1

1 Makiboole abawo shilomo, ni shilomo isho shaba ni Wele, ni shilomo isho shaba Wele. 2 Khukhwamila ilala makiboole Shilomo isho shaba ni Wele. 3 Wele abuumba bibindu byoosi khubirira mu shilomo isho. Mbaawo shishindu na shitweela shoosi shishabuumbibwa akhali khubirira mu niye ta. 4 Bulamu bwaba bwama mu niye, ni bulamu buno bwaba buwaanga bwe babandu. 5 Buwanga bumulikha ali shishiilima, ni shishiilima shalekha khunyalisa khubusimisa ta. 6 Abawo umundu uweetsa nga arumanibwa khukhwama isi Wele, nga lisiina lyeewe bari Yohana. 7 Niye etsa nga umujulisi, khuwanayo bujulisi khu buwaanga buno, ari nio akile babandu boositsana bafukiilile mu Wele nga babirira mu niye. 8 Niye s'aba buwaanga ta, ne khurusakho ndi etsa khuwanayo bujulisi khu buwaanga ubwo. 9 Shilomo shino nisho shishaba buwaanga bwa ŋali, buwaanga bubweetsa mu shibala khukhwaburukhila buli mutweela. 10 Shilomo shaba mu shibala, ni shibala shabuumbibwa khubirira mu shilomo. Ne shibala shalekha khumanya shilomo shino ta. 11 Shilomo sheetsa mu bandu baasho babeene, ne babandu beewe balekha khumwakaanila ta. 12 Ne abo babamwakaanila, abo baaba ni khufukiilila mu lisiina lyeewe, abawa bunyala bwe khukhwikyela babaana ba Wele, 13 nga s'ali bari basaalikha nga babandu ni basaalikha ta, namwe khulwe khukana khw'omundu ta, ne khurusakho ndi khu lwe khukana khwa Wele. 14 Shilomo shino shekyela umundu, wekhala akari musiifwe, nga wetsuule bubweela ni bwaŋali. Ni nafwe khwabona shiriifwa sheewe, shiriifwa nga shili sh'Omwana natweela yenyene khukhwama isi Papawe. 15 Yohana okesanisa bujulisi bubumuwambakho, nga akukuulila angaaki ari, “Yuno niye isi ise nalomakho nga ni naloma indi, ‘Uyo ulikhukhwiitsa lwanyuma lwase, aminyisa ise shiriifwa. Lwekhuba niye anyoowa khubawo nga ise ishiili khubawo ta.’ ” 16 Ni khukhwama mu bwitsufu bwe bubweela bweewe, ifwe fweesi khwafuna tsikhabi tsya khutweela khutweela. 17 Lwekhuba Wele arawo kamakambila nga abirira mu Musa, ne bubweela ni bwaŋali byeetsa nga bibirira mu Yesu Kristo. 18 Mbaawo umundu na mutweela uwabonakho Wele ta, akhali Umwana uwasaalikha mutweela yenyene. Umweene uyo niye uba ambi ni Papa, uyo niye ukila babandu bamanya Papa. 19 Khuno nikhwo khurumbula khwa Yohana, nga Bayudaaya be mu Yerusalemu ni barumana basaayi ni Balevi khureeba Yohana bari, “Iwe naanu?” 20 Naye walekha khwibisa ta, ne wabuula lubuula ari, “Ise s'indi niye Kristo ta.” 21 Bamureeba lundi bari, “Ne iwe uli naanu? Iwe niye Eliya?” Yohana welamo ari, “Taawe.” Bamureeba lundi bari, “Iwe niye Umuŋoosi?” Welamo lundi ari, “Taawe.” 22 Kila bamureeba bari, “Ne iwe naanu? Lwekhuba khuli ni khubakho ni sheesi khuutsya khuboolela abo babakhurumanile. Wamweene ni wikanikhekho.” 23 Yohana wabaloma ari, “Ise ndi likono ly'oyo ukukuulila mu mubiimbi, nga Umuŋoosi Yisaaya n'aloma ari ‘Ni mukwalaase intsila yeesi Umukasya kane akyeendelekho.’ ” 24 Abo beesi barumana khureeba Yohana baryo, baaba batweela khu Bafarisaayo. 25 Bareeba Yohana lundi bari, “Ne noola iwe s'uli Kristo ta, namwe Eliya ta, namwe Umuŋoosi tsana ta, khulwashiina kila ubatisa?” 26 Yohana wabelamo ari, “Ise imbatisa nga niyeetisa kameetsi. Ne mus'inywe mulimo uyo isi inywe mukhamanyile ta; 27 Uyo uli khukhwiitsa lwanyuma lwase, uyo isiise ikhaakhila ni khukangulula lukhoba lwe bilaalo byeewe ta.” 28 Bino byoosi byakholekhela i Besaniya, shishiili nga wambukhile luluutsi Yorudaani, mu shifwo mweesi Yohana aba nga abatisila babandu. 29 Shifukhu shishelakho, Yohana n'abona Yesu nga alikho etsa is'ali waloma ari, “Bona Khasheese kha Wele, uwinyusawo shishonako she shibala! 30 Yuno niye yeesi ise nakanikhakho, nga ni naloma ndi, ‘Aliwo umundu uli khukhwiitsa inyuma wase, ne niye afuurakho ise shiriifwa. Lwekhuba niye abawo nga ise ishiili khusaalikha ta.’ 31 Akhaba nga ise ni neetsa nga imbatisa ni kameetsi, ndi nio akile ise imurumbule isi babandu be mu Isiraeli, ise samweene abe sinamumanya ta.” 32 Yohana wekanikhakho nga awandalasa ari, “Nabona Umwoyo ekha nga liwuusi, nga ama mwikulu, wamuwolelakho. 33 Ni nase samweene sinamumanya ta, ne uyo uwanduma khubatisa nga inaambisa kameetsi wanoma ari, ‘Kane ubone Umwoyo nga ekha ekhale khu mundu uyo. Umweene uyo niye ubatisa nga araambisa Umwoyo Umukhosefu.’ 34 Ise samweene nashibona, nalundi imandalasa ndi ali Umwana wa Wele.” 35 Khu shifukhu shishelakho, Yohana ndi lundi aba wemikhile ni babili khu baleekelwa beewe. 36 Ne n'abona Yesu nga abira wamulolelela, kila aloma ari, “Bona Khasheese kha Wele.” 37 Baleekelwa beewe babili bano ni bawulila shino, baloonda khu Yesu. 38 Ne Yesu n'eshebukha wabona nga babili bano bamuloondakho, wabareeba ari, “Muweentsa shiina?” Bamukobolamo bari, “Rabbi, umenya waheena”? “Rabbi” shishimanyisa shiri Umuleekeli. 39 Yesu wabaloma ari, “Ni mwiitse mwabeene kane muboneyo.” Tsyaba abe tsili tsinyaanga nga likhumi tsye angoloobe. Baryo batsya ni naye babona esi abe amenya, barama n'ibweene iyo. 40 Mutweela khuubo babawulila nga Yohana aloma bino, aba Andereya, wandaaye wa Simoni Petero. 41 Ni bwasha, Andereya wanyoowa khuweentsa yaaya weewe Simoni, wamuboolela ari, “Khwanyoolile Kristo.” 42 Andereya wayila Petero isi Yesu. Yesu n'abona Petero, wamulolelela, waloma ari, “Iwe niye Simoni umwana uwa Yohana? Kane ulaangibwe uri Kefa.” (Lisiina lino lili shitweela busa ni Petero, shishimanyisa shiri lulwanda) 43-44 Khu shifukhu shishelakho, Yesu wakhalawo khuutsya i Galilaaya. Wanyoola Filipo abe uwama mu shiriimba she Besusaida, mweesi abe Andereya ni Petero bamenya. Yesu wamuloma ari, “N'unondekho.” 45 Filipo n'anyoola Nasanaeli wamuloma ari, “Khwanyoolile uwatsana yeesi Musa aronakho mu makambila, n'isi baŋoosi nabo baaronakho. Niye Yesu uwama i Nazareesi, ali umwana uwa Yosefu.” 46 Nasanaeli wareeba Filipo ari, “Shilayi shiina shishinyala shaama i Nazareesi iyo nayo?” Filipo wamwiilamo ari, “Yiitsa wibonelekho.” 47 Yesu n'abona Nasanaeli nga amwiitsayo, wamulomakho ari, “Bona umu Isiraeli umweene, ukhalimo khukhwikanakana khwoosi ta.” 48 Nasanaeli wareeba Yesu ari, “Wamanyila waheena?” Yesu welamo ari, “Ise ikhuboone nga wekhaale asi e kusaala ku figi, nga Filipo ashiili khukhulaanga ta.” 49 Nasanaeli wamwiilamo ari, “Umuleekeli, iwe uli Umwana wa Wele! Uli Umuyinga uwa Isiraeli!” 50 Yesu wamuloma ari, “Ufukiilila khulw'esho shonyene, nga ni nomile ndi ikhuboone nga wekhaale asi e kusaala ku figi? Kane ubone bibindu bye kamaani khuminyisa bino.” 51 Yesu weloosela ari, “Muŋali, ilala ikhuboolela ndi, ukhaabone likulu nga lyabaayukhile, nga angaaki w'Omwana w'Omundu, bamalayika ba Wele nga beekha ni baniina.”

2

1 Khu shifukhu shikhola khataru, abawo kamayiiya ke bukhwaale i Kana, mu Galilaaya, ni maayi wa Yesu naye abayo. 2 Yesu ni baleekelwa beewe nabo baaba babalaangile khu mayiiya. 3 Ne iviini niyawawo, maayi wa Yesu wamuloma ari, “Sibali ni iviini ta.” 4 Yesu wamulomela ari, “Mukyelemawe, ubeele uryeena ni nase?” 5 Ne maayi weewe waloma babakaanisi ari, “Ni mukhole shoosi shoosi sheesi kane abalomele.” 6 Abawo kamayingu ke kamabaale kasesaba, nga buli litweela litsyamo tsisoongwe nga tsitaru. Kamayingu kano kaaraambisibwa ni Bayudaaya lwe khukhwipyeluusa, nga isaambo yaabwe ni yaba. 7 Yesu waloma babakaanisi ari, “Ni mwitsuse kamayingu ako ni kameetsi.” Nabo baketsusa khukhwoolela ilala khu minwa. 8 Lwanyuma wabaloma ari, “Ni mutahekho muyilile umuraangilisi we kamayiiya.” Babakaanisi batahakho bamuyilila. 9 Umuraangilisi uwe kamayiiya n'amuusakho kameetsi ari kakaaba kekyelile iviini, walekha khumanya isi yaama ta. Ne babakaanisi babataha kameetsi nibo baaba abe bamanyile. Aryo walaanga umusaani ukhweele, wamwiisa andulo, 10 wamuloma ari, “Buli mundu anyoowa khukaba iviini ifuura bulayi, nio lwanyuma lwayo wesawo ilikho asi, nga babandu bekurire. Ne bona iwe wabiikhile iviini indayi inyene khukhwoolesa ari.” 11 Khano nikho khabonelo khe kamakaanga kheesi Yesu anyoowelakho khukholela i Kana, mu Galilaaya. Aryo wokesanisa shiriifwa sheewe, ni baleekelwa beewe bamufukiililamo. 12 Lwanyuma lwe'sho, Yesu weekha i Kaperunaumu, nga ali atweela ni maayi weewe, ni bayaaya beewe, ni baleekelwa beewe. Ibweene iyo, bamalayo bifukhu bikyeekhe biri. 13 Kamayiiya ke Bayudaaya ke Khubirakho kaaba abe kali ambi khukhwoola, kila Yesu aniina i Yerusalemu. 14 Ne mu Lisaayilo Likhulu wanyoolamo babandu nga bakulisa tsikhaafu, tsisheese, ni kamawuusi. Ni babandi nga bekhaale abweene awo, bayuusaŋana tsinusu. 15 Aryo Yesu wabukula kimikosi warukhamo kumusariti, wabatimisa boosi khurura mu Lisaayilo Likhulu, atweela ni tsisheese, ni tsikhaafu. Wahanyaka tsinusu ts'abo babaaba nga bayuusaŋana tsinusu. Wafumalikhaka ni tsimeetsa tsaabwe. 16 Waloma abo babakulisa kamawuusi ari, “Bino ni mubirusewo ano! Shimwaakha mwakalusa intsu ya Papa wase, mwakikesa khuuba intsu ye khukulaanilamo ta.” 17 Baleekelwa beewe bashebulila bibyaronebwa bikhosefu bibiloma biri, “Libuba lye khukana intsu yoowo liburukha mus'ise nga kumulilo.” 18 Baryo barangilisi be Bayudaaya bakobolamo Yesu nga bamureeba shireebo bari, “Khabonelo shiina khe kamakaanga kheesi uli ni nakho khukhwokesana khari uli ni bunyala khukhola bibindu bino?” 19 Yesu wabeelamo ari, “Ni mufuniake Lisaayilo Likhulu lino, ni nase indilyombekhela mu bifukhu bitaru.” 20 Bayudaaya kila bamwiilamo bari, “Lisaayilo Likhulu lino lyayila kimiiko kamakhumi kane na kisesaba khulyombekha, ne iwe unyala khulyombekhela mu bifukhu bitaru byonyene?” 21 Ne Lisaayilo Likhulu lyeesi Yesu aba nga alomakho, lyaba kumubili kweewe kumweene. 22 Ne n'amala khulamukha khukhwama mu bafu, baleekelwa beewe bashebulila bari aloma shino. Baryo bafukiilila bibyaronebwa bikhosefu ni bilomo byeesi Yesu aloma. 23 Aryo Yesu n'aba nga ali mu Yerusalemu khu Mayiiya ke Khubirakho, babandu bakali bafukiilila lisiina lyeewe, khulwe bubonelo bwe kamakaanga bweesi akhola. 24 Ne Yesu walekha khubeyikina ta, lwekhuba abe wabamanya boosi bulayi. 25 Sishekombebwa umundu yeesi khumuboolela khubiwamba khu bandu ta, lwekhuba umweene amanya bibindu bibyaba mu myoyo kye babandu.

3

1 Abawo umurangilisi mutweela, nga bamulaanga bari Nikodemusi, nga ali mu lituuli lye Bafarisaayo nalundi umurangilisi mu Bayudaaya. 2 Shiilo shitweela wetsa isi Yesu, wamuloma ari, “Umuleekeli, khwamanya khuri iwe umuleekeli uwarumaniwa ni Wele. Khulwekhuba mbaawo umundu unyala khukhola bye kamakaanga byeesi iwe ukhola bino ta, khurusakho nga Wele ali ni naye.” 3 Yesu wamwiilamo ari, “Ilala, ilala, ikhuloma ndi umundu n'akhasaalibwa kumulundi kwe khaabili ta, s'anyala khubona Buyinga bwa Wele ta.” 4 Nikodemusi wamureeba ari, “Umundu umukhulu anyala aryeena khusaalikha lundi? Anyala khukhwiilayo munda ya maayi weewe nio wasaalikha kumulundi kwe khabili?” 5 Yesu wamwiilamo ari, “Ilala ikhuboolela muŋali ndi, akhali nga umundu wasaalikhile khubirira mu meetsi n'Umwoyo, s'anyala wenjila mu Buyinga bwa Wele ta. 6 Shishisaalikha khukhwama mu mibili kye babandu, shiba shili ni kumubili nga umundu, ne shishisaalikha khubirira mu Mwoyo, shiba nga imbewo. 7 Shikhakhwiyangisa ta, nga n'ikhulomele ndi, ‘Buli mutweela akhiile khusaalikha bushaakha.’ 8 Imbewo iwuutsa nga itsya buli osi esi ikanile. Akhaba nga uwulila likono lyayo, ne s'umanya esi ilikho yaama, namwe esi ilikho itsya ta. Nasho shili shitweela busa ni n'oyo yeesi usaalikha nga abirira mu Mwoyo.” 9 Nikodemusi wareeeba ari, “Isho shinyalikha shiryeena?” 10 Yesu wamukobolamo ari, “Ilala, iwe uli umuleekeli mu Isiraeli, ne s'umanya bibindu bino ta? 11 Ikhuwandalasila ilala ndi, ifwe khukanikha khu bindu byeesi khumanyile. Nalundi khuboola khu byeesi khwabona. Ne mbaawo namutweela khusiinywe ufukiilila burume bweefwe ta. 12 Ne isi mushilobela khufukiilila nga nakanikhile isi muli khu bye mu shibala, munyala muryeena mwafukiilila ni kane imbaboolele khu bindu bye mwikulu? 13 Mbaawo uwaniinakho mwikulu ta, khurusakho uyo uweekha khukhwama mwikulu, nga niye Umwana w'Omundu. 14 “Nga Musa mu mubiimbi n'asuunga angaaki indemu isi babuumba busa, ni musaambo niyo ndweela Umwana w'Omundu naye alisuungibwa angaaki. 15 Nio buli mutweela yeesi umufukiililamo abe ni bulamu bubukhawawo ta. 16 Ne lwekhuba Wele akana naabi shibala, kila awanayo umwana weewe natweela yenyene, ari nio buli mundu yeesi umufukiililamo alekhe khuhela ta, ne abe ni bulamu bubukhawawo ta. 17 Lwekhuba Wele s'arumana Umwana weewe mu shibala khukhalila shibala kumusaango ta, ne akhali ndi arumana Umwana weewe ari awonese shibala. 18 Uyo yeesi ufukiilila mu Mwana mbaawo ulimukhalila kumusaango ta; ne uyo yeesi ukhafukiilila mu Mwana ta, baamala khaale khumukhalila kumusaango. Lwekhuba siwafukiilila mu lisiina ly'Omwana wa Wele ta. 19 “Shishamilakho kumusaango shili shiri: ikhaba nga buwaanga bwayitsa mu shibala, babandu bayokesanisa bari bakana shishiilima khuminyisa buwaanga. Khulwekhuba bikholwa byabwe bili bye bubwonaki. 20 Abo boosi babakhola bye bubwonaki sibakana buwaanga ta, nalundi babiiyila buwaanga, khulwekhuba sibakana bye bubwonaki byabwe byamanyikhana ta. 21 Ne uyo ukhola byaŋali, etsa isi buwaanga, nio byeesi akhola bibonekhele ilala biri byeesi akhola bili ibyo byeesi Wele akana.” 22 Lwanyuma lwe'byo, Yesu watsya ni baleekelwa beewe mu shisiintsa she Buyudaaya. Wamenya ibweene iyo, nga abatisa. 23 Ne Yohana naye yaba ali i Ayenoni, shishiili ambi ni Salimu, nga abatisa, khulwekhuba shiifwo isho shabamo kameetsi kamakali. Babandu bakali bamutsyayo, wababatisa. 24 Abweene awo abe bashiili khuwamba Yohana khumura mu mapuusu ta. 25 Nga bali awo, khukhandisana khwabalukhwawo, nga batweela khu baleekelwa ba Yohana bakhandisana n'umuyudaaya. Abe balikho bakhandisana khu bye khukhwipyeluusa. 26 Kila batsya isi Yohana bamuloma bari, “Umuleekeli, umundu uwatsana isi waba ni naye shanjelekha sha Yorudaani, uyo isi wakanikhakho, naye ana ari alikho abatisa. Nalundi babandu boosi balikho batsya isi niye.” 27 Yohana wabelamo ari, “Mbaawo umundu yeesi unyala khuuba ni shishindu ta, akhali nga bashimuweele khukhwama mwikulu. 28 Inywe mwabeene muli bajulisi baase, nga ni naloma ndi, ise s'indi niye Kristo ta. Ise narumanibwa khumwinyoowa ibweeni weewe. 29 Umusaani ukhweele, aba niye umwene uw'omweha. Ne umusaale w'oyo ukhweele ekhoya naabi, n'ema ambi warekeeresa likono lyooyo ukhweele. Nashiryo ari kumwikhoyo kwase kuli kumwitsufu. 30 Niye akha khukhwiloosela, ne ise naakha khukhwikhilila.” 31 Uyo uwama mwikulu aba ali angaaki a buli shindu; ne uyo uwama mu shibala aba uwe mu shibala, nalundi akanikha khu bye mu shibala. Ne uyo uwama mwikulu aba ali angaaki a buli shindu. 32 Niye akanikha khu byeesi abona nalundi byeesi awulila, ne she khukhwiyaangisa, mbaawo ufukiilisa byeesi aloma ta. 33 Ne uyo ufukiilisa khuboola khweewe, aba awandalasa ari Wele ali uwaŋali. 34 Khulwekhuba uyo isi Wele arumana, akanikha bilomo bya Wele, ni Wele amuwa Umwoyo weewe mu bwitsufu. 35 Papa akana umwana weewe, nalundi wamuwambisa bibindu byoosi. 36 Uyo ufukiilila mu mwana ali ni bulamu bubukhawawo ta. Ne uyo ukharekeeresa byeesi Umwana aloma ta, s'alifuna bulamu ta. Khurusakho ndi, alirama mu shitaambiso shishaama isi Wele.

4

1 Bafarisaayo bawulila bari Yesu alikhukalusa nalundi ali khubatisa baloondeleli bakali khufuura Yohana. 2 Akhaba nga Yesu umweene s'abatisa umundu yeesi ta, khurusakho baleekelwa beewe nibo bababatisa. 3 Yesu n'ashimanyakho aryo, warura mu Buyudaaya, wakobolayo i Galilaaya. 4 Nga atsya, wakana khubirira mu Samariya. 5 Aryo woola mu shiriimba she mu Samariya, shishilaangibwa shiri Sukure, nga shili ambi ni kumukuunda kweesi Yakobo awa umwana weewe Yosefu. 6 Mu bweenemwo mwabamo isebele ya Yakobo. Ne Yesu n'aba nga waluwile khu lwe lukyeendo, wikhala asi ambi n'isebele iyo. Tsisaawa tsyaba nga tsisesaba tsye mwihangilwe. 7 Lwanyuma umukhasi Umusamariya nga wetsile khutaha kameetsi, Yesu wamuloma ari, “N'umbekho kameetsi inywe.” 8 Baleekelwa beewe baaba batsiile mu shiriimba khukula biilyo. 9 Umukhasi Umusamariya uyo welamo Yesu ari, “Shinyalikha shiryeena iwe ubeele Umuyudaaya, khukhunoomba ise, umukhasi Umusamariya, kameetsi?” Lwekhuba Bayudaaya ni Basamariya sibakholakana ta. 10 Yesu wamuloma ari, “Uba nga umanyile shiwanwa sha Wele nga ni shili, nalundi uba nga umanyile uyo ukhuloombile ari, ‘imbekho kameetsi inywe,’ Iwe wandimuloombile she khuunywa, ni naye yandikhuweele kameetsi kakareera bulamu.” 11 Umukhasi wamwiilamo ari, “Papa, iwe s'uli ni she khutayila kameetsi ta, nalundi isebele iyi, ili indeeyi naabi, ne kameetsi kano kakareera bulamu, kane ukaamiise wahe? 12 Iwe uli uwe angaaki naabi khufuura kuuka weefwe Yakobo uwakhuwa ifwe isebele yino, mweesi niye umweene anywatsaka, ni babaana beewe, atweela ni bibyaayo byaawe?” 13 Yesu wamuloma ari, “Umundu yeesi unywa kameetsi ke isebele yino, bulesa buli mulya lundi. 14 Ne umundu yeesi unywa kameetsi keesi ise imuwa, bulesa sibulimulya lundi ta. Ilala kameetsi keesi ise imuwa kalikyela mu niye isebele itubukha, nga kamuwa bulamu bubukhawawo ta.” 15 Umukhasi wamwiilamo ari, “Papa n'umbe kameetsi ako, nio bulesa bulekhe khuundya lundi ta. Nalundi nio indekhe khukhwiitsatsaka ano khutaha kameetsi ta.” 16 Yesu wamulomela ari, “N'utsye, ulaange umuseetsa woowo, ukobole ano.” 17 Umukhasi kila amwiilamo ari, “Ise s'indi n'umuseetsa ta.” Yesu wamwiilamo ari, “Khuloma uri s'uli n'umuseetsa ta, walomele shaŋali. 18 Lwekhuba wakhwalikha khu baseetsa baraano. Ni nooyo esi uli ni naye ari, s'ali umuseetsa woowo ta. Mu shino, walomele byaŋali.” 19 Umukhasi wamwiilamo ari, “Papa, iwe uli umuŋoosi! 20 Bakuuka beefwe besaayilatsaka khu lukiingi luno, ne inywe Bayudaaya muloma muri, mu Yerusalemu mwonyene nimwo mweesi khwakha khukhwisaayila.” 21 Yesu wamuloma ari, “Mukhasiwe, n'ufukiilile uri imbuka ili khukhwiitsa isi mulisaayila Papa, akhuba khu lukiingi luno namwe mu Yerusalemu ta. 22 Inywe Basamariya simumanya naanu isi mwisaaya ta, ne ifwe Bayudaaya khumanya isi khwisaaya. Lwekhuba buwonesi bwama mu Bayudaaya. 23 Ne imbuka ilyoola, ne khanome ndi yoolile khaale, isi babesaaya mu bwaŋali, balisaaya Papa mu Mwoyo ni muŋali, khulwekhuba Papa akana babandu babaali nga abo khumwisaaya. 24 Wele ali Umwoyo, nashiryo abo babamwisaaya, bamwisaaya mu Mwoyo ni mu Ŋali.” 25 Umukhasi wamuloma ari, “Uyo isi baamala khubiitakho tsikhabi (ulaangibwa ari Kristo), alikhukhwiitsa. Ni naye nga wetsile, ifwe alikhuboolela byoosi.” 26 Yesu wamuboolela lubuula ari, “Ise niy'oyu isi ulikho ukanikha ni naye.” 27 Ni abweene awo, baleekelwa beewe bakobola. Ne beyaanga khubona nga abe Kristo alikho akanikha n'umukhasi. Ne mbaawo na mutweela uwareeba umukhasi ari shiina sheesi akana, namwe khureeba Yesu bari lwashiina aba ali khukanikha ni naye ta. 28 Umukhasi walekha isoongwe yeewe, wakobolayo mu shiriimba, waboolela babandu ari, 29 “Ni mwiitse mubone umundu uwumboolele byoosi byeesi ise nakhola. Manya umweene uyu anyala khuuba niye Kristo?” 30 Ni abweene awo babandu bakali baama mu shiriimba baatsya isi Yesu aba. 31 Ne bino byoosi biba biryo, baleekelwa ba Yesu abe balikho bamwikontselela bari, “Umuleekeli, n'ulyekho biilyo.” 32 Ne niye wabelamo ari, “Ise ndi ni biilyo byeesi indya, byeesi inywe mukhamanyile ta.” 33 Lwanyuma baleekelwa bekuta bonyene bari, “Manya ikhabawo umundu umurereere biilyo?” 34 Yesu wabaloma ari, “Biilyo byase nikhwo khukhola sheesi uyo uwanduma akana, ni khukhwoolelesa kumulimo kweewe kweesi amba. 35 Inywe simuloma muri ishiramayo kimyeesi kine nio likyesa lyoole ta? Imbaloma ndi ni mwinyuse tsimoni tseenywe mubone kimikuunda! Kyamalile khaale khulaba, kyoolile likyesa. 36 Ni aluno, uyo ukyesa balikho bamuwa kumukheemba kweewe, nalundi abusanisa bibyaamo khulwe bulamu bubukhawawo ta. Nio manya umumiitsi ni nooyo ukyesa banyale khukhwikhoyela atweela. 37 Aluno iliwo shilomo shino shaŋali shishiloma shiri, ‘Mutweela amiitsa, ukuundi wakyesa.’ 38 Ise nabarumanile khukyesa ibyo byeesi mukhakhalabanila ta. Babandi busa babaraamba kumulimo, ne inywe mukyesa bibyaama mu maani kaabwe.” 39 Bakali khu Basamariya babaama mu shiriimba umwo, bafukiilila mu Yesu khu lwe bujulisi bw'omukhasi uyo uwaloma ari, “Amboolele byoosi byeesi ise nakhola.” 40 Baryo Basamariya beene ni beetsa isi Yesu, bamuloomba bari amenyekho ni nabo. Naye warama ibweene iyo khumala bifukhu bibili. 41 Babandi bakali busa bamufukiililamo khu lwe bilomo byeewe. 42 Baryo baloma umukhasi tsana bari, “Ari khufukiilila akhuba bari khu lweebyo byeesi iwe ukhuboolele ta, ne khulwekhuba fwabeene khwamuwulile, lundi khwamanyiile ilala khuri umusaani yuno niye Umuwonesi we shibala.” 43 Lwanyuma lwe bifukhu bibili ibyo, Yesu warurayo watsya i Galilaaya. 44 Lwekhuba Yesu umweene aloma ari, “Umuŋoosi s'ali ni shiriifwa khu shaalo she wabwe ta.” 45 Aryo n'ola i Galilaaya, babandu be Galilaaya bamwikhoyela, lwekhuba baaba baboone buli shindu sheesi akhola mu Yerusalemu, khu Mayiiya ke Khubirakho. Nabo baaba batsiile khu mayiiya keene ako. 46 Yesu ndi lundi wakyeniyakho mu shaalo isho she Kana, mu Galilaaya. Ibweene iyo esi akalusila kameetsi khukhwikyela iviini. Ne i Kaperunaumu, abayo umusaani umukhulu mu buwuli, uwe shiriifwa, uwaba n'umusoleeli weewe, nga umulwaale. 47 Umusaani uyo n'awulila ari Yesu wamile i Buyudaaya wolile i Galilaaya, watsya isi Yesu ali, wamuloomba ari atsye awonese umusoleeli weewe, lwekhuba abe atsya khufwa. 48 Yesu wamuloma ari, “Inywe ni mukhalibona bubonelo bubwiyangisa, ni bye kamakaanga, simulifukiilila na khakyeekhe ta.” 49 Ne umundu uwe shiriifwa uyo, waloma ari, “Musakhulu, ni wiitse khutsye nga umwana wase ashiili khufwa ta.” 50 Ne Yesu wamulomela ari, “N'utsye, umusoleeli woowo kane awone.” Umusaani uyo wafukiilila sheesi Yesu amulomela, watsya. 51 Ne n'aba nga ashiili khu ntsila atsya, babakaanisi beewe, beetsa bamwakaanana, bamuboolela bari, “Umusooleli woowo wawonile.” 52 Kila abareeba tsinyaanga tseesi umusoleeli awonelamo. Bamuloma bari, “Kamayima kamururirekho ingoloobe, khu saawa musaafu.” 53 Aryo papa w'omusooleli washebulila ari isaawa nyene iyo, nimwo mweesi Yesu alomela ari, “Umusooleli woowo kane awone.” Ni abweene awo, umusaani uyo umweene ni be muntsu mweewe boosi bafukiilila mu Yesu. 54 Akhano nikho khabonelo khakheyangisa, khe khaabiili kheesi Yesu akhola nga n'ama i Buyudaaya wiitsa i Galilaaya.

5

1 Lwanyuma lwe'byo, Yesu waniina i Yerusalemu, khubayo khu mayiiya ke Bayudaaya. 2 Ne mu Yerusalemu, ambi ni kumulyango kwe kamasheese abawo litibo, lililaangibwa mu lulimi Luheburaniya bari, “Besuzasa”, nga lilikho bikonelo biraano. 3 Ne mu byeene ibyo, mwakonatsakamo balwaale bakali, nga mulimo babofu, baleme, ni babakataala, nga baliindilila kameetsi khukululukha. 4 Lwekhuba abe Malayika w'Omukasya ekhatsaka mu litibo ilyo mu mbuka ikhali ndweela ta, wakulula kameetsi. Ari buli uyo uwanyoowa khukwamo nga kameetsi kakululukhile, awonesebwatsaka bulwaale bwoosi bweesi aba ni nabwo. 5 Ne yabayo umusaani uwaba walwaala khumala kimiiko kamakhumi kataru na shinaane. 6 Ne Yesu n'amubona nga wakonele awo, nalundi wamanya ari wamala awo imbuka indeeyi nga afwana aryo, wamureeba ari, “Ukana uwonesebwe?” 7 Umusaani umulwaale wiilamo ari, “Musakhulu, s'indikho n'umundu yeesi unyala khukhunjeeta khukhuntsikhisa mwitibo, nga kameetsi kakululukhile ta. Ise n'imba nga ndi khuutsya khukwamo, inyoola nga umundu ukuundi wanyoowele khukhwikhamo khaale.” 8 Aryo Yesu wamuloma ari, “Yinyukha, usute bulili bwoowo, ukyeende.” 9 Khaangu akho, umusaani wawona, wasuta lusaamba lweewe, wakyeenda. Ne khu shifukhu khwesi bino byakholekhelakho, shaba shifukhu sha Sabato. 10 Kila Bayudaaya baloma umusaani mwene uwawonesebwa bari, “Shili she kumusilo iwe khusuta lusaamba lwoowo, khulwekhuba shaleelo luli lwa Sabato.” 11 Umusaani uyo wabelamo ari, “Umusaani uwumbonisile anomele ari suta lusaamba lwoowo ukyeende.” 12 Nabo bamureeba bari, “Naanu umweene uyo, ukhulomele ari suta lusaamba lwoowo ukyeende?” 13 Ne umusaani uwawonesebwa s'amanya oba naanu ta, khulwekhuba Yesu aba warurilewo, khulwe bukali bwe babandu bababawo mu shifwo sheene isho. 14 Lwanyumakho, Yesu wanyoola umusaani uwatsana mu Lisaayilo Likhulu, wamuloma ari, “Bona ari wawonisibwile. Ukhelayo woneka lundi ta, khulwekhuba shishindu shishiminyisakho buubi shinyala shakhukholekhakho.” 15 Umusaani uyo wenyukha watsya waboolela Bayudaaya ari Yesu niye uwamuwonesa. 16 Shiryo shakila Bayudaaya bakubyeenga Yesu, khulwekhuba awonesa umulwaale khu Sabato. 17 Ne Yesu wabelamo ari, “Papa wase araamba khukhwolisa ni aluno ari, ni nase inaamba.” 18 Shino shakila Bayudaaya beloosela khukhalawo bari bamwiire. Khulwekhuba sishaba ndi oneka khulwe khufuniaka likambila lya Sabato shonyene ta, ne ni khukhwiileekhaasa khu Wele, nga aloma ari Wele ali Papa weewe. 19 Awo Yesu wabelamo ari, “Ilala, ilala, imbaboolela ndi, Umwana s'anyala khukhola shishindu shoosi khubweewe ta, khurusakho akhola sheesi abona Papa weewe nga n'akhola. Khulwekhuba shoosi sheesi umwana abona Papa weewe nga akhola, n'Umwana naye akhola. 20 Khulwekhuba Papa akana umwana weewe, aryo wamwokesa byoosi byeesi akhola, nalundi alimwokesa kimilimo kikindi kimikali kikifuura kino, ni nanywe mwiyange. 21 Khulwekhuba nga Papa n'alamusa baafu wabawa bulamu, n'umwana naye aryo awa abo beesi aroboole bulamu. 22 Nalundi Papa s'akhalila umundu yeesi kumusaango ta, ne akhali wawa Umwana bunyala bwoosi, khukhala kimisaango. 23 Nio akile boosi bawe Umwana shiriifwa, nga ni bawa Papa shiriifwa. Umundu yeesi ukhawa Umwana shiriifwa ta, s'anyala wawa Papa uwarumana Umwana shiriifwa ta. 24 “Ilala imbaboolela ndi, umundu yeesi uwulila shilomo shase, nalundi wafukiilila uyo uwandumana, ali ni bulamu bubukhawawo ta. Ni naye s'alikhalilwa kumusaango ta. Khulwekhuba wakhalisa khaale khukhwama mu khufwa, wenjila mu bulamu. 25 Ilala, ilala, imbaboolela ndi imbuka iliitsa, khanome ndi yoolile, isi baafu baliwulila likono ly'Omwana wa Wele. Ni naabo babaaliwulila, baliba balamu. 26 Khulwekhuba Papa umweene nga n'ali shisina she bulamu, aryo wawa Umwana naye khuuba shisina she bulamu, 27 Nalundi wamuwa bunyala khukhala kimisaango, khulwekhuba ali Umwana w'Omundu. 28 Shino shikhabeyangisa ta, khulwekhuba imbuka ili khukhwiitsa esi abo boosi babaali mu ŋani baliwulila likono lyeewe, 29 barure ibulafu we tsiŋani. Abo babakholatsaka bilayi balilamukhila bulamu, ne ibo babakholatsaka biibi, balilamukhila kumusaango. 30 “Ise mu bunyala bwase shinyala khukhola shishindu shoosi ta. Ne ise ikhala busa kumusaango nga Papa n'anomela. Nashiryo khukhala kumusaango khuno khuli khwa ŋali, khulwekhuba ise s'imeentsa khukhola bibyase khu bwase busa ta, ne njeeba sheesi uyo uwandumana akana. 31 Ne n'imba nga imanyisa bibyase khubwase, aba khumanyisa khwase sikhuba khwa ŋali ta. 32 Ne aliwo ukuundi umanyisa bibimaamba khus'ise, ni nase imanya ndi ibyo byeesi amanyisa khus'ise bili byaŋali. 33 Inywe mwarumana barume isi Yohana, ni naye wababoolela bibiwaamba khu ŋali. 34 Ne ise sinimalila khukhuboola khw'omundu khukhuwamba khus'ise ta, ne akhali ise inoma bino nio akile inywe muwonesebwe. 35 Yohana aba niye itaala iyaburukha yakhoselela naabi. Ni nanywe mu mbuka ifwiiti mwakanakho khusangaalila buwaanga bweewe. 36 Ne aliwo shishindu shishifuura Yohana bukhulu shishinganikhakho khwiise, sheesi imanyisa ndi nikyo kimilimo kyeesi Papa amba khukhola, kimyeene ikyo kyeesi ise ikhola, khukhwokesana nga Papa niye uwandumana. 37 Ni Papa uwandumana ise niye umweene uboola bibimaamba khwiise, akhaba nga inywe simwawulila likono lyeewe ta, namwe simwamubonakho nga n'afwana ta. 38 Ni shilomo sheewe sishili mus'inywe ta, khulwekhuba simufukiilila uyo esi Papa arumana ta. 39 “Muwentselesa mu byaronebwa bikhosefu khulwekhuba mwambaasa muri, mulinyoola bulamu bubukhawawo ta, khubirira mu nibyo. Ne mwalekha khumanya muri mu byaronebwa ibyo, mulimo bibileekela khus'ise ta. 40 Ne inywe simukana khukhwiitsa isi ise ndi, nio akile mufune bulamu ta. 41 Ise shiniweentsela shiriifwa khukhwama mu bandu ta. 42 Ne inywe ise nabamanya bulayi naabi. Mu myoyo kyenywe simulikho ni khukana Wele ta. 43 Ise neetsa mu lisiina lya Papa, ne inywe simwayifukiilila ta. Ne singa ukuundi etsa mu lisiina lilyeewe umweene, kane mumufukiilile. 44 Munyala muryeena khufukiilila ni muba nga mukana khuwebwa shiriifwa mwenyene na mwenyene, ne nga simuweentsa shiriifwa shishaama isi Wele, uyo yenyene uli Wele ta? 45 “Mukhambaasa muri ise niye ulibawabilayo isi Papa ta. Ne Musa isi mwaramo bubwiyikinwa bwenywe niye ulibawabilayo. 46 Muba nga mumwafukiilila Musa, khali ni nase mufukiilile, lwekhuba Musa arona bibimaamba khus'ise. 47 Ne noola simufukiilila byeesi niye arona ta, munyala muryeena khufukiilila bilomo byeesi ise inoma?”

6

1 Lwanyuma lw'ebyo, Yesu wambukha watsya injelekha we nyaantsa Galilaaya, isi balaanga bari Tiberiya. 2 Babandu bakali bamuloondakho, khulwekhuba abe baboone bye kamakaanga bye khuwonisa balwaale, byeesi Yesu akhola. 3 Yesu waniina khu lukiingi wekhala iyo ni baleekelwa beewe. 4 Ne Kamayiiya ke Bayudaaya ke Khubirakho abe kali ambi khukhwoola. 5 Yesu n'enyusa tsimoni wabona babandu bakali nga beetsa is'ali. Kila areeba Filipo ari, “Kane khukule waheena biilyo bibinyala byaliisa babandu bano boosi?” 6 Aloma aryo khukhakilisa Filipo, khulwekhuba abe niye umweene wamanyile sheesi atsya khukhola. 7 Filipo wamwiilamo ari, “Khuunyalisa buli mutweela khuulyakho khakhandu khakhaba khakyeekhe khari, kane shiyile tsinusu tsitsoola nga bitoondo bibili nio biilyo bimale.” 8 Mutweela khu baleekelwa ba Yesu, ulaangibwa Andereya, nga niye wandaaye uwa Simoni Petero, waloma ari, 9 “Iliwo ano umusoleeli mutweela uli ni kimikaati kye ŋaano kiraano, ni tsinyeeni tsibili. Ne khu bandu bano boosi, bino kane bikhole shiina?” 10 Yesu waloma ari, “Ni mulomele babandu bekhale asi.” Khulwekhuba abawo bunyaasi bukali mu shisiintsa isho. Babekhala asi abe boolesa nga basaani bikana biraano. 11 Lwanyuma Yesu wabukula kimikaati ikyo, wakiloombela tsikhabi. Nga wamalile, wakikabila babaaba bekhaale asi. Wakhola shitweela ni tsinyeeni khukhwolisa boosi baalya bekura nga ni bakana. 12 Ne boosi ni baamala khuulya bekura, Yesu walomela baleekelwa beewe ari, “Ni mubuusanise bubuya buburamiilekho, nio alekhe khubawo shishindu shoosi shishonekha ta.” 13 Baryo babuusanisa bubuya, betsusa bibiipo likhumi na bibili. 14 Babandu babaabawo ni baabona khabonelo khe kamakaanga khano kheesi Yesu akhola baaloma bari, “Ilala, oyuno niye umuŋoosi isi abe khulindiilila khukhwiitsa mu shibala.” 15 Ne Yesu n'ashimanya ari baneetsa bamuwambe ni kamaani bamwikyese umuyinga, wabarurakho wilooselayo lundi yenyene, watsya mu ngoongo. 16 Imbuka ni yoola iye angoloobe, baleekelwa beewe beekha, baatsya khu nyaantsa. 17 Baniina mu likhoŋolo, baatsya bambukha i Kaperunaumu. Antsye abe bwilabuule, ne Yesu abe ashiili khukhwoola isi bali ta. 18 Abweene awo abe inyaantsa yananikhile khukululukha, khulwekhuba abe imbewo ilikho iwuutsa ingali. 19 Ne ni baaba nga batsiile ni likhoŋolo khumala tsi kilomita nga tsitaru namwe tsine, babona Yesu nga akyeendela khu meetsi nga etsa ambi ni likhoŋolo. Buuri bwabawamba. 20 Ne Yesu wabaloma ari, “Mukharya ta. Ise niye uwiitsa.” 21 Bakana bari engile mu likhoŋolo, ne lubaluba lyoola shanjelekha khu lwoomu abe isi balikho batsya. 22 Ne ni bwasha kumutikhinyi, babandu babaaba isi likhoŋolo lyaama nio lyambukhe shanjelekha, bashebulila bari abawo likhoŋolo litweela lyonyene. Nalundi bashebulila bari Yesu s'atsiilamo ni baleekelwa beewe ta, akhali nibo baatsya bonyene. 23 Akhali ndi abawo kamakhoŋolo kakaandi kakaama i Tiberiya, keetsa khu ndulo khwe nyaantsa, ambi ni mu shifwo mweesi baaliila kimikaati, kyeesi abe Umukasya amalile khuloombela ikhabi. 24 Nashiryo ni baabona bari Yesu s'aliyo ta, akhaba baleekelwa beewe, babandu baniina mu makhoŋolo baatsya i Kaperunaumu, nga baweentsa Yesu. 25 Ne babandu ni banyoola Yesu shanjelekha we inyaantsa, bamureeba bari, “Umuleekeli, woolile ino liina?” 26 Yesu wabilamo ari, “Muŋali, imbaboolela ndi, simulikho mumeentsa khulwekhuba mwamanya bye kamakaanga ta. Ne akhali ndi khulwekhuba mwalya kimikaati mwekura. 27 Mukhamalila kamaani khu biilyo bibibola ta, ne akhali ndi ni mumalile kamaani khu biilyo bibikhawawo bye bulamu bubukhawawo ta. Ibyo nibyo byeesi kane Umwana w'Omundu abawe. Khulwekhuba umweeene uyo wamala khufukiilisibwa ni Wele Papa.” 28 Nio baamureeba bari, “Kane khukhole khuryeena, nio khube nga khwoolelesile isho sheesi Wele akana khukhole?” 29 Yesu wabelamo ari, “Sheesi Wele akana mukhole, nikhwo khufukiilila muuyo isi amala khurumana.” 30 Kila bamureeba bari, “Khabonelo shiina kheesi kane ukhole khubone, nio khukhufukiililemo? Unakhola khabonelo khe kamakaanga shiina? 31 Bakuuka beefwe nga bali mu mubiimbi, baalya maanu, nga ni sharonebwa mu byaronebwa bikhosefu shiri, ‘Abawa biilyo khukhwama mwikulu ari balye.’ ” 32 Yesu wabelamo ari, “Ilala, ilala, imbaboolela ndi s'ali Musa niye uwabawa biilyo khukhwama mwikulu ta, akhali ndi Papa wase niye uwabawa biilyo byaŋali bibyaama mwikulu. 33 Khulwekhuba biilyo byeesi Wele abawa nibyo ibyo bibiikha asi khukhwama mwikulu, nalundi byareera bulamu mu shibala.” 34 Nabo bamwiilamo bari, “Umukasya, n'ukhuwatsake biilyo ibyo busheele.” 35 Yesu wabaloma ari, “Ise nibyo biilyo bye bulamu. Uyo yeesi uwiitsa isi ise ndi, intsala s'ili mulya ta. Nalundi uyo ufukiilila mus'ise, bulesa sibulimulya ta. 36 Nga n'imbaboolele, akhaba nga mwamboone, ne shitweela busa simukana khufukiilila mus'ise ta. 37 Buli uyo yeesi isi Papa amba kane etse is'indi. Ne uyo yeesi uwiitsa is'indi, nase imwakaanila. 38 Khulwekhuba ise sineekha khukhwama mwikulu khukhola byeesi samweene ingana ta, ne akhali khukhola by'oyo uwanduma, byeesi akana. 39 Uwanduma sheesi akana nisho shino: ari ikhakosaasakho na mutweela kh'ubo beesi amba ta. Ne akhali ari imbalamuse boosi khu shifukhu shimaliilisi. 40 Khulwekhuba shino nisho sheesi Papa wase akana, ari buli mundu yeesi ubona Umwana nalundi wamufukiilila, ari abe ni bulamu bubukhawawo ta. Ni nase indimulamusa khu shifukhu shimaliilisi.” 41 Shino shakila Bayudaaya beŋuluŋuunya, bari lwekhuba abe Yesu walomile ari, “Ise niye biilyo bibyaama mwikulu byeetsa asi.” 42 Kila baloma bari, “Uyuno s'ali Yesu, umwana uwa Yosefu? Sikhwamanya papa weewe ni maayi weewe? Ari anyala aryeena waloma ari ekha asi khukhwama mwikulu?” 43 Yesu wabelamo ari, “Mukheŋuluŋuunya mwenyene na mwenyene ta. 44 Mbaawo umundu unyala khukhwiitsa is'indi ta, khurusakho nga papa uwanduma wamureerire is'indi. Ni nase indilamusa umundu uyo khu shifukhu shimaliilisi. 45 Baŋoosi baarona bari, ‘Wele alibaleekela boosi.’ Buli mundu yeesi urekeeresa, nalundi weyika khukhwama khu papa, etsa is'indi. 46 Ne s'ili bari iliwo uwabonakho khu papa ta, khurusakho uyo uwama isi Wele, uyo niye wabonakho papa. 47 Ilala, imbaboolela ndi uyo ufukiilila, ali ni bulamu bubukhawawo ta. 48 Ise indi biilyo bibireera bulamu. 49 Akhaba nga baakuuka beenywe nga bali mu mubiimbi baalya maanu, ne bakyelawo baafwa. 50 Ne bino nibyo biilyo bibiikha khukhwama mwikulu, nio buli mundu yeesi ubilyakho alekhe khufwa ta. 51 Ise indi biilyo bibireera bulamu, bibyeekha asi khukhwama mwikulu. Umundu yeesi ni kane alye khu biilyo bino, kane abe umulamu biilo ni biilo. Nalundi biilyo byeesi kane imbe shibala nio akile shibe ni bulamu, nikwo kumubili kwase.” 52 Ni abweene awo abalukhawo khukhandisana akari e Bayudaaya boonyene na boonyene nga baloma bari, “Umusaani uyu anyala aryeena khukhuwa ifwe kumubili kweewe ari khulye?” 53 Yesu wabaloma ari, “Ilala, ilala, imbaboolela ndi ni mulekha khuulya kumubili kw'Omwana w'Omundu, mwalekha ni khuunywa kamafuki keewe, singene mube ni bulamu mus'inywe ta. 54 Uyo yeesi ulya kumubili kwase, wanywa ni kamafuki kaase, aliba ni bulamu bubukhawawo ta, ni nase indimwinyusa ekyele umulamu khu shifukhu shimaliilisi. 55 Khulwekhuba kumubili kwase kuli biilyo byaŋali, ni kamafuki kaase niko she khuunywa shaŋali. 56 Umundu ulya kumubili kwase, wanywa ni kamafuki kaase, aba amenya mus'ise, ni nase imba imenya mu niye. 57 Nga ise n'indi umulamu khulwekhuba Papa uwanduma ali umulamu, aryo naye umundu ulya kumubili kwase aliba umulamu khu lwase. 58 Nashiryo bino nibyo biilyo bibyeekha asi khukhwama mwikulu. Sibili nga byeesi baakuuka beenywe baalya ta. Khulwekhuba bakyelawo baafwa. Ne uyo ulya khu biilyo bino, aliiba umulamu biilo ni biilo.” 59 Bino Yesu abilomela i Kaperunaumu, nga ali muntsu iye khukhwisaayilamo aleekela. 60 Bakali khu baleekelwa beewe ni bawulila bino, kila baloma bari, “Khuleekela khuno khuli khwe saambo imangafu naabi. Naanu unyala khurekeeresa bino?” 61 Ne akhaba nga mbaawo uwaboolela Yesu ta, ne umweene wamanya busa ari baleekelwa beewe balikho beŋuluŋuunya khu shiindu shino. Kila abalomela ari, “Shisheene isho shonyene shabamalilemo kamaani? 62 Ne singa mubona Umwana w'Omundu nga aniina atsya isi aba makiboole? 63 Umwoyo uwa Wele niye ukaba bulamu; khulwekhuba kamaani ke kumubili kw'omundu mbaawo sheesi kakhola ta. Bino byeesi imbaboolela bireera Umwoyo uwa Wele, nalundi bireera bulamu. 64 Ne iliwo batweela khus'inywe babakhafukiilila ta.” Khulwekhuba Yesu amanyilawo khukhwama makiboole abo babakhafukiilila ta, akhaba ni n'oyo abe wutsya khumulyamo luwomelo. 65 Yesu wabalomela ari, “Shishikilile kila imbaboolela ndi, mbaawo umundu na mutweela unyala khukhwiitsa is'indi ta, khurusakho nga Papa wamunyalisiile khushikhola.” 66 Khulwe shisheene isho, khukhwama abweene awo, bakali khu baleekelwa beewe bamururakho, balekha khukyendatsaka ni naye lundi ta. 67 Lwanyuma Yesu wareeba likhumi na babili ari, “Ne inywe? Ni nanywe mukana khuutsya?” 68 Simoni Petero wamukobolamo ari, “Umukasya, ne ndi khuba khuutsya isi naanu? Bona iwe uli ni bilomo bibireera bulamu bubukhawawo ta. 69 Nalundi ifwe khwafukiilile nga khumanya khuri iwe Umukhosefu uwama isi Wele.” 70 Yesu welamo ari, “S'ali ise samweene niye uwabarobola inywe likhumi na babili? Ne mutweela khus'inywe ali Sitaani.” 71 Yesu aba akanikha khu Yuda, umwana wa Simoni Isikalyoti. Khulwekhuba akhaba nga aba mutweela khu likhumi na babili, abe niye wutsya khulya mu Yesu luwomelo.

7

1 Lwanyuma lw'ebyo, Yesu wakyeendakakho mu Galilaaya, ne walekha khukana khukyenda mu Buyudaaya ta, khulwekhuba abe Bayudaaya bakhalile kamakyesi ke khumwiira. 2 Ne kamayiiya ke Bayudaaya ke Tsiwema nga kali ambi khukhwoola, 3 babandaaye ba Yesu bamuloma bari, “N'urure ano utsye i Buyudaaya, nio baleekelwa boowo b'eyo nabo babone kimilimo kyoowo kyeesi ukhola. 4 Khulwekhuba mbaawo ukholela shishindu shoosi mu khwibisa, ate nga akana shimanyikhe mu lubuula ta. N'uba nga ukhola bibindu bino, ni wiyokesanise isi shibala.” 5 Khulwekhuba ni bayaaya beewe babeene sibaamufukiililamo ta. 6 Aryo kila Yesu abaloma ari, “Isaawa yase inyene ishiili khukhwoola ta, ne inywe mwambaasa muri isaawa yoosi iba niyo inyene iyo. 7 Shibala seshinyala shababiiyila inywe ta. Ne shayimbiiyila ise khulwekhuba ise nokesanisa ndi kimilimo kyasho kili kimibi. 8 Inywe mwabeene ni muniine mutsye khu mayiiya. Ise s'inaniinayo ari ta. Khulwekhuba isaawa yase inyene ishiili khwoola ta.” 9 Aryo n'amala khubaboolela ibyo, umweene warama i Galilaaya. 10 Lwanyumakho babandaaye ba Yesu ni baamala khuniina baatsya khu mayiiya, naye aryo watsya yenyene, akhuba mu lubuula ta, ne mu shimoonyo busa. 11 Bayudaaya bamuweentsa khu mayiiya nga bareebana bari, “Umusaani uwatsana ali waheena?” 12 Abawo khukhwimoonyelesa khukali mu bandu, nga balala baloma bari, “Ali umundu umulayi”, ne babaandi bari, “Taawe, akosaasakosaasa babandu.” 13 Ne alekha khubawo umundu uloma lubuula ta, khulwe khuurya Bayudaaya. 14 Ne kamayiiya ni kaaba koolile shinakari, Yesu waniina mu Lisaayilo Likhulu, wananikha khuleekela. 15 Bayudaaya beyaanga nga baloma bari, “Umusaani yuno buleekele buno abufuna aryeena, ate nga ashiili khufunakho khusoma ta?” 16 Yesu wabeelamo ari, “Khuleekela khuno sikhuli khukhwase ta, ne khuli khwoyo uwandumana. 17 Umundu yeesi n'akana khukhola byeesi Wele akana, alimanya oba nga khuleekela khwase khuno khwama isi Wele, namwe oba nga ise inganikha khulwe bunyala bubwase samweene. 18 Uyo ukanikha khulwe bunyala bubweewe umweene, aba ewentsela shiriifwa umweene. Ne uyo uweetsa shiriifwa sh'oyo uwamurumana, aba uwaŋali, nalundi s'abamo ni bubeeyi ta. 19 Musa s'abawa inywe kamakambila? Ne mbaawo namutweela khus'inywe ukawamba ta. Khulwashiina mukhakakho khukhuntsira?” 20 Wanamundu wamwiilamo ari, “Ulikho shisimu! Naanu ukana khukhwiira?” 21 Yesu wabeelamo ari, “Inakhola kumulimo mutweela nanywe mwiyange. 22 Musa niye uwabawa shilomo she khukhwinjila imbalu (ne akhaba nga yaama isi baakuuka, akhuba isi Musa ta), ne inywe musheba umundu akhaba ni khu shifukhu sha Sabato. 23 Noola musheba umwana imbalu khu Sabato, nio kamakambila ka Musa kalekhe khukhwonakisibwa ta, khulwashiina muukhalalila ise bari khulwekhuba nawonesele umundu khu Sabato? 24 Mukhakhalatsaka kumusaango nga mwiima khu bindu bye khu ngaaki byeesi mubona ni tsimoni ta, ne ni mube baŋali mu khukhala kumusaango.” 25 Mu mbuka nyene iyo, balala khu bandu be mu Yerusalemu bareeba bari, “Uyuno s'ali niye umundu esi baweentsa khukhwiira? 26 Ne bona ali ano akanikha lubuula nga mbaawo sheesi bamukholakho ta. Manya be bunyala bakhaba bamumanyile bari niye Kristo? 27 Ne ifwe kwamanya isi umusaani yuno ama. Kristo n'aliitsa, mbaawo ulimanya isi ama ta.” 28 Ne Yesu n'aba nga ashileekela mu Lisaayilo Likhulu, walomela angaaki lukali ari, “Ilala mwayimanya ise? Ni esi naama mwamanyayo? Ise sinayitsa khu lwase samweene ta. Ise nayitsa khu lwooyo uli uwaŋali, uwandumana ise. Inywe simwamumanya ta. 29 Ne ise namumanya, khulwekhuba naama is'ali, nalundi niye uwandumana ise.” 30 Lwanyuma lwa bino bakhakakho khumuwamba, ne mbaawo namutweela uwamutiilakho kumukhono ta, khulwekhuba abe isaawa yeewe inyene yaba ishiili khukhwoola ta. 31 Akhaba nga byaba biryo, ne bakali khu lituuli lye babandu bamufukiilila, nga baloma bari, “Kristo n'aliitsa, alikhola bubonelo bukali khufuura umusaani yuno bwakhola?” 32 Bafarisaayo bawulila babandu nga bekuta khu bindu bibiwaamba khu Yesu. Baryo Bafarisaayo tsana ni Basaayi bakhulu barumana basilikhale be Lisaayilo Likhulu, bari bamuwaambe. 33 Ne Yesu waloma ari, “Indi ni nanywe imbuka yino injeekhe, ne lwanyuma intsye isi uyo uwandumana. 34 Mulimbeetsa ne simulinyoola ta, ni isi ndiba simunyala mwetsayo ta.” 35 Lwanyuma Bayudaaya baloma bonyene na bonyene bari, “Umusaani uyu akana khuutsya ena isi khukhanyala khwamunyoolela ta? Manya akana khuutsya mu Bayudaaya babasalanila mu Buyonaani, atsye aleekele Bayonaani? 36 Amanyisile shiina ni lomo isi alomele ari, ‘Mulimbeetsa ni simulinyoola ta’, lundi ari, ‘Isi ise intsya simunyala mwetsayo ta.’ ” 37 Khu shifukhu shishimaliilisayo she kamayiiya, lundi nga nisho shishifuura bukhulu, Yesu wiima walangilila ari, “Noola umundu yeesi bulesa bumulya, ni etse isi ise ndi anywe. 38 Nga bibyaronebwa bikhosefu ni biloma biri, ‘Buli mundu ufukiilila mus'ise, tsintsitsi tsye kameetsi tsilirurukukha khukhwama mu mwoyo kweewe.’ ” 39 Shino Yesu ashiloma nga amanyisa Umwoyo uyo, esi abo babamufukiilisamo baaba batsya khufuna, khulwekhuba Yesu aba ashiili khwisibwamo shiriifwa ta. 40 Batweela khu baandu be mwituuli ni bawulila bilomo bino, baloma bari, “Ilala umusaani yuno ali umuŋoosi.” 41 Babandi baloma bari, “Uyuno Kristo”, ne babandi bari, “Kristo anyala aryeena khukhwama mu Galilaaya? 42 Bibyaronebwa bikhosefu sibiloma biri, Kristo alyaama munda iya Daudi, mu Beselehemu, shiriimba mweesi Daudi amenyatsaka?” 43 Baryo babandu bawukhanamo khulwa Yesu. 44 Babandi khu nibo bakana bamuwaambe, ne alekha khubawo uwakhakakho khumuwamba ta. 45 Lwanyuma basilikhale be Lisaayilo belayo isi basaayi bakhulu, ni Bafarisaayo bababarumana. Basaayi bakhulu ni Bafarisaayo bareeba basilikhale bari, “Khulwashiina mukhamureerire ano?” 46 Basilikhale babeelamo bari, “Mbaawo umundu na mutweela uwakanikhatsakakho nga umusaani uyu n'akanikha ta!” 47 Bafarisaayo bareeba basilikhale bari, “Ni nanywe umusaani uyu wababorosile? 48 Mwabonakho na mutweela khu barangilisi, namwe khu Bafarisaayo umufukiilila? 49 Ne khu lituuli lino, abo babakhamanya kamakambila ka Musa ta, bali ni shitsubo khukhwaama isi Wele.” 50 Ne mutweela uwe mu lituuli lyaabwe, ulaangibwa Nikodemusi, uwaba abe watsyakho khaale isi Yesu, wareeba ari, 51 “Kamakambila keefwe kafukiilisa khukhalila umundu kumusaango, nga ashiili khunyoowa khukhwiwotsakho, ni khuumanya shiina sheesi akholile ta?” 52 Bamukobolamo bari, “Ni nawe wama i Galilaaya? N'usome mu byaronebwa bikhosefu, uwentselese, kane ubone nga mbaawo umuŋoosi uwama i Galilaaya ta.” 53 Baryo buli mundu welayo ingo weewe.

8

1 Nga buli mutweela welileyo ingo weewe, Yesu watsya khu lukiingi lululaangibwa Zeyituni. 2 Khu shifukhu shishelakho nga antsye ashiili mamilimili, Yesu welayo mu Lisaayilo Likhulu. Babandu boosi beetsa is'ali, naye wekhala asi warakikha khu baleekela. 3 Baroni be Kamakambila ka Musa atweela ni Bafarisaayo beetsa nga bareera umukhasi, isi bawamba nga akhola bye buyeyani. Bamwiimisa akari mu bandu, 4 kila bareeba Yesu bari, “Umuleekeli, umukhasi yuno bamuwambiile khu bweene nga alikho akhola bye buyeyani. 5 Khulondekhana ni kamakambila keefwe, Musa akhulakila ari bakhasi nga bano bari khwakha khubakhupa kamabaale baafwa. Ne iwe shino ushilomakho uri shiina?” 6 Baloma shino nga bakhakilisa Yesu busa, bari nio bamisilekho ilomo iye khumuwabila isi baawuli. Ne Yesu wenama asi warona ni lulwaala lweewe. 7 Ne ni beloosela khumutsuntsumilisa, wakangamukha wabaloma ari, “Khayo uyo yeesi khus'inywe ukhaakholatsakakho shishonako ta, abe niye umukiboole khumukhupa libaale.” 8 Yesu wenama lundi, warona khwiloba ni lulwala lweewe. 9 Babandu ni bawulila shino, barakikha khumolokha busa mbola sha mutweela tweela, khurakikha ni babafuura bukhulu. Khukhwolisa Yesu n'arama yenyene n'umukhasi nga ashimikha ibweeni weewe. 10 Kila Yesu akangamukha, wareeba umukhasi ari, “Batsana bali ena? Mbaawo ukhukhaliile kumusaango ta?” 11 Umukhasi welamo ari, “Umukasya, imbaawo ta.” Yesu wamuloma ari, “Ni nase s'ikhukhalila kumusaango ta. N'utsye, ne ukhelakho woneka lundi ta.” 12 Lwanyuma Yesu walomela babandu ari, “Ise niye buwaanga bwe shibala. Umundu yeesi uwunondelela ise, aliba ni buwaanga bubureera bulamu, nalundi s'alikyeendela mu shiilima ta.” 13 Bafarisaayo bamulomela bari, “Ari ulikho wiruuya wamweene khu bwoowo. Byeesi uloma imbaawo sheesi biŋaŋasa ta.” 14 Yesu wabelamo ari, “Abe nakhaba nga nikanikha khu samweene, byeesi inoma bili byaŋali. Khulwekhuba samweene namanya esi naama, nalundi esi indikho ntsya. Ne inywe simwamanya esi naama namwe esi indikho intsya taawe. 15 Inywe mukhala kumusaango khulondekhana ni intsibirisa iye babandu. Ne ise s'ikhalila umundu yeesi kumusaango ta. 16 Ne akhaba nga nakhalile kumusaango, khukhalawo khwase khuba khwa ŋali, khulwekhuba ise s'ikhalawo senyene ta, imba ndi ni Papa uwandumana ise. 17 Ni mu makambila keenywe sharonebwa shiri nga bujulisi bwe babandu babili bwawambakaane, shokesana shiri byeesi bakanikha bili byaŋali. 18 Ise samweene nikanikhakho, ni Papa uyo uwanduma naye akanikha bibimaambakho.” 19 Kila bamureeba bari, “Papa woowo ali waheena?” Yesu wabelamo ari, “Inywe simwayiimanya ise ta. Ni Papa wase naye simwamumanya ta. Muba nga mumwamanya ise, khali ni Papa naye mwamumanya.” 20 Bilomo bino Yesu abilomela mwibikhilo lye Lisaayilo Likhulu, nga alikho aleekela babandu. Ne s'abawo na mutweela uwakana khumuwamba ari bamubowe ta, khulwekhuba abe isaawa yeewe ishiili khukhwoola ta. 21 Lwanyuma Yesu wabaloma luundi ari, “Ise ikhaatsye. Mulimeentsa ne simulinyoola taawe. Mukhaafiile mu byonako byenywe. Isi ise ndi khuutsya, inywe simunyala mwetsayo ta.” 22 Kila Bayudaaya bereeba bari, “Shiina kila aloma ari, ‘Isi ise ndi khuutsya, inywe simunyala mwetsayo ta?’ Ali khuutsya khukhwiyira namwe, amanyisa shiina?” 23 Wabelamo ari, “Inywe muli khu shibala asi, ne ise naama mu ngaaki. Inywe muli be mu shibala muno, ne ise s'indi uwe mu shibala muno ta. 24 Shino shishikilile nabalomela ndi mulifwiila mu byonako byeenywe. Muŋali mulifwiila mu byonako byeenywe, akhali nga mwafukiiliile muri, ‘Ise niye uli nga n'indi.’ ” 25 Bamureeba bari, “Ne iwe naanu?” Naye Yesu wabelamo ari, “Ise ndi nga ni mbalomeele khukhwama makiboole. 26 Ise ndi ni bibiindu bikali bye khubakanikhakho, nalundi ndi ni bikali bibikila nabakhalila kumusaango. Ne shonyene ndi uwandumana ise, umweene ali uwe bwaŋali. Ni nase imboolela babandu be mu shibala ibyo byeesi nawulila khukhwama khu niye.” 27 Ne babandu sibaamanya bari Yesu aba alikho akanikha khu bya Papa weewe ta. 28 Yesu wababoolela ari, “Ni mulimala khusuunga Umwana w'Omundu, abweene awo mulimanya muri ise niye umweene uyo. Nalundi mulishimanya muri imbaawo sheesi ikhola mu bunyala bwase ta. Ne akhali inoma ibyo byeesi Papa andekeela khuloma. 29 Uyo uwandumana ise ali ni nase. Shiwayindekha senyene ta, khulwekhuba buli busheele ise ikhola bibimwikhoyesa niye.” 30 Babandu bakali babawulila Yesu nga aloma bibindu bino, bamufukiililamo. 31 Abweene awo Yesu walomela Bayudaaya babamufukiililamo ari, “Singa mulondelela khuleekela khwase, kane mube baleekelwa baase baŋali, 32 ni nanywe mulimanya bwaŋali. Ni bwaŋali ubwo bulibakangulula inywe mube bakangulule.” 33 Bamukobolamo bari, “Ifwe khuli babetsukhulu ba Ibulayimu. Sikhwabatsakakho bakulwa b'omundu yeesi ta. Ari ukhulomela uryeena uri khuliba baakangulule khukhwama mu bubowe?” 34 Yesu wabelamo ari, “Ilala, imbaboolela muŋali ndi, buli mundu yeesi ukhola shishonako, aba umukulwa uwe shishonako. 35 Umukulwa s'amenya mungo biilo ni biilo ta. Ne umwana uwe muntsu amenya mungo biilo ni biilo. 36 Ne nashiryo, noola umwana abakangulula inywe khuuba balekhuule, mulibeela ilala bakangulule. 37 Namanyile nga muli babetsukhulu ba Ibulayimu, ne muweentsa khukhuntsira ise, khulwekhuba simufukiilisa byeesi ise indeekela ta. 38 Ise inganikha khu byeesi Papa wase amala khukhuntsokesanisa. Ne inywe mukhola byeesi papa wenywe amala khubaboolela.” 39 Bamukobolamo bari, “Ibulayimu niye papa weefwe.” Yesu naye wabeelamo ari, “Muba mumuuli babaana ba Ibulayimu, khali mukhola buraambi nibwo butweela nga bweesi Ibulayimu akhola. 40 Ne nga ni shibonekha, muweentsa khukhuntsira ise, ate ise ndi umundu ubaboolela byaŋali byeesi nawulila khukhwama isi Wele. Ibulayimu s'akholakho shishindu nga inywe sheesi mukhola shino ta. 41 Inywe mulikho mukhola sheesi papa wenywe amala khukhola.” Balomela Yesu bari, “Ifwe sikhwasaalikha khukhwama mu buyeyani ta. Wele umweene niye Papa wefwe.” 42 Yesu wabakobolamo ari, “Iba nga Wele niye Papa wenywe umweene, khali mungana ise. Khulwekhuba ise naama isi Wele, bona ari indi ano. Ise shineetsa khulwe bunyala bubwase samweene ta, ne khurusakho ndi Wele andumana. 43 Khulwa shiina kila mukharekeeresa mwamanya byeesi ise inoma? Shishireera shino shiri ndi simunyala mwekhalilikha mwarekeeresa burume bwase ta. 44 Inywe muli babaana ba Sitaani! Uyo niye papa wenywe, nalundi mukana khuumenya khulondekhana ni sheesi papa wenywe akana. Khukhwama makiboole, papa wenywe ali umwiiri, nalundi s'akana bwaŋali ta. Khulwekhuba papa wenywe s'alimo bwaŋali ta. N'aloma bye bubeeyi aba wakholile shishindu shishiili shiisaalikhana isi niye. Khulwekhuba niye ali umubeeyi, nalundi ali papawe uwe bubeeyi. 45 Shishikila mwalekha khukhufukiilila ise, bari khulwekhuba ise inganikha byaŋali. 46 Naanu khus'inywe unyala wantsuntsumilisa ise ari indi ni shishonako? Ne noola inoma byaŋali, khulwashiina mukhabifukiilila? 47 Umundu uwama isi Wele arekeeresa bilomo bya Wele. Ne ilomo ikila inywe mwalekha khurekeeresa ta, ili ndi simuli ba Wele ta.” 48 Bayudaaya baloma bari, “Ifwe sikhubeele batuufu khuloma khuri uli Umusamariya, nalundi ulikho shisaambwa?” 49 Yesu wabelamo ari, “Ise s'indikho shisaambwa ta. Ise niisamo Papa wase shiriifwa. Ne inywe muumbirisamo ise tsimoni. 50 Ise s'imeentsa shiriifwa shishase ta. Ne iliwo ushiweentsa, nalundi niye ukhala kimisaango. 51 Ilala, ilala imbaboolela ndi, umundu yeesi uwamba shilomo shase, s'alifwa ta.” 52 Kila Bayudaaya baloma bari, “Ari khwashihandalasile nga ulikho shisaambwa! Ibulayimu wafwa, ni baŋoosi nabo baafwa, ne iwe ari uloma uri umundu yeesi uwamba shilomo shoowo s'alifwa ta? 53 Kuuka weefwe Ibulayimu wafwa. Wambaasa uri iwe umufuura niye? Ni baŋoosi nabo baafwa. Iwe wilaanga khuuba naanu?” 54 Yesu waloma ari, “Iba nga bari nifumisa samweene, khukhwifumisa khwase khali khwandibeele khwa busa; ne Papa wase niye ufumisa ise. Niye mutweela isi inywe muloma muri ali Wele weenywe. 55 Inywe simwamumanya ta, ne ise namumanya. Imba nga ulomile ndi sinamumanya ta, khali nase imbeele umubeeyi, nga inywe ni muli babeeyi. Ne ise namumanya nalundi intsiililila khu byeesi aloma. 56 Kuuka wenywe Ibulayimu ekhoya khubona ari abona bifukhu bye khukhwiitsa khwase. Ilala abibona, nalundi wekhoya.” 57 Bayudaaya bamuloma bari, “Iwe ushiili khwoolesa ni kimiiko kye bukhulu kamakhumi karaano ta, unyala uryeena waloma uri wabona khu Ibulayimu?” 58 Yesu wiloosela ari, “Ilala, ilala imbaboolela ndi, Ibulayimu nga ashiili khusaalikha ta, ise nga indiwo.” 59 Ni abweene awo babukula kamabaale bari bamukhupe, ne Yesu webisa, warura mu Lisaayilo Likhulu, watsya.

9

1 Yesu n'aba nga akyeenda, wabona umusaani uwasaalikha nga ali umubofu. 2 Baleekelwa beewe bamureeba bari, “Umuleekeli, naanu niye uwoonaka kila umusaani uyu asaalikha nga ali umubofu? Niye umweene namwe basaali beewe?” 3 Yesu welamo ari, “Sishili bari khulwe bibyonako byeewe, namwe khulwe bye basaali beewe, kila umundu uyu asaalikha nga umubofu ta. Ne khurusakho ndi ali umubofu nio akile bikholwa bya Wele biboneshele mu niye. 4 Nga antsye ashiili kumuusi, shakhila khukhole kimilimo kyooyo uwanduma ise. Mbaawo unyala waraamba kumulimo nga antsye bwelabuule ta. 5 Nga ishiili mu shibala, ise mba niye buwaanga bwe shibala.” 6 Yesu n'amala khuloma aryo, wafuutsa kamare asi, waroka lifukhuulu mu mare, walihakha khu moni tsy'omusaani umubofu. 7 Waloma umubofu ari, “N'utsye wisiinge mwitibo liliili i Siloamu” (Siloamu shimanyisa khurumiwa). Nashiryo watsya, wesiinga, wakobola nga tsimoni tsibona. 8 Ne bahesanwa b'omusaani uyo, ni babandu babandi abe babamubonakho khaale nga wekhaale asabilisa, baloma bari, “Umusaani uyu s'ali niye uwekhalatsaka awo nga asabilisa?” 9 Batweelakho baloma bari, “E e, niye.” Ne babaandi bakhaabisa nga baloma bari, “Taawe, s'ali niye ta. Uyuno amufwanana busa.” Kila umusaani umweene aloma ari, “Niye ise.” 10 Bamureeba bari, “Ne tsimoni tsoowo tsibimbushile tsiryeena?” 11 Umusaani uyo welamo ari, “Umundu isi balaanga bari Yesu, arokile lifukhuulu, wambakha khu moni tsase, wanoma ari intsye mu Siloamu nisiinge. Nase natsya, nga ninisingile, tsimoni tsabimbukha.” 12 Bamureeba bari, “Umusaani mweene uyo ali waheena?” Wabelamo ari, “Ise simanya ta.” 13 Bayila umusaani uwaba umubofu isi Bafarisaayo. 14 Ne yaba khu shifukhu sheesi Yesu arokelamo lifukhuulu wabimbula tsimoni tsy'omusaani uyo, shaba sha Sabato. 15 Bafarisaayo nabo lundi baareebelesa umusaani uyo, isaambo isi abimbukhamo tsimoni. Wabaloma ari “Ambakha liloba khu moni tsase, natsya nasiinga mu moni mwase, narakikha khubona.” 16 Batweela khu Bafarisaayo baaloma bari, “Seshinyalikha khuuba nga umundu ukholile shino ama isi Wele ta, khulwekhuba s'alondelela kamakambila ke shifukhu sha Sabato ta.” Ne babandi baloma bari, “Ne abe umundu aba umwonaki khali anyalile aryeena khukhola bye kamakaanga nga bino?” Lwanyuma abawo khukhwawukhana akari abwe. 17 Bafarisaayo lundi bareeba umusaani uwabakho umubofu bari, “Umusaani uyu iwe umulomakho uryeena, khukhwama nga n'uloma uri akhubimbuule tsimoni?” Welamo ari, “Umusaani uyo ali umuŋoosi.” 18 Ne Bayudaaya balekha khufukiilila bari umusaani uyo asaalikha nga ali umubofu, ne nga ari abona ta, khukhwolisa ni balaanga basaali beewe. 19 Bareeba basaala beewe bari, “Uyuno ali umwana wenywe, isi muloma muri asaalikha nga ali umubofu? Shiitsa shiryeena waba nga aluno ari abona?” 20 Basaali beewe belamo bari, “Ifwe khwamanyile khuri uyuno ali umwana wefwe, nalundi khwamanyile khuri asaalikha nga ali umubofu. 21 Ne ifwe sikhumanya nga n'abimbukhile tsimoni ta, namwe sikhumanya naanu umubimbuule tsimoni ta. Khukhwama n'ali umundu umukhulu, ni mumureebe umweene; lekha umweene ekanikhekho.” 22 Basaali beewe baloma baryo khulwe khurya barangilisi be Bayudaaya, abe babamalile khukhalawo bari umundu yeesi ukane alome ari Yesu niye Kristo, kane bamwikalewo khuutsya muntsu iye khukhwisaayilamo. 23 Shino nisho shishakila basaali beewe baloma bari, “Ali umusaani umukhulu, ni mumureebe umweene,” 24 Lwanyuma balaanga umusaani abe uwaba umubofu kumulundi kukukhola khabili, bamuloma bari, “N'ufumise Wele! Ifwe khwamanyile nga umundu uyu n'ali umwonaki.” 25 Umusaani wabelamo ari, “Ise s'imanya oba ali umwonaki namwe ta. Ne ise shishindu shitweela sheesi imanya shili ndi, naba umubofu, ne ari imbona.” 26 Bamureeba bari, “Ne akhukholile aryeena? Akhubimbuule aryeena tsimoni?” 27 Welamo ari, “Ise namalile khaale khubaboolela, ne simuwulila ta. Khulwashiina kila mukana niilemo lundi? Namwe nanywe muli khukana khukhwikyela baleekelwa beewe?” 28 Bamukhoma. Baloma bari, “Iwe niye uli umuleekelwa w'omusaani uyo. Ne ifwe khuli baleekelwa ba Musa. 29 Ifwe khwamanya khuri Wele akanikha ni Musa, ne bibiwaambakana n'umusaani uyu, ifwe sikhumanya isi ama ta.” 30 Umusaani uyo wabelamo ari, “Shino she khukhwiyaangisa! Khulwekhuba muloma muri simumanya isi ama ta, ne bona ise wamimbuule tsimoni tsase. 31 Feesi khwamanya khuri Wele s'arekeeresa babonaki ta, akhali arekeeresa abo babamurya nalundi babakhola sheesi akana. 32 Ne khukhwama khukhubuumbibwa khwe shibala khaale ni khaale, sishawulilikhanakho nga abawo umundu yeesi uwabimbula tsimoni tsy'omundu uwasaalikha nga ali umubofu ta. 33 Ne umundu yuno nga khurusakho ama isi Wele, busa khali s'anyalile khukhola shishindu shoositsana ta.” 34 Bamuloma bari, “Ne iwe nawe uwasaalikha nga uli umwonaki, iwe nawe unyala uryeena khukhuleekela ifwe?” Bamuwoona khukhwama mu ntsu ye khukhwisaayilamo. 35 Yesu n'awulila bari bamuwoonile khukhwama mu ntsu ye khukhwisaayilamo, n'akaanana umusaani uwatsana, wamureeba ari, “Ufukiilila mu Mwana w'Omundu?” 36 Umusaani welamo Yesu ari, “Musakhulu, n'umboolele niye naanu, ni nase kane imufukiililemo.” 37 Yesu wamuloma ari, “Wamuboone khaale, nalundi niye umweene yuno niye yeesi ulikho ukanikha ni naye.” 38 Waloma Yesu ari, “Umukasya, naafukiilile.” Aryo wafukhama asi wesaaya Yesu. 39 Yesu waloma ari, “Ise neetsa mu shibala khulwe khukhala kumusaango. Nio akile babofu babimbukhe tsimoni; ni naabo bababona bekyele babofu.” 40 Bafarisaayo babaaba ni Yesu ni bawulila bino kila baloma bari, “Ari kila uloma uri ifwe nafwe khuli babofu?” 41 Yesu wabelamo ari, “Muba nga mumuuli babofu, khali simuli ni kumusaango ta; ne ari ni muloma muri munyala khubona, shimanyisa shiri muli ni kumusaango.”

10

1 Yesu waloma ari, “Ilala, ilala, imbaboolela ndi, umundu ukhabirira mu mulyango nga enjila mu litaala lye kamasheese, ne waniinila ahandi busa, uyo aba umwiifwi, nalundi umunuuli. 2 Ne umundu uwingilila mu mulyango, uyo aba niye umwaayi uwe kamasheese. 3 Umweene uyo, umuliindi amwikulilawo kumulyango, ni kamasheese kawulila likono lyeewe. Alaanga kamasina ke kamasheese keewe, wakarusa ibulafu wakayisa. 4 N'amala khuuba nga warusile kamasheese keewe koosi ibulafu, akarangilila, nako kamulondelela, khulwekhuba kaamanya likono lyeewe. 5 Ne umundu umukyeni busa sikamulondelela ta. Akhali kamwilukha, lwekhuba sikamanya likono ly'omukyeni ta.” 6 Yesu araambisa lusimo luno, ne nibo balekha khumanya byeesi aba nga ababoolela, ni bili ta. 7 Aryo lwanyuma Yesu waloma lundi ari, “Ilala, ilala, imbaboolela ndi, ise niye kumulyango kwe kamasheese. 8 Abo boosi babanyoowa ise khukhwiitsa, baaba babiifwi, nalundi banuuli. Ni kamasheese sikabawulila ta. 9 Ise niye kumulyango. Umundu yeesi ni enjilila mus'ise, aliwonesebwa. Alinjila, lundi arure anyoole kamayilo. 10 Umwiifwi s'etsa khu lwe shishindu shishindi ta, ne njeeba etsa khukhwiiba, ni khukhwiira, ni khuhesa bibiliwo. Ne ise neetsa khubawa inywe bulamu, nalundi ndi mube ni nabwo mu bukali. 11 “Ise ndi umwaayi umulayi. Umwaayi umulayi awanayo bulamu bweewe khulwe kamasheese keewe. 12 Ne umuraambi uwayisa ari afune kumukheemba, ukhali umweene uwe kamasheese ta, n'abona khatsuutse nga kheetsa, alekha kamasheese watima watsya, khatsuutse khaluumba kamasheese, khakasalanisa. 13 Umwaayi uli umuraambi uwe kumukheemba atima watsya khulwekhuba ayila kumukheemba ne kamasheese s'akenaanakho ta. 14 “Ise ndi umwaayi umulayi, namanya kamasheese kaase, ni kakaase nako kayimanya samweene. 15 Nga Papa n'amanya ise, ni nase nga ni namanya Papa, nawanayo bulamu bwase khulwe kamasheese. 16 Ne ndi ni kamasheese kakandi kakakhali mu litaala lino ta; ni nako naakha khukareera. Nako kaliwulila likono lyase, kabe ke mwitaala litweela, n'umwaayi abe mutweela. 17 “Papa angana ise khulwekhuba imbaanayo bulamu bwase, nio lwanyuma imbufune lundi. 18 Mbaawo umundu uwundusakho bulamu bwase ta; ne ise imbuwaanayo samweene khu bwase. Indi ni bunyala bwe khubuwaanayo, nalundi ndi ni bunyala bwe khubufuna lundi. Shino nisho sheesi Papa andakiile khukhola.” 19 Khulwe bilomo bino, lundi ndi abawo khukhwawukhana mu Bayudaaya. 20 Bakali khu nibo baloma bari, “Alikho shisaambwa, nalundi wakwiile tsintsoli. Lwashiina mumurekeeresa?” 21 Ne babandi baloma bari, “Mbaawo umundu uli ni shisaambwa unyala khukanikha ari taawe. Shisaambwa shinyala khubimbula tsimoni tsye babofu?” 22 Byaba bifukhu bye bunyifu, ni Kamayiiya ke Khuwanayo i Yerusalemu kaaba katsya mu moni. 23 Yesu aba akyeenda mu Lisaayilo Likhulu, mwitikiiyi lya Solomoni. 24 Bayudaaya babusana, bamwibotokhelela bamureeba bari, “Ulyoolisa ena khukhulekha ifwe nga khwikanakana? Noola iwe niye Kristo, khuboolele lubuula.” 25 Yesu wabelamo ari, “Ise nababoolela, ne inywe simufukiilila ta. Buraambi bwase bweesi inaamba mu lisiina lya Papa, nibwo bubunganikhakho. 26 Ne simufukiilila ta, khulwekhuba simuli kamasheese kakaase ta. 27 Kamasheese kakaase kawulila likono lyase, nase nakamanya, lundi nako kanondelela. 28 Ise ingawa bulamu bubukhawawo ta. Shikalihela ta, lundi mbaawo ulikawutula khukhwama mu mukhono kwase ta. 29 Papa wase niye uwakamba, niye uminyisa bibindu byoosi, nashiryo mbaawo umundu yeesi unyala khuwutula shishindu shoosi khukhwama mu mukhono kwa Papa ta. 30 Ise ni Papa khuli umundu mutweela.” 31 Lundi ndi Bayudaaya bawamba kamabaale bari bamukhupe. 32 Ne Yesu wabelamo ari, “Nabookesana kimilimo kimilayi khukhwama isi Papa, khu milimo kino kyoosi, milimo shiina khu nikyo kikila mwakhupa kamabaale?” 33 Bayudaaya bamwiilamo bari, “Sikhuli khuutsya khukhupa kamabaale khulwe kimilimo kimilayi ta, ne khulwe khufwotsola Wele. Iwe umundu busa, ate wilaanga khuuba Wele.” 34 Yesu wabelamo ari, “Sisharonebwa mu makambila keenywe shiri, ‘Ise inoma ndi muli ba wele’ ta? 35 Babeene abo babalaangibwa bari ba wele, nga nibo beesi shilomo sha Wele shetsila, ni bibyaronebwa bikhosefu sibinyala khufuniakibwa ta. 36 Kale inywe munyala muryeena khukhunomakho ise isi Papa abiitakho tsikhabi warumana mu shibala, muri ifwotsola Wele, bari khulwekhuba ise nalomile ndi, ‘Indi Umwana wa Wele?’ 37 Ne ni imba nga sinaamba kimilimo kya Papa, mukhaafukiilila ta. 38 Ne ikhaba nga injiraamba, mwakhalekha khufukiilila, ne ni mufukiilile buraambi, nio mumanye muri Papa ali mus'ise, ni nase ndi mu Papa.” 39 Lundi ndi bakhakakho khumuwamba, ne Yesu wabebisakho watsya. 40 Aryo Yesu watsya injelekha we luluutsi Yorudaani, mu shifwo esi Yohana makiboole anyoowa khubatisila, waba ibweene iyo. 41 Babandu bakali beetsa is'ali baloma bari, “Akhaba nga Yohana s'akhola khabonelo khe kamakaanga khoosi ta, ne byoosi byeesi aloma khu mundu yuno, byaba byaŋali.” 42 Ibweene iyo, babandu bakali bafukiilila mu Yesu.

11

1 Abawo umusaani mutweela isi balaanga bari Lazaaro, abe umenya i Besaniya, uwaba abe waminyikhile. Besaniya shaba nisho shishaalo abe sheesi Mariya amenya, atweela ni yaayawe, Maliza. 2 Mariya yuno niye uwahakha bikyele by'Omukasya kamafura kakawunya bulayi, wabisiimulila litsuune lyeewe. Abe ali umukooko wa Lazaaro, uwaba umutsiina. 3 Nashiryo bakooko ba Lazaaro abo barumanisa isi Yesu, nga bamuloma bari, “Mukasya, umusaale woowo waminyikhile.” 4 Ne Yesu n'awulila shino waloma ari, “Butsiina buno sibunamilamo khufwa khwa Lazaaro ta, akhali bunamilamo khuuwa shiriifwa isi Wele. Nio akile khulwe butsiina buno, Umwana wa Wele afune khubuyilisibwa.” 5 Yesu abe wasiima Maliza, ni yaayawe, ni Lazaaro. 6 Ne shitweela busa nga n'awulila ari Lazaaro waminyikhile, weloosela khumenya isi aba khumala bifukhu bibindi bibili. 7 Lwanyuma lwe bifukhu ibyo, Yesu waloma baleekelwa beewe ari ni mwiitse khutsye i Buyudaaya lundi. 8 Baleekelwa beewe bamuloma bari, “Umuleekeli, s'abirirewo imbuka ingali khukhwama nga Bayudaaya abo ni bakana bakhukhupe kamabaale ta; ne ari ukana wileyo lundi?” 9 Yesu wabaloma ari, “Kumuusi sikulimo tsisaawa likhumi na tsibili? Nashiryo umundu ukyenda kumuusi s'etuya taawe. Khulwekhuba abonela buwaanga bwe shibala shino. 10 Ne umundu n'akyeenda mu shilo etuya, khulwekhuba iba mbaawo buwaanga ta.” 11 Yesu n'amala khuloma shino walooselakho ari, “Umusaale wefwe Lazaaro wakonele; ne indikho intsya khumwinyusa.” 12 Baleekelwa bamuloma bari, “Ne noola wakonele liilo, kane awone.” 13 Yesu aba amanyisa ari Lazaaro wafwiile, ne nibo bambaasa bari aloma khu liilo lya busheele. 14 Lwanyuma Yesu wababoolela lubuula ari, “Lazaaro wafwiile. 15 Ne khulwenywe nekhoyele, khulwekhuba ise sinabayo ta, nio manya mwafukiililamo. Ne ari lekha khutsye is'ali.” 16 Ne Tomasi, ulaangibwa ari Mukhwana, waloma baleekelwa baashe ari, “Lekha nafwe khutsye, khufwile atweela ni naye.” 17 Yesu n'olayo, wanyoola nga Lazaaro wamalile mu ŋani bifukhu bine. 18 Besaniya yaba ambi ni Yerusalemu, lukyeendo lulukhoola ni tsikilomota tsitaru ta. 19 Bayudaaya bakali baaba beetsile isi Maliza ni Mariya, khubasaasila ni khukonelesa luufu lw'omusaani wabwe. 20 Ne Maliza n'awulila Yesu alikho etsa, wenyukha watsya khumwakaanila. Mariya niye warama muntsu. 21 Maliza waloma Yesu ari, “Umukasya, uba nga uwabeele ano, umusaani wase khali s'afwiile ta. 22 Ne namanyile ndi akhaba aluno ari, shoosi shoosi sheesi kane uloombe, Wele kane akhuwe.” 23 Yesu wamuloma ari, “Umusaani woowo kane alamukhe abe umulamu lundi.” 24 Maliza wamwiilamo ari, “Namanyile nga alilamukha lundi mu khulamukha khwe baafu, khu shifukhu shimaliilisi.” 25 Yesu wamuloma ari, “Ise niye khulamukha, nalundi ise niye bulamu. Umundu uwufukiilila mus'ise, akhaba nga wafwiile, aliba umulamu. 26 Nalundi, buli uyo yeesi uwufukiilila mus'ise nga ashiili umulamu, s'alifwa ta.” Kila Yesu areeba Maliza ari, “Ufukiilila shino?” 27 Maliza welamo ari, “Ee, Umukasya, ifukiilila ndi iwe niye Kristo, Umwana wa Wele, abe isi shibala shaliindilila.” 28 Maliza n'amala khuloma bino, watsya walaanga yaayawe Mariya mushimoonyo, nga aloma ari, “Umuleekeli wetsile ali antsye alikho akhulaanga.” 29 Mariya n'awulila shino, wenyukha wangu watsya isi Yesu ali. 30 Ne Yesu abe ashiili khwinjila mu shishiitsa sheesi abe bamenyamo ta; abe ashiili mu shifwo sheesi Maliza amwakananamo. 31 Ne Bayudaaya babaaba ni Mariya muntsu, nga beetsile khumwolakho khu masika, ni babona nga enyukha atsya antsye, bamuloondakho, nga bambaasa bari alikho atsya khulilila khu ŋani. 32 Mariya n'ola mu shifwo isho wabona Yesu, wamukwa mu bikyele wamuloma ari, “Umukasya, uba nga uwabeele ano, umusaani wase khali s'afwiile ta.” 33 Yesu n'abona Mariya nga elootsa, atweela ni Bayudaaya babaaba ni naye nga nabo belootsa, shamuwambakho naabi nalundi shiisa shamuwamba. 34 Wabareeba ari, “Mwamusiikhile waheena?” Bamwiilamo bari, “Mukasya yiitsa ubone.” 35 Yesu walila kamasika. 36 Bayudaaya baloma bari, “Kale ni mubone nga abeele n'amukana!” 37 Ne batweelakho khu nibo baloma bari, “Umundu uyuno niye uwabiimbula tsimoni tsy'omubofu, abe s'anyala wawonesa Lazaaro walekha khufwa ta?” 38 Nga Yesu shiisa shamuwambile lundi, watsya khu ŋani. Iŋani yaba mwifuluma, nga imulyango walyo bareerekho libaale. 39 Yesu waloma ari, “Ni muruseyo libaale.” Kila Maliza, umukooko w'omufu aloma ari, “Umukasya, nambaasa ari khuwunya khukali, khulwekhuba khukhwama nga ni khwamusiikha, abirirewo bifukhu bine.” 40 Yesu wamureeba ari, “Ise s'ikhulomele ndi n'ukane ufukiilile kane ubone shiriifwa she Wele ta?” 41 Beetsa barusakho libaale. Yesu wenyusa tsimoni mu ngaaki waloomba ari, “Papa, ikhusiima lwekhuba iwe wumba byeesi ikhuloomba. 42 Namanya ndi busheele umba byeesi ikhuloomba. Ne inoma shino khulwe bulayi bwe lituuli lye babandu babemile ano nga bandoleleele, nio akile bafukiilile bari iwe niye uwandumana ise.” 43 Yesu n'amala khuloma aryo, walaanga ni likono likali ari, “Lazaaro, rura antsye!” 44 Lazaaro uwaba abe wafwiile, warura antsye, nga bamuboweleele tsingubo tseesi bamusiikhilamo. Abe kamakhono ni bikyele, ni mu moni namwo, nga bamuboweleele ingubo. Yesu wabalakila ari, “Nimumukangulule, mumulekhe busa.” 45 Bakali khu Bayudaaya babaaba beetsile khulilisa Mariya, ni baabona sheesi Yesu akhola, bamufukiililamo. 46 Ne babandi belayo isi Bafarisaayo, bababoolela byeesi Yesu akholile. 47 Nashiryo basaayi bakhulu ni Bafarisaayo balaanga Lukhobo Lukhulu, baloma bari, “Khunakhola khuryeena? Khulwekhuba umundu yuno alikho akhola bye kamakaanga bikali. 48 Ni kane khumulekhe eloosele aryo, babandu boosi kane bamufukiililemo. Shino kane shikile bawuli Baroma beetse bonakise Lisaayilo Likhulu ni linaambo lyeefwe.” 49 Ne mutweelakho khu be lukhobo, abe ulaangibwa ari Kayafa, nga niye uwaba Umusaayi ufuura bukhulu kumwiiko kwene ukwo, waloma ari, “Inywe muli nga mumukhamanyile ta! 50 Simubona muri shili shilayi umundu mutweela khufwa mu shifwo she babandu boosi, khuminyisa linaambo lyoosi ni lihela?” 51 S'aloma shino khulwe kamakyesi keewe umweene busa ta, ne khulwekhuba aba Umusaayi ufuura bukhulu kumwiiko ukwo, kila aloma bilomo bye buŋoosi ari Yesu kane afwe khulwe linaambo lyoosi. 52 Ne shiili khulwe linaambo ilyo lyonyene ta, ne akhali nio akile anyalise khubusanisa atweela babaana ba Wele babasalaniile ino ni n'eyo. 53 Ni khukhwama khu shifukhu isho, Bayudaaya bakhakakho khuweentsa kumukhoosi kwe khukhwiira Yesu. 54 Nashiryo ni khukhwamila awo, Yesu walekha khukalakaalila lundi abulafu mu Bayudaaya ta. Warurayo watsya mu shifwo shishiili ambi ni kumubiimbi, mu shiriimba shishilaangibwa shiri Efulayimu. Wamenya ibweene iyo atweela ni baleekelwa beewe. 55 Ari abe shifukhu she Bayudaaya she Kamayiiya ke Khubirakho shili ambi. Babandu bakali baama tsindulo baniina i Yerusalemu nga Kamayiiya ke Khubirakho kashiili khukhwoola ta, bari bepyeluuse. 56 Abe balikho baweentsa Yesu, nga babusaniile mu Lisaayilo Likhulu bareebana bonyene bari, “Mwambaasa muri kane etse khu mayiiya kano namwe ta?” 57 Basaayi bakhulu ni Bafarisaayo abe barusile likambila bari abe umundu yeesi umanyile isi Yesu ali, ali ni khubaboolela, batsye bamuwambe.

12

1 Ni byaba nga byaramileyo bifukhu bisesaba khukhwoola khu Mayiiya ke Khubirakho, Yesu woola i Besaniya, esi alamusila Lazaaro khukhwama mu khufwa. 2 Bakhalabana, bamuteekhelayo she shiilo. Maliza niye uwakaanisayo she khulya isho. Lazaaro aba mutweela khu baaba khu shikabilo she biilyo. 3 Lwanyuma Mariya wabukula ikyupa iye kamafura kakawunya bulayi, ke bukusi bwe angaaki, wakatsukha khu bikyele bya Yesu. Wabisiimulila litsuune lyeewe. Intsu yoosi yetsula khuwunya bulayi khwe kamafura ako. 4 Ne mutweela khu baleekelwa ba Yesu ulaangibwa Yuda Isikalyoti, uwaba atsya khulyamo Yesu luwomelo, lwanyuma waloma ari, 5 “Khulwashiina kila kamafura kano kakhakulisibwilemo tsinusu nga bitoondo bitaru, batsikabila bataambi?” 6 Yuda s'aloma aryo bari khulwekhuba abe enaanayo isi bataambi ta, ne khulwekhuba aba umwiifwi. Niye uwasutatsaka i wootswa, ate nga ebaatsaka tsinusu tsitsakwatsakamo. 7 Yesu waloma ari, “Ni mumulekhe. Lekha ebiikhile kamafura ako, khulwe shifukhu she khusiikhibwa khwase. 8 Babandu bataambi muli ni nabo busheele, ne simuli ni nase tsindaalo tsoosi ta.” 9 Nga ibyo bili biryo, lituuli lye Bayudaaya lyamanya liri Yesu ali i Besaniya. Betsayo, ne akhuba ndi khulwa Yesu yenyene ta, ne ni khubona khu Lazaaro isi Yesu alamusa khukhwama mu bafu. 10 Baryo Basaayi bakhulu bakhala kamakyesi ke khukhwiira Lazaaro naye. 11 Khulwekhuba Bayudaaya bakali baaba batsya isi Yesu nga bamufukiilila, nalundi khulwa Lazaaro. 12 Ne shifukhu shishelakho, kutuuli kwe babandu babaaba beetsile khu mayiiya, ni bawulila bari Yesu ali khu ntsila etsa i Yerusalemu, 13 bakhongola tsisakya tsye kamashendu baatsya khumwakaanila nga balomela angaaki bari, “Hosana, ali ni tsikhabi uyo uwiitsa mu lisiina ly'Omukasya. Wele awe Umuyinga wa Isiraeli tsikhabi.” 14 Yesu wanyoola ipunda imoosi, wakikhalakho, nga ni sharonebwa mu byaronebwa bikhosefu shiri, 15 “Mukharya ta, inywe babandu be mu Sayuuni; Bona Umuyinga wenywe alikho etsa nga wikhaale khu sikilya imoosi.” 16 Mu khunyoowa baleekelwa beewe balekha khumanya shino ta; ne lwanyuma nga Yesu wamalile khuweebwa shiriifwa, ulwo bashebulila bari bibindu bino byaronebwa nga biwamba khu niye. Nalundi nga bino byoosi byakholebwa khu niye. 17 Ni lituuli lye babandu bababawo ni naye nga enyusa Lazaaro mu ŋani lundi wamulamusa khukhwama mu bafu, baboola ibyo byoosi byeesi baabona nalundi byeesi baawulila. 18 Babandu bakali khulwekhuba baaba bawuliile bari Yesu wakholile she kamakaanga shino, baryo baatsya khumwakaanila. 19 Bafarisaayo baloma bonyene na bonyene bari, “Ni mubone, mbaawo sheesi khulikho khunyala khukhola ta! Lola shibala shoosi shilikhumulondelela.” 20 Mu bandu babeetsa khu mayiiya khukhwisaaya, mwabamo balala Bayonaani. 21 Nibo beetsa isi Filipo, uwaba uwama i Besusaida, mu Galilaaya, bamuloomba bari, “Musakhulu, khukana khubona Yesu.” 22 Filipo naye watsya waboolelakho Andereya. Baryo boombi lwanyuma baatsya baboolela Yesu. 23 Lwanyuma Yesu welamo ari, “Isaawa yoolele isi Umwana w'Omundu ashiile khufumisibwilamo. 24 Ilala, ilala, imbaboolela ndi, imiitso ye iŋaano ni khakwa mwiloba yafwa ta, irama nga ili imiitso indweela yonyene. Ne n'imela, isaala bumiitso bukali. 25 Umundu yeesi ukana bulamu bweewe, alibufwilwa. Ne umundu ubiyila bulamu bweewe mu shibala shino, alibwibiikhila anyoole bulamu bubukhawawo ta. 26 Umundu yeesi uli umwakaanisi wase, ashiile khukhunondelela ise. Ni nase isi ndi, umwakaanisi wase naye niyo isi aliba. Uyo yeesi uli umwakaanisi wase, Papa alimuwa shiriifwa.” 27 Yesu weloosela ari, “Ari kumwoyo kwase kweyembelele. Ne ari inome shiina? Inome ndi Papa n'umbonese mu saawa yino? Ne taawe, shino nisho shishandeera khukhwoola khu saawa yino. 28 Papa, n'ufumise lisiina lyoowo.” Lwanyuma likono lyama mwikulu nga liloma liri, “Nalifumisile khaale, nalundi indilifumisa.” 29 Ne babandu bababawo nga bemilewo ni bawulila likono, baloma bari, “Ibeele khukuula khwe ifula.” Ne babandi baloma bari, “Malayika ama khukanikha ni naye.” 30 Yesu wilamo ari, “Likono ilyo likanikhile khulwenywe, ne akhuba khulwase ta. 31 Ari imbuka niyo yino, iye khukhalila shibala shino kumusaango. Umuwuli uwe shibala shino anatimisibwa arusibwe ibulafu. 32 Ne nase n'indiniinisibwa angaaki khurura khu shibala, indihaaya babandu boosi imbare isi samweene.” 33 Shino ashiloma nga okesanisa khuufwa khwa saambo shiina khwesi alifwamo. 34 Lituuli lyelamo liri, “Ifwe khwawulila mu makambila keefwe khuri Kristo alibawo bifukhu byoosi. Ne iwe shiina shikhulomesa shiri Umwana w'Omundu ashiile khuniinisibwa angaaki? Umwana w'Omundu yuno, niye naanu?” 35 Yesu wabelamo ari, “Buwanga mushiili ni nabwo, ne mu mbuka injeekhe. Ni mukyende nga mushiili ni buwaanga, nga shishiilima shishiili khubawamba ta. Umundu ukyendela mu shilima s'amanya esi atsya ta. 36 Nga mushiili ni buwaanga ni mufukiilile buwaanga, nio manya mube babaana be buwaanga.” Yesu n'amala khukanikha bino, warurawo watsya wabebisakho. 37 Akhaba nga Yesu akhola bye kamakaanga bikali biryo mu moni tsye Bayudaaya, sibamufukiililamo ta. 38 Shino shaba nga sholelesa bibyaronebwa mu muŋoosi Yisaaya shiri, “Umukasya, naanu uwafukiilila burume bweefwe? Nalundi, kumukhono kwa Wele kwe kamaani kwabimbulilwa khu naanu?” 39 Ni khulwe ilomo yino, sibaanyala khufukiilila ta, khulwekhuba Yisaaya waloma ahandi ari, 40 “Wele wababofwasa tsimoni tsaawe. Nalundi wakhola kimyoyo kyabwe khuuba kimihandalafu, nio balekhe khubona ni tsimoni tsaawe ta, namwe nio balekhe khumanya ni kimyoyo kyaawe ta, khulwekhuba beetsa khushuukha, ise nabawonesa.” 41 Yisaaya aloma aryo lwekhuba abona shiriifwa sha Yesu; aryo wamukanikhakho. 42 Ni batweela khu barangilisi bamufukiililamo, ne khulwe khuurya Bafarisaayo, balekha khubuula ta, bari lukana beetsa khubatimisa muntsu iye khukhwisaayilamo. 43 Khulwekhuba bakana shiriifwa shabwe khukhwama mu baandu, khufuurisa khukhwama isi Wele. 44 Lwanyuma Yesu walomela angaaki ari, “Umundu n'afukiilila mus'ise, s'afukiilila ise senyene ta, ne aba afukiilila ni nooyo uwanduma. 45 Uyo uwunondelela ise, abona uyo uwanduma. 46 Ise nayiitsa mu shibala nga buwaanga, nio buli mundu uwufukiilila ise alekhe khurama mu shilima ta. 47 Ne isi umundu yeesi uwulila bilomo byase, ne walekha khubitsiilakho ta, ise s'imukhalila kumusaango ta. Lwekhuba ise shineetsa khukhalila shibala kumusaango ta, ne njeeba khushiwonesa. 48 Umundu yeesi uwuuntsikaana ise, walekha khufukiilila bilomo byase ta, ali n'umukhalila kumusaango. Shilomo shase shisheene sheesi naloma nisho shishiilimukhalila kumusaango khu shifukhu shishakamayo. 49 Ise s'inganikha khulwe bunyala bwase ta, ne Papa umweene uwandumana niye uwundakila byeesi naakha khuloma; n'isaambo iye khubilomamo. 50 Ni nase namanya ndi kamakambila keewe niko bulamu bubukhawawo ta. Byeesi Papa andumana khukanikha, nibyo bibyeene byeesi inganikha.”

13

1 Kamayiiya ke Khubirakho kaaba nga kashiili khwoola ta, Yesu abe wamanyile ari isaawa yeewe iye khurura mu shibala muno atsye isi Papa weewe, yoolile. Lwanyuma khulwe khukana babandu beewe babaaba mu shibala, aryo khu mbuka yino Yesu wabokesela ilala khukana khweewe khukhwitsufu. 2 Sitaani aba nga wamalile khaale khukhwinjila mu mwoyo kwa Yuda Isikalyoti, umwana uwa Simoni, ari alye mu Yesu luwomelo. 3 Baryo ni baaba nga balikho balya she shiilo, ni Yesu nga wamanyile ari Papa weewe wamuweele byoosi mu mikhono kyeewe, ate nga wayama isi Wele, lundi nga akobolayo isi Wele; 4 wenyukha khu shikabilo she biilyo, wiyabulamo tsingubo tseewe tsye khu ngaaki, wabukula i tawulo wibowa mu shikuute. 5 Lwanyuma watsukha kameetsi mu besani, warakikha khusiinga baleekelwa beewe bikyele, ni khubisiimulila i tawulo isi ebowa mu shikuute. 6 Ne n'ola khu Simoni Petero, Petero wamureeba ari, “Umukasya, iwe usiinge ise bikyele?” 7 Yesu wilamo ari, “Sheesi ise ndi khukhola, iwe s'unyala khushimanya ari ta. Ne kane ushimanye lwanyuma.” 8 Petero wamuloma ari, “Taawe, iwe singene usiinge bikyele byase nakhafwiiti khari ta!” Yesu wamwiilamo ari, “Nikhakhusiinga iwe bikyele, uba s'uli ni kumukabo ni nase ta.” 9 Simoni Petero wiilamo ari, “Nashiryo, Umukasya, akhuba bikyele byase byonyene ta, ne ni kamakhono kaase, ni kumurwe nakwo.” 10 Yesu wamuloma ari, “Umundu uba wamalile khukhwisiinga, sishimukanisa khukhwisiinga lundi ta. Akhali khusiinga bikyele byonyene. Umweene yeesi aba ali umumiliwu. Ni nanywe muli bamiliwu, ne simuli mweesi ta.” 11 Khulwekhuba Yesu amanya uyo wutsya khumulyamo luwomelo. Ni khulwe ilomo iyo kila aloma ari mweesi simuli bamiliwu ta. 12 Aryo Yesu n'amala khubasiinga bikyele, wakwaara tsingubo tseewe, wekhala asi lundi. Wabareeba ari, “Mwamanyile sheesi ise naama khubakholela? 13 Inywe munaanga ise muri Umuleekeli, nalundi muri Umukasya. Muli batuufu khuloma muryo, khulwekhuba isho nisho sheesi ise ndi. 14 Ne noola ise ubeele Umukasya wenywe, nalundi Umuleekeli wenywe, nabasiingile inywe bikyele, nanywe muryo mwaakha khusiingana bikyele, mwenyene na mwenyene. 15 Khulwekhuba nabaweele she khubonelakho, nio nanywe mukhole nga ise n'imbakholele khus'inywe. 16 Ilala, ilala, umwakaanisi s'afuura umukoosi weewe bukhulu ta. Namwe isi barumana s'afuura uyo umurumaane bukhulu ta. 17 Ni mumanye muri, singa mumanya bibindu bino nalundi mwabitsiilakho, muba muli ni khabi. 18 “S'indi khuloma khwinywe mweesitsana ta, akhali ise namanyile abo beesi narobola. Ne iliwo shisharonebwa shishiili ni khukhwolelela, shishiloma shiri, ‘Uyo ukabanana ni nase biilyo, umweene uyo niye ukalukha khuuba umusiku wase.’ 19 Imbaboolela shino ari nga shishiili khubawo ta, ne ni shilibawo, akile mufukiilile muri ise niye umweene. 20 Ilala imbaboolela ndi, uyo uwakaanila umundu isi ise ndumana, aba wantsakaaniile ise. Ni nooyo uwuntsakaanila ise, aba wakaaniile uyo uwandumana ise.” 21 Yesu n'amala khuloma aryo, wiyembelela mu mwoyo kweewe, kila aloma lubuula ari, “Ilala mbaboolela ndi, mutweela khwinywe atsya khundyamo luwomelo.” 22 Mu khwiyanga khukali, baleekelwa balolana. Khulwekhuba sibamanya bulayi naanu esi Yesu alomakho ta. 23 Ne mutweela khu baleekelwa beewe, uyo isi Yesu asiima, aba wikhaale nga uwililile khu Yesu. 24 Simoni Petero wamumesela, wamuloma ari, “N'umureebe akhuboolele naanu esi alomakho.” 25 Naye wesyeenda ambi ni Yesu, wamureeba ari, “Umukasya, naanu umweene?” 26 Yesu wiilamo ari, “Uyo esi kane imbe kumukaati kuno nga namalile khukusiikha mu shibuumba.” Nga Yesu wamalile khusiikha kumukaati mu shibuumba, wakubukula, wakuwa Yuda Isikalyoti, umwana uwa Simoni. 27 Ne Yuda n'amala khuulya kumukaati, Sitaani wamwingilamo. Yesu wamuloma ari, “Sheesi ukana khukhola, n'ushikhole khaangu.” 28 Ne mbaawo na mutweela khuubo babaaba bekhaale nga balya, uwamanya shilomo isho sheesi Yesu alomela Yuda ta. 29 Ne lwekhuba Yuda aba nga niye uwamba iwootswa iye tsinusu, bambaasa bari manya Yesu alikho amuloma ari atsye akule byeesi bakana bye khu mayiiya. Namwe bari manya atsye awekho bataambi khakhandu. 30 Aryo Yuda n'amala khuulya kumukaati warura ibulafu. Abe antsye bwaba mushilo. 31 Nga Yuda wamalile khurura ibulafu, Yesu waloma ari, “Ari Umwana w'Omundu wafumisiwile. Lundi khubirira mu niye, Wele afumisibwe. 32 Ne Wele n'afumisibwa khubirira mu Mwana, Wele naye afumisa Umwana khubirira mu niye. Nalundi khangukho, alimufumisa. 33 Baana baase, mu mbuka ifwiiti iri, ndi ni nanywe, ne lwanyuma muli meentsa, ne ndi nga ni naboolela Bayudaaya, nanywe mbaboolela ari ndyo ndi, esi intsya, simunyala khukhwiitsayo ta. 34 Imbawa likambila lishaakha: Ni mukanane mwenyene na mwenyene. Nga ise ni nabakana inywe, muryo nanywe mwakha mukanane. 35 Mu khukanana mwenyene na mwenyene, nimwo mweesi babandu boosi balibamanya bari muli baleekelwa baase.” 36 Simoni Petero wareeba Yesu ari, “Umukasya, wutsya ena?” Yesu wamwiilamo ari, “Isi intsya, s'unyala wanondakho ari ta. Ne ulinoondakho lwanyuma.” 37 Petero wamureeba lundi ari, “Umukasya, lwashiina s'inyala nakhuloondakho ari? Kane ise imbaaneyo bulamu bwase khulwoowo.” 38 Lwanyuma Yesu wamureeba ari, “Ilala, kane uwaneyo bulamu bwoowo khulwase? Ilala, ilala, ikhuboolela ndi, itwaya kane ibe nga ishiili khukholyookha ta, iwe kane ube nga wantsikaanile ise kimilundi kitaru.”

14

1 Yesu wiloosela waloma ari, “Mukhaba ni khukhwiyembelela mu myoyo kyenywe ta. Ni mufukiilile mu Wele, ni nase ni mufukiililemo. 2 Muntsu ya Papa wase mulimo biifwo bikali. Ni nase ndi khuutsya khubaŋoonaŋoonela shifwo. Shino shiba shishikhali shiryo ta, khali s'imbaboolele ta. 3 Ne n'imba nga namalile khubaŋoonaŋoonela shifwo, indikobola lundi imbayile isi ise ndi, nio isi ise ndi ni nanywe mube ibweene iyo. 4 Inywe mwamanya intsila itsya mu shifwo mweesi ise ndikho ntsya.” 5 Tomasi wamureeba ari, “Umukasya, sikhwamanyile ni mu shifwo mweesi ulikho wutsya ta, khunyala khuryeena khwamanya intsila?” 6 Yesu wamwiilamo ari, “Ise niye intsila, nalundi niye bwaŋali, nalundi niye bulamu. Mbaawo umundu uwiitsa isi Papa ta, khurusakho nga abirira mus'ise.” 7 Yesu weloosela ari, “Ne ari nga ni muumanyile ise, kane mumanye Papa wase naye. Ni khukhwama ari mwamumanyile, nalundi mwamuboone.” 8 Filipo wamuloma ari, “Umukasya, iwe n'ukhwokese Papa, ifwe isho kane shikhumale.” 9 Yesu wamukobolamo ari, “Filipo, nabeele ni nanywe khumala imbuka yino yoosi, ne ni khukhwoola ari iwe ushiili khukhumanya ise ta? Uwumbona ise, aba waboone Papa, khulwashiina kila uloma uri khwokesane Papa? 10 Filipo, iwe s'ufukiilila uri ise ndi mu Papa, ni Papa naye ali mus'ise ta? Bilomo byeesi imbaboolela inywe, simbaboolela khulwe bunyala bubwase ta; ne khulwe bunyala bwa Papa uwikhala mus'ise, waraamba kimilimo kyeewe umweene. 11 Ni mufukiilile nga naalomile ndi ise ndi mu Papa, ni Papa naye ali mus'ise. Ne noola abe sishili khulwe isho ta, ni mufukiilile khulwe kimilimo kimyeene kyeesi ikhola. 12 Ilala, ilala, imbaboolela ndi uyo uwufukiilila ise, naye alikhola kimilimo nikyo mitweela nga kyeesi ise ikhola, ilala alikhola ni kimilimo kikifuurakho ano bukhulu, khulwekhuba indikho intsya isi Papa. 13 Buli shoosi shoosi sheesi kane muloombatsake mu lisiina lyase, indishikhola, nio shiriifwa sha Papa shibonekhele mu Mwana. 14 Ni mulinoomba shishindu shoosi mu lisiina lyase, indishikhola.” 15 Yesu weloosela ari, “Ni muba nga mungana ise, kane mulondelelatsake kamakambila kaase. 16 Ni nase kane inoombe Papa, ni naye alibawa Umuyeeti ukuundi, ulibatsaka ni nanywe bifukhu byoosi. 17 Umweene uyo niye Umwoyo uwaŋali, isi shibala shikhanyala khukhwakaanila ta, khulwekhuba shibala seshimubona namwe sishamumanya ta. Ne inywe mwamumanya khulwekhuba amenya mus'inywe, akhaabe mus'inywe. 18 “S'indibalekha khuuba bafuubi ta; indikobola isi muli. 19 Ne mu mbuka ifwiiti, shibala sikane shimbone ta, ne inywe kane mumbone. Khulwekhuba ise ndi umulamu, ni nanywe muliba balamu. 20 Khu shifukhu isho, inywe mulimanya muri ise ndi mu Papa wase, ni nanywe muli mus'ise, ni nase ndi mus'inywe. 21 Uyo umanyile kamakambila kaase, wakawamba, aba uyo niye uwungana ise. Ni n'oyo uwungana ise, naye alikanibwa ni Papa wase. Ni nase ndi mukana, niyokesanise is'ali.” 22 Ne Yuda ukuundi, ukhali Isikalyoti ta, wareeba Yesu ari, “Umukasya, shiina kila wutsya khukhwiyokesanisa isi ifwe, ne akhuba isi shibala ta?” 23 Yesu wamukobolamo ari, “Umundu yeesi uwungana ise, kane awambe shilomo shase. Ni Papa wase kane akane umundu uyo, nalundi kane khwiitse is'ali, khumenye mu bulamu bweewe. 24 Ne umundu ukhangana ise ta, s'awamba bilomo byase ta. Shilomo sheesi muwulila seshili shishase ta, akhali shili sha Papa uwandumana ise. 25 “Bilomo bino nabibabooleele nga ishiili ni nanywe. 26 Ne Umuyeeti, nga niye Umwoyo Umukhosefu, isi Papa alyakaanisa mu lisiina lyase, alibaleekela inywe bibindu byoosi. Nalundi alibashebusa ibyo byoosi byeesi imbabooleele. 27 Lukoosi nilwo lwesi imbalekheele; lukoosi lwase lulweene nilwo lweesi imbaweele. Ise s'imbawa lukoosi nga shibala ni shibawa ta. Kimyoyo kyenywe kikheyembelela namwe kikharya ta. 28 Mwambulile nga noma ndi, ‘Indikho intsya, nalundi ndi indikobola isi muli.’ Muba nga mumungana, khali mwekhoyele, khulwekhuba indikho ntsya isi Papa. Khulwekhuba Papa ali umukhulu khukhufuura ise. 29 Ari nababooleele nga shino shishiili khubawo ta, nio akile nga shetsile khukholikha, mufukiilile. 30 Ise shinyala ari nakanikha ni nanywe imbuka ingali ta, khulwekhuba umuwuli uwe shibala shino alikho etsa. Ne ise s'andikho bunyala bwoositsana taawe. 31 Ne shibala shili ni khumanya shili ise ingana Papa, shishikila ikhola nga Papa n'anomela. Ni mwinyukhe khurure ano khutsye.”

15

1 Yesu weloosela, waloma ari, “Ise niye kumusabibu kwa ŋali, ni Papa wase niye umulimi. 2 Buli lusakya lwase lulukhaama bibyaamo ta, Papa alukhala walurusawo. Ne buli lusakya lulwama bibyaamo, alukhalila nio lwiloosele khukhwama bibyaamo bikali. 3 Inywe ari mwamalile khuŋoonebwa khulwe shilomo sheesi imbaboolele. 4 Ni mube mus'ise, ni nase kane iname mus'inywe. Nga lusakya ni lukhanyala khukhwama bibyaamo lwonyene nga siluli khu shisina she kumusabibu ta, ni nanywe muryo, noola nga simuli mus'ise ta, singane munyale ta. 5 “Ise kumusabibu, inywe muli tsisakya. Umundu yeesi uba mus'ise, nga nase n'imba mu niye, umundu uyo aana bibyaamo bikali, lwekhuba akhali ise, mbaawo sheesi munyala khukhola ta. 6 Umundu yeesi ukhaba mus'ise, atuumibwa aleeyi, nga lusakya ni lutuumiwa, lwooma. Tsisakya tsitsoomile batsibuusa atweela, batsituuma mu mulilo, batsoosha. 7 Ni muba mus'ise ni bilomo byase byaaba musinywe, ni muloomba shoosi sheesi mukana, nanywe mulishifuna. 8 Ari mu shino, Papa afumisibwe, munyale khukhwama bibyaamo bikali, mwiyokesane khuuba baleekelwa baase baŋali. 9 Nga Papa n'angana ise, ni nase ndyo nabakana inywe. Ari ni mube mu khukana khwase. 10 Inywe ni muwamba kamakambila kaase, kane mubaatsake mu khukana khwase, nga nase ni maambatsaka kamakambila ka Papa, naarama mu khukana khweewe. 11 Nababoolele bino nio akile kumwikhoyo kwase kube mus'inywe, nalundi nio kumwikhoyo kweenywe kube kumwitsufu. 12 “Likambila lyase nilyo lino: ni mukananatsake mwenyene na mwenyene, nga ise ni nabakana inywe. 13 Mbaawo khukana khukhuundi khukhufuura khuno ta: umundu khuwanayo bulamu bweewe, khulwe basaale beewe. 14 Inywe ni mukhola byeesi ise imbalomela, muba basaale baase. 15 Ise sishibalaanga nywe ndi babakaanisi baase ta, lwekhuba umwakaanisi s'amanya byeesi umukoosi weewe akhola ta. Inywe nabalaangile ndi basaale baase lwekhuba nabamanyisile byoositsana byeesi nawulila khukhwama isi Papa. 16 Sishili ndi inywe mumwandobola ise ta, ne ise niye uwabarobola inywe. Lundi nabangala ndi mutsye mwame bibyaamo, ni bibyaamo byeenywe bibe bye khubawo biilo ni biilo, ni Papa abawe shoosi shoosi, sheesi mumuloomba, mu lisiina lyase. 17 Lino nilyo likambila lyase is'inywe: ni mukanane mwenyene na mwenyene. 18 “Ne shibala ni shibabiiyila inywe, ni mumanye muri shanyoowa khukhumbiyila ise. 19 Inywe muba babaali be shibala khali shibala shibakanile, nga babaasho; ne shibala shibabiiyila inywe khulwekhuba simuli babaasho ta. Ise nabarobola nywe khurura mu shibala. 20 Ni mushebulile bino byeesi nabaloma ndi: umwakaanisi s'afuura umukoosi weewe ta. Ne noola baangubyeenga ise, ni nanywe kane babakubyeenge. Baba nga babawamba khuleekela khwase, khali bawambile ni khuleekela khwenywe. 21 Ne balibakhola inywe bino byoosi khulwe lisiina lyase, lwekhuba sibamanya Uyo uwandumana ise ta. 22 Ise indekha khukhwiitsa nakanikha ni nabo, khali sibabeele ni shiibi shoosi ta. Ari sibali ni she khukhwihambilisakho khulwe shishonako shabwe ta. 23 Uyo uwumbiyila ise, abiyila ni Papa naye. 24 Ise ndekha khukholela akari abwe buraambi bweesi umundu yeesi akhakholatsakakho ta, khali sibabeele ni buubi bwoosi ta. Ne ari baboone buraambi bwe bye kamakaanga, bambiyila ise ni Papa. 25 Ne shino shili she khukhwolelesa shisharonebwa mu makambila kaabwe shiri: bambiyila busa akhali ilomo yoosi ta. 26 “Ne Umuyeeti wenywe ni kane etse, esi indibakaanisa inywe khukhwama isi Papa, Umwoyo uwaŋali khukhwama isi Papa, niye alibamanyisa bibimaamba khus'ise. 27 Ni nanywe muryo muli bajulisi baase khulwekhuba mwabeele ni nase khukhwama makiboole.”

16

1 Yesu weloosela waloma ari, “Nababooleele bino nio mulekhe khuwamo kamaani mu bye khufukiilila khweenywe ta. 2 Babandu kane babatimise inywe khukhwama muntsu iye khukhwisaayilamo, nalundi imbuka ilyoola isi umundu yeesi ubeera inywe alyambaasa ari alikho akhola byeesi Wele akana. 3 Babandu balikhola bibindu bino khulwekhuba sibaamanya Papa, namwe sibayiimanya ise ta. 4 Ne ise nababooleele bino, nio inyaanga iye bikholwa ibyo nga yoolile, mushebulile muri ise nabareewula. “Sinababoolela bibindu bino byoosi khukhwama makiboole ta, khulwekhuba naba nga ndi ni nanywe. 5 Ne ari ndi khuutsya isi uyo uwandumana. Ne khus'inywe mbaawo namutweela uwundeebile ari, ‘Ulikho wutsya waheena’ ta. 6 Ne khulwekhuba nababooleele bibindu bino, kimyoyo kyenywe kyetsuule kumutaambo. 7 Ne mbaboolela mu ŋali ndi, khuutsya khwase khubayeeta nywe. Khulwekhuba ni ndekha khuutsya ta, Umuyeeti s'aliitsa ta. Ne n'intsya, indyakaanisa Umuyeeti isi muli. 8 Umuyeeti uyo n'aliitsa, alyokesanisa buŋaŋafu isi babandu be mu shibala khu biwamba khu byonako, ni khubiwamba khu bukwalaafu, ni khukhala khwe kimisaango. 9 Sibali batuufu khu biwamba khu byonako ta, khulwekhuba sibaafukiilila ise ta. 10 Sibali batuufu khu biwamba khu bukwalaafu ta, khulwekhuba ise ndi khuutsya isi Papa, ni nanywe singane mumbonekho lundi ta. 11 Sibali batuufu khu biwamba khu khukhala khwe kimisaango ta, khulwekhuba umuwuli uwe shibala shino, naye baamala khaale khumukhalila kumusaango. 12 “Ise ishiili ni bibindu bikali bye khubaboolela, ne simunyala mwabiwamba byoosi ari ta. 13 Ne Umwoyo uwaŋali n'aliitsa, uyo urumbula byaŋali bibiwaamba khu Wele, alibarangilila aboolese mu byaŋali byoosi. Khulwekhuba niye s'alikanikha khulwe bunyala bubweewe ta, ne khurusakho ndi alikanikha ibyo byeesi aba wawuliile, nalundi alibaboolela ibyo bibiitsya khubawo. 14 Umweene uyo akhantsisemo ise shiriifwa, khulwekhuba byeesi alibaboolela inywe, alibyaamisa khu byase. 15 Ibyo byoosi byeesi Papa ali ni nabyo, bibyase. Nashiryo kila imbaboolela inywe ndi, byeesi Umwoyo alibaboolela inywe, alibyaamisa khu byase.” 16 Yesu weloosela waloma ari, “Mu mbuka ifwiiti iri, singene mumbone lundi ta; ne kane nga imbuka yabirirekho ifwiiti, kane mumbone.” 17 Batweela khu baleekelwa beewe kila baloma bari, “Shiina kila alikho aloma aryo? Ari mu mbuka ifwiiti singene mumbone ta; nalundi ari mu mbuka ifwiiti kane mumbone? Ari khulwekhuba ndi khuutsya isi Papa?” 18 Kila bereeba bari, “Amanyisa shiina ni imbuka ifwiiti? Ifwe sikhumanya sheesi alikho ta.” 19 Yesu washimanya ari bakana khumureeba, kila abalomela ari, “Mulikho mwireeba shiina shisheene sheesi ise imanyisile ninomile ndi, ‘Mu mbuka ifwiiti simunaambona ta, nalundi mu mbuka ifwiiti, kane mumbone?’ 20 Ilala, ilala, imbaboolela ndi inywe mukhalile lundi mukhaakhupe kimibala, ne shibala nga shikhoya. Inywe muliba mu mutaambo, ne kumutaambo kwenywe kulikalukha kwikyele kumwikhoyo. 21 Umukhasi nga wolile mu mbuka iye khusaala, aba mu mu mutaambo, khulwekhuba imbuka yeewe iba yoolile. Ne n'amala khusaala, ebilila butsiina khulwe kumwikhoyo kw'omundu usaalikhile mu shibala. 22 Ni nanywe muli muryo; ari muli mu mutaambo, ne n'indibabona lundi, kimyoyo kyenywe kiliba ni kumwikhoyo, ate mbaawo ulibarusakho kumwikhoyo kwenywe ta. 23 “Ne shifukhu isho ni shilyoola, simulinoomba shishindu shoosi ta. Ilala, ilala, imbaboolela nywe ndi, ni muliloomba shishindu shoosi mu lisiina lyase, Papa alishibawa. 24 Khukhwolisa ari mushiili khuloomba shishindu shoosi mu lisiina lyase ta. Ni muloombe, kane mufune, nio kumwikhoyo kwenywe kube kumwitsufu.” 25 Yesu waloma lundi ari, “Ibyo nabibabooleele nga inaambisa tsisimo. Ne inyaanga ineetsa isi ikhalibaboolela nga inaambisa tsisimo ta; nga mbaboolela lubuula bibiwaamba khu Papa. 26 Khu shifukhu isho muliloomba mu lisiina lyase, ne ise s'imbalomela ndi indibaloombela isi Papa ta. 27 Khulwekhuba Papa umweene abakana inywe. Abakana inywe khulwekhuba inywe mungana ise, nalundi mwafukiilila muri ise naama isi Wele. 28 Naama isi Papa neetsa mu shibala. Ne ari indikhulekha shibala intsya isi Papa.” 29 Baleekelwa beewe baloma bari, “Ari ulikho uloma lubuula, ne akhuba mu simo ta. 30 Ari khwamanyile khuri wamanya buli shindu, shiili bari uliinda bakhureebe bireebo nio ta. Khulwa shino, ari khufukiilila khuri iwe wama isi Wele.” 31 Yesu wabelamo ari, “Ari mufukiilila? 32 Mu mbuka ikhali iye aleeyi ta, ilala mweesi bakhabasalanise, nga buli mutweela elukhila ingo weewe, nashiryo muliindekha senyene. Ne s'indi senyene ta, khulwekhuba Papa ali ni nase. 33 Nababoolele ibyo, nio mube ni lukoosi, nga mwaramile mu butweela ni nase. Kane shibala shibareerere khutaambisibwa, ne ni mube banyindaalifu. Ise naamalile khuwula shibala.”

17

1 Lwanyuma nga wamalile khuloma ibyo byoosi, Yesu wenyusa tsimoni walola mwikulu waloma ari, “Papa, inyaanga yoolile. N'uwe Umwana woowo shiriifwa, nio Umwana naye akhuwe iwe shiriifwa. 2 Khulwekhuba iwe wamuwa bunyala khu bandu boosi, uri nio awe babandu boosi beesi wamuwa, bulamu bubukhawawo ta. 3 Bulamu bubukhawawo nikhwo khukhumanya iwe, Wele mutweela yenyene uwaŋali, ni khumanya Yesu Kristo, isi iwe warumana. 4 Ise nokesele shiriifwa shoowo khu shibala, khulwekhuba namalilisile kumulimo kweesi iwe wamba khukhola mu shibala. 5 Ari, Papa, n'umbe shiriifwa mu moni tsoowo; shiriifwa isho sheesi naba ni nasho atweela ni nawe, nga shibala shishiili khubawo ta. 6 “Nokesanisile lisiina lyoowo isi babandu beesi wabukula mu shibala wamba ise. Baaba baboowo, ne wababukula wabamambisa ise. Nabo batsiliile khu shilomo shoowo. 7 Ari bamanyile bari buli shindu shoosi sheesi wamba shaama isi iwe. 8 Khulwekhuba nase nabawa burume bweesi iwe wamba ise, ni nabo babwakaanila. Ari bamanyiile ilala bari ise naama isi iwe, nalundi bafukiilila bari iwe niye uwandumana. 9 “Ari imbaloombela nibo. S'indikho inoombela shibala ta, ne indikho inoombela abo beesi wamba, khulwekhuba bali baboowo. 10 Byeesi ndi ni nabyo byoosi bili bibyoowo, nalundi iwe byeesi uli ni nabyo byoosi bili bibyase. Ni shiriifwa shase shokesanisibwa khubirira mu byeene ibyo. 11 Papa Umukhosefu, ari ise sishiili mu shibala ta. Indikho niitsa isi iwe uli. Ne nibo bashiili mu shibala. N'ubaliinde bwela mu lisiina lyoowo. Lisina ilyo lyeesi iwe wamba ise, nio nabo babe mu butweela nga ifwe ni khuli mu butweela. 12 Ni naba nga ndi ni nabo, nabaliinda khubirira mu maani ke lisiina lyoowo, lisiina ilyo lyeesi wamweene wamba ise. Nabatseeta, ni khubona ndi mbaawo n'amutweela uwakoraanakho ta, khurusakho uyo abe isi shamanyikha shiri ali ni khukoraana, nio bibyaronebwa bikhosefu byoolelesebwe. 13 Ari indikho niitsa is'uli. Ne bibindu bino imbilomela khu shibala nio akile kumwikhoyo kwase kumwitsufu kunyolikhane mu myoyo kyabwe. 14 Nase nabawa shilomo shoowo. Ni khulwashino, shibala shababiiyila. Khulwekhuba sibali be mu shibala ta, nga ise n'ikhali uwe mu shibala ta. 15 Shindikho inoomba ndi ubaruse mu shibala ta, ne njeeba ubatseete khukhwama isi umusiku. 16 Nga ise nikhali uwe mu shibala ta, ni nabo sibali be mu shibala ta. 17 Lekha bwaŋali bwoowo bubekyelise bakhosefu, khulwekhuba shilomo shoowo nisho bwaŋali. 18 Nga iwe ni wandumana ise mu shibala, ni nase musaambo iyo, nabarumanile mu shibala. 19 Nalundi khulwekhubeela nibo, newaanayo isi iwe, ari nio manya babeene bewaaneyo mu bwaŋali. 20 “Shinoombela bano bonyene ta, ne inoombela ni naabo babakane bafukiilile ise khulwe shilomo sha bano. 21 Papa, inoomba ndi boosi babe mu butweela, nga iwe n'uli mus'ise ni nase mus'iwe. Khali nabo babeele mus'ifwe, nio shibala shifukiilise shiri iwe wandumana ise. 22 Shiriifwa sheesi iwe wamba ise, nase nashibaweele, nio nabo babe mu butweela, nga iwe ni nase ni khuli butweela. 23 Ise imbe mu nibo ni nawe mus'ise, nio babeele ilala mu butweela, nio shibala shimanye shiri iwe wandumana ise, nalundi shimanye shiri ubakana nga n'ungana ise. 24 “Papa, bano wabaamba ise, nase ingana babe ni nase isi ise ndi, nio babone shiriifwa shase, shiriifwa sheesi wamba ise. Khulwekhuba iwe wangana nga shibala shishiili khubuumbibwa ta. 25 Papa, Umukwalaafu, shibala sishakhukhumanya iwe ta. Ne ise naakhumanya, ni babandu bamanya bari iwe uwandumana. 26 Nase nabamanyisile lisiina lyoowo, nalundi kane niloosele khubamanyisa, nio khukana khwesi iwe unganamo ise khube mu nibo. Nalundi nio akile ise nase imbe mu nibo.”

18

1 Awo Yesu n'amala khukanikha bilomo bino, warura ni baleekelwa beewe, bambukha khakheetsi kheesi balaanga bari Kidironi. Ibweene iyo yabayo kumukuunda, mweesi Yesu ni baleekelwa beewe baatsya. 2 Yuda uwalya mu Yesu luwomelo abe wamanya shiifwo sheenesho, khulwekhuba Yesu atsyatsakayo tsifuunda tsingali ni baleekelwa beewe. 3 Aryo Yuda watsyayo mu mukuunda ukwo, nga warangilile kumukaanda kwe basilikhale, ni babakaanisi babandi khukhwama isi basaayi bakhulu ni Bafarisaayo. Baaba basutile tsitaala, ni tsisaso, ni bye busoolo. 4 Yesu n'amanya byoosi bibiitsya khumukholekhakho, umweene weerusa ibulafu, wabareeba ari, “Naanu esi mulikho muweentsa?” 5 Bamwiilamo bari, “Yesu, uwe Nazareesi.” Yesu wabaloma ari, “Ise niy'oyu.” Ni Yuda uwamulyamo luwomelo naye aba wemile ni nabo. 6 Ne Yesu n'abaloma ari, “Ise niy'oyu”, boosi belayo shinyumanyuma baakwa asi. 7 Lundi ndi Yesu wabareeba ari, “Naanu esi mulikho muweentsa?” Bamuloma bari, “Yesu uwe Nazareesi.” 8 Yesu wabaloma ari, “Imbabooleele ndi ise niy'oyu. Nashiryo noola mumeentsa ise, khayo babandu bano babe.” 9 Shino shakholekha nio sholelese shilomo sheesi aloma ari, “Ise nakhukosakho na mutweela khu beesi wamba ise ta.” 10 Nga bishiili biryo, Simoni Petero, uwaba abe ni lurima, walusoowolayo, watseyakho khukhuru khwe kumukhono kumulayi, khw'omukulwa w'Omusaayi ufuura bukhulu. Lisiina ly'omukulwa yuno, lyaba bari Maluko. 11 Yesu waloma Petero ari, “Ni wiise lurima lwoowo mu shilaalo shalwo. Shino nisho shikopo she butsiina sheesi Papa ambeele. Shingane ishinywe ta?” 12 Lwanyuma, kumukaanda kwe basilikhale n'umukhulu wabwe, atweela ni babakaanisi be Bayudaaya, bawamba Yesu bamubowa. 13 Banyoowa bamuyila wa Anasi, uwaba papawe w'omukhasi uwa Kayafa. Kayafa niye uwaba umusaayi ufuura bukhulu kumwiiko kwen'ekwo. 14 Nalundi yaba Kayafa mwene uyo, uwawa Bayudaaya kamakyesi ari abe umundu mutweela wafwa khulwe babandu boosi, shifuura. 15 Khu mbuka yino, Simoni Petero n'umuleekelwa ukuundi, baloonda khu Yesu. Ne khulwekhuba abe umuleekelwa yuno aba wamanyikhana isi Umusaayi ufuura bukhulu, bamufukiilisa wenjila mu lwanyi lw'Omusaayi umukhulu, atweela ni Yesu. 16 Petero warama nga waliindile ibulafu, amulyango. Aryo umuleekelwa yuno, warura ibulafu, wakanikha isi umukhaana uwaba aliinda khu shilibwa, wenjisa Petero mu lwaanyi. 17 Umukhaana umuliindi yuno wareeba Petero ari, “Iwe nawe s'uli mutweela khu baleekelwa b'omusaani uyu?” Petero wekaana ari, “Taawe.” 18 Babakaanisi ni basilikhale baaba bemile awo nga boora kumulilo kwesi baaba basile, khulwekhuba imbuka yaba iye bunyifu. Petero naye aba wemile ni nabo nga oora kumulilo. 19 Ibyo nga bili biryo, Umusaayi ufuura bukhulu wareeba Yesu bibiwaamba khu baleekelwa beewe, ni ndeekela yeewe. 20 Yesu wamwilamo ari, “Ise nakanikhatsaka isi shibala shoosi lubuula. Naleekelatsaka busheele muntsu tsye khukhwisaayilamo, ni mu Lisaayilo Likhulu, esi Bayudaaya boosi babusanila. Sinalomatsakakho shishindu shoosi mu shimoonyo ta. 21 Lwashiina undeeba? N'ureebe babandu babambulilisatsaka ise byeesi nabalomatsaka. Nibo baamanya byeesi naloma.” 22 Yesu n'amala khuloma bino, mutweela khu basilikhale uwaba wemikhile ambi awo, wamukhupa luuyi, nga aloma ari, “Iyo niyo isaambo isi wiilamo Umusaayi ufuura bukhulu?” 23 Yesu wamwiilamo ari, “Noola ise inomele buubi, n'untsokese buubi bwase. Ne noola inomele bulayi, lwashiina kila ukhupa?” 24 Lwanyuma Anasi wamwakaanisayo wa Kayafa, Umusaayi ufuura bukhulu, nga ashiili umubowe. 25 Bino biba biryo, Simoni Petero aba nga ashimikha oora kumulilo. Bamureeba bari, “Ni nawe s'uli mutweela khu baleekelwa b'omusaani uyu?” Ne Petero wekaana nga aloma ari, “Taawe.” 26 Lwanyuma mutweela khu bakaanisi b'omusaayi ufuura bukhulu, nga aba umulebe w'omusaani isi Petero akhalakho khukhuru, wamutsuntsumilisa ari, “Ise sinakhuboone ni naye mu mukuunda?” 27 Indi lundi Petero wikaana. Ni khu saawa nyene iyo, itwaya yakholookha. 28 Lwanyuma Bayudaaya barusa Yesu wa Kayafa, bamuyila mungo mwa Gafana. Bubwiile bwaba kumutikhinyi, mu mamilimili. Ne Bayudaaya balekha khwinjila mu lwanyi lwa Gafana ta, khulwekhuba abe she kumusilo, bari nio banyalise khuulya Kamayiiya ke Khubirakho. 29 Aryo Pilato warura ibulafu isi baaba, wabareeba ari, “Musaango shiina kwesi mufunaana umundu yuno?” 30 Nabo belamo bari, “Umusaani yuno alekha khukhola buubi bwoosi, khali sikhwamureerire is'uli ta.” 31 Pilato wabelamo ari, “Mwabeene ni mumuyile mumukhalile kumusaango nga kamakambila keenywe ni kaloma.” Ne Bayudaaya bamwiilamo bari, “Ifwe sikhufukiilisibwa khukhwiira umundu yeesi ta.” 32 Shino shakholekha shiryo nio shilomo sha Yesu sheesi aloma shoolele, nga okesana khuufwa khwesi atsya khufwamo nga ni khuli. 33 Lwanyuma Pilato welayo lundi mu lwanyi lwe kimisaango, walaanga Yesu, wamureeba ari, “Iwe uli Umuyinga we Bayudaaya?” 34 Yesu wamwiilamo ari, “Shino ushiloma khu lwoowo wamweene, namwe iliyo babandi babakhuboolele baryo khus'ise?” 35 Pilato wamwiilamo ari, “Ise ndi Umuyudaaya? Babandu be linaambo lyoowo ni Basaayi bakhulu nibo babakhuntsakaanisile isi ise. Shiina sheesi ukholile?” 36 Yesu waloma ari, “Buyinga bwase sibuli bwe mu shibala shino ta. Buba bubuuli bwe mu shibala shino, khali babakaanisi baase basoolanile, indekha khuwanibwayo mu mikhono kye Bayudaaya ta. N'enga ni shili, buyinga bwase sibuli bwa khuno ta.” 37 Pilato wamureeba ari, “Khumanya uli Umuyinga?” Yesu wamwiilamo ari, “Iwe niye ulomile uryo, uri ise ndi Umuyinga. Isho nisho shishakila ise naasaalikha. Nalundi neetsa mu shibala, ndi nio imboolele byaŋali. Buli mundu yeesi urekeeresa byaŋali, awulila likono lyase.” 38 Pilato wamureeba ari, “Ŋali nisho shiina?” Ne Pilato n'amala khumureeba aryo, warura lundi watsya isi Bayudaaya, wabaloma ari, “Ise s'imbona ilomo yoosi ikila mwafunana umusaani uyu kumusaango ta. 39 Ne ili isaambo yenywe ise khubalekhuulila umubowe mutweela khu bifukhu bye Kamayiiya ke Khubirakho. Ari mukana imbalekhuulile Umuyinga we Bayudaaya?” 40 Ne boosi bayokesela angaaki, baloma bari, “Akhuba umusaani yuno ta. Ne akhali n'ukhulekhuulile Baraba!” Baraba aba umunuuli.

19

1 Lwanyuma Pilato wayila Yesu, walakila ari bamunywekhe tsikhoba. 2 Basilikhale balukha lihabi kye kamawa, balira khu murwe kwa Yesu, bamukwaarisa ni ingubo imbesemu. 3 Beetsa isi Yesu bamuloma bari, “Mulembe, Umuyinga uwe Bayudaaya!” Baryo bamukhupa tsiimbi mu moni. 4 Pilato warura lundi ibulafu waloma Bayudaaya ari, “Bona, ndi khumurusa, imureera isi muli khubamanyisa inywe ndi ise s'imubonamo ilomo yoosi, imufunanisa kumusaango ta.” 5 Yesu warura ibulafu nga wakwaarire lihabi lye kamawa, ni ngubo imbesemu. Pilato wabaloma ari, “Umundu mwene niye uyu.” 6 Khaangukho Basaayi bakhulu ni basilikhale ni baabona Yesu, bayokesela angaaki, baloma bari, “Mutsangilile khu musalaba! Mutsangilile khu musalaba!” Pilato wabaloma ari, “Inywe mwabeene ni mumuyile mumutsangilile, khulwekhuba ise s'imbona ilomo, ikila kumusaango kwamufuura ta.” 7 Ne Bayudaaya bamwiilamo bari, “Ifwe khuli ni likambila, ni khulondekhana ni likambila ilyo, akhiile khuufwa! Khulwekhuba elaangaatsaka ari niye ali Umwana wa Wele.” 8 Ne Pilato n'awulila aryo, weloosela khuurya naabi. 9 Shikila wenjila lundi mu lwanyi lwe kimisaango, wareeba Yesu ari, “Iwe wama waheena?” Ne Yesu walekha khumwiilamo ilomo yoosi ta. 10 Pilato wamureeba ari, “S'unyala wakanikha ni nase ta? Iwe s'umanya uri ise ndi ni bunyala bwe khukhulekhuula, namwe bwe khukhutsangilila khu musalaba ta?” 11 Yesu wamwiilamo ari, “Bunyala ubwo bulekha khukhuwebwa khukhwama angaaki, khali s'ulikho ni bunyala bwoosi nakhafwiiti khus'ise ta. Nashiryo uyo uwuntsakaanisileyo isi iwe, niye uli ni shiibi shishifuurisa.” 12 Ni khukhwama khu mbuka iyo, Pilato wakhala kamakyesi ke khulekhuula Yesu. Ne Bayudaaya beloosela khuyokesela angaaki bari, “N'ulekhuula umusaani uyu, uba s'uli umusaale wa Kayisaali ta. Umundu yeesi uwilaanga khuuba umuyinga, aba akhandisa Kayisaali.” 13 Aryo Pilato nga awulila bino, warusa Yesu ibulafu, wekkhala khu shitsoloŋo she khukhala kimisaango, mu shifwo shishilaangibwa shiri “Kamabaale kamalile”, namwe mu lulimi Luheburaniya bari, “Gabaza.” 14 Ni shifukhu sheene isho, shaba she khukhwirekekhela Kamayiiya kakalaangibwa kari ke Khubirakho. Tsyaba tsisaawa nga tsisesaba. Pilato waloma Bayudaaya ari, “Bona umuyinga wenywe.” 15 Ne nibo bayokesela angaaki bari, “N'umurusewo! N'umurusewo! Mutsangilile khu musalaba! Mutsangilile khu musalaba!” Pilato wabareeba ari, “Intsangilile khu musalaba umuyinga wenywe?” Nabo basaayi bakhulu belamo bari, “Ifwe sikhuli n'umuyinga ukuundi ta, akhali Kayisaali yenyene.” 16 Ikhumalilisa, khulwe khukana khubasangaasa, Pilato wawanayo Yesu mu mikhono kyabwe, ari batsye bamutsangilile khu musalaba. 17 Ni abweene awo, basilikhale bayila Yesu, nga bamwibotokhelele, bamuliindile lukali. Yesu warura antsye nga wasutile kumusalaba kweewe umweene, khuutsya mu shifwo shishilaangibwa shiri “Shiifwo she shihaanga”, namwe mu lulimi Luheburaniya bari “Gologosa.” 18 Abweene awo, bamutsangilila, atweela ni babandi babili nga bali ni naye. Mutweela khu lubeka lunyeletsi, ukuundi khu lubeka lulayi, nga Yesu ali akari. 19 Ne Pilato aba waronile burone khubura khu musalaba nga buloma buri, “Yesu uwe Nazareesi, Umuyinga uwe Bayudaaya.” 20 Bakali khu Bayudaaya basoma burone buno, khulwekhuba shifwo mweesi Yesu atsangililwamo khu musalaba shaba ambi ni shiriimba. Lundi burone buno bwaronebwa mu lulimi Luheburaniya, ni mu Lulatini, ni mu Luyonaani. 21 Lwanyuma Basaayi bakhulu be Bayudaaya baloma Pilato bari, “Ukharona uri ‘Umuyinga uwe Bayudaaya’ ta, ne rona uli ‘Umusaani yuno elaanga ari umuyinga uwe Bayudaaya.’ ” 22 Ne Pilato welamo ari, “Ise sheesi imalile khurona, naronile.” 23 Basilikhale ni baamala khutsangilila Yesu khu musalaba, babukula tsingubo tseewe, batsikabananisamo kimikabo kine, buli musilikhale kumukabo mutweela, baaramisa ingubo iye mukari. Ingubo yino yaba imbuufu busa, nga bakilukha busa yoosi. 24 Kila basilikhale baloma bonyene bari, “Ingubo yino, khukhakinuulamo ta, ne khakhukipilekho khakokha, khubone naanu ukana akiyile.” Shino sholelesa shisharonebwa shishiloma shiri, “Bakabanana tsingubo tsase, bakhupa khakokha khulwe shikwaro shase.” 25 Bino biba biryo, ambi ni kumusalaba kwa Yesu, bababawo baaba, maayi weewe, ni yaaya uwa maayi weewe, ni Mariya umukhasi uwa Kuleopa, ni Mariya Magadalena. 26 Yesu wabona maayi weewe nga wemikhile awo, n'umuleekelwa esi Yesu asiima nga wemile ambi, waloma maayi weewe ari, “Maayi, bona umwana woowo.” 27 Lwanyuma walomela umuleekelwa tsana ari, “Bona maayi woowo.” Khukhwamila abweene awo, umuleekelwa uyo wamuyila ingo iweewe. 28 Lwanyuma lweebyo, Yesu nga wamanyile ari bibindu byoosi byaweele, ni khukhwolelesa bibyaronebwa bikhosefu, waloma ari, “Bulesa bwandya.” 29 Abawo inyuungu nga yetsuule iviini ilulutsile. Baabukula shishangwe, bashisanya mu viini tsana, bashira khu lukholo luleeyi, bashiniinisa bashira khu minwa kya Yesu. 30 Ni baamala khuuwa Yesu iviini iyo, waloma ari, “Shaweele.” Abweene awo, Yesu wenamisa kumurwe kweewe, wawanayo kumwoyo kweewe. 31 Shifukhu isho shaba shifukhu she khukhwirekekhela Kamayiiya ke Khubirakho. Bayudaaya baatsya baloomba Pilato bari bafuniake bikyele bye babandu beesi batsangilila khu misalaba. Bari barusewo ni kimilaambo, kilekhe khuba khu misalaba khu shifukhu sha Sabato ta. 32 Baryo basilikhale beetsa baafuniaka bikyele bye basaani boombi babatsangililwa khu misalaba. 33 Ne ni boola khu Yesu, banyoola nga wamalile khaale khuufwa, balekha khufuniaka bikyele byeewe ta. 34 Ne mutweela khu basilikhale wawuna mu mbafu mwa Yesu ni liifumo. Khaangu akho, mwamamo kamafuki ni kameetsi. 35 Umundu uwabona bino awa bujulisi, ni bujulisi bweewe buli bwa ŋali. Niye wamanya ari byeesi akanikha bili byaŋali, nio nanywe mufukiilile. 36 Khulwekhuba bino byakholebwa khukhwolelesa bibyaronebwa biri, “Mbaawo na litweela khu makuumba keewe lyeesi balifuniaka ta.” 37 Ni shisharonebwa shishindi shaloma shiri, “Balilola khuuyo esi bawuna lifumo.” 38 Lwanyuma lweebyo, Yosefu uwe Alimaseya, naye uwaba umulondeleli uwa Yesu uwe mushimoonyo busa khulwe khuurya Bayudaaya, watsya waloomba Pilato ari amufukiilise arusewo kumulaambo kwa Yesu. Pilato n'amufuukiilisa, weetsa wasuta kumulaambo, watsya ni nakwo. 39 Ne Nikodemusi, uweetsa isi Yesu mu shilo makiboole, naye weetsa, nga wareerere bye khukhwiyakha bibiwunya bulayi, bibyoolesa tsikilo nga kamakhumi musaafu na tsiraano. 40 Basaani bano boombi bayila kumulaambo kwa Yesu, bakubowa mu ngubo imiliwu atweela ni bibiwunya bulayi, nga ni yaba isaambo iye Bayudaaya iye khuusiikha. 41 Mu shifwo isho esi Yesu atsangililwa abawo kumukuunda. Mu mukuunda umwo mwabamo iŋani imbya busa, nga abe bakhusiikhatsakamo umufu yeesi ta. 42 Mu ŋani yeneeyo nimwo mweesi baalisa Yesu, nga ni yaba abe ili ambi, nalundi shaba shifukhu she Bayudaaya she khukhwirekekhela Kamayiiya.

20

1 Kumutikhinyi khu shifukhu sha Sabiti, nga antsye ashiili mamilimili, Mariya Magadalena watsya khu ŋani wabona nga barusile libaale khu ŋani. 2 Ni abweene awo, watima watsya isi Simoni Petero n'umuleekelwa ukuundi, isi abe Yesu asiima, wabaloma ari, “Barusile Umukasya mu ŋani, ne sikhumanya isi bamureere ta.” 3 Petero n'umuleekelwa ukuundi tsana uyo, benyukha batsya khu ŋani. 4 Boombi batsya nga batima, ne umuleekelwa ukuundi uyo watima walekha Petero. Niye wanyoowa khukhwoola khu ŋani. 5 Wenama weshenga mu ŋani, wabona tsingubo tseesi abe babowamo umufu nga tsili asi, ne niye walekha khukhwinjilamo ta. 6 Simoni Petero uwaba wamulondilekho naye wetsa, ne niye wenjila mu ŋani burereefu. Wabona tsingubo abe tseesi babowamo umufu nga tsili asi. 7 Ne shitambaala shishaba khu murwe kwa Yesu shaba nga seshili atweela ni tsingubo tsitsindi ta. Nisho shaba nga shafuumbibwile shareebwile mu shifwo buraawa. 8 Lwanyuma umuleekelwa ukuundi uyo, uwanyoowa khukhwoola khu ŋani, naye wenjilamo nio wabona, wafukiilila. 9 Khulwekhuba khukhwolisa ano, abe sibamanyile bibyaronebwa bikhosefu ni biloma biri, alilamukha khukhwama mu bafu ta. 10 Baleekelwa belayo ingo wabwe. 11 Ne Mariya warama ibulafu we ŋani nga alila. N'aba nga ashiilila, bari eshenga mu ŋani, 12 wabona bamalayika babili nga bakwaarire tsingubo tsiwanga, nga bekhaale isi kumulaambo kwa Yesu kwaba. Umulala imurwe, ukuundi ibikyele. 13 Baamureeba bari, “Mukhasiwe, shiina kila ulikho ulila?” Wabeelamo ari, “Baarusile Umukasya wase mu ŋani, ne simanya isi bamureere ta.” 14 N'amala khuloma aryo, bari eshebukha, wabona Yesu nga wemikhile awo, ne walekha khumanya ari niye Yesu ta. 15 Yesu wamureeba ari, “Mukhasiwe, shiina kila ulikho ulila? Ulikho uweentsa naanu?” Mariya wamwambasilisa khuuba nga niye ulima mu mukuunda ukwo. Wamuloma ari, “Papa, noola iwe niye umwinyusilemo, n'umboolele isi umureere, kane intsye imuruseyo.” 16 Yesu wamulaanga ari, “Mariya!” Mariya weshebukha wamuloma mu lulimi Luheburaniya ari, “Rabboni!” shishimanyisa shili “Umuleekeli.” 17 Yesu wamuloma ari, “Ukhantsihambakho ta, khulwekhuba ishiili khuniina mwikulu isi Papa wase ta. Ne n'utsye isi babandaayase baase, ubaboolele uri indikho iniina isi Papa wase, nalundi Papa wenywe, isi Wele wase, nalundi Wele wenywe.” 18 Mariya Magadalena watsya waboolela baleekelwa ari, “Imboone Umukasya!” Nalundi wababoolela bilomo byeesi Yesu amuboolela. 19 Lwanyuma lwe shifukhu sha Sabiti sheene isho, nga antsye bulikho bwilabula, abe baleekelwa ba Yesu beyikaliile muntsu, khulwe khuurya Bayudaaya. Yesu weetsa wabeemamo akari wabaloma ari, “Lukoosi lube ni nanywe.” 20 N'amala khuloma aryo, wabokesa tsimbaaso tsye khu bikalabo byeewe, ni lubaaso lwe mu mbafu. Baleekelwa bekhoya naabi, ni baabona Umukasya. 21 Yesu wabaloma lundi ari, “Lukoosi lube ni nanywe. Nga Papa n'andumana ise, ni nase ari imbarumana inywe.” 22 N'amala ibyo, wababiitakho kumukha, wabaloma ari, “Ni mufune Umwoyo Umukhosefu. 23 Abo boosi beesi kane mwiyakhilatsake bibyonako byabwe, kane bibeyakhilwe; ne abo boosi beesi mukane mulekhe khukhwiyakhila bibyonako byabwe, singene bibeyakhilwe ta.” 24 Mutweela khu baleekelwa likhumi na babili, ulaangibwa Tomasi, namwe Mukhwana, s'aba ni baashe nga Yesu n'etsa ta. 25 Kila baleekelwa baashe bamuboolela bari, “Ifwe khuboone Umukasya.” Ne Tomasi wabaloma ari, “Khurusakho nga naboone tsimbaaso tsye kimisumaali khu bikalabo byeewe; imaambe lulwala lwase mu mbaaso itso, nalundi nga nakhutiila lulwala lwase mu lubaaso lwe mu mbafu mweewe, s'inyala nafukiilila ta.” 26 Ne lwanyuma lwe bifukhu shinaane, baleekelwa ba Yesu ndi lundi abe beyikaliile muntsu, kwaluno nga Tomasi ali ni nabo. Akhaba nga kimilyango kyaba kimikale, Yesu weetsa wema akari abwe, wabaloma ari, “Lukoosi lube ni nanywe.” 27 Waloma Tomasi ari, “N'ureere lulwala lwoowo, ulutiile ano. N'ubone tsimbaaso tsye khu bikalabo byase. N'ureere kumukhono kwoowo utiile mu mbafu mwase. Ukhaba ni khukhwiririkana ta, ne n'ufukiilile.” 28 Tomasi welamo ari, “Uli Umukasya wase, nalundi uli Wele wase.” 29 Yesu wamureeba ari, “Ufukiilila khulwekhuba wamboonekho? Nga bali ni tsingabi abo babafukiilila nga bashiili khumbonakho ta.” 30 Yesu akhola bye kamakaanga bibindi bikali mu moni tsye baleekelwa beewe, bibikhaaronebwa mu shitabo shino ta. 31 Ne bino byaronebwa nio iwe ufukiilile uri Yesu niye Kristo, Umwana wa Wele; ni khubirira mu khufukiilila ukhwo, ube ni bulamu khulweewe.

21

1 Lwanyuma lwa bino, Yesu weyokesana lundi isi baleekelwa beewe khu ndulo khwe inyaantsa iye Teberiyo. Eyokesana mu saambo yino: 2 Simoni Petero, ni Tomasi ulaangibwa Mukhwana, ni Nasanaeli uwe Kana, mu Galilaaya, ni babaana ba Zebedaayo, ni baleekelwa babandi babili, baaba bali atweela. 3 Simoni Petero wabaloma ari, “Ise ndikho intsya khuloba tsinyeeni.” Nabo baloma bari, “Khakhutsye ni nawe.” Baryo barura ibulafu, benjila mwikhoŋolo. Ne mu shilo isho shoosi balekha khuwambakho shishindu shoosi ta. 4 Antsye ni bwasha kumutikhinyi, Yesu wemikha khu ndulo khwe nyaantsa, ne baleekelwa balekha khumanya bari niye Yesu ta. 5 Kila Yesu abareeba ari, “Basaale, mulikho na shoosi sheesi muwambisile?” Bamwiilamo bari, “Taawe.” 6 Yesu wabaloma ari, “Ni mutuume khatiimba kheenywe khu luwande lulayi lwe likhoŋolo, kane muwambe.” Ni baatuuma butiimba benyoola bari sibanyala ni khubukhweesa ta, khulwe bukali bwe tsinyeeni. 7 Lwanyuma umuleekelwa abe isi Yesu asiima waloma Petero ali, “Uyo Umukasya!” Simoni Petero n'awulila aryo, webowa ingubo, khulwekhuba abe wakyabuulemo. Ni abweene awo Petero wasuna mu meetsi. 8 Baleekelwa babaramile mwikhoŋolo bamuloondakho, nga bakhweesa khaatimba khakhetsuule tsinyeeni, khulwekhuba baaba ambi ni khu ndulo khwe nyaantsa. Abe tsimita tsoola nga shitoondo shitweela. 9 Ne ni boola khu ndulo, babona kamaanda awo nga kalikho kaaburukha, nga khulikho inyeeni, ni kumukaati. 10 Yesu wabaloma ari, “Nimureerekho tsinyeeni tseesi mwama khuwamba ari.” 11 Simoni Petero waniina mwikhoŋolo, wakhweesa khatiimba wakhareera khu ndulo. Abe khetsuule tsinyeeni tsimboofu, tsitsoola shitoondo shitweela ni kamakhumi karaano na tsitaru. Ne akhaba tsinyeeni tsaba tsingali tsiryo, khatiimba sikhakhalikha ta. 12 Yesu wabaloma ari, “Ni mwiitse mulyekho she kumutikhinyi.” Imbaawo na mutweela khu baleekelwa uwamureeba ari, “Iwe naanu” ta. Boosi baaba bamanyile bari uyo Umukasya. 13 Yesu wabukula kumukaati, wakubawa; wabawa ni inyeeni nayo musaambo nyene iyo. 14 Kuno nikwo kumulundi kukwakhola khataru, nga Yesu eyokesana isi baleekelwa beewe, lwanyuma lwe khulamukha khukhwama mu bafu. 15 Baryo ni baamala khuulya, Yesu wareeba Simoni Petero ari, “Simoni, umwana wa Yohana, ilala iwe ungana ise khufuurisa bano boosi?” Petero wamwiilamo ari, “Ee, Umukasya iwe wamanya uri ise n'ikhukana.” Yesu wamuloma ari, “N'uliisatsake kamasheese kaase.” 16 Yesu wamureeba lundi ari, “Simoni, umwana wa Yohana, iwe ungana ise?” Petero wamwiilamo ari, “E e, Umukasya iwe wamanya uri ise ikhukana.” Yesu wamuloma ari, “Ni wayise kamasheese kaase.” 17 Yesu wamureeba kumulundi kwe khataru ari, “Simoni, mwana wa Yohana, iwe ungana ise?” Petero wakhalala, bari khulwekhuba Yesu wamureebile kumulundi kukukhola khataru ari, “Iwe ungana ise?” Ne Petero welamo ari, “Umukasya, iwe wamanya buli shindu shoosi; wamanya uri ise ikhukana.” Yesu wamuloma ari, “Yayisatsaka kamasheese kaase. 18 Ilala, ilala, ikhuboolela indi, ni waba nga ushiili umusoleeli, wamweene webowatsaka lukhoba, watsya esi wekanisatsaka. Ne n'ulikyela umusaakhulu, ulikolola kamakhono koowo, umundu ukuundi busa akhubowe, akhusute akhuyile esi ukhekoomba khuutsya ta.” 19 (Yesu aloma aryo nga okesana isaambo iye khuufwa khweesi Petero alifwamo, nga awa Wele shiriifwa.) Yesu n'amala khuloma aryo, waloma Petero ali, “Inondekho.” 20 Ne Petero n'eshebukha, wabona umuleekelwa uyo esi Yesu asiima, nga wabalondelekho. Umweene uyo niye uweyikamilila mu shifuba sha Yesu, nga balikho balya she ashilo. Lundi niye uwaloma ari, “Umukasya, naanu niye unakhulyamo luwomelo?” 21 Petero n'amubona, wareeba Yesu ari, “Umukasya, ne yuno?” 22 Yesu wamuloma ari, “Ise n'ingana ndi aramewo umulamu khukhwolisa n'ingobola, iwe winaanayo shiina? Iwe n'unondekho.” 23 Lwanyuma bilomo byafuma mu bebulebe biri umuleekelwa uyo s'alifwa ta. Yesu s'aloma aryo ta, ne akhali aloma ari, “Ise n'ingana ndi aramewo mulamu khukhwolisa nindikobola, iwe winaanayo shiina?” 24 Umuleekelwa mweene uyo niye ulikhumanyisa bujulisi buno, nalundi waburona bwoosi. Ni nafwe khwamanya khuri bujulisi bweewe buli bwaŋali. 25 Iliwo bibindu bibindi swa busa byeesi Yesu akhola. Ne iba nga buli shitweela shiba shisharonebwa, nambaasa ndi khali ni shibala shoosi sishandinyalisile khubuusa bitabo bino byoosi bibyandironewele ta.