1

1 Có táánò sàà kuu tí~á kùṛo o bà suu to tí nô; có táánò kû dù a i mì ndú ta Mbíṛì. Có 'do sàà táánò káa Mbíṛì. 2 Ndâ Có táánò ta Mbíṛì ta o bà 'bìtà bà suu ndâ i. 3 Wotí bà suu ndâ i táánò 'dáá gî a i 'bì Có; 'bí i gbaànjé táánò mbe bàkà tí muu to tí nó á kapí ṛo Có nò wálá. 4 Có táánò a ṛèngbó 'válá; 'válá tí nò mì Có nò táánò a ngba'o ji ndâ 'duù 'dáá gî, 5 tí ngba'o ŋìnó mbe tùngbaà gbí 'dí'di'o, tí ngba'o ŋìnó náa 'dí'di'o kpò yí lá. 6 Mbíṛì táánò giì tuu 'bí 'dakò ta ṛè wó a Jòvánì, 7 tí mbe 'dè yúcó ji ndâ 'duù. Mbíṛì táánò tuu yí gí bà 'dè yúcó gítí Ngba'o, tacó wàa, ndâ 'duù 'dáá gî 'ví ù ta nje gítí Ngba'o á 'do gbí có mì wó. 8 Jòvánì táánò me Ngba'o lá; yí táánò a 'duù sínò, tí mbe 'dè yúcó gítí Ngba'o. 9 Có táánò, tí cèe Ngba'o mbe njaanga muu ndâ 'duù 'dáá gî nó kpokèjì. 10 Yí táánò kuu muu to tí nô, to tí nó náa Mbíṛì táánò je wotí ji yí bìndi~yí giì suu nô, káa ndâ 'duù muu to tí nó táánò 'dáá gî ŋò yí ni lá. 11 Yí táánò gì gí 'dóó 'bá mì ndú, káa ndâ 'dóó-'dòò nambe wó si yí tí i lá. 12 Kpêtí ká énò, yí giì je wotí bà gì tí ndâ 'viì mì Mbíṛì ji ndâ mbe si yí tí i, mbe tee njembí ndú mítí wó nó gî. 13 Ṛèngbó bà dù ndú tí ndâ 'viì mì Mbíṛì nò me 'do muu to tí nó lá, à 'do me gbí bà toko bà sili mì ndâ 'dakò ta niì lá, à delè giì dù me 'do gbí go bà jò ṛè ndâ 'duù lá, à káa Mbíṛì ká bàkà ndú tí ndâ 'viì mì wó. 14 Có táánò gì tí 'duù go ndoo, bìndi~yí giì 'vala gbí òkò tí ndoo muu to tí nó, tí gbolò mbe nambeè, delè tí gbolò mbe 'dè yúcó. Ze táánò ŋò ŋa bà tòngbaà mì wó, tí ngba gbèe 'Viì-mì-Mbíṛì ta 'bí ŋa 'viì go yí mì Bu wó wálá gî. 15 Jòvánì táánò gì kû kò-kò ta ṛè Có ji ndâ 'duù, máa, «Ŋìnó a 'duù tí nó náa ye táánò kû 'dè có ta ṛè wó ji yo máa, ‹'Duù tí nó kèjì gí tàkò ye nó a gbolò 'duù ndii ye gî, tacó yí táánò kû 'vala kùṛo o bà jò ye.› » 16 Yí kû bàkà nambeè ji ndoo 'dáá gî, tacó nambeè gbí yì wó me gbolò ngé ndii gî. 17 Mbíṛì táánò tuu a Mòze ta ndâ có mì wó ji ndâ 'duù, bìndi~yí giì tuu a Có tí Jézù, tí Bìndi wó tí Mbíṛì gí bà bàkà nambeè ji ndâ 'duù, delè gí bà 'dè yúcó ji ndâ 'duù 'dáá gî. 18 'Bí 'duù jé mbe ŋò Mbíṛì ta ṛo wó ta gbèe ṛi muu to tí nó wálá, à káa gbèe 'Viì-mì-Mbíṛì ta ŋa wó wálá, tí wú-gbí-ṛé Bu wó, ká tùbà tí Mbíṛì ji ndoo. 19 Ta 'bí o gbaànjé, ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà giì tuu ndâ 'bí bu-Mbíṛì mì ndâ Jùdéyà ta ndâ 'bí mbe kû konì ndâ bu-Mbíṛì ta nèté, 'do Jèrùzàlémè, máa, ndú ya gí bà 'vee Jòvánì máa, yí a 'di wè? Wàa ndú 'ví gì ta ndi kòcò wó ji ndâ yì. 20 Ndâ bu-Mbíṛì tí nò mâ giì ya gí bà 'vee Jòvánì go có tí nó náa ndâ kpo 'duù mì ndú tuu ta ndú nò, Jòvánì giì 'dè 'véṛè ji ndú lá, yí giì 'dè có ji ndú ngbáṛángà'i énó máa, «Ye me Bìndi-Mbíṛì lá.» 21 Káa ndâ bu-Mbíṛì tí nò giì 'vee yí káká'i máa, «Má énò, wò a Èlíjà tí nó táánò tí mbe 'dòkò có mì Mbíṛì nó wàà?» Káa Jòvánì giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ye me Èlíjà tí nò delè lá.» Bà ta'ô ŋìnó, ndâ bu-Mbíṛì tí nò giì 'vee Jòvánì máa, «Wò 'ví dù a gbolò mbe 'dòkò có mì Mbíṛì tí nó náa Mòze dígísèé ci ndâ ká gù ndoo máa Mbíṛì bà tuu yí ji ndú nó wàà?» Káa Jòvánì giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ngé lá! Ye me yí lá.» 22 Ndâ bu-Mbíṛì tí nò giì 'vee Jòvánì máa, «À má énò, wò a 'di? Tacó ze má dele ta ndi ze ya gí 'bá, wàa ze 'ví 'dè ta ndi kòcò lo ji ndâ 'duù tí nó mbe tuu ze nô, ze dele ndi ze ya gí bà 'dè có ji ndú énó máa, wò a 'di?» 23 Káa Jòvánì giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ye a 'duù tí nó náa Ìzáyà tí mbe 'dòkò có mì Mbíṛì dígísèé 'dè kòcò ta wotí mì Mbíṛì gítí wó máa, ‹Kòcò 'duù kû kò-kò gbí kángáá nga ngoò, máa, yo bàkà kpokèjì mì Mbe tí yo jáá nô.› » 24 À ta o tí nò tuu ndâ bu-Mbíṛì tí nò ya tí~ji Jòvánì a ndâ mbe kpolo tí tàkìì mì ndâ Jùdéyà. 25 Tacó énò, ndú giì 'vee Jòvánì máa, «Wò me Bìndi-Mbíṛì lá, wò me Èlíjà lá, wò delè me mbe 'dòkò có mì Mbíṛì tí nó mì Mòze náa yí 'dè có gítí wó nó ká lá. À má énò, wò kû caka tí ndâ 'duù tacó yè?» 26 Káa Jòvánì giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ye kû caka tí ndâ 'duù ta ngo, káa, 'bí 'duù kpónó kû ṛò tíyò kuu gbí òkò tí yo nò káa yo ŋò yí ni lá, 27 ká bà giì gì gí tàkò ye. Yí a 'duù mbe me gbolò ndii ye tí ŋa ŋìnó náa à kpêtí káa bà dù tí vòó mbe kû njaanga tàmà 'do tí kò wó sínò, ye bà 'de wotí tí ye gítí~wálá.» 28 Ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà tuu ndâ bu-Mbíṛì mì ndú nò ji Jòvánì si yí gbí gbata Bètánìyà a tìto Jòròdánìyà kû caka tí ndâ 'duù. 29 Jòvánì mâ giì zeke'o ta 'bí yé á bìndi bà 'dè nje mì ndú ta ndâ bu-Mbíṛì mì ndâ Jùdéyà nò, yí giì ŋò Jézù kèjì gí mì wó. Bìndi~yí giì tùbà tí Jézù ji ndâ 'duù máa, «Yo ŋò 'Viì-rómbo-mì-Mbíṛì, tí mbe toṛo ndâ vò i 'do muu to tí nó, zô! 30 Ŋìzó a yí tí 'duù tí nó náa ye kû 'dè có gítí wó máa, ‹'Bí 'duù, tí gbolò 'duù mbe ndii ye gî, á kèjì tàkò ye› nó ká zô. Yí me gbolò ndii ye gî, tacó yí sàà kû 'vala kùṛo o bà jò ye. 31 Ye táánò sàà ŋò yí ni tí 'duù tí nó náa Mbíṛì tuu yí nó lá, káa à giì tuu ye, máa, ye dù tí mbe caka tí ndâ 'duù, tacó wàa, ye 'ví tù ta bà tí wó ji ndâ Ìzìrìyélì. 32 «Ye táánò ŋò Bèṛi-mì-Mbíṛì kû gì 'do gbíṛì go kùlè nô, kû gì gí bà o mí muu wó. 33 Ye táánò ta o tí nò ŋò yí ni lá. Káa a 'duù tí nó mbe tuu ye, máa, ye caka tí ndâ 'duù ta ngo nó, ká giì tùbà tí wó ji ye máa, ‹'Duù tí nó náa wò bà ŋò Bèṛi-mì-Mbíṛì kû gì 'do gbíṛì ndírí gí muu wó nó, a 'duù tí nò ká bà gì gí bà caka tí ndâ 'duù ta Bèṛi-mì-Mbíṛì nó ká nò.› 34 Káa ye giì ŋò Bèṛi-mì-Mbíṛì gì 'do gbíṛì gí muu 'dakò tí zó gî. À má énò, ye kpónó kû yù nó a gbí wó ji yo máa, yí a 'Viì-mì-Mbíṛì.» 35 Ta 'bí yé, si ndâ Jòvánì kû ṛò tíyò ta ndâ 'bí mbe tala có mì wó sósò'ô ta 'dê'o, 36 Jòvánì giì ŋò Jézù kû ndii ta nó. Yí giì zeke Jézù ngbóó, bìndi~yí giì tùbà tí wó ji ndâ mbe tala có mì wó tí nó náa ndú kû ṛò tíyò ta ndú nó, máa, «Yo ŋò 'Viì-rómbo-mì-Mbíṛì ta nó zô.» 37 Ndâ mbe tala có mì Jòvánì nò mâ giì 'di có tí nò náa yí 'dè ji ndú nò, ndú só giì njè nó ya gí bà ṛu ndi Jézù. 38 Jézù mâ giì 'vìsì tí wó, yí mâ giì ŋò ndú, yí giì 'vee ndú máa, «Yo kû pà a yè?» Káa ndú giì 'vìsì có ji Jézù máa, «Rábì» (gbí~máa, Mbe nìbà i), «Wò kû dù ngò?» 39 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «Yo gì gí bà ŋò~.» Ndú bà-i-nò giì ya ta sè ṛi-'dê'o tí nó gí bà ŋò bàndò mì Jézù. 40 'Bí 'duù gbaànjé 'do gbí òkò tí ndâ mbe tala có mì Jòvánì mbe ya gí bà ŋò bàndò bà dù Jézù nò a Àndèréyà, tí ná'vindí Sìmónè Pìyétòrò. 41 Àndèréyà mâ giì ŋò bàndò bà dù Jézù gî, yí giì dele ndi wó ya gí bà pà bà tí ná'vindí wó Sìmónè, yí mâ giì 'de yí gî, yí giì 'dè có ji yí máa, «Ze 'de Bìndi-Mbíṛì gî!» 42 Bìndi~yí giì 'daka Sìmónè ya tí~ji Jézù. Jézù mâ giì ŋò Sìmónè, Jézù giì zeke Sìmónè ngbóó, bìndi~yí giì 'dè có ji yí máa, «Wò a Sìmónè tí 'viì mì Jòvánì, káa ngú ṛè lo kpónó bà dù a Kéfà,» (gbí~máa, Pìyétòrò, gbí~máa, Duù). 43 Ta yé bìndi bà 'de tí ndâ Jézù ta Sìmónè Pìyétòrò, Jézù giì 'de 'bí 'dakò ta ṛè wó a Fìlípò, si Jézù bàkà có gítí bà njè nó 'do tàbè'dè Jòròdánìyà tacó bà ya gí Gàlìléyà cee gî. Jézù giì tè'é tí Fìlípò máa, yí gì gí bà ṛu ndi yì. 44 Fìlípò delè káa 'duù Bètìsàyídà go ndâ Àndèréyà ta Pìyétòrò. 45 Fìlípò mâ giì 'de 'bí 'dakò ta ṛè wó a Nàtànìyélè, yí giì 'dè có ji Nàtànìyélè máa, «Ze 'de 'duù tí nó náa Mòze táánò cu có gítí wó mí gbí wáràgà mì wó nó gî, 'duù tí nó náa ndâ mbe 'dòkò có mì Mbíṛì táánò cu có gítí wó mí gbí wáràgà mì ndú nô. Ṛè wó a Jézù, tí 'viì mì Jùzépè mbe gì 'do Názàrètì.» 46 Káa Nàtànìyélè giì 'vee Fìlípò máa, «A ŋa tó i yè jé ká gì 'do Názàrètì?» Káa Fìlípò giì 'vìsì có ji Nàtànìyélè máa, «Gì gí bà ŋò yí ta ṛo lo.» 47 Ndâ Fìlípò ta Nàtànìyélè bà-i-nò giì njè nó kû ya gí mì Jézù. Jézù mâ giì ŋò Nàtànìyélè kèjì gí mì wó, yí giì 'dè có ji yí máa, «À gbúú-gbuu zó a Ìzìrìyélì gbí dù Ìzìrìyélì ta tiṛì gbí yì wó wálá ká kèjì zô.» 48 Nàtànìyélè mâ giì 'di có tí nò náa Jézù 'dè nò, yí giì 'vee Jézù máa, «Wò ŋò ye ni ta yè?» Káa Jézù giì 'vìsì có ji yí máa, «Ye kùtàá ŋò wò kû ki tí lo to tà mû-mbiìgá á kùṛo o bà ya Fìlípò gí bà tè'é tí lo.» 49 Nàtànìyélè bà-i-nò giì 'vìsì có ji Jézù máa, «Mbe nìbà i, wò a 'Viì-mì-Mbíṛì! Wò a gbolò gba mì ndâ Ìzìrìyélì!» 50 Káa Jézù giì 'vìsì có ji Nàtànìyélè máa, «Wò ùnje énò máa, ye a 'Viì-mì-Mbíṛì, tí gbolò gba mì ndâ Ìzìrìyélì, ká tacó náa ye 'dè có ji wò máa, ye kùtàá ŋò wò kû ki tí lo to á tà mû-mbiìgá gî nò. Káa wò bà giì ŋò ndâ 'bí i mbe me kpo-kpò ndii ŋìnò gî. 51 Ye kû 'dè có ji wò ta yúcó máa, wò kèjì gí bà ŋò njekèjì gbíṛì njaanga tí gî, bìndi~ndâ basìlì mì Mbíṛì kû wùùkù to ya gí yaà, gì gí to, ya gí yaà, gì gí to, muu 'Viì-mì-'Dakò.»

2

1 À bàkà bìndi bà tè'é tí ndâ Fìlípò ta Nàtànìyélè mì Jézù káa sili ta'ô, bìndi~ 'bí 'dakò gbí gbata Kánà, gbí to Gàlìléyà, giì ko niì mì wó gí 'bá. Màríyà tí nawu Jézù ta o tí nò kuu bàndò bà ko niì tí nò. 2 À delè giì tè'é tí ndâ Jézù ta ndâ mbe tala có mì wó gí bà ko niì tí nò gî. 3 Pe nèbítì mâ giì cee 'do mì ndâ mbe kò niì gî, nawu Jézù giì 'dè có ji yí máa, «Pe mì ndú wálá.» 4 Káa Jézù giì 'vìsì có ji nawu wó máa, «Káa wò 'dè ji ye máa ye 'ví bàkà tí~ a yè, ndi lo niì? O mì ye gì kálásê.» 5 Nawu Jézù bà-i-nò giì 'dè có ji ndâ 'duù tí nó mbe kû bàkà nèté bàndò bà ko niì nó máa, «Yí má 'dè có ji yo, yo 'ví ndii muu có mì wó nò lá.» 6 Ta o tí nò ndâ 'bí kpo-kpò ká'i-ngo vô-nje~gbaànjé 'do tí díí, náa gbèe~ kû te go jú-káṛà-ngo vô ta nje~ tí~, kuu mì ndâ 'duù tí nò á bàndò bà ko niì nò. Nèté mì ŋa ndâ kpo-kpò ká'i-ngo tí nò gbí tàkìì mì ndâ Jùdéyà a bà cu ngo mí gbí ndú tacó bà caka bèjò. 7 Jézù bà-i-nò giì 'dè có ji ndâ 'duù tí nó mbe kû bàkà nèté bàndò bà ko niì nó máa, «Yo cu ngo yeke ndâ kpo-kpò ká'i tí nò gî.» Ndâ 'duù tí nò mâ giì bàkà go có tí nò náa Jézù 'dè ji ndú nò gî, 8 Jézù giì 'dè có ji ndú máa, «Yo cu 'bí ngo tí nò náa yo yee mí gbí ndâ káṛà nò ji 'duù tí nó mbe kû njèè i-zó-zò nô.» 9 Ndâ 'dakò tí nò giì cu ngo tí nò náa ndú yee mí gbí káṛà nò ya tí~ ji 'duù tí nó mbe kû njèè i-zó-zò nó go có mì Jézù nò. Yí mâ giì tee mítí nje wó, ŋìnó a pe ká nô! Káa yí ŋò 'dóó kpokèjì tí nó náa pe tí nò gì 'do tí~ nó lá. À káa ndâ 'duù tí nó mbe yòò ngo mí gbí ndâ kpo-kpò káṛà-ngo tí nó ká 'di gbí có tí nò. Mbe njèè i-zó-zò bà-i-nò giì tè'é tí 'dakò tí nó náa à kû ko niì mì wó gí 'bá nô. 10 Bìndi~ yí giì 'dè có ji yí máa, «Ndâ 'duù ta o i 'dáá gî kû njèè kùṛo a pe ŋìnó mbe me gó ngé waa gî nô. Yì ndâ wiṛi má ye gî, ndú giì njèè pe ŋìnó mbe me gó dúú-dúú lá nó 'do ndiì. Káa wò giì kpolo tí pe ŋìnó mbe me gó ngé waa gî nó yee tí kpónó.» 11 Jézù bàkà kpédélé seṛè mì wó nò mí gbí gbata Kánà á Gàlìléyà, tacó wàa ndâ 'duù 'ví ŋò ta wotí mì yì. Ndâ mbe tala có mì wó giì ùnje gítí wó dú ta yúcó gî. 12 Ndâ Jézù ta nawu wó, ta ndâ ná'vindí wó, giì njè nó 'do bàndò bà ko niì ya gí bà bàkà làmbu sili mí gbí gbata Kàpàrànáwùmù. 13 Jézù mâ giì ŋò kùṛo o bà bàkà tàkìì mì o bà Ndii-ta-muu-ndâ-Ìzìrìyélì-mì-Mbíṛì dooko gî, ndú giì njè nó ta ndâ mbe tala có mì wó 'do gbí gbata Kàpàrànáwùmù, tacó bà ya gí bà bàkà gbolò o tí nò mí Jèrùzàlémè. 14 Ndú mâ giì yee kà, ndú giì 'de ndâ 'duù 'vìsì gbí ndùgù 'bá-Mbíṛì tí 'dóó i mì ndú gî. Ndú 'de ndâ mbe kû mà ndâ mò'dú, ta ndâ rómbo, ta ndâ kùlè, ta ndâ mbe kû 'vìsì gùrúsù, 'víṛímó-'viṛimo gbí nèté. 15 Jézù mâ giì ŋò énò, yí giì je njì wú, bìndi~ yí giì gbì ta ndâ 'duù tí nò, ta ndâ nò mì ndú, mòkò 'do gbí ndùgù 'bá-Mbíṛì á gí sè. Yí giì 'buku ndâ tàràbézà mì ndâ mbe kû 'vìsì gùrúsù mí to, ta bà vaka ndâ gùrúsù mì ndú vóró-voro, vóró-voro, ta to. 16 Bìndi~ yí giì do mítí ndâ mbe kû mà ndâ kùlè máa, «Yo kaa ndâ kùlè mì yo nò 'do bà-i-nó gî! Yo káká'i 'ví bàkà ṛùkàtiì mì Bu ye tí bàndò bà mà 'vélè mì yo lá!» 17 Ndâ mbe tala có mì Jézù mâ giì ŋò ŋa i tí nò náa yí bàkà ta ndâ mbe mà 'vélè gbí ndùgù 'bá-Mbíṛì nò, mbí ndú bà giì 'va tí có tí nó á gbí wáràgà mì Mbíṛì máa, «Ye bà cì ká muu 'bá mì lo!» nô. 18 Káa ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà ŋìndi ndú giì yuu tí ndú mí gbí có tí nò ta bà 'vee gbí nje Jézù máa, «Ze 'ví ŋò ni mítí ŋa yè máa, àá mì lo a yúcó tacó bà bàkà ŋa i tí nò kpónó náa wò bàkà nò?» 19 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «Yo ki'viki 'bá-Mbíṛì tí nó gí to, wàa ye bà bì ndí~ mí tíyò á gbí sili ta'ô.» 20 Káa ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà giì 'vee yí máa, «Àá táánò bì 'bá-Mbíṛì tí nò mí tíyò gbí ndoò zi'duù-só-nje~vô nje-vô~gbaànjé, káa wò kèjì gí bà bì ndí~ gbí sili ta'ô?» 21 Ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà ta o tí nò ŋìndi ndú kû koṛo có a i gítí cèe 'bá-Mbíṛì tí nó, keèlá, Jézù kû ni a 'bá-Mbíṛì tí nó tí dìì wó nô. 22 Mbí ndâ mbe tala có mì Jézù giì 'va tí có tí nò náa yí 'dè gítí bà bì ndi 'bá-Mbíṛì á gbí sili ta'ô nò a i bìndi bà 'vala ndi Jézù 'do gbí muu'dú wó. Bìndi~ à ngbíí nò a o bà giì ùnje mì ndú á gítí ndâ có tí nó á gbí wáràgà mì Mbíṛì, ta có tí nò náa Jézù 'dè nò. 23 Ndâ 'duù me mbè, mbe ŋò ndâ seṛè tí nó náa Jézù bàkà gbí ndâ sili bà dù yí á Jèrùzàlémè ta o bà Ndii-ta-muu-ndâ-Ìzìrìyélì-mì-Mbíṛì nó, giì ùnje gítí Jézù gî. 24 Káa Jézù tee njembí wó gítí có mì 'bí 'duù gbí òkò tí ndú gbaànjé lá, tacó yí ŋò ndú 'dáá gî ni gî. 25 Tacó énò, gbí ndeṛè bà 'vee 'bí 'duù mì wó máa yí 'dè gbí ndú ji yì nò wálá, tacó yí 'di gbí ndâ 'duù muu to tí nó ngé cee gî.

3

1 Ta 'bí o gbaànjé 'bí 'dakò tí mbe kpolo tí tàkìì mì ndâ Jùdéyà, delè tí kpo 'duù gbí ngbàngà mì ndú, ta ṛè wó a Nìkòdémò, 2 giì ya gí mì Jézù ta bèbìlì gbí kóó, bìndi~ yí giì 'dè có ji yí máa, «Mbe nìbà i, ze ŋò wò tí mbe nìbà i mbe gì 'do mì Mbíṛì ni gî. Tacó 'bí 'duù bà 'de wotí bà bàkà ndâ ŋa ndâ kpo-kpò i tí nó náa wò kû bàkà nó wálá, sè~ káa ŋìnó à má káa Mbíṛì ká tàkò 'duù tí nò.» 3 Káa Jézù giì 'vìsì có ji Nìkòdémò máa, «Ye kû 'dè có ji wò ta yúcó máa, à má kpò gbí ndi bà jò 'duù lá, 'duù tí nò bà dù tí bòò-gba mì Mbíṛì wálá.» 4 Káa Nìkòdémò giì 'vee Jézù máa, «Àá bà kpò gbí ndi bà jò kpo 'duù káká'i ée? Yí bà 'de kpokèjì bà dele ndi wó ya gí gbí yì nawu wó wàa à 'ví jò ndi wó tí dó 'viì 'do kòtí 'di?» 5 Káa Jézù giì 'vìsì có ji Nìkòdémò máa, «Ye kû 'dè có ji wò ta yúcó máa, à káa ŋa 'duù ŋìnó náa à caka tí wó gî, tí ŋa 'duù ŋìnó mbe 'di có mì Bèṛi-mì-Mbíṛì gî nó, ká bà dù tí Bòò-gba mì Mbíṛì. 6 A ndâ bu 'duù ta nawu 'duù ká jò 'duù, káa, a Bèṛi-mì-Mbíṛì ká je wotí bà dù tí 'duù mì Mbíṛì ji 'duù. 7 Njembí lo 'ví mù gítí có tí nó náa ye 'dè ji wò énó nó máa, à 'ví jò ndi lo tí ngú~ nó lá. 8 Tacó ndâ 'duù ŋìnó náa Bèṛi-mì-Mbíṛì je wotí bà 'vala go có mì Mbíṛì ji ndú gî nó, go pípìṛi náa wò kû 'di káa wo bà pì yí, káa wò bà ni bà cu 'bì lo gbúú-gbuu mítí 'bí to, máa, ‹Nô! Pípìṛi kû pì 'do nô!› nò wálá. Wó delè bà ni bà cu 'bì lo gbúú-gbuu mítí 'bí to, máa, ‹Pípìṛi kû pì gítí~ nó!› nò wálá.» 9 Káa Nìkòdémò giì 'vee Jézù máa, «Gbí có mì lo nò máa yè?» 10 Káa Jézù giì 'vìsì có ji yí máa, «Wò tí gbolò mbe nìbà i mì ndâ Ìzìrìyélì delè ŋò ndâ i tí nò ni lá? 11 Ye kû 'dè có ji wò ta yúcó máa, ze kû 'dè có ká gítí ndâ i ŋìnó náa ze ŋò ndú ni gî nô. Ze delè kû 'dè có ká gítí ndâ i ŋìnó náa ze ŋò ndú ta ṛo ze gî nô. Kpêtí ká énó, ndâ 'duù mì yo biya bà 'di ndâ có tí nó náa ze 'dè ji yo gítí ndâ i ŋìnó náa ze ŋò ta ṛo ze nó gî. 12 Yo má biya bà 'di có tí nó náa ye 'dè ji yo gítí ndâ i muu to tí nó nó gî, yo bà ùnje gítí có ŋìnó náa ye bà 'dè ji yo gítí ndâ i ŋìnó gbíṛì nó ta ŋa kpokèjì ngàyi? 13 'Bí 'duù muu to tí nó gbaànjé jé mbe 'dò kò wó mí gbíṛì wálá; à káa 'Viì-mì-'Dakò, tí mbe gì 'do gbíṛì. 14 Mbíṛì bà te 'Viì-mì-'Dakò gí yaà mí kùṛo ndâ 'duù go bà te cè tí kpoo tí nó náa à du 'do tí liì nó mì Mòze gí yaà mí kùṛo ndâ 'duù gbí kángáá nga ngoò, 15 tacó wàa ndâ mbe ùnje gítí wó 'dáá gî 'ví 'de ta 'válá ŋìnó mbe cee lá nô. 16 Tacó Mbíṛì zè ndâ 'duù muu to tí nó nìkì ngé ma. Tacó énò, yí giì je gbèe 'Viì mì wó ji ndú. Mbíṛì je gbèe 'Viì mì wó ji ndâ 'duù, tacó wàa, ndâ 'duù ŋìnó mbe ùnje gítí wó nó 'ví giṛi'o lá. Ndú delè 'ví 'de ta 'válá ŋìnó mbe cee lá nô. 17 Mbíṛì tuu 'Viì mì wó gí muu to tí nó me tacó bà waa có mítí ndâ 'duù lá. Yí tuu yí a i tacó bà 'vala ndâ 'duù. 18 Mbíṛì bà waa có mítí ndâ 'duù ŋìnó mbe ùnje gítí 'Viì-mì-'Dakò gî nó wálá. Káa 'duù ŋìnó mbe biya bà ùnje gítí gbèe 'Viì-mì-Mbíṛì ta 'bí 'viì go yí mì Bu wó wálá nó gî nó 'va tí to sàà gî. 19 Mbíṛì bà waa có mítí ndâ mbe ngbútù ta ndeṛè~ énó máa, ngba'o gì gí muu to tí nó gî, káa à giì nìkì tí ndâ 'duù a bà kpoko tí ndú ta ndi gbí 'dí'di'o. Ndú biya bà dù gbí ngba'o gî, tacó ndú ta o 'dáá gî kû bàkà káa ndâ vò i. 20 À dú káa yúcó máa, ndâ mbe bàkà vò i 'dáá gî kû sogo ngba'o, tacó à tí ndú a gúku, máa, ndâ 'duù bà ŋò ŋa ndâ vò i tí nó náa ndâ yì kû bàkà nô. 21 Káa a ndâ mbe 'vala ta yúcó ká kû co gí gbí ngba'o, tacó wàa, ndâ 'duù 'ví ŋò ta ndâ i tí nó náa ndâ yì bàkà ta ṛè mì Mbíṛì nó ngbáṛángà'i.» 22 Ta o tí nò ndâ Jézù ta ndâ mbe tala có mì wó giì 'bìtà bà nò ta ndi gbí ndâ to á sè 'do gbí ndâ gbata gbí to Jùdéyà. Ndú dù gbí ndâ nó tí nò ta làmbu kôndi o, kû caka tí ndâ 'duù. 23 Jòvánì tí mbe caka tí ndâ 'duù ŋìndi wó ta gbèe o tí nò kû dù tí 'bí bàndò ta ngo gèjèè kuu tí~, náa à kû nì mítí~ a Àyìnónì, á dê ta gbata Sàlímì, kû caka tí ndâ 'duù delè, 24 á kùṛo bà zèè yí tí Jòvánì tí mbe caka tí ndâ 'duù mí gbí zàà. 25 Ta 'bí o gbaànjé, ndâ 'bí mbe tala có mì Jòvánì tí mbe caka tí ndâ 'duù giì tò kponje ta 'bí Jùdéyà gítí có bà bàkà i tí ngbáṛángà i. 26 Bìndi~ ndâ mbe tala có mì Jòvánì tí mbe caka tí ndâ 'duù giì ya gí mì wó, bìndi~ ndú giì 'dè có ji yí máa, «Mbe nìbà i, ze 'di có énó máa, 'dakò tí nó táánò náa yo ta yí ngéé tìto Jòròdánìyà nó, 'dakò tí nó náa wò táánò tùbà tí wó ji ndâ 'duù máa, yí a 'Viì-rómbo-mì-Mbíṛì nó, kpónó kû caka tí ndâ 'duù, káa ndâ 'duù 'dáá gî kû kaa ya gí mì wó.» 27 Káa Jòvánì tí mbe caka tí ndâ 'duù giì 'vìsì có ji ndâ mbe tala có mì wó máa, «À má me Mbíṛì ká wu i ji 'duù lá, yí gí bà dù tí mbe i tí nò wálá. 28 Yo 'di có tí nó náa ye táánò 'dè ji yo énó máa, ‹Ye me Bìndi-Mbíṛì lá, ye a 'duù tí nó náa à tuu yí túú-tuu gí kùṛo wó› nó ta tù yo gî. 29 Ngú niì ta o 'dáá gî ká ta ṛè ngú 'dakò mì wó mbe kû kò yí nô. Kpêtí ká énò, tàkòcò kómbe 'dakò tí nó mbe kû kò ngú niì nó ta o 'dáá gî ká pétékè'i gítí bà 'di kòcò ndâ kómbe wó kû 'dè nje ta ngú niì mì wó ta líkí'o tí ndú. Ŋa líkí'o tí nò kpónó kuu tí ye. Tàkòcò ye kpónó peteke ngé tè gî. 30 Wotí mì wó má kû ya gí yaà, wotí mì ye kû dele gí to. 31 'Duù tí nó mbe gì 'do yaà nó me gbolò ndii ndâ 'duù 'dáá gî. Káa 'duù ŋìnó náa à jò yí mí muu to tí nó nó a 'duù mì to tí nô. Yí delè kû 'dè có ká gítí ndâ i muu tó tí nô. 32 Bìndi~ 'duù tí nó mbe gì 'do gbíṛì nó kû 'dè có ká gítí ndâ i ŋìnó náa yí ŋò ndú gbíṛì nô. Yí delè kû 'dè káa ndâ có ŋìnó náa yí 'di 'do gbíṛì nô. Ndâ 'duù kpêtí má ùnje gítí có mì wó lá, 33 'duù ŋìnó mbe ùnje gítí có mì wó gî nó ùnje gî máa, ndâ có mì Mbíṛì a yúcó. 34 Tacó 'duù tí nó náa Mbíṛì tuu yí nó kû 'dè a ndâ có mì Mbíṛì. Tacó Mbíṛì je Bèṛi mì wó tí Mbíṛì ji 'duù tí nò náa yí tuu yí nò túkà'i. 35 Bu 'Viì zè 'Viì nìkì ma. Yí giì kaa ndâ i 'dáá mí 'bì 'Viì gî. 36 'Duù mbe 'di có mì 'Viì gî bà 'de 'válá ŋìnó mbe cee lá nô. Káa, 'duù ŋìnó mbe biya bà 'di có mì 'Viì gî nó jé gí bà 'de 'válá ŋìnó mbe cee lá nó wálá, tacó yí kû 'vala gbí kpo-tàkòcò mì Mbíṛì.»

4

1 Jézù giì 'di gî máa, ndâ mbe kpolo tí tàkìì mì ndâ Jùdéyà ŋò ni gî máa, muu ndâ mbe tala có mì yì me mbè ndii muu ndâ mbe tala có mì Jòvánì tí mbe caka tí ndâ 'duù gî, káa yì delè kpòò kû caka tí ndâ ngú 'bí~, 2 à má ta bà 'dè ta yúcó, Jézù táánò caka tí ndâ 'duù lá, a ndâ mbe tala có mì wó ka kû caka tí ndâ 'duù. 3 Yí njè nó ta ndâ mbe tala có mì wó 'do Jùdéyà tacó bà ya gí Gàlìléyà, 4 có tí kpokèjì tí nó mbe có gbí to Sàmárìyà nô. 5 Ndú mâ giì yee gbí njí tí nó náa Jàkóbè dígísèé je tí mbèlè ji 'viì mì wó Jùzépè, á dê ta gbata Sìkárà gbí to Sàmárìyà nó, 6 Jézù giì ki tí wó to ta sé nó á muu 'bí gùù ngo, náa à kû nì mítí~ a Gùù ngo mì Jàkóbè, á gbí njí tí nò, si ṛi dê gítí bà gì gbúrú. 7 Jézù mâ giì zeke'o, yí giì ŋò 'bí niì tí jú Sàmárìyà mbe gì tacó bà ja ngo, si ndâ mbe tala có mì Jézù kaa 'dáá ya gí bà sì i-zó-zò gbí gbata gî. Bìndi~ Jézù giì yù ngo 'do tí niì tí nò, máa, «Cu 'bí ngo mì lo nò je, wàa ye 'ví njù gi.» 9 Káa niì tí nò giì 'vee Jézù máa, «Ŋìnò a wò tí Jùdéyà ká kû yù ngo 'do tí ye tí jú Sàmárìyà?» Niì tí nò 'vee ŋa 'vé tí nò mítí Jézù tacó ndâ Jùdéyà gbí ndâ o tí nò si ndâ 'duù Sàmárìyà tí i ngé gî lá. 10 Káa Jézù giì 'vìsì có ji niì tí nò máa, «Wò kùtàá má ŋò i-nambeè tí nó náa Mbíṛì kû je ji ndâ 'duù tí nó ní-ni, wò delè kùtàá má ŋò 'duù tí nó mbe kû yù ngo njú-njù 'do tí lo nó ní-ni, a wò kùtàá ká bà yù ngo 'do tí wó, bìndi~ yí kùtàá bà je ngo tí nó mbe kû 'vala ndâ 'duù nó ji wò gî.» 11 Niì tí nò bà-i-nò giì 'vìsì có ji Jézù máa, «I bà ja ngo mì lo wálá, kpo 'duù, káa tà guu ngo tí nó me 'dú ngé. Wò bà 'de ngo tí nó mbe kû 'vala ndâ 'duù náa wò bà je ji ye nò 'do kòtí 'di? 12 Gbí ŋa có mì lo nò máa, wò a gbolò 'duù ndii gu ze tí nó tí Jàkóbè nó gî? Jàkóbè tí nó táánò tí mbe duu gùù ngo tí nó náa ndú ta ndâ 'viì mì wó, ta ndâ i-kó-ko mì ndú, njù kpòò, bìndi~ ndú giì jee ji ze nô?» 13 Káa Jézù giì 'vìsì có ji niì tí nò máa, «'Duù má njù ngo 'do gbí gùù ngo tí nó, go ngo bà bàkà yí káká'i gî. 14 Káa go ngo bà bàkà 'duù mbe njù ngo gbí 'bì ye káká'i wálá. Ngo tí nò bà dù gbí yì wó go ngo mbe kû 'va gbí pù co gbí ndoò. Ngo tí nò bà 'vala yí dúú bà ya tí~.» 15 Niì tí nò mâ giì 'di có tí nò náa Jézù 'dè ji yí nò, yí giì 'vìsì có ji Jézù máa, «Cu 'bí ŋa ngo tí nò náa wò kû 'dè có gítí~ nò ji ye, tacó wàa go ngo 'ví bàkà ye káká'i lá. Delè tacó wàa, ye 'ví gì gí bà ja gùù ngo tí nó káká'i lá, bu ye.» 16 Káa Jézù giì 'vìsì có ji niì tí nò máa, «Ya gí bà tè'é tí 'dakò mì lo, wàa yo 'ví gì ta yí gí bà-i-nô.» 17 Káa niì tí nò giì 'vìsì có ji Jézù máa, «'Dakò mì ye wálá.» Jézù bà-i-nò giì 'vìsì có ji yí máa, «Wò 'dè a yúcó máa, 'dakò mì lo wálá. 18 Tacó wò táánò kò ndâ 'dakò vô, káa 'dakò tí nó kpónó náa yo kuu 'bá ta yí nó me 'dóó 'dakò mì lo lá. Có mì lo me 'véṛè lá.» 19 Niì tí nò mâ giì 'di có tí nò náa Jézù 'dè ji yí nò, yí giì 'vìsì có ji yí máa, «Ye kpónó ŋò ni gî máa, wò a mbe 'dòkò có mì Mbíṛì, bu ye. 20 Káa ndâ ká gù ze tí ndâ Sàmárìyà dígísèé kû bàkà i-Mbíṛì mí pí gú tí nó mì ze nô. Káa yo tí ndâ Jùdéyà máa, gbèe bàndò bà bàkà i-Mbíṛì 'ví dù ká gbí gbata Jèrùzàlémè cuki. Yúcó bàndò kpónó 'ví dù a ŋìndi ndâ 'di?» 21 Jézù bà-i-nò giì 'vìsì có ji niì tí nò máa, «Ùnje gítí có tí nó náa ye kû 'dè ji wò nô, niì. 'Bí o wúnò ká kèjì náa yo bà bàkà i ji Bu ye mí pí gú mì yo nó wálá; yo delè bà bàkà i mí Jèrùzàlémè wálá. 22 Yo tí ndâ 'duù Sàmárìyà ŋò Mbíṛì tí nó náa yo kû bàkà i ji yí nó ni lá. Káa ze tí ndâ Jùdéyà ŋò Mbíṛì tí nó náa ze kû bàkà i ji yí nó ni gî. Tacó 'duù tí nó tí mbe 'vala ndâ 'duù nó gì a i 'do mì ze tí ndâ Jùdéyà. 23 Káa o tí nò ká kèjì, à má ta bà 'dè ta yúcó, o tí nò gì sàà gî, náa ndâ cèe mbe bàkà i-Mbíṛì bà giì bàkà i ji Bu ye ta njembí ndú, ndú delè bà bàkà i ji yí ta yúcó. Tacó ŋìnò a ŋa ndâ 'duù tí nó náa Mbíṛì tí Bu ye kû dù ta go ndú máa ndú 'ví dù tí ndâ mbe bàkà i ji yì nô. 24 Mbíṛì a Bèṛi; à má énò, ndâ mbe bàkà i-Mbíṛì 'ví bàkà ta wotí mì Bèṛi mì wó tí Mbíṛì, ndú delè 'ví bàkà ta yúcó.» 25 Káa niì tí nò giì 'vìsì có ji Jézù máa, «Ye ŋò ni gî máa, Màsíyà (gbí~ máa, Bìndi-Mbíṛì) kpónó kèjì, yí má gì gî, yí bà 'dè gbí ndâ có 'dáá gî ji ndâ 'duù.» 26 Káa Jézù bà-i-nò giì 'vìsì có ji niì tí nò máa, «Ye tí mbe kû 'dè có ta wò nó a 'duù tí nò, tí Bìndi-Mbíṛì nò.» 27 'Do bà-i-nò ndâ mbe tala có mì Jézù giì dele ndi ndú 'do bà sì i-zó-zò gî. Ndú mâ giì 'de ndâ Jézù kû 'dè nje ta niì tí nò, nje ndú 'dáá gî giì 'dèè gî. Káa gbèe 'bí 'duù gbí òkò tí ndú mbe 'vee Jézù máa, «Yo kû 'dè a cèe nje yè ta jú Sàmárìyà tí nò?» nò wálá. 28 Niì tí nò mâ giì ŋò ndâ mbe tala có mì Jézù gì gî, yí giì goonó mbálá-mbala ya gí gbí gbata, si káṛà ngo mì wó mí muu gùù ngo, bìndi~ yí giì ma ndâ 'duù máa, 29 «Yo gì gí bà ŋò ŋa 'bí 'dakò tí nó gi! Yí yù gbí ndâ i tí nó náa ye bàkà gbí bà 'vala ye nó 'dáá gî gí sè gî. À 'ví dù nò a 'dakò tí nó tí Bìndi-Mbíṛì nó?» 30 Káa ndâ 'duù gbí gbata mâ giì 'di ndâ có tí nò náa niì tí nò 'vanda ji ndú nó, ndú giì kaa ya gí mì Jézù. 31 Káa si niì tí nò kû ya gí bà kili ndâ 'duù gbí gbata tacó bà ya gí mì Jézù nò, ndâ mbe tala có mì Jézù kû yòòngò yí gítí i-zó-zò, máa, «Zò 'bí làmbu i, wàa wò 'ví njù ta ngo, mbe nìbà i.» 32 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «I-zó-zò mì ye kuu bà ṛo ye, káa yo ŋò ni lá.» 33 Ndâ mbe tala có mì Jézù giì 'bìtà bà 'vee 'vé gbí òkò tí ndú máa, «À 'ví dù a 'bí 'duù ká 'ví gì ta i-zó-zò ji yí?» 34 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «I-zó-zò mì ye a bà bàkà go có mì 'duù tí nó mbe tuu ye nô. I-zó-zò mì ye a bà cee nèté mì wó. 35 À tà káa yo ká kû 'dè có énó máa, ndâ 'duù kû kili i 'do gbí njí á bìndi pì nà'ô bìndi bà yee njì ŋa mí gbí gùù le? Yo zeke'o gbí njí lèè énó gi. Ndâ i gbí njí yù sàà gî. Ndú kû ù káa ndi o bà kili ndú. 36 À kpónó kû ko mboo nèté mì mbe kû kili i 'do gbí njí ji yí. Yí kû kili i tacó 'vala ŋìnó mbe cee lá nô. Tàkòcò ndâ mbe kili i 'do gbí njí ta mbe njí só bà peteke ká peteke. 37 Tacó có tí nó máa, ‹À ṛò njí a 'bí 'duù, káa à giì kili i 'do gbí njí a 'bí 'duù nó› a yúcó. 38 Ye bà tuu yo máa, yo ya gí bà kili i 'do gbí njí. Àá táánò me yo ká ṛò njí tí nò lá. A ndâ 'bí 'duù tende ká mbu gítí~. Káa a yo ká bà giì là bàà gbí wu'o mì ndú.» 39 Mbè ndâ 'duù Sàmárìyà tí nó mbe kaa gì gí mì Jézù 'do gbí gbata tí nó náa niì tí nò kû 'vala gbí~ nò giì ùnje gítí Jézù ta njembí ndú 'do gbí có tí nó náa niì tí nò 'dè ji ndú ta ṛè Jézù máa, «Yí 'dè gbí ndâ i tí nó 'dáá náa ye bàkà gbí bà 'vala ye nó ji ye gî,» nô. 40 Tacó énò, ndú mâ giì yee mì Jézù, ndú giì 'deke tí ndú ji yí, máa, yí dù á mì ndâ yì ta ndú gàà má kózò gî, wàa yí 'ví giì ndii~. Bìndi~ Jézù giì ùnje gítí bà bàkà sili sósò'ô mí mì ndú. 41 Ndâ mbe 'di ndâ có mì wó gbí ndâ sili tí nò sósò'ô náa yí bàkà mí mì ndú nò me mbè giì ùnje gítí wó ta njembí ndú. 42 Ndâ 'duù tí nò mbe ùnje gítí Jézù nò giì 'dè có ji nájú ndú tí nó mbe ya gí bà ma có tí Jézù ji ndú nó máa, «Ze kpónó ùnje gítí wó ta njembí ze dú, me ká gí tàkò có mì lo náa wò 'dè ji ze nó cuki lá. Ze ùnje gítí wó tacó ze 'di ndâ có 'do gbí nje wó ta tù ze gî. Ze delè giì ŋò ni gî máa, yí dú a mbe 'vala ndâ 'duù muu to tí nó 'dáá gî.» 43 Jézù mâ giì sì ndâ sili tí nó sósò'ô nó gî, yí giì 'bì ndi nó kû ya gí Gàlìléyà. 44 Yí 'dè ta nje wó sàà gî máa, «À te duù mítí mbe 'dòkò có mì Mbíṛì lá ká 'dóó 'bá mì ndú.» 45 Káa, ndú mâ giì yee ta ndâ mbe tala có mì wó á 'dóó 'bá mì ndú Gàlìléyà, ndú giì 'de ndâ i tende. Ndâ 'duù kà giì te wiṛi mítí wó ta banga tí~. Tacó ndú ŋò ŋa ndâ i tí nó náa yí bàkà á Jèrùzàlémè si ndú kà ta o gbolò o nó gî. 46 Gbí ndâ sili tí nò náa Jézù kuu tí~ gbí to Gàlìléyà nò, yí giì co wiṛi ya gí gbí gbata Kánà, tí gbata tí nò náa yí 'vìsì ngo tí pe gbí~ ta o bà kò niì nô. 'Bí gbolò 'duù ta 'viì mì wó ta nò'o tí wó gbí gbata Kàpàrànáwùmù, á tí nó gbèe ṛi 'do Kánà, 47 mâ giì 'di có énó máa, Jézù kuu gbí gbata Kánà, yí giì njè nó ya gí mì Jézù, bìndi~ yí giì 'deke tí wó ji yí máa, yí ya gí bà 'vala 'viì mì yì 'do gbí ku, tacó sè~ mì 'viì tí nò káa njembí wó. 48 Káa Jézù giì 'vìsì có ji 'dakò tí nò máa, «'Bí 'duù jé mbe ùnje gítí ye gbí òkò tí yo wálá; yo kû gì gí mì ye ká tacó wàa ye 'ví bàkà ndâ kpo-kpò seṛè ji yo.» 49 Káa gbolò 'duù tí nò giì 'deke tí wó ji Jézù máa, «Ngo've tí lo a kùṛo bà ki njembí 'viì mì ye, kpo 'duù.» 50 Jézù bà-i-nò giì 'vìsì có ji yí máa, «Ya gí 'bá; 'viì mì lo bà 'vala gî.» 51 Gbolò 'duù tí nò bà-i-nò giì ùnje gítí có mì Jézù gî. Bìndi~ yí giì njè nó kû ya gí 'bá. Mâ giì zeke'o, yí giì 'de ndâ 'bí bòò mì wó kpokèjì kû ya gì tàkò wó ta banga ngú có ji yí máa, 'viì mì wó 'vala gî. 52 Gbolò 'duù tí nò mâ giì 'vee ndâ bòò mì wó nò máa, «Gbí dìì 'viì tí nò 'bìtà bà nìkì ta o ngàyi?» Káa ndú giì 'vìsì có ji yí máa, «Mboṛo tí nò 'bìtà bà cee 'do tí wó yáánó si ṛi mò tí ká njí'dí énô.» 53 Gbolò 'duù tí nò giì ŋò ngé ni gî máa, ndâ 'duù tí nò nì ji yì nò gbúú-gbuu a o tí nó náa Jézù 'dè ta có ji yí máa, «'Viì mì lo bà 'vala gî,» nô. Tacó énò, ndú ta ndâ 'duù 'bá mì wó 'dáá gî giì 'bìtà bà ùnje gítí Jézù. 54 Ŋìnò a bà só bà bàkà seṛè mì Jézù mí Gàlìléyà. Yí delè bàkà seṛè tí nò ká bìndi bà gì yí 'do Jùdéyà.

5

1 Jézù giì njè nó 'do Gàlìléyà ya gí bà 'bí gbolò o gbí tàkìì mì ndâ Jùdéyà á Jèrùzàlémè. 2 À kuu tí~ a 'bí dùgùù to ta ngo kuu gèjèè gbí~, á seè 'bí njekèjì ndùgù bà ṛì gí gbí gbata Jèrùzàlémè náa à kû nì mítí~ a Njekèjì-mì-ndâ-rómbo. Ṛè dùgùù to tí nò gbí có mì ndâ Jùdéyà a Bètìzátà. 3 À tò ndâ ndùúṛù vô mí ṛègbà dùgùù to tí nò tacó tí ndâ 'duù ŋìnó náa ku ki'viki ndú mí to gî nô, go ndâ mbe sú ṛò, ta ndâ mbe ku kò, ta ndâ 'duù ŋìnó mbe gbege've mí to gî nô. Ndâ mbe ò'bù ta ndâ mbe ósú giì kili kpìṛì'vìì ta tà ndâ ndùúṛù tí nò kû ù bà gbàngà ngo tí nò, 4 tacó 'bí ŋa o kuu tí~ náa basìlì mì Mbíṛì má dù gî, yí kû gì gí tà ngo tí nò kû gbàngà ngo. Káa kpédélé mbe nò'o ŋìnó mbe ya gí tà ngo tí nò á bìndi bà gbàngà ngo mì basìlì tí nó kû co gí sè 'do tà ngo kà tí cèe 'duù ta sé'i tí wó káká'i wálá. 5 Jézù mâ giì ya gí ṛègbà ngo tí nò, yí giì ŋò 'bí 'dakò ta nò'o tí wó kuu tísì. 'Dakò tí nò dù tísì ta ndoò dê gítí zi'duù-só. 6 Jézù mâ giì zeke 'dakò tí nò, yí giì ŋò ká ngé ni gî máa, 'dakò tí nò dù gbí ŋa yê tí nò ta kôndi o. Jézù bà-i-nò giì 'vee yí máa, «À tí lo a go bà dù gbí dìì lo nìkì maa káká'i?» 7 Káa 'dakò tí nò giì 'vìsì có ji Jézù máa, «'Duù mbe te ye ya tí~ gí tà ngo gálà si ngo kû gbàngà tí wálá, Bu ye. Káa ye má ja tí ye kpòò, ye má bà yee kà, ndâ mbe nambeè te 'duù mì ndú ya tí~ gí tà ngo sàà kùṛo ye gî.» 8 Jézù bà-i-nò giì 'vìsì có ji yí máa, «A gí yaà, wò 'ví te kpâ-sili mì lo, wàa wò 'ví nò nó!» 9 Mâ giì zeke'o, gbí dìì 'dakò tí nò giì da mbó'vóó gî. Yí giì paṛa kpâ-sili mì wó, bìndi~ yí giì 'bìtà bà nò nó go có tí nò náa Jézù 'dè ji yí nò. Jézù 'vala 'dakò tí nò ta ṛi bà wotí gbí tàkìì mì ndâ Jùdéyà. 10 Tacó énò, ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà giì 'dè có ji 'dakò tí nò náa Jézù 'vala yí nò máa, «À wúnó a ṛi bà wotí gbí tàkìì mì ndoo tí ndâ Jùdéyà. À má énò, wò kpónó kû gbètèkè nò a tàkìì mì ndoo ta nèté bà te kpâ-sili mì lo nò.» 11 Káa 'dakò tí nò giì 'vìsì có ji ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà tí nò máa, «À 'dakò tí nó mbe 'vala ye 'do gbí nò'o nó ká 'dè có ji ye máa, ye te kpâ-sili mì ye, wàa ye 'ví njè nó.» 12 Ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà bà-i-nò giì 'vee yí máa, «À 'dakò 'di ká 'dè có ji wò máa, wò te kpâ-sili mì lo, wàa wò 'ví njè nó?» 13 'Dakò tí nò bà-i-nò giì bàkà bà tùbà tí Jézù ji ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà tí nó mbe 'vee yí nò. Káa à giì kpò yí gî, tacó yí ŋò Jézù ni lá, káa Jézù ŋònòkò tí wó mí gbí òkò tí ndâ mbè 'duù tí nó mbe yè to gî nó gî. 14 Mâ giì zeke'o gàà énò, Jézù giì 'de 'dakò tí nò gbí ndùgù 'bá-Mbíṛì. Jézù mâ giì ŋò 'dakò tí nò, yí giì 'dè có ji yí máa, «Ŋò ká gi, gbí dìì lo kpónó gì nìkì maa káká'i gî. À má énò, wò 'ví bàkà vò i káká'i lá, má wálá, 'bí gbolò i mbe ndii nò'o tí nò táánò mbe bàkà wò nò bà 'de wò.» 15 'Dakò tí nò bà-i-nò giì dele ndi wó ya gí bà 'dè có ji ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà tí nó mbe 'vee yí gítí ṛè mbe je yí gí gítí nèté bà paṛaka kpâ-sili ta ṛi bà wotí gbí tàkìì mì ndâ Jùdéyà nó, máa, «Ṛè 'dakò tí nò mbe 'vala ye nò a Jézù.» 16 Ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà mâ giì 'di có énó máa, a Jézù ká 'dè có ji 'dakò tí nò máa, yí te kpâ-sili ta ṛi bà wotí gbí tàkìì mì ndâ Jùdéyà nò, ndú giì 'bìtà bà bàkà gbínje ta yí, tacó yí bàkà ndâ i tí nò ta ṛi bà wotí gbí tàkìì mì ndâ Jùdéyà. 17 Jézù mâ giì 'di có tí nò náa ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà 'dè gítí wó máa, yí kû gbètèkè tàkìì mì ndâ Jùdéyà nò, yí giì 'vìsì có ji ndú máa, «Bu ye kpónó go có tí nó náa ye kû 'dè ji yo nó kû bàkà nèté, à má énò, ye delè kû bàkà nèté go i mì wó nò.» 18 Có tí nò náa Jézù 'vìsì gí tàkò có mì ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà nò giì mìlìsé tí ndú go sé kà wu. Bìndi~ ndòngbú có mì ndú náa ndú giì koṛo gítí wó a ŋìnó máa, ndâ yì má zi yí lá, ndâ yì káká'i bà zi 'bí 'duù wálá. Ndú koṛo ŋa có tí nò me ká tacó náa Jézù gbètèkè ṛi bà wotí gbí tàkìì mì ndâ Jùdéyà gî nò lá; tàkòcò ndú kpolo ngé ma a i gítí có bà 'vii tí Jézù ta Mbíṛì énó máa, Mbíṛì a 'dóó Bu yì. 19 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú gí tàkò bà waaka có mì ndú nò máa, «Ye kû 'dè có ji yo ta yúcó máa, 'Viì kû bàkà i me ta muu wó lá; yí kû bàkà káa i ŋìnó náa yí ŋò Bu wó kû bàkà nó cuki. 20 Tacó Bu 'Viì zè 'Viì mì wó nìkì ma, tacó énò, yí giì tùbà ndâ i ŋìnó 'dáá gî náa yí kû bàkà nó ji 'Viì mì wó. Bu 'Viì bà giì tùbà bà bàkà ndâ 'bí nèté mbe ndii ndâ ŋìnò gî ji 'Viì mì wó. Yí bà giì tùbà bà bàkà ndâ i ŋìnó náa bà 'dè có gítí ndú bà kpo nje yo gî nó ji 'Viì mì wó. 21 Bu 'Viì a mbe kû je woò ji ndâ ku; à má énò, 'Viì delè kû je woò ji ndâ 'duù ŋìnó mbe nìkì tí wó nó go i mì Bu wó. 22 Bu 'Viì me mbe waa có mítí 'duù lá, tacó yí je wotí bà waa có mítí ndâ 'duù 'dáá gî ji 'Viì mì wó gî, 23 tacó wàa, ndâ 'duù 'ví te ta duù mítí 'Viì mì wó, á go ŋìnó náa ndú kû te ta duù mítí wó tí Bu 'Viì nô. 'Duù mbe biya bà te duù mítí 'Viì gî, yí biya nò a bà te duù mítí Bu 'Viì tí mbe tuu 'Viì gî. 24 Ye kû 'dè có ji yo ta yúcó máa, 'duù mbe 'di có mì ye, wàa yí 'ví ùnje gítí mbe tuu ye, bà 'vala ká dúú bà ya tí~. Gbí ndeṛè bà 'viiki gbí nje wó bìndi ku mì wó bà dù wálá. Yí bà ya ká ngé ndírí gí gbí 'válá ŋìnó mbe cee lá nó bìndi ku mì wó. 25 Ye kû 'dè có ji yo ta yúcó máa, o tí nò ká kèjì, à má ta bà 'dè ta yúcó, à kpónó nó a o tí nò, náa ndâ ku bà giì 'di kòcò 'Viì mì Mbíṛì, bìndi~ ndâ mbe 'di kòcò wó 'dáá gî bà 'vala gî. 26 Tacó Bu 'Viì, tí ṛèngbó 'válá, bàkà 'Viì mì wó tí ṛèngbó 'válá gî. 27 Yí delè giì je wotí bà waa có ji yí ndii ndâ 'bí mbe waa có muu to tí nó 'dáá gî, sé náa yí a 'Viì-mì-'Dakò nò. 28 Nje yo 'ví 'dèè gítí có tí nò lá, tacó o tí nò ká kèjì náa ndâ ku gbí gùù bà giì 'di gbí kòcò wó, 29 bìndi~ ndâ ku ŋìnó mbe bàkà tó i táánò si ndú kû 'vala muu to tí nó nó bà giì 'vala ndi ndú 'do gbí muu'dú ndú, gí gbí 'válá ŋìnó mbe cee lá nô; bìndi~ ndâ ku ŋìnó táánò mbe bàkà tó i si ndú kû 'vala muu to tí nó lá nó bà 'vala dó gbí muu'dú ndú gí bà ŋò vò i mì ndú. 30 Ye bàkà i ta muu ye lá. Ye kû waa có ká go ŋìnó náa à 'dè ji ye gî. Ye delè kû waa có ká jáá, tacó à gbí muu ye me có bà bàkà go 'dóó có mì ye lá. À gbí muu ye a có bà bàkà go có mì 'duù tí nó mbe tuu ye nô. 31 Ye táánò má kû koṛo có a i gítí miṛi ye, máa, ye énó, wàa ye énó, wàa ye énó, mbe ùnje gítí ndâ có mì ye máa, ye kû 'dè a yúcó nò, bà dù wálá. 32 Káa ye ŋò ni gî máa, 'bí 'duù tí mbe 'dè yúcó mbe kû 'dè có muu ye kuu tí~. 33 Yo táánò tuu ndâ 'duù mì yo ji Jòvánì tí mbe caka tí ndâ 'duù, bìndi~ yí giì 'dè yúcó muu ye ji ndú gì tí~ ji yo gî. 34 Ye 'dè có tí nò ji yo tacó bà 'vala yo. Ye 'dè ji yo me tacó máa, ye kû tee njembí ye kpolo ma a i mítí 'bí 'duù muu to tí nó máa yí 'ví 'dè có muu ye nò lá. 35 Jòvánì tí mbe caka tí ndâ 'duù táánò a wu mbe kû zìì á nje kùpò. Tàkòcò yo delè táánò peteke ta líkí'o bà dù gbí ngba wó tè gî. 36 Káa 'dóó có mì ye náa ye bà 'dè gítí miṛi ye mbe ndii yúcó mì Jòvánì tí mbe caka tí ndâ 'duù náa yí 'dè gítí ye nò kuu tí~. Có mì ye nò a ndâ nèté tí nó náa Bu ye tuu ta ye, máa, ye bàkà nô. À delè a ndâ nèté tí nò ká kû tùbà~ énó máa, a Bu ye ká tuu ye. 37 'Bí mbe 'dè có muu ye á bìndi ndâ nèté mì ye a Bu ye tí nó mbe tuu ye nô. Yo jé 'di kòcò wó ta tù yo lá. Yo delè jé ŋò yí ta ṛo yo lá. 38 Có mì wó delè dù gbí njembí yo lá, tacó yo ùnje gítí 'duù tí nó náa a yí ká tuu yí nó lá. 39 Yo kû jè ta bà 'di gbí ndâ có gbí wáràgà mì Mbíṛì, tacó yo koṛo có máa, à gbí wáràgà mì Mbíṛì a ndâ có mbe kû je 'válá ŋìnó mbe cee lá nó ji yo. Káa à gbí wáràgà tí nò mì Mbíṛì nò a ndâ có gítí ye. 40 Káa, ta ndâ ŋa ŋìnò 'dáá gî, yo biya bà gì gí mì ye, tacó bà 'de 'válá ŋìnó mbe cee lá nó gî. 41 Ye kû 'dè có tí nò ji yo me tacó máa, ye kû pà a bà ùlù ye mì ndâ 'duù nò lá. 42 Káa ye ŋò yo ni ngbáṛángà'i gî. Ye ŋò ni gî máa, yo zè Mbíṛì nìkì gbaànjé lá. 43 A Bu ye ká tuu ye ji yo, káa yo giì bè ye gî. Káa 'bí 'duù kpónó má gì ta 'dóó nó wiṛi mì wó gí mì yo, yo bà te wiṛi mítí wó gî. 44 Gbèe 'bí có gítí bà pà kpokèjì gítí bà ùlù yo mì Mbíṛì gbí muu yo gbaànjé wálá. À kpolo mì yo cuki káa có gítí bà ùlù tí yo gbí òkò tí yo. À má énò, a ŋa yè muu to tí nó ká bà si yo 'ví ùnje ta njembí yo gbaànjé gítí ye? 45 Yo kpónó kû koṛo có máa, a ye ká bà kpì ngbàngà tí yo ji Bu ye, káa, à me énò lá. A Mòze, tí 'duù tí nó náa yo kû tee njembí yo kpolo ma á mítí wó nó, ká bà kpì ngbàngà tí yo. 46 Yo táánò má ùnje gítí Mòze ta njembí yo dú, yo kùtàá bà ùnje gítí ye ta njembí yo gbaànjé gî, tacó Mòze táánò kû cu có gítí ye mì gbí wáràgà mì wó. 47 Káa yo má biya bà ùnje gítí ndâ có tí nó náa Mòze táánò cu mì gbí wáràgà nó gî, a ŋa yè ká bà si yo 'ví ùnje gítí ndâ có tí nó náa ye kû 'dè ji yo nó?»

6

1 Ta 'bí o gbaànjé bìndi bà dele ndâ Jézù ta ndâ mbe tala có mì wó 'do Jùdéyà gí Gàlìléyà, ndú giì di ngo gí tìto kàpá Gàlìléyà, náa à kû nì mítí~ a kàpá Tìbérìyà delè. 2 Ndâ 'duù me mbè bà-i-nò giì kaa ya gí tàkò ndú, tacó ndú ŋo ŋa ndâ seṛè bà 'vala ndâ mbe nò'o tí nó náa Jézù bàkà ta ndi to nó gî. 3 Jézù bà-i-nò giì kaa ndâ mbe tala có mì wó, bìndi~ ndú giì ya gí bà ki tí ndú to á pí gú. 4 Ndú ya ta nó tí nò si o bà bàkà tàkìì bà Ndii-ta-muu-ndâ-Ìzìrìyélì-mì-Mbíṛì dooko gî. 5 Jézù mâ giì 'va ṛo wó 'do pí gú kà gí tàgbà gú, yí giì ŋò ndâ 'duù mósú-mosu-mòsù á kèjì gí tàkò ndú ta ndâ mbe tala có mì wó pí gú kà. Jézù bà-i-nò giì 'vee 'bí mbe tala có mì wó ta ṛè wó a Fìlípò máa, «Ndoo wúnó bà sì i-zó-zò 'do kòtí 'di tacó bà je ji ndâ ŋa ndâ 'duù tí zó kèjì zó?» 6 Jézù 'vee 'vé tí nò ká tacó bà 'di có 'do gbí yì Fìlípò, tacó yí tí Jézù ŋò i bà bàkà ji ndâ 'duù tí nò ni sàà gî. 7 Káa Fìlípò giì 'vìsì có ji Jézù máa, «Ndoo kpêtí má 'dè có máa, ndoo pà ji ndú káa làmbu i tacó bà njù ta ngo, gbí~ go énó máa, ndoo bà sì i-zó-zò ta i me gbolò, ndâ-'bî-lá go njì fádà 200.» 8 'Bí mbe tala có mì Jézù ta ṛè wó a Àndèréyà, tí ná'vindí Sìmónè Pìyétòrò, giì 'vìsì có ji Jézù gí tàkò có tí nò náa ndú kû 'dè ta Fìlípò nò, máa, 9 «Ye kùtàá ŋò ndâ 'bí cèe kù kô tí nó mì ndoo nó vô, ta ndâ njì sè sósò'ô, á mì 'bí 'viì-'dakò, káa, ye ŋò ni gî máa, à nò me i gítí ŋa mbè tí nò á kèjì nò lá.» 10 Ndâ 'duù tí nò mâ giì yee pí gú tàkò ndâ Jézù gî, Jézù giì 'dè có ji ndâ mbe tala có mì wó máa, «Yo si ndâ 'duù tí nò 'ví ki tí ndú to.» Mbílì ta o tí nò mà'bàà kuu ta to tí bàndò tí nò. Tacó énò, ndâ 'duù giì ki tí ndú to ta ndi gbí mbílì tí nò. Muu ndâ 'dakò ta o tí nò 'dáá gî álìfì vô. 11 Ndâ 'duù tí nò mâ giì ki tí ndú to gî, Jézù giì kaa ndâ kù kô tí nó vô náa Àndèréyà 'dè có gítí ndú ji yí mì 'bí 'viì nó, yí giì 'dè nìkì maa ji Mbíṛì, má kózò gî, yí giì kaa ji ndâ 'duù. Yí giì dele ndi wó giì kaa ndâ njì sè tí nó sósò'ô mì gbèe 'viì tí nò nó, yí káká'i giì 'dè nìkì maa ji Mbíṛì, bìndi~ yí giì kaa ndú gí tàkò ndâ kù kô tí nó vô nó ji ndâ 'duù. 12 Ndâ 'duù mâ giì zò i yè yì ndú 'dáá gî gî, Jézù giì 'dè có ji ndâ mbe tala có mì wó máa, «Yo kili ndâ sè i-zó-zò ŋìnó ta to bìndi ndú nó 'dáá gî. Yo si 'bí làmbu i 'ví volo mí to lá.» 13 Ndâ mbe tala có mì Jézù bà-i-nò giì kili sè i-zó-zò bìndi ndâ 'duù tí nò yeke ndâ kèè muu'bì-nje~só. 14 Ndâ 'duù mâ giì ŋò ŋa seṛè tí nó náa Jézù bàkà nó, ndú giì 'dè có máa, «Ŋìnó dú káa mbe 'dòkò có mì Mbíṛì tí nó náa Mòze táánò 'dè có ji ndâ 'duù gítí wó máa, yí bà gì gí muu to tí nó nó ká nô.» 15 Jézù mâ giì 'di có tí nò, yí giì ŋò ni gî máa, a gbí muu ndâ 'duù tí nò a có bà zèè yì, wàa ndú 'ví bàkà yì tí gba mì ndú ta wotí. Tacó énò, yí giì ndo ta kpéétí wó 'do gbí òkò tí ndú ya gí gbí òkò ndâ gú. 16 'Dê'o mâ giì bàkà tí gî, ndâ mbe tala có mì Jézù giì kaa 'do pí gú ya gítí kàpá, 17 tacó bà di ngo ya gí gbí gbata Kàpàrànáwùmù, si Jézù ta kpéétí wó mí gbí òkò ndâ gú, si o kû me pìtì-pìtì énô. 18 Káa si ndú ta gbâ ṛo ngo, ngo giì 'bìtà bà gbàngà tí gbí pù ta pípìṛi ngé ndii gî. 19 Ndâ mbe tala có mì Jézù mâ giì ya ta gbâ ta kpéétí ndú kpòṛó gí gbí u ngo gî, ndú giì ŋò 'duù kû nò nó có ṛo ngo kèjì gí tàkò ndú. Káa ndú ŋò ni énó máa 'duù tí nò a Jézù nò lá. Yí mâ giì dooko ta ndú gî, gúku giì zèè ndú tí vò ŋa ŋìnô. 20 Káa Jézù giì 'dè có ji ndú máa, «Yo cì gúku lá; a ye!» 21 À giì dù gbí muu ndâ mbe tala có mì Jézù bìndi bà tùbà tí wó ji ndú nò a có bà te yí mí gbí gbâ, wàa ndâ yì 'ví ya ta ndú gí tìto, káa ndú mâ giì kì ṛo ndú, ndú giì 'de tí ndú ta ndâ Jézù ngé tì ngo tí bàndò tí nó náa ndú kû koṛo có bà ya gítí~ nô. 22 Ndâ mbè 'duù tí nó mbe tè ṛì gbí kùdù kô nó mâ giì ya gí tàbè'dè kàpá ta dú'o ta yé bìndi bà je i-zó-zò ji ndú mì Jézù, ndú giì 'de gbèe gbâ ṛo ngo lá, káa ndú ŋò Jézù o gí gbí gbâ ta o bà di ngo mì ndâ mbe tala có mì wó lá. 23 Ndâ 'bí gbâ mbe gì 'do gbí gbata Tìbérìyà mâ giì ṛò tíyò dê 'vii ta bàndò tí nò náa ndâ 'duù zò i tí~ nò, 24 ndâ mbè 'duù tí nò mbe kû pà bà tí Jézù nò giì oloko mí gbí ndú, tacó ndú 'de Jézù lá. Ndú delè 'de vòó ndâ mbe tala có mì wó lá. Ndú bà-i-nò giì di ngo gí gbí gbata Kàpàrànáwùmù, tacó bà pà bà tí Jézù. 25 Ndú mâ giì 'de yí gî, ndú giì 'vee yí máa, «Wò di ngo gí tìto kàá ta o ngàyi, mbe nìbà i?» 26 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ye kû 'dè có ji yo ta yúcó máa, yo kû pà bà tí ye me tacó máa, yo ŋò ndâ seṛè tí nó náa ye bàkà ndú nó gî, nò lá. Yo kû pà bà tí ye, tacó yo zò i yè yì yo gî. 27 Yo si bà yeeke tí yo ká tacó ŋa i-zó-zò ŋìnó mbe dù gbí yì yo tí ká lá nó cuki mí to. Yo bàkà nèté a i tacó ŋa i-zó-zò ŋìnó mbe je 'válá ŋìnó mbe cee lá nó ji yo nô. Ŋìnò a ŋa i-zó-zò náa 'Viì-mì-'Dakò kû je ji yo, tacó Bu ye tí Mbíṛì bàkà 'dóó ndi 'bì wó mítí 'Viì-mì-'Dakò gî.» 28 Káa ndâ 'duù tí nò giì 'vee Jézù máa, «Ze 'ví bàkà a ŋa yè, tacó wàa ze 'ví bàkà ta ndâ i ŋìnó mbe nìkì tí Mbíṛì nó?» 29 Jézù bà-i-nò giì 'vìsì có ji ndú máa, «Nèté ŋìnó ta go~ tí Mbíṛì máa yo 'ví bàkà nó a bà ùnje ta njembí yo gbaànjé gítí 'duù tí nó náa yí tí Mbíṛì tuu yí nô.» 30 Káa ndâ 'duù tí nò giì 'vee Jézù máa, «Ze 'ví ŋò ni ta yè máa, a Mbíṛì ká tuu wò? Wò bà bàkà ji ze a ŋa yè, wàa ze 'ví ŋò ta wò ni tí tú mì Mbíṛì? 31 Ze 'vee wò énò tacó Mòze dígísèé je mánà tí i-zó-zò ji ndâ ká gù ze si ndú gbí kángáá nga ngoò, go có tí nó náa à cu mí gbí wáràgà mì Mbíṛì énó máa, ‹Yí táánò je i-zó-zò ji ndú 'do gbíṛì› nô.» 32 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ye kû 'dè có ji yo ta yúcó máa, à dígísèé me Mòze ká je i-zó-zò 'do gbíṛì ji ndâ ká gù yo lá. À Bu ye táánò ká je i-zó-zò ji ndú á 'do gbíṛì. À kpónó delè káa Bu ye ká kû je i-zó-zò ji yo 'do gbíṛì, tí cèe i-zó-zò, 33 tacó i-zó-zò mì Mbíṛì a ŋìnó mbe kû gì 'do gbíṛì. I-zó-zò mì Mbíṛì a ŋìnó mbe kû 'vala ndâ 'duù muu to tí nô.» 34 Ndâ 'duù tí nò bà-i-nò giì 'deke tí ndú ji Jézù máa, «Je ŋa i-zó-zò tí nò ta o 'dáá gî ji ze.» 35 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ye a i-zó-zò ŋìnó mbe kû je 'válá ji ndâ 'duù nô. 'Duù má gì gí mì ye gî, go bà bàkà yí káká'i wálá. 'Duù má ùnje ta njembí wó gbaànjé gítí ye gî, go ngo bà bàkà yí káká'i wálá. 36 Ye 'dè có ji yo sàà gî máa, yo ŋò ye gî, káa ta ndâ ŋìnò 'dáá gî, yo ùnje gítí ye lá. 37 Ndâ 'duù ŋìnò 'dáá náa Bu ye je ndú ji ye nó bà gì gí mì ye. Káa 'duù má gì gí mì ye gî, ye bà bè yí wálá. 38 Tacó ye gì 'do gbíṛì me tacó bà bàkà go 'dóó có mì ye gbí muu ye lá. Ye gì a i tacó bà bàkà go có mì mbe tuu ye. 39 Káa có mì mbe tuu ye énó máa, ye 'ví si 'bí 'duù gbaànjé 'do gbí òkò tí ndâ 'duù tí nó náa yì kaa ndú ji ye nó 'ví giṛi lá. Có mì wó máa, ye 'ví 'vala ndi ndâ 'duù tí nó náa yì kaa ndú ji ye nó 'do gbí muu'dú ndú 'dáá gî ta ndòngbú o. 40 Có mì Bu ye énó máa, 'duù mbe ŋò 'Viì mì yì ni gî, bìndi~ yí giì ùnje ta njembí wó gbaànjé gítí wó gî nó, bà 'de 'válá ŋìnó mbe cee lá nô; à má énò, ye bà 'vala ndi ndú 'do gbí muu'dú ndú ta ndòngbú o.» 41 Ndâ Jùdéyà mâ giì 'di có tí nò náa Jézù 'dè nò, ndú giì 'bìtà bà fiini có gbí òkò tí ndú gítí Jézù, tacó có tí nó náa yí 'dè énó máa, yì a i-zó-zò mbe gí 'do gbíṛì nô. 42 Máa, «À kû gbúú-gbuu nó a Jézù tí nó tí 'viì mì Jùzépè nó ká kuu kùṛo ndoo nô. Ndoo ŋò ndâ bu wó ta nawu wó ni ngbáṛángà'i gî. Káa yí giì dù ndíi ŋìnó kû 'dè có máa, yì gì 'do gbíṛì nó, ta ŋa kpokèjì ngàyi?» 43 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «Yo si bà fiini có gbí òkò tí yo mí to. 44 Tacó 'bí 'duù gbaànjé bà gì gí mì ye ta muu wó wálá, sè~ káa ŋìnó máa, a Bu ye tí nó tí mbe tuu ye nó ká gbà tàmuu wó gì tí~ ji ye. Káa ye bà 'vala yí 'do gbí muu'dú wó ta ndòngbú o gî. 45 Tacó à cu mí gbí wáràgà mì ndâ mbe 'dòkò có mì Mbíṛì énó máa, ‹Mbíṛì bà nìbà i ji ndâ 'duù 'dáá gî.› Káa bà gì gí mì ye a bà sè tù tí bà nìbà i mì Bu ye, ta bà mèlè bà bàkà go có tí nò náa wò 'di nò. 46 Gbí có tí nò me énó máa, ndâ 'duù 'dáá gî ŋò Bu ye ta ṛo ndú gî nò lá. À káa 'duù tí nó gbaànjé mbe gì 'do mì Mbíṛì nó ká ŋò Bu ye ta ṛo wó. 47 Ye kû 'dè có ji yo ta yúcó máa, 'duù ŋìnó mbe ùnje gítí ye gî nó bà 'vala ká dúú bà ya tí~. 48 Ye a i-zó-zò mbe 'vala ndâ 'duù. 49 Ndâ ká gù yo dígísèé zò mánà gbí kángáá nga ngoò, káa ndú giì mìì 'dáá gî. 50 Káa ye a i-zó-zò ŋìnó mbe gì 'do gbíṛì, tacó wàa, 'duù má zò ye gî, yí 'ví cì lá nô. 51 Ye a i-zó-zò ŋìnó mbe gì 'do gbíṛì, mbe kû 'vala ndâ 'duù nô. 'Duù ŋìnó mbe zò i-zó-zò tí nò gî bà 'vala ká dúú bà ya tí~. Káa i-zó-zò tí nò náa ye bà je ji ndâ 'duù nò a dìì ye, tacó bà 'vala ndâ 'duù á muu to tí nô.» 52 Ndâ Jùdéyà bà-i-nò giì 'bìtà bà 'viiki gbí có tí nò náa Jézù 'dè nò ta wotí tí~ ta kpéétí ndú máa, «'Dakò tí nò bà waa dìì wó ji ndoo wàa ndoo 'ví zò ta ŋa kpokèjì ngàyi?» 53 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ye kû 'dè có ji yo ta yúcó máa, yo má zò dìì 'Viì-mì-'Dakò lá, yo delè má njù mbelè wò lá, yo bà 'de 'vala ŋìnó mbe cee lá nó wálá. 54 'Duù mbe zò dìì ye gî, bìndi~ yí giì njù mbelè ye gî, bà 'vala ká dúú bá ya tí~. Ye delè bà 'vala yí 'do gbí muu'dú wó ta ndòngbú o. 55 Tacó dìì ye a cèe i-zó-zò, bìndi~ mbelè ye a cèe ngo. 56 'Duù mbe zò dìì ye gî, bìndi~ yí giì njù mbelè ye gî, 'duù tí nò á 'dóó dìì ye, ye delè a 'dóó dìì wó. 57 'Duù tí nò bà 'de 'válá 'do mì ye, go ŋìnó náa ye kû 'de ta 'válá 'do mì Bu ye tí ṛèngbó 'válá, tí mbe tuu ye nô. 58 Dìì ye a i-zó-zò mbe gì 'do gbíṛì. 'Duù mbe zò i-zó-zò tí nò bà 'vala ká dúú bà ya tí~. Dìì ye a tende ŋa i-zó-zò, a me ŋa i-zó-zò tí nó náa ndâ ká gù yo zò dígísèé, káa ndú giì mìì gî nó, lá.» 59 Jézù 'dè ndâ có mì wó nò ji ndâ 'duù á mí bàndò bà kili ndú gí bà ùlù Mbíṛì gbí gbata Kàpàrànáwùmù. 60 Jézù mâ giì nìbà i ji ndâ 'duù cee gî, ndâ 'duù me mbè 'do gbí òkò tí ndâ mbe tala có mì wó giì 'dè có gbí òkò tí ndú máa, «Wotí tí bà nìbà i mì wó ngé ndii gî. A 'di ká bà 'di gbí ndâ ŋa ndâ kpo-kpò có mì wó nò?» 61 Jézù mâ giì ŋò ni gî máa, ndâ mbe tala có mì yì kû 'dè kòlòwò gítí ndâ có tí nó náa yí 'dè ji ndâ 'duù nó, yí giì 'vee ndú máa, «Tàkòcò yo kû kpóló-kpolo gítí ndâ có tí nò náa ye 'dè nò? 62 Káa yo kùtàá má ŋò énò a bà ya 'Viì-mì-'Dakò á gí gbíṛì, yo bà me ta tí yo ée? 63 A Bèṛi-mì-Mbíṛì ká kû je 'válá ji 'duù. 'Duù 'vala 'duù lá. Ndâ có tí nò náa ye 'dè nò a Bèṛi-mì-Mbíṛì tí mbe je 'válá ji yo. Ndâ có tí nò delè a 'válá. 64 Káa ndâ 'bí 'duù gbí òkò tí yo ùnje gítí ndâ có mì ye nò lá.» Jézù 'dè có tí nò tacó yí ŋò ndâ mbe ùnje gítí có mì wó lá, ta dê 'duù mì wó nó kpokèjì gí bà dù tí mbe ba ngbù wó nó ni sàà gî. 65 Tacó énò, Jézù bà-i-nò giì 'dè có ji ndâ 'duù máa, «Ŋìnò a ndeṛè có tí nò náa ye kùtàá 'dè ta có ji yo máa, 'duù bà 'de wotí gítí bà gì gí mì ye ta kpéétí wó wálá, sè~ káa ŋìnó a Bu ye ká ùnje ji yí nò ká nò.» 66 Ndâ mbe tala có mì Jézù me mbè giì jee bà ṛu ndi wó mí to á bìndi có tí nò náa yí 'dè nò gî. 67 Jézù mâ giì ŋò bà biya bà ṛu ndi wó mì ndâ 'bí mbe tala có mì wó, yí bà-i-nò giì 'vee ndâ ŋìnó muu'bì-nje~só náa yí ṛuka ndú nó, máa, «Káa yo ŋìndi yo, go bà ya ta ndâ ka yo tí yo wálá?» 68 Káa Sìmónè Pìyétòrò giì 'vìsì có ji yí máa, «Ze 'ví ya gí mì 'di, Mbe tí ze? A wò ká kû 'dè ndâ có ŋìnó mbe kû 'vala ndâ 'duù nô. 69 Ze ùnje gî, ze delè giì ŋò ni ngbáṛángà'i gî, máa, wò a 'duù ŋìnó náa Mbíṛì kaa wò mò gí mì wó gî.» 70 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndâ Sìmónè Pìyétòrò máa, «À wálá a ye táánò ká cu 'bì ye mítí yo ta bà muu yo muu'bì-nje~só nó? Káa 'bí 'duù gbaànjé á 'do gbí òkò tí yo jì'vì kàzà mítí ye gî.» 71 Jézù ta o tí nò kû gbì tì kpô a i gítí Júdà, tí 'viì mì Sìmónè Ìsìkàrìyótè, tí 'bí 'duù gbaànjé 'do gbí òkò tí ndâ mbe tala có mì wó muu'bì-nje~só náa yí ṛuka ndú nô. Tacó a Júdà ká bà giì ba ngbù wó tí Jézù.

7

1 Jézù giì dù kû nò nó ká ta ndi gbí ndâ to Gàlìléyà. Go bà ya gí gbí to Jùdéyà giì dù tí wó lá, tacó ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà kà kû pà kpokèjì gítí wó tacó bà zi yí. 2 Kùṛo o bà bàkà tàkìì bà tò ndùúṛù gbí tàkìì mì ndâ Jùdéyà mâ giì dooko gî, 3 ndâ ná'vindí Jézù á Gàlìléyà giì 'dè có ji yí máa, «Ya gí Jùdéyà, tacó wàa ndâ mbe tala có mì lo 'ví ŋò ta ngba lo ta ndâ nèté mì lo náa wò kû bàkà nó á kà. 4 Tacó 'duù ŋìnó ta go bà dù tí gbolò 'duù á kùṛo ndâ 'duù tí wó nó bàkà i gbí kóó lá. Káa wò lê má kû bàkà ndâ i tí nò, bàkà ndú mí kùṛo ndâ 'duù 'dáá gî.» 5 Ndâ ná'vindí Jézù 'dè ŋa có tí nò ji yí tacó à kpêtí káa ndú, ndú ùnje gítí ndâ i tí nò náa Jézù kû bàkà nò lá. 6 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «O bà ya ye gí Jùdéyà gì kálásê. Káa à má gítí yo, o 'dáá gî káa o bà ya yo gí Jùdéyà. 7 Ndâ 'duù muu to tí nó sogo yo lá. Káa ndú kû sogo ye. Ndú kû sogo ye tacó ye ta o 'dáá gî kû 'dè có ji ndú máa, ndâ kpokèjì mì ndú a ndâ vò kpokèjì. 8 À má énò, yo ya gí bà tì o bà tò ndùúṛù gbí tàkìì mì ndoo. Ye bà ya gí bà o tí nò wálá, tacó o bà ya ye gì kálásê.» 9 Ndâ ná'vindí Jézù giì kaa ya gí Jùdéyà si yí mí Gàlìléyà á bìndi có tí nò. 10 Ndâ ná'vindí Jézù mâ giì kaa ya gí bà tì o bà tò ndùúṛù gbí tàkìì mì ndâ Jùdéyà gî, Jézù giì njè nó ya gí tàkò ndú ta 'dóó o mì wó náa à gbí muu wó ta kpéétí wó. Yí mâ giì yee kà, yí giì dù ká gbí kóó. 11 Káa ṛo ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà ta gbolò o tí nò 'dáá gî ká gí kpokèjì tí wó. Ndú mâ giì ŋò yí lá, ndú giì dù kû 'vee 'vé gbí òkò tí ndú máa, «Yí ngò? Yí kòtí 'di? 'Dakò tí nò ngò?» 12 Káa ndâ sè mbè 'duù ŋìndi ndú kû giì 'dè a ngûcó ta ṛè wó. Ndâ 'bí 'duù gbí òkò tí ndú máa, «Yí a tó 'duù!» Ndâ 'bí 'duù máa, «Yí a vò mbe ŋònòkò muu ndâ 'duù!» 13 Gbèe 'duù mbe 'dè có ta ṛè wó gí yaà wálá, tacó ndâ 'duù 'dáá gî ta o tí nò kû cì gúku tí ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà. 14 Ndâ 'duù mâ giì yee gbí jígí'dí-jìgì'dì sili mì o bà bàkà tàkìì bà tò ndùúṛù gî, Jézù giì ṛì gí gbí ndùgù 'bá-Mbíṛì, bìndi~ yí giì 'bìtà bà nìbà i ji ndâ 'duù. 15 Ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà mâ giì ŋò yí kû nìbà i, nje ndú giì 'dèè gî. Bìndi~ ndú giì 'bìtà bà 'vee 'vé gbí òkò tí ndú máa, «'Dakò tí nò 'de ŋa muu tí nò 'do kòtí 'di, káa yí jé ta 'bí gbèe ṛi ki tí wó kùṛo 'bí mbe nìbà tàkìì mì ndâ Jùdéyà lá.» 16 Káa Jézù mâ giì ŋò ŋa bà koṛo có mì ndú nò, yí giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ye kû nìbà me 'dóó có mì ye gbí muu ye lá. Ye kû nì a bà có mì mbe tuu ye. 17 Go bà bàkà go có mì Mbíṛì má kuu tí 'duù, yí bà ŋò ni gî máa, ye kû nì a bà có mì Mbíṛì. Káa ye má kû nì a bà 'dóó có mì ye, 'duù tí nò delè bà ŋò ni gî. 18 Tacó 'duù má kû nìbà a 'dóó có mì wó, à gbí muu wó a có máa, ndâ 'duù 'ví te duù mítí yì. Káa 'duù ŋìnó mbe kû bàkà nèté tacó wàa ndâ 'duù 'ví te ta duù mítí mbe tuu yì nó a 'duù jáá, yí delè me mbe 'viya lá. 19 Mòze dígísèé 'dè có ji yo lá? Káa 'bí 'duù gbaànjé gbí òkò tí yo mbe kû kpolo tí có mì Mòze kpónó kuu tí~? À má énò, yo kû paa ta bà zi ye tacó yè?» 20 Káa ndâ 'duù tí nò giì 'vìsì có ji Jézù máa, «À tí lo a mâ! A 'di ká kû jè ta bà zi wò?» 21 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ye bàkà káa i gbaànjé, káa nje yo 'dáá gî kpónó 'dèè gítí~ gî. 22 Mòze dígísèé 'dè có ji yo máa, yo ya ta ndâ 'viì-'dakò gí gbí gàzâ ta sili vô-nje~ta'ô bìndi bà jò ndú. (Gbí có tí nò me énó máa, a Mòze dígísèé ká 'bìtà bà ya gí gbí gàzâ ji ndâ Jùdéyà nò lá; gàzâ a cèe ká i mbe 'bìtà tí gbí o mì ndâ ká gù yo, tí ndâ mbe 'bìtà bà jò ŋa yo tí ndâ Jùdéyà mí muu to tí nô.) Yo kpónó kû waa ndâ 'viì mì yo ta ṛi bà wotí gbí tàkìì mì yo tí ndâ Jùdéyà náa sili tí nò vô-nje~ta'ô náa Mòze 'deke ji yo nò má tè 'vii ta ṛi bà wotí gbí tàkìì mì yo nò. Káa vò i tí~ wálá, 23 tacó ŋìnó a sili tí nó náa Mòze 'deke ji yo, tí sili bà waa ndâ 'viì gbí tàkìì mì yo nó ká nò. À má énò, tàkòcò yo kpónó kû kpolo gítí có bà 'vala kùùkpò 'duù mì ye ta ṛi bà wotí gbí tàkìì mì ndâ Jùdéyà tacó yè? 24 Yo si bà zeke káa 'duù wàa yo 'ví waa có mítí wó nò mí to. Yo waa có ta yúcó.» 25 Ndâ 'bí 'duù Jèrùzàlémè bà-i-nò giì 'bìtà bà 'vee 'vé máa, «À nó me 'dakò tí nó náa ndâ kpó 'duù mì ndâ Jùdéyà kû pà bà tí wó tacó bà zi yí nó ká nó lá? 26 Yo ŋò yí kuu nô, kû 'dè có kùṛo ndâ 'duù 'dáá gî ta gúku tí wó wálá! À 'ví dù a yúcó máa, ndâ kpo 'duù ùnje gî máa, yí a Bìndi-Mbíṛì? 27 Ndú má 'dè énò, káa ndoo 'dáá gî ŋò to tí nó náa yí gì 'do tí~ nó ni gî nó! Káa 'bí 'duù wúnò bà ŋò to tí nó náa Bìndi-Mbíṛì bà gì 'do tí~ nó ni wálá.» 28 Jézù mâ giì 'di ndâ có tí nò náa ndâ 'duù tí nò kû 'dè gítí wó si yí kû nìbà i ji ndâ 'duù gbí ndùgù 'bá-Mbíṛì nò, yí giì 'vìsì có ji ndú ta kòcò wó ngéé gí yaà, máa, «A yúcó máa, yo ŋò ye ni gî. À delè a yúcó máa, yo ŋò bàndò bà jò ye ni gî. À kpêtí ká énò, ye gì me 'do gbí 'dóó có mì ye lá. A 'duù ká tuu ye. 'Dóó 'duù tí nò mbe tuu ye nò kuu tí~, káa yo ŋò yí ni lá. 29 Káa ye ŋò yí ni gî, tacó a ye ká gì 'do mì wó. À delè a yí ká tuu ye.» 30 À gbí muu ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà ta o tí nò a có bà zèè Jézù, káa gbèe 'duù gbí òkò tí ndú mbe gàà 'bì tí wó wálá, tacó o mì wó tè lá. 31 Ndâ 'duù ŋìnó mbe ùnje gítí Jézù gî nó ta o tí nò me mbè kuu gbí òkò tí ndâ mbè 'duù tí nò. Ndú bà-i-nò giì 'vee 'vé gbí òkò tí ndú máa, «Bìndi-Mbíṛì má gì wúnò, yí bà bàkà a ndâ 'bí ŋa kpo-kpò seṛè mbe ndii ndâ ŋìnó kpónó náa 'dakò tí nó kû bàkà nó gî?» 32 Ndâ mbe kpolo tí tàkìì mì ndâ Jùdéyà mâ giì 'di ŋa 'vé tí nò náa ndâ mbe ùnje gítí Jézù kû 'vee gbí ngûcó nò kû giì 'vèè cee nje ndâ 'duù me a mbè, ndú giì toko có ta Kùṛo ndâ bu-Mbíṛì mì ndú, bìndi~ ndú giì tuu ndâ 'bí 'duù 'do gbí òkò tí ndâ àsìkérì mbe kû kpolo tí 'bá-Mbíṛì gí bà zèè Jézù. 33 Káa Jézù giì 'dè có ji ndú máa, «Ye bà dù ta yo ká ta làmbu o, bìndi~ ye bà giì dele ndi ye ya gí mì 'duù tí nó mbe tuu ye nô. 34 Yo bà giì pà bà tí ye, káa yo bà 'de ye wálá. Tacó wotí bà yee tí bàndò tí nó náa ye kû ya gítí~ nó tí yo wálá.» 35 Ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà mâ giì 'di có tí nò náa Jézù 'dè nò, ndú giì 'bìtà bà 'vee 'vé gbí òkò tí ndú máa, «Yí tà kû ya gí kòtí 'di, wàa bà 'de ta yí 'ví kpò tí~ ta ndoo? Yí kû ya a i gí tàkò ndâ 'bí Jùdéyà ŋìnó mbe 'vaaka ta ndi 'bá mì ndâ Ìgìrígì nó, tacó bà nìbà i ji ndú? 36 Gbí ŋa có mì wó náa yí 'dè énó máa, ‹Yo bà giì pà bà tí ye, káa yo bà 'de ye wálá, tacó wotí bà yee tí bàndò tí nó náa ye kû giì ya gítí~ nó tí yo wálá› nó máa yè?» 37 Ta ndòngbú sili, tí kpóló-kpolo ṛi mì o bà tò ndùúṛù gbí tàkìì mì ndâ Jùdéyà, Jézù giì ṛò tíyò á kùṛo ndâ 'duù 'dáá gî, bìndi~ yí giì kò-kò ji ndú, máa, «'Duù ŋìnó ta go ngo tí wó nó, si yí 'ví gì gí mì ye, wàa yí 'ví njù ngo. 38 'Duù má ùnje gítí ye gî, ngo mbe 'vala 'duù bà 'va 'do gbí njembí wó dúú bà ya tí~, a go có tí nó náa a kuu gbí wáràgà mì Mbíṛì nô.» 39 Jézù lòkò'bò có tí nò a i gítí Bèṛi-mì-Mbíṛì tí nó bà giì gì gí muu ndâ mbe ùnje gítí có mì wó nô. Bèṛi-mì-Mbíṛì ta o tí nò gì gí muu ndú kálásê, tacó Mbíṛì ta o tí nò te Jézù ya tí~ gí pí jàlàmbà á gbíṛì kálásê. 40 Ndâ 'bí 'duù 'do gbí òkò tí ndâ mbe 'di ndâ có mì Jézù náa yí 'dè gbí ndâ sili tí nò náa yí bàkà mí Jèrùzàlémè nò giì 'dè có máa, «'Dakò tí nó dú káa mbe 'dòkò có mì Mbíṛì tí nó mì Mòze nô!» 41 Ndâ 'bí 'duù giì 'dè có máa, «Yí a Bìndi-Mbíṛì.» Bìndi~ ndâ 'bí 'duù ŋìndi ndú giì 'vee a 'vé máa, «Bìndi-Mbíṛì bà gì 'do Gàlìléyà ta ŋa kpokèjì ngàyi? 42 À wálá cu mí gbí wáràgà mì Mbíṛì énó máa, Bìndi-Mbíṛì bà dù a 'viì-gù mì Dàvídè tí nó tí gbolò gba mì ndoo tí ndâ Jùdéyà dígísèé nó? À delè giì cu mí gbí wáràgà mì Mbíṛì énó máa, àá bà jò yí a i mí gbí mòòkò bìndi Dàvídè á Bétèlèmè?» 43 Có mì ndâ 'duù ta o tí nò giì me a fúú-fu-fù gítí Jézù. 44 Ndâ 'bí 'duù giì dù ká to nò máa, à zèè yí gî. Káa gbèe mbe gàà 'bì tí wó giì dù lá. 45 Bà zèè Jézù giì dù káa kpò ndâ 'duù tí nó náa ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà tuu ndú gí bà zèè yí nó gî. Ndú bà-i-nò giì dele ndi ndú ya gí mì ndâ mbe tuu ndú, si yí mí to. Ndâ kpo 'duù tí nò mbe tuu ndú nò mâ giì 'vee ndú máa, «Yo gì ta yí lá tacó yè?» 46 Ndâ àsìkérì tí nò giì 'vìsì có ji ndâ kpo 'duù tí nò máa, «'Bí 'duù jé mbe 'dè có di tàkò 'dakò tí nò wálá.» 47 Ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà bà-i-nò giì 'vee ndâ tú mì ndú nò ta sé có máa, «Yí ŋònòkò muu yo delè gî? 48 Yo nì ṛè 'bí 'duù gbaànjé 'do gbí òkò tí ze tí ndâ mbe kpolo tí tàkìì mì ndâ Jùdéyà ta ndâ kpo 'duù jé mbe ùnje gítí ndâ có mì wó ji ze, wàa ze 'ví 'di ta tù ze gi! 49 Ndâ mbè 'duù tí nò 'di gbí 'bí i gbaànjé 'do tí tàkìì mì ndoo tí ndâ Jùdéyà lá. Káa sè ŋìnò a ŋìndi ndú ta Mbíṛì!» 50 Káa, 'bí 'dakò gbí òkò tí ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà ta ṛè wó a Nìkòdémò, tí 'duù mbe ya gí bà 'dè nje ta Jézù á tàbèngìì sàà kùṛo gî, giì 'dè có ji sè ndâ ka wó kpo 'duù máa, 51 «À gbí tàkìì mì ndoo tí ndâ Jùdéyà waa có mítí 'duù si có mì wó mí gbí yì wó lá. À mâ énò, ndoo kùtàá bà 'di a kòcò wó má kózò gi.» 52 Ndâ ka Nìkòdémò tí ndâ kpo 'duù mâ giì 'di có tí nò náa yí 'dè nó, ndú giì 'vee yí máa, «Wò delè gì 'do Gàlìléyà? Má énò, ya gí bà pà gbí wáràgà gítí tàkìì mì ndoo tí ndâ Jùdéyà, bìndi~ wò bà 'de énó máa, 'bí mbe 'dòkò có mì Mbíṛì jé mbe gì 'do Gàlìléyà nò wálá.» 53 Ndâ 'duù bà-i-nò giì 'vaaka 'do bàndò tí nò ya gí 'bá mì ndú gî.

8

1 Jézù giì ta'va ŋìndi wó ya a i gí pí Gú Mbâ. 2 Bìndi~ yí giì gbo'o ta 'bí yé 'do kà ya gí gbí ndùgù 'bá-Mbíṛì. Ndâ 'duù mâ giì kili me mbè gî, yí giì ki tí wó to, bìndi~ yí giì nìbà i ji ndú. 3 Mâ giì zeke'o, ndâ 'bí mbe 'di gbí-o, ta ndâ 'bí mbe kpolo tí tàkìì mì ndâ Jùdéyà, giì yee ta niì mì 'bí 'dakò náa à zèè yí ta 'dakò-ngbà gî. Ndú giì ṛò niì tí nò mí kùṛo ndâ 'duù 'dáá gî. 4 Bìndi~ ndú giì 'vee Jézù máa, «Mbe nìbà i, à zèè niì tí nó kpátá-kpàtà ta 'dakò. 5 Káa Mòze 'dè có ji ndoo gbí tàkìì mì ndoo énó máa, ndoo 'ví zi niì mbe bàkà ŋa i tí nò kpónó náa niì tí nò bàkà nó ta bà 'vaka yí ta díí. Nògí, có mì lo ŋìndi lo máa yè?» 6 Ndâ 'duù tí nò 'vee ŋa 'vé tí nò ká tacó bà pà nje Jézù, máa nje wó má yaaka kpéṛé'vè gî, wàa ndâ yì 'ví 'de ta kpokèjì gítí wó. Káa Jézù giì biya bà 'vìsì có ji ndú gí tàkò 'vé tiṛì mì ndú nò gî. Yí giì mò káa muu wó gí to, bìndi~ yí giì 'bìtà bà ka i mítí to ta sìlì 'bì wó. 7 Káa ndâ 'duù tí nò giì aanga muu ndú ká mítí gbèe 'vé mì ndú nò. Go bà 'vìsì có ji ndú mâ giì gì gítí Jézù gî, yí giì te muu wó gí yaà, bìndi~ yí giì 'vìsì có ji ndú máa, «'Bí 'duù gbí òkò tí yo jé mbe bàkà vò i lá má kuu tí~, si yí 'ví co gí kùṛo, wàa yí 'ví 'va kpédélé díí mítí niì tí nò.» 8 Jézù 'dè káa có tí nò ji ndú gî, yí káká'i giì mò muu wó gí to, kû cu i mítí to. 9 Ndâ 'duù tí nò mbe gì ta niì tí nò gí kùṛo Jézù nò mâ giì 'di có tí nò náa Jézù 'dè ji ndú nò, ndú giì 'bìtà bà 'vaaka 'do bà-i-nò gbaànjé-gbaànjé, kpòò yee tí o tí nó náa á káa niì tí nó náa ndú gì ta yí gí gbí ngbàngà kùṛo Jézù nó ká giì dù ta kpéétí wó kùṛo Jézù. A ndâ kpo 'duù ká co gí sè 'dáá kùṛo má kózò gî, bìndi~ ndâ 'viì giì co gí tàkò ndú. 10 Jézù mâ giì te muu wó gí yaà, yí giì ŋò káa niì tí nò kû ṛò tíyò ta kpéétí wó. Bìndi~ yí giì 'vee niì tí nò máa, «Ndâ mbe kpì ngbàngà tí lo káa ya gí kòtí 'di, niì? 'Bí 'duù gbí òkò tí ndú mbe waa có mítí lo wálá?» 11 Káa niì tí nò giì 'vìsì có ji Jézù máa, «Gbèe 'duù gbí òkò tí ndú mbe waa có mítí ye wálá, kpo 'duù.» Káa Jézù giì 'vìsì có ji niì tí nò máa, «À nìkì ma. À má énò, ye delè bà waa có mítí lo wálá. Nògí, ya gî, wàa wò 'ví bàkà vò i káká'i lá.» 12 Ta o tí nò Jézù giì 'dè 'bí có ji ndâ 'duù káká'i máa, «Ye a ngba'o mì ndâ 'duù. 'Duù mbe kû ṛu ndi ye bà nò gbí 'dí'di'o ngé gî wálá. Yí bà dù gbí ngba'o ŋìnó mbe 'vala yí nô.» 13 Ndâ mbe kpolo tí tàkìì mì ndâ Jùdéyà mâ giì 'di có tí nò náa Jézù 'dè nò, ndú giì 'vìsì có ji yí máa, «À káa wò ká kû wu gbí tí lo ta kpéétí lo. À má énò, có mì lo nò bà dù me yúcó lá!» 14 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «Yo 'dè a yúcó máa, ye kû wu gbí tí ye ta kpéétí ye, káa kpêtí ká énò, ye kû 'dè a yúcó, tacó ye ŋò bàndò tí nó náa ye gì 'do tí~ nó ni gî. Ye delè giì ŋò bàndò tí nó náa ye kû ya gítí~ nó ni gî. Káa yo ŋò bàndò tí nó náa ye gì 'do tí~ nó ni lá. Yo delè ŋò bàndò tí nó náa ye kû ya gítí~ nó ni lá. 15 Yo kû waa có me ta yúcó lá. Káa ye me mbe waa có mítí 'duù gbaànjé lá. 16 Káa, ye má waa có mítí 'duù, ye bà waa có ta yúcó. Tacó ye kû waa có me ta kpéétí ye lá. Ze kû waa có a i ta Bu ye tí nó tí mbe tuu ye nô. 17 À cu mí gbí wáràgà gítí tàkìì mì ndoo tí ndâ Jùdéyà énó máa, ‹Ndâ 'duù só má ùnje gítí gbèe có gî, gbí~ énó máa, có tí nò a yúcó.› 18 Ye kû 'dè có gítí miṛi ye, káa Bu ye tí nó tí mbe tuu ye nó kuu tàkò ye.» 19 Káa ndâ mbe kpolo tí tàkìì mì ndâ Jùdéyà giì 'vee Jézù máa, «Bu lo tí nò kòtí 'di?» Jézù bà-i-nò giì 'vìsì có ji ndú máa, «Yo ŋò ye ni lá. À má énò, yo delè bà ŋò Bu ye ni wálá. Yo kùtàá má ŋò ye ni gî, yo bà ŋò Bu ye delè ni gî.» 20 Jézù 'dè ndâ có tí nò ji ndâ 'duù mí bàndò bà kili i-Mbíṛì. Káa gbèe 'duù mbe zèè yí ta o tí nò wálá, tacó o mì wó tè kálásê. 21 Jézù giì 'dè 'bí có ji ndâ 'duù tí nò máa, «Ye bà giì ya gî. Yo bà giì pà bà tí ye si bà~ volo ji yo gî, káa yo bà 'de ye wálá, tacó wotí bà ya gítí bàndò tí nò náa ye kû giì ya gítí~ nò tí yo wálá. À má énò, yo bà cì mí gbí ndâ vò i mì yo.» 22 Ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà giì 'bìtà bà koṛo gbí có tí nó náa Jézù 'dè énó máa, ndú bà 'de wotí bà ya gítí bàndò tí nó náa yì kû ya gítí~ wálá nò, máa, «Yí bà zi tí wó zí-zi? À 'ví dù nò a gbí có tí nò náa yí kû 'dè énó máa, ndoo bà 'de wotí bà ya gítí bàndò tí nó náa yì kû giì ya gítí~ nó wálá nò ká nò?» 23 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «'Bè gbí òkò tí ndoo ta ndoo a ŋìnô: 'bá mì yo a i muu to tí nô, káa 'bá mì ye a i gbíṛì. Ṛèngbó yo a i muu to tí nô, káa ṛèngbó ye me i muu to tí nô lá. 24 Yo bà cì mí gbí ndâ vò i mì yo. Yo má ùnje énó máa, Ye a Ye tí nó tí Ye nó, lá, yo bà cì mí gbí ndâ vò i mì yo.» 25 Káa ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà giì 'vee Jézù máa, «Wò a Wò tí 'di?» Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ye 'dè ji yo sàà kùṛo gî. 26 Ndâ có gbí muu ye tacó bà 'dè ji yo go mbílì gbí cìkaà. Ndâ i ŋìnó náa ye biya 'do mì yo gî nó delè me ndâ i bà 'deke cee lá. Káa 'duù tí nó tí mbe tuu ye nó a 'duù ŋìnó tí mbe 'dè yúcó; tacó énò, ye kû 'dè ji yo muu to tí nó káa ndâ có ŋìnó náa ye 'di 'do mì wó nô.» 27 Bà 'di gbí~ énó máa Jézù kû 'dè có ji ndâ yì a i gítí Mbíṛì nò giì kpò ndâ 'duù tí nò gî. 28 Tacó énò, Jézù giì 'dè có ji ndú máa, «Yo kpónó ŋò ye ni lá. Yo má te 'Viì-mì-'Dakò gí yaà kózò gî, yo bà giì ŋò ni énó máa, Ye a Yí. À delè nò bà giì dù a o bà ŋò~ mì yo ni énó máa, ye kû bàkà i me ta muu ye lá; ye kû nì káa bà có ŋìnó náa ye 'di 'do mì Bu ye. 29 Delè 'duù tí nó mbe tuu ye nó kuu ta ye; yí si ye ta kpéétí ye lá, tacó ye ta o 'dáá gî kû bàkà káa i ŋìnó mbe kû peteke tàkòcò wó nô.» 30 Ndâ 'duù me mbè 'do gbí òkò tí ndâ mbe 'di có mì Jézù nò giì ùnje gítí ndâ có mì wó gî. 31 Jézù bà-i-nò giì 'dè có ji ndâ Jùdéyà ŋìnó mbe ùnje gítí có mì wó gî nó máa, «Yo kpolo tí ndâ có mì ye kácá-kácá, tacó wàa yo 'ví dù tí~ tí ndâ cèe mbe tala có mì ye dúú bà ya tí~. 32 Yo bà dù tí ndâ mbe ŋò yúcó ni gî. Bìndi~ yúcó bà giì njaanga wú 'do tí miṛi yo gî.» 33 Káa ndâ 'bí 'duù 'do gbí òkò tí ndâ Jùdéyà tí nò giì waa gbí có mì Jézù nò ta bà 'vee yí máa, «Ze a ndâ 'viì-gù Àbìráámò. Ze jé dù tí ndâ bòò mì ndâ 'bí 'duù sàà kùṛo lá. À má énò, gbí có mì lo náa wò 'dè énó máa, ‹Àá bà njaanga wú 'do tí miṛi yo› nò máa yè?» 34 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ye kû 'dè ji yo a cèe yúcó máa, 'duù mbe bàkà vò i gî, gbí~ énó máa, vò i ga wú mítí miṛi wó gî. 35 Káa bòò dù tí 'bá ngbé lá. A 'viì-'bá ká kû dù tí 'bá ngbé. 36 Káa 'viì mì mbe 'bá má njaanga wú mì vò i 'do tí miṛi lo gî, wò bà dù tí bòò mí vò i káká'i wálá. 37 Ye ŋò ni gî máa, yo a ndâ 'viì-gù mì Àbìráámò, káa ta ndâ ŋa ŋìnò 'dáá gî, go bà zi ye kuu tí yo, tacó ndâ có tí nó 'dáá náa ye kû 'dè nó ya gí gbí muu yo gbaànjé lá. 38 À má gítí bà miṛi ye, ye kû 'dè có ká gítí ndâ i ŋìnó náa ye ŋò 'do mì Bu ye nô. Káa yo, yo kû bàkà káa ndâ i ŋìnó náa yo ŋò 'do mì bu yo nó delè.» 39 Ndâ 'duù tí nò bà-i-nò giì 'vìsì có ji Jézù máa, «Bu ze a Àbìráámò.» Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «Yo kû bàkà tí yo máa, yo a ndâ 'viì mì Àbìráámò, káa, yo kùtàá dú má káa ndâ 'viì mì Àbìráámò go có tí nò gbí nje yo nò, yo bà mèlè ndi Àbìráámò gî. 40 Káa, yo kpónó kû pà kpokèjì tacó bà zi ye tí mbe kû 'dè yúcó tí nó náa ye 'di 'do mì Mbíṛì nó ji yo. Yo je nò a ŋa i bìndi 'bí ŋa bu yo, tacó Àbìráámò dígísèé me mbe me ŋa ndâ vò i tí nò kpónó náa yo kû me nò lá.» Ndâ 'duù tí nò giì 'vìsì có ji Jézù máa, «Ze me ndâ 'viì-ngbà lá. Bu ze ká gbaànjé, tí Mbíṛì.» 42 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «Mbíṛì kùtàá má dú káa bu yo, yo bà zè ye nìkì gî, tacó ye gì 'do mì Mbíṛì. Ye gì dú 'do mì Mbíṛì. Ŋìnó a ye ká nô. Ye gì me ta muu ye lá. À tuu ye túú-tuu. A Mbíṛì ká tuu ye. 43 Yo 'di gbí có tí nó náa ye 'dè nó lá tacó yè? Yo 'di gbí có tí nò lá, tacó kòcò ye gbí tù yo go mòngò gbí tù bô. 44 Bu yo a Gba-vò-i. Tacó énò, à nìkì tí yo a bà bàkà i ŋìnó ta gó~ tí bu yo nô. Nèté mì wó a bà zi ku 'do sàà. Nèté mì wó jé táánò ta yúcó wálá. Tacó yúcó mì wó jé wálá. Yí má kû 'dè 'véṛè, yí kû bàkà nò a i gbí kû wó, tacó yí a mbe 'véṛè, tí bu 'véṛè. 45 Káa à má gítí ye, ye a mbe 'dè yúcó. Ŋìnò a ndeṛè có tí nò náa yo ù ta nje gítí ye lá nò ká nò. 46 A 'di 'do gbí òkò tí yo ká bà tù 'bì wó gí yaà, máa, yì jé zèè ye ta vò i gî? Káa ye má kû 'dè a yúcó, yo ùnje gítí ye lá tacó yè? 47 'Duù má a 'viì mì Mbíṛì, yí kû 'di káa có mì Mbíṛì, káa yo má biya bà 'di có mì Mbíṛì gî, à ká dú, tacó yo me ndâ 'viì mì Mbíṛì lá.» 48 Ndâ Jùdéyà bà-i-nò giì 'dè có ji Jézù máa, «Cè bà i mì lo go cè bà i mì ndâ 'duù Sàmárìyà nô! A mâ ká gbí muu lo. A kponje ká nje lo gítí có tí nò náa ze 'dè nò?» 49 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ye me mbe mâ lá, ye kû tègàṛà a Bu ye. Káa à tí yo a go bà volo ṛè ye. 50 Ye kû pà me bà wu gbí ye lá. Có gítí bà wu gbí ye nò a nèté mì 'bí 'duù tí cèe mbe waa có. 51 Ye kû 'dè có ji yo ta yúcó máa, 'duù mbe kpolo tí ndâ có mì ye bà cì wálá.» 52 Ndâ Jùdéyà gbí ŋìnò giì 'vìsì có ji Jézù máa, «Ze kpónó ŋò ni ngbáṛángà'i gî máa, a gbí muu lo a i. Àbìráámò cì gî. Ku delè zi ndâ mbe 'dòkò có mì Mbíṛì léé gî. Káa àá giì dù nó a wò ká giì 'dè có máa, 'duù mbe 'di có mì lo bà 'di pó ku wálá. 53 Wò me gbolò ndii bu ze tí Àbìráámò mbe cì gî nó gî? Ndâ mbe 'dòkò có mì Mbíṛì delè 'dáá gî zò to gî. Wò kû bàkà tí lo tí 'di kpónó?» 54 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ye kùtàá má kû wu a gbí tí ye ta kpéétí ye, gbí bà wu gbí tí ye bà dù wálá. Káa a Bu ye tí nó náa yo kû 'dè có máa, yí a Mbíṛì mì yo nó, ká kû wu gbí ye. 55 Yo ŋò yí ni lá, káa ye ŋò yí ni gî. Ye má 'dè có máa, ye ŋò yí ni lá, ye bà dù tí mbe 'véṛè a go yo mbe kû 'dè có máa, yo ŋò yí ni gî, káa yo ŋò yí ni lá. Ye ŋò yí ni gî. Ye delè kû kpolo tí có mì wó. 56 Bu yo Àbìráámò dígísèé kû dù ta líkí'o tí wó máa, yì bà ŋò o bà gì ye. Yí giì ŋò ye gî, bìndi~ tàkòcò wó giì peteke gî.» 57 Káa ndâ 'duù tí nò giì 'vìsì có ji Jézù máa, «Ndoò tí lo yee gbí zi'duù-só-nje~muu'bì lá. Wò delè jé ŋò Àbìráámò lá.» 58 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ye kû 'dè ji yo a cèe yúcó máa, kùṛo o bà jò Àbìráámò táánò, ye kuu tí~.» 59 Ndâ 'duù tí nò mâ giì 'di ŋa có tí nò náa Jézù 'dè ji ndú nò, ndú giì tuṛu díí tacó bà 'vaka ta yí. Káa Jézù giì ŋònòkò tí wó 'do tí ndú mí gbí òkò tí ndâ 'duù, yee tí o tí nó náa yí giì ndo 'do gbí ndùgù 'bá-Mbíṛì gî.

9

1 Si Jézù kû giì ndii ta nó, yí giì ŋò 'bí 'dakò náa à jò yí ta sú ṛo 'do gbí yì. 2 Ndâ mbe tala có mì Jézù bà-i-nò giì 'vee yí máa, «Ndeṛè bà jò 'dakò tí nò ta sú ṛo kpónó 'ví dù 'do tí 'di, Mbe nìbà i? À 'ví dù 'do gbí 'dóó vò i mì wó wèè, 'do gbí vò i mì ndâ bu wó ta nawu wó?» 3 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndâ mbe tala có mì wó máa, «À me 'do gbí có mì wó lá. À delè giì dù me 'do gbí có mì ndâ mbe jò yí lá. À jò yí énò tacó wàa ndâ 'duù 'ví ŋò ta Mbíṛì ni tí mbe wotí. 4 Ndoo bà bàkà ndâ nèté mì 'duù tí nó mbe tuu ye nò ká kpónó si o bèè lá nô, tacó 'dí'di'o kèjì, káa 'duù mbe bàkà nèté gbaànjé gbí 'dí'di'o wálá. 5 Ye a ngba'o mì ndâ 'duù ta o tí nó náa ye kpónó kuu muu to tí nó nô.» 6 Bìndi bà 'dè có tí nò mì Jézù ji ndâ mbe tala có mì wó, Jézù giì cù ngo cù mítí to, bìndi~ yí giì meṛeke ta tú, bìndi~ yí giì toṛo mítí ndâ ṛo mbe sú ṛo tí nò sósò'ô gî. 7 Bìndi~ yí giì 'dè có ji mbe sú ṛo tí nò máa, «Ya gí bà caka gbí ṛo lo ta ngo gbí Dùúgú Sìlòwámù.» (Gbí ṛè tí nò tí Sìlòwámù nò máa, à tuu yí túú-tuu.) Mbe sú ṛo tí nò mâ giì bàkà go có tí nò náa Jézù 'dè ji yí nò, yí giì dele 'do bàndò bà caka gbí ṛo wó tí cèe 'duù ta ndâ ṛo wó sósò'ô kû zeke'o ngbáṛángà'i. 8 Ndâ 'duù ŋìnó ta ndâ 'bá mì ndú dê-dê ta ndú nó, ta ndâ 'bí 'duù ŋìnó mbe ŋò yí sàà kû yù i gbí sú ṛo gî nó mâ giì ŋò yí, ndú giì 'bìtà bà 'vee 'vé, máa, «À nó go 'dakò tí nó táánò tí mbe sú ṛo mbe kû yù i á to kàzô nó le! Káa a yè ká giì njaanga ṛo wó ŋìnó?» 9 Ndú bà-i-nò giì 'deeke kponje á gbí òkò tí ndú á ta kpéétí ndú gî. Ndâ 'bí 'duù máa, «A yí!» Ndâ 'bí ka ndú máa, «À me yí lá! A 'bí 'duù mbe je cè kózò tí wó.» Káa 'dakò tí nò giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ŋìnó a ye tí 'dakò tí nò.» 10 Ndâ 'duù tí nò bà-i-nò giì 'vee yí máa, «A yè ká njaanga ṛo lo?» 11 Káa 'dakò tí nò giì 'vìsì có ji ndú máa, «A 'bí 'dakò ta ṛè wó a Jézù ká ŋònòkò tú, bìndi~ yí giì toṛo mítí ndâ ṛo ye sósò'ô gî. Bìndi~ yí giì 'dè có ji ye máa, ye ya gí bà caka gbí ṛo ye ta ngo tí Dùúgú Sìlòwámù. Ye mâ giì bàkà go có mì wó nò, ndâ ṛo ye giì njaanga tí gî.» 12 Ndâ 'duù tí nò giì 'vee 'dakò tí nó náa Jézù njaanga ṛo wó nó máa, «'Dakò tí nò mbe njaanga ṛo lo nò kpónó ngò?» Káa 'dakò tí nò giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ye ŋò bà tí wó lá.» 13 Ndâ 'duù giì je 'dakò tí nó náa Jézù njaanga ṛo wó nó ya tí~ gí kùṛo ndâ mbe kpolo tí tàkìì mì ndâ Jùdéyà. 14 Ṛi tí nò náa Jézù meṛeke ta tú, bìndi~ yí giì njaanga ta ṛo 'dakò tí nò nò a ṛi bà wotí gbí tàkìì mì ndâ Jùdéyà. 15 Tacó énò, ndâ mbe kpolo tí tàkìì mì ndâ Jùdéyà giì 'vee ndi gbí nje 'dakò tí nò káká'i a gítí ŋa kpokèjì bà njaanga ṛo wó mì Jézù. Káa 'dakò tí nò giì 'vìsì có ji ndú máa, «Yí toṛo káa tú mítí ndâ ṛo ye sósò'ô gî. Ye mâ giì caka tú tí nò, ndâ ṛo ye giì njaanga tí gî.» 16 Có tí nò náa 'dakò tí nò 'dè ji ndâ mbe kpolo tí tàkìì mì ndâ Jùdéyà nò giì ŋònòkò muu ndú gî. Tacó énò, ndâ 'bí 'duù gbí òkò tí ndú giì 'vìsì có ji yí máa, «'Dakò tí nò mbe bàkà ŋa i tí nò bà dù me 'duù ŋìnó mbe gì 'do mì Mbíṛì nó lá, tacó yí kû gbètèkè ṛi bà wotí gbí tàkìì mì ndoo tí ndâ Jùdéyà.» Káa ndâ 'bí 'duù gbí òkò tí ndú giì loko kû 'vee ndâ 'bí ka ndú ŋìnó mbe 'dè có énó máa 'duù tí nò a mbe bàkà vò i nó, máa, «Mbe bàkà vò i bà bàkà ndâ kpo-kpò seṛè go ŋa ŋìnó kpónó nó ta ŋa kpokèjì ngàyi?» 17 Tacó énò, ndú giì tè ndi tí ndú giì 'vee yí káká'i máa, «Yí 'vala wò 'do gbí sú ṛo gî. À má énò, 'dóó có mì lo gítí wó máa yè?» Káa 'dakò tí nò giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ye koṛo có máa, 'dakò tí nò a mbe 'dòkò có mì Mbíṛì.» 18 Ndâ Jùdéyà bà-i-nò giì me a kpììkì-kpììkì gítí bà ùnje máa, 'dakò tí nò náa Jézù njaanga ndâ ṛo wó nò táánò dú káa yúcó mbe sú ṛo. Tacó énò, ndú giì tuu tú gí tàkò ndâ bu wó ta nawu wó. 19 Ndâ bu 'dakò tí nò ta nawu wó mâ giì gì gî, ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà giì 'vee ndú máa, «À dú nó káa 'viì mì yo ká nó? Yo máa, àá táánò jò yí ta sú ṛo 'do gbí yì, káa yí kpónó kû zeke'o ée?» 20 Káa ndâ bu 'dakò tí nò giì 'vìsì có ji ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà máa, «Ze ŋò ni gî, máa, yí a 'viì mì ze. Ze delè giì ŋò ni gî, máa, yí táánò tè ta sú ṛo 'do gbí yì nawu wó. 21 Káa ze ŋò ŋa i tí nó mbe njaanga ṛo wó nó ni lá. Ze delè ŋò 'duù tí nó mbe je yeè ji yí nó ni ká lá. Nje wó kuu tí wó. Yí me dó 'viì lá. À má énò, yo tè'é tí wó, wàa yo 'ví 'vee yí, wàa yí 'ví tùbà dúú kpokèjì ŋa i tí nó mbe 'de yí nó ji yo.» 22 Ndâ bu 'dakò tí nò náa Jézù njaanga ṛo wó nò 'dè ŋa có tí nò ji ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà tacó à tí ndú a gúku. Tacó ndú ŋò ni gî máa, ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà eṛe nje có mì ndú sàà gî máa, 'duù má ùnje énó máa, Jézù a Bìndi-Mbíṛì gî, 'duù tí nò 'ví 'dò kò wó mí bàndò bà kili ndâ Jùdéyà gí bà ùlù Mbíṛì káká'i lá. 23 Ŋìnò a gbí ndeṛè có tí nò náa ndâ bu 'dakò tí nò giì tooko ta có tí nò 'do muu ndú gí muu wó máa, «Yí me dó 'viì lá. Yo 'vee yí,» nò ká nò. 24 Ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà mâ giì 'di kòcò ndâ bu 'dakò tí nó náa Jézù 'vala yí 'do gbí sú ṛo nó cee gî, ndú giì tuu tú gí tàkò 'dakò tí nò káká'i. Yí mâ giì gì gî, ndú giì 'dè có ji yí máa, «'Dè yúcó mì lo kùṛo Mbíṛì. Tacó à má gítí ze, ze ŋò ni gî máa, 'dakò tí nò náa wò 'dè có máa, a yí ká njaanga ṛo lo nò, a mbe bèè ṛo Mbíṛì.» 25 Káa 'dakò tí nò giì 'vìsì có ji ndú máa, «Yí má a mbe bèè ṛo Mbíṛì, ye ŋò bà ŋìnò lá. I ŋìnó náa ye ŋò ni gî cuki nó káa ŋìnó máa, ye táánò a mbe sú ṛo, káa ye kpónó kû zeke'o.» 26 Ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà giì 'vee yí máa, «Yí táánò bàkà mítí ndâ ṛo lo nò a ŋa yeè yè, náa ndú giì njaanga ta tí nò?» 27 Káa 'dakò tí nò giì 'vìsì có ji ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà máa, «Ye 'dè có tí nò ji yo á kùtàá sàà gî, káa yo sè tù yo lá. Nògí, yo kpónó kû 'vee ndi gbí nje ye máa, ye 'ví 'dè ji yo a ŋa có yè káká'i? À tí yo a go bà dù tí ndâ mbe tala có mì wó delè?» 28 Ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà bà-i-nò giì 'bìtà bà no nje ndú gítí 'dakò tí nò ta ŋa có tí nò náa yí 'dè ji ndú nò. Bìndi~ ndú giì 'vìsì có ji yí máa, «Go bà dù tí 'duù mì wó má tí lo, mbe tii wò wálá. Káa à má gítí ze, ze a ndâ 'duù mì Mòze. 29 Ze ŋò ni gî máa, Mbíṛì dígísèé 'dè có a i ji Mòze. Káa à má gítí 'dakò tí nò á mì lo nò, ze ŋò bàndò tí nó náa yí gì 'do tí~ nó ni lá.» 30 Káa 'dakò tí nò giì 'vìsì có ji ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà máa, «A có seṛè! Yí njaanga ṛo ye gî, káa yo ŋò bàndò tí nó náa yí gì 'do tí~ nó ni lá! 31 Ndoo ŋò ni gî máa, Mbíṛì sè tù wó gítí ndâ có mì ndâ mbe bàkà vò i lá, yí kû sè tù wó a i gítí ndâ có mì ndâ 'duù ŋìnó mbe kû bàkà i ji yí, tí ndâ mbe bàkà go có mì wó tí Mbíṛì nô. 32 'Do tí bà 'bìtà bà suu to tí nó, 'bí 'duù mbe 'di có jé énó máa, 'bí 'duù njaanga ṛo 'bí 'duù ŋìnó náa à jò yí ta sú ṛo 'do gbí yì gî nò wálá. 33 Káa 'dakò tí nó mbe njaanga ṛo ye nò má gì me 'do mì Mbíṛì lá, yí kùtàá bà 'de wotí bà bàkà i gbaànjé wálá.» 34 Ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà mâ giì 'di có tí nò náa 'dakò tí nò 'dè ji ndú nò, ndú giì mòkò yí 'do kùṛo ndú, ta bà ŋonoko yí máa, «À jò wò cûmúú mí gbí vò i, káa wò kû giì bàkà tí lo tí mbe nìbà có mì Mbíṛì ji ze?» 35 Jézù mâ giì 'de 'dakò tí nò náa yí njaanga ṛo wó nò bìndi bà 'di có bà mòkò yí mì ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà 'do kùṛo ndú, Jézù giì 'vee yí máa, «Wò ùnje gítí 'Viì-mì-'Dakò ta njembí lo gbaànjé gî?» 36 Káa 'dakò tí nò giì 'vee Jézù máa, «'Duù tí nò ta ṛè wó a 'Viì-mì-'Dakò nò a 'di? Tùbà tí wó ji ye kùṛo, má kózò gi, ye 'ví ù ta nje gítí wó, kpo 'duù.» 37 Jézù bà-i-nò giì 'vìsì có ji 'dakò tí nò máa, «Wò kû zeke 'duù tí nò ta ṛè wó a 'Viì-mì-'Dakò nò ta ṛo lo. À delè kpónó a yí ká kû 'dè có ji wò nô.» 38 'Dakò tí nò mâ giì 'di có tí nò náa Jézù 'dè ji yí nò, yí giì ìṛì ta muungbó wó ya gí bà kaa to á kùṛo Jézù ta 'bì wó, bìndi~ yí giì 'dè có ji Jézù máa, «Ye ùnje gî, Mbe tí ye.» 39 Káa Jézù giì 'vìsì có ji 'dakò tí nò, náa yí njaanga ṛo wó nò, máa, «Ye gì gí muu to tí nó tacó wàa ndâ mbe sú ṛo 'ví zeke'o, wàa ṛo ndâ mbe ṛo 'ví yoo gî.» 40 Ndâ mbe kpolo tí tàkìì mì ndâ Jùdéyà ŋìnó mbe dù 'dê á ṛègbà tí Jézù ta o tí nò mâ giì 'di có tí nò náa yí 'dè nò, ndú giì 'vee yí máa, «Ze delè ngbá káa ndâ mbe sú ṛo?» 41 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «Yo kùtàá má a ndâ mbe sú ṛo, vò i mì yo bà dù wálá. Káa yo kû bàkà tí yo tí ndâ mbe ṛo, à má énò, yo ṛò tíyò nje ndâ vò i mì yo.»

10

1 Jézù giì lòkò'bò có ji ndâ 'duù máa, «Mbe 'vìì ndùgù tacó bà ṛì gí tà'i mì ndâ i-kó-ko a mbe ngbà tí mbe kùmùkù i mì ndâ 'duù. 2 Káa, mbe ṛì gí tà'i co tí njekèjì ndùgù a cèe mbe kpolo tí ndâ i-kó-ko. 3 Mbe kpolo tí njekèjì ndùgù mì ndâ i-kó-ko kû njaanga njekèjì ji yí. Ndâ i-kó-ko delè 'di kòcò wó ni gî. Yí kû tè'é tí ndâ 'dóó i-kó-ko mì wó 'do gbí òkò tí ndâ ŋìndi ndâ 'bí 'duù ta ṛè ndú, tacó bà gbà ndú gí sè. 4 Yí má njaanga ndâ i-kó-ko 'do gbí ndùgù gî, yí kû tè kùṛo ndú, bìndi~ ndú kû ṛu ndi wó, tacó ndú 'di kòcò wó ni gî. 5 Káa ndâ i-kó-ko bà 'vaaka 'do tí vò 'duù ŋìnó náa ndú ŋò yí ni lá nó gî. Ndú jé gítí bà ṛu ndi wó wálá, tacó ndú ŋò yí ni lá, ndú delè 'di kòcò wó ni ká lá.» 6 Jézù lòkò'bò có tí nò ji ndâ 'duù, káa, 'bí 'duù gbaànjé mbe 'di gbí~ wálá. 7 Tacó énò, Jézù giì 'dè có ji ndú ngbáṛángà'i énó máa, «Ye kû 'dè có ji yo ta yúcó máa, ye a njekèjì ndùgù mì ndâ i-kó-ko. 8 Ndâ 'bí 'duù ŋìnó 'dáá gî táánò mbe gì gí mì yo kùṛo bà gì ye nó a ndâ mbe ngbà, tí ndâ mbe kùmùkù i mì ndâ 'duù; tacó énò, ndâ i-kó-ko sè tù tí ndú lá. 9 Káa, ye a njekèjì ndùgù. I-kó-ko má ṛì gí tà'i có a i mì ye, i-kó-ko tí nò 'vala gî. Yí bà ṛì gí tà'i ta gbí dìì wó ngbáṛángà'i, yí bà co gí sè ta dìì wó ngbáṛángà'i, yí delè bà 'de i-zó-zò gî. 10 Mbe ngbà gì ŋìndi wó cuki ká gítí nèté bà ngbà i, ta bà ziki ndâ i-kó-ko, ta bà mèèkè'i tí ndú. Káa ye gì a i tacó wàa ndú 'ví 'de ta 'válá, wàa ndú 'ví 'vala pètèkèè go dó kpâ ta bèmbílì. 11 Ye a tó mbe kpolo tí ndâ i-kó-ko. Tó mbe kpolo tí ndâ i-kó-ko a ŋa mbe kpolo tí ndâ i-kó-ko ŋìnó mbe kû cì á muu ndâ i-kó-ko mì wó nô. 12 'Duù ŋìnó mbe kû kpolo tí ndâ i-kó-ko mì 'bí ka wó ká tacó bà pà yê tí wó cuki nó ká kû ì ngèlè jee ndâ i-kó-ko ji kàzà. Yí má ŋò sílì tí kàzà ngé gî, yí kû ì ngèlè si tàmuu ndâ i-kó-ko ji kàzà kû zèè ndú, delè kû njè gbí ndú jááká-jaaka ta gbí jìlì. 13 Yí kû ì ngèlè jee ndâ i-kó-ko ji kàzà tacó yí kû gbà ndú ká tacó bà pà yê tí wó cuki, nèté mì wó ta ndú wálá. 14 Káa ye a tó mbe kpolo tí ndâ i-kó-ko. Ye ŋò ndâ i-kó-ko mì ye ni gî, ndâ i-kó-ko mì ye delè ŋò ye ni gî. 15 Ze ŋò tí ze ni ta ndâ i-kó-ko mì ye, ká go bà ŋò tí ze ni ta Bu ye. Ye delè gbì gbí njembí ye gítí ku muu ndú gî. 16 Ndâ 'bí i-kó-ko mì ye kuu tí~, náa ndú kpónó kû dù me ta ndâ ŋìnó ta 'bá muu ndú nó lá. Káa kózò tí ye bà gì ta ndú gítí ndâ 'bí ka ndú, ndú delè 'ví 'di kòcò ye, wàa ndú 'ví dù 'dáá bà gbèe to, tacó wàa ye tí mbe kpolo tí ndú 'ví dù káa gbèe 'duù. 17 Bu ye kû dù ta go ye tí wó, tacó ye ùnje gítí bà cì ye, wàa ye 'ví 'vala ndi ye káká'i nò gî. 18 À me 'duù ká kû zi ye lá. À káa ye ká ùnje gítí bà cì ye 'do gbí 'dóó có mì ye gbí muu ye. Bu ye je wotí bà cì ye go có mì ye gbí muu ye nò ji ye gî. Yí delè giì je wotí bà 'vala ndi ye á 'do gbí ku ji ye gî.» 19 Có tí nò náa Jézù 'dè nò giì bàkà a 'bè mí gbí òkò tí ndâ Jùdéyà. 20 Ndâ 'duù me mbè gbí òkò tí ndú giì 'dè có ji ndâ 'bí ka ndú máa, «Gbí ndeṛè bà sè tù ndâ 'duù tí ndâ có mì wó wálá. A i ká gbí muu wó! Yì a mbe mâ!» 21 Káa, ndâ 'bí 'duù ŋìndi ndú giì 'vìsì có gí tàkò có mì ndâ ka ndú nò máa, «Ndâ có mì wó me go ndâ có mì 'duù ŋìnó ta i ká gbí muu wó nó lá. 'Duù ŋìnó ta i ká gbí muu wó nó bà njaanga ṛo mbe sú ṛo ta ŋa kpokèjì ngàyi?» 22 À ta o tí nò Jèrùzàlémè a o bà kùyà dèṛè mítí 'bá-Mbíṛì. O tí nò gì gbí pì mì cô'o, 23 tacó énò, Jézù giì dù kû wùùkù to á tà 'bí i náa à bì yà'bàà énó mí gbí ndùgù 'bá-Mbíṛì, náa ndâ 'duù kû nì mítí~ a Tàzo-mì-Sólómònì tí gbolò gbà mì ndâ Jùdéyà. 24 Ndâ Jùdéyà mâ giì ŋò yí, ndú giì tì yí jèlè 'dee gî. Bìndi~ ndú giì 'vee yí máa, «Wò bà si ze kû koṛo có sàkàmàà énò yee tí ŋa o ngàyi? Wò má a Bìndi-Mbíṛì, 'dè ji ze ngbáṛángà'i!» 25 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ye 'dè có tí nò ji yo sàà gî, káa a yo ká biya bà 'di gî. Ndâ seṛè tí nó náa ye kû bàkà ta wotí mì Bu ye nó kû tùbà~ ji yo máa, ndâ có mì ye a ndâ yúcó; 26 káa, yo biya bà ùnje gítí ye gî, tacó yo me ndâ i-kó-ko mì ye lá. 27 Ndâ i-kó-ko mì ye 'di kòcò ye ni gî. Tacó énò, ndú kû ṛu ndi ye. Ze ŋò tí ze ta ndú ni gî. 28 Gbèe i-kó-ko mì ye bà giṛi wálá, tacó ye je yeè-'válá ŋìnó mbe cee lá nó ji ndú gî. Mbe kaa ndú 'do tí ye ta wotí wálá, 29 tacó 'bí 'duù ta wotí tí wó mbe 'vii ta Bu ye tí nó tí mbe kaa ndú ji ye nó wálá. À má énò, 'bí 'duù mbe ṛa ndú tí ṛíngbá 'do 'bì Bu ye wálá. 30 Ze ta Bu ye a ndâ gbèe 'duù.» 31 Ndâ Jùdéyà mâ giì 'di có tí nò náa Jézù 'dè énó máa, «Ze ta Bu ye a ndâ gbèe 'duù» nò, ndú giì tuṛu díí tacó bà 'vaka ta yí. 32 Káa Jézù giì 'vee ndú máa, «Ye tùbà ndâ tó i mbe gì 'do mì Bu ye ji yo me mbè. À má énò, yo kpónó kaa díí tacó bà 'vaka ta ye nò a i tacó ngàyi á 'do gbí òkò tí ndú?» 33 Káa ndâ Jùdéyà giì 'vìsì có ji yí máa, «Ze kû tuṛu díí tacó bà 'vaka ta wò me tacó bà bàkà ndâ tó i mì lo a go có tí nò gbí nje lo nò lá. Ze bà 'vaka wò a i tacó bà 'dè zu có gítí Mbíṛì. Wò a 'duù, ta ndâ sìlì 'bì lo vô ká go ndâ ŋìndi ze, káa wò kû bàkà tí lo tí Mbíṛì ta wotí!» 34 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «'Bí có kuu gbí wáràgà mì Mbíṛì énó máa, Mbíṛì máa, ‹Yo a ndâ mbíṛì.› 35 Káa 'véṛè jé gbí wáràgà mì Mbíṛì wálá. Nògí, Mbíṛì nì ‹mbíṛì› mítí ndâ 'duù tí nó náa yí tí Mbíṛì 'dè có mì wó ji ndú nó gî. 36 Káa, à má gítí bà miṛi ye, a Bu ye ká cu 'bì wó mítí ye tí 'dóó ŋìnó mì wó, bìndi~ yí giì tuu ye gí muu to tí nô. À má énò, bà 'dè có mì ye énó máa, ye a 'Viì-mì-Mbíṛì, giì 'vìsì tí gbí tù yo tí bà go Mbíṛì ta ŋa kpokèjì ngàyi? 37 Ye má kû bàkà me ndâ nèté mì Bu ye lá, gbí ndeṛè bà ùnje mì yo gítí ye wálá. 38 Ye kû bàkà a ndâ nèté mì Bu ye, káa go bà ùnje gítí ye kpêtí má sàà tí yo wálá, yo kùtàá bà ù vòó nje gítí ndâ nèté tí nò náa ye kû bàkà ndú nò, bìndi~ yo bà ŋò ni gî máa, ze ta Bu ye a ndâ gbèe 'duù.» 39 À gbí muu ndâ Jùdéyà ta o tí nò a có bà zèè Jézù, káa yí giì fa 'do tí ndú gî. 40 Jézù giì dele ndi wó káká'i ya gí tìto Jòròdánìyà, á gítí wúngbó to tí nó náa Jòvánì táánò sàà dù tí~ kû caka tí ndâ 'duù nô. 41 Ndâ 'duù me mbè giì kaa ya gí mì wó kà. Ndâ mbe kaa ya gí mì wó nò giì ùlù yí máa, «Jòvánì táánò jé bàkà ndâ seṛè lá, káa ndâ có mì wó táánò náa yí 'dè gítí 'dakò tí nó 'dáá káa yúcó.» 42 Tacó énò, ndâ 'duù 'do gbí òkò tí ndú me mbè giì ùnje gítí Jézù ta njembí ndú gî.

11

1 Ta o tí nò si Jézù kuu tìto Jòròdánìyà nò, nò'o giì bàkà 'bí 'dakò tí tó kómbe Jézù ta ṛè wó a Lázàrò, tí námì ndâ Márátà ta Màríyà, ta 'bá mì ndú gbí gbata Bètánìyà. ( 2 Ŋìnò a Màríyà tí nó táánò mbe giì yee pó bàà mítí kò Mbe tí ndoo, bìndi~ yí giì gbètèkè cee tí~ ta se muu wó nô.) 3 Ndâ námì Lázàrò bà-i-nò giì tuu 'duù ta có nò'o tí wó ya tí~ ji Jézù máa, «Kpóló-kpolo tó 'duù mì lo kàá ta nò'o tí wó, Mbe tí ze.» 4 Jézù mâ giì 'di có tí nò, yí giì 'vìsì có máa, «Nò'o tí nò bà zi yí wálá. Nò'o tí nò tí wó nò bà dù tí i mbe si ndâ 'duù 'ví ùlù Mbíṛì. Nò'o tí nò delè ká bà si ndâ 'duù 'ví wu gbí 'Viì-mì-'Dakò.» 5 Ndâ Márátà ta Màríyà giì je námì ndú Lázàrò a ndâ tó 'duù mì Jézù. 6 Káa ta ndâ ŋa ŋìnó 'dáá gî, Jézù giì bàkà a sili só á bìndi bà 'di có nò'o tí Lázàrò mì wó má kózò gî, 7 yí bà giì 'dè có ji ndâ mbe tala có mì wó máa, «Ndoo dele ndi ndoo ya gí Jùdéyà.» 8 Káa ndâ mbe tala có mì Jézù giì 'vee yí máa, «Mbe nìbà i, ndâ 'duù Jùdéyà bàkà có bà 'vaka wò ta díí á dê kuu yáánó nô, káa wò káká'i kpónó máa, wò kû dele ndi lo wúnó ya gí 'bá Jùdéyà?» 9 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ṛi kû co ta dú'o, bìndi~ yí giì ta ta 'dê'o. À me énò lá? 'Duù má nò nó si ṛi kuu yaà yí tò kò wó lá, tacó ngba'o kuu tí~. 10 A mbe kû nò nó ta bèbìlì ká kû tò kò wó, tacó ngba'o tacó bà ŋò ta to mì wó wálá.» 11 Jézù mâ giì lòkò'bò có tí nò ji ndâ mbe tala có mì wó gî, yí giì 'dè có ji ndú máa, «Kómbe ndoo tí nó tí Lázàrò nó kû tèṛì. À má énò, ye kû ya gí bà gbà yí 'do tí ṛì gí yaà.» 12 Káa ndâ mbe tala có mì Jézù giì 'vìsì có ji yí máa, «Yí má tèṛì gî, gbí dìì wó bà da gî, Mbe tí ze.» 13 Gbí lòkó'bò tí nò náa Jézù 'dè énó máa, «Lázàrò kû tèṛì» nò énó máa, «Lázàrò cì gî.» Káa ndâ mbe tala có mì Jézù ŋìndi ndú 'di gbí~ ni lá. 14 Tacó énò, Jézù giì 'dè gbí~ ji ndú ngbáṛángà'i énó máa, «Lázàrò cì gî. 15 Káa tàkòcò ye peteke tacó tí yo ma, tacó ye táánò me kà ta o bà cì yí nò lá. À má énò, yo kpónó bà giì ùnje gítí ye ta njembí yo gî. Nògí, ndoo ya gí bà ku wó.» 16 Káa Tòmázò tí nó náa à kû nì mítí wó a Njemî nó, giì 'dè có ji sè ndâ 'bí ka wó mbe tala có mì Jézù máa, «Ndoo ya gí Jùdéyà ta ndâ mbe nìbà i ji ndoo, wàa à má a ku, ndoo 'ví cì ta ndú 'dáá gî.» 17 Jézù yee Bètánìyà si Lázàrò bàkà sili nà'ô mí tà to gî. 18 ('Bá mì ndâ Lázàrò, Bètánìyà, ká dê ta Jèrùzàlémè.) 19 Jézù giì yee kà si ndâ Jùdéyà tí nó mbe kaa 'do Jèrùzàlémè ya gí bà wa ku ta ndâ Márátà ta Màríyà nó ká gbí-gbi kuu bà ku. 20 Márátà mâ giì 'di có énó máa, Jézù kèjì, yí giì njè nó ya gí bà ù kùṛo Jézù mí kpokèjì, si Màríyà mí 'bá. 21 Ndú mâ giì 'de tí ndú gî, Márátà giì 'deke tí wó ji Jézù máa, «Wò táánò má kuu to nó, námì ye bà cì wálá, Mbe tí ye. 22 Káa ye ŋò ni gî máa, wò kpêtí kpónó má yù káa ŋa yè wè 'do mì Mbíṛì, yí bà je ji wò gî.» 23 Káa Jézù giì 'vìsì có ji Márátà máa, «Námì lo bà a ndi wó gí yaà gî.» 24 Káa Márátà bà-i-nò giì 'vìsì có ji Jézù máa, «Ye 'di gbí có mì lo nò gî. Ye ŋò ni gî máa, yí bà a gí yaà ta o bà 'vala ndi ndâ ku á 'do gbí muu'dú ndú ta ndòngbú o wúnò gî.» 25 Káa Jézù giì 'vìsì có ji Márátà máa, «Ye a mbe 'vala ndi ndâ ku 'do gbí muu'dú ndú. Ye delè a 'válá. 'Duù má ùnje gítí ye ta njembí wó gî, yí kpêtí má cì ká cì, yí bà 'vala ndi wó gî. 26 Káa wu 'duù ŋìnó kpónó mbe kû ùnje gítí ye nó jé gí bà cì wálá. Wò ùnje gítí có tí nò gî?» 27 Márátà bà-i-nò giì 'vìsì có ji Jézù máa, «Ye ùnje gî, Mbe tí ye. Ye ùnje gî máa, wò a Bìndi-Mbíṛì, tí 'Viì-mì-Mbíṛì, tí 'duù tí nó náa Mbíṛì tuu yí gí muu to tí nó nô.» 28 Ndâ Márátà mâ giì 'dè nje ta Jézù cee gî, Márátà giì dele ndi wó ya gí 'bá, bìndi~ yí giì tè'é tí ná'vindí wó Màríyà 'do gbí òkò tí ndâ 'duù gí ndiì, bìndi~ yí giì 'dè có ji yí ta ngûcó, máa, «Mbe nìbà i gì gî. Káa go bà ŋò wò kuu tí wó.» 29 Màríyà mâ giì 'di có tí nò, yí giì goonó ya gí mì Jézù 30 á kpokèjì, tí gbèe bàndò tí nó náa ndâ Jézù 'de tí ndú ta Márátà tí~ nô, si yí yee 'bá lá. 31 Ndâ Jùdéyà tí nó mbe gì gí bà ku nó mâ giì ŋò bà goonó mì Màríyà kû ya gí ta é mì Jézù tí kpokèjì, ndú giì kaa ya gí tàkò wó, tacó ndú koṛo có máa, yí kû ya a i gí bà wa gbí á muu'dú. 32 Màríyà mâ giì cu ṛo wó mítí Jézù, yí giì 'va tí wó mí kùṛo Jézù, bìndi~ yí giì zèè kò Jézù kû wa ta gbí, ta bà 'deke tí wó máa, «Wò táánò má kuu bà-i-nó, námì ye bà cì wálá, Mbe tí ye!» 33 Jézù mâ giì ŋò ndâ Màríyà ta ndâ 'duù tí nó mbe kaa gì gí tàkò wó nó kû wa gbí, ṛé wó giì doo ŋùyìì ta sé có. Bìndi~ yí giì wo gù woò, má kózò gî, 34 yí giì 'vee ndâ 'duù tí nò máa, «Yo bàkà bàndò mì wó mí ngò?» Káa ndâ 'duù tí nò giì 'vìsì có ji yí máa, «Gì gí bà ŋò~, Mbe tí ze.» 35 Ngo-ṛo Jézù bà-i-nò giì 'dù ta bà ŋò yê ṛo ndâ 'duù tí nò mbe kili mí bà ku nò. 36 Ndâ 'bí Jùdéyà mâ giì ŋò bà 'dù ngo-ṛo Jézù nò, ndú giì 'bìtà bà 'dè có gbí òkò tí ndú máa, «Yí zè 'dakò tí nò nìkì ngé ndii gî!» 37 Káa ndâ 'bí 'duù giì dù kû 'vee a 'vé máa, «'Dakò tí nó táánò njaanga ṛo mbe sú ṛo gî. Yí táánò má bà-i-nó, bà 'vala Lázàrò bà kpò yí gî?» 38 Jézù mâ giì yee ta ndâ 'duù tí muu'dú gî, Jézù giì wo ndi gù woò káká'i. Bìndi~ yí giì 'dè có ji ndâ 'duù tí nò máa, ndú te gbolò díí tí nó náa à nè ta nje gùù nó gî. Káa Márátà giì 'vìsì có ji Jézù máa, «'Duù tí nò kpónó volo gî, Mbe tí ye. Tacó à wúnó tí wó tà to a sili nà'ô.» 40 Káa Jézù giì 'vee Márátà máa, «Ye kùtàá 'dè có ji wò énó máa, wò má ùnje gítí ye gî, wò bà ŋò wotí mì Mbíṛì gî nò lá?» 41 Ndâ 'duù tí nò mâ giì yèè díí 'do nje gùù gî, Jézù giì zeke'o gí gbíṛì. Bìndi~ yí giì 'deke tí wó ta bà 'dè nìkì maa ji Mbíṛì máa, «Ye 'dè nìkì maa ji wò tacó bà ŋò bà 'deke tí ye ji wò, Bu ye. 42 Ye ŋò ni gî máa, wò ta o 'dáá gî kû 'di có mì ye. Káa ye kpónó kû 'dè có ji wò gbí ŋìnó ká tacó tí ndâ 'duù tí nó mbe tì ye 'dee gî nô, tacó wàa ndú 'ví ù ta nje énó máa, a wò táánò ká tuu ye.» 43 Jézù mâ giì 'deke tí wó ji Mbíṛì cee gî, yí giì tè'é tí Lázàrò ta kòcò wó ngárá gí yaà máa, «Lázàrò! Co gí sè!» 44 Lázàrò bà-i-nò giì co gí sè ta kábà bà so yí náa à te ta yí mí gbí gùù nô. Bìndi~ Jézù giì 'dè có ji ndâ 'duù máa, «Yo njaanga ndâ i tí nò á 'do tí wó gî, wàa yo 'ví si yí 'ví ya~.» 45 Ndâ 'duù me mbè 'do gbí òkò tí ndâ Jùdéyà tí nó mbe gì gí bà tì ku muu ndâ námì Lázàrò ta o tí nò mbe ŋò i tí nò náa Jézù bàkà nò gî, giì ùnje gítí Jézù ta njembí ndú gî. 46 Káa ndâ 'bí 'duù gbí òkò tí ndú giì ya gí bà 'dè ndi ŋa i tí nò náa ndú ŋò nò ji ndâ mbe kpolo tí tàkìì mì ndú tí ndâ Jùdéyà á gbí gbata Jèrùzàlémè. 47 Ndâ mbe kpolo tí tàkìì, ta ndâ Kùṛo ndâ bu-Mbíṛì mì ndâ Jùdéyà mâ giì 'di ŋa có tí nò, ndú giì kili ndâ kpo 'duù gbí gbolò ngbàngà mì ndâ Jùdéyà 'dáá gî. Bìndi~ ndú giì 'dè có ji ndú máa, «Ndoo kû tèṛì, káa 'dakò tí nò kaa ndâ 'duù mìì 'do tí ndoo gî ta bà bàkà ndâ kpo-kpò nèté. 48 Ndoo má 'dè có énó máa, ndoo si yí ká mí nje ŋa nèté tí nò mì wó nò, ndâ 'duù 'dáá gî bà giì ùnje ká gítí wó. Káa ŋa có tí nò má di gbí tù ndâ kpo-kpò 'duù mì ndâ 'duù Rómà, ndú bà giì njè gbí ngbàngà tí nó mì ndoo nó gî. Ndú delè bà giì volo 'bá mì ndoo gî. Tacó ndú bà koṛo có máa a ndoo ká le bèṛè ji 'dóó 'duù mì ndoo ta muu ndoo.» 49 Káa 'bí 'dakò gbí òkò tí ndú, tí Kùṛo ndâ bu Mbíṛì ta ndoò tí nò, ta ṛè wó a Kàyífà, giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ye ŋò goòlá yo ŋò 'dóó ŋa i tí nó náa yo 'ví bàkà nó ni lá nô. 50 Yo ŋò ni lá máa, à nìkì à bà cì gbèe 'duù muu sè mbè ndâ 'duù á co tí bà 'bu 'bá?» 51 Kàyífà 'dè có tí nò me 'do gbí muu wó lá. A Mbíṛì ká wu ji yí, tacó yí a Kùṛo ndâ bu-Mbíṛì mì ndâ Jùdéyà, máa, yí 'dè có ji ndú énó máa, Jézù kèjì gí bà cì á muu 'bá mì ndú tí ndâ Jùdéyà. 52 Káa yí delè bà cì me ká muu 'bá mì ndâ Jùdéyà cuki lá. Yí bà cì tacó bà kili ndâ 'viì mì Mbíṛì mbe 'vaaka gî nó, wàa ndú 'ví co tí gbèe kpokèjì. 53 'Do gbí ṛi tí nò, ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà giì toṛo 'bì ndú mítí to máa, ndâ yì má zi Jézù lá, ndâ yì káká'i bà zi 'bí 'duù muu to tí nó wálá. 54 Tacó énò, Jézù káká'i giì nò ta ndi gbí òkò tí ndâ Jùdéyà gbí ngbàà ṛi lá, ndú giì ya ta ndâ mbe tala có mì wó gí gbí gbata Éfìràmù á nje kángáá nga ngoò. 55 O bà bàkà tàkìì bà 'va mbí o bà Ndii-ta-muu-ndâ-Ìzìrìyélì-mì-Mbíṛì mâ giì dooko gî, mbè ndâ Jùdéyà tí nò mbe kaa 'do ndiì ya gí gbí gbata Jèrùzàlémè tacó bà pà làyì gítí ndâ vò i mì ndú kùṛo bà zò i-cí-ci ta o tí nò nó 56 mâ giì ŋò Jézù gbí òkò tí ndâ 'duù tí nó gbí ndùgù 'bá-Mbíṛì nó lá, ndú giì 'bìtà bà 'vee ndâ 'bí ka ndú máa, «Yo kû koṛo có máa yè? Yí tóó kèjì gí bà líkí'o tí nó wálá?» 57 Ndâ Jùdéyà dù kû 'vee ŋa 'vé tí nò tacó ndâ kpo 'duù, ta ndâ Kùṛo ndâ bu-Mbíṛì, ta ndâ mbe kpolo tí tàkìì mì ndú tí ndâ Jùdéyà, 'dè có ji ndú sàà gî máa, mbe ŋò bà tí Jézù gî 'ví 'dè gí sè, tacó wàa ndâ yì 'ví zèè yí.

12

1 Jézù giì dele ndi wó 'do gbí to Éfìràmù ya gí 'bá mì ndâ Lázàrò tí nó náa yí tí Jézù 'vala yí 'do gbí muu'dú wó nó gbí gbata Bètánìyà, si sè sili gítí o bà Ndii-ta-muu-ndâ-Ìzìrìyélì-mì-Mbíṛì ká vô-nje~gbaànjé cuki. 2 Yí mâ giì yee kà, ndâ 'duù kà giì te wiṛi mítí wó. A Márátà tí námì Lázàrò ta 'dê'o tí nò ká kû njèè i-zó-zò ji ndâ Lázàrò ta ndâ wiṛi tí nó mbe kili kû zò i ta ndâ Jézù nô. 3 Káa si ndâ 'duù kuu bàndò bà zò i, Màríyà tí 'bí námì Lázàrò, giì te 'bí ŋa banga pó bàà náa à ŋònòkò ta cèe dì, náa yí sì ta mboo me gbolò, á gbí ká'i nìkì maa énô. Yì giì gbì 'bè'dè-'bè'dè énó mítí kò Jézù. Bìndi~ yí giì toṛo gbí ndí~ ta tí kò Jézù ta se muu wó. Banga pó bàà tí nò giì yè tà'i ngbúú-ngbu-ngbù gî. 4 Káa Júdà Ìsìkàrìyótè, tí 'bí mbe tala có mì Jézù gbaànjé, tí 'duù tí nó mbe giì ba ngbù Jézù nó, giì 'vee 'vé ta kpo tàkòcò máa, 5 «Àá kùtàá má sì banga pó bàà tí nò gí 'dè ta gbolò i, wàa à 'ví ko ta ndâ mbe yê, káa yè?» 6 Júdà 'dè có tí nò me tacó máa, có tí ndâ mbe yê kpolo mì wó ma nò lá. Yí 'dè énò, tacó yí a mbe kû kpolo tí ndâ i ŋìnó náa à kuu tí~ nó tacó tí ndú tí ndâ mbe tala có mì Jézù 'dáá gî nô. Káa à gbí muu wó énó máa, má wálá wàa Màríyà ta o tí nò 'ví sì pó bàà tí nò gí 'dè ta gbolò i, wàa yí 'ví kaa gì tí~ a i ji yì tí mbe kpolo tí gálá, tacó wàa, yì 'ví po ta tí~ á gítí miṛi yì, tacó yí a mbe ngbà. 7 Káa Jézù giì 'vìsì có ji Júdà máa, «Pà nje niì tí nò lá. Yí kpolo nò a tí bàà tí nò mítí kútí ye, tacó wàa à 'ví giì duu ta ye. 8 Ndâ mbe yê bà dù ta o 'dáá gî kuu gbí òkò tí yo, káa yo bà 'de ye ta o 'dáá gî wálá.» 9 Ndâ Jùdéyà me mbè mâ giì 'di có énó máa, Jézù kuu gbí gbata Bètánìyà, ndú giì kaa ya gí bà ŋò yí. À gbí muu ndú ta o tí nò me káa có bà ya gí bà ŋò Jézù cuki lá. Ndú ya kpolo ma a i tacó bà ŋò Lázàrò, tí 'dakò tí nó náa Jézù 'vala yí 'do gbí muu'dú wó nô. 10 Tacó énò, ndâ Kùṛo ndâ bu-Mbíṛì mì ndâ Jùdéyà giì toko có mì ndú énó máa, à 'ví zi Lázàrò delè gî. 11 Tacó ndeṛè bà ùnje mì ndâ Jùdéyà gítí Jézù si ndâ yì mí to 'dáá 'do ká gbí có bà 'vala yí. 12 Jézù giì 'bì nó ta 'bí yé bìndi bà te wiṛi mítí wó mì ndâ 'duù Bètánìyà kû ya gí Jèrùzàlémè. Ndâ mbè ndâ Jùdéyà tí nó mbe tì mí bà o bà waa mbelè a Jèrùzàlémè nó mâ giì 'di có énó máa, Jézù tí kpokèjì kèjì 'do Bètánìyà gí Jèrùzàlémè, 13 ndú giì saaka ndâ kpâ-lígì, bìndi~ ndú giì zèè ta ndi 'bì ndú kû ya tí~ gí bà ù ta kùṛo Jézù. Jézù mâ giì yee gî, ndú giì 'bìtà bà tò kû ta líkí'o máa, «Òsánà!» (Gbí~ énó máa, «'vala ze!») «Mbíṛì 'ví si gbolò gba mì ndoo tí ndâ Jùdéyà, tí mbe gì ta ṛè wó tí Mbíṛì.» 14 Jézù ta o tí nò kû o a ngbú 'viì-kècè, a go có tí nó náa a cu mí gbí wáràgà mì Mbíṛì énó máa, 15 «Ndâ mbe sì 'bá pí gú Zìyónì á Jèrùzàlémè, yo cì gúku lá! Yo ŋò gbolò gba mì yo kpokèjì pí ngbú 'viì-kècè zô,» nô! 16 Ndâ mbe tala có mì Jézù 'di gbí ndâ i tí nò ta o tí nò gbaànjé lá, káa à mâ giì te Jézù mí pí jàlàmbà mì Mbíṛì lê gî, mbí ndú bà giì 'va tí~ énó máa, à cu có gítí ndâ i tí nò á mí gbí wáràgà mì Mbíṛì gî. 17 Ndâ 'duù me mbè kaa ta o tí nò ya gí bà ù kùṛo Jézù, tacó ndâ 'duù tí nó náa Jézù táánò tè'é tí Lázàrò 'do gbí muu'dú wó bìndi~ yí giì 'vala yí si mítí ndú nó, ká dìtà ndâ có ŋìnó náa ndú 'di ta tù ndú nó, ta ndâ i ŋìnó náa ndú ŋò ta ṛo ndú nó, ji ndâ 'duù. 19 Ndâ mbe kpolo tí tàkìì mì ndâ Jùdéyà mâ giì ŋò énò, ndú giì 'bìtà bà 'dè có gbí òkò tí ndú máa, «Yo wálá ŋò ndi yo nò gî? Ndoo bà je bà i tí wó káká'i wálá! Yo ŋò ndâ 'duù kpónó tè 'dáá gí tàkò có mì wó gî!» 20 Ndâ 'bí Ìgìrígì mbe gì gí Jèrùzàlémè tacó bà bàkà i-Mbíṛì ta o bà bàkà tàkìì bà Ndii-ta-muu-ndâ-Ìzìrìyélì-mì-Mbíṛì nò, 21 giì ya gí mì Fìlípò tí 'bí mbe tala có mì Jézù, ta 'bá mì ndú gbí gbata Bètìsàyídà á gbí to Gàlìléyà. Bìndi~ ndú giì 'dè có ji yí máa, «Go bà 'dè có ta Jézù kuu tí ze, kpo 'duù.» 22 Fìlípò bà-i-nò giì 'dòkò ndi có mì ndâ Ìgìrígì tí nò ji Àndèréyà, tí 'bí ka wó mbe tala có mì Jézù. Bìndi~ ndú giì ya ta yí gí bà 'dè có ji Jézù. 23 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «O bà te 'Viì-mì-'Dakò gí pí jàlàmbà kpónó gì gî. 24 Ye kû 'dè có ji yo ta yúcó máa, à má 'va njì cû mí tà to wàa yí 'ví kù ndi wó lá, njì cû tí nò bà dù ká tí gbèe njì cû dúú bà ya tí~. Káa gbèe njì cû tí nò má ku gî, àá bà waa 'do bà-i-nò a muu cû ta njì cû tí~ jùṛù'bùù. 25 'Duù ŋìnó ta líkí bà 'vala muu to nó tí wó nó kû giṛi a miṛi wó. Káa 'duù ŋìnó mbe kû kì nje mbíṛì wó gítí bà 'vala muu to tí nó tacó tí ye nó ká kû kpolo tí miṛi wó gítí 'válá ŋìnó mbe cee lá nô. 26 Go bà dù tí bòò mì ye má kuu tí 'duù, yí 'ví gì gí bà ṛu ndi ye. Tacó wàa ze 'ví dù ta bòò mì ye tí gbèe bàndò. 'Duù má dù tí bòò mì ye, Bu ye bà tègàṛà 'duù tí nò gî. 27 Káa ye kpónó ŋò 'dóó có tí nó náa ye 'ví 'de ji yo nó lá, tacó njembí ye kû mú-mù. Ye 'ví 'deke a tí ye ji Bu ye máa, yí 'vala ye 'do kùṛo vò o tí nó kèjì nô? Káa dú ndeṛè bà gì ye gí muu to tí nó táánò a i tacó bà dù á nje vò o tí nò nó! 28 Àá Bu ye, tùbà wotí mì lo ji ndâ 'duù! Tùbà tí lo tí cèe 'duù ji ndú!» Jézù mâ giì 'dè có tí nò yee to gî, ndâ 'duù giì 'di kòcò 'duù kû 'dè có 'do gbíṛì máa, «Ye táánò tùbà wotí mì ye ji ndú gî, káa ye kèjì gí bà tùbà~ ji ndú káká'i.» 29 Ndâ 'bí 'duù 'do gbí òkò tí ndâ mbè kû ṛò tíyò ta ṛègbà tí Jézù nó giì 'dè gítí kòcò 'duù tí nò náa ndú 'di kû 'dè có 'do gbíṛì nó máa, «A ngbàngbàṛì ká kû baṛaka i!» Káa ndâ 'bí 'duù ŋìndi ndú giì 'dè có máa, «A basìlì mì Mbíṛì ká kû 'dè có ji Jézù.» 30 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndâ 'duù tí nò máa, «Kòcò 'duù tí nò kû 'dè có me tacó tí ye lá. Yí kû 'dè có a i tacó tí yo. 31 O bà ŋò 'bè gbí òkò tí ndâ yúcó ta 'véṛè mí ndâ 'duù yee kpónó gî. À kpónó nó a o bà tòò Gba-to-tí-nó 'do pí jàlàmbà gî. 32 Káa ye, à má gbì ye mítí njèèkpè mû gî, ndâ 'duù muu to tí nó bà kili 'dáá gî gì gí mì ye.» 33 Jézù 'dè có tí nò tacó bà tùbà ŋa ku tí nó á kèjì gí bà zi yí nó ji ndâ 'duù. 34 Káa ndâ 'duù giì 'vee yí máa, «À nìbà~ ji ze tí ndâ Jùdéyà 'do gbí wáràgà mì Mòze énó máa, Bìndi-Mbíṛì bà dù ká dúú bà ya tí~. Káa wò kû 'dè ji ze ŋìnó ndíi a ŋa có ngàyi? Máa, àá bà giì gbì 'Viì-mì-'Dakò mítí njèèkpè mû nó! 'Viì-mì-'Dakò tí nò mì lo nò a 'di?» 35 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «Sè bà dù Ngba'o ta yo kpónó ká njí'dí. Nògí, yo nò nó si Ngba'o kuu tí~ nô, tacó 'dí'di'o kpokèjì gí bà gbo yo, káa mbe kû nò nó gbí 'dí'di'o ŋò to tí nó náa yí ya gítí~ nó ni lá. 36 Yo ùnje ta njembí yo gítí Ngba'o kpónó si Ngba'o ká kuu tí~ nô, tacó wàa, yo 'ví dù tí~ tí ndâ 'viì mì Ngba'o.» Jézù mâ giì yee nje có mì wó gî, yí giì fa ya gí bà ngùù tí wó 'do tí ndâ 'duù gî. 37 Ndâ Jùdéyà ŋò ŋa ndâ tende seṛè tí nó náa Jézù bàkà cúú-cu-cù gbí ndâ o tí nò nó ta ṛo ndú ngbáṛángà'i gî, káa, ta ndâ ŋa ŋìnò 'dáá gî, ndú giì biya bà ùnje gítí Jézù gî. 38 Go có tí nó náa Ìzáyà tí mbe 'dòkò có mì Mbíṛì 'dè sàà énó, máa, «A 'di ká 'di ndâ có mì lo náa ze kû 'dòkò nó, Mbe tí ye? A 'di ká ùnje gítí ndâ seṛè tí nó náa wò tí Mbíṛì, tí Mbe tí ye kû bàkà mí kùṛo ndâ 'duù nó?» nô. 39 Bà ùnje gítí ndâ có mì Mbíṛì ta ndâ nèté mì Mbíṛì gbí ndâ o tí nò dú kpò ndâ 'duù gî, a go 'bí có tí nó náa Ìzáyà 'dè káká'i énó máa, 40 «Mbíṛì yoo ṛo ndâ 'duù gî. Yí delè giì biya bà je muu ji ndú gî. Yí bàkà énò tacó yí ŋò ni gî máa, yì kpêtí má kpoko ndâ ṛo bà ŋò i mítí muu ndú, yì delè kpêtí má je muu bà koṛo có ji ndú, ndú bà 'vìsì tí ndú gí mì yì wàa yì 'ví 'vala ndú nò wálá.» 41 Mbíṛì 'dè có tí nò ji Ìzáyà gítí ngbútù mì ndâ 'duù, tacó Mbíṛì wu bà ŋò ngba Jézù ji yí tí Ìzáyà gî, káa yí kû 'dè có gítí~. 42 Kpêtí ká énò, ndâ 'duù me mbè 'do gbí òkò tí ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà giì ùnje gítí Jézù gî. Káa, ndú tùbà tí ndú gí sè lá, ta gúku máa, ndâ mbe kpolo tí tàkìì mì ndâ Jùdéyà bà mò ndâ yì 'do gbí òkò tí ndâ 'duù ta ndi tí ndâ bàndò bà kili ndâ Jùdéyà gí bà ùlù Mbíṛì gî. 43 Ndú bàkà énò, tacó go bà ùlù ndú mì ndâ 'duù tí ndú ndii go bà ùlù ndú mì Mbíṛì tí ndú gî. 44 Jézù giì kò-kò ta ndâ có mì wó ji ndâ 'duù 'dáá gî ngbáṛángà'i énó máa, «'Duù má ùnje gítí ye gî, yí kû ùnje tí nò me ká gítí ye cuki lá. Yí kû ùnje a i gítí mbe tuu ye. 45 'Duù mbe ŋò ye ta ṛo wó gî, yí delè ŋò nò a mbe tuu ye ta ṛo wó gî. 46 Ye, tí Ngba'o, gì gí muu to tí nó, tacó wàa 'duù mbe ùnje gítí ye gî 'ví dù gbí 'dí'di'o káká'i lá. 47 'Duù má 'di ndâ có mì ye, káa yí má kpolo tí ndú ta njembí wó gbaànjé lá, à me ye wúnò ká bà waa có mítí wó lá, tacó ye gì me tacó bà waa có mítí ndâ 'duù lá; ye gì a i tacó bà 'vala ndú. 48 Gba mbe waa có mítí 'duù ŋìnó mbe biya ye ta ndâ có mì ye 'dáá gî nó ta ndòngbú o wúnò kuu tí~. Gba tí nò a ndâ có tí nó náa ye ma nô. 49 Àá bà dù énò, tacó ye kû 'dè có me ta muu ye lá. Ye kû 'dè a kòcò Bu ye, tí mbe tuu ye. 50 Ye delè ŋò ni gî máa, ndâ có mì Bu ye a ndâ có mbe je 'válá ŋìnó mbe cee lá nó ji ndâ 'duù. À má énò, ye kû 'dè káa ndi ndâ có tí nó náa a Bu ye ká 'dè ji ye nô.»

13

1 Jézù ta o tí nó ŋò ni gî, máa, o bà ya yì gí mì Bu yì 'do muu to tí nó gì gî, tacó sè~ ta o tí nò káa làmbu o gítí o bà bàkà tàkìì bà Ndii-ta-muu-ndâ-Ìzìrìyélì-mì-Mbíṛì. Yí jé waa 'do tí bà zè ndâ 'dóó 'duù mì wó nìkì maa sàà kùṛo lá. Káa gbí ndòngbú o tí nò, yí giì tùbà~ ji ndú énó máa, yì zè ndú nìkì ta njembí yì gbaànjé. 2 Ndâ Jézù ta ndâ mbe tala có mì wó ta 'dê'o tí nò kû zò i, si vò i ŋònòkò muu Júdà Ìsìkàrìyótè tí 'viì mì Sìmónè sàà gî máa yí ba ngbù Jézù. 3 Káa Jézù ŋò ni gî, máa, Bu yì je wotí bà bàkà ndâ i 'dáá gî ji yì gî. Yí delè giì ŋò ni gî, máa, yì táánò gì 'do mì Mbíṛì, káa yì kû giì dele ndi yì ya gí mì Mbíṛì. 4 Tacó énò, yí bà-i-nò giì a gí yaà 'do tí i-zó-zò, bìndi~ yí giì ja wòòkò bòngo tí nó náa à tí wó nó gî, yí giì paṛa bòngo bà toṛo ngo 'do tí i mí ṛè'dè wó. 5 Bìndi~ yí giì yee ngo mí gbí 'bí kpàlàkà ká'i. Bìndi~ yí giì 'bìtà bà caka kò ndâ mbe tala có mì wó. Yí má caka kò 'duù ŋìnò gî, yí toṛo ngo 'do tí~ ta bòngo bà toṛo ngo tí nó náa yí paṛa mí ṛè'dè wó nó má kózò gî, yí bà giì 'dòkò gítí kò 'bí 'duù. 6 Jézù mâ giì caka kò ndâ mbe tala có mì wó kpòò, yí mâ giì yee tí Pìyétòrò, Pìyétòrò giì 'vee yí máa, «Wò kèjì gí bà caka kò ye delè, Mbe tí ye?» 7 Káa Jézù giì 'vìsì có ji Pìyétòrò máa, «Wò kpónó bà ŋò i tí nó náa ye kû bàkà nó ni wálá. Wò bà ŋò ni a i bìndi~.» 8 Káa Pìyétòrò giì 'vìsì có ji Jézù máa, «Jéé lá! Wò jé gítí bà caka kò ye wálá.» Káa Jézù giì 'vìsì có ji Pìyétòrò máa, «Ye má caka kò lo lá, gbí~ énó máa, 'bí i mbe toko ndà káká'i wálá.» 9 Pìyétòrò mâ giì 'di có tí nò náa Jézù 'vìsì ji yí nò, yí giì 'deke tí wó ji Jézù máa, «À má énò, caka me káa ndâ kò ye cuki lá, Mbe tí ye. Caka ndâ 'bì ye ta muu ye delè gî.» 10 Káa Jézù giì 'vìsì có ji Pìyétòrò máa, «'Duù má caka tí wó gî, gbí ndeṛè bà caka ndâ bà to tí nó náa wò kû 'deke nò wálá, tacó kútí wó 'dáá gî ká ngbáṛángà'i. Bètí ká tí ndâ kò wó cuki. Kútí yo 'dáá gî ká ngbáṛángà'i. Yo 'dáá gî. À bè gbí~ káa 'duù gbaànjé.» 11 Jézù ŋò 'duù tí nó bà giì ba ngbù wó nó ni gî. Ŋìnò a gbí ndeṛè có tí nò náa yí 'dè ta có ji Pìyétòrò énó máa, «À bè gbí~ káa 'duù gbaànjé» nò. 12 Jézù mâ giì caka kò ndâ mbe tala có mì wó cee gî, yí giì yuu ndi wòòkò bòngo mì wó náa yí ja gí to nó mítí wó káká'i. Bìndi~ yí giì dele ndi wó gítí i-zó-zò, bìndi~ yí giì 'vee ndâ mbe tala có mì wó máa, «Yo 'di gbí i tí nò náa ye bàkà ji yo nò gî? 13 Ndâ ṛè mì yo náa yo gbì mí muu ye a ndâ ṛè sósò'ô. 'Bí~ a ‹Mbe nìbà i,› bìndi~ 'bí~ a ‹Mbe tí ze.› Ndâ ṛè mì yo sósò'ô nò gî, lè lá. À dú nò a ye. 14 Káa ye tí Mbe nìbà i ji yo, delè tí Mbe tí yo, má caka kò yo gî, gbí~ go énó máa, yo delè 'ví caka kò yo gbí òkò tí yo. 15 Ye bàkà énò tacó wàa yo 'ví mèlè ndí~. 16 Ye kû 'dè có ji yo ta yúcó, máa: 'bí bòò jé mbe me gbolò ndii mbe tí wó gî nò wálá, delè 'bí 'viì-tú jé mbe me gbolò ndii mbe tuu yí gî nò wálá. 17 À má énò, yo má 'di gbí ndâ có mì ye nò gî, bìndi~ yo 'ví mèlè bà bàkà ndâ i tí nò náa ye 'deke ndú ji yo nò, tàkòcò yo bà peteke ngé ndii gî. 18 «Ye kû 'dè có mì ye nò me ji yo 'dáá gî lá. Ye ŋò ndâ 'duù ŋìnó náa ye ṛuka ndú nó ni gî. Káa kózò tí có tí nó náa à cu mí gbí wáràgà mì Mbíṛì énó máa, ‹'Duù tí nó náa ze zò i gbí ká'i ta yí nó bà 'vìsì muu wó gítí ye› nó 'ví dù tí~ tí yúcó. 19 Ye kû ci nò a yo, tacó wàa i tí nò má giì bàkà tí, yo 'ví ŋò tí~ ni go énó máa, ye a yí tí Bìndi-Mbíṛì. 20 Ye kû 'dè có ji yo ta yúcó, máa: 'Duù má te wiṛi mítí 'duù ŋìnó náa a ye ká tuu yí nó, 'duù tí nò te wiṛi a i mítí ye. Káa 'duù má te wiṛi mítí ye, yí te nò a wiṛi mítí mbe tuu ye.» 21 Mâ giì zeke'o, njembí Jézù giì 'bìtà bà dòmò tí bìndi có tí nò náa yí 'dè ji ndâ mbe tala có mì wó nò tí vò ŋa ŋìnô. Bìndi~ yí giì 'dè có ji ndú máa, «Ye kû 'dè ji yo a cèe yúcó máa, 'bí 'duù gbaànjé 'do gbí òkò tí yo bà giì ba ngbù ye.» 22 Ndâ mbe tala có mì Jézù mâ giì 'di có tí nò, nje ndú 'dáá gî giì 'dèè gî. Ndú bà-i-nò giì 'bìtà bà zeke gbí njìṛo ndú gbí òkò tí ndú tacó bà ŋò 'duù tí nó gbí òkò tí ndú náa Jézù 'dè có tí nò gítí wó nô. 23 Ta o tí nò, 'bí 'duù gbaànjé 'do gbí òkò tí ndâ mbe tala có mì Jézù náa Jézù zè yí nìkì kpolo ma kû ki tí wó a dê ṛègbà tí Jézù. 24 Mâ giì zeke'o, Pìyétòrò giì kì ṛo wó ji ka ndú tí nò, máa, yí 'vee ṛè 'duù tí nò náa Mbe tí ndâ yì kû gbì tì kpô gítí wó nò. 25 Ka ndâ Pìyétòrò nò bà-i-nò giì tì tí wó mí gbí njembí Jézù, bìndi~ yí giì 'vee yí máa, «Wò kû nì a 'di, Mbe tí ze?» 26 Káa Jézù giì 'vìsì có gí tàkò 'vé mì mbe tala có mì wó nò, máa, «A 'duù tí nó náa ye kpónó bà too yâ ta kô, bìndi~ ye 'ví je ji yí nô.» Jézù ngé bà-i-nò giì kùtù kô, bìndi~ yí giì too ta yâ, bìndi~ yí giì je ji Júdà tí 'viì mì Sìmónè Ìsìkàrìyótè. 27 À káa póó bà je kô tí nò mì Júdà 'do 'bì Jézù, Gba-vò-i giì gèè bè wó mí muu Júdà gî. Bìndi~ Jézù giì 'dè có ji Júdà máa, «Ngo've tí lo! Bàkà i tí nò ta go bà bàkà~ tí lo nò gálá.» 28 Káa ta o tí nó, 'bí 'duù gbaànjé gbí òkò tí ndâ mbe tala có mì Jézù mbe 'di gbí ndeṛè có tí nò náa yí 'dè ji Júdà nò wálá. 29 Ndâ 'bí 'duù gbí òkò tí ndú giì 'bìtà bà koṛo có máa, Jézù kû 'dè a có ji Júdà máa, yí ya gí bà sì ndâ i ji ndâ yì gítí gbolò o, káa à má me énó lá, yí kû tuu a yí, máa, yí ya gí bà sì ndâ i tacó tí ndâ mbe yê. Ndú koṛo ŋa có tí nò tacó Júdà a mbe kpolo tí ndâ i mì ndú 'dáá gî. 30 Júdà zèè káa kô tí nò náa Jézù too ta yâ ji yí nò 'do 'bì Jézù gî, bìndi~ yí ngé giì co gí sè ta bèbìlì tí nò. 31 Júdà mâ giì njè nó gî, Jézù giì 'dè có ji sè ndâ mbe tala có mì wó máa, «Ŋìnó kpónó a o bà giì ùlù 'Viì-mì-'Dakò ká nô; ŋìnó kpónó delè a o bà ùlù Mbíṛì mì 'Viì-mì-'Dakò ká nô. 32 'Viì-mì-'Dakò má giì ùlù Mbíṛì gî, Mbíṛì delè bà giì ùlù 'Viì-mì-'Dakò ta njembí wó gbaànjé; Mbíṛì kpónó-kpónó kèjì gí bà ùlù 'Viì-mì-'Dakò. 33 Sè o bà dù ye ta yo me njí'dí gî, ndâ 'viì mì ye. Yo bà giì pà bà tí ye, káa wotí bà ya gítí bàndò tí nó náa ye kû ya gítí~ nó bà dù tí yo ta kpéétí yo wálá, ká go có tí nó táánò sàà náa ye 'dè ji ndâ Jùdéyà nô. 34 Ye kû 'dè ngú có ji yo, máa, yo zè tí yo gbí òkò tí yo nìkì maa, tacó ye zè yo nìkì ma. Má énò, yo zè tí yo gbí òkò tí yo nìkì maa, á go bà zè yo mì ye nìkì maa nò. 35 Ndâ 'duù bà ŋò yo ni tí ndâ mbe tala có mì ye á 'do tí bà zè tí yo gbí òkò tí yo nìkì maa.» 36 Mâ giì zeke'o, Sìmónè Pìyétòrò bà-i-nò giì 'vee Jézù máa, «Wò kû ya gí kòtí 'di, Mbe tí ye?» Káa Jézù giì 'vìsì có ji Pìyétòrò máa, «Wotí bà ṛu ndi ye gítí bàndò tí nò náa ye kû ya gítí~ nò kpónó tí lo wálá. Wò bà ṛu ndi ye a i bìndi~.» 37 Káa Pìyétòrò káká'i giì 'vee Jézù máa, «Wotí bà ṛu ndi lo tí ye kpónó wálá tacó yè? Ye bà sì miṛi ye ji ku á tacó tí lo.» 38 Jézù bà-i-nò giì 'vee Pìyétòrò máa, «Wò bà sì miṛi lo ji ku á muu ye? Ye kû 'dè ji wò a cèe yúcó mì ye máa, wò wúnó bà 'boo bà ŋò ye ni mì lo ta bà~ ta'ô á kùṛo kpédélé kò ngùù.»

14

1 Jézù giì tò làmbu 'dê ngo mí njembí ndâ mbe tala có mì wó á bìndi bà kaṛa ṛé ndú mì wó ta ṛè bà ya yí 'do tí ndú gî nó, ta bà yìì ndú máa, «Njembí yo 'ví mù gítí có bà ya ye nò lá. Yo tee njembí yo mítí ze ta Mbíṛì. 2 Tacó yê bàndò bà dù ndâ 'duù tí~ á 'bá mì Bu ye wálá. Yê bàndò kùtàá má kuu 'bá mì Bu ye, ye bà ci yo énó máa, ye kû ya gí bà 'viindi bàndò ù ta ndi yo nò, wálá. 3 Ye má cee ta nèté bà 'viindi bàndò ù ta ndi yo gî, ye bà dele ndi ye gì tacó bà kaa yo ya tí~ gítí~. Tacó wàa, ndoo 'ví dù ta ndoo á tí gbèe bàndò. 4 Yo ŋò kpokèjì bà ya gítí to tí nò náa ye kû ya gítí~ nò ni gî.» 5 Káa Tòmázò, tí 'bí mbe tala có mì Jézù gbaànjé, giì 'vee yí máa, «Ze ŋò ni lá nó káa bàndò tí nò náa wò kû ya gítí~ nò nó, ze bà giì ŋò jé káa kpokèjì bà ya gítí~, Mbe tí ze?» 6 Káa Jézù giì 'vìsì có ji yí máa, «Ye a mbe tùbà kpokèjì mì Mbíṛì ji ndâ 'duù; ye a mbe 'dè yúcó ji ndâ 'duù; ye a ṛèngbó 'válá ŋìnó mbe cee lá nô. 'Duù má waa to co tí 'bí tende kpokèjì, yí bà di mì Bu ye wálá. 7 Yo kùtàá má ŋò ye ni gî, yo delè bà ŋò Bu ye ni gî. Káa yo bà ŋò yí ni 'do tí kpónó gî. Yo delè ŋò yí ta ṛo yo gî.» 8 Fìlípò bà-i-nò giì 'vìsì có ji Jézù máa, «Tùbà tí Bu lo ji ze, wàa có mì ze 'ví cee gî.» 9 Káa Jézù giì 'vee Fìlípò máa, «Cèe kôndi bà dù ndà ta ndà nó, wò jé nô ŋò ye ni lá, Fìlípò? 'Duù má ŋò ye ni gî, 'duù tí nò ŋò nò a Bu ye ni gî. Káa wò giì 'deke tí lo ŋìnó ji ye máa, ye tùbà tí Bu ye ji wò, tacó yè? 10 Wò ùnje lá, máa, ze ta Bu ye a ndâ gbèe 'duù? Ndâ có tí nó náa ye kû 'dè ji yo nó me ndâ 'dóó có mì ye gbí muu ye lá. A Bu ye tí nó tí mbe tuu ye nó ká kû 'dè có. A yí tí Bu ye tí nó náa ze ta yí nje bá gbaànjé nó ká kû bàkà ndâ nèté mì wó. 11 Yo ùnje gítí có tí nó náa ye 'dè ji yo máa, 'bè gbí òkò tí ze ta Bu ye wálá nô. Káa ndâ có mì ye má kû cà gbí tù yo cá-cà, yo 'ví ùnje ta vòó ṛè mì ndâ seṛè tí nó náa ye kû bàkà nô. 12 'Duù mbe tee njembí wó mítí ye ta o 'dáá gî gî, bà bàkà ndâ kpo-kpò seṛè go ndâ ŋìnó náa ye kû bàkà nó gî, yí delè bà bàkà a ndâ kpo-kpò i mbe ndii ndâ ŋìnó náa ye kû bàkà nó gî, tacó ye kû ya gí mì Bu ye; 13 tacó énò, yo má yù 'bí ŋa i ta ṛe ye 'do mì Bu ye, ye bà je i tí nò ji yo gî. Tacó wàa, ndâ 'duù 'ví ùlù ta Bu ye 'do gbí có mì ye tí 'Viì mì wó. 14 Yo má yù i ta ṛè ye, ye bà je i tí nò ji yo gî. 15 Yo má zè ye nìkì maa, yo bà kpolo tí ndâ có mì ye gî. 16 Ye bà 'deke tí ye ji Bu ye, wàa yí 'ví tuu 'bí 'duù ji yo tí mbe kpo-gbí-tà-tù yo, náa yí bà dù ta yo dúú bà ya tí~ gî. 17 'Duù tí nò náa Bu ye bà tuu yí ji yo tí mbe konì yo nò a Bèṛi-mì-Mbíṛì, tí mbe 'dè yúcó. Ndâ 'duù muu to tí nó bà ùnje gítí wó wálá, tacó ndú jé gí bà ŋò yí ni wálá, ndú delè je gí bà ŋò yí ta ṛo ndú wálá. Káa yo bà ŋò yí ni gî, tacó yí kèjì gí bà dù ta yo gbí njembí yo. 18 Ye bà si yo 'ví jì'vì njò wálá. Ye bà dele ndi ye gì gí mì yo gî. 19 Sè~ ká njí'dí, bìndi~ ndâ 'duù bà giì ŋò ye wálá. Káa yo bà ŋò ye gî, tacó ku me ndòngbú i ji ye lá. À má énò, ku delè bà dù me ndòngbú i ji yo lá. 20 Yo ta ṛi tí nò bà ŋò ni gî máa, ze ta Bu ye a ndâ gbèe 'duù. Káa ndoo ta ndoo delè a ndâ gbèe 'duù. 21 'Duù mbe 'di ndâ có mì ye, bìndi~ yí giì kpolo tí ndú gî, a mbe zè ye nìkì maa. Káa 'duù mbe zè ye nìkì maa, Bu ye bà zè yí nìkì maa. Ye delè bà zè yí nìkì maa. Ye delè bà 'dè gbí tí ye ji yí.» 22 Mâ giì zeke'o, 'bí mbe tala có mì Jézù ta ṛè wó a Júdà, me Júdà ŋìnó tí Júdà Ìsìkàrìyótè nò lá, giì 'vee Jézù máa, «Wò bà tùbà tí lo ji ze ta bà muu ze nó, si sè ndâ 'bí 'duù mí to, ta ŋa kpokèjì ngàyi, Mbe tí ze?» 23 Káa Jézù giì 'vìsì có ji Júdà tí nò máa, «'Duù má zè ye nìkì maa, yí bà kpolo tí ndâ có mì ye gî. Káa 'duù má kpolo tí ndâ có mì ye gî, Bu ye bà zè yí nìkì maa. Ze ta Bu ye bà gì gí bà sì 'bá ngbé mí mì ze ta ndú. 24 Ndâ mbe zè ye nìkì lá, kpolo tí ndâ có mì ye lá. Káa ndâ có tí nò náa ye kû 'dè nò me ndâ có mì ye lá. Ndú a ndâ có mì Bu ye, tí mbe tuu ye. 25 Ye kû 'dè ndâ có tí nò ji yo kpónó si ndoo a kuu ta ndoo nô. 26 Káa a Bèṛi tí nó náa Bu ye ba giì tuu yí ji yo, tí mbe kpo-gbí-tà-tù yo ta ṛè ye nó ká bà gì gí bà nìbà ndâ i 'dáá gî ji yo. A yí delè ká bà gì gí bà 'va mbí yo gítí ndâ có ŋìnó náa ye 'dè ji yo 'dáá gî nô. 27 Yo dù ta 'dê njembí yo. Ye bà je ŋa 'dê njembí tí nó mì ye nó ji yo. Ye kû je ji yo me go bà je i ji yo mì ndâ 'duù lá. À má énò, yo 'ví si njembí yo 'ví mù lá. 28 Yo 'di 'do gbí nje ye ta tù yo énó máa, ye kû giì ya gî, wàa ye 'ví giì dele ndi ye nò gî. À má énò, yo kùtàá má a ndâ 'duù mbe zè ye nìkì maa, líkí'o bà 'di énó máa, ye kû ya gí mì Bu ye nò, bà bàkà yo ngé. Tacó Bu ye a gbolò 'duù ndii ye gî. 29 Ye kû ci nó a yo kùṛo bà bàkà tí mì i tí nò. Tacó wàa à má giì bàkà tí, yo 'ví ù ta nje gítí~. 30 O mì ye tacó bà dù kû 'dè có kpòò ji yo wálá, tacó Gba-to-tí-nó kèjì. À kpêtí ká énò, wotí mì wó gítí ye wálá. 31 Káa ye kû bàkà go có tí nó náa Bu ye 'dè ji ye nô. Tacó wàa ndâ 'duù 'ví ŋò tí~ ni énó máa, ye zè Bu ye nìkì maa. Tacó ye delè kû bàkà ndírí ká go có tí nó náa yí 'dè ji ye nô. «Nògí, yo a gí yaà wàa ndoo 'ví nje nó 'do bà-i-nó gî!

15

1 «Ye a cèe bè nèbítì, káa Bu ye a cèe mbe ṛò njí nèbítì. 2 Yí kû saaka ndâ nè'bì ye ŋìnó mbe ṛì lá nó 'dáá gî gí 'dè, bìndi~yí giì waaka gàna tí ndâ bè'i á 'do tí ndâ ŋìnó mbe ṛi gî nó gî, si ndú ngbáṛángà'i, tacó wàa ndú 'ví ṛì túkà'i. 3 Yo kpónó a ndâ ngbáṛángà 'duù; ndâ có mì ye náa ye 'dè ji yo nó bàkà yo tí ndâ ngbáṛángà 'duù sàà gî. 4 Yo zèè ye tí kpoò, wàa ye delè 'ví zèè ta yo tí kpoò. Yo ŋò ni gî máa, nè'bì mû ŋìnó mbe yaka 'do tí kpo ṛèngbó mû gî nó jé ṛì mí to kà ta kpéétí wó lá, sè~káa ŋìnó yí má ká kuu tí kpo ṛèngbó mû. Yo delè ká énò, yo má ta kpéétí yo, gbí có mì yo bà dù wálá, sè~káa ŋìnó yo má zèè ye tí kpoò. 5 Ye a 'dóó kpo ṛèngbó bè nèbítì, káa yo a ndâ nè'bì bè nèbítì tí nò. À má énò, 'bí 'duù gbí òkò tí yo má zèè ye tí kpoò, wàa ye 'ví zèè yí tí kpoò, a 'duù tí nò ká bà bàkà tó i túkà'i, tacó yo má mò tí yo 'do tí ye gî, yo gí bà bàkà i gbaànjé wálá. 6 'Duù ŋìnó mbe zèè ye tí kpoò lá nó, go nè'bì mû ŋìnó náa à da 'do tí kpo ṛèngbó mû gí 'dè gî nô. Ndâ ŋa ndâ nè'bì mû tí nò náa à kû saaka ndú 'do tí kpo ṛèngbó mû gî nò má aanga gî, à kû kili ndú, bìndi~à giì doo ndú ta wu. 7 Yo má zèè ye tí kpoò, wàa ndâ có mì ye 'ví dù gbí njembí yo, yo má yù i ŋìnó ta go~tí yo nó 'do mì Mbíṛì, Mbíṛì bà je ji yo gî. 8 Ndâ 'duù kû ùlù ṛè Bu ye ta o tí nó náa yo má kû bàkà tó i, tacó bà tùbà tí yo máa, yo a ndâ mbe tala có mì ye nô. 9 Ye kû zè yo nìkì ká go bà zè ye nìkì mì Bu ye. À má énò, yo 'ví ne 'do tí ye lá. 10 Yo má 'di ndâ có mì ye gî, ye bà zè yo nìkì maa, á go ŋìnó náa ye kû 'di có mì Bu ye, káa yí kû zè ye nìkì maa nô. 11 Ye 'dè ndâ có tí nò ji yo, tacó wàa ŋa líkí'o tí nó á tí ye nó 'ví dù tí yo, delè tacó wàa ŋa líkí'o tí nò 'ví dù tí yo ta ŋa~wálá. 12 Có mì ye ji yo énó máa, yo 'ví zè tí yo gbí òkò tí yo nìkì maa, á go ŋìnó náa ye kû zè ta yo nìkì maa nô. 13 'Duù má ùnje gítí bà cì á muu ndâ kómbe wó, gbí~énó máa, yí zè ndâ kómbe wó tí nò nìkì ta ŋa~wálá. 14 Yo má bàkà go ndâ có mì ye nò gî, yo bà dù tí ndâ kómbe ye. 15 Ye káká'i bà nì bòò mítí yo wálá, tacó 'duù 'dè ndâ có kóó mì wó ji bòò mì wó lá. Ṛè yo a ndâ kómbe ye, tacó ye 'dè gbí ndâ có ŋìnó náa ye 'di 'do mì Bu ye nó 'dáá gî ji yo gî. 16 À me yo táánò ká gì gí mì ye ta muu yo lá. A ye táánò ká ṛuka yo máa, yo dù tí ndâ kómbe ye, bìndi~ye giì bàkà yo tí ndâ 'duù mbe bàkà ndâ i ŋìnó ta i ká gbí ndú, tí ŋa ndâ i ŋìnó mbe dù tí ká nó, tacó wàa, Bu ye 'ví je ta ndâ i ŋìnó náa yo yù 'do tí wó ta ṛè ye nó 'dáá gî ji yo. 17 Ye 'dè ndâ có tí nò ji yo tacó wàa, yo 'ví zè ta tí yo gbí òkò tí yo nìkì maa. 18 «Ndâ 'duù má kû sogo yo, yo 'ví te mí gbí muu yo énó máa, a ngú i nò lá. Ndú táánò sogo ye kùṛo bà sogo yo mì ndú gî. 19 Yo kùtàá má a ndâ 'duù mì ndâ 'duù muu to tí nó, ndú kùtàá bà zè yo nìkì maa, tacó yo a ndâ 'dóó ndâ ŋìnó mì ndú. Káa yo me ndâ 'duù mì ndâ 'duù muu to tí nó lá, tacó ye ṛuka yo tí ndâ 'duù mì ye gî. Tacó énò, ndâ 'duù kû sogo yo. 20 Nògí, yo je mbí yo mítí ndâ có tí nó táánò náa ye 'dè ji yo énó máa, bòò me gbolò ndii mbe tí wó lá nô. Ndú táánò má mèèkè'i tí ye gî, ndú delè bà mèèkè'i tí yo gî. Ndú táánò má 'di có mì ye gî, ndú delè bà 'di có mì yo gî. 21 Káa ndú bà mèèkè'i tí yo á muu ye, tacó ndú ŋò mbe tuu ye ni lá. 22 Ye táánò má gì lá, ye táánò delè má 'dè có ji ndú lá, Mbíṛì bà tù 'bì wó gí tà ṛo ndú máa, ndú a mbe bàkà vò i nò, wálá. Káa kpokèjì bà kìì'bà mì ndú kpónó nè gî, tacó ye gì gî, tacó ye delè 'dè có ji ndú gî. 23 'Duù má kû sogo ye, yí kû sogo nò a Bu ye. 24 Ye táánò má bàkà ŋa ndâ kpo-kpò seṛè tí nó náa 'bí 'duù jé bàkà sàà kùṛo lá nó mí gbí òkò tí ndú lá, Mbíṛì bà 'dè có gítí ndú wálá. Káa ndú ŋò ndâ i tí nó táánò náa ye bàkà nó gî, káa ndú kpòò kû sogo ye, ndú delè kû sogo Bu ye. 25 Si ndú 'ví bàkà énò, tacó wàa có tí nó náa à cu mí gbí wáràgà mì ndâ muu-cè máa, ‹Ndú táánò sogo ye ta ndeṛè tí~wálá,› nó 'ví dù tí~tí yúcó. 26 Ta o tí nó náa mbe kpo-gbí-tà-tù yo tí nó náa ye bà tuu yí 'do mì Bu ye, tí Bèṛi mbe kû co tí kpokèjì mì yúcó, náa ṛèngbó wó 'do tí Bu ye nó, bà gì nó, yí bà dù tí mbe ma có tí ye. 27 Yo delè bà dù tí ndâ mbe ma có tí ye, tacó yo dù ta ye 'do tí bà 'bìtà nèté mì ye yee tí kpónó.

16

1 «Ye 'dè ndâ có tí nò 'dáá gî ji yo tacó wàa, njembí yo wúnò 'ví mù tí~gítí ndâ i yê ṛo tí nò náa ndâ 'duù kèjì gí bà bàkà mítí yo nò lá. 2 Ndâ 'duù bà giì mòkò yo 'do gbí òkò tí ndâ 'duù ta ndi tí ndâ bàndò bà kili ndâ Jùdéyà gí bà ùlù Mbíṛì gî. Káa yo 'ví te mí gbí muu yo me káa ŋìnò cuki lá. Yo te mí gbí muu yo delè énó máa, 'bí o wúnò ká kèjì náa ndâ mbe kû ziki yo ta o tí nò bà koṛo có énó máa, ndâ yì kû bàkà a nèté mì ndâ yì kùṛo Mbíṛì. 3 Ndú bà bàkà ŋa i tí nò, tacó ndú jé ŋò 'bí 'duù gbaànjé 'do gbí òkò tí ze ta Bu ye ni lá. 4 À má énò, ye kpónó kû kpo nó a gbí-tà-tù yo, tacó wàa, o bà mèèkè'i tí yo nò má gì wúnò, mbí yo 'ví 'va tí~énó máa, ye táánò ci yo gítí~sàà kùṛo gî. «Ye táánò 'dè ndâ có tí nò ji yo sàà lá, tacó ndoo kû dù ta ndoo bà gbèe to. 5 Káa ye kpónó kû giì ya gí mì 'duù tí nó táánò mbe tuu ye nô. Ta ndâ ŋa ŋìnò 'dáá gî, 'bí 'duù gbaànjé 'do gbí òkò tí yo mbe 'vee ye kpónó énó máa, ‹Wò kû ya gí kòtí 'di wè?› nò wálá. 6 Káa njembí yo kpónó wálá ta sé có tí nò náa ye 'dè ji yo nò. 7 Káa ye bà ngùù yúcó 'do tí yo wálá: ye kû ya nó tí nò kpolo ma a i tacó tí yo, tacó ye má ya lá, mbe kpo-gbí-tà-tù yo tí nò bà gì wálá. Káa ye má ya gî, ye bà tuu yí gì tí~ji yo. 8 Yí má gì gî, a yí ká bà 'dè có ŋìnó mbe ya gí gbí muu ndâ 'duù gítí ndâ vò i, ta 'duù ŋìnó mbe ya jáá nó, ta bà waa có mì Mbíṛì. 9 Yí kèjì gí bà 'dè có ŋìnó mbe ya gí gbí muu ndâ 'duù gítí vò i, máa, bà biya bà ùnje gítí ye mì ndú a vò i. 10 Yí kèjì gí bà 'dè có ŋìnó mbe ya gí gbí muu ndâ 'duù gítí 'duù ŋìnó mbe ya jáá nó delè a i mítí bà ya ye gí mì Bu ye, bìndi~yo bà ŋò ndi ye wálá. 11 Yí kèjì gí bà 'dè có ŋìnó mbe ya gí gbí muu ndâ 'duù gítí bà waa có mì Mbíṛì, tacó Mbíṛì waa có mítí Gba-to-tí-nó. 12 Ndâ có gbí muu ye tacó bà 'dè ji yo tanga tí lá, káa wotí tí yo bà dù gítí bà 'di gbí ndú kpónó wálá. 13 À má énò, Bèṛi-mì-Mbíṛì, tí mbe kû co tí kpokèjì mì yúcó má gì gî, a yí ká bà tè kùṛo yo co tí kpokèjì mì yúcó. Tacó yí bà gì gí bà 'dè me 'dóó có mì wó gbí muu wó lá. Yí bà gì gí bà 'dè ji yo káa ndâ có ŋìnó náa yí 'di nô. Yí bà gì gí bà ma có ndâ i ŋìnó kèjì nô. 14 Yí kèjì gí bà wu gbí ye ji yo, tacó yí bà gì gí bà 'dè ji yo 'dáá káa ndâ có ŋìnó náa yí 'di 'do mì ye nô. 15 Ndâ có gbí muu Bu ye 'dáá gî káa ndâ có tí nò gbí muu ye nô. Ŋìnò a gbí ndeṛè có tí nò náa ye 'dè tí~ta có ji yo énó máa, yí bà gì gí bà 'dè ji yo 'dáá káa ndâ có mì ye nó ká nò. 16 Tacó yo gàà énó kèjì gí bà ŋò ye wálá, yo má giì dù á bìndi bà ya ye 'do tí yo nò ndì-ndì-ndì énó, yo bà giì ŋò ndi ye káká'i.» 17 Ndâ 'bí mbe tala có mì Jézù mâ giì 'di có tí nò náa yí 'dè ji ndú nò, ndú giì 'bìtà bà 'vee 'vé gbí òkò tí ndú máa, «Gbí ŋa có mì wó náa yí 'dè énó máa, ndoo gàà énó kèjì gí bà ŋò yì wálá, má njí'dí kózò gî, ndoo bà giì ŋò ndi yì nò, máa yè? Gbí có tí nò mì wó, máa, yì kû ya gí mì Bu yì nò, máa yè? 18 O tí nò mì wó ‹gàà› nò a o yè? Ndoo 'di gbí o tí nò mì wó ‹gàà› nò lá.» 19 Káa Jézù giì ŋò ni gî máa, à tí ndú a go bà 'vee yì, tacó énò, yí giì cu kùṛo bà 'vee yí mì ndú ta bà 'vee ndú máa, «Yo kû 'vee 'vé gbí òkò tí yo nò a i gítí gbí có tí nó náa ye 'dè énó máa, ‹Yo gàà énó bà giì ŋò ye wálá, yo mâ giì dù ndì-ndì-ndì énó gî, yo bà giì ŋò ndi ye káká'i nó?› 20 Ye kû 'dè có ji yo ta yúcó máa, yo bà giì wa ku ta ngo-ṛo yo, káa ndâ 'bí 'duù ta líkí'o tí ndú. Nje yo bà giì zuu~, káa bà zuu nje yo nò bá 'vìsì tí tí líkí'o. 21 Niì kû tu nje wó ta o bà mi 'viì, tacó yí gbí sé'i, káa 'viì mâ giì tè gî, bà mbí niì tí nò giì ò tí sé gó-káyì gî ta líkí'o máa, yì jò 'duù mí muu to gî. 22 Nògí, yo kpónó kû zuu nje yo á go bà zuu nje mbe gó-káyì. Káa tàkòcò yo bà giì peteke gî, tacó ndoo bà 'de tí ndoo ta ndoo káká'i gî. 'Bí 'duù mbe volo gbí líkí'o tí nò náa ye bà je ji yo nò, bà dù wálá. 23 O tí nò má gì gî, yo bà 'vee ye gítí 'bí i gbaànjé wálá. Ye kû 'dè có ji yo ta yúcó máa, Bu ye ta o tí nò bà je ŋa i ŋìnó náa yo bà yù 'do tí wó ta ṛè ye nó ji yo gî. 24 Yo yee tí kpónó jé yù i 'do mì Bu ye ta ṛè ye lá. Má énò, yo 'bìtà bà yù i ta ṛè ye á 'do tí kpónó, wàa yí bà je ji yo gî. Tacó wàa yo 'ví dù ta líkí'o tí yo ta 'bí i mbe gboo 'do mì yo wálá. 25 Ye yee tí kpónó kû 'dè có tí nò ji yo ká ta ndâ kpùṛù có. Káa o tí nò náa ye káká'i bà 'dè ndâ kpùṛù có ji yo wálá nò, ká kèjì. Ye ta o tí nò bà 'dè có gítí Bu ye ngbáṛángà'i énó ji yo. 26 Ta o tí nò, yo bà giì yù ndâ i 'do mì Bu ye ta ṛè ye. À káká'i me ye ká bà 'deke tí ye ji Bu ye tacó tí yo lá, 27 tacó Bu ye zè yo nìkì ta ṛè ye ma. Bu ye zè yo nìkì maa nò, tacó yo zè ye nìkì maa. Yo delè giì ùnje gî máa, ye táánò gì 'do mì wó tí Bu ye. 28 Ye táánò gì gí muu to tí nó 'do mì Bu ye. Káa ye kpónó kû dele ndi ye ya gí mì Bu ye.» 29 Ndâ mbe tala có mì Jézù bà-i-nò giì 'vìsì có ji yí máa, «Ìyo le! Wò kpónó kû 'dè gbí có ji ze ngbáṛángà'i. Wò kû 'dè me kpùṛù có lá. 30 Ze kpónó ŋò ni ngbáṛángà'i gî, máa, wò ŋò ndâ i 'dáá gî ni gî. À má énò, gbí ndeṛè bà 'vee wò mì 'bí 'duù gbí òkò tí ze máa, wò gì 'do kòtí 'di wè nò wálá. Tacó ze kpónó ùnje ta njembí ze gî, máa, wò gì 'do mì Mbíṛì.» 31 Káa Jézù giì 'vee ndú máa, «Yo ùnje ta njembí yo gítí ye gî? 32 Yo 'di có tí nó náa ye kû 'dè ji yo nô: O bà nje gbí yo vóró-voro gî ká kèjì. O bà 'vaaka yo 'do tí ye gbaànjé-gbaànjé ya gítí ndâ 'dóó bàndò mì yo si ye ta kpéétí ye, gì sàà gî. Káa à kpêtí ká énò, ye bà dù me ta kpéétí ye lá. Ze bà dù ta Bu ye. 33 Ye 'dè ndâ có tí nò ji yo tacó wàa, yo 'ví dù nìkì maa ta ṛè ye. Ndâ vò i bà 'de yo muu to tí nó me gbolò, káa yo 'ví zèè njembí yo, tacó ye kpò muu ndâ vò i muu to tí nó gî.»

17

1 Jézù mâ giì cee ta bà 'dè ndâ có tí nò ji ndâ mbe tala có mì wó gî, yí giì zeke'o gí gbíṛì, bìndi~ yí giì 'deke tí wó ji Mbíṛì, máa, «O tí nò gì gî, Bu ye. À má énò, tùbà tí 'Viì mì lo tí mbe wotí ji ndâ 'duù, tacó wàa, 'Viì mì lo 'ví tù ta bà tí lo tí mbe wotí ji ndâ 'duù. 2 Wò kaa ndâ 'duù muu to tí nó 'dáá gî mí 'bì wó gî. À má énò, si yí 'ví je 'válá ŋìnó mbe cee lá nó ji ndâ 'duù tí nò náa wò kaa ndú mí 'bì wó nò. 3 Káa ṛè i mbe je 'válá tí nò mbe cee lá nò a bà ŋò wò ni tí gbèe Mbíṛì dú, giì je bà ŋò Jézù tí Bìndi lo tí Mbíṛì náa wò tuu yí nó ni~. 4 Ye tùbà wotí mì lo ji ndâ 'duù muu to tí nó ta bà bàkà nèté tí nó náa wò táánò je ji ye nó, cee gî. 5 Nògí, te duù Mítí ye kpónó, Bu ye. Te duù mítí ye ta bà si ye 'ví ki tí ye dèngècè ṛègbà tí lo á go ŋìnó táánò mì ndà á kùṛo o bà suu to tí nó nô. 6 Ye tùbà tí lo á ji ndâ 'duù tí nó náa wò ṛuka ndú ji ye á 'do gbí òkò tí ndâ 'duù á muu to tí nó nó gî. Ndú táánò a ndâ 'duù mì lo, bìndi~ wò giì kaa ndú ji ye, káa ndú giì 'di có mì lo gî. 7 Ndú kpónó ŋò ni gî máa, ndâ có tí nó 'dáá náa wò 'dè ji ye nó a ndâ có mì lo. 8 Tacó ye 'dè ndi ndâ có tí nó náa wò táánò 'dè ji ye nó ji ndú gî. Ndú delè giì ùnje gî, máa, à dú nò a ndâ có mbe co 'do gbí nje lo. Ndú delè giì ùnje gî, máa, ye táánò gì dú 'do ká mì lo. Ndú delè káká'i giì ùnje gî, máa, à dú káa wò táánò ká tuu ye. 9 Ye kpónó kû 'deke tí ye ji wò nó a i tacó tí ndú. Ye kû 'deke tí ye ji wò me tacó tí ndâ 'duù muu to tí nó 'dáá gî lá. Ye kû 'deke tí ye ji wò a i tacó tí ndâ 'duù tí nó náa wò táánò kaa ndú ji ye nô. Tacó ndú a ndâ 'duù mì lo. 10 Ndâ 'duù mì ye 'dáá gî a ndâ 'duù mì lo. Ndâ 'duù mì lo 'dáá gî delè a ndâ 'duù mì ye. Ye kû tùbà tí ye ji ndú a i ta ṛè lo. 11 Tacó a ndú ká bà dù á muu to tí nô. Ye kpónó kèjì gí mì lo. Ye kpòò me 'duù ta ṛè muu to tí nó lá. À má énò, kpolo tí ndâ 'duù mì lo náa wò ṛuka ndú ji ye nó, ta ṛè mì lo, tacó wàa, có mì ndú gbí òkò tí ndú 'ví dù ká gbaànjé, á go có mì ndà gbí òkò tí ndà, tó Bu ye. 12 Ye táánò kpolo tí ndú si ze ta ndú bà gbèe to nó a i ta ṛè lo, tí 'dóó ṛè lo tí nó náa wò táánò gbì mí muu ye nô. Ye táánò kpolo tí ndú 'dáá gî tí kpoò. 'Duù tí nó gbaànjé gbí òkò tí ndú mbe giṛi'o 'do tí kèjì mì lo nó giṛi'o 'do ká gbí 'dóó vò muu mì wó, á go có tí nó gbí wáràgà mì lo tí Mbíṛì nô. 13 Ye kpónó kèjì gí mì lo, à má énò, ye kû 'dè ndâ có tí nò ji ndâ 'duù tí nó náa wò táánò ṛuka ndú ji ye muu to tí nó nó, tacó wàa ŋa líkí'o tí nó tí ye nó 'ví dù tí ndú delè. 14 Ye 'dòkò có mì lo táánò náa wò 'dè ji ye nó ji ndú gî. Tacó énò, ndâ 'duù muu to tí nó kpónó kû sogo ndú, tacó ze ta ndú me ndâ 'duù mì ndâ 'duù muu to tí nó lá. 15 Ye kû 'deke tí ye ji wò me énó máa, wò 'ví kaa ndú 'do muu to tí nó gî nò lá. Gbí ndeṛè bà 'deke tí ye ji wò énó máa, wò 'ví kpolo tí ndú 'do tí Vò-'duù-tí-nò tí mbe kû eendi ndâ 'duù gítí vò i nô. 16 Tacó ze kpónó ta ndú káká'i me ndâ 'duù mì ndâ 'duù muu to tí nó lá. 17 Kaa ndú mò gítí kpokèjì mì yúcó, tacó có mì lo a yúcó. 18 Ye kû tuu ndú ta ndi muu to, á go bà tuu ye mì lo á gí muu to tí nô. 19 Ye kaa tí ye ji wò á tacó tí ndú, tacó wàa ndú delè 'ví kaa ta tí ndú ji wò ta bà co tí kpokèjì mì yúcó. 20 Káa ye kû 'deke tí ye me ká tacó tí ndú cuki lá. Ye kû 'deke tí ye delè tacó tí ndâ 'duù ŋìnó bà giì kaa tí ndú ji ye 'do gbí có mì ndú nô. 21 Ye kû 'deke tí ye, máa, có mì ndú 'ví dù ka gbaànjé á go có mì ndà, Bu ye; có gbí njembí lo ká go có gbí njembí ye, bìndi~ có gbí njembí ye ká go có gbí njembí lo. Si có mì ndú 'ví dù ká gbaànjé, tacó wàa, ndâ 'duù muu to tí nó 'ví ŋò tí~ ni énó máa, a wò táánò ká tuu ye. 22 Ye le bèṛè tí nó náa wò le ji ye nó ji ndú gî, Ye le ji ndú tacó wàa, njembí ndú 'ví dù ká gbaànjé. 23 Ye le ji ndú tacó wàa, njembí ndoo 'ví dù ká gbaànjé ta ndú. Tacó wàa, ndâ 'duù 'ví ŋò tí~ ni énó máa, a wò táánò ká tuu ye; ndâ 'duù delè 'ví ŋò tí~ ni énó máa, wò zè ndú nìkì ká go bà zè ye nìkì mì lo. 24 Có gbí njembí ye énó máa, wò 'ví je bàndò ji ndâ 'duù tí nó náa wò ṛuka ndú ji ye nó á mí ṛègbà tí ye, tacó wàa, ndú 'ví ŋò ta bà te duù tí ye mì lo, tacó wò 'bìtà bà zè ye nìkì maa si ndà suu to tí nó kálásê, Bu ye. 25 Wò a 'duù jáá, Bu ye! Sè ndâ 'duù muu to tí nó ŋò wò ni lá, káa ye ŋò wò ni gî. Ndâ 'duù tí nó náa wò kaa ndú ji ye nó delè ŋò ni gî máa, a wò táánò ká tuu ye. 26 Ye tùbà tí lo ngbáṛángà'i énó ji ndú gî, Bu ye! Ye delè kpónó kpòò kû tùbà tí lo ngbáṛángà'i énó ji ndú, tacó wàa, ndú 'ví zè tí ndú gbí òkò tí ndú nìkì maa, á go bà zè ye mì lo nìkì maa; delè tacó wàa có tí ye 'ví dù gbí njembí ndú.»

18

1 Jézù mâ giì 'deke tí wó ji Mbíṛì cee gî, yí giì kaa sè ndâ mbe tala có mì wó ya tí~ gí gbí 'bí wúngbó jìlì mbâ náa à ṛò mí tìto 'bí pù njáá náa à kû nì tí~ a Njáá Kìdòrónì, á bìndi bà njè nó mì Júdà. 2 Káa Júdà tí mbe ba ngbù Jézù ŋò bàndò tí nò sàà gî, tacó a bàndò náa ndú ya gítí~ ta ndâ Jézù 'vílí-'vìlì. 3 Tacó énò, yí giì ja ndâ àsìkérì, ta ndâ mbe kpolo tí 'bá-Mbíṛì tí nó náa ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà kaa ndú ji yí, máa, yí ya ta ndú gí bà zèè Jézù nó, ta ndâ zí'i, ta wu nje kùpò 'bì ndú, ká ndírí gítí bàndò tí nò. 4 Jézù mâ giì ŋò ndú kèjì, yí gì co 'do mì ndâ mbe tala có mì wó ya gí kùṛo ndú, tacó yí ŋò ŋa i tí nó náa ndú kèjì gí bà bàkà ta yí nó ni gî. Ndú mâ giì yee tí Jézù gî, Jézù giì 'vee ndú máa, «Yo kû pà a bà tí 'di?» 5 Káa ndú giì 'vìsì có ji yí máa, «Ze kû pà a bà tí Jézù tí nó mbe gì 'do Názàrètì nô.» Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú, si Júdà tí mbe ba ngbù wó kû ṛò tíyò gbí òkò tí ndú, máa, «Ye a yí.» 6 Káa ta o tí nó náa Jézù 'vìsì ta có ji ndâ 'duù tí nò máa, «Ye a yí» nó, ndú giì yèè ndi ndú 'do tí Jézù gí ndiì, bìndi~ ndú giì 'vaka tí to. 7 Káa Jézù giì 'vee ndú káká'i máa, «Yo kû pà a bà tí 'di?» Ndú káká'i giì 'vìsì có ji Jézù máa, «Ze kû pà a bà tí Jézù tí nó mbe gì 'do Názàrètì nô.» 8 Káa Jézù giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ye kùtàá 'dè ji yo gî, máa, ye a yí. Yo má kû pà a ye, yo zèè ye, wàa yo 'ví si sè ndâ 'bí 'duù tí nó 'ví ya~.» 9 Jézù 'dè có ji ndâ 'duù tí nò mbe gì tacó bà zèè yí nò, máa, ndú si ndâ mbe tala có mì yì 'ví ya~, tacó wàa có tí nó náa yì 'dè sàà ji Mbíṛì énó máa, «Ye bà si 'bí 'duù gbaànjé 'do gbí òkò tí ndâ 'duù tí nó náa wò kaa ji ye nó 'ví giṛi lá, Bu ye,» nó 'ví dù tí~ tí yúcó. 10 Pìyétòrò mâ giì ŋò ndâ 'duù tí nò kû nò ta Jézù nìkì lá, yí bà-i-nò giì ja sìzò mì wó 'do gbí foko, bìndi~ yí giì da ta tù 'bí 'dakò gbí òkò tí ndú ta ṛè wó a Màlíkù, tí bòò mì Kùṛo ndâ bu-Mbíṛì, waa gî. 11 Káa Jézù giì do mítí Pìyétòrò máa, «Dele ndi sìzò mì lo nò gí gbí foko! Wò koṛo có énó máa, ye 'ví kònò sé'i go có mì Bu ye lá?» 12 Ndâ 'duù tí nó náa ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà tuu ndú ta ndâ Júdà gí tàkò Jézù nó giì zèè yí. Ndú mâ giì eṛe yí gî, 13 ndú giì ja yí kpédélé'i ya tí~ a i gí kùṛo Ánà tí ká Kùṛo ndâ bu-Mbíṛì náa ngáángbá gba mì ndâ Ròmánò mò yí 'do gbí nèté gî, 14 bìndi~ yí tí ngáángbá gba mì ndâ Ròmánò giì te gê Ánà, tí Kàyífà tí nó tí mbe kpo-gbí-tà-tù ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà énó máa, «À nìkì a bà cì 'duù gbaànjé á tacó tí mbè ndâ 'duù» nó, mí bìndi Ánà. 15 Ndâ Sìmónè Pìyétòrò, ta 'bí ka wó mbe tala có mì Jézù, giì ṛu ndi Jézù yee 'bá mì Ánà. Ndú mâ giì yee kà, ka Pìyétòrò nò giì ṛì ká ngé gí gbí ndùgù, tacó ndú ŋò tí ndú ta Ánà ni ngbáṛángà'i sàà kùṛo gî. 16 Bìndi~ yí giì 'dè có ji niì tí nó mbe kû kpolo tí njekèjì ndùgù nó, máa, yí si Pìyétòrò 'ví ṛì gí gbí ndùgù, tacó Pìyétòrò gboo ŋìndi wó ká mí sè. 17 Ta o tí nó si Pìyétòrò kû giì ṛì gí gbí ndùgù nó, niì tí nò giì 'vee yí máa, «Wò me 'bí mbe tala có mì 'dakò tí nó lá?» Káa Pìyétòrò giì 'vìsì có ji niì tí nò máa, «Jéé lá! Ye me mbe tala có mì wó lá.» 18 Ta o tí nò, ndâ mbe bàkà nèté 'bá mì Kùṛo ndâ bu-Mbíṛì kû u wu á njewu gbí ndùgù. Tacó énò, Pìyétòrò mâ giì ṛì gí gbí ndùgù gî, yí giì ya kû ṛò tíyò á ṛègbà wu á mì ndú ta ndú, tacó o tí nò a o cô'o. 19 Ndâ mbe zèè Jézù mâ giì yee ta yí kùṛo Ánà, Ánà giì 'vee gbí nje Jézù gítí ndâ mbe tala có mì wó, ta ndâ bà nìbà i mì wó. 20 Káa Jézù giì 'vìsì có ji yí máa, «Ye táánò ta o 'dáá gî kû 'dè có ngbáṛángà'i mí kùṛo ndâ 'duù 'dáá gî. Ye delè táánò kû nìbà i ji ndâ 'duù á gbí ndùgù 'bá-Mbíṛì, delè ta ndi tí ndâ bàndò bà kili ndâ Jùdéyà gí bà ùlù Mbíṛì. À sósò'ô nò a ndâ bàndò bà kili ndâ Jùdéyà 'dáá gî. Ye jé 'dè có mí tà bèngìì lá. 21 À má énò, 'vee gbí nje ye lá. 'Vee ndâ 'duù ŋìnó táánò mbe 'di ndâ có mì ye gî nó, wàa ndú 'ví 'vanda ndi ndâ có tí nò ji wò.» 22 'Bí kùṛo ndâ àsìkérì tí nó mbe kû kpolo tí 'bá-Mbíṛì nó mâ giì 'di có tí nò náa Jézù 'vìsì ji Ánà nò, yí giì ja 'bì wó mí gbí tù Jézù ta kpo tàkòcò. Bìndi~ yí giì 'vee Jézù máa, «Ŋìnò a cè ŋa bà 'vìsì có mì lo ji Kùṛo ndâ bu-Mbíṛì ká nò?» 23 Káa Jézù giì 'vìsì có ji kùṛo ndâ àsìkérì tí nò mbe gbì gbí tù wó nò máa, «Có tí nò náa ye 'dè nò má lè gî, 'dè có ji ndâ 'duù máa, ye 'dè a 'véṛè. Káa ye má 'dè a yúcó, gbí ndeṛè bà gbì ye mì lo a yè?» 24 Ánà mâ giì cee ta bà 'vee gbí nje Jézù gî, yí giì tuu yí gbí wú ya tí~ ji Kàyífà. 25 Káa si ndâ àsìkérì kû giì ya ta Jézù 'do kùṛo Ánà gí kùṛo Kàyífà, 'bí 'duù 'do gbí òkò tí ndâ 'duù tí nó mbe kû u wu ta ndâ Pìyétòrò nó giì 'vee yí máa, «Wò me 'bí mbe tala có mì 'duù tí nó gbaànjé lá?» Káa Pìyétòrò giì tò kponje gî, máa, «Ye me mbe tala có mì wó lá.» 26 Bìndi ŋìnò, 'bí bòò mì kùṛo mì ndâ bu-Mbíṛì, tí nambe 'dakò tí nó náa Pìyétòrò da tù wò waa ta sìzò nó, giì 'vee Pìyétòrò máa, «Ye kùtàá ŋò me yo ta yí gbí jìlì mbâ lá?» 27 Káa Pìyétòrò giì tò kponje gbí ŋìnò ká jé 'vii ta bà kò-kò mì ngùù. 28 Kàyífà mâ giì 'viiki gbí có mì Jézù cee gî, yí giì je yí ta fírí dú'o ji ndâ àsìkérì, máa, ndú ya ta yí ji Pìlátò, tí gbolò 'duù mì ndâ Ròmánò ta wotí bà waa có ku mítí ndâ 'duù tí wó. Ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà tí nó mbe ko tàkò Jézù ya tí~ gí 'bá mì Pìlátò nó mâ giì yee kà, ndú giì ṛò ká sè. Tacó tàkìì mì ndâ Pìlátò tende, káa ndâ Jùdéyà ta o tí nò kû gee tí ndú bà ya gí tí ndâ bàndò sàkàmàà á kùṛo bà zò i-cí-ci ta o gbolò o bà bàkà tàkìì bà Ndii-ta-muu-ndâ-Ìzìrìyélì-mì-Mbíṛì. 29 Pìlátò mâ giì ŋò énò, yí giì co 'do tà'i gí mì ndú sè. Bìndi~ yí giì 'vee ndú máa, «Yo kpì ngbàngà tí 'dakò tí nó, máa, yí bàkà a yè?» 30 Káa ndú giì 'vìsì có ji Pìlátò máa, «Vò i mì wó má wálá, ze kùtàá bà gì ta yí gí kùṛo lo bà-i-nó wálá.» 31 Káa Pìlátò giì 'vìsì có ji ndú máa, «À má énò, yo ya gí bà 'dè ngbàngà mì wó nò gbí 'dóó ŋa kpokèjì bà 'dè có gbí tàkìì mì yo.» Ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà bà-i-nò giì 'vìsì có ji Pìlátò máa, «Ngáángbá gba mì ndâ Ròmánò je wotí bà waa có ku mítí 'duù ji ze gbí tàkìì mì ze lá.» 32 (Kponje tí nò bàkà tí gbí òkò tí ndâ Pìlátò ta ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà tacó wàa có tí nó náa Jézù 'dè énó máa, àá bà zi yí ta bà gbì yí mítí njèèkpè mû nó, 'ví dù tí~ tí yúcó.) 33 Pìlátò mâ giì 'di bà có mì ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà cee gî, yí giì bala Jézù ya tí~ gí tà'i mì wó. Bìndi~ yí giì 'vee yí máa, «Wò a gbolò gba mì ndâ Jùdéyà?» 34 Káa Jézù giì 'vìsì có ji Pìlátò, máa, «Wò kû 'vee nò a 'dóó 'vé mì lo wèè, wò kû 'vee a 'vé bìndi 'bí 'duù?» 35 Pìlátò giì 'vee Jézù káká'i máa, «Wò ŋò ye a Jùdéyà? A ndâ 'dóó nambe lo tí ndâ Jùdéyà, ta ndâ bu-Mbíṛì mì yo, ká kpì ngbàngà tí lo ji ye. Wò tà bàkà ta ndú a ŋa yè?» 36 Káa Jézù giì 'vìsì có ji Pìlátò máa, «Ye kùtàá máa gba mì ndâ 'duù á muu to tí nó, ndâ bòò mì ye bà gò ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà 'do tí bà zèè ye gì tí~ ji wò gî. Káa ye me gba mì ndâ 'duù á muu to tí nó lá.» 37 Pìlátò giì 'vee Jézù máa, «À má énò, wò a gbolò gba, énò gi?» Káa Jézù giì 'vìsì có ji Pìlátò máa, «A wò ká 'dè ta nje lo énó máa, ye a gbolò gba. Káa kpêtí ká énò, ye kì me kí-kì lá. Ŋìnó táánò a ndeṛè bà jò ye. Ŋìnó táánò delè a ndeṛè bà gì ye gí muu to tí nó ká nò. Ye gì gí muu to tí nó tacó bà 'dè yúcó ji ndâ 'duù. Ndâ 'duù ŋìnò mbe ùnje gítí yúcó gî nó 'dáá gî kû 'di có mì ye.» 38 Pìlátò giì 'vee Jézù tí i-'viya máa, «Yúcó mì lo a yè?» Bìndi~ yí giì co ndi wó káká'i 'do tà'i gí sè mì ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà. Bìndi~ yí giì 'dè có ji ndú máa, «Ye ŋò ndeṛè bà waa có mì ye mítí 'dakò tí nó lá. 39 Káa ŋa i mì yo mbe tè mítí yo gî a ŋìnó máa, ye ta o gbolò o bà bàkà tàkìì bà Ndii-ta-muu-ndâ-Ìzìrìyélì-mì-Mbíṛì cóó-cóó kû njaanga 'bí 'duù ŋìnó mbe nìkì tí yo nó 'do gbí zàà ji yo. À má énò, có mì yo kpónó máa, ye njaanga gbolò gba mì yo tí ndâ Jùdéyà ji yo?» 40 Ndâ Jùdéyà mâ giì 'di có tí nò náa Pìlátò 'dè ji ndú nò, ndú 'dáá gî giì 'vìsì có ji yí ta kòcò ndú ngéé gí yaà máa, «Njaanga ji ze me 'dakò tí nó lá! À tí ze a go bà njaanga Bàrábà ji ze!» Bàrábà tí nò táánò a vò mbe kùmùkù i mì ndâ 'duù.

19

1 Pìlátò mâ giì dele ndi wó gí tà'i á bìndi ba 'dè có mì ndú ta ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà gî, yí giì je Jézù ji ndâ àsìkérì mì wó, máa, ndú ya ta yí, wàa ndú 'ví gbì yí. 2 Ndâ àsìkérì mâ giì yèè ta Jézù 'do kùṛo Pìlátò gí ndiì gî, ndú giì paṛa kpeṛè go ké'bí nô, bìndi~ ndú giì te zékéṛé-zèkèṛè mítí muu wó, máa, ŋìnò a tàgíyà-gba mì wó, bìndi~ ndú giì yuu bí-bi bòngo mì ndâ gba mítí wó. 3 Bìndi~ ndú giì 'bìtà bà gbì yí, ta bà 'viya yí máa, «Mbíṛì 'ví si wò, gba mì ndâ Jùdéyà!» 4 Pìlátò bà-i-nò giì co ndi wó gí mì ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà, si ndâ àsìkérì mì wó kû mèèkè'i tí Jézù, bìndi~ yí giì 'dè có ji ndú máa, «Yo ŋò nô, ye kpónó kû ya gí bà gì ta 'duù mì yo nò ji yo, tacó ye ŋò ndeṛè bà waa có mì ye mítí wó lá.» 5 Ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà mâ giì zeke'o, ndú giì ŋò ndâ àsìkérì mì Pìlátò yee ta Jézù, ta bí-bi bòngo gba tí wó wúrú-wuru-wùrù, ta tàgíyà-gba náa à paṛaka 'do tí kpeṛè tí muu wó, yee tí ndú gî. Bìndi~ Pìlátò giì 'dè có ji ndú máa, «'Duù mì yo nô.» 6 Ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà mâ giì ŋò Jézù, ndú giì 'bìtà bà pìì kû máa, «Gbì yí mítí njèèkpè mû! Gbì yí mítí njèèkpè mû!» Káa Pìlátò giì 'vìsì có ji ndú máa, «Yo ya gí bà gbì yí mítí njèèkpè mû, tacó ye ŋò 'dóó ndeṛè bà gbì yí mítí njèèkpè mû ŋìndi ye lá.» 7 Ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà bà-i-nò giì 'vìsì có ji Pìlátò máa, «'Dakò tí nò kû 'dè có máa, yí a 'Viì-mì-Mbíṛì, káa à má gbí tàkìì mì ze tí ndâ Jùdéyà, yeè gítí 'duù mbe kû 'dè ŋa có tí nò káa ku.» 8 Pìlátò mâ giì 'di có tí nò náa ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà 'dè ji yí nò, gúku giì bàkà yì ndii ŋìnó sàà kùṛo nó gî. 9 Yí mâ giì dele 'do bà-i-nò ya gí tà'i mì wó, yí giì 'vee Jézù máa, «Wò gì 'do kòtí 'di?» Káa Jézù giì ràní Pìlátò gî. 10 Káa Pìlátò giì 'vee Jézù káká'i máa, «Wò wálá biya bà njaa nje lo gí tàkò ye gî? Koṛo muu lo máa, wotí bà njaanga miṛi lo 'do gbí vò i, ta wotí bà gbì wò mítí njèèkpè mû, 'dáá a i kpátù 'bì ye.» 11 Káa Jézù giì 'vìsì có ji Pìlátò máa, «Àá táánò má me Mbíṛì ká je wotí tí nò ji wò lá, wò kùtàá bà 'de wotí gítí bà zèè ye wálá. Ŋìnò a ndeṛè có tí nò náa, vò i mì mbe gì ta ye ji wò me tí~ ta gbolò ndii vò i mì lo gî nò ká nò.» 12 Pìlátò giì bàkà cèe wotí mì wó tacó bà njaanga Jézù á bìndi có tí nò náa Jézù 'dè ji yí nò. Káa ndâ Jùdéyà giì kpò tí ta bà pìì wo 'váṛà-'váṛà gî. Ndú giì 'dè có ji Pìlátò máa, «Wò má dò 'bì lo tí 'dakò tí nò gî, wò káká'i me kómbe ngáángbá gba mì ndâ Ròmánò lá, tacó 'duù mbe kû bàkà tí wó tí gbolò gba kû jòò a gbí gba ta ngáángbá gba mì ndâ Ròmánò.» 13 Pìlátò mâ giì 'di ŋa có tí nò náa ndâ Jùdéyà 'dè ji yí nò, yí giì njè nó ya gí bà ki tí wó pí jàlàmbà mì wó náa à te mí pí tìndàà díí gbí ngbàngà mì wó, náa ndâ 'duù kû nì mítí~ a Díí-bà-waa-có, káa ndâ Jùdéyà kû nì mítí~ gbí nje có mì ndú a «Gàbátà.» Bìndi~ yí giì 'dè có ji ndâ àsìkérì máa, ndú gì ta Jézù gí kùṛo yì. Ndâ àsìkérì mâ giì bàkà go có mì wó nò gî, 14 Pìlátò giì tùbà tí Jézù ji ndâ Jùdéyà máa, «Gbolò gba mì yo kuu nô!» I tí nò bàkà tí ta ṛi dê gítí bà gì gbúrú, si ndâ 'duù kû 'viindi tí ndú tacó sè sili gítí gbolò o bà bàkà tàkìì bà Ndii-ta-muu-ndâ-Ìzìrìyélì-mì-Mbíṛì ká gbaànjé. 15 Bà tùbà tí Jézù mì Pìlátò ji ndâ Jùdéyà máa, yí a gbolò gba mì ndú nò, giì te mí gbí muu ndú a 'bí ŋa i go mâ. Tacó énò, ndú giì tò kû ta kòcò ndú ngéé gí yaà ji Pìlátò máa, «Cee o mì 'duù tí nò gî! Gbì yí mítí njèèkpè mû!» Pìlátò bà-i-nò giì 'vee ndú máa, «Có mì yo énó máa, ye gbì gbolò gba mì yo mítí njèèkpè mû, wàà?» Káa ndâ Kùṛo ndâ bu-Mbíṛì giì 'vìsì có ji Pìlátò máa, «'Bí gbolò gba mì ze á bìndi ngáángbá gba mì ndâ Ròmánò wálá!» 16 Pìlátò mâ giì 'di có tí nò, yí giì je Jézù ji ndú, máa ndú ya gí bà gbì yí mítí njèèkpè mû. 17 Ndâ àsìkérì bà-i-nò giì te njèèkpè mû tí nó náa ndú kû ya gì bà gbì Jézù mítí~ nó ji yí. Bìndi~ ndú giì co ta yí 'do gbí gbata gí sè, gítí 'bí bàndò náa à kû nì mítí~ a Kù-'bilì-muu-ku. Káa à gbí có mì ndâ Jùdéyà kû nì mítí~ a «Gòlìgátà.» 18 Bìndi~ ndú giì gbì yí mítí njèèkpè mû. Ndú ta gbèe o tí nò giì gbì ndâ 'bí mbe ngbà sósò'ô mítí ndâ njèèkpè mû delè. Ndú giì sè njèèkpè mû mì 'bí mbe ngbà gbaànjé mí gbí kù'bì, bìndi~ 'bí~ gbí gàlì mì Jézù. 19 Pìlátò giì cu có, bìndi~ à giì kpò mítí njèèkpè mû mì Jézù énó máa, «Ŋìnó a Jézù tí nó tí 'duù Názàrètì, tí gbolò gba mì ndâ Jùdéyà nó ká nô.» 20 Ndâ Jùdéyà me mbè giì 'deke i tí nò náa Pìlátò cu nò, tacó bàndò tí nó náa à gbì Jézù mítí njèèkpè mû mítí~ nó me 'dú 'do tí gbata lá, delè tacó Pìlátò cu có tí nò gbí ndâ nje có ta'ô: có Jùdéyà, ta có Làtínì, giì je có Ìgìrígì. 21 Káa ndâ Kùṛo ndâ bu-Mbíṛì giì 'dè có ji Pìlátò máa, «Wò kùtàá bà cu me énó máa, yí a gbolò gba mì ndâ Jùdéyà nò, lá. Cu énó máa, ‹'Dakò tí nó 'dè có táánò máa, yì a gbolò gba mì ndâ Jùdéyà.› » 22 Káa Pìlátò giì 'vìsì có ji ndú máa, «I ŋìnó náa ye cu gî nô, ye cu gî.» 23 Ndâ àsìkérì mâ giì cee ta nèté bà gbì Jézù mítí njèèkpè mû gî, ndú giì njèè gbí ndâ bòngo bìndi wó nà'ô 'vii ta muu ndú. Káa kpokèjì bà njèè gbí 'bí bòngo bìndi wó gbaànjé mbe gboo mí to, náa à gò ta banga tí~ kpáká'dà'i énó, giì kpò ndú gî. 24 Tacó énò, ndú giì 'vii có gbí òkò tí ndú máa, à nìkì máa ndâ yì ki a mbílì tacó bà ŋò 'duù ŋìnó náa àá bà 'va tí tí wó nô, cotí bà yaka gbí~. Có tí nò bàkà tí jé ká go có tí nó náa à cu mí gbí wáràgà mì Mbíṛì máa, «Ndú njèè gbí ndâ bòngo mì ye gbí òkò tí ndú. Ndú ki-mbílì tacó ndâ bòngo mì ye» nô. 25 À kû ṛò tíyò ṛègbà njèèkpè mû mì Jézù ta o tí nò a ndâ Màríyà tí nawu wó tí Jézù, ta ná'vindí nawu wó tí Jézù, ta 'bí Màríyà tí niì mì 'bí 'dakò ta ṛè wó a Kòlópà, ta 'bí niì delè ta ṛè wó káa Màríyà náa à kû nì mítí wó a Màríyà Màdèlénà tacó 'bá mì ndú gbí gbata Màdálà, 26 ta 'bí mbe tala có mì Jézù náa Jézù zè yí nìkì ngé ndii gî. Jézù mâ giì ŋò ndâ nawu wó, ta mbe tala có mì wó náa yí zè yí nìkì kpolo ma nó, yí giì je nje mítí nawu wó máa, «Ŋìnó a 'viì mì lo, niì.» 27 Bìndi~ yí giì je nje mítí mbe tala có mì wó náa yí zè yí nìkì kpolo ma nó máa, «Ŋìnó a nawu lo ká nô.» Mbe tala có mì Jézù nò giì 'bìtà bà kpolo tí Màríyà ká go bà kpolo tí 'dóó nawu wó ngé 'do ká bà-i-nò. 28 Jézù mâ giì ŋò ni énó máa, yì cee ta nèté tí nó náa Mbíṛì tuu yì máa, yì gì gí bà bàkà nó gî, yí giì yù ngo máa, «À tí ye a go ngo,» go có tí nó náa à cu mì gbí wáràgà mì Mbíṛì nô. 29 Ta o tí nò náa Jézù yù ta ngo nò, zùù-zùù ngo nèbítì ta káṛà díí kuu bà-i-nò. Mâ giì zeke'o, 'bí 'duù giì yuu 'bí kàfòlò i mbe kû njù ngo go kàfò nó mí gbí zùù-zùù ngo nèbítì tí nò, yí giì sè mí nje 'bí kùngbó i, bìndi~ yí giì ya~ tee mí nje Jézù. 30 Jézù mâ giì no-no zùù-zùù ngo nèbítì tí nò gbí i tí nò gî, yí giì 'dè có máa, «À cee gî.» Bìndi~ yí giì mò muu wó gí to, bìndi~ njembí wó giì ki gî. 31 Sè bà ta ṛi gítí bà 'bìtà o bà wotí gbí tàkìì mì ndâ Jùdéyà ta o tí nò ká njí'dí; káa gbèe o bà wotí gbí tàkìì mì ndâ Jùdéyà tí nò a gbolò o ndii sè ndâ 'bí ŋìnó sàà nó 'dáá gî. Tacó énó, ndâ kpo 'duù mì ndú giì ya gí mì Pìlátò, bìndi~ ndú giì 'vee yí máa, yí si à 'ví cee o mì ndâ 'duù tí nò tí ndâ njèèkpè mû nò ta bà gbì gbí ndâ sáá kò ndú ki'viki gî, tacó wàa ndâ nambe ndú 'ví jaka ku ndú 'do yaà gí to. Tacó bà si ku ndú mí yaà ta ŋa gbolò o tí nò á kèjì nò nìkì lá. 32 Pìlátò mâ giì ùnje ji ndú gî, ndâ àsìkérì giì ya gí bà gbì ki'viki kùṛo a gbí kò ndâ 'dakò tí nó sósò'ô náa a gbì ndú mítí ndâ njèèkpè mû seè tí Jézù nô. 33 Ndú mâ giì ya gítí Jézù, ndú giì 'de yí cì sàà gî. Tacó énò, ndú giì gbì gbí ndâ sáá kò wó ki'viki lá. 34 À káa 'bí àsìkérì ká giì cu Jézù ta 'doò kpíṛí gí tà kí wó nò. Bìndi~ mbelè ŋònòkò ta ngo giì cì 'do gbí kà tí nò, tacó yí cì sàà gî. 35 Mbe ŋò ndâ i tí nò ta ṛo wó dìtà có tí nó ji ndoo, tacó wàa, ndoo delè 'ví ù ta nje gítí i tí nó náa yì ŋò ta ṛo yì gî nô. Có mì wó náa yí 'dè nò a yúcó. Yí delè ŋò ta kpéétí wó ni gî, máa, yì 'dè a yúcó. 36 Ndú ki gbèe 'bilì Jézù lá, go có tí nó náa à cu mí gbí wáràgà mì Mbíṛì énó máa, «Gbèe 'bilì wó ki lá,» nô. 37 'Bí có delè kuu gbí wáràgà mì Mbíṛì gítí có bà cu Jézù ta 'doò nò énó máa, «Ndâ Jùdéyà wúnò bà ni ‹Ze táánò má ni sàà,› tacó tí 'duù tí nó náa ndú cu yí ta 'doò nô.» 38 Jézù mâ giì cì gî, 'bí 'dakò mbe kû tala có mì Jézù gbí kóó ta gúku ndâ Jùdéyà, ta ṛè wó a Jùzépè, mbe gì 'do gbí gbata Àrìmàtíyà, giì ya gí bà 'vee Pìlátò máa, yí si yì 'ví duu ku Jézù. Pìlátò mâ giì ùnje gî, ndâ Jùzépè giì ya gí bà te ku Jézù 39 ta Nìkòdémò, tí 'bí mbe kpolo tí tàkìì mì ndâ Jùdéyà mbe ya gí bà 'dè nje ta Jézù ta 'bí bèbìlì gbaànjé sàà gî. Nìkòdémò te ta yí ta o tí nò a bàà me gbolò náa à ŋònòkò ta yeè tacó bà toṛo mítí ku Jézù, tacó wàa yí 'ví volo lá. 40 Ndâ Jùzépè ta Nìkòdémò mâ giì te ku Jézù gî, ndú giì toṛo bàà tí nó náa à ŋònòkò ta yeè nó mítí wó. Ndú mâ giì so yí ta bòngo go i gbí tàkìì mì ndâ Jùdéyà gî, 41 ndú giì te yí ya gí bà sii mí gbí ngú gùù náa à duu mí gbí 'bí wúngbó gbo jìlì mû, 42 náa à ṛò á dê ta bàndò tí nò náa à gbì yí mítí njèèkpè mû tí~ nò, si ndâ Jùdéyà kû 'viindi tí ndú gítí o bà wotí gbí tàkìì mì ndú.

20

1 Ta yé bìndi ṛi bà wotí gbí tàkìì mì ndâ Jùdéyà, Màríyà Màdèlénà giì gbo'o si yé kû da'o, tacó bà ya gí bà ŋò muu'dú Jézù. Yí mâ giì yee kà, yí giì 'de à mèṛèkè díí 'do njekèjì 'bá muu'dú gî. 2 Yí bà-i-nò giì dele ndi wó ta ngèlè ya gí bà 'dè có ji ndâ Sìmónè Pìyétòrò, ta mbe tala có mì Jézù tí nó náa Jézù zè yí nìkì kpolo ma nó, máa, «Ndú te Mbe tí ndoo 'do gbí gùù gî! Káa ze ŋò bàndò tí nó náa ndú 'dòkò yí ya tí~ gítí~ nó lá.» 3 Ndâ Pìyétòrò ta 'bí ka wó mbe tala có mì Jézù nò mâ giì 'di có tí nò náa Màríyà Màdèlénà 'dè ji ndú nò, ndú giì njè ta ngèlè tacó bà ya gí bà ŋò muu'dú Jézù. 4 Ndú 'bì ngèlè gbaànjé, káa ka Pìyétòrò giì kpò yí ta ngèlè gî. Yí mâ giì yee kùṛo kà, 5 yí giì mò tí wó gí to. Yí mâ giì zeke'o gí tà 'bá muu'dú 'do sè, yí giì ŋò káa ndâ bòngo tí nó náa à so ta ku Jézù nó kuu to tà'i. 6 Sìmónè Pìyétòrò mâ giì gì 'do ndiì, yí giì ṛì ká ngé gí tà 'bá muu'dú, bìndi~ yí giì ŋò kpâ-bòngo tí nó náa à so ta ku Jézù nó kuu to. 7 Bìndi~ à giì paṛaka kpâ-bòngo tí nó náa à eṛe ta muu wó nó te tende. 8 Ka Pìyétòrò náa ndú gì ta yí nó mâ giì ṛì gí tàkò wó tà 'bá muu'dú, yí mâ giì zeke'o, yí giì ŋò ku Jézù lá. À ngbíí nò a o bà giì ùnje mì wó máa, Jézù 'vala ndi wó 'do gbí muu'dú wó gî, ká nò. 9 Tacó ndú jé sàà kùṛo ùnje gítí có tí nó náa à cu mí gbí wáràgà mì Mbíṛì énó máa, Jézù bà 'vala ndi wó 'do gbí muu'dú wó nó, lá. 10 Bìndi~ ndú giì dele ya gí 'bá mì ndú. 11 Káa si ndâ mbe tala có mì Jézù kû giì njè nó, Màríyà Màdèlénà giì ṛò tíyò dê ṛègbà 'bá muu'dú kû wa gbí. Yí mâ giì mò tí wó gí to kû zeke'o gí tà'i, 12 yí giì ŋò ndâ basìlì mì Mbíṛì sósò'ô ta cé-ce bòngo tí ndú, kû ki tí ndú to á bàndò tí nó náa à te ku Jézù 'do tí~ gî nô. 'Bí basìlì dù mò gí bà muu wó, bìndi~ 'bí~ giì dù mò gí tàngbó wó. 13 Bìndi~ ndâ basìlì tí nò giì 'vee yí máa, «Wò kû wa a yè, niì?» Káa Màríyà Màdèlénà giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ye kû wa a Mbe tí ye, tacó ndâ 'bí 'duù ja ku wó 'do gbí gùù gî. Káa ye ŋò bàndò tí nó náa ndú te yí mítí~ nó lá.» 14 Màríyà Màdèlénà mâ giì 'vìsì tí wó á bìndi bà 'dè có tí nò, yí giì ŋò Jézù, káa yí giì ŋò Jézù giṛi gî. 15 Bìndi~ Jézù giì 'vee yí máa, «Wò kû wa a yè, niì? Wò kû pà a bà tí 'di?» Káa Màríyà Màdèlénà giì 'vìsì có ji Jézù máa, «À má a wò ká te yí, tùbà to tí nò náa wò te yí mítí~ nò je, tacó wàa ye 'ví ya gí bà te yí 'do kà gî, bu ye.» Màríyà Màdèlénà 'dè có tí nò tacó yí ta o tí nò kû koṛo có énó máa, Jézù a mbe njí tí nò náa a duu ku Jézù mí gbí~ nò. 16 Káa Jézù giì tè'é tí Màríyà Màdèlénà máa, «Màríyà!» Màríyà Màdèlénà mâ giì 'di bà tè'é tí wó mì Jézù nò, yí giì 'vìsì tí wó gí mì Jézù, bìndi~ yí giì ùnje ji yí gbí có Jùdéyà máa, «Ràbónì!» Gbí~ énò máa, Mbe nìbà i. 17 Bìndi~ Jézù giì 'vìsì có ji Màríyà Màdèlénà máa, «Gàà tí ye lá, tacó ye dele ndi ye ya gí mì Bu ye á gbíṛì kálásê. Ya a i gí bà 'dè có ji ndâ ná'vindí ye máa, ye kû ya gí gbíṛì gí mì Bu ye tí nó tí Bu ndú nô. Wò 'ví 'dè ji ndú delè énó máa, ye kû ya gí gbíṛì, gí mì Mbíṛì tí nó mì ye, á tí Mbíṛì mì ndú nô.» 18 Màríyà Màdèlénà bà-i-nò giì ya gí mì ndâ mbe tala có mì Jézù, bìndi~ yí giì 'dè có ji ndú máa, «Ye ŋò Mbe tí ndoo!» Bìndi~ yí giì 'vanda ndi ndâ có tí nó náa Jézù tuu ta yí nó ji ndú. 19 Ta bèbìlì mì kpédélé ṛi nèté bìndi ṛi bà wotí gbí tàkìì mì ndâ Jùdéyà tí nò, ndâ mbe tala có mì Jézù giì kili ta bà muu ndú, bìndi~ ndú giì nè tí ndú mí tà'i ta gúku ndâ kpo 'duù mì ndâ Jùdéyà. Mâ giì zeke'o, ndú bà-i-nò giì 'di kòcò 'duù kû 'dè có ji ndú máa, «Yo dù ta 'dê njembí yo!» 20 Ndú mâ giì zeke'o, ŋìnó a Jézù ká kû ṛò tíyò gbí òkò tí ndú nô. Bìndi~ yí giì tùbà ndâ kà tí nó kpátù 'bì wó, ta ŋìnó tà kí wó nó ji ndú. Ndâ mbe tala có mì Jézù mâ giì ŋò yí, tàkòcò ndú giì peteke gítí bà ŋò Mbe tí ndú ngé ndii gî. 21 Jézù bà-i-nò giì 'dè có ji ndú káká'i máa, «Yo dù nìkì maa. Ye bà tuu yo go ŋìnó náa Bu ye tuu ta ye nô.» 22 Yí mâ giì 'dè có tí nò ji ndú gî, yí giì òlò woò ta nje wó mítí ndú. Bìndi~ yí giì 'dè có ji ndú máa, «Yo si Bèṛi-mì-Mbíṛì 'ví dù ta yo. 23 Yo má je à-cee-gî gítí ndâ vò i mì 'duù, gbí~ énó máa, Mbíṛì je à-cee-gî gítí ndâ vò i mì 'duù tí nò gî. Káa yo má biya bà je à-cee-gî gítí ndâ vò i mì 'duù gî, gbí~ énó máa, Mbíṛì biya bà je à-cee-gî gítí ndâ vò i mì 'duù tí nò gî.» 24 Ta bèbìlì tí nò náa Jézù tù ta bà tí wó ji ndâ mbe tala có mì wó nò, 'bí 'duù gbaànjé á 'do gbí òkò tí ndâ mbe tala có mì wó, ta ṛè wó a Tòmázò, náa ndâ 'duù kû nì mítí wó a Njemî nó, wálá. 25 Yí mâ giì gì si Jézù ya gî, ndâ ka wó giì 'dè có ji yí máa, «Mbe tí ndoo kùtàá tùbà tí wó ji ze bìndi lo á tà'i bà-i-nô!» Káa Tòmázò giì tò kponje có mì ndâ ka wó nò gî. Bìndi~ yí giì 'vìsì có ji ndú máa, «Ye má ŋò ndâ kà bà gbì yí mítí njèèkpè mû, ta kà 'doò tí nó tà kí wó nó, bìndi~ ye 'ví tee 'bì ye mí gbí ndú lá, ye jé gítí bà ùnje gítí có mì yo nò gbaànjé wálá.» 26 Ta sili vô-nje~só bìndi ŋìnò, Jézù giì tùbà tí wó káká'i ji ndâ mbe tala có mì wó si ndú kuu tà gbèe tà'i tí nó náa yí kpédélé'i tùbà tí wó ji ndú tí~ nó, si Tòmázò gbí ŋìnò kuu tí~. Ndâ mbe tala có mì Jézù 'di káa kòcò 'duù kû 'vee ndú máa, «Yo dù ta 'dê njembí yo!» Ndú mâ giì zeke'o, ndú giì ŋò Jézù kû ṛò tíyò gbí òkò tí ndú. Káa ndâ njekèjì 'dáá gî nè tí ndú ká ngbí-ngbíí á bàndò mì ndú. 27 Jézù bà-i-nò giì tè'é tí Tòmázò, Tòmázò mâ giì gì gí mì wó gî, yí giì tùbà ndâ kà bà gbì yí mítí njèèkpè mû tí nó á tí ndâ kpátù 'bì wó nó ji yí, máa, «Zeke ndâ kà tí nó á tí ndâ kpátù 'bì ye nô, wàa wò 'ví cu sìlì 'bì lo mí gbí ndú.» Yí káká'i giì tùbà kà 'doò tí nó náa à cu ta yí gbí njè'vè wó nó ji yí, máa, «Tee 'bì lo mí gbí~.» Bìndi~ yí giì 'dè có ji Tòmázò máa, «Me kpììkì-kpììkì lá, ùnje! À me ye ká nó lá?» 28 Káa Tòmázò giì 'vìsì có ji yí máa, «Wò a Mbe tí ye! Wò a Mbíṛì mì ye!» 29 Káa Jézù bà-i-nò giì 'vìsì có ji Tòmázò máa, «Wò wálá ùnje tacó náa wò ŋò ye ta ṛo lo gî nò? Káa ndâ 'duù ŋìnó mbe ŋò ye lá, káa ndú ùnje gítí ye gî nó nìkì cotí ndâ mbe ŋò ye ta ṛo ndú gî.» 30 Jézù bàkà ndâ 'bí seṛè me mbè ji ndâ mbe tala có mì wó náa à cu có gítí ndú mí gbí wáràgà tí nó lá. 31 Káa ndâ ŋìnó náa à cu có gítí ndâ nó a i tacó wàa ndâ 'duù 'ví ù ta nje énó máa, Jézù a Bìndi-Mbíṛì, tí 'Viì-mì-Mbíṛì. Delè tacó wàa Mbíṛì 'ví 'vala ta ndâ 'duù ŋìnó mbe ùnje gítí wó nó ta ṛè wó tí Jézù tí Bìndi~ Mbíṛì.

21

1 Jézù giì tùbà tí wó ji ndâ 'bí mbe tala có mì wó vô-nje~só á bìndi bà tùbà ndâ 'bèè kà bà gbì yí mítí njèèkpè mû ji Tòmázò nó á bìndi làmbu sili, si ndú kû gò ngo tí kàpá Tìbérìyà. 2 Ndâ mbe tala có mì Jézù vô-nje~só náa yí tùbà tí wó ji ndú tàbè'dè nò a ndâ Sìmónè Pìyétòrò, ta Tòmázò tí nó ta 'bí ṛè wó a Njemî nô, ta Nàtànìyélè tí nó mbe gì 'do gbí gbata Kánà á Gàlìléyà nô, giì je ndâ Jákòmò, ta ná'vindí wó Jòvánì, tí ndâ 'viì mì Zèbìdéyò, giì toko mítí ndâ 'bí mbe tala có mì wó sósò'ô. 3 A Sìmónè Pìyétòrò ta bèbìlì tí nò ká 'dè có ji ndâ ka wó máa, yì kû ya gí bà gò ngo. Káa ndâ ka Pìyétòrò nò giì 'vìsì có ji yí máa, ndâ yì bà ya ta ndú. Ndú giì ya gí bà gò ngo ta bèbìlì tí nò kpòò, káa ndú zèè gbèe sè lá. 4 Yé má bà giì 'bìtà bà da o mbòò, ndú giì dù gbí gbâ mì ndú kû ŋò 'duù kû ṛò tíyò a tì gángá ngo. Káa ndú ŋò 'duù tí nò ni lá. 5 Káa 'duù tí nò giì yuu nje wó ji ndú gí ṛo ngo kà máa, «Jìlì ngo bàkà ta yo kà ée wèè, ndâ kómbe ye?» Káa ndú bà-i-nò giì 'vìsì có ji 'duù tí nò máa, «Tó i mì ze kàá gbaànjé wálá yòò!» 6 Káa 'duù tí nò giì 'vìsì có ji ndú máa, «Yo má ja mbu mì yo nò mí tà ngo mò gí gbí kù'bì mì yo gí kùṛo gbâ, yo bà zèè sè gî.» Ndâ mbe tala có mì Jézù mâ giì ja mbu go có tí nò náa 'duù tí nò 'dè ji ndú nò, bà ja mbu 'do tà ngo gí gbí gbâ giì kpò ndú gî ta du sè. 7 Mbe tala có mì Jézù náa yí zè yí nìkì kpolo ma nó mâ giì ŋò ŋa i tí nò, yí ngé giì ŋò ni gî máa, 'duù tí nò mbe kû ṛò tíyò á tì gángá ngo nò a Jézù. Bìndi~ yí giì 'dè có ji Pìyétòrò máa, «À kû ṛò tíyò ngéé zó a Mbe tí ndoo!» Pìyétòrò mâ giì 'di énó máa ŋìnò a Mbe tí ndâ yì ká kû ṛò tíyò á tì gángá ngo nò, yí giì kaa ndâ kù bòngo mì wó, yí giì paṛaka mí pí ndò bòngo tí nó tí wó náa yí kû 'va ta mbu nô. Bìndi~ yí giì o 'do gbí gbâ gí tà ngo, bìndi~ yí giì ya gí mí Jézù, si ndâ ka wó mí gbí gbâ. 8 Ndâ ka Pìyétòrò giì meṛeke ndâ sè ta mbu, ndú giì yèè ta gbâ ta ndâ sè gbí mbu jú'bú-ju'bu-jù'bù gí tì ngo, tacó ndú ta o tí nò ya ta gbâ 'do tì ngo me 'dú lá. 9 Ndâ mbe tala có mì Jézù mâ giì oloko 'do gbí gbâ gí tì gú, ndú giì ŋò 'bí sè náa à kû 'bee ta njììkì wu, ta ndâ kpakuta á tà wu. 10 Mâ giì zeke'o, Jézù giì 'dè có ji ndú máa, «Yo gì ta ndâ 'bí sè tí nó náa yo zèè kpónó-kpónó nò.» 11 Sìmónè Pìyétòrò mâ giì 'di có mì Jézù nò, yí giì ya gí gbí gbâ, bìndi~ yí giì woo ndâ kpo-kpò sè ta mbu jú'bú-ju'bu-jù'bù gí tì gú, ta gbèe kà gbí mbu wálá. 12 Bìndi~ Jézù giì tè'é tí ndâ mbe tala có mì wó máa, «Yo gì gítí i-zó-zò.» Ndâ mbe tala có mì Jézù bà-i-nò giì ŋò ni gî máa, à kû 'dè có ta ndâ yì nò a Mbe tí ndâ yì, tacó énò, nje ndú 'dáá gî giì 'dèè 'do tí bà 'vee yí énó máa, «Wò a 'di wè?» nò gî. 13 Jézù bà-i-nò giì ya gí bà aaka kpakuta 'do tà wu, bìndi~ yí giì je ji ndú. Bìndi~ yí giì dele ndi wó ya gí bà gì ta sè ji ndú 'do gbí njììkì wu gítí kpakuta tí nò. 14 Ŋìnò a bà ta'ô bà tùbà tí Jézù ji ndâ mbe tala có mì wó á bìndi bà 'vala ndi wó 'do gbí muu'dú wó. 15 Ndâ Jézù ta ndâ mbe tala có mì wó mâ giì zò i cee gî, Jézù giì 'vee Sìmónè Pìyétòrò máa, «Sìmónè, 'viì mì Jòvánì, wò zè ye nìkì kpò ndâ 'bí ka lo nó gî?» Káa Pìyétòrò giì 'vìsì có ji yí máa, «Ìyoo, Mbe tí ye, wò ŋò ni gî máa, ye zè wò nìkì ma.» Bìndi~ Jézù giì 'vìsì có ji Pìyétòrò máa, «À má énò, kpolo tí ndâ 'viì-rómbo mì ye.» 16 Jézù káká'i giì tè'é tí Pìyétòrò, Pìyétòrò mâ giì ùnje ji yí gî, Jézù káká'i giì 'vee yí máa, «Sìmónè, 'viì mì Jòvánì, wò zè ye nìkì ma?» Káa Pìyétòrò giì 'vìsì có ji yí ká go kpédélé ŋìnô, máa, «Ìyoo, Mbe tí ye, wò ŋò ni gî máa ye zè wò nìkì ma.» Bìndi~ Jézù giì 'dè có ji Pìyétòrò máa, «Kpolo tí ndâ rómbo mì ye.» 17 Bà ta'ô ŋìnó Jézù káká'i giì 'vee Pìyétòrò máa, «Sìmónè, 'viì mì Jòvánì, wò zè ye nìkì ma?» Bà ta'ô ŋìnó, ŋa gbèe 'vé tí nò giì zèè tí Pìyétòrò gî. Bìndi~ yí giì 'vìsì có ji Jézù máa, «Wò ŋò ndâ i 'dáá ni gî, Mbe tí ye. Wò ŋò ni gî máa, ye zè wò nìkì ma.» Bìndi~ Jézù giì 'dè ji Pìyétòrò káa gbèe có tí nó náa yí 'bìtà bà 'dè ji yí máa, «Kpolo tí ndâ rómbo mì ye, nô. 18 Ye kû 'dè có ji wò ta yúcó máa, wò táánò gbí 'viì-'dakò lo má zaa gî, wò kû ya gí bà nò ndô go có mì lo náa à gbí muu lo. Káa si ká kuu gi. Ta o tí nó náa wò bà giì me kpo 'dakò nó, wò bà giì ya'va gbí 'bì lo ji 'bí 'duù, bìndi~ yí bà giì eṛe wò gî, bìndi~ yí giì ja wò ya tí~ gítí bàndò ŋìnó náa a gbí muu lo wálá nô.» 19 Jézù 'dè có tí nò tacó bà tùbà~ ji Pìyétòrò máa, yí bà cì a ŋa ku ŋìnó mbe si ṛè Mbíṛì 'ví wu nô. 20 Bìndi~ Jézù giì tè'é tí Pìyétòrò máa, «Gì gí bà ṛu ndi ye.» Pìyétòrò mâ giì 'vìsì tí wó, yí giì ŋò mbe tala có mì Jézù tí nó náa Jézù zè yí nìkì kpolo ma, mbe ki tí wó dê ṛègbà tí Jézù ta o bà zò i mì ndú ta 'dê'o kùṛo bà zi Jézù, mbe 'vee Jézù énó máa, «A 'di ká kèjì gí bà ba ngbù lo, Mbe tí ye?» nó, kèjì gí tàkò ndú. 21 Bìndi~ Pìyétòrò giì 'vee Jézù máa, «Káa a yè ká tí 'dakò tí nó, Mbe tí ye?» 22 Káa Jézù giì 'vìsì có ji Pìyétòrò máa, «Gì gí bà ṛu ndi ye. Ye kpêtí má 'dè có ji yí máa, yí dù yee tí o bà gì ye, nèté mì lo gbí~ a yè?» 23 Có tí nò náa Jézù 'dè ji Pìyétòrò énó máa, «Ye kpêtí má 'dè énò máa, yí dù nò yee tí o bà gì ye, ŋìndi lo gbí~ a yè wè?» nò giì 'vèè cee gbí tù ndâ mbe tala có mì Jézù 'dáá gî énó máa, à 'dè énò a Jézù máa, mbe tala có mì yì nò bà cì wálá. Káa Jézù ta o tí nò 'dè có ji Pìyétòrò me énó máa tú mì yì bà cì wálá nò lá; yí 'dè a i énó máa, yì kpêtí má 'dè có ji tú mì yì nò énó màa, yí dù yee tí o bà dele ndi yì, nèté mì wó tí Pìyétòrò gbí~ a yè wè? 24 A yí tí mbe tala có mì Jézù tí nó náa ndâ 'bí ka wó fùùmà có tí nò ta ṛè wó máa, à 'dè có énò a Jézù, máa, yí bà cì wálá yee tí o bà gì yì tí Jézù nó, ká dìtà có tí nô. À delè a yí ká cu mí gbí wáràgà tí nô. Ndoo delè ŋò ni gî máa, ndâ có mì wó 'dáá káa yúcó. 25 Ndâ 'bí i me mbè náa Jézù bàkà ndú kuu tí~, náa à cu mí gbí wáràgà lá. Tacó àá táánò má 'dè có énó máa, à cu ndú 'dáá gî mí gbí wáràgà, bàndò gítí ndâ wáràgà tí nò bà dù me njí'dí muu to tí nô.