1

1 Zang ɓɔɔ zang ɓaa wu nɛɛ Ruu, nw'ang doo ka tìng bɛɛ Laa gaayu koo mãanang gn kpang. Ruu keɓe nw'ang ɓi nɛɛ Laa. Ruu keɓe ɓi wukɔ Laa. 2 Nw'ang ɓi nɛɛ Laa ka tìng doo tɛ̃ɛtɛ̃ɛ bɛɛ Laa mãa koo gn kpang. 3 Laa mãarɛ vuu ɓɔɔ ka koo keɓe piti nɛɛ wukɔ. Vuu ɓɔɔ kagn gbete ka teteng vuu ɓɔɔ Laa mãarɛ ka koo keɓe, ɓɔɔ Laa mãa nɛɛ wu kpang, kagn kpang. 4 Suru bii ɓɔɔ waa nyaa kpang ɓi ka bii Ruu keɓe kɔ. Suru bii keɓe wukɔ yakɛ shɔnzang nɔng. 5 Nɔng yakɛnang keɓe, yakɛ ka nɔng ɓɔɔ tɔ̀ɔ katɔ ɓɛɛ, a nɔng ɓɔɔ tɔ̀ɔ katɔ, ningsi wu kaa takpang. 6 Zang ɓɔɔ kagn Laa shong wu, zang ɓ'aa nung ɓiɓɛ nɛɛ Yɔhana. 7 Arɛ nɛɛ wu naa kɔɔ zang ruu ka yuu zang ɓɔɔ yakɛ nɔng keɓe, tɔ̀ɔ, zang piti ri tãayi, ri shing danggn kaa bii ɓiɓɛ. 8 Wu Yɔhana kɔ nɔng yakɛnang keɓe kpang, a ɓiri nɛɛ wu naa kɔ̀'ɔ zang ɓi ruu ka yuu nɔng yakɛnang keɓe. 9 Wee kɔ, zang ɓɔɔ yàk'ɛ nɔng ɓɔɔ nizang ɓɛɛ kɔ, ɓɔɔ a ka koo naa yàk'ɛ nɔng, tɔ̀ɔ, shɔnzang nandon ri zi vuu kaa waasɛ̃ ɓɛɛ. 10 Bɛɛ ka yeti koo kɔ nwani, wukɔ ti mãa koo keɓe, a zang ɓɔɔ ri ka koo ri zi wu kaa takpang. 11 A ka bii zang laa gãa ɓiɓɛ, a zang ɓiɓɛ ti ta wu kpang. 12 Zang ɓɔɔ ri ta wu nandon, a ri ti shing danggn ka bii ɓiɓɛ ɓɛɛ, a ri naa nɛɛ, ri nwang ɓarɛ kaa wujɛ Laa. 13 Zang keɓe Laa yi ri. Zang yi ri naa ɓɔɔ shɔnzang yi jaa ɓɛɛ kpang. Zang ti yi ri nɛɛ bii shɔnzang kpang. Ɓi ti ka gbalang ɓɔɔ zang varɛ kasɛ ɓɛɛ kpang. Laa nɛɛ yuu ɓiɓɛ ɓi wukɔ daa ɓarɛ. 14 A Ruu keɓe naa t'uu bii shɔnzang, a nwang kaa nɛɛ ruu nɔng gbete. Atɛ ruu tìnang tãanang dɔli nɛɛ ruu ɓɔɔ nizang ɓɛɛ. A ruu ti zi bannang ɓɔɔ Laa a wu, nɛɛ jìng ɓuru, ɓi bannang ɓɔɔ Daa a jaa gbete ɓiɓɛ ɓɛɛ. 15 Yɔhana kɔɔ zang ruu ka yuu ɓiɓɛ kɔ. Yɔhana mɛɛ nyaa ka lapa tɔɔ, “Wee zang ɓɔɔ n kɔɔ nɔɔ ruu ka yuu ɓiɓɛ kɔ. N kɔɔ nɔɔ nɛɛ, ‘Zang ɓɔɔ a ka knti mɛɛ kagn, wukɔ bang, ka ruu ɓɔɔ bɛɛ ɓi ka tìng tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kɔ nwani ɓɛɛ’” 16 Ka ruu vuu ɓɔɔ Laa a wu gaagaa, rùu ti wàl'ɛ tɔ̃ɔ kana ka yuu zɔɔ yuu zɔɔ. 17 Naa ɓɔɔ nyaa dannang Laa a nɛɛ bii Musa, tɔ̃ɔ palɛnang Laa, nɛɛ ruu ɓɔɔ nizang, a ɓi kaa nɛɛ bii Yeesɔ. 18 Zang ɓɔɔ zi Laa tɔ kagn gbete kpang. Ɓi jaa gbete ɓɔɔ wu doo naa Laa kɔ, ɓɔɔ nwang ka ɓuru Laa kɔ, tusu naa ɓɔɔ Laa nwang ɓɛɛ. 19 Zang bang bang zang Yahudawa ɓɔɔ ka Urushalima ri shong zang ɓɔɔ ri dɔɔ vuu ka Gãa Laa, nɛɛ zang Leevi, ka bii Yɔhana ɓɔɔ palɛ zang batizima ɓɛɛ, nɛɛ ri naa hɛ̃ɛ wu nɛɛ, “Mɔɔ ɓaa ɓu wiya?” 20 Yɔhana laa nyaa kpang. Kɔɔ ri ruu ɓɔɔ nizang, wàasɛ̀ ri vuu ɓɔɔ kpang. Kɔɔ ri tɔɔ, “Ɓi nkɔ Kirisi (zang ɓɔɔ naa a ɓɛɛ) kpang.” 21 Ri hɛ̃ɛ wu nɛɛ “A mɔɔ ɓu kaa wiya?” “Mɔkɔ Iliya ya?” Yɔhana kasɛ ri nyaa tɔɔ, “Wu nkɔ Iliya kpang.” Ri hɛ̃ɛ wu tɔkn nɛɛ, “A mɔkɔ zang nyaa shoonang Laa ɓɔɔ naa a ɓɛɛ ya?” A ti kasɛ ri nyaa nɛɛ, “Ɓi nkɔ kpang.” 22 A ri d'ik'i wu nɛɛ, “Kɔɔ ruu ta jong, mɔkɔ wiya? Tɔɔ ruu wàlɛ̀ vuu ɓɔɔ, ruu daa kɔɔ zang ɓɔɔ ri shong ruu ɓɛɛ. Mɔɔ kɔ̀ɔr'ɔ zang ɓu nɛɛ mɔkɔ ɓu wiya?” 23 A Yɔhana kasɛ ri nyaa nɛɛ nyaa ɓɔɔ Ishaya zang nyaa shoonang Laa bee ɓɛɛ tɔɔ, “Nkɔ zang ɓɔɔ rang yee Laa ka jìngti, ɓɔɔ kɔɔyi nɛɛ, ‘Nɔɔ pàlɛ̀ Kpanti Laa gbalang ta, nɔɔ shiiri katɔ ɓororo.’” 24 Zang ɓɔɔ rɛɛ zang Farisawa shong ri ɓɛɛ, 25 ri hɛ̃ɛ Yɔhana tɔɔ, “A ka ruu vi mɔɔ pàl'ɛ zang batizima viya? Mɔkɔ nɛɛ Kirisi kpang. Mɔkɔ ti Iliya kpang, a mɔɔ ti zang nyaa shoonang Laa ɓɔɔ naa a kpang ɓɛɛ?” 26 A Yɔhana kasɛ ri nyaa tɔɔ, “N pàl'ɛ zang batizima m nɛɛ mii, zang ɓɔɔ shii kagn teteng manɛ kãntang keɓe, ɓɔɔ nɔɔ zi wu nung manɛ kpang ɓɛɛ. 27 Wukɔ a ka knti mɛɛ, n daa naa ɓɔɔ n kãlɛ soo koodoo ɓiɓɛ kpang.” 28 Zang p'al'ɛ vuu keɓe piti ka Bɛtani ɓɔɔ zang ta rang Urudung katɔ ka dang ɓɛɛ. Ka nɔng ɓɔɔ Yɔhana p'alɛ̀ zang batizima ɓɛɛ. 29 Nɔng naa gãntɛ tɔ, a Yɔhana zi Yeesɔ a kana bì'i ɓiɓɛ, a kɔɔyi nɛɛ, “Nɔɔ zirɛ, Jaa Mɛ̀ɛr'ɛ Laa kaɓa, ɓɔɔ naa shingnɛ, Laa yà'a zang koo keɓe gbalang vuu shi kpang ɓɔɔ ri pàlɛ̀ ɓɛɛ kɔ. 30 Wee zang ɓɔɔ n kɔɔ ruu ɓiɓɛ n tɔɔ, ‘Zang ɓɔɔ a ka knti mɛɛ kagn, wukɔ bang, ka ruu ɓɔɔ, bɛɛ ɓi ka tìng tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kɔ nwani ɓɛɛ kɔ.’ 31 Bɛɛ n zi wu nung m doo kpang kɔ doori. Ka ruu nɔngkɔ, n arɛ n pàl'ɛ zang batizima nɛɛ mii, tɔ̀ɔ, Laa wu nwangsɛ zang Isirela wu kati nɛɛ wukɔ Kirisi.” 32 Yɔhana kɔɔ ruu keɓe tɔɔ, “N zi Suru Laa a nɛɛ lapa naa koro, a naa nwàng ka yuu ɓiɓɛ. 33 N nɛɛ ti zi m kpang nɛɛ wukɔ kpang. Laa ɓɔɔ shɔng m nɛɛ n naa pàlɛ̀ zang batizima nɛɛ mii, wukɔ kɔɔ m tɔɔ, ‘Zang ɓɔɔ mɔɔ zirɛ Suru Laa arɛ naa nwàng ka yuu ɓiɓɛ, zang keɓe kɔ naa pàl'ɛ zang batizima nɛɛ Suru Laa.’ 34 N ti naa zi nɔngkɔ nɛɛ jìng mɛɛ, ka ruu nɔngkɔ, n kɔ̀ɔ nɔɔ nɛɛ yɔɔ keɓe Jaa Laa bì'i kɔ.” 35 Nɔng naa gãntɛ tɔ, Yɔhana shii tɔ ka nɔngkɔ tɔkn nɛɛ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ ziti, 36 a zi Yeesɔ rakɛ. A Yɔhana kɔɔyi tɔɔ, “Nɔɔ zirɛ, Jaa Mɛ̀ɛr'ɛ Laa kaɓa.” 37 Zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ ziti kaɓa, ɓɔɔ ri tãa vuu ɓɔɔ wu kɔɔ naa weɓe, ri yaa wu ri dũng ɓarɛ kaa Yeesɔ. 38 A Yeesɔ raa jìng zi ri, ri dũng wu kana. A hɛ̃ɛ ri tɔɔ, “Nɔɔ kãa viya?” Ri kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Rabii (dìiri nung keɓe ɓi maalang), nɔng ɓɔɔ mɔɔ nwàng kagn kiya?” 39 A kasɛ ri nyaa tɔɔ, “Nɔɔ arɛ, nɔɔ zirɛ” (bɛ̀'ɛ saka dɛ̃ɛti ɓɔɔ laarang yaa kaa tɔkɔlɔng). Ri dũng wu, ri daa zi nɔng ɓɔɔ wu nwang kagn kati. Ri nwang kaa nɛɛ wu ka nɔngkɔ, laa hãa nyaa nɛɛ mani. 40 Ka teteng zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii Yɔhana ɓɔɔ ri tãa vuu ɓɔɔ wu kɔɔyi, a ri dũng Yeesɔ kaɓa. Zang ɓaa ɓɔɔ gbete nɛɛ Anduru jaa naa Siman ɓɔɔ zang ɓaa wu nɛɛ Bituru ɓɛɛ. 41 Dàa tantɛ jaa niiɓɛ Siman kɔ ìinang shɔɔnang, a kɔɔ wu nɛɛ, “Ruu ìi Masiya, zang ɓɔɔ Laa a nyaa nɛɛ naa ta yuu zang tɔ” (wukɔ “Kirisi”). 42 A gɔ̃ Siman daa nɛɛ wu ka bii Yeesɔ. Yeesɔ pɛ̃ɛrɛ Siman a kɔɔyi tɔɔ, “Mɔkɔ Siman jaa Yɔhana waa? Zang ɓ'aa mɔɔ kaa nɛɛ Kefa” (Dìiri nung keɓe daa gbete nɛɛ Bituru ɓɔɔ zang ɓaa ɓi “Tari ɓɔɔ bang ɓɛɛ”). 43 Nɔng naa gãntɛ tɔ, Yeesɔ kasɛ nɛɛ wu daa ka Galili. A ìi Filibu a kɔɔ wu tɔɔ, “A ta nɛɛ n ning.” 44 Filibu ɓi doo zang Bɛsɛda kɔ, gari rɛɛ Anduru nɛɛ Bituru. 45 Filibu ti naa ìi Natanalu, a kɔɔ wu tɔɔ, “Ruu ìi zang ɓɔɔ Musa bee vuu ka yuu ɓiɓɛ ka yeti labeenang nyaa dannang Laa, a zang nyaa shoonang Laa ri ti bee jong tɔ. Zang keɓe, wukɔ Yeesɔ yɔɔ Nazara, jaa Yusufu.” 46 Natanalu hɛ̃ɛ wu nɛɛ, “vuu tɔ̃ɔ ɓɔɔ nw'ang nyaa ka gari Nazara ɓu kagn ya?” Filibu kasɛ wu nyaa tɔɔ “Arɛ mɔɔ daa zirɛ” 47 Yeesɔ zi Natanalu a kana bii ɓiɓɛ, a kɔɔyi tɔɔ, “Nɔɔ zirɛ, zang ɓɔɔ wukɔ zang Isirela ɓɔɔ nizang kaɓa, vuu ɓɔɔ shing zang, zang p'alɛ̀ vuu shi kpang kagn bii ɓiɓɛ kpang.” 48 Natanalu hɛ̃ɛ wu nɛɛ, “Mɔɔ p'alɛ̀ bɛ̀'ɛ mɔɔ zi m nɔngkɔ viya?” Yeesɔ kasɛ nyaa tɔɔ, “N zi mɔɔ dòo ka doo laa sìiri bɛɛ Filibu daa ɓaa mɔɔ nyaa gn kpang.” 49 Natanalu kɔɔ wu tɔɔ, “Maalang, mɔkɔ Jaa Laa. Mɔkɔ Kpanti zang Isirela.” 50 Yeesɔ kɔɔyi tɔɔ, “Mɔɔ kasɛ nyaa nɔngkɔ, ka ruu ɓɔɔ n kɔɔ nɛɛ n zi mɔɔ dòo ka doo laa sìiri ɓɛɛ ya? Mɔɔ naa zi vuu ɓɔɔ ɓa weɓe ditɔ.” 51 A kɔɔ ri kati tɔɔ, “N kɔ̀'ɔ nɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, nɔɔ naa zi lapa puu ditɔ, zang nyaa shoonang Laa ɓɔɔ ka lapa ɓɛɛ, ri naa a ka bii mɛɛ, ɓɔɔ n Jaa Shɔnzang, ri ti gbãayu ka lapa tɔkn.”

2

1 Diki naa gãntɛ tɔ ziti, zang g'ee soro ka gari Kana ɓɔɔ ka tipi Galili ɓɛɛ. Nà'a Yeesɔ daa nɔng kaɓa kaa jong. 2 Zang ti gaarɛ Yeesɔ jong nɛɛ, zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ ɓɛɛ. 3 Mii inabi ɓɔɔ zang ɓoo ɓɛɛ waa nyaa tɔ, a nà'a Yeesɔ a ka bii ɓiɓɛ, kɔɔ wu tɔɔ, “Mii inabi ɓarɛ waa nyaa tɔ nandon.” 4 A kasɛ niiɓɛ nyaa tɔɔ, “Maanaa, ruu ɓaaɓɛ hãa ɓi kagn nɛɛ n kpang. Y'aa m ka nɔngkɔ, laa mɛɛ a ɓi gn kpang.” 5 Nà'a Yeesɔ kɔɔ zang ɓɔɔ ri arɛ, ri yi zang naa ka shoonang ɓɛɛ tɔɔ, “Vuu ɓɔɔ nɛɛ kɔɔ nɔɔ piti nɔɔ p'al'ɛ.” 6 Bɛɛ zang shɔ ɓawa tari kagn nɔngkɔ man gbete. Ɓɔɔ zang tɛ̃ɛ mii ɓɔɔ zang sɔɔ bii nɛɛ mani, naa ɓɔɔ zang Yahudawa dang nyaa ɓɛɛ. Ɓawa gbete naa zang tɛ̃ɛ mii kagn, bɛng taati. 7 Yeesɔ kɔɔ zang ɓɔɔ ri yi zang naa ka shoonang keɓe nɛɛ, “Nɔɔ wisi rɛɛ ɓawa keɓe nyaa ta nɛɛ mii.” Ri wisi mii ka nyaa ɓawa lɛɛri. 8 A kɔɔ ri tɔɔ, “Nɔɔ zã mii keɓe ta tɔkɔlɔng, nɔɔ daa a zang ɓɔɔ wukɔ zang bang kn sinyɛ ɓɛɛ.” A ri zã mii, ri daa nɛɛ mani. 9 Ɓɔɔ zang bang kn sinyɛ ta mii, ɓɔɔ bɛɛ raa mii inabi tɔ ɓɛɛ, a tãayi. Yɔɔ zi nɔng ɓɔɔ mii inabi keɓe a nɔng kpang (zang ɓɔɔ ri yi zang naa ka shoonang ɓɔɔ ri zã mii ri zi ɓarɛ tɔ) a ɓaa nyaa ka sinyɛ ɓeevɛ dang gbete, 10 a hɛ̃ɛ wu tɔɔ, “Zang a zang zanti ɓi mii inabi ɓɔɔ tɔ̃ɔ kɔ shɔɔnang, zang nɛɛ ɓoo tɔ, zang naa gɔɔ nyaa kaa nɛɛ ɓɔɔ la kpang ɓɛɛ. Mɔɔ yaa mii inabi tɔ̃ɔ gbongkarɛ mɔɔ naa a zang ɓaa kaa doo knti ka ruu viya?” 11 Wee vuu ɓɔɔ zang zirɛ zang mã naa ka danggn ɓɔɔ Yeesɔ gaayu palɛnang ɓɛɛ kɔ, ka gari Kana ɓɔɔ ka tipi Galili ɓɛɛ. Tusu zang bannang ɓiɓɛ kaa nɔngkɔ, a zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ ri shing danggn kaa bii ɓiɓɛ gbãnggbãng. 12 Kaa nɛɛ knti, Yeesɔ daa ka gari Kafanahu nɛɛ niiɓɛ, nɛɛ jaa niiɓɛ, nɛɛ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ ɓɛɛ. Ri nwang ka nɔngkɔ diki bee katɔ tɔkɔlɔng. 13 Là'a nyaalaa pasika ɓɔɔ zang kpaa danggn diki ɓɔɔ Laa tɛɛ ɓɛɛ, y'aa kaa tɔkɔlɔng, a Yeesɔ daa kaa Urushalima. 14 Daa ka dàbang Gãa Laa, ìi zang ri malɛ napoo, nɛɛ mɛ̀ɛr'ɛ, a ɓɔɔ ning koro. Zang ɓɔɔ ri kɔ̃sɔ zang saka ri ti nwalɛ ɓarɛ ka teeburu ɓarɛ. 15 A zaa soo, p'al'ɛ gbãa nɛɛ mani, a hing zang nandon, nɛɛ mɛ̀ɛr'ɛ, nɛɛ napoo ning, ɓɔɔ ka dàbang Gãa Laa ka biling. A ti zìili teeburu zang ɓɔɔ ri kɔ̃sɔ zang saka, a vang saka ɓarɛ. 16 A Yeesɔ rang zang ɓɔɔ ri malɛ ning koro yee nabm tɔɔ, “Nɔɔ see veɓe ta, nɔɔ yaa nɔng. Nɔɔ risi Gãa Daa mɛɛ nwang naa luumang ka ruu viya?” 17 A zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bì'i ɓiɓɛ, ri kpaa danggn vuu ɓɔɔ labeenang Laa kɔɔyi nɛɛ, “Sũnyaa ɓɔɔ n kaa ka ruu Gãa ɓaaɓɛ kɔng m ka ɓoro naa waa” ɓɛɛ kati. 18 Zang bang bang, zang Yahudawa ri kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Vuu ɓɔɔ zang zirɛ zang mã naa ka danggn ɓɔɔ mɔɔ palɛ, tɔ̀ɔ, ruu zi kagn nɛɛ zang a mɔɔ naa vuu keɓe palɛnang tɔ ɓu viya?” 19 Yeesɔ kasɛ ri nyaa tɔɔ, “Nɔɔ jili Gãa Laa keɓe ta, n wisi paa tɔkn n hangsɛ nyaa diki taati.” 20 Zang bang bang, zang Yahudawa ri hɛ̃ɛ wu tɔɔ, “Zang mãa gãa keɓe saa laa ziti tu man gbete, mɔɔ nɛɛ mɔɔ wisi ɓaa paa diki taati kɔ nwani ya?” 21 A ɓeekpang, ruu Gãa ɓɔɔ wu rang ɓɛɛ, tɔɔ ɓi bii ɓiɓɛ. 22 Ka ɓɔɔ Laa naa wisi wu paa nɛɛ sàa, zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ ri naa kpaa danggn kati nɛɛ bɛɛ kɔ̀ɔ ri vuu keɓe tɔ kagn. A ri shing danggn kaa vuu ɓɔɔ zang bee ka yeti labeenang Laa, nɛɛ vuu ɓɔɔ Yeesɔ kɔ̀ɔ ɓɛɛ ning. 23 Ɓɔɔ bɛɛ Yeesɔ doo ka Urushalima, ka diki nyaalaa ɓɔɔ zang kpaa danggn diki ɓɔɔ Laa tɛɛ ɓɛɛ, zang dɔli ri shing danggn ka bii ɓiɓɛ, ka ruu ɓɔɔ, ri zili vuu ɓɔɔ zang zirɛ zang mã naa ka danggn ɓɔɔ wu p'al'ɛ ɓɛɛ. 24 Yeesɔ ti 'a ri yuu ɓiɓɛ kpang, ka ruu ɓɔɔ zi naa shɔnzang ɓi tɔ nandon, 25 daa naa ɓɔɔ zang ɓɔɔgn kɔɔ wu ruu shɔnzang kpang ɓɛɛ. Ka ruu ɓɔɔ Yeesɔ nɛɛ yuu ɓiɓɛ zi vuu ɓɔɔ shɔnzang rɛ̃rɛ ka yeti ɓarɛ tɔ ɓɛɛ.

3

1 Yɔɔ zang Farisawa ɓɔɔ kagn zang ɓaa wu nɛɛ Nikodimu. Nikodimu ɓi ka teteng, zang bang bang zang Yahudawa. 2 Yɔɔ keɓe, diki ɓɔɔ kagn daa ka bì'i Yeesɔ nɛɛ zìi. Kɔɔ Yeesɔ tɔɔ, “Maalang, ruu zi ɓuru tɔ nɛɛ mɔɔ ɓaa maalang ɓɔɔ a nɛɛ bii Laa ɓɛɛ, ka ruu ɓɔɔ, naa wu zang ɓɔɔ Laa nɛɛ wu kpang, zang ɓɔɔ zunung vuu ɓɔɔ zang zirɛ zang mã naa ka danggn kɔ mɔɔ p'alɛ̀ ɓɛɛ gbete kpang.” 3 Yeesɔ kasɛ wu nyaa tɔɔ, “N kɔ̀'ɔ mɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, naa zang yi mɔɔ tɔkn kpang, mɔɔ daa nɔng ɓɔɔ Laa naa roo kpanti kpang.” 4 Nikodimu hɛ̃ɛ wu tɔɔ, “Zang yi zang biya tɔkn, zang nɛɛ bang tɔ viya? Zang tu tɔkn ka yeti nà'a zang, tɔ̀ɔ, nà'a zang wu yi zang tɔkn daa kaa dakn ziti ya?” 5 Yeesɔ kɔɔ wu tɔɔ, “N kɔ̀'ɔ mɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, naa zang yi zang nɛɛ mii, a ɓɔɔ nɛɛ bii Suru Laa kpang, zang keɓe daa nɔng ɓɔɔ Laa naa roo kpanti ɓi kpang. 6 Zang ɓɔɔ shɔnzang yirɛ, ɓi shɔnzang, zang ɓɔɔ Suru Laa yirɛ, ɓi ti zang suru. 7 M'ɔɔ mã naa ka danggn, ka ruu ɓɔɔ, n kɔɔ mɔɔ n tɔɔ, zang wu yi mɔɔ tɔkn ɓɛɛ kpang. 8 Jasung rarɛ daa ka nɔng ɓɔɔ wu kasɛ ɓɛɛ. Mɔɔ tãa naa ɓɔɔ wu rãa ɓɛɛ, a mɔɔ zi nɔng ɓɔɔ a nɛɛ mani, nɛɛ nɔng ɓɔɔ wu daa ɓɛɛ kpang. Zang piti ɓɔɔ Suru Laa yi wu, nwàng ɓi doo nɔngkɔ.” 9 Nikodimu hɛ̃ɛ wu tɔɔ, “Vuu keɓe nw'ang lɛɛ bɛɛ nɔngkɔ viya?” 10 Yeesɔ kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Ɓɔɔ mɔkɔ zang ɓɔɔ tusu zang Isirela vuu kɔ nwani, mɔɔ zi vuu keɓe doo kpang nɛɛ mani ya? 11 N kɔ̀'ɔ mɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, rùu r'ang yee ɓuru, ka yuu vuu ɓɔɔ ruu zi tɔ ɓɛɛ. Ruu ti kɔ̀'ɔ ɓuru vuu ɓɔɔ ruu zi nɛɛ jìng ɓuru ɓɛɛ, a mɔɔ ta vuu ɓɔɔ ruu kɔɔ ɓɛɛ kpang. 12 N kɔ̀'ɔ mɔɔ ruu ka yuu vuu ɓɔɔ ka koo keɓe, mɔɔ shing danggn kagn kpang, a naa n kɔɔ mɔɔ ruu kaa yuu vuu ɓɔɔ ka lapa, mɔɔ shing danggn ɓi kaa biya? 13 Zang ɓɔɔ vang gngn daa ka lapa kpang, ɓi nkɔ Jaa Shɔnzang ɓɔɔ n shooro nɛɛ lapa kɔ shɛ̃ɛning.” 14 Naa ɓɔɔ Musa wisi sɔkɔ ɓɔɔ zang palɛ zang kãngtɛ ka yuu laa paa ka jìngti, zang naa w'isì m ɓɔɔ n Jaa Shɔnzang paa doo nɔngkɔ. 15 Tɔ̀ɔ, zang piti ɓɔɔ shing danggn ka bii mɛɛ, wu walɛ suru bii ɓɔɔ waa nyaa kpang kati. 16 Laa kasɛ zang ɓɔɔ ka koo keɓe dɔli, ka ruu nɔngkɔ, shong nyaa nɛɛ Jaa gbete ɓiɓɛ. Nɛɛ tɔ̀ɔ, zang ɓɔɔ nɛɛ shing danggn ka bii ɓiɓɛ wu shaarɛ kpang, wu wàlɛ̀ suru bii ɓɔɔ waa nyaa kpang kɔ jong. 17 Ka ruu ɓɔɔ, Laa shɔng Jaa ɓiɓɛ ka koo nɛɛ wu naa jɛ̃ɛ zang koo ruu kpang, nɛɛ wu naa ta ɓi yuu zang koo kɔ jong ɓɛɛ. 18 Zang piti ɓɔɔ nɛɛ shing danggn ka bii Jaa, zang jɛ̃ɛ wu ruu ɓi kpang. Zang ɓɔɔ nɛɛ shing danggn ka bii Jaa kpang, zang dɔng wu ruu ɓi tɔ. Ka ruu ɓɔɔ shing danggn ka bii Jaa gbete Laa kpang ɓɛɛ. 19 Laa d`'ɔng zang ɓɔɔ bɛ̃ɛ Jaa gbete ɓiɓɛ ruu ka ruu ɓɔɔ, Laa shɔng nɔng yakɛnang ka koo, a zang ri kasɛ nɔng ɓɔɔ tɔ̀ɔ katɔ kɔ jong, ɓa nɔng yakɛnang ɓɛɛ. Ka ruu ɓɔɔ, bɛɛ ri p'alɛ̀ ɓarɛ vuu shi kpang kɔ nwani ɓɛɛ. 20 Zang ɓɔɔ p'alɛ̀ vuu shi kpang, kasɛ ruu nɔng yakɛnang ɓi kpang. À nɔng ɓɔɔ yakɛ katɔ ɓi kpang, ka ruu ɓɔɔ, kasɛ nɛɛ zang zi vuu shi kpang ɓiɓɛ kpang ɓɛɛ. 21 Zang ɓɔɔ palɛ vuu ɓɔɔ nizang ɓɛɛ, 'a ɓi katɔ ka nɔng ɓɔɔ yakɛ katɔ ɓɛɛ, tɔ̀ɔ, zang zi kati nɛɛ vuu ɓɔɔ wu p'alɛ̀, ɓi Laa yi wu naa kagn. 22 Kaa nɛɛ knti, Yeesɔ nɛɛ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ, ri daa ka tipi Yahudiya. Ri daa nwang ka nɔngkɔ, ri pàl'ɛ zang batizima. 23 Yɔhana ti pàl'ɛ zang batizima ɓi jong ka gari Ayinɔng ɓɔɔ nɛɛ gari Salima naabm ɓɛɛ. Ka ruu ɓɔɔ mii kagn nɔng dɔli ɓɛɛ. Zang ri daarɛ ka bii ɓiɓɛ a ti palɛ ri batizima. 24 (Bɛɛ zang loo Yɔhana gn ka sãa kpang). 25 Zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii Yɔhana ɓɔ̀ɔ, ri g'aa tɔɔsung nyaa laanang nɛɛ yɔɔ Yahudawa ɓɔɔgn ka ruu bii sɔɔnang naa ɓɔɔ d'aa ɓarɛ tùsù ri ɓɛɛ. 26 A ri daa ka bii Yɔhana ri kɔɔ wu nɛɛ, “Maalang, yɔɔ ɓɔɔ ɓeleng mɔɔ nɛɛ wu ka rang Urudung dang, ɓɔɔ mɔɔ kɔɔ r'uu tɔ̃ɔ ka yuu ɓiɓɛ ɓɛɛ, pàl'ɛ zang batizima kana. Zang ri daarɛ kana bii ɓiɓɛ nandon.” 27 A Yɔhana kasɛ ri nyaa tɔɔ, “Laa nɛɛ a zang vuu kpang, zang walɛ vuu ɓɔɔ kpang. 28 Ɓeleng n kɔɔ m nɔngkɔ, nɔɔ ti tãa tɔ, N tɔɔ, ‘Ɓi nkɔ Kirisi kpang, Laa shong m ka tìng ɓiɓɛ.’ 29 Sinyɛ ɓeevɛ ɓi wukɔ zang sinyɛ. Sinyɛ ɓeevɛ ɓeesang ɓɔɔ shiiyi, ɓaa shoo, tãa tìnang dɔli nɛɛ tãa yee sinyɛ ɓeevɛ tɔ ɓɛɛ. N tãa tìnang m doo nɔngkɔ. Tìnang mɛɛ ti daa ɓi tɔ kiiri.” 30 Bannang ɓiɓɛ daa ɓi ditɔ nɛɛ tìng, n ti gbãayu m kaa nɛɛ knti kɔ jong. 31 Zang ɓɔɔ a nɛɛ lapa wukɔ ɓa zang piti, zang ɓɔɔ ɓi zang koo yi wu, ɓi ɓɔ̀'ɔ koo. Ti r'ang yee ɓi naa zang koo keɓe. Zang ɓɔɔ a ɓi nɛɛ lapa wukɔ ɓa zang ɓi piti. 32 Zang keɓe rang yee ka yuu vuu ɓɔɔ wu zirɛ, a ti tãa ɓɛɛ. A zang ɓɔɔ ta vuu ɓɔɔ wu kɔɔ ɓɛɛ, kagn gbete kpang. 33 Zang ɓɔɔ nɛɛ ta r'uu ɓiɓɛ, tusu zang tɔ, nɛɛ vuu ɓɔɔ Laa kɔɔ ɓɛɛ ɓi nizang. 34 Ka ruu ɓɔɔ, zang ɓɔɔ Laa shongnɛ, rang ɓi doo yee Laa kɔ ɓɛɛ. Laa a wu Suru ɓiɓɛ, di nyaa kpang. 35 Daa kasɛ Jaa katɔ, a yaa vuu piti ka naa ɓiɓɛ. 36 Zang ɓɔɔ nɛɛ shing danggn ka bii Jaa, wàlɛ̀ Suru bii ɓɔɔ waa nyaa kpang tɔ. Zang ɓɔɔ nɛɛ bɛ̃ɛ Jaa wàlɛ̀ suru bii ɓɔɔ waa nyaa kpang ɓi kpang. Jìng dannang kagn yuu ɓiɓɛ ning.

4

1 Yeesɔ zirɛ nɛɛ zang Farisawa ri tãa nyaa tɔ, nɛɛ wu walɛ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ tɔ dɔli, nɛɛ wu ti p'al'ɛ zang batizima kana dɔli ɓa ɓɔɔ Yɔhana palɛ ɓɛɛ katɔ. 2 (Wu wukɔ ti p'al'ɛ zang batizima nɛɛ yuu ɓiɓɛ kpang, ɓi zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ ri palɛ). 3 A Yeesɔ yaa tipi Yahudiya gbãayu tɔkn daa Galili. 4 Gbalang ɓɔɔ wu tɛɛ nɛɛ mani sɔ̀ɔ nɛɛ tipi Samariya kɔ gbete. 5 A naa a kaa gari Sayika ka tipi Samariya. Gari bì'i naabm nɛɛ tipi (jaa lannang) ɓɔɔ Yakubu a jaa ɓiɓɛ Yusufu ɓɛɛ. 6 Rijiya ɓɔɔ Yakubu ɓeeyi kagn nɔngkɔ. Yeesɔ lee tɔ, ka ruu doo ɓɔɔ wu ra ɓɛɛ, a naa nwang ka nyaa rijiya bì'i, bɛɛ laa kaa dalɛ yuu. 7 A jaa soro tipi Samariya arɛ nɛɛ wu naa wɔ mii. Yeesɔ gaa wu nɛɛ, “A m mii jong n ɓooyi.” 8 (Bɛɛ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ, ri daa ɓarɛ tɔ ka gari nɛɛ ri daa hoo vuu shaanang). 9 Jaa soro Samariya kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Mɔɔ ɓaa zang Yahudiya, n m zang Samariya. Mɔɔ gaa mii ka naa mɛɛ ka ruu viya?” (Zang Yahudawa nɛɛ zang Samariya ri p'al'ɛ vuu jong nɔng gbete nɛɛ zɔɔ kpang) 10 Yeesɔ kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Naa mɔɔ nɛ̀'ɛ zi vuu ɓɔɔ Laa a zang tɔ. A mɔɔ nɛɛ ti zi zang ɓɔɔ gaa mii ka naa ɓaaɓɛ tɔ. Mɔɔ nɛ̀'ɛ gàa wu tɔ, wu nɛ̀'ɛ 'a mɔɔ mii ɓɔɔ a zang Suru bii ɓɔɔ waa nyaa kpang tɔ.” 11 Jaa soro kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Maalang, vuu ɓɔɔ mɔɔ wɔ mii nɛɛ mani kpang, rijiya ti bee katɔ. A mɔɔ walɛ mii ɓɔɔ a zang suru bii ka niya? 12 Rijiya keɓe ɓi dabang ɓuru Yakubu a ruu. Ti ɓoo mii kagn, nɛɛ wujɛ ɓiɓɛ, nɛɛ vuu vaa ɓiɓɛ piti, a naa vɔrɛ. Mɔɔ ɓa dabang ɓuru Yakubu ɓaa ɓu kaatɔ ya?” 13 Yeesɔ kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Zang piti ɓɔɔ ɓoo mii rijiya keɓe sutu mãa wu ditɔ tɔkn. 14 Zang piti ɓɔɔ ɓoo mii ɓɔɔ n a wu, sutu mãa wu takpang, ka ruu ɓɔɔ, mii ɓɔɔ n a wu, nwàng kaa naa sɔlɔng mii ka yeti ɓiɓɛ ɓɛɛ. Sɔlɔng mii ɓɔɔ nwangsɛ mii ɓɔɔ 'a wu suru bii ɓɔɔ waa nyaa kpang ɓɛɛ.” 15 A jaa soro kɔɔ wu tɔɔ, “Maalang, a m mii keɓe karɛ, tɔ̀ɔ, sutu wu mãa m takpang, 'n ti alɛ nihn takpang, nɛɛ n wɔ mii kpang.” 16 Yeesɔ kɔɔ wu tɔɔ, “Daayi mɔɔ daa ɓaa ɓaavɛ nyaa, nɔɔ arɛ.” 17 Jaa soro kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Varɛ mɛɛ kagn kpang.” Yeesɔ kɔɔ wu tɔɔ, “Nyaa ɓɔɔ mɔɔ kasɛ nɛɛ varɛ ɓaaɓɛ kagn kpang, nizang kɔ nwani. 18 Ka ruu ɓɔɔ, mɔɔ g'ee varɛ daa maani ɓɛɛ. Yɔɔ ɓɔɔ mɔɔ nwàng nɛɛ wu kãntang keɓe, wu varɛ ɓaaɓɛ kpang. Ruu ɓɔɔ mɔɔ kɔ̀ɔ m kãntang keɓe, ɓi nizang kɔ nwani.” 19 Jaa soro kɔɔyi nɛɛ, “Maalang, n zirɛ mɔɔ ɓaa zang nyaa shoonang Laa. 20 Rɛɛ dabang ɓuru ɓɔɔ ri ka tìng ɓɛɛ, ri b'ang Laa ka yuu kɔpɔ keɓe. Ɓɔɔ nɔɔ zang Yahudawa nɔɔ ti kɔ̀'ɔ manɛ nɛɛ nɔng Laa bannang ɓi ka Urushalima.” 21 Yeesɔ kɔɔ wu tɔɔ “Jaa soro, n kɔɔ mɔɔ ruu ɓɔɔ nizang, diki a kana, ɓɔɔ nɔɔ bang Daa ka nihn kpang, nɔɔ, ti bang wu ka Urushalima kpang ɓɛɛ. 22 Ɓɔɔ nɔɔ zang Samariya, nɔɔ zi zang ɓɔɔ nɔɔ bang wu manɛ kpang. Ɓɔɔ ruu zang Yahudawa ruu zi Laa ɓɔɔ ruu bang wu ɓuru tɔ, ka ruu ɓɔɔ, zang yuu tanang nw'ang ɓi nɛɛ teteng zang Yahudawa kɔ ɓɛɛ. 23 Diki a doo naa, kãntang keɓe diki bì'i a tɔ, zang ɓɔɔ ri bang Laa nɛɛ yeti gbete ri naa bang Laa kaa waasɛ̃, nɛɛ naa ɓɔɔ Suru Laa a ri ɓɛɛ. Daa kasɛ zang ɓɔɔ naa weɓe kɔ, nɛɛ ri bang wu. 24 Laa ɓi Suru, ka ruu nɔngkɔ, zang ɓɔɔ ri bang wu ri b'ang wu nɛɛ naa ɓɔɔ Suru ɓiɓɛ a ri ɓɛɛ. Ri ti b'ang wu nɛɛ yeti gbete.” 25 Jaa soro kɔɔ wu nɛɛ, “N zi tɔ, Masiya ɓɔɔ zang ɓaa wu nɛɛ Kirisi a ditɔ. Nɛɛ a tɔ, naa kɔɔ ruu vuu ditɔ nandon.” 26 A Yeesɔ kɔɔ wu kati nɛɛ, “Wee n rang yee nɛɛ mɔɔ ɓee, nkɔ Kirisi bì'i.” 27 L'ɔɔ nyaa gn kpang, a zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ ri gbãayu. Ɓɔɔ ri zi wu rang yee nɛɛ jaa soro bì'i, ri mã naa ka danggn, a zang ɓɔɔ hɛ̃ɛ jaa soro kaa takpang nɛɛ, “Mɔɔ kasɛ viya?” Kɔ, wu ti hɛ̃ɛ Yeesɔ nɛɛ, “Mɔɔ rang yee nɛɛ jaa soro keɓe ka ruu viya?” kpang. 28 A jaa soro yaa bɛng mii ɓiɓɛ, daa ka yeti gari, daa kɔɔ zang nɛɛ, 29 “Nɔɔ arɛ nɔɔ zi yɔɔ ɓɔɔ kɔɔ m vuu ɓɔɔ n p'al'ɛ ka tìng ɓɛɛ nandon. Naa ɓu bɛɛ Kirisi kɔ ya?” 30 A zang ri nwang nɛɛ yeti gari, ri a ka bii Yeesɔ. 31 Ka knti jaa soro, zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ ri yì wu tìng ka bii nɛɛ, “Shaa vuu shaanang ta, maalang.” 32 Kasɛ ri nyaa tɔɔ, “Vuu ɓɔɔ n shaa ɓɛɛ kagn, ɓɔɔ nɔɔ zi kpang ɓɛɛ.” 33 A zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ, ri hɛ̃ɛlɛ zɔɔ nɛɛ, “Zang ɓɔ̀'ɔgn atɛ wu vuu shaanang tɔ ya?” 34 Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “Vuu shaanang mɛɛ ɓi palɛnang vuu ɓɔɔ zang ɓɔɔ shong m kasɛ ɓɛɛ, 'n ti hangsɛ shoonang ɓɔɔ wu a m ɓɛɛ. 35 Nyaa vuu jeenang ɓɔɔ nɔɔ kɔ̀ɔr'ɔ kagn nɛɛ, ‘Shala yaa doo dɛ̃ɛti tɔɔ zang yee zee.’ N kɔɔ nɔɔ, nɔɔ tuu jìng karɛ nɔɔ zi jaa. Zee zũng jìng tɔ, daa naa yeenang tɔ. 36 Zang jaa lannang wàl'ɛ ɓi kaa vuu ɓɔɔ Laa shing wu katɔ ɓɛɛ. Kpalɛ zang ɓiɓɛ kana, tɔɔ ri walɛ suru bii ɓɔɔ waa nyaa kpang ɓɛɛ. Tɔɔ, zang ɓɔɔ ɓaa jìng vuu, nɛɛ zang ɓɔɔ naa yeeyi ri tãa tìnang kaa nyaa zɔɔ. 37 Ka ruu nɔngkɔ, nyaa vuu jeenang ɓɔɔ zang kɔɔ nɛɛ, ‘Zang ɓɔɔ ɓ'aa jìng vuu, a zang ɓɔɔ wu naa yee ɓi kaa tɔ’, nizang kɔ nwani. 38 N shong nɔɔ nɛɛ nɔɔ daa yee vuu ka jaa ɓɔɔ wu nɔkɔ lang kpang ɓɛɛ. Zang ɓɔɔgn ri langnɛ, nɔɔ wàl'ɛ vuu shaanang manɛ kaa nɔng ɓɔɔ ri p'alɛ̀ shoonang ɓɛɛ.” 39 Zang Samariya dɔli ka gari kaɓa, ri shing danggn ka bì'i Yeesɔ ka ruu vuu ɓɔɔ jaa soro kɔɔyi tɔɔ, “Kɔɔ m vuu ɓɔɔ n p'al'ɛ ka tìng nandon” ɓɛɛ. 40 Ɓɔɔ zang tipi Samariya ri naa a ka bì'i Yeesɔ, ri gaa wu nɛɛ wu nw'ang nɛɛ ri. A nw'ang kaa nɛɛ ri diki ziti. 41 Zang dɔli tɔkn ri shing danggn ka bii ɓiɓɛ, ka ruu vuu ɓɔɔ wu kɔɔrɔ ri ɓɛɛ. 42 A ri kɔɔ jaa soro tɔɔ, “Rùu shing danggn wu ka ruu vuu ɓɔɔ mɔɔ kɔɔ ruu kpang. Ruu tãa ruu ɓiɓɛ tɔ nɛɛ shoo ɓuru, a ruu ti zi tɔ nizang, nɛɛ yɔɔ keɓe kɔ naa ta yuu zang koo.” 43 Diki ziti ɓa tɔ, Yeesɔ yupaa nɛɛ wu daa kaa tipi Galili. 44 (Bɛɛ ti kɔɔ tɔ nɛɛ, “Zang a zang nyaa shoonang Laa bannang ɓi jong ka tipi ɓiɓɛ kpang.”) 45 Ɓɔɔ naa shɛ̃ɛ tipi Galili, zang Galili ri ta wu waasɛ̃, ka ruu ɓɔɔ, ri daa nyaalaa ɓɔɔ zang kpaa danggn diki ɓɔɔ Laa tɛɛ ɓɛɛ ka Urushalima, a ri zi vuu ɓɔɔ wu p'al'ɛ ka diki nyaalaa nandon ɓɛɛ. 46 Yeesɔ daa tɔkn ka Kaana ɓɔɔ ka tipi Galili ɓɛɛ, nɔng ɓɔɔ wu risi mii, mii raa mii inabi ɓɛɛ. Zang ɓɔɔ pàl'ɛ kpanti shoonang kagn ka Kafanahu, ɓɔɔ jaa ɓiɓɛ vuu palɛ katɔ ɓɛɛ. 47 Ɓɔɔ yɔɔ kaɓa tãa nyaa nɛɛ Yeesɔ yaa tipi Yahudiya tɔ, a tɔ ka tipi Galili, yupaa daa ka bii ɓiɓɛ, daa bakɛ wu nɛɛ wu daa màsɛ̀ wu jaa ɓiɓɛ ɓɔɔ vɔ tɔ yaa kaa tɔkɔlɔng ɓɛɛ jong. 48 Yeesɔ kɔɔ wu tɔɔ, “Nɔɔ nɛɛ zi vuu ɓɔɔ zang zirɛ zang mã naa ka danggn, zang ti ãa nyaa ka nɔng ɓɔɔ zang zi ɓɛɛ gn kpang, nɔɔ shing danggn kpang.” 49 Yɔɔ ɓɔɔ pàl'ɛ kpanti shoonang kɔɔyi nɛɛ, “Maalang, arɛ ruu daayi, jaa mɛɛ nɛ̀'ɛ vɔrɛ.” 50 Yeesɔ kɔɔ wu nɛɛ, “Dita, jaa ɓaaɓɛ nw'ang ningkãari, vɔ kpang.” Yɔɔ shing danggn ka vuu ɓɔɔ Yeesɔ kɔɔ ɓɛɛ, a yi gbalang daa ɓiri. 51 Daa gãa kana, a zang ɓɔɔ ri pàl'ɛ wu shoonang, ri kpisi wu yuu ka gbalang, ri kɔɔ wu tɔɔ, “Bii jaa ɓaaɓɛ valɛ tɔ.” 52 A hɛ̃ɛ ri laa ɓɔɔ bii jaa valɛ kagn ɓɛɛ. Ri kɔɔ wu nɛɛ bii ɓɔɔ zaa jaa nɛɛ yaa wu nɔng ka ɓɔɔrɔ, bɛɛ laa nɛɛ kpɛ̃ɛ doo tɔkɔlɔng waati. 53 Daa jaa kpaa danggn kati nɛɛ Yeesɔ nɛɛ kɔɔ ka laa kaɓa kɔ nɛɛ, “Dita, jaa ɓaaɓɛ nw'ang ningkãari, vɔ kpang” Ka ruu nɔngkɔ, yɔɔ nɛɛ zang gãa ɓiɓɛ nandon ri shing danggn kati. 54 Ɓu doo ɓɔɔ Yeesɔ gbãayu nɛɛ, tipi Yahudiya a ka tipi Galili, p'al'ɛ vuu ɓɔɔ zang zirɛ zang mã naa ka danggn daa kaa nɛɛ weɓe ziti.

5

1 Diki naa bee tɔ tɔkɔlɔng, ka knti vuu keɓe, Yeesɔ daa Urushalima, ka diki kaɓa, zang Yahudawa ri shaa vuu shaanang nyaalaa ɓarɛ. 2 Ka Urushalima, ka nyaa gãa ɓɔɔ zang ɓaa nɛɛ nyaa gãa mɛ̀ɛr'ɛ, too mii kagn nɔngkɔ naabm, zang ɓaa nɛɛ Bɛsɛda, nɛɛ nyaa Yahudawa. Zang waa putali maani ka nyaa too mii bì'i. 3 Zang kɔnang dɔli ri rooro ka nɔngkɔ, rɛɛ zang jìng ringtang, nɛɛ zang ɓɔɔ kàa katɔ, nɛɛ zang ɓɔɔ bii vɔ katɔ ɓɛɛ. Ṛi gã mii ɓɔɔ zang nyà'a ɓɛɛ. 4 Ka ruu ɓɔɔ, lee ɓɔɔ zang nyaa shoonang Laa ɓɔɔ ka lapa daa ka too mii, wu nyà'a mii ɓɛɛ. Nɛɛ nyàa mii tɔ, zang kɔnang ɓɔɔ nɛɛ shɛ̃ɛ yeti mii shɔɔnang, naa doo kɔnang viya yi wu, yaa wu nɔng katɔ.] 5 Yɔɔ ɓɔɔ kagn ka nyaa mii ka nɔngkɔ ɓɔɔ kàa katɔ, daa saa bmati tu kopi tu man taati ɓɛɛ. 6 Yeesɔ zi wu roo ka nɔngkɔ, a ti zi tɔ, nɛɛ yɔɔ bì'i roo tɔ nɔngkɔ diki ɓiɓɛ bee katɔ. Yeesɔ hɛ̃ɛ wu tɔɔ, “Mɔɔ kasɛ tɔ kɔnang ɓaaɓɛ wu yaa mɔɔ nɔng ya?” 7 Yɔɔ ɓɔɔ kàa katɔ kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Maalang, zang ɓɔɔ tuu m, wu hãa m ka mii, zang nyaa shoonang Laa ɓɔɔ ka lapa nɛɛ nyàa mii tɔ ɓɛɛ kpang. N nɛɛ tɔɔ n daa yeti mii, zang ɓɔɔ wu ti ɓa m, wu daa yeti mii shɔɔnang.” 8 Yeesɔ kɔɔ wu tɔɔ, “Yupaa ta, mɔɔ tuu siri ɓɔɔ mɔɔ roo kagn ɓɛɛ, mɔɔ rarɛ.” 9 Kɔnang yaa yɔɔ nɔng tantɛnang, a tuu siri, a gaayu rannang kati. Yeesɔ p'al'ɛ vuu keɓe ka diki ɔ̃sɔnang. 10 Ka ruu nɔngkɔ, zang Yahudawa ri kɔɔ yɔɔ ɓɔɔ zang masɛ wu ɓɛɛ nɛɛ, “Lɛɛkɔ diki ɔ̃sɔnang, mɔɔ ta nyaa dannang ɓuru tɔ, ka ruu ɓɔɔ, mɔɔ tuu siri ɓaaɓɛ lɛɛkɔ ɓɛɛ.” 11 Yɔɔ kasɛ ri nyaa tɔɔ, “Yɔɔ ɓɔɔ masɛ m kɔ, kɔɔ m nɛɛ, Tuu siri ɓaaɓɛ ta mɔɔ rarɛ.” 12 A ri hɛ̃ɛ wu nɛɛ, “Ɓu wi zang ɓɔɔ kɔɔ mɔɔ nɛɛ mɔɔ tuu siri ɓaaɓɛ mɔɔ rarɛ wiya?” 13 A ɓeekpang yɔɔ ɓɔɔ zang masɛ wu zi zang ɓɔɔ masɛ wu nung kpang, ka ruu ɓɔɔ Yeesɔ tantɛ daanang ka teteng zang dɔli ɓɔɔ ri kp'alɛ̀ zɔɔ ka nɔng ɓɛɛ. 14 Nɛɛ knti, Yeesɔ ìi wu ka yeti Gãa Laa, a kɔɔ wu tɔɔ, “Zirɛ, kɔnang ɓaaɓɛ yàa mɔɔ nɔng tɔ, mɔɔ palɛ vuu shi kpang takpang. Ka ruu ɓɔɔ, vuu ɓɔɔ ɓa weɓe katɔ nɛɛ palɛ mɔɔ ɓɛɛ.” 15 A yɔɔ yaa nɔng, daayi daa kɔɔ zang bang bang zang Yahudawa nɛɛ ɓi Yeesɔ masɛ wu. 16 Ka ruu ɓɔɔ, Yeesɔ palɛ vuu keɓe ka diki ɔ̃sɔnang, rɛɛ zang bang bang zang Yahudawa ri gaayu gbalang kãanang ɓɔɔ ri kpãa wu ɓɛɛ. 17 Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “Daa mɛɛ palɛ shoonang ɓi doo naa, n ti palɛ shoonang jong.” 18 Ka ruu r'uu kɔ wu kɔɔ ɓɛɛ, zang Yahudawa ri kãa gbalang kaa gbãnggbãng nɛɛ ri nyɔ wu vɔrɔ. Wu ka ruu ɓɔɔ, wu ta nyaa ɓɔɔ zang dang ka yuu diki ɔ̃sɔnang kɔ shɛ̃ɛning kpang. Ka ruu ɓɔɔ, ti ɓaa Laa nɛɛ Daa ɓiɓɛ ɓɛɛ. Gãsɛ yuu ɓiɓɛ kaa teetee nɛɛ Laa. 19 Yeesɔ kasɛ ri nyaa tɔɔ, “N kɔɔ nɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, Jaa zunung ɓɔɔ wu p'alɛ̀ vuu ɓɔɔ nɛɛ yuu ɓiɓɛ kpang, p'alɛ̀ ɓi vuu ɓɔɔ zi Daa ɓiɓɛ p'alɛ̀ ɓɛɛ. Ka ruu ɓɔɔ, vuu ɓɔɔ Daa p'alɛ̀ piti Jaa p'alɛ̀ doo nɔngkɔ ɓɛɛ. 20 Daa kasɛ ruu Jaa katɔ, a t'i tusu Jaa vuu ɓɔɔ wukɔ Daa wu palɛ katɔ. Ti naa tusu Jaa vuu bang bang ɓɔɔ ɓa weɓe ditɔ, tɔ̀ɔ, nɔɔ zirɛ, nɔɔ mã naa kaa danggn. 21 Naa ɓɔɔ Daa wisi zang paa nɛɛ sàa, wu a ri suru bii, Jaa ti a zang ɓɔɔ wu kasɛ, suru bii doo nɔngkɔ. 22 Daa nɛɛ yuu ɓiɓɛ jɛ̃ɛ zang ruu ɓi kpang, yaa ruu jɛ̃ɛnang ɓi kaa naa Jaa. 23 Tɔ̀ɔ, zang ri 'a Jaa bannang kati, naa ɓɔɔ ri 'a Daa ɓɛɛ. Zang ɓɔɔ nɛɛ 'a Jaa bannang kpang, 'a Daa ɓɔɔ shong wu bannang doo kpang kɔ. 24 “N kɔ̀'ɔ nɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, zang ɓɔɔ nɛɛ tãa ruu ɓɔɔ n kɔɔ ɓɛɛ, nɛɛ ti shing danggn ka bii zang ɓɔɔ shong m, wàl'ɛ suru bii ɓɔɔ waa nyaa kpang katɔ. Laa ti naa dɔng wu ruu ɓi takpang. Ɓa yuu vɔrɔ ɓɔɔ suru tɔ, wɔ ɓi tɔ. 25 N kɔ̀'ɔ nɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, diki a kana, diki bì'i ti a tɔ, diki ɓɔɔ zang ɓɔɔ ri vɔlɔ tɔ ri tãa yee Jaa Laa ɓɛɛ. Zang ɓɔɔ ri tãayi, a ri ti dũngnɛ, ri nw'ang ningkãari tɔkn. 26 Naa ɓɔɔ Daa kɔ a zang suru bii ɓɛɛ, 'a Jaa naa doo nɔngkɔ, nɛɛ, wu nw'ang zang ɓɔɔ a zang suru bii ɓɛɛ. 27 Ti 'a Jaa naa tɔ nɛɛ wu jɛ̃ɛ zang ruu ka ruu ɓɔɔ wukɔ Jaa Shɔnzang ɓɛɛ. 28 “N'ɔɔ mã naa ka danggn ka ruu vuu keɓe kpang, ka ruu ɓɔɔ, diki a kana, diki ɓɔɔ zang ɓɔɔ ri vɔlɔ tɔ nandon ri tãa yee mɛɛ nɛɛ yeti saa ɓarɛ ɓɛɛ. 29 Ri nwangkɛ, zang ɓɔɔ ri nɛɛ palɛ vuu tɔ̃ɔ, zang wisi ri paa ri walɛ suru bii. Zang ɓɔɔ ri nɛɛ palɛ vuu shi kpang, zang wisi ri paa, tɔ̀ɔ zang jɛ̃ɛ ri ruu ɓɛɛ. 30 “N palɛ vuu ɓɔɔ jong nɛɛ yuu mɛɛ kpang. N jɛ̃ɛ zang ruu m naa ɓɔɔ Laa kɔɔ m ɓɛɛ. N ti shɛ̃ɛrɛ zang m ka ɓɔɔ n jɛ̃ɛ zang ruu kpang, ka ruu ɓɔɔ n p'alɛ̀ m vuu ɓɔɔ n kasɛ kpang ɓɛɛ. N palɛ m vuu ɓɔɔ zang ɓɔɔ shong m kasɛ ɓɛɛ. 31 “Naa n kɔ̀'ɔ ruu ka yuu mɛɛ, zang ta ruu mɛɛ nɛɛ ɓi nizang kɔ nwani kpang. 32 Zang ɓɔɔ kɔ̀'ɔ zang ruu ka yuu mɛɛ kagn. N zi tɔ, ruu ɓɔɔ wu kɔɔ ɓɛɛ ɓi nizang. 33 Nɔɔ shong zang ka bii Yɔhana, Yɔhana kɔɔ ruu ɓɔɔ nizang ɓɛɛ. 34 N shing gn wu ka yuu vuu ɓɔɔ zang kɔɔ ka yuu mɛɛ kpang. N kɔɔ vuu keɓe, tɔ̀ɔ, nɔɔ ta yuu manɛ kati. 35 Yɔhana nw'ang naa waa zà'ang sɔɔ ɓɔɔ shaayi, a yakɛ nɔng ɓɛɛ. Nɔɔ tãa tìnang nwannang ka nɔng ɓɔɔ wu yakɛ ɓɛɛ, diki bee kaa tɔ̀'ɔ dɔli kpang. Vuu ɓɔɔ n palɛ, tusu zang vuu ka yuu mɛɛ, ɓa vuu ɓɔɔ Yɔhana kɔɔ zang ka yuu mɛɛ katɔ. 36 Shoonang ɓɔɔ Daa mɛɛ a m nɛɛ n palɛ kɔ, n palɛ ɓee. Wukɔ tusu zang, tɔɔ zang zi kagn nɛɛ Daa kɔ shong m. 37 A Daa ɓɔɔ shong m ti kɔɔ ruu jong ka yuu mɛɛ. Nɔɔ tãa yee Daa gngn kpang, nɔɔ ti zi waa nyaating ɓiɓɛ gngn kpang. 38 Ruu ɓiɓɛ ti kagn yeti manɛ kpang, ka ruu ɓɔɔ, nɔɔ shing danggn ka zang ɓɔɔ wu shong ɓɛɛ kpang ɓɛɛ. 39 Nɔɔ ìi jìng ka ɓɔɔ nɔɔ gã labeenang waasɛ̃, ka ruu ɓɔɔ, nɔɔ kɔɔ nɛɛ nɔɔ wàl'ɛ suru bii ɓɔɔ waa nyaa kpang katɔ kagn ɓɛɛ. Labeenang Laa keɓe, kɔɔ ruu ka yuu mɛɛ kɔ. 40 A nɔɔ ti kasɛ anang ka bii mɛɛ, n a nɔɔ suru bii kpang. 41 “N shing gn m ka dɔɔnang ɓɔɔ shɔnzang dɔɔ m ɓɛɛ kpang. 42 N zi zɔ̃ng manɛ m tɔ. Nɔɔ kasɛ Laa nɛɛ yeti manɛ kpang. 43 N a m nɛɛ nung Daa mɛɛ, a nɔɔ ta m kpang. Naa zang ɓɔɔ à anang yuu ɓiɓɛ nɔɔ ta wu katɔ. 44 Nɔɔ kasɛ nɛɛ nɔɔ dɔɔ zɔɔ ka naa manɛ. Nɔɔ kasɛ kpang nɛɛ Laa ɓɔɔ wukɔ Laa gbete gãagãa, wu dɔɔ nɔɔ kpang. A nɔɔ palɛ biya nɔɔ shing danggn ka bii mɛɛ viya? 45 N'ɔɔ tɔɔ kpang nɛɛ, naa nkɔ kɔ̀ɔr'ɔ Daa ruu vuu shi kpang manɛ. Kpang, zang ɓɔɔ kɔ̀ɔr'ɔ Daa ruu vuu shi kpang manɛ ɓi kagn. Musa ɓɔɔ nɔɔ shing danggn ka bii ɓiɓɛ gbãnggbãng ɓɛɛ, wukɔ kɔ̀'ɔrɔ Daa. 46 Naa nɔɔ nɛɛ shing danggn katɔ ka bii Musa nizang, nɔɔ nɛɛ sh'ing danggn tɔ ka bii mɛɛ, ka ruu ɓɔɔ, Musa bèe vuu ka yuu mɛɛ kɔ ɓɛɛ. 47 Wee nɔɔ shing danggn ka vuu ɓɔɔ wu bee kpang ɓee, nɔɔ shing danggn biya ka ruu ɓɔɔ, n kɔ̀'ɔ ɓee viya?”

6

1 Diki naa bee tɔ tɔkɔlɔng, Yeesɔ ta waapo Galili (ɓɔɔ zang ti ɓaa doo nɛɛ waapo Tiberiya kɔ ɓɛɛ) ka dang. 2 Zang dɔli ri dũng wu, ka ruu ɓɔɔ, ri zi vuu ɓɔɔ zang zirɛ zang mã naa ka danggn ɓɔɔ wu palɛ, ka ɓɔɔ wu masɛ zang ɓɔɔ vuu palɛ ri katɔ ɓɛɛ. 3 Yeesɔ vang kɔpɔ daa nw'ang nɛɛ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ ka nɔngkɔ. 4 Bɛɛ nyaalaa Pasika ɓɔɔ zang Yahudawa ri kpaa danggn diki ɓɔɔ Laa tɛɛ kagn ɓɛɛ a naabm tɔ. 5 Yeesɔ tuu jìng ka lapa, a zi zang dɔli ri a ka bii ɓiɓɛ, a hɛ̃ɛ Filibu tɔɔ, “Rùu hoo borodi ka niya, ruu a zang keɓe ri shaayi wiya?” 6 Hɛ̃ɛ ruu keɓe nɛɛ wu gãsɛ Filibu ɓi katɔ waati, ka ruu ɓɔɔ, zi vuu ɓɔɔ wu naa pàlɛ̀ ɓi tɔ ɓɛɛ. 7 Filibu kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Naa ruu hoo borodi doo nung dinari laa kopi, daa naa ɓɔɔ zang sha zang ɓu tɔkɔlɔng kpang.” 8 Zang ɓɔɔ mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ ɓɔɔ zang ɓaa wu nɛɛ Anduru jaa naa Siman Bituru, kɔɔ wu nɛɛ, 9 “Jaa kagn nihn, nɛɛ borodi ka naa maani, nɛɛ jaazìi seseere ziti. Vuu keɓe pàl'ɛ zang kɔ gaagaa ɓee ɓu viya?” 10 Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “Nɔɔ kɔɔ zang nɛɛ ri nwalɛ ka tipi.” (Wisi kagn nɔng bì'i dɔli.) A zang ri nwalɛ kaa tipi. Zang varɛ ɓɔɔ ri ka nɔng, daa labang maani katɔ. 11 A Yeesɔ see borodi ka naa a zãa Laa kati, a basɛ zang ɓɔɔ ri nwalɛ ka tipi ɓɛɛ. P'al'ɛ doo nɔngkɔ nɛɛ jaazìi. Zang ɓu walɛ naa ɓɔɔ daa wu nyaa ɓɛɛ. 12 Zang ri shaa tɔ, ri puu tɔ, a kɔɔ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bì'i ɓiɓɛ nɛɛ, “Nɔɔ kpalɛ ɓɔɔ ri yàarɛ̀ ta, nɔɔ yaa ɓɔɔ wu lasɛ kpang.” 13 A ri kpalɛ kaa nandon vuu ɓɔɔ ri yàarɛ̀ ka borodi maani ɓɔɔ ri shaa ɓɛɛ, zang kpalɛ yi nyaa saang kopi tu ziti. 14 Ɓɔɔ zang ri zi vuu ɓɔɔ zang zirɛ zang mã naa ka danggn ɓɔɔ Yeesɔ palɛ, ri kɔɔrɔ nɛɛ, “Nizang, wee zang nyaa shoonang Laa ɓɔɔ naa a ka koo ɓɛɛ kɔ.” 15 Ɓu doo ɓɔɔ Yeesɔ zirɛ nɛɛ zang a kaa tɔ, ri yi wu kpanti nɛɛ gbãnggbãng ning, yaa nɔng daa ka yuu kɔpɔ tɔkn ka bm. 16 Laa hãa nyaa tɔ, a zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ ri shooro ri daa nyaa waapo dii. 17 Ri vang tonsi, ri daa kana nɛɛ ri ta kaa waapo, ri dàa Kafanahu. Nɔng tɔ̀'ɔ tɔ, Yeesɔ à bii ɓarɛ gn kpang. 18 Bɛɛ mii rãa kana, ka ruu ɓɔɔ jasung bang ra ɓɛɛ. 19 Ri yaa nyaa rang tɔ, ri daa tɔ, mɛli taati kɔ dɛ̃ɛti, a ri zi Yeesɔ ra ka yuu paa mii, a kana bii tonsi naabm. Ri k'aa vɔrɔ. 20 A kɔɔ ri tɔɔ, “Nɔɔ kaa vɔrɔ kpang, ɓi nkɔ” 21 Ri kasɛ kati nɛɛ wu vang ta yeti tonsi. Vang tɔ ka yeti tonsi, a tonsi tantɛ nyaa rang dang ɓɔɔ ri daa ɓɛɛ shɛ̃ɛnang kati. 22 Nɔng naa gãntɛ, a zang dɔli ɓɔɔ Yeesɔ yaa ri ka nyaa rang dang ri zirɛ nɛɛ bɛɛ tonsi nɛɛ gbete kɔ nwani. Nɛɛ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii Yeesɔ ri nɛɛ vang tonsi nɛɛ wu kpang, ri nɛɛ daa ɓarɛ ka bm. 23 A tonsi ɓɔɔ ri alɛ nɛɛ Tiberiya ri naa shiiri ka nyaa rang, naabm nɛɛ nɔng ɓɔɔ zang dɔli ri shaa borodi ɓɔɔ Yeesɔ zãa Laa a ri ɓɛɛ. 24 Ɓɔɔ zang ri zi naa weɓe, Yeesɔ nɛɛ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ, ri tɔ̀'ɔ nɔng kpang. A zang bì'i ri vang rɛɛ tonsi ɓɔɔ ka nɔng ɓɛɛ, ri daa ka Kafanahu nɛɛ ri daa kãa Yeesɔ. 25 Ri ta waapo tɔ, a ri daa ìi Yeesɔ ka nyaa waapo dang. Ri hɛ̃ɛ wu nɛɛ “Maalang, mɔɔ a nihn gn viya?” 26 Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “N kɔɔ nɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, nɔɔ kãa m ka ruu ɓɔɔ nɔɔ zi vuu ɓɔɔ zang zirɛ zang mã naa ka danggn ɓɔɔ n p'alɛ̀ ɓɛɛ kpang. Nɔɔ kãa m manɛ ka ruu borodi ɓɔɔ nɔɔ nɛɛ shaa ka buru gaagaa ɓɛɛ. 27 N'ɔɔ dang jìng nɛɛ nɔɔ kãa vuu shaanang ɓɔɔ lasɛ katɔ ɓɛɛ kpang. Nɔɔ dang jìng ka nɔng vuu shaanang ɓɔɔ lasɛ kpang dondong, ɓɔɔ n Jaa Shɔnzang n naa a nɔɔ ɓɛɛ. Ka ruu ɓɔɔ, wukɔ zang ɓɔɔ Laa tusu nɛɛ wu a wu naa tɔ ɓɛɛ.” 28 Ri hɛ̃ɛ wu nɛɛ, “Ruu palɛ vi tɔ̀ɔ ruu palɛ vuu ɓɔɔ Laa kasɛ nɛɛ ruu palɛ viya?” 29 Yeesɔ kasɛ ri nyaa tɔɔ, “Nɔɔ shing danggn ka zang ɓɔɔ wu shong ɓɛɛ. Wee vuu ɓɔɔ Laa kasɛ nɛɛ nɔɔ p'alɛ̀ ɓɛɛ kɔ.” 30 Ri kasɛ wu nyaa tɔɔ, “A mɔɔ p'al'ɛ ɓu vi ɓɔɔ ruu zirɛ ruu mã naa ka danggn, tɔ̀ɔ, ruu shing danggn kaa bii ɓaaɓɛ viya? 31 Rɛɛ dabang ɓuru ri shaa vuu ɓɔɔ zang ɓaa nɛɛ Maanaa ka ɓɔɔ bɛɛ ri ka jìngti ɓɛɛ. Zang bee ka yeti Labeenang Laa nɛɛ, ‘A ri borodi nɛɛ lapa ri shaayi.’” 32 Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “N kɔɔ nɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, wu Musa a nɔɔ borodi ɓɔɔ a nɛɛ lapa ɓɛɛ kpang. Ɓi Daa mɛɛ 'al'ɛ nɔɔ borodi ɓɔɔ nizang ɓɛɛ nɛɛ lapa. 33 Ka ruu ɓɔɔ, borodi Laa, ɓi zang ɓɔɔ à nɛɛ lapa 'a zang koo keɓe suru bii ɓɛɛ.” 34 Ri gàa wu nɛɛ, “Maalang, alɛ ruu kaa borodi keɓe kɔ diki diki.” 35 Yeesɔ kɔɔ ri kati tɔɔ, “Nkɔ borodi ɓɔɔ a zang suru bii ɓɛɛ. Zang ɓɔɔ nɛɛ a ka bì'i mɛɛ nyɔkɔ nyɔ wu takpang. Zang ɓɔɔ nɛɛ ti shing danggn ka bì'i mɛɛ, sutu mãa wu takpang. 36 Naa ɓaasi n kɔ nɔɔ ɓɛɛ nɔɔ zi m tɔ nɔɔ ti shing danggn gn ka bii mɛɛ kpang. 37 Zang ɓɔɔ Laa a m, a kaa bii mɛɛ nandon. Zang ɓɔɔ nɛɛ a ka bii mɛɛ, n hing wu kpang. 38 Ka ruu ɓɔɔ, n a nɛɛ lapa, nɛɛ n naa palɛ vuu ɓɔɔ zang ɓɔɔ shong m kasɛ ɓɛɛ kɔ, wu vuu ɓɔɔ yeti mɛɛ kasɛ ɓɛɛ kpang. 39 Zang ɓɔɔ shong m, kasɛ nɛɛ n ning zang gbete ka teteng zang kɔ wu a m ri ɓɛɛ kpang. Nɛɛ n naa wisi ri paa katɔ kɔ jong, ka diki ɓɔɔ koo waa nyaa ɓɛɛ. 40 Ka ruu ɓɔɔ, Daa mɛɛ kasɛ nɛɛ zang ɓɔɔ nɛɛ shing jìng ka bii mɛɛ ɓɔɔ n Jaa, nɛɛ ti shing danggn ka bì'i mɛɛ, wu walɛ suru bii ɓɔɔ waa nyaa kpang ɓɛɛ. N ti naa wisi wu paa, n a wu suru bii ka diki ɓɔɔ koo waa nyaa ɓɛɛ.” 41 A zang Yahudawa ri gaayu yee gɔ̃ɔrɔnang ka yuu ɓiɓɛ. Ka ruu ɓɔɔ, kɔɔyi tɔɔ, “Nkɔ borodi ɓɔɔ à nɛɛ lapa” ɓɛɛ. 42 A ri kɔɔrɔ nɛɛ, “Wee ɓi Yeesɔ jaa Yusufu kpang ya? Ruu zi rɛɛ diiɓɛ nɛɛ niiɓɛ tɔ kpang ya? A palɛ kaa biya kɔɔ lɛɛkɔ nɛɛ, wu a nɛɛ lapa viya?” 43 Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “Nɔɔ yaa yee kɔ nɔɔ gɔ̃ɔrɔ ɓi ta.” 44 A kɔɔ ri tɔɔ, “Naa Daa mɛɛ ɓɔɔ shong m dɔ̃ zang, zang a ka bii mɛɛ kpang, zang ɓɔɔ zunung anang ka bii mɛɛ nɛɛ yuu ɓiɓɛ kpang. N ti naa wisi wu paa ka diki ɓɔɔ koo waa nyaa ɓɛɛ. 45 Rɛɛ zang nyaa shoonang Laa ri beeyi nɛɛ, ‘Ri nandon Laa kɔ naa tusu ri vuu.’ Zang ɓɔɔ nɛɛ ɓaa shoo ka vuu ɓɔɔ Daa mɛɛ tusu, nɛɛ ti kpɛ̃ɛrɛ vuu ka bii ɓiɓɛ, a katɔ ka bii mɛɛ. 46 N kɔ̀'ɔ wu nɛɛ zang ɓɔɔ zi Daa tɔ kagn kpang. Ɓi zang ɓɔɔ a nɛɛ bii Laa kɔ zi Daa ɓi shɛ̃ɛning. 47 N kɔ̀'ɔ nɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, zang ɓɔɔ nɛɛ shing danggn ka bii mɛɛ, suru bii ɓɔɔ waa nyaa kpang kagn bii ɓiɓɛ. 48 Nkɔ borodi ɓɔɔ a zang suru bii ɓɛɛ. 49 Rɛɛ dabang manɛ, ri shaa vuu shaanang ɓɔɔ zang ɓaa nɛɛ maanaa ka ɓɔɔ ri dɔɔ ka jìngti ri vɔlɔ doo nɛɛ mani. 50 Borodi ɓɔɔ a nɛɛ lapa keɓe, naa zang ɓɔɔ shaayi, vɔ takpang. 51 Nkɔ borodi ɓɔɔ a zang suru bii, ɓɔɔ n a nɛɛ lapa ɓɛɛ. Naa zang ɓɔɔ shaa borodi keɓe, nwang ningkãari dondong. Ɓi bii mɛɛ kɔ borodi keɓe, ɓɔɔ n naa malɛ, tɔ̀ɔ, zang koo ri walɛ suru bii ɓɛɛ.” 52 Zang Yahudawa bì'i ri làa zɔɔ nyaa ka naa ɓarɛ gbãnggbãng ri hɛ̃ɛyi nɛɛ, “Yɔɔ keɓe a ruu yɔpɔ bii ɓiɓɛ biya ruu shaayi viya?” 53 Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “N kɔ̀'ɔ nɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, naa nɔɔ shaa yɔpɔ bii mɛɛ, ɓɔɔ n Jaa Shɔnzang kpang, a nɔɔ ti ɓoo zìi mɛɛ kpang, suru bii ɓi kagn bì'i manɛ kpang. 54 Zang ɓɔɔ nɛɛ sh'aà yɔpɔ bii mɛɛ, nɛɛ ti ɓoo zìi mɛɛ, walɛ suru bii ɓɔɔ waa nyaa kpang katɔ. N ti naa wisi wu paa ka diki ɓɔɔ koo waa nyaa ɓɛɛ. 55 Ka ruu ɓɔɔ, yɔpɔ bii mɛɛ, ɓi vuu shaanang ɓɔɔ nizang ɓɛɛ. Zìi mɛɛ, ɓi ti vuu ɓoonang ɓɔɔ nizang ɓɛɛ. 56 Zang ɓɔɔ nɛɛ shaa yɔpɔ bii mɛɛ, nɛɛ ti ɓoo zìi mɛɛ, nwang ɓi nɛɛ n, n ti nw'ang ka yeti ɓiɓɛ. 57 Naa ɓɔɔ Daa ɓɔɔ sh'ing zang, zang nwang ningkãari ɓɔɔ wukɔ shong m, shing m n nwàng ningkãari. Naa zang ɓɔɔ shaa yɔpɔ bii mɛɛ, n shing wu doo nɔngkɔ, wu nwang ningkãari. 58 Weɓe kɔ, borodi ɓɔɔ a nɛɛ lapa ɓɛɛ. Ɓi naa maanaa ɓɔɔ rɛɛ dabang manɛ ɓɔɔ ri vɔlɔ tɔ, ri shaarɛ ɓɛɛ kpang. Naa zang ɓɔɔ shaa borodi keɓe, vɔ takpang dondong.” 59 Yeesɔ kɔɔ ruu keɓe ka ɓɔɔ bɛɛ wu tusu zang vuu ka gãa zɔɔ kpalɛnang ka Kafanahu ɓɛɛ. 60 Zang dɔli ka teteng zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ, ɓɔɔ ri tãa ruu keɓe, ri kɔɔyi nɛɛ, “Vuu kɔ wu tusu ɓɛɛ, kpãa nyaa dɔli, ɓu wi ɓaa shoo tãayi wiya?” 61 Yeesɔ tantɛ zinang nɛɛ ri gɔ̃ɔrɔ yee ka ruu vuu ɓɔɔ wu tusu ɓɛɛ kɔ, a kɔɔ ri nɛɛ, “Ruu keɓe lasɛ nɔɔ yeti, nɔɔ yaa danggn ɓɔɔ nɔɔ shing ɓɛɛ kaatɔ ya? 62 A naa nɔɔ zi m, ɓɔɔ n Jaa Shɔnzang, n gbãayu kana ka nɔng ɓɔɔ bɛɛ n kagn, nɔɔ palɛ biya? 63 Ɓi Suru Laa a zang suru bii ɓiri, bii shɔnzang zunung vuu ɓɔɔ palɛnang ɓi kpang. Ruu ɓɔɔ n kɔɔrɔ nɔɔ ɓɛɛ, ɓi ka yuu Suru ɓɔɔ a zang suru bii ɓɛɛ. 64 Zang ɓɔɔ kagn ka teteng manɛ, ri shing danggn gn kpang kɔ sasak.” Yeesɔ kɔɔ nɔngkɔ, ka ruu ɓɔɔ, zi zang ɓɔɔ ri shing danggn kpang nɛɛ zang ɓɔɔ ri nyɔ yuu ɓiɓɛ ɓi tɔ dòo ka tìng ɓɛɛ. 65 A gisi ruu keɓe tɔkn tɔɔ, “Wee vuu ɓɔɔ palɛ, n kɔɔ nɔɔ n tɔɔ, naa Daa dɔ̃ zang, zang a ka bii mɛɛ kpang, zang ɓɔɔ zunung anang nɛɛ yuu ɓiɓɛ kpang kɔ.” 66 Ka ruu nɔngkɔ, vuu ɓɔɔ yi nɛɛ diki kaɓa daa nɛɛ mani, zang dɔli ka teteng zang ɓɔɔ ri dũng wu, ri yaa wu, ri rakɛ tɔ̀'ɔ nɛɛ wu kpang. 67 A Yeesɔ hɛ̃ɛ zang kopi tu ziti ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ ɓɛɛ nɛɛ, “Nɔɔ yaa m kaa tɔ jong ya?” 68 Siman Bituru kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Kpanti, ruu daa kaa bii wiya? Mɔkɔ kɔɔ ruu ɓɔɔ a zang suru bii ɓɔɔ waa nyaa kpang ɓɛɛ. 69 Ruu shing danggn tɔ, a ruu ti zi tɔ nɛɛ mɔkɔ ɓaa zang ɓɔɔ Laa zɔ̃ng katɔ ɓɛɛ.” 70 Yeesɔ kasɛ ri nyaa tɔɔ, “Wu nkɔ shɛ̃ɛrɛ nɔɔ wee nɔɔ kopi tu ziti ɓee kpang ya? Zang gbete ka teteng manɛ ɓi suru shi kpang.” 71 Rang ruu keɓe ɓi ka yuu Yahuda, jaa Siman Isikariyoti. Yahuda ka teteng zang kopi tu ziti ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii Yeesɔ ɓɛɛ, wukɔ ti naa nyɔ yuu Yeesɔ.

7

1 Ka knti rɛɛ vuu keɓe, Yeesɔ rakɛ ka tipi Galili, a kasɛ nɛɛ wu rakɛ ka tipi Yahudiya kpang, ka ruu ɓɔɔ, zang Yahudawa kãa wu nɛɛ ri nyɔ wu vɔrɔ ɓɛɛ. 2 Diki nyaalaa zang Yahudawa ɓɔɔ zang waarɛ putali, zang nwang kagn, a naabm tɔ. 3 A rɛɛ jaa niiɓɛ ri kɔɔ wu nɛɛ, “Yaa nihn ta, mɔɔ daa tipi Yahudiya, tɔ̀ɔ, zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓaaɓɛ, ri zi vuu ɓɔɔ mɔɔ palɛ ɓɛɛ kati. 4 Zang ɓɔɔ nɛɛ kasɛ nɛɛ zang zi wu nung, waasɛ bii katɔ wu palɛ vuu kpang. Wee mɔkɔ palɛ vuu keɓe ɓee, tusu yuu ɓaaɓɛ ta, tɔ̀ɔ, zang koo piti ri zi mɔɔ nung.” 5 Rɛɛ jaa niiɓɛ bì'i nɛɛ yuu ɓarɛ ri shing danggn ka bii ɓiɓɛ kpang. 6 Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “Laa ɓɔɔ n daa nɔng nyaalaa a gn kpang gbongkarɛ. Ɓɔɔ manɛ, laa piti daa nɔɔ manɛ tɔ. 7 Zang koo keɓe ɓɔɔ ri zi Laa kpang, ri bɛ̃ɛ nɔɔ manɛ kpang. Ri bɛ̃ɛ ɓarɛ nkɔ, ka ruu ɓɔɔ, n kɔɔrɔ ri nɛɛ vuu ɓɔɔ ri palɛ ɓi vuu shi kpang ɓɛɛ. 8 Nɔɔ daa nɔng nyaalaa manɛ ta. N daa nɔng nyaalaa keɓe m kpang, ka ruu ɓɔɔ, laa ɓɔɔ n daayi a gn kpang ɓɛɛ.” 9 Yeesɔ kɔɔ tɔ naa weɓe, a nw'ang ɓi kaa Galili ka nɔngkɔ. 10 Rɛɛ jaa niiɓɛ ri daa nɔng nyaalaa tɔ, a Yeesɔ naa dũng ri kaa nɛɛ knti. Daayi naa ɓɔɔ zang piti ri zi wu ɓɛɛ kpang. Daa nɛɛ nwiiri. 11 Zang bang bang zang Yahudawa ri kãa wu kana ka nɔng nyaalaa. Ri hɛ̃ɛlɛ kana nɛɛ, “Ɓu kiya?” 12 Zang ɓɔɔ ri kpalɛ zɔɔ ri rangkɛ yee nɛɛ nwiiri ka yuu ɓiɓɛ dɔli. Zang ɓɔɔ ri kɔɔyi nɛɛ, “Yɔɔ keɓe yɔɔ tɔ̃ɔ.” Zang ɓɔɔ ri kɔɔ ɓarɛ nɛɛ, “Yɔɔ keɓe nwaarɛ zang katɔ.” 13 A zang ɓɔɔ rang yee kaa tɔ̀'ɔ yuu ɓiɓɛ, naa ɓɔɔ zang piti tãa ɓɛɛ kpang, ka ruu ɓɔɔ zang kaa vɔrɔ zang bang bang zang Yahudawa ɓɛɛ. 14 Diki nyaalaa daa tɔ dɛ̃ɛti, a Yeesɔ naa daa kaa Gãa Laa, a gàa zang yuu vuu tusunang kaa nɔngkɔ. 15 Zang Yahudawa ri mã naa ka danggn, a ri kɔɔyi nɛɛ, “Yɔɔ keɓe p'alɛ̀ biya zi vuu nɔngkɔ, ti mantɛ vuu gngn kpang viya?” 16 Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “Vuu ɓɔɔ n tusu keɓe, ɓi ɓɔɔ yuu mɛɛ kpang, a ɓi nɛɛ bii Laa ɓɔɔ wukɔ shong m ɓɛɛ. 17 Zang ɓɔɔ nɛɛ kasɛ tɔ, nɛɛ wu palɛ vuu ɓɔɔ Laa kasɛ ɓɛɛ katɔ, vuu ɓɔɔ n t'usù nɛɛ a nɛɛ bii Laa, zang keɓe nɛ̀'ɛ zi katɔ. N nɛɛ ti kɔ̀ɔr'ɔ ɓɔɔ yuu mɛɛ, nɛ̀'ɛ ti zi katɔ kpang ya? 18 Zang ɓɔɔ rang yee ɓɔɔ yuu ɓiɓɛ, kã̀'a ɓi yuu ɓiɓɛ bannang. Zang ɓɔɔ kã̀'a zang ɓɔɔ shong wu bannang, ɓi zang ɓɔɔ palɛ vuu ɓɔɔ nizang ɓɛɛ. Nw'aarɛ̀ zang ɓi kpang. 19 Wu Musa kɔ a nɔɔ nyaa dannang Laa kpang ya? Zang ɓɔɔ dũng nyaa dannang bì'i kagn teteng manɛ gbete kpang? Nɔɔ nɛɛ nɔɔ nyɔ m vɔrɔ ka ruu viya?” 20 Zang ɓɔɔ ri kp'alɛ̀ zɔɔ, ri kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Suru shi kpang kagn bii ɓaaɓɛ ning. Wi kãa gbalang nɛɛ wu nyɔ mɔɔ vɔrɔ wiya?” 21 Yeesɔ kasɛ nyaa tɔɔ, “N palɛ vuu ɓɔɔ zang zirɛ zang mã naa ka danggn gbete kɔ nwani, nɔɔ mã naa tɔ ka danggn. 22 Musa kɔɔ nɔɔ nɛɛ nɔɔ yee wujɛ manɛ shaa katɔ (wu ti Musa kpang, ɓi dabang manɛ ɓɔɔ ka tìng tɛ̃ɛtɛ̃ɛ ri gaayu) ka ruu nɔngkɔ, nɔɔ yee jaa shaa ka diki ɔ̃sɔnang. 23 Naa zang yee jaa shaa katɔ ka diki ɔ̃sɔnang, ka ruu ɓɔɔ, zang nɛɛ ta nyaa ɓɔɔ Musa dang ɓɛɛ, a nɔɔ lasɛ yeti nɛɛ n ka ruu ɓɔɔ n masɛ shɔnzang ka diki ɔ̃sɔnang ka ruu viya? 24 N'ɔɔ jɛ̃ɛ zang ruu nɛɛ vuu ɓɔɔ nɔɔ zì nɛɛ jìng waati kpang, nɔɔ jɛ̃ɛ zang ruu ka vuu ɓɔɔ nizang ɓɛɛ.” 25 A zang ɓɔɔ ka teteng zang Urushalima ri hɛ̃ɛyi nɛɛ, “Wee ɓi yɔɔ ɓɔɔ zang kãayi nɛɛ zang nyɔ wu vɔrɔ kpang ya? 26 A wee rang yee ka dalɛ waati ɓee. Zang ti ãa wu nyaa tɔɔ bii kpang. Zang bang bang zang Yahudawa ri kasɛ tɔ kati, nɛɛ wukɔ Kirisi ya? 27 Ruu zi nɔng ɓɔɔ yɔɔ keɓe a nɛɛ mani tɔ. Kirisi nɛɛ a tɔ, zang ɓɔɔ z'i nɔng ɓɔɔ wu a nɛɛ mani ɓi kpang.” 28 Yeesɔ tusu zang vuu kana ka Gãa Laa, a mɛɛ nyaa ka lapa nɛɛ, “Nɔɔ zi m tɔ, a nɔɔ ti zi nɔng ɓɔɔ n a nɛɛ mani tɔ. N a m anang yuu mɛɛ kpang. Zang ɓɔɔ shong m ɓi nizang kɔ nwani. Nɔɔ zi wu kpang. 29 N zi wu m tɔ, ka ruu ɓɔɔ, n à nɛɛ bii ɓiɓɛ kɔ. Wukɔ ti shong m ɓɛɛ,” 30 Ka ruu nɔngkɔ, ri kãa gbalang nɛɛ ri yi wu katɔ, a zang ɓɔɔ lee wu naa kaa tɔ̀'ɔ bii kpang. Ka ruu ɓɔɔ laa ɓiɓɛ yaa doogn ɓɛɛ. 31 Zang dɔli ka teteng zang ɓɔɔ ri kpalɛ zɔɔ ri shing danggn ka bii ɓiɓɛ. A ri kɔɔrɔ nɛɛ, “Naa Kirisi arɛ, naa palɛ vuu ɓɔɔ zang zirɛ zang mã naa ka danggn ɓa ɓɔɔ yɔɔ keɓe ɓu katɔ ya?” 32 Zang Farisawa ri tãa naa ɓɔɔ zang ri rangkɛ yee keɓe nɛɛ nwiiri ka yuu Yeesɔ ɓɛɛ. A ri nɛɛ rɛɛ zang bang zang ɓɔɔ ri dɔɔ vuu ka Gãa Laa ɓɛɛ, ri shong zang ɓɔɔ ka teteng zang ɓɔɔ ri gã Gãa Laa nɛɛ ri daa yi wu. 33 A Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “N nwang nɛɛ nɔɔ diki bee tɔ̀'ɔ dɔli kpang, tɔ̀ɔ 'n gbãayu, n daa bii zang ɓɔɔ shong m ɓɛɛ. 34 Nɔɔ naa kãa m, nɔɔ ìi m kpang. Nɔng ɓɔɔ n daa kagn nɔɔ daa manɛ kpang.” 35 Zang bang bang zang Yahudawa ri kɔɔrɔ ka naa ɓarɛ nɛɛ, “Naa daa kaa niya a ruu ìi wu kpang wiya? Daa kaa rɛɛ gari zang Heleniyawa ɓɔɔ zang ɓuru ri nwalɛ kagn wu tusu zang Heleniyawa vuu ya? 36 Kɔɔ ka ruu vi nɛɛ ruu naa kãa wu, ruu ìi wu kpang, a ɓɔɔ ti nɛɛ ruu dàa nɔng ɓɔɔ wu kagn ɓɛɛ kpang viya?” 37 Diki ɓɔɔ nyaalaa waa nyaa kagn kɔ, ɓa diki ɓɔɔ tɛɛrɛ tɔ nandon. Ka diki kaɓa, Yeesɔ shii paa, mɛɛ nyaa ka lapa tɔɔ, “Zang ɓɔɔ sutu nɛɛ mãa wu, wu a ka bii mɛɛ, n a wu vuu ɓɔɔ wu ɓooyi. 38 Zang ɓɔɔ nɛɛ shing danggn ka bii mɛɛ, labeenang Laa kɔɔyi tɔɔ, ‘Rang mii ɓɔɔ a zang suru, ri zɛ̃ɛ ditɔ nɛɛ yeti ɓiɓɛ.’” 39 Yeesɔ kɔɔ ruu keɓe, ɓi ka yuu Suru Laa ɓɔɔ Laa naa a zang ɓɔɔ ri shing danggn ka bii Yeesɔ ɓɛɛ. Ka laa kaɓa, bɛɛ Laa a ri Suru bii gn kpang, ka ruu ɓɔɔ bɛɛ zang wisi Yeesɔ paa gn nɛɛ sàa, zang a wu bannang kpang ɓɛɛ. 40 Zang ɓɔɔ ka teteng zang ɓɔɔ ri kpàl'ɛ zɔɔ, ka ɓɔɔ ri tãa wu, kɔɔ ruu keɓe, ri kɔɔyi nɛɛ, “Yɔɔ keɓe ɓi zang nyaa shoonang Laa bì'i kɔ nizang.” 41 Zang ɓɔɔ ri kɔɔyi nɛɛ, “Wukɔ Kirisi bì'i.” A zang ɓɔɔ ri kɔɔ ɓarɛ nɛɛ, “Kirisi naa a nɛɛ Galili ya? 42 Labeenang Laa kɔ̀ɔyi tɔɔ, Kirisi naa nwang ɓi nɛɛ teteng zɔ̃ng kpanti Dawuda, nɛɛ zang ti naa yi Kirisi ka Bɛtalami, gari ɓɔɔ Dawuda nw'ang kagn ɓɛɛ.” 43 Ka ruu nɔngkɔ, zang ɓɔɔ ri kpàl'ɛ zɔɔ ri basɛ zɔɔ kaa ruu Yeesɔ. 44 Zang ɓɔɔ kasɛ nɛɛ ri yi wu katɔ, a zang ɓɔɔ lee wu naa kaa tɔ̀'ɔ bii gbete kpang. 45 Ka ɓɔɔ zang ɓɔɔ ri gã Gãa Laa ri gbãayu, rɛɛ zang bang zang ɓɔɔ ri dɔɔ vuu ka Gãa Laa, nɛɛ rɛɛ Farisawa ri hɛ̃ɛ ri nɛɛ, “Nɔɔ 'atɛ̀ wu kpang ka ruu viya?” 46 Zang ɓɔɔ ri gã Gãa Laa, ri kɔɔ ri nɛɛ, “Zang ɓɔɔ ràng yee gngn naa yɔɔ keɓe kpang.” 47 Rɛɛ Farisawa ri hɛ̃ɛ ri nɛɛ, “Nwaarɛ nɔɔ tɔ jong ya? 48 Nɔɔ zi zang bang bang zang Yahudawa tɔ nɛɛ zang Farisawa ri shing danggn ka bii ɓiɓɛ gbete ya? 49 Zang ɓɔɔ ri kpàl'ɛ zɔɔ kaɓa, ɓɔɔ ri zi nyaa ɓɔɔ Musa dangnɛ ɓarɛ kpang kɔ ri shing danggn shɛ̃ɛning. Ri shaarɛ ɓarɛ katɔ kɔ nwani.” 50 Nikodimu zang gbete ka teteng ɓarɛ, ɓɔɔ daa bii Yeesɔ tɔ kagn ɓɛɛ, hɛ̃ɛ zang nimbang tɔɔ, 51 “Nyaa dannang ɓuru kɔ̀ɔ katɔ nɛɛ ruu dɔng zang ruu, nɛɛ zang nyɔ zang vɔrɔ ta, bɛɛ ruu tãa ruu gn nɛɛ nyaa ɓiɓɛ, ka yuu vuu ɓɔɔ wu palɛ ɓɛɛ kpang ya?” 52 Ri kasɛ wu nyaa nɛɛ, “Mɔɔ doo zang Galili kɔ waa? Kãa yeti Labeenang Laa karɛ, mɔɔ ìi kagn zang kɔɔyi nɛɛ zang nyaa shoonang Laa naa nw'ang nyaa nɛɛ Galili kpang.” 53 A zang ɓu yi gbalang, daa gãa ɓiɓɛ kati.

8

1 Ạ Yeesɔ vang ɓi ka yuu kɔpɔ Zeetung. 2 Nɛɛ gãndi zãngzãng, gbãayu tɔkn ka Gãa Laa, a zang dɔli ri kp'alɛ̀ zɔɔ ka bii ɓiɓɛ. Nwang ka tipi a gaa ri yuu vuu tusunang kati. 3 Zang ɓɔɔ ri tusu zang Labeenang Laa nɛɛ rɛɛ zang Farisawa, ri atɛ jaa soro ɓɔɔ zang ìi ka nɔng dũndũng palɛnang ɓɛɛ. Ri daa nɛɛ jaa soro, ri daa shing wu, nɛɛ wu shii ka teteng zang ka tìng Yeesɔ. 4 A ri kɔɔ Yeesɔ nɛɛ, “Maalang, jaa soro keɓe, zang ìi wu bɛɛ palɛ dũndũng. 5 Ka yeti Labeenang ɓuru, Musa dang ruu nyaa tɔɔ ruu luku zang soro ɓɔɔ naa weɓe nɛɛ tari, wu vɔrɛ. Mɔɔ kɔɔ ruu ɓaa kaa nɛɛ viya?” 6 Ri lang ɓarɛ saka nɛɛ ruu kɔ ri hɛ̃ɛ ɓee, nɛɛ tɔɔ ri walɛ vuu shi kpang ɓɔɔ ri kɔɔ ka yuu ɓiɓɛ kati. A Yeesɔ ɓaa yuu ka dii, bee vuu ka tipi nɛɛ saa naa. 7 Ri hɛ̃ɛlɛ wu doo naa sasak, a wisi bii paa kɔɔ ri nɛɛ, “Zang gbete ka teteng manɛ ɓɔɔ palɛ vuu shi kpang gngn kpang, wukɔ wu gaayu, wu lu jaa soro keɓe nɛɛ tari.” 8 A ɓaa yuu tɔkn dii, bee vuu ka tipi nɛɛ saa naa. 9 Ɓɔɔ ri tãa ruu keɓe, ri daarɛ nandon gbete gbete. Rɛɛ zang bang kɔ ri gaayu daarɛnang shɔɔnang. Zang yaa kaa Yeesɔ ka bm nɛɛ jaa soro bì'i ka nɔng ɓɔɔ wu shii ɓɛɛ. 10 Yeesɔ wisi bii paa, a hɛ̃ɛ jaa soro nɛɛ, “Ri kaa kiya, jaa soro? Zang yaa kagn gbete ɓɔɔ dɔng mɔɔ ruu kpang ya?” 11 Jaa soro kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Zang wu gbete kpang, Maalang.” A Yeesɔ kɔɔ wu tɔɔ, “N ti dɔng mɔɔ ruu kpang kɔ doori. Dita, mɔɔ palɛ vuu shi kpang takpang.” 12 A Yeesɔ rang zang Farisawa yee tɔkn tɔɔ, “Nkɔ yakɛ koo, zang ɓɔɔ nɛɛ dñ̀ng m ra ka nɔng ɓɔɔ tɔɔ katɔ kpang. Walɛ ɓi nɔng yakɛnang ɓɔɔ a zang suru bii ɓɛɛ kɔ jong.” 13 A zang Farisawa ri kɔɔ wu nɛɛ, “Mɔɔ kɔɔ ruu ka yuu ɓaaɓɛ. Ka ruu nɔngkɔ, ruu ɓɔɔ mɔɔ kɔ̀ɔ ka yuu ɓaaɓɛ ɓi nizang kpang.” 14 Yeesɔ kasɛ ri nyaa tɔɔ, “Naa n kɔɔ ruu doo ka yuu mɛɛ, ruu mɛɛ ɓi nizang kɔ nwani, ka ruu ɓɔɔ, n zi nɔng ɓɔɔ n a nɛɛ mani tɔ, n ti zi nɔng ɓɔɔ n daa gn tɔ ɓɛɛ. Nɔɔ zi nɔng ɓɔɔ n a nɛɛ mani manɛ kpang, nɔɔ ti zi nɔng ɓɔɔ n daa gn ɓɛɛ kpang. 15 Nɔɔ jɛ̃ɛ zang ruu manɛ naa ɓɔɔ shɔnzang jɛ̃ɛ ɓɛɛ. N jɛ̃̀ɛ zang ruu m kpang. 16 Naa n nɛɛ jɛ̃ɛ zang ruu doo katɔ, ruu jɛ̃ɛnang mɛɛ ɓi ɓɔɔ nizang, ka ruu ɓɔɔ, n jɛ̃ɛ zang ruu m ka bm kpang ɓɛɛ. Daa mɛɛ ɓɔɔ shong m, ɓi nɛɛ n ning. 17 Ka yeti Labeenang nyaa dannang manɛ, zang beeyi nɛɛ naa zang ziti ri kɔɔ nyaa gbete, ruu ɓarɛ ɓi nizang kɔ nwani. 18 N kɔɔ ruu ka yuu mɛɛ, a Daa ɓɔɔ shong m, ti kɔɔ ruu jong ka yuu mɛɛ.” 19 A ri hɛ̃ɛ wu nɛɛ, “Daa ɓaaɓɛ ɓu kiya?” Yeesɔ kasɛ ri nyaa tɔɔ, “Nɔɔ zi m kpang, nɔɔ ti zi Daa mɛɛ doo kpang kɔ. Naa nɔɔ nɛɛ zi m tɔ, nɔɔ nɛɛ ti zi Daa mɛɛ tɔ kɔ doori.” 20 Kɔɔ ruu keɓe, bɛ̀'ɛ tusu zang vuu ka yeti Gãa Laa, naabm nɛɛ nɔng ɓɔɔ zang tɛ̃ɛ saka ɓɔɔ zang 'a Laa ɓɛɛ. A zang ɓɔɔ yi wu kaa takpang, ka ruu ɓɔɔ, laa ɓiɓɛ à gn kpang ɓɛɛ. 21 Yeesɔ kɔɔ zang ɓɔɔ ri kpalɛ zɔɔ nɛɛ, “N daa kaa tɔ, nɔɔ naa kãa m, nɔɔ vɔ nɛɛ vuu shi kpang manɛ ning. Nɔng ɓɔɔ n daa gn, nɔɔ daa manɛ kpang.” 22 A rɛɛ zang bang bang zang Yahudawa ri hɛ̃ɛlɛ nɛɛ, “Wee kɔɔyi nɛɛ ruu daa nɔng ɓɔɔ wu daa kpang ɓɛɛ, nyɔ yuu ɓiɓɛ kaa vɔrɔ ya?” 23 Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “Nɔɔ manɛ zang koo keɓe, n a m nɛɛ lapa. Nɔɔ rɛ̃rɛ manɛ ka yuu vuu ɓɔɔ ka koo keɓe, n rɛ̃rɛ m nɔngkɔ kpang. 24 Ka ruu nɔngkɔ, n kɔ̀'ɔ nɔɔ nɛɛ nɔɔ vɔ nɛɛ vuu shi kpang manɛ ning. Nɔɔ nɛɛ shing danggn nɛɛ nkɔ zang ɓɔɔ n tɔɔ, nkɔ wukɔ kpang, nɔɔ naa vɔ nɛɛ vuu shi kpang manɛ.” 25 Ri hɛ̃ɛ wu nɛɛ, “Mɔkɔ ɓu wiya?” Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “Nkɔ zang ɓɔɔ n kɔɔ nɔɔ doo ka tìng nɛɛ nkɔ wukɔ ɓɛɛ. 26 Vuu ɓɔɔ n kɔ̀'ɔ ka yuu manɛ kagn dɔli, ɓɔɔ n dɔng nɔɔ ruu ka yuu ɓiɓɛ ɓɛɛ. Zang ɓɔɔ shong m suu sè'e ɓi kpang, n ti kɔɔ zang koo keɓe m vuu ɓɔɔ n tãa ka nyaa ɓiɓɛ ɓɛɛ.” 27 Ri zi ɓarɛ kpang nɛɛ Yeesɔ rang ri yee ɓi ka yuu Laa ɓɔɔ wukɔ Daa ɓɛɛ kpang. 28 Ka ruu nɔngkɔ, kɔɔ ri nɛɛ, “Nɔɔ nɛɛ wisi m, ɓɔɔ n Jaa Shɔnzang tɔ ka yuu laa, n'ɔɔ naa zi kati nɛɛ nkɔ wukɔ. Tɔ̀ɔ, n'ɔɔ zi kati nɛɛ n palɛ vuu gbete nɛɛ kaka yuu mɛɛ kpang. N kɔɔ m vuu ɓɔɔ Daa kɔɔ m nɛɛ n kɔ̀ɔ ɓɛɛ. 29 Zang ɓɔɔ shong m ɓi nɛɛ n, yaa m ka bm kpang, ka ruu ɓɔɔ, n palɛ vuu ɓɔɔ wu kasɛ diki, diki ɓɛɛ.” 30 Zang dɔli ɓɔɔ ri tãa vuu kɔ Yeesɔ kɔɔrɔ ɓee, ri shing danggn ka bii ɓiɓɛ. 31 Yeesɔ kɔɔ zang Yahudawa ɓɔɔ ri shing danggn tɔ, ka bii ɓiɓɛ nɛɛ, “Nɔɔ nɛɛ yiti ruu kɔ n tusu nɔɔ ɓee gbãnggbãng, nɔɔ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii mɛɛ ɓɔɔ nizang kɔ. 32 Nɔɔ naa zi ruu ɓɔɔ nizang katɔ, ruu ɓɔɔ nizang keɓe, ti yaa nɔɔ naa katɔ.” 33 Ri kasɛ wu nyaa nɛɛ, “Ruu ɓuru zɔ̃ng Ibirayi, ruu nwàng jaafoo zang ɓɔɔ, ɓuru gngn kpang. Mɔɔ kɔɔ biya nɛɛ zang yaa ruu naa katɔ viya?” 34 Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “N kɔɔ nɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, zang ɓɔɔ nɛɛ huu shoo nɛɛ vuu shi kpang palɛnang, ɓi kaa jaafoo vuu shi kpang. 35 Jaafoo nw'ang ɓi ka gãa ɓɔɔ wu kagn dondong kpang, ɓi jaa kɔ nwang shɛ̃ɛning. 36 Ka ruu nɔngkɔ, Jaa nɛɛ yaa nɔɔ naa tɔ, zang yaa nɔɔ tɔ dondong. 37 N zi tɔ nɔɔ manɛ zɔ̃ng Ibirayi. A ka ruu vi nɔɔ kãa gbalang nɛɛ nɔɔ nyɔ m vɔrɔ viya? Ka ruu ɓɔɔ, nɔɔ ta ruu mɛɛ ka yeti manɛ kpang ɓɛɛ. 38 N kɔɔ nɔɔ m vuu ɓɔɔ n zi ka nɔng Daa mɛɛ ɓɛɛ. A nɔɔ palɛ manɛ vuu ɓɔɔ nɔɔ tãa ka nyaa daa manɛ ɓɛɛ.” 39 Ri kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Daa ɓuru ɓi Ibirayi.” Yeesɔ kasɛ ri nyaa tɔɔ, “Naa nɔɔ nɛɛ wujɛ Ibirayi, nɔɔ nɛɛ palɛ vuu ɓɔɔ Ibirayi p'al'ɛ ɓɛɛ. 40 Kãntang keɓe, nɔɔ kãa gbalang nɛɛ nɔɔ nyɔ m vɔrɔ, ɓɔɔ nkɔ zang ɓɔɔ kɔɔ nɔɔ ruu ɓɔɔ nizang ɓɔɔ n tãa ka nyaa Laa ɓɛɛ. Ibirayi p'alɛ̀ rɛɛ vuu ɓɔɔ naa weɓe ɓi kpang. 41 Nɔɔ p'alɛ̀ manɛ rɛɛ vuu ɓɔɔ daa manɛ p'al'ɛ ɓɛɛ.” Ri kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Laa nɛɛ yuu ɓiɓɛ, ɓi wukɔ Daa ɓuru gbete. Zang yi ruu ɓuru jaa nɔng zaakn kpang.” 42 Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “Naa Laa kɔ nɛɛ daa manɛ nizang, nɔɔ nɛɛ kàs'ɛ ruu mɛɛ katɔ, ka ruu ɓɔɔ, n nwangnɛ bii Laa kɔ, n a ka nihn ɓɛɛ. N a m anang yuu mɛɛ kpang, wukɔ shong m. 43 Nɔɔ zi vuu ɓɔɔ n kɔɔ ɓɛɛ kpang ka ruu viya? Ɓi ka ruu ɓɔɔ nɔɔ kasɛ nɛɛ nɔɔ dñ̀ng vuu ɓɔɔ n kɔɔ ɓɛɛ kpang ɓɛɛ. 44 Nɔɔ manɛ wujɛ daa manɛ sheetang, a nɔɔ ti kasɛ manɛ nɛɛ n'ɔɔ palɛ vuu ɓɔɔ daa manɛ kasɛ ɓɛɛ. Daa manɛ nyɔ̀kɔ̀ zang vɔrɔ ɓi doo ka tìng. Ruu ɓiɓɛ hãa ɓi kagn nɛɛ ruu ɓɔɔ nizang kpang. Ka ruu ɓɔɔ, nizang ɓi kagn yeti ɓiɓɛ kpang ɓɛɛ. N'aa suu sè'e, palɛ ɓi vuu ɓɔɔ ka yeti ɓiɓɛ kɔ nwani, ka ruu ɓɔɔ ɓi zang sè'e, a sè'e ti nwàng ɓi nɛɛ bì'i ɓiɓɛ kɔ nwani ɓɛɛ. 45 N kɔ̀'ɔ nɔɔ m ruu ɓɔɔ nizang, ka ruu nɔngkɔ, nɔɔ sh'ing danggn ka bii mɛɛ kpang. 46 Zang gbete kagn teteng manɛ, ɓɔɔ t'usù vuu shi kpang, ɓɔɔ nɔɔ tɔɔ n palɛ ɓɛɛ ya? N nɛɛ kɔ̀'ɔ vuu ɓɔɔ nizang, a nɔɔ shing danggn ka bii mɛɛ kpang ka ruu viya? 47 Zang ɓɔɔ ɓi zang Laa, ɓaa shoo ɓi ka ruu Laa. Nɔɔ manɛ zang Laa kpang, ka ruu nɔngkɔ, nɔɔ kasɛ shoo ɓaanang ka ruu mɛɛ kpang.” 48 Zang Yahudawa ri kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Ruu ɓɔɔ ruu kɔ̀ɔyi nɛɛ mɔɔ zang tipi Samariya, suru shi kpang ti kagn bii ɓaaɓɛ, nizang kɔ nwani kɔ.” 49 Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “Suru shi kpang ɓi ka bii mɛɛ kpang. N 'a m Daa mɛɛ bannang, nɔɔ a m bannang manɛ kpang. 50 N ti kã̀'a wu yuu mɛɛ bannang kpang. Zang ɓɔɔ kãa m ɓɛɛ ɓi kagn, wukɔ ti naa jɛ̃ɛ ruu ɓiri. 51 N kɔ̀'ɔ nɔɔ, ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, zang ɓɔɔ nɛɛ yiti ruu mɛɛ ka yeti ɓiɓɛ vɔ kpang dondong.” 52 Ɓɔɔ zang Yahudawa ri tãa naa weɓe, ri tɔɔ, “Ruu zi tɔ kati, suru shi kpang kagn bii ɓaaɓɛ. Ibirayi vɔ tɔ, nɛɛ rɛɛ zang nyaa shoonang Laa piti, mɔɔ kɔɔ ruu ɓ'aa nɛɛ zang ɓɔɔ nɛɛ yiti ruu ɓaaɓɛ ka yeti ɓiɓɛ, vɔ kpang ya? 53 Mɔɔ ɓa dabang ɓuru Ibirayi ɓɔɔ vɔ ɓɛɛ, ɓu kaatɔ ya? Rɛɛ zang nyaa shoonang Laa, ri ti vɔlɔ jong. Mɔɔ ɓaa ɓu ka wiya?” 54 Yeesɔ kasɛ ri nyaa tɔɔ, “Naa n 'a yuu mɛɛ bannang, bannang keɓe ɓi ɓɔɔ waati ɓɛɛ. Zang ɓɔɔ a m bannang ɓi Daa mɛɛ, zang ɓɔɔ nɔɔ tɔɔ wukɔ Là'a manɛ ɓɛɛ. 55 Nɔɔ zi wu gngn kpang, n zi wu m tɔ. Naa n kɔɔyi nɛɛ n zi wu kpang, n nw'ang kaa zang sè'e naa nɔkɔ. N zi wu m tɔ, n ti ta nyaa ɓiɓɛ kpang. 56 Daa manɛ Ibirayi tãa tìnang dɔli, ka ɓɔɔ Laa kɔɔ wu nɛɛ wu zi diki ɓɔɔ n a kagn ɓɛɛ. Ti zirɛ a tãa tìnang dɔli.” 57 Ri kɔɔ wu nɛɛ, “Saa ɓaaɓɛ daa laa ziti tu kopi gn kpang naa mɔɔ nɛɛ zi Ibirayi tɔ ya?” 58 Yeesɔ kasɛ ri nyaa tɔɔ, “N kɔɔ nɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, ɓɔɔ zang yi Ibirayi bɛɛ n m kaa gn kɔ nwani.” 59 Ka ruu nɔngkɔ, ri yakɛ tari nɛɛ ri luku wu kaatɔ. Waayi, a nwang nɛɛ nwiiri yaa Gãa Laa.

9

1 Yeesɔ daa kana gbalang, a zi yɔɔ ɓɔɔ zang yi wu jìng ringtang ɓɛɛ. 2 Zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ ri hɛ̃ɛ wu nɛɛ, “Maalang, ɓu wi palɛ vuu shi kpang, a zang yi yɔɔ keɓe jìng ringtang wiya? Yɔɔ kɔ̀ nɛɛ yuu ɓiɓɛ ya, k'ɔ zang ɓɔɔ ri yi wu ɓɛɛ?” 3 Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “Wu yɔɔ kɔ palɛ vuu shi kpang kpang, wu ti rɛɛ zang ɓɔɔ ri yi wu ɓɛɛ kpang. Zang yi wu jìng ringtang, tɔ̀ɔ, zang zi naa vuu palɛnang Laa, ka ɓɔɔ palɛ shoonang ka bii yɔɔ ɓɛɛ. 4 R'uu palɛ shoonang zang ɓɔɔ shong m ɓɛɛ, bɛɛ doo nɔng laagɛ̃. Nɔng zìi a kana ɓɔɔ zang palɛ shoonang tɔ̀'ɔ gbete kpang ɓɛɛ. 5 Wee n doo ka koo ɓɛɛ, nkɔ yakɛ koo.” 6 Yeesɔ kɔɔ vuu keɓe tɔ, a tu sisãa ka tipi, a tɔɔlɔ tapɔng nɛɛ mani, a bɔɔlɔ yɔɔ jìng ringtang ka jìng. 7 A kɔɔ wu nɛɛ, “Dita, mɔɔ daa sɔɔ jìng ka too mii ɓɔɔ zang ɓaa nɛɛ Siluwa ɓɛɛ.” (Dìiri nung keɓe ɓi, “Zang shongnɛ”). A yɔɔ daayi, daa sɔɔ jìng, a gbãayu jìng ɓiɓɛ zi nɔng kana. 8 Zang ɓɔɔ ri roo nyaa gãa nɛɛ wu, nɛɛ rɛɛ zang ɓɔɔ ri zi wu tɔ gn gàar'ɛ vuu ɓɛɛ, ri hɛ̃ɛyi nɛɛ, “Wee ɓu bɛɛ yɔɔ ɓɔɔ nwalɛ gàar'ɛ vuu ɓɛɛ kpang ya?” 9 Zang ɓɔɔ ri kɔɔyi nɛɛ wukɔ, zang ɓɔɔ ri kɔɔ ɓarɛ nɛɛ, “Ɓi wukɔ kpang, zang nw'ang wu katɔ.” A yɔɔ bii kɔɔ kaa nɛɛ yuu ɓiɓɛ nɛɛ, “Ɓi nkɔ.” 10 Ri hɛ̃ɛ wu nɛɛ, “A palɛ kaa biya mɔɔ zi nɔng kaatɔ viya?” 11 Kasɛ ri nyaa tɔɔ, “Yɔɔ ɓɔɔ zang ɓaa wu nɛɛ Yeesɔ ɓɛɛ, tɔ̀ɔ tapɔng, bɔɔlɔ m ka jìng. A kɔɔ m nɛɛ n daa ka too mii ɓɔɔ zang ɓaa nɛɛ Siluwa ɓɛɛ, n daa sɔɔ jìng. A n daa kati, ɓu doo ɓɔɔ n sɔɔ jìng hn, jìng mɛɛ zi nɔng k'aa tɔkn.” 12 Ri hɛ̃ɛ wu nɛɛ, “Yɔɔ bì'i ɓu kiya?” Yɔɔ kɔɔ ri nɛɛ, “N zi kpang.” 13 Ri daa nɛɛ yɔɔ ɓɔɔ bɛɛ jìng ringtang, ka nɔng zang Farisawa. 14 Diki ɓɔɔ Yeesɔ tɔɔ tapɔng kagn a màsɛ̀ yɔɔ jìng nɛɛ mani, ɓi ka diki ɔ̃sɔnang. 15 Zang Farisawa ri hɛ̃ɛ wu tɔkn naa ɓɔɔ jìng ɓiɓɛ zi nɔng kaa tɔkn ɓɛɛ. Yɔɔ kɔɔ ri tɔɔ, Yɔɔ bɔɔlɔ m tapɔng ka jìng, n sɔɔ jìng mɛɛ, a n zi nɔng kati. 16 Ka teteng zang Farisawa bì'i, zang ɓɔɔ ri kɔɔyi nɛɛ, “Yɔɔ ɓɔɔ palɛ vuu keɓe, a ɓi nɛɛ bii Laa kpang, ka ruu ɓɔɔ dũng nyaa ɓɔɔ zang dang ka yuu diki ɔ̃sɔnang ɓi kpang ɓɛɛ.” Zang ɓɔɔ ri ti kɔɔ ɓarɛ, nɛɛ, “Naa yɔɔ keɓe nɛɛ zang ɓɔɔ palɛ vuu shi kpang, nɛɛ zunung ɓɔɔ wu palɛ rɛɛ vuu ɓɔɔ zang zirɛ, zang mã naa ka danggn, naa rɛɛ wee wu p'alɛ̀ ɓee kpang.” A ri basɛ zɔɔ kaa n'ɔngkɔ̀. 17 A zang Farisawa ri hɛ̃ɛ yɔɔ tɔkn nɛɛ, “Wee m'as'ɛ jìng ɓaaɓɛ tɔ ɓee, mɔɔ kɔɔ ɓu kaa nɛɛ vi, ka yuu ɓiɓɛ viya?” Yɔɔ kɔɔ ri tɔɔ, “Yɔɔ bì'i ɓi zang nyaa shoonang Laa.” 18 Rɛɛ zang Yahudawa ri kasɛ gn kpang kɔ sasak. Ri kasɛ gn kpang nɛɛ bɛɛ yɔɔ bì'i jìng ringtang, a zang màsɛ̀ wu jìng kpang. Ri ɓaa nyaa ka rɛɛ zang ɓɔɔ yi wu ɓɛɛ ka gbongkarɛ. 19 A ri hɛ̃ɛ ri nɛɛ, “Wee jaa manɛ ɓɔɔ nɔɔ tɔɔ nɔɔ yi wu jìng ringtang kɔ ya? A palɛ bɛ̀'ɛ zi nɔng kaa tɔkn viya?” 20 Zang ɓɔɔ ri yi yɔɔ, ri kasɛ nyaa tɔɔ, “Ruu zi tɔ ɓi jaa ɓuru kɔ, ruu ti zi tɔ ruu yi wu jìng ringtang. 21 Naa ɓɔɔ zang palɛ, zi nɔng kãntang keɓe, naa wi ti màsɛ̀ wu jìng wiya, ruu zi ɓuru kpang. Bang tɔ, daa ɓɔɔ wu kɔɔ ruu ka yuu ɓiɓɛ tɔ. Nɔɔ hɛ̃ɛ wu ta, kɔɔ nɔɔ katɔ nɛɛ nyaa ɓiɓɛ.” 22 Rɛɛ zang ɓɔɔ yi yɔɔ ri kasɛ nyaa nɔngkɔ, ka ruu ɓɔɔ, ri kaa vɔrɔ zang Yahudawa bii katɔ ɓɛɛ. Rɛɛ zang Yahudawa ri kɔɔ tɔ nɛɛ, zang ɓɔɔ nɛɛ kɔɔyi nɛɛ, wu kasɛ tɔ nɛɛ Yeesɔ kɔ Kirisi, ri zãa wu gãa zɔɔ kpalɛnang daanang katɔ. 23 Ka ruu weɓe kɔ, rɛɛ zang ɓɔɔ y'i yɔɔ ri kɔɔyi nɛɛ, “Bang tɔ, daa ɓɔɔ wu kɔɔ ruu ka yuu ɓiɓɛ tɔ, nɔɔ hɛ̃ɛ wu ta.” 24 Ri ɓaa yɔɔ ɓɔɔ bɛɛ jìng ringtang nyaa tɔkn, daa kaa doo ziti, a ri kɔɔ wu nɛɛ, “Kɔɔ ruu ɓɔɔ nizang ɓɛɛ, ruu zi ɓuru tɔ, yɔɔ kaɓa ɓi zang ɓɔɔ palɛ vuu shi kpang ɓɛɛ.” 25 Yɔɔ ɓɔɔ Yeesɔ m'as'ɛ, kasɛ ri nyaa tɔɔ, “Naa ti zang ɓɔɔ palɛ vuu shi kpang ya, n zi kpang. Vuu ɓɔɔ n zirɛ ɓi gbete. N zi m ɓɔɔ ɓeleng, bɛɛ n jìng ringtang, kãntang keɓe n zi nɔng kaatɔ ɓɛɛ kɔ shɛ̃ɛning.” 26 A ri hɛ̃ɛ wu nɛɛ, “Pàlɛ̀ mɔɔ viya? Puu mɔɔ jìng biya?” 27 Yɔɔ kasɛ ri nyaa tɔɔ, “N kɔɔ nɔɔ tɔ, doo ɓasi ɓɛɛ, nɔɔ ɓaa shoo kagn kpang. Nɔɔ kasɛ nɛɛ nɔɔ tãa kaa tɔkn ka ruu viya? Nɔɔ kasɛ nɛɛ nɔɔ nwang kaa zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ jong ya?” 28 Ri dãlɛ wu, a ri kɔɔ wu nɛɛ, “Ɓi mɔkɔ zang ɓɔɔ mantɛ vuu ka bii yɔɔ kaɓa shɛ̃ɛning. Ruu ɓuru zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii Musa ɓɛɛ. 29 “Ruu zi ɓuru tɔ, nɛɛ Laa rang yee nɛɛ Musa. Ɓɔɔ yɔɔ kaɓa ruu zi nɔng ɓɔɔ wu a ɓi nɛɛ mani kpang.” 30 Yɔɔ kasɛ nyaa, “Wee vuu ɓɔɔ zang mã naa ka danggn ɓɛɛ. Yɔɔ kaɓa masɛ jìng mɛɛ. Nɔɔ kɔɔ biya nɛɛ nɔɔ zi nɔng ɓɔɔ wu a nɛɛ mani kpang viya? 31 Ruu zi ɓuru tɔ, nɛɛ Laa ɓaa shoo ɓi jong ka vuu ɓɔɔ zang ɓɔɔ ri palɛ vuu shi kpang ri kɔɔ ɓɛɛ kpang, ɓ'aa shoo ɓi ka vuu ɓɔɔ zang ɓɔɔ ri bang wu, ri ti palɛ vuu ɓɔɔ wu kasɛ, ri kɔɔ ɓɛɛ. 32 Ɓu doo ɓɔɔ koo gaayu katɔ ɓɛɛ, ruu tãa gngn nɛɛ zang ɓɔɔ m'asɛ̀ zang ɓɔɔ zang yi wu jìng ringtang kpang. 33 Naa yɔɔ keɓe nɛɛ a nɛɛ nɔng Laa kpang, nɛɛ zunung vuu keɓe palɛnang kpang.” 34 Ri kasɛ nyaa tɔɔ, “Ɓɔɔ zang yi mɔkɔ ka yeti vuu shi kpang kirik, mɔɔ nɛɛ mɔɔ tusu rukɔ vuu ya?” Ri hing wu ka biling. 35 Yeesɔ tãa nyaa nɛɛ zang hing yɔɔ ɓɔɔ wu m'asɛ̀ tɔ. Yeesɔ kãa wu, naa ìi wu, a hɛ̃ɛ wu nɛɛ, “Mɔɔ shing danggn tɔ ka bii Jaa Shɔnzang ya?” 36 Yɔɔ kasɛ nyaa tɔɔ, “Jaa Shɔnzang bì'i ɓu wiya? Kɔɔ m ta, n shing danggn ka bii ɓiɓɛ.” 37 Yeesɔ kɔɔ wu tɔɔ, “Mɔɔ zi wu tɔ, wukɔ ti rang yee nɛɛ mɔɔ.” 38 A yɔɔ kɔɔ wu tɔɔ, “Kpanti, n shing danggn tɔ,” a bang Yeesɔ kati. 39 Yeesɔ kɔɔyi tɔɔ, “N à ka koo keɓe nɛɛ n naa basɛ teteng zang. Tɔ̀ɔ, zang ɓɔɔ ri jìng ringtang ri zi nɔng. Zang ɓɔɔ ri zi nɔng katɔ jìng ɓarɛ wu zuuyi.” 40 Ɓɔɔ rɛɛ zang Farisawa ɓɔɔ ri nɛɛ wu, ri tãa naa weɓe, ri hɛ̃ɛ wu nɛɛ, “Wee jìng ɓuru zuu ɓu kaa tɔ jong ya?” 41 Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “Naa jìng manɛ nɛɛ zuu katɔ, zang nɛɛ kɔ̀ɔ kpang nɛɛ nɔɔ palɛ vuu shi kpang tɔ kpang. Ka ruu ɓɔɔ, nɔɔ kɔɔyi nɛɛ nɔɔ zi nɔng manɛ katɔ, vuu shi kpang manɛ nw'ang tɔ ka bii manɛ ka nɔngkɔ.”

10

1 Yeesɔ kɔɔyi tɔɔ, “N kɔɔ nɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, zang ɓɔɔ nɛɛ tù yeti vaa mɛ̀ɛr'ɛ nɛɛ nyaa vaa kpang, nɛɛ sɔɔ nɔng ɓɔɔgn ɓi shɔngɓɔ, a ɓi ti zang ɓɔɔ ta zang vuu nɛɛ ɓangge ɓɛɛ. 2 Zang ɓɔɔ nɛɛ sɔɔ nyaa vaa, ɓi wukɔ jagang mɛ̀ɛr'ɛ nizang. 3 Zang ɓɔɔ gã nyaa vaa, puu wu katɔ. Mɛ̀ɛr'ɛ ɓiɓɛ ri tãa yee ɓiɓɛ katɔ. Ɓaarɛ ri nyaa nɛɛ nung ɓarɛ gbete gbete, wu nwangsɛ ri ka biling. 4 Nɛɛ nwangsɛ ri tɔ, wu sɔɔ tìng a mɛ̀ɛr'ɛ ri dũng wu, ka ruu ɓɔɔ, ri zi yee ɓiɓɛ nung tɔ ɓɛɛ. 5 Ri dñ̀ng zang zanti kpang. Ri yuu zang bì'i katɔ kɔ jong, ka ruu ɓɔɔ, ri zi yee ɓiɓɛ nung kpang ɓɛɛ.” 6 Yeesɔ rang rɛɛ zang Farisawa yee keɓe nɛɛ nyaa vuu jeenang, a ri zi dìiri nyaa vuu jeenang bì'i kaa takpang. 7 Ka ruu nɔngkɔ, Yeesɔ kɔɔ tɔkn nɛɛ, “N kɔɔ nɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, nkɔ nyaa vaa mɛ̀ɛr'ɛ. 8 Zang ɓɔɔ ri 'a ka tìng mɛɛ nandon, ri ɓarɛ shɔngɓɔ, a ri ti zang ɓɔɔ ta zang vuu nɛɛ ɓangge ɓɛɛ. Mɛ̀ɛr'ɛ ri ti ɓ'aa shoo ka nyaa ɓarɛ kpang. 9 Nkɔ nyaa vaa. Zang ɓɔɔ nɛɛ tù nɛɛ bii mɛɛ, zang ta yuu ɓiɓɛ katɔ. Ti hãa nyaa, wu nwangnɛ, wu ti walɛ nɔng shaanang ɓɔɔ tɔ̃ɔ ɓɛɛ. 10 Shɔngɓɔ ri a ɓarɛ nɔng vuu ɓɔɔnang, ri ti nyɔkɔ zang vɔrɔ, a ri lasɛ vuu. N a m nɛɛ tɔ̀ɔ, nɔɔ walɛ suru bii. Tɔ̀ɔ, nɔɔ nwang ningkãari, nɔɔ ti walɛ vuu piti ɓɔɔ nɔɔ kasɛ ɓɛɛ. 11 “Nkɔ jagang ɓɔɔ tɔ̃ɔ ɓɛɛ. Jagang ɓɔɔ tɔ̃ɔ malɛ yuu ɓiɓɛ ka ruu mɛ̀ɛr'ɛ ɓiɓɛ. 12 Zang ɓɔɔ mɛ̀ɛr'ɛ wu ɓɔɔ ɓiɓɛ kpang, zang shu wu katɔ, wu shaa zang mɛ̀ɛr'ɛ. Naa zi zaa wisi arɛ, yuu katɔ wu yaa mɛ̀ɛr'ɛ. Zaa wusi yiki mɛ̀ɛr'ɛ, wu ti tantɛ ɓɔɔ yaa ɓɛɛ. 13 Zang keɓe yuu ka ruu ɓɔɔ gn mɛ̀ɛr'ɛ kɔng wu kpang, a mɛ̀ɛr'ɛ wu ti ɓɔɔ ɓiɓɛ kpang ɓɛɛ. 14 “Nkɔ jagang ɓɔɔ tɔ̃ɔ ɓɛɛ. Naa ɓɔɔ Daa zi m nung tɔ, n zi Daa nung tɔ jong. N zi mɛ̀ɛr'ɛ nung doo nɔngkɔ, ri ti zi m nung tɔ jong. N ti malɛ yuu mɛɛ, zang nyɔ m vɔrɔ ka ruu ɓarɛ. 16 Mɛ̀ɛr'ɛ mɛɛ ɓɔɔ ti kagn, ɓɔɔ ri ka vaa keɓe kpang ɓɛɛ. N atɛ ri ditɔ jong. Ri naa tã̀'a yee mɛɛ ditɔ, tɔ̀ɔ, ri nwang kaa vàa gbete, jagang ɓarɛ ti gbete. 17 “Daa kasɛ ruu mɛɛ, ka ruu ɓɔɔ, n kasɛ tɔ nɛɛ, n malɛ yuu mɛɛ ɓɛɛ. Tɔ̀ɔ, zang naa wisi m paa tɔkn. 18 Zang ɓɔɔ nyɔ m vɔrɔ kagn gbete kpang. Nkɔ kàs'ɛ zang nyɔ m vɔrɔ, nkɔ ti kàs'ɛ n nwang ningkãari tɔkn. Wee vuu ɓɔɔ Daa mɛɛ kasɛ nɛɛ n palɛ ɓɛɛ kɔ.” 19 Zang Yahudawa ri basɛ zɔɔ tɔkn ka ruu, ruu kɔ Yeesɔ kɔɔ ɓee. 20 Zang dɔli ka teteng ɓarɛ ri kɔɔrɔ nɛɛ, “Suru shi kpang kagn bii ɓiɓɛ. Ɓi shoko. Nɔɔ ɓaa shoo ka ruu ɓɔɔ wu kɔɔrɔ ka ruu viya?” 21 Zang ɓɔɔ ri ti kɔ̀ɔr'ɔ ɓarɛ nɛɛ, “Zang ɓɔɔ suru shi kpang kagn bii ɓiɓɛ ràng yee naa weɓe kpang. Suru shi kpang palɛ biya wu masɛ zang jìng ringtang viya?” 22 Bɛɛ kaa laa ɓɔɔ zang shaa nyaalaa ɓɔɔ zang kpaa danggn diki ɓɔɔ zang a Gãa Laa tɔkn ɓɛɛ, ka Urushalima ɓɛɛ. Ka làa keɓe pũngku kpaa kana, 23 a Yeesɔ rakɛ ɓi ka nɔng ɓɔɔ zang nwalɛ gn, ɓɔɔ zang ɓaa ka nung kpanti Sulemanu ɓɛɛ. 24 Rɛɛ zang Yahudawa ri kpalɛ zɔɔ ka bii ɓiɓɛ, ri hɛ̃ɛ wu nɛɛ, “Mɔɔ yaa ruu ɓu kaa naa weɓe kɔ sasak, ruu zi mɔɔ nung kpang ya? Mɔkɔ nɛɛ Kirisi, kɔɔ ruu faarik, mɔɔ wàasɛ̀ ruu kpang.” 25 Yeesɔ kasɛ nyaa tɔɔ, “N kɔɔ nɔɔ tɔ, nɔɔ kasɛ kpang. Vuu ɓɔɔ zang zirɛ, zang mã naa ka danggn kɔ n palɛ nɛɛ naa ɓɔɔ Daa mɛɛ a m ɓee, wukɔ kɔɔ ruu ka yuu mɛɛ. 26 Nɔɔ kasɛ danggn shinang ka bì'i mɛɛ kpang, ka ruu ɓɔɔ, nɔɔ manɛ mɛ̀ɛr'ɛ mɛɛ kpang ɓɛɛ. 27 Mɛ̀ɛr'ɛ mɛɛ ri tãa yee mɛɛ ɓarɛ katɔ. N zi ri nung tɔ, a ri dũng m katɔ. 28 N a ri suru bii ɓɔɔ waa nyaa kpang ɓɛɛ. Ri vɔ ɓarɛ takpang. Zang ɓɔɔ ti zunung ɓɔɔ wu ta ri ka naa mɛɛ nɛɛ kaka kpang. 29 Daa mɛɛ ɓɔɔ wukɔ a m ri, ɓa zang katɔ nandon. Zang ɓɔɔ ta ri nɛɛ naa Daa mɛɛ, nɛɛ kaka kagn gbete kpang. 30 Ɓɔɔ n nɛɛ Daa ruu gbete.” 31 A zang Yahudawa ri daa yakɛ tari tɔkn, nɛɛ ri luku wu nɛɛ mani. 32 Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “N p'al'ɛ vuu tɔ̃ɔ tɔ dɔli, ɓɔɔ Daa a m naa nɛɛ n palɛ ɓɛɛ. Nɔɔ luku m, ɓu ka ruu wi ka teteng ɓarɛ gbete wiya?” 33 Zang Yahudawa ri kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Ruu luku mɔɔ wu ka ruu vuu tɔ̃ɔ ɓɔɔ mɔɔ palɛ ɓɛɛ kpang. Ruu luku mɔɔ, ka ruu ruu shi kpang ɓɔɔ mɔɔ kɔɔ ɓɛɛ. Ka ruu ɓɔɔ mɔɔ shɔnzang waati, mɔɔ kɔɔyi nɛɛ mɔɔ ɓaa Laa ɓɛɛ.” 34 Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “Zang bee ka yeti labeenang nyaa dannang manɛ nɛɛ Laa tɔɔ, ‘Nɔɔ nwang manɛ naa Laa.’ 35 Ruu zi tɔ nɛɛ vuu ɓɔɔ labeenang Laa kɔɔyi ɓi nizang dondong. Laa nɛɛ ɓaa zang ɓɔɔ wu shong ri nɛɛ yee ɓiɓɛ tɛ̃ɛtɛ̃ɛ nɛɛ ri nwang naa Laa, 36 a zang ɓɔɔ Daa zɔ̃ngnɛ, a shong wu ka koo ɓɛɛ, nɔɔ kɔɔ ka ruu vi nɛɛ n kɔɔrɔ ruu shi kpang ka ruu ɓɔɔ n kɔɔyi nɛɛ n Jaa Laa viya? 37 N'ɔɔ shing danggn ka bii mɛɛ kpang, n nɛɛ palɛ vuu ɓɔɔ Daa mɛɛ palɛ kpang ɓɛɛ. 38 N nɛɛ palɛ vuu ɓɔɔ Daa mɛɛ palɛ kɔ, nɔɔ nɛɛ shing danggn doo ka bii mɛɛ kpang, n'ɔɔ shing danggn ka vuu ɓɔɔ zang zirɛ zang mã naa ka danggn ɓɔɔ n palɛ ɓɛɛ. Tɔ̀ɔ, n'ɔɔ zi kaa gn dɔ̃ɔ gbete nɛɛ Daa kagn bii mɛɛ, nɛɛ n ti kagn bii Daa.” 39 Ri tɔɔ ri yi wu kaa tɔ tɔkn, a nwangnɛ nwiiri daayi. 40 A Yeesɔ ta rang Urudung tɔkn, daa ka nɔng ɓeleng ɓɔɔ Yɔhana pàl'ɛ zang batizima kagn ɓɛɛ, daa nwang ka nɔngkɔ. 41 Zang dɔli ri a ka bii ɓiɓɛ, ri kɔɔrɔ nɛɛ, “Yɔhana p'al'ɛ vuu ɓɔɔ zang zirɛ zang mã naa ka danggn ɓi kpang, vuu ɓɔɔ kɔɔ ka yuu yɔɔ keɓe nandon ɓi nizang kɔ nwani.” 42 Zang dɔli ri shing danggn ka bii Yeesɔ ka nɔngkɔ.

11

1 Yɔɔ ɓɔɔ kagn roo gãa ka Bɛtani, zang ɓaa wu nɛɛ Liyazaru. Vuu p'al'ɛ wu katɔ. Bɛtani ɓi gari rɛɛ Marayamu nɛɛ jaa niiɓɛ zang soro ɓɔɔ zang ɓaa wu nɛɛ Mata ɓɛɛ. 2 Marayamu keɓe, kɔ tũuru Yeesɔ nung ɓɔɔ pñ̀ngkù tɔ̃ɔ tɔ̃ɔ ka doo, a àlɛ̀ nɛɛ suuyuu ɓiɓɛ. Liyazaru ɓɔɔ vuu palɛ keɓe, jaa niiɓɛ kɔ. 3 Rɛɛ ɓeenaa soro ziti keɓe, ri shòng Yeesɔ nyaa tɔɔ, “Kpanti, vuu palɛ zang ɓɔɔ mɔɔ kasɛ wu dɔli ɓɛɛ katɔ.” 4 Ɓɔɔ Yeesɔ tãa ruu keɓe, kɔɔyi tɔɔ, “Kɔnang keɓe nyɔ wu vɔrɔ kpang. Vuu keɓe p'alɛ̀ nɔngkɔ, tɔ̀ɔ, wu tusu zang bannang Laa, wu ti tusu zang bannang Jaa Laa kaa jong.” 5 Yeesɔ kasɛ ruu Mata katɔ nɛɛ jaa niiɓɛ ɓɔɔ soro, a ɓɔɔ Liyazaru. 6 Ɓɔɔ wu tãa nyaa nɛɛ vuu palɛ Liyazaru katɔ, nwang doo nɛɛ mani ka nɔng ɓɔɔ bɛɛ wu kagn ɓɛɛ, diki ziti tɔkn. 7 A kɔɔ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ nɛɛ, “Ruu daa nɔɔ tipi Yahudiya tɔkn.” 8 A ri kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Maalang wee dò'o naa ɓee, zang Yahudawa nɛɛ ri luku mɔɔ nɛɛ tari mɔɔ vɔrɛ, mɔɔ nɛɛ mɔɔ gbãayu ka nɔngkɔ tɔkn ya?” 9 Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “Laa nɛɛ nw'ang tɔ, palɛ saka kopi tu ziti tɔɔ wu hãa nyaa kpang ya? Zang ɓɔɔ rakɛ nɛɛ laagɛ̃, kpaa doo ɓi kpang, ka ruu ɓɔɔ, vuu ɓɔɔ yakɛ koo, yakɛ nɔng katɔ ɓɛɛ. 10 Naa rakɛ nɛɛ nɔng zìi, kpaa doo katɔ, ka ruu ɓɔɔ, vuu ɓɔɔ yakɛ wu nɔng kpang ɓɛɛ.” 11 Yeesɔ kɔɔ ruu keɓe tɔ, a gisi ɓɔɔ kagn tɔɔ, “Hingro yi wusang ɓuru Liyazaru tɔ. N daa ditɔ, n daa hingsi wu.” 12 Zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ, ri kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Kpanti, hingro nɛɛ yi wu katɔ, hingsi jìng ditɔ.” 13 A ɓeekpang Yeesɔ gãsɛ ɓi ɓɔɔ Liyazaru vɔ katɔ ɓɛɛ, ri tɔɔ ɓarɛ naa Liyazaru roo ɓi hingro siri. 14 A Yeesɔ kɔɔ ri kaa faarik, tɔɔ, “Liyazaru vɔ tɔ. 15 Wee bɛɛ n nɛɛ wu kpang ɓee, wukɔ tɔ̃ɔ, ka ruu manɛ, tɔ̀ɔ, nɔɔ shing danggn kati. Ruu dita bii ɓiɓɛ.” 16 A Tooma (ɓɔɔ zang ɓaa wu nɛɛ jaa bãnang ɓɛɛ) kɔɔ rɛɛ zang ɓɔɔ wu mantɛ vuu nɛɛ ri ka bii Yeesɔ ɓɛɛ tɔɔ, “Ruu dita, ruu daa vɔ nɔɔ nɛɛ wu.” 17 Yeesɔ naa shɛ̃ɛ nɔng, bɛɛ Liyazaru roo sà'a tɔ, daa diki dɛ̃ɛti. 18 Gari Bɛtani nɛɛ Urushalima daa mɛli ziti kpang, 19 zang tipi Yahudiya dɔli ri a tɔ, nɛɛ ri jee Marayamu nɛɛ Mata nyaa vɔ jaa naa ɓarɛ. 20 Mata tãa nyaa nɛɛ Yeesɔ a kana, a nwangnɛ, nɛɛ wu daa kpisi wu yuu. Marayamu nwang ɓi kaa yeti gãa. 21 Mata kɔɔ wu nɛɛ, “Kpanti, naa mɔɔ nɛɛ ka nihn, jaanaa mɛɛ nɛɛ vɔ kpang. 22 N ti zi tɔ, naa mɔɔ gàa doo viya ka naa Laa kãntang, a mɔɔ katɔ.” 23 Yeesɔ kɔɔ wu tɔɔ, “Jaa naa ɓaaɓɛ yupaa ditɔ.” 24 Mata kasɛ wu nyaa tɔɔ, “N zi tɔ, naa yupaa ditɔ ka diki ɓɔɔ Laa naa wisi zang paa nɛɛ saa, ka diki ɓɔɔ koo waa nyaa ɓɛɛ.” 25 Yeesɔ kɔɔ wu tɔɔ, “Nkɔ wisi zang paa nɛɛ saa, nkɔ ti a zang suru bii. Zang ɓɔɔ nɛɛ shing danggn ka bii mɛɛ, n'aa vɔ doori, nw'ang ningkãari ditɔ tɔkn. 26 Zang ɓɔɔ doo ningkãari, nɛɛ shing danggn ka bii mɛɛ, vɔ kpang dondong, mɔɔ shing danggn tɔ kagn nɔngkɔ ya?” 27 Mata kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Nn, Kpanti, N shing danggn tɔ nɛɛ, mɔkɔ Kirisi Jaa Laa, ɓɔɔ naa a ka koo ɓɛɛ.” 28 Mata kɔɔ ruu keɓe tɔ, a gbãayu daa yeti gãa, daa ɓaa jaa niiɓɛ Marayamu nyaa dang gbete, a kɔɔ wu nɛɛ, “Maalang a tɔ, hɛ̃ɛ nɔng ɓaaɓɛ.” 29 Ɓɔɔ Marayamu tãa naa weɓe, yupaa pati nwang ka biling, daa ka bii Yeesɔ. 30 Bɛɛ Yeesɔ shɛ̃ɛ yeti gari gn kpang. Bɛɛ doo ka nɔng ɓɔɔ Mata kpisi wu yuu ɓɛɛ. 31 Ɓɔɔ rɛɛ zang Yahudawa ɓɔɔ bɛɛ ri nɛɛ Marayamu ka yeti gãa, ri mã wu danggn, ri zi naa ɓɔɔ wu seepaa pati nw'ang ka biling, ri dũng wu ka knti. Ri kɔɔ ɓarɛ nɛɛ naa dàa kaa ɓi nyaavɔ ka yuu saa. 32 Marayamu naa shɛ̃ɛ nɔng ɓɔɔ Yeesɔ kagn tɔ. Ɓu doo ɓɔɔ zi wu hn, daa tang ka tìng ɓiɓɛ kɔɔ wu tɔɔ, “Kpanti, naa mɔɔ nɛɛ ka nihn, jaanaa mɛɛ nɛɛ vɔ kpang.” 33 Yeesɔ zi naa ɓɔɔ wu kaayi, a zang Yahudawa ɓɔɔ ri a nɛɛ wu ri kaa jong ɓɛɛ. Vuu bì'i kpãa wu ka yeti dɔli, a gn ti kɔng wu dɔli. 34 A Yeesɔ hɛ̃ɛ ri nɛɛ, “Nɔɔ gbãa wu ka niya?” Ri kɔɔ wu nɛɛ, “Arɛ m'ɔɔ dàa zirɛ, Kpanti.” 35 Yeesɔ kaayi nɛɛ miiri ka jìng. 36 Zang Yahudawa ri kɔɔyi nɛɛ, “Nɔɔ zi naa ɓɔɔ kasɛ ruu ɓiɓɛ ɓɛɛ.” 37 A zang ɓɔɔ ri kɔɔ ɓarɛ nɛɛ, “Zang ɓɔɔ m'asɛ̀ jìng zang ɓɔɔ jìng ringtang, zunung ɓɔɔ wu zãa Liyazaru vɔnang kpang ya?” 38 Gn kɔng Yeesɔ tɔkn, a daa ka yuu sàa. Sàa bii ɓi yeng puru ɓɔɔ zang ku nyaa nɛɛ tari ɓɛɛ. 39 Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “Nɔɔ dɔ̃ tari, nɔɔ yaa nɔng.” A Mata jaanaa Liyazaru kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Kpanti, wee diki ɓiɓɛ daa tɔ dɛ̃ɛti ka saa ɓɛɛ, pũng tɔ, pũngku kaa tɔ.” 40 Yeesɔ kɔɔ wu tɔɔ, “N kɔɔ mɔɔ kpang nɛɛ, naa mɔɔ shing danggn mɔɔ zi bannang Laa katɔ kpang ya?” 41 Ka ruu nɔngkɔ, ri dɔ̃ tari ri yaa nɔng. A Yeesɔ tuu jìng ka lapa kɔɔyi tɔɔ, “Daa mɛɛ, n zãa mɔɔ tɔ, ka ruu ɓɔɔ, mɔɔ tãa m tɔ ɓɛɛ. 42 N zi tɔ, mɔɔ tãarɛ m katɔ diki diki. N kɔɔ vuu keɓe ka ruu zang kɔ ri shiiri ka nihn ɓɛɛ, tɔ̀ɔ, ri shing danggn kati nɛɛ mɔkɔ shong m.” 43 Kɔɔ tɔ naa weɓe, a ɓaa nyaa kaa nabm nɛɛ, “Liyazaru, nw'ang ta, mɔɔ a ka biling.” 44 Liyazaru nwangnɛ, doo naa ɓɔɔ zang dang wu nɛɛ fɔ̃ɔrɔ ɓɔɔ zang gbãa vɔrɔ nɛɛ mani ɓɛɛ. Zang ti mã wu jìng katɔ nɛɛ sɛ̃ɛ fɔ̃ɔrɔ. Yeesɔ kɔɔ zang tɔɔ, “Nɔɔ kãlɛ wu ta, nɔɔ yaa wu, wu daayi.” 45 A zang Yahudawa dɔli ɓɔɔ ri arɛ nɛɛ ri jee Marayamu nyaa ɓɛɛ. Ri zi vuu ɓɔɔ Yeesɔ palɛ, a ri shing danggn ka bii ɓiɓɛ. 46 Zang ɓɔɔ ri daa ɓarɛ ka bii zang Farisawa ri daa kɔɔ ri vuu ɓɔɔ Yeesɔ palɛ ɓɛɛ. 47 A rɛɛ kpanti zang ɓɔɔ ri dɔɔ vuu ka Gãa Laa nɛɛ rɛɛ zang Farisawa, ri ɓaa nyaa ka rɛɛ zang ɓɔɔ ri jɛ̃ɛ zang doo ruu kɔ, ɓɔɔ nimbang, a ri hɛ̃ɛ ri tɔɔ, “Ruu p'alɛ̀ nɔɔ ɓu kaa viya? Yɔɔ keɓe p'alɛ̀ vuu ɓɔɔ zang zirɛ, zang mã naa ka danggn ka naa dɔli. 48 Naa ruu yaa yɔɔ keɓe, zang ri shing danggn katɔ bii ɓiɓɛ nandon. Zang tipi Rooma ri a katɔ ri jili Gãa Laa ɓuru, ri ti see zang tipi ɓuru nandon.” 49 Zang gbete ka teteng ɓarɛ, ɓɔɔ zang ɓaa wu nɛɛ Kayifa, ɓɔɔ wukɔ kpanti zang ɓɔɔ ri dɔɔ vuu ka Gãa Laa ka s'aa kaɓa, kɔɔ ri tɔɔ, “Nɔɔ zi vuu manɛ kpang. 50 Nɔɔ zi kpang nɛɛ ɓɔɔ zang gbete vɔ ka nung zang dɔli wukɔ tɔ̃ɔ jong, ka nung ɓɔɔ zang tipi ɓuru nɛɛ vɔ nandon ɓɛɛ kpang ya?” 51 Kayifa zɔ̃ng wu nɛɛ yeti ɓiɓɛ, nɛɛ wu kɔɔ vuu keɓe kpang. Kɔɔ nɔngkɔ, ka ruu ɓɔɔ, Laa shing wu nɛɛ wu kɔɔyi. Kayifa kɔ kpanti zang ɓɔɔ ri dɔɔ vuu ka Gãa Laa ka s'aa kaɓa, ka ruu nɔngkɔ, kɔɔ zang vuu ɓɔɔ naa a ɓɛɛ. Kɔɔyi nɛɛ Yeesɔ naa vɔ ka ruu zang Yahudawa. 52 Wu ti ka ruu ɓarɛ kɔ shɛ̃ɛning kpang. Vɔrɛ nɛɛ tɔɔ wu kpalɛ zang Laa ɓɔɔ zang tantɛ ri ka koolaa kaa jong nɔng gbete. 53 Rɛɛ zang bang bang zang Yahudawa ri gaayu gbalang ɓɔɔ ri nyɔ wu vɔrɔ kãanang nɛɛ diki keɓe kɔ. 54 Ka ruu nɔngkɔ, Yeesɔ rakɛ tɔ̀'ɔ waati ka dalɛ ka tipi Yahudiya kpang. Yupaa daa ka gari ɓɔɔ zang ɓaa nɛɛ Ifuremu ɓɔɔ ka jìngti ɓɛɛ. Daa nwang ka nɔngkɔ nɛɛ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ ɓɛɛ. 55 Diki nyaalaa ɓɔɔ zang kpaa danggn diki ɓɔɔ Laa tɛɛ ɓɛɛ a naabm kana. Zang yùk'u paa kana nɛɛ jaa gari, zang daarɛ ka gari Urushalima nɛɛ zang daa palɛ vuu ɓɔɔ zang dang nyaa nɛɛ zang palɛ, nɛɛ tɔɔ Laa wu yaa zang gbalang vuu shi kpang ɓɛɛ. Ri p'alɛ̀ vuu keɓe ka gbongkarɛ, tɔ̀ɔ, diki nyaalaa wu a kati. 56 Ri kãa nɔng Yeesɔ ka ɓɔɔ ri kpalɛ zɔɔ tɔ, ka Gãa Laa ɓɛɛ. Ri hɛ̃ɛlɛ zɔɔ nɛɛ, “Ɓɔɔ nɔɔ zìrɛ naa yɔɔ keɓe a nɔng nyaalaa keɓe ɓu katɔ ya?” 57 Rɛɛ zang bang bang zang ɓɔɔ ri dɔɔ vuu ka Gãa Laa nɛɛ rɛɛ zang Farisawa, ri kɔɔ zang nɛɛ, zang ɓɔɔ nɛɛ zi nɔng ɓɔɔ Yeesɔ ka gn tɔ, wu naa kɔɔ ri, ri daa yi wu.

12

1 Diki nyaalaa ɓɔɔ zang kpaa danggn diki ɓɔɔ Laa tɛɛ ɓɛɛ, yaa kaa man gbete, a Yeesɔ daa ka Bɛtani. Daa ka gãa Liyazaru, yɔɔ ɓɔɔ wu wisi paa nɛɛ saa ɓɛɛ. 2 Zang nwaa wu vuu shaanang laarang. Mata kɔ basɛ ri vuu shaanang. Liyazaru ti ka teteng zang ɓɔɔ ri nw'ang ka nɔng vuu shaanang nɛɛ Yeesɔ ɓɛɛ. 3 A Marayamu tuu nung ɓɔɔ shaa nyaa dɔli, ɓɔɔ ti a sɛ̃ɛ tɔ̃ɔ, ɓɔɔ zang palɛ nɛɛ dìiri laa ɓɔɔ zang ɓaa nɛɛ naadi kɔ shɛ̃ɛning ɓɛɛ. Tuu nung, a tungku ka doo Yeesɔ, ti alɛ doo bì'i nɛɛ suuyuu ɓiɓɛ. S'ɛ̃ɛ nung ta yeti gãa kaa gbayigbayi. 4 Zang gbete ka teteng zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii Yeesɔ, ɓɔɔ zang ɓaa wu nɛɛ Yahudawa Isikariyoti, ɓɔɔ wukɔ naa nyɔ yuu Yeesɔ, lasɛ yeti ka ruu vuu ɓɔɔ Marayamu palɛ ɓɛɛ, a kɔɔyi tɔɔ, 5 “Zang nɛɛ malɛ nung keɓe zang basɛ rɛɛ zang ɓɔɔ vuu kaa naa ɓarɛ kpang saka bì'i kpang ka ruu viya? Nung keɓe naa zang hoo dinari laa maani dakn taati katɔ.” 6 Kɔɔ ruu keɓe, wu ka ruu ɓɔɔ gn zang ɓɔɔ vuu ka naa kpang, kɔng wu katɔ kpang. Ɓi ka ruu ɓɔɔ, wu shɔngɓɔ ɓɛɛ. Wukɔ yiti duku ɓɔɔ ri tɛ̃ɛ saka ɓarɛ kagn, lɛɛ ɓɔɔ ti ɓɔɔrɔ saka kagn katɔ ɓɛɛ. 7 Yeesɔ kɔɔyi tɔɔ, “Yaa jaa soro ka nɔngkɔ. Shing nung keɓe ka ruu diki ɓɔɔ zang naa gbãa m ɓɛɛ. 8 Zang ɓɔɔ vuu ka naa ɓarɛ kpang, ri ɓarɛ kagn teteng manɛ diki diki. N naa nw'ang m tɔ̀'ɔ nɛɛ nɔɔ kpang.” 9 Zang Yahudawa dɔli ri tãa nyaa nɛɛ Yeesɔ ka Bɛtani a ri daayi. Ri dàa ka ruu Yeesɔ kɔ shɛ̃ɛning kpang, nɛɛ ri daa zi ɓɔɔ kaa Liyazaru ɓɔɔ Yeesɔ wisi wu paa nɛɛ sàa ɓɛɛ. 10 Rɛɛ zang bang bang zang ɓɔɔ ri dɔɔ vuu ka Gãa Laa, ri mangnɛ, nɛɛ ri nyɔ Liyazaru vɔrɔ jong. 11 Ka ruu ɓɔɔ, zang Yahudawa dɔli, ri yaa ri kana, ri shing danggn kaa bii Yeesɔ ka ruu Liyazaru kɔ ɓɛɛ. 12 Nɔng naa gãntɛ tɔ, a zang dɔli ɓɔɔ ri a nɔng nyaalaa shaanang, ri tãa nyaa nɛɛ Yeesɔ a kana Urushalima. 13 Ri sãkɛ nasãng laa nung manja, a ri daayi nɛɛ ri daa kpisi wu yuu. Ri mɛ̀ɛr'ɛ nyaa kana lapa nɛɛ, “Zang wu dɔɔ Laa ta. Laa wu a zang ɓɔɔ a nɛɛ nung ɓiɓɛ tìnang tãanang ta. Laa wu a kpanti zang Isirela tìnang tãanang.” 14 Yeesɔ walɛ jaa seesaa v'ang kagn, naa ɓɔɔ zang b'ee ka yeti labeenang Laa tɛ̃ɛtɛ̃ɛ ɓɛɛ. 15 Zang bee tɔɔ, “N'ɔɔ kaa vɔrɔ kpang, zang gari Sihiyona, kpanti manɛ a kana, v'ang ka dakn seesaa.” 16 Bɛɛ rɛɛ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ, ri zi vuu ɓɔɔ zang bee keɓe gn kpang. Ri naa zi kaa nɛɛ knti ka ɓɔɔ bɛɛ zang wisi Yeesɔ paa tɔ, Laa ti a wu bannang tɔ ɓɛɛ. Ri naa kpaa danggn kati nɛɛ zang bee vuu keɓe katɔ ka yuu ɓiɓɛ, a zang ti pàlɛ̀ wu vuu bì'i tɔ. 17 Zang ɓɔɔ bɛɛ ri nɛɛ Yeesɔ, ka diki ɓɔɔ Yeesɔ ɓaa Liyazaru nyaa nɛɛ saa, a wisi wu paa nɛɛ vɔrɔ ɓɔɔ wu vɔ ɓɛɛ, ri daa kɔ̀ɔrɔ̀ zang vuu bì'i. 18 Zang dɔli ri daa kpisi wu yuu, ka ruu ɓɔɔ, ri tãayi nɛɛ Yeesɔ kɔ p'al'ɛ vuu ɓɔɔ zang zirɛ, zang mã naa ka danggn keɓe ɓɛɛ. 19 A zang Farisawa ri kɔ̀ɔrɔ̀ zɔɔ nɛɛ, “Rùu p'alɛ̀ vuu ɓɔɔ gn kpang tingkiring. Nɔɔ zirɛ, zang koo nandon ri daa tɔ ka bii ɓiɓɛ.” 20 Zang Heleniyawa kagn teteng zang ɓɔɔ ri daa Laa bannang ka Urushalima, ka ɓɔɔ zang daa nyaalaa shaanang ɓɛɛ. 21 Ri daa ka bii Filibu (Filibu ɓi yɔɔ gari Bɛsɛda ɓɔɔ ka tipi Galili ɓɛɛ), a ri kɔɔ wu nɛɛ, “Maalang, ruu kasɛ Yeesɔ zinang.” 22 Filibu daa kɔɔ Anduru, a ri daa kaa nyaa zɔɔ, ri daa kɔɔ Yeesɔ. 23 Yeesɔ kasɛ ri nyaa tɔɔ, “Diki ɓɔɔ zang a Jaa Shɔnzang bannang kagn a tɔ. 24 N kɔ̀'ɔ nɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, naa zang ɓaa jìng zee ka tipi kpang, nwang ɓi ka nɔngkɔ, jìng zee gbete. Zang nɛɛ ɓaa tɔ, wu tarɛ, wu shing jìng kaa gaagaa. 25 Zang ɓɔɔ nɛɛ kasɛ suru bì'i ɓiɓɛ dɔli, shàar'ɛ ɓi katɔ kɔ̀ jong. Zang ɓɔɔ nɛɛ kasɛ ruu suru bii ɓiɓɛ ka koo keɓe kpang, shing ɓi katɔ ka ruu suru bii ɓɔɔ waa nyaa kpang ɓɛɛ. 26 Zang ɓɔɔ nɛɛ shòng m shoonang, wu dũng, m ka knti. Nɔng ɓɔɔ n kagn zang shoonang mɛɛ nw'ang doo ka nɔngkɔ. Daa mɛɛ ti naa a zang ɓɔɔ palɛ m shoonang bannang katɔ.” 27 A Yeesɔ kɔɔyi tɔɔ, “Jìng dannang keɓe kpãa m tɔ yeti dɔli. N kɔɔ ɓu kaa nɛɛ viya? N kɔ̀ɔ nɛɛ, ‘Daa mɛɛ m'ɔɔ yaa diki keɓe wu a ka yuu mɛɛ kpang ya?’ Kpang, n a ka ruu jìng dannang ɓɔɔ diki keɓe kɔ. 28 Daa mɛɛ palɛ vuu ɓɔɔ zang a mɔɔ bannang ɓɛɛ ta.” A zang tãa yee kaa nɛɛ lapa kɔɔyi nɛɛ, “N tusu zang bannang mɛɛ tɔ, n ti paasɛ ditɔ tɔkn.” 29 Zang dɔli ɓɔɔ ri kpalɛ zɔɔ ka nɔng, ri tãa yee bì'i. Zang ɓɔɔ ri kɔɔyi nɛɛ ɓi shala mɛɛyi. Zang ɓɔɔ ri tɔɔ, “Ɓi zang nyaa shoonang Laa ɓɔɔ ka lapa rang yee nɛɛ wu.” 30 Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “Yee ɓɔɔ nɔɔ tãa ɓɛɛ, ɓi ka ruu mɛɛ kpang, ɓi ka ruu manɛ kɔ. 31 Diki ɓɔɔ zang jɛ̃ɛ zang koo keɓe ruu a tɔ. Wee kaa diki ɓɔɔ zang nwangsɛ sheetang, kpanti koo keɓe ɓɛɛ kɔ. 32 Zang nɛɛ naa ɓaa m naa tɔ ka laa, a zang wisi m paa, tɔ̀ɔ, n naa gɔ̃ɔ zang piti, ri a ka bii mɛɛ.” 33 Ɓɔɔ kɔɔ naa weɓe, gãsɛ ɓi zɔ̃ng vɔrɔ ɓɔɔ wu naa vɔ ɓɛɛ. 34 Zang ɓɔɔ ri kpalɛ zɔɔ ɓɛɛ, ri kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Zang bee ka yeti Labeenang nyaa dannang Laa ɓuru tɔɔ, Kirisi naa nw'ang ɓi dondong. A mɔɔ kɔɔ ɓaa ka biya nɛɛ zang naa tuu Jaa Shɔnzang viya? Ɓi kaa wi Jaa Shɔnzang keɓe wiya?” 35 Yeesɔ kasɛ ri nyaa tɔɔ, “Nɔng yakɛnang nwàng doo ka teteng manɛ diki b'ee katɔ tɔkɔlɔng. Nɔɔ rakɛ ta, bɛ̀'ɛ nɔng yakɛ doo katɔ, nɔng nɛ̀'ɛ tɔ̀'ɔyi. Ka ruu ɓɔɔ, nɔng nɛɛ tɔ̀'ɔ tɔ, zang ɓɔɔ ràk'ɛ, zi nɔng ɓɔɔ wu daa ɓɛɛ takpang ɓɛɛ. 36 Wee nɔng yakɛnang doo nɛɛ nɔɔ ɓee, nɔɔ shing danggn ka wu, tɔɔ nɔɔ yakɛ zang nɔng kati.” Yeesɔ kɔɔ vuu keɓe tɔ, a daayi. Waasɛ yuu ɓiɓɛ, zang ri zi wu kaa takpang. 37 Yeesɔ palɛ vuu ɓɔɔ zang zirɛ, zang mã naa ka danggn keɓe nandon, ri zi jìng ka bii, a ri shing danggn ka bii ɓiɓɛ kpang doo nɛɛ mani. 38 Vuu keɓe palɛ ɓi naa ɓɔɔ Ishaya zang nyaa shoonang Laa kɔɔ ka tìng tɛ̃ɛtɛ̃ɛ ɓɛɛ. Ishaya kɔɔyi tɔɔ, “Kpanti, ɓu wi shing danggn ka ruu ɓɔɔ rùu kɔɔ ɓɛɛ wiya? Ɓu wi ti zi naa vuu palɛnang ɓaaɓɛ wiya?” 39 Ishaya kɔɔ tɔkn tɔɔ, ri shing danggn kpang ka ruu ɓɔɔ, 40 “Laa zuu ri jìng katɔ, a ti zãa yeti ɓarɛ vuu zinang katɔ. Nɛɛ tɔɔ, jìng ɓarɛ wu zi nɔng kaa takpang Yeti ɓarɛ ti zi vuu kpang. Ka ruu ɓɔɔ, ri nɛɛ gbãayu ka bii ɓiɓɛ, nɛɛ wu ta yuu ɓarɛ ɓɛɛ.” 41 Ishaya kɔɔ vuu keɓe, ka ruu ɓɔɔ, zi bannang Yeesɔ ɓɛɛ, a rang ruu ka yuu ɓiɓɛ. 42 A zang bang bang zang Yahudawa dɔli, ri shing danggn ka bii Yeesɔ. A ri nwangsɛ yuu ɓarɛ kaa takpang, ka ruu ɓɔɔ, ri kaa vɔrɔ zang Farisawa ɓɛɛ. Ri kasɛ nɛɛ zang zãa ri gãa zɔɔ kpalɛnang daanang kpang. 43 Ri kasɛ ɓɔɔ shɔnzang dɔɔ ri, ɓa ɓɔɔ Laa dɔɔ ri katɔ. 44 A Yeesɔ mɛɛ nyaa ka lapa kɔɔyi tɔɔ, “Zang ɓɔɔ nɛɛ shing danggn ka bii mɛɛ, shing danggn wu ka bì'i mɛɛ kɔ gbete kpang. Shing danggn ka bii zang ɓɔɔ shong m ɓɛɛ. 45 Zang ɓɔɔ nɛɛ zi m tɔ, zi zang ɓɔɔ shong m tɔ. 46 N a ka koo keɓe, tɔ̀ɔ n yakɛ zang nɔng, tɔ̀ɔ zang ɓɔɔ nɛɛ shing danggn ka bii mɛɛ wu nwang tɔ̀'ɔ nɔng ɓɔɔ tɔ̀ɔ katɔ kpang. 47 Zang ɓɔɔ nɛɛ tãa ruu mɛɛ, nɛɛ yiti ka yeti ɓiɓɛ kpang, n dɔng wu ruu kpang, ka ruu ɓɔɔ, n arɛ nɛɛ n naa dɔng zang koo ruu kpang ɓɛɛ. N arɛ nɛɛ n ta yuu zang koo katɔ kɔ jong ɓɛɛ. 48 Zang ɓɔɔ nɛɛ bɛ̃ɛ m, nɛɛ ti ta ruu mɛɛ kpang, zang ɓɔɔ dɔng wu ruu kagn. Ruu mɛɛ ɓɔɔ n kɔɔ ɓɛɛ, wukɔ naa dɔng wu ruu ka diki ɓɔɔ koo waa nyaa ɓɛɛ. 49 Ka ruu ɓɔɔ, n r'ang wu yee yuu mɛɛ kpang ɓɛɛ. Daa mɛɛ ɓɔɔ shong m kɔ, kɔɔ m vuu ɓɔɔ n dàa kɔɔ ɓɛɛ, nɛɛ naa ɓɔɔ n daa kɔɔ ɓɛɛ. 50 N zi tɔ vuu ɓɔɔ Daa kɔɔyi, 'a zang suru bii ɓɔɔ waa nyaa kpang ɓɛɛ. Ka ruu nɔngkɔ, vuu ɓɔɔ n kɔɔ ɓɛɛ, n kɔɔ m doo vuu ɓɔɔ Daa mɛɛ kɔɔ m nɛɛ n kɔɔ ɓɛɛ kɔ.”

13

1 Bɛɛ diki nyaalaa pasika ɓɔɔ zang kpaa danggn diki ɓɔɔ Laa tɛɛ ɓɛɛ, yaa kaa tɔkɔlɔng. Yeesɔ zi tɔ nɛɛ diki a tɔ, ɓɔɔ wu yaa koo keɓe, wu daa ka bii Daa ɓiɓɛ ɓɛɛ. Yeesɔ kasɛ zang ɓiɓɛ ɓɔɔ ka koo keɓe, ka ruu nɔngkɔ, kasɛ nɛɛ wu tusu ri naa ɓɔɔ wu kasɛ ri dɔli ɓɛɛ. 2 Yeesɔ nɛɛ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ, ri shaa vuu shaanang laarang kana. A sheetang shìng Yahuda Isikariyoti jaa Siman, rɛ̃rɛnang tɔ, ka yeti ɓiɓɛ nɛɛ wu nyɔ yuu Yeesɔ. 3 Yeesɔ ti zi tɔ, nɛɛ Daa ɓiɓɛ a wu naa vuu palɛnang tɔ nandon. Ti zi tɔ nɛɛ wu à nɛɛ bii Laa, nɛɛ wu ti gbãayu ka bii Laa ka nɔng. 4 A Yeesɔ seepaa nɛɛ nɔng vuu shaanang. Tu fɔ̃ɔrɔ ɓiɓɛ ɓɔɔ biling, a mã fɔ̃ɔrɔ ɓiɓɛ ɓɔɔ nɛɛ wili bii tɔ, alɛ nɛɛ manɛ ɓɛɛ ka sang. 5 A tɛ̃ɛ mii ka waka, a gaa tɔɔsung ɓɔɔ wu sɔɔ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu kaa bii ɓiɓɛ doo. Wu ti alɛ nɛɛ fɔ̃ɔrɔ bii alɛnang ɓɔɔ wu mã ka sang ɓɛɛ. 6 A tɔ ka yuu Siman Bituru, a Bituru hɛ̃ɛ tɔɔ, “Mɔɔ nɛɛ mɔɔ sɔɔ m doo ya Kpanti?” 7 Yeesɔ kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Mɔɔ zi dìiri vuu ɓɔɔ n pàl'ɛ mɔɔ kãntang keɓe kpang, mɔɔ naa zi ditɔ nɛɛ knti.” 8 Bituru kɔɔ wu tɔɔ, “Mɔɔ sɔ̀ɔ doo mɛɛ kpang dondong.” Yeesɔ kɔɔ wu tɔɔ, “Naa n sɔ̀ɔ mɔɔ doo kpang, ruu mɛɛ hãa kagn nɛɛ mɔɔ kpang.” 9 A Siman Bituru kɔɔ wu kati tɔɔ, “M'ɔɔ sɔ̀ɔ wu doo mɛɛ kɔ shɛ̃ɛning kpang, sɔɔ naa mɛɛ jong nɛɛ yuu mɛɛ.” 10 Yeesɔ kɔɔ wu tɔɔ, “Zang ɓɔɔ nɛɛ wili bii tɔ, bii rìiti tɔ̀'ɔ bii ɓiɓɛ kpang, sɔɔ bii ɓiɓɛ ɓi tɔ̀'ɔ tɔkn kpang. Sɔɔ ɓi kaa doo kɔ shɛ̃ɛning. Wee nɔɔ ɓee, bii manɛ tu tɔ nandon, yaa kaa zang gbete.” 11 (Yeesɔ zi zang ɓɔɔ naa nyɔ yuu ɓiɓɛ ɓi tɔ, ka ruu nɔngkɔ, kɔɔyi tɔɔ, “Bii manɛ tu tɔ nandon, yaa ɓɔ̀'ɔ zang gbete.”) 12 Yeesɔ hangsɛ ri doo sɔɔnang tɔ, a hãa fɔ̃ɔrɔ ɓiɓɛ ka nɔng, a gbãayu daa nw'ang ka nɔng ɓiɓɛ ka nɔng vuu shaanang. A hɛ̃ɛ ri tɔɔ, “Nɔɔ zi vuu ɓɔɔ n pàl'ɛ nɔɔ kãntang keɓe ɓu tɔ ya? 13 Nɔɔ ɓ'aa m nɛɛ maalang, a nɔɔ ɓaa m nɛɛ kpanti. Nɔɔ ɓaa waasɛ̃, ka ruu ɓɔɔ, n maalang, a n ti Kpanti nizang ɓɛɛ. 14 Wee n maalang, n ti Kpanti manɛ, n sɔɔ nɔɔ doo tɔ ɓee, n'ɔɔ sɔɔ zɔɔ doo jong dòo nɔngkɔ. 15 N tusu nɔɔ naa tɔ, nɔɔ palɛ vuu kɔ n pàlɛ̀ nɔɔ ɓee doo nɔngkɔ. 16 N kɔ̀'ɔ nɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, zang ɓɔɔ pàl'ɛ zang shoonang, ɓa dabang gãa ɓiɓɛ ɓi kpang. Zang nyaa shoonang ti ɓa zang ɓɔɔ shong wu ɓi kpang. 17 Wee nɔɔ zi vuu keɓe tɔ ɓee, naa nɔɔ palɛ, nɔkɔ naa tãa tìnang. 18 “N kɔɔ ruu keɓe ka yuu manɛ nandon kpang. N zi zang ɓɔɔ n shɛ̃ɛrɛ ri m tɔ. Vuu keɓe nw'ang nɔngkɔ, naa ɓɔɔ zang bee ka yeti Labeenang Laa ɓɛɛ. Labeenang Laa kɔɔyi tɔɔ, ‘Zang ɓɔɔ n basɛ borodi mɛɛ nɛɛ wu, ràa m yuu knti tɔ. Nw'ang zang ɓɔɔ shing jìng nɛɛ n kpang tɔ.” 19 N kɔɔ nɔɔ vuu keɓe kãntang, bɛɛ vuu bì'i palɛ gn kpang. Nɛɛ palɛ tɔ, nɔɔ zi kaa gn nɛɛ nkɔ zang ɓɔɔ n kɔɔ nɔɔ nɛɛ n wukɔ ɓɛɛ. 20 N kɔ̀'ɔ nɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, zang ɓɔɔ nɛɛ ta zang ɓɔɔ n shong ɓɛɛ, ta m tɔ jong. Zang ɓɔɔ nɛɛ ti ta m, ta ɓi zang ɓɔɔ shong m ɓɛɛ.” 21 Yeesɔ kɔɔ vuu keɓe tɔ, a vuu bì'i kpãa wu ka yeti, a kɔɔ kaa faarik tɔɔ, “N kɔɔ nɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, zang gbete ka teteng manɛ nyɔ yuu mɛɛ ditɔ.” 22 Zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ ri pɛ̃ɛrɛ zɔɔ, ri zi zang ɓɔɔ Yeesɔ kɔɔ ruu bì'i ka yuu ɓiɓɛ kpang. 23 Zang gbete ka teteng ɓarɛ ɓɔɔ Yeesɔ kasɛ wu dɔli ɓɛɛ, nw'ang nɛɛ wu naabm. 24 A Siman Bituru rang wu yee, kɔɔ wu tɔɔ, “Hɛ̃ɛ Yeesɔ nɛɛ, wu kɔɔ ruu ka yuu wiya?” 25 A yɔɔ kaɓa wɔ ka bii Yeesɔ naabm, a hɛ̃ɛ wu nɛɛ, “Ɓu wiya Kpanti?” 26 Yeesɔ kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Zang ɓɔɔ n hãa borodi keɓe ka yɔkɔ, n a wu, zang bì'i kɔ naa malɛ yuu mɛɛ.” A sha borodi tɔkɔlɔng hãa ka yɔkɔ a, a Yahuda, jaa Siman Isikariyoti. 27 Ɓɔɔ Yahuda ta borodi hn, sheetang ta rɛ̃rɛnang ɓiɓɛ. Yeesɔ kɔɔ wu tɔɔ, “Vuu ɓɔɔ mɔɔ mangnɛ, nɛɛ mɔɔ palɛ ɓɛɛ, palɛ ta pati.” 28 Zang ɓɔɔ kagn nɔng vuu shaanang ɓɔɔ zi vuu ɓɔɔ p'alɛ̀, a Yeesɔ kɔɔ wu nɔngkɔ ɓɛɛ kpang. 29 Zang ɓɔɔ ri kɔɔ ɓarɛ nɛɛ naa ɓɔɔ duku saka ɓarɛ ka naa Yahuda kɔ, Yeesɔ kɔɔ wu nɛɛ wu hoo vuu ɓɔɔ ri shaa ɓɛɛ. Zang ɓɔɔ ri kɔɔ ɓarɛ nɛɛ Yeesɔ shong wu nɛɛ wu daa a zang ɓɔɔ vuu ka naa kpang saka. 30 Yahuda ta borodi, a tantɛ nwannang daa biling. Bɛɛ kaa nɔng zìi. 31 Yahuda nw'ang tɔ ka biling, a Yeesɔ kɔɔ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bì'i ɓiɓɛ, ɓɔɔ nimbang tɔɔ, “Kãntang keɓe, shɔnzang ri zi bannang mɛɛ ɓɔɔ n Jaa Shɔnzang kaa tɔ. Bannang Laa ti tusu bii kana jong, ka ruu vuu ɓɔɔ n palɛ ɓɛɛ. 32 Zang nɛɛ zi bannang Laa kana ka bii mɛɛ, Laa ti tusu zang bannang mɛɛ ɓɔɔ n Jaa Shɔnzang ditɔ jong. Laa suukãng kpang, a m bannang tantɛnang. 33 Wujɛ mɛɛ, n nwang tɔ̀'ɔ nɛɛ nɔɔ diki wu bee tɔkɔlɔng kpang. Nɔɔ naa kãa m ditɔ. N kɔ̀ɔ nɔɔ doo vuu ɓɔɔ n kɔ̀ɔ zang bang bang zang Yahudawa ɓɛɛ kɔ, ‘Nɔng ɓɔɔ n daa ɓɛɛ, nɔɔ zunung daanang kpang.’ 34 Kãntang keɓe, n dang nɔɔ kaa nyaa ɓɔɔ shɔɔ. Nɔɔ kasɛ ruu zɔɔ katɔ. Naa ɓɔɔ n kasɛ nɔɔ, nɔɔ kasɛ ruu zɔɔ doo nɔngkɔ. 35 Naa nɔɔ kàs'ɛ ruu zɔɔ, zang zi ka wukɔ nɛɛ nɔɔ manɛ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bì'i mɛɛ ɓɛɛ.” 36 Siman Bituru hɛ̃ɛ Yeesɔ tɔɔ, “Mɔɔ daa ka niya, Kpanti?” Yeesɔ kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Nɔng ɓɔɔ n daa ɓɛɛ, mɔɔ dũng m kãntang keɓe kpang. Mɔɔ naa dũng m kaa nɛɛ knti.” 37 Bituru hɛ̃ɛ wu tɔɔ, “Kpanti, n dñ̀ng mɔɔ kãntang kpang ka ruu viya? N kasɛ tɔ, n vɔ ka ruu ɓaaɓɛ katɔ.” 38 Yeesɔ hɛ̃ɛ wu tɔɔ, “Mɔɔ vɔ katɔ ka ruu mɛɛ nizang ya? N kɔ̀'ɔ mɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, ɓɔɔ kn naa ɓaa nyaa bɛɛ mɔɔ laa nyaa tɔ, daa doo taati, nɛɛ mɔɔ zi m nung ɓaa kpang.”

14

1 Yeesɔ kɔɔ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ tɔɔ, “Yeti manɛ wu lasɛ kpang. Nɔɔ sh'ing danggn ka bii Laa, nɔɔ ti sh'ing jong ka bii mɛɛ. 2 Ka gãa Daa mɛɛ, jaka kagn dɔli. Naa nɛɛ nɔngkɔ kpang, n nɛɛ kɔ̀ɔ nɔɔ tɔ. N daa shìli nɔɔ doo nɔng nwannang. 3 N nɛɛ daa tɔ, n nɛɛ daa shìli nɔng tɔ, n gbãayu kati. 'N naa see nɔɔ, n'ɔɔ daa nw'ang nɛɛ n, ka nɔng ɓɔɔ n kagn ɓɛɛ. 4 Nɔɔ zi gbalang ɓɔɔ nɔɔ sɔɔyi nɔɔ daa nɔng ɓɔɔ n daa ɓɛɛ tɔ.” 5 Tooma kɔɔ wu tɔɔ, “Kpanti, ruu zi nɔng ɓɔɔ mɔɔ dà'a ɓɛɛ kpang, a ruu zi gbalang ɓɔɔ ruu sɔɔ ɓɛɛ kaa biya?” 6 Yeesɔ kɔɔ wù tɔɔ, “Nkɔ gbalang, nkɔ nizang, nkɔ suru bii. Zang ɓɔɔ nɛɛ tɔɔ wu daa bii Daa, sɔɔ nɛɛ bii mɛɛ kɔ gbete. 7 Naa nɔɔ nɛ̀'ɛ zi m nung tɔ, nɔɔ nɛɛ zi Daa mɛɛ nung tɔ jong. Vuu ɓɔɔ yi nɛɛ lɛɛkɔ, nɔɔ zi wu nung tɔ, nɔɔ ti zi wu tɔ nɛɛ jìng manɛ.” 8 Filibu kɔɔ wu tɔɔ, “Kpanti, shing ruu ta ruu zi Daa ɓaaɓɛ nung, ɓi vuu ɓɔɔ ruu kasɛ kɔ shɛ̃ɛning.” 9 Yeesɔ kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Filibu, n nw'ang tɔ, nɛɛ nɔɔ diki mɛɛ bee tɔ, mɔɔ zi m nung gn kpang ya? Zang ɓɔɔ nɛɛ zi m tɔ, zi Daa tɔ. A mɔɔ kɔɔ m ka ruu vi nɛɛ, n shìng nɔɔ ta, nɔɔ zi Daa nung viya? 10 Filibu, mɔɔ zi kpang nɛɛ n ka yeti Daa, Daa ti ka yeti mɛɛ kpang ya?” A raa jìng kɔɔ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ tɔɔ, “Ruu kɔ n kɔɔ nɔɔ ɓee, ɓi ruu mɛɛ kpang. Ɓi Daa ɓɔɔ ka yeti mɛɛ kɔ palɛ shoonang ɓiɓɛ ɓiri. 11 Nɔɔ shing danggn ka bii mɛɛ, nɛɛ n ka yeti Daa, Daa ti ka yeti mɛɛ. Nɔɔ nɛɛ shing danggn ka ruu vuu ɓɔɔ n kɔɔ ɓɛɛ kpang, nɔɔ shing danggn ka vuu ɓɔɔ zang zirɛ, zang mã naa ka danggn kɔ n palɛ ɓee. 12 N kɔ̀'ɔ nɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, zang ɓɔɔ nɛɛ shing danggn ka bii mɛɛ, palɛ shoonang ɓɔɔ n palɛ ɓɛɛ katɔ. Ti palɛ shoonang ɓɔɔ ɓa ɓɔɔ n palɛ katɔ. Ka ruu ɓɔɔ, n gbãayu n daa kaa bì'i Daa mɛɛ ɓɛɛ. 13 N ti pàl'ɛ nɔɔ vuu piti ɓɔɔ nɔɔ gà'a nɛɛ nung mɛɛ katɔ, tɔ̀ɔ, zang a Daa bannang kati ka ruu Jaa. 14 Naa nɔɔ gà'a viya piti nɛɛ nung mɛɛ, n naa pàl'ɛ nɔɔ katɔ. 15 “Yeesɔ kɔɔyi tɔɔ, nɔɔ nɛɛ kasɛ ruu mɛɛ katɔ, nɔɔ dũng nyaa ɓɔɔ n dang ɓɛɛ katɔ. 16 N ti gà'a Daa, wu a nɔɔ zang ɓɔɔ naa yi nɔɔ naa ka bii ɓɔɔgn wu naa nwang nɛɛ nɔɔ dondong. 17 Zang keɓe wukɔ Suru Laa, ɓɔɔ tusu zang ruu ɓɔɔ nizang ka yuu Laa. Zang koo ri tà wu kpang, ka ruu ɓɔɔ ri zi wu nung kpang, ri ti zi wu nɛɛ jìng ɓarɛ kpang ɓɛɛ. Nɔɔ zi wu nung manɛ tɔ, ka ruu ɓɔɔ, nwang ɓi nɛɛ nɔɔ ɓɛɛ. Ti naa nwang ka yeti manɛ. 18 “A kɔɔ ri tɔkn tɔɔ, N nɛɛ daa tɔ n yaa nɔɔ ka bm naa javɔ kpang, n a ditɔ ka bì'i manɛ. 19 Diki yaa kaa tɔkɔlɔng bɛɛ zang koo ri zi m takpang. Nɔɔ zi m manɛ katɔ, ka ruu ɓɔɔ, n naa nwang ningkãari, nɔɔ naa nwang ditɔ ningkãari jong. 20 Diki kaɓa nɛɛ a tɔ, nɔɔ naa zi ka leekɔ nɛɛ, Daa ka yeti mɛɛ, n ti kagn yeti ɓiɓɛ. A ɓɔɔ n nɛɛ nɔɔ, ruu ti gbete. 21 “Zang ɓɔɔ nɛɛ tà rɛɛ nyaa ɓɔɔ n dang ɓɛɛ, nɛɛ ti dũngnɛ, wukɔ kasɛ ruu mɛɛ. Zang ɓɔɔ nɛɛ kasɛ ruu mɛɛ, Daa mɛɛ kàs'ɛ wu katɔ. N ti kàs'ɛ wu katɔ, n ti nwàngs'ɛ wu bii mɛɛ.” 22 Yahuda (wu ɓɔɔ zang ɓaa wu nɛɛ Isikariyoti ɓɛɛ kpang) kɔɔ wu tɔɔ, “Kpanti, ka ruu vi mɔɔ nwàngs'ɛ rukɔ bii shɛ̃ɛning, mɔɔ nwangsɛ zang koo piti kpang viya?” 23 Yeesɔ kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Zang ɓɔɔ nɛɛ kasɛ m katɔ, dũng vuu ɓɔɔ n tusu katɔ. Daa mɛɛ kasɛ wu katɔ. Ruu ti a nɛɛ Daa mɛɛ ka bii ɓiɓɛ ruu nw'ang nɛɛ wu. 24 Zang ɓɔɔ nɛɛ kasɛ m kpang dñ̀ng vuu ɓɔɔ n tusu ɓɛɛ kpang. R'uu kɔ nɔɔ tã̀'a ɓee, ɓi ɓɔɔ yuu mɛɛ kpang, ɓi ɓɔɔ Daa ɓɔɔ shong m ɓɛɛ. 25 “N kɔɔ nɔɔ vuu keɓe tɔ, ka wee n nwàng doo nɛɛ nɔɔ ɓɛɛ. 26 Suru Laa ɓɔɔ Daa naa shong wu ka nung mɛɛ, naa tusu nɔɔ vuu ditɔ nandon. Wu ti kpaa nɔɔ danggn vuu ɓɔɔ n kɔ̀ɔ nɔɔ ɓɛɛ nandon. 27 “Nɔɔ nwang waasɛ̃, vuu koo keɓe shing nɔɔ nɔɔ nw'ang waasɛ̃ kpang. Nwannang waasɛ̃ keɓe a ɓi nɛɛ bii mɛɛ. Yeti manɛ wu lasɛ kpang, nɔɔ ti kaa vɔrɔ kpang. 28 Nɔɔ tãayi, n kɔɔ nɔɔ nɛɛ, ‘N dà'a kaatɔ, n gbãayu ditɔ tɔkn ka bii manɛ’. Wee nɔɔ kasɛ m katɔ ɓee, nɔɔ tãa tìnang, ka ruu ɓɔɔ, n dà'a ka bii Daa ɓɛɛ. Ka ruu ɓɔɔ, Daa ɓa m bannang ɓi katɔ ɓɛɛ. 29 N kɔ̀ɔ nɔɔ vuu keɓe tɔ, bɛ̀'ɛ palɛ gn kpang, ka ruu ɓɔɔ nɛɛ naa nwang tɔ nizang nɔɔ shing danggn kaa bii mɛɛ ɓɛɛ. 30 N rang yee tɔ̀'ɔ nɛɛ nɔɔ, làa b'ee naa ɓɔɔ n kasɛ ɓɛɛ kpang, ka ruu ɓɔɔ, zang ɓɔɔ wukɔ kpanti koo a ka naa ɓɛɛ. Zunung ɓɔɔ wu palɛ m vuu ɓɔɔ kpang. 31 N kasɛ nɛɛ zang koo keɓe ri zirɛ nɛɛ n kasɛ ruu Daa katɔ, ka ruu nɔngkɔ, n palɛ vuu piti naa ɓɔɔ wu kɔɔ m nɛɛ n palɛ ɓɛɛ. Nɔɔ yupaa ta ruu daa nɔɔ.

15

1 “Yeesɔ kɔɔ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ tɔɔ, N nwang naa laa inabi ɓɔɔ tɔ̃ɔ ɓɛɛ. Daa mɛɛ ɓi kaa zang ɓɔɔ gãng jìng ka laa inabi ɓɛɛ. 2 Nasãng mɛɛ ɓɔɔ nɛɛ ra jaa kpang, Daa mɛɛ dɔng katɔ. Nasãng ɓɔɔ nɛɛ ra jaa katɔ, kpɛ̃lɛ bii ɓiɓɛ katɔ, tɔ̀ɔ, wu gisi jaa r'anang kaa dɔli. 3 Ruu ɓɔɔ n kɔɔ nɔɔ, a nɔɔ tarɛ ɓɛɛ, sh'ing nɔɔ manɛ tɔ, vuu shi kpang ɓi tɔ̀'ɔ kagn bii manɛ kpang. 4 Nɔɔ nw'ang nɛɛ n, n ti nw'ang nɛɛ nɔɔ. Nasãng ɓɔɔ nɛɛ ka bii laa inabi kpang ra jaa ɓi kpang. Nɔɔ doo nɔngkɔ, nɔɔ nɛɛ nw'ang nɛɛ n kpang, nɔɔ zunung vuu ɓɔɔ palɛnang kpang. 5 “Nkɔ laa inabi, nɔɔ manɛ kaa nasãng. Zang ɓɔɔ nɛɛ nw'ang nɛɛ n, n nɛɛ ti nwang nɛɛ wu, wukɔ ra jaa dɔli. Ka ruu ɓɔɔ, n nɛɛ kpang, nɔɔ zunung vuu ɓɔɔ palɛnang kpang ɓɛɛ. 6 Zang ɓɔɔ nɛɛ nwang nɛɛ n kpang, zang kaɓa nwang naa nasãng ɓɔɔ zang t'asɛ̀, wu tɔɔrɔ ɓɛɛ. Zang kpalɛ nasãng ɓɔɔ naa weɓe zang vang ka waa, waa wu shaa ri. 7 Nɔɔ nɛɛ nwang nɛɛ n, ruu mɛɛ nɛɛ ti nwang ka yeti manɛ, nɔɔ gà'a vuu ɓɔɔ yeti manɛ kasɛ ɓɛɛ, zang a nɔɔ katɔ. 8 Zang zi bannang Daa mɛɛ ka zang dɔli ɓɔɔ nɔɔ ɓaa ri nyaa ɓɛɛ kɔ, tɔ̀ɔ, zang ti zi kati nɛɛ nɔɔ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii mɛɛ ɓɔɔ nizang ɓɛɛ. 9 Naa ɓɔɔ Daa mɛɛ kasɛ m, n kasɛ nɔɔ doo nɔngkɔ. Nɔɔ y'aa kasɛnang kɔ n kàsɛ̀ nɔɔ ɓee kpang. 10 Naa nɔɔ ta nyaa ɓɔɔ n dang nɔɔ ɓee kpang, n kàs'ɛ nɔɔ katɔ sasak. Naa ɓɔɔ n ta rɛɛ nyaa ɓɔɔ Daa mɛɛ dang m kpang, a ti kasɛ m sasak ɓɛɛ. 11 “N kɔ̀'ɔ nɔɔ vuu keɓe, tɔ̀ɔ, nɔɔ tãa tìnang ɓɔɔ n tãa ɓɛɛ kaa jong. Tìnang manɛ wu nwang kaa nyaa kiiri. 12 N dang nyaa n tɔɔ, nɔɔ yi tìng ka ɓɔɔ nɔɔ kàs'ɛ zɔɔ katɔ, naa ɓɔɔ n kasɛ nɔɔ ɓɛɛ. 13 Zang kasɛnang ɓɔɔ ɓa ɓɔɔ zang wu a yuu ɓiɓɛ, nɛɛ zang nyɔ wu vɔrɔ ka ruu rɛɛ ɓeesang kagn kpang. 14 Nɔkɔ rɛɛ masang, nɔɔ nɛɛ palɛ vuu ɓɔɔ n kɔɔ nɔɔ katɔ ɓɛɛ. 15 N ɓàa nɔɔ tɔ̀'ɔ nɛɛ nɔɔ zang ɓɔɔ ri pàl'ɛ m shoonang kpang, ka ruu ɓɔɔ, zang ɓɔɔ pàl'ɛ zang shoonang zi vuu ɓɔɔ dabang gãa ɓiɓɛ palɛ kpang ɓɛɛ. N ɓ'aa nɔɔ nɛɛ, rɛɛ masang, ka ruu ɓɔɔ, n kɔ̀ɔ nɔɔ vuu ɓɔɔ n tãa ka nyaa Daa mɛɛ tɔ nandon ɓɛɛ. 16 Wu nɔkɔ zɔ̃ng m kpang, ɓi nkɔ shɛ̃ɛrɛ nɔɔ, n a nɔɔ shoonang, tɔɔ nɔɔ daa raa jaa. Zɔ̃ng jaa ɓɔɔ nɔɔ r'ar'ɛ, ri nwang dondong. Tɔ̀ɔ, vuu ɓɔɔ nɔɔ gaa nandon ka naa Daa, nɛɛ nung mɛɛ, Daa wu a nɔɔ kati. 17 Ka ruu ruu keɓe kɔ n dang nɔɔ nyaa nɛɛ nɔɔ yi tìng ka ɓɔɔ, nɔɔ kasɛ ruu zɔɔ katɔ ɓɛɛ. 18 “Zang ɓɔɔ ri zi Laa kpang ri bɛ̃ɛ nɔɔ katɔ. Ri nɛɛ bɛ̃ɛ nɔɔ tɔ, danggn wu ning nɔɔ kpang, ri bɛ̃ɛ ɓi nkɔ shɔɔnang. 19 Naa nɔɔ nɛ̀'ɛ zang ɓɔɔ ri zi Laa kpang, ri nɛɛ kàs'ɛ nɔɔ katɔ. N shɛ̃ɛrɛ nɔɔ nɛɛ koo keɓe kɔ, nɔɔ manɛ tɔ̀'ɔ zang ɓarɛ kpang, ka ruu nɔngkɔ, ri kasɛ nɔɔ kpang. 20 Danggn wu ning nɔɔ vuu ɓɔɔ n kɔɔ nɔɔ ɓee kpang. N kɔɔ nɔɔ nɛɛ, ‘Zang shoonang ɓɔɔ ɓa dabang gãa ɓiɓɛ katɔ ɓi kagn kpang.’ Zang ɓɔɔ ri dang m jìng, ri naa dang nɔɔ jìng doo katɔ kɔ. Ri nɛɛ ɓaa shoo ka vuu ɓɔɔ n tùsù ri, ri naa ɓaa shoo katɔ ka ɓɔɔ manɛ kɔ doori. 21 Ri palɛ nɔɔ vuu keɓe piti, ka ruu ɓɔɔ, nɔɔ zang mɛɛ ɓɛɛ. A ri ti zi zang ɓɔɔ shong m kpang ɓɛɛ. 22 Naa n nɛ̀'ɛ 'a tɔ, n nɛ̀'ɛ ràng ri ruu tɔ kpang, zang nɛɛ tɔɔ kpang nɛɛ ri palɛ vuu shi kpang tɔ kpang. Kãntang keɓe, n a tɔ, n tusu ri vuu shi kpang tɔ ri ti yaa kpang, vuu ɓɔɔ ri kɔɔ ɓɛɛ takpang. 23 Zang ɓɔɔ nɛɛ bɛ̃ɛ m, bɛ̃ɛ Daa mɛɛ ɓi doo katɔ kɔ. 24 Naa n nɛɛ palɛ vuu ɓɔɔ, zang palɛ gngn kpang keɓe ka teteng ɓarɛ kpang, zang nɛɛ kɔɔ kpang nɛɛ ri palɛ vuu shi kpang tɔ kpang. Ri zi rɛɛ vuu ɓɔɔ zang zirɛ, zang mã naa ka danggn tɔ, a ri bɛ̃ɛ m doo nɛɛ mani, nɛɛ Daa mɛɛ piti. 25 Vuu keɓe, ɓèe ɓi nyaa vuu ɓɔɔ zang bee ka labeenang nyaa dannang ɓarɛ ɓɛɛ. Zang beeyi nɛɛ, ‘Ri bɛ̃ɛ m, n palɛ wu vuu ɓɔɔ kpang.’ 26 “Danggn wu ning nɔɔ kpang, zang ɓɔɔ naa yi nɔɔ naa ka bii a ditɔ. N nɛɛ dà'a tɔ bii Daa mɛɛ, n shong nɔɔ wu ditɔ. Zang keɓe wukɔ Suru ɓɔɔ a nɛɛ bii Laa ɓɛɛ, wukɔ tusu zang ruu ɓɔɔ nizang ka yuu Laa. Wukɔ naa kɔ̀'ɔ zang ruu ka yuu mɛɛ. 27 Nɔɔ doo zang ɓɔɔ ri kɔɔ zang ruu ka yuu mɛɛ kɔ, ka ruu ɓɔɔ, nɔɔ doo nɛɛ n, ka diki ɓɔɔ n gaayu shoonang mɛɛ palɛnang ɓɛɛ.

16

1 “N kɔɔ nɔɔ vuu keɓe nandon, ka ruu ɓɔɔ, zang nɛɛ dang nɔɔ jìng, nɔɔ yaa danggn ɓɔɔ nɔɔ shing ka bii mɛɛ kpang ɓɛɛ. 2 Zang naa nwangsɛ nɔɔ ditɔ kaa gãa zɔɔ kpalɛnang. Diki a kana, ɓɔɔ zang ɓɔɔ nɛɛ nyɔ nɔɔ vɔrɔ, kɔ̀'ɔ ɓi nɛɛ wu palɛ vuu ɓɔɔ Laa kasɛ ɓɛɛ. 3 Zang ri palɛ nɔɔ vuu keɓe, ka ruu ɓɔɔ, ri zi Daa kpang, ri ti zi m kpang kɔ doori ɓɛɛ. 4 N kɔɔ nɔɔ vuu keɓe, ka ruu ɓɔɔ, laa ɓɔɔ ri palɛ vuu keɓe nɛɛ a tɔ, n'ɔɔ kpaa danggn kati nɛɛ bɛɛ n kɔɔ nɔɔ tɔ ɓɛɛ. N kɔ̀ɔ nɔɔ ruu keɓe ka tìng kpang, ka ruu ɓɔɔ, bɛɛ n doo nɛɛ nɔɔ ɓɛɛ. 5 “Kãntang keɓe, n gbãayu kaa tɔ, ka bì'i zang ɓɔɔ shong m ɓɛɛ. Zang ɓɔɔ ti hɛ̃ɛ m ka teteng manɛ gbete nɛɛ n daa ka niya kpang, ka ruu viya? 6 Wee n kɔɔ nɔɔ kãntang ɓee, yeti manɛ lasɛ kaa tɔ kɔ jong. 7 N kɔ̀'ɔ nɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, daanang mɛɛ kɔ tɔ̃ɔ, ka ruu ɓɔɔ, naa n daa kpang, zang ɓɔɔ naa yi nɔɔ naa ka bii ɓɔɔ wukɔ Suru Laa, a nɔng manɛ kpang. N nɛɛ daa tɔ, n shong wu kati wu a kaa nɔng manɛ. 8 Nɛɛ a tɔ, naa tusu zang koo rɛ̃rɛnang shi kpang ɓɔɔ ri rɛ̃rɛ ka yuu vuu shi kpang palɛnang, nɛɛ vuu tɔ̃ɔ ɓɔɔ Laa kasɛ ɓɛɛ, a ɓɔɔ ti naa ɓɔɔ Laa naa jɛ̃ɛ zang ruu ɓɛɛ, nɛɛ ri ning gbalang ɓarɛ katɔ. 9 Naa dɔng ri ruu ka ruu vuu shi kpang palɛnang, ka ruu ɓɔɔ, ri shing danggn ka bii mɛɛ kpang ɓɛɛ. 10 Wu ti dɔng ri ruu ka ruu vuu tɔ̃ɔ ɓɔɔ Laa kasɛ ɓɛɛ, ka ruu ɓɔɔ n gbãayu kaa bii Daa nɔɔ zi m takpang dondong ɓɛɛ. 11 A ɓɔɔ ka ruu naa ɓɔɔ Laa naa jɛ̃ɛ zang ruu ɓɛɛ, ka ruu ɓɔɔ, zang dɔng zang ɓɔɔ wukɔ kpanti koo keɓe ruu ɓi tɔ ɓɛɛ. 12 “Vuu ɓɔɔ n nɛɛ kɔ̀'ɔ nɔɔ doogn dɔli, nɔɔ zunung danggn mãnang gn naa ɓɔɔ nɔɔ ta ɓɛɛ kpang. 13 Suru keɓe ɓɔɔ wukɔ tusu zang ruu ɓɔɔ nizang ka yuu Laa nɛɛ a tɔ, naa shing nɔɔ, nɔɔ zi vuu ɓɔɔ nizang ɓɛɛ. Rang yee nɛɛ yuu ɓiɓɛ kpang, kɔ̀'ɔ vuu ɓɔɔ wu tãa nɛɛ nyaa Laa ɓɛɛ, wu ti kɔɔ nɔɔ vuu ɓɔɔ naa a ka knti ɓɛɛ. 14 Shing zang, zang a m bannang, ka ruu ɓɔɔ, tuu vuu ɓɔɔ n kɔɔ ɓɛɛ, wu naa nwangsɛ nɔɔ dìiri ɓiɓɛ ɓɛɛ. 15 Vuu Daa mɛɛ piti ɓi ɓɔɔ mɛɛ, ka ruu nɔngkɔ, n kɔɔ nɛɛ Suru Laa naa tuu yee ɓɔɔ n a wu, wu kɔɔ nɔɔ. 16 “Diki yaa kaa tɔkɔlɔng bɛɛ nɔɔ zi m takpang, diki nɛɛ ti bee tɔ tɔkɔlɔng, nɔɔ zi m tɔkn.” 17 Ka teteng zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ, zang ɓɔɔ ri hɛ̃ɛlɛ zɔɔ nɛɛ, “Nɛɛ wu kɔɔ ruu ɓu nɛɛ viya? a kɔɔ kati nɛɛ ‘Diki yaa kaa tɔkɔlɔng ɓɔɔ nɔɔ zi m takpang’, a kɔɔ tɔkn nɛɛ, ‘Diki nɛɛ ti bee tɔ tɔkɔlɔng, nɔɔ zi m tɔkn’. A ɓɔɔ nɛɛ ‘Ka ruu ɓɔɔ n gbãayu ka bii Daa mɛɛ ɓɛɛ’ viya? 18 Ɓu vi ‘Diki nɛɛ bee tɔ’ kɔ, wu kɔɔ ɓɛɛ viya? Ruu zi vuu ɓɔɔ wu kɔɔ ɓɛɛ ɓuru kpang.” 19 Yeesɔ zi tɔ nɛɛ, ri kasɛ nɛɛ ri hɛ̃ɛ wu dìiri ruu keɓe, a kɔɔ ri tɔɔ, “N kɔɔyi nɛɛ, ‘Diki nɛɛ bee tɔ tɔkɔlɔng nɔɔ zi m takpang a ɓɔɔ nɛɛ, diki nɛɛ bee tɔ tɔkɔlɔng tɔkn, nɔɔ zi m kaa tɔ.’ Nɔɔ hɛ̃ɛlɛ zɔɔ ɓu ka ruu ɓiɓɛ kɔ ka naa manɛ ya? 20 N kɔ̀'ɔ nɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, nɔɔ naa kaayi, nɔɔ ɓaa nyaa vaa, zang koo ri tãa ɓarɛ tìnang. Yeti manɛ naa lasɛ, yeti lasɛnang manɛ naa raa tìnang tãanang ditɔ. 21 Zang soro ɓɔɔ jaa kɔng wu, yeti ɓiɓɛ lasɛ katɔ, ka ruu ɓɔɔ, là'a jìng dannang ɓiɓɛ a tɔ ɓɛɛ. Nɛɛ yi jaa tɔ, danggn jaa ɓɔɔ kɔ̀ng wu, ning wu kaa tɔ, ka ruu ɓɔɔ, tãa kaa tìnang ka ruu jaa shɔnzang ɓɔɔ wu nwangsɛ ka koo ɓɛɛ. 22 Ɓɔɔ manɛ nw'ang doo nɔngkɔ, kãntang keɓe, yeti manɛ lasɛ dòo katɔ. N a ditɔ ka bii manɛ tɔkn, nɔɔ naa tãa tìnang ditɔ ka yeti manɛ dɔli. Zang ɓɔɔ zunung ɓɔɔ wu nwangsɛ tìnang keɓe nɛɛ yeti manɛ kpang. 23 “Diki kaɓa nɛɛ naa a tɔ, nɔɔ gàa vuu ɓɔɔ tɔ̀'ɔ ka naa mɛɛ kpang. N kɔ̀'ɔ nɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani. Daa naa a nɔɔ vuu ɓɔɔ nɔɔ g'aa ka naa ɓiɓɛ nɛɛ nung mɛɛ katɔ. 24 Nɔɔ gàa vuu gngn nɛɛ nung mɛɛ kpang, nɔɔ gàa ta, tɔɔ Laa wu a nɔɔ, tɔ̀ɔ, tìnang manɛ wu nwang kaa nyaa kiiri.” 25 “N kɔɔ nɔɔ ruu keɓe nɛɛ nyaa vuu jeenang. Diki a ka naa, ɓɔɔ n kɔ̀ɔ nɔɔ ruu tɔ̀'ɔ nɛɛ nyaa vuu jeenang kpang ɓɛɛ. N kɔɔ nɔɔ ruu kaa yuu Daa mɛɛ faarik. 26 Diki kaɓa nɛɛ a tɔ, nɔɔ naa gàa wu nɛɛ nung mɛɛ, n kɔɔ nɛɛ n naa gà'a nɔɔ wu kpang. 27 Ka ruu ɓɔɔ, Daa nɛɛ yuu ɓiɓɛ kasɛ nɔɔ katɔ ɓɛɛ. Kasɛ nɔɔ ka ruu ɓɔɔ nɔɔ kasɛ m katɔ, a nɔɔ ti shing danggn tɔ, nɛɛ n a nɛɛ bii Laa ɓɛɛ. 28 N à nɛɛ bii Daa, a n à ka koo keɓe. N naa yaa koo keɓe ditɔ tɔkn, n gbãayu ka bii Daa.” 29 A zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ, ri kɔɔ wu nɛɛ, “Mɔɔ rang yee kana faarik faarik kati. Mɔɔ ràng yee tɔ̀'ɔ nɛɛ nyaa vuu jeenang kpang. 30 Ruu zi tɔ kati nɛɛ mɔɔ zi vuu ɓaa tɔ nandon. Mɔɔ ti zi vuu ɓɔɔ zang ri rɛ̃rɛ ka yeti ɓarɛ tɔ. Ka ruu nɔngkɔ, ruu shing danggn tɔ, nɛɛ mɔɔ a ɓaa nɛɛ bii Laa kɔ nizang.” 31 Yeesɔ hɛ̃ɛ ri tɔɔ, “Nɔɔ shing danggn tɔ kati ya? 32 Diki a doo naa, diki bì'i ti a tɔ, ɓɔɔ zang naa tantɛ nɔɔ nandon, zang ɓu daa gãa ɓiɓɛ ɓɛɛ. Nɔɔ naa yaa m ka bm gbete. N wu ka bm nizang kpang, ka ruu ɓɔɔ Daa kagn nɛɛ n ɓɛɛ. 33 N kɔɔ nɔɔ vuu keɓe, nɛɛ nɔɔ nw'ang nɛɛ n, tɔɔ, nɔɔ nw'ang kaa waasɛ̃. Nɔɔ dang jìng katɔ ka koo keɓe. N'ɔɔ mã danggn kagn, n ɓ'a vuu ɓɔɔ ka koo keɓe yuu tɔ.”

17

1 Yeesɔ hangsɛ nyaa ruu keɓe tɔ, a tuu jìng ka lapa, a gàa Laa tɔɔ, “Daa, laa a tɔ. Zang ri zi bannang mɛɛ ta, ɓɔɔ n Jaa ɓaaɓɛ, tɔɔ zang ri zi bannang ɓaaɓɛ kaa bii mɛɛ. 2 Ka ruu ɓɔɔ, mɔɔ a m naa tɔ ka yuu zang piti. Mɔɔ nɛɛ, n a zang ɓɔɔ mɔɔ a m ri ka naa, suru bii ɓɔɔ waa nyaa kpang ta ɓɛɛ. 3 Suru bii ɓɔɔ waa nyaa kpang, ɓi zinang ɓɔɔ zang zirɛ nɛɛ mɔkɔ gbete, Laa ɓɔɔ nizang ɓɛɛ, a ɓɔɔ nkɔ Yeesɔ Kirisi ɓɔɔ mɔɔ shong m ɓɛɛ. 4 N tusu zang koo bannang ɓaaɓɛ tɔ, ka ruu ɓɔɔ, n hangsɛ shoonang ɓɔɔ mɔɔ a m nɛɛ n palɛ tɔ ɓɛɛ. 5 Ka ruu nɔngkɔ, Daa, tuu m ta, mɔɔ daa nɛɛ n ka nɔng ɓɔɔ mɔɔ kagn ɓɛɛ. Mɔɔ a m bannang naa ɓɔɔ mɔɔ a m bɛ̀'ɛ zang mãa koo gn kpang ɓɛɛ.” 6 “N tùsù zang ɓɔɔ mɔɔ a m ri ka teteng zang ɓɔɔ ka koo keɓe, mɔɔ tɔ. Ri ɓarɛ zang ɓaaɓɛ, a mɔkɔ a m ri kati. Ri dũng ruu ɓaaɓɛ tɔ. 7 Ri zi tɔ kati nɛɛ vuu ɓɔɔ mɔɔ a m piti, a ɓi nɛɛ bii ɓaaɓɛ. 8 N kɔɔ ri nyaa ɓɔɔ mɔɔ shong m nɛɛ mani tɔ, a ri ti ta tɔ. Ri zi tɔ kati nɛɛ n a nɛɛ bii ɓaaɓɛ kɔ nizang. A ri ti shing danggn tɔ nɛɛ mɔkɔ shong m. 9 “N gaa mɔɔ ka ruu ɓarɛ kɔ. N gaa mɔɔ wu ka ruu zang koo kpang. N gaa mɔɔ m ka ruu zang ɓɔɔ mɔɔ a m ri ɓɛɛ. Ka ruu ɓɔɔ, ri ɓarɛ ɓɔɔ ɓaaɓɛ ɓɛɛ. 10 Zang mɛɛ piti ɓi ɓɔɔ ɓaaɓɛ, a zang ɓaaɓɛ piti ti ɓɔɔ mɛɛ. N ti walɛ bannang tɔ ka ruu ɓarɛ. 11 Yaa kaa tɔkɔlɔng n gbãayu kaa tɔ ka bii ɓaaɓɛ. N yaa koo keɓe m kaa tɔ, ri ɓarɛ doo ka koo. Daa, ɓɔɔ shi kpang ka bii ɓaaɓɛ kpang ɓɛɛ, yiti ri waasɛ̃ nɛɛ naa vuu palɛnang ɓɔɔ mɔɔ a m ɓɛɛ. Tɔ̀ɔ, ri nwang kaa gbete naa ɓɔɔ ruu nɛɛ mɔɔ, ruu gbete ɓɛɛ. 12 Ɓɔɔ bɛɛ n doo nɛɛ ri, n yiti ri waasɛ̃ nɛɛ naa vuu palɛnang ɓaaɓɛ, ɓɔɔ mɔɔ 'a m ɓɛɛ. N yiti ri waasɛ̃, vuu ɓɔɔ lee ri naa ka bii kpang, a ɓɔɔ gbete ti ning kpang. Ɓi zang gbete ɓɔɔ bɛɛ nɛ̀'ɛ ning ɓi katɔ kɔ nwani kɔ gbete. Ti ning ɓi ka n'aa ɓɔɔ zang bee ka yeti labeenang Laa tɛ̃ɛtɛ̃ɛ nɛɛ naa ning ɓi katɔ kɔ nwani ɓɛɛ. 13 Kãntang keɓe, n gbãayu kaa tɔ ka bii ɓaaɓɛ. Wee n doo ka koo nɛɛ ri ɓɛɛ, n kɔ̀'ɔ vuu keɓe, tɔ̀ɔ, ri tãa tìnang ɓɔɔ n tãa ɓɛɛ kaa jong. Tìnang ɓarɛ wu ti nwang kaa nyaa kiiri. 14 N a ri nyaa ɓɔɔ mɔɔ shong m nɛɛ mani tɔ, a zang koo bɛ̃ɛ ri tɔ, ka ruu ɓɔɔ, ri ɓarɛ tɔ̀'ɔ zang koo kpang ɓɛɛ. Naa ɓɔɔ n m zang koo kpang ɓɛɛ. 15 N gaa mɔɔ nɛɛ mɔɔ see ri katɔ, ri yaa koo kpang. N gaa mɔɔ nɛɛ mɔɔ yiti ri waasɛ̃. M'ɔɔ yaa sheetang, zang shi kpang, wu lee ri naa ka bii kpang. 16 Ri ɓarɛ zang koo kpang, naa ɓɔɔ n m zang koo kpang ɓɛɛ. 17 Shing ri, ri nw'ang zang ɓaaɓɛ ɓɔɔ shi kpang kagn bii ɓarɛ kpang ɓɛɛ, nɛɛ ruu ɓaaɓɛ ɓɔɔ nizang ɓɛɛ. Ruu ɓaaɓɛ ɓi nizang. 18 N shong ri ka koo naa ɓɔɔ mɔɔ shong m ka koo ɓɛɛ. 19 N a mɔɔ yuu mɛɛ, ka ruu ɓarɛ kɔ, tɔɔ ri a mɔɔ yuu ɓarɛ kaa jong nizang.” 20 “N gaa mɔɔ ka ruu ɓarɛ kɔ shɛ̃ɛning kpang. N gà'a mɔɔ jong ka ruu zang ɓɔɔ ri naa shing danggn ka bii mɛɛ, ka ruu ruu ɓɔɔ ri naa tãa ka nyaa ɓarɛ ɓɛɛ. 21 N gaa mɔɔ nɛɛ ri nwang ka nyaa zɔɔ gbete. Daa mɛɛ, n gaa mɔɔ nɛɛ ri nwang nɛɛ ruu, naa ɓɔɔ mɔɔ nwang nɛɛ n, a n ti nwang nɛɛ mɔɔ ɓɛɛ. Tɔ̀ɔ, zang koo ri shing danggn kati nɛɛ mɔkɔ shong m nizang. 22 N a ri doo bannang ɓɔɔ mɔɔ a m ɓɛɛ kɔ, tɔ̀ɔ, ri nw'ang kaa gbete naa ɓɔɔ rùu ɓuru nɛɛ mɔɔ gbete ɓɛɛ. 23 Naa ɓɔɔ n nwang nɛɛ ri, a mɔɔ nwang nɛɛ n ɓɛɛ. Tɔ̀ɔ, ri nwang kaa jong ka nyaa zɔɔ dɔ̃ɔ gbete. Tɔ̀ɔ, zang koo ri zi kati nɛɛ mɔkɔ shong m, nɛɛ mɔɔ ti kasɛ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii mɛɛ katɔ, naa ɓɔɔ mɔɔ kasɛ m ɓɛɛ. 24 “Daa mɛɛ, n kasɛ nɛɛ zang kɔ mɔɔ a m ri ɓee, ri nwang nɛɛ n ka nɔng ɓɔɔ n naa nw'ang ɓɛɛ. Tɔ̀ɔ, ri zi bannang ɓɔɔ mɔɔ a m doo tɛ̃ɛtɛ̃ɛ bɛɛ zang mãa koo gn kpang ɓɛɛ. Mɔɔ a m bannang keɓe, ka ruu ɓɔɔ, mɔɔ kasɛ m katɔ ɓɛɛ. 25 Daa mɛɛ ɓɔɔ palɛ ɓi tɔ̃ɔ ɓɛɛ, zang koo ri zi mɔɔ ɓaa kpang. N zi mɔɔ m tɔ, a zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii mɛɛ keɓe, ri zi tɔ nɛɛ mɔkɔ shong m. 26 N tusu ri mɔɔ tɔ, n ti tusu ri ditɔ sasak, tɔɔ ri kasɛ zɔɔ kaa jong naa ɓɔɔ mɔɔ kasɛ m ɓɛɛ. 'N ti nw'ang jong nɛɛ ri.”

18

1 Yeesɔ hangsɛ Laa gaanang tɔ, a nwangnɛ nɛɛ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ, ri daa ta ràng ɓɔɔ zang ɓaa nɛɛ Kidirong ɓɛɛ ka dang. Zang l'ang vɔ̀'ɔ laa inabi kagn ka nɔngkɔ, Yeesɔ shɛ̃ɛ ka yeti ɓiɓɛ nɛɛ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ ɓɛɛ. 2 Yahuda ɓɔɔ naa nyɔ yuu Yeesɔ zi nɔng tɔ jong, ka ruu ɓɔɔ, Yeesɔ ri kpalɛ zɔɔ ka nɔngkɔ nɛɛ, zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ diki diki ɓɛɛ. 3 Ka ruu nɔngkɔ, Yahuda sèe rɛɛ sɔɔja nɛɛ zang ɓɔɔ ri gã Gãa Laa, ɓɔɔ rɛɛ zang bang zang ɓɔɔ ri dɔɔ vuu ka Gãa Laa nɛɛ rɛɛ zang Farisawa ri shong ri ɓɛɛ, a daa nɛɛ ri ka vɔ̀'ɔ laa inabi. Zang keɓe ri tùurù vuu waa ka naa, nɛɛ waa zà'ang sɔɔ a ɓɔɔ waa tooshi. 4 Yeesɔ ti zi vuu ɓɔɔ zang naa palɛ wu ɓi tɔ, a yupaa naa shii ka tìng ɓarɛ, a hɛ̃ɛ ri tɔɔ, “Nɔɔ kãa ɓu wiya?” 5 Ri kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Ruu kãa Yeesɔ yɔɔ Nazara” A kɔɔ ri tɔɔ, “Nkɔ ɓee.” Yahuda ɓɔɔ nyɔ yuu Yeesɔ shii nɛɛ ri ka nɔngkɔ. 6 Ɓɔɔ Yeesɔ kɔɔ ri nɛɛ “Nkɔ ɓee,” ri wɔ nɛɛ knti, a ri watɛ ka tipi. 7 Yeesɔ hɛ̃ɛ ri tɔkn nɛɛ, “Nɔɔ kãa wiya?” Ri kɔɔyi nɛɛ, “Ruu kãa Yeesɔ yɔɔ Nazara.” 8 Yeesɔ kasɛ ri nyaa tɔɔ, “N kɔɔ nɔɔ tɔ, nɛɛ nkɔ ɓee. Nɔɔ nɛɛ kãa nkɔ, nɔɔ yaa rɛɛ zang ɓɔɔ mantɛ vuu ka bii mɛɛ keɓe ɓarɛ ka nɔngkɔ ri daayi.” 9 Vuu keɓe nwang naa ɓɔɔ wu kɔɔ ka tìng ɓɛɛ, kɔɔyi nɛɛ, “N ning zang ɓɔɔ mɔɔ a m ri ka naa gbete kpang ɓɛɛ.” 10 Bɛɛ yere bang kagn naa Siman Bituru. A Bituru zɔ̃ngnɛ ku jaafò'o kpanti zang ɓɔɔ ri dɔɔ vuu ka Gãa Laa. Dɔng wu shoo nakn kak. (zang ɓaa jaafoo bì'i nɛɛ Malaku.) 11 Yeesɔ kɔɔ Bituru nɛɛ, “Hãa yere bang ɓaaɓɛ ta ka kpãa ka nɔng, mɔɔ kɔ̀ɔ ɓu nɛɛ n tà jìng dannang ɓɔɔ Daa mɛɛ nɛɛ n dàng ɓɛɛ kpang ya?” 12 A rɛɛ sɔɔja zang Rooma nɛɛ zang bang ɓarɛ, a ɓɔɔ rɛɛ zang ɓɔɔ ri gã Gãa Laa ɓɛɛ, ri yi Yeesɔ. Ri mã wu. 13 A ri atɛ wu ka bii Ana kɔ shɔɔnang. Ana, ɓi Kayifa ɓeekpang. Kayifa kɔ kpanti zang ɓɔɔ ri dɔɔ vuu kaa Gãa Laa ka saa kaɓa. 14 Kayifa kɔ kɔɔ rɛɛ zang bang bang zang Yahudawa nɛɛ, zang gbete kɔ wu vɔ jong ka nung ɓɔɔ zang dɔli nɛɛ vɔ ɓɛɛ. 15 Siman Bituru nɛɛ yɔɔ ɓɔɔ mantɛ vuu doo ka bì'i Yeesɔ kɔ ɓɛɛ, ri dũng Yeesɔ. Kpanti zang ɓɔɔ ri dɔɔ vuu ka Gãa Laa zi yɔɔ kaɓa nung tɔ gbãnggbãng. Ka ruu nɔngkɔ, zang yaa wu daa kaa nɛɛ Yeesɔ ka dàbang gãa kpanti zang ɓɔɔ ri dɔɔ vuu ka Gãa Laa ɓɛɛ. 16 A Bituru shii ɓi kaa nyaa gãa biling. Yɔɔ kaɓa nwang tɔkn ka biling, naa rang yee nɛɛ jaa zang soro ɓɔɔ gã nyaa gãa nɛɛ wu yaa Bituru wu a yeti gãa. A zang yaa Bituru kati, a kaa dàbang gãa. 17 A jaa zang soro ɓɔɔ gã nyaa gãa hɛ̃ɛ Bituru tɔɔ, “Mɔɔ wu doo zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii yɔɔ kaɓa kɔ kpang ya?” Bituru kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Kpang, n m zang ɓiɓɛ kpang.” 18 Sɔ̀ɔr'ɔ si katɔ, a rɛɛ zang ɓɔɔ ri palɛ zang shoonang nɛɛ zang ɓɔɔ ri gã gãa, ri dɔɔ waa. Ri shiiri kaa nyaa waa nɛɛ waa wu nwaa ri bii. Bituru daa kaa jong daa shii nɛɛ ri, nɛɛ waa wu nwaa wu bii jong. 19 Kpanti zang ɓɔɔ ri dɔɔ vuu ka Gãa Laa hɛ̃ɛlɛ Yeesɔ ruu ka yuu zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ ɓɛɛ, nɛɛ ruu vuu ɓɔɔ wu tusu zang ɓɛɛ. 20 Yeesɔ kasɛ wu nyaa tɔɔ, “N waa m katɔ n tùsù zang koo vuu kpang. Vuu ɓɔɔ n tusu piti, n tusu m ka gãa zɔɔ kpalɛnang, a ɓɔɔ ka yeti Gãa Laa. Nɔng ɓɔɔ zang Yahudawa nandon ri kpalɛ kagn ɓɛɛ. N kɔ̀ɔ vuu ɓɔɔ m gngn nɛɛ nwiiri kpang. 21 A mɔɔ hɛ̃ɛlɛ m ka ruu viya? Hɛ̃ɛlɛ rɛɛ zang ɓɔɔ ri tãa vuu ɓɔɔ n tusu ɓɛɛ. Hɛ̃ɛ ri vuu ɓɔɔ n kɔɔ ri. Ri zi vuu ɓɔɔ n kɔɔ tɔ.” 22 Ɓɔɔ Yeesɔ kasɛ nyaa naa weɓe, zang gbete ka teteng zang ɓɔɔ ri gã gãa Laa, ɓɔɔ ri shii ka nɔng, nyɔ Yeesɔ nɛɛ naa ka kashoo. A kɔɔ wu nɛɛ “Mɔɔ r'ang kpanti zang ɓɔɔ ri dɔɔ vuu ka Gãa Laa ruu nɔngkɔ ka ruu viya?” 23 Yeesɔ kɔɔ wu tɔɔ, “N nɛɛ kɔɔ vuu ɓɔɔ kagn shi kpang, kɔ̀'ɔ zang kɔ ka nihn piti ɓɛɛ vuu bì'i ta. Vuu ɓɔɔ n kɔɔyi nɛɛ nizang kɔ nwani, mɔɔ nyɔ m ɓu kaa ruu viya?” 24 A Ana dɔ̃ wu kaa dòo naa ɓɔɔ zang mã wu ɓɛɛ, ka bii Kayifa ɓɔɔ wukɔ kpanti zang ɓɔɔ ri dɔɔ vuu ka Gãa Laa ɓɛɛ. 25 Bituru shii doo ka nɔng ɓaasi nɛɛ waa wu nwaa wu bii. A zang ɓɔɔ ri shiiri nɛɛ wu, ri hɛ̃ɛ wu nɛɛ, “Mɔɔ doo zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii yɔɔ kaɓa kɔ kpang ya?” Bituru laa nyaa kɔɔyi tɔɔ, “Kpang, n m zang ɓiɓɛ kpang.” 26 Zang gbete ka teteng zang ɓɔɔ ri pàl'ɛ kpanti zang ɓɔɔ ri dɔɔ vuu ka Gãa Laa shoonang, ti shing zang nɛɛ jaafoo ɓɔɔ Bituru d'ɔng wu shoo nɛɛ yere bang kɔ ɓɛɛ, rang yee. Hɛ̃ɛ Bituru nɛɛ, “N zi bɛɛ mɔkɔ nɛɛ yɔɔ kaɓa, ka vɔ̀'ɔ laa inabi kpang ya?” 27 A Bituru laa nyaa tɔkn nɛɛ, “Kpang.” A kn tantɛ nyaa kaa ɓaanang. 28 Nɛɛ gãndi zangzang, zang nwangsɛ Yeesɔ nɛɛ gãa Kayifa, zang daa nɛɛ wu ka gãa gɔmna. Zang Yahudawa ri daa yeti gãa kpang, ka ruu ɓɔɔ, ri kasɛ nɛɛ ri palɛ vuu ɓɔɔ nyaa dannang ɓarɛ zãa ri palɛnang katɔ kpang, tɔɔ ri naa shaa vuu shaanang nyaalaa ɓɔɔ zang kpaa danggn diki ɓɔɔ Laa tɛɛ kagn kati. 29 Ka ruu nɔngkɔ, Bilatu nwang kaa biling, daa ìi ri, a hɛ̃ɛyi tɔɔ, “Nɔɔ nɛɛ, vuu shi kpang ɓɔɔ yɔɔ keɓe palɛ ɓu viya?” 30 Ri kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Naa nɛɛ palɛ vuu shi kpang ɓɔɔ kagn kpang, ruu nɛɛ atɛ wu ka bii ɓaaɓɛ kpang.” 31 Bilatu kɔɔ ri tɔɔ, “Nɛɛ nɔngkɔ, nɔɔ dita nɛɛ wu nɔɔ daa jɛ̃ɛ wu ruu naa ɓɔɔ nyaa dannang manɛ kɔɔ ɓɛɛ.” Ri kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Kpanti Rooma a ruu naa nɛɛ ruu nyɔ zang vɔrɔ kpang.” 32 Vuu keɓe nwang ka naa ɓɔɔ Yeesɔ kɔɔ ɓɛɛ. Bɛɛ kɔɔ ri zɔ̃ng vɔrɔ ɓɔɔ wu naa vɔ ɓɛɛ tɔ. 33 Bilatu gbãayu daa ka yeti gãa, daa ɓaa nyaa, hɛ̃ɛ wu nɛɛ, “Mɔkɔ Kpanti zang Yahudawa ya?” 34 Yeesɔ hɛ̃ɛ wu nɛɛ, “Ruu keɓe mɔkɔ hɛ̃ɛ nɛɛ yuu ɓaaɓɛ ya, kɔ zang ɓɔɔ kɔɔ mɔɔ ruu kagn yuu mɛɛ?” 35 Bilatu kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Ɓɔɔ mɔɔ zirɛ, n zang Yahudawa ya? Ɓi zang ɓaaɓɛ, nɛɛ rɛɛ zang bang bang zang ɓɔɔ ri dɔɔ vuu ka Gãa Laa, ri atɛ mɔɔ ka bii mɛɛ. Mɔɔ palɛ viya?” 36 Yeesɔ kɔɔyi tɔɔ, “Kpanti roonang mɛɛ nw'ang ɓi nɛɛ koo keɓe kpang. Naa kpanti roonang mɛɛ nɛɛ ɓɔɔ koo keɓe, zang mɛɛ ri nɛɛ g'aa nyaa kana. Zang nɛɛ zang bang bang zang Yahudawa n kpang. Kpanti roonang mɛɛ nw'ang ɓi nɛɛ koo keɓe kpang.” 37 A Bilatu hɛ̃ɛ wu kati tɔɔ, “Mɔɔ ɓu Kpanti ya?” Yeesɔ kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Naa ɓɔɔ mɔɔ kɔɔ ɓɛɛ, n Kpanti kɔ. N a ka koo keɓe, a zang yi m nɛɛ n kɔɔ zang ruu ɓɔɔ nizang. Zang ɓɔɔ nɛɛ kasɛ ruu ɓɔɔ nizang katɔ, ɓaa shoo katɔ ka yee mɛɛ.” 38 A Bilatu hɛ̃ɛ wu tɔɔ, “A zang ɓaa vi nɛɛ ruu ɓɔɔ nizang viya?” 39 Vuu ɓɔɔ n p'alɛ̀ nɔɔ kagn diki diki ka nyaalaa pasika. N yaarɛ nɔɔ zang gbete naa ka teteng zang ɓɔɔ zang mã ri ka sãa ɓɛɛ. Nɔɔ kasɛ tɔ, n yaa nɔɔ kpanti zang Yahudawa naa ya?” 40 Ri m'ɛɛ nyaa nabm ka lapa nandon nɛɛ, “Wu yɔɔ keɓe kpang. Ruu kasɛ mɔɔ yaa ruu ɓuru Baraba naa.” Baraba keɓe, ɓi ka teteng zang ɓɔɔ ri haa nyaa ka gari a zang nyɔ zang vɔrɔ ɓɛɛ.

19

1 A Bilatu a zang Yeesɔ nɛɛ zang nyɔ wu nɛɛ gbãa. 2 Sɔɔja ri t'i kɔkɔ, ri hãa wu ka yuu kaa naa lapoo ɓɔɔ zang kãng kpanti yuu nɛɛ mani ɓɛɛ. Ri hãa wu fɔ̃ɔrɔ ɓɔɔ ta bii naa nwɛɛri naa ɓɔɔ kpanti ri hãlɛ ɓɛɛ. 3 Ri ti 'alɛ̀ ka bì'i ɓiɓɛ, ri jee wu nyaa naa kpanti, ri kɔɔ nɛɛ, “Kpanti zang Yahudawa, m'ɔɔ nwang ningkãari dondong.” Ri daayi, ri daa nyɔ wu nɛɛ naa ka kashoo. 4 Bilatu nw'ang tɔkn daa ka bii zang Yahudawa ɓɔɔ ri kpalɛ zɔɔ ka biling ɓɛɛ, a kɔɔ ri tɔɔ, “Nɔɔ ɓaa shoo karɛ, zang 'atɛ̀ nɔɔ wu kaatɔ ka biling, tɔ̀ɔ, n'ɔɔ zìi kati nɛɛ, n ìi vuu shi kpang ɓɔɔ wu palɛ ɓɔɔ n dɔng wu ruu kagn ɓɛɛ kpang.” 5 A Yeesɔ nw'ang kati nɛɛ lapoo kɔkɔ ka yuu, nɛɛ fɔ̃ɔrɔ ɓɔɔ ta bii naa nwɛɛri ka bii. A Bilatu kɔɔ ri tɔɔ, “Nɔɔ zirɛ, yɔɔ bì'i keɓe.” 6 Ɓɔɔ rɛɛ zang bang bang zang ɓɔɔ ri dɔɔ vuu ka Gãa Laa nɛɛ rɛɛ zang ɓɔɔ ri gã Gãa Laa ri zi wu hn, ri mɛɛ nyaa ka lapa nɛɛ, “Nɔɔ ɓaa wu naa ta laa, Nɔɔ ɓaa wu naa ta laa.” Bilatu kɔɔ ri tɔɔ, “Nɔɔ yi wu ta nɔɔ daa ɓaa wu naa ka laa. N ìi wu nɛɛ vuu shi kpang ɓɔɔ n dɔng wu ruu kagn, tɔɔ zang nyɔ wu vɔrɔ ɓɛɛ kpang.” 7 Zang Yahudawa ɓɔɔ ri kpalɛ zɔɔ ri kasɛ nyaa tɔɔ, “Nyaa dannang ɓuru ɓɔɔ kɔɔyi nɛɛ zang nyɔ zang ɓɔɔ naa weɓe vɔrɔ kagn. Ka ruu ɓɔɔ, kɔɔyi nɛɛ wukɔ Jaa Laa ɓɛɛ.” 8 Ɓɔɔ Bilatu tãa naa weɓe, bii kàa wu vɔrɔ kaa dɔli. 9 Gbãayu tɔkn nɛɛ Yeesɔ ka dàbang gãa, a hɛ̃ɛ wu tɔɔ, “Mɔɔ zang niya?” A Yeesɔ kasɛ wu nyaa kaa takpang. 10 Bilatu kɔɔ wu tɔɔ, “Mɔɔ ràng m yee kpang ya? Mɔɔ zi kpang nɛɛ n zunung ɓɔɔ n yaa mɔɔ naa katɔ, n zunung ɓɔɔ n shingnɛ zang wu ɓaa mɔɔ naa ka laa katɔ, kpang ya?” 11 Yeesɔ kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Mɔɔ nɛ̀'ɛ zunung ɓɔɔ mɔɔ pàl'ɛ m vuu ɓɔɔ kpang, naa Laa a mɔɔ naa kpang ɓɛɛ. Ka ruu nɔngkɔ, vuu shi kpang zang ɓɔɔ ri a mɔɔ n ka naa kɔ, ɓa ɓɔɔ ɓaaɓɛ.” 12 Ɓɔɔ Bilatu tãa naa weɓe, kãa gbalang nɛɛ wu yaa Yeesɔ naa. Zang Yahudawa ri goo nyaa, ri kɔɔ Bilatu tɔɔ, “Mɔɔ nɛɛ yaa wu naa tɔ, mɔɔ ɓaa Kayisa ɓeesang kpang. Zang ɓɔɔ ɓaa yuu ɓiɓɛ nɛɛ wu kpanti, ɓi zang ɓɔɔ shing jìng nɛɛ Kayisa kpang ɓɛɛ.” 13 Ɓɔɔ Bilatu tãa ruu keɓe, nwangsɛ Yeesɔ ka biling, a daa nwang ka yuu laa nwannang zang ɓɔɔ jɛ̃ɛ zang ruu. Ka nɔng ɓɔɔ zang ɓaa nɛɛ “Nɔng ɓɔɔ zang wàa nɛɛ tari ɓɛɛ.” Nɛɛ nyaa Yahudawa zang ɓaa nɛɛ “Gabata.” 14 Bɛɛ ka diki ɓɔɔ zang kpalɛ bii ka ruu diki nyaalaa ɓɔɔ zang kpaa danggn diki ɓɔɔ Laa tɛɛ ɓɛɛ. Bɛɛ làa a ka naa dalɛ yuu. A Bilatu kɔɔ zang Yahudawa kati tɔɔ, “Kpanti manɛ keɓe.” 15 Ri goo nyaa tɔɔ, “Nyɔ wu vɔrɔ ta, Nyɔ wu vɔrɔ ta. Ɓaa wu naa ka laa.” Bilatu hɛ̃ɛ ri tɔɔ, “Nɔɔ kasɛ tɔ n ɓaa kpanti manɛ naa ka laa ya?” Zang bang bang zang ɓɔɔ ri dɔɔ vuu ka Gãa Laa ri kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Kpanti ɓuru ɓi Kayisa kɔ gbete.” 16 A Bilatu a ri Yeesɔ kati, nɛɛ ri daa ɓaa wu naa ka laa. 17 Yeesɔ tuu laa ɓɔɔ zang daa ɓaa wu naa kagn, a nwangnɛ daa nɛɛ mani ka nɔng ɓɔɔ zang ɓaa nɛɛ “Yuu zɔ̃ɔpi” bɛɛ zang Yahudawa ɓaa ɓi nɛɛ Golgota. 18 A ri ɓaa wu naa ka laa ka nɔngkɔ. Ri ti ɓaa zang ziti naa jong nɛɛ wu. Ɓɔɔ gbete ka nakn, ɓɔɔ ka nagang, a Yeesɔ ɓi kaa teteng. 19 Bilatu kɔɔ zang nɛɛ zang bee vuu, zang ɓaa ka yuu laa ɓɔɔ zang ɓaa Yeesɔ naa kagn ɓɛɛ. Nɛɛ zang beeyi nɛɛ, “Yeesɔ yɔɔ Nazara, Kpanti zang Yahudawa.” 20 Zang Yahudawa dɔli ri gã vuu ɓɔɔ zang b'ee ɓɛɛ, ka ruu ɓɔɔ, nɔng ɓɔɔ zang ɓaa Yeesɔ naa kagn bee nɛɛ gari kpang ɓɛɛ. Zang b'ee vuu bì'i nɛɛ nyaa Yahudawa, nɛɛ nyaa Rooma, a ɓɔɔ nɛɛ nyaa Heleniyawa. 21 Zang bang bang zang ɓɔɔ ri dɔɔ vuu ka Gãa Laa, ri daa ka bì'i Bilatu, ri kɔɔ wu nɛɛ, “Zang bèe kpang nɛɛ ‘kpanti zang Yahudawa’ kpang. Zang ri beeyi nɛɛ, ‘Yɔɔ keɓe kɔɔyi nɛɛ wukɔ kpanti zang Yahudawa.’” 22 Bilatu kɔɔ ri tɔɔ, “Vuu ɓɔɔ n bèe ɓɛɛ, n b'ee m tɔ.” 23 Rɛɛ sɔɔja ri ɓ'aa Yeesɔ naa tɔ ka laa, a ri sèerè fɔ̃ɔrɔ ɓiɓɛ ri basɛ nɔng dɛ̃ɛti. Zang sɔɔja ɓu tuu nɔng gbete. Yaa kaa fɔ̃ɔrɔ ɓɔɔ wu hãa nɛɛ tìng, ɓɔɔ zang duusu nyaa ka takpang ɓɛɛ. 24 Rɛɛ sɔɔja ri kɔɔ zɔɔ tɔɔ, “Ruu lɔɔsɔ kpang, ruu shaa laa, ruu zi zang ɓɔɔ fɔ̃ɔrɔ keɓe raa ɓɔɔ ɓiɓɛ ɓɛɛ.” Vuu keɓe nwang naa ɓɔɔ zang b'ee kaa yeti labeenang Laa ka tìng tɛ̃ɛtɛ̃ɛ ɓɛɛ. Zang beeyi nɛɛ, “Ri basɛ fɔ̃ɔrɔ mɛɛ ka bì'i ɓarɛ, a ri ti shaa laa ka ruu fɔ̃ɔrɔ ɓɔɔ n hãa nɛɛ tìng ɓɛɛ.” Wee vuu ɓɔɔ sɔɔja ri palɛ ɓɛɛ kɔ. 25 Nà'a Yeesɔ nɛɛ jaanaa nà'a Yeesɔ ɓɔɔ soro, nɛɛ Marayamu soro Kilopa, a ɓɔɔ Marayamu Magadaliya ri shiiri ka nɔng ɓɔɔ zang ɓaa Yeesɔ naa naabm. 26 Yeesɔ zi niiɓɛ, nɛɛ yɔɔ ɓɔɔ mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ, ɓɔɔ wu kasɛ wu dɔli ka nɔng ɓɔɔ ri shii ɓɛɛ. A Yeesɔ kɔ̀ɔ nà'a ɓiɓɛ tɔɔ, “Maanaa, Jaa ɓaaɓɛ kiɓi kɔ.” 27 A kɔɔ yɔɔ ɓɔɔ mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ, bì'i tɔɔ, “Nà'a ɓaaɓɛ kiɓi kɔ.” A yɔɔ tuu nà'a Yeesɔ daa kaa nɛɛ wu ka gãa ɓiɓɛ. 28 Yeesɔ zi tɔ nɛɛ zang hangsɛ nyaa vuu tɔ nandon, a kɔɔyi tɔɔ, “Sutu mãa m.” A kɔɔ nɔngkɔ tɔɔ vuu ɓɔɔ zang bee ka yeti labeenang Laa wu nwang kaa nizang. 29 Zang shing mii inabi ɓɔɔ gbang katɔ kagn nɔngkɔ ka waka. A zang hãa sɔ̀ɔsɔ kagn, zang shing ka yuu laa hisop, zang a wu ka nyaa. 30 Yeesɔ m'aa mii inabi ɓɔɔ gbang katɔ tɔ, a kɔɔyi tɔɔ, “Zang hangsɛ nyaa tɔ.” A ɓaa yuu ka dii, vɔ kati. 31 A zang bang bang zang Yahudawa ri gaa Bilatu nɛɛ wu yaa ta zang ri kakɛ doo zang ɓɔɔ zang ɓaarɛ ri naa ka laa ɓɛɛ, nɛɛ zang ti witi vɔrɔ ɓarɛ zang daa gbãayi. Ri gaa wu ka ruu ɓɔɔ ɓi kaa diki ɓɔɔ zang kpalɛ bii ka ruu diki ɔ̃sɔnang ɓɛɛ. Ri kasɛ kpang nɛɛ, ɓuru diki ɔ̃sɔnang wu ìi ri doo ka lapa kpang. Ka ruu ɓɔɔ diki keɓe ɓi ɓɔɔ bang ɓɛɛ. 32 A rɛɛ sɔɔja ri daayi ri daa kakɛ doo rɛɛ zang ɓɔɔ zang ɓaa ri naa nɛɛ Yeesɔ ɓɛɛ kɔ shɔɔnang. 33 Ɓɔɔ ri a ka yuu Yeesɔ, ri zirɛ vɔ ɓi tɔ, a ri kakɛ doo ɓiɓɛ kaa takpang. 34 Yɔɔ sɔɔja gbete shu kagn buru ɓiɓɛ nɛɛ shalang, zìi nɛɛ mii tɛ̃ɛ nɛɛ nɔng ɓɔɔ yɔɔ shu ɓɛɛ. 35 (Zang ɓɔɔ zi naa ɓɔɔ zang palɛ vuu keɓe, wukɔ kɔɔyi, tɔ̀ɔ, nɔɔ shing danggn kaa jong. Vuu kɔ wu kɔɔ ɓɛɛ, ɓi nizang, ti zi tɔ nɛɛ wu suu see kpang.) 36 Zang palɛ vuu keɓe naa ɓɔɔ zang bee ka yeti labeenang Laa tɛ̃ɛtɛ̃ɛ ɓɛɛ. Zang beeyi tɔɔ, “Zang ka kaka ɓiɓɛ gbete kpang.” 37 Zang ti bee kagn ka yeti labeenang Laa tɔkn tɔɔ, “Zang ri pɛ̃ɛrɛ zang ɓɔɔ ri shu nɛɛ shalang nɛɛ jìng ɓarɛ.” 38 Ka knti weɓe, Yusufu yɔɔ gari Arimataya gaa Bilatu nɛɛ Bilatu wu a wu vɔrɔ Yeesɔ. (Yusufu ɓi doo zang ɓɔɔ dũng Yeesɔ kɔ, a kasɛ nɛɛ zang zi kaa takpang, ka ruu ɓɔɔ, kaa vɔrɔ zang Yahudawa ɓɛɛ.) Bilatu yaa wu nɛɛ wu daa tuu vɔrɔ Yeesɔ ta. A Yusufu daa kati, daa witi vɔrɔ Yeesɔ daa nɛɛ mani. 39 Ri daa nɛɛ Nikodimu, yɔɔ ɓɔɔ daa ka bii Yeesɔ nɛɛ zìi ɓɛɛ. Nikodimu atɛ gãnang ɓɔɔ nwàng naa lang, ɓɔɔ zang tũuru vɔrɔ ka bii, tɔ̀ɔ, wu pñ̀ng pati kpang, ɓɔɔ zang palɛ nɛɛ muru nɛɛ alu ɓɛɛ. Gãnang keɓe yi nyaa waka bang bang kopi katɔ. 40 Zang ziti keɓe, ri tuu vɔrɔ Yeesɔ, a ri tũuru wu gãnang kaɓa ka bii, a ri leng wu nɛɛ fɔ̃ɔrɔ puru naa ɓɔɔ zang Yahudawa ri palɛ vɔrɔ, tɔ̀ɔ ri gbãayi ɓɛɛ. 41 Ka nɔng ɓɔɔ zang ɓaa Yeesɔ naa ka laa ɓɛɛ, gbãng kagn nɔng naabm. Sàa shɔɔ kagn nɔngkɔ ɓɔɔ zang gbãa vɔrɔ gngn kpang ɓɛɛ. 42 Ka ruu ɓɔɔ, diki kaɓa ɓi diki ɓɔɔ zang kpalɛ bii ka ruu diki ɔ̃sɔnang, a sàa bì'i naabm, ri gbãa Yeesɔ kaa nɔngkɔ.

20

1 Nɔng gãntɛ tɔ gbete ka knti diki ɔ̃sɔnang, Marayamu Magadaliya daa ka yuu sàa bɛɛ nɔng yakɛ gn kpang. Zirɛ zang jìiri tari ɓɔɔ zang ku nyaa sàa nɛɛ mani ɓɛɛ tɔ. 2 Ka ruu nɔngkɔ, yurɛ daa ka bii Siman Bituru nɛɛ yɔɔ ɓɔɔ mantɛ vuu ka bii Yeesɔ ɓɔɔ gbete ɓɔɔ bɛɛ Yeesɔ kasɛ wu dɔli ɓɛɛ. A kɔɔ ri tɔɔ, “Zang tuu vɔrɔ Kpanti Yeesɔ tɔ nɛɛ yeti sàa, ruu zi nɔng ɓɔɔ zang shing wu kagn ɓɛɛ kpang.” 3 Ka ruu nɔngkɔ, Bituru nɛɛ yɔɔ ɓɔɔ mantɛ vuu ka bii Yeesɔ kaɓa, ri yupaa nɛɛ ri dà'a ka yuu saa. 4 Ri yuu katɔ nandon, a yɔɔ ɓɔɔ mantɛ vuu ka bii Yeesɔ kaɓa, yurɛ yaa Bituru doo, a wukɔ daa shɛ̃ɛ yuu sàa shɔɔnang. 5 Ɓaa yuu ka dii, a lengse jìng ka yeti sàa, zi fɔ̃ɔrɔ nyaa pɛɛrɛ ɓɔɔ zang leng Yeesɔ kagn ɓɛɛ. Daa yeti sàa kaa takpang. 6 Siman Bituru a ka knti, a daa ɓi dɔ̃ɔ gbete ka yeti sàa. Zi fɔ̃ɔrɔ ɓɔɔ zang leng Yeesɔ nɛɛ mani ka nɔngkɔ. 7 A ɓɔɔ fɔ̃ɔrɔ ɓɔɔ bɛɛ zang kãng yuu Yeesɔ nɛɛ mani ɓɛɛ, ka nɔng gbete nɛɛ fɔ̃ɔrɔ ɓɔɔ zang leng Yeesɔ nɛɛ mani kpang. Zang leng ɓi ka bm dang gbete. 8 A yɔɔ ɓɔɔ mantɛ vuu ka bii Yeesɔ ɓɔɔ wukɔ shɛ̃ɛ yuu sàa shɔɔnang kaɓa, daa yeti sàa kaa jong. Zi kaa jong nɔngkɔ, a shing danggn kati nɛɛ Yeesɔ seepaa tɔ nɛɛ sàa. 9 (Bɛɛ ri zi dìiri vuu ɓɔɔ zang bee ka yeti labeenang Laa nɛɛ Yeesɔ naa yupaa ditɔ nɛɛ sàa ɓɛɛ gn kpang) 10 A zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ keɓe, ri gbãayu, ri daa gãa. 11 Marayamu gbãayu ka yuu saa tɔkn, shii ka nyaa sàa biling a kaayi. Kaayi, a ɓaa yuu ka dii, a lengse jìng ka yeti sàa. 12 A zi zang nyaa shoonang Laa ɓɔɔ ka lapa ziti, ri hãlɛ fɔ̃ɔrɔ puru. Ri nwalɛ ka nɔng ɓɔɔ zang wɔɔ vɔrɔ Yeesɔ kagn ɓɛɛ. Gbete nwang ka yupaa, a gbete nwang ka doo dii. 13 Ri hɛ̃ɛlɛ Marayamu nɛɛ, “Jaa soro, mɔɔ kaa viya?” Marayamu kasɛ ri nyaa tɔɔ, “Zang tuu Kpanti mɛɛ tɔ, n zi nɔng ɓɔɔ zang shing wu kagn kpang.” 14 Kɔ̀'ɔ tɔ naa weɓe, a raa jìng zi Yeesɔ shii tɔ. Zi kaa takpang nɛɛ Yeesɔ kɔ kpang. 15 Yeesɔ hɛ̃ɛ wu tɔɔ, “Jaa soro, mɔɔ kaa viya? Mɔɔ kãa wiya?” Marayamu kɔ̀'ɔ ɓi naa zang gbãng kɔ, a kɔɔ wu nɛɛ “Maalang, mɔkɔ nɛɛ tuu wu, tusu m nɔng ɓɔɔ mɔɔ shing wu kagn, n daa tuu wu.” 16 Yeesɔ ɓaa wu nyaa nɛɛ “Marayamu.” A raa jìng ka bì'i ɓiɓɛ, a kɔɔ nɛɛ nyaa Yahudawa nɛɛ, “Rabii” (Dìiri ruu keɓe ɓi “maalang”) 17 Yeesɔ kɔɔ wu tɔɔ, “M'ɔɔ yi m naa gn bii kpang, ka ruu ɓɔɔ, n gbãayu gn lapa ka bii Daa mɛɛ kpang ɓɛɛ. Dàa ka bii rɛɛ manzung, mɔɔ daa kɔɔ ri nɛɛ, N gbãayu kana ka bii Daa mɛɛ ɓɔɔ doo daa manɛ kɔ ɓɛɛ, Laa mɛɛ, ɓɔɔ ti doo Laa manɛ kɔ ɓɛɛ.” 18 A Marayamu Magadaliya daayi, daa kɔɔ rɛɛ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii Yeesɔ ɓɛɛ, nɛɛ wu zi Kpanti Yeesɔ tɔ, a kɔɔ ri vuu ɓɔɔ Yeesɔ kɔɔ wu ɓɛɛ kati. 19 Nɛɛ laarang ka diki kaɓa, ka diki ɓɔɔ nɔng gãntɛ tɔ gbete, ka knti diki ɔ̃sɔnang ɓɛɛ. Zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii Yeesɔ ri kpalɛ zɔɔ ka yeti gãa, ri kulu nyaa gãa katɔ, ka ruu ɓɔɔ, ri kaa vɔrɔ zang Yahudawa ɓɛɛ. Yeesɔ a doo nɛɛ mani, naa shii ka teteng ɓarɛ, a kɔɔ ri tɔɔ, “Yeti manɛ wu lasɛ kpang.” 20 Kɔɔ vuu keɓe tɔ, a tusu ri naa ɓiɓɛ nɛɛ kagn. Ɓɔɔ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ, ri zi Kpanti Yeesɔ naa weɓe, ri tãa tìnang dɔli. 21 Yeesɔ kɔɔ ri tɔkn tɔɔ, “Yeti manɛ wu lasɛ kpang. Naa ɓɔɔ Daa shong m ka koo, n shong nɔɔ doo nɔngkɔ ka koo.” 22 Kɔɔ tɔ naa weɓe, a sha ɔ̃kɔnang ɓiɓɛ nɛɛ nyaa ka bii ɓarɛ, a kɔɔyi tɔɔ, “Nɔɔ ta Suru tɔ̃ɔ Laa ta. 23 Naa nɔɔ yàa zang gbalang vuu shi kpang ɓarɛ, Laa yàa ri tɔ kɔ doori. Naa nɔɔ yaa ri gbalang vuu shi kpang ɓarɛ kpang, Laa yaa ri doo kpang kɔ doori.” 24 Ka diki ɓɔɔ Yeesɔ nwang nyaa ka bii ɓarɛ ɓɛɛ, Tooma (ɓɔɔ zang ɓaa wu nɛɛ jaa bãnang) ɓɔɔ ka teteng zang kopi tu ziti ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii Yeesɔ, ɓi ka nɔng kpang. 25 A rɛɛ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii Yeesɔ nimbang, ri kɔɔ wu nɛɛ, “Ruu zi Kpanti Yeesɔ tɔ.” Kɔɔ ri ɓi nɛɛ, “Naa n zi too kuusa ka naa ɓiɓɛ, a n hãa saa naa mɛɛ kagn, a n ti hãa naa mɛɛ ka kagn buru ɓiɓɛ kpang, n shing danggn m kpang.” 26 Diki ɓa tɔ mantaati, zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii Yeesɔ ri ka nyaa zɔɔ, ka yeti gãa. Tooma nɛɛ ri. Ri kulu nyaa gãa katɔ, a Yeesɔ a doo nɛɛ mani, naa shii ka teteng ɓarɛ, a kɔɔ ri tɔɔ, “Yeti manɛ wu lasɛ kpang.” 27 A kɔɔ Tooma tɔɔ, “Hãa saa naa ɓaaɓɛ ka nihn, mɔɔ ti pɛ̃ɛrɛ naa mɛɛ. Mɔɔ dìi naa ɓaaɓɛ, mɔɔ hãa ka kagn buru mɛɛ. M'ɔɔ nwàng wu zang ɓɔɔ yaa gn naa kpang, nwang ɓaa zang ɓɔɔ shing danggn ɓɛɛ.” 28 Tooma kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Mɔkɔ Kpanti mɛɛ nɛɛ Laa mɛɛ.” 29 Yeesɔ kɔɔ wu tɔɔ, “Mɔɔ shing danggn kaa ruu ɓɔɔ mɔɔ zi m tɔ ɓɛɛ ya? Tìnang tãanang ɓi ɓɔɔ zang ɓɔɔ ri zi m kpang, ri shing danggn doo nɛɛ mani ɓɛɛ.” 30 Yeesɔ palɛ vuu ɓɔɔ zang zirɛ zang mã naa ka danggn dɔli ka jìng zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ ɓɛɛ. Zang bee rùu rɛɛ vuu ɓɔɔ Yeesɔ palɛ ka yeti labeenang keɓe nandon kpang. 31 Zang bee weɓe, nɛɛ tɔ̀ɔ, nɔɔ shing danggn kati, nɛɛ Yeesɔ kɔ Kirisi, Jaa Laa. Nɔɔ nɛɛ shing danggn tɔ ka bii ɓiɓɛ, n'ɔɔ walɛ suru bii kati.

21

1 Nɛɛ knti, Yeesɔ nwang nyaa ka bii zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ, ɓɔɔ bɛɛ ka nyaa waapo ɓɔɔ zang ɓaa nɛɛ Tiberiya ɓɛɛ. Tusu ri yuu ɓiɓɛ naa weɓe. 2 Siman Bituru nɛɛ Tooma ɓɔɔ zang ɓaa wu nɛɛ Jaa bãnang nɛɛ Natanalu (yɔɔ gari Kana ɓɔɔ ka tipi Galili ɓɛɛ.) nɛɛ wujɛ Zebedi ziti, a ɓɔɔ zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu doo ka bii Yeesɔ kɔ, ri ziti, ri nɛɛ zɔɔ ka nɔng gbete. 3 Siman Bituru kɔɔ ri tɔɔ, “N daa dòo jaazìi yinang.” Ri kɔɔ wu tɔɔ, “Ruu daa nɛɛ mɔɔ ning.” Ri daa kaa nɛɛ wu ka yeti tonsi. Ri tɛ̃ɛ jang nɛɛ zìi sasak nɔng gãntɛ nɛɛ mani, ri yi vuu ɓɔɔ kpang. 4 Bɛɛ laa ìi naa kana, Yeesɔ naa shii ka nyaa waapo. Zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ ri zi kaa takpang nɛɛ Yeesɔ kɔ kpang. 5 A hɛ̃ɛ ri tɔɔ, “Rɛɛ masang, nɔɔ yi jaazìi kpang ya?” Ri kasɛ wu tɔɔ, “Ruu yi jaazìi wu gbete kpang.” 6 A kɔɔ ri tɔɔ, “Nɔɔ tɛ̃ɛ jang manɛ ka kagn tonsi ɓɔ̀'ɔ nakn nɔɔ yi jaazìi katɔ.” A ri tɛ̃ɛ jang kati, ri zunung ɓɔɔ ri gɔ̃rɛ ri atɛ ka yeti tonsi takpang, ka ruu ɓɔɔ, yi jaazìi tɔ dɔli ɓɛɛ. 7 Yɔɔ ɓɔɔ mantɛ vuu ka bii Yeesɔ ɓɔɔ Yeesɔ kasɛ wu dɔli ɓɛɛ, kɔɔ Bituru tɔɔ, “Ɓi Kpanti Yeesɔ.” Ɓɔɔ Bituru tãayi nɛɛ ɓi Kpanti, lu fɔ̃ɔrɔ ɓɔɔ biling ɓiɓɛ ka bii (ka ruu ɓɔɔ, bɛɛ tùlù fɔ̃ɔrɔ katɔ ɓɛɛ.) A shɛ̃ɛ ka yeti mii nɛɛ wu daa ka bii Yeesɔ. 8 Zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii Yeesɔ ɓɔɔ nimbang kaɓa, rikɔ a ka nyaa dang gãnggãng ka yeti tonsi. Ri gɔ̃ jang ɓɔɔ jaazìi yi nyaa katɔ ka naa ning. Bɛɛ ri bee tɔ̀'ɔ nɛɛ nyaa waapo kpang, nà'a zang dìi doo laa maani kɔ nwani. 9 Ri a tɔ nyaa waapo, a ri zirɛ zang tɛɛ waa tɔ nɛɛ shekere. Jaazìi kagn yuu waa, a borodi ti kagn nɔng. 10 Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “Nɔɔ atɛ jaazìi ka teteng jaazìi ɓɔɔ nɔɔ yi kãntang ɓɛɛ.” 11 Siman Bituru vang tonsi daa gɔ̃ jang, a nɛɛ mani ka nyaa gãnggãng. Jang yi nyaa katɔ nɛɛ jaazìi bang bang, nung laa maani tu laa ziti tu kopi tu taati. Jang yi nyaa katɔ naa weɓe, a lɔɔsɔ kaa takpang. 12 Yeesɔ kɔɔ ri tɔɔ, “Nɔɔ arɛ nɔɔ shaa vuu shaanang.” A zang gbete ka teteng zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ, hɛ̃ɛ wu kaa tɔ̀'ɔ nɛɛ “Mɔkɔ wiya?” Kpang, ka ruu ɓɔɔ ri zi tɔ nɛɛ ɓi Kpanti Yeesɔ kɔ ɓɛɛ. 13 Yeesɔ arɛ naa tuu borodi, a ri, a a ri jaazìi doo nɔngkɔ. 14 Ɓu doo ɓɔɔ Yeesɔ yupaa nɛɛ sàa, nwang nyaa tɔ ka bii zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii ɓiɓɛ, daa kaa nɛɛ weɓe doo taati. 15 Ri hangsɛ vuu shaanang tɔ, a Yeesɔ ràng Siman Bituru yee tɔɔ, “Siman jaa Yɔhana, mɔɔ kasɛ m ɓa ɓɔɔ rɛɛ zang keɓe ri kasɛ m ɓɛɛ katɔ ya?” A kasɛ Yeesɔ nyaa tɔɔ, “Nn, Kpanti mɔɔ zi tɔ, n kasɛ mɔɔ katɔ.” Yeesɔ kɔɔ wu tɔɔ, “Gãng jìng ka zang mɛɛ.” 16 Yeesɔ kɔɔ wu tɔkn daa kaa doo ziti tɔɔ, “Siman jaa Yɔhana, mɔɔ kasɛ m katɔ ya?” Kasɛ nyaa tɔɔ, “Nn, Kpanti mɔɔ zi tɔ, n kasɛ mɔɔ katɔ.” Yeesɔ kɔɔ wu tɔɔ, “Gãng jìng ka zang mɛɛ”, 17 Yeesɔ kɔɔ tɔkn daa kaa doo taati tɔɔ, “Siman jaa Yɔhana mɔɔ kasɛ m katɔ ya?” Yeti Bituru lasɛ, ka ruu ɓɔɔ, Yeesɔ hɛ̃ɛ wu daa doo taati nɛɛ, “Mɔɔ kasɛ m katɔ ya?” ɓɛɛ. A kɔɔ Yeesɔ tɔɔ, “Kpanti, mɔɔ zi vuu tɔ nandon, mɔɔ zi tɔ nɛɛ n kasɛ mɔɔ katɔ.” Yeesɔ kɔɔ wu tɔɔ, “Gãng jìng ka zang mɛɛ.” 18 “N kɔ̀'ɔ mɔɔ ruu ɓɔɔ nizang kɔ nwani, mɔɔ nɛɛ doo jasang, mɔɔ kpalɛ bii nɛɛ yuu ɓaaɓɛ, mɔɔ daa nɔng ɓɔɔ mɔɔ kasɛ ɓɛɛ. Mɔɔ nɛɛ kpɛ̃ɛ tɔ, mɔɔ dìi naa, zang ɓɔɔgn mã mɔɔ, wu tuu mɔɔ, wu daa nɛɛ mɔɔ ka nɔng ɓɔɔ mɔɔ kasɛ kpang ɓɛɛ.” 19 (Yeesɔ kɔɔ vuu keɓe nɛɛ tɔɔ wu tusu naa ɓɔɔ Bituru naa vɔrɛ, tɔ̀ɔ, zang dɔɔ Laa kaa gn ɓɛɛ.) Yeesɔ hangsɛ ruu keɓe kɔɔnang tɔ, a kɔɔ wu tɔɔ, “Palɛ vuu ɓɔɔ n kasɛ ɓɛɛ.” 20 Bituru raa jìng ka knti, a zi yɔɔ ɓɔɔ mantɛ vuu ka bii Yeesɔ ɓɔɔ Yeesɔ kasɛ wu dɔli ɓɛɛ. Ɓɔɔ tiki ka danggn Yeesɔ naabm ka diki ɓɔɔ ri shaa vuu shaanang ɓɛɛ. A ti hɛ̃ɛ Yeesɔ tɔɔ, “Kpanti, wi naa nyɔ yuu ɓaaɓɛ wiya?” 21 Ɓɔɔ Bituru zi wu, hɛ̃ɛ Yeesɔ tɔɔ, “A yɔɔ keɓe zang naa palɛ wu ɓi viya?” 22 Yeesɔ kasɛ wu nyaa tɔɔ, “Naa n kasɛ nɛɛ wu vɔ kpang, n gbãayu nɛɛ mani, ruu ɓaa hãa kagn ya? Palɛ ɓaa vuu ɓɔɔ n kasɛ ɓɛɛ.” 23 Ruu keɓe, baa teteng zang ɓɔɔ ri mantɛ vuu ka bii Yeesɔ nɛɛ yɔɔ keɓe vɔ ɓi kpang. Yeesɔ kɔɔ ɓi nɛɛ yɔɔ vɔ kpang kpang, kɔɔ ɓi nɛɛ, “Naa n kasɛ nɛɛ wu vɔ kpang, 'n gbãayu nɛɛ mani, ruu ɓaaɓɛ hãa kagn ya?” 24 Yɔɔ ɓɔɔ mantɛ vuu ka bii Yeesɔ keɓe kɔ kɔɔrɔ vuu keɓe, wukɔ ti beeyi ka labeenang. Ruu ti zi tɔ, vuu ɓɔɔ wu kɔ̀ɔ ɓɛɛ ɓi nizang kɔ nwani. 25 Vuu ɓɔɔ Yeesɔ palɛ ɓɛɛ ɓɔɔ kagn dɔli. Naa zang nɛɛ bee katɔ gbete gbete ka labeenang, koo keɓe nandon daa naa ɓɔɔ zang tɛ̃ɛ rɛɛ labeenang ɓɔɔ zang beere kagn ɓɛɛ kpang.