1

1 Lɛmmwɔɔl lɛggba lissi lile ka ussinɛ ka lutte. Lɛmmwɔɔl ’zɔng baang lɛdɔkɔ la Ɔlɔɔmɔlɔɔm, azzɛ lilenɛ Ɔlɔɔmɔlɔɔm. 2 Lɛmmwɔɔl ’zɔng baang lɛdɔkɔ baang la Ɔlɔɔmɔlɔɔm ka ussinɛ ka lutte. 3 Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔkɔɔmzɛ azzɛ ɔnaang bɛfɛɛn ɔkkpɛlɛ. Bɔfɛɛn bulɔk ka vveengodde ɔkkpɛlɛ ba bule bwa Ɔlɔɔmɔlɔɔm usinɛ Lɛmmwɔɔl ’zɔng baang lɛkɔɔm ɔnaangbwɛ. 4 Lɛmmwɔɔl ’zɔng baang biini linnyinɛ kuddu. Kuddu kwa linnyinɛ kɔkɔɔmnɛ buppwolo kufee ɔssɛbitbit. 5 Buppwolo ’bwɔng baang buppwolo ka kisul, ɔzzànga kisul ba kɛtaka kizumbwɛ. 6 Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔtɔɔm uyilabɔtɔɔm ammɛ wa ɔzzanganɛ John 7 uffu ɔbwɔɔlɔ balɔɔt kɔlɔɔk a buppwolo ’bwɔng baang ɔkkɔɔnɛ balɔɔt ɔkkpɛlɛ bappyee bayila. 8 John biini lissi ulenɛ buppwolo ’bwɔng baang, uffu ɔbwɔɔlɔ balɔɔt kɔlɔɔk a buppwolo. 9 Uwɔng ɔdɔkɔnɛ buppwolo biini bwa buffunɛ ka ɛkpansi buppwolo bullɔt ɔssɛbitbit ɔkkpɛlɛ. 10 Lɛmmwɔɔl ’zɔng baang lɛdɔkɔ mung ka ɛkpansi. Uvve Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔkɔɔmzɛ azzɛ ɔnaang ɛkpansi ɔzzànga ɛkpansi esizɛ lɛsan. 11 Liffu ka lɔkaan azzɛ biini, balɔɔt a lɔkaan azzɛ bafimzɛ. 12 Balɔɔt a lɔkaan azzɛ balɔk batɔkzɛ linnyibɛ lakke za bassekenɛ bwɔɔn Ɔlɔɔmɔlɔɔm. 13 Bwɔɔn Ɔlɔɔmɔlɔɔm basi lɛzzanga ka ulenɛ ɔlɔɔt ɔmaatnɛbɛ, bale bwɔɔn Ɔlɔɔmɔlɔɔm ka Ɔlɔɔmɔlɔɔm biini ulenɛ Abassɛ abbɛ. 14 Lɛmmwɔɔl ’zɔng baang lisikili ɔlɔɔt ɔtaa la ayyɔɔt ɔyanga kɛsaap la lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk ka tɔkɔlɔ lɔttala. Iyɛn latele za ɔtɔknɛ ka Abassɛ ka ulenɛ Waan Abassɛ kkeem. 15 John ɔlɔɔk utummɛ ammɛ ɔttɛ ɔyaam ɔbwɔɔlɔ balɔɔt ɔttɛ, “Uwɔng ulenɛ ɔlɔɔt wa nlɔɔknɛ kɔlɔɔk ammɛ ka nttɛnɛ, ‘Ammɛ ule ka uffunɛ ukupnɛ anaam ɔzzànga ammɛ ɔttanɛnɛ anaam ka ɔdɔkɔnɛ baang ka vveeng ’wɔng mung tɛ́ttɛ́ bamaatnɛ anaam.’ ” 16 Kɛsaap sa ɔyanganɛ ka kilenɛ lɛsak lɛttala, ɔnaangbongyɛlɛ ppyɛɛ ɔbbal lɛnaang. 17 Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔdɔkɔ ɔtɔɔm Moses Lafɔɔ ufee ɔssɛbitbit, ɔzzànga kɛsaap la lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk ɔtɔɔm Jesus Christ ufee ɔssɛbitbit. 18 Ɔlɔɔt wa ulenɛ Ɔlɔɔmɔlɔɔm lɛyɛn ba ule. Awaan wa ulenɛ tɛ̀ttɛ̀ Abassɛ, Ɔlɔɔmɔlɔɔm, ulemɛnɛ lɛyɛn uleyɛlɛ lilɔɔk Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔkkpɛlɛ lɛbwɔɔlɔ, ɔdɛm isanmɛ. 19 Bazzilɛttɔ balɔɔt a Jews ka Jerusalem batɔɔm bassɛɛn-a-luzɔɔm la balɔɔt a Levi battɛ bamii babap John battɛ, “Annɔ alenɛ nnyinɔɔng?” 20 John usi lifim kɛppyɛlɛbɛ kamma. Ɔbwɔɔlɔbɛ ppwool ɔttɛ, “Anaam lissi nlenɛ Ɔlɔɔt wa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔsanganɛ.” 21 Keem battɛ, “Ngkka annɔ alenɛ nnyinɛ? Annɔ alenɛ Elijah ɔɔ?” John ɔttɛ, “Anaam lissi.” Babal John lɛbap battɛ, “Annɔ alenɛ uppyee-kutolo Ɔlɔɔmɔlɔɔm aawɔng ɔɔ?” John ɔttɛ, “Maaye.” 22 Abbɛ battɛ, “Ngkka abwɔɔlɔyɛlɛ bwa alenɛ bɛɛ. Iggyan ittɛ ikɔɔm kɛppyɛlɛ kamma annɔ imii ibwɔɔlɔ balɔɔt ba batɔɔmnɛyɛlɛ. Alɔɔk nang atumwɔ kɛyɔɔng?” 23 John ɔkɔɔm kwa uppyee-kutolo Ɔlɔɔmɔlɔɔm wa ɔzzanganɛ Isaiah ɔlɔɔknɛ, ɔppyɛlɛbɛ kamma ɔttɛ: “ ‘Anaam nlenɛ lɛmmwɔɔl ɔlɔɔt za libungunɛ ka kɛmat: Anaangyɔng ɛtɔk bbit alokoyɔng Uyini,ɔssɛ!’ ” 24 Balɔɔt ba balɔɔt a kɔssɛ a Pharisees batɔɔmnɛ 25 babap John battɛ, “Asinɛ Ɔlɔɔt wa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔsanganɛ lile, asi Elijah lile, asi uppyee-kutolo Ɔlɔɔmɔlɔɔm aawɔng lile, bɔng tɛ́ttɛ́ anaang balɔɔt baptizim?” 26 John ɔttɛ, “Anaam nkɔɔm bannyi nnaang baptizim. Ɔzzànga ɔlɔɔt wa asimɛnɛyɔng lɛsan ulewɔyɔng baang ka bɛzzɔkɔ ka ubeenɛ. 27 Ule ka isimi ka ule ka uffunɛ. Gɔɔ anaam ba nkkɔnɔ kɛkkyaa ikkpabukkpɔ ammɛ ggbɔɔ mung.” 28 Nkwɔng mung kɔnaang ka Bethany ka kufoom a lɔyɔngɔ a Jordan kwa kɔppyɛɛknɛ livveluwee lɔfɔm, ka ɛfɛɛn a John ulenɛ ka kɛnaang a balɔɔt baptizim. 29 Ɔffɔnɛ libessolo, John ɔyɛn Jesus ka ulenɛ ka kimii ka ɛfɛɛn ammɛ, ɔbwɔɔlɔ balɔɔt ɔttɛ, “Yɛnyɔng Waanɛtɔɔn-Ɔlɔɔmɔlɔɔm wa ɔtɔknɛ bubbi a vveengodde uzzenge! 30 Uwɔng ulenɛ ɔlɔɔt wa nlɔɔknɛ ntum ka nttɛnɛ, ‘Ɔlɔɔt ule ka isimi ka ule ka uffunɛ, ammɛ ɔttanɛnɛ anaam ka ɔdɔkɔnɛ baang ka vveeng ’wɔng mung tɛ́ttɛ́ bamaatnɛ anaam.’ 31 Ndɔkɔ nsi lɛsan ɔlɔɔt wa ule ule. Ɔzzànga anaam nffu nnaang balɔɔt baptizim la bannyi ɔkkɔɔnɛ balɔɔt a Israel basanmɛ.” 32 John ɔbwɔɔlɔ bwa ɔsannɛ: “Nyɛn Kuyeeng-Ɔlɔɔmɔlɔɔm ka kussinɛ ka libat tɛ̀ttɛ̀ lekkpelekete kuffu kuttelemɛ ka kkwɔɔt. 33 Gɔɔ tɔttɔt nsi lɛsan nttɛ ammɛ ulenɛ ɔlɔɔt aawɛ. Ɔzzànga Ɔlɔɔmɔlɔɔm wa ɔtɔɔmnɛnɛ ɔttɛ nnaang baptizim la bannyi ɔggbanɛ lɛbwɔɔlɔ ɔttɛ, ‘Vvenɛ ayɛn Kuyeeng-Ɔlɔɔmɔlɔɔm ka kule kussi ka libat kuffu kuttele ɔlɔɔt. Ɔlɔɔt ’wɔng baang ule ule ɔlɔɔt wa ule ɔkɔɔm Kuyeeng-Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔnaang balɔɔt baptizim.’ 34 Nyɛnbongkwɛ. Ppyɛɛk nbwɔɔlɔwɔyɔng nttɛ ammɛ ulenɛ Waan-Ɔlɔɔmɔlɔɔm.” 35 Ɔffɔnɛ libessolo, John ɔbbal baang lile la balɔɔt a kɔssɛ ammɛ baffa ka ubeenɛ. 36 Ɔyɛnnɛ Jesus ɔttɛ, “Yɛnyɔng Waanɛtɔɔn-Ɔlɔɔmɔlɔɔm bakang!” 37 Balɔɔt a kɔssɛ a John ’bɔng baang baffa bappyee kwa John ɔlɔɔknɛ bamii bakup Jesus. 38 Jesus usikili ɔyɛnbɛ ka bakupmɛnɛ, ɔbapbɛ ɔttɛ, “Aggyanyɔng ’bɔng?” Abbɛ battɛ, “Ukopolo-lukopolo, allu yang?” 39 Ammɛ ɔttɛ, “Affu ayɛnyɔng ɛfɛɛn a nllunɛ.” (Ka ɛkɛtɛ ’yɔng baang ɔdɔkɔ ikalangka inna kulele.) Ɔzzánga bukupmɛ bamii bayɛn ɛfɛɛn a ullunɛ. Baddongo baang la ammɛ usul. 40 Andrew, etele a Simon Peter, ɔdɔkɔ baang. 41 Eseese ɔyɛn etele ammɛ Simon. Ɔzzánga ɔbwɔɔlɔmɛ ɔttɛ, “Iyɛnbong Ɔlɔɔt wa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔsanganɛ aawɛ.” (Ɔlɔɔt wa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔsanganɛ ulenɛ Christ.) 42 Ɔzzánga ufeele la Simon ufee Jesus. Jesus uyeek ɔppyɛɛk Simon ɔttɛ, “Azzanga Simon, waan a John, ɔzzànga bale bappyɛɛ bakkwɔɔwɔ Cephas” (Lɛkɔɔl ’zɔng lɛtaa tɛ̀ttɛ̀ Peter. Ifɛɛt azzɛ ilenɛ “Akpana”) 43 Ɔffɔnɛ libbessolo, Jesus ɔnaang luttina kimii Galilee. Ɔyɛnnɛ Philip, ɔttɛ, “Akupnɛ imii!” ( 44 Philip ussi Bethsaida ka ɛfɛɛn a Andrew la Peter ballunɛ.) 45 Philip ɔyɛnnɛ Nathanael, ɔbwɔɔlɔmɛ ɔttɛ, “Iyɛnbong ɔlɔɔt aawɛ wa Moses ɔkkpɔknɛ utummɛ ka luvva Lafɔɔ, bappyee-kutolo Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔgbaa bassɛ bakpɔk batummɛ. Ammɛ ulenɛ Jesus, waan a Joseph, wa Nazareth.” 46 Nathanael ɔbap ɔttɛ, “Bɔfɛɛn bwa buyyɛɛpnɛ bulɔk bule baang bwa bussinɛ Nazareth ɔɔ?” 47 Jesus ɔyɛnnɛ Nathanael ka umiinɛ ka ɛfɛɛn ammɛ, ɔttɛ, “Uwɔng ulenɛ wa Israel bbwak, ɔyyɛɛpbong ɔffata!” 48 Nathanael ɔbap Jesus ɔttɛ, “Anaang nang asannɛ?” Jesus ɔttɛ, “Ndɔkɔ nyɛnwɔ ka alenɛ ka lɛsan a kɛssɛ tɛ́ttɛ́ Philip ɔkkwɔɔwɔ.” 49 Nathanael ɔttɛ, “Ukopolo-lukopolo, annɔ alenɛ Waan-Ɔlɔɔmɔlɔɔm! Annɔ alenɛ Ubeet a Israel!” 50 Jesus ɔttɛ, “Ayila ka nlewɔnɛ lɛffɔ nbwɔɔlɔ nttɛ nyɛnwɔ ka adɔkɔnɛ ka lɛsan a kɛssɛ ɔɔ? Vvenɛ ayɛn lilɔɔk sa littanɛ ’kwɔng!” 51 Ɔzzánga ɔbwɔɔlɔbɛ ɔttɛ, “Mung nbwɔɔlɔwɔyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk: Vvenɛ ayɛnyɔng libat ka liwongolonɛ, la bayilabɔtɔɔm Ɔlɔɔmɔlɔɔm ka bamiinɛ ka libat, basini kuttɔɔk baffu ka ɛfɛɛn a Waan-Ɔssɛbibbit-Ɔkkpɛlɛ.”

2

1 Bɛtɔm bɛffa bɛsaknɛ, libbeel lissolo ka Cana ka Galilee. Abakka a Jesus ɔdɔkɔ baang ka libbeel. 2 Jesus la balɔɔt a kɔssɛ ammɛ badɔkɔ baang ka babwɔɔlɔnɛbɛ libbeel. 3 Batak basɛlɛnɛ ka libbeel, abakka Jesus ɔlɔɔk la Jesus ɔttɛ, “Batak basaalbongbɛ tɛ.” Jesus ɔttɛ, 4 “Tɛ̀ttɛ́ addanɛ kwa nle nnaang, ɛkɛtɛ nɛ ba ɛtaka ɛffɔ.” 5 Abakka Jesus ɔbwɔɔlɔ ibɔɔyi libbeel ’zɔng baang ɔttɛ, “Anaangyɔng duu kwa ɔttɛnɛ anaangyɔng.” 6 Balɔɔt a Jews bayanga eleme luzɔɔm ya kiyila bikkeep a kkwɔɔt, kwakkwɛ bulim bwɔlaaning bwa banaangbwɛ la lɛttaal budɔkɔnɛ baang. Bilim la ppyɔn bitɔk ɔlɔp la iggalɔn kubbwɔɔk. 7 Jesus ɔlɔɔk la ibɔɔyi ’yɔng baang ɔttɛ, “Ayipiyɔng bulim mbwɔng mung la bannyi.” Abbɛ bayipi bulim mbwɔng baang la bannyi batteme. 8 Ɔzzánga ɔbwɔɔlɔbɛ ɔttɛ, “Akapyɔng bannyi baang amii annyiyɔng ɔkɔɔm-a-libbeel.” Abbɛ bakapbɛ bafeemɛ. 9 Ka ɛkɛtɛ ’yɔng baang bannyi ’bɔng baang basikilibong batak. Ammɛ, ɔkɔɔm-a-libbeel, ɔllɛbɛ. Usi lɛsan ka ɛfɛɛn a batak ’bɔng baang bassinɛ baffu. (Ibɔɔyi ’yɔng baang ya bakapnɛ bannyi bafeemɛ keem basannɛ.) Ɔzzánga ɔkkwɔɔ ɔtɔk-a-wanavva 10 ɔttɛ, “Ɔlɔɔt ɔkkpɛlɛ ɔkɔɔm ɛtɔk unnyi batak ba doddo ka libbeel, balɔɔt balenɛ lɛvva bawukala, tɛ́ttɛ́ unnyi batak ba basinɛ lɛyyɛɛp. Ɔzzànga mung annɔ alokobong batak ba bayyɛɛpnɛ baffɔ ɛkɛtɛ ’yɔng!” 11 Uwɔng ulenɛ bɛmaanga ikeeng bya Jesus ɔnaangnɛ ka Cana. Baang ulenɛ ɛfɛɛn a ɔyɔɔnɛ lakke ammɛ, balɔɔt a kɔssɛ ammɛ bayila kwa ammɛ. 12 Nkwɔng kɔsaalnɛ, Jesus la abakka la itele ammɛ la balɔɔt a kɔssɛ ammɛ bafeele bamii Capernaum bakkwunu bɛtɔm ssup. 13 Ɛkɛtɛ Kazzi-Kɛsak-Kɛkɔngɔ ɛkkɛtɛbong, ɔzzánga Jesus ufeele umii Jerusalem. 14 Ɔmalnɛ ka Ggwoon-Ɔlɔɔmɔlɔɔm, ɔyɛn balɔɔt ka kɛtaan a igɔdɔ la itɔɔn la idugbɔnnyɛ. Bafoolo-ikkpoko badɔkɔ baang ka bataanɛ ka ikkpokkolo abbɛ. 15 Ɔzzánga Jesus ɔttɔng bizzi ɔmmwɔɔl ɔkɔɔm ɔggba itɔɔn ’yɔng baang la igɔdɔ itta ka Ggwoon-Ɔlɔɔmɔlɔɔm. Usikili ikkpokkolo bafoolo-ikkpoko ugupu, ɔkyakyamabɛ ikkobo. 16 Ɔkkpa balɔɔt ba bataanɛ idugbɔnnyɛ kiwele ɔttɛ, “Samyɔngyɛ attayɔng mung! Ukpekewɔyɔng kɛsam a Ggwoon a Dedde kɛnaang ggwoon-a-kappya!” 17 Balɔɔt-a-kɔssɛ ammɛ bakke kwa Luvva-Ɔlɔɔmɔlɔɔm lɔttɛnɛ, “Ɔlɔɔmɔlɔɔm, kɛsaap sa ggwoon annɔ lɔsaapnɛnɛ kikutnɛ ka tɔkɔlɔ tɛ̀ttɛ̀ lɔkɔɔn.” 18 Bazzilɛttɔ balɔɔt a Jews bappyɛlɛmɛ kamma la lɔbap battɛ, “Ale anaang bɔka imaanga usseke isan ittɛ ayanga lakke za kɛnaang a ’kwɔng?” 19 Jesus ɔttɛ, “Kɔsaapwɔnɛyɔng, atutyɔng Ggwoon ’gwɔng mung azzɔɔkyɔng ɔzzànga vvenɛ nppyɛlɛgwɛ nbɔɔk lɔsaal ka bɛtɔm bɛkkyaat.” 20 Abbɛ battɛ, “Vvenɛ appyɛlɛ abɔɔkgwɛ lɔsaal ka bɛtɔm bɛkkyaat ɔɔ? Ggwoon-Ɔlɔɔmɔlɔɔm ’gwɔng mung lɔtɔkbong lalɔp a likkpa laffa la likkpa bwɔlaaning tɛ́ttɛ́ lɔsaal!” 21 Ggwoon-Ɔlɔɔmɔlɔɔm gwa Jesus ɔkkwɔɔnɛ, ɔkkwɔɔ kkwɔɔt ammɛ. 22 Ɔzzánga ɔffɔnɛ ka Jesus ufungalanɛ ka lubbe, balɔɔt a kɔssɛ ammɛ bakke battɛ Jesus ɔdɔkɔbong ɔlɔɔk ’kwɔng kkpal. Bayila kwa Luvva-Ɔlɔɔmɔlɔɔm lɔlɔɔknɛ ɔbɛtɛ la kwa Jesus ɔlɔɔknɛ. 23 Ka Jesus ɔdɔkɔnɛ ka Jerusalem ka ɛkɛtɛ Kazzi-Kɛsak-Kɛkɔngɔ, balɔɔt ppwap bayila kwa ammɛ ka bayɛnnɛ imaanga ya ɔnaangnɛ. 24 Ɔzzànga Jesus usimɛ kɛyɔɔng ggbalang lɛkkyaa ɔfɔngɔbɛ ka ɔsannɛbɛ gbaak la ittina. 25 Kwa kɛttɛ tɛ̀ttɛ́ ɔlɔɔt ɔlɔk ɔbwɔɔlɔmɛ lissi, ka ammɛ biini ɔsannɛ kwa kulenɛbɛ ka ippyam.

3

1 Uzzilɛttɔ wa Jew ɔdɔkɔ baang wa ɔzzànganɛ Nicodemus. Ɔdɔkɔ ka kɔssɛ balɔɔt a Pharisees. 2 Kɛtɔm ssɔn, ufele kɛtɔm umii ukup Jesus ɔttɛ, “Ukopolo-lukopolo, isan lɔsan ittɛ annɔ alenɛ Ukopolo-lukopolo wa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔtɔɔmnɛ. Ɔlɔɔt wa ukkwoongnɛ ɔnaang imaanga ya annɔ anaangnɛ mung ba ule, Ɔlɔɔmɔlɔɔm usinɛ la ɔlɔɔt ’wɔng baang libee.” 3 Jesus ɔttɛ, “Mung nbwɔɔlɔwɔ lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk: ɔlɔɔt wa ule ukkwoong ufula ka Itutum-Ɔlɔɔmɔlɔɔm ba ule basinɛ lɛppyɛlɛ bamaatmɛ.” 4 Nicodemus ɔbap Jesus ɔttɛ, “Ɔlɔɔt ulenɛ liggbenge bale banaang nang bappyɛlɛ bamaatmɛ? Baala ukkwoong ɔmal abakka ka lɛmmɛ bappyɛlɛ bamaatmɛ ka bikkpit bɛffa!” 5 Jesus ɔttɛ, “Nbwɔɔlɔwɔ lɔkkwɔɔn nttɛ ɔlɔɔt wa ukkwoongnɛ ufula ka Itutum-Ɔlɔɔmɔlɔɔm ba ule, bannyi la Kuyeeng bisimɛnɛ lɛppyɛlɛ bɛmaat. 6 Ɛkkpakkwɔɔt ɛmaat ɛkkpakkwɔɔt, Kuyeeng kɔmaat kuyeeng. 7 Tɛ̀ttɛ́ kɔkɛɛlɛwɔ ka nbwɔɔlɔwɔnɛ nttɛ bappyɛlɛ babbalwɔ lɛmaat. 8 Kɛffa kɛ́ffà kimii ɛfɛɛn duu ya kɔsaapnɛsɛ. Appyee mung lɔsap gwa kɛnaangnɛ ɔzzànga ba asan ɛfɛɛn ya kissinɛ ɔlɔk ɛfɛɛn ya kimiinɛ. Kule ning baang la ɔlɔɔt ɔkkpɛlɛ wa Kuyeeng kɔmaatmɛnɛ.” 9 Nicodemus ɔttɛ, “Kule kɔnaang nang nkwɔng kule ning?” 10 Jesus ɔttɛ, “Annɔ wa alenɛ ukopolo-lukopolo wa lɛbaang ka Israel ’kwɔng ba asan ɔɔ? 11 Mung nbwɔɔlɔwɔ lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk: Ilɔɔk bwa isannɛ, ibwɔɔlɔ kwa iyɛnnɛ ɔzzànga annyɔɔng ɔlɔɔt vvɔn gbɔɔ wa uyilanɛ ɔtɔk lɛmmwɔɔl ayyɔɔt ba ule. 12 Ba ayila ka nbwɔɔlɔwɔnɛ lilɔɔk a vveeng ’wɔng, ale anaang nang ayila ka nle nbwɔɔlɔwɔ lilɔɔk sa libat? 13 Ɔlɔɔt wa ulenɛ ka libat limii ba ule ɔgbaa la Waan-Ɔssɛbibbit-Ɔkkpɛlɛ wa ussinɛ ka libat uffu. 14 “Tɛ̀ttɛ̀ Moses ɔkɔɔmnɛ lukut uyeek ɛzzɔkɔ ya banaangnɛyɛ la lukkpi ka kɛmat, Waan-Ɔssɛbibbit-Ɔkkpɛlɛ bale bassɛ bayeekmɛ ning baang, 15 ɔkkɔɔnɛ ɔlɔɔt duu wa uyilanɛ kwa ammɛ uddu kuddu kwa kɛfal a kɛfal. 16 Vveeng ’wɔng ɔsaapbong Ɔlɔɔmɔlɔɔm gaang gaang ɔsanga Waan ammɛ vvɔn keem wa ɔyanganɛ, unnyi ɔttɛ nkwaaning ɔlɔɔt duu wa uyilanɛ kwa Awaan ’wɔng baang ɔfɔngɔ kibbe, uddu kuddu kwa kɛfal a kɛfal. 17 Ɔlɔɔmɔlɔɔm usi Awaan lɛtɔɔm ka vveeng ’wɔng ɔttɛ uffu unnyi ɛkpansi kibbi, ɔtɔɔmnɛ ɔttɛ uffu ɔzzánga ɔkkala-ɛkpansi. 18 “Ɔlɔɔt duu wa uyilanɛ kwa Waan-Ɔlɔɔmɔlɔɔm kɛkaal ammɛ baala bakaal. Ɔzzànga ɔlɔɔt wa usinɛ kwa ammɛ liyila vvenɛ ɔkaal ka ulenɛ kwa Waan-Ɔlɔɔmɔlɔɔm lifim kiyila. 19 Kɛkaal kitele lɛttɔ kɛttɛ: buppwolo buffubong ka ɛkpansi ɔzzànga balɔɔt kisul kɛsaapnɛbɛ kɛtta buppwolo ɔssanga babbu linaang abbɛ. 20 Ɔlɔɔt duu wa ɔnaangnɛ bubbi, buppwolo mɛ ba busaap. Ka busimɛnɛ lɛsaap, ka abbwɛ baala umii ka usinɛ lɛggyan ɔttɛ babbu linaang ammɛ batta ka vveeng. 21 Ɔlɔɔt duu wa ɔnaangnɛ kwa kɔyyɛɛpnɛ ɔtta ubee ka buppwolo ɔkkɔɔnɛ buppwolo buyɔɔ balɔɔt basan battɛ kwa ɔnaangnɛ kule ka latele Ɔlɔɔmɔlɔɔm.” 22 Nkwɔng kɔsaalnɛ, Jesus la balɔɔt a kɔssɛ ammɛ bamii ka ɛkpansi a Judaea ka ɛfɛɛn ɔtaanɛ baang la abbɛ ɔnaangbɛ baptizim. 23 John ɔgbaa ɔdɔkɔ ka kɛnaang a balɔɔt baptizim ka Aenon, ka bannyi balenɛ ppwap ka Aenon. Aenon ba ufulu ka assinɛ Salim. Balɔɔt bale baang ka bamiinɛ ɔnaangbɛ baptizim. ( 24 Nkwɔng kɔdɔkɔ ka ɛkɛtɛ ya John ɔtakanɛ ka igbakkɔpɔ lile) 25 Balɔɔt a kɔssɛ a John balɔk babee ikangala la wa Jew batum lafɔɔ kiyila bikkeep a kkwɔɔt. 26 Ɔzzánga bamii ka ɛfɛɛn a John battɛ, “Ukopolo-lukopolo, akke mung ɔlɔɔt wa ɔdɔkɔnɛ la annɔ ka kufoom a Jordan kwa livveluwee lɔfɔm, wa alɔɔknɛ kɔlɔɔk a ammɛ ɔɔ? Mung usseke ka kɛnaang a balɔɔt baptizim gedegede mung. Ɔlɔɔt ɔkkpɛlɛ ɔppyɛɛ umii ka ammɛ!” 27 John ɔttɛ, “Ɔlɔɔt wa ukkwoongnɛ ɔyanga bɔfɛɛn usi Ɔlɔɔmɔlɔɔm lile unnyimɛnɛ ba ule. 28 Annyɔɔng alenɛyɔng ittɛɛsɛ anaam ka nttɛnɛ ‘Anaam Ɔlɔɔt wa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔsanganɛ lissi, ɔzzànga basanganɛ anaam nkɔɔm ɛtɔk.’ 29 Uyini-libbeel ulenɛ ɔyanga wanavva-libbeel. Ɛnngwa uyini-libbeel ebee ka lufoom ɛgɔpɔlɔ, eggele ka eppyeenɛ lɛmmwɔɔl a uyini-libbeel. Anaam nggele nffɔ ning. 30 Ammɛ ule ka ulenɛ ɔlɔɔt wa lɛbaang, anaam nle ɔlɔɔt wa utiti. 31 “Ammɛ wa ussinɛ ka libat uffu ɔttanɛ liggbenge ɔkkpɛlɛ. Ɔlɔɔt wa ussinɛ ka ɛkpansi ule wa ɛkpansi, kɔlɔɔk ɔlɔɔk kwa lilɔɔk ɛkpansi. Ɔzzànga ammɛ wa ussinɛ ka libat uffu ɔttanɛ ɔkkpɛlɛ. 32 Ɔbwɔɔlɔ bwa ɔyɛnnɛ ka zzeen uppyee ka latɔɔk, ɔzzànga ɔlɔɔt wa uyilanɛ lɛmmwɔɔl ammɛ ba ule. 33 Ɔlɔɔt wa uyilanɛ lɛmmwɔɔl ammɛ ɔkɔɔm kwɛ akkwɛ uyila ɔttɛ Ɔlɔɔmɔlɔɔm lɛlaak ba ɔlɔɔk. 34 Ɔlɔɔt wa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔtɔɔmnɛ ɔ̀lɔ́ɔk lɛmmwɔɔl Ɔlɔɔmɔlɔɔm ka Ɔlɔɔmɔlɔɔm uvvoongmɛnɛ Kuyeeng ammɛ ɔkkpɛlɛ. 35 Ɔlɔɔmɔlɔɔm Awaan ɔsaapmɛ gaang gaang kwakkwɛ ɔsamnɛ bɛfɛɛn ɔkkpɛlɛ ɔssɛɛnmɛ ka eddu. 36 Ɔlɔɔt duu wa uyilanɛ kwa Awaan, uddu kuddu kwa kɛfal a kɛfal. Ɔlɔɔt duu wa ufimnɛ kwa Awaan, kuddu kwa kɛfal a kɛfal baala uddu, ule ɔkɔɔng ka akama wa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ule ɔyɔɔmɛ.”

4

1 Balɔɔt a Pharisees bappyee battɛ Jesus ɔyangabong balɔɔt ɔnaangbɛ baptizim ɔtta John. ( 2 Ka kkpɔɔ Jesus usi ɔlɔɔt baptizim lɛnaang. Balɔɔt a kɔssɛ ammɛ keem banaangnɛ balɔɔt baptizim.) 3 Ɔzzánga Jesus uppyeenɛ kwa balenɛ lɛlɔɔk, ɔgbata Judea umii Galilee. 4 Umiinɛ ɔdɔkɔ ɔssɛ ɔtta Samaria. 5 Ɔffɔnɛ Samaria, umii ka lɛffɛ za lɛzzanganɛ Sychar. Sychar ba ufulu ka ussinɛ ka ɛkpansi ya Jacob unnyinɛ awaan Joseph. 6 Wɛɛl a Jacob ɔdɔkɔ baang. Ɔzzánga Jesus kɔssɛ kɔkɔɔtmɛnɛ, ɔkɔɔng baang ka lufoom a wɛɛl ɔtaa. Ɛkɛtɛ ’yɔng baang livve lile ka littelenɛ. 7 Wanavva wa Samaria uffu kɛkap a bannyi, ɔzzánga Jesus ɔttɛ, “Annyinɛ bannyi nvva bɛɛ.” ( 8 Ka ɛkɛtɛ ’yɔng baang balɔɔt a kɔssɛ ammɛ bamiibong kɛlɛɛp a kazzi.) 9 Wanavva ’wɔng baang ɔttɛ, “Annɔ wa Jew, anaam wa Samaria, anaang nang abapnɛ attɛ nnyiwɔ bannyi?” (Balɔɔt a Jew la balɔɔt a Samaria, ommonggo ba batul.) 10 Jesus ɔttɛ, “Bulenɛ ka asannɛ bwa Ɔlɔɔmɔlɔɔm unnyinɛ asan ɔlɔɔt wa ɔbapwɔnɛ bannyi, nzang asikili abapmɛ attɛ unnyiwɔ bannyi ba bannyinɛ kuddu.” 11 Wanavva ’wɔng baang ɔttɛ, “Dedde, pokkiti ba ayanga. Wɛɛl kaang ɔddɔng lɔddɔng. Bannyi ’bɔng baang ba bannyinɛ kuddu bale bassiwɔ ka iyang? 12 Jacob, dedde ayyɔɔt wa iyɛddɛ iyɛddɛ, unnyinɛyɛlɛ wɛɛl ’wɔng mung. Ammɛ la bwaan ammɛ la lakɔmɔlɔ ammɛ ɔkkpɛlɛ bannyi bavva mung. Tɛ̀ttɛ́ atɔkwɔ kɛyɔɔng attɛ annɔ attanɛ Jacob; attamɛ mung ɔɔ?” 13 Jesus ɔttɛ, “Ɔlɔɔt duu wa ɔvvanɛ bannyi ’bɔng mung, batii ka bale basaapmɛ. 14 Ɔzzànga ɔlɔɔt wa ɔvvanɛ bannyi ba nle nnyimɛ, mɛ baala babɛlɛ lɛsaap. Bannyi ba anaam nle nnyimɛ vvenɛ basikilimɛ ɛggbɔlɔ ka tɔkɔlɔ ya ele ennyimɛ bannyi ba bannyinɛ kuddu kwa kɛfal a kɛfal.” 15 Wanavva ’wɔng baang ɔttɛ, “Dedde, annyinɛ bannyi ’bɔng baang! Ɔkkɔɔnɛ bannyi basinɛ lɛbɛlɛ lɛsaap nsi mung lɛbɛlɛ liffu nkap bannyi.” 16 Jesus ɔttɛ, “Amii akkwɔɔ walam annɔ affuyɔng.” 17 Ammɛ ɔttɛ, “Walam ba ntaka nyanga.” Jesus ɔttɛ, “Ale bbwak ka attɛnɛ walam ba ataka ayanga. 18 Allubong bwalam kubbwɔɔk. Walam wa allunɛ gedegede mung walam annɔ bbwak lissi. Abwɔɔlɔnɛbong lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk.” 19 Wanavva ’wɔng baang ɔttɛ, “Nyɛnwɔbong dedde. Annɔ baang uppyee-kutolo Ɔlɔɔmɔlɔɔm. 20 Idedde ayyɔɔt balɔɔt a Samaria ya iyɛddɛ iyɛddɛ bazɔɔm bakkwɔɔ Ɔlɔɔmɔlɔɔm ka lɛttaal ’zɔng mung. Ɔzzànga annyɔɔng, balɔɔt a Jews, attɛyɔng Jerusalem ulenɛ ɛfɛɛn ya bubeenɛ izɔɔm ikkwɔɔ Ɔlɔɔmɔlɔɔm.” 21 Jesus ɔttɛ, “Wanavva, ayila kwa anaam. Ɛkɛtɛ vvenɛ ɛffɔ ya balɔɔt bale basi ka libat a lɛttaal ’zɔng mung libee gɔɔ ka Jerusalem bazɔɔm bakkwɔɔ Ɔlɔɔmɔlɔɔm. 22 Annyɔɔng balɔɔt a Samaria ba asanyɔng bwa azɔɔmnɛ akkwɔɔyɔng. Ayyɔɔt balɔɔt a Jew isannɛ bwa izɔɔmnɛ, ikkwɔɔ ka kuddu kussinɛ ka balɔɔt a Jew kuffu. 23 Ɛkɛtɛ vvenɛ ɛffɔ gɔɔ ɛffɔbong, ya balɔɔt bale bazɔɔm bakkwɔɔ Ɔlɔɔmɔlɔɔm tɛ̀ttɛ̀ ulenɛ, ka lakke Kuyeeng ammɛ. Vvenɛ bazɔɔm bakkwɔɔmɛ tɛ̀ttɛ̀ kɔsaapmɛnɛ. 24 Ɔlɔɔmɔlɔɔm ule Kuyeeng, balɔɔt bakɔɔm lakke Kuyeeng ammɛ keem bazɔɔm bakkwɔɔmɛ tɛ̀ttɛ̀ ulenɛ.” 25 Wanavva ’wɔng baang ɔttɛ, “Nsan lɔsan nttɛ Ɔlɔɔt wa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔsanganɛ vvenɛ uffu. Ɛkɛtɛ uffunɛ, vvenɛ ɔbwɔɔlɔyɛlɛ lilɔɔk ɔkkpɛlɛ.” 26 Jesus ɔttɛ, “Anaam wa nlɔɔknɛ mung la annɔ nlemɛnɛ ammɛ.” 27 Eseese balɔɔt a kɔssɛ ammɛ bappyɛlɛ. Kɔkɛɛlɛbɛ gaang gaang ka bayɛnnɛ Jesus ka kutolo la wanavva. Ɔzzànga ɔlɔɔt wa ɔzzanɛ wanavva ’wɔng baang lɛmmwɔɔl ɔttɛ, “Aggyan ’bɔng?” ɔlɔk ɔbap Jesus ɔttɛ, “Atoloyɔng bɔng?” usi lile. 28 Ɔzzánga wanavva ’wɔng baang ɔgbata ekkpo-bannyi ɔkɔngɔ baang umii ɔbwɔɔlɔ balɔɔt a lɛffɛ ɔttɛ, 29 “Affu ayɛnyɔng ɔlɔɔt wa ɔbwɔɔlɔnɛnɛ lilɔɔk ɔkkpɛlɛ sa nssinɛ nnaang. Baang Ɔlɔɔt wa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔsanganɛ ɔɔ?” 30 Ɔzzánga bafeele bamii ka ɛfɛɛn a Jesus. 31 Ning balɔɔt a kɔssɛ a Jesus balemɛ ka lakkpenge battɛ, “Ukopolo-lukopolo, azzi bɔfɛɛn bɛɛ!” 32 Jesus ɔttɛ, “Nyanga kazzi kwa nle ka nzzinɛ kwa annyɔɔng asinɛyɔng lɛsan.” 33 Ɔzzánga balɔɔt a kɔssɛ ammɛ babapbɛ kɛyɔɔng battɛ, “Ɔlɔɔt ɔlɔk unnyimɛbong kazzi ɔɔ?” 34 Jesus ɔbwɔɔlɔbɛ ɔttɛ, “Kazzi anaam ulenɛ kɛnaang a kwa ɔlɔɔt wa ɔtɔɔmnɛnɛ ɔggyannɛ la kivve kɛnaang ammɛ. 35 Ayangayɔng ifɛɛt ya attɛnɛyɔng ‘Ittuma inna tɛ́ttɛ́ bayaat liyaat.’ Yeek appyɛɛkyɔng itɔɔm ayɛnyɔng; iwopowopo ilatbong itii ya kɛyaat! 36 Ɔlɔɔt wa ɔyaatnɛ liyaat ɔlɔngɔlo bɛfɛɛn ’byɔng baang uloko ka kuddu kwa kɛfal a kɛfal ɔyanga ikipili nkwaaning uwoopuwoop la ɔyaat-ɔyaat bataa ka laggele. 37 Ifɛɛt ya ittɛnɛ, ‘Ɔlɔɔt ɔlɔk uwoopnɛ luwoop, ɔlɔɔt ɔlɔk ɔyaat lɔyaat’ ile ka lɔkkwɔɔn. 38 Ntɔɔmwɔyɔngbong nttɛ amii ayaatyɔng liyaat ka bɔtɔɔm bwa atakanɛyɔng kɛnaang baang lɛnaang. Balɔɔt balɔk banaangnɛ kɛnaang baang, annyɔɔng azziyɔng isak a kɛnaang abbɛ.” 39 Balɔɔt a Samaria gbadam bayila lɛmmwɔɔl a Jesus ka wanavva ’wɔng baang ulenɛ lɛttɛ, “Ɔbwɔɔlɔnɛbong lilɔɔk ɔkkpɛlɛ sa nssinɛ nnaang.” 40 Ɔzzánga balɔɔt a Samaria baffunɛ, bakkpengemɛ battɛ ukkwunu la abbɛ. Ɔzzánga Jesus ukkwunu baang la abbɛ ka bɛtɔm bɛffa, 41 Balɔɔt balɔk ppwap bayila lɛmmwɔɔl ammɛ bagbaa ɔssanga kutolo kwa utolonɛ. 42 Babwɔɔlɔ wanavva ’wɔng baang battɛ, “Iyilabong. Ɔzzànga ba iyila issanga ka kwa annɔ abwɔɔlɔnɛyɛlɛ. Iyila ka ayyɔɔt biini ilenɛ lippyee. Isanbong ittɛ ammɛ ulenɛ ɔlɔɔt wa ɔkkalanɛ ɛkpansi ka lɔkkwɔɔn.” 43 Ukkwununɛ baang ka bɛtɔm bɛffa, umii Galilee. 44 Ammɛ biini ɔlɔɔkbong ɔttɛ, “Uppyee-kutolo Ɔlɔɔmɔlɔɔm latele ka ɛkpansi ammɛ biini ba ɔyanga” 45 Ɔffɔnɛ Galilee, batɔkmɛ ka laggele ka balenɛ Kazzi-Kɛsak-Kɛkɔngɔ ka Jerusalem limii bayɛn lilɔɔk sa ɔnaangnɛ ɔkkpɛlɛ ka ɛkɛtɛ kazzi ’kwɔng baang. 46 Jesus ɔppyɛlɛ isimi isimi umii Cana ka Galilee, ɛfɛɛn a usikilinɛ bannyi basseke batak. Ɔlɔɔt a kɛnaang a government ɔdɔkɔ baang wa awaan usimɛnɛ lɛppwa ka Capernaum. 47 Uppyeenɛ ɔttɛ Jesus ussibong Judea uffu Galilee, umii ukkpengemɛ ɔttɛ umii uttula awaan wa likke lile ka lɛsaalmɛnɛ ka Capernaum. 48 Jesus ɔttɛ, “Ɔlɔɔt wa ule uyila baala ule atakabong ayɛnyɔng bɛmaanga la lilɔɔk sa likɛɛlɛnɛ.” 49 Akkala ’wɔng baang ɔttɛ, “Dedde, affu imiibong tɛ́ttɛ́ waan anaam ubbe.” 50 Jesus ɔttɛ, “Amii, waan annɔ vvenɛ uddu!” Ɔlɔɔt ’wɔng baang uyila lɛmmwɔɔl a Jesus, umii. 51 Ɔffɔnɛ ka ɛtɔk, ududa ibɔɔyi ammɛ babwɔɔlɔmɛ battɛ, “Waan annɔ vvenɛ uddu!” 52 Ɔbapbɛ ɛkɛtɛ ya ussinɛ ɔsɛɛlɛ awaan. Babwɔɔlɔmɛ battɛ, “Ɔdɔkɔ ka ɛkalangka nnyɔn lisee kikoon ka ussinɛ baang ɔsɛɛlɛmɛ.” 53 Ɔzzánga abassɛ ukke ɔttɛ ɔdɔkɔ ka ɛkɛtɛ ’yɔng baang bbwak ka Jesus ɔttɛnɛ, “Waan annɔ vvenɛ uddu.” Ɔzzánga ammɛ la balɔɔt a ssala ammɛ ɔkkpɛlɛ bayila lɛmmwɔɔl a Jesus. 54 Uwɔng ɔdɔkɔnɛ bɛmaanga bya ibaala bya Jesus ɔnaangnɛ ka ussinɛ Judea umii Galilee.

5

1 Nkwɔng kɔsaalnɛ, Jesus umii kazzi balɔɔt a luzɔɔm a Jew ka Jerusalem. 2 Libbwe lile baang lɛkkɛtɛ Lɛmma-kikku Itɔɔn ka Jerusalem. Lɛyanga ikkɔlɔ kubbwɔɔk. Bakkwɔɔ libbwe ’zɔng baang ‘Bethzatha’ ka kukaan a Hebrew. 3 Kibbi balɔɔt iffaak kɛdɔkɔ baang ka ikkɔlɔ ’yɔng baang ka bamminnɛ. Bassi-ifim la bannɔk-a-kikkwu la balɔɔt a lɔkkpɛɛk badɔkɔ baang. [Bataa bakat battɛ bannyi baggbuku. 4 Ɛkɛtɛ ɔkkpɛlɛ uyilabɔtɔɔm Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔmal ka tɔkɔlɔ libbwe umii uggbuku bannyi. Ɔlɔɔt iffaak wa uttemɛnɛ ka bannyi lifula ka ɛkɛtɛ baggbukunɛ, ɔppwamɛ ka iffaak ya ɔyanganɛ.] 5 Ɔlɔɔt ɔdɔkɔ baang wa ulemɛnɛ lɛffaak ka lɔlɔp la likkpa zzil la likkyaat. 6 Jesus ɔyɛnmɛnɛ baang ka umininɛ, ɔsan ɔttɛ ɔlɔɔt ’wɔng baang ɔffaakmɛbong ɛkɛtɛ ɛlɔm. Ɔzzánga ɔbapmɛ ɔttɛ, “Aggyan attɛ ɔppwawɔ ɔɔ?” 7 Upyepyeme ’wɔng baang ɔttɛ, “Dedde, ɔlɔɔt ɔlɔk mung ba nyanga wa ule ɔsamnɛ ɔssɛɛn ka bannyi ka ɛkɛtɛ baggbukunɛ. Nlenɛ ka kititiki kimii, ɔlɔɔt ɔlɔk utte bakang lɛffɔ.” 8 Jesus ɔttɛ, “Afeele asam ewula annɔ assɛ.” 9 Eseese ɔlɔɔt ’wɔng baang ɔppwamɛ. Ɔsam ewula ammɛ utte kɔssɛ. Kɛtɔm sa kɔlɔɔk ’kwɔng kɔnaangnɛ kɛdɔkɔ Kɛtɔm-a-Kɛfɛkɛlɛ. 10 Ɔzzánga bazzilɛttɔ balɔɔt a Jew babwɔɔlɔ ɔlɔɔt wa Jesus uttulanɛ battɛ, “Ifɔɔfɔɔ ka atɔkɔnɛ ewula annɔ mmwɔɔn Kɛtɔm-a-Kɛfɛkɛlɛ.” 11 Ammɛ ɔttɛ, “Ɔlɔɔt wa uttulanɛnɛ ɔttɛnɛ nsam ewula anaam nfula.” 12 Babapmɛ battɛ, “Nyinɔɔng ulenɛ ɔlɔɔt ’wɔng baang wa ɔbwɔɔlɔwɔnɛ ɔttɛ anaang ’kwɔng?” 13 Ɔzzànga ɔlɔɔt ’wɔng baang wa Jesus uttulanɛ usi Jesus lɛsan ka kibbi kɛttalanɛ gaang, Jesus ɔgbaa ule lɛwɛlɛlɛ ɔgbata. 14 Ɔttɛ ɔnaang, Jesus ɔyɛnmɛ ka Ggwoon-Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔbwɔɔlɔmɛ ɔttɛ, “Gɔpɔlɔ, Mung ɔppwawɔbong, kkyaa kɛnaang a bubbi afɔngɔ nzang kɔlɔɔk kwa kɔbbɔlnɛ kɔsak ’kwɔng vvenɛ kɔnaangwɔ.” 15 Ɔlɔɔt ’wɔng baang ɔgbata umii ɔbwɔɔlɔ bazzilɛttɔ balɔɔt a Jews ɔttɛ Jesus uttulamɛnɛ. 16 Ɔzzánga babum kɛssɛɛn a Jesus ka kɔlɔɔk ka uttulanɛ ittula ka Kɛtɔm-a-Kɛfɛkɛlɛ. 17 Jesus ɔppyɛlɛbɛ kamma ɔttɛ, “Dedde anaam ule ka kɛnaang ɛkɛtɛ ɔkkpɛlɛ. Anaam ɔgbaa vvenɛ nssɛ nnaang ning baang.” 18 Lɛmmwɔɔl ’zɔng lɛnaang bazzilɛttɔ balɔɔt a Jew bakama lɔkama battina Jesus kɛwwɔɔl; ka ulenɛ lifɔɔ Kɛfɛkɛlɛ keem lissi, ɔgbaa ka ulenɛ lɛttɛ Ɔlɔɔmɔlɔɔm ulenɛ Abassɛ. Ning baang ɔlɔɔkbong ɔttɛ ammɛ ule ikɛkɛlɛ la Ɔlɔɔmɔlɔɔm. 19 Ɔzzánga Jesus ɔttɛ, “Nbwɔɔlɔwɔyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk: bwa Awaan ɔnaangnɛ kɛyɔɔng ka lakke ammɛ ba bule. Ɔnaang bwa ɔyɛnnɛ Abassɛ ka ɔnaangnɛ keem. Bwa Abassɛ ɔnaangnɛ, Awaan ɔnaang bwɛ abbwɛ. 20 Abbassɛ ka utelenɛ Awaan, ɔyɔɔ Awaan bɔfɛɛn duu bwa ɔnaangnɛ. Vvenɛ ɔyɔɔ Awaan bɛfɛɛn bwa Awaan ule ɔnaang bya bɛttanɛ ’byɔng, vvenɛ kɔkɛɛlɛwɔyɔng. 21 Tɛ̀ttɛ̀ Abassɛ ufungalanɛ babbu unnyibɛ kuddu, A Waan-Ɔssɛ unnyi balɔɔt ba basaapmɛnɛ kuddu ning baang. 22 Abassɛ kɛkaal ɔlɔɔt ba ɔkaal. Unnyibong Awaan lakke za bbwak za kɛkaal a kɛkaal 23 ɔkkɔɔnɛ balɔɔt ɔkkpɛlɛ batele Awaan tɛ̀ttɛ̀ batelenɛ Abassɛ. Ɔlɔɔt duu wa usinɛ Awaan litele, usibong Abassɛ wa ɔtɔɔmnɛnɛ litele. 24 “Nbwɔɔlɔwɔyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk nttɛ ɔlɔɔt wa uppyeenɛ lɛmmwɔɔl anaam, uyila kwa ɔlɔɔt wa ɔtɔɔmnɛnɛ, vvenɛ uddu kuddu kwa kɛfal a kɛfal. Kɛkaal baala ɔkaal. Ɔttabong ka lubbe utii ka kuddu. 25 Mung nbwɔɔlɔwɔyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk: ɛkɛtɛ ele ka ɛffɔnɛ, gɔɔ ɛffɔbong, ya babbu bale bappyee lɛmmwɔɔl a Waan-Ɔlɔɔmɔlɔɔm. Balɔɔt ba bappyeenɛzɛ vvenɛ baddu. 26 Tɛ̀ttɛ̀ Abassɛ ulenɛ unnyi-kuddu, ɔssɛbong ɔnaang Awaan ule unnyi-kuddu. 27 Unnyibong Awaan lakke za kɛkaal a kɛkaal ka ulenɛ Waan-Ɔssɛbibbit-Ɔkkpɛlɛ. 28 Tɛ̀ttɛ́ kɔkɛɛlɛwɔyɔng. Ɛkɛtɛ vvenɛ ɛffɔ ya babbu bale bappyee lɛmmwɔɔl ammɛ 29 batta ka lalli. Balɔɔt ba banaangnɛ budoddo vvenɛ bafungala baddu. Balɔɔt ba banaangnɛ bubbi vvenɛ bafungala bayɛn akama. 30 “Kɔlɔɔk kwa nkwoongnɛ nnaang ka lakke anaam ba kule. Nkaal kɛkaal tɛ̀ttɛ̀ Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔbwɔɔlɔnɛnɛ. Kɛkaal sa nkaalnɛ kile bbwak ka nsinɛ kwa luppyam anaam kɛyɔɔng lɛkaal, nkaal tɛ̀ttɛ̀ ammɛ wa ɔtɔɔmnɛnɛ ɔggyannɛ. 31 “Nlɔɔknɛ kwa luppyam anaam kɛyɔɔng, nzang tɛ̀ttɛ́ atɔkyɔng kwa nlɔɔknɛ tɛ̀ttɛ̀ lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk. 32 Ɔzzànga ɔlɔɔt ɔlɔk ule baang wa ɔlɔɔknɛ ɔkkalanɛ. Nsan lɔsan nttɛ kwa ɔlɔɔknɛ utumnɛ kule ka lɔkkwɔɔn. 33 John ulenɛ ɔlɔɔt wa atɔɔmnɛyɔng bayilabɔtɔɔm annyɔɔng ka ɛfɛɛn ammɛ. Ɔlɔɔk ubee la lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk. 34 Ba kule kɛttɛ ppyip nyanga ɔlɔɔt wa ubeenɛnɛ tɛɛsɛ. Nlɔɔk ’kwɔng ɔkkɔɔnɛ ataayɔng ka kuddu. 35 John ɔdɔkɔ tɛ̀ttɛ̀ otinika. Ukut, uwongolo ayɛnyɔng buppwolo ɔwaawɔyɔng. 36 Ɔzzànga nyanga tɛɛsɛ wa ɔlɔɔknɛ kɔlɔɔk anaam ɔtta kwa John ɔlɔɔknɛ. Linaang anaam lilɔɔknɛ kɔlɔɔk anaam liyɔɔ littɛ Dedde ɔtɔɔmnɛbong. 37 Dedde wa ɔtɔɔmnɛnɛ ɔgbaa ɔssɛ ɔlɔɔk ubee la anaam. Lɛmmwɔɔl mɛ yɔng ba ataka appyeeyɔng, gɔɔ kɛyɛnmɛ ka zzeen. 38 Lɛmmwɔɔl za ɔbwɔɔlɔwɔnɛyɔng ka ippyam ba assɛɛnyɔng ka asinɛyɔng liyila kwa ɔlɔɔt wa ɔtɔɔmnɛ. 39 Akkoopyɔng Luvva-Ɔlɔɔmɔlɔɔm ka attinanɛ attɛyɔng vvenɛ ayangayɔng kuddu kwa kɛfal a kɛfal ka aggwɛ. Ɔzzànga Luvva-Ɔlɔɔmɔlɔɔm ’gwɔng baang lɔlɔɔk kɔlɔɔk anaam! 40 Ba aggyan attɛ affuyɔng ka ɛfɛɛn anaam ataayɔng ka kuddu. 41 “Kibungu ka kamma ɔssɛbibbit ba nggyan. 42 Nsan lɔsan kɛssanga balɔɔt sa alenɛyɔng. Nsan lɔsan nttɛ Ɔlɔɔmɔlɔɔm wɔyɔng ba ɔsaap. 43 Nkɔɔmbong lakke Dedde nffu ɔzzànga afimnɛyɔngbong kɛtɔk. Ulenɛ bɔfɛɛn ɔlɔɔt ɔlɔk uffunɛ la lakke za ammɛ, atɔkmɛyɔng. 44 Ɔlɔɔt ɔkkpɛlɛ ɔggyan kibungu ka kamma wabbɛ ɔzzànga ba aggyan attɛ anaangyɔng kwa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ubunguwɔnɛyɔng. Ale anaang nang atɔknɛyɔng? 45 Tɛ̀ttɛ́ attina attɛyɔng anaam nle nkkwɔɔwɔyɔng kɛkaal ka lusso Dedde. Moses wa ɔkkpɛlɛ annyɔɔng kɔbɛtɛwɔnɛyɔng kwa ammɛ ulenɛ ɔlɔɔt wa ule ɔkkwɔɔwɔyɔng kɛkaal. 46 Bulenɛ ka ayilanɛyɔng kwa Moses ka lɔkkwɔɔn, nzang ayilayɔng mung kwa anaam ka lilɔɔk sa Moses ɔkkpɔknɛ litumnɛnɛ anaam. 47 Ngkka ka asinɛyɔng kwa ɔkkpɔknɛ liyila, ale anaang nang ayilayɔng kwa nlɔɔknɛ?”

6

1 Nkwɔng kɔsaalnɛ, Jesus umii kukupa libbwɛ a Galilee (lɛzzanga Libbwɛ a Tiberias ɔgbaa). 2 Kɛkaan a balɔɔt kikupmɛ ka balenɛ ittula ya uttulanɛ ka bɛmaanga lɛyɛn. 3 Jesus ubbulu lɛttaal umii ɔtaa-ɔtaa la balɔɔt a kɔssɛ ammɛ. 4 Ɛkɛtɛ Kazzi-Kɛsak-Kɛkɔngɔ ɛkkɛtɛbong. 5 Jesus uyeeknɛ ɔppyɛɛk ɔyɛn ɔttɛ kɛkaan a balɔɔt kikupmɛbong, ɔbap Philip ɔttɛ, “Kazzi ile iyɛn ’yang ilɛɛp kaddu balɔɔt ’bɔng mung?” ( 6 Ule Philip ka kɛllɛ. Ammɛ biini ɔggba lɛsan bwa ule ɔnaang.) 7 Philip ɔttɛ, “Iggyannɛ ittɛ ezuku ɛffɔ ɔlɔɔt ɔkkpɛlɛ, vvenɛ ikɔɔm bɔfɛɛn busak lalɔp naira laffa ilɛɛp brɛɛd wa ule uddu.” 8 Andrew, ɔlɔɔt a kɔssɛ ammɛ wa vvɔn, wa ulenɛ etele a Simon Peter ɔttɛ, 9 “Waanwalam ule mung wa ɔyanganɛ igɔngɔ a brɛɛd kubbwɔɔk la isɛɛnabannyi iffa, ɔzzànga baala iddu balɔɔt ’bɔng mung ka naka-naka,” 10 Jesus ɔttɛ, “Alɔɔkyɔngbɛ bataa-ɔtaa.” (Lifaat littala ɔttala baang) Ɔzzánga balɔɔt ’bɔng baang bataa-ɔtaa baang. Badɔkɔ innɔ zzɔɔppiffa la lalɔp zzɔɔp. 11 Jesus ɔsam brɛɛd ’wɔng baang, uwomo Ɔlɔɔmɔlɔɔm kɛnaang, ɔtɔk ɔbɛngɛlɛbɛ. Ɔbbal isɛɛnabannyi lɛsam, ɔbbal Ɔlɔɔmɔlɔɔm kɛnaang liwomo, ɔtɔk ɔbɛngɛlɛbɛ, bazzi bawukala. 12 Bawukalanɛ, ɔlɔɔk la balɔɔt a kɔssɛ ammɛ ɔttɛ, “Attɔngyɔng izuku ya issekenɛ, tɛ̀ttɛ́ ezuku ɛlɔk ɛbɛpɛ.” 13 Ɔzzánga battɔng izuku ya issekenɛ ya igɔngɔ a brɛɛd kubbwɔɔk ’yɔng baang bassɛɛn ka isangala zzɔɔppiffa iyipi. 14 Balɔɔt ’bɔng baang bayɛnnɛ bɛmaanga bya Jesus ɔnaangnɛ, battɛ, “Uwɔng uppyee-kutolo Ɔlɔɔmɔlɔɔm aawɛ wa ulenɛ ka kiffu ka ɛkpansi ’yɔng ka lɔkkwɔɔn!” 15 Jesus ɔsannɛ ɔttɛ bale ka bakaamɛnɛ kibeet ka lagabwɔ, ɔgbata ubbulu lattaal kɛyɔɔng umii. 16 Kulele kɔnaangnɛ, balɔɔt a kɔssɛ a Jesus bafeele bamii ka libbwe. 17 Bamal ka akkpaat bawaat bappyɛlɛ isimisimi. Bale ka kɛzza libbwe kikum kimii Capernaum. Usulbɛ ka Jesus ɔtakanɛ ka ɛfɛɛn abbɛ lile. 18 Ka ɛkɛtɛ ’yɔng baang, kɛffa sa kɛkkaamnɛ kɛffa kiggbuku bannyi. 19 Bawaatnɛ akkpaat tɔttɔt bamii, bayɛn Jesus ka ɔssɛnɛ ka ɛkkpabannyi uffu kɛtɛkɛtɛ akkpaat. Ɔbbwɔpɔbɛ. 20 Jesus ɔttɛ, “Tɛ̀ttɛ́ ɔbbwɔpɔwɔyɔng, anaam tɛ!” 21 Ɔzzánga baggele gaang gaang basam Jesus bassɛɛn ka akkpaat eseese akkpaat ɔffɔ ka ɛkpansi ɛfɛɛn ya balenɛ ka kimii. 22 Ɔffɔnɛ libessolo, kibbi balɔɔt sa kɛtaanɛ ka kukupa libbwe kwa kkwɔn bakke battɛ akkpaat vvɔn keem ussekenɛ baang. Basan battɛ Jesus usi ka akkpaat lɛmal la balɔɔt a kɔssɛ ammɛ, bagbatabong bakɔngɔmɛ ka isimi. 23 Ikkpaat ilɔk ya issinɛ Tiberias iffu ibee ka lɛgga kɛtɛkɛtɛ ɛfɛɛn ya balɔɔt ’bɔng baang bázzinɛ brɛɛd wa Uyini uwomonɛ Ɔlɔɔmɔlɔɔm kɛnaang tɛ́ttɛ́ bazzi. 24 Kibbi ’sɔng baang kɛkɔɔlɔnɛ battɛ Jesus baang ba ule, gɔɔ balɔɔt a kɔssɛ ammɛ baang mgbaa ba bale, bamal ka ikkpaat ’yɔng baang bamii baggyanmɛ ka Capernaum. 25 Balɔɔt ’bɔng baang bayɛnnɛ Jesus ka kukupa libbwe kwa kkwɔn, battɛ, “Ukopolo-lukopolo, kaang affɔ ɛkɛtɛ nang?” 26 Jesus ɔttɛ, “Nbwɔɔlɔwɔyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk: aggyannɛyɔng ka alenɛyɔng brɛɛd lizzi tɛ̀ttɛ̀ ɔyyɛɛpwɔnɛyɔng. Nɛyɔng ba aggyanyɔng ka asannɛyɔng ifɛɛt imaanga ya nnaangnɛ. 27 Tɛ̀ttɛ́ anaangyɔng kɛnaang kwa kazzi kwa kale kabɛpɛ. Lutini ’gwɔng, anaangyɔng kɛnaang kwa kazzi kwa kattumunɛ kɛfal a kɛfal. Uwɔng baang ulenɛ kazzi kwa Waan-Ɔssɛbibbit-Ɔkkpɛlɛ ule unnyiwɔyɔng ka Abassɛ ulenɛ eleme kiyila kamma lɛnaang ka kkwɔɔt a Waan-Ɔssɛbibbit-’wɔng baang.” 28 Ɔzzánga babap Jesus battɛ, “Ile inaang nang ikkwoong inaang kwa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔttɛnɛ inaang?” 29 Jesus ɔttɛ, “Kwa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔggyannɛ ɔttɛ anaangyɔng ulenɛ kiyila lɛmmwɔɔl a ɔlɔɔt wa ɔtɔɔmnɛ.” 30 Abbɛ battɛ, “Bɛmaanga bya ale anaang ayɔɔyɛlɛ iyɛn iyila lɛmmwɔɔl annɔ, bilenɛ bɔka abbyɛ? Ale anaang mbɔng? 31 Balɔɔt ayyɔɔt ba iyɛddɛ iyɛddɛ bazzi manna ka kkpelenene tɛ̀ttɛ̀ luvva Ɔlɔɔmɔlɔɔm lɔlɔɔknɛ lɔttɛ, ‘Unnyibɛ brɛɛd wa ussinɛ ka libat bazzi.’ ” 32 Jesus ɔttɛ, “Nbwɔɔlɔwɔyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk: kazzi kwa Moses unnyiwɔnɛyɔng azziyɔng, brɛɛd wa ussinɛ ka libat lissi. Dedde anaam unnyiwɔnɛyɔng brɛɛd wa ussinɛ ka libat ka lɔkkwɔɔn. 33 Brɛɛd wa Ɔlɔɔmɔlɔɔm unnyinɛ ulenɛ ɔlɔɔt ’wɔng baang wa ussinɛ ka libat uffu unnyi ɛkpansi kuddu.” 34 Babap Jesus battɛ, “Dedde, annyiyɛlɛ brɛɛd ’wɔng baang ɛkɛtɛ ɔkkpɛlɛ.” 35 Jesus ɔbwɔɔlɔbɛ ɔttɛ, “Anaam nlenɛ brɛɛd a kuddu. Ɔlɔɔt wa ukupnɛnɛ baala ɔkkwa buwɔɔng. Ɔlɔɔt wa uyilanɛ kwa anaam, bannyi mɛ baala basaap. 36 Nbwɔɔlɔwɔyɔngbong kkpal nttɛ ayɛnnɛyɔngbong ɔzzànga baala ayilayɔng. 37 Ɔlɔɔt duu wa Dedde ulenɛnɛ linnyi vvenɛ ukupnɛ. Ɔlɔɔt duu wa uffunɛ ka ɛfɛɛn anaam, mɛ baala nfim, 38 ka nlenɛ ka libat lissi nffu nnaang kwa ɔlɔɔt wa ɔtɔɔmnɛnɛ ɔttɛnɛ nnaang, nsi kwa luppyam anaam lɛnaang. 39 Nkwɔng kulenɛ kwa ɔlɔɔt wa ɔtɔɔmnɛnɛ ɔttɛnɛ nnaang. Ɔttɛ tɛ̀ttɛ́ ntaka ɔlɔɔt vvɔn gbɔɔ ka ɔkkpɛlɛ balɔɔt ba ulenɛnɛ linnyi. Nfungalabɛ ɔkkpɛlɛ ka lubbe ka kɛtɔm-a-lakpeke. 40 Dedde ɔggyan ɔttɛ balɔɔt ɔkkpɛlɛ ba bayɛnnɛ Awaan bayila lɛmmwɔɔl ammɛ, baddu kuddu kwa kɛfal a kɛfal. Anaam vvenɛ nfungalabɛ ka lubbe ka kɛtɔm-a-lakpeke.” 41 Balɔɔt a Jew ’bɔng baang bazzɔ eseese ka ɔttɛnɛ, “Anaam nlenɛ brɛɛd wa ussinɛ ka libat uffu.” 42 Ɔzzánga battɛ, “Ɔlɔɔt ’wɔng mung Jesus, waan a Joseph, ammɛ lissi ɔɔ? Isan abakka la abassɛ lɔsan, ɔnaang nang ɔttɛ ammɛ ussi ka libat uffu.” 43 Jesus ɔttɛ, “Tɛ̀ttɛ́ abɛlɛyɔng annyɔɔng annyɔɔng lɛzzɔ! 44 Ɔlɔɔt wa ukkwoongnɛ uffu ukupnɛ ba ule; Dedde wa ɔtɔɔmnɛnɛ usinɛ ɔlɔɔt ’wɔng baang littulu unnyinɛ. Vvenɛ nfungala ɔlɔɔt ’wɔng baang ka lubbe ka kɛtɔm-a-lakpeke. 45 Bappyee-kutolo Ɔlɔɔmɔlɔɔm bakkpɔk battɛ, ‘Ɔlɔɔmɔlɔɔm vvenɛ ukopolo ɔlɔɔt ɔkkpɛlɛ.’ Ɔlɔɔt duu wa uppyeenɛ lɛmmwɔɔl a Dedde ukkoop kɔlɔɔk ka ammɛ, ukupnɛnɛ anaam. 46 Ba kule kɛttɛ ɔlɔɔt ɔlɔk ɔyɛnbong dedde, ammɛ wa ussinɛ ka Ɔlɔɔmɔlɔɔm keem ulenɛ Abassɛ lɛyɛn. 47 Nbwɔɔlɔwɔyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk: Ɔlɔɔt wa uyilanɛ, ɔyanga kuddu kwa kɛfal a kɛfal. 48 Anaam nlenɛ brɛɛd a kuddu. 49 Idedde annyɔɔng ba iyɛddɛ iyɛddɛ bazzi manna ka kasɛkɛ kɛmat ɔzzànga balɔngɔlɔ babbe tɔttɔt. 50 Ɔzzànga brɛɛd wa ussinɛ ka libat uffu ule kɛssanga sa ɔlɔɔt duu wa uzzinɛsɛ ule usi lɛbɛlɛ libbe. 51 Anaam nlenɛ brɛɛd wa ulenɛ ka kuddu ussi ka libat uffu. Ɔlɔɔt wa uzzinɛ brɛɛd ’wɔng mung uddu kuddu kwa kɛfal a kɛfal. Brɛɛd wa nle nnyimɛ ulenɛ ɛkkpakkwɔɔt anaam ya nsamnɛ nnyi ɔkkɔɔnɛ ɛkpansi ɛtaa ka kuddu.” 52 Nkwɔng kɔdɛm ikangala ya ikkaamnɛ ittɔbɛ ka bɛzzɔkɔ. Battɛ, “Ɔlɔɔt ’wɔng ulenɛ nyinɔɔng wa unnyinɛyɛlɛ ɛkkpakkwɔɔt ammɛ izzi.” 53 Jesus ɔttɛ, “Nbwɔɔlɔwɔyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk: asinɛyɔng ɛkkpakkwɔɔt a Waan-Ɔssɛbibbit-Ɔkkpɛlɛ lizzi, avvayɔng linnyi ammɛ, ka kuddu baala ataayɔng. 54 Ɔlɔɔt duu wa uzzinɛ ɛkkpakkwɔɔt anaam ɔvva linnyi anaam, vvenɛ uddu kɛfal a kɛfal, nfungalamɛ ɔtaa ka kuddu ka kɛtɔm-a-lakpeke. 55 Ɛkkpakkwɔɔt anaam elenɛ kazzi kwa lɔkkwɔɔn, linnyi anaam lile kɛvva sa lɔkkwɔɔn. 56 Ɔlɔɔt duu wa uzzinɛ ɛkkpakkwɔɔt anaam, ɔvva linnyi anaam ulenɛ ka luppyam anaam nle ka luppyam ammɛ. 57 Dedde wa usinɛ libbe ɔtɔɔmnɛnɛ, anaam nddu kwa ammɛ. Kɔssɛ kule ning baang: ɔlɔɔt duu wa uzzinɛnɛ vvenɛ uddu kwa anaam. 58 Uwɔng ulenɛ brɛɛd wa ussinɛ ka libat uffu. Brɛɛd ’wɔng ba ule tɛ̀ttɛ̀ brɛɛd wa balɔɔt annyɔɔng ba iyɛddɛ iyɛddɛ bazzinɛ balɔngɔlɔ babbe. Ɔlɔɔt wa uzzinɛ brɛɛd ’wɔng mung vvenɛ uddu kuddu kwa kɛfal a kɛfal.” 59 Jesus ɔlɔɔk ’byɔng ka ɛkɛtɛ ulenɛ ka kikopolo ka ggwoon a mitin ka Capernaum. 60 Balɔɔt a kɔssɛ ammɛ ppwap bappyeenɛ ’kwɔng, battɛ, “Lukopolo ’gwɔng lukoolobong lɔsak, nyinɛ ule ukkwoong uppyeegwɛ?” 61 Gɔɔ mɛ ba bataka babwɔɔlɔ, Jesus ɔggba lɛsan kɛyɔɔng ɔttɛ bale ka kɛzzɔ batum lukopolo ’gwɔng baang. Ɔzzánga ɔttɛ, “Nkwɔng kule ka kɔnaangwɔnɛyɔng uttunwɔyɔng ɔɔ? 62 Ulenɛ bɔfɛɛn a ayɛnnɛyɔng Waan-Ɔssɛbibbit-Ɔkkpɛlɛ ka ɔppyɛlɛnɛ umii ka ɛfɛɛn a ɔdɔkɔnɛ bɛɛ? 63 Kuyeeng-Ɔlɔɔmɔlɔɔm kunnyinɛ kuddu; lakke ɔlɔɔt baang ba kule kpong-kpong. Lɛmmwɔɔl za nlɔɔknɛ mung lɛkɔɔmnɛ Kuyeeng-Ɔlɔɔmɔlɔɔm kwa kunnyinɛ kuddu liffu, 64 ɔzzànga annyɔɔng balɔk ba ayilayɔng.” (Jesus ɔggba lɛsan balɔɔt ba bale basi liyila la ɔlɔɔt wa ule uzzi issɛ ammɛ.) 65 Ɔbbal lɛttɛ, “Ngkwɔng kulenɛ kwa nbwɔɔlɔwɔyɔng nttɛ ɔlɔɔt wa ule ukkwoong ukupnɛ ba ule Dedde ɔtakabong uyila ɔttɛ ukupnɛ.” 66 Ngkwɔng kɔdɛm balɔɔt a kɔssɛ a Jesus ppwap basimɛ lɛbɛlɛ likup. 67 Ɔzzánga ɔbap bayilabɔtɔɔm ammɛ ba zzɔɔppabaffa ɔttɛ, “Annyɔɔng ɔgbaa vvenɛ agbatayɔng ɔɔ?” 68 Simon Peter ɔttɛ, “Uyini, ile igbata imii ikup nyinɔɔng? Annɔ ayanganɛ lɛmmwɔɔl za linnyinɛ kuddu kwa kɛfal a kɛfal. 69 Iyilabong isan ittɛ annɔ alenɛ Usi-bubbi lɛnaang wa ussinɛ ka Ɔlɔɔmɔlɔɔm.” 70 Jesus ɔttɛ, “Anaam nsangawɔnɛyɔng annyɔɔng ba zzɔɔppabaffa ’bɔng. Ning lissi ɔɔ? Ɔzzànga ɔlɔɔt vvɔn ule mung ka bɛzzɔkɔ annyɔɔng wa ulenɛ ɔbbyap!” 71 Ɔdɔkɔ ɔlɔɔk utum Judas, waan a Simon Iscariot. Uvve Judas ule ka kɛkaan a bayilabɔtɔɔm a Jesus ba zzɔɔppabaffa, ɔzzànga ule ka ɛtɔk a kizzi Jesus issɛ.

7

1 Ngkwɔng kɔsaalnɛ, ɔssɛ ukkpit Galilee. Usi lɛggyan ɔttɛ umii Judea ka bazzilɛttɔ a Jew ba balenɛ bakang baggyanmɛnɛ kɛwwɔɔl. 2 Ɛkɛtɛ Likkpɛɛ balɔɔt a Jew ɛkkɛtɛbong. 3 Ɔzzánga itele a Jesus battɛ, “Agbata amii Judea ɔkkɔɔnɛ balɔɔt a kɔssɛ annɔ bayɛn lilɔɔk sa anaangnɛ. 4 Ɔlɔɔt wa ulupnɛ kwa ɔnaangnɛ ba ule, ɔggyannɛ ɔttɛ balɔɔt basanmɛ. Ka alenɛ ka kɛnaang a bɛfɛɛn ’byɔng mung, kɔyyɛɛp ka ɛkpansi ɔkkpɛlɛ ɛsanwɔnɛ!” ( 5 Gbaak la itele ammɛ ba bayila lɛmmwɔɔl ammɛ.) 6 Jesus ɔbwɔɔlɔbɛ ɔttɛ, “Ɛkɛtɛ anaam ya bbwak ba ɛtaka ɛffɔ. Ɛkɛtɛ ɔkkpɛlɛ elewɔyɔng annyɔɔng bbwak. 7 Annyɔɔng ba akkwoong atunyɔng ɛkpansi, anaam ntunnɛyɛ, ka nbwɔɔlɔnɛyɛ ɛkɛtɛ ɔkkpɛlɛ nttɛ linaang annyɛ ba liyyɛɛp. 8 Annyɔɔng amiiyɔng likkpɛɛ, anaam baala nmii likkpɛɛ ’sɔng mung ka ɛkɛtɛ ya bbwak ɛtakanɛnɛ lɛffɔ.” 9 Ɔbwɔɔlɔbɛ ’kwɔng ɔkɔɔng ka Galilee ɔtaa. 10 Itele ammɛ balenɛ likkpɛɛ limii, Jesus ɔssɛ umii. Ɔzzànga kyaakyaa usi lɛssɛ umii, ɔdɔkɔ ɔbɔɔl lɔbɔɔl umii. 11 Bazzilɛttɔ balɔɔt a Jew badɔkɔmɛ ka kɛggyan ka likkpɛɛ. Babap, “Ule?” 12 Balɔɔt bazzaap ka kibbi ’sɔng baang gaang gaang batum Jesus battɛ, “Jesus, ɔlɔɔt wa doddo.” Balɔɔt balɔk attɛ, “Ihii, Jesus ɔlɔɔt wa doddo lissi, ule ka kɛfɛɛt a balɔɔt.” 13 Ɔzzànga ɔlɔɔt wa ɔlɔɔknɛ utummɛ ppwool ppwool ba ule ka ɔbbwɔpɔnɛbɛ kwa bazzilɛttɔ balɔɔt a Jew. 14 Likkpɛɛ lisseke ssup nzang lisaal ka Jesus umiinɛ ka Ggwoon-Ɔlɔɔmɔlɔɔm ubee kikopolo. 15 Kɔkɛɛlɛ bazzilɛttɔ balɔɔt a Jew battɛ, “Ɔlɔɔt ’wɔng ɔnaang nang ɔsannɛ kɔlɔɔk ning ka ɔtakanɛ lukkoop ɛkɛtɛ ɛlɔk limii?” 16 Jesus ɔttɛ, “Lukopolo gwa nkopolonɛ mung ka anaam ba lussi, lussi ka Ɔlɔɔmɔlɔɔm wa ɔtɔɔmnɛnɛ. 17 Ɔlɔɔt duu wa ɔggyannɛ ɔttɛ ɔnaang kwa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔttɛnɛ ɔnaang, vvenɛ ɔsan ulenɛ ka kwa nkopolonɛ kussinɛ ka Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔlɔk nlɔɔk luppyam anaam. 18 Ɔlɔɔt wa ɔlɔɔknɛ kwa luppyam ammɛ ule ka kɛggyan a latele za ammɛ. Ɔzzànga ammɛ wa ɔggyannɛ latele za ɔlɔɔt wa ɔtɔɔmnɛnɛ, ule ɔlɔɔt wa doddo. Bubbi ba ɔnaang. 19 Moses unnyiwɔnɛyɔng Lafɔɔ, ammɛ lissi ɔɔ? Ɔzzànga ɔlɔɔt vvɔn gbɔɔ Lafɔɔ ’zɔng baang usi liloko. Mbɔng tɛ́ttɛ́ abumnɛyɔng kɛwwɔɔl?” 20 Kibbi balɔɔt ’sɔng baang kɛttɛ, “Apiliza ilewɔ baang ka lɛttɔ. Attɛ nyinɛ ubumwɔnɛ kɛwwɔɔl?” 21 Jesus ɔttɛ, “Nnaangbong bɛmaanga bbyɔn mung ɔkkpɛlɛ kɔkɛɛlɛwɔyɔng. 22 Moses unnyiwɔyɔng lakke ɔttɛ azzayɔng bwɔɔn annyɔɔng lataa (kkpɔɔ Moses lissi, balɔɔt annyɔɔng ba iyɛddɛ iyɛddɛ battenɛkwɛ), azzayɔngbɛ lataa ka Kɛtɔm-a-Kɛfɛkɛlɛ. 23 Azzanɛ waanawalam lɛtaa ka Kɛtɔm-a-Kɛfɛkɛlɛ nkwaaning asi Lafɔɔ Moses lɛyyaa, kutunwɔyɔng mbɔng ka nttulanɛ ɔlɔɔt ɔppwamɛ kkwasak ka Kɛtɔm-a-Kɛfɛkɛlɛ? 24 Oggbe ukpekewɔyɔng kɛkɔɔm a lafɔɔ a vveeng kinnyi ɔlɔɔt kibbi. Akɔɔmyɔng lafɔɔ za lɔkkwɔɔn.” 25 Balɔɔt a Jerusalem balɔk battɛ, “Uwɔng ɔlɔɔt wa bazzilɛttɔ baggyannɛ kɛwwɔɔl lissi ɔɔ? 26 Ppyɛɛk tɛ̀ttɛ̀ ubeenɛ ka kɛkaan utolo kutolo, ɔzzànga lɛmmwɔɔl lɛlɔk ba bazza batummɛ! Vvenɛ mung basan mung battɛ ammɛ ulenɛ Ɔlɔɔt wa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔsanganɛ ɔɔ? 27 Ɛkɛtɛ ya Ɔlɔɔt wa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔsanganɛ ule uffu, ɔlɔɔt wa ule ɔsan ɛfɛɛn a ussinɛ ba ule. Ɔzzànga mung ayyɔɔt isan lɔsan ɛfɛɛn a ɔlɔɔt ’wɔng mung ussinɛ uffu.” 28 Jesus ka ulenɛ ka kikopolo ka Ggwoon-Ɔlɔɔmɔlɔɔm, ɔlɔɔk ɔgaga ɔttɛ, “Asannɛyɔng mung bbwak ɔbɛtɛ la ɛfɛɛn a nssinɛ ɔɔ? Ka lakke anaam biini lissi ka nffunɛ. Ammɛ wa ɔtɔɔmnɛnɛ lɛlaak ba ɔlɔɔk. Mɛ yɔng ba asanyɔng. 29 anaam nsanmɛnɛ ka nssinɛ ka ɛfɛɛn ammɛ.” 30 Babummɛ kɛkaa kitup ɔzzànga ɔlɔɔt wa usingimɛnɛ kɔbɔɔk usi lile ka ɛkɛtɛ ammɛ ɛtakanɛ lɛffɔ. 31 Balɔɔt ppwap ka kibbi balɔɔt ’sɔng baang bayila lɛmmwɔɔl ammɛ battɛ, “Ɛkɛtɛ ya Ɔlɔɔt wa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔsanganɛ ule uffu vvenɛ ɔnaang bɛmaanga bɛsak bya ɔlɔɔt ’wɔng mung ɔnaangnɛ ɔɔ?” 32 Balɔɔt a Pharisees bappyeenɛ balɔɔt ka bazzaapnɛ ka kibbi ’sɔng baang batum Jesus, abbɛ la bazzilɛttɔ bassɛɛn-a-luzɔɔm batɔɔm ippoliisi battɛ bamii bakaa Jesus. 33 Jesus ɔttɛ, “Vvenɛ ntaa la annyɔɔng ka ɛkɛtɛ ssup tɛ́ttɛ́ nppyɛlɛ nmii ka ɛfɛɛn ammɛ wa ɔtɔɔmnɛnɛ. 34 Vvenɛ aggyannɛyɔng ɔzzànga nɛ yɔng baala ayɛn, ka ale asi likkwoong affɔyɔng ka ɛfɛɛn ya nle nle.” 35 Bazzilɛttɔ a Jew battɛ, “Ɔttɛ ule ka umiinɛ ɛfɛɛn ’yɔyɔng ya ayyɔɔt ile isimɛ lɛyɛn? Ule ka umiinɛ ka billu a Greece ɛfɛɛn a balɔɔt ayyɔɔt bataanɛ ukopolo balɔɔt a Greece ɔɔ? 36 Ɔttɛ vvenɛ iggyanmɛ ɔzzànga me baala iyɛn. Ɔbbal lɛttɛ ba ikkwoong imii ka ɛfɛɛn ya ule ule. Ning baang ɔlɔɔk nang?” 37 Ɔffɔnɛ ka kɛtɔm-a-lakpeke likkpɛɛ sa kɛttanɛ ka kɔlɔɔk lile, Jesus ufeele ubee ɔlɔɔk gagaga ɔttɛ, “Ɔlɔɔt duu wa bannyi basaapmɛnɛ uffu ukupnɛ ɔvva bannyi. 38 Kule tɛ̀ttɛ̀ Luvva-Ɔlɔɔmɔlɔɔm lɔlɔɔknɛ lɔttɛ, ‘Ɔlɔɔt duu wa uyilanɛ kwa anaam, bannyi ba bannyinɛ kuddu vvenɛ bassimɛ ka luppyam battɔl.’ ” 39 Jesus ɔlɔɔk ’kwɔng utum Kuyeeng-Ɔlɔɔmɔlɔɔm kwa balɔɔt ba bayilanɛ lɛmmwɔɔl ammɛ bale batɔk. Ka ɛkɛtɛ ’yɔng baang Kuyeeng-Ɔlɔɔmɔlɔɔm la kinnyi ba kɔtaka kule ka Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔtakanɛ Jesus lifungala ka lubbe ɔtaa ka budoddo. 40 Balɔɔt balɔk ka kibbi ’bɔng baang bappyeenɛ ka Jesus ɔlɔɔknɛ ning baang, battɛ, “Ɔlɔɔt ’wɔng mung uppyee-kutolo Ɔlɔɔmɔlɔɔm aawɔng ka lɔkkwɔɔn!” 41 Balɔɔt balɔk battɛ, “Baang Ɔlɔɔt wa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔsanganɛ!” Balɔɔt balɔk battɛ, “Ɔlɔɔt wa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔsanganɛ baala ule wa Galilee! 42 Luvva-Ɔlɔɔmɔlɔɔm lɔttɛ Ɔlɔɔt wa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔsanganɛ ule ussi ka kikkwu Ubeet, David. Bale bamaatmɛ ka Bethlehem ka ɛfɛɛn a David ullunɛ.” 43 Ɔzzánga ikangala ittɔ ka kibbi ’sɔng baang ka kɔlɔɔk a Jesus. 44 Balɔɔt balɔk babubumɛ kɛkaa ɔzzànga ɔlɔɔt wa usingimɛnɛ kɔbɔɔk usi lile. 45 Ippoliisi ’yɔng baang ippyɛlɛnɛ isimisimi, bazzilɛttɔ bassɛɛn-a-luzɔɔm la bazzilɛttɔ balɔɔt a Pharisees babapbɛ, “Kule nang asimɛnɛyɔng lɛkɔɔm affuyɔng?” 46 Ippoliisi ittɛ, “Ɔlɔɔt ɔlɔk ba ɔtaka ule wa ɔlɔɔknɛ kɛlɔɔk tɛ̀ttɛ̀ ɔlɔɔt ’wɔng baang!” 47 Balɔɔt a Pharisees babapbɛ battɛ, “Ɔnaangwɔyɔngbong annyɔɔng agbigbiniyɔng ɔgbaa ɔɔ? 48 Ka assinɛ afalyɔng, asanyɔngbong uzzilɛttɔ, ɔlɔk ɔlɔɔt a Pharisees wa uyilanɛ kwa ammɛ ɔɔ? 49 Kibbi ’sɔng baang Lafɔɔ a Moses ba basan. Bale ka ntɛm a nzɔɔm Ɔlɔɔmɔlɔɔm!” 50 Ɔlɔɔt a Pharisee wa vvɔn ɔdɔkɔ Nicodemus wa umiinɛ ka ɛfɛɛn a Jesus kkpal. Ɔbwɔɔlɔbɛ ɔttɛ, 51 “Ulenɛ tɛ̀ttɛ̀ Lafɔɔ ayyɔɔt lalɔɔknɛ, ba ikkwoong izza kɛkaal ɔlɔɔt ittɛ kɛbbɔlmɛbong ka itakanɛ lippyee kamma kɛkaal ammɛ isan bwa ulenɛ lɛzzɔɔk.” 52 Battɛ, “Annɔ ɔgbaa assi Galilee ɔɔ? Akkoop luvva Ɔlɔɔmɔlɔɔm, asan attɛ uppyee-kutolo Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔlɔk ba ɔtaka ussi Galilee.”

8

1 [Ɔlɔɔt ɔkkpɛlɛ ufeele ufula. Jesus ufeele umii ka Lɛttaal a Olives. 2 Ɔffɔnɛ lɔfɔm a lɔfɔm a libessolo, ɔppyɛlɛ umii ka Ggwoon-Ɔlɔɔmɔlɔɔm. Balɔɔt babbi bakkpitmɛ. Ammɛ ɔtaa-ɔtaa ukopolobɛ. 3 Bakopolo-Lafɔɔ la balɔɔt a Pharisees bakɔɔm wanavva wa bakaamɛnɛ la walam baffu, bamatmɛ baang ka lusso abbɛ ɔkkpɛlɛ. 4 Balɔɔk la Jesus battɛ, “Ukopolo-lukopolo, ikaa wanavva ’wɔng mung ka ulenɛ ka kimini la walam. 5 Ka Lafɔɔ ayyɔɔt, Moses ɔttɛ itɔɔp kɛssanga wanavva sa ning mung lattaal iwwɔɔl. Ngkka annɔ alɔɔk nang?” 6 Baggyan battɛ bassɛɛn Jesus ka kɔlɔɔk ɔlɔk bakaamɛ. Keem Jesus ɔkpɔkɔ ɔkɔɔm kɛnnɔ ɔkkpɔk ka lisse. 7 Ka balenɛ baang ka babeenɛ babapmɛ ibap ’yɔng baang, ufeele ubee zzip ɔbapbɛ ɔttɛ, “Ɔlɔɔt ɔlɔk ulenɛ baang ka bɛzzɔkɔ annyɔɔng wa ɔtakanɛ bubbi lɛnaang, ɔkɔɔm ɛtɔk ɔtɔɔp wanavva ’wɔng mung lɛttaal ikeeng.” 8 Ɔppyɛlɛ isimisimi umii ɔbbal ka lisse lɛkkpɔk. 9 Bappyeenɛ ning baang, ɔlɔɔt ɔlɔɔt ɔgbata. Batumalɔɔt bakɔɔmnɛ ɛtɔk bagbata. Usseke Jesus kɛyɔɔng la wanavva ’wɔng baang ka kibee. 10 Jesus ufeele ubee zzip ɔlɔɔk la wanavva ’wɔng baang ɔttɛ, “Bale yang? Ɔlɔɔt ɔlɔk mung ba ɔbɛlɛ lile ɔwwɔɔlwɔ ɔɔ?” 11 Wanavva ’wɔng baang ɔttɛ, “Ɔlɔɔt ɔlɔk ba ɔbɛlɛ lile tɛ, Dedde.” Jesus ɔttɛ, “Kɔyyɛɛppɔyyɛɛp, gɔɔ anaam wɔ baala nwwɔɔl. Amii, tɛ̀ttɛ́ abɛlɛ bubbi lɛnaang.”] 12 Jesus ɔbbal la balɔɔt a Pharisees lɛlɔɔk ɔttɛ, “Anaam nlenɛ buppwolo ɛkpansi. Ɔlɔɔt duu wa ukupnɛnɛ vvenɛ ɔyanga buppwolo kuddu, ka kisul baala ɔssɛ.” 13 Balɔɔt a Pharisees battɛ, “Mung appyɛɛ alɔɔk abee la annɔ biini kɛyɔɔng tɛ. Bwa alɔɔknɛ baang alɔɔk gbɔɔ azzɔɔk tɛ.” 14 Jesus ɔttɛ, “Ning lissi. Nkkpandɔk nlɔɔk nbee la anaam kɛyɔɔng, kwa nlɔɔknɛ kule ka lɔkkwɔɔn, ka nsannɛ ɛfɛɛn ya nssinɛ la ɛfɛɛn ya nle ka nmiinɛ. Annyɔɔng ba asanyɔng ɛfɛɛn ya nssinɛ nffu, la ɛfɛɛn ya nle ka nmminɛ. 15 Akaalyɔng kɛkaal tɛ̀ttɛ̀ ɔssɛbitbit bakaalnɛ. Anaam ɔlɔɔt kibbi ba nnyi. 16 Bulenɛ wa nnyinɛ ɔlɔɔt kibbi, nzang kinnyi kibbi sa nle nnyi kile ka lɔkkwɔɔn, ka nsinɛ kɛyɔɔng ka ’kwɔng libee. Dedde wa ɔtɔɔmnɛnɛ ubee la anaam. 17 Bakkpɔk ka Lafɔɔ annyɔɔng battɛ ittɛɛsɛ iffa iyanganɛ kamma kɛkaal kkwɔn, kwa balɔɔknɛ kule ka lɔkkwɔɔn. 18 Anaam nlɔɔk kwa anaam biini. Dedde wa ɔtɔɔmnɛnɛ ɔssɛ ɔlɔɔk ubee la anaam.” 19 Babapmɛ battɛ, “Ssaawɔ ule yang?” Jesus ɔttɛ, “Anaam la Dedde anaam yɔngyɛlɛ ba asanyɔng. Busannɛnɛyɔng, nzang asanyɔng mung Dedde anaam ɔgbaa.” 20 Jesus ɔlɔɔk ’byɔng mung ɔkkpɛlɛ ka ulenɛ ka kikopolo ka Ggwoon-Ɔlɔɔmɔlɔɔm ka tɔkɔlɔ lɛnɔk za balokonɛ likulu za bassɛɛnnɛ lɛsɔɔk. Ɔlɔɔt wa ɔkaamɛnɛ usi lile ka ɛkɛtɛ ammɛ ɛtakanɛ lɛffɔ. 21 Jesus ɔbbal lɛttɛ, “Nle ka ngbatanɛ. Vvenɛ aggyannɛyɔng ɔzzànga vvenɛ abbeyɔng ka bubbi annyɔɔng. Ba akkwoong amiiyɔng ka ɛfɛɛn anaam nle ka nmiinɛ.” 22 Bazzilɛttɔ Jew battɛ, “Ɔttɛ ‘Ba ikkwoong imii ka ɛfɛɛn ammɛ ule ka umiinɛ.’ Baang ulenɛ kɛttɛ vvenɛ ɔwwɔɔlmɛ kɛyɔɔng ɔɔ?” 23 Jesus ɔttɛ, “Annyɔɔng alenɛyɔng ba ɛkpansi ’yɔng mung kuttɔɔk, anaam nssi ka libat nffu. Annyɔɔng assiyɔng ka ɛkpansi ’yɔng. Anaam ka ɛkpansi ’yɔng ba nssi 24 kwakkwɛ nbwɔɔlwɔnɛyɔng nttɛ vvenɛ abbeyɔng ka bubbi annyɔɔng asinɛyɔng liyila attɛyɔng ‘Anaam Nlenɛ Wa Nlenɛ Mung!’ ” 25 Babapmɛ battɛ, “Annɔ alenɛ nnyinɛ?” Jesus ɔttɛ, “Bwa nggbawɔnɛyɔng lissi nbwɔɔlɔ ka lɔnnyɔ. 26 Lilɔɔk lilenɛ ppwap sa nle nlɔɔk ntumwɔyɔng. Lilɔɔk ’sɔng baang lile lissɛɛnwɔyɔng ka kɔlɔɔk. Ɔlɔɔt wa ɔtɔɔmnɛnɛ lɛlaak ba ɔlɔɔk. Anaam nbwɔɔlɔ ɛkpansi kɔlɔɔk kwa nppyeenɛ ka ammɛ keem.” 27 Basi lɛsan battɛ Jesus ulebɛ ka kɛbwɔɔlɔ kɔlɔɔk kitum Abassɛ. 28 Ɔttɛ, “Ɛkɛtɛ ya ale ayeekyɔng Waan-Ɔssɛbibbit-Ɔkkpɛlɛ ka libat, vvenɛ asan attɛyɔng ‘Anaam Nlenɛ Wa Nlenɛ Mung’; vvenɛ asan attɛyɔng bwa nnaangnɛ ka lakke anaam biini ba bule. Nlɔɔk bwa Dedde ulenɛnɛ lɛdda ɔttɛ nlɔɔk. 29 Ammɛ wa ɔtɔɔmnɛnɛ ule la anaam ka ubeenɛ. Nɛ ba ɔtaka ɔgbata ɔkɔngɔ kɛyɔɔng ka nnaangnɛ kwa kɔsaapmɛnɛ ɛkɛtɛ ɔkkpɛlɛ.” 30 Balɔɔt ppwap ba bappyeenɛ Jesus ka ɔlɔɔknɛ kɔlɔɔk ’kwɔng mung bayila lɛmmwɔɔl ammɛ. 31 Jesus ɔlɔɔk la balɔɔt ba bayilanɛ lɛmmwɔɔl ammɛ ɔttɛ, “Ayilanɛyɔng kwa lukopolo anaam, nzang vvenɛ alenɛyɔng balɔɔt a kɔssɛ anaam ka lɔkkwɔɔn. 32 Vvenɛ asanyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk, lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk ’gwɔng baang vvenɛ lɔsangawɔyɔng ka bubili.” 33 Abbɛ battɛ, “Ayyɔɔt balɔɔt a kikkwu a Abraham. Babili ɔlɔɔt ɔlɔk ba itaka ile. Alɔɔk nang ka attɛnɛ, ‘Vvenɛ attayɔng ka bubili’?” 34 Jesus ɔttɛ, “Mung nbwɔɔlɔwɔyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk: ɔlɔɔt duu wa ɔnaangnɛ bubbi ulenɛ ubili bubbi. 35 Ubili wa itutum ba ule kɛfal a kɛfal. Waan itutum ulenɛ wa itutum kɛfal ɛ kɛfal. 36 Awaan-Ɔsangawɔnɛyɔng ka bubili, nzang vvenɛ attayɔng ka bubili ka lɔkkwɔɔn. 37 Nsan lɔsan nttɛ annyɔɔng balɔɔt a kikkwu Abraham, ɔzzànga mung alenɛyɔng ka kibum a kɛwwɔɔlnɛ ka ale asiyɔng lukopolo anaam liyila. 38 Nlɔɔk ntum bwa Dedde ulenɛnɛ lɛyɔɔ, ɔzzànga annyɔɔng anaangyɔng bwa Dedde annyɔɔng ɔbwɔɔlɔwɔnɛyɔng.” 39 Battɛ, “Dedde ayyɔɔt ulenɛ Abraham.” Jesus ɔppyɛlɛbɛ kamma ɔttɛ, “Alenɛyɔng bwɔɔn a Abraham ka lɔkkwɔɔn nzang anaangyɔng mung bwa ammɛ ɔnaangnɛ. 40 Bwa nssinɛ nnaang bulɔk ba butaka bule ɔgbaa la kɛbwɔɔlɔwɔyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk gwa nppyeenɛ ka Ɔlɔɔmɔlɔɔm, ɔzzànga atii baang ka aggyannɛnɛyɔng kɛwwɔɔl. Abraham kɔlɔɔk kɔlɔk tɛ̀ttɛ̀ akkwɛ mung usi lɛnaang! 41 Mung anaangyɔng kwa ssaawɔ annyɔɔng ɔnaangnɛ.” Abbɛ battɛ, “Ɔlɔɔmɔlɔɔm biini ulenɛ Dedde wa iyanganɛ keem, ayyɔɔt ilenɛ bwɔɔn ammɛ ba lɔkkwɔɔn.” 42 Jesus ɔttɛ, “Ɔlɔɔmɔlɔɔm ulenɛ Ssaawɔ annyɔɔng ka lɔkkwɔɔn, nzang nsaapwɔyɔng mung ka nssinɛ ka ɛfɛɛn Ɔlɔɔmɔlɔɔm nffu nle mung lile. Nsi liffu ka lakke anaam biini, nffu ka za ammɛ wa ɔtɔɔmnɛnɛ. 43 Mbɔng asinɛyɔng bwa nlɔɔknɛ lippyee? Asiyɔng lippyee ka ale asiyɔng lɛbbɔ agɔpɔlɔyɔng lɛmmwɔɔl anaam. 44 Annyɔɔng bwɔɔn a ssaawɔ annyɔɔng Ɔnaang-a-kɛsɛɛn-a-kuyeeng. Aggyan attɛ akupyɔng bwa ssaawɔ annyɔɔng ɔkkɔlɔnɛ. Ɔggba lissi ka lutte ule ɔwwɔɔl-a-balɔɔt. Ka ɛtɔk a lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk ba ɔtaka ule ɔssanga ka ɔsɛlɛnɛ lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk ka tɔkɔlɔ. Ɔkkalanɛ lɛlaak, ɔkkala ka ulenɛ lɛfal ammɛ. Ammɛ ulenɛ ɔkkala-lɛlaak. Ammɛ ulenɛ abassɛ lalaak ɔkkpɛlɛ. 45 Ɔzzànga anaam nbwɔɔlɔwɔyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk kwakkwɛ baang asinɛyɔng kwa anaam liyila. 46 Nyinɔɔng ka bɛzzɔkɔ annyɔɔng baang ukkwoongnɛ ɔyɔɔnɛ ɔttɛ nnaangbong bubbi? Nbwɔɔlɔnɛ lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk, mbɔng tɛ́ttɛ́ asinɛyɔngkwɛ liyila? 47 Ɔlɔɔt wa ussinɛ ka Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔgɔpɔlɔ lɛmmwɔɔl Ɔlɔɔmɔlɔɔm. Annyɔɔng ka Ɔlɔɔmɔlɔɔm ba assiyɔng kwakkwɛ asinɛyɔng lɛgɔpɔlɔ.” 48 Babap Jesus battɛ, “Mung bbwak ba ile ka ittɛnɛ annɔ wa Samaria, ayanga apiliza ka lɛttɔ ɔɔ?” 49 Jesus ɔttɛ, “Ipiliza nɛ ba ile. Ntele Dedde anaam ɔzzànga annyɔɔng anaam nɛyɔng ba atele. 50 Mung latele anaam biini lissi ka nggyannɛ. Ɔzzànga ɔlɔɔt ule baang wa ɔggyannɛzɛ. Amme ɔkaalnɛ kɛkaal ubee la anaam. 51 Mung nbwɔɔlɔwɔyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk: ɔlɔɔt duu wa uyilanɛ lukopolo anaam, baala ubbe.” 52 Battɛ, “Isanbong bɔk ittɛ ale la apiliza ka lɛttɔ! Abraham ubbe, bappyee-kkutolo Ɔlɔɔmɔlɔɔm babbe ɔzzànga attɛ ɔlɔɔt duu wa uyilanɛ kwa lukopolo annɔ baala ubbe. 53 Dedde ayyɔɔt Abraham ubbe. Tɛ̀ttɛ́ atɔkwɔ kɛyɔɔng attɛ annɔ attamɛnɛ. Attamɛ mung ɔɔ? Bappyee-kutolo Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔgbaa bassɛ babbe. Attina attɛ annɔ alenɛ nyinɛ?” 54 Jesus ɔttɛ, “Bulenɛ ka nnyinɛnɛ latele kɛyɔɔng, nzang latele ’zɔng baang ka bulɔk ba laffɔ. Ɔlɔɔt ’wɔng baang wa utelenɛnɛ ulenɛ Dedde anaam. Ammɛ ulenɛ wa attɛnɛyɔng ammɛ ulenɛ Ɔlɔɔmɔlɔɔm annyɔɔng. 55 Mɛ yɔng ba ataka asanyɔng kɛtɔm kɛlɔk. Anaam nsanmɛnɛ. Bulenɛ ka nlɔɔknɛ nttɛ mɛ ba nsan, nzang nle ɔnaang-a-lɛlaak tɛ̀ttɛ̀ annyɔɔng. Ngkka kaang nsanmɛ lɔsan, ntele lɛmmwɔɔl ammɛ. 56 Ssaawɔ annyɔɔng Abraham uggele ɔttɛ uddu ɔffɔ ka ɛkɛtɛ nle nffu. Uddu ɔffɔ ka ɛkɛtɛ ’yɔng baang uggele.” 57 Babwɔɔlɔmɛ battɛ, “Lalɔp laffa la likkpa zzɔɔp ba ataka affɔ, attɛ annɔ ayɛn Abraham ɔɔ?” 58 Jesus ɔttɛ, “Nbwɔɔlɔwɔyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk: tɛ́ttɛ́ bamaat Abraham, ‘Anaam Nle Mung.’ ” 59 Ɔzzánga battɔng lattaal battɛ batɔɔpmɛ. Keem Jesus ɔmma uddumu, ɔsɔsɔlɔ ɔgbata ka Ggwoon-Ɔlɔɔmɔlɔɔm.

9

1 Jesus ule baang ka ɔssɛnɛ, ɔyɛn ɔlɔɔt wa bamaatmɛnɛ la ifim. 2 Balɔɔt a kɔssɛ ammɛ babapmɛ battɛ, “Ukopolo-lukopolo, bubbi a nnyinɔɔng budɛmnɛ bamaatmɛ la ifim? Bubbi bwa ammɛ biini ɔɔ? Faa bwa abakka la abbassɛ?” 3 Jesus ɔttɛ, “Ifim ammɛ ka bubbi ammɛ biini ba issi, gɔɔ ka bubbi abakka la abassɛ ba issi. Ussi ifim ɔkkɔɔnɛ balɔɔt bayɛn lakke Ɔlɔɔmɔlɔɔm ka kɛnaang ka kkwɔɔt ammɛ. 4 Ka ɔtakanɛ lisul, baala ikkyaa kɛnaang a kɛnaang ammɛ wa ɔtɔɔmnɛnɛ ifɔngɔ. Ùle ka usulnɛ, ɔlɔɔt usi kɛnaang lɛbɛlɛ likkwoong ɔnaang. 5 Ka ntiinɛ mung ka ɛkpansi, anaam nlenɛ buppwolo ɛkpansi.” 6 Uvvenɛ ’kwɔng lɛlɔɔk, ɔkkɔl libbaak ɔllɔt ka lisse ɔkɔɔmsɛ ɔnɔk waan a kɛbat. Ɔsam kɛbat ’sɔng baang ɔggbɔ ɔlɔɔt ’wɔng baang ka zzeen 7 ɔttɛ, “Amii ayila lusso ka Libbwɛ Siloam.” (Siloam ulenɛ “Kɛtɔɔm”) Ɔzzánga ɔlɔɔt ’wɔng baang umii uyila lusso, zzeen lawongolomɛ ɔyɛn ppwool. 8 Bakulufal ammɛ la balɔɔt ba bayɛnmɛnɛ ka ɔdɔkɔnɛ ka lubbwoom tɛ́ttɛ́ ’kwɔng kɔnaang, babap battɛ, “Uwɔng ɔlɔɔt wa ussinɛ ɔtaa mung ubbwoom lubbwoom lissi ɔɔ?” 9 Balɔɔt balɔk battɛ, “Ammɛ.” Balɔk battɛ, “Ammɛ lissi, ɔbalmɛ gbɔɔ.” Ɔzzánga ɔlɔɔt ’wɔng baang biini ɔttɛ, “Anaam nlenɛ ɔlɔɔt ’wɔng baang tɛ.” 10 Babapmɛ battɛ, “Anaang nang ale lɛyɛn?” 11 Ammɛ ɔttɛ, “Ɔlɔɔt wa bakkwɔɔmɛnɛ Jesus ɔnaangnɛ kɛbat ɔppwɔɔngnɛ ka zzeen ɔttɛ nmii nyila lusso ka libbwe Siloam. Ɔzzánga nmii. Nyilanɛ lusso, eseese nyɛn.” 12 Babap battɛ, “Ammɛ ule?” Ɔlɔɔt ’wɔng baang ɔttɛ, “Ba nsan.” 13 Bakɔɔm ɔlɔɔt ’wɔng baang wa ɔdɔkɔnɛ la ifim bafee balɔɔt a Pharisees. 14 Kɛtɔm sa Jesus ɔkɔɔmnɛ kɛbat uttulamɛ ifim kɛdɔkɔ Kɛtɔm-a-Kɛfɛkɛlɛ. 15 Balɔɔt a Pharisees babbal ɔlɔɔt ’wɔng baang lɛbap tɛ̀ttɛ̀ ɔnaangnɛ ɔyɛn. Ɔbwɔɔlɔbɛ ɔttɛ, “Ɔnaang kɛbat ɔssɛɛnnɛ ka zzeen, nyila lusso, mung nkkwoongbong nyɛn.” 16 Balɔɔt a Pharisees balɔk battɛ, “Ɔlɔɔt wa ɔnaangnɛ ’kwɔng ba ukkwoong ussi ka Ɔlɔɔmɔlɔɔm ka usinɛ Lafɔɔ Kɛfɛkɛlɛ liloko.” Balɔɔt balɔk battɛ, “Ɔnaang-a-bubbi ɔnaang nang ukkwoong ɔnaang bɛmaanga tɛ̀ttɛ̀ ’byɔng?” Ɔzzánga babɛngɛlɛbɛ kɛyɔɔng basseke lakup laffa. 17 Balɔɔt a Pharisees babbal ɔlɔɔt ’wɔng baang lɛbap, “Attɛ ammɛ uttulawɔnɛ ifim, ngkkka mung alɔɔk nang atummɛ? Ɔlɔɔt ’wɔng baang ɔttɛ, “Ɔlɔɔt ’wɔng baang uppyee-kutolo Ɔlɔɔmɔlɔɔm.” 18 Bazzilɛttɔ balɔɔt a Jew basi liyila battɛ ɔlɔɔt ’wɔng baang ɔdɔkɔbong ussi ifim kkpal, baang ɔppyɛlɛ ɔppyɛlɛ ɔyɛn. Bakkwɔɔ abakka la abassɛ 19 babap, “Uwɔng waan annyɔɔng ɔɔ? Attɛyɔng badɔkɔ bamaatmɛ la ifim, ɔnaang nang ɔyɛnnɛ gedegede mung?” 20 Abakka la abassɛ battɛ, “Isan lɔsan ittɛ baang waan ayyɔɔt, badɔkɔ bamaatmɛ la ifim. 21 Ɔzzànga ba isan tɛ̀ttɛ̀ ɔnaangnɛ ule lɛyɛn. Ɔlɔɔt wa uttulamɛnɛ ifim ba isan. Bapmɛyɔng ammɛ kɛyɔɔng ɔbwɔɔlɔwɔyɔng, waan ba ɔbɛlɛ lile!” 22 Lɛmmwɔɔl ’zɔng baang bakingi ka bazzilɛttɔ balɔɔt a Jew babbwɔpɔnɛbɛ. Bazzilɛttɔ balɔɔt a Jew baggba liyila battɛ baggba ɔlɔɔt wa uyilanɛ ɔttɛ Jesus, Ɔlɔɔt wa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔsanganɛ, ka ɔdda mitin. 23 Kwakkwɛ abakka la abassɛ battɛnɛ, “Waan ba ɔbɛlɛ lile, abapmɛyɔng ammɛ kɛyɔɔng!” 24 Babbal ɔlɔɔt ’wɔng baang wa bamaatmɛnɛ la ifim ka bikkpit bɛffa babap, “Ayim ka lusso Ɔlɔɔmɔlɔɔm attɛ vvenɛ alɔɔk lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk. Isan lɔsan ittɛ ɔlɔɔt ’wɔng baang ɔnaang-a-bubbi.” 25 Ɔlɔɔt ’wɔng baang ɔttɛ, “Ule ɔnaang-a-bubbi oo, bubbi ba ɔnaang oo, anaam ba nsan. Bwa nsannɛ, nsan ka ndɔkɔnɛ la ifim, mung nle lɛyɛn.” 26 Babapmɛ battɛ, “Ɔdɔkɔ ɔnaangwɔ nang? Ɔnaang nang uttulawɔ ifim?” 27 Ɔttɛ, “Nggbawɔyɔng lɛbwɔɔlɔ ɔzzànga ba agɔpɔlɔyɔng. Anaang nang ale ka aggyannɛ attɛ abbalyɔngkwɛ lippyee? Annyɔɔng ɔgbaa aggyan attɛ aleyɔng balɔɔt a kɔssɛ ammɛ ɔɔ?” 28 Babbaatmɛ battɛ, “Annɔ baang alenɛ ɔlɔɔt a kɔssɛ ɔlɔɔt ’wɔng; ayyɔɔt balɔɔt a kɔssɛ a Moses. 29 Isan lɔsan ittɛ Ebinukkpaapi ɛdɔkɔnɛ ɛlɔɔk ennyi Moses, ɔzzànga ba isan ɛfɛɛn ɔlɔɔt ’wɔng mung ussinɛ!” 30 Ɔlɔɔt ’wɔng baang ɔttɛ, “Uwɔng bɔka kɛssanga kɔlɔɔk! Ba asanyɔng ka ɛfɛɛn a ussinɛ uffu; ɔzzànga uttulanɛbong ifim ɔppwanɛ. 31 Isan lɔsan ittɛ Ɔlɔɔmɔlɔɔm kɔlɔɔk a banaang-a-bubbi ba ɔgɔpɔlɔ. Ɔgɔpɔlɔ kɔlɔɔk a balɔɔt ba batelemɛnɛ, banaang kwa ɔttɛnɛ banaang. 32 Ka ussinɛ ka lutte, ɔlɔɔt ba ɔtaka uppyee ka ɔlɔɔt ɔlɔk ɔnaangnɛ ussi-ifim ɔppyɛlɛ ɔyɛn. 33 Ɔlɔɔt ’wɔng mung usinɛ ka Ɔlɔɔmɔlɔɔm lissi, ba ukkwoong ɔnaang kɔlɔɔk ’kwɔng.” 34 Battɛ, “Bamaatwɔ la bubbi ammala la bubbi, mung ale ka abumnɛyɛlɛ ayyɔɔt kikopolo ɔɔ? Baggbamɛ ka ɔdda mitin. 35 Jesus uppyeenɛ ɔttɛ baggbabong ɔlɔɔt ’wɔng baang ka ɔdda mitin, ɔyɛnnɛ ɔlɔɔt ’wɔng baang ɔbapmɛ: “Ayila mung kwa Waan-Ɔssɛbibbit-Ɔkkpɛlɛ ɔɔ?” 36 Ɔlɔɔt ’wɔng baang ɔttɛ, “Dedde, abwɔɔlɔnɛ ɔlɔɔt wa ulenɛ Waan-Ɔssɛbibbit-Ɔkkpɛlɛ ɔkkɔɔnɛ nyila kwa ammɛ!” 37 Jesus ɔttɛ, “Ayɛnmɛbong. Ammɛ ulenɛ wa utolonɛ la annɔ mung.” 38 Ɔlɔɔt ’wɔng baang ukun Jesus laddu ɔttɛ, “Uyini, nyilabong.” 39 Jesus ɔttɛ, “Nffu kɛkaal ka vveeng ’wɔng nttɛ ɔkkɔɔnɛ bassi-ifim bayɛn, balɔɔt ba basinɛ ifim lissi bassi ifim.” 40 Balɔɔt a Pharisees balɔk ba badɔkɔnɛ baang bappyee ka ɔlɔɔknɛ ’kwɔng, babapmɛ battɛ, “Attɛ ayyɔɔt issi ifim ɔgbaa ɔɔ?” 41 Jesus ɔttɛ, “Bulenɛ ka alenɛyɔng la ifim ka lɔkkwɔɔn, nzang kɔlɔɔk kɔlɔk ba kule. Ɔzzànga mung ka alenɛyɔng ɛtɔk lɛkɔɔm attɛ annyɔɔng ayɛnyɔng mung, azziyɔng kibbi kwakkwɛ.”

10

1 Jesus ɔttɛ, “Nbwɔɔlɔwɔyɔng ka lɔkkwɔɔn nttɛ: ɔlɔɔt duu wa usinɛ ka lɛmma-ggwoon lɛssɛ ɔmal ka ggwoon itɔɔn, ɔppyɛɛ ɔssɛ ka ɛfɛɛn ɛlɔk ɔmal, ɔlɔɔt ’wɔng baang ussip la ɔbbyap. 2 Ɔlɔɔt wa ɔssɛnɛ ka lɛmma-ggwoon itɔɔn ssɔng ɔmal ulenɛ ɔkɔɔm-itɔɔn ’yɔng baang. 3 Ɔkat-a-lɛmma-ggwoon uwongolomɛnɛ lɛmma-ggwoon. Itɔɔn ippyee lɛmmwɔɔl ammɛ. Ɔkkwɔɔ itɔɔn ammɛ ka lɛkɔɔl ɔkɔɔmyɛ itta ka vveeng. 4 Ulenɛyɛ lɛkɔɔm ɔtta ka vveeng, ɔkɔɔmyɛ ɛtɔk annyɛ ikupnɛ ka ippyyeenɛ lɛmmwɔɔl ammɛ. 5 Ɔlɔɔt ɔlɔk baala ikup. Lutini ’gwɔng, ile imma ɔmma isseke kɛssanga ɔlɔɔt ’sɔng baang, ka isinɛ lɛmmwɔɔl ammɛ lɛkɔɔlɔ.” 6 Jesus ɔssabɛ ifɛɛt ’yɔng, ɔzzànga basi lɛsan bwa ɔssanɛyɛ utum. 7 Ɔzzánga Jesus ɔbbal lɛttɛ, “Mung nbwɔɔlɔwɔyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk: anaam nlenɛ lɛmma-ggwoon itɔɔn ’yɔng baang. 8 Balɔɔt ba battenɛnɛ anaam liffu bassip la babbyap, ɔzzànga itɔɔn kwa abbɛ isi lɛgɔpɔlɔ. 9 Anaam nlenɛ lɛmma-ggwoon. Ɔlɔɔt duu wa ɔssɛnɛ ka anaam ɔmal ka tɔkɔlɔ, vvenɛ ɔtaa ka kuddu. Vvenɛ ɔmal ka tɔkɔlɔ, ɔtta ka vveeng umii ɔyɛn kɔppwɔt. 10 Bassip baffu kwa kiyip la kɛwwɔɔl la kɛbɛpɛ bɛfɛɛn. Ɔzzànga anaam nffu nkwaaning ɔlɔɔt ɔkkpɛlɛ uddu kuddu kwa doddo. 11 “Anaam nlenɛ ɔkɔɔm-itɔɔn wa doddo, wa uyilanɛ lubbe ka lɛttɔ itɔɔn ammɛ. 12 Ɔlɔɔt wa afɛɛtnɛ attɛ ɔkɔɔmwɔ itɔɔn ɔyɛnnɛ ɛgɔɔt ka effunɛ ɔmma ɔkɔngɔ itɔɔn, ɛgɔɔt ɛkyakyamayɛ. 13 Ɔlɔɔt ’wɔng ule ɔmma-ɔmma ka isinɛ ya ammɛ lile. 14 Anaam nlenɛ ɔkɔɔm-itɔɔn wa doddo. Nsan itɔɔn ya anaam lɔsan, annyɛ isannɛ anaam. 15 Tɛ̀ttɛ̀ Dedde asannɛnɛ anaam, anaam nsan Dedde ning baang. Kwakkwɛ nssɛnɛ nsan itɔɔn anaam, annyɛ isannɛ anaam. Nyilabong kibbe kɛkkalayɛ. 16 Itɔɔn ilɔk ile baang ya ilenɛ ya anaam, ɔzzànga ka ggwoon-itɔɔn, mung ba ile. Vvenɛ nkɔɔmyɛ nffu nssɛɛn ka ggwoon ’gwɔng. Vvenɛ nssɛ nkɔɔmyɛ nffu. Vvenɛ ippyee lɛmmwɔɔl anaam isseke ka kɛkaan itɔɔn ssɔn la ɔkɔɔm-itɔɔn vvɔn. 17 “Nsaap Dedde ka nyilanɛ kɛsam a lɛfal anaam kinnyi nkwaaning nppyɛlɛ nyangasɛ. 18 Ɔlɔɔt wa ukkwoongnɛ ɔtaka lɛfal anaam ba ule. Kɔsaapnɛ anaam nsamzɛ nnyi. Nyanga lakke za kɛsamzɛ kinnyi la lakke za kɛppyɛlɛ kɛtɔkzɛ. Nkwɔng kulenɛ kwa Dedde ɔddanɛnɛ ɔttɛ nnaang.” 19 Ikangala ibbal balɔɔt ’bɔng baang lɛttɔ ɔssanga lɛmmwɔɔl ’zɔng mung. 20 Balɔɔt ppwap battɛ, “Ule la ipiliza ka lɛttɔ! Ɔttɔbong bikun! Agɔpɔlɔmɛyɔng kwa ’bɔng?” 21 Balɔɔt balɔk battɛ, “Ɔlɔɔt wa ulenɛ la ipiliza ka lɛttɔ kutolo ning ba ukkwoong utolo! Ukun ɔnaang nang ukkwoong uttula bassi-ifim?” 22 Ka ɛkɛtɛ kazzi kwa baggelenɛ Ggwoon-Ɔlɔɔmɔlɔɔm ka Jerusalem ɛffɔnɛ, ɔdɔkɔ ka lukook. 23 Jesus ɔdɔkɔ baang ka ɔssɛnɛ ukkpit Ikkɔlɔ a Solomon ka Ggwoon-Ɔlɔɔmɔlɔɔm. 24 Balɔɔt bakkpitmɛ babapmɛ battɛ, “Ale alokoyɛlɛ ɔmmɛ ɔffɔ nang ka kɛtaa kɛkat? Bwɔɔlɔyɛlɛ lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk: annɔ alenɛ Ɔlɔɔt wa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔsanganɛ aawɔng ɔɔ?” 25 Jesus ɔttɛ, “Nggbawɔyɔng lɛbwɔɔlɔ ɔzzànga nɛyɔng kwɛ ba ayilayɔng. Lilɔɔk sa nnaangnɛ ka lakke Dedde lilɔɔk libee la anaam, 26 Ɔzzànga ba ayilayɔng ka asinɛyɔng itɔɔn anaam lile. 27 Itɔɔn anaam ippyee lɛmmwɔɔl anaam. Nsanyɛ lɔsan, annyɛ ikupnɛnɛ. 28 Nnyiyɛ kuddu kwa kɛfal a kɛfal kwa ile isi lɛbɛlɛ libbe. Ɔlɔɔt wa ukkwoongnɛ ɔnnaanɛyɛ ba ule. 29 Bwa Dedde ulenɛnɛ linnyi buttanɛ bɛfɛɛn ɔkkpɛlɛ. Ɔlɔɔt wa ule ukkwoong ɔnnaabyɛ ka kɔkɔɔm a Dedde ba ule. 30 Dedde la anaam ile bɔfɛɛn bwɔn.” 31 Babbal lattaal lɛttɔng battɛ batɔɔpmɛ. 32 Jesus ɔttɛ, “Nnaangbong lilɔɔk sa doddo ppwap sa Dedde ɔttɛnɛ nnaang ka bɛzzɔkɔ annyɔɔng. Kɔlɔɔk kwa nnaangnɛ nbbɔl ka lilɔɔk ’sɔng mung ɔkkpɛlɛ kulenɛ ’kwɔkwɔng kwa ale ka atɔɔpnɛnɛyɔng lattaal?” 33 Battɛ, “Ba itɔɔpwɔ lattaal issanga budoddo bwa anaagnɛ, itɔɔpwɔ issanga ka akpɛnnɛ Ɔlɔɔmɔlɔɔm! Annɔ ɔlɔɔt ɔzzànga aggyan attɛ annɔ asseke Ɔlɔɔmɔlɔɔm!” 34 Jesus ɔttɛ, “Bakkpɔk ka Lafɔɔ annyɔɔng biini battɛ Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔttɛ, ‘Annyɔɔng alenyɔng ibinukkpaapi.’ 35 Isan lɔsan ittɛ kwa Luvva-Ɔlɔɔmɔlɔɔm lɔlɔɔknɛ kule ka lɔkkwɔɔn yoyyoyyo. Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔkkwɔɔ balɔɔt ’bɔng baang ibinukkpaapi. Abbɛ balenɛ balɔɔt ba ɔbwɔɔlɔnɛbɛ lɛmmwɔɔl ammɛ. 36 Ulenɛ kwa anaam, Dedde ɔsanganɛnɛ ɔtɔɔm ka ɛkpansi. Kɔssɛ nang attɛnɛyɔng nkpɛnbong Ɔlɔɔmɔlɔɔm ka nttɛnɛ anaam Waan-Ɔlɔɔmɔlɔɔm? 37 Tɛ̀ttɛ́ ayilayɔng kwa anaam nsinɛ ka kɛnaang a kwa Dedde ɔttɛnɛ nnaang lile. 38 Ɔzzànga nppyɛɛnɛ nnaangkwɛ akkwɛ, nkkpa budɔkɔ asiyɔng kwa anaam liyila, ayilayɔng kwa kɛnaang sa nnaangnɛ, ɔkkɔɔnɛ asan attɛyɔng Dedde ule ka tɔkɔlɔ anaam, anaam nle ka tɔkɔlɔ ammɛ.” 39 Babbal Jesus lɔkkpat libubu, ufotobɛ ka labɔɔk ɔgbata. 40 Jesus ɔppyɛlɛ isimi isimi ukum Lɔyɔngɔ a Jordan ka ɛfɛɛn a John ɔnaangnɛ balɔɔt baptizim, ɔkɔɔng baang ɔtaa. 41 Balɔɔt ppwap baffu bakupmɛ battɛ, “John bɛmaanga bɛlɔk usi lɛnaang, ɔzzànga kɔlɔɔk duu kwa ɔlɔɔknɛ utum ɔlɔɔt ’wɔng mung kule ka lɔkkwɔɔn.” 42 Balɔɔt ppwap ka ɛfɛɛn ’kwɔng baang bayila kwa ammɛ.

11

1 Ɔlɔɔt ɔdɔkɔ baang wa ɔzzanganɛ Lazarus wa ullunɛ ka Bethany. Ɔffaakmɛ. Bethany ulenɛ lɛffɛ za Mary la etele ammɛ Martha ballunɛ. ( 2 Mary ’wɔng mung ulenɛ wa ɔllɔtnɛ Uyini bannɛ ba bakkaamnɛ kappya ka bukkpɔ ɔkɔɔm kittulu ɔkkpɔlɔmɛ. Etele ammɛ Lazarus ulenɛ ka kisi lɛppwa.) 3 Itele a Lazarus itɔɔm ka Jesus ittɛ: “Uyini, ɛnngwa luppyam annɔ ule ka kisi lɛppwa.” 4 Jesus uppyeenɛ ning baang ɔttɛ, “Lɛttɔ iffaak ’yɔng baala litele ka lubbe a Lazarus. Nkwɔng kɔnaang nkwaaning kɔkɔɔm latele kufee Ɔlɔɔmɔlɔɔm. Ɔgbaa vvenɛ kule ɛtɔk ya Waan-Ɔlɔɔmɔlɔɔm ule ɔssɛ ɔtɔk latele.” 5 Martha la etele ammɛ la Lazarus basaap Jesus gaang gaang. 6 Ɔzzànga ka uppyeenɛ kuttu iffaak a Lazarus, ɔlɔngɔlɔ ɔtaa ka bɛtɔm bɛffa, 7 tɛ́ttɛ́ ɔlɔɔk la balɔɔt a kɔssɛ ammɛ ɔttɛ, “Afeele ippyɛlɛ imiiyɔng Judea.” 8 Balɔɔt a kɔssɛ ammɛ battɛ, “Ukopolo-lukopolo, ba ɔtaka ɔmmɛ ka balɔɔt battɛnɛ batɔɔpwɔ lattaal ka ɛfɛɛn ’yɔng baang, mung attɛ ippyɛlɛ imiiyɔng baang ɔɔ?” 9 Jesus ɔttɛ, “Kikoon ssɔn kɛyanga ikkalangka zzɔɔppiffa. Ning ba ile ɔɔ? Kwakkwɛ baang ɔlɔɔt duu wa ɔssɛnɛ kɔssɛ ka kasɛkɛ kikoon usinɛ lɛkkala ɔttɔ, ka ɔyɛnnɛ buppwolo ɛkpansi ’yɔng. 10 Ɔzzànga ɔssɛnɛ kɛtɔm vvenɛ ɔkkala ɔttɔ ka usinɛ buppwolo lɛyɛn.” 11 Ɔbbal lɛttɛ, “Ɛnngwa ayyɔɔt Lazarus ɔlaabong. Ɔzzànga nle ka nmiinɛ nfungalamɛ.” 12 Balɔɔt a kɔssɛ ammɛ battɛ, “Uyini, ulenɛ ka bilaa, vvenɛ ɔppwamɛ.” 13 Jesus ɔlɔɔk ɔttɛ Lazarus ubbebong. Abbɛ battina battɛ Jesus ɔkkwɔɔ bilaa pya gbɔɔ ’pyɔng kaang. 14 Jesus ɔbwɔɔlɔbɛ ppwool ɔttɛ, “Lazarus ubbebong. 15 Ɔzzànga ka lɛttɔ annyɔɔng, nggele gaang gaang ka ndɔkɔnɛ nsi ka ɛfɛɛn a Lazarus lile, nkwaaning ayilayɔng kɔlɔɔk anaam. Afeele imiiyɔng ka ɛfɛɛn ammɛ.” 16 Thomas (wa bakkwɔɔmɛnɛ Ippɛlɛng) ɔlɔɔk la babbɛ balɔɔt a kɔssɛ a Jesus ɔttɛ, “Afeele ɔkkpɛlɛ ikupnɛyɔng ɔkkɔɔnɛ ibbeyɔng la ammɛ!” 17 Jesus ɔffɔnɛ bakang, baggba Lazarus lilli ɔggba bɛtɔm bɛnna. 18 Ka assinɛ Bethany amii Jerusalem, mile ikkyaat ba ɔffɔ. 19 Balɔɔt a Judea badɔkɔ baang gbadam ka bamiinɛ bappyɛɛk Martha la Mary kullu, nkwaaning bakamabɛ luppyam ka etele abbɛ ubbenɛ. 20 Martha uppyeenɛ ɔttɛ Jesus ule ka uffunɛ, ɔtta umii ududamɛ. Mary ɔkɔɔng ka ggwoon ɔtaa. 21 Martha ɔlɔɔk la Jesus ɔttɛ, “Annɔ bulenɛ mung, Uyini, nzang etele anaam ba ubbe! 22 Ɔzzànga nsan lɔsan nttɛ Ɔlɔɔmɔlɔɔm ukkwoong mung unnyiwɔ duu bwa aggyannɛ abapmɛ.” 23 Jesus ɔttɛ, “Etele annɔ vvenɛ ufungala, ɔtaa ka kuddu.” 24 Martha ɔttɛ, “Nsan lɔsan nttɛ vvenɛ ufungala ka lubbe ɔtaa ka kuddu ka kɛtɔm-a-lakpeke.” 25 Jesus ɔttɛ, “Anaam nlenɛ kifungala ka lubbe kɛtaa ka kuddu. Ɔlɔɔt duu wa uyilanɛ kwa anaam vvenɛ uddu mkkpa ubbe. 26 Ɔlɔɔt duu, wa uyilanɛ kwa anaam ka ulenɛ ka kuddu baala ubbe. Ayila mung ’kwɔng ɔɔ?” 27 Martha ɔttɛ, “Iii, nyila mung nttɛ annɔ alenɛ Ɔlɔɔt wa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔsanganɛ, Waan-Ɔlɔɔmɔlɔɔm wa battɛnɛ vvenɛ uffu ka vveeng ’wɔng.” 28 Martha ulenɛ ning baang livve lɛlɔɔk, ɔppyɛlɛ umii ɔkkwɔɔ etele ammɛ Mary ɔbwɔɔlɔ ka wɛɛk ɔttɛ, “Ukopolo-lukopolo utii mung tɛ! Ule mung ka ɔbapwɔnɛ.” 29 Mary uppyeenɛ ning baang, uzzuma umii ka ɛfɛɛn a Jesus. ( 30 Jesus ka tɔkɔlɔ a killu ba ɔtaka ɔffɔ. Utii ka ɛfɛɛn a Martha ududamɛnɛ.) 31 Balɔɔt ba balenɛ baang ka ggwoon ka bataanɛ bappyɛɛkmɛ kullu, bafeele bakupmɛ ka bayɛnmɛnɛ ka uzzumanɛ ɔtta ka vveeng. Badɔkɔ battina battɛ ule ka kimii kɛkkwa ka lilli. 32 Ɔffɔnɛ ka ɛfɛɛn a Jesus, ɔmɛkɛlɛ ɔttɔmɛ ka lataak ɔttɛ, “Uyini, budɔkɔnɛ mung nzang etele anaam ba ubbe.” 33 Jesus ɔyɛnnɛ ning baang ka Mary ɔttɔnɛ ɔlak, ɔkɔɔm ɔkkwa, ɔyɛn balɔɔt ba balenɛ la Mary ka bakkwanɛ, kɔssɔpmɛ gaang gaang. 34 Ɔbapbɛ ɔttɛ, “Ngkka allimɛyɔng ’yang?” Battɛ, “Uyini, affu ayɛn.” 35 Jesus ɔkkwa. 36 Battɛ, “Ayɛn tɛ̀ttɛ̀ Lazarus ɔsaapmɛnɛ.” 37 Balɔɔt balɔk battɛ, “Ammɛ uttulanɛ bassi-ifim. Ammɛ lissi ɔɔ? Attina attɛ nzang ba ukkwoong ɔkkala Lazarus ka lubbe ɔfɔngɔ ɔɔ?” 38 Kɔbbalnɛ Jesus gaang gaang lɛssɔp, ɔgbata umii ka lilli. Lilli ’sɔng baang bagupu lɛttaal ka kamma assɛ. 39 Jesus ɔttɛ, “Wongoloyɔng lɛttaal ’zɔng baang!” Martha, etele ubbu, ɔttɛ, “Ubbu vvenɛ uzzoombong gaang gaang tɛ! Uyini, baggbamɛ lilli utii bɛtɔm bɛnna tɛ!” 40 Jesus ɔttɛ, “Nsiwɔ lɛbwɔɔlɔ nttɛ vvenɛ ayɛn lakke Ɔlɔɔmɔlɔɔm ayilanɛ ɔɔ?” 41 Batut lɛttaal bagbata ka lilli. Jesus uyeek ɔppyɛɛk ka libat ɔttɛ, “Nwomowɔbong kɛnaang Dedde, ka agɔpɔlɔnɛnɛ. 42 Nsan lɔsan nttɛ agɔpɔlɔnɛ ɛkɛtɛ ɔkkpɛlɛ. Nlɔɔk ’kwɔng kwa balɔɔt ’bɔng mung, ɔkkɔɔnɛ basan battɛ annɔ atɔɔmnɛnɛ.” 43 Uvvenɛ lɛlɔɔk, ɔkkwɔɔ ɔgaga ɔttɛ, “Lazarus atta ka vveeng!” 44 Lazarus ɔtta ka lille, la ibba-babbu ka bukkpɔ la labɔɔk ka baggbɔmɛnɛ bakaka. Jesus ɔbwɔɔlɔbɛ ɔttɛ, “Kyaamɛyɔngyɛ afɔngɔmɛyɔng umii.” 45 Balɔɔt balɔk ba baffunɛ kɛppyɛɛk a Mary kullu, bayɛn kwa Jesus ɔnaangnɛ bayila lɛmmwɔɔl ammɛ. 46 Balɔɔt balɔk bappyɛlɛ bamii babwɔɔlɔ balɔɔt a Pharisees kwa Jesus ɔnaangnɛ. 47 Ɔzzánga balɔɔt a Pharisees la bazzilɛttɔ bassɛɛn-a-Luzɔɔm la Ikkansulu baduda battɛ, “Mung ile inaangyɔng nang la bɛmaanga bya ɔlɔɔt ’wɔng mung ɔnaangnɛ! 48 Ifɔngɔmɛnɛ ggwaat, ɔlɔɔt ɔkkpɛlɛ vvenɛ uyila lɛmmwɔɔl ammɛ. Balɔɔt a Rome vvenɛ babɛpɛ Ggwoon-Ɔlɔɔmɔlɔɔm la ɛkpansi ayyɔɔt!” 49 Ɔlɔɔt vvɔn wa ɔzzanganɛ Caiaphas, wa ɔdɔkɔnɛ Uzzilɛttɔ Bassɛɛn-a-Luzɔɔm-Wa-Lɛbaang ka Ggwoon-ɔlɔɔmɔlɔɔm ka ggwe ’gwɔng baang ɔttɛ, “Azizingiyɔngbong! 50 Ba asan attɛyɔng kɔtta lɛyyɛɛp ka afɔngɔnɛyɔng ɔlɔɔt vvɔn ubbe ka lɛttɔ balɔɔt lutini gwa babɛpɛnɛ lɔkaan ayyɔɔt ɔɔ?” 51 Nkwɔng kwa luppyam ammɛ biini ba ɔlɔɔk. Ka ulemɛnɛ ammɛ ɔdɔkɔnɛ Uzzilɛttɔ Bassɛɛn-a-Luzɔɔm-Wa-Lɛbaang ka Ggwoon-ɔlɔɔmɔlɔɔm ka ggwe ’gwɔng baang, baang ɔyɛn biyɛnɛ ɔttɛ vvenɛ Jesus ubbe ka lɛttɔ balɔɔt a Jews. 52 Abbɛ keem lissi. Ɔgbaa vvenɛ ɔkɔɔm balɔɔt Ɔlɔɔmɔlɔɔm ba balenɛ ka ifɛɛn ka ifɛɛn ka bamyamyanganɛ uffu uloko ɛfɛɛn kkwɔn basseke kkwɔɔt ssɔn. 53 Ussi kɛtɔm ’sɔng baang bazzilɛttɔ balɔɔt a Jews banaang likup a kɛwwɔɔl a Jesus. 54 Ɔzzánga Jesus usi kyaa-kyaa lɛbɛlɛ lɛssɛ ka Judea. Ɔgbata ka Judea umii Ephraim kɛtɛ-kɛtɛ kɛmat ɔtaa bakang la balɔɔt a kɔssɛ ammɛ. 55 Ɛkɛtɛ Kazzi-Kɛsak-Kɛkɔngɔ ele ka ɛffɔnɛ. Balɔɔt ppwap bassi ka billu bɛlɔk bamii Jerusalem bakup laggbo bafɔngɔ kang tɛ́ttɛ́ ɛkɛtɛ kazzi ’kwɔng baang ɛffɔ. 56 Badɔkɔ ka kɛggyan a Jesus. Bataanɛ ka Ggwoon-ɔlɔɔmɔlɔɔm, babapbɛ abbɛ abbɛ battɛ, “Annɔ attina nang? Attina attɛ vvenɛ uffu Kazzi ’kwɔng ɔɔ? vvenɛ uffu ɔɔ?” 57 Bazzilɛttɔ bassɛɛn-a-luzɔɔm la balɔɔt a Pharisees bannyibong kɔsap battɛ ɔlɔɔt wa ɔsannɛ ɛfɛɛn a Jesus ulenɛ, ɔbwɔɔlɔ ɔlɔk bakaamɛ.

12

1 Usseke bɛtɔm bwɔlaaning Kazzi-Kɛsak-Kɛkɔngɔ kaffɔ. Jesus umii Bethany, killu a Lazarus, wa ufungalamɛnɛ ka lubbe. 2 Banaangmɛ kazzi. Martha uttelebɛ banaangmɛ kazzi ’kwɔng baang. Lazarus ɔdɔkɔ baang ka ɔtaanɛ la balɔɔt balɔk ka okkpokkolo la Jesus. 3 Mary ɔsam bannɛ ba bayyɛɛpnɛ kizzoom gaang gaang ba banaangnɛbɛ la nard ɔllɔt Jesus ka bukkpɔ, ɔkɔɔm kittulu ɔkkpɔlɔmɛ. Kizzoom a bannɛ ’bɔng baang kɛwaala tɔkɔlɔ a ggwoon ɔkkpɛlɛ. 4 Ɔlɔɔt a kɔssɛ a Jesus vvɔn wa ɔzzanganɛ Judas Iscariot wa ule ka uzzinɛ Jesus issɛ ɔttɛ, 5 “Bɔng bannɛ ’bɔng baang basinɛ bɛ kɔtaan lɔtaan ka lalɔp naira lakkyaat basam, ikkpoko bannyi balɔɔt ba ɔbbɔlnɛbɛ?” 6 Ba ɔlɔɔk ka ukekenɛ balɔɔt ba ɔbbɔlnɛbɛ gaang tɛ. Ɔlɔɔk ka ulenɛ ussip nkwaaning ɔsam ikkpoko ’yɔng baang umii uzzi, ka ulenɛ ɔbɔngɔlɔ-ikkpoko. 7 Ɔzzánga Jesus ɔttɛ, “Afɔngɔmɛ uloko bwa ɔyanganɛ ka kɛtɔm-a-kullu anaam. 8 Balɔɔt ba ɔbbɔlnɛbɛ bale bale mung la annɔ ɛkɛtɛ ɔkkpɛlɛ ɔzzànga anaam mung la annɔ baala nle.” 9 Balɔɔt ppwap bappyee battɛ Jesus ule Bethany. Ɔzzánga bafeele bamii. Kwa Jesus kɛyɔɔng lissi ka bamiinɛ bamii battɛ ɔlɔk bayɛn Lazarus wa Jesus ulenɛ ka lubbe lifungala. 10 Ɔzzánga bazzilɛttɔ bassɛɛn-a-luzɔɔm banaang likup za kɛwwɔɔl a Lazarus ɔgbaa. 11 Battɛ bawwɔɔlmɛ ka kussinɛ ka lɛttɔ ammɛ balɔɔt a Jews bale kwa bazzilɛttɔ abbɛ lifim bayila kwa Jesus. 12 Ɔffɔnɛ libessolo, kɛkaan a balɔɔt ba baffunɛ Kazzi-Kɛsak-Kɛkɔngɔ bappyee battɛ Jesus ule ka uffunɛ Jerusalem. 13 Ɔzzánga battɔng liteet-uddi bakɔɔm ka labɔɔk bamii badudamɛ ka ɛtɔk. Babungu battɛ, “Ibunguyɔng Ɔlɔɔmɔlɔɔm! Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔnaang ɔlɔɔt wa uffunɛ ka lɛkɔɔl Uyini ppyɛɛ! Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔnaang ubeet a Israel ppyɛɛ!” 14 Jesus, ɔyɛn eyim, ukut utteleyɛ ka libat tɛ̀ttɛ̀ luvva Ɔlɔɔmɔlɔɔm lɔlɔɔknɛ: lɔttɛ, 15 “Tɛ̀ttɛ́ ɔbbwɔpɔwɔ lɛffɛ a Zion! Ubeet annyɔɔng uffubong. Uttele ka kitook-eyim.” 16 Balɔɔt a kɔssɛ ammɛ basi kɔlɔɔk ’kwɔng baang lɛsan ka ɛkɛtɛ ’yɔng baang. Ɔffɔnɛ ka Jesus ufungalanɛ ka lubbe, tɛ́ttɛ́ bɔk bakke battɛ luvva-Ɔlɔɔmɔlɔɔm lɔlɔɔkbong ’kwɔng kkpal lutummɛ. Kwa banaangnɛ banaang bannyimɛ ammɛ. 17 Balɔɔt ba badɔkɔnɛ la Jesus ka ɔkkwɔɔnɛ Lazarus ka lilli ɔtta, ufungalamɛ ka lubbe, babwɔɔlɔ balɔɔt ɔkkpɛlɛ kwa kɔnaangnɛ. 18 Kwakkwɛ kibbi ’sɔng baang kibbinɛ ka bappyeenɛ battɛ ammɛ ɔnaangnɛ bɛmaanga ’byɔng baang. 19 Balɔɔt a Pharisees balɔɔk abbɛ abbɛ battɛ, “Ayɛnyɔngbong oo, ka ntɔkattɔ ɔlɔk ba ile ka nakanaka. Ppyɛɛk tɛ̀ttɛ̀ ɛkpansi ɔkkpɛlɛ ekupmɛnɛ!” 20 Balɔɔt a Greece badɔkɔ baang ka kɛkaan a balɔɔt ba bamiinɛ Jerusalem kɛssɛɛn a luzɔɔm ka ɛkɛtɛ kazzi ’kwɔng baang. 21 Bamii bakup Philip (Ussi Bethsaida ka Galilee) battɛ, “Dedde, iggyan ittɛ iyɛn Jesus.” 22 Philip umii ɔbwɔɔlɔ Andrew. Ɔkkpɛlɛ abbɛ baffa bamii babwɔɔlɔ Jesus. 23 Jesus ɔttɛ, “Ɛkɛtɛ ya Waan-Ɔssɛbibbit-Ɔkkpɛlɛ ɔtɔknɛ latele za lɛbaang ɛffɔbong. 24 Nbwɔɔlɔwɔyɔng lɔkkwɔɔn nttɛ: ɛfɔɔk a bɔfɛɛn nnyɔn bulɔk baala ele ɛgbaa batakabong bakɔɔnyɛ ka lisse ebbe. Ebbenɛ, ɛwɔm ifɔɔk gbadam. 25 Ɔlɔɔt duu wa kɛfal ammɛ kɛsaapmɛnɛ, vvenɛ ɔtakasɛ. Ɔlɔɔt duu wa kɛfal ammɛ kitunmɛnɛ ka vveeng ’wɔng, vvenɛ ulokosɛ ka kuddu kwa kɛfal a kɛfal. 26 Ɔlɔɔt duu wa ɔttɛnɛ vvenɛ uyilanɛ bɔtɔɔm, ukupnɛ nkwaaning uyilanɛ bɔtɔɔm ɔtaa la anaam ka ɛfɛɛn ɔkkpɛlɛ ya nlenɛ. Dedde anaam vvenɛ utele ɔlɔɔt duu wa uyilanɛnɛ bɔtɔɔm. 27 Jesus ɔttɛ, “Luppyam nɛ ba lɔyyɛɛp, nle nlɔɔk ’bɔng? La nlɔɔk nttɛ, ’Dedde tɛ̀ttɛ́ afɔngɔ ɛkɛtɛ ’yɔng ɛffɔnɛ’ ɔɔ? Ɔzzànga kaang kuffu nffu kwa akkwɛ ɔkkɔɔnɛ nyɛn akama wa ɛkɛtɛ ’yɔng ɔsaal. 28 Dedde akɔɔm latele afee lɛkɔɔl annɔ!” Lɛmmwɔɔl lissi ka libat lɛlɔɔk lɛttɛ, “Nkɔɔmbong latele nfeezɛ. Vvenɛ nbbal lɛkɔɔm nfeezɛ.” 29 Kibbi sa kibeenɛ baang kippyee lɛmmwɔɔl ’zɔng baang. Balɔɔt balɔk battɛ ɔtta àkkpálá. Balɔk battɛ, “Uyilabɔtɔɔm Ɔlɔɔmɔlɔɔm utolonɛ unnyimɛ!” 30 Jesus ɔttɛ, “Lɛmmwɔɔl ’zɔng ba lɛtta lizzenge luzzi anaam, lizzenge luzzi annyɔɔng. 31 Ɛkɛtɛ ɛffɔbong ya kɛkaal ɛkpansi kile ka kilenɛ la kɛkaal. Uzzilɛttɔ a vveeng ’wɔng vvenɛ ɔgbata. 32 Ɛkɛtɛ ya bale bayeeknɛ ka libat bakɔngɔ ɛkpansi, vvenɛ nttulu ɔlɔɔt ɔkkpɛlɛ ukupnɛ. ( 33 Ka ɔlɔɔknɛ ning mung, ɔyɔɔ kɛssanga lubbe sa ule ubbe.) 34 Kibbi ’sɔng baang battɛ, “Lafɔɔ ayyɔɔt labwɔɔlɔyɛlɛ lattɛ Ɔlɔɔt wa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔsanganɛ ule uddu kɛfal a kɛfal. Anaang nang appyɛɛnɛ attɛ vvenɛ bayeek Waan-Ɔssɛbibbit-Ɔkkpɛlɛ ka libat? Nyinɛ ulenɛ Waan-Ɔssɛbibbit-’wɔng baang?” 35 Jesus ɔttɛ, “Buppwolo vvenɛ butaa la annyɔɔng ɔmmɛ ssup. Ɔkkaamwɔyɔng ka ɛtɔk ya annyɔɔng ɔkkɔɔnɛ ayangayɔng lɔkɔɔn, kisul kisiwɔyɔng livvoong. Ɔlɔɔt wa ɔssɛnɛ ka kisul ba ɔsan ɛfɛɛn a umiinɛ. 36 Ayilayɔng kwa buppwolo ka afalanɛ ayangayɔngbwɛ ɔkkɔɔnɛ aleyɔng balɔɔt a buppwolo.” Jesus uvvenɛ ’kwɔng lɛlɔɔk, ufeele umii uddumu ussekebɛ. 37 Uvve bɛmaanga ’byɔng baang ɔkkpɛlɛ ɔnaang ka lusso abbɛ ɔzzànga lɛmmwɔɔl ammɛ ba bayila, 38 ɔkkɔɔnɛ kwa Isaiah, uppyee-kutolo Ɔlɔɔmɔlɔɔm, ɔlɔɔknɛ kule ka lɔkkwɔɔn: Isaiah ɔttɛ, “Uyini, nyinɔɔng uyilanɛ lɛmmwɔɔl za ilɔɔknɛ? Uyini lakke ammɛ ɔyɔɔ nyinɔɔng?” 39 Kwakkwɛ basinɛ liyila. Isaiah ɔbbal lɛttɛ, 40 “Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔtɔɔpbongbɛ ifim ubutbɛ ittina, ɔkkɔɔnɛ zzeen abbɛ lasi lɛyɛn, basi kɔlɔɔk lɛbɛlɛ likkwoong battina, ɔzzànga ba baffu bakupnɛ nttulabɛ. Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔlɔɔk ning!” 41 Isaiah ɔlɔɔk ka ɔyɛnnɛ latele a Jesus, ɔzzánga ɔlɔɔk utummɛ. 42 Uvve ka ɛkɛtɛ ’yɔng baang bazzilɛttɔ balɔɔt a Jews ppwap bayilabong kwa Jesus. Balɔɔt a Pharisee banaangnɛbɛ basikwɛ ppwool ppwool lɛlɔɔk, tɛ̀ttɛ́ baffu baggbabɛ ka ɔdda mitin. 43 Baggyan battɛ banaang kwa kɔsaapnɛ ɔssɛbitbit, lutini gwa banaangnɛ kwa kɔsaapnɛ Ɔlɔɔmɔlɔɔm. 44 Jesus ɔlɔɔk gagaga ɔttɛ, “Ɔlɔɔt duu wa uyilanɛ kwa anaam, kwa anaam keem lissi ka uyilanɛ. Uyila kwa ɔlɔɔt wa ɔtɔɔmnɛnɛ. 45 Ɔlɔɔt duu wa ɔyɛnnɛnɛ anaam, ɔyɛnbong ɔlɔɔt wa ɔtɔɔmnɛnɛ. 46 Nffubong ka vveng ’wɔng tɛ̀ttɛ̀ buppwolo ɔkkɔɔnɛ ɔlɔɔt duu wa uyilanɛ lɛmmwɔɔl anaam usi ka kisul lɛkɔɔng. 47 Ɔlɔɔt uppyeenɛ lɛmmwɔɔl anaam usizɛ litele, kibbi mɛ baala nnyi. Vvveeng kibbi mɛ ba nffu nnyi, nffumɛ kɛkkala. 48 Ɔlɔɔt duu wa ufimnɛnɛ, usi lɛmmwɔɔl anaam kiyila, ɔyanga ɔlɔɔt wa ule ɔkaal kɛkaal ammɛ. Lɛmmwɔɔl za nlenɛ lɛlɔɔk lile lile ɔkaal-a-kɛkaal ammɛ ka kɛtɔm-a-lakpeke! 49 Nkwɔng kule ka lɔkkwɔɔn, ka ntakanɛ kwa luppyam anaam litolo, ntolo kwa Dedde wa ɔtɔɔmnɛnɛ ɔddanɛnɛ ɔttɛ ntolo. 50 Nsan lɔsan nttɛ lɔdda ammɛ lɔkɔɔmnɛ kuddu kwa kɛfal a kɛfal luffu. Bwa nlɔɔknɛ ulenɛ kwa Dedde ulenɛnɛ lɛbwɔɔlɔ ɔttɛ nlɔɔk.”

13

1 Usseke kɛtɔm ssɔn kɛtɔm a Kazzi-Kɛsak-Kɛkɔngɔ kissolo. Jesus ɔsanbong ɔttɛ ɛkɛtɛ ya ule ka ɔgbatanɛ ka ɛkpansi ’yɔng, umii ka ɛfɛɛn a Abassɛ, ɛffɔbong. Utelebong balɔɔt ɛkpansi ɔkkpɛlɛ ba balenɛ ba ammɛ. Utelebɛ ɔffɔ ka lakpeke biini. 2 Jesus la balɔɔt a kɔssɛ ammɛ badɔkɔ ka kazzi. Ubbu ɔggba Judas waan a Simon Iscariot luttina kizzi Jesus issɛ ka tɔkɔlɔ lɛssɛɛn. 3 Jesus ɔsan lɔsan ɔttɛ Abassɛ unnyimɛbong lakke. Ɔsan lɔsan ɔttɛ ussi ka Ɔlɔɔmɔlɔɔm uffu, vvenɛ ɔppyɛlɛ umii ka Ɔlɔɔmɔlɔɔm. 4 Ɔzzánga ufeele ka okkpokkolo, ɔttyaa iwɔkɔlɔ ammɛ, ɔsam ogodogodo usiki ka kɛsan. 5 Ɔzza bannyi ɔssɛɛn ka kɛkkpala-ozzo uyila balɔɔt a kɔssɛ ammɛ bukkpɔ, ɔkɔɔm ogodogodo ɔkkpɔlɔbɛ bannyi. 6 Uffu ɔffɔ ka Simon Peter, Simon Peter Ɔttɛ, “Uyini, attɛ ale ka ayilanɛnɛ bukkpɔ ɔɔ?” 7 Jesus ɔttɛ, “Ba asan bwa nnaangnɛ gedegede mung ɔzzànga vvenɛ asan ka ussoonɛ.” 8 Peter ɔttɛ, “Bukkpɔ bwa anaam baala ayila!” Jesus ɔttɛ, “Nsiwɔnɛ bukkpɔ liyila, ɔlɔɔt a kɔssɛ anaam ba abɛlɛ lile.” 9 Simon Peter ɔttɛ, “Uyini, ɔzzànga afɔngɔnɛ bukkpɔ keem kiyila, ayilanɛ labɔɔk la lɛttɔ ɔgbaa!” 10 Jesus ɔttɛ, “Ɔlɔɔt wa ulenɛ bannyi ɔkkpɛlɛ a kkwɔɔt liyila ɔllɔbong, balɔk ba ɔbɛlɛ liyila, ɔppyɛɛ uyila bukkpɔ keem. Ɔkkpɛlɛ annyɔɔng aleyɔng kwɔngɔ-kwɔngɔ, ukpeke ɔlɔɔt vvɔn ka ɔkpɔtɔnɛ.” ( 11 Jesus ɔggba ɔlɔɔt wa ule ka uzzimɛnɛ issɛ lɛsan. Kwakkwɛ ɔttɛnɛ, “Ɔkkpɛlɛ annyɔɔng aleyɔng kwɔngɔkwɔngɔ ukpeke ɔlɔɔt vvɔn keem ka ɔkpɔtɔnɛ.”) 12 Jesus uvvenɛbɛ bukkpɔ liyila, ɔsam uwɔkɔlɔ ammɛ ɔppyɛlɛ uwɔkɔlɔ umii ɔtaa ka okkpokkolo. Ɔbap balɔɔt a kɔssɛ ammɛ ɔttɛ, “Asanyɔng mung bwa nssumawɔnɛnɛyɔng lɛnaang mung ɔɔ? 13 Kule bbwak ka akkwɔɔnɛnɛyɔng Ukopolo-lukopolo la Uyini. Nzzanga ning baang! 14 Anaam nlenɛ Uyini annyɔɔng la Ukopolo-lukopolo annyɔɔng. Nssumawɔyɔng bukkpɔ liyila, annyɔɔng assɛ ayilayɔng bannyɔɔng ning baang. 15 Nnaangbong nyɔɔwɔyɔng nkwaaning assɛ anaangyɔng bbwak tɛ̀ttɛɛ̀ anaam nnaangnɛ la annyɔɔng. 16 Nbwɔɔlɔwɔyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk: ubili wa ɔttanɛ uyini ammɛ ba ule. Uyilabɔtɔɔm wa ɔttanɛ ɔlɔɔt wa ɔtɔɔmmɛnɛ ba ule. 17 Ka alenɛyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk ’gwɔng lippyee, vvenɛ aggeleyɔng gaang gaang ulenɛ ka anaangnɛyɔng kwa alenɛyɔng lippyee! 18 “Kwa ɔkkpɛlɛ annyɔɔng ba ntolo. Nsan mung balɔɔt ba nlenɛ lɛssang. Ɔzzànga lɛmmwɔɔl a Luvva-Ɔlɔɔmɔlɔɔm za lɛlɔɔknɛ lɛttɛ, ‘Ɔlɔɔt ’wɔng baang wa itulnɛ kazzi anaam la ammɛ izzi, usikili ɔppyɛɛ usseke ka kɔlɔɔk la anaam’ vvenɛ lɛnaang ka lɔkkwɔɔn. 19 Nbwɔɔlɔwɔyɔngbong ’kwɔng tɛ́ttɛ́ kɔnaang. Ɔkkɔɔnɛ ɛkɛtɛ kule kɔnaang, vvenɛ asan attɛyɔng ‘Anaam Nlenɛ Wa Nlenɛ Mung.’ 20 Mung nbwɔɔlɔwɔyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk: ɔlɔɔt duu wa ɔtɔknɛ ɔlɔɔt wa ntɔɔmnɛ, ɔtɔknɛbong anaam. Ɔlɔɔt duu wa ɔtɔknɛnɛ anaam, ɔtɔkbong ɔlɔɔt wa ɔtɔɔmnɛnɛ.” 21 Jesus uvvenɛ ’kwɔng lɛlɔɔk, livve lɛbbɔlmɛ ɔbwɔɔlɔ ppwool ɔttɛ, “Mung nbwɔɔlɔwɔyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk: ɔlɔɔt vvɔn ka bɛzzɔkɔ annyɔɔng mung ule ka uzzinɛnɛ issɛ.” 22 Balɔɔt a kɔssɛ ammɛ bayeek bappyɛɛkbɛ kɛyɔɔng, kufulabɛ ka kkwɔɔt, ka basinɛ lɛsan ɔlɔɔt wa Jesus ɔkkwɔɔnɛ. 23 Ɔlɔɔt a kɔssɛ Jesus vvɔn wa ɔsaapnɛ Jesus gaang gaang ɔtaa ning ɔkaang Jesus. 24 Simon Peter ɔbap ɔlɔɔt ’wɔng baang ɔttɛ, “Abapmɛ ɔlɔɔt wa ɔkkwɔɔnɛ.” 25 Ɔzzánga ɔlɔɔt a kɔssɛ a Jesus ’wɔng baang ɔttɔm ɔkkɛtɛ Jesus ɔbapmɛ ɔttɛ, “Uyini, akkwɔɔ nyinɛ?” 26 Jesus ɔttɛ, “Ɔlɔɔt wa nle nddɔk brɛɛd ka bafook nnyimɛ ulemɛnɛ ammɛ.” Ɔzzánga ɔbɛkɛ ezuku a brɛɛd ɔddɔk ka bafook ɔsan unnyi Judas waan a Simon Iscariot. 27 Judas ɔtɔknɛ brɛɛd ’wɔng, Satan usikilimɛ luppyam eseese. Jesus ɔbwɔɔlɔmɛ ɔttɛ, “Ɔkkaamwɔ ka bwa alenɛ ka kɛnaang!” 28 Ɔlɔɔt vvɔn gbɔɔ usi lɛsan bwa bunaangnɛ Jesus ɔlɔɔk ning baang la Judas. 29 Judas ka ulenɛ ɔbɔngɔlɔ-ikkpoko, balɔɔt a kɔssɛ a Jesus battina battɛ Jesus ɔbwɔɔlɔ Judas ɔttɛ umii ɔlɛɛp bwa bale ka bakɔɔmnɛ ka Kazzi-Kɛsak-Kɛkɔngɔ, ɔlɔk baang ɔbwɔɔlɔmɛ ɔttɛ umii unnyi balɔɔt ba ɔbbɔlnɛbɛ bɔfɛɛn. 30 Judas ɔtɔknɛ brɛɛd, ɔgbata eseese. Ɔdɔkɔ kɛtɔm. 31 Judas ɔgbatanɛ, Jesus ɔttɛ, “Lakke Waan-Ɔssɛbibbit-Ɔkkpɛlɛ lattabong ka vveeng. Ɔkɔɔmbong lakke-Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔtta ka vveeng. 32 Lakke Ɔlɔɔmɔlɔɔm lassɛnɛ ka ammɛ latta ka vveeng, Ɔlɔɔmɔlɔɔm vvenɛ ɔsanga lakke Waan-Ɔssɛbibbit-Ɔkkpɛlɛ ɔtta ka vveeng eseese. 33 Bwaan anaam, la annyɔɔng mmɛmmɛ baala ntaa. Vvenɛ aggyannɛyɔng. Ɔzzànga nbwɔɔlɔwɔyɔng bwa nbwɔɔlɔnɛ bazzilɛttɔ balɔɔt a Jews. ‘Ba akkwɔɔng amiiyɔng ka ɛfɛɛn anaam nle ka nmiinɛ.’ 34 Atɔkyɔng ufaa lafɔɔ: wannyɔɔng ɔsaapwɔyɔng. 35 Wannyɔɔng ɔsaapwɔnɛyɔng, ɔlɔɔt ɔkkpɛlɛ vvenɛ ɔsan ɔttɛ annyɔɔng alenɛyɔng balɔɔt a kɔssɛ anaam.” 36 Simon Peter ɔbapmɛ ɔttɛ, “Uyini, ale ka amiinɛ yang?” Jesus ɔttɛ, “Ba akkwoong akupnɛ ka ɛfɛɛn a nle ka nmiinɛ, ɔzzànga ulenɛ lɛnaang vvenɛ affu akupnɛ bakang.” 37 “Uyini, mbɔng nsiwɔnɛ gedegede mung likup? Nyilabong kibbe ka lɛttɔ annɔ!” 38 Jesus ɔttɛ, “Attɛ ayilabong kibbe ka lɛttɔ anaam ka lɔkkwɔɔn ɔɔ? Ppyɛɛk nbwɔɔlɔwɔ: tɛ́ttɛ́ balangkɔkɔ bakɔɔl lɛmmwɔɔl ikeeng, vvenɛ alɔɔk bikkpit ning bɛkkyaat attɛ nɛ ba asan.”

14

1 Ɔbwɔɔlɔbɛ ɔttɛ, “Tɛ̀ttɛ́ ittina ibbɔlwɔyɔng, ɔlɔk kutunwɔyɔng. Ayilayɔng kwa Ɔlɔɔmɔlɔɔm, ayilayɔng kwa anaam ɔgbaa. 2 Lanɔk lale ppwap ka ggwoon a Dedde. Mung nle ka nmiinɛ nlɔngɔlɔ ɛfɛɛn nlokowɔyɔng. Kusinɛ ka lɔkkwɔɔn lile, nzang wɔyɔng ba nbwɔɔlɔ. 3 Nlenɛ ɛfɛɛn limii nlɔngɔlɔ, vvenɛ nppyɛlɛ nffu nsamwɔyɔng nmii nlokonɛ bakang ɔkkɔɔnɛ ataayɔng ka ɛfɛɛn anaam nlenɛ. 4 Asanyɔngbong ɛtɔk ya emiinɛ ka ɛfɛɛn a nle ka nmiinɛ.” 5 Thomas ɔttɛ, “Uyini, ba isan ɛfɛɛn ale ka amiinɛ? Inaang nang isan ɛtɔk ya ile issɛ iffɔ bakang?” 6 Jesus ɔttɛ, “Anaam nlenɛ ɛtɔk ’yɔng baang, la lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk, la kuddu. Ɔlɔɔt wa ukkwoongnɛ ɔffɔ ka ɛfɛɛn a Dedde ba ule usinɛ la anaam lɛssɛ. 7 Ka alenɛnɛyɔng anaam lɛsan, vvenɛ asanyɔng Dedde anaam. Asanmɛyɔngbong ka ussinɛ mung umii ka lusso, ayɛnmɛyɔng.” 8 Philip ɔttɛ, “Uyini, ayɔɔyɛlɛ Dedde ’wɔng baang, akkwɛ kulenɛ kwa iggyannɛ.” 9 Jesus ɔttɛ, “Ɔmmɛbong ka nlenɛ la annyɔɔng ɔzzánga nɛ ba asan ɔɔ, Philip? Ɔlɔɔt duu wa ɔyɛnnɛnɛ anaam ɔyɛnbong Dedde. Mbɔng abbalnɛ lɛttɛ, ‘Ayɔɔyɛlɛ Dedde ’wɔng baang’? 10 Philip, ba ayila attɛ anaam nle ka tɔkɔlɔ Dedde, Dedde ule ka tɔkɔlɔ anaam ɔɔ?” Ɔbwɔɔlɔ balɔɔt a kɔssɛ ammɛ ɔttɛ, “Lɛmmwɔɔl za nlɔɔknɛ nnyiwɔyɔng ka anaam ba lissi. Dedde wa ɔtaanɛnɛ ka tɔkɔlɔ ɔnaangnɛ kɛnaang ammɛ. 11 Ayila kwa anaam ka nbwɔɔlɔwɔnɛ nttɛ anaam nlenɛ luppyam a Dedde, Dedde ule luppyam anaam. Asinɛ ’kwɔng liyila, ayila assanga kwa bɛfɛɛn bya nnaangnɛ. 12 Nbwɔɔlɔwɔ lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk: Ɔlɔɔt duu wa uyilanɛ kɔlɔɔk anaam, vvenɛ ɔnaang kwa anaam nnaangnɛ. Vvenɛ ɔnaang bɛfɛɛn bɛsak bya anaam, ka anaam nle ka nmiinɛ ka ɛfɛɛn a Dedde. 13 Anaam vvenɛ nnaang bɔfɛɛn duu bwa abapnɛyɔng ka lɛkɔɔl anaam nkwaaning latele a Dedde lassɛ ka Awaan balɔɔt bayɛnzɛ. 14 Abapnɛyɔng bɔfɛɛn duu ka lɛkɔɔl anaam, vvenɛ nnaangbwɛ nnyiwɔyɔng.” 15 “Nsaapwɔnɛyɔng, alokoyɔng lafɔɔ anaam. 16 Vvenɛ nbap Dedde unnyiwɔyɔng ɔlɔɔt ɔlɔk wa ule uttelewɔyɔng. Ammɛ vvenɛ ɔtaa la annyɔɔng kɛfal a kɛfal. Ammɛ ulenɛ Kuyeeng kwa kɔbwɔɔlɔnɛ lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk lutum Ɔlɔɔmɔlɔɔm. 17 Ɛkpansi mɛ ba ekkwoong ɛtɔk ka esimɛnɛ likkwoong ɛyɛn, esimɛ likkwoong ɛsan. Annyɔɔng asanmɛyɔng lɔsan ka ɔtaanɛ la annyɔɔng, ulewɔyɔng ka tɔkɔlɔ. 18 “Ngbatanɛ, kɛyɔɔng baala assekeyɔng. Vvenɛ nppyɛlɛ nffu nkupwɔyɔng. 19 Usseke ssup vveeng ’wɔng nɛ ba ɔbɛlɛ lɛyɛn, ɔzzànga annyɔɔng vvenɛ ayɛnnɛyɔng. Anaam ka nlenɛ liddu, annyɔɔng vvenɛ assɛ adduyɔng. 20 Kɛtɔm ’sɔng baang kɛffɔnɛ, vvenɛ asan attɛyɔng nle Dedde ka luppyam tɛ̀ttɛ̀ annyɔɔng alenɛnɛyɔng anaam ka luppyam, anaam nlewɔyɔng annyɔɔng ka luppyam. 21 “Ɔlɔɔt duu wa ɔtɔknɛ lafɔɔ anaam utelezɛ, ulenɛ ɔlɔɔt wa nsaapmɛnɛ. Ɔlɔɔt duu wa nsaapmɛnɛ, vvenɛ ɔssɛ ɔsaap Dedde. Vvenɛ ɔlɔɔt ’wɔng baang ɔssɛ ɔsaapnɛ anaam, nsamnɛ kɛyɔɔng nyɔɔmɛ.” 22 Judas (Judas Iscariot lissi) ɔttɛ, “Ale anaang nang ayɔɔyɛlɛ ayyɔɔt kɛyɔɔng bwa alenɛ usseke ɛkpansi?” 23 Jesus ɔttɛ, “Ɔlɔɔt wa nsaapmɛnɛ uyilanɛ lukopolo anaam. Vvenɛ ɔlɔɔt ’wɔng baang ɔsaap Dedde. Anaam la Dedde vvenɛ iffu itaa la ɔlɔɔt ’wɔng baang. 24 Ɔlɔɔt wa ntunmɛnɛ ufimnɛ lukopolo anaam. Lukopolo gwa appyeenɛnɛyɔng ka nkopolonɛ, gwa anaam lissi, lussinɛ ka Dedde wa ɔtɔɔmnɛnɛ. 25 “Nbwɔɔlɔwɔyɔngbong ’kwɔng ka ntiinɛ mung la annyɔɔng. 26 Kuyeeng-Ɔlɔɔmɔlɔɔm kulenɛ ɔlɔɔt wa ule uttelewɔyɔng wa Dedde ɔtɔɔmnɛ ka lɛkɔɔl anaam. Vvenɛ kukopolowɔyɔng lilɔɔk ɔkkpɛlɛ, kɔnaangwɔyɔng akkeyɔng lilɔɔk ɔkkpɛlɛ sa nlewɔnɛyɔng lɛbwɔɔlɔ. 27 “Nbbɛbong bɔkaat nkɔngɔwɔyɔng. Nnyiwɔyɔng bɔkaat bwa anaam biini. Ba nnyiwɔyɔng bɔkaat tɛ̀ttɛ̀ vveeng unnyinɛ. Tɛ̀ttɛ́ ittina ibbɔlwɔyɔng. Tɛ̀ttɛ́ kutunwɔyɔng, tɛ̀ttɛ́ ɔbbwɔpɔwɔyɔng. 28 Appyeeyɔng ka nttɛnɛ, ‘Nle ka ngbatanɛ ɔzzànga vvenɛ nppyɛlɛ nffu nkupwɔyɔng.’ Nsaapwɔnɛyɔng, aggeleyɔng ka nle ka nmiinɛ ka ɛfɛɛn a Dedde wa ɔttanɛnɛ anaam. 29 Nbwɔɔlɔwɔyɔngbong ’kwɔng tɛ́ttɛ́ vvenɛ kɔnaang, ɔkkɔɔnɛ ɔffɔnɛ ka kɔnaangnɛ, ayilayɔng. 30 Baala nkkwoong ntolo kutolo la annyɔɔng mmɛmmɛ, Satan ule ka uffunɛ ɔzzànga lakke ba ɔyanga la anaam. 31 Ɔzzànga ɛkpansi vvenɛ ɛsan ɛttɛ Dedde ɔsaapnɛ lɔsaap kwakkwɛ nnaangnɛ lilɔɔk ɔkkpɛlɛ sa ɔddanɛnɛ ɔttɛ nnaang. “Feele igbatayɔng mung.”

15

1 “Anaam nlenɛ lɛsan-a-kɛssɛ biini, Dedde ule ɔlɔɔt wa ɔkɔɔnnɛsɛ lɔkɔɔn. 2 Kɛbɔɔk anaam duu sa kisinɛ lakkpo lɛwɔm, ɔzzasɛ ɔzzɔɔk, ɔlɔngɔlɔ kɛbɔɔk la ssɔn sa kɛwɔmnɛ lakkpo, ɔkkɔɔnɛ uppwolosɛ kɛwɔm lakkpo kɛgbaa. 3 Appyeeyɔngbong kkpelegedee ka ibwɔɔlɔ ya nbwɔɔlɔwɔnɛyɔng. 4 Ataayɔng ka bɔkaat la anaam, anaam vvenɛ ntaa ka bɔkaat la annyɔɔng. Kɛbɔɔk a kɛssɛ sa kikkwoongnɛ kɛwɔm lakkpo ka lakke assɛ ba kile kisinɛ ka lɛsan lɛmat. Kɔssɛ kule ning baang. Annyɔɔng asinɛyɔng ba anaam lile, lakkpo baala awɔmyɔng. 5 “Anaam nlenɛ lɛsan-a-kɛssɛ, annyɔɔng aleyɔng bɛbɔɔk assɛ. Ɔlɔɔt duu wa ulenɛnɛ ka tɔkɔlɔ, anaam nle ka tɔkɔlɔ ammɛ, vvenɛ ɔwɔm lakkpo. Asinɛnɛ anaam lɛkɔɔm, bulɔk ba akkwoong anaang. 6 Ɔlɔɔt wa usinɛnɛ ka tɔkɔlɔ lile, vvenɛ basangamɛ bazzɔɔk kang tɛ̀ttɛ̀ kɛbɔɔk a kɛssɛ ɔtaa bakang ubbe ukkoko. Battɔngsɛ assɛ imele bassɛɛn ka lɔkɔɔn kɛkkɔm. 7 Annyɔɔng alenɛnɛyɔng ka tɔkɔlɔ, assɛɛnyɔng lammwɔɔl anaam ka luppyam, vvenɛ ayangayɔng bɔfɛɛn duu bwa aggyannɛ abapnɛyɔng. 8 Kɛwɔm a lakkpo annyɔɔng kɛyɔɔnɛ bɔwaa Dedde. Anaangnɛyɔng ning, aleyɔng balɔɔt a kɔssɛ anaam. 9 Asaapnɛyɔng tɛ̀ttɛ̀ anaam nsaapnɛ Dedde. Anaangyɔng kwa asaapnɛnɛyɔng ɛkɛtɛ ɔkkpɛlɛ. 10 Ayilanɛyɔng lɛmmwɔɔl anaam vvenɛ asaapnɛyɔng kɛfal a kɛfal tɛ̀ttɛ̀ anaam nyilanɛ lɛmmwɔɔl a Dedde nsaapmɛ kɛfal a kɛfal. 11 “Nbwɔɔlɔwɔyɔngbong ’kwɔng ɔkkɔɔnɛ bɔwaa anaam bulewɔyɔng ka tɔkɔlɔ, ɔwaawɔyɔng ɔffata. 12 Uwɔng ulenɛ lifɔɔ za nnyiwɔnɛyɔng: ɔlɔɔt la vvɔn ɔsaapwɔyɔng tɛ̀ttɛ̀ annyɔɔng asaapnɛnɛyɔng anaam. 13 Kɛsaap sa ɔlɔɔt ɔyɔɔnɛ inngwa ammɛ kɛtta bɛsaap ɔkkpɛlɛ ulenɛ kɛsam a lɛfal ammɛ kinnyibɛ. 14 Annyɔɔng alenɛyɔng inngwa anaam, anaangnɛyɔng kwa nbwɔɔlɔwɔnɛyɔng. 15 Ibɔɔyi wɔyɔng ba nbɛlɛ lɛkkwɔɔ ka bɔɔyi usinɛ kwa abassɛ ɔnaangnɛ lɛsan. Nppyɛɛ nkkwɔɔwɔyɔng inngwa anaam ka nlewɔnɛyɔng lɛbwɔɔlɔ lilɔɔk ɔkkpɛlɛ sa nppyeenɛ ka Dedde. 16 Annyɔɔng lissi asanganɛnɛyɔng, anaam nsangawɔnɛyɔng annyɔɔng nttɛ amii awɔmyɔng lakkpo za labbɔnɛ ppwap. Dedde vvenɛ unnyiwɔyɔng duu bwa abapmɛnɛyɔng ka lɛkɔɔl anaam. 17 Nkwɔng kulenɛ kwa nddawɔnɛyɔng: ɔlɔɔt ɔkkpɛlɛ ɔsaapwɔyɔng.” 18 “Atunnɛyɔng vveeng ’wɔng, akke attɛyɔng anaam nttemɛnɛ litun. 19 Alenɛyɔng ba vveeng ’wɔng, vvenɛ asaapmɛyɔng ka alenɛyɔng ba ammɛ. Nsangawɔyɔng ka vveeng ’wɔng mung, ɔzzànga annyɔɔng ba vveeng ’wɔng lɛbɛlɛ lissi. Kwakkwɛ atunnɛyɔng vveeng ’wɔng. 20 Akkeyɔng kwa nbwɔɔlɔwɔnɛyɔng nttɛ, ‘Ubili wa ɔttanɛ uyini ammɛ ba ule.’ Bayɔɔnɛnɛ anaam akama, vvenɛ bassɛ bayɔɔwɔyɔng annyɔɔng. Bagɔpɔlɔnɛ lɛmmwɔɔl anaam, vvenɛ bassɛ bagɔpɔlɔ za annyɔɔng. 21 Vvenɛ banaangwɔyɔng bɛfɛɛn ’byɔng ɔkkpɛlɛ ka alenɛyɔng ba anaam, basi ɔlɔɔt wa ɔtɔɔmnɛnɛ lɛsan. 22 Anaam butakanɛ liffu, nbwɔɔlɔbɛ, nzang kibbi ka bubbi bwa banaangnɛ ba bazzi. Ngkka ka kulenɛ ning lile, luteele lɔlɔk ka bubbi bwa banaangnɛ ba lule. 23 Ɔlɔɔt duu wa ntunmɛnɛ, Dedde ɔssɛ utunmɛ ning baang. 24 Butakanɛ kɛnaang ’sɔng sa lɛbaang lɛnaang nyɔɔbɛ, sa ɔlɔɔt ɔlɔk ɔtakanɛ lɛnaang, nzang kibbi sa kɛnaang a bubbi ba bazzi. Mkkpa bale kwa nnaangnɛ lɛyɛn, anaam la Dedde itunbɛ tɔttɔt. 25 Nkwɔng kɔnaang nkwaaning kwa bakkpɔknɛ ka Lafɔɔ abbɛ battɛ, ‘Ntunbɛ gbɔɔ ning baang’ kule ka lɔkkwɔɔn. 26 Uttele-uttele vvenɛ uffu. Ammɛ ulenɛ Kuyeeng kwa kɔbwɔɔlɔnɛ lɔkkwɔɔn kutum Ɔlɔɔmɔlɔɔm. Ammɛ ussinɛ ka Dedde. Vvenɛ ussi ka Dedde ntɔɔmnɛ uffu ɔlɔɔk kɔlɔɔk utumnɛ. 27 Annyɔɔng ɔgbaa vvenɛ assɛ alɔɔkyɔng kɔlɔɔk anaam, ka alenɛyɔng la anaam ka ussinɛ ka lutte.

16

1 “Nbwɔɔlɔwɔyɔngbong ’kwɔng nkwaaning asiyɔng kiyila annyɔɔng lɛkkyaa azzɔɔkyɔng. 2 Vvenɛ baggbawɔyɔng ka idda mitin. Ɛkɛtɛ vvenɛ ɛffɔ ya ɔlɔɔt wa ule ɔwwɔɔlwɔyɔng ule uttina ɔttɛ ule ka kitele Ɔlɔɔmɔlɔɔm. 3 Balɔɔt vvenɛ banaangwɔyɔng lilɔɔk ’sɔng ka batakanɛ Dedde anaam la anaam biini lɛsan. 4 Nbwɔɔlɔwɔyɔng ’kwɔng nttɛ nkwaaning ɛkɛtɛ ɛffɔnɛ ya banaangwɔnɛyɔng lilɔɔk ’sɔng akke attɛyɔng ndɔkɔ nbwɔɔlɔwɔyɔng. “Nsiwɔng ’kwɔng lɛbwɔɔlɔ ka lutte ka anaam biini ndɔkɔnɛ la annyɔɔng. 5 Mung ka nle ka nmiinɛ ka ɛfɛɛn ɔlɔɔt wa ɔtɔɔmnɛnɛ ɔzzànga ɔlɔɔt wa ɔbapnɛnɛ ɔttɛ, ‘Amii ’yang?’ ba ule. 6 Mung ka nppyɛɛnɛ nbwɔɔlɔwɔyɔng mung, bukee buppyɛɛbong bunaangwɔyɔng. 7 Mung nbwɔɔlɔwɔyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk: kɔttawɔyɔng lɛyyɛɛp ka ngbatanɛ. Nsinɛ lɛgbata nmii, ɔlɔɔt wa ule uttelewɔyɔng baala uffu. Ngbatanɛ nmii, vvenɛ ntɔɔmmɛ uffu ka ɛfɛɛn annyɔɔng. 8 Uffunɛ, vvenɛ ɔyɔɔ balɔɔt a vveeng ’wɔng mung ɔttɛ bbwak ba bale, basɛpɛbong ka ɛtɔk a bubbi. Vvenɛ ɔbwɔɔlɔbɛ bwa bulenɛ bbwak ka kɛkaal Ɔlɔɔmɔlɔɔm. 9 Basɛpɛbong ka ɛtɔk a bubbi ka basinɛ lɛmmwɔɔl anaam liyila. 10 Basɛpɛbong ka kɔlɔɔk kwa bbwak. Anaam nle ka nmiinɛ ka ɛfɛɛn a Dedde, nɛyɔng vvenɛ ba abɛlɛyɔng lɛyɛn. 11 Basɛpɛbong ka ɛtɔk a kɛkaal ka balenɛ kɛkaal ɔkɔɔm-ɛkpansi ’yɔng lɛzza. 12 “Lilɔɔk litii ppwap sa nle ka nbwɔɔlɔwɔnɛyɔng. Ɔzzànga gedegede mung liyipiwɔyɔngbong gaang kɛssɛɛn ka luppyɔm. 13 Ɛkɛtɛ Kuyeeng-Ɔlɔɔmɔlɔɔm kule kuffu, vvenɛ kukopolowɔyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk ɔkkpɛlɛ. Ɔzzànga kwa akkwɛ biini lissi ka kule kukopolo. Kule kukopolo, kwa kuppyeenɛ. Vvenɛ kɔbwɔɔlɔwɔyɔng lilɔɔk sa lusso. 14 Vvenɛ kunnyinɛ latele ka kule kɔsam kwa anaam nlɔɔknɛ kɔbwɔɔlɔwɔyɔng. 15 Bɛfɛɛn ɔkkpɛlɛ bya Dedde ɔyanganɛ bile bya anaam, kwakkwɛ baang nttɛnɛ Kuyeeng-Ɔlɔɔmɔlɔɔm kule kɔtɔk kwa nbwɔɔlɔnɛkwɛ kɔbwɔɔlɔwɔyɔng annyɔɔng. 16 “Usseke ssup nɛyɔng ba abɛlɛ lɛyɛn, ɔzzànga ɔmmɛnɛ ssup abbalnɛyɔng lɛyɛn.” 17 Balɔɔt a kɔssɛ ammɛ balɔk babap battɛ, “Baang ɔlɔɔk nang? Ɔttɛ usseke ssup vvenɛ mɛ ba ibɛlɛ lɛyɛn. Ɔbbal lɛttɛ ɔzzànga ɔmmɛnɛ ssup vvenɛ iyɛnmɛ. Ɔbbal lɛttɛ, ‘Nlɔɔk ka nle ka nmiinɛ ka ɛfɛɛn a Dedde.’ 18 ‘Usseke ssup’ ulenɛ ’bɔng? Ba isan bwa ɔlɔɔknɛ utum!” 19 Jesus ɔkɔɔlɔ ɔttɛ bale ka babapmɛnɛ lɔbap, ɔzzánga ɔttɛ, “Nttɛ ‘Usseke ssup nɛyɔng ba abɛlɛ lɛyɛn, ɔzzànga ɔmmɛnɛ ssup abbalnɛyɔng lɛyɛn.’ Nkwɔng kulenɛ kwa abapwɔnɛyɔng kɛyɔɔng ɔɔ? 20 Nbwɔɔlɔwɔyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk: vvenɛ akkwa attɔlyɔng layilili ɔzzànga ɛkpansi ele ele ka laggele. Vvenɛ bukee bunaangwɔyɔng, ɔzzànga bukee annyɔɔng vvenɛ busikili laggele. 21 Wanavva ule ka ɔmaatnɛ, bukee bunaangmɛ ka ɛkɛtɛ kɛyɛn akama elemɛnɛ ɛffɔ. Ɔmaatnɛ uvve, usumala bɔssɔp bwa uppyeenɛ, ɔssanga laggele za ulenɛ waan lɛmaat uloko ka ɛkpansi. 22 Annyɔɔng kulewɔyɔng ning baang. Gedegede mung aleyɔng ka bukee ɔzzànga vvenɛ nbbalwɔyɔng lɛyɛn ippyam annyɔɔng iggele laggele za lɛbaang, za ɔlɔɔt ule usiwɔyɔngzɛ likkwoong ɔtɔk. 23 Kɛtɔm ’sɔng baang kɛffɔnɛ, bulɔk nɛyɔng baala abapyɔng. Mung nbwɔɔlɔwɔyɔng lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk: Dedde vvenɛ unnyiwɔyɔng duu bwa abapmɛnɛyɔng ka lɛkɔɔl anaam. 24 Ka ussinɛ bakang uffu ɔffɔ mmwɔɔn, bulɔk ba ataka abapyɔng ka lɛkɔɔl anaam. Abapyɔng usseke ayangayɔng, nkwaaning aggeleyɔng gaang gaang.” 25 “Nkɔɔmbong ifɛɛt nbwɔɔlɔwɔyɔng lilɔɔk ggbadam ɔzzànga ɛkɛtɛ vvenɛ ɛffɔ ya nle nsi ifɛɛt lɛbɛlɛ lɛkɔɔm ntolo kutolo. Nle nppyɛɛ ntolo ppwool ppwool ntum Dedde nbwɔɔlɔwɔyɔng. 26 Kɛtɔm ’sɔng baang kɛffɔnɛ, vvenɛ abapmɛyɔng ka lɛkɔɔl anaam. Ba nlɔɔk nttɛ vvenɛ nbapmɛ nkkalawɔyɔng. 27 Dedde biini asaapmɛyɔng gaang gaang. Asaapmɛyɔng ka anaam nsaapwɔnɛyɔng, ayila attɛyɔng anaam nssi ka Ɔlɔɔmɔlɔɔm nffu. 28 Nssi ka Dedde nffu ka vveeng ’wɔng, mung nle ka ngbatanɛ ka vveeng ’wɔng nppyɛlɛ nmii ka ɛfɛɛn a Dedde.” 29 Balɔɔt a kɔssɛ ammɛ battɛ, “Asseke ka alɔɔknɛ kɔlɔɔk ppwool ppwool ifɛɛt ba abɛlɛ lɛkɔɔm. 30 Isanbong ittɛ asan lilɔɔk ɔkkpɛlɛ, ba kɔbɛlɛ lile kwa ɔlɔɔt ɔbapwɔnɛ ibap. Nkwɔng kɔnaangnɛyɛlɛ iyila ittɛ assi ka Ɔlɔɔmɔlɔɔm affu.” 31 Jesus ɔttɛ, “Ayilayɔngbong bɔk ɔɔ? 32 Ɛkɛtɛ vvenɛ ɛffɔ, gɔɔ mung ɛffɔbong ya bale babbumwɔyɔng ɔlɔɔt ɔlɔɔt umii ka ssala ammɛ, anaam nsseke kɛyɔɔng. Ɔzzànga kɛyɔɔng ba nle ka lɔkkwɔɔn, ka Dedde ulenɛ la anaam. 33 Nbwɔɔlɔwɔyɔng ’kwɔng nkwaaning luppyam lɔfɔngɔwɔyɔng kɛzza ka alenɛyɔng ka bɔkaat la anaam. Ɛkpansi vvenɛ ɛnaangwɔyɔng ayɛnyɔng akama ɔzzànga ɔkkaamwɔyɔng! Nbɛtɛbong ɛkpansi!”

17

1 Jesus ulenɛ ’kwɔng livve lɛlɔɔk, uyeek ɔppyɛɛk ka libat ɔttɛ, “Dedde, ɛkɛtɛ anaam ɛffɔbong. Annyi Waan annɔ lakke la latele usseke ɔnaangwɔ ɔwaawɔ. 2 Annɔ annyimɛnɛ lakke ɔtta ɔssɛbitbit ɔkkɔɔnɛ unnyi balɔɔt ba annyimɛnɛ kuddu kwa kɛfal a kɛfal. 3 Kuddu kwa kɛfal a kɛfal ulenɛ kɛsanwɔ, annɔ wa alenɛ Ɔlɔɔmɔlɔɔm wa lɔkkwɔɔn, la kɛsan a Jesus Christ wa atɔɔmnɛ. 4 Nyɔɔbong lakke annɔ ka ɛkpansi. Nvvebong kɛnaang annɔ sa annyinɛnɛ attɛ nnaang. 5 Dedde! Annyinɛ lakke ka lusso annɔ gedegede mung. Lakke ’zɔng baang za iyanganɛ tɛ́ttɛ́ vveeng ule la kɛnaang. 6 “Nnaangbong balɔɔt ba asanganɛ ka ɛkpansi annyinɛ basanwɔ. Bale ba annɔ. Annɔ annyinɛnɛbɛ. Batelebong lɛmmwɔɔl annɔ. 7 Basanbong gedegede mung battɛ bɛfɛɛn ɔkkpɛlɛ bya annyinɛnɛ bissi ka annɔ. 8 Nbwɔɔlɔbongbɛ bɔtɔɔm bwa atɔɔmnɛnɛ batɔkbwɛ. Basan lɔsan battɛ kule ka lɔkkwɔɔn nssi ka annɔ nffu. Bayilabong battɛ annɔ atɔɔmnɛnɛ. 9 “Nzɔɔm nssɛɛnbɛ abbɛ, ɛkpansi lissi. Nzɔɔm nssɛɛn balɔɔt ba annyinɛnɛ ka balenɛ ba annɔ. 10 Bɛfɛɛn ɔkkpɛlɛ bya nyanganɛ bile bya annɔ. Bɛfɛɛn ɔkkpɛlɛ bya annɔ ayanganɛ bile bya anaam. Abbɛ bayɔɔnɛ lakke anaam. 11 Mung nle ka nffunɛ ka ɛfɛɛn annɔ. Mung ka ɛkpansi ba nbɛlɛ lile, ɔzzànga abbɛ batii mung. Dedde wa Doddo, alokobɛ ka bɔppwakkwɔɔt ka lakke lɛkɔɔl annɔ za annyinɛnɛ ɔkkɔɔnɛ basseke bɔfɛɛn bbwɔn tɛ̀ttɛ̀ ayyɔɔt la annɔ ilenɛ. 12 Ka ndɔkɔnɛ la abbɛ, nlokobɛ ka bɔppwakkwɔɔt ka lakke lɛkɔɔl annɔ za annyinɛnɛ. Nkatbɛ ɔlɔɔt vvɔn gbɔɔ usi lɛtaak ɔgbaa la ɔlɔɔt wa ɔggbanɛ lissi ule wa kɛtaak, ɔkkɔɔnɛ kɔlɔɔk a luvva Ɔlɔɔmɔlɔɔm kule ka lɔkkwɔɔn. 13 Mung nle ka nffunɛ ka ɛfɛɛn annɔ. Kɔlɔɔk ’kwɔng mung nlɔɔk ka ɛkpansi ɔkkɔɔnɛ bayanga laggele ka luppyam lattala. 14 Nbwɔɔlɔbɛ bɔtɔɔm bwa atɔɔmnɛnɛ ngkka mung batunbong ɛkpansi. 15 Ba nlɔɔk nttɛ asambɛ agbata ka ɛkpansi, nlɔɔk nttɛ akatbɛ asseke Ɔnaang-a-kɛsɛɛm. 16 Tɛ̀ttɛ̀ anaam nsinɛ wa ɛkpansi lile, abbɛ wa ɛkpansi ba bassɛ bale. 17 Anaangbɛ basseke ba annɔ ka lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk. 18 Ntɔɔmbɛ ka vveeng ’wɔng tɛ̀ttɛ̀ annɔ atɔɔmnɛnɛ anaam. 19 Nzzenge luzzi abbɛ kwakkwɛ nsamnɛnɛ kɛyɔɔng nnyiwɔ ɔkkɔɔnɛ bale ba annɔ ka lɔkwɔɔn. 20 “Abbɛ kɛyɔɔng keem lissi ka nzɔɔmnɛ nssɛɛn. Nssɛ nzɔɔm nssɛɛn balɔɔt ba bayanganɛ kiyila ka bappyeenɛ lɛmmwɔɔl abbɛ ɔgbaa. 21 Nzɔɔm nttɛ ɔkkpɛlɛ abbɛ bale bɔfɛɛn bbwɔn. Dedde! Nkkpee baleyɛlɛ ka luppyam tɛ̀ttɛ̀ ayyɔɔt la annɔ ilenɛyɛlɛ kɛyɔɔng ka ippyam. Nkkpenge nttɛ bale bɔfɛɛn bbwɔn nkwaaning vveeng ’wɔng ɔsan ɔttɛ annɔ atɔɔmnɛnɛ. 22 Nnyibongbɛ lakke za annyinɛnɛ ɔkkɔɔnɛ bale bɔfɛɛn bbwɔn tɛ̀ttɛ̀ ayyɔɔt la annɔ ilenɛ bɔfɛɛn bbwɔn: 23 anaam nlebɛ ka luppyam, annɔ alenɛ anaam ka luppyam, ɔkkɔɔnɛ ɛkpansi ɛsan ɛttɛ annɔ atɔɔmnɛnɛ. Tɛ̀ttɛ̀ anaam nsaapwɔnɛ, abbɛ bassɛ basaapwɔ ning baang. 24 “Dedde! Asambongbɛ annyinɛ, nggyan nttɛ bataa la anaam ka ɛfɛɛn a nlenɛ ɔkkɔɔnɛ bayɛn lakke anaam za annyinɛnɛ. Nggba lissi nsaapwɔ tɛ́ttɛ́ ɛkpansi ele la kɛlɔɔm. 25 Dedde wa Doddo! Ɛkpansi wɔ ba ɛsan, anaam nsanwɔnɛ. Balɔɔt ’bɔng mung basan lɔsan battɛ annɔ atɔɔmnɛnɛ. 26 Anaam nnaangnɛ basanwɔ. Kɛnaang balɔɔt basanwɔ baala nkkyaa nfɔngɔ, ɔkkɔɔnɛ kɛsaap sa nsaapwɔnɛ kɛtaa ka ippyam abbɛ, anaam nssɛ ntaabɛ ka ippyam.”

18

1 Jesus ulenɛ livve lɛzɔɔm, ɔgbata la balɔɔt a kɔssɛ ammɛ bamii bakum lɔssa gwa lɔzzanganɛ Kidron. Bɔppwa-bɛssɛ bule baang ka ɛfɛɛn ’yɔng baang. Jesus la balɔɔt a kɔssɛ ammɛ bamii bataa baang. 2 Judas uzzi-issɛ ɔggba ɛfɛɛn ’kwɔng baang lɛsan ka Jesus la balɔɔt a kɔssɛ ammɛ bataanɛ baduda baang ɛkɛtɛ ɔkkpɛlɛ. 3 Ɔzzánga Judas ɔkɔɔm kɛkaan a isogya a Rome, la bakat-a-Ggwoon-Ɔlɔɔmɔlɔɔm ba bazzilɛttɔ bassɛɛn-a-luzɔɔm la balɔɔt a Pharisees batɔɔmnɛ, umii ka bɔppwa ’bwɔng baang. Badɔkɔ la bɛfɛɛn a bussopo la itinika la ittɔɔssi. 4 Jesus ɔggba lɛsan kwa kule ka kɔnaangmɛnɛ. Ɔzzanga uzuma umii ka lusso ɔbapbɛ “Aggyanyɔng nyinɔɔng?” 5 Battɛ, “Jesus wa Nazareth.” Jesus ɔttɛ, “Anaam nlemɛnɛ ammɛ.” Judas uzzi-issɛ ɔdɔkɔ baang la abbɛ. 6 Jesus ɔbwɔɔlɔnɛbɛ ɔttɛ, “Anaam nlemɛnɛ ammɛ,” battɔm bappyɛlɛ isimi isimi battɔ ka lisse. 7 Jesus ɔbbalbɛ lɛbap, “Aggyanyɔng nyinɔɔng?” Battɛ, “Jesus wa Nazareth.” Jesus ɔttɛ, 8 “Nbwɔɔlɔwɔyɔngbong nttɛ anaam nlemɛnɛ ammɛ. Attɛnɛ aggyannɛyɔng anaam, afɔngɔyɔng balɔɔt ’bɔng bamii.” ( 9 Ɔlɔɔk ’kwɔng ɔkkɔɔnɛ kwa ɔggbanɛ lɛlɔɔk kule ka lɔkkwɔɔn ka ɔttɛnɛ, “Dedde, ɔlɔɔt vvɔn gbɔɔ ba ɔtaka ɔtaak ka balɔɔt ba annyinɛnɛ.”) 10 Simon Peter ɔdɔkɔ la ogge, ɔzzánga uttulumɛ ɔsanga ɔkkwɛɛ ubili Uzzilɛttɔ Bassɛɛn-a-luzɔɔm Wa Lɛbaang kɔtɔɔk ɛlaabɔɔk ɔzza. Ubili ’wɔng baang ɔzzanga Malchus. 11 Jesus ɔlɔɔk la Peter ɔttɛ, “Ppyɛlɛ ogge annɔ assɛɛn ka uffɔ! Attina attɛ nfɔngɔ akama wa Dedde unnyinɛnɛ kɛyɛn ɔɔ?” 12 Isogya Rome la uzzilɛttɔ abbɛ, la isogya Jew bakaa Jesus baggbɔ izzi. 13 Bakɔɔm ɛtɔk basammɛ bamii ka ɛfɛɛn a Annas, abassɛ wanavva Caiaphas wa ɔdɔkɔnɛ Uzzilɛttɔ Bassɛɛn-a-luzɔɔm Wa Lɛbaang ka kukkpa ’kwɔng baang. 14 Caiaphas ulenɛ ɔlɔɔt wa ɔdɔkɔnɛ ɔbba bazzilɛttɔ balɔɔt a Jew bikɔɔm ɔttɛ kɔyyɛɛp ka ɔlɔɔt vvɔn ubbenɛ ka lɛttɔ balɔɔt ɔkkpɛlɛ. 15 Simon Peter la ɔlɔɔt a kɔssɛ a Jesus vvɔn bakup Jesus. Uzzilɛttɔ Bassɛɛn-a-Luzɔɔm Wa Lɛbaang ɔsan ɔlɔɔt a kɔssɛ a Jesus wa vvɔn ’wɔng baang lɔsan gaang gaang. Ammɛ umii la Jesus ka ssala Uzzilɛttɔ Bassɛɛn-a-Luzɔɔm Wa Lɛbaang. 16 Peter ɔkɔɔng ka kikkwu ka vveeng ubee. Ɔlɔɔt ’wɔng baang wa Uzzilɛttɔ Bassɛɛn-a-Luzɔɔm Wa Lɛbaang ɔsanmɛnɛ gaang ɔppyɛlɛ isimi isimi umii ɔlɔɔk la waanawanavva ka kikkwu. Uvvenɛ ɔkɔɔm Peter uffu ka tɔkɔlɔ. 17 Waanawanavva ’wɔng baang ɔbap Peter ɔttɛ, “Annɔ ɔlɔɔt a kɔssɛ ɔlɔɔt ’wɔng baang lissi ɔɔ?” Peter ɔttɛ, “Ihii, anaam lissi.” 18 Buyili budɔkɔ ka kɛnaang. Keem ibɔɔyi Uzzilɛttɔ la bakat-ɛfɛɛn baddobong lɔkɔɔn la ibili, bale baang ka babeenɛ bakkpitgwɛ bawupa. Peter umii ubee baang la abbɛ uwupa lɔkɔɔn. 19 Uzzilɛttɔ Bassɛɛn-a-luzɔɔm Wa Lɛbaang ɔbap Jesus ibap utum balɔɔt a kɔssɛ ammɛ la lukopolo ammɛ. 20 Jesus ɔttɛ, “Kɔlɔɔk anaam nlɔɔk ppwool ppwool ɛkɛtɛ ɔkkpɛlɛ. Kikopolo nkopolo ka Ggwoon-Ɔlɔɔmɔlɔɔm la ssoon a mitin ka ɛfɛɛn a balɔɔt ɔkkpɛlɛ baggbanɛ ɛfɛɛn kkwɔn. Kɔlɔɔk kɔlɔk ka lalup ba ntaka nlɔɔk. 21 Mbɔng tɛ́ttɛ́ abapnɛ lɔbap ’gwɔng ning? Abap balɔɔt ba bappyeenɛnɛ ka nlɔɔknɛ. Abapbɛ bwa nbwɔɔlɔnɛbɛ. Basan lɔsan.” 22 Jesus ɔlɔɔknɛ ning baang, ɔkat-ɛfɛɛn vvɔn utupmɛ kabut ɔttɛ, “Mbɔng bukkaamnɛ zzeen a kɛlɔɔk a kɔlɔɔk la Uzzilɛttɔ Bassɛɛn-a-luzɔɔm Wa Lɛbaang ning!” 23 Jesus ɔttɛ, “Nlenɛ kɔlɔɔk kwa kɔbbɔlnɛ lɛlɔɔk, abwɔɔlɔ ɔlɔɔt ɔkkpɛlɛ mung bwa nlɔɔknɛ. Ɔzzànga nlenɛ bbwak ka kwa nlɔɔknɛ, atupnɛ kwa ’bɔng?” 24 Annas ɔtɔɔm Jesus la izzi ning baang ufee Caiaphas Uzzilɛttɔ-luzɔɔm. 25 Peter ɔdɔkɔ utii baang ka ubeenɛ uwupa lɔkɔɔn. Ɔzzánga balɔɔt ’bɔng baang balɔɔk la Peter battɛ, “Annɔ ɔlɔɔt a kɔssɛ ɔlɔɔt ’wɔng baang ɔgbaa lissi ɔɔ?” Peter ɔkala ɔttɛ, “Ka yang, anaam lissi.” 26 Ubili Uzzilɛttɔ-luzɔɔm wa vvɔn wa balenɛ ka bukpana la ubili wa Peter ɔkkwɛɛnɛ ɔzza kɔtɔɔk ɔttɛ, “Annɔ lissi alenɛ ɔlɔɔt wa nyɛnwɔnɛ la ammɛ ka bɛssɛ ɔɔ?” 27 Peter ɔbbal lɛttɛ, “Ka yang, anaam lissi.” Eseese ulangkɔkɔ ɔkɔɔl. 28 Lɔfɔm a lɔfɔm kkpulup, basam Jesus ka ssala Caiaphas bamii ka ugala ubeet ɛkpansi ’yɔng baang. Bazzilɛttɔ balɔɔt a Jew basi ka tɔkɔlɔ ugala limii, ka basinɛ lɛggyan battɛ batɔkɔ làggbò ɔlɔk bale ka Kazzi-Kɛsak-Kɛkɔngɔ. 29 Ɔzzánga Pilate ɔtta ka vveeng ɔbapbɛ ɔttɛ, “Ɔlɔɔt ’wɔng mung ɔzzɔɔkwɔyɔng mbɔng akaamɛnɛyɔng?” 30 Battɛ, “Butakanɛ kɔlɔɔk lɛzzɔɔk, nzang ka ɛfɛɛn annɔ mɛ ba ikɔɔm iffu.” 31 Keem Pilate ɔttɛ, “Kulenɛ ning, annyɔɔng biini asammɛyɔng amii akaalyɔng kɛkaal ammɛ tɛ̀ttɛ̀ lafɔɔ annyɔɔng lalɔɔknɛ.” Battɛ, “Ayyɔɔt lakke za kɛwwɔɔl ɔlɔɔt ba iyanga.” ( 32 Nkwɔng kɔnaang nkwaaning lɛmmwɔɔl a Jesus lile ka lɔkkwɔɔn. Lɛmmwɔɔl za ɔlɔɔknɛ utum kɛssanga lubbe sa ule ubbe.) 33 Pilate ɔppyɛlɛ ɔmal ka ugala, ɔkkwɔɔ Jesus ɔbap, ɔttɛ “Annɔ alenɛ ubeet a Jews ɔɔ?” 34 Jesus ɔttɛ, “Lɔbap ’gwɔng baang lussiwɔ ka luppyam faa balɔɔt babwɔɔlɔwɔnɛ kɔlɔɔk anaam.” 35 Pilate ɔttɛ, “Attina attɛ anaam ɔlɔɔt a Jew ɔɔ? Balɔɔt annɔ la Uzzilɛttɔ Bassɛɛn-a-luzɔɔm Wa Lɛbaang basamwɔnɛ bassɛɛnnɛ ka kɔbɔɔk. Kkpɔɔ azzɔɔk bɔka kɔlɔɔk?” 36 Jesus ɔttɛ, “Itutum anaam ya vveeng ’wɔng mung lissi. Ilenɛ ya vveeng ’wɔng, nzang balɔɔt a kɔssɛ anaam ballubong kullu bakkalanɛ bafɔngɔ basinɛ lɛsam bannyi bazzilɛttɔ Jews. Itutum anaam ya mung lissi.” 37 Pilate ɔbapmɛ ɔttɛ, “Annɔ ubeet ɔɔ?” Jesus ɔttɛ, “Annɔ attɛnɛ anaam ubeet. Bamaatnɛ bazzɔɔk ka ɛkpansi ’yɔng mung kwa kɛlɔɔk a lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk. Ɔlɔɔt duu wa ulenɛ wa lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk uppyeenɛ lɛmmwɔɔl anaam.” 38 Pilate ɔttɛ, “Lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk ulenɛ ’bɔng?” Pilate ɔtta umii ka ɛfɛɛn a balɔɔt ɔttɛ, “Kɔlɔɔk kɔlɔk kwa ulenɛ lɛnaang kwa nle nttɛ ubbe ba nsan. 39 Ka eleme annyɔɔng, nkkyaa ɔlɔɔt igbakkɔpɔ vvɔn nfɔngɔ ufula ka ɔffɔnɛ ka ɛkɛtɛ Kazzi-Kɛsak-Kɛkɔngɔ. Ngkka aggyan attɛyɔng nkkyaa Ubeet a balɔɔt a Jew nfɔngɔwɔyɔng ɔɔ?” 40 Abbɛ babungu battɛ, “Mmaaye, ammɛ lissi! Iggyan Barabbas!” (Barabbas ɔdɔkɔ ɔbbyap.)

19

1 Ɔzzánga Pilate ɔsam Jesus unnyi isogya batup. 2 Isogya balɔɔk kɛttɔpɔ bizze battɔpɔ Jesus, basam ewuulu babeet bawɔkɔlɔmɛ 3 bakunmɛ laddu battɛ, “Lɛttɔ lɛtaawɔ oo Ubeet a Jews!” Batupmɛ kabut. 4 Pilate ɔbbal ka vveeng lɛtta ɔbwɔɔlɔbɛ ɔttɛ, “Nle ka nkɔɔmnɛnɛ ntta ka vveeng ɔkkɔɔnɛ asan attɛyɔng kɔlɔɔk kɔlɔk ba nyɛn kwa nle nttɛ ubbe.” 5 Ɔzzánga Jesus ɔtta ka vveeng la kɛttɔpɔ bizze la ewuulu babeet ka ɔwɔkɔlɔnɛ. Pilate ɔbwɔɔlɔbɛ ɔttɛ, “Yɛnmɛyɔng tɛ!” 6 Bazzilɛttɔ bassɛɛn-a-luzɔɔm la bakat-ɛfɛɛn bayɛnmɛnɛ, babungu “Zzengemɛyɔng! Zzengemɛyɔng!” Pilate ɔttɛ, “Annyɔɔng asamnɛyɔng amii azzengeyɔng. Lɛttɔ za nle nttɛ ubbe kwa akkwɛ ba nsan.” 7 Kɛkaan ’sɔng baang battɛ, “Iyanga lafɔɔ za lattɛnɛ ule wa kɛwwɔɔl ka ɔtɔkmɛnɛ kɛyɔɔng ɔttɛ ammɛ Waan-Ɔlɔɔmɔlɔɔm.” 8 Pilate uppyeenɛ ning baang ɔbbwɔpɔmɛ ɔgbaa. 9 Ɔppyɛlɛ umii ka tɔkɔlɔ ugala ɔbap Jesus ɔttɛ, “Mung annɔ wa bɔka lɔkaan?” Jesus lɛmmwɔɔl usi lɛzza. 10 Pilate ɔttɛ, “Lɛmmwɔɔl nɛ baala azza ɔɔ? Asan mung attɛ nyanga lakke za nkkyaawɔnɛ nfɔngɔ la lakke za nzzengewɔnɛ ɔɔ?” 11 Jesus ɔttɛ, “Ayanga lakke ka kkwɔɔt anaam ka ulenɛ Ɔlɔɔmɔlɔɔm unnyiwɔnɛzɛ. Ɔlɔɔt wa ɔsamnɛnɛ ɔssɛɛnwɔ ka kɔbɔɔk uzzibong kibbi bubbi bwa buttanɛ lɛbbɔl.” 12 Pilate uppyeenɛ ning baang, ɔggyan ɛtɔk ya ule ɔnaang ɔkkyaa Jesus ɔfɔngɔ. Kɛkaan ’sɔng baang kibungu, “Akkyaamɛnɛ afɔngɔ, nzang annɔ ɛnngwa Ubeet Caesar lissi! Ɔlɔɔt wa ɔttɛnɛ ammɛ ubeet ka lakke ammɛ biini, nzang ɔlɔɔt ’wɔng baang ɔlɔɔt a kɔfɔk a Ubeet Caesar!” 13 Pilate uppyeenɛ ning baang, ɔsam Jesus ɔtta ka vveeng. Ammɛ umii ɔtaa ka ogolo kɛkaal. Ɛfɛɛn ’yɔng baang ɛzzanga “Kɛhanga.” (Ɛzzánga “Gabbatha” ka kukaan a Hebrew) 14 Usseke ssup livve littele ka kɛtɔm sa kissolonɛ tɛ́ttɛ́ kɛtɔm-a-Kazzi-Kɛsak-Kɛkɔngɔ kissolo. Pilate ɔbwɔɔlɔbɛ ɔttɛ, “Yɛnwɔyɔng ubeet annyɔɔng!” 15 Babungu battɛ, “Wwɔɔlmɛyɔng! Wwɔɔlmɛyɔng! Zzengemɛyɔng!” Pilate ɔttɛ, “Aggyan attɛyɔng nzzenge ubeet annyɔɔng ɔɔ?” Bazzilɛttɔ bassɛɛn-a-luzɔɔm battɛ, “Caesar ulenɛ ubeet ayyɔɔt wa iyanganɛ keem!” 16 Pilate ɔsam Jesus unnyibɛ ɔttɛ bamii bazzengemɛ. Ɔzzánga Jesus usseke wa labɔɔk abbɛ. 17 Umii ɔsam cross ɔtɔkɔ. Uffu ɔffɔ ka ɛfɛɛn ya ɛzzanganɛ ‘Ɛfɛɛn a Ukɔɔk-a-lɛttɔ (Ɛzzanga ‘Golgotha’ ka kukaan a Hebrew.) 18 Bazzengemɛ baang, la balɔɔt baffa. Vvɔn ka kɔbɔɔk ɛlaabɔɔk, vvɔn ka kɔbɔɔk ɛbyakɔm. Bamat Jesus ka kasɛkɛ. 19 Pilate ɔkkpɔk ka cross ’wɔng baang ɔttɛ, “Jesus wa Nazareth, Ubeet a Jews.” 20 Balɔɔt ggbadam bakkwɔɔ likkpɔk ’sɔng baang ka ɛfɛɛn a bazzengemɛnɛ esinɛ lifulu esseke killu. Likkpɔk ’sɔng baang badɔkɔ bakkpɔksɛ ka kukaan a Hebrew la kukaan a Latin la kukaan a Greece. 21 Bazzilɛttɔ bassɛɛn-a-luzɔɔm balɔɔk la Pilate battɛ, “Tɛ̀ttɛ́ akkpɔk attɛ ‘Ubeet a Jews’, akkpɔk attɛ, ‘Ɔlɔɔt ’wɔng ɔttɛ ammɛ Ubeet a Jews.’ ” 22 Pilate ɔttɛ, “Bwa nlenɛ lɛkkpɔk butaa ning baang.” 23 Isogya ’yɔng baang balenɛ Jesus livve lɛkama ka cross, basam iwɔkɔlɔ ammɛ babɛngɛlɛbɛ kɛyɔɔng abbɛ balɔɔt banna. Basam ewuulu ya ɛsɛlɛnɛ likaang bagbaa. 24 Balɔɔk abbɛ abbɛ battɛ, “Tɛ̀ttɛ́ iyaakyɔngyɛ. Ikɔɔmyɔngyɛ itta illɔ iyɛn ɔlɔɔt wa ule uzzi.” Nkwɔng kɔnaang nkwaaning kɔlɔɔk kwa luvva-Ɔlɔɔmɔlɔɔm lɔlɔɔknɛ kule ka lɔkkwɔɔn: Luvva-Ɔlɔɔmɔlɔɔm lɔttɛ, “Basam iwɔkɔlɔ anaam babɛngɛlɛbɛ kɛyɔɔng, Batutala ewuulu anaam.” Uwɔng baang bbwak ulenɛ kwa isogya inaangnɛ. 25 Abakka Jesus la etele abakka la Mary wanavva Clopas la Mary Magdalene badɔkɔ baang ka babeenɛ bakkɛtɛ cross wa bazzengenɛ Jesus. 26 Jesus ɔyɛn abakka la ɔlɔɔt a kɔssɛ ammɛ wa ɔsaapmɛnɛ ka babeenɛ baang, ɔzzánga ɔkkwɔɔ abakka ɔttɛ, “Wanavva, yɛn waan annɔ.” 27 Ɔkkwɔɔ ɔlɔɔt a kɔssɛ ammɛ ’wɔng baang ɔttɛ, “Yɛn ssakawɔ annɔ baang.” Ka ussinɛ ka ɛkɛtɛ ’yɔng baang, ɔlɔɔt a kɔssɛ ammɛ ’wɔng baang ɔlɛkɛ abakka Jesus umii ɔtaa ka ssala ammɛ. 28 Jesus ɔsanbong ɔttɛ bɛfɛɛn ɔkkpɛlɛ bɛggbabong ka ɛkɛtɛ ’yɔng baang. Ka ɔggyannɛ ɔttɛ ɔnaang nkwaaning kɔlɔɔk kwa Luvva-Ɔlɔɔmɔlɔɔm lɔlɔɔknɛ kule ka lɔkkwɔɔn, ɔttɛ, “Bannyi basaapnɛbong!” 29 Kɛfɔɔm kɛdɔkɔ baang la batak ba banngmanganɛ ka tɔkɔlɔ. Basam okkokya bayan ka batak ’bɔng baang basam bakpaka ka bisɛssɛ bayeek bassɛɛnmɛ ka kamma. 30 Uvvenɛ batak ’bɔng baang lɛvva ɔttɛ, “Kɔsaalbong!” Ɔtɛngɛ lɛttɔ ubbe eseese. 31 Bazzilɛttɔ balɔɔt a Jews babap Pilate battɛ ɔfɔngɔbɛ bannɔk bukkpɔ balɔɔt ba bazzengenɛbɛ baang, basinibɛ ka cross. Balɔɔk ka ulenɛ kɛtɔm-a-Friday, basi lɛggyan battɛ babbu bakɔɔng baang bataa ka cross ka Kɛtɔm-a-Kɛfɛkɛlɛ. 32 Ɔzzánga isogya bamii bannɔk bukkpɔ ɔlɔɔt wa ikeeng la wa ibaala ba bazzengenɛbɛ la Jesus. 33 Baffɔnɛ ka Jesus bayɛnmɛ ka ulenɛ libbe, ɔzzánga basimɛ bukkpɔ lɛnnɔk. 34 Wa sogya vvɔn ɔsanga ɔkpankyɔ uttele Jesus baang ka lufoom ɔkɔm, linnyi la bannyi bɛllɔt. ( 35 Ɔlɔɔt wa ɔyɛnnɛ ’kwɔng ka kɔnaangnɛ, ɔlɔɔknɛ utumkwɛ nkwaaning ɔkkpɛlɛ annyɔɔng ayilayɔng. Ɔsan lɔsan ɔttɛ ɔlɔɔk lɔkkwɔɔn a kɔlɔɔk.) 36 Nkwɔng kɔnaang nkwaaning kɔlɔɔk a Luvva-Ɔlɔɔmɔlɔɔm kule ka lɔkkwɔɔn: Luvva-Ɔlɔɔmɔlɔɔm lɔttɛ, “Kɛkɔp ammɛ ssɔn baala kinuka.” 37 Lɛmmwɔɔl Ɔlɔɔmɔlɔɔm lɛlɔk lile baang za lɛttɛnɛ, “Balɔɔt vvenɛ bappyɛɛk ɔlɔɔt wa bakɔmnɛ.” 38 Nkwɔng kulenɛ lɛsaal, Joseph wa ussinɛ Arimathea, umii ɔbap Pilate ɔttɛ ɔfɔngɔmɛ ammɛ ɔsam Jesus. (Joseph ɔdɔkɔ ɔlɔɔt a kɔssɛ a Jesus ɔzzànga Jesus kyaakyaa usi likup ɔmma bazzilɛttɔ balɔɔt a Jews.) Pilate ɔttɛ ukkwoong mung ɔsam Jesus. Ɔzzánga Joseph umii ɔtɔkɔ Jesus. 39 Nicodemus wa ɔdɔkɔnɛ umii ukup Jesus kɛtɔm kkpal ukup Joseph bamii batɔkɔ Jesus. Ɔkɔɔm bɛfɛɛn bɛlɔk ɔbɛtɛ la myrrh la aloes. 40 Balɔɔt ’bɔng baang baffa basam Jesus baggbɔ ka balata ibba ɔbɛtɛ la linnɛ tɛ̀ttɛ̀ balɔɔt a Jews ballinɛ ubbu. 41 Ulupu ɔdɔkɔ baang ka ɛfɛɛn a bawwɔɔlnɛ Jesus. Ufaa lilli wa batakanɛ ɔlɔɔt lilli ɔdɔkɔ baang. 42 Ka ussekenɛ ssup Kɛtɔm-a-Kɛfɛkɛlɛ kɛffɔ, lilli likkɛtɛ ɔgbaa, basam Jesus bawulu baang.

20

1 Lɔfɔm a lɔfɔm a livve luzɔɔm, gɔɔ utii zuulu-zuulu ning, Mary Magdalene ufeele umii ka lilli, ɔyɛn ka lɛttaal lilenɛ lɛttɔm lisseke kamma lilli. 2 Ɔmma eseese umii ɔbwɔɔlɔ Simon Peter la balɔɔt a kɔssɛ a Jesus balɔk ba Jesus ɔsaapnɛbɛ gaang gaang ɔttɛ, “Basangabong Uyini ayyɔɔt ka lilli tɛ, mung ba isan ka ɛfɛɛn a balokomɛnɛ tɛ!” 3 Ɔlɔɔknɛ ning baang, Peter la ɔlɔɔt a kɔssɛ a Jesus ɔlɔk bamma bamii ka lilli. 4 Badɔkɔ baffa ning baang ka bammanɛ, ɔzzanga ɔlɔɔt a kɔssɛ a Jesus wa kang ɔmma ɔkɔngɔ Peter, umii utte ka lilli lɛffɔ. 5 Ɔkpɔkɔ uvvoop, ɔyɛn ibba baang ka tɔkɔlɔ lilli. Ammɛ biini ka tɔkɔlɔ usi lɛmal. 6 Simon Peter ɔdɔkɔ baang ka ukupmɛnɛ ka lɔnnyɔ, ɔffɔnɛ, ɔsak ssɔng umii ɔmal ka tɔkɔlɔ lilli. Ɔyɛn ibba ’yɔng baang 7 la ubba wa baggbɔnɛ Jesus ka lɛttɔ. Ubba ’wɔng baang ɔkkɔtbong kɛyɔɔng ammɛ ɔtaa zzekep usseke ibba ’yɔng kang ɔkkpɛlɛ. 8 Ɔlɔɔt a kɔssɛ a Jesus wa uttenɛ ka lilli lɛffɔ, ɔssɛ umii ɔmal; ɔyɛn ka zzeen ammɛ, uyila. ( 9 Gɔɔ tɔttɔt basi lippyee bakpala ka Luvva-Ɔlɔɔmɔlɔɔm lɔttɛnɛ, vvenɛ ufungala ka lubbe.) 10 Ɔzzánga balɔɔt a kɔssɛ a Jesus bappyɛlɛ bafula. 11 Mary ubee baang ka libat a lilli ɔkkwa. Ɔkkwanɛ, ɔkɔɔm ɔkpɔkɔ uvvoop ka tɔkɔlɔ lilli, 12 ɔyɛn bayilabɔtɔɔm Ɔlɔɔmɔlɔɔm baffa baang ka bataanɛ ka ɛfɛɛn a bawulunɛ Jesus, vvɔn ka lɛttɔ wa vvɔn ka bukkpɔ. 13 Babapmɛ battɛ, “Wanavva, akkwa ’bɔng?” Ɔppyɛlɛbɛ kamma ɔttɛ, “Basambong Uyini anaam bagbata, mung ba nsan ka ɛfɛɛn a balokomɛnɛ!” 14 Ɔssanganɛ usikili ning mung, ɔyɛn Jesus bang ka ubeenɛ, ɔzzànga usimɛ lɛkɔɔlɔ. 15 Jesus ɔbapmɛ ɔttɛ, “Wanavva, akkwa ’bɔng? Mung aggyan nnyinɔɔng?” Ammɛ wanavva ’wɔng baang uttina ɔttɛ baang ɔkat ɛfɛɛn ’yɔng baang, ɔzzánga ɔlɔɔk la ammɛ ɔttɛ, “Dedde, ulewɔnɛ annɔ asammɛnɛ abbɛ mung, abwɔɔlɔnɛ ka ɛfɛɛn alokomɛnɛ, nmii nsammɛ.” 16 Jesus ɔlɔɔk la ammɛ ɔttɛ, “Mary!” Ammɛ usikili ɔppyɛɛkmɛ ɔlɔɔk ka kukaan a Hebrews ɔttɛ, “Rabboni!” (Ning baang ulenɛ “Ukopolo-lukopolo.”) 17 Jesus ɔbwɔɔlɔmɛ ɔttɛ, “Tɛ̀ttɛ́ alɔmnɛ ka ntakanɛ ka ɛfɛɛn a Dedde lɛppyɛlɛ nmii. Ɔzzànga amii abwɔɔlɔ ikpana anaam attɛ nle ka nppyɛlɛnɛ nmii ka ɛfɛɛn ammɛ wa ulenɛ Dedde ayyɔɔt la abbɛ, Ɔlɔɔmɔlɔɔm ayyɔɔt la abbɛ.” 18 Mary Magdalene umii ɔbwɔɔlɔ balɔɔt a kɔssɛ ammɛ ɔttɛ ammɛ ɔyɛnbong Uyini, ɔbwɔɔlɔbɛ bwa ɔlɔɔknɛ la ammɛ ɔkkpɛlɛ. 19 Kulele ka kɛtɔm ’sɔng baang, balɔɔt a kɔssɛ ammɛ bammabong baddumu ka tɔkɔlɔ a ggwoon bafɛɛn lamma bassɛɛn ikpaka bakakabɛ kɛyɔɔng ka bazzilɛttɔ balɔɔt a Jews babbwɔpɔnɛbɛ. Jesus uffu ubeebɛ baang ka bɛzzɔkɔ ɔttɛ, “Ataayɔng ka bɔkaat.” 20 Ulenɛ ning baang livve lɛlɔɔk, ɔyɔɔbɛ labɔɔk la lufoom. Balɔɔt a kɔssɛ ammɛ baggele gaang gaang ka bayɛnnɛ Uyini. 21 Jesus ɔbbal la abbɛ lɛlɔɔk ɔttɛ, “Ataayɔng ka bɔkaat. Tɛ̀ttɛ̀ Dedde ɔtɔɔmmɛnɛ anaam, annyɔɔng nle nssɛ ntɔɔmwɔyɔng ning baang.” 22 Ulenɛ livve lɛlɔɔk, ɔfɛkɛlɛ uvvoongbɛ, ɔttɛ, “Atɔkyɔng Kuyeeng-Ɔlɔɔmɔlɔɔm. 23 Asɔɔknɛyɔng balɔɔt bubbi, vvenɛ bubbi abbɛ busaal; asinɛyɔngbɛ lɛsɔɔk, bubbi abbɛ bukɔɔngbɛ baang.” 24 Ɔlɔɔt a kɔssɛ a Jesus vvɔn wa ɔzzanganɛ Thomas (Bakkwɔɔmɛ, Waan-ippɛlɛng) usi lile ka ɛkɛtɛ a Jesus uffunɛ. 25 Ɔzzánga balɔɔt a kɔssɛ a Jesus balɔk babwɔɔlɔmɛ battɛ, “Iyɛnbong Uyini.” Thomas ɔlɔɔk la abbɛ ɔttɛ, “Nsinɛ binuku bya bamatmɛnɛ bɛfɔl ka labɔɔk lɛyɛn, nsam kɛnnɔ anaam nwɔkɔlɔ baang, nsam kɔbɔɔk anaam nwɔkɔlɔmɛ ka lufoom ba nyila.” 26 Liwaazɛ liffunɛ, balɔɔt a kɔssɛ a Jesus babbal lɛggba ɛfɛɛn nnyɔn ka tɔkɔlɔ a ggwoon. Livve ’zɔng baang Thomas ɔdɔkɔ baang. Bafɛɛnbong lamma bassɛɛn ikpaka ɔkkpɛlɛ, ɔzzánga Jesus ɔmal ubeebɛ ka bɛzzɔkɔ baang ɔttɛ, “Ataayɔng ka bɔkaat.” 27 Keem ɔlɔɔk la Thomas ɔttɛ, “Ppyɛɛk labulakaat anaam mung, awɔkɔlɔ kɛnnɔ annɔ, alenɛ livve atɔnɔ kɔbɔɔk awɔkɔlɔnɛ ka lufoom. Kkyaa ikangala annɔ afɔngɔ, ayila.” 28 Thomas ɔppyɛlɛmɛ kamma ɔttɛ, “Uyini anaam, Ɔlɔɔmɔlɔɔm anaam.” 29 Jesus ɔlɔɔk la ammɛ ɔttɛ, “Mung ayila ka alenɛnɛ lɛyɛn ɔɔ? Laggele lale za balɔɔt ba batakanɛnɛ lɛyɛn, ɔzzànga bayila tɔttɔt!” 30 Jesus ɔnaang bɛmaanga ggbadam ggbadam bya basinɛ lɛkkpɔk bassɛɛn ka luvva ’gwɔng mung ka bassɛnɛ la balɔɔt a kɔssɛ ammɛ. 31 Nkkpɔk lilɔɔk ’sɔng ɔkkpɛlɛ nttɛ nkwaaning ayila attɛyɔng Jesus ulenɛ Ɔlɔɔt wa Ɔlɔɔmɔlɔɔm ɔsanganɛ, Waan Ɔlɔɔmɔlɔɔm. Ayilanɛyɔng ning baang vvenɛ ayangayɔng kuddu.

21

1 Nkwɔng kulenɛ lɛsaal, Jesus utuma ka ɛfɛɛn a balɔɔt ammɛ ba bannambakkyaat ka libbwe za lɛzzanganɛ Tiberius. Kɔdɔkɔ tɛ̀ttɛ̀ ale ka appyeenɛyɔng mung: 2 Simon Peter, la Thomas (Waan-ippɛlɛng), Nathanael (wa ussinɛ lɛffɛ za lɛzzanganɛ Cana ka Galilee) la bwaan a Zebedee la balɔɔt a Jesus ba baffa badɔkɔ ɛfɛɛn kkwɔn. 3 Simon Peter ufeele ɔlɔɔk la ba abbɛ ɔttɛ, “Nle ka nmiinɛ kulap isɛɛnabannyi.” Babwɔɔlɔmɛ battɛ, “Vvenɛ iffu ikupwɔ.” Bafeele bamal ka akkpaat bawaat bamii. Ɔzzànga kɛtɔm ’sɔng baang ɔkkpɛlɛ bulɔk ning basi lɛkaa. 4 Ɔffɔnɛ ka livve lɛttanɛ, Jesus ubee akang ka lufoom a bannyi, ɔzzánga balɔɔt a kɔssɛ ammɛ basi lɛkɔɔlɔ battɛ baang Jesus. 5 Ɔzzánga ɔbapbɛ ɔttɛ, “Bakolobya, bulɔk ba ataka akaayɔng ɔɔ?” Abbɛ bappyɛlɛmɛ kamma battɛ, “Bulɔk ba itaka ikaa tɛ.” 6 Ɔbwɔɔlɔbɛ ɔttɛ, “Atɔɔpyɔng kuggbɔ ka kufoom akkpaat kwa ɛlaabɔɔk, vvenɛ akaayɔng isɛɛn. Abbɛ basam kuggbɔ batɔɔp. Basi lɛbɛlɛ likkwoong battulu kuggbɔ batta ka tɔkɔlɔ bannyi ka isɛɛn ilenɛkwɛ liyipi. 7 Ɔlɔɔt a kɔssɛ a Jesus wa ɔsaapmɛnɛ gaang gaang ɔlɔɔk la Peter ɔttɛ, “Baang Uyini tɛ!” Peter uppyeenɛ ning baang ɔttɛ baang Uyini, ɔsam ewuulu ammɛ ɔggbɔmɛ kɛyɔɔng, (ka ulenɛ lɛffɔ uggbolo iwɔkɔlɔ) ukut ɔssɛɛn ka bannyi. 8 Balɔɔt a kɔssɛ ammɛ ’bɔng baang batutulu kuggbɔ la isɛɛn ning baang batta ka likum ɔbɛtɛ la akkpaat. Ɛfɛɛn ya babeenɛ bakaa ifɛɛn ’yɔng baang ele lalɔp a bukkpɔ kubbwɔɔk keem kɛtɛkɛtɛ likum. 9 Baffɔnɛ ka likum, bayɛn isɛɛnabannyi ka lagyigyaal a lɔkɔɔn la brɛɛd. 10 Ɔzzánga Jesus ɔlɔɔk la abbɛ ɔttɛ, “Asangayɔng isɛɛnabannyi ya assumanɛyɔng lɛkaa mung affuyɔng ee.” 11 Simon Peter ɔmal ka akkpaat uttulu kuggbɔ ’kwɔng baang la isɛɛnabannyi ya labaang ka tɔkɔlɔ; ɔkkpɛlɛ annyɛ iggba-ɔggba lalɔp isɛɛnabannyi lannangakkyaat la isɛɛn zzɔɔppikkyaat. Gɔɔ tɛ̀ttɛ̀ iyipinɛ baang, kuggbɔ kɔlɔk kusi lɛnaang nakanaka. 12 Jesus ɔlɔɔk la abbɛ ɔttɛ, “Affu azziyɔng kazzi.” Ɔlɔɔt a kɔssɛ ammɛ vvɔn gbɔɔ wa ɔbbɔnɛ ɔbapmɛ ɔttɛ, “Annɔ nnyinɔɔng?” usi lile ka balenɛ lɛkɔɔlɔ battɛ Ammɛ ulenɛ Uyini. 13 Jesus ɔsam brɛɛd ’wɔng baang unnyibɛ, ɔbbal isɛɛnabannyi lɛsam unnyibɛ. 14 Baang ɔnaang ka bikkpit bɛkkyaat ka Jesus ɔyɔɔmɛnɛ kɛyɔɔng ka ɛfɛɛn a balɔɔt a kɔssɛ ammɛ tɛ̀ttɛ̀ ussinɛ ufungala ka lubbe. 15 Balenɛ livve lizzi, Jesus ɔlɔɔk la Simon Peter ɔttɛ, “Simon, waan a John, mung nsaapwɔ mung ntta tɛ̀ttɛ̀ nsaapnɛ balɔɔt a kɔssɛ anaam ’bɔng kang ɔkkpɛlɛ ɔɔ?” Ammɛ ɔttɛ, “Iii, Uyini, asan lɔsan attɛ asaapnɛ gaang gaang.” Jesus ɔbwɔɔlɔmɛ ɔttɛ, “Appyɛɛk itɔɔn anaam!” 16 Ɔbbalmɛ lɛbap ka bikkpit bɛffa ɔttɛ, “Simon, waan a John, nsaapwɔ mung ɔɔ?” Ɔppyɛlɛmɛ kamma ɔttɛ, “Iii tɛ, Uyini, asan lɔsan attɛ asaapnɛ gaang gaang.” Jesus ɔbwɔɔlɔmɛ ɔttɛ, “Apyɛɛk itɔɔn anaam!” 17 Jesus ɔbbalmɛ lɛbap ka bikkpit bɛkkyaat ɔttɛ, “Simon, waan a John, nsaapwɔ mung ɔɔ?” Ɔzzanga ammɛ ɔppyɛlɛmɛ kamma ɔttɛ, “Uyini, annɔ asan bɛfɛɛn ɔkkpɛlɛ, asan lɔsan attɛ asaapnɛ gaang gaang!” Jesus ɔbwɔɔlɔmɛ ɔttɛ, “Appyɛɛk itɔɔn anaam. 18 Mbwɔɔlɔwɔ ka lɔkkwɔɔn nttɛ; ɛkɛtɛ atiinɛ okolobya, ataa afeele ning abama amii ɛfɛɛn a kɔsaapwɔnɛ: ɔzzànga ɛkɛtɛ ya akkpɛɛmnɛ, vvenɛ atɔnɔ labɔɔk aloko baggbɔwɔ basam bamii ka ɛfɛɛn a kusiwɔnɛ lɛsaap.” 19 (Ning mung Jesus ɔlɔɔk ɔyɔɔ tɛ̀ttɛ̀ Peter ule ubbe ɔkɔɔm latele ufee Ɔlɔɔmɔlɔɔm.) Jesus Ɔbwɔɔlɔmɛ ɔttɛ, “Akupnɛ!” 20 Peter usikilinɛ ɔppyɛɛk, ɔyɛn ɔlɔɔt a kɔssɛ a Jesus ’wɔng baang, wa ɔsaapnɛ Jesus gaang gaang, wa ɔffɛlɛnɛ Jesus kɛtɛkɛtɛ ning ɛkɛtɛ kazzi kulele ɔbapmɛ ɔttɛ, “Uyini, mung attɛ nnyinɔɔng ule ka uzziwɔnɛ issɛ?” 21 Peter ɔyɛnmɛnɛ, ɔbap Jesus ɔttɛ, “Uyini, ɔlɔɔt ’wɔng mung bɛɛ?” 22 Jesus ɔppyɛlɛmɛ ɔttɛ, “Nlɔɔknɛ nttɛ uddu tɔttɔt nffu, nkwɔng baang kɔnaangwɔ ’bɔng? Akupnɛ!” 23 Ɔzzánga balɔɔt a kɔssɛ a Jesus bappyee kuttu battɛ ɔlɔɔt a kɔssɛ a Jesus ’wɔng baang baala ubbe. Jesus usi lɛlɔɔk ɔttɛ baala ubbe tɛ, ɔdɔkɔ ɔlɔɔk ɔttɛ, “Nlɔɔknɛ nttɛ uddu tɔttɔt nffu, nkwɔng baang kɔnaangwɔ ’bɔng?” 24 Ɔlɔɔt a kɔssɛ a Jesus ’wɔng baang ulenɛ wa ɔlɔɔknɛ lilɔɔk ’sɔng mung, ammɛ biini ɔkkpɔknɛsɛ ɔssɛɛn ka luvva; ɔkkpɛlɛ ayyɔɔt isan lɔsan ittɛ kwa ɔlɔɔknɛ kule ka lɔkkwɔɔn. 25 Jesus ɔnaang bɛfɛɛn bɛlɔk ggbadam ɔgbaa. Bakkpɔknɛ bɛfɛɛn ’byɔng baang la bbwɔn la bbwɔn bassɛɛn ka luvva, nttina nttɛ nzang ɔkkpɛlɛ ɛkpansi baala bakkwoong bakɔɔm livva sa bale bakkpɔk.