbĩlĩ, tũlũensi muBetelehemũ numumĩmbĩ zaakue tũlũ, kwipũna intondo pĩna alĩ wikolekeelia kuanamĩlimu aasio. 17 Papo lutimĩĩligue ulukaani naalĩ lutambulue nũYelemia munakĩdagu, nuũga, 18 “Luli nalũigigua kuLama, Kĩlĩlo, niiombo iingĩ uLaheli nukualĩĩla ĩaana aakue, Sika nugomba kwipumbuligua kunsooko akutilĩ.” 19 uHelode pĩna nukia, kumpumpukĩli uMalaĩka wa kĩShekulu numũgyeleela uYosepu mundooti kuMĩsili nuũga; 20 “Uuka, ukasole ĩkaana nunina waakue, wende kunsĩĩ ya ĩSilaeli, kunsooko akiile naalĩ amĩdũũmile ĩnkolo ya kaana.” 21 Nuuuka, nukasola ĩkaana nunina waakue, nupika munsĩĩ ya ĩSilaeli. 22 Pĩna nũigia kĩna uAlikelao watemile mu Uyahũdi palioma Iya kishee uHelode, noopoka kwienda kuasio; nusugulua mundooti, nuenda kũGalilaya. 23 Nuenda nũkyala mukaa nyukuĩtaguaa Nazaleti; itĩ lutimĩĩligue naalĩ lutambulue nĩanakĩdagu, “Ukiĩĩtua Munazaleti.”
1 Pantondo zaasio nũgyelela uYohana Mubadĩĩzia nwitanantia mumbuga ya Uyahũdi, nuũga, 2 “Pelĩ, kunsooko uutemi wa kwigyulu wasũgamĩlaa.” 3 Uyu wayu alimutambulue numunakĩdagu Yesaya, nuũga, “Luli lwa muntu lukĩtunta mumbuga, mĩzĩpĩĩliĩ ĩnzĩla ya kĩShekulu, Gololĩ pijĩla piakue.” 4 Nduyo uYohana alutĩĩte ntiila za maũli ma ngamĩa numusipi wa ndĩlĩ mukĩĩno kiakue; nindia zaakue alĩ inkumbĩ nuuukĩ wa muuwĩĩ. 5 Paapo naĩ kumuagana iYelusalemũ nu Uyahũdi wensi, nĩmatumbĩ miYolidani mensi, 6 Naabadĩĩzigua mumongo wiYolidani ninduyo, kunu naikũmuula ĩmĩlandu yaao. 7 Pĩna nuaona ĩApalisayo nĩAsadukayo iingĩ auuzĩlĩĩĩle ubadĩĩzo, nuaĩĩla, “Inie wĩleli wa nzoka, waani umusuguĩle muutalame uutaki naukiiiza? 8 Pĩĩ gua ĩnkali nizĩjĩpĩĩle uupeli! 9 Mulekishĩĩga nukwitambula munkolo zaani, ‘Kutĩĩte utata wĩĩtu, uIbũlahimu;’ luulo gua, namuĩĩla kĩna uNzua usũũmile mumagũe aya kukumũgyelelia uIbũlahimu ĩaana. 10 ĩMpoopo yaĩĩkaguaa pamatina mamakota. Luulo gua, ikyota liensi nasika Iyukupĩaa inkali nanziiza Iyukudumulaguaa nukwitaagua mumooto.” 11 “Ĩne nukumubadĩĩzagiaa kumaazĩ kunsooko ya upeli; ĩpa uzo nũjile kunũma yaane, utĩĩte uusũũmi kwinkĩla ĩne, sika nijĩpĩĩle sunga kwikenka iilaatu yaakue; uzo ukakumubadĩĩzia kuMuau Muelu nukumooto. 12 ĩKĩpeetelo kiakue kiĩlĩ mumukono waakue; ukakukĩpiagula sue ĩkĩuga kiakue; ukiĩĩka uupemba waakue mũshagĩ, ĩpa ĩmapuulĩlo ukakumasonsa mumooto nasika ukudibaa.” 00097.tif Kupeeta ĩngano (Mt 3:12) 13 Paapo ũYesu nupũna kũGalilaya, nuuza kũYolodani kwa kĩYohana, wabadĩĩzigue nduyo. 14 Nuĩ kumugilia, nuũga, “Ĩne injĩpĩĩle mbadĩĩzigue nunduue, nunduue wanzagaana ĩne.” 15 ũYesu numushookeelia, numuĩĩla. Ĩpaino naitũle iio! Kuitĩ yukũjĩpĩĩle kwitimĩĩlia ĩkulukuuluu tũlũ. 16 Pĩna ũYesu nubadĩĩzigua, Ĩkamuĩ nupũna mumaazĩ; laaa, igyulu nalĩkũnukuka, numuona uMuau wa kĩNzua witima zĩ nkunda mumuakue; 17 Luli kwipũna kwigyulu naluũga, “Uyu wayu Muana waane muloogua, nanumuloeeligue ninduyo.”
1 Paapo ũYesu nutualua nuMuau kumbuga, wagemue nũShetani. 2 Nulaalĩla intondo makumi manĩĩ, munsĩ nuutiku, pembele nukolua ĩnzala. 3 uMugemani numuagaana numuĩla, “Kanga ue ĩwĩMuana wa kĩNzua, umaĩĩle ĩmagũe aya matũle mapũli ma ugalĩ.” 4 Nushookeelia, nuũga; “Yandĩkue, uMuntu sika witũla muumĩ kuugalĩ udũũ, ĩpa kulukaani luensi nalukupũnaa mumulomo wa kĩNzua.” 5 Paapo ũShetani numutuala kukaa nanzelu, numuĩmĩkia kunsonge ya numba ya kĩNzua, 6 Numuĩĩla; “Kanga ue ĩwĩMuana wa kĩNzua, ĩgume pansĩ; kuitĩ yandĩkue; ‘Ukakukulagĩlĩlia ĩamalaĩka aakue,’ kangĩ, Ĩkakukukenka mumĩkono yaao, uleke kĩkũmpia umugulu waako mwigyũe.” 7 ũYesu numuĩĩla; “Yandĩkue kangĩ uleke kumugema ũShekulu Nzua waako.” 8 ũShetani numutuala kangĩ kunkonko nandĩĩpũ zigizigi, numulagĩĩla uutemi tũlũ wensi wa unkũmbigyulu nuukulu waakue, 9 numuĩĩla; “Aya tũlũ mensi nĩkakukupeela, kanga utũngame untekele.” 10 Paapo ũYesu numuĩĩla; “Lenda uko Shetani! Kuitĩ yandĩkue; Umutekele ũShekulu Nzua waako, ninduyo wing'ene dũũ umutumĩle.” 11 Paapo ũShetani numuleka; ityungo liilo ĩamalaĩka naaaza naakumutumĩla. 12 ũYesu pĩna nũigia kĩna uYohana watũngaguaa, nuenda kũGalilaya. 13 Nulega kuNazaleti nuenda nwikyala muKapelinaũmũ pananza, munsĩĩ ya Zabũloni nuNaptali, 14 itĩ lutimĩĩligue naalĩ lutambulue numunakĩdagu Yesaya, nuũga, 15 “Nsĩĩ ya Zabũloni nĩnsĩĩ ya Naptali, Nzĩla ya nanza, tyunbĩ liYolidani, Galĩlaya ya ndugu nazĩngĩ. 16 ĩAntu naalĩ ikyalile mukiti. Aonaa weelu ukulu, Ndĩo naalĩ ikyalile munsĩĩ numumulũle wa ukiu Weelu waamĩlĩkĩlaa.” 17 Kwipũna paapo ũYesu nuandia kwitanantia nukwiũga; “Pelĩ, kuitĩ uutemi wa kwigyulu wasũgamĩĩlaa.” 18 Pĩna nũiumbaumba pananza ya Galĩlaya, nuaona antu abĩlĩ ĩkĩnũna, Simoni nukuĩtaguaa Petelo, nuAndelea mununũna waakue, igumĩla ijũĩlo munanza; kunsooko alĩ azũa-nsiĩ. 19 Nuaĩĩla; “Ntiatĩ, nineene nĩkakumutenda muĩ azũa-antu.” 20 Ĩkamuĩ naamaleka ĩmazũĩlo maao, naamutiata. 21 Pĩna nulega paasio, nuaona nĩĩĩa abĩlĩ ĩkĩnuna, uYakobo ũsha Zebedayo nuYohana umunũna waakue, naalĩ ĩĩlĩ mũpyango palumuĩ nuZebedayo utata waao, naakumazĩpĩĩlia ĩmazũĩlo maao; nuĩĩta. 22 Ĩkamuĩ naamuleka ũshee nipyango naamutiata. 23 Nduyo alukupilimaa muGalĩlaya yensi, nwimania mumasũnagogi maao nukwitanantia iMpola naNziiza za utemi, nukwikamia uuluĩle wensi nĩmaulemua mensi muantu. 24 Nulukũmo luakue nalukũmuuka mũSilia yensi, naamuleetela tũlũ naalĩ alemekigue nuuluĩle ninjago ningĩ, ĩanalĩsĩĩmuĩ, ĩaguankolo niakiigyandi, nuakamia. 25 Namamutiata maũmbĩ makulu ma kũGalilaya, nĩma kuDekapoli, nĩma kũYelusalemũ nĩma kuUyahũdi, nukwityumbĩ liYolidani.
1 Pĩna numaona ĩmaũmbĩ, nunankĩla munkonko; nwikyalansa, ĩamaningua aakue naamuagaana. 2 Numũmuula umulomo waakue, nuamania, nuũga; 3 “akembetue ĩatũka a nkolo; kuitĩ uutemi wa kwigyulu ingĩ waao. 4 Akembetue naakola usungu; kuitĩ ĩaasio ikipumbuligua. 5 Akembetue naapolo; kuitĩ ĩaasio ĩkakumĩsaala ĩnsĩĩ. 6 Akembetue naakola nzala nĩnoota kukulukuulu; kuitĩ ĩaasio ĩkakikyuta. 7 Akembetue naakola kĩnishungu; kuitĩ ĩaasio ikionelua kĩnishungu. 8 Akembetue naeelu munkolo; kuitĩ ĩaasio ĩkakumuona uNzua. 9 Akembetue naakuleetaa ĩmatiliga; kuitĩ ĩaasio ikiĩĩtua aana a kĩNzua. 10 Akembetue naakuagagiguaa kunsooko ya kulukuuluu; kuitĩ uutemi wa kwigyulu ingĩ waao.” 11 Muakembetue pĩna ĩkakumutukĩla nukukumuagia nukukumutambula uubĩ wensi kuulongo, kunsooko yaane. 12 Lumbĩ nukwilumbĩĩlia; kuitĩ ĩkĩpeegua kiani ĩngĩ kĩkulu kwigyulu; kuitĩ iio aliaaagilie ĩanakĩdagu naalĩ amutongelĩĩle. 13 “Inie mwĩmulenge wa muna nsĩĩ; kanga umulenge usuuke ukilungĩlua yaani? Sika wijĩpĩĩle kakĩntu, isiititũla kwiiitũa kunzi nukũtilangĩlua nĩantu. 14 Inie mwĩweelu wa unkũmbigyulu. Kaa niĩĩlĩ munkonko sika ĩsũũmile kwipisigua. 15 ĩAntu sika akusonsagiaa ĩntala nukwiĩĩkĩla munsĩ ityooto, ĩpa pauĩĩko wa ntala; yukuamĩlĩkĩlaa tũlũ ensi naakoolĩ munumba. 16 Iio-iioo uweelu waani weelie ntongela ya antu, aone uutendi waani nauuza, amukulie uTata waani nwa kwigyulu.” 17 “Mulekishĩĩga kĩna alĩ nijile kukuwoonoona uUlagĩĩlio ninkaani za Anakĩdagu; Sika alĩ nijile kwioonoona, ĩpa kwikamĩnkĩĩlia. 18 Tai namuĩĩla; ‘Sunga igyulu nĩnsĩĩ pĩna zijililega, koolua kamuĩ katia kalutonua kamuĩ sika kikileegigua muUlagĩĩlio sunga tũlũ zensi zikondeeligue. 19 Wensi gua, kanga wakoonoone kalagĩĩlio kamuĩ muipi napiniino, nukukuamania ĩantu iio, ukiĩĩtua muniino kwikĩla tũlũ muutemi wa kwigyulu; ĩpa wensi nukupitenda nukukupimania, nuasio ukiĩĩtua mukulu muutemi wa kwigyulu. 20 Namuĩĩla; Kanga ĩkulukuuluu yaani ĩlekikĩlĩkĩĩla ĩkulukuuluu ya alangi nĩApalisayo, sika mukiingĩla kainiino muutemi wa kwigyulu.’” 21 “Mũigilie ĩanakalĩ naalĩ aĩĩlue; ‘Ulekiulaga; wensi nukiulaga, yumũjipĩĩle ulamulua.’ 22 Ĩne gua, namuĩĩla. Wensi nukumutakĩĩlaa umunũna waakue yumũjĩpĩĩle ulamulua. Nukumushoonelagia umunũna waakwe yumũjĩpĩĩle watualue kwilindi; numuntu wensi kanga wamumele, yumũjĩpĩĩle ĩGehena, ya mooto. 23 Iio gua, kanga ĩwipũnia imasongelio maako paupolelio, nukunu wijuke kĩna umunũna waako, utĩĩte gyũndo kumuako, 24 leka paapo imasongelio maako pawitekelo, lenda ukamantane tangua numunũna waako, paapo ushooke upũnie imasongelio maako. 25 Kamantananga numulugu waako pĩna mwĩensi munzĩla, umulugu waleke kukuĩĩka mumĩkono ya mulamuli, numulamuli wakuĩĩke mumĩkono ya mulindĩĩla-kĩtũngo ugumĩlue mukĩtũngo. 26 Tai nakuĩĩla, Sikukipũna muasio sunga ukalĩpe ĩkasenti ĩka mumalĩĩlio.” 27 “Mũigilie kĩna alĩ itambulue; ‘Mulekigololia.’ 28 Ĩne gua, namuĩĩla. Wensi nukumulaaa umukĩĩma kuuawa, paapo wagololagia ninduyo munkolo yaakue. 29 Kanga ĩliiso liako Iya kĩgoosia lĩkutimulie, ulĩkuule, ulĩtaage kulĩ ninduue; iiza nangũlũ ulimĩĩlie ĩkatũmpĩ kaako kamuĩ, kwikĩla umuĩlĩ waako wensi utaague muGehena. 30 Kanga umukono waako wa kĩgoosia ukutimulie uudumule, uutaage kulĩ ninduue; iiza nangũlũ ulimĩĩlie ĩkatũmpĩ kaako kamuĩ, kwikĩla umuĩlĩ waako wensi utaague muGehena. 31 Kangĩ alĩ itambulue. Nukakumuleka umusungu waakue, wamupeele ĩkieti kya wĩleki. 32 Ĩne gua, namuĩĩla. Wensi kanga wamuleke umusungu waakue, isiititũla kunsooko ya usambo, ukumutendaa mugololia; numuntu wensi kanga wamutoole umusungu namulekue, wagololagiaa.” 33 “Kangĩ mũigilie kĩna ĩanakalĩ alĩ aĩĩlue. Ulekilapa kuulongo, ĩpa upikĩĩlie kwa kĩShekulu uulapi waako. 34 Ĩne gua, namuĩĩla. Ulekiiila ityunu kainiino; sunga kwilapĩla igyulu, kuitĩ lĩĩlo tyengu lya kĩtemi lya kĩNzua; 35 katia kwilapĩla ĩnsĩĩ, kuitĩ muumo uĩĩko wa mĩgulu yaakue; katia kũYelusalemũ, kuitĩ ĩĩo kaa ya mutemi namukulu. 36 Katia ulekiiilĩla ityunu ityũe liako, kuitĩ sikusũũmile kwitenda tyũmbĩ lĩmuĩ lĩtũle lielu katia liilu. 37 Utambuli waani utũle eeze yĩĩ eeze, zũi yĩĩ zũi; nazĩkĩongeela kuizi zukupũnaa kumubĩĩ.” 38 “Mũigilie kĩna alĩ itambulue. Liiso kuliiso, liino kuliino 39 Ĩne gua, namuĩĩla. Muleke kĩkunguma numuntu namubĩĩ; ĩpa nuasio kanga wakukue lupĩĩ kuluakasa lwa kĩgoosia, umupĩlulĩlie nuluua. 40 Nusiiile kukukusokia nukwishola ĩntiila yaako, umulekele numunkũmbĩ. 41 Nuasio nukakukukankanĩka wende maili ĩmuĩ, lenda ninduyo zibĩlĩ. 42 Nukukulompa umupeele. nusiiile kwilĩa mpaa kumuako, uleke kumũima.” 43 “Mũigilie kĩna alĩ itambulue, ‘Ukakuumuloogua umunakaa waako, nukukumusuukĩlua umulugu waako.’ 44 Ĩne gua, namuĩĩla; Alooguĩ ĩalugu aani, alompeelĩ naakumuagagiaa, 45 koona mutũle aana a kĩTata waani nwa kwigyulu; kuitĩ ukuatuĩlagiaa ĩmpasu yaakue ĩabĩĩ nĩnaaaza, nukukuakuĩlia ĩmbũla ĩanakulukuuluu nĩnasika akulukuuluu. 46 Kanga ĩmualogilue naamuloogilue, mutĩĩte kĩpeegua kĩ? Sunga ĩasangulia-koodi sika iio akutendaane? 47 Kanga ĩmukuaũgia ĩanũna aani udũũ, mutendile yaani namuakĩlĩkĩlĩĩle? Sunga ĩandugu nazĩngĩ sika iio akutendaane? 48 Iio gua muĩ akamĩnkĩĩlũ niniinie zĩ uTata waani nwa kwigyulu namukamĩnkĩĩlũ.”
1 “Ĩkendegeelĩ, mulekitenda uuza waani ntongela ya antu, koona muonue ndĩo; kanga yĩĩ yoi, muagila kakĩpeegua kwa kĩTata waani nwa kwigyulu. 2 Luulo gua, pĩna wipũnia ĩshongelio, ulekikua idyede ntongela yaako, kĩna ĩanamampĩlu akutenda mumasũnagogi numunzĩla koona akũmuukigue nĩantu. Tai namuĩĩla. aligilie ĩkĩpeegua kiao. 00244.tif 3 “Ue gua, pĩna wipũnia ĩshongelio, umukono waako wa kĩkĩĩma ulekimana umukono waako wa kĩgoosia kĩna witenda; 4 ĩshongelio lyako kukĩmpisĩ-mpisĩ, nuTata waako nukuonaa kukĩmpisĩ-mpisĩ ukakukushokeelia.” 5 “Pĩna mwilompa, mulekitũla zĩ anamampĩlu; kunsooko aloe kwilompa nukwiĩĩmĩka mumasũnagogi numumĩsambĩ ya nzĩla, koona aonue nĩantu. Tai namuĩĩla. Aligilie ĩkĩpeegua kiao. 6 Ue gua, pĩna wilompa, ingĩla, kĩla kumbele; pĩna wigyalĩla uluĩgĩ, ulompe kwa kĩTata waako nwa mukĩmpisĩ-mpisĩ, nuTata waako nukuonaa mukĩmpisĩ-mpisĩ ukakukushookeelia. 7 Pĩna mwilompa, muleke kĩtalitantĩla kĩna ĩa ndugu nazĩngĩ; kuitĩ akusĩĩgaa ikiiigigua kunsooko ya nkaani zaao naningĩ. 8 Muleke kĩpiana nĩndĩo, kuitĩ uTata waani umanile namuasilĩlue kanga ĩmwikaalĩ mumulompe.” 9 Luulo gua, inie lompĩ itĩ; “Tata wĩĩtu nukoolĩ kwigyulu, ĩLiina liako lieligue. 10 uUtemi waako uuze, uUlooa waako utendue muna nsĩĩ kĩna kwigyulu. 11 Ukupeele india zĩĩtu za nantende; 12 Ukuleegelie ĩmĩlandu yĩĩtu, kĩna ndiishie kualeegelia naakutimulĩĩle, 13 Uleke kukutuala muugemua, ĩpa ukugũne kumubĩĩ, Kunsooko uutemi ningũlũ nuukulu ingĩ waako sunga ĩkalĩ nakalĩ. Amini. 14 “Kunsooko kanga mualekele ĩantu uutimu waao, uTata waani nwa kwigyulu ukakumuleegelia inie uutimu. 15 Ĩpa kanga musiite kualekela ĩantu uutimu waao, sunga uTata waani sikukakumulekela iinie uutimu waani.” 16 “Pĩna mulaalĩĩle gua, mulekishuununala zĩ anamampĩlu, kuitĩ akoonoonaa uusiu waao itĩ igyelele kuantu kĩna alaalĩĩle. Tai namuĩĩla. Aligilie ĩkĩpeegua kiao. 17 Ĩpa ue pĩna ulaalĩĩle, wĩpake makũta kwityũe, woogie nuusiu; 18 itĩ uleke kigyelela ntongela ya antu kĩna ulaalĩĩle, ĩpa ntongela ya kĩTata waako nwa mukĩmpisĩ-mpisĩ; nuTata waako nukuonaa mukĩmpisĩ-mpisĩ, ukakukushookelia.” 19 “Muleke kĩĩĩkĩlia ĩkĩuto muna nsĩĩ, impekũni nuũũluĩ pĩna yukoonoonaa, nĩiii akutiaa nukwiiia. 20 Ĩpa ĩĩĩkĩliĩ ĩkĩuto kwigyulu, kuasio impekũnĩ nuũũlũĩ sika ukoonoonaa, nĩiii sika akutiaa nukwiiia. 21 Kuitĩ pĩna ĩkĩuto kiako kiĩlĩ, nĩnkolo yaako ikitũla yĩpaapo.” 22 “ĩNtala ya muĩlĩ ingĩ liiso. Kanga ĩliiso liako liĩ lielu, umuĩlĩ waako wensi ukitũla nuweelu. 23 Ĩpa ĩliiso liako kanga liĩ lyema, umuĩlĩ waako wensi ukitũla nuwiilu. Luulo gua, uweelu nawĩĩlĩ munsĩ yaako kanga wĩĩ wiilu, ukitũla wiilu ukulu!” 24 “Kutilĩ nusũũmile kukuatumĩla ishekulu abĩlĩ. Kuitĩ ukakumusuukĩlua uyu nukukumuloogua uyu, katia ukikamantana nĩnduuyu nukukumumela uyu. Sika musũũmile kukumutumĩla uNzua nĩmamona. 25 “Luulo gua, namuĩĩla. Lekĩ kuukunkunalĩla uumĩ waani, mulĩe yaani katia mukope yaani; Sunga umuĩlĩ waani, mwĩtũnge yaani. Uumĩ sika ukĩlĩkĩlĩĩlene india; numuĩlĩ sika ukĩlĩkĩlĩĩlene uwĩtũngi? 26 Zilaaĩ inoni za mukyania; Sika zukupandĩlaa katia kwiogola, katia kwiuta mũshagĩ, nuTata waani nwa kwigyulu ukuzilĩĩsagiaa izo. Inie gua, sika mwĩaazane kwikĩla izo? 27 Waani kumiani nukĩkunkunalia nusũũmile kukĩongelelia uulĩĩpũ waakue sunga umukono naumuĩ? 28 Nuwĩtũngi, waa kĩ kunkunalĩla. Sĩĩgĩ ĩmalua ma mumakũũza, kĩna mikinda; sika mĩkĩtumaa kamulĩmo katia kwitũma intiila. 29 Luulo gua, namuĩĩla. Sunga uSolomoni muugolĩpi waakue wensi, sika alĩ mujialue iiza zĩ lĩmuĩ lya maasio. 30 Ĩpa malĩ uNzua ukumajialaa yoi ĩmasanzĩ ma mumakũũza namakoolĩ nantende matotũ, numudaau namasonsua, sika ukakumujialĩkiane inie namwa usuĩĩli uniino? 31 Luulo gua, mulekikunkunala, mwiũga. Kulĩe yaani, katia kukope yaani? Katia kujiale yaani? 32 Kuitĩ izi zensi ĩa ndugu nazĩngĩ akuzidũũmaa. 33 Ĩpa udũũmi tangua uutemi waakue nĩkulukuuluu yaakue, nindizi tũlũ zensi mukiongeeligua. 34 Muleke kuzikunkunalĩla ĩza mudaau, kunsooko mudaau ĩkakĩkunkunalĩla ĩzaakue. uUbĩĩ wa lutondo wendile muumo mulutondo luulo.”
1 “Lekilamulĩ koona mulekilamulua. 2 Kuitĩ uulamuli uo namukulamulaa, uuo mũjililamulĩlua; nĩngele ĩo namukugelelelaa, ĩĩo-ĩĩoo mukigelelelua niniinie. 3 Nikĩ ukukalaaa ĩkapalala muliiso Iya munũna waako, numugamba naukoolĩ muliiso liako sikukuukeesagiaa? 4 Katia wishũũma mbii kukumuĩĩla umunũna waako, ‘Ndeka nĩkaleegie ĩkapalala muliiso liako;’ kusĩnaga ukoolĩ umugamba muliiso liako? 5 Ue munamampĩlu, leegia tangua umugamba muliiso liako; paapo ukiona iiza kukukaleegia ĩkapalala muliiso Iya munũna waako. 6 “Muleke kuzipeela imbua nakielu, sunga muleke kuzigumĩla ingũlũĩ inshanga zaani za lũũlũ koona zileke kuzitilangĩla kumĩgulu yaao, nukukumugomokeela zumulume.” 7 “Lompĩ gua, mukipeegua; dũũmĩ gua, mukiona, ũgiĩ gua, mukakigyuĩlua. 8 Kuitĩ wensi nukulompaa ukuanũnkulaa; nduyo nukudũũmaa ukuonaa; nduyo nukuũgagiaa ukigyuĩlaguaa. 9 Muntu kĩ kumiani, kanga muana waakue wamulompe ugalĩ ukakumupeelane igyũe? 10 Katia walompe nsiĩ, ukakumupeelane ĩnzoka? 11 Malĩ uniinie gua, namuabĩĩ, mumanile kukuapeela ĩaana aani ipeegua naiiza, sika nangũlũne uTata waani nukoolĩ kwigyulu ukakuapeelaa naiiza naakumulompaa!” 12 “Iio gua, tũlũ mensi namumasiiile mutendelue nĩantu niniinie muatendele iio-iioo; kuitĩ uu wau Ulagĩĩlio nĩAnakĩdagu.” 13 “Ingĩlĩlĩ kumulango namupinĩ; kuitĩ umulango ingĩ mugalĩ nĩnzĩla ngalĩ nĩlunziĩ kuulimĩĩli, nĩaasio naakuingĩlĩlaa muasio akoolĩ iingĩ. 14 Kuitĩ umulango ingĩ mupinĩ nĩnzĩla ĩtunĩnkĩĩle nĩlunziĩ kuupanga, nĩaasio naakumĩonaa akoolĩ akeei.” 15 “Ĩkendegeelĩ kuanakĩdagu a ulongo, naakumuagaanaa ĩkũmbile mĩkunza ya nkolo, ĩpa munkolo zaao iyĩngi naataki. 16 Mukakualĩngĩla kunkali zaao. ĩAntu akukalaane izabiibu mwikyota Iya miigia, katia inkuu mumĩtula? 00111.tif Izabiibu (Mat 7:16) 17 “Itĩ yoi ikyota liensi naliiza lyukupĩaa inkali nanziiza, nikyota nibyĩĩ lyukupĩaa inkali nambĩĩ. 18 iKyota naliiza sika lĩsũũmile kwipĩa inkali nambĩĩ, sunga ikyota nibyĩĩ kwipĩa inkali nanziiza. 19 iKyota liensi nasika lyukupĩaa ĩnkali nanziiza lyukudumulaguaa nukwitaagua mumooto. 20 Kuluulo gua, kunkali zaao mukakualĩnga.” 21 “Sika wensi nukumbuĩla, ‘Shekulu, Shekulu,’ nũjiliingĩla muutemi wa kwigyulu; ĩpa wayu dũũ nukuutendaa uulooa wa kĩTata waane nwa kwigyulu. 22 Iingĩ ijilimbuĩla palutondo luasio, ‘Shekulu, Shekulu sika alĩ kukupũnagiaane uunakĩdagu kuliina liako, nukuliina liako kwiĩnga ĩmasĩĩmuĩ, nukuliina liako kwitenda ĩmakula mingĩ!’ 23 Paapo nijile kuaĩĩla kualiĩ, ‘Sika alĩ numuĩzĩ inie kainiino; legĩ kumuane, namukutendaa namabĩĩ.’” 24 “Luulo gua, tũlũ wensi nukũigagiaa inkaani izi ĩzaane nukukuzitenda, ukakĩpiana numuntu nwa masala naaluzengile ĩnumba yaakue mwipyampa. 25 ĩMbũla nĩkua, ĩmaazĩ namĩlunda, ĩnzega nĩkũnka, nyĩmĩkua ĩnumba niasio; sika nĩgua, kunsooko ĩmĩkũlĩla yaakue alĩ yĩĩlĩ mukiania ipyampa. 26 Wensi nukũigagiaa inkaani izi ĩzaane, wasiite kuzitenda, ukakĩpiana numuntu nwĩulu, naaluzengile ĩnumba yaakue mumunsanga. 27 Mbũla nĩkua, maazĩ namĩlunda, nzega nĩkũnka, nyĩmĩkua ĩnumba niasio; nĩgua, nuugui waakue alĩ ukulu.” 28 ũYesu pĩna nukondia kwitambula inkaani izi ĩanamulundo naakũmĩkia kuumania waakue. 29 Kuitĩ alukuamania zĩ mukola usũũmi, sika kĩna ĩalangi aao.
1 Pĩna nutima munkonko, maũmbĩ mingĩ alĩ mamutiatile. 2 Laaa, munamatana nuuza nutũngama pamuakue, nuũga, “Shekulu, kanga ĩumuloe, usũũmile kwinjelia.” 3 Nunansula umukono waakue numuamba, nuũga, “Numuloe, eela!” Ĩkamuĩ ĩmatana maakue nameela. 4 ũYesu numuĩĩla, “Laaa, uleke kumuĩĩla kamuntu; ĩpa lenda wĩambie kumupolia, upũnie ĩshongelio kĩna uMusa alulagĩlĩĩlie, yĩĩ ukuĩli kumuao.” 5 Pĩna ũYesu nũingĩla muKapelinaũmũ, mukulu wa ulugu numuagaana, 6 numupeepia, nuũga, “Shekulu, umwĩtumi waane ugonile kukaa, muluĩle wigyandi, mulemue dũũ.” 7 Numuĩĩla, “Nikiiiza numukamie.” 8 uMukulu wa ulugu numushookeelia, nuũga, “Shekulu, sika nijĩpĩĩle ĩne ue wingĩle mwityembe liaane; ĩpa tambula ulukaani udũũ, numwĩtumi waane ukikamia. 9 Kuitĩ nineene nĩmuntu nanĩĩlĩ nsĩlĩlĩ ya ulagĩĩligua, ntĩĩte ĩlaasi naĩĩlĩ nsĩlĩlĩ yaane; nukumulagĩĩlagiaa uyu, ‘Lenda,’ nuendaa; numuua, ‘Nzuu,’ nuuzaa; numsese waane, ‘Tenda itĩ,’ nutendaa:” 10 ũYesu pĩna nũigia izi, nukulĩlua, nuaĩĩla naalĩ amutiatile, “Tai, namuĩĩla, sunga muĩSilaeli sika nalaona usuĩĩli naukulu kĩna uu. 11 Namuĩĩla kĩna iingĩ ikiiiza kwipũna kukĩĩlĩma nukumueli, ndĩo ĩkakikyalansa palumuĩ nuIbũlahimu nuIsaki nu Yakobo muutemi wa kwigyulu. 12 Ĩpa ĩaana a kĩtemi ikitaagua mukiiti kya kunzi, paapo ikitũla kĩlĩlo nukwikelia ĩmiino.” 13 ũYesu numuĩĩla umukulu wa ulugu, “Longola, yĩĩ kumuako kĩna usuĩlĩĩle.” Numwĩtumi waakue nukamia lĩĩlo tyũngo. 14 Pĩna ũYesu nupika kunumba ya kĩPetelo numuona umukuĩ wa kĩPetelo ugonile muluĩlee winsonselile. 15 Numuamba umukono waakue; uluĩle waakue naumulegela, nuuuka numutumĩla. 16 Pĩna niĩ mpĩndĩ, namuleetela, anamasĩĩmuĩ iingĩ; numaĩnga ĩmasĩĩmuĩ kulukani, nduyo nuakamia tũlũ naalĩ alemue, 17 Koona lutimĩĩligue ulukaani naalĩ lutambulue numunakĩdagu Yesaya, nuũga, “Muene wasolile uuneketũ wĩĩtu, nuuluĩle wĩĩtu waukenkile.” 18 ũYesu pĩna numaona ĩmaũmbĩ mingĩ mamupilimĩkĩlĩĩlie, nulagĩĩlia kwipũũta kwityumbĩ. 19 Mulangi umuĩ numuagaana, numuĩĩla, “Mumania, nĩkakukutiata tũlũ kuensi kĩna ulunziĩ.” 20 ũYesu numuĩĩla, “ĩAmulula atĩĩte ĩmalũlũ, ninoni za mukiania zitĩĩte itiiĩ, ĩpa uMuana-muntu mugila pakugonia ityũe liakue.” 21 Numuua muamanigua aakue numuĩĩla, “Shekulu, undeke tangua nende numuĩĩke utata waane.” 22 Ĩpa ũYesu numuĩĩla, “Ntiata; aleke ĩakiu aaĩĩke ĩakiu aao.” 23 Pĩna nũingĩla mwipyango, ĩamanigua aakue naamutiata. 24 laaa kumpumpukĩli, nautũla muzũgo mukulu munanza, sunga ipyango nalĩkũnĩkĩlua nĩmaĩngo; ĩpa uyo alugonile indoolo. 25 Naamuendeela, naamulaĩlia, naaũga, “Shekulu, kugũne, kwikapĩla!” 26 Nuaĩĩla, Nĩkĩ mwĩooa, inie namwa usuĩĩli uniino? Paapo nuuuka, numĩtakĩla ĩnzega nĩnanza; naituula dũũ. 27 ĩAntu naakulĩlua, naaũga, “Uyu muntu kĩ, sunga ĩnzega nĩnanza zamũigia?” 28 Pĩna nupika kwityumbĩ kunsĩĩ ya Agelasi, naataagana nduyo anamasĩĩmuĩ abĩlĩ, apũnile paibĩĩla, agaali dũũ, kutilĩ naalusũũmile kwikĩlĩla ĩnzĩla niasio. 29 Laaa, naakuuta naaũga, “Kwĩmbii ninduue, Muana wa kĩNzua.” Wapikaa kukukuagiane pĩna ityũngo sika lyalaaza? 30 Alĩ lĩkoolĩ paselũ dyale lya ngũlũĩ ningĩ naalĩ zidĩĩma. 31 ĩMasĩĩmuĩ namamupeepia namaũga, “Nawakuĩnga kutuale kũingĩle mwidyale lya ngũlũĩ.” 32 Numaĩĩla, “Lendĩ.” Namapũna, namingĩla mungũlũĩ. Kusinaga, idyale liensi lya ngũlũĩ nalĩtinĩntĩkĩla pigyĩlĩlĩ kunanza, nazikapĩla mumaazĩ. 33 ĩAdĩĩmi naamanka, naingĩla mukaa, naazitanantia impola zensi sunga ĩza anamasĩĩmuĩ gaa. 34 Kaa yensi nĩpũna yumusĩngĩĩlie ũYesu; pĩna naamuona, naamupeepia walege mukĩsaalĩ kiao.
1 Nunankĩla mwipyango, nupũũta, nupika kukaa yaakue. 2 Paapo naamuleetela muluĩle wigyandi, ugonile muulĩlĩ. ũYesu pĩna nuona uusuĩĩli waao, numuĩĩla umukiigyandi, Kamia nkolo muanuane; “ĩmĩlandu yaako yalegagiguaa.” 3 Paapo tyũmpĩ Iya alangi naĩĩ kĩtambuĩla eene kuene, “Uyu witukĩla uNzua!” 4 Yesu pĩna numana ĩmasĩĩgo maao, nuũga, “Nĩkĩ mwishĩĩga namabĩĩ munkolo zaani.? 5 Yaani naipeelũ, kwiũga, ‘ĩMĩlandu yaako yaleegagiguaa,’ katia kwiũga, ‘Uuka, longola.’ 6 Ĩpa mumane gua, kĩna uMuana muntu utĩĩte usũũmi muna nsĩĩ kwileegelania ĩmĩlandu.” Paapo numuĩĩla umukiigyandi, “Uuka, ĩtuĩke ulĩlĩ waako, wende kumuako.” 7 Nuuuka, nulongola kunumba yaakue. 8 ĩMaũmbĩ pĩna namaona naoopoka, naamukulia uNzua naalĩ waapĩĩle ĩantu usũũmi kĩna uu. 9 ũYesu pĩna nulega kuasio, numuona muntu wikyalansile panumba ya usangulĩlio wa koodi, nukuĩtaguaa Matayo; numuĩĩla, “Ntiata.” Nuuuka, numutiata. 10 Pĩna nwikyalansa pandia munumba, naaaza asangulia-koodi nĩanamĩlandu iingĩ, naikyalansa ensi nũYesu nĩamanigua aakue. 11 ĩApalisayo pĩna naona, naaaĩĩla ĩamanigua aakue. Nĩkĩ umumania wani wilĩa palumuĩ nĩasangulia-koodi nĩanamĩlandu. 12 ũYesu pĩna nũigia, nuũga, “Naapanga sika akusiiaa kamukilĩki, ĩpa naaluĩle. 13 Longolĩ mwĩmanie ĩndogolelio ya nkaani izi, ‘Nsiilie kĩnishungu, sika mapolia.’ Kuitĩ sika nijile kukuĩĩta ĩakola kulukuuluu, ĩpa ĩanamĩlandu.” 14 Paapo naaza ĩamanigua a kĩYohana, naaũga. Nĩkĩ ishie nĩApalisayo kukulaalĩlaa, ĩpa ĩamanigua aako sika akulaalĩlaa? 15 ũYesu nuaĩĩla, “Naaanue kuwĩnga ishũũma mbii kwishuukua pĩna umutooli yĩensi ndĩo. Ĩpa intondo zijiliiiza pĩna ijilileegeligua umutooli; paapo ijililaalĩla. 16 Kutilĩ nunumuĩ nukutũmĩĩlaa ĩkĩtaaso nakĩpia muntiila nankulukulu, kuitĩ kiaso kĩkimomoola ĩntiila nankulukulu, nuluandala lutũla lugalĩ. 17 Kutilĩ nunumuĩ nukutaagĩla umubinio namupia mũyĩndĩ ya ndĩlĩ naikulukulu. Kanga uĩĩkĩlue, iyĩndĩ ya ndĩlĩ ikitanduka numubinio wiitĩka, niyĩndĩ ya ndĩlĩ ioononeka. Ĩpa umubinio namupia utaagĩlue mũyĩndĩ naipia, tũlũ naibĩlĩ ikendegeelue.” 18 Pĩna alĩ witambula izi, nuuza jũmbe, nutũngama pamuakue, nuũga, “uMunanso waane wakia ino. Ĩpa nzuu uĩĩke umukono waako mumuakue, ukipangata.” 19 ũYesu nuuuka, numutiata palumuĩ nĩamanigua aakue. 20 Laaa, ityungo liilo musungu naalutĩĩte uluĩle wa kupũnia ĩmĩgali kumiaka kyumi nĩbĩlĩ, nupũna kunũma, nuuza nulĩamba ishogolo lya ntiila yakue. 21 Kuitĩ alusĩĩgile munkolo yaakue; “Kanga mambe udũũ ĩntiila yaakue nikikamia.” 22 ũYesu nupĩluka, numuona, numuĩĩla, “Kamia nkolo muanuane, uusuĩĩli waako wakukamagiaa.” Numusungu nukamia lĩĩlo tyũngo. 23 ũYesu nupika kunumba ya kĩjũmbe, nuona akuambuutu niyũmbĩ naalĩ ilĩla ĩsuuka. 24 Nuaĩĩla, “Legĩ, kunsooko umunanso sikukiile, ĩpa ugonile ndoolo udũũ.” Naamusekekia. 25 Pĩna iyũmbĩ nalĩpũnigua, nũingĩla, numũtyapa umukono; umunanso nuuuka. 26 iMpola izi nazishapatĩla munsĩĩ niasio yensi. 27 ũYesu pĩna nulega kuasio, apokũ abĩlĩ naamutiata, naĩtunta, naaũga, “Kukolelue kĩnishungu, Muana wa kĩDaudi!” 28 Pĩna nũingĩla munumba, ĩapokũ naamuagaana; ũYesu nuaĩĩla, “Musuĩlĩĩlene kĩna nsũũmile kwitende itĩ? Naamuĩĩla, ‘Eeze, Shekulu.’” 29 Paapo nuaapaatia ĩmiiso maao, nuũga, “Kũlika Iya usuĩĩli waani mutendelue.” 30 Ĩmiiso maao namalaĩlia; nũYesu nuakononteelia nuũga, “Keendegeelĩ, kaumuĩ walekimana.” 31 Paapo naapũna, naasapatĩlia ulukũmo luakue munsĩĩ niasio yensi 32 Pĩna alĩ ilega, paapo naamuleetela munakĩmũũmĩ kangĩ munalĩsĩĩmuĩ. 33 Nĩlĩsĩĩmuĩ pĩna nalĩĩngua, umunakĩmũũmĩ nutambula. ĩMaũmbĩ namakulĩlua, namaũga; “Sika yalakigyelela itĩ kainiino muna ĩSilaeli.” 34 Paapo ĩApalisayo naaũga, “Kungũlũ za mukulu wa masĩĩmuĩ ukumaĩnga ĩmasĩĩimuĩ.” 35 NũYesu alĩ wipilima mukaa zensi numũishaalĩ, nwimania mumasũnagogi maao, nukwitanantia iMpola na Nziiza za utemi, nukwikamia uuluĩle wensi nuuneketũ wensi. 36 Pĩna numaona ĩmaũmbĩ, nuaonela kĩsuusu, kunsooko alĩ akukoekagiaa nukwipalansana zĩ nkolo nangila kamudĩĩmi. 37 Paapo nuaĩĩla ĩamanigua aakue ĩMaogola mingĩ, ĩpa ĩanamulĩmo akeei; 38 Luulo gua, mumulompe ũShekulu wa maogola waatume ĩanamulĩmo muuogoli waakue.
1 Nuĩĩta ĩamanigua akue naikyumi naabĩlĩ, nuapeela usũũmi mumasĩĩmuĩ amaĩnge nukwikamia mauluĩle mensi nuuneketũ wensi. 2 Nĩmiina ma atumua naikyumi naabĩlĩ ntaaya. Nwa muandio Simoni nukuĩtanguaa Petelo nuAndelea umunũna waakue, nuYakobo sha Zebedayo nuYohana umunũna waakue; 3 Pilipo nuBalitolomayo, Tomaso nuMatayo musangulia-koodi, Yakobo ũsha Alpayo nuTadayo, 4 Simoni Mukananayo nũYuda nwa kuIsikaliote naalumusakilie. 5 Ĩa naalĩ ikyumi naabĩlĩ ũYesu nuatuma, nualagĩĩlia nuũga, “Mulekienda munzĩla ya ndugu nazĩngĩ, sunga mulekiingĩla mukaa yensi nya Asamalia; 6 taazu muende kunkolo nazalimĩlĩĩle za numba ya ĩSilaeli. 7 Pĩna mwigenda, tanantiĩ, ĩmwiũga. uUtemi wa kwigyulu wasũgamĩĩlaa. 8 Kamiĩ ĩaluĩle, iiukiĩ ĩakiu, eeliĩ ĩanamatana, ĩngĩ ĩmasĩĩmuĩ; muapeegue nakanda, pũniĩ nakanda. 9 Mulekishola zahabũ katia mapeesa, katia mpiia mumisipi yani, 10 Sunga mpĩnda ya musĩnzo katia mĩnkũmbĩ ĩbĩlĩ, sunga ilaatu katia nkome; kunsooko umunamulĩmo wijĩpĩĩle kwipeegua india zaakue. 11 Numukaa yensi katia kĩsaalĩ kiensi namukakukiingĩla mudũũmĩ waani muasio namusanigue, mũkyale pamuakue sunga pĩna mukilega. 12 Pĩna mũingĩla munumba, ũgiĩ, 13 nĩnumba kanga ijĩpĩĩle, matiliga maani mĩĩ muasio; malĩĩ ĩsikijĩpĩĩle, matiliga maani mamushookele. 14 Wensi kanga wasiite kumusũgamĩĩlia katia kukuzitegeela inkani zaani, pĩna mwapũna munumba katia kaa niasio, lukũnũntĩ ulunkundĩ lwa mĩgulu yaani. 15 Tai namuĩĩla, ikitũla itontũ ĩnsĩĩ ya Sodomũ nĩGomola kwigigimĩlĩa palutondo lwa ulamulua kwikĩla ĩkaa niasio. 16 “Laaĩ, ĩne namutuma zĩ nkolo pakatĩ ya iyĩngi; luulo gua, muĩ asugũ zĩ nzoka; muĩ muagila kautiulia zĩ nkunda. 17 Ĩsukukĩ nĩantu; kuitĩ ĩkakumutuala kumalindĩ, numumasũnagogi maao ĩkakumukua; 18 Mukitualua paakulu nĩatemi kunsooko yaane, utũle ukuĩli kumiao nukundugu nazĩngĩ. 19 Ĩpa pĩna ĩkakumutuala, mulekipinda-pinda mutambule yaani, kunsooko lĩĩlo tyũngo mukipeegua namukakuzitambula. 20 Kuitĩ sikaka niinie namwitambula, ingĩ uMuau wa kĩTata waani, uuyo witambula munsĩ yaani. 21 Munũna ukakumusakia umunũna waakue waulague, io-iioo nũshee numuana, nĩaana ĩkakuauukĩĩla ĩaleli nukukuaulaga. 22 Mukitũlishuukĩlua nĩantu tulu kunsooko ya liina liane. uNuasio gua nwakugigimĩĩlia sunga ĩmpelo, uuzo ukigũnĩka. 23 Pĩna ĩkakumuĩnga mukaa ĩĩ talamĩlĩ yĩngĩ. Tai namuĩĩla. Sika mukakuzimala ikaa za ĩSilaeli sunga waaze uMuana-muntu. 24 “uMumanigua sikukumukĩlĩkĩĩlaa umumania waakue, numusese sikukumukĩlĩkĩĩlaa ũshekulu waakue. 25 Yendile muumo kumumanigua kũtũla zĩ umumania waakue, numusese kũtũla zĩ ũshekulu waakue. Malĩĩ ĩamuĩtile umukola numba Belizebuli, sika nangũlũne ĩaasio a munumba yaakue. 26 “Luulo gua, muleke kĩoopooka, kuitĩ kutilĩ nalukũnĩkĩle nasika lũjilikũnukulua; katia nalupisigue nasika lũjililĩngua. 27 Nanukumuũĩla inie muwiilu, lutambulĩ muweelu; nĩnamukupuepuelaguaa kukĩmpisĩ-mpisĩ; lutanantiĩ kumatembe. 28 Muleke kĩoopooka naakuulagaa umuĩlĩ, nasika asũũmile kukumĩulaga ĩnkolo; taazu mumoopoke nusũũmile kwioonoona ĩnkolo numuĩlĩ gaa muGehena. 29 Pishamamba pibĩlĩ, sika pyukugulagiguaa kusenti ĩmuĩne? Sunga nakamuĩ sika kakuguaa pansĩ ĩsikumanile uTata waani. 30 Ĩpa inie, sunga ĩmatũmbĩ ma matũe maani maaligue mensi. 31 Luulo gua, mulekioopoka; inie mwa ngele nkakũ kwikĩla ipinoni pingĩ. 32 Luulo gua, tũlũ wensi nukinkũmuula ntongela ya antu, nineene nĩkakumukũmuula ntongela ya kĩTata waane nuĩlĩ kwigyulu. 33 Wensi nukinkaana ntongela ya antu, nineene nĩkakumukaana ntongela ya kĩTata waane nuĩlĩ kwigyulu. 34 “Mulekishĩĩga kĩna nijile kwileeta matiliga muna nsĩĩ. Sika nijile kwileeta ĩmatiliga, ĩpa iyũmba. 35 Kuitĩ nijile kwikinĩla muntu nũshee, munanso nunina, mukuĩlĩmĩla numukuĩ, 36 nĩalugu a muntu ingĩ aao ĩa munumba yaakue. 37 Numuloilue ũshee katia unina kwikĩla ĩne, sika winjĩpĩĩle; numuloilue umuana namugoosia katia namukĩĩma kwikĩla ĩne sika winjĩpĩĩle. 38 Nduzo nasikukukenkaa umusalaba waakue nukwintianta, sika winjĩpĩĩle. 39 Nukuligagiaa uuumĩ waakue ukakuulimĩĩlia, nduyo nukuulimĩĩlagiaa uuumĩ wakue kunsooko yaane, ukakuuligia. 40 “Nukumuanũnkulaa inie, ukunanũnkulaa uneene; nduzo nukunanũnkulaa ĩne, ukumuanũnkulaa naaluntumile. 41 Nukumuanũnkulaa umunakĩdagu kunsooko munakĩdagu, ukiligia ĩkĩpeegua kya munakĩdagu; nduyo nukumuanũnkulaa umunakulukuuluu kunsooko munakulukuuluu, ukiligia ĩkĩpeegua kya munakulukuuluu. 42 Wensi kanga wamupeele umuĩ wa ĩa naaniino sunga ĩkĩĩko kya maazĩ namapolo kunsooko mumanigua, tai namuĩĩla, sikukilimĩĩlia kainiino ĩkĩpeegua kiakue.”
1 ũYesu pĩna nukondia kukualagĩĩlia ĩamanigua aakue naikyumi naabĩlĩ, nulega kuasio nuenda kwimania nukwitanantia mukaa zaao. 2 uYohana pĩna nũigia mukĩtũngo impola za utendi wa kĩKilisito, nuatuma ĩmanigua aakue kukumukolia, 3 “Ue uuene nwijile, katia kumutũngĩle wĩngĩ.” 4 ũYesu nushookeelia, nuaĩĩla, “Lendĩ mumuĩĩle uYohana namukuziigia nukukuziona, 5 ĩapokũ iona, ĩanaketele igenda, ĩanamatana ieeligua, ĩanakĩlĩmba iiigia, ĩakiu iiiukigua, nĩatũka itanantĩligua iMpola naNziiza. 6 Mukembetue unuasio nasika mukũmpigue kunsooko yaane.” 7 Pĩna naalongola, nuandia ũYesu kukumaĩĩla ĩmaũmbĩ impola za kĩYohana, “Alĩ muendile kumbuga kwilaaa yaani? lunangi nalwishũngũsigua nĩnzegane? 8 Ĩpa alĩ muendĩĩle yaani? kukumuona muntu nujialile intiila nantakatane? Laaĩ gua naakujialaa intiila nantakata akoolĩ munumba za atemi. 9 Ĩpa alĩ muendĩĩle yaani? kukumuona munakĩdagune. Eeze, namuĩĩla, namukulu kwikĩla umunakĩdagu. 10 Kuitĩ uyu wayu naalĩ muandĩkĩlue, ‘Laaa, namutuma umutumua waane ntongela ya usiu waako, nukijĩpĩĩlia ĩnzĩla yaako ntongela yaako.’” 11 “Tai, namuĩĩla, Sika alĩ walakigyela kaumuĩ muwĩleli wa asungu namukulu kwikĩla uYohana Mubadĩĩzia; ĩpa namuniino muutemi wa kwigyulu ingĩ mukulu kwikĩla uyo. 12 Kwipũma intondo za kĩYohana mubadĩĩzia sunga nantende uutemi wa kwigyulu ukuuza kumakanambalũ, nĩanamakanambalũ akuusolaa kungũlũ. 13 Kuitĩ ĩAnakĩdagu ensi nuUlagĩĩlio alĩ ipũnilie unakĩdagu naukinĩĩla pantondo za kĩYohana. 14 Malĩĩ ĩmusiiile kwigomba, uyo ingĩ Elia nũjiliiiza. 15 Nutĩĩte ĩakutuĩ nũigie.” 16 “Nuupianĩkĩĩlie niyaani uwĩleli uu? Wĩpianile zĩ ang'inia naikyalansile pigyulaanĩlo naakuĩĩta ĩĩĩa, 17 naiũga, ‘Aza kukumukuĩla inie impembe ĩpa sika mwaina; aza kukomilie ĩsuuka ĩpa sika mwalĩla.’ 18 Kuitĩ uYohana alũjile, sika alukulĩaa katia kwikopa; ĩantu naaũga, ‘Munalĩsĩĩmuĩ.’ 19 uMuana-muntu alũjile, nwilĩa nukwikopa, naaũga, ‘Laaĩ, mulakũ uyu, kangĩ mukopekia mubinio, musuamuua wa asangulia-koodi nĩanamĩlandu! Nĩmasala migyelĩĩle kĩna makulukuuluu kuutendi waakue.’” 20 Paapo nuandia kukuzitakĩla ikaa muna ĩmakula maakue namingĩ alĩ makutendekaa, kunsooko sika alĩ apelile, 21 “Ukĩa kumuako Kolazini! ukĩa kumuako Betisaida! Kuitĩ kanga ĩmakula naalĩ matendekile kumiani kanga ĩalĩ matendekile kuTilo nĩSidoni, alĩ ijilee apelile kalĩ, ĩĩkĩtũnga imbuela nukukĩsemuĩla ĩmaũ. 22 Ĩpa namuĩĩla, ikitũla itontũ kuTilo nĩ Sidoni kwigigimĩĩlia palutondo lwa ulamulua kwikĩla kumiani. 23 Ninduue Kapelinaũmũ, ukinansuluane sunga kwigyulu? Ukitimigua sunga kuulungu. Kuitĩ kanga ĩmakula naalĩ matendekile kumuako ĩalĩ matendekile kuSodomũ, ĩkaa ĩkoolĩ sunga nantende. 24 Ĩpa namuĩĩla, ikitũla intontũ kunsĩĩ ya Sodomũ kwigigimĩĩlia kwikĩla ue palutondo lwa ulamulua.” 25 ĩTyungo liasio ũYesu nushookeelia, nuũga, “Nakusongelia, Tata, Shekulu wigyulu nĩnsĩĩ, kunsooko waapisĩĩle izi ĩanamasala nusugũ nuakũnukuĩla ĩaana naatakata. 26 Eeze Tata, kuitĩ iio alĩ iloelĩĩlie ntongela yaako.” 27 “Tũlũ yensi napĩĩlue nuTata waane; kutilĩ numulĩngile uMuana, isiititũla uTata; kangĩ kutilĩ numulĩngile uTata, isiititũla uMuana, nunuasio wensi uMuana nusiiile kukumukũnukũĩla. 28 Nzuĩ kumuane tũlũ ensi namukatĩĩle nĩnamuaũnue nĩmĩligo, nineene nĩkakumusũũpĩlia. 29 Egaalĩ umuango waane, ĩmaniĩ kumuane, kuitĩ ĩne numupolo, nĩnkolo yaane ĩniinupilie, niniinie mukiligia uusũũpio munkolo zaani. 30 Kuitĩ umuango waane muuza, numuligo waane mupepeele.” 00018.tif Muango naupepeele (Mt 11:29)
1 Pantondo zaasio ũYesu nukĩlĩla mumĩgunda palutondo lwa wikyali; ĩamanigua aakue naakolua nzala, naandia kũpikisa, upikisua naalĩa. 00106.tif Tyulĩ (Mt 12:1) 2 ĩApalisayo pĩna naaaona, naamuĩĩla, “Laaa kati, Ĩamanigua aako aitenda nasika ijĩpĩĩle palutondo lwa wikyali.” 3 Nuaĩĩla, “Sika alĩ musomilene kĩna uDaudi alutendile, pĩna alĩ mukolue ĩnzala, nĩnaalĩĩensi nduyo; 4 kĩna alĩ wingĩĩle munumba ya kĩNzua numalia ĩmapũli naalĩ mĩkũmbĩkĩlo kwa kĩNzua, naalĩ mũiko kwilĩĩgua ninduyo nĩnaalĩ ĩensi, isiititũla ĩapolia udũũ. 5 Kangĩ sika alĩ musomilene muUlagĩĩlio, kĩna pantondo za wikyali ĩapolia muNumba ya kĩNzua akoononeelagiaa lutondo lwa wikyali, sika naatimula.? 6 Namuĩĩla gua kĩna, ukoolĩ ĩpa namukulu kwikĩla ĩNumba ya kĩNzua. 7 Kanga ĩalĩ mulĩngile ĩndogolelio ya nkaani izi, ‘Nishiia kĩnishungu sika pyolia,’ sika aza mũjile kualamula nasika atimuĩle. 8 Kuitĩ uMuana-muntu ingĩ shekulu wa lutondo lwa wikyali.” 9 Nulega kuasio, nũingĩla mũshũnagogi liao. 10 Alukoolĩ muntu wa mukono mulema, naamukolia, naaũga, “Mũikone kwikamia palutondo lwa wikyali? Koona amusokie.” 11 Paapo nuaĩĩla, “Muntu kĩ kumiani kanga ĩutĩĩte ĩnkolo ĩmuĩ ĩguĩle mũlyĩndĩ palutondo lwa wikyali, wasiite kukumĩambane nukukumĩleegia? 12 iTyũmbĩ lya muntu ingĩ kyakũ kwikĩla ĩnkolo! Luulo gua kutilĩ kamũiko kwitenda naiiza palutondo lwa wikyali.” 13 Paapo numuĩĩla umuntu nuasio, “Golola umukono waako!” Nuugolola, naukamigua, naulĩganĩĩla numuua. 14 Paapo ĩApalisayo naapũna naamukomelia ĩkialo amuulage kunzĩla kĩ. 15 ũYesu pĩna nulĩnga izi, nulega kuasio. Iingĩ naamutiata, nuakamia tũlũ ensi, 16 nualagĩĩlia aleke kukumukũmuula; 17 koona lutimĩĩligue ulukaani naalĩ lutambulue numunakĩdagu Yesaya, ya kĩna, 18 “Laaa, umwĩtumi waane nanumusaaguĩle, Muloogua waane; nkolo yaane yukuloeelagiguaa nduyo. nĩkakumuĩĩkĩla uMuau waane mumuakue, Nduyo ukakuzitanantĩlia indugu nazĩngĩ ĩkulukuuluu. 19 Sikukikungumia katia sikukakĩtunta; Tilĩ nunumuĩ nukiiigia ululi luakue munzĩla. 20 Sikukakuluũna ulutinde nalunũkĩkile, Katia sikukakukĩdibia ĩkĩtinde nakitũunkia ĩliuki Sunga pĩna ukileeta ĩkulukuuluu ĩdule. 21 Numuliina liakue indugu nazĩngĩ zikilaaĩĩla.” 22 Paapo naamuleetela mupokũ, munalĩsĩĩmuĩ, kangĩ ukĩmũũmi; numukamia; numunakĩmũũmi nuasio nũitambula nukwiona. 23 uMulundo wensi naukulĩlua, naaũga, “Uyu sika wayune muana wa kĩDaudi?” 24 Ĩpa ĩApalisayo pĩna naiigia, naaũga, “Uu usũũmi wa kĩBelizebuli udũũ umukulu wa masĩĩmuĩ, umuntu uyu wiĩnga ĩmasĩĩmuĩ.” 25 ũYesu pĩna numana ĩmasĩĩgo maao, nuaĩĩla, “Utemi wensi kanga wĩĩ kĩpũka nkaani uweeene, ukupalansanaa. Nĩkaa yensi katia numba, kanga yĩĩ kĩpũka nkaani ĩnene, sika ikiĩĩmĩka. 26 Kanga ũShetani wamuĩnge ũShetani, ukĩpũka nkaani umuene! Aĩpa uutemi waakue ukiĩĩmĩka mbii? 27 Nineene kanga nĩmaĩnge ĩmasĩĩmuĩ kuusũũmi wa kĩBelizebuli, aĩaana aani akumaĩngaa kuusũũmi wa kuani. Luulo gua, ĩana aani ikitũla alamuli aani. 28 Ĩpa ĩne kanga ĩnukumaĩngaa ĩmasĩĩmuĩ kuusũũmi wa kĩMuau waa kĩNzua, iio gua, uutemi wa kĩNzua wamuuzĩĩlaa. 29 “Katia umuntu wishũũma mbii kwiingĩla munumba ya munangũlũ. nukwitepa inshao zaakue, anga ĩsikumutũngile tĩĩ umunangũlũ. Paapo wingĩle munumba watepe. 30 Wensi nasika wa kuluandĩ luane ukunsiitaa; kangĩ nasikukuilingĩĩlaa palumuĩ nineeene ukusapatĩlagiaa. 31 Iio gua namuĩĩla, Ĩantu ikileegeligua mulandu wensi nuutuki, ĩpa nukumutukĩlaa uMuau sikukileegeligua utimu. 32 Wensi kanga waatambule ulukaaani lwa kumusiita uMuana-muntu ukileegeligua uutimu, ĩpa uzo kanga watambule ulukaaani lwa kumusiita uMuau Muelu siku kileegeligua uutimu muna umkũmbigyulu uu sunga nuwaasio naukiiza. 33 “Mulĩzĩpie ikyota liĩ liiza ninkali zĩĩ nziiza; katia mulĩzĩpie ikyota liĩ byĩĩ ninkali zĩĩ mbĩĩ, kunsooko kunkali zaakue ikyota lyukulĩngaguaa. 34 Inie wĩleli wa nzoka, mwishũũma mbii kwitambula nanziiza pĩna muabĩĩ. Kunsooko umulomo ukutaambulaa ziizo nazijuile munkolo. 35 uMuntu namuuza mukĩuto kiakue nakĩĩza ukupũnagiaa nakĩĩza; umutu namubĩĩ mukĩuto kiakue nakĩbĩĩ ukupũnagiaa nakĩbĩĩ. 36 Luulo namuĩĩla, Lukaani luensi lwa kiaka naakutambulaa ĩantu ijilipũnia iyalo lya lukaani luasio palutondo lwa ulamuli. 37 Kuitĩ kunkaani zaako ukialĩĩligua ĩkulukuuluu, nukunkaani zaako ukilamulua.” 38 Paapo ityũmpĩ lya alangi nĩApalisayo naamushookeelia, naaũga, “Mumania, kusiiile kuone kĩlĩgasĩĩlio kumuako.” 39 Nuashookeelia, nuũga, “Wĩleli naubĩĩ nuwaugololia widũũma ĩkĩlĩngasĩĩlio; sika ukipeegua kakĩlĩngasĩĩlio, isiititũla ĩkĩlĩngasĩĩlio kya kiYona umunakĩdagu. 40 Kuitĩ kĩna ũYona alĩ wĩĩmile mundaa ya nguĩna intondo zitatu munsĩ nuutiku, iio-iioo nuMuana-muntu ukakikyala pansĩ itondo zitatu munsĩ nuutiku. 41 ĩAntu a kuNinawi ijiliĩĩmĩka palutondo lwa ulamulua palumuĩ nuwĩleli uu, ĩkakualamula ya kĩna atimuĩle, kunsooko ĩo naapela mĩlandu yaao kuutanantia wa kiYona. Laaĩ gua, ĩpa ukoolĩ namukulu kwikĩla ũYona. 42 Mutemi namusungu nwa kutakama ũjiliuka palutondo lwa ulamuli palumuĩ nuwĩleli uu nukukuulamula ya kĩna utimuĩle. Kuitĩ alupũnile kuukinĩĩlo wa nsĩĩ wiigie ĩmasala ma kĩSolomoni. Laaĩ gua, ĩpa ukoolĩ namukulu kwikĩla uSolomoni.” 43 “Lĩsĩĩmuĩ pĩna lyukumupũna umuntu lyukukĩlĩlaa paluandĩ nalugila kamaazĩ, lyukudũũmaa pakusũũpĩlia, nalĩulia. 44 Paapo lyukuũgaa, ‘Nikishooka kunumba yaane pĩna alĩ mpũnile.’ Pĩna liaza, lyukumĩonaa ngila kakĩntu, mpiagulue nukwijĩpĩĩligua. 45 Paapo lyukuendaa, nalĩmasola ĩmasĩĩmuĩ mĩĩa mupũngatĩ namabĩ-bĩĩ-bĩĩĩ kwikĩla ĩlo, namingĩla namikyala muumo. Nĩmpelo ya muntu nuasio yukutũlaa mbĩĩ kwikĩla nya muandio. Iio ikitũla nukuwĩleli uu naubĩĩ.” 46 Pĩna alĩ kĩlĩ ukumatambuĩla ĩmaũmbĩ, laaa, unina nĩanũna alĩ ĩĩmĩkile panzi, naidũũma kukĩtambuĩla nduyo. 47 Umuĩ numuĩĩla. Laaa, umaau waako nĩanũna aako ĩĩmĩkile panzi, idũũma mwĩtambuĩle ninduue. 48 Nushookeelia, numuĩĩla unuasio naalumuĩĩlĩĩle, “uMaau waane waani, nĩanũna aane aani! 49 Nualagĩĩla namukono ĩamanigua aakue, nuũga. Ntĩĩa ĩanũna aane numaau waane! 50 Kuitĩ wensi nukutendaa uulooa wa kĩTata waane nwa kwigyulu, nuasio uuyo munũna waane, numugũlĩ waane, numaau waane.”
1 Luulo lutondo ũYesu nupũna munumba nwikyalansa pananza. 2 Maũmbĩ mingĩ namamulundĩkĩĩla; luulo nunankĩla mwipyango, nwikyalansa; umulundo wensi nawĩĩmĩka pityumbĩ. 3 Nuapũnĩlia mpiani ningĩ, nuũnga, “Muminzi alupũnile wende kwiminza. 4 Pĩna alĩ wiminza, imbeu injia nazigua panzĩla, inoni nazĩĩza nazizilĩa. 5 iNjia nazigua mwipyampa pĩna kutilĩ kamasalu namingĩ; ĩkamuĩ nazilia kuitĩ masalu alĩ makeei. 6 Pĩna ĩmpasu nĩlĩla, nazigũnda kunsooko ngila kamĩli, nazuuma. 7 iNjia nazigũĩla mumiigia, nĩmiigia namakula, namazishopa. 8 iNjia naziguĩla mumasalu namaaza, nazipĩa, injia gyana, injia makumi mutandatu, injia makumi matatu. 9 Nutĩĩte ĩakutuĩ nũige.” 10 iAmanigua naaaza, naamuĩĩla; “Nĩkĩ witambula ndĩo kuung'enua?” 11 Nushookeelia, nuũga, “Inie mwapĩĩlue kukuulĩnga unkũnkũ wa utemi wa kwigyulu, ĩpa ĩo sika apeegue. 12 Kuitĩ wensi nutĩĩte ĩkĩntu ukiongeleligua ndee, kangĩ wensi namugila kakĩntu, sunga kĩĩkio nutĩĩte ukinamantulua. 13 Yoĩ nsooko gua nitambula ndĩo kumpiani, kunsooko naalaaa, sika iona; nĩpĩna igyũlia, sika akigyũlia nukwilĩnga. 14 Nukumiao uunakĩdagu wa kĩYesaya witimĩĩligua nauũgile, ‘Kukigyũlia mukakigyũlia tai, ĩpa sika mukilĩnga niyaani-yaani; kwilaaa mukilaa tai, ĩpa sika mukiona niyaani-yaani. 15 Kuitĩ inkolo za antu ĩa zakapũkile Nĩakĩtuĩ aao sika akigyũlagiaa kĩĩsa. nĩmiiso maao amatũtilie dii; Koona alekiona kumiiso maao Aleke kigyũlia kuakĩtuĩ aao, Alekilĩnga kunkolo zaao, Apĩluke, nĩakamie.’ 16 “Ĩpa makembetue ĩmiiso maani, kuitĩ makuonaa; nĩakutuĩ aani, kuitĩ akũigagiaa. 17 Tai namuĩĩla. ĩAnakĩdagu nĩanakulukuuluu iingĩ alĩ atĩĩte nsula kwiona namukumaona inie, sika naamaona; nukwiiigia namukuziigia inie, sika naaiigia.” 18 “Inie, tegeelĩ gua, ĩmpiani ya muminzi. 19 Wensi nukulũigagiaa ulukaani lwa utemi walekilĩnga, ukuuzaa umubĩĩ nulupũla naluminzue munkolo yaakue; izi zozi naalĩ minzue panzĩla. 20 Ndizo naalĩ minzue pipyampa, uyu wayu nukulũigagiaa ulukaani, nuluanũnkula ĩkamuĩ kuulumbi; 21 Kusinaga mugila kamĩli munsĩ yaakue, ukikyalaa ntondo nkeei, pĩna impatĩ zigyela katia nzago kunsooko ya lukaani, ĩkamuĩ nwĩkũmpia. 22 Ndizo naalĩ minzue mumiigia, uyu wayu nukulũigagiaa ulukaani; nuukunkunali wa unkũmbigyulu, nuupembeeligua wa ugolĩ naulusopa ulukaani, sika nalupĩa. 23 Ndizo naalĩ minzue mumasalu namaaza, uyu wayu nukulũigagiaa ulukaani nukukululĩnga; uyu wayu ukupĩaa inkali, umuua gyana, umuua makumi mutandatu, umuua makumi matatu.” 24 Nuapũnĩlia nĩmpiani nzĩa, nuũga, “uUtemi wa kwigyulu wĩpianile numuntu naaluminzile imbeu nanziiza mumugunda waakue; 25 pĩna ĩantu naagona indoolo, nuuza umulugu waakue numinza ingugu pakatĩ ya upemba, nulongola. 26 Pĩna upemba naulia nukwitula, nazigyelela ningugu. 27 ĩĨtumi a mukola mugunda naamuagana, naamuĩĩla, ‘Shekulu, sika aluminzilene imbeu nanziiza mumugunda waako?’ Waligĩlia mpĩĩ gua, ingugu. 28 Nuaĩĩla, ‘Mulugu muene alutendile itĩ.’ ĩĨtumi naamuĩĩla, ‘Usiiilene gua, kuende kukuziilingĩĩla.’ 29 Nuũga, ‘Zũi,’ pĩna ukaa mukuziilingĩĩla ingugu, ‘Katia mwikuulĩĩlia nuupemba. 30 Lekĩ yensi ikule palumuĩ sunga pamaogola. Nĩpamaogola nĩkakuaĩĩla ĩaogoli, ziilingĩĩlĩ tangua ingugu makũnkũ makũnkũ, muzishonse; ĩpa uupemba muutaagĩle mũshagĩ liane.’” 31 Nuapũnĩlia nĩmpiani nzĩa, nuũga, “uUtemi wa kwigyulu wĩpianile nĩkapeke ka haladali, naalukasolile umuntu nukapandĩla mumugunda waakue; 32 Nindĩko kaniino kwikĩla imbeu zensi. Ĩpa pĩna nakakula nalĩtũla kyulu kwikĩla inani zensi; nalĩtũla kyota, sunga inoni za mukiania zukutũliishũũpĩlia muntambĩ zaakue.” 33 Nuaĩĩla mpiani nĩnzĩa, “uUtemi wa kwigyulu wĩpianile niigaĩ naalũisholile umusungu nũishalĩnkania munungu zitatu za mũyuuuli, sunga umũyuuli wensi naugaasigua.” 34 Izi zensi ũYesu alumaĩĩlĩĩle ĩmaũmbĩ mumpiani; sika alukuaĩĩla kalukaani isititũla kunzĩla ya mpiani; 35 itĩ nalukondeeleka ulukaani naalĩ lutambulue numunakĩdagu, “Nikimũmuula umulomo waane mumpiani, Nikidunduula naalĩ mpisigue kwipũna iyuukĩ ĩkalĩ.” 36 Paapo ũYesu numaleka ĩmaũmbĩ nũingĩla munumba ĩamanigua aakue naamuagaana, naaũga, “Ukulĩngie ĩmpiani ya ngugu za mugunda.” 37 Nushookelia, nuũga, “Nukuziminzaa imbeu nanziiza ingĩ uMuana-muntu; 38 uMugunda ingĩ uunkũmbigyulu. Nimbeu nanziiza ingĩ ĩaana autemi, ningugu ingĩ ĩaana a mubĩĩ, 39 Numulugu naaluziminzile ingugu ingĩ ũShetani, nĩmaogola ingĩ ĩmpelo ya unkũmbigyulu, nĩaogoli ingĩ ĩamalaĩka. 40 Iio gua, kĩna ingugu nazukuilingĩĩlaguaa nukwishonsua mumooto, iio ikitũla pampelo ya unkũmbigyulu. 41 uMuana-muntu ukakuatuma ĩamalaĩka aakue, ndĩo ikiilingĩĩla kwipũna muutemi waakue inkũmpa yensi nĩatenda mabĩĩ tũlũ, 42 nukukuagumĩla mulyuli lya mooto; kuasio ikitũla kĩlĩlo nukwikelia ĩmiino. 43 Paapo ĩanakulukuuluu ikieeelia zĩ mpasu muutemi wa kĩTata waao. Nutĩĩte ĩakutuĩ nũigie.” 44 “Kangĩ uutemi wa kwigyulu wĩpianile nĩkĩuto kya ngele nkakũ naalĩ kĩpisigue mumugunda; umuntu pĩna nukĩona nukĩtinĩĩla, nuuenda kuulumbi, nũigulia yensi naaluitĩĩte, nuugula umugunda nuasio. 00171.tif Nsanga za Luulu (Mt 13:45) 45 “Kangĩ uutemi wa kwigyulu wĩpianile numugulia, nukudũũmaa ĩnsanga ya lũũlũ nanziiza. 46 Pĩna numĩona ĩlũũlũ ĩmuĩ nya uguli ukakũ, nuenda nũigulia yensi naalutĩĩte, numĩgula. 47 Kangĩ uutemi wa kwigyulu wĩpianile nijũĩlo naligyumĩlue munanza, naliingĩlia nsiĩ zikyelu liensi. 48 Pĩna nalijula, naalĩpũnia, naikyalansa, naazisholania nanziiza mũisheme, nambĩĩ naazitaaga kulĩ. 49 Iio ikitũla pampelo ya unkũmbigyulu. ĩAmalaĩka ikiiza nukukuasolania ĩabĩĩ muanakulukuuluu, 50 nukukuagumĩla mulyuli lya mooto. Kuasio ikitũla kĩlĩlo nukwikelia ĩmiino. 51 “Mwalĩngane izi zensi.” Naamushookeelia. “Eeze.” 52 Nuaĩĩla, “Kunsooko ĩĩ mulangi wensi namumanigue uutemi wa kwigyulu, wĩpianile numukola numba nukupũnagiaa mukĩuto kiakue naipia niya kalĩ.” 53 Pĩna ũYesu numala impiani izi, nulega kuasio. 54 Pĩna nupika munsĩĩ yaakue nuĩ kuamania mũshũnagogi liao, sunga naakũmia, naaũga, “Waligĩlia mpĩĩ uzu ĩmasaala aya ningũlũ izi? 55 Sika wayu muana wa museesine? Nunina sika wayune nukuĩtaguaa Malia? Nĩanũna aakue sika uYakobone nuYosepu, nuSimoni, nũYuda? 56 Nĩagũlĩ aakue akutilĩne pana nsĩĩtu. Aĩpa uzu waligĩlia mpĩĩ aza mensi?” 57 Naakilua nduyo. ũYesu nuaĩĩla, “uMunakĩdagu sikukuulagia kikyulio isiititũla pana nsiao, numunumba yaakue.” 58 Sika nutenda kamakula mingĩ kuasio, kunsooko ya usiitishuĩĩla waao.
1 Pantondo zaasio umutemi Helode pĩna nũigia impola za kĩYesu, nuaĩĩla ĩĩtumi aakue, 2 “Uyu wayu Yohana Mubadĩĩzia, wiiukaa kwipũna muakiu; luulo ingũlũ izi zaakĩtuma munsĩ yaakue.” 3 Kunsooko uHelode alĩ wamuguĩlile uYohana numutũnga, numugumĩla mukĩtũngo, kunsooko ya kĩHelodia, umusungu wa kĩPilipo umunũna waakue. 4 Kunsooko uYohana alumuĩĩlĩĩle, “Mũiko kumuako kukumutoola unuasio.” 5 Pĩna nusiia kukumuulaga, nwĩoopooka ĩantu, kunsooko alĩ aoonie kĩna alĩ munakĩdagu. 6 Pĩna nalupika ulutondo nalukulu lwa kulelua kumuakue uHelode, umunanso wa kĩHelodia alĩ wiina ntongela ya antu, numuloeelia uHelode. 7 Paapo nupũnia ilyago nukwilapa ukakumupeela kiensi nukakukĩlompa. 8 Kuupambua shala nunina, nuũga, “Mpeela ityũelya kĩYohana Mubadĩĩzia muna kĩsela.” 9 uMutemi nuĩ nuusungu, ĩpa kunsooko ilyapo liakue, nukunsooko ya aasio naalĩ ikyalansile nduzo pandia, nulagĩĩlia wapeegue; 10 nutuma muntu, numudumula ityũe uYohana mukĩtũngo. 11 ityũe liakue nalĩleetua mukĩsela, nupeegua umunanso, numutualĩla unina. 12 ĩamanigua aakue naenda naausola umuĩlĩ waakue, naauĩĩka, naenda namuĩĩla ũYesu impola zaasio. 13 ũYesu pĩna nũigia izi, nulega kuasio nipyango, nwĩũna wing'ene kuutuulũ pĩna kutilĩ kaantu. Nĩmaũmbĩ pĩna namiigia, namapilima ĩnanza namĩgulu kwipũna kukaa zaao. 14 ũYesu pĩna nupika kũtyumbĩ nulĩona iyũmbĩ kyulu, nuakolelua kĩnishungu, nuakamia ĩaluĩle aao. 15 Pĩna niĩ mpĩndĩ ĩamanigua aakue naamuagaana naaũga, “Ĩpa mbuga ntilĩ, nuutiku wiilaa; Malage ĩmaũmbĩ malongole kũishaalĩ, ĩgulĩlie india.” 16 Paapo ũYesu nuaĩĩla, “Yaa kĩ kwienda kũishaalĩ; apeelĩ uniinie india.” 17 Paapo naamushookeeli, “Kuagila kakĩntu, isiititũla ĩmapũli mataano ninshiĩ zibĩlĩ.” 18 Nuuaĩĩla, “Ndeetelĩ.” 19 Numalagĩĩla ĩmaũmbĩ mikyalanse pamasanzĩ, numasola ĩmapũli namataano ninshiĩ nazibĩlĩ, nulangamĩla kwigyulu, numakembeta, numaega ĩmapũli, nuapeela ĩamanigua aakue, nĩamanigua naamapeela ĩmaũmbĩ. 20 Naalĩa tũlũ ensi, naikyuta. Naapisholeela ipiminangulua naalĩ pishaagile, naijulia itooto kyumi naibĩlĩ. 21 Naalĩ alĩĩle alĩ zĩ agoosia magana manzogũ mataano, kwileka ĩakĩĩma nĩaana. 22 Ĩkamuĩ ũYesu nuakangasĩĩlĩa ĩamanigua aakue ingĩle mwipyango atongele kwityumbĩ, pĩna uzo alukumalaga ĩmaũmbĩ. 23 Pĩna numalaga ĩmaũmbĩ nunankĩla munkonko wing'ene, wendilompa. Pĩna niĩ mpĩndĩ alĩ wĩkuuko wing'ene. 24 Nipyango pĩna alĩ liĩlĩ pakatĩ ya nanza naliiunguigua nĩmaĩngo, kuitĩ ĩnzega alĩpũnĩlĩĩle kuntongela. 25 Mũgyĩngu ũYesu nuaagaana, wigenda mukiania ya nanza. 26 ĩAmanigua pĩna naamuona wigenda mukiania ya nanza, naatunduala, naaũga, “Muntũnga!” Naakuuta kuooa. 27 Ĩkamuĩ nuatambulia, nuũga, “Kamiĩ nkolo ingĩ neene, lekioopokĩ!” 28 uPetelo numushookeelia, nuũga, “Shekulu, malĩĩ ĩuue, ndagĩĩlia nĩĩze kumuako mukiania ya maazĩ.” 29 Nuũga, “Nzuu!” uPetelo nũika mũpyango, nugenda mukiania ya maazĩ, wamuagaane ũYesu; 30 Pĩna numĩona ĩnzega, noopooka, nuandia kwisheketela, nukuuta, nuũga, “Shekulu, ngũna!” 31 Ĩkamuĩ ũYesu nuambĩĩlĩa umukono waakue, numũtyapa, numuĩĩla, “Ue nwa usuĩĩli uniino, nĩkĩ watũla ninkankani?” 32 Pĩna naingĩla mũpyango, ĩnzega nĩtuula. 33 Ndĩo naalĩ ĩĩlĩ mũpyango naatũngama pamuakue, naaũga. Tai-taaii, ue uue wĩMuana wa kĩNzua. 34 Pĩna naapũũta, naapika kunsĩĩ ya Genesaleti. 35 Nĩantu a paasio pĩna naamumana, naatuma ĩantu tũlũ pensi munsĩĩ niasio, naamuleetela tũlũ ensi naalĩ aluĩle, 36 naamupeepia alĩapaatie udũũ ishogolo lya ntiila yaakue; ensi naalĩ alĩpaatilie naakamigua.
1 Paapo ĩalangi nĩApalisayo kwipũna kũYelusalemũ naamuagaana ũYesu, naaũga, 2 “Nĩkĩ ĩamanigua aako akuzitimulĩlaa intendo za anampala? Kunsooko sika akukalalaa ĩmĩkono pĩna aakiilĩa.” 3 Nuashookeelia, nuaĩĩla, “Nĩkĩ niniinie mukulĩtimulĩlaa ilyagĩĩlio lya kĩNzua kuntendo zaani? 4 Kuitĩ uNzua nuũga, ‘Mukulie utata waako numaau waako; kangĩ nwakumutuka ũshee katia nina, kwikia, nwakie.’ 5 Ĩpa inie mukuũgaa gua, ‘Nukumuĩĩla ũshee katia nina. Kiensi naaza kinjĩpĩĩle kukumualĩĩlia inie kiazaa kya kwa kĩNzua, 6 iio gua, nwaleke kumukulia ũshee katia nina. Namuloononeelia ulukaani lwa kĩNzua kuntendo zaani.’ 7 Inie neene inie namuanamampĩlu! Kaa luulo uYesaya alupũnĩĩlie uunakĩdagu kumiani, nuũga, 8 ‘ĩAntu ĩa akunkulagiaa kumĩlomo yaao, ĩpa inkolo zaao zĩĩlĩ kulĩ nineene. 9 Akĩntekelaa nakanda, Naimania uumanigua wa malagĩĩlio ma antu.’” 10 Nuĩĩta ĩantu nuaĩĩla, “Tegeelĩ nukũlĩnga, 11 nakyukũingĩlaa mumulomo sika kĩĩkio nakyukumudobagiaa umuntu; ingĩ nakyukupũna mumulomo, kĩĩkio nakyukumudobagiaa umuntu.” 12 Paapo ĩamanigua naamuagaana, naamuĩĩla, “Umanilene kĩna ĩApalisayo aza aĩĩpĩlaguaa pĩna iigia ulukaani luasio?” 13 Nushookeeliaa, nuũga, “Yensi nayĩliĩĩle nasika ipandĩlue nuTata waane nwa kwigyulu ikikuulua. 14 Alekĩ iio, ĩasio ingĩ atongeeli naapokũ a apokũ. Numupokũ kanga wamutongeele umupokũ muua, tũlũ naabĩlĩ iguĩla mwilyĩndĩ.” 15 uPetelo numushookeelia, numuĩĩla, “Ukulondoosie ĩmpiani ĩĩ.” 16 Nduyo nuũga, “Sunga nunzuauu sika mwalalĩngane? 17 Sika mulĩngilene kĩna kiensi nakyukũingĩlaa mumulomo kyukukĩlaa mundaa, nakĩtaagua kũbyaala? 18 Ĩpa nayukupũnaa mumulomo yukupũnaa munkolo, yaasio iio yukumudobagiaa umuntu. 19 Kunsooko munkolo makupũnaa masĩĩgo mabĩĩ, uulagi, ugololia, usambo, wii, ukuĩli wa ulongo, ituki; 20 ii yoi nayukumudobagiaa umuntu. Ĩpa kwilĩa namĩkono nasika mĩkalaligue sika yukumudobagiaa umuntu.” 21 ũYesu nulega paasio, nuenda nandĩ za Tilo nĩSidoni. 22 Kuasio nwigyela musungu muKananayo, numwĩtuntĩĩla, nuũga, “Unkolelue kĩnishungu, Shekulu, Muana wa kĩDaudi; umunanso waane mũingĩĩlue dũũ nĩlĩsĩĩmuĩ!” 23 Nduyo sika numushookeelia kalukaani. ĩAmanigua naamuagaana, naamulompa, naaũga, “Muĩĩle washooke waleke kukuzogolelia.” 24 Nushookeelia, nuũga, “Alĩ numutumue kunkolo nazilimĩlĩĩle ĩza numba ya ĩSilaeli udũũ.” 25 Nduzo nuuza, nutũngama pamuakue, nuũga, “Shekulu unzalĩĩlie!” 26 Nushookeelia, nuũga, “Sika iiza kukuusola uugalĩ wa aana nukukuzigumĩla imbua.” 27 Nuũga, “Eeze Shekulu, ĩpa gua, sunga imbua zukumalĩla ĩmaminangulua namakugua pameeza ya ishekulu aao.” 28 Paapo ũYesu nushookeelia, numuĩĩla, “Maau, uusuĩĩli waako ukulu! Nayĩĩ iio kĩna usiiile.” Numunanso waakue nukamia kwipũna lĩĩlo tyũngo. 29 ũYesu nulega kuasio, nupika pananza ya Galĩlaya. Nunankĩla munkonko, nwikyalansa kuuko. 30 Namamuagaana maũmbĩ mingĩ, naamuleetela pamĩgulu yaakue ĩanakĩtele, apokũ anakĩmũũmĩ, alema nĩnaĩngĩ iingĩ; nuakamia. 31 Sunga iyũmbĩ nalĩkulĩlua, pĩna nalĩona ĩanakĩmũũmĩ itambula, nĩalema akamagiaa, nĩanakĩtele igenda, nĩapokũ iona, naamukulia uNzua wa ĩSilaeli. 32 ũYesu nuĩĩta ĩamanigua aakue, nuũga, “Nalĩonelaa kĩnishungu iyũmbĩ kunsooko zaazaa intondo zitatu ikyalile palumuĩ nineene, agila kandia. Sika numuloe alongole alaalĩĩle, ikigua naweesa munzĩla.” 33 ĩAmanigua aakue naamuĩĩla, “Kuligĩlie mpĩĩ mapũli namingĩ munu muna mbuga, sunga kulĩĩsie iyũmbĩ nikyulu kĩna ĩlĩ?” 34 ũYesu nuaĩĩla, “Mutĩĩte mapũli manga?” Naaũga, “Mupũngatĩ, nipishiĩ pikeei.” 35 Numalagĩĩlia ĩmaũmbĩ mikyalanse pansĩ. 36 Numasola ĩmapũli nama mupũngatĩ nipishiĩ, nusongelia, numaega, nuapeela ĩamanigua aakue, ĩamanigua naalĩpeela iyũmbĩ. 37 Naalĩa ensi naikyuta; naamasoleela ĩmaminangulua naalĩ masaagile, naijulia ĩmatooto mupũngatĩ. 38 Ndĩo naalĩ alĩĩle alĩ agoosia magana ma nzogũ manĩĩ kwileka ĩakĩĩma nĩaana. 39 Numalaga ĩmaũmbĩ, nunankĩla mwipyango, nuenda kunandĩ za Magadani. ~16 1 ĩApalisayo nĩ Asadukayo naamuagaana, naaa kumugema, naamulompa waalagĩĩle kĩlĩngasĩĩlio nakĩpũnile kwigyulu. 2 Nushookeelia, nuaĩĩla, “Nawiile namuũga, ‘Mudaau ukaa yeelu, kunsooko igyulu ingĩ kyasũkũ.’ 3 Nĩdaau namuũgaa, ‘Nantende ukaa mbũla ya nzega, kunsooko malũnde ingĩ miilu kangĩ malũto.’ Muĩzĩ kwilĩnga uusiu wigyulu, ĩpa iilĩngasĩĩlio ya ntondo izi sika musũũmile kukuilĩnga. 4 Wĩleli naubĩĩ wa ogololia widũũma kĩlĩngasĩĩlio, ĩpa sika ukipeegua kakĩlĩngasĩĩlio isiititũla ĩkĩlĩngasĩĩlio kya kiYona.” Nualeka nulongola. 5 ĩAmanigua aakue naenda kwityumbĩ naĩĩwa kwishola ĩmapũli. 6 ũYesu nuaĩĩla, “Ĩlaaĩkiĩ, ĩkendegeelĩ nĩngaasio ya Apalisayo nĩ Asadukayo.” 7 Naĩĩ kĩkunguma eene kueene, naaũga, “Ingĩ kunsooko sika aza kusolile ĩmapũli.” 8 ũYesu nulĩnga, nuaĩĩla, “Inie namwa usuĩĩli uniino, nĩkĩ mukĩkunguma niinie kuniinie kĩna muagila kamapũli. 9 Sika mwalalĩngane. Sunga sika mũjukilene ĩmapũli namataano kuantu naalĩ ĩmagana ma nzogũ matano, kangĩ itooto iinga naalĩ mũjuilie? 10 Sunga ĩmapũli namupũngatĩ kuantu naalĩ ĩmagana ma nzogũ manĩĩ, kangĩ matooto manga naalĩ mumijuilie? 11 Sika mwalĩnga mbii ya kĩna sika ntambuĩle mpola za mapũli. Ĩkendegeelĩ nĩngaasio ya Apalisayo nĩAsadukayo.” 12 Paapo naalĩnga kĩna sika alĩ waaĩĩlĩĩle ĩkendegeele nĩngaasio ya mapũli, ĩpa nuumania wa Apalisayo nĩ Asadukayo. 13 ũYesu pĩna nupika kunandĩ za Kaisalia ya Pilipi, nuakolia iamanigua aakue, nuũga, “ĩAntu akuũgaa uMuana-muntu muene waani?” 14 Naaũga, “ĩĨĩa akuũgaa, Yohana Mubadĩĩzia; ĩĩĩa naaũga, Elia; ĩĩĩa, Yelemia katia umuĩ wa anakĩdagu.” 15 Nuaĩĩla, “Ainie mukuũgaa neene wani?” 16 uSimoni Petelo numushookeelia, nuũga, “Ue uue Kilisito, Muana wa kĩNzua namupanga.” 17 ũYesu nushookeelia, numuĩĩla, “Umukembetue Simoni shiYona, kuitĩ sika ĩnama nĩmĩgali nazukukũnukulĩĩle izi, ĩpa uTata waane nwa kwigyulu. 18 Nineene nakuĩĩla, Ue uue Petelo, numukiania ipyampa ĩlĩ nikijenga ikyanisa liane, sunga ingũlũ za ukiu sika zĩkakĩlĩdula. 19 Nĩkakukupeela ĩmigyuilo ma utemi wa kwigyulu; luensi nukakulugilia muna nsĩĩ, lwakondile kwigiligua kwigyulu; luesi nukakulugomba muna nsĩĩ, lwakondile kwigoombigua kwigyulu. 20 Paapo nuagilia ĩmaniigua aakue aleke kumuĩĩla umuntu wensi kĩna uyo muene Kilisito.” 21 Kwipũna paapo ũYesu nuandia kukualĩngia ĩamanigua aakue kĩna yumũjĩpĩĩle kwienda kũYelusalemũ, kũligia waagi wingĩ kuanampala nĩapolia naakulu nĩalangi, nukwiulagua, nulutondo lwa katatu kwiiiuka. 22 uPetelo numusola, nuandia kukumutakĩla, nuũga, “Taagi yaasio; Shekulu, izi zileke kukuagaana!” 23 Nupĩluka, numuĩĩla uPetelo, “Lenda uko ue Shetani! Ue ukĩnkũpa kumuane; kuitĩ sika wishĩĩga ĩza kĩNzua, ĩpa ĩza kĩuntu udũũ.” 24 Paapo ũYesu nuaĩĩla ĩamanigua akue, “Wensi nusiile kwintiata ĩne, nwĩiime ĩmakue, waukenke umusalaba waakue, wantiate ĩne. 25 Kuitĩ wensi nusiiile kwigũna uumĩ waakue ukakuulimĩĩlia, ĩpa wensi nwakuulimĩĩlia uumĩ waakue kunsooko yaane ukakuuligia. 26 uMuntu ukishaĩpigua kĩ, kanga wauligie uunkũmbigyulu sue nukwikapĩka uumĩ wakue? Katia umuntu ukikomolelia kiani uumi waakue? 27 Kuitĩ uMuana-muntu wijile muukulu wa kĩTata wakue palumuĩ nĩamalaĩka aakue; paapo ukakumulĩpa wensi mũlika lya utendi waakue. 28 Tai namuĩĩla, naĩĩmĩkile ĩpa, akoolĩ naĩngĩ nasika ikilũla kaukiu, sunga amuone uMuana-muntu wijile muutemi waakue.” ~17 1 Pĩna nazikĩla ntondo mutandatu, ũYesu nuasola palumuĩ nduyo uPetelo nuYakobo nuYohana umunũna waakue, nuatuala munkonko nandĩĩpũ ing'ene. 2 Nukaĩlĩka ikyelu liakue ntongela yaao, nuusiu waakue naweela zĩmpasu, ni ntiila zaakue nazitũla nzelu zĩ weelu. 3 Laaa, naigyeleelua nuMusa nuElia naĩĩ kĩtambuĩla nduyo. 4 uPetelo nushookeelia numuĩĩla ũYesu, “Shekulu, iizaa ishie nakwĩĩpa. Malĩĩ umuloe, nĩkakupijenga pigyũnda pitatu ĩpa, kamuĩ kaako, kamuĩ kakĩMusa, kamuĩ ka kĩElia.” 5 Pĩna alĩ kĩlĩ witambula, ilyũnde lielu nalĩakũnĩkĩla; laaa, luli nalupũna mwilyũnde naluũga, “Uyu wayu Muana waane muloogua, nanumuloeeligue ninduyo; mũigiĩ umuene.” 6 Pĩna ĩamanigua naiigia, nagua pansĩ, naoopoka pũũ. 7 ũYesu nuuza, nuauukia, nuũga, “Ĩĩmĩkĩ, mulekioopooka.” 8 Pĩna naanansula ĩmiiso maao, sika naaona kamuntu, ĩpa ũYesu wing'ene dũũ. 9 Pĩna alĩ itima munkonko, ũYesu nualagĩĩlia, nuũga, “Muleke kumuĩĩla kamuntu aza naaza mwamaonaa, sunga pĩna uMuana-muntu ukiiiuka kwipũna muakiu.” 10 ĩAmanigua aakue naamukolia, naaũga, “Nĩkĩ ĩalangi akuũgaa, ‘Yumũjĩpĩĩle uElia waaze tangua?’ 11 ũYesu nushookeelia, nuaĩĩla, ‘Tai uElia upolokile, nduyo ukijĩpĩĩlia tũlũ; 12 ĩpa namuĩĩla gua, uElia wakondile kwiiiza, sika naamulĩnga, ĩpa naamutendela yensi kĩna alĩ asiile. Iio-iioo nuMuana-muntu ukiaagigua ndĩo.’” 13 Paapo ĩamanigua naalĩnga kĩna ukuaĩĩla impola za kĩYohana Mubadĩĩzia. 14 Pĩna naalĩpikĩĩla iyũmbĩ, muntu numuagaana, nutũngama pamuakue, nuũga, 15 “Shekulu, umukolelue kĩnishungu umuana waane, kunsooko muguankolo, nukwiaagigua ibĩĩ; nkua ningĩ ukuguĩlaa mumooto kangĩ nkua ningĩ mumaazĩ. 16 Aza numuleetile kuamanigua aako, sika asũũma kukumukamia.” 17 ũYesu nushookeelia, nuũga, “Kaaa, wĩleli nasika ukusuĩĩlaa, kangĩ wa uleki! Sunga nalĩ nĩĩ niniinie? Sunga nalĩ nĩkakĩuumĩĩlia niniinie? Muleetĩ kunu.” 18 ũYesu nulĩtakĩla; ĩlĩsĩĩmuĩ nalĩpũna, numusumbatĩ nukamia lĩĩlo tyũngo. 19 Pembele ĩamanigua naamuagaana ũYesu ing'ene, naamukolia. Nĩkĩ ishie sika kwa sũũma kukulĩĩnga? 20 ũYesu nuaĩĩla, “Kunsooko ya uniino wa usuĩĩli waani.” Tai, namuĩĩla, kanga ĩmutĩĩte usuĩĩli zĩ kapeke ka mbeu ya haladali, mukumĩĩĩla ĩnkonko ĩĩ, “Lega ĩpa wende uko, ndĩo ilega kutilĩ nasika lũshũũmĩka kumiani.” 21 Ĩpa ĩlĩsĩĩmuĩ lya mpiani ĩĩ sika lishũũma kwipũna isiititũla kuulompi nukwilaalĩla. 22 Pĩna alĩ ipilima-pilimaa kũGalilaya. ũYesu nuaĩĩla, “uMuana-muntu ulonguile kwiĩĩkĩlua mumĩkono ya antu, 23 nĩndĩo ĩkakumuulaga; nulutondo lwa katatu ukiiiuka.” Naĩsũsũmĩkia. 24 Pĩna naapika kuKapelinaũmũ, ĩasangulia a nũsũshekeli naamuagaana uPetelo, naaũga, “Mumania waani sikukulĩpaane ĩkoodi ĩĩ.” Nuũga, “Ukulĩpaa.” 25 Nduyo pĩna nũingĩla munumba, ũYesu nutongela kukumukolia, nuũga, “Ue Simoni, usĩĩgileeii; ĩatemi a nsĩĩ akusangulagiaa kuaani ĩkoodi, kwipũma kuana aao katia kuagenda.” 26 Pĩna nuũga, “Kuagenda,” ũYesu numuĩĩla, “Malĩĩ ĩiio, ĩaana ingĩ akolelua. 27 Ĩpa koona kuleke kuakũmpia, lenda kunanza ugumĩle ĩndoana, umĩsole ĩnsiĩ nĩkakigyelela umuandio, nĩpĩna wamĩansamula umulomo waakue, ukiona shekeli muumo; mĩsole, uapeele kunsooko yaane nukunsooko yaako.” ~18 1 iTyũngo liasio ĩamanigua aakue naamuagaana ũYesu, naaũga, “Waani namukulu muutemi wa kwigyulu.” 2 Numuĩta umung'inia numuĩmĩkia pakatĩ yaao, 3 nuũga, “Tai namuĩĩla, kanga musiitipĩluka mutũle zĩ ang'inia, sika mukiingĩla kainiino muutemi wa kwigyulu. 4 Iio gua, wensi nukĩniinupagiaa zĩ umung'inia uyu, wayuyu mukulu muutemi wa kwigyulu.” 5 “Wensi nwakumuanũnkula umung'inia umuĩ kĩna uyu kuliina liane unanũnkuĩle uneene. 6 Ĩpa wensi nwakumutimulia umuĩ wa ĩa naaniino naasuĩlĩĩle mumuane, taazu watũngĩĩligue lĩluala lya kushiela munkingo yaakue, wakapĩligue munsĩ ya nanza. 7 Ukĩa wa unkũmbigyulu kunsooko ya utimulia! Kutilĩ kawĩnegelo, ĩmagemua makuuzaa udũũ. Ĩpa ukĩa kumuakue umuntu nuasio nukuleetaa igyemua! 8 uMukono waako katia umugulu waako nawakutimulia, udumule uutage kulĩ ninduue; iiza nangũlũ kumuako kwiingĩla muupanga ĩumulema katia ĩwĩkĩtele, kwikĩla wĩĩ nĩmĩkono ĩbĩlĩ katia mĩgulu ĩbĩlĩ, nukwitaagua mumooto wa kalĩ nakalĩ. 9 Nĩliiso liako nalyakutimulia, lĩkuule, lĩtaage kulĩ ninduue; iiza nangũlũ kumuako kwiingĩla muupanga ĩwikyopo, kwikĩla wĩĩ nĩmiiso mabĩlĩ nukwitaagua muGehena ya mooto.” 10 “Laaĩ, muleke kumumela umuĩ wa ĩa naaniino, kuitĩ namuĩĩla kĩna ĩamalaĩka aao kwigyulu ntondo zensi akuulaaa uusiu wa kĩTata waane nuĩlĩ kwigyulu. 11 Kuitĩ uMuana-muntu alũjile kukukĩgũna nakĩlimĩlĩĩle. 12 Ikitũla mbii, umuntu kanga ĩutĩĩte nkolo gyana, ĩmuĩ ĩlimĩĩle; sika ukakuzilekane nazĩ makumikyenda nikyenda munkonko, wende kukumĩdũũma nĩlimĩlĩĩle? 13 Kanga wamĩligie, tai namuĩĩla, ukumĩlumbĩĩlagiaa ĩĩ nangũlũ kwikĩla nazĩ makumi kyenda nikyenda nasika zilimĩlĩĩle. 14 Iio iioo uTata waani kwigyulu sika muloe nunumuĩ wa aniino ĩa alimĩĩle.” 15 “Numunũna waako kanga wakutimulĩle, lenda umusugule ue ninduzo ĩmwing'ene. Kanga wakũigie, wamuligagiaa kangĩ umunũna waako. 16 Kanga wasiite kukukũigia, sola muntu umuĩ katia abĩlĩ, itĩ kumĩlomo ya akuĩli abĩlĩ katia atatu lukaani luensi lukamĩnkĩĩligue. 17 Kanga wasiite kukuiigia nĩndĩo, ulĩĩĩle ikyanisa; kanga wasiite kukuliigia ikyanisa, wĩĩ zĩ ndugu nazĩngĩ numusanguliakoodi.” 18 “Tai namuĩĩla, luensi namukakulugilia munansĩĩ, lwakondile kwigiligua kwigyulu; luensi namukakulugomba muna nsĩĩ, lwakondile kwigombigua kwigyulu. 19 Kangĩ namuĩĩla kĩna abĩlĩ aani naikikamantana munansĩĩ mulukaani luensi naĩkakululompa, ikitendelua nuTata waane nwa kwigyulu. 20 Kuitĩ naabĩlĩ katia naatatu pĩna ĩlundĩlĩĩle kuliina liane, nineene nkolĩ paapo pakatĩ yaao.” 21 Paapo uPetelo pĩna numuagaana, numuĩĩla, “Shekulu, umunũna waane wantimulĩĩle kanga, numulekele; sunga nkua mupũngatĩne?” 22 ũYesu numushookeelia, “Sikanukukuĩĩla sunga mupũngatĩ, ĩpa sunga makumi mupũngatĩ nkua mupũngatĩ. 23 Kuluulo uutemi wa kwigyulu wĩpianile numutemi umuĩ naluaĩĩlĩĩle ĩĩtumi aakue apũnie iyalo. 24 Pĩna nuandia kwiala, nuleetelua umuĩ waao naalulĩĩle ĩmpaa magana manzogũ kyumi ma talanta. 00168.tif Talanta (Mat 18:24) 25 “Pĩna nuulia ya kulĩpa, ũshekulu waakue nulagĩĩlia waguligue, uzo numusungu waakue nĩaana aakue, nĩnayensi naalutĩĩte, ĩmpaa ĩlĩpue. 26 Iio gua umwĩtumi nuasio nugua pamuakue, numupeepia, nuũga, ‘Shekulu ungigimĩlie, nĩkakukulĩpa tũlũ zensi.’ 27 ũshekulu waakue numukolelua kĩsuusu numutũnguĩla, numulekela ĩmpaa. 28 Ĩpa umwĩtumi nuasio nupũna numuona umwĩtumi muua naalulĩĩle ĩmpaa ya shilinge gyana kumuakue; numuguĩla, numugoga, nuũga, ‘Lĩpa naalulĩĩle!’ 29 Iio umwĩtumi nuasio nutũngama pamĩgulu yaakue, numupeepia, nuũga, ‘Ungigimĩlie, nĩkakukulĩpa tũlũ zensi.’ 30 Nduyo nusiita, nuenda numugumĩla mukĩtũngo sunga wamĩlĩpe ĩmpaa niasio. 31 Iio gua, ĩĩtumi ĩĩa pĩna naaziona naalĩ zitendekile, naĩsũsũmĩkia, naenda naamulondooselia ũshekulu waao zensi naalĩ zitendekile. 32 Paapo ũshekulu waakue numuĩta, numuĩĩla, ‘Umwĩtumi mubĩĩ ue!’ Alĩ nukulekĩĩle ĩmpaa niasio yensi pĩna numpeepia; 33 aue gua, sika aza yukũjĩpĩĩlene kukumukolelua kĩnishungu umĩaako, kĩna ĩne naalĩ nukukolĩĩlue kĩnishungu ue? 34 ũShekulu waakue nutaka, numutuala kuatũngani sunga pĩna ukakumĩlĩpa ĩmpaa yaakue yensi. 35 Iio-iioo nuTata waane nwa kwigyulu ukakumutendela inie, malĩĩ ĩsika mulekĩĩle kunkolo zaani muntu wensi umunũna waakue.” ~19 1 Pĩna ũYesu nuzimala inkaani izi, nulega kũGalilaya, nupika kunandĩ za Uyahũdi, kwityumbĩ liYolidani. 2 maũmbĩ mingĩ namamutiata, nuakamia kuasio. 3 ĩApalisayo naamuagaana naĩĩ kumugema, naamukolia, “Usũũmilene umuntu kukumuleka umusungu waakue kunsooko yensi?” 4 Nuashookeelia, “Sika musomilene kĩna uzo naalutũndile umuandio, nuaumba mugoosia numusungu. 5 Nuũga, ‘Kunsooko ĩĩ, umuntu ukakualeka ũshee nunina, ukikamantana numusungu waakue, ndĩo naabĩlĩ ikitũla muĩlĩ umuĩ.’ 6 Sika kĩlĩ abĩlĩ kangĩ, ĩpa muĩlĩ umuĩ. Luulo gua, naalukamantĩĩnie uNzua, umuntu walekikamantuula.” 7 Naamuĩĩla, “Nĩkĩ gua, uMusa alulagĩlĩĩlie ĩkieti kya wĩleki, nukukumuleka umusungu.” 8 Nuaĩĩla, “Kunsooko ya ukakũ wa nkolo zaani, uMusa numugombia inie mualeke ĩasungu aani, ĩpa kwipũna umuandio sika alĩ itĩ. 9 Ĩne gua namuĩĩla, wensi nukakumuleka umusungu waakue kanga isiititũla kunsooko ya usambo, nukukumutoola wĩngĩ, wagololagiaa. Nduyo nwakumutoola naalĩ mulekue wagololagiaa.” 10 ĩAmanigua naamuĩĩla, “Kanga yĩĩ yoi mumpola za mugoosia numusungu, kutilĩ kansaĩlo kwitoola.” 11 Paapo nuaĩĩla, “Sika tũlũ ensi naasũũmile kukuluanũnkula ulukaani ulu, ĩpa aao naapeegue. 12 Akoolĩ ĩagumba naalelue itĩ kwipũna mundaa za anina; akoolĩ ĩagumba naatendue ugumba nĩantu; akoolĩ ĩagumba naĩtendile agumba ĩeene kunsooko ya utemi wa kwigyulu. Nusũũmile kukuluanũnkula ulukaani ulu nwaluanũnkule.” 13 Paapo ang'inia naaleetua kumuakue waĩĩkĩle ĩmĩkono yaakue mumiao nukukualompeela, ĩpa ĩamanigua aakue naaakuagilia. 14 Ĩpa ũYesu nuũga, “Alekĩ ĩang'inia aze kumuane, muleke kuagilia, kuitĩ naĩkĩna ĩa, uutemi wa kwigyulu ingĩ waao.” 15 Nuĩĩkĩla ĩmĩkono yaakue mumiao; nulega kuasio. 16 Laaa, muntu umuĩ numuagaana, numuĩĩla, “Mumania, ntende utendi kĩ nauuza ndigie uupanga wa kalĩ nakalĩ.” 17 Numuĩĩla, “Nĩkĩ winkolia ĩne impola za uza. Namuuza ingĩ umuĩ. Kanga uusiiile kwiingĩla muupanga umakendegeele ĩmalagĩĩlio.” 18 Numuĩĩla, “Namĩmbi?” ũYesu nuũga, “Ulekiulaga, Ulekigololia, Ulekiiia, Ulekikuĩla uulongo, 19 Kulia utata waako numaau waako, kangĩ, Umuloogue umunakaa waako kĩna ĩnkolo yaako.” 20 uMusumba numuĩĩla, “Aya mensi namakendegelĩĩle; kĩĩlĩ numukeepeelue yaani?” 21 ũYesu numuĩĩla, “Kanga ĩusiiile kwitũla mukamĩnkĩĩlũ, longola ugulie nutĩĩte, uapeele ĩatũka; ninduue ukitũla utĩĩte ĩkĩuto kwigyulu; kangĩ nzuu, ntiata.” 22 uMusumba pĩna nulũigia ulukaani luasio, nulongola nuusungu, kunsooko alutĩĩte inshao ningĩ. 23 Paapo ũYesu nuaĩĩla ĩamanigua aakue, “Tai namuĩĩla ikitũla ikakũ dũũ kumugolĩ kwiingĩla muutemi wa kwigyulu. 24 Kangĩ namuĩĩla, ingĩ itontũ kungamĩa kwishelela munsungĩĩli ya lusinge kwikĩla umugolĩ kwiingĩla muutemi wa kĩNzua.” 25 ĩAmanigua aakue pĩna naiigia, naakulĩlua zigizigi, naaũga, “Waani gua nusũũmile kwigũnĩka?” 26 ũYesu nualaaa, nuaĩĩla, “Kuantu sika ishũũmĩkile, ĩpa kwa kĩNzua tũlũ ishũũmĩkile.” 27 Paapo uPetelo nushookeelia numuĩĩla, “Laa gua, ishie kwalekile tũlũ yensi nukukukutiata; kukiligia yaani.” 28 ũYesu nuaĩĩla, “Tai namuĩĩla, pĩna uMuana-muntu ukakikyalansa mũtyengu lya kĩtemi lya ukulu waakue muunkũmbigyulu naupia, inie naalĩ muntiatile, niniinie mukakikyalansa mumatengu makitemi na mikyumi namabĩlĩ, ĩmukuzilamula induuli kyumi nazibĩlĩ za ĩSilaeli. 29 Wensi nwalekile ĩnumba, katia anũna nĩagũlĩ, katia shee nunina nĩaana, katia mĩgunda kunsooko ya liina liane, ikiligia nukwiongeeligua nkua gyana, nukwishaala uupanga wa kalĩ nakalĩ. 30 Ĩpa iingĩ naa muandio ikitũla a mumalĩĩlio nĩa mumalĩĩlio ikitũla a muandio.” ~20 1 “uUtemi wa kwigyulu wĩpianile numuntu mukola numba, naalupũnile kĩlĩ daau kwidũũma ĩalĩmĩĩzia waatuale mumugunda waakue wa mĩzabiibu. 2 Pĩna naĩgombia nĩalĩmĩĩzia kukĩpeela shilinge ĩmuĩ munsĩ pii, nuatuma kumugunda waakue 3 Pĩna nayĩĩ zĩ nsaa ya katatu, nwĩaagaana nĩĩĩa ĩĩmĩkile pigyulĩlo nakanda; 4 nĩaasio nuaĩĩla, ‘Lendĩ niniinie kumugunda, nayumũjĩpĩĩle nĩkakumupeela.’ Naenda. 5 Nayĩĩ zĩ nsaa ya mutandatu nĩnsaa ikyenda nwĩaagaana nĩĩĩa, nutenda iio-iioo. 6 Nayĩĩ zĩ nsaa ikyumi nĩmuĩ, nupũna, nuaona nĩnaĩngĩ ĩĩmĩkile, nuaĩĩla, ‘Nĩkĩ muĩmĩkile ĩpa munsĩ pii muagila kamulĩmo?’ 7 Naamuĩĩla, ‘Kunsooko kutilĩ nwakukupeela umulĩmo.’ Nuaĩĩla, ‘Lendĩ niniinie kumugunda wa mĩzabiibu.’ 8 Pĩna niĩ mpĩndĩ umukola mugunda numuĩĩla umulindĩĩla mugunda, ‘ĩĩte ĩatiĩkia, uapeele ĩkĩnamulĩmo kiao, wandĩĩlie ĩa mumalĩĩlio sunga ĩa muandio.’ 9 Pĩna naaaza naalĩ a nsaa ikyumi nĩmuĩ, wensi nuanũnkula shilinge ĩmuĩ. 10 Pĩna naaaza naalĩ a muandio, naasĩĩga kĩna ikiaanũnkula kwikĩlĩkĩĩla; nĩndĩo, gaa wensi nuanũnkula shilinge ĩmuĩ. 11 Pĩna naaanũnkula gua, naĩĩ kumusũsũmĩla umukola numba 12 naaũga, ‘Ĩa a mumalĩĩlio ĩtumile mulĩmo nsaa ĩmuĩ udũũ waalĩganĩĩlia nindiishie naaza kugigimĩlĩĩlie munsĩ pii uluago niyĩla nĩmpasu.’ 13 Nushookeelia, numuĩĩla umuĩ waao, ‘Mbuane, sika nukukapile; sika aza kwĩgombiliene nineene kushilinge ĩmuĩ? 14 Sola ĩshilinge yaako, ulongole. Ĩne neene numuloe kukumupeela uyu nwa mumalĩĩlio lika lĩmuĩ udũũ ninduue. 15 Sika injĩpĩĩlene kukĩtumĩla inshao zaane mĩna numuloele? Mbaa wailua wĩĩlũ kunsooko ya ukende waane?’ 16 Iio-iioo naa mumalĩĩlio ikitũla a muandio, nĩa muandio ikitũla a mumalĩĩlio.” 17 ũYesu pĩna alũnankĩla kwienda kũYelusalemũ, nuasola ĩamanigua naikyumi naabĩlĩ, naĩũna ing'ene munzĩla, nuaĩĩla, 18 “Laaĩ, kwinankĩla kulunziĩ kũYelusalemũ; nuMuana-muntu ukiĩĩkĩlua mumĩkono ya apolia naakulu nĩalangi, ndĩo ĩkakumulamula kwiulagua, 19 nukukumuĩĩkĩla mumĩkono ya ndugu nazĩngĩ koona amupopote, nukukumukua namĩkoa, nukukumukononteela mumusalaba; nulutondo lwa katatu ukiiukigua.” 20 Paapo unina wa aana a kĩZebedayo numuagaana palumuĩ nĩaana aakue, nutũngama pamuakue nukukumulompa ulukaani. 21 ũYesu numuĩĩla, “Usiiile yaani?” Numuĩĩla, “Lagĩĩlia ĩaana aane ĩa, ikyalanse muutemi waako, umuĩ kumukono waako wa kĩgoosia, umuua kumukono waako wa kĩkĩĩma.” 22 ũYesu nushookeelia, nuũga, “Sika mumanile namukululompa. Musũũmilene kwikopela ĩkĩĩko nanĩkakukĩkopela ĩne.” Naamuĩĩla, “Kusũũmile.” 23 Nuaĩĩla, “ĩKĩĩko kiane mukakukĩkopela, ĩpa kukikyalansa kumukono wa kĩgoosia nukumukono wa kĩkĩĩma sika mulĩmo waane kwipeelana, ĩpa akupeegagua naalĩ azĩpĩlĩligue nuTata waane.” 24 Ĩa naikyumi, pĩna naiigia, naaatakĩĩla ĩanũna naabĩlĩ. 25 Paapo ũYesu nuĩĩta, nuũga, “Mwamanile kĩna ĩatemi a ndugu nazĩngĩ akĩoonatĩĩlagiaa, nĩakulu aao akuademelaa. 26 Ĩpa kumiani ilekitũla itĩ, ĩpa wensi nusiile kwitũla mukulu kumiani, wĩĩ mwĩtumi waani; 27 wensi nusiiile kwitũla wa muandio kumiani wĩĩ musese waani. 28 Kĩna iio uMuana-muntu sika wijile kukĩtumĩlua, ĩpa kukĩtuma, nukwipũnia uuumĩ wakue wĩĩ kĩkomoli kunsooko ya iingĩ.” 29 Pĩna alĩ ilega kũYeliko, yũmbĩ kyulu nalĩmutiata. 30 Laaa, apokũ abĩlĩ naalĩ ikyalansile panzĩla; pĩna naiigia kĩna ũYesu ukĩlile, naĩtunta naaũga, “Shekulu, Muana wa kĩDaudi, ukukolelue kĩnishungu! 31 ĩYũmbĩ nalĩakalamukĩla atuulie. Ĩpa ĩo naĩkakia kukĩtunta, naaũga, Shekulu, Muana wa kĩDaudi, ukukolelue kĩnishungu!” 32 ũYesu nuĩma, nuĩĩta, nuũga, “Musiile numutendele yaani?” 33 Naamuĩĩla, “Shekulu, kusiile ĩmiiso mĩĩtu malaĩligue!” 34 ũYesu nuaonela kĩsuusu, nuapaatia ĩmiiso maao; ĩkamuĩ naaona naamutiata. ~21 1 Pĩna naasũgamĩĩla kũYelusalemũ nukwipika paBetipage muNkonko ya Mĩzeituni, paapo ũYesu nuatuma ĩamanigua abĩlĩ, 2 nuaĩĩla, “Longolĩ mukĩsaalĩ namutungĩnkĩĩne; ĩkamuĩ mukiona ndoguĩ ntũngue ĩensi numuana. Mĩtũngulĩ, mundeetele. 3 Naamuntu wamukolia lukaani, ũgĩ, Shekulu uzishiiile; ĩkamuĩ ukakumupeela.” 4 Izi tũlũ nazitũla, koona lutimĩĩligue ulukaani lwa munakĩdagu naluũgile, 5 “Mumuĩĩle umunanso Sayuni, Laaa, umutemi waako upolokile kumuako, Mupolo, udaamĩlĩĩle ndoguĩ Nĩkaana-ndoguĩ, muana-ndoguĩ.” 6 ĩAmanigua naalongola, natenda kĩna ũYesu alĩ waalagĩlĩĩlie. 7 Naamĩleeta ĩndoguĩ numuana-ndoguĩ, naazaala intiila zaao mukiania yaao; nudaamĩĩla. 8 Antu iingĩ mũyũmbĩ liasio naazaala intiila zaao munzĩla; ĩĩĩa naatema intambĩ za makota, naazaala munzĩla. 9 ĩMaũmbĩ naalĩ matongĩĩle, nĩnaalĩ matiatile namĩtunta namaũga, “Osiana umuana wa kĩDaudi, nwakũmazukigue nũjile muliina lya kĩShekulu! Osiana kukiania!” 10 Pĩna nũingĩla mũYelusalemũ, ĩkaa yensi nĩsũngũsĩka, naaũga, “Uyu waani.” 11 ĩMaũmbĩ namaũga, “Uzu ingĩ Yesu, umunakĩdagu wa kuNazaaleti ya Galĩlaya.” 12 ũYesu nũingĩla muNumba ya kĩNzua, nuaĩnga tũlũ ensi naalĩ igulia nukwigula muasio; nuzigalulanga imeeza za akaĩĩsia-mapeesa, nĩmatengu ma aasio naalĩ igulia inkunda, 13 nuaĩĩla, “Yandĩkue, ‘Ĩnumba yaane ikitũla numba ya wĩtekeli;’ inie gua, mwamĩtenda yĩĩ lyũlũ lya aleegelania.” 14 ĩApoku nĩanakĩtele naamuagaana muumo muNumba ya kĩNzua, nuakamia. 15 Ĩpa ĩapolia naakulu nĩalangi pĩna naamaona ĩmakula naalumatendile, nukukuaona ĩang'inia akĩtunta muasio muNumba ya kĩNzua naiũga, “Osiaana Muana wa kĩDaudi! Naataka,” 16 naamuĩĩla, “Wiigiliene kĩna ĩa iũga. ũYesu nuaĩĩla, Eeze,” sika mwalasomane, “Kumĩlomo ya aana naaniino nĩnaakonkaa wakamĩnkĩĩlia ulukũmo?” 17 Nualeka, nupũna mũYelusalemũ, nuenda kuBetania, nugona kuuko. 18 Nĩpadaau zigi pĩna alushookile kũYelusalemũ nukolua nzala. 19 Nuuona mukuu umuĩ panzĩla, nuwaagaana, sika nuona kakĩntu muasio ĩpa ĩmalũka udũũ; nuuĩĩla, “Zilekipĩa kankali kangĩ mumuako kainiino!” Ĩkamuĩ umukuu nauuma. 20 ĩAmanigua akue pĩna naaona, naakulĩlua, naaũga, “uMukuu uu ĩkamuĩ uumaa mbii itĩ?” 21 ũYesu nushookeelia, nuaĩĩla, “Tai namuĩĩla, Kanga muĩnuusuĩĩli, ĩmuagila kankankani, mukitenda sika lĩĩlo dũũ ĩlya mukuu, ĩpa sunga kanga mumĩĩĩle ĩnkonko ĩĩ, Kuuluka, utaague munanza, ikitendeka.” 22 Tũlũ yensi namukuilompa muulompi, ĩmusuĩlĩĩle, mukiaanũnkula. 23 Pĩna nũingĩla muNumba ya kĩNzua ĩapolia naakulu nĩanampala a antu naamuagaana pĩna alĩ wimania, naaũga, “Kuusũũmi kĩ ukutendaa aya. Kangĩ waani naalukupĩĩle uusũũmi uu.” 24 ũYesu nushookeelia nuaĩĩla, “Nineene nĩkakumukolia lukaani lumuĩ; kanga munshookeelie, nineene nĩkakumushookeelia kuusũũmi kĩ nitenda aya. 25 uUbadĩĩzo wa kĩYohana alĩ upũnile mpĩĩ? Alĩ upũnile kwigyulune kanga kuaana antu? Naĩĩ kĩsĩĩgia eene kueene, naiũga, Kanga kuũge upũnile kwigyulu, ukakukuĩĩla, ‘Nĩkĩ gua, sika namumusuĩĩla?’ 26 Katia kuũge upũnile kuaana antu, koopokile iyũmbĩ kuitĩ tũlũ ensi agombile kĩna uYohana ingĩ munakĩdagu.” 27 Naamushookeelia ũYesu, naaũga, “Magu, sika kuĩzĩ.” Nduzo nuaĩĩla, “Sunga nineeni sika nukumuĩĩla kĩna kuusũũmi kĩ nanukutendaa aya.” 28 “Musĩĩgile mbii. Alukoolĩ muntu naalutĩĩte aana abĩlĩ, numuagaana nwa muandio nuũga, ‘Muanuane, nantende lenda wĩtume umulĩmo mumugunda wa mĩzabiibu.’ 29 Nushookeelia nuũga, ‘Sika nuunzie.’ 30 Numuagaana nwa kabĩlĩ numuĩĩla zizo-ziizoo. Nushookeelia, nuũga, ‘Sika numuloe.’ Pembele nupela, nuenda. 31 Muĩa naabĩlĩ, nuĩmbi naalutendile uulooa wa kishee?” Naaũga, “Nwa mwandio.” ũYesu nuaĩĩla, “Tai namuĩĩla, ĩasangulia-koodi nĩagololia atongĩĩle kuntongela yaani kwiingĩla muutemi wa kĩNzua. 32 Kunsooko uYohana alũjile kumiani kunzĩla ya kulukuuluu, niniinie sika namumusuĩĩla; ĩpa ĩasangulia-kooodi nĩagololia naamusuĩĩla; ĩpa inie pĩna namuona sika namupela pembele, koona mumusuĩĩle.” 33 “Tegeelĩ ĩmpiani nĩnzĩa. Alukoolĩ muzengua, nduzo alupandĩĩle mĩzabiibu mumugunda, nuukitĩla kito; nusĩmbĩla tyulĩ lya kusokolela inkali; nuzenga kĩlĩngo; nualindĩĩlia ĩalĩmi; nulega munsĩĩ niasio. 34 iTyũngo lya kupĩa inkali pĩna nalĩsũgamĩĩla, nuatuma ĩĩtumi aakue kualĩmi, aanũnkule inkali. 35 ĩAlĩmi naaaguĩla ĩĩtumi aakue; uyu naamukua, umuua naamuulaga, umuua naamutũlanga ĩmagũe. 36 Nutuma kangĩ ĩĩtumi nĩĩĩa iingĩ kwikĩla a muandio; naatenda iio-iioo. 37 ĩMpelo yaakue numutuma umuana waakue kumiao, nuũga, ‘Ĩkakumukulia umuana waane.’ 38 Ĩpa ĩalĩmi pĩna naamuona umuana waakue, naĩĩ kĩtambuĩla eene kueene, ‘Uzu wazu musaali, kuĩnĩ kumuulage, kuusole uusali waakue.’ 39 Naamuguĩla, naamutaaga kunzi ya mugunda, naamuulaga. 40 Pĩna ukiiza umukola mugunda, ukakuatenda yaani ĩalĩmi aasio?” 41 Naamuĩĩla, “Ukakuaulaga sue ĩabĩĩ aasio; ukakualindĩĩlia ĩalĩmi ĩngĩ umugunda, naĩkakumupeela inkali mumatũngo maakue.” 42 ũYesu nuaĩĩla Sika mwalasomane muwandĩkua, “iGyũe naalĩ alĩsiitile ĩazengi, ‘Lĩĩlo liazaa gyũe kyulu lya kuluũno; uLukaani ulu lupũnile kwa kĩShekulu, Ndulo lwa ukulĩlua pamiiso mĩĩtu?’ 43 “Kuitĩ yoi namuĩĩla ya kĩna uutemi wa kĩNzua ukileegigua kumiani, ikipeegua ndugu nyukupĩaa inkali zaakue. 44 Nwakugua mwigyũe ĩlĩ ukiminanguka; nalĩkakumutũla lĩkakumutindĩkia.” 45 ĩApolia naakulu nĩApalisayo, pĩna naiigia impiani zaakue naalĩnga kĩna ukuatambula ĩeeene. 46 Pĩna naiikunga amuguĩle, naamoopoka ĩmaũmbĩ, kunsooko alĩ mamuoonie kĩna munakĩdagu. ~22 1 ũYesu nuaĩĩla kangĩ kumpiani, nuũga, 2 “uUtemi wa kwigyulu wĩpianile numutemi umuĩ naalumuzĩpĩĩlie umuana waakue uwĩnga. 3 Nuatuma ĩĩtumi aakue aĩĩte naalĩ aanue kuwĩnga, ndĩo sika naaaza. 4 Nutuma kangĩ ĩĩtumi nĩĩĩa nuũga, ‘Aĩĩlĩ naalĩ aanue, laaĩ india zakondaa; ng'ombe nĩnaigĩnũ yakonda kwitemigua; tũlũ yensi yakondaa; nzuĩ kuwĩnga.’ 5 Ĩpa sika naakeela; naalongola kĩna aloele, umuua kumugunda waakue, umuua kuusuluzia waakue; 6 naalĩ asaagile naaaguĩla ĩĩtumi naaagaalĩla naaaulaga. 7 Paapo umutemi nutaka; nuatuma ĩĩlaasi aakue nuamala sue ĩaulagani aasio, numĩsonsa ĩkaa yaao. 8 Paapo nuaĩĩla ĩĩtumi aakue, ‘uWĩnga wakondaa, ĩpa naaza aanue sika ijĩpĩĩle. 9 Iio gua, lendĩ mumĩsambi ya nzĩla nankulu; ensi namukakuaona, aanĩ kuwĩnga.’ 10 ĩĨtumi aasio naalongola, naenda munzĩla nankulu, naailingĩĩla ensi naalĩ akuaona, abĩĩ nĩnaaza; ĩnumba ya wĩnga nijula ĩagenda. 11 Pĩna nũingĩla umutemi waa laae ĩagenda, numuona muntu muasio mugila kantiila ya wĩnga; 12 numuĩĩla, ‘Mbuane, azũingĩĩle mbii munu pĩna umugila kantiila ya wĩnga?’ Nukeleala. 13 Paapo umutemi nuaĩĩla ĩĩtumi aakue, ‘Mutũngĩ mĩgulu nĩmĩkono mutaagĩ mukiiti kya kunzi; kuasio kuuko ikitũla kĩlĩlo nukwikelia ĩmiino.’ 14 Kuitĩ iingĩ naĩĩtue, ĩpa naasaagulue akeei.” 15 Paapo ĩApalisayo naalongola naakomia ĩkialo kya kumutega munkaani zaakue. 16 Naatuma kumuakue ĩamanigua aaao palumuĩ nĩantu a kĩHelode, naaũga, “Mumania, kumanile kĩna ue wĩmuntu wa tai, nĩnzĩla ya kĩNzua ukumĩmanagiaa mutai, kangĩ sikukusupaa kaukulu wa muntu wensi, kunsooko sikukulaaa kausiu wa antu. 17 Ĩpa gua, ukuĩĩle, usĩĩgile mbii; iizane kukumulĩpa uKaisali koodi kanga zũi?” 18 ũYesu pĩna nulĩnga uubĩĩ waao, nuũga, “Nĩkĩ mwingema inie anamampĩlu? 19 Naambiĩ ĩmpiia ya koodi.” Naamuleetela ĩshilinge. 20 Nuaĩĩla, “aityũe ĩlĩ lya kuani munu nuolua uu.” 21 Naamuĩĩla, “Lya kĩKaisali.” Paapo nuaĩĩla, “Iio gua, iya kĩKaisali mupeelĩ uKaisali, niya kĩNzua muupelĩ uNzua.” 22 Pĩna naiigia naakulĩlua, naamuleka nalongola. 23 Lutondo luasio ĩAsadukayo naakuũgaa kutilĩ kawiiuki, naamuagaana, naamukolia, 24 naaũga, “Mumania, uMusa aluũgile, ‘kanga umuntu wakie ĩmugila kaaana, umunũna waakue wamutoole umusungu waakue, wamulelelie umunũna waakue ĩaana.’ 25 Kunsĩĩtu gua, alĩ akoolĩ agoosia mupũngatĩ akĩnũna; nwa muandio nutoola, nukia nduyo alĩ mugila kaaana, umunũna waakue numusaala umusungu. 26 Iio-iioo nunwa kabĩlĩ, nunwa katatu, sunga ensi naa mupũngatĩ. 27 ĩMpelo ya ĩa tũlũ nukia numusungu 28 Kuluulo gua, muwiiuki ũjilitũla musungu wa kuani muĩa naa mupũngatĩ, kuitĩ tũlũ alĩ amutoolile.” 29 Paapo ũYesu nuashookeelia, nuaĩĩla, “Mulimĩlĩĩle, kunsooko sika mumanile uwandĩkua sunga ingũlũ za kĩNzua. 30 Kuitĩ muwiiuki sika akutoolaa sunga kwitoolua, ĩpa akutũlaa zĩ amalaĩka a kwigyulu. 31 Kangĩ mumpola za wiiuki wa akiu sika mwalasomane naalĩ lutambulue nuNzua ya kĩna, 32 ‘Ĩne neene Nzua wa kĩIbũlahimu, nuNzua wa kĩIsaki, nuNzua wa kĩYakobo?’ uNzua sika Nzua wa akiu, ĩpa waa apanga.” 33 Maũmbĩ pĩnanamiigia, namakulĩlua kuumania waakue. 34 ĩApalisayo pĩna naiigia kĩna waamũmagiaa ĩAsadukayo, naĩlundĩĩla palumuĩ. 35 Umuĩ waao wa amanakialo, numukolia kukumugema, nuũga, 36 “Mumania, lyagĩĩlio kĩ nikyulu muUlagĩĩlio?” 37 Nduzo numuĩĩla, “Umuloogue ũShekulu Nzua waako kumoo waako tũlũ, nukunkolo yaako tũlũ, nukumasala maako tũlũ. 38 Ĩlĩ lyolĩ lyagĩĩlio nikyulu, kangĩ lya muandio. 39 Nĩlya kabĩlĩ lĩpianile ndĩlo. Umuloogue umunakaa waako kĩna ĩnkolo yaako. 40 uUlagĩĩlio wensi nĩAnakĩdagu ukamantĩĩne mumalagĩĩlio aya namabĩlĩ.” 41 ĩApalisayo pĩna naĩilingĩĩla, ũYesu nuakolia, 42 nuũga, “Mumusĩĩgile mbii uKilisito? Muana wa kuani?” Naamuĩĩla, “Muana wa kĩDaudi.” 43 Nuaĩĩla, “Naitũla mbii gua, uDaudi mwa kĩMuau kukumuĩta Shekulu, nuũga, 44 ‘ũShekulu numuĩĩla ũShekulu waane,’ Kyalansa pamukono waane wa kĩgoosia Sunga nĩaĩĩke ĩanaulugu aako Pansĩlĩlĩ ya mĩgulu yaako?” 45 Malĩĩ uDaudi ĩumuĩtile, “Shekulu, waa muana waakue mbii gua?” 46 Sika nusũũma nunumuĩ kukumushookeelia kalukaani; sunga kwipũna luulo lutondo sika nugagũlia kaumuĩ kukumukolia kalukaani kangĩ.
1 Paapo ũYesu numaĩĩla ĩmaũmbĩ nĩamanigua aakue, 2 nuũga, “ĩAlangi nĩApalisayo ikyalansile mũtyengu lya kĩMusa; 3 iio gua, muziambe nukukuzitenda zensi naĩkakumuĩĩla, ĩpa uutendi waao muleke kuutiata, kunsooko akutambulaa udũũ, sika akutendaa. 4 Kuitĩ akutũngaa mĩligo mĩlũto nukukuegaalia ĩantu, ĩo ĩeene sika aloe kukuĩsũnta sunga naluala luao. 5 Kangĩ uutendi waao wensi akutendaa itĩ alaaue nĩantu. Akugalĩmpagiaa impĩgĩ zaao, akongeelagiaa ĩmasogolo na ntiila zaao; 6 aloe kukikyalansa mumatengu mikyulio pandia, numumatengu ma kuntongela mumasũnagogi, 7 nukwiũgigua mumagulaanĩlo, nukwiĩĩtua nĩantu, ‘Mumania namukulu.’ 8 Ĩpa inie mulekiĩĩtua nĩantu mumania namukulu, kuitĩ uMumania waani ingĩ umuĩ, niniinie tũlũ ensi mukĩnũna. 9 Kangĩ muna nsĩĩ muleke kumuĩta kamuntu tata, kuitĩ utata waani ingĩ umuĩ, nwa kwigyulu. 10 Kangĩ mulekiĩĩtua atongeeli, kuitĩ umutongeeli waani ingĩ umuĩ uKilisito. 11 Nduzo namukulu kumiani ukitũla mwĩtumi waani. 12 Wensi nukĩkulagiaa ukiniinupigua; wensi nukĩniinupagiaa ukikuligua.” 13 “Ukĩa kumuani alangi ĩApalisayo, anamampĩlu! Kunsooko mukuadadĩĩla ĩantu uutemi wa kwigyulu; inie uniinie sika mũingĩla, sunga naiingĩla sika mukualegela ingĩle. 14 Ukĩa kumuani alangi nĩApalisayo, anamampĩlu! Kunsooko mukuzilĩaa inumba za akiĩlua, nukuunamampĩlu mukulompaa ilĩĩpũ. Luulo gua, mũjililigia uulamulua naulũto nangũlũ. 15 Ukĩa kumuani alangi nĩApalisayo, anamampĩlu! Kunsooko mukupilimaa munanza numuna nsĩĩ koona muligie mumanigua umuĩ, nĩpĩna mwamuligia, namumutenda wĩĩ muana wa Gehena nkua zibĩlĩ kwikĩla inie. 16 Ukĩa kumuani atongeeli namuapokũ, namukuũgaa, ‘Wensi nwakulapa kuNumba ya kĩNzua, sika kĩntu; ĩpa wensi nwakulapa kuzahabũ ya Numba ya kĩNzua wĩtũngaa.’ 17 Muanaulu inie, kangĩ muapokũ! Kuitĩ yaani naikulu; zahabũne, kanga ĩNumba ya kĩNzua nyukumielagiaa ĩzahabũ? 18 ‘Kangĩ wensi nwakulapa paupolelio, sika kĩntu; ĩpa wensi nwakulapa kusadaka niĩlĩ mukiania yaakue wĩtũngaa.’ 19 Muapokũ inie! Kuitĩ yaani naikulu; sadakane, kanga pawĩtekelo naukumeelagiaa ĩmasongelio. 20 Iio gua, wensi nukulapaa paupolelio ukulapaa kuwaasio nukuintu yensi nayĩĩlĩ mukiania yaakue. 21 Wensi nwakulapa kuNumba ya kĩNzua akulapa kuniasio nukumuakue nũkyalile muasio. 22 Wensi nwakulapa kwigyulu ukulapaa kũtyengu lya kĩtemi lya kĩNzua, nukumuakue nũkyalansile muasio.” 23 “Ukĩa kumuani alangi nĩApalisayo, anamampĩlu! Kunsooko mukupũnagiaa tyũmpĩ likyumi lya ulũmba nintole numulenge, namugumanĩĩlia inkaani nankulu ĩza Ulagĩĩlio kulukuuluu, nĩkĩnishungu, nuusuĩĩli; izi zimũjĩpĩĩle kukuzitenda nĩnazĩngĩ mulekigumanĩĩlia. 24 Atongeeli apokũ, naakusuzaa ĩmbuu nukwimĩla ĩngamĩa!” 25 “Ukĩa kumuani alangi nĩApalisayo anamampĩlu! Kuitĩ mukoogagiaa ĩkĩĩko nĩnungu kunzi, ĩpa munsĩ ijuile uleegelania nuusiita kĩgilia. 26 Ue Mupalisayo numupokũ! Oogia tĩĩ ĩkĩĩko munsĩ koona kyatũla kielu nukunzi gaa.” 27 “Ukĩa kumuani alangi nĩApalisayo anamampĩlu! Kuitĩ mwĩpianile niibĩĩla naipakue ĩnkenke, ndio kunzi igyelĩĩle iiza, ĩpa munsĩ ijuile ĩmakũpa ma akiu nuudobũ wensi. 28 Iio-iioo gua, niniinie, kunzi mukigyelelaa kuantu muakola kulukuuluu, ĩpa mwijuile uunamampĩlu nuuleki.” 29 “Ukĩa kumuani alangi nĩApalisayo anamampĩlu! Kuitĩ mukuijengaa iibĩĩla ya anakĩdagu nukukĩmoogeelia ĩmijukĩlo ma anakulukuuluu, 30 nukwiũga, ‘Ishie kanga ĩalĩĩ kukoolĩ pantondo za atata ĩĩtu, sika alĩ kwijilikamantana ndĩo mumĩgali ya anakĩdagu.’ 31 Itĩ mwĩkuĩlĩĩle uniinie, kĩna inie mwĩaana aao naalĩ aaulagile ĩanakĩdagu. 32 Mijuliĩ gua, ĩngele ya atata aani! 33 Inie nzoka, luuli lwa mũilu, muukakuutalama mbii ulamulua wa muGehena? 34 Luulo gua, laaĩ, ĩne ntumile kumiani anakĩdagu nĩanamasala nĩalangi. Muĩa, ĩĩĩa mukakuaulaga nukukuakononteela mumusalaba; ĩĩĩa mukakuakuangĩĩla mumasũnagogi maani, nukukuaĩnga kaa kukaa, 35 koona ĩmĩgali tũlũ yensi nya kulukuuluu naalĩ iitĩkile muna nsĩĩ yĩmuuzĩĩle inie, kwipũna umugali wa kĩAbeli umunakulukuuluu sunga umugali wa kĩZakalia ũsha Balakia naalĩ mumuulagile pakatĩ ya Numba ya kĩNzua nĩpaupolelio. 36 Tai nukumuĩĩla, izi tũlũ zikiiiza kuwĩleli uu.” 37 “Ee Yelusalemũ, nukuaulagaa ĩanakĩdagu nukukuatũla ĩmagũe naatumue kumuako; nkua zinga kuuzaa nsiile kukuailingĩĩla ĩaana aako kĩna yoi ĩnkuku nyukupiilingĩĩla ipiana piakue mumbaa zaakue, ĩpa sika namugomba. 38 Laaĩ ĩnumba yaani yaazaa shaamua! 39 Kuitĩ namuĩĩla, sika mukimona kainiino sunga pĩna mukiũga, Wakũmazukigue nũjile muliina lya kĩShekulu.”
1 ũYesu nupũna muNumba ya kĩNzua, nuĩ ulonguile; ĩamanigua naamuagaana, itĩ amulagĩĩle uuza wa uuzengua wa Numba ya kĩNzua. 2 ũYesu nuashookeelia, nuaĩĩla, “Sika mumaooniene aya tũlũ. Tai, namuĩĩla, Sika likishaaga kigyũe mukiania igyũe nasikalikigumulua. 3 Pĩna alĩ wikyalansile Munkonko ya Mĩzeituni, ĩamanigua aakue naamuagaana kĩmpelo, naaũga, ‘Kuĩĩle, izi zikitũla nzalĩ. Nĩkĩlĩngasĩĩlio kĩ kya kushooka kumuako, nĩkya mpelo ya unkũmbigyulu?’” 4 ũYesu nuashookeelia, nuaĩĩla, “Kengealĩ, muntu wensi waleke kumupembeelia. 5 Kuitĩ iingĩ ikiiiza kuliina liane, Ĩiuga, ‘Ĩne neene Kilisito,’ ndĩo ikipembeelia iingĩ. 6 Kangĩ mukiiigia mpola za ulugu nuukũmuuki wa ulugu; laaĩ, mulekitũmbua, 7 kuitĩ ĩndugu ikiuuka ĩkue nĩndugu, nuutemi wĩkue nuutemi; ikitũla nzala nĩmĩmanga uko nĩnduuko. 8 Aya mensi ingĩ muandio udũũ wa usungu naukulu.” 9 “Paapo ĩkakumusongeela inie muligie impatĩ, nukukumuulaga; kangĩ indugu tũlũ zĩkakumusuukĩlua kunsooko ya liina liane. 10 Paapo iingĩ ikishooka nũma nukukĩsongeela nukukĩsuukĩlua eene kueene; 11 nĩanakĩdagu iingĩ a ulongo ĩkakigyelela nukwilimĩĩlia iingĩ. 12 Nukunsooko ya kongeeleka uuleki, uulogua wa antu iingĩ ukipola. 13 Ĩpa nwakugigimĩlia sunga kumpelo, uuyo ukigũnĩka 14 niMpola naNziiza izi za utemi zikitanantigua muunkũmbigyulu tũlũ, wĩĩ ukuĩli kundugu zensi; paapo ĩmpelo ikipika.” 15 “Iio gua pĩna mukakukĩona ĩkĩolũ kya oononeki, kĩna alĩ kĩtambulue numunakĩdagu uDanieli, kiĩmĩka pana yeelu (nwishoma nwalĩnge), 16 Paapo ĩa muUyahũdi atalamĩle kunkonko; 17 nwa kwityembe walekitima nukwiingĩla munumba yaakue wasole kĩntu, 18 nunwa kumugunda walekishookela kantiila zaakue. 19 Ukĩa waao naamaimbi nĩnaukaa ionkia intondo zaasio! 20 Lompĩ kona uutalami waani ulekitũla muntondo za mbula, sunga palutondo lwa wikyali. 21 Kuitĩ intondo zaasio lukitũla lumpatĩ lukulu nasika lwalakigyelela kwipũna umuandio wa unkũmbigyulu sunga nantende; sunga sika ijile kigyelela kainiino. 22 Kanga intondo zaasio ĩsika alĩ nkaguligue, sika alĩ wijiligũnĩka kamuntu wensi. Ĩpa kunsooko ya asaagulua zikikaguligua intondo zaasio. 23 iTyũngo liasio kanga muntu wensi wamuĩĩla, ‘Laaĩ uKilisito ukoolĩ ĩpa, katia ukoolĩ uko, lekishuĩĩlĩ.’ 24 Kuitĩ mĩkakigyelela maKilisito ma ulongo, nĩmanakĩdagu ma ulongo; ndazo mikitenda ilĩngasĩĩlio ikulu nĩmakula, nukukualimĩĩlia malĩĩ ishũũmikile, sunga ĩasaagulua. 25 Laaĩ, nakondagiaa kukumusugula. 26 Luulo gua, malĩĩ amuĩĩla, ‘Ntuuyo kumbuga, lekipũnĩ; ntuuyo kumbele, lekishuĩĩlĩ.’ 27 Kuitĩ kĩna iio-iioo ulupĩĩto nalukupũnaa kukĩĩlĩma nalupĩĩta sunga kumueli, iio-iioo ikitũla kwiiiza kumuakue uMuana-muntu. 28 Kuitĩ tũlũ pensi pĩna umuimba wĩĩlĩ, paapo indĩĩ zĩkakĩilingĩĩla. 29 Pĩna lwakĩla ulumpatĩ lwa ntondo zaasio, ĩkamuĩ ĩmpasu ĩkakĩlyupigua, numueli sika ukipũnia uweelu waakue, ninshonda zikigua kwipũna kwigyulu, ningũlũ za kwigyulu zikishũngũsĩka. 30 Paapo kĩkakigyelela ĩkĩlĩgasĩĩlio kya Muana-muntu kwigyulu; nindugu tũlũ zensi za unkũmbigyulu zikilĩla kĩlĩlo nukukumuona uMuana-muntu upolokile mukiania ya malũnde ma kwigyulu kungũlũ nuukulu wingĩ. 31 Ukakuatuma ĩamalaĩka aakue palumuĩ nululi lukulu lwidyede; ndĩo ĩkakualundĩĩla ĩasaagulua aakue kwipũna nandĩ zinĩĩ, kwipũna ĩmpelo igyulu sunga ĩmpelo nzĩa.” 32 “Ĩmanie mpiani kumukuu, pĩna ulutambĩ luakue lwasĩpuka nukũshonga ĩmalũka maakue mukulĩngaa kĩna ĩsongola yanũnkaa 33 Iio gua niniinie, pĩna mwaona aya tũlũ mensi mikigyela, kulĩnge kĩna wĩ piipĩ pamĩlango. 34 Tai namuĩĩla, uLuuli ulu sika lukiula sunga aya tũlũ mensi mikitendeka. 35 iGyulu nĩnsĩĩ zikikĩla, ĩpa inkaani zaane sika zikikĩla kainiino. 36 Ĩpa impola za ntondo zaasio nityũngo liasio kutilĩ numanile; sunga ĩamalaĩka a kwigyulu, nu Muana gaa, ĩpa uTata udũũ. 37 Kĩna alĩ itũlile muntondo za kĩNoe, iio ikitũla pĩna ukiiiza uMuana-muntu. 38 Kĩna iio naalĩ itũlile muntondo zaasio pĩna alĩ wikĩĩlĩ uwijuli wa maazĩ, antu nailĩa nukwikopa; naitoola nukwitoolua, sunga palutondo luulo pĩna uNoe nũingĩla mwipyango; 39 sika naalĩnga sunga uwijuli wa maazĩ nawĩĩza, nuakapĩlia sue; iio ikitũla pĩna ukiiiza uMuana-muntu. 40 iTyũngo liasio, antu abĩlĩ ukaa ĩĩlĩ mumugunda, umuĩ watualue, umuua walekue. 41 Asungu abĩlĩ ukaa ishia, umuĩ watualue, umuua walekue, 42 “Luulo, kengealĩ gua, kunsooko sika mumanile ulutondo kĩ ũShekulu waani pĩna wijile. 43 Ĩpa lĩngĩ ulukaani ulu, umukola numba kanga ĩalumanile ityũngo umũii pĩna ũjile, alũjilikengeala, ĩnumba yaakue ĩlekishĩmbua. 44 Luulo gua niniinie ĩzĩpĩĩlie, kuitĩ ityũngo nasika mulĩsĩĩgile, paapo uMuana-muntu wijile.” 45 “Waani gua umwĩtumi namusuĩĩli namunamasala naalĩ mupeegue umulĩmo nũShekulu waakue, waapeele ĩantu a numba yaakue india zaao pityũngo liao? 46 Muliukũ umwĩtumi nuasio ũShekulu wakue pĩna ukakumuagaana witenda yaasio. 47 Tai namuĩĩla, ukakumuĩĩka wĩĩmukulu munsao zakue tũlũ zensi. 48 Ĩpa umwĩtumi nuasio namubĩĩ kanga waũge munkolo yaakue, ‘ũShekulu waane watinagiaa;’ 49 wandie kukuakua ĩĩtumi ĩĩĩa nukwilĩa nukwikopa palumuĩ nĩagaala ntulu, 50 ũShekulu wa mwĩtumi nuasio ukiiiza palutondo nasikulusĩĩgile, nityũngo nasikulĩmanile, 51 ukakumutiĩnkanula; ukakumuĩĩkĩlia ityũmpĩ liakue palumuĩ nĩanamampĩlu; paapo ikitũla kĩlĩlo nukwikelia ĩmiino.”
1 “Kangĩ uutemi wa kwigyulu wĩpianile nĩananso kyumi nalĩ asolile intala zaao, naalongola kukumusĩngĩĩlia umutooli. 2 Ataano aao alĩ anaulu, nĩnaataano alĩ anamasala. 3 ĩAasio naalĩ ĩulu naasola intala zaao, sika naasola kamakũta; 4 ĩpa naanamasala naasola ĩmakũta munsupa palumuĩ nintala zaao. 5 Pĩna umutooli nutinia, naiitindĩla naagona indoolo. 6 Muutiku wa katĩ, lyanga nalĩkula, ‘Ntuuyo umutooli wapika! Pũnĩ mumusĩngĩĩlie!’ 7 Paapo naauuka ĩananso aasio tũlũ, naazĩpĩĩlia intala zaao. 8 iAnaulu naaaĩĩla ĩanamasala, ‘Kupunguĩlĩ ĩmakũta makeei, kunsooko intala zĩĩtu zidiba.’ 9 iAnamasala naaashookeelia, naaũga, ‘Sika makuendile muumo ishie nuniinie; taazu gua, longolĩ kuagulia, mwĩgulĩlie.’ 10 Pĩna naalongola kwigula, nuuza umutooli, ndĩo naalĩ ĩzĩpĩlĩĩlie naingĩla palumuĩ nduyo muwĩnga; uluĩgĩ nalũgyalĩlua. 11 Pembele naaaza ĩananso naĩngĩ, naaũga, ‘Shekulu, Shekulu, kũgyuĩle!’ 12 Ĩpa nuashookeelia, nuũga, ‘Tai namuĩĩla, sika numuĩzĩ inie.’ 13 Luulo gua, kengealĩ, kunsooko sika mumanile ulutondo sunga ityũngo.” 14 “Kuitĩ ikitũla zĩ mpiani ya muntu naalutũngile umusĩnzo, nuĩĩta ĩĩtumi aakue, nuziĩĩka kumiao inshao zaakue. 15 Umuĩ numupeela talanta zitaano umuua zibĩlĩ, umuua ĩmuĩ, muntu wensi kuusũũmi waakue; pembele nulongola. 16 Ĩkamuĩ unuasio naalĩ waanũnkũile ĩtalanta zitaano nuendishuluuzĩlia, nuligia nsaĩlo ya talanta zitaano ninjia. 17 Iio nunuasio naalutĩĩte ĩtalanta zibĩlĩ, nuligia nsaĩlo ya talanta zibĩlĩ ninjia. 18 Ĩpa unuasio naalĩ waanũnkuĩle ĩtalanta ĩmuĩ nuenda numĩsĩmbĩla pansĩ ĩmpeesa ya kĩShekulu waakue. 19 Pĩna nazikĩla ntondo ningĩ, nuuza ũshekulu waa ĩtumi aasio, nũiialia palumuĩ nindĩo. 20 Nuuza unuasio naalĩ waanũnkuĩle ĩtalanta zitaano nuleeta ĩtalanta ninjia zitaano, nuũga, ‘Shekulu, aluĩĩkile kumuane talanta zitaano ntiizi ninjia zitaano naligilie nsaĩlo.’ 21 ũShekulu waakue numuĩĩla, ‘Iiza gua, umwĩtumi namuuza numusuĩĩli; alĩ umusuĩĩli kuna ikeei, nĩkakukuĩĩka wĩĩ umukulu wa mingĩ; ingĩla muulumbi wa kĩShekulu waako.’ 22 “Nuuza naalĩ waanunkuĩle ĩtalanta zibĩlĩ, nuũga, ‘Shekulu, aluĩĩkile kumuane talanta zibĩlĩ; ntiizi ninjia talanta zibĩlĩ, naligilie nsaĩlo.’ 23 ũShekulu waakue numuĩĩla, ‘Iiza gua umwĩtumi namuuza numusuĩĩli; alĩ umusuĩĩli kuna ikeei, nĩkakukuĩĩka wĩĩ umukulu wa mingĩ; ingĩla muulumbi wa kĩShekulu waako.’ 24 Nuuza nunuasio naalĩ waanũnkuĩle ĩtalanta nĩmuĩ, nuũga, ‘Shekulu, alĩ manile kĩna ue wĩmuntu numukakũ, ukuogolaa nĩpĩna sikupandĩĩle, ukulundĩĩlaa nĩpĩna sikupeetile. 25 Luulo nanoopoka, nanenda nanĩmĩsĩmbĩla ĩtalanta yaako pansĩ. Ntĩĩzĩ ĩniako, koo.’ 26 ũShekulu waakue nushookeelia, numuĩĩla, ‘Ue umwĩtumi namubĩĩ kangĩ umukata! Alumanile kĩna nukuogolaa nĩpĩna sika mpandĩĩle, nukulundĩĩla nĩpĩna sika mpeetile? 27 Iio gua, alĩ yukũjĩpĩĩle kwiĩĩka ĩmpeesa yaane muasuluuzia, nĩpĩna naaza aza nijiliaanũnkula ĩniane palumuĩ nĩnsaĩlo. 28 Luulo gua, muleegeliĩ ĩtalanta, mupeelĩ nutĩĩte ĩtalanta kyumi. 29 Kuitĩ wensi nutĩĩte ukipeegua nukwiongeelekigua; namugila ukileegeligua, sunga nukĩtĩĩte. 30 Ĩpa umwĩtumi nasika wijĩpĩĩle, mutaagĩ mukiiti kya kunzi; kuuko kikitũla kĩlĩlo nukwikelia ĩmiino.’” 31 “Pĩna ukiiiza uMuana-muntu muukulu waakue, nĩamalaĩka tũlũ palumuĩ nduyo, paapo ukakikyalansa mwityengu lya ukulu waakue, 32 nindugu zensi zikilundĩĩlua ntongela yaakue; ukakuzikamatuĩla kĩna iio umudĩĩmi nukuzikamatuĩlaa inkolo nimbuli. 33 Ukakuziĩĩka inkolo pamukono wa kĩgoosia, nimbuli pamukono wa kĩkĩĩma. 34 Paapo umutemi ukakuaĩĩla ĩaasio naĩĩlĩ pamukono waakue wa kĩgoosia, ‘Nzuĩ namwakembetilue nuTata waane, usaalĩ uutemi naalĩ muazĩpĩlĩligue kwipũna pautũndua wa unkũmbigyulu; 35 Kuitĩ alĩ numukolue nzala, namumpeela kya kulĩa; alĩ numukolue noota, nampeela nankopa; alĩ numugenda, namunanũnkula. 36 alĩ nĩkĩpuĩ, namuntũnga; alĩ numuluĩle namunsoolia; alĩ nĩĩlĩ mukĩtũngo namunzagaana.’ 37 Paapo ĩakola kulukuuluu ĩkakumushookeelia, aũge, ‘Shekulu, nzalĩ naalĩ kukuoonie umukolue nzala, nakukupeela india, katia umukolue noota nakukupeela ukope? 38 Nzalĩ nalikukuoonie umugenda nakukuanũnkula, katia wĩkĩpuĩ nakukutũnga? 39 Nzalĩ naalĩ kukuoonie umuluĩle katia wĩĩlĩ mukĩtũngo, nakukusoolia?’ 40 uMutemi ukakuashookeelia, ‘Tai namuĩĩla, kĩna alĩ mukumutendela umuĩ waao wa anũna aane naaniino, alĩ mukutndelaa uneene.’ 41 “Paapo ukakuaĩĩla naĩĩlĩ pamukono wa kĩkĩĩma, ‘Legĩ kumuane namwazũmilue; ingĩlĩ mumooto wa kalĩ nakalĩ, naalĩ mukoleleligue ũShetani nĩamalaĩka aakue. 42 Kuitĩ alĩ numukolue nzala, sika namumpeela india, alĩ numukolue noota, sika namumpeela nkope; 43 alĩ numugenda, sika namunanũnkula; alĩ numuluĩle numukĩtũngo, sika namunsoolia.’ 44 Paapo nĩaasio ikishookeelia, aũge, ‘Shekulu, nalĩ alĩ kukuoonie umukolue nzala nĩnoota, katia umugenda, katia ukĩpuĩ, katia umuluĩle, katia wĩĩlĩ mukĩtũngo sika nakukutumĩla? 45 Paapo ukakuashookeelia. Tai namuĩĩla, kĩna sika alĩ mukumutendelaa umuĩ waao wa anũna aane naaniino, iio gua, sika alĩ mukutendelaa nineene.’ 46 Ĩa ikilega ingĩle muukasigua wa kalĩ nakalĩ, ĩpa ĩakola kulukuuluu muupanga wa kalĩ nakalĩ.”
1 ũYesu pĩna numala inkaani izi zensi, nuaĩĩla ĩamanigua aakue, 2 “Mumanile kĩna zikikĩla ntondo zibĩlĩ ikitũla Pasaka nuMuana-muntu ukipũnigua wakononteelue mumusalaba.” 3 Paapo ĩapolia naakulu nĩalangi nĩanampala a antu naĩilingĩĩla mukĩanda kya mupolia namukulu nukuĩtaguaa Kayafa; 4 naakomia ĩkialo, itĩ amuguĩle ũYesu kuupembeelia nukukumuulaga. 5 Naaũga, “Sika palutondo nalukulu, koona ilekitũla muzũgo muantu.” 6 ũYesu pĩna alĩ wĩĩlĩ kuBetania munumba ya kĩSimoni munamatana, 7 musungu numuagaana naalutĩĩte kasali ka makũta ma ngele nkakũ, numupĩnduĩla mwityũe liakue pĩna alĩ wikyalansile pandia. 8 iAmanigua pĩna naaona, naataka naaũga, “Waakĩ uulimĩĩlia uu? 9 Kuitĩ ĩmakũta aya aza ishũũmĩkile kwiguligua kuuguli naukulu, nukwipeegua ĩatũka.” 10 ũYesu pĩna nulĩnga, nuaĩĩla, “Nĩkĩ mukumuagia umusungu. Kuitĩ untendĩĩle utendi nauuza dũũ. 11 Kuitĩ ĩatũka kuuzaa mwĩensi itondo zensĩ, ĩpa ĩne sika kwĩensi niniinie intondo zensĩ. 12 Itĩ luulo, wampĩnduĩla umuĩlĩ waane ĩmakũta aya, azuntendĩĩle itĩ kwinjĩpĩĩlia kuuĩĩkua waane. 13 Tai namuĩĩla, Kuensi kĩna zikitanantigua iMpola naNziiza muna unkũmbigyulu tũlũ, naazuntendĩĩle uzu ukiganulua kuwijukĩlo waakue.” 14 Paapo umuĩ wa aasio naikyumi naabĩlĩ, nukuĩtaguaa Yuda Isikaliote, nulongola kuapolia naakulu, 15 nuũga, “Musiiile kwimpeela yaani, pĩna nĩkakumuĩĩka munikono yaani? Naalagaana kukumupeela mpiia makumi matatu 16 Kwipũna paapo nũidũũma ĩlioma lya kumusakia.” 17 Palutondo lwa muandio lwa ugalĩ naugila igaaĩ ĩamanigua naamuagaana ũYesu, naaũga, “Usiiile kukuzĩpĩlĩlie mpĩĩ ĩPasaka?” 18 Nuaĩĩla, “Lendĩ mukaa kumuntu umuĩ,” mumuĩĩle, “uMumania uũgile, tyũngo liane lyasũgamĩĩla; kumuako nikilĩĩla ĩPasaka palumuĩ nĩamanigua aane.” 19 iAmanigua naatenda kĩna ũYesu alĩ waalagĩlĩĩlie, naamĩzĩpia ĩPasaka. 20 Pĩna niĩ mpĩndĩ nwikyalansa pandia palumuĩ nĩamanigua naikyumi naabĩlĩ. 21 Pĩna alĩ ilĩa, nuũga, “Tai namuĩĩla, umuĩ waani ukinshakia.” 22 Naaonekia usungu, naandia kukumuĩĩla umuĩ, “Neenene Shekulu?” 23 Nushookeelia, nuũga, “Uyo nutualile umukono kũlĩĩlania palumuĩ nineene mukiungu, uuzo ukinshakia. 24 uMuana-muntu walongolaa kĩna alĩ muandĩkĩle, ĩpa ukĩa waakue gua, umuntu nuasio nukakumusakia uMuana-muntu! Taazu umuntu nuasio alĩ walekilelua.” 25 Paapo ũYuda naalumusakilie nushookeelia, nuũga, “Neenene, Shekulu?” Numuĩĩla, “Uue uũgile.” 26 Pĩna alĩ ilĩa, ũYesu nuusola uugalĩ nuukembeta, nuuega, nuapeela ĩamanigua aakue, nuũga, “Koĩ, mulĩe; uu wau muĩlĩ waane.” 27 Nusola nĩkĩĩko, nusongelia, nuapeela, nuũga, “Kopelĩ tũlũ ensi muumo. 28 Uu wau mugali waane wilyago nĩPia, nawiitĩkile kunsooko yaiingĩ kuuleegeligua wa mĩlandu. 29 Ĩpa gua namuĩĩla. Kwipũna nantende sika nikikopa kangĩ uupĩi uu wa muzabiibu, sunga ulutondo luulo pĩna nĩkakuukopa naupia palumuĩ niniinie muutemi wa kĩTata waane.” 30 Pĩna naakondia kwiĩmba, naapũna naenda kuNkonko ya Mĩzeituni. 31 ũYesu nuaĩĩla, “Muutiku uu inie tũlũ mukishuukua kunsooko yaane nukũshooka kunũma. Kuitĩ yandĩkue, ‘Nĩkakumukua umudĩĩmi, ninkolo zikishapatĩla.’ 32 Ĩpa pĩna nikiiiukigua, nĩkakumutongeela kũGalilaya.” 33 uPetelo nushookeelia, numuĩĩla, “Kanga tũlũ ensi ashooke kunũma kunsooko yaako, ĩne sika nikitenda yaasio kainiino.” 34 ũYesu numuĩĩla, “Tai nakuĩĩla, uutiku uu, umumbĩ ukaa wikaalĩkalakunkula, ukinkaana nkua zitatu.” 35 uPetelo numuĩĩla, “Kanga injĩpĩle nakĩ kwikia palumuĩ ninduue sika nĩkakukukaana kainiino. ĩAmanigua tũlũ naaũga iio-iioo.” 36 Paapo ũYesu nulongola palumuĩ ndĩo sunga pakĩtanga nakyukuĩtaguaa Getisemane, nuaĩĩla ĩamanigua aakue, Kyalansĩ papa, sunga nende uko nompe. 37 Numusola uPetelo nĩaana abĩlĩ a kĩZebedayo, nuandia kwiona usungu, nukukĩsũsũma. 38 Paapo nuaĩĩla, “ĩNkolo yaane ĩtĩĩte usungu piipĩ kwikia. Ĩĩmĩ papa mukengeale palumuĩ nineene.” 39 Nutela iiniino, nugua pansĩ, nulompa, nuũga, “Tata, malĩĩ ĩishũũmĩkile, ĩkĩĩko ĩkĩ kĩnkĩle; ĩpa sika kĩna numuloelue ĩne, ĩpa kĩna umuloelue uue.” 40 Nuaagaana ĩamanigua agonaa indoolo, numuĩĩla uPetelo, “Sika musũũmilene kwikengeala palumuĩ nineene sunga ĩnsaa nĩnĩmuĩ.” 41 Kyalĩ nuukenge nukwilompa, mulekiingĩla muugemua. ĩNkolo ndoogue, ĩpa umuĩlĩ muneketũ. 42 Nuenda kangĩ kaubĩlĩ, nulompa, nuũga, “Tata, malĩĩ ĩsika ishũũmĩkile ĩkĩĩko kĩnkĩle ndeke kukĩkopela, iio gua, uulooa waako utendue.” 43 Nuenda, nuagaana agonile indoolo kangĩ, kuitĩ ĩmiiso maao alĩ maazaa malũto. 44 Nualeka kangĩ nuenda nulompa kautatu, nuũga kangĩ nkaani zizo-ziizoo. 45 Paapo nuaagaana ĩamanigua aakue, nuaĩĩla, “Gonĩ gua ĩpaino, musũũpie; ityũngo lyasũgamĩĩlaa, uMuana-muntu waĩĩkue mumĩkono ya anamĩlandu.” 46 Uukĩ, kulongole; laaĩ nwinshakia wasũgamĩĩlaa. 47 Alĩ kĩlĩ witambula, laaa ũYuda, umuĩ wikyumi naabĩlĩ nupika; palumuĩ nduyo yũmbĩ kyulu, naatĩĩte ĩmaũmba nĩmasukulĩ, apũnile kuapolia naakulu nĩanampala a antu. 48 Nduzo umusakania alĩ waapĩĩle kĩlĩngasĩĩlio, nuũga, “Nanĩkakumusuna, ingĩ uuzo; muguĩlĩ!” 49 Ĩkamuĩ numuendeela ũYesu, nuũga, “Wiila Shekulu! numusunĩkia.” 50 ũYesu numuĩĩla, “Musuamuua, wijilĩĩle yaani? Paapo naamuendeela, naamuguĩla ũYesu.” 51 Umuĩ waao naalĩ ĩensi nũYesu nusopoola iyũmba liakue, numudumula umusese wa mupolia namukulu, numutema ukutuĩ 52 Paapo ũYesu numuĩĩla, “Shookelia iyũmba liako mukĩnina kiakue, kuitĩ ensi naikityapaa iyũmba ikiulagua kwiyũmba.” 53 Mbaa, usĩĩgile kĩna sika nsũũmile kukumuĩĩla uTata waane ninduyo ukindeetela ino-iinoo ĩamalaĩka kwikĩla magana manzogũ kyumi namabĩlĩ? 54 Ukitimĩĩligua mbii uwandĩkua, kĩna itĩ yoi alĩ ijĩpĩĩle kwitũla? 55 Kukatũngo kaasio ũYesu numaĩĩla ĩmaũmbĩ, “Mbii kamupũnile nĩmaũmba nĩmasukulĩ, munguĩle ĩne zĩ muleegelania? Lutondo kulutondo alĩ kuuzaa nikyalansile palumuĩ niniinie muNumba ya kĩNzua nanimania; sika namunguĩla. 56 Ĩpa izi zensi zitũlile itĩ koona uwandĩkua wa anakĩdagu utimĩĩligue.” Paapo ĩamanigua naamuleka, naamanka tũlũ ensi. 57 Ndĩo naalĩ amuguĩlile ũYesu naamutuala kwa kĩKayapa, umupolia namukulu, pĩna ĩalangi nĩanampala alĩ ĩilingĩlĩĩle. 58 NuPetelo numutiatĩĩla kulĩ sunga kukĩanda kya mupolia namukulu; nũingĩla muumo, nwikyalansa palumuĩ nĩĩtumi, wamĩone ĩmpelo. 59 iApolia naakulu nilindĩ liensi naaidũũma uukuĩli wa ulongo kwa kĩYesu, itĩ amuulage. 60 Sika naaligia, kanga ĩakuĩli iingĩ a ulongo naalĩ igyĩĩle nakĩ. 61 Pembele abĩlĩ naigyelela naaũga, “Uyu aluũgile, ‘Nsũũmile kukumitaula iNumba ya kĩNzua, nukukumĩzengaa kangĩ kuntondo zitatu.’” 62 uMupolia namukulu nuĩmĩka, numuĩĩla, “Sika wishookeeliane kalukaani? Ĩa ikuĩla yaani kumuako.” 63 Ĩpa ũYesu nutuulia. uMupolia namukulu numuĩĩla, “Nakulapia kwa kĩNzua namupanga, ukuĩĩle malĩ ue uue wĩKilisito, Muana wa kĩNzua.” 64 ũYesu numuĩĩla, “Uue uũgile. Kangĩ numuĩĩlĩĩle, kwipũna nantende mukakumuona uMuana-muntu wikyalansile pamukono wa kĩgoosia nwa ngũlũ, upolokile mumalũnde ma kwigyulu.” 65 Paapo umupolia namukulu nutandula intiila zaakue, nuũga, “Watukaa uNzua! Yaa kĩ gua, kwidũũma ĩakuĩli. Laaĩ mũigagiaa ĩpaino uutuki waakue! 66 Musĩĩgileeii?” Naashookeelia, naaũga, “Yumũjĩpĩĩle kwikia.” 67 Paapo naamutiĩla ĩmatĩ muusiu waakue, naamukua nkũndi, naĩngĩ naamukua mpĩĩ, 68 naaũga, “Kilisito, ukupũnĩlie unakĩdagu, waani naazukukuile?” 69 nuPetelo alĩ wikyalansile panzi ya kĩanda; katũgua kamuĩ nakamuagaana, nakaũga, “Ue ninduue aza mwĩpalumuĩ nũYesu Mugalĩlaya.” 70 Nukaana ntongela ya ĩa tũlũ, nuũga, “Sika nuluĩzĩ nukulutambula.” 71 Pĩna nupũna kunzi sunga kukĩtũli, munanso numuua numuona, nuaĩĩla naalĩ ĩĩlĩ paasio, “Uzu aza ĩpalumuĩ nũYesu Munazaleti.” 72 Nukaana kangĩ nukwilapa, “Sika numuĩzĩ umuntu nuasio!” 73 Nakĩĩ katũngo, naalĩ ĩĩmĩkile paasio naamugaana uPetelo, naamuĩĩla, “Tai, ninduue mwĩpalumuĩ ndĩo, kunsooko ĩntambo yaako yakulagĩĩlaa.” 74 Paapo nuandia kwijũma nukwilapa, “Sika numuĩzĩ umuntu nuasio.” Ĩkamuĩ umumbĩ nukunkula. 75 Paapo uPetelo nulũjuka ulukaani lwa kĩYesu naalumuĩĩlĩĩle, “uMumbĩ yũkĩĩlĩ kalakunkula, ukinkaana nkua zitatu.” Nupũna kunzi nulĩla kuusungu dũũ.
1 Pĩna naweela, ĩapolia naakulu tũlũ nĩanampala a antu naamukomelia ĩkialo ũYesu, koona amuulage. 2 Naamutũnga, naamutuala naamuĩĩka mumĩkono ya kĩPilato naalĩ mutemi. 3 Paapo ũYuda naalumusakilie, pĩna nuona kĩna walamulaguaa, nuona usungu, nuashookelia ĩapolia naakulu nĩanampala impiia nazĩmakumi matatu. 4 nuũga, “Aza ntimuĩle pĩna aza nuusakilie umugali naugila kautimu.” Naaũga, “Maakĩ maasio ishie kumiĩtu? Malaae uue mukola!” 5 Nuzigumĩla impiia muNumba ya kĩNzua, nulega, nuenda nwĩgoga. 6 iApolia naakulu naazishola, naaũga, “Ingĩ mũiko kukuziĩĩkĩla muuĩkĩlo wa masongelio, kunsooko za ngele ya mugali.” 7 Naakomia ĩkialo, naazishola, naagula umugunda wa muumba utũle pakuaĩĩka ĩagenda. 8 Iio gua, umugunda waasio ukuĩtaguaa mugunda wa mugali sunga nantende. 9 Paapo nazitimĩĩlĩka naalĩ ntambule numunakĩdagu Yelemia nuũga, “Naazishola impiia makumi matatu, ngele yaakue naalĩ mugelelelue, naalĩ amugelĩĩle ityũmpĩ lya aana a Ĩsilaeli, 10 naazipũnia kumugunda wa muumba kĩna ũShekulu alundagĩlĩĩlie.” 11 ũYesu nuĩmĩka ntongela ya mutemi. UMutemi numukolia, nuũga, “Ue uuene umutemi wa Ayahũdi?” ũYesu nuũga, “Uue wiũga.” 12 Pĩna nusokigua nĩapolia naakulu nĩanampala, sika nushookeelia kalukaani. 13 Paapo uPilatu numuĩĩla, “Sika wiiigiane naakukukuĩla mingĩ kumuako?” 14 Sika numushookeelia kalukaani, sunga umutemi nukulĩlua zigizigi. 15 Palutondo nalukulu umutemi kuntendo yaakue ukulĩtũngulĩlagiaa iyũmbĩ mutũngua umuĩ naamusiiile. 16 Paapo alĩ atĩĩte mutũngua umuĩ nwa lukũmo lubĩĩ, nukuĩtaguaa Balaba. 17 Pĩna naĩlundĩĩla, uPilatu nuaĩĩla, “musiiile numutũngulĩlie waani, Balaba katia Yesu nukuĩtaguaa Kilisito.” 18 Kuitĩ alumanile kĩna alĩ amupũnilie kuwĩĩlũ. 19 Pĩna alĩ wikyalansile mwityengu lya ulamuli, umusungu waakue nutuma impola kumuakue, nuũga, “Ulekitũla nulukaani numuntu nuasio nwa kulukuuluu, kuitĩ aza naagĩkilie mundooti utiku uu kunsooko yaakue.” 20 iApolia naakulu nĩanampala naamapeema ĩmaũmbĩ mamutee uBalaba, amuulage ũYesu. 21 uMutemi nuaĩĩla kangĩ, “Muĩa naabĩlĩ musiiile numutũngulĩlie waani?” Naaũga, “uBalaba.” 22 uPilatu nuaĩĩla, “Aĩpa gua, numutendele yaani ũYesu nukuĩtaguaa Kilisito?” Tũlũ ensi naaũga, “wakononteelue mumusalaba!” 23 Nuũga, “Nĩkĩ, alutendile ubĩĩ kĩ.” Naakaka kwikuutĩĩla, naaũga, “Nwakononteelue mumusalaba!” 24 uPilatu pĩna nuona kĩna nayĩĩ nakanda udũũ, ĩpa umuzũgo wikula, nusola ĩmaazĩ, nukalala ĩmĩkono yaakue ntongela iyũmbĩ, nuũga, “numugila kautimu mumugali wa muntu uyu nwa kulukuuluu. Muzilaae uniinie!” 25 Antu tũlũ naashookeelia, naaũga, “umugali waakue nawĩĩ mumiĩtu numuaana ĩĩtu.” 26 Paapo nuatũngulĩlia uBalaba. Pĩna numukua ũYesu namĩkoa, numupũnia wakononteelue mumusalaba. 27 Paapo ĩĩlaasi a mutemi naamutuala ũYesu kwijumba lya kĩtemi; kaũmbĩ keensi nakamulundĩkĩĩla. 28 Naamujiula intiila naamukũmba lyumunkũmbĩ kyasũkũ, 29 naamĩtaa ngala ya miigia naamujiala mwityũe, naamupeela lunangi naatuũngama pamuakue, naaa kumupopota, naũga, “Weela, mutemi wa Ayahũdi!” 30 Naamutiĩla ĩmatĩ, naalusola ulunangi naamukuanga mwityũe. 31 Pĩna naakonda kukumupopota, naamujiula ĩlyumunkũmbĩ, naamujiala intiila zaakue, naamulongolia kukumukononteela mumusalaba. 32 Pĩna alĩ ipũna naataagana numuntu wa kuKilene, ĩliina liakue Simoni; naamukankanĩka wamukenkelie umusalaba. 33 Naapika pana yukuĩtaguaa Goligota (ĩndogolelio yaakue, panungulu ityũe). 34 Naamupeela mubinio namusaalĩnkanigue nĩntundu. Pĩna nulũla, sika nulooa kwikopa. 35 Pĩna naamukononteela mumusalaba naoomolana intiila zaakue, naazikuĩla nsimbi(koona lutimĩĩligue ulukaani naalĩ lutambulue numunakĩdagu. Naoomolana intiila zaane pakatĩ yaao, nĩlyumunkũmbĩ liane naalĩkuĩla nsimbi). 36 Naikyalansa, naamulindĩĩla paasio. 37 Naaĩĩka shokio pityũe liakue naalĩ liandĩkue, “UYU INGĨ YESU, MUTEMI WA AYAHŨDI.” 38 Paapo ĩaleegelania naabĩlĩ naakoononteelua ensi ninduyo, umuua pamukono waakue wa kĩgoosia, umuua pamukono waakue wa kĩkĩĩma. 39 Ndĩo naalĩ ikĩla paasio naamutuka, naiangaazia ĩmatũe maao, 40 Naaũga, “Ue nukumĩtaula ĩNumba ya kĩNzua nukukumĩzenga kangĩ kuntondo zitatu, ĩgũne uue! Malĩĩ ĩwĩMuana wa kĩNzua, tima mumusalaba.” 41 Iio nĩapolia naakulu naamupopota palumuĩ nĩalangi nĩanampala, naaũga, 42 “Alukuagũnaa naĩngĩ; uyo sika wishũũma kukĩgũna. Uyo ingĩ mutemi wa Ĩsilaeli; nwatime ĩpaino mumusalaba, nindiishie kukakumusuĩĩla. 43 Umusanilie uNzua nwamugũne ĩpaino kanga ĩumuloilue, kunsooko alukuũgaa. Ĩne nĩMuana wa kĩNzua.” 44 Iio nĩaleegalania naalĩ akononteelue ensi ninduyo naamutukĩla iio-iioo. 45 Kwipũna ĩnsaa ya mutandatu nayĩĩ kiiti munsĩĩ yensi sunga ĩnsaa ikyenda. 46 Nayĩĩ zĩ ĩnsaa ikyenda, ũYesu mwĩtunta kululi lukulu nuũga, “Eli, Eli, lama sabakitani?” Ĩndogoilelio yaakue, “Nzua waane, Nzua waane nĩkĩ wandekaa?” 47 Naĩngĩ kumiao naalĩ ĩĩmĩkile paasio, pĩna naiigia naaũga, “Uyu ukumuĩta uElia.” 48 Ĩkamuĩ umuĩ numanka, nusola ĩsipongo numijulia umubinio namukalĩ numĩtungĩla mulunangi, numukopia. 49 Naĩngĩ naaũga, “Lekĩ, kulaae malĩĩ uElia ĩukiiza kukumugũna.” 50 Paapo ũYesu mwĩtunta kangĩ kululi lukulu, nutiĩka ĩnkolo. 51 Paapo gua, ipyupa lya Numba ya kĩNzua nalĩtanduka pakatĩ kwipũna kukiania sunga pansĩ. ĩNsĩĩ nĩsũngũsĩka ĩmapampa namatanduka; 52 iibĩĩla naikũnukuka, niiuka miĩlĩ mingĩ ya antu naeelu naalĩ agonile; 53 naapũna mũibĩĩla yaao pĩna wiiuki waakue naukĩla, naingĩla mukaa nanzelu, naaigyeleela iingĩ. 54 Paapo umukulu wa ulugu palumuĩ nindĩo naalĩ amulindĩlĩĩle ũYesu, pĩna naauona umumanga nimpola naalĩ zigyelĩĩle naoopoka pũũ, naaũga, “Tai-taaii, uyu alĩ Muana wa kĩNzua.” 55 Alĩ akoolĩ nĩasungu iingĩ paasio, naalĩ ilaaĩla kulĩ aao naalĩ amutiatile ũYesu kwipũma kũGalilaya nukukumutumĩla. 56 Mumiao alĩ akoolĩ Malia nwa kuMagidala, nuMalia unina wa kĩYakobo nuYosepu, nunina wa aana a kĩZebedayo. 57 Pĩna niĩ mpĩndĩ nuuza muntu mugolĩ wa kuAlimatea, ĩliina liakue Yosepũ, ninduyo umuene alĩ mumanigua wa kĩYesu. 58 Numuagaana uPilatu, numulompa umuĩlĩ wa kĩYesu. Paapo uPilatu nulagĩĩlia wapeegue. 59 uYosepu nuusola umuĩlĩ, nuutũnga muntiila nanzelu nankakũ, 60 nuuĩĩka mukĩbĩĩla kiakue nakĩpia naalukĩsĩmbile mwipyampa, nupingilitia igyũe kyulu pamulango wa kĩbĩĩla, nulongola. 61 Alĩ akoolĩ paapo uMalia nwa kuMagidala, nuMalia muua, naikyalansile naatungĩnkĩĩne nĩkĩbĩĩla. 62 Mudaau, alĩ lutondo nalutiatile uwĩzĩpĩĩlia, ĩapolia naakulu nĩApalisayo naĩlundĩĩla pakĩPilatu, 63 naaũga, “Shekulu, kwijukaa kĩna unuasio umupembeelia aluũgile pĩna alĩ kĩlĩ muumĩ.” Pĩna zakĩla ntondo zitatu nikiiiuka. 64 Luulo gua, lagĩĩlia ĩkĩbĩĩla kĩlindĩĩlue sunga kulutondo lwa katatu, alekiiza ĩamanigua aakue kukumũia nukukuaĩĩla ĩantu, “Wiiukaa kwipũna muakiu; nuupembeelia wa mpelo ukitũla ubĩĩ nangũlũ kwikĩla wa muandio.” 65 uPilatu nuaĩĩla, “Mutĩĩte ĩĩlaasi alindĩĩli; lendĩ mukĩlindĩĩle kĩĩsa kĩna musũũmile.” 66 Naalongola, naakĩlindĩĩla ĩkĩbĩĩla kĩĩsa, naalĩĩĩkĩla igyũe muhuli, palumuĩ nĩĩlaasi aasio naalindĩĩli.
1 Pĩna nalukĩla ulutondo lwa wikyali, ulutondo lwa muandio lwijũma pĩna naiiyeeleela, naenda uMalia nwa kuMagidala nuMalia muua kukukĩlaaa ĩkĩbĩĩla. 2 Laaa, naukana mumanga mukulu, kunsooko malaĩka wa kĩShekulu nutima kwipũna kwigyulu, nuuza nulĩpingilitia igyũe, nulikyalansĩla. 3 Nikyelu liakue alĩ zĩ lupĩĩto, nintiila zaakue alĩ nzelu zĩ gyũe la mbũla. 4 Nukunsooko ya kumoopooka, ĩalindĩĩli naaikĩkĩma, naatũla zĩ akiu. 5 uMalaĩka nuashookeelia, nuaĩĩla ĩasungu, “Lekioopokĩ inie, kuitĩ manile kĩna mukumudũũma ũYesu naalĩ mukononteelue mumusalaba. 6 Ukutilĩ munu, kuitĩ wiiukaa kĩna aluũgile. Nzuĩ muone pĩna azugonile ũShekulu. 7 Ambukangĩ muaĩĩle ĩamanigue aakue, ‘Wiiukaa kwipũna muakiu. Laaa, wamutongeela inie kũGalilaya; kuuko mukakumuona.’ Laaĩ gua, namuĩĩlaa.” 8 Naaleganga pakĩbĩĩla kuooa nukuulumbi wingĩ; naamanka kukuaĩĩla ĩaamanigua aakue. 9 Laaa, ũYesu naataagana ndĩo, nuũga, “Weela!” Naamusũgamĩĩla naamuguĩla ĩmĩgulu, naamukulia. 10 Paapo ũYesu nuaĩĩla, “Lekioopokĩ; lendĩ muaĩĩle ĩanũna aane ende kũGalilaya; kuuko ikimona.” 11 Pĩna alĩ alonguĩle, laaa, tyũmpĩ lya ĩlaasi naalindĩĩli naingĩla mukaa, naaaĩĩla ĩapolia naakulu tũlũ naalĩ zitendekile. 12 Naĩlundĩĩla palumuĩ nĩanampala, naakomia ĩkialo, naapeela ĩĩlaasi mpiia ningĩ, 13 naaũga, “ũgĩ, ĩamanigua muutiku amũia, ishie pĩna aza kugonile. 14 Kanga ziigigue numutemi, kukakumupeepeelia mulekiligia uukunkunali.” 15 Naazishola impiia, naatenda kĩna alĩ amanigue. Nulukaani ulu nalusapatĩla muAyahũdi sunga nantende. 16 Nĩamanigua naikyumi numuĩ naenda kũGalilaya sunga kunkonko ĩĩzo ũYesu naalĩ waalagĩlĩĩlie. 17 Pĩna naamuona, naamutekela, ĩpa naĩngĩ naatũla ninkankani. 18 ũYesu nuaagaana, nuĩ kuatambuĩla, nuũga, “Napeegaguaa uusũũmi tũlũ wensi kwigyulu numuna nsĩĩ. 19 Luulo gua, lendĩ muzitende indugu tũlũ zensi zitũle amanigua, ĩmukuabadĩĩzia muliina lya kĩTata, nĩlya Muana, nĩlya Muau Muelu; 20 ĩmukuamania aziambe tũlũ zensi naalĩ numulagĩlĩĩlie inie. Laaa ĩne nkoolĩ palumuĩ niniinie intondo tũlũ zensi, sunga kumpelo ya unkũmbigyulu.”
1 Muandio wa Mpola naNziiza za kĩYesu Kilisito, Muana wa kĩNzua. 2 Kĩna alĩ nandĩkue nuYesaya umunakĩdagu; “Laaa, Namutuma umutumua waane ntongela ya usiu waako, nukijĩpĩĩlia ĩnzĩla yaako; 3 luli lwa muntu lukĩtunta mumbuga: Mĩzĩpĩĩliĩ ĩnzĩla ya kĩShekulu, Pigololĩ ipijĩla piakue.” 4 uYohana mubadĩĩzia nwigyelela mumbuga, nukwitanantia ubadĩĩzo wa upeli kuuleegeligua wa mĩlandu. 5 Naĩĩ kumuagaana ĩansĩĩ yensi nya Uyahũdi, nĩaniYelusalemũ; naabadĩĩzigua nunduyo mumongo wiYolidani, naikũmuula ĩmĩlandu yaao. 6 uYohana alukĩtũngaa ĩntiila ya maũli ma ngamĩa, numusipi wa ndĩlĩ mukĩĩno kiakue, nulĩa inkumbĩ nuuukĩ wa muuwĩĩ. 7 Nutanantia, nuũga, “Upolokile kunũma yaane namukola ngũlũ kwikĩla ĩne. Nineene sika nijĩpĩĩle kwitũna nukwitũngula sunga ĩmĩkoa ya ilaatu yaakue. 8 Ĩne numubadĩĩzilie kumaazĩ, ĩpa uzo ukakumubadĩĩzia kuMuau Muelu.” 9 iNtondo zaasio nuuza ũYesu kwipũna kuNazaleti ya Galĩlaya, nubadĩĩzigua nuYohana mũYolidani. 10 Ĩkamuĩ pĩna nupũna mumaazĩ, nuona igyulu nalĩkũnukuka, nuMuau zĩ nkunda, nutima mumuakue; 11 luli nalupũna kwigyulu, “Ue uue Muana waane muloogua; nanumuloeeligue ninduue.” 12 Ĩkamuĩ uMuau numutuala kumbuga. 13 Nuĩmumbuga intondo makumi manĩĩ, nũgemua nũShetani; nayĩĩ ĩensi ninimu; ĩamalaĩka naĩĩ kumutumĩla. 14 uYohana Pĩna alĩ mutũngue mukĩtũngo ũYesu nuenda kũGalilaya, nũitanantia iMpola naNziiza za kĩNzua, 15 nuũga, “iTyũngo lyatimĩlaa, nuutemi wa kĩNzua wasũgamĩĩlaa; pelĩ musuĩĩle muMpola nanziiza.” 16 Pĩna nukĩlĩla pananza ya Galĩlaya, numuona uSimoni nuAndelea umunũna waakue, igumĩla ĩmazũĩlo munanza kuitĩ alĩ azũa-nsiĩ. 17 ũYesu nuaĩĩla, “Ntiatĩ, nineene nĩkakumutenda muĩ azũa-antu.” 18 Ĩkamuĩ naamaleka ĩmazũĩlo, naamutiata. 19 Nugenda kapenento, numuona uYakobo ũsha Zebedayo nuYohana umunũna waakue, ndĩo alĩ ĩĩlĩ mwipyango, naakumazĩpĩĩlia ĩmazũĩlo. 20 Ĩkamuĩ nuĩĩta, naamuleka utata waao uZebedayo mwipyango palumuĩ nĩanamulĩmo, naamutiata. 21 Naingĩla muKapelinaũmũ; ĩkamuĩ palutondo lwa wikyali nũingĩla mũshũnagogi, nũimania. 22 Naakũmia kuumania waakue, kunsooko aluamanilie zĩ mukola usũũmi, sika kĩna ĩalangi. 23 Muasio mũshũnagogi liao, ĩkamuĩ alukoolĩ muntu munalĩsĩĩmuĩ, 24 nalĩkuuta, nalĩũga, “Kwĩmbii ninduue, Yesu Munazaleti? Wijile kukukumalane? Nukuĩzĩ wĩwaani; uue Muelu wa kĩNzua.” 25 Yesu nulĩtakĩla, nuũga, “mũma, pũna mumuakue!” 26 ĩLĩsĩĩmuĩ nalĩmuzũganga, nalĩlĩla kululi lukulu, nalĩmupũna. 27 Naĩtũmba tũlũ ensi naĩĩ kĩkolia, naiiũga; “Yaani itĩ? Umanigua upia! Kuusũũmi wamalagĩĩlia ĩmasĩĩmuĩ, mamugombia.” 28 Ĩkamuĩ impola zaakue nazikũmuukanga tũlũ pensi kunandĩ za Galĩlaya. 29 Ĩkamuĩ pĩna naalega mũshũnagogi, naapika kunumba ya kĩSimoni nuAndelea, palumuĩ nuYakobo nuYohana. 30 Numukuĩ wa kĩSimoni alugonile, alĩ muluĩle; ĩkamuĩ naamuĩĩla impola zaakue 31 Numusũgamĩĩla, numuuukia numuamba umukono; uuluĩle naumulegela, nuĩ kuatumĩla 32 Pĩna niĩ mpĩndĩ ĩmpasu pĩna nĩsaalĩĩla, naĩĩ kumuleetela tũlũ naalĩ alemue, nĩanamasĩĩmuĩ. 33 Nĩkaa yensi alĩ ĩlundĩlĩĩle pamulango. 34 Nuakamia iingĩ naalĩ alemue uluĩle nauluĩle, numaĩnga ĩmasĩĩmuĩ mingĩ, sunga sika numagombia kwitambula, kunsooko alĩ mamuĩzĩ. 35 Nuuuka mwigyĩngu, kĩlĩ iilu, nupũna nulongola kumbuga kĩna tilĩ kaantu, kuasio nulompa. 36 uSimioni nĩaasio naalĩ ĩensi naamutalamĩĩla; 37 Pĩna naamuona naamuĩĩla, “Tũlũ ensi aza akukudũũma.” 38 Nuaĩĩla, “Kuĩni nukuua, sunga kũishaalĩi nayĩpiipĩ, koona ntanantie nukuasio. Ĩĩ yaĩ nsooko alĩ nijilĩĩle.” 39 Nuenda nutanantia mumasũnagogi mao munsĩĩ yensi nya Galĩlaya, nukwiĩnga ĩmasĩĩmuĩ. 40 Nuuza kumuakue munamatana, numupeepia nukũtũngama pamuakue, nuũga, “Kanga ĩumuloe, wishũũma kwinjelia.” 41 ũYesu numuonela kĩsuusu, nunansula umukono waakue, numuamba, numuĩĩla, “Numuloe, eela!” 42 Ĩkamuĩ ĩmatana namamulegela, nueligua. 43 Numulagĩnkĩĩlia, ĩkamuĩ numuleegia kuukaaũ, 44 Numuĩĩla, Laaa, uleke kumuĩĩla umuntu wensi kalukaani; ĩpa lenda wĩambie kumupolia, upũnie ĩsadaka ya kueligua kumuako kĩna uMusa alulagĩlĩĩlie, yĩĩ ukuĩli kumuao. 45 Ĩpa nupũna, nuandia kwitanantia ningĩ nukwishapatilia ulukaani luasio, sunga ũYesu sika nusũũma kwiingĩla mukaa ĩwigyelĩĩle kualiĩ; ĩpa alĩ wĩĩlĩ kuweekusĩ, naamuagaana kwipũna nandĩ zensi.
1 Nũingĩla kangĩ muKapelinaũmũ pĩna nazikĩla ntondo nkeei, naikũmuuka kĩna ukoolĩ munumba. 2 Naĩlundĩĩla iingĩ, nalĩula kalioma sunga pamulango; nuĩ kuatambuĩla ulukaani. 3 Naaaza antu naamuleetela muluile wa kukiigyandi, mukenkue nĩantu anĩĩ. 4 Pĩna naalemua kukumusũgamĩĩlia kunsooko ya mulundo, naatalula kwityembe pĩna alĩ wĩĩlĩ. Pĩna naakondia kwitalula, naawiikiia uulĩlĩ naaluugonĩĩle umukiigyandi. 5 ũYesu pĩna nuona uusuĩĩlĩ waao, numuĩĩla umukiigyandi, “Muana waane, ĩmĩlandu yaako yaleegagiguaa.” 6 Alĩ akoolĩ nĩalangi naalĩ ikyalansile muasio, naiishĩĩga munkolo zaao, 7 “Uyu witambula mbii itĩ? Wamutukaa uNzua! Waani nusũũmile kwileegia ĩmĩlandu isiititũla uNzua wing'ene dũũ?” 8 Ĩkamuĩ ũYesu nulĩnga munkolo yaakue kĩna ishĩĩga itĩ, nuaĩĩla, “Nĩkĩ mwishĩĩga itĩ munkolo zaani? 9 Nayĩmbi naitontũ, kukumuĩĩla umukiigyandi, ĩMĩlandu yaako yaleegagiguaa; katia, ‘Uuka, ĩtuĩke uulĩlĩ waako, ulongole?’ 10 Ĩpa mumane gua, kĩna uMuana-muntu utĩĩte usũũmi muna nsĩĩ wa kuleegia ĩmĩlandu,” numuĩĩla umukiigyandi, 11 “Nakuĩĩla, uuka ĩtuĩke uulĩlĩ waako, ulongole kunumba yaako.” 12 Ĩkamuĩ nuuuka, nwĩtuĩka uulĩlĩ waakue, nupũna ntongela yaao ensi, sunga naakulĩlua tũlũ ensi, naamukulia uNzua naaũga, “Sika kwalaona itĩ nĩnainiino.” 13 Nupũna kangĩ, nuenda pikiki lya nanza; iyũmbĩ liensi nalyumuagana, nuamania. 14 Pĩna alukĩlile numuona uLawi ũsha Alpayo, wikyalansile p anumba ya usangulĩlio wa koodi; numuĩĩla, “Ntiata.” Nuuuka numutiata. 15 Pĩna alĩ wilĩa munumba yaakue, ĩasangulia-koodi iingĩ nĩanamĩlandu alĩ ikyalansile palumuĩ nũYesu nĩamanigua aakue, kuitĩ iingĩ alĩ amutiatile. 16 ĩAlangi nĩ Apalisayo pĩna naaona ilĩa ensi nĩasangulia-koodi nĩanamĩlandu, naaaĩĩla ĩamanigua aakue, “Nĩkĩ kawilĩa nukwikopa palumuĩ nĩanamĩlandu nĩasangulia-koodi?” 17 ũYesu pĩna nũigia, nuaĩĩla, “Naapanga sika akusiiaa kamukilĩki, ĩpa naaluĩle. Sika nijile kukuĩĩtaa ĩanakulukuuluu ĩpa ĩanamĩlandu.” 18 ĩAmanigua a kĩYohana nĩApalisayo alĩ akulaalĩlaa. Antu naaaza, naamuĩĩla, “Nĩkĩ ĩamanigua a kĩYohana nĩamanigua a Apalisayo akulaalĩlaa, ĩpa ĩamanigua aako sika akulaalĩlaa.” 19 ũYesu nuaĩĩla, “ĩAkola wĩnga ishũũma mbii kwilaalĩla pĩna umutooli yĩensi nindĩo. Pĩna umutooli kĩlĩ yĩensi nindĩo sika ishũũma kwilaalĩla. 20 Ĩpa intondo zikiiiza pĩna ikileegeligua umutooli; palutondo luasio paapo ikitũlilaalĩla. 21 Kutilĩ kaumuĩ nukutũmĩĩlaa ĩkĩtaaso nakĩpia kya ntiila muntiila nankulukulu; itĩ ĩkĩtaaso nakĩpia kĩkimomoola ĩntiila nankulukulu, nuluandala lutũla lugalĩ. 22 Kutilĩ kaumuĩ nukutaagĩlaa umubinio nasika ugaasile mũyĩndĩ ya ndĩlĩ naikulukulu; itĩ umubinio ukakuitandula iyĩndĩ ya ndĩlĩ, numubinio wiiitĩka, niyĩndĩ ya ndĩlĩ iooononeka. ĩpa umubinio nasika ugaasile ukutaagĩlaguaa mũyĩndĩ ya ndĩlĩ naipia.” 23 Pĩna alukĩlĩĩle mumĩgunda palutondo lwa wikyali, ĩamanigua aakue, pĩna alĩ igenda, naaipikisula uupikisua. 24 ĩApalisayo naamuĩĩla: Laaa katĩ, nĩkĩ aitenda naigiligue palutondo lwa wikyali? 25 Nuaĩĩla: Sika musomilene kĩna alutendile uDaudi, pĩna nuulia india, nukolua ĩnzala, umuene nĩndĩo naalĩ yĩensi, 26 kĩna alĩ wingĩĩle munumba ya kĩNzua pĩna alukolĩ umupolia namukulu uAbiatali, numalia ĩmapũli naalĩ mĩkũmbĩkĩlo kwa kĩNzua naalĩ mũiko kwilĩĩgua nĩnaĩngĩ isiititũla ĩapolia uduu; nuapeela nĩaasio naalĩ ĩensi nindĩo. 27 Nuaĩĩla: Lutondo lwa wikyali alĩ luĩĩkue kunsooko ya muntu, sika muntu kunsooko ya lutondo lwa wikyali. 28 Luulo gua, uMuana-muntu ingĩ Shekulu wa lutondo lwa wikyali gaa.
1 Nũingĩla mũshũnagogi; muasio alukoolĩ muntu nwa mukono mulema. 2 Naamukũsĩla kaukakumukamia palutondo lwa wikyali, koona amusokie. 3 Numuĩĩla umuntu nwa mukono mulema: ĩĨmĩĩka pakatĩ! 4 Nuaĩĩla: Mũikone palutondo lwa wikyali kwitenda naiiza, katia kwitenda naibĩĩ; kwigyũna ĩnkolo ya muntu, katia kwiulaga? Naatuulia. 5 Nuakĩnduĩla poo kuutaki, nuona usungu kunsooko ya ukakũ wa nkolo zaao, numuĩĩla umuntu, golola umukono waako! Nuugolola; umukono waakue naukamia. 6 Ĩkamuĩ naalongola ĩApalisayo, naakomia ĩkialo palumuĩ nĩantu a kĩHelode amuulage kunzĩla kĩ. 7 ũYesu nulega nĩamanigua aakue, nuenda kunanza. Yũmbĩ kyulu nalĩmutiata kwipũna kũGalilaya nukuUyahũdi, 8 nukũYelusalemũ, nukuIdũmea, nukũtyumbĩ liYolidani, nukunandĩ za Tilo nĩSidoni; yũmbĩ kyulu pĩna naligyũlia zensi naalukuzitendaa, nalyumuagaana. 9 Nuaĩĩla ĩamanigua aakue amuzĩpĩlĩlie ipyango kunsooko ya mulundo, uleke kumutuunĩĩlia. 10 Kuitĩ aluakamilie iingĩ, sunga tũlũ naalĩ akuagaa naamupilimĩkĩlia koona amuapaatie. 11 Nĩmasĩĩmuĩ pĩna alĩ makumuonaa, namagua ntongela yaakue, namakuuta, namaũga, “Ue uue Muana wa kĩNzua!” 12 Numagilia maleke kumukũmuula. 13 Nunankĩla munkonko, nuĩĩta naalualoilue umuene, naamuagaana. 14 Nuaĩĩka kyumi naabĩlĩ yĩĩ yĩensi nduyo, waaatume kwitanantia, 15 ĩĩ nuusũũmi wa kuĩnga ĩmasĩĩmuĩ. 16 Nuaĩĩka ĩa naikyumi naabĩlĩ; numupeela uSimoni ĩliina lya Petelo; 17 nuYakobo ũsha Zebedayo nuYohana umunũna wa kĩYakobo, nuapeela ĩliina lya Boanelego, ĩndogolelio yaakue aana a mugũgũmo; 18 nuAndelea, nuPilipo, nuBalitolomayo, nuMatayo, nuTomaso, nuYakobo ũsha Alpayo, nuTadayo, nuSimoni Mukananayo, 19 nũYuda nwa kuIsikaliote, uyo naalumusakilie. Nũingĩla munumba, 20 iyũmbĩ nalyumulundĩkĩĩla kangĩ sunga sika naasũũma kwilĩa india. 21 Pĩna ĩantua naiigia, naalongola kukumuguĩla, naaũga, “Wasalaa!” 22 ĩAlangi naalĩ atimile kwipũna kũYelusalemũ naaũga, “Mutĩĩtue nuBelizebuli, nukungũlũ ya mukulu wa masĩĩmuĩ wiĩnga ĩmasĩĩmuĩ.” 23 Nuĩĩta, nuaĩĩla kumpiani, “Wishuma mbii ũShetani kukumuĩnga ũShetani. 24 Kanga uutemi wĩĩ kĩpũka nkaani uweene, uutemi waasio sika wishũũma kwiĩĩmĩka. 25 Nĩnumba kanga yĩĩ kĩpũka nkaani ĩnene, ĩnumba niasio sikishũũma kwiĩĩmĩka. 26 NũShetani kanga wĩuukĩĩle umuene nukũtemanuka, sika wishũũma kwiĩĩmĩka, utĩĩte ukinĩĩlo. 27 Sika wishũũma gua nunumuĩ kwiingĩla munumba ya munangũlũ nukukuzishĩmba inshao zaakue, kanga ĩsikumutũngile tangua umunangũlũ; paapo waaze kumĩsĩmba ĩnumba yakue. 28 Tai namuĩĩla, ĩaana-antu ikileegeligua uutimu wensi nuutuki waao wensi naikipũnia, 29 ĩpa unuasio nukakumutukĩla uMuau Muelu, mugila kauleegeligua wa utimu sunga ĩkalĩ nakalĩ, ĩpa utĩĩte umulandu wa kalĩ nakalĩ.” ( 30 Kĩna iio naalĩ aũgile, “Munalĩsĩĩmuĩ.”) 31 uNina nĩanũna naaaza, naĩĩmĩka panzi, naamutuma umuntu kukumuĩta. 32 Niyũmbĩ nalikyalansile nalyumulundĩkĩlĩĩle, nalyumuĩĩla, “Laaa, umaau waako nĩanũna aako akoolĩ panzi, akukudũũma.” 33 Nuashookeelia nuũga, “uMaau waane nĩanũna aane aani?” 34 Nualaaanga naalĩ amupilimĩkĩlĩĩlie, nuũga, “Laaĩ umaau waane nĩanũna aane! 35 Wensi nukuutendaa uuloa wa kĩNzua, uuyo munũna waane, numugũlĩ waane, numaau waane.”
1 Nuandia kangĩ kwimania pananza. Naamulundĩkĩĩla mulundo mukulu, sunga ninduyo nunankĩla mwipyango, nuĩma muasio munanza; umulundo tũlũ nawĩĩma pityumbĩ piipĩ nĩnanza. 2 Nuamania ningĩ kumpiani, nuaĩĩla muumania waakue, 3 “Tegeelĩ! Laaaĩ, muminzi alĩ wendile kwiminza. 4 Pĩna alĩ wiminza, injia nazigua panzĩla, nazĩĩza inoni nazĩzilĩa. 5 iNjia nazigua pipyampa pĩna kutilĩ ulongo nawingĩ, ĩkamuĩ nazilia kunsooko ya ukeei wa ulongo. 6 Pĩna ĩmpasu nĩlĩla nazigũnda, kunsooko ngila kamĩli, nazuuma. 7 iNjia naziguĩla mumiigia, nĩmiigia namakula namazishopa, sika nazitula kampeke. 8 iNjia naziguĩla muulongo nauuza, nazikinda nazikula nazipĩa, injia mukumi matatu, injia makumi mutandatu, injia gyana.” 9 Nuũga, “Nutĩĩte ĩakutuĩ a kuigĩlia, nũigie.” 10 Pĩna nuĩ wing'ene, io naalĩ ĩensi ninduyo palumuĩ nĩnaikyumi naabĩlĩ, naamukolia ĩndogolelio ya mpiani zaasio. 11 Nuaĩĩla, “Inie mwapĩĩlue unkũnkũ wa utemi wakĩNzua ĩpa kuaasio naĩkunzĩ zensi zĩĩlĩ zĩ mpiani, 12 ‘Koona nailaaa alaae, alekiona; Naiiigia iigie, alekilĩnga; Alekigomoka, aleegeligue ĩmĩlandu.’” 13 Nuaĩĩla, “Sika mumanile ĩmpiani ĩĩ, aimpiani zensi mukakuzilĩnga mbii? 14 uMuminzi ukuminzaa ulukaani. 15 ĩa awa apanzĩla pĩna ulukaani lwiminzua nindĩo pĩna naiigia, ĩkamuĩ nuuza ũShetani, nululeegia ulukaani naalĩ luminzue munkolo zaao. 16 Iio-iioo nindĩĩa naaminzue pipyampa, ĩa pĩna akulũigagiaa ulukaani, ĩkamuĩ akuluanũnkulaa kuulumbi; 17 ĩpa kuuzaa agila kamĩli mumiao akuĩmaa ntondo nkeei; pĩna zigyelela injago katia mpatĩ kunsooko ya lukaani, ĩkamuĩ akukilaguaa. 18 Nindĩĩa naaminzue pamiigia ingĩ naakulũigagiaa ulukaani, 19 nuukunkunali wa unkũmbigyulu, nuupembeeligua wa ugolĩ, ninshula nazĩngĩ nazingĩla, nazishopa ulukaani, naaulia uogoli. 20 Nindĩĩa naalĩ aminzue pamasalu namaaza, ingĩ naakulũigagiaa ulukaani nukukuluanũnkula, nukwipĩa impeke, umuua makumi matatu, umuua makumi mutandatu, umuua gyana.” 21 Nuaĩĩla, “ĩNtala yukuleetaguane ĩĩĩkue munsĩ ityooto katia muulũngũ wa ulĩlĩ? Sika yukuĩĩkaguaane pauĩĩko wa ntala? 22 Kutilĩ gua nalwĩpisile, ĩpa itĩ luĩze lwigyelele, sunga kutilĩ lwa unkũnkũ, ĩpa itĩ luĩze lwigyelele. 23 Naa ukoolĩ umukola akutuĩ a kuigĩlia, nũigie.” 24 Nuaĩĩla, “Laaĩ namulũigilie; ĩngele namukumĩgemelelaa, ĩĩo mukigemeleligua niniinie, kangi mukiongeeligua. 25 Nuasio nutĩĩte ukipeegua; nduyo namugila, sunga nukĩtĩĩte ukinamantulua.” 26 Nuũga, uUtemi wa kĩNzua ingĩ zĩ muntu nukuminzaa imbeu munsĩĩ, 27 nugona nukwilaĩla utiku nĩmunsĩ, ndizo imbeu nazilia nukwikula, uyo sika numanile kunzĩlakĩ. 28 ĩNsĩĩ yukupĩĩsagiaa ĩnene; ĩmuandio nole, kangĩ mpũũ, pembele mpeke nazipasa mumpũũ. 29 Pĩna naukama, ĩkamuĩ nutuala ĩnsiime kunsooko iyogola lyapikaa. 30 Nuũga, “uUtemi wa kĩNzua kuupianĩkĩĩlie niyaani? Katia kuuĩĩke mumpiani kĩ. 31 Ingĩ kĩna kabeu ka haladali nakapandĩlue munsĩĩ, ndĩko kaniino kwikĩla imbeu tũlũ zensi za muna nsĩĩ, 32 nĩpĩna kapandĩlua kakukulaa, nakatũla kakulu kwikĩla makota mensi, nalĩsonga ntambĩ nkulu, sunga inoni za mukiania zishũũme kuligia uutimo.” 33 Kumpiani ningĩ nazĩitĩ alukuatambuĩlaa ulukaani kĩna alĩ asũũmile kukulũigia. 34 Sikukĩtambuĩlaa ndĩo isiititũla kunzĩla ya mpiani. Nualondoosia ĩamanigua aakue ing'ene inkaaani zensi. 35 Palutondo luasio pĩna niĩ mpĩndĩ, nuaĩĩla, “Kupũũte kwityumbĩ.” 36 Naalĩleka iyũmbĩ, naamutuala muumo mwipyango iio kĩna alĩ wĩĩlĩ, nĩmapango namĩngĩ alĩ mĩensi ninduyo. 37 Nautũla muzũgo mukulu wa nzega, maĩngo namalĩkuanga ipyango sunga ipyango nalijula ĩmaazĩ. 38 Nduyo alĩ wĩĩlĩ kunũma, nugonile mumusegamo; naamulaĩlia, naamuĩĩla, “Mumania, sika kĩntune kumuako ishie nakwikapĩla?” 39 Nulaĩla, numĩtakĩla ĩnzega, numĩĩila ĩnanza, “Tuulia, tuula!” ĩNzega nĩtuula nayĩĩ ituulũ dũũ. 40 Nuaĩĩla, “Nĩkĩ mwĩooa itĩ? Muagila kausuĩĩline?” 41 Naingĩĩlua nuooa ukulu, naĩĩ kĩĩla, “Uyo waani gua, sunga ĩnzega nĩnanza zamũigia.”
1 Naapika kwityumbĩ lya nanza kunsĩĩ ya Agelasi. 2 Pĩna nulega mwipyango, ĩkamuĩ nuagaanua numuntu naalupũnile paibĩĩla, munalĩsĩĩmuĩ; 3 uwikyaalĩ waakue alĩ paibĩĩla, alukutilĩ kaumuĩ naalusũũmile kukumutũnga, sunga ĩmatendele. 4 Kunsooko alukutũngaguaa ĩmatendele nĩmĩkoa nkua ningĩ; ĩmĩkoa nuĩtianga, nĩmatendele numaũnanga; kutilĩ nunumuĩ naalusũũmile kukumudula. 5 Ntondo zensi, utiku nĩmunsĩ alĩ wĩĩlĩ paibĩĩla numunkonko, nukwikuuta nukukĩtemanga namagũe. 6 Pĩna numuona ũYesu kĩlĩ wĩkulĩ, numumankĩĩla, numutũngamĩĩla, 7 nukuuta kululi lukulu, nuũga, “Kwĩmbii nunduue, Yesu, Muana wa kĩNzua nuĩlĩ kukiania? Nakulapia kwa kĩNzua ulekinjagia.” ( 8 Kunsooko alĩ walĩĩĩlaa, “Ue lĩsĩĩmuĩ, pũna mumuntu.”) 9 Numukolia, “Ĩliina liako uue waani?” Numuĩĩla, “Ĩliina liane neene legioni, kunsooko kwĩiingĩ.” 10 Numupeepekia waleke kumaleegia munsĩĩ niasio. 11 Nĩpaasio pankonko alĩ lĩkoolĩ dyale lya ngũlũi naalĩ zidĩĩma. 12 ĩMasĩĩmuĩ tũlũ namamupeepia, namaũga, “Kutume mungũlũĩ, kuende kuzingĩĩla.” 13 Numagombia ĩmasĩĩmuĩ namapũna, namingĩla mungũlũĩ, ndĩlo idyale nalĩtinintĩkĩla pigyĩlĩlĩ sunga munanza; alĩ zĩ magana manzogũ mabĩlĩ, nazikapĩla munanza. 14 ĩAdĩĩmi aao naamanka naazishapatĩlia impola mukaa numũishaalĩ. ĩAntu naaaza aone nalutendekile. 15 Naamuagaana ũYesu, naamuona umunalĩsĩĩmuĩ wikyalansile, uyu wayu naalutĩĩte uLegioni, ujialile intiila, waazaa nĩmasala; naoopoka. 16 Ndĩo naalĩ aoonie naaaganuĩla impola naalĩ zumũgyelelĩĩle umunalĩsĩĩmuĩ ningũlũĩ. 17 Naandia kukumupeepia ũYesu walege mumĩmbĩ zaao. 18 Pĩna alĩ wiingĩla mwipyango, uzo naalĩ mũingĩĩlue nĩmasĩĩmuĩ numupeepia yĩĩ yĩensi nduyo. 19 Nduyo sika numugombia, ĩpa numuĩĩla, “Lenda kunumba yaako nukuantua aako, uaganuĩle naaza wakutendelaa ũShekulu, nĩkĩna azukukolĩĩlue ĩkĩnishungu.” 20 Nuenda nuandia kwitanantia muDekapoli kĩna ũYesu alumutendĩĩle; naakulĩlua tũlũ ensi. 21 ũYesu pĩna nukondia kwipũũta kwityumbĩ mwipyango, yũmbĩ kyulu nalyumulundĩkĩĩla; nduyo alĩ wĩĩlĩ pananza. 22 Nuuza umuĩ wa akulu a shũnagogi, ĩliina lĩakue Yailo; pĩna numuona, nugua pamĩgulu yaakue, 23 numupeepia, nuũga, “Umunanso waane wĩpiipe kukia, wĩĩze umuĩĩkĩle ĩmĩkono yaako, umukamie, wĩĩ mupanga.” 24 Nuenda palumuĩ nduyo, yũmbĩ kyulu nalyumutiata, nalyukumupĩnga-pĩnga. 25 Numusungu umuĩ naalukupũnagiaa ĩmĩgali kumiaka kyumi nĩbĩlĩ, 26 nuaga kuakilĩki iingĩ, numala inshao tũlũ naalutĩĩte, sika nuona kauuza nĩnainiino, ĩpa nulualĩĩla udũũ. 27 Pĩna nuziigia izi ĩza kĩYesu, nuuza mwiyũmbĩ kwipũna kunũma, numĩamba ĩntiila yaakue. 28 Kuitĩ nuũga, “Kanga mambe ĩntiila zakue udũũ nikikamia.” 29 Ĩkamuĩ ĩnjiĩlio ya mĩgali yaakue nĩtipa, numana mumuĩlĩ waakue kĩna wakamagiaa muluago. 30 Ĩkamuĩ ũYesu pĩna nulĩnga munkolo yaakue kĩna ngũlũ zamukeepela, nuũga, “Waani azumambĩĩlie intiila zaane?” 31 ĩAmanigua aakue naamuĩĩla, “Uoonie iyũmbĩ nalyukukupĩnga-pĩnga, ninduue wiũga, Waani numambĩĩlie.” 32 Nukalankalia wamuone naazutendile itĩ. 33 Numusungu pĩna numana naaza mutendelue, noopoka nũikĩkĩma nuuza numuguĩĩla, numuĩĩla ĩtai yensi. 34 Nduyo numuĩĩla, “Maau, uusuĩĩli waako wakukamagiaa, lenda nĩmatiliga, wĩĩ mupanga kwipũna muluago luako.” 35 Pĩna alĩ kĩlĩ witambula, naaaza kwipũna kumukulu wishũnagogi naaũga umunanso waako wakiaa; yaakĩgua nakĩlĩ ukumuzũga uMumania. 36 Ĩkamuĩ ũYesu pĩna nulũigia ulukaani naalĩ lutambulue, numuĩĩla umukulu wishũnagogi, “Lekioopoka, suĩĩla udũũ!” 37 Sika numugombia kaumuĩ kukĩtiata ninduyo, isiititũla uPetelo nuYakobo nuYohana umunũna wa kĩYakobo. 38 Naapika kunumba ya mukulu wishũnagogi, nuona umuzũgo nĩkĩlĩlo nuukuuti wingĩ. 39 Pĩna nũingĩla, nuaĩĩla, nĩkĩ mukĩzũga nukwikuuta; umuana sikukiile, ĩpa ugonile ndoolo. 40 Naamusekekia. Pĩna nuapũnia tũlũ ensi kunzi, numusola ũshee nunina wa muana nindĩo naalĩ yĩensi nduyo, nũingĩla muna alĩ wĩĩlĩ umuana. 41 Numũtyapa umukono umuana, numuĩĩla, “Talita kumi; ĩndogolelio yaakue, Munansoo nakuĩĩla, uuka!” 42 Ĩkamuĩ umunanso nuuka nũigenda; alutĩĩte miaka kyumi nĩbĩlĩ. Ĩkamuĩ naakulĩlua ukulĩlua ukulu. 43 Nualagĩnkĩĩlia waleke kuzimana kaumuĩ, nuaĩĩla wapeegue india walĩe.
1 Nulega kuasio, nuenda kunsiao, nĩamanigua aakue naamutiata. 2 Pĩna alĩ lutondo lwa wikyali, nuandia kwimania mũshũnagogi. Iingĩ, pĩna naiigia naakũmia, naiũga, upũnilie mpĩĩ izi? Kangĩ masala kĩ naalĩ mupeegue uyu? Nĩmakula kĩna aya ma mĩkono yakue mitendeka mbii? 3 Sika wayune umuseesi, umuana wa kĩMalia, munũna wa kĩYakobo nũYose nũYuda nuSimoni? Nĩagũlĩ aakue akutilĩne pana nsĩĩtu? Naamukilua. 4 ũYesu nuaĩĩla, munakĩdagu sikukuulagiaa kikyulio isiitũla munsĩĩ yaakue nukuluuli luakue, numunumba yaakue. 5 Kuasio sika nusũũma kwitenda kikyula kalĩmuĩ, ĩpa aluĩĩkĩĩle ĩmĩkono yaakue udũũ mualuĩle akeei nuakamia. 6 Nukulĩlua kuusiitishuĩĩla waao. 7 Nuĩĩta naikyumi naabĩlĩ, nuandia kukuatuma abĩlĩ abĩlĩ, nuapeela usũũmi mumasĩĩmuĩ. 8 Nualagĩĩlia alekishola kampamba za munzĩla isiititũla ĩnkome dũũ, si mapũli, si mpĩnda, si mpeesa mumusipi; 9 ĩpa ajiale ilaatu, aleke kĩkũmba ĩmĩnkũmbĩ ĩbĩlĩ. 10 Nuaĩĩla, tũlũ pensi pĩna mũingĩla munumba, ĩĩmĩ muumo sunga mupũne kuasio. 11 Nĩpaasio pĩna sika amusũgamĩĩlia katia kukumũigia, mulege paasio, lukũnũntĩ ulunkundĩ naluĩlĩ mumĩgulu yaani, wĩĩ ukuili kumiao. 12 Naalongola, naatanantia ĩantu apele. 13 Naaĩnga ĩmasĩĩmuĩ mingĩ muantu, naaapaka ĩmakũta ĩaluĩle, naaakamia. 14 Mutemi Helode nuziigia impola kunsooko ĩliina liakue alĩ lĩkũmuukile; nuũga, uYohana Mubadĩĩzia wiiukaa kwipũna muakiu, kunsooko ĩĩ makula mitenda mulĩmo munsĩ yaakue. 15 ĩĨĩa naaũga, “Ingĩ Elia. ĩIĩa naaũga, ingĩ munakĩdagu, zĩ umuĩ wa anakĩdagu.” 16 Ĩpa uHelode pĩna nũigia, nuũga, uyu wayu Yohana naalĩ numudumuĩle ityũe; wiiukile. 17 Kuitĩ uHelode muene aluatumile antu numuguĩla uYohana, numutũnga kukĩtũngo kunsooko ya kĩHelodia, umusungu wa munũna waakue uPilipo; kunsooko alĩ wamutoolile. 18 Kuitĩ uYohana alumuĩĩlĩĩle uHelode, mũiko kumuako kwitũla numusungu wa munũna waako. 19 Ĩpa uHelodia nuĩĩka igyũndo kumuakue, nusiia kukumuulaga, sika nusũũma, 20 kunsooko uHelode alumoopookile uYohana, alumumanile kĩna ingĩ muntu wa kulukuuluu namuelu, numukendegeela. Pĩna numũigia nukunguala dũu nunduyo alukumũigagiaa kuulumbi. 21 Ĩpa ĩlioma naligyela pĩna ulutondo lwa kulelua kumuakue uHelode nalupika; nuazĩpĩlĩlia india ningĩ ĩakulu a kaa, ĩakulu a ulugu, nĩnaakũmuukile muGalĩlaya. 22 uMunanso wa kĩHelodia nuina, numuloeelia uHelode nindĩo naalĩ yĩensi pandia. uMutemi numuĩĩla umunanso, nompa tũlũ nusiiile nĩkakukupeela. 23 Numũilĩla ityunu, “Kiensi nukinompa nĩkakukupeela, sunga uutemi waane nĩkakukutiĩla pakatĩ.” 24 Nupũna numuĩĩla unina, “Nompe yaani. Nuũga, ityue lya kĩYohana Mubadĩĩzia.” 25 Ĩkamuĩ nũingĩla kuukaaũ pamutemi, nulompa nuũga, nasiia umpeele ino-iinoo mukĩsela ityũe lya kĩYohana Mubadĩĩzia. 26 uMutemi, usungu nausululĩla, ĩpa kunsooko ya kũila ityunu, nĩaasio naikyalansile ninduyo, sika nuloogua kukumusiitĩlia. 27 Ĩkamuĩ numutuma umukulu wa kĩtũngo, nulagĩĩlia ityũe liakue lĩleetue. Nulongola numudumula ityũe mukĩtũngo, 28 nulĩleeta ityũe liakue mukisela, numupeela umunanso, numunanso numupeela unina waakue. 29 ĩAmanigua pĩna naaziigia, naaaza naausola umuĩlĩ waakue, naamuĩĩka mukĩbĩĩla. 30 Nĩatumua naĩlundĩĩla pakĩYesu naamuganuĩla tũlũ zensi naalĩ azitendile nukukuzimania. 31 Nuaĩĩla, nzuĩ mwing'ene kĩna kutilĩ kaantu, musũũpie iniino. Kunsooko alĩ akoolĩ antu iingĩ naalĩ iiiza nukwienda, nalĩula kalioma lya kulĩa. 32 Naalongola mwipyango ing'ene kĩna alĩ tilĩ kaantu. 33 Antu naaaona alonguĩle, iingĩ naaamana, naamanka kuasio kwipũna ikaa tũlũ naapika mbele. 34 Pĩna nulega mwipyango nuona mulundo mukulu, nuaonela kĩsuusu kuitĩ alĩ zĩ nkolo nangila kamudĩĩmi, nuandia kukuamania ningĩ. 35 Matũngo mingĩ pĩna namakĩla, ĩamanigua aakue naamuagaana, naaũga, “Munu mbuga ntilĩ, ĩpaino wiilaa. 36 Alage alongole kumĩgunda nukũishaalĩ naipilimĩkĩlĩĩlie, ĩgulĩlie ĩkya kulĩa.” 37 Nushookeelia, nuaĩĩla, apeelĩ uniinie kya kulĩa. naamuĩĩla, kulongolene kwigyula ĩmapũli ma shilinge magana mabĩlĩ, kuapeele alĩe. 38 Nuaĩĩla, mutĩĩte mapũli manga. Longolĩ mulaae. Pĩna naamana, naaũga, “Mataano nishiĩ zibĩlĩ.” 39 Nualagĩĩliaa aikyalansie ensi malindĩ-malindĩ, pamasanzĩ namatotũ. 40 Naikyalansa nkĩlĩlĩ-nkĩlĩlĩ, ĩpĩĩa gyana, ĩpĩĩa makumi mataano. 41 Pĩna numasola ĩmapũli namataano, ninshiĩ nazibĩlĩ, nulangamĩla kwigyulu, numakembeta numaega ĩmapũli nuatiĩnkania ensi. 42 Naalĩa ensi naikyuta, 43 Naasola ĩmaminangulua, naijulia ityooto kyumi naibĩlĩ, nĩma nsiĩ gaa. 44 Nĩnaalĩ amalĩĩle ĩmapũli alĩ agoosia maagana ma nzogũ matano. 45 Ĩkamuĩ nuakangasĩĩlia ĩamanigua aakue ingĩle mwipyango, atongele kwityumbĩ kuBetisaida, pĩna uyo alukuulaga umulundo. 46 Pĩna nualaga, nuenda kunkonko kwilompa. 47 Pĩna niĩ mpĩndĩ, ipyango ali kĩlĩ liĩlĩ pakatĩ ya nanza, nduyo alĩ wing'ene pikiki. 48 Nuaona akĩsinka kukulĩgendia ipyango kunsooko ĩnzega alĩpũnile kuntongela. Naitũla gyĩngu nwĩaagaana nwigenda munanza nuĩ zĩ ukuakĩla. 49 Pĩna naamuona wigenda munanza naasĩĩga kĩna mwĩntũnga, naakuuta 50 kunsooko tũlũ alĩ amuoonie, naakankanala. Ĩkamuĩ nwĩtambuĩla nĩndĩo, nuaĩĩla, kamiĩ nkolo, ingĩ neene, lekioopokĩ! 51 Nunankĩla mwipyango muna alĩ ĩĩlĩ; ĩnzega nĩtuula; naakulĩlua kwikĩlĩkĩĩla munkolo zaao, 52 Kuitĩ sika alĩ alĩngile impola za mapũli, ĩpa inkolo zaao nazikapũka. 53 Pĩna naapũũta, naapika kunsĩĩ ya Genesaleti, naĩĩma paapo. 54 Pĩna naapũna mwipyango, ĩkamuĩ ĩantu naamulĩnga, 55 naamanka naasapatĩla munsĩĩ niasio yensi. Naandia kukuakenka naaluĩle muulĩlĩ, paasio pĩna alĩ iigilie pĩna alĩ wĩĩlĩ. 56 Tũlũ pensi pĩna alĩ wingĩĩle mũishaalĩ numukaa numumĩgunda, naaaĩĩka ĩaluĩle pigyulĩlo, naamupeepia alĩpaatie sunga ishogolo lya ntiila yaakue udũũ; ĩaasio naalĩ amupaatilie naakamia.
1 ĩApalisayo naamulundĩkĩĩla, nityũmpĩ lya alangi naalĩ apũnile kũYelusalemũ 2 Naaona tyũmpĩ lya amanigua nailĩa india kumĩkono namĩdobũ, ĩndogolelio yaakue, nasika alĩ mĩkalaligue. 3 Kunsooko ĩApalisayo nĩAyahũdi ensi sika akulĩaa pĩna sika ĩkalĩĩlie tangua ĩmĩkono, naaziamba intendo za anampala aao. 4 Kangĩ pĩna naapũna mwigyulĩlo sika ilĩa kanga asiite kĩeelia; zikoolĩ nazĩngĩ naalĩ azaanũnkuĩle kukuziamba, kĩna kwioogia iiiko ninungu niisheme ya yuuma. 5 ĩApalisayo nĩalangi naamukolia, nĩkĩ gua ĩamanigua aako sika akugendelaa muntendo za anampala, ĩpa akulĩaa india kumĩkono namĩdobũ. 6 Nuaĩĩla, uYesaya alumupũnĩĩlie unakĩdagu iiza, inie anamampĩlu, kĩna alĩ yandĩkue, “Antu ĩa ankunkulagiaa kumĩlomo Ĩpa inkolo zaao zĩkulĩ nineene. 7 Ĩkĩtekelaa nakanda gua, Naimania ĩmamania nama malagĩĩlio ma antu.” 8 Mwalĩlekile ilyagĩĩlio lya kĩNzua nukukuziamba intendo za antu. 9 Nuaĩĩla, “Iiza! Mwalĩsiita ilyagĩĩlio lya kĩNzua koona muziambe intendo zaani! 10 uMusa aluũgile, ‘Kulia utata waako numaau waako; nwakumutukĩla ũshee nunina, kwikia nwakie.’ 11 Inie mukuũgaa gua, ‘Kanga umuntu wamuĩĩle ũshee katia unina, Kĩntu kiane nakijĩpĩĩle kukukusaĩpia ingĩ Kolibani’ (ĩndogolelio yaakue, Kĩpũnigue kwa kĩNzua), 12 sika mukumugombagiaa kukumutendela kalumuĩ ũshee katia unina 13 Mukuloononeelia ulukaani lwa kĩNzua kuntendo zaani naalĩ mukĩsaalĩlaa; kangĩ mingĩ namĩitĩ mukutendaa.” 14 Pĩna nuliĩta iyũmbĩ nulĩĩĩla, nzigiĩ tũlũ ensi, mulĩnge. 15 Kutilĩ nakĩĩlĩ kunzi ya muntu nakyukumũingĩlaa mumuakue nakĩsũũma kukumudobia, ĩpa nakĩkumupũnaa umuntu, kĩĩkio kyukumudobagiaa umuntu. 16 Naa ukolĩ umukola akutuĩ a kuigĩlia, nũigie. 17 Pĩna nũingĩla munumba nulĩleka iyũmbĩ, ĩamanigua aakue namukolia impola za mpiani niasio 18 Nuaĩĩla, yoine, niniinie muagila kaulĩngi? Sika mulĩngilene kĩna nakiĩlĩ kunzi ya muntu nakyukumũingĩlaa mumuakue sika kishũũma kukumudobia? 19 Kunsooko sika kiingĩla munkolo ĩpa mundaa, nukwipũna kwibyaala. Iio nuzeelia india zensi. 20 Nuũga, nakyukumupũnaa umuntu, kiasio kĩĩkio kyukumudobagiaa umuntu. 21 Kunsooko kwipũna mumoo wa muntu makupũnaa masĩĩgo namabĩĩ, ulandĩ, wiii, uulagi, 22 ugololia, uawa, ugaali, upembeelia, usambo, ukĩndani, ituki, lukeemo, uulu. 23 uUbĩĩ uu wensi ukupũnaa munsĩ nukukumoonoona umuntu. 24 Nulega kuasio, nuenda kumĩmbĩ za Tilo nĩSidoni. Nũingĩla munumba, nusiia walekimana kamuntu kaumuĩ; sika nusũũma kukĩpisa. 25 Ĩkamuĩ umusungu naalutĩĩte ĩkananso naalĩ kingĩlue nĩlĩsĩĩmuĩ, pĩna nũigia impola zaakue, nuuza numuguĩĩla pamĩgulu yaakue. 26 Numusungu alĩ Mugiliki, kĩntua kiakue muSilopoiniki. Numulompa walĩĩnge ĩlĩsĩĩmuĩ mumunanso waakue. 27 Numuĩĩla, “Aleke ĩaaana ikyute tangua; sika iiza gua kukuusola uugalĩ wa aana nukukuzigumĩla imbua.” 28 Nduyo numushookeelia numuĩĩla, “Eeze Shekulu, nimbua zukulĩa imaminangulua ma aana paulũngũ wa meeza.” 29 Numuĩĩla, kunsooko ya lukaani ulu, longola, ĩlĩsĩĩmuĩ lyamulegelaa umunanso waako. 30 Nulongola kunumba yaakue, nukaagaana ĩkaana kagonigue muulĩlĩ, nĩlĩsĩĩmuĩ lyakalegelaa. 31 Nulega kangĩ mumĩmbĩ za Tilo, nukĩlĩla pakatĩ ya Sidoni sunga kunanza ya Galĩlaya, pakatĩ ya mĩmbĩ za Dekapoli. 32 Naamuleetela munakĩlĩmba kangĩ musekema, naamupeepia waĩĩke ĩmĩkono yaakue 33 Numuũna luandĩ pamulundo wing'ene, nuĩĩkĩla injala zaakue muakĩtuĩ aakue, nutia matĩ, nulupaatia ululĩmĩ luakue, 34 nulangamĩla kwigyulu, nwĩsũsũma, numuĩĩla, “Epata,” ĩndogolelio yaakue, “Lĩmbuuka!” 35 Nĩakĩtuĩ aakue naalĩmbuuka, ĩkamuĩ ululĩmĩ luakue nalutonta, nutambula kĩĩsa. 36 Nualagĩĩlia aleke kukumukũmulĩla kaumuĩ. Iio kĩna alĩ wĩkakilie kukualagĩĩlia, iio nĩndĩo naĩkakia kwitanantia. 37 Naakũmĩkia kwikĩlĩkĩĩla, naiiũga, watendaa tũlũ iiza; sunga ĩanakĩlĩmba iigie nianakĩmũũmĩ atambule.
1 Muntondo zaasio, pĩna alĩ ukoolĩ kangĩ umulundo namukulu, ndĩo naagila ĩkya kulĩa, nuĩĩta ĩamanigua aakue, nuaĩĩla, 2 Nalĩonela iyũmbĩ kĩsuusu kunsooko yakikyala nineene intondo zitatu, nĩkya kulĩa agila. 3 Kanga nĩalekele ende kunumba zaao nanzala, ikigua naweesa munzĩla, naamuĩ apũnile kulĩ. 4 ĩAmanigua aakue naamushookeelia, “Wishũũma mbii umuntu kukualĩĩsia ĩa uugalĩ ĩkyute munu muna mbuga?” 5 Nuakolia, mutĩĩte ĩmapũli manga? Naaũga, mupũngatĩ. 6 Nulĩlagĩĩlia iyũmbĩ likyalanse pansĩ, numasola ĩmapũli nama mupũngatĩ, nusongelia, numaega, nuapeela ĩamanigua aakue aatengele, naalĩtengelia iyũmbĩ. 7 Alĩ atĩĩte nipishiĩ pikeei, nupikembeta, nuũga nindiipi apitenge. 8 Naalĩa, naikyuta, naamailingĩĩla ĩmaminangulua naalĩ masaagile, ĩmatooto mupũngatĩ. 9 Ndĩo alĩ zĩ magana ma nzogũ manĩĩ. Nualaga. 10 Ĩkamuĩ nunankĩla mwipyango palumuĩ nĩamanigua aakue, nuenda kunandĩ za Dalimanuta. 11 ĩApalisayo naamuagaana naandia kukĩkunguma ninduyo, naiidũũma ĩkĩlĩngasĩĩlio kwipũna kwigyulu, naaĩĩ kumugema. 12 Nwĩsũsũma munkolo yaakue, nuũga, nĩkĩ widũũma ĩkĩlĩngasĩĩlio? Tai namuĩĩla inie, uwĩleli uu sika ukipeegua kakĩlĩngasĩĩlio. 13 Nualeka, nunankĩla kangĩ mwipyango, nuenda kwityumbĩ. 14 Naĩĩwa kwishola ĩmapũli, isiititũla alĩ atĩĩte pyũli lĩmuĩ dũũ pakatĩ yaao mwipyango. 15 Nualagĩĩlia, nuũga, laaĩ, sukukĩ nĩngaasio ya Apalisayo nĩngaasio ya kĩHelode. 16 Naĩĩ kĩtambuĩla eene kueene, kunsooko alĩ agila kamapuli. 17 ũYesu nulĩnga, nuaĩĩla, nĩkĩ mukĩtambuĩla kĩna muagila kamapũli; sika mwalalisulane nukwilĩnga? iNkolo zaani kĩlĩ nkakũne? 18 ĩMiiso mutĩĩte, kwiona kutilĩne; ĩakutuĩ mutĩĩte, kwiiigia kutilĩne; kangĩ sika mũjukilene? 19 Pĩna alĩ nĩaeganilie alĩ ĩmagana ma nzogũ mataano ĩmapũli naalĩ matano, namukenka itooto iinga naalĩ ijuile ĩmaminangulua? Naamuĩĩla, kyumi naibĩlĩ. 20 Kangĩ nama mupũngatĩ kuantu magana ma nzogũ manĩĩ, namumakenka matooto manga naalĩ mijuile ĩmaminangulua? Naamuĩĩla, mupũngatĩ. 21 Nuaĩĩla, mwikaalĩ kalalĩngane? 22 Naapika kuBetisaida. Naamuleetela mupokũ, naamupeepia wamuĩĩkĩle ĩmĩkono. 23 Numuamba umukono umupokũ, numupũnĩlia kĩnzinzi kya kĩsaalĩ, numutiĩla ĩmatĩ mumiiso, numuĩĩkĩla ĩmĩkono numukolia, waona kĩntune? 24 Nulangamĩla nuũga, nukuaona antu zĩ makota migenda. 25 Paapo nuĩĩkĩla ĩmĩkono yaakue kangĩ mumiiso maakue; nulaaĩkia, nukamia, nuona tũlũ. 26 Numutuma kunumba yaakue, numuĩĩla, ulekiingĩla mukĩsaalĩ. 27 ũYesu nuenda nĩamanigua aakue kũishaalĩ ya Kaisalia ya Pilipi. Munzĩla nuakolia ĩamanigua aakue nuaĩĩla, ĩantu akuũgaa neene waani. 28 Naamuĩĩla naaũga, Yohana Mubadĩĩzia; ĩĩĩa Elia; ĩĩĩa akuũgaa umuĩ wa anakĩdagu. 29 Uyo nuakolia, ainie gua, mukuũgaa neene waani? uPetelo numushookeelia, numuĩĩla, ue uue Kilisito. 30 Nuasugulĩkia aleke kumuĩĩla kamuntu kaumuĩ impola zaakue. 31 Nuandia kukuamania kĩna yumũjĩĩpĩle uMuana-muntu kwiaagigua mumpola ningĩ nukwishiitua nĩanampala nĩapolia naakulu nĩalangi, nukwiulagua; nĩpĩna zakĩla ntondo zitatu ukiiiuka. 32 Nulutambula ulukani kualiĩ. uPetelo numuũna kĩmpeelo, nuandia kukumutakĩla. 33 Nupĩluka nualaaa ĩamanigua aakue, numutakĩla uPetelo nuũga, lenda kunũma yaane Shetani, kunsooko sikukuzishiga ĩza kĩNzua, ĩpa ĩza antu udũũ. 34 Nuliĩta iyũmbĩ palumuĩ nĩamanigua aakue, nuaĩĩla, nuasio nusiiile kwintiata kunũma yaane, nwĩiime ĩmaakue, wakenke umusalaba waakue, wantiate. 35 Kuitĩ wensi nusiiile kukuugũna uumĩ waakue ukakuulimĩĩlia. Kangĩ wensi nwakuulimĩĩlia uumĩ waakue kunsooko yaane nukunsooko ya Mpola naNziiza, ukakuugũna. 36 uMuntu ukishaĩpigua kĩ kanga wauligie uunkũmbigyulu sue, nukwikapĩka uumĩ waakue? 37 Kangĩ umuntu wapũnie kĩ palioma lya uumĩ waakue? 38 Wensi kanga wankolelue inshoni ĩne ninkaani zaane muwĩleli uu wa ugololia nĩmĩlandu, nuMuana-muntu ukakumukolelua inshoni uzo pĩna wijile muukulu wa kĩTata waakue palumuĩ nĩamalaĩka naeelu.
1 Nuaĩĩla, tai namuĩĩla, akoolĩ naĩĩmĩkile ĩpa, sika ikilũla kankia sunga auone uutemi wa kĩNzua wijile kungũlũ. 2 Pĩna nazikĩla ntondo mutandatu, ũYesu nuasola palumuĩ nduyo uPetelo nuYakobo nuYohana, nuatuala munkonko nandĩĩpũ ing'ene dũũ. Nukaĩlĩka ikyelu liakue ntongela yaao, 3 nintiila zaakue naziimĩlĩmĩnta, nazeela pee, kutilĩ kamuzĩpĩa-ntiila muna nsĩĩ nwishũũma kukuzeelia pee kĩna yaasio. 4 Naigyeleelua nuElia palumuĩ nuMusa, alĩ akĩtambuĩla nũYesu. 5 uPetelo nushookeelia numuĩĩla ũYesu, “Shekulu, iiza ishie nakwĩĩpa; kuzenge pigyũnda pitatu, kamuĩ kaako, kamuĩ ka kĩMusa, kamuĩ ka kĩElia.” 6 Kunsooko sika alumanile lwa kutambula, kunsooko alĩ oopookaa pũũ. 7 Lyũnde naliĩza nalĩakũnikĩla; luli nalupũna mwilyũnde, “Uyu wayu Muana waane muloogua, mũigiĩ umuene.” 8 Kaaaziilaaa kunu nukunu, sika naona kamuntu kangĩ, ĩpa ũYesu wing'ene dũũ palumuĩ ndĩo. 9 Pĩna alĩ iiika munkonko, nualagĩĩlia aleke kumuĩĩla nunumuĩ naalĩ azioonie, sunga uMuana-muntu pĩna ukiiiuka kwipũna muakiu. 10 Naaluamba ulukaani, naĩĩ kĩkolia eene kueene, kwiiiuka kwipũna muakiu, ĩndogolelio yaakue yaani? 11 Naamukolia naaũga, “Nĩkĩ ĩalangi akuũgaa, Yumũjĩpĩĩle uElia waaze tangua?” 12 Nuaĩĩla, “Tai, uElia wijile tangua wazĩpĩĩlie yensi; ĩpa palumuĩ niyaasio, nuandĩkĩlua mbii uMuana-muntu kĩna ukiaagĩkigua mingĩ nukwimelekigua. 13 Ĩpa namuĩĩla, uElia waazile, naamutendela tũlũ naalĩ aziloilue, kĩna alĩ muandikĩlue.” 14 Pĩna naapika kuamanigua, naaona yũmbĩ kyulu naalĩ lĩapilimĩkĩlĩĩlie, nĩalangi ĩkĩkunguma nindĩo. 15 Ĩkamuĩ iyũmbĩ pĩna nalĩmuona nalĩtunduala, nalĩmumankĩĩla, nalyumulamukia. 16 Nuakolia ĩaasio, “Mukikunguma yaani nĩndĩo?” 17 Umuĩ wiyũmbĩ numushookeelia, “Mumania aza numuleetile umuanaa kumuako, utĩĩte lĩsĩĩmuĩ lyĩkĩmũũmĩ; 18 Nĩpĩna lyukumũtyapaa lyukumutaagaa pansĩ, nduyo ukupũũtagiaa ipyombolũ nukwikelia nĩmiino, nuumagala buu. Naaĩĩla ĩamanigua aako kukulĩĩnga ĩlĩsĩĩmuĩ, alemua.” 19 Nuashookeelia nuũga, “Kaaa, wĩleli nasika ukusuĩĩlaa! Sunga nzalĩ nĩĩ kumiani? Sunga nzalĩ nĩkakĩuumĩĩlia niniinie? Muleetĩ kumuane.” 20 Naamuleeta kumuakue. Pĩna numuona, ĩkamuĩ ĩlĩsĩĩmuĩ nalĩmuzũganga, nugua pansĩ, nũipingilita, nũipũũtia ipyombolũ. 21 Numukolia ũshee, kwipũna nzalĩ nualĩĩ itĩ? Nuũga, kwipũna uug'inia waakue. 22 Nkua ningĩ lyukumugumĩlaa mumooto numumaazĩ, koona lyĩmuulage. Malĩĩ usũũmile, ukualĩĩlie, ukuonele kĩsusu. 23 ũYesu numuĩĩla, kanga ĩusũũmile! Tũlũ yensi ishũũmĩkile kumuakue nusuĩlĩĩle. 24 Ĩkamuĩ ũshee wa mulĩĩsia nukuuta nuũga, nasuĩĩlaa; aalĩĩlia usiitishuĩĩla waane! 25 ũYesu pĩna nulĩona iyũmbĩ lĩkĩlundĩkĩĩlanga, nulĩtakĩla ĩlĩsĩĩmuĩ, nulĩĩĩla, ue lĩsĩĩmuĩ munakĩmũũmĩ numunakĩlĩmba, ĩne nakulagĩĩlia, pũna mumuakue; uleke kumũingĩla kangĩ. 26 Nalĩkuuta, nalyĩ kumuzũganga, nalyĩmupũna; nuĩ zĩmukiu, sunga iingĩ naaũga, “Wakiaa.” 27 ũYesu numuamba umukono waakue, numuukia nuĩmĩka. 28 Pĩna nũingĩla munumba, ĩamanigua aakue naamukolia ing'ene dũũ, “Nĩkĩ ishie sika nakusũũma kukulĩĩnga?” 29 Nuaĩĩla, nalyĩkĩna itĩ sika lĩsũ umĩkile kwipũna isiititũla kuulompi udũũ. 30 Naalega kuasio, naakĩlĩla muGalĩlaya; sika alĩ muloe kaumuĩ wamuone, 31 Kunsooko alukuamania ĩamanigua aakue, nukukuaĩĩla itĩ, uMuana-muntu walongolaa kwiĩĩkĩlua mumĩkono ya antu, ndĩo ĩkakumuulaga; nĩpĩna waulagua zikikĩla ntondo zitatu ukiiiuka. 32 Ĩpa sika naalĩnga ulukani luasio, naoopooka kukumukolia. 33 Naapika kuKapelinaũmũ. Pĩna alĩ wĩĩlĩ munumba, nuakolia, aza mukĩkunguma yaani munzila. 34 Naatuulia, kuitĩ alĩ ĩkĩtambuĩla eene kueene munzĩla, Waani namukulu. 35 Nwikyalansa, nuĩĩta naikyumi nabĩlĩ nuaĩĩla, muntu nusiiile kwitũla wa muandio ukitũla wa mumalĩĩlio kwikĩla tũlũ, kangĩ mwĩtumi wa tũlũ 36 Nukasola ĩkang'inia, nukaĩĩka pakatĩ yaao, nukakoleela, nuaĩĩla, 37 uMuntu nukakukaanũnkula ĩkang'inia kamuĩ nakĩkĩna ĩka kuliina liane, winanũnkulaa uneene, numuntu kanga wananũnkule ĩne sikunanũnkuĩle uneene, ĩpa umuene naaluntumile. 38 uYohana numuĩĩla, “Mumania alĩ kumuoonie muntu umuĩ alukumaĩnga ĩmasĩĩmuĩ kuliina liako nasika kukĩtiataa nindiishie, nakumugilia kunsooko sikukĩtiataa nindiishie.” 39 ũYesu nuũga, lekĩ kukumugilia, kuitĩ kutilĩ nukutendaa ikyula kuliina liane, paapo kangĩ wasũũme kwitambula naibĩĩ; 40 Kunsooko nasikukusiitile, unuasio wĩĩlĩ kuluandĩ luĩtu. 41 Wensi nukakumukopia inie ĩkĩĩko kya maazĩ kunsooko inie mwĩantu a kĩKilisito, tai namuĩĩla sika ukiulia ĩkĩpeegua kiakue. 42 Wensi nukakumutimulia umuĩ wa aasio naaniino naansuĩlĩĩle, taazu watũngĩĩligue lĩluala munkingo yaakue wagumĩlue munanza. 43 Numukono waako kanga ukutimulie, uudumule; taazu kwiingĩla muupanga umulema kwikĩla kwitũla nĩmĩkono ĩbĩlĩ nukwienda muGehena mumooto nasika ukudibaa. 44 Numuasio ing'ũnuĩ sika zukukiaa numooto sika ukudibaa. 45 Numugulu waako kanga ukutimulie, uudumule; taazu kwiingĩla muupanga ĩwĩmunakĩtele kwikĩla kwitũla nĩmĩgulu ĩbĩlĩ, nukwigumĩlua muGehena. 46 Numuasio ing'unuĩ sika zukukiaa numooto sika ukudibaa. 47 Nĩlĩĩso liako kanga lyukutimulie, lĩkuule ulĩtaage; tazu kwiingĩla muutemi wa kĩNzua utĩĩte, kyopo kwikĩla kwitũla nĩmiiso mabĩlĩ, nukwigumĩlua muGehena. 48 Muasio ingũnuĩ sika zukukiaa numooto sika ukudibaa. 49 Kunsooko muntu wensi ukilungĩlua mulenge kumooto. 50 uMulenge ingĩ muuza, ĩpa umulenge kanga usuuke, mukiĩĩkĩla yaani ukolele. Muĩ numulenge munsĩ yaani, mwikyale nĩmatiliga niinie kuniinie.
1 Nulega kuasio nupika kumĩmbĩ za Uyahũdi nukwityumbĩ liYolidani, maũmbĩ namĩlundĩĩla kangĩ namamuagaana, nuamania kangĩ kĩna alĩ wijiĩlĩĩle. 2 ĩApalisayo naamuagaana naamukolia koona amugeme, mũikone umugoosia kukumuleka umusungu waakue? 3 Nuashookeelia nuaĩĩla, “uMusa alumulagĩlĩĩlie yaani?” 4 Naamuĩĩla, “uMusa alukulekĩĩle kwiandĩka ĩmbalua ya kĩlekela nukukumuleka.” 5 ũYesu nuaĩĩla, “Kunsooko ya ukakũ wa nkolo zaani numuandĩkĩlia ilyagĩĩlio ĩlĩ. 6 Ĩpa gua kwipũna umuandio wa utũndua wa unkũmbigyulu, ‘uNzua nuaumba umugoosia numukĩĩma.’ 7 ‘Kunsooko ĩĩ umuntu ukakualeka ũshee nunina, wakamantane numusungu waakue; 8 nĩaasio naabĩlĩ ikitũla muĩlĩ umuĩ sunga sika ikitũla abĩlĩ kangĩ ĩpa muĩlĩ umuĩ.’ 9 Iio gua uNzua naalukĩkamantĩĩnie, umuntu waleke kukĩkamantuula.” 10 “Sunga numunumba ĩamanigua naamukolia impola za lukaani luasio. 11 Nuaĩĩla, wensi nukakumuleka umusungu waakue nukwitoola wĩngĩ, wagololagiaa; 12 numusungu kanga wamuleke umugoosia waakue nukwitoolua numuntu wĩngĩ, wagololagiaa.” 13 Naamutualila ĩang'inia waasumbule; ĩamanigua aakue naaa kuagilia. 14 ũYesu pĩna nuaona nuĩĩpĩlua, nuaĩĩla, “Alekĩ ĩang'inia aaze kumuane, muleke kuagilia, kuitĩ naĩkĩna ĩa, uutemi wa kĩNzua ingĩ waao. 15 Tai namuĩĩla, uNuasio nasikuwaanũnkuĩle uutemi wa kĩNzua zĩ mung'inia sika ukakuwingĩla kainiino. 16 Nuakũmbasĩla nuĩĩkĩla ĩmĩkono yakue mumiao, nuakembeta.” 17 Sunga pĩna alulonguĩle munzĩla muntu umuĩ numumankĩĩla, nutũngama pamuakue, numukolia, “Mumania nwĩmuuza, ntende yaani nsũũme kukuusaala uupanga wa kalĩ nakalĩ.” 18 ũYesu numuĩĩla, “Nĩkĩ winjĩta nĩmuuza. Kutilĩ namuuza isiititũla umuĩ dũũ nduyo uNzua.” 19 Umamanile ĩmalagĩĩlio, “Ulekiulaga, ‘Ulekigololia, Ulekiiia, Ulekikuĩla uulongo, Ulekipembeelia, kulia utata waako numaau waako.’” 20 “Numuĩĩla, mumania aya mensi namakendegelĩĩle kwipũna uulĩsia waane.” 21 ũYesu numulaa, numuloogua, numuĩĩla, “Umukeepeele lukaani lumuĩ; longola, ugulie tũlũ yensi nutĩĩte, uapeele ĩatũka, ninduue ukitũla utĩĩte ĩkĩuto kwigyulu; kangĩ nzuu untiate. 22 Nusiununala kuusiu kulukaani ulu, nulongola nuusungu kunsooko alutĩĩte nsao ningĩ.” 23 ũYesu nulaaanga, nuaĩĩla ĩmanigua aakue, “Ikakũ kuaasio akola nsao kwiingĩla muutemi wa kĩNzua! 24 ĩAmanigua naakulĩlua kunkaani zaakue. ũYesu nushookeelia kangĩ, nuaĩĩla, aana aane, ikakũ kuaasio naasanilie inshao kwiingĩla muutemi wa kĩNzua! 25 Itontũ ĩngamĩa kwisheelela munsungĩĩli ya lusinge kwikĩla umugolĩ kwiingĩla muutemi wa kĩNzua.” 26 Naakũmĩkia nangũlũ naamuĩĩla, “Waani gua nusũũmile kwigũnĩka?” 27 ũYesu nualaaa nuũga, “Kuantu sika ishũũmĩkile, ĩpa kwa kĩNzua sika iio, kunsooko tũlũ zensi zishũũmĩkile kwa kĩNzua. 28 uPetelo nuandia kukumuĩĩla, laaa, ishie kwalekile tũlũ yensi nakukutiata ue.” 29 ũYesu nuũga, “Tai taaii namuĩĩla, muntu wensi nulekile ĩnumba katia mĩgunda kunsooko yane nukusooko ya Mpola na Nziiza 30 ukipeegua nkua gyana ĩpaino munityũngo ĩlĩ, numba nĩanũna niagũlĩ nunina nĩaana nĩmĩgunda palamuĩ nuupaatigua, numuunkũmbigyulu naũjile uupanga wa kalĩ nakalĩ. 31 Ĩpa iingĩ naa muandio ikitũla a mumalĩĩlio, nĩamumalĩĩlio ikitũla a muandio.” 32 Nindĩo alĩ ĩĩlĩ munzĩla naiinankĩla kũYelusalemũ. ũYesu alĩ watongelaa; naakulĩlua, nindĩo naalĩ ĩtiatile naoopooka. Nuatuala kangĩ naikyumi naabĩlĩ nuandia kukuaĩĩla nazĩkakumuagaana, 33 nuũga, laaaĩ kwinankĩla kulunziĩ kũYelusalemũ, nuMuana-muntu ukiĩĩkĩlua mumĩkono ya apolia naakulu nĩalangi, nĩndĩo ĩkakumulamula kwiulagua; ĩkakumuĩĩka mumikono ya ndugu nazĩngĩ, 34 nĩndĩo ĩkakumupopota nukukumutiĩla ĩmatĩ, nukukumukua namĩkoa nukukumuulaga, nĩpĩna intondo zitatu zikikila ukiiiuka. 35 uYakobo nuYohana, ĩaaana a kĩZebedayo, naamuagaana naamuĩĩla, mumania, kusiiile ukutendele luensi nakukakukulompa. 36 Nuaĩĩla, musiiile numutendele yaani? 37 Naamuĩĩla, ukugombie ishie kwikyalanse umuĩ kumukono waako wa kĩgoosia, umuua kumukono waako wa kĩkĩĩma muukulu waako. 38 ũYesu nuaĩĩla, sika mumanile namukululompa. Mwishũũmane kwikopela ĩkĩĩko nanukukopelaa ĩne, nukwibadĩĩzigua uubadĩĩzo nanumubadĩĩziligue ĩne? 39 Naamuĩĩla, kusũũmile. ũYesu nuaĩĩla, ĩkĩĩko nanukukopelaa ĩne mukakukĩkopela, nuubadĩĩzo nanumubadĩĩzĩligue ĩne mukibadĩĩzigua; 40 ĩpa mumpola za kikyalansa kumukono waane wa kĩgoosia nuwakĩkĩĩma, sika lukaani luane kwipeelana, ĩpa ikipeegua ĩaasio naalĩ azĩpĩlĩligue. 41 Nĩaasio naikyumi pĩna naaziigia, naandia kukuatakĩla uYakobo nuYohana. 42 uYesu nuaĩĩla, mumanile kĩna ĩaasio naakusĩĩgaguaa kũtũla akulu a ndugu nazĩngĩ akudemelaa kungũlũ, nĩakulu aao akĩoonatĩĩlagiaa. 43 Ĩpa sika ikitũla itĩ kumiani, ĩpa wensi nusiiile kwitũla mukulu mumiani ukitũla mwĩtumi waani; 44 wensi nusiile kwitũla wa muandio mumiani ukitũla musese wa tũlũ ensi. 45 Kuitĩ uMuana-muntu sika alũjile kukĩtumĩlua ĩpa kukĩtuma nukwipũnia uuumĩ waakue wĩĩ ukomoli kunsooko ya iingĩ. 46 Naapika kũYeliko. Pĩna alĩ wilega kũYeliko palumuĩ nĩamanigua akue niyũmbĩ nikyulu, umuana wa kĩTimayo, uBalitimayo, mulompi namupokũ, alĩ wikyalansile panzĩla. 47 Ninduyo pĩna nũigia kĩna ingĩ ũYesu Munazaleti, nuandia kwikuuta, nuũga, ee Yesu Muana wa kĩDaudi, unkolelua kĩnishungu! 48 Iingĩ naamugilia koona watuulie, ĩpa nulongoleka kukĩtunta, ee Muana wa kĩDaudi unkolelue kĩnishungu! 49 ũYesu nuĩma, nuũga, muĩti! Naamuĩta umupokũ, naamuĩĩla, kamia nkolo; uuka, ukukuĩta. 50 Nutaaga ĩntiila yaakue, nupũũta, numuagaana ũYesu. 51 ũYesu numushookeelia numuĩĩla, usiiile nukutendele yaani? uMupokũ numuĩĩla, shekulu, nsiiile moone. 52 ũYesu numuĩĩla, “Longola, uusuĩĩlĩ waako wakukamagiaa.” Ĩkamuĩ nuona, numutiata munzĩla.
1 Pĩna naasũgamĩĩla kũYelusalemũ piipĩ nĩBetipage nĩBetania pankonko ya mĩzeituni, nuatuma abĩlĩ muamanigua aakue, 2 nuaĩĩla, lendĩ sunga kukĩsaalĩ ĩkio namutungĩnkĩĩne, nĩpĩna mukiingĩla muasio, ĩkamuĩ mukiona muana-ndoguĩ mutũngue nasika waladaamĩĩlua numuntu; mutũngulĩ muleetĩ. 3 Wensi kanga wamukolie, Nĩkĩ mwitenda itĩ, ũgĩ, Shekulu umusiiile, ĩkamuĩ ukakumushookia kangĩ umuana-ndoguĩ papa. 4 Naalongola, naamuona umuana-ndoguĩ mutũngue pamulango kunzi ya nzĩla nankulu; naamutũnguĩla. 5 Nĩantu naĩngĩ naalĩ ĩĩmĩkile paasio naaĩĩla, mwitenda yaani namukumutũnguĩla umuana-ndoguĩ? 6 Naaaĩĩla kĩna ũYesu alĩ ualagĩlĩĩlie, ndĩo naaalekela. 7 Naamutualĩla ũYesu umuana ndoguĩ, naala intiila zaao mukiania yaakue; numudaamĩĩla. 8 Iingĩ naaala intiila zaao munzĩla, ĩĩa naatema intambĩ mumĩgunda nukukuzaala munzĩla. 9 ĩAntu naalĩ atongĩĩle nĩaasio naalĩ ĩtiatile naĩtunta induli zaao naaũga, Osiana, wakũmazukigue nũjile muliina lya kĩShekulu! 10 Ukũmazukigue uutemi naupolokile, wa kĩtata wĩĩtu uDaudi! Osiana kukiania kwigyulu! 11 Nũingila mũYelusalemũ munumba ya kĩNzua; pĩna nulaaanga tũlũ yensi nandĩ zensi, kuitĩ alĩ yaazaa mpĩndĩ nupũna nuenda kuBetania palumuĩ nĩnaikyumi naabĩlĩ. 12 Mudaau pĩna naapũna kuBetania, nukolua nzala. 13 Nuona kĩna kulĩ mukuu nalĩ utĩĩte ĩmalũka, nuenda koona waone yaani naĩkoolĩ muasio. Pĩna nuusũgamĩĩla sika nuona kakĩntu isiititũla ĩmalũka udũũ, kuitĩ sika alĩ tyũngo lya nkali. 14 Nushookeelia nuuĩĩla, sunga ĩkalĩ nakalĩ, kaumui walekilĩa inkali kumuako. Nĩamanigua aakue naiigia. 15 Naapika kũYelusalemũ, nũingĩla muNumba ya kĩNzua, nuandia kukuaĩnga ĩaasio naalĩ igulia nukwigula munumba ya kĩNzua nuzigalulanga imeeza za akaĩĩsia-mpeesa, nĩ matengu maagulia nkunda. 16 Sunga sika numuleka kaumuĩ wakĩlie ĩkĩseme pakatĩ ya numba ya kĩNzua. 17 Nũimania nuũga, “Sika yandĩkuene kĩna ĩnumba yaane ikiĩĩtua numba ya wĩtekeli kundugu tũlũ zensi? Ĩpa inie gua mwamĩtendaa yĩĩ lyũlũ lya aleegelania.” 18 ĩApolia naakulu nĩalangi naaziigia impola, naadũũma ĩnzila ya kumuulaga kuitĩ alĩ amoopookaa, kunsooko iyũmbĩ tũlũ alĩ lyakũmagiaa kuumania waakue. 19 Nĩpĩna nayĩĩ mpĩndĩ nulega mukaa. 20 Mudaau pĩna alĩ akĩlile, naauona umukuu uumaa kwipũna kũtyina. 21 uPetelo nwijuka impola zaakue numuĩĩla, shekulu laaa, umukuu naazuuzũmile, uumaa! 22 ũYesu nushookeelia nuaĩĩla, musuĩĩle mwa kĩNzua. 23 Tai namuĩĩla, Wensi nukakumĩĩĩla ĩnkonko ĩĩ, Kuuluka utaague munanza, sunga walekitũla ninkankani munkolo yaakue, ĩpa wasuĩĩle kĩna zaasio nwitambulla zitendeke, zikitũla zaakue. 24 Kunsooko ĩĩ namuĩĩla, Mensi namukumapeepia muulompi, suĩĩlĩ ya kĩna mukumaanũnkula, nindayo mikitũla maani. 25 Pĩna muĩmĩkile nukwilompa, lekelĩ kanga ĩmutĩĩte lukaani kumuntu; koona nuTata waani nwa kwigyulu wamuleegelie inie uutimu waani. 26 Ĩpa kanga uniinie sika mũleegelania ĩmĩlandu, sunga uTata waani nwa kwigyulu sika ukakumuleegelia inie uutimu waani 27 Naapika kũYelusalemũ kangĩ, pĩna alĩ wiumbaumba panumba yakiNzua, ĩapolia naakulu nĩalangi nĩanampala naamuagaana, 28 naamuĩĩla, kuusũũmi kĩ witenda inkaani izi; kangĩ waani naalukupĩĩle uusũũmi uu uzitende izi? 29 ũYesu nuaĩĩla, “Nĩkakumukolia lukaani lumuĩ, niniinie munshookeelie; paapo nĩkakumuĩĩla kuusũũmĩ kĩ nukutendaa izi. 30 uUbadĩĩzo wa kĩYohana alĩ upũnile kwigyulu kanga kuantu? Nshookeeliĩ.” 31 Naĩtambuĩla eene kueene naiiũga, kanga kuũge, Alĩ upũnile kwigyulu, ukiũga, Nĩkĩ gua sika namumusuĩĩla. 32 Ĩpa kanga kuũge, Upũnile kuantu? alĩ oopokile ĩantu, kuitĩ ensi alĩ amuoonie uYohana kĩna munakĩdagu wa tai. 33 Naamushookeelia ũYesu, naaũga, sika kumanile. ũYesu nuũga, sunga nineene sika nukumuĩĩla inie kuusũũmi kĩ nukuzitendaa izi.
1 Nuandia kukĩtambuĩla nĩndĩo kumpiani, “Muntu alupandĩĩle mĩzabiibu mumugunda, nukita ĩkito, nulĩsĩmbĩla ityulĩ lya kusokolela inkali, nukĩzenga ĩkĩlĩngo kya kulilĩla, nualindĩĩlia ĩalĩmi, nulongola musĩnzo kulĩ. 2 Sunga pityũngo liakue numutuma umwĩtumi kualĩmi koona wazaanũnkule inkali za mĩzabiibu kualĩmi a mugunda. 3 Naamuguĩla, naamukua, namupunia kunzi, naamushookia mugila kakĩntu. 4 Numutuma kangĩ kumiao mwĩtumi wĩngĩ, nunuasio naamukuanga inguma mwityũe, naamutukanga. 5 Numutuma numuua, unuasio naamuulaga; nĩĩa iingĩ, ĩĩ naaakua, ĩĩa naaaulaga. 6 Alĩ kĩlĩ utĩĩte umuĩ, umuana waakue muloogua; uyu numutuma kumiao nkua ya mumalĩĩlio, nuũga, ‘Ĩkakumukulia umuana waane.’ 7 Ĩpa ĩalĩmi aasio naĩtambuĩla eene kueene, uyu wayu musaali, kuĩni kumuulage, nuusaali ukitũla wĩĩtu. 8 Naamuguĩla, naamuulaga, naamutaaga kunzi ya mugunda wa mĩzabiibu.” 9 Ukitenda yaani gua, umukola mugunda wa mĩzabiibu. Ukiiiza nukukuaulaga ĩalĩmi aasio, numugunda waasio wa mĩzabiibu ukakuapeela antu ĩngĩ? 10 Sunga uwandĩkua uu mwikaalĩ kukuusomane, “Igyũe naalĩ alĩsiitile ĩazengi liasio lialĩĩ gyũe kyulu lya kuluũno. 11 ulukaani ulu lupũnile kwa kĩShekulu ndulo ingĩ lwa ukulĩlua pamiiso mĩĩtu.” 12 Naadũũma amuguĩle, naaliopooka iyũmbĩ, kuitĩ alĩ alĩngile kĩna kumpiani niasio aluataambuĩle ĩeene. Naamuleka, naalongola. 13 Naatuma kumuakue katũmpĩ ka Apalisayo nĩantu a kĩHelode amutege muutambuli waakue. 14 Naamuagaana, naamuĩĩla, “Mumania, kumanile kĩna ue uue wĩmuntu wa tai, sunga sikukukunkunalaa kumpola za muntu wensi, kunsooko sikukulaaa kamakelu ma antu, ĩpa mutai ukumĩmanagiaa ĩnzĩla ya kĩNzua. Iizane kukumupeela uKaisali ĩkoodi anga zũi.” 15 Kumupeelene katia kuleke kumupeela. Ninduyo pĩna nulĩnga uunamampĩlu waao, nuaĩĩla, nĩkĩ mwingema, Ndeetelĩ ĩshilinge ndaae. 16 Naamĩleeta, Nuaĩĩla, aityũe ĩlĩ lya kuani munu nuwandĩkua uu. Naamuĩĩla, lya kĩKaisali. 17 ũYesu nuaĩĩla, mupeelĩ uKaisali naya kĩKaisali, naya kĩNzua mupeelĩ uNzua. Naamukulilua dũũ. 18 NĩAsadukayo, naakuũgaa kutilĩ kawiiuki, naamuagaana, naamukolia naaũga, 19 “Mumania, uMusa alukuandĩkĩĩle itĩ, ‘Kanga umuntu wakiisie umunũna wamuleke umusungu mugila kamuana, umunũna waakue wamusole umusungu nuasio, nduyo wamuligĩlie umunũna uluuli.’ 20 Alĩ akoolĩ antu mupũngati ĩkĩnũna; nwa muandio numusola musungu, nukia, nduyo sika nuleka kaluuli. 21 Nwa kabĩlĩ numusola, nukia, sika nuleka kaluuli; numwa katatu iio; 22 sunga tũlũ ensi naa mupũngati sika naaleka kaluuli. ĩMpelo ya ĩa tũlũ nukia numusungu nuasio. 23 Muwiiuki pĩna ikiiiuka, ukitũla musungu wa kuani muĩa? Kunsooko tũlũ ensi naa mupũngati alĩ amusolile.” 24 ũYesu nuaĩĩla, si luulone mulimĩlĩĩle kunsooko sika mumanile uwandĩkua sunga ingũlũ za kĩNzua. 25 Kuitĩ pĩna ikiiiuka kwipũna muakiu, sika akutoolaa sunga kwitoolua, ĩpa ikitũla zĩ amalaĩka mwigyulu. 26 Nukumpola za akiu kĩna akũiukagiguaa, mwikaalĩ kalasomane mukĩtabũ kya kĩMusa, mumpola za kĩtũnkũ, kĩna uNzua alumuĩĩlĩĩle nuũga, Ĩne neene nĩNzua wa kĩIbũlahimu nuNzua wa kĩIsaki nuNzua wa kĩYakobo? 27 Sika Nzua wa akiu ĩpa wa apanga. Mulimĩlĩĩle nangũlũ! 28 Umuĩ wa alangi nuuza nwigyũlia ĩkĩkunguma ni nduyo, nulĩnga ya kĩna waashookelĩĩlie iiza, numukolia, lyagĩĩlio kĩ nalya muandio mutũlũ. 29 ũYesu nushookeelia, lya muandio ntĩĩlĩ, Iigia Ĩsilaeli, ũShekulu Nzua wĩĩtu ingĩ Shekulu wing'ene. 30 Ninduue muloogue ũShekulu Nzua wako kumoo waako tũlũ nukunkolo yaako tũlũ nukumasala maako tũlũ nukungũlũ zaako tũlũ. 31 Nĩlya kabĩlĩ ntĩĩlĩ, Muloogue umunakaa waako kĩna ĩnkolo yaako. Kutilĩ ilyagĩĩlio naliĩngĩ nikyulu kwikĩla aya. 32 uMulangi numuĩĩla tai Mumania, utambuĩle iiza kĩna uNzua ingĩ Nzua wing'ene, sunga kutilĩ nuĩngĩ isiititũla umuene dũũ. 33 Nukukumuloogua umuene kunkolo yensi nukuulĩngi wensi nukungũlũ zensi, nukukumuloogua umunakaa kĩna ĩnkolo yaako; inkaani izi zukukĩlaa ĩmapolia nĩmakũmbĩ tũlũ mensi. 34 NũYesu pĩna nuona kĩna washookeelia kumasala, numuĩĩla, “Ue sika wĩkulĩ muutemi wa kĩNzua.” Kwĩpũna paapo kutilĩ kaumuĩ naalugagũilie kukumukolia kangĩ. 35 ũYesu pĩna alĩ wimania muNumba ya kĩNzua nushookeelia, nuũga, “Nĩkĩ ĩalangi akuũgaa kĩna uKilisito ingĩ muana wa kĩDaudi. 36 uDaudi umuene aluũgile kuusũũmi wa kĩMuau Muelu, ‘ũShekulu alumuĩĩlĩĩle ũShekulu waane, Kyalansa pamukono waane wa kĩgoosia Sunga pĩna nĩkakuaĩĩka ĩanlugu aako Nsĩlĩlĩ ya mĩgulu yaako.’” 37 “uDaudi umuene numuĩta, ‘Shekulu,’ yatũla mbii gua, wĩĩ muana waakue?” 38 Nuaĩĩla muumania waakue, ĩsukukĩ nĩalangi, naaloe kwiumba-umba ĩajialile intiila nandĩĩpũ nukwiũgigua mumagulĩlo, 39 nukukikyalansa kuntongela mumasũnagogi nukumatengu ma kuntongela pandia. 40 Akulĩaa numba za akiĩlua, nukuunamampĩlu akulompaa ilĩĩpũ; ĩa ijililigia ulamulua naulũto. 41 Nduyo nwikyalansa nutungĩnkana pauĩĩkĩlo wa sadaka, nũilaa kĩna umulundo wiiikĩla ĩmapeesa muuĩĩkĩlo wa sadaka. Agolĩ iingĩ naaĩĩkĩla mingĩ. 42 Nuuza musungu umuĩ, mukiĩlua, mutũka, nuĩĩkĩla pishenti pibĩlĩ, lika kya hela ĩmuĩ. 43 Nuĩĩta ĩamanigua aakue, nuaĩĩla, tai namuĩĩla, uMukiĩlua uyu namutũka uĩĩkĩĩle nangũlũ kwikĩla tũlũ naiĩĩkĩla muuĩĩkĩlo wa sadaka, 44 Kuitĩ ĩa tũlũ aza iĩĩkĩla kwipũna munsao zaao naningĩ, ĩpa uyu azuĩĩkĩĩle yensi muutũka waakue, ziizo ndia zaakue zensi.
1 Pĩna alĩ wipũna muNumba ya kĩNzua, umuĩ wa amanigua akue numuĩĩla, “Mumania, laaa ĩmagũe nuuzengua uu wa ukulilua!” 2 ũYesu nushookeelia numuĩĩla, “Waonaane uuzengua uu naukulu. Sika likishaaga kigyũe mukiania igyũe nasika likitaulua.” 3 Pĩna alĩ wikyalansile munkonko ya Mĩzeituni kwitunginkana ninumba ya kĩNzua, uPetelo nuYakobo nuYohana nuAndelea naamuũna kĩmpeelo, naamukolia wing'ene. 00351.tif Nkonko ya Mĩzeituni (Mk 13:3) 4 “Kuĩĩle, impola izi zikitũla nalĩ kangĩ kĩlĩngasĩĩlio kĩ, izi tũlũ pĩna zikiandia kwikondeeleka. 5 ũYesu nuandia kukuaĩĩla, Ĩsukuki, muntu wensi waleke kumulimĩĩlia. 6 Iingĩ ĩkiiiza kuliina liane iiũga, ‘Ĩne ingĩ muene, nĩndĩo ĩkakualimĩĩlia iingĩ!’ 7 Niniinie pĩna mukiiigia impola za ulugu nuukũmuuki wa ulugu, mulekitũmbua; maasio mikitũla kutilĩ kawĩnegelo, ĩpa ĩmpelo ikĩĩlĩ. 8 Kuitĩ ndugu ikiuuka ĩkue nĩndugu, nuutemi wĩkue nuutemi; nĩmĩmanga uko ninduuko, nzala ikitũla ikoolĩ; aya maya muandio wa uwai naukulu.” 9 “Kendegeelĩ inkolo zaani, kuitĩ ĩkakumutuala kumalindĩ, numumasũnagogi mukikuua, mukiĩĩmĩkigua ntongela ya akulu nĩatemi kunsooko yaane, mutũle ukuĩli kumiao. 10 NiMpola naNziiza zikitanantigua tangua mundugu tũlũ zensi. 11 Nĩpĩna ĩkakumutuala inie nukukumutũngia, muleke kĩkunkunalia kĩna mukitambula kĩ. Ĩpa luensi namukipeegua pityũngo liasio, lutambulĩ; kuitĩ sika niinie namwitambula, ĩpa ingĩ uMuau Muelu. 12 Numunũna ukakumusakia umunũna waulague, nũshee numuana waakue yoi, nĩaana ĩkakuasakia ĩaleli aao aulague. 13 Niniinie mukitũlishuukĩlua nĩantu tũlũ kunsooko ya liina liane. Ĩpa umukola kugigimĩlia sunga kumpelo, uyo ukigũnĩka. 14 Ĩpa pĩna mwakĩona ĩkĩolũ kya oononeki kiĩĩmĩka pĩna sika ijĩpĩĩle (nwishoma nwalĩnge), paapo naĩĩlĩ muUyahũdi naatalamĩle kunkonko. 15 Numuntu nuĩlĩ kwityembe walekitima sunga walekiingĩla kwishola kakĩntu munumba yaakue. 16 Nunuasio nuĩlĩ kumugunda walekishooka kukuusola umunkũnbĩ waakue. 17 Ĩpa ukĩa kumuao naa maimbi nĩaasio naakoonkagiaa intondo zaasio! 18 Ĩpa lompĩ maleke kigyelela aya pantondo za mbula. 19 Kuitĩ intondo zaasio zikitũla za luago nasika lwalatũla, kwipũna umuandio wa kuumba pĩna uNzua aluumbile sunga nantende, kaangĩ sika lũjilitũla kainiino. 20 Kanga ũShekulu ĩsika alukaguĩlie intondo zaasio, sika alũjiligũnĩka nunumuĩ; ĩpa kunsooko ya asaagulua naaluasaaguĩle nuzikagulia intondo.” 21 Paapo kanga muntu wamuĩĩle, “Laaa, ‘uKilisito nsuuyu papa’; laaa ‘nsuuyo uko,’ lekishuĩĩlĩ. 22 Kuitĩ mijile kigyelela maKilisito ma ulongo nĩmanakĩdagu ma ulongo, namikitenda iilĩngasĩĩlio nĩmakula kukualimĩĩlia, kĩna ishũũmĩkile, sunga ĩasaagulua. 23 Inie gua, ĩkendegeelĩ; nakondagiaa kukumuĩĩla impola zensi. 24 “Ĩpa pantondo zaasio, pĩna uluago luasio lwakĩla, ĩmpasu ĩkakilyupa, numueli sika ukieelia uweelu waakue, 25 nishonda zikitũligua kwigyulu, ningũlũ nazĩĩlĩ kwigyulu zikishũngũsĩka. 26 Paasio paapo ĩkakumuona uMuana-muntu upolokile mumalũnde kungũlũ ningĩ nuukulu. 27 Paapo ukakuatuma ĩamalaĩka nukukuailingĩĩla ĩasaagulua aakue kwipũna kunandĩ zinĩĩ za upũnĩĩlo wa nzega, kwipũna kuluandĩ lwa mpelo ya nsĩĩ sunga kuluandĩ lwa mpelo igyulu.” 28 “Ĩmaniĩ mpiani kumukuu; pĩna ulutambĩ luakue lukuũmbaa nukwishonga ĩmalũka, mukulĩngaa kĩna ĩsongola yanũnkaa. 29 Iio gua niniinie pĩna mwaona aya makiigyela, mulĩnge kĩna wĩpiipĩ pamĩlango. 30 Tai nukumuĩĩla, uluuli ulu sika lukikĩla sunga aya tũlũ mensi makondeeleke. 31 iGyulu nĩnsĩĩ zikikĩla, ĩpa inkaani zaane sikazĩkikĩla kainiino. 32 Ĩpa impola za lutondo luasio nityũngo liasio, kutilĩ nuzimanile, sunga ĩamalaĩka kwigyulu sunga uMuana, isiititũla uTata dũũ. 33 Sukukĩ, kengealĩ, mulompe, kuitĩ sika mumanile ityũngo liasio pĩna likitũla. 34 Ikitũla zĩ muntu nutũngile musĩnzo kulĩ, nuleka ĩnumba yaakue, nuapeela ĩĩtumi aakue uusũĩmi, wensi umulĩmo waakue, numulagĩĩlia umulindĩĩla-mulango wakengeale. 35 Kengealĩ gua, kuitĩ sika mumanile pĩna ukiiiza ũShekulu wa numba, kanga mpĩndĩ, kanga muutiku wa katĩ, kanga pĩna ĩamumbĩ aikunkula, kanga daau; 36 walekiiiza kumpũmpũkĩli wamuagaane mugonile 37 Niitĩ nanukumuĩĩla inie, nukuaĩĩla tũlũ ensi, Kengealĩ.”
1 Pĩna nazikĩla ntondo zibĩlĩ, nalutũla lutondo lukulu lwa Pasaka, kangĩ lwa ugalĩ naugila igaaĩ. ĩApolia naakulu nĩalangi naaidũũma kukumuguĩla kuupembeelia, amuulage. 2 Kuitĩ alĩ aũgile, ilekitũla palutondo nalukulu koona ulekitũla muzũgo wa antu. 3 Pĩna alĩ wĩĩlĩ kuBetania munumba ya kĩSimoni munamatana, nwikyalansile pandia, nuuza musungu naalutĩĩte kasali ka makũta ma nalada, 4 Alĩ akoolĩ naalĩ aĩĩpĩlaguaa naiũga eene kueene, “Yaa kĩ gua kwioonoona ĩmakũta itĩ?” 5 Kuitĩ ĩmakũta aya aza mijiliguligua kushilinge magana matatu nukwikĩlĩkĩĩla, apeegue ĩatũka. Naamusininkalĩla dũũ umusungu nuasio. 6 ũYesu nuaĩĩla, “Mulekĩ, nĩkĩ mukumuagia. Wĩtumĩĩle mulĩmo namuuza. 7 Kuitĩ kuuza mwĩensi nĩatũka intondo tũlũ, nĩpĩna musiiile kukutendela naiiza musũũmile; ĩpa ĩne sika kwĩensi niniine intondo zensi. 8 Utendile kĩna usũũmile, watongelaa kukuupaka ĩmakũta umuĩlĩ waane kunsooko ya uĩĩkua. 9 Tai namuĩĩla, kuensi kĩna iMpola na Nziiza zikitanantigua muna unkũmbigyulu wensi, naalutendile uyu lukiganulua kuwijukĩlo waakue.” 10 ũYuda nwa kuIsikaliote, umuĩ wa aasio naikyumi naabĩlĩ, nuenda kuapolia naakulu koona wamusakie kumiao. 11 Nindĩo pĩna naiigia naalumbĩkia, naalagaana kukumupeela mpiia. Nudũũma ĩnzĩla ya kumusakia kwityũngo nalijĩpĩĩle. 12 Sunga palutondo lwa muandio lwa ugalĩ naugila igaaĩ, pĩna alĩ amĩsĩnzile ĩnkolo ya Pasaka, ĩamanigua aakue naamukolia, “Mpĩĩ pĩna usiile kuende kukuzĩpĩlĩlie umĩlĩe ĩPasaka?” 13 Nuatuma abĩlĩ muamanigua akue, nuaĩĩla, lendĩ mukaa, mukitaagana numugosia umĩkenkile ntunda ya maazĩ, mutiatĩ. 14 Pensi pĩna ukiingĩla, muĩĩlĩ umukola numba, Mumania uũgile, liĩlĩ mpĩĩ ityando liane ĩlya agenda ndĩĩle ĩPasaka muasio palumuĩ nĩamanigua aane. 15 Ninduyo ukakumulagĩĩla ityando lya kukiania nikyulu, lyakondaa kwijĩpĩĩligua; muasio muumo mukuzĩpĩlĩlie. 16 Ĩamanigua naalongola naenda mukaa naaona iio-iioo kĩna aluaĩĩlĩĩle, naamĩzĩpĩĩlia ĩPasaka. 17 Pĩna niĩ mpĩndĩ, nuuzaa palumuĩ nĩnaikyumi naabĩlĩ. 18 Nindĩo pĩna alĩ ikyalansile pandia nailĩa, ũYesu nuũga, “Tai namuĩĩla, umuĩ waani nwilĩa ensi nineene ukinshakia.” 19 Naandia kwiona usungu, naĩĩ kumukolia umuĩ-umuĩ, “Neenene? 20 Nuaĩĩla, umuĩ wikyumi naabĩlĩ, uyo nakwilĩĩlia ensi nineene mukiungu.” 21 Kuitĩ uMuana-muntu walongolaa kĩna alĩ muandĩkĩlue, ĩpa ukĩa kumuakue umuntu nuasio nukumusaki uMuana-muntu. Taazu kanga umuntu nuasio alĩ walekilelua. 22 Pĩna alĩ ilĩa nuusola uugalĩ, nuukembeta, nuuega, nuapeeela, nuũga, “Koĩ uuwau muĩlĩ waane.” 23 Nukĩsola nĩkĩĩko, nusongelia, nuapeela, naakĩkopela tũlũ ensi. 24 Nuaĩĩla, uu waau mugali waane wilyago, nũitĩkile kunsooko ya iingĩ. 25 Tai namuĩĩla, Sika nikikopa kangĩ uupĩi wa mĩkali ya mĩzabiibu sunga palutondo luasio pĩna nĩkakuukopa naupia muutemi wa kĩNzua. 26 Ndĩo pĩna naakondia kwiĩmba, naalongola kunkonko ya Mĩzeituni. 27 ũYesu nuaĩĩla, tũlũ ensi mukishuukua, kuitĩ yandĩkue, Nĩkakumukua umudĩĩmi ninkolo zikishapatĩla. 28 Ĩpa pĩna niiuka, nĩkakumutongeela kwienda kũGalilaya. 29 uPetelo numuĩĩla, “Kanga tũlũ ensi asuukue, ĩpa ĩne sika neene.” 30 ũYesu numuĩĩla, tai nakuĩĩla, ue nantende muna utiku wau-waauu, umunbĩ ĩkaa wikaalĩ kalakunkula nkua zibĩlĩ, ukinkaana nkua zitatu. 31 Ninduyo nwĩkakia kwiũga, kanga ĩinjĩpĩĩle kwikia ninduue, sika nĩkakukukaana kainiino. Tũlũ ensi naaũga iio-iioo. Kĩtanga kya kuGetisemane (Mk 14:32) 32 Naaaza sunga pakĩtanga nakyukuĩtagua Getisemane, nuaĩĩla ĩamanigua aakue, “Kyalansĩ papa pĩna ukaa nilompa.” 33 Nuasola uPetelo nuYakobo nuYohana palumuĩ nduyo nuandia kwitunduala nukukĩsũsũma. 34 Nuaĩĩla, ĩnkolo yaane ĩtĩĩte usungu ukulu piipĩ kwikia; ĩĩmĩ papa, mukengeale! 35 Nutela iniino, nugua pansĩ, nũilompa ya kĩna naa ishũũmĩkile, ityũngo ĩlĩ lyumukĩle. 36 Nuũga, “Aba Tata, tũlũ ishũũmĩkile kumuako; ndeegelia ĩkĩĩko ĩkĩ; ĩpa sika kĩna numuloele ĩne, ĩpa kĩna umuloele ue.” 37 Nuuza mwĩaagaana agonaa indoolo, numuĩĩla uPetelo, “Simoni, wagonaane indoolo. Sika wasũũmane kwikengeala kansaa kaĩmuĩ.” 38 Kyalĩ nuukenge nukwilompa, mulekiingĩla muugemua. ĩNkolo ndoogue, ĩpa umuĩlĩ muneketũ. 39 Nuenda kangĩ nulompa nuũga inkaani zizoziizoo. 40 Nuuza kangĩ, nuaagaana agonaa indoolo, kuitĩ ĩmiiso maao alĩ maazaa malũto, sunga sika naalumana lwa kumushookelia. 41 Nuuza nkua ya katatu nuaĩĩla gonĩ gua ĩpaino, musũũpie; yakondaa, ityũngo lyapolokaa; laaĩ, uMuana-muntu wiĩĩkĩlua mumĩkono ya anamĩlandu. 42 Uukĩ kwĩĩni; laaĩ, nuasio nwinshakia wasũgamĩĩlaa. 43 Alĩ kĩlĩ witambula, ĩkamuĩ ũYuda nupika, umuĩ wikyumi naabĩlĩ, yĩensi niyũmbĩ, naatĩĩte maũmba nĩmasukulĩ, apũnile kuapolia naakulu nĩalangi nĩanampala. 44 uNuasio nukumusakia alĩ waapĩĩle ĩkĩlĩngasĩĩlio, nuũga, nanĩkakumusuna, nuasio uuyo; mumuguĩle, mumusole kĩĩsa. 45 Pĩna nuuza, ĩkamuĩ numuagaana, nuũga, Shekulu! numusunikia. 46 Naanansula ĩmĩkono yaao, naamuguĩla. 47 Umuĩ waao naalĩ ĩpaasio, nusopoola iyũmba, numukua umusese wa mupolia namukulu, numudumula ukutuĩ 48 ũYesu nushookeelia, nuaĩĩla, mupũnile nĩmaũmbane nĩmasukulĩ munguĩle ĩne zĩ muleegelania? 49 Ntondo zensi alĩ kuuza nĩĩlĩ ntongela yaani muNumba ya kĩNzua nanimania, sika namunguĩla, ĩpa aya matũlile koona uwandĩkua ukondeeligue. 50 Paapo ĩamanigua naamuleka, naamanka tũlũ ensi. 51 Numusumbatĩ umuĩ numutiata, alĩ wĩtũngile mumwĩlĩ waakue ntiila nankamũ, naamuguĩla. 52 Ninduyo numĩleka ĩntiila nankamũ, numanka wĩkĩpuĩ. 53 Naamutuala ũYesu kumupolia namukulu; naĩlundĩĩla ĩapolia naakulu nĩanampala nĩalangi tũlũ ensi 54 uPetelo numutiatĩlĩĩle nuĩlĩ kulĩ, sunga kukĩanda kya mupolia namukulu; nwikyalansile palumuĩ nĩĩtumi, nwioota umooto. 55 ĩApolia naakulu nilindĩ liensi naiidũũma ukuĩli kwa kĩYesu koona amuulage; sika naaona. 56 Kuitĩ iingĩ alĩ akumukuĩla uulongo, ĩpa uukuĩli waao sika naukamantana. 57 Sunga ĩĩĩa naĩĩmĩka nukwikuĩla ulongo, naiũga, 58 ishie alĩ kumũigilie wiũga, ĩne nikakumĩtaula ĩnumba ĩĩ nya kĩNzua nanzengue kumĩkono, nukutondo zitatu nikijenga yĩngĩ nasika nzengue kumĩkono. 59 Sunga niitĩ gaa uukuĩli waao sika naukamantana. 60 Numupolia namukulu nuĩmĩka pakatĩ, numukolia ũYesu, nuũga, sika wishookeeliane kalukaani? Ĩa ikuĩla yaani kumuako. 61 Ĩpa nutuulia sunga sika nushookeelia kalukaani. Umupolia namukulu numukolia kangĩ, numuĩĩla, “Ue uue Kilisitone, Muana wa Mukulu?” 62 ũYesu nushookeelia, “Ingĩ neene, Niniinie mukakumuona uMuana-muntu wikyalansile pamukono wa kĩgoosia nwa ngũlũ, ĩupolokile nĩmalũnde ma kwigyulu.” 63 uMupolia namukulu nuzitandulanga intiila zaakue, nuũga, yaakĩgua kwidũũma ĩakuĩli. 64 Mũigagiaa uutukĩla-Nzua waakue; musĩĩgileei inie. Tũlũ ensi naalamula kĩina yumũjĩpĩĩle kwiulagua. 65 ĩĨĩa naandia kukumutiĩla ĩmatĩ, naamukũnĩkĩla uusiu, naĩĩ kumukua inkũndi, naĩĩ kumuĩĩla, pũnia unakĩdagu! Sunga ĩĩtumi ndĩo naamukua impĩĩ. 66 uPetelo alĩ wĩĩlĩ panzi pakĩanda; nakaaza katũgua kamuĩ ka mupolia namukulu, 67 nakamuona uPetelo wioota umooto, nakamutuupĩĩla, nakaũga, ue ninduue aza mwĩpalumuĩ nuMunazaleti ũYesu. 68 Nukaana, nuũga, sika numuĩzĩ, sunga sika nigyũũlie yaasio nwitaambula ue. Nupũna kunzi sunga kumpongolo. uMumbĩ nukunkula. 69 ĩKatũgua kaasio nakamuona kangĩ, nakandia kukuaĩĩla ĩaasio naalĩ ĩĩmĩkile paasio, “Uyu wayu umuĩ waao.” 70 Nukaana kangĩ. Katũngo kaniino kangĩ, ĩaasio naalĩ ĩĩmĩkile paasio naamuĩĩla uPetelo, “Kulukuuluu ue mwĩpalumuĩ ndĩo kunsooko ue uMugalĩlaya.” 71 Nuandia kwijũma nukwilapa, “Sika numuĩzĩ umuntu nuasio namukumutambula.” 72 Ĩkamuĩ umumbĩ nukunkula nkua ya kabĩlĩ. uPetelo nulũjuka ulukaani luasio naalĩ muĩĩlue nũYesu, “uMumbĩ ĩkaa wikaalĩ kalakunkula nkua zibĩlĩ, ukinkaana nkua zitatu.” Pĩna nulupindĩkia, nulĩla.
1 Ĩkamuĩ pĩna naweela ĩapolia naakulu palumuĩ nĩanampala nĩalangi nilindĩ liensi naakoomia ĩkialo, naamutũnga ũYesu, naamutuala naamuĩĩka mumikono ya kĩPilatu. 2 uPilatu numukolia, “Ue uuene umutemi wa Ayahũdi?” Nushookeelia nuũga, “Iio kĩna uũgile ue.” 3 Nĩapolia naakulu alĩ akumusokia nkaani ningĩ. 4 uPilatu numukolia kangĩ, nuũga, sika wishookeelia kalukaanine, Laaa, nkaani zinga naakukusokia? 5 ũYesu sika nushookeelia kalukaani kangĩ, sunga uPilatu nukulĩlua. 6 Palutondo nalukulu ukuatũngulĩlagiaa mutũngua umuĩ, naamulompile. 7 Alukoolĩ muntu nukuĩtaguaa Balaba, alĩ mutũngue palumuĩ nĩanaluntampa naaulagana muluntampa luasio. 8 iYũmbĩ naliĩza, naliandia kwilompa lĩtendelue kĩna kuuza wijiĩli. 9 uPilatu nuashookeelia nuũga, “Musiiilene numutũngulĩlie umutemi wa Ayahũdi.” 10 Kuitĩ alĩ walĩngaa kĩna ĩapolia naakulu alĩ amupũnilie kuwĩĩlũ. 11 ĩApolia naakulu naalĩsuagĩĩlia iyũmbĩ koona waatũngulĩlie uBalaba. 12 uPilatu nushookeelia kangĩ nuaĩĩla, nteendeeii gua ninduyu namuũgile umutemi wa Ayahũdi? 13 Naakulia ĩkĩlanga kangĩ, “Mukononteele mumusalaba!” 14 uPilatu nuaĩĩla, ubĩĩ kĩ naalutendile? Naĩkakia dũũ kwikulia ĩkĩlanga, “Mukononteele!” 15 uPilatu nusiia kukulĩloeelia iyũmbĩ, nuatũngulĩlia uBalaba, numupũnia ũYesu pĩna naamukua ĩmĩkoa, koona wakononteelue mumusalaba. 16 Nĩĩlaasi naamusola mukĩanda kijumba lya kĩtemi naĩlundĩĩla palumuĩ yũmbĩ liensi lya ĩlaasi. 17 Naamujiala ntiila nkasũkũ, naataa ngala ya miigia, naamujiala mwityũe, 18 naandia kukumulamukia, weelaa, mutemi wa Ayahũdi! 19 Naamukua ninkome mwityũe, naamutiĩla ĩmatĩ, naatũngama nukukumutekela. 20 Pĩna naakondia kukumupopota, naamujiula ĩntiila nankasũkũ, naamujiala intiila zaakue umuene, naamutuala kunzi koona amukononteele mumusalaba. 21 Naamukankanĩka muntu umuĩ naalukĩlile upũnile kumugunda, Simoni nwa kuKilene ushee wakĩ Alekizando nuLũpo, wakenke umusalaba waakue. 22 Naamutuala kuasio kuGoligota, ĩndogolelio yaakue, panungulu ityũe. 23 Naamupeela umubinio naalĩ musangigue niilago, ĩpa sika nuanũnkula. 24 Naamukononteela mumusalaba, naoomolana intiila zaakue, naazikuĩla nsimbi, muntu wensi wasole kĩ. 25 Alĩ nsaa ya katatu naamukononteela. 26 Alĩ ukoolĩ wandĩkua wa usokigua waakue naalĩ wandĩkue pakiania, “MUTEMI WA AYAHŨDI.” 27 Palumuĩ ninduyo alĩ aakonontelĩĩle aleegelania abĩlĩ, umuĩ kumukono waakue wa kĩgoosia, umuĩ kumukono waakue wa kĩkĩĩma. 28 Paapo gua uwandĩkua nautimĩĩligua naalĩ utambulue, “Nualĩĩligua palumuĩ nĩaleki.” 29 Nĩasio naalĩ ikĩla munzila naakumutukĩla, naiangazia ĩmatũe, naiũga, kaaa! Uwe mukola kumĩtaula ĩnumba ya kiNzua nukukumĩzenga kuntondo zitatu, 30 ĩgũne, tima gua mumusalaba. 31 Iio-iioo ĩapolia naakulu gaa naamupopota eene kueene palumuĩ nĩalangi, naiiũga, alukuagũnaa naĩngĩ, sikusũũmile kukĩgũna umuene. 32 uKilisito, mutemi wa Ĩsilaeli, nwatime ĩpaino mumusalaba kuone nukwishuĩĩla. Sunga aao naalĩ akononteelue palumuĩ nduyo naakumutukĩla. 33 Pĩna nayĩĩ nsaa ya mutandatu, naitũla kiiti munsĩĩ yensi, sunga kunsaa ikyenda. 34 Nĩpansaa ikyenda ũYesu nwĩtunta ululi luakue nangũlũ, “Eloi, Eloi, Lama sabakitani.” ĩNdogolilio yaakue, “Nzua waane, Nzua waane, nĩkĩ wandekaa?” 35 Nĩnaĩngĩ naalĩ ĩĩmĩkile paasio pĩna naiigia, naaũga, laaĩ ukumuĩta uElia. 36 Umuĩ numanka, nuenda nwijulia sipongo umubinio namukalĩ, nuĩĩkĩla mulunangĩ numukopia, nuũga, “Lekĩ, kulaae malĩ uElia ukiiza kumutimia.” 37 NũYesu nwĩtunta ululi, nutiĩka ĩnkolo. 38 iPyupa lya numba ya kĩNzua nalĩtanduka mpĩngĩlĩ zibĩlĩ, kwipũna kukiania sunga pansĩ. 39 uMukulu wa ulugu naalĩ wĩĩmĩkile paasio naitungĩnkĩĩne, pĩna nuona ya kĩna watiĩka ĩnkolo itĩ, nuũga, “Tai umuntu uyu alĩ Muana wa kĩNzua.” 40 Alĩ akoolĩ ĩasungu naalĩ ilaaĩla kulĩ, numwiyũmbĩ liasio alĩ akoolĩ uMalia nwa kuMagidala nuMalia unina wa kĩYakobo namuniino nũYose, nuSolome; 41 Ĩaasio alĩ ĩtiatile ninduyo pĩna alĩ ĩĩlĩ kũGalilaya nukukumutumĩla, nĩĩĩa naĩngĩ iingĩ naalĩ anankĩĩle ensi sunga kũYelusalemũ. 42 Pĩna naitũla mpĩndĩ, kunsooko alĩ lutondo lwa Wĩzĩpĩĩlia, luasio naalĩ lutiatue nulutondo lwa wikyali; 43 nuenda uYosepũ umuntu nwa kuAlimatea, munakialo wa lukũmo, ninduyo umuene utũngĩĩle uutemi wa kĩNzua, nugimia kwiingĩla ntongela ya kĩPilatu, nuulompa umuĩlĩ wa kĩYesu. 44 Ĩpa uPilatu nukulĩlua kunsooko wakaawa kũkia. Numuĩta umukulu wa ulugu numukolia kawakiaa katũngo 45 Pĩna nuĩĩlua numukulu wa ulugu kĩna wakiaa, numulekela uYosepu umuimba. 46 Nugula ĩntiila nankamũ, numũikia, numutũnga ĩntiila niasio, numuĩĩka mukĩbĩĩla naalĩ kĩkũnue mwigyũe, nupingilitia igyũe pamulango wa kĩbĩĩla. 47 nuMalia nwa kuMugidala nuMalia unina wa kiYose naalaaa pĩna alĩ muĩĩkue.
1 Pĩna lutondo lwa wikyali nalukĩla, uMalia nwa kuMagidala, nuMalia unina wa kĩYakobo, nuSolome, naagula ĩmakũta nama nsũla-nsũla, amupake. 2 Sunga palutondo lwa muandio lwijũma, kĩlĩ daau, naenda kukĩbĩĩla pĩna ĩmpasu alĩ itua. 3 Naĩĩ kĩtambuĩla eenekuene; “Waani nukakukupingilitĩlia igyũe pamulango wa kĩbĩĩla?” 4 Pĩna naalaa, naaona kĩna igyũe lyakondaa kwipingilitigua, nindĩlo alĩ kyulu zigi-zigi. 5 Pĩna naingĩla mukĩbĩĩla, naamuona umusumba wikyalansile paluandĩ lwa kĩgoosia, nujialile intiila nzelu, naatunduala. 6 Ninduyo nuaĩĩla; “Lekitundualĩ, mukumudũũma ũYesu Munazaleti naalĩ mukononteelue mumusalaba. Wiiukaa, ukutilĩ munu; laaĩ pĩna alĩ amuĩĩkile. 7 Ĩpa longolĩ, muaĩĩle ĩamanigua aakue, nuPetelo; ya kĩna wamutongeelaa kwienda kuGalĩlaaya; kuasio kuuko mukakumuona kĩna alumuĩĩlĩĩle.” 8 Naapũna mukĩbĩĩla naamanka, kunsooko naingĩĩlua nuukĩkĩmi numuntũmbĩ; sunga sika naamuĩĩla kamuntu kalukaani, kuitĩ alĩ oopokaa. [ 9 Ninduyo pĩna nũiuka palutondo lwa muandio lwijũma kĩlĩ gyĩngu, numwigyeleela tangua uMalia nwa kuMagidala naalumuĩngĩĩlie ĩmasĩĩmuĩ namupũngati. 10 Nuasio nuenda nuaĩĩla impola izi aasio naalĩ yĩensi, naalĩ ikĩsusuma nukwilĩla. 11 Ĩpa ĩasio pĩna naiigia kĩna waazaa mupanga ninduyo alĩ wamuonaa, sika naasuĩĩla. 12 Pĩna nazikĩla zaasio, nũigyeleela abĩlĩ mumiao kũkyelu liĩngĩ, pĩna aalĩ igenda naalunziĩ kumĩgunda. 13 Nĩaasio nalongola, naaganuĩla ĩaasio naĩngĩ; sunga ndĩo sika naaasuĩĩla. 14 Pembele nũigyeleela aasio naikyumi numuĩ pĩna alĩ ilĩa, nuatakĩla kuusiitishuĩĩla waao nuukakũ wa nkolo zaao, kuitĩ sika alĩ aasuĩlĩĩle ĩaasio naalĩ amuoonie pĩna alĩ wiiukile kwipũna muakiu. 15 Nuaĩĩla, longolĩ muunkũmbigyulu tũlũ, ĩmwitanantia ĩmpola nanziiza kukĩumbe tũlũ. 16 Nusuĩlĩĩle nukwibadĩĩzigua ukigũnĩka; nasikusuĩlĩĩle ukilamulua. 17 Niilĩngasĩĩlio ii yĩkakĩtiata nĩaasio naasũĩlĩĩle, kuliina liane ikiĩnga ĩmasĩĩmuĩ; ikitambula ntambo mpia 18 ikiamba ninjoka; sunga kanga akope ĩkyakuulagana sika kĩkakuatenda kakĩntu; ikiĩĩkĩla ĩmĩkono yaao mualuĩle nĩndĩo ikikamia. 19 ũShekulu Yesu pĩna nukondia kukĩtambuĩla nĩndĩo, nutualua kwigyulu, nwikyalansa pamukono wa kĩgoosia wa kĩNzua. 20 Nĩndĩo naapũna, naatanantia tũlũ pensi; ũShekulu nukĩtuma umulĩmo palumuĩ nĩndĩo, nukukulukamĩnkĩĩlia uLukaani kuilĩngasĩĩlio naalĩ yĩtiatile ndulo.
1 Kunsooko iingĩ ĩkunkunĩĩlie kwiandĩka kĩĩsa-kĩĩsa impola naalĩ ntimĩĩligue pakatĩ yĩĩtu, 2 kĩna alĩ akuganulĩĩle kwipũna umuandio, ĩaasio naalĩ akuĩli aakola kuziona nĩĩtumi a Lukaani, 3 nineene gaa naona kĩna iiza kunsooko alĩ mpelelĩĩle kĩĩsa-kĩĩsa kwipũna ĩkalĩ impola tũlũ, kukukuandĩkĩla shekulu Teopilo numuKulu, 4 koona umane ĩtai ya nkaani nalumumanigue. 5 Patondo za kĩHelode mutemi wa Uyahũdi, alukoolĩ mupolia umuĩ, ĩliina liakue Zakalia, wa wĩali wa kĩAbia; numusungu waakue alĩ wa wĩleli wa kĩAloni, ĩliina liakue Elizabeti. 6 Tũlũ ensi abĩlĩ alĩ anakulukuuluu ntongela ya kĩNzua, naĩkamatĩkia mumalagĩĩlio mensi numuulagĩĩligua wa kĩShekulu, naĩĩ agila kishokio. 7 Nĩndĩo alĩ agila kamuana kunsooko uElizabeti alĩ mugumba, ndĩo tũlũ muubĩlĩ alĩ akombitile. 8 Pĩna alĩ wipolia mũlika lya wĩali waakue ntongela ya kĩNzua 9 kĩna alĩ ntendo ya apolia, nusaagulua wingĩle munumba ya kĩShekulu wakũũsĩĩle. 10 numulundo wensi wa antu alĩ ilompa panzi pityũngo lya kukũũsĩĩla. 11 Nũgyeleelua numalaĩka wa kĩShekulu, wĩĩmĩkile paluandĩ lwa kĩgoosia paupolelio wa kukũũsĩlĩla. 12 uZakalia pĩna numuona nukankanala, nũingĩĩlua nuooa. 13 Ĩpa uMalaĩka numuĩĩla, “Lekioopoka Zakalia, kuitĩ uulompi waako wiigagiguaa, numusungu waako uElizabeti ukakukulelelia muana mugosia, ukakumuĩta ĩliina liakue Yohana. 14 Nunduue ukitũla nuulumbi nukwiluluma, nĩantu iingĩ ĩkakuulumbĩĩlia uulelua waakue. 15 Kunsooko uzo ukitũla mukulu ntongela ya kĩShekulu, sikukikopa umubinio katia kĩgaalio Ukakijulua nuMuau Muelu, Sunga kwipũna mundaa ya kĩnina. 16 Ukakuagomola aana iingĩ a ĩSilaeli kwa kĩShekulu Nzua waao. 17 Nduyo ukitongela pausiu waakue mukola nkolo ningũlũ za kĩElia, wazigomole inkolo za ishee zitungĩnkane nĩaana, nĩaleki atiate ĩmasala ma anakulukuuluu, wamulĩganĩlĩlie ũShekulu ĩantu naĩzĩpĩlĩĩlie.” 18 uZakalia numuĩĩla uMalaĩka, “Nikimana mbii izi? Kuitĩ ĩne numunampala numusungu waane mukombi wa ntondo ningĩ.” 19 uMalaĩka numushookeelia nuũga, “Ĩne neene Gabilieli nanukuĩmĩkaa pantongela ya kĩnzua; numutumue kukĩtambuĩla nunduue nukukukuĩĩla impola izi nanziiza. 20 Ĩpa laaa, ukitũla munakĩmũũmĩ, ulemue kwitambula sunga kulutondo luasio pĩna izi zijile kigyelela, kunsooko sikusuĩlĩĩle inkaani zaane; nindizo zijilitimĩĩligua mũtyũngo liakue.” 21 ĩAntu naalĩ amutũngĩĩle uZakalia naakulĩlua uutinia waakue muasio muNumba ya kĩNzua. 22 Pĩna nupũna sika nusũũma kukĩtambuĩla nĩndĩo, naalĩnga ya kĩna azuoonie kyula munumba ya kĩNzua. Nduyo nuatambulĩla ĩmĩkono, kunu namunakĩmũũmĩ. 23 ĩNtondo za upolia waakue pĩna naziula, nulongola kukaa yaakue 24 Pĩna nazikĩla intondo zaasio, uElizabeti musungu waakue nuligia ndaa, nwĩpisa ĩmieli ĩtaano nuũga, 25 “Itĩ yoi alutendĩĩle ũshekulu muntondo pĩna alundaaĩkilie, nundeegelia inshoni zaane ntongela ya antu.” 26 Pamueli wa mutandatu uMalaĩka Gabilieli nutumua nuNzua kukaa ya Galĩlaya nyukuĩtaguaa Nazaleti, 27 kumunanso naalĩ muuuligue numuntu, ĩliina liakue Yosepũ wa kĩntua kya kĩDaudi; nĩliina lya munanso alĩ Malia. 28 Pĩna numuagaana, nuũga “matiliga kumuako numukembetue, ũShekulu wĩpalumuĩ ninduue,” 29 Nduyo nukankanala dũũ kunsooko ya lukaani luakue; nuĩ kĩsĩĩgia ĩĩ mĩlamu kĩ. 30 uMalaĩka numuĩĩla, “Ulekioopoka Malia, kuitĩ waligagiaa uukende kwa kĩNzua, 31 laaa, ukitũla nĩndaa ukilela muana, ukakumuĩta ĩliina liakue Yesu. 32 Uyo ukitũla mukulu, ukiĩĩtua Muana wa Nwa kukiania; ũShekulu Nzua ukakumupeela ityengu lya kĩtemi lya kĩDaudi ũshee. 33 Ukakumĩtema ĩnumba ya kĩYakobo sunga ĩkalĩ nakalĩ, nuutemi waakue ukaa ugila kampelo.” 34 uMalia numuĩĩla uMalaĩka “Ikitũla mbii, kuitĩ sika numuĩzĩ kamugoosia?” 35 uMalaĩka numushookeelia, nuũga “uMuau Muelu ukiiiza mumuako, ningũlũ za Nwa kukiania zĩkakukukũnĩkĩla umulũle; luulo gua umuana nukilelua ukiĩĩtua muelu, Muana wa kĩNzua. 36 Laaa, uElizabeti, muntua waako waligilie ndaa ya muana mugoosia muukombi waakue, numueli uu wa mutandatu kumuakue naalukuĩtaguaa mugumba; 37 kunsooko kutilĩ kalukaani nasika lũshũũmĩka kwa kĩNzua.” 38 uMalia nuũga, “Laaa, ĩne nĩmuasi wa kĩShekulu; naitũle kumuane mũlika lya lukani luako.” uMalaĩka nulega nulongola. 39 uMalia nuuuka muntondo zaasio, nulongolanga kunsĩĩ ya piikonko kukaa ĩmuĩ nya kũYuda. 40 Nũingĩla munumba ya kĩZakalia, numuũgia uElizabeti. 41 uElizabeti pĩna nũigia ĩMĩlamu ya kĩMalia, ĩkaana nakapũũta mundaa yaakue, uElizabeti nwijulua nuMuau Muelu, 42 nwĩtunta kululi lukulu, nuũga “wakembetaguaa ue pakatĩ ya asungu; numulelua wa ndaa yaako wakembetaguaa! 43 Lwingyelelaa mbii ulukaani ulu, sunga unina wa kĩShekulu waane wanzagaana ĩne? 44 Laaa gua pĩna ululi lwa mĩlamu yaako lũingĩla muakutuĩ aane, ĩkaana kapũũta kuulumbi mundaa yaane. 45 Umuliukũ naalusuĩlĩĩle, kunsooko zaasio zikikamĩnkĩĩligua naalĩ umuĩĩlue nũShekulu.” 46 uMalia nuũga “uMoo waane ukumukulagiaa ũShekulu, 47 nĩnkolo yaane yukumulumbĩĩlagiaa uNzua Mugũni waane; 48 kunsooko uulaile uuniinupia wa muasi waakue. Kuitĩ laaa, kwipũna nantende wĩleli tũlũ ukinjĩta muliukũ; 49 kunsooko Mukola ngũlũ wantendĩĩle makulu, nĩliina liakue ingĩ lielu. 50 Nĩkĩnishungu kiakue kĩkoolĩ wĩleli nawĩleli kuaasio naakumoopokaa. 51 Waatendile ngũlũ kumukono waakue; waapalansanagiaa ĩanalukeemo mumasĩĩgo ma nkolo zaao; 52 waaguusagiaa ĩakulu kwipũna mumatengu maao ma kĩtemi; nuanansula ĩaniino. 53 Naakolue nzala waikyutagiaa namaaza, nĩagolĩ waaleegagiaa mĩkono mĩtilĩ. 54 Wamualĩĩlagiaa uĨsilaeli umwĩtumi waakue ĩwijukile kĩnishungu kiakue; 55 Kĩna alĩ waaĩĩlĩĩle ĩatata ĩĩtu, uIbũlahimu nuwĩleli waakue sunga ĩkalĩ nakalĩ.” 56 uMalia nũkyala nunduyo zĩ mieli ĩtatu; nushooka kumuakue. 57 iTyũngo lya kĩtũnguĩla uElizabeti pĩna nalĩpika, numulela muana mugoosia 58 ĩAnakaa nĩantu aakue pĩna naigyũlia kĩna ũShekulu aluongelĩĩlie kumuakue kĩnishungu kingĩ, naalumba palumuĩ nduyo. 59 ulutondo lwa munaana pĩna nalupika, naaza kukumualamia umuana, naasiia kukumutea ĩliina lya kishee, Zakalia. 60 uNina nushookeelia nuũga, “Sika iio, ĩpa ikiĩĩtua Yohana.” 61 Naamuĩĩla, “Mukĩntua kiako kutilĩ nukuĩtaguaa ĩliina liasio.” 62 Naamukolia ũshee kunzĩla ya mĩkono muloe wĩitue liina kĩ. 63 Nulompa ulubao, nuandĩka “ĩLiina liakue Yohana Naakulĩlua tũlũ ensi.” 64 Ĩkamuĩ umulomo waakue naumũmuuka nululĩmĩ luakue nalutonta nutanbula nukukumukulia uNzua. 65 Naingĩĩlua nuooa ĩanakaa aao tũlũ. impola izi zensi naziganulua munsĩĩ tũlũ nya piikonko pya Uyahũdi. 66 Tũlũ naalĩ aziingilie naaziĩĩka munkolo zaao naaũga, “uMuana uyu ukitũla wĩmbi. Kuitĩ umukono wa kĩShekulu alĩ wĩpalumuĩ nduyo.” 67 uZakalia ũshee, nũjulua nuMuau Muelu, nupũnia uunakĩdagu, nuũga, 68 “Wakũmazukigue ũShekulu Nzua wa Ĩsilaeli, kuitĩ waaaganile ĩantu akue nukukuakomola. 69 wakuĩmĩkĩĩlie ulupembe lwa ugũnua munumba ya kĩDaudi umwĩtumi waakue 70 kĩna alutambuĩle kwipũna mualugu ĩĩtu, kumulomo wa anakĩdagu aakue naeelu. Kupuma ĩkalĩ 71 kugũnue kwipũna mualugu ĩĩtu, numumĩkono yaao naakusuukĩĩlue; 72 Koona waakolelue kĩnishungu ĩatata ĩĩtu, nukukijuka ilyago liakue nalielu, 73 uulapi naalumulapĩĩle uIbũlahimu utata wĩĩtu 74 Kukukupeela kugũnue kwipũna mumĩkono ya alugu ĩĩtu, kumutumĩle kutilĩ kaooa, 75 muweelu numukulukuuluu ntongela yaakue intondo zĩĩtu zensi. 76 Nunduue muana, ukiĩĩtua munakĩdagu wa Nwa kukiania, Kuitĩ ukitongela pausiu wa kĩShekulu umuzĩpĩlĩlie injĩla zaakue; 77 ualĩngie ĩantu aakue uugũnua kuuleegeligua wa mĩlandu yaao, 78 Kunzĩla ya kĩnishungu kĩkulu kya kĩNzua wĩĩtu, umuasio uweelu wa kukiania wakuagaanile ishie 79 Kukuamĩlĩkĩla naakikyalaa mukiiti numumulũle wa ukiu, nukwishongia ĩmĩgulu yĩĩtu munzĩla ya matiliga.” 80 uMuana nukula, nuongeeleka ingũlũ munkolo; nũ kyala mumbuga sunga palutondo lwa kigyelela kumuakue kũIsilaeli.
1 Pantondo zaasio lyagĩĩlio nalĩpũna kwa kĩKaisali Augusto ya kĩna mandĩkue ĩmiina ĩma antu tũlũ ensi ĩa muna unkũmbigyulu. 2 uWandĩkuua uu wau wa muandio pĩna uKilenio alutemile mũSilia. 3 Naalongola tũlũ kwiandikua, wensi kukaa yaakue. 4 uYosepu nduyo nulega kũGalilaya kwipũna mukaa ya Nazaleti, nuenda kuUyahũdi kukaa ya kĩDaudi nyukuĩtaguaa Betelehemũ, kunsooko alĩ wa numba muluuli lwa kĩDaudi, 5 koona wandĩkue palumuĩ nuMalia naalĩ umuulilie, nunduyo alutĩĩte ndaa. 6 Pĩna alĩ ĩĩlĩ kuasio, intondo za kĩtunguĩla nazipika. 7 Numulela muana waakue naalĩ tyangĩ, numutũnga pitiila pya kĩng'inia, numugonia muntũa ya ng'ombe kunsooko alĩ lyukutilĩ kalioma munumba ya agenda. 8 Alĩ akoolĩ adĩĩmi munsĩĩ niasio naalĩ ikyalile lugũndĩĩka nailindĩĩla kuwĩali idyale liao uutiku. 9 Malaĩka wa kĩShekulu nũigyeleela nuweelu wa kĩShekulu nauamĩlĩkĩla tũlũ pensi; naoopooka pũũ. 10 uMalaĩka nuaĩĩla, “Lekioopookĩ; laaĩ numuleetĩĩle inie impola nanziiza za ulumbi ukulu naukitũla kuantu tũlũ ensi, 11 Kuitĩ nantende mukaa ya kĩDaudi walelaguaa Mugũni kunsooko yaani, muene Kilisito Shekulu. 12 Nĩndĩĩkĩ kyokĩ kĩlĩngasĩĩlio kumuani mukakumuagaana muana mutũngue pitiila pya kĩng'inia mugoniugue muntũa ya ng'ombe.” 13 Kumpũmpũkĩli iingĩ iyũmbĩ lya kwigyulu nayĩĩ yĩensi numalaĩka, naaa kumukũmazukia uNzua, naaũga 14 “uUkulu kwa kĩNzua kukiania numuna nsĩĩ matiliga kuantu naamuloelĩĩlie.” 15 Pĩna ĩamalaĩka naalega naalongola kwienda kwigyulu, ĩadĩĩmi naĩĩ kĩĩĩla, “Kuĩni sunga kuBetelehemũ kuluone ulukaani ulu nalutendekile, ũShekulu naazukulĩngilie.” 16 Naambukanga naamuagaana uMaalia nuYosepu numuana mugonigue muntũa ya ng'ombe. 17 Pĩna naamuona, naaganula naalĩ aĩĩlue ulwa muana uyu. 18 Tũlũ ensi pĩna naiigia, naakulĩlua kuzaasio naalĩ aĩĩlaguaa nĩadĩĩmi. 19 Ĩpa uMalia nuziĩĩka inkaani zaasio zensi nukukuzipindĩkia munkolo yaakue. 20 ĩAdĩĩmi naashooka naakumukulia uNzua nukukumukũmazukia kumpola tũlũ zensi naalĩ aziigagiaa nukukuziona, kĩna alĩ aĩĩlue. 21 Pĩna nazipika intondo munaana za kumualamia umuana, nuteegua ĩliina liakue Yesu, lĩĩlo-lĩĩloo naalityeegue numalaĩka pĩna alĩ wikaalĩ kalauukĩĩligua ĩndaa. 22 iNtondo zaao za kĩeelia pĩna nazipika, kuUlagĩĩlio wa kĩMusa, naamutuala kũYelusalemũ, amupũnilie ũShekulu 23 (kĩna alĩ yandĩkue muUlagĩĩlio wa kĩShekulu “uMuana namugoosia nwityangi ukiĩĩtua muelu kwa kĩShekulu.”) 24 Nukwipũnia ĩshongelio kuUlagĩĩlio wa kĩShekulu, “Nkunda zibĩlĩ katia aana a nzĩa abĩlĩ.” 25 Laaa, alukoolĩ muntu mũYelusalemũ ĩliina liakue Simoni, nduyo alĩ muntu wa kulukuuluu mukulia-Nzua nulaaĩlĩĩle uupumbuligua wa Ĩsilaeli, nuMuau Muelu alukoolĩ mumuakue. 26 Alĩ wakũnukulĩĩlue nuMuau Muelu kĩna walekiona uukiu sunga wamuone tangua uKilisito wa kĩShekulu. 27 Nuuza muNumba ya kĩNzua mutongeelue nuMuau; nĩaleli pĩna alĩ amuleetile umuana ũYesu amutendele kuntendo ya Ulagĩĩlio, 28 Paapo uyo numusola numukũmazukia uNzua, nuũga, 29 “Ĩpaino Shekulu wamulekela umuasi waako wende nĩmatiliga, kulukaani luako. 30 kuitĩ ĩmiiso maane mauonaa uugũnua waako 31 naaluzĩpĩlĩĩlie pamiiso ma antu ensi, 32 uweelu wa kuamĩlĩkĩla ĩa ndugu nazĩngĩ, nuukulu kuantu aako ĩa Ĩsilaeli.” 33 ũShee nunina alĩ ikulĩlua kuzaasio naalĩ ntambulue kunsooko yaakue. 34 uSimoni nuakembeta, numuĩĩla uMalia unina, “Laaa, uyu waĩĩkaguaa iingĩ ague, iingĩ ĩĩmĩke mu Ĩsilaeli, ukitũla kĩlĩngasĩĩlio nakĩkikungumigua ibĩĩ 35 (nunduue, iyũmba likishoma ĩnkolo yaako), koona ĩmasĩĩgo ma nkolo ningĩ makũnukuke.” 36 Alukoolĩ munakĩdagu-mukĩĩma ĩliina liakue Ana muana wa kĩPanueli wa luuli lwa kĩAsheli; alĩ wakombitile. Alũkyalile numugoosia miaka mupũngatĩ kwipũna unanso waakue, 37 alĩ mukiĩlua wa miaka makumi munaana nĩnĩĩ. Nasika alukulegaa muNumba ya kĩNzua ĩpa alukuuza nwilaalĩla nukwilompa nukĩtekela munsĩ nuutiku. 38 Nunduyo nuuza ityũngo lĩĩlo-lĩĩloo numusongelia uNzua, nuaĩĩla impola zaakue ĩaasio tũlũ naalĩ alaaĩlĩĩle uukomolua wa Yelusalemũ. 39 Pĩna naazikondeelia tũlũ kuUlagĩĩlio wa kĩShekulu, naashooka kũGalilaya, kukaa yaao kuNazaleti. 40 uMuana nukula, nongeeleka ningulu, mũjuligue ĩmasala, nuukende wa kĩNzua alĩ wĩĩlĩ mumuakue. 41 ĩAleli aakue alĩ akuenda muaka kumuaka kũYelusalemũ kulutondo nalukulu ulwa Pasaka 42 ũYesu pĩna nuĩutĩĩte miaka kyumi nĩbĩlĩ, naalongola kĩna alĩ ntendo ya luutondo lukulu. 43 Pĩna naazikondia intondo, naashooka, ĩpa umuana ũYesu nusaaga kũYelusalemũ; ĩaleli aakue sika naamana. 44 Naasĩĩgile kĩna ukoolĩ mumusĩnzo; naagenda munsĩ pii, naĩĩ kumudũũma muantua nĩasuaĩĩa. 45 Pĩna naamuulia, naashooka kũYelusalemũ, naakumudũũma. 46 Pĩna nazikĩla ntondo zitatu naamuonela muNumba ya kĩNzua, wikyalansile pakatĩ ya amania nukukuategeela nukukuakolia. 47 Tũlũ naalĩ amutegelĩĩle naakulĩlua kuulĩngi nuushookeelia waakue. 48 Pĩna namuona naakũmia; nunina numuĩĩla, “Muana waane, nĩkĩ wakutendela itĩ. Laaa, ũshoo nineene aza kukukudũũmaa kuusungu.” 49 Nuaĩĩla, “Nĩkĩ aza mwindũũma? Sika mumanilene kĩna injĩpĩĩle nĩĩ nĩĩlĩ munumba ya kĩTata waane?” 50 Ndĩo sika naalulĩnga ulukaani naalĩ waaĩĩlĩĩle. 51 Nulongola palumuĩ ndĩo, nupika kuNazaleti, nwĩniinupilie kumiao. UNina nuziĩĩka inkaani zensi munkola yaakue. 52 ũYesu nwĩongeela mumasala nuukuli nuukende kwa kĩNzua nukuantu.
1 Pamuaka wikyumi nakataano wa kutema kwa kĩTibelio Kaisali, uPontio Pilatu pĩna alĩ mutemi wa Uyahũdi nuHelode pĩna alĩjũmbe wa Galĩlaya; nuFilipo umunũna waakue pĩna alĩ jũmbe wa Itulea nĩTalakoniti; nuLisania pĩna alĩ jũmbe wa Abilene. 2 Pĩna Anasi nuKayapa alĩ Apolia naAkulu, paapo ulukaani lwa kĩNzua nalumuagaana uYohana sha Zakalia mumbuga. 3 Nuenda kunsĩĩ zensi nazĩpiipĩ piYolidani, nuutanantia ubadĩĩzo wa upeli kuuleegeligua wa mĩlandu, 4 kĩna yoi nayandĩkue mukĩtabũ kya nkaani za kĩYesaya umunakĩdagu “Luli lwa muntu lukĩtunta mumbuga, Mĩzĩpĩĩliĩ ĩnzĩla ya kĩShekulu pigololĩ ipijĩla piakue. 5 Magĩlĩlĩ mensi mikitinĩĩlua, ĩnkonko yensi ikishĩmbuulua, nĩ makikilague mensi gaa pana yĩpetile ikitũla igolokũ; pana lyĩndĩ ikilĩganĩĩligua, 6 nĩ antu tũlũ ensi ĩkakuuona uugũnua wa kĩNzua.” 7 Itĩ numaĩĩla ĩmaũmbĩ naalĩ mamuagaanile mabadĩĩzigue nduyo “Inie wĩleli wa nzoka, waani numusuguĩle kukuutalama uutaki nawijile. 8 Pĩĩ gua inkali nazijĩpĩĩle uupeli; kangĩ mulekiandia kwitambula munkolo zaani, ‘Kutĩĩte utata, nduyo;’ uIbũlahimu, kuitĩ namuĩĩla kĩna uNzua usũũmile muna magũe aya kukumunansulĩlia uIbũlahimu ĩaana. 9 Ĩpaino ĩmpoopo yaĩĩkaguaa pamatina ma makota; kuitĩ ikyota liensi nalyasiitipĩa inkali nanziiza lyukutemaguaa nukwitaagua mumooto.” 10 ĩMaũmbĩ namamukolia, “kutendeeii gua?” 11 Nushookeelia nuaĩĩla, “Nutĩĩte intiila zibĩlĩ wamupeele namugila, nduyo nutĩĩte india watende iio-iioo.” 12 Nĩasangulia-koodi naamuagaana abadĩziigue, naamuĩĩla, “Mumania, aishie kutendeeii.” 13 Nuaĩĩla “Mulekishangulia kwikĩlĩkĩĩla namualagĩĩligue.” 14 Sunga ĩĩlaasi naamukolia naaũga, “Aishie kutendeeii.” Nuaĩĩla “Lekioopokiĩ kamumtu wensi katia kukumusokia kuulongo, kangĩ muendue muumo nĩkĩnamulĩmo kiani.” 15 Nĩantu pĩna alĩ alaaĩlĩĩle nazĩkakigyelela, naipindĩkia munkolo zaao impola za kĩYohana zĩmbũge kĩna uyo muene Kilisito, 16 uYohana nushookeelia nuaĩĩla tũlũ “ĩne tai nukumubadĩĩzagiaa kumazĩ, ĩpa upolokile umukola usũũmi kwinkĩla ĩne, nineene sikaka nijĩpĩĩle kukumutũngulĩlia sunga ĩmĩkoa ya ilaatu yaakue. Uzo ukakumubadĩĩzia kuMuau Muelu nukumooto. 17 ĩKĩsela kiakue kiĩlĩ mumukono waakue, nduyo ukakukĩpiagula sue ĩkĩuga kiakue, ukakuuĩĩka uupemba mwishagĩ liakue, ĩpa ĩmapuulĩlo ukakumasonsa mumooto nasika ukudibaa.” 18 Iio gua, nuasugula kunkaani nazĩngĩ ningĩ nukukuatanantĩlia ĩantu iMpola naNziiza. 19 Ĩpa ũjũmbe Helode pĩna nutakĩlua nduyo kunsooko ya kĩHelodia umusungu wa munũna waakue, nukunsooko ya ubĩĩ tũlũ uHelode naaluutendile, 20 nongeelia kangĩ nuutendi uu numutũnga uYohana mukĩtũngo. 21 ĩAntu tũlũ pĩna naabadĩĩzigua, nũYesu pĩna nubadĩĩzigua pĩna alĩ wilompa, igyulu nalĩkũnukuka 22 nuMuau Muelu nutima mumuakue zĩ kũkyelu lya nkunda, nululi nalupũna kwigyulu, naluũga “Ue uue Muana waaane muloogua, nanumuloeeligue ninduue.” 23 ũYesu pĩna nuandia umulĩmo waakue alĩ waalĩĩ zĩ miaka makumi matatu, nusĩĩgĩlua kĩna muana wa kĩYosefu, mwana wakĩ Heli, 24 wakĩ Matati, wakĩ Lawi, wakĩ Meliki, wakĩ Yosepũ, wakĩ Heli, 25 wakĩ Matatia, wakĩ Amosi, wakĩ Nahumũ, wakĩ Esili, wakĩ Nagai 26 wakĩ Maati, wakĩ Matatia, wakĩ Semei, wakĩ Yosepũ, wakĩ Yuda 27 wakĩ Yoana, wakĩ Lesa, wakĩ Zelubabeli, wakĩ Selitieli, wakĩ Neli, 28 wakĩ Meleki, wakĩ Adi, wakĩ Kosamũ, wakĩ Elimdamũ, wakĩ Eli, 29 wakĩ Yosua, wakĩ Eliezeli, wakĩ Yolimũ, wakĩ Matati, wakĩ Lawi, 30 wakĩ Simoni, wakĩ Yuda, wakĩ Yosepũ, wakĩ Yonamũ, wakĩ Eliakimũ, 31 wakĩ Melea, wakĩ Mena, wakĩ Yolamũ, wakĩ Matata, wakĩ Natani, wakĩ Daudi, 32 wakĩ Yese, wakĩ Obedi, wakĩ Boazi, wakĩ Salimoni, wakĩ Nasoni, 33 wakĩ Aminadabũ, wakĩ Alamũ wakĩ Heziloni, wakĩ Pelesi, wakĩ Yuda, 34 wakĩ Yakobo, wakĩ Isaki, wakĩ Ibũlahimu, wakĩ Tela, wakĩ Naholi, 35 wakĩ Sekugi, wakĩ Lagaũ, wakĩ Pelegi, wakĩ Ebeli, wakĩ Seela, 36 wakĩ Kenani, wakĩ Alifakisadi, wakĩ Semũ, wakĩ Noe, wakĩ Lameki, 37 wakĩ Metusala, wakĩ Enoki, wakĩ Yeladi, wakĩ Mahaleli, wakĩ Kenani, 38 wakĩ Enosi, wakĩ Seti, wakĩ Adamu, wakĩ Nzua.
1 ũYesu nwijuile uMuau Muelu, nushooka kwipũna kũYolidani, nutualua numuau kumbuga 2 kuntondo makumi manĩĩ kunu nũgemua nũShetani muntondo zaasio sika alukulĩaa kakĩntu, sunga pĩna naziula nukolua nzala. 3 ũShetani numuĩĩla “malĩĩ ue ĩwĩ Muana wa kĩNzua, lĩĩĩle igyũe ĩlĩ lĩtũle ugalĩ.” 4 ũYesu numushookeelia nuũga, “Yandĩkue, umuntu sika witũla muumĩ kuugalĩ dũũ.” 5 Numunankĩlia kukiania, numulagĩĩla uutemi tũlũ wensi wa unkũmbigyulu kukatũngo kaniino. 6 ũShetani numuĩĩla, “Nĩkakukupeela uusũũmi uu tũlũ nuukulu waakue, kunsooko uwaasio ĩne numupeeegue, nineene nukumupeela tũlũ wensi muna numuloelue. 7 Iio gua, ue kanga wĩntekele, tũlũ mikitũla maako.” 8 ũYesu nushookeelia numuĩĩla, “Yandĩkue, Umutekele ũShekulu Nzua waako, ninduyo wing'ene dũũ umutumĩle. 9 numutuala kũYelusalemũ numuĩmĩkia kunsonge ya Numba ya kĩNzua, numuĩĩla, Malĩĩ ue ĩwĩ Muana wa kĩNzua, ĩsuulie pansĩ kwipũna ĩpa; 10 Kuitĩ yandĩkue, ‘Ukakukulagĩlĩlia ĩmalaĩka aakue akulindĩĩle,’ 11 Kangĩ, ĩkakukukenka mumĩkono yaao, Uleke kĩkũmpia umugulu waako mwigyũe.” 12 ũYesu numushookeelia, “Itambulue Uleke kumugema ũShekulu Nzua waako.” 13 umupembelia, pĩna numala ĩmagemua mensi, numuleka kwityũngo. 14 ũYesu nushooka ningũlũ za kĩMuau, nuenda kũGalilaya; impola zaakue nazikũmuuka munsĩĩ tũlũ nazĩpiipĩ. 15 Ninduyo alukumanagiaa mumasũnagogi maao nwikuligua nĩantu tũlũ 16 Nupika kuNazaleti paasio pĩna alukulĩĩle, nũingĩla palutondo lwa wikyali mũshũnagogi kĩna alĩ ntendo yaakue, nuĩmĩka wasome. 17 Nupeegua ĩkĩtabũ kya munakĩdagu Yesaya. Pĩna nukĩkũnukula ĩkĩtabũ kiasio nuona pĩna yandĩkue, 18 “uMuau wa kĩShekulu wĩĩlĩ mumuane, kuitĩ wampakile ĩmakũta kukuatanantĩlia ĩatũka iMpola na Nziiza. Untumile nĩatanantĩlie ĩatũngua uutũnguĩlua waao, nĩapokũ aone kangĩ, nĩatende akolelua naalĩ atuunĩĩligue, 19 nuutanantie umuaka wa kĩShekulu namugombigue.” 20 Nukĩkũnĩkĩla ĩkĩtabũ, numushookelia umwĩtumi, nwikyalansa. Tũlũ ensi naalĩ akoolĩ mũshũnagogi naamutuupĩĩlĩkia. 21 Nuandia kukuaĩĩla, “Nantende uandĩkua uu watimĩĩlagiguaa muakutuĩ aani.” 22 Tũlũ naamukuĩla iiza, naakulĩlua kunsooko ya nkaani za ukende naalĩ zipũnile mumulomo waakue, naaũga “Uyu sika wayu muana wa kĩYosepũne?” 23 Nuaĩĩla “Tai, mukimbuĩla uung'enua uu, ‘Mukilĩki, ĩkamie uuue;’ inkaani zensi nalĩ kuziigilie kĩna alĩ zitendekile muKapelinaũmũ zitende nĩndĩĩpa gua muna nsĩĩ yaako.” 24 Nuũga “Tai namuĩĩla, Kutilĩ kamunakĩdagu nukugombagiguaa munsĩĩ yaakue umuene.” 25 Ĩpa tai namuĩĩla, “Pantondo za kĩElia alĩ akoolĩ akiĩlua iingĩ muĨsilaeli pĩna igyulu aligyalĩlue miaka ĩtatu nĩmieli mutandatu, pĩna nĩtũla nzala nkulu munsĩĩ yensi; 26 Ĩpa uElia sika alĩ mutume kuumuĩ wa aasio isiititũla kumukiilua wa Salepita munsĩĩ ya Sidoni. 27 Kangĩ alĩ akoolĩanamatana iingĩ muĨsilaeli pantondo za munakĩdagu Elisha, sunga kutilĩ naalĩ mueligue isiititũla uNamani wa kuSilia.” 28 Tũlũ ensi naalĩ akoolĩ mũshũnagogi pĩna naaziigia izi, naijulua nuutaki, 29 naauuka naamupũnia kĩnzinzi kya kaa, naamutuala kunkilimbua ya nkonko pana alĩ nzengue ĩkaa yaao, koona amugumĩle pansĩ; kĩngaalĩ ngaalĩ 30 Ĩpa uyo nukĩlĩla pakatĩ yaao, nulongola. 31 Nutima kuKapelinaũmũ, kaa ya Galĩlaya, nuĩ kuamania palutondo lwa wikyali. 32 Naakũmia uumania waakue kunsooko ulukaani luakue alĩ lutĩĩte usũũmi. 33 Mũshũnagogi alukoolĩ muntu munalĩsĩĩmuĩ, nukuuta kululi lukulu, 34 nuũga “Hai! Kwĩmbii nĩnduue, Yesu Munazaleti. Wijile kukukumalane, Nukuĩzĩ kĩnaue wĩwaani, wĩMuelu wa kĩNzua.” 35 ũYesu nulĩtakĩla nuũga Mũma! Pũna mumuakue! Paapo ĩlĩsĩĩmuĩ nalĩmuguusia pakatĩ yaao, nalĩmupũna, sika nalĩmulemaalia. 36 Ensi naakũmia, naĩtambuĩla eene kueene naaũga, “Lukaani kĩ ulu, kuusũũmi ningũlũ ukumalagĩĩlia ĩmasĩĩmuĩ, ndayo mipũna.” 37 iMpola zaakue nazikũmuuka munandĩ zensi za nsĩĩ niasio. 38 Nupũna mũshũnagogi, nũingĩla munumba ya kĩSimoni. uMukuĩ wa kĩSimoni, unina wa musungu waakue, alugonile muluĩle alĩ wisonselĩĩle naamulompa kunsooko yaakue. 39 Nuĩmĩka piipĩ nduzo, nuutakĩla uuluĩle naumulegela. ĩkamuĩ nuuuka, nuĩ kuatumĩla. 40 ĩMpasu pĩna nĩsaalĩĩla, ensi naalĩ atĩĩte ĩaluĩle naauluĩle nawĩsiasia naaaleeta kumuakue. Numuĩĩkĩla wensi ĩmĩkoono nuakamia. 41 Nĩmasĩĩmuĩ namaapũna iingĩ, namikuuta namiũga, “Uwe wĩmuana wa kĩNzua.” Numatakĩlĩkia, sika numagombia kwitambula, kunsooko alĩ mamanile kĩna uzo ingĩ Kilisito. 42 Pĩna naweela nupũna, nulongola kĩna tilĩ kaantu, ĩmaũmbĩ namaa kumudũũma, namapika kumuaakue, namaa kumugilĩĩlia walekilega kunsiao. 43 Ĩpa nuaĩĩla, “Injĩpĩĩle kwitanantia impola na Nziiza za utemi wa kĩNzua numukaa nzia, kuitĩ yoi alĩ numutumue.” 44 Nũitanantagiaa mumasũnagogi ĩma muGalĩlaya.
1 Pĩna iyũmbĩ nalĩmutuunĩĩlia kukulutegeela ulukaani lwa kĩNzua, uzo alĩ wĩĩmĩkile pikiki lya nanza ya Genesaleti; 2 nuona mapango mabĩlĩ namĩĩlĩ pikiki, ĩpa ĩazui alĩ apũnaa kukumoogia ĩmazũĩlo maao. 3 Nũingĩla mwipyango lĩmuĩ, naalĩ lya kĩSimoni, numulompa walĩtelie iniino nikiki. Nũkyalansa numamania ĩmaũmbĩ pĩna alĩ wĩĩlĩ mũpyango. 4 Pĩna nukondia kwitambula, numuĩĩla uSimoni, “Tuala pĩna ishimu mumagumĩle ĩmazũĩlo maani muzũe.” 5 uSimoni nushookeelia numuĩĩla, “Shekulu, kuagile utiku pee, sika kwaligia kakĩntu, ĩpa kulukaani luako nĩkakumagumĩla ĩmazũĩlo.” 6 Pĩna naatenda itĩ, naailingĩĩla inshiĩ ningĩ sunga ĩmazĩĩlo maao namiitiĩka. 7 Naaangaazĩlia ĩakamantani aao naalĩ ĩĩlĩ mũpyaango lĩĩa, aaze kukuaalĩĩlia; naaaza naamijulia ĩmapango tũlũ mabĩlĩ sunga namiisheketela. 8 uSimoni Petelo pĩna nuona, nutũngama pamĩgulu ya kĩYesu nuũga “Lega kumuane Shekulu, kunsooko ĩne numukola mĩlandu.” 9 Kuitĩ alĩ wakulĩlaguaa uwingĩ wa nsiĩ naalĩ aligagiaa, uzo nĩĩĩa tũlũ naalĩ ĩpalumuĩ nduyo; 10 sunga gaa uYakobo nuYohana ĩaana a kĩZebedayo, naalĩ akamantani a kĩSimoni. ũYesu numuĩĩla uSimoni, “Lekioopoka, kwipũna nantende ukitũlijũaa antu.” 11 Pĩna naamasũgamĩĩlia ĩmapango pikiki, naaleka tũlũ naamutiata. 12 Pĩna alĩ wĩĩlĩ mukaa ĩmuĩ ya kaa zaasio, laaa, alukoolĩ muntu naalukankatile ĩmatana. Pĩna numuona ũYesu, nugua uũndaala numupeepia nuũga, “Shekulu, malĩĩ umuloe, wishũũma kwinjelia.” 13 Paapo nuunansula umukono numuamba, nuũga, “Numuloe, eela!” Ĩkamuĩ ĩmatana namamulegela. 14 Numulagĩĩlia waleke kumuĩĩla kamuntu. Nuũga, “Ĩpa lenda wĩambie kumupolia, upũnie ĩsadaka ya kueligua kumuako kĩna uMusa alulagĩlĩĩlie, yĩĩ ukuĩli kumuao.” 15 Ĩpa impola zaakue nazishapatĩlĩkia; namĩlundĩĩla maũmbĩ makulu kwiigia nukwikamigua ĩmauluĩle maao. 16 Ĩpa uzo alukĩũnaa kumbuga nulompa. 17 Palutondo lumuĩ lwa ntondo zaasio alĩ wimania alĩ akoolĩ Apalisayo nĩalangi alĩ ikyalansile naalĩ apũnile mũishaalĩ yensi ya Galĩlaya nuUyahũdi niYelusalemũ.Nuusũũmi wa kĩShekulu alĩ wĩpalumuĩ ninduyo kwikamia. 18 Laaa, antu alĩ amukenkile muntu muluĩle wa kukiigyandi muulĩlĩ, naasiia kukumũingĩlia munumba kukumuĩĩka pamuakue. 19 Pĩna naaulia ĩlioma lya kumũingĩlia kunsooko iyũmbĩ, naanankĩla kwityembe, naamũikia pakĩkololo muulĩlĩ waakue pakatĩ ntongela ya kĩYesu. 20 Pĩna nuona uusuĩĩli waao, numuĩĩla “Mbuane, ĩmĩlandu yaako yeelagiguaa.” 21 Naandia ĩalangi nĩApalisayo kukĩsĩĩgia, naaũga “Aauyu waani nwitambula inkaani za utuki? Waani nusũũmile kwileegelania ĩmĩlandu isiititũla uNzua wing'ene udũũ.” 22 ũYesu pĩna nulĩnga uwĩsĩĩgia waao, nushookeelia, nuaĩĩla “Mwishĩĩga yaani munkolo zaani. 23 Nayĩmbi naitontũ; kwiũga, ĩMĩlandu yaako yaleegagiguaa; katia kwiũga, ‘Uuka, ulongole.’ 24 Ĩpa gua, mumane kĩna uMuana-muntu utĩĩte usũũmi muna nsĩĩ kwileegelania ĩmĩlandu.” Numuĩĩla umukiigyandi, “Nakuĩĩla uuka, wĩtuĩke uulĩlĩ waako, ulongole kukaa.” 25 Ĩkamuĩ nuĩmĩka ntongela yaao nwĩtuĩka waasio naaluugonĩĩle, nulongola kunumba yaakue, kunu nukumukulia uNzua. 26 Ukulĩlua nauityapa tũlũ ensi naamukulia uNzua, naijulua nuooa, naaũga Kuoonie makula natende. 27 Izi pĩna nazikĩla, nulongola, numuona musangulia koodi ĩliina liakue Lawi, wikyalansile panumba ya usangulĩlio wa koodi, numuĩĩla, “Ntiata.” 28 Nuleka yensi, nuuuka, numutiata. 29 NuLawi numulũgĩla ndia ningĩ munumba yaakue. Muasio alĩ lĩkoolĩ yũmbĩ kyulu lya asangulia-koodi nĩnaĩngĩ naalĩ ikyalansile palumuĩ ndĩo pandia. 30 ĩaPalisayo nĩalangi aao naĩĩ kuang'ung'untĩlia ĩamanigua aakue naaũga “Nĩkĩ mwilĩa nukwikopa palumuĩ nĩasangulia koodi nĩanamĩlandu?” 31 ũYesu nushookeelia nuaĩĩla Naapanga agila kansula ya mukilĩki, ĩpa naaluĩle 32 Sika nijile kukuĩĩta ĩanakulukuuluu, ĩpa ĩanamĩlandu, apele. 33 Nĩndĩo naamuĩĩla, “Nĩkĩ gua ĩamanigua a kĩYohana akulaalĩlaa nkua ningĩ nukwilompa, iio nĩamanigua a Apalisayo, ĩpa ĩaako akulĩaa nukwikopa?” 34 ũYesu nuaĩĩla, “Mwishũũma mbii kukualaalĩlia ĩanawĩnga pĩna umutooli yĩensi nĩndĩo.” 35 Ĩpa intondo zikiiiza pĩna ijilileegeligua umutooli; muntondo zaasio paapo ijilitũlilaalĩla. 36 Kangĩ nuaĩĩla ĩmpiani, “Kutilĩ kaumuĩ nukutemaa ĩkĩtaaso muntiila nampia nukukukĩĩĩkĩla muntiila nankulukulu; kanga watende itĩ umĩtanduĩle ĩntiila nampia, nĩkĩtaaso kiasio sika kilĩganĩĩla nĩniasio nankulukulu. 37 kangĩ kutilĩ kaumuĩ nukutaagĩlaa umubinio mũyĩndĩ ya ndĩlĩ naikulukulu; kanga wataagĩle, umubinio namupia ukakuitandula iyĩndĩ ya ndĩlĩ, nunduo wiitĩka, niyĩndĩ ya ndĩlĩ ioononeka. 38 Ĩpa umubinioo namupia utaagĩlue mũyĩndĩ ya ndĩlĩ naipia. 39 Sunga kutilĩkaumuĩ nukukopaa umubinio nwa kalĩ nukwiona nsula kwikopa namupia; kuitĩ ukuũgaa, ‘Nwa kalĩ muuza nangũlũ.’”
1 Palutondo lwa wikyali pĩna alukĩlĩĩle mumĩgunda, ĩamanigua aakue naaũna upikisua naakuupikisa-pikisa mumĩkono, naakuulĩa. 2 Ĩpa ityũmpĩ lya Apalisayo naaũga, “Nĩkĩmwitenda nalugiligue palutondo lwa wikyali.” 00244.tif Sinagogi (Mt 6:2) 3 ũYesu nushookeelia nuũga, “Sika musomilene kĩna alutendile uDaudi pĩna alĩ mukolue ĩnzala, uyo nĩndĩo naalĩ ĩensi nduyo. 4 Kĩna alĩ wingĩĩle munumba ya kĩNzua, numasola ĩmapũli naalĩ mĩkũmbĩkĩlo kwa kĩNzua, nuMalia, nuapeela nĩaasio naalĩ ĩensi ninduyo, ĩmaasio namũiko kwilĩĩgua nĩnaĩngĩ isiititũla ĩapolia udũũ?” 5 Nuaĩĩla, “uMuana-muntu ingĩ Shekulu wa lutondo lwa wikyali.” 6 Palutondo luua lwa wikyali nũingĩla mũshũnagogi nukwimania. Muasio alukoolĩ muntu, mukono waakue wa kĩgoosia alĩ mulema. 7 ĩAlangi nĩApalisayo namukũsĩla, aone kaukikamania palutondo lwa wikyali, koona aone uusokia kumuakue. 8 Ĩpa uyo nulĩnga ĩmasĩĩgo maao, numuĩĩla umuntu nwa mukono mulema, “Uuka, ĩĩmĩka pakatĩ.” Nuuuka nuĩmĩka. 9 ũYesu nuaĩĩla, “Numukolia inie, Ijĩpĩĩlene palutondo lwa wikyali kwitenda naiiza katia naibĩĩ, kwigũna ĩnkolo ya muntu katia kwilimĩĩlia.” 10 Nuakĩnduĩla tũlũ ensi pensi, numuĩĩla umuntu, “Golola mukono waako.” Nutenda iio, numukoono waakue naukamia. 11 Naijulua nuutaki, naĩtambuĩla eene kueene amutende yaani ũYesu. 12 Pantondo zaasio nuenda kunkonko kwilompa, nwikyala utiku pee kukumulompa uNzua. 13 Pĩna naweela, nuĩĩta ĩamanigua aakue, nuasaagula mumiao kyumi naabĩlĩ, nuĩĩta Atumua; 14 uSimoni numuĩta Petelo, nuAndelea munũna waakue, Yakobo nuYohana, Filipo nuBalitolomayo, 15 Matayo nuTomaso, Yakobo ũsha Alifayo nuSimoni nukuĩtanguaa Zelote, 16 Yuda sha Yakobo nũYuda nwa kuIsikaliote, uyo naalĩ musakania. 17 Nutima palumuĩ ndĩo nuĩmĩka paweeleela palumuĩ niyũmbĩ lya amanigua aakue numulundo namukulu wa antu naalĩ upũnile muUyahũdi wensi numũYelusalemũ numunkilimbua za Tilo nĩSidoni; naalĩ ijile kukumũigia nukwikamigua uuluĩle waao; 18 nĩndĩo naalĩ akuagagiguaa nĩmasĩĩmuĩ; naakamigua. 19 Niyũmbĩ tũlũ nalĩgema kukumupaatia kunsooko uusũũmi alĩ ukumupũnaa naukuakamia tũlũ. 20 Nunansula ĩmiiso maakue kuamanigua aakue, nuũga “Mualiukũ inie atũka kunsooko uutemi wa kĩNzua ingĩ waani. 21 “Mualiukũ inie namuakolue ĩnzala ĩpaino, kunsooko mukakikyutigua. “Mualiukũ inie namũlĩla ĩpaino, kunsooko mukisheka. 22 “Mualiukũ inie pĩna ĩantu ĩkakumusuukĩlua nukukumukamatula nukukumutukĩla nukukulĩtaaga kunzi ĩliina liani kĩna byĩĩ kunsooko ya muana-muntu. 23 Lumbĩkiĩ palutondo luasio, mupũũte-pũũte, kunsooko laaĩ, uupeegua waani wingĩ mwigyulu. Kuitĩ yoi ĩatata aao alĩ aatendile ĩanakĩdagu. 24 “Ĩpa ukĩa kumuani inie namuagolĩ, kuitĩ mwaligagiaa ipyumbulio liani. 25 “Ukĩa kumuani iinie namwikyutile ĩpaino, kuitĩ mukikolua ĩnzala. “Ukĩa kumuani inie namwisheka ĩpaino, kuitĩ mukilĩla suuka nukwilĩla 26 “Ukĩa kumuani inie pĩna ĩantu tũlũ akumutambulaa naiiza, kuitĩ iio ĩatata aao alĩ aatendile ĩanakĩdagu a ulongo.” 27 “Ĩpa inie namukigyũlia namuĩĩla, alooguĩ ĩalugu aani; atendelĩ maaza naakumusuukĩlua inie. 28 Akembetĩ nakumuzũmaa inie, alompeelĩ naakumutukĩlaa inie. 29 Nukukuile muluakasa, mupĩlulĩlie nuluua; nduzo nukukuleegelagia umunkũmbĩ, uleke kumũima nĩntiila. 30 Wensi nukukulompaa umupeele, nduzo nukukuleegelagiaa ĩzaako, ulekishiia zishookigue. 31 Kĩna musiiile ĩantu amutendele inie, niniinie muatendele iio-iioo. 32 “Kanga ĩmualoilue ĩaasio naamuloilue inie, ukoolĩ uuza kĩ kumuani? Kuitĩ sunga ĩanamĩlandu aaloilue ĩaasio naaaloilue. 33 Kanga ĩmuatendĩĩle naiiza ĩo naakumutendelaa inie naiiza, ukoolĩ uuza kĩ kumuani? Sunga ĩanamĩlandu akutendaa iio-iioo. 34 Kanga mualĩĩsie antu ĩmpaa kunu ĩmutũngĩĩle kwiligia kĩntu kumuao, ukoolĩ uuza kĩ kumuani? Sunga ĩanamĩlandu akualĩĩsagia mpaa ĩanamĩlandu, koona ashookeligue iio-iioo.” 35 Ĩpa alooguĩ ĩanaulugu aani, atendelĩ naiiza, nukukualĩĩsia ĩmpaa mulekitũngĩla kakĩntu, nuupeegua waani ukitũla wingĩ, niniinie mukitũla aana aakue Nwa kukiania, kunsooko uyo ingĩ muuza kumuao naagila kausongelio, nĩalaku. 36 Tulĩ nĩkĩsuusu kĩna uTata waani nwa kĩsuusu. 37 “Mulekilamula, niniinie sika mukilamulua; mulekishokia, niniinie sika mukishokigua; ĩlekelĩ; niniinie mukilekelua. 38 Peelanĩ, niniinie mukipeegua; ĩngele nanjuligue nukwikanangĩlua nukwishũkũnsigua sunga kwiitĩka, ĩĩo ĩkakumupeelela mũikũa yaani. Kuitĩ ĩngele ĩo namukugelelelanaa, ĩo-ĩĩoo mukigelelelua niniinie.” 39 Nuaĩĩla mpiani, “Usũũmilene umupokũ kukumutongeela umupokũ muua. Sika ikiguĩla tũlũ uubĩlĩ waao mũlyĩndĩne? 40 uMumanigua sikukumukĩlaa umumania waakue, ĩpa wensi pĩna wakondia kwimaniguaa ukitũla ilikalĩmuĩ numumania waakue. 41 Nĩkĩ ukukalaaa ĩkapalala muliiso lya munũna waako, numugamba naukoolĩ muliiso liako sikuuoonie? 42 Wishũũma mbii kukumuĩĩla umunũna waako, munũna waane, ndeka nĩkaleegie ĩkapalala nakakoolĩ muliiso liako, paapo ukionekia kwileegia ĩkapalala nakakoolĩ muliiso lya munũna waako. 43 Kuitĩ kutilĩ kikyota naliiza nalĩkupĩaa inkali nambĩĩ, sunga kutilĩ kikyota nibyĩĩ nalĩkupĩaa inkali nanziiza. 44 Kuitĩ ikyota liensi likigyelelaa kunkali zaakue. Kuitĩ sika akukalaa inkuu mwikota lya miigia, katia izabiibu mumĩambangoma. 45 uMuntu namuuza mukĩuto nakĩĩza kya nkolo yaakue ukupũnagiaa namaaza, numuntu namubĩĩ mukĩuto kiakue nakĩbĩĩ ukupũnagiaa namabĩĩ; kuitĩ umulomo waakue ukumatambulaa namijuile munkolo.” 46 “Nĩkĩ gua mwinjĩta ‘Shekulu, Shekulu,’ ĩpa nanitambula sika mwitenda. 47 Wensi nũjile kumuane nukukuziigia inkaani zaane nukukuzitenda, nĩkakumulagĩĩla inie kĩna uyo wĩpianile niyaani. 48 Wĩpianile zĩ muntu nukuzengaa ĩnumba, nukwishĩmbuula pansĩ zigi, nuĩĩka umukũlĩla mwipyampa. ĩMaazĩ pĩna namijula, umongo naukuanga ĩnumba niasio; sika nausũũma kukumĩsũngũsia kunsooko alĩ nzengue iiza. 49 Ĩpa nduyo nukigyũlagiaa nusiita kukuzitenda wĩpianile zĩ muntu naaluzengile ĩnumba mumusanga pĩna kutilĩ kamukũlĩla. Umongo numĩkuanga, ĩkamuĩ nĩgua, nuoononeki wa numba niasio nautũla ukulu.”
1 Pĩna nukondia kukuzitambula inkaani zaakue zensi muakutuĩ a antu, nũingĩla muKapelinaũmũ. 2 Numusese wa mutongeeli wa ĩlasi gyana, umuĩ alĩ mulemeeligue piipĩ kwikia, naalĩ muloogekigue nduyo. 3 Pĩna nũigia impola za kĩYesu, nutuma kumuakue anampala a Ayahũdi kukumulompa waaze wamukamie umusese waakue. 4 Pĩna naapika kwa kĩYesu naĩĩ kumupeepia naaũga, “Yumũjĩpĩĩle umutendele yaasio 5 kuitĩ umĩloilue ĩndugu yĩĩtu, nduyo nukuzengelia ishũnagogi liĩtu.” 6 Paapo ũYesu nuenda palumuĩ ndĩo. Pĩna nupigamĩĩla piipĩ nĩnumba yaakue, umutongeeli wa ĩlasi gyana nutuma asuaĩĩa kumuakue numuĩĩla, “Shekulu uleke kĩkunkunalia, kuitĩ sika injĩpĩĩle ĩne ue wingĩle mwityembe liane. 7 Luulo gua, aza nĩoonie kĩna sika injĩpĩĩle ĩne uneene kwiiza kumuako; ĩpa tambula ulukaani udũũ, numusese waane ukikamia. 8 Kuitĩ ĩne nineene nĩmuntu numuĩĩkue nsĩlĩlĩ ya usũũmi wa kĩtemi, ntĩĩte ĩĩlaasi naĩĩlĩ nsĩlĩlĩ yaane; nukumuĩĩlaa uyu, ‘Lenda,’ ukuendaa; numuua, ‘Nzuu,’ ukuuzaa; nukumusese waane, Tenda itĩ ukutendaa.” 9 ũYesu pĩna nũigia izi numukulĩlua, nulĩkea iyũmbĩ naalĩ lyumutiatile, nuũga “Namuĩĩla inie, sunga muĩSilaeli sika nalaona nĩnainiino uusuĩĩle naukulu kĩna uu.” 10 Nĩaasio naalĩ atumue pĩna naashooka kukaa naamuagaana umusese wakamagiaa. 11 Pembele nulongola sunga kukaa nyukuĩtaguaa Naini, nĩamanigua akue alĩ ĩtiatile nunduyo palumuĩ niyũmbĩ kyulu. 12 Pĩna nusũgamĩĩla palyumulango lya kaa, paasio alĩ ukoolĩ muimba mukenkue kunzi, muana wing'ene kwa kĩnina naalĩ mukiĩlua, nĩantu iingĩ a kaa alĩ yĩpalumuĩ nduyo. 13 ũShekulu pĩna numuona, numukolelua kĩsuusu, numuĩĩla “Lekilĩla.” 14 Nusũgamĩĩla nulĩamba ikyenkelo, ĩaasio naalĩ alĩkenkile naĩĩmĩka. Nuũga, “Musumbatĩ nakuĩĩla, Uuka!” 15 uMuimba nauuuka, nwikyalansa, nuandia kwitambula. Numupeela unina waakue 16 Tũlũ naingĩĩlua nuooa, naĩĩ kumukulia uNzua naiũga “Munakĩdagu mukulu wigyelelaa kunsĩĩtu;” kangĩ, “uNzua waagaanaa ĩantu aakue.” 17 iMpola zaakue izi nazishapatĩla mu Uyahũdi wensi numunsĩĩ tũlũ nazipilimĩkĩlĩĩlie. 18 ĩAmanigua a kĩYohana naamutualĩla ĩzaasio tũlũ. 19 Paapo uYohana nuĩĩta abĩlĩ muamanigua aakue, nuatuma kwa kĩYesu nukolia “Ue uuene unuasio nwijile, katia kumulaaĩĩle wĩngĩ?” 20 Nindĩo pĩna naapika kumuakue naaũga, “uYohana Mubadĩĩzia ukutumile kumuako uũgile itĩ Ue uuene nwijile katia kumulaaĩĩle wĩngĩ.” 21 Nityũngo lĩĩlo-lĩĩloo alĩ waakamilie iingĩ ĩmauluĩle maao ninjago nĩmasĩĩmuĩ, nĩapokũ iingĩ nualaĩlia. 22 Paapo nushookeelia nuaĩĩla, “Lendĩ, mumuĩĩle uYohana namuzioonie nukukuziigia ĩapokũ iona, ĩanakĩtele igenda, ĩanamatana ieeligua, ĩanakĩlĩmba iiigia, ĩakiu iiiukigua, ĩatũka itanantĩligua impola na Nziiza. 23 Muliukũ unuasio nasika mukũmpigue kunsooko yaane.” 24 Pĩna nalega naalĩ atumue nuYohana, nuandia kukumaĩĩla ĩmaũmbĩ impola za kĩYohana, “Alĩ mupũnile kwienda kumbuga kwilaaa yaani? Lunangine naalĩ lwishũngũsigua nĩnzega? 25 Ĩpa alĩ mupũnile kwienda kwilaaa yaani, muntu namujialue intiila nantitimũne? Laaĩ, ĩantu naajialile intiila za ukulu, naakulĩaa kumamona akoolĩ mumazumba ma kĩtemi. 26 Ĩpa alĩ mupũnile kwienda kwilaaa yaani? munakĩdagune? Eeze namuaĩĩla inie, nukĩlile munakĩdagu. 27 Uyu wayu naalĩ muandĩkĩlue izi, ‘Laaa, namutuma umutumua waane ntongela ya usiu waako, nukijĩpĩĩlia ĩnzĩla yaako ntongela yaako.’” 28 Nineene namuĩĩla, “Muaasio naalĩ alelue nĩasungu kutilĩ namukulu kwikĩla uYohana; ĩpa namuniino muutemi wa kĩNzua ingĩ mukulu kwikĩla uyo.” 29 (Nĩantu tũlũ nĩasangulia-koodi pĩna naigyũlia izi naamĩkuĩla ĩkulukuuluu ya kĩNzua, kuitĩ abadĩzĩgue kuubadiizo wa kĩYohana. 30 Ĩpa ĩApalisayo nĩanakialo naalĩsiita ishiio lya kĩNzua mumiao, kuitĩ sika alĩ abadĩĩzigue nunduyo.) 31 ũShekulu nuũga, “Nĩapianĩkĩĩlie ĩantu a wĩleli uu niyaani, ndĩo ĩpianile niyaani?” 32 Ĩpianile nĩang'inia naikyalansile pigyulaanĩlo nukukĩĩta eene kueene naiũga, aza kukumukuĩla inie impembe ĩpa sika mwaina; aza kukomilie ĩsuuka ĩpa sika mwalĩla. 33 Kuitĩ uYohana Mubadĩĩzia nuuza sika alukulĩaa uugalĩ katia kwikopa umubinio, niniinie namuũga, munalĩsĩĩmuĩ. 34 uMuana-muntu nuuza nwilĩa nukwikopa, niniinie namuũga, Laaĩ, mulakũ uyu, kangĩ mukopekia mubinio, musuamuua wa asangulia-koodi nĩanamĩlandu! 35 Nĩmasala migyelĩĩle kĩna ma kulukuuluu kwĩaana aakue tũlũ. 36 Muntu umuĩ wa Apalisayo alumusũgamĩlĩlie walĩe india kumuakue, nũingĩla munumba ya Mupalisayo, nwikyalansa pandia. 37 Laaa, musungu umuĩ wa kaa niasio, naalĩ munamĩlandu, pĩna nuligia impola ya kĩna wikyalansile pandia munumba ya Mupalisayo, nuleeta kasali ka makũta, 38 nuĩmĩka kunũma yaakue piipĩ nĩmĩgulu yaakue nũilĩla, nuandia kukumusonontekelia ĩmisholi mumĩgulu yaakue nukukuuĩpiagula kumatũmbĩ mityũe liakue, nuĩsunĩkia ĩmĩgulu yaakue nukukuĩpaka ĩmakũta. 39 Ĩpa uMupalisayo nalumusũgamĩlĩĩlie pĩna nuona yaasio, nuũga munkolo yaakue, “uMuntu uyu kanga ĩazaa munakĩdagu azũjile kumumana umusungu uyu nukumuapaatia kĩna waani, kangĩ nduyo muntu kĩ, ya kĩna ingĩ, munamĩlandu.” 40 ũYesu nushookeelia numuĩĩla, “Simoni, ntĩĩte lukaani lwa kukuĩĩla.” Nuũga “Lukaani kĩ, Mumania.” 41 Nuũga, “Muntu umuĩ nukupeelanaa ĩmpaa alutĩĩte antu abĩlĩ naalĩ alĩĩle ĩmpaa; umuĩ alulĩĩle magana mataano ma shilinge, nwa kabĩlĩ makumi mataano. 42 Nĩndĩo pĩna alĩ agila kya kumushookelia, nualekela alekilĩpa tũlũ uubĩlĩ waao. Muaasio naabĩlĩ nuĩmbi nukakumuloekigua?” 43 uSimoni nushookeelia nuũga, “Nĩmbũge uyu namulekelue iingĩ.” Numuĩĩla “Ulamuĩle ĩtai.” 44 Numupĩlukĩĩla umusungu, numuĩĩla uSimoni, “Wamuonaane umusungu uyu. Aza ningĩĩle munumba yaako; ĩpa uyu wansonontekelia ĩmisholi mumĩgulu yaane nukukuĩpiagula kumatũmbĩ mityũe liakue. 45 Ue sika azunsunile, ĩpa uyu kwipũna pĩna ningĩlĩlaa, sika waleke kwinshunĩkia ĩmĩgulu yaane. 46 Sika wampaka ĩmakũta mwityũe liane, ĩpa uyu azumpakile ĩmĩgulu yaane ĩmakũta. 47 Kunsooko ĩĩ nakuĩĩla waleegelagiguaa ĩmĩlandu yaakue namingĩ kunsooko muloekigue; ĩpa nukuleegelagiguaa iniino, uyo ukuloaguaa iniino.” 48 Paapo numuĩĩla umusungu, “Waleegelagiguaa ĩmĩlandu yaako.” 49 Nĩaasio naalĩ ikyalansile pandia palumuĩ ninduyo naandia kukĩĩĩla eene kueene, “Waani uyu sunga waĩleegelania ĩmĩlandu.” 50 Numuĩĩla umusungu, “uUsuĩĩli waako wakugũnaa, lenda nĩmatiliga.”
1 Pĩna naikĩla yaasio, alĩ wipilima-pilima mukaa numuũishaalĩ nũitanantia iMpola Nanziiza ĩza utemi wa kĩNzua. Nĩaasio naikyumi naabĩlĩ alĩ yĩpalumuĩ ninduyo, 2 nĩasungu ĩĩa naalĩ akamigue ĩmasĩĩmuĩ nĩmauluĩle; nĩndĩo alĩ Malia nukuĩtaguaa Magidalene naalĩ mupũnue nĩmasĩĩmuĩ mupũngatĩ, 3 nũJoana umusungu wa kĩKuuza muilisua wa kĩHelode, nuSũsana nĩnaĩngĩ iingĩ naalĩ akumutumĩla kunsao zaao. 4 iYũmbĩ kyulu pĩna nalĩlunda, nĩaasio naalĩ apũnile mukaa yensi naamuagaana, nũitambula kumpiani 5 “Mumizi alupũnile kwienda kwiminza imbeu zaakue. Nduyo pĩna alĩ wiminza, injia nazigua panzĩla nazitilangĩlua, ninoni za mukiania nazizilĩa. 6 iNjia nazigua mwipyampa; pĩna nazilia nazuuma kunsooko ya kuulia uugũndũ 7 iNjia nazigua pakatĩ ya miigia, nĩmiigia namaliania ndizo namazishopa. 8 iNjia nazigua muulongo nauuza, nazilia nazipĩa mpeke gyana.” Pĩna alĩ witambula izi, nwĩtunta kululi nuũga “Nutĩĩte ĩakutuĩ a kuigĩlia, nũigie.” 9 ĩAmanigua aakue naaamukolia ĩndogolelio ya mpiani ĩĩ. 10 Nuũga, “Inie mwapeegilue kwimana uunkũnkũ wa utemi wa kĩNzua ĩpa naĩngĩ kumpiani, koona naalaaa alekiona, kangĩ naiigia alekilĩnga. 11 Nĩmpiani ĩĩ ĩndogolelio yaakue ntĩĩ, ĩmbeu ingĩ uLukaani lwa kĩNzua. 12 ĩAasio a panzĩla ingĩ ao naakũigagiaa, paapo nuuza ũShetani nululeegia ulukaani munkolo zaao, alekiizishũĩĩla nukwigũnika. 13 Nĩaasio mwipyampa ingĩ aao naakũigagiaa naaluanũnkula ulukaani kuulumbi; nĩndĩo agila kamĩli, naasuĩĩla kwityũngo niino, numwityũngo lya ugemua naĩkamatula. 14 Nindizo naziguile pakatĩ ya miigia ingĩ aao naakũigagiaa, numulugendo luao naasopua nuukunkunali nuugolĩ, nuwĩloeelia wa uumĩ uu, sika naapĩa kakĩntu. 15 Nĩzaasio muulongo nauuza ingĩ aao kunkolo nangolokũ nuuuza akũigagiaa ulukaani nukukuluamba, naakupĩĩsagiaa inkali kuugigimĩlia.” 16 “Kutilĩ nukusonsagiaa ĩntala nukukumĩkũnĩkĩla munsĩ ya kĩseme katia kukumĩĩĩka muulũngũ, ĩpa ukumĩĩĩkaa muuĩĩko wa ntala, itĩ naiingĩla auone uweelu. 17 Kuitĩ kutilĩ ulukaani nalupisigue nasika lũjilikũnukulua, sunga lwa unkũnkũ nasika lũjile kigyelela nukwipũnĩla kualiĩ. 18 Ĩlaaĩkiĩ gua kĩna mwiiigia; kuitĩ umukola kĩntu ukiongeeligua nunuasio namugila ĩkĩntu, sunga kĩĩkio nusĩĩgile kĩna utĩĩte ukileegeligua.” 19 Naamuagana unina nĩanũna aakue, naalemua kukumusũgamĩĩla kunsooko ya mulundo. 20 Nuleetelua impola, nuĩĩlua “uMaau waako nĩanũna aako ĩĩmĩkile panzi asiiile kukĩona ninduue.” 21 Nushookeelia nuaĩĩla “uMaau waane nĩanũna aane aao naakũigagiaa ulukaani lwa kĩNzua nukukulutenda.” 22 Lutondo lumuĩ nunankĩla mwipyango umuene nĩamanigua aakue, nuaĩĩla “Kuĩni, kupũũte sunga kwityumbĩ lĩĩa lya nanza.” Naalĩganĩĩlia ipyango, naalongola. 23 Nĩndĩo pĩna alĩ alonguĩle nugona indoolo, nĩnzega nkulu nĩkũnka munanza sunga ipyango naliandia kukijulaa ĩmaazĩ, naĩĩma muluago. 24 Naamuagaana naamulaĩlia, naaũga, “Shekulu Shekulu, kwikapĩla!” Nulaĩla, numĩtakĩla ĩnzega, nĩmaĩngo ma maazĩ namatuula; naipola naituula dũũ. 25 Nuaĩĩla, “uUsuĩĩli waani wĩĩlĩ mpĩĩ?” Naoopoka naakulĩlua, naĩĩ kĩtambuĩla eene kueene, “Waani uyu, sunga ukumĩlagĩĩlia ĩnzega nĩmaazĩ nĩndayo mamũigĩa.” Muntu munalĩsĩĩmuĩ (Lk 8:26) 26 Naapika kunsĩĩ ya Agelasi nĩtungĩnkĩĩne nĩGalĩlaya. 27 Nunduyo pĩna nupika kwityumbĩ, naataagana numuntu wa kaa niasio nutĩĩte masĩĩmuĩ, sika alukĩtũngaa kantiila ntondo ningĩ, sunga sika alukikyalaa munumba ĩpa paibĩĩla. 28 Pĩna numuona ũYesu, nuzogolia nugua ntongela yaakue, nulikitia kululi lukulu, “Kwĩmbii ninduue Yesu, Muana wa kĩNzua nwa kukiania. Nakupeepia ulekinjagia.” 29 Kunsooko alĩ walĩlagĩĩlagiaa ĩlĩsĩĩmuĩ lĩmupũne umuntu nuasio. Kuitĩ alukuambaguaa nĩlĩsĩĩmuĩ nkua ningĩ, sunga nulindĩĩlua mukĩtũngo nukwitũngua ĩmatendele nĩmĩkoa; nutianga iitũngo yaasio, numankangigua nĩlĩsĩĩmuĩ kumbuga. 30 ũYesu numukolia “ĩLiina liako uue waani.” Nuũga “ĩLiina liane neene Legioni;” kunsoko masĩĩmuĩ mingĩ mamũingĩlĩĩle. 31 Namamupeepia waleke kumaĩĩla mapũne kwienda kuulungu. 32 Ĩpaasio alĩ lĩkoolĩ dyale lya ngũlũĩ ningĩ naalĩ zidĩĩma munkonko; namamupeepia wamalekele maziingĩle. Numagombia. 33 ĩMasĩĩmuĩ namamupũna umuntu namingĩla mungũlũĩ, nidyale nalĩtinĩntĩkĩla pigyĩlĩlĩ kuukaaũ sunga munanza, nazikapĩla mumaazĩ sue. 34 ĩAdĩĩmi pĩna naaona naalĩ zitendekile, naamanka naasapatĩlia impola mukaa numũishaalĩ. 35 ĩAntu naapũna ende aone naalĩ zitendekile, naamuagaana ũYesu, naamuona umuntu naaza mupũnue nĩmasĩĩmuĩ wikyalansaa pamĩgulu ya kĩYesu ujialile intiila, waazaa nĩmasala, naoopoka. 36 Nĩaasio naalĩ azioonie ĩzaasio naaaganuĩla kĩna alĩ mukamigue unuasio naalĩ muambue nĩmasĩĩmuĩ. 37 Nĩantu ensi a nsĩĩ nĩpilimĩkĩlĩĩlie ĩAgelasi naamulompa walege kunsiao kuitĩ alĩ ingĩĩlagua nuooa wingĩ; nunankĩla mwipyango, nushooka. 38 Numuntu naalĩ mupũnue nĩmasĩĩmuĩ numupeepia ĩtiate nunduyo, ĩpa numulaga nuũga 39 “Lenda kumuako, uganule namakulu uNzua naazukutendĩĩle. Nulongola nũitanantia mukaa yensi namakulu ũYesu naazumutendĩĩle.” 40 ũYesu pĩna nushooka, iyũmbĩ nalĩmusũgamĩĩlia kuulumbi kuitĩ tũlũ alĩ atũngĩĩle wapike. 41 Laaa muntu nuuza, ĩliina liakue Yailo, mukulu wishũnagogi, nugua pamĩgulu ya kĩYesu, numupeepia wapike kunumba yaakue 42 kuitĩ alutĩĩte munanso wing'ene, nĩmiaka yaakue alĩ zĩ kyumi nĩbĩlĩ, nduyo alĩ wĩpiipĩ kwikia. Nĩpĩna alulonguĩle, iyũmbĩ nalĩtũla kumuzũga-zũga. 43 Nuuza numusungu naalukupũnagiaa ĩmĩgali miaka kyumi nĩbĩlĩ, sika nusũũma kwikamigua numuntu wensi; 44 nuenda kunũma yakue nulĩamba ishogolo lya ntiila yaakue; ĩkamuĩ uupũni wa mĩgali yaakue nautipa. 45 ũYesu nuũga, “Waani wampaatia.” Pĩna tũlũ naasiita, uPetelo nuũga “Shekulu, iyũmbĩ lyukupilimĩkĩlĩĩlie nukukukupĩnga-pĩnga.” 46 Ĩpa ũYesu nuũga “Ukoolĩ naazumpaatilie, kuitĩ moonie ya kĩna ngũlũ zampũnaa.” 47 uMusungu pĩna nuona ya kĩna sika wĩpisile, nupoloka wikĩkĩma, nugua ntongela yaakue, numulondooselia ntongela ya antu tũlũ ĩnsooko ya kumupaatia, nĩkĩna aza mukamigue ĩkamuĩ. 48 Numuĩĩla “Maau, uusuĩĩli waako wakukamagia;” lenda nĩmatiliga. 49 Pĩna alĩ kĩlĩ witambula, nuuza muntu kwipũna kunumba ya mutemi nuũnga “uMunanso waako wakiaa, leka kumuagia uMumania.” 50 Ĩpa ũYesu Pĩna nwigyũlia ĩzaasio, numushookeelia “Lekioopoka, suĩĩla udũũ, ninduyo ukipangata,” 51 Pĩna nupika kunumba, sika numugombia kaumuĩ wingĩle palumuĩ ninduyo isiititũla uPetelo nuYohana nuYakobo nũshee nunina wa muana. 52 ĩAntu tũlũ alĩ ilĩla nukukumulĩĩla ĩsuuka, ĩpa nuũga “Lekilĩlĩ, sikukiile uyu, ĩpa ugonile ndoolo.” 53 Naamusekekia kuitĩ alĩ amanile kĩna ukiile. 54 Numũtyapa umukono, nwĩtunta kululi nuũga, “Munanso, uuka!” 55 uMuau waakue naumushookela, ĩkamuĩ nuuuka; nulagĩĩlia wapeegue india. 56 ĩAleli aakue naakulĩlua; ĩpa nualagĩĩlia aleke kumuĩĩla kaumuĩ naaza zitendekile.
1 Pĩna nuĩĩta ĩaasio naikyumi naabĩlĩ, nuapeela ingũlũ nuusũũmi mumasĩĩmuĩ tũlũ nukwikamia ĩmauluĩle. 2 Nuatuma autanantie uutemi wa kĩNzua nukukuakamia ĩaluĩle. 3 Nuaĩĩla “Mulekishola kakĩntu kya musĩnzo waani, si nkome, si mpĩnda, si mapũli, simpiia; sunga kaumuĩ waani walekishola ĩmĩnkũmbĩ ĩbĩlĩ. 4 Nĩnumba yensi namukiingĩla, kyalĩ muumo sunga mupũne muasio. 5 Nĩaasio nasika ĩkakumusũgamĩĩlia inie, pĩna mwipũna mukaa niasio lukũnũntĩ ulukundĩ mumĩgulu yaani wĩĩukuĩli kumiao.” 6 Naalongola, naakĩlĩla mũishaalĩ, naitanantia iMpola naNziiza nukwikamania ĩantu tũlũ pensi. 7 uMutemi Helode nũigia impola tũlũ naalĩ zitendekile nukunguala kunsooko naĩngĩ alĩ iũgaa ya kĩna uYohana wiiukile kwipũna muakiu, 8 ĩĩĩa ya kĩna uElia wigyelile, nĩĩĩa ya kĩna umuĩ wa anakĩdagu a kalĩ wiiukile. 9 uHelode nuũga; “uYohana alĩ namudumuĩle ityũe, ĩpa waani uyu naniigia impola kĩna izi?” Nudũũma wamuone. 10 ĩAtumua pĩna naashooka, naamuganuĩla impola tũlũ naalĩ azitendile. Nuasola nulongola nĩndĩo ing'ene sunga kukaa nĩkuĩtaguaa Betisaida. 11 Ĩpa ĩmaũmbĩ pĩna namamana namamutiata; nuasũgamĩĩlia nuĩ kuatambuĩla impola za utemi wa kĩNzua, nuakamia ĩaasio naalĩ asiiile kwikamigua. 12 Pĩna ĩmpasu alishaalĩĩla, ĩaasio naikyumi naabĩlĩ naamuagaana namuĩĩla, “Malage ĩmaũmbĩ malongole kũishaalĩ nukumĩgunda nĩpilimĩkĩlĩĩlie aligie pakugona nindia, kuitĩ ĩpa pĩna kuĩlĩ mbuga ntilĩ.” 13 Nuaĩĩla; “Apeelĩ uniinie india.” Naaũga; “Kuagila kakĩntu nakiĩngĩ isiititũla ĩmapũli mataano ninshiĩ zibĩlĩ kanga kusiitienda kuagulĩlie ĩantu ĩa tũlũ india.” 14 Kuitĩ ĩagoosia naalĩ akolĩ alĩ zĩ magana ma nzogũ mataano. Nuaĩĩla ĩamanigua aakue; “Ikyalansiĩ ĩantu nkĩlĩlĩ-nkĩlĩlĩ, zensi ĩzitĩĩte antu makumi mataano.” 15 Naatenda iio, naaikyalansia tũlũ. 16 Numasola ĩmapũli mataano ninshiĩ zibĩlĩ, nulangamĩla kwigyulu nuikembeta nuiega, nuapeela ĩamanigua aakue aatengelie ĩanamulundo. 17 Naalĩa naikyuta tũlũ; naamasoleela ĩmaminamgulua naalĩ masaagile, itooto kyuminaibĩlĩ. 18 Pĩna alĩ wilompa wing'ene, ĩamanigua aakue naalĩ ĩpalumuĩ ninduyo, nuakolia; “ĩMaũmbĩ makuũgaa ĩne neene waani?” 19 Naamushookelia naaũga; “Yohana Mubadĩĩzia, ĩpa ĩĩĩa akuũgaa Elia, nĩĩĩa ya kĩna umuĩ wa anakĩdagu a kalĩ wiiukile.” 20 Nuaĩĩla; “Ainie gua, mukuũgaa ĩne neene waani?” uPetelo nushookeelia nuũga, “Ue uue Kilisito wa kĩNzua.” 21 Nuasugula nukukualagĩĩlia aleke kumuĩĩla kaumuĩ ulukaani ulu; 22 nuũga; “Yumũjĩpĩĩle uMuana-muntu kwiaagigua mumpola ningĩ nukwishiitua nĩanampala nĩapolia naakulu nĩalangi, nukwiulagua; nulutondo lwa katatu kwiiukigua.” 23 Nuaĩĩla tũlũ ensi; “Wensi nusiile kwintiata nwĩĩime ĩmaakue, waukenke umusalaba waaakue lutondo luensi, wantiate ĩne. 24 Kuitĩ wensi nusiiile kwigũna uumĩ waakue ukakuulimĩĩlia, ĩpa wensi nukakuulimĩĩlia uumĩ waakue kunsooko yaane, uuyo ukakuugũna. 25 Kuitĩ umuntu wishaĩpigua yaani kanga wauligie uunkũmbigyulu wensi nukukĩlimĩĩlia, katia kukĩkapĩkia umuene? 26 Kuitĩ wensi nukinkolelua inshoni ĩne ninkaani zaane, uMuana-muntu ukakumukolelua inshoni unuasio pĩna ukiiza muukulu waakue nuwa kĩTata nuwa amalaĩka naeelu. 27 Nineene nukumuĩĩla ĩtai; Akoolĩ muĩa naĩĩmĩkile ĩpa nasika ikilũla kaukiu sunga auone tangua uutemi wa kĩNzua.” 28 Pĩna nukondia kwitambula inkaani izi, nazikĩla zĩ ntondo munaana, nuasola palumuĩ nduyo uPetelo nuYohana nuYakobo, nunankĩla munkonko walompe. 29 Pĩna alĩ wilompa, kyelu lya usiu waakue nalĩkaĩlĩka, nintiila zaakue nazitũla nzelu pee, naziimĩlĩmĩnta. 30 Laaa, antu abĩlĩ alĩ ĩkĩtambuĩla ninduyo, ndĩo alĩ uMusa nuElia, 31 naalĩ igyelĩĩle muukulu, naitambula impola za kulega kumuakue kĩna ukakuzitimĩĩlia kũYelusalemũ. 32 uPetelo nĩaasio naalĩ ĩpalumuĩ ninduyo, ĩmiiso maao alĩ maalũto, ĩpa pĩna naalaĩla naauona uukulu waakue, nĩantu nabĩlĩ naalĩ ĩĩmĩkile palumuĩ ninduyo. 33 ĩAasio pĩna naalekanuka ninduyo, uPetelo numuĩĩla ũYesu, “Shekulu, iiza ishie nakwĩĩpa, kuzenge pigyũnda pitatu, kamuĩ kaako, kamuĩ ka kĩMusa, kamuĩ ka kĩElia;” sika numanile nĩkĩna witambula. 34 Pĩna alĩ kĩlĩ witambula ĩzaasio, lyũnde naliĩza nalĩakũnĩkĩla; naoopoka pĩna alĩ iingĩla mũlyũnde. 35 Luli nalupũna mwilyũnde naluũga; “Uyu wayu Muana waane, Musaagulua waane, mũigiĩ umuene.” 36 Nĩpĩna ululi nalukondia kwitambula, ũYesu nũgyelela wing'ene dũũ, Nĩndĩo naatuulia; sika naamuĩĩla kaumuĩ intondo zaasio kalukaani naalĩ azioonie. 37 Palutondo lwa kabĩlĩ pĩna naiika munkonko, yũmbĩ kyulu nalĩtaagana ninduyo. 38 Laaa, muntu mwiyũmbĩ nwĩtunta nuũga; “Mumania, nakupeepia umulaae umuana waane kunsooko ingĩ muana waane wing'ene. 39 Laaa, ĩlĩsĩĩmuĩ lyukumũtyapaa; kumpũpũkĩlĩ ukukuutaa, ndĩlo lyukumugalagalagiaa sunga ukupũũtagia ipyombolũ, kangĩ lyukutinagiaa kukumulegela, nalĩkumutiunulanga.” 40 naapeepia ĩamanigua aako kukulĩĩnga, alemua 41 ũYesu nushookeelia nuũga; Kaaa, wĩleli naugila kausuĩĩli nuwa uleki! Sunga nalĩ nĩĩme kumiani nukukĩuumĩĩlia niniinie. Muleete umuana waako kunu. 42 Pĩna alulonguĩle, ĩlĩsĩĩmuĩ nalĩmuguusia pansĩ nukukumugalagalia. ũYesu nulĩtakĩla ĩlĩsĩĩmuĩ, numukamia umuana numushookelia ũshee. 43 Tũlũ ensi naakulĩlua pĩna naaona uukulu wa kĩNzua. Nĩndĩo pĩna alĩ akuzikulĩlua tũlũ naaluzitendile, nuaĩĩla ĩamanigua aakue, 44 “Inkaani izi naziingĩle muakutuĩ aani, kuitĩ uMuana-muntu ukiĩĩkĩlua mumĩkono ya antu.” 45 Ĩpa sika naalĩnga ulukaani luasio; alĩ lupisigue kumiao aleke kululĩnga; naoopoka kukumukolia ĩndogolelio ya lukaani luasio. 46 Nautũla wĩkungumi pakatĩ yaao, kĩna waani namukulu mumiao. 47 ũYesu pĩna nulĩnga ĩmasĩĩgo ma nkolo zaao, numusola mung'inia numuĩĩka pamuakue, 48 nuaĩĩla; “Wensi nukumuanũnkulaa umung'inia uyu muliina liane ukunanũnkulaa uneene; kangĩ wensi nukunanũnkulaa ĩne ukumuanũnkulaa uyo naaluntumile; kuitĩ namuniino pakatĩ yaani tũlũ, uuyo mukulu.” 49 uYohana nuũga; “Shekulu, alĩ kumuoonie umuntu naalĩ wiĩnga ĩmasĩĩmuĩ kuliina liako, nakumugilia kunsooko sika alĩ kwĩtiatile nindiishie.” 50 ũYesu numuĩĩla; “Leka kumugilia, kuitĩ nasikumusiitile inie wĩĩlĩ paluandĩa luani.” 51 Pĩna ntondo zaakue za kunankĩla kwigyulu naziishũgamĩĩla, uyo nutengemalia uusiu waakue wende kwitungĩnkana niYelusalemũ; 52 nuatuma atumua kuntongela yaakue, naalongola naingĩla mukĩsaalĩ kya Asamalia koona amuzĩpĩlĩlie pakugona. 53 Ĩpa ĩakolakaa sika naamusũgamĩĩlia kunsooko alĩ watungĩnkanagiaa uusiu waakue wende kũYelusalemũ. 54 ĩAmanigua aakue uYakobo nuYohana, Pĩna naaona ĩzaasio naaũga; “Shekulu, usiiile kulagĩĩliene umooto utime kwipũna kwigyulu uasonse kĩna uElia naalutendile?” 55 Nuapĩlukĩĩla nuatakĩla nuũga, “Sika mumanile inie kĩna muazaa nĩnkolo kĩ.” 56 Kuitĩ uMuana-muntu sika alĩ wijile kwioonona uumĩ wa antu ĩpa kukuagũna. Naalongola kukĩsaalĩ kiĩngĩ. 57 Pĩna alĩ alonguĩle munzĩla muntu numuĩĩla, “Nĩkakukutiata pensi pĩna ukienda.” 58 ũYesu numuĩĩla, “ĩAmulula atĩĩte ĩmalũlũ, ninoni za mukiania zitĩĩte uutimo, ĩpa uMuana-muntu mugila pakugonia ityũe liakue.” 59 Numuĩĩla umuua, “Ntiata.” Nuũga, “Shekulu, undeke nende numuĩĩke tangua utata waane.” 60 Numuĩĩla, “Aleke ĩakiu aaĩĩke ĩakiu aao, ĩpa ue lenda uutanantie uutemi wa kĩNzua.” 61 uMuua numuĩĩla; “Shekulu, nĩkakukutiata, ĩpa undeke nende tangua kukualaga ĩaasio a munumba yaane.” 62 ũYesu numuĩĩla; “uMuntu nukityapaa igyembe nukwilaaa kunũma sika wijĩpĩĩle uutemi wa kĩNzua.”
1 Pĩna nazikĩla izi, ũShekulu nuaĩĩka nĩĩĩa makumi mupũngatĩ, nuatuma abĩlĩ-abĩlĩ amutongeele kwienda kukaa zensi nuluandĩ luensi kĩna alulomile kwienda umuene. 2 Nuaĩĩla, “ĩMaogola mingĩ ĩpa ĩanamulĩmo akeei; iio gua mumulompe ũShekulu wa maogola waatuale ĩanamulĩmo mumaogola maakue. 3 Longolĩ; laaĩ, namutumaa inie zĩ aana-nkolo pakatĩ ya iyĩngi. 4 Mulekishola kambogoosi za mpiia sunga ĩmpĩnda sunga iilaatu, kangĩ muleke kĩsaaukia numuntu munzĩla. 5 Nĩnumba yensi namukiingĩla muũge tangua; ‘matiliga mĩĩ muna numba ĩyĩ!’ 6 Naaukoolĩ muana wa matiliga, ĩmatiliga maaani mĩkakumũkyalĩla uyu; naa ukutilĩ, ĩmatiliga maani mĩkakumushookela inie. 7 Mũkyale munumba ĩĩo gua ĩmwilĩa nukwikopa iyaao; kuitĩ umunamulĩmo wijĩpĩĩle ĩkĩnamulĩmo kiakue; mulekishaama-saama kwipũna munumba ĩĩ nukwienda kunzĩa. 8 Nĩkaa yensi namukiingĩla, naaamusũgamĩĩlia, mulĩe india nazikiĩĩkua ntongela yaani, 9 muakamie ĩaluĩle naakoolĩ; muaĩĩle; ‘uUtemi wa kĩNzua wasũgamĩĩlaa kumuani.’ 10 Nĩkaa yensi namukiingĩla, nĩndĩo kanga asiite kukumusũgamĩĩlia, mupũne muasio nĩpĩna mwakĩla munzĩla zaakue, ũgĩ; 11 ‘Sunga ulukundĩ lwa kaa yaani nalwakamantĩĩlaa mumĩgulu yĩĩtu kwalukũnũnta mumiani; ĩpa mumane izi, ya kĩna uutemi wa kĩNzua wasũgamĩĩlaa.’ 12 Namuĩĩla ya Kĩna ikitũla itontũ kuSodomũ kwigigimĩĩlia palutondo luasio kwikĩla kukaa ĩyo. 13 “Ukĩa kumuako Kolazini, ukĩa kumuako Betisaida! Kuitĩ kanga ĩmakula naalĩ matendekile kumiani kanga ĩalĩ matendekile kuTilo nĩSidoni, alĩ ijilee apelille kalĩ, ĩkikyalansa kunu ĩĩkĩtũnga imbuela nukukĩsemuĩla ĩmaũ. 14 Ĩpa ikitũla itontũ kuTilo nĩSidoni kwigigimĩĩlia muulamulua kwikĩla kumiani. 15 Ninduue Kapelinaũmũ, ukinansuluane sunga kwigyulu? Ukitimigua sunga kuulungu! 16 Nukumũigagiaa inie ukunzigagiaa uneene; nukumusiitaa inie ukunsiitaa uneene; nunduyo nukunsiitaa ĩne ukumusiitaa uyo naaluntumile.” 17 ĩAasio naa makumi mupũngatĩ naashooka kuulumbi, naaũga; “Shekulu, sunga ĩmasĩĩmuĩ makukugombia ishie kuliina liako.” 18 Nuaĩĩla; “Aza numuoonie ũShetani wigua kwipũna kwigyulu zĩ lupĩĩto. 19 Laaĩ, namupeelaa usũũmi kwitilata injoka ningĩĩ, nukũtilata ingũlũ tũlũ za mulugu; sunga kutilĩ kakĩntu nakĩkakumualaalia inie. 20 Ĩpa mulekilumba yaasio kĩna ĩmasĩĩmuĩ makumugombia, ĩpa lumbĩ kunsooko ĩmiina maani mandĩkue kwigyulu.” 21 iTyũngo lĩĩlo-lĩĩloo nulumbĩĩlia mwa kĩMuau Muelu, nuũga; Nakusongelia Tata, Shekulu wigyulu nĩnsĩĩ, kuitĩ waapisĩle izi ĩanamasala nuusugũ, nuakũnukuĩla naatakata. Eeze Tata, kuitĩ iio alĩ umuloeeligue. 22 Tũlũ yensi napeegilue nuTata waane; kutilĩ numulĩngile uMuana isiititũla uTata, kangĩ wensi kutilĩ numulĩngile uTata isiititũla uMuana kangĩ wensi uMuana nusiiile kukumukũnukulĩla. 23 Nuapĩlukĩĩla ĩamanigua aakue, nuĩ kĩtambuĩla nĩndĩo ing'ene dũũ, nuũga; “Maliukũ ĩmiiso namakuonaa namumaoonie inie. 24 Kuitĩ namuĩĩla ya kĩna anakĩdagu iingĩ nĩatemi alĩ asiiile kwiona namukumaonaa inie, sika naamaonaa; nukukumiigia namukumiigagiaa iinie; sika naamiigia.” 25 Laaa, umunakialo nuĩmĩka wamugeme, nuũga; “Mumania, ntende yaani nuusaale uupanga wa kalĩ nakalĩ?” 26 Numuĩĩla; “Yandĩkue yaani muUlagĩĩlio. Usomile mbii?” 27 Nushookeelia numuĩĩla; “Umuloogue ũShekulu Nzua waako kumoo waako tũlũ mukunkolo yaako tũlũ nukungũlũ zaako tũlũ nukumasala maako tũlũ, numunakaa waako kĩna ĩnkolo yaako.” 28 Numuĩĩla; “Washookeelia iiza; tenda iio nĩnduue ukitũla umupanga.” 29 Nunduyo nwĩsiia kukĩona kĩna munakulukuuluu, numukolia ũYesu; “uMunakaa waane waani?” 30 ũYesu nuluamba ulukaani ulu nuũga, “Muntu umuĩ alupũnile kũYelusalemũ kwienda kũYeliko, nuguĩlua nĩaleegelania; naamujiula intiila naamukua nguma naenda naamuleka piipĩ kwikia. 31 Kunsungia mupolia umuĩ alukĩlile ĩĩo nzĩla; pĩna numuona nuseenuka kĩmpeelo. 32 nuMulawi iio-iiioo, pĩna nupika paasio numuona, nuseenuka kĩmpeelo. 33 Ĩpa Musamalia umuĩ mumusĩnzo waakue numuagaana paapo pĩna alĩ wĩĩlĩĩ; ĩpa numuona numukolelua kĩsuusu. 34 Numusũgamĩĩla numutũnga inguma zaakue, nuzipaka ĩmakũta numubinio; numunankĩlia mundoguĩ yaakue numutuala kunumba ya agenda, numukendegeela. 35 Palutondo lwa kabĩlĩ nupũnia shilinge zibĩlĩ numupeela umukola numba ya agenda nuũga, ‘Mukendegeele uyu; tũlũ kiensi nukipũnia nakĩkĩlĩkĩlĩĩle, pĩna nikishooka nĩkakukushookelia.’ 36 Waonaa mbii ue, muĩa naatatu nuĩmbi naalĩ munakaa waakue unuasio naalĩ muguĩlue nĩaleegelania?” 37 Nuũga, “uUyo naalumukolĩĩlue ĩkĩsuusu.” ũYesu numuĩĩla, “Lenda utende iio-iioo.” 38 Pĩna naalongola nũingĩla mukĩsaalĩ kĩmuĩ, numusungu ĩliina liakue Malita numusũgamĩĩlia munumba yaakue. 39 Ninduyo alutĩĩte munũna nukuĩtaguaa Malia naalĩ wikyalansile pamĩgulu ya kĩYesu nũigia inkaani zaakue. 40 Ĩpa uMalita alĩ wĩkunkunĩĩlie kuwĩtumi wingĩ, numuendeela nuũga, “Shekulu, sika kĩntune kumuako kĩna umunũna waane wandeka itĩ nĩtume ĩmilĩmo ning'ene dũũ? Luulo gua, umuĩĩle wanzalĩĩlie.” 41 Ĩpa ũYesu nushookeelia nuũga; “Malita Malita, wĩkunkunĩĩlie nukukĩagia kunsooko ya intu iingĩ, 42 ĩpa kĩdũũmue kĩntu kĩmuĩ dũũ. uMalia usaaguĩle ityũmpĩ naliiza nasikukileegeligua.”
1 Pĩna alĩ wĩĩlĩĩ kĩluandĩ alĩ wilompa; pĩna nukondia, umuĩ muamanigua aakue numuĩĩla; “Shekulu, kumanie ishie kwilompa kĩna uYohana alĩ waamanilie ĩamanigua aakue.” 2 Nuaĩĩla; Pĩna mwilompa ũgĩ, “Tata wĩĩtu nukoolĩ kwigyulu, ĩLiina liako lieligue, uUtemi waako uuze uUlooa waako utendue muna nsĩĩ kĩna ukutendeguaa kwigyulu. 3 Ukupeele lutondo kulutondo india zĩĩtu. 4 Ukulegelie ĩmĩlandu yĩĩtu kuitĩ ishie nindiishie kukumuleegelagiaa ĩmĩlandu wensi nukutimulĩĩle; Uleke kukutuala muugemua.” 5 Nuaĩĩla, “Waani kunsiani nutĩĩte umusuamuua nukumuagaanaa muutiku wa katĩ nukukumuĩĩla, ‘Musuamuua waane, ndĩe mpaa ya mapũli matatu, 6 kunsooko umusuamĩaane waazaa kumuane, upũnile musĩnzo, nineene numugila kakĩntu kya kutenga ntongela yaakue!’ 7 Ninduyo nwa munumba ukakumushookeelia, Lekinjagia; uluĩgĩ lwigyalĩlaguaa, ĩaana aane akoolĩ palumuĩ nineene muulĩlĩ. Sika nsũũmile kwiuuka nukupeele ue. 8 Namuĩĩla ya kĩna kanga ĩsii wiuuka kunsooko ingĩ musuamuua waakue, ukiuuka wamupeele muna muloelue kunsooko ya usiitikatala waakue wa kulompa. 9 “Nineene namuĩĩla; Lompĩ gua, mukipeegua; dũũmĩ gua, mukiona; kinintiĩ gua, mukakigyuĩlua. 10 Kuuitĩ wensi nukulompaa ukuanũnkulaa, ninduyo nukudũũmaa ukuonaa, ninduyo nukuũgagiaa ukigwĩlagua. 11 Kangĩ tata kĩ kunsiani, kanga umuana waakue walompe ugalĩ ukumpeela igyũe, katia walompe nsiĩ, palioma lya nsiĩ ukumupeela ĩnzoka, 12 katia walompe igyĩĩ ukumupeela ĩngĩĩ? 13 Ĩpa malĩ uniinie namuabĩĩ mumanile kukuapeela ĩaana aani iipeegua naiiza, sika nangũlũne uTata nukolĩ kwigyulu ukakĩkakĩkia kukuapeela uMuau Muelu ĩo naakumulompaa!” 14 Ninduyo alĩ wiĩnga ĩlĩsĩĩmuĩ lĩnakĩmũũmĩ. Naitũla pĩna lĩsĩĩmuĩ nalĩpũna, umunakĩmũũmĩ nutambula, iyũmbĩ nalĩkulĩlua. 15 ĩĨĩa naaũga; “Ukumaĩnga ĩmasĩĩmuĩ kuusũũmi wa kĩBellizebuli mukulu wa masĩĩmuĩ.” 16 ĩĨĩa naamugema naidũũma ĩkĩlĩngasĩĩlio kumuakue nakĩpũnilekwigyulu. 17 Ninduyo pĩna nulĩnga ĩmasĩĩgo maao nuaĩĩla; uUtemi wensi kanga utemanuke uweene kuweene ukutũlaa shaamua, nĩnumba yukuguaa munumba nzĩa. 18 nũShetani nduyo kanga wĩtemanuke umuene, uutemi waakue ukiĩĩmĩka mbii? Kuitĩ inie mwiũga ya kĩna ĩne nukumaĩnga ĩmasĩĩmuĩ kuusũũmi wakĩ Belizebuli. 19 Ĩne gua, kanga ĩnukumaĩnga ĩmasĩĩmuĩ kuusũũmi wakĩ Belizebuli, aĩaana aani akumaĩngaa kuusũũmi wa kuani. Kunsooko ĩĩo, ĩaasio ikitũla alamuli aani. 20 Ĩpa malĩ ĩnukumaĩnga ĩmasĩĩmuĩ kuusũũmi wa luala lwa kĩNzua, paapo gua uutemi wa kĩNzua wamuuzĩlĩĩle. 21 Pĩna umunangũlũ nwĩtũngile nĩmata maakue nukwilindĩĩla ĩnumba yaakue, iisheme yaakue yĩĩlĩ mumatiliga; 22 ĩpa umunangũlũ kwikĩla unuasio pĩna ukakumuagaana nukukumudula, ukumuleegelia ĩmata maakue mensi naalumasanilie nukukumoomolania ĩmatepua. 23 Wensi nasika wĩĩlĩ palumuĩ nineene ukusapatĩlagiaa. 24 “ĩLĩsĩĩmuĩ pĩna lyukumupũnaa umuntu lyukukĩlĩlaa paluandĩ nalugila kamaazĩ, lyukudũũmaa pa kusũũpĩlia, kanga lĩsiite kwiona lyukuũgaa; ‘Nikishooka kunumba yaane muumo muna alĩ mpũnile.’ 25 Pĩna liaza lyukumĩonaa mpiagulue nukwijĩpĩĩligua. 26 Paapo ukulongola nusola nĩmĩĩa masĩĩmuĩ mupũngatĩ namabĩĩ kwikĩla ĩlo ĩliene, namingĩla nukukikyala muumo; numumalĩĩlio wa muntu nuasio kuuzaa ubĩĩ kwikĩlĩkĩĩla uwa muandio.” 27 Pĩna alĩ witambula izi, musungu mwiyũmbĩ nwĩtunta kululi luakue numuĩĩla; “Ndiukũ ĩndaa naalĩ yukulelile, nimbelele naaluzonkile.” 28 Ĩpa uyo aluũgile; “Taazu Aliukũ naigyũũlie ulukaani lwa kĩNzua nukukulukendegeela.” 29 Nĩmaũmbĩ pĩna namĩĩ kĩlundĩĩla nuandia kwiũga; Wĩleli uu ingĩ wĩleli naubĩĩ, widũũma ĩkĩlĩngasĩĩlio ĩpa sika ukipeegua kakĩlĩngasĩĩlio isiititũla ikĩlĩngasĩĩlio kya kiYona. 30 Kuitĩ kĩna ũYona naalĩ kĩlĩngasĩĩlio kuAninawi iio-iioo ikitũla nuMuana-muntu kuwĩleli uu. 31 uMutemi namukĩĩma nwa kutakama ukiĩĩmĩka palutondo lwa ulamuli palumuĩ nĩantu a wĩleli uu, ninduyo ukakualamula kĩna atimuĩle, kunsooko uyo alĩ wijile kwipũna ĩmpelo ya nsĩĩ koona wiigie ĩmasala ma kĩSolomoni; nĩndĩĩpa ukoolĩ namukulu kwikĩla uSolomoni. 32 ĩAntu a kuNinawi ikiĩĩmĩka palutondo lwa ulamuli palumuĩ nuwĩleli uu nĩndĩo ĩkakuulamula kĩna utimuĩle, kunsooko ĩo alĩ apelile kuutanantia wa kiYona; nĩndĩĩpa ukoolĩ namukulu kwikĩla ũYona. 33 “Ukutilĩ nukusonsagiaa ĩntala wamĩĩĩke muulungũ katia munsĩ ityooto; ĩpa ukumĩĩĩkaa pauĩĩko wa ntala koona naiingĩla auone uweelu. 34 ĩNtala ya muĩlĩ ingĩ ĩliiso; ĩliiso liako kanga liĩ liiza umuĩlĩ waako utĩĩte weelu; kanga liĩ lyema, umuĩlĩ waako utĩĩte wiilu. 35 Luulo gua laaa, uweelu nawĩĩlĩ munsĩ yaako ulekitũla wiilu. 36 Malĩ uweelu ĩwasapatĩĩle mumuĩlĩ waako wensi, sunga ityũmpĩ liĩ gila kawiilu, umuĩlĩ waako wensi ukitũla nuweelu utilĩ kĩna ĩntala nyukukumĩlĩkĩlaa kuweelu waakue.” 37 Pĩna alĩkĩlĩ witambula, Mupalisayo umuĩ numulompa waaze kumuakue walĩe india; nũingĩla nwikyalansa pandia. 38 uMupalisayo pĩna numuona nukulĩlua kunsooko sika alukalĩĩle tangua pĩna india zikaalĩ. 39 ũShekulu numuĩĩla; inie Apalisayo mukoogagiaa ĩkĩĩko niyungu kunzi, ĩpa munsĩ yaani mwijuile uuleegelania nuubĩĩ. 40 Inie anaulu, naalũijĩpilie iya kunzi, sika uuyone alũijĩpilie niya munsĩ gaa. 41 Ĩpa pũniĩ ĩsadaka nya munsĩ; laaa, tũlũ yaazaa yeelu kumuani. 42 “Ĩpa ukĩa kumuani Apalisayo, kuitĩ mukupũnagiaa ityũmpĩ likyumi lya ntole nĩmĩng'ang'ĩ ninani zensi. Paapo namulekile ĩkulukuuluu nuulooa wa kĩNzua; izi zimũjĩpĩĩle kukuzitenda nĩnazĩngĩ mulekigumanĩĩlia. 43 Ukĩa kumuani Apalisayo, kuitĩ mualoe kukikyalansa kuntongela mumasũnagogi nukwiũgigua mumagulĩlo. 44 Ukĩa kumuani kuitĩ mwĩpianile zĩ ibĩĩla nasika ikigyelaa, nĩantu akukĩlĩlaa mukiania yaao ndĩo sika aimanile.” 45 Umuĩ wa anakialo nushookeelia numuĩĩla, “Mumania kwitambula itĩ wakumela nindiisie gaa.” 46 Nuũga, “Inie anakialo, ukĩa kumuani kuitĩ mukuatuĩkaa ĩantu ĩmĩligo nasika yukukenkaguaa, sunga uniinie akola sika mukuĩlũlaa? ĩmĩligo niasio sunga kuluala nalumuĩ. 47 Ukĩa kumuani kuitĩ mukuzengaa iibĩĩla ya anakĩdagu, nĩatata aani alĩ aaulagile. 48 Iio gua, mukuĩlĩĩle nukukuugombia uutendi wa atata aani, kuitĩ ĩo alĩ aaulagile, niniinie mukunzengelaa ĩmijukĩlo. 49 Kunsooko ĩĩ ĩmasala makĩNzua alĩ maũgile; ‘Nĩkakuatuma kunsiao anakĩidagu nĩatumua, nĩndĩo ĩkakuaulaga ĩĩĩa nukukuaĩnga,’ 50 Koona uwĩleli uu usokigue ĩmĩgali ya anakĩdagu tũlũ naalĩ iitĩkile kwipũna pĩna umukũlĩla wa uunkũmbigyulu alĩ muĩĩkue; 51 Kwipũna ĩmĩgali ya kĩAbeli sunga ĩmĩgali ya kĩZakalia naalĩ muulague pakatĩ ya upolelio nĩnumba ya kĩNzua. Eeze, namuĩĩla ya kĩna ĩkishokigua kuwĩleli uu. 52 Ukĩa kumuani inie anakialo, kuitĩ mwauleegilie umũgyuĩlo wa umani; inie namuakola sika namũingĩla, nĩaasio naalĩ iingĩla namuagilia.” 53 Pĩna nupũna paasio, ĩalangi nĩApalisayo naandia kukumuzũga ibĩĩ nukukumukolekeelia inkaani ningĩ, 54 Kunu naakumukũsĩla koona aluguĩle ulukaani kwipũna mumulomo waakue.
1 Paasio pĩna iyũmbĩ naalĩ lĩlundĩlĩĩle magana magana sunga naĩĩ kĩtilangĩla, nuandia kukuaĩĩla ĩamanigua aakue tangua; “ĩsukukĩ nĩngaasio ya Apalisayo, ndĩo ingĩ unamampĩlu.” 2 Kutilĩ kalukaani gua nalukũnĩkĩlue nasika lũjilikũnuku lua, sunga nalupisue nasika lũjililĩngua. 3 Ĩpa zensi naalĩ muzitambuĩle mukiiti zĩkakigyũligua muweelu; nĩnamuzitambuĩle muakutuĩ a antu kumbele zijilitanantigua kwityembe. 4 “Nineene namuĩĩla inie asuaĩaane, muleke kĩoopooka ĩaasio naakuulagaa umuĩlĩ pembele agila kausũũmi wa kutenda namĩngĩ. 5 Ĩpa nĩkakumusugula namukakumoopooka; moopooke uyo nutĩĩte usũũmi wa kwiulaga, kangĩ utĩĩte usũũmi wa kutaaga muGehena eeze namuĩĩla, moopookĩ unuasio! 6 Mbii, ipinoni pitaano sika pyukugulaguaa kusenti zibĩlĩne? Sunga sika kakuĩaguaa kakamuĩ ntongela ya kĩNzua. 7 Ĩpa sunga ĩmatũmbĩ ma kumatũe maani maaligue tũlũ mensi. Mulekioopoka gua, mwĩaaza inie kwikĩla ipinoni pingĩ.” 8 Nineene namuĩĩla, “Wensi nukinkũmuula ntongela ya antu, uMuana-muntu nduyo ukakumukũmuula ntongela ya amalaĩka a kĩNzua; 9 nĩnduyo nukinkaana ntongela ya antu ukikaanua ntongela ya amalaĩka a kĩNzua. 10 Nuwensi nukitambula ulukaani lwa kumusiita uMuana-muntu ukilekelua, ĩpa nukumutukĩla uMuau Muelu sikakaukilekelua. 11 Pĩna ĩkakumutuala inie kuntongela ya masũnagogi nukuatemi nukuakulu, muleke kĩkunkunalia kwishĩĩga inkaani zaani namukakuashookeelia, katia kwitambula; 12 kuitĩ uMuau ũMuelu ukakumumania pityũngo lĩĩlo nazĩmũjĩpĩĩle kwitambula.” 13 Muntu umuĩ wiyũmbĩ numuĩĩla; “Mumania, muĩĩle umunũna waane wanomoele uusaali wĩĩtu.” 14 Numuĩĩla; “Muntu ue, waani alumbĩĩkile ĩne ntũle mulamuli katia moomolania pakatĩ yaani?” 15 Nuaĩĩla; “ĩsukukĩ, mwĩkendegeele nĩkĩaya, kuitĩ uupanga wa muntu ukutilĩ muwingĩ wa nsao zaakue nutĩĩte.” 16 Nuaĩĩla mpiani nuũga; “Mugunda wa muntu mugolĩ alĩ upĩĩkilie;” 17 nũishĩĩga munkolo yaakue nuũga; ntendeeii, kunsooko numugila kalioma lya kuĩĩkĩla ĩkĩuto kya maogola maane. 18 Nuũga; “nikitenda itĩ; nikitaula uĩĩkĩlo waane, nzenge wĩngĩ naukulu; muumo mbĩĩkĩle uupemba waane, tũlũ niintu yaane.” 19 paapo nĩĩĩle; “Eenkolo yaane, utĩĩte intu naiiza iingĩ nwĩĩĩkĩĩlie ĩkĩuto kumiaka mingĩ; sũũpia gua, ulĩe ukope, ulumbe.” 20 Ĩpa uNzua numuĩĩla; “Umunaulu uue, uutiku wau nĩmĩsiiile ĩnkolo yaako; niintu naalĩ wĩuutĩĩlie ikitũla ya kuani? 21 Iio wĩĩlĩ umuntu nwĩuutĩĩlie ĩkĩuto umuene, nusiita kĩgolĩpia kwa kĩNzua.” 22 Nuaĩĩla ĩamanigua aakue; “Kunsooko ĩĩ namuĩĩla mulekikunkunalĩla uumĩ waani, mulĩe yaani; sunga ĩmiĩlĩ yaani, mujiale yaani. 23 Kuitĩ uuumĩ ukĩlĩkĩlĩĩle india, numuĩlĩ ukĩlĩkĩlĩĩle uwĩtũngi. 24 Zilaaĩ inkungulu ya kĩna sika zukupandĩlaa sunga kwiogola; ngila kishagĩ sunga pauĩĩkĩlo nawĩngĩ, nuNzua ukuzilĩĩsagiaa. Inie mwĩaaza kwikĩlĩkĩĩla inoni! 25 Wĩĩlĩ mpĩĩ mumiani nukĩkunkunalagiaa wasũũme kwiongeelia uulĩĩpũ waakue sunga uwa mukono umuĩ. 26 Ĩpa malĩĩ sika musũũmile sunga ĩkalukaani nakaniino, yaakĩ kukĩkunkunalia kunsooko ya maasio namĩngĩ? 27 Malaaĩ ĩmasungĩ kĩna makuliaa, sika makĩtumaa kamulĩmo sunga kwitũma intiila; nineene namuĩĩla ya kĩna uSolomoni muugolĩpi waakue tũlũ sika alĩ mujialue kaiiza kĩna lĩmuĩ lya maasio. 28 Ĩpa malĩĩ uNzua ĩukumajialaa ĩmasanzĩ ma muweekusĩ namakoolĩ nantende numudaau namataagua mũlyungu sika, nangũlũne ukakumujiala, inie namwa usuĩĩli nauniino? 29 “Inie mulekidũũma namukilĩa sunga kwikopa, sunga muleke kwikunguala, 30 kuitĩ ĩzaasio akudũũmaa ĩa ndugu tũlũ za muna unkũmbigyulu. Ĩpa uTata waani umanile ya kĩna musiile ĩzaasio. 31 Ĩpa udũũmĩ uutemi waakue, nĩzaasio mukiongeeligua. 32 Mulekioopoka inie namwidyale niino, kuitĩ uTata waani waloilue kukumupeela inie uutemi. 33 Guliĩ namutĩĩte, mupũnie ĩsadaka. ĩzĩpĩliĩ iidanda nasika yukukulupala, kĩuto nasiika kyukukeepa mwigyulu pĩna sika yukusũgamĩĩlaguaa numuii, sunga ĩmpekũnĩ sika yukoononaa. 34 Kuitĩ kĩna ĩkĩuto kiani kiĩlĩ, inkolo zaani zikitũla zĩpaapo.” 35 “iYĩĩno yaani nayĩĩ itũngue, nintala zaani zĩĩ zaakĩĩle; 36 niniinie muĩ zĩ antu naamutũngĩĩle ũshekulu waao pĩna ukishooka kwipũna kuwĩnga, koona pĩna ukiiza nukwiũgia, ĩkamuĩ amũgyuĩle. 37 Aliukũ ĩĩtumi aasio, pĩna ũShekulu waao ukiiza waagaane alaĩĩle. Tai namuĩĩla, ukakĩtũnga nukukuasũgamĩĩlia pandia, ukiiiza nukukuatumĩla. 38 Kanga waazee muutiku wa katĩ katia waaze mũgyĩngu nukukĩaagaana iio, Aliukũ ĩĩtumi aasio. 39 Ĩpa gua, lĩngĩ ulukaani ulu, ya kĩna umukola numba kanga ĩalumanile umũii ukiiza tyũngo kĩ alũjilikengeala, ĩnumba yaakue ĩlekitalulua. 40 Luulo gua niniinie ĩzĩpĩĩliĩ, kuitĩ ityũngo nasika mulĩsĩĩgile, paapo uMuana-Muntu wijile.” 41 uPetelo numuĩĩla, “Shekulu, ĩmpiani ĩyĩ ukuĩĩlĩĩle undiishie dũũne, anga ĩantu tũlũ?” 42 ũShekulu nuũga, “Waani gua umulindĩĩli namusuĩĩli nĩnamusugũ, ũShekulu waakue ukakumuĩĩka munumba yaakue waapeele ĩantu india zaao pityũngo liao.” 43 Muliukũ umwĩtumi nuasio, ũshekulu waakue pĩna ukiiiza ukakumuagaana witenda yaasio. 44 Tai namuĩĩla, ukakumuĩĩka wĩĩ mukulu munsao zaakue zensi. 45 Ĩpa umwĩtumi nuasio kanga waũge munkolo yaakue, “ũShekulu waane watinagiaa kwiiiza; wandie kukuakua ĩĩtumi ĩĩa naagoosia nĩnaakĩma, nukwilĩa nukwikopa nukwigaala, 46 ũShekulu wa mwĩtumi nuasio ukiiiza palutondo nasikulusĩĩgile nĩnsaa nasika umĩlĩngile, ukakumutiĩnkanula nukukumuĩĩkĩlia ityũmpĩ liakue palumuĩ nĩaasio nasika asuĩlĩĩle. 47 “Numwĩtumi nuasio nuumanile uulooa wa kĩShekulu waakue, sika nukĩzĩpĩĩlia sunga kwitenda uulooa waakue, ukikuĩkigua. 48 Nunuasio nasikumanile, ninduyo utendile naijĩpĩĩle uukuua, ukikuugua iniino. Wensi namupeegue iingĩ, kumuakue ikidũũmua iingĩ, ninduyo naalĩ muĩĩkĩĩle iingĩ, kumuakue ikidũũmua iingĩ nangũlũ.” 49 “Nijile kwiguma umooto muna nsĩĩ; kangĩ kutilĩ nanulusiiile isiititũla waakĩĩligue! 50 Ĩpa ntĩĩte uubadĩĩzo nawinjĩpĩĩle kwibadĩĩzĩligua, nineene numutuunĩĩligue sunga ukondeeligue. 51 Musĩĩgilene ya kĩna alĩ nijile kwileeta matiliga munansĩĩ. Namuĩĩla sika iio, ĩpa uutemanuki. 52 Kuitĩ kwipũna ĩpaino, munumba ĩmuĩ ukaa akoolĩ antu ataano alemanile, atatu kuabĩlĩ, abĩlĩ kuatatu. 53 Ikilemana ũsheenumuana waakue, umuananũshee, unina numunanso waakue, umunanso nunina; umukuĩlĩmĩla numukuĩ waakue, umukuĩ numukuĩlĩmĩla.” 54 Nuaĩĩla nĩaniyũmbĩ gaa; “Pĩna mwaona ilyũnde kumpũmpũkĩli kuluandĩ lwa kumueli, ĩkamuĩ namuũga, mbũla yapolokaa, naitũla iio. 55 “Pĩna nzega yakuunkaa kwipũna kutakama namuũga, Ikitũla mpasu nkulu, naitũla iio. 56 Inie anamampĩlu, mumanile kwilĩnga uusiu wa nsĩĩ nigyulu; yatũla mbii gua kĩna sika muĩzĩ kwilĩnga ĩmatũngo aya? 57 Nĩkĩ inie uniinie namuakola sika mukulamulaa ĩkulukuuluu. 58 Kuitĩ pĩna mwĩtiatile numutakia waako kwienda kumutemi, muasio munzĩla ĩkamatĩkie kwikamantana ninduyo, waaze waleke kukukwesa sunga kuntongela ya mulamuli, numulamuli wakuĩĩkĩle mumĩkono ya mukola kulĩpania, numukola kulĩpania wakugumĩle mukĩtũngo. 59 Nakuĩĩla, sika ukipũna umuasio kainiino sunga ukondie kwilĩpa ĩkasenti ka mumalĩĩlio.”
1 iTyũngo lĩĩlo alĩ akoolĩ antu naalĩ akumuĩĩla impola za Agalĩlaya ĩaasio uPilatu naalusaalĩnkĩĩnie ĩmĩgali yaao palumuĩ nĩmapolia maao. 2 Nushookeelia nuaĩĩla, “Musĩĩgilene ya kĩna ĩAgalĩlaya aasio alĩ anamĩlandu nangũlũ kwikĩla ĩAgalĩlaya tũlũ naĩngĩ kunsooko naalĩ aagigue itĩ? 3 Namuĩĩla sika iio; ĩpa kanga musiitipela, niniinie ensi mukimalua iio-iioo. 4 Katia ĩaasio naikyumi namunaana naalĩ atũlatĩĩligue nĩnumba nandĩĩpũ uko kuSoloamu nĩaulaga, musĩĩgilene ya kĩna ĩaasio alĩ atimuli kwikĩla ĩantu tũlũ naĩngĩ naalĩ ikyalile mũYelusalemũ? 5 Namuĩĩla sika iio; ĩpa kanga musiitipela niniinie ensi mukimalua iio-iioo.” 6 Nutambula ĩmpiani ĩyĩ, “Muntu umuĩ alutĩĩte mukuu nalĩ mupandĩlue mumugunda waakue nwa mĩzabiibu; nulongola wende wakale inkali muasio, nuulia. 7 Numuĩĩla umukendegeeli wa mĩzabiibu, ‘Laaa, ĩmiaka ĩtatu ĩĩnukuuza nanidũũma inkali mumukuu uu ĩpa sika naniziona; uuteme. Nĩkĩ ukoonoonaa nĩnsĩĩ gaa.’ 8 Nushookeelia nummuĩĩla; ‘Shekulu, uuleke umuaka wau udũũ sunga nuugĩngĩle, nuwiitĩle nuutope, 9 nĩnduo kanga upĩe inkali umuaka naũjile, iiza; kanga usiitipĩa, paapo gua uuteme.’” 10 Palutondo lwa wikyali alĩ wimania mũshũnagogi lĩmuĩ. 11 Laaa, alukoolĩ musungu naalutĩĩte ĩlĩsĩĩmuĩ lya uneketũ ĩmiaka kyumi namunaana, ninduyo alĩ wĩpetile, sika alusũũmile kwigoloka. 12 ũYesu pĩna numuona, numuĩta numuĩĩla; “Maau, watũnguĩlaguaa muuneketũ waako.” 13 Nuĩĩka ĩmĩkono yaakue mumuakue, ninduyo ĩkamuĩ nugoloka, numukulia uNzua. 14 Ĩpa umukulu wishũnagogi nutaka kunsooko ũYesu alumukamilie umuntu palutondo lwa wikyali, nushookeelia nuaĩĩla ĩanamulundo; “Zikoolĩ intondo mutandatu nazijĩpĩĩle kukĩtuma ĩmĩlĩmo, iio gua nzuĩ mukamigue muntondo zaasio, ĩpa sika palutondo lwa wikyali.” 15 Paapo ũShekulu numushookeelia nuũga; “Inie anamampĩlu wensi mumiani sikukumĩtũnguĩlaane ĩng'ombe yaakue katia ndoguĩ yaakue mumpongolo palutondo lwa wikyali, wende kumĩkopia? 16 Numusungu uyu namuana wa kĩIbũlahimu, ũShetani nwamutũngile kumiaka kyumi namunaana, sika aza ijĩpĩĩlene watũnguĩlue muutũngua uu palutondo lwa wikyali?” 17 Pĩna nutambula izi, naakolua inshoni tũlũ naalĩ ĩkĩkunguma ninduyo, numulundo wensi naulumba kunsooko ya nkaani zensi nankulu naalĩ ntendue ninduyo. 18 Nuũga gua; “uUtemi wa kĩNzua wĩpianile niyaani? Nineene nuupianĩkĩĩlie niyaani.” 19 Wĩpianile zĩ kapeke ka haladali (kapeke nakaniino zĩ mbeu ya ukusi) naalukasolile umuntu nukapandĩla mumugunda wakue; nakalia nakatũla kyota; ninoni za mukiania naziishũũpĩlia muntambĩ zaakue. 20 Nulikitia nkua yakabĩlĩ, “Nuupianie niyaani uutemi wa kĩNzua? 21 Wĩpianile niigaaĩ naalũisholile umusungu nũishaalĩnkania mumiuuli naalĩ ijuile nungu zitatu sunga yensi nĩgaasigua.” 22 Nunduyo alĩ wikĩla mukaa numũishaalĩ nũmania mumusĩnzo wakue pĩna alulunziĩ kũYelusalemũ. 23 Muntu umuĩ numukolia; “Shekulu ĩantu naakugũnĩkaa akeeine?” Nuaĩĩla; 24 “Ĩkamatĩkiĩ kwiingĩla kumulango namupinĩ, Kuitĩ namuĩĩla ya kĩna iingĩ ikishiia kwiingĩla. Alemue. 25 Kwipũna paapo pĩna umukola numba ukiuuka nukukulũgyalĩla uluĩgĩ, niniinie mukiĩĩmĩka kunzi nukukinintia paluĩgi ĩmwiũga, ‘Shekulu, ukũgyuĩle,’ ninduyo ukishookeelia wamuĩĩle, ‘Sika numuĩzĩ kĩna mupũnile.’ 26 Paapo mukiandia kwiũga, ‘Alĩ kukulĩaa nukwikopa ntongela yaako nunduue alukukumanagiaa muishaalĩ yĩĩtu.’ 27 Ninduyo ukiũga, ‘Namuĩĩla, sika numuĩzĩ kĩna mupũnile. Legĩ kumuane inie tũlũ naalĩ mukutendaa namabĩĩ!’ 28 Paasio kikitũla kĩlĩlo nukwikelia ĩmiino pĩna mukakumuona uIbũlahiimu nuIsaki nuYakobo nĩanakĩdagu ensi muutemi wa kĩNzua, niniinie uniinie ĩmwataagilue kunzi. 29 Nĩantu ikiiza kwipũna kukĩĩlĩma nukumueli nukusũkũma nukutakama, nĩndĩo ĩkakikyalansa pandia muutemi wa kĩNzua. 30 Laaa, akoolĩ naa mumalĩĩlio naikitũla a muandio; akoolĩ naamuandio naikitũla a mumalĩĩlio” 31 iTyũngo lĩĩlo ityũmpĩ lya Apalisayo naamuagaana naamuĩĩla; “Lega kwipũna ĩpa kunsooko uHelode usiiile kukukuulaga.” 32 Nuaĩĩla, “Lendĩ mumuĩĩle unuasio nukiteenda musugu, ‘Laaa, nantende numudaau nukumaĩnga ĩmasĩĩmuĩ nukukuakamia ĩaluĩle; palutondo lwa katatu nikikondia ulugendo luane.’ 33 Ĩpa injĩpĩĩle kwiamba nzĩla yaane nantende numudaau nzĩa, kuitĩ sika ishũũmĩkile umunakĩdagu waulague isiititũla mũYelusalemũ. 34 “Ee Yelusalemũ Yelusalemũ, nukuaulagaa ĩanakĩdagu nukukuatũla ĩmagũe naatumue kumuako; nkua zinga kuuza nsiile kukuailingĩĩla ĩaana aako kĩna yoi ĩnkuku nyukupiiligĩĩlaa ipiana piakue mumbaa zaakue, ĩpa sika namugomba. 35 Laaĩ, ĩnumba yaani yaazaa shaamua! Kuitĩ namuĩĩla, sika mukimona sunga pĩna mukiũga, wakũmazukigue nũjile muliina lya kĩShekulu.”
1 Palutondo lwa wikyali pĩna nũingĩla munumba ya muntu umuĩ nwa akulu a Apalisayo walĩe india, alĩ amukũsĩĩle. 2 Laaa, ntongela yaakue alukoolĩ umuntu naalutĩĩte uluĩle wa saapula. 3 ũYesu nushookeelia nuaĩĩla ĩanakialo nĩApalisayo; “Mũikone kwikamia palutondo lwa wikyali kanga zũi?” 4 ĩAasio naatulia. Numũtyapa nu mukamia, numulekela walongole. 5 Nuaĩĩla; “Waani mumiani, kanga muana waakue katia ng'ombe yaakue ĩĩguĩlĩĩle muluzĩ, wasiite kukumĩpũnia ĩkamuĩ palutondo lwa wikyali.” 6 Nĩndĩo sika naasũũma kwishookeelia kalukaani. 7 Nuaĩĩla mpiani ĩaasio naalĩ aanue pĩna nuona kĩna alĩ asaaguĩle ĩmatengu ĩma kuntongela, nuũga, 8 “Pĩna umuanue numuntu kuwĩnga, uleke kukikyalansa mwityengu lya kuntongela, ilekitũla katia ĩmuanue muntu namukulu kwikĩla ue, 9 nukiiiza unuasio naalumuanile inie ensi, nukukukuĩĩla, ‘Leka ĩlioma kwa kĩuyu. Paapo ukiandia kwikolua inshooni kukikyalansigua paluandĩ ulwa kunũma.’ 10 Ĩpa pĩna wanua, lenda wikyalanse paluandĩ ulwa kunũma koona pĩna waaza naazukuanile wakuĩĩle, ‘Musuamĩaane, nzuu kĩna ntongela gua,’ paapo ukitũla nuukulu ntongela ya tũlũ naikyalansile palumuĩ ninduue. 11 Kuitĩ wensi nukĩkulagiaa ukiniinupagigua, ninduyo nukĩniinupagia ukikuligua.” 12 Numuĩĩla nunuasio naalumuanile; “Pĩna wilũga india ĩza pamunsĩ katia ĩza pampĩndĩ, uleke kuaana ĩasuaĩaako sunga ĩanũna aako, sunga ĩantu aako, sunga nĩanakaa ĩaako naazengua; nĩndĩo alekiiiza kukukuana kangĩ uligie kwishookeligua. 13 Ĩpa pĩna wilũga india, uane ĩatũka nĩalema nĩanakĩtele nĩapokũ, 14 ninduue ukitũla muliukũ kunsooko ĩaasio agila kya kukushookelia; kuitĩ ukishookeligua muwiiuki wa akola kulukuuluu.” 15 Pĩna nũgyũlia ĩzaasio, umuĩ wa aasio naalĩ ikyalansile pandia palumuĩ nduyo numuĩĩla, “Muliukũ unuasio nũjililĩa uugalĩ muutemi wa kĩNzua.” 16 Numuĩĩla; “Muntu umuĩ alulũgile india ningĩ, nuaana antu iingĩ, 17 numutuma umwĩtumi waakue pityũngo lya ndia waaĩĩle ĩaasio naalĩ aanue, Nzuĩ kuitĩ tũlũ yensi yakondagiguaa.” 18 Naandia tũlũ kwipũnia uwĩloongo kũshĩĩgo lĩmuĩ. Nwa muandio numuĩĩla; “Aza ngulile mugunda, injĩpĩĩle nende nuulaae; nakulompa undekele.” 19 Numuua nuũga; “Aza ngulile ng'ombe kyumi za mulimo, injĩpĩĩle nende niziigeme; nakulompa undekele.” 20 Numuua nuũga; “Aza ntoolile musungu nukunsooko ĩĩ sika nsũũmile kwiiza.” 21 uMwĩtumi nushooka numuĩĩla ũShekulu waakue impola zaasio. Paapo umukola numba nutaka, numuĩĩla umwĩtumi waakue, “Pũnanga, lenda kunzĩla nukupijĩla pya kaa, ualeete ĩpa ĩatũka nĩalema nĩapokũ nĩanakĩtele. 22 uMwĩtumi nuũga; Shekulu, zaasio naazundagĩlĩĩlie zatendekaa, sunga kĩlĩ lĩkoolĩ ĩlioma. 23 ũShekulu numuĩĩla umwĩtumu; Pũna kunzi wende kunzĩla nankulu nukumpongolo uakankanĩke ingĩle, koona ĩnumba yaane ijule. 24 Kuitĩ namuĩĩla ya kĩna muaasio naalĩ aanue kutilĩ kaumuĩ nukitoma india zaane.” 25 Pĩna maũmbĩ mingĩ alĩ mĩtiatile ninduyo, nupĩluka nuaĩĩla; 26 “Kanga wensi waaze kumuane ninduyo wasiite kumusuukĩlua ũshee nunina, sunga numusungu waakue nĩaana aakue nĩanũna nĩagũlĩ aakue, eeze, sunga ĩnkolo yaakue umuene, sikusũũmile kwitũla mumanigua waane. 27 Ninduyo nasikukuukenkaa umusalaba waakue nukwintiata, sikusũũmile kwitũla mumanigua waane.” 28 Kuitĩ waani mumiani nusiiile kwijenga ĩnumba nandĩĩpũ nasika wikyalansile tangua nukwialia kanga utĩĩte za kumĩkondelia? 29 Ilekitũla pĩna wakondia kwiĩĩka umukũlĩla walemue kwikondia, tũlũ naikiona ĩzaasio, ikiandia kukumupopota 30 ĩiũga, uMuntu uyu alĩ wandilie kwijenga, nulemua kukumĩkondia. 31 Katia mutemi kĩ nwilongola kuulugu kukĩkua numutemi wĩngĩ, nasika wikyalansile tangua nukwiikomia ĩkialo kĩna uyo kanga waatume ĩĩlaasi magana kyumi manzogũ usũũmilene kutaagana nunuasio nupolokile nĩĩlaasi magana makumi mabĩlĩ manzogũ. 32 Kanga waone kĩna sikusũũmile, ukutumaa mutumua walompe ĩmatiliga, kumutemi muua pĩna kĩlĩ wĩkulĩ. 33 Itĩ yoi, wensi mumiani nasikukulekaa tũlũ nutĩĩte sikusũũmile kwitũla mumanigua waane. 34 “uMulenge ingĩ muuza; ĩpa umulenge kanga usuuke, uĩĩkĩlue yaani ukolele. 35 Sika wijĩpĩĩle kumugunda sunga pawiito; ĩantu akuutaagaa kunzi. Nutĩĩte ĩakutuĩ a kuigĩlia, nũigie.”
1 Pĩna ĩasangulia-kooodi nĩanamĩlandu naiishũgamĩĩla amutegeele, 2 ĩApalisayo nĩalangi naĩĩ kĩulũnga naaũga; “uMuntu uyu ukuasũgamĩĩlagiaa ĩanamĩlandu, kangĩ nulĩaa ensi nĩndĩo.” 00005.tif Nkolo naalĩĩlĩmĩlĩĩle (Lk 15:4) 3 Paapo nuaĩĩla ĩmpiani ĩĩ, nuũga; 4 “Waani mumiani nutĩĩtee inkolo gyana, kanga walimĩĩlie ĩmuĩ wasiite kuzileka ĩzaasio namakumi kyenda nikyenda kumbuga, wende kumĩdũũma nĩlimĩlĩĩle sunga wamĩone? 5 Ninduyo pĩna wamĩona, numĩĩĩkĩla kumaega maakue kuulumbi. 6 Nĩpĩna ukipika kukaa, ukĩĩĩtaa ĩasuaĩĩa aakue nĩanakaa aakue waaĩĩle, ‘Lumbĩ palumuĩ nineene, kuitĩ namĩligagiaa ĩnkolo yaane naazĩlimĩlĩĩle!’ 7 Namuĩĩla, iio-iioo ukaa ukoolĩ ulumbi kwigyulu kunsooko ya munamĩlandu umuĩ nupelile, kwikĩla kunsooko ya anakulukuuluu naa makumi kyenda nikyenda nasika asiiile kwipela.” 8 Katia ukoolĩ musungu kĩ nutĩĩte shilinge kyumi, kanga wamĩlimĩĩlie ĩmuĩ nasikukusonsagiaa ĩntala nukwipiagula ĩnumba nukwidũũmĩkia sunga wamĩone. 9 Nĩpĩna wamĩona ukĩĩĩtaa ĩasuaĩĩa aakue nĩanakaa aakue nukukuaĩĩla, “Lumbĩ palumuĩ nineene kuitĩ namĩonaa kangĩ ĩshilinge yaane naaza nĩmĩlimĩlĩĩlie.” 10 Namuĩĩla, “Iio-iioo ukaa ukoolĩ ulumbi ntongela ya amalaĩka a kĩNzua kunsooko ya munamĩlandu umuĩ nupelile.” 11 Nuũga, “Alukoolĩ muntu umuĩ naalutĩĩte aana abĩlĩ. 12 namuniino numuĩĩla ũshee, ‘Tata, mpeela ityũmpĩ lya nsao nalikitũla liane.’ Nwĩoomolania inshao zaakue. 13 Pĩna nazikĩla ntondo sika ningĩ, umuana namuniino nuilingĩĩla tũlũ, nutũnga umusĩnzo kwienda kunsĩĩ ya kulĩ, nusapatĩlia inshao zaakue kuuko kuwikyalĩ wa usambo. 14 Pĩna nulĩa tũlũ, nzala nkulu ningĩla munsĩĩ niasio; nduyo nuandia kwikolua ĩnzala. 15 Nuenda nutũgua numukolakaa umuĩ wa nsĩĩ niasio, nduyo numutuala kumugunda waakue wadĩĩme ingũlũĩ. 16 Alutĩĩte nsula kukikyuta ĩmuululilua naalĩ zukulĩaa ingũlũĩ, ĩpa kutilĩ naalumupĩĩle kakĩntu. 17 Pĩna nwijuka mumoo waakue nuũga, ĩAnamulĩmo aanga a kĩtata waane nailĩa ĩkikyuta nukwishaagia, nineene ĩpa nikia nanzala. 18 Nikilongola nende kwa kĩtata, nĩkakumuĩĩla, ‘Tata, natimuĩle kwigyulu nĩntongela yaako. 19 sika nijĩpĩĩle kwiĩĩtua muana waako kangĩ; ntenda zĩ umuĩ wa anamulĩmo aako.’ 20 Nulongola nuenda kwa kishee. “Pĩna alĩ kĩlĩ wĩĩlĩĩ kulĩ, ũshee numuona numukolelua kĩsuusu, numanka numukũmbasĩla munkingo, numusunĩkia. 21 uMuana numuĩĩla ũshee, ‘Tata, natimuĩle kwigyulu nĩntongela yaako; sika nijĩpĩĩle kwiĩĩtua muana waako kangĩ.’ 22 Ĩpa ũshee nuaĩĩla ĩĩtumi aakue, ‘Mĩleetĩ kuukaaũ ĩntiila niasio nanziiza,’ mumujiale; mujialĩ nĩkĩnanzala muluala luakue niilaatu mumĩgulu yaakue; 23 Mĩleetĩ nĩndaama niasio nangĩnu mumĩtemie; nindiishie kulĩe nukwilumba. 24 Kuitĩ umuana waane uyu alĩ wakiile ninduyo wiiukaa, alĩ walimĩlĩĩle ninduyo wigyelaa. Naandia kwilumbĩĩlia. 25 “Ĩpa umuana namukulu alĩ wĩĩlĩ kumugunda; pĩna nupoloka nukwishũgamĩĩla panumba, nũigia induli za mĩmbo nĩmĩsĩgo. 26 Numuĩta mwĩtumi umuĩ numukolia, Mpola izi, ĩndogolelio yaakue yaani? 27 Numuĩĩla, ‘uMunũna waako waazaa, nũshoo wamĩtemagiaa ĩndaama nangĩnu.’ 28 Nutaka, nusiita kwiingĩla. ĩpa ũshee nupũna kunzi, numupeepeelia. 29 Numushookeelia ũshee nuũga, ‘Laaa, ĩne nukukutumĩlaa miaka yĩnga ĩzĩ, sunga sika alĩ ntimulĩĩle kilyagĩĩlio liako ityũngo liensi, ĩpa sika numpeela kakaana-mbuli, nzĩpie ulumbi palumuĩ nĩasuaĩaane; 30 ĩpa pĩna waazaa uyu umuana waako naalulĩĩle inshao zaako palumuĩ nĩagololia, wamutemelia uyo ĩndaama nangĩnu.’ 31 Numuĩĩla, ‘Muanuane, ukoolĩ palumuĩ nineene intondo tũlũ, kangĩ tũlũ nayaane ingĩ yaako. 32 Ĩpa kwijĩpia uulumbi nukwilumbĩĩlia aza ijĩpĩĩle kuitĩ uyu umunũna waako alĩ wakiile nduyo wiiukaa, alĩ walimĩĩlĩĩle nduyo wigyelaa.’”
1 Kangĩ nuaĩĩla ĩamanigua aakue, “Alukoolĩ muntu umuĩ mugolĩ naalutĩĩte umulindĩĩla-nsao. Uyo nusokigua kumuakue ya kĩna wishapatĩlia inshao zaakue. 2 Numuĩta numuĩĩla, Mpola kĩizi nanikigyũlia kumuako. Pũnia iyalo lya ulindĩĩli waako, kuitĩ sikusũũmile kwitũla mulindĩĩli kangĩ. 3 uMulindĩĩli nuũga munkolo yaakue, ntendeii, kuitĩ ũShekulu waane wandeegelia uulindĩĩli waane. Kwilĩma sika nsũũmile; kwigelelua niona nsoni. 4 Nalĩngaa kĩna nikitenda koona pĩna nikileegigua muulindĩlĩ waane, ĩantu ansũgamĩĩlie munumba zaao. 5 Nuĩĩta ĩantu a Mpaa ĩa kĩShekulu waakue umuĩ-umuĩ; numuĩĩla nwa muandio, ‘Alulĩĩle mpaa kĩ kwa kiShelulu waane?’ 6 Nuũga, iNgele gyana za makũta. Numuĩĩla, ‘Sola uwandĩkua waako, wikyalanse kuukaaũ, andĩka makumi mataano.’ 7 Paapo numuĩĩla numuua, aue, ‘alulĩĩle mpaa kĩ?’ Nuũga, ‘Mĩligo gyana ya upemba.’ Numuĩĩla, ‘Sola uwandĩkua waako, andĩka makumi munaana.’ 8 ũShekulu nuasio numukũmazukia umulindĩĩli nasika munakulukuuluu kuusugũ waakue; kuitĩ ĩaana a unkũmbigyulu uu muwĩleli waao uweene asugũ kwikĩla ĩaana a weelu.” 9 Nineene namuĩĩla, ĩpaĩlĩ ĩkĩsuakĩĩa kunsao nasika za kulukuuluu koona pĩna zijiliula, amusũgamĩĩlie muwikyalo waao uwa kalĩ nakalĩ. 10 “Namusuĩĩli mũintu nainiino ukutũlaa musuĩĩli sunga mũintu naikulu gaa; nasika munakulukuuluu mũintu nainiino ukutũlaa sika munakulukuuluu sunga mũintu naikulu gaa. 11 Kangĩ malĩĩ uniinie sika muasuĩĩli munsao nasika za kulukuuluu, waani ukakumusuĩĩla munsao za tai. 12 Malĩĩ sika alĩ muasuĩĩli munsao za muntu wĩngĩ, waani ukakumupeela inshao nazaani uniinie. 13 Kutilĩ umwĩtumi nusũũmile kukuatumĩla iShekulu naabĩlĩ, kuitĩ katia ukakumusuukĩlua umuĩ nukukumuloogua umuua, katia ukikamantana nuumuĩ nukukumumela umuua Sikaka musũũmile kukumutumĩla uNzua nĩmamona.” 14 ĩApalisayo naalĩ alogua mpiia, pĩna naigyũlia ĩzaasio tũlũ, naamumela. 15 Nuaĩĩla; “Inie niinie mukĩpeelaa ĩkulukuuluu ntongela ya antu, ĩpa uNzua ulĩngile inkolo zaani; kuitĩ nalukuligue pakatĩ ya antu lukutũla uĩĩpĩlua ntongela ya kĩNzua. 16 “uUlagĩĩlio nĩAnakĩdagu alĩ ikoolĩ sunga kuntondo za kĩYohana; kwipũna ĩmatũngo maao iMpola naNziiza ĩza utemi wa kĩNzua zukutanantagiguaa, numuntu wensi ukĩingĩlagiaa kungũlũ. 17 Ĩpa itontũ igyulu nĩnsĩĩ zilimansĩĩligue kwikĩla katonua kamuĩ ka Ulagĩĩlio kwioononeka. 18 “Wensi nukumuleka umusungu waakue nukwitoola wĩngĩ wagololagiaa; ninduyo nukumutoola uyo namulekue numugoosia wagololagiaa.” 19 “Alukoolĩ muntu umuĩ namugolĩ naalukĩtũnga intiila za kĩtemi naza ngele nkakũ nukulĩaa lutondo luensi kumamona. 20 Nĩpamulango waakue alukuĩĩkaaguaa mutũka umuĩ, ĩliina liakue Lazalo naalutĩĩte inkonko ningĩ. 21 ninduyo alukuuzaa muauwe wikyute kumaminangulua namaguile pameeza ya mugolĩ; sunga imbua nazukumulampa inkonko zaakue. 22 Numutũka nukia, nusolua nĩamalaĩka kukĩkũa kya kĩIbũlahimu. uMugolĩ nduyo nukia, nuĩĩkua. 23 Ĩpa kuasio kuulungu nunansula ĩmiiso maakue kĩna alĩ wĩĩlĩ muluago, numuona uIbũlahimu kĩna kulĩ nuLazalo mukĩkũa kiakue. 24 Nwĩtunta nuũga, Ee tata Ibũlahimu, unkolelue kĩnishungu, umutume uLazalo watoelie ĩnsonge ya luala luakue mumaazĩ walupolie ululĩmĩ luane, kunsooko niaaga muna mooto uu. 25 “uIbũlahimu nuũga, Muana waane, juka ya kĩna ue aluligilie maaza ĩmako muumĩ waako nuLazalo iio nuligia namabĩĩ. Ĩpaino nduyo wipumbuligua kunu, ninduue ualaalĩke. 26 Kangĩ sika kunsooko yoĩ dũũ, ĩpa pakatĩ yĩĩtu ishie niniinie, lyaĩĩkilue lyĩndĩ kyulu koona ĩaasio naasiiile kwipũna alongole kunsiani alemue, sunga ĩaaiso a kunsiani alemue kwipũũta aaze kunsĩĩtu. 27 Nuũga, Tata, nakulompa gua, umutume kunumba ya kĩtata wane, 28 kunsooko ntĩĩte anũna aane ataano, koona waakuĩle, alekipika ndĩo paluandĩ ulu ulwa luago. 29 uIbũlahimu nuũga, ‘Atĩĩte uMusa nĩanakĩdagu, naaiigie aao.’ 30 Nuũga, ‘Zũi Tata Ibũlahimu, ĩpa kanga muntu wapũne muakiu waagaane ndĩo ikipela.’ 31 Numuĩĩla, ‘Na asiita kukĩiigia uMusa nĩanakĩdagu, sika ikigomba kanga umuntu wiiuke nakĩ kwipũna muakiu.’”
1 Nuaĩĩla ĩamanigua aakue; “iInkũmpa ikiiiza kutilĩ kawĩnegelo, ĩpa ukĩa kumuakue umuntu nuasio naijile kunsooko yaakue! 2 Wijĩpĩĩle nangũlũ unuasio lĩluala lya kushiela lĩtũngĩĩligue munkingo yaakue, wagumĩlue munanza, kwikĩla wamutimulie umuĩ wa aniino ĩa. 3 Ĩkendegeelĩ! Kanga umunũna waako watimule, umusugule; na wapela umulekele. 4 Kanga wakutimulĩle nkua mupũngatĩ, kulutondo lumuĩ nukwishooka kumuako nkua mupũngatĩ, na waũga, Napelaa; umuleke.” 5 ĩAtumua naamuĩĩla ũShekulu, “Kongeelie uusuĩĩli!” 6 ũShekulu nuũga; “Kanga ĩazaa mutĩĩte uusuĩĩli kĩna kapeke ka haladali aza mwijile kuuĩĩla umukuu uu, Kuuluka upaandĩlue munanza, nĩnduo aza wijile kumugombia. 7 “Waani gua kunsiani nutĩĩte umwĩtumi wa kulĩma katia wa kudĩĩma nukakumuĩĩla pĩna ukishooka kwipũna kumugunda, Nzuu, kyalansa pandia? 8 Sika ukakumuĩĩlane, Nzĩpĩlĩlia india, ndĩe; ĩtũnge untumĩle; sunga nkondie kwĩlĩa nukwikopa, paapo nduue ukilĩa nukwikopa 9 Ukumusongeliane umwĩtumi kunsooko wĩtumaa kĩna alĩ mulagĩĩligue. 10 Iio niniinie, pĩna mukikondia tũlũ namualagĩĩligue, ũgĩ Kuĩtumi nasika kwijĩpĩĩle; kwĩtumile udũũ nayukũjipĩĩle kwĩtume.” 11 Pĩna alĩ wĩĩlĩ munzĩla kwienda kũYelusalemũ, alukĩlĩĩle pakatĩ ya Samalia nĩGalĩlaya. 12 Pĩna nũingĩla mukĩsaalĩ kĩmuĩ, naitaagana nĩantu kyumi anamatana naĩĩmĩka kulĩ 13 naĩtunta induli naaũga; “EeeYesu Shekulu, kukolelue kĩnishungu!” 14 Pĩna nuaona nuaĩĩla; “Lendĩ, mwĩlagĩĩle kuapolia.” Pĩna alĩ alonguĩle naeela. 15 Umuĩ waao pĩna nuona yakĩna wakamagiaa, nushooka kunu nukumukulia uNzua kululi lukulu, 16 nugua uũndaala pamĩgulu yaakue numusongelia, ninduyo alĩ Musamalia. 17 ũYesu nushookeelia nuũga, “Sika aza eeliguene tũlũ ensi kyumi; ĩaasio naikyenda ĩĩlĩ mpĩĩ? 18 Sika igyelelane naĩngĩ ashooke amupeele uNzua uukulu isiititũla umugenda wayu dũũ?” 19 Numuĩĩla, “Uuka, longola, uusuĩĩli waako wakukamagiaa.” 20 Pĩna nukoligua nĩ Apalisayo uutemi wa kĩNzua wijile nalĩ, nushookeelia nuaĩĩla; uUtemi wa kĩNzua sika wijile kuupeleelua; 21 sunga sika ikiũga, Laaa, ukoolĩ kunu, katia ukoolĩ uko; kuitĩ laaa, uutemi wa kĩNzua ukoolĩ mumuani. 22 Nuaĩĩla ĩamanigua; intondo zikiiiza pĩna mukiawa kwiona lumuĩ muntondo za Muana-muntu, sika mukakuluona. 23 Kangĩ ĩkakumuĩĩla, Laaĩ uuko! Laaĩ kunu! Mulekilega, sunga muleke kuatiata, 24 kuitĩ kĩna ulupĩĩto nalukumĩlĩkaa kwipũna luandĩ ulu nsĩlĩlĩ igyulu sunga kuluandĩ ulo nsĩlĩlĩ igyulu, iio ukitũla uMuana-muntu palutondo luakue. 25 Ĩpa tangua yumũjĩpĩĩle waligie nzago ningĩ nukwishiitua nuwĩleli uu. 26 Kĩna alĩ itũlile pantondo za kĩNoe, iio ikitũla pantondoza Muana-muntu. 27 Alĩ akulĩaa nukwikopa; alĩ akutoola nukwitoolua sunga palutondo uNoe pĩna nũingĩla mwipyango, ukapĩli nauuza nuamala tũlũ. 28 Iio, kĩna alĩ itũlile pantondo za kĩLoti alĩ akulĩaa nukwikopa, alĩ akugulaa nukwigulia, alĩ akupandĩlaa nukwijenga, 29 ĩpa palutondo uLoti pĩna nulega muSodomũ naupoloka mooto nĩkĩbiliti kwipũna kwigyulu zĩ mbũla nuamala ensi. 30 Iio ikitũla palutondo pĩna ukikũnukulua uMuana-muntu. 31 Palutondo luasio, nuĩlĩ kukiania ityembe niisheme yaakue yĩĩlĩ munumba, waleekitima waishole; iio nuĩlĩ mumugunda waleke kuishookela ya kunũma. 32 Mũjukĩ umusungu wa kĩLoti. 33 Wensi nukudũũmaa kukuugũna uumĩ waakue ukakuulimĩĩlia, wensi nukakuulimĩĩlia ukakuupangatia. 34 Namuĩĩla utiku waasio antu abĩlĩ ijile ĩagonile ulĩlĩ umuĩ, umuĩ ukitualua umuua walekue. 35 Asungu abĩlĩ ijile ishia palumuĩ; umuĩ ukitualua umuua walekue. 36 Antu abĩlĩ ijile akoolĩ mumugunda; umuĩ ukitualua umuua walekue. 37 Naashookeelia naũga; “Mpĩĩ Shekulu.” Nuaĩĩla; “Pĩna ukoolĩ umuimba, paapo nindĩĩ zĩkakĩlundĩĩla.”
1 Nuaĩĩla mpiani ya kĩna ijĩpĩĩle kukumulompa uNzua intondo tũlũ, sunga aleke kũtia ĩnsula. 2 Nuũga, “alukoolĩ mulamuli mukaa ĩmuĩ, sika alumoopokile uNzua sunga sika alumukeelĩĩle kamuntu. 3 Numukaa niasio alukoolĩ musungu mukiĩlua nukumuagaana nkua kunkua nuũga, ndigĩlia ĩkulukuuluu kumulugu waane. 4 Ĩpa nduyo kuntondo ningĩ alusiitile; pembele nuũga munkolo yaakue, malĩĩ sika numoopokile uNzua nakĩ sunga kukumukeela kamuntu, 5 ĩpa kunsooko umukiĩlua uyu winjagia, nĩkakumuligĩlia ĩkulukuuluu yaakue, waleke kwinkatalia kwinjagia matũngo mensi.” 6 ũShekulu nuũga; “Tegeelĩ kĩna witambula umulamuli nasika munakulukuuluu; 7 nuNzua, sika ukakualigĩliane ĩkulukuuluu ĩasaagulua aakue naakumulĩĩlaa munsĩ nuutiku? Ukakuatinĩliane mumpola zaao? 8 Namuĩĩla ukakualigĩlia ĩkulukuuluu kuukaaũ. Ĩpa gua, pĩna ukiiza uMuana-muntu, ukakuuonane uusuĩĩli muna nsĩĩ?” 9 Kangĩ nuaĩĩla ĩmpiani ĩĩ ĩantu naakĩsanagiaa ya kĩna akola kulukuuluu naakuamela naĩngĩ, 10 “Antu abĩlĩ alĩ anankĩĩlee kuNumba ya kĩNzua ende kwilompa, umuĩ Mupalisayo umuua musangulia-koodi. 11 uMupalisayo nuĩmĩka nũlompa itĩ pamuakue umuene, Ee Nzua, nakusongelia kunsooko ĩne sika kĩna ĩatu naingĩ, aleegelania, nasika anakulukuuluu, agololia sunga sika kĩna uyu umusangulia-koodi 12 Ĩne nukulaalĩlaa nkua zibĩlĩ kwijũma; nukupũnagiaa ityũmpĩ likyumi muuligia waane tũlũ. 13 Ĩpa umusangulia-koodi nuĩmĩka kulĩ, sunga sika nugimia kwinansula ĩmiiso maakue kwigyulu, ĩpa nwikuanga ĩkĩkũa kiakue nuũga, EeNzua, unkolelue kĩnishungu ĩne numukola mĩlandu. 14 Namuĩĩla, uyu nũika kwienda kukaa yaakue mukola kulukuuluu kwikĩla uyo; kuitĩ wensi nukĩkulagiaa ukiniinupigua, ninduyo nukĩniinupagiaa ukikuligua.” 15 Naamutualĩla sunga ipiana wapishumbule; ĩpa ĩamanigua pĩna naaona naagilia. 16 Ĩpa ũYesu nuĩĩta aaze kumuakue nuũga; “Alekĩ ĩang'inia aaze kumuane, muleke kuagilia, kuitĩ naĩkĩna ĩa, uutemi wa kĩNzua ingĩ waao. 17 Tai namuĩĩla, unuasio nasikukuwaanũnkulaa uutemi wa kĩNzua zĩ mung'inia sikukuwingĩla kainiino.” 18 Kangĩ muntu umuĩ namukulu numukolia nuũga; “Mumania numuuza, ntende yaani nuusaale uupanga wa kalĩ nakalĩ?” 19 ũYesu numuĩĩla; “Nĩkĩ winjĩta nĩmuuza. Kutilĩ namuuza isiititũla uNzua wing'ene. 20 Umamanile ĩmalagĩĩlio; Uleekigololia, Ulekiulaga, Ulekiiia, Ulekikuĩla uulongo, Kulia utata waako numaau waako?” 21 Nuũga; “Aya tũlũ namakendegelĩĩle kwipũna uulĩĩsia waane.” 22 ũYesu pĩna nwigyũlia ĩzaasio numuĩĩla; “Kĩlĩ umukeepeelue lukaani lumuĩ. Gulia tũlũ yensi nutĩĩte, uooomolanie ĩatũka, ninduue ukitũla utĩĩte nĩkĩuto kwigyulu; nzuu, untiate.” 23 Ĩpa pĩna nwigyũlia itĩ, nuona usungu kunsooko alĩ mugolĩ dũũ. 24 ũYesu pĩna numulaaa, nuũga; ikakũ kuaasio ĩakola nsao kwiingĩla muutemi wa kĩNzua. 25 Kuitĩ itontũ ĩngamĩa kwishelela munsungĩĩli ya lusinge kwikĩla umugolĩ kwiingĩla muutemi wa kĩNzua. 26 Nĩndĩo pĩna naigyũlia naaũga; Waani gua nusũũmile kwigũnĩka? 27 Nuũga, “Nasika masũũmĩkile kuantu masũũmĩkile kwa kĩNzua.” 28 uPetelo nuũga, “Laaa, katĩ, ishie kwalekile inumba zĩĩtũ nukukukutiata ue.” 29 Nuaĩĩla; “Tai namuĩĩla, Kutilĩ nulekile numba katia musungu, katia anũna, katia aleli, katia aana kunsooko ya utemi wa kĩNzua 30 nasikukipeegua nangũlũ nkua ningĩ munityũngo ĩlĩ, numuunkũmbigyulu naũjile uupanga wa kalĩ nakalĩ.” 31 Nuasola ĩaasio naikyumi naabĩlĩ nuaĩĩla; “Laaĩ, kwinankĩla kulunziĩ kũYelusalemũ, ninkaani tũlũ zikikondeeligua naalĩ muandĩkĩligue uMuana-muntu nĩanakĩdagu. 32 Ukiĩĩkĩlua mumĩkono ya ndugu nazĩngĩ watendelue ĩmapana, watendelue uugaali nukwitiĩlua ĩmatĩ. 33 Nĩndĩo ĩkakumukua ĩmĩkoa nukukumuulaga, nĩpalutondo lwa katatu ukiiiuka. 34 Ĩpa sika naalĩnga ĩzaasio nĩnainiino nulukaani luasio alĩ lupisigue kumiao, sunga sika naalekanula nalutambulue.” 35 Pĩna nusũgamĩĩla kũYeliko, alukoolĩ mupokũ alĩ wikyalansile panzĩla nũlompa ĩsadaka. 36 Pĩna nũigia iyũmbĩ lĩkĩlile, nukolia; “Yaani katĩ?” 37 Naamuĩĩla; “ũYesu Munazaleti ukĩlile.” 38 Nukulia ĩkĩlanga nuũga; “Yesu, Muana wa kĩDaudi, unkolelue kĩnishungu!” 39 ĩAasio naalĩ atongĩĩle naamukalamukĩla watuulie ĩpa uyo nwĩkakia nuũga; “Ee Muana wa kĩDaudi, unkolelue kĩnishungu!” 40 ũYesu nuĩma, nulagĩĩlia waleetue kumuakue. Pĩna numusũgamĩĩla, numukolia; 41 Usiiile nukutendele yaani? Nuũga; Shekulu, nsiile mone. 42 ũYesu numuĩĩla; Upeegue kwiona; uusuĩĩli waako wakukamagiaa. 43 ĩkamuĩ nuona, numutiata kunu nukumukulia uNzua. Nĩantu tũlũ pĩna naaona itĩ naamukũmazukia uNzua.
1 Nduyo nũingĩla mũYeliko, alukĩlĩĩle pakatĩ yaakue 2 Laaa alukolĩ muntu, ĩliina liakue Zakayo, mukulu umuĩ wa asangulia-koodi, nduyo alĩ mugolĩ. 3 Uyu alĩ widũũma wamuone ũYesu kĩna itĩ waani; sika nusũũma kunsooko ya wingĩ wa antu, kuitĩ alĩ mukuũpĩ 4 Numanka kutongela, nunankĩla mumukuu wamuone, kuitĩ ukiiiza kwikĩlĩla munzĩla ĩĩo. 5 Nũ Yesu pĩna nupika paasio, nulaaa kukiania, numuĩĩla; “Zakayo, iikanga, kuitĩ nantende injĩpĩĩle kukikyala munumba yaako.” 6 Nũikanga numusũgamĩĩlia kuulumbi. 7 ĩAntu Pĩna naaona, naĩũlũnga tũlũ, naaũga; “wingĩlaa munumba ya munamĩlandu, wikyale muumo.” 8 uZakayo nuĩmĩka numuĩĩla ũShekulu; “Shekulu, inshao zaane nukuatiĩla pakatĩ ĩatũka; kanga alĩ numuleegĩĩlie muntu kĩntu kuunele nukumushookelia nkua zinĩĩ.” 9 ũYesu numuĩĩla; “Nantende uugũnua wapikaa muna numba ĩĩ kuitĩ uyu ninduuyu muana wa kĩIbũlahimu. 10 Kuitĩ uMuana-muntu alĩ wijile kwidũũma nukwigũna naalĩ kĩlimĩlĩĩle.” 11 Pĩna naigyũlia ĩzaasio, nongeelia kwitambula ĩmpiani, kunsooko alĩ wĩĩlĩ piipĩ niYelusalemũ nĩndĩo alĩ asĩĩgile nĩmbũge uutemi wa kĩNzua ukakigyela kuukaaũ. 12 Luulo gua nuũga, “Muntu umuĩ wa kĩtemi nutũnga musĩnzo kwienda kunsĩĩ ya kulĩ koona waligie uutemi nukwishooka. 13 Nuĩĩta antu kyumi muĩtumi aakue, nuapeela shilinge gyana lya nzogũ, nuaĩĩla, muĩnzĩle ninjia sunga pĩna nijiliiiza. 14 Ĩpa ĩakolakaa aakue alĩ amusuukĩĩlue, naatuma anampala amutiate nukwiũga, Sika kualoe uyu wakuteme.” 15 “Pĩna nukondia kwiligia uutemi waakue, nushooka, nulagĩĩlia ĩĩtue ĩaasio ĩĩtumi aakue naalĩ waapĩĩle ishilinge, wamane kĩna alĩ aligilie nsaĩlo kĩ muwĩnzi waao. 16 Nuuza nwa muandio nuũga, ‘Shekulu, ityũmpĩ liako lyaleetaa nsaĩlo ya matũmpĩ kyumi nĩmĩĩa.’ 17 Numuĩĩla, ‘Iiza, mwĩtumi numuuza; kunsooko alumusuĩĩli kulukaani naluniino uziteme kaa kyumi.’ 18 Nuuza nwa kabĩlĩ nuũga, ‘Shekulu, ityũmpĩ liako lyaleetaa nsaĩlo ya matũmpĩ mataano nĩmĩĩa.’ 19 Numuĩĩla ninduyo, ‘Ue uziteme kaa zitaano.’” 20 “Nuuza numuua, nuũga, ‘Shekulu, ĩlĩ lyolĩ tyũmpĩ liako naalĩ ntũngile mukĩdeeo. 21 Kunsooko alĩ nakoopookaa kuitĩ ue umuntu mukakũ; ukuleegagiaa nĩnasika uĩĩkile, ukuogolaa nĩnasika upandĩĩle.’ 22 Numuĩĩla, ‘Nĩkakukulamula kumulomo waako umwĩtumi umubĩĩ ue. Alumanile kĩna ĩne nĩmuntu mukakũ, nukuleegagiaa nĩnasika mbĩĩkile nukwiogola nasika mpandĩĩle. 23 Ĩpa gua, nĩkĩ sika aluĩĩkile ishilinge zaane kuĩo naakupũnagiaa ĩnsaĩlo yaakue koona aza nĩĩze nsole ishilingr zaane nĩ nsaĩlo yaakue.’ 24 Nuaĩĩla naalĩ ĩĩmĩkile paasio, ‘Muleegeliĩ nityũmpĩ liasio, mupeelĩ unuasio nutĩĩte ĩmatũmpĩ kyumi.’ 25 Naamuĩĩla, ‘Shekulu, utĩĩte matũmpĩ kyumi.’ 26 ‘Namuĩĩla,’ wensi nutĩĩte ukipeegua; namugila gua, ukileegeligua sunga kĩĩkio nutĩĩte. 27 Kangĩ ĩaasio ĩanaulugu aane nasika aloe nĩateme, aleetĩ kunu, muaulage sue ntongela yaane.” 28 Pĩna nukondia kwitambula izi, nulongola kuntongela, nunankĩla ulunziĩ kũYelusalemũ. 29 Pĩna nusũgamĩĩla kuBetipage nĩBetania pankonko nyukuĩtaguaa Mĩzeituni, nutuma abĩlĩ muamanigua aakue 30 nuũga; “Lendĩ sunga kukĩsaalĩ namutungĩnkĩĩne, nĩpĩna mukiingĩla mukakumuona muana-ndoguĩ mutũngue nasika waladaamĩĩla kamuntu. Mutũngulĩ, muleetĩ ĩpa. 31 Nuensi kanga wamukolie, Nĩkĩ mukumutũngula, mumuĩĩle Shekulu umusiile.” 32 Nĩaasio naalĩ atumue naalongola naaona kĩna alĩ waaĩĩlĩĩle. 33 Nĩpĩna alĩ akumutũngula umuana ndoguĩ ĩakola naaaĩĩla, “Nĩkĩ mukumutũngula umuana ndoguĩ.” 34 Naaũga; “Shekulu umusiiile.” 35 Naamutuala kwa kĩYesu, naazaala intiila zaao mukiani ya muana-ndoguĩ, 36 Nĩpĩna alulonguĩle, naazaala intiila zaao munzĩla 37 Pĩna nusũgamĩĩla pantinintĩko ya nkonko ya mĩzeituni, iyũmbĩ tũlũ ĩlya amanigua na andia kwilumba nukukumukũmazukia uNzua kunduli nkulu kunsooko ya utendi tũlũ wa ngũlũ naalĩ auonaa, 38 naaũga; “wakũmazukigue uMutemi nũjile muliina lya kĩShekulu! Matiliga kwigyulu nuukulu kukiania!” 39 iTyũmpĩ lya Apalisayo naalĩ akoolĩ mwiyũmbĩ naamuĩĩla; “Mumania, agilie ĩamanigua aako.” 40 Nuashookeelia nuũga; “Namuĩĩla inie kanga atuulie ĩa, ĩmagũe aza mijilikuuta.” 41 Pĩna nusũgamĩĩla piipĩ, numĩona ĩkaa, numĩlĩĩla 42 nuũga; “Taazu azuzilimana sunga uuue palutondo luako ulu, naijĩpĩĩle ĩmatiliga! ĩpaino mapisue pamiiso maako. 43 Kuitĩ intondo zijiliiiza kumuako pĩna ĩanaulugu aako ĩkakukuzengela ĩnkĩlĩ yukupilimĩĩlie, ĩkakukupilimikĩĩlia nukukukutuunĩĩlia nandĩ zensi; 44 ĩkakukuguusia pansĩ, ue nĩaana aako muasio, asiite kukulekela kigyũe mukiania igyũe kunsooko sika alulĩngile ityũngo lya kukuagaana kumuako.” 45 Nũingĩla muNumba ya kĩNzua, nuandia kukuaĩnga ĩaasio naalĩ igulia, 46 Nuaĩĩla; “Yandĩkue, ĩNumba yane ikitũla numba ya wĩtekeli. Inie gua, mwamĩtendaa ĩtũle lyũlũ lya aleegelania.” 47 Nduyo alĩ wimania lutondo luensi munumba ya kĩnzua. ĩApolia naakulu nĩalangi nĩakulu a antu alĩ idũũma nzĩla ya kumuulaga, 48 sika naaona ulwa kutenda kuitĩ ĩantu alĩ akukamantanaa ninduyo nukukumũigia.
1 Lutondo lumuĩ pĩna alĩ wimania ĩantu munumba ya kĩNzua nukwitambula impola nanziiza, ĩapolia naakulu nĩalangi palumuĩ nĩanampala naamuagaana. 2 naamuĩĩla; “Kuĩĩle, ukutendaa inkaani izi kuusũũmi kĩ? Kangĩ waani nalukupĩĩle uusũũmi uu?” 3 Nushookeelia, nuaĩĩla; “Nineene nĩkakumukolia inie lukaaani lumuĩ, mbuĩlĩ, 4 Ubadĩĩzo wa kĩYohana alĩ upũnile kwigyulune kanga kuantu?” 5 Naĩkolia eene kueene, naaũga, “Kanga kuũge upũnile kwigyulu, ukiũga, ‘Nĩkĩ gua sika namumusuĩĩla?’ 6 Kanga kuũge upũnile kuantu, ĩAntu tũlũ ĩkakukukua ĩmagũe kunsooko agombile kĩna uYohana alĩ munakĩdagu. 7 Naashookeelia kĩna sika aoonie kĩna upũnile.” 8 ũYesu nuaĩĩla, “Sunga uneene sika nukumuĩĩla inie kuusũũmi kĩ nukutendaa inkaani izi.” 9 Nuandia kukuaĩĩla ĩantu ĩmpiani ĩĩ, “Muntu umuĩ alupandĩĩle mugunda waa mĩzabiibu, nualindĩĩlia ĩalindĩĩli, nulongola kikyala kunsĩĩ yĩngĩ kũtyũngo lyĩĩpũ. 10 Pĩna nazikonda intondo, nutuma mwĩtumi kuanamulĩmo aasio amupeele ityũmpĩ lya nkali za mĩzabiibu; ĩalindĩĩli naamukua naamuĩnga, nushooka mĩkono mĩtilĩ. 11 Nutuma mwĩtumi wĩngĩ; naamukua ninduyo gaa, naamukolia inshoni, naamuĩnga nushooka mĩkono mĩtilĩ. 12 Numutuma nunwa katatu. Uyo nduyo naamukua inguma, naamutaaga kunzi. 13 Paapo umukola mugunda wa mĩzabiibu nuũga, ‘Ntendeeii? Nĩkakumutuma umuana waane muloogua; nĩmbũge ĩkakumukulia uyo.’ 14 Ĩpa ĩalindĩĩli pĩna naamuona, naĩtambuĩla eene kueene naaũga, ‘Wayuyu musaali. Kuĩni kumuulage koona uusali utũle wĩĩtu.’ 15 Naamutaaga kunzi ya mugunda wa mĩzabiibu, naamuulaga. “Umukola mugunda wa mĩzabiibu gua, ukakuatendela yaani? 16 Ukiiiza nukukuamala ĩalindĩĩli aasio, numugunda wa mĩzabiibu ukakuapeela naĩngĩ?” Pĩna naigyũlia izi naaũga, “Leka yaasio.” 17 Nuatuupĩĩla nuũga, “ĩNdogolelio yaakue yaani gua, ulukaani ulunaluandĩkue, ‘iGyũe naalĩ alĩsiitille ĩazengi Lĩĩlo lĩtũlile gyũe kyulu lya kuluũno.’ 18 Wensi nukuguaa mwigyũe ĩlĩ ukiminanguka; nuwensi nalĩkakumuguĩĩla lĩkakumusiĩkia.” 19 ĩAlangi nĩapolia naakulu naadũũma amuguĩle ityũngo lĩĩlo, ĩpa naoopooka ĩantu kuitĩ alĩ alĩngile ya kĩna alutambuĩle ĩmpiani ĩĩ mumpola zaao. 20 Naamukũsĩla naatuma apeleeli naĩtendile zĩ aantu aa kulukuuluu amuguĩlie munkani zaakue, koona amuĩĩkĩle mungũlũ nuusũũmi wa mutemi. 21 Naamukolia naaũga; “Mumania, kumanile ya kĩna witambula nukwimania ĩtai sunga sika ukulaaa uusiu wa muntu, ĩpa ukumanagiaa ĩnzila ya kĩNzua kutai. 22 Iizane kukumupeela uKaisali ĩkoodi kanga zũi?” 23 Ĩpa uyo nulĩnga uupembeelia waao, nuaĩĩla; 24 “Ndagĩĩlĩ ĩshilinge. ĩtĩĩte ityũe nuwandĩkua wa kuani munu.” Naamushookeelia, “Lya kĩKaisali.” 25 Nuaĩĩla; “Luulo gua, naya kĩKaisali mupeelĩ uKaisali; naya kĩNzua mupeelĩ uNzua.” 26 Nĩndĩo sika naasũũma kukumuguĩlia munkaani zaakue ntongela ya antu; naakulĩlua kuushookeelia waakue, naatuulia. 27 iTyũmpĩ lya Asadukayo naamuagaana, ĩaasio naakuũgaa ya kĩna kutilĩ kawiiuki, naamukolia 28 naaũga, “Mumania, uMusa alukuandĩkĩĩle ya kĩna umuntu na wakiĩlua numunũna waakue nutĩĩte umusungu nuasio wamulelelie umunũna ĩaana. 29 Alĩakoolĩ antu ĩkĩnũna mupũngatĩ. Nwa muandio nutoola musungu, nukia mugila kamuana; 30 Nunwa kabĩlĩ numusola umusungu nuasio, nukia mugila kamuana; 31 sunga nwa katatu numusola; iio-iioo sunga tũlũ uumupũngati waao naakia agila kaaana 32 ĩMpelo ya ĩa tũlũ nukia numusungu gaa. 33 Iio gua, muwiiuki ũjilitũla musungu wa kuani, kunsooko alĩ amusolile tũlũ umupũngatĩ watũle musungu waao.” 34 ũYesu nuaĩĩla, “ĩAana a muna unkũmbigyulu uu akutoolaa nukwitoolua; 35 ĩpa ĩaasio naijilialĩĩligua kukuuligia unkũmbigyulu uu nukwiiiukigua kwipũna muakiu, sika akutoolaa katia kwitoolua. 36 Kuitĩ sika asũũmile kwikia kangĩ, kunsooko akutũlaa ilika lĩmuĩ nĩamalaĩka, ndĩo awa aana a kĩNzua kũyaasio naaana a wiiuki. 37 Ĩpa ya kĩna ĩakiu akũiukiguaa, sunga uMusa alulagĩlĩĩle mumpola za kĩtũnkũ paasio pĩna alumutĩĩle ũShekulu kĩna ingĩ Nzua wa kĩIbũlahimu, Nzua wa kĩIsaki, Nzua wa kĩYakobo. 38 Nduyo sika Nzua wa akiu ĩpa wa apanga, kuitĩ tũlũ apanga mumuakue.” 39 iTyũmpĩ lya alangi naashookeelia naaũga, “Mumania, utambuĩle iiza.” 40 Kuitĩ sika naagagũlia kukumukolia kalukaani kangĩ. 41 Nuaĩĩla gua, “Akuũgaa mbii ĩantu ya kĩna uKilisito ingĩ muana wa kĩDaudi? 42 Kuitĩ uDaudi umuene uũgile mukĩtabũ kya Malumbĩĩlio, ‘ũShekulu alumuĩĩlĩĩle ũShekulu waane, kyalansa pamukono waane nwa kĩgoosia. 43 Sunga pĩna nĩkakuaĩĩka ĩanaulugu aako Kwitũla tyengu lya kuĩĩkĩla ĩmĩgulu yaako.’ 44 uDaudi wamutea kĩna Shekulu; utũlile mbii muana waakue?” 45 Nĩ antu tũlũ pĩna alĩ amutegelĩĩle, nuaĩĩla ĩamanigua aakue, 46 “Ĩsukukĩ nĩalangi naaloe kwiumba-umba ĩajialile intiila nandĩĩpũ nukwiũgigua mumagulĩlo nukukikyalansa kuntongela mumasũnagogi numumatengu ma kuntongela pandia. 47 Akulĩaa inumba za akiĩlua, nukuunamampĩlu akulompaa ilĩĩpũ. ĩAasio ijililigia ulamulua naulũto.”
1 Nunansula ĩmiiso maakue nuaona ĩagolĩ iĩĩkĩla ishadaka zaao muuĩĩkĩlo wa sadaka. 2 Numuona mukiĩlua umuĩ mutũka nuĩĩkĩla pishenti pibĩlĩ muasio. 3 Nuũga, “Tai-taaii namuĩĩla, umukiĩlua nuasio namutũka azuĩĩkĩĩle iingĩ kwikĩlĩĩkĩĩla tũlũ ensi; 4 Kuitĩ ĩa tũlũ aza iĩĩkĩla kwipũna munsao zaao nazikĩlĩkĩlĩĩle, ĩpa uyu muutũka waakue azuĩĩkile tũlũ nuzitĩĩte za kĩlĩĩsia.” 5 Nityũmpĩ lya antu pĩna alĩ akĩtambuĩla impola za Numba ya kĩnzua, kĩna alĩ nzogeeligue kumagũe namaaza niipeelo ya antu, nuũga; 6 “Mumpola za aya namwilaaa, intondo zijiliiiza pĩna sika likishaaga kigyũe mukiania igyũe nasika likigũmulua.” 7 Naamukolia naaũga; “Mumania, impola izi zikitũla nalĩ, kangĩ kĩlĩngasĩĩlio kĩ pĩna aya mĩpiipĩ kukigyelela?” 8 Nuũga, “Laaĩ, aleke kumulimĩĩlia, kuitĩ iingĩ ikiiza kuliina liane Iiuga, ‘ĩne neene;’ kangĩ; ‘iTyũngo lyasũgamĩĩla!’ Muleke kuatiata ĩaasio. 9 Ĩnie pĩna mukakigyũlia impola za ulugu nĩmalanga, mulekioopookigua, kuitĩ ĩzaasio zĩkakigyelela umuandio kutilĩ kawĩnegelo; ĩpa ĩmpelo sikaa ĩkakigyelela kuukaaũ.” 10 Paapo nuaĩĩla, “ĩNdugu ikiuuka ĩkue nĩndugu, nuutemi wĩkue nuutemi; 11 ikitũla mĩmanga mĩkulu nĩnzala, nĩmauluĩle uko nĩnduuko, nimpola za koopokia, niilĩngasĩĩlio ikulu kwipũna kwigyulu. 12 Ĩpa pĩna aya tũlũ mikaalĩ kukigyelela ĩkakumuguĩla inie nukukumuagia; ĩkakumutuala kumasũnagogi nukũitũngo, kangĩ mukitualua kuntongela ya atemi niijũmbe kunsooko ya liina liane. 13 Nindaaya mĩkakigyela mutũle akuĩli. 14 Ĩpa gua, mukamie inkolo zaani, mulekipinda-pinda tangua kĩna mukishookeelia, 15 Kunsooko ĩne nĩkakumupeela ĩmĩlomo nĩmasala, ĩalugu aani nasika ikishũũma kukumadula nukukumupĩnga-pĩnga. 16 Niniinie mukishakigua sunga nĩaleli nĩanũna nĩantua nĩasuaĩaani, nĩndĩo ĩkakumuulaga namwĩingĩ mumiani. 17 Niniinie mukishuukĩlua nĩantu tũlũ kunsooko ya liina liane. 18 Ĩpa ityũmbĩ kalĩmuĩ sika likilimansĩĩligua mumatũe maani. 19 Niniinie kuugigimĩlia waani mukiligia inkolo zaani. 20 “Ĩpa pĩna mukakumĩona ĩkaa iYelusalemũ ipilimĩĩligua nĩmaũmbĩ ma ĩlaasi, paapo mumane ya kĩna uoononeki waakue wasũgamĩlaa. 21 Paapo naĩĩlĩ muUyahũdi atalamĩle kunkonko, nĩnaĩĩlĩ mukaa apũne kunzi, nĩnaĩĩlĩ mumĩgunda alekiingĩla muasio. 22 Kuitĩ intondo zaasio ingĩ za ukaasĩki, koona matimĩĩligue tũlũ naalĩ mandĩkue. 23 Ukĩa kumuao naatĩĩte ĩmaimbi nĩnaakonkagiaa pantondo zaasio! Kuitĩ lukitũla luago lukulu muna nsĩĩ nuutaki kuantu a luuli ulu. 24 Ikigua kuuugĩ wiyũmba, nĩndĩo ikiguĩlua utepua nukwisholua pakatĩ ya ndugu tũlũ, niYelusalemũ ikitilangĩlua nindugu nazĩngĩ sunga pĩna matũngo ma ndugu nazĩngĩ mikikondeeligua. 25 “Kangĩ ukaa ikoolĩ ilĩngasĩĩlio mumpasu, mumueli, munsonda, numuna nsĩĩ luago lwa ndugu muutunduali kunsooko ya musũngũsĩko wa nanza nĩmaĩngo. 26 ĩAntu ikia umukanka kuooa nukwilaaĩĩla impola nazijile muna unkũmbigyulu, kunsooko ingũlũ zigyulu zikishũngũsĩka. 27 Paasio paapo ĩkakumuona uMuana-muntu ĩwijile mwilyũnde palumuĩ ningũlũ nuukulu wingĩ. 28 Ĩpa impola izi pĩna zikiandia kukigyela, langamĩlĩ kwigyulu nukwinansula ĩmatũe maani, kunsooko uukomolua waani wasũgamĩĩlaa.” 29 Nuaĩĩla mpiani, “Ulaaĩ umukuu nĩmakota mensi. 30 Pĩna makondaa kwishonga ĩmalũka, mukuonaa nukwilĩnga inie uniinie ya kĩna ĩsongola yanũnkaa 31 Iio niniinie pĩna mwaona impola izi zandia kukigyela, mulĩnge ya kĩna uutemi wa kĩnzua wasũgamĩĩlaa. 32 Tai namuĩĩla, uwĩleli uu sika ukiula sunga aya tũlũ makondeeleke. 33 iGyulu nĩnsĩĩ zikikĩla, ĩpa inkaani zaane sika zikikĩla kainiino. 34 “Ĩsukukĩ gua, inkolo zaani zilekilemeeligua nuulakũ nulugaalo nuukunkunali wa uumĩ uu, sunga ulutondo luasio lumuagaane kumpũmpũkĩli zĩ mutego nukuguĩlanagiaa. 35 Kuitĩ iio yĩkakuaagaana ĩantu tũlũ naikyalile muusiu wa nsĩĩ tũlũ. 36 Kyalĩ nuukenge gua matũngo mensi nukwilompa, koona muligie ngũlũ kwimanka kwipũnĩĩla muaya tũlũ namĩkakigyela, nukwiĩĩmĩka ntoongela ya Muana-muntu.” 37 Nulutondo luensi alukumanagiaa munumba ya kĩNzua, ĩpa muutiku alukulongolaa kwigona munkonko nyukuĩtaguaa Mĩzeituni. 38 Nĩantu tũlũ alĩ akulaĩlaa kĩlĩ daau naenda naamuagaana munumba ya kĩNzua amũigie.
1 Nalũsũgamĩĩla ulutondo lukulu lwa ugalĩ naugila igaaĩ nalukuĩtaguaa Pasaka. 2 ĩApolia naakulu nĩalangi alĩ idũũma ĩnzĩla ya kumuulaga kunsooko alĩ aoopookaa ĩantu. 3 ũShetani numũingĩla ũYuda nukuĩtanguaa Isikaliote naalĩ umuĩ wa aasio naikyumi naabĩllĩ. 4 Nulongola nuenda naĩtambuĩla nĩapolia naakulu nĩatongeeli a ĩlaasi gyana ukakumusakĩlia kunzĩla kĩ. 5 Naalumba, naĩgombia amupeele mpiia. 6 Nugomba, nudũũma ĩlioma lya kumusakia kumiao pĩna kutilĩ kamulundo. 7 Nalupika ulutondo lwa ugalĩ naugila igaaĩ, pĩna alĩ ijĩpĩĩle kwipolelia ĩnkolo ya Pasaka. 8 ũYesu nuatuma uPetelo nuYohana nuũga; Lendĩ mukuzĩpĩlĩlie ĩPasaka kumĩlĩe. 9 Naamuĩĩla; “Usiiile kumĩzĩpĩlĩlie mpĩĩ.” 10 Nuaĩĩla; “Laaĩ, pĩna mukiingĩla mukaa, mukitaagana numugoosia nukenkile ntunda ya maazĩ; mumutiate, mũingĩle munumba nukiingĩla uyo. 11 Mumuĩĩle umukola numba, uMumania ukukuĩĩla, liĩlĩ mpĩĩ ityamdo lya agenda. Muasio muumo nĩkakumĩlĩĩla ĩPasaka palumuĩ nĩamanigua aane. 12 Ninduyo ukakumulagĩĩla ityando kyulu liĩlĩ kukiani ityembe, lyakondile kwijĩpĩĩligua; muzĩpĩĩlie muumo.” 13 Naalongola naaona kĩna iio naalĩ waaĩĩlĩĩle, naamĩzĩpĩĩlia ĩPasaka. 14 iTyũngo pĩna nalĩpika, nwikyalansa pandia umuene nĩatumua palumuĩ ninduyo. 15 Nuaĩĩla, “Ntĩĩte nsula nkankanaa kwilĩa ĩPasaka ĩĩ palumuĩ niniinie pĩna nikĩlĩĩ kalaagigua, 16 kuitĩ namuĩĩla yakĩna sika nijile kumĩlĩa kangĩ sunga pĩna ikitimĩĩligua muutemi wa kĩNzua.” 17 Nusola ĩkĩĩko, nusongelia nuũga, “Solĩ ĩkĩ mwĩalĩle niinie kuniinie, 18 Kuitĩ namuĩĩla ya kĩna kwipũna ityũngo lyolĩ sika nikikopa uupĩi wa mĩkali ya mĩzabiibu sunga uutemi wa kĩNzua ũjiliiiza.” 19 Nusola uugalĩ, nusongelia, nuuega nuapeela, nuũga, “Uu wau muĩlĩ waane namupũnigue kunsooko yaani; tendĩ yoi mwinjuke ĩne. 20 Iio nĩkĩĩko, pĩna naakondia kwilĩa, nuũga; ĩKĩĩko ĩkĩ ingĩ lyango nĩpia kumugali waane nũitĩkile kunsooko yaani. 21 Ĩpa laaĩ, umukono wa kĩuyo nwinshakia ukoolĩ palumuĩ nineene mumeeza. 22 Kuitĩ uMuana-muntu walongolaa kĩna alĩ musĩĩgĩlue ĩpa ukĩa kumuakue umuntu nuasio nukumusakia. 23 Naandia kukĩkolia eene kueene, waani pakatĩ yaao nukitenda ulukaani ulu?” 24 Nazigyela nkungumi pakatĩ yaao kĩna waani mumiao wasĩĩgaguaa kĩna mukulu 25 Nuaĩĩla; “ĩatemi a ndugu nazĩngĩ akuademelaa, nĩakulu aao akuĩtaguaa Akola-ukende. 26 Ĩpa kumiani sika iio, ĩpa namukulu kumiani nuĩ zĩ muniino, numutongeli nuĩ zĩ mwĩtumi. 27 Kuitĩ waani namukulu; uyo nwikyalansile pandiane, katia unuasio nukĩtuma, Sika uuyone nwikyalansile pandia? Ĩpa ĩne nkoolĩ pakatĩ yaani zĩ mwĩtumi. 28 Inie niinie naalĩ mwikyalile palumuĩ nineene mumagemua maane. 29 Nineene namuĩĩkĩlia uutemi kĩna iio u Tata waane aalumbĩĩkĩĩlie ĩne, 30 koona mulĩe nukwikopa pameeza yaane muutemi waane nukukikyalansa mumatengu ma kĩtemi paasio pĩna mukakuzilamula induuli kyumi nazibĩlĩ za Ĩsilaeli.” 31 Nuũga; “Simoni Simoni, laaa, ũShetani umusiile inie wamupeete zĩ upemba. 32 Ĩpa nukulompelĩĩle ue, uusuĩĩli waako ulekiula; ninduue pĩna ukipĩluka, uzikamie inkolo za anũna aako.” 33 Numuĩĩla; “Shekulu, ĩne nkoolĩ palumuĩ ninduue kwienda mukĩtũngo sunga munkia.” 34 Nuũga; “Nakuĩĩla Petelo, umumbĩ sika ukikunkula nantende ĩĩ sunga ukinkaana nkua zitatu ya kĩna sikunzĩzĩ.” 35 Nuakolia; “Aĩpa, pĩna alĩ numutumile ĩmuagila kambogoosi ya mpiia sunga ĩmpĩnda ya mpamba sunga ilaatu alĩ muakeepeelue kĩntune?” Naaũga; “Zũi,” sunga nakĩmuĩ. 36 “Nuaĩĩla, ĩpaino, umukola mbogoosi ya mpiia nwamĩsole, nĩmpĩnda ya mpamba iio, ninduyo na mugila iyũmba nwagulie ĩntiila yaakue walĩgule. 00202.tif Yũmba (Lk 22:36) 37 Kuitĩ namuĩĩla, ‘Ulo naalĩ luandĩkue ijĩpĩĩle lutimĩĩligue mumuane kutilĩ kawĩnegelo,’ ya kĩna, alĩ mualĩĩligue palumuĩ nĩatimuli. Kuitĩ naluandĩkue mumpola zaane lwatimĩĩlagiguaa.” 38 Naaũga, “Shekulu laaa, ĩpa makoolĩ maũmba mabĩlĩ.” Nuaĩĩla, “Yakondaa.” 39 Nupũna nulongola kunkonko ya Mĩzeituni kĩna alĩ kuuzaa wijiĩli waakue, nĩamanigua aakue ndĩo naĩtiata ninduyo. 40 Pĩna nupika kuasio nuaĩĩla, “Lompĩ mulekiingĩla muugemua.” 41 Nwĩkamatula iniino zĩ ukulĩ wa kuguma igyũe, nutũngama nulompa 42 nuũga; “Ee Tata, malĩĩ ĩulooa waako, ndeegelia ĩkĩĩko ĩkĩ; ĩpa sika uulooa waane ĩpa uwaako utendeke.” 43 Paapo malaĩka kwipũna kwigyulu numũgyeleela numupeela ngũlũ. 44 Ninduyo pĩna alĩ wĩĩlĩ muluago, nwĩkakia kwilompa, iyĩla liakue nalĩtũla zĩ ntununtu za mĩgali nishononteka pansĩĩ. 45 Pĩna nulega muulompi, nuaagaana ĩamanigua agonaa ĩndoolo kuusungu. 46 Nuaĩĩla, “Nĩkĩ mwagonaa indoolo? Uukĩ mulompe mulekiingĩla muugemua.” 47 Pĩna alĩ kĩlĩ witambula, laaa, iyũmbĩ lya antu naaaza, nunuasio nukuĩtaguaa Yuda, umuĩ wa aasio naikyumi naabĩlĩ, waatongelĩĩle. Numusũgamĩĩla ũYesu wamusune. 48 ũYesu numuĩĩla; “Yuda, wamusakiane uMuana-muntu kukumusuna?” 49 Nĩaasio naalĩ ĩpiipĩ nduyo, Pĩna naaona namĩkakigyela, naaũga; “Shekulu, kuatemene kwiyũmba.” 50 Umuĩ waao numukua umusese wa mupolia namukulu numudumula ukutuĩ wa kĩgoosia. 51 ũYesu nushookeelia nuũga; “Leka yaasio! Numuapaatia ukutuĩ, numukamia.” 52 ũYesu nuaĩĩla ĩapolia naakulu nĩatongeeli a ĩlaasi a Numba ya kĩNzua nĩanampala naalĩ amuagaanile; “Mbii, kamupũnile nĩmaũmba nĩmasukulĩ zĩ kukumuguĩla umuleegalania? 53 Lutondo kulutondo pĩna alĩ nĩpalumuĩ niniinie munumba ya kĩNzua, sika alĩ mwalantualĩĩla kamikono, ĩpa ĩlĩ Tyũngo liani nuusũmi wa kiiti.” 54 Paapo naamuguĩla, naamusola naamulongolia kunumba ya mupolia namukulu. nuPetelo alutiatĩlĩĩle kulĩ. 55 Nĩpĩna naakoleelia umooto mumpongolo naikyalansa palumuĩ, nuPetelo nwikalansa pakatĩ yaao. 56 Paapo katũgua-kakĩĩma kamuĩ nakamuona wikyalansile paweelu, nakamukĩnduĩla namiiso, nakaũga; “Ninduuyu aza ĩpalumuĩ ninduyo.” 57 Nukaana nuũga; “Maau ue, sika numuĩzĩ.” 58 Katũngo kaniino pĩna nakakĩla, muntu numuua numuaona, nuũga; “Ninduue aza wĩumuĩ waao.” uPetelo nuũga; “Muntu ue, sika neene.” 59 Pĩna naikĩla zĩ nsaa ĩmuĩ, muntu wĩngĩ nwĩkakia kwitambula; “Tai, uyu aza ĩpalumuĩ ninduyo, kuitĩ ninduyo Mugalĩlaya.” 60 uPetelo nuũga; “Muntu ue, sika manile nwitambula.” Ĩkamuĩ pĩna alĩ kĩlĩ witambula, umumbĩ nukunkula. 61 ũShekulu nupĩluka, numulaaĩkia uPetelo. uPetelo nulũjuka ulukaani lwa kĩShekulu naalumuĩĩlĩĩle; “Nantende yoĩ pĩna umunbĩ ukaa wikĩĩlĩ kalakunkula ukinkaana nkua zitatu.” 62 Nupũna kunzi nulĩlĩkia kuusungu. 63 Nĩantu naalĩ amuguĩlile ũYesu naamupopota, naamukua. 64 Kangĩ naamutuunga kumiiso, paapo naamukolia naaũga; “Pũnia unakĩdagu. Waani nukukuile?” 65 Naamupũnĩlia inkaani nazĩngĩ ningĩ ĩza kumutukĩla. 66 Pĩna naweela, naĩlundĩĩla ĩanampala a antu nĩapolia naakulu nĩalangi, naamutuala kũlindĩ liao, naaũga; 67 “Malĩĩ ue uue Kilisito, ukuĩĩle.” Nuaĩĩla; “Kanga numuĩĩleenoo, sika mukinshuĩĩla kainiino. 68 Kangĩ kanga numukolie, sika mwinshookeelia. 69 Ĩpa kwipũna ĩpaino uMuana-muntu ukitũla wikyalansile pamukoono wa kĩgoosia wa ngũlũ ya kĩNzua.” 70 Naaũga tũlũ; “Ĩpa gua, ue uue wĩMuana wa kĩNzuane?” Nualĩĩla; Niinie mwaũgaa kĩna ĩne neene. 71 Naaũga; “Aĩpa kusiiile ukuĩli kĩ kangĩ. Kunsooko ishie undiishie kwigyũlagiaa inkaani za mulomo waakue.”
1 uMulundo tũlũ nawĩĩmĩka, naamutuala kwa kĩPilatu 2 Naandia kukumusokia naaũga; “Kwamuonile uyu wipuutia ĩndugu yĩĩtu nukukuagilia ĩantu aleke kumupeela uKaisali ĩkoodi, nuũga ya kĩna uyo muene Kilisito mutemi.” 3 uPilatu numukolia nuũga; “Ue uuene umutemi wa Ayahũdi.” Nushookeelia numuĩĩla, Kĩna “Ue uũgile.” 4 uPilatu nuaĩĩla ĩapolia naakulu nĩmaũmbĩ, “Nasiitiiona kautimu kumuntu uyu.” 5 Nĩndĩo naazoma naaũga; “Ukuasuagĩĩlagiaa ĩantu, wimania muUyahũdi pensi kwipũna kũGalilaya sunga kwanu.” 6 uPilatu pĩna nwigyũlia izi, nukolia kĩna umuntu uyu muGalĩlayane? 7 Pĩna nuligia impola ya kĩna uyu alĩ wa utemi wa kĩHelode, numutuala kwa kĩHelode, nduyo umuene alĩ wĩĩlĩ mũYelusalemũ intondo zaasio. 8 uHelode pĩna numuona ũYesu, nulumbĩkia, kunsooko alĩ kuuza widũũma wamuone kwipũna ntondo ningĩ kuitĩ alĩ wigyũlilie impola zaakue; nusiia waone ĩkĩlĩngasĩĩlio nakĩtendue nduyo. 9 Numukolia nkaani ningĩ; uyo sika numushookeelia kalukaani. 10 ĩApolia naakulu nĩalangi naĩĩmĩka paasio, naamusokia kungũlũ dũũ. 11 uHelode numumelekia palumuĩ nĩĩlaasi aakue, nukukumupopota nukukumujiala intiila za kĩtemi; paapo numushookia kwa kĩPilatu 12 uLutondo luulo uHelode nuPilatu naakamantana naĩĩ kĩsuakĩĩa; kuitĩ pamuandio alĩ ĩulugu eene kueene. 13 NuPilatu nuailingĩĩla ĩapolia naakulu nĩakulu nĩantu 14 nuaĩĩla, “uMuntu uyu mumuleetile kumuane yakĩna alĩ wipuutia ĩantu; nineeene laaa, nalamulaa impola zaakue ntongela yaani, ĩpa sika moonie kumuakue umuntu uyu kautimu wensi mumpola izi naaza mukumusokia, 15 sunga uHelode, kuitĩ wamushookagiaa kuna nsĩĩtu. Laaa, lukutilĩ kalukaani nutendile nalumũjĩpĩĩle kwikia. 16 Luulo gua, nĩkakumukua, paapo nĩkakumutũnguĩla.” 17 Kunsooko alĩ yumũjĩpĩĩle kukuatũngulĩlia umuĩ palutondo nalukulu. 18 Naazogolia tũlũ palumuĩ naaũga; “Muleegiĩ uyu ukutũngulĩlie uBalaba.” 19 Ninduyo alĩ muntu naalĩ mugumĩlue mukĩtũngo kunsooko ya luntampa naalĩ lũgyelile mukaa nukunsooko ya uulagani. 20 uPilatu naĩtambuĩla nĩndĩo kangĩ kunsooko alusiiile kukumutũnguĩla ũYesu. 21 Ĩpa naazogolia kunduli nkulu, “Mukononteele mumusalaba! Mukononteele mumusalaba!” 22 Nuaĩĩla nkua ya katatu, “Kunsooko kĩ. Uyu utendile ubĩkĩ. Sika moonie kumuakue sunga kalukaani nalũjĩpĩĩle kukumuulaga, Luulo gua, nĩkakumukua, paapo nĩkakumutũnguĩla.” 23 Ĩpa naakulia ĩkĩlanga kungũlũ dũũ, naishiia wakononteelue mumusalaba. Ninduli zaao nazidula. 24 uPilatu nulamula ĩmasiio maao matendeke. 25 Numutũnguĩla unuasio naalĩ mugumĩlue mukĩtũngo kunsooko ya luntampa nuulagani, unuasio naalĩ amusiiile. Numupũnia ũYesu amutendele kĩna aloele. 26 Nĩpĩna alĩ akumulongolia, naamuguĩla muntu umuĩ, Simoni nwa kuKilene nalukĩlile kwipũna kumugunda, naamutuĩka umusalaba waukenke kunũma ya kĩYesu. 27 Naamutiata antu iingĩ dũũ nĩasungu naalĩ ĩkĩkuanga mũikũa nukukumulĩĩla. 28 ũYesu nuapĩlukĩĩla nuũga; Inie ananso iYelusalemũ, mulekindĩĩla ĩne, ĩpa ĩlĩĩlĩ uniinie nĩaana aani. 29 Kuitĩ laaĩ, intondo zikiiza naikiũga, Aliukũ naagumba nindaa nasika zukulelaa, nimbelele nasika zukonkagiaa. 30 Paapo ikiandia kukuziĩĩla inkonko, Kuguĩĩlĩ; nipiikonko, kukũnĩkĩlĩ. 31 Kuitĩ kanga ĩitenda itĩ kwikyota nityotũ, ikitũla mbii kuna liumu? 32 Naatualua nĩĩĩa abĩlĩ aleegelania aulague palumuĩ ninduyo. 33 Pĩna naapika paasio pana yukuĩtaguaa Nungulu iTyũe, paapo naamukononteela uyo mumusalaba, nĩaleegelania, umuĩ pakĩgoosia, umuua pakĩkĩĩma. 34 ũYesu nuũga, “Tata ualekele, kunsooko sika amanile naakumatenda.” Naoomolania intiila zaakue naazikuĩla nsimbi. 35 ĩAntu naĩĩmĩkile nailaaa; ĩpa ĩakulu alĩ akumumela, naaũga, “Aluagũnile naĩngĩ, nwĩgũne umuene malĩĩ ĩKilisito wa kĩNzua, Musaagulua waakue.” 36 Ĩĩlaasi ndĩo naamupopota, naamuagaana, naamuleetela siki nkalĩ 37 naaũga; “Malĩĩ uue ĩumutemi wa Ayahũdi, ĩgũne uuue.” 38 Pakiania yaakue alĩ ukoolĩ wandĩkua naalĩwandĩkue; UYU WAYU MUTEMI WA AYAHŨDI. 39 Umuĩ wa aleegalania naalĩ atumbĩkue numutukĩla nuũga; “Ue sika uue Kilisitone. Ĩgũne uue nindiishie.” 40 Ĩpa nwa kabĩlĩ numutakĩla nuũga; “Ue sikumoopokilene sunga uNzua, ninduue wĩĩlĩ muulamulua uo-uuoo. 41 Niindiishie kualamulue kulukuuluu kuitĩ kwiaanũnkula nawijĩpĩĩle uutendi wĩĩtu, ĩpa uyu sikutendile kalukaani nalubĩĩ.” 42 Nuũga; Ee Yesu, winjuke pĩna ukiiiza kuusũmi waako wa kĩtemi. 43 ũYesu numuĩĩla; Tai nakuĩĩla, nantende yoĩ ukitũla palumuĩ nineene muPaladiiso. 44 Pĩna naitũla zĩ nsaa ya mutandatu, nayĩĩ kiiti munsĩĩ tũlũ sunga kunsaa ikyenda, 45 uweelu wa mpasu nauula, ipyupa lya numba ya kĩNzua nalĩtanduka pakatĩ. 46 ũYesu nwĩtunta kululi lukulu nuũga; Tata mumĩkono yako namĩĩĩka ĩnkolo yaane. 47 Pĩna nukondia kwitambula izi, nutiĩka ĩnkolo. uMutongeeli wa ĩlaasi gyana pĩna nuona naalĩ matendekile numukulia uNzua, nuũga; Tai umuntu uyu alĩ munakulukuuluu. 48 Numulundo tũlũ wa antu naalĩ ĩilĩngĩlĩĩle kwilaaa aya, pĩna naaona naalĩ matendekile naashooka kukaa naĩĩ kĩkuanga mũikũa. 49 Tũlũ naalĩ ĩĩĩzĩ ninduyo nĩasungu naalĩ ĩtiatile ninduyo kwipũna kũGalilaya naĩĩmĩka kulĩ nailaaa aya. 50 Laa alukoolĩ muntu wa Alimatea, ĩkaa ya Uyahũdi, ĩliina liakue Yosepũ, munakialo muntu muuza kangĩ munakulukuuluu; 51 ninduyo sika alugombile inkaani nuutendi waao, kangĩ alulaaĩlĩĩle uutemi wa kĩNzua. 52 uMuntu uyu nuenda kwa kĩPilatu nulompa wapeegue umuĩlĩ wa kĩYesu. 53 Nuwiikia nuutũnga muntiila nankamũ, nuuĩĩka mukĩbĩĩla naalĩ kĩkũnue mwipyampa nakikĩĩlĩ waĩĩkue kamuntu muasio. 54 Nulutondo luasio alĩ lutondo lwa Wĩzĩpĩĩlia, nulutondo lwa wikyali nalũipika. 55 Nĩasungu naalĩ ijile ninduyo kwipũna kũGalilaya naĩtiata, naaona ĩkĩbĩĩla nĩkĩna umuĩlĩ waakue alĩ muĩĩkue. 56 Nashooka naazĩpĩĩlia ĩmakũta nuulũmba. Nulutondo lwa wikyali naasũpia kĩna alĩ ilagĩĩligue.
1 Palutondo lwa muandio lwijũma pĩna naiieeleela, naalongola kukĩbĩĩla naatualile ĩmakũta naalĩ azĩpĩlĩĩlie. 2 Naaagana igyũe lyapingilitagiguaa kulĩ nĩkĩbĩĩla; 3 naingĩla, sika naauona umuĩlĩ wa kĩShekulu Yesu. 4 Pĩna alĩ ikunguala kunsooko ya lukaani ulu, laaa antu abĩlĩ alĩ ĩĩmĩkile piipĩ nĩndĩo ajialile ntiila za kumĩlĩmĩnta; 5 nĩndĩo pĩna naingĩĩlua nuooa nukwitũna kĩtete-kĩtete pansĩ, ĩaasio naaaĩĩla; “Nĩkĩ mukumudũũmaa namupanga muakiu? 6 Ukutilĩ ĩpa. Wiiukaa. Jukĩ kĩna alumuĩĩlĩĩle inie pĩna alĩ kĩlĩ wĩĩlĩ kũGalilaya, 7 kĩna yumũjĩpĩĩle uMuana-muntu kwiĩĩkĩlua mumĩkono ya anamĩlandu nukwikononteelua mumusalaba, nukwiiiuka palutondo lwa katatu.” 8 Naijuka inkaani zaakue. 9 Naalega kukĩbĩĩla, naashooka naaaĩĩla ĩaasio naikyumi numuĩ nĩnaĩngĩ tũlũ impola izi zensi. 10 Nĩndĩo alĩ Malia nwa kuMagidala nũJoana nuMalia unina wa kĩYakobo nĩasungu naĩngĩ naalĩ ĩpalumuĩ nĩndĩo. Naaaĩĩla ĩatumua impola izi, 11 ĩpa inkaani zaasio nazigyelela kĩna ulu kumiao, sunga sika naasuĩĩla. 12 Ĩpa uPetelo nulongola kuukaaũ numanka kukĩbĩĩla, nutũna nukũũna munsĩ nuziona intiila zing'ene, nushooka kukaa, nukulĩlua kuzaasio naalĩ zatendekaa 13 Laaa, ulutondo luuo-luuloo antu abĩlĩ pakatĩ yaao alĩ alonguĩle kukĩsaalĩ ĩliina liakue Emau, naalĩ kyĩkulĩ nukũYelusalemũ kĩna zĩ lugendo lwa nsaa zibĩlĩ. 14 Nĩndĩo alĩ ĩkĩtambuĩla eene kueene impola za nkaani zaasio naalĩ zingyelelaa. 15 Pĩna alĩ ĩkĩtambuĩla nukukĩkolia, ũYesu muene nuasũgamĩĩla naĩtiata nĩndĩo. 16 Ĩpa ĩmiso maao alĩ matũlaa zĩ makũnĩkĩle aleke kumumana. 17 Nuaĩĩla, “Izi nkaani kĩ namukĩtambuĩla itĩ pĩna mwigenda?” Naĩĩma, naasiununala kuusiu waao. 18 Nushookeelia umuĩ waao, ĩliina liakue Kileopa, numuĩĩla, “U uue dũũne, umugenda muniYelusalemũ sunga sikumanilene naalĩ zigyelĩĩle munu intondo izi?” 19 Nuaĩĩla, “Mpola kĩ.” Naamuĩĩla, “Mpola za kĩYesu Munazaleti naalĩ munakĩdagu munkola ngũlũ za kutenda nukwitambula ntongela ya kĩNzua nĩantu tũlũ. 20 Kangĩ kĩna ĩapolia ĩĩtu naakulu naalĩ amupũnilie muulamulua wa kukia, naamukononteela mumusalaba. 21 Nindiishie alĩ kulaaĩlĩĩle ya kĩna muene ukakumĩkomola ĩĨsilaeli. Kwikĩla aya tũlũ, nantende lutondo lwa katatu kwipũna pĩna zatendekelaa impola izi. 22 Kangĩ asungu ĩĩa a kunsĩĩtu aza akutũmbile naaza endile kukĩbĩĩla padaau zigi. 23 Sika auona umuĩlĩ waakue; aza aũgile ya kĩna igyeleelua nĩamalaĩka naaza aũgile ya kĩna waazaa mupanga. 24 Nĩĩĩa naaza ĩĩlĩ palumuĩ nindiishie aza endile kukĩbĩĩla aona iio iioo kĩna ĩasungu naaza atambuĩle, ĩpa uyo sika amuona.” 25 Nuaĩĩla; “Inie adĩinie namuagila kaulĩngi, namutĩĩte inkolo nandũto kwishuĩĩla tũlũ naalĩ azitambuĩle ĩanakĩdagu. 26 Sika alĩ yumũjĩpĩĩlene uKilisito kwiaagigua itĩ, nukwiingĩla muukulu waakue.” 27 Nuandia kwipũma uMusa nĩanakĩdagu tũlũ, nualondooselia muwandĩkua tũlũ impola naalĩ zumũjĩpĩĩle uyo umuene. 28 Naasũgamĩĩla kukĩsaalĩ kĩna alĩ alunziĩ, ninduyo nwĩtenda zĩ waakiikĩla. 29 Naamupeepia naaũga, “Kyala palumuĩ nindiishie, kunsooko wiilaa numunsĩ waulaa.” Nũingĩla munumba kukikyala nĩndĩo. 30 Pĩna alĩ ikyalansile nĩndĩo pandia, nuusola uugalĩ, nuukembeta, nuuega, nuapeela. 31 ĩMiiso maao namakũnukulua, naamumana. Paapo nulimĩĩla ntongela yaao. 32 Naaa kĩĩĩla, “ĩNkolo zĩĩtu sika aza zaakĩĩlene munsĩ yĩĩtu ĩpo pĩna aza kukĩtambuĩla ninduyo munzĩla nukukukũnukulĩla uwandĩkua.” 33 Naalega ityũngo lĩĩlo-lĩĩloo, naashoka kũYelusalemũ, naaagaana ĩaasio naikyumi numuĩ ĩilingĩlĩĩle, nĩaasio naalĩ ĩpalumuĩ nĩndĩo. 34 Naaũga, “ũShekulu wiiukaa tai-taaii, ninduyo wamwigyelelaa uSimioni!” 35 Nĩndĩo naaaganuĩla impola za nkaani naalĩ zigyelelaa munzĩla nĩkĩna alĩ amumanile pĩna alĩ wiega uugalĩ. 36 Pĩna alĩ itambula ĩzaasio, uyo muene nuĩmĩka pakatĩ yaao, nuaĩĩla, “Matiliga mĩĩ kumiani.” 37 Naĩtũmba, naoopooka pũũ, nasĩĩga ya kĩna aoonie muntũnga. 38 Nuaĩĩla, “Nĩkĩ mwĩkunkunĩĩlie. Nĩkĩ mutĩĩte inkankani munkolo zaani? 39 Laaaĩ ĩmĩkono yaane nĩmĩgulu yaane, ya kĩna ingĩ neene, Ntyapangĩ muone, kuitĩ umuntũnga mugila kanama nĩmakũpa kĩna namumoonie ĩne nantĩĩte. 40 Pĩna nutambula ĩzaasio, nualagĩĩla ĩmĩkono yaakue nĩmĩgulu yaakue.” 41 Ĩpa pĩna alĩ ikĩĩlĩ kalasuĩĩla kuulumbi nukuukulĩlua, nuaĩĩla, “Mutĩĩte kĩntune kya kulĩa ĩpa.” 42 Naamupeela katũmpĩ ka nsĩĩ nakaaasigue. 43 Nukasola, nulĩa ntongela yaao. 44 Paapo nuaĩĩla, “Izi zozi nkaani zaane naalĩ numuĩĩlĩĩle pĩna alĩ kĩlĩ nkoolĩ palumuĩ niniinie, ya kĩna ijĩpĩĩle zitimĩĩligue tũlũ naalĩ nandĩkue mumpola zaane muUlagĩĩlio wa kĩMusa numuAnakĩdagu numuMalumbĩĩlio.” 45 Paapo nuakũnukulĩlia ĩmasala maao aulĩnge uwandĩkua. 46 Nuaĩĩla, “Iio yandĩkue ya kĩna uKilisito ukiaagigua nukwiiuka palutondo lwa katatu, 47 Kangĩ ya kĩna indugu tũlũ zensi zikitanantĩligua kuliina liakue impola za upelli nuuleegeligua wa mĩlandu, kwiandĩĩlia kũYelusalemũ. 48 Niniinie niinie muakuĩli a mpola izi. 49 Laaĩ, namuleetela kumuani ilyango lya kĩTata waane, ĩpa kyalĩ mwamu munakaa sunga mujialue ingũlũ nazipũnile kukiania.” 50 Nuatongeela sunga kuBetania, nunansula ĩmĩkomo yaakue nuakembeta. 51 Pĩna alukuakembeta nwĩkamatula nĩndĩo, nusolua nutualua kwigyulu. 52 Naamutekela, naashooka kũYelusalemũ nuulumbi ukulu. 53 Nĩndĩo alĩ kuuzaa akoolĩ ntondo zensi muNumba ya kĩNzua, naakumukũmazukia uNzua.
1 Kumuandio alĩ uLukaani, nuLukaani alĩ yĩensi nuNzua, nuLukaani alĩ uNzua. 2 Uyu ĩmuandio alĩ yĩensi nuNzua. 3 Tũlũ yensĩ alĩ itendue kwa kĩuyu; kanga ĩsika muene sika kitendeka kakĩmuĩ nakyatendekile. 4 Mumuakue uupanga alĩ ukoolĩ, nduo upanga alĩ weelu wa antu; 5 nduo uweelu weelilie mukiiti, nĩkiiti sika nakĩudula. 6 Nwigyelela muntu mutumue kwipũna kwa kĩNzua, ĩliina liakue Yohana. 7 Uyu nuuza kuukuĩli koona waukuĩle uweelu, tũlũ asuĩĩle kwa kĩuyo. 8 uNuasio sika alĩ weelu, ĩpa alũjile waukuĩle uweelu. 9 Alĩ ukoolĩ uweelu nwa tai nukumuelelagiaa umuntu wensi, nũjile muna unkũmbigyulu. 10 Alĩ wĩĩlĩ muna unkũmbigyulu nuunkũmbigyulu nautũla kwa kĩuyu; nuunkũmbigyulu sika naumulĩnga. 11 Nuuza kumuakue, ndĩo naalĩ aakue sika naamuanũnkula. 12 Ĩpa tũlũ naalĩ amuanũkuĩle nuapeela usũũmi atũle aana a kĩNzua, naasuĩlĩĩle muliina liakue, 13 naalelue sika kumugali, katia sika kuulooa wa muĩlĩ, katia sika kuulooa wa muntu, ĩpa kwa kĩNzua udũũ. 14 NuLukaani nutũla muĩlĩ, nwikyala kumuĩtu, nakuulaaa uukulu waakue, ukulu zĩ wa Muana wing'ene kwa kĩTata, wijuile uukende nĩtai. ( 15 uYohana numukuila, nwĩtunta nuũga, “Uyu wayu naalĩ ntambuĩle, nũjile kunuma yaane alĩ wa ntongela yaane kunsooko alĩ wa mbele kumuane.”) 16 Numuwijuli waakue ishie tũlũ nakuanũnkula, ukende muukende. 17 Kuitĩ uUlagĩĩlio nauleetua kumukono wa kĩMusa; uukende nĩtai alĩ zijile mwa kĩYesu Kilisito. 18 Kutilĩ numuoonie uNzua ityũngo liensi; uMuana wing'ene nuĩlĩ mukĩkũa kya kĩTata, muene alumukũnukuĩle. 19 Uuwau ukuĩli wa kĩYohana pĩna ĩAyahũdi naatuma kumuakue kwipũna kũYelusalemũ apolia nĩAlawi amukolie, “Ue uue waani?” 20 Nukũmuula, sika nukaana; nukũmuula, “ĩne sika nĩKilisito.” 21 Naamukolia, “mbii gua? Ue uue Eliane?” Nuũga, “Sika neene.” “Ue uue munakĩdagu nuasione?” Nushookeelia, “Zũi.” 22 Paapo naamuĩĩla, “Ue uue wani gua? Kuashookeelie naalĩ akutumile. Ukĩĩĩlaaii?” 23 Nuũga, “Ĩne neene luli nalukĩtunta mumbuga, mĩgololĩ ĩnzĩla ya kĩShekulu, kĩna aluũgile umunakĩdagu Yesaya.” 24 Ndĩo naalĩ atume alĩ Apalisayo. 25 Naamukolia naamuĩĩla, “Nĩkĩ gua wibadĩĩzia kanga ue ĩsika wĩKilisito katia Elia katia munakĩdagu uzo?” 26 uYohana nushookeelia nuũga, “Ĩne nibadĩĩzia kumaazĩ; pakatĩ yaani wĩĩmĩkile nasika mumuĩzĩ inie, 27 nũjile kunũma yaane, uyo nasika nijĩpĩĩle ĩne kukuutũngula umukoa wa kĩlaatu kiakue.” 28 Izi nazitendeka paBetania kwityumbĩ liYolidani, kuuko uYohana alĩ wĩĩlĩ nũbadĩĩzia. 29 Mudaau yakue numuona ũYesu wijile kumuakue nuũga, “Laaĩ uMuana-nkolo wa kĩNzua nuukenkile umulandu wa unkũmbigyulu! 30 Uyu wayu naalĩ ntambuĩle ĩne, ‘Kunũma yaane wijile muntu naalĩ wa ntongela yaane kunsooko alĩ wa mbele kumuane.’ 31 Nineene sika alĩ numuĩzĩ, Ĩpa koona wigyeleligue kũIsilaeli, luulo nijile nibadĩĩzia kumaazĩ.” 32 uYohana nukuĩla nuũga, “Nanumuona uMuau nwitima zĩ nzĩa kwipũna kwigyulu, nwikyala mumuakue. 33 Nineene sika numuĩzĩ, ĩpa uzo naaluntumile kwibadĩĩzia kumaazĩ uuyo numbuĩla, ‘Uyo nukakumuona uMuau witima nukukikyala mumuakue, uuyo ukubadĩĩzagiaa kuMuau Muelu.’ 34 Nineene moonie, kangĩ nkuĩlĩĩle kĩna uyu wayu uMuana wa kĩNzua.” 35 Mudaau yaakue uYohana alĩ wĩĩmĩkile kangĩ nĩamanigua aakue abĩlĩ. 36 Numulaaa ũYesu wigenda, nuũga, “Laaĩ uMuana-nkolo wa kĩNzua.” 37 ĩAmanigua aakue naabĩlĩ naamũigia witambula, naamutiata ũYesu. 38 ũYesu nupĩluka, nuaona naamutiatile, nuaĩĩla, “Mwidũũma yaani?” Naamuĩĩla, “Labi” (ndogolelio yaakue, Mumania namukulu) “wikyalile mpĩĩ?” 39 Nuaĩĩla, “Nzuĩ muone.” Iio naenda naaona pĩna wikyalile, naikyala ninduyo ulutondo luasio. Alĩ zĩ nsaa ikyumi. 40 uAndelea, umunũna wa kĩSimoni Petelo, alĩ umuĩ wa aasio naabĩlĩ naalĩ amũigilie uYohana nukukumutiata ũYesu. 41 Uyo numuona tangua Usimoni umunũna waakue, numuĩĩla, “Aza kwamuonaa uMesia” (ndogolelio yaakue, Kilisito). 42 Numutuala kwa kĩYesu. ũYesu numutuupĩĩla, nuũga, “uUe Simoni muana wa kiYona. Ue ukiĩĩtua Kefa” (ndogolelio yaakue, Petelo). 43 Mudaau yaakue ũYesu nuloma kwienda kũGalilaya. Numuona uPilipo, numuĩĩla, “Ntiata.” 44 uPilipo alĩ wa kuBetisaida, kukaa ya kĩAndelia nuPetelo. 45 uPilipo numuona uNatanaeli, numuĩĩla, “Aza kwamuonaa uzo naalĩ muandĩkĩlue nuMusa muUlagĩĩlio numuAnakĩdagu, ũYesu wa kuNazaleti, muana wa kĩYosepũ.” 46 uNatanaeli numuĩĩla, “Kishuũũmane kĩntu nakĩĩza kwipũna muNazaleti?” uPilipo numuĩĩla, “Nzuu uone.” 47 ũYesu numuona uNatanaeli wijile kumuakue, nutambula mumpola zaakue; “Laaĩ muĩSilaeli wa tai-taaii, kutilĩ kaupembeelia mumuakue!” 48 uNatanaeli numuĩĩla, “Wasũũma mbii kwinĩnga ĩne?” ũYesu nushookeelia numuĩĩla, “uPilipo aza wĩkaalĩ kukuĩta pĩna aza wĩĩlĩ pamukuu, aza nukuoonie.” 49 uNatanaeli nushookeelia numuĩĩla, “Mumania numukulu, ue uue uMuana wa kĩNzua! Ue uue umutemi wa Ĩsilaeli!” 50 ũYesu nushookeelia numuĩĩla, “Kunsooko aza nakuĩĩlaa, Aza nukuoonie pamukuu, wasuĩĩlane? Ukiona nankulu kwikĩla izi.” 51 Numuĩĩla, “Tai-taaii namuĩĩla, mukakulĩona igyulu lyakũnukuka nĩamalaĩka a kĩNzua inankĩla nukwiiika muMuana-muntu.”
1 Nulutondo lwa katatu alĩ ukoolĩ winga mukana ya Galĩlaya, nunina wa kĩYesu alĩ wĩĩlĩ kuuko. 2 NũYesu nĩamanigua aakue naanua kuwĩnga. 3 Pĩna umubinio naukeepa, unina wa kĩYesu numuĩĩla, “Agila kamubinio.” 4 ũYesu numuĩĩla, “Maau, Ya yaani ĩne ninduue? Ityũngo liane sika lyalaaza.” 5 uNina nuaĩĩla ĩĩtumi, “Luensi nukakumuĩĩla, lutendĩ.” 6 Alĩ zikoolĩ inteleko mutandatu za magũe nambĩĩkue paasio kuntendo ya Ayahũdi kukĩeelia. iNteleko zensi alĩ zakijula ntunda zibĩlĩ katia zitatu. 7 ũYesu nuaĩĩla, “Zijulie inteleko ĩmaazĩ.” Naazijulia ndee. 8 Nuaĩĩla, “Ĩpaino tepiĩ, mumutualĩle umukulu wa wĩnga.” Naatuala. 9 uMukulu wa wĩnga pĩna numalũla ĩmaazĩ naalĩ matũlile mubinio, sika alumanile pĩna upũnile, (ĩpa ĩĩtumi naalĩ akumatepeela ĩmaazĩ alĩ amanile) umukulu wa wĩnga numuĩta umutooli, 10 Numuĩĩla, “Muntu wensi ukutengaa tangua umubino namuuza; pĩna akopekia, paapo ukuuleeta namusuu. Ue uuutile umubinio namuuza sunga nunzuauu.” 11 Uu wau muandio wa ilĩngasĩĩlio naalutendile ũYesu muKana ya Galĩlaya. Nwigyelelia uukulu waakue, nĩamanigua aakue naasuĩĩla mumuakue. 12 Pembele nutima kuKapelinaũmũ, umuene nunina, nĩanũna nĩamanigua aakue; naikyala kuuko ntondo nkeei. 13 ĩPasaka ya Ayahũdi alĩ yĩpipĩ; nũYesu nunankĩla kũYelusalemũ. 14 Nuaona muNumba ya kĩNzua naigulia ng'ombe ninkolo ninjĩa; nĩakaĩĩsia-mapeesa ikyalansile. 15 Nuzĩpia nsualu ya mukoa, nuaĩnga tũlũ ensi muNumba ya kĩNzua, ninkolo ning'ombe, numiita ĩmapeesa ma akaĩĩsia, nuzigalulanga ĩmeeza zaao. 16 Nuaĩĩla naalĩ akuzigulia injĩa, “Maleegiĩ aya ĩpa; muleke kumĩtenda ĩnumba ya kĩTata waane itũle nunba igyulĩlo.” 17 ĩAmanigua aakue naijuka kĩna alĩ yandĩkue, “Wĩĩlũ wa nunba yaako ukindĩa.” 18 Iio gua, ĩAyahũdi naashookeelia naamuĩĩla, “Ukukulagĩĩla kĩlĩngasĩĩlio kĩ, nwitenda itĩ?” 19 ũYesu nushookeelia nuaĩĩla, “Mĩtaulĩ ĩNumba ĩĩ nya kĩNzua nineene kuntondo zitatu nikakumiĩmĩkia.” 20 Luulo gua, ĩAyahũdi naaũga, “ĩNumba ĩĩ nya kĩNzua alĩ nzengue kumiaka makumi manĩĩ namutandatu, ninduue ukakumiĩmĩkia kuntondo zitatu?” 21 Ĩpa uzo alumĩtambuĩle ĩNumba ya muĩlĩ waakue. 22 Pĩna alĩ mũiukigue kwipũna muakiu, ĩamanigua naijuka kĩna alutambuĩle itĩ, naasuĩĩla uwandĩkua nulukaani ũYesu naalulutambuĩle. 23 Pĩna alĩ wĩĩlĩ mũYelusalemũ palutondo nalukulu lwa Pasaka, iingĩ naasuĩĩla muliina liakue pĩna naaiona iilĩngasĩĩlio yaakue naalukuitenda. 24 Ĩpa ũYesu umuene sika alĩ waasanilie aasio kunsooko alĩ waalĩngile tũlũ ensi; 25 Luulo gua, sika alusiiile tũlũ wensi wakuĩle impola za muntu, kunsooko umuene alulĩngile nazĩĩlĩ mumuntu.
1 Alukoolĩ muntu wa APalisayo, ĩliina liakue Nikodemo, mukulu wa Ayahũdi. 2 Uzo alũjile kwa kĩYesu utiku numuĩĩla, “Mumania numukulu, kumanile kĩna ue uue uMumania nupũnile kwa kĩNzua, kunsooko kutilĩ nusũũmile kwitenda iilĩngasĩĩlio ii nukuitendaa ue pĩna uNzua sika yĩensi nduyo.” 3 ũYesu nushookeelia numuĩĩla, “Tai taaii nakuĩĩla, tũlũ wensi kanga wasiitilelua kaubĩlĩ sika wishũũma kukuuona uutemi wa kĩNzua.” 4 uNikodemo numuĩĩla, “Wishũũma mbii umuntu kwilelua ĩwaalĩĩ munampala? Wishũũmane kwiingĩla mundaa ya kĩnina kaubĩlĩ nukwilelua?” 5 ũYesu nushookeelia, “Tai-taaii nakuĩĩla, muntu kanga wasitilelua kumaazĩ nukwa kĩMuau, sika wishũũma kwiingĩla muutemi wa kĩNzua 6 uMuĩlĩ ukulelaa umuĩlĩ; ĩnkolo yukulelaa ĩnkolo. 7 Ulekikulĩlua nanukukuĩĩla yumũjĩpĩĩle kwilelua kaubĩlĩ. 8 ĩNzega yukukũnkaa pĩna ĩsiiile numulũgũzo waakue ukũigagiaa, ĩpa sika umanile kĩna ipũna katia kĩna ĩlunziĩ. Iio gua tũlũ wensi wĩĩlĩ namulelue kwa kĩMuau.” 9 uNikodemo nushookeelia numuĩĩla, “Zishũũmĩka mbii izi?” 10 ũYesu nushookeelia numuĩĩla, “Ue umumania wa Ĩsilaeli, nindizi sikulĩngilene? 11 Tai-taaii nakuĩĩla, nakulumanile kukulutambulaa; nakuluoonie kukulukuĩlaa, nuukuĩlĩ wĩĩtu sika mugombile. 12 Kanga numuĩĩle za muna nsĩĩ niniinie sika mwishuĩĩla, mukishuĩĩla mbii kanga numuĩĩle ĩza kwigyulu.” 13 Kutilĩ naalunankĩĩle kwigyulu ĩpa uuzo uMuana-muntu naalĩ wiikile kwipũna kwigyulu. 14 Kĩna uMusa naalumĩnansuĩle ĩnzoka mumbugi-melemele, iio iioo yumũjĩpĩĩle uMuana-muntu wanansulue. 15 Koona tũlũ wensi nusuĩlĩĩle mumuakue wĩĩ nuupanga wakalĩ nakalĩ. 16 Iti yoi uNzua aluulogilue uunkũmbigyulu, sunga numupũnia uMuana waakue wing'ene, koona tũlũ wensi nusuĩlĩĩle mumuakue walekilimĩĩla, ĩpa wĩĩ nuupanga wa kalĩ nakalĩ. 17 Kuitĩ uNzua sikumutumile uMuana muna unkũmbigyulu waulamule uunkũmbigyulu, ĩpa uunkũmbigyulu ugũnue ninduyo. 18 Nusuĩlĩĩle mumuakue sika mulamulue; nasikusuĩlĩĩle wakondile kwilamulua, kunsooko sikusuĩlĩĩle; muliina lya Muana nwing'ene nwa kĩNzua. 19 Uu wau ulamuli, ya kĩna uweelu waazile muna unkũmbigyulu nĩantu naakĩloogua ĩkiiti kwikĩla uweelu, kunsooko uutendi waao alĩ ubĩĩ. 20 Tũlũ wensi gua nukumatendaa namabĩĩ ukuusuukĩlaguaa uweelu. Sikukuuzaa kuweelu, uutendi waakue ulekitakĩlua. 21 Uyo gua nukumĩtendaa ĩtai ukuuzaa kuwelu, itĩ uutendi waakue wigyelele kĩna utendue mwa kĩNzua. 22 Pembele ũYesu nĩamanigua akue naenda kunsĩĩ ya Uyahũdi, nukyala pii kuuko palumuĩ nĩndĩo, nubadĩĩzia. 23 Nduyo uYohana alĩ wibadĩĩzia pa Enoni piipĩ nĩSalimu kunsooko alĩ maazĩ mingĩ kuasio; antu naamuagaana nukwibadĩĩzigua. 24 Kuitĩ uYohana sika alĩ walagumĩlua mukĩtũngo. 25 Luulo gua, nautũla wĩkungumi wa amanigua a kĩYohana nuMuyahũdi umuĩ kumpola za wĩeelia. 26 Naamuagaana uYohana naamuĩĩla, “Mumania numukulu, unuasio naalĩ mwĩensi ninduue kwityũmbĩ liYolidani naalumukuĩlĩle ue, laaa nduzo wibadĩĩzia, nĩ tũlũ ensi akumuagaana.” 27 uYohana nushookeelia nuũga, “uMuntu sika wishũũma kwiaanũnkula kakĩntu ĩsika mupeegue kwipũna kwigyulu. 28 uNiinie munkuĩlĩĩle kĩna alĩ mbũgile, ĩne sika nĩKilisito, ĩpa numutumue ntongela yaakue. 29 Nutĩĩte umutoolua ingĩ mutooli, ĩpa umusuamuua wa mutooli nuĩmĩkile nukukumũigia ukulumbĩkagiaa kunsooko ya luli lwa mutooli. 30 Luulo gua, uulumbi waane uu witimĩĩligua. Uzo ijĩpĩĩle wakule, ĩpa ĩne niinupe.” 31 Uzo nujĩle kwipũna kukiania, uuyo ukĩlile tũlũ. Nwa muna nsĩĩ, uuyo wa muna nsĩĩ; ukutambulaa za muna nsĩĩ. Nũjile kwipũna kwigyulu ukĩlile tũlũ-tũũlũũ. 32 Nuzioonie nukukuziigia, ziizo ukuzikuĩlaa; ĩpa kutilĩ nukugombaa uukuĩli waakue. 33 Uzo nuugombile uukuĩli waakue waĩĩkĩĩle lumenko ya kĩna uNzua ingĩ wa tai. 34 Kuitĩ uzo, kunsooko sika ukumupũnagiaa uMuau kunzĩla ya kugelelana. 35 uTata umuloilue uMuana, nduyo umupĩĩle tũlũ mumukono waakue. 36 Nusuĩlĩĩle mwa kĩMuana utĩĩte uupanga wa kalĩ nakalĩ; nasikumusuĩlĩĩle uMuana sikukiona uupanga, ĩpa uutaki wa kĩNzua ukuĩmaa mumuakue.
1 Iio gua, ũShekulu pĩna numana kĩna ĩApalisayo iigilie kĩna ũYesu waligilie amanigua iingĩ kwikĩla uYohana nukukuabadĩĩzia. ( 2 Ĩpa ũYesu umuene sika alubadĩzĩlie, alĩ ĩamanigua aakue udũũ), 3 nulega kuUyahũdi nuenda kangĩ kũGalilaya. 4 Alĩ yumujĩpile kwikĩlĩla pakatĩ ya Samalia. 5 Iio nupika kukaa ya Samalia nyukuĩtaguaa Sikali, piipĩ numugunda uYakobo naalumupĩĩle umuana waakue uYosepu. 6 ĩPaasio alĩ lukoolĩ ululungu lwa kĩYakobo. ũYesu, kunsooko alukatĩĩle namusĩnzo, nwikyalansa yoi palulungu. Alĩ zĩ nsaa ya mutandatu. 7 Nuuza musungu wa kĩSamalia kwitepeela ĩmaazĩ ũYesu numuĩĩla, “Mpeela nkope.” 8 Kunsooko ĩamanigua aakue alĩ endaa mukaa agule impamba. 9 Paapo umusungu wa kĩSamalia numuĩĩla. “Ue Muyahũdi wilompa mbii ĩmaazĩ ma kukopa kumuane, nineene numusungu wa kĩSamalia?” Kunsooko ĩAyahũdi nĩAsamalia sika kuuzaa akamantĩĩne. 10 ũYesu nushookeelia numuĩĩla, “Kanga azuulĩngile azuujile kuumana uupeegua wa kĩNzua ninduyo waani nukuĩĩlile, mpeela nkope, azũjile kumulompa uzo; nduzo azũjile kukupeela ĩmaazĩ ma upanga.” 11 uMusungu numuĩĩla, “Shekulu, umugila kya kusũkĩlia ĩmaazĩ nululungu ingĩ lusimu; ukumaligĩlia mpĩĩ ĩmaazĩ maasio nama upanga?” 12 Ue umukulune kwikĩla utata wĩĩtu uYakobo naalukupĩĩle ululungu; umuene nukopa muasio nĩaana aakue nĩmĩtũgo yaakue? 13 ũYesu nushookeelua numuĩĩla, “Tũlũ wensi nukopile ĩmaazĩ aya ukikolua noota kangĩ; 14 unuasio nukikopa ĩmaazĩ nanĩkakumupeela ĩne, sikukikolua kanoota sunga ĩkalĩ nakalĩ, ĩpa ĩmaazĩ nanĩkakumupeela mikitũla munsĩ yaakue nziĩlio ya maazĩ namakusamambaa sunga kuupanga wa kalĩ nakalĩ.” 15 uMusungu numuĩĩla, “Shekulu mpeela ĩmaazĩ maasio ndekikolua ĩnoota, sunga ndekiiiza kunu kwitepeela.” 16 ũYesu numuĩĩla, “Lenda umuĩte umugoosia waako ushooke kunu.” 17 uMusungu nuũga, “Numugila kamugoosia.” ũYesu numuĩĩla, “Waũgaa iiza, Numugila kamugoosia, 18 kunsooko alutĩĩte agoosia ataano, nduzo namwĩensi ĩpainio sika mugoosia waako. Ulu ulutambuĩle ĩtai.” 19 uMusungu numuĩĩla, “Shekulu, nalĩngaa kĩna ue uue umunakĩdagu. 20 ĩAtata ĩĩtu alĩ ĩkĩtekelaa muna nkonko ĩĩ, niniinie mukuũgaa kĩna kũYelusalemũ kuuko ijĩpĩĩle kukĩtekela.” 21 ũYesu numuĩĩla, “Maau nsuĩĩla, kĩna ityũngo likiiza pĩna sika mukakumutekela uTata muna nkonko ĩĩ katia kũYelusalemũ. 22 Inie mukĩtekelaa nasika mukimanile; ishie kukĩtekelaa nakukĩmanile, kuitĩ uugũnua wandĩlĩĩlie kuAyahũdi. 23 Ĩpa ityũngo likiiza ndĩĩpa lĩkoolĩ, pĩna ĩĩtekeli a tai ĩkakumutekela uTata kunkolo nukutai. Kuluulo uTata ukuadũũmaa kĩna aasio amutekele. 24 uNzua ingĩ Nkolo, nĩndĩo naakumutekelaa ijĩpĩĩle kukĩtekela kunkolo nukutai.” 25 uMusungu numuĩĩla, “Manile kĩna uMesia wijile (nukuĩtaguaa Kilisito) pĩna ukiiza uzo, ukakukupeela impola tũlũ-tũũlũũ.” 26 ũYesu numuĩĩla, “Ĩne nanĩkĩtambuĩla ninduue ingĩ neene.” 27 Paapo naaaza ĩamanigua aakue, naakulĩlua kunsooko ĩkĩtambuĩla numusungu, ĩpa kutilĩ naaluũgile, “Widũũma yaani?” Katia, “Witambula yaani kwa kĩuyu.” 28 Paapo umusungu numĩleka ĩntunda, nuenda mukaa, nuĩ kuaĩĩla ĩantu, 29 “Nzuĩ muone muntu naazumbuĩlĩĩle tũlũ zensi naalĩ nizitendile; kanga wayu Kilisito, magu?” 30 Naapũna mukaa naamuagaana. 31 Uko kunuma ĩamanigua aakue naamulompa, naaũga, “Shekulu, lĩa.” 32 Nuaĩĩla, “Ntĩĩte ĩndia nya kulĩa nasika mumĩlĩngile inie.” 33 ĩAmanigua aakue naĩĩ kĩtambuĩla, “Muntu aza wamuleetela ndiane?” 34 ũYesu nuaĩĩla, “ĩNdia yaane ntĩĩ,” ntende uulooa waakue naaluntumile, “Nuumalĩĩlie umulĩmo waakue. 35 Sika mukuũgaane inie, ‘Yasaagaa mieli ĩnĩĩ, paapo wĩĩze uuogoli.’ Laaĩ gua namuĩĩla, nansũlĩ imiiso maani ĩlaaĩ ĩmĩgunda, yapĩaa, yakondaa ĩogolue. 36 uMuogoli ukuligagiaa ĩkĩnauogoli nukwiilingĩĩla ĩmaogola kuupanga wa kalĩ nakalĩ, koona umuminzi numuogoli alumbe palumuĩ. 37 Yoi gua ulukaani lukutũlaa lwa tai, ‘Umuĩ ukuminzaa, umuua ukuogolaa.’ 38 Ĩne alĩ numutumile kwiogola nasika mwĩtumile kamulĩmo; naĩngĩ alĩ ĩtumile umulĩmo niniinie namũingĩla mumulĩmo waao.” 39 Numukaa niasio Asamalia iingĩ naasuĩĩla mumuakue kunsooko ya lukaani lwa musungu naalukuĩlĩĩle itĩ, “Alumbuĩlĩĩle tũlũ zensi naalĩ nizitendile.” 40 Iio gua ĩAsamalia pĩna naamuagaanaa naaa kumulompa wikyale kunsiao, Nwikyala kuuko intondo zibĩlĩ. 41 Iingĩ dũũ naasuĩĩla kunsooko ya lukaani luakue. 42 Naamuĩĩla umusungu, “Ĩpa kwasuĩĩlaa, sika kunsooko ya nkaani zaako udũũ, kuitĩ kũigagiaa undiishie, kangĩ kumanile kĩna tai uzu ingĩ Mugũni wa unkĩmbigyulu.” 43 Pĩna nazikĩla intondo zaasio nazibĩlĩ nulega kuasio nuenda kũGalilaya. 44 Kuitĩ ũYesu umuene nukuĩla kĩna umunakĩdagu mugila kikyulio munsĩĩ yaakue umuene. 45 Pĩna nupika kũGalilaya, ĩAgalĩlaya namuanũnkula kunsooko alĩ aonaa tũlũ naaluzitendile mũYelusalemũ palutondo lukulu, kunsooko nĩndĩo alĩ endile kulutondo lukulu. 46 Nuuza kangĩ kuKana ya Galĩlaya, paapo pĩna aluzipilie ĩmazĩ matũle mubinio. Alukoolĩ muntu wakĩtemi, umuana waakue alĩ muluĩle muKapelinaũmũ. 47 Uyu pĩna nũigia kĩna ũYesu wijile kwipũna kuUyahũdi sunga kũGalilaya, numuagaanaa numulompa wende wamukamie umuana waakue naalĩ wĩpiipĩ kwikia. 48 Paapo ũYesu numuĩĩla, “Kanga musiitiona iilĩngasĩĩlio nĩmakula sika mukishuĩĩla.” 49 Umuntu nuasio numuĩĩla, “Shekulu, nzuu pĩna umuana waane wikaalĩ kalakia.” 50 ũYesu numuĩĩla, “Longola, umuana waako wakamagiaa.” uMuntu nulusuĩĩla ulukaani ũYesu naalumuĩĩlĩĩle, nulongola. 51 Pĩna alĩ kĩlĩ alonguĩle, ĩasese aakue naataagania nduyo, naaũga kĩna umuana waakue wakamagiaa. 52 Paapo nuakolia ityũngo pĩna alĩ wandiilie kwikamia. Naamuĩĩla, “iGyulo ĩnsaa ya mupũngatĩ uupiupa wamulegela.” 53 Paapo ũshee nulĩnga kĩna liasio lĩĩlo tyũngo pĩna ũYesu alukumuĩĩla, “uMuana waako wakamagiaa.” Nusuĩĩla umuene nĩnumba yaakue tũlũ. 54 Ĩkĩ kyokĩ kĩlĩngasĩĩlio kya kabĩlĩ ũYesu naalutendile pĩna alupũnile kuUyahũdi kwienda kũGalilaya.
1 Pembele alĩ lukoolĩ lutondo lukulu lwa Ayahũdi. ũYesu nunankĩla kwienda kũYelusalemũ. 2 Kuasio mũYelusalemũ pamulango wa nkolo lĩkoolĩ lyambo lyukuĩtaguaa kuKĩebũlania Betesida, nalĩtĩĩte ianda itaano. 3 Muasio alĩ akoolĩ aluĩle iingĩ, apokũ, anakĩtele, akiigyandi, naatũngĩĩle uuseliuki wa maazĩ. 4 Kuitĩ ityũngo alĩ lĩkoolĩ pĩna alukutimaa umalaĩka pilyambo, numakũlũgania ĩmaazĩ. Iio gua wensi nwa kũingĩla mbele pĩna ĩmaazĩ makũlũganiguaa nukamia uluĩle wensi naalĩ wamutyapile. 5 ĩPaasio alukoolĩ muntu alĩ walemilue miaka makumi matatu namunaana. 6 ũYesu pĩna numuona ugonile, nulĩnga kĩna wikyalile iio miaka mingĩ, numuĩĩla, “Usiiilene wĩĩ mupanga?” 7 uMuluĩle numushookeelia, “Shekulu, numugila kamuntu nwa kungumĩla mwilyambo pĩna ĩmaazĩ makũlũganigua. Pĩna ĩne nunziĩ, wĩngĩ nũingĩla nuntanga.” 8 ũYesu numuĩĩla, “Ĩimĩka, ĩTuĩke uulĩlĩ waako ulongole.” 9 Ĩkamuĩ umuntu nukamia nwĩtuĩka uulĩlĩ waakue, nulongola. Lutondo luasio alĩ lutondo lwa wikyali. 10 Iio gua ĩAyahũdi naamuĩĩla naalĩ mukamigue, “Nantende lutondo lwa wikyali, ingĩ mũiko kumuako kukĩtuĩka uulĩlĩ.” 11 Uyo nuashookeelia, “Uzo naazunkamilie muene azumbuĩlĩĩle, ĩtuĩke uulĩlĩ waako, ulongole.” 12 Naamukolia, “Muntu kĩ nukuĩĩlĩĩle, ĩtuĩke uulĩlĩ, ulongole?” 13 Ĩpa uzo naalĩ mukamigue sika numana kanga waani magu, kunsooko ũYesu nwĩũna, kuitĩ paasio alĩ mulundo mukulu, 14 Pembele ũYesu numuona muNumba ya kĩNzua, numuĩĩla, “Laaa, wakamagiaa! Ulekitimula kangĩ, nalubĩĩ nangũlũ luleke kukuagaana.” 15 uMuntu nuasio nuenda nuaĩĩla ĩAyahũdi kĩna ingĩ ũYesu naalumukamilie. 16 Luulo gua, ĩAyahũdi naamuagia ũYesu kunsooko alutendile izi palutondo lwa wikyali. 17 ũYesu nuashookeelia, “uTata waane ukĩtumaa umulĩmo sunga nunzuauu, nuneene nĩkĩtumaa umulĩmo.” 18 Kunsooko ĩĩ, ĩAyahũdi naĩkakia kwidũũma kukumuulaga kunsooko sika alutimulĩĩle ulutondo lwa wikyali udũũ, ĩpa numuĩta uNzua Tata waakue, nukĩtenda lika lĩmuĩ nuNzua umuene. 19 Iio gua ũYesu nushookeelia, “Tai-taai namuĩĩla, uMuana sika wishũũma kwitenda kalukaani wing'ene, ĩpa luensi nuoonie uTata witenda; kuitĩ kĩna ukutendaa uyo, iio nuMuana ukuzitendaa zizo-ziizoo. 20 Kunsooko uTata umuloogilue uMuana, ukumulagĩĩlaa tũlũ zensi nukuzitendaa umuene, nĩmĩlĩmo namĩkulu nangũlũ kwikĩla ĩĩ ukakumulagĩĩla, koona inie mukulĩlue. 21 Kuitĩ kĩna uTata ukũiukagiaa ĩakiu nukukuapangatia, iio-iioo nuMuana ukuapangatagiaa nualoilue. 22 Kangĩ uTata sika ukumulamulaa kaumuĩ, ĩpa numupeela uMuana ulamuli wensi, 23 itĩ tũlũ ensi amukulie uMuana kĩna akumukulagiaa uTata. Uzo nasika ukumukulagiaa uMuana sika ukumukulagiaa nuTata naalumutumile.” 24 Tai-taaii namuĩĩla, “Nukũigagiaa ulukaani luane nukukumusuĩĩla naaluntumile utĩĩte uupanga wa kalĩ nakalĩ, sunga sika wipika muulamuli, ĩpa walegile muukiu, wingĩĩle muupanga. 25 Tai-taai namuĩĩla, iTyũngo lijile nunzuauu lĩkoolĩ, ĩakiu ĩkakulũigia ululi lwa Muana wa kĩNzua, nĩndĩo naĩkakulũigia ikitũla apanga. 26 Iio gua, kĩna uTata utĩĩte upanga umuene, iio-iioo numupeela uMuana wĩĩ nuupanga umuene. 27 Numupeela uusũũmi kwilamula, kunsooko ingĩ Muana-muntu. 28 Mulekikulĩlua izi, kuitĩ ityũngo lĩpolokile pĩna tũlũ ensi naakoolĩ muibĩĩla ikiigia ululi luakue, 29 ndĩo ikipũna, naalĩ atendile iiza kuwiiuki wa upanga, naalĩ atendile namabĩĩ kuwiiuki wa ulamulua.” 30 “Ĩne sika nishũũma kwitenda kalukaani ning'ene; kĩna nukũigagiaa iio nukulamulaa, nuulamuli waane wa kulukuuluu kunsooko sika nidũũma kaulooa waane uneene, ĩpa uuloa waakue naaluntumile. 31 Kanga ĩnĩkĩkuĩla uneene, ukuĩli waane sika tai; 32 Ukoolĩ nuĩngĩ nwinkuĩla; manile kĩna uukuĩli waakue nwinkuĩla ingĩ wa tai. 33 Ĩnie alĩ mutumile antu kwa kĩYohana; numĩkuĩla ĩtai. 34 uUkuĩli naniaanũnkula ĩne sika upũnile kumuntu, ĩpa nitambula izi koona inie mugũnike. 35 uNuasio alĩ ntala nyukuakĩlaa nukwieelia, inie alĩ mualoe kwilumbĩĩlia muweelu waakue kwityũngo. 36 “Ĩne gua ntĩĩte ukuĩli ukulu kwikila wa kĩYohana. Kuitĩ ĩmĩlĩmo naalĩ numupeegue nuTata nĩĩmalĩĩlie, ĩmĩlĩmo niasio nanukuĩtumaa ĩnkuĩlĩĩle kĩna uTata untumile. 37 NuTata naaluntumile, muene wankuĩlĩĩle. Ululi luakue sika mukulũigagiaa tyũngo liensi, ikyelu liakue sika mukulĩonaa, 38 sunga ulukaani luakue sika lukolĩ munsĩ yaani, kunsooko unuasio naalĩ mutumue, inie sika mwamusuĩĩla. 39 Mukuukeesekagiaa uwandĩkua, kuitĩ inie mukusĩĩgaa kĩna muumo mutĩĩte uupanga wa kalĩ nakalĩ; uwaasio uuo unkuĩlĩĩle ĩne. 00150.tif Wandĩkua naweelu (Yn 5:39) 40 “Ĩpa sika mualoe kwiiza kumuane muĩ nuupanga. 41 Sika niaanũnkula ulukũmo kuantu. 42 Ĩpa numumanile kĩna muagila kauloogua wa kĩNzua munsĩ yaani. 43 Ĩne nijile muliina lya kĩTata waane, sika mwananũnkula ĩne, umuua kanga waaze muliina liakue umuene, unuasio mukakumuanũnkula. 44 Mwishũũma mbii kwishuĩĩla, inie namukĩkulagiaa niinie kuniinie, nuukulu naupũnile kwa kĩNzua nwing'ene sika mukuudũũmaa? 45 Mulekishĩĩga kĩna ĩne nĩkakumusokia kwa kĩNzua, ukoolĩ umusokia waani, ingĩ uMusa namumusanilie inie. 46 Kuitĩ kanga ĩmumusuĩlĩĩle uMusa, aza mujilinshuĩĩla nineeni; kunsooko uzo alĩ wandĩkile impola zaane. 47 Kanga musiitishuĩĩla uwandĩkua waakue, mukishuĩĩla mbii inkaani zaane?”
1 Pembele ũYesu nuenda kwityumbi lya nanza ya Galĩlaya, ĩĩo nanza ya Tibelia. 2 iYũmbi kyulu nalĩmutiatĩĩla, kunsooko alĩ aionaa iilĩngasĩĩlio naalĩ waatendĩĩle ĩaluĩle. 3 ũYesu nunankĩla munkonko, kuasio nwikyalansa palumuĩ nĩamanigua aakue. 4 ĩPasaka, ulutondo nalukulu lwa Ayahũdi, alĩ lwĩpiipĩ. 5 Paapo ũYesu nunansula ĩmiiso maakue, nuoona yũmbĩ kyulu lĩpolokile kumuakue, numuĩĩla uPilipo, “Kugule mpĩĩ ĩmapũli ĩa alĩe.” 6 Alutambuĩle itĩ wamugeme, kuitĩ umuene alumanile kĩna ukitenda. 7 uPilipo numushookeelia, “ĩMapũli ma shilinge magana mabĩlĩ sika makuenda muumo tũlũ wensi waligie kaniino udũũ.” 8 Umuĩ wa amanigua aakue, uAndelea umunũna wa kĩSimoni Petelo, numuĩĩla, 9 “Kakoolĩ kalĩĩsia papa nakatĩĩte mapũli mataano ma uwele nipishiĩ, pibĩlĩ ĩpa aya makuagela mpĩĩ naiingĩ itĩ?” 10 ũYesu nuũga, “Ikyalansiĩ ĩantu.” Paasio alĩ maakoolĩ masanzĩ mingĩ. Iio gua, naikyalansa ĩagoosia magana ma nzogũ mataano. 11 ũYesu numasola ĩmapũli, nusongelia, nuoomolania naalĩ ikyalansile, iio-iioo nipishiĩ gaa, muna alĩ aloelue. 12 Pĩna naikyuta, nuaĩĩla amanigua aakue, “Soleelĩ ipiminangulua napishaagile, kĩlekilimĩĩla kakĩntu.” 13 Iio gua naapishooleela, naijulia itooto kyumi naibĩlĩ ipiminangulua pya mapũli na mataano ma uwele naalĩ pishaagigue nĩnaalĩ alĩĩle. 14 Luulo gua, ĩantu pĩna naakĩona ĩkĩlĩngasĩĩliio naaũga, “Uyu wayu tai taaii umunakĩdagu nũjile muna unkũmbigyulu.” 15 Iio gua, ũYesu pĩna nulĩnga kĩna alĩ asĩĩgaa kukumuguĩla koona amutende wĩĩ mutemi, nwĩũna kangĩ kunkonko wing'ene dũũ. 16 Pĩna niĩ mpĩndĩ, ĩamanigua aakue naatima sunga kunanza, 17 naingĩla mwipyango naĩĩ kumĩpũũta ĩnanza kwienda kuKapelinaũmũ. Alĩ yaazaa kiiti, nduyo ũYesu alũkĩĩlĩ waapikĩĩle. 18 Nĩnanza niiĩndiuka kunsooko nzega nankulu alĩ ikũnka. 19 Pĩna alĩ igendia ipyango zĩ maili zitatu katia zinĩĩ, naamuona ũYesu wigenda mukiania ya nanza, nuĩ kulĩsũgamĩĩla ipyango, naoopooka. 20 Nuaĩĩla, “Ingĩ neene, lekioopokĩ.” 21 Paapo naasiia kukumuanũnkula mwipyango; ĩkamuĩ ipyango nalĩpikĩĩla kunsĩĩ naalĩ alunziĩ. 22 Mudaau yaakue iyũmbĩ naalĩ liĩmĩkile pityumbĩ lya nanza nalĩona kĩna lyukutilĩ pyango naliĩngĩ paasio, isiiititũla lĩĩlo naalĩ lĩmuĩ, kangĩ kĩna ũYesu sika alĩ wingĩĩle mwipyango liasio palumuĩ nĩamanigua aakue, ĩpa ĩamanigua aakue alĩ endile ing'ene. 23 Ĩpa ĩmapango mĩĩa kwipũna kuTibelia namapika piipĩ nĩpaasio pĩna alĩ alĩĩlĩĩle ĩmapũli pĩna ũShekulu alumasongĩĩlie. 24 Paapo gua, iyũmbĩ pĩna nalĩona kĩna ũYesu ukutilĩ kuasio sunga ĩamanigua aakue gaa, naingĩla mwipyango ĩeene, naalongola kuKapelinaũmũ naĩĩ kumudũũma ũYesu. 25 Pĩna naamuona pityumbĩ lya nanza naamuĩĩla, “Mumania numukulu, aza waazaa nzalĩ kunu.” 26 ũYesu nushookeelia nuũga, “Tai-taaii namuĩĩla mwindũũma, sika kunsooko alĩ muoonie ilĩngasĩĩlio, ĩpa kunsooko alĩ mulĩĩle ĩmapũli namwikyuta. 27 Muleke kĩtuma umulĩmo kunsooko ya ndia nyukoononekaa, tazu kunsooko ya ndia nyĩkikyalaa sunga upanga wa kalĩ nakalĩ, uMuana-muntu nukakumupeela; kuitĩ uyu wayu namuĩĩkĩlue ulumenko nuTata Nzua.” 28 Paapo naamuĩĩla, “Kutendeeii kuĩtume ĩmĩlĩmo ya kĩNzua.” 29 ũYesu nushookeelia nuaĩĩla, “Uu wau mulĩmo wa kĩNzua, musuĩĩle mumuakue naalĩ mutumue nduyo.” 30 Naamuĩĩla, “Uwe witenda kĩlĩngasĩĩlio kĩ gua, kuone kukusuĩĩle? Ukĩtuma mulĩmo kĩ? 31 ĩAtata ĩĩtu naalĩa ĩmana munbugi-melemele, kĩna yandĩkue, Alĩ waapĩĩle india kwipũna kwigyulu alĩe.” 32 ũYesu nuaĩĩla, “Tai-taaii namuĩĩla, sika Musa naalumupĩĩle ĩndia nya tai kwipũna kwigyulu, ĩpa uTata waane ukumupeelaa ĩndia nya tai kwipũna kwigyulu. 33 Kuitĩ ĩndia ya kĩNzua, ĩĩoo nyĩtimile kwipũna kwigyulu nukukuupeela uunkũmbigyulu upanga.” 34 Paapo naamuĩĩla, “Shekulu, intondo tũlũ kupeele ĩndia niasio.” 35 ũYesu nuaĩĩla, “Ĩne neene nĩndia ya upanga. Nuasio nũjile kumuane sika ukikolua kanzala; nduyo nusuĩlĩĩle mumuane sikukikolua ĩnoota kainiino. 36 Ĩpa itĩ aza namuĩĩlaa ya kĩna mumoonie, ĩpa sika mwasuĩĩla. 37 Ensi uTata nukumpeelaa ikiiiza kumuane; nduyo nũjile kumuane sika nĩkakumutaaga kunzi kainiino. 38 Kuitĩ sika alĩ ntimile kwipũna kwigyulu koona nĩtume uulooa waane, ĩpa uulooa waakue naaluntumile. 39 Nuuloa waakue naaluntumile ingĩ ntuu, wensi naalumpĩĩle ndekilimĩĩlia kaumuĩ, ĩpa numũiukie palutondo lwa mpelo. 40 Kuitĩ uu wau uulooa wa kĩtata waane, tũlũ wensi nukumulaaa uMuana nukwishuĩĩla mumuakue, wĩĩ nuupanga wa kalĩ nakalĩ; nineene nĩkakumũiukia palutondo lwa mpelo.” 41 Paapo ĩAyahũdi naĩĩ kĩũlũnga kunsooko yaakue, kuitĩ alĩ waũgaa, “Ĩne neene nĩndia naalĩ ĩtimile kwipũna kwigyulu.” 42 Naaũga, “Sika wayune Yesu muana wa kĩYosepũ? Sika kuĩĩzĩne ũshee nunina? Ĩpaino wiũgaaii, Ntimile kwipũna kwigyulu?” 43 ũYesu nushookeelia nuaĩĩla, “Muleke kĩũlũnga niinie kuniinie. 44 Kutilĩ nusũũmile kwiiiza kumuane kaanga ĩsika mulũtue nuTata naaluntumile; nineene nĩkakumũiukia palutondo lwa mpelo. 45 Yandĩkue muunakĩdagu, Tũlũ ensi ikitũlimanigua nuNzua. Tũlũ wensi nũigilie nukukĩmania kwa kĩTata ukuuzaa kumuane. 46 Ukutilĩ naalumuoomie uTata isiititũla umuene nupũnile kwa kĩNzua, wayu alumuoonie uTata. 47 Tai-taaii namuĩĩla, nusuĩlĩĩle utĩĩte uupanga wa kalĩ nakalĩ. 48 Ĩne neene nindia ya upanga. 49 ĩAtata aani alĩ alĩĩle ĩMana mumbugimelemele, naakia. 50 Ĩĩ yoĩ ndia nĩtimile kwipũna kwigyulu koona tũlũ wensi wamĩlĩe walekikia. 51 Ĩne neene nĩndia ya upanga naalĩ ĩtimile kwipũna kwigyulu; tũlu wensi kanga wamĩlĩe ĩndia ĩĩ, ukitũla nuupanga wa kalĩ nakalĩ. Nĩndia nanikipũnia ĩne kunsooko ya upanga wa unkũmbigyulu ingĩ umuĩlĩ waane.” 52 Paapo ĩAyahũdi naĩĩ kĩkunguma eene kueene, naaũga, “Wishũũma mbii uyu kukukupeela umuĩlĩ waakue kuulĩe?” 53 Paapo ũYesu nuaĩĩla, “Tai-taaii namuĩĩla, kanga musiite kuulĩa umuĩlĩ wa Muana-muntu nukwikopa umugali waakue, muagila kaupanga munsĩ yaani. 54 Nulĩĩle umuĩlĩ waane nukwikopa umugali waane utĩĩte upanga wa kalĩ nakalĩ; nineene nĩkakumũiukia palutondo lwa mpelo. 55 Kuitĩ umuĩlĩ waane ingĩ ndia ya tai, numugali waane ingĩ ukopi wa tai. 56 Nulĩĩle umuĩlĩ waane nukwikopa umugali waane ukikyalaa munsĩ yaane nineene munsĩ yaakue. 57 Kĩna uTata namupanga naaluntumile, nineene numupanga kunsooko ya kĩTata, iio-iioo nunuasio nukundĩaa ĩne ukitũla mupanga kunsooko yaane. 58 Ĩĩ yoi ndia naalĩ ĩtimile kwipũna kwigyulu, sika kĩna atata aani naalĩ alĩĩle naakia.” nukumĩlĩa ĩndia ĩĩ ukitũla mupanga ĩkalĩ nakalĩ. 59 iNkaani izi alĩ witambula mũshũnagogi pĩna alĩ wimania muKapelinaũmũ. 60 Kunsooko ĩĩ, iingĩ muamanigua aakue pĩna alĩ iigilie izi, naaũga, “uLukaani ulu lukakũ! Waani nusũũmile kukulutegeela.” 61 ũYesu pĩna numana munkolo yaakue ya kĩna ĩamanigua aakue ĩkĩũlũnga kunsooko ya lukaani ulu, nuaĩĩla, “Lwalu lwamukũmpiane? 62 Ikitũla mbii gua kanga mumuone uMuana-muntu winankĩla kĩna alĩ wĩĩlĩĩ umuandio? 63 ĩNkolo, ĩĩo yukupangatagiaa, umuĩlĩ sika ũjĩpĩĩle kakĩntu, iNkaani nalĩ nukumuĩĩla ingĩ nkolo, kangĩ upanga. 64 Ĩpa akoolĩ mumiani nasika asuĩlĩĩle.” Kuitĩ ũYesu alumanile kwipũna umuandio aani nasika asuĩlĩĩle, kangĩ waani nukakumusakia. 65 Nuũga, “Kunsooko ĩĩ aza mumuĩĩlĩĩle kĩna ukutilĩ nusũũmile kwiiiza kumuane kanga ĩsika mupeegue nuTata.” 66 Kwipũna paapo iingĩ muamanigua aakue naashooka kĩnũũma, sika naĩtiata nduyo. 67 Paapo ũYesu nuaĩĩla naikyumi naabĩlĩ, “Niniinie gaa mwasiiane kwilega?” 68 uSimoni Petelo numushookeelia, “Shekulu, kwende kwa kuani? Ue utĩĩte inkaani za upanga wa kalĩ nakalĩ, 69 nindiishie kwasuĩlĩĩle nukwilĩnga kĩna ue ingĩ uMuelu wa kĩNzua.” 70 ũYesu nuashookeelia, “Sika alĩ numusaaguĩlene inie namwikyumi naabĩlĩ. Nuumuĩ waani ingĩ shetani?” 71 Alumugambile ũYuda ũsha Simoni nwa kuIsakaliote; uuyo numuĩ mwikyumi naabĩlĩ, nũjile kumusakia.
1 Pembele ũYesu nũipilima muGalĩlaya; sika nusiia kwipilima muUyahũdi kunsooko ĩAyahũdi alĩ idũũma kukumuulaga. 2 Nulutondo nalukulu lwa Ayahũdi lwa pigũnda alĩ lwĩpiipĩ. 3 Luulo gua, ĩanũna aakue naamuĩĩla, “Lega ĩpa, wende kuUyahũdi koona ĩamanigua aako aone ĩmĩlĩmo yaako nukuĩtuma. 4 Kuitĩ kutilĩ kamuntu nukutenda ulukaani kukĩmpisĩ-mpisĩ, nduyo umuene usiile kukigyelela. Kanga utende itĩ, igyelelie kuunkũmbigyulu.” 5 Kuitĩ sunga ĩanũna aakue sika alĩ asuĩlĩĩle mumuakue. 6 Luulo ũYesu nuaĩĩla, “ityũngo liane likaalĩ kalapika, ĩpa ityũngo liani lĩkoolĩ intondo tũlũ. 7 uUnkũmbigyulu sika wishũũma kukumusuukĩlua inie; ukunsuukĩlaguaa uneene kunsooko ĩne nukuukuĩlaa kĩna uutendi waakue ingĩ ubĩĩ. 8 Nankĩlĩ uniinie muende kulutondo nalukulu; ĩne nikĩĩlĩ kalanankĩla kwienda kulutondo nalukulu luasio, kuitĩ ityũngo likaalĩ kalakonda.” 9 Pĩna nuaĩĩla izi, nwikyala muGalĩlaya. 10 Pĩna ĩanũna aakue naanankĩla kwienda kulutondo nalukulu, paapo nduzo nunankĩla, sika kukualiĩ, alĩ zĩ kukĩmpisĩ-mpisĩ. 11 Iio gua ĩAyahũdi naaa kumudũũma mulutondo nalukulu, naaũga, “Wĩĩlĩ mpĩĩ unuasio?” 12 Na wĩĩ wĩng'ũng'ũntia wingĩ mumulundo kunsooko yaakue ĩĩĩa naaũga, “Muntu muuza,” ĩĩĩa naaũga, “Zũi, ĩpa ukualimĩĩlia ĩantu.” 13 Ĩpa kutilĩ naalumutambuĩle paantu kunsooko ya koopoka ĩAyahũdi. 14 Muntondo za lutondo nalukulu ũYesu nunankĩla nũingĩlla muNumba yakĩNzua nũimania. 15 ĩAyahũdi nakulĩlua, naaũga, “Uyu umanile mbii ĩmĩlimu pĩna sika mulangue?” 16 ũYesu nuashookeelia nuũga, “uUmania waane sika waane, ingĩ waakue naaluntumile. 17 Wensi kanga waloogue kwitenda uulooa waakue, ukakuulĩnga uumanigua uu, kĩna upũnile kwa kĩNzua katia nĩkĩtambulĩlia ning'ene. 18 Uyu nukĩtambulĩlagiaa wing'ene ukudũũmaa ulukũmo luakue umuene; ĩpa uzo nukudũumaa ulukũmo luakue naalumutumile, uuyo wa tai-taaii nuwoononi ukutilĩ mumuakue. 19 Naalumupĩĩle inie uUlagĩĩlio sika Musane? Sunga ukutilĩ kumiani nukuukendegelaa uUlagĩĩlio. Nĩkĩ mwinduuma kwimbulaga.” 20 iYũmbĩ nalĩshookeelia, “Ue umunalĩsĩĩmuĩ! Waani nwidũũma kukukuulaga?” 21 ũYesu nushookeelia nuaĩĩla, “Alĩ ntendile utendi umuĩ, tũlũ ensi namukulĩlua. 22 Kunsooko ĩĩ uMusa numupeela uwaalami; (sika upũnile kwa kĩ Musa, ĩpa alĩ kuatata aani), niniinie mulutondo lwa wikyali mukualamagiaa umuntu. 23 Muntu kanga waalamigue palutondo lwa wikyali, uUlagĩĩlio wa kĩMusa ulekioononua, nĩkĩ mwintakĩla kunsooko namukamagiaa umuntu palutondo lwa wikyali? 24 Mulekilamula kunzi udũũ, taazu mulamule ĩkulukuuluu.” 25 Luulo gua, ĩaniYelusalemũ ĩamuĩ naaũga, “Sika wayune naakumudũũmaa amuulage? 26 Laaĩ gua, witambula kualiĩ, sika akumuĩĩla kalukaani! ĩAkulu ĩĩtu alĩngile ĩtaine kĩna uyu ingĩ Kilisito? 27 Ĩpa uyu kumumanile kĩna upũnile. Iio uKilisito pĩna ukiiiza, ukutilĩ numanile kĩna upũnile.” 28 Luulo ũYesu nwĩtunta ululi muNumba ya kĩNzua, nũmania nuũga, “Ĩne munzĩzĩ, nĩkĩna mpũnile muĩzĩ; sunga sika nĩĩzĩĩle uneene, ĩpa naaluntumile ingĩ wa tai, niniinie sika mumuĩzĩ. 29 Ĩne numuĩzĩ kunsooko mpũnile kumuakue, nduyo muene untumile.” 30 Luulo gua naandũũma kukumuguĩla, ĩpa kutilĩ naalumutualĩlĩĩle umukono, kunsooko ityũngo liakue sika alĩ lyalaaza. 31 Iingĩ mwiyũmbĩ naasuĩĩla mumuakue, naaũga, “Pĩna wijiliiiza uKilisito, ũjilitenda ilĩngasĩĩllio iingĩne kwikĩla naalutendile uyu?” 32 ĩApalisayo naaligyũlia iyũmbĩ lĩkĩũlũnga izi kunsooko yaakue; paapo ĩapolia naakulu nĩApalisayo naatuma ĩĩtumi amuguĩle. 33 ũYesu nuũga, “Tyũngo niino kĩlĩ nĩpalumuĩ niniinie; nonguĩle kumuakue naaluntumile. 34 Mukindũũma, sika mukimona, nineene pĩna nĩĩlĩ inie sika mwishũũma kwiiiza.” 35 Paapo ĩAyahũdi naĩtambuĩla eene kuene, “Ulomile wende mpĩĩ uyu itĩ kuleke kumuona ishie. Ukienda kuupalansano wa Agilikine nukukuamania ĩAgiliki? 36 Lukaani kĩ ulu naazulutambuĩle, Mukindũũma, sika mukimona; nineene pĩna nĩĩlĩ inie sika mwishũũma kwiiiza?” 37 Palutondo nalukulu nangũlũ, lwa mumalĩĩlio lwa ntondo nankulu, ũYeu nuĩmĩka nwĩtuntĩkia nuũga, “Tũlũ wensi kanga wakolue ĩnoota waaze kumuane wakope. 38 Nusuĩlĩĩle mumuane kĩna uwandĩkua uũgile, miongo ya maazĩ ma upanga ikipũna munsĩ yaakue.” 39 Alutambuĩle itĩ mumpola za kĩMuau naĩkakumuanũnkula naasuĩlĩĩle mumuakue, kuitĩ uMuau alĩ wikĩĩlĩ kalakigyelela, kunsooko ũYesu alĩ wikĩĩlĩĩ wakuligue 40 Paapo ĩĩĩa kwipuna mwiyũmbĩ pĩna naaziigia inkaani izi naaũga, “Tai uyu wayu munakĩdagu nuasio.” 41 Naĩngĩ naaũga, Uyu wayu Kilisito. ĩĨĩa naaũga, “Mbii gua, uKilisito wapũna kũGalilayan? 42 uWandĩkua sika alĩ uũgilene kĩna uKilisito upũnile muluuli lwa kĩDaudi, muBetelehemũ ĩkĩsaalĩ naalĩ wĩĩlĩ uDaudi?” 43 Paapo nautũla ukamatuki mwiyũmbĩ kunsooko yaakue. 44 ĩAmuĩ aao nasiia amuguĩle, ĩpa kutilĩ naalumutualĩlĩĩle ĩmĩkono. 45 Paapo ĩĩtumi naaaza kuapolia naakulu nĩApalisayo ndĩo naaaĩĩla, “Nĩkĩ sika mwamuleeta?” 46 ĩĨtumi naashookeelia, “Kutilĩ kamuntu nukutambulaa kĩna umuntu nuasio nwitambula!” 47 Paapo ĩApalisayo naashookeelia, “Niniinie mwapuutagiguaane? 48 Waani gua muakulu katia muApalisayo naasuĩlĩĩle mumuakue? 49 Ĩpa iyũmbĩ ĩlĩ nasika lĩlĩngile uulagĩĩlio lyazũmaguaa.” 50 uNikodemo, uyo naalumuuzĩlĩĩle mbele, naalĩ umuĩ waao, nuaĩĩla, 51 “Mbii, uUlagĩĩlio wĩĩtu ukulamulaane umuntu pĩna sika waliigiguaa tangua nukwimana kĩna utendile yaani?” 52 Nashookeelia naamuĩĩla, “Nunduue upũnile kũGalilayane? Dũũma, uoone kĩna kutilĩ kamunakĩdagu naalũgyelĩĩle kwipũna kũGalilaya.”
1 ĩpa ũYesu nulongola kunkonko ya mĩzeituni. 2 ĩKĩĩlĩma pĩna nakiungua nũingĩla kangĩ muNumba ya kĩNzua. ĩAntu ensi naamuagaana; nwikyalansa nuĩ kuamania. 3 ĩAlangi nĩApalisayo naamuleetela musungu naalĩ mukũngue muugalolia; naamuĩmĩkia pakatĩ, 4 Naamuĩĩla, “Mumania, umusungu uzu aza mukũngue pĩna aza wigololia 5 muUlagĩĩlio uMusa alukulagĩlĩĩlie ĩaasiio atũlue magũe; ĩpa ue uũgĩleeii?” 6 Naatambula itĩ kukumugema, koona aligie nsooko ya kumusokia. ũYesu nutũna pansĩ, nuandĩka mumasalu naluala. 7 Pĩna naĩkakia kukumukolia, nuĩmĩka nuaĩĩla, “Namugila kautimu mumiani nuĩ wa muandio kukumusũtia igyũe.” 8 Nutũna pansĩ kangĩ, nuandĩka mumasalu 9 Ndĩo pĩna naiigia, naasokigua nĩmiioo yaao, naapũna umuĩ umuĩ, naandia ĩanampala sunga nwa mumalĩĩlio. Nusaaga ũYesu wing'ene numusungu wĩĩmĩkile pakatĩ 10 ũYesu nuuuka, sika numuona kaumuĩ ĩpa umusungu udũũ. Numuĩĩla, “Musungu ue, ĩĩlĩ mpĩĩ aasio ĩasokia aako? Ukutilĩne nwa kukulamula kĩna umutimu?” 11 Numuĩĩla, “Kutilĩ Shekulu.” ũYesu numuĩĩla, “Nineene gaa sika nukukulamula. Longola ulekitimula kangĩ.”] 12 Paapo kangĩ ũYesu nuaĩĩla nuũga, “Ĩne neene nĩweelu wa unkũmbigyulu; nwa kuntiata ĩne sika ukigendela mukiiti, ĩpa ukaa utĩĩte uweelu wa upanga.” 13 Iio gua ĩApalisayo naamuĩĩla, “Ue wĩkuĩlĩĩle wing'ene; uukuĩli waako sika wa tai.” 14 ũYesu nushookeelia nuaĩĩla, “Kanga ĩne ĩnĩkuĩlĩĩle ning'ene nakĩ, uukuĩli waane ingĩ wa tai, kuitĩ nĩĩzĩ kĩna mpũnile nĩkĩna nunziĩ. Inie gua sika mumanile kĩna mpũnile nĩkĩna nunziĩ. 15 Inie mwilamula kukĩmuĩlĩĩ ĩne gua sika nukumulamulaa kaumuĩ. 16 Kanga ĩne ĩnilamula nakĩ, uulamuli waane ingĩ wa tai, kuitĩ ĩne sika ning'ene nanukulamulaa, ĩpa uneene ninduyo naaluntumile. 17 Sunga muUlagĩĩliio waani yandĩkue kĩna uukuĩli wa antu abĩlĩ ingĩ wa tai. 18 Ĩne neene nanĩkuĩlĩĩle uneene, nuTata naaluntumile unkuĩlĩĩle.” 19 Paapo naamuĩĩla, Ushoo wĩĩlĩĩ mpĩĩ? ũYesu nushookeelia, “Sika mumanile ĩne sunga uTata sika mumumaile. Kanga ĩmumanile ĩne, alĩ mũjile kumumana nuTata waane.” 20 iNkaani izi alutambuĩle nũmania muNumba ya kĩNzua, nwĩpaapo pauĩĩkĩlo wa sadaka. Kutilĩ naalumuguĩlile, kuitĩ ityũngo liakue sika alĩ lyalaaza. 21 Paapo ũYesu nuaĩĩla kangĩ, “Ĩne nalega, niniinie mukindũũma; mukikia mumulandu waani; kĩna nunziĩ ĩne, inie sika musũũmile kwiiiza.” 22 Paapo ĩAyahũdi naaũga, “Mbii gua, ukakĩulagane; kuitĩ nwiũga, kĩna nunziĩ sika mwishũũma kwiiiza?” 23 Nuaĩĩla, “Inie mwa pĩna pansĩ; ĩne na kukiania; iinie mwa unkũmbigyulu uu; ĩne sika na muna unkũmbigyulu uu. 24 Aza namuĩĩla mukikia mumĩlandu yani kuitĩ kanga musiitishuĩĩla kĩna ingĩ neene, mukikia mumĩlandu yaani.” 25 Paapo naamuĩĩla, “Ue uue waani?” ũYesu nuaĩĩla, “Lwalu naaza namuĩĩla kwipũna umuanidio. 26 Ntĩĩte ningĩ za kutambula nukwilamula kumuani; ĩpa uzo naaluntumile ingĩ wa tai, nineene naalĩ nĩziigilie kumuakue, ziizo nukutambulaa muna unkũmbigyulu.” 27 Sika naalĩnga kĩna ukuaĩĩla za kĩTata. 28 Paapo ũYesu nuaĩĩla, “Pĩna mukakumunansula uMuana-muntu, paapo mukilĩnga kĩna ingĩ neene, kangĩ kutilĩ nanukulutenda ning'ene, ĩpa kĩna uTata naalumanilie ĩne, ziizo nukuzitambula. 29 Nduyo naaluntumile wayu kwĩpalumuĩ nineene, sikundekile ning'ene, kuitĩ ĩne nukutendaa intondo tũlũ nazumuloelĩĩlie uyo.” 30 Pĩna alĩ witambula izi, iingĩ naasuĩĩla mumuakue. 31 ũYesu nuaĩĩla ĩAyahũdi naalĩ amusuĩlĩĩle, “Inie kanga mwikyale mulukaani luane, ĩtai mwĩamanigua aane; 32 Mukakumĩlĩnga ĩtai, nĩtai ĩkakumutenda akolelua.” 33 Naamushookeelia, “Ishie kwĩluuli lwa kĩIbũlahimu; sika kwalatũla asese kumuntu wensi intondo tũlũ. Wiũgaaii, mukitendua akolelua?” 34 ũYesu nuashookeelia, “Tai-taaii namuĩĩla, Tũlũ wensi nukutendaa umulandu ingĩ musese wa mulandu. 35 uMusese sika ukikyalaa munumba ĩkalĩ nakalĩ; umuana ukikyalaa ĩkalĩ nakalĩ. 36 Iio gua uMuana kanga wamutende akolelua, ĩtaĩ mukitũla akolelua. 37 Maniile kĩna mualĩĩ luuli lwa kĩIbũlahimu, ĩpa mwidũũma kumbulaga kunsooko ulukaani luane lugila kalioma munsĩ yaani. 38 Naalĩ nizioonie kwa kĩTata, ziizo nukuzitambulaa. Niniinie namuziigilie kwa kĩTata waani, ziizo mukuzitendaa.” 39 Naashookeelia naamuĩĩla, “uTata wĩĩtu ingĩ uIbũlahimu.” ũYesu nuaĩĩla, “Kanga ĩmwĩaana a kĩIbũlahimu aza mũjile kuĩtenda ĩmĩlĩmo ya kĩIbũlahimu. 40 Ĩpaino mwidũũma kwimbulaga ĩne, nanumuntu nanukumuĩĩlaa ĩtai naalĩ nĩmiigilie kwa kĩNzua. uIbũlahimu sika alutendile itĩ.” 41 Inie mukĩtuma ĩmĩlĩmo ya kĩTata waani. Naamuĩĩla, “Ishie sika kualelue mumĩgololio; kutĩĩte uTata umuĩ, uNzua.” 42 ũYesu nuaĩĩla, “Kanga uNzua ĩTata waani aza mujilindoogua nineene, kuitĩ nijile mpũnile kwa kĩNzua; sika nijile ning'ene, ĩpa muene aluntumile. 43 Nĩkĩ mwasiitilĩnga uutambuli waane? Ingĩ kunsooko sika mwishũũma kwiiigia ulukani luane. 44 Inie mwa kĩtata waani Shetani, ninshula za kĩtata waani mualoe kukuzitenda. uNuasio alĩ muulagani kwipũna iyuukĩ, sunga sika ukuĩmaa mutai, kuitĩ ĩtai yukutilĩ mumuakue. Pĩna witambula ulongo ukutaambulaa ĩzaakue muene, kunsooko ingĩ mulongo, kangĩ tata wa ulongo. 45 Nineene, kunsooko nukumĩtambula ĩtai, sika mwishuĩĩla. 46 Waani kumiami nukuĩlĩĩle kĩna numunamĩlandu? Kanga ĩnitambula ĩtai, nĩkĩ sika mwinshuĩĩla? 47 Nwa kĩNzua ukuziigagiaa inkaani za kĩNzua. Luulo inie sika mukũigagiaa kunsooko inie sika mwa kĩNzua.” 48 ĩAyahũdi naashookeelia naamuĩĩla, “Sika kwitambula iizane kĩna ue uMusamalia, kangĩ umunalĩsĩĩmuĩ?” 49 ũYesu nushookeelia, “Ĩne sika numunalĩsĩĩmuĩ, ĩpa nukumukulia uTata waane. Niniinie mukumelaa ĩne. 50 Ĩne sika nidũũma uukulu waane, ukoolĩ nwĩdũũma nukwilamula. 51 Tai-taaii namuĩĩla, tũlũ wensi kanga wakendegeele ulukaani luane sika ukiona kaukiu sunga ĩkalĩ nakalĩ.” 52 ĩAyahũdi naamuĩĩla, “Ĩpa kwalĩnga kĩna umunalĩsĩĩmuĩ ue. uIbũlahimu nukia nĩanakĩdagu, ninduue wiũga, Tũlũ wensi kanga wakendegeele ulukaani luane sika ukilũla kaukiu sunga ĩkalĩ nakalĩ. 53 Ue umukulune kwikĩla utata wĩĩtu uIbũlahimu, nduyo wakiile, nĩanakĩdagu naakia! ukĩtenda wĩwaani?” 54 ũYesu nushookeelia, “Kanga nĩkulie uneene, uukulu waane sika kĩntu. Nukunkulagiaa ingĩ uTata waane namukumutambulaa inie kĩna ingĩ Nzua waani. 55 Niniinie sika mumumanile, ĩpa ĩne numumanile. Kangambũge sika numumanile nikitũla mulongo zĩ uniinie; ĩpa numumanile, nulukaani luakue nulukendegelĩĩle. 56 uIbũlahimu utata waani alĩ muloekigue waone ulutondo luane; nuluona, nulumba.” 57 Luulo gua ĩAyahũdi naamuĩĩla, “Sika walagela ĩmiaka makumi mataano; wamuonilene uIbũlahimu?” 58 ũYesu nuaĩĩla, “Tai-taaii namuĩĩla, pĩna uIbũlahimu alĩ wikaalĩ, ĩne nankoolĩ.” 59 Paapo naasola ĩmagũe amusũtie. ũYesu nwĩpisa nulega muNumba ya kĩNzua.
1 Pĩna nulongola numuona muntu mupokũ kwipũna kuulelua waakue. 2 ĩAmanigua aakue naamukolia naaũga, “Shekulu, waani alutimuĩle, uyune kanga aleli aakue, walelue mupokũ?” 3 ũYesu nushookeelia, “Uyu sika utimuĩle sunga ĩaleli aakue, ĩpa umulĩmo wa kĩNzua wigyeleligue kumuakue. 4 Yukũjĩpĩĩle ishie kukĩtuma ĩmĩlĩmo yaakue naaluntumile pĩna kĩlĩ munsĩ. Utiku ukiiiza ukilemua kaumuĩ kukĩtuma umulĩmo. 5 Pĩna kĩlĩ nkoolĩ muna unkũmbigyulu, ĩne neene weelu wa unkũmbigyulu.” 6 Pĩna nutambula izi, nutia ĩmatĩ pansĩ, nulũa ilyolo, numupaka umupokũ mumiiso maakue kumalolo maasio. 7 Numuĩĩla, “Longola, ukalale mwilyambo lya Siloamu” (ndogolelio yaakue Namutumue). Paapo nulongola nukalala, nushooka waaziiona. 8 Iio gua ĩanakaa aakue nĩaasio naalĩ amuoonie ĩmbele kĩna alĩ mulompi naaũga, “Sika wayune alukuuzaa wikyalansile nukwilompana?” 9 ĩĨĩa naaũga, “Wayuuyu.” Naĩngĩ naaũga, “Zũi, ĩpa wĩpianile ninduyo.” Uzo nuũga, “Ingĩ neene.” 10 Paapo naamukolia, “ĩmiiso maako malaĩliguaa mbii?” 11 uNuasio nushookeelia, “Muntu nukuĩtaguaa Yesu nulũa ilyolo, numpaka ĩmiiso maane, numbuĩla, ‘Longola kuSiloamu ukalale.’ Paapo nanongola nankalala, namona.” 12 Naamuĩĩla, “uNuasio wĩĩlĩĩ mpĩĩ?” Nuũga, “Magu.” 13 Naalĩ mupokũ naamutuala kuApalisayo. 14 Alĩ lutondo lwa wikyali pĩna ũYesu alulũile ilyolo nukukumulaĩlia ĩmiiso. 15 ĩApalisayo namukolia kangĩ, “Alumulaĩligue mbii. Nuaĩĩla, Numpaka malolo ĩmiiso maane, nankalala, namona.” 16 Iio gua, ĩApalisayo ĩamuĩ naaũga, “uMuntu uyu sikupũnile kwa kĩNzua kunsooko sikukulukendegeela ulutondo lwa wikyali.” Naĩngĩ naaũga, “Wishũũma mbii umunamĩlandu kwitenda iilĩngasĩĩlio kĩna ii?” Nautũla ukamatuki mumiao. 17 Iio naamuĩĩla umupokũ kangĩ, “Ue wiũgaaii mumpola zaakue, kuitĩ wakulaĩlagiaa ĩmiiso?” Nuũga, “Ingĩ munakĩdagu.” 18 ĩAyahũdi sika naasuĩĩla impola zaakue kĩna alĩ mupokũ nukwilaĩligua, sunga naaĩĩta ĩaleli aakue naalĩ mulaĩligue. 19 Naakolia naaũga, “Uyu wayu muana wanine namukuũgaa kĩna alĩ mulelue mupokũ. ĩpaino waiona mbii?” 20 ĩAleli aakue naashookeelia naaũga, “Kumanile kĩna uyu muana wĩĩtu nduyo alĩ mupokũ; 21 ĩpa sika kumanile kĩna waaziiona mbii ĩpanio, kanga waani magu numulaĩĩlie ĩmiiso sika kumanile, mukoliĩ, uyo muntu mukulu, wĩtambulĩlie umuene.” 22 ĩAleli aakue alĩ itambula izi kunsooko alĩ aoopookile ĩAyahũdi, kuitĩ ĩAyahũdi alĩ akondilie kwikomia ĩkialo tũlũ wensi kanga wamukuĩle uKilisito, wakamatulue mũshũnagogi. 23 Luulo gua ĩaleli aakue naaũga, “Uzo muntu mukulu, mukoliĩ umuene.” 24 Paapo naamuĩta kaubĩlĩ umuntu naalĩ mupokũ, naamuĩĩla, “Umukũmuukie uNzua, ishe kumanile kĩna umuntu uyu munamĩlanndu.” 25 uNuasio nushookeelia, “Kanga ĩmunamĩlandu magu sika manile; manile luuluu lumuĩ, alĩ numupokũ ĩpaino naaziona.” 26 Naamuĩĩla, “Azukutendile yaani? Azukulaĩĩlie mbii ĩmiiso?” 27 Nuashookeelia, “Nakondagiaa kukumuĩĩla, sika mũigilie? Nĩkĩ mualoe kwiiigia kangĩ? Niniinie mwaloaguaane kwitũla amanigua aakue?” 28 Naamutuka, naaũga, “Ue umumanigua waakue unuasio; ishie kuamanigua a kĩMusa. 29 Ishie kumanile kĩna uNzua alutambuĩle kwa kĩMusa; ĩpa uyu sika kumanile kĩna upũnile.” 30 Umuntu nuasio nushookeelia nuaĩĩla, “uLukaani ulu lwa ukulĩlua! Kĩna inie sika mumanile kĩna upũnile, nduyo nundaĩlia ĩmiiso. 31 Kumanile kĩna uNzua sika ukuiigagiaa ĩanamĩlandu, ĩpa wensi kanga wamukulie uNzua nukwitenda uulooa waakue, unuasio uuyo ukumũigagiaa. 32 Kwipũna iyuukĩ sika yaliigigua kĩna muntu wensi ulaĩĩlie ĩmiiso ma muntu naalĩ mulelue mupokũ. 33 Kanga uyu ĩsika alupũnile kwa kĩNzua sika azũjilishũũma kwitenda kalukaani.” 34 Naashookeelia naamuĩĩla, “Ue alumulelue mumĩlandu mĩtilĩ, ninduuene wakukumania ishie?” Naamuguma kunzi. 35 ũYesu nuigia kĩna alĩ amugumile kunzi, numuona nuũga, “Ue usuĩlĩĩlene mwa kĩMuana-muntu?” 36 uNuasio nushookeelia nuũga, “Waani Shekulu, koona nsuĩĩle mumuakue.” 37 ũYesu numuĩĩla, “Wamuonaa. Wazu nwitambula ninduue ingĩ muene.” 38 Nuũga, “Nasuĩĩla Shekulu.” Numutũngamĩla. 39 ũYesu nuũga, “Ĩne nijile muna unkũmbigyulu uu kuulamuli, itĩ nasika akuonaa aone, ndĩo nakuonaa atũle apokũ.” 40 ĩApalisayo naalĩ yĩensi ninduyo naiigia izi, naamuĩĩla, “Kuapokũne sunga nindiishie?” 41 ũYesu nuaĩĩla, “Kanga ĩmuapokũ, sika aza mwijilitũla nĩmĩlandu; ĩpa muũgile, Kukuonaa; ĩmĩlandu yaani ĩkoolĩ.”
1 “Tai-taaii namuĩĩla, nasika ukũingĩĩlaa pamulango wa mpongolo wa nkolo ĩpa wapũũtĩle pĩngĩ, unuasio ingĩ mũii kangĩ muleegelania. 2 Nukũingĩlĩlaa pamulango ingĩ umudĩĩmi wa nkolo. 3 uMulindĩĩla-mulango ukumũgyuĩlaa uyo, ninkolo zukumũigagiaa ululi luakue; ukuita inkolo zaakue kumiina maao nukukuzintongeela kunzi. 4 Pĩna wazipũnia tũlũ ĩzaakue ukuzitongeelaa, ninkolo zukumutiataa kunsooko zimanile ululi luakue. 5 uMugenda sika zukumutiataa, ĩpa zukumutalamaa kunsooko sika zulumanile ululi lwa mugenda.” 6 ũYesu nuaĩĩla ĩmpiani ĩĩ, ĩpa ĩaasio sika naalĩnga naalukuaĩĩla. 7 Iio ũYesu nuũga kangĩ, “Tai-taaii namuĩĩla, Ĩne neene numulango wa nkolo. 8 Tũlũ ensi naalĩ antongelĩĩle ingĩ iii nĩaleegelania ĩpa inkolo sika nazĩiigia. 9 Ine neene numulango; tũlũ wensi kanga wingĩlĩle pamuane ukigũnĩka; ukiingĩla nukwipũna, ukiligia udĩĩmo. 10 uMũii sika ukuuzaa isiitituũla wiie, waulage nukwioonona; ĩne nijile zitũle nuupanga, kangĩ zĩĩ nduo wingĩ dũũ. 11 “Ĩne neene numudĩĩmi namuuza. uMudĩĩmi namuuza ukuupũnagiaa uumĩ waakue kunsooko ya nkolo. 12 uMutiĩkia nasika mudĩĩmi ninkolo ĩsika zaakue, ukumuonaa ũyĩngi upolokile, ukuzilekaa inkolo, ukumankaa; nũyĩngi ukuziguĩlaa nukukuzishapatĩlia, 13 Kunsooko uyo mutiĩkia, sika ukukunkunalaa kunsooko ya nkolo. 14 Ĩne neene numudĩĩmi namuuza; ĩzaane nĩzimanile nĩzaane zimanile ĩne, 15 kĩna uTata numanile ĩne nineene numumanile uTata; nuuumĩ waane nuupũnilie kunsooko ya nkolo. 16 Ninkolo nzia nĩzitĩĩte nasika za mumpongolo ĩĩ; nindizo injĩpĩĩle nĩzileete, nululi luane zĩkakulũigia, nalĩkitũla dyale lĩmuĩ numudĩĩmi umuĩ. 17 “Luulo gua uTata undoilue kunsooko nuupũnilie uuumi waane, koona nuusole kangĩ. 18 Ukutilĩ nukundeegelagiaa, ĩpa ĩne nuupũnilie uneene. Ntĩĩte usũũmi wa kuupũnua; ntĩĩte usũũmi wa kuusola kangĩ. Ilyangĩĩlio ĩlĩ alĩ naanũnkuĩle kwa kĩTata waane.” 19 Nautũla ukamatuki muAyahũdi kunsooko ya nkaani izi. 20 ĩĨĩa naaũga, “munalĩsĩĩmuĩ, kangĩ wasalile, nĩkĩ mukumutegeela.” 21 ĩĨĩa naaũga “iNkaani izi sika za munalĩsĩĩmuĩ. ĩLĩsĩĩmuĩ lishũũmane kwilaĩlia ĩmiiso maapokũ.” 22 Naluĩ lutondo nalukulu lwaa kumielia ĩNumba ya kĩNzua mũYelusalemũ, intondo za nĩmĩla pĩna yukuguaa. 23 ũYesu nũiumba-umba muNumba ya kĩNzua mukĩanda kya kĩSolomoni. 24 Paapo ĩAyahũdi naamupilimĩkĩĩlia, naamuĩĩla, “Sunga nzuakĩ ukikungualia inkolo zĩĩtu? Kanga ue ĩwĩKilisito kuĩĩle kualiĩ.” 25 ũYesu nuashookeelia, “Alĩ namuĩĩlĩĩle, niniinie sika mwishuĩĩla. ĩMĩlĩmo nanĩkĩtumaa kuliina lya kĩTata waane, ĩĩo ĩnkuĩlĩĩle ĩne. 26 Ĩpa inie sika musuĩlĩĩle kunsooko inie sika mukoolĩ munkolo zaane. 27 iNkolo zaane zukũigagiaa ululi luane nineene nĩzimanile, ndizo zukuntiataa. 28 Nineene nukuzipeelaa upanga wa kalĩ nakalĩ, sika zikilimĩĩla ĩkalĩ nakalĩ; ukutilĩ nukakuzikamantuula mumukono waane. 29 uTata waane numpĩĩle ĩzaasio ingĩ mukulu kwikĩla tũlũ; ukutilĩ nusũũmile kukuzikamantuula mumukoono wa kĩTata. 30 Ĩne nuTata kwĩumuĩ.” 31 ĩAyahũdi naasoleela ĩmagũe kangĩ koona amutũle. 32 ũYesu nushookeelia, “Numulagĩlĩĩle mĩlĩmo mingĩ namĩĩza nĩpũnile kwa kĩTata. Mumĩlĩmo ĩĩ, nuĩmbĩ namwintũlĩla ĩmagũe?” 33 ĩAyahũdi naamushookeelia, “Kunsooko ya utendi nauuza sika kukukutũla ĩmagũe, ĩpa kunsooko ya utukĩli, kuitĩ ue nwĩmuntu ukĩtenda wĩNzua.” 34 ũYesu nuashookeelia, “Sika yandĩkuene muUlagĩĩlio waani, ĩne mbũgile, Inie muanzua? 35 Kanga alĩĩ uĩĩtile anzua ĩaasio naalĩ aagaanue nulukaani lwa kĩNzua (nuwandĩkua sika usũũmile kwioononua), 36 ĩne uTata naalunzelilie, nuntuma muna unkũmbigyulu, inie mwiũgaaii kĩna natuka, kunsooko aza mbũgile, Ĩne nĩMuanawa kĩNzua? 37 Kanga ĩsika nukuĩtendaa ĩmĩlĩmo ya kĩTata waane, mulekinshuĩĩla. 38 Kanga ĩnukuĩtendaa, anga musitinshuĩĩla ĩne noo, muĩsuĩĩle ĩmĩlĩmo, koona mumane nukwilĩnga kĩna uTata umoolĩ mumuane nineene moolĩ mwa kĩTata.” 39 Paapo naadũũma kukumuguĩla kangĩ; nulega mumĩkono yaao. 40 Nuenda kangĩ kwityumbĩ liYolidani, paapo pĩna uYohana alukoolĩ ĩmbele nũbadĩĩzia; nwikyala kuuko. 41 Iingĩ naamuagaana, naaũga, “uYohana sikaalutendile kĩlĩngasĩĩlio kakĩmuĩ, ĩpa zensi naalutambuĩle uYohana mumpola za kĩuyu alĩ za tai.” 42 Iingĩ naasuĩĩla mumuakue kuasio.
1 Alukoolĩ muluĩle, umuĩ, uLazalo wa kuBetania, kukĩsaalĩ kya kĩMalia nuMalita umunũna waakue. 2 Alĩ uMalia uuyo naalumupakile ũShekulu ĩmaakũta nukukumupiagula ĩmĩgulu yaakue kumatũmbĩ maakue; numugũlĩ waakue uLazalo alĩ muluĩle. 3 Iio gua, ĩagũlĩ naamutualĩla impola, naaũga, “Shekulu laaa, numuloilue waazaa muluĩle.” 4 ũYesu pĩna nũigia, nuũga, “uUluĩle uu sika wa nkia, ĩpa kunsooko ya ukulu wa kĩNzua, koona uMuana wa kĩNzua wakuligue kuwaasio.” 5 ũYesu alualoilue uMalita numunũna waakue nuLazalo. 6 Luulo, pĩna nũigia kĩna waazaa muluĩle, nwikyala ntondo zibĩlĩ paapo pĩna alĩ wĩĩlĩ. 7 Pembele nuaĩĩla ĩamanigua aakue, “Kuĩni kuUyahũdi kangĩ.” 8 ĩAmanigua naamuĩĩla, “Shekulu, ijuli-juulii ĩAyahũdi alĩ idũũma akutũle ĩmagũe; ukiendane kangĩ kuasio?” 9 ũYesu nushookeelia, “iNsaa za munsĩ sika kyumi nazibĩlĩne? Tũlũ wensi kanga wagende ĩmunsĩ sika ukukũmpaa kunsooko ukuuonaa uweelu wa unkũmbigyulu uu. 10 Tũlũ wensi kanga wagende uutiku ukukũmpaa kunsooko uweelu ukutilĩ mumuakue.” 11 Nutaambula izi, pembele nuaĩĩla, “uLazalo umusuamĩĩĩtu wagonile ndoolo, ĩpa nalongola kukumulaĩlia.” 12 Paapo ĩamanigua aakue naamuĩĩla, “Shekulu, kanga ĩugonile ndoolo ukikamia.” 13 Ĩpa ũYesu alutambuĩle impola za nkia yaakue; ĩaasio naasĩĩga kĩna witambula impola za kugona ndoolo. 14 Paapo ũYesu nuadundulĩla, “uLazalo wakiile. 15 Nineene nalumba kunsooko yaani kĩna alĩ nukutilĩ kuasio, koona musuĩĩle; ĩpa kuĩni gua kumuakue.” 16 Paapo uTomaso nukuĩtaguaa Tyutĩ, nuaĩĩla ĩamanigua ĩĩa, “Kuĩni nindiisie kukie palumuĩ nduyo.” 17 ũYesu pĩna nuuza nuagaana watendile intondo zinĩĩ mukĩbĩĩla. 18 ĩBetania alĩ yĩpiipĩ niYelusalemũ, alĩ zĩ maili zibĩlĩ. 19 ĩAyahũdi iingĩ alĩ ijile kwa kĩMalita nuMalia, aapumbulie kunsooko ya mugũlĩ waao. 20 Paapo uMalita pĩna nũigia ya kĩna ũYesu wapolokaa, numusambĩĩlia, nuMalia nuĩma kukaa. 21 Iio uMalita numuĩĩla ũYesu, “Shekulu, kanga ĩalĩĩ ukoolĩ kwanu, umugũlĩ waane sika alĩ wijilikia. 22 Ĩpaino manile kĩna luensi kanga umulompe uNzua ukakukupeela.” 23 ũYesu numuĩĩla, “uMugũlĩ waako ukiiiuka.” 24 uMalita numuĩĩla, “Manile kĩna ukiiiuka muwiiuki palutondo lwa mpelo.” 25 ũYesu numuĩĩla, “Ĩne neene wiiuki nuupanga; nusuĩlĩĩle mumuane, kanga wakie nakĩ, ukipangata. 26 Wensi namupanga nukwishuĩĩla mumuane sika ukikia sunga ĩkalĩ nakalĩ. Usuĩlĩĩlene izi.” 27 Numuĩĩla, “Eeze Shekulu, ĩne nasuĩlĩĩle kĩna ue uue Kilisito, uMuana wa kĩNzua, nũjile muna unkũmbigyulu.” 28 Pĩna nuzitambula izi nulongola, numuĩta uMalia umunũna waakue kukĩmpisi-mpisi, nuũga, “uMumania ukoolĩ ukukuĩta.” 29 Nduyo pĩna nũigia, nuuuka nukaawa, numuagaana. 30 nũYesu sika alĩ walapika mukĩsaalĩ, ĩpa alĩ wĩĩlĩ kuuko kĩna uMalita alumuagaanĩĩle. 31 ĩAyahũdi naalĩ yĩensi ninduyo munumba kukumupumbulia, pĩna naamuona uMalia wauuka kuukaaũ nukwipũna, naamutiata naishĩĩga kĩna ulunziĩ kukĩbĩĩla walĩle kuasio. 32 Iio, uMalia pĩna nupika kuasio kĩna alĩ wĩĩlĩ ũYesu, numuona, nutũngama pamĩgulu yaakue, numuĩĩla, “Shekulu, kanga alĩĩ ukoolĩ kwanu, umugũlĩ wane sika alĩ wijilikia.” 33 ũYesu pĩna numuona wilĩla nĩAyahũdi nalĩ ĩtiatile ninduyoo ilĩla, naishululĩla munkolo, nukankanala. 34 nuũga, “Mumuĩĩkile mpĩĩ?” Naamuĩĩla, “Shekulu nzuu, ulaae.” 35 ũYesu misholi nĩgenda. 36 Iio ĩAyahũdi naaũga, “Laaĩ gua kĩna alumuloilue.” 37 ĩĨĩa muaasio naaũga, “Uyu naalumulaĩlie ĩmiiso umupokũ, sika wishũũmane kwigilia uyu walekikia?” 38 Iio ũYesu naishululĩla kangĩ munkolo, nupika kukĩbĩĩla. Ndĩlo alĩ lyũlũ, nigyũe alĩ yĩĩkue mumulango waakue. 39 ũYesu nuũga; “Lĩleegiĩ igyũe.” uMalita, umugũlĩ waakue naalukiile, numuĩĩla, “Shekulu, ĩpa wanũnkaa, kunsooko nantende lutondo lwa kanĩĩ.” 40 ũYesu numuĩĩla, “Sika aza nukuĩĩlĩĩlene, kanga usuĩĩle ukakuuona uukulu wa kĩNzua?” 41 Naalĩleegia igyũe. ũYesu nulangamĩla, nuũga, “Tata, nakusongelagiaa kunsooko wanzigagiaa. 42 Nineene manile kĩna ukunzigagiaa intondo tũlũ ĩpa kunsooko ya mulundo naupilimĩkĩlĩĩlĩe ntambuĩle, koona asuĩĩle kĩna uue aluntumile.” 43 Pĩna nutambula izi nwĩtunta ululi, “Lazalo pũna, nzuu kunu.” 44 Nupũna naalukiile, mutũngue ntiila ĩmĩgulu nĩmĩkono, nuusiu waakue utũngue katiila. ũYesu nuaĩĩla, “Mutũngulĩ, mulekĩ walongole.” 45 Iingĩ muAyahũdi naalĩ ijile kwa kĩMalia nukukuziona naaluzitendile ũYesu naasuĩĩla mumuakue. 46 ĩĨĩa mumiao naenda kuApalisayo naaaĩĩla naaluzitendile ũYesu. 00284.tif Lindĩ (Yn 11:47) 47 Iio, ĩapolia naakulu nĩApalisayo naaĩĩka ilindĩ, naaũga, “Kutendeeii? Kunsooko umuntu uyu witenda ilĩngasĩĩlio iingĩ. 48 Kanga kumuleke yoi, tũlũ ensi ikishuĩĩla mumuakue nĩAlumĩ ikiiza, ĩkakukuleegelia ĩnsĩĩ nĩndugu yĩĩtu.” 49 Umuĩ waao, uKayafa naalĩ mupolia namukulu umuaka nuasio, nuaĩĩla, “Inie sika mumanile kalukaani, 50 sunga sika musĩĩgile kĩna yumũjĩpĩĩle inie muntu umuĩ wakie kunsooko ya antu, ĩndugu yensi ĩlekilimĩĩla.” 51 Sika alĩ wĩtambulĩĩle umuene, ĩpa kunsooko alĩ mupolia namukulu umuaka nuasio, nupũnia unakĩdagu kĩna ũYesu ukikia kunsooko ya ndugu; 52 kangĩ sika kunsooko ya ndugu ĩĩo udũũ, ĩpa waailingĩĩle ĩaana a kĩNzua naalĩ asapatĩĩle, atũle umuĩ. 53 Kwipũna luulo lutondo naakomia ĩkialo amuulage. 54 Paapo ũYesu nupela kwiumba tenge-tenge muAyahũdi; iio nulega kuasio nuenda luandĩ piipĩ nĩmbuga kukaa nyukuĩtaguaa Epũlaimu; nwikyala kuuko palumuĩ nĩamanigua aakue. 55 nĩPasaka ya Ayahũdi alĩ yĩpiipĩ; iingĩ naanankĩla kwipũna nandĩ zensi kwienda kũYelusalemũ koonna ĩeelie pĩna ĩPasaka alĩ ikaalĩ. 56 Paapo naaa kumulaa-laaa ũYesu, naĩkĩtambuĩla eene kueene naĩĩmĩkile muNumba ya kĩNzua, “Musĩĩgileeii? Sika wijilene kulutondo nalukulu?” 57 ĩApolia naakulu nĩApalisayo alĩ apũnilie lyagĩĩlio, tũlũ wensi kanga wamane pĩna wĩĩlĩ waleete impola, koona amuguĩle.
1 Ntondo mutandatu pĩna alĩ ikĩĩlĩ ĩPasaka, ũYesu nuenda kuBetania pĩna alĩ wĩĩlĩ uLazalo naalumũiukilie kwipũna muakiu. 2 Iio naamulũgĩla india za mpĩndĩ kuasio; uMalita nukĩtuma. ULazalo alĩ umuĩ wa aasio naalĩ ĩĩlĩ pandia ensi nduyo. 3 Paapo uMalia nuleeta kasali ka makũta ma nalada maaza ma ngele nkakũ, numupaka ũYesu ĩmĩgulu, nupiagula ĩmĩgulu yaakue kumatũmbĩ maakue, nĩnumba nijula ĩnsũla-nsũla ya makũta. 00117.tif Makuta manalada (Yn 12:3) 4 ũYuda nwa kuIsikaliote, umuĩ wa amanigua aakue, naalusiile kukumusakia, nuũga, 5 “Nĩkĩ ĩmakũta aya masiitigulua kushilinge magana matatu nukwipeegua ĩatũka.” 6 Alutambuĩle izi, sika kukuakendegeela ĩatũka, ĩpa kunsooko alĩ mũii, alukuuzaa umĩtĩĩte ĩmbogoosi ya mpeesa, nusola naalĩ iĩĩkue muasio. 7 ũYesu nuũga, “Mulekĩ, wamaĩĩkaa aya kulutondo lwa kuĩĩkua kumuane. 8 ĩAtũka mwĩensi intondo tũlũ, ĩpa ĩne sika kwĩensi kantondo tũlũ.” 9 ĩYũmbĩ kyulu lya Ayahũdi nalĩmana kĩna ukoolĩ kuasio; naaaza, sika kunsooko ya kĩYesu udũũ, ĩpa amuone nuLazalo naalumũiukilie kwipũna muakiu. 10 ĩApolia naakulu naakomia ĩkialo amuulage nuLazalo gaa, 11 kuitĩ kunsooko yaakue Ayahũdi iingĩ naenda naasuĩĩla mwa kĩYesu. 12 Mudaau yaakue iyũmbĩ kyulu lya antu naalĩ ijile kulutondo lukulu pĩna naiigia kĩna ũYesu wijile kũYelusalemũ, 13 naazishola ntambĩ za mĩpaama, naapũna kukumusĩngĩĩlia naĩtuntĩkia, Osiana, Wakuligue nũjile muliina lya kĩShekulu, Uuzo Mutemi wa Ĩsilaeli. 14 ũYesu pĩna nuona muanandoguĩ, numudaamĩĩla, kĩna yandĩkue, 15 “Ulekioopoka munanso Sayuni; Laaa, uMutemi waako wapolokaa Udaamĩlĩĩle muana-ndoguĩ.” 16 ĩAmanigua akue sika naazilĩnga izi kumuandio, ĩpa pĩna ũYesu nukuligua, paapo naijuka kĩna alĩ muandĩkĩligue izi, kangĩ kĩna alĩ amutendĩĩle aya. 17 Luulo gua, iyũmbi naalĩ yĩensi nduyo nalĩmukuĩla kĩna alumuĩtile uLazalo kwipũna mukĩbĩĩla numũiukia kwipũna muakiu. 18 Kunsooko ĩĩo iyũmbĩ nalĩmuagaana, kuitĩ naiigia kĩna alutendile ĩkĩlĩngasĩĩlio ĩkĩ. 19 Paapo ĩApalisayo naĩtambuĩla eene kueene, “Laaĩ katĩ, sika musũũmile kakĩntu; uunkũmbigyulu naumutiatĩlĩĩle kunũma yaakue.” 20 Alĩ akoolĩ Agiliki muaasio nalĩ anankĩĩle kwienda kukĩtekela kulutondo lukulu. 21 Paapo naamuagaana uPilipo nwa kuBetisaida ya Galĩlaya, naamukolia naaũga, “Shekulu, kusiiile kukumuona ũYesu.” 22 uPilipo nuenda numuĩĩla uAndelea; uAndelea nuPilipo naenda naamuĩĩla ũYesu. 23 ũYesu nuashookeelia nuũga, “iTyũngo liazaa uMuana-muntu wakuligue. 24 Tai-taaii namuĩĩla, ĩmpekipemba kanga ĩsiite kwigua munsĩĩ nukwikĩa, ikikyala ing'ene. Kanga ĩkie, yukupĩaa upĩi wingĩ. 25 Nuuloilue uuumĩ waakue ukuulimilagia; nuusuukĩĩlue uumĩ waakue muna nkũmbigyulu uu ukuulindĩĩlaa sunga kuupanga wa kalĩ nakalĩ. 26 Wensi kanga wantumĩle, nwantiate; pĩna nĩĩlĩ ĩne, paapo numwĩtumi waane ukitũla wĩĩlĩ. Wensi kanga wamtumile, uTata ukakumukulia. 27 “Ĩpaino ĩnkolo yaane yakankanalaa, mbũgeeii? Tata, ungũne mutyũngo ĩlĩ. Ĩpa kunsooko ya izi nalĩpikĩĩlaa ityũngo ĩlĩ. 28 Tata, kulia ĩliina liako. Paapo naluuza luli kwipũna kwigyulu, Nalĩkulagiaa, kangĩ nĩkakulĩkulia.” 29 Iio iyũmbĩ naalĩ liĩmĩkile paasio naigia, naaũga, Yatũla mugũgũmo. ĩĩĩa naaũga, “Malaĩka utambuĩle ninduyo.” 30 ũYesu nushookeelia nuũga, “uLuli ulu sika lutũlile kunsooko yaane, ĩpa kunsooko yaani. 31 Ĩpaino uulamulua wa unkũmbigyulu uu ukoolĩ; ĩpaino umukulu wa unkũmbigyulu ukitaagua kunzi. 32 Nineene pĩna nikinansulua kwipũna muna nsĩĩ, nikilũta tũlũ-tũũlũũ kumuane.” 33 Alutambuĩle izi, walagĩĩle nkia kĩ nukikia. 34 iYũmbĩ nalĩmushookeelia, “Ishie kũigilie muulagĩĩlio kĩna uKilisito ukikyala sunga ĩkalĩ nakalĩ, ninduue waũga mbii kĩna ijipĩĩle uMuana-muntu wanansulue. uMuana-muntu uyu waani?” 35 Iio ũYesu nuaĩĩla, “uWeelu kĩlĩ ukoolĩ kumiani tyũngo; mugende pĩna mutĩĩte uweelu, ĩkiitĩ kĩleke kumuguĩla. Nukugendalaa mukiiti sika wĩĩzĩ kĩna ulunziĩ. 36 Pĩna mutĩĩte uweelu suĩĩlĩ muweelu, mutũle aana a weelu.” Pĩna nutambula izi ũYesu, nulega kwipũna kumiao nwĩpisa. 37 Kanga alutendile ilĩngasĩĩlio iingĩ nakĩ ntongela yaao, sika naasuĩĩla mumuakue, 38 koona lutimĩĩligue ulukaani lwa kĩYesaya umunakĩdagu naalutambuĩle, “Shekulu, waani nusuĩlĩĩle impola zĩtu. Numukono wa kĩShekulu alĩ mukũnukulĩlue waani?” 39 Kunsooko ĩĩ sika naasũũma kwishuĩĩla, kuitĩ uYesaya nuũga kangĩ, 40 “Uapokũilie ĩmiiso, Uakakĩĩlie inkolo Alekiona namiiso maao, Alekilĩnga munkolo zaao, Agomoke, nĩakamie.” 41 uYesaya aluũgile izi pĩna aluoonie uukulu waakue, nutambula impola zaakue. 42 Ĩpa sunga muakulu alĩ akoolĩ iingĩ naasuĩlĩĩle mumuakue, ĩpa kunsooko ya Apalisayo sika naakũmuula, alekikamatulua mũshũnagogi. 43 Kuitĩ alĩ aloogue ulukumo lwa antu kwikĩla ulukũmo lwa kĩNzua. 44 ũYesu nwĩtunta ululi nuũga, “Nusuĩlĩĩle mumuane sikunsuĩlĩĩle kaneene, ĩpa uuyo naaluntumile. 45 Nundaaile ĩne amulaaile naaluntumile. 46 Ĩne nijile nĩĩ weelu muna unkũmbigyulu, koona tũlũ wensi nusũlĩĩle mumuane waleke kikyala mukiiti. 47 Wensi kanga wiigie inkaani zaane kanga waleke kuzikendegeela, ĩne sika nukumulamula, kunsooko sika nijile nuulamule uunkũmbigyulu, ĩpa nuugũne uunkũmbigyulu. 48 Nwakunsiita ĩne, nasikukuanũnkulaa inkaani zaane, utĩĩte nwakumulamula; ulukaani nanulutambuĩle, luulo lukakumulamula palutondo lwa mpelo. 49 Kunsooko sika alĩ ntambuĩle ning'ene, ĩpa uTata naaluntumile, muene undagĩlĩĩlie nanikiũga nikwitambula. 50 Nineene manile kĩna ilyagĩĩlio liakue ingĩ upanga wa kalĩ nakalĩ. Izi nanukutambulaa gua; kĩna uTata alumbuĩlĩĩle, iio nukutambulaa.”
1 uLutondo lukulu lwa Pasaka pĩna alĩ lwikaalĩ ũYesu numanile kĩna ityũngo liakue liazaaa lya kulega muna unkũmbigyulu uu wende kwa kĩTata, alĩ ualoilue ĩaakue muna unkũmbigyulu, nualoogua sunga kumpelo. 2 Pĩna alĩ ilĩa india za mpĩndĩ, ũShetani nwakondilie kwiingĩlia ĩmasĩĩgo munkolo ya kĩYuda ũsha Simoni nwa kuIsikaliote kukumusakia. 3 Luulo gua, ũYesu numanile kĩna uTata alĩ wamupĩĩle tũlũ mumĩkono yaakue nĩkangĩ kĩna alupũnile kwa kĩNzua nukwilongola kwa kĩNzua, 4 nuuuka pandia, nuĩĩka luandĩ intiila zaakue, nusola kĩdeeo nwĩtũnga. 5 Pembele nutaagĩla ĩmaazĩ mukĩĩko nuandia kukuakalalia ĩamanigua ĩmĩgulu nukwipiagula nakĩdeeo naalĩ wĩtungile. 6 Paapo nupika pa kĩSimoni Petelo. uNuasio numuĩĩla, “Shekulu, ue winkalaliane ĩmĩgulu?” 7 ũYesu nushookeelia numuĩĩla, “Nanitenda ĩne sika umanile ĩpaino; pembele ukilĩnga.” 8 uPetelo numuĩĩla, “Sika ukinkalalia ĩmĩgulu yaane sunga ĩkalĩ nakalĩ.” ũYesu numushookeelia, “Kanga nsiite kukukalalia, sika kwityũmpĩ palumuĩ nineene.” 9 uSimoni Petelo numuĩĩla, “Shekulu, sika kamĩgulu yaane udũũ, sunga nĩmĩkono nityũe gaa.” 10 ũYesu numuĩĩla, “uNuasio noogile ukukalalaa ĩmĩgulu udũũ, ĩpa umuĩlĩ wensi muelu, niniinie muelile, ĩpa sika tũlũ ensi.” 11 Kuitĩ alumumanile nukakumusakia; luulo nuũga, “Sika mwĩeelu tũlũ ensi.” 12 Pĩna nukondia kukuakalalia ĩmĩgulu, nusola intiila zaakue, nwikyalansa kangĩ pandia, nuaĩĩla, “Mwalĩngane naaza numutendĩĩle? 13 Ĩnie mwinjĩta Mumaania kangĩ Shekulu; Mwitambula iiza, ingĩ neene. 14 Kanga uneene naniShekulu kangĩ Mumania namukalalia ĩmĩgulu, ijĩpĩĩle niniinie kukĩkalalia ĩmĩgulu. 15 Kuitĩ numupĩĩle mpiani; kĩna numutendĩĩle inie, niniinie mutende iio-iioo. 16 Tai-taaii namuĩĩla, uMusese sika mukulu kwikĩla ũShekulu waakue, katia umutumua sika mukulu kwikĩla numutumile. 17 Kanga mumane zaasio, mualiukũ kanga muzitende. 18 Sika nitambula impola zaani inie tũlũ. Nĩĩĩzĩ nanĩasaaguĩle, ĩpa uwandĩkua utimĩĩligue, Nulĩĩle india zaane nunsamba ilyakĩ. 19 Kwipũna ĩpaino namuĩĩla pĩna ikaalĩ kukigyelela, koona pĩna ikigyelela musuĩĩle kĩna ingĩ neene. 20 Tai-taaii namuĩĩla, uNuasio nukumuanũnkula wensi nanumutumile ukunanũnkulaa uneene; nduyo nukunanũnkulaa ĩne ukumuanũnkulaa uzo naaluntumile.” 21 Pĩna nutambula izi, ũYesu nukankanala munkolo nukuĩla nuũga, “Tai-taaii namuĩĩla, umuĩ waani ukinshakia.” 22 ĩAmanigua naĩlaa, naiiona nkankani, waani gile nukumugamba. 23 Alukoolĩ umuĩ wa amanigua aakue naalumuegamĩĩle ũYesu mukĩkũa kiakue, uzo ũYesu naalumuloilue. 24 Iio uSimoni Petelo numuangaazĩlia umukono, numuĩĩla, “Mukolie waani nukumugamba.” 25 uNuasio pĩna alumuegamĩĩle ũYesu mukĩkũa kiakue, numuĩĩla, “Shekulu, waani gile.” 26 Paapo ũYesu nushookeelia, “Ingĩ uuyo nanĩkakumulĩĩlĩlia ĩntonge nukukumupeela.” Numĩlĩĩlia ĩntonge, numupeela ũYuda ũsha Simoni nwa kuIsikaliote. 27 Pĩna numĩlia ĩntonge, paapo ũShetani numũingĩĩla, ũYesu numuĩĩla, “Kĩna witenda, tendaanga.” 28 Alukutili muaasio naalĩ ikyalansile pandia naalumanile kunsooko kĩ ukumuĩĩla itĩ. 29 ĩĨĩa, kunsooko ũYuda alumĩtĩĩte ĩmbogoosi ya mpeesa, naasĩĩga kĩna ũYesu alumuĩĩlĩĩle, “Gula nakuasilĩlue kulutondo nalukulu,” katia waapeele ĩatũka kĩntu. 30 Paapo unuasio pĩna numianũnkula ĩntonge, ĩkamuĩ nupũna; alĩ utiku. 31 Pĩna nupũna, ũYesu nuũga, “Ĩpaino wakulagiguaa uMuana-muntu, nuNzua wakulagiguaa mumuakue. 32 uNzua kanga wakuligue mumuakue, uNzua ukakumukulia munsĩ yaakue; ĩkamuĩ ukakumukulia. 33 Aana aane namuaniino, kĩlĩ nkoolĩ tyungo niino palumuĩ niniinie. Mukindaaa-laa-la; kĩna alĩ nĩaĩĩlĩĩle ĩAyahũdi, ĩpaino namuĩĩla niniinie, ĩne, kĩna nunziĩ, inie sika mwishũũma kwiiiza. 34 Namupeela lyagĩĩlio nĩpia, mwĩloogue. Kĩnaalĩ numuloilue inie, niniinie mwĩloogue iio-iioo. 35 Kuitĩ tũlũ ikilĩnga kĩna inie mwĩamanigua aane, kanga muĩ nuuloogua niinie kuniinie.” 36 uSimoni Petelo numuĩĩla, “Shekulu, ulunziĩ mpĩĩ?” ũYesu nushookeelia, “Kĩna nunziĩ ĩne, sika wishũũma kwintiata ĩpaino; ukintiata pembele.” 37 uPetelo numuĩĩla, “Shekulu, nĩkĩ sika nishũũma kukutiata ĩpaino? Nikipũnia uumĩ waane kunsooko yaako.” 38 ũYesu nushookeelia; Ukĩpũniane uuumĩ waako kunsooko yaane. Tai-taaii nakuĩĩla, uMumbĩ sika ukikunkula pina uwe ukawankana nkua zitatu.
1 “ĩNkolo zaani zilekikankanala; musuĩĩle mwa kĩNzua, musuĩĩle numumuane. 2 Munumba mwa kĩTata waane ukoolĩ wikyalo wingĩ; kanga ĩsika iio, aza nijilekumuĩĩla. Nalongola kukumuzĩpĩlĩĩlia uwĩĩmo. 3 Pĩna nalongola kukumuzipilĩĩlia uwĩĩmo, nikiiiza kangĩ numuanũnkule kumuane, koona pĩna nĩĩlĩ ĩne, niniinie muĩ paapo. 4 Kĩna nunziĩ mumĩmanile ĩnzĩla.” 5 uTomaso numuĩĩla, “Shekulu, sika kumanile kĩna ulunziĩ, kukakumĩmana mbii ĩnzĩla?” 6 ũYesu numuĩĩla, “Ĩne neene nzĩla nĩtai nuupanga; ukutilĩ nũjile kwa kĩTata isiititũla kunzĩla ya ĩne. 7 Kanga ĩalĩĩ munĩngile ĩne alĩ mũjile kumulĩnga nuTata. Kwipũna ĩpaino mwamulĩngaa, kangĩ mwamuonaa.” 8 uPilipo numuĩĩla, “Shekulu, kulagĩĩle uTata, koona yakuenda muumo.” 9 ũYesu numuĩĩla, “Ĩne nikyalikilie nakwĩensi niniinie, sikunĩngilene Pilipo? Numoonie ĩne wamuoonie nuTata. Wiũgaaii ue, kulagĩĩle uTata. 10 Sika wishuĩĩlane kĩna ĩne moolĩ mwa kĩTata, nuTata umoolĩ mumuane. iNkaani nanukumuĩĩla ĩne sika nĩkĩtambulĩlagiaa ning'ene, ĩpa uTata nũkyalile munsĩ yaane ukĩtumaa ĩmĩlĩmo yaakue. 11 Nsuĩĩlĩ kĩna ĩne nkoolĩ mwa kĩTata nuTata ukoolĩ mumuane; naa sika iio, nsuĩĩlĩ kunsooko ya mĩlĩmo ĩmiene. 12 “Tai-taaii namuĩĩla, nusuĩlĩĩle mumuane, ĩmĩlĩmo nanĩkĩtuma ĩne nduzo ukakuĩtuma, kangĩ namĩkulu kwikĩla ĩĩ ukakĩtuma kunsooko nalongolaa kwa kĩTata. 13 Luensi namukakululompa muliina liane nĩkakulutenda, uTata wakuligue muMuana. 14 Luensi kanga munompe muliina liane nĩkakulutenda.” 15 Kanga mundoogue mukikendegeela ĩmalagĩĩlio maane. 16 Nineene nĩkakumulompa uTata, nduzo ukakumupeela Mualĩĩlia numuua, wikyale niniinie ĩkalĩ nakalĩ; 17 uMuau nwa tai; uunkũmbigyulu sika wishũũma kukumuanũnkula kunsooko sika umuoonie, sunga sika umulĩngile. Ĩnie mumulĩngile kunsooko wikyalile kumuani, nduzo ukitũla munsĩ yaani. 18 “Sika nĩkakumuleka inie mwĩakĩa; nijile kumiani. 19 Kĩlĩ katũngo kaniino uunkũmbigyulu sika wimona kangĩ, ĩpa inie mwĩmona kunsooko ĩne numupamga, niniinie mukitũla muapanga. 20 Palutondo luasio mukimana uniniie kĩna ĩne moolĩ mwa kĩTata waane, niniinie mumoolĩ mumuane nineene moolĩ mumiani. 21 uNuasio nutĩĩte ĩmalagĩĩlio maane nukukumakendegeela, unuasio undoilue; nduzo nundoilue ukiloogua nuTata waane, nineene nĩkakumuloogua nukukigyelela kumuakue.” 22 ũYuda, (sika nwa kuIsikaliote,) numuĩĩla, “Shekulu, ikitũla mbii kĩna usiiile kukigyelela kumuĩtu, sika kuunkũmbigyulu?” 23 ũYesu nushookeelia numuĩĩla, “Wensi kanga wandoogue ukikendegeela ulukaani luane, nuTata waane ukakumuloogua, nindiishie kukiiiza kumuakue nukwitenda wikyalo kumuakue. 24 Nasika undoulue sikukukendegeelaa inkaani zaane, nulukaani namukulũigagiaa sika luane, ingĩ lwa kĩTata naaluntumile. 25 “Izi alĩ numuĩĩlĩĩle pĩna alĩ kuuzaa nkoolĩ kumiani. 26 Ĩpa uMualĩĩlia, uMuau Muelu, uTata nukakumutuma muliina liane, unuasio ukakumumania tũlũ zensi nukukumũjukĩlia tũlũ zensi naalĩ numuĩĩlĩĩle. 27 ĩMatiliga namulekela; ĩmatiliga maane namupeela, ĩne nukumupeelaa sika kĩna uunkũmbigyulu naukumupeelaa. iNkolo zaani zilekikankanala sunga zilekiopoka. 28 “Mũigilie kĩna ĩne alĩnumuĩlĩĩle kĩna nalongola, nijile kangĩ kumiani. Kanga ĩalĩĩ mundoilue alĩ mũjililumba kunsooko nalongola kwa kĩTata, kuitĩ uTata ingĩ mukulu kwikĩla ĩne. 29 Nĩndĩĩpa numuĩĩlĩĩle pĩna ikaali kukigyela, koona pĩna ĩkakigyelela, musuĩĩle. 30 Sika nĩkakumutambuĩla ningĩ kangĩ kunsooko umukulu wa unkũmbigyulu wapolokaa. Mugila kakĩntu kumuane; 31 ĩpa uunkũmbigyulu umane kĩna numuloilue uTata, iio nukutendaa kĩna uTata alundagĩlĩĩlie. Uukĩ kwĩĩni kulege kunu.”
1 “Ĩne neene muzabiibu wa tai, nuTata waane ingĩ mulĩmi. 2 uLutambĩ luensi munsĩ yaane nasika lukupĩaa inkali ukululeegagiaa; luensi nalukupĩaa ukulusogolelaa koona lupĩĩkie inkali ningĩ. 3 Ĩnie ĩpaino mwieelu kunsooko ya lukaani naalĩ numuĩĩlĩĩle. 4 Kyalĩ munsĩ yaane, nineene munsĩ yaani. Kĩna ulutambĩ nasika lusũũmile kwipĩa lwing'ene kanga lusiite kukikyala mumukali, iio niniinie kanga musiite kukikyala munsĩ yaane. 5 Ĩne neene muzabiibu, inie mwĩntambĩ. Nwikyalile munsĩ yaane nineene munsĩ yaakue, ukupĩĩkagiaa. Kanga ĩsika neene sika mwishũũma kwitenda kalukaani. 6 Wensi kanga wasiite kukikyala munsĩ yaane, ukutaagaguaa kunzi zĩ lutambĩ nukwiuuma; nintambĩ zukuilingĩĩlagua nukwitaagua mumooto, nazishonsua. 7 Kanga mwikyale munsĩ yaane ninkaani zaane zikyale munsĩ yaani, lompĩ luensi namusiiile, mukitendelua. 8 Iio uTata waane ukukulagiguaa, pĩna mukupĩaa inkali naningĩ; niniinie mukitũla amanigua aane. 9 “Kĩna uTata naalundoilue ĩne, iio nineene numuloilue inie; kyalĩ muuloogua waane. 10 Kanga mukendegeele ĩmalagĩĩlio maane, mukakikyala muuloogua waane, kĩna uneene naalĩ nĩmakendegelĩĩle ĩmalagĩĩlio ma kĩTata waane, nanikyala muuloogua waakue. 11 Izi alĩ numuĩĩlĩĩle, uulumbi waane wikyale munsĩ yaani nuulumbi waani utimĩĩligue. 12 “iLyagĩĩlio liane ntĩĩli, mwiloogue kĩna alĩ numuloilue inie. 13 Ukutilĩ nutĩĩte uloogua naukulu kwikĩla uu, umuntu wapũnie uuumĩ waakue kunsooko ya asuaĩĩa. 14 Inie mwĩasuaĩaane kanga mutende nanumulagĩlĩĩlie. 15 Sika nukumuĩta kangĩ asese, kunsooko umusese sika wĩĩzĩ kĩna ukutendaa ũshekulu waakue. Ĩnie numuĩtile asuaĩaane, kunsooko tũlũ zensi nanĩziigilie kwa kĩTata nukumulĩngagiaa. 16 Inie sika alĩ munsaaguĩle ĩne, ĩpa neene alĩ numusaaguĩle inie, nanumuĩĩka muende mupĩe inkali, ninkali zaani zikyale; koona luensi kanga mumulompe uTata muliina liane wamupeele. 17 Izi nukumulagĩĩlia koona mwĩloogue.” 18 “Kanga uunkũmbigyulu umusuukĩlue inie, mulĩnge kĩna ĩne neene namuandio kwishuukĩlua nduo. 19 Kanga ĩazaa mwa unkũmbigyulu, uunkũmbigyulu aza wijile kualoogua ĩaakue; ĩpa kunsooko inie sika mwa unkũmbigyulu, ĩpa ĩne alĩ numusaaguĩle inie muunkũmbigyulu, iio gua, uunkũmbigyulu ukumusuukĩlaguaa. 20 Lũjukĩ ulukaani naalĩ numuĩĩlĩĩle, musese sika mukulu kwikĩla ũshekulu waakue. Malĩĩ alĩĩ anzagilie ĩne, ĩkakumuagia niniinie. Malĩĩ alĩĩ alukendegelĩĩle ulukaani luane, ĩkakulukendegeela nulukaani luani. 21 Ĩpa izi tũlũ ĩkakumutendela kunsooko ya liina liane, kuitĩ sika amuĩzĩ naaluntumile. 22 Kanga alĩ nsiitiiiza nukukuatambuĩla ĩo, sika alĩ ijilitũla numulandu ĩpa agila kawĩlongo kumulandu waao. 23 Nukunsuukĩlaguaa ĩne, ukumusuukĩlaguaa nuTata waane. 24 Kanga alĩ nsiite kukĩtuma ĩmĩlĩmo kumiao nasika alĩ witumile nuĩngĩ, sika alĩ ijilitũla numulandu, ĩpa akuonaa nukukukusuukĩlua ĩne nuTata waane gaa. 25 Ĩpa lutimĩĩligue ulukaani naalĩ luandĩkue muUlagĩĩlio waao, Alĩ ansuukĩlue nakanda. 26 Ĩpa pĩna waaza uMualĩĩlia nanĩkakumutuma ĩne kwipũna kwa kĩTata, uMuau nwa tai nupũnile kwa kĩTata, unuasio ukinkuĩla; 27 niniinie gaa mukunkuĩlaa, kunsooko kwipũna umuandio alĩ kwĩensi nineene.”
1 “Izi alĩ numuĩĩlĩĩle mulekikũmpigua. 2 Ĩkakumukamatula mumasũnagogi; ĩtai ityũngo lijile, wensi kanga wamuulage inie ukishĩĩga ukumutumĩla uNzua. 3 Nindiizi ĩkakuzitenda kunsooko sika alĩ amuĩzĩ uTata sunga uneene. 4 Ĩpa alĩ numuĩĩlĩĩle koona ityũngo liao pĩna likiiiza muzijuke kĩna ĩne alĩ numuĩĩlĩĩle. Izi sika alĩ numuĩĩlĩĩle kwipũna umuandio kunsooko alĩ kwĩensi niniinie. 5 Ĩpaino nalongola kumuakue naaluntumile. Ukutilĩ mumuani nwinkolia, Ulunziĩ mpĩĩ? 6 Ĩpa kunsooko naalĩ numuĩĩlĩĩle izi, uusungu wijula inkolo zaani. 7 Ĩpa ĩne namuĩĩla ĩtai, yumũjĩpĩle inie ĩne ndege; kuitĩ kanga nsiitilega, uMualĩĩlia sika wijile kumiani; ĩpa kanga nende nĩkakumutuma kumuani. 8 Na waaza unuasio ukakuusokia uunkũmbigyulu kumpola za mulandu nĩkulukuuluu nuulamuli. 9 Kumpola za mulandu, kunsooko sika asuĩlĩĩle mumuane. 10 Kumpola za kulukuuluu, kunsooko nalongolaa kwa kĩTata; sika mwimona kangĩ. 11 Kumpola za ulamuli kunsooko umukulu wa unkũmbigyulu uu walamulaguaa.” 12 “Kĩlĩ ntĩĩte ningĩ za kumuĩĩla, ĩpa sika mwishũũma kukuzigigimĩlia ĩpaino. 13 Ĩpa pĩna ukiiiza unuasio, uMuau nwa tai, ukakumutongeela inie mutai tũlũ yensĩ, kunsooko sika ukakĩtambulĩlia wing'ene, ĩpa ziizo nukakuziigia ukitambula; sunga nazijile ukakumutanantĩlia. 14 uNuasio ukinkulia ĩne, kunsooko ukishola ĩzaane nukakumutanantĩlia inie. 15 Tũlũ zensi nutĩĩte uTata ingĩ zaaane, luulo alĩ ntambuĩle kĩna ukusolaa ĩzaane nukukumutanantĩlia. 16 “Kĩlĩ katũngo kaniino sika mwimona; kangĩ kĩlĩ katũngo kaniino mukimona.” 17 Paapo ityũmpi lya amanigua naĩtambuĩla eene kueene. “Yaani itĩ nukukuĩĩla, kĩlĩ katũngo kaniino sika mwimona, kangĩ kĩlĩ katũngo kaniino mukimona; kangĩ, Kunsooko nalongola kwa kĩTata?” 18 Iio naaũga, “Yaani itĩ nwiũga, Kĩlĩ katũngo kaniino. Sika kumanile witambula yaani.” 19 ũYesu nulĩnga kĩna asiiile kukumukolia, nuaĩĩla, “Mukĩkoliane naaza mbũgile, kĩlĩ katũngo kaniino sika mwimona, kangĩ kĩlĩ katũngo kaniino mukimona? 20 Tai-taaii namuĩĩla, mukikuuta kĩlĩlo nukwilĩla inie, ĩpa uunkũmbigyulu ukilumba; inie mukileetelua usungu, ĩpa uusungu waani ukikaĩlĩka wĩĩ ulumbi. 21 Umusungu pĩna wĩkĩtũnguĩla utĩĩte uusungu kunsooko ityũngo liakue liazaa; pĩna wamulela umuana, sika ukulũjuka kangĩ uluago kunsooko ya ulumbi wa kalelua umuntu muna unkũmbigyulu. 22 Iio niniinie mutĩĩte uusungu ĩpaino, ĩpa nĩkakumuona kangĩ ninkolo zaani zikilumba, nuulumbi waani ukutilĩ nukumuleegelia. 23 Mulutondo luasio sika mukinkolia kalukaani. Tai-taaii namuĩĩla, luensi kanga mumulompe uTata muliina liane ukakumupeela. 24 Sunga ĩpaino sika mulompile kalukaani muliina liane. Lompĩ, mukiligia, uulumbi waani wĩĩ ukamĩnkĩĩlũ. 25 “Izi numuĩĩlĩĩle inie kuung'enua; ityũngo lijile sika nikitambula niniinie kangĩ kuung'enua, ĩpa nĩkakumudundulĩla impola za kĩTata. 26 Palutondo luasio mukilompa muliina liane; sika nukumuĩĩla kĩna nĩkakumulompeela inie kwa kĩTata. 27 Kunsooko uTata muene umuloilue inie, kuitĩ inie mwandoilue nukwishuĩĩla kĩna ĩne alĩ mpũnile kwa kĩTata. 28 Alĩ mpũnile kwa kĩTata, naazile muna unkũmbigyulu; kangĩ naulekaa uunkũmbigyulu, nalongolaa kwa kĩTata.” 29 ĩAmanigua aakue naaũga, “Laaa gua, ĩpaino witambula tengetenge, sikakawitambula kuung'enua. 30 Ĩpaino kumanile kĩna umanile tũlũ-tũũlũũ, sika wishiia tũlũ wensi wakukolie; luulo kwasuĩĩla kĩna ue upũnile kwa kĩNzua.” 31 ũYesu nuashookeelia, “Iino mwasuĩĩlane. 32 Laaa gua, ityũngo lijile, kangĩ liazaa, mukishapatĩla muntu wensi kunsiao, mukindeka ning'ene. ĩpa sika ning'ene, kunsooko uTata ukoolĩ palumuĩ nineene. 33 Izi alĩ numuĩĩlĩĩle muĩ nĩmatiliga mumuane. Muna unkũmbigyulu mutĩĩte luago ĩpa kamiĩ nkolo; ĩne naudulile uunkũmbigyulu.”
1 iNkaani izi aluzitambuĩle ũYesu; nulangamĩla kwigyulu, nuũga, “Tata, ityũngo liazaa. Kulia ue uMuana waako, koona uMuana wakukulie ue, 2 kĩna yoi naalumupĩĩle uusũũmi kuensi naakola muĩlĩ, itĩ tũlũ naalumupĩĩle waapeele uupanga wa kalĩ nakalĩ. 3 Nuupanga wa kalĩ nakalĩ ingĩ ntuuu, akumane ue nwĩNzua nwing'ene nwa tai, nũYesu Kilisito nalumutumile. 4 Ĩne alĩ nukukulĩlie muna nsĩĩ; nanuumalĩĩlia umulĩmo naalumpĩĩle nuutume. 5 Ĩpaino Tata, nkulia pamuako kuukulu waasio naalĩ ntĩĩte kumuako pĩna uunkũmbigyulu alĩ wikaalĩ. 6 “ĩLiina liako naligyelelagiaa kuantu naalumpĩĩle muna unkũmbigyulu. Alĩ aako, numpeela ĩne, nulukaani luako alukendegeelaa. 7 Ĩpaino amanile kĩna tũlũ zensi naalumpĩĩle zipũnile kumuako. 8 Kunsooko inkaani naalumpĩĩle ĩne naapĩĩle; naazaanũnkula, naamana ĩtai kĩna mpũnile kumuako; naasuĩĩla kĩna uue aluntumile. 9 Ĩne nukualompeela ĩa, sika nukuulompeela uunkũmbigyulu, ĩpa aao nalumpĩĩle, kunsooko ingĩ aako. 10 Tũlũ zensi naalĩ zaane ingĩ zaako; nĩzaako ingĩ zaane; nineene nakulagiguaa munsĩ yaao. 11 “Nineene sika nkoolĩ muna unkũmbigyulu; ĩa akoolĩ muna unkũmbigyulu, nineene naazaa kumuako. Tata numuelu, uakendegeele muliina liako aao naalumpĩĩle, koona atũle, umuĩ zĩ undiishie. 12 Pĩna alĩ kwĩensi ĩne alĩ nĩakendegelĩĩle muliina liako; aao naalumpĩĩle alĩ nĩalindĩlĩĩle, ukutilĩ nunumuĩ mumuao naalulimĩlĩĩle ĩpa umuana wa ulimĩĩli, uwandĩkua utimĩĩligue. 13 Ĩpaino nijile kumuako, nindiizi nazitambulaa muna unkũmbigyulu koona uulumbi waane utimĩĩligue munsĩ yaao. 14 Ĩne naapĩĩle ulukaani luako, nuunkũmbigyulu waasuukĩĩlue kunsooko ĩa sika a unkũmbigyulu kĩna uneene nasika na unkũmbigyulu. 15 Sika nilompa ualeegie muna unkũmbigyulu, ĩpa uakendegeele kumubĩĩ. 16 Ĩa sika a unkũmbigyulu kĩna uneene nasika na unkũmbigyulu. 17 Ueelie mutai, ulukaani luako ingĩ tai. 18 Kĩna iio naaluntumile muna unkũmbigyulu, nineene iio nĩatumile muna unkũmbigyulu. 19 Nukunsooko yaao nĩeelagiaa, koona nĩndĩo eeligue mutai. 20 “Sika nukualompeela awa dũũ, ĩpa nĩndĩĩo naikishuĩĩla mumuane kunsooko ya lukaani luao 21 Tũlũ ensi atũle umuĩ kĩna ue Tata nukoolĩ mumuane nineene moolĩ mumuako, koona ĩa atũle umuĩ munsĩ yĩĩtu, uunkũmbigyulu usuĩĩle kĩna uue untumile. 22 Nineene, uukulu naalumpĩĩle ĩne, naapeelaa awa, atũle umuĩ zĩ undiishie. 23 Ĩne munsĩ yaao nunduue munsi yaane, koona atũle akamatĩkũ muumuĩ, uunkũmbigyulu umane kĩna uue alutumile, nualoogua ĩa kĩna alundoilue ĩne. 24 “Tata, ĩaasio nwampĩĩle ĩne, nsiiile ĩĩ palumuĩ nineene pĩna nĩĩlĩ, alaae uukulu waane nwampĩĩle ĩne, kunsooko alundoilue pĩna umukulĩla wa unkũmbigyulu alĩ wikaalĩ kalaĩĩkua 25 Tata mukola kulukuuluu, uunkĩmbigyulu sika ukumanile ue, ĩpa ĩne nukumanile ue, nĩndĩĩa amanile kĩna uue alutumile. 26 Naamanilie ĩliina liako, kangĩ nĩkakuamania; itĩ uuloogua naalundoilue ĩne wĩĩ munsĩ yaao, nineene nĩĩ munsĩ yaao.”
1 Pĩna nutambula izi, ũYesu nupũna palumuĩ nĩamanigua aakue, nulongola kwityumbĩ lya kamongo Kidoloni pĩna alĩ kĩtanga. Nũingĩla muumo umuene nĩamanigua aakue. 2 NũYuda, umusakia waakue, alĩ wĩĩzĩ paasio kunsooko ũYesu nĩamanigua aakue alĩ akĩlundĩĩlaa paasio nkua kunkua. 3 Luulo, ũYuda pĩna nuligia ĩkĩũmbĩ kya ĩlaasi nĩĩtumi a apolia naakulu nĩApalisayo, nuenda kuasio niimulĩ nintala nĩmata. 4 Iio ũYesu kunsooko alumanile tũlũ nazĩkakumuagaana, nupũna nuaĩĩla, “Mukumudũũma waani?” 5 Naamushookeelia, “ũYesu Munazaleti.” Nuaĩĩla, “Ingĩ neene.” ũYuda, umusakia waakue, aluĩmĩkile palumuĩ nĩndĩo. 6 Pĩna nuaĩĩla, “Ingĩ neene,” naashooka kĩnũũma naagua pansĩ. 7 Nuakolia kaubĩlĩ, “Mukumudũũma waani.” Naaũga, “ũYesu Munazaleti.” 8 ũYesu nuashookeelia, “Nuaĩĩla kĩna ingĩ neene. Malĩĩ mwindũũma ĩne, alekĩ ĩa ende.” 9 koona lutimĩĩligue ulukaani nalutambulue, “Ĩa naalumpĩĩle sika alĩ nĩalimĩlĩĩlie kaumuĩ.” 10 Paapo uSimoni Petelo, naalutĩĩte iyũmba, nulĩsopoola numutema umusese wa mupolia namukulu, numudumula ukutũi wa kĩgoosia. ĩLiina lya musese alĩ Malikusi. 11 Paapo ũYesu numuĩĩla uPetelo, “Shookeelia iyũmba mukĩnina. ĩKĩĩko numpĩĩle uTata, nsiite kukĩkopelane?” 12 Paapo ĩkĩũmbi kya ĩlaasi numukulu waao nĩĩtumi a Ayahũdi naamuguĩla ũYesu naamutũnga, 13 naamulongolia tangua kwa kĩAnasi, kunsooko alĩ mukuĩ wa kĩKayapa naalĩ mupolia namukulu umuaka nuasio. 14 nuKayapa muene aluapĩĩle ĩAyahũdi ĩkialo kĩna ijĩpĩĩle muntu umuĩ wakie kunsooko ya antu. 15 uSimoni Petelo numutiata ũYesu, numumanigua nuĩngĩ. uMumanigua nuasio alĩ mumanue numupolia namukuluu, nũingĩla palumuĩ nũYesu mukĩanda kya mupolia namukulu. 16 Ĩpa uPetelo nuĩmĩka kunzi pamulango. Iio umumanigua nuasio nuĩngĩ naalĩ mumanue numupolia namukulu nupũna, naĩtambuĩla numulindĩĩla-mulango, numũingĩlia uPetelo. 17 Paapo ĩkatũgua kalindĩĩla-mulango nakamuĩĩla uPetelo, “Sika uene umuĩ wa amanigua a muntu uyo?” uNuasio nuũga, “Ĩne sikaka neene.” 18 ĩAsese nĩĩtumi alĩ ĩĩmĩkile naikoleelia umooto wa makala naioota kunsooko alĩ mpepo. uPetelo alĩ yĩensi palumuĩ ndĩo, nuĩmĩkile nwioota umooto. 19 Paapo umupolia namukulu numukolia ũYesu impola za amanigua aakue nimpola za umania waakue. 20 ũYesu nushookeelia, “Ĩne alĩ ntambuĩle tengetenge muna unkũmbigyulu; ĩne intondo tũlũ nukumanagiaa mũshũnagogi numuNumba ya kĩNzua pĩna ĩkĩlundĩĩlĩĩlaa ĩAyahũdi tũlũ; sika ntambuĩle kalukaani kukĩmpisĩ-mpisĩ. 21 Nĩkĩ winkolia ĩne. Akolie naalĩ akũigagiaa naalĩ nukuaĩĩlaa. Laaa, ĩo amanile naalĩ nukuzitambula ĩne.” 22 Pĩna nutambula izi umuĩ wa ĩtumi naaluĩmĩkile paasio numukua ũYesu lupĩĩ, nuũga, “Iione ukumushookeelia umupolia namukulu?” 23 ũYesu numushookeelia, “Kanga ĩntambuĩle ibĩĩ, ukuĩle uubĩĩ waasio; kanga iiza, wankua nĩkĩ?” 24 Paapo uAnasi numutuala mutũngue kwa kĩKayapa umupolia namukulu. 25 NuSimoni Petelo alĩ wĩĩmĩkile nwioota umooto. Naamuĩĩla, “Sika uuene umuĩ wa amanigua aakue?” Uyu nukaana nuũga, “Sikaka neene.” 26 Umuĩ wa asese a mupolia namukulu, muntua wa kĩnuasio naalĩ mudumulue ukutuĩ nuPetelo, nuũga, “Ĩne sika aza nukuooniene mukĩtanga mwĩensi nduyo?” 27 Paapo uPetelo nukaana kangĩ; ĩkamuĩ umumbĩ nukunkula. 28 Paapo naamupũnia ũYesu kwa kĩKayapa, naamutuala kwijumba lya kĩtemi mũgyĩngu. Io sika alĩ ingĩĩle mwijumba lya kĩtemi, alekipũũta umũiko, ĩpa alĩe ĩnkolo ya Pasaka. 29 Paapo uPilatu nupũna kunzi nuũga, “Muleetile usokia kĩ kumuntu uzu.” 30 Naashookeelia naamuĩĩla, “Kanga uyu ĩsika mutenda ibĩĩ sika aza kumuleetile kumuako.” 31 Iio uPilatu nuaĩĩla, “Musolĩ uniinie mumulamule kuUlagĩĩlio waani.” ĩAyahũdi naamushookeelia, “Kuasiitĩligue ishie kukumuulaga umuntu.” 32 Itĩ ulukaani lwa kĩYesu lutimĩĩligue naalutambuĩle, nalagĩĩla nkia kĩ nukikia. 33 Paapo uPilatu nũingĩla mwijumba lya kĩtemi kangĩ, numuĩta ũYesu, numuĩĩla, “Ue uue mutemi wa Ayahũdine?” 34 ũYesu nushookeelia, “Ue witambula wing'enene itĩ, kanga ĩngĩ naakuĩĩlĩĩle impola zaane?” 35 uPilatu nushookeelia, “Mbii, ĩne nĩMuyahũdine? ĩndugu yaako nĩapolia naakulu aza akuleetile ue kumuane. Utendile yaani?” 36 ũYesu nushookeelia, “uUtemi waane sika wa unkũmbigyulu uu, kanga uutemi waane ĩazaa wa unkũmbigyulu uu, ĩĩtumĩ aane aza ijile kĩnsomeelia ndekiĩĩkua mumĩkono ya Ayahũdi. Ĩpa gua, uutemi waane sika wa ĩpa.” 37 Iio uPilatu numuĩĩla, “Ue umutemine gile?” ũYesu nushookeelia, “Kĩna ue waũgaa, ĩne neene numutemi. Ĩne alĩ numulelue kunsooko ĩĩ, nukunsooko ĩĩ nijile muna unkũmbigyulu, koona nkuĩle ĩtai. Wensi nwa tai ukunzigagiaa ululi luane.” 38 uPilatu numuĩĩla, “ĩTai kuuza yaani?” Pĩna nutambula izi nupũna kangĩ kuAyahũdi, nuaĩĩla, “Ĩne sika naona kalukaani kumuakue. 39 Ĩpa kunsiani ĩkoolĩ ntendo numutũngulĩlie umuĩ palutondo lwa Pasaka. Musiiile numutũngulĩlie umutemi wa Ayahũdine?” 40 Paapo naakuutĩĩla kangĩ, naaũga, “Sika wayu ĩpa uBalaba!” uBalaba alĩ muleegelania.
1 Paapo uPilatu numusola ũYesu, numukua mĩkoa. 2 ĩĨlaasi naataa ngala ya miigia, naamujiala mwityũe, naamujiala ĩntiila nankasũkũ. 3 Naatũla kumuagaana naiũga, “Weela, mutemi wa Ayahũdi!” Naamukua mpĩĩ. 4 uPilatu nupũna kangĩ kunzi, nuaĩĩla, “Laaĩ, uzu namuleetaa kunzi kumiani, mulĩnge kĩna sika moonie kautimu kumuakue.” 5 Paapo ũYesu nupũna kunzi ujialile ĩngala ya miigia nĩntiila nankasũkũ. uPilatu nuaĩĩla, “Mulaaĩ umuntu uyu!” 6 Pĩna ĩapolia naakulu nĩĩtumi naamuona, naakuutĩĩla naaũga, “Mukoononteele mumusalaba!” Mukononteele mumusalaba! uPilatu nuaĩĩla, “Musolĩ uniinie mumukononteele mumusalaba, kunsooko ĩne sika monie kautimu kumuakue.” 7 ĩAyahũdi naamushookeelia, “Ishie kutĩĩte Ulagĩĩlio, nukuUlagĩĩlio wĩĩtu yumũjĩpĩĩle wakie kunsooko alĩ wĩtendile wĩMuana wa kĩNzua.” 8 uPilatu pĩna nũigia ulukaani luasio, noopokekia, 9 nũingĩla kangĩ mwijumba lya kĩtemi. Numuĩĩla ũYesu, “Upũnile mpĩĩ ue?” ũYesu sika nushookeelia kalukaani. 10 Paapo uPilatu numuĩĩla; “Sikukĩtambuĩlane nineene? Sikumanilene kĩna ntĩĩte uusumi wa kukulekela, kangĩ ntĩĩte uusĩumi wa kukukononteela mumusalaba?” 11 ũYesu nushookeelia, “Sika azũjile utĩĩte uusũmi kainiino kumuane kanga ĩsika alumupeegue kwipũna kukiania. Luulo gua, uyo numbĩkile mumĩkono yaako utĩĩte mulandu mukulu nangũlũ.” 12 Kwipũna paapo uPilatu nudũũma wamutũnguĩle, ĩpa ĩAyahũdi naakuutĩĩla naaũga, “Kanga umutũnguĩle uyu, ue sika umusuamuua wa kĩKaisali. Wensi nukĩtenda wĩmutemi ukumuleeaa uKaisali.” 13 Paapo uPilatu pĩna nuziigia izi, numupũnia ũYesu kunzi; nwikyalansa mwityengu lya ulamuli pana yĩĩtue kĩanda kya magũe, kuKĩebũlania, Gabata. 14 Alĩ lutondo lwa wĩzĩpĩĩlia wa Pasaka; alĩ zĩ nsaa ya mutandatu. Nuaĩĩla ĩAyahũdi, “Laaĩ umutemi waani!” 15 ĩAasio naakuutĩĩla, “Muleegie! Muleegie! Mukononteele mumusalaba!” uPilato nuaĩĩla, “Numukoononteelene mumusalaba umutemi waani?” ĩApolia naakulu naashookeelia, “Kuagila kamutemi isiititũla uKaisali udũũ.” 16 Paapo numuĩĩka mumĩkono yaao wakononteelue mumusalaba. 17 nwĩkenkelia umusalaba waakue, nuenda pana yukuĩtagua Nungulu iTyũe, kuKĩebũlania, Goligota. 18 Naamukononteela mumusalaba paapo palumuĩ nĩĩĩa abĩlĩ, umuua kunu, numuua kunu, ũYesu pakatĩ. 19 uPilatu nuandĩka wandĩkua, nuuĩĩka mukiania mumusalaba. Wandĩkue, “YESU MUNAZALETI MUTEMI WA AYAHŨDI.” 20 ĩAyahũdi iingĩ alĩ asomile uwandĩkua waasio, kunsooko paasio pĩna alĩ mukononteelue mumusalaba ũYesu alĩ piipĩ nĩkaa, Alĩ yandĩkue kuKĩebũlania nĩKĩlumĩ nĩKĩgiliki. 21 Paapo ĩapolia naakulu a Ayahũdi naamuĩĩla uPilato, “Lekiandĩka, Mutemi wa Ayahũdi, ĩpa unuasio aluũgile. Ĩne neene mutemi wa Ayahũdi.” 22 uPilatu nushookeelia, “Naaza nandĩkaa, nandĩkaa.” 00197.tif Ĩlaasi akĩLumĩ (Yn 19:23) 23 Paapo ĩĩlaasi, pĩna naamukononteela ũYesu mumusalaba, naasola intiila zaakue, naaziĩĩka matũmpĩ manĩĩ, mwĩlaasi wensi ityũmpĩ liakue; numunkũmbĩ. Ĩpa munkũmbĩ sika alĩ mutũmĩnkanigue, alĩ mutũmue udũũ, kwipũna kukiania. 24 Iio naĩĩ kĩĩĩla, “Kuleke kuutandula, ĩpa kuukuĩle nsimbi utũle wa kuani;” utimĩĩligue uwandĩkua, “Naoomolana intiila zaane, Numunkũmbĩ waane naaukuĩla nsimbi.” 25 Paasio pamusalaba wa kĩYesu alĩ wĩĩmĩkile unina waakue, umunũna wa kĩnina, uMalia umusungu wa kĩKilopa, nuMalia nwa kuMagidala. 26 ũYesu pĩna numuona unina numumanigua naalumuloilue wĩĩmĩkile piipĩ, numuĩĩla uniina, “Maau, laaa umuana waako.” 27 Paapo numuĩĩla umumanigua, “Laa umaau waako.” Kwipũna lĩĩlo tyũngo umumanigua nuasio numutuala kumuakue. 28 Pembele ũYesu pĩna numana kĩna tũlũ zakondagiguaa uwandĩkua utimĩĩligue, nuũga, “Nakolua noota.” 29 Alĩ kĩkolĩ kĩseme alĩ kijuile umubinio namukalĩ. Paapo naatungĩla ĩsipongo naalĩ ninue mumubinio namukalĩ munkome, naamutualĩla kumulomo. 30 ũYesu pĩna nuukopa umubinio namukalĩ nuũga, “Yakondaa.” Nusũnĩnkĩlia ityũe, nutiĩka ĩnkolo. 31 Iio ĩAyahũdi, kunsooko alĩ lutondo lwa wikyali lwa kuzĩpĩĩlia ĩPasaka, ĩmiĩlĩ ĩleke kikyala mumusalaba palutondo lwa wikyali, (kunsooko ulutondo luasio lwa wikyali alĩ lutondo lukulu), naamulompa uPilatu ĩmĩgulu yaao ĩũnangue, aleegigue. 32 Iio ĩĩlaasi naenda naamuũna ĩmĩgulu nwa muandio nunwa kabĩlĩ naalĩ akononteelue mumĩsalaba palumuĩ nduyo. 33 Pĩna naamuagaana ũYesu, naaona wakiaa; sika naaũna ĩmĩgulu yaakue. 34 Ĩpa mwĩlaasi umuĩ numusoma ndilima mulualũ, ĩkamuĩ nĩpũna mĩgali nĩmaazĩ. 35 Ninduzo naaluoonie ukuĩlĩĩle, nuukuĩli waakue wa tai; nunuasio umanile kĩna witambula ĩtai koona inie musuĩĩle. 36 Izi alĩ zigyelĩĩle, uwandĩkua utimĩĩligue, “Lĩkutilĩ ikyũpa liakue nalijiliũnangua.” 37 Kangĩ uwandĩkua nawĩngĩ uũgile, “Ijile kumulaaa uzo naalĩ amusomile.” 38 Pĩna nazikĩla izi uYosepu wa Alimatea, naalĩ mumanigua wa kĩYesu kukĩmpisĩ-mpisĩ kunsooko ya koopooka ĩAyahũdi, numulompa uPilatu wausole umuĩlĩ wa kĩYesu; uPilatu numugombia. Luulo nuenda nuusola umuĩlĩ waakue. 39 Nuuza nuNikodemo naalumuagaanile umuandio utiku, nuleeta ĩmakũta namaaza namasalĩnkĩĩne niilago zĩmĩligo ĩbĩlĩ. 40 Naautuala umuĩlĩ wa kĩYesu, naautũnga intiila nankakũ palumuĩ nĩmakũta kĩna alĩ ntendo ya Ayahũdi nya kĩĩĩka. 41 Paasio pĩna alĩ mukononteelue mumusalaba alĩ ukoolĩ mugunda, numumugunda alĩ kĩkoolĩ kĩbĩĩla nakĩpia, sika walaĩĩkua kamuntu muasio, 42 Iio kunsooko ya lutondo lwa wĩzĩpĩĩlia lwa Ayahũdi, naamuĩĩka ũYesu muumo, kunsooko ĩkĩbĩĩla alĩ kĩpiipĩ.
1 uLutondo lwa muandio lwijũma, uMalia nwa kuMagidala nuenda kukĩbĩĩla mũgyĩngu, kĩlĩ iilu, nulĩona igyũe lyaleegagiguaa mukĩbĩĩla. 2 Iio numanka, nuenda kwa kĩSimoni Petelo nukumumanigua muua, unuasio ũYesu naalumuloilue, nuaĩĩla, “Amuleegagiaa ũShekulu mukĩbĩĩla, sika kumanile kĩna amuĩĩkile.” 3 uPetelo numumanigua muua naapũna,, naenda kukĩbĩĩla. 4 Naamanka tũlũ ensi abĩlĩ, umumanigua muua numankĩkia numukĩla uPetelo, nupika mbele kukĩbĩĩla; 5 Nutũna, nusungĩĩla, nuziona intiila nzalue; ĩpa sika nũingĩla. 6 Paapo nuuza nuSimoni Petelo numutiatile, nũingĩla mukĩbĩĩla, nuziona intiila nzalue, 7 nĩkatiila naalĩ kĩĩlĩ mũtyũe sika alĩ kaalue palumuĩ nintiila, ĩpa alĩ kapalingue luandĩ king'ene. 8 Paapo nũingĩla umumaniguaa muua naalĩ wa muandio kwipika kukĩbĩĩla, nuona nusuĩĩla. 9 Alĩ ikaalĩ kukuulĩnga uwandĩkua kĩna yumũjĩpĩĩle kwiiiuka kwipũna muakiu. 10 Paapo ĩamanigua naashooka kumiao kangĩ. 11 Ĩpa uMalia nuĩmĩka panzi pakĩbĩĩla nũilĩla. Pĩna nuilĩla itĩ, nutũna, nusungĩĩla mukĩbĩĩla; 12 nuaona amalaĩka abĩlĩ naajialile ntiila nzelu, naikyalansile, umuua kumĩtũe, umuua kumĩgulu, paasio pina umuĩlĩ wa kĩYesu alĩ muĩĩkue. 13 ĩAasio naamuĩĩla, “Maau, wilĩĩla yaani?” Nuaĩĩla, “Amuleegagiaa ũShekulu waane, sika manile kĩna amuĩĩkile.” 14 Pĩna nutambula izi, nupĩluka, numuona ũYesu wĩĩmĩkile, sika numumana kĩna muene ũYesu. 15 ũYesu numuĩĩla, “Maau, wilĩĩla yaani? Ukumudũũma waani?” Uzo, nũshĩĩga kĩna uyu mukendegeela kĩtanga, numuĩĩla, “Shekulu, malĩĩ wamusolaa uue, mbuĩla kĩna umuĩĩkile, nineene numusole.” 16 ũYesu numuĩĩla, “Malia.” Uyo nupĩluka, numuĩĩla kuKĩebũlania, “Laboni!” Ndogolelio yaakue. (Mumania waane numukulu.) 17 ũYesu numuĩĩla, “Lekimamba kunsooko sika nalanankĩla kwa KĩTata. Ĩpa lenda kuanũna aane uaĩĩle, Ninankĩla kwa kĩTata waane nukwa kĩTata waani, kwa kĩNzua waane nukwa kĩNzua waani.” 18 uMalia nwa kuMagidala nulongola nuaĩĩla ĩamanigua kĩna wamuonaa ũShekulu, kangĩ kĩna wamuĩĩlaa izi. 19 Pĩna nĩtũla mpĩndĩ ya lutondo luasio lwa muandio lwijũma, injĩĩgĩ alĩ ngyalĩlue muasio muna alĩ ĩĩlĩ ĩamanigua kunsooko ya koopooka ĩAyahũdi, nuuza ũYesu nuĩmĩka pakatĩ, nuaĩĩla, “Matiliga mĩĩ kumiani.” 20 Pĩna nutambula izi, nuambia ĩmĩkono yaakue nulualũ luakue. Iio ĩamanigua naalumba pĩna naamuona ũShekulu. 21 Iio ũYesu nuaĩĩla kangĩ, “Matiliga mĩĩ kumiani. Kĩna uTata aluntumile ĩne, nineene nukumutuma inie.” 22 Pĩna nutambula izi, nuasũũpĩla, nuaĩĩla, “Aanũnkulĩ uMuau Muelu. 23 Tũlũ wensi namukakualeegelia ĩmĩlandu aleegelagiguaa kumuao; tũlũ ensi namukakuatũnga atugagua.” 24 uTomaso, umuĩ wikyumi naabĩlĩ, nukuitangua Tyũtĩ alukutilĩ palumuĩ ndĩo pĩna alũjile ũYesu. 25 Iio ĩamanigua naĩngĩ naamuĩĩla, “Aza kwamuonaa ũShekulu.” Nduyo nuaĩĩla, “Kanga nsiitiona mumĩkono yaakue ĩmaamba ma nkĩngĩ, ntuale uluala luane mumaamba ma nkĩngĩ, ntuale umukono waane mulualũ luakue, sikaka nikishuĩĩla kainiino.” 26 Nazikĩla intondo munaana, ĩamanigua aakue alĩ akoolĩ munumba kangĩ, nuTomaso palumuĩ ndĩo ũYesu nuuza, injĩĩgĩ alĩ zigyalĩlaguaa, nuĩmĩka pakatĩ, nuũga, Matiliga mĩĩ kumiani. 27 Paapo numuĩĩla uTomaso, “Leeta uluala luako ĩpa, ulaae ĩmĩkono yaane, uleete numukono waako uuĩĩkĩle mulualũ luane; ulekitũla nasikusuĩlĩĩle, ĩpa nusuĩlĩĩle.” 28 uTomaso nushookeelia numuĩĩla, “Shekulu waane nuNzua waane!” 29 ũYesu numuĩĩla, “Kunsooko wamonaa wasuĩĩlaa; aliukũ nasika aoonie naasũĩĩla.” 30 Ikoolĩ ilĩngasĩĩlio nayĩngĩ iingĩ naalutendile ũYesu ntoongela ya amanigua nasika yandĩkue muna kĩtabũ ĩkĩ, 31 ĩpa izi nandĩkue koona musuĩĩle kĩna ũYesu ingĩ Kilisito Muana wa kĩNzua, numuusuĩĩli muĩ nuupanga muliina liakue.
1 Pembele ũYesu nwĩambia kangĩ kuamanigua pananza ya Tibelia; alĩ wĩambilie itĩ. 2 Alĩ akoolĩ palumuĩ, uSimoni Petelo nuTomaso nukuĩtaguaa Tyutĩ nuNatanaeli wa kuKana ya Galĩlaya, nĩaanaa a kĩZebedayo, nĩĩĩa abĩlĩ muamanigua aakue. 3 uSimoni Petelo nuaĩĩla, naukijũa nsiĩ. Naamuĩĩla, “Nindiishie kulunziĩ palumuĩ ninduue.” Naalongola, naanankĩla mwipyango, nuutiku waasio sika naaguĩla kakĩntu. 4 Pĩna nayandia kwiyeela, ũYesu nuĩmĩka pikiki, ĩpa ĩamanigua sika alĩ amanile kĩna ingĩ Yesu. 5 Paapo ũYesu nuaĩĩla, “Aana aane, mutĩĩtene inani?” Naamushookeelia, “Zũi.” 6 Nuaĩĩla, “Lĩgumĩlĩ ijũĩlo kuluandĩ lwa kĩgoosia lwipyango, mukiligia.” Iio naagumĩla, ndĩo sika naasũũma kukulĩlũta kunsooko ya wiingĩ wa nsiĩ. 7 Paapo umumanigua nuasio ũYesu naalumuloilue numuĩĩla uPetelo, “Ingĩ Shekulu.” uSimoni Petelo pĩna nũigia kĩna ingĩ Shekulu, nwĩtũnga ĩntiila kunsooko alĩ ukĩpũĩ, nutima munanza. 8 ĩAmanigua naĩngĩ naaaza mukapango kunsooko sika alĩ kulĩ nĩnsĩĩ, alĩ zĩ mĩgulu gyana lĩmuĩ; naaa kĩlĩlũta ijũĩlo lya nsiĩ. 9 Pĩna naapika pikiki, naaona mooto wa makala nipishiĩ piĩlĩ muumo, nipyũli. 10 ũYesu nuaĩĩla, “Oomolĩ ipishiĩ naaza muzũile ĩpaino.” 11 uSimoni Petelo nunankĩla nulĩlũta ijũĩlo pikiki, nalijuile inshiĩ nankulu, gyana lĩmuĩ nĩmakumi mataano nazitatu. Kanga alĩ ningĩnakĩ ijũĩĩlo sika nalĩĩtika. 12 ũYesu nuaĩĩla, “Nzuĩ mulĩe.” Ukutilĩ muamanigua nalugimilie kukumukolia, “uUe waani.” Alĩ amanile kĩna ingĩ Shekulu. 13 ũYesu nuuza nulĩsola ipyũli, nuapeela, iio ninshiĩ. 14 Ĩi yoi alĩ nkua ya katatu ũYesu kukĩambia ntongela ya amanigua pĩna nũiuka kwipũna muakiu. 15 Pĩna naakondia kwilĩa, ũYesu numuĩĩla uSimoni Petelo, “Simoni shaYohana, undoiluene kwikĩla ĩa?” Numuĩĩla, “Eeze Shekulu, uue umanile kĩna nukuloilue.” Numuĩĩla, “Lĩĩsia ĩaana-nkolo aane.” 16 Numuĩĩla kaubĩlĩ, “Simoni shaYohana undoilue?” Numuĩĩla, “Eeze Shekulu, uue umanile kĩna nukuloilue.” Numuĩĩla, “Dĩĩma ipikolo piane.” 17 Numuĩĩla kautatu, “Simoni shaYohana, undoiluene?” uPetelo nuona usungu kunsooko alĩ waamuĩĩla kautatu, “Undoiluene.” Numuĩĩla, “Shekulu, umanile tũlũ, ulĩngile kĩna nukuloilue.” ũYesu numuĩĩla, “Lĩĩsia ipikolo piane. 18 Tai-taii nakuĩĩla, Pĩna alĩ umusumba ulukĩtũngaa nukwiumba kĩna umuloe, ĩpa pĩna ukinampaala, ukigolola ĩmĩkono yaako, wĩngĩ ukakukutũnga, ukakukutuala kĩna sikumuloe.” 19 (Alutambuĩle izi walagĩĩle nkiakĩ nukakumukulia uNzua). Pĩna nutambula izi, numuĩĩla ntiata. 20 uPetelo nupĩluka, numuona umumanigua ũYesu naalumuloilue utiatĩlĩĩle, uuzo naalĩ weegamĩĩle mukĩkũa kiakue pandia; numuĩĩla, “Shekulu, waani ukakukusakia ue?” 21 uPetelo Pĩna numuona nuasio, numuĩĩla ũYesu, “Shekulu, auyu mbii?” 22 ũYesu numuĩĩla, “Kanga ĩnumuloe wikyale sunga nĩĩze, yaani gua ue. Ue ntiata.” 23 Iio ulukaani ulu nalukũmuuka muanũna kĩna umumanigua nuasio sikukikia, ĩpa ũYesu sika uluũgile, Sikukikia, ĩpa, Kanga ĩnumuloe wikyale sunga nĩĩze, yaani gua ue. 24 Uyu wayu mumanigua nukuĩlĩĩle izi, nuzandĩkile izi; kumanile kĩna uukuĩlĩ waakue ingĩ tai. 25 Zikoolĩ nazĩngĩ ningĩ naaluzitendile ũYesu; ndizo kanga zandĩkue lumuĩ lumuĩ, nsĩĩgile sunga uunkũmbigyulu tũlũ sika wienda muumo iitabũ yaasio naikiandĩkua.
1 Mukĩtabũ kya muandio, Shekulu Teopilo, alĩ nandĩkile impola za nkaani tũlũ naalĩ wandilie ũYesu kwitenda nukwimania, 2 sunga kulutondo pĩna alĩ musole kwienda kwigyulu, pĩna nukondia kukualagĩĩlia kunzĩla ya kĩMuau Muelu ĩatumua naaluasaaguĩle. 3 Kuaasio nũigyeleela kĩna mupanga kuukuĩlĩ wingĩ pĩna nukondia kwiaagigua, nuĩ kũigyeleelaa kuntondo makumi manĩĩ nukwitambula impola za utemi wa kĩNzua. 4 Pĩna naĩona nĩndĩo nualagĩĩlia; alekipũna mũYelusalemũ, ĩpa lĩlindĩlĩ ilyago lya kĩ Tata, naalĩ muliigilie kumuane, 5 ya kĩna uYohana alukubadĩĩzagiaa kumazĩ, ĩpa inie mukibadĩĩzigua kuMuau Muelu muntondo zoziizi. 6 Iio gua, pĩna naĩlundĩĩla naamukolia naaũga, “Shekulu, zozi ntondone pĩna ukakumĩshookelia ĩĨsilaeli uutemi.” 7 Nuaĩĩla, “Sika mulĩmo waani kwimana intondo kamuĩ matũngo uTata naalumaĩĩkile kuusũũmi waakue umuene. 8 Ĩpa mukiaanũnkula ingũlũ pĩna uMuau Muelu wamuuzĩĩla; niniinie mukitũla akuĩli aane mũYelusalemũ numuUyahũdi wensi numuSamalia, sunga kumpelo ya nsĩĩ.” 9 Pĩna nutambula izi, pĩna alĩ kĩlĩ ilaaa, nunansulua, lyũmde nalĩmuanũnkula pamiiso maao. 10 Pĩna alĩ kĩlĩ alangamĩĩle kwigyulu pĩna alulonguĩle, laaa, antu abĩlĩ naĩĩmĩka piipĩ nĩndĩo naajialile ntiila nzelu, 11 naaũga, “Inie adĩinie antu a Galĩlaya, nĩkĩ muĩmĩkile mwilaaa kwigyulu. ũYesu uyu naaza musolue kwipũna kumiani kwienda kwigyulu, ukiiiza iio-iioo kĩna aza mumuoonie naazulonguĩle kwigyulu.” 12 Paapo naashooka kwienda kũYelusalumũ kwipũna kunkonko nyukuĩtaguaa Mĩzeituni nĩpiipĩ niYelusalemũ zĩ lugendo lwa lutondo lwa wikyali. 13 Pĩna naingĩla, naanankĩla kwityando lya mukiania ityembe pĩna alĩ akikyalaa, uPetelo nuYohana, nuYakobo; nuAndelea, nuPilipo, nuTomaso, nuBalitomayo, nuMatayo, nuYakobo ũshaAlipayo, nuSimoni uZelote, nũYuda sha Yakobo. 14 Ĩa tũlũ alĩ akamantĩĩne munkolo ĩmuĩ muulompi palumuĩ nĩasungu, nuMalia unina wa kĩYesu, nĩanũna aakue. 15 Pantondo zaasio nuĩmĩka uPetelo pakatĩ ya anũna (iyalo lya antu alĩ lialĩĩ gyana nĩmakumi mabĩlĩ;) nuũga, 16 agoosia anũna aane, ijĩpĩĩle uwandĩkua utimĩĩligue naalĩ utambulue nuMuau Muelu pakalĩ kumulomo wa kĩDaudi, mumpola za kĩYuda naalĩ mutongeeli wa aasio naalĩ amuguĩlĩle ũYesu. 17 Kuitĩ alĩ mukamantanigue palumuĩ nindiishie, nuligia ityũmpĩ lya wĩtumi uu. 18 Iio gua, uzo, alugulile mugunda kuuguli wa uonelani, nwitaamĩlia nutanduka, ĩmala maakue mensi namapũna. 19 Nazigyelela kuantu tũlũ naikyalile mũYelusalemũ; sunga umugunda waasio nuĩtua kuntambo yaao, Akelidama, ndogolelio yaakue. Mugunda wa mugali. 20 Kuitĩ yandĩkue mukĩtabũ kya Malumbĩĩlio, “uWikyalo waakue wĩĩ shaamua, ‘Wĩĩ ukutilĩ nwakikyala muasio,’ Kangĩ; ‘uUlindĩĩli waakue wausole wĩngĩ.’ 21 Iio gua, muantu naalĩ kuuzaa kwĩtiatile nindiishie intondo tũlũ pĩna ũShekulu Yesu alukuuzaa nũingĩla nukwipũna kumuĩtu, 22 kwiandia kwipũna uubadĩĩzo wa kĩYohana sunga palutondo pĩna alĩ musolue kumiĩtu kwienda kwigyulu, ijĩpĩĩle umuĩ waao watũle mukuĩli wa wiiuki waakue palumuĩ nindiishie.” 23 Naaaĩĩka abĩlĩ, uYosepu naalukuĩtaguaa Balisaba naalutĩĩte liina lĩĩa Yusito, nuMatia. 24 Naatũlilompa, naaũga, “Ue Shekulu numanile inkolo za antu tũlũ, kulagĩĩle waani numusaaguĩle muĩĩa naabĩlĩ, 25 walĩsole ĩlioma lya wĩtumi uu nuutumua uu nwaulekile ũYuda, wende kuluandĩ luakue umuene.” 26 Naakuĩla nsimbi; ĩnsimbi nyĩmuguĩĩla uMatia; nusagulua wĩĩ palumuĩ nĩatumua naikyumi numuĩ.
1 Lutondo lwa Penteskote pĩna nalupika, alĩ akoolĩ tũlũ ensi palumuĩ nailundilĩĩle. 2 Kumpũmpũkĩli kwipũna kwigyulu nauuza mulũgũũzo zĩ mulũgũũzo wa nzega nkulu nĩkũnkile kungũlũ, naumijulia ĩnumba tũlũ muna alĩ ikyalansile. 3 Naziigyeleela nĩmĩ naalĩ zĩtemanukile zĩ nĩmĩ za mooto naalĩ zĩĩmile mumuntu wensi. 4 Tũlũ naijulua nuMuau Muelu, naandia kwitambula kuntambo nazĩngĩ kĩna uMuau alĩ waatongelĩĩle kwilikitia. 5 Alĩ akoolĩ kũYelusalemũ Ayahũdi naikyalile, antu akulia-Nzua a ndugu zensi nsĩlĩlĩ igyulu. 6 uMulũgũũzo pĩna nũigigua, maũmbĩ namĩlundĩkĩĩla namatunduala, kuitĩ wensi waao alĩ wiigilie kĩna itambula kuntambo yaakue yaakuee. 7 Naakũmia tũlũ, naakulĩlua, naaũga, “Ĩa tũlũ naitambula, sika Agalĩlayane. 8 Yatũla mbii ishie kwiiigia ĩntambo yĩĩtu naalĩ kualelue ndĩzo? 9 ĩApaliti nĩAmedi nĩAelamani, nĩndĩo naikyalile kuMesopotamia, kuUyahũdi nukuKapadokia, Ponto nĩAsia, 10 Piligia nĩ Pampilia, Mĩsili ninandĩ za Libia piipĩ nukuKilene, nĩagenda kwipũna kuLumĩ, ĩAyahũdi nĩ aasio naalĩ atiati a wĩtekeli waao, 11 ĩAkelete nĩAlabu; kukiigyũlia ĩa itambula kuntambo zĩĩtu uutendi naukulu wa kĩNzua!” 12 Naakũmia tũlũ, naingĩĩlua ninkankani naĩĩ kĩtambuĩla ĩeene kueene, “Aaizi itĩ ndogolelio yaakue yaani. 13 ĩĨĩa naakuapopota nukwiũga, ‘Agaalile mubinio mupia.’” 14 Ĩpa uPetelo nuĩmĩka palumuĩ nĩnaikyumi numuĩ, nwitunta ululi luakue nuaĩĩla, “Ĩnie agoosia a Uyahũdi niniinie namwikyalile mũYelusalemũ, manĩ ulukaani ulu, tegeelĩ inkaani zaane. 15 Sika iio kĩna musĩĩgile; ĩa sika agaalile, kuitĩ ingĩ nsaa ya katatu ya munsĩ; 16 ĩpa ulukaani ulu lualu naalĩ lutambulue numunakĩdagu Yoeli. 17 ‘Ikitũla pantondo za mpelo, uũgile uNzua, nĩkakuiitĩla ĩantu tũlũ uMuau waane, nĩaana aani, agoosia nĩnaakĩĩma, ikipũnia unakĩdagu; nĩasumba aani ikiona maono; nĩanampala aani ikiloota ndooti 18 Sunga pantondo zaasio nĩkakuiitĩla ĩĩtumi aane, 2 agoosia nĩnaasungu, uMuau waane, Ndĩo ikipũnia uunakĩdagu. 19 Nikipũnia makula mukiania mwigyulu niilĩngasĩĩlio muna nsĩlĩlĩ ya nsĩĩ, mugali numooto numulũke wa liukĩ. 20 ĩMpasu ijilikaĩlĩka kwitũla wiilu, numueli kwitũla mugali pĩna ulutondo lwa kĩShekulu lũkĩĩlĩ kalaaza, ulutondo nalukulu nalukigyelela kualiĩ. 21 Kangĩ ikitũla wensi nukakulĩtekela ĩliina lya kĩShekulu ukigũnua.’ 22 “Agoosia a Ĩsilaeli, tegeelĩ inkaani izi; ũYesu Munazaleti, muntu naalĩ mũgyeleligue kumiani nuNzua kuutendi kwa kĩuyo pakatĩ yaani, kĩna uniinie akola namumanile; 23 wa yuuyu naalĩ mupũnigue kũshiio lya kĩNzua nuumani waakue kwipũna iyuukĩ; inie namumukononteela mumusalaba nukukumuulaga kumĩkono ya antu naabĩĩ. 24 Ĩpa uNzua numũiukia, numutũnguĩla muuwai wa nkia, kunsooko sika alĩ ishũũmĩkile waguĩlue nduo. 25 Kuitĩ uDaudi uũgile mumpola zaakue, ‘Kuuzaa numuoonie ũShekulu ntongela yaane intondo zensi, Kunsooko wĩĩlĩ pamukono waane wa kĩgoosia ndekishũngũsĩka. 26 Luulo gua ĩnkolo yaane nĩlumba, ululĩmĩ luane nalulumbĩĩligua; Kangĩ umuĩlĩ waane ukakikyala muulaaĩĩli. 27 Kunsooko sikukindekelia ĩnkolo yaane kuulungu; Sunga sikukakumuleka uMuelu waako wauone uoononeki. 28 Unĩngilie injĩla za upanga; Ukakinjulia ulumbi pausiu waako.’ 29 “Agoosia anũna aane, kantambule kuukamatĩkũ ntongela yaani impola za munampala wĩĩtu uDaudi, ya kĩna nukia, nuĩĩkua; nĩkĩbĩĩla kiakue kĩkoolĩ kunsĩĩtu sunga nantende. 30 Iio gua kunsooko alĩ munakĩdagu, nwimana ya kĩna uNzua alumulapĩĩle kwilyapo kĩna ukakumunansulĩlia umuĩ wa wĩleli wa kĩĩno kiakue wikyalanse mwityengu luakue lya kĩtemi; 31 umuene mukoleka pĩna nutoongela kukuzioona izi, alutambuĩle impola za wiiuki wa kĩKilisito ya kĩna sika nulekua kuulungu, sunga umuĩlĩ waakue sika nauona uoononeki. 32 “ũYesu wayu uNzua naalumũiukilie, nindiishie tũlũ kuakuĩli a mpola izi. 33 Iio gua, pĩna nunankĩligua sunga kumukono nwa kĩgoosia nwa kĩNzua nukwiligia kwa kĩTata ilyago lya Muau Muelu, ukiitile ĩkĩntu ĩkĩ namukĩoonie nukukukiigia. 34 Kuitĩ uDaudi sika alunankĩĩle kwigyulu, ĩpa umuene mukoleka uũgile, ‘Shekulu alumuĩĩlĩĩle ũShekulu waane, Kyalansa pamukono waane nwa kĩgoosia 35 Sunga pĩna nĩkakuaĩĩka ĩanaulugu aako nsĩlĩlĩ ya mĩgulu yaako.’ 36 “Luulo gua, ĩnumba tũlũ nya Ĩsilaeli amane kutai ya kĩna uNzua wamutendile ũYesu unuasio naalĩ mumukonontelĩĩle mumusalaba kwitũla Shekulu, kangĩ Kilisito.” 37 Pĩna naiigia izi naasonsua munkolo zaao, naamuĩĩla uPetelo nĩatumua naĩngĩ, kutendeii, agoosia anũna ĩĩtu. 38 uPetelo nuashookeelia, “Pelĩ, mubadĩĩzigue wensi mumiani muliina lya kĩYesu Kilisito, muleegeligue ĩmĩlandu yaani, niniinie mukiligia ĩkĩpeegua kya Muau Muelu. 39 Kuitĩ ilyago ingĩ kumiani nukuaana aani nukuaasio naĩĩlĩ kulĩ tũlũ ensi, ĩaasio ũShekulu Nzua wĩĩtu ukuĩĩtaa kumuakue.” 40 Nuakuĩla kunkaani nazĩngĩ ningĩ, nukukuasugula nuũga, “Ĩgũnĩ kwipũna muwĩleli uu wa uleki.” 41 Iio gua, ĩaasio naalĩ aanũnkuĩle ulukaani luakue naabadĩĩzigua; nulutondo luasio naĩongeela antu magana ma nzogũ matatu. 42 Naĩkamatĩkia muumanigua wa atumua, numuukamamtani, nukukuuega uugalĩ numuulompi. 43 Muntu wensi nũingĩĩlua nuooa; makula mingĩ niilĩngasĩĩlio naitendua nĩatumua. 44 Tũlũ naalĩ asuĩlĩĩle alĩ akoolĩ palumuĩ, niintu tũlũ alĩ asangĩĩle, 45 nukwigulia inshao zaao niintu yaao naalĩ kuuzaa atĩĩte nukukuoomolania tũlũ kwilika lya usilĩlua wa muntu wensi. 46 Lutondo kulutondo kunkolo ĩmuĩ alĩ kuuzaa akoolĩ muNumba ya kĩNzua nukwilĩa uugalĩ munumba zaao. Nailĩa ndia zaao kuulumbi nukunkolo nanzelu, 47 naakumukũmazukia uNzua nukukualoeelia ĩantu tũlũ. ũShekulu nongeeelia lutondo kulutondo iyalo lya aasio naalĩ igũnua.
1 uPetelo nuYohana alĩ inankĩla kwienda ensi kuNumba ya kĩNzua pityũngo lya ulompi nsaa ikyenda. 2 Numuntu umuĩ naalĩ munakĩtele kwipũna mundaa ya kĩnina alukukenkaguaa nĩantu, numuĩĩka pamulango wa Numba ya kĩNzua naukuĩtagũaa Muuza, walompe iipeegua kuantu naiingĩla muNumba ya kĩNzua. 3 Uzo pĩna numuona uPetelo nuYohana iingĩla muNumba ya kĩNzua, nulompa wapeegue kĩpeelo. 4 uPetelo numutuupĩĩla palumuĩ nuYohana nuũga, “Kulaae ishie.” 5 Nualaaĩkia, nusĩĩgile ukipeegua kĩntu ndĩo. 6 Ĩpa uPetelo nuũga, “iMpiia nĩzahabũ numugila, ĩpa nanikĩtĩĩte, kĩĩkio nukukupeela. Kuliina lya kĩYesu Kilisito Munazaleti, ĩĩmĩka ugende.” 7 Numũtyapa kumukono waakue wa kĩgoosia, numunansula; ĩkamuĩ ĩmĩgulu yaakue niing'ueng'ue yaakue nailigia ngũlũ. 8 Nupũũta, nuĩmĩka, nugenda; nũingĩla muNumba ya kĩNzua palumuĩ ndĩo, nwigenda, nwipũũta pũũta nukukumukũmazukia uNzua. 9 Antu tũlũ naamuona wigenda nukukumukũmazukia uNzua. 10 Naamumana ya kĩna muene alukuuzaa nwikyalansile nukwilompa iipeegua pamulango Muuza wa Numba ya kĩNzua. Naijulua numuntũmbĩ nuukũmia mumpola izi naalĩ zigyelĩĩle kumuakue. 11 Paapo pĩna aluityapile uPetelo nuYohana, antu tũlũ naĩlundĩkĩĩla kuukaaũ kumuao mukĩanda nakyukuĩtaguaa kĩanda kya kĩSolomoni, naakulĩlua dũũ. 12 uPetelo pĩna nuona izi nuaĩĩla ĩantu, “Agoosia a Ĩsilaeli, nĩkĩ mũkulĩlua izi, sunga nukukukutuupĩĩla ishie zĩ kĩna ndiishie kumutendile uzo wagende kungũlũ zĩĩtu undiishie, katia kunsooko ya ukulia-Nzua wĩĩtu.” 13 uNzua wa kĩĨbũlahimu nuĨsakĩ nuYakobo, uNzua wa atata ĩĩtu wamukulagiaa uMwĩtumi waakue ũYesu, uuyo inie naalĩ mumusakilie nukukumukaana ntongela ya kĩPilatu pĩna alupũnilie ulamuli umuasio watũnguĩlue. 14 Inie gua namumukaana uyo naMuelu na Munakulukuuluu, namulooa mupeegue umuulagi, 15 namumuulaga uyo uMuandio wa upanga, uyo uNzua naalumũiukilie kwipũna muakiu, nindiishie kuakuĩlli aakue. 16 ĩLiina liakue, nukuusuĩĩli muliina liakue, lyumupĩĩle ingũlũ umuntu uyu namumuoonie nukukumumana; nuusuĩĩli mwa kĩYesu wamupeelaa uyu uumuĩ wa kapanga ntongela yaani inie tũlũ. 17 Ĩpaino anũna aane, manile ya kĩna alĩ mutendile izi kuusiitimana, kĩna iio ĩakulu aani naalĩ atendile. 18 Ĩpa impola izo naalutanantilie uNzua kwipũna ĩkalĩ kumĩlomo ya anakĩdagu tũlũ, ya kĩna uKilisito waakue ukiaagigua; ziizo watimĩlĩĩlie itĩ. 19 Pelĩ gua, mupĩluke, ĩmĩlandu yaani ĩlimansĩĩligue, koona maaze ĩmatũngo ma usepeeleki namapũnile kwa kĩShekulu; 20 koona wamutume uKilisito naalĩ muaĩĩkĩligue kwipũna ĩkalĩ, muene ũYesu, 21 naalĩ yumũjĩpĩĩle kwiaanũnkulua kwigyulu, sunga maaze ĩmatũngo ma kutendua upia intu tũlũ, naalĩ matambulue nuNzua kumĩlomo ya anakĩdagu aakue naeelu kwipũna iyuukĩ ĩkalĩ. 22 Kuitĩ uMusa nuũga, “ũShekulu Nzua ukakumunansulĩlia inie munakĩdagu nukipũna muanũna aani zĩ uneene; mukakumũigia mumpola tũlũ nukakumuĩĩla. 23 Kangĩ ikitũla ya kĩna muntu wensi nasikukamũigia umunakĩdagu uyo ukioononeka nukwileegigua pakatĩ ya antu aakue.” 24 Kangĩ nĩanakĩdagu tũlũ kwipũna uSamueli nĩndio naalĩ amutiatile, tũlũ naalĩ atambuĩle alĩ atanantilie impola za ntondo izi. 25 Inie mwĩaana a anakĩdagu nilyago uNzua naalĩ ilagaanile nĩatata aani pĩna numuĩĩla uIbũlahimu, “Muwĩleli wako indugu tũlũ za unkũmbigyulu zikikembetua.” 26 Nzua pĩna numũiukia kwupũna muakiu uMwĩtumi waakue Yesu, numutuma kumiani tangua, wa mukembete wamuleegie wensi mumuani kwipũna muubĩĩ waakue.
1 Pĩna alĩ kĩlĩ akĩtambuĩla nĩantu, ĩapolia numukulu wa numba ya kĩNzua, nĩAsadukayo naaaagaana. 2 Naaĩĩpĩlua kunsooko akuamania ĩantu nukwitanantia mwa kĩYesu uwiiuki wa akiu. 3 Naaaguĩla, naaaĩĩka mukĩtũngo sunga mudaau, kuitĩ alĩ yaazaa mpĩndĩ. 4 Ĩpa muaasio naalĩ igyũũlie ulukaani, iingĩ naasuĩĩla; ĩagoosia dũũ alĩ zĩ magana ma nzogũ mataano. 5 Pĩna naweela, ĩakulu nĩanampala nĩalangi naĩilingĩĩla kũYelusalemũ, 6 nuAnasi umupolia namukulu, nuKayapa nuYohana nuAlekizando, nĩndĩo ensi naalĩ a kĩntua numupolia namukulu. 7 Pĩna naaaĩĩka pakatĩ, naaakolia, “Kungũlũ kĩ nukuliina lya kuani, inie mumatendile aya?” 8 Paapo uPetelo namũjulue nuMuau Muelu nuaĩĩla, “Inie akulu a antu nianampala a aĨsilaeli, 9 kanga kukoligue nantende mumpola za utendi nauuza naalĩ mutendelue umunakĩtele, kunzĩla kĩ alĩ mukamigue, 10 mumane inie tũlũ nĩantu tũlũ a Ĩsilaeli kĩna kuliina lya kĩYesu Kilisito Munazaleti naalĩ mumukonontelĩĩle inie mumusalaba, uzo uNzua numũiukia kwipũna muakiu; kwa kĩuyo umuntu uyu wĩĩmĩkile mupanga ntongela yaani. 11 Uzo muene gyũe naalĩ mulĩsiitile inie azengi, ndĩlo lialĩĩ igyũe kyulu lya kuluũno. 12 Kangĩ kutilĩ kaugũnua kunuĩngĩ kaumuĩ, kuitĩ kutilĩ kaliina naliĩngĩ nsĩlĩlĩ igyulu naalĩ apeegue ĩantu nalyukũjipĩĩle ishie kwigũnua nĩndĩlo.” 13 Pĩna naauona uukamatĩkũ wa kĩPetelo nuYohana, nukwilĩnga kĩna alĩ antu udũũ nasika amanigue, naakulĩlua, naalĩnga kĩna alĩ yĩensi nũYesu. 14 Ĩpa naamuona umuntu naalĩ mukamigue wĩĩmĩkile palumuĩ nĩndĩo, naaulia kalukaani lwa kushookeelia. 15 Pĩna naaalagĩĩlia apũne mũlindi, naalonga ĩkialo eene kuene, 16 naaũga, “Kuatendele yaani ĩantu ĩa? Kuitĩ yĩkualiĩ kuantu tũlũ naĩkikyalaa mũYelusalemũ kĩna kĩlĩngasĩĩlio kĩkulu kĩtendue nĩndĩo, sunga sika kusũũmile kukukĩkaana. 17 Ĩpa koona lukaani lulekishapatĩla kuantu, kwĩoopookie alekitambula kangĩ kumuntu kaumuĩ kuliina ĩlĩ.” 18 Naaĩĩta, naaalagĩĩlia alekitambula kalukaani kangĩ alekimania muliina lya kĩYesu. 19 Ĩpa uPetelo nuYohana naashookeelia naaaĩĩla, “Kanga ĩkulukuuluu ntongela ya kĩNzua kukumũigia inie kwikĩla uNzua, lamulĩ uniinie; 20 kuitĩ ishie sika kusũũmile kwileka kukuzitambula impola naalĩ kuzioonie nukukuziigia.” 21 Pĩna naakondia kukuoopookia naaatũnguĩla; sika naaona nzĩla ya kukuakaasĩlia kunsooko ya antu, kuitĩ ĩantu ensi alĩ akumukulia uNzua kuluasio naalĩ lutendekile. 22 Kuitĩ umuntu naalĩ mutendelue ĩkĩlĩngasĩĩlio kya kukamigua, ĩmiaka yaakue alĩ ĩkĩlile makumi manĩĩ. 23 Pĩna naatũnguĩlua naenda kuantu aao, naaaganuĩla impola zensi naalĩ aĩĩlue nĩapolia naakulu nĩanampala. 24 Ndĩo pĩna naiigia, naĩtunta induli zaao kunkolo ĩmuĩ kwa kĩNzua, naaũga, “Shekulu, ue ingĩ uue naalutũndile igyulu nĩnsĩĩ, nanza niintu tũlũ yensi naikoolĩ muasio. 25 ninduue kumulomo wa kĩtata wĩĩtu Daudi, mwĩtumi waako, alutambuĩle kungũlũ za kĩMuau Muelu, ‘Nĩkĩ indugu nazĩngĩ zikalamukĩlana Nĩantu asĩĩgile ĩza nakanda? 26 ĩAtemi a muna nsĩĩ ĩkitinkĩlĩĩlie Nĩakulu ndĩo akomilie ĩkialo Amusiite ũShekulu nuKilisito waakue.’ 27 Kuitĩ tai, uHelode nuPontia Pilatu palumuĩ nindugu nazĩngĩ nĩaantu a Ĩsilaeli naakĩkomia ĩkialo mukaa ĩĩ mumpola za Mwĩtumi waako naMuelu Yesu naalumupakile ĩmakũta, 28 atende mensi namĩkono. 29 Ĩpaino, Shekulu, alaae uoopookia waao, uapeele ĩĩtumi aako atambule ulukaani luako kuukamatĩkũ wensi, 30 pĩna winansula umukono waako kwikamia, niilĩgasĩĩlio nĩmakula matendeke muliina lya Mwĩtumi waako Muelu Yesu. 31 Pĩna naakondia kwilompa, umuasio muna alĩ ĩlundĩlĩĩle naishũngũsigua, tũlũ naijulua nuMuau Muelu, naatambula ulukaani lwa kĩNzua kuukamatĩkũ.” 32 iYũmbĩ lya aassio naalĩ asuĩlĩĩle, ĩmioo yaao ninkolo zaao nazitũla umuĩ sunga ukutilĩ nunumuĩ naaluũgile kĩna kĩntu kiensi naalukĩtĩĩte ingĩ nsao yaakue umuene, ĩpa intu yensi alĩ ya nsangĩ. 33 Nĩatumua naapũnia uukuĩli wa wiiuki wa kĩShekulu Yesu kungũlũ ningĩ, nuukende wingĩ nawĩĩma mumiao tũlũ. 34 Kuitĩ ukutilĩ nunumuĩ pakatĩ yaao naalĩ muulĩlue kakĩntu, kunsooko ĩaasio naalĩ atĩĩte ĩmĩgunda katia numba alĩ akugulagiaa naatuala ĩngele ya zaasio naagulilie, 35 naamĩĩĩka pamĩgulu ya atumua; muntu wensi noomoelua kwilika lya usilĩlua waakue. 36 Alukoolĩ Mulawi mukolakaa wa Kiipulo ĩliina liakue Yosepũ naalukuĩtaguaa nĩatumua Balinaba, ĩndogolelio yaakue muana wipyumbulio. 37 Nduyo alutĩĩte mugunda, nuugulia, nuzileeta impiia, nuzĩĩka pamĩgulu ya atumua.
1 Ĩpa umuntu umuĩ ĩliina liakue Anania palumuĩ numusungu waakue uSapila alĩ agulilie nsao, 2 naalĩpisia ityũmpĩ lya ngele, umusungu nduyo alumanile, nuleeta ityũmpĩ lĩmuĩ nulĩĩĩka pamĩgulu ya atumua. 3 uPetelo nuũga, “Anania, nĩkĩ ũShetani ukũjuilie ĩnkolo yaako, umuĩĩle ulongo uMuau Muelu nukwipisia ityũmpĩ lya ngele ya mugunda? 4 Pĩna alĩ ukoolĩ kumuako sika alĩ nsao yaakone? Nĩpĩna nauguligua sika alĩ wĩĩlĩ muusũũmi waakone? Yatũla mbii nuĩĩka ulukaani ulu munkolo yaako? Sikuaĩĩlĩĩle kaantu ulongo, ĩpa uNzua umuene.” 5 uAnania pĩna nwigyũlia inkaani izi, nugua, nutiĩka ĩnkolo. Tũlũ naalĩ igyũlie izi naingĩĩlua nuooa wingĩ. 6 ĩasumba naĩĩmĩka, naamutũnga ntiila, naamutuala kunzi, naamuĩĩka mukĩbĩĩla. 7 Pĩna nazikĩla zĩ nsaa zitatu, umusungu waakue nũingĩla nduzo alĩ mugila kampola izi naalĩ zigyelĩĩle. 8 uPetelo numukollia, “Mbuĩla, alĩ mugulilie umugunda kuuguli wauune? Nuũga, Eeze, kuuguli wau-waauu.” 9 uPetelo numuĩĩla, “Yatũla mbii, sunga namukamantana kukumugema uMuau wa kĩShekulu. Laaa, ĩmĩgulu yaao naaza amuĩĩkile ũsheenie ĩkoolĩ panzi pamulango, nĩndĩo ĩkakukutuala kunzi ninduue.” 10 Ĩkamuĩ nugua pamĩgulu yaakue, nutiĩka ĩnkolo. ĩasumba aasio pĩna naingĩla naamuagaana wakiaa, naamutuala kunzi, naamuĩĩka palumuĩ nũsheeo. 11 iKyanisa liensi sunga tũlũ naalĩ aziigilie izi naingĩĩlua nuoona wingĩ. 00248.tif Kĩanda kya kĩSolomoni (Ut 5:12) 12 Kumĩkono ya atumua ilĩngasĩĩlio iingĩ nĩmakula mingĩ namatendua paantu. Nĩndĩo alĩ akamantĩĩne kunkolo ĩmuĩ mukĩanda kya kĩSolomoni. 13 Muĩĩa naĩngĩ, ukutilĩ nunumuĩ naalugimilie kwikamantana nĩndĩo, ĩpa ĩantu alĩ aakulilie. 14 Naalĩ asuĩlĩĩle naĩongeela mwa kĩShekulu, iingĩ, agoosia nĩasungu; 15 sunga munzĩla nankulu naĩĩ kuapũnia ĩaluĩle kunzi, naaaĩĩka muulĩlĩ numuipapa, koona uPetelo pĩna wikĩla, umulimĩlĩmĩ waakue udũũ uatambĩĩla ĩĩa. 16 Nĩantu naalĩ ĩĩlĩ muĩshaalĩ naipilimĩlĩĩlie iYelusalemũ naĩlundĩĩla, naakualeeta ĩaluĩle nĩndĩo naakuagagiguaa nĩmasĩĩmuĩ, naakamigua tũlũ ensi. 17 Nuuuka umpolia namukulu nĩndĩo naalĩ ĩensi ninduyo, ingĩ ityũmpi lya Asadukayo, naijuile uwĩĩlũ, 18 naaaguĩla ĩatumua naaaĩĩka mukĩtũngo. 19 Ĩpa uMalaĩka wa kĩShekulu nwigyula ĩmĩlango ya kĩtũngo muutiku nuapũnia, nuũga, 20 “Longolĩ muĩmĩke munumba ya kĩNzua muaĩĩle ĩantu inkaani zensi za Upanga uu.” 21 Pĩna naiigia izi, naiingĩla munumba ya kĩNzua kĩlĩ daau naiimania. Nuuza umupolia namukulu nĩndĩo naalĩ ĩensi ninduyo, naaailingĩĩla ĩanilindĩ nĩanampala ensi aĨsilaeli, naatuma ĩantu kukĩtũngo koona aaleete. 22 Ĩpa ĩĩtumi pĩna naapika, sika naaaona mukĩtũngo, naashooka, naapikia impola, 23 naaũga, “ĩKĩtũngo kukiagaanile kigyalĩlue kĩĩsa, nĩalindĩĩli ĩĩmĩkile pamulango, ĩpa pĩna kwaũgyũla, sika kwamuona kamuntu muasio.” 24 Pĩna naiigia inkaani izi, umukulu wa alindĩĩli a numba ya kĩNzua nĩapolia naakulu naingĩĩlua ninkankani mumpola zaao, naasiitimana ulukaani ulu lukitũla mbii. 25 Nuuza umuntu, nuaĩĩla nuũga, “Laaa, ĩantu aasio naaza muaĩĩkile mukĩtũngo akoolĩ munumba ya kĩNzua, ĩĩmĩkile akuamania ĩantu.” 26 Paapo umukulu wa alindĩĩli nulongola palumuĩ nĩantu aakue naaaleeta, ĩpa sika kungũlũ, kuitĩ alĩ aoopookile ĩantu aleke kuakua ĩmagũe. 27 Pĩna naaaleeta, naaĩĩmĩkia pakatĩ ilindĩ. uMupolia namukulu nuakolekeelia. 28 nuũga, “Sika alĩ kumukonontelĩĩliene mulekimanĩlia muliina ĩlĩ; laaĩ, niniinie mwalijulagiaa iYelusalemũ ĩmamania maani, kangĩ musiiile mukuleetele ishie umugali wa muntu nuasio.” 29 Ĩpa uPetelo nĩatumua naaashookeelia naaũga, “Yukũjĩpĩĩle kukumugombia uNzua kwikĩla ĩantu. 30 uNzua wa atata ĩĩtu alumũiukilie ũYesu naalĩ mumuulagile inie namumusũntia mwikyota. 31 uNzua wamukulilie kumukono waakue wa kĩgoosia, wĩĩ Mutongeeli nuMugũni, wamĩpeele ĩĨsilaeli uupeli nuuleegeligua wa mĩlandu. 32 Ishie kuakuĩli ampola izi, nuMuau Muelu gaa, uNzua nukuapeelaa ĩaasio naakumugombagiaa.” 33 Ĩo pĩna naiigia izi, naatakĩkia, naasiia kukuaulaga. 34 Ĩpa umuntu umuĩ, Mupalisayo, ĩliina liakue Gamalieli munilindĩ, mulangi wa Ulagĩĩlio naalĩ mukuligue nĩantu tũlũ nuĩmĩka pilindĩ, nulagĩĩlia ĩantu aasio apũnigue kunzi kwityũngo niino. 35 Paapo nuaĩĩla, “Agoosia a Ĩsilaeli, mwĩkendegeele kĩna mukakuatendela ĩantu ĩa. 36 Kuitĩ pĩna alĩ zikĩĩlĩ intondo izi, nwigyelela uTeuda nwĩtenda kĩna uzo muntu mukulu, ĩantu zĩ magana manĩĩ naakamantana ninduyo; uyo nuulagua, nĩndĩo ensi naalĩ amutiatile naapalansana naitũla sika kĩntu. 37 Pembele nwigyelela ũYuda Mugalĩlaya, pantondo za kuandĩka ĩmiina, nualũta antu ĩĩa naamulondeela, ninduyo nulimĩĩla, nĩndĩo ensi naalĩ amutiatile naapalansana. 38 Ĩpa ino nukumuĩĩla, ĩsuga-nsugĩ nĩantu ĩa, alekĩ; ĩpa anga ĩmasĩĩgo aya numulĩmo uu ĩupũnile kuantu, ukioononeka, 39 ĩpa anga ĩupũnile kwa kĩNzua sika musũũmile kukuwoonoona, koona muleke kigyelela kĩna mukĩkua nuNzua.” 40 Naamũigia, nĩndĩo pĩna naaĩĩta ĩatumua, naaakua, naaalagĩĩlia alekitambula kuliina lya kĩYesu, naalekela. 41 Iio gua, ndĩo naapũna mũlindĩ liasio, nailumba kunsooko alĩ aalĩĩligue kĩna alĩ ijĩpĩĩle kwimelua kunsooko ya liinaa liakue. 42 Mumeelele, nuMunumba ya kĩNzua numunumba zaao sika alĩ akulekaa kwimania nukwitanantia iMpola naNziiza za kĩYesu kĩna ingĩ Kilisito.
1 Pantondo zaasio pĩna ĩamanigua alĩ iongeeleka iyalo liao, ĩAyahũdi a kĩGiliki alĩ akuang'ung'untĩlia ĩAebũlania, kunsooko mumeelele alĩ aagumanĩlĩĩlie ĩakiĩlua aao muoomoelua. 2 Naikyumi naabĩlĩ naamĩlundĩĩla ĩnkaami ya amanigua naaũga, “Sika yukũjĩpĩĩle ishie kuleke kwitanantia uLukaani lwa kĩNzua nukukĩtuma umulĩmo pandia. 3 Luulo gua anũna ĩĩtu, muasaagule antu mupũngatĩ pakatĩ yaani, ĩa lukũmo naluuza, naijulue nuMuau nĩmasala, kuaĩĩke mumulĩmo uu. 4 Ishie gua kukakĩkamatĩkia muulompi nukukulutanantia uLukaani.” 5 uLukaani ulu nalualoeelia ĩanamulundo, naamusaagula uSitepano, muntu naalĩ wijuile uusuĩĩli nuMuau Muelu, nuPilipo, nuPolokolo, nuNikanoli, nuTimoni, nuPalimena, nuNikolao naalĩ mutiati wa wĩtekeli wa kĩYahũdi, nupũnile kuAntiokia. 6 Awa naaĩĩmĩkia ntongela ya atumua, naalompa, naaĩĩka ĩmĩkono yaao mumuao. 7 uLukaani lwa kĩNzua nalusapatĩla, niyalo lya amanigua naliongeeleka zigi-zigi mũYelusalemũ, nĩapolia iingĩ naaugombia uUsuĩĩli. 8 NuSitefano namwijulue nuukende ningũlũ, alukutendaa ĩmakula namakulu niilĩngasĩĩlio pakatĩ ya antu. 9 Paapo ityũmpĩ lya aasio naalĩ ishũnagogi naalĩ lyukuĩtaguaa lya Akolelua nĩlya Akilene nĩlya Alekizandelia, nĩaasio kwipũna kuKilikia nĩAsia, naĩĩmĩka kukĩkunguma nuSitepano. 10 Ĩpa sika naasũũma kukĩkunguma nĩmasala muna uMuau alukumupambĩla. 11 Paapo naaasisikĩĩlia ĩantu, naalĩ aũgile, “Kwamũgyũlagiaa umuntu uyu witambula inkaani za kumutukĩla uMusa nuNzua.” 12 Naaalũangĩla ĩantu nĩanampala nĩalangi; naamuagaana, naamuguĩla, naaamutuala kuntongela ilindĩ, 13 naĩĩmĩkia ĩakuĩli a ulongo, naalĩ aũgile, “uMuntu uyu sikukulekaa kwitambula iinkaani za kusiita Pana yeelu nuUlagĩĩlio; 14 kuitĩ kwamũigagiaa witambula ya kĩna uyo ũYesu Munazaleti ukitaula ĩpa nukwikaĩla intendo naalĩ kuapeegue nuMusa.” 15 Tũlũ ensi naalĩ ikyalansile pilindĩ naamutuupĩĩla naamuona uusiu waakue zĩ usiu wa kĩmalaĩka.
1 uMupolia namukulu nuũga, “ĩMpola izi yoine zĩĩlĩ.” 2 uSitepano nuũga, “Agoosia anũna aane nĩatata aane, tegeelĩ. uNzua wa ukulu alumwigyelelĩĩle utata wĩĩtu uIbũlahimu pĩna alĩ kĩlĩ wĩĩlĩ kuMesopotamia, pĩna alĩ wikaalĩ kwishaamĩla kuHalani. 3 numuĩĩla, ‘Lega munsĩ yaako numuantu aako, wende kunsĩĩ nanĩkakukulagĩĩla.’ 4 Paapo nulega munsĩĩ ya Akalidayo nwikyala kuHalani, nulega kuasio pĩna ũshee nukia, uNzua numusaamĩlia muna nsĩĩ ĩĩ namwikyalile inie ĩpaino. 5 Sika alumupĩĩle kausaali munu sunga uwa kuĩĩkĩla umugulu, ĩpa nuĩĩka ilyago kĩna ukakumupeela yĩĩ nsao yaakue nuwĩleli waakue naupolokile pĩna alĩ kĩlĩ mugila kamuana. 6 uNzua nuũga itĩ, ya kĩna uwĩleli waakue ukitũla ugenda munsĩĩ ya antu naĩngĩ nĩndĩo ĩkakuatenda ĩĩ asese aao nukuatendela naibĩĩ kumiaka magana maanĩĩ. 7 Nindugu niasio nĩkakuatenda ĩĩ asese, nĩkakualamula uneene, aluũgile uNzua; nĩpĩna ijilikĩla yaasio, ikilega; nĩndĩo ijile kĩntekela ĩne papaapa. 8 Numupeela ilyago lya walaami. uIbũlahimu numulela uIsaki, numualamia palutondo lwa munaana. uIsaki numulela uYakobo; uYakobo nualela iishekulu ĩĩtu naikyumi naabĩlĩ. 9 iIshekulu aasio naatũla nuwĩĩlũ kwa kĩYosepũ, naamugulia wende kuMĩsili; ĩpa uNzua nuĩ palumuĩ ninduyo, 10 numupũnia munzago zaakue zensi, numupeela ukende nĩmasala ntongela ya kĩPalao, umutemi wa Mĩsili; ninduyo numuĩĩka wĩĩ mutongeeli wa Mĩsili, kangĩ wa numba yaakue yensi. 11 Nayĩĩ nzala munsĩĩ yensi nya Mĩsili nĩnya Kanaani, nuluago lukulu; ĩatata ĩĩtu naaulia india. 12 Pĩna uYakobo nũigia ya kĩna kuMĩsili ukoolĩ upemba, nuatuma ĩatata ĩĩtu nkua ya muandio. 13 Pamusĩnzo wa kabĩlĩ paapo uYosepu nwĩkooola kuanũna aakue; nĩkĩnũna kya kĩYosepũ nakigyelela kwa kĩPalao. 14 uYosepu nuatuma antu numuĩta uYakobo ũshee nĩantu aakue, antu makumi mupũngatĩ naataano. 15 uYakobo nuenda kuMĩsili; nukiĩla kuuko, umuene nĩatata ĩĩtu; 16 naatualua kũShekemu naaĩĩkua mukĩbĩĩla kĩĩkio uIbũlahimu naalugulile kumpiia kuaana akĩHamoli kuasio kũShekemu. 17 “Ĩpa ityũngo lilyago liasio uNzua naalumulagĩĩle uIbũlahimu, pĩna nalĩsũgamĩĩla, ĩantu naĩongeela kwitũla iingĩ dũũ kuasio kuMĩsili, 18 sunga nuuuka umutemi wĩngĩ kuMĩsili nasika alumuĩzĩ uYosepu, 19 nuasio nulũjulĩlia uluuli luĩtu uusoso nukukuaagia ĩatata ĩĩtu, nwilagĩĩlia ipiana pitaague, pilekikula. 20 Pityũngo liasio nulelua uMusa, nunduyo alĩ muuza pa kĩNzua, nwikyala munumba ya kishee mieli ĩtatu. 21 Pĩna nutaagua, una Palao numusola, numukulia nuĩ muana waakue. 22 uMusa numanigua ĩmasala makĩMĩsili, nuĩ mukamatĩku munkaani nuutendi. 23 ĩMiaka yaakue pĩna nĩgela zĩ makumi manĩĩ, nusĩĩga munkolo yaakue wende kwilaaa ĩanũna aakue, ĩaana a Ĩsilaeli. 24 Numuona umuĩ witendelua ibĩĩ, numugidĩla numumalĩlia unuasio naalĩ muonelua, numukuangĩĩla uMumĩsili. ( 25 Alũsĩĩgile kĩna ĩanũna aakue ikilĩnga kĩna uNzua ukuapeela ugũnua kumukono waakue ĩpa sika alĩ alĩngile.) 26 uLutondo lwa kabĩlĩ nuaagaana ĩleeile, nukunga waakamantanie, nuũga, Agoosia inie, inie mukĩnũna, nĩkĩ mukĩtendela naibĩĩ itĩ. 27 Ĩpa unuasio naalĩ ukumutendela naibĩĩ umunakaa muua, numuguma nuũga, Waani naalukuĩĩkile ue wĩĩ mukulu kangĩ wĩĩ mulamuli wĩĩtu. 28 Usiilene umbulage nineene kĩna azumuulagile uMumĩsili igyulo. 29 uMusa numanka kunsooko ya lukaani luasio, nutũla mugenda kunsĩĩ ya Midiani, nulela aana abĩlĩ kuuko.” 30 “Pĩna nĩkĩla ĩmiaka makumi manĩĩ uMalaĩka wa kĩShekulu numũgyeleela mumbugi-melemele ya nkonko ya Sinai mukatũnkũ nakaakĩĩle umooto. 31 uMusa pĩna nuuona, nukulĩlua kwiona yaasio, nĩpĩna nusũgamĩĩla walaae kĩĩsa, ululi lwa kĩShekulu nalumuagaana, 32 Ĩne neene Nzua wa atata aako, Nzua wa kĩĨbũlahimu nunwa kĩĨsakĩ nunwa kĩYakobo. uMusa nũikĩkĩma, sika nugimia kwilaa. 33 ũShekulu numuĩĩla, ‘Jiula ilaatu mumĩgulu yaako, kuitĩ ĩpa pĩna wĩĩmĩkile ingĩ nsĩĩ nanzelu. 34 Kwiona, nauonile uwaagi wa antu aane naĩĩlĩ kuMĩsili; nigyulagiaa uwĩsũsũmi waao, nineene niikile nĩakomole. Ĩpaino nzuu, nikakukutuma kuMĩsili.’ 35 “uMusa uuzo naalĩ amusiitile, naiũga, ‘Waani naalĩ wakuĩĩkaa wĩĩ mukulu, kangĩ wĩĩ mulamuli, uyo-uuyoo uNzua numutuma watũle mukulu, kangĩ mukomoli kumukono wa kĩmalaĩka naalumũgyelĩĩle mukakĩtũnkũ.’ 36 uUyo aluapũnilie pĩna alutendile ĩmakula niilĩngasĩĩlio munsĩĩ ya Mĩsili nĩpananza iShamũ numumbugi-melemele kumiaka makumi manĩĩ. 37 Uuyo Musa naalĩ waaĩĩlĩĩle ĩaana a Ĩsilaeli, uNzua ukakumunansulĩlia munakĩdagu muanũna aani, kĩna alunansuĩle ĩne. 38 Uuyo alĩ wĩĩlĩ mumulundo mumbugi-melemele palumuĩ numalaĩka naalĩ ĩkĩtambuĩlaa pankonko ya Sinai, kangĩ nĩatata ĩĩtu; uuyo alĩ waanũnkuĩle inkaani za upanga wakupeele nindiishie. 39 ĩAtata ĩĩtu naasiita kukumugomba ĩpa naamuguma kulĩ, numunkolo zaao naashooka kuMĩsili.” 40 “Naamuĩĩla uAloni, ‘Kuzĩpĩĩlie anzua naĩkakukutongeela; kuiti uMusa naalukupũnilie kuMĩsili, sika kumanile nakyamuagaanaa.’ 41 Naamĩzĩpia ndaama pantondo zaasio, naaleeta nĩmapolia kunzegamĩla, naalumbia mumĩlĩmo ya mĩkono yaano. 42 uNzua nualeka alĩtekele iyũmbĩ ligyulu, kĩna yandĩkue mukĩtabũ kya anakĩdagu, Mbii! Alĩ mumpũnĩĩlie neenene ing'ombe nĩ mapolia miaka makumi manĩĩ mumbugi-melemele, inie namwa numba ya Ĩsilaeli. 43 Inie namusola ihyeema lya Moloki Nĩnsonda ya kĩnzua Lepani, ĩAnzegamĩla naalĩ muazĩpilie mwĩtekele; Nineene nĩkakumusaamia muende kulĩ kwikĩla nĩBabeli. 44 ĩAtata ĩĩtu alĩ atĩĩte ihyeema lya mumbugimelemele, iio kĩna uzo naalutambuĩle kwa kĩMusa walĩzĩpie iio-iioo kumpiani niasio naalumĩoonie. 45 ĩAtata ĩĩtu muwĩalĩli naalingĩlia palumuĩ nũYosua muutemi wa ndugu zaasio uNzua naaluziingilie ntongela ya atata ĩĩtu, sunga kuntondo za kĩDaudi, 46 naaluligilie uukende ntongela ya kĩNzua, ninduyo nulompa wamuligĩlie uNzua wa kĩYakobo wikyaalĩ. 47 Ĩpa uSolomoni muene alumuzengĩĩlie ĩnumba.” 48 “Ĩpa nukoolĩ kukiania sikukikyalaa munumba nanzengue kumĩkono, kĩna iio nuũgile umunakĩdagu, 49 ‘iGyulu ingĩ tyengu liane lya kĩtemi Nĩnsĩĩ uĩĩko wa mĩgulu yaane; Numba kĩ namukinjengela, uũgile ũShekulu? 50 Kamuĩ luandĩ kĩ pausũũpĩlio waane. Sika mukono waanene nuzĩpilie yensi?’ 51 “Inie namwa nkingo nankakũ, namutĩĩte inkolo nĩakutuĩ nasika aalamigue, upiupii mukĩkuaa nuMuau Muelu; kĩna ĩatata aani naalĩ atendile, niniinie iio mukutendaa. 52 uMunakĩdagu nuĩmbi ĩatata aani nasika alĩ amuagilie. Sunga naaaulaga ĩaasio naalĩ atanantilie ĩkalĩ impola za kuuza kumuakue uMukola Kulukuuluu; wayuuyu ĩpaino namwamusakilie nukukumuulaga; 53 inie naalĩ muwaanũnkuĩle uUlagĩĩlio kuulagĩĩligua wa amalaĩka, sika namuukendegeela.” 54 Pĩna naiigia inkaani izi, naatakĩkia, naamukelelia ĩmiino, 55 ĩpa uyo numũjulue nuMuau Muelu nulangamĩla kwigyulu, nuuona ukulu wa kĩNzua, nũYesu wĩĩmĩkile pamukono wa kĩgoosia wa kĩNzua. 56 Nuũga, “Laaĩ naona igyulu lyakũnukuka, nuMuana-muntu wĩĩmĩkile pamukono wa kĩgoosia wa kĩNzua.” 57 Naakulia ilyanga kyulu, naalĩmba ĩakutuĩ aao, naamupũũtĩla tũlũ ensi kwishĩĩgo lĩmuĩ. 58 Naamuguma kwipũna mukaa naamutũlanga namagũe; nĩakuĩli naziĩĩka intiila zaao pamĩgulu ya musumba umuĩ naalĩ ukuĩtaguaa Sauli. 59 Naamutũlanga namagũe uSitepano, ninduyo nwilompa, nuĩga, “Shekulu Yesu, aanũnkula ĩnkolo yaane.” 60 Nutũngama nwĩtunta ululi, “Shekulu, uleke kukuaalĩĩlia uutimu uu. Pĩna nutambula izi nugona.”
1 uSauli nugombile kwiulagua kumuakue. Palutondo luasio, ikyanisa naliĩlĩ mũYelusalemũ naligyeleelua nimpatĩ nkulu; tũlũ ensi naapalansana munsĩĩ ya Uyahũdi nĩSamalia, isiititũla ĩatumua. 2 ĩAntu naakulia-Nzua, namuĩĩka uSitepano naamulĩĩla kĩlĩlo kĩkulu. 3 uSauli nulionoona ikyanisa, nũingĩla numba kunumba nukukuakuesa ĩagoosia nĩasungu, nuagumĩla mukĩtũngo. 4 Ĩpa ĩaasio naaalĩ apalansanaa naenda uko ninduuko naitanantia uLukaani. 5 uPilipo nuenda kukaa ya Samalia nuatanantĩlia uKilisito. 6 Nukunkolo ĩmui ĩmaũmbĩ namawiigia kĩĩsa uutanantia wa kĩFilipo pĩna namaũgyũlia nukwiona iilĩngasĩĩlio naalukuitenda. 7 Kuitĩ ĩmasĩĩmuĩ namaapũna iingĩ naalĩ amatĩĩte, namikuuta kululi lukulu; nĩnaiingĩ akii-gyandi nĩanakĩtele naakamigua. 8 Nawĩĩ ulumbi ukulu mukaa niasio. 9 Numuntu umuĩ, ĩliina liakue Simoni, pamuandio naalukulagulaa mukaa niasio, nuakũmia ĩantu tũlũ a Samalia, nukĩĩla kĩna muene muntu mukulu. 10 Tutu ensi aniino nĩnaakulu naikamantana nduyo, naaũga, “Uyu ingĩ ngũlũ ya kĩNzua na nkulu.” 11 Naakamantana nduyo kunsooko waakũmilie ntondo kuulaguli waakue. 12 Ĩpa pĩna alĩ amusuĩlĩĩle uPilipo, nwitanantia iMpola naNziiza za utemi wa kĩNzua nĩliina lya kĩYesu Kilisito, naabadĩĩzigua, ĩagoosia nĩasungu. 13 Sunga uSimoni umuene nusuĩĩla; pĩna nubadĩĩzigua naikamantana nuPilipo. Pĩna nuiona iilĩngasĩĩlio nĩmakula namitendeka, nukũmia. 14 Pĩna ĩatumua naalĩ ĩĩlĩ mũYelusalemũ naiigia kĩna ĩAsamalia alĩ aanũnkuĩle ulukaani lwa kĩNzua, naamutuma uPetelo nuYohana ende kunsiao. 15 Nĩndĩo naatima, naaalompeela amuanũnkule uMuau Muelu, 16 kuiti uMuau Mwelu alĩ wikĩĩlĩ kalamutimĩĩla sunga kaumuĩ mumiao, ĩpa alĩ abadĩĩzigue muliina lya kĩShekulu Yesu udũũ. 17 Paapo naaĩkĩla ĩmĩkono yaao mumiao, ndĩo naamuanũnkula uMuau Muelu. 18 Pĩna uSimoni nuona kĩna ĩantu ipeegua uMuau Muelu kunzĩla ya kuĩĩkĩlua ĩmĩkono ya atumua, nualeetela mpiia, nuũga, 19 “Mpeelĩ nineene uusũũmi uu, koona muntu wensi nanumuĩĩkĩĩle ĩmĩkono waanũnkule uMuau Muelu.” 20 Ĩpa uPetelo numuĩĩla, “iMpeesa zaako nazilimĩlĩle kuuko palumuĩ nunduue kunsooko usĩĩgile kĩna usũũmile kwiligia uupeegua wa kĩNzua kumpiia. 21 Umugila kaukamantani katia tyũmpĩ muna lukaani ulu, kuiti ĩnkolo yaako sika ngolokũ ntongela ya kĩNzua. 22 Luulo gua pela, upũne muubĩĩ waako uu; mulompe ũShekulu, malĩĩ ishũũmĩkile uleegeligue ishĩĩgo lya nkolo yaako. 23 Kuitĩ nakuonaa wĩĩlĩ muukalĩ zĩ ntundu, kangĩ mukĩtũngo kya oonooni.” 24 uSimoni nushookeelia nuũga, “Nompeelĩ kwa kĩShekulu, zilekinjagaana inkaani izi naaza mutambuĩle.” 25 Pĩna naapũnia ukuĩli nukukulutambula ulukaani lwa kĩShekulu, naashooka kũYelusalemũ naazitanantia impola na nziiza muishaalĩ iingĩ ya Asamalia. 26 Malaĩka wa kĩShekulu naĩtambuĩla nuPilipo numuĩĩla, “Lega wende kuluandĩ lwa kutakama sunga kunzĩla ĩo nĩtinintĩkĩĩle kwipũna kũYelusalemũ nĩlunziĩ kuGaza. Yaĩ ĩnzĩla ya mbugi-melemele.” 27 Nĩnduyo nuuuka nulongola. Alukoolĩ muntu wa kuEtiopia naalĩ mulindĩĩla nsao mukulu nsĩlĩlĩ ya kĩKandake umutemi namukĩĩma nwa kuEtiopia, naalĩ muĩĩkue kukuzikendegeela imbĩĩka zaakue tũlũ; ninduyo alĩ wendile kũYelusalemũ kukĩtekela. 28 Pĩna alushookile kunsĩĩ yaakue, nwikyalansile mwigyalĩ liakue, nwishoma ĩkĩtabũ kya munakĩdagu Yesaya. 29 uMuau numuĩĩla uPilipo, “sũgamĩĩla piipĩ nigyalĩ liasio muendanie ndĩlo.” 30 uPilipo numanka, numũigia wishoma uunakĩdagu wa kĩYesaya, numukolia, “Uzilĩngilene izi nwishoma?” 31 Numushookeelia, “Nishũũma mbii, isiititũla muntu wanĩngie.” Numupeepia uPilipo wanankĩle ĩĩ ĩensi nduyo. 32 Nityũmpĩ lya wandĩkua naalĩ wishoma, ntĩĩlĩ, “Zĩ nkolo nanongoligue kwiulagua, Katia kĩna iio umuana-nkolo nakuuzaa utuulilie Ntongela ya unuasio nukumudumula ĩmaũli, Iio-iioo ninduyo ukumũmagiaa umulomo waakue. 33 Alĩ musiitĩligue ĩkulukuuluu muwĩniinupia waakue. Waani ukiganula impola za wĩleli waakue. Kunsooko uumĩ waakue waleegagiguaa muna nsĩĩ.” 34 uMulindĩĩla-nsao nuasio numushookeelia uPilipo, numuĩĩla, “Nakulompa umbuĩle, umunakĩdagu witambula nkaani za kuani; mumpola zaakuene anga za muntu wĩngĩ?” 35 uPilipo nuandia kwitambula, nusola ziizo nkaani, nuĩkumutanantĩlia iMpola na Nziiza za kĩYesu. 36 Pĩna alĩ alonguĩle naapika pamaazĩ, numulindĩĩla-nsao nuũga, “Laa ntaaya ĩmaazĩ; yaani naingilia ndekibadĩĩzigua.” 37 uPilipo nuũga, “Anga usuĩĩle kunkolo yaako yensi, ishũũmĩka udũũ.” Nushookeelia nuũga, “Nasuĩĩla ya kĩna ũYesu Kilisito muene muana wa kĩNzua.” 38 Nulagĩĩlia ĩĩmie igyalĩ, naiika uubĩlĩ waao uPilipo numulindĩĩla-nsao mumaazĩ numubadĩĩzia. 39 Pĩna naalega mumaazĩ, uMuau wa kĩShekulu numupũla uPilipo; umulindĩĩla-nsao sika numuona kangĩ; nulongola nuulumbi. 40 Ĩpa uPilipo nwigyelela kuAzoto; pĩna alulonguĩle nutanantia impola na nziiza mukaa zensi, sunga nupika kuKaisalia.
1 Ĩpa uSauli alĩ kĩlĩ ukĩkuuza kukuoopokia nukwishĩĩga kukuaulaga ĩamanigua a kĩShekulu; numuagaana umupolia namukulu, 2 nukunga wapeegua imbalua za kuendela kuDamesiko nanandĩkue kumasũnagogi, koona pĩna wamuona wensi nwa nzĩla ĩĩ, ĩagoosia nĩasungu, waatũnge waatuale kũYerusalemũ. 3 Ĩpa pĩna alulonguĩe alĩ wasũgamĩlaa kuDamesiko; kumpũmpũkĩli weelu kwipũna kwigyulu naumumĩlĩka tũlũ pensi. 4 Nugua pansĩ, nũigia luli nalumuĩĩla, “Sauli Sauli, nĩkĩ winjagia.” 5 Nuũga, “Uue waani Shekulu.” Nduyo nuũga, “Ĩne neene Yesu nwinjagia ue.” 6 Ĩpa ĩĩmĩka, wingĩle mukaa nunduue ukiĩĩlua nalukũjĩpĩĩle kwitenda. 7 Nĩantu naalĩ ĩmumusĩnzo ensi ninduyo naĩĩma naakeleala, naiiigia ululi, ĩpa sika naamuona kamuntu. 8 uSauli nuuuka kwipũna pansĩ, nĩmiiso maakue pĩna namalaĩla sika nuona kakĩntu, naamũtyapa kumukono, naamutuala sunga kuDamesiko. 9 Nudĩĩla intondo zitatu sikuoonie, sikulĩĩle sunga kwikopa. 10 Alukoolĩ muDamesiko mumanigua umuĩ ĩliina liakue Anania. ũShekulu numuĩĩla mumaono, “Anania nushookeelia: Neene, Shekulu.” 11 ũShekulu numuĩĩla, ĩĩmĩka, lenda kunzĩla nyukuĩtaguaa, “Ngolokũ, ukolie munumba ya kĩYuda umuntu nukuĩtaguaa Sauli nwa kuTaliso, kuitĩ laaa, wilompa; 12 ninduyo wamuonaa muntu umuĩ ĩliina liakue Anania, nũingĩla nukukumuĩĩkĩla ĩmĩkono mumuakue koona waone kangĩ.” 13 Ĩpa uAnania nushookeelia, “Shekulu, nazigyũũlie impola za muntu nuasio kuantu iingĩ, ubĩĩ wingĩ nuatendĩĩle ĩeelu aako kũYelusalemũ; 14 sunga papa utĩĩte usũũmi naupũnile kuapolia naakulu waatũnge tũlũ ensi naakuĩtaa ĩliina liako.” 15 Ĩpa ũShekulu numuĩĩla, “Longola udũũ, kunsooko unuasio ingĩ kĩseme nakĩsaagulue kumuane walĩtuale ĩliina liane ntongela ya ndugu nazĩngĩ nĩatemi nĩaana a Ĩsilaeli.” 16 Kuitĩ nĩkakumulagĩĩla mingĩ namĩkakumũjĩpĩla kwiaagigua kunsooko ya liina liane. 17 uAnania nuenda nũingĩla munumba; numuĩĩkĩla ĩmĩkono, nuũga, “Munũna waane Sauli, Shekulu Yesu untumile, naazukũgyelelĩĩle kumuako munzĩla naazũjilĩlĩĩle, koona uone kangĩ, kangĩ wijulue nuMuau Muelu.” 18 Ĩkamuĩ intu naigua kwipũna mumiiso maakue zĩ makũlũkũmba, nuona nuĩmĩka, nubadĩĩzigua. 19 Nulĩa india, nuligia ingũlũ. Nuĩma ntondo nkeei palumuĩ nĩamanigua a kuDamesiko. 20 Ĩkamuĩ nuĩ kumutanantia ũYesu mumasũnagogi kĩna muene Muana wa kĩNzua. 21 Tũlũ naalĩ igyũũlie naakũmia, naaũga, “Sika wayune nalukuaagagiaa ĩaasio naalĩ akuliĩtaa ĩliina ĩlĩ kũYelusalemũ? Nĩndĩĩpa azũjilĩĩle kuusiio wauwaauu waatũnge nukukuatuala kuapolia naakulu.” 22 Ĩpa uSauli nongeeleka kwitũla mukamatĩku, nuatundualia ĩAyahũdi naalĩ ikyalile muDamesiko, nwikamĩnkĩĩlia kĩna ũYesu ingĩ Kilisito. 23 Pĩna nazikĩla ntondo ningĩ, ĩAyahũdi naalonga kialo kya kukumuulaga, 24 ĩpa ĩkialo kiao kya kĩmpisĩ-mpisĩ nakigyelela kwa kĩSauli. Naamukũsĩla pamamĩlango ma kaa utiku nĩmunsĩ amuulage, 25 ĩpa ĩamanigua aakue naamusola muutiku naamuĩĩkĩla mwityooto, naamũikĩlia mũgyelele. 00332.tif Naamuĩkĩla mutyoto (Ut 9:25) 26 uSauli pĩna nupika kũYelusalemũ, nugema kwikamantana nĩamanigua, nĩndĩo tũlũ alĩ amoopookile, sika naasuĩĩla kĩna uyo ingĩ mumanigua. 27 Ĩpa uBalinaba numusola, numutuala kuatumua, nuaganuĩla kĩna alumuoonie ũShekulu munzĩla, naalĩ wĩtambulĩĩle ninduyo, kangĩ kĩna alutanantilie kuukamatĩku kuliina lya kĩYesu kuDamesiko. 28 Ninduyo alĩ ĩensi nĩndĩo mũYelusalemũ nũingĩla nukwipũna. 29 Nutanantia kuliina lya kĩShekulu, naĩtambuĩla nukukĩkunguma nĩAyahũdi a kĩGiliki, ĩpa ĩaasio alĩ idũũma ĩnzĩla ya kumuulaga. 30 Pĩna ĩanũna naiigia impola izi, naamutindĩkĩĩlia sunga kuKaisalia, naamutuala wende kuTaliso. 31 Iio gua, muUyahũdi wensi nĩGalĩlaya nĩSamalia, ikyanisa naliĩ nĩmatiliga, nalĩzengua, nalĩongeela, naliilongoleka muooa wa kĩShekulu nipyumbulio lya kĩMuau Muelu. 32 uPetelo, pĩna alĩ wipilima uko ninduuko, nwĩaagaana naeelu naalĩ akikyalaa kuLida. 33 Numuona muntu umuĩ kuasio, ĩliina liakue Enea, naalĩ wagonile muulĩlĩ ĩmiaka munaana kunsooko alĩ wakiile gyandi. 34 uPetelo numuĩĩla, “Enea, ũYesu Kilisito ukukukamia. Uuka, wĩaalĩlie uue.” Ĩkamuĩ nuuuka. 35 Nĩantu tũlũ naalĩ akikyalaa muLida nĩSaloni naamuona, naamupĩlukĩĩla ũShekulu. 36 Numumanigua umuĩ alĩ wĩĩlĩ kũYopa, ĩliina liakue Tabita, ĩndogolelio yaakue Dolikasi katia mpala. Alĩmũjulue nuutendi nauuza, niipeelo iingĩ naalukuipũnagiaa. 37 Pantondo zaasio nuluala, nukia; sunga pĩna naakondia kukumoogia, naamuĩĩka kwityando lya kukiania ityembe. 38 Nukunsooko ĩkaa ya Lida alĩ yĩpiipĩ niYopa, ĩamanigua naiigia kĩna uPetelo wĩĩlĩ kuuko, naatuma antu abĩlĩ kumuakue amupeepie walekitinia kwiiiza kuasio. 39 uPetelo nuuka naĩtiata nĩndĩo. Pĩna nupika naamutuala kwityando lya kukiania ityembe, ĩakiĩlua tũlũ naĩĩmĩka piipĩ ninduyo nailĩla nukukumulagĩĩla mĩnkũmbĩ nintiila naalukuzitũmaa uDolikasi pĩna alĩ kĩlĩ yĩensi nĩndĩo. 40 uPetelo nuapũnia tũlũ kunzi, nutũngama nulompa; paapo nuupĩlukĩĩla umuimba, nuũga, “Tabita, uuka!” Ninduyo nulaĩlia ĩmiiso maakue; pĩna numuona uPetelo, nuuuka nwikyalansa. 41 Numuamba umukono numuĩmĩkia; pĩna nuĩĩta ĩeelu nĩakiĩlua numuĩĩka mupanga ntongela yaao. 42 iMpola izi nazikũmuuka mukaa yensi niYopa, ĩantu iingĩ naasuĩĩla mwa kĩShekulu. 43 uPetelo nuĩma mũYopa intondo ningĩ kwa kĩSimoni, muzĩpia-ndĩlĩ.
1 Alukoolĩ muntu wa kuKaisalia, ĩliina liakue Kolinelio, mukulu wiyũmbĩ lya ĩlaasi nalyukuĩtaguaa kiItalia; 2 muntu namusuĩĩli, mukulia-Nzua umuene nĩnumba yaakue yensi; ninduyo alukuapeela ĩantu sadaka ningĩ nukukumulompa uNzua intondo tũlũ. 3 Nuona mumaono tengetenge zĩ nsaa ikyenda ya munsĩ, malaĩka wa kĩNzua numuagaana numuĩĩla, “Kolinelio.” 4 Numutuupĩĩla dũũ, noopooka pũũ; nuũga, “Yaani Shekulu.” Numuĩĩla, “uUlompi waako nishadaka zaako zapikile kukiania, zaalĩĩ kijukĩlo ntongela ya kĩNzua. 5 Tuala gua ino-iinoo antu kũYopa, umuĩte uSimoni nukuĩtaguaa Petelo. 6 Uzo mugenda wa muntu umuĩ ĩliina liakue Simoni muzĩpia-ndĩlĩ, ĩnumba yaakue yĩpiipĩ nĩnanza.” 7 Pĩna uMalaĩka naalĩ ĩkĩtambuĩla ninduyo nulega, uKolinelio nuĩĩta ĩĩtumi aakue abĩlĩ numwĩlaasi umuĩ, muntu mukulia-Nzua mwiyũmbĩ lya aasio naakumutumĩlaa intondo zensi. 8 Pĩna nualondoosia impola zensi, nuatuma ende kũYopa. 9 Lutondo lwa kabĩlĩ pĩna alĩ alonguĩle nukukumĩsũgamĩla ĩkaa, uPetelo alunankĩĩle kwityembe walompe, alĩ zĩ nsaa ya mutandatu ya munsĩ. 10 Nukolua nzala nusiia walĩe; ĩpa pĩna alĩ ijĩpĩĩlia, ĩnkolo yaakue nĩkia mukanka, 11 nuona igyulu lyakũnukuka, ĩkĩseme nakĩtimigua sunga pansĩ zĩ ntiila nkulu, namambigue impembe zaakue nazinĩĩ. 12 Munsĩ yaakue alĩ zikoolĩ nimu za makelu tũlũ naza mĩgulu ĩnĩĩ, nĩnazĩkĩkuesaa, ninoni za mukiania. 13 Paapo ululi nalumuagaana naluũga, “Uuka Petelo; ulaga ulĩe.” 14 Ĩpa uPetelo nuũga, “Leka yaasio Shekulu, kuitĩ nikaalĩ ndĩe kiensi nakĩdobũ kamuĩ nasika kieligue.” 15 uLuli nalumuagaana nkua ya kabĩlĩ, nalumuĩĩla, “Nayeeligue nuNzua, leka kwiĩĩta idobũ.” 16 uLukaani ulu nalũgyelela nkua zitatu, paapo ĩkĩseme nakĩshookigua kangĩ kwigyulu. 17 Pĩna uPetelo nuĩ ninkankani munkolo yaakue, ĩmaoni naazumaoonie kĩna matĩĩte ndogolelio kĩ, laaa, ĩantu naalĩ atumue nuKolinelio, pĩna naamĩkolia ĩnumba ya kĩSimoni, naĩĩmĩka pamulango, 18 naĩĩtana, naakolia kĩna uSimoni nukuĩtaguaa Petelo ukoolĩ muasione. 19 uPetelo pĩna alĩ kĩlĩ wishĩĩga impola za maoni, uMuau numuĩĩla, “Akoolĩ antu atatu akukudũũma. 20 Uuka, utime wĩtiate nĩndĩo, ulekitũla ninkankani kunsooko neene nĩatumile.” 21 uPetelo nutima, nuaagaana ĩantu aasio, nuũga, “Ĩne neene gua namwindũũma;” mũjile kunsooko kĩ? 22 Naaũga, “uKolinelio, mukulu wa ulugu, munakulukuuluu, mukulia-Nzua, nutĩĩte ulukũmo luuza mundugu yensi nya Uyahũdi, alĩ mulagĩligue numalaĩka namuelu waatume antu kumuako, ue wende kumuakue, waziigie inkaani kwipũna kumuako.” 23 Paapo nuasũgamĩĩlia ĩĩ agenda aakue. Lutondo lwa kabĩlĩ, uPetelo nulongola palumuĩ nĩndĩo nĩanũna naĩngĩ a kũYopa naamutiata. 24 Mudaau nzĩa naapika kuKaisalia, nuKolinelio alĩ waatũngĩĩle nuailingĩlĩĩle ĩantu nĩasuaĩĩa. 25 uPetelo pĩna alũpikĩĩlaa, uKoloneli numusĩngĩĩlia numutũngamĩĩla pamĩgulu yaakue numukulia. 26 Ĩpa uPetelo numuuukia nuũga, “Ĩĩmĩka, ĩne nuneene numuntu udũũ.” 27 Pĩna alĩ ĩkĩtambuĩla nunduyo, nũingĩla munumba nuona antu iingĩ ĩlundĩlĩĩle. 28 Nuaĩĩla, “Inie mumanile kĩna mũiko umuntu naMuyahũdi wakamantane nukukumuagaana umuntu nwa ndugu yĩngĩ, ĩpa uNzua wansugula ndeke kumwĩta umuntu wensi mudobũ katia sika mueligue. 29 Kunsooko ĩĩ ĩne napika kwanu, pĩna aza numuĩtue, sika nasiita; luulo gua, namukolia lukaani kĩ naaza munzĩtĩĩle.” 30 uKolinelio nuũga, “Nantende lutondo lwa kanĩĩ, nsaa yoĩ-yooĩĩ, nsaa ikyenda, alĩ nilompa munumba yaane; laaa, muntu nuĩmĩka ntongela yaane nujialile ntiila mpĩmpĩmũ, 31 nuũga, ‘Kolinelio, uulompi waako wiigagiguaa, nishadaka zaako zijukaguaa ntongela ya kĩNzua. 32 Luulo gua, tuma antu ende kũYopa, umuĩte uSimoni nukuĩtaguaa Petelo, wĩĩlĩ munumba ya kĩSimoni, muzĩpia ndĩlĩ, piipĩ nĩnanza; nduzo pĩna ukiiza mukakĩtambuĩla.’ 33 Ĩkamuĩ naatuma ĩantu kumuako, nunduue watenda iiza kwiiza. Luulo gua, ishie kukoolĩ papa ensi ntongela ya kĩNzua kuziigie inkaani zensi naazumulagĩĩligue nuNzua.” 34 uPetelo numũmuula umulomo waakue, nuũga, “Tai nalĩnga kĩna uNzua mugila kauloeelia, 35 ĩpa wensi nwa ndugu yensi nukumoopookaa nukwitenda ĩkulukuuluu ukumugombagia. 36 Mulumanile ulukaani naalĩ waatualĩĩle ĩaana a Ĩsilaeli, nwitanantia impola nanziiza za matiliga kwa kĩYesu Kilisito, muene Shekulu wa antu ensi; 37 ulukaani nalwasapatĩĩle muUyahũdi wensi, naalĩ luandĩlĩĩlie kũGalilaya, pĩna naukĩla ubadĩĩzo naalutanantilie uYohana, 38 impola za kĩYesu wa kuNazaleti, kĩna uNzua alumupakile ĩmakũta kuMuau Muelu ningũlũ; nduyo nupilima uko ninduuko nukwitenda naiiza nukukuakamia tũlũ naalemeeligue nũShetani, kunsooko uNzua alĩ ĩpalamuĩ ninduyo. 39 Nindiishie kuakuĩli a mpola zensi naaluzitendile munsĩĩ ya Uyahũdi nukũYelusalemũ. Naamuulaga naamusũntia mwikyota. 40 uNuasio uNzua numũiukia palutondo lwa katatu, numũgyelelia, 41 sika kuantu tũlũ, ĩpa undiishie naalĩ kuasaagulue nuNzua kuĩ akuĩli, nindiishie naalĩ kulĩĩle nukwikopa ensi ninduyo pĩina alĩ wiiukile kwipũna muakiu. 42 Nukulagĩĩlia kuatanantĩlie ĩantu nukukuakuĩla kĩna uyu wayu naalĩ muĩĩkue nuNzua wĩĩ Mulamuli wa apanga nĩnaakiu. 43 uUyo ĩanakĩdagu tũlũ ensi akumukuĩlaa kĩna kuliina liakue wensi nusuĩlĩĩle mumuakue wiligia uleegeligia wa mĩlandu.” 44 uPetelo pĩna alĩ kĩlĩ witambula inkaani izi, uMuau Muelu nuatimĩĩla ensi aasio naalĩ akulutegeela ulukaani luasio. 45 Nĩasuĩĩli kwipũna kuaasio. 46 Kuitĩ naigyũlia aitambula kutambo sia-sia nukukumukũmazukia uNzua. Paapo uPetelo nushookeelia nuũga, 47 “Waani nusũũmile kwigilia ĩmaazĩ, ĩa alekibadĩĩigua naaza aanũnkulaa uMuau Muelu zĩ undiishie.” 48 Nulagĩĩlia abadĩĩzigue muliina lya kĩYesu Kilisito. Paapo naamulompa wadĩĩle ntondo nkeei.
1 ĩAtumua nĩanũna naalĩ ĩĩlĩ kuUyahũdi naaziigia impola kĩna indugu nazĩngĩ ndĩzo zaanũnkuĩle ulukaani lwa kĩNzua. 2 NuPetelo pĩna nunankĩla wende kũYelusalemũ, ĩaasio naalĩ aalamigue naĩĩ kĩkunguma nduyo, 3 naaũga, “Wingĩla nĩkĩ kuantu nasika aalamigue sunga nukũlĩa nĩndĩo.” 4 uPetelo nuandia kukualondoosia kĩĩsa kĩĩsa nuũga, 5 “Alĩ nĩĩlĩ mukaa iYopa, alĩ nilompa, ĩnkolo yaane nĩkia mukanka namona maono; kĩseme nakĩtima zĩ ntiila nkulu nakiikigua kwipũna kwigyulu kumpembe zaakue zinĩĩ, nakĩnzagaana. 6 Nanĩkĩtuupĩĩlĩkia, naniishĩĩga, naniziona inimu za muna nsĩĩ ninkialu nĩnazĩkĩkuesaa ninoni za mukiania. 7 Naniigia nululi nalumbuĩla, Uuka Petelo, ulaga ulĩe. 8 Nambũga, ‘Leka yaasio Shekulu, kuitĩ ĩkĩntu nakĩdobũ katia nasika kieligue kikaalĩ kingĩle mumulomo waane sunga kainiino.’ 9 uLuli nalunzagaana nkua ya kabĩlĩ kwipũna kwigyulu naluũga, ‘Nũyeelilie uNzua ue uleke kuyĩĩta idobũ.’ 10 uLukaani ulu nalũngyeleela nkua zitatu, pembele iintu yensi naishookigua kwigyulu. 11 Laaa, ĩkamuĩ antu atatu naĩĩmĩka ntongela ya numba muna alĩ kuĩlĩ, naalĩ atumue kumuane kwipũna kuKaisalia. 12 uMuau numbuĩla kwĩtiate nĩndĩo, ndekitũla ninkankani. ĩAnũna ĩa naĩmutandatu nakwĩtiata nakũingĩla munumba ya muntu uuyo. 13 Nukuganuĩla kĩna alumuoonie uMalaĩka naalĩ wĩĩmĩkile munumba yaakue nukukumuĩĩla, Tuma antu ende kũYopa, umuĩte uSimoni nukuĩtaguaa Petelo, 14 nukakukuĩĩla inkaani nazĩkakukugũna ue nĩnumba yaako tũlũ. 15 Pĩna alĩ nandiilie kwitambula, uMuau Muelu nuatimĩĩla kĩna yoi naalukutimĩlĩĩle ishie pamuandio. 16 Nanulũjuka ulukaani lwa kĩShekulu kĩna aluũgile, uYohana alubadĩzilie kumazĩ ĩpa inie mukibadĩzigua kuMuau Muelu. 17 Ĩpa gua, anga uNzua ĩwaapĩĩle ĩkĩpeegua kĩĩkio-kĩĩkio naalukupĩĩle ishie pĩna alĩ kusuĩlĩĩle mwa kĩShekulu Yesu Kilisito, aĩne neene waani gua, nsũũme kukumugilia uNzua?” 18 Pĩna naigyũlia zaasio naatuulia, naamukulia, “uNzua naaũga, sunga kundugu nazĩngĩ uNzua waapĩĩle upeli aligie upanga.” 19 ĩAasio gua, naalĩ asapatĩĩle kunsooko ya luago naalĩ lũgyeliile kumpola za kĩSitepuano, naenda sunga kuPoiniki nĩKiipulo nĩ Antiokia, sika naatanantia ulukaani isiititũla kuAyahũdi udũũ. 20 Mwiyũmbĩ liasio, ĩĩĩa alĩ antu a kuKiipulo nĩKilene; nĩndĩo pĩna naapika kuAntiokia, naĩtambuĩla nĩAgiliki gaa, naakuatanantĩlia iMpola na Nziiza za kĩShekulu Yesu. 21 uMukono wa kĩShekulu nawĩĩ palumuĩ nĩndĩo, nĩantu iingĩ naasuĩĩla, naamupĩlukĩĩla ũShekulu. 22 iMpola zaasio za antu aasio nazipika muakutuĩ ikyanisa naliĩlĩ kũYelusalemũ; naamutuma uBalinaba wende sunga kuAntiokia. 23 Ninduyo pĩna nupika nuuona ukende wa kĩNzua, nulumba, nuakamia nkolo, ĩĩ ĩensi nũShekulu kwishĩĩgo lĩmuĩ, 24 kunsooko alĩ muntu muuza nalĩ mũjulue nuMuau Muelu nuusuĩĩli. Iyũmbĩ kyulu naliongeeleka kwa kĩShekulu. 25 Pembele uBalinaba nulongola kuTaliso kukumudũũma uSauli. 26 Pĩna numuoona numuleeta kuAntiokia. Nayĩĩ kũtyũngo lya muaka koo naĩkĩilingĩĩlaa palumuĩ nikyanisa nukukulĩmania iyũmbĩ kyulu lya antu. Paasio pa Antiokia ĩamanigua alĩ nkua ya muandio kwiĩĩtua AKilisito. 27 Muntondo zaasio anakĩdagu naapũna kũYelusalemũ, naenda kuAntiokia. 28 Nuĩmĩka umuĩ waao ĩliina liakue Agabo, nulagĩĩla kuusũũmi wa kĩMuau kĩna nzala nkulu ikiiiza muna unkũmbigyulu wensi; nigyelela pantondo za kĩKilaudio. 29 ĩAmanigua naakamantana, wensi kwilika lya usũũmi waakue; wapũnie nsao, kukuatualĩla ĩanũna naikikyala kuUyahũdi. 30 Naatenda iio, naaatualĩla ĩanampala kumĩkono ya kĩBalinaba nuSauli.
1 Pantondo zaasio umutemi Helode nunansula ĩmĩkono yaakue kwiaagia ityũmpĩ lya antu ikyanisa. 2 Numuulaga uYakobo umunũna wa kĩYohana kwiyũmba. 3 Pĩna nuona kĩna ĩAyahũdi aloeeligue, numuguĩla sunga uPetelo. Alĩ patondo za ugalĩ naugila igaaĩ. 4 Pĩna numuguĩla, numũingĩlia mukĩtũngo, numuĩĩkĩla mumĩkono ya maũmbĩ manĩĩ ma ĩlaasi, iyũmbĩ liensi ĩlaasi anĩĩ, amulindĩĩle, alusiiile wamupũnie wamũgyelelie ntongela ya antu pĩna ulutondo lwa Pasaka lwakĩla. 5 uPetelo nulindĩĩlua mukĩtũngo, nikyanisa nalyumulompa uNzua kuukamatĩkũ kunsooko yaakue. 6 Sunga pĩna uHelode nusiia kukumupũnia, uutiku uuoo uPetelo alugonile pakatĩ ya ĩlaasi abĩlĩ namutũngue matendele mabĩlĩ; nĩalindĩĩli pamulango naakĩlindĩlĩĩle ĩkĩtũngo. 7 Laaa, umalaĩka wa kĩShekulu numũgyeleela, weelu nawelia mukĩtũngo, numukua uPetelo mulualũ, numulaĩlia, nuũga, “Kaawa uuka!” ĩMatendele namalega mumĩkono yaakue. 8 uMalaĩka numuĩĩla, “Ĩtũnge, jiala niilaatu yaako.” Nutenda iio. Numuĩĩla, “Ĩkũmbe numunkũmbĩ waako, ntiata.” 9 Nupũna kunzi numutiata; sika numana kĩna aza tai namatendue nuMalaĩka, ĩpa alusĩĩgile kĩna nĩmbũge wiona maoni. 10 Pĩna naakĩla paulindĩĩli wa muandio nuwa kabĩlĩ, sunga naenda palyumulango lya kiuma lya kũingĩlĩla mukaa naligyulĩka ĩliene. Naapũna kunzi naakĩlĩla munzĩla ĩmuĩ, ĩkamuĩ umalaĩka numuleka. 11 uPetelo pĩna nulĩnga munkolo yaakue, nuũga, “Ĩpaino naonaa tai kĩna ũShekulu azumutumile umalaĩka waakue nukwindeegia mumukono wa kĩHelode numuzensi ĩantu a kĩYahũdi naalĩ azilaaĩlĩĩle.” 12 Pĩna alukumasĩĩga aya, nupika kunumba ya kĩMalia, unina wa kĩYohana, ĩliina liakue lya kabĩlĩ Maliko, muasio antu iingĩ alĩ ĩlundĩlĩĩle, nailompa. 13 Pĩna nukinintia pamulango wa mpongolo, mutugua ĩliina liakue Loda, nuuza kwitegeela. 14 Pĩna nululĩnga ululi lwa kĩPetelo sika nulũgyula uluĩgĩ kunsooko ya ulumbi, ĩpa numanka munumba, nuaĩĩla kĩna uPetelo wĩĩlĩ pamulango. 15 Naamuĩĩla, “Wishalane ue!” Ĩpa uyo nuũga; Tai kũgile. Naaũga, “Uyu umalaĩka waakue.” 16 uPetelo nwĩkakia kwikinintia, sunga pĩna naamũgyuĩla, naamuona, naakũmia. 17 Ninduyo nuaangaazĩlia umukono atuulie, nuaganuĩla kĩna ũShekulu azumupũnilie mukĩtũngo, nuũga. Mumuĩĩle uYakobo nĩanũna impola izi. Nulega, nuenda pĩngĩ. 18 Sunga pĩna naweela, ĩĩlaasi naakunguala zigi-zigi yatũla mbii uPetelo. 19 NuHelode pĩna numudũũma, sika numuona; nuakolekeelia ĩalindĩĩli, nulagĩĩlia aulague. Pĩna nulega muUyahũdi nuenda kuKaisalia nwikyala kuuko. 20 nuHelode alĩ waatakĩlĩĩle dũũ ĩantu a Tilo nĩSidoni; ndĩo pĩna naakondia kukĩpaa ĩmbua nuBalasito, mukendegeeli wa migyuĩlo ma mutemi, naamuendeela kwishĩĩgo lĩmuĩ, naidũũma ĩmatiliga, kunsooko ĩnsĩĩ yaao alĩ yukuligagiaa india kwipũna kunsĩĩ ya mutemi. 21 Lutondo lumuĩ naalĩ lulagĩĩligue, uHelode nujiala majialo ma kĩtemi, nwikyalansa mwityengu lya ulamuli, nupũnia inkaani ntongela yaao. 22 ĩAntu naakulia ĩkĩlanga, naaũga; “Ĩngĩ luli lwa kĩnZua, sika luli lwa muntu!” 23 Ĩkamuĩ umalaĩka wa kĩShekulu numukua kunsooko sika alumupĩĩle uNzua uukulu; nulĩĩgua ning'ũnuĩ, nutiĩka nkolo. 24 uLukaani lwa kĩNzua nalulongoleka nukwishapatĩla. 25 uBalinaba nuSauli pĩna naamala uwĩtumi waao, naashooka kwipũna kũYelusalemũ, naamusola palumuĩ ndĩo uYohana nukuĩtagua Maliko.
1 Nukuasio kũkyanisa naalĩ liĩlĩ kuAntiokia alĩ akoolĩ anakĩdagu nĩamania. Balinaba nuSimoni nukuĩtagua Nigeli, nuLukio Mukilene, nuManaeni musuamuua wilindĩ lyakĩ jũmbe Helode, nuSauli. 2 Pĩna alĩ akumutekela uNzua nukwilaalĩla, uMuau Muelu nuũga, “Nkamatulĩliĩ gua uBalinaba nuSauli kumulĩmo uo naalĩ nĩĩtĩĩle.” 3 Papo pĩna naalaalĩla nukwilompa, naaaĩĩkĩla ĩmĩkono mumuao, naatuma ende. 4 Pĩna ĩaasio naatualua nuMuau Muelu, naenda kuSeleukia nukwipũna kuasio naatũnga umusĩnzo munanza sunga kuKiipulo. 5 Pĩna naapika kuSalami, naalutanantia ulukaani lwa kĩNzua mumasũnagogi ma Ayahũdi. Nĩndĩo alĩ ĩensi nuYohana wĩĩ mualĩĩlia waao. 6 Pĩna alĩ akĩlile pakatĩ ya kĩsiwa kiensi sunga kuPapo, naamuona muntu wa kĩYahũdi, lyagu, munakĩdagu wa ulongo, ĩliina liakue Baliyesu; 7 unuasio alĩ ĩensi nũjũmbe Selegio Paulo, muntu munamasala; nduyo nũlagilia uBalinaba nuSauli aletue kumuakue, nusiia walũigie ulukaani lwa kĩNzua. 8 Ĩpa uElima, ũlyagu, kuitĩ yoĩ ndogolelio ya liina liakue, naĩĩ kĩkunguma nĩndĩo, nwishiia wamupandĩlĩlie ĩnkolo ũjũmbe nuasio, wauleke uUsuĩĩli waasio. 9 Ĩpa uSauli, namuene Paulo, namũjulue nuMuau muelu, numutuupĩĩla, 10 nuũga, “Ue muana wa mubĩĩ nũjuile upembeelia nuubĩĩ wensi, mulugu wa kulukuuluu yensi, sika wilekane kukuzipeta injĩla za kĩShekulu nangolokũ? 11 Laaa gua, umukono wa kĩShekulu wĩĩlĩ kumuako, nunduue ukipokũla, sika ukakĩmĩona ĩmpasu kwityũngo. ĩkamuĩ lunguĩ nuwiilu naumuagaana, nwiaapaatia-aapaatia nukukumudũũma umuntu wa kumuamba umukono wamutongeele.” 12 Paapo ũjũmbe, pĩna nuona kĩna alĩ itendekile nusũĩĩla, nukũmia mumpola za umanigua wa kĩShekulu. 13 uPaulo nĩĩĩa naalĩ ĩensi ninduyo naatũnga umusĩnzo munanza kwipũna kuPapo naapika kuPelige ya Pampilia. uYohana nualeka, nushooka kũYelusalemũ. 14 Ĩpa ĩo naalega kuPelige naakĩlĩla pakatĩ ya nsĩĩ, naapika kuAntiokia ya Pisidia; naingĩla mũshũnagogi palutondo lwa wikyali, naikyalansa. 15 ĩMatũmpĩ ma Ulagĩĩlio nĩma Anakĩdagu pĩna namasomua, ĩakulu ishũnagogi naatuma muntu kumiao nukukuaĩĩla, “Agoosia anũna ĩĩtu, malĩĩ ĩmutĩĩte lukaani lwa kukamĩnkĩĩlia inkolo za antu, lutambulĩ.” 16 uPaulo nuuka nuangaazĩlia umukono, nuũga, “Agoosia a Ĩsilaeli niniinie namukumoopokaa uNzua, tegeelĩ. 17 uNzua wa antu ĩaĨsilaeli alĩ waasaaguĩle ĩatata ĩĩtu, nuakulia ĩantu aasio pĩna alĩ ĩĩlĩ munsĩĩ ya ugenda nya Mĩsili, nukumukono naalĩ munansulue nuapũnia alege kuasio. 18 Kumiaka makumi manĩĩ nuagigimĩlia mumbugi-melemele. 19 Pĩna nuzoonoona indugu mupũngatĩ za nsĩĩ ya Kanani, nuapeela ĩnsĩĩ ya usaali kumiaka zĩ magana manĩĩ nĩmakumi mataano. 20 Pembele nuapeela alamuli sunga pantondo za munakĩdagu Samueli. 21 Paapo naalompa aligie mutemi, nuNzua nuapeela Sauli muana wa kĩKishi muntu wa kĩntua kya kĩBenjamini, kumiaka makumi manĩĩ. 22 Pĩna numuleegia nuasio, numunansula uDaudi wĩĩ mutemi waao, naalumukuĩlĩĩle, nuũga, ‘Namuona uDaudi muana wa kiYese, muntu nukumĩloeelagiaa ĩnkolo yaane nukwitenda uuloa waane wensi.’ 23 Muwĩleli waakue umuntu nuasio, uNzua wamĩleetĩĩle ĩĨsilaeli Mugũni, ingĩ ũYesu, kĩna alupũnilie ilyago. 24 Pĩna alĩ wikaalĩ kalaaza nuasio, uYohana alutanantilie impola za ubadĩĩzo wa upeli kuantu tũlũ a Ĩsilaeli. 25 uYohana pĩna nuumala umulĩmo waakue, nuũga, ‘Musĩĩgile ĩne neene waani. Ĩne sika nuasio. Ĩpa laaĩ, wijile umuĩ kunũma yaane; ĩne sika nijĩpĩĩle kukumutũngulĩlia ilaatu ya mĩgulu yaakue.’” 26 “Agoosia anũna aane, aana a luuli lwa kĩIbũlahimu, niniinie pakatĩ yaani namumoopokile uNzua, ulukaani ulu lwa ugũnua lwaleetaguaa kumiĩtu. 27 Kuitĩ ĩaasio naakikyalaa mũYelusalemũ nĩakulu aao, kunsooko sika alĩ amumanile uyo, sunga inkaani za anakĩdagu nazukusomaguaa palutondo luensi lwa wikyali, alĩ azitimĩlĩĩlie kukumulamula. 28 Kanga ĩsika alĩ aoonie kansooko ya kumuulaga nakĩ, naamulompa uPilatu waulague. 29 Sunga pĩna naamala zensi naalĩ nandĩkue mumpola zaakue, naamũikia mwikyota, naamuĩĩka mukĩbĩĩla. 30 Ĩpa uNzua numũiukia kwipũna muakiu; 31 nwigyelela kuntondo ningĩ kuaasio naalĩ apũnile palumuĩ ninduyo kũGalilaya ende kũYelusalemũ, nunzuauu ingĩ eene akuĩli aakue ntongela ya antu. 32 Nindiishie kukumutanantĩlia inie iMpola na Nziiza zilyago ĩlo naalĩ waapĩĩle ĩatata, 33 ya kĩna uNzua watimĩlĩĩlie ilyago liasio kuaana ĩĩtu kukumũiukia ũYesu; kĩna yandĩkue muMalumbĩĩlio, mulango wa kabĩlĩ, ‘Ue uue wĩMuana waane ĩne nantende nakulelaa.’ 34 Kangĩ ya kĩna uyo numũiukia kwipũna muakiu, walekishookela uoononeki, uũgile itĩ, ‘Nĩkakumupeela inie uukende naweelu nawa tai wa kĩDaudi.’ 35 ‘Iio gua, utambuĩle nĩpĩĩa, Sikukakumuleka umuelu waako waone oononeki.’ 36 Kuitĩ uDaudi pĩna aluutumĩkĩĩle uulooa wa kĩNzua muwĩleli waakue, nugona nuĩĩkua palumuĩ nĩatata aakue, nuona uoononeki. 37 Ĩpa uyo naalĩ mũiukigue nuNzua sika aluoonie kaononeki. 38 Luulo gua mumane, agoosia anũna aane, kĩnakwa kĩuyu muatanantĩĩligue uleegeligua wa mĩlandu. 39 Kwa kĩuyo wensi nusuĩlĩĩle ukualĩĩlagiguaa ĩkulukuuluu kuUlagĩĩlio wa kĩMusa. 40 Luulo gua laaĩ, mulekiaagaanua nimpola izo naalĩ ntambulue nĩanakĩdagu. 41 Laaĩ inie namukumelaa, kulĩluĩ, musile; Kunsooko nĩkĩtuma umulĩmo muntondo zaani, Mulĩmo nasika mukishuĩĩla kaiiniino Anga umuntu wamuganuĩle.” 42 Pĩna alĩ ipũna, ĩantu naaapeepia aĩĩlue inkaani izi palutondo lwa wikyali nalũjile. 43 Pĩna umulundo wishũnagogi nausapatĩla, ĩAyahũdi iingĩ nĩatiati naakumukulagiaa uNzua muwĩtekeli wa kĩYahũdi naaatiatĩĩla uPaulo nuBalinaba naalĩ akĩtambuĩla nĩndĩo, naaakamia inkolo ĩkamatĩkie muukende wa kĩNzua. 44 Palutondo lwa wikyali lwa kabĩlĩ, piipĩ ĩkaa yensi naĩlundĩĩla kukulutegeela ulukaani lwa kĩNzua. 45 Ĩpa ĩAyahũdi pĩna naamaona ĩmaũmbĩ, naijulua nuwĩĩlũ naazikaania inkaani naalĩ zitambulua nuPaulo nukukumutukĩla. 46 uPaulo nuBalinaba naatambula kunkolo ya kĩgoosia, naaũga, “Alĩ yumũjĩpĩĩle inie mutambuĩlue tangua ulukaani lwa kĩNzua, ĩpa kunsooko mukuluguma kulĩ nukukukĩona kĩna uupanga wakalĩ nakalĩ sika umũjĩpĩĩle inie, laaĩ, kwauuka kundugu nazĩngĩ. 47 Kuitĩ yoi alĩ kualagĩĩligue nũShekulu, ‘Nakuĩĩkaa ue wĩĩ weelu wa ndugu nazĩngĩ, Utũle ugũnua waao sunga kumpelo ya nsĩĩ.’” 48 iNdugu nazĩngĩ pĩna nazigyũlia yaasio, nazilumba, nazulukulia ulukaani lwa kĩShekulu; ndĩo naalĩ aĩĩkue kuupanga wa kalĩ nakalĩ naasuĩĩla. 49 uLukaani lwa kĩShekulu nalusapatĩla munsĩĩ niasio tũlũ yensi. 50 Ĩpa ĩAyahũdi naakinĩla ĩasungu analukũmo, akulia uNzua, sunga ĩakulu a kaa. Naatũla kuaagia uPaulo nuBalinaba naaaĩnga kwipũna mumĩmbĩ yaao. 51 Ndĩo naakũnũntila ulunkundĩ lwa mĩgulu yaao, naalongola kuIkonio. 52 ĩAmanigua naijulua nuulumbi nuMuau Muelu.
1 Kuasio kuIkonio naingĩla palumuĩ mũshũnagogi lya Ayahũdi. Naatambula, sunga ĩAyahũdi nĩAgiliki, iingĩ dũũ naasuĩĩla. 2 Ĩpa ĩAyahũdi nasika alĩ asuĩlĩĩle naaalũangĩla ĩantu a ndugu nazĩngĩ nukukuapandĩlĩlia inkolo nambĩĩ mumpola za anũna. 3 Naikyala kuuko ntondo ningĩ, naitambula kunkolo ya kĩgoosia mwa kĩShekulu, naalukuĩlĩĩle ulukaani lwa ukende wakue, nukuasũũmia sunga ilĩngasĩĩlio nĩmakula matendue kumĩkono yaao. 4 Ĩpa ĩantu a mukaa naĩkamatula, ĩĩĩa alĩ ĩĩlĩ kuluandĩ lwa Ayahũdi, ĩĩĩa kuluandĩ lwa atumua. 5 Ĩpa indugu nazĩngĩ nĩAyahũdi palumuĩ nĩakulu aao naauukia ulugu kumiao, aagaalĩle nukukuatũla ĩmagũe. 6 Ĩo naaziigia impola izi, naatalamĩla kuLisitĩla nĩDelibe, kaa za Likaonia ninshĩĩ naalĩ zĩpiipĩ. 7 Nukuasio naazitanantia impola na nziiza. 8 Kuasio kuLisitĩla alukoolĩ muntu alĩ mulemue mĩgulu, munakĩtele kwipũna mundaa yakĩ nina, alĩ wikĩĩlĩ kalagenda. 9 Uyu alumũigilie uPaulo pĩna alĩ witambula; uPaulo numutuupĩĩla, nuona kĩna utĩĩte usuĩĩli wa kukamigua, 10 nuũga kululi lukulu, “Ĩĩmĩka kumĩgulu yaako, ĩgolole!” Nuuka kuukaaũ, nũigenda. 11 Niuũmbĩ pĩna nalĩona kĩna uPaulo alutendile, naĩtunta kutambo ya kĩLikaonia, “ĨAnzua akũikĩĩlaa kumpiani ya antu!” 12 uBalinaba naamutea ĩliina liakue Zeu, nuPaulo, Helime, kunsooko muene mutambuli. 13 uMupolia wa kĩZeu, ijumba liakue naalĩ liĩlĩ ntongela ya kaa, nuleeta ing'ombe ningala za ukelu sunga pamamĩlango, nukunga wapũnie ipyolia palumuĩ niyũmbĩ. 14 Ĩpa ĩatumua Balinaba nuPaulo pĩna naiigia impola naatandula intiila zaao, naamanka kuukaaũ naingĩla mumulundo. Naĩtunta, 15 naaũga, “Agoosia inie, nĩkĩ mwitenda itĩ. Ishie nindiishiie kwĩantu kwilika lĩmuĩ niniinie, kukumutanantĩlia inie iMpola na Nziiza, koona mukaĩlĩke nukukuzileka intendo izi nangila kansaĩlo, mutungĩnkane nuNzua namupanga, naalutũndile igyulu nĩnsĩĩ nĩnanza niintu tũlũ yensi naikooolĩ. 16 Pakalĩ nuzileka indugu tũlũ zensi zigendele munzĩla zaao inene. 17 Ĩpa sika nwĩleka ĩmugila kaukuĩli kunsooko ukutendaa namaaza nukukumupeela ĩmbũla kwipũna kwigyulu nĩmatũngo ma uogoli, nukumupeela india nazendile muumo, nuulumbi wa nkolo zaani.” 18 Pĩna alĩ atambuĩle izi, naishaaga iniino udũũ alemue kukumagilia ĩmaũmbĩ maleke kuapũnĩlia ipyolia. 19 Ĩpa ĩAyahũdi naapika kuasio kwipũna kuAntiokia nĩIkonio, naamasisikĩĩlia ĩmaũmbĩ, naamutũla ĩmagũe uPaulo naamukuesa kunzi ya kaa, naishĩĩga kĩna wakiaa. 20 Ĩpa pĩna ĩamanigua naamupilimikĩĩlia nuĩmĩka, nũingĩla mukaa; palutondo lwa kabĩlĩ nulega, nuenda palumuĩ nuBalinaba kuDelibe. 21 Pĩna naatanantia impola na nziiza mukaa niasio nukwiligia amanigua iingĩ, naashooka kuLisitĩla nĩIkonio nĩAntiokia, 22 naakuzĩkamĩnkĩĩlia inkolo za amanigua nukukuasugula ĩkamatĩkie muusuĩĩli, naiũga ya kĩna yukũjĩpĩĩle kwiingĩla muutemi wa kĩNzua kuwaagi wĩngĩ. 23 Pĩna naamasaagulĩlia ĩmakanisa tũlũ ĩanampala, naalompa nukwilaalĩla palumuĩ, naaaĩĩka mumĩkono ya kĩShekulu naalĩ asuĩlĩĩle mumuakue. 24 Naakĩlĩla pakatĩ ya Pisidia, napika kuPampulia. 25 Pĩna naalutanantia ulukaani muPelige, naenda sunga kuAtalia. 26 Kwipũna kuasio naapũũta ĩnanza ende kuAntiokia; kuasio kuuko alĩ aĩĩkue muukende wa kĩNzua kumulĩmo waasio naalĩ autumile. 27 Pĩna naapika, naalĩlundĩĩla ikyanisa, naaganuĩla impola zensi naaluzitendile uNzua ni ndĩo, nikina alĩ uigyuĩlĩĩle ĩa ndugu nazĩngĩ umulango wa usuĩĩli. 28 Naĩĩma kuuko palumuĩ nĩamanigua kũtyũngo sika iniino.
1 Naaaza ĩantu kwipũna kuUyahũdi naakuamania ĩanũna, “Kanga musiitialamigua kukuzitiata intendo za kĩMusa sika musũũmile kwigũnĩka.” 2 Pĩna uPaulo nuBalinaba naĩkunguma nukukĩtambuĩla nĩndĩo kunkaani ningĩ, naaaĩĩka uPaulo nuBalinaba nĩĩĩa pakatĩ yaao ende kũYelusalemũ kuatumua nĩanampala, ende kĩtambuĩla impola zikyolio ĩlĩ. 3 Iio gua; pĩna atumue nikyanisa, naakĩlĩla pakatĩ ya Poiniki nĩSamalia, naiganula impola za ukaĩlĩki wa ndugu nazĩngĩ naalumbĩĩlia ĩanũna tũlũ nkankanaa. 4 Pĩna naapika kũYelusalemũ, naasũgamĩĩligua nikyanisa nĩatumua nĩanampala, naaaganuĩla impola zensi, kĩna uNzua alutendile nĩndĩo. 5 Ĩpa ĩĩĩa mwityũmpĩ lya Apalisayo naasuĩlĩĩle naĩĩmĩka naaũga, “Kutilĩ kawĩnegelo kukuaalamia nukukualagĩĩlia auambe uUlagĩĩlio wa kĩMusa.” 6 ĩAtumua nĩanampala naĩlundĩĩla alusĩĩge ulukaani luasio. 7 Pĩna naĩtambuĩlĩkia, uPetelo nuuuka nuaĩĩla, “Agoosia anũna aane, inie mumanile kwipũna intondo za muandio, kĩna uNzua alusaaguĩle pakatĩ yaani ya kĩna indugu nazĩngĩ ziigie ulukaani lwa mpola na nziiza kumulomo waane, nukukulusuĩĩla. 8 uNzua numanile inkolo, nuakuĩla nuapeela uMuau Muelu kĩna yoi naalukupĩĩle nindiishie, 9 Kangĩ sika nukulekanula ishie nĩndĩo, ĩpa nwĩoogia inkolo zaao kuusuĩĩli. 10 Iio gua, nĩkĩ mukumugema uNzua nukukuatũngĩĩlia ipyĩmpĩ munkingo za amanigua, sunga ĩatata ĩĩtu nindiishie sika kusũũmile kukulĩkenka. 11 Ĩpa kusuĩlĩĩle ya kĩna kwigũnua kunzĩla ya ukende wa kĩShekulu Yesu, lika lĩmuĩ nĩndĩo gaa.” 12 uMulundo tũlũ wensi nautuulia, naamutegeela uBalinaba nuPaulo pĩna naaganuĩla impola za ilĩngasĩĩlio nĩmakula uNzua naalumatendile pakatĩ ya ndugu nazĩngĩ kuwĩtumi waao. 13 Pĩna naakondia inkaani zaao, uYakobo nushookeelia nuũga, “Agoosia anũna aane, ntegeelĩ. 14 uSimoni wakuganuĩlaa ya kĩna uNzua aluzagaanile indugu nazĩngĩ pakalĩ, koona waasaagule antu pakatĩ yaao kunsooko ya liina liakue. 15 Ninkaani za anakĩdagu zakamantana nĩzaasio, kĩna yandĩkue, 16 ‘Pĩna zakĩla zaasio nikishooka, Nineene nĩkakĩmĩzenga ĩnumba ya kĩDaudi nyaguile. Nikijenga kangĩ uutalũkũ wakue, nineene nĩkakumiĩmikia. 17 Koona ĩantu naasaagile amudũũme ũshekulu, nindugu zensi nazĩngĩ, kuaasio kĩna ĩliina liane tyeegue, 18 Uũgile ũShekulu, nuzilĩngilie ĩzaasio kwipũna ĩkalĩ.’” 19 “Kuluulo, ĩne nalamula kĩna kuleka kuakunkunalia ĩaasio a mundugu nazĩngĩ naamupĩlukĩlĩĩle uNzua; 20 ĩpa kwĩandĩkĩle ĩsungansuge nuudobũ wa anzegamĩla, nuugololia nĩnama nangogue, nĩmĩgali.” 00285.tif Nzegamĩla (Ut 15:20) 21 “Kuitĩ kwipũna ĩkalĩ sunga nunzuauu uMusa utĩĩte mukaa zensi nakutanantagiaa inkaani zaakue, kangĩ mumasũnagogi zukusomaguaa palutondo lwa wikyali.” 22 Paapo nayĩaloeelia ĩatumua nĩanampala palumuĩ nikyanisa liensi aasaagule antu pakatĩ yaao atume kuAntiokia palumuĩ nuPaulo nuBalinaba. Nĩndĩo ntĩĩa, ũYuda nukuĩtanguaa Balisaba, nuSila naalĩ atongeeli pakatĩ ya anũna. 23 Naandĩka mbalua, amĩtuale kumĩkono yaao, itĩ, “Ishie anũna aani, atumua nĩanampala, kuanũna ĩĩtu naapũnile mundugu nazĩngĩ naĩĩlĩ kuAntiokia nukũShamũ nĩKilikia, kumulamukilie. 24 Kunsooko kuigagiaa ya kĩna ĩĩĩa naalĩ apũnile mumuĩtu akumuzũga inie kunkaani zaao, akumuleetela inkankani munkolo zaani, nindiishie sika alĩ kualagĩlĩĩlie; 25 pĩna kwakamantana kwishĩĩgo lĩmuĩ, ishie kwaona iiza kuasaagule ĩantu nukukuatuma kunsiani palumuĩ nĩaloogua ĩĩtu uBalinaba nuPaulo. 26 Ĩantu naapũnilie uumĩ waao kunsooko ya kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito. 27 Kuluulo, kuatuma ũYuda nuSila naĩkakumuĩĩla ĩeene kumĩlomo yaao inkaani zizo-ziizoo. 28 Kuitĩ uMuau Muelu nindishie kukamantanile kuleke kumutuĩka umuligo isiitula ziizo dũũ nazijipĩle, 29 mwĩsugansuge niintu naipoleligue kuanzegamĩla, nĩmĩgali, nĩnama nangogue, nuugololia. Kanga mwĩgilie niyasio mukitenda iiza. Mulamugua.” 30 Iio gua, pĩna naatumua, naenda kuAntiokia, naauilingĩĩla umulundo, naapũnia ĩmbalua niasio. 31 Pĩna naamĩsoma, naalumba kunsooko ya kukamigua inkolo. 32 ũYuda nuSila naeene anakĩdagu, naakamia nkolo ĩanũna kunkaani ningĩ, nukukuakamĩnkĩĩlia. 33 Nĩndĩo pĩna naĩĩma kuasio intondo nkeei naashookigua nĩmatiliga nĩanũna kuaasio nalĩ aatumile. 34 Ĩpa uSila nuona iiza wikyale kuuko. 35 uPaulo nuBalinaba naikyala muAntiokia naimania nukukulutanantia ulukaani lwa kĩShekulu palumuĩ nĩantu naĩngĩ iingĩ. 36 Pĩna nazikĩla ntondo nkeei, uPaulo numuĩĩla uBalinaba, “Kushooke gua, kualaae ĩanũna mukaa zensi muna alĩ kutanantilie ulukaani lwa kĩShekulu, kuone impola zaao.” 37 uBalinaba nukunga wamusole uYohana nukuĩtaguaa Maliko, ende palumuĩ nĩndĩo. 38 Ĩpa uPaulo sika nuona iiza endanie nunuasio naalualekile kuPamfilia naalusiitile kwienda ensi nĩndĩo kumulĩmo. 39 Luulo gua, nauuuka wĩkungumi sunga naalekanuka. uBalinaba numusola uMaliko nupũũta ĩnanza nuenda kuKiipulo. 40 Ĩpa uPaulo numusaagula uSila, nulega pĩna nulompeelua nĩanũna wapeegue ukende wa kĩNzua. 41 Nukĩlĩla pakatĩ ya Shamũ nĩKilikia, nukukumakamĩnkĩĩlia ĩmakanisa.
1 Nupika kuDelibe nĩLisitĩla. Kuasio alukoolĩ mumanigua, ĩliina liakue Timoteo, muana wa musungu wa kĩYahũdi nusuĩlĩĩle, ĩpa ũshee alĩ Mugiliki. 2 ũTimoteo alĩ mukuĩlue iiza nĩanũna naalĩ ĩĩlĩ muLisitĩla nĩIkonio. 3 uPaulo nukunga ĩtiate ninduyo, numusola numualammia kunsooko ya Ayahũdi naalĩ akoolĩ kunandĩ zaasio, kuitĩ tũlũ alĩ amanile kĩna ũshee alĩ Mugiliki 4 Pĩna alĩ akĩlĩĩle pakatĩ ya kaa zaasio, naapeela ĩmalagĩĩlio naalĩ malagĩĩligue nĩatumua nĩanampala naĩĩlĩ mũYelusalemũ, amakendegeele. 5 Iio gua, ĩmakanisa namakamĩnkĩĩligua muusuĩĩli; iyalo liao naliongeeleka ntondo zensi. 6 Pĩna naakĩla pakatĩ ya nsĩĩ ya Piligia nĩGalatia, pĩnanaasiitĩligua nuMuau Muelu aleke kulutambula ulukaani munsĩĩ ya Asia. 7 Pĩna naapika kwitungĩnkana kuMisia, naagema kwilongola kuBitinia, ĩpa uMuau wa kĩYesu sika nuagombia; 8 naakĩla muMisia, naatinintĩkĩla kuTiloa. 9 uPaulo nwigyeleelua nĩmaoni muutiku numuona umuntu wa kuMakedonia wĩĩmĩkile ukumupeepia, nwiũga, “Pũũta wĩĩze kuna Makedonia ukualĩĩlie!” 10 Pĩna numaona ĩmaoni, ĩkamuĩ nakuloma kwienda kuMakedonia, nakumana kutai kĩna uNzua ukuĩtile ishie kuatanantĩlie impola na nziiza. 11 Nakulega paTiloa, nakũingĩla mwipyango, nakulongola nakutunga ĩkĩsongela kya kuSamotialeke; sunga mudaau nukupika kuNeapoli. 12 Kwipũna kuasio nakupika kuPilipi, ikaa nankulu nyaMakedonia, kangĩ muasio muna Alumĩ alĩ atemile. Nakuĩma mukaa niasio ntondo nkeei. 13 Palutondo lwa wikyali nakupũna kunzi ya kaa nakuenda piipĩ pamoongo pĩna alĩ kusĩĩgile kĩna ikoolĩ pawĩtekelelo, nakũkyalansa nukukĩtambuĩla nĩasungu naalĩ, ĩlundĩlĩĩle paasio. 14 Musungu umuĩ, ĩliina liakue Lidia, naalukugulagiaa intiila nantitimũ, mukolakaa wa kuTiatila, mukulia Nzua, nukuiigia. Ninduyo uNzua numukũnukula ĩnkolo wazikendegeele nazitambulua nuPaulo. 15 Pĩna nubadĩĩzigua nĩa numba yakue sue, nukupeepia nuũga, “Kanga ĩmwamonaa kĩna naazaa musuĩĩli mwa kĩShekulu, ingĩlĩ munumba yaane, mwikyale.” Nukukankanĩka. 16 Pĩna alĩ kulonguĩle paasio pawĩtekelelo, mutũgua umuĩ naalutĩĩte lĩsĩĩmuĩ lya uganga wityaĩle nukuagaana; naalĩ waaligĩĩlie ishekulu aakue nsaĩlo ningĩ kuutaĩĩlia. 17 Numutiatĩĩla uPaulo nindiishie, nuzoguĩlie, nuũga, “ĩAntu ĩa ingĩ ĩtumi a kĩNzua nwa kukiania, naakumutanantĩlagiaa ĩnzĩla ya ugũnua.” 18 Nutenda iio ntondo ningĩ. ĩpa uPaulo nuĩĩpĩlua, nupĩluka, nulĩĩĩla ĩlĩsĩĩmuĩ, “Nakulagĩĩlia ue, kuliina lya kĩYesu Kilisito, pũna mumuakue,” Nalĩpũna lĩĩlo tyũngo. 19 Pĩna iishekulu aakue naaona kĩna uulaaĩĩli wa nsaĩlo yaao yalega, naamuguĩla uPaulo nuSila, naakuesa sunga kũgyulaanĩlo ntoongela ya akulu. 20 pĩna naatuala kualamuli naaũga, “ĩAntu ĩa ingĩ Ayahũdi, naakumĩzũga ĩkaa yĩĩtu, 21 Kangĩ itanantia itendo naza miiko kumuĩtu kukuzigomba nukukuzitenda kunsooko ishie kwĩAlumĩ.” 22 ĩAntu iyũmbĩ naaauukĩĩla; nĩalamuli naaajiula intiila zaao kungũlũ, naalagĩĩlia akuue nkome. 23 Pĩna naaakua makuo mingĩ, naagumĩla mukĩtũngo, naamulagĩĩlia umulindĩĩli wa kĩtũngo waalindĩĩlĩkie. 24 Pĩna nuligia ilyagĩĩlio ĩlĩ, nuagumĩla kwityando lya mukatĩ nuatũnga ĩmĩgulu kumatendele. 25 Muutiku wa katĩ uPaulo nuSila alĩ ilompa nukukumuĩmbĩla uNzua ĩmĩmbo, nĩatũngua naĩngĩ alĩ akuategeela. 26 Kumpũmpũkĩli umumanga namukulu nausũngũsia ĩnsĩĩ, sunga ĩmĩkũlĩla ya kĩtũngo nĩsũngũsĩka, ĩkamuĩ injĩĩgĩ zensi nazigyulĩka nĩmatendele tũlũ mensi namatũngulua. 27 Pĩna umulindĩĩli wa kĩtũngo nulaĩla mundoolo nukwiona kĩna injĩĩgĩ za kĩtũngo zigyulĩkaa, nusopoola iyũmba liakue nusiia wĩulage, nusĩĩga nĩmbũge ĩatũngua amankaa. 28 ĩpa uPaulo nwĩtuntĩkia ululi luakue nuũga, “Leka kĩalalia, kuitĩ ishie tũlũ kukoolĩ mwanu.” 29 Nulagĩĩlia iintala zileetue, nũingĩlanga mukatĩ nwikĩkĩma kuooa, nuaguĩĩla Paulo nuSila, 30 nuapũnia kunzi, nuũga, “Agoosia inie, injĩpĩĩle ntende yaani koona ngũnĩke.” 31 Naamuĩĩla, “Suĩĩla mwa kĩShekulu Yesu, nunduue ukigunĩka,” nĩaasio naĩĩlĩ munumba yaako. 32 naamuĩĩla ulukaani lwa kĩShekulu, uzo nĩensi naalĩ ĩĩlĩ munumba yaakue. 33 Nuasũgamĩĩlia ityũngo lĩlo-lĩĩloo lya utiku, nwĩoogelia inkomele zaao za ukuua, tũlũ ensi. 34 Nuatuala kunumba yaakue, nualũgĩla india, nulumbĩkia umuene nĩnumba yaakue tũlũ yensi, kunsooko alĩ wasuĩĩlaa mwa kĩNzua. 35 Pĩna naweelaa, ĩalamuli naatuma ĩĩlaasi, naaũga, “Atũnguĩlĩ ĩantu aasio.” 36 uMulindĩĩli wa kĩtũngo numuĩĩla uPaulo inkaani izi, nuũga, “ĩAlamuli aatumile ĩantu mutũnguĩlue;” kuluulo gua, pũnĩ kunzi, lendĩ nĩmatiliga. 37 Ĩpa uPaulo nuaĩĩla, “Aza akukuile ntongela ya antu sika kualamulue nipilindĩ, nindiishie kuAlumĩ, kangĩ naakugumĩla mukĩtũngo, ĩpaino akupũnie kukĩmpisĩ-mpisĩne. Sika iio; naaze ĩeene akupũnie.” 38 ĩĨlaasi naatualĩla ĩalamuli inkaani izi, nĩndĩo naoopooka pĩna naiigia ya kĩna alĩ Alumĩ. 39 naaaza naapeepia; pĩna naapunia, naaaĩĩla alege mukaa niasio. 40 Pĩna naapũna mukĩtũngo naingĩla munumba ya kĩLidia; pĩna naĩona nĩanũna, naapumbulia, naalongola.
1 Pĩna naakĩla pakatĩ ya Ampipoli nĩApolonia, naapika kuTesaloniki, paapo ishũnagogi lya Ayahũdi alĩ liĩlĩ. 2 NuPaulo kĩna alĩ kuuzaa ntendo yaakue, nũingĩla muumo muna alĩ ĩĩlĩ, naĩĩ kĩtambuĩlakunkaani za wandĩkua kuntondo zitatu za wikyali, 3 nwilondoosia nukwikamĩnkĩĩlia kĩna alĩ yumũjĩpĩĩle uKilisito kwiaagigua nukuiuka kwipũna muakiu, nuũga, “ũYesu wayuuyu nanukumuganuĩla impola zaakue ingĩ muene Kilisito.” 4 ĨĨĩa pakatĩ yaao naagomba, naakamantana nuPaulo nuSila, nĩAgiliki akulia-Nzua naakamantana iingĩ dũũ, nĩasungu naatĩĩte ukulu sika akeei. 5 Ĩpa ĩAyahũdi naingĩĩlua wĩĩlũ, naaasola antu naabĩĩ naakata, nĩndĩo naalunda yũmbĩ, naakũlanga ĩkaa, naagaana ĩantu a numba ya kiYasoni, naakunga aatuale kuntongela ya antu. 6 Pĩna naaaulia, naamukuesa ũYasoni nityũmpĩ lya anũna kuntongela ya akulu a kaa, naakulia ĩkĩlanga, naaũga, “ĩAntu ĩa naakuugalula unkũmbigyulu apikaa nukunu, 7 nuYasoni waasũgamĩĩlagiaa. ĩa tũlũ asiitile kwiamba ĩmalagĩĩlio ma kĩKaisali, iũga kĩna ukoolĩ mutemi wĩngĩ nukuĩtaguaa Yesu.” 8 iYũmbĩ nĩakulu a kaa naakunguala pĩna naiigia ĩzaasio. 9 Pĩna naasola ĩkĩganza kyakĩ Yasoni nĩnaĩngĩ, naaleka ende. 10 ĩkamuĩ muutiku ĩanũna naamutuala uPaulo nuSila kuBeloya; pĩna naapika kuasio, naingĩla mũshũnagogi lya Ayahũdi. 11 Ĩasio alĩ aaza kwikĩla ĩa kuTesaloniki; alĩ aluanũnkuĩle ulukaani kunkolo nantontũ, mumeelele naikeesekia uwandĩkua, naona kĩna impola izi yoi zĩĩlĩ. 12 Iio gua, iingĩ pakatĩ yaao naasuĩĩla, asungu a kĩGiliki naatĩĩte ukulu palumuĩ nĩagoosia sika akeei. 13 ĩpa ĩAyahũdi a kuTesaloniki pĩna alĩ iigilie ya kĩna ulukaani lwa kĩNzua lutanantigue sunga kuBeloya nuPaulo, nuenda kuuko nukuasio naazũga nukukuakungualia ĩantu. 14 Paapo ĩkamuĩ ĩanũna naamutuala uPaulo wende kunanza, ĩpa uSila nũTimoteo naasaaga paapo. 15 ĩAasio naalĩ amutindĩkĩlĩĩlie uPaulo naamutuala sunga kuAtene, nĩndĩo pĩna naalagĩĩligua aaĩĩle uSila nũTimoteo alekitinia kukumutiata, naalongola. 16 uPaulo pĩna alĩ waalindĩĩle ĩaasio kuAtene, ĩnkolo yaakue nĩĩĩpĩlua munsĩ yaakue pĩna nuona kĩna ĩkaa alĩ ijuile ĩanzegamĩla. 17 Mũshũnagogi naĩkĩtambuĩla nĩAyahũdi nĩakulia-Nzua nĩaasio naalukuagaana pigyulĩlo lutondo kulutondo. 18 Nityũmpĩ lya Aepukuleo nĩAstoiko, ĩakola masala naataagana nduyo. ĩĩĩa naaũga; “uMusolia umbodele uyu, muloe kwitambula yaani gile.” ĩĩa naaũga; “Wigyelĩĩle zĩ mutanantia wa anzua a kĩgenda.” Kunsooko alukumutanantia ũYesu nuwiiuki. 19 Paapo naamuamba, naamutuala pĩna yukuĩtanguaa Aleopago, naaũga, “Kusũũmilene kwilĩnga uumanigua uu naupia nukuutambula? 20 Kuitĩ wiingĩlia nkaani ng'enda muakutuĩ ĩĩtu. Kualoe gua kwilĩnga ĩndogolelio ya npola izi.” 21 Kuitĩ ĩantu a Atene nĩagenda naĩkikyalaa paasio alĩ agila kalioma kulukaani naluĩngĩ isiititũla kwitambula nukwiigia impola nampia. 00355.tif Kikonko kya Aleopago kuAtene (Ut 17:22) 22 uPaulo nuĩmĩka pakatĩ ya Aleopago, nuũga, “Inie agoosia a Atene, tũlũ pensi naonaa kĩna inie mwĩantu a wĩtekeli. 23 Kuitĩ pĩna aza nikĩla uko ninduuko nukwilaaa iintu namukuitekelaa namona uupolelio pĩna alĩ yoolue itĩ, ‘KWA KĩNZUA NASIKA MUMANUE?’ Luulo gua, unuasio namukumutekelaa nasika mumuĩzĩ, uuzo ĩne nukumutanantĩlia inie. 24 uNzua naalutũndile uunkũmbigyulu niintu yensi naikoolĩ, sikukikyalaa munumba za wĩtekelo nanzegue kumĩkono, kunsooko muene Shekulu wigyulu nĩnsĩĩ. 25 Kangĩ siku kĩtumĩlaguaa kumĩkono ya antu zĩ musilĩlue kĩntu kiensi, kunsooko uzo muene ukuapeelaa ĩantu ensi uumĩ numuau niintu yensi. 26 Ninduyo alutũndile ndugu yensi nya antu kwipũna mumuntu umuĩ, ĩĩme muusiu wa nsĩĩ, nuaĩĩkĩlia ĩmatũngo nimĩmbĩ za wikyalo waao kwipũna umuandio. 27 amudũũme uNzua, anga ĩkunzĩla ya kuaapaatia-aapaatia amuone, ĩpa sika wĩĩmile kulĩ nuwensi kumiĩtu. 28 Kuitĩ munsĩ yaakue ishie kukikyalaa, kukugendela, nukwitũla nuuumĩ. Kĩna iio umuĩ waani, muĩmbankumbu, aluũgile, ‘Kuitĩ ishie kwĩuleli waakue.’ 29 Luulo gua, kunsooko kwĩuleli wa kĩNzua, sika yukũjĩpĩĩle kukumupianĩkĩĩlia uNzua nĩ zahabũ katia mpĩa katia gyue, iintu naalĩ ijĩpigue kuutiani nĩmasĩĩgo ma kĩuntu. 30 ĩMatũngo ma usiitimana, uNzua alĩ wĩtendile zĩ sikumaoonie; ĩpaino ualagĩlĩĩlie ĩantu ensi tũlũ kwensi apele. 31 Kunsooko uĩĩkile ulutondo lwa kulamula uunkũmbigyulu mukulukuuluu kumuntu naalumusaaguĩle; ninduyo nuapĩĩle ĩantu ensi ukamĩnkĩĩlia wa mpola izi kunzĩla ya kumũiukia kwipũna muakiu.” 32 Pĩna naiigia impola za wiiuki wa akiu, ĩĩĩa naaleeta mapana, ĩĩĩa naaũga, “Kukakukutegeela kangĩ mumpola izi.” 33 Paapo uPaulo nulega kumiao. 34 iTyũmpĩ lya antu naakamantana nduyo, naasuĩĩla, muaasio alumoolĩ Dionisio uMualeopago, numusungu umuĩ ĩliina liakue Damalisi nĩnaĩngĩ palumuĩ nĩndĩo.
1 Pĩna naikĩla yaasio, uPaulo nulega kuAtene, nupika kuKolinto. 2 Numuona Muyahũdi umuĩ ĩliina liakue Akila, mukolakaa wa Ponto, ninduyo ziizo ntondo alupũnile kunsĩĩ ya Italia palumuĩ nuPilisila musungu waakue, kunsooko uKilaudio alĩ walagĩlĩĩlie ĩAyahũdi ensi alege kuLumĩ.Nuenda kumiao. 3 nukunsooko umulĩmo wao wa kutũma ĩmaheema alĩ umuĩ, nuĩ kikyalaa nĩndĩo nukukĩtuma umulĩmo ensi. 4 Nwĩtambuĩlaa nĩantu mũshũnagogi palutondo luensi lwa wikyali, nualũta ĩAyahũdi nĩAgiliki. 5 uSila nũTimoteo pĩa naapika kwipũna kuMakedonia, uPaulo nutuunua nulukaani luasio, nwitanantia nukukuapũnĩlĩkĩa ukuĩli ĩAyahũdi kĩna ũYesu ingĩ Kilisito. 6 Pĩna naĩkunguma nduyo nukukumutuka, nukũnũnta intiila zaakue, nuaĩĩla, “Ĩmĩgali yaani nayĩĩ mumatũe maani, ĩne numugila kautimu. Kwipũna nantende nikienda kundugu nazĩngĩ.” 7 Nulega kuasio nũingĩla munumba ya muntu umuĩ, ĩliiina liakue Tito Yusito, mukulia-Nzua; nĩnumba yaakue alĩ ikinĩnkĩĩne nishũnagogi. 8 uKilisipo, mukulu wishũnagogi nusuĩĩla mwa kĩShekulu palumuĩ nĩnumba yaakue yensi. ĩAkolinto iingĩ pĩna naiigia, naasuĩĩla, naabadĩĩzigua. 9 ũShekulu numuĩĩla uPaulo mumaoni muutiku, “Lekioopoka, ĩpa utambule udũũ, lekituulia, 10 kunsooko ĩne kwĩpalumuĩ ninduue, ukutilĩ nukakukuukĩĩla nukukukualaalia, kunsooko ĩne ntĩĩte antu iingĩ munakaa ĩĩ.” 11 Nwikyala kuasio muaka umuĩ nĩmieli mutandatu, nwimania ulukaani lwa kĩNzua pakatĩ yaao. 12 Ĩpa uGalio pĩna alĩ jũmbe wa kuAkaya, ĩAyahũdi naamuuukĩĩla uPaulo kwishĩĩgo lĩmuĩ, naamutuala kuntongela ityengu lya ulamuli, 13 naaũga, “uMuntu uyu ukualũta ĩantu amutekele uNzua kunzĩla nasika ĩkamantĩĩne nuUlagĩĩlio.” 14 uPaulo pĩna nusiia kwimũmuula umulomo waakue, uGalio nuaĩĩla ĩAyahũdi, “Iio gua, kanga ĩaza lukaani lwa kutenda ubĩĩ kamuĩ utimu naukulu, inie Ayahũdi, aza injĩpĩĩle ĩne kwitegeela kĩĩsa. 15 Ĩpa malĩĩ ikyolio lya nkaani nĩmiina nuUlagĩĩlio waani pakatĩ yaani, lukendegeelĩ uniinie akola, kuitĩ ĩne uneene sika numuloe nĩĩ mulamuli wa nkaani izi.” 16 Nuaĩnga ntongela ityengu lya ulamuli. 17 Nĩndĩo ensi naamuguĩla uSositene, mukulu wishũnagogi, naamukua ntongela ityengu lya ulamuli, ĩpa uGalio sika nuzikeela inkaani izi. 18 uPaulo nuĩmĩkia kuasio ntondo ningĩ, pembele naĩlaga nĩanũna, nupũũta ĩnanza wende kũSiria; uPilisila nuAkila naendania palumuĩ ninduyo. PaKenkelea numua ityũe liakue kunsooko aluĩkile ĩlyago. 19 Naapika kuEpeso, nualeka kuuko. Uzo umuene nũingĩla mũshũnagogi, naĩkĩtambuĩla nĩAyahũdi. 20 Pĩna naamulompa wĩĩme ityũngo lyĩĩpũ, sika nugomba, 21 ĩpa naĩlaga nĩndĩo nuũga, “Nikishooka kangĩ kĩna nsiani kanga uNzua ĩmuloe.” Nupũũta ĩnanza kwipũna kuEpeso. 22 Pĩna nupika kuKaisalia, nunankĩla wende kualamukia ĩo ikyanisa, nutima kangĩ kuAntiokia. 23 Pĩna nuĩma kuasio ntondo nkeei, nulega nukĩlĩla pakatĩ ya Galatia nĩFiligia kaa kukaa, nukukuakamĩnkĩĩlia ĩamanigua tũlũ. 24 Alukoolĩ Muyahũdi ĩliina liakue Apolo, mukolakaa wa Alekizandelia, nupika kuEpeso; alĩ mumani mukulu wa kutambula, naalumanikilie uwandĩkua. 25 uNuasio alĩ mumanigue ĩnzĩla ya kĩShekulu, nukunsooko ĩnkolo yaakue alĩ kuuzaa yaakĩĩle nutambula nukukuzimania kĩĩsa-kĩĩsa impola za kĩYesu; ninduyo alĩ wĩĩzĩ uubadĩĩzo wa kĩYohana udũũ. 26 Nuandia kwitambula kuukamatĩkũ mũshũnagogi; ĩpa uPilisila nuAkila, pĩna naamũigia, naamusũgamĩĩlia kunsiao, naamulĩngia ĩnzĩla ya kĩNzua kĩĩsa-kĩĩsa. 27 Pĩna nuloma wamĩpũũte ĩnanza wende kuAkaya, ĩanũna naamukamia ĩnkolo, naaandĩkĩla ĩamanigua amusũgamĩĩlie. Pĩna nupika, nuaalĩĩlia dũũ ĩaasio naalĩ asuĩlĩĩle kunzĩla ya ukende. 28 kuitĩ ukuakungumaa kualiĩ ĩAyahũdi, nwilagĩĩla kunzĩla ya wandĩkua kĩna ũYesu ingĩ Kilisito.
1 Pĩna uApolo alĩ wĩĩlĩ kuKolinto, uPaulo nukĩlĩla paasio pankonko, nupika kuEpeso. Kuasio nuaagaana ĩamanigua naĩngĩ. 2 Nuakolia, “Alĩ muanũnkuĩlene uMuau Muelu pĩna namusuĩĩla.” Naamushookeelia, “Sunga kwiigia sika kwaliigia kĩna uMuau Muelu ukoolĩ.” 3 Nuakolia, “Aĩpa muabadĩĩzigue ubadĩĩzo kĩ.” Naaũga, “Kuubadĩĩzo wa kĩYohana.” 4 uPaulo nuũga, “uYohana alukubadĩĩzagia kuubadĩĩzo wa upeli nukuaĩĩla ĩantu amusuĩĩle uyo nukiiiza kunũma yaakue, ninduyo ingĩ ũYesu.” 5 Pĩna naaziigia izi, naabadĩĩzigua muliina lya kĩShekulu Yesu. 6 pĩna uPaulo nuaĩĩkĩla ĩmĩkono yaakue mumiao, uMuau Muelu nwĩĩza mumiao, naiitambula kuntambo ng'enda nukwipũnia unakĩdagu. 7 Niyalo liao alĩ zĩ agoosia kyumi naabĩlĩ. 8 Nũingĩla mũshũnagogi, nutambula kuukamatĩkũ mieli ĩtatu, naĩkĩtambuĩla impola za utemi wa kĩNzua nukukualũta ĩantu. 9 Ĩpa pĩna ĩĩĩa naĩkakia nukwishiita, naamĩtuka Ĩnzĩla niasio ntongela ya mulundo, nulega kumiao, nuasola ĩamanigua palumuĩ nduyo, naĩkĩtambuĩla nĩantu lutondo kulutondo mwishule lya muntu umuĩ, ĩliina liakue Tilano. 10 iMpola izi nazilongoleka iio miaka ĩbĩlĩ, sunga ĩAyahũdi nĩAgiliki ensi naĩkikyalaa muAsia naiigia ulukani lwa kĩShekulu. 11 uNzua nutenda makula kwikĩlĩkĩĩla kunzĩla ya mĩkono ya kĩPaulo. 12 sunga iideeo nintiila nazipũnile mumuĩlĩ waakue nazileetua kualuĩle, paapo ĩmauluĩle namalega nĩmasĩĩmuĩ namapũnigua mumiao. 13 Nĩĩĩa pakatĩ ya Ayahũdi naalĩ kuuzaa iumba-umba nukwiĩnga ĩmasĩĩmuĩ, naagema kukulĩtea ĩliina lya kĩShekulu Yesu kuaasio naiingĩĩlue nĩmasĩũmuĩ, naaũga, “Nakulapĩla kuliina lya kĩYesu, uyo nukutanantagiguaa nuPaulo.” 14 Alĩ akolĩ aana mupũngatĩ a kĩSikewa, Muyahũdi, mupolia namukulu, naalĩ atendile itĩ. 15 ĩpa ĩlĩsĩĩmuĩ nalĩashookeelia nalĩũga, “ũYesu numulĩngile, nuPaulo numuĩzĩ, ĩpa inie niinie aani.” 16 Numuntu naalĩ mũingĩĩlue nĩlĩsĩĩmuĩ nuapũũtĩla abĩlĩ nuasũũma nuadula, sunga naamanka kwipũna munumba niasio kĩpuĩ kangĩ naaalaalĩgua 17 iMpola izi naziigigua nĩAyahũdi nĩAgiliki ensi naalĩ ikyalile kuEpeso; ooa nauaingĩĩla ensi, nĩliina lya kĩShekulu Yesu nalĩkuligua. 18 Sunga iingĩ muaasio naalĩ asuĩlĩĩle, naaaza naakũmuula naigyelelia uutendi waao kualiĩ. 19 Kangĩ iingĩ muaasio naakulagulaa, naailingĩĩla imbũgũlũ zaao naazishonsa umooto ntongela ya antu ensi, naaalia ĩngele yaao, naaona zĩ mpiia magana ma nzogũ makumi mataano 20 Yaasio iio ulukaani lwa kĩShekulu nalongeeleka kungũlũ nukwidula. 21 iMpola izi pĩna naziula, uPaulo nwĩsĩĩgia munkolo yaakue kĩna pĩna wakĩla pakatĩ ya Makedonia nĩAkaya wende kũYelusalemũ nuũga. 22 Nuatuma abĩlĩ naalĩ akumutumĩlaa, ũTimoteo nuElasito ende kuMakedonia, uzo umuene nudĩĩla ntondo nkeei muAsia. 23 Pantondo zaasio nawigyela mukũlũkeke sika muniino ku mpola za nzĩla niasio. 24 Kuitĩ muntu umuĩ, ĩliina liakue Demetelio, mutiana-mpiia naalukupijĩpagiaa ipijumba pya mpiia kumpiani ya numba ya kumutekela uAlitema, uzo alualigĩĩlie ĩatiani nsaĩlo nkulu. 25 Nuailingĩĩla ĩaasio palumuĩ nĩnaĩngĩ a mulĩmo waasio nuũga, “Agoosia inie, mumanile kĩna uugolĩ wĩĩtu ukupũnaa muna mulĩmo wau. 26 Kangĩ muoonie nukwiigia kĩna sika muna Epeso udũũ, ĩpa numuAsia yensi, uPaulo alĩ waaputilie ĩantu iingĩ nukukuapĩlulĩlia ĩmasĩĩgo maao, nwiũga ya kĩna iyaaso nayukuzĩpagiguaa kumĩkono sika anzua. 27 Ĩpa sika iio udũũ kĩna umulĩmo wĩĩtu ikimelua, sunga ĩnumba ya kumutekela nzua-musungu namukulu uAlitema likialĩĩligua zĩ sika kĩntu, kangĩ uukulu waakue ukileegigua, uuzo ĩAsia nuunkũmbigyulu wensi naakumutekelaa.” 28 Pĩna naiigia izi naatakĩkia, naakulia ĩkĩlanga naaũga, “uAlitema nwa Aepeso ingĩ mukulu!” 29 Ĩkaa yensi nĩkũlũganĩka, naamanka ensi naingĩla pawĩsĩgĩlo nishĩĩgo lĩmuĩ, naakuakuesa uGayo nuAlisitaliko palumuĩ nuPaulo. 30 uPaulo nuloma kwiingĩla pakatĩ ya antu, ĩpa ĩamanigua naamugilia. 31 Nĩĩĩa akulu a kuAsia, naalĩ akĩsuakĩĩa, naatuma ĩantu kumuakue, naamusugula walekiingĩla paasio pawĩsĩgĩlo. 32 Paapo naakulia ĩkĩlanga, ĩĩĩa itĩ nĩĩĩa itĩ, kuitĩ umulundo alĩ woononekaa, uwingĩ waao sika alĩ amanile ĩnsooko ya kĩlundĩĩla yaasio palumuĩ 33 Naamupũnia uAlekizando, ĩAyahũdi naamuĩĩka ntongela ya antu. uAlekizando nwĩangaazĩlia umukono, nuusiia wĩnene ntongela ya antu. 34 Ĩpa pĩna naalĩnga kĩna uyo Muyahũdi, naakulia ĩkĩlanga tũlũ ensi kululi lumuĩ kwityũngo lya nsaa zibĩlĩ, naaiũga, “uAlitema nwa Aepeso ingĩ mukulu.” 35 uMuandĩki wa kaa pĩna nuatuulia ĩaasio iyũmbĩ, nuũga, “Inie agoosia a Epeso, waani nasikumanile kĩna ikaa ya Epeso ingĩ nkendegeeli iJumba lya kĩAlitema namukulu, kangĩ nya lintu naalĩ lĩguile kwipũna kwigyulu. 36 Kunsooko impola izi sika zishũũmile kwikungumigua, yumũjĩpĩĩle mutuulie muleke kĩkangasĩĩlia. 37 Kuitĩ mualeetile ĩantu ĩa nasika iiile iintu iJumba lya kĩnzua wĩĩtu namusungu, sunga kukumutuka. 38 Kuluulo gua, malĩ uDemetelio nĩatiani aakue ĩatĩĩte lukaani kuwensi, ĩmalindĩ makoolĩ, nĩalamuli akoolĩ; naĩsokie ĩeene kueene. 39 Ĩpa kanga mudũũme nkaani za mpola zĩngĩ zikijĩpĩĩligua muna ĩkialo kĩlagĩĩligue. 40 Kuitĩ kusũũmile kwishokigua kunsooko ya wĩleei wa nantende; kangĩ sika kukitũla nulukaani kukĩnena kunsooko ya mukũlũkeke uu.” 41 Pĩna nukondia kwitambula izi nuulaga umulundo.
1 ĩKĩlanga pĩna nakĩkĩla, uPaulo nuĩĩta ĩamanigua, nuakamia nkolo, naĩlaga nĩndĩo, nulega wende kuMakedonia. 2 Pĩna alukĩlĩĩle inandĩ zaasio nukukuakamia inkolo nukukuaĩĩla inkaani ningĩ, nupika kuUgiliki. 3 Kuasio nũkyala mieli ĩtatu. Nuloma wende kũShamũ kunzĩla ya munanza, ĩpa pĩna ĩAyahũdi naakomia ĩkialo kya kĩmpisĩ-mpisĩ kumuakue, nuloma washooke pakatĩ ya Makedonia. 4 ĩAntu ĩa naĩtiata palumuĩ ninduyo, uSopatilo sha Pilo nwa kuBeloya, uAlisitaliko nuSekundo naalĩ Atesaloniki, nuGayo nwa kuDelibe, nũTimoteo; nuTikiko nuTilofimo a kuAsia. 5 ĩAsio naatongela naakulindĩla kuTiloa. 6 pĩna nazikĩla intondo za ugalĩ naugila igaaĩ, nakupuuta ĩnanza kwipũna kuPilipi, nakuaagaana kuTiloa, musĩnzo wa ntondo zitaano, nakudĩĩla kuasio ntondo mupũngatĩ. 7 Palutondo lwa muandio lwijũma pĩna alĩ kwĩilingĩlĩĩle koona kuuege ugalĩ, uPaulo naĩtambuĩla nĩndĩo, nwiloma kwilega mudaau yaakue, nuulĩĩpia uutambuli waakue sunga kuutiku wa katĩ. 8 Alĩ zikolĩ intala ningĩ kwityembe lya kukiania muasio muna alĩ kwĩlundĩlĩĩle. 9 Musumba umuĩ, ĩliina liakue Eutiko alĩ wikyalansile pidilishia, nusũũmua nindoolo doo, sunga pĩna uPaulo alulongolekile kwitambula, nusũũmĩkigua nindoolo nugua kwipũna kwityembe lya kukiania lya katatu, nuuukigua wakiaa. 10 Ĩpa uPaulo nũika, nutũna, numukũmbasĩla, nuũga, “Lekĩ ĩkĩlanga, kuitĩ uupanga waakue kĩlĩ ukoolĩ mumuakue.” 11 uPaulo nunankĩla kukiania kangĩ, nuuega ugalĩ, nulĩa, naĩtambuĩla nĩndĩo sunga naweela, paapo nulega. 12 Naamuleeta umusumba mupanga, naapumbuligua dũũ. 13 ĩpa ishie nakutongela kwienda kwipyango, nakupũũta ĩnanza kwienda kuAsia, nakusĩĩgile kukumusola uPaulo kuasio, kuitĩ iio alulagĩlĩĩlie, uzo umuene alulomile wende namĩgulu. 14 Pĩna nakuagaana kuAso, nakumũingĩlia mwipyango nakupika kuMitilene. 15 Nakugendia ipyango kwipũna kuasio, lutondo lwa kabĩlĩ nakupika kwitungĩnkana kuKio. Lutondo lwa katatu nakupika kuSamo, nakuĩma kuTilogilio; lutondo lwa kanĩĩ nakupika kuMileto. 16 Kuitĩ uPaulo nuloma wakĩlĩle kuEpeso nipyango, walekitinia muAsia, kunsooko alĩ wĩkangasĩlĩĩlie wapike kũYelusalemũ kulutondo lwa Pentekoste, anga ishũũmĩkile. 17 Kwipũna kuMileto nuatuma antu ende kuEfeso, nuĩĩta ĩanampala ikyanisa. 18 Pĩna naapika kumuakue, nuaĩĩla, “Inie uniinie mumanile kĩna alĩ nĩĩlĩ mumiani intondo zensi kwipũna ulutondo lwa muandio pĩna alĩ nijile ĩpa pĩna Asia, 19 nanukumutumĩla uNzua kuwĩniinupia wensi nukumisholi, nĩmagemua naalĩ ndigilie ĩne kukialo kya kĩmpisĩ-mpisĩ kya Ayahũdi. 20 Sika nandeka kukumutanantĩlia ulukaani nalusũũmile kukumupeela ĩnsaĩlo, ĩpa alĩ numumanilie kualiĩ, kangĩ numba kunumba. 21 Nanĩakuĩlĩkia ĩAyahũdi nĩAgiliki apele ntongela ya kĩNzua, nukwishuĩĩla mwa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito. 22 Laaĩ, ĩpaino nalongola kũYelusalemũ numutũngue nuMuau; sika manile impola nazikinjagaana ĩne kuasio, 23 isiititũla uMuau Muelu kuuzaa unkuĩlĩĩle mukaa zensi kĩna uutũngua nimpatĩ zinindĩĩle. 24 ĩpa sika nsĩĩgile kĩna uumĩ waane ingĩ kĩntu kya nsaĩlo kumuane; lukoolĩ lukaani lumuĩ udũũ, malĩĩlie ulugendo luane, nuwĩtumi naalĩ nuwaanũnkuĩle kwa kĩShekulu Yesu, kukuzikuĩla iMpola na Nziiza za ukende wa kĩNzua. 25 “Laaĩ, ĩpaino ĩne manile kĩna inie tũlũ ensi, pakatĩ yaani naalĩ numutanantĩĩlie impola za utendi wa kĩNzua, sika mukiona uusiu waane kangĩ. 26 Luulo, gua numukuĩlĩĩle inie tũlũ ensi nantende ya kĩna ĩne numugila kautimu kumĩgali yaani tũlũ ensi, 27 Kuitĩ sika alĩ ndekile kukumutanantĩlia uulooa tũlũ wensi wa kĩNzua. 28 ĩkendegeelĩ uniinie akola, nidyale liensi paasio pĩna uMuau Muelu umuĩĩkile inie muĩ akendegeeli, mulĩdĩĩme ikyanisa lya kĩNzua naalĩ wĩligĩĩlie kumugali waakue umuene. 29 Ĩne manile kĩna pĩna nikilega, iyĩngi naataki ikiingĩla pakatĩ yaani nasika ĩkakulĩkolelua idyale. 30 Sunga pakatĩ yaani antu ĩkakigyela iitambula ĩza ulimĩĩli, aalũte ĩamanigua akamantane nĩndĩo. 31 Luulo gua, kengealĩ mũjuke kĩna miaka ĩtatu utiku nĩmunsĩ sika alĩ ndekile kukumusugula wensi kumisholi. 32 “Ĩpaino namuĩĩkaa mumĩkono ya kĩNzua numulukaani lwa ukende waakue nalusũũmile kukumuzenga nukukumupeela uusaali palumuĩ nĩndĩo ensi naeeligue. 33 Sikaaalĩ numuawe kampiia katia zahabũ katia majialo mamuntu wensi. 34 Inie uniinie mumanile ya kĩna ĩmĩkono yaane ĩĩ yĩtumile kuusilĩlua waane sunga kuaasio naalĩ kwĩpalumuĩ nineene. 35 Munkaani tũlũ numulagĩlĩĩlie ya kĩna kukuuamba umulĩmo itĩ, yumũjĩpĩĩle muĩalĩĩlie ĩaneketũ nukukuzijuka inkaani za kĩShekulu Yesu kĩna alutambuĩle umuene, ‘Yukuleetaa ulumbi kwipeelana kwikĩla kwipeegua.’” 36 Pĩna alutambuĩle itĩ, nutũngama, nulompa palumuĩ nĩndĩo tũlũ ensi. 37 Ensi naalĩla dũũ, naamukũmbasĩla uPaulo munkingo, naamusunĩkia. 38 Naatũla nuusungu nangũlũ kunsooko ya lukaani luasio naalulutambuĩle, ya kĩna sika ĩkakumuona kangĩ uusiu waakue. Naamutindĩkĩĩlia sunga kwipyango.
1 Pĩna alĩ kukĩlaga nĩndĩo nukwiandia umusĩnzo munaza, nakupika kunzĩla ya kĩsongela kuKosi; lutondo lwa kabĩlĩ nakupika kuLodo; kwipũna kuasio nakupika kuPatala. 2 Pĩna nakuona ipyango lya kukupũũtia ĩnanza sunga kuPoiniki nakunankĩla nakuandia umusĩnzo munanza. 3 Pĩna nakuona ĩKiipulo nakumĩleka luandĩ lwa nkĩgĩ, nakulĩgendia ipyango sunga kũShamũ, nakupika kuTilo, kuitĩ kuasio ipyango alĩ liiikia ĩmĩligo yaakue. 4 Pĩna nakuona ĩamanigua, nakuĩma kuasio ntondo mupũngatĩ. Kunzĩla ya kĩMuau naamuĩĩla uPaulo walekienda kũYelusalemũ. 5 Sunga pĩna nakutimĩlia intondo zaasio, nakulega nakulongola; naakutindĩkĩĩlia tũlũ palumuĩ nĩasungu nĩaana aao sunga kunzi ya kaa, nakutũngama pikiki lya nanza nakulompa. 6 Pĩna nakwĩlaga nakũingĩla mwipyango, nĩndĩo naashooka kukaa. 7 Pĩna nakukondia umusĩnzo munanza kwipũna kuTilo, nakupika kuTolemai; nakuaũgia ĩanũna nakuĩma kumiao lutondo lumuĩ. 8 Mudaau yaakue nakulega, nakupika kuKaisalia, nakũingĩla munumba ya kĩPilipo, mutanantia wa Mpola naNziiza, naalĩ umuĩ wa aasio namupũngatĩ, nakuĩma kumuakue. 9 uMuntu uyu alutĩĩte ananso anĩĩ naakupũnagiaa uunakĩdagu. 10 Pĩna alĩ kuĩmile kuaasio intondo ningĩ, munakĩdagu umuĩ ĩliina liakue Agabo nuuza kwipũna kuUyahũdi 11 Pĩna nukuagaana, nuusola umusipi wa kĩPaulo, nwĩtũnga ĩmĩgulu nĩmĩkono, nuũga, “uMuau Muelu uũgile itĩ, itĩ yoi ĩAyahũdi a kũYelusalemũ ĩkakumutũnga umukola musipi uu, nĩndĩo ĩkakumuĩĩkĩla mumĩkono ya ndugu nazĩngĩ.” 12 Pĩna nakũigia itĩ ishie nĩantu naalĩ akoolĩ paasio nakumupeepia walekienda kũYelusalemũ. 13 Paapo uPaulo nushookeelia, “Mwitenda yaani, kwilĩla nukumũnangĩlia ĩnkolo. Kuitĩ ĩne nĩzĩpĩlĩĩlie sika kwitũngua udũũ, ĩpa sunga kwikia kũYelusalemũ kunsooko ya liina lya kĩShekulu Yesu.” 14 Pĩna nusiita kukukũigia nakutuulia, nakuũga, “uUlooa wa kĩShekulu nautendeke.” 15 Pĩna nazikĩla intondo zaasio, nakukenka iisheme yĩĩtu, nakulongola kũYelusalemũ. 16 ĩĨĩa a amanigua a kuKaisalia nakwĩtiata niindidishie, naakutuala kunumba ya kĩMunasoni nwa kuKiipulo, mumanigua wa kalĩ, kwikyale kumuakue. 17 Pĩna nakupika kũYelusalemũ, ĩanũna naakusũgamĩĩlia kuulumbi. 18 Palutondo lwa kabĩlĩ uPaulo nũingĩla kwa kĩYakobo palumuĩ nindiishie, nĩanampala tũlũ alĩ akoolĩ. 19 Pĩna nakuaũgia, uPaulo nulondoosia impola zensi, lumuĩ lumuĩ, uNzua naalutendile pakatĩ ya ndugu nazĩngĩ kunzĩla ya wĩtumi waakue. 20 Pĩna naaziigia, naamukulia uNzua. Naamuĩĩla, “Munũna wĩĩtu, uoonie ĩAyahũdi naasuĩlĩĩle kĩna aazaa magana ma nzogũ mingĩ; kangĩ ensi atĩĩte wĩĩlũ kunsooko ya Ulagĩĩlio. 21 Nĩndĩo aĩĩlaguaa impola zaako kĩna ukuamanagiaa ĩAyahũdi ensi naĩkyalaa pakatĩ ya ndugu nazĩngĩ amuleke uMusa, nukukuaĩĩla alekiaalamia ĩaana aao, kangĩ alekiamba intendo. 22 Aĩpa mbii. Ikiiigia kualiĩ kĩna waazaa. 23 Luulo gua, tenda yoi kĩna kukukuĩĩla. Akoolĩ antu anĩĩ kunsĩĩtu naalĩ atũngue nilyapo; 24 uasole ĩantu ĩa, mwĩeelie palumuĩ, ualĩpĩĩlie koona amue ĩmatũe maao. Itĩ tũlũ ikimana kĩna impola izi naalĩ aĩĩlue kunsooko yaako sika kĩntu, ĩpa ue umuene utĩĩĩte lugendo naluuza, kangĩ uuambile uUlagĩĩlio. 25 Ĩpa mumpola za ndugu nazĩngĩ naalĩ asuĩlĩĩle, alĩ kuandĩkile nukwipũnia uulamuli wĩĩtu, ĩnege ĩeene niintu naalĩ ipoleligue kuanzegamĩla, nĩmĩgali, nĩnaigogue, nuugololia.” 26 Paapo uPaulo nuasola ĩantu aasio, lutondo lwa kabĩlĩ nwĩeelia umuene palumuĩ nĩndĩo, nũingĩla muNumba ya kĩNzua nwitanantia impola za kutimĩĩlia intondo za weeligua, sunga ĩkĩpeelo kĩpũnigue kunsooko ya wensi mumiao. 27 pĩna intondo zaasio nazĩmupũngatĩ alĩ zĩpiipĩ kwitimĩla, ĩAyahũdi naalĩ apũnile kuAsia naamuona muNumba ya kĩNzua naalĩsaalĩnkania iyũmbĩ liensi naamuguĩla, 28 naakulia ĩkĩlanga naaiũga, “Agoosia aĨsilaeli, kualĩliĩ! Uyu wayu muntu nukumanagiaa ĩantu tũlũ pensi impola za kuakungumia ĩantu ĩĩtu nuUlagĩĩlio nĩndĩĩpa pana yeelu. Kangĩ kwikĩla izi, nũingĩlia ĩAgiliki munu muNumba yakĩNzua, nudobia ĩpa pana yeelu. 29 Kuitĩ alĩ amuoonie uTilofimo Muepeso palumuĩ ninduyo mukaa, naasĩĩga kĩna uPaulo alumũingĩĩlie muNumba ya kĩNzua.” 30 Kaa yensi nĩlũangĩlua, ĩantu naĩlundĩĩla, naamuguĩla uPaulo, naamukuesa, naamupũnia muNumba ya kĩNzua, ĩkamuĩ ĩmazĩĩgĩ namigyalĩlua. 31 ĩpa pĩna naiidũũma kukumuulaga, impola nazumupikĩĩla umukulu wa ulugu ya kĩna iYelusalemũ yensi yakulũganĩkaa. 32 Ĩkamuĩ nuasola ĩlaasi nĩakulu aao numanka kumiao. Nĩndĩo pĩna naamuona umukulu wa ulugu palumuĩ nĩĩlaasi, naleka kukumukua uPaulo. 33 uMukulu wa ulugu nusũgamĩĩla, numuguĩla, nulagĩĩlia watũngue matendele mabĩlĩ. Nukolia, “Waani uyu, kangĩ utendile yaani.” 34 Naakulia ĩkĩlanga, ĩĩĩa mwiyũmbĩ naaũga itĩ, nĩĩĩa iyaao. Pĩna nulemua kwilĩnga ĩtĩ kunsooko ya kĩlanga, nulagĩĩlia watualue munkĩlĩ. 35 uPaulo pĩna nupika paunankĩlĩlo nukenkua nĩĩlaasi kunsooko ya muzũgo wiyũbĩ, 36 Kuitĩ ĩantu iingĩ dũũ alĩ ĩtiatile, naakulia ĩkĩlanga, naaũga, “Muleegie uyu!” 37 uPaulo pĩna alĩ wileetua munkĩlĩ numuĩĩla umukuulu wa ulugu, “Nsũũmilene nukuĩĩle lukaani.” Unuasio numuĩĩla, “Wĩĩzĩne ĩKĩgiliki;” 38 ue sika uMumĩsili nuasioone naaluuukilie uluntampa intondo izo, nuatongeela mumbuga ĩantu magana ma nzogũ manĩĩ naakuĩtaguaa Aulagi? 39 uPaulo nuũga, “Ĩne nuMuyahũdi wa kuTaliso, ĩkaa ya Kilikia; numukolakaa wa kaa nasika niino. Nakupeepia, undekele nĩtambuĩle nĩantu ĩa.” 40 Pĩna numupeela ĩlioma, uPaulo nuĩmĩka paunankĩlĩlo nwĩaangaazĩlia umukono ĩantu; pĩna naatuulia, nuĩ kuatambuĩla kuntambo ya kĩEbũlania nwiũga,
1 “Agoosia anũna aane nĩatata aane, nzigiĩ inkaani zaane za ukuĩli ntongela yaani ĩpaino.” 2 Pĩna naiigia kĩna ukĩtambuĩla nĩndĩo kuntambo nya Kĩebulania naatuulia udũũ. Nuũga, 3 “Ĩne nuMuyahũdi, numulelue kuTaliso, kaa nya Kilikia, ĩpa alĩ numukulĩligue muna kaa yoĩ; pamĩgulu ya kĩGamalieli namanigua kĩĩsa-kĩĩsa uUlagĩĩlio wa atata ĩĩtu, nanĩkamatĩkia mumpola za kĩNzua zĩ uniinie tũlũ nantende ĩĩ. 4 Nanĩaagia ĩantu a Nzĩla ĩĩ sunga kukuaulaga, nanĩatũnga nanĩatuala kukĩtũngo, agoosia nĩasungu, 5 Kĩna umupolia namukulu nĩanampala a kialo ensi ankuĩlĩĩle. Nanaanũnkula ĩmbalua kwipũna kumiao nĩatualĩle ĩanũna.” 6 Pĩna alĩ kĩlĩ nĩĩlĩ mumusĩnzo nukwishũgamĩĩla kuDamesiko zĩ nsaa ya mutandatu ya munsĩ kumpũmpũkĩlĩ weelu ukulu naupũna kwigyulu naumĩlĩkĩla ĩne nandĩ zensi. 7 Nangua pansĩ naniigia luli nalumbuĩla Sauli Sauli nĩkĩ winjagia. 8 Nanshookeelia uue waani Shekulu. “Numbuĩla ĩne neene Yesu Munazaleti ue nwinjagia.” 9 Ĩpa ĩaasio naalĩ auoonie uweelu ĩpa sika alĩ alũigilie ululi lwa nuasio naalĩ kukĩtambuĩla nineene. 10 Nambũga ntende yaani shekulu ũShekulu numbuĩla ĩĩmĩka wende kuDamesko; kuasio ukiĩĩlua impola tũlũ nandagiĩĩligue uzitende. 11 Pĩna nanemua kwiona kunsooko ya ukulu wa weelu waasio namambua kumĩkono nĩaasio naalĩ kwĩensi nampika kuDamesiko 12 Alukoolĩ muntu umuĩ, ĩliina liakue Anania, mukola kuukendegeela uUlagĩĩlio wensi, naalutĩĩte lukũmo naaluuza pakatĩ ya Ayahũdi ensi naĩkikyalaa kuasio, 13 nunzagaana, nuĩmĩka piipĩ pamuane numbuĩla, Munũna waane Sauli, uone, Nineene katũngo kako-kaakoo namona. 14 Paapo nuũga, uNzua wa atata ĩĩtu alukusaaguĩle ue ulĩnge uulooa waakue nukukumuona unuasio Mukola kulukuuluu, nukukulũigia ululi nalupũnile mumulomo waakue. 15 Kuitĩ ukitũla mukuĩli waakue kuantu tũlũ ensi, waa mpola zaasio naaluzioonie nukukuziigia. 16 Ĩpaino wĩĩmĩĩle yaani? Ĩĩmĩka ubadĩĩzigue; woogie ĩmĩlandu yaako, wiiĩĩta ĩliina liakue. 17 Pĩna naashooka kũYelusalemũ nukwilompa muNumba ya kĩNzua, ĩnkolo yaane nĩkia mukanka, 18 nanumuona nduyo, numbuĩla, Uuka, ulege mũYelusalemũ kuukaaũ, kunsooko sika ĩkakuugomba uukuĩli waako mumpola zaane. 19 Nineene nambũga, Shekulu, ĩeene akola amanile kĩna ĩne mũshũnagogi liensi alĩ nukuaĩĩka mukĩtũngo nukukuakua naasuĩlĩĩle mumuako. 20 Nĩmĩgali ya kĩSitepano umukuĩli waako. pĩna alĩ iiitua, ĩne alĩ nkoolĩ paapo nũkũlindĩĩla intiila zaao naalĩ akumuulaga. 21 Ninduyo numbuĩla, Lega udũũ, kunsooko nikakukutuma wende kulĩ kundugu nazĩngĩ. 22 Naamutegeela sunga palukaani lwalu; paapo naĩtunta induli zaao naaũga, “Muleegie umuntu kĩna uyu muna nsĩĩ, kuitĩ sika yumũjĩpĩĩle watũle muumĩ.” 23 Pĩna alĩ ikulia ĩkĩlanga nukwiguma intiila zao nukwishemula ĩmasalu mukiania, 24 umukulu wa ulugu nulagĩĩlia waleetue munkĩlĩ, nwiũga wakoligue impola zaakue kunzĩla nya makuo wamĩone ĩnsooko ya kumukulĩlia ĩkĩlanga itĩ. 25 Ĩpa pĩna alĩ amutũngile naluligĩ, uPaulo numuĩĩla umukulu wa ĩlaasi naalĩ wĩĩmĩkile paasio, “Kuuza ntendone kukumukua uMulumĩ pĩna wikaalĩ walamulue.” 26 Pĩna umuntu nuasio nũigia ĩzaasio, nuenda numuĩĩla umukulu wa ulugu, “wakitenda mbii. Kuitĩ umuntu uyu ingĩ Mulumĩ.” 27 uMukulu wa ulugu nuuza numukolia, “Mbuĩla, uue uMulumĩne.” Nuũga, “Eeze.” 28 uMukulu nushookeelia, “Ĩne uukolakaa uu alĩ nuugulile kungele nkulu.” uPaulo nuũga, “Ĩne gua numulelelue muumo.” 29 Nĩaasio naalĩ akaaa kumukolia naalega naamuleka kuukaaũ. uMukulu nuasio nduyo noopooka pĩna nulinga kĩna ingĩ Mulumĩ, kangĩ kunsooko alĩ wamutũngaa. 30 Lutondo lwa kabĩlĩ pĩna nusiia kwimana kutai kunsooko kĩ alĩ wishookigua nĩAyahũdi, numutũnguĩla, nulagĩĩlia ĩapolia naakulu nilindĩ liensi lyĩlunde. Numuleeta uPaulo pansĩ numuĩmĩkia ntongela yaao.
1 uPaulo nuatuupĩĩla ĩakulu ilindĩ, nuũga; “Agoosia anũna aane, ine kumoo namuelu nikyalile ntongela ya kĩNzua sunga nantende.” 2 ĩpa umupolia namukulu, uAnania, nualagĩĩlia ĩaasio naalĩ ĩpiipĩ ninduyo amukue umulomo waakue. 3 Paapo uPaulo numuĩĩla, “uNzua akakukukua ue gyelele nipyakue ĩnkenke! Nĩkĩ wikyalansile kwinamula lika lya Ulagĩĩlio, ninduue wioonoona uUlagĩĩlio, nwilagĩĩlia nkuue.” 4 ĩAasio naalĩ ĩĩmĩkile piipĩ ninduyo naaũga, “Waakumutukane umupolia namukulu nwa kĩNzua.” 5 uPaulo nushookeelia nuũga, “Sika aza manile, anũna aane, kĩna uyu mupolia namukulu, kuitĩ yandĩkue, Uleke kumuĩĩla inkaani nambĩĩ umukulu wa antu aako.” 6 uPaulo pĩna nulĩnga kĩna ĩĩĩa Asadukayo ĩĩĩa Apalisayo, nwĩtunta ululi luakue ntongela ya akulu ilindĩ, “Agoosia anũna aane, ĩne neene Mupalisayo, muana wa Mupalisayo ĩne nilamulua mumpola za ulaaĩĩli nuwiiuki wa akiu.” 7 Pĩna nutambula izi, nawigyela wĩkungumi pakatĩ ya Apalisayo nĩAsadukayo, umulundo naukamatuka. 8 Kuitĩ ĩAsadukayo akuũgaa ukutilĩ kawiiuki kamuĩ amalaĩka kamuĩ nkolo, ĩpa ĩApalisayo akukũmuulaa kĩna tũlũ ikoolĩ. 9 Paapo nakiĩ kĩlanga kĩkulu; nĩalangĩ aluandĩ lwa Apalisayo naĩĩmĩka naĩĩ kĩkunguma naaũga, “Sika kuoonie kaubĩĩ wensi kumuntu uyu. Anga ĩnkolo kamuĩ malaĩka naĩkĩtambuĩla ninduyo, yaa yaani gua?” 10 pĩna wĩleei ukulu nauuka, umukulu nuasio noopooka, uPaulo walekitandulanigua nĩndĩo, nualagĩĩlia ĩĩlaasi atime amuleegie kungũlũ mumĩkono yaao, amutuale kunkĩlĩ. 11 uUtiku waasio ũShekulu nuĩmĩka piipĩ ninduyo nuũga, “Kamia nkolo Paulo, kuitĩ kĩna iio naalunkuĩlĩĩle mumpola zaane kũYelusalemũ, iio-iioo yukũjĩpĩĩle unkuĩle sunga kuLumĩ.” 12 Pĩna naweela, ĩAyahũdi naakomia ĩkialo naiila ityunu ya kĩna sika ikilĩa nukwikopa sunga amuulage uPaulo. 13 Nĩaasio naalĩ akomilie ĩkialo itĩ alĩ iingĩ kwikĩla makumi manĩĩ. 14 Naenda kuapolia nakulu nĩanampala, naaũga, “Kwakamantanaa muiilityunu, kuleke kitomata kakĩntu sunga kumuulage uPaulo.” 15 Luulo gua, inie palumuĩ nĩanilindĩ, muĩĩlĩ ino-iinoo umukulu wa ulugu wamuleete pansĩ kĩna muani zĩ mukakuzilekanula kĩĩsa impola zaakue. ishie kwĩzĩpĩlĩĩlie kukumuulaga pĩna wikĩĩlĩ kalasũgamĩĩla. 16 uMũpyua wa kĩPaulo nwigyũlia kĩna akumuteketeelia, nuenda nũingĩla munkĩlĩ numuĩĩla uPaulo. 17 uPaulo numuĩta umuĩ wa akulu a ĩlaasi, nuũga, “Mutuale umusumba uyu kumukulu wa ulugu, kuitĩ utĩĩte mpola za kumuĩĩla:” 18 Numusola, numutuala kumukulu wa ulugu, numuĩĩla, “uPaulo umutũngua azunzĩtile wanompa nukuleetele umusumba uyu kunsooko utĩĩte mpola za kukuĩĩla.” 19 uMukulu nuasio numuamba umukono, nwĩũna palumuĩ ninduyo kĩmpeelo numukolia kukĩmpisĩ-mpisĩ, “Utĩĩte lukaani kĩ lwa kumbuĩla.” 20 Nuũga, “ĩAyahũdi ĩgombagiaa akulompe umutuale uPaulo mudaau umuĩĩke ntongela ilindĩ zĩ asiile kwimana kĩĩsa-kĩĩsa impola zaakue. 21 Kuluulo gua, ue ulekigomba, kuitĩ antu akĩlile nĩmakumi manĩĩ, naamuteketelĩĩlie, naakamantanile muiilityunu kĩna sika ikilĩa nukwikopa sunga amuulage; nĩndĩo itĩ ĩzĩpĩĩlagiaa alindĩĩle ilyago kumuako.” 22 uMukulu nuasio numuleka umusumba wende, numulagĩĩlia, “Uleke kumuĩĩla kamuntu kĩna wambuĩla impola izi.” 23 Nuĩĩta akulu aĩlaasi abĩlĩ, nuũga, “Pansaa ya katatu nya utiku zĩpĩĩliĩ ĩĩlaasi magana mabĩlĩ ende sunga kuKaisalia, nĩadamĩĩla mpalasi makumi mupũngatĩ, nĩnaatĩĩte indilima, magana mabĩlĩ. 24 Kangĩ mumuzĩpĩlĩlie uPaulo mpalasi ya kudaamĩĩla, mumutuale iiza kwakĩ jũmbe uPeliki.” 25 Nuandĩka mbalua itĩ, 26 “Kilaudio Lisia kwakĩ jũmbe numukulu Peliki, nakulamukia! 27 uMuntu uyu alĩ muguĩlue nĩAyahũdi piipĩ kwiulagua ndĩo, paapo nanenda palumuĩ nĩĩlaasi nanumugũna, pĩna nanumumana kĩna uyu Mulumĩ. 28 Pĩna nansiia mane alĩ amusokilie lukaani kĩ nanumutuala ntongela ilindĩ liao. 29 Namona kĩna musokigue mumpola za Ulagĩĩlio waao, sika alĩ musokigue lukaani luensi nalũjĩpĩĩle kwitũngua kamuĩ kwiulagua. 30 Pĩna naniigia kĩna ĩkakumukũsĩla, ĩkamuĩ namutuma kumuako, nalagĩĩlia ĩasokia aakue atambule inkaani zaao ntongela yaako Mulamu gua.” 31 Iio gua, ĩĩlaasi naamusola uPaulo kĩna alĩ alagĩĩligue, naamutuala sunga kuAntipatili muutiku. 32 Mudau yaakue naaleka ĩaasio ĩadaamĩĩla mpalasi ende palumuĩ ninduyo, naĩngĩ naashooka kunkĩlĩ. 33 Pĩna naapika kuKaisalia nukukumupeela ũjũmbe ĩmbalua, naamuĩĩka uPaulo ntongela yaakue. 34 Pĩna numĩsoma ĩmbalua, nukolia upũnile nsĩĩ kĩ. 35 nuũga, “Nĩkakukutegeela pĩna ikiiza ĩasokia aako.” Nulagĩĩlia walindĩĩlue munumba ya kĩHelode.
1 Pĩna nazikĩla ntondo zitaano, uAnania mupolia namukulu nuuza palumuĩ nityũmpĩ lya anampala numutambuĩla umuĩ ĩliina liakue Telitulo, nĩndĩo naamulondooselia ũjũmbe impola za kĩPaulo. 2 Ninduyo pĩna nuĩtua, uTelitulo nuandia kukumusokia, nuũga. “Kunsooko kwaligilie matiliga mingĩ muutemi waako Peliki numukulu; kangĩ kuukendegeeli waako mpola ningĩ zukuzĩpĩĩlagiguaa kundugu ĩĩ, 3 izi tũlũ kukuzaanũnkulaa kumasongelio mingĩ kunzĩla zensi sunga tũlũ pensi. 4 Ĩpa ndeke kukutinĩlia nakupeepia ukutegeele nkaani nkeei kuuza waako. 5 Kuitĩ kumuonile umuntu uyu kĩna mugaali, ukoonoonaa nukukualũangĩla ĩAyahũdi tũlũ muna unkũmbigyulu, kangĩ muene tyũe lya nkamĩ ya Anazaleti. 6 Kangĩ nugema kumĩdobia ĩNumba ya kĩNzua; paapo namuguĩla, nakusiia kukumulamula kuUlagĩĩlio wĩĩtu.” 7 Ĩpa uLisia umukulu wa ĩlaasi nupika, numuleegia kungũlũ mumĩkono yĩĩtu, 8 nualagĩĩlia ĩasokia aaze kumuako. Kunzĩla ya kumuakue mumpola izi nakukumusokia 9 ĩAyahũdi naĩgombia uusokia uu, naiũga kĩna iio wĩĩlĩ. 10 ũJũmbe pĩna numuangaazĩlia umukono watambule, uPaulo nushookeelia, “Manile kĩna ue waalĩĩ mulamuli wa ndugu ĩĩmiaka mingĩ, nitambula mumpola zaane kuulumbi. 11 Ue usũũmile kwimana kĩna intondo kwipũna naalĩ nendile kũYelusalemũ kukĩtekela sika zikĩlile kyuni nazibĩlĩ. 12 Kangĩ ĩa sika alĩ amoonie kĩna alĩ nĩkĩkunguma numumtu wensi katia kukulĩlũangĩla iyũmbĩ munumba ya kĩNzua katia mumasũnagogi katia mukaa. 13 Kangĩ sika asũũmile kwikamĩnkĩĩlia inkaani naansokilie mumpola zaane. 14 Ĩpa ntongela yaako nikũmuula itĩ, kĩna mumpola za Nzĩla naaakumiĩta wĩkamatuli, iio nukumutekelaa uNzua wa atata ĩĩtu nukwishuĩĩla zensi nanandĩkue muUlagĩĩlio numuAnakĩdagu. 15 Ntĩĩte ulaaĩĩli kwa kĩNzua nĩndĩo naaugombile, kĩna wiijile ukoolĩ uwiiuki wa akiu, akola kulukuuluu nĩnasika akola kulukuuluu, 16 nineene nĩkakilie intondo zensi nĩĩ numoo naugila kukũmpia naĩngĩ ntongela ya kĩNzua nĩantu gaa.” 17 Pĩna nĩkĩla miaka mingĩ nampika, nĩatualĩle ĩantu a ndugu yaane ishadaka niipeelo. 18 Pĩna alĩ nitenda itĩ, alĩ amoonie muNumba ya kĩNzua, kangĩ numueligue, numugila kamulundo katia ulũngili. Ĩpa ĩAyahũdi ĩĩa naalĩ apũnile kuAsia, 19 iJĩpĩĩle nĩndĩo aaze ĩpa ntongela yaako aazinshokia kanga ĩatĩĩte lukaani luensi kumuane. 20 Katia ĩeene atambule utimu kĩ naalĩ auoonie pĩna alĩ nĩĩmĩkile ntongela ilindĩ, 21 isiititũla kulukaani lwalu nalumuĩ naalĩ nĩtuntile pĩna nanĩĩmĩka pakatĩ yaao nukwiũga, Mumpola za wiiuki wa akiu ĩne nilamulua ntongela yaako nantende ĩĩ. 22 uPeliki, kuitĩ alĩ wazimanaa kĩĩsa impola za Nzĩla ĩĩ, nukĩsũnta ĩkialo kiĩ lutondo luĩngĩ, nwiũga, “uLisia umukulu wa ulugu pĩna ukiiiza, nukilamula inkaani zaani.” 23 Numulagĩĩlia umukulu nuasio uPaulo walindĩĩlue, ĩpa wĩĩ nĩlioma, kangĩ waleke kumugilia kaumuĩ wa asuaĩĩa aakue kukumutumĩla. 24 Pĩna nazikĩla ntondo nkeei, uPeliki nupika palumuĩ nuDulusila musungu waakue naalĩ Muyahũdi, nutumanĩĩlia uPaulo wĩĩtue, numutegeela impola za usuĩĩli mwa kĩKilisito Yesu. 25 Pĩna nulondoosia impola za kulukuuluu nukukĩgilia nuulamuli naukiiza, uPeliki nũingĩĩlua nuooa, nuũga, “Longola ĩpaino, pĩna nikiligia ĩlioma nĩkakukuĩta.” 26 Palumuĩ niyaasio, nutũngĩĩle zĩ ukipeegua mpiia nuPaulo; iio gua, numuĩta nkua ningĩ naĩtambuĩla ninduyo. 27 Pĩna nĩkĩla miaka ĩbĩlĩ, uPeliki numuanũnkula uPolikio Pesto wateme palioma liakue. uPeliki, kunsooko nusĩĩa kukualoeelia ĩAyahũdi, numuleka uPaulo mukĩtũngo.
1 uPesito pĩna nuligia uutemi wa nsĩĩ pĩna nazikĩla ntondo zitatu, nunankĩla wende kuYelusalemũ kwipũna kuKaisalia. 2 ĩApolia naakulu nĩatongeeli a Ayahũdi naamuĩĩla impola za kĩPaulo, naamupeepia. 3 Nukukumulompa waaloeelie, walagĩĩlie waleetue kũYelusalemũ; naalomile amukũsĩle nukukumuulaga munzĩla. 4 Ĩpa uPesito nushookeelia ya kĩna uPaulo mulindĩĩlue kuKaisalia, ninduyo umuene wĩzĩpĩlĩĩlĩlie wende kuasio kuukaaũ. 5 Nuũga, “Luulo gua, ĩaasio mumiani naatĩĩte usũũmi kutime palumuĩ nineene amusokie kanga ĩlukoolĩ nalubĩĩ kumuntu nuasio.” 6 Pĩna nuĩma kunsiao ntondo nasika zikĩlile munaana kamuĩ kyumi, nuenda kuKaisalia. Lutondo lwa kabĩlĩ nwikyalansa mwityengu lya ulamuli, nulagĩĩlia uPaulo waleetue. 7 Pĩna nuuza, ĩAyahũdi naalĩ apũnile kũYelusalemũ naĩĩmĩka piipĩ ninduyo, naamusokia kunkaani ningĩ kangĩ ndũto, ĩpa naalemua kukuzikamĩnkĩĩlia. 8 uPaulo nutambula, nuũga, “Ĩne sika ntimuĩle kalukaani kuUlagĩĩlio wa Ayahũdi sunga ku Numba ya kĩNzua, sunga kwa kĩKaisali.” 9 Ĩpa uPesito nwishiia kukualoeelia ĩAyahũdi, numushookelia uPaulo nuũga, “Umuloene wende kũYelusalemũ ulamulue kuasio ntongela yaane kumpola izi?” 10 Ĩpa uPaulo nuũga, ĩne nĩmĩkile ntongela ityengu lya ulamuli wa kĩKaisali, paapo injĩpĩĩle namulue; sika nĩatimulĩĩle ĩAyahũdi kalukaani kĩna uue nulĩngile nkankanaa. 11 Malĩĩ ĩne numutimuli katia ntendile lukaani nalũjĩpĩĩle mbulague, sika nsiitile kwikia. ĩpa malĩĩ ulukaani ulu nanishookeelia ĩsika lwa kulukuuluu kutilĩ nusũmile kwimbĩĩka. Nsiile ntelie nukwa kĩKaisali. 12 Paapo uPesto pĩna nukondia kukĩtambuĩla nĩanilindĩ, nuushookeelia, “Usiiile kwa kĩKaisali, ukienda kwa kĩKaisali.” 13 Pĩna nazikĩla ntondo nkeei, uAgilipa mutemi nuBelinike naapika kuKaisalia amusoolie uPesto. 14 Pĩna naikyala kuasio ntondo ningĩ, uPesito nuĩ kumuganuĩla umutemi impola za kĩPaulo nuũga, “Ukoolĩ muntu ĩpa naalĩ mulekue nuPeliki mukĩtũngo. 15 Pĩna alĩ nĩĩlĩ kũYelusalemũ ĩapolia naakulu nĩanampala a Ayahũdi naanganuĩla impola zaakue, naalompa numulamule,” 16 Nanĩashookeelia kĩna sika ntendo ya kĩLumĩ kukumupũnia wensi naalĩ musokigue pĩna wikĩĩlĩ kalaagaanua nĩasokia usiu kuusiu, waligie ĩlioma lya kĩtambuĩla mumpola za usokia kumuakue. 17 luulo gua, pĩna naĩlundĩĩla ĩpa sika nantinia; ĩpa palutondo lwa kabĩlĩ nanikyalansa mwityengu lya ulamuli, nandagĩĩlia umuuntu nuasio waleetue. 18 ĩAsokia pĩna naĩĩmĩka, sika naamusokia kalukaani nalubĩĩ kĩna alĩ nsĩĩgile ĩne, 19 Ĩpa kumpola za wĩtekeli waao nukumpola za muntu umuĩ Yesu nwakiile, nukumutambulaa uPaulo kungũlũ kĩna ukoolĩ mupanga. 20 Nineene pĩna nanemua mumpola za nkaani izi, nanumukolia malĩĩ muloe wende kũYelusalemũ walamulue kuasio mumpola izi. 21 Ĩpa uPaulo pĩna nusiia kwitelia, walindile sunga walamulue numutemi namukulu, iio nandagĩĩlia walindĩĩlue sunga pĩna nĩkakumutuala kwa kĩKaisali. 22 uAgilipa numuĩĩla uPesto, “ĩne nineene numuloe numũigie umuntu uyu.” Nuũga, “Ukakumũigia mudaau.” 23 Iio gua, mudau yaakue naaaza uAgilipa nuBelinike naĩoogelĩĩlie ĩkĩtemi, naingĩla muasio kwitegeela inkaani palumuĩ nĩakulu a kaa. Paapo uPesito nulagĩĩlia uPaulo waleetue. 24 uPesito nuũga, “Mutemi Agilipa, niniinie ensi namukoolĩ palumuĩ nindiishie, mwamuona umuntu uyu Mumpola zaakue, ĩAyahũdi sue naalompa kũYelusalemũ sunga nĩa ĩpa gaa, nĩaalĩĩlie, naikulia ĩkĩlanga kĩna sika yumũjĩpĩĩle kainiinno wĩĩ muumĩ. 25 Ĩpa ĩne namona kĩna sikutendile kalukaani nalũjĩpĩĩle waulague; ninduyo umuene pĩna nusiia kwitelia kumutemi namukulu, nanamula numutuale kumuakue. 26 Ĩpa mumpola zaakue numugila kalukaani lwa tai kukumuandĩkĩla ũshekulu; luulo namuleeta ntongela yaani, naikulu nangũlũ ntoongela yaako, mutemi Agilipa, pĩna kwakondia kukumukolia-kolia, ndigie ulukaani lwa kuandĩka. 27 kuitĩ naona ingĩ ulu kukumutuala umuntu, ndekilagĩĩla uusokia kumuakue.”
1 uAgilipa numuĩĩla uPaulo, “Utĩĩte lioma kukĩtambulĩlia uue.” Paapo uPaulo nunansula umukono waakue, nuĩ kĩtambulĩlia: 2 ĩne neene nĩoonie numuliukũ kunsooko nĩkĩtambulĩlia ntongela yaako nantende, mutemi Agilipa, mumpola zensi nanumusokigue nĩAyahũdi. 3 Kuitĩ ue wĩĩzĩ dũũ, intendo nuukolia wensi naatĩĩte ĩAyahũdi. Luulo gua, nukulompile untegeele kuugigimĩlia. 4 uLugendo luane kwipũna uusumba waane, kĩna alĩ luĩlĩ kwipũna umuandio pakatĩ ya ndugu yaane kuasio kũYelusalemũ, ĩAyahũdi ensi alumanile. 5 Alĩ amanile ĩne kwipũna umuandio, malĩĩ aloe kwikuĩla, kĩna alĩ nĩmĩtiatile ĩnkamĩ nĩkakilie kukuzikendegeela impola za wĩtekeli wĩĩtu, kuitĩ alĩ nĩMuPalisayo. 6 Ĩpaino nĩĩmĩkile ĩpa namulue kunsooko ya ulaaĩĩli wilyago ĩatata ĩĩtu naalĩ apeegue nuNzua. 7 Ninduuli zĩĩtu kyumi nazibĩlĩ zilaaĩlĩĩle zĩlĩpikĩĩle; pĩna ĩkamatĩkilie kukĩtekela utiku nĩmunsĩ. Kunsooko ya ulaĩĩli uu nishokigua nĩAyahũdi, ee Mutemi! 8 Nĩkĩ lwatũla kumiani zĩmbũge ingĩ lukaani nasika lwishuĩĩlua kĩna uNzua ukũiukagiaa ĩakiu. 9 Tai ĩne uneene alĩ moonie munkolo yaane kĩna injĩpĩĩle ntende utendi wingĩ naukĩkuaa nĩliina lya kĩYesu Munazaleti. 10 Nantenda itĩ mũYelusalemu; pĩna alĩndigilie uusũũmi kuapolia naakulu, nanĩatũnga eelu iingĩ, kangĩ pĩna alĩ akuulagaguaa nangombagiaa. 11 Nkua ningĩ mumasũnagogi maao mensi alĩ nĩkĩakaasagia, nanĩakakanĩka kukumutuka uNzua sunga kuugaali naukĩlĩkĩlĩĩle alĩ nĩkĩaagagiaa sunga kukaa za ugenda. 12 Iio gua, nanongola sunga kuDamesiko nantĩĩte usũũmi nuulagĩĩligua wa apolia naakulu. 13 Pansaa ya mutandatu, eeMutemi, pĩna alĩ nĩĩlĩ munzĩla, namona weelu naupũnile kwigyulu naukĩlile uweelu wa mpasu, naumĩlĩkĩla ĩne nĩaasio naalĩ kwĩensi nineene, inaandĩ zensi. 14 Nakugua pansĩ tũlũ ensi; naniigia luli lwintambuĩla kuntambo ya kĩEbũlania, Sauli Sauli, nĩkĩ winjagia. ĩkakũ kumuako kukumĩsamba ilyakĩ ĩndilima. 15 Nineene nambũga, “Uue waani Shekulu.” ũShekulu nuũga, “Ĩne neene Yesu, nwinjagia ue.” 16 Ĩpa uuka, wĩĩmĩke kumĩgulu yaako, kuitĩ nukũgyelelĩĩle kunsooko yoĩ, nukuĩĩke wĩĩ mwĩtumi numukuĩli kumpola naazumoonie ĩne, sunga kumpola ziizo nanĩkakigyelelia kumuako. 17 Ĩnukukugũna kwipũna kuantu aako sunga kwipũna kundugu nazĩngĩ; kuitĩ nukukutuma kumiao 18 ualaĩlie ĩmiiso maao, agomolue kwipũna mukiiti, ingĩle muweelu; agomolue kwipũna muusũũmi wa kĩShetani, ingĩle kwa kĩNzua; aleegeligue ĩmĩlandu yaao, asaale palumuĩ nĩnaeeligue kuusuĩĩli nawĩĩlĩ mumuane. 19 Luulo gua, eeMutemi Agilipa, sika nansiita ĩmaoni ma kwigyulu, 20 ĩpa kumuandio nanĩatanantĩlia ĩaasio a kuDamesiko niYelusalemũ numunsĩĩ yensi nya Uyahũdi sunga kundugu nazĩngĩ, koona apele agomokele kwa kĩNzua, ĩĩtenda utendi nawijĩpĩĩle uupeli. 21 Kunsooko ya izi ĩAyahũdi naanguĩla muNumba ya kĩNzua naagema kwimbulaga. 22 Sunga ulutondo lwa nantende ndigilie waalĩĩligua naupũnile kwa kĩNzua, nanĩĩmĩkile ĩpa nukukuakuĩla aniino nĩakulu, kangĩ sika nitambula nkaani zĩngĩ, isiititũla zozoozo ĩanakĩdagu nuMusa naalĩ akuzitambulaa kĩna zijilitũla; 23 ya kĩna uKilisito yumũjĩpĩĩle waagigue, kangĩ uzo wĩĩ wa muandio kwiiiuka muakiu, watanantie impola za weelu kuantu aakue nukundugu nazĩngĩ. 24 Pĩna nutambula itĩ, uPesito nwĩtunta nuũga, “Paulo wasailile ue, uumani waako naukulu wakusalilie.” 25 ĩpa uPaulo nuũga, “Sika nsalile ee Pesito numukulu, ĩpa nitambula inkaani za tai kangĩ za masala. 26 kuitĩ mutemi umanile impola izĩ luulo nitambula ntongela yaakue kualiĩ.Kuitĩ moonie ti kĩna impola izi zukutilĩ nasikuzimanile, kuitĩ izi sika alĩ zitendekile kumpelo-mpelo. 27 Ee Mutemi Agilipa, uasuĩlĩĩlene ĩanakĩdagu. Manile kĩna uasuĩlĩĩle.” 28 uAgilipa numuĩĩla uPaulo, “Pityũngo niino usĩĩgile ntũle MuKilisito!” 29 uPaulo nuũga, “Malĩĩ niino kamuĩ lyĩĩpũ, magu;” namulompa uNzua, sika ue dũũ, ĩpa tũlũ ensi nainigia nantende atũle zĩ neene, isiititũla ĩmatendele aya. 30 Paapo umutemi nũj ũmbe, nuBelinike nĩaasio naalĩ ikyalansile palumuĩ nĩndĩo naĩĩmĩka. 31 Pĩna naalega, naĩĩ kĩtambuĩla naiũga, “uMuntu uyu sikutendile kalukaani nalũjĩpĩĩle kwiulagua katia kwitũngua.” 32 uAgilipa numuĩĩla uPesito, “uMuntu uyu azũjilishũũma kwitũnguĩlua kanga ĩsika alusiile kwitelia kwa kĩKaisali.”
1 Pĩna naagomba kupũũte ĩnanza kuende kuItalia naamuĩĩka uPaulo nĩatũngua naĩngĩ mumĩkono ya mukulu wa ĩĩlaasi, ĩliina liakue Yulio, naalĩ wityũmpĩ lya ĩlaasi ĩlya mutemi namukulu. 2 Nakũingĩla mwipyango naalĩ lĩpũnile kuAdalamiti nalĩlunziĩ kukaa za Asia, nakulega, uAlisitaliko Mumakedonia nwa kuTesalonike alĩ kwĩensi nĩndiishie. 3 Lutondo lwa kabĩlĩ nakupika kuSidoni ũYulio numukendegeela uPaulo kuupolo numulekela wende kuasuaĩĩa aakue wakendegeelue nĩndĩo. 4 Kwipũna kuasio nakugendia ipyango, nakukĩlĩla nsĩlĩlĩ ya Kiipulo kwĩkĩĩkame nĩnzega kunsooko alĩ ipũna kuntongela. 5 Pĩna nakupũũta ĩnanza ya luandĩ lwa Kilikia nĩPampilia, nakupika kuMila, kaa ya Kilikia. 6 Kuasio umukulu wa ĩlaasi nuona pyango lya Alekizandelia lĩlunziĩ kuItalia, nukũingĩlia muumo. 7 Nakugendia ipyango kĩĩsa-kĩĩsa kuntondo ningĩ, sunga nakupika kuluandĩ lwa Nido kuluago, nukunsooko ĩnzega alĩ yukukugilia nakukĩlĩla nsĩlĩlĩ ya Kilene kuluandĩ lwa Salimone. 8 Nakulĩgendia ipyango kuluago pankilimbua ya nanza, nakupika kuasio kĩna yukuĩtanguaa Kiandalo Kĩĩza, piipĩ nĩpaasio alĩkoolĩ kaa nyukuĩtaguaa Lasea. 9 Pĩna nazikĩla ntondo ningĩ numusĩnzo nawĩĩ wa wĩlũgi paasio kunsooko intoondo za kulaalĩla alĩ zakĩlile, uPaulo nuasugula, 10 nuũga, “Agoosia, naonaa kĩna umusĩnzo uu ukitũla nuuaalaalĩki, kangĩ utĩĩte ukapĩki wingĩ, sika ukapĩki wa mĩligo nipyango udũũ, ĩpa nuwa uumĩ wĩĩtu gaa.” 11 Ĩpa umukulu wa ĩlaasi numũigia nangũlũ umugendia pyango numukola pyango kwikĩla uPaulo ninkaani zaakue. 12 Nukunsooko paasio pa kiandalo sika alĩ ijĩpĩĩle kukikyala intondo za mpepo, iingĩ mumiao naaũga taazu alege kwipũna kuasio ende kuPoeniki malĩĩ ishũũmĩkile, nukwiĩĩma kuasio pantondo za mpepo, nĩndĩo ingĩ kaa ya Kilete nĩtungĩnkĩĩne kĩkĩĩlĩma kya kĩsũkũma nĩkĩkĩĩlĩma kya kĩtakama. 13 ĩNzega ya kutakama pĩna nĩkũnka iniino, naasĩĩga aligagiaa kĩna alĩ asiiile, naakĩkuula ĩkĩkamĩkĩlo naaloongola pankilimbua ya Kilete. 14 iTyũngo pĩna nalĩkĩla, ĩnzega nĩkũnka zĩ kĩlaumbĩ, nyukuĩtaguaa Eulakilo. 15 Pĩna ipyango nalĩguĩlua nukwilemua kwitungĩnkaana nĩnzega, nakulĩleka nakusolua kiaka. 16 Nakukĩla kuukaaũ piipĩ nĩkĩsiwa kĩniino, ĩliina liakue Kauda, paasio kuluago lukulu nakukanankĩlia kapango kipyango. 17 Naakatũnga ĩkapango, naakĩlĩlia luligi pansĩlĩlĩ ipyango. Paapo pĩna alĩ oopokile kĩna ikikama mumĩnsanga nyukuĩtaguaa Siliti, naatũngula intiila za kugendelia ipyango, naakenkua iio nĩnzega. 18 Pĩna ĩnzega nĩkakia kukukukua kungũlũ, palutondo lwa kabĩlĩ naagumĩla ĩmĩligo munanza. 19 Palutondo lwa katatu naataaga iisheme ipyango kumĩkono yaao ĩeene. 20 Pĩna ĩmpasu ninshonda sika alĩ zigyelĩĩle kuntondo ningĩ, nĩnzenga nankulu nyukukũnkaa, nakuulia uulaaĩĩli wa kugũnĩka. 21 Pĩna alĩ ĩĩmile tyũngo kyulu sika alĩĩle kandia, paapo uPaulo nuĩmĩka pakatĩ yaao, nuũga, “Agoosia, anga ĩalĩĩ mutiatile ulukaani luane, alĩ muleke kwilega kuasio kuKilete, sika aza mũjiligia injago nuulimĩli uu. 22 Ĩpaino namuĩĩla mukamie nkolo, kuitĩ pakatĩ yaani ukutilĩ nunumuĩ nukilimansĩĩligua isiititũla ipyango udũũ. 23 Kuitĩ malaĩka wa kĩNzua waane, uyu nanukumutumĩlaa, aza wĩĩmĩkile muna utiku wau piipĩ nineene 24 wambuĩla, ‘Lekioopooka Paulo, ukutilĩ kawĩnegelo, ukiĩĩmĩka ntongela ya kĩKaisali; kangĩ laaa, uNzua wakupeelaa ĩaasio tũlũ naatĩĩte umusĩnzo palumuĩ ninduue.’ 25 Luulo gua agoosia, kamiĩ nkolo, kuitĩ numusuĩlĩĩle uNzua kĩna ikitũla iio-iioo kĩna aza numuĩĩlue. 26 Ĩpa kutilĩ kawĩnegelo kulĩmankie ipyango kulĩkũnilie kukĩsiwa kĩmuĩ.” 27 Pĩna naupika utiku wikyumi nakanĩĩ, pĩna alĩ kwitualua uko ninduuko munanza ya Adilia, muutiku wa katĩ ĩanananza naasĩĩgile kĩna asũgamĩlaa kunsĩĩ nankakũ. 28 Naiikia ĩkĩlaaĩlo, naaona kĩna uusimu wa maazĩ alĩ zĩ mĩkono makumi mabĩlĩ; naalongoleka, naalĩgumĩlia kangĩ naaona uusimu wa maazĩ alĩ zĩ mĩkono kyumi nĩtaano. 29 Naoopooka kulekikũnĩlia mumapampa; luulo naiikia makamĩkĩlio manĩĩkunũma, naalompa weele. 30 Ĩpa ĩanananza naagema kwimanka alĩleke ipyango. Kuluulo, naiikia kapango munanza ĩtende kuunamampĩlu zĩ kwiguma makamĩkĩlio sunga kuntongela. 31 uPaulo numuĩĩla umukulu wa ĩlaasi gyana sunga ĩĩlaasi gaa, “Ĩa kanga asiitiĩĩma munipyango sika musũũmile kwigũnĩka.” 32 Paapo ĩĩlaasi naazidumula indigi za kapango naakalekela kague. 33 Pĩna alĩ wieeleela, uPaulo nuapeepia tũlũ alĩe india nũũga, nantende lutondo lwa kyumi nakaanĩĩ mwikyalile yoi kwitũngĩla nukwilaalĩla, sika mulĩĩle kakĩntu. 34 Luulo gua, numupeepilie mulĩe india; mukiligia ingũlũ, kuiti sunga ityũmbĩ lityue lya umuĩ mumiani sika likilimĩĩla, 35 pĩna nutambula izi, nusola ugalĩ, numusongelia uNzua ntongela yaao ensi, nuuega nuandia kwilĩa, 36 paapo naakamia inkolo ensi, naalĩa india ĩeene. ( 37 Nindiishie tũlũ naalĩ kukoolĩ mwipyango alĩ kwĩantu magana mabĩlĩ nĩmakumi mupũngatĩ namutandatu.) 38 Pĩna naikyuta, naakeepia ĩmĩligo ipyango, naagumĩla uupemba munanza. 39 Pĩna naweela, sika naamĩlekanula ĩnsĩĩ niasio, isiititũla naalĩona ikiki kyulu, naasiia alĩtuale ipyango kuasio malĩ ishũũmikile. 40 Naamaguma ĩmakamĩkĩlio, naamaleka munanza, nankulu palumuĩ nukwitolia indigi zimankĩlio, paapo naamĩnansula ĩntiila naniino nya kugendelia ipyango, ĩtungĩnkane nĩnzega, ende kũkiki lya munsaanga. 41 Ĩpa naapikĩĩla pamaazĩ namakeei, ipyango nalĩseketela kuntongela, nalĩsĩmbĩla mumĩnsanga, nalĩguĩlua zigi-zigi, sika nalĩsũngusĩka, ĩpa kunũma nalĩtalulua kungũlũ za maĩngo. 42 iKialo kya ĩlaasi gyana alĩ kukuaulaga ĩatũngua, wensi waleke kĩgũna kunzĩla ya kukua nsambo. 43 Ĩpa umukulu wa ĩlaasi kunsooko nwishiia kukumuguna uPaulo, nuagilia alekitenda kĩna alĩ asĩĩgile. Nualagĩlia ĩaasio naasũũmile kwikua ĩnsambo ĩgumĩle tangua munanza apike kunsĩĩ nankakũ. 44 Ĩaasio naalĩ asaagile nualagĩĩlia ĩgũne mumakota niisheme ipyango, itĩ yoi tũlũ ensi naagũnĩka, naapika kunsĩĩ nankakũ.
1 Pĩna nakugũnĩka, paapo nakulĩnga kĩna ĩliina lya kĩsiwa ingĩ Melita. 2 Ĩakolakaa naakutendela iiza kwikĩlĩkĩĩla, kuitĩ naakoleelia umooto naakusũgamĩĩlia ishie tũlũ kunsooko ya mbũla nalĩkuĩle, nĩmpepo. 3 uPaulo pĩna nuteena ĩkĩlinga lya nkuĩ nukukukĩĩkĩla mumooto, nzoka nĩpũna kunsooko ya mooto nyumutũnga mumukono. 4 ĩAkolakaa pĩna naamĩona ĩnzoka ĩkĩgalaganzia mumukono naĩĩ kĩtambuĩla eene kueene, “Kutilĩ kankankani, umuntu uyu muulagi, anga ĩazaa ugũnĩkile noo munanza, ĩkulukuuluu sika yumulekile wĩĩ muumĩ.” 5 Ĩpa uzo numĩkanantĩla ĩnzoka mumooto, sika nuaalaalĩka. 6 Iio nasĩĩgile nĩmbuge ukiimba katia ukigua pansĩ wakie kuukuanguki. ĩpa pĩnanaamukengekia nukwiona kĩna sikuaalaalĩkile, naakaĩla ĩmasĩĩgo maao, naaũga kĩna alĩ nzua. 7 Piipĩ nĩpasio alĩ ĩkoolĩ mĩgunda nya mukulu wa kĩsiwa, ĩliina liakue Pubulio, nduyo nukusũgamĩĩlia kunkolo ya kĩsuakĩĩa intondo zitatu. 8 ũShee wa kĩPubulio ali muluĩle nukwipunĩlia ĩmĩgali. uPaulo nũingĩla kumuakue, nulompa, nuĩĩka ĩmĩkono mumuakue numukamia. 9 Izi pĩna nazitendeka, ĩaluĩle ĩĩĩa mukĩsiwa kiasio naamuagaana naakamigua. 10 Nĩndĩo naakukulia kwikyulio kyulu; pĩna nakũingĩla mwipyango kangĩ, naakuĩĩkĩlĩlia mwipyango iintu ya musĩnzo wĩĩtu. 11 Mieli ĩtatu pĩna nĩkĩla, nakutũnga umusĩnzo mwipyango lya Alekizandelia naalĩ liĩmile paasio pantondo za mpepo, nĩkĩlĩngasĩĩlio kiakue ingĩ Tyutĩ nuMalũka. 12 Na kupika kuSilakusa, nakudĩĩla kuasio ntondo zitatu. 13 Kwipũna kuasio nakupilima, nakupika kuLegio; pĩna lutondo lumuĩ nalukĩla, nzega ya takama nĩkũnka, lutondo lwa kabĩlĩ nakupika kuPuteoli. 14 Kuasio nakuagaana ĩanũna naakupeepia kuĩme nĩndĩo ntondo mupũngatĩ. Iio nakupika kuLumĩ. 15 ĩAnũna a kuasio, pĩna naigyũlia impola zĩĩtu, naapoloka kukukusĩngĩĩlia sunga ku Gyunanĩlo lya kuApio nĩTiletabeline uPaulo pĩna nuona, numusongelia uNzua, nukamia ĩnkolo. 16 Pĩna nakupika kuLuĩ, uPaulo nupeegua ugombigua wĩĩme kĩna muloelue umuene, palumuĩ numwĩlasi numulindĩlĩĩle. 17 Pĩna nazikĩla ntondo zitatu, nuĩĩta ĩakulu a Ayahũdi ĩlundĩĩle. Pĩna naĩlunda, nuaĩĩla, “Agoosia anũna aane, kanga ĩsika alĩ nĩatimulĩĩle ĩantu ĩĩtu sunga intendo za atata ĩĩtu noo, nambĩĩkĩlua mumĩkono ya Alumĩ, nantũngua kwipũna kũYelusalemũ. 18 Nĩndĩo pĩna alĩ iinkolekeelia, naasiia kwintũnguĩla kunsooko kumuane alĩ kutilĩ kalukaani nalũjĩpĩĩle mbulague. 19 Ĩpa ĩAyahũdi pĩnanaasiita, nankankanĩkua kwitelia ilindĩ kwa kĩKaisali. Sika mbũge alĩ ntĩĩte lukaani lwa kuasokia ĩantu a ndugu yaane. 20 Luulo gua, kunsooko yoĩ numuĩtile inie muĩze muĩzindaaa nukukĩtambuĩla, kuitĩ kunsooko yaulaĩĩli waĨsilaeli numutũngue nityendele ĩlĩ.” 21 ĩAasio naamuĩĩla, “Ishie sika kuligilie kambalua kumpola zaako kwipũna kuUyahũdi, sunga ukutilĩ kaumuĩ wa anũna naalũjile kunu, waganule kamuĩ watambule kanalubĩĩ mumpola zaako. 22 Ĩpa kusĩĩgile kĩna iiza kũigie kumuako kĩna uoonie; kuitĩ mumpola za wĩkamatuli uu wigyelela kunsĩĩtu kĩna itambulua ibĩĩ tũlũ pensi.” 23 Pĩna naalagana ninduyo ulutondo, iingĩ naamuagaana munumba muna alĩ wĩĩlĩ nualondoosia kĩĩsa-kĩĩsa kwipũna mudaau sunga mumpĩndĩ, nukukuukuĩla uutemi wa kĩNzua. Nugema kukuasugula mumpola za kĩYesu kunzĩla ya Ulagĩĩlio wa kĩMusa ninkaani za Anakĩdagu. 24 ĩĨĩa naagomba inkaani zaakue, ĩĩĩa sika naazishuĩĩla. 25 Pĩna sika naĩkĩgombia eene kueene, naalongola pĩna uPaulo nutambula lukaani lumuĩ itĩ, “uMuau Muelu alukĩtambuĩlaa kutai nĩatata aani kumulomo wa munakĩdagu Yesaya, 26 Nuũga, ‘Lenda kuantu ĩa, uaĩĩle, Kwiigia mukiiigia, ĩpa sika mukilĩnga; Kwilaaa mukilaaa, ĩpa sika mukiona. 27 Kuitĩ inkolo za antu ĩa zaalĩĩ nkakũ. Nukuakutuĩ aao sika akũigagiaa kĩĩsa. Nĩmiiso maao amatũtilie; Alekiona kumiiso maao, Alekiiigia kuakutuĩ aao, Alekilĩnga kunkolo zaao, Agomoke, nĩagũne.’ 28 Luulo gua imanĩke kumiani kĩna uugũnua uu wa kĩNzua watualaguaa kundugu nazĩngĩ, nĩndĩo ikitegeela.” 29 Pĩna alutambuĩile inkaani izi, ĩAyahũdi naalongola, naĩĩ kĩkolia ningĩ eene kueene. 30 Nuĩma miaka ĩbĩlĩ munumba yaakue naalupangile, nuasũgamĩĩlia tũlũ-tũũlũũ naalĩ akumuagaana, 31 nukukuzitanantia impola za utemi wakĩ Nzua, nukukuzimania impola zakĩYesu Kilisito kuukamatĩkũ wingĩ, sika nugiligua numuntu.
1 Paulo nanĩmwĩtumi wa kĩYesu Kilisito, nanumuĩtue ntũle mutumua nukwikamatulua ntanantie impola na nziiza za kĩNzua, 2 muzaasio nwapũnilie ilyago ĩkalĩ kunzĩla ya anakĩdagu aakue muwandĩkua naweeelu. 3 Ingĩ mpola za Muana waakue naalĩ mulelue kĩuntu muluuli lwa kĩDaudi, 4 nukukigyeleligua kungũlũ kĩna ingĩ muana wa kĩNzua kuwiiuki waakue kwipũna muakiu, kunzĩla ya kĩMuau mukola kuelia muene Yesu Kilisito Shekulu wĩĩtu. 5 Numumuakue umuene nakuanũnkula uukende nuutumua, koona kuzimanie indugu tũlũ zensi uugombigua wa usuĩĩli kunsooko ya liina liakue. 6 Mumiao niniinie gaa namuĩtua muĩ a kĩYesu Kilisito. 7 Namuandĩkĩla inie tũlũ namũkyalille mukaa yaLumĩ, namualĩĩ aloogua akĩNzua, namuĩĩtue mutũle eelu. uUkende wĩi kumiiani nĩmatiliga namapũnile kwa kĩNzua Tata wĩĩtu nukwa kĩShekulu Yesu Kilisito. 8 Tangua namusongelia uNzua waane mwa kĩYesu Kilisito kunsooko yaani tũlũ, kuitĩ uusuĩĩli waani witanantigua muna unkũmbigyulu wensi. 9 Kuitĩ uNzua nanukumutumĩlaa kunkolo yaane muMpola na Nziiza za Muana waakue, ingĩ mukuĩli waane kĩna iio nanukumutea inie muulompi waane upiupii, kangĩ sika nukukatalaa, 10 Nilompa kuuloa wa kĩNzua nsũũmĩkigue kwiiiza kunsiani zozi ntondo. 11 Kuitĩ ntĩĩte nsula dũũ ya kumuona, nsũũme kukumupeela ĩkĩpeegua kya kĩnkoolo, koona mukamĩnkĩĩligue; 12 itĩ kwĩkamie nkolo ĩne niniinie, wensi kuusũĩĩli wa muua, uwaani nuwaane. 13 Ĩpa anũna aane, sika numuloe muulie impola kĩna nkua ningĩ alĩ nukulomaa nĩĩze kunsiani, (koona ndigie inkali nukumuani gaa,) kĩna io nantĩĩte pakatĩ ya ndugu nzia; nangiligua sunga ityũngo lyolĩ. 14 Ĩne ndĩĩle mpaa kuaGiliki, nĩnasikaAlumi, ndĩĩle mpaa kuanamasala nĩnaagila ĩmasala. 15 Luulo gua kuluandĩ luane, ĩne nĩzĩpĩlĩĩlie kukuzitanantia iMpola na Nziiza sunga kunsiani namuĩlĩ kuLumĩ. 16 Kuitĩ ĩne numugila kansoni kuMpola na Nziiza, kunsooko ingĩ ngũlũ za kĩNzua nazukuleetaa uugũnua kuwensi nusuĩlĩle, kuMuyahũdi tangua, nukuMugiliki gaa. 17 Kuitĩ ĩkulukuuluu ya kĩNzua yukukũnukulaguaa munsĩ yaakue kwipũna uusuĩĩli sunga kuusuĩĩli, kĩna yandĩkue, “uMukola kulukuuluu kunzĩla ya usuĩĩli ukitũla mupanga.” 18 Kuitĩ uutaki wa kĩNzua wakũnukuĩlue kwipũna kwigyulu kuuleki wensi nuubĩĩ wa antu naakugilagiaa ĩtai kuubĩĩ waao. 19 Kunsooko impola za kĩNzua nazimanĩkile zaalĩĩ kualiĩ kumuao, kuiti uNzua alĩ wazigyelĩĩlie kumiao. 20 Kuitĩ impola nasika zigyelĩĩle kwipũna kumĩlĩmo yaakue, ingĩ ingũlũ zaakue za kalĩ nakalĩ nuUnzua waakue, sunga agila kawĩlongo; 21 kunsooko pĩna naamumana uNzua, sika naamukulia kĩna muene Nzua, sunga kukumusongelia, ĩpa ĩmasĩĩgo maao maalĩĩ nakanda, nĩmioo yaao nya ulu nilyupigua. 22 Naĩkĩsĩĩgĩla kĩna akola masala naatũla anaulu. 23 Naaukaĩla uukulu wa kĩNzua namugila kaoononeki kumpiani ikyelu lya muntu namukola oononeki, ninoni, ninimu, nĩnazĩkĩkuesaa. 24 Luulo gua, uNzua nualeka munsula za nkolo zaao autiate uudobũ, sunga naaulia kikyulio mumiĩlĩ yaao eene kueene; 25 Kunsooko alĩ akaĩĩle ĩtai ya kĩNzua niĩ uloongo, naakĩtekela nukukukĩtumĩla nakĩumbue palioma lya kiTyũnda nukukũmazukakiguaa ĩkalĩ nakalĩ! Amini. 26 Kunsooko ĩĩ Nzua nualeka atiate inshula zaao za nsoni, sunga ĩakĩĩma naakaĩla intendo ziyuukĩ zĩĩ ntendo nasika ziyuukĩ. 27 Nĩagoosia iio-iioo naaleka intendo zi yuukĩ kuakĩĩma, naĩaakĩlĩlia inshula agoosia atilĩ, naiitiata utendi wa nsoni, naaligia ĩeene munsĩ yaao ulĩpua nawijĩpĩĩle uulimĩĩli waao. 28 Kangĩ kĩna alĩ asiitile kukumugomba uNzua muulĩngi waao, uNzua nualeka atiate ishala liao nasikigyombigue, atende nasika zijĩpĩĩle. 29 Naijulua nuoonooni tũlũ wensi, nuubĩĩ nĩkĩaya nuukakũ. Naijulua nuwĩĩlũ nuulagi nuuleei nuupembeelia nĩmasĩĩgo namabĩĩ, ateketani, 30 atũngania, asuukĩla Nzua, agaali, akola lukentulo, akola kĩkũmuukia, azĩpia mabĩĩ, agila kikyulio kualeli aao, 31 agila kaulĩngi, aleka ukamantani, agila kauloogua, agila kakĩsuuusu. 32 Ndĩo naakulĩngaa uulamuli wa kulukuuluu wa kĩNzua ya kĩnanaakutendaa itĩ ijĩpĩĩle ukiu, akutendaa izi, sunga sika iio udũũ, ĩpa ĩgombilie nĩndĩo naakuzitendaa.
1 Luulo gua, ue nwĩmuntu tũlũ wensi nukulamulaa, umugila kawĩlongo; kuitĩ muzaasio nukumulamulaa nuĩngĩ ukĩlamulaa uue kĩna umutimu, kuitĩ ue nukulamulaa ukutendaa zizo-ziizoo. 2 Kumanile gua kĩna uulamuli wa kĩNzua ingĩ wa tai kumuao naakutendaa ĩzaasio. 3 Usĩĩgilene ue nwĩmuntu tũlũ wensi nukulamula ĩaasio naakutendaa ĩzaasio nukwitenda zizo-ziizoo uue mukola, kĩna ukakĩnega nuulamuli wa kĩNzua? 4 Katia umelile uugolĩ wa uuza waakue, nuutũngĩli waakue? nuugigimĩliaa waakue; sikumanilene kĩna uuuuza wa kĩNzua ukukulũtaa ue upele? 5 Ĩpa kwilika lya ukakũ waako nĩnkolo nangila kaupeli, wĩĩĩkĩĩlie kĩuto kya utaki kulutondo nuukunukulua wa ulamuli wa kulukuuluu ya kĩNzua. 6 nukakumushookeelia wensi kwilika lya utendi waakue; 7 ĩaasio naakudũũmaa uukulu nikyulio nuusiitioononeka kuugigimĩlia wa kutenda namaaza, ikipeegua upanga wa kalĩ nakalĩ; 8 ĩpa ĩaasio ĩaleei nasika agombile ĩtai ĩpa akugombaa uoononeki ikiligia kyũo nuutaki. 9 ikitũla nzago nuukoi munkolo ya muntu wensi nukutendaa namabĩĩ, Muyahũdi tangua nuMugiliki gaa, 10 ĩpa ukulu nikyulio nĩmatiliga kumuntu wensi nukutendaa namaaza, Muyahũdi tangua nuMugiliki gaa; 11 Kunsooko uNzua mugila kauloeelania. 12 Kuitĩ tũlũ ensi naatimuĩle kĩnzinzi kya Ulagĩĩlio ikilimĩĩla kĩnzinzi kya Ulagĩĩlio, ndĩo naatimuĩle muUlagĩĩlio ikilamulua nuUlagĩĩlio. 13 Kuitĩ sika aao naiigilie udũũ uUlagĩĩlio naikitũla anakulukuuluu pa kĩNzua, ĩpa ĩasio naakuukendegeelaa uUlagĩĩlio ikialĩĩligua ĩkulukuuluu. 14 Kuitĩ indugu nazĩngĩ nangila kaUlagĩĩlio pĩna itenda ĩeene akola nazĩĩlĩ muUlagĩĩlio, aazaa nuulagĩĩlio munkolo zaao ĩeene. 15 Ĩo akulagĩĩlaa umulĩmo wa Ulagĩĩlio nawandĩkue munkolo zaao, numoo wao gaa ukuĩlĩĩle mumasĩĩgo maao ĩmeene kumeene makĩsokia katia makĩgidĩla, 16 palutondo luasio uNzua pĩna ukakuulamula uunkũnkũ wa antu kunzĩla ya kĩYesu Kilisito, kwilika lya Mpola na Nziiza nantanantilie. 17 Laaa ue nukuĩtaguaa Muyahũdi nukwishania uUlagĩĩlio nukukĩkũmazukia mwa kĩnzua, 18 nukwimana uulooa waakue, nukwigombia namaaza kunsooko umulagĩlue muUlagĩĩlio, 19 nukwimana kutai kĩna ue umuene umutongeeli wa apokũ, weelu waao naikyalile muwiilu, 20 mulangi wa anaulu, mumania wa aniinoli, nutĩĩte ĩmpiani ya umani nĩ tai muUlagĩĩlio, 21 ue gua nukumanagiaa naĩngĩ, sikukĩmanagiaane ĩnkolo yaako? Ue nukutanantagiaa umuntu walekiiia, nwiiiane uue? 22 Ue nukuũgaa umuuntu walekigololia, nũgololiane ue? Ue nusuukĩĩlue ĩanzegamĩla, nũtepane iya munumba za wĩtekelo. 23 Ue nukĩkũmazukia kunsooko ya Ulagĩĩlio, nukumuleegeliane uNzua ikyulio kunzĩla ya kuutimulĩla uUlagĩĩlio, 24 Kuitĩ kĩna yandĩkue, “ĩLiina lya kĩNzua litukĩlua pakatĩ ya ndugu nazĩngĩ kunsooko yaani uniinie.” 25 Tai kwiaalamigua yukuleeta nsaĩlo kanga wĩĩ mwityapa Ulagĩĩlio, ĩpa kanga wĩĩ mutimuli wa Ulagĩĩlio, kwiaalamigua kumuako ikitũla usiitiaalamigua. 26 Luulo gua, kanga uzo nasika mualamigue ĩwityapile ĩmalagĩĩlio ma Ulagĩĩlio, uusiitiaalamigua waakue sika ikialĩĩliguane zĩ kwiaalamigua. 27 Nindiyo nasika mualamigue kwipũna iyuukĩ, nwityapile uUlagĩĩlio, sikukakukulamulane ue nutĩĩte uwandĩkua nukwialamigua utũle mutimuli wa Ulaagĩĩlio. 28 Kuitĩ uzo sika Muyahĩdi naMuyahũdi wa kunzi udũũ, kangĩ uwaalami wa tai sika wa kunzi numumuĩlĩ udũũ. 29 Uzo ingĩ Muyahũdi wa tai, nwa munsĩ; uwaalami wa tai ingĩ wa moo, wa kĩnkoolo sika wa wandĩkua. uLukũmo luakue sika lupũnile kuantu ĩpa kwa kĩNzua
1 Ĩpa gua, uMuyahũdi utĩĩte ukĩlĩkĩĩli kĩ? Nukwiaalamigua nsaĩlo kĩ? 2 Ingĩ nsaĩlo nkulu kunzĩla zensi. Tangua apĩĩlue inkaani za kĩNzua. 3 Yaani gua, kanga ityũmpĩ liao ĩsika asuĩlĩĩle. uUsiitishuĩĩla waao ukuleegagiaa uusuĩĩli wa kĩNzua. 4 Sika iio! uNzua wĩĩ wa tai numuntu wensi wĩĩ mulongo; kĩna yandĩkue, “Koona upeegue ĩkulukuuluu munkaani zaako, Udule pĩna wilamulua ue.” 5 Ĩpa gua, kanga uutimu wĩĩtu ulagĩĩle ĩkulukuuluu ya kĩNzua, kuũge mbii; kĩna uNzua sika munakulukuuluune nuleetile utaki. (Nitambula kĩuntu.) 6 Sika iio! Kunsooko paasio, uNzua wishũũma mbii kukuulamula uunkũmbigyulu. 7 Ĩpa gua, malĩĩ ĩtai ya kĩNzua Iĩkĩlĩkĩlĩĩle kuukulu waakue kunsooko yaulongo waane, nĩkĩ kĩlĩ nilamulua zĩ munamĩlandu. 8 Kunĩkĩ kulekiũga (kĩna kuatũngigue, nĩkĩna naĩngĩ naĩkakilie kwitambula ya kĩna kuũgile), “Kutende namabĩĩ koona maaze namaaza. uUlamulua waao ingĩ wa kulukuuluu.” 9 Mbii gua ishie kwĩaazane kwikĩla naĩngĩ? Zũi, sunga kainiino! Kunsooko kwakondilie kukuasokia ĩAyahũdi nĩAgiliki ya kĩna tũlũ ensi ingĩ anamĩlandu, 10 kĩna yandĩkue, “Kutilĩ umunakulukuuluu sunga kaumuĩ 11 Kutilĩ nulĩngile, Kutilĩ nukumudũũma uNzua. 12 Tũlũ ensi endile kungĩ. Agila kansaĩlo tũlũ palumuĩ” Kutilĩ nukutendaa naiiza, sunga kaumuĩ. 13 “ĩKĩmĩlo kiao ingĩ kĩbĩĩla kualiĩ; kunĩmĩ zaao akupembeelagiaa.” “Usungu wa mũilu munsĩ ya mĩlomo yaao.” 14 “ĩMĩlomo ijulile ijũmo nuukalĩ.” 15 “ĩmĩgulu yaao mĩpepeele kwimanka kwiita ĩmĩgali. 16 Oonooni nuwaagi ukoolĩ munzĩla zaao. 17 ĩNzĩla ya matiliga sika amĩmanile.” 18 “Kukumoopoka uNzua yukutilĩ pamiiso maao.” 19 Kumanile gua, kĩna impola zensi naukutambula uUlagĩĩlio ukutambulaa kuasio naĩĩlĩ nsĩlĩlĩ ya Ulagĩĩlio, koona umulomo wensi umũmigue, uunkũmbigyulu tũlũ wensi ukosigue pa kĩNzua. 20 Kunsooko ĩĩ, ukutilĩ umukola muĩlĩ nukialĩĩligua ĩkulukuuluu ntongela yaakue kuutendi wa Ulagĩĩlio. Kuitĩ kwilĩnga ĩmĩlandu yukuuzaa kunzĩla ya Ulagĩĩlio. 21 Ĩpaino, ĩkulukuuluu ya kĩNzua ngyeleligue pĩna ukutilĩ nuUlagĩĩlio; nkuĩlue nuUlagĩĩlio nĩAnakĩdagu; 22 ingĩ ĩkulukuuluu ya kĩNzua kunzĩla ya usuĩĩli mwa kĩYesu Kilisito kuaasio tũlũ nasuĩlĩĩle. Kuitĩ ukutilĩ kawĩkĩli; 23 kunsooko tũlũ ensi atimuĩle nukwikeepeelua nuukulu wa kĩNzua. 24 Naaalĩĩligua ĩkulukuuluu nakanda kuukende waakue kunzĩla ya ukooli nawĩĩlĩ mwa kĩKilisito Yesu. 25 Uyo uNzua numuPũnilie watũle tyengu lipyolia kunzĩla ya usuĩĩli mumugali waakue. Itĩ walagĩĩle ĩkulukuuluu yaakue, kunsooko ya kuĩleka ĩmĩlandu naalĩ ĩtongĩĩle kwitendua muugigimĩlia wakĩnzua. 26 Koona walagĩĩle ĩkulukuuluu yaakue pĩnityũngo ĩlĩ, kĩna muene munakulukuuluu, kangĩ kĩna muene mukola kumualĩĩlia ĩkulukuuluu unuasio nutĩĩte uusuĩĩli mwa kĩYesu. 27 Yĩmpĩĩ gua kukĩkũmazukia. Igyalĩlue kunzi. Kwilyagĩĩlio kĩ; kwilagĩĩlio lya utendine. Zũi, ĩpa kwilagĩĩlio lya usuĩĩli. 28 Luulo gua kwaamba ulu, ya kĩna kuutendi wa ulagĩĩlio. 29 Katia uNzua ingĩ Nzua wa Ayahũdi udũũne, sika Nzua wa ndugu nazĩngĩ gaane. Eeze, ingĩ wa ndugu nazĩngĩ gaa. 30 kunsooko uNzua ingĩumuĩ nukakualĩĩlia ĩkulukuuluu kuusuĩĩli waao ĩaasio naaalamigue; nĩndĩo nasika aalamigue kunzĩla ya usuĩĩli uo-uuoo. 31 Ĩpa gua, kwaleegagiaane uUlagĩĩlio kunzĩla ya usuĩĩli. Sika iio! Kuluandĩ luua kwakamĩnkĩĩlia uUlagĩĩlio.
1 Kuũge mbii gua mumpola za kĩIbũlahimu utata wĩĩtu kukĩmuĩlĩ. 2 Kuitĩ kanga uIbũlahimu ĩalĩĩ mualĩĩligue ĩkulukuuluu kunsooko ya utendi waakue, utĩĩte lwa kĩkũmazukĩlia, ĩpa sika pa kĩNzua. 3 Kuitĩ uwandĩkua uũgile mbii. uIbũlahimu alumusuĩlĩĩle uNzua, nualĩĩligua ĩkulukuuluu. 4 Ĩpa kwa kĩuyo nukĩtumaa umulĩmo, ĩkĩnamulĩmo kiakue sika kialĩĩligua kĩna kya ukende, Ĩpa ingĩ kya mpaa. 5 Ĩpa nasika wĩtumile umulĩmo, ĩpa nusuĩlĩĩle mumuakue nukumualĩĩlia ĩkulukuuluu umunamĩlandu, uyo gua waalĩĩgiguaa ĩkulukuuluu kuusuĩĩli waakue. 6 Kĩinaa iio uDaudi nuutambuĩle uuliukũ wa muntu namualĩĩligue ĩkulukuuluu pĩna kutilĩ kautendi, 7 “Aliukũ naaleegeligue uutimu Naakũnĩkĩlĩligua ĩmĩlandu, 8 Muliukũ umuntu ũShekulu nasikumualĩlĩĩlie ĩmĩlandu.” 9 Ĩpa gua, uuliukũ uo wĩĩlĩ kuaasio naaalamiguene, katia sunga kuaasio nasika aalamigue. Kuitĩ kutambuĩle ya kĩna uIbũlahimu alĩ mualĩĩligue ĩkulukuuluu kuusuĩĩli waakue. 10 Nualĩĩligua mbii; pĩna alĩ mualamiguene, katia pĩna sika alĩ mualamigue? Sika pĩna nukondia kwiaalamigua, ĩpa pĩna alĩ wikĩĩlĩ kwiaalamigua. 11 Ninduyo aluanũnkuĩle ĩkĩlĩngasĩĩlio ĩkĩ kya kualamigua, lumenko lwa kulukuuluu naalutĩĩte kuusuĩĩli pĩna alĩ wikĩĩlĩ kalaalamigua, koona watũle tata wa tũlũ ensi naasuĩlĩĩle, kanga yĩĩ sika mualamigue nakĩ; koona nĩndĩo gaa aalĩĩligue ĩkulukuuluu, 12 kangĩ watũle tata wa aasio naaaalamigue; sika kuaasio naalĩ aalamigue udũũ, ĩpa sunga naakutiataa gaa ulugendo lwa usuĩĩli naalutĩĩte utata wĩĩtu uIbũlahimu pĩna alĩ wikĩĩlĩ kalaalamigua. 13 Kuitĩ ilyango liasio kĩna ukitũla musaali wa unkũmbigyuli, alĩ mupeegue uIbũlahimu nuwĩleli waakue, sika kunzĩla ya Ulagĩĩlio ĩpa kunzĩla ya kulukuuluu nya usuĩĩli. 14 Kanga ĩaasio naatiatile uUlagĩĩlio ĩasaali, uusuĩĩli ukitũla nakanda nilyango lileegigua. 15 Kuitĩ uUlagĩĩlio ukuleetaa utaki, kuitĩ pĩna kutilĩ kaUlagĩĩlio yukutilĩ kautimu. 16 Kunsooko ĩĩ alĩ ipũnile kuusuĩĩli; koona ilyago lĩzengue muukende, nukwikamĩnkĩĩligua kuwĩleli waakue wensi, sika kuaasio udũũ naatiatile uUlagĩĩlio, ĩpa nukuaasio gaa naakukamantanaa muusuĩĩli wa kĩIbũlahimu, kuitĩ muene tata wĩĩtu ishie tũlũ, 17 kĩna yandĩkue, “Nakuĩĩka utũle tata wa ndugu ningĩ” Ntongela ya kĩNzua numusuĩlĩĩle, nukũiukagiaa ĩakiu nukukigyelelia iintu nayukutilĩ kĩna zĩ ikoolĩ. 18 Ninduyo alusuĩlĩĩle kuulaaĩĩli nasika usũũmile kwilaaĩĩlua, koona watũle tata wa ndugu ningĩ kĩna alĩ itambulue, “Iio ukitũla uwĩleli waako.” 19 Nasikutũlile muneketũ muusuĩĩli pĩna alusĩĩgile impola za muĩlĩ wakue kĩna wakiile, kunsoko wagelilie miaka gyana; katia pĩna alusĩĩgile impola za ndaa ya kĩSala kĩna yakiile. 20 Sunga mwilyago lya kĩNzua alĩ mugila kankankani kuusiitishuĩĩla, ĩpa alĩ mupeegue ngũlũ muusuĩĩli waakue, nukukumupeela uNzua uukulu, 21 nwimanĩkia kĩna uNzua usũũmile kwitenda zaasio naalulagile. 22 “Luulo gua, naialĩĩligua ĩkulukuuluu kumuakue.” 23 Ĩpa sika alĩ nandĩkue kunsooko yaakue udũũ kĩna “waalĩĩligue ĩkulukuuluu,” 24 ĩpa kunsooko yĩĩtu nindiishie kukialĩĩligue iio-iioo, ishie nakusuĩlĩĩle mumuakue naalumũiukilie ũYesu Shekulu wĩĩtu kwipũna muakiu; 25 naalĩ mupũnigue kunsooko ya utimu wĩĩtu, nukwiiiukigua kunsooko ya ualĩĩligua wĩĩtu wa kulukuuluu.
1 Iio gua, kunsooko kuaalĩĩligue ĩkulukuuluu kuusuĩĩli, kutĩĩte matiliga kwa kĩNzua kunzĩla ya kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito. 2 Kwa kĩuyo kuusuĩĩli kwaligilie usũgamĩĩli kuukende uu nakuĩmĩkile munsĩ yaakue, nukwilumba muulaaĩĩli wa ukulu wa kĩNzua. 3 Ĩpa sika iio dũũ, sunga kulumbile numunzago gaa, ĩkumanile kĩna uwaagi ukuleetaa ugigimĩlia, 4 nuugigimĩlia ukuleetaa ukamia nkolo, nuukamia nkolo ukuleetaa ulaaĩĩli, 5 nuulaaĩĩli ugila kansoni, kunsooko uulogua wa kĩNzua wiitĩĩlue munkolo zĩĩtu kunzĩla ya kĩMuau Muelu naalĩ kuapeegue ishie 6 Ishie pĩna alĩ kuagila kangũlũ, ityũngo pĩna nalĩpika, uKilisito nukia kunsooko ya anamĩlandu. 7 Kuitĩ ikakũ umuntu kwikia kunsooko ya munakulukuulu, ĩpa ishũũmĩkile umuntu kwigimia wakie kunsooko ya muntu namuuza, 8 ĩpa uNzua ulagĩlĩĩle uuloogua waakue umuene kunsĩĩtu pĩna alĩ kĩlĩ kwĩanamĩlandu, uKilisito alukiile kunsooko yĩĩtu. 9 Naikulu nangũlũ, pĩna kuaalĩĩligue ĩkulukuuluu kumugali waakue, kukigũnua ninduyo kwipũna muutaki wa kĩNzua. 10 Kuitĩ malĩĩ pĩna alĩ kwĩalugu, nakukamantanigua kwa kĩNzua kunzĩila ya nkia ya Muana waakue; naikulu nangũlũ pĩna kwakondia kwikamantanigua, kukigũnua kuupanga waakue. 11 Ĩpa sika iio udũũ, sunga kukĩlumbĩĩlia kwa kĩNzua kunzĩla ya kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito; kwa kĩuyo alĩ kuanũnkuĩle uukamantanigua wĩĩtu. 12 Luulo gua, kĩna kunzĩla ya muntu umuĩ umulandu nũingĩla muna unkũmbigyulu, nukunzĩla ya mulandu uuo, nkia; iio gua, nĩnkia nĩapikĩĩla ĩantu tũlũ ensi kunsooko tũlũ ensi atimuĩle. 13 uMulandu alaĩ ukoolĩ muna unkũmbigyulu pĩna alĩ kĩlĩ ukutilĩ Ulagĩĩlio. 14 Ĩpa ĩnkia alĩ ĩtemile kwipũna kwa kĩAdamu sunga kwa kĩMusa, sunga muaasio nasika alĩ atimuĩle kwilika lya utimu wa kĩAdamu, naalĩ mpiani yaakue umuene nũjiliiiza. 15 Ĩpa uupeegua wa ukende sika wilika nuutimu. Kuitĩ malĩĩ kuutimu wa muntu umuĩ, iingĩ naakia, naikulu nangũlũ uukende wa kĩNzua nuupeegua nawĩĩlĩ muukende wa muntu umuĩ, ũYesu Kilisito, ukĩlĩkĩlĩĩle kuantu iingĩ. 16 Sunga muna wĩĩlĩ umuntu nuasio numuĩ nutimuĩle, sika iio wĩĩlĩ uupeegua; kunsooko uulamuli nawaazile kunzĩla ya umuĩ nauleeta ulamulua wa kukaasigua; ĩPa uupeegua wa ukende nawaazile kunsooko ya utimu wingĩ ukuleetaa kwialĩĩligua ĩkulukuuluu. 17 Kuitĩ malĩĩ kuutimu wa muntu umuĩ nkia nĩtema kunzĩla ya unuasio numuĩ, naikulu nangũlũ ĩaasio naaanũnkuĩle iwiingĩ wa ukende nuupeegua wa kulukuuluu, ikitema muupanga kunzĩla ya nuasio numuĩ ũYesu Kilisito 18 Iio gua, kĩna yoi uutimu wa umuĩ naukuleetaa ulamulua wa kukaasigua kuantu tũlũ ensi, iio-iioo uutendi wa umuĩ wa kulukuuluu ukuleetaa ualĩĩligua wa kulukuuluu ya upanga kuantu tũlũ ensi. 19 Kuitĩ kĩna yoi kuuleki wa umuĩ naiingĩ naatũla anamĩlanudu, iio-iioo nukwigomba kumuakue umuĩ, naiingĩ naatũla anakulukuuluu. 20 uUlagĩĩlio alĩ wingĩĩle koona uutimu wĩĩ ukulu nangũlũ; numulandu pĩna naukula, uukende naukula kwikĩlĩkĩĩla. 21 Itĩ yoi kĩna umulandu nalĩ utemile muukiu, iio-iioo nuukende uteme kunzĩla ya kulukuuluu kuupanga wa kalĩ nakalĩ kunzĩla ya kĩYesu Kilisito Shekulu wĩĩtu.
1 Kuũge mbii gua? Kwikyalene mumulandu koona uukende wĩĩ wingĩ nangũlũ? 2 Sika ioo! Ishie naalĩ kuukiĩlĩĩle umulandu kukakikyala mbii muwaasio? 3 Sika mumanilene kĩna ishie tũlũ naalĩ kuabadĩĩzigue mwa kĩKilisito Yesu, kuabadĩĩzigue munkia yaakue. 4 Kuitĩ alĩ kuaĩĩkue palumuĩ ninduyo kunzĩla ya ubadĩĩzo munkia yaakue, kĩna itĩ uKilisito alĩ wiiukile kwipũna muakiu kunzĩla ya ukulu wa kĩTata, iio-iioo nindiishie kugendele muupia wa upanga. 5 Kuitĩ malĩĩ ĩkwakamantaniligue ninduyo mumpiani ya nkia yaakue, iio-iioo kukikamantaniligua nukumpiani ya wiiuki waakue. 6 Kumanile kĩna uuntu wĩĩtu wa kalĩ alĩ ukononteelue mumusalaba palumuĩ ninduyo, koona umuĩlĩ wa mulandu uleegigue, kulekitũla asese a mulandu kangĩ. 7 Kuitĩ uzo naalukiile palumuĩ wĩĩ kulĩ numulandu. 8 Ĩpa malĩĩ ĩkwakile palumuĩ nuKilisito, kusuĩlĩĩle kĩna kukipangatigua palumuĩ ninduyo. 9 Kumanile kĩna uKilisito alĩ mũiukigue kwipũna muakiu; sikukikia kangĩ; uukiu sika ukumudemela nkangĩ. 10 Kuitĩ kunkia naalukiile; aluukiĩlĩĩle umulandu kamuĩ dũũ; ĩpa muupangati waakue, upangatile mwa kĩNzua. 11 Iio-iioo niniinie mwĩsĩĩgĩle kĩna muakiu kumulandu, ĩpa muapanga kwa kĩNzua mwa kĩYesu Kilisito. 12 Kuitĩ umulandu ulekitema munsĩ mumiĩlĩ yaani namĩkola ukiu sunga kwigombia inshula zaakue. 13 Mulekipũnia ipitũmpĩ pya miĩlĩ yaani kumulandu zĩ mata ma ubĩĩ; ĩpa mwĩpũnie iniinie kwa kĩNzua zĩ naapanga naapũnile muakiu. Sunga ipitũmpĩ pya muĩlĩ mupipũnie kwa kĩNzua zĩ mata ma kulukuuluu. 14 Kuitĩ umulandu sika ukakumudemela inie, kunsooko sika muĩlĩ nsĩlĩlĩ ya Ulagĩĩlio ĩpa nsĩlĩlĩ ya ukende. 15 Mbii gua; kutimulene kunsooko sika kuĩlĩ nsĩlĩlĩ ya Ulagĩĩlio ĩpa nsĩlĩlĩ ya ukende. Sika iio! 16 Sika mumanilene kĩna kumuakue uzo kanga mwĩpũnie uniinie zĩ asese aakue kukumugombia, mwitũla asese aakue namumugombilie, kanga wĩĩ wĩtumi wa mulandu nauleetile ukiu, katia wĩtumi wa ugombia nauleetile ĩkulukuuluu. 17 Ĩpa uNzua wasongeligue kunsooko inie naalĩ mwĩasese a mulandu alĩ mugoombilie munkolo zaani uumanigua naalĩ muapeegue. 18 Paasio pĩna alĩ muakomolue kwipũna mumulandu namutũla asese a kululuuluu. 19 Ntambuĩle kĩuntu kunsooko ya uneketũ waani wa kĩuntu. Kuitĩ kĩna alĩ mupũnilie ipitũmpĩ piani pya muĩlĩ piĩ asese a udobũ, nukuuleki naukĩlĩkĩlĩĩle; iio gua nunzuauu mupũnie ipitũmpi piani pya muĩlĩ piĩ asese a kulukuuluu kuweeligua. 20 Kuitĩ pĩna alĩ muasese a mulandu, alĩ muagila kakulukuuluu. 21 Alĩ muligilie nsaĩlo kĩ munkaani zaasio namwikulelua inshoni unzuauu. Kuitĩ ĩmpelo ya nkaani izi ingĩ ukiu. 22 Ĩpaino pĩna mwakomolua kwipũnamumulandu nukwitũla asese a kĩNzua, mutĩĩte nsaĩlo yaani, ingĩ kwieeligua, nĩmpelo yaakue upanga wa kalĩ nakalĩ. 23 Kuitĩ ĩkĩnamulĩmo kya mulandu ingĩ ukiu; ĩpa uupeegua wa kĩNzua ingĩ upanga wa kalĩ nakalĩ mwa kĩKilisito Yesu Shekulu wĩĩtu.
1 Sika mumanile anũna aane (kunsooko nitambula nĩaasio naamanile uUlagĩĩlio,) ya kĩna uUlagĩĩlio ukumutemaa umuntu pĩna kĩlĩ muumĩ? 2 Kuitĩ umusungu nutĩĩte umugoosia mutũngue nilyagĩĩlio pĩna umugoosia kĩlĩ muumĩ; ĩpa kanga wakie umugoosia, nutũnguĩlua nilyagĩĩlio lya mugoosia. 3 Iio gua, pĩna umugoosia waakue kĩlĩ muumĩ, na watũla numugoosia wĩngĩ, ukuĩtaguaa mugololia. Ĩpa kanga umugoosia waakue wakie, nutũnguĩlua kwipũna mwilyagĩĩlio liasio; kanga watoolue numugoosia wĩngĩ, unuasio sika mugololia. 4 Iio gua anũna aane, mwaukiĩlĩĩle uUlagĩĩlio kunzĩla ya muĩlĩ wa kĩYesu Kilisito; mutũle a muntu wĩngĩ, unuasio naalĩ wiiukile muakiu koona kumupĩĩsĩlie uNzua inkali. 5 Kuitĩ pĩna ulugendo luĩtu alĩ lua kĩuntu, inshula za mulandu naalĩ zikoolĩ kunzĩla ya Ulagĩĩlio nazĩtuma umulĩmo mupitũmpĩ piĩtu pya muĩlĩ, sunga nakuupĩĩsĩlia uukiu inkali. 6 Ĩpaino mwatũngulĩĩlue kwipũna muulagĩĩlio, kwaukiĩlĩĩle uwaasio naalĩ ukukugilagiaa, koona uwĩtumi wĩĩtu muupia wa nkolo, sika wĩtumi nsĩlĩlĩ ya wandĩkua wa kalĩ. 7 Kuũnge mbii gua? uUlagĩĩlio ingĩ mulandune. Sika iio! Ĩpa gua, sika alĩ nijililĩnga umulandu isiititũla kunzĩla ya Ulagĩĩlio, kuitĩ sika alĩ nijililĩnga kwiawa isiititũla uUlagĩĩlio ukuũgaa, “Ulekiawa.” 8 Ĩpa umulandu nuligia ilioma kunzĩla ilyagĩĩlio, nautenda munsĩ yaane inshula zensi. Kuitĩ pĩna ukutilĩ Ulagĩĩlio, umulandu mukiu. 9 Nineene alĩ numuumĩ ĩmbele, pĩna alĩ kutilĩ Ulagĩĩlio; ĩpa pĩna nalĩĩza ilyagĩĩlio, umulandu naupangata, nineene nankia. 10 Lyagĩĩlio lĩĩlo nalijile lĩleete uupanga, kumuane nalĩleeta nkia. 11 Kuitĩ umulandu nauona lioma mwilyagĩĩlio liasio, naumpuutia kũlyagĩĩlio liasio, naumbulaga. 12 Iio gua, uUlagĩĩlio ingĩ weelu, nilyagĩĩlio liasio ingĩ lielu, lya kulukuuluu, kangĩ liiza. 13 Mbii gua, uwaasio naalĩ uuza nautũla ukiune kumuane? Sika iio! Ĩpa umulandu, koona wigyelele utũle mulandu tai, alĩ uzĩpilie kwitũla uukiu munsĩ yaane kunzĩla ya liasio naliiza, koona kwilyagĩĩlio liasio umulandu utũle mubĩĩ kwikĩlĩkĩĩla. 14 Kuitĩ kumanile ya kĩna uUlagĩĩlio iingĩ wa kĩnkoolo; ĩpa ĩne numuntu wa kĩmuĩlĩ numuguligue nsĩlĩlĩ ya mulandu. 15 Kuitĩ sika nĩngile nanukulutendaa, kuitĩ uluasio nanululoilue sika nukulutenda, ĩpa luasio nanulusuukĩĩlue, luulo nanulutenda. 16 Ĩpa kanga ĩnukutendaa nasika nululuilue, ng'ombile kĩna uUagĩĩlio ingĩ uuza. 17 Ĩpaino ingĩ sika neene nukulutenda, ĩpa iingĩ umulandu naũkyalile munsĩ yaane. 18 Kuitĩ manilee ya kĩna munsĩ yaane, ndogolelio yaakue muuĩlĩ waane, sika lwikyalile kalukaani naluuza; kuitĩ kwilooa ikoolĩ mumuane, ĩpa kukulutenda naluuza kutilĩ. 19 Kuitĩ uluasio naluuza nanululoilue sika nukulutendaa, ĩpa nalubĩĩ nasika nululoilue, luulo nukulutendaa. 20 Ĩpa kanga ĩnukulutendaa nasika nululoilue, sika neene nukulutenda, ĩpa umulandu nawikyalile munsĩ yaane. 21 Iio gua, namona uulagĩĩlio uu; pĩna numuloe kwitenda naluuza, paapo nalubĩĩ lukoolĩ kumuane. 22 Kuitĩ nuulumbĩlĩĩlie uUlagĩĩlio wa kĩNzua kuuntu wa munsĩ. 23 Ĩpa mupitũmpĩ piane pya muĩlĩ namona ulagĩĩlio wingĩ naukĩsinka nuulagĩĩlio waasio wishala liane, nukwinguĩla zĩ musese nsĩlĩlĩ ya ulagĩĩlio wa mulandu nawĩĩlĩ mupitũmpĩ piane pya muĩlĩ. 24 Ukĩa kumuane ĩne! Waani ukingũna kwipũna mumuĩlĩ uu wa ukiu. 25 Nzua wasongeeligue kunsooko ya kĩYesu Kilisito Shekulu wĩĩtu. Luulo gua, kwishala liane ĩne uneene nukuutumĩkĩla uUlagĩĩlio wa kĩNzua, ĩpa kumuĩlĩ waane uulagĩĩlio wa mulandu.
1 Ĩpaino gua, kutilĩ kaulamulua wa kukaasigua kuaasio naĩĩlĩ mwa kĩKilisito Yesu. 2 Kuitĩ uulagĩĩlio wa kiMuau wa upaanga naukoolĩ mwa kĩKilisito Yesu wantũngulĩĩle kwipũna muulagĩĩlio wa mulandu nuukia. 3 Kuitĩ ĩzaasio nasika zishũũmĩkile kuUlagĩĩlio kunsooko ya uneketũ wa kĩmuĩlĩ, uNzua kukumutuma uMuana waakue umuene mumpiani ya muĩlĩ namukola mulandu nukunsooko ya mulandu, nulamula kukuukaasia umulandu mumuĩlĩ; 4 koona ĩkulukuuluu nandagĩĩligue nuUlagĩĩlio ĩtimĩĩligue munsĩ yĩĩtu nasika kukugendelaa kwitiata ĩza kĩmuĩlĩ ĩpa ĩza kĩMuau. 5 Kuitĩ ĩaasio naatiatile ĩza kĩmuĩlĩ akusĩĩgaa impola za kĩumuĩlĩ; ĩpa ĩaasio naatiatile ĩza kĩMuau akusĩĩgaa impola za kĩMuau. 6 Kuitĩ ishĩĩgo lya kĩmuĩlĩ ingĩ ukiu ĩpa ishĩĩgo lya kĩMuau ingĩ upanga nĩmatiliga. 7 Kuitĩ ishĩĩgo lya kĩmuĩlĩ ingĩ ulugu kwa kĩNzua, kangĩ sika ligombile uUlagĩĩlio wa kĩNzua, kangĩ sika asũũmile kwigombia. 8 ĩAasio natiatile impola za kĩmuĩlĩ sika asũũmile kukumuloeelia uNzua. 9 Ĩpa kanga uMuau Muelu wa kĩNzua ĩwikyalile tai munsĩ yaani, inie sika muĩlĩ mukĩmuĩlĩ; muĩlĩ mwa kĩMuau. Wensi nasikumutĩĩte uMuau wa kĩKilisito, unuasio sika muntu waakue. 10 Kanga uKilisito ĩwĩĩlĩ munsĩ yaani, ĩmiĩlĩ yakiile kunsooko ya mulandu, ĩpa inkolo zaani zĩĩlĩ muupanga kunsooko ya kulukuuluu. 11 Ĩpa kanga uMuau wa kĩuyo naalumũiukilie ũYesu kwipũna muakiu ĩwikyalile munsĩ yaani, uyo naalumũiukilie uKilisito Yesu kwipũna muakiu ukakuĩpangatia nĩmiĩlĩ yaani niĩlĩ muukiu, kwa kĩMuau waakue nũkyalile munsĩ yaani. 12 Luulo gua anũna aane, kualĩĩ nĩmpaa, sika kumuĩlĩ, kwikyale kukuzitiata impola za kĩmuĩlĩ, 13 Kuitĩ kanga mwikyale kukuzitiata impola za kĩmuĩlĩ mukikia; ĩpa kanga muulage uutendi wa muĩlĩ kunzĩla ya kĩMuau, mukitũla upanga. 14 Kuitĩ ĩaasio naatongeelue nuMuau wa kĩNzua, ĩa ingĩ aana a kĩNzua. 15 Kuitĩ sika muanũnkuĩle ĩnkolo ya usese mushookele kangĩ muooa, ĩpa alĩ muanũnkuĩle ĩnkolo ya waana, nukunkolo ĩĩ kwalĩla, “Aba! Tata!” 16 uMuau muene ukukuĩlaa palumuĩ ninkolo zĩĩtu kĩna ishie kwĩaana akĩNzua. 17 Malĩĩ kwĩaana gua, kuasaali, asaali a kĩNzua, kangĩ kuasaali palumuĩ nuKilisito, kanga kuagigue palumuĩ ninduyo, koona kukuligue palumuĩ ninduyo. 18 Kuitĩ nsĩĩgile kĩna uwagi wa nzuauu sika kĩntu kwipianĩkĩĩligua nuukulu naukikũnukulua kumiĩtu. 19 Kuitĩ niiumbe tũlũ gaa ilaaĩlĩĩle kunsula nkulu uukũnukulua wa aana a kĩNzua. 20 Kuitĩ iumbe alĩ iĩĩkue nsĩlĩlĩ ya oononeki, sika kuulooa waao ĩeene, ĩpa kuulooa wa kĩuyo naaluiĩĩkile muulaaĩĩli; 21 koona iiumbe ĩeene ĩkiĩĩkua uukolelua nukwileegigua muusese wa oononeki nukwiligia uukolelua wa ukulu wa aana a kĩNzua. 22 Kuitĩ kumanile kĩna iiumbe yensi yĩkĩsũsũma palumuĩ nukwiaagigua palumuĩ sunga nunzuauu. 23 Sika iio dũũ, ĩpa nindiishie gaa, nakutĩĩte ĩnduĩ-ĩnduĩ ya kĩMuau, kukĩsũsũma munkolo zĩĩtu nakulaaĩlĩĩle kwitendua aana, ingĩ uukomolua wa miĩlĩ yĩĩtu 24 Kuitĩ alĩ kuagũnue muulaaĩĩli uu; ĩpa ulaaĩĩli nawigyelĩĩle sika ulaaĩĩli. Kuitĩ waani nukulaaĩĩlaa ĩkiaasio nukĩoonie. 25 Ĩpa kanga ĩkukulaaĩĩlaa ĩkiasio nasika kukĩoonie, kukutũngĩlaa kuugigimĩlia. 26 Iio-iioo uMuau nduyo ukukualĩĩlagiaa muuneketũ wĩĩtu, kunsooko sika kumanile kwilompa muna ijĩpĩĩle, ĩpa uMuau umuene ukukulompeelaa ishie kuwĩsũsũmi nasika ishũũmĩka kwitambulua. 27 Ninduyo nukuzikeesagiaa inkolo umanile ishĩĩgo lya kĩMuau kĩna liĩlĩ, kunsooko ukualompeelaa ĩeelu, muna muloelue uNzua. 28 Kumanile gua kĩna uNzua munkaani zensi ukĩtumaa umulĩmo kuuuza, kuaasio naamuloogilue uNzua, ingĩ aao naĩĩtue kuusiio waakue. 29 Kunsooko ĩaasio naalĩ waamanile kwipũna iyuukĩ, aao alĩ waasaaguĩle kwipũna iyuukĩ apianĩkĩĩligue nĩmpiani ya Muana waakue, koona uzo wĩĩ mulelua wa muandio pakatĩ ya anũna iingĩ. 30 Nĩaasio naalĩ waasaaguĩle kwipũna iyuukĩ, aao nuĩĩta, nĩaasio naaluĩĩtile, aao nuaalĩĩlia ĩkulukuuluu, nĩaasio naalĩ waaalĩlĩĩlie ĩkulukuuluu, aao nuakulia. 31 Kuũge mbii gua mumpola izi? uNzua kanga wĩĩ paluandĩ luĩtu, waani ukakukudula? 32 Uyo nasika alumugililie uMuana waakue-waakuee, ĩpa alumupũnilie kunsooko yĩĩtu ishie tũlũ, sikukakukupeelane kuukende iintu tũlũ palumuĩ ninduyo? 33 Waani ukakuasokia ĩasaagulua a kĩNzua. ũNzua ingĩ umuene nukuaalĩĩlagiaa ĩkulukuuluu. 34 Waani ukilamula kukaasigue. uKilisito Yesu ingĩ muene naalukiile, eeze naikulu nangũlũ naalĩ mũiukigue, nukoolĩ kumukono wa kĩgoosia nwa kĩNzua, kangĩ muene ukukulompeelaa. 35 Waani uka kukukamatula nuuloogua wa kĩKilisito. Waagine, katia ukoi, katia mpatĩ, katia nzala katia kĩpuĩ, katia luago, katia iyũmba. 36 Kĩna yandĩkue, “Kunsooko yaako kwiulagua munsĩ pii, Kwialĩĩligua zĩ nkolo za kuulagua.” 37 Ĩpa itĩ mumpola izi tũlũ kukudulĩkagiaa kwikĩlĩkĩĩla kunzĩla yaakue nukuloilue. 38 Kuitĩ manile tai ya kĩna sunga ĩnkia, katia upanga, katia malaĩka katia akola usũũmi, 39 Kanga ya kukiania katia ya pansĩ, sunga kĩumbe kiensi nakiĩngĩ, kĩkutilĩ nakĩkishũũma kukukukamatula ishie nuuloogua wa kĩNzua nawĩĩlĩ mwa kĩKilisito Yesu Shekulu wĩĩtu.
1 Nitambula ĩtai mwa kĩKilisito, sika nilomboka, umoo waane unkuĩlĩĩle mwa kĩMuau Muelu, 2 ya kĩna ntĩĩte usungu ukulu nuuwai nasika ukuulaa munkolo yaane. 3 Kuitĩ aza nijililompa ĩne uneene nzũmue nukwikamatulua kwipũna mwa kĩKilisito kunsooko ya anũna aane, antua aane kukĩmuĩlĩ. 4 Aao ĩaĨsilaeli akola kutendua aana, nuukulu, nilyago, nuUlagĩĩlio, nuwĩtekeli, nĩmalago. 5 Aao naaatĩĩte ĩatata; mumiao nwigyelela uKilisito kukĩuntu. Uyo wayu mukiania ya intu tũlũ, uNzua nukukũmazukagiguaa ĩkalĩ nakalĩ. Amini 6 Ĩpa sika kuũge kĩna ulukaani lwa kĩNzua lulegile. Kuiti naakulelaguaa kwipũna kwa kĩĨsilaeli sika tũlũ ensi aĨsilaeli. 7 Kangĩ sika tũlũ ensi aana a kĩIbũlahimu kunsooko ya kulelua kwipũna mumuakue; ĩpa, “Mwa kĩIsaki uwĩleli waako ukiĩĩtua.” 8 ĩNdogolelio yaakue, sika aana a kĩmuĩlĩ naakutũlaa aana a kĩNzua, ĩpa ĩaana ilyago, aao ikialĩĩligua kũtũla wĩleli. 9 Kuitĩ ulukaani lwilyago ntuulu, “Pityũngo kĩna ilĩ nikishooka, nuSala ukitũla numuana.” 10 Kangĩ sika iio udũũ, ĩpa pĩna uLebeka nduyo nukenka iimbi kumugoosia umuĩ, nduyo ingĩ Isaki utata wĩĩtu, ( 11 kuitĩ pĩna sika alĩ alalelua ĩaana aasio, sunga sika alĩ alatenda kalukaani naluuza katia nalubĩĩ, koona wĩĩmĩke usiio wa kĩNzua wa usaaguli, sika kunsooko ya utendi, ĩpa kunsooko ya wĩĩti waakue), 12 uzo uLebeka nuĩĩlua itĩ, “uMukulu ukakumutumĩla namuniino.” 13 Kĩna yandĩkue, “Numuloogilue uYakobo, ĩpa uEsau numusuukĩlue.” 14 Kuũge mbii gua. Kutilĩ kakulukuuluune kwa kĩNzua. Sika iio! 15 Kuitĩ umuĩĩlĩĩle uMusa, “Nĩkakumukolelua ĩkĩnishungu uyo nanukumukolelaguaa ĩkĩnishungu, kangĩ nĩkakumuonela ĩkĩsuusu nanukumuonelaa ĩkĩsuusu.” 16 Iio gua, sika kuulooa wa muntu katia kuwĩkakia waakue; ingĩ kukĩnishungu udũũ ĩkya kĩNzua. 17 Kuitĩ uwandĩkua umuĩĩlĩĩle uPalao, “Alĩ nukuĩmĩkilie kooona ndagĩĩle ingũlũ zaane kumuako, ĩliina liane lĩtanantigue muna nsĩĩ poo.” 18 Iio gua, ukumukolelaguaa kĩnishungu wensi kĩna muloe umuene, nukukumutenda mukakũ wensi kĩna muloe umuene. 19 Ukimbuĩla gua, “Nĩkĩ uNzua kĩlĩ wishokia? Kuitĩ waani nusũũmile kukĩkunguma nuulooa waakue?” 20 Ĩpa ue muana muntu, uue waani nukumushookeeelia uNzua. Mbii ĩkĩseme naalĩ kĩumbue kĩkakumuĩĩlane umuumbi, “Nĩkĩ watenda itĩ.” 21 Umuumbi mugila kausũũmine mwilongo; kuntongo ĩmuĩ nilyongo kwijĩpĩa ĩkĩseme kĩmuĩ kĩtule kikyulio, ĩkĩĩa kĩtũle kigila kikyulio. 22 Mbii gua, kanga uNzua ĩusiile kũlagĩĩla uutaki waakue nukukigyelelia ingũlũ zaakue kuupolo wingĩ, nuagigimĩlia ĩaasio naalĩ isheme ya utaki naalĩ ijĩpĩĩligue kuoononeki, 23 koona wigyelelie uugolĩ wa ukulu waakue mũisheme ya kĩnĩshungu naalĩ wiijĩpilie kwipũna ĩkalĩ, iligie uukulu. 24 Ishie nindiishie alĩ kuĩĩtue nduyo, sika kwipũna muAyahũdi udũũ, ĩpa sunga kwipũna mundugu nazĩngĩ gaa. 25 Kĩna yoi nuũgile kwa kĩHosea, “ĩAasio nasika alĩ antu aane, Nĩkakuĩĩta antu aane; Nduyo nasika alĩ muloogua waane Nĩkakumuĩta muloogua waane.” 26 “Nĩpaasio pĩna alĩ aĩĩlue, ‘Ĩne sika mwĩantu aane,’ ikiĩĩtua, ‘Aana a kĩNzua namupanga.’” 27 uYesaya nduyo nwĩtunta ululi luakue mumpola za Ĩsilaeli, “iYalo lya aana a Ĩsilaeli kanga liĩ kĩna umunsanga wa nanza nakĩ, ingĩ ĩamusaaga aao dũũ naikigũnua, 28 kuitĩ ũShekulu ukikondia ulukaani luakue muna nsĩĩ; ukakulukondia kuukaaũ.” 29 Nĩkĩna uYesaya aluũgile ĩkalĩ, “ũShekulu wa maũmbĩ kanga ĩsika alũjile kukukulekela uwĩleli, Alĩ kwijilitũla zĩ Sodomũ, alĩ kwijililĩganĩĩligua nĩGomola.” 30 Kuũge mbii gua? Ya kĩna indugu nazĩngĩ nasika akudũũmaa ĩkulukuuluu alĩ aligilie ĩkulukuuluu, ingĩ ĩkulukuuluu nya nzĩla ya usuĩĩli. 31 Ĩpa ĩĨsilaeli nyukudũũmaa ĩkulukuuluu ya Ulaagĩĩlio alĩ nemue kwikendegeela uUlagĩĩlio waasio. 32 Kunsooko kĩ Kunsooko sika alĩ amĩtiatile ĩnzĩla ya usuĩĩli ĩpa zĩ kukumĩtiata ĩnzĩla ya utendi. 33 kĩna yandĩkue, “Laaa, naĩĩka muSayuni gyũe lya kukũmpia, nipyampa lya kuguusania kangĩ wensi nusuĩlĩĩle mumuakue sikukikolua kansoni.”
1 Anũna aane, numuloe nkankanaa munkolo yaane, kangĩ nukulompaa kwa kĩNzua kunsooko ya Aĩsilaeli, koona agũnue. 2 Kuitĩ nukuakuĩla ya kĩna atĩĩte ukamatĩku kwa kĩNzua, ĩpa itĩ sika kunzĩla ya masala. 3 Kuitĩ pĩna sika amanile ĩkulukuuluu ya kĩNzua, naasiia kwikamĩnkĩĩlia ĩkulukuuluu yaao ĩeene, sika naĩĩĩka nsĩlĩlĩ ya kulukuuluu ya kĩNzua. 4 Kuitĩ uKilisito alukondelĩĩlie uUlagĩĩlio, kĩna wensi nusuĩlĩĩle waaalĩĩligue ĩkulukuuluu. 5 Kuitĩ uMusa wandĩkile mumpola za kulukuuluu nĩpũnile kuUlagĩĩlio, ya kĩna umuntu nukuukendegeelaa uwaasio ukitũla mupanga kuwaasio. 6 Ĩpa ĩkulukuuluu nĩpũnile kuusuĩĩli yukutambulaa itĩ, “Ulekiũga munkolo yaako, ‘Waani ukinankĩla kwieenda kwigyulu,’ (wamuleete uKilisito pana pansĩ.) 7 Katia, ‘Waani ukitima kwienda kuulungu?’ (wamuleete uKilisito kuna kiania kwipũna muakiu.)” 8 Ĩpa ĩũgile mbii? ULukaani lwĩpiipĩ ninduue, mumulomo waako numunkolo yaako, ingĩ ulukaani lwa usuĩĩli nakukulutanantagiaa. 9 Kunsooko, kanga umukũmuule ũYesu kumulomo waako ya kĩna ingĩ Shekulu, nukwishuĩĩla munkolo yaako ya kĩna uNzua alumũiukilie kwipũna muakiu, ukigũnĩka. 10 Kuitĩ umuntu kunkolo ukusuĩĩla waalĩĩligue ĩkulukuuluu, nukumulomo ukukũmuulaa wagũnue. 11 Kuitĩ uwandĩkua uũgile, “Wensi nusuĩlĩĩle mumuakue sikukikolua kansoni.” 12 Kuitĩ yukutilĩ kawĩkĩli pakatĩ ya Muyahũdi nuMugiliki, kuitĩ uyo muene Shekulu wa tũlũ ensi, mukola ugolĩ kuantu tũlũ naakumuĩtaa. 13 “Kuitĩ wensi nukakuliĩta ĩliina lya kĩShekulu ukigũnĩka.” 14 Iio gua, amuĩte mbii uyo nasika amusuĩlĩĩle. Kangĩ amusuĩĩle mbii uyo nasika amũigilie. Kangĩ amũigie mbii pĩna kutilĩ kamutanantia. 15 Kangĩ atanantie mbii pĩna sika atumue. Kĩna yandĩkue, “Laaa kĩna yukuloeelagiaa ĩmĩgulu yaao naitanantia impola nanziiza.” 16 Ĩpa sika tũlũ ensi naalĩ agombilie iMpola na Nziiza, kuitĩ uYesaya waũga, “Shekulu, waani alusuĩlĩĩle impola zĩĩtu.” 17 Iio gua, usuĩĩli ukupũnaa kuzaasio nazukũigagiguaa; nĩzaasio nazukũigagiguaa zukupũnaa kunzĩla ya lukaani lwa kĩKilisito. 18 Ĩpa nakolia, ĩo sika naiigiane? Eeze, iigilie; kuitĩ “uLuli luao nalusapatĩla muna nsĩĩ poo, Ninkaani zaao sunga impelo za unkũmbigyulu.” 19 Kangĩ nakolia, ĩĨsilaeli sika nĩlĩngane? Muandio uMusa nuũga, “Nĩkakumutenda muĩ nuwĩĩlũ kuantu nasika ndugu; Kundugu nangila kaulĩngi nĩkakumutakia inie.” 20 Sunga uYesaya nugimia, nuũga, “Namonua nĩndĩo nasika andũũmile Nanigyelela kumiao nasika amkolelĩĩlie.” 21 Ĩpa kũIsilaeli uũgile, “Munsĩ pii nanĩambĩĩlia ĩmĩkono ĩantu naasiitile, ndĩo akakũ.”
1 Luulo gua, nakolia, uNzua nuataagane kulĩ ĩantu aakue? Sika iio! Kuitĩ ĩne nineene numuĨsilaeli, umuĩ wa wĩleli wa kĩIbũlahimu, kĩntua kya kĩBenjamini. 2 uNzua waataagile kulĩ ĩantu aakue naalĩ waamanile kwipũna iyuukĩ.Sika mumanilene ĩzaasio naalĩ ntambulue nuwandĩkua mumpola za kĩElia, kĩna alĩ ĩkĩtambuĩla nuNzua nukumĩsokia ĩĨsilaeli, 3 Shekulu, aaulagile ĩanakĩdagu aako, agũmulangile uupolio waako, nineene nasaaga ning'ene dũũ ndĩo idũũma ĩnkolo yaane. 4 Ĩpa uushookeelia wa kĩNzua wamuĩĩla mbii. Nĩsaagĩĩlie antu magana ma nzogũ mupũngatĩ nasika atũngamilie kilũũ ntongela ya kĩBaali. 5 Itĩ iio-iioo sunga nunzuauu, ĩamusaaga akoolĩ naasaagulue kuukende. 6 Ĩpa gua, kanga yĩĩ kuukende, sika itũla kuutendi kangĩ, katia ĩpaasio ukende sika ũtũla ukende. 7 Mbii gua? ĩKiasio naalĩ ukukĩdũũmaa uĨsilaeli sika alĩ wakĩligilie. Ĩpa ĩasaagulua naakĩligia, nĩnaĩngĩ naakapũka, 8 Kĩna yandĩkue, “uNzua nuapeela ĩnkolo ya ndoolo ĩMiiso malekiona, nĩakutuĩ alekiigia Sunga nantende yoĩ.” 9 nuDaudi uũgile, “ĩmeeza yaao nĩtũle zĩ kĩnandatĩ numutego Kangĩ kĩntu kya kĩkũmpia, nuumalia kumiao; 10 Ĩmiiso maao milyupigue alekiona; Uatũnie ĩmĩgongo yaao upiupii.” 11 Iio gua nakolia, ĩkũmpilie sunga ague mulaatune. Sika iio! Ĩpa kuutimu waao uugũnua waapikĩlĩĩle indugu nazĩngĩ, koona uĨsilaeli watendue wiilũ. 12 Ĩpa gua, kanga uutimu waao ĩwatũlile ugolĩ wa unkũmbigyulu, nuukeepelua waao ĩwatũlile ugolĩ wa ndugu nazĩngĩ, sika nangũlũne pĩna ikiingĩla ĩAyahũdi tũlũ! 13 Ĩpa kukĩtambuĩla niniinie namwĩndugu nazĩngĩ. Iio gua, mũlika nanaalĩĩ mutumua kundugu nazĩngĩ, nukuukulia wĩtumi waane, 14 koona nĩtende wĩĩlũ nakumugali umuĩ nineene, nukukuagũna umuĩ umuĩ mumiao. 15 Kuitĩ malĩĩ uutaagua waao ĩwaleetile ukamantanigua kuunkũmbigyulu, aa uugombigua ukitũla yaani, isiititũla upanga kwipũna muukiu. 16 Kanga uulĩpulua wĩĩ weelu, nintonge itũla nzelu iio-iioo, nitina kanga liĩ lielu intambĩ zitũla nzelu iio-iioo 17 Ĩpa mbaa intambi nazĩngĩ zatemangilue, ninduue muzeituni wa muwĩĩ nusopekelua paluandĩ luao, nutũla mukamantani witina lya muzeituni nuugĩnũ waakue, 18 uleke kĩkũmazukia kumtambĩ zaasio; katia na waa kĩkũmazukia, sika uue gua ulĩkenkile itina, ĩpa ingĩ itina liene lyukukenkile ue. 19 Luulo gua, ukiũga, “Ntambĩ ntemangue koona ĩne nsopekelue.” 20 liza udũũ. Alĩ atemangue kunsooko ya usiitishuĩĩla wao, nduue wĩĩmĩkile kunsooko ya usuĩĩli. Uleke kĩkeema, taazu wĩĩmĩke nuooa nauuza. 21 Kuitĩ malĩĩ uNzua ĩsika nuzileka intambĩ ziyuukĩ, iio sikukakukuleka ninduue. 22 Laaa gua, uuuza nuutaki wa kĩNzua; kuaasio naalĩ aguile, utaki; ĩpa kumuako uuuza wa kĩNzua; kanga wikyale muuuza waasio; na yaa sika iio, ue ninduue ukitemangua. 23 Nĩaasio gua, kanga aleke kikyala muusiitishuĩĩla waao, ikishopekelua, kunsooko uNzua usũũmile kukuasopekela kangĩ. 24 Kuitĩ malĩĩ ue alĩ umutemangue nuleegigua mumuzeituni wa muuwĩĩ kwiyuukĩ liakue, nusopekelua nsũta iyuukĩ mumuzeituni wa mugunda, sika nangũlũne ĩaasio naalĩ iyuukĩ, ikishopekelua kangĩ mumuzeituni waao ĩeene. 25 Kuitĩ, muleke kĩona zĩ akola usugũ, sika numuloe anũna aane, mulekimana unkũnkũ uu, ya kĩna uukakũ wingĩĩle kwityũmpĩ lya Ĩsilaeli sunga iyalo lya ndugu nazĩngĩ lĩkondeeleke. 26 Iio ĩĨsilaeli tũlũ ikigũnĩka. Kĩna yandĩkue, “uMugũni ukiiza kwipũna kuSayuni; Ukileegia uuleki wa kĩYakobo” 27 “Nĩndĩĩlĩ lyolĩ ilago liane nĩndĩo, Pĩna nĩkakualeegelia ĩmĩlandu yaao.” 28 Kunkaani za Mpola na Nziiza gua, tũlũ atũlile alugu kunsooko yaani ĩpa kumpola za usaaguli atũlile aloogua kunsooko ya atata aao. 29 Kuitĩ uupeegua nuwĩĩti wa kĩNzua ugila kaukaĩlĩki. 30 Kuitĩ kĩna uniinie ĩkalĩ alĩ mumulekile uNzua, ĩpaino mwaligilie kĩnishungu kunsooko ya uleki waao, 31 iio-iioo nĩndĩo aleki ĩpaino, koona kuuligia waani wa kĩnishungu, ĩo nĩndĩo aligie kĩnishungu. 32 Kuitĩ uNzua ukuatũngaa tũlũ palumuĩ naakumulekaa, koona waakolelue tũlũ kĩnishuungu. 33 Laaĩ uugolĩ nĩmasala nuumani wakĩNzua, kĩna ugila kampelo! uUlamuli waakue sika wa kĩgũgũnĩĩlua, sunga injĩla zaakue sika za kulĩngĩka! 34 “Kuitĩ waani naalumanile ishala lya kĩShekulu. Katia waani naalĩ musĩĩgia waakue?” 35 “Katia waani naalumumpĩĩle uyo kĩntu tangua, nduyo waazishookeeligua kangĩ?” 36 Kuitĩ iintu tũlũ yukupũnaa kumuakue, ikoolĩ kuusũũmi waakue, kangĩ ishookile kumuakue. uUkulu wĩĩ kumuakue ĩkalĩ nakalĩ. Amini.
1 Luulo gua, namupeepia inie anũna aane, kukĩnishungu kya kĩNzua, ĩpũniĩ ĩmiĩlĩ yaani yĩĩ sadaka nampanga, nanzelu, nya kumuloeelia uNzua, uu wau wĩtekeli waani wa kĩnkoolo. 2 sunga mulekitiatĩĩla inkaani za unkũmbigyulu uu, ĩpa mukaĩlue kwitendua upia ishala liani, koona mulekanule kĩna wĩĩlĩ uulooa wa kĩNzua nauuza wa kumuloeelia, kangĩ nuukamĩnkĩĩlũ. 3 Kuitĩ kuukende naalĩ numupeegue, namuĩĩla wensi kunsiani walekishĩĩga nankulu kwikĩla nayumũjĩpĩĩle kwishĩĩga; taazu wĩĩ nishĩĩgo naliendile muumo, kĩna uNzua alumoomolĩĩle wensi kwilika lya usuĩĩli. 4 Kuitĩ kĩna iio numuĩlĩ umuĩ kutĩĩte pitũmpĩ pingĩ, sunga ipitũmpĩ tũlũ sika pyĩkĩtumaa umulĩmo umuĩ; 5 iio-iioo nindiishie nakwĩiingĩ, kwĩmuĩlĩ umuĩ mwa kĩKilisito, kangĩ wensi numuua kwĩpitũmpĩ udũũ. 6 Kuitĩ gua, kutĩĩte ipeegua nayĩkĩlankĩlile, kwilika lya ukende naalĩ kuapeegue; kanga wĩĩ unakĩdagu, kuupũnie uunakĩdagu kwilika lya usuĩĩli wĩĩtu; 7 Kanga wĩĩ wĩtumi, muwĩtumi wĩĩtu; umukola kumania, muumania waakue, 8 umukola kusugula, muuumoo; umukola kutongeela, kuukamatĩkũ; umukola kukolelana kĩnishungu, kuulumbi. 9 Uloogua nawĩĩ ugila kaunamampĩlu; lusuukĩluĩ nalubĩĩ, ĩmukamantĩlĩĩle naluuza. 10 Kuuloogua wa kĩnũna, mwĩloogue niinie kuniinie; kwikyulio, ĩmuatongelĩĩle ĩaani. 11 Kuukamatĩkũ sika muĩ akata, muakĩle munkolo ĩmukumutumĩla ũShekulu. 12 Kuulaaĩĩli, ĩmwilumbĩĩlia; munzago, ĩmugigimĩĩlie; muulompi, ĩmusikitĩĩle. 13 Kuusilĩlua wa antu naeelu, ĩmukamantĩĩne; muusũgamĩĩlia agenda, ĩmwĩkamatĩkilie 14 Akembetĩ naakumuagia; kembetĩ, mulekijũma. 15 Lumbĩ palumuĩ ndĩo naalumbile; lĩlĩ palumuĩ ndio nailĩlaa. 16 Mukamantane mumasĩĩgo maani niinie kuniinie; muleke kĩkentula, ĩpa mukamantane nĩnaaniino. Muleke kĩkeema muusugũ waani. 17 Muleke kumushookeelia muntu ubĩĩ kuubĩĩ. Musĩĩgĩkie nanziiza pamiiso ma antu tũlũ. 18 Na yasũũmĩka, kuluandĩ luani, mwikyale mumatiliga nĩantu tũlũ. 19 Aloogua, mulekimalia, ĩpa ulekelĩ lioma utaki wa kĩNzua, kuitĩ yandĩkue, “uUkaasia ingĩ waane; ĩne neene nikishookeelia, uũgile ũShekulu.” 20 Ĩpa “umulugu waako, kanga wakolue nzala, mulĩĩsie; kanga wakolue noota, mukopie. Kuitĩ pĩna witenda itĩ ukakumukonolela ĩmakalaa ma mooto kwityũe liakue.” 21 Ulekidulua nuubĩĩ, ĩpa uudule ubĩĩ kuuuza.
1 Muntu wensi nwaugombe uusũũmi wa kutema, kuitĩ kutilĩ kausũũmi isiititũla upũnile kwa kĩNzua, ninduo naukoolĩ ulagĩĩligue nuNzua. 2 Iio gua, nukumusiitaa umukola usũũmi ukulĩsiita nilyagĩĩlio lya kĩNzua; ndĩo naakusiita, ĩkakĩleetela ulamulua. 3 Kuitĩ ĩakola usũũmi sika akoopookagiaa antu kunsooko ya utendi nauuza, ĩPa kunsooko ya utendi naubĩĩ. ĩpa usiiile ulekitũla nuooane pamuakue. 4 Kuitĩ uyo ingĩ mwĩtumi wa kĩNzua wakuligĩlie naiiza. Ĩpa gua, kanga ĩwitenda naibĩĩ, oopooka, kuitĩ uyo sikulĩnkenkile iyũmba nakanda; ingĩ mwĩtumi wa kĩNzua, nukumukaasagiaa kuutaki nukutendaa naibĩĩ. 5 Luulo gua, yukũjĩpĩĩle kwigomba, sika kunsooko ya utaki udũũ, ĩpa kunsooko ya moo waako. 6 Kunsookoo ĩĩo kangĩ, mukulĩpaa ĩkoodi, kuitĩ ĩo ingĩ ĩtumi a kĩnzua, naĩkĩtumaa umulĩmo uo-uuoo. 7 Apũnĩliĩ tũlũ kĩna yĩajĩpĩĩle; ĩkoodi kuaasio a koodi, usangulia kuaasio a usangulia; nwijĩpĩĩle kwioopokua; nwijĩpĩĩle kwikuligua, wakuligue. 8 Mulekilĩa mpaa yensi kumuntu wensi isiititũla kukĩloogua, kuitĩ numuloogilue umuua watimĩlĩĩle uUlagĩĩlio. 9 ĩMalagĩĩlio aya, “Ulekigololia, Ulekiulaga, Ulekiiia”, ulekiawa; naa likoolĩ ĩlyagĩĩlio liensi naliĩngĩ, kyamantanigue nigue mulukaani ulu: Muloogue umunakaa waako kĩna ĩnkolo yaako. 10 Uloogua sika ukumutendelaa umunakaa kalukaani nalubĩĩ, kuitĩ uuloogua ingĩ ukamĩnkĩĩlũ wa Ulagĩĩlio. 11 Kangĩ ĩmumanile ityũngo, kĩna tyũngo lya kulaĩla mundoolo lyapikaa, kuitĩ ĩpaino uugũnua wĩĩtu wĩpiipĩ nindiishie kwikĩla pĩna alĩ kwiandia kwishuĩĩla. 12 Utiku waakiieela, ĩmunsĩ yasũgamĩĩlaa; luulo gua, kuujiule uutendi wa wiilu nukwijala ĩmata ma weelu. 13 Kulutiate ulugendo nalũjĩpĩĩle ĩmunsĩ, sika kuulakũ nulugaalo, sika kuugololia nuusambo, sika kuwĩleei nuwĩĩlũ. 14 Ĩpa mumujiale ũShekulu Yesu Kilisito, kangĩ muleke kuukeela umuĩlĩ sunga kukuzaakĩlia inshula zaakue.
1 Uyo gua, namuneketũ muusuĩĩli musugamĩĩlie, ĩpa itĩ muleke kumukungumia ĩmasĩĩgo maakue. 2 Umuĩ nutĩĩte usuĩĩli ukulĩaa yensi, umuua namumeketũ ukulĩaa inani udũũ. 3 Uyo nukulĩaa waleke kumumela uzo nasikukulĩaa, sunga umuene nasikukulĩaa waleke kumulamula uzo nukulĩaa, kuitĩ uNzua umugombilie. 4 Ue uue waani nukumulamulaa umwĩtumi wa muntu wĩngĩ. Kwa kĩShekulu waakue uzo wĩĩmĩkile katia uguile. Kangĩ ukiĩĩmĩkigua kuitĩ ũShekulu usũũmile kukumuĩmĩkia. 5 Umuĩ ukusĩĩgĩlaa wĩkĩli wa lutondo nulutondo; umuua ukuonaa ntondo zensi zilika. Wensi nwakame mumasĩĩgo maakue umuene. 6 Uyo nukuluutaa ulutondo, ukuluutaa kwa kĩShekulu; ninduyo nukulĩaa, ukilĩaa kwa kĩShekulu, kuitĩ ukumusongelagiaa uNzua; kangĩ nasikukulĩaa, sikukulĩaa kwa kĩShekulu, nduyo gaa ukumusongelagiaa uNzua. 7 Kuitĩ kutilĩ kamuntu pakatĩ yĩĩtu namuumĩ wing'ene sunga ukutilĩ nukĩkiĩlaa wing'ene. 8 Kuitĩ kanga kuĩ kwĩuumĩ, kwĩuumĩ kwa kĩShekulu, katia kanga kukie, kukiile kwa kĩShekulu. Iio gua, kanga ĩkwĩuumĩ katia kanga kukie, kwĩnsao za kĩShekulu. 9 Kuitĩ kunsooko ĩĩ uKilisito alukiile, nuĩ mupanga kangĩ, koona watũle Shekulu wa akiu nĩnaapanga gaa. 10 Ue gua, nĩkĩ kaukumumela umunũna waako. Katia ue, nĩkĩ kaukumumela umunũna waako. Kuitĩ ishie tũlũ kukiĩĩmĩka ntongela ityengu lya ulamuli lya kĩNzua 11 Kuitĩ yandĩkue, “Kĩna numupanga ĩne, uũgile ũShekulu, Lyũũliensi likitũngama ntongela yaane, nuulĩmĩ luensi lukikũmuula kwa kĩNzua.” 12 Iio gua wensi pakatĩ yĩĩtu ukipũnia iyalo liakue umuene kwa kĩNzua. 13 Luulo gua kuleke kĩlamula kangĩ, Ĩpa taazu kuupũnie uulamuli uu, kulekiĩĩka kĩntu kya kumukũmpia umunũna, katia kya kumuguusia. 14 Manile, kangĩ numukamĩnkĩĩligue mwa kĩShekulu Yesu, ya kĩna kutilĩ kakĩntu nakĩbĩĩ ĩkiene, isiititũla kwa kĩuyo nusĩĩgile ĩkĩntu kĩna kĩbĩĩ, kumuakue uyo kĩntu kiasio ingĩ kĩbĩĩ. 15 Numunũna waako kanga wĩĩ nuusungu kunsooko ya ndia zaako, ulekile kwigendela muwĩloogua. Kundia zaako uleke kumoonoona unuasio uyo uKilisito naalukiile kunsooko yaakue. 16 Luulo gua, nawa uuza kumuani ulekitambulua kĩna zĩ ubĩĩ 17 Kuitĩ uutemi wa kĩNzua sika kwilĩa nikwikopa, ĩpa ingĩ kulukuuluu nĩmatiliga nuulumbi mwa kĩMuau Muelu. 18 Kuitĩ uyo nukumutumĩla uKilisito munkani izi, ukumuloeelagia uNzua, kangĩ ukugombagiguaa nĩantu. 19 Iio gua kutiate impola za matiliga nimpola nazijĩpĩĩle kukĩzenga. 20 Kunsooko ya ndia uleke kuwoonoona umulĩmo wa kĩNzua. Tai tũlũ ingĩ iiza, ĩpa ingĩ ibĩĩ kunuasio nukulĩaa nukukuakũmpia naĩngĩ. 21 Ĩngĩ iiza kwishiitilĩa ĩnama sunga kwikopa umubinio, katia kwitenda lukaani luensi nalukakumukũmpia umunũna waako. 22 uUsuĩĩli nuutĩĩte, wĩĩ uutĩĩte ue wing'ene ntongela ya kĩNzua. Muliukũ unuasio nasikukĩlamulaa mulukaani luasio nukukulugombia. 23 Ĩpa nuasio nutĩĩte inkankani wilamulua kwitũla mutimu kanga walĩe, kunsooko sikulĩĩle kuusuĩĩli. Nuutendi wensi nasika upũnile muusuĩĩli ingĩ mulandu.
1 Ishie gua, yukũjĩpĩĩle nakutĩĩte ingũlũ kuusole uuneketũ wa aasio naagila ingũlũ, kuleke kĩloeelia undiishie. 2 Wensi mumiĩtu wamulooeelie umunakaa waakue, waligie uuuza, wazengue. 3 Kuitĩ uKilisito sika alĩ wĩloelĩĩlie umuene; ĩpa kĩna yandĩkue, “Umeli waao naalĩ akumelile ue naunzagaana uneene.” 4 Kuitĩ zensi naalĩ nandĩkue ĩkalĩ alĩ nandĩkue kukukumania ishie, koona kunzĩla ya ugigimĩlia nukwikamia nkolo muwandĩkua, kuligie ulaaĩĩli. 5 uNzua namukola ugigimĩlia nukwikamia inkolo wamutongeele mukamantane mwishĩĩgo lĩmuĩ dũũ niinie kuniinie, kumpiani ya kĩKilisito Yesu. 6 Itĩ yoi mumukulie uNzua, tata wa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito kunkolo ĩmuĩ nukululi lumuĩ. 7 Kuluulo, mwĩsũgamĩĩlie niinie kuniinie kĩna iio uKilisito muene naalukusũgamĩlĩĩlie, kuukulu wa kĩNzua. 8 Naũgaa gua, ya kĩna uKilisito waalĩĩ mwĩtumi wilyago kuasio naalĩ aalamigue, walagĩĩle ĩtai ya kĩNzua, koona wakamĩnkĩĩlie ĩmalago naalĩ apeegue ĩatata, 9 Kangĩ indugu nazĩngĩ zĩmukulie uNzua kunsooko ya kĩnishungu kiakue, kĩna yandĩkue, “Iio gua, nĩkakukukũmazukia pakatĩ ya ndugu nazĩngĩ, Nĩkakuliĩmbĩla ĩliina liako.” 10 Kangĩ itambulua, “Inie ndugu nazĩngĩ, lumbĩ palumuĩ nĩantu aakue.” 11 Kangĩ, “Inie ndugu zensi nazĩngĩ, mukũmazukiĩ ũShekulu Inie antu ensi mumukũmazukie.” 12 Kangĩ uYesaya waũga, “Ĩkaa lĩkoolĩ itina lya kiYese Nupolokile kwitema indugu nazĩngĩ. Uzo indugu nazĩngĩ zĩkakumulaaĩĩla.” 13 uNzua wa ulaaĩĩli waani wamũjulie inie uulumbi wensi nĩmaatiliga uulaaĩĩli waani wongeeligue kungũlũ za kĩMuau mũelu. 14 Anũna aane, ĩne neene naonile mumpola zaani kĩna inie niniiie mũjuile uuza, mũjulue nuumani tũlũ kangĩ musũũmile kukĩsugula niinie kuniinie. 15 Ĩpa nukumuandĩkĩla kuukamatĩkũ lukaani lumuĩ lumuĩ zĩ kukumũjukĩlia, kunsooko ya ukende naalĩ numupeegue nuNzua, 16 ntũle mwĩtumi wa kĩYesu Kilisito pakatĩ ya ndugu nazĩngĩ, mumulĩmo namuelu kukuatanantĩlia iMpola na Nziiza za kĩNzua, koona indugu nazĩngĩ zitũle sadaka nankola ugombigua pĩna nzeligue nuMuau Muelu. 17 Luulo gua, mwa kĩKililisito Yesu ntĩĩte nsooko ya kĩkũmazukĩlia mumpola za ĩNzua. 18 Kuitĩ sika nikigimia kukulutea kalukaani isiititũla naalutendile uKilisito mumulĩmo waane; indugu nazĩngĩ zigombie kulukaani nukuutendi. 19 kungũlũ za ilĩngasĩĩlio nĩmakula, kungũlũ za kĩMuau Muelu. Paluandĩ luane alĩ nukutanantagiaa kuukamĩnkĩĩlũ iMpola na Nziiza za kĩKilisito kwipũna kũYelusalemũ nukwipilimĩla sunga kuIliliko. 20 Alĩ nĩkamatĩkĩlie kwitanantia iMpola na Nziiza kuasio kĩna ĩliina lya kĩKilisito alĩ likĩĩlĩi kalamanua, ndekijenga mukiania ya mukũlĩla wa muntu wĩngĩ, 21 ĩpa kĩna yandĩkue, “ĩAasio naikaalĩ atanantĩligue impola zaakue ikiona; nĩaasio naikaalĩ igyũlie ikilĩnga.” 22 Kunsooko yoĩ alĩ nukugilagiguaa nkua ningĩ kwiiiza kunsiani. 23 Ĩpaino kunsooko numugila kamulĩmo muna nandĩ izi, kangĩ kunsooko alĩ ntĩĩte nsula kumiaka mingĩ nĩĩze kunsiani, 24 Pĩna nikitũnga umusĩnzo kwienda kuSipania, ndaaĩlĩĩle kukumuona inie mumusĩnzo waane; ntindĩkĩĩligue niniinie, kanga tangua kwĩsũũpĩĩlie katũngo kunsiani. 25 Ĩpaino nalongolaa kũYelusalemũ kukuatumĩla ĩantu naeelu. 26 Kuitĩ yaloeelagiaa ĩa kuMakedonia nĩAkaya kwishangulia iipeelo kunsooko ya eelu naatũka kuasio kũYelusalemũ. 27 Kuitĩ yĩaloelĩĩlie, kangĩ alĩ antu a mpaa kumuao; kuitĩ kanga indugu nazĩngĩ alĩ zikamantĩĩne muintu yaao ya kĩnkoolo, ijĩpĩĩle aatumĩle muintu yaao ya kĩmuĩlĩ. 28 Iio gua pĩna nakondia kukĩtuma umulĩmo uu, nukukuapeela uusangulia uu, nikikĩlĩla kunsiani mumusĩnzo waane kuSipania. 29 Nineene manile kĩna pĩna nikiiiza kunsiani, nikiiiza nuwijuli wa ukembeti wa kĩKilisito. 30 Anũna aane, namupeepia mwa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito numuuloogua wa kĩMuau, ĩkamatĩkiĩ palumuĩ nineene muulompi waani kunsooko yaane ntongela ya kĩNzua, 31 koona ngũnue kwipũna muaasio nasika asuĩlĩĩle muUyahũdi, kangĩ uwĩtumi waane kuasio kũYelusalemũ ugombigue nĩantu naeelu; 32 koona nĩĩzekunsiani nuulumbi kuulooa wa kĩNzua, nukwishũũpia palumuĩ niniinie. 33 uNzua wa matiliga wĩĩpalumuĩ niniinie tũlũ. Amini
1 Numupũnilie kumiani uPoibe munũna wĩĩtu, mwĩtumi mwikyanisa naliĩlĩ kuKenkelea, 2 koona mumuanũnkule mwa kĩShekulu, kĩna ijĩpĩĩle ĩantu naeelu, mumualĩĩlie mulukani luensi nukishiia kumiani, kunsooko uyo ninduyo ingĩ mualĩĩlia wa antu iingĩ, nunzalĩĩlia nineene gaa. 3 Mualamukie uPilisika nuAkila ĩĩtuma-mulĩmo palumuĩ nineene mwa kĩKilisito Yesu; 4 naalĩ agombile sunga kwidumulua ĩmatũe kunsooko yaane ĩne. Nĩasongĩĩlie, ĩpa sika uneene dũũ, sunga nĩmakanisa mensi namakoolĩ kundugu nazĩngĩ gaa. 5 Mulĩlamukie nikyanisa naliĩlĩ munumba yaao. Mumulamukie nuEpeneto, muloogua waane naalĩ nduĩ-nduĩ kuAsia mwa kĩKilisito. 6 Mumulamukie nuMalia naalukĩtumaa umulĩmo kuukamatĩkũ kunsooko yaani. 7 Mualamukie nuAndoloniko nuYunia, antua aane, naalĩ atũngue palumuĩ nineene; naantongeeli mwiyũmbĩ lya atumua, nĩndĩo alĩ antongelĩĩle ĩne mwa kĩKilisito. 8 Mumulamukie nuAnpiliato, muloogua waane mwa kĩShekulu. 9 Mumulamukie nuUlibano, mwĩtuma-mulĩmo miĩtu mwa kĩKiilisito, nuSitakisi, muloogua waane. 10 Mumulamukie nuApele namugombigue mwa kĩKilisito. Mualamukie nĩantu a numba ya kĩAlisitobulo. 11 Mumulamukie nuHelosioni, muntua waane. Mualamukie nĩantu a numba ya kĩNalikiso naĩĩlĩ mwa kĩShekulu. 12 Mualamukie nuTiligaina nuTilifosa, ĩĩtumi mwa kĩShekulu. Mumulamukie nuPelisisi, muloogua, nukĩtumaa mulĩmo nkankanaa mwa kĩShekulu. 13 Mumulamukie nuLũpo musaagulua mwa kĩShekulu, nunina, namaau waanegaa. 14 Mualamukie uAsinkilito, uFelegoni, Heleme, uPatiloba, uHelema nĩanũna naĩpalumuĩ nĩndĩo. 15 Mualamukie uFilologo, ũYuliam uNelea numugũli wakue, uOlimpa, nĩnaeelu ensi naĩpalumuĩ nĩndĩo. 16 Mwĩlamukie kuwĩsuni naweelu. Makanisa mensi ma kĩKilisito mamulamukilie. 17 Anũna aane, namusugula, mualaaĩkie ĩakola wĩleei nuukũmpia, naĩkĩkungumaa nuumanigua naalĩ muamanigue; mwĩnege nĩndĩo. 18 Kuitĩ ĩaasio sika akumutumĩlaa ũShekulu wĩĩtu uKilisito, ĩpa indaa zaao ĩeene; nukunzĩla ya nkaani nantelele nukukĩloeelia akuzipuutagiaa inkolo za antu naagila ĩmasala. 19 Kuitĩ uugombia waani wigyelĩĩle ntongela ya antu ensi, sunga numbile kunsooko yaani ĩpa numuloe inie muĩ anamasala mumpola nanziiza, muĩatakata mumpola nambĩĩ. 20 NuNzua nwa matiliga, ukakumutilatĩlia ũShetani nsĩlĩlĩ ya mĩgulu yaani kuukaaũ. uUkende wa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito wĩĩ niniinie. 21 ũTimoteo mwĩtuma-mulĩmo palumuĩ nineene umulamukilie, nuLukipo nuYasoni nuSosipatilo, ĩantu aane. 22 Ĩne neene Telitio nanandĩkile ĩbalua ĩĩ, numulamukilie mwa kĩShekulu. 23 uGayo umusũgamĩĩlia waane, kangĩ wikyanisa liensi umulamukilie. uElasito, mukendegeela-nsao wa kaa, numunũna wĩĩtu Kualito amulamukilie. 24 uUkende wa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito wĩĩ niniinie Amini. 25 Ĩpaino nwakuligue uzo nusũũmile kukumukaminkĩĩlia inie kunzĩla ya Mpola na Nziiza nantanantilie, nukuutanantigua wa kĩYesu Kilisito kunzĩla ya ukũnukulua wa unkũnkũ uo naalĩ upisue kwipũna iyuukĩ, 26 Ĩpa nawigyeleligua kuntondo izi kuwandĩkua wa anakĩdagu, naumanigue nindugu zensi kunzĩla ilyagĩĩlio lya kĩNzua nwa kalĩ nakalĩ, itĩ augombe uUsuĩĩli. 27 Muene uNzua munamasala wing'ene dũũ. uUkulu wĩĩ kumuakue mwa kĩYesu Kilisito. ĩkalĩ nakalĩ.Amini.
1 Paulo, naalĩ numuĩtue kwitũla mutumua wa kĩKilisito Yesu kuuloa wa kĩNzua, nuSositene umunũna wĩĩtu, 2 kukumuandĩkĩla inie namwikyanisa lyakĩNzua nalĩkoolĩ kuKolinto, kuaasio naalĩ eeligue mwa kĩKilisito Yesu, nalĩ ĩĩtue atũle eelu, palumuĩ nĩaasio tũlũ naakulĩkulagyaa ĩliina lya kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito tũlũ pensi, Shekulu waao kangĩ wĩĩtu. 3 uUkende wĩĩ kumiani nĩmatiliga namapũnile kwa kĩNzua Tata wĩĩtu nukwa kĩShekulu Yesu Kilisito. 4 Numusongĩĩlie uNzua waane intondo tũlũ zensi kunsooko yaani, kuukende wa kĩNzua naalĩ muapeegue mwa kĩKilisito Yesu; 5 kuitĩ muyensi mwagolĩpiligue mumuakue munkani tũlũ numuumani tũlũ; 6 kĩna uukuĩli kwa kĩKilisito naalĩ ukamĩnkĩĩligue kunsiani; 7 sunga sika muakeepeelue kakĩpeegua tũlũ kiensi, pĩna mulaaĩlĩĩle dũũ uukũnukuĩlua wa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito. 8 Ninduyo ukakumukamĩnkĩĩlia sunga ĩmpelo, mulekishokigua palutondo lwa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito. 9 Nzua ingĩ wa usuĩĩli naalumuĩtile mũingĩle munkamĩ ya Muana waakue, ũYesu Kilisito Shekulu wĩĩtu. 10 Numupeepilie inie anũna aane, muliina lya kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito, muutambuli waani tũlũ mwĩgombie; ilekitũla kunsiani ulekanuki, ĩpa muĩ akamĩnkĩĩligue mũshĩĩgo lĩmuĩ nĩkialo kĩmuĩ. 11 Kunsooko naĩĩlĩĩlue impola zaani anũna aane nĩaasio a munumba ya kĩKiloe, kĩna ukoolĩ wĩleei kumuani. 12 ĩne gua, ntuulu nanaluũga, yakĩna wensi kunsiani ukuũgaa, “ĩne na kĩPaulo,” “ĩne na kĩApolo,” “ĩne na kĩKefa,” “ĩne na kĩKilisito.” 13 uKilisito utemanukilene? uPaulo alĩ mukononteeluene mumusalaba kunsooko yaani. Katia alĩ muabadĩĩziguene muliina lya kĩPaulo? 14 Numusongĩĩlie uNzua kunsooko sika alĩ numubadĩĩzilie kamuntu kunsiani, isiititũla uKilisipo nuGayo; 15 walekiũga sunga kaumuĩ kĩna alĩ muabadĩĩzigue muliina liane ĩne. ( 16 Kangĩ nanĩabadĩizia nĩantu a munumba ya kĩSitefana gaa; kwikĩlĩkĩĩla ĩaasio sika manile kanga alĩ mbadĩĩzilie numuua, magu.) 17 Kuitĩ uKilisito sika aluntumile kukwabadĩĩzia, ĩpa kwitanantia iMpola na Nziiza; sika kumasala ma nkaani, umusalaba wa kĩKilisito ulekitũla nakanda. 18 Kunsooko ulukaani lwa musalaba kuĩo naalĩmĩlĩĩle ingĩ ulu, ĩpa kumuĩtu ishie nakuagũnue ingĩ ngũlũ za kĩNzua. 19 Kuitĩ yandĩkue, “Nikioonooona ĩmasala maao ĩanamasala, Nuusũgũ waao ĩasũgũ nĩkakuusiita.” 20 Wĩĩlĩ mpĩĩ umunamasala? Wĩĩlĩ mpĩĩ umulangi? Wĩĩlĩ mpĩĩ umuleeta-nkungumi wa unkũmbigyulu uu? uNzua sikukumatendaane ĩmasala ma muna unkũmbigyulu uu kwitũla ulu? 21 Iio gua, mumasala ma kĩNzua, uunkũmbigyulu pĩna sika umumanile uNzua kumasala maakue, uNzua alĩ muloeeligue kukuagũna naasuĩlĩĩle kuutanantigua wa ulu. 22 Iio gua, ĩAyahũdi akusiiaa ilĩngasĩĩlio, ĩAgiliki akudũũmaa masala; 23 Ĩpa ishie kukumutanantagiaa uKilisito naalĩ mukononteelue mumusalaba; kuAyahũdi nayĩĩ kĩnkũmpa, nukuAgiliki nawĩĩ ulu; 24 ĩpakuaasio naĩĩtue, ĩAyahũdi nĩAgiliki gaa, ingĩ Kilisito, ngũlũ ya kĩNzua nĩmasala ma kĩNzua. 25 Kuitĩ uulũ wa kĩNzua utĩĩte masala kwikĩla ĩmasala ma antu, nuuneketũ wa kĩNzua utĩĩte ngũlũ kwikĩla ingũlũ za antu. 26 Laaĩ gua, anũna aane, uwĩĩtua waani, ya kĩna sika iingĩ ĩanamasala ma kĩmuĩlĩ, sika iingĩ ĩakola ngũlũ, sika iingĩ ĩakola ukulu naĩĩtue; 27 Ĩpa uNzua nũishaagula iintu ya ulu ya unkũmbigyulu koona waakolie inshoni ĩanamasala uNzua nũishaagula iintu naineketũ ya unkũmbigyulu koona waikolie inshooni naikola ngũlũ; 28 kangĩ uNzua nũishaagula nainiekũ ya unkũmbigyulu nĩnaimeleeligue, sunga nasika igyelĩĩle, koona naigyelĩĩle itũle nakanda; 29 koona wensi namukola muĩlĩ kaumuĩ waleke kĩkũmazukia ntongela ya kĩNzua. 30 Ĩpa kumuakue inie mukoolĩ mwa kĩKilisito Yesu naalĩ mutendue kumuĩtu wĩĩ masala namapũnile kwa kĩNzua, nĩkulukuuluu nuweeligua nuukomolua; 31 koona kĩna yandĩkue, “uMukola kĩkũmazukia wĩkũmazukĩlie mwa kĩShekulu.”
1 Nineene pĩnananĩĩza kunsiani anũna aane, sika alĩ nijile kukumutanantĩlia uukuĩli wa kĩNzua kumakaani na makulu katia kumasala. 2 Kuitĩ alĩ nsiiile nsiitimana kalukaani isiitũla ũYesu Kilisito, nduyo mukononteelue mumusalaba. 3 Nineene alĩ nkoolĩ kunsiani muuneketũ numuooa ukulu numuukĩkĩmĩkia. 4 uLukaani luane nuutanantia waane sika alĩ munkaani za masala nazukualũtaa ĩantu, ĩpa kuutendi wa kĩMuau ningũlũ, 5 koona uusuĩĩli waani ulekitũla mumasala ma antu, ĩpa mungũlũ za kĩNzua. 6 Ĩpa makoolĩ masala nakukumatambulaa pakatĩ ya akamĩnkĩĩlũ; ĩpa sika masala ma unkũmbigyulu uu, katia ĩma aasio naautemile unkũmbigyulu uu, naioononeka; 7 ĩpa kukutambulaa ĩmasala ma kĩNzua muunkũnkũ, nalĩ mapisue, uNzua naalumaĩĩkile kwipũna umuandio wa unkũmbigyulu, kuukulu wĩĩtu. 8 ĩAkulu a unkũmbigyulu uu sika amalĩngile sunga nunumuĩ, kuitĩ kanga ĩalĩĩ amalĩngile sika alĩ ijile kumukononteela ũShekulu wa ukulu mumusalaba. 9 Ĩpa kĩna yandĩkue, “iIntu ĩliiso nasika alĩ lĩioonie sunga ukutuĩ sika alĩ wiigilie Sunga sika alĩ ingĩĩle munkolo ya muntu, iIntu uNzua naalĩ waazĩpĩlĩĩĩlie naamuloilue,” 10 uNzua gua ukukũnukulĩĩle ishie kwa kĩMuau. Kunsooko uMuau ukukeesagiaa tũlũ, sunga uunkũnkũ wa kĩNzua. 11 Luulo gua, waani muantu nuzimanile nazikoolĩ munkolo ya muntu isiititũla ĩnkolo ya muntu nĩkoolĩ munsĩ yaakue? Iio-iioo nĩza kĩNzua ukutilĩ nuzilĩngile isiititũla uMuau wa kĩNzua. 12 Nindiishie gua, sika nakuanũnkula ĩnkolo ya unkũmbigyulu, ĩpa uMuau nukupũnaa kwa kĩNzua, koona kuzilĩnge naalĩ kuapeegue nuNzua. 13 Ziizo kukuzitambulaa, sika munkaani namanigue kumasala ma kĩuntu, ĩpa namanigue nuMuau, kukuzilĩganĩĩlia inkaani za kĩnkoolo kuantu a kĩnkoolo. 14 Ĩpa umuntu kumasĩĩgo maakue umuene sikukuzaanũnkulaa ĩza kĩMuau wa kĩNzua; kuitĩ kumuakue zaasio ingĩ ulu, sunga sika wishũũma kukuzilĩpa, kuiti zukulekanulaguaa kunzĩla ya kĩnkoolo. 15 uMuntu wa kĩnkoolo ukuzilamulaa tũlũ, sunga umuene sikukulamulaguaa numuntu. 16 “Kuitĩ waani naalulĩmanile ishĩĩgo lya kĩShekulu, wamulange?” Ĩpa ishie kutĩĩte ishĩĩgo lya kĩKilisito.
1 Ĩne gua anũna aane, sika alĩ nsũũmile kukĩtambuĩla niniinie zĩ antu a kĩnkoolo, ĩpa zĩ naa kĩmuĩlĩ udũũ, zĩ aana naatakata mwa kĩKilisito. 2 Alĩ numonkilie ĩmasunsu, sika alĩ numulĩĩsilie india nankakũ, kuitĩ sika alĩmwalasũũma kukuzilĩa. Sunga nunzuauu sika musũũmile, 3 kunsooko kĩlĩ mwĩantu a kĩmuĩlĩ udũũ. Kuitĩ kunsiani malĩĩ ukoolĩ wĩĩlũ nuwĩleei, sika mwĩantu a kĩmuĩlĩne, kangĩ sika mukugendelaa mukĩuntune. 4 Kuitĩ pĩna umuĩ uũgile, “ĩne na kĩPaulo,” umuua, “ĩne na kĩApolo,” sika mwĩantu a kĩmuĩlĩne? 5 uApolo gua waani? NuPaulo gua waani? Ingĩ ĩtumi nukuwĩtumi waao namusuĩĩla, muntu wensi muna ũShekulu alumupeelĩĩle. 6 Ĩne nampandĩla, uApolo nũitĩla ĩmaazĩ, ĩpa umukola kukulia ingĩ uNzua. 7 Iio gua nupandĩĩle sika kĩntu, sunga nũitĩĩle ĩmaazĩ, ĩpa ingĩ uNzua nukukulagiaa. 8 Luulo gua, uyo nukupandĩlaa ninduyonukũitĩlaa ĩmaazĩ ingĩ ilika lĩmuĩ, kangĩ wensi ukiligia kĩpeegua kiakue muumo-muumoo muna ukuagĩlaa umukola. 9 Kuitĩ ishie kukĩtumaa umulĩmo palumuĩ nuNzua; inie mwĩmugunda wa kĩNzua, mwĩnumba ya kĩNzua. 10 Kwilika lya ukende wa kĩNzua naalĩ numupeegue, ĩne zĩ numukulu wa azengi namukola masala nuuĩĩkile umukũlĩla; umuua wijenga mukiania yaakue. 11 Kuitĩ umukũlĩla nuĩngĩ kutilĩ nusũũmile kukuuĩĩka, isiititũla uo nawakondile kwiĩĩkua, ingĩ ũYesu Kilisito. 12 Ĩpa kanga umuntu wazenge mukiania ya mukũlĩla uu kuzahabũ katia kumpeesa, katia kupigũe napya ngele nkakũ, katia kumakota, katia kumasanzĩ, katia kunenge, 13 umulĩmo wa muntu wensi ukakigyelela. Kuitĩ uLutondo lukakigyelelia; kunsooko ukikũnukulua kumooto, numooto ukakuugema umulĩmo wa muntu wensi kĩna wilika kĩ. 14 uMulĩmo wa muntu nuzengile mukiania yaakue kanga wikyale, ukiligia ĩkĩpeegua. 15 uMulĩmo wa muntu kanga utekenteeligue, ukiligia ukapĩki; ĩpa uyo umuene ukigũnĩka, ĩpa zĩ kumooto. 16 Sika mumanilene inie kĩna mualĩĩ Numba ya kĩNzua, kangĩ kĩna uMuau wa kĩNzua wikyalile munsĩ yaani? 17 Numuntu kanga wamionoone ĩNumba ya kĩNzua, uNzua ukakumoonoona umuntu nuasio. Kuitĩ ĩNumba ya kĩNzua ingĩ nzelu, ndĩo ingĩ niinie. 18 Muntu waleke kĩpembeelia umuene, na wĩona kĩna munamasala pakatĩ yaani muna unkũmbigyulu uu, nwa tũle munaulu, koona watũle munamasala. 19 Kuitĩ ĩmasala ma unkũmbigyulu uu ingĩ ulu ntongela ya kĩNzua. Kuitĩ yandĩkue, “uzo ukuaguĩlagiaa ĩanamasala muwĩsukukia waao.” 20 Nĩkangĩ, “ũShekulu umamanile ĩmasĩĩgo ma anamasala ya kĩna nakanda udũũ.” 21 Iio gua, kaumuĩwaleke kĩkũmazukĩlia ĩantu. Kunsooko tũlũ yensi yaani. 22 Kanga wĩĩ Paulo katia Apolo katia Kefa, katia unkũmbigyulu katia upanga katia nkia, katia ii naikoolĩ ĩpaino, katia io naikitũla; tũlũ yensi ingĩ yaani, 23 niniinie ingĩ mwa kĩKiisito, nuKilisito ingĩ wa kĩNzua.
1 Muntu nwakusĩĩgĩle itĩ, kĩna kwĩĩtumi a KĩKilisito nĩalindĩĩli a unkũnkũ wa kĩNzua, 2 Kangĩ naishiiue mualindĩĩli, wensi wigyelele wĩĩ musuĩĩli. 3 Kumuane gua, sika kĩntu sunga kainiino namulue niniinie, katia nuulamuli wa kĩuntu; sika nĩlamuĩle sunga uneene. 4 Kuitĩ sika manile ĩnsooko ya kĩsokia uneene, ĩpa sika moonie kĩna nũmunakulukuuluu kunsooko ĩĩ, nukunamulaa gua, ingĩ ũShekulu. 5 Iio gua, mulekilamula kalukaani pĩna likaalĩ ityũngo liakue, sunga waaze ũShekulu; nunduyo wijile kuziĩĩka muwelu nazĩpisile muwiilu, nukukumigyelelia ĩmasĩĩgo ma nkolo; paapo muntu wensi wijililigia ulukũmo luakue kwa kĩNzua. 6 Anũna aane, kunsooko yaani nizitambuĩle izi zĩ mpiani ya kĩApolo nineene, itĩ kumpola zĩĩtu mwĩmanie mulekishĩĩga kwikĩla naalĩ nandĩkue; sunga umuĩ waleke kĩkũmazukĩlia kumuua kunsooko ya muntu nuĩngĩ. 7 Kuitĩ waani nukuoonie wĩkĩlankĩlile numĩaako? Kangĩ utĩĩte kĩntu kĩ nasikukianũnkuĩle? Malĩĩ alĩ waanũnkuĩle, nĩkĩ ukĩkũmazukia kĩna zĩ sika alĩ waanũnkuĩle? 8 Mwakondile kukikyuta! mwakondile kwigolĩpa! mwĩtemile pĩna ishie kukutilĩ! Taazu alĩ mũjilitema, itĩ nindiishie kuteme palumuĩ niniinie! 9 Itĩ nsĩĩgile kĩna uNzua wakupũnilie ishie atumua kumpelo, zĩ naalĩ alamulue aulague; kuitĩ kwalaailue kuumelua kuunkũmbigyulu, ntongela ya amalaĩka nĩantu. 10 Ishie kwĩanaulu kunsooko ya kĩKilisito, ĩpa inie muakola usugũ mwa kĩKilisito, ishie kuaneketũ, ĩpa inie mwa ngũlũ; inie mutĩĩte ukulu, ĩpa ishie kuagila kikyulio. 11 Sunga ityũngo lyolĩ nalĩkoolĩ, kuakolue nzala nĩnoota, kukĩpuĩ, kukukuaguaa nkũndi, kuagila kawikyaalĩ, 12 kangĩ kwiaaga kukĩtuma ĩmĩlĩmo kumĩkono yĩĩtu undiishie muna kwitukĩlua nakukembetana, muna kwipaatigua nakugigimĩlia, 13 Muna kwitũngigua kwagema kwikamantania; kwatũla zĩ malagala ma unkũmbigyulu, kangĩ zĩ udobũ wa intu tũlũ sunga nunzuauu. 14 Sika nandĩkile izi numukolie inshoni, ĩpa kukumusugula zĩ aana aane aloogua. 15 Kuitĩ kanga muĩ nĩalangi gyana lya nzogũ kyumi mwa kĩKilisito, muagila kaatata naiingĩ. Kuitĩ ĩne neene naalĩ numulelile mwa kĩKilisito Yesu kunzĩla ya Mpola na Nziiza. 16 Luulo gua, numupeepilie muĩ atiati aane. 17 Kunsooko ĩĩ numutumile ũTimoteo kunsiani, umuana waane muloogua, musuĩĩli mwa kĩShekulu, nukakumũjukia iinjĩla zaane nazĩĩlĩ mwa KĩKilisito, kĩna nukumanagiaa mũkyanisa liensi tũlũ pensi. 18 Naĩngĩ gua, ĩkeemile kĩna zĩ sika nijile kunsiani. 19 Ĩpa nikiiiza kunsiani kuukaaũ, ũShekulu na walooa, nineene nikimana, sika lukaani luao naalĩ ĩkĩkeema, ĩpa ingũlũ zaao. 20 Kunsooko uutemi wa kĩNzua sika wĩĩlĩ mulukaani ĩpa mungũlũ. 21 Musiiile yaani? Nĩĩze kunsiani nĩnkomene katia muulogua nĩnkolo ya upolo?
1 iMpola zasapatĩĩle za tai kĩna kunsiani ukoolĩ ugololia, nuugololia kĩna waasio ukutilĩ sunga pakatĩ ya anakĩlungu, gaale umuntu numusola umusungu wa kishee. 2 Niniinie namwĩkeema! Sika muoonie kausungu? koona waleegigue pakatĩ yaani unuasio naalutendile uutendi waasio. 3 Kuitĩ ĩne kanga ĩnukutilĩ kukĩmuĩlĩ nakĩĩ, ĩpa nkoolĩ kukĩnkoolo. Nakondagiaa kumulamula uyo naalutendile itĩ zĩ pĩna nkoolĩ. 4 Muliina lya kiShekullu Yesu, inie pĩna mwĩlundĩĩla ensi nĩnkolo yaane, palumuĩ ningũlũ za kĩShekulu wĩĩtu Yesu; 5 mumupũnĩlie ũShetani muntu nuasio kuoononeki wa muĩlĩ, koona ĩnkolo ĩgũnue palutondo lwa kĩShekulu. 6 Kukĩkũmazukia kumuani sika iiza. Sika mumanilene kĩna piugaasũ pikeei pyukugaasagiaa ipyũli liensi. 7 Luulo gua, muuleegie ugaasũ wakalĩ koona muĩ pyũli nĩpia, kĩna iio namuĩlĩ muagila kaugaasũ. Kuitĩ ĩnkolo ya Pasaka yĩĩtu alĩ mpũnigue pyolia, muene uKilisito. 8 Luulo gua, kutende lutondo lukulu, sika kuugaasũ wa kalĩ, katia kuugaasũ ubĩĩ nuoonooni, ĩpa kwipyũli nasika lĩgaasile, ndĩlo ingĩ ugolokũ wa nkolo nĩtai. 9 Alĩ numuandĩkĩĩle mumbalua yaane kĩna mulekikamantana nĩagololia; 10 Ĩpa sika mbũgile mulekikamantana nĩagololia a unkũmbigyulu uu, katia aawa, katia nĩatũlani katia nĩĩtekela anzegamĩla, kuitĩ yaasio aza ijile kumũjĩpĩla kukuupũna unkũmbigyulu uu. 11 Ĩpa gua, paapo alĩ numuandĩkĩĩle kĩna mulekikamantana numuntu namuĩtue munũna na waa mugololia katia muawa, katia mwĩtekela anzegamĩla, katia mutukani, katia ukugaalaa katia mutũlani; umuntu kĩna uyu, mulekigomba sunga kwilĩania ninduyo. 12 Kuitĩ injĩpĩĩle yaani kukualamula ĩaasio naĩĩlĩ kunzi? Sika mukualamulaane inie, ĩaasio namwĩensi niniinie? 13 ĩAasio naĩĩlĩ kunzi uNzua wijile kualamula. “Muleegiĩ unuasio namubĩĩ pakatĩ yaani.”
1 uMuntu wa kunsiai pĩna utĩĩte ulukaani kumuua usũũmilene kukumusokia ntongela yaao nasika anakulukuuluu, ilekitũla ntongela ya eelu? 2 Sika mumanilene kĩna ĩeelu ijile kuulamula uunkũmbigyulu? Maalĩĩ uunkũmbigyulu wijililamulua niniinie, sika mũjĩpĩĩlene kwilamula ulamuli nauniino? 3 Sika mumanilene kĩna kwijile kualamula ĩamalaĩka? Sika nangũlũne inkaani za uumĩ uu! 4 Iio gua, kanga ĩmutĩĩte inkaani za kulamulua za uumĩ uu, nĩkĩ muaĩĩkile mwityengu lya ulamuli ĩaasio naagila kalukũmo mũkyanisa? 5 Ntambuĩle izi numukolie inshooni. Itĩ kunsiani kutilĩne kaumuĩ namunamasala, nusũũmile kwilamula inkaani za anũna aakue. 6 Ĩpa mukĩsokia kĩnũna kukĩnũna, kangĩ ntongela yaao nasika asuĩlĩĩle? 7 Iio gua, sunga kukĩsokia niinie kuniinie mulukaani luensi, ingĩ ulemua waani. Sika taazune kwitendelua uubĩĩ. Sika taazune kwinamantulua inshao zaani? 8 Ĩpa kuluandĩ luua mukuatendelaa ubĩĩ ĩantu nukukuanamantuula inshao zaao, sunga za ĩanũna aani. 9 Sika mumanilene kĩna nasika anakulukuuluu sika ijile kuusala utemi wa kĩNzua? Muleke kĩpembeelia; ĩagololia nĩatekela anzegamĩla, nĩasambo, nĩnaĩkĩgololagiaa akĩĩma atilĩ katia agoosia atilĩ, 10 nĩiii, nĩaawa, nĩnaakugaalaa, nĩatukani, nĩatũlani, sikaijile kuusaala uutemi wa kĩNzua. 11 Nĩĩĩa kunsiani alĩ ĩkĩna awa. Ĩpa namoogigua, ĩpa namueligua, ĩpa namualĩĩligua ĩkulukuuluu muliina lya kĩShekulu Yesu Kilisito, nuMuau wa kĩNzua wĩĩtu. 12 “Kumuane ĩne yukutilĩ naya mũiko,” ĩpa sika tũlũ naileetile ĩnsaĩlo. “Kumuane ĩne yukutilĩ naya mũiko,” ĩpa sika nikitũla musese wa tũlũ yensi. 13 “iNdia ingĩ kundaa, nĩndaa ingĩ kundia,” ĩpa uNzua uzilioonoona tũlũ. uMuĩlĩ gua sika kuugololia, ĩpa ingĩ kwa kĩShekulu, nũShekulu ingĩ kumuĩlĩ. 14 NuNzua alumũiukilie ũShekulu, nĩkangĩ ukakukũiukia nindiishie kungũlũ zaakue. 15 Sika mumanilene kĩina ĩmiĩlĩ yaani ingĩ pitũmpĩ pya kĩKilisito? Iio gua, nipisholene ipitũmpĩ pya kĩKilisito nukukupitenda pitũmpĩ pya mugololia. Sika iio! 16 Sika mumanilene kĩna uyo namukamantanigue numugololia ingĩ muĩlĩ umuĩ ninduyo? Kuitĩ uũgile, “ĩAasio naabĩlĩ ikitũla muĩlĩ umuĩ.” 17 Ĩpa uyo nukamantĩĩne nũShekulu ingĩ nkolo ĩmuĩ ninduyo. 18 Utalamĩ uugololia Mulandu wensi nukuutendaa umuntu ingĩ kunzi ya muĩlĩ waakue; ĩpa uyo nukugololagiaa ukuutimulĩlaa umuĩlĩ waakue umuene. 19 Sika mumanilene kĩna umuĩlĩ waani ingĩ Numba ya kiMuauMwelu nuili munsi yaani, naali mwapegue nu Nzua? Niniinie sika nsao yaani uniinie; 20 kuitĩ alĩ muagulue kungele nkakũ. Mumukulie gua uNzua mumiĩlĩ yaani.
1 Ĩpa gua, mumpola zaasio naalĩ muandĩkile, ingĩ iiza umugoosia waleke kumutona umukĩĩma. 2 Ĩpa kunsooko ya ugololia umugoosia wensi nuĩ numusungu waakue umuene, numusungu nuĩ numugoosia waakue. 3 uMugoosia wamupeele umusungu waakue muna ijĩpĩĩle, iio-iioo numusungu wamupeele umugoosia waakue muna ujĩpĩĩle. 4 uMusungu mugila kausũũmi mumuĩlĩ waakue, ĩpa umugoosia waakue; iio-iioo numugoosia mugila kausũũmi mumuĩlĩ waakue, ĩpa umusungu waakue. 5 Muleke kĩsiita isiititũla ĩmwĩgombĩlie kwityũngo, koona mwĩligĩlie ĩlioma lya kulompa; mwĩsũgamĩĩle kangĩ koona ũShetani waleke kumugema kunsooko ya usiita kĩgilia waani. 6 Mbũgile izi gua kuugombia waane, sika kũlyagĩĩlio. 7 Kuitĩ numuloe ĩantu tũlũ atũle kĩna ĩne nĩĩlĩ; ĩpa wensi utĩĩte ĩkĩpeegua kiakue umuene kwa kĩNzua, uyu itĩ numuua Itĩ. 8 Naaĩĩla gua ĩaasio nasika alatoola nĩakiĩlua, taazu ikyale kĩna ĩne nĩĩlĩ. 9 Malĩĩ ĩsika asũũmile kukĩgilia naatoole; kuitĩ ingĩ taazu kwitoola kwikĩla kwishonseelua nĩnsula. 10 Nĩaasio naakondile kukĩtoola nĩalagĩlĩĩlie, sika neene, ĩpa ũShekulu, umusungu waleke kĩleka numugoosia waakue. ( 11 Ĩpa malĩĩ ĩlekile ninduyo nũkyale yoi, walekitoolua, katia wakamantane numugoosia waakue;) nĩkangĩ umugoosia waleke kumuleka umusungu waakue. 12 Naĩngĩ gua nĩaĩĩlĩĩle uneene, sika Shekulu; ya kĩna kanga munũna wensi ĩutĩĩte umusungu nasikusuĩlĩĩle, numusungu nuasio ĩugombile kukikyala ninduyo, waleke kumuleka. 13 Numusungu nutĩĩte umugoosia nasikusuĩlĩĩle, numugoosia nuasio ugombile kukikyala ninduyo, waleke kumuleka 14 Kuitĩ umugoosia nasikusuĩlĩĩle ukuelagiguaa kunzĩla ya musungu. Numusungu nasikusuĩlĩĩle ukuelagiguaa kunzĩla ya mugoosia; kanga ĩsika iio, ĩaana aani aza ijilitũla a udobũ, ĩpaino ingĩ eelu. 15 Ĩpa unuasio nasikusuĩlĩĩle na walege, walega udũũ. iYaasio umunũna namugoosia katia namusungu sika mutũngue. Ĩpa uNzua ukuĩtile kumatiliga. 16 Kuitĩ umanile mbii, ue numusungu, kĩna ukakumugũna umugoosia waako? Katia umanile mbii, ue numugoosia, kĩna ukakumugũna umusungu waako? 17 Ĩpa ũShekulu, kĩna alumoomolĩĩle muntu wensi, kangĩ kĩna uNzua alumuĩtile muntu wensi nwagendele muumo. Iio-iioo nilagĩĩlia mumakanisa tũlũ. 18 Ukooline kaumui pakatĩ yaani pĩna alimwitue naalĩ wakondile kwiyaalamigua? nwaleke kĩtenda zĩ sika mualamigue. uMuntu kanga wĩĩtue pĩna sika walaalamigua, nwalekiaalamigua. 19 Kwiaalamigua sika kĩntu nukũsiitiaalamigua sika kĩntu, ĩpa kũkendegeela ĩmalagĩĩlio ma kĩNzua. 20 Wensi nwikyale muumo muna alĩ wĩĩlĩ pĩna alĩ muĩtue. 21 Alumuĩtue umusesene? Sika kĩntu; ĩpa na wasũũma kwitũla mukolelua, taazu yĩĩ iio. 22 Kuitĩ uyo naalĩ muĩtue mwa kĩShekulu naalĩ musese, ingĩ mukolelua wa kĩShekulu. Iio-iioo ninduyo namuĩtue naalĩ mukolelua ingĩ musese wa kĩKilisito. 23 Alĩ muagulue kungele nkakũ; mulekitũla asese a antu. 24 Anũna aane, muntu wensi nwikyale pa kĩNzua muumo munaalĩmuĩtĩlue. 25 Kumpola za ananso numugila kilyagĩĩlio lya kĩShekulu, ĩpa nipũnia ishĩĩgo liane ĩne naalĩ numukolelue kĩnishungu kwitũla musuĩĩli. 26 Iio gua, naona ikitũla iiza, kunsooko ya luago nalukoolĩ, kĩna ingĩ taazu umuntu kukikyala kĩna wĩĩlĩ. 27 Umutũngue kumusungune? Ulekidũũma kwitũnguĩlua watũnguĩlaguaane kumusungu. Ulekidũũma kamusungu. 28 Ĩpagua, kanga utoole umugila kautimu; numunanso kanga watoolue mugila kautimu; ĩaasio naĩtoolile ikitũla ninjago mumuĩlĩ; nineene nsiile kukumugilĩlia izi. 29 Naũga itĩ anũna aane, ityũngo lya keepaa; kwipũna ĩpaino ĩaasio naa tĩĩte ĩasungu naatũle zĩ agila; 30 nĩaasio nailĩla ĩĩ zĩ sika ilĩla; nĩnailumba zĩ sika ilumba; nĩnaigula zĩ agila kakĩntu. 31 Ndĩo naakuutumĩla uunkũmbigyulu uu zĩ sika akuutumĩla; kunsooko wikyaalĩ wa unkũmbigyulu uu ukĩlile. 32 Nsiile gua mutũle muagila kawĩkunkunalia. Uyo nasikutoolile ukuzikendegeelaa impola za kĩShekulu, kĩna wamuloeelie mbii ũShekulu; 33 ĩpa uyo nutoolile ukuzikendegeelaa impola za unkũmbigyulu, kĩna wamuloeelie mbii umusuungu waakue; 34 ukoolĩ wĩkĩlankĩli. uMusungu nasika mutoolue katia munanso ukuzikendegeelaa impola za kĩShekulu, koona watũle muelu mumuĩlĩ numunkolo gaa. Ĩpa nwatoolilue ukuzikendegeelaa impola za uunkũmbigyulu, kĩna wamuloelie mbii umugoosia waakue. 35 Ntambuĩle izi kunsaĩlo yaani; sika ya kĩna numuĩĩkĩĩlie kĩnululi, ĩpa kunsooko nailoeelĩĩlie, kangĩ mumutumĩle ũShekulu ĩkutile kawĩnkankania. 36 Ĩpa muntu wensi naa usĩĩgile kĩna sikumutendĩĩle umũuuligua waakue naiiza; kanga nsula yĩĩ nkulu, nĩkanga ĩmũjĩpĩĩle yĩĩ itĩ, nwatende gua muna usiiile naĩtoole udũũ; sika witenda kautimu. 37 Ĩpa nuasio nuĩmĩkile kuukamũ munkolo yaakue, mugila kaoonatĩĩligua, nusũũmile kwitema uulooa waakue, nwĩkakie munkolo yaakue kukumukendegeela umuuligua waakue ukitenda iiza. 38 Luulo gua, numutoolile umuuligua waakue utendile iiza; niĩ nduyo nasikutoolile utendille iiza nangũlũ. 39 uMusungu ukutũngaguaa pĩna umugoosia waakue kĩlĩ muumĩ. Kanga umugoosia waakue ĩwakiile, ukutũnguĩlaguaa kwitoolua numuntu wensi numusiiile, mwa kĩShekulu udũũ. 40 Ĩpa uyu muliukũ nangũlũ kanga wikyale yoi; iio moonie ĩne. Neene nsĩĩgile kĩna ĩne niineene ntĩĩte uMuau wa kĩNzua.
1 Kumpola za nama nampũnigue ipyolia kuanzegamĩla, kumanile kĩna “Ishie tũlũ kutĩĩte ulĩngi, uulĩngi ukuleeta lukeemo,” ĩpa uulogua ukuzengaa. 2 Ĩpa muntu wensi kanga ĩwĩsĩĩgile kĩna umanile lukaani, sika walamana kalukaani kĩna yumũjĩpĩĩile kwimana. 3 Wensi kanga wamuloogue uNzua, uzo wamanagua ninduyo. 4 Iio gua, kumpola za kwilĩa ĩnama nampũnigue ipyolia kuanzegamĩla, kumanile kĩna “ĩanzegamĩla sika kĩntu” muna unkũmbigyulu nĩkangĩ kutilĩ “uNzua nuĩngĩ isiititũla umuĩ udũũ.” 5 Kuitĩ kanga atũle akoolĩ naĩĩtue anzua, yĩĩ kwigyulu katia muna nsĩĩ, kĩna iio naakoolĩ “anzua iingĩ” “niishekulu iingĩ,” 6 ĩpa gua, kunsĩĩtu ishie ukoolĩ uNzua umuĩ, mueneTata. Kumuakue uyu intu tũlũ naigyelela, nindiishie kumuakue kukoolĩ; kangĩ ukoolĩ ũShekulu umuĩ YesuKilisito; yensi naitũla ikoolĩ kwa kĩuyo, sunga nindiishie kukoolĩ kwakĩ uuyo. 7 Ĩpa ĩmĩlimu ĩĩ sika ĩkoolĩ munsĩ ya antu tũlũ. Ĩpa amuĩ kukijiĩĩla nĩanzegamĩla sunga nunzuauu akulĩaa ĩnama kĩna tai mpũnigue ipyolia kuanzegamĩla, nĩmioo yaao kunsooko mĩneketũ, nĩdobia. 8 Kuitĩ india sika zukukulegelagia uugombigua kwa kĩNzua; kuluulo, kanga kwilĩa sika kukongeelagiguaa kakĩntu, nĩkanga kusiitilĩa sika kukukeepeelaguaa kakĩntu. 9 Ĩpa gua kendegeelĩ uusũũmi wani ulekitũla kĩmkũnpa kuaneketũ. 10 Kuitĩ umuntu na wakuona ue nutĩĩte uulĩngi wikyalansile pandia mwijumba lya anzua, kanga umoo waakue ĩmuneketu, sikukikamatĩkane sunga wamĩlie ĩnama nampũnigue ipyolia kuanzegamĩla? 11 Itĩ unuasio namuneketũ wilimĩĩligua kuulĩngi wako ninduyo ingĩ munũna wa uKilisito naalukiile kunsooko yaakue. 12 Kuitĩ pĩna mukuatimulĩla ĩanũna aani nukukuaalalia mumioo yao namĩneketũ, mukumutimũlĩlaa uKilisito. 13 Luulo gua, kanga india ĩzukumukũmpia umunũna waane, sika nijililĩa ĩnama kainino sunga ĩkalĩ nakalĩ, ndeke kumukũmpia umunũna waane.
1 Ĩne sika numukoleluane? Ĩne sika numutumuane? Ĩne sika alĩ numuooniene ũYesu Shekulu wĩĩtu? Inie sika mwĩmulĩmo waanene mwa kĩShekulu? 2 Malĩĩ ĩne sika numutumua kuna ĩngĩ, ĩpa numutumua kunsiani inie, kunsooko umuntozo wa utumua waane ingĩ uniinie mwa kĩShekulu. 3 iShookeelio liane kuaasio nainkolekeelia ntĩĩlĩ. 4 Kuagilane kausũũmi wa kulĩa nukwikopa? 5 Kuagilane kausũũmi wa kumusola umusungu nusuĩlĩĩle tũlũ pensi kĩna ĩatumua naĩngĩ, nĩanũna a kĩShekulu, nuKefa? 6 Katia uneene dũũne nuBalinaba nakuagila usũũmi wa kusiititenda umulĩmo? 7 Mwĩlaasi kĩ nukuendaa kuulugu tyũngo tũlũ liensi kũlyĩpo liakue umuene? Waani nukupandĩlaa ĩmakota ma mĩzabiibu nasikukulĩaa inkali zaakue. Waani nukudĩĩma idyale, nasikukukopaa ĩmasunsu midyale? 8 Niũgane izi zĩ kĩuntu udũũ. uUlagĩĩlio sika uũgilenezozi-zozii? 9 Kuitĩ muUlagĩĩllio wa kĩMusa yandĩkue, “Uleke kumĩtũnga umulomo ĩng'ombe nayaipuula uupemba.” uNzua ukukendegeelaane ing'ombe? 10 Katia sikuũgilene izi kunsooko yĩĩtu udũũ? Yoi eeze, alĩ nandĩkue kunsooko yĩĩtu, kuitĩ nwilĩma ijĩpĩĩle kwilĩmaa kuulaaĩĩli; nduyo nwipuula kuuza nulaaĩlĩĩle kwiligia ityũmpĩ liakue. 11 Malĩĩ ishie ĩalĩĩ kumupandĩlĩĩlie iintu ya kĩnkoolo, lukaani lukulune kwiogola iintu yaani ya kĩmuĩlĩ? 12 Malĩĩ naĩngĩ akamantĩĩne muusũũmi uu mumiani, ishie sika nangũlũne? Ĩpa sika kuutumĩĩle uusũũmi uu; ĩpa nakugigimĩlia mumpola tũlũ koona kuleke kuzigilia iMpola na Nziiza za kĩKilisito. 13 Sika mumanilene kĩna ĩaaso naĩkĩtumaa muNumba ya kĩNzua akulĩaa iintu ya Numba ya kĩNzua, nĩaasio naĩkĩtumaa pawitekelo akutũlaa nityũmpĩ liao mũintu ya witekelo. 14 NũShekulu iio-iioo ulagĩlĩĩlie kĩna ĩaasio naakutanantagiaa iMpola na Nziiza ĩliĩsĩlie muumo ya muMpola naNziiza. 15 Ĩne gua, sika ntumĩĩle izi sunga nĩnalumuĩ. Kangĩ sikanandĩkile izi koona itũle iio kumuani; ingĩ taazu iiza nkie kwikĩlaũmuntu wensi watende uwĩkũmazukia waane wĩĩnakanda. 16 Kuitĩ kanga ntanantie iMpola na Nziiza, numugila ulwa kĩkumazukĩlia, kutilĩ kawĩnegelo; kangĩ ukĩa kumuane kanga nsiititanantia iMpola naNziiza! 17 Kuitĩ malĩĩnitenda umulĩmo kuuloa waane ntĩĩte kĩnamulĩmo; malĩĩ sika kuuloa waane nasuĩlĩĩlue uukendegeeli. 18 Kiani ĩkĩnamulĩmo kiane? Ingĩ kyokĩ, yakĩna pĩna nitanantia, mpũnilie iMpola naNziiza pĩnakutilĩ kilyĩpo, iio ndekitumĩla uusũũmi waane nanuutĩĩte muMpola naNziiza 19 Kuitĩ kanga ĩnaazaa numukolelua kuantu tũlũ, nitendaa numusese wa tũlũ, itĩ ndigie antu iingĩ nangũlũ. 20 Nantũla zĩ Muyahũdi kuAyahũdi koona nĩaligie ĩAyahũdi; kuaasio naĩĩlĩ nsĩlĩlĩ ya Ulagĩĩlio nantũla zĩ nsĩlĩlĩ ya Ulagĩĩlio kanga ĩne uneene ĩsika nĩĩlĩ nsĩlĩlĩ ya Ulagĩĩlio nakĩĩ, koona nĩaligie naĩĩlĩ nsĩlĩlĩ ya Ulagĩĩlio. 21 Kuaasio naagila uUlagĩĩlio nantũla zĩ numugila Ulagĩĩlio, sika kĩna numugila kaUlagĩĩio kwakĩnzua, ĩpa nĩĩlĩ nsĩlĩlĩ ya Ulagĩĩlio kwakĩKilisito, koona nĩaligie ĩaasio naagila uUlagĩĩlio. 22 Kuaneketũ nantũla zĩ numuneketũ koona nĩaligie naaneketũ. Kuaasio tũlũ nantũla iio kĩnaĩili koona nĩagũne ĩantu kunzĩla tũlũ. 23 Nineene nitenda izi tũlũ zensi kunsooko ya Mpola na Nziiza nkamantane palumuĩ ndĩo. 24 Sika mumanilene kĩna naitiganilile kwimanka, kuuza amankile tũlũ, ĩpa nukuanũnkulaa ĩkĩpeegua ingĩ umuĩ? Mankĩ koona mukĩligie. 25 Wensi nukĩtiganĩĩlaa ukĩgilagiaa mutũlũ zensi; Ĩaasio gua, koona aanũnkule ĩngala nyukoonekaa; ĩpa ishie nasika yukoononekaa. 26 Iiogua, mankile iio-iioo, sika kĩna nukĩkankania; nĩkĩkua iio-iioo sika kĩna nukukuaa ĩnzega; 27 ĩpa nukuwaagia umuĩlĩ waane nukuutontia; ilekitũla pĩna nakondia kukuatanantĩĩlia naĩngĩ, ĩne uneene ntũle wa kusiitua. 00157.tif Ngala (1Klt 9:27)
1 Anũna aane, sika nsiiile mulekimana kĩna ĩatata ĩĩtu tũlũ alĩ ĩĩlĩ nsĩlĩlĩ ilyũnde; tũlũ naakĩla pakatĩ yananza; 2 tũlũ naabadĩĩzigua kwa kĩMusa mwilyũnde numunanza; 3 tũlũ naalĩa uludia lulo-luuloo lwa kĩnkoolo; 4 tũlũ naakopa kĩkopelo kĩĩkio-kĩĩkioo ĩkya kĩnkoolo. Kuitĩ naakopela pyampa lya kĩnkoolo naalĩ lĩatiatile; nipyampa liasio alĩ uKilisito. 5 Ĩpa iingĩ dũũ pakatĩ yaao uNzua sika nuloeeligua ndĩo; kuitĩ naamalua mumbugi-melemele. 6 Izi gua nazitũla mpiani kumuĩtu, itĩ ishie kulekitũla antu a kuawa namabĩĩ kĩna ĩaasio naalĩ aawe. 7 Sunga mulekitũla ĩtekela-anzegamila kĩna naĩngĩ kumiao, kinayandĩkue, “Antu naikyalansile kwilĩa nukwikopa, naĩĩmĩka kũina.” 8 Sunga kulekitenda uugololia kĩna naĩngĩ naalĩ autendile, naagua lutondo lumuĩ ĩantu magana ma nzogũ makumi mabĩlĩ namatatu. 9 Sunga kuleke kumugema ũShekulu, kĩna naĩngĩ kumiao naalĩ amugemile, naoonoonua ninjoka. 10 Sunga kuleke kĩũlũnga kĩna naĩngĩ kumiao naalĩ ĩkĩUlũnga, naoonoonua nuMoonooni. 11 Izi tũlũ alĩ aziligilie ĩaasio zĩĩ mpiani, nanandĩkue zukusugule ishie nakwapikĩlĩĩlue nĩmpelo ya unkũmbigyulu. 12 Luulo gua nwĩsĩĩgile kĩna wĩĩmĩkie wĩlaaĩkie walekigua. 13 uUgemua sika alĩ umuligilie inie isiititũla alĩ umuendile muumo mukĩuntu, nuNzua ingĩ wa usuĩĩli, sikukakumuleka mugemue kwikĩlĩkĩĩla muna musũũmĩĩle; ĩpa palumuĩ nuugemua ukuzĩpagiaa ĩnzila ya kutalamĩla musũũme kwigigimĩlia. 14 Luulo gua alooguaaane, utalamĩ uwĩtekela anzegamĩla. 15 Nitambula zĩ nĩantu naakola usugũ, lamulĩ uniinie nanukulutambula. 16 ĩKĩĩko kya ukembetua nakukĩkembetile, sika nkamĩ ya mugali wakĩ Kilisitone? ĩKĩgao nakukĩegile sika nkamĩ ya muĩlĩ wa kĩKilisitone. 17 Kunsooko ĩkĩgao ingĩ kĩmuĩ, ishie nakwĩiingĩ kwĩmuĩlĩ umuĩ; kuitĩ tũlũ kukukamantanaa mukĩgao kĩĩkio kĩmuĩ. 18 Alaaĩ na aĨsilaeli kukĩmuĩlĩ naakulĩaa ĩmapolia, agilane kankamĩ nuitekelo. 19 Ntambule yaani gua? Ya kĩna nakĩpũnigue ipyolia kuanzegamĩla kĩntune? Katia kĩna ĩanzegamĩla kĩntune? 20 Zũi, ĩpa iintu naapũnilie ipyolia ĩanakĩlungu aapũnĩĩliie ĩalungu; sika kwa kĩNzua. Sika numuloe inie kwikamantana nĩalungu. 21 Sika musũũmile kwikopela ĩkĩĩko kya kĩShekulu nĩkĩĩko kya alungu. Sika musũũmile kwilĩa pameeza ya kĩShekulu nĩpameeza ya ulungu. 22 Katia kumutende ũShekulu wĩĩ nuwĩĩlũne? Kutĩĩte ngũlũne kwikĩla uyo? 23 “Kutilĩ kamũiko kumuane mũintu tũlũ,” ĩpa iintu tũlũ sika ileetile kansaĩlo. “Kutilĩ kamũiko kumuane mũintu tũlũ,” ĩpa sika intu tũlũ nayukuzengaa. 24 Muntu walekidũũma kukĩsaĩpĩla umuene, ĩpa kukumusaĩpĩla umunakaa waakue. 25 Kĩntu kiensi nakĩguligue mumagulĩlo lĩĩ udũũ, mulekikolekeelia kunsooko ya moo. 26 Kuitĩ, “ĩNsĩĩ ingĩ yaakue ũShekulu sunga uwijuli waakue.” 27 Malĩĩ umuntu nasikusuĩlĩĩle wamuana kundia, niniinie musiiile kwienda, lĩĩ tũlũ kiensinakĩĩĩkue ntongela yaani, mulekikolekeelia kunsooko ya moo. ( 28 Malĩ muntu wamuĩĩla, “ĩKĩntu ĩkĩ kĩpũnigue pyolia,” mulekilĩa kunsooko yaakue) naukaa wakulagĩĩlaa nukunsooko ya moo. 29 Nitambula moo, sika waako, ĩpa waakue. Mulekilĩa nĩkĩ ukolelua waane ulamulue numoo wa muntu nuĩngĩ. 30 Malĩĩ ĩnilĩa kwishongelio, ntukue nĩkĩ kunsooko ya kĩntu nanĩkĩsongĩĩlie. 31 Luulo gua, pĩna mwilĩa katia kwikopa katia kwitenda lukaani luensi, tendĩ tũlũ kuukulu wa kĩNzua. 32 Muleke kuakũmpia ĩAyahũdi katia ĩAgiliki katia ikyanisa lya kĩNzua; 33 iio-iioo kĩna uneene nanĩaloelĩĩlie tũlũ mumpola zensi, ndekidũũma ĩnsaĩlo yaane uneene, ĩpa nsaĩlo yaao naiingĩ, koona agũnue.
1 Mutũle atiati aane kĩna uneene nanumutiati wa kĩKilisito. 2 Numukũmazukilie gua, kuitĩ mwinjukile mumpola zensi, niniinie muuziambile intendo kĩna iio-iioo naalĩ numupũnĩĩlie. 3 Ĩpa nsiile mumane kĩna ityũe lya mugoosia wensi ingĩ uKilisito, nityũe lya musungu ingĩ umugoosia nityũe lya kĩKiisito iingĩ uNzua. 4 Mugoosia wensi pĩna wilompa katia pĩna wipũnia unakĩdagu nukwikũmba ityũe ukulĩkolia inshooni ityũe liakue. 5 Ĩpa musungu wensi pĩna wilompa katia pĩna wipũnia unakĩdagu pĩna sikukũmbile ityũe, ukulĩkolia inshoni ityũe liakue, kuluulo ingĩ ilika lĩmuĩ nunumuile. 6 Kuitĩ umusungu nulekile yoi ityũe, taazu wamũnsule. Kanga yĩĩ nsoni umusungu kwĩmũnsulua ĩmatũmbĩ katia kwimuugua, iiza wajialue mwityũe. 7 Kuitĩ umugoosia sika yumũjĩpĩĩle kũkũmba ityũe kunsooko ingĩ mpiani kangĩ ukulu wa kĩNzua. Ĩpa umusungu ingĩ ukulu wa mugoosia. ( 8 Kuitĩ mugoosia sika alupũnile mumusungu, ĩpa umusungu, mumugosia.) 9 Sunga umugoosia sika alĩ muumbue kunsooko ya musungu, ĩpa umusungu kunsooko ya mugoosia. 10 Iio gua ijĩpĩĩle umusungu wĩkũmbe ĩkĩlĩngasĩĩlio kya wĩniinupia kũtyue kunsooko ya amalaĩka. ( 11 Ĩpa gua mwa kĩShekulu sikukoolĩ mugoosia wing'ene pĩna ukutilĩ umusungu, katia umusungu pĩna ukutilĩ umugoosia.) 12 Kuitĩ kĩna iio umusungu naalupũnile mumugoosia, iio-iioo umugoosia nduyo ukulelaguaa numusungu. Niintu tũlũ yensi ipũnile kwa kĩNzua. 13 Lamulĩ uniinie kuniinie, iizane umusungu wamulompe uNzua pĩna sikukũmbile ityũe? 14 Uulagĩĩlio wiyuukĩ sika umulĩngiliene ya kĩna umugoosia kwitũla nĩmatũmbĩ namalĩĩpũ ingĩ nsoni kamuakue. 15 Ĩpa umusungu na waa nĩmatũmbĩ namalĩĩpũ ingĩ uukulu waakue; Kuitĩ mupeegue ĩmatũmbĩ namalĩĩpũ matũle palioma lijialo. 16 Malĩĩ muntu wensi waa usĩĩgile kwileeta nkungumi, ishie kuagila intendo kĩna zaasio, sunga ĩmakanisa ma kĩNzua. 17 Sika numukũmazukilie kukumulagĩĩlia izi kunsooko pĩna mukĩlundĩĩla, sika kunsaĩlo ĩpa kuukapĩki. 18 Kuitĩ kumuandio pĩna mwĩlundĩlĩĩle mwikyanisa, niigilie kĩna ukoolĩ ulekanuli kunsiani; nineene piipĩ kũshuĩĩla. 19 Kuitĩ kutilĩ kawĩnegelo kũtũla nuwĩleei kunsiani, koona naatai kunsiani igyelele kualiĩ. 20 Luulogua, pĩna mwĩilingĩĩle palumuĩ sika ishũũmĩkile kwilĩa ĩndia ya kĩShekulu. 21 Kuitĩ umuĩ ukuutongelaa kwishola india zaakue muulĩi waasio, uyu namukolue nzala, uyu nugaalile. 22 Mbii itĩ! Muagilane inumba za kulĩĩla nukwikopela? Katia mulĩmelilene ikyanisa lya kĩNzua nukukuakolia inshoni naasilĩlue? Numuĩĩle yaani? Numukũmazukiene? Muizi, sika nukumukumazukia. 23 Kuitĩ ĩne alĩ naanũnkuĩle kwa kĩShekulu nanumupeela inie, kĩna ũShekulu Yesu utiku waasio pĩna nusakigua nukĩsola ĩkĩgao; 24 pĩna nukondia kwishongelia nukĩega, nuũga, “Uu wau muĩlĩ waane namupũnigue kunsooko yaani; tendĩ yoi mũnjuke ĩne.” 25 Iio-iioo pĩna naakoondia kwilĩa, nukĩsola ĩkĩĩko, nuũga, “ĩKĩĩko ĩkĩ kyokĩ lyago, nĩpia mumugali waane; tendĩ yoi pensi pĩna mwikopa mũnjuke ĩne.” 00216.tif Pyango (2Klt 11:25) 26 Iio gua, pĩna mukukĩlĩa ĩkĩgao ĩkĩ nukukukĩkopela ĩkĩĩko ĩkĩ, mukutanantagiaa nkia ya kĩShekulu sunga waaze. 27 Luulo gua, wensi nwilĩa ĩkĩgao ĩkĩ nukwikopela ĩkĩĩko ĩkĩ ĩkya kĩShekulu pĩna sika wijĩpĩĩle ukaa wĩligĩĩlie utimu wa muĩlĩ numugali wa kĩShekulu. 28 uMuntu wĩkolekeelie umuene, paapo wakĩlĩe ĩkĩgao nukukukĩkopela ĩkĩĩko. 29 Kuitĩ nwilĩa nukwikopa pĩnasika wijĩpĩĩle, wilĩa nukwikopa uulamulua kumuakue, kunsooko sikuulekanuĩle. 30 Kunsooko ĩĩ akoolĩ iingĩ kunsiani naaneketũ nĩaluĩle, nĩnaĩngĩ agonile. 31 Ĩpa kanga ĩaza kwĩkolekelĩĩlie, kĩĩsa sika aza kwijililamulua. 32 Ĩpa pĩna kwilamulua nũShekulu, kukusugulaguaa koona kulekilamulua kũkaasigua palumuĩ nuunkũmbigyulu. 33 Luulo gua anũna aane, pĩna mwĩlundĩlĩĩle kwilĩa, iiza kukĩlĩndĩla. 34 uMuntu na waa mukolue nzala walĩe kumuakue, muleke kĩlundĩĩla kuulamulua. Mumpola nazĩngĩ nazishaagile, pĩna nikiiza nĩkakuzilagĩĩlia.
1 Mumpola za ipeegua ya kĩnkolo anũna aane, sika nsiiile mulekilĩnga. 2 Mumanile kĩna pĩna alĩ muanakĩlungu, alĩ mukutualaguaa kuanzegamĩla nasika akulikitagiaa, iio kĩna alĩ muatongue. 3 Luulo gua numulĩngilie ya kĩna ukutilĩ nwitambula muMuau wa kĩNzua kwiũga, “Yesu wazũmilue!” Sunga ukutilĩ nusũũmile kwiũga, “ũYesu ingĩ Shekulu,” isiititũla muMuau Muelu. 4 Ukoolĩ wĩkĩlankĩli wa ipeegua, ĩpa uMuau uyo-uyoo; 5 Ukoolĩ wĩkĩlankĩli wa mĩlimo, ĩpaũShekulu uyo-uyo; 6 Ukoolĩ wĩkĩlankĩli wa kĩtuma umulĩmo, ĩpa uNzua uyouyoo ukuasũũmagiaa kwitenda ĩmĩlĩmo, yensi mutũlũ ensi. 7 Ĩpa wensi ukupeegaguaa uukũnukulua wa kĩMuau kukuasaĩpĩla nĩnaĩngĩ. 8 Kuitĩi umuĩ kwakĩMuau mupeegue lukaani lwa masala; umuua lukaani lwa umani kwa kĩMuau uyo-uuyoo. 9 umuua usuĩĩli mwa kĩMuau uyo-uuyoo; umuua ipeegua ya kukamia ĩaluĩle mwa kĩMuau uyo umuĩ; 10 uumua kwitenda makula; umuua unakĩdagu; umuua kwilekanula ya nkolo; umuua muntaambo nang'enda; umuua kwilondoosia intambo. 11 Ĩpa ĩmĩlĩmo ĩĩ tũlũ yensi yĩkĩtumaguaa nuMuau uuyo umuĩ, nwioomolania muntu wensi muna muloele umuene. 12 Kuiti kĩna iio umuĩlĩ ingĩ umuĩ, nduo utĩĩte pitũmpĩ piingĩ, nipitũmpĩ tũlũ pya muĩlĩ kanga ĩpingĩ noo, ingĩ muilĩ umuĩ dũũ; iio-iioo nuKilisito. 13 Kuitĩ mwa kĩMuau umuĩ ishie tũlũ alĩ kuabadĩĩzigue kutũle muĩlĩ umuĩ, malĩĩ kuAyahũdi katia kuAgiliki, malĩĩ kuasese katia kuakolelua; tũlũ kwakopiligue uMuau umuĩ. 14 Kuitĩ umuĩlĩ sika katũmpĩ kamuĩ, ĩpa pingĩ. 15 uMugulu kanga uũge, “Kunsooko ĩne sika numukono, ĩne sika na muĩlĩ; kunsooko ĩĩ sika wa muĩlĩine.” 16 Nukutuĩ kanga waũge, “Kunsooko ĩne sika nĩlĩĩso, ĩne sika na muĩlĩ; kunsooko ĩĩ sika wa muĩlĩne.” 17 Numuĩlĩ tũlũ kanga wĩĩ liiso, yĩĩlĩ mpĩĩ kwiiigia? Kanga umuĩlĩ tũlũ wĩĩ kutuĩ, yĩĩlĩ mpĩĩ kũnũnkia? 18 Ĩpa uNzua nupiĩĩkĩla ipitũmpi piensi mumuĩlĩ iio kĩna alusiiile. 19 Ĩpa gua, kanga tũlũ aza piĩ katũmpĩ kamuĩ, umuĩlĩ aza wijile kigyelela mpĩĩ? 20 Ĩpaino gua, ipitũmpĩ ingĩ pingĩ, ĩpa umuĩlĩ ingĩ umuĩ. 21 Nĩliiso sika lĩsũũmile kukuuĩĩla umukono, “Sika nukukutumĩla ue;” sunga ityũe sika lĩsũũmile kukuĩĩĩla ĩmĩgulu, “Sika nukumutumĩla inie.” 22 Ĩpa nangũlũ gua, ipitũmpĩ ipya muĩlĩ napishĩĩgue kĩna pineketũ dũũ, piipio pishuiiilue nangũlũ. 23 Nipiasio napishĩĩgĩlue kĩna pigila kikyulio kwapipeela ikyulio nangũlũ, nipityũmpĩ piĩtu napigila kauuza, pitĩĩte uloelia kwikĩlĩkĩĩla. 24 Kuitĩ ipitũmpĩ piĩtu napitĩĩte uuza, sika pishiile uuloeelia, ĩpa uNzua nuukamantania umuĩlĩ, nukukukapeela ikyulio katũmpĩ kensi nakakeepeelue nuuuza; 25 koona ilekitũla nuulekanuki mumuĩlĩ, ĩpa ipitumpĩ piĩ nuwĩgombia kukĩaalĩĩlia, katũmpĩ kensi nĩkĩĩa. 26 Nĩpĩna katũmpĩ kamuĩ kaalaalika, pitumpĩ piensi napialaalĩka ndipio, nikatũmpĩ kamuĩ pĩna kakuligua, iio pitumpĩ piensi napilumba palumuĩ. 27 Niniinie gua, mwatũlile muĩlĩ wa kĩKilisito, katũmpĩ kensi muna kĩĩmile. 28 NuNzua waaĩĩkile ĩĩa mũkyanisa; ĩa muandio atumua, ĩa kabĩlĩ anakĩdagu, ĩa katatu amania nĩnaakutendaa ĩmakula, ĩakola ipeegua ya kukamia naaluĩle, nĩaalĩĩlia nĩatoongeeli nĩalikitia ntambo nang'enda. 29 Tũlũ atumuane? Tũlũ anakĩdagune? Tũlũ amaniane? Tũlũ atenda makulane? 30 Tũlũne atĩĩte ipeegua ya kukamia naaluĩle? Tũlũne ilikitia mtambo nang'enda? Tũlũne alondoosia ntambo? 31 Ĩkamatĩkiĩ kũligia iipeegua naiiza zigi-zigi. Nĩkangĩ numulagĩlĩĩle ĩnzĩla nanziiza kwikĩla tũlũ zensi.
1 Kanga ndikitie muntambo za antu nĩza amalaĩka, ĩpa ĩnumugila uuloogua, naazaa zĩ nkeng'enge nilĩla nĩnkĩnda nijuama. 2 Kangĩ kanga ntũle nuunakĩdagu nuumane uunkũnkũ wensi nĩmasala mensi, kanga ntũle nuusuĩĩli zigi-zigi, nsũũme kwishamia sunga inkonko, malĩĩ numugila uuloogua, sikanĩkĩntu ĩne. 3 Kangĩ kanga mpũnie inshao zaane tũlũ zensi kukualĩĩsia ĩatũka, kanganĩpũnie umuĩlĩ waane nsonselue mumooto, malĩĩ numugila uuloogua sika nishaĩpĩla kakĩntu. 4 uUloogua ukutũla nuupolo, kuuzaa wa ukende, uuloogua ugila kawĩĩlũ, uuloogua sika ukiinansulaa katia kukĩkeema. 5 Sika ukĩkulagiaa sika ukudũũmaa ĩzaakue, sika ukuĩĩpĩlaguaa, sika ukualagiaa namabĩĩ, 6 sika ukulumbĩĩlagiaa uoononelani, ĩpa ukulumbaa palumuĩ nĩtai. 7 Ukĩtuĩkaa tũlũ, ukusuĩĩlaaa tũlũ ukulaaĩĩlaa tũlũ ukugigimĩlagiaa tũlũ. 8 uUloogua ugila kampelo; kanga wĩĩ ukoolĩ unakĩdagu wijilitũla nakanda; kanga zĩĩ zikoolĩ mtambo zijiliula; kanga wĩĩ ukoolĩ umuĩ wijilitũla nakanda. 9 Kuitĩ kulĩngile kwityũmpĩ udũũ, kangĩ kukuupũnagiaa uunakĩdagu kwityũmpĩ; 10 Ĩpa uukamĩnkĩĩlũ pĩnawaaza ĩmatũmpĩ mijilitũla nakanda. 11 Pĩna alĩ numung'inia, ali nukutambulaa zĩ numung'inia, alĩnukulĩngaa zĩ numung'inia, alĩ nukusĩĩgaa zĩ numung'inia, kwipũna paapo pĩna nanĩĩ muntu mukulu, nanizileka ĩza kĩng'inia. 12 Kuitĩ unzuauu kwiona zĩ mukĩlolelo kunzĩla ya ung'enua; ĩpa pityũngo liasio usiu kuusiu; unzuauu nĩngile kwityũmpĩ udũũ; ĩpa pityũngo liasio nijililĩngĩkia kĩna iio naalĩ numulĩngĩkigue. 13 Naukikyalaa gua usuĩĩli, ulaaĩĩli, uloogua, zozi nazitatu; nĩnalukulu muizi ingĩ uloogua.
1 Udũũmĩkiĩ uuloogua, ĩkamatĩkiĩ kwiligia ipeegua ya kĩnkoolo, nangũlũ koona mupũnie uunakĩdagu. 2 Kuitĩ uyo nwilikitia kuntambo nang'enda sika wilikitia kuantu, ĩpa kwa kiNzua; kuitĩ kutilĩ nulĩngile; wilikitia unkũnkũ munkolo yaakue. 3 Ĩpa unuasio nwipũnia uunakĩdagu, ukutambulaa kuantu nkaani za kuzenga nukwikamia inkolo nukwipumbulia. 4 Nwilikitia kuntambo nang'enda ukĩkamĩnkĩĩlagiaa umuene; ĩpa nwipũnia unakĩdagu ukulĩkaminkĩĩlagiaa ikyanisa. 5 Niineene nsiiile mupũnie tũlũ mutambule kuntambo nange'enda, ĩpa nwipũnia uunakĩdagu ingĩ mukulu kwikĩla uyo nwilikitia kuntambo nang'enda, isiititũla ĩwilondoosia, koona ikyanisa lĩkamĩnkĩĩligue. 6 Ĩpa gua anũna aane, na naaza kunsiani nukwilikitia kuntambo nang'enda, nukumusaĩpĩla ki, malĩĩ sika nilikitia niniinie kunzĩla ya ukũnukuĩlua katia kwilĩngia, katia kwipũnia uunakĩdagu, katia kwimania? 7 Sunga iintu naigila ĩmĩsũũpo, pĩna ipũnilie ululi, kanga yĩĩ mpĩlĩmbĩ katia lusumbĩ, kanga ilekitũla wĩkĩlankĩli wa mĩlĩlo, ikilekanulua mbii kĩna ingĩ mulĩlo wa mpĩlĩmbĩ katia lusumbĩ? 8 Kuitĩ idyede kanga lĩpũnie umulĩlo wa nkankani, waani ukakĩzĩpĩĩlia kuuluugu? 9 Iio-iioo niniinie isiititũla ĩmũpũnia ulukaani nalũgyelĩĩle kuntambo nang'enda, ulukaani nalwitambulua lukilĩngua mbii. Kuitĩ muaziilikitia munzega udũũ. 10 Ishũũmĩkile zĩĩ zikoolĩ intambo ningĩ muna unkũmbigyulu, sunga yukutilĩ kaĩmuĩ nangila ĩndogolelio; 11 Ĩpa gua naa ĩsika nĩngile ĩndogolelio ya ntambo niasio, nikitũla mugenda kumuakue uyo nwitambula; nunduyo nwitabula ukitũla mugenda kumuane. 12 Iio-iioo niniinie, kunsooko mwĩkakĩlie kwiligia iipeegua ya kĩnkoolo, dũũmĩkiĩ kukĩongeelekia nindio, itĩ kukulĩkamĩnkĩĩlia ikyanisa. 13 Luulo gua uyo nwilikitia kutambo nang'enda nwalompe wasũũme kwilondoosia 14 Kuitĩ kanga nompe kuntambo nang'enda, nkolo yaane ilompa, ĩpa ĩmasiigo maane sika mipũnia kankali. 15 Ikitũla mbii? Nikilompa kunkolo, kangĩ nikilompa nukwishala gaa; nikiĩmba kunkolo kangĩ nikiĩmba nukwishala gaa. 16 Kanga umusongelie uNzua kunkolo, wĩĩ ukoolĩ muntu nasika wilĩnga, ukishookeelia mbii, “Amini” kumasongelio maako, pĩna sikulĩngile nukuzitambula? 17 Kuitĩ kutai, ue wishongelia iiza, ĩpa unuasio nuĩngĩ sika wikamĩnkĩĩligua. 18 Numusongĩĩlie uNzua ya kĩna nukulikitagiaa kuntambo nang'enda kwikĩla inie tũlũ, 19 ĩpa nsiiile kwitambula nkaani zitaano mũkyanisa kwishala liane, nsũũme kukualanga naĩngĩ, kwikĩla kwitambula nkaani maganamanzogũ kyumi mutambo nang'enda. 20 Anũna aane, mulekitũla ang'inia mumasala maani, ĩpa muubĩĩ muĩ aana atakata; ĩpamumasala maani muĩ antu naakulu. 21 MuUlagĩĩlio yandĩkue, “Nĩkakitambuĩla nĩantu ĩa kuantu a ntambo zĩngĩ nukumilomo ya agenda, niyaasio gaa sika ikintegeela, uũgile ũShekulu.” 22 Iio gua intambo nang'enda ingĩ kĩlĩngasĩĩlio, sikakumuao naasuĩlĩĩle, ĩpa kumuao nasika asuĩlĩĩle; ĩpa kwipũnia uunakĩdagu sika kumuao nasika asuĩlĩĩle, ingĩ kumuao naasuĩlĩĩle. 23 Luulogua, kanga ikyanisa tũlũ lyĩlundĩĩle palumuĩ, tũlũ iitambula kuntambo nang'enda, aziingĩla nĩantu nasika amanigue katia nasika asuĩlĩĩle, sika ikiũgane kĩna musalile inie? 24 Ĩpa kanga tũlũ iipũnia unakĩdagu, wishugulua nĩtũlũ wilamulua nĩtũlũ, 25 paapo iimpisĩ-mpisĩ ya nkolo yaakue naigyelela; iio nukwigua kĩsali-kĩsali nukukumutekela uNzua; ĩwikũmuula kĩna tai uNzua ukoolĩ pakatĩ yaani uniinie. 26 Ikitũla mbiii gua anũna aane? Pĩna mwĩilingĩlĩĩle palumuĩ, wensi nutĩĩte ĩliĩmbo katia umania, katia ukũnukulua, katia ntambo nang'enda, katia ulondoosia; zensi zitendeke kunsooko ya kukamĩnkĩĩlia. 27 Kanga umuntu watambule kuntambo nang'enda, atambule abĩlĩ katia atatu, atambule umuĩ umuĩ, umuĩ walondoosie. 28 Kanga ĩkutilĩ kamulondoosia, nwatuulie mũkyanisa; wĩtambuĩle ĩnkolo yaakue, kangĩ nuNzua. 29 Nĩanakĩdagu atambule abĩlĩ katia atatu, ĩĩĩa ĩakuzilekanula. 30 Ĩpa umuua nwikyalansile na wakũnukuĩlua lukaani, nwa kuandia nwatuulie. 31 Kuitĩ tũlũ musũũmile kwipũnia uunakĩdagu umuĩ umuĩ, koona tũlũ ensi aligie kukĩmania, kangĩ tũlũensi akamigue munkolo. 32 Ninkolo za anakĩdagu zĩkuagombaa ĩanakĩdagu. 33 Kuitĩ uNzua sika Nzua wa kĩlanga, ĩpa wa matiliga. Kĩnayĩĩlĩ numumakanisa tũlũ mensi ma eelu, 34 ĩasungu atuulie mumakanisa, kuitĩ sika igombigue kwitambula; ĩpa ĩilie kĩna iio uUlagĩĩlioo nauũgile. 35 Na asiia kwimana lukaani, aakolie ĩagoosia ao ĩeene kukaa, kuitĩ nsoni umusungu kwitambula mũkyanisa. 36 Mbii! Ulukaani lwakĩNzua alĩ lupũnilene kunsiani; katia alĩ lumuagaanilene uniinie dũũ? 37 uMuntu nawĩona kĩna munakĩdagu katia wa kĩnkoolo, nwazilĩnge izi nanumuandĩkĩĩle, ya kĩna ingĩ malagĩĩlio ma kĩShekulu. 38 uMuntu kanga ĩsikumanile gua, nwasiitimanua. 39 Kunsooko ya zaasio anũna aane, siiĩkiĩ kwipũnia uunakĩdagu, sungamulekigilia kwitambula kumtambo nang'enda. 40 iNkaani tũlũ zitendeke muna ijĩpĩĩle nukukĩĩsa-kĩĩsa.
1 Numuĩĩlĩĩle gua anũna aane, iMpola na Nziiza naalĩ numutanantĩĩlie, ziizo naalĩ muzaanũnkuĩle, muasio muumo muĩmĩkile, 2 nĩkangĩ kuzaasio mugũnĩkile, malĩĩ muziambĩkilie naalĩ numutanantĩĩlie; isiititũla alĩ musuĩlĩĩle nakanda. 3 Kuitĩ alĩ numupũnĩĩlie kumuandio naalĩ nĩzaanũnkuĩle kĩna uKilisito alukiile kunsooko ya mĩlandu yĩĩtu, kĩna uũgile uwandĩkua, 4 nĩya kĩna nuĩĩkua, nũiuka palutondo lwa katatu kina uũgile uwandĩkua, 5 nĩya kĩna numũgyeleela uKefa nĩnaikyumi naabĩlĩ. 6 Pembele nũigyeleela ĩanũna kwikĩlĩkĩĩla magana mataano, pĩna alĩ akoolĩ palumuĩ; muaasio iingĩ kĩlĩ akoolĩ uumĩ sunga nunzuauu, ipanaĩngĩ agonile. 7 Pembele numũgyelela uYakobo, kangĩ nĩatumua tũlũ. 8 Nukumpelo ya ĩa tũlũ nwingyeleeela ĩne, zĩ naalĩ numulelue sika mwityũungo liakue. 9 Kuitĩ ĩne numuniino muatumua, sika nijĩpĩĩle kwiĩĩtua mutumua, kunsooko alĩ nukuliagagiaa ikyanisa lya kĩNzua. 10 Ĩpa kuukende wa kĩNzua ntũlile kĩna nĩĩlĩ; nuukende waakue kumuane sika nakanda, ĩpa nanĩkamatĩkia kukĩtuma umulĩmo kwikĩla io tũlũ, ĩpa sika neene, ingĩ ukende wakĩ Nzua nawĩpalumuĩ nineene. 11 Luulo gua, malĩĩ neene malĩĩ aasio, iio kutanantilie kangĩ iio alĩ musuĩlĩĩle. 12 Ĩpa gua, Malĩĩ uKilisito ĩmutanantigue kunsiani kĩna alĩ muiukigue kwipũna muakiu, nĩkĩ naĩngĩ kunsiani itambula kĩna kutilĩ kawiiuki wa akiu. 13 Malĩĩ kutilĩ kawiiuki wa akiu, uKilisito sika alĩ mwiukigue; 14 kangĩ malĩĩ uKilisito sika alĩ mũiukigue, kwitanantia kumuĩtu ingĩ nakanda, nuusuĩĩli waani ingĩ nakanda. 15 Ishie gua, kwigyelela kĩna kuakuĩli a ulongo a kĩNzua; Kunsooko kumukuĩlĩĩle uNzua ya kĩna alumũiukilie uKilisito nasika alumũiukilie, malĩĩ ĩakiu sika iiukigua. 16 Kuitĩ malĩĩ ĩakiu ĩsika iiiukigua, uKilisito nduyo sika alĩ mũiukigue. 17 Malĩĩ uKilisito ĩsika ali mũiukigue uusuĩĩli waani ingĩ nakanda; kĩlĩ muĩlĩ mumĩlandu yaani. 18 Iio gua, nĩaasio naagonile mwa kĩKilisito alimĩlĩĩle. 19 Malĩĩ muumĩ wau dũũ kumulaaĩlĩĩle uKilisito, ishie kuatũka kwikĩla tũlũ ensi. 20 Ĩpa gua uKilisito nũiukigua kwipũna muakiu, nutũla nduĩ-nduĩ kumiao naagonile. 21 Kuitĩ ĩnkia alĩ ndeetue numuntu, iio nuwiiuki wa akiu alĩ uleetue numuntu. 22 Kuitĩ kĩna mwa kĩAdamu tũlũ akukiaa, iio-iioo numwa kĩKilisito tũlũ ikipangatigua. 23 Ĩpa wensi paluandĩ luakue, ĩnduĩ-nduĩ ingĩ uKilisito, pembele naa kĩKilisito pĩna ukiiizaa. 24 Paapo ĩmpelo yĩĩlĩ, pĩna wijile kukumupeela uNzua Tata uutemi, pĩna ukitenda uukulu tũlũ nuusũũmi ningũlũ tũlũ zĩĩ nakanda. 25 “Kuitĩ yĩmũjĩpĩĩle muene wateme sunga waaĩĩke ĩalugu tũlũ ensi nsĩlĩlĩ ya mĩgulu yaakue.” 26 uMulugu wa mpelo nukitendua wĩĩ nakanda ingĩ ĩnkia. 27 “Kuitĩ uNzua nuiiĩka iintu tũlũ yensi nsĩlĩlĩ ya mĩgulu yakue.” Pĩna itambulue, “Tũlũ yaĩĩkilue nsĩlĩlĩ yaakue,” ingĩ kualiĩ kĩna uyo naalumuĩĩkĩĩlie tũlũ yensi nsĩlĩlĩ yaakue ukutilĩ muasio. 28 Ĩpa iintu tũlũ yensi pĩna yakonda kwiĩĩkua nsĩlĩlĩ yaakue, paapo uMuana umuene nduyo ukiĩĩkua nsĩlĩlĩ yaakue uyo naalumuĩĩkĩĩlie iintu tũlũ yensi nsĩlĩlĩ yaakue, koona uNzua wĩĩ tũlũ mutũlũ ensi. 29 Ĩpa gua naabadĩĩzigue kunsooko yaakiu ijilitenda yaani. Malĩĩ ĩakiu ĩsika iiiukigua kainiino, nĩkĩ naabadĩĩzigua kunsooko yaao? 30 Nindiishie nĩkĩ kwiagigua tyũngo liensi? 31 Eeze, kukĩkũmazukia kumuane nantĩĩte kunsooko yaani anũna aane, mwa kĩKilisito Yesu Shekulu wĩĩtu; nikia lutondo kulutondo! 32 Malĩĩ kunzĩla ya kĩuntu udũũ, alĩ nĩkuile ninkialu kuasio kuEpeso? ntĩĩte nsaĩlo kĩ. Malĩĩ sika iiiukigua ĩakiu. “Kulĩe gua nukwikopa kunsooko mudaau kukikia.” 33 Muleke kĩlimĩĩlia; “Uwĩtambuĩli naubĩĩ ukuzoonoonaa intendo nanziiza.” 34 Sukukĩkiĩ kulukuuluu, mulekitimula. Kuitĩ naĩngĩ sika amuĩzĩ uNzua. Nitambula izi numukolie inshoni. 35 Katia umuntu ukiũga, “Ikiiiukigua mbii ĩakiu? Nukumuĩlĩ kĩ ijile?” 36 Ue munaulu! nupandĩĩle ue sika kĩkushookaa muupanga isiititũa kikie. 37 nĩndĩo numĩpandĩĩle sikupandĩĩle umuĩlĩ naukitũla, ĩpa kuuzaaĩmbeu ntilĩ kanga yĩĩ upemba katia yĩngĩ. 38 Ĩpa uNzua ukuĩpeelaa umuĩlĩ kĩnamuloelue, ĩmbeu yensi umuĩlĩ wakue. 39 iNama tũlũ sika nama ĩmuĩ dũũ ĩpa zimuĩ ingĩ za antu, zimuĩ za nimu, zimuĩ za noni, zimuĩ za nsiĩ. 40 Nĩ kangĩ ĩkoolĩ ĩmilĩ nya kwigyulu nĩnya muna nsĩĩ, ĩpa uuuza waakue nya kwigyulu wĩsia nuuuza waakue nya muna nsĩĩ. 41 uUuza wa mpasu wĩsia; nuuuza wa mueli wĩsia; nuuuza wa nsonda wĩsia. kuiti sunga ĩnsonda kunsonda zĩkĩlile uuza. 42 Iio-iio nuwiiuki wa akiu. Yukupandĩlaguaa muuolũ, niiukigua muusiitiola. 43 Yukupandĩlaguaa muumeleeligua, niiukigua muukulu; Yukupandĩlaguaa muuneketũ, niiukigua mungũlũ. 44 Yukupandĩlaguaa muĩlĩ wa kĩuntu; nuiiukigua muĩlĩ wakĩnkoolo; ukoolĩ umuĩlĩ wa kĩuntu nuwa kĩnkoolo gaa. 45 Iio yandĩkue, “uMuntu wamuandio, uAdamu, nutũla nĩnkoolo; ya uumĩ.” uAdamu nwamumalĩĩlio nutũla nkolo ya kupangatia. 46 Ĩpa sika utongelĩĩle uwa kĩnkoolo, ĩpa uwa kĩuntu, pembele wa kĩnkolo. 47 uMuntu wa muandio upũnile mumasalu, ingĩ wa ulongo. uMuntu wa kabĩlĩupũnile kwigyulu. 48 Kĩna wĩĩlĩ nwa ulongo iio ĩĩlĩ ĩo ĩa uloongo; kĩna wĩĩlĩ uyo nwa kwigyulu, iio ĩĩlĩ nĩa kwigyulu. 49 Kĩna iio naalĩ kumĩsolile ĩmpiani yaakue uyo nwaulongo, iio-iioo kwijilishola ĩmpiani yaakue uyo nwakwigyulu. 50 Nanukuzitambula ntiizi, anũnaaane, ya kĩna ĩnama nĩmĩgali sikazishũũma kwishala uutemi wa kĩNzua, sunga oononeki kwishaala usiitiononeka. 51 Laaĩ nukumuĩĩla unkũnkũ. Sika kujiligona tũlũ, ĩpa tũlũ kukikaĩlĩka, 52 Kukatũngo kaniino, kwitũtiia nukwilaĩlia, pityũngo lidyede lya mpelo; kuitĩ idyede lijililĩla, nĩakiu ukiiiukigua ĩĩ agila kaoononeki, nindiishie kukikaĩlĩka. 53 Kuitĩ uu wa koononeka wijĩpĩle ujiale usitioononeka nunduu wa kukia ujiale usiitikia. 54 Ĩpa gua uu wakoononeka pĩna ukijiala usiitioononeka, nunduu wa kukia pĩna ukijala usiitikia, ĩpaasio paapo lukikondeeligua ulukaani naalĩ luandĩkue, “Ukiu wamĩlaguaa muuduli.” 55 “Wĩmpĩĩ ue nkia, uuduli waako?” “Wĩmpĩĩ ue nkia, uusungu waako.” 56 uUsungu wankia ingĩ umulandu, ninguĩũ za mulandu ingi uUlagĩĩlio. 57 Kumusongelie uNzua nwa kupĩĩle uduuli mwa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito. 58 Kuluulo gua anũna aane aloogua, mutũle akamu mulekishũngũsĩka, mwĩongeelekie kwitenda umulĩmo wa kĩShekulu intondo tũlũ zensi, mumanile kĩna mwa kĩShekulu umulĩmo waani namukakũ sika nakanda.
1 Kumpola za usangulia kunsooko ya naeelu, kĩna iio naalĩ ndagĩlĩĩlie kumakanisa ma kuGalatia, niniinie tendĩ iio-iioo. 2 Palutondo lwa muandio ulwijũma, muntu wensi kunsiani nwaĩĩke ĩkĩuto kumuakue kĩna iio muna uligĩĩlie, ilekitũla usangulia ĩpaasio pĩna nikiiza. 3 Nineene pĩna nikipika, nĩkakuatuma nambalua ĩaasio namukakuasaagula, atuale uukende waani sunga kũYelusalemũ. 4 Naa injĩpĩĩle nende nineene, kukienda palumuĩ ni neene. 5 Nikiiza kunsiani gua pĩna nakondia kwikĩlĩla pakatĩ ya Makedonia; kuitĩ nikĩlĩla pakatĩ ya Makedonia. 6 Katia nĩkakikyala kunsiani, katia nikiĩĩma kunsiani muntondo za mbula, musũũme kwinjĩpĩlĩlia umusĩnzo kĩna nunziĩ. 7 Kunsooko sika nsiile kukĩona niniinie ĩpaino pĩna ukaa nkĩlĩle; Ĩpa itĩ ndaaĩlĩĩle nikyale kunsiani ntondonkeei, nũShekulu walooagua. 8 Ĩpa nikiĩĩma kuEpeso sunga ĩPentekote, 9 kuitĩ numũgyuĩlue umulango mukulu nawinjĩpĩĩle, kangĩ akoolĩ iingĩ nainkaania. 10 Ĩpa ũTimoteo na waaza, laaĩ wĩĩme kunsiani, ĩmugila kaooa; kuitĩ ukĩtuma umulĩmo wa kĩShekulu kĩna uneene. 11 Luulo gua, wensi waleke kumumela ĩpa mumuzĩpĩlĩlie umusĩnzo kumatiliga, koona waaze kumuane, kuitĩ numulaaĩlĩĩle palumuĩ nĩanũna. 12 Ĩpa gua, kumpola za kĩApolo umunũna wĩĩtu alĩ numupeepilie waaze kunsiani palumuĩ nĩanũna ndĩo, ĩpa sika ulooa wa kĩNzua waaze ĩpaino; ukiiza pĩna waligia ĩlioma. 13 Kengealĩ, muĩmĩke kee muusuĩĩli, muĩ akĩgoosia, muĩ akamatĩkũ. 14 Munkaani zaani, tũlũ zensi zitendeke muuloogua. 15 Mumĩmanile ĩnumba ya kĩSitefana ya kĩna ingĩ nduĩ-nduĩ ya kuAkaya, nĩndĩo ĩpũnilie mumulĩmo wa kuatumĩkĩla ĩeelu; numupeepilie niinie, anũna aane; 16 muakulie ĩantu naĩkĩna ĩa sunga kumuntu wensi nukĩtuma umulĩmo nukukĩaagia palumuĩ nĩndĩo. 17 Nineene numbile kunsooko ya kuuza kumuao uSitefano nu Folitunato nu Akaiko; kuitĩ ĩa alĩ ansũgamĩlĩĩliee dũũ naalĩ numukeepeelue kumiani, 18 Kunsooko alĩ ampumbuĩlie ĩnkolo yaane, ninkolo zaani gaa; kuluulo gua, mualĩngĩkie ĩantu naĩkĩna aasio. 19 ĩMakanisa ma kuAsia mamulamukilie. uAkila nuPilisika amulamukilie dũũ mwa kĩShekulu palumuĩ nikyanisa nalĩkoolĩ munumba yaao. 20 ĩAnũna tũlũ amulamukilie. Mwĩlamukie kuwĩsuni naweelu. 21 Uu wau mulamu waane nanĩPaulo, kumukono waane uneene. 22 uMuntu nasikumuloilue ũShekulu nuĩ muzũmue. Shekulu wĩĩtu, poloka! 23 uUkende wa kĩShekulu Yesu Kilisito wĩĩ palumuĩ niniinie. 24 Uloogua waane nawĩĩ palumuĩ niniinie tũlũ mwa kĩKilisito Yesu. Amini
1 Paulo, mutumua wa kĩYesu Kilisito kuuloa wa kĩNzua, nũTimoteo umunũna wĩĩtu, kukumuandĩkĩla inie namwikyanisa lya kĩNzua nalĩkoolĩ kuKolinto, palumuĩ nĩeelu tũlũ naakoolĩ munsĩĩ tũlũ nya Akaya. 2 uUkende wĩĩ kumiani nĩmatiliga namapũnile kwa kĩNzua Tata wĩĩtu nukwa kĩShekulu Yesu Kilisito. 3 Nwakuligue uNzua, Tata wa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito, Tata wa kĩsuusu, uNzua wipyumbulio tũlũ, 4 nukukupumbulagiaa munzago zĩĩtu tũlũ zensi, itĩ kusũũmigue kukuapumbulia naĩĩlĩ munzago za matũmpĩ mensi, kumapumbulio nakuapumbuligue nuNzua. 5 Kuitĩ kĩna uwaagi wa kĩKilisito wĩongelĩĩle kunsĩĩtu, iio-iioo nipyumbuliio liĩtu lioongelĩĩle kunzĩla ya kĩKilisito. 6 Ĩpa gua, malĩĩ ishie ĩkuĩlĩ munzago, ingĩ kunsooko ipyumbulio liani nuugũnua waani; kanga yĩĩ kuapumbuligue, ingĩ kuunsooko ipyumubulio liani nalikĩtumaa umulĩmo waakue kuugigimĩlia wa waagii uo-uuoo nakukuagagigua nindiishie. 7 Nuulaaĩĩli wĩĩtu kunsooko yaani ingĩ ukamũ; kumanile kĩna iio-iioo namukoolĩ muukamantani wa waagi waasio, iio-iioo mukamantĩĩne numuupumbulio waasio. 8 Kuitĩ sika kualoe anũna ĩĩtu, mulekimana impola za nzago naali zukuagaanile kuAsia, kĩna nakulemeeligua nkankanaa kwikĩlĩkĩĩla ingũlũ zĩĩtu, sunga nakutia nsula ya kutũla apanga. 9 Eeze, ishie undiishie alĩ kuĩlĩ muulamulua wa kukia koona kuleke kĩsania, ĩpa kumusanie uNzua nukũiukagiaa ĩakiu; 10 naalukugũnile ishie munkia nankulu kĩna niasio, kangĩ ukakukugũna, kumulaaĩlĩĩle kĩna ukilongoleka kukukugũna. 11 Inie niniinie kwĩaalĩĩlie muulompi kunsooko yĩĩtu, itĩ kunsooko ya upeegua waasio nakuapeegue ishie kuwaalĩĩlia wa antu iingĩ, iingĩ apũnie ĩmasongelio kunsooko yĩĩtu. 12 Kuitĩ kukĩkũmazukia kumuĩtu nsuuku, uukuĩli wa mioo yĩĩtu ingĩ kuweelu nuugolokũ naupũnile kwa kĩNzua, sika kumasala ma kĩmuĩlĩ, ĩpa kuukende wa kĩNzua alĩ kwikyalile muna unkũmbigyulu, nangũlũ gua kunsiani inie. 13 Kuitĩ sika kumuaandĩkĩĩle inie kalukaani, ĩpa ziizo namuzishomile mukakuzilĩnga; nineene ndaĩlĩĩle kĩna mukakuzilĩnga kwali. 14 Iio-iioo kĩna naalĩ mukulĩngile kũtyũmpi, ya kĩna kwĩnsooko ya kĩkũmazukia kumuani, kĩna uniinie namuĩlĩ kumwitu ishie mulutondo ulwa kĩShekulu Yesu. 15 Pĩna ntĩĩte ishanio liasio, alĩ nomile kwiiiza kunsiani muandio, koona muligie uupeegua wa kabĩlĩ; 16 nukwikĩlĩla kunsiani pĩna nonguĩle kuMakedonia; nĩkangĩ kwipũnĩĩla kuMakedonia nshookelele kunsiani nukwijĩpĩlĩligua umusĩnzo niniinie kwienda kuUyahũdi. 17 Kuitĩ nishĩĩga izi, niunguĩla masĩĩgone? Katia nizishĩĩgile kunzĩla ya kĩmuĩlĩ koona yĩĩ ilika lĩmuine kumuane kwiũga, eeze nĩ zũi? 18 Ĩpa kĩna uNzua ingĩ wa usuĩĩli, ulukaani luĩtu kunsiani sika alĩ lutũlile eeze nĩzũi. 19 Kuitĩ uMuana wa kĩNzua, Yesu Kilisito naalĩ mutanantigue nindiishie pakatĩ yaani nineene nuSiluano nũTimoteo sika alĩ eeze nĩzũi, ĩpa mumuakue ingĩ eeze. 20 Kuitĩ ĩmalago tũlũ ĩma kĩNzua namakoolĩ mumuakue ingĩ eeze, mumuakue ingĩ Amini; uNzua wakũmazukigue nindiishie. 21 Kuitĩ uyo nukukukamĩnkĩĩlagiaa palumuĩ nininiie mwa kĩKilisito, nukukukupaka ĩmakũta iingĩ uNzua; 22 nduyo nukukuĩĩkĩla umuntozo nukupeela ĩkĩĩĩkĩĩlo kya kĩMuauu munkolo zĩĩtu. 23 Ĩne numuĩtile uNzua wĩĩ mukuĩli wa nkolo yaane, ya kĩna sika nalaaza kuKolinto koona mulekiligia usungu. 24 Sika kĩna kwademela uusuĩĩli waani, ĩpa ishie kwĩaalĩĩlia a ulumbi waani, kusoonko muĩmikile kuusuĩĩli waani.
1 Ĩpa alĩ nsĩĩgile kwitenda itĩ, ndekiiiza kangĩ kunsiani kuusungu. 2 Kuitĩ kanga numupeele usungu, waani gua nukinumbĩĩlia ĩne, isiititũla uyo naaluligilie usungu kumuane? 3 Alĩ nĩzandĩkĩle ĩzaasio koona pĩna nikiiiza ndekipeegua usungu nĩndĩo naalĩiĩpĩĩle kwinumbĩĩlia; namusanilie inie ya kĩna ulumbi waane ingĩ uulumbi waani gaa. 4 Kuitĩ alĩ numuandĩkĩĩle kuualaalĩki wingĩ nuuwai wa nkolo, namupũnia ĩmisholi mingĩ. Sika kĩna muĩ nuusungu, ĩpa itĩ mumane uuloogua waane nanuutĩĩte kumuani kĩna wingĩ dũũ. 5 Malĩĩ umuntu ĩupeelanile usungu, sika alumpĩĩle uusungu ĩne kwityũmpĩ-tyũmpĩ (ndekitambula nukwikĩla mutai) wamupeela uusungu niniinie poo. 6 Nuĩlĩ muasio, yumuendile muumo muusugulua waasio namupeegue nĩĩĩa naiingĩ. 7 Nsũta ya yaasio, taazu yumũjĩpĩĩle inie kukumulekela nukukumukamia ĩnkolo, uyo walekimĩllua nuusungu kwikĩlĩkĩĩla. 8 Kuluulo gua numupeepilie inie, mukamĩnkĩĩlie uuloogua kumuakue. 9 Iio gua, alĩ numuandĩkĩĩle izi nuuone uugolokũ waani, yakĩna mwagombaa inkaani tũlũ. 10 Ĩpa gua na mwamulekela, sunga uneene na mulekelaa; kuitĩ ĩne uneene, pĩna namulekela, namulekela kunsooko yaani ntongela ya kĩKilisito, 11 kulekipembeeligua nũShetani; kuitĩ ĩmiena yaakue kwaĩmanile. 12 ĩPaasio pĩna nampika kuTiloa kwitanantia iMpola naNziiza za kĩKilisito, nanigyuĩlua umulango mwa kĩShekulu. 13 Sika namona uutuulũ munkolo yaane kunsooko sika nanumuona umunũna waane ũTito, Ĩpa nakwĩlaga ndĩo nandega kwienda kuMakedonia. 14 Ĩpa uNzua nwasongeligue nukukupeela kwidula intondo tũlũ zensi, mwa kĩKilisito nukwipũnĩlia kualiĩ umunũnku na muza uwa kumumana uzo kumulĩmo wĩĩtu. 15 Kuitĩ ntongela ya kĩNzua nakutũla zĩ munũnku namuuza wa kĩKilisito, kumuao naigũnĩka nukumuao nailimĩĩla; 16 kuaasio munũnku wa ukĩu nauleetile uukiu, kuia gua munũnku wa upanga nauleetile uupanga. Waani nusũũmile ĩzaasio. 17 Kuitĩ ishie sika kwĩkĩna aasio naiingĩ naakulugulagiaa ulukaani lwakĩNzua; Ĩpa kuugolokũ wa moo, kĩna kwipũna kwa kĩNzua kukutambulaa mwa kĩKilisito ntongela ya kĩNzua.
1 Kuandagiaane kangĩ kukĩkũmazukia undiishie? Katia kusiilene zĩ naĩngĩ imbalua zalukũmo kwiiiza kumuani, katia kwipũna kumuani? 2 Inie niinie mwĩmbalua yĩĩtu nanandĩkue munkolo zĩĩtu, nigyelĩĩle nukwishomua nĩantu tũlũ. 3 Mũigyeleligue kualiĩ ya kĩna mwĩmbalua ya kĩKilisito nantualue nindiishie, sika alĩ nandĩkue kuwiino, ĩpa alĩ kwa kĩMuau wa kĩNzua namukola upanga, nĩkangĩ sika muibao ya magũe, ĩpa muibao naya nkolo za kĩuntu. 4 Ishanio kĩna liasio kutĩĩte kwa kĩNzua kunzĩla ya kĩKilisito. 5 Sika kĩna kusũũmile kwishĩĩga kalukaani ishie undiishie, ĩpa uusũũmi wĩĩtu ukupũnaa kwa kĩNzua, 6 nukũsũũmilie kwitũla ĩtumi ilyago nĩpia, nasika lya wandĩkua, ĩpa lya kĩMuau; kuitĩ uwandĩkua ukuulagaa ĩpa uMuau ukupangatagiaa. 7 Ĩpa kanga uwĩtumi nautĩĩte uukiu naalĩwandĩkue nukwioolua mumagũe ĩalĩĩ wijile muukulu, sunga ĩaana a Ĩsilaeli sika alĩ asũũmile kukuulaaa uusiu wa kĩMusa kunsooko ya ukulu muusiu waakue, nduo ukulu nauleegigua; 8 mbii gua uwĩtumi wa kĩMuau sika ukitũla nuukulune kwikĩla uwaasio? 9 Kuitĩ uwĩtumi naukuleetaa uulamulua wa ukaasigua malĩĩ utĩĩte ukulu, uwĩtumi wa kulukuuluu utĩĩte ukulu nangũlũ kwikĩla uwaasio. 10 Kuitĩ sunga uukulu waasio naalĩ ukuligue sika nautũla nuukulu tai, kunsooko ya ukulu naukĩlĩkĩlĩle. 11 Iio gua, malĩĩ uwaasio naukuleegagigua ĩalĩĩ utĩĩte ukulu, naikulu nangũlũ uwaasio naukikyalaa utĩĩte ukulu. 12 Kuitĩ nakutĩĩte uulaaĩĩli kĩna uu, ishie kwatũla nuukamatĩkũ; 13 nindiishie sika kutendile kĩna uMusa naaluukũnĩkĩĩle uusiu waakue nantiila, ĩaana a Ĩsilaeli alekishũũma kwiona ĩmpelo ya zaasio naalĩ zaaziileegigua. 14 Ĩpa masĩĩgo maao namakakĩligua, kuiti sunga nantende yoĩ pĩna ishoma ilyago lya kalĩ, kĩkoolĩ kĩkũnĩkĩlo kĩĩkĩo, isiititũla kĩkũnukulue mwa kĩKilisito udũũ. 15 Ĩpa sunga nantende yoĩ pĩna inkaani za kĩMusa zishomua, ĩkĩkũnĩkĩlo kĩkoolĩ munkolo zaao; 16 ĩpa ĩpaasio pĩna amupĩlukĩĩla ũShekulu, paapo ĩkĩkũnĩkĩlo kyukuleegagiguaa. 17 Ninduyo ũShekulu muene Muau, nĩpaasio uMuau wa kĩShekulu pĩna wĩĩlĩ, uukolelua ukoolĩ. 18 Ĩpa nindiishie kuusiu nasika ukũnĩkĩlue, pĩna kuulaaile uukulu wa kĩShekulu zĩ mukĩlolelo, kwikaĩlĩka kuĩ nĩmpiani ĩĩo-ĩĩoo, kwipũna uukulu sunga kuukulu naupũnile kwa kĩShekulu, uyo nwa Muau.
1 Iio kunsooko kuapeegue uwĩtumi uu kĩna kuakolelue kĩnishungu, sika kwitia kansula. 2 Ĩpa kuzishiitile impola za kĩmpĩsĩmpĩsĩ naza nsoni; sika kukugendelaa muwĩsukukia katia sika kusaalĩnkĩĩnie ukulaani lwa kĩNzua nuulongo, ĩpa kuwigyelelio wa tai, kukĩpũnĩlia kualiĩ kumioo ya antu tũlũ ntongela ya kĩNzua. 3 Impola na Nziiza nakutanantilie malĩĩ zikũnĩkĩlua, zikũnĩkĩlua kumuao nailimila. 4 Ingĩ mumuao unzua wa unkũmbigyulu uu naalupokũilie ĩmasĩĩgo maao nasika asuĩlĩĩle, alekimĩlĩkĩlua nuweelu wa Mpola na Nziiza za ukulu wa kĩKilisito nampiani ya kĩNzua. 5 Kuitĩ sika kwĩtanantilie ishie undiishie, ĩpa uKilisito Yesu kĩna ingĩ Shekulu, nindiishie kuĩtumi aani kunsooko ya kĩYesu. 6 Kuitĩ uNzua naaluũgile, “Weelu naweelie mukiiti; muene alĩ weelilie munkolo zĩĩtu wakupeele uweelu wa ulĩngi wa ukulu wa kĩNzua muusiu wa kĩYesu.” 7 Ĩpa kutĩĩte ĩkĩuto ĩkĩ mũisheme ya ulongo, koona ingũlũ nazikĩlĩkĩlĩĩle zitũle za kĩNzua, zilekitũla zipũnile kunsĩĩtu ishie. 8 Tũlũ pensi kwialaaligua, ĩpa sika kualemeeligue; Kwiona nkankani, ĩpa sika kwitia kansula; 9 Kwiĩngua, ĩpasika kualekue kwingene; kwiguusigua pansĩ, ĩpa sika kwiulagua. 10 Intondo tũlũ kwikenka kwikia kumuakue ũYesu mumuĩlĩ wĩĩtu, koona uupanga wa kĩYesu wigyelele gaa mumuĩlĩ wĩĩtu. 11 Kuitĩ ishie nakwĩuumĩ kukupũnagiguaa intondo tũlũ kukie kunsooko ya kĩYesu, koona uupanga wa kĩYesu wigyelele mumiĩlĩ yĩĩtu nĩtĩĩte ukiu. 12 Paapo gua, ĩnkia yukuligagiaa ngũlũ mumuĩtu, ninduoo uupanga mumiani. 13 Ĩpa gua, nakutĩĩte ĩnkolo ĩo-ĩĩoo nya usuĩĩli kĩna naalĩ yandĩkue, “Alĩ nsuĩlĩĩle, kuitĩ ntambuĩle;” ishie nundiishie kusuĩlĩĩle, nukunsooko ĩĩ kwitambula, 14 kumanile kĩna naalumũiukilie ũShekulu Yesu ukakukũiukia sunga nindiishie palumuĩ nũYesu, nukukukutuala palumuĩ niniinie ntongela yaakue. 15 Kuitĩ tũlũ ingĩ kunsooko yaani, koona uukende pĩna wiongeeligua kuaasio naiingĩ, ĩmasongelio mĩĩ mingĩ kuukuluu wa kĩNzua. 16 Kuitĩ sika kwitia ĩnsula; kanga uuntu wĩĩtu wakunzĩ ukulupale, uuntu wĩĩtu wa munsĩ ukutendaguaa upia lutondo kulutondo. 17 Kuitĩ injago zĩĩtu nampeepeele ĩzityũngo niino zukukuligĩlagiaa uukulu naukĩlĩkĩlĩĩle, naugila kiyalo, uwa kalĩ nakalĩ, 18 pĩna sika kukulaaa nazigyelĩĩle ĩpa nasika zigyelĩĩle; kuitĩ nazigyelĩĩle zikoolĩ ntondo nkeei udũũ; ĩpa gua nasika zigyelĩĩle zikoolĩ ĩkalĩ nakalĩ.
1 Kuitĩ kumanile ya kĩna igyũnda liĩtu muna kukikyala kanga lĩtaulue, kutĩĩte ĩnumba kwa kĩNzua, ingĩ numba na sika nzengue kumĩkono, ndĩo ĩkoolĩ ĩkalĩ na kalĩkwigyulu. 2 Kuitĩ mwigyũnda ĩlĩ kukĩsũsũma, kangĩ kutĩĩte nsula kujialue uwikyaalĩ wĩĩtu naupũnile kwigyulu, 3 kuitĩ pĩnakukakuujiala, sika kukakigyelela kukĩpuĩ. 4 Kunsooko ishie nakukoolĩ munu munigyũnda kukĩsũsũmaa kuulemeeligua; sika kĩna kusiile kwijiulua, ĩpa kusiiile kwijialua, koona namĩkola kukia ĩmĩlue nuupanga. 5 Ĩpa gua naalukuzĩpĩlĩĩlie ishie zizo-ziizoo ingĩ uNzua naalukupĩĩle ĩkĩĩĩkĩĩloo kya kĩMuau. 6 Kuluulo, kutĩĩte nkolo nkamũ intondo tũlũ, kangĩ kumanile ya kĩna pĩna kuĩlĩ mumiĩlĩ, kuĩlĩ kulĩ nũShekulu, 7 kuitĩ ishie kukugendelaa muusuĩĩli sika kuuoni. 8 Kutĩĩte nkolo nkamũ gua, taazu kuleke kikyala mumiĩlĩ nukukikyala ensi nũShekulu. 9 Kunsooko ĩĩ kanga ĩkukooli ĩpa katia kukutilĩ ĩpa, kwĩkamatĩkilie kukumulooeelia. 10 Kuitĩ yukũjĩpĩĩle kukigyelela ntongela ityengu lya ulamulua lya kĩKilisito, koona muntu wensi waanũnkule naalumatendile pĩna alĩwĩĩlĩ mumuĩlĩ, namatũla maaza katia mabĩĩ. 11 Iio gua, pĩna kwamana uooa kwa kĩShekulu, kukuasugulaa ĩantu; ĩpa kũigyeleligue kualiĩ pa kĩNzua, sunga nsuĩlĩĩle kũigyeleligue kualiĩ numumioo yaani gaa. 12 Sika kwĩkũmazukilie kangĩ ntongela yaani, ĩpa kukumupeela inie ĩnsooko ya kĩkũmazukia kunsooko yĩĩtu, musũũme kukuashookeelia ĩaasio naĩkĩkeemela ĩza kunzi udũũ, nazukutilĩ munkolo. 13 Kuitĩ kanga ĩkuaziishala, ingĩ kunsooko ya kĩNzua; katia kanga kuĩ nĩmasala, ĩngĩ kunsooko yaani. 14 Kuitĩ uuloogua wa kĩKilisito wakũtyapĩkia; kunsooko kĩna umuĩ wa kiile kunsooko ya tũlũ; iio gua tũlũ akiile. 15 Ninduyo wakile kunsooko ya tũlũ; koona naakoolĩ apanga aleke kikyala ĩeene, ĩpa ikyale kwa kĩuyo naalukiile nukwiiiuka kunsooko yaao. 16 Kuluuloo gua kwipũnĩĩla yoi, kutilĩ nakumanile mukĩmuĩlĩ. Kanga ĩalĩĩ kumulĩngile uKilisito mukĩmuĩlĩ, ĩpaino sika kumulĩngile kayoi kangĩ. 17 Kuitĩ wensi kanga ĩwĩĩlĩ mwa kĩKilisito waazaa kĩumbe nakĩpia; iya kalĩ yakĩlaa, laaa katĩ naipia yaazaa. 18 Ndio tũlũ ipũnile kwa kĩNzua, muene alukukamantĩĩnie ishie ninduzo muene kwa kĩKilisito, nukukukupeela ishie uwĩtumi wa ukamantani; 19 yakĩna uNzua alĩ wĩĩlĩ mwa kĩKilisito nukuukamantania uunkũmbigyulu nĩnduzo, waleke kuaalĩĩlia uutimu waao; nduyo nuĩĩka mumuĩtu ulukaani lwa ukamantani. 20 Kuluulo gua, ishie kuatumua palioma lya kĩKilisito kĩna uNzua ukumupeepia kumĩlomo yĩĩtu. Kwa mulompa inie kunsooko ya kĩKilisito, mukamantanigue nuNzua. 21 Uyo nasikuumanile umulandu, numutenda watũle mulandu kunsooko yĩĩtu, koona kutũle kulukuuluu ya kĩNzua mumuakue.
1 Nindiishie pĩna kukĩtuma umulĩmo palumuĩ nduyo kukumupeepia mulekiaanũnkula nakanda uukende wa kĩNzua, 2 Kuitĩ uũgile, “Mwityũngo naalĩ gyombigue alĩ nukũgyũũlilie, Palutondo lwa ugũnua nanukualĩĩlia.” Laaa, ityũngo nigyombigue ingĩ ino-iinoo; laaa, ulutondo lwa ugũnua ingĩ nantende. 3 Kutilĩ kaumuĩ nakumukũmpilie mulukaani tũlũ luensi, uwĩtumi wĩĩtu ulekishokigua. 4 Tũlũ pensi kwĩpũnilie ishie zĩ ĩtumi a kĩNzua, muugigimĩlia wiingĩ, mumpatĩ, muwaagi, muukoi; 5 muukuua, mũityũngo, muutuunĩĩligua, muuwai, muukengeali, muulalĩli; 6 muweeligua, muumani, muupolo, muuntu nauuza, muMuau Muelu, muuloogua nasika wa unamampĩlu; 7 mulukani lwa tai, mungũlũ za kĩNzua, kumata ma kulukuuluu ma mukono wa kĩgoosia nĩma mukono wa kĩkĩĩma; 8 muukulu katia muumelua, muutambulua ibĩĩ katia muutambulua iiza; zĩ apembeelia ĩpa kwĩantu a tai; 9 zĩ nasika amanue ĩpa naamanue nkankanaa; zĩ naikia ĩpa kusii kuapanga; zĩ naikuĩkigua ĩpa sika kwaulagua; 10 zĩ akola usungu ĩpa kulumbile intondo tũlũ; zĩ atũka ĩpa kukuagolĩpia iingĩ; zĩ naagila kakĩintu ĩpa tũlũ yensi kutĩĩte. 11 Inie Akolinto, ĩmĩlomo yĩĩtu yĩkualiĩ kumiani, nĩkangĩ inkolo zĩĩtu nkũnukulue. 12 Sika muatuunĩĩligue munsĩ yĩĩtu, ĩpa munkolo zaani muatuunĩĩligue. 13 Mushookie kwilika naalĩ muapeegue (nitambula niniinie zĩ nĩangĩnia) mukũnukule ninkolo zaani gaa. 14 Muleke kũtũngĩnkanigua palumuĩ ndĩo nasika asuĩlĩĩle. Kuitĩ kĩkoolĩ kĩsuakĩĩa kĩ pakatĩ ya kulukuuluu nuuleki? Katia ukoolĩ ukamantani kĩ pakatĩ ya weelu nuwiilu? 15 Ukoolĩ wĩgombia kĩ pakatĩ ya kĩKilisito nuwa kĩBeliali? Lĩkoolĩ tyũmpĩ kĩ pakatĩ ya nusuĩlĩĩle nĩnasikusuĩlĩĩle? 16 Ukoolĩne uumuĩ pakatĩ ya Numba ya kĩNzua nĩanzegamĩla. Kuitĩ ishie kwĩNumba ya kĩNzua namukola upanga, kĩna uNzua aluũgile, “Nĩkakikyala pakatĩ yaao, kangĩ nikigendela pakatĩ yaao; Nineene nikitũla Nzua waao, ndĩo ikitũla antu aane. 17 kuluulo, pũnĩ pakatĩ yaao Mutemanuke ndĩo, uũgile ũShekulu, Mulekipaatia ĩmadobũ, Nineene nĩkakumusũgamĩĩlia. 18 Nikitũla Tata kumiani, Niniinie mukitũla aana aane naagoosia nĩnaakĩĩma, Uũgile ũShekuulu Mukola ngũlũ zensi.”
1 Iio gua aloogua, kunsooko kutĩĩte ĩmalago aya, kwĩeelie kwipũna muudobũ wensi wa muĩlĩ nĩnkolo; ĩkwikamĩnkĩĩlia uweeligua muooa wa kĩNzua. 2 Kuligiliĩ ĩlioma munkolo zaani. Ukutilĩ naalĩ kumutimuĩlie; ukutilĩ naalĩ kumupembelĩĩlie. 3 Sika nitambula izi itĩ numulamule inie kĩna muatimu. Kuitĩ alĩ ntambuĩle kumuandio ya kĩna mukoolĩ munkolo zĩĩtu, kukie palumuĩ sunga kuĩ apanga palumuĩ. 4 Nitambula kualiĩ kumuani, ntĩĩte ningĩ kumiani ĩza kĩkũmuzukĩilia; nkamigue nkolo. Nalumbĩkia munzago zĩĩtu tũlũ. 5 Kuitĩ pĩna nakupika kuMakedonia, ĩmiĩlĩ yĩĩtu sika nĩsũũma kwishũũpia alĩ kunsooko ya nzago naalĩ kuligilie tũlũ pensi; kunzi alĩ ukoolĩ wĩkui, munsĩ ooa. 6 Ĩpa uNzua nukuapumbulagiaa naalemue nukupumbulia ishie pĩna nuuza ũTito; 7 sika kunsooko ya kuuza kumuakue udũũ, ĩpa nukuupumbuligua waasio gaa naalĩ mupumbuligue kumiani, pĩna nukuganuĩla ishie impola za nsula yaani nuusungu waani nuukamatĩkũ waani kunsooko yaane, sunga nanumbĩkia. 8 Nineene malĩĩ namuleetĩĩle usungu kumbalua niasio, (sika nĩsokilie, ĩpa kanga alĩ nĩsokilie,) alĩ moonie ya kĩna ĩmbalua niasio yumupĩĩle usungu kwityũngo udũũ. 9 Ĩpaino numbile sika kunsooko muoonie usungu, ĩpa kunsooko alĩ muoonie usungu nauleetile uupeli. Kuitĩ muoonie usungu kunzĩla ya kĩNzua, koona mulekiligia uukapĩki muutendi wĩĩtu munkaani tũlũ zensi. 10 Kuitĩ uugũnua, nawĩĩlĩ kunzĩla ya kĩNzua ukuleetaa upeli nauleetile uugũnua, naugila kawĩsokia; ĩpa uusungu wa unkũmbigyulu akuleetaa ukiu. 11 Kuitĩ laaĩ usungu uu munzĩla ya kĩNzua, ya kĩna ukuleetaa ukamatĩkũ kĩ munsĩ yaani, nuwĩkuĩli, nuusuukua, nuooa, nukũshũũmua ninshula nanziiza, nuukamũ, nuukaasigua. Muzaasio tũlũ zensi alĩ mwĩkamĩnkĩlĩĩlie inie uniinie, kĩna muagila kautimu mulukaani luasio. 12 Ninene pĩna nanumuandĩkĩla, sika alĩ numuandĩkĩĩle kunsooko yaakue uyo naalutimuĩle, sunga sika kunsooko yaakue uyo naalĩ mutimulĩlue, ĩpa uukamatĩkũ waani kunsooko yĩĩtu wigyelele kumiani ntongela ya kĩNzua. 13 Kunsooko ĩĩ kuakamigue nkolo. Palumuĩ nukwikamigua ĩnkolo kunsĩĩtu, alĩ kulumbile nkankanaa kuulumbi wa kĩTito, kunsooko ĩnkolo yaakue yapoleelagiguaa niniinie tũlũ. 14 Malĩĩ lukoolĩ lukaani kunsiani naalĩ nĩkũmazukilie kumuakue, sika alĩ numukolue inshoni; ĩpa kĩna alĩ kumuĩĩlĩĩle inie tũlũ naza tai, iio-iioo sunga nĩzaasio naalĩ kwĩkũmazukilie kumuakue ũTito alĩ za tai. 15 Nuuloogua waakue kunsiani ingĩ wingĩ kwikĩlĩkĩĩla, pĩna wijukile uugombi waani inie tũlũ, naalĩ mumuanũnkuĩle kuooa nukwikĩkĩma. 16 Numbile kunsooko munkaani tũlũ nakumusanilie inie.
1 Kwamupeela inie anũna ĩĩtu, impola za ukende naalĩ mapeegue ĩmakanisa ma kuMakedonia. 2 Kuitĩ pĩna naaigemua ninjago ningĩ, uwijuli wa ulumbi waao, nuutũka waao nawongelelia uugolĩ wa ukende waao. 3 Kuitĩ nĩakuĩlĩĩle kĩna kwilika lya usũũmi waao nukwikĩlĩkĩĩla uusũũmi waao, kuulooa waao, ĩeene naapũnia inshao zaao. 4 Naakupeepia dũũ ishie nukukukulompa akamantane mukende uu kukuatumĩla ĩeelu. 5 Nĩkangĩ sika alĩ apũnilie kĩna alĩ kulaaĩlĩĩle udũũ, ĩpa umuandio alĩ ĩpũnilie ĩeene kwa kĩShekulu nukumuĩtu gaa kuulooa wa kĩNzua. 6 Kuluulo, nakumukamatĩkĩla ũTito waukondeelie uukende waasio sunga kunsiani kĩna umuene aluandilie. 7 Ĩpa gua, kĩna mukĩlĩkĩlĩĩle munkaani tũlũ-muusuĩĩli, numuutambuli, numuumania, numuukamatĩkũ, sunga muuloogua waani kumuĩtu ishie, mwĩkakie kwikĩlĩkĩĩla numuukende uu gaa. 8 Sika mbũgile itĩ kukumulagĩĩlia ĩpa kunsooko ya ukamatĩkũ wa naĩngĩ, ngeme uuloogua waani kĩna ingĩ wa tai. 9 Kuitĩ mwalĩngile uukende wa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito kanga ĩalĩĩ mugolĩ nakĩĩ, nutũla mutũka kunsooko yaani, koona mugolĩpigue kuutũka waakue. 10 Nineene mulukaani ulu nipũnia uulangi waane, taazu mumalĩĩlie naalĩ muandilie muakaazu; sika kwitenda udũũ, ĩpa sunga kwigomba. 11 ĩpaino mumalĩĩlie kukĩtuma kuukaaũ, kĩna iio naalĩ mwĩlĩganĩlĩĩlie nukwigomba, mumalĩĩlie kwilika lya nsao zaani. 12 Kuitĩ malĩĩ ukoolĩ uulooa, ukugombagiguaa kwilika lya nsao zaakue umuntu, sika kwilika lya usilĩlua waakue. 13 Sika kĩna naĩngĩ aligie uusũũpio niniinie muagigue, ĩpa tũlũ yĩĩ ilika lĩmuĩ. 14 uUligia waani wingĩ wa nzuauu ukeepie uuulia waao, nĩkangĩ uuligia waao wingĩ wĩĩ kumiani pĩna mwijilishilĩlua; iio ikilĩganĩĩla. 15 Kĩna yandĩkue, “Naalusolelĩĩle ningĩ sika nongeeligua, sunga naalusolelĩĩle nkeei sika nukeepeelua.” 16 Ĩpa uNzua wasongeligue nukumupela ũTito wĩkakia iio-iioo munkolo yaakue kunsooko yaani. 17 Kuitĩ pĩna nakumukamatĩkĩla, nugomba sunga nwĩkamatĩkia dũũ kwiiiza kunsiani kuulooa waakue umuene. 18 Nakumutuma palumuĩ ninduyo umuunũna nuasio naalĩ mukũmazukigue mumakanisa tũlũ muMpola na Nziiza; 19 ĩpa sika alĩ iio dũũ, ĩpa nusaaguulua nĩmakanisa tũlũ watũle mutiati wĩĩtu mumulĩmo wa ukende uu nakukuutumĩkĩla ishie kuukulu wa kĩShekulu, kangĩ wigyelele uwĩlĩganĩĩlia wĩĩtu. 20 iYaasio kwĩgidĩlĩle, wensi waleke kukusokia kunsooko ya nsangĩ ĩĩ naningĩ nakukumĩtumĩla ishie, 21 nakusĩĩgile naza kulukuuluu sika ntongela ya kĩShekulu udũũ, ĩpa nukuntongela ya antu gaa. 22 Palumuĩ nĩndĩo nakumutuma umunũna wĩĩtu naalĩ kumuoonie nkua ningĩ mumpola ningĩ kĩna utĩĩte wĩkakia. Ĩpaino wĩkamatĩkilie nangũlũ kunsooko ya usanio naukulu nutĩĩte kunsiani. 23 Mumpola za kĩTito muene mĩaane, kangĩ munamulĩmo palumuĩ nineene kunsooko yaani; numumpola za anũna ĩĩtu, ingĩ atumua a makanisa, nuukulu wa kĩKilisito. 24 Iio gua mulagĩĩle ntongela ya makanisa ĩkulukuuluu ya uloogua waani niya kĩkũmazukĩlia kumiĩtu kunsooko yaani.
1 Sika nukumuandĩkĩla inie mumpola za nsangĩ kunsooko ya eelu, 2 kuitĩ manile uulĩganĩĩlia waani, nineene nĩkĩkũmazukia kunsooko yaani kuAmakedonia, kĩna ĩAkaya ĩlĩganĩlĩĩlie kwipũna muakaazu, uukamatĩkũ waani wa kamatĩkĩlie iingĩ mumiao. 3 Ĩpa alĩ nĩatumile ĩanũna, koona kukĩkũmazukia kumiĩtu kunsooko yaani ilekitũla nakanda mulukaani ulu, ĩpa mwigyelele ya kĩna mwĩlĩganĩlĩĩlie kĩna alĩ ntambuĩle. 4 Kuitĩ ĩAmakedonia kaanga aaze palumuĩ nineene, amuone inie kĩna sika mwĩlĩganĩlĩĩlie, kukikolua inshoni (inie niniiniene gua) kunsooko ya usanio waasio. 5 Kuluulo, alĩ moonie taazu kukuakamatĩkĩla ĩanũna atongele kwipika kunsiani, andie kwishangulia iipeegua ya masongelio maani naalĩ mupũnilie ilyago ĩkalĩ, malĩganĩlĩĩligue kwishanguligua, koona matũle masongelio ma ulooa, malekitũla mapũnigue kukĩaya. 6 Ĩpa ulukaani ntuulu, “uMukola kupandĩla nkeei ukugolaa nkeeĩ, numukola kupandĩla kuukende ukuogolaa uukende.” 7 Wensi wapũnie kĩna usĩĩgile munkolo yaakue, sika kuusungu katia kwioonatĩĩligua; kuitĩ uNzua ukumuloogaguaa umukola kupũnia kuulumbi. 8 NuNzua usũũmile kukumũjulia uukende tũlũ kuwingĩ, koona niniinie muĩ niintu tũlũ nayendile muumo intondo tũlũ, sunga kukumũjulia inie kuutendi nauuza tũlũ, 9 kĩna yandĩkue, “Ukupũnagiaa ukende; ukuoomoelaa ĩatũka. ĩKulukuuluu yaakue ikyalilee ĩkalĩ nakalĩ.” 10 Uyo gua nukumupeelaa umupandĩli imbeu nuugalĩ wa kulĩa, uuyo ukakumupeela imbeu zaani nukukuzongeelia, nduyo ukakĩmongeelia ĩmaogola ma kulukuuluu yaani. 11 Munzĩla tũlũ mukigolĩpigua, koona mupũnie kuukende wingĩ naukumuleetelaa uNzua ĩmasongelio kumulĩmo wĩĩtu 12 Kuitĩ uwĩtumi wa mulĩmo uu sika ukuapũnĩlagiaa uusilĩlua wa eelu dũũ, ĩpa sunga kwiongeelia ĩmasongelio mingĩ kwa kĩNzua. 13 Muugemua wa wĩtumi waasio mukakumukulia uNzua kunzĩla ya wĩniinupia waani, pĩna mwigomba iMpola na Nziiza za kĩKilisito, nukunsooko ya ukende wa ukamantani waani kumiao nukuantu tũlũ; 14 Pĩna atĩĩte nsula kunsiani nukukumulompeela inie kunsooko ya ukende wa kĩNzua naukĩlĩkĩlĩĩle mumiani. 15 Kumusongelie uNzua gua, kunsooko ya upeegua waakue nasika usũũmĩkile kwiganulua!
1 Ĩne neene Paulo, neene nukumupepia inie kuupolo nĩkĩsuusu kya kĩKilisito; ĩne nanĩmwĩniinupia pĩna nkoolĩ pakatĩ yaani, ĩpa pĩna nukutilĩ ĩnkolo yaane nkamũ kumiani! 2 numupeepilie gua, koona pĩna nkoolĩ ndekitũla nĩnkolo nankamũ nansĩĩgile kĩna ukaa ntĩĩte kuaasio naasĩĩgile kĩna ishie kwigendela kwitiata inshula za kĩmuĩlĩ. 3 Kuitĩ sunga pĩna kuĩlĩ mukĩmuĩlĩ sika kukĩlaasa kunzĩla ya kĩmuĩlĩ, 4 kuitĩ ĩmata mĩĩtu ma ulugu sika ma kĩmuĩlĩ ĩpa matĩĩte ngũlũ za kĩNzua namasũũmile kwitaula inkĩlĩ. 5 Ĩkwitalula ĩmasĩĩgo niintu yensi nayĩkĩkulagiaa nukukuuuukĩĩla umani wa kĩNzua, kangĩ kulĩsolile utepi shĩĩgo liensi, lyumugombe uKilisito. 6 Nindishie ĩkwĩlĩganĩlĩĩlie kukuukaasia uuleki wensi; ĩpaasio uugombi wani pĩna ũjilikondeeleka. 7 Ilaaĩ naigyelĩĩle pamiiso maani. Wensi anga wĩsanie ya kĩna wa kĩKilisito, wijuke munkolo yaakue kĩna iio umuene na wa kĩKilisito, iio-iioo nindiishie. 8 Malĩĩ nkĩlĩkĩĩlile kukĩkũmazukia iniino kunsooko ya usũũmi wĩĩtu ũShekulu naalukupĩĩle kumuzenge inie sika kukumutalula, sika nikikolua kansoni, 9 Koona ndekionua zĩ nukumoopookia inie kumbalua zaane. 10 Kuitĩ akuũgaa, “iMbalua zaakue ingĩ nkakũ kangĩ za usũũmi, ĩpa pĩna ukoolĩ kukĩmuĩlĩ ingĩ muneketũ, ninkani zaakue za kumelua.” 11 ĩAasio alĩnge kĩna mĩna kuĩlĩ munkaani za mbalua pĩna kukutilĩ, iio-iioo kuĩlĩ muutendi nĩpĩna kukoolĩ. 12 Kuitĩ sika kusũũmile kukĩlĩganĩĩlia nukukĩpianĩkĩĩlia nityũmpĩ lya asio naakola kĩkulia ĩeene. Ĩpa ĩasio pĩna ĩkĩlĩganĩĩlia eene kueene nukukĩpianĩkĩĩlia eene kueene agila kaulĩngi. 13 Ĩpa gua, sika kukĩkũmazukia kwikĩlĩkĩĩla, ĩpa kwilika lya ngele naalĩ kuagemeleligue nuNzua, yumupikĩĩle sunga kunsiani. 14 Kuitĩ sika kwipũũtĩĩla ishie undiishie zĩmbũge kĩna sika kumupikĩlĩĩle. Kuitĩ sunga kunsiani alĩ kwamuandio kukumupikĩĩla inie muMumpola na Nziiza ĩza kĩKilisito. 15 Sika kukĩkũmazukia kwikĩlĩkĩĩla mumĩlĩmo ya antu naĩngĩ; ĩpa gua ulaaĩĩli wĩĩtu ingĩ pĩna uusuĩĩli waani wiongeeleka, kukikuligua kunsiani kwilika lya ngele yĩĩtu, sunga kwiongeeligua, 16 koona kuzitanantie iMpola na Nziiza sunga kunsiao naikyalile kulĩ kwikĩla ĩnsĩĩ yaani; kuleke kukĩkũmazukia munkaani nazakondile kwijĩpĩĩligua nĩnaĩngĩ. 17 “Ĩpa umukola kĩkũmazukia, nwĩkũmazukie mwa kĩShekulu.” 18 Kuitĩ nukugombagiguaa sika unuasio nukikũmazukagiaa umuene, ĩpa uuyo nukukũmazukagigua nũShekulu.
1 Taazu aza mũjilingigimĩlia iniino muulu waane. Eeze, mungigimĩlie! 2 Namuluĩla wĩĩlũ nauuza wa kĩNzua kuitĩ numuligĩĩlie inie umugoosia umuĩ, ingĩ uKilisito, koona numutualĩle umunanso namueligue. 3 Ĩpa noopokile kĩna ĩnzoka naalĩ yumupembelĩĩlie uHawa kuwĩsukukia waakue, iio-iioo ĩmasĩĩgo maani mikioononeka, nukukuuleka uugolokũ nuweelu kwa kĩKilisito. 4 Kuitĩ kanga muntu waaze nukukumutanantia ũYesu wĩngĩ nasika kumutanantilie ishie, katia mwiaanũnkula ĩnkolo yĩngĩ nyĩsia nĩndĩo naalĩ mumianũnkuĩle, katia mwiaanũnkula iMpola na Nziiza nazĩngĩ nasikaalĩ muzigombile, mwigigimĩlia iiza yoo! 5 Kuitĩ nsĩĩgile sika numukeepeelue kakĩntu, kĩna ĩaasio naĩkĩpeela uukulu wa utumua! 6 Kanga ĩsika numutambuli nakĩĩ, sika numulũto wa kulĩnga; munzĩla tũlũ kũigyeleligue kualiĩ kumiani mumpola zensi. 7 Alĩ ntimuĩlene kukĩniinupia, koona inie mukuligue, kunsooko alĩ numutanantĩĩlie iMpola na Nziiza za kĩNzua, kakĩnamulĩmo alĩ numugila? 8 Alĩ nĩmaleegĩĩlie ĩmakanisa namĩngĩ kunzĩla ya kuwaanũnkula uukendegeeli waao, koona numutumĩle inie. 9 Pĩna alĩ nkoolĩ kunsiani nukwisilĩlua, sika alĩ ntũlile muligo kumuntu wensi, kuitĩ ĩanũna naalĩ ijile kwipũnĩĩla kuMakedonia naampela naalĩ numusilĩlue. Munkaani tũlũ alĩ nĩgililie, kangĩ nĩkakĩgilia, ndekitũla muligo kumiani. 10 Kĩna iio ĩtai ya kĩKilisito ĩkoole mumuane, ukutilĩ nwakumũmia umulomo waane nuwĩkũmazukia waane kunandĩ za Akaya. 11 Nĩkĩ gua, kunsooko sika numuloiluene inie? Umanile uNzua! 12 Ĩpa nanukulutendaa, nĩkakulutenda, nĩaleegelie ĩnsooko ĩasio naidũũma ĩnsooko ya kĩkũmazukĩlia kukigyelekia kĩna kwilika nindiishie. 13 Kuitĩ ĩaasio ingĩ atumua a ulongo, naakĩtumaa umulĩmo wa upembeelia, naĩkĩpĩlulaa atũle zĩ aatumua a kĩKilisito. 14 Kangĩ sika ukulĩlua, kuitĩ ũShetani umuene ukĩpĩlula wĩĩ mpiani ya malaĩka wa weelu. 15 Luulo gua, sika lukani lukulu kanga ĩtumi aakue ĩĩkĩpĩlulaa atũle mpiani ya ĩtumi a kulukuuluu, nĩmpelo yaao ikitũla kwilika lya mĩlĩmo yaao. 16 Natambula kangĩ, “Wensi walekinshĩĩga kĩna ĩne numunaulu; kanga munsĩĩgĩle iio gua, mung'ombie zĩ numunaulu, koona nineene gua nĩkũmazukie kainiino.” 17 Nanukuzitambula ĩpaino sika mbũgile kĩna nkaani za kĩShekulu, ĩpa zĩ kuulu, muukamatĩkũ uu wa wĩkũmazukia; 18 kunsooko iingĩ ĩkĩkũmazukia mukĩuntu, nineene nĩkakĩkũmazukia. 19 Kuitĩ inie namutĩĩte ĩmasala mukuagigimĩlagiaa ĩanaulu kuulumbi! 20 Mukugigimĩlagiaa umuntu kanga wamutende muĩ asese, kanga wamulĩe inie, kana wamuleegelie iiintu yaani, kanga wĩkulie nukukumukua inie muusiu. 21 Numukolue nsoni kwitambula itĩ, alĩ kuaniekũ kwikĩlĩkĩĩla kwitenda yaasio! Ĩpa gua mulukaani luensi kanga umuntu wĩĩ mukamũ kukĩkũmazukia (nitambula kĩulu) nineene gaa numukamũ kukĩkũmazukia. 22 Aebũlaniane ĩo? Nineene gaa. Aĩsilaeline ĩo? Nineene gaa. A wĩleli wa kĩIbũlahimune ĩo? Nineene gaa. 23 Ĩtumi a kĩKilisitone ĩo? Ĩne nangũlũ (nitambula zĩ numusali) muukoi wa mulĩmo kwikĩlĩkĩĩla, mũitũngo kwikĩlĩkĩĩla, muukuua kwikĩlĩkĩĩla nkankanaa, nkua ningĩ piipĩ kwikia. 24 Nkua zitaano alĩ numukuue kuAyahũdi mĩkoa makumi manĩĩ kwikeepia umuĩ. 25 Alĩ numukuue nankome nkua zitatu; alĩ numutũlue magũe nkua ĩmuĩ; ipyango liane naalĩ nononekeela munanza nkua zitatu, nanĩĩ nkoolĩ munanza utiku nĩmunsĩ. 26 Mumĩsĩnzo nkua ningĩ, muwĩlũgi wa miongo, muwĩlũgi wa aleegelania, muwĩlũgi wa antua aane, muwĩlũgi wa ndugu nazĩngĩ, muwĩlũgi wa mukaa nankulu, muwĩlũgi wa mumbuga, muwĩlũgi wa munanza, muwĩlũgi wa anũna a ulongo; 27 mumĩlĩmo namĩkakũ, munzago, muuumia ndoolo, nkua kunkua munzala nĩnoota, nkua ningĩ muulia ndia, mumpeepo pĩna numugila kantiila. 28 Leka ĩzaasio za kunzi, zikoolĩ gua nazukunzũgaa mumeelele, nduo iingĩ uukendegeeli wa makanisa tũlũ. 29 Waani namuneketũ nineene ndekineketa? Waani namukũmpigue nineene ndekishuukĩlua? 30 Kanga ĩinjĩpĩĩle kukĩkũmazukia, nĩkakĩkũmazukĩlia uuneketũ waane. 31 uNzua Tata wa kĩShekulu Yesu namukuligue ĩkalĩ nakalĩ, umanile ya kĩna sika nilomboka. 32 kuDamesiko ũjũmbe nwa mutemi Aleta alukumĩlindĩĩlaa ĩkaa ya Damesiko koona wanguĩle, 33 nineene naniikĩligua mũtyooto kwipũna mũdilishia lya nkĩlĩ, nangũnĩka kwipũna mumĩkono yaakue.
1 Injĩpĩĩle Kukĩkũmazukia kanga ĩkutilĩ kansaĩlo no, ĩpa nikilongoleka nimaoni nukuukũnukuĩlua nũShekulu. 2 Numuĩzĩ muntu umuĩ mwa kĩKilisito, yaalĩĩ miaka kyumi nĩnĩĩ (kanga alĩ wĩĩlĩ mumuĩlĩ magu, katia alĩ wĩĩlĩ kunzi ya muĩlĩ magu, umanile uNzua). uMuntu nuasio nupũlua sunga kwigyulu lya katatu. 3 Nineene numuĩzĩ umuntu nuasio (kanga alĩ wĩĩlĩ mumuĩlĩ magu, katia alĩ wĩĩlĩ kunzi ya muĩlĩ magu, umanile uNzua); 4 manile kĩna umuntu nuasio nupũlua sunga kuPaladiso, nũigia inkaani nasika zukulikitagiguaa, nangiligue umuntu walekitambula. 5 Mumpola za muntu kĩna uyo nĩkakĩkũmazukia, ĩpa sika nĩkakĩkũmazukia uneene isiititũla mumpola zauneketũ waane. 6 Kuitĩ kanga aza nijilishiia kukĩkĩkumazukia sika aza nijilitũla munaulu, kunsooko nikitambula ĩtai, ĩpa nĩgililie kooona umuntu walekinshĩĩgĩla kwikĩlĩkĩĩla ĩzaasio nukuziona kumuane katia kukuziigia kumuane. 7 Koona ndeke kũkiulia nangũlũ kunsooko ya ukũnukuĩlua nawingĩ, nambĩĩkĩlua ĩligia mumuĩlĩ, mutumua wa kĩShetani, wankue inkũndi, ndeke kĩkulia nangũlũ. 8 Kunsooko ĩĩo nanumupeepia ũShekulu kunkua zitatu wandeegelie. 9 Numbuĩla, “uUkende waane ukuendile muumo, kuitĩ muuneketũ, muumo ingũlũ zaane zukukondeelekaa.” Iio gua, nĩkakĩkũmazukĩlia uuneketũ waane kuulumbi wingĩ kwikĩlĩkĩĩla, koona ingũlũ za kĩKilisito zikyale mumuane. 10 Kunsooko ĩĩ numuloeeligue nuuneketũ, nuugaalĩlua, nuwaagigua, nuupaatigua, nuukoigua kunsooko ya kĩKilisito, kuitĩ pĩna numuneketũ, paapo ntĩĩte ingũlũ. 11 Naalĩĩ munaulu! Ĩpa niinie munonatĩlĩĩlie. Kuitĩ alĩ injĩpĩĩle ĩne nkũmazukigue niniinie, kuitĩ sika numukeepeelue kakĩntu, kĩna ĩaasio naĩkĩpeela uukulu wa atumua; kanga ĩsika nĩkĩntu noo 12 Tai iilĩngasĩĩlio ya mutumua alĩ itendue pakatĩ yaani muugigimĩlia tũlũ, kuilĩngasĩĩio nĩmakula, nuutendi wa ngũlũ. 13 Kĩntu kĩ namuakeepeelue kwikĩla ĩmakanisa namĩngĩ, isiititũla sika ntũlile muligo kumiani? Ndeegelie uutimu uu! 14 Laaĩ, ĩĩ ĩnkua ya katatu nanĩzĩpĩlĩĩlie kwiiiza kunsiani sika nikitũla muligo kumiani, kuitĩ sika ndũũmile kaintu yaani, ĩpa nukumudũũmaa uniinie. Kuitĩ sika ijĩpĩĩle ĩaana aaĩĩkĩlie ĩaleli iuto, ĩpa ĩaleli aaĩĩkĩlie ĩaana aao. 15 Kuulumbi wingĩ nikipũnia iyaane, sunga nikipũnigua kunsooko ya nkolo zaani. Malĩĩ nĩkakilie kukumuloogua, numukeepeeluene kwiloogua niniinie. 16 Na yaa iio, kĩina sika numulemelĩĩlie inie, ĩpa mukuũgaa kĩna ĩne nĩmwĩsukukia, kangĩ alĩ numusolile kuupeembeelia! 17 Alĩ numusolĩĩlie intune kunzĩla ya aasio naalĩ nĩatumile kunsiani? 18 Nanumukamatĩkĩla ũTito alumusolĩĩlie yaani? Sika alĩ kukugendelaane kunkolo ĩo-ĩĩoo, nukũtiata inshambatĩlio zizo-ziizoo? 19 Kangĩ musĩĩgilene kĩna kukĩgidĩĩla kumiani? Ntongela ya kĩNzua kwitambula mwa kĩKilisito, nĩzaasio tũlũ aloogua, koona muzengue inie. 20 Kuitĩ noopokile katia pĩna nijiliiiza sika nĩkakumuona inie kĩna nsiiile kukumuona, nineene sika mukimona kĩna musiiile kwimona. Noopokile katia kwiaagaana wĩleei nuwĩĩlũ, nuutaki, nĩmagũndo, nuusingĩĩlia, nĩmatekete, ninkeemo, nĩmalanga. 21 Nineene pĩna nijiliiiza kangĩ, uNzua walekinkolelua inshoni ntongela yaani, nineene nĩaonele uusungu kunsooko ya iingĩ naalĩ atimuĩle ĩmuandĩo nasika apelile muudobũ, nuugololia nuusambo naalĩ autendile.
1 Ĩĩ yoĩ nkua ya katatu ĩne kwiiiza kumuani. Kumĩlomo ya akuĩli abĩlĩ kamuĩ atatu ulukaani luensi lukikamĩnkĩĩligua. 2 Nakondile kukumuĩĩla ĩkalĩ pĩna alĩ nkoolĩ kumuani ĩnkua ya kabĩlĩ, nĩkangĩ nitambula nunzuauu gaa pĩna nukutilĩ kumuani, naalĩ atimuĩle ĩkalĩ nĩnaĩngĩ tũlũ, ĩpaasio pĩna nikiiiza kangĩ sika nĩkakuaonela kakĩsaa; 3 kuitĩ mwidũũma kĩlĩngasĩĩlio kĩna uKilisito witambula munsĩ yaane. Nduyo sika muneketũ kumuani, ĩpa utĩĩte ingũlũ munsĩ yaani. 4 Kuitĩ nukononteelwa mumusalaba muuneketũ, ĩpa ukoolĩ mupanga kungũlũ za kĩNzua, kuitĩ nindiishie kwaniekũ mumuakue, ĩpa kumiani kukitũla apanga palumuĩ ninduyo kungũlũ za kĩNzua. 5 Ikolekeelie uniinie kĩna muĩlĩ muusuĩĩli, mwĩgeme uniinie. Katia sika mwĩlĩngilene uniinie kĩna ũYesu Kilisito ukolĩ munsĩ yaani, isiititũla mulemue nuugemua. 6 Ĩpa ndaĩlĩĩlee mukimana ya kĩna sika kualemue 7 Ĩpa kukumulompaa uNzua mulekitenda kaubĩĩ, sika kĩna ishie kwigyelele kuagombigue, ĩpa koona inie mutende naiiza, kanga ishie kutũle zĩ kualemue nakĩĩ. 8 Kuitĩ sika kusũũmile kwitenda kalukaani kukĩkunguma nĩtai, ĩpa kuluandĩ lwa tai. 9 Iio gua kulumbile pĩna ishie kuaneketũ, niniinie pĩna mutĩĩte ingũlũ. Nakulompile ntuulu, uukamatĩkũ waani. 10 Yoĩ nsooko niandĩka izi pĩna nukutilĩ, koona pĩna naaza, ndekitumĩla uutaki kwilika lya usũũmi naalĩ numupeegue nũShekulu, nduyo wa kuzenga, sika wa kutaula. 11 Kumumalĩĩlio gua anũna aane, mulamu; mwĩkamatĩkie, mwĩkamie nkolo mukamantane, mwikyale mumatiliga; nuNzua wa uloogua nĩmatiliga ukitũla ukoolĩ palumuĩ niniinie. 12 Mwĩlamukie kuwĩsuni naweelu. 13 ĩEelu tũlũ akumulamukia. uUkende wa kĩShekulu Yesu Kilisito nuuloogua wa kĩNzua, nĩnkamĩ ya kĩMuau Muelu wikyale niniinie tũlũ.
1 Paulo mutumua, sika numutumue nĩantu katia kunzĩla ya kĩuntu, ĩpa kunzĩla ya kĩYesu Kilisito nuNzua Tata naalumũiukilie kwipũna muakiu. 2 Ĩne palumuĩ nĩanũna tũlũ nakwĩensi nineene kwamuandĩkĩla inie namwa makanisa ma Galatia. 3 uUkende wĩĩ kumiani nĩmatiliga namapũmile kwa kĩNzua Tata nukwa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito. 4 Muene alĩ wĩpũnilie kunsooko ya mĩlandu yĩĩtu kuulooa wa kĩNzua Tata wĩĩtu, koona wakugũne kwipũna muubĩĩ wa unkũmbigyulu uu naukoolĩ ĩpaino. 5 Ukulu wĩĩ kumuakue sunga ĩkalĩ nakalĩ Amini. 6 Nakulĩlua kunsooko mwamulekaa itĩ kuukau uyo naalumuĩtile muukende wa kĩKilisito, mwazigomokeelaa impola nanziiza nazĩĩngĩ. 7 Kangĩ kutilĩ nazĩngĩ; ipa akoolĩ antu naakumukankanalia inie naasiiile kukuzipĩlula iMpola na Nziiza za kĩKilisito. 8 Ĩpa itĩ, ishie katia malaĩka nwa kwigyulu, kanga wamutanantĩlie impola nanziiza nazĩngĩ kwikĩla izo naalĩ kumutanantĩĩlie inie, nwazumue. 9 Kĩna alĩ kutambuĩle kumuandio, natambula kangĩ ĩpaino, kanga wensi wamutanantĩlie impola nanziiza nasika izo naalĩ muzaanũnkuĩle, nwazũmue. 10 ĩPaino nadũũma ng'ombigue nĩantune katia nuNzua? Katia nidũũma kukualoeelia antune? Kanga azaa kĩlĩ nukualoeelia antu, sika aza nijilitũla mwĩtumi wa kĩKilisito. 11 Nukumuĩĩla inie anũna aane, ya kĩna iMpola na Nziiza naalĩ ntanantigue nineene sika za kĩuntu. 12 Kuitĩ sika alĩ nĩzaanũnkuĩle kumuntu sunga sika alĩ numumanigue zaasio, ĩpa alĩ zijile kuukũnukuĩlua nũYesu Kilisito. 13 Kuitĩ alĩ mũigilie impola za lugendo luane pakalĩ muwĩtekeli wa Ayahũdi, ya kĩna alĩ nĩaagilie ĩantu ikyanisa lya kĩNzua kwikĩlĩkĩĩla, nangema kukulionoona, 14 nineene alĩ ntongĩĩle muwĩtekeli wa Ayahũdi kukuakĩla iiingĩ naalĩ kwilika muulelua pakatĩ ya ndugu yaane, kangĩ nanĩkakia dũũ kukuziamba intendo za atata aane. 15 Ĩpa uNzua naalunkamatuĩle kwipũna mundaa ya kĩmaau waane, nunzĩta muukende waakue. 16 Pĩna nuloogua kukumukũnukula uMuau waakue munsi yaane, koona nĩzitanantĩlie indugu nazĩngĩ impola zaakue; ĩkamuĩ sika nakwĩtambuĩla nĩantu naa muĩlĩ nĩmĩgali, 17 sunga sika nanankĩla kwienda kũYelusalemũ kuaasio naalĩ atumua pĩna alĩ nikĩĩlĩ ĩne kwitũla mutumua, ĩpa nanenda kuUalabu, nĩkangĩ nanshooka kuDamesiko. 18 Pĩna nĩkĩla miaka ĩtatu, nanankĩla kwienda kũYelusalemũ koona kwĩone nuKepa, nanĩĩma kumuakue ntondo kyumi nazitaano. 19 Sika nanumuona nuĩngĩ nwa atumua isititũla uYakobo munũna wa kĩShekulu. ( 20 Nĩzaasio nanukumwandĩkĩla, laaĩ, ntongela ya kĩNzua, sika nitambula kaulongo.) 21 Pembele nanenda kunandĩ ziShamũ nĩKilikia. 22 Ĩpa itĩ alĩ kĩlĩ kwĩmane ndĩo naalĩ a makanisa ma kĩKilisito namakoolĩ kuUyahũdi; 23 ĩpa alĩ iigilie udũũ ya kĩna, “Uzo naalukukuagagiaa ishie pamuandio, ĩpaino ukuutanantia uUsuĩĩlĩ naalugemile kukuwoonoona ĩkalĩ.” 24 Naamukulia uNzua kunsooko yaane.
1 Pĩna nĩkĩla miaka kyumi nĩnĩĩ, nanankĩla kwienda kũYelusalemũ palumuĩ nuBalinaba, nanumusola nũTito palumuĩ nineene. 2 Nineene nanongola kunzĩla ya kukũnukuĩlua; nanĩalondoselia ĩasio ĩngene naatĩĩte ulukũmo, Impola na Nziza nanikuzitanantagiaa pakatĩ ya ndugu nazĩngĩ, ugendi waane ulekitũla nakanda, katia alĩ nge'ndile nakanda. 3 Ĩpa sunga ũTito naalĩ kwĩensi nineene, nunduyo ingĩ Mugiliki, sika nukankanĩkua kwiaalamigua. 4 Ĩpa alĩ akoolĩ aĩanũna a ulongo naalĩingĩligue kukĩmpisĩ-mpisĩ, ĩaasio naingĩla udũũ kukuulĩngula uukolelua wĩĩtu nakutĩĩte mwa kĩKilisito Yesu, koona akutuale muusese wa miiko. 5 Sika kuagombile ĩaasio sunga kainino, koona ĩtai ya Mpola na Nziiza ĩkendegeelue kumuani. 6 Ĩpa ĩaasio naalĩ asĩĩgĩlue akola lukũmo (lika lĩmuĩ kumuane mumpola zaao, uNzua sikukuulaaa uusiu wa muntu); mbũgile ya kĩna ĩaasio akola lukũmo sika anongelĩĩlie kakĩntu. 7 Ĩpa itĩ kuluandĩ luua, pĩna naaona ya kĩna napeegilue kwitanantia iMpola na Nziiza kuaasio nasika aalamigue kĩna iio uPetelo naalĩ mupeegue kukuzitanantia kuasio naaalamigue 8 (kuitĩ uzo naalumupĩĩle uPetelo ingũlũ watũle mutumua kuasio naaalamigue, muene alumpĩĩle nineene ingũlũ ntũle mutumua kundugu nazĩngĩ). 9 Kangĩ pĩna naamana ukende naalĩ numupeegue; uYakobo nuKepa nuYohana, naatĩĩte ulukũmo kĩna ingĩ ishĩmbĩlĩ, naampeela ĩne nuBalinaba umukono wa kĩgoosia nwa ukamantani, koona ishie kuende kundugu nazĩngĩ, nĩndĩo ende kuasio naaalamiigue; 10 kangĩ naakulompa lukaani lumuĩ kuijuke ĩatũka, nulukaani lulo-luuloo ĩne nanĩkamatĩkia kukulutenda. 11 uKepa pĩna nuuza kuAntiokia nanumukungumia usiu kuusiu kunsooko alũjĩpĩĩle kwilamulua. 12 Kuitĩ pĩna alĩ ikĩĩlĩ kalaaza ĩantu naalĩ apũnile kwa kĩYakobo, alĩwilĩa palumuĩ nĩndugu nazĩngĩ; ĩpa itĩ pĩna naaaza, nushooka kunũma nwĩkamatula; nuoopooka ĩaasio naaalamigue. 13 Sunga ĩAyahũdi naalĩ ĩensi naautiata uunamampĩlu waakue, nuBalinaba gaa nukenkeeligua nuunamampĩlu waao. 14 Ĩpa itĩ, pĩna namona kĩna sika akuutiata uugolokũ wa tai wa Mpola na Nziiza, nanumuĩĩla uKepa ntongela yaao tũlũ, “Naa uue nuMuyahũdi utiatile iintendo za ndugu nazĩngĩ nasika za kĩYahũdi, nĩkĩ gua akuakankanĩka ĩa ndugu nazĩngĩ kwitiata intendo za kĩYahũdi?” 15 Ishie nakwĩ Ayahũdi kwipũna uulelua, sika kuanamĩlandu a ndugu nazĩngĩ, 16 kumanile kĩna umuntu sikukualĩĩlagiguaa ĩkulukuuluu kuutendi wa Ulagĩĩlio ĩpa kunzĩla ya usuĩĩli mwa kĩYesu Kilisito, nindiishie nakusuĩĩla mwa kĩKilisito, Yesu koona kualĩĩligue ĩkulukuuluu kuusuĩĩli mwa kĩKilisito, sika kuutendi wa Ulagĩĩlio, kunsooko kutilĩ kamukola muĩlĩ nwakualĩĩligua ĩkulukuuluu kuutendi wa Ulagĩĩlio. 17 Ĩpa ishie kanga kudũũme kwialĩĩligua ĩkulukuuluu mwa kĩKilisito, ishie undiishie nakwigyelela kwitula atimuli, uKilisito waazaa mwĩtumi wa mulandune? Sika iio! 18 Kuitĩ kanga nzenge kangĩ iyaasio naalĩ ntaluĩle, nilagĩĩla kĩna ĩne uneene numutimuli. 19 Kuitĩ ĩne kunzĩla ya Ulagĩĩlio nanuukiĩĩla uUlagĩĩlio, koona ntũle mupanga mwa kĩNzua. 20 Nakonontelĩĩlue mumusalaba palumuĩ nuKilisito, ĩpa itĩ numupanga; kangĩ sika neene nanumupanga, ĩpa uKilisito muene mupanga munsĩ yaane; nuupanga nanuutĩĩte ĩpaino mumuili, nuutĩĩte kuusuĩĩli muMuana wa kĩNzua naalundoilue nwĩsuula umuene kunsooko yaane. 21 Sika nuuleegilie uukende wa kĩNzua, kuitĩ kanga ĩkulukuuluu igyelele kunzĩla ya Ulagĩĩlio, paasio uKilisito alukiile nakanda.
1 Inie adĩinie Agalatia namuagila kamasala! Waani numulogile, inie namualagĩĩlue kualiĩ pamiiso maani ũYesu Kilisito ya kĩna alĩ mukononteelue mumusalaba. 2 Nsiiile kukĩmania lukaani luuluu, lumuĩ kumiani; Alĩ mumuanũnkuĩlene uMuau kuutendi wa Ulagĩĩlio katia kuutegeeli wa usuĩĩli? 3 Mwaulupalaane itĩ? Pĩna muandilie kunzĩla ya kĩMuau, musĩĩgile kĩna mukikamĩnkiligua kunzĩla ya kĩmuĩlĩne? 4 Alĩ muaagigue kunzĩla ningĩ nakandane? Kanga nakanda, magu. 5 Luulo gua, uzo nukumupeelaa uMuau nukwitenda ĩmakula pakatĩ yaani ukutenda aya kuutendi wa Ulagĩĩlio katia kuutegeeli wa usuĩĩline? 6 Kĩna iio uIbũlahimu naalumusuĩlĩle uNzua nukwialiligua ĩkulukuuluu. 7 Mulĩnge gua kĩna ĩaasio naa usuĩĩli, aao ingĩ aana akĩĨbulahimũ. 8 Nuwandĩkua alĩ uoonie kwipũna ĩkalĩ kĩna uNzua aza wijile kuaalĩĩlia ĩkulukuuluu ĩa ndugu nazĩngĩ kunzĩla ya usuĩĩli, numutanantĩlia uIbũlahimu iMpola na Nziiza pakalĩ nuũga, “Mumuakue muumo ĩa ndugu zensi ikikembetua. 9 Iio gua, naatĩĩte usuĩĩli akukembetaguaa palumuĩ nuIbũlahimu naalĩ mukola usuĩĩli.” 10 Kuitĩ tũlũ ensi naa utendi wa Ulagĩĩlio ĩĩlĩ nsĩlĩlĩ ijũmo, kuitĩ yandĩkue, “Nwazũmue wensi nasika wĩkamatĩkilie mumensi namaandĩkue mumbũgũlũ ya Ulagĩĩlio, wamatende.” 11 Yĩkualiĩ gua ya kĩna ukutilĩ nukualĩĩlagiguaa ĩkulukuuluu ntongela ya kĩNzua kunzĩla ya Ulagĩĩlio, kunsooko, “Nukutũlaa munakulukuuluu kunzĩla ya usuĩĩli ukitũla mupanga”; 12 uUlagĩĩlio sika alĩ ũjile kunzĩla ya usuĩĩli, ĩpa, “Muntu nukutendaa ayo ukitũla mupanga mumaasio.” 13 uKilisito alukukomuĩle kwipũna mũjũmo lya Ulagĩĩlio pĩna alutũlile jũmo kunsooko yĩĩtu, kuitĩ yandĩkue, “Wazũmaguaa wensi namutumbĩkue mwikyota,” 14 luulo uukembetua wa kĩIbũlahimu waapikĩlĩĩle ĩa ndugu nazĩngĩ mwa kĩKilisito Yesu, koona kuanũnkule ilyago lya kĩMuau kunzĩla ya usuĩĩli. 15 Anũna aane, nitambula kĩuntu. Sunga ilyago lya muntu anga lĩkamĩnkĩĩligue, ukutilĩ nukulĩleegagiaa katia kwiongeelia kalukaani. 16 Luulo gua ĩmalago alĩ matambulue kwa kĩIbũlahimu nukumulelua wakue. Sikuũgile, “Kualelua,” zĩ antu naiingĩ, ĩpa zĩ umuĩ, “Kumulelua waako,” ingĩ muene uKilisto. 17 Nanitambula ingĩ ntuulu; ilyago alikyamĩnkĩĩligue nĩkĩla miaka magana manĩĩ nĩmakumi matatu. uUlagĩĩlio sika usũũmile kukulionoona sunga kukulĩleegia ilyago. 18 Kuitĩ uusali kanga alĩ ukoolĩ kunzĩla ya Ulagĩĩlio, sika utũlile kangĩ kunzĩla ilyago; ĩpa uNzua alumupĩĩle uIbũlahimu kunzĩla ilyago 19 uUagĩĩlio alĩ wa nsooko kĩ gua? Alĩ uletue kunsooko ya utimu sunga waaze umulelua naalĩ mupeegue ĩlyago. Alĩ uĩĩkue kuwĩtumi wa amalaĩka kumukono wa mukamantania. 20 Numukamantania sika mukamantania wa muntu umuĩ; ĩpa uNzua ingĩ umuĩ. 21 Mbii gua, uUlagĩĩlio ukusĩĩtane ĩmalago ma kĩNzua? Sika iio! Kuitĩ malĩĩ alĩ ũjilileetua ulagĩĩlio nausũumile kwipangatia, paapo tai, ĩkulukuuluu alĩ ijilitũla kunzĩla ya ulagĩĩlio. 22 Ĩpa uwandĩkua nautũngĩnkania tũlũ nsĩlĩlĩ ya mĩlandu, koona naasuĩlĩĩle apeegue ilyago kunzĩla ya usuĩĩli mwa kĩYesu Kilisito. 23 Ĩpa itĩ pĩna alĩ ũkĩĩlĩ kalaaza uusuĩĩli, alĩ kuaĩĩkue zĩ asese nsĩlĩlĩ ya Ulagĩĩlio, nakutũngua sunga uuze uusuĩĩli nawijilikũnukulua. 24 Iio gua, uUlagĩĩlio alĩ utũlile mulangi wĩĩtu sunga waaze uKilisito, koona kualĩĩligue ĩkulukuuluu kunzĩla ya usuĩĩli. 25 Ĩpaino pĩna uusuĩĩli waazile sika kĩlĩ kuĩlĩ nsĩlĩlĩ ya muleli; 26 kuitĩ inie tũlũ mwa kĩKilisito Yesu mualĩĩ aana a kĩNzua kunzĩla ya usuĩĩli. 27 Kuitĩ inie tũlũ namuabadĩĩzigue mwa kĩKilisito mwamujialile uKilisito. 28 Kutilĩ Muyahũdi katia Mugiliki; kutilĩ musese katia mukolelua; kutilĩ mugoosia katia mukĩĩma; kuitĩ inie tũlũ mualĩĩ umuĩ mwa kĩKilisito Yesu. 29 Malĩĩ inie ĩmwa kĩKilisito, mualĩĩ wĩleli wa kĩIbũlahimu, kangĩ mwĩasaali kunzĩla ilyago.
1 Niũga ya kĩna umusaalĩ, pĩna kĩlĩ mung'inia, mugila kawĩkĩli numusese kanga wĩĩ mukola ngũlũ wa zensi nakĩĩ; 2 ĩpa wĩnsĩlĩlĩ ya alindĩĩli nĩakendegeeli sunga intondo zikondeeleke naalĩ mbĩĩkue nũshee. 3 Iio-iioo nindiishie, pĩna alĩ kwĩang'inia alĩ kukĩtumagiguaa ĩkĩsese kuntendo za muandio, ĩza munu muna unkũmbigyulu. 4 Ĩpa itĩ pĩna ityũngo nalĩpika, uNzua numutuma uMuau waakue, uzo naalĩ mulelue numusungu, nulelua nsĩlĩlĩ ya usũũmi wa Ulagĩĩlio, 5 koona waakomole naalĩ ĩĩlĩ nsĩlĩlĩ ya usũũmi wa Ulagĩĩlio, kuanũnkule uutendua wa kutũla aana. 6 Kunsooko mwĩaana, uNzua alumutumile uMuau wa kĩMuana waakue munkolo zaani nukulĩlaa, “Aba!” “Tata!” 7 Iio gua, ue sika kĩlĩ umusese kangĩ ĩpa wĩmuana; naa wĩmuana, yoi gua umusaali kunzĩla ya kĩNzua. 8 Pakalĩ pĩna sika alĩ mumuĩzĩ uNzua, alĩ mukuatumĩlaa ĩaasio nakwiyuukĩ liao sika anzua, 9 ĩpaino pĩna mwamumanile uNzua, katia taazu mbũge mwamanilue nuNzua, nĩkĩ mwazishookela kangĩ intendo za muandio naniekũ kangĩ nkeepũ; musiiile muĩ asese a ntendone kangĩ? 10 Muziambile intondo nĩmieli nĩmatũngo nĩmiaka. 11 Noopokile kunsooko yaani, kĩna katia nĩaagilie nakanda mumpola zaani. 12 Numupeepilie anũna aane, mutũle zĩ uneene, kunsooko nineene ntũlile nĩkĩna uniinie. Sika mukutimulĩlaa kalukaani. 13 Ĩpa itĩ mumanile kĩna alĩ numutanantĩĩlie pamuandio iMpola na Nziiza kunsooko ya uniekũ wa muĩlĩ waane; 14 sunga muugemua waani kunsooko ya waagi waane wa muĩlĩ sika namumela sunga kũnshiita, ĩpa alĩ munsũgamĩlĩĩlie zĩ malaĩka wa kĩNzua, zĩ uKilisito Yesu umuene. 15 Ĩpaino uulumbĩĩlia waani wĩĩlĩ mpĩĩ? Kuitĩ numukuĩlĩĩle inie, kanga ĩalĩĩ ishũũmĩkile alĩ mũjilikuula ĩmiiso maani mumpeele ine. 16 Mbii; naazaa numulugu waanine itĩ, kunsooko nukumuĩĩla naza tai? 17 ĩAasio amutĩĩtĩĩle iinie nsula, ĩpa sika kunzĩla nziiza; asiiile kukukukamatula ishie niniinie koona inie muĩ nĩnsula kumiao udũũ. 18 Iiza gua, kwitũla nĩnsula ya kĩkamatĩkia kulukaani naluuza intondo tũlũ zensi, ilekitũla pĩna nkoolĩ udũũ. 19 Aana aane, nanumuonĩĩle usungu wa kulela kangĩ, sunga uKilisito waumbĩke munsĩ yaani. 20 Taazu aza nijilitũla palumuĩ niniinie ĩpaino nukwipĩlula ululi luane; kuitĩ ntĩĩte nkankani kunsooko yaani. 21 Mbuĩlĩ, inie namusiile kwitũla nsĩlĩlĩ ya Ulagĩĩlio sika mukũigagiaane uUlagĩĩlio? 22 Kuitĩ yandĩkue ya kĩna uIbũlahimu alutĩĩte aana abĩlĩ agoosia, umuĩ kumusese umuua kumusungu waakue umuene mukolelua 23 Ĩpa itĩ unuasio nwa musese alĩ mulelue kunzĩla ya kĩmuĩlĩ udũũ; unuasio nwa musungu mukolelua kunzĩla ilyago. 24 iNkaani izi ingĩ mpiani; ĩaasio ingĩ malago mabĩlĩ lĩmuĩ kwipũna munkonko ya Sinai nalĩkulelaa kuusese, ingĩ Hagali. 25 Kuitĩ uHagali ingĩ zĩ nkonko ya Sinai niĩlĩ kuUalabu, ndĩo ndĩganĩkĩĩligue niYelusalemũ ya nzuauu; ukoolĩ muusese palumuĩ nĩaana aakue. 26 Ĩpa iYelusalemũ nya kukiania ingĩ umukolelua, wayu umaau wĩĩtu. 27 Kuitĩ yandĩkue, “Lumbĩkia, ue mugumba nasikukulelaa, ĩtunte kululi, ulĩle, nasikukuonaa usungu wa kulela; kunsooko ĩaana aakue nwalekilue wing'ene iingĩ Kwikĩla ĩaakue nutĩĩte umugoosia.” 28 Ishie gua anũna aane, kwĩaana ilyago kĩna uĨsakĩ. 29 Ĩpa itĩ kĩna iio pantondo zaasio unuasio naalĩ mulelue kunzĩla ya kĩmuĩlĩ alukumuagagiaa unuasio naalĩ mulelue kunzĩla ya kĩMuau, iio-iioo nunzuauu gaa. 30 Ĩpa itĩ uũgile mbii uwandĩkua? “Muĩnge umusese palumuĩ numwana wakwe, kuitĩ umwana wa musese sikukishaala palumuĩ numuana wa mukolelua.” 31 Luulo gua anũna aane, ishie sika kwĩaana a musese, ĩpa aakue namukolelua
1 Kuukolelua uKilisito nukutenda akolelua; luulo gua, ĩĩmĩkĩ kuukamatĩkũ, muleke kĩtuala kangĩ mũpyĩmpĩ lya usese. 2 Laaĩ, ĩne neene Paulo namuĩĩla inie ya kĩna kanga muaalamigue, uKilisito sikukakumusaĩpĩla kakĩntu. 3 Namukuĩla muntu wensi nwiaalamigua ya kĩna walĩa mpaa ya kutenda uUlagĩĩlio tũlũ-tũũlũũ. 4 Mwakamatukaa nuKilisito, inie namusiiile kwialĩĩligua ĩkulukuuluu kuUlagĩĩlio; mwaguile kwipũna muukende. 5 Kuitĩ ishie kungũlũ za kĩ Muau kutũngĩĩle uulaaĩĩli wa kulukuuluu kuunzĩla ya usuĩĩli. 6 Kuitĩ mwa kĩKilisito Yesu, kwiaalamigua katia kwisiiitiaalamigua igila kangũlũ; ĩpa uusuĩĩli naukĩtumaa umulĩmo kunzĩla ya uloogua. 7 Alĩ mwĩtiganĩlĩĩle naiiza; waani numugilia muleke kumĩgombia ĩtai? 8 uUlũtua-lũtua uu sika upũnile kumuakue uyo naalumuĩtile. 9 Piugaasũ pikeeĩ pyukugaasagiaa ipyũli liensi. 10 Ntĩĩte shanio kumiani mwa kĩShekulu, ya kĩna sika mukitũla nishĩĩgo naliĩngĩ; ĩpa nuasio nukumukankanagiaa ukikenka uulamulua waakue, kanga wĩĩ muntu kĩ. 11 Ĩpa gua anũna aane, malĩĩ ĩne nukutanantagiaa impola za walaami, nĩkĩ kĩlĩ niaagigua? Paasio ĩkĩnkũmpa kya musalaba kyaleegagiguaa. 12 Taazu ĩaasio naakumũingĩlĩlia inkankani aza ijile kĩdumula ĩeene! 13 Kuitĩ iinie anũna aane, alĩ muĩĩtue mutũle akolelua; ĩpa uukolelua waani ulekitũla nsooko ya kutiata kimwĩlĩ, ĩpa mwĩtumĩkĩle niinie kuniinie kunzĩla ya uloogua. 14 Kuitĩ uUlagĩĩlio tũlũ utimĩĩligue mulukaani lumuĩ, ndulo ntuulu, “Umuloogue umunakaa waako kĩna ĩnkolo yaako.” 15 Ĩpa itĩ, kanga ĩmukĩluma nukukĩlĩa, laaĩ muleke kĩmala niinie kuniinie. 16 Mbũgile gua, gendelĩ mwa kĩMuau; yaasio sika mukitimĩĩlia kainiino inshula za kĩmuĩlĩ. 17 Kuitĩ inshula za kĩmuĩlĩ zĩkĩsinkaa nuMuau, nuMuau ukĩsinkaa nĩkĩmuĩlĩ, kuitĩ ĩzaasio zĩkĩsiitĩlagiaa inene, koona mulekitenda zaasio kĩna musiile. 18 Ĩpa itĩ kanga mutongeelue nuMuau, sika muĩlĩ nsĩlĩlĩ ya Ulagĩĩilio. 19 Nuutendi wakĩmuĩlĩ ingĩ kualiĩ, nduo ntuu, ugololia, udobũ, usambo, 20 wĩtekela anzegamĩla, ulaguli, usuukĩlua, uleei, wĩĩlũ, utaki, magũndo, wĩkamatuli, ukomia malindĩ namabĩĩ, 21 kĩaya, uulagi, lugaalo, ulakũ, nĩnamĩngĩ namĩpianile nĩndaaya. Mumpola izi numuĩĩlĩĩle peelu kĩna alĩ numuĩĩlĩĩle ĩmuandio; ĩaasio naakutendaa namĩkĩna maasio sika ikishaala uutemi wa kĩNzua 22 Ĩpa itĩ ĩnkali ya kĩMuau ntĩyĩ. Uloogua, ulumbi, matiliga, ugigimĩlia untu nauuza, ukende, usuĩĩlua, 23 upolo, kukĩgilia; munkaani nazĩkĩna izi kutilĩ kaUlagĩĩlio. 24 Nĩaasio a kĩKilisito Yesu aukoonontelĩĩle umuĩlĩ mumusalaba palumuĩ nĩmasĩĩgo namabĩĩ ninshula nambĩĩ. 25 Nakwikyale mwa kĩMuau, nakugendela mwa kĩMuau. 26 Kuleke kĩkeema nakanda, nukukĩgaalĩla nukukĩlũĩla uwĩĩlũ.
1 Anũna aane, muntu kanga wigyelele wagua muutimu wensi, inie namwa kĩnkolo, mumushookie kunkolo ya upolo; ĩpa ue wĩsukuke, ulekigemua nunduue gaa. 2 Mwĩkenkie ĩmĩligo; iio mutimĩĩlie ilyagĩĩlio lya kĩKilisito. 3 Kuitĩ wensi kanga wĩsĩĩge umuene kĩna wĩkĩntu nduyo sika kĩntu, wĩpembelĩĩlie umuene. 4 Wensi gua nwaulaaĩkie umulĩmo waakue umuene, paapo ukitũla nĩnsooko ya kĩkũmazukia umuene udũũ, ilekitũla kumuntu muua. 5 Kuitĩ wensi ukikenka umuligo waakue umuene. 6 uMumanigua nwakamantane numumania waakue muuuza tũlũ. 7 Muleke kĩkonga; uNzua sikukupopotaguaa, kuitĩ kiensi nukukĩpandĩla umuntu, kĩĩkio ukakukĩogola. 8 Kunsooko unuasio nukupandĩlaa kumuĩlĩ waakue umuene, muumo mumuĩlĩ ukiogola uuolũ; ĩpa unuasio nukupandĩlaa kwa kĩMuau, muumo mwa kĩMuau ukiogola uupanga wa kalĩ nakalĩ. 9 Kulekikatala kwitenda naiiza gua, kuitĩ pityũngo liakue kukiogola kanga kulekitia nsula. 10 Tũlũ gua, pĩna kutĩĩte ĩlioma, kuatendele tũlũ naiiza nangũlũ ĩaasio nakukĩnũna muusuĩĩli. 11 Laaĩ, iwandĩkua naukulu nanumuandĩkĩĩle inie kumukono waane uneene neenee! 12 Tũlũ naaloe kukigyelela zĩ aaza mumpola za kĩmuĩlĩ, aao akumoonatĩĩlia inie kwiaalamigua; lukutilĩ naluĩngĩ, lwalu udũũ, alekiaagigua kunsooko ya musalaba wa kĩKilisito. 13 Kuitĩ sunga ĩene ĩakola naaalamigue sika aukendegelĩĩle uUlagĩĩlio; ĩpa asiiile inie mualamigue koona ĩkũmazukie mumpola za miĩlĩ yaani. 14 Ĩne gua, sika numuloe kukĩkũmazukia isiititũla mumusalaba wa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito muumo uunkũmbigyulu wakonontelĩĩlue kumuane, nineene nakonontelĩĩlue kuunkũmbigyulu. 15 Kuitĩ kwiaalamigua sika kĩntu, sunga kwishiitiaalamigua sika kĩntu, ĩpa kwitũla kĩumbe nakĩpia. 16 Ndĩo tũlũ naikigendela muutongeelua uu, matiliga mĩĩ kumiao nĩkĩnishungu, sunga kũIsilaeli ya kĩNzua. 17 Kwipũna ĩpaino, walekinjagia kamuntu; kuitĩ ĩne ntĩĩte mumuĩlĩ waane ĩmĩntoozo ya kĩYesu. 18 Anũna aane, uukende wa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisisto wĩĩ palumuĩ nĩnkolo zaani. Amini
1 Paulo, mutumua wa kĩKilisio Yesu kuulooa wa kĩNzua, namuandĩkĩla inie eelu namukoolĩ kuEpeso, namuasuĩĩli mwa kĩKilisito Yesu. 2 uUkende wĩĩ kumiani nĩmatiliga namapũnile kwa kĩNzua Tata wĩĩtu nukwa kĩShekulu Yesu Kilisito. 3 Wakũmazukigue uNzua, Tata wa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito, naalukukembetile mwa kĩKilisito kuukembetua tũlũ wa kĩnkolo naupũnile kwigyũlu; 4 kĩna iio naalukusaguĩle mumuakue pĩna ĩmĩkũlĩla ya unkũmbigyulu alĩ ikĩĩlĩ kalaĩĩkua, kutũle eelu, nagila kishokio ntongela yakue muulogua. 5 Kuitĩ wakusaaguĩle kwipũna iyuukĩ, koona kutendue aana aakue kunzĩla ya kĩYesu Kilisito, kwilika lya ugombigua wa ulooa waakue. 6 Ukũmigue uukulu wa ukende waakue naalukukembetile mumuloogua waakue. 7 Mumuakue kutĩĩte ukomolua munzĩla ya mugali waakue, ulegeligua wa mĩlandu, kwilika lya ugolĩ wa ukende waakue, 8 naalukongelĩĩlie kunsĩĩtu mumasala tũlũ nuumani. 9 Ukumanĩkilie ishie uunkũnkũ wa ulooa waakue, kwilika lya usiio waakue naalĩ wigyelĩĩle mwa kĩKilisito, 10 wĩĩ ulĩganĩĩlũ wa ukamĩnkĩĩlũ wa matũngo, uKilisito watũle tyũe lya tũlũ-tũũlũũ, intu naikoolĩ kwigyulu, niintu naikoolĩ muna nsĩĩ gaa. 11 Numunsĩ yaakue alĩ kuatendue usaali kwilika lya usiio wa kĩuyo nukutendaa inkaani tũlũ kwilika lishĩĩgo lya ulooa waakue; 12 ishie naalĩ kumulaaĩlĩĩle uKilisito ĩmuandio, alĩ kuasaagulue kwikyale kuukũmazukia wa ukulu waakue. 13 Mumuakue niniinie ga, naalĩ mũigilie ulukaani lwa tai, impola na nziiza za ugũnua waani, nukwishuĩĩla mumuakue alĩ muaĩĩkĩluue umuhũli nuMuau Muelu wilyago, 14 muene ingĩ uĩĩkĩĩli wa usaali wĩĩtu sunga kupeegue uukomolua wensi, kuukũmazukia wa ukulu waakue. 15 Kunsooko ĩo gua, nineene kwipũna pĩna alĩ niigilie impola za usuĩĩli waani mwa kĩShekulu Yesu, sunga uuloogua waani kueelu tũlũ, 16 sika nileka kwishoongelia kunsooko yaani nukukumũjuka inie muulompi waane. 17 Koona uNzua wa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisisto, Tata wa ukulu, wamupeele ĩnkolo ya masala nĩnya ukũnukulua, mumulĩnge uyo kĩna wĩĩlĩ. 18 Ĩmiiso maani ma nkolo meeligue, koona mumane kĩna wĩĩlĩ uulaaĩĩli wa wĩĩto waakue, sunga mumane kĩna wĩĩlĩ uugolĩ wa usaali waakue naukulu mueelu. 19 Nukwimana kĩna wĩĩlĩ uukulu naukĩlĩkĩlĩĩle wa ngũlũ zaakue munsĩ yĩĩtu nakusuĩlĩĩle; kwilika lya mulĩmo wa ngũlũ za usũũmi waakue. 20 Naali wĩtumĩĩle mwa kĩKilisito, pĩna alukumũiukia kwipũna muakiu, numuĩĩka pamukono waakue wa kĩgoosia kwigyulu, 21 Kukiania zigi kwikĩla uutemi wensi nuusũũmi ningũlũ nĩkĩtemi, nĩliina liensi nalukuteaguaa, sika muna unkũmbigyulu wau udũũ, ĩpa sunga muwaasio gaa naũjile. 22 Nuĩĩka iintu tũlũ nsĩlĩlĩ ya mĩgulu yaakue, numuĩĩka watũle tyũe mũintu tũlũ yensi kunsooko ikyanisa, 23 numuĩlĩ waakue; uwijuli waakue nukuijulagiaa intu yensi tũlũ pensi.
1 Niniinie alumupangatilie pĩna alĩ muakiu kunsooko ya utimu nĩmĩlandu yaani. 2 Naalĩ mukugendelaa ndĩo ĩkalĩ kukuzitiata intendo za unkũmbigyulu uu, nukukumutiata umutemi wa usũũmi wa nzega, ĩnkolo niasio nyĩkĩtuma umulĩmo sunga nunzuauu muaana auleki. 3 Pakatĩ yaao sunga nindiishie alĩ kukikyala ĩkalĩ munsula za miĩlĩ yĩĩtu, nakukondeelia uulooa wa kĩmuĩlĩ nuwa masĩĩgo, nakutũla kuwikyaalĩ wĩĩtu aana a utaki kĩna nĩndĩo naĩngĩ. 4 ĩpa itĩ uNzua, namukola ugolĩ wa kĩninshungu, kuuloogua waakue naukulu naalukuloogilue, 5 sunga paapo pĩna alĩ kuakiu kunsooko ya utimu wĩĩtu, nukupangatia palumuĩ nuKilisito (muagũnue kuukende). 6 Kangĩ nukuĩukia palumuĩ nduyo nukukũkyalansia ensi nduyo kwigyulu pa kĩKilisito Yesu. 7 Koona mwityũngo nalijile, waũgyelelie uwingĩ wa ukende wakue naukĩlile ĩngele kuuuza waakue kumuĩtu mwa kĩKilisito Yesu. 8 Kuitĩ muagũnue kuukende kunzĩla ya usuĩĩli; nuwaasio sika upũnile kumuani inie, ingĩ upeegua wa kĩNzua; 9 kangĩ sika kuutendi, tũlũ wensi waleke kĩkeema. 10 Kuitĩ kwĩmulĩmo waakue, alĩ kuaumbue mwa kĩKilisito Yesu kutende utendi nauuza, uo uNzua naaluzĩpĩĩlĩĩlie kwipũna umuandio, kugendele muwaasio. 11 Luulo gua, jukĩkiĩ kĩna ĩkalĩ inie namwa ndugu nazĩngĩ kukĩmuĩlĩ namukuĩtaguaa nasika alaamigua nĩaasio naaalamigue, ingĩ waalami wa kĩmuĩlĩ naukutendaguaa kumĩkono; 12 jukĩkiĩ kĩna ĩkalĩ paasio alĩ muagila ka Kilisito, alĩ mutemanukile nuluuli lwa Ĩsilaeli, agenda naagila ĩmalago milyago. Alĩ muagila kaulaaĩĩli, alĩ muagila kaNzua muna unkũmbigyulu. 13 ĩpaino mwa kĩKilisito Yesu, inie naalĩ mwĩkulĩ ĩpo pamuandio, muasũgamĩlĩĩligue piipĩ kumugali wa kĩKilisito 14 kuitĩ uyo muene matiliga mĩĩtu, naalukutendile ishie naalĩ kuabĩlĩ kwitũla umuĩ, nukĩleegia ĩkĩgilia ĩkya pakatĩ, ĩkya ulugu naalĩ kyukutemanuĩle. 15 Pĩna nuuleegia uulugu kumuĩlĩ waakue, uulagĩĩlio waasio wa malagĩĩlio namĩĩlĩ muntendo, koona waaumbe ĩaasio naabĩlĩ kwitũla muntu mupia umuĩ mumuakue umuene, muaasio muumo nuleeta ĩmatiliga. 16 Nukamantania tũlũ ensi naabĩlĩ nuNzua mumuĩlĩ umuĩ kunzĩla ya musalaba, nukuuuo nuuuulaga uulugu wasio. 17 Nuuza nutanantia ĩmatiliga kumiani inie naalĩ mwĩkulĩ, nĩmatiliga kumiao naalĩ ĩpiipĩ. 18 Luulo gua, kunzĩla yaakue ishie nakuabĩlĩ kwaligagiaa nzĩla ya kumusũgamĩĩla uTata kwa kĩMuau umuĩ. 19 Iio gua sika kĩlĩ muagenda nĩakĩlania, ĩpa itĩ inie muakolakaa palumuĩ nĩeelu, antu a munumba ya kĩNzua. 20 Muazengue mumukũlĩla wa atumua nĩanakĩdagu, nuKilisito Yesu ingĩ umuene gyũe nikyulu lya kuluũno. 21 Mumuakue uzengi tũlũ ukukamantanagiguaa kĩĩsa nukwikula, sunga utũle Numba nanzelu mwa kĩShekulu. 22 Mumuakue niniinie mwijengua palumuĩ kwitũla wikyaalĩ wa kĩNzua mwa kĩMuau.
1 Kunsooko ĩĩ ĩne nanĩPaulo numutũngua wa kĩKilisito Yesu kunsooko yaani inie ndugu nazĩngĩ. 2 Nĩmbũge mũigilie impola za wĩtumi wa ukende wa kĩNzua naalĩ numupeegue kunsooko yaani; 3 ya kĩna kuukũnukuĩlua namanigua uunkũnkũ, kĩna alĩ numuandĩkĩĩle inie kunkaani nkeei. 4 Pĩna mukuzishoma, mukishũũma kwilĩnga uumani waane muunkũnkũ wa kĩKilisito. 5 Muwĩleli nawĩngĩ ĩantu sika alĩ amanigua uunkunku waasio, kĩna akũnukulĩlue ĩpaino ĩatumua aakue naeelu nĩanakĩdagu mwa kĩMuau, 6 nduo ntuu, ĩa ndugu nazĩngĩ ingĩ asaali palumuĩ nindiishie, nĩndĩo akoolĩ mumuĩlĩ umuĩ, akamantani palumuĩ nindiishie ilyago mwa kĩKilisito Yesu kunzĩla ya Mpola naNziiza. 7 Alĩ ntũlile mwĩtumi wa Mpola na Nziiza ĩzaasio kwilika lya upeegua wa ukende wa kiNzua nanumupeegue kuwĩtumi wa ngũlũ zaakue. 8 Ĩne nanumuniino kwikĩla unuasio naalĩ muniino wa eelu tũlũ, alĩ numupeegue uukende uu, kukuatanantĩlia ĩa ndugu nazĩngĩ iMpola na Nziiza za ugolĩ wa kĩKilisito nasika usũũmile kwilĩngĩka; 9 sunga kukuamĩlĩkĩla tũlũ ensi, amane kĩna wĩĩlĩ uukendegeeli wa unkũnkũ waasio naalĩ wĩsuekile mwa kĩNzua kwipũna ĩkalĩ, naaluitũndile intu tũlũ yensi. 10 Iio gua, ĩakulu nĩakola usũũmi a kwigyulu amane ĩmasala namingĩ ma kĩNzua, kunzĩla ikyanisa. 11 Alĩ itĩ kwilika lya usiio waakue wa kalĩ nakalĩ naalutendile mwa kĩKilisito Yesu Shekulu wĩĩtu. 12 Mumuakue alukutongelĩĩle ĩnzĩla ya kumuagaana, ĩkutilĩ kaooa wensi, kuukamatĩkũ, kunzĩla ya usuĩĩli wĩĩtu mumuakue. 13 Luulo gua, nompile mulekitia kansula kunsooko ya waagigua waane kunsooko yaani, kuitĩ wamuligĩĩlie inie uukulu. 14 Kunsooko ĩĩ natũngama pa kĩtata, 15 Uzo kuliina liakue utata tũlũ wensi wa kwigyulu numuna nsĩĩ ukuĩtaguaa. 16 Wamupeele inie kwilika lya ugolĩ wa ukulu waakue, kwitendua akamũ kungũlũ, kunzĩla ya kĩMuau waakue muuntu wa munsĩ. 17 uKilisito wikyale munkolo zaani kunzĩla ya usuĩĩli; koona inie musĩmbĩlue ĩmĩlĩ, muzengue mumukũlĩla muuloogua. 18 Kangĩ musũũmĩkie kwilĩnga palumuĩ nĩeelu tũlũ uuloogua kĩna wĩĩlĩ uugalĩ nuulĩĩpũ, nuulĩĩpũ wa kuenda kukiani, nuusimu. 19 Sunga mumane uuloogua wa kĩKilisito naukĩlile ulĩngi kunsooko ya wingĩ waakue, koona mũjulue nuwijuli wensi wa kĩNzua, 20 ĩpaino kumuakue nusũũmile kwitenda nkaani zensi nazikĩlile tũlũ nakukuzilompa katia nakukuzishĩĩga, kwilika lya ngũlũ nazĩkĩtuma umulĩmo munsĩ yĩĩtu. 21 Kumuakue uyo wĩĩ ukulu mũkyanisa numwa kĩKilisito Yesu kuwĩleli tũlũ-tũũlũũ sunga ĩkalĩ nakalĩ kutilĩ kampelo. Amini
1 Luulo gua numupeepilie inie, ĩne nanumutũngua mwa kĩShekulu, mugendele kĩna ijĩpĩĩle uwĩĩtua waani naalĩ muĩĩtĩlue. 2 Kuwĩniinupia tũlũ nuupolo, kuugigimĩlia, mwĩgigimĩlie muwĩloogua; 3 ĩmwĩkamatĩkilie kukuukendegeela uumuĩ wa kĩMuau mukĩtũngo kya matiliga. 4 Ukoolĩ umuĩlĩ nuMuau umuĩ, kĩna iio alĩ muĩĩtue kuulaaĩĩli umuĩ wa wĩĩtua waani; 5 ũShekulu umuĩ, uusuĩĩli umuĩ, ubadĩĩzo umuĩ, 6 uNzua umuĩ, nduyo Tata wa tũlũ, ninduyo nuĩlĩ kukiania ya yensi, numutũlũ yensi, numunsĩ ya tũlũ yensi. 7 ĩpa itĩ wensi kumiĩtu alĩ mupeegue uukende kwilika lya ngele ya kĩpeegue kya kĩKilisito. 8 Luulo itambulue, “Pĩna nunankĩla kukiania nutepa utepua, Nuapeela ĩantu ipeegua.” ( 9 uLukaani luasio, “Nunankĩla,” ĩndogolelio yaakue yaani isiititũla alutimile tangua sunga kunandĩ za munsĩ ya nsĩĩ. 10 Uyo naalutimile, uuyo naalunankĩĩle ga kukiania kwikĩla igyulu liensi; intu tũlũ ijuligue ninduyo.) 11 Ninduyo aluaĩĩkile ĩĩĩa atũle atumua, ĩĩĩa atũle anakĩdagu, ĩĩĩa atũle atanantia a mpola na nziiza, ĩĩĩa atũle adĩĩmi nĩamania; 12 koona ĩeelu akamĩnkĩĩligue, umulĩmo wa kĩtuma utendeke, umuĩlĩ wa kĩKilisito uzengue, 13 sunga nindiishie tũlũ pĩna kukakuupikĩĩla uumuĩ wa usuĩĩli nukukumulĩngĩkia uMwana wa kĩNzua, kwitũla muntu wa kapanga, sunga ilika lya ukulu wa ugelo wa ũjuli wa kĩKilisito. 14 koona kulekitũla aana atakata, kangĩ ĩkwigumua kunu nukunu nukwikenkua kunzega zensi za mamania kuupembeelia wa antu, kuwĩsukukia naubĩĩ, ĩkwitiata ĩmiena ya ulimĩĩli. 15 Taazu kumĩambe ĩtai muuloogua, kukule mumuakue kunzĩla zensi, uyo muene tyũe, uKilisito. 16 Kwipũna mumuakue umuĩlĩ wensi ĩũkinĩnkanigua nukwikamantanigua kuwaalĩĩlia wa katũmpĩ kensi kwilika lya mulĩmo wa katũmpĩ kensi kamuĩ kamuĩ, iio umuĩlĩ ukukulaa nukukĩzenga muuloogua. 17 natambula izi gua nukukuzikuĩla mwa kiShekkulu kwipũna nantende mulekigenda zĩ ĩa ndugu nazĩngĩ naakugendaa, mu naulu wishala liao; 18 ĩmasĩĩgo maao milyupiligue nĩkiiti, naakamatulua nuupanga wa kĩNzua kunsooko ya usiitimana naukoolĩ mumiao, naupũnile muukakũ wa nkolo zaao. 19 ĩAasio naakiile igyandi munkolo zaao, naĩgumĩla muusambo, naiawa kwitenda ubĩĩ wensi. 20 Inie gua, sika iio alĩ mwĩmanilie uKilisito, 21 kanga alĩĩ mũigilie impola zaakue nukwimanigua mumuakue, kĩna ĩtai yĩĩlĩ mwa kĩYesu. 22 Muujiule uuntu wa kalĩ naukugendaa kwitiata intendo za muandio, naukoononekaa kukuzitiata inshula za upembelia; 23 mutendue apia munkolo ishala liani; 24 muujiale uuntu naupia naalĩ uumbue kumpiani ya kĩNzua, mukulukuuluu nuweelu wa tai. 25 Luulo gua, ujiulĩ ulongo, mutambule ĩtai, wensi numunakaa waakue, kunsooko kupitũmpi, wensi katũmpĩ ka muua. 26 Namwa nuutaki mulekitimula; ĩmpasu ĩlekishaalĩĩla pĩna uutaki waani wikĩĩlĩ kalamulegela, 27 Kangĩ muleke kumupeela ũShetani ĩlioma. 28 Nukũiaa walekiia kangĩ; taazu iiza wĩkakie kukĩtuma umulĩmo namuuza kumĩkono yaakue umuene, koona wĩĩ nĩkĩntu kya kumoomoelu umusilĩlua. 29 Lukaani luensi nalubĩĩ lulekipũna mumĩlomo yaani, ĩpa naluuza lwa kuzĩpia pĩna ishiiiue, luapeele ukende ĩaasio naakulũigia. 30 Kangĩ muleke kumupeela usungu uMuau Muelu wa kĩNzua, nakumuakue alĩ muaĩĩkĩlue umuhũli sunga kulutondo lwa ukomolua. 31 Ugaali tũlũ nĩmagũndo nuutaki nĩkĩlanga niituki malege kumiani, palumuĩ nuubĩĩ wensi. 32 Kangĩ muĩ nuupolo niinie kuniinie, akola kĩsususu, ĩmukĩlekela kĩna uNzua mwa kĩKilisito naalumulekĩĩle inie.
1 Luulo gua, muĩ atiati a kĩNzua zĩ aana naaloogua. 2 Mugendele muuloogua kĩna uKilisito naalumuloogilue inie, nwĩsuula kunsooko yĩĩtu, wĩĩ pyũnio nipyolia kwa kĩNzua, kwitũla munũnku namuuza. 3 Ĩpa itĩ ugololia nuudobũ wensi katia kwiawa, ilekitambulua kumiani kainiino, kĩna yĩijĩpĩĩle ĩeelu, 4 sunga inkaani za udobũ nĩza ulu nĩza nsoni; izi sika zijĩpĩĩle, ĩpa taazu kwishoongelia. 5 Kuitĩ ulukaani luasio mulumanile tai, ya kĩna ukutilĩ umugololia sunga umudobũ sunga nwansula mbĩĩ, (muene nukuatekelaa ĩanzegamĩla,) nutĩĩte uusaali muutemi wa kĩKilisito nuwa kĩNzua. 6 uMuntu waleke kumupembeelia kumakaani namagila kandogolelio; kunsooko ya aya uutaki wa kĩNzua ukuaagaanaa ĩaana a uleki. 7 Luulo gua, mulekikamantana ndĩo. 8 Kuitĩ ĩkalĩ alĩ mwĩkiiti, ĩpaino mwatũlaa weelu mwa kĩShekulu; gendelĩ zĩ aana a weelu. ( 9 Kuitĩ ĩnkali ya weelu ĩkoolĩ muuuza tũlũ nĩkulukuuluu nĩtai), 10 Muzilekanule nazumuloelĩĩlie ũShekulu, 11 kangĩ mulekikamantana muutendi wa kiiti nasika ukupĩaa inkali, ĩpa taazu muutakĩle. 12 Kuitĩ namitendeka kumiao kukĩmpisĩ-mpisĩ ingĩ nsoni sunga kukumatambula. 13 Kuitĩ tũlũ pĩna matakĩlua naweelu, makigyelelagiguaa; kuitĩ kiensi nakikigyelelagiguaa ingĩ kya weelu. 14 Iio gua uũgile, “Laĩla ue nugonile indoolo, Iiuka kwipũna muakiu, NuKilisito ukakukumĩlĩkĩla.” 15 Laaĩ kĩĩsa kĩna mwigenda, sika kĩna antu naagila kamasala, ĩpa kĩna naatĩĩte ĩmasala; 16 ĩmwitumila kĩĩsa ĩmatũngo, kunsooko intondo izi ingĩ mbĩĩ. 17 Kunsooko ĩĩ mulekitũla anaulu, ĩpa muĩ antu naalĩngile kĩna uulooa wa kĩShekulu wĩĩlĩ. 18 Kangĩ mulekigaala umubinio, kuitĩ muasio ukoolĩ usambo, ĩpa mũjulue nuMuau; 19 ĩmukĩtambuĩla kumalumbĩĩlio nukumĩmbo nukuulumbi wa kĩnkoolo ĩmukumuĩmbĩla ũShekulu nukukumulumbĩĩlia kunkolo, zaani. 20 ĩmukumusongelia uNzua Tata upiupii nukunsooko ya intu tũlũ, muliina lya kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito. 21 Mwĩniinupie muntu wensi numuua, muooa mwa kĩKilisito 22 inie asungu mwĩniinupie paagoosia aani kĩna zĩ kwa kĩShekulu. 23 Kunsooko umugoosia ingĩ tyũe lya musungu, kĩna iio uKilisito ingĩ ityũe likyanisa, umuĩlĩ waakue, ninduyo muene Mugũni wa muĩlĩ. 24 Kĩina iio ikyanisa lĩkĩniinupagiaa pa kĩKilisito, iio-iioo nĩasungu ĩniinupie paagoosia aao mulukaani luensi. 25 Inie agooia, alooguĩ asungu aani kĩna iio uKilisito naalulĩloogilue ikyanisa, nwĩpũnia kunsooko yaakue, 26 koona walielie pĩna alulĩogilie kumaazĩ nukuLukaani. 27 Iio wileetelie ikyanisa lya ukulu, nigila kaudobũ katia uniolũ katia liensi nalĩkĩna aya, ĩpa lĩtule lielu nigila kibyado. 28 Iio-iioo ijĩpĩĩle ĩagoosia kukualoogua ĩasungu aao kĩna ĩmiĩlĩ yaao ĩeene. Numuloilue umusungu waakue wĩloilue umuene. 29 Kuitĩ kutilĩ nuusuukĩĩlue umuĩlĩ waakue tyũngo liensi, ĩpa ukuulĩĩsagiaa nukukuukendegeela kĩna iio uKilisito nukulĩtendelaa ikyanisa; 30 kunsooko kwĩpitũmpĩ pya muĩlĩ waakue. 31 “Kunsooko ĩĩ umuntu ukakumuleka ũshee nunina, ukikamantana numusungu waakue; ndĩo naabĩlĩ ikitũla muĩlĩ umuĩ.” 32 Uu wau unkũnkũ naukulu; ĩpa itĩ nitambula impola za kĩKilisito nikyanisa. 33 Ĩpa itĩ niniinie, mugoasia wensi wamuloogue umusungu wamukulie, nusungu wamukulilie umugoosia waakue.
1 Inie aana mũigie ĩaleli aani mwa kĩShekulu, kuitĩ ĩĩ yoĩ kulukuuluu. 2 “Mukulie utata waako numaau waako,” (lyolĩ lyagĩĩlio lya muandio nalĩtĩĩte ilyago). 3 “Uligie uliukũ intondo zaako zĩĩ ningĩ muna nsĩĩ.” 4 Nininie namuatata, muleke kuagaalĩla ĩaana aani, ĩpa akendegeelĩ muumania numuusugulua wa kĩShekulu. 5 Inie asese, mũigie ishekulu aani a muĩlĩ, kĩna zĩ pa kĩKilisito kuooa nukwikĩkĩma, kuweelu wa nkolo, 6 sika kuusese wa miiso zĩ kukualoeelia ĩantu, ĩpa zĩ asese a kĩKilisito ĩmwitenda uulooa wa kiNzua kumoo; 7 kuuloa nauuza ĩmukumutumĩla ũShekulu sika antu; 8 ĩmumanile ya kĩna lukaani luensi naluuza nukulutenda, wensi ukiaanũnkula lulo-luulo kwa kĩShekulu, kanga wĩĩ musese katia wĩĩ mukolelua. 9 Niniinie namũishekulu, atendelĩ iio-iioo, muleke kuoopokia, ĩmumanile ya kĩna uzo na Shekulu waao kangĩ waani, ukoolĩ kwigyulu, nukumuakue kutilĩ kauloeelia. 10 Kumpelo, muĩ akamũ mwa kĩShekulu numuusũũmi wa ngũlũ zaakue. 11 Jialĩ ĩmata tũlũ ma kĩNzua musũũme kukuĩgilia ĩmiena ya mupembeelia. 12 Kunsooko umusiko wĩĩtu sika wa kĩkua nĩakola mugali nĩnama, ĩpa wa kĩkua nĩmatemi nĩanausũũmi, nĩanautemi a unkũmbigyulu wa ĩpaino wa kiiti, nĩmaũmbĩ ma kĩnkoolo namabĩĩ pakiania. 13 Kunsooko ĩĩ gua, kenkĩ ĩmata tũlũ ma kĩNzua musũũme kukĩsinka palutondo nalubĩĩ; nĩpĩna mwakondia tũlũ, kwiĩĩmĩka kee. 14 Luulo gua, ĩĩmĩkĩ, ĩmwĩtũngile ĩtai mũyĩĩno yaani nukwijiala ĩkulukuuluu mũikũa zĩ majialo ma yuuma. 15 Mumĩgulu mujiale uwĩzĩpĩĩlia wa mpola na nziiza za matiliga. 16 Palumuĩ niizi tũlũ, mumĩkenke ĩngula ya usuĩlĩĩ, kuniasio mukishũũma kwidibia inshonga tũlũ za mooto iza Mubĩĩ. 17 Kũtyũe jialĩ gyĩgu lya kyuma lya ugũnũa, muambe iyũmba lya kĩMuau, ndĩlo ingĩ uLukaani lwa kĩNzua. 18 Lompĩ matũngo mensi mwa kĩMuau, ĩmwinena nukwipeepia. Kangĩ kunsooko ya nkaani izi, mũkyale nuukenge ĩmwĩkamatĩkilie dũũ nukukualompela ĩeelu ensi. 19 Nompeelĩ nineene gaa, mpeegue uutambuli kukuumũmuula umulomo waane kuukamatĩkũ, nuutanantie unkũnkũ wa Mpola na Nziiza. 20 Kunsooko ya waasio ĩne nanumutumua muna kĩtũngo; ndigie uukamatĩkũ mumpola izi kwitambula kĩna injĩpĩĩle. 21 Ĩpaino, inie niniinie mumane impola zaane nuutendi waane kĩna zĩmbii, uTikiko umunũna muloogua, mwĩtumi namusuĩlĩ mwa kĩShekulu, ukakumuganuĩla impola tũlũ. 22 Uyo naalĩ numutumile kumiani kunsooko yoĩ-yooii, koona mumane impola zĩĩtu, ninduyo wamukamie inkolo zaani. 23 Matiliga mĩĩ, kuanũna, nuuloogua palumuĩ nuusuĩĩli naupũnile kwa kĩNzua Tata, nukwa kĩShekulu Yesu Kilisito. 24 uUkende wĩĩ palumuĩ nĩensi naamuloogilue ũShekulu wĩĩtu, Yesu Kilisito kuuloogua naugila kampelo.
1 Paulo palumuĩ nũTimoteo, ĩtumi a kĩYesu Kilisito, kwamuandĩkĩla inie namwĩeelu mwa kĩKilisito Yesu namuĩlĩ kuPilipi, palumuĩ nĩalĩnguli nĩaalĩĩlia ikyanisa. 2 uUkende wĩĩ kumiani nĩmatiliga namapũnile kwa kĩNzua Tata wĩĩtu nukwa kĩShekulu Yesu Kilisito. 3 Namusongelia uNzua waane pensi pĩna numũjukile inie, 4 intondo tũlũ muulompi waane nukumulompeela kwilyumbi. 5 Namusoongelia kunsooko ya ukamantani waani mumpola na nziiza kwipũna ulutondo lwa muandio sunga nantende yoĩ. 6 Nanulusanilie ntuulu, ya kĩna uyo naalĩ wandilie umulĩmo namuuza munsĩ yaani ukakuukondeelia sunga kuLutondo lwa kĩYesu Kilisito. 7 Itĩ yoi injĩpĩĩle kukumusĩĩgĩla inie tũlũ; kunsooko inie mukoolĩ munkolo yaane, mwĩakamantani palumuĩ nineene muukende, muutũngua waane, sunga pĩna nukuzikuĩla Mpola na Nziiza nukukuzikamĩnkĩĩlia. 8 Kuitĩ uNzua ingĩ mukuĩlĩ waane kĩna numutĩĩtĩĩle inie nsula kĩna ĩnsula nya kĩKilisito Yesu umuene. 9 uUlompi waane ntuu, uuloogua waani wĩongeele kwitũla wingĩ zigi, muulĩngi nuulekanuli tũlũ; 10 mugombie namaaza, mutũle nĩnkolo nanzelu, ĩmuagila kaukũmpania kunaĩngĩ sunga kuLutondo lwa kĩKilisito 11 Mũjuligue inkalĩ za kulukuuluu kunzĩla ya kĩYesu Kilisito, kuukulu nulukũmo lwa kiNzua. 12 Ĩpa itĩ anũna aane, numuloe mumane ya kĩna impola tũlũ naalĩ zinjaganile ĩne zaleetilee usapatĩlia wa Mpola na Nziiza. 13 Itĩ, yoi, yikualiĩ ntongela ya ĩlaasi iJumba lya kĩtemi nĩantu tũlũ ya kĩna ĩmatendele maane ingĩ kunsooko ya kĩKilisito. 14 Kangĩ iingĩ pakatĩ ya anũna alĩgagia ukamatĩku mwa kĩShekulu kunsooko ya utũngua waane, sunga ĩkamatĩkĩlie dũũ kwitambula ulukaani lwa kiNzua kutilĩ kaooa. 15 Ĩĩĩa itanantia impola za kĩKilisito kunsooko ya wĩĩlũ muumankinĩla; ĩĩĩa gua kunkolo nanziiza. 16 Ĩa itenda itĩ kuuloogua, amanile ya kĩna numuĩĩkue kunu koona nkuĩle iMpola na Nziiza. 17 ĩAasio naingĩ akumutanantia uKiliisto kuumankinĩla, sika kunkolo nanzelu, naasĩĩgile kwiongeelia injago za utũngua waane. 18 Yaani gua. Ĩpa kunzĩla zensi, kanga yĩĩ kuunamampĩlu katia kutai-taaii, uKilisito witanantigua; kuluulo numbĩle, kangĩ nikilumba. 19 Kuitĩ manile kĩna izi zikipĩluka kwitũla ugũnua waane, kunzĩla ya ulompi waani nukuwaalĩĩlia wa kĩMuau wa kĩYesu Kilisito. 20 Yĩĩ kwilika lya kutũngĩlĩkia nuulaaĩĩli waane ndekikolua kansoni, ĩpa kuukamatĩkũ tũlũ kĩna intondo tũlũ, sunga nunzuauu uKilisito ukikuligua mumuĩlĩ waane, kanga yĩĩ kuumĩ waaane katia kunkia yaane. 21 Kuitĩ kumuane ĩne, uumĩ waane ingĩ uKilisito, nukũkia ingĩ nsaĩlo. 22 Ĩpa itĩ kanga yĩĩ kuuumĩ wa mumuĩlĩ kumuane ĩne yukuleetaa nkali za mulĩmo. Iio gua, lwa kusaagula sika nulumanile. 23 Numutuunue pakatĩ ya nkaani zibĩlĩ. Ntĩĩte nsula ndege muna nsĩĩ nikyale palumuĩ nuKilisito, kuitĩ ingĩ iiza nangũlũ; 24 kuluandĩ luua kukikyala munu mumuĩlĩ ijĩpĩĩle nangũlũ kunsooko yaani. 25 Nineene pĩna ng'ombile izi, manile ya kĩna nĩkakikyala nukwiĩĩma ensi niniinie tũlũ, mukule sunga kwilumba muusuĩĩli; 26 uwĩkũmia waani mwa kĩKilisito Yesu wĩongeele kunsooko yaane, nukunsooko ya ukoolĩ waane palumuĩ niniinie kangĩ. 27 uLugendo luani lutũle kĩna ijĩpĩĩle iMpola na Nziiza za kĩKilisito, koona malĩĩ ĩnikiiiza kukumuona inie katia kanga nĩĩ nukutilĩ, nĩziigie impola zaani, kĩna muĩmĩkile kuukamũ kunkolo ĩmuĩ, kũshĩĩgo lĩmuĩ ĩmukĩsinka kuusuĩlĩ wa Mpola na Nziiza. 28 Sunga mulekioopooka ĩalugu aani mulukani luensi; kumuao aasio ingĩ kĩlagĩĩlo kualiĩ kya ulimĩĩli waao, ĩpa kumuani ingĩ kĩlagĩĩlo kya ugũnua waani, nduo upũnile kwa kĩNzua. 29 Kuitĩ muapeegue kunsooko ya kĩKilisito, sika kwishuĩĩla mumuakue udũũ, ĩpa nukwiaagigua gaa kunsooko yaakue. 30 Sunga niniinie mukoolĩ nuwĩsinki wau namuoonie kumuane, nukwiigia ya kĩna ĩne kĩlĩ nkoolĩ muumo.
1 Kanga wĩĩ ukoolĩ ukamia nkolo wensi mwa kĩKilisito kanga wĩĩ ukoolĩ wĩpumbulia wensi wa uloogua; kanga wĩĩ ukoolĩ ukamantani wensi mwa kĩMuau; kanga wĩĩ ukoolĩ untu nauuza nĩkĩsuusu; 2 julĩĩlie uulumbi waane ĩmutĩĩte shĩĩgo lĩmuĩ, ĩmutĩĩte uloogua umuĩ, akola nkolo ĩmuĩ, ĩmusangĩĩle ĩmasĩĩgo. 3 Mulekitenda luensi kuwĩkungumi nulukentulo; ĩpa kuwĩniinupia, wensi wamuone umuua kĩna mukulu kwikĩla uyo umuene. 4 Wensi walekilaa impola zaakue, umuene ĩpa wensi nwalaae nimpola za naĩngĩ. 5 Muĩ nishĩĩgo ĩlĩ mumiani naalĩ liĩlĩ mwa kĩKilisito Yesu. 6 Uyo kũyuukĩ naalĩ utĩĩte ikyelu lya kĩNzua, kangĩ kwitũla lika lĩmuĩ nuNzua sika nualĩĩlia kĩna kĩintu kya kusiitĩĩla 7 ĩpa wĩtenda mugila kaukulu, nusola ikyelu lya musese, nutũla mpiani ya antu, 8 kangĩ pĩna naamulaa, nwigyelela kwilika lya kĩuntu udũũ, alĩ wĩniinupilie, nugombia sunga ĩnkia, ndĩo ĩnkia ya musalaba. 9 Kunsooko ĩĩ uNzua numukulĩkia nkankanaa, numupeela iLiina nalĩkĩlile iliina liensi; 10 koona kuliina lya kĩYesu lyũũ liensi lĩtũngamigue, ĩaasio naakoolĩ mwigyulu, nĩa muna nsĩĩ, nĩa kuulungu; 11 lulĩmĩ luensi lukũmuule ya kĩna ũYesu Kilisito ingĩ Shekulu, kuukulu wa kĩNzua Tata. 12 Luulo gua, aloogua aane, kĩna iio naalĩ mukugombaa intondo tũlũ, sika pĩna alĩ nkoolĩ udũũ, ĩpa nangũlũ ĩne pĩna nukutilĩ, ukondeeliĩ uugũnua waani uniinie kuooa nukwikĩkĩma. 13 Kuitĩ ingi Nzua muene nukĩtumaa umulĩmo munsĩ yaani, kwishiia kumiani sunga kwitenda kumiani kwilika lya ulooa waakue nauuza. 14 Tendi zensi ĩkutilĩ kawĩsũsũmi nuwĩkungumi, 15 mutũle aana a kĩNzua naagila kishokio sunga utiulia, naagila kakĩlema pakatĩ ya wĩleli uu naukakũ kangĩ nauleki, pakatĩ yaao ĩmwigyelĩĩle zĩ weelu muna unkũmbigyulu, 16 pĩna mũtyapile uLukaani lwa upanga, ntũle nĩnsooko ya kĩkũmazukia paLutondo lwa kĩKilisito, ya kĩna uugendi wane sika alĩ nakanda, kangĩ kĩna sika alĩ nĩkĩtumaa kamulĩmo nakanda. 17 Sunga kanga nsonontekigue zĩ pyolia paupũnio wa wĩtekeli wa usuĩĩli waani, numbile, kangĩ numbile palumuĩ niniinie tũlũ. 18 Niniinie iio-iioo lumbĩkiĩ, kangĩ lumbĩ palumuĩ nineene. 19 Ĩpa ndaaĩlĩĩle gua mwa kĩShekulu Yesu kukumutuma ũTimoteo wapike kunsiani kuukaaũ, mpumbuligue pĩna nikiiigia impola zaani. 20 Kuitĩ numugila kamuntu nuĩngĩ nwishĩĩgo lĩmuĩ nineene nukikendegeela uwikyaalĩ waani kutai-taaii. 21 kuitĩ naĩngĩ tũlũ akĩdũũmĩlia iyaao ĩeene, sika iya kĩYesu Kilisito. 22 Ĩpa itĩ mumanile ulukũmo luakue, kĩna wĩtumĩkilie palumuĩ nineene muMpola na Nziiza zĩ muana nũshee. 23 Luulo gua ndaaĩlĩĩle kukumutuma uyo ĩkamuĩ pĩna nikimana nazikinjagaana; 24 Nsuĩlĩĩle gua mwa kĩShekulu ya kĩna nineene uneene nikiiiza nkaaile. 25 Luulo gua, injĩpĩĩle numutume kumiani uEpapulodito umunũna waane, munamulĩmo palumuĩ nineene, umwĩlaasi palumuĩ nineene; kangĩ mutumua waani, kangĩ mwĩtumi wa usilĩlua waane. 26 Kunsooko alutĩĩte nsula kumiani inie tũlũ, nuona usungu dũũ kunsooko alĩ mũigilie ya kina alĩ muluĩle. 27 Tai alĩ mulemue nkankanaa, piipĩĩnkia. Ĩpa uNzua numukolelua kĩnishungu; sunga sika umuene wing'ene, ĩpa nineene gaa; ndekitũla nuusungu kwikĩlĩkĩĩla. 28 Iio gua nĩkamatĩkĩĩlie kukumutuma, koona pĩna mwamuona kangĩ mulumbe; nineene nkeepeligue uusungu waane. 29 Muanũnkulĩ gua mwa kĩShekulu kwilyumbi tũlũ; muakulie ĩantu kĩna uyo. 30 Kuitĩ kunsooko ya mulĩmo wa kĩKilisito alĩ wasũgamĩĩlaa kwikia, nwĩpũnia uuumĩ waakue, wakondeelie naikeepile muwĩtumi waani kumuane.
1 Kumpelo gua, anũna aane, lumbikiĩ mwa kĩShekulu kukumuandĩkĩla zizo-ziizoo sika zinkatalia ĩne, ĩpa yukumusaĩpia inie. 2 Ĩsukukĩ nimbua, ĩsukukĩ nĩnaakutendaa namabĩĩ, ĩsukukĩ nĩndĩo naakuudumulaa umuĩlĩ. 3 Kuitĩ ishie kuakola kualamigua, ishie nakukumutekelaa uNzua kwa kĩMuau nukukĩkũmazukia mwa kĩKilisito Yesu, sunga sika kuzishanilie ĩza kĩmuĩlĩ. 4 Ĩne nineene kanga aza nsiiile, aza nijilishania ĩza kĩmuĩlĩ. Wensi kaanga waone kĩna utĩĩte nsooko ya kuzishania ĩza kĩmuĩlĩ, ĩne nangũlũ. 5 Alĩ numualamigue palutondo lwa munaana; nĩmuntu wa luuli lwa Ĩsilaeli, wa kĩntua kya kĩBenjamini, nuMuebũlania wa Aebũlania; kumpola za kutiata uUlagĩĩlio, nuMupalisayo; 6 kumpola za wĩkakia, mukola kuliagia ikyanisa; kumpola za kulukuuluu niĩlĩ muUlagĩĩlio, alĩ numugila kishokio. 7 Ĩpa itĩ, ĩzaasio naalĩ nsaĩlo kumuane,, naniziona kĩna ukapĩkĩ kunsooko ya kĩKilisito. 8 Tai-taaii, naiona tũlũ tũũlũũ kĩna ukapĩki kunsooko ya uuza naugila kaukinĩĩlo wa kumumana uKilisito Yesu, Shekulu waane; iio kunsooko yaakue nandigia uukapĩki wa intu tũlũ, naniiona zĩ mpalala koona numuligie uKilisito; 9 kangĩ nigyelele mumuakue, ndekitũla nĩkulukuuluu nikigyelelaa kuUlagĩĩlio, ĩpa ĩo nikigelelaa kunzĩla ya usuĩĩli mwa kĩKiliisto; ĩkulukuuluu nyukupũnaa kwa kĩNzua, kunzĩla ya usuĩĩli. 10 Kangĩ numumane uyo, ningũlũ za wiiuki waakue, nuukamantani wa waagi waakue, nĩpianĩkĩĩligue nukwĩkia kumuakue; 11 koona kanga ĩishũũmĩkile mpikĩĩle uwiiuki wa kupũna muakiu. 12 Sika ya kĩna napikile katia nakamĩnkĩlĩĩle, zũi, ĩpa nĩambukĩlĩĩlie, nulũtyape uluasio naKilisito Yesu alũtyapile. 13 Anũna aane, sika nsĩĩgile ya kĩna ĩne neene nityapile; ĩpa nitenda lukaani luulu, lumuĩ dũũ, nukuzĩĩwa ĩza kunũma, nukukĩsũntĩĩla ku zakuntongela, 14 nĩambukĩlĩĩlie, mpikĩĩle paukopelio wa mpĩĩla, ndigie ĩkĩpeegua kya wĩĩtua wa kukiania wa kĩNzua mwa kĩKilisito Yesu. 15 Ishie nakuakamĩnkĩĩlũ nakutiate ĩmasĩĩgo aya; kanga musĩĩge naliĩngĩ muliensi, uNzua ukakumukũnukuĩla ĩlĩ ndĩlo. 16 Ĩpa paasio pĩna kwapikile, nakugendele muulagĩĩlio uu-uuoo. 17 Anũna aane, mutũle atiati aane; mualaae ĩaasio naakugendaa kuutiati wa mpiani naalĩ kumupĩĩle inie. 18 Kuitĩ iingĩ akugendaa kĩna alĩ numuĩĩlĩĩle nkua ningĩ impola zaao, sunga nunzuauu nukumuĩĩla kumisholi, ya kĩna ingĩ alugu a musalaba wa kĩKilisito 19 ĩMpelo yaao ingĩ oononeki, unzua waao ingĩ ĩndaa, uukulu waao wĩĩlĩ munsoni zaao, naakusĩĩgaa impola za muna nsĩĩ. 20 Ĩpa uukolakaa wĩĩtu ukoolĩ kwigyulu, kwipũna kuasio kumutũngĩĩle uMugũni, Shekulu Yesu Kilisito; 21 nukakuukaĩla umuĩlĩ wĩĩtu wa uniekũ wĩpiane numuĩlĩ waakue wa ukulu, kungũlũ nazukumusũũmagia kukuiĩĩka tũlũ yensi nsĩlĩlĩ yaakue.
1 Ĩpa gua anũna aane nanumuloogilue, nanumuonĩĩle nsula, ilyumbi liane, nĩngala yaane, ĩĩmĩkĩ kee iio kuukamatĩkũ mwa kĩShekulu, aloogua aane. 2 Numupeepilie uEuodia, numupeepilie nuSintike ĩĩ nishĩĩgo lĩmuĩ mwa kĩShekulu. 3 Ninduuwegaa mĩaane wa tai, nukulompile wĩaalĩĩlie ĩasungu aasio, kuitĩ alĩ ĩkamatĩkilie muMpola na Nziiza palumuĩ nineene, nuKelemensi nduyo, nĩaasio naĩngĩ naalĩ ĩkĩtumaa umulĩmo palumuĩ nineene; aao namiina maao makoolĩ mumbũgũlũ ya upanga. 4 Lumbĩ mwa kĩShekulu intondo tũlũ; kaubĩlĩ naũga, lumbĩ. 5 uUpolo waani wigyelele kuantu tũlũ. ũShekulu wĩpiipĩ. 6 Muleke kĩkunkunalia kulukaani luensi, ĩpa muluensi kuulompi nukwinena palumuĩ nĩmasongelio, uusiio waani wigyelele kwa kĩNzua. 7 Nĩmatiliga ma kĩNzua namakĩlile ulĩngi wensi mĩkakumulindĩlĩlia inkolo zaani nĩmasĩĩgo maani mwa kĩKilisito Yesu. 8 Kumpelo anũna aane, zensi naza tai, zensi nazikyullio, zensi naza kulukuuluu, zensi nanzelu, zensi naza kuloeelia, zensi nazukukũmuukaa iiza, kanga wĩĩ ukoolĩ uuza wensi, kangaa luĩ lukoolĩ lukũmo naluuza luensi, zishĩĩgĩkie inkaani izi. 9 iMpola naalĩ mwĩmanilie kumuane nukukuzaanũnkula nukukuziigia nukukuziona kumuane, zitendĩ nuNzua nwa matiliga ukitũla palumuĩ niniinie. 10 Numbĩkilie mwa kĩShekulu kunsooko ĩpaino kumpelo mwamiiula kangĩ ĩmasĩĩgo maani mumpola zaane, kĩna iio alĩ munsĩĩgile impola zaane, ĩpa sika namuligia kalioma. 11 Sika nitambula izi kunsooko ya usilĩlua, kuitĩ nĩmanilie kwiendua muumo nuwikyaalĩ wensi nanuutĩĩte. 12 Manile kwishilĩlua, kangĩ manile kukijulĩkigua. Muwikyaalĩ wensi numumpola zensi, numumanigue kukikyuta nukwikolua ĩnzala, kwitũla nĩnaiingĩ nukwikeepeelua. 13 Nĩzishũũmile tũlũ kwa kĩuyo nukumpeela ingũlũ. 14 Ĩpa itĩ alĩ mutendile iiza dũũ kwikamantana nineene muwaagigua waane. 15 Ine niniinie Apilipi, mumanile ya kĩna mumuandio wa Mpola na Nziiza pĩna nampũna kuMakedonia, lyukutilĩ kikyanisa naliĩngĩ naalĩ lĩkamamantĩĩne nineene mulukaani ulu lwa kupũnia nukwiaanũnkula, isiititũla uniinie dũũ. 16 Sunga pĩna alĩnĩĩlĩ kuTesaloniki alĩ mundeetĩĩle uwaalĩĩlia kuusilĩlua waane nkua ya muandio nĩnya kabĩlĩ. 17 Sika kina nĩkĩonelee nsula ĩkĩpeegua, ĩpa nizionĩĩlue nsula inkalĩ nazĩkĩongeelaa kwitũla ningĩ mũyalo liani. 18 Ntĩĩte intu tũlũ nukwikĩlĩkĩĩla, nijuilie ndee, pĩna alĩ naanũnkuĩle kumukono wa kĩEpapulodito iintu naalĩ ipũnile kumiani zĩ munũnku namuuza, sadaka nya ugombigua, nĩmuloelĩĩlie uNzua. 19 NuNzua waane ukakumongeelia kiensi namwasilĩlue kwilika lya ugolĩ waakue muukulu naukoolĩ mwa kĩKilisito Yesu. 20 Kwa kĩNzua Tata wĩĩtu wĩĩ ukulu ĩkalĩ nakalĩ Amini. 21 Namukĩliĩ muelu wensi mwa kĩKilisito Yesu. ĩAnũna naĩpalumuĩ nineene akumulamukia. 22 ĩEelu ensi akumulamukia, nangũlũ ĩaasio naa munumba ya kĩKaisali. 23 uUkende wa kĩShekulu Yesu Kilisito wĩĩ palumuĩ ninkolo zaani.
1 Paulo, mutumua wa kĩYesu Kilisito kulooa wa ki Nzua, nũTimoteo munũna wĩĩtu, 2 kwamuandĩkĩla inie anũna naeelu nĩasuĩĩli naĩĩlĩ kuKolosai. uUkende wĩĩ kumiani nĩmatiliga namapũnile kwa kĩNzua Tata wĩĩtu. 3 Kukumusongelagiaa intondo tũlũ uNzua Tata wa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito pĩna kukumuloompeela inie, 4 pĩna nakũigia impola za usuĩĩli waani mwa kĩKilisito Yesu nuuloogua namutĩĩte kueelu tũlũ. 5 Kunsooko ya ulaaĩĩli namuaĩĩkĩligue ĩkĩuto kwigyulu. iMpola zaakue alĩ muziigilie ĩkalĩ kulukaani lwa tai lwa Mpola na Nziiza 6 naalĩ zipikile kunsiani, kĩna muna unkũmbigyulu poo nazipĩa inkali nukwikula, kĩna iio nukunsiani, kwipũna ulutondo pĩna alĩ mũigilie namulĩngĩkia uukende wa kĩNzua mutai. 7 Kĩna iio alĩ muamanigue nuEpafula mwĩtumi muloogua palumuĩ nindiishie. ĩngĩ mwĩtumĩkĩli musuĩĩli wa kĩKilisito kunsooko yaani; 8 nduyo alukulondoosilie uuloogua waani mwa kĩMuau. 9 Kunsooko ĩĩo nindiishie kwipũna ulutondo pĩna nakuziigia, sika kulekile kukumulompeela inie nikwilompa muligie uulĩngi wa ulooa waakue mumasala tũlũ nuulĩngi wa kĩnkoolo; 10 mugendele kĩna ĩmũjĩpĩĩle inie mwa kĩShekulu, ĩmukumuloeelia nangũlũ, mumulĩmo wensi namuuza ĩmwĩpĩa inkali, ĩmukĩongeela muulĩngi wa kĩNzua. 11 Kangĩ musũũmigue kungũlũ, kwilika lya usũũmi wa ukulu waakue, kuukamatĩkũ tũlũ nuugigimĩlia palumuĩ nilyumbi. 12 Sunga ĩmukumusongelia uTata, naalukũjĩpĩĩlie kwikamantana muusaali wa eelu muweelu. 13 Uyu alukugũnile kwipũna muusũũmi wa kiiti, nukukukusaamia kuutemi wa Muana wa uloogua waakue. 14 Mumuakue kutĩĩte ukomolua kunzĩla ya mugali waakue uleegeligua wa mĩlandu. 15 Nduyo ingĩ mpiani ya kĩNzua nasika ikigyelaa, mulelua wa muandio wa iumbe tũlũ. 16 Kunsooko mumuakue intu tũlũ alĩ iumbue, naya mwigyulu niya muna nsĩĩ, naigyĩĩle nĩnasika igyĩĩle, kanga yĩĩ matengu ma ukulu katia utemi, katia akulu a kĩtemi, katia akola usũũmi; intu tũlũ alĩ iumbue kunzĩla yaakue nukunsooko yaakue. 17 Nduyo alukoolĩ pĩna alĩ ikaalĩ iintu tũlũ, niintu tũlũ yukukamantanĩlaa mumuakue. 18 Nduyo ingĩ tyũe lya muĩlĩ waakue, ikyanisa liakue, Nduyo ingĩ muandio, ingĩ mulelua wa muandio kwipũna muakiu, koona watũle mutongeeli muintu tũlũ. 19 Kunsooko mwa kĩuyo alĩ iloeelĩĩlie uwijuli tũlũ wakĩNzua wikyale, 20 nukunzĩla yaakue kukuikamantania intu tũlũ mumuakue kanga yĩĩ intu naikoolĩ muna nsĩĩ katia naikoolĩ mwigyulu; pĩna aluleetile ĩmatiliga kunzĩla ya mugali wa musalaba waakue. 21 Niniinie, ĩmuandio naalĩ muakamatulue, kangĩ alĩ mualugu mumasĩĩgo maani kuutendi waani na ubĩĩ, ĩpaino wamukamantanagiaa, 22 mumuĩlĩ wa kĩuntu kiakue, kunzĩla ya nkia yaakue, koona wamuleete inie ntongela yaakue mwĩeelu, muagila kakĩlema sunga kimyelo, 23 Kanga mwikyale muusuĩlĩ, muzengue mumukũlĩla wa ngũlũ mulekileegeligua paulaaĩĩli wa Mpola na Nziiza naalĩ mũigilie, naalĩ ntanantigue kuiumbe tũlũ nayĩĩlĩ nsĩlĩlĩ igyulu Nineene Paulo nantũla mwĩtumi waakue. 24 Ĩpaino nilumbĩĩlia uwaagi nanuutĩĩte kunsooko yaani, kangĩ nikijulĩĩlia waasio naukeepukile muwaagi wa kĩKilisito mumuĩlĩ waane, kunsooko ya muĩlĩ waakue nduo ikyanisa liakue. 25 Iio nantũla mwĩtumi waakue kwilika lya ukendegeeli wa kĩNzua naalĩ numupeegue kunsooko yaani, nulutimĩĩlie ulukani lwa kĩNzua. 26 ĩngĩ unkũnkũ waasio naalĩ upisue kwipũna ĩkalĩ nukwipũna uwĩleli tũlũ, ĩpa yakũnukulaguaa kueelu aakue. 27 uWaasio uNzua naalusiile kukuũgyelelia kĩna wĩĩlĩ ugolĩ wa ukulu wa unkũnkũ uu pakatĩ ya ndugu nazĩngĩ; nduyo ingĩ uKilisito munsĩ yaani, ulaaĩĩli wa ukulu. 28 Wayuuyu kukumutanantia impola zaakue, nakukumusugula muntu wensi, nukukumumania muntu wensi mumasala tũlũ, koona kumuleete muntu wensi mukamĩnkĩĩlũ mwa kĩKilisito. 29 Nineene nĩkĩtumĩkia umulĩmo uu kwilika lya ngũlũ zaakue nukĩtuma umulĩmo munsĩ yaane kungũlũ.
1 Kuitĩ nsiiile muumane uwĩkamatĩkia nanuutĩĩte kunsooko yaani, nukunsooko ya aasio a kuLaodikia, nĩaasio nasika alamona uusiu. 2 Koona akamigue inkolo zaao, pĩna ikamantanigua muuloogua, aligie ugolĩ wensi wa kulĩnga nkankanaa nukwimana uunkũnkũ wa kĩNzua, nduo ingĩ uKilisito. 3 Munsĩ yaakue inshao tũlũ zensi za masala nuumani nazĩpisile. 4 Naũga ulukaani ulu, kaumuĩ waleke kũmupũũtia kumakaani ma upembeelia. 5 Kuitĩ kanga nĩĩ nukutilĩ kumuĩlĩ, ĩpa itĩ nkoolĩ paliumuĩ niniinie kukĩnkoolo, nanilumba kukuuona uukamantani nuukamũ wa usuĩlĩĩ waani mwa kĩKilisito. 6 Iio gua, kina mwamuanũnkuĩle uKilisito Yesu Shekulu, gendelĩ iio-iioo mumuakue, 7 musimatigue nikwijengua mumuakue, mwĩkamatĩkie muusuĩĩli kĩina alĩ muamanigue mwĩkakie kũshongelia. 8 Ĩsukukĩ; kaumuĩ waleke kumukenkeelia kuusugũ wa masala nuupembeelia wa nakanda, kwilika lya ntendo za kĩuntu, kwilika lya piumanigua pya unkũmbigyulu, sika kwilika lya kĩKilisito. 9 Kunsooko mumuakue ukoolĩ uwijuli tũlũ-tũũlũũ wa kĩNzua kumpiani ya kĩmuĩlĩ. 10 Niniinie mwaligilie uwijuli wa upanga mwa kĩuyo, namuene tyũe lya ukulu tũlũ nuusũũmi. 11 Mwa kĩuyo muaalamigue waalami nasika wa mĩkono, kukuujiula umuĩlĩ wa mĩlandu, kuwaalami wa kĩKilisito. 12 Alĩ muaĩĩkue palumuĩ ninduyo muubadĩĩzo, muwaasio gaa namũiukigua palumuĩ ninduyo kunzĩla ya usuĩĩli muusũmi wa kĩNzua, 13 Niniinie, pĩna alĩ muakiu kunsooko ya utimu wani, ĩmiĩlĩ yaani pĩna sika alĩ mialamigue, numutenda apanga palumuĩ ninduyo, pĩna nukuleegelia uutimu tũlũ. 14 Kangĩ nuuleegia uwandĩkua wa malagĩĩlio naalĩ ukukosagiaa; uwaasio nuuleegia, nuukononteela mumusalaba. 15 Kangĩ ĩakulu nĩanausũũmi nualeegelia ĩmata maao, nuigyelelia kualiĩ kĩna ĩĩlĩ, nuadulĩkia kungili-gili mumusalaba wasio. 16 Luulo gua, kaumuĩ waleke kumulamula inie mumpola za ndia katia ukopi, katia kunsooko ya lutondo lukulu kamuĩ upũni wa mueli, kamuĩ lutondo lwa wikyali. 17 ĩZaasio ingĩ mulũle wa mpola nazijile, ĩpa umuĩlĩ ingĩ waakue uKilisito. 18 Kaumuĩ waleke kumuleegelia ĩkĩpeegua kiani, nwishiia mumutiate nduyo kukĩniinupia nukukũatekela ĩamalaĩka. Nukikyala mumaoni maakue, nukukĩkentula nakanda kwishala liakue lya kĩmuĩlĩ, 19 sunga sikulityapile iTyũe, lĩĩlo kwa kĩuyo umuĩlĩ tũlũ ukulĩĩsagiguaa nukwikamantaniguaa kumpĩngĩlĩ nĩmĩlaaso, ukukulaa kuukuli naupũnile kwa kĩNzua. 20 Malĩĩ mwakiile palumuĩ nuKilisito kwipũna kupiumanigua pya unkũmbigyulu, yaakĩ gua kukĩshookelia muumiiko kĩna zĩ mwikyalile muna nsĩĩ udũũ. 21 Mulekiamba, mulekitũla, mulekiaapaatia; 22 intu yaasio yukoonoonekaa pĩna yatumĩlua; mukumatiataa ĩmalagĩĩligua nuumanigua wa kĩuntu udũũ. 23 iMpola zaasio zikigyelelaa kĩna za masala, muwĩtekeli ĩantu naĩzĩpĩĩlie ĩeene numuwĩniinupia, numuutema muĩlĩ kukuwonatĩĩlia kuupiu; ĩpa itĩ sika zileetile kansaĩlo kukuzigilia inshula za muĩlĩ.
1 Luulo gua, naa mũiukile palumuĩ nuKilisito, zidũũmĩ za kukiania, uKilisito kĩna wĩĩlĩ pamukono wa kĩgoosia nwa kĩNzua wikyalansile. 2 Sĩĩgĩ ĩza kukiania, sika naza muna nsĩĩ. 3 Kuitĩ alĩ mukiile, nuupanga waani upisue palumuĩ nuKilisito mwa kĩNzua. 4 uKilisito naupanga wĩĩtu, pĩna ukakigyela, paapo niniinie mukakigyela palumuĩ ninduyo muukulu. 5 Luulo gua, piulagĩ ipitũmpĩ pya miĩlĩ yaani pya muna nsĩĩ, ugololia, udobũ, nsula nambĩĩ, masĩĩgo namabĩĩ, nukwiawa, uuo ingĩ wĩtekeli wa anzegamĩla. 6 Kunsooko ya izo ukuuzaa uutaki wa kĩNzua. 7 Pakatĩ ya zaasio inie niniinie alĩ mukugendelaa ĩkalĩ, namwikyala muzaasio. 8 Ĩpaino gua, maĩĩkĩ kulĩ aya tũlũ, utaki nuugaali, nuubĩĩ, nuusingĩĩlia nĩmakaani ma ituki mumĩlomo yaani. 9 Muleke kĩĩĩla ulongo, kuitĩ mwaujiulile uuntu wa kalĩpalumuĩ nutendi waakue, 10 namuujala uuntu naupia naukutendaguaa upia muulĩngi kwilika lya mpiani yaakue uuyo naaluumbile. 11 Ĩpaasio ukutilĩ Mugiliki katia Muyahũdi, katia namualamigue katia nasika mualamigue, sunga mugenda katia munakĩlungu, musese katia mukolelua; ĩpa uKilisito ingĩ muene yensi, numũyensi. 12 Luulo gua, inie asaagulua a kĩNzua, eelu nĩaloogua, jialĩ ĩnkolo ya kĩsuusu, untu nauuza, wĩniinupia, upolo ugigimĩlia. 13 Ĩmukĩgigimĩlia nukukĩlekela kanga ĩutĩĩte ulukaani lwa kumukosia umuua; kĩna ũShekulu alumulekĩĩle inie, niniinie mutende iio. 14 Naikulu nangũlũ jialĩ uuloogua, uuo kĩtũngo kya ukamĩnkĩĩlũ. 15 Nĩmatiliga ma kĩKilisito mateme munkolo zaani, iio kĩna alĩ muĩĩtĩlue mumuĩlĩ umuĩ. Kangĩ muĩ nĩmasongelio. 16 uLukaani lwa kĩKilisito lwikyale kuwingĩ mumiani mumasala tũlũ ĩmukĩmania nukukĩsugula kumalumbĩĩlio nĩmĩmbo nuwĩlumbĩĩlio wa kĩnkoolo, ĩmukumuĩmbĩla uNzua kuukende munkolo zaani. 17 Luensi namukulutenda kulukaani katia kuutendi, tendĩ tũlũ muliina lya kĩShekulu Yesu, ĩmukumusongelia uNzua Tata kwa kĩuyo. 18 Inie asungu, mwĩniinupie paagoosia aani, kĩna ijĩpĩĩle mwa kĩShekulu. 19 Inie agoosia, alooguĩ ĩasungu aani, mulekitũla nuugaali kumiao. 20 Inie aana, akuliĩ ĩaleli aani mumpola zensi, kuitĩ ulukaani ulu luloelĩĩlie kwa kĩShekulu. 21 Inie atata, muleke kualeea ĩaana ani, koona alekishuukua. 22 Inie asese, akuliĩ mumpola tũlũ ĩaasio naĩĩlĩ zĩ ishekulu aani kukĩmuĩlĩ, sika kuusese wa miiso zĩ naakuloeelagiaa paantu, ĩpa kuugolokũ wa nkolo, ĩmumoopokile ũShekulu. 23 Luensi namwitenda, tendĩ kumoo zĩ kwa kĩShekulu, Ĩpa sika kuantu, 24 ĩmunanile ya kĩna mukiaanũnkula kwa kĩShekulu uupeegua wa usaali; kuitĩ mukumutumĩla ũShekulu Kilisito. 25 Nukoononeelagiaa gua, ukiligia uligia wa oononeelia waakue, kutilĩ kauloeelia.
1 Inie ishekulu, apeelĩ ĩasese aani naya kulukuuluu nuulĩganĩĩlũ, ĩmumanile ya kĩna inie niniinie mutĩĩte Shekulu kwigyulu. 2 Ĩkakĩkiĩ muulompi, ĩmwikyalile nuukenge muwaasio nukwishongelia, 3 ĩmukukulompeela nindiishie, gaa, koona uNzua wakũgyuĩle umulango kuLukaani luakue kwitambula unkũnkũ wa kĩKilisito nanumutũngue kunsooko yaakue, 4 koona nuwigyelelie kĩna injĩpĩĩle kwitambula. 5 Gendelĩ kumasala ntongela yaao naa kunzi. iNtondo namuapeegue, muzitumĩle iiza. 6 iNkaani zaani zitũle nuukende intondo tũlũ, ĩnkolũ umulenge, mumane kĩna yumũjĩpĩĩle kukumushookeelia muntu wensi. 7 uTikiko munũna muloogua, mwĩtumi namusuĩĩli, mwĩtumi mĩaane mwa kĩShekulu, ukakumuĩĩla impola zaane tũlũ. 8 Uzo nanumutumile kunsiani kunsooko yoĩ-yooĩĩ, koona mumane impola zĩĩtu, kangĩ wamukamĩnkĩĩlie inkolo zaani. 9 uOnesimo ukoolĩ nduyo, umunũna namusuĩĩli, muloogua kangĩ muntu wa kunsiani. Aao ĩkakumuĩĩla impola tũlũ za kunu. 10 uAlisitaliko, namutũngua mĩaane, ukumulamukia, nuMaliko umũpyua wa kĩBalinaba; (mumpola zaakue alĩ muligilie ĩmalagĩĩlio na wapika kunsiani musũgamĩĩliĩ), 11 sunga ũYesu nukuĩtaguaa Yusito ukumulamukia. MuAyahũdi aa dũũ ĩaane mumulĩmo wa utemi wa kĩNzua, ndĩo alĩ pyumbulio kumuane. 12 uEpafula nwa kunsiani, mwĩtumi wa kĩYesu, ukumulamukia; ukĩkamatĩkagiaa intondo tũlũ kunsooko yaani muulompi waakue, koona muĩmĩke ke, akamĩnkĩĩlũ, mulĩngĩkie uulooa tũlũ wa kĩNzua. 13 Kuitĩ namukuĩla ya kĩna utĩĩte wĩkamatĩkia wingĩ kunsooko yaani nukunsooko yaao naĩĩlĩ kuLaodikia nukunsooko yaao naĩĩlĩ kũYelopoli. 14 uLuka mukilĩki muuloogua, nuDeema akumulamukia. 15 Alamukiĩ ĩanũna naĩĩlĩ kuLaodikia, sunga nuNimufa nikyanisa nalĩkoolĩ munumba yaakue. 16 Ĩmbalua ĩĩ pĩna yasomua kunsiani, mumĩkendegeele sunga ĩsomue numũkyanisa lya Alaodikia nĩndĩo nya kuLaodikia ĩsomue niniiie. 17 Muĩĩlĩ uAlikipo, “Wakendegeelekie uwĩtumi naalumupeegue mwa kĩShekulu, koona uukondeelie.” 18 Ĩĩ mĩlamu yaane neene Paulo kumukono waane uneene. Mijukĩ ĩmatendele maane. uUkende wĩĩ niniinie.
1 Paulo, Siluano nũTimoteo, kukumuandĩkĩla inie namwikyanisa lya Atesaloniki, mwa kĩNzua Tata nũShekulu Yesu Kilisito, uUkende wĩĩ kumiani nĩmatiliga. 2 Kukumusongelagiaa uNzua intondo tũlũ kunsooko yaani tũlũ, nakukumutea inie muulompi wĩĩtu. 3 Pĩna kukijuka ntongela ya kĩNzua Tata wĩĩtu, umulĩmo waani wa usuĩĩli nuwĩtumi waani wa uloogua, nuugigimĩlia waani wa ulaaĩĩli mwa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito. 4 Kumanile, anũna namualoogue nuNzua, kĩna muene alumusaaguĩle. 5 Kunsooko iMpola naNziiza nakutanatilie sika nazumupikĩĩla kunkaani udũũ, ĩpa nukungũlũ, nukuMuau Mwelu, nukuukamatĩkũ wingĩ. Mumanile kĩna alĩ kwĩantu kĩ pakatĩ yaani kunsooko yaani. 6 Namutũla atiati ĩĩtu kangĩ atiati a kĩShekulu, pĩna namuluanũnkula uLukaani munzago ningĩ, palumuĩ nuulumbi nausuupĩlue nu Muau Mwelu; 7 mwatũlile mpĩani kuasio tũlũ naasuĩlĩĩle kuMakedonia nukuAkaya. 8 Kuitĩ kwipũna kunshiani ulukaani lwa kĩNzua nalukũmuuka, sika kuMakedonia nĩAkaya udũũ; ĩpa nukunandĩ zensi uusuĩĩli waani namuutĩĩte kwa kĩNzua wasapatĩĩle, sunga ishie kuagila kansooko kwityambula ulukaani luensi. 9 Kuitĩ eene akola iganula ĩmpola zĩĩtu, kĩna alĩ mukukusũgamĩĩlia ishie, kangĩ kĩna alĩ mumugomokelĩĩle uNzua, namualeka ĩanzegamĩla, koona mwamutumĩla uNzua namupanga nwa tai; 10 nukukumutũngĩla umuana waakue kwipũna kwigyulu, naalumũiukilie kwipũna muakiu, mwene ũYesu nukukugũna aishie kwipũna muutaki naupolokile.
1 Kuitĩ inie uniinie anũna ĩĩtu, mumanile yakĩna uuuzi wĩĩtu kumiani sika alĩ nakanda; 2 ĩpa pĩna alĩ kwiyaagigua nũkutyukilua kuFilipi kĩna mulĩngĩle, alĩkukamilie nkolo mwakĩNzua wĩĩtu kukuzitambula iMpola naNziiza ĩza kĩNzua kumiani kumusinko dũũ. 3 Kuitĩ uusuguli wĩĩtu sika wakulimĩĩlia katia wa kũtualana muudobũ, katia wa upembeelia. 4 Ĩpa kĩna iio alĩ kuagombigue kwa kĩNzua kukuzikendegeela iMpola naNziiza, iio-iioo kukutambulaa; sika zĩĩ kukualoeelia ĩantu ĩpa uNzua nukuzilaa inkolo zĩĩtu. 5 Kuitĩ sikaalĩ kutambuĩle ĩmakaani makĩloelia matũngo mensi kĩna mumanile, sunga makaani makukũũmba ĩkĩaya; uNzua ingĩ muene mukuĩli, 6 katia sikaalĩ kwidũũma kwikũmigua nĩantu, sunga gaa niniie, sunga nĩnaĩĩngĩ, kanga alĩĩkusũũmile kwilagĩĩla uukulu zĩ atumua a kĩKilisito. 7 Ĩpa alĩ kwaapolo pakatĩ yaani, kĩna iio umulela-muana nukuakendegeelaa ĩaana aakue umuene. 8 Iio-iioo nindiishie nakumuonela nsula kuuloogua wingĩ, nakuona lyumbi kukumoomoela, sika iMpola na Nziiza za kĩNzua udũũ, ĩpa sunga ninkolo zĩĩtu gaa, kunsooko mualĩĩ aloogua ĩĩtu. 9 Kuitĩ anũna ĩĩtu, mwijukile umulĩmo wĩĩtu namukakũ ninjago zĩĩtu, kuitĩ utiku nĩmunsĩ alĩ kukĩtumaa umulĩmo koona kulekitũla muligo kumuntu wensi kunsiani, pĩna kukumutanantĩlia inie iMpola na Nziiza za kĩNzua. 10 Inie mwĩakuĩli, nuNzua gaa, kĩna kumiani inie namusuĩlĩĩle alĩ kwikyalile kuweelu nukukulukuuluu, nulugendo luĩtu alĩ lugila kishokio. 11 Iio-iioo mumanile, ilika kĩna utata nukuasugulaa ĩaana akue, alĩ nukumusugulaa umuĩ umuĩ kumiani nukukumukamĩnkĩĩlia nukukumulagĩĩlia, 12 mugendele kĩna ijĩpĩĩle kumiani kwa kĩNzua nukumuĩta mũingĩle muutemi waakue nuukulu waakue. 13 Kunsooko ĩĩ ishie nindiishie sika kwileka kukumusongelia uNzua, kuitĩ pĩna alĩ muanũnkuĩle uLukaani lwa kĩNzua naali mulũigilie kumiĩtu, alĩ muluanũnkuĩle sika kĩna lukaani lwa kĩuntu, ĩpa kĩna Lukaani lwa kĩNzua, nuluasio iio luĩlĩ tai-taaii, nalukĩtumaa umulĩmo munsĩ yaani inie namusuĩlĩĩle. 14 Kuitĩ inie anũna, alĩ muatiati a makanisa ma kĩNzua mwa kĩKilisito Yesu namakoolĩ muUyahũdi; kuitĩ alĩ muligilie waagi uo-uuoo kuantu a ndugu yaani naalĩ aligilie nĩndĩo kuAyahũdi, 15 naalĩ amuulagile ũShekulu Yesu nĩanakĩdagu aao ĩeene, nukukukuagia ishie, sunga sika akumuloeelagiaa uNzua, sunga sika ĩgombilie nĩantu ensi; 16 naakukugilia kukuatambuĩla ĩa ndugu nazĩngĩ koona agũnue; itĩ yoi akijulagiaa ĩmĩlandu yaao intondo tũlũ. Ĩpa itĩ uutaki wa kĩNzua waapikĩĩlaa nkankanaa. 17 Ĩpa ishie gua anũna ĩĩtu, pĩna alĩ kulekanukile niniiie kwityũngo kukĩmuĩlĩ sika kunkolo, alĩ kwĩkamatĩkilie nkankanaa kukuuona uusiu waani, kunsula nkulu. 18 Kuluulo alĩ kusiiile kwiiiza kunsiani, ĩne nanĩPaulo, nkua ya muandio sunga nĩnya kabĩlĩ, ĩpa ũShekulu nukugilia. 19 Kuitĩ uulaaĩĩli wĩĩtu ingĩ yaani, katia ilyumbi liĩtu, katia ĩngala ya kĩkũmia ntongela ya kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito pityũngo lya kuuza kumuakue. Sika uniiniene? 20 Kuitĩ inie mwĩukulu wĩĩtu nilyumbi liĩtu.
1 Iio gua pĩna alĩ kualemue kwigigimĩlia nangũlũ, nakuona iiza kwilekua kuAtene kwing'ene dũũ. 2 Nakumutuma ũTimoteo umunũna wĩĩtu, mwĩtumi wa kĩNzua, munamulĩmo palumuĩ nindiishie muMpola naNziiza za kĩKilisito, wamukamĩnkĩĩlie inie muusuĩĩli waani nukukumukamia inkolo. 3 kaumuĩ walekishũngũsĩka kunsooko ya nzago izi. Kuitĩ inie uniinie mumanile ya kĩna izi zĩĩtu. 4 Kuitĩ pĩna alĩ kuĩlĩ kunsiani alĩ kwatongĩĩlie kukumuĩĩla ya kĩna kuziliaagigua, kĩna iio alĩ igyelĩĩle, kĩna iio niniinie mumanile. 5 Kunsooko ĩĩ ĩne nineene pĩna alĩ numulemue kwigigimĩlia kangĩ, nanumutuma umuntu koona mane impola za usuĩĩli waani, kangĩ mane kanga ũShetani alĩ wamugemile magu, numulĩmo wĩĩtu alĩ wijilitũla nakanda. 6 Ĩpa ũTimoteo pĩna azukuagaanile ishie kwipũna kumiani, wakuleetela ishie impola nanziiza za usuĩĩli waani nuuloogua waani, wakuganuĩla ya kĩna intondo tũlũ mukukũjuka kuuuza, sunga muasũũmue nsula ya kukuona ishie, iio-iioo kĩna undiishie kumiani; 7 kunsooko ĩi, anũna ĩĩtu, mumpatĩ nuwaagi wĩĩtu tũlũ kwapumbuligua mumpola zaani kunzĩla ya usuĩĩli waani; 8 Kuitĩ nunzuauu kuapanga kanga ĩmuĩmĩkile kee mwa kĩShekulu. 9 Kukishũũma mbii kukumusongelia uNzua kunsooko yaani kwilyumbi tũlũ nakwilumbĩĩlia kunsooko yaani ntongela ya kiNzua wĩĩtu, 10 utiku nĩmunsĩ nakwilompekia, koona kwĩone usiu kuusiu, nukwikondeelia nazikeepile muusuĩĩli waani? 11 uNzua Tata wĩĩtu umuene, nũShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito, wakutongeele ĩnzĩla yĩĩtu kupike kumiani. 12 ũShekulu nwamongeelie uuloogua sunga mũjuligue nduo niinie kuniinie nukuantu tũlũ gaa, kĩna iio nindiishie kumuani. 13 Itĩ yoi wazĩtende inkolo zaani zitũle nkamũ, ĩmuagila kishokio muweelu ntongela ya kĩNzua Tata wĩĩtu, pĩna ũjiliiiza ũShekulu wĩĩtu Yesu palumuĩ nieelu aakue tũlũ.
1 Kumpelo gua anũna ĩĩtu, kumulompile nukukumusugula mwa kĩShekulu Yesu, kĩna iio naalĩ muamanigue nindiishie, mugendele kĩna ijĩpĩĩle kwigendela nukukumuloeelia uNzua; kĩna yoi namukugendelaa, ĩpa yumũjĩpĩĩle kwikĩlĩkĩĩla mũyaasio. 2 Kuitĩ mumanile malagĩĩlio kĩnaalĩ kumupĩĩle kunzĩla ya kĩShekulu Yesu. 3 Kuitĩ uu wauu uulooa wa kĩNzua, kwieeligua kumiani, mwĩsuga-nsuge nuugololia; 4 wensi mumiani wamane kukĩligĩlia umusungu umuene muweelu nikyulio; 5 sika kukĩloeelia munsula nambĩĩ kĩna ĩa ndugu nazĩngĩ nasika amuĩzĩ uNzua akutendaa; 6 muntu waleke kumutimulĩla nukumupembeelia umunũna waakue mulukaani luasio; kunsooko ũShekulu ingĩ muene ukukaasagiaa munkaani izi tũlũ, kĩna iio naalĩ kumuĩĩlĩĩle kualie ĩmuandio. 7 Kuitĩ uNzua sika alukuĩtile kuudobũ ĩpa muweeligua. 8 Iio gua, unuasio nukusiitaa sikukumusiitaa kamuntu ĩpa uNzua nukumupeela inie uMuau Muelu waakue. 9 Kumpola za wĩloogua wa kĩnũna, sika ijĩpĩĩle numuandĩkĩle, kuitĩ inie uniinie muamanigue nuNzua kukĩloogua niinie kuniinie; 10 Kuitĩ mukutendaa ulukaani ulu kuanũna tũlũ naĩĩlĩ muMakedonia yensi. Ĩpa itĩ kumusuguĩle anũna mutende iio nukwikĩlĩkĩĩla, 11 kangĩ mwĩkamatĩkie kwilũkũpa nukukuzikendegeela ĩzaani udũũ, nukukĩtuma umulĩmo kumĩkono yaani kĩna iio alĩ kumulagĩlĩĩlie; 12 koona mugendele muuuza ntongela yaao naĩĩlĩ kunzi, mulekitũla nuusilĩlua wa kiensi. 13 Ĩpa gua anũna ĩĩtu, sika kualoe mulekimana impola zaao naagonile muleekitũla nuusungu kĩna iio naĩngĩ naagila kaulaaĩĩli. 14 Malĩĩ kusuĩlĩĩle ya kĩna ũYesu alukiilee, nũiuka, iio-iioo nĩaasio naagonile mwa kĩYesu, uNzua akakualeeta palumuĩ ninduyo. 15 Kuitĩ kukumuĩĩla izi kulukaani lwa kĩShekulu, ya kĩna ishie nakwĩuumĩ nakukishaagĩĩla sunga pityũngo lya kuuza kumuakue ũShekulu, sika kukakuatongela ĩaasio naagonile. 16 Kunsooko ũShekulu muene ũjilitima kwipũna kwigyulu kululi nululi lwa malaĩka mukulu, nidyede lya kĩNzua. Ndĩo naalĩ akiile mwa kĩYesu ijiliiiukigua tangua; 17 pĩna zakĩla izi, ishie nakwĩuumĩ, naalĩ kusaagile, kũjilipũlua palumuĩ ndĩo mumalũnde kutaagane nũShekulu mukiania; yaasio iio kukitũla palumuĩ nũShekulu ĩkalĩ nakalĩ. 18 Iio gua, ĩpumbuliĩ kunkaani izi.
1 Anũna aane, sika ijĩpĩĩle numuandĩkĩle kĩna ikitũla muaka kĩ katia lutondo kĩ, pĩna izi zĩkakigyelela. 2 Kuitĩ inie uniinie mumanile nkankanaa ya kĩna ulutondo lwa kĩShekulu lũjile kĩna iio umũii nukuuzaa muutiku. 3 Kuitĩ pĩna iũga, “Yaazaa matiliga nuutengemalũ,” paapo uoononeki umuuzĩĩle kumpũmpũkĩlĩ, kĩna iio uusungu naukumuuzĩĩla nutĩĩte iimbi, kutilĩ kawĩnegelo. 4 Ĩpa inie anũna aane sika muĩlĩ mukiiti, ulutondo luasio lumuagaane kĩna mũii. 5 Kuitĩ inie tũlũ muaana a weelu, kangĩ aana a munsĩ; ishie sika kwa utiku katia kiiti. 6 Luulo gua, kulekigona kĩna naĩngĩ, ĩpa kukengeale, kulekigaala. 7 Kuitĩ naakugonaa akugonaa utiku, nĩnaakugaalaa akugaalaa utiku. 8 Ĩpa kunsooko ishie kwa munsĩ, kulekigaala, kwĩjiale mukĩkũa usuĩĩli nuuloogua, nigyĩgu liĩtu lya kiuma lĩtũle ulaaĩĩli wa ugũnua. 9 Kunsooko uNzua sika alukuĩĩkile kuutaki, ĩpa kuligie uugũnua kunzĩla ya kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito, 10 naalukiile kunsooko yĩĩtu koona kuĩ nuupanga palumuĩ ninduyo, kanga kuĩ kulaĩĩle katia kanga kuĩ kugonile. 11 Iio gua, mwĩkamatĩkie niinie kuniinie, nukukĩzenga muntu wensi numuua, iio kĩna mukutendaa. 12 Kwamulompa gua anũna ĩĩtu, muamane ĩaaso naĩkakilie kukĩtuma umulĩmo pakatĩ yaani, nukukumuĩmĩĩla mwa kĩShekulu, nukukumusugula; 13 muapeele ikyulio nkankanaa muuloogua kunsooko ya mulĩmo waao. Muĩ nĩmatiliga niinie kuniinie. 14 Kukumulompa anũna ĩĩtu, asugulĩ ĩaasio naĩ kiaka, akamiĩ nkolo naalemue, akamĩnkĩĩliĩ naaneketũ, ĩgigimĩliĩ nĩantu ensi. 15 Laaĩ, wensi waleke kumushookeelia umuua ubĩĩ kuubĩĩ; ĩpa intondo tũlũ lutiatĩ naluuza, niinie kuniinie, nukuantu tũlũ. 16 Lumbĩ intondo tũlũ. 17 Lompĩ, mulekikatala. 18 Mumpola zensi, pũniĩ ĩmasongelio; kuitĩ uu wau ulooa wa kĩNzua kumiani mwa kĩKilisito Yesu. 19 Muleke kumudibia uMuau, 20 mulekimela uunakĩdagu; 21 tũlũ zensi zilekanulĩ; paapo muambe naluuza; 22 ĩsuga-nsugiĩ nuubĩĩ wa matũmpĩ mensi. 23 uNzua wa matiliga muene wamuelekie; niniinie, inkolo zaani nĩmioo yaani nĩmiĩlĩ yaani mulindĩĩlue muĩ akapanga, ĩkutilĩ kishokio pityũngo pĩna ukiiiza ũShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito. 24 Uyo numuĩtile ingĩ wa usuĩĩli, nduyo ukakuzitenda. 25 Anũna ĩĩtu, kulompeelĩ. 26 Alamukiĩ ĩanũna tũlũ kuwĩsuni naweelu. 27 Namulapia kwa kĩShekulu, asomelue ĩanũna tũlũ ĩmbalua ĩĩ. 28 uUkende wa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito wĩĩ niniinie.
1 Paulo, Siluano nũTimoteo kwamuandĩkĩla inie mwikyanisa lya Atesaloniki naliĩlĩ mwa kĩNzua Tata wĩĩtu nũShekulu Yesu Kilisito. 2 uKende wĩĩ kumiani nĩmatiliga namapũnile kwa kĩNzua Tata nukwa kĩShekulu Yesu Kilisito. 3 Yukũjĩpĩĩle kukumusongelia uNzua intondo tũlũ kunsooko yaani anũna ĩĩtu, kĩna wĩĩlĩ uulagĩĩligua wĩĩtu, kuitĩ uusuĩĩli waani wiongeeleka, nuwĩloogua wa muntu wensi nwa kunsiani kumuua ukijulikia. 4 Luulo gua undiishie akola kwĩkũmuukia mumakanisa ma kĩNzua kunsooko ya ukamatĩkũ waani nuusuĩĩli namuutĩĩte mumpatĩ zaani tũlũ ninjago namugigimĩĩlie. 5 Kĩĩkio kĩlagĩĩlo kya ulamulĩ wa kulukuuluu wa kĩNzua, koona mwijĩpĩligue kwiingĩla uutemi wa kĩNzua nukuwaasio ĩĩo nsooko mwiaagigua. 6 Kuitĩ ingĩ kulukuuluu ntongela ya kĩNzua kukualĩpa uwaagigua ĩaasio naakumuagagiaa inie; 7 nukukumupeela inie namukuagagiguaa uusũũpio palumuĩ nindiishie, pityũngo lya ukũnukulua waakue ũshekulu Yesu kwipũna kwigyulu palumuĩ nĩamalaĩka a ngũlũ zaakue muwaakĩlo wa mooto, 8 kunu ĩukakuakaasia ĩaasio nasika amuĩzĩ uNzua, nĩndĩo nasika azigombile iMpola naNziiza ĩza kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito. 9 Ikikaasigua muoononeki wa kalĩ nakalĩ, nukwikamatulua kwipũna pausiu wa kĩShekulu, nuukulu wa usũũmi waakue, 10 Pĩna ũjiliiiiza kwikuligua pakatĩ ya eelu aakue, kangĩ wĩĩ ukulĩlua pakatĩ ya antu tũlũ naasuĩlĩĩle palutondo luasio, kunsooko uukuĩli wĩĩtu alĩ wagombagiguaa kumiani. 11 Luulo, kukumulompeelaa inie intondo tũlũ, koona uNzua wĩĩtu wamũjĩpĩlie kuwĩĩtua waani, wakondeelie tũlũ yensi ya nsula nanziiza nuutendi wensi wa usuĩĩli kungũlũ zaakue. 12 Itĩ yoi ĩliina lya kĩShekulu wĩĩtu Yesu lĩkuligue kumiani, niniinie munsĩ yaakue, kwilika lya ukende wa kĩNzua wĩĩtu nuwa kĩShekulu Yesu Kilisito.
1 Kumpola za kuuza kumuakue ũShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito, nukukĩlundĩĩla kumiĩtu kukumuagaana uyo, kumulompile anũna ĩĩtu, 2 Mulekishũngũsigua kuukaaũ mwishala liani nukwitunduala, kanga yĩĩ kunkolo katia kulukaani, katia kumbalua nansĩĩgilue kĩna yĩĩtu, ya kĩna uLutondo lwa kĩShekulu lwapikaa. 3 Kaumuĩ waleke kumupembeelia inie kunzĩla yensi kunsooko sika lukitũla isiititũla wĩĩze tangua uuleki, wakũnukulue umuntu wa mulandu, muana wa oononeki, 4 nuasio umupĩngapĩngi nukĩnansulaa umuene mukiania ya tũlũ nukuĩtagua nzua katia nukĩtekelaguaa, sunga umuene mukola kikyalansa muNumba ya kĩNzua, nukukĩlagĩĩla kĩna muene Nzua. 5 Sika mwijukilene ya kĩna ĩmatũngo naalĩ nĩpalumuĩ niniinie alĩ numuĩĩlĩĩle ĩzaasio? 6 Mumanile kĩna yaani nayukumugilia unuasio unzuauu, itĩ wakũnukulue pityũngo liakue. 7 Kuitĩ uunkũnkũ wa uleki ĩpaino witenda umulĩmo; ĩpa itĩ ukoolĩ nukuugilia ĩpaino, sunga pĩna ukileegigua unuasio. 8 Paasio paapo ukikũnukulua unuasio umuleki, uyo nũShekulu Yesu ũjile kumuulaga namuau wa mulomo waakue, nukukumuleegia kuwigyeleli wa kuuza kumuakue. 9 Iio nukwiiiza kumuakue uzo umuntu wa mulandu kwilika lya utendi wa kĩShetani, kungũlu tũlũ niilĩngasĩĩlio nĩmakula ma ulongo, 10 numuupenbeelia tũlũ wa oonooni kumiao nailimĩĩla, kunsooko sika agombile kukumĩloogua ĩtai itĩ agũnue. 11 Kunsooko ĩĩ uNzua ukakualeetela ingũlũ za ulimĩĩli, ausuĩĩle uulongo, 12 koona alamulue ensi nasika amĩsuĩlĩĩle ĩtai, ĩpa alĩ akĩloeelagiaa muoononeki. 13 Ishie gua, yukũjĩpĩĩle kukumusongelia uNzua intondo tũlũ kunsooko yaani anũna ĩĩtu namualoogue nũShekulu, kunsooko uNzua wamusaaguĩle kwipũna umuandio kuugũnua muweeligua kwa kĩMuau, nukukumĩsuĩĩla ĩtai. 14 naalumuĩtĩĩle iinie kunzĩla ya Mpola na Nziiza nakutanantilie, koona muligie uukulu wa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito. 15 Iio gua anũna ĩĩtu, ĩĩmĩkĩ kee, mwityape intendo naalĩ muamanigue nindiishie, kulukaani katia kumbalua yĩĩtu. 16 NũShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito umuene, nuNzua Tata wĩĩtu naalukuloogilue nukupeela ishie ipyumbulio lya kalĩ nakalĩ nuulaaĩĩli nauuza muukende, 17 wamupumbulie inkolo zaani, sunga kukumukamĩnkĩĩlia muutendi wensi nauuza nulukaani luensi naluuza.
1 Kumumalĩĩlio anũna ĩĩtu, kulompeelĩ, koona uLukaani lwa kĩShekulu lusapatĩle nukwikuligua, iio-iioo kĩna yĩĩlĩ kunsiani, 2 koona kugũnue mumĩkono ya antu nasika anakulukuuluu, kangĩ naabĩĩ; kuitĩ sika tũlũ naatĩĩte uusuĩĩli. 3 Ĩpa ũShekulu ingĩ wa usuĩĩli; nukakumukamĩnkĩĩlia inie nukukumulindĩĩla kuMubĩĩ. 4 Nindiishie kumusanilie ũShekulu kumpola zaani, ya kĩna mukuzitenda naalĩ kumulagĩlĩĩlie, kangĩ kĩna mukakuzitenda. 5 ũShekulu wamutongeele munkolo zaani kuulogua wa kĩNzua nukuugigimĩĩlia wa kĩKilisito. 6 Kumulagĩlĩĩlie gua anũna ĩĩtu, muliina lya kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito, ĩkamatulĩ numunũna wensi nukugendaa kiaka-kiaka, sika kwilika lya ntendo naalĩ muanũnkuĩle kumiĩtu. 7 Kuitĩ mumanile uniinie akola, kĩna yumũjĩpĩĩle kukukutiata ishie, kunsooko sika alĩ kugendĩĩle mukiaka-kiaka kumiani, 8 sunga sika nakulĩa kaludia lwa muntu wensi nakanda, ĩpa kumulĩmo namukakũ nukuwaagi, utiku nũmunsĩ alĩ kukĩtumaa umulĩmo, koona kuleke kumulemia kaumuĩ kumiani. 9 Sika kĩna kuagila kausũũmi, ĩpa mulugendo luĩtu kutũle mpiani kumiani, mukutiate. 10 Kuitĩ sunga pĩna alĩ kuĩlĩ kumiani, alĩ kumulagĩlĩlĩe, “Wensi nasikusiiile kukĩtuma umulĩmo, walekilĩa gua.” 11 Kuitĩ kwigyũũlie ya kĩna akoolĩ naĩngĩ kumiani naa kiaka-kiaka, naasiitile kukĩtuma umulĩmo waao, ĩpa naang'oosokĩĩle impola za naĩngĩ. 12 Kualagĩlĩĩlie ĩaasio nukukuasugula mwa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito, ĩtume ĩmĩlĩmo yaao, kuutuulũ, nukwilĩa india zaao ĩeene. 13 Inie gua anũna aane, mulekikatala kwitenda namaaza. 14 Naa ukoolĩ wensi nasikugombile ulukaani luĩtu lwa mbalua ĩĩ, mulaaĩ kĩĩsa muntu nuasio sunga mulekikamamtana nĩnduyo, koona wakolue inshoni. 15 Muleke kumulaaa zĩ mulugu, ĩpa musugulĩ zĩ munũna. 16 Ĩpaino, ũShekulu wa matiliga muene wamupeele ĩmatiliga ntoondo zensi kunzĩla tũlũ. Shekulu wĩĩ palumuĩ niniiie tũlũ. 17 Mĩlamu yaane neene Paulo, kumukono waane uneene. Ĩkĩ kyokĩ kĩlĩngasĩĩlio mumbalua yensi ĩniane; itĩ yoi nukuandĩkaa. 18 uUkende wa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito wĩĩ palumuĩ niniinie tũlũ.
1 Paulo, mutumua wa kĩKilisito Yesu, kuulagĩĩligua wa kĩNzua Mugũni wĩĩtu nuwa kĩKilisito, uulaaĩĩli wĩĩtu; 2 nakuandĩkĩla ue Timoteo, muanuane wa tai muusuĩĩli. uUkende wĩĩ kumuako, nĩkĩnishungu nĩmatiliga namapũnile kwa kĩNzua Tata nukwa kĩKilisito Yesu Shekulu wĩĩtu. 3 Kĩna iio alĩ nukuĩĩlĩĩle pĩna alĩ nitũnga umusĩnzo kwienda kuMakedonia, wikyale muEfeso koona ualagĩĩlie naĩngĩ alekimania ĩmamanio ma kĩgenda, 4 sunga alekikendegeela inshimu nasika za tai, sunga impola za kalĩ nangila nuukinĩĩlo, nazukuleetaa inkungumi dũũ, sika uzengi wa kĩNzua nawĩĩlĩ muusuĩĩli. 5 Ĩpa itĩ, ĩnsooko ya ulagĩĩligua wĩĩtu ingĩ uloogua naupũnile munkolo nanzelu, numoo namuelu, nuusuĩĩli naugila kaunamampĩlu. 6 Naĩngĩ naazileka ĩzaasio, naalimĩĩla, naagomokela ĩmakaani namagila kansaĩlo. 7 ĩAasio naishiia atũle alangi a Ulagĩĩlio, sika naalĩnga naakumatambulaa, sunga impola ziizo naakuzidunduulaa kungũlũ. 8 Kumanile gua, kĩna uUlagĩĩlio ingĩ uuzakanga wensi wautumĩle kunzĩla nang'ombigue; 9 kangĩ walĩnge kĩna uUlagĩĩlio sika umũjĩpĩĩle umunakulukuuluu ĩpa ĩaleki, nĩanakiaka, nĩnasika amoopookile uNzua, nĩanamĩlandu, nĩnasika amukulilie uNzua, nĩadobũ, nĩnaakuulagaa atata nĩamaau aao, nĩaulagi, 10 nĩagololia, nĩnaĩkĩgololagiaa agoosia atilĩ, nĩnaakuiia ĩantu, nĩalongo, nĩnaakulapaa kuulongo, naa lwa lukoolĩ lukaani luensi naluĩngĩ nasika lukamantĩĩne nuumanigua nautĩĩte upanga, 11 kwilika lya mpola na nziiza za ukulu wa kĩNzua namuliukũ; ziizo nineene numupeegue kukuzitanantia. 12 Nineene namusongelia uKilisito Yesu Shekulu wĩĩtu naalumpĩĩle ingũlũ, kunsooko alumoonie kĩna numusuĩĩli, numbĩĩka muwĩtumi waakue; 13 ĩne ĩmuandio naalĩ numutukani, mukola kuagia antu, mugaali; ĩpa nankolelua kĩnishungu kunsooko alĩ ntendile yaasio kuusiitimana, numuusiitishuĩĩla. 14 Ĩpa itĩ uukende wa kĩShekulu wĩĩtu nawĩongeelekia palumuĩ nuusuĩĩli nuuloogua nawĩĩlĩ mwa kĩKilisito Yesu. 15 Ingĩ lukaani lwa kusuĩĩlua, nalwijĩpĩĩle kwigombigua nkankanaa, ya kĩna uKilisito Yesu alĩ wijile muna unkũmbigyulu waagũne ĩanamĩlandu, nineene namuandio waao; 16 kunsooko ĩĩ nankolelua kĩnishungu, koona mumuane nanamuandio, ũYesu Kilisito wigyelelie uugigimĩlia waakue tũlũ, ntũle mpiani kuaasio naikishuĩĩla mumuakue aligie upanga wa kalĩ nakalĩ. 17 KuMuteni wa kalĩ nakalĩ, nasikukuonaa uoononeki, nasika wigyĩĩle, uNzua wing'ene dũũ, kumuakue liĩ kyulio nuukulu ĩkalĩ nakalĩ, kutilĩ kampelo. 18 iLyagĩĩlio ĩlĩ nĩlĩlagĩlĩĩlie kumuako, muanuane Timoteo, kwilika lya nkaani za unakĩdagu naalĩ zitongĩĩle kumuako, itĩ muzaasio wĩkue uulugu nauuza. 19 Uuambe uusuĩĩli numoo namuuza. Naĩngĩ alĩ ausiitilie umoo waao naakapĩla mumpola za uusuĩĩli waao. 20 Muaasio akoolĩ uHimeneyo nuAlekizando, aao naaĩĩkile mumĩkono ya kĩShetani amanigue aleke kumutukĩla uNzua.
1 Kumuandio gua, nalagĩĩlia mwĩnene nukwilompa, nukwilompeela, nukwishongelia kunsooko ya antu tũlũ, 2 nukunsooko ya utemi nĩensi naatĩĩte uukulu; koona kwikyale muuumĩ wa utuulũ nĩmatiliga nikwitengemala kĩĩsa, kumoopoke uNzua nukwigenda mulukũmo naluuza mumpola tũlũ. 3 Kuitĩ yaasio ingĩ iiza, igombigue ntongela ya kĩNzua, Mugũni wĩĩtu, 4 nukusiiaa ĩantu tũlũ agũnue nukwilĩnga ĩza tai. 5 Kuitĩ uNzua ingĩ umuĩ, numukamantania pakatĩ ya kĩNzua nĩ antu ingĩ umuĩ, uzo namuntu uKilisito Yesu; 6 alĩ wĩsuulile umuene, wĩĩ kĩkomoli kunsooko ya antu tũlũ, nuukuĩli waakue alĩ upũnigue pityũngo liakue. 7 Nineene alĩ numuĩĩkue ntũle mutanantia wa mumpola zaasio, kangĩ mutumua; (ntambuĩle ĩtai, sika ntambuĩle kaulongo), ntũle mumania wa ndugu nazĩngĩ mumpola za usuĩĩli nĩtai. 8 Luulo gua nsiile tũlũ pensi ĩagoosia alompe, ĩanansuĩle mĩkono namieluu, ĩkutilĩ kautaki ninkungumi; 9 iio-iioo nĩasungu ĩoogeelie kuwĩtũngĩ naũjĩpĩĩle, wa kukũmba iipuĩ, mulugendo naluuza, sika kuutaa matũmbĩ, katia kuzahabũ nilũũlũ katia ntiila za ngele nankakũ, 10 ĩpa gua, ĩoogeelie kuutendi nauuza, kĩna ĩijĩpĩĩle ĩasuungu naakukũmuula kĩna akumukulagiaa uNzua. 11 uMusungu nwĩmanie muutuulũ kuuniinupia wensi. 12 Sika ng'ombile umusungu kwimania sunga kukumudemela umugoosia, ĩpa wĩĩ wĩĩlĩ muutuulũ. 13 Kuitĩ uAdamu alĩ muumbue tangua, nuEwa pembele; 14 nuAdamu sika alĩ mupembeeligue; ĩpaumusungu alĩ mupembeeligue, nutũla mutimuli. 15 Ĩpa itĩ ukigũnĩka kunzĩla ya wĩleli waakue, kanga ikyale muusuĩĩli nuuloogua nuweelu palumuĩ nukukĩtema ĩeene.
1 Kumuandio gua, nalagĩĩlia mwĩnene nukwilompa, nukwilompeela, nukwishongelia kunsooko ya antu tũlũ, 2 nukunsooko ya utemi nĩensi naatĩĩte uukulu; koona kwikyale muuumĩ wa utuulũ nĩmatiliga nikwitengemala kĩĩsa, kumoopoke uNzua nukwigenda mulukũmo naluuza mumpola tũlũ. 3 Kuitĩ yaasio ingĩ iiza, igombigue ntongela ya kĩNzua, Mugũni wĩĩtu, 4 nukusiiaa ĩantu tũlũ agũnue nukwilĩnga ĩza tai. 5 Kuitĩ uNzua ingĩ umuĩ, numukamantania pakatĩ ya kĩNzua nĩ antu ingĩ umuĩ, uzo namuntu uKilisito Yesu; 6 alĩ wĩsuulile umuene, wĩĩ kĩkomoli kunsooko ya antu tũlũ, nuukuĩli waakue alĩ upũnigue pityũngo liakue. 7 Nineene alĩ numuĩĩkue ntũle mutanantia wa mumpola zaasio, kangĩ mutumua; (ntambuĩle ĩtai, sika ntambuĩle kaulongo), ntũle mumania wa ndugu nazĩngĩ mumpola za usuĩĩli nĩtai. 8 Luulo gua nsiile tũlũ pensi ĩagoosia alompe, ĩanansuĩle mĩkono namieluu, ĩkutilĩ kautaki ninkungumi; 9 iio-iioo nĩasungu ĩoogeelie kuwĩtũngĩ naũjĩpĩĩle, wa kukũmba iipuĩ, mulugendo naluuza, sika kuutaa matũmbĩ, katia kuzahabũ nilũũlũ katia ntiila za ngele nankakũ, 10 ĩpa gua, ĩoogeelie kuutendi nauuza, kĩna ĩijĩpĩĩle ĩasuungu naakukũmuula kĩna akumukulagiaa uNzua. 11 uMusungu nwĩmanie muutuulũ kuuniinupia wensi. 12 Sika ng'ombile umusungu kwimania sunga kukumudemela umugoosia, ĩpa wĩĩ wĩĩlĩ muutuulũ. 13 Kuitĩ uAdamu alĩ muumbue tangua, nuEwa pembele; 14 nuAdamu sika alĩ mupembeeligue; ĩpaumusungu alĩ mupembeeligue, nutũla mutimuli. 15 Ĩpa itĩ ukigũnĩka kunzĩla ya wĩleli waakue, kanga ikyale muusuĩĩli nuuloogua nuweelu palumuĩ nukukĩtema ĩeene.
1 uMuau gua, utambuĩle kualiĩ ya kĩna pamatũngo ma mpelo naĩngĩ ĩkakĩkamatula nuusuĩĩli, ĩitegeela inkolo naza ulimĩĩli nĩmamanigua ma asĩĩmuĩ, 2 kuunamampĩlu wa antu naakutambulaa ulongo, naakiile gyandi munkolo zaao ĩeene. 3 ĩAasio naakuagilia ĩantu kwitoola nukukualagĩĩlia ĩpugamuke nindia, ĩzaasio uNzua aluziumbile zaanũnkulue kwishongelio nĩnaatĩĩte usuĩĩli nĩnaamanile ĩtai. 4 Kunsooko kĩumbua kiensi kya kĩNzua ingĩ kĩĩza, sunga kĩkutilĩ nakya kusiitua kanga kianũnkulue kuusongeelia. 5 Kuitĩ kielagiguaa kulukaani lwa kĩNzua nukuulompi. 6 Ijukĩlie ĩanũna impola izi, nunduue ukitũla mwĩtumi namuuza nwa kĩKilisito Yesu, nukukĩlĩĩsia nukulukaani lwa usuĩĩli nuumanigua nauuza nuutiatile kĩĩsa. 7 Ĩpa inshimu za ulu nasika za wĩtekeli nauuza, uzishiite. ĩkamatĩkie kukumutekela uNzua; 8 kuitĩ kukĩkamatĩkia kwiligia ingũlũ za muĩlĩ yukuleeta nsaĩlo iniino, ĩpa uuuza wa wĩtekeli ukuleetaa nsaĩlo mumpola zensi; kuitĩ utĩĩte lyago lya upanga wityũngo ĩlĩ nuwaasio naũjile. 9 uLukaani ulu ingĩ lwa tai, ndulo lwijĩpĩĩle kwigombigua nkankanaa. 10 Kuluulo kwĩkakilie kukĩtuma mulĩmo nukukĩkamatĩkia kũshiio ĩlĩ, kunsooko kumulaaĩlĩĩle uNzua namupanga, nduyo Mugũni wa antu tũlũ, naikulu nangũlũ wa aasio naasuĩlĩĩle. 11 Mpola izi uzilagĩĩlie nukukuzimania. 12 Muntu wensi waleke kuumela uugalimanga waako, ĩpa wĩĩ mpiani kumiao naasuĩlĩĩle, muutambuli numulugendo, muuloogua muusuĩĩli numuweelu. 13 Ĩkamatĩkie kukuasomela, kukuasugula, nukukuamania ĩantu sunga pĩna nikiiza. 14 Ulekileka kukĩtumĩla uupeegua naukoolĩ munsĩ yaako naalumupeegue kunzĩla ya unakĩdagu palumuĩ nukuuĩĩkĩlua wa mĩkono ya anampala. 15 Uzishĩĩge ĩzaasio, wikyale muzaasio, uwĩongeeli waako utũle kualiĩ kuantu tũlũ. 16 Ĩkendegeele uuue mukola, sunga uumania waako; wĩkakie muziizo, kuitĩ pĩna witenda itĩ, ukakĩgũna uuue mukola sunga ndĩo naakukũigia.
1 Uleke kumutakĩla umunampala, ĩpa umusugule zĩ tata; nĩasumbatĩ zĩ anũna, 2 ĩakombi zĩ amaau, nĩananso zĩ agũlĩ, kuweelu tũlũ. 3 Uakulie ĩakiĩlua naakiĩlua a tai-taaii. 4 Ĩpa umukiĩlua kanga ĩutĩĩte aana katia ijukulu, naĩmanie tangua kwitenda nayĩijĩpĩĩle pa kĩNzua mumpola za numba yaao ĩeene, nukukuashokeelia naiiza ĩaleli aao; kuitĩ ulukaani ulu lugombigue ntongela ya kĩNzua. 5 Ĩpa unuasio namukiĩlua wa tai-taaii namulekue wing'ene waĩĩkile uulaaĩĩli wakue mwa kĩNzua, nduyo ukĩkakagiaa muwĩneni numuulompi utiku nĩmunsĩ. 6 uNuasio nasikukĩgilagiaa umuene wakiile kanga ĩmupanga nakĩĩ. 7 Lagĩĩlia izi koona atũle agila kishokio. 8 Kanga wensi wasiite kuakendegeela ĩaakue, nangũlũ ĩaasio a munumba yaakue, waukaana uusuĩĩli, kangĩ ingĩ mubĩĩ kwikĩla uyo nasikusuĩlĩĩle. 9 uMukiĩlua walekiandĩkua isiititũla ĩwaalĩĩ miaka makumi mutandatu, nduyo ĩalĩ musungu wa mugoosia umuĩ; 10 namukuĩlue kuutendi nauuza, kanga alĩ mukendegeelaana, kanga alĩ musũgamĩĩlia agenda, kanga alukioogagiaa, ĩeelu ĩmũgulu, kanga aluukuaalĩĩlagiaa naakuagagiguaa, kanga aluutiatile utendi wensi nauuza. 11 Uasiite kukuandĩka ĩakiĩlua a kĩsungu kuitĩ pĩna inshula zaao zaakĩlaa, akumusiita uKilisito naasiia kwitoolua; 12 ndĩo iingĩla muulamulua kunsooko alĩ alekile usuĩĩli waao wa muandio. 13 Palumuĩ niyaasio, akĩmanagiaa kwitũla akata, ĩipilima-pilima numba kunumba, kangĩ sika akata dũũ, ĩpa atĩĩte nĩmĩ ndĩĩpũ nukwipeleela impola za naĩngĩ, naitambula makaani nasika mijĩpĩĩle. 14 Numuloe ĩakiĩlua a kĩsungu atoolue, alele aana, aziteme impola za munumba; aleke kumupeela umulugu ĩlioma lya kutukĩla. 15 Kuitĩ naĩngĩ akondilie kwigomoka nukukumutiata ũShetani. 16 Mugoosia katia musungu naasuĩlĩĩle, kanga ĩatĩĩte akiĩlua, aaalĩĩlie, ikyanisa lĩlekiligia umuligo koona lyĩaalĩĩlie ĩasio naakiĩlua a tai-taai. 17 ĩAnampala naakutongeela iiza ijĩpĩĩle ikyulio nkua zibĩlĩ nangũlũ ĩaasio nakĩtumaa umulĩmo namukakũ kwitanantia nukwimania. 18 Kuitĩ uwandĩĩkua uũgile; “Uleke kumĩtũnga ĩng'oombe umulomo pĩna ipuula upemba.” Nĩkangĩ, “uMunamulĩmo wijĩpĩĩle ĩkĩnamulĩmo kiakue.” 19 Kanga umunampala wasokigue, ulekigomba isiititũla kumĩlomo ya akuĩli abĩlĩ katia atatu. 20 Naakutimulaa, uasugule ntongela ya antu tũlũ, koona naĩngĩ oopoke. 21 Ntongela ya kĩNzua, nukuntongela ya kĩKilisito Yesu, nukuntongela ya malaĩka naeelu, nukulagĩlĩĩlie ue, uzikendegeele inkaani zaasio, ulekilamula kuukaaũ, ulekitenda kalukaani kuuloeelania. 22 Uleke kumuĩĩkĩla muntu ĩmĩkono kuukaaũ; kangĩ ulekikamantana mumĩlandu ya muntu nuĩngĩ; wĩkendegeele ue wĩĩ muelu. 23 Ulekikopa ĩmaazĩ matilĩ ĩpa tumĩla nĩpimubinio pikeei kunsooko ya ndaa yaako, nuuluĩle naukukuambaa nkua kunkua. 24 ĩMĩlandu ya antu naĩngĩ yĩkwaliĩ yatongĩĩle kwienda kuulamulua, ĩpa ĩmĩlandu ya naĩngĩ ĩkakigyelela pembele. 25 Iio-iioo nuutendi nauuza wĩkualiĩ; sunga uuo nasika wĩkualiĩ sika usũũmile kũpisĩgua.
1 ĩAasio naĩĩlĩ mũpyimpĩ lya usese, aapeele ishekulu aao kĩna ijĩpĩĩle ikulio tũlũ, ĩliina lya kĩNzua nuumanigua wĩĩtu ulekitukua. 2 Nĩaasio naatĩĩte iishekulu naakumusuĩĩla uNzua, aleke kuamela kunsooko aazaa ĩkĩnũna, taazu aatumĩlĩkie kunsooko aasio naakuanũnkulaa ĩnsaĩlo ya mulĩmo waao aazaa asuĩĩli nĩaloogua. iMpola izi uzimanie, nukũshugula. 3 Wensi kanga ĩwimania mamanigua mingĩ, nduyo ĩsikugombile inkaani naza upanga za kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito, sunga uumanigua naukamantĩĩne nukukumutekela uNzua kutai, 4 unuasio ukĩkentula udũũ, nduyo sikulĩngile kakĩntu, uulemua waakue ingĩ kwishĩĩga impola za makolio ninkungumi za nkaani. ĩZaasio ziizo nazukuleetaa uwĩĩlũ nuwĩleei, niituki, nuwĩsĩĩgĩli naubĩĩ, 5 ninkungumi pakatĩ ya antu naoonoonilue ĩmasala maao, naasũpatukilue ĩtai, naishĩĩga kĩna kukumutekela uNzua ingĩ nzĩla ya kĩsaipia. 6 Tai, kukumutekela uNzua palumuĩ nukwiendua muumo, ingĩ nsaĩlo nkulu. 7 Kuitĩ gua, kutilĩ naalĩ kukĩleetile muna unkũmbigyulu, sunga sika kusũũmile kukuupũna ĩkutĩĩte nĩkĩntu. 8 ĩpa itĩ, kanga ĩkutĩĩte ndia ni ntiila, yĩkakukuenda muumo. 9 ĩAasio gua naasiiile kwitũla agolĩ akuguaa muugemua nĩmĩtego, ninshula ningĩ nangila kansaĩlo, kangĩ za kualemaalia, nazĩkuaseketelia ĩantu, nukukuagumĩla muoononeki numuulimĩĩli. 10 Kuitĩ itina lya ubĩĩ tũlũ ingĩ kwiloogua impiia; naĩngĩ pĩna naaawa ĩzaasio, akupuutagigua kwileka uUsuĩĩli nukukĩligĩlia uwaalaalĩki wingĩ wa moo. 11 Ĩpa ue, nwĩmuntu wa kĩNzua, uzitalame ĩzaasio; utiate ĩkulukuuluu nuukulia uNzua, usuĩĩli, uloogua, ukamatĩkũ nuupolo. 12 Wĩsinke ulugu nauuza wa usuĩĩli; tyapĩkia uupanga wa kalĩ nakalĩ naalĩ umuĩtĩlue, nukũmuula akũmuuli nauuza ntongela ya ukuĩli iingĩ. 13 Nakulagĩĩlia ntongela ya kĩnzua nukuipeela iintu tũlũ upanga, nintongela ya kĩKilisito Yesu naalukũmulĩĩle ukũmuuli nauuza ntongela ya kĩPontio Pilatu; 14 ulĩlĩndĩĩle ilyagĩĩlio liĩ gyila kibyado, liĩ gyila kishokio sunga ukũnukulua wa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito; 15 naũjile kigyeleligua pamatũngo maakue, uyo muene mukola uliukũ, Mukulu wing'ene, Mutemi wa atemi, Shekulu wa ishekulu. 16 Uyo wing'ene udũũ mumuakue kutilĩ kaukiu, nwikyalile muweelu nasika ukusũgamĩĩlaguaa, sunga kutilĩ kaumuĩ naalumuoonie, katia nusũũmile kukumuona. Uyo kumuakue liĩ kyulio nuukulu wa kalĩ nakalĩ. Amini. 17 Ualagĩĩlie naagolĩ muna unkũmbigyulu uu aleke kĩkentula, sunga alekishania uugolĩ naugila kawikyali, ĩpa amusanie uNzua nukukupeelaa ishie iintu tũlũ ku wingĩ, kuitumĩle kũlyumbi. 18 Atende namaaza, atũle agolĩ kuutendi nauuza, apũnie inshao zaao kuukende, akamantane nĩnaĩngĩ muusilĩlua waao. 19 Itĩ yoi ĩakĩĩkĩlia ĩkĩuto kĩtũle mukũlĩla namuuza kumatũngo namijile, koona aũtyapĩkie uupanga nawa tai-taaii. 20 Ue Timoteo, ĩmbĩĩka naalĩ mbĩĩkue kumuako, umĩlindĩĩle! Wĩnege ninkaani nasika za wĩtekeli, naangila kandogolelio, ninkungumi za mĩlimu naasika mĩlimu ya tai; 21 nĩnaĩngĩ naa ĩgombile, naamĩlimĩĩlia ĩnzĩla ya usuĩĩli. Ukende wĩĩ palumuĩ niniinie.
1 Paulo, mutumua wa kĩKilisito Yesu kuulooa wa kĩNzua; kunsooko ilyago lya upanga naukoolĩ mwa kĩKilisito Yesu; 2 nakuandĩkĩla ue Timoteo muanuane muloogua. uUkende wĩĩ kumuako, nĩkĩnishungu nĩmatiliga namapũnile kwa kĩNzua Tata nukwa kĩKilisito Yesu Shekulu wĩĩtu. 3 Namusongelia uNzua nanukumutekelaa kwipũna intondo za atata aane, kumoo namuelu, pĩna iio nanukukũjukaa ue intondo tũlũ muulompi waane utiku nĩmunsĩ. 4 Pĩna nijukile ĩmisholi yaako, ntĩĩte nsula dũũ ya kukuona koona nijulue nulumbi. 5 Kangĩ nijukile impola za usuĩĩli waako naugila kaunamampĩlu, naalĩ ukoolĩ tangua mwa kĩmaama waako uLoisi, numwa kĩmaau waako uEuniki; manile tai ya kĩna ukoolĩ numumuako gaa. 6 Kunsooko ĩĩ nakũjukĩlia ukiakĩlie ĩkĩpeegua kya kĩNzua naalukikianũnkuĩle munsĩ yaako kuuĩĩkĩlua wa mĩkono yaane; 7 kuitĩ uNzua sikukupĩĩle ishie ĩnkolo ya ooa, ĩpa ukukupeelaa ĩnkolo ya ngũlũ nuuloogua nukukĩtema. 8 Luulo gua, uleke kuukolelua inshooni uukuĩli wa kumukuĩla ũshekulu wĩĩtu, katia kunsooko yaane nanumu tũngua waakue; ĩpa kamantana munzago kunsooko ya Mpola na Nziiza, kwilika lya ngũlũ za kĩNzua. 9 Uyo alukugũnile nukukuĩta kuwĩĩtua naweelu, sika kwilika lya utendi wĩĩtu, ĩpa kwilika lishiio liakue umuene nuukende waakue, nalĩ kuapeegue ishie mwa kĩKilisito Yesu kwipũna ĩkalĩ, 10 ĩpa itĩ intondo izi yakũnukuĩlue kunzĩla ya wigyeleli wa Mugũni wĩĩtu Kilisito Yesu naaluuleegilie uukiu, nuũgyelelia muweelu uupanga nuusiitioononeka, kunzĩla ya Mpola na Nziiza. 11 Kunsooko ya Mpola na Nziiza izi nambĩĩkua ntũle mutanantia numutumua, kangĩ mumania. 12 Kunsooko ĩĩ niligia uwaagigua uu, sunga sika nikolua kansoni, kuitĩ numumanile uyo nanumusuĩlile kangĩ ntite ishanio ya kina uzo usumile kukumĩlindĩĩla ĩmbĩĩka yaane nanĩmĩĩĩkile kumuakue sunga kuLutondo luulo. 13 iNkaani za kapanga naaluziigilie kumuane, uziambĩkie muusuĩĩli numuuloogua nawĩĩlĩ mwa kĩKilisito Yesu. 14 Ĩmbĩĩka nanziiza naalĩ mbĩĩkue kumuako, umĩlindĩĩle kunzĩla ya kĩMuau Muelu nukikyalaa munsĩ yĩĩtu. 15 Uzimanile impola izi, ya kĩna tũlũ naĩĩlĩ muAsia andekile; mumaũmbi maao ukoolĩ Figelo nuHelimogene. 16 ũShekulu waakolelue kĩnishungu ĩaasio naa munumba ya kĩOnesifolo; kuitĩ nkua ningĩ alukumpolelagiaa nkolo, sunga sika alumakolĩĩlue kansoni ĩmatendele maane; 17 ĩpa pĩna nupika kuLumĩ, nundũũmĩkia sunga nundigia. 18 ũShekulu nwamupeele kwiona ĩkĩnishungu kwa kĩShekulu paLutondo luasio. Nĩkĩna alĩ wĩtumĩĩle kuEfeso, ue umanikilie.
1 Iio gua, ue muanuane, utũle mukamatĩkũ muukende nawĩĩlĩ mwa kĩKilisito Yesu. 2 Nĩzaasio naaluziigilie kumuane ntongela ya akuĩili iingĩ, uziĩĩke kumiao naasuĩĩli naikishũũma kukuamania nĩnaĩngĩ gaa. 3 Sangĩla injago palumuĩ nineene zĩ mwĩlaasi namuuza nwa kĩKilisito Yesu. 4 Kutilĩ nukĩtumaa umulĩmo wa wĩlaasi nukĩĩĩka muwĩnzi wa muna nsĩĩ, koona wamuloeelie naalumuandĩkile wĩĩ mwĩlaasi. 5 Sunga wensi kanga wakamantane muwĩtiganĩĩli wa mĩsĩgo, sikukupeegaguaa ĩngala isiititũla watiate ĩmalagĩĩlio. 6 Yumũjĩpĩĩle umulĩmi mukola nzago za mulĩmo, watũle wa kuandia kũtomola. 7 Zishĩĩgĩkie izi nanitambula, kuitĩ ũShekulu ukakukupeela ulĩngi mumpola tũlũ. 8 Mwijuke ũYesu Kilisito naalĩ mũiukigue kwipũna muakiu; nwa luuli lwa kĩDaudi, kwilika lya Mpola naNziiza nantanantilie. 9 Kunsooko yaakue niaagigua sunga kwitũngua zĩ mutimuli, ĩpa ulukaani lwa kĩNzua sika lukutũngaguaa. 10 Iio gua, nagigimĩlia tũlũ kunsooko ya antu naeelu naasaagulue, ĩo ndĩo aligie uugũnua nawĩĩlĩ mwa kĩKilisito Yesu Palumuĩ nuukulu wakalĩ nakalĩ. 11 Ingĩ lukaani lwa kusuĩĩlua, “Kanga kukie palumuĩ nduyo, kukitũla apanga palumuĩ nduyo gaa; 12 Kanga kugigimĩlie, kukitema palumuĩ nduyo gaa; Kanga kumukaane uyo, uyo nduyo ukakukukaana ishie; 13 Kanga ishie kulekitũla usuĩĩli, uyo ũkyalile wa usuĩĩli, Kuitĩ sikusĩuũmile kukĩkaana umuene.” 14 Uijukĩlie izi, ĩukisugula pa kĩShekulu, alekitũla ninkungumi za nkaani nangila kansaĩlo, ĩpa zukoonoonaa ĩategeeli. 15 Ĩkamatĩkie kukigyelela kĩna umugombigue nuNzua, munamulĩmo nasika wa kukoligua kansoni, ĩukulutumĩla kĩĩsa ulukaani lwa tai. 16 Ĩnege ĩmakaani namagila kandogolelio, nasika ma awĩtekeli wa tai; kuitĩ ikilongoleka nangũlũ kukumuleka uNzua, 17 nulukaani luao lukitũlitaluka zĩ kyonko. Muaasio ingĩ Himenayo nuFileto, 18 naalĩ alekile ĩtai, naiũga ya kĩna uwiiuki wakondile kwiiiza, ndĩo naaugomola uusuĩĩli wa antu naĩngĩ. 19 Ĩpa itĩ umukũlĩla namukamũ nwa kĩNzua wĩĩmĩkile, nautĩĩte umuntozo uu, “ũShekulu uamanile ĩaakue;” kangĩ, “Wensi nukuliĩta iliina lya kĩShekulu wauleke uubĩĩ.” 20 Mwijumba nikyulu sika ikoolĩ isheme ya zahabũ nimpiia udũũ, ĩpa ikoolĩ niya makota niya ulongo, nayĩngĩ itĩĩte kyulio, nĩnayĩngĩ igila kikyulio. 21 Luulo gua, kanga wensi wĩeelie kunzĩla ya kĩnega nĩaasio, ukitũla kĩseme kya kuligia ikyulio, nakieligue, nakyumũjĩpĩĩle ũshekulu, kĩzĩpĩĩligue kumulĩmo wensi namuuza. 22 Uzitalame inshula za usumbatĩ; ĩwĩtiata ĩkulukuuluu, nuusuĩĩli, nuuloogua, nĩmatiliga, palumuĩ nĩaasio naakumuĩtaa ũShekulu kunkolo nanzelu. 23 Ĩpa umasiite ĩmakolio ĩma ulu namagila kamasala, umane ya kĩna makutũga uwĩleei. 24 Kangĩ sika yumũjĩpĩĩle umwĩtumi kwitũla mwĩleei, ĩpa wĩĩ mupolo kuantu tũlũ, nusũũmile kwimania, mugigimĩlia kuabĩĩ, 25 ĩukuasugula kuupolo naĩkĩkunguma nduyo, koona na yasũũmĩka uNzua waapeele kwipela nukwimana ĩtai, 26 sunga alege mumutego wa kĩShetani, pĩna alĩ aguĩlue nduyo sunga kwitenda uulooa waakue.
1 Ĩpa ulĩnge ulukaani ulu, ya kĩna pantondo za mpelo mikitũla matũngo ma nzago. 2 Kuitĩ ĩantu ikitũla akola kĩloogua ĩeene, akola kuloogua mpiia, akola kĩkũmuukia, akola lukeemo, akola kutukana nasika akulilie ĩaleli aao, naagila kasongela, nasika amoopokile kaNzua, 3 nasika aaloilue ĩĩa, nasika agombile kwikamantanigua, naaloe uteketi wa usingisĩĩlia, nasika akĩgilagiaa, ataki asuukĩlua namaaza, 4 asakia, agaali, akola kĩkentula, naaloe ĩmamona kwikĩla kukumuloogua uNzua, 5 akola kĩtenda zĩ akulia Nzua ĩpa ingũlũ zaakue akuzishiitaa. Wĩnege nĩaasio. 6 Kuitĩ muaasio akoolĩ naakĩingĩlagiaa munumba za antu, nukukuaguĩla ĩakĩĩma naanaulu naaneketũ naijulue nĩmĩlandu, naalũtĩĩligua ninshula ningĩ, 7 naĩkĩmania upiupii, sika naasũũma kainiino kuupikĩĩla uumani wa tai. 8 Kĩna ũYane nuYambele naalĩ akĩkunguma nuMusa, iio-iioo nĩndĩĩa akĩkungumaa nĩtai; ingĩ antu naoononekile ĩmasala maao, naasiitilue kumpola za usuĩĩli. 9 Ĩpa sika ĩkakĩongeela nangũlũ, kuitĩ uulu waao ukakigyelela kualiĩ ntongela ya antu tũlũ ensi, kĩna iio nuwa aasio naalĩ wigyelĩĩle kualiĩ. 10 Ĩpa ue watiatile uumanigua waane nulugendo luane, nuusiu wane, nuusuĩĩli waane, nuupolo, nuuloogua nuugigimĩlia; 11 sunga mpatĩ nuwaagi waane naalĩ ndigilie uko kuAntiokia niIkonia nĩLisitĩla. Mpatĩ zensi naalĩ ngigimĩĩlie; nduyo ũShekulu nungũna muzensi. 12 eeze, tũlũ ensi naasiiile kukumukulia uNzua mwa kĩKilisito Yesu ikiligia mpatĩ. 13 ĩAbĩĩ gua, nĩapembeelia ikilongoleka kwitũla abĩĩ, ĩakualimĩĩlia ĩantu sunga kwilimĩĩligua ĩeene. 14 Ĩpa ue, wĩĩme muzaasio naalumumanigue nukwikamĩnkĩĩligua, kunsooko umanile kĩna aani ĩaasio naalĩ wĩmanilie kumiao, 15 kangĩ kĩna kwipũna ung'inia uumanile uWandĩkua naweelu nausũũmile kukukulĩngia ue ugũnue kunzĩla ya usuĩĩli nawĩĩlĩ mwa kĩKilisito Yesu. 16 uWaandĩkua wensi usũũpĩlue nuNzua, wijĩpĩĩle kuumanigua, nukukuasugula ĩantu uutimu waao, nukukuatongeela, nukukualanga mukulukuuluu, 17 koona muntu wa kĩNzua watũle mukamũ, mukamĩnkĩĩligue kuutendi wensi nauuza.
1 Nukulagĩlĩĩlie ntongela ya kĩNzua nũShekulu Kilisito Yesu nukilamula naapanga nĩnaakiu, sunga kuwigyeleli waakue nuutemi waakue. 2 Lutanantie uLukaani, ĩkamatĩkie matũngo namijĩpĩĩle nĩmatũngo nasika mijĩpĩĩle, uasokie ubĩĩ waao, uasugule, uakamie nkolo muugigimĩlia tũlũ numuumanigua. 3 Kuitĩ ityũngo likiiza pĩna ikishiita uumanigua wa kapanga, ĩpa kunzĩla ya kutiata inshula zaao ĩeene ĩkakĩligĩlia amania iingĩ, kuitĩ atĩĩte akutuĩ naakĩdũũmĩlia nazĩaloelĩĩlie. 4 Nĩndĩo ĩkakĩnega alekiiigia naza tai, ikigomokeela inshimu za ulongo udũũ. 5 Ue gua, sukuka munkaani zensi, gigimĩlia injago, ĩtume mulĩmo wa mutamantia, kondeelia uwĩtumi waako. 6 Kuitĩ ĩne naaziishonontekigua zĩ pyolia, nulutondo lwa kusaama kumuane lwasũgamĩlaa. 7 Nĩsinkile ulugu nauuza, umusĩnzo naumalĩĩlagiaa, uusuĩĩli naukendegeelaa. 8 Naishaagile numuĩĩkĩlĩgue ngala ya kulukuuluu, ĩniasio ũShekulu mulamuli nwa kulukuuluu nukimpeela paLutondo luasio; kangĩ sika uneene dũũ, ĩpa nĩaasio gaa naauloogilue uwigyeleli waakue. 9 Ĩkamatĩkie ukaaae kwiiiza kumuane. 10 Kuitĩ uDeema wandekile, nuuloogua uunkũmbigyulu wa nzuauu, nuenda kuTesaloniki; uKeleske wendile kuGalatia, ũTito wendile kuDalimatia. 11 uLuka wing'ene dũũ kwĩensi nineene umusole uMaliko, umuleete muĩzanie; kuitĩ ukĩntumĩlaa iiza dũũ. 12 uTikiko alĩ namutualaa nuEfeso. 13 uMunkũmbĩ naalĩ nuulekile kwa kĩKalipo kuTiloa, pĩna ũjile, uleeteelie, niitabũ gaa, nangũlũ iyaasio iya mĩkunza. 14 uAlekizando, mutiana-yuuma, aluntendĩĩle ubĩĩ wingĩ; ũShekulu ukakumushookeelia kwilika lya utendi waakue. 15 Ninduue wĩsukuke nunuasio, kuitĩ alĩ wazipĩngaa dũũ inkaani zĩĩtu. 16 Pĩna alĩ nĩkĩkuĩla nkua ya muandio, ukutilĩ naalĩ wĩĩmĩkile paluandĩ luane, ĩpa tũlũ ensi naandeka; alekikosigua kuutimu uu. 17 Ĩpa itĩ ũShekulu nuĩmĩka paluandĩ luane, numpeela ingũlũ kwitanantia uLukaani kuukamatĩkũ, indugu nazĩngĩ alũigie. Itĩ yoi nangũnua kwipũna mumulomo wa nsimba. 18 ũShekulu ukindeegia kwipũna muubĩĩ wensi nukwingũna kuutemi waakue wa kwigyulu. Kumuakue wĩĩ ukulu ĩkalĩ nakalĩ. Amini. 19 Namukĩlia uPilisika nuAkila, nĩa munumba ya kĩOnesifolo. 20 uElasito wĩĩmile kuKolinto. UTilofimo namulekile kuMileto, muluĩle. 21 Ĩkamatĩkie kwiiiza pĩna mikaalĩ matũngo ma mbula. uEubũlo ukulamukilie, nuPũũde, nuLiinosi, nuKilaudia, nĩanũna tũlũ ensi. 22 ũShekulu wĩĩ palumuĩ nĩnkolo yaako. uUkende wĩĩ niniinie.
1 Paulo, Mwĩtumi wa kĩNzua, kangĩ mutumua wa kĩYesu Kilisito, koona ĩasaagulua a kĩNzua amĩsuĩĩle nukukumĩlĩnga ĩtai nyukumanagiaa kukumukulia uNzua. 2 Nukukuulaaĩĩla upanga wa kalĩ nakalĩ, ĩlĩ lyoli lyago, uNzua, nasikukutambulaa ulongo naalukuĩkĩlĩe kwipũna ĩkalĩ, 3 ĩpa pĩna itungo liakue nalipika, nwigyelelia uLukaani luakue muutanantia naalĩ numupeegue ine kwilika lilyagĩĩlio lya Mugũni wĩĩtu, uNzua. 4 Nakuandĩkĩla ue Tito, muanuane muusuĩĩli nakukamantĩĩne, uUkende wĩĩ kumuako nĩmatiliga namapũnile kwa kĩNzua Tata nukwa kĩShekulu Yesu Kilisito, Mugũni wĩĩtu. 5 Yoĩ nsooko nanukuleka kuKilete, koona uzijĩpĩĩlie naalĩ zishagile nukwiĩĩka ĩanampala mukaa yensi, kĩna alĩ nukulagĩlĩĩlie, 6 muntu namugila kishokio, nduyo wĩĩ mugoosia wa musungu umuĩ, nwa aana naasuĩĩli nasika akusokakiguaa ya kĩna asambo katia akakũ. 7 Kuiti yumũjĩpĩĩle umulĩnguli wĩĩ muuntu namugila kishokio; kuitĩ mukendegeeli wa mulĩmo wa kĩNzua; waleke kĩkentula, walekitũla mukaaũ wa kutaka, walekitũla nukugaalaa, walekitũla mugaali, walekiawa inshao za nsoni, 8 ĩpa wĩĩ musũgamĩĩlia agenda, muloogua wa uuza, nusũũmile kukĩtema, munakulukuuluu, muelu, mukola kĩsiitĩlia namabĩĩ; 9 nulũtyapile ulukaani lwa usuĩĩli kĩna iio naalĩ mumanigue wasũũme kukuakamĩnkĩĩlia ĩantu kuumanigua nawa kapanga, nukukuakunguma naĩkĩkunguma nduo. 10 Kuitĩ akoolĩ iingĩ naakakũ, naakutambulaa inkaani nangila kandogolelio, apembeelia, nangũlũ ĩaasio a waalami; ĩa ijipĩĩle amũmigue ĩmĩlomo yaao. 11 Ĩa naakugomolaa ĩantu a numba zensi naimania nasika zijĩpĩĩle kwimania koona aligie nsao, ziizo nsao za nsoni. 12 uMuĩ wa kunsiao, munakĩdagu waao eene, uũgile, ĩAkilete ingĩ aloongo intondo tũlũ, nimu nambĩĩ, alakũ, akata. 13 Ukuĩli uu ingĩ wa tai. Kunsooko yoĩ uasokie kuutaki atũle a kapanga muusuĩĩli; 14 alekitegeela inshimu za kĩYahũdi, sunga ĩmalagĩĩlio maantu naasiitile ĩtai. 15 Intu tũlũ ingĩ yeelu kuantu naeelu; ĩpa kutilĩ nakielu kuaasio naadobũ nasika asuĩlĩĩle, ĩpa ishala liao sunga ĩmioo yaao yadobiligue. 16 Akukũmuulaa ya kina amuĩzĩ uNzua, ĩpa kuutendi waao akumukaanaa; ingĩ akola usuukua, aleki, sika ijĩpĩĩle kwitenda luensi naluuza.
1 Ue gua, tambula nazijĩpĩĩle uumanigua wa kapanga. 2 ĩAnampala ĩĩ akola kĩgilia, akola kyulio, akola masala akapanga muusuĩĩli numuuloogua numuukamatĩkũ. 3 Nĩakombi iio-iioo ĩĩ nulugendo nalũjĩpĩĩle ĩeelu, alekitũla asingĩĩlania, kangĩ alekitũla asese a lugaalo, ĩpa naakumanagiaa nanziiza; 4 koona aalange ĩasungu naa kĩnanso aaloogue ĩagoosia aao nukukualoogua ĩaana aao, 5 nukwitũla akola masala, atũle eelu, nukukuzikendegeela inumba zao, atũle aaza nukukĩniinupia paagoosia aao ĩeene, koona uLukaani lwa kĩNzua lulekitukĩlua. 6 ĩAgoosia naa kĩsumbatĩ uasugule ĩĩ akola kĩgilia, 7 ĩukĩlagĩĩla uuue muene mumpola tũlũ zĩ mpiani ya utendi nauuza, sunga muumanigua waako wĩlagĩĩle uukamĩnkĩĩlũ nuwijĩpĩli, 8 nuutambuli wa kapanga nasika wishũũmĩka kwishokigua, koona umukola kukungumia wakolue inshoni, waulie kalukani nalubĩĩ lwa kutambula mumpola tũlũ. 9 ĩAsese aagombie ishekulu aao, aaloeelie mumpola tũlũ; aleke inkungumi, 10 alekiiia, ĩpa alagĩĩle uusuĩĩli nauza tũlũ, awoogelie uumanigua wa kiNzua mugũni wĩĩtu mumpola tũlũ. 11 Kuitĩ ukende wa kĩNzua kuugũnua wa antu tũlũ wigyelelaa; 12 wakumania kwishiita uwĩĩtekeli nasika wa tai ninshula za unkũmbigyulu, nukukikyala muuumĩ wa masala nĩkulukuuluu nukukumukulia uNzua muna unkũmbigyulu wa paino, 13 ĩkuutũngĩĩle ulaaĩĩlĩ naukola uliukũ, nuukũnũkulua wa ukulu wa kĩKilisito Yesu, Nzua namukulu, kangĩ Mugũni wĩĩtu. 14 Uyu wayu nwĩpũnilie umuene kunsooko yĩĩtu, koona wakukomole kwipũna muuleki tũlũ, nukukĩeelelia umuene ĩantu atũle aakue, naatite wikamatĩkia kuutendi na uza. 15 Tambula inkaani izi, usugulĩkie nukwitakĩla kuusũũmi tũlũ. Nunumuĩ waleke kukumela ue.
1 Uijukĩlie kukĩniinupia ntongela ya akola usũũmi ningũlũ, aagombie, nukukĩzĩpĩĩlia kuutendi wensi nauuza; 2 aleke kumutukĩla kamuntu, alekitũla aleei, atũle aaza, ĩilagĩĩla uupolo tũlũ kuantu ensi. 3 Kuitĩ ĩpo pakalĩ, ishie nĩndiishie alĩ kuagila kamasala, aleki, nakukupuutagiguaa, asese a nsula nuwĩloeelia wa mpiani ningĩ, nakugendela muubĩĩ nuwĩĩlũ, nuusuukĩlua sunga kukĩsuukĩlua ndiishie kundiishie 4 Ĩpa itĩ uuza wa Mugũni wĩĩtu uNzua nuuloogua waakue kuantu pĩna alĩ wigyelĩĩle, nukugũna; 5 sika kunsooko ya utendi wa kulukuuluu naalĩ kuutendile ishie, ĩpa kwilika lya kĩnishungu kiakue, kunzĩla ya oogi wa ulelua wa kabĩlĩ nukwitendua upia mwa kĩMuau Muelu, 6 naalukũitĩĩle ishie kuwingĩ kunzĩla ya kĩYesu Kilisito, Mugũni wĩĩtu, 7 koona kualĩĩligue ĩkulukuuluu kuukende waakue, kutũle asaali a upanga wa kalĩ nakalĩ, kĩna wĩĩlĩ ulaaĩĩli wĩĩtu. 8 uLukaani ulu lwalu lwa tai. Nimpola zaasio nsiiile uzitambule kungũlũ, koona ĩaasio naamusuĩlĩĩle uNzua ijuke uwĩtumi muutendi nauuza. Izi ingĩ nziiza, kangĩ zitĩĩte nsaĩlo kuantu. 9 Ĩpa ĩmakolio ma ulu, nimpola za wĩleli wa kalĩ, ninkungumi nuwĩleei mumpola za miiko ĩsuga-nsuge ndizo; kuitĩ magila kansaĩlo, ingĩ nakanda udũũ. 10 uMuntu nukuleetaa uukamatuki, pĩna mwakondia kukumusugula nkua ya muandio sunga nkua ya kabĩlĩ, umusiite; 11 umane umuuntu kĩna uyu wakoondaa kukĩkamatula nukwitimula, kangĩ wĩleetela ukaasigua umuene. 12 Pĩna nĩkakumutuma u Alitema katia uTikiko kumuako wĩkamatikie kwinjagana kuNikapoli, kuitĩ kuuko nsĩĩgile kukikyala pamatũngo ma mpepo. 13 uZeena, munakialo, nuApolo uazĩpĩlĩlie umusĩnzo aaze kuukaaũ; alekikeepeelua kakĩntu. 14 ĩAntu ĩĩtu ndĩo ĩmanie kukĩkamatĩkia muutendi nauuza kumĩtumĩlo namasiiwe, alekitũla zĩ makota namagila kankali. 15 ĩAasio nakwĩpalumuĩ nineene akukulamukia ue. Kulamukĩlie ĩaasio naakuloilue muusuĩĩli. uUkende wĩĩ niniinie tũlũ
1 Paulo mutũngua kunsooko ya kĩKilisito Yesu, nũTimoteo munũna wĩĩtu, kukulamukilie ue Pilimoni muloogua wĩĩtu, munamulĩmo palumuĩ nindiishie, 2 numugũlĩ wĩĩtu uApĩa, nuAlikipo mwĩlaasi palumuĩ nindiishie nikyanisa naliĩlĩ munumba yaako, 3 uUkende wĩĩ kumiani nĩmatiliga namapũnile kwa kĩNzua Tata wĩĩtu nukwa kĩShekulu Yesu Kilisito. 4 Namusongelia uNzua waane intondo tũlũ pĩna nukukũjuka muulompi waane, 5 pĩna niiigia impola za uloogua waako nĩza usuĩĩli nuutĩĩte mwa kĩShekulu Yesu nukuantu naeelu tũlũ; 6 nalompa uukamantani wa usuĩĩli waako wĩtume umulĩmo waakue muulĩngi wa kĩntu kiensi nakĩĩza kya kunsĩĩtu mwa kĩKilisito. 7 Kuitĩ ntĩĩte lyumbi nipyumbulio nalĩpũnile muuloogua waako, kunsooko inkolo za antu naeelu waziligĩĩlie usũũpĩlio kumuako, munũna waane. 8 Luulo gua, ntĩĩte ukamatĩkũ mwa kĩKilisito wa kukulagĩĩlia nalukũjĩpĩĩle, 9 ĩpa paluandĩ luua nakupeepia kunsooko ya uloogua waako kĩna yoi nanĩĩlĩ nanĩPaulo nanumunampala, ĩpaino numutũngua wa kĩYesu Kilisito gaa. 10 Nakupeepia kunsooko ya muana waane uOnesimo nanumulelile muna utũngua waane. ( 11 Uyo ĩkalĩ sika alukusaĩpĩĩle, ĩpaino wakusaĩpĩlaa dũũ, ue nineene gaa.) 12 Numushookilie kumuako, umuanũnkule zĩ nkolo yaane yaanee. 13 Nineene alĩ numusiiile umuene wikyale nineene kukĩntumĩla paluandĩ luako muutũngua waane wa Mpola na Nziiza. 14 Ĩpa itĩ sika nansiia kwitenda kalukaani isiititũla kuugombigua waako, koona uuuza waako ulekitũla zĩ kuoonatĩĩligua ĩpa kuulooa waako uuue. 15 Katia yoĩ nsooko alĩ mulekanulue ninduue kwityũngo, koona utũle ninduyo ĩkalĩ nakalĩ; 16 kwipũnĩĩla ĩpaino, sika zĩ musese, ĩpa leka niya usese, zĩ munũna muloogua, kumuane ĩne nangũlũ, nukumuako ue nangũlũ zigi-zigi, mukĩmuĩlĩ numwa kĩShekulu. 17 Naa umoonie ĩne kĩna numukamantani ninduue, muanũnkule uyu zĩ neene. 18 Naa alukutendĩĩle ibĩĩ, katia utĩĩte mpaa ya kĩntu ninduue, ukiandĩke kumuane. 19 Neene Paulo nanandĩkile kumukono waane uneene; neene nikilĩpa. Leka yaasio ya kĩna ue undĩĩle mpaa, ĩmpaa, kumuane ingĩ ĩnkolo yaako. 20 Eeze, munũna waane, ndigie ĩnsaĩlo kumuako mwa kĩShekulu; unsũũpĩlie ĩnkolo yaane mwa kĩKilisito. 21 Nakuandĩkĩla itĩ kunsooko nsuĩlĩĩle kĩna ukigomba kangĩ manile ya kĩna ukitenda nangũlũ kwikĩla nindiizi nantambuĩle. 22 Palumuĩ nindiizi, unzĩpĩlĩlie pakikyala; kuitĩ ndaaĩlĩĩle ya kĩna kunzĩla ya ulompi waani, mukikembetua kwimona kunsiani. 23 uEpapula namutũngua palumuĩ nineene mwa kĩKilisito Yesu ukulamukilie, 24 nuMaliko nuAlisitaliko nuDeema nuLuka, naakĩtuma umulĩmo palumuĩ niineene. 25 uUkende wa kĩShekulu Yesu Kilisito wĩĩ palumuĩ ninkolo zaani.
1 Kumatũmpĩ mingĩ nukunzĩla ningĩ uNzua pakalĩ alĩ ĩkĩtambuĩlaa nĩatata ĩĩtu kumĩlomo ya anakĩdagu, 2 ĩpa kuntondo izi za mpelo utambuĩle nindiishie kuMuana, naalumuĩĩkile wĩĩ musaali wa intu yensi, kwa kĩuyu nuuumba uunkũmbigyulu. 3 Uzo ingĩ weelu wa ukulu wa kĩNzua. kangĩ kĩna uNzua wĩĩlĩ, iio ninduyo wĩĩlĩ; nuikenka iintu tũlũ yensi kulukaani luakue lwa ngũlũ. Pĩna alutendile uweeligua wamĩilandu, alĩ wikyalansile pamukono wa kĩgoosia nwa ukulu kukiania, 4 nutendeka wĩĩ mukulu kwikĩla ĩamalaĩka, kwilika lya liina naalulĩsaalile nikyulu kwikĩla ĩliao. 5 Kuitĩ uNzua alumuĩĩlĩĩle malaĩka kĩ tyũngo liensi, “Ue uue wĩMuana waane, ĩne nantende nakulelaa?” Nĩkangĩ, “Ĩne nikitũla tata kumuakue, ninduyo ukitũla muana kumuane?” 6 Nĩkangĩ, pĩna ukumuleeta umulelua nwa muandio muna unkũmbigyulu, uũgile, “Nĩamalaĩka tũlũ a kĩNzua amutekele.” 7 Numumpola za amalaĩka, uũgile, “Nukuatendaa ĩamalaĩka aakue atũle nzega, nĩĩtumi aakue atũle nĩmĩ za mooto.” 8 Ĩpa mumpola za Muana, uũgile, “Ee Nzua, ityengu liako lya kĩtemi lĩkoolĩ sunga ĩkalĩ nakalĩ. nĩnkome yaako nya kĩtemi ingĩ nkome ya kulukuuluu. 9 Umĩloilue ĩkulukuuluu nukukuusuukĩlua uuleki; Luulo gua uNzua, uNzua waako wakupakaa ĩmakũta makũta milyumbi kwikĩla ĩaako.” 10 Nĩkangĩ, “Nunduue Shekulu, pamuandio nuĩĩka ĩmĩkũlila ya nsĩĩ, nigyulu ingĩ mĩlĩmo ya mĩkono yaako; 11 ĩLiasio lijilioononeka, ĩpa ue wikyalile; ĩLiasio lijilikulupala zĩ ntiila, 12 nĩkĩna majialo ukakulĩpalinga, nĩndĩlo lijilikaĩlĩka. Ĩpa ue wĩiio kĩna wĩĩlĩ, nĩmiaka yaako migila kampelo.” 13 Ĩpa gua, wamuĩĩlĩĩle malaĩka kĩ tyũngo liensi, “Kyalansa pamukono waane nwa kĩgoosia Sunga pĩna nĩkakuaĩĩka ĩanaulugu aako nsĩlĩlĩ ya mĩgulu yaako?” 14 ĩAasio tũlũ sika nkolone nazĩkĩtumaa, nantumue kukuatumĩla ĩaasio naikishaala uugũnua?
1 Luulo gua, yukũjĩpĩĩle kuzikendegeele nkankanaa nakuziigilie, kuleke kuzilimĩĩlia. 2 Kuitĩ kanga yĩĩ lukaani naalĩ lutambulue nĩamalaĩka nalukamĩnkĩĩligue, nuutimu wensi nuuleki alĩ uligie ĩkĩnamulĩmo kya kulukuuluu, 3 aishie gua, kukitalama mbii kanga kulekikeela uugũnua naukulu kĩna uu? Naalĩ utambulue kumuandio nũShekulu, pembele naukamĩnkĩĩligua kumiĩtu kunzĩla ya aasio naalĩ iigilie; 4 uNzua nduyo nukuĩla kukilĩngasĩĩlio nĩmakula nuutendi wingĩ wa ngũlũ, nukuipeegua ya kĩMuau Muelu kĩna alĩ muloelue umuene. 5 Kuitĩ sika aluuĩĩkile nsĩlĩlĩ ya amalaĩka uunkũmbigyulu naũjile nakukuutambula, 6 ĩpa umuĩ ukuĩlĩĩle ĩpĩĩa itĩ; “Muntu yaani sunga umũjuke, Katia muana-muntu sunga umukendegeele? 7 Numutenda muniino kwityũngo niino kwikĩla ĩamalaĩka, numujiala ĩngala ya ukulu nikyulio, numuĩĩka kiania ya mĩlĩmo ya mĩkono yaako. 8 Waiĩĩka intu tũlũ nsĩlĩlĩ ya mĩgulu yaakue.” Kuitĩ muuĩĩki wa intu tũlũ nsĩlĩlĩ yaakue, sikusaagilie kakĩntu nasika kĩĩĩkue. Ĩpaino sika kwalaona iintu yensi kwiĩĩkua nsĩlĩlĩ yaakue, 9 ĩpa kwamuona ũYesu, uyo kwityũngo niino alĩ mutendue muniino kwikĩla ĩamalaĩka. Muene kunsooko ya ualaalĩki wa ukiu, wajialilue ĩngala ya ukulu nikyulio, koona kuukende wa kĩNzua waulũle uukiu kunsooko ya muntu wensi. 10 Kuitĩ alĩ yumũjĩpĩĩle uyo, nakunsooko yaakue nukunzĩla yaakue intu tũlũ naitũla, pĩna wileeta ĩaana iingĩ sunga kuukulu, kukumukamĩnkĩĩlia kuwaagi umutongeeli nwa ugũnua waao. 11 Kuitĩ uyo nukuelagiaa nĩndĩo naeeligue tũlũ gaa apũnile kumuĩ. Kunsooko ĩĩ sikukukolaguaa kansoni kukuĩĩta anũna, 12 nwiũga, “Nikitanantia ĩliina liako kuanũna aane, pakatĩ ya mulundo nĩkakukuĩmbĩla ulukũmo luako.” 13 Nĩkangĩ, “Nikitũla numusanilie umuene.” Nĩkangĩ, “Laaa, ĩne nkoolĩ palumuĩ nĩaana nanumupeegue nuNzua.” 14 Iio gua, kunsooko ĩaana akamantĩĩne nĩmiĩlĩ nĩtĩĩte umugali nĩnama, uyo nduyo iio-iioo alukamantanile iio-iioo, koona kunzĩla ya nkia wamoonoone uyo nutĩĩte usũũmi wa ukiu, ingĩ ũShetani, 15 waakomole ĩaasio tũlũ pĩna muntondo zensi za uumĩ waao kuooa wa ukiu alĩ ĩĩlĩ muwikyaalĩ wa usese. 16 Kuitĩ ingĩ tai, sikusolile iyuukĩ lya amalaĩka, ĩpa alusolile uwĩleli wa kĩIbũlahimu. 17 Luulo gua, alĩ yumũjĩpĩĩle kukĩpianĩkĩĩligua nĩanũna aakue mumpola tũlũ, watũle mupolia namukulu, mukola kĩnishungu kangĩ musuĩĩli muwĩtumi tũlũ pa kĩNzua, koona waĩpolelie ĩmĩlandu ya antu. 18 Nukunsooko umuene alĩ muagigue nukwigemua, usũũmile kukuaalĩĩlia ĩasio naakugemaguaa.
1 Luulo gua anũna namwĩeelu, namukamantĩĩne muwĩĩtua wa kwigyulu, musĩĩgĩkiĩ ũYesu, mutumua kangĩ mupolia namukulu wa ukũmuuli wĩĩtu. 2 Alĩ musuĩĩli kumuakue uyoo naalumuĩĩkile, kĩna uMusa nduyo naalĩ musuĩĩli munumba tũlũ nya kĩNzua. 3 Kuitĩ ũYesu alĩ wijĩpĩĩle kwiligia ikyulio nangũlũ kwikĩla uMusa, kĩna umuzengi wa numba nutĩĩte ulukũmo nangũlũ kwikĩla ĩnumba ĩnene. 4 (Kuitĩ ĩnumba tũlũ nzengue numuntu, ĩpa umuzengi wa tũlũ yensi ingĩ uNzua.) 5 NuMusa, tai alĩ musuĩĩli munumba tũlũ nya kĩNzua kĩna mwĩtumi, watũle ukuĩli wa mpola nazijilitambulua. 6 Ĩpa uKilisito gua alĩ musuĩĩli mumpola za numba ya kĩNzua kĩna Muana. Nidiishie kwĩnumba yaakue kanga kwityapĩkie sunga kumpelo uukamatĩkũ wĩĩtu, nukukĩkũmazukilia muulaĩĩli wĩĩtu. 7 Iio gua, kĩna uMuau Muelu uũgile, “Nantende pĩna mukiiigia ululi luakue, 8 Mulekikapũkia inkolo zaani Kĩna mumatũngo ma uleki, Palutondo lwa ugemua mumbugi-melemele, 9 ĩpaasio ĩatata aani alĩ ingema naandaaa Naaona uutendi waane kumiaka makumi manĩĩ. 10 Luulo gua, nansuukĩlua uwĩleli uu, Nambũga, ‘Ĩntondo tũlũ akulimĩĩlaa munkolo zaao, Sika alĩ azimanile injĩla zaane.’ 11 Kĩna alĩ ndapile muutaki waane, ‘Sikaka ikiingĩla muusũũpio waane.’” 12 Ĩkendegeelĩ, anũna aane, ilekitũla mumiani kaumuĩ nutĩĩte ĩnkolo nambĩĩ nya kusiitishuĩĩla, nya kumuleka uNzua namupanga. 13 Ĩpa itĩ mwĩsugule lutondo luensi, pĩna yĩĩtue, “Nantende,” kaumuĩ mumiani walekikapũka kuupembeeligua wa mulandu. 14 Kuitĩ kualĩĩ akamantani a kĩKilisito kanga kũtyapĩkie uukamatĩkũ wĩĩtu wa muandio sunga kumpelo, 15 kĩna itambulue, “Nantende pĩna ukiiigia ululi luakue, Mulekikapũkia inkolo zaani Kĩna mumatũngo ma uleki.” 16 Kuitĩ naalĩ iigilie nukwileka alĩ aani; sika aao tũlũne naalĩ apũnile muMĩsili naalĩ atongeelue nuMusa? 17 Kumiaka makumi manĩĩ alĩ waasuukĩĩlue aani; sika aaone naalĩ atimuĩle, nĩmĩimba yaao naalĩ ĩguile mumbugi-melemele? 18 Kangĩ aani naalĩ waalapĩĩle ya kĩna sika ijiliingĩla muusũũpio waakue, isiititũla aao nasika alĩ agombile. 19 Kwaona gua, ya kĩna sika naasũũma kwiingĩla kunsooko ya usiitishuĩĩla.
1 Luulo gua, naa kĩlĩ lĩkoolĩ ilyago lya kũingĩla muusũũpio waakue, nakoopooke sunga kaumuĩ mumiani waleke kigyela ya kĩna uulilie. 2 Kuitĩ tai, ishie nindiishie kwatanantĩĩligue impola nanziiza zĩ aao. Ĩpa itĩ ulukaani luasio naalĩ alũigilie sika naluasaĩpĩla ĩaasio, kunsooko sika nalusaalĩnkana nuusuĩĩli munsĩ yaao naalĩ iigilie. 3 Kuitĩ ishie nakusuĩlĩĩle kwiingĩla muusũũpio waasio kĩna alutambuĩle, “Kĩna alĩ ndapile muutaki waane, ‘Sikaka ikiingĩla muusũũpio waane;’” kanga ĩmĩlĩmo yaakue ĩalĩĩ yakondiligue nakĩĩ kwipũna uuĩĩkua wa mukũlĩla wa unkũmbigyulu. 4 Kuitĩ uũgile pĩĩa mumpola za lutondo lwa mupũngatĩ, itĩ, “NuNzua alusũũpilie palutondo lwa mupũngatĩ, nuleka ĩmĩlĩmo yaakue tũlũ.” 5 Nĩndĩĩpo ĩpo aluũgile, “Sikaka ikiingĩla muusũpio waane.” 6 Iio gua, kunsooko lusaagile ulukaani ya kĩna akoolĩ naikiingĩla muasio, nĩaasio naalĩ atanantĩligue impola nanziiza ĩzaasio pakalĩ sika naingĩla kunsooko ya uleki waao, 7 waĩĩka kangĩ ulutondo luua, nwiũga kumulomo wa kĩDaudi pĩna nĩkĩla miaka mingĩ, “Nantende;” kĩna alĩ itambulue kwipũna ĩkalĩ, “Nantende pĩna mukiiigia ululi luakue, Mulekikapũkia inkolo zaani.” 8 Kuitĩ kanga ũYosua ĩalũjile kuapeela uusũũpia, sika alũjiliũga impola za lutondo luua pembele. 9 Iio gua, usaagile usũũpio wa wikyali kuantu a kĩNzua. 10 Kuitĩ unuasio nũingĩĩle muusũũpio wa kĩNzua wasũũpilie umuene mumĩlĩmo yaakue kĩna iio uNzua naalusũũpilie mumĩlĩmo yaakue. 11 Luulo gua, kwĩkamatĩkie kwiingĩla muusũũpio waasio, wensi walekigua kumpiani ĩo-ĩĩoo nya uleki. 12 Kuitĩ uLukaani lwa kĩNzua ingĩ lupanga kangĩ lutĩĩte ingũlũ, kangĩ luugĩ kwikĩla uuugĩ wiyũmba nalĩtĩĩte uuugĩ kunandĩ zibĩlĩ kangĩ lukusomaa lika lya kutemanula umoo nĩnkolo, mpĩngĩlĩ za makũpa nimpongo; kangĩ lupeelũ kukumalĩnga ĩmasĩĩgo nuusio wa nkolo. 13 Sunga kyukutilĩ kakĩumbe nakĩpisigue ntongela yaakue, ĩpa itĩ tũlũ-tũũlũũ igyelĩĩle kualiĩ nukwikũnukulua pamiiso maakue nutĩĩte impola zĩĩtu. 14 Luulo gua, pĩna kutĩĩte umupolia namukulu naalunankĩĩle sunga kwigyulu, ũYesu Muana wa kĩNzua, kuambĩĩlĩkie uukũmuuli wĩĩtu. 15 Kuitĩ kuagila kamupolia namukulu nasikusũũmile kukukukolelua ishie ĩkĩsuusu muuneketũ wĩĩtu, ĩpa umuene alĩ mugemue zĩ undiishie mumpola tũlũ, ĩpa sikaka nutimula. 16 Luulo gua, nakulĩsũgamĩĩle ityegu lya ukende kuukamatĩkũ koona kuanũnkule ĩkĩnishungu nukwiona ukende wa kukualĩĩlia pityũngo lya usilĩlua.
1 Kuitĩ umupolia namukulu wensi namusaagulue pakatĩ ya antu ukuĩĩkaguaa kunsooko ya antu munkaani nazĩmũjĩpĩĩle uNzua, koona wapũnie ĩmapũnio nĩmapolia kunsooko ya mĩlandu. 2 Uyo usũũmile kukuakenkelia kuupolo nasika amanile ninaalimĩlĩĩle, kuunsooko uyo umuene wĩĩlĩ muuneketũ. 3 Kunsooko ĩĩ nayumũjĩpĩla kwipũnia ipyolia kunsooko ya mĩlandu yaakue, kĩna iio nukuapũnĩlagiaa nĩantu. 4 Ukutilĩ nukĩsolelagiaa ikyulio ĩlĩ, ĩpa uuyo namuĩtue nuNzua, kĩna iio uAloni alĩ muĩtue. 5 Iio-iioo uKilisito sika alĩ wĩkulilie umuene watũle mupolia namukulu, ĩpa alĩ muĩĩkue ninduyo naalumuĩĩlĩĩle. Ue uue wĩMuana waane Ĩne nantende nakulelaa. 6 Kĩna uũgile nĩpĩĩa, “Uue wĩmupolia ĩkalĩ nakalĩ Kwilika lya kĩMelikizedeki.” 7 Uyo pantondo zaasio pĩna alĩ wĩĩlĩ muwikyaalĩ wa muĩlĩ wa kĩuntu, alumupũnĩĩlie uulompi nuupeepia palumuĩ nukukumulĩĩlĩkia kumisholi, uyo nusũũmile kukumugũna kwipũna muukiu; nũigigua kwilika lya ukulia Nzua waakue. 8 Kanga alĩĩ Muana nakĩĩ, nwĩmania kwigomba kunzĩla ya waagigua uu naalĩ umuligilie; 9 nduyo paasio pĩna nutũla mukamĩnkĩĩlũ nutũla muandio wa ugũnua wa kalĩ nakalĩ kuasio tũlũ naakumugombaa, 10 nuĩĩkua nuNzua wĩĩ mupolia namukulu kwilika lya kĩMelikizedeki. 11 Mumpola izi kutĩĩte inkaani ningĩ za kuganula, kangĩ nkakũ kukuziloondoosia kunsooko inie mualĩĩ akata a kutegeela. 12 Kuitĩ yumũjĩpĩĩle inie kwitũla amania munityũngo ĩlĩ, ĩpa itĩ yĩmũjĩpĩĩle muntu wamumanie kangĩ uumanigua wa muandio wa nkaani za kĩNzua. Ĩpa inie mwijĩpĩĩle ĩmasunsu, sika india nankakũ. 13 Kuitĩ wensi nukukopaa ĩmasunsu sika walamana inkaani naza kulukuuluu, kunsooko wĩkĩna muana mutakata. 14 Ĩpa india nankakũ ingĩ za antu naakulu, ĩaasio namasala maao, kunzĩla ya kumatumĩla, mijiĩlĩĩligue kwilekanula nanziiza nĩnambĩĩ.
1 Iio gua, kulege kuumanigua wa muandio wa kĩKilisito kulongoleke kuukamĩnkĩĩlũ; kulekiĩĩka kangĩ umukũlĩla wa upeli kwipũna muutendi naukiu, nuusuĩĩli kwa kĩNzua, 2 nuumanigua wa ubadĩĩzo, nukwiĩĩkĩlua ĩmĩkono, nuwiiukigua mwa akiu, nuulamulua wa kalĩ nakalĩ. 3 Kukitenda itĩ gua, naNzua wakugombia. 4 Kuitĩ ĩaasio naakondile kwipeegua uweelu munkolo, nukwitomia uupeegua wa kwigyulu, nukwitũla akamantani a kĩMuau Muelu, 5 nukukulutoma uLukaani naluuza lwa kĩNzua, ningũlũ za unkũmbigyulu naukiiiza; 6 ĩaasio kanga atũle aleki, sika ishũũmĩkile kukuatenda ĩĩ apia kangĩ sunga apele. Kunsooko akumukononteela mumusalaba uMuana wa kĩNzua ĩeene nkua ya kabĩlĩ, nukukumumela kualie. 7 Kuitĩ ĩnsĩĩ nyukukopaa ĩmbũla nyukukuaa nkua kunkua nukwiliisia inani nukukuasaĩpia ĩaasio nukunsooko yaao yukulĩmaguaa, yukuanũnkulaa uukenbetua kwipũna kwa kĩNzua. 8 Ĩpa kanga ĩliisie iyĩnza nimbĩgĩlĩ kutilĩ kansaĩlo kangĩ, ĩpa zitũla piipĩ nuuzũmua; ĩmpelo yaakue ingĩ kwishoonsua. 9 Ĩpa itĩ aloogua, kanga kutambule itĩ nakĩĩ, kumpola zaani kusuĩlĩĩle inkaani nanziiza nangũlũ, nazitĩĩte ugũnua. 10 Kuitĩ uNzua sika mubĩĩ, sunga wĩĩwe ĩmĩlimo yaani nuuloogua waasio naalĩ muũgyelĩĩlie kuliina liakue, pĩna alĩ mukuatumĩla ĩeelu, sunga nunzuauu kĩlĩ mukuatumĩla. 11 Kwasiiia gua, wensi mumiani wigyelelie uukamatĩkũ uo-uuoo, waũtyapĩkie uulaaĩĩli tũlũ sunga kumpelo, 12 koona mulekitũla akata, ĩpa mutũle atiati a aasio naakusaalaa ilyago kunzĩla ya usuĩĩli nuugigimĩlia 13 Kuitĩ uNzua pĩna alukumupeela uIbũlahimu ilyago kunsooko alĩ mugila namukulu kwikĩla uyo umuene nwa kumulapĩla, alulapile umuene mukola, 14 nuũga, iTai, uukembeti, nĩkakukukembeta; nuwongeelia, nĩkakukongeelia. 15 Iio gua, uIbũlahimu pĩna nugigimĩlia nuona kĩna ilyago nalĩtimĩĩlĩka. 16 Tai ĩantu akulapaa kwa kĩuyo namukulu kwikĩla ĩo, nuulapi ukutũla mpelo ya ukamĩnkĩĩlia wa wĩkungumi waao. 17 uNzua pĩna nusiia nangũlũ kukualagĩĩla ĩasaali ilyago kĩna uusio wakue sika usũũmile kwikaĩlĩka, nuĩĩka ilyapo pakatĩ, 18 koona kunzĩla ya intu ibĩlĩ nasika ishũũmile kwikaĩlĩka, mũyaasio uNzua sikusũũmile kwitambula uulongo, kuligie ipyumbulio nalya ukamatĩkũ, ishie naalĩ kumankĩlĩĩle kwiamba uulaaĩĩli waasio nauĩĩkue ntongela yĩĩtu, 19 nakutĩĩte zĩ kyamĩkĩlo lya nkolo nikyola ngũlũ nĩmatiliga, uulaaĩĩli naukĩlile mũpyupa lya kumbele nikwiingĩla sunga munsĩ; 20 muasio muumo naalĩ wingĩĩle ũYesu umutongeeli kunsooko yĩĩtu, naalutũlile mupolia namukulu ĩkalĩ nakalĩ kwilika lya kĩMelikizedeki.
1 Kuitĩ uMelikizedeki, nuasio umutemi wa Salemũ, mupolia wa kĩNzua nwa kukiania, naalĩ itaaganile nuIbũlahimu pĩna alushookile kwipũna kuulugu wa kĩkua nĩatemi; numukembeta. 00267.tif Mupolia namukulu (Aeb 7:1) 2 uIbũlahimu numoomoela ityũmpĩ likyumi lya iintu tũlũ. Taangua ĩndogolelio ya liina liakue, ingĩ mutemi wa kulukuuluu, kangĩ mutemi wa Salemũ, kuitĩ ingĩ mutemi wa matiliga. 3 Mugila kishee, mugila kanina, mugila kandugu, mugila kamuandio wa ntondo sunga ĩmpelo ya uumĩ, ĩpa nwĩpianĩkĩĩligua nuMuana wa kĩNzua, wikyalile kũtula mupolia yukutilĩ kampelo. 4 Laaĩ gua, unuasio kĩna alĩ mukulu! uIbũlahimu, tata wĩĩtu namukulu numupeela ityũmpĩ likyumi lya utepi waakue. 5 Numuaana a kĩLawi naakuligagiaa umulĩmo wa upolia, atĩĩte lyagĩĩlio lya kusola ityũmpĩ likyumi lya antu aao, ingĩ aao ĩanũna aao kunzĩla ya Ulagĩĩlio, kanga nĩaasio gaa ĩapũnile palumuĩ nĩndĩo mũyĩĩno ya kĩIbũlahimu nakĩĩ. 6 Ĩpa uyo nasika wa ndugu yaao, nusola ityũmpĩ likyumi kwa kĩIbũlahimu, numukembeta uyo naalutĩĩte ĩmalago. 7 sika ya kukungumia kĩna namuniino ukukembetaguaa nĩnamukulu. 8 Ĩpa papa ĩantu naakukiaa akusolaa ityũmpĩ likyumi ĩpa kuasio nusola umuntu naalĩ mukuĩlue kĩna mupanga. 9 Ishũũmĩkile kwitambula ya kĩna uLawi umuene nukuanũnkulaa ityũmpĩ likyumi, nupũnia ityũmpĩ likyumi kunzĩla ya kĩIbũlahimu, 10 kuitĩ alukoolĩ mũyĩĩno ya kishee ĩpaasio uMelikizedeki pĩna alĩ itaaganilie nduyo. 11 Ĩpa gua, kanga uukamĩnkĩĩlũ ĩalĩĩ ukoolĩ kunzĩla ya upolia wa kĩLawi (kuitĩ ĩpaasio pĩna alĩ ukoolĩ, ĩantu alĩ apeegue uUlagĩĩlio), kunsooko kĩ waĩĩkue kangĩ umupolia wĩngĩ wigyelele nwilika lya kĩMelikizedeki sika yĩĩ kũlika lya kĩAloni? 12 Kuitĩ uupolia pĩna ukaĩlĩkile, kutilĩ kawĩnegelo, ĩpaasio ijĩpĩĩle nuulagĩĩlio nduo ukaĩlĩke. 13 Kuitĩ uyo naalĩ mutambulue ĩzaasio, alĩ mukamantani wa luuli luĩngĩ, sunga kutilĩ nwa luuli ulo nalukĩtumĩlaa paupolelio. 14 Kuitĩ yĩkualie kĩna ũShekulu wĩĩtu alupũniile mwa kĩYuda; mumpola za luuli luasio uMusa sika alutambuĩle kalukaani mumpola za upolia. 15 Kangĩ yĩkualie kwikĩlĩkĩĩla pĩna wigyelĩĩle umupolia nuĩngĩ kwilika lya kĩMelikizedeki, 16 naalutũlile mupolia sika kunzĩla ilyagĩĩlio lya kĩuntu, ĩpa kungũlũ za upanga naugila kampelo. 17 Kuitĩ wakuĩlua mumpola zaakue, “Uue wĩmupoolia ĩkalĩ nakalĩ, Kwilika lya kĩMelikizedeki.” 18 Paluandĩ lumuĩ, ikoolĩ kwileegigua ilyagĩĩlio lya muandio kunsooko ya uneketũ waakue, kangĩ kunsooko sika ukuleeta kansaĩlo, 19 (kuitĩ uUlagĩĩlio sika ukutimĩĩlagiaa kakĩntu); paluandĩ luua, nawingĩligwa uulaaĩĩli nauuza nangũlũ, nukuwaasio kukumusũgamĩĩla uNzua. 20 Naikulu nangũlũ, sika naitũla pĩna yukutilĩ kilyapo. 21 ĩAasio a kalĩ alĩ atũlile apolia pĩna kutilĩ kilyapo, ĩpa uyo palumuĩ nilyapo kwa kĩuyo naaluũgile mumpola zaakue, “ũShekulu walapile, Sunga sika ukikaĩla ishĩĩgo liakue; Uue wĩmupolia ĩkalĩ nakalĩ.” 22 Kunzĩla ĩĩ ũYesu watũlile musegamĩli wilyago naliiza nalĩkĩlĩkĩlĩĩle. 23 Kangĩ ĩasio ĩa kalĩ alĩ apolia iingĩ, alĩ akulemagiguaa nĩnkia kukikyala, 24 ĩpa unuasio kunsooko ukilyalaa sunga ĩkalĩ nakalĩ, utĩĩte uupolia waakue nasika ukukaĩlĩkaa. 25 Iio gua, usũũmile kukuagũna sunga kumpelo ĩaasio naakumusũgamĩĩla uNzua kwa kĩuyo, kunsooko ukoolĩ mupanga intondo tũlũ, koona waalompeele. 26 Kuitĩ alĩ ijĩpĩĩle ishie kutũle numupolia namukulu kĩna uyu, namuelu namugila kaubĩĩ, namugila kibyado, naalĩ mukamatulue nĩanamĩlandu, nunansulua kukiania igyulu. 27 Uyo sikusiile lutondo luensi, kĩna ĩapolia naakulu naĩngĩ, tangua kwipũnia ĩmapolia kunsooko ya mĩlandu yaakue umuene, pembele kunsooko ya mĩlandu ya antu; kuitĩ uyo alutendile itĩ kamuĩ dũũ, pĩna alĩ wĩpũnilie umuene. 28 Kuitĩ uUlagĩĩlio ukuaĩĩkaa ĩantu naatĩĩte uneketũ atũle apolia naakulu; ĩpa ulukaani lwilyapo naalĩ lwijile kunũma ya Ulagĩĩlio lwamuĩĩkile uMuana namukamĩnkĩĩlũ sunga ĩkalĩ nakalĩ.
1 uLukaani nalukulu muizi nakwitambula ntuulu, kutĩĩte umupolia namukulu nwĩkĩna itĩ, nwikalansile pamukono wa kĩgoosia wityengu lya kĩtemi lya Ukulu mwigyulu, 2 mwĩtumi wa Pana yeelu niHyeema lya tai; ndĩlo ũShekulu alulĩĩĩkile, sika kumuntu. 3 Kuitĩ umupolia namukulu wensi ukuĩĩkagua koona wapũnie ĩmapũnio nĩmapolia. Kuluulo gua, ijĩpĩĩle umupolia uyu wĩĩ nĩkĩntu wakĩpũnie. 4 Kanga aza ĩwĩĩlĩ muna nsĩĩ sika azũjilitũla mupolia; kunsooko akoolĩ ĩapolia naakupũnagiaa ĩmapũnio kunzĩla ya Ulagĩĩlio. 5 Nĩndĩo akĩtumaa iyaasio nayĩmpiani numulũle wa yaasio naikoolĩ kwigyulu. Niyaasio uMusa nduyo naalĩ mulagĩĩligue nuNzua, pĩna alĩ waakiijĩpia iHyeema, kuitĩ uũgile, “Laaa, uijĩpie tũlũ kumpiani ĩĩo naalumulagĩĩlue munkonko.” 6 Ĩpaino waligagiaa uwĩtumi nauuza kwikĩla wa kalĩ, kwilika kĩna wĩĩlĩ umukamantania wilyago nalĩĩza kwikĩlĩkĩĩla, Kunsooko naalĩ lyagĩĩligue kumalago namaaza kwikĩla ĩmaasio ma kalĩ. 7 Kuitĩ kanga ilyago liasio lya muandio ĩalĩĩ gyila kaukeepũ, ĩlioma sika alĩ lijilidũũmua kuliasio lya kabĩlĩ. 8 Kuitĩ ukuasokia, wiũga, “Laaĩ intondo zipolokile, uũgile ũShekulu, Nineene nĩkakuatimĩlĩlia ĩa munumba ya Ĩsilaeli ilyago nĩpia. Sunga nĩa munumba ya kĩYuda; 9 Sika likitũla zĩ lyago liasio naalĩ kulaganile nĩatata aao, palutondo luasio naalĩ niityapile ĩmĩkono yaao Nĩapũnie munsĩĩ ya Mĩsili. Kunsooko sika naikyala mwilyago liane, Nineene nanĩaleka, uũgile ũShekulu. 10 Ĩlĩ lyoli lyago nanĩkakuaĩĩkĩlia ĩa munumba ya ĩSilaeli, pĩnanazikĩla intondo zaasio, uũgile ũShekulu Nikiĩĩkĩla ĩmalagĩĩlio maane mwishala liao, Kangĩ nĩkakumandĩka munkolo zaao, Nineene nikitũla Nzua waao Ndĩo ikitũla antu aane. 11 Nĩ ndĩo sika ĩkakĩmania wensi numunakaa wakue, katia wensi numunũna waakue, ĩwiũga, ‘Mumane ũShekulu kunsooko tũlũ ensi ĩkimana ĩne, kwipũnĩĩla namuniino sunga namukulu mumiao.’ 12 Kunsooko nĩkakuakolelua kinishungu mumpola za oonooni waao, Sunga ĩmĩlandu yaao sika nikakuijuka kangĩ.” 13 Kuutambuli waasio wa kuũga; Lyago ni Pia, walĩtendile ĩliasio lya muandio lĩtũle kyulukulu. Ĩpa ĩkĩntu nakyukuandagiaa kwikulupala nukwishila ingĩ piipĩ kwimialansana.
1 Sunga ilyago lya muandio gua alĩ lĩtĩĩte intendo za wĩtekeli nĩPana yeelu paunkũmbigyulu uu. 2 Kuitĩ iHyeema alijĩpigue, kwiingĩla pamulango alĩ ukoolĩ uĩĩkĩlo wantala, nĩmeeza, niĨgao naikũmbĩkue kwa kĩNzua, pĩna alĩ yĩĩtue Pana YEELU. 3 Nukunũma ipyupa lya kabĩlĩ alĩlĩkoolĩ iHyeema nalĩkuĩtaguaa YEELU pa yeelu. 4 Muasio alĩ kĩkoolĩ kĩkũũsĩlĩlo kya ulũmba nakĩzĩpigue kuzahabũ, nĩkĩgange kilyago naalĩ kĩimbue kuzahabũ inandĩzensi, muna kĩkoolĩ ĩkĩĩko kya zahabũ nakĩtĩĩte ĩMana, nĩnkome ya kĩAloni naalĩ yukusonga, nimbao zilyago; 5 numukiania yaakue aMakelubi a ukulu alĩ akoolĩ naakũnĩkĩĩle umulũle pityegu lipyolia. Kuagila gua, kalioma kwilondoosia ĩpaino impola za intu ii kĩmuĩ kĩmuĩ. 6 Iintu ii pĩna naikonda kwijĩpigua, itĩ ĩapolia akũingĩlaa intondo tũlũ mwiHyeema pamulango, naĩkĩtuma ĩmĩlĩmo ya wĩtekeli. 7 Ĩpa mwiHyeema kumbele, umupolia namukulu ukũĩngĩlaa wing'ene dũũ, kamuĩ dũũ kumuaka, kangĩ walekitũla mugila kamugali nuupũnilie kunsooko yaakue umuene nukunsooko ya utimu wa usiitimana wa antu. 8 Itĩ yoi uMuau Muelu nwilagĩĩla ya kĩna ĩnzĩla ya kũingĩlĩla yeelu pa Pana yeelu alĩ ikĩĩlĩ kalakigyeleligua pĩna ikoolĩ mwiHyeema pamulango. 9 Ĩĩ yoĩ mpiani ityũngo nalĩkoolĩ nunzuauu. Kumalagĩĩlio aya ĩantu akumupũnilagiaa uNzua ĩmapũnio nĩmapolia nasika masũũmile kukuukamĩnkĩĩlia umoo wa nuasio nukĩtekela, 10 kuitĩ ingĩ malagĩĩlio ma kĩmuĩlĩ udũũ, india nuukopi nuwĩkalalia nawĩngĩ-wĩngĩ naalĩ malagĩĩligue sunga ityũngo lya kulĩganĩĩlia intu tũlũ lijilipika. 11 Ĩpa itĩ uKilisito, pĩna nwigyelela zĩ mupolia namukulu wa mpola nanziiza nazijiliiiza, ĩpaasio kunzĩla iHyeema nikyulu, kangĩ nikyamĩnkĩĩlũ nangũlũ, nasikijĩpigue kumĩkono, ndogolelio yaakue, nasika lya unkũmbigyulu uu; 12 alĩ wingĩĩle kamuĩ dũũ Pana yeelu pa Pana yeelu, sika kunzĩla ya mĩgali ya mbuli nĩnya muzagamba, ĩpa kunzĩla ya mugali waakue umuene, itĩ nuligia uukomolua wa kalĩ nakalĩ. 13 Kuitĩ malĩĩ ĩmĩgali ya mbuli ning'ombe, nĩmaũ mamuzagamba naalĩ akuminzangĩlaguaa ĩakola udobũ ĩyukuelagiaa sunga uudobũ wa miĩlĩ ulegele, 14 sika ikulu nangũlũne ĩmĩgali ya kĩKilisito, naalĩ wĩpũnilie kwa kĩNzua kunzĩla ya kĩMuau wa kalĩ nakalĩ, watũle pyolia nigila kaulema, ukakumoogia ĩmioo yaani nuutendi wa ukiu kukumutumĩla uNzua namupanga? 15 Iio gua uyo ingĩ mukamantania wilyago nĩpia, koona naalĩ ĩĩtue aanũnkule ilyago lya usaali wa kalĩ nakalĩ, kunsooko nkia naĩtendeka nĩakomola kwipũna muutimu naalĩ utendekile nsĩlĩlĩ ilyago lya muandio. 16 Kuitĩ pĩna ilyago lya usaalĩ lĩkoolĩ, yukutilĩ kawĩnegelo lĩkoolĩ sunga unuasio naalulĩĩĩkile wakie. 17 Kuitĩ ilyago lya usaali lĩtĩĩte ngũlũ pĩna igyelela ĩnkia ya muntu, gyila kangũlũ pĩna kĩlĩ muumĩ unuasio naalulĩĩikile. 18 Luulo gua, sunga lyolo ĩlya muandio sika alĩ kyamĩnkĩĩligue pĩna kutilĩ kamugali. 19 Kuitĩ ilyagĩĩlio liensi pĩna nalĩtambulua nuMusa kuantu tũlũ, kĩna alulagĩlĩĩlie uUlagĩĩlio, aluusolile umugali wa muzagamba nunwa mbuli palumuĩ nĩmaazĩ nĩmaũli namakasũkũ niminzangĩlĩlo, nukĩminzangĩla ĩkĩtabũ ĩkiene nĩantu tũlũ, 20 nwiũga, “Uu wau mugali wilyago nilyagĩĩligue nuNzua kumiani.” 21 NiHyeema niisheme tũlũ ya wĩtekeli alukuiminzangĩlaa iio-iioo. 22 NumuUlagĩĩlio piipĩ intu tũlũ yukuelagiguaa kumugali, nĩpĩna sika wiitĩkĩle umugali, kutilĩ kaulekelua. 23 Iio gua, ijĩpĩĩle ĩmpiani za intu ya kwigyulu yeeligue kuntendo izi, ĩpa ya kwigyulu iyeene kumapolia namaaza kwikĩla aya. 24 Kuitĩ uKilisito sika alĩ wingĩĩle pana yeelu naijĩpigue kumĩkono, ĩĩo mpiani ya Pana yeelu ĩpeene, ĩpa alĩ wingĩĩle kwigyulu ĩliene, wigyelele ĩpaino pausiu wa kĩNzua kunsooko yĩĩtu. 25 Ĩpa sika alĩ wingĩĩle, wĩpũnie nkuaningĩ, zĩ mupolia namukulu nukũingĩlaa Pana yeelu muaka kumuaka nukwipũnia umugali nasika waakue; 26 kanga alĩĩ iio, alĩ yumujĩpĩĩle kwiaagigua nkua ningĩ kwipũna kwiĩĩkua umukũlĩla wa unkũmbigyulu. Ĩpaino, nwigyelela nkua kamuĩ dũũ pampelo ya unkũmbigyulu, waleegie umulandu kunzĩla ya kĩpũnia wĩĩ pyolia. 27 Nĩkĩna iio ĩantu naaĩĩkĩligue kwikia kamuĩ, pembele ulamulua ukoolĩ, 28 iio-iioo uKilisito pĩna alĩ mupũnigue pyolia kamuĩ dũũ, waĩkenke ĩmĩlandu ya iingĩ, nkua ya kabĩlĩ ukakigyelela, sika kumpola za mulandu ĩpa waagũne ĩaasio naamutũngĩĩle nkankanaa.
1 Kuitĩ uUlagĩĩlio utĩĩte mulũle udũũ wa uuza nawijile, sika kikyelu liene lya uuza waasio, iio gua, sika usũũmile kumapolia ayo naakumapũnagiaa intondo tũlũ muaka kumuaka, kukuakamĩnkĩĩlia ĩaasio naakusũgamĩĩlaa. 2 Malĩĩ iio, sika aza ijililekane kwipũnia ĩmapolia? Kanga naakĩtekela ĩalĩĩ eeligue nkua ĩmuĩ, sika aza ijile kĩona kangĩ kĩna atĩĩte mĩlandu. 3 Paluandĩ luua kĩkoolĩ kijukĩ-zukĩ kya mĩlandu muaka kumuaka. 4 Kuitĩ sika ishũũmĩkile ĩmĩgali ya ng'ombe nimbuli ĩleegie ĩmĩlandu. 5 Luulo gua, uKilisito pĩna wijile muna unkũmbigyulu, uũgile, “ĩMapolia nĩmapũnio sika nusiia, Ĩpa umuĩlĩ aluuzĩpĩlĩĩlie; 6 ĩMapolia ma kusonsa nĩmapolia ma mĩlandu sika nuloeeligua ndayo. 7 Paapo nambũga, Laaa, naazile nuutende uulooa waako, Nzua; Kĩna numuandĩkĩlue mumbũgũlũ ya kalĩ.” 8 Pĩna aluũgile kumuandio, “Sika alumasiiile sunga sika alumuloeeligue nĩmapolia nĩmapũnio,” katia ĩmapolia ma kusonsua nĩmapolia ma mĩlandu namapũnigue kĩna alĩ ilagĩĩligue muUlagĩĩlio, 9 paapo aluũgile, “Naazile nuutende uulooa waako.” Waleegia ulwa muandio koona walukamĩnkĩĩlie ulwa kabĩlĩ. 10 Kuulooa uu alĩ kwĩeeligue kunzĩla ya upũnigua wa muĩlĩ wa kĩYesu Kilisito nkua ĩmuĩ dũũ. 11 Numupolia wensi ukuĩmĩkaa lutondo kulutondo nukĩtuma uwĩtekeli, nwipũnia ĩmapolia mayo-mayoo nkua ningĩ; ndayo sika masũũmile kwileegia ĩmĩlandu. 12 Ĩpa uKilisito pĩna alupũnilie kunsooko ya mĩlandu ipyolia kamuĩ nalĩkoolĩ ĩkalĩ nakalĩ, paapo nwikyalansa pamukono wa kĩgoosia wa kĩNzua. 13 Kwipũna paapo ukulindĩlaa dũũ, sunga ĩalugu aakue aĩĩkue nsĩlĩlĩ ya mĩgulu yaakue. 14 Kuitĩ kwipyolia lĩmuĩ alĩ waakamĩnkĩlĩĩlie sunga kalĩ nakalĩ ĩaasio naalĩ eeligue. 15 NuMuau Muelu nduyo wakukuĩlaa, kuitĩ pĩna wakondia kwiũga, 16 “Ĩlĩ lyolĩ lyago nanĩkakuaĩĩkĩlia Pĩna zakĩla intondo zaasio, uũgile ũShekulu. Nikiĩĩkĩla ĩmalagĩĩlio maane munkolo zaao, Numwishala liao nĩkakumandĩka; papo watambula izi, 17 ĩMĩlandu yaao nuuleki waao sika nĩkakuijuka kangĩ nĩnainiino. 18 Ĩpa gua uleegeligua wa aya pĩna wĩĩlĩ, kutilĩ kipyolia kangĩ mumpola za mulandu.” 19 Luulo gua anũna aane, kunsooko kutĩĩte ukamatĩkũ wa kuingĩla Pana yeelu kunzĩla ya mugali wa kĩYesu, 20 kunzĩla niasio naalukuandĩĩlie, nampia, nampanga, naalumigyuile kwikĩlĩla mwipyupa, ingĩ umuĩlĩ waakue, 21 kangĩ kunsooko kutĩĩte umupolia namukulu mumpola za numba ya kĩNzua; 22 kusũgamĩĩle nĩnkolo ya tai kuukamĩnkĩĩlũ wa usuĩĩli; ikuaminzangĩlue inkolo zĩĩtu kuleke umoo namubĩĩ, koogigue ĩmiĩlĩ kumaazĩ nameelu. 23 Kuambĩĩlĩkie uukũmuuli wa ulaaĩĩli wĩĩtu, ulekipĩluka; kuitĩ uyo naalulagile ingĩ wa usuĩĩli. 24 Kwĩkendegele ndiishie kundiishie nukukĩsuagĩĩlia kungũlũ muwĩloogua nuutendi nauuza. 25 Kulekileka kukĩlundĩĩla palumuĩ, kĩna ĩntendo ya naĩngĩ, ipa kwĩkamie nkolo ndiishie kundiishie, naikulu nangũlũ pĩna muoonie uLutondo luasio lwasũgamĩĩla. 26 Kuitĩ kanga kwĩkakie kutenda imĩlandu pĩna kwakondile kwiaanũnkula uulĩngi wa tai, lyukutilĩ kipyolia nalĩsaagile kangĩ kunsooko ya mĩlandu, 27 Ĩpa kwitũngĩla uulamulua nautĩĩte uoopokia, nuupiu wa mooto naũjile kualĩa naakupĩnga-pĩngaa. 28 Wensi nukutimulĩlaa uUlagilũa wa kĩMusa ukukiaa kutilĩ kakĩsuusu, kulukani lwa akuilĩ abĩlĩ katia atatu. 29 Mwaona mbii gua, sika yumũjĩpĩĩlene uukaasigua naukulu nangũlũ unuasio naalĩ umutilatile uMuana wa kĩNzua, nukukuusĩĩgĩla umugali wilyago naalĩ mueligue ninduyo, kĩna ingĩ sika kĩntu, nukukumumela uMuau wa ukende? 30 Kuitĩ kumumanile uyo naaluũgile, “uUkaasia ingĩ mulĩmo waane;” nikilĩpa ĩne uneene. Nĩkangĩ, “ũShekulu ukakualamula ĩantu aakue.” 31 Ingĩ lukaani lwa koopookia kwiguĩla mumĩkono ya kĩNzua namupanga. 32 Ĩpa itĩ zijukĩkiĩ intondo za muandio pĩna namukoonda kwipeegua uweelu munkolo, namugigimĩlia uwĩsinki naukulu wa kuagigua; 33 intondo nzia namuĩĩkua kualiĩ pautukĩlua nimpatĩ, intondo nzia namukamantana nĩaasio naalĩ atendelue yaasio. 34 Kuitĩ alĩ muakolĩĩlue kĩsuusu ĩaasio naalĩ ĩĩlĩ mukitũngo, namugomba kuulumbi kwileegeligua inshao zaani, kunsooko alĩ mumanile kĩna alĩ mutĩĩte ĩnsao nanziiza nangũlũ nikikyalaa. 35 Luulo, gua muleke kuutaaga ukamatĩkũ waani, kuitĩ utĩĩte upeegua ukulu. 36 Kuitĩ ĩmũjĩpĩĩle muĩ nuugigimĩlia, koona pĩna mwatenda uulooa wa kĩNzua, muanũnkule naalĩ mualagĩlue. 37 Kuitĩ kĩlĩ katũngo kaniino udũũ, Uyo nwijile ukiiza, sika ukitinia. 38 Ĩpa umunakulukuuluu waane ukitũla muumĩ kuusuĩĩli, Kanga washooke kĩnsengelũma, ĩnkolo yaane sika iloeeligua nduyo. 39 Ĩpa ishie kukutilĩ mumiao naakushookaa kĩnsengeluma nukwilimĩĩla, ĩpa kukoolĩ pakatĩ yaao naatĩĩte uusuĩĩli nukwikendegeela inkolo zaao.
1 uUsuĩĩli gua, ingĩ kwitũla nuukamĩnkĩĩlũ wa mpola nakuzilaaĩlĩĩle; ingĩ kwimana kutai impola nasika zigyelĩĩle. 2 Kuitĩ kunzĩla ĩĩ ĩanakalĩ ĩĩtu alĩ akuĩlue. 3 Kusuĩĩli kwalĩnga ya kĩna uunkũmbigyulu alĩ utũndue kuLukaani lwa kiNzua, sunga iintu naigyelĩĩle alĩ ijĩpigue kuintu nasika igyelĩĩle. 4 Kuusuĩĩlĩ uAbeli alumupũnĩĩlie uNzua ipyolia naliiza kwikĩla ĩlya kĩKaini; kunzĩla ĩĩ nukuĩlua kĩna munakulukuuluu; uNzua nuikuĩla iipeelo yaakue nukukuĩgomba ninduyo angaa wakiile noo, ĩpa kunzĩla ya uusuĩĩli waakue kilĩ witambula. 5 Kuusuĩĩli uEnoki alĩ musaamigue walekiona ĩnkia sunga sika nwigyelela kunsooko uNzua alumusaamilie. Kuitĩ pĩna alũkĩĩlĩ kalasaamigua, alĩ mukuĩlue kĩna umuloelĩĩlie uNzua. 6 Ĩpa pĩna kutilĩ kausuĩĩli sika ishũũmĩkile kukumuloeelia. Kuitĩ wensi nukumusũgamĩlaa uNzua yumũjĩpĩĩle wasuĩĩle ya kĩna ukoolĩ, kangĩ ya kĩna ukuapeelaa uupeegua nauuza ĩaasio naakumudũũmaa. 7 Kuusuĩĩli uNoe, pĩna nusugulua nuNzua mumpola nasika alĩ zalakakigyelela, numugombia uNzua, nuzĩpia ipyango kuugũnua wa numba yaakue. Kunzĩla ĩĩ nuulamula uunkũmbigyulu kĩna utimuĩle, nutũla musaali wa kulukuuluu nikigyelelaa kuusuĩĩli. 8 Kuusuĩĩli uIbũlahimu pĩna alĩ muĩtue nugomba, nupũna nulongola kuluandĩ, kuasio kĩna ũjililigia wĩĩ usaali. Nupũna sika numanile nĩkĩna ulunziĩ. 9 Kuusuĩĩli alĩ wikyalile munsĩĩ ilyago, zĩ munsĩĩ ya ugenda, nukikyala mwihyeema palumuũ nuIsaki nuYakobo, asaali palumuĩ nduyo ilyago lĩlo-lĩĩloo. 10 Kuitĩ alumĩlaaĩlĩĩle ĩkaa nya mĩkũlĩla, ĩĩo umukola kumĩsĩĩga nukukumĩzenga ingĩ uNzua. 11 Kuusuĩĩli uSala umuene alĩ wanũnkuile usũũmi wa kutũla niimbi pĩna alĩ wakĩlile ĩmatũngo maakue, kunsooko alumuoonie uzu naalupũnilie ilyago kĩna wa usuĩĩli. 12 Luulo gua, naalelua numuntu umuĩ, kangĩ nduyo zĩ mukiu, antu iingĩ zĩ inshonda za kwigyulu uwingĩ waao, naĩĩ zĩ mĩnsanga ya pikiki lya nanza nasika ĩsũũmile kwialĩgua 13 ĩAasio tũlũ naakia muusuĩĩli, sika naaanũnkula ĩmalago, ĩpanaamaona kwipũna kulĩ nukukumalumbĩĩlĩkia, naikũmuula kĩna alĩ agenda kangĩ ana, mĩsĩnzo muna nsĩĩ. 14 Kuitĩ naakutambulaa itĩ akulagĩĩlaa kualie kĩna akumĩdũũmaa ĩnsĩĩ ĩniao. 15 Kanga ĩalĩĩ ijukile ĩnsĩĩ niasio kĩna alĩ apũnile, alĩ ijililigia ĩlioma kukumĩshookela. 16 Ĩpaino atĩĩte nsula kwienda kunsĩĩ nanziiza kwikĩlĩkĩĩla, ĩyo nya kwigyulu. Luulo gua, uNzua sika nuona kansoni kwiĩĩtua Nzua waao; kuitĩ waazĩpĩlĩĩlie ĩkaa. 17 Kuusuĩĩli uIbũlahimu pĩna alĩ mugemue numupũnia uIsaki watũle pyolia; ninduyo naalumaanũnkuĩle ĩmalago, alumupũnilie polia umuana waakue nwig'ene, 18 Uyo uuyoo naalĩ muĩĩlue, “Mwa kĩĨsakĩ uwĩleli waako uukiĩĩtua.” 19 Nwishĩĩga kĩna uNzua usũũmile kukumũiukia sunga kwipũna muukiu; kwipũna kuasio numuligia zĩ kumpiani. 20 Kuusuĩĩli uIsaki numukembeta uYakobo nuEsau mumpola nazijile kigyelela. 21 Kuusiĩĩli uYakobo, pĩna alĩ wikia numukembeta muana wensi muaana a kĩYosepũ nwĩtekela nusegamĩĩle mukĩsukulĩ kya nkome yaakue. 22 Kuusuĩĩli uYosepu pĩna alĩ wipigamĩĩla ĩmpelo ya uumĩ waakue, nutambula impola za kulega kumiao ĩaana a Ĩsilaeli, nulagĩĩlia mumpola za makũpa maakue. 23 Kuusuĩĩli uMusa pĩna nulelua nupisua mieli ĩtatu nĩaleli aakue, kunsooko alĩ aoonie kĩna muana muuza, sunga sika naoopooka ilyagĩĩlio lya mutemi. 24 Kuusuĩĩli uMusa pĩna nukula, nusiita kwiĩĩtua muana wa kĩna Palao; 25 musaagula kĩna taazu kwiaagigua palumuĩ nĩantu a kĩNzua kwikĩla kukĩloeelia mumĩlandu kuntondo nkeei udũũ. 26 Nusĩĩga kĩna kwitukĩlua kunsooko ya kĩKilisito ingĩ ugolĩ ukulu kwikĩla imbĩĩka za Mĩsili, kuitĩ nalaaĩkia uupeegua wa pembele. 27 Kuusuĩĩli nulega kuMĩsili, sika noopooka uutaki wa mutemi, kuitĩ alugigimĩlĩĩlie zĩ umuoonie uzo nasika ukigyelaa. 28 Kuusuĩĩli nuzĩpĩa ĩPasaka, numinzangĩla ĩmĩgali, koona umukola kuoonoona iityangi waleke kuapatia ĩo. 29 Kuusuĩĩli naakĩlĩla pakatĩ ya Nanza nankasũkũ zĩ akĩlĩĩle munsĩĩ nanumu, ĩpa ĩAmĩsili pĩna alĩ agemile yaasio naakapĩligua. 30 Kuusuĩĩli ĩmagelele miYeliko namagua, pĩna namapilimĩkĩĩligua ntondo mupũngatĩ. 31 Kuusuĩĩli uLahabũ naalĩ mugololia sika nuulagua palumuĩ nĩaasio naalĩaleki kunsooko alĩ waasũgamĩlĩĩlie ĩapeleeli kumatiliga. 32 Sunga ntambule yaani kangĩ? Kuitĩ matũngo sika mienda muumo kwiganula impola za kĩGideoni, nuBalaki, nuSamsoni, nu Yepũta, nuDaudi, nuSamueli, nĩza anakĩdagu. 33 Kunzĩla ya usuĩĩli alĩ adulile uutemi, alĩ atendile ĩkulukuuluu, alĩ aligilie ĩmalago, alĩ amũmilie ĩmĩlomo ya nsimba, 34 alĩ azidibilie ingũlũ za mooto, alĩ agũnĩkile muuugĩ wa maũmba. Alĩ asũũmigue pĩna alĩ aneketũ, alĩ akamatĩkũ muulugu, alĩ amaĩngile ĩmaũmbĩ ma ulugu ĩma agenda 35 ĩAsungu alĩ aaanũnkuĩle ĩakiu ao kunzĩla ya wiiuki. Ĩpa itĩ ĩĩĩa alĩ akuue sunga kwikia alĩ asiitile kwikomolua koona aligie uwiiuki nauuza. 36 ĩĨĩa alĩ agemue naapopotua nukwikuangua sunga kwitũngua nĩmatendele nukwigumĩlua mukĩtũngo. 37 Alĩ atũlangue magũe, alĩ adumulue kumĩsũmeno, alĩ agemue alĩ aulague, kumaũmba; alĩ iungua-ungua naĩkĩtũnga ĩmĩkunza ya nkolo nĩnya mbuli, alĩ asililue, alĩ aagigue alĩ atendelue namabĩĩ. 38 uUnkũmbigyulu sika alĩ wijĩpĩĩle ĩantu ĩo. Alĩ iungua-ungua mumbuga numunkonko numumalũlũ numuĩgaa. 39 Ĩaasio tũlũ ensi kanga alĩĩ akuĩlue noo kunzĩla ya usuĩĩli waao, sika alĩ aanũnkuĩle ilyago; 40 kuitĩ uNzua alĩ watongelĩĩle kukukuĩĩkĩlia ishie ulukaani naluuza nangũlũ, koona pĩna kukutilĩ ishie, ĩaasio alekitũla akamĩnkĩĩlu.
1 Luulo gua, nindiishie gaa kunsooko kuapilimĩkĩĩligue nilyũnde kyulu lya akuĩli nalyĩkĩna itĩ, nakuujiule umuligo wensi numulandu naukukũtyapikagiaa, nakumankĩkie kuukamatĩkũ muwĩtiganĩĩli waasio nauĩĩkue ntongela yĩĩtu, 2 ĩkumulaaĩlĩĩle ũYesu. mukola kuandĩĩlia, numukola kukamĩnkĩĩlia uusuĩĩli wĩĩtu. uMuene kunsooko ya ulumbi naalĩ uĩĩkue ntongela yaakue aluugigimĩĩlie umusalaba nukũshiitikolua inshoni, wikyalansile pa mukono wa kĩgoosia pityengu lya kĩtemi lya kĩnzua. 3 Kuitĩ mumusĩĩgĩkie uyo naalugigimĩĩlie inkungumi kĩna izi nazipũnile kuanamĩlandu kumuakue, koona mulekikatala, ĩmwineketa munkolo zaani. 4 Sika mwalakakĩsinka sunga kwiiita umugali, ĩmukĩsinka numulandu. 5 Kangĩ muĩaguaa nkankanaa, uulangua naukĩtambuĩlaa niniinie zĩ aana, “Muanuane, uleke kuumela uulangua wa kĩShekulu, kangĩ ulekineketa munkolo pĩna witakĩlua ninduyo. 6 Kuitĩ ũShekulu ukumulangaa uzo numuloilue, Nukukumukua umuana wensi nukumugombagiaa.” 7 Mwigigimĩlia kunsooko ya ulangua. uNzua ukumutendelaa zĩ aana; kuitĩ muana kĩ nasikukulangaguaa nũshee? 8 Kanga ĩmuagila uulangua nawityũmpĩ lya ensi, paapo mwatũla aana a kĩsimbĩ inie, sika mwĩaana a tai. 9 Kangĩ alĩ kutĩĩte ĩatata a kĩmuĩlĩ alĩ akukulangaa, sunga nakuakulia. Sika taazu nangũlũne kukĩniinupia pa kĩTata wa nkolo zĩĩtu nukwitũla apanga? 10 Ĩaasio gua alĩ akukulangaa kuntondo nkeei, kĩna alĩ aoonie iiza ĩeene akola, ĩpa uzo ukukulangaa kunsaĩlo yĩĩtu, koona kukamantane muweelu waakue. 11 uUlangua wensi pityũngo liakue sika ukigyelelaa kwitũla wa ulumbi, ĩpa wa usungu; pembele gua ukualeetelaa ĩaasio naalĩ ijiĩĩligue nduo, nkali ya kulukuuluu nkola matiliga. 12 Luulo gua, nansulĩ ĩmĩkono naalĩ yaneketile; nĩmalũũ namakiile igyandi mumakamie, 13 muzĩpĩlĩe ĩmĩgulu yaaani injĩla nangolokũ, koona ĩkĩntu nakialĩĩ kĩlema kĩlekilimĩlĩgua, ĩpa itĩ taazu kĩkamigue. 14 Dũũmĩkiĩ muĩ nĩmatiliga kuantu tũlũ, nuweelu muntu kanga wasiititũla nduo sikukakumuona ũShekulu. 15 Mwĩlaaĩkie sunga kaumuĩ walekiulia uukende wa kĩNzua; itina lya usungu lĩleke kigyelela nukukumuagia, nukunzĩla ĩĩ antu iingĩ adobigue munkolo. 16 Sunga umuĩ walekitũla musambo katia nasikukumukulagiaa uNzua zĩ uEsau, naalugulilie uusaali wa ulelua wa muandio kuludia lumuĩ. 17 Kuitĩ mumanile ya kĩna pĩna alusiiile pembele kwishaala uukembetua nusiitĩligua; kuitĩ sika nuona kalioma lya kupela, kanga, ĩalĩ ulĩduumikilie kumisholi nakĩĩ. 18 Kuitĩ sika alĩ mumĩpikĩlĩĩle ĩnkonko nĩsũũmile kwiambua, naalĩ yaakĩĩle umooto nuwiilu nikiiti, numuzũgo wa nzega, 19 numulĩlo widyede, nululi lwa nkaani ĩasiio naalĩ alũigilie naapeepia alekiĩĩlua kalukaani naluĩngi. 20 Kuitĩ sika alĩ asũũmile kwigigimĩlia ulukaani naalĩ lulagĩĩligue, ingĩ ntulu; Sunga ĩnimu kanga yĩmĩpaatie ĩnkonko niasio ikitũlangua magũe. 21 Nĩzaasio naalĩ zigyelĩĩle alĩ za koopookia, sunga uMusa nuũga, “Ningĩĩlua nuooa nukwikĩkĩma.” 22 Ĩpa mwamĩpikĩlĩĩle ĩnkoko ya Sayuni nukukaa ya kĩNzua namupanga, Yelusalemũ nya kwigyulu, nukumaũmbĩ ma amalaĩka magana ma nzogũ mingĩ, 23 nukumulundo wa alelua a muandio naandĩkue kwigyulu nukwa kĩNzua, mulamuli wa tũlũ ensi, nukunkolo za antu a kulukuuluu naatũlile akamĩnkĩĩlũ, 24 sunga kwa kĩYesu umukamantani wilyago nĩpia, nukumugali wa kuminzangĩla naukutambulaa naiiza kwikĩla uwaasio wa kĩAbeli. 25 Mwĩkendegeele muleke kumusiita uzo nukutambulaa. Kuitĩ iaasio naalĩ amusiitile uyo naalĩ waasuguĩle muna nsĩĩ, sika naasũũma kwitalama, nangũlũ gua ishie sika kukishũũma kwitalama kanga kumusiite uyo nukukusugulaa kwipũna kwigyulu. 26 uLuli luakue alĩ lusũngũsilie ĩnsĩĩ ĩkalĩ, ĩpaino waĩĩkile lyago, wiũga, “Ĩne nikishũngũsia kangĩ kamuĩ sika ĩnsĩĩ dũũ, ĩpa nigyulu gaa.” 27 uLukaani luasio gua, Nkua kamuĩ kangĩ, lwigyelelia ya kĩna naikishũngũsigua ileegigue zĩ intu naalĩ iumbue, koona iintu nasika ishũũmile kwishũngũsigua yĩĩme iio-iioo. 28 Luulo gua, kuitĩ kukuwaanũnkulaa uutemi nasika usũũmile kwishũngũsigua, nakutũle nĩmasongelio, kangĩ kumupũnilie uNzua wĩtekeli wa kumuloeelia, palumuĩ nikyulio nuooa. 29 Kuitĩ uNzua wĩĩtu ingĩ mooto naukũlĩĩkagiaa.
1 uUloogua wa kĩnũna naulongoleke. 2 Mulekiĩĩwa kukuasũgamĩĩlia ĩagenda, kuitĩ kunzĩla niasio ĩĩa alĩ aasũgamĩlĩĩlie ĩmalaĩka, ndĩo ĩeene sika naamanile. 3 Muijuke ĩaasio naakoolĩ mukĩtũngo zĩkĩna muatũngue palumuĩ nĩndĩo; nĩndĩo naakutendelaguaa naibĩĩ, kunsooko niniinie muĩlĩ muwikyaalĩ wa kĩmuĩlĩ. 4 uUtoole naukuligue nĩantu tũlũ, nĩngono nĩtũle nzelu, kuitĩ uNzua akakualamula ĩasambo nĩagololia. 5 Mulekitũla aawa mpiia; muendue muumo niintu namutĩĩte; kuitĩ uyo umuene uũgile, “Sika nĩkakukukeepeela kainiino, sunga sika nĩkakukuleka kainiino.” 6 Iio gua, kukugimagiaa kwiũga, “ũShekulu ingĩ Mualĩĩlia waane, sika nikioopooka uMuntu ukintenda yaani?” 7 Ijukĩkiĩ ĩatongeeli aani naalĩ akumuĩĩla ulukaani lwa kĩNzua, kangĩ mulaaĩkie ĩmpelo ya lugendo luao, mutiate uusuĩĩli waao. 8 ũYesu Kilisito ingĩ wayuuyuu igyulo nĩnantende, sunga ĩkalĩ nakalĩ. 9 Mulekikenkeeligua nuumanigua nawĩngĩ-wĩngĩ nawa kĩgenda. Kuitĩ iiza ĩnkolo ĩkamĩnkĩĩligue kuukende, sika kumiiko ya ndia, ĩaasio naalĩ aĩtiatile ĩniasio sika naaligia kansaĩlo. 10 Kutĩĩte upolelio pĩna ĩaasio naakĩtekelaa mwiHyeema agila kaugombigua kwilĩa ipyolia liakue. 11 Kuitĩ ĩnama ya mapolia, nĩmĩgali yaao nyukupũnagiguaa paasio Pana yeelu numupolia namukulu kunsooko ya mĩlandu, ĩnama niasio yukusonsaguaa kunzi ya nkambĩ. 12 Itĩ yoi ũYesu nduyo alĩ muagigue kunzi ya lyumulango lya kaa, koona waeelie ĩantu kumugali waakue umuene. 13 Iio gua, nakupũne kumuagaane kunzi ya nkambĩ ĩkukenkile umuna waakue. 14 Kuitĩ ĩpa kuagila kakaa nya kuĩma kalĩ, ĩpa kukumĩdũũma ĩniasio nijile. 15 Luulo gua, kunzĩla yaakue umuene nakumupeele uNzua ipyũnio lya lukũmo intondo tũlũ, ingĩ ĩnkali ya mĩlomo nyukukũmuulaa ĩliina liakue. 16 Ĩpa itĩ mulekiĩĩwa kwitenda naiiza nukwikamantana, kuitĩ ĩmapũnio kĩna aya makumuloeelagiaa uNzua. 17 Agombiĩ ĩatongeeli aani nukukĩniinupia; kuitĩ ĩo ikyalile nuukenge kunsooko ya nkolo zaani, zĩ antu naikipũnia iyalo; alĩpũnie kuulumbi sika kuwĩsũsũmi, kuitĩ iio sika mukishaĩpigua kakĩntu. 18 Kulompeelĩ ishie, kuitĩ kumanile ya kĩna kutĩĩte moo namuuza, nukwishiia kutũle nulugendo naluuza mumpola tũlũ. 19 Numupeepilie nangũlũ mutende yaasio koona nshookigue kumiani kuukaaũ. 20 Ĩpa itĩ uNzua wa matiliga naalumupũnilie kwipũna muakiu uMudĩĩmi namukulu nwa nkolo, Shekulu wĩĩtu Yesu, kungũlũ ya mugali wilyago lya kalĩ nakalĩ, 21 wamusũũmĩkie muutendi wensi nauuza koona mutende uulooa waakue, nduyo wĩtume munsĩ yaani nalukuloeelagiaa ntongela yaakue kunzĩla ya kĩYesu Kilisito; kumuakue nawĩĩ ukulu ĩkalĩ nakalĩ. Amini. 22 Ĩpa itĩ numupeepilie anũna aane, tegeelĩ gua ulukaani luane lwa usugulua, kuitĩ namuandĩkĩla kunkaani nkeei. 23 Mumane ya kĩna umunũna wĩĩtu Timoteo watũnguĩlaguaa. Uyo na waaza kuukaaũ, kukakĩona niniinie palumuĩ ninduyo. 24 Alamukiĩ ĩatongeeli aani tũlũ nĩeelu tũlũ. Ĩo naa kuItalia akumulamukia. 25 uUkende wĩĩ niniinie tũlũ.
1 Yakobo mwĩtumi wa kĩNzua, kangĩ wa kĩShekulu Yesu Kilisito, namulamukia inie namwĩnduuli kyumi nazibĩlĩ nazishapatĩĩle. 2 Anũna aane, pĩna mwiaagaana ĩmagemua namĩsia-sia, sĩĩgĩlĩ ya kĩna ulumbi utilĩ; 3 ĩmulĩngile ya kĩna uugemua wa usuĩĩli waani ukuleeta ugigimĩlia, 4 nuugigimĩlia utũle numulĩmo namukamĩnkĩĩlũ, mutũle akamũ kangĩ akapanga, mulekikeepeelua kakĩntu. 5 Ĩpa wensi mumiani nawakeepeelua nĩmasala, wamulompe uNzua nukuapeela tũlũ kuukende, sunga sikukutakĩlanaa; ninduyo ukipeegua. 6 Ĩpa walompe kuusuĩĩli, walekitũla ninkankani nĩnainiino, kuitĩ nutĩĩte inkankani ingĩ zĩ yĩngo lya nanza nalĩkusolaguaa nĩnzega, nukwitualua uko ninduuko. 7 Kuitĩ umuntu nuasio walekishiiga ya kĩna ukiaanũnkula kĩntu kwa kĩShekulu, 8 uyo nwa nkolo zibĩlĩ nwa wĩkankania munzĩla zaakue tũlũ. 9 Ĩpa gua, umunũna namugila kaukulu, nwalumbe kunsooko wakumazukagigwaa nuukulu waakue. 10 numugolĩ muuniinupia waakue, kunsooko zĩ lyua lya masanzĩ ukikĩlania. 11 Kuitĩ ĩmpasu yukulĩlĩkagiaa nukwiuumia ĩmasanzĩ, nilyua liakue nalĩgua, nuuuza waakue nauula. Iio-iioo numugolĩ ukiuuma munzĩla zaakue. 12 Mulyuku umuntu nugigimĩlie muugemua, kunsooko pĩna udulile ukiaanũnkula ĩngala ya upanga, ũShekulu nualagĩĩle naamuloilue. 13 uMuntu pĩna wigemua walekiũga, “Nigemua nuNzua”; kuitĩ uNzua sikukugemaguaa nuubĩĩ, kangĩ uyo umuene sikukugemaa kamuntu; 14 ĩpa wensi ukugemaguaa pĩna wilũtua nukwipũũtigua nĩnsula yaakue umuene. 15 Pembele ĩnsula pĩna nĩligia ĩndaa ĩkutũgaa umulandu, numulandu pĩna wakama ukutũgaa uukiu. 16 Mulekilimĩĩligua anũna aane aloogua. 17 uUpeegua wensi nauuza, nĩkĩpeelo kiensi nakĩkamĩnkĩĩlũ kĩpũnile kukiania nakĩtima kwipũna kwa kĩTata wa weelu; kumuakue kutilĩ kaukaĩlĩkĩ kĩna mulũle naukukailĩkaa. 18 Kuuloa waakue alukulelile ishie kulukaani lwa tai, kutũle zĩ nkali za muandio muiumbe yaakue. 19 Zaasio mumanile anũna aane aloogua. uMuntu wensi watũle mukaaũ wa kũigia, ĩpa sika mukaaũ wa kutambula, sika mukaaũ wa kutaka; 20 kuitĩ uutaki wa muntu sika ukutendaa ĩkulukuulu ya kĩNzua. 21 Luulo gua, uĩĩkĩ kulĩ uudobũ tũlũ nuubĩĩ naukĩlĩkĩlĩĩle, luanũnkulĩ kuupolo ulukaani nalupandĩlue nalusũũmile kwigũna inkolo zaani. 22 Ĩpa mutũle atendi a lukaani, mulekitũla akũigia udũũ, mwĩkongile uniinie. 23 Kunsooko umuntu kanga watũle mũigia udũũ wa lukaani walekitũla mutendi, uzo ingĩ zĩ muntu nukĩlaa uusiu waakue kĩna wĩĩlĩ mukĩlolelo; 24 kuitĩ ukĩlaaa, nulongola, ĩkamuĩ nuĩwa kĩna wĩĩlĩ. 25 Ĩpa uzo nuulaaĩlĩĩle uulagĩĩlio naukamĩnkĩĩlũ nuwa ukolelua, nukukikyala muumo, walekiũla mũigia nwa kiĩwa ĩpa mutendi wa mulĩmo, uzo ukitũla mulyũkũ muutendi waakue. 26 uMuntu naa wĩsĩĩgile kĩna utĩĩte wĩtekeli, ninduyo sikugililie ululĩmĩ luakue ĩpa wĩkongile ĩnkolo yaakue, uwĩtekeli wa muntu nuasio, ingĩ nakanda. 27 uWĩtekeli naweelu naugila kibyado ntongela ya kĩNzua Tata ingĩ nsuu, kukuasoolia ĩaana naakiĩlue nĩaleli, nĩakiĩlua munzago zaao, sunga kukĩkendegeela muna unkũmbigyulu, kutule kuagila kaudobũ.
1 Anũna aane, mulekitũla nuuloeelania, pĩna mutĩĩte uusuĩĩli wa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito mukola ukulu. 2 Kuitĩ kanga muntu wingĩle mũshũnagogi liani nujialile iinanzala ya zahabũ nĩmajialo namaaza; kangĩ wingĩle umutũka nujialile ĩntiila na nkulukulu, 3 niniiinie mukumulaaa unuaiso nujialile ĩmajialo namaaza nukukumuĩĩla, “Kyalansa ue ĩpa pĩna iiza,” nukukumuĩĩla ũmutuka, “Imika ĩpa, katia ĩmika paluandi luane;” 4 mbii, sika mutendile kawĩkĩline niinie kuniinie, namutũla alamuli namutĩĩte ĩmasĩĩgo namabĩĩ? 5 Ntegeelĩ, anũna aane aloogua, uNzua sika aluasaaguĩlene ĩatũka a unkũmbigyulu atũle agolĩ muusuĩĩli, kangĩ asaali a utemi naalualagĩĩle ĩaasio naamuloilue? 6 Ĩpa inie mumuleegĩĩlie ikyulio umutũka. Sika agolĩne naakumudemelaa inie nukukumukuesa ntongela ya malindĩ? 7 ĩAasio sika aao naakulĩtukĩlane ĩliina naliiza namuĩĩtue ndĩlo? 8 Ĩpa gua, mwitenda iiza, kanga mulĩkendegeele ilyagĩĩlio lya kĩtemi, kĩna yandĩkue, “Muloogue umunakaa waako kĩna ĩnkolo yaako.” 9 Ĩpa kanga mualoeelie ĩantu, mukutendaa mulandu nukwilamulua nuUlagĩĩlio zĩ atimuli. 10 Kuitĩ wensi nukukendegeelaa uUlagĩĩlio tũlũ, nukukĩkũmpia mulukaani lumuĩ, wamatimulĩlaa ĩmalagĩĩlio mensi. 11 Kuitĩ uzo naaluũgile, “Ulekigololia,” muene aluũgile, “Ulekiulaga.” Ĩpa gua, kanga wĩĩ sikugoluĩlie ĩpa uulagile, waaza mutimuli wa ulagĩĩlio. 12 Tambulĩ nukwitenda iio zĩ antu naijililamulua kuulagĩĩlio wa ukolelua. 13 Kuitĩ uulamuli ugila kakĩnishungu mumuakue nasikukulagĩĩlaa ĩkĩnishungu; ĩkĩnishungu kyukuudulaa uulamuli. 14 Nsaĩlo kĩ anũna aane, wensi kanga waũge utĩĩte uusuĩĩli, ninduyo mugila kautendi? Uusuĩĩli waasio usũũmile kukumugũnane? 15 Kanga munũna katia mugũli wĩĩ kĩpuĩ nukwikeepeelua nĩkya kulĩa sunga kulutondo lumuĩ, 16 nuwensi mumuani wamuĩĩle, “Lenda nĩmatiliga, woote umooto nukukikyuta,” ĩpa wasiite kumupeela namusilĩlue kumuĩlĩ, nsaĩloo kĩ? 17 Iio nuusuĩĩli, kanga ĩugila kautendi, ingĩ ukiu. 18 Ĩpa wensi nukiũga, “Ue utĩĩte usuĩĩli, ĩne ntĩĩte utendi.” Ndagĩĩla uusuĩĩli waako pĩna kutilĩ kautendi waako, nineene nĩkakukulagĩĩla uusuĩĩli waane kuutendi waane. 19 Ue usuĩlĩĩle kĩna uNzua ingĩ umuĩ, utendile iiza; sunga ĩmasĩĩmuĩ ndayo masuĩlĩĩle nukũkĩkĩma. 20 Ĩpa ue muntu wa lukeemo, usiilene kwimana ya kĩna uusuĩĩli pĩna ugila kautendi ingĩ nakanda? 21 uIbulahimu, tata wĩĩtu, sika alĩ mualĩĩliguene ĩkulukuuluu kuutendi, pĩna alumupũnilie uĨsakĩ umuana waakue paasio paupolelio? 22 Waona kĩna uusuĩĩli alĩ witenda umulĩmo palumuĩ nuutendi waakue, nuusuĩĩli naukondeeleka kuutendi. 23 Paapo uwandĩkua nautimĩĩligua nauũgile; “uIbũlahimu numusuĩĩla uNzua, naialĩĩligua ĩkulukuuluu kumuakue;” kangĩ nduyo alĩ muĩtue musuamuua wa kĩNzua. 24 Mwaona kĩna umuntu ukualĩĩlagiguaa ĩkulukuulu kuutendi waakue, sika kuusuĩĩli udũũ. 25 Iio-iioo nuLahabũ umugololia sika nualĩĩliguane ĩkulukuuluu kuutendi pĩna nuasũgamĩĩlia ĩatumua, nuapũnia kunzi kunzĩla yĩngĩ? 26 Kuitĩ kĩna io umuĩlĩ pĩna kutilĩ kamuau ingĩ mukiu; iio-iioo gua, nuusuĩĩli pĩna ugila kautendi ingĩ ukiu.
1 Anũna aane, iingĩ mumiani alekitũla amania, kuitĩ mumanile ya kĩna ishie nakwĩamania kukiligia ulamulua ukulu nangũlũ. 2 Kuitĩ ishie tũlũ kukĩkũmpagiaa. Wensi nasika wĩkũmpilie muutambuli waakue, uyo ingĩ muntu wa kapanga, nusũũmile kuugilia numuĩlĩ wensi gaa kĩna zĩ kũgyuatio. 3 Laaĩ, kukumaĩĩkĩlaa ĩmaguatio mumĩlomo ya mpalasi koona zukugombie ishie, itĩ kukuĩpĩlula ĩmiĩlĩ yaao yensi. 00029.tif Gyuatĩlio lya mpalasi (Yak 3:3) 4 Laaĩ, sunga ĩmapango kanga mĩĩ makulu noo, makugendagiguaa nĩnzega nankulu, makupĩlulaguaa nĩkamankĩlio kaniinio tũlũ kwensi kĩna usiiile kwienda unuasio nwigendia. 5 Iio-iioo nululĩmĩ ndulo ingĩ katũmpĩ kaniino, ĩo lukĩkeemaa wĩkeemi naukulu. Laaĩ kĩna umooto namuniino naukusonsaa uuwĩĩ naukulu zigi-zigi! 6 Nululĩmĩ ndulo luene mooto; luene unkũmbigyulu wa uleki. Mumatũmpĩ mĩĩtu ma muĩlĩ, ululĩmĩ luene lukudobagiaa umuĩlĩ tũlũ wensi, kangĩ lukuishonsa tũlũ naalĩ iumbue, ndulo lukuakĩlagiguaa numooto wa Gehena 7 Kuitĩ munduuli tũlũ zensi ĩza nimu, nĩza noni, nĩnazĩkĩkuesaa, nĩza munanza, tũlũ-tũũlũũ zukudĩĩmaguaa, ndizo zakondile kwidĩĩmua nĩantu. 8 Ĩpa ululĩmĩ kutilĩ nusũũmile kukuludĩĩma, luene ubĩĩ nasika ukulũkupaa, wijuile uulogi naukola ukiu. 9 Kuluasio nakumukulĩlĩa ũShekulu kangĩ Tata, sunga kuluasio nakuazũmĩla ĩantu naalĩ aumbue kumpiani ya kĩNzua. 10 Mumulomo wazuuzu ukupũnaa ukembetua nuuzũmua. Anũna aane, sika ijĩpĩĩle kwitũla itĩ. 11 Mbii, ĩkoolĩne ĩnjiĩlio nyukupũnagiaa ĩmaazĩ na maaza, nĩmaazĩ namakalĩ kuluuzĩ lumuĩ? 12 Anũna aane, umukuu usũũmulene kwipĩa izeituuni, katia umuzabiibu kwipĩa inkuu? Iio-iioo nĩnjiĩlio sika ĩsũũmile kwipũnia ĩmaazĩ ma kĩlenge nĩmaazĩ namaaza. 13 Waani munamasala, numulĩngi pakatĩ yaani? Nwalagĩĩle uutendi waakue mulugendo naluuza nuupolo wa masala. 14 Ĩpa malĩĩ mutĩĩte wĩĩlũ naukalĩ nuuleei munkolo zaani, muleke kĩkũmazukia, kangĩ mulekitambula ulongo mumpola za tai. 15 ĩMasala aya sika maasio namiikile kwipũna kukiania, ĩpa ma muna nsĩĩ, kangĩ ma kĩuntu nĩma kĩShetani. 16 Kuitĩ ĩpaasio pĩna ukoolĩ uwĩĩlu nuuleei, paapo wĩĩlĩ umuzũgo nuutendi wensi naubĩĩ. 17 Ĩpa ĩmasala namapũnile kukiania, kumuandio ingĩ meelu, kangĩ ingĩ ma matiliga, ma upolo, mĩlĩganĩlĩĩlie kwitegeela inkaani za antu, mijuile kĩnishungu ninkali nanziiza, magila kankankani sunga unamampĩlu. 18 Nĩnkali nya kulukuuluu yukupandĩlaguaa mumatiliga nĩaasio naakuleetaa ĩmatiliga.
1 uUlugu ukupũna pĩĩ, nuwĩkui pakatĩ yaani ukupũnaa mpĩĩ? Sika muumo munsula zaanine nazĩkĩkuaa mupitũmpĩ piani pya muĩlĩ. 2 Mukuawaguaa, ĩpa muagila kakĩntu; mukuulagaa nukwiona uwĩĩlu, ĩpa sika mwishũũma kwiligia kakĩntu. Mukĩkuaa nukukĩleea ĩpa muagila kakĩntu kunsooko sika mulompile. 3 Mukulompaa ĩpa sika muligilie kakĩntu kunsooko mulompile ibĩĩ, koona mwĩtumĩle munsula zaani. 4 Inie agololia, agoosia nĩakĩĩma, sika mumanilene kĩna ĩkĩsuakĩĩa kya unkũmbigyulu ingĩ ulugu kwa kĩNzua? Luulo gua, wensi nusiiile watũle musuamuua wa unkũmbigyulu ukĩtenda watũle mulugu wa kĩNzua. 5 Katia musĩĩgile kĩna uwandĩkua witambula nakandaane? uMuau nwikyalile munsĩ yĩĩtu ukukuloogaguaane kuuloogua wa wĩĩlũ? 6 Ĩpa ukongelelagiaa uukende; luulo uũgile, “uNzua ukĩsinkaa nĩanalukeemo, ĩpa ukuapeelaa uukende naĩniinupilie.” 7 Luulo gua, mwĩniinupie pa kĩNzua. Musiitĩ ũShetani ninduyo ukakumutalama. 8 Musũgamĩĩlĩ uNzua, ninduyo ukakumusũgamĩĩla inie. Eeliĩ ĩmĩkono yaani inie anamĩlandu, nukukuzoogia inkolo zaani inie namwa nkolo zibĩlĩ. 9 Mwinukua nukwilĩla! Kwisheka kumuani ikaĩlĩke itũle kwilĩla ĩsuka, nuulumbi waani utũle ulanda. 10 Mwĩniinupie ntongela ya kĩShekulu ninduyo ukakumukulia. 11 Muleke kĩteketa anũna aane. Numuteketile umunũna waakue katia kukumulamula umunũna waakue, ukuuteketaa uUlagĩĩlio nukukuulamula uUlagĩĩlio. Ĩpa malĩĩ ukuulamula uUlagĩĩlio, sikukutũlaa mutendi wa Ulagĩĩlio, ĩpa umulamuli. 12 uMupũnia Ulagĩĩlio numulamuli ingĩ umuĩ udũũ, nusũũmile kwigũna nukwiulaga. Uue waani nukumulamula umĩaako? 13 Alĩ gua, inie namwiũga, “Nantende katia mudaau kukiingĩla mukaa ĩmuĩ nukukikyala muumo muaka koo, ikwiyĩnza nukukĩsaĩpia,” 14 niniinie sika mumanile nazikitũla mudaau. uUmĩ waani yaani? Kuitĩ inie ingĩ zĩ liuki naligyelĩĩle kukatũngo, pembele nalĩula. 15 Taazu imuũga, “ũShekulu kanga waloogue nindiishie kuĩ nuumĩ kukitenda itĩ niitĩ.” 16 Ĩpaino mukĩkentula muwĩkeemi waani. uWĩkeemi kĩna waasio ingĩ ubĩĩ. 17 Iio gua, uzo numanile kwitenda namaza waleke kumatenda, kumuakue uzo ingĩ mulandu.
1 Alĩ gua, inie agolĩ, lĩlĩ mukuute umuano kunsooko ya nzago nazĩkakumuagaana. 2 iNshao zaani zaolile, nĩmajialo maani malĩĩlue nimpekũnĩ. 3 ĩZahabũ zaani nimpiia zaani zaguĩlĩĩle uũũluĩ, nuũũluĩ waakue ukakumukuĩla, nduo ukilĩa ĩmiĩlĩ yaani zĩ mooto. Mwĩĩĩkĩĩlĩe ĩkĩuto kuntondo za mpelo. 4 Laaĩ katĩ, ĩkĩnamulĩmo kya alĩmi naalĩ aoguĩle ĩmĩgunda yaani naalĩ mukĩgililie kuunele kĩkulilie ĩkĩlanga, nĩkĩlĩlo kiao naalĩ aoguĩle kiingĩlaa muakutuĩ a akĩShekulu wa maũmbĩ. 5 Mukulĩaa kumamona muna nsĩĩ nukukĩloeelia udũũ; mwazigĩnagiaa inkolo zaani kulutondo lwa kuulagua. 6 Namumulamula umunakulukuuluu, namumuulaga; ninduyo sika nwĩsinka niniinie. 7 Luulo gua anũna aane, gigimĩliĩ sunga pĩna ujilishooka ũShekulu. Laaĩ, umulĩmi ulaaaĩlĩĩle uuogoli nauuza wa nsĩĩ, nugigimĩlia kunsooko yaakue sunga pĩna ĩligie ĩmbũla ya muandio nĩnya mpelo. 8 Niniinie gua, gigimĩliĩ, kamiĩ inkolo zaani, kunsooko kwishooka kumuakue ũShekulu yasũgamĩĩlaa. 9 Muleke kĩsũsũmĩla niinie kuniinie anũna aane, mulekilamulua. Laaĩ, uMulamuli wĩĩmĩkile pamĩlango. 10 Anũna aane, impola za anakĩdagu naalĩ atambuĩle muliina lya kĩShekulu, atũle mpiani ya kuagigua ibĩĩ nukwigigimĩlia. 11 Laaĩ, kukuĩĩtaa Aliukũ naakutũlaa akamatĩkũ. Mũigilie impola za ugigimĩlia wa kiYobũ, mwauoonie usiio wa kĩShekulu, ya kĩna ũShekulu ingĩ mukola kĩsuusu kingĩ nĩkĩnishungu. 12 Naikulu nangũlũ gua anũna aane, mulekilapa nukwitea igyulu katia nsĩĩ, sunga kukĩlapo nakiĩngĩ tũlũ kiensi; ĩpa ĩeeze yaani yĩĩ eeze, nĩzũi yaani yĩĩ zũĩ, mulekiguĩla muulamulua. 13 Ukoolĩ wensine mumiani nwiaagigua? Nwalompe. Ukoolĩ wensine mumiani nutĩĩte ĩnkolo ya kulumbĩĩlia? Nuĩmbe ĩmĩmbo. 14 Ukoolĩ wensine mumiani namuluĩle? Nuĩĩte ĩanampala ikyanisa amulompeele, amupake ĩmakũta ku liina lya kĩShekulu. 15 Nuulompi wa usuĩĩli ukakumugũna umuluĩle, nũShekulu ukakumuuukia; malĩĩ alutendile mĩlandu ukileegeligua. 16 Ĩkũmulĩlĩ ĩmĩlandu niinie kuniinie, nukukĩlompeela koona mukamigue. uUlompi wa muna kulukuuluu usũũmĩkilie kanga ĩwĩkakilie. 17 u Elia alĩ muntu lika lĩmuĩ nindiishie, nulompekia ĩmbũla ĩlekikua; nĩmbũla sika nĩkua munsĩĩ kumiaka ĩtatu nĩmieli mutandatu. 18 Nulompa kangĩ, igyulu nalĩpũnia ĩmbũla, ĩnsĩĩ nĩpĩa inkali zaakue. 19 Anũna aane, kanga wensi mumiani wamĩlimĩĩle inzĩla ya tai, nunuĩngĩ wamushookie, 20 walĩnge kĩna unuasio numushookilie umunamĩlandu walege munzĩla ya ulimĩĩli, ukakumĩgũna ĩnkolo yaakue muukiu, nukwikũnĩkĩla uwingĩ wa mĩlandu.
1 Petelo, mutumua wa kĩYesu Kilisito, namuandĩkĩla inie asaagulua namwikyalile zĩ agenda nukwishapatĩla kuasio kuPonto, nĩGalatia nĩKapadokia nĩAsia nĩ Bitinia. 2 Kĩna iio uNzua Tata alumumanile kwipũna ĩkalĩ alumuelilie inie kwa kĩMuau, mumugombie ũYesu Kilisito nukwimĩnzĩlua umugali waakue. Uukende nĩmatiliga mongeeligue kunsiani. 3 Wakũmazukigue uNzua Tata wa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito! Kukĩnishungu kiakue kingĩ alukulelile ĩnkua ya kabĩlĩ kuulaaĩĩli naukola upanga, kunzĩla ya wiuki wa kĩYesu Kilisito kwipũna muakiu. 4 Kuligie uUsaali nasika ukoonoonekaa, naugila kibyado, nasika ukutyukaa, naalĩ ukendegeelue kwigyulu kunsooko yaani, 5 Kangĩ mualindĩĩlue kungũlũ za kĩNzua kunzĩla ya usuĩĩli sunga muligie uugũnua namuaĩĩkĩligue naukikũnukulua kwityũngo lya mpelo. 6 Mwilumbĩkia kunsooko yaakue, kanga ĩpaino kwityũngo, itũle yumũjĩpĩĩle kwiona usungu kumagemua mĩkulĩ kulĩ, 7 itĩ kuugemua waani usungu waani nawa ngele nkulu kwikĩla ĩzahabũ nyukoononekaa, kanga ĩtũle ngemue kumooto nakĩĩ, uusuĩĩli waasio wigyelele kwitũla kulukũmo nuukulu nikyulio muukũnukulua wa kĩYesu Kilisito. 8 Nduyo mumuloilue pĩna sika mumuoonie; kanga ĩsika mumuoonie unzuauu nakĩĩ, musuĩlĩĩle mumuakue nukwilumbĩkia kuulumbi nasika usũũmĩkile kwitambulua, kangĩ naukũmigue. 9 Namwiaanũnkula ĩmpelo ya usuĩĩli waani, ingĩ uuugũnua wa nkolo zaani. 10 ĩAnakĩdagu naalĩ apũnilie uunakĩdagu mumpola za ukende kumuani, naakudũũma-dũũmaa nukwikeesekia mumpola za ugũnua uu, 11 naakeesekia kĩna muntu kĩ nityũngo kĩ naalĩ lyagĩĩligue nuMuau wa kĩKilisito naalĩ wĩĩlĩ munsĩ yaao, pĩna alukuatongeela kwikuĩla impola za waagigua wa kĩKilisito nuukulu naukitiata. 12 Naalĩ akũnukuĩlue ya kĩna sika kunsooko yaao ĩeene, ĩpa kunsooko yĩĩtu naatumĩka mumpola zaasio naalĩ ntanantigue kunsiani nĩaasio naalĩ amutanantĩĩlie inie iMpola naNziiza kunzĩla ya kĩMuau Muelu naalĩ mutumue kwipũna kwigyulu. Sunga ĩamalaĩka asũũmue nsula kwishungĩĩla impola zaasio. 13 Luulo gua, lĩganĩĩliĩ kĩĩsa masĩĩgo maani, kengealĩ, mulaaĩĩlĩkie kuukamĩnkĩĩlũ uukende namukileetelua muukũnukulua wa kĩYesu Kilisito. 14 Zĩ ĩaana naakugombaa muleke kĩlĩganĩĩlia ninshula zaani ĩza kalĩ ĩza usiitimana waani. 15 Ĩpa kĩna uzo naalumuĩtile namuelu, niniinie gaa muĩ eelu mulugendo luani tũlũ. 16 Kunsooko yandĩkue, “Muĩ eelu, kuitĩ ĩne nĩmuelu.” 17 Kanga ĩmukumuĩta Tata uzo nulamuĩle wensi, kutilĩ kauloeelania, kwilika lya utendi waakue, gendelĩ muooa mwityũngo liani ĩlya kikyala ĩpa zĩ agenda; 18 ĩmulĩngile kĩna alĩ muakomolue, sika kuintu nayukoononekaa, kumpiia katia kuzahabũ, kwipũna mulugendo luani nasika lujĩpĩĩle, naalĩ muluanũnkuĩle kuatata aani; 19 ĩpa alĩ muakomolue kumugali wa kĩKilisito nwa ngele nkakũ, zĩ wa muana-nkolo namugila kakĩlema, namugila kibyado. 20 Uzo alĩ mumanue pĩna sika alĩ walaĩĩkua umukũlĩla wa unkũmbigyulu, ĩpa alĩ mukũnukulue kumumalĩĩlio wa matũngo kunsooko yaani. 21 Kwa kĩuyo mukusuĩĩlaa mwa kĩNzua naalumũiukilie kwipũna muakiu, numupeela ukulu; sunga uusuĩĩli waani nuulaaĩĩli waani wĩĩ kwa kĩNzua. 22 Pĩna namuzeelia inkolo zaani kukumĩgombia ĩtai, mwĩloogekigue nkankanaa mukĩnũna, ĩkutilĩ kaunamampĩlu; ĩkakiĩ gua kukĩloogua kunkolo nanzelu. 23 Mwalelilue nkua ya kabĩlĩ, sika kumbeu nyukoononekaa, ĩipa nasika yukoononekaa, kunzĩla ya ulukaani lwa kĩNzua nalutĩĩte uupanga nĩnalũkyalile sunga ĩkalĩ nakalĩ. 24 Kunsooko, “uUuntu wensi zĩ masanzĩ, Nuukulu waakue tũlũ zĩ lyua lya masanzĩ, ĩMasanzĩ makuumaa nilyua liakue lyukuguaa, 25 Ĩpa ulukaani lwa kĩNzua lukikyalaa sunga ĩkalĩ nakalĩ. Nulukaani luasio luulo Mpola naNziiza naalĩ ntanantigue kunsiani.”
1 Luulo gua, muuĩĩke kulĩ uubĩĩ tũlũ nuwĩsukukia tũlũ, nuunamampĩlu, nuwĩĩlũ nĩmatekete tũlũ. 2 Zĩ aana naatakata naalelue ĩpaino maawĩ ĩmasunsu ma nkolo ĩma, tai, mukulĩle kumaasio mupikĩĩle uugũnua; 3 Kanga ĩmwalũlile kĩna ũShekulu ingĩ mukola ukende. 4 Nzuĩ kumuakue, gyũe nipyanga nishiitue nĩantu, ĩpa kwa kĩNzua ingĩ shaagulue, lĩtĩĩte ĩngele nankakũ. 5 Inie ni niinie zĩ magũe namapanga muazengue muĩ numba ya kĩnkoolo, muĩ apolia naeelu, muleete ĩmapũnio ma kĩnkoolo namagombigue nuNzua kunzĩla ya kĩYesu Kilisito. 6 Kuitĩ ziizo nazikoolĩ muwandĩkua, “Laaa, niĩĩka muSayuni igyũe kyulu kuluũno, nishaagulue, ĩlya ngele nkakũ. Nuwensi nusuĩlĩĩle mumuakue sikukikoligua kansoni.” 7 Luulo gua kumiani inie namusuĩlĩĩle, uyo ingĩ wa ngele nkakũ, ĩpa kuaasio nasika asuĩlĩĩle, “iGyũe naalĩ alĩsiitile ĩazengi Lialĩĩ gyũe kyulu lya kuluũno.” 8 Kangĩ, “Gyũe lya kĩkũmpia umugulu Nipyampa lya kuguusania.” Nĩndĩo akĩkũmpagiaa, kunsooko sika akulugombagiaa ulukaani, nĩndĩo naaĩĩkue aligie ĩzaasio. 9 Ĩpa inie mwĩluuli nalusaagulue, mwĩ apolia a kĩtemi, mwĩndugu nanzelu, mwĩnsao za kĩNzua, mukũmuukie ulukũmo luakue nalumuĩtile mupũne mukiiti mũingĩle muweelu waakue wa ukulĩlua. 10 Pakalĩ sika alĩ mwĩluuli, ĩpaino mwĩluuli lwa kĩNzua; ĩmuandio sika alĩ muakolelua kĩnishungu, ĩpaino mwakolelaguaa kĩnishungu. 11 Aloogua, numupeepilie zĩ agenda kangĩ anamusĩnzo, ĩnegĩ ninshula za kĩmuĩlĩ nazĩkĩkuaa nĩnkolo. 12 Muĩ nulugendo naluuza pakatĩ ya ndugu nazĩngĩ, itĩ kanga ĩakumutũngia kĩna mukutendaa mabĩĩ, pĩna alaaile uutendi waani nauuza, amukulie uNzua palutondo lwa kuuza kwilĩngulua. 13 Kunsooko ya kĩShekulu muugombe ukulu tũlũ naulagĩĩligue nĩantu, kanga wĩĩ mutemi namukulu, 14 kanga ĩĩ atongeli naatumue ninduyo kukuakaasia ĩatenda mabĩĩ nukukuakũmazukia ĩatenda maaza. 15 Kunsooko wauu looa wa kĩNzua, kuutenda iiza waani mumũmie ĩmĩlomo ya anaulu muusitimana waao. 16 Inie muakolelua, ĩpa mulekitumĩla uukolelua kwikũnĩkĩla uubĩĩ, ĩpa muĩ zĩ ĩĩtumi akĩNzua. 17 Akuliĩ ĩantu tũlũ. Ulooguĩ unũna. Moopokĩ uNzua. Mukuliĩ umutemi. 18 Inie ĩtumi muagombile iiShekulu aani muooa tũlũ, sika aao naaaza nĩnampolo udũũ, ĩpa nĩndĩĩo nagaali. 19 Kuitĩ uu wau uuza nangũlũ, umuntu wagigimĩlie uusungu ĩumũjukile uNzua, paasio pĩna wiaagigua pĩna tilĩ kakulukuuluu. 20 Kuitĩ lukũmo kĩ kwigigimĩlia kwikuua kanga ĩmutimuĩle? Ĩpa kwigigimĩlia kanga ĩmutendile namaaza nukwiligia injago, uu wau uuza nangũlũ ntongela ya kĩNzua. 21 Kuitĩ iio alĩ muĩĩtĩlue kunsooko uKilisito nduyo alĩ muagigue kunsooko yaani, numulekela ĩmpiani mutiate inshambatĩlio zaakue. 22 Uzo sika alutendile kamulandu, sunga uupembeelia sika alĩ wigyelĩĩle mumulomo waakue. 23 Uzo pĩna alĩ witukua sika alushookelĩĩlie kaituki; pĩna alĩ wiaagigua sika aluopokilie, ĩpa alĩ wĩĩĩkile kumuakue uyo nukulamulaa kukulukuuluu. 24 Uzo muene alĩ wĩĩkenkile ĩmĩlandu yĩĩtu mumuĩlĩ waakue mwikyota, lya mpaga itĩ nakutũla akiu mumpola za mĩlandu, kutũle apanga mumpola za kulukuuluu. Numuutiunulua waakue namukamigua. 25 Kuitĩ alĩ mualĩĩ zĩ nkolo nazipaaluukile, ĩpaiino mwamushookelaa uMudĩĩmi, nuMukendegeeli wa nkolo zaani.
1 Iio niniinie asungu, mwĩniinupie paagoosia aani; koona malĩĩ akoolĩ agoosia nasika alugombile uLukaani, kulugendo lwa asungu aao pĩna kutilĩ uLukaani luasio. 2 alũtue pĩna alaaile ulugendo luani naluuza nulwa ooa. 3 Kukĩoogeelia kumiani ilekitũla kukĩoogeelia kunzi, iio kwishũka ĩmatũmbĩ, kukĩoogeelia nĩzahabũ nukwijalĩla ĩmajialo ma loogo, 4 ĩpa kiĩ kĩuntu kya munsĩ nasika kigyelĩĩle, mumajialo nasika makoononekaa, ĩngĩ nkolo ya upolo nuuliukũ, nĩtĩĩte ĩngele nankulu ntongela ya kiNzua. 5 Kuitĩ iio alĩ ĩkĩoogeelagiaa ĩasungu naeelu a kalĩ naalĩ amusanilie uNzua, naalĩ ĩniinupilĩe paagoosia aao. 6 Kĩna iio uSala naalumugombilie uIbũlahimu, numuĩta shekulu; nĩniinie mwĩaana aakue pĩna mwitenda namaaza, sunga sika mukutundualagigua muooa tũlũ wensi. 7 Iio-iio niniiie agoosia, mwikyale nĩasungu aani kumasala, nukukuapeela ikyulio zĩ kĩumbe nakya ngũlũ nkeei, kuitĩ muasaali palumuĩ muukende wa upanga, koona uulompi waani ulekigiligua. 8 uLukaani lwa mpelo ntuulu, muĩ nishĩĩgo lĩmuĩ, mwĩkolelue kĩnishungu nukukĩloogua zĩ anũna, namuakola kĩsuusu nuuniinupia. 9 Mulekishookeelia ubĩĩ kuubĩĩ katia ituki kuituki; taazu mukembete, kunsooko iio alĩ muĩĩtĩlue, koona muusaale uukembetua. 10 Kuitĩ, “Nusiiile kwilooa uuumĩ nukwiona intondo nanziiza Wagilie ululĩmĩ luakue lulekitambula uubĩĩ, Nĩmĩlomo yaakue ĩlekilikitia uupembelia. 11 Waleke uubĩĩ, watende namaaza; Wadũũme ĩmatiliga nukukumatiata. 12 Kunsooko ĩmiiso ma kĩShekulu maalaaile ĩanakulukuuluu, Nĩakutuĩ aakue akutegeelaa uulompi waao; Ĩpa uusio wa kĩShekulu wĩnsũta kuaasio naakutendaa uubĩĩ.” 13 Waani gua nukakumutendela uubĩĩ kanga mwĩkakie kwitenda namaaza? 14 Ĩpa kanga muaagigue kunsooko ya kulukuuluu, iiza kulukuuluu. Mulekioopooka kwioopookia kumuao, sunga muleke kĩkunkunalia; 15 ĩpa mueliĩ uKilisito Shekulu munkolo zaani. Mwĩzĩpĩĩlie upiupii kukumushookeelia kuupolo nuooa wensi numukolilie impola za ulaaĩĩli nawĩĩlĩ munsĩ yaani. 16 Muĩ numoo namuuza, koona mulukaani luasio muna mwiooneeligua ya kĩna muatenda mabĩĩ, akoligue inshoni ĩaasio naakulutukaa ulugendo luani naluuza mwa kĩKilisito. 17 Kuitĩ ingĩ taazu kwiaagigua pĩna mwitenda namaaza, kanga wĩĩ uulooa wa kĩNzua, kwikĩla kunsooko ya kutenda namabĩĩ. 18 Kuitĩ uKilisito nduyo alukiile kamuĩ dũũ kunsooko ya mĩlandu, munakulukuuluu kunsooko yaao nasika anakulukuuluu, koona wakutuale ishie kwa kĩNzua; nuulagua umuĩlĩ ĩpa ĩnkolo yaakue nĩpangatigua. 19 Kunkolo ĩĩ nuzaagaana inkolo naalĩ zikoolĩ mukĩtũngo kya kuulungu, nuatanantĩlia; 20 ĩaasio naalĩ asiitile kwigomba pakalĩ, uugigimĩlia wa kĩNzua pĩna alĩ utũngĩĩle pantondo za kĩNoe, ipyango pĩna alĩ kuuzaa lijĩpigua; muasio antu akeei, ingĩ antu munaana, naagũnĩka kunzĩla ya maazĩ. 21 iMpiani ya mpola izi ingĩ ubadĩĩzo naukumugũnaa ĩpaino, sika kuuĩĩka kulĩ uudobũ wa muĩlĩ, ĩpa ishookeelio lya moo namuuza ntongela ya kĩNzua kunzĩla ya wiiuki wa kĩYesu Kilisito. 22 Nunduyo ukoolĩ kumukono wa kĩgoosia nwa kĩNzua, wendile kwigyulu, pĩina ĩamalaĩka nĩnaakola usũũmi, ningũlũ, naakumugombagiaa, aĩĩkilue nsĩlĩlĩ yaakue.
1 Iio gua, kĩna uKilisito alĩ muagigue mumuĩlĩ, niniinie uniinie jialĩ ishĩĩgo lĩĩlo zĩ mata kunsooko wensi namuagigue mumuĩlĩ nwĩkamatula nĩmĩlandu; 2 itĩ pantondo nazishaagile za kikyala muna nsĩĩ, walekigendela munsula a kĩuntu, ĩpa muulooa wa kĩNzua. 3 Kuitĩ ityũngo lya uumĩ wĩĩtu nalyakĩlile, liendile muumo kwitenda namaaloelĩĩlie ĩa ndugu nazĩngĩ, kwigendela muusambo numunsula nambĩĩ, nulugaalo, nuwĩsũgamĩĩlia wa ulakũ nuukopi, nuwĩtekela anzegamĩla nasika ugombigue. 4 Akulĩlue kunsooko sika mukamantanile nĩndĩo muusambo naukĩlĩkĩlĩĩle, kuluulo naakumutuka. 5 Ndĩo ikipũnia iyalo kumuakue uyo nwĩlĩganĩlĩĩlie kukualamula naapanga nĩnaakiile. 6 Kuitĩ kunsooko ĩĩ nĩndĩo naalĩ akiile naatanantĩligua iMpola na Nziiza kanga alamulue kĩmuĩlĩ zĩ antu, atũle apanga munkolo zĩ uNzua namupanga. 7 ĩMpelo ya intu tũlũ yasũgamĩĩlaa; luulo gua, ĩsukukĩ mukengeale kuulompi. 8 Kwikĩla tũlũ muĩ nuwĩkakia wingĩ muwĩloogua, kunsooko uuloogua ukukũnĩkĩlaa uwingĩ wa mĩlandu. 9 Mwĩ ĩsũgamĩĩlia nĩnĩe kuniinie ĩkutilĩ kawĩng'ũng'ũntia; 10 wensi kĩna alĩ waanũnkuĩle ĩkĩpeegua, kĩtumĩlĩ gua muwĩaalĩĩlia, zĩ akendegeeli naaaza a ukende nawĩkulĩ-kulĩ wa kĩNzua. 11 Wensi nwitambula, nwalikitie zĩ inkaani za kĩNzua; wensi nawaa kĩtuma, nwĩtumĩle mungũlũ namupeegue nuNzua, koona uNzua wakuligue mumpola tũlũ kunzĩla ya kĩYesu Kilisito. uUkulu nuusũũmi ingĩ kumuakue sunga ĩkalĩ nakalĩ yukutilĩ kampelo. Amini. 12 Alogua, mulekiona ukulĩlua mulumpatĩ nalumuagaanile zĩ mooto koona mugemua, kĩna zĩ kĩntu kĩgenda nakĩmuagaanile. 13 Ĩpa kĩna iio namukamantĩĩne muwaagi wa kĩKilisito, lumbĩkiĩ; koona numuukũnukulua wa ukulu waakue, mulumbe nukwilumbĩĩlia. 14 Kanga mutukue kunsooko ya liina lya kĩKilisito mualiukũ, kuitĩ uMuau wa ukulu nuwa kĩNzua wamũkyalĩĩle. 15 Ĩpa wensi kumiani walekiaagigua zĩ muulagi, katia zĩ mũii, katia zĩ mutenda mabĩĩ, katia zĩ nwĩkunkunĩĩlie mumpola za antu naĩngĩ. 16 Ĩpa malĩĩ kunsooko MuKilisito, walekikolua kansoni; ĩpa wamukũmie uNzua kuliina liasio. 17 Kuitĩ ityũngo liazaa uulamulua wandilie munumba ya kĩNzua. Na wandia kunsĩĩtu gua, ikitũla mbii kumpelo ya aasio nasika azigombile iMpola naNziiza za kĩNzua? 18 “Kanga umunakulukuuluu wagũnĩke kuukakũ, nasikukumukulagiaa uNzua, kangĩ munamĩlandu, ukakigyelela mpĩĩ?” 19 Iio gua, ĩaasio naiaagigua kĩna uNzua muloele, naatende naiiza naamuĩĩkĩlie inkolo zaao zĩ kĩuto, zĩ kwa kiTyũnda wa usuĩĩli.
1 Naapeepia ĩAnampala naĩĩlĩ kunsiani, ĩne nanuMunampala mĩaao numukuĩli wa waagi wa kĩKilisito numukamantani wa ukulu naukikũnukulua pembele; 2 nĩapeepilie itĩ, lĩdĩĩmĩ idyale lya kĩNzua naliĩlĩ kunsiani nukukulĩkendegeela; sika kwiooneeligua, ĩpa kuulooa nauuza; sika kuuawa mpiia za nsoni, ĩpa kuukaũ wa kugomba; 3 sika kukuademela ĩaasio a luuli naluelu, ĩpa muĩ mpiani idyale liasio. 4 NuMudĩĩmi namukulu pĩna wijile kigyeleligua, mujiliaanũnkula ĩngala ya ukulu nasika yukoononekaa. 5 Iio-iioo niniinie aliluka ĩniinupiĩ paanampala. Ĩnie tũlũ ĩtũngĩ uwĩniinupia uniinie kuniinie, kunsooko “uNzua ukuasiitĩlagiaa ĩakola lukeemo nukukuapeelaa uukende naakola wĩniinupia.” 6 luulo gua, ĩniinupiĩ nsĩlĩlĩ ya mukono wa kĩNzua naukola ngũlũ, wamunansule pityũngo liakue. 7 Mutuĩkĩ umuene uukunkunali waani tũlũ, kunsooko muene ukumukendegeelaa inie. 8 Sukukĩ, kyalĩ nuukenge kunsooko ũShetani umulugu waani zĩ nsimba nilũma ipilimĩkĩĩlia, widũũma wensi wamumĩle. 9 Musiitĩ; muĩ akamũ muusuĩĩli ĩmumanile kĩna injago zizo-ziizoo zikondeeleka muanũna aani naakoolĩ muna unkũmbigyulu. 10 NuNzua nwa ukende tũlũ, naalumuĩtile kwiingĩla muukulu waakue wa kalĩ nakalĩ nawĩĩlĩ mwa kĩKilisito, pĩna muagigua kwityũngo niino, uyo umuene ukakumukamĩnkĩĩlia, nukukumukamatĩkia, nukukumupeela ingũlũ. 11 uUsũũmĩ wĩĩ kumuakue sunga ĩkalĩ nakalĩ. Amini. 12 Kumukono wa kĩSiluano, munũna namusuĩĩli kĩna moonie, numuandĩkĩĩle kunkaani nkeei, nishugula nukwikuĩla yakĩna uu wau ukende wa tai wa kĩNzua. Ĩĩmĩkĩ kee muwaasio. 13 uMusungu namusaagulue palumuĩ niniinie nuĩlĩ muna Babeli umulamukilie, sunga nuMaliko umuanuane. 14 Mwĩlamukie kuwĩsuni wa uloogua. ĩMatiliga namĩĩ kumiani tũlũ namukoolĩ mwa kĩKilisito. Amina.
1 Simoni Petelo, mwĩtumi, numutumua wa kĩYesu Kilisito, namuandĩkĩla inie naalĩ muligilie uusuĩĩli umuĩ nindiishie, nawa ngele nkakũ, mukulukuuluu ya kĩNzua wĩĩtu nuMugũni Yesu Kilisito. 2 uUkende nawongeeligue kumiani nĩmatiliga kukumulĩnga uNzua nũYesu Shekulu wĩĩtu. 3 iNgũlũ zaakue, ĩza kĩNzua, zakupĩĩle intu tũlũ naijĩpĩĩle uupanga nukukumutekela uNzua, kunzĩla ya kumulĩnga uyo naalukuĩtile kuukulu waakue nuuuza waakue umuene. 4 Kangĩ kuizi wakupĩĩle ĩmalago namakulu nkankanaa, nama ngele nkakũ, koona kuaya mutũle akamantani a upanga wa kĩNzua muene, mugũnue nuoononeki naukoolĩ muna unkũmbigyulu kunsooko ya nsula nambĩĩ. 5 Kunsooko yoĩ-yooĩĩ mwĩkakie muusuĩĩli waani mupeegue uuuza, nuuuza nduo umupeele uulĩngi, 6 nuulĩngi umupeele kukĩtema uniinie, nukukĩtema yumupeele uugigimĩlia, nuugigimĩlia umupeele kukumukulia uNzua, 7 nukukumukulia uNzua wĩloogua wa kĩnũna, nuwĩloogua wa kĩnũna uuloogua weene. 8 Kuitĩ impola zaasio nazikoolĩ mumiani nukukijula ndee, zukumutenda inie mulekitũla akata, sunga sika antu naagila kankali kukumulĩnga ũShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito. 9 Kuitĩ wensi namugila izi ingĩ mupokũ nasikusũũmile kwiona kĩĩsa, wĩĩaguaa ya kĩna alĩ moogigue ĩmĩlandu yaakue nya kalĩ. 10 Luulo gua, anũna aane, ĩkamatĩkiĩ kwikamĩnkĩĩlia uwĩĩtua waani nuusaagulua waani; kuitĩ kanga mutende iio, sika mukĩkũmpia kainiino. 11 Kuitĩ yaasio mukipeegua kwiingĩla nangũlũ muutemi wa kalĩ nakalĩ wa kĩShekulu nuMugũni wĩĩtu Yesu Kilisito. 12 Luulo gua, sika nikileka kukumujukia ĩzaasio intondo tũlũ, kanga ĩmuzimanile nakĩĩ nukwikamĩnkĩĩligua mutai namutĩte. 13 Nineene moonie iiza, ityũngo pĩna nkoolĩ mumuĩlĩ uu, kukumutenula nukukumwijukia; 14 Kuitĩ manile kĩna kwilega mumuĩlĩ waane ipolokile kuukaaũ, kĩna ũShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito alundagĩlĩĩle. 15 Ĩpa nĩkakĩkamatĩkia koona pĩna nasaama muna nsĩĩ, musũũme kukijuka matũngo mensi impola izi. 16 Kuitĩ sika alĩ kutiatile inshimu naalĩ ntungue kuusugũ pĩna alĩ kumuĩĩlĩĩle inie impola za ngũlũ za kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito nukwiiiza kumuakue, ĩpa alĩ kuuoonie ishie namiiso mĩĩtu uukulu waakue. 17 Kuitĩ alĩ mupeegue nuNzua Tata lukũmo nuukulu pĩna alĩ muleetelue ululi nalupũnile muukulu naukĩlĩkĩlĩĩle, “Uyu wayu Muana waane muloogua, nanumuloeeligue ninduyo.” 18 Nululi luasio ishie alĩ kulũgyũũlie kwipũna kwigyulu pĩna alĩ kwĩensi ninduyo munkoko nanzelu. 19 Kangĩ kutĩĩte ulukaani ulwa unakĩdagu nalukamũ nangũlũ. Mukitenda iiza kanga mulukendegeele zĩ ntala imĩlĩka mukiiti sunga pĩna ikiyeeleela, nĩnsonda nya daau ĩkakigyelela munkolo zaani. 20 Ulu ninduulu mulĩnge tangua, ya kĩna ukutilĩ uunakĩdagu muwandĩkua, nausũũmile kwilondoosigua kukĩuntu udũũ. 21 Kuitĩ ukutilĩ kaunakĩdagu naupũnile kuulooa wa kĩuntu, ĩpa antu alĩ akutambula zazi ĩza kĩNzua pĩna alĩ atongeelue nuMuau Muelu.
1 Ĩpa naigyelela anakĩdagu a ulongo pakatĩ ya antu, kĩna iio kunsiani naikitũla amania a ulongo naikiingĩlia kukĩmpisĩ-mpisĩ uumanigua wa kulimĩĩlia, ĩakumukaana sunga ũShekulu naalĩ waakomuĩle, ĩakĩleetela uoonooneki kuukaaũ. 2 Nĩnaiingĩ ikitiata uusambo waao, nukunsooko yao ĩnzĩla ya tai ikitukua. 3 Numukĩaya ĩkakĩligĩlia nsaĩlo kumiani kunkaani naalĩ ntungue, nuulamulua waao kwipũna ĩkalĩ sika utinilie, sunga uoononeki waao sika witindila. 4 Kuitĩ malĩĩ uNzua sika alĩ waalekile ĩamalaĩka naalĩ atimuĩle, ĩpa alĩ waagumĩĩle kuulungu, naatũngua nĩmatendele ma kiiti, alindĩĩlue muumo sunga uulamulua uuze; 5 kangĩ malĩĩ sika aluulekile uunkũmbigyulu wa kalĩ, ĩpa numukendegeela uNoe, umutanantia wa kulukuuluu, nĩantu naĩngĩ mupũngatĩ, paasio pĩna aluleetile uUkapĩli wa maazĩ muna unkũmbigyulu wa antu nasika alĩ amukulilie uNzua. 6 kangĩ malĩĩ aluzilamuĩle ikaa za Sodomũ nĩGomola zikaasigue, kukuzigalula nukukuzitenda zitũle maũ nwitenda izo zĩĩ kĩlingasĩĩlio kuantu nasika ĩkakumukulia uNzua pembele; 7 kangĩ numugũna uLoti, umunakulukuuluu, naaluoonie usungu kunsooko ya lugendo lwa oononeki lwa antu naabĩĩ; ( 8 kuitĩ uyo munakulukuulu, pĩna nwikyala pamuao kwiona nukwiiigia, nuagigua munkolo yaakue nya kulukuuluu lutondo kulutondo, kunsooko ya utendi waao naugila kilyagĩĩlio), 9 iio gua, ũShekulu umanile kukuagũna mumagemua ĩaasio naakumukulagiaa, nukukuaĩĩka naagila ĩkulukuuluu akaasigue sunga palutondo ulwa ulamulua, 10 naikulu nangũlũ ĩaasio naakutiataa ya kĩmuĩlĩ, naakugendela munsula za udobũ, nukwimela uusũũmi wa utemi. ĩAasio naagila kaooa kangĩ akakũ, sika akukĩkĩmaa pĩna akuatuka naatĩĩte uukulu. 11 Ĩpa sunga ĩamalaĩka naakĩlile muusũũmi ningũlũ, sika akupũnagiaa uusokia wa utukĩlani kumiao ntongela ya kĩShekulu. 12 Ĩpa ĩaasio ĩkĩna mĩtũgo nangila kamasala. naalĩ ndelue zĩ iyumbe udũũ za kuguĩlua nukwiulagua, naakĩtuka mumpola nasika azilĩngile, sunga muononeki waao ikioonoonua, 13 ĩiaanũnkula uualaalĩki wa uleki waao. Naasĩĩgile ya kĩna ulugaalo ĩmunsĩ ingĩ wĩloeelia. Ĩa ingĩ mabado ninshoni naatiatile uwĩsũgamĩĩlia waao wa kĩsuakĩĩa, pĩna ijĩpia uwĩsũgamĩĩlia palumuĩ niniinie. 14 ĩMiiso maao namijuile uusambo, antu nasika alekile kwitenda ĩmĩlandu. Naapuutia ĩaasio naatĩĩte inkolo za uneketũ. Naatĩĩte inkolo nazukumanaa mpola zensi za kĩaya; aana ijũmo, 15 naalĩ amĩlekile ĩnzĩla nangolokũ, naalimĩĩla, naamĩamba ĩnzĩla ya kĩBalamũ, muana wa kĩBeoli naalĩ muloe ĩkĩpeegua kya uleki. 16 Ĩpa alĩ musugulue kunsooko ya utimu waakue umuene; ndoguĩ nasika ĩsũũmile kwilikitia nĩtambula kululi lwa kĩuntu, nĩgilia uuputigua masala wa munakĩdagu nuasio. 17 Ĩa ingĩ njiĩlio nangila kamaazĩ; malũnde namakenkue nukĩlaũmbĩ; uwiilu wa kiiti ingĩ kĩuto naaĩĩkĩligue. 18 Naitambula ĩmakaani namakulu ĩma ulu nuwĩnansulĩkia, munsula za muĩlĩ za usambo naakuapuutia ĩaasio naandagiaa kukuatalama ĩo naikyalile muulimĩĩli. 19 Naapũnĩlia ĩmalago ma ukomolua nĩndĩo ĩeene asese a oononeki. Kuitĩ nazukumudulaa umuntu, uzo ukutũla musese wa zaasio. 20 Kuitĩ ĩaasio naalĩ atalamile uudobũ wa unkũmbigyulu kunzĩla ya kumumana ũShekulu nuMugũni wĩĩtu Yesu Kilisito, paapo kanga aguĩligue kangĩ nukwidulua, uwikyaalĩ waao wa mpelo witũla ubĩĩ kwikĩla uwaasio wa muandio. 21 Kuitĩ aza ijilitũla iiza nangũlũ kumiao kanga ĩsika alĩ amĩmanile ĩnzĩla ya kulukuuluu, kwikĩla kukumĩmana, pembele alĩleke ilyagĩĩlio nalielu naalĩ apeegue. 22 Ĩpa igyelela kumiao kwilika lya ung'enua wa tai, “ĩMbua yĩshookĩĩle ĩmalukiu maakue ĩnene, nĩngũlũma naalĩ nzogigue ĩshookĩĩle kwigala-gala mumalolo.”
1 Aloogua, ĩĩ yaĩ mbalua ya kabĩlĩ nanukumuandĩkĩĩla; muzaasio nazibĩlĩ nalaĩlia ĩmasĩĩgo maani namaaza kukumũjukia, 2 muzijuke inkaani naalĩ ntambulue ĩkalĩ nĩanakĩdagu naeelu, nilyagĩĩlio ĩlya kĩShekulu nuMugũni naalilyeetue nĩatumua aani. 3 Mumane tangua ulukaani ulu, ya kĩna pantondo za mpelo ijiliiiza nĩmapana maao, aao ĩakola kumela, naatiatile inshula zaao ĩeene, 4 ĩiũga, “Liĩlĩ mpĩĩ ilyago liasio ĩlya kuuza kumuakue? Kuitĩ kwipũna paapo iishekulu ĩĩtu pĩna agonĩĩle intu tũlũ ikyalile iio-iioo kwipũna iyuukĩ lya uutũndua.” 5 Ndĩo naĩitĩ naasiitile kwigomba ulukaani ulu, ya kĩna alĩ lĩkoolĩ gyulu kwipũna ĩkalĩ, nĩnsĩĩ gaa alĩ mumbue kwipũna mumaazĩ nukunzĩla ya maazĩ kulukaani lwa kĩNzua. 6 Kunzĩla ya maayo, uunkũmbigyulu wa ntondo zaasio naukapĩligua nĩmaazĩ, naoonoonua. 7 Ĩpa igyulu lya nzuauu nĩnsĩĩ mbĩĩkue kĩuto kumooto kulukaani lulo-luuloo, mbĩĩkue sunga kulutondo lwa ulamulua nulwa koonoonua kumuao ĩantu nasika akumukulagiaa uNzua. 8 Ĩpa aloogua, mulekiĩĩwa ulukaani ulu nalumuĩ, ya kĩna kwa kĩShekulu lutondo lumuĩ zĩ miaka gyana lya nzogũ, nĩmiaka gyana lya nzogũ zĩ lutondo lumuĩ. 9 ũShekulu sikutinilie kwitimĩĩlia ilyago liakue, kĩna naĩngĩ naakuũga watinia. Ĩpa ukugigimĩlagiaa kumuani, sika muloe tũlũ wensi walimĩĩle, ĩpa tũlũ ensi apikĩĩle uupeli. 10 Ĩpa ulutondo lwa kĩShekulu lukiiza zĩ mũii; palutondo luasio paapo igyulu likilega kumulugũzo mukulu niyaasio naalĩ iumbue kwipũna iyuukĩ ikitaulua nukwishonsua namooto, nĩnsĩĩ nĩmĩlĩmo nĩkoolĩ munsĩ yaakue ikijigĩligua. 11 Iio gua, kunsooko iintu tũlũ ĩkĩnekentuka itĩ, yumũjĩpĩĩle inie muĩ antu kĩ mulugendo naluelu nukukumukulia uNzua, 12 pĩna mwilaaĩĩla sunga luĩze ulutondo luasio ulwa kĩNzua, nukukulukangasĩĩlia. Ĩpaasio paapo igyulu likitaulua nukwishonsua, niiumbe iyuukĩ ikijigĩligua nukwinekentuka! 13 Ĩpa gua, kunsooko ilago liakue, kulaaĩlĩĩle igyulu nĩpia nĩnsĩĩ nampia, muna ĩkulukuuluu ikikyalaa. 14 Luulo gua aloogua, kunsooko mulaaĩlĩĩle ĩzaasio, ĩkamatĩkiĩ koona mwigyelele kĩna muagila kakĩlema sunga kibyado ntongela yaakue mumatiliga. 15 Inie muusĩĩgĩle uugigimĩlia wa kĩShekulu wĩĩtu kĩna ĩngi ugũnua. Iio-iioo umunũna wĩĩtu muloogua uPaulo naalumuandĩkile kumasala naalĩ mupeegue, 16 kĩna mumbalua zaakue tũlũ, nwipũnia inkaani za mpola izi. Mumbalua zaasio zikoolĩ impola nzia nkakũ kukuzilĩnga; nĩndĩo nasika amanigue, kangĩ nasika akamatĩkũ akuzipĩlulaa kĩna iio naakuupĩlulaa uwandĩkua nawĩngĩ kuoononeki waao ĩeene. 17 Luulo gua aloogua, na mwakondia kwimana izi, ĩsukukĩ mulekikenkeeligua nuulimĩĩli wa aasio naaleki, mugue nukwileka uukamũ waani. 18 Ĩpa mukule muukende nukukumumana ũShekulu nuMugũni wĩĩtu Yesu Kilisito. Ukulu wĩĩ kumuakue ĩpaino sunga kulutondo lwa kalĩ nakalĩ. Amini.
1 Naalĩ lukoolĩ kwipũna umuandio, naalĩ kulũigilie, naalĩ kuluoonie kumiiso mĩĩtu nukukululaaĩkia nukukuluapaatia kumĩkono yĩĩtu, kukulutanantagia luulo uLukaani lwa upanga. 2 Nduo upanga alĩ wigyelile, nindiishie nakuuonekia; nakuukuĩla nukukuutanantia pakatĩ yaani, uupanga waasio wa kalĩ nakalĩ naalĩ wĩĩlĩ kwa kĩTata, nawigyelela kumuĩtu. 3 Naalĩ kuuoonie nukwiiigia kukumutanantĩlia inie; koona muligie uukamantani palumuĩ nindiishie, nuukamantani wĩĩtu ingĩ palumuĩ nuTata nuMuana waakue ũYesu Kilisito. 4 Nindiizi kukumuandĩkĩla, koona uulumbi wĩĩtu utimĩĩligue. 5 Izi zozi mpola naalĩ kũigilie kumuakue nukwitanantia kunsiani, ya kĩna uNzua ingĩ weelu, sunga ĩkiiti sika kikyalile kainiino munsĩ yaakue; 6 Kanga kuũge ya kĩna kukamantĩĩne ninduyo nukwigendela muwiilu kwalomboka, sunga sika kutendile naza tai. 7 Ĩpa kanga kugendele muweelu, kĩna umuene nuĩlĩ muweelu, kukamantanile ndiishie kundiishie, numugali wa kĩYesu uMuana waakue ukukoogia umulandu tũlũ wensi. 8 Kanga kuũge kuagila kamulandu, kwĩkongaa, nĩtai yukutilĩ munsĩ yĩĩtu. 9 Kanga kukũmuule ĩmĩlandu yĩĩtu, uzo ingĩ wa usuĩĩli kangĩ munakulukuuluu wakuleegelie ĩmĩlandu yĩĩtu, nukukukoogia ubĩĩ tũlũ wensi. 10 Kanga kuũge kĩna sika kutimuĩle, kukumutendaa uzo wĩĩ mulongo, sunga ulukaani luakue lukutilĩ muunsĩ yĩĩtu.
1 Ana ane na mwanino, nukumuandĩkĩla izi mulekitimula. Kanga wensi watimule kutĩĩte uMualĩĩlia kwa kĩTata, Yesu Kilisito munakulukuuluu; 2 Muene pyolia kunsooko yamĩlandu yĩĩtu; sika kunsooko ya mĩlandu yĩĩtu udũũ, ĩpa kunsooko ya mĩlandu ya unkũmbigyulu tũlũ. 3 Muasio kukulĩngĩlaa kĩna kumulĩngile, kanga kumakendegeele ĩmalagĩĩlio maakue. 4 Uzo nuũgile, “Numulĩngile,” ninduyo sikukumakendegelĩĩle ĩmalagĩĩlio maakue,, ingĩ mulongo, nĩtai yukutilĩ munsĩ yaakue; 5 uNuasio nulukendegelĩĩle ulukaani luakue, mumuakue uuloogua wa kĩNzua wakamĩnkĩlĩĩle ĩtai-taai. Muasio kulĩngile kĩna kuĩlĩ munsĩ yaakue. 6 Uzo nuũgile kĩna ukikyalaa munsĩ yaakue, yumũjĩpĩĩle umuene wagendele ii-oiioo kĩna uyo naalukugendelaa. 7 Aloogua, sika nukumuandĩkĩla kilyagĩĩlio nĩpia, ĩpa ilyagĩĩlo ĩlya kalĩ naalĩ mutĩĩte kwipũna umuandio. Nindĩlo ilyagĩĩlio ĩlya kalĩ ingĩ ulukaani luulo naalĩ mulũigilie. 8 Kangĩ niandĩka kumuani lyagĩĩlio nĩpia, lya tai munsĩ yaakwe kangĩ munsĩ yaani, kunsooko uwiilu wikĩla, nuweelu wa tai wakondagiaa kwieelia. 9 Uzo nukuũgaa kĩna wĩĩlĩ muweelu, ninduyo umusuukĩĩlue umunũna waakue, wĩĩlĩ muwiilu sunga nunzuauu. 10 uNuasio nukumuloogaguaa umunũna waakue ukikyalaa muweelu, sunga mumuakue kĩkutilĩ kakĩnkũpa. 11 Ĩpa unuasio numusuukĩlue umunũna waakue wĩĩlĩ muwiilu, kangĩ ukugendelaa muwiilu, sunga sikumanile kĩna ulunziĩ, kunsooko uwiilu wamupokũilie ĩmiiso maakue. 12 Nukumuandĩkĩla inie, ana namwanino, kunsooko mwaleegelagiguaa ĩmĩlandu yaani kunsooko ya liina liakue. 13 Nukumuandĩkĩla inie atata kunsooko mumulĩngile uyo naalukoolĩ kwipũna umuandio. Nukumuandĩkĩla inie asumbatĩ, kunsooko mumudulile uMubĩĩ. Numuandĩkĩĩle inie ana kunsooko mumulĩngile uTata. 14 Numuandĩkĩĩle inie atata, kunsooko mumulĩngiile uyo naalukoolĩ kwipũna umuandio. Numuandĩkĩĩle inie asumbatĩ, kunsooko muakamũ, nulukaani lwa kĩNzua lwikyalile munsĩ yaani, kangĩ mumudulile uMubĩĩ. 15 Muleke kuuloogua uunkũmbigyulu, sunga nazĩĩlĩ muunkũmbigyulu. Wensi kanga wauloogue uunkũmbigyulu, uuloogua kwa kĩTata ukutilĩ munsĩ yaakue. 16 Kunsooko kiensi nakĩkoolĩ muna unkũmbigyulu, nsula ya muĩlĩ, nĩnsula ya miiso, nulekeemo lwa uumĩ, sika zipũnile kwa kĩTata, ĩpa zipũnile muna unkũmbigyulu. 17 Nuunkũmbigyulu wikĩla palumuĩ ninshula zaakue, ĩpa unuasio nukutendaa uuloogua wa kĩNzua ukikyalaa sunga kalĩ nakalĩ. 18 Ana ane, ingĩ tyũngo lya mpelo; kĩna iio naalĩ mũigilie kĩna umugilia-Kilisito ũjile, sunga nunzuauu ĩagilia-Kilisito iingĩ igyelelaa; iio gua, kulĩngile kĩna ingĩ tyũngo lya mpelo. 19 Alĩ apũnile mumiĩtu, ĩpa sika alĩ a mumuĩtu. Kuitĩ kanga ĩalĩĩ ijilitũla a mumiĩtu, alĩ ijiliĩĩma palumuĩ nindiishie. Ĩpa gua, alĩ apũnile koona igyelele kĩna sika tũlũ a kumiĩtu. 20 Ĩpa inie mwapakilue makũta nunuasio naMuelu, kangĩ mumanile tũlũ. 21 Sika alĩ numuandĩkĩĩle inie kunsooko sika mumanile ĩtai, ĩpa kunsooko mumĩmanile, kangĩ mumanile kĩna ukutilĩ kaulongo wensi naukũpunaa mutai. 22 Waani gua namuloongo isiititũla uuyo nukukaanaa ya kĩna ũYesu ingĩ Kilisito? Nuasio mugilia-Kilisito, nukumukaana uTata nuMuana. 23 Tũlũ wensi nukumukaana uMuana mugila kaTata; uzo nukumukũmuulaa uMuana, unuasio utĩĩte nuTata gaa. 24 Ĩpa gua inie, uluasio naalĩ mulũigilie kwipũna umuandio, lũkyale munsĩ yaani. Kanga uluasio naalĩ mulũigilie kwipũna umuandio lwikyale munsĩ yaani, paapo mukakikyala munsĩ ya muana numunsĩ ya kĩTata. 25 Nĩndĩĩlĩ lyolĩ lyago naalukulagĩĩle ishie, uupanga wakalĩ nakalĩ. 26 Numuandĩkĩĩle inie izi mumpola za asio naasiiile kukumulimĩĩlia. 27 Ĩpa ĩmakũta naalĩ mumaligilie kumuakue makikyalaa munsĩ yaani, niniinie sika musiiile wensi wamumanie; ĩpa gua, kĩna iio ĩmakũta maasio makumumania impola tũlũ zensi, kangĩ maayo tai, sika ulongo, iio-iioo naalĩ mamumanilie inie; kyalĩ munsĩ yaakue. 28 Ĩpaino ana namuaniino, kyalĩ munsĩ yaakue, koona pĩna ukakigyeleligua, kutũle nuukamatĩkũ, sunga kulekikolua kansoni ntongela yaakue pĩna ukiiiza. 29 Kanga ĩmumanile kĩna uzo ingĩ munakulukuuluu, lĩngĩ, kĩna wensi nukutendaa ĩkulukuuluu mulelue ninduyo.
1 Laaĩ uu uloogua kĩ naalukupĩĩle uTata, sunga kuĩtua aana a kĩNzua; Nindiishie iio kuĩlĩ. Kunsooko ĩĩ uunkũmbigyulu sika ukulĩngile, kunsooko sika umulĩngile uyo. 2 Aloogua, ĩpaiino kwĩaana a kĩNzua; sika yalakakigyelela kĩna kukitũla kuĩlĩ; ĩpa kumanile kĩna pĩna ukakigyelela kukakĩpiana ninduyo, kunsooko kukakumuona kĩna wĩĩlĩ. 3 Kangĩ wensi nutĩĩte uulaaĩĩli uu kumuakue ukĩeelagiaa, kĩna umuene namuelu. 4 Wensi nukutendaa umulandu ingĩ muleki; kangĩ umulandu ingĩ uleki. 5 Mumanile kĩna uzo alũgyelĩĩle waĩleegie ĩmĩlandu, numulandu ukutilĩ munsĩ yaakue. 6 Wensi nukikyalaa munsĩ yaakue sikukutimulaa, wensi nukutimulaa sikumuoonie sunga sikumulĩngile. 7 Ana ane, wensi waleke kumulimĩĩlia; wensi nukutendaa ĩkulukuuluu ingĩ munakulukuuluu, kĩna umuene namunakulukuuluu. 8 Nukutendaa ĩmĩlandu ingĩ wa kĩShetani, kunsooko ũShetani ukutendaa ĩmĩlanadu kwipũna umuandio. Kunsooko ĩĩ uMuana wa kĩNzua nwigyeleligua, koona waĩonoone ĩmĩlĩmo ya kĩShetani. 9 Wensi namulelue nuNzua sikukutendaa ĩmĩlandu, kunsooko ĩmpiani yaakue ikyalile munsĩ yaakue; sikusũũmile kwitenda ĩmĩlandu kunsooko mulelue nuNzua. 10 Kunzĩla ĩĩ ĩaana a kĩNzua igyelĩĩle, sunga ĩaana a kĩShetani gaa. Tũlũ wensi nasikukutendaa ĩkulukuuluu sika wa kĩNzua, sunga uuyo nasikumuloilue umunũna waakue. 11 Kunsooko izi zozi mpola naalĩ mũigilie kwipũna umuandio kwĩloogue ndiishie kundiishie. 12 Sika kĩna uKaini naalĩ wa kinuasio na Mubĩĩ, numuulaga umunũna waakue. Numuulaga kunsooko kĩ. Kunsooko uutendi waakue alĩ ubĩĩ, uwa munũna waakue alĩ wa kulukuuluu. 13 Mulekikulĩlua anũna aane, kĩna uunkũmbigyulu umusuukĩĩlue. 14 Ishie kumanile kĩna kwakĩlile kwipũna muukiu sunga kuupanga, kunsooko kualoogilue ĩanũna. uNuasio nasikukuloogaguaa, ukikyalaa muukiu. 15 Wensi nukumusuukĩlaguaa umunũna waakue ingĩ muulagi, niniiinie mumanile kĩna umuulagi wensi mugila kaupanga wa kalĩ nakalĩ naukikyalaa munsĩ yaakue. 16 Kunzĩla ĩĩ kuulĩngile uuloogua, kunsooko uyo alupũnilie uuumĩ waakue kunsooko yĩĩtu kunsooko ya anũna. 17 Ĩpa wensi kanga ĩutĩĩte inshao za munu muna unkũmbigyulu, kanga wamuone umunũna waakue namusilĩlue, nukukumugilĩlia ĩkĩsuusu kumuakue, uuloogua wa kĩNzua wikyalile mbii munsĩ yaakue? 18 Ana aane, kulekiloogua kulukaani katia palulĩmĩ, ĩpa yĩĩ kuutendi nukutai. 19 Kunzĩla ĩĩ kukilĩnga kĩna ishie kwa tai, nukuntongela yaakue kukikamia inkolo zĩĩtu, 20 tũlũ pensi pĩna inkolo zĩĩtu zukukusokia; kunsooko uNzua ingĩ mukulu kwikĩla inkolo zĩĩtu, ninduyo ulĩngile tũlũ zensi. 21 Aloogua, inkolo zĩĩtu kanga zishiite kukusokia kutĩĩte uukamatĩkũ ntongela ya kĩNzua. 22 kangĩ luensi nakulompile, kukuluanũnkulaa kumuakue, kunsooko kukendegelĩĩle ĩmalagĩĩlio maakue nukwitenda nazĩmuloelĩĩlie pamiiso maakue. 23 Ĩlĩ lyolĩ lyagĩĩlio liakue, kusuĩĩle muliina lya Muana waakue ũYesu Kilisito, nukukĩloogua ndiishie kundiishie, kĩna alukulagĩlĩĩlie. 24 Nunuasio nukukendegeelaa ĩmalagĩĩlio maakue ukikyalaa munsĩ yaakue ninduyo munsĩ yaakue. Kunzĩla ĩĩ kulĩngile kĩna ukikyalaa munsĩ yĩĩtu, kunzĩla ya kĩMuau naalukupĩĩle.
1 Aloogua, mulekishuĩĩla ĩnkolo zensi, ĩpa zigemĩ inkolo kanga ĩzipũnile kwa kĩNzua; kunsooko ĩanakĩdagu aulongo iingĩ igyelelaa muna unkũmbigyulu. 2 Kunzĩla ĩĩ mumumanile uMuau wa kĩNzua; ĩnkolo yensi nĩkũmulĩĩle kĩna ũYesu Kilisito waazile mumuĩlĩ wa kĩuntu, ĩpũnile kwa kĩNzua. 3 ĩNkolo yensi nasika ĩmukũmulĩĩle ũYesu sika alĩ ĩpũnile kwa kĩNzua. Ĩĩ yaĩ nkolo ya mugilia-Kilisito namũigilie ya kĩna ĩpolokile, nunzuauu ĩkoolĩ muna unkũmbigyulu. 4 Ana ane, inie ingĩ mwa kĩNzua; niniiinie muadulile ĩaaso, kunsooko unuasio nuĩlĩ munsĩ yaani ingĩ mukulu kwikĩla uyo nuĩlĩ muna unkũmbigyulu. 5 ĩAasio ingĩ a unkũmbigyulu; luulo akũgaa ĩzaasio ĩza unkũmbigyulu, nuunkũmbigyulu ukuategeelaa. 6 Ishie kwa kĩNzua. uNuasio numumanile uNzua ukukutegeelaa, unuasio nasika wa kĩNzua sikukukutegeelaa. Kunzĩla ĩĩ kulekanuĩle ĩnkolo nya tai nĩnkolo nya ulimĩĩli. 7 Aloogua, kwĩloogue ndiishie kundiishie; kunsooko uuloogua ukupũnaa kwa kĩNzua; wensi nutĩĩte uloogua mulelue nuNzua, kangĩ umulĩngile uNzua. 8 uNuasio nasika utĩĩte uloogua sikumulĩngile uNzua; kunsooko uNzua ĩngĩ uloogua. 9 uUloogua wa kĩNzua alĩ wigyelĩĩle kunsĩĩtu paapo pĩna alumutumile uMuana waakue nwing'ene muna unkĩmbigyulu kuligie upanga kwa kĩuyu. 10 Uu wau uloogua, sika kĩna alĩ kumuloogilue uNzua, ĩpa umuene alukuloogilue ishie, numutuma uMuana waakue watũle pyolia kunsooko ya mĩlandu yĩĩtu. 11 Aloogua, malĩĩ uNzua alukuloogilue ishie itĩ, yukũjĩpĩĩle gua, nindiishie kukĩloogua. 12 Ukutilĩ naalumuoonie uNzua kũtyũngo liensi. Kanga kwĩloogue, uNzua ukikyala munsĩ yĩĩtu nuuloogua waakue witimĩĩligua munsĩ yĩĩtu. 13 Kunzĩla ĩĩ kulĩngile ya kĩna kwikyalile munsĩ yaakue ninduyo munsĩ yĩĩtu, kunsooko wakukamantĩĩnie mwa kĩMuau waakue. 14 Nindiishie kwaoonie nukwikuĩla ya kĩna uTata wamutumile uMuana watũle Mugũni wa unkũmbigyulu. 15 Wensi nukũmulĩĩle kĩna ũYesu ingĩ Muana wa kĩNzua, uNzua ukikyalaa munsĩ yaakue, ninduyo munsĩ ya kĩNzua. 16 Nindiishie kuulĩngile nukukuusuĩĩla uuloogua nuutĩĩte uNzua kumiĩtu. uNzua ingĩ uloogua, nunuasio nukikyalaa muuloogua, ukikyalaa munsĩ ya kĩNzua, nuNzua ukikyalaa munsĩ yaakue. 17 Kunzĩla ĩĩ uuloogua ukamĩnkĩĩligua kumuĩtu, koona kuĩ nuukamatĩkũ palutondo lwa ulamulua, kunsooko kĩna wĩĩlĩ uzo, iio-iioo nindiishie kuĩlĩ munu muna unkũmbigyulu uu. 18 uUloogua ugila kaooa, ĩpa uuloogua naukamĩnkĩĩlũ ukutaagaa uooa kunzi, kunsooko uooa utĩĩte ukuua; umooa sika mukamĩnkĩĩligue muuloogua. 19 Iishie kutĩĩte uuloogua kunsooko muene alukuloogilue umuandio. 20 Wensi kanga waũge; “Namuloogua uNzua,” ninduyo ĩumusuukĩĩlue umunũna waakue, uyu ingĩ mulongo; kuitĩ nasikumuloogilue umunũna waakue numuoonie, sika wishũũma gua, kukumuloogua uNzua nasikumuoonie. 21 iLyagĩĩlio ĩlĩ kuapeegue ninduyo, kĩna unuasio numuloogilue uNzua wamuloogue numunũna waakue gaa.
1 Tũlũ wensi nukusuĩĩla kĩna ũYesu ingĩ Kilisito mulelue nuNzua. Tũlũ wensi nukumuloogaguaa umukola kulela, ukumuloogaguaa ninduzo namulelue nduyo. 2 Kunzĩla ĩĩ kulĩngile kĩna kualoogilue ĩaana a kĩNzua, pĩna kumuloogilue uNzua nukwikendegeela ĩmalagĩĩlio maakue. 3 Kuitĩ uu wau uuloogua wa kĩNzua, kumakendegeele ĩmalagĩĩlio maakue; kangĩ ĩmalagĩĩlio maakue sika malũto. 4 Kunsooko kiensi nakĩlelue nuNzua kyukuudulaa uunkũmbigyulu; uu wau uduli naukuudulaa uunkũmbigyulu, ingĩ uusuĩĩli wĩĩtu. 5 Waani mukola kuudula uunkũmbigyulu, isiititũla uuyo nukusuĩĩlaa kĩna ũYesu ingĩ Muana wa kĩNzua. 6 Uyu wayu naalĩ wijile kumaazĩ nukumugali, ũYesu Kilisito; sika kumaazi udũũ, ĩpa kumaazi nukumugali. 7 Ninduyo uMuau muene nukukuĩlaa, kunsooko uMuau ingĩ muene tai. 8 Kunsooko akoolĩ akuĩli atatu mwigyulu, uTata, nuLukaani, nuMuau Muelu; nĩndiia naatatu umuĩ. 9 Kangĩ akoolĩ atatu naakukuĩlaa muna nsĩĩ, uMuau nĩmaazi numugali; nĩndĩĩa naatatu akukamantanaa muumuĩ. Kanga kuwaanũnkule uukuĩli wa aana antu, uukuĩli wa kĩNzua ingĩ ukulu nangũlũ, kunsooko uu wau uukuĩli wa kĩNzua naalumukwĩlĩĩle uMuau waakue. 10 uNuasio nusuĩlĩĩle muMuana wa kĩNzua utĩĩte ukuĩli waasio munsĩ yaakue. uNuasio nasikumusuĩlĩĩle uNzua umutendile watũle mulongo, kunsooko sikuusuĩlĩĩle uukuĩli, naalumukuĩlĩĩle uMuana waakue. 11 Ninduu wau ukuĩli, ya kĩna uNzua alukupĩĩle uupanga wa kalĩ nakalĩ; nuupanga uu ukoolĩ muMuana waakue. 12 uNuasio numutĩĩte uMuana, utĩĩte uupanga waasio; namugila uMuana wa kĩNzua, mugila kaupanga waasio. 13 Numuandĩkĩĩle izi, inie namusuĩlĩile muliina lya Muana wa kĩNzua, koona mulĩnge kĩna mutĩĩte uupanga wa kalĩ nakalĩ 14 Uu wau uukamatiku nakuutĩĩte kumuakue; ya kĩna kanga kulompe lukaani kwilika lya ulooa waakue, ukukũigia. 15 Kanga kumane kĩna ukukũigia luensi nakwilompa, kwimana kĩna kwapeegagua ĩzaasio nakulompile kumuakue. 16 Wensi kanga wamuone umunũna waakue witenda umulandu nasika wa ukiu, ukilompa, nuNzua ukakumupeela upanga kunsooko ya aasio naatendile umulandu nasika wa ukiu. Ukoolĩ mulandu wa ukiu, sika mbũgile walompe kunsooko ya waasio. 17 Luensi nasika lwa kulukuuluu ingĩ mulandu, ĩpa ukoolĩ mulandu nasika wa ukiu. 18 Kumanile ya kĩna wensi naalĩ mulelue nuNzua sikukutimulaa, ĩpa Uzo naalĩ mulelue nuNzua ukumukendegeelaa, sunga uMubĩĩ sikukumuambaa. 19 Kumanile ya kĩna ishie ingĩ kwa kĩNzua; nuunkũmbigyulu tũlũ ukoolĩ mungũlũ za mubĩĩ 20 Kumanile ya kĩna uMuana wa kĩNzua waazile nduyo wakupĩĩle uulĩngi, koona kumulĩnge uzo nwa tai, nindiishie kukoolĩ munsĩ yaakue nwa tai, ingĩ munsĩ ya Muana waakue ũYesu Kilisito. Uyu wayu Nzua nwa tai, nuupanga wa kalĩ nakalĩ. 21 Ana ane, ĩkendegeelĩ kuanzegamĩla.
1 Ĩne neene nanumunampala nakuaandĩkĩla ue, numusungu numusaagulue, palumuĩ nĩaana aako nanĩaloogilue mutai; ĩpa sika uneene dũũ, sunga nĩaasio tũlũ naamĩlĩngile ĩtai, 2 Kuunsooko ya tai niasio nikyalile munsĩ yĩĩtu, ndĩzo ikitũla palumuĩ nindiishie sunga ĩkalĩ nakalĩ. 3 uUkende nĩkĩnishungu nĩmatiliga namapũnile kwa kĩNzua Tata nukwa kĩYesu Kilisito uMuana wa kĩTata mikitũla palumuĩ nindiishie mutai numuuloogua. 4 Alĩ numbĩkilie kunsooko alĩ moonie ityũmpĩ lya aana aako akugendelaa mutai, kĩna iio naalĩ kuanũnkuĩle ilyagĩĩlio kwipũna kwa kĩTata. 5 Ĩpaino nukulompile maau, sika kĩna nukuandĩkĩĩle ilyagĩĩlio nĩpia, ĩpa lĩĩlo naalĩ kulĩtĩĩte kwipũna umuandio, kĩna kwĩloogue. 6 Nunduu wau uuloogua; kugendele nukukumatiata ĩmalagĩĩlio maakue. Ĩlĩ lyolĩ lyagĩĩlio, kĩna alĩ mũigilie kwipũna umuandio kĩna mugendele muumo. 7 Kunsooko ĩalimĩĩlia iingĩ igyelĩĩle muna unkũmbigyulu nasika akũmulĩĩle kĩna ũYesu Kilisito waazile mukĩmuĩlĩ. Wayu mulimĩĩlia numugilia Kilisito. 8 Ĩkendegeelĩ, mulekilimĩĩlia naalĩ mukĩkunkunalĩĩle, ĩpa muanũnkule ĩkĩpeegua kiensi. 9 Tũlũ wensi nukuupũũta uumanigua, waleke kikyala muumanigua wa kĩKilisito, mugila kaNzua. uNuasiio nwikyalile muumanigua wa kĩKilisito, uyu umutĩĩte uTata nuMuana gaa. 10 Wensi kanga waaze kunsiani, ninduyo ĩsikuuleetile uumanigua uu, muleke kumusũgamĩĩlia munumba zaani, sunga muleke kumusaaukia. 11 Kuitĩ nukakumusaaukia ukamantĩĩne muutendi waakue naubĩĩ. 12 Ntĩĩte nkaani ningĩ za kukukuandĩkĩla; taazu ndekiandĩka kũtyalatasi nuwiino, ĩpa ndaaĩlĩĩle kwiiiza kunsiani nukukĩtambuĩla niniinie mulomo kumulono, koona uulumbi wĩĩtu utimĩĩligue. 13 ĩAana a munũna waako namusaagulue akulamukilie.
1 Ĩne neene nanumunampala nakuandĩkĩla ue Gayo, muloogua waane, nanumuloogilue mutai, 2 Muloogua, nompile tũlũ yĩĩ iiza kumuako, kangĩ wĩĩ mupanga, kĩna iio ĩnkolo yaako niĩlĩ muuuza. 3 Kuitĩ alĩ numbile nkankanaa pĩna alĩ ijile ĩanũna nukwikuĩla ĩtai yaako, kĩna kulukuuluu ukugendelaa mutai. 4 Numugila kaulumbi naukulu kwikĩla uu, kwiiigia kĩna ĩaana aane akugendelaa mutai. 5 Muloogua, ingĩ utendi wa usuĩlĩ ue nukuatendelaa ĩanũna kangĩ nĩagenda, 6 naalĩ akukuĩlĩĩle uuloogua waako ntongela ikyanisa. Ukitenda iiza pĩna ukakuazĩpĩlĩlia umusĩnzo kĩna ijĩpĩĩle kwa kĩNzua. 7 Kuitĩ kunsooko ya liina liasio naapũna, sunga aleke kwiaanũnkula kakĩntu kwipũna kundugu nazĩngĩ. 8 Luulo gua yukũjĩpĩĩle kukuasũgamĩĩlia naĩkĩna aasio, kutũle ĩtuma mulĩmo palumuĩ nĩtai. 9 Alĩ naliandĩkĩlaa kĩĩntu ikyanisa; ĩpa uDiotelepe namuloe watũle mutongeeli pakatĩ yaao, sikakaungombilie ĩne. 10 kunsooko ĩĩ, kanga nĩĩze, nĩkakuũgyelelia uutendi waakue nukuutendaa; nukutambulangaa ĩmakaani namabĩĩ mumpola zaane. 11 Muloogua, uleke kuutiata uubĩĩ, ĩpa uutiate uuza. uNuasio nukutendaa naiiza ingĩ wakĩ Nzua, ĩpa nukutendaa naibĩĩ sikumuoonie uNzua. 12 uDemetelio mukuĩlue nĩantu tũlũ, sunga nĩtai ĩnkola. Nineene gaa nukumukuĩla, ninduue umanile kĩna uukuĩli waane ingĩ tai. 13 Aza ntĩĩte mpola ningĩ za kukukuandĩkĩla ĩpa sika numuloe kwiandĩka kuwiino nĩkalamu; 14 ndaaĩlĩĩle kukukuona kuukaũ, kwĩtambuĩle ninduue mulomo kumulomo. 15 Matiliga kumuako. Ĩasuaĩako akukulamukia. Alamukie ĩasuaĩĩtu, wensi kuliina liakue.
1 Yuda nanĩmwĩtumi wa kĩYesu Kilisito, munũna wa kĩYakobo, kuinie namuĩĩtue, namualoogue mwa kĩNzua Tata nukwikendegeelua mwa kĩYesu Kilisito. 2 Moongeeligue, ũũkende, nĩmatiliga nuuloogua. 3 Aloogua, pĩna alĩ nĩkakilie kuukamatĩkũ dũũ kukumuandĩkĩla iMpola za ugũnua wĩĩtu ishie tũlũ, alĩ naonaa kĩna injĩpĩĩle kukumuandĩkĩla numupeepie muusinkĩlie uusuĩĩli naali uupunilie uNzua ĩkamui kwieelu. 4 Kuitĩ akoolĩ antu naalĩ ĩingĩĩlie kukĩmpisi-mpisĩ, ĩaasio naalĩ andĩkĩlue kwipũna ĩkalĩ uulamulua uu, antu nasikaakumukulagiaa uNzua, naakuukaĩlaa uukende wa kĩNzua utũle usambo, naakumukaanaa uzo nũing'ene dũũ mukulu, nũShekulu, wĩĩtu Yesu Kilisito. 5 Ĩpaino nsiile kukumũjukia, kanga yĩĩ mwamanile nakĩĩ izi tũlũ ya kĩna ũShekulu naalĩ wagũnile ĩaantu kwipũna munsĩĩ ya Mĩsili, nuamala pembele ĩaasio nasika asuĩlĩĩle. 6 Nĩamalaĩka nasika alĩ akendegelĩĩle uukulu waao ĩeene, ĩpa naaleka wikyalĩ waao naalĩ waijĩpĩĩle, waaĩĩkile mũitũngo yakalĩ nakalĩ nsĩlĩlĩ ya kiiti sunga kulutondo nalukulu lwa ulamulua; 7 Iio-iioo ĩSodomũ nĩGomola nikaa nazipilimĩlĩlĩĩlie naalĩ atiatile uugololia kwilika lĩmuĩ zĩ aasio, naalongoleka kwitiata inkaani za kĩmuĩlĩ nasika ziyuukĩ, aĩĩkue zĩ kĩlagĩĩlo akasigue mumooto wa kalĩ nakalĩ. 8 Iio-iioo nĩndĩĩa mundooti zaao akudobagiaa umuĩlĩ, akusiitaa kwitemua, nukukuutuka uweelu. 9 Ĩpa uMikaeli, umalaĩka namukulu, pĩna alĩ akĩsinka nũShetani nukukĩguma nduyo kunsooko ya muĩlĩ wa kĩMusa, sika nugimia wamusokie kukumutuka, ĩpa nuũga, “ũShekulu nwakutakĩle ue.” 10 Ĩpa itĩ ĩaasio akuzitukĩlaa impola nasika azimanile; nimpola naazilĩngile kwiyuukĩ akĩoonoona kuzaasio zĩ nimu nangila kamasala. 11 Ukĩa kumuao! Kunsooko asongile ĩnzĩla ya kĩKaini, kangĩ sika ĩgililie kutiata uulimĩĩli wa kĩBalamũ koona ĩsaĩpie, kunsooko ya mpiia ndĩo alĩ aulague muuleki wa kĩKoola. 12 ĩAasio ingĩ mabado pandia zaani za kĩsuakĩĩa, pĩna ilĩa ensi niniinie naĩkĩlĩĩsia kuulakũ agila kaooa, naĩkĩsĩĩgĩla impola zaao udũũ. ĩAasio ingĩ malũnde namagila kamaazĩ namakenkue nĩnzega; ingĩ makota namalagĩĩlie ĩmalũka, namagila kankali, namakiile kabĩlĩ nukwikuulua zigi-zigi. 13 ĩAasio ingĩ maĩngo ma nanza nasika masũũmile kwigiligua, namipũnia inshoni zaao ĩmeene zĩ pyombolũ, ingĩ nsonda nazukulimĩĩlaa. ũwiilu wa kiiti kĩĩkio kĩuto kiao naaĩĩkĩligue ĩkalĩ nakalĩ. 14 Nu Enoki naalĩ wĩleli wa mupũngatĩ kwipũna uAdamu, alupũnilie uunakĩdagu mumpola za aasio, nuũga, “Laaa, ũShekulu alupolokile nĩeelu aakue, magana ma nzogũ kiaka, 15 waalamule antu tũlũ nukukuakaasia tũlũ-tũũlũ nasika amoopokile uNzua, kunsooko ya utendi waao wensi wa ulimĩĩli naalĩ autendile pĩna sika amoopokile uNzua, nukunsooko ya nkaani nankakũ zensi ĩaasio ĩanamĩlandu nasika amoopokile uNzua atambuĩle kumuakue.” 16 ĩAasio ingĩ akola kĩulũnga nukwishuukua, naakuzitiata inshula zaao ĩeene, naatĩĩte ĩmĩlomo mĩlĩĩpũ kwikĩlĩkĩĩla nya lukentulo, nailoeelia ĩantu naakola lukũmo, koona aligie nsaĩlo. 17 Ĩpa inie aloogua, zijukĩkiĩ inkaani naalĩ ntambulue nĩatumua a kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito, 18 kĩna alĩ amuĩĩlĩĩle, “Matũngo ma mpelo ijilitũla akoolĩ antu akola kumela, ĩatiatile inshula zaao ĩeene naza kuleka kukumoopoka uNzua.” 19 ĩAasio aao akuleetaa wĩkamatuli, atiati a kĩuntu udũũ, agila kaMuau. 20 Ĩpa inie aloogua, mwĩzenge muusuĩĩli waani naweelu nangũlũ; muloogua, mwa kĩMuau Muelu. 21 Ĩkendegeelĩ muuloogua wa kĩNzua; ĩmulindĩĩle ĩkĩnishungu kwa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito sunga kuupanga wa kalĩ nakalĩ 22 Akoleluĩ kĩnishungu naĩngĩ naatĩĩte inkankani, 23 nĩnaĩngĩ agũnĩ zĩ kukuapũla mumooto, nĩnaĩngĩ akoleluĩ kĩnishungu kuooa, ĩmumĩsuukĩĩlue sunga ĩntĩla nitite ikyuĩ lya muĩlĩ. 24 Uzo nusũũmile kukumulindĩĩla inie muleke kĩkũmpia, nukukumuĩmĩkia ntongela ya ukulu waakue ĩmuagila kamabado muulumbĩ wa kulumbĩĩlia, 25 muene Nzua wing'ene Mugũni wĩĩtu mwa kĩYesu Kilisito ũShekulu wĩĩtu ukulu wĩĩ kumuakue, nuutemi ningũlũ, nuusũũmi kwipũna ĩkalĩ, nunzuauu, sunga ĩkalĩ nakalĩ. Amini.
1 Ukũnukulua wa kĩYesu Kilisito, naalĩ mupeegue nuNzua waalagĩĩle ĩĩtumi aakue impola nazikitũla kuukaaũ kutilĩ kawĩnegelo; nduyo nutuma kumukono wa kĩmalaĩka numulagĩĩla umwĩtumi waakue uYohana; 2 naalulukuĩlĩle uLukaani lwa kĩNzua, nuukuĩli wa kĩYesu Kilisito, sunga impola tũlũ naaluzioonie. 3 Mulyukũ nukusomaa, nĩndĩo naakwigagiaa inkaani za unakĩdagu uu, nukukuzikendegeela naalĩ nandĩkue muasio; kuitĩ ityũngo lyĩpiipĩ. 4 Ĩne Yohana, namandĩkĩla ĩmakanisa namamupũngatĩ namĩĩlĩ muAsia, uUkende wĩĩ kumiani nĩmatiliga namapũnile kumuakue uyo nukoolĩ, nĩnaalukoolĩ nĩnukiiiza; nĩnazipũnile kunkolo mupũngatĩ nazĩĩlĩ ntongela ityegu liakue lya kĩtemi, 5 kangĩ nukũpũna kwa kĩYesu Kilisito, mukuĩili namusuĩĩli, mulelua wa muandio wa aasio naalĩ akiile, kangĩ mukulu wa atemi a nsĩĩ. Kumuakue muene nukuloilue nukukukoogia ĩmĩlandu yĩĩtu kumugali waakue 6 nukukuzĩpĩlĩlia uutemi, apolia kwa kĩNzua nuTata, kumuakue wĩĩ ukulu nuusũũmi sunga ĩkalĩ nakalĩ. Amini. 7 Laaa, wijile nĩmalũnde, nĩliiso liensi lĩkakumuona, nĩndĩo naalĩ amusomile; ninduuli tũlũ za muna nsĩĩ zijililĩla ĩkĩlĩlo kunsooko yaakue. Eeze, Amini. 8 “Ĩne neene Alipa nuOmega,” muandio nĩmpelo, uugile ũShekulu uNzua, nukoolĩ, nĩnaalukoolĩ, nĩnukiiiza, Mukolangũlũ zensi. 9 Neene Yohana, umunũna waani, mukamantani palumuĩ niniinie munzago numuutemi numuugigimĩlia wa kĩYesu, alĩ nĩĩlĩ mukĩsiwa nakyukuĩtagua Paatimo kunsooko ya Lukaani lwa kĩNzua, nukunsooko ya ukuĩli wa kĩYesu. 10 Alĩ nĩĩlĩ mwa kĩMuau palutondo lwa kĩShekulu; naniigia luli lukulu kunũma yaane, zĩ luli lwidyede 11 naluũga; “Aya nukumaona umandĩke mukĩtabũ, umatuale kumakanisa nama mupũngatĩ, Epeso nĩSimilina, nĩPaligamo, nĩTiatila, nĩSalidi, nĩPiladelipia, nĩLaodikia.” 12 Nampĩluka mone ululi naalĩ lũlikitia. Nĩpĩna nampĩluka, namona uĩĩkĩlo wa ntala mupũngatĩ ĩza zahabũ; 13 nĩpakatĩ ya uĩĩkĩlo wa ntala namona muntu kumpiani ya muana-muntu, ujialile jialo nalĩpikile kumĩgulu, nukwitũngua umusipi wa zahabũ mukikua; 14 ityũe liakue nĩmatũmbĩ maakue alĩ meelu zĩ maũli nameelu, zĩ seluji katia ulua, nĩmiiso maakue zĩ kĩmulĩ kya mooto, 15 nĩmĩgulu yaakue zĩ kyuuma nakĩkasũkũ nakĩkũlũsue zigizigi, zĩmbũge shonselue mwilyungu; nululi luakue zĩ mulũgũũzo wa maazĩ mingĩ; 16 nduyo alutĩĩte inshonda mupũngatĩ mumukono waakue nwa kĩgoosia; niyũmba lyugĩ, kwensi-kwensi, lĩpũnile mumulomo waakue; nuusiu waakue zĩ mpasu nĩlĩlile kungũlũ zaakue. 17 Pĩna nanumuona, nangua pamĩgulu yaakue zĩ muntu nukiile mukanka. Nuĩĩka umukono waakue nwa kĩgoosia mumuane, numbuĩla; “Lekioopooka, ĩne neene namuandio kangĩ nampelo, 18 nanumupanga; Nineene alĩ nakiile, ĩpa laaa numupanga sunga ĩkalĩ nakalĩ. Nineene ntĩĩte ĩmiguĩlo ma Ukiu nĩma Kuulungu. 19 Andĩka gua impola naazuzioonie, nazikoolĩ nindizo nazikitũla pembele ya zaasio. 20 uUnkũnkũ wa nsonda mupũngatĩ naazuzioonie mumukono waane nwa kĩgoosia, nuuĩĩkĩlo wa ntala mupũngatĩ wa zahabũ, iNshonda mupũngatĩ ingĩ amalaĩka a makanisa mupũngatĩ; nuuĩĩkĩlo mupũngatĩ wa ntala ingĩ makanisa mupũngati.
1 “Kwa kĩmalaĩka nwikyanisa naliĩli muEpeso andĩka; ‘Izi zozi uũgile uyo nuziambile inshonda mupũngatĩ mumukono waakue nwa kĩgoosia, nwigendela pakatĩ ya ntala mupũngatĩ za zahabũ. 2 Manile uutendi waako numulĩmo waako namukakũ nuugigimĩlia waako, kĩna sikudũũmile kwikamantana nĩantu nabĩĩ, uagemile ĩaasio naĩkĩĩĩtaa atumua ndĩo sika eene, nuona kĩna alongo; 3 kangĩ nugigimĩlia, nukunsooko ya liina liane ukuagagiguaa, sika nukatala. 4 Ĩpa ntĩĩte lukaani kumuako, kunsooko walekile uuloogua waako wa muandio. 5 Juka gua kĩna aluguile, upele, uutende uutendi wa muandio. Ĩpa kanga usiititenda yaasio, nijile kumuako, nĩkakumĩleegia ĩntala yaako paluandĩ luakue kanga usiitipela 6 Ĩpa utĩĩte ulukaani ulu kĩna uusuukĩĩlue uutendi wa Anikolaiti nanuusuukĩĩlue nineene gaa. 7 Uyo nutĩĩte ukutuĩ nũigie ulukaani ulu kĩna uMuau ukumaĩĩla ĩmakanisa. Uyo nudulile nĩkakumupeela walĩe inkali zikyota lya upanga naliĩlĩ muPaladiso ya kĩNzua.’” 8 “Nukwa kĩmalaĩka nwikyanisa naliĩlĩ muSimilina andĩka, ‘Izi zozi uũgile uyo nwa muandio nunwa mpelo, naalĩwakiile, kangĩ nuĩ mupanga.’ 9 Manile injago zaako nuutũka waako, (ĩpa umugolĩ) manile niituki yaao naĩkĩtambula kĩna ingĩ Ayahũdi, ndĩo sika eene, ĩpa ingĩ shũnagogi lya kĩShetani. 10 Ulekioopooka inkaani nazĩkakukuagaana. Laaa ũShetani ukitũla kumugumĩla namuĩngĩ mumiani mukĩtũngo koona mugemue, niniinie mukitũla ninjago intondo kyumi. Wĩĩ musuĩĩli sunga ĩnkia, nineene nĩkakukupeela ĩngala ya upanga.” 11 Uyo nutĩĩte ukutuĩ nũigie ulukaani ulu kĩna uMuau ukumaĩĩla ĩmakanisa. Uyo nudulile sikukiligia uualaalĩki wa nkia ya kabĩlĩ. 12 “Nukwa kĩmalaĩka nwikyanisa naliĩlĩ muPeligamo andĩka, ‘Izi zozi uũgile uyo nutĩĩte iyũmba nalyugĩ lyugĩ kwensi-kwensi.’ 13 Manile pĩna wikyalile, paasio pityengu lya kĩShetani; nunduue uambile dũũ ĩliina liane, kangĩ sika nukaana uusuĩĩli, waane, sunga muntondo za kĩAntipa, mukuĩli waane namusuĩĩli, naalĩ muulague pakatĩ yaani, paasio pĩna ukikyalaa ũShetani. 14 Ĩpa ntĩĩte nkaani nkeei kumuako, kuitĩ utĩĩte kuasio antu naaambile ĩmamanio ma kĩBalamũ, uyo naalumumanilie uBalaki waĩĩke ĩkĩnkũmpa ntongela ya aana a Ĩsilaeli, ailĩe iintu naalĩ ipũnigue kuanzegamĩla, nukwigololia. 15 Iio-iioo ninduue utĩĩte antu naaambile ĩmamanio ma Anikolaiti. 16 Pela gua. Kanga usiitipela, nijile kumuako kuukaaũ, nikitenda ulugu kumuao kuyũmba lya mulomo waane. 17 Uyo nutĩĩte ukutuĩ nũigie ulukaani ulu kĩna uMuau ukumaĩĩla ĩmakanisa. Nudulile nĩkakumupeela kwilĩa ityũmpĩ lya mana naalĩ mpisue, nineene nĩkakumupeela igyũe nalielu, numwigyũe liandĩkue liina nĩpia nasika wĩliĩzĩ kamuntu, isiititũla nukulianũnkulaa.” 18 “Nukwa kĩmalaĩka nwikyanisa naliĩlĩ muTiatila andĩka, ‘Izi zozi uũgile uMuana wa kĩNzua, uyo nwa miiso zĩ muakĩlo wa mooto, nĩmĩgulu zĩ kiuma nakĩkasũkũ nakĩkulusue zigi-zigi.’ 19 Manile uutendi waako nuuloogua waako nuusuĩĩli waako nuwĩtumi waako nuugigimĩlia waako; kangĩ kĩna utendi waako wa mpelo wĩongeelaa kwikĩla ũwa muandio. 20 Ĩpa ntĩĩte lukaani kumuako, kĩna wamulekile umusungu Yezebeli, uyo nukĩĩta munakĩdagu, nduyo ukuamania ĩĩtumi aane nukukualimĩĩlia, koona agololie nukwilĩa iintu naalĩ ipũnigue kuanzegamĩla. 21 Nineene numupĩĩle tyũngo, koona wapele ũũgololia waakue, nduyo sika muloe kwipela. 22 Laaa, nĩkakumutaaga muulĩlĩ, nĩaasio naakugolagiaa palumuĩ ninduyo, munzago nkulu, kanga asiitipela utendi waakue; 23 nineene nĩkakuaulaga ĩaana aakue kuukiu. Nĩmakanisa tũlũ mikilĩĩnga kĩna neene nukukeesagiaa moo nĩnkolo. Nineene nĩkakumupeela muntu wensi kumiani kwilika lya utendi waakue. 24 Ĩpa namuĩĩla inie namuĩngĩ muTiatila, ensi nasika aambile ĩmamanio aza, nasika ĩĩzĩ impisi-mpisĩ ya kĩShetani kĩna naakuũgaa, namuĩĩla inie, sika nĩkakumuĩĩkĩla umuligo nuĩngĩ; 25 Ĩpa namukĩtĩĩte, kĩambĩ, sunga pĩna nikiiza. 26 Ninduyo nudulile nukukuukendegeela uutendi waane sunga ĩmpelo, nĩkakumupeela usũũmi kundugu, 27 nduyo ukakuadĩĩma kunkome ya kiuma, zĩ isheme ya muumba nayukuminangulaguaa, kĩna iio uneene naalĩ naanũnkuĩle uusũũmi kwa kĩTata waane; 28 nineene nĩkakumupeela uyu ĩnsonda nya daau. 29 Uyo nutĩĩte ukutuĩ nũigie ulukaani ulu kĩna uMuau ukumaĩĩla ĩmakanisa.”
1 “Nukwa kĩmalaĩka nwikyanisa naliĩlĩ muSalidi andĩka, ‘Izi zozi uũgile uyo nutĩĩte inkolo mupũngatĩ za kĩNzua, ninshonda nazĩ mupũngatĩ. Manile uutendi waako, kĩna utĩĩte ĩliina lya kutũla mupanga, ninduue wakiile. 2 Wĩĩ mukengeali, uzikamĩnkĩĩlie nazishaagile, nazaakiikia kunsooko sika moonie uutendi waako kĩna ukondeelekile ntongela ya kĩNzua waane. 3 Juka gua, kĩna aluanũnkuĩle, nĩkĩna alũigilie; ziambe ziizo nukwipela. Ĩpa gua, kanga usiitikengeala, nikiiza kumuako zĩ mũii, ninduue sikukakulĩmana ityũngo nanĩkakukuuzĩĩla. 4 Ĩpa kĩlĩ utĩĩte miina makeei muSalidi, ĩantu nasika amadobilie ĩmajialo maao. Nĩndĩo ikienda palumuĩ nineene mumajialo nameelu, kuitĩ ijĩpĩĩle. 5 Uyo nudulile ukijialua majialo nameelu, kangĩ sika nikilimansĩĩlia ĩliina liakue mukĩtabũ kya upanga. Nineene nĩkakulĩkũmuula ĩliina liakue ntongela ya kĩTata waane, kangĩ ntongela ya amalaĩka aakue. 6 Uyo nutĩĩte ukutuĩ nũigie ulukaani ulu kĩna uMuau ukumaĩĩla ĩmakanisa.’” 7 “Nukwa kĩmalaĩka nwikyanisa naliĩlĩ muPiladelipia andĩka, ‘Izi zozi uũgile uyo namuelu, nwa tai, nutĩĩte ũlugyũilo lwa kĩDaudi; nduyo mukola kigyula sunga kutilĩ nwakigyalila; nduyo ukigyalĩlaa sunga kutilĩ nwakigyula.’ 8 Manile uutendi waako. Laaa nakupeela umulango namũgyulue ntongela yaako, kaangĩ kutilĩ nusũũmile kukuũgyalĩla. Manile kĩna utĩĩte ingũlũ nkeei, ĩpa ulukendegelĩĩle ulukaani luane, kangĩ sika nulĩkaana ĩliina liane. 9 Laaa, nakupeela naa mũshũnagogi lya kĩShetani, naakutambulaa kĩna ĩo ingĩ Ayahũdi, ndĩo sika eene, ĩpa itambula ulongo. Laaa, nĩkakualeeta atũngame pamĩgulu yaako nukwimana kĩna ĩine nukuloilue. 10 Kuitĩ alulukendegelĩĩle ulukaani lwa ugigimĩlia waane, nineene nĩkakukulindĩĩla mwityũngo lya kugemua nalĩpiipĩ kukuwaagaana uunkũmbigyulu tũlũ kukuagema naakikyalaa muna nsĩĩ. 11 Laaa nijile kuukaaũ; tyapĩkia nukĩtĩĩte walekiiiza umuntu wakuleegelie ĩngala yaako. 12 Uyo nudulile nĩkakumutenda wĩĩ kĩsĩmbĩlĩ munumba ya kĩNzua waane; sikukipũna kangĩ muasio. Nineene nikiandĩka mumuakue ĩliina lya kĩNzua waane, nĩliina lya kaa ya kĩNzua, Yelusalemũ nampia, niikile kwipũna kwigyulu kwa kĩNzua waane, nĩliina liane ling'ene nĩpia. 13 Uyo nutĩĩte ukutuĩ nũigie ulukaani ulu kĩna uMuau ukumaĩĩla ĩmakanisa.” 14 “Nukwa kĩmalaĩka nwikyanisa naliĩlĩ muLaodikia andĩka, ‘Izi zozi uũgile uyo naAmini, Mukuĩli namusuĩĩli, kangĩ nwa tai, iyuukĩ lya iyumbe ya kĩNzua.’ 15 Manile uutendi waako, ya kĩna sika umupolo sunga sika umupiu; aza ijilitũla iiza kanga ĩutulile wĩmupolo katia umupiu! 16 Iio gua, kunsooko wĩmuũmbukũ, kangĩ sika umupolo sunga sika umupiu, nĩkakukuluka kwipũna mumulomo waane. 17 Kuitĩ utambuĩle; Ĩne numugolĩ, nĩgolĩpagiaa, kutilĩ nanumusilĩlue; ninduue sikumanile kĩna ue umukĩa, wakukolelua kĩnishungu, umutũka, umupokũ, kangĩ ukĩpuĩ. 18 Nakupeela ĩkialo, ugule kumuane ĩzahabũ naalĩ nkulusue kumooto, koona wĩĩmugolĩ; nĩmajialo nameelu, koona umajiale, inshooni za kĩpuĩ kiako zileke kigyelela; numukota wa kĩpaka ĩmiiso maako koona uone. 19 Ĩpa nukuanaganĩlaa tũlũ nanĩaloilue, nukukualanga; luulo gua, utũle nukamatĩkũ, upele. 20 Laaa, nĩĩmĩkile pamulango nikinintia; umuntu kanga wiigie ululi luane nukukigyula uluĩgĩ, nikiingĩla kumuakue, nikilĩa palumuĩ ninduyo, ninduyo palumuĩ nineene. 21 Uyo nudulile, nĩkakumupeela kukikyalansa palumuĩ nineene mwityengu liane lya kĩtemi, zĩ uneene naalĩ ndulĩle nanikyalansa palumuĩ nuTata waane mwityengu liakue lya kĩtemi. 22 Uyo nutĩĩte ukutuĩ nũigie ulukaani ulu kĩna uMuau ukumaĩĩla ĩmaKanisa.”
1 Pĩna naikĩla yaasio, laaa gua namona luĩgĩ nalũgyũlĩkile kwigyulu! Nululi lwa muandio naalĩ nulũigilie zĩ luli lwidyede naluntambuĩla ĩne, naluũga, “Nankĩla sunga kwaku, nineene nĩkakukulagĩĩla impola nazijĩpĩĩle kwitũla pĩna zakĩla ĩzaasio.” 2 Ĩkamuĩ alĩ nĩĩlĩ mwa kĩMuau; laaa, ityengu lya kĩtemi yĩĩkue mwigyulu, numwityengu wikyalansile umuĩ! 3 Ninduyo naalĩ wikyalansile alĩ wĩpianile zĩ kagũe kiyasipi nĩsalidio, nityalankũlũ lĩpilimĩlĩĩlie ityengu lya kĩtemi, lĩpianile zĩ zumalidi. 4 Nĩmatengu makumi mabĩlĩ namanĩĩ mapilimĩlĩĩlie ityengu lya kĩtemi, numumatengu namona anampala makumi mabĩlĩ naanĩĩ ikyalansile ajialue majialo meelu; numumatũe maao ngala za zahabũ. 5 Numwityengu lya kĩtemi nazipũna mpĩĩto ninduli nĩmĩgũgũmo. Nintala mupungatĩ za mooto nazaakĩĩle ntongela ityengu lya kĩtemi, ziizo nkolo mupũngati za kĩNzua, 6 nĩpantongela ityengu lya kĩtemi alĩ ĩkoolĩ zĩ mpiani ya nanza ya kĩlolelo nakimĩlĩmĩnta. 7 Nĩkĩumbe nakĩpanga ĩkya muandio alĩ zĩ mpiani ya nsimba, nĩkĩumbe nakĩpanga kya kabĩlĩ alĩ mpiani ya ng'ombe, nĩkĩumbe nakĩpanga kya katatu alĩ kĩtĩĩte usiu zĩ mpiani ya muntu, nĩkĩumbe nakĩpanga kya kanĩĩ alĩ zĩ mpiani ya ndĩĩ nĩpũpũtile. 8 Niiumbe naipanga inĩĩ, kiensi alĩ kĩtĩĩte mbaa mutandatu, nandĩ zensi numunsĩ ijuile ĩmiiso. Nindĩo sika yukusũũpagiaa munsĩ sunga utiku, naĩuga, “Muelu, Muelu, Muelu, ũShekulu Nzua Mukola ngũlũ zensi, naalukoolĩ, nukoolĩ kangĩ nukiiiza!” 9 Niiumbe naipanga pĩna yukumupeela ukulu nikyulio nishongelio uuyo nwikyalansile mwityengu lya kĩtemi, namupanga sunga ĩkalĩ nakalĩ. 10 Paapo ĩanampala makumimabĩlĩ naanĩĩ akutũngamaa ntongela yaakue nwikyalansile mwityengu lya kĩtemi, akumutekelaa namupanga sunga ĩkalĩ nakalĩ, akuzigumaa ingala zaao ntongela ityengu lya kĩtemi naiiuga, 11 “Wijĩpĩĩle ue, Shekulu Nzua wĩĩtu, kukuwaanũnkula uukulu nikyulio nuusũũmi; kuitĩ ue naaluiumbile iintu tũlũ yensi nukunsooko ya ulooa waako naikoolĩ nukwiumbua.”
1 Namona mumukono, nwa kĩgoosia waakue, uyo nwikyalansile mwityengu lya kĩtemi,, mbũgũlũ naalĩ nandĩkue munsĩ nukunũma, mbĩĩkĩlue mĩntoozo mupũngatĩ. 2 Namona malaĩka nwa usũũmi witanantia kululi lukulu, “Waani nwijĩpĩĩle kukumĩkũnukula ĩmbũgũlũ, nukwiũnanga ĩmintoozo yaakue?” 3 Nayĩĩ kutilĩ kaumuĩ mwigyulu sunga muna nsĩĩ, sunga munsĩ ya nsĩĩ naalũsũũmile kukumĩkũnukula ĩmbũgũlũ sunga kukumĩlaa. 4 Nandĩla dũũ kunsooko sika nugyela kaumuĩ nwijĩpĩĩle kukumĩkũnukula ĩmbũgũlũ katia kukumilaa. 5 Umuĩ wa anaampala numbuĩla, “Lekilĩla; laaa ĩNsimba nya muluuli lwa kĩYuda, lina lya kĩDaudi, wadulile koona wamĩkũnukule ĩmbũgũlũ nĩmĩntoozo yaakue namupũngatĩ.” 6 Namona pakatĩ ityengu lya kĩtemi, niiumbe naipanga inĩĩ, nĩpakatĩ ya anampala, Muana-nkolo wĩĩmĩkile zĩ muulague, nutĩĩte mpembe mupũngatĩ nĩmiiso mupũngatĩ, ziizo nkolo mupũngatĩ za kĩNzua naalĩ ntumue muna nsĩĩ tũlũ pensi. 7 Nuuza numĩsola ĩmbũgũlũ mumukono nwa kĩgoosia unuakue uyo nwikyalansile mwityengu lya kĩtemi. 8 Pĩna numĩsola ĩmbũgũlũ, iiumbe naipanga inĩĩ nĩanampala namakumi mabĩlĩ naanĩĩ naagua ntongela ya Muana nkolo, wensi waao utĩĩte lusumbĩ, niisheme ya zahabũ naalĩ ijuile ulũmba, nduo ingĩ ulompi wa eelu. 9 Ndĩo Iĩmba liĩmbo pia, naiũga, “Wijĩpĩĩle ue kukumĩsola ĩmbũgũlũ nukukuĩunanga ĩmĩntoozo yaakue; kunsooko umuulague, nukumugali waako numugulĩlia uNzua ĩantu kwipũna muluuli luensi, nĩntambo, nĩantu, nĩndugu, 10 nuatenda ĩĩ utemi kangĩ apolia kwa kĩNzua wĩĩtu; ndĩo ikitema muna nsĩĩ.” 11 Namona, kangĩ naniigia nduli za amalaika iingĩ inandĩ zensi zityengu lya kĩtemi nĩza iyumbe naipanga, nĩza anampala, luli lwa amalaĩka iingĩ, niyalo liao alĩ magana manzogũ kyumi nkua magana manzogũ kyumi, kangĩ magana manzogũ nkua magana manzogũ; 12 ndĩo naaũga kululi lukulu, “Wijĩpĩĩle uMuana-nkolo naalĩ muulague, kwiaanũnkula ingũlũ, nuugolĩ, nĩmasala, nuusũũmi nikyulio nuukulu nuukũmazukia!” 13 Nĩkĩumbe kiensi nakiĩlĩ mwigyulu numuna nsĩĩ numunsĩ ya nsĩĩ numunanza, niintu tũlũ yensi naikoolĩ mumuakue, naniigia naiũga, “Ukũmazukia nikyulio nuukulu nuusũũmi wĩĩ kumuakue uyo nwikyalansile mwityengu lya kĩtemi, nukuMuana-nkolo sunga ĩkalĩ nakalĩ!” 14 Niiumbe naipanga inĩĩ naiũga, “Amini!” Nĩanampala naagua nukukĩtekela.
1 Namona paapo uMuana-nkolo pĩna nuuũnanga umuĩ wa mĩntoozo nupũngatĩ, naniigia kĩmuĩ kya iyumbe naipanga inĩĩ nakiũga zĩ luli lwa mugũgũmo, “Nzuu!” 2 Namona, laaa, mpalasi nzelu, nĩnaalumĩdaamĩlĩĩle utĩĩte uuta, nupeegua ngala, nupũna nudula kangĩ wadule. 3 Pĩna nuuũnanga ũmuntoozo wa kabĩlĩ, nanĩkiigia ĩkĩumbe nakĩpanga kya katatu kiũga, “Nzuu!” 4 Nĩpũna ĩmpalasi yĩngĩ nkasũkũ zuu, naalumĩdaamĩĩlĩĩle nupeegue kukumaleegia ĩmatiliga munansĩĩ, koona ĩantu ĩulage; nupeegua yũmba kyulu. 5 Pĩna nuuũnanga ũmuntoozo wa katatu, nanĩkiigia ĩkĩumbe nakĩpanga kya katatu kiũga, “Nzuu!” Namona laaa, ĩmpalasi nzilu, naalumũdaamĩlĩĩle utĩĩte ngele mumukono waakue. 6 Naniigia zĩ luli pakatĩ ya iyumbe naipanga inĩĩ lwiũga, “ĩNngele nya ngano kushilinge, ningele nazitatu zaupemba kushilinge, ĩpa ulekioonoona ĩmakũta numubinio!” 7 Pĩna nũũnanga ũmuntoozo wa kanĩĩ, naniigia luli lwa kĩumbe nakĩpanga kya kanĩĩ kiũga, “Nzuu!” 8 Namona, laaa, mpalasi ikyelu lya utiukĩkũ, naalumĩdaamĩlĩĩle ĩliina liakue ingĩ Ukiu, nuUlungu naĩtiata nunduyo. Naapeegua usũũmi mwityũmpĩ lya kanĩĩ lya nsĩĩ, aaulage kuyũmba, nukunzala, nukukĩhuumo nukunkialu za nsĩĩ. 9 Pĩna nuuũnanga ũmuntoozo wakataano, namona nsĩlĩlĩ ya upolelio inkolo zaao naali aulague kunsooko ya lukaani lwa kĩNzua, nukunsooko ya ukuĩli naalĩ akuĩlĩĩle. 10 Naalĩla kululi lukulu, naiũga, “Ee Shekulu, Muelu numukola tai, sunga nzuakĩ sikaka wilamula nukukuĩligĩlia ĩkulukuuluu ĩmĩgali yĩĩtu kuĩa naĩkikyalaa muna nsĩĩ?” 11 Naapeegua wensi waao ntiila ndĩĩpũ nzelu, naaĩĩlua asũũpie kĩlĩ tyũngo niino, sunga pĩna likitimĩĩla iyalo lya ĩtumi ĩa nĩanũna aao naikiulagua zĩ ĩeene. 12 Namona pĩna nuuũnanga umuntoozo wa mutandatu, nawĩĩ mumanga mukulu; ĩmpasu nĩtũla nzilu zĩ mbuela ya maũli, umueli nautũla zĩ mĩgali, 13 ninshonda za kwigyulu nazigua munsĩĩ zĩ kyota nalĩkulagalagiaa inkali zaakue nampolokotia, pĩna likũnkua nĩnzega nankulu. 14 iGyulu nalĩleegigua zĩ ĩmbũgũlũ nampaningue; nĩnkonko yensi nĩkĩsiwa kiensi nazishaamigua panandĩ zaao. 15 Nĩatemi a muna nsĩĩ, niakulu, nĩatongeeli a ulugu, nĩagolĩ, nĩanangũlũ, numusese wensi, numukolelua wensi naipisa mumalũlũ numunsĩlĩlĩ ya matunda ma nkonko, 16 naaziĩĩla inkonko nĩmatunda, “Kutũlatĩĩliĩ mukupise kulekiona uusiu waakue nwikyalansile mwityengu lya kĩtemi, nuutaki wa Muana-nkolo, 17 kunsooko ulutondo nalukulu lwa utaki wao luazaa; waani gua nusũũmile kwiĩĩmĩka.”
1 Pĩna naikĩla yaasio, namona amalaĩka anĩĩ ĩĩmĩkile kunandĩ zinĩĩ za nsĩĩ, naakuzigilia injega nazinĩĩ za nsĩĩ, ĩnzega ĩlekikũnka munsĩĩ, sunga munanza sunga mũkyota tũlũ liensi 2 Namona malaĩka wĩngĩ, nwinankĩla kwipũna kĩna ĩmpasu yukutuĩlaa, utĩĩte umuntoozo wa kĩNzua namupanga, nuatuntĩĩla kululi lukulu ĩamalaĩka aasio naanĩĩ naalĩ apegue kwioonoona ĩnsĩĩ nĩnanza, 3 nuũga, “Muleke kumioonoona ĩnsĩĩ sunga ĩnanza sunga ĩmakota sunga kuaĩĩkĩle mĩntoozo ĩĩtumi a kiNzua wĩĩtu muusiu waao.” 4 Naniigia iyalo liao naalĩ aĩĩkĩlue ĩmĩntoozo muluuli luensi lwa aana a Ĩsilaeli, antu magana ma nzogũ gyana lĩmuĩ nĩmakumi manĩĩ namanĩĩ. 5 A luuli lwa kĩYuda magana ma nzogũ kyumi namabĩlĩ naalĩ aĩĩkilue ũmuntoozo. A luuli lwa kĩLubeni magana ma nzogũ kyumi namabĩlĩ, A luuli lwa kĩGadi magana ma nzogũ kyumi namabĩlĩ, 6 A luuli kwa kĩAsheli magana manzogũ kyumi namabĩlĩ, A luuli lwa kĩNapũtali magana ma nzogũ kyumi namabĩlĩ, A luuli lwa kĩManase magana ma nzogũ kyumi namabĩlĩ. 7 A luuli lwa kĩSimoni magana ma nzogũ kyumi namabĩlĩ, A luuli lwa kĩLawi magana ma nzogũ kyumi namabĩlĩ, A luuli lwa kĩIsakalĩ magana ma nzogũ kyumi namabĩlĩ, 8 A luuli lwa kĩZabũloni magana ma nzogũ kyumi namabĩlĩ, A luuli lwa kĩYusupũ magana ma nzogũ kyumi namabĩlĩ, A luuli lwa kĩBenjamini magana ma nzogũ kyumi namabĩlĩ naalĩ aiikĩlue ũmuntoozo. 9 Pĩna naikĩla yaasio namona, laaa katĩ, mulundo mukulu nangũlũ kutilĩ nusũũmile kukuualia, antu a ndugu yensi ninduuli zensi nĩantu ensi nintambo zensi, ĩĩmĩlike ntongela ityengu lya kĩtemi, nĩntongela ya Muana-nkolo, ajialue majialo meelu, atĩĩte ntambĩ za mĩpaama mumĩkono yaao, 10 naĩtunta kululi lukulu, naaũga, “Ugũnua ingĩ mwa kĩNzua wĩĩtu nwikyalansile mwityengu lya kĩtemi, numuMuana-nkolo!” 11 Nĩamalaĩka tũlũ ĩĩmĩkile nandĩ zensi zityengu lya kĩtemi, nĩza anampala, nĩza iyumbe naipanga inĩĩ; naagua uũndaala ntongela ityengu lya kĩtemi, naamwĩtekela uNzua, 12 naaũga, “Amini! Ukũmazukia nuukulu nĩmasala nishoongelio nikyulio ningũlũ nuusũũmi wĩĩ kwa kĩNzua wĩĩtu ĩkalĩ nakalĩ! Amini.” 13 Nushookeelia umuĩ wa anampala numbuĩla, “ĩAntu ĩa naajialue ĩmajialo meelu, aani gua, ndĩo apũnile mpĩĩ?” 14 Nanumuĩĩla; “Shekulu waane, umanile uuue.” Numbuĩla, “ĩAasio aao naapũnile muluago nalukulu, ndĩo akanzile ĩmajialo maao naameelia mumugali wa Muana-nkolo. 15 Luulo gua akoolĩ ntongela ityengu lya kĩtemi lya kĩNzua, ndĩo akumutumĩlaa munsĩ nuutiku munumba yakue; ninduyo nwikyalansile mwityengu lya kĩtemi ukakikyala palumui nindĩo. 16 Sika ikikolua kanzala kangĩ, sunga sika ikikolua kanoota kangĩ; sunga ĩmpasu sika ĩkakuasonsa, katia upiu wensi. 17 Kuitĩ uMuana-nkolo nuĩlĩ pakatĩ ityengu lya kĩtemi kakuadĩĩma. nduyo ukakuatongeela kunjiĩlio za maazĩ ma upanga, uNzua ukipiagula ulũsholi luensi mumiiso maao.”
1 Pĩna uMuana-nkolo nuuũnanga umuntoozo wa mupũngatĩ, nayĩĩ ituulũ dũũ mwigyulu zĩ katungo kakupĩ. 2 Nanĩaona ĩamalaĩka mupũngatĩ nakuuza ĩĩmĩkile ntongela ya kĩNzua, naapeegua madede mupũngatĩ. 3 Numalaĩka muua nuuza nuĩmĩka ntongela ya witekelo, utĩĩte kĩseme kya zahabũ, nupeegua ulũmba wingĩ, wausaalĩnkanie palumuĩ nuulompi wa eelu tũlũ witekelo wa zahabũ nawĩĩlĩ ntongela ityengu lya kĩtemi. 4 Nĩliuki lya ulũmba nalĩnankĩla kuntongela ya kiNzua palumuĩ nuulompi wa eelu kwipũna mumukono wa kĩmalaĩka. 5 uMalaĩka nukĩsola ĩkĩseme nukijulia umooto wa upolelio, nuutaaga munsĩĩ, naitũla mugũgũmo ninduli, nimpĩĩto, numumanga. 6 Nĩamalaĩka naa mupũngatĩ naatĩĩte ĩmadede mupũngatĩ naĩlĩganĩĩlia amalĩlie. 00187.tif Dyede (Uk 8:6) 7 uMalaĩka nwa muandio nulĩlĩlia idyede, niĩ mbũla ya magũe numooto naishaalĩnkana nĩmĩgali, naitaagua munsĩĩ; ityũmpĩ lya katatu lya nsĩĩ nalĩsonsua, nityũmpĩ lya katatu lya makota nalĩsonsua, ĩmasanzĩ namatotũ tũlũ namasonsua sue. 8 uMalaĩka nwa kabĩlĩ nulĩlĩlia idyede, nĩkĩntu zĩ nkonko nkulu niakĩĩle umooto nakĩtaagua munanza; ityũmpĩ lya katatu lya nanza nalĩtũla mĩgali. 9 iTyumpĩ lya katatu lya iyumbe nakuuzaa ikoolĩ munanza naipanga naikia, nityũmpĩ lya katatu lya mapango nalionoonua. 10 uMalaĩka nwa katatu nulĩlĩlia idyede, nsonda nkulu nĩgua kwipũna kwigyulu, niakĩĩle zĩ kienge, nĩguĩla mwityũmpĩ lya katatu lya miongo, numunjiĩlio za maazĩ. 11 Nĩliina lya nsonda yukuĩtaguaa Ukalĩ; nityũmpĩ lya katatu lya maazĩ nalĩtũla makalĩ, nĩantu iingĩ naakia kumazĩ maasio kunsooko alĩ makalĩpagiguaa. 12 uMalaĩka nwa kanĩĩ nulĩlĩlia idyede, ityũmpĩ lya katatu lya mpasu nalĩkuua, nityũmpĩ lya katatu lya mueli, nityũmpĩ lya katatu lya nsonda, koona ityũmpĩ liakue lya katatu liĩ wiilu, umunsĩ ulekimĩlĩka ityũmpĩ liakue lya katatu, sunga utiku iio-iioo. 13 Namona nanĩigia ndĩĩ nĩpũpũta pakatĩ igyulu, nĩlĩla kululi lukulu, “Ukĩa, ukĩa, ukĩa, waao naakuuzaa ĩĩlĩ muna nsĩĩ, kunsooko ya mĩlĩlo nĩsaagile nya madede ma amalaĩka naatatu, naakilĩlia!”
1 uMalaĩka nwa kataano nulĩlĩlia idyede, namona nsonda kwipũna kwigyulu nĩguile munsĩĩ, nupeegua igyuĩlo lya lulungu nalusimu lwa kuulungu; 2 nulũgyula ululungu nalusimu lwa kuulungu; liuki nalĩnankĩla kwipũna mululungu zĩ liuki lilyungu kyulu; ĩmpasu nilyupa nĩkiania gaa kunsooko ya liuki lya mululungu. 3 Nkumbĩ nazipũna muliuki nazenda pansĩĩ, nazipeegua ngũlũ zĩ ngũlũ za ngĩĩ za munsĩĩ; 4 naziĩĩlua zilekioonoona ĩmasanzĩ ma nsĩĩ sunga tũlũ kiensi nakĩtotũ, katia kyota liensi, isiititũla ĩantu naagila umuntoozo wa kĩNzua muusiu. 5 Nazipeegua lyagĩĩlio zileke kuaulaga, ĩpa zĩaagie mieli ĩtaano. Nukwiluma kumiao alĩ zĩ kwilumua nĩngĩĩ pĩna ĩlumile umuntu. 6 Nĩpantondo zaasio ĩantu ĩkidũuma ĩnkia, ndĩo sika ĩkakumĩona kainiino; ĩkiloogua kwikia, nĩnkia ĩkakuatalama. 7 Nĩmakelu ma nkumbĩ alĩ zĩ mpalasi naalĩ nzĩpĩĩligue kuulugu, numumatũe maao zĩ ngala, mpiani ya zahabũ, nuusiu waao zĩ usiu wa antu. 8 Alĩ zitĩĩte nĩmatũmbĩ zĩ matũmbĩ ma asungu, nĩmiino maao alĩ zĩ miino mansimba; 9 Alĩ zitĩĩite majialo muikũa zĩ majialo ma yuuma. Numulũgũũzo wa mbaa zaao alĩ zĩ mulũgũũzo wa magalĩ mingĩ ma mpalasi nazambukile kuukaaũ muulugu. 10 Zitĩĩte mĩkĩla zĩ ya ngĩĩ, nĩmiigia; nuusũũmi waao kukuaagia ĩantu mieli ĩtaano ukoolĩ mumĩkĩla yaao. 11 Zitĩĩte mutemiwaao, nduyo malaĩka wa kuulungu, ĩliina liakue kuKĩebũlania, Abadoni, nukuKĩgiliki ukuĩtagua Apolioni. 12 Ukĩa wa muandio wakĩlaa. Laaa kĩlĩ ukoolĩ ukĩa ubĩlĩ ukiiiza pembele. 13 uMalaĩka nwa mutandatu nulĩlia idyede liakue; naniigia luli lumuĩ kwipũna mpembe zinĩĩ za witekelo wa zahabũ ntongela ya kĩNzua, 14 nalukumuĩĩla umalaĩka nwa mutandatu naalulĩtĩĩte idyede, “Atũnguĩle ĩamalaĩka anĩĩ naatũngue kumongo namukulu Eupũlati.” 15 ĩAmalaĩka naanĩĩ naatũnguĩlua, naalĩ azĩpĩĩligue kwityũngo liasio nulutondo, numueli, numuaka, koona alĩulage ityũmpĩ lya katatu lya antu. 16 Niyalo lya maũmbĩ ma adaamĩĩla-mpalasi alĩ magana ma nzogũ makumi mabĩlĩ nkua magana ma nzogũ kyumi; naniigia iyalo liao. 17 Iio alĩ nizioonie impalasi muuoni waane, nĩnaikyalansile mumiao naatĩĩte majialo ma yuuma muikũa zĩ ma mooto, ĩmĩĩa miilu, ĩmĩĩa mikyelu lya kĩbiliti-biliti, nĩmatũe ma mpalasi zĩ matũe ma nsimba; naupũna mumĩlomo yaao mooto nĩliuki nĩkĩbiliti-biliti. 18 iTyũmpĩ lya katatu lya antu naaulagua kumakuo masio matatu, kumooto, nĩliuki, nĩkĩbiliti-biliti, nakĩpũnile mumĩlomo yaao. 19 Kunsooko uusũũmi wa mpalasi alĩ mumĩlomo yaao numumĩkĩla yaao, kuitĩ ĩmĩkĩla yaao ingĩ mpiani ya nzoka nĩtĩĩte matũe, nukumaasio zilumanĩla. 20 Nĩantu naalĩ asaagile nasika alĩ aulague kumakuo maasio, sika naapela kumĩlĩmo ya mĩkono yaao aleke kumatekela ĩmasĩĩmuĩ nĩanzegamĩla a zahabũ nĩa mpiia, nĩa yuuma, nĩa magũe, nĩa makota, ndĩo sika asũũmile kwiona katia kwiigia sunga kwigenda. 21 Ĩpa sika naapela uulagi waao, katia uulaguli wao, katia uugololia waao, katia uwii waao.
1 Namona Malaĩka numuua munangũlũ nũika kwipũna kwigyulu, mujialue lyũnde nityalankũlũ mwityũe liakue; nuusiu waakue zĩ mpasu, nĩmĩgulu yaakue zĩ ishimbĩlĩ ya mooto. 2 Numumukono waakue alutĩĩte kabũgũlũ kakũnukulue. Nutilatĩlia umugulu waakue nwa kĩgoosia munanza nunwa kĩkĩĩma munsĩĩ. 3 Nwĩtunta kululi lukulu, zĩ nsimba nyukulũmaa. Pĩna nwĩtunta, ĩmĩgũgũmo mupũngatĩ nĩpũnia induli zaao. 4 Pĩna ĩmĩgũgũmo namupũngatĩ nĩpũnia induli zaao, nanĩzĩpĩĩlia kwiandĩka, Nineene alĩ niiigia luli nalupũna kwigyulu naluũga; “Ziyĩĩkile umuntoozo inkaani izo nazitambulua nĩmĩgũgũmo ĩo namupũngatĩ, uleke kuzandĩka.” 5 Numalaĩka naalĩ numuoonie wĩĩmĩkile munanza numunsĩĩ, nunansula umukono waakue wa kĩgoosia kwitungĩnkana kwigyulu. 6 Nulapa kwa kĩuyoo namupanga sunga ĩkalĩnakalĩ, naalulĩumbile igyulu niintu naikoolĩ, nĩnsĩĩ niintu naikoolĩ, nĩnanza niintu naikoolĩ, ya kĩna sika ikitũla kityũngo gua, 7 isiititũla muntondo za luli lwa kĩmalaĩka nwa mupũngatĩ pĩna ukakĩzĩpĩĩlia kwilĩlia idyede, paasio paapo uunkũnkũ wa kĩNzua ujilikondeeligua, kĩna aluatanantĩĩlie ĩĩtumi aakue, ĩanakĩdagu. 8 Nululi naalĩ nulũigilie kwipũna kwigyulu alĩ lukitambuĩla nineene kangĩ, naluũga, “Longola, kasole ĩkabũgũlũ nakakũnukulue mumukono wa kĩmalaĩka nuĩmĩkile munanza numunsĩĩ.” 9 Nanumuagaana umalaĩka nanumuĩĩla wampeele ĩkabũgũlũ numbuĩla, “Kasole, ukalĩe, kĩkakukuĩĩkĩla ukalĩ mundaa yaako, ĩpa mumulomo waako kikitũla kĩkiukuukĩ zĩ uukĩ.” 10 Nanĩkasola ĩkabũgũlũ mumukono wa kĩmalaĩka, nanĩkalĩa, nakĩĩ kĩkiukuukĩ zĩ uukĩ mumulomo waane, pĩna nankondia kukukalĩa ĩndaa yaane nĩĩĩkĩlua ukalĩ. 11 Naambuĩla, “Yukũjĩpĩĩle ue kwipũnia unakĩdagu kangĩ kumpola za antu iingĩ, nindugu ningĩ, nintambo ningĩ, nĩatemi iingĩ.”
1 Nampeegua lukito zĩ nkome, nambuĩlua, “Uuka, umĩlĩganĩĩlie ĩnumba ya kĩNzua, nuwitekelo, nĩndĩo naakĩtekelaa muasio, 2 nĩkĩanda nakiĩlĩ kĩnzinzi ya numba ukĩleke kĩnzinzi, uleke kikĩlĩganĩĩlia, kunsooko indugu zapeegaguaa kiasio, ndĩo ĩkakumĩtilangĩla ĩkaa nanzelu mieli makumi manĩĩ nĩbĩlĩ. 3 Nineene nĩkakuapeela usũũmi ĩakuĩli aane naabĩlĩ, ndĩo ikipũnia uunakĩdagu ntondo gyana lya nzogũ lĩmuĩ nĩmagana mabĩlĩ nimakumi mutandatu, ĩajialile ĩmajialo ma mbuela.” 4 ĩAasio ingĩ mĩzeituni ĩbĩlĩ nuuĩĩkĩlo wa ntala zibĩlĩ nakuuzaa zĩĩmĩkile ntongela ya kĩShekulu wa nsĩĩ. 5 Numuntu kanga wasiie kukuaalaalia, mooto ukupũnaa mumĩlomo yaao nukukualĩa sue ĩalugu aao; numuntu kanga wasiie kukuaalaalia, iio-iioo yukumũjĩpĩlaa kwiulagua. 6 Ĩa atĩĩte usũũmi kukuligyalĩla igyulu koona ĩmbũla ĩlekikua muntondo za unakĩdagu waao, atĩĩte usũũmi nukumaazĩ kukumapĩlula matũle mĩgali, nukukumĩkua ĩnsĩĩ kwikyuo liensi, pensi pĩna asiiile. 7 Nĩpĩna ijilimalĩĩla uukuĩli waao, ĩnkialu nĩpũnile mululungu nalusimu lwa kuulungu ĩkakĩkua ulugu nĩndĩo, ndĩzo ikidula nukukuaulaga, 8 nĩmĩimba yaao ukaa ĩkoolĩ munzĩla nya kaa nankulu nyukuĩtaguaa kumpiani Sodomũ nĩMĩsili, nĩpaasio ũShekulu waao pĩna alĩ mukononteelue mumusalaba. 9 Nĩaasio a antu ninduuli, nintambo nindugu ĩkakuĩlaa ĩmĩimba yaao ntondo zitatu nĩnusu, sunga naasiita ĩmĩimba yaao kwiyĩĩkua mukĩbĩĩla, 10 ndĩo naikyalile muna nsĩĩ ikilumba ningiligili kunsooko yaao ĩkakĩpeela ipeegua, kunsooko ĩanakĩdagu aasio naabĩlĩ alĩ akuaagagiaa ĩo naikyalile muna nsĩĩ. 11 Pĩna nazikĩla ntondo zitatu nĩnusu, muau wa upanga naupũnile kwa kĩNzua nuingĩĩla, naĩĩmĩka kumĩgulu yaao, ooa ukulu nuingĩĩla ĩantu naalĩ akuulaaa. 12 Naiigia luli lukulu kwipũna mwigyulu nalukuaĩĩla, “Nankĩlĩ kunu!” Naanankĩla kwigyulu mwilyũnde, ĩalugu aao naakualaa. 13 Numwityũngo liasio alĩ mumanga mukulu, nityũmpĩ likyumi lya kaa nalĩgua; ĩantu magana ma nzogũ mupũngatĩ naaulagua numumanga waasio, nĩnaalĩ asaagile naiingĩĩlua nuooa ukulu, naamukulia uNzua nwa mwigyulu. 14 uUkĩa wa kabĩlĩ wakĩlaa; laaa gua, uukĩa wa katatu upolokile kuukaaũ. 15 uMalaĩka nwa mupũngatĩ nulĩlĩlia idyede liakue, naitũla nduli nkulu mwigyulu, naziũga, “uUtemi wa unkũmbigyulu watũlaa utemi wa kĩShekulu nuwa kĩKilisito waakue, nduyo ukitema sunga ĩkalĩ nakalĩ.” 16 Nĩanampala naa makumi mabĩlĩ naanĩĩ naakuuzaa ikyalansile ntongela ya kĩNzua mumatengu maao ma kĩtemi naagua uũndala naamutekela uNzua, 17 naiũga, “Kwakusongelia ue Shekulu Nzua, Mukola ngũlũ zensi, nukoolĩ nĩnaalukoolĩ, kunsooko wausolile uusũũmi waako naukulu nukwitema. 18 Nindugu nazitaka, nuutaki waako nawĩĩza nityũngo lya kulamulua naalĩ akiile, nukukuapeela uupeegua waao ĩĩtumi aako ĩanakĩdagu nĩeelu, nĩndĩo naaliopokile ĩliina liako, aniino nĩnaakulu, nukukuonona ĩo naakumionoona ĩnsĩĩ.” 19 Ĩnumba ya kĩNzua nĩkoolĩ mwigyulu nigyulua, nĩkĩgange kilyago nakigyelela munumba yaakue; naitũla mpĩĩto ninduli, nĩmĩgũgũmo, numumanga, nĩmbũla ya magũe ningĩ dũũ.
1 Nĩkĩlĩngasĩĩlio kĩkulu nakigyelela mwigyulu, musungu mujialue ĩmpasu, numueli alĩ wĩĩlĩ nsĩlĩlĩ ya mĩgulu yaakue, numũtyũe liakue ngala ya nsonda kyumi nazibĩlĩ; 2 nduyo alutĩĩte ndaa nwilĩla muusungu nuuwai wa kĩtũnguĩla. 3 Nĩkĩlĩngasĩĩlio kĩĩa nakigyelela mwigyulu; laaa, joka kyulu kyasũkũ zuu, alĩ lĩtĩĩte matũe mupũngatĩ nimpembe kyumi, numumatũe maakue ngala mupũngatĩ. 4 Numukĩla waakue naulũta ityũmpĩ lya katatulya nsonda za kwigyulu nukukuziguusia munsĩĩ. Nijoka naliĩmĩka ntongela ya musungu naalĩ wakaa kĩtũnguĩla, itĩ pĩna wĩtunguĩla, lyĩmulĩe umuana waakue; 5 nwĩtũnguĩla muana mugoosia nwijile kuzidĩĩma indugu tũlũ kunkome ya kiuma, numuanawaakue nupũlua sunga kwa kiNzua nukwityengu liakue lya kĩtemi, 6 umusungu nutalamĩla kumbuga, paasio alutĩĩte luandĩ naalĩ luzĩpĩĩligue nuNzua koona amulĩĩsie paasio ntondo gyana lya nzogũ lĩmuĩ nĩmagana mabĩlĩ nĩmakumi mutandatu. 7 Alĩ ukoolĩ ulugu mwigyulu; uMikaeli nĩamalaĩka aakue naĩlaasa nijoka; ijoka nayĩlaasa nĩndĩo palumuĩ nĩamalaĩka aakue; 8 ndĩo sika naadula sunga paluandĩ luao sika nalũgyelela kangĩ mwigyulu. 9 iJoka nikyulu nalĩtaagua, ĩnzoka ya kalĩ nukuĩtaguaa, Mupembeelia kangĩ Shetani, nukulimĩĩlagiaa uunkũmbigyulu tũlũ; nutaagua sunga munsĩĩ, nĩamalaĩka aakue naataagua palumuĩ nduyo. 10 Naniigia luli lukulu mwugyulu nalwiũga, “Ĩpaino waaza ugũnua ningũlũ nuutemi wa kĩNzua wĩĩtu, nuusũũmi wa kĩKilisito waakue, kunsooko wataagaguaa pansĩ umusokia wa anũna ĩĩtu, nukuasokagiaa ntongela ya kĩNzua wĩĩtu munsĩ nuutiku. 11 Ndĩo naamudula kumugali wa kĩMuana-nkolo, nukulukaani lwa ukuĩli wao; sunga sika naaulogua uuumĩ waao sunga kunkia. 12 Luulo gua, ĩlumbĩkiĩ ee gyulu, niniiie nakuuza muĩlĩ muasio! Ĩpa ukia wa nsĩĩ nĩnanza; kunsooko ũShetani wiikile kunsiao mukola utaki wingĩ, pĩna umanile kĩna utĩĩte tyũngo kyei!” 13 Nijoka pĩna nalĩona kĩna lyataagaguaa munsĩĩ, nalĩmumankĩĩla umusungu naalĩ wĩtũngulĩĩle umuana namugoosia. 14 Numusungu nupeegua imbaa zibĩlĩ zandĩĩ nankulu koona wapũpũte, wende kumbuga sunga paluandĩ luakue, paasio ukulĩĩsagiguaa, kwityũngo, nukumatũngo, nukutyumpi lityũngo, kulĩ nĩnzoka niasio. 15 ĩNzoka nĩpũnia mumulomo waakue, kunũma ya musungu, maazĩ zĩ mongo, wakenkue numongo. 16 Ĩnsĩĩ nyĩmualĩĩlia umusuungu, ĩnsĩĩ niansamia umulomo waakue, niuumĩla umongo ijoka naalĩ lĩpũnilie mumulomo waakue. 17 iJoka nalĩmutakĩĩla umusungu, nalĩlongola kĩkua ulugu nuwĩleli waakue naalĩ usaagile, nawityapile ĩmalagĩĩlio ma kĩNzua, nukukumukuĩla ũYesu. 18 Naliĩmĩka mumunsanga wa nanza.
1 Namona nimu nĩpũna munanza nĩtĩĩte matũe mupũngatĩ nimpembe kyumi, numumpembe zaakue ngala kyumi, numumatũe maakue miina ma utukĩli. 2 Nĩnimu naalĩ nĩmĩoonie alĩ yĩmpiani nĩnsuĩ, nĩmĩgulu yaakue alĩ zĩ ya ngaa, numulomo waakue alĩ zĩ wa nsimba. iJoka nalyĩmĩpeela ingũlũ zaakue nityengu liakue lya kĩtemi nuusũũmi wingĩ. 3 Lĩmuĩ lya matũe maakue alĩ zĩ yaalaaligue luguma lwa nkia; ĩpa ikyuo liakue lya nkia nalĩkamigua, nĩnsĩĩ yensi nĩkulĩlua kunsooko ya nimu niasio. 4 Naalĩtekela ijoka kunsooko nalĩmĩpeela ĩnimu uusũũni waakue, naamĩtekela ĩnimu, naaũga; “Waani nwilika nĩnimu, kangĩ waani nusũũmile kukĩlaasa nĩndĩzo?” 5 Nĩpeegua mulomo kwitambula makaani namakulu ma utukĩli. Nĩpeegua usũũmi kukĩtuma umulĩmo waakue mieeli makumi manĩĩ nĩbĩlĩ, 6 nĩmũmuula umulomo waakue yĩmutukĩle uNzua, nukwitukĩla ĩliina liakue, nuwikyalo waakue, nĩndĩo naakikyalaa mwigyulu. 7 Nĩpeegua kukĩlaasa nĩeelu, nukukuadula. Nĩpeegua uusũũmi mutũlũ ensi, uluuli, nĩantu, nintambo, nindugu. 8 Tũlũ naakikyalaa muna nsĩĩ ĩkakumĩtekela, muntu wensi kanga ĩliina liakue ĩsika liandĩkue mukĩtabũ ĩkya upanga kya Muana-nkolo naalĩ muulague pĩna alĩ ikĩĩlĩ kwiĩĩkua umukulĩla wa nsĩĩ. 9 Wensi nutĩĩte ukutuĩ wa kũigĩlia nũigie. 10 Uyo kanga wasole ĩmatepo, ukisholua matepo. Wensi kanga waulage kuyũmba, yumũjĩpĩĩle kwiulagua kuyũmba. Ĩpa papa ugigimĩlia nuusuĩĩli wa eelu. 11 Namona nimu nĩnzĩa ninankĩla kwipũna munsĩĩ, ndĩo alĩ ĩtĩĩte mpembe zibĩlĩ mpiani ya muanankolo, nĩtambula zĩ ijoka. 12 Yukutumĩlaa usũũmi tũlũ wa nimu nya muandio ntongela yaakue, nukukumĩtenda ĩnsĩĩ sunga tũlũ naikikyalaa muasio amĩtekele ĩnimu nya muandio, niasio uluguma luakue lwa nkia naalĩ lukamigue. 13 Ndĩo itenda ilĩngasĩĩlio ikulu, sunga yatende umooto kwiiika kwipuna kwigyulu munsĩĩ ntongela ya antu. 14 Ndĩo yukualĩmĩĩlagiaa naakikyalaa muna nsĩĩ, kuilĩngasĩĩlio yaasio naalĩ mpeegue kukuitenda ntongela ya nimu; nĩkuaĩĩla naakikyalaa muna nsĩĩ kukumĩzĩpĩlia nzegamĩla ĩnimu niasio naalĩtĩĩte uluguma lwiyũmba, ĩpa niĩ mpanga. 15 Nĩpeegua kwiĩĩkĩla umusũũpo munzegamĩla wa nimu, sunga unzegamĩla wa nimu watambule, nukwitenda aasio nasika ĩtekĩĩle unzegamĩla wa nimu aulague. 16 Ndĩo ĩkutenda tũlũ ensi, aniino nĩakulu, agolĩ nĩatũka, akolelua nĩasese aĩĩkĩlue ugomola mumĩkono yaao nya kĩgoosia kamuĩ muusiu waao, 17 koona tũlũ wensi walekigula kamuĩ kwigulia, isiititũla utĩĩte uugomola, nduo ingĩ ĩliina lya nimu, kamuĩ iyalo lya liina liakue. 18 Ĩpa paapo makoolĩ masala, unuasio nutĩĩte uulĩngi nwaalie iyalo lya nimu; ingĩ yalo lya kĩuntu. niyalo liakue ingĩ magana mutandatu nĩmakumi mutandatu namutandatu
1 Namona, laaa, uMuana-nkolo wĩĩmĩkile mukiania ya nkonko ya Sayuni, nĩantu magana ma nzogũ gyana lĩmuĩ nĩmakumi manĩĩ namanĩĩ alĩ ĩensi ninduyo, akola liina liakue nĩlya kĩTata waakue liandĩkue muusiu waao. 2 Naniigia luli kwipũna kwigyulu zĩ luli lwa maazĩ mingĩ, zĩluli lwa mugũgũmo mukulu, nululi naalĩ niigilie alĩ luli lwa akua-nsumbĩ, naakuzikuaa insumbĩ zaao, 3 nĩndĩo iĩĩmba liĩmbo nĩpia ntongela ityengu lya kĩtemi, kangĩ ntongela ya iyumbe nainĩĩ naipanga, nĩntongela ya anamapala. Kutilĩ naalusuumile kukĩmania ĩliĩmbo liasio isiititũla aao naĩmagana ma nzogu gyana lĩmuĩ nimakumi manĩĩ na manĩĩ naalĩ agulue kwipũna muna nsĩĩ. 4 Ĩa awa sika aĩĩkĩlue udobũ wensi palumuĩ nĩakĩĩma kunsooko alĩ eeligue; ĩa awa akumutiatĩĩlaa uMuana-nkolo tũlũ kwensi kĩna ulunjie, ĩa alĩ agulue kwipũna muantu, nduĩ-nduĩ kwa kĩNzua nukwa kĩMuana-nkolo, 5 numumilomo yaao kutilĩ kaulongo, kunsooko agila kibyado. 6 Namona malaĩka muua nwipũpũta pakatĩ igyulu, mukola mpola na nziiza za kalĩ nakalĩ, waatanantĩlie naakikyalaa muna nsĩĩ, nĩndugu yensi, nuluuli luensi, nĩntambo yensi, nĩantu ensi, 7 nwiũga kululi lukulu, “Moopooke uNzua nukukumukulia, kunsooko ityũngo lya ulamuli waakue liazaa; mutekelĩ uyo naaluzĩpilie igyulu nĩnsĩĩ nĩnanza ninjiĩlio za maazĩ.” 8 Numalaĩka muua nwa kabĩlĩ numutiata, nwiũga, “Yagua, yagua, ĩBabeli ĩkaa nankulu, ndĩo alĩ ĩkopilie indugu tũlũ umubinio wa utaki wa ugololia waakue.” 9 Numalaĩka muua, nwa katatu, nuatiata, nwiũga kululi lukulu, “Wensi kanga wamĩtekele ĩnimu nunzegamĩla waakue, nukukuwaanũnkula uugomola muusiu waakue katia mumukono waakue. 10 ninduyo ukikopa umubinio wa utaki wa kĩNzua naalĩ muzĩpigue sika namusogole kamaazĩ, mukĩĩko kya utaki waakue; ukiaagigua kumooto nĩkĩbiliti-biliti ntongela ya amalaĩka naeelu nĩntongela ya Muana-nkolo. 11 Nĩliuki lya uwai waao lyukunankĩlaa kukiania sunga ĩkalĩ nakalĩ, agila kausũũpia munsĩ nuutiku, aao naakumĩtekela ĩnimu nunzegamĩla waakue, kangĩ nuwensi nukuanũnkulaa uugomola wa liina liakue.” 12 Ĩpa papa ugigimĩlia wa eelu, naakumakendegeela ĩmalagĩĩlio ma kĩNzua, nuusuĩĩli wa kĩYesu. 13 Naniigia luli kwipũna kwigyulu nalũiũga, “Andĩka, ‘Alĩuku ĩakiu naakiile mwa kĩShekulu kwipũna nunzuauu.’ Eeze, uũgile uMuau, koona asũũpie kwipũna munzago zaao, kuitĩ uutendi waao wĩtiatile nĩndĩo!” 14 Namona, laaa, lyũnde lielu numukiania ilyũnde wikyalansile umuĩ, mpiani ya Muana-muntu, mukola ngala ya zahabũ mwityũe liakue, numumukono waakue utĩĩte nsiime nzugĩ. 15 Numalaĩka muua nupũna muNumba ya kĩNzua; numulĩĩla kululi lukulu uyo nwikyalansile mwilyũnde, “Sopoola ĩnsiime yaako, uogole, kuitĩ ityũngo lya kuogola liazaa; kuitĩ ĩmaogola ma nsĩĩ makondaa.” 16 Ninduyo nwikyalansile mwilyũnde numĩgumĩla ĩnsiime yaakue munsĩĩ, ĩnsĩĩ nĩogolua. 17 Numalaĩka muua nupũna muNumba ya kĩNzua ya mwigyulu, ninduyo utĩĩte nsiime nzugĩ. 18 Numalaĩka muua nupũna pawitekelo, mukola usũũmi wa mooto; numulĩĩla kululi lukulu nuasio nwa nsiime nanzugĩ, nuũga, “Sopoola ĩnsiime yaako nanzugĩ, uikale inshampi ya muzabiibu wa nsĩĩ, kunsooko izabiibu zaakue zaĩlaa dũũ.” 19 Numalaĩka numĩgumĩla ĩnsiime yaakue munsĩĩ nuzikala izabiibu za nsĩĩ, nuzigumĩla mwityulĩ nikyulu lya utaki wa kĩNzua; 20 nityulĩ nalĩsokolelua kĩnzinzi ya kaa; ĩmĩgali nĩpũna mwityulĩ sunga kumaguatio ma mpalasi, zĩ lugendo lwa maili magana mabĩlĩ.
1 Namona kĩlĩngasĩĩlio nĩkĩĩa mwigyulu, kĩkulu kangĩ kya ukulĩlua; amalaĩka mupũngatĩ akola makuo mupũngatĩ ma mpelo. Kunsooko mumaasio uutaki wa kĩNzua utimĩĩlĩkile. 2 Kangĩ namona zĩ mpiani ya nanza ya kĩlolelo naalĩsaalĩnkĩĩne numooto, nĩndĩo naalĩ adulile ĩnimu nunzegamĩla waakue niyalo lya liina liakue, ĩĩmĩkile pananza nya kĩlolelo, atĩĩte nsumbĩ za kĩNzua mumĩkono. 3 Ndĩo iĩmba ĩliĩmbo lya kĩMusa, mwĩtumi wa kĩNzua, nĩliĩmbo lya Muana-nkolo naaiũga, “Ukulu, kangĩ wa ukulĩlua uutendi waako, Ee shekulu Nzua, Mukola ngũlũ zensi! Za kulukuuluu kangĩ za tai-taaii injĩla zaako, ee Mutemi wa ndugu! 4 Waani nasikukoopokile, ee Shekulu, nukwikulia ĩliina liako? Kunsooko ue wing'ene dũũ wĩmuelu. Kuitĩ indugu tũlũ zikiiiza nukukukutekela ntongela yaako, Kunsooko uutendi waako wa kulukuuluu wakunukuĩlue.” 5 Pĩna nazikĩla izi namona, laaa, ĩnumba ya kĩNzua ihyeema lya ukuĩli mwigyulu nigyulua, 6 nĩamalaĩka mupũngatĩ akola makuo mupũngati naapũna munumba ya kĩNzua, ajialue ntiila nankakũ nanzelu, atũngue muikũa yaao mĩsipi ya zahabũ. 7 Umuĩ wa iyumbe inĩĩ naipanga nuapeela ĩamalaĩka mupũngatĩ isheme mupũngatĩ ya zahabũ, ijuile uutaki wa kĩNzua nakuuza mupanga sunga ĩkalĩ nakalĩ; 8 ĩnumba ya kĩNzua nijuligua ĩliuki nalĩpũnile kuukulu wa kĩNzua ningũlũ zaakue. Nayĩĩ kutilĩ kamuntu naalusũũmile kwiingĩla muNumba ya kĩNzua, sunga matimĩĩligue ĩmakuo mupũngatĩ ma amalaĩka namupungatĩ.
1 Naniigia luli lukulu kwipũna munumba ya kĩNzua naluaĩĩla ĩamalaĩka naa mupũngatĩ, “Lendĩ mũiite iisheme mupũngatĩ ya utaki wa kĩNzua munsĩĩ.” 2 Nuenda nwa muandio nukiita ĩkĩseme kiakue munsĩĩ, naitũla pyuu byĩĩ, yolũ, muantu naatĩĩte uugomola wa nimu nĩaasio naakĩtekelaa unzegamĩla waakue. 3 Numalaĩka nwa kabĩlĩ nukiita ĩkĩseme kiakue munanza, naitũla mĩgali zĩ ya mukiu, niintu tũlũ naikola upanga naikoolĩ munanza naikia. 4 Numalaĩka nwa katatu nukiita ĩkĩseme kiakue mumiongo numunjiĩlio zamaazĩ, naitũla mĩgali 5 Nanumũigia umalaĩka wa maazĩ nuũga, “Ue umukola kulukuuluu, ee Shekulu nukoolĩ, naalukoolĩ, Muelu, kunsooko walamula itĩ. 6 Kuitĩ alĩ ĩmĩgali ya eelu nĩanakĩdagu, nunduue waapeelaa ĩmĩgali aĩkope. Ndĩo ijĩpĩĩle itĩ!” 7 Naniigia uupolelio nauũga, “Eeze, Shekulu Nzua, Mukola ngũlũ zensi, wa tai, kangĩ wa kulukuuluu uulamuli waako!” 8 Numalaĩka nwa kanĩĩ nukiita ĩkĩseme kiakue kumpasu nĩpeegua kukuasonsa ĩantu kumooto. 9 ĩAntu naasonsua usonsua ukulu, naalĩtukĩla ĩliina lya kĩNzua nwa usũũmi mumakuo aya. Sika naapela nukukumupeela uukulu. 10 Numalaĩka nwa katano nukiita ĩkĩseme kiakue mwityengu lya kĩtemi lya nimu, uutemi waakue nauĩĩkĩlua kiiti, naitakũna ĩnĩmĩ zaao kunsooko ya uwai waao, 11 naaa akumutukĩla uNzua nwa kwigyulu kunsooko ya uwai waao nĩmapuu maao, kangĩ sika naapela uutendi waao. 12 Numalaĩka nwa mutandatu nukiita ĩkĩseme kiakue mumongo namukulu Eupũlati, ĩmaazĩ maakue namapua, koona ĩnzĩla ĩzĩpĩligue kuatemi naapũnile kukĩĩlĩma. 13 Namona nkolo ndobũ zitatu zĩ ntundu zipũna mumulomo wijoka, numumulomo wa nimu, numumulomo wa munakĩdagu wa ulongo. 14 Ingĩ ziizo nkolo za masĩĩmuĩ, nazukutendaa ilĩngasĩĩlio, nazipũna nukukuaagaana ĩatemi a unkũmbigyulu tũlũ, kukuailingĩĩla kuulugu wa lutondo nalukulu lwa kĩNzua, Mukola ngũlũ zensi. 15 “Laaa, nijile zĩ mũii! Muliuku nukukengealaa nukukumakendegeela ĩmajialo maakue, walekigenda kĩpuĩ, aone inshoni zaakue!” 16 Nuailingĩĩla paluandĩ pana lyukuĩtaguaa kuKĩebũlania, Alimagedoni. 17 Numalaĩka nwa mupũngatĩ nukiita ĩkĩseme kiakue munzega. Luli lukulu nalupũna munumba ya kĩNzua ya mwigyulu, mwityengu lya kĩtemi, naluũga, “Yakondaa kwitũla!” 18 Naĩtũla mpĩĩto ninduli nĩmĩgũgũmo numumanga mukulu; kwipũna ĩantu naalĩ ikyalĩĩle muna nsĩĩ, alĩ kutilĩ umumanga namukulu kĩna nuasio 19 Nĩkaa nankulu nĩtemanuka matũmpĩ matatu, nikaa za ndugu nazigua; nĩBabeli nankulu nijukua ntongela ya kĩNzua, wamĩpeele ĩkĩĩko kya mubinio wikyũo lya utaki waakue. 20 Kĩsiwa kiensi nakĩmanika, ninkonko sika nazigyelela kangĩ. 21 Nĩmbũla ya magũe nkulu dũũ, ĩmagũe maakue malũto zĩ nzaala, nĩlagalĩla kwipũna kwigyulu nĩakua ĩantu. ĩAntu naamutukila uNzua kunsooko ikyuo lya mbũla ya magũe kunsooko ikyuo liakue alĩ kyulu zigi-zigi.
1 Nuuza umuĩ wa amalaĩka naĩmupũngatĩ naatĩĩte isheme nupũngatĩ, nutambula nineene, nuũga; “Nzuu kunu, nĩkakukulagĩĩla uulamulua wa mugololia namukulu nwikyalannsile mumaazĩ mingĩ, 2 ĩatemi a nsĩĩ naalĩ agoluĩlie ninduyo; ndĩo naikikyala muna nsĩĩ naagaaligua kumubinio wa ugololia waakue.” 3 Nunsola mwa kĩMuau sunga kumbuga; namona musungu, wikyalansile munimu nkasũkũ zuu nijuile ĩmiina ma ituki, nĩtĩĩte matũe mupũngatĩ nimpembe kyumi. 4 Numusungu alĩ mujialue ntiila ya kĩtemi nĩnankasũkũ zuu, moogeeligue kuzahabũ nipigũe pya ngele nkakũ nilũũlũ, nduyo alutĩĩte kĩĩko kya zahabũ mumukono waakue, naalĩ kijuile uusuukĩlua nuudobũ wa ugololia waakue, 5 numuusiu waakue ĩliina liandĩkue lya unkũnkũ; “Babeli namukulu, nina wa agololia, nuusuukĩlua wa nsĩĩ.” 6 Nanumuona umusungu ugaalile kumĩgali ya eelu, nukumĩgali ya akuĩli a kĩYesu. 7 Nineene pĩna nanumuona, nankulĩlua ukulĩlua ukulu. Numalaĩka numbuĩla, “Nĩkĩ wikulĩlua? Nĩkakukuĩĩla uunkũnkũ wa musungu nuwa nimu nyumusolile, nĩtĩĩte ĩmatũe mupũngatĩ. 8 ĩNimu naalumĩoonie alĩ ikoolĩ, ndĩo ĩkutilĩ, ndĩo yĩzĩpĩĩlagiaa kwipũna mululungu nalusimu lwa kuulungu nukwienda kuoononeki; ndĩo naĩkikyalaa munansĩĩ, nasika andĩkue ĩmiina maao mukĩtabũ kya upanga kwipũna kwiĩĩka ĩmĩkũkĩla ya unkũmbigyulu, ĩkikulĩĩlua pĩna ĩkakumĩona ĩnimu, ya kĩna alĩ ĩkoolĩ, ndĩo ĩkutilĩ, ndĩo ĩkaa ĩkoolĩ. 9 Paasio paapo ulĩngi nautĩĩte ĩmasala. Ĩmatũe namupũngatĩ ingĩ nkonko mupũngatĩ pĩna wikyalansile umusungu; 10 ndĩyo ingĩ atemi mupũngatĩ, ataano akondile kwigua, umuĩ ukoolĩ umuua wikĩĩlĩ kalaaza. Nduyo pĩna ukiiiza yumũjĩpĩĩle wikyale tyũngo niino. 11 Nĩnimu naalĩ ĩkoolĩ ndĩo ĩkutilĩ, ndĩo ĩĩo ya munaana, ndĩo ĩmuĩ ya zaasio nazĩmupũngatĩ, ndĩo ĩlunziĩ kuoononeki. 12 Nimpeembe kyumi naaluzioonie ingĩ atemi kyumi naĩkĩĩlĩ kalanũnkula uutemi, ĩpa iaanũnkula uusũũmi zĩ atemi kunsaa ĩmuĩ palumuĩ nĩnimu. 13 Ĩa ishĩĩgo lĩmuĩ, ndĩo akĩmĩpeela ĩnimu ingũlũ zaao nuusũũmi waao; 14 Ĩa ĩkakĩkua ulugu nuMuana-nkolo, nuMuana-nkolo ukakuadula, kunsooko uyo ingĩ Shekulu wa ishekulu, kangĩ Mutemi wa atemi; nĩndĩo naĩensi nunduyo, aao ĩĩtue, kangĩ asaagulue, kangĩ asuĩĩli.” 15 Numbuĩla, “ĩMaazĩ naalumaoonie, pana wikyalansile umugololia, ingĩ antu, nĩmaũmbĩ, nindugu, nintambo. 16 Nimpembe kyumi naaluzioonie, nĩnimu, zĩkakumusuukĩlua umugololia, nazĩkakumutenda watũle mukĩa nĩkĩpuĩ, zĩkakumulĩa ĩnama yaakue, zĩkakumusonsela nkankanaa kumooto, 17 Kuitĩ uNzua waĩĩkile munkolo zaao kwitenda muna usĩĩgile umuene, nukwitenda ishĩĩgo lĩmuĩ, nukukumĩpeela ĩnimu uutemi waao, sunga inkaani za kĩNzua zitimĩĩlĩke. 18 Numusuungu naalumuoonie ingĩ ĩkaa nankulu, nkola utemi muatemi a nsĩĩ.”
1 Pĩnanazikĩla izi, namona malaĩka muua wiiika kwipũna kwigyulu, mukola usũũmi ukulu; nĩnsĩĩ nĩmĩlĩkua naukulu waakue. 2 Nulĩla kungũlũ kululi lukulu, nuũga, “Yagua, yagua, Babeli nankulu! Yatũla wikyalo wa masĩĩmuĩ, kĩtũngo kya nkolo yensi nandobũ, nĩkĩtũngo kya noni yensi nandobũ nya kukilana; 3 Kunsooko indugu tũlũ zakopile umubinio wa ugaali wa ugololia waakue, nĩatemi a nsĩĩ agoluĩlie ninduyo, nĩagulia a nsĩĩ ĩgolĩpilie kungũlũ za usambo waakue.” 4 Naniigia luli luĩngĩ kwipũna kwigyulu naaluũga, “Ĩmumuakue antu aane, mulekikamantana mumĩlandu yaakue, kangĩ mulekiaanũnkula ĩmakuo maakue; 5 kunsooko ĩmĩlandu yaakue yapikaa sunga kwigyulu, nuNzua wijukile ĩmabĩĩ maakue. 6 Mulĩpĩ kĩna umuene naalulĩpile, mumulĩpe nkua zibĩlĩ kwilika lya utendi waakue; mukĩĩko naalukĩsaalinkĩĩnie, mumusaalĩnkanĩlie nkua zibĩlĩ. 7 Kwilika naalĩ wĩkulilie nukwitenda usambo, mupeelĩ uuwai nuukĩa kwilika lĩlo-lĩĩloo. Kunsooko ukuũgaa munkolo yaakue, ‘Nikyalansile musungu wa kĩtemi, nineene sika numukiĩlua, kangĩ sika nikiona kaukĩa,’ 8 luulo gua, ĩmakuo maakue mikiiza mulutondo lumuĩ, ukiu, nuukĩa, nĩnzala ninduyo ukishenselua kumooto. kunsooko ũShekulu Nzua nukumulamulaa ingĩ mukola usũũmi.” 9 Nĩatemi a nsĩĩ naalĩ agoluĩlie nduyo nukwishambuka palumuĩ ninduyo ikilĩla nukukumulĩĩla pĩna ĩkakulĩona ĩliuki lya kupĩa kumuakue; 10 ĩĩĩmĩkile kulĩ kuooa wa uwai waakue, ĩiũga, “Ukĩa! ukĩa! ĩkaa nankulu, Babeli, ĩkaa nya usũũmi! muNsaa ĩmuĩ ulamulua waako waazaa.” 11 Nĩagulia a munsĩĩ ilĩla nukukumulĩĩla, kunsooko kutilĩ nwigula iintu yaao kangĩ, 12 ĩĩntu yaao ingĩ ya zahabũ, nimpiia, nipigũe pya ngele nkakũ, nilũũlũ, nintiila nankamũ nanziiza, nintiila za kĩtemi, nintiila nantelele, nintiila nankasũkũ; kyota liensi lya ulũmba, kĩseme kiensi kya mpembe, kĩseme kiensi kikyota lya ngele nkakũ, nĩkya kiuma nakĩkasũkũ, nĩkya kiuma ĩkiene, nĩmagũe namakakũ. 13 numudalasini, niilungĩlo nĩmĩkũũsĩ, nuulũmba, niilago, numubinio, nĩmakũta, nũũtũ nauuza, nuupemba, ning'ombe, ninkolo nimpalasi, nĩmagalĩ ma ulugu, nĩmiĩlĩ ninkolo za antu. 14 “Nuugolĩ naali uawe nĩnkolo yaako wakulegelaa; niintu tũlũ naikiukuukĩ niya loogo yakulimĩĩlaa, sikukakuiona kangĩ!” 15 Nĩagulia a intu yaasio naalĩ ĩgolĩpilie kumuakue, ikiĩĩmĩka kulĩ kuooa wa uwai waakue ilĩla nukwilĩla ĩsuuka, 16 ĩiũga, “Ukĩa, ukĩa, ĩkaa nankulu naalĩ njialue ntiila nkamũ nanziiza, nintiila za kĩtemi, nintiila nankasuku. nukwioogeeligua kuzahabũ. nipigũe pya ngele nkaakũ nilũũlũ! 17 Kuitĩ kunsaa ĩmuĩ uugolĩ nawingĩ kĩna itĩ watũla ulanda.” Numugendia wensi nwa mapango, nuwensi nukugendagenda pensi kumapango, nĩanamulĩmo a mũpyango, nĩaaiso tũlũ naĩkĩtumaa umulĩmo munanza, naĩĩmĩka kulĩ, 18 nailĩlĩkia pĩnanaalĩona ĩliuki lya kupĩa kumuakue, naaũga, “Kaa kĩ nilika lya kaa ĩĩ nankulu?” 19 Naĩkĩsemuĩla ulunkundĩ mumatũe maao, naikuuta nukwigendia ĩmisholi, nukwilĩla kĩlĩlo, naiũga, “Ukĩa, ukĩa ĩkaa nankulu, kuitĩ munsĩ yaakue tũlũ naatĩĩte ĩmapango ma munanza alĩ ĩgolĩpilie kuugolĩ waakue! kuitĩ kunsaa ĩmuĩ yatũlaa ulanda. 20 Lumbĩkiĩ, ee gyulu, nĩeelu, nĩaatumua, nĩanakĩdagu; kuitĩ uNzua walamuĩle ulamuli waani mumuakue!” 21 Numalaĩka umuĩ nwa usũũmi nunansula igyũe zĩ gyũe kyulu ĩlya kusiela, nulĩgumĩla munanza, nuũga, “Itĩ yoi, kungũlũ ningĩ ikitaulua Babeli, ĩkaa nankulu, sika ĩkakigyelela kangĩ. 22 Ninduli za akua-nsumbĩ, nĩza akua-ngoma, nĩza akua-mpĩlĩmbĩ, nĩza akua-dyede, sika zĩkakigyũligua munsĩ yaako kangĩ; sunga mumani wensi nwa mulĩmo wensi sika ukakigyelela munsĩ yaako kangĩ; sunga umukindo wa luala sika ukakigyũligua munsĩ yaako kangĩ; 23 sunga uweelu wa ntala sika ukimĩlĩka munsĩ yaako kangĩ; sunga ululi lwa mutooli katia mutoolua sika lukigyũligua munsĩ yaako kangĩ; kunsooko ĩagulia aako alĩ akulu a nsĩĩ, kuitĩ indugu tũlũ alĩ nimĩĩligue nuulaguli waako. 24 Numunsĩ yaakue alĩ igyelĩĩle mĩgali ya anakĩdagu nĩeelu, kangĩ ya tũlũ naalĩ aulague muna nsĩĩ.”
1 Pĩna nazikĩla izi nanigyũlia, zĩĩ luli lukulu lwa mulundo mukulu mwigyulu naluũga, “Aleluya! Uugũnua nuukulu nuusũũmi ingĩ mwa kĩNzua wĩĩtu, 2 kuitĩ uulamuli wakue ingĩ wa tai, kangĩ wa kulukuuluu; kuitĩ wamulamuĩle umugololia namukulu naalumionoonile ĩnsĩĩ kuugololia waakue, nukukumukaasia kunsooko ya mĩgali ya ĩĩtumi aakue.” 3 Naaũga nkua ya akabĩlĩ, “Aleluya! Nĩliuki liakue lyukunankĩla kukiania sunga ĩkalĩ nakalĩ.” 4 Nĩanampala namakumi mabĩlĩ naanĩĩ, niiumbe naipanga inĩĩ naatũngama nukukumutekela uNzua nwikyalansile mwityengu lya kĩtemi, naiũga, Amini, aleluya! 5 Luli nalupũnĩĩla muumo mwityengu lya kĩtemi naluũga, “Mukuliĩ uNzua wĩĩtu inie ĩĩtumi aakue tũlũ, niniinie namukumoopoka, aniino nĩakulu.” 6 Naniigia luli zĩ luli lwa mulundo mukulu, zĩ luli lwa maazĩ mingĩ, zĩ luli lwa mugũgũmo mukulu, lwiũga, “Aleuya! Kuitĩ ũShekulu Nzua wĩĩtu, Mukola ngũlũ zensi utemile. 7 Kulumbe nukwikua ingiligili, kumupeele uukulu, waakue, kuitĩ uwĩnga wa Muana-nkolo waazaa, numutoolua waakue wĩzĩpiĩlagiaa, 8 nduyo wapeegaguaa kwijiala ntiila nankamũ nanziiza nimĩlĩmĩnta, nanzelu pee,” kuitĩ intiila nanziiza ingĩ uutendi wa kulukuuluu wa eelu. 9 Numalaĩka numbuĩla, “Andĩka, ‘Alĩuku naaanue kundia za wĩnga wa Muana-nkolo.’ Numbuĩla, ‘Izi ingĩ nkaani za tai za kĩNzua.’ 10 Nineene nangua ntongela ya mĩgulu yaakue koona numutekele; numbuĩla, ‘Lekitenda yaasio; Ĩne nĩnwĩtumi mĩaako, kangĩ wa anũna aako naatĩĩte uukuĩli wa kĩYesu. Mutekele uNzua.’ Kuitĩ uukuĩli wa kĩYesu ingĩ nkolo ya unakĩdagu.” 11 Namona igyulu nalĩkũnukuka; laaa, mpalasi nzelu! Ninduyo naalumĩdaamĩlĩĩle ukuĩtagua Musuĩĩli, kangĩ Wa tai, nukukulukuuluu ukulamulaa nukukĩlasaa ulugu. 12 Nĩmiiso maakue alĩ zĩ waakĩlo wa mooto, numwityũe liakue ngala ningĩ, nutĩĩte ĩliina naliandĩkue, nasika wĩĩzĩ kaumuĩ, ĩpa umuene namukola. 13 Nduyo namujialue ĩjialo naalĩ tyoeligue mumĩgali, nĩliina liakue ukuĩtaguaa Lukaani lwa kĩNzua. 14 Nĩmaũmbĩ ma ĩlaasi a kwigyulu namamutiata mumpalasi nanzelu, nukwijialua intiila nankamũ nanziiza, nanzelu, nanzelu pee. 15 Niyũmba nalyugĩ yukupunĩĩlaa mumulomo waakue koona wazikue indugu kuniasio. Ninduyo ukakuadĩĩma kunkome ya kiuma, ninduyo witilangĩla ityulĩ lya kusuuzĩla mubinio wikyũo lya utaki wa kĩNzua Mukola ngũlũ zensi. 16 Mujialo liakue numukĩĩga kiakue nutĩĩte liina naliandĩkue, mutemi wa atemi nũShekulu waashekulu. 17 Namona malaĩka umuĩ wĩĩmĩkile kumpasu, nulĩla kululi lukulu, nuziĩĩla inoni tũlũ zensi nazukupũpũtaa pakatĩ igyulu, “Nzuĩ mwĩlundĩĩle palumuĩ kuludia nalukulu lwa kĩNzua, 18 muzilĩe inama za atemi, ninama za atongeeli a ulugu, ninama za akola ngũlũ, ninama za mpalasi nĩza akola kuzidaamĩĩla, ninama za antu tũlũ ensi, akolelua nĩasese, aniino nĩnaakulu.” 19 Nanĩmĩona ĩnimu, nĩatemi a nsĩĩ, nĩmaũmbĩ ma ĩlaasi aao, ĩlundĩlĩĩle ĩkue ulugu nunduyo nudaamĩlĩĩle ĩmpalasi sunga nĩmaũmbĩ ma ĩlaasi aakue. 20 ĩNimu nĩguĩlua, numunakĩdagu wa ulongo palumuĩ nĩnduyo uyo naalutendile ilĩngasĩĩliio ntongela yaakue, kuitĩ kũyaasio alualimĩlĩĩlie ĩaasio naalĩ aligilie uugomola wa nimu, nĩndĩo naalĩ akumutekela unzegamĩla waakue; ĩaasio naabĩlĩ naataagua kĩlĩ apanga munanza ya mooto nĩakĩĩle kukĩbiliti-biliti. 21 Naalĩ asaagile naaulagua kuyũmba nalĩpũnile mumulomo waakue uyo nudaamĩlĩĩle ĩmpalasi; ninoni nazikyutĩkia kunama zaao.
1 Namona malaĩka nũika kwipũna kwigyulu, utĩĩte igyuĩlo lya lulungu nalusimu lwa kuulungu, nityendele kyulu mumukono waakue. 2 Nulĩguĩla ijoka, nzoka ya kalĩ uuyo Mupeembeelia kangĩ Shetani, numutũnga miaka gyana lya nzogũ, 3 numutaaga mululungu nalusimu lwa kuulungu, numutũnga, nuĩĩka umuntoozo pakiania, waleke kuzilimĩĩlia indugu kangĩ, sunga ĩmiaka nigyana lya nzogũ ĩtimĩĩligue. Pĩna yakonda yaasio, ijĩpĩĩle watũnguĩlue kũtyũngo niino. 4 Namona matengu ma kĩtemi, nĩnaikyalansile mumaasio naapeegua uusũũmi wa ulamuli; namona inkolo zaao naalĩ adumulue ĩmatũe kunsooko ya ukuĩli wa kĩYesu, nukunsooko ya lukaani lwa kĩNzua, ĩaasio nasika alĩ akumĩtekela ĩnimu nunzegamĩla waakue, sunga kwiĩĩkĩlua uugomola muusiu waao numumĩkono yaao. Naatũla apanga kangĩ, naatema palumuĩ nuKilisito miaka gyana lya nzogũ. 5 ĩAkiu naalĩ asaagile sika naatũla apanga, sunga ĩule ĩmiaka gyana lya nzogũ. uu wau wiiuki wa muandio. 6 Mulyuku, kangĩ muelu, ingĩ uyo nutĩĩte ityũmpĩ muwiiuki wa muandio; mumuao uukiu wa kabĩlĩ ugila kausũũmi; ĩpa ikitũla apolia a kĩNzua nuKilisito, ikitema palumuĩ nĩnduyo ĩmiaka gyana lya nzogũ. 7 Nĩmiaka gyana lya nzogũ pĩna ikiula, ũShetani ukitũnguĩlua kwipũna mukĩtũngo kiakue, 8 nduyo ukipũna kukuzilimĩĩlia ĩndugu nazikoolĩ mumpelo zinĩĩ ĩza nsĩĩ, aao ĩa Gogũ nĩMagogũ, kukuailingĩĩla kuulugu, niyalo liao zĩ munsanga wa nanza 9 Naanankĩla mukiania ya ugalĩ wa nsĩĩ, naaupilimĩkĩĩlia uwikyalo wa eelu, nĩkaa naalĩ ndoogue. Mooto nautima kwipũna kwigyulu, nualĩa 10 nũShetani, umukola kualimĩĩlia nutaagua munanza ya mooto nĩkĩbiliti-biliti, muna ĩkoolĩ ĩnimu numunakĩdagu wa ulongo. Nĩndĩo ĩkiaagigua munsĩ nuutiku sunga ĩkalĩ nakalĩ. 11 Namona tyengu lya kĩtemi, kyulu lielu, ninduyo nwikyalansile muliasio, ntongela yaakue ĩnsĩĩ nigyulu nazitalama, paluandĩ luao sika naigyelela kangĩ. 12 Namona ĩakiu, akulu nĩnaaniino, ĩĩmĩkile pigyengu lya kĩtemi; niitabũ naikũnukulua. Nĩkĩtabũ kĩĩa nakĩkũnukulua, kĩĩkio ĩkya upanga. Nĩakiu naalamulua mumpola naalĩ nandĩkue mũitabũ yaasio kwilika lya utendi waao. 13 ĩNanza nĩapũnia ĩakiu naalĩ akoolĩ muasio, uUkiu nuUlungu nuapũnia ĩakiu naalĩ akoolĩ muasio, wensi nulamulua kwilika lya utendi waakue. 14 uUkiu nuUlungu nautaagua munanza ya mooto. Uu wau ukiu wa kabĩlĩ, ndĩo ingĩ ĩnanza ya mooto; 15 kanga wensi wasiite kigyela muandĩkua mukĩtabũ kya upanga, nutaagua munanza ya mooto
1 Namona gyulu pĩa nĩnsĩĩ mpia; kunsooko igyulu lya muandio nĩnsĩĩ nya muandio alĩ zakĩlile, sunga kutilĩ kananza kangĩ. 2 Namona ĩkaa nanzelu, Yelusalemũ mpia, iiika kwipũna kwigyulu kwa kĩNzua yakonda kwijĩpĩĩligua, kĩna mutĩĩzĩla moogeeligue kumugoosia waakue; 3 Naniigia luli lukulu kwipũna mwityengu lya kĩtemi naluũga, “Laaa, wikyaalĩ wa kĩNzua wĩpalumuĩ nĩantu, nduyo ukakikyala palumuĩ ndĩo, nĩndĩo ikitũla antu aakue, uNzua umuene ukitũla palumuĩ ndĩo. 4 Ukipiagula ulũsholi luensi mumiiso maao, nĩnkia ikitũla yukutilĩ kangĩ; sunga ukiu nĩkĩlĩlo nuuwai ukitũla ukutilĩ kangĩ, kunsooko ĩza muandio zakondile kwikĩla.” 5 Nduyo nwikyalansile mwityengu lya kĩtemi nuũga, “Laaa, mensi nukumatenda mĩĩ mapia.” kangĩ, “Andĩka, kuitĩ inkaani izi ingĩ za usuĩĩli nĩza tai.” 6 Numbuĩla, “Yakondaa kwitũla! Ine neene Alipa nĩOmega, Muandio nĩMpelo. Namukolue ĩnoota, nĩkakumupeela nakanda ĩmaazĩ namapũnile munjiĩlio ya maazĩ ma upanga. 7 Nudulile ukakumasaala aya, nineene nikitũla Nzua waakue, ninduyo ukitũla muana waane. 8 Ĩpa ĩooa, nĩasiitishuĩĩla nĩasuukĩlia, nĩaulagi, nĩagololia, nĩalaguli, nĩnaakĩtekelaa ĩanzegamĩla, nĩalongo ensi, ityũmpĩ liao liĩlĩ munanza ĩyoo nyukuakĩlaa umooto nĩkĩbiliti-biliti. Ĩĩ yoĩ nkia ya kabĩlĩ.” 9 Nuuza umuĩ wa amalaĩka naa mupũngatĩ naalĩ atĩĩte iisheme namupũngatĩ naijuile ĩmakuo mupũngatĩ ma mpelo, nwĩtambuĩla nineene, nuũga, “Nzuu kunu, nĩkakukulagĩĩla umutĩĩzĩla, umusungu wa Muana-nkolo.” 10 Nunsola mwa kĩMuau sunga kunkonko nankulu nandĩĩpũ, nundagĩĩla ĩkaa nanzelu Yelusalemũ, iiika kwipũna kwigyulu kwa kĩNzua, 11 nĩtĩĩte uukulu wa kĩNzua, nuweelu waakue alĩ mpiani ya kagũe ka ngele nkakũ, zĩ kagũe ka yasipi, zĩ kĩlolelo nakielu. 12 Alĩ ĩtĩĩte gyelele kyulu, kangĩ lyĩĩpũ, nĩtĩĩte mamĩlango kyumi namabĩlĩ, numumamĩlango amalaĩka kyumi naabĩlĩ, nĩmiina mandĩkue ma nduuli kyumi nazibĩlĩ za aana a Ĩsilaeli; 13 paluandĩ lwa kĩĩlĩma mamĩlango matatu, paluandĩ lwa sũkũma mamĩlango matatu, paluandĩ lwa takama mamĩlango matatu, paluandĩ lwa mueli mamĩlango matatu. 14 iGyelele lya kaa alĩ lĩtĩĩte mĩkũlĩla kyumi nĩbĩlĩ, numumĩkũlĩla ĩmiina kyumi namabĩlĩ ma atumua naikyumi naabĩlĩ a Muana-nkolo. 15 Nduyo naalukĩtambuĩla nineene alutĩĩte lukito lwa zahabũ, koona wamĩlĩganĩĩlie ĩkaa, nĩmamĩlango maakue, nigyelele liakue. 16 Nĩkaa niĩmĩka mulĩgaano, uulĩĩpũ waakue ilika nuugalĩ waakue. Numĩlĩganĩĩlia ĩkaa kulukito alĩ zĩ maili gyana lya nzogũ nĩmagana mataano, uulĩĩpũ waakue nuugalĩ waakue nukwienda kukiania kumuakue alĩ ilika lĩmuĩ. 17 Nulĩganĩĩlia igyelele liakue, mĩkono gyana lĩmuĩ nĩmakumi manĩĩ kwiyalo lya kĩuntu, ndogolelio yaakue, lya malaĩka. 18 Nuuzengua wigyelele alĩ wiyasipi, nĩkaa alĩ ya zahabũ nzelu pee, zĩ kĩlolelo nakielu pee. 19 nĩmĩkũlĩla ya magelele ma kaa alĩ miogeeligue kupigũe tũlũ pya ngele nkakũ. uMukũlĩla wa muandio alĩ yasipi; wa kabĩlĩ sapilo; wa katatu kalekedoni; wa kanĩĩ zumalidi; 20 wa kataano salidoniki; wa mutandatu salidio; wa mupũngatĩ kilisolito; wa munaana belilo; wikyenda topazi; wikyumi kilisopulasi; wikyumi nakamuĩ yasinto; wikyumi nakabĩlĩ ametisito. 21 Nĩmamĩlango nikyumi namabĩlĩ ingĩ lũũlũ kyumi nazibĩlĩ, nilyĩmulango lĩmuĩ lĩmuĩ ingĩ lũũlũ ĩmuĩ. Nĩnzĩla ya kaa ingĩ zahabũ nzelu pee, zĩ kĩlolelo nakielu. 22 Sika namona kaNumba ya kĩNzua munsĩ yaakue, kunsooko ũShekulu Nzua mukola ngũlũ zensi nuMuana-nkolo eene ĩNumba ya kĩNzua yaakue, 23 nĩkaa sika ĩsiile ĩmpasu katia mueli kukumielia, kuitĩ uukulu wa kĩNzua ingĩ uweelu waakue, nĩntala yaakue ingĩ uMuana-nkolo. 24 Nindugu zikigendela muweelu waakue; nĩatemi a nsĩĩ akuleetaa uukulu waao mumuakue, 25 nĩmamĩlango maakue sika mĩkakigyalĩlua kainiino mumunsĩ; kuitĩ umuasio ukutilĩ kautiku; 26 nĩndĩo akuleetaa uukulu nikyulio lya ndugu mumuakue. 27 Sika ukiingĩla muasio kainiino ubĩĩ wensi; katia naitenda ĩmausuukĩlo nuulongo, ĩpa aao dũũ naandĩkue mukĩtabũ kya upanga, ĩkya Muana-nkolo
1 Paapo nundagĩĩla umongo wa mazĩ ma upanga naukumĩlĩmĩntaa zĩ kĩlolelo, upũnile mwityengu lya kĩtemi lya kĩNzua, nĩlya Muana-nkolo, 2 pakatĩ ya nzĩla yaakue, sunga paluandĩ ulu nuluandĩ luua lwa mongo alĩ lĩkoolĩ kyota lya upanga, nalĩkupĩaa inkali, matũmpĩ kyumi namabĩlĩ, nalĩkupĩaa inkaali zaakue mueli wensi, nĩmalũka mikyota makuzikamagiaa indugu. 3 Ijilitũla kutilĩ kakĩzũmo kiensi kangĩ, nityengu lya kĩtemi lya kĩNzua nĩlya Muanankolo jilee liĩlĩ mumuakue, nĩĩtumi aakue ĩkakumutumĩla; 4 ĩkakumuona uusiu waakue, nĩliina liakue lĩkoolĩ muusiu waao. 5 Kutilĩ kautiku paasio, sika asiiile kaweelu wa ntala sunga uweelu wa mpasu, kunsooko ũShekulu Nzua ukueelelagiaa, nĩndĩo ijilitema ĩkalĩ nakalĩ. 6 Numbuĩla, “iNkaani izi ingĩ za kusuĩĩlua kangĩ za tai. NũShekulu, Nzua nwa nkolo za anakĩdagu, alumutumile umalaĩka waakue waalagĩĩle ĩĩtumi aakue impola nazikitũla zikoolĩ kuukaaũ kutilĩ kawĩnegelo. 7 Laaa, nijile kuukaaũ;” Mukembetue unuasio nukuzikendegeelaa inkaani za uunakĩdagu wa kĩtabũ ĩkĩ. 8 Ĩne nanĩYohana, neene alĩ nizigyũũlie nukukuziona impola izi. Pĩna nanizigyũlia nukukuziona, nangua kukĩtekela pamigulu ya kĩMalaĩka naalundagĩlĩĩle ĩzaasio, 9 numbuĩla, “Lekitenda yaasio! Ĩne nĩmwĩtumi mĩaako, kangĩ wa anũna aako ĩanakĩdagu, kangĩ nĩaasio naakuzikendegeela inkaani za kĩtabũ ĩkĩ. Mutekele uNzua.” 10 Numbuĩla, “Leka kuziĩĩkĩla umuhũli inkaani za unakĩdagu wa kĩtabũ ĩkĩ, kuitĩ ityũngo lyasũgamĩlaa. 11 uMukola kukapana, nuĩme muukapani; numukola udobũ, nuĩme muudobũ; numukola kulukuuluu, nuĩme mukulukuuluu, nĩnamuelu, nuĩme muweeligua.” 12 “Laaa, nijile kuukaaũ, nuupeegua waane wĩpalumuĩ nineene kukumulĩpa wensi kwilika lya mulĩmo waakue. 13 Ĩne neene Alipa nuOmega, wa kuandia numumalĩĩlio, umuandio nĩmpelo.” 14 Aliuku naakupũaa ĩmajialo maao, kooona ĩĩ nuusũũmi kukĩliagaana ikyota lya upanga, nukwiingĩla mukaa kumamĩlango maakue. 15 Kunzi zikoolĩ imbua, nĩalaguli, nĩagololia, nĩaulagi, nĩatekela anzegamĩla, kangĩ wensi nuuloogilue ulongo nukukuutenda. 16 “Ĩne neene Yesu namutumaa umalaĩka waane kukumukuĩla inie impola izi mumakanisa. Ĩne neene tina nuwĩleli wa kĩDaudi; ĩnsonda nya daau nyukumĩlĩmĩntaa.” 17 nuMuau nuMutoolua iũga, “Nzuu!” Ninduyo nukũigagiaa waũge, “Nzuu!” Nĩnamukolue ĩnoota nuaze; ninduyo nusiile, nwamasole nakanda ĩmaazĩ ma upanga. 18 Numukuĩlĩĩle wensi nukũigagiaa inkaani za unakĩdagu wa kĩtabũ ĩkĩ, wensi kanga wazongeelie, uNzua ukakumongeelia ĩmakuo namandĩkue muna kĩtabũ ĩkĩ, 19 kangĩ wensi kanga waluleegie luensi lwa nkaani za unakĩdagu wa kĩtabũ ĩkĩ, uNzua ukakumuleegelia ityũmpĩ liakue mwikyota lya upanga, numukaa nanzelu, kĩna nandĩkue muna kĩtabũ ĩkĩ. 20 Nukuzikuĩla izi uũgile, “Eeze mpolokile kuukaaũ.” Amini. Nzuu, Shekulu Yesu! 21 uUkende wa kĩShekulu Yesu wĩĩ palumui ni eelu ensi Amini.