1

1 Omu kutandika, Kigambo akaba ariho; Kigambo akaba ari hamwe na Ruhanga, kandi Kigambo akaba ari Ruhanga. 2 Omu kutandika akaba ari hamwe na Ruhanga. 3 Ebintu byona niwe yaabireeteire kubaho; kandi ahatari we, tihariho kintu na kimwe ekyahangirwe. 4 Omuriwe amagara nimwo gaabaire gari, kandi ago magara gakabeera abantu omushana. 5 Ogwo mushana gujwera omu mwirima, kwonka omwirima tigukaguraazaga. 6 Hakaba hariho omuntu orikwetwa Yohaana, owaatumirwe Ruhanga. 7 Ekyamureetsire n'okuba kareebi w'okuhamya omushana, ngu boona babone kwikiriza ahabwe. 8 We akaba atari mushana, kureka kareebi w'okuhamya omushana. 9 Owaabaire ari omushana gw'amazima, ogujwera abantu boona, akaba naija omu nsi. 10 Kigambo akaba ari omu nsi, nobu araabe niwe yaareeteire ensi egyo kubaho, kwonka egyo nsi teramumanyire. 11 Akaija owe, haza abe tibaamwakiira. 12 Kwonka abaamwakiire bakamwikiriza, akabaha obushoboorozi bw'okuba abaana ba Ruhanga; 13 abatarazairwe bantu nyabuntu nari okwetenga kw'omubiri, nobu kwakuba okweyendera kw'omuntu, kureka abaazairwe Ruhanga. 14 Kigambo ogwo akaba omuntu, yaatuura omuriitwe aijwire embabazi n'amazima; twareeba ekitiinwa kye ekiri nk'eky'Omwana omwe wenka owaarugire ahari Ishe. 15 Yohaana akamuhamya naarangirira ati: Ogu niwe naagambireho ku arikwija ankuratiire, kandi ku arikunkiza ekitiinwa, ahabw'okuba akaba ariho nyowe ntakabaireho. 16 Twena tukatunga embabazi ezongyereirwe aha zindi, nituziiha omu biijwire ebiri omuriwe. 17 Manya eiteeka rikaheebwa niriraba omuri Musa; embabazi n'amazima byo byaija nibiraba omuri Yesu Kristo. 18 Okwiha iranaira tihaine orareebire Ruhanga, kureka Mwana wenka, otuura ari entoore ya Ishe, niwe yaamumanyiise abantu. 19 Okwo nikwo kuhamya kwa Yohaana, obu Abayudaaya baamutumaho abahongyerezi n'Abaleevi abaarugire Yerusalemu kumubuuza bati: Ori oha? 20 Tarahunamire, akabagambira butunu ati: Nyowe tindi Kristo. 21 Baamubuuza bati: Mbwenu shi, ori Eliya? Yaagira ati: Tindi we. Bati: Ori omurangi ori? Yaagarukamu ati: Ngaaha. 22 Nabo nikwo kumugira bati: Ori oha? Manya nitwenda eky'okugambira abatutumire. 23 Yohaana nawe yaagira ati: Ndi orikwamuriza omu ihamba nti: Muringaanize omuhanda gwa Mukama, nk'oku Isaaya yaarangire. 24 Obwo abantu abo abaabaire batumirwe Abafarisaayo, 25 baayongyera kumubuuza bati: Ku oraabe otari Kristo, nainga Eliya, nari omurangi, ahabw'enki noobatiza? 26 Yohaana yaabagarukamu ati: Nyowe mbatiza n'amaizi; kwonka omuriimwe heemereiremu ou mutarikumanya; 27 niwe ogwo orikuunyija enyima, kandi ou ntashemereire kukomoorora rukoba rw'enkaito ye. 28 Ebyo bikabaho Beetaniya seeri y'omugyera Yorudaani, ei Yohaana yaabaire naabatiriza. 29 Aha izooba eryakuratsireho, Yohaana ku yaareebire Yesu naamwizira, yaagira ati: Nimureebe Omwana gw'Entaama wa Ruhanga, oihaho ekibi ky'ensi. 30 Ogu niwe ngambireho ningira nti: Hariho omuntu orikuunyija enyima, orikunkiza ekitiinwa, ahabw'okuba akaba ariho nyowe ntakabaireho. 31 Nyowe nkaba ntarikumumanya; kwonka nkaija nimbatiza n'amaizi, ngu abone kumanywa omuri Isiraeli. 32 Yohaana yaagaruka yaahamya ati: Ndeebire Mutima naaruga omu iguru naamushuumaho nk'enkombe, yaamugumaho. 33 Nyowe mbaire ntarikumumanya; kwonka owantumire kubatiza n'amaizi, angizire ati: Omuntu ou oraareebe Mutima naamushuumaho akamugumaho, niwe ogwo orikwija kubatiza na Mutima Orikwera. 34 Ekyo nkireebire, kandi ndi kareebi orikuhamya ogwo ku ari Omwana wa Ruhanga. 35 Aha izooba eryakuratsireho, Yohaana akaba ayemereire hamwe na babiri ab'omu batendekwa be; 36 ku yaareebire Yesu naahingura, yaagira ati: Nimureebe Omwana gw'Entaama wa Ruhanga! 37 Abatendekwa be ababiri ku baakihuriire, baakuratira Yesu. 38 Yesu yaahinduka, yaabareeba bamukuratiire, yaabagira ati: Nimwenda ki? Baamugarukamu bati: Rabi, - amakuru ngu, Mwegyesa-- nooraara hi? 39 Nawe yaabagira ati: Nimwije mureebeyo. Batyo baagyenda, baareeba ahi yaabaire naaraara; baaguma nawe ekyo kiro; obwo, eshaaha zikaba ziri nka ikumi. 40 Omwe ahari abo bombi abaahuriire ebi Yohaana yaagambire, bakakuratira Yesu, ni Andereya murumuna wa Simooni Petero. 41 Andereya yaabanza kureeba mukuru we Simooni, yaamugira ati: Tuboine Mesiya, amakuru gaakyo ngu, Kristo. 42 Atyo atwara Simooni, amuhitsya Yesu. Yesu amuhanga amaisho, amugira ati: Ori Simooni mwene Yohaana? Noija kwetwa Keefa, amakuru ngu, Petero. 43 Eizooba eryakuratsireho, Yesu ku yaabaire naayenda kuza Galilaaya, yaabugana Filipo yaamugira ati: Nkuratira. 44 Filipo ogwo akaba ari owa Beetisaida, orurembo rwa Andereya na Petero. 45 Filipo yaareeba Natanaeli yaamugira ati: Tumuboine ou Musa yaahandiikireho omu iteeka, kandi ou abarangi baahandiikireho: niwe Yesu, mwene Yosefu owa Nazareeti. 46 Ndi Natanaeli ati: Nazareeti nayo erugwa ekintu kirungi? Filipo amugarukamu ati: Ija, oyereebere. 47 Yesu ku yaareebire Natanaeli naamwizira, yaamugambaho ati: Reeba Omuisiraeli kashushu, otaine bugobya! 48 Natanaeli amugira ati: Wammanyisibwa ki? Yesu amugarukamu ati: Filipo atakakwetsire, naakureeba ori ahansi y'omutiini. 49 Natanaeli ati: Mwegyesa, niiwe Mwana wa Ruhanga! Niiwe Mugabe wa Isiraeli! 50 Yesu nawe ati: Waikiriza ahabw'okuba naagira ngu naakureeba ori ahansi y'omutiini? 51 Agumizamu ati: Buzimazima ninkugambira nti: Oryareeba iguru rikinguukire, na baamaraika ba Ruhanga nibatemba kandi nibatemburukira aha Mwana w'omuntu.

2

1 Ku haahingwireho ebiro bishatu, haabaho obugyenyi bw'obushwere omuri Kaana eya Galilaaya; nyina wa Yesu yaabutaaha, 2 kandi Yesu n'abatendekwa be nabo baabwetwaho. 3 Viino ku yaahwaireho, nyina wa Yesu yaamugira ati: Viino yaabahwaho. 4 Yesu yaamugarukamu ati: Mukaikuru, noofa ki naanye? Obunaku bwangye tibukahikire. 5 Kwonka nyina yaagira abaheereza ati: Kyona eki araabaragiire, mukikore. 6 Obwo hakaba hatairweho enjoga mpango mukaaga z'amabaare, z'okutamu amaizi g'okweyeza, nk'omugyenzo gw'Abayudaaya oku gwabaire guri; buri emwe neijuzibwa enywero makumi abiri nari ashatu. 7 Yesu nikwo kugambira abaheereza ati: Nimwijuze ezo njoga amaizi. Nabo baaziijuza n'aha bunwa. 8 Bwanyima yaabagira ati: Hati nu nimutahe, mutwarire omugabuzi. Nabo baagira batyo. 9 Omugabuzi, ku yaarorizeho, yaashanga amaizi gaahindukire viino. Ahabw'okutamanya viino egyo ei yaaruga, kwonka abaheereza abaatahire amaizi bo nibakimanya, omugabuzi yaayeta kishwera, 10 yaamugira ati: Omuntu weena abanza kutereka viino enungi; abantu ku bahwa eiriho abona kureeta etari nungi; kwonka iwe waaguma obiikire viino enungi okuhitsya hati. 11 Ako niko kamanyiso k'okubanza omu bi Yesu yaakozire, kikakorerwa omuri Kaana eya Galilaaya. Yaayoreka ekitiinwa kye, haza abatendekwa be baamwikiriza. 12 Ekyo ku kyahwaire, yaashuuma Kafarinaumu hamwe na nyina n'abarumuna n'abatendekwa be; okwo baamarayo ebiro bikye. 13 Ekiro ky'Obugyenyi bw'Okuhingurwaho kw'Abayudaaya ku kyabaire kiri haihi kuhika, Yesu yainamuka Yerusalemu. 14 Ku yaataahire omuri Nyaruju, yaashangamu abantu abarikutundiramu ente n'entaama n'enkombe, n'abarikuhingisa empiiha, bashutami nibazihingisa. 15 Yaagira otugoye, yaatwogoshamu omunyaafu, yaababinga omuri Nyaruju boona, hamwe n'ente n'entaama; yaasheesha empiiha z'abarikuzihingisa, yaajuumika emeeza zaabo. 16 Atyo agira abarikutunda enkombe ati: Mwiheho ebi byona, murekye kuhindura enju ya Tata akajagiro. 17 Bwanyima abatendekwa be nikwo kwijuka ebigambo by'omu Byahandiikirwe, ebirikugira biti: Okugirira enju yaawe eihato kuryammaraho. 18 Abayudaaya baamugarukamu nibagira bati: Nikamanyiso ki aku orikubaasa kutworeka kuhamya ekyakukoresa ebyo? 19 Yesu yaabagarukamu ati: Nimusheenye Nyaruju egi, haza ngiimutsye omu biro bishatu. 20 Abayudaaya baamugira bati: Nyaruju egi eyaamazire emyaka makumi ana na mukaaga neeyombekwa, iwe noogiimutsya omu biro bishatu! 21 Kwonka Nyaruju ei yaagambireho n'omubiri gwe. 22 Yesu ku yaazookire omu bafiire, abatendekwa be baijuka ku yaakigambire, baikiriza Ebyahandiikirwe n'ebi yaagambire. 23 Ebiro ebi yaamazire omuri Yerusalemu aha Bugyenyi bw'Okuhingurwaho, abantu baingi bakamwikiriza ahabw'okureeba obumanyiso obu yaakozire. 24 Kwonka Yesu we tiyaabahwerayo, ahabw'okushangwa naamanya abantu boona, 25 kandi akaba atarikwetenga muntu n'omwe kumugambira eby'abantu; ahabw'okuba we akaba naamanya ebiri omu muntu.

3

1 Hakaba hariho Omufarisaayo orikwetwa Nikodemo, omwe aha bategyeki b'Abayudaaya. 2 Ogwo akaija ahari Yesu nyekiro, yaamugira ati: Mwegyesa, nitumanya ku ori omwegyesa owaarugira ahari Ruhanga; ahabw'okuba tihariho orikubaasa kukora obumanyiso obu orikukora, Ruhanga yaaba atamwine. 3 Yesu yaamugarukamu ati: Buzimazima ninkugambira nti: Omuntu, ku aba atazairwe bwa kabiri, tabaasa kureeba bukama bwa Ruhanga. 4 Nikodemo yaamugira ati: Omuntu naabaasa ata kuzaarwa yaakuzire? Naabaasa kugaruka omunda ya nyina, azaarwe? 5 Yesu amugarukamu ati: Buzimazima ninkugambira nti: Omuntu ku aba atazairwe maizi na Mutima, tabaasa kutaaha mu bukama bwa Ruhanga. 6 Manya ozaarwa omubiri aba omubiri, noozaarwa Mutima aba Mutima. 7 Kitakutangaaza ku ndaakugire nti: Mushemereire kuzaarwa obwa kabiri. 8 Omuyaga guhuuha nigugarura ei gurikwenda; iwe ohurira endigito yaagwo, kwonka tobaasa kumanya ei gurikuruga n'ei gurikugarura; na boona abazaarwa Mutima nikwo baba. 9 Nikodemo amubuuza ati: Beitu ekyo nikibaasika kita? 10 Yesu amugarukamu ati: Iwe ebyo torikubimanya, haza ori omwegyesa omuri Isiraeli? 11 Buzimazima ninkugambira nti: Itwe tugamba ebi turikumanya, tuhamya ebi tureebire; kwonka imwe timwikiriza bi tubahamiza. 12 Ku muraabe mutarikuunyikiriza nimbagambira eby'omu nsi, muryanyikiriza muta naabagambira eby'omu iguru? 13 Tihariho oragiire omu iguru, kureka ogwo owaarugireyo, niwe Mwana w'omuntu owaarugire omu iguru. 14 Kandi nk'oku Musa yaahanikire enjoka omu ihamba n'Omwana w'omuntu nikwo ari ow'okuhanikwa, 15 reero weena orikumwikiriza, atungye amagara agatahwaho. 16 Ahabw'okuba Ruhanga nikwo yaakunzire atyo ensi, akahayo Omwana we omwe nyamunegyere, ngu weena orikumwikiriza atakaahwerekyerera, kureka atungye amagara agatahwaho. 17 Manya Ruhanga taratumire Mwana we mu nsi kugisingisa orubanja, kureka ngu ensi ejunwe ahabwe. 18 Weena orikwikiriza Mwana, tarikusingwa rubanja; kwonka weena otarikwikiriza, orubanja rwamusingire, ahabw'okuba taikiriize Mwana wa Ruhanga omwe nyamunegyere. 19 Eki nikyo kisingisa abantu orubanja; omushana gwizire omu nsi; kwonka abantu baakunda omwirima okukira omushana, ahabw'okuba ebi baabaire nibakora bikaba biri bibi. 20 Manya enkozi y'ebibi eyanga omushana kandi egwetantara, ngu ebi erikukora bitakaareebwa. 21 Kwonka okora eby'amazima aza omu mushana, kworeka butunu ku ebi arikukora birikukorwa ahabw'okworobera Ruhanga. 22 Ebyo ku byahwaire, Yesu yaaza n'abatendekwa be omu kyanga kya Buyudaaya, yaagumayo nabo naabatiza. 23 Ago magingo Yohaana nawe akaba naabatiriza omuri Ainooni haihi na Saalimu, ei amaizi maingi gaabaire gari; abantu nibazayo kubatizibwa. 24 Ekyo kikabaho Yohaana atakatairwe mu kihome. 25 Mbwenu bamwe omu batendekwa ba Yohaana bakatandika kuhakana n'Omuyudaaya aha by'okwezibwa. 26 Mpaho baaza ahari Yohaana, baamugira bati: Mwegyesa, omushaija owaabaire ari hamwe naiwe seeri ya Yorudaani, omuntu ori ou waagambireho noohamya, hati ariyo naabatiza, kandi abantu boona nibaza ahu ari. 27 Yohaana yaabagarukamu ati: Omuntu tabaasa kwetungira kintu kyona atakihairwe kuruga omu iguru. 28 Naimwe mwenka nimunjurira ku naagizire nti: Nyowe tindi Kristo, kureka ndi owaatumirwe kumwebembera. 29 Oine kishwerwa niwe kishwera; kwonka omugambi w'obugyenyi ku aba amuri haihi, yaamutega okutu naagamba, ashemererwa yaahurira eiraka rye; okushemererwa nk'okwo naanye nikwo nyine kandi hati kuhikire. 30 We n'ow'okutunguuka, nyowe ndi ow'okugaruka ahansi. 31 Oruga ahaiguru akira boona; kwonka oruga omu nsi, aba ow'ensi, kandi emigambire ye eba ey'ab'ensi; oruga omu iguru akira boona. 32 Agamba naahamya ebi yaareebire n'ebi yaahuriire, kwonka tihariho n'omwe oikiriza ebi agamba. 33 Obiikiriza ahamya ku Ruhanga ari ow'amazima. 34 Manya ou Ruhanga atumire agamba ebigambo bya Ruhanga byonka; ahabw'okuba Ruhanga amuha Mutima atarikumurengyera. 35 Ruhanga Taata akunda Mwana, kandi byona akabimurekurira. 36 Weena oikiriza Mwana agira amagara agatahwaho; kwonka oyanga kumworobera taritunga magara, kureka ekiniga kya Ruhanga kimugumaho.

4

1 Abafarisaayo bakahurira ngu Yesu naatendeka kandi naabatiza baingi okukira Yohaana, 2 haza kunu Yesu we atarabatiize, kureka abatendekwa be bonka. 3 Mpaho Yesu ku yaakimanyire, yaaruga Buyudaaya, yaagaruka Galilaaya. 4 Ekyo kyamureetera kuraba omuri Samariya. 5 Atyo yaahika omu rurembo rwa Samariya orurikwetwa Sukaara, haihi n'eshambu ei Yakobo yaahaire omutabani Yosefu. 6 Okwo hakaba hariyo eiziba rya Yakobo. Yesu ku yaaruhiibwe orugyendo, yaashutama aha rubaju rw'eryo iziba. Obwo zikaba ziri eshaaha nka mukaaga. 7 Haija Omusamariyakazi kutaha amaizi; Yesu yaamugira ati: Mpa otwizi nnyweho. 8 Obwo abatendekwa be bakaba bagiire omu rurembo kugura ebyokurya. 9 Omusamariyakazi yaamugira ati: K'ori Omuyudaaya, waiha hi kunshaba ekyokunywa, haza nyowe ndi Omusamariyakazi? Ahabw'okuba Abayudaaya tibakwatanisa na Basamariya. 10 Yesu yaamugarukamu ati: Kuri waaba noomanya engabirano ya Ruhanga, n'orikukugira ati: Mpa ekyokunywa; naiwe okaamushabire, nawe akuha amaizi agarimu amagara. 11 Ogwo mukazi amugarukamu ati: Mbwenu shi, k'otaine ky'okutahisa, n'eiziba ka ni riraingwa; mbwenu ago maizi garimu amagara noija kugaiha hi? 12 Iwe nookira tataitwe Yakobo owaatuhaire eryo iziba, eri yaabaire anywaho n'abatabani n'amasyo ge? 13 Yesu amugarukamu ati: Weena onywa aga maizi, agaruka agira eiriho; 14 kwonka onywa amaizi agu ndimuha, tarigira iriho bundi; amaizi agu ndimuha garyahinduka enshuro, efumukye omuriwe, emureetere amagara agatahwaho. 15 Omukazi yaamugira ati: Mukama wangye, mpa ahari ago maizi, ndekye kugira eiriho obundi n'okugaruka aha kutaha amaizi. 16 Yesu amugira ati: Irooko, oyete baro, haza ogarukye aha. 17 Omukazi amugarukamu ati: Manya tingira ibanye. Yesu amugira ati: Ohikire okugira oti: Tiinyine ibanye; 18 ahabw'okuba nobu oraabe waashweirweho bataano, ogu ou oine hati ti baro; eki waagamba n'eky'amazima. 19 Omukazi amugira ati: Mukama wangye, mbwenu naamanya ku ori omurangi. 20 Baatataitwe bakaba baramiza ahari oru rushozi, haza imwe mugira muti: Yerusalemu nigwo mwanya ogu omuntu weena ashemereire kuramizamu. 21 Ndi Yesu ati: Mukazi 'we, nyikiriza. Obunaku nibwija kuhika, mube mutakiramiza Taata ahari oru rushozi, nobu haakuba omuri Yerusalemu. 22 Imwe muramya eki mutarikumanya; kwonka itwe turamya eki turikumanya ahabw'okuba okujuna kuruga omu Buyudaaya. 23 Kwonka obunaku buryahika, nangwa bwahikire, obu abarikuramya omu mazima, bariramya Taata omu mutima n'omu mazima, ahabw'okuba abamuramya batyo nibo Ruhanga asiima. 24 Ruhanga aba omutima; n'abamuramya baba ab'okumuramiza omu mutima n'omu mazima. 25 Omukazi amugira ati: Nimmanya Mesiya, niwe Kristo, ku ari ow'okwija; ku ariija, aryatumanyisa byona. 26 Yesu amugira ati: Manya, niinye orikugamba naiwe. 27 Ago magingo abatendekwa be bagaruka; batangaara okumushanga naagaaniira n'omukazi, kwonka tihagira n'omwe owaamubuuza ati: Waaba oine eki orikwenda? Nari ati: Waaba noogaaniirira ki nawe? 28 Ogwo mukazi nikwo kutsigaho enyungu ye y'amaizi, akeehuuta naagaruka omu rurembo, akagambira abantu ati: 29 Nimwije mureebe omuntu owangambira byona ebi naakozire. T'akaaba Kristo? 30 Abantu nikwo kuruga omu rurembo, bakaza ahi Yesu yaabaire ari. 31 Omuri ako kaanya abatendekwa bamweshengyereza bati: Mwegyesa, gira aku waarya. 32 Abagarukamu ati: Nyine ebyokurya ebi mutarikumanya. 33 Abatendekwa nabo nikwo kubuuzana bati: Beitu hariho owaamureetera ebyokurya? 34 Kwonka Yesu abagira ati: Ebyokurya byangye n'okuhikiiriza ebi owantumire akunda, kandi n'okuhikiiriza omurimo gwe. 35 Imwe timurikugira ngu, hatsigaireyo ameezi ana eigyesha kuhika? Mbwenu ka mbagambire nti: Munagye amaisho oku n'oku, mureebe emisiri oku eyezire, ku eri haihi kugyeshwa. 36 Na mbwenu omugyesi naaheebwa ebihembo bye, yaaherize kurundaana ebi ayerize; haza obwo naitanira amagara agatahwaho, ngu omubibi n'omugyesi babone kushemererwa kumwe. 37 Nikyo enfumu egi ehikiire, erikugira eti: Omwe abiba, ondi agyesha. 38 Nkabatuma kushaaruura ebi mutarahendekyeire; abandi bakabihendekyera, mbwenu imwe mwaija, mwataaha omu bi bo baafeereire kubi. 39 Abasamariya baingi b'omuri orwo rurembo bakamwikiriza ahabw'ebi omukazi yaabagambiire ati: Yangambira byona ebi naakozire. 40 Ku baamuhikire, baamushaba ku abaraarira. Yaateerayo ebiro bibiri. 41 Kandi ku yaagambire nabo, baingi okukiraho baikiriza ahabw'ebi yaabagambira. 42 Baagira ogwo mukazi bati: Hati titwakiikiriza habw'ebi waatugambira; naitwe twamwehuririra, kandi nitumanyira kimwe ku ari Omujuni w'ensi. 43 Ebiro bibiri ku byahwaireho, Yesu yaimutsya orugyendo kuza Galilaaya. 44 We wenka akaba yaagambire butunu ati: Omurangi tagira kitiinwa omu ihanga rye. 45 Kwonka ku yaahikire Galilaaya, Abanyagalilaaya baamwakiira, ahabw'okureeba ebi yaakoreire Yerusalemu aha kiro kikuru, ahabw'okuba nabo bakaba bariyo. 46 Atyo Yesu agaruka Kaana ey'omuri Galilaaya, ei yaabaire ahinduriire amaizi viino. Okwo hakaba hariyo omukungu, ou omutabani yaabaire arwariire Kafarinaumu. 47 Ogwo mukungu, ku yaahuriire ngu Yesu ahikire Galilaaya naaruga Buyudaaya, yaagyenda, yaamushaba ku aija akakiza omutabani owaabaire ari haihi kufa. 48 Yesu yaamugira ati: Ku muba mutareebire bumanyiso n'eby'okutangaaza, mwanga kwikiriza. 49 Ogwo mukungu amweshengyereza ati: Mukama wangye, ngirira obwira, oije omwana wangye atakafiire. 50 Yesu amugira ati: Irooko otaahe; mutabani waawe yaakira. Ogwo mushaija yaikiriza eki Yesu yaamugambira, yaakwata omuhanda, yaagyenda. 51 Ku yaabaire naakigarukayo, abaheereza be baamubuganisa amakuru ku mutabani we ahuriire. 52 Ababuuza amagingo gu yaatandikiramu kukira; bamugarukamu bati: Manya omushwija gumurugireho nyomwabazyo shaaha mushanju. 53 Ishe amanya ku niyo shaaha buzima, ei Yesu yaamugambiriiremu ati: Omwana waawe yaakira; reero we n'ab'eka ye boona baikiriza. 54 Ako niko kamanyiso ka kabiri, aku Yesu yaakozire obu yaaruga Buyudaaya akaza Galilaaya.

5

1 Ebyo ku byahwaire, haabaho obugyenyi bw'Abayudaaya; Yesu nawe yainamuka Yerusalemu. 2 Okwo omuri Yerusalemu haihi n'Eirembo ry'Entaama, hakaba hariyo ekiyanja, omu Ruheburaayo ekirikwetwa Beetisaida, kiriho amarembo ataano. 3 Ahari ago marembo niho abarwaire baingi munonga baabaire barambira: empumi, ebirema n'abazingazingirwe, bategyereize amaizi kutabanguka. 4 Ahabw'okuba obundi n'obundi maraika wa Nyakubaho akaba ashuuma omuri ekyo kiyanja, atabangura ago maizi, reero owaabanza kugaragaramu gaaheza kutabanguka, akira endwara yoona ei aine. 5 Mbwenu aho hakaba hariho omushaija owaabaire amazire emyaka ashatu na munaana arwaire. 6 Yesu ku yaamureebire arambiire aho, kandi yaamanya ku amazire omwanya muhango ari atyo, yaamubuuza ati: Nooyenda kukira? 7 Ogwo murwaire yaamugarukamu ati: Mukama wangye, manya tiinyine w'okunta omu kiyanja, amaizi gaaheza kutabanguka; ku mba ninza kuzamu, ondiijo antangamu. 8 Yesu amugira ati: Imuka, oiheho ekirago kyawe, ogyende. 9 Ahonaaho ogwo mushaija yaakira, yaihaho ekirago kye, yaagyenda. Haza obwo ekaba eri Sabato. 10 Abayudaaya nikwo kugira ogwo mushaija owaatambirwa bati: Hati ni Sabato, omu iteeka torikwikirizibwa kwekorera kirago kyawe. 11 Abagarukamu ati: Manya owantambira niwe yangira ati: Ihaho ekirago kyawe, ogyende. 12 Nabo bamubuuza bati: Ogwo n'oha owaakugira ati: Ihaho ekirago kyawe, ogyende? 13 Kwonka kitambirwa ogwo akaba atarikumumanya, ahabw'okuba Yesu akaba yaarugire omuri abo bantu baingi abaabaire baijwire aho. 14 Bwanyima Yesu yaamushanga omuri Nyaruju, yaamugira ati: Reeba, waakira; kwonka oyerinde, otarigaruka kushiisha obundi, nyentsya okahikwaho akaba akarikukira aka. 15 Mpaho ogwo mushaija agyenda, agambira Abayudaaya ku Yesu niwe yaamutambira. 16 Yesu ahabw'okukora ebintu nk'ebyo ahari Sabato, nikyo Abayudaaya baatandikiire kumuhiiganisa. 17 Nawe yaabagarukamu ati: Taata takarekaga kukora, kandi naanye ninkora. 18 Ekyo kikareetera Abayudaaya kwenda kumwita, ti habw'okuhenda ekiragiro kya Sabato kyonka, kureka n'okweta Ruhanga Ishe, akeinganisa nawe. 19 Yesu nikwo kubagarukamu ati: Buzimazima nimbagambira, Mwana tabaasa kukora kintu ahabwe wenka, kureka akora eki areeba Taata naakora; kandi kyona eki Taata akora, na Mwana nikyo akora. 20 Ahabw'okuba Taata akunda Mwana, amworeka byona ebi akora, kandi aryamworeka ebikuru nangwa ebirikukira ebyo, ebi arikora bikabatangaaza. 21 Nk'oku Taata azoora abafiire akabaha amagara, na Mwana nikwo aha amagara abu ayenda. 22 Manya Taata tacwera muntu weena rubanja, ahabw'okuba eby'okucwa emanja byona akabirekyera Mwana, 23 ngu boona bahe Mwana ekitiinwa nk'oku bakiha Taata. Oyanga kuha Mwana ekitiinwa, biri ayangire kukiha Taata owaamutumire. 24 Buzimazima nimbagambira nti: Weena orikuhurira ebigambo byangye, akaikiriza ogwo owantumire, aine amagara agatahwaho, kandi aba atakicwerwa rubanja; ahabw'okuba aba yaarugire omu kufa, yaataahire omu magara. 25 Buzimazima nimbagambira nti: Obunaku nibwija, nangwa bwahikire, obu abafiire barihuririramu eiraka ry'Omwana wa Ruhanga, kandi abaririhurira baryaba abahuriire. 26 Nk'oku Taata aba obukomooko bw'amagara, nawe nikwo yaahaire Mwana kuba obukomooko bwago; 27 kandi ahabw'okuba Omwana w'omuntu, akamutaho kuba omuramuzi omukuru. 28 Eki kitabatangaaza; ahabw'okuba obunaku nibwija obu abaafiire barirugiramu omu bituuro baaherize kuhurira eiraka rye; 29 abaakozire ebirungi bakazookyera amagara, n'abaakozire ebibi bakazookyera okucwerwa orubanja. 30 Nyowe tindikubaasa kukora kintu kyona ahabwangye nyenka; kureka ndamura nk'oku Taata andagiire, kandi okuramura kwangye kuhikire, ahabw'okuba tiinyenda kukora ebyangye ebi ndikwenda, kureka ebi owantumire arikwenda. 31 Kuri niinyehamya nyenka, biri okwehamya kwangye ti kw'amazima; 32 kwonka hariho ondi orikumpamya akagamba ahabwangye, kandi nimmanya ku okumpamya kwe kuri okw'amazima. 33 Imwe mukatuma entumwa ahari Yohaana, yaahamya eby'amazima. 34 Tikwo kugira ngu nyine omuntu ou nyegamiire kumpamya; kureka ebi ndikugamba n'ahabw'okwenda ngu mujunwe. 35 Yohaana akaba ari etabaaza ehembire erikwaka; mwamara akaanya nimushemerererwa okwaka kwe. 36 Kwonka nyowe nyine obuhamya oburikukira obwa Yohaana; ahabw'okuba emirimo ei nkora, ei Taata yampaire ngu mpitsye, niyo ehamya ku niwe yantumire. 37 Kandi na Taata owantumire nawe ampamya. Imwe timukahuriraga iraka rye, timukareebaga oku arikushusha; 38 nikyo ekigambo kye kitahamira muriimwe, ahabw'okuba timurikwikiriza ou yaatumire. 39 Mushoma munonga Ebyahandiikirwe, nimuteekateeka ngu nimubiihamu amagara agatahwaho; haza byo niinye bigambaho; 40 kwonka mwanga kwija ahi ndi kutunga amagara. 41 Nyowe okusiimwa abantu tikwine ki kunkwatiire, 42 kureka nimbamanyira kimwe ku mutakunda Ruhanga. 43 Nyowe nkaija omu iziina rya Taata, mwayanga kuunyikiriza; kwonka ondiijo ku aija ahabwe wenka, mumwikiriza. 44 Nimubaasa muta kwikiriza mwaba nimwenda kusiimwa abantu, mutarikweta ha kusiimwa Ruhanga omwe wenka? 45 Mutateekateeka ngu niinyija kubarega ahari Taata; kureka Musa, ou mwesiga niwe abarega. 46 Kuri mwamwikiriize omu mazima, naanye mukaanyikiriize, ahabw'okuba niinye yaahandiikireho. 47 Mbwenu ku muraabe nimwanga kwikiriza ebi yaahandiikire, nimubaasa muta kwikiriza ebi ndikugamba?

6

1 Ebyo ku byahwaire, Yesu yaaza seeri y'enyanja ya Galilaaya, niyo ya Tiberiya. 2 Abantu baingi munonga baamukuratira, ahabw'okureeba obumanyiso obu yaakozire naakiza abarwaire. 3 Yesu yaatemba orushozi, yaashutamayo n'abatendekwa be. 4 Obugyenyi bw'Abayudaaya obw'Okuhingurwaho bukaba buri haihi kuhika. 5 Yesu ku yaimukize amaisho, yaareeba ebimbuuro by'abantu nibimwizira, yaagira Filipo ati: Tukaagura hi emigaati, ei aba bantu baraarye? 6 Ekyo akakigambira Filipo kumureeba omunda, ahabw'okuba we akaba naamanyira kimwe eki araakore. 7 Filipo yaamugarukamu ati: Emigaati erikugurwa shilingi magana abiri tekaabahika, nobu omuntu yaakutungaho kakye. 8 Omwe omu batendekwa be, Andereya murumuna wa Simooni Petero, agira ati: 9 Aha hariho omwojo oine emigaati etaano ya baare n'ebyenyanja bibiri; kwonka ebyo nibigasira ki abantu barikwingana bati? 10 Yesu abagira ati: Nimubashutamye. Aho hakaba hariho akanyaatsi kaingi; abantu barikwingana enkumi itaano baakashutamaho. 11 Yesu nikwo kukwata egyo migaati. Ku yaaherize kusiima, yaagigaburira abo bantu bashutami; n'ebyenyanja nabyo yaabitwaza atyo, yaabigaburira boona nk'oku baabaire nibeetenga. 12 Ku baahaagire, yaagira abatendekwa be ati: Nimutooratoore oburagarika obwatsigaraho, hatagira akaaburaho. 13 Batyo baabutooratoora, baijuza ebitenga ikumi na bibiri oburagarika obwashaagire aha migaati etaano ya baare, ei baariire. 14 Abantu ku baareebire akamanyiso aku yaakora, baagira bati: Buzimazima ogu n'omurangi otuura ari ow'okwija omu nsi! 15 Yesu ku yaamanyire ngu nibenda kwija kumukwata n'amaani, bamuhindure omugabe, yaabanyomborokamu, yaagaruka omu rushozi wenka. 16 Omwabazyo ku gwahikire, abatendekwa be baashuuma aha nyanja, 17 baaragara omu bwato nibambuka kuza Kafarinaumu. Obwo bukaba bwatandika kwira, kandi Yesu akaba atakabahikire. 18 Haabaho omuyaga mwingi, enyanja yaahinduriza. 19 Ku baabaire baagoyaho kilomita nka itaano nari mukaaga, baareeba Yesu naagyendera aha nyanja naizira obwato; batyo baatiina. 20 Kwonka we yaabahuumuriza ati: Muhuumure; niinye. 21 Batyo baayenda kumuta omu bwato kwonka ahonaaho bwahika aha nkungu ei baabaire nibaza. 22 Eizooba eryakuratsireho, ekimbuuro ky'abantu abaabaire batsigaire aha rundi rubaju rw'enyanja, baareeba ku hariho obwato bumwe bwonka, kandi Yesu akaba atatembire mu bwato hamwe n'abatendekwa be, kureka bakaba bagyenzire bonka. 23 Reero agandi maato, agarikuruga Tiberiya, gakaba gaahikire haihi n'omwanya ogu baariiriiremu emigaati, Mukama yaaheza kusiima. 24 Abantu, ku baareebire Yesu n'abatendekwa be batariho, baatemba ago maato, baayambuka, baaza Kafarinaumu nibasherura Yesu. 25 Ku baamushangire seeri y'enyanja, baamubuuza bati: Mwegyesa, kunu oizireyo ryari? 26 Yesu yaabagarukamu ati: Buzimazima nimbagambira nti: Timurikunsherura ahabw'okuba mureebire obumanyiso, kureka ahabw'okuba muriire emigaati, mwaiguta. 27 Mutarihendekyera ebyokurya ebirikuhwaho, kureka ebigumaho, bikabahitsya omu magara agatahwaho, nibyo byokurya ebi Omwana w'omuntu aribaha; ahabw'okuba Ruhanga Taata akamutaho akamanyiso k'okumuhamya. 28 Mpaho baamubuuza bati: Tushemereire kugira tuta, tubone kukora emirimo ya Ruhanga? 29 Yesu abagarukamu ati: Ogwo nigwo murimo gwa Ruhanga, imwe okwikiriza ogwo ou yaatumire. 30 Batyo bamugira bati: Mbwenu okaakora kamanyiso ki, aku twakureeba tukakwikiriza? Okaakora kaahi? 31 Baatataitwe bakarya emaanu omu ihamba; nk'oku kyahandiikirwe ngu, akabaha ebyokurya ebyarugire omu iguru kubirya. 32 Yesu abagarukamu ati: Buzimazima nimbagambira nti: Musa tiwe yaabahaire omugaati ogwarugire omu iguru; kureka Tata niwe abaha omugaati gw'amazima oguruga omu iguru. 33 Manya omugaati gwa Ruhanga nigwo ogwo oguruga omu iguru, gukaha ensi amagara. 34 Nabo bamugira bati: Mukama waitu, guma otuhe ogwo mugaati. 35 Yesu abagira ati: Niinye mugaati ogw'amagara; weena oija ahi ndi tarigira njara, na weena orikuunyikiriza tarigira iriho. 36 Nk'oku naaruga kubagambira, okundeeba mwandeebire, kwonka timurikwikiriza. 37 Boona abu Taata ampa, baija ahariinye; kandi weena oija ahariinye, tindimubinga. 38 Ahabw'okuba tindarugire mu iguru kukora ebyangye ebi ndikweyendera, kureka okukora ebi owantumire arikwenda. 39 Eki owantumire arikwenda, n'okutabuza n'omwe omuri abo boona abu yankwatsize, kureka ngu mbazoore aha kiro ky'aha muheru. 40 Manya eki nikyo Tata ayenda, ngu weena oreeba Mwana akamwikiriza, atungye amagara agatahwaho; kandi ndyamuzoora aha kiro ky'aha muheru. 41 Omuri ago magingo Abayudaaya baagambirana nibamwetomboitera ahabw'okugira ati: Niinye mugaati ogwarugire omu iguru. 42 Baagira bati: Buzimazima ogu ka ni Yesu, mwene Yosefu. Ka nitumanya ishe na nyina. Mbwenu naabaasa ata kugira ati: Nkaruga omu iguru? 43 Yesu abagarukamu abagira ati: Murekyere aho kwetomboita. 44 Tihariho obaasa kwija ahariinye, atareetsirwe Taata owantumire; kandi naanye ndyamuzoora aha kiro ky'aha mperu. 45 Manya kikahandiikwa omu by'abarangi, ngu: Boona baryayegyesibwa Ruhanga. Weena ohurira ebi Taata ayegyesa akabyega, aija ahi ndi. 46 Mutagira ngu hariho orareebire Taata, kureka ogwo oruga ahari Ruhanga, niwe yaareebire Taata. 47 Buzimazima nimbagambira nti: Weena oikiriza, atunga amagara agatahwaho. 48 Niinye mugaati gw'amagara. 49 Baashoimwe bakarya emaanu omu ihamba, kwonka baafa. 50 Ogu nigwo mugaati oguruga omu iguru, ngu weena oraagurye, arekye kufa. 51 Niinye mugaati ogw'amagara ogwarugire omu iguru; weena orya ogwo mugaati, aryamereera; kandi omugaati ogu ndiha ngu ab'omu nsi bagire amagara, nigwo mubiri wangye. 52 Abayudaaya nikwo kutandika kuhakana bonka na bonka bati: Omuntu ogu naabaasa ata kutuha omubiri gwe kugurya? 53 Yesu yaagarukamu ati: Buzimazima nimbagambira nti: Ku murikuba mutariire mubiri gw'Omwana w'omuntu, mukanywa eshagama ye, timurikugira magara. 54 Orikurya omubiri gwangye, akanywa eshagama yangye, aine amagara agatahwaho, kandi ndyamuzoora aha kiro ky'aha muheru. 55 Manya omubiri gwangye n'ekyokurya buzima, kandi eshagama yangye n'ekyokunywa buzima. 56 Orikurya omubiri gwangye akanywa eshagama yangye aguma omuriinye, naanye nguma omuriwe. 57 Nka Taata ohuriire oku yantumire, kandi naanye oku ndi ohuriire ahabwa Taata, nikwo n'ondya ariba ohuriire ahabwangye. 58 Ogu nigwo mugaati oguruga omu iguru, ogutari nk'ogu baatataitwe baariire bakafa; kwonka orikurya ogwo mugaati aryamereera. 59 Ebyo akabigambira omu iteeraniro ry'ekiyudaaya, naayegyeseza Kafarinaumu. 60 Baingi omu batendekwa be, ku baahuriire ekyo, baagira bati: Ekyo ka kigumire; n'oha orikubaasa kukitega okutu? 61 Yesu, ku amanya ngu abatendekwa be nibeetomboitera eki yaagamba, abagira ati: Ekyo kyabagwisa kubi? 62 Mbwenu shi, kiryaba kita ku murireeba Omwana w'omuntu naatemba ei yaarugire? 63 Manya Mutima niwe ahaisa amagara, omubiri tigwine mugasho; ebi naabagambira ni Mutima kandi n'amagara. 64 Kwonka hariho bamwe omuriimwe abatarikwikiriza. Ahabw'okuba Yesu okwiha omu kutandika akamanya abatarikumwikiriza, kandi n'ogwo orimureebya. 65 Atyo agumizamu ati: Eki naabagambirira ntyo n'ahabw'okuba tihariho obaasa kwija ahariinye, Taata atamwikiriize. 66 Okwiha obwo baingi omu batendekwa be bamutsigaho, bareka kugyenda nawe. 67 Bwanyima Yesu yaagira eikumi na babiri ati: Ebyo naimwe nimwenda kwegyendera? 68 Simooni Petero amugarukamu ati: Mukama waitu, hari itwe n'oha ou twakuzaho? Ka niiwe oine ebigambo by'amagara agatahwaho. 69 Manya nitwikiriza kandi nitumanya ku ori Orikwera wa Ruhanga. 70 Yesu abagarukamu ati: Tiinye naabatooraine imwe, eikumi na babiri? Kwonka omwe omuriimwe ni Sitaane! 71 Obwo akaba naarengyeza Yuda, mwene Simooni owa Kariota; ahabw'okuba nobu araabe yaabaire ari omwe ahari ikumi na babiri, akaba naija kumureebya.

7

1 Ebyo ku byahwaire, Yesu yaagyendagyenda naaraba omuri Galilaaya; tiyaayenda kuraba muri Buyudaaya, ahabw'okuba Abayudaaya bakaba nibenda kumwita. 2 Obwo, obugyenyi bw'Abayudaaya obw'Ensiisira bukaba buri haihi kuhika. 3 Abarumuna baamugira bati: Ruga aha, oze Buyudaaya, abatendekwa baawe bareebe ebi orikukora. 4 Manya omuntu ku aba naayenda kumanywa, takora bwesherekye; nk'oku orikukora ebi byona, okaarekire ensi yoona ebireeba. 5 Nangwa n'abarumuna tibaramwikiriize. 6 Yesu yaabagarukamu ati: Obunaku bwangye tibukahikire, kwonka obwanyu obutoosha butuura buriho. 7 Imwe ensi terikubaasa kubanga, kwonka nyowe neenyanga, ahabw'okuba ngihamiza ku ebi ekora biba bibi. 8 Imwe nimuze aha bugyenyi; nyowe obwo bugyenyi tindikubuzaho, ahabw'okuba obunaku bwangye tibukahikire. 9 Ku yaaherize kugamba ebyo, yaaguma Galilaaya. 10 Abarumuna ku baagiire aha bugyenyi, nawe yaazayo, butari butunu, kureka bwesherekye. 11 Ahari obwo bugyenyi, Abayudaaya baamurondesa abiri, nibagira bati: Ari nkahi? 12 Abantu baamuhakanaho bonka na bonka; abamwe bati: Ni murungi; abandi bati: Ngaaha, naahabisa abantu. 13 Kwonka tihaagira owaamugambaho butunu, ahabw'okuba bakaba nibatiina Abayudaaya. 14 Obugyenyi ku bwabaire bwahika rwagati, Yesu yainamuka, yaaza omuri Nyaruju, yaayegyesa. 15 Abayudaaya baatangaara, nibagira bati: Ogu muntu ebi akabyega ata, haza atakeegyesibwaga? 16 Yesu abagarukamu ati: Ebi ndikwegyesa ti byangye, kureka n'eby'Ogwo owantumire. 17 Weena orikwikiriza kukora eki Ruhanga arikwenda, naija kumanya yaaba ebi ndikwegyesa byarugire ahari Ruhanga, nari biri ebyangye ahabwangye. 18 Oyegyesa ebye ahabwe aba naayesherurira ekitiinwa; kwonka osheerurira owaamutumire ekitiinwa, aba ow'amazima kandi otaine bugobya. 19 Owaabahaire eiteeka ti Musa? Kwonka shi, tihariho n'omwe omuriimwe orikurikuratira. Ahabw'enki nimwenda kuunyita? 20 Abantu baamugarukamu bati: Oriho Sitaane! N'oha orikwenda kukwita? 21 Yesu abagarukamu ati: Nkakora ekintu kimwe, mwena kyabatangaaza. 22 Musa akabateeraho omugyenzo gw'okusharwa; tikwo kugira ngu niwe kwatandikiireho, kureka ahari baatataitwe-- naimwe nangwa obundi nimushara abantu ahari Sabato. 23 Mbwenu omuntu ku araabe naasharwa ahari Sabato, ngu eiteeka rya Musa ritakaahendwa, ahabw'enki nimungwerwa kubi ahabw'okukiza omubiri gw'omuntu gwona ahari Sabato? 24 Murekye kucwa emanja nimureebera aha kyemerero, kureka muzicwe omu bwinganisa. 25 Ago magingo bamwe omu Banyayerusalemu bakabuuzana bati: Beitu ogu tiwe muntu ou barikusherura kwita? 26 Mbwenu shi, k'ari aha, naagamba butunu, bataine ku baamugira! Tugire ngu ab'obushoboorozi bamumanyire ku ari Kristo? 27 Itwe ka nitumanya ei arikuruga; kwonka Kristo ku ariija, tihariho n'omwe orimanya ei arikuruga. 28 Omu bunaku obwo Yesu, ku yaabaire naayegyesa omuri Nyaruju, yaagamba n'eiraka rihango ati: Eego, nimummanya, kandi nimumanya ei naarugire. Tindaizire habwangye nyenka, kureka hariho owantumire, kandi n'ow'amazima. Kwonka imwe timurikumumanya. 29 Nyowe nimmumanya, ahabw'okuba niwe naarugireho, kandi niwe yantumire. 30 Obwo baayenda kumukwata; kwonka tihaagira waamutaho engaro, ahabw'okuba obunaku bwe bukaba butakahikire. 31 Kwonka baingi omuri abo bantu baamwikiriza; baagira bati: Kristo ku ariija, aryakora obumanyiso oburikukira obu ogu akozire? 32 Abafarisaayo baahurira ebi ekimbuuro ky'abantu kirikumugambaho; ekyarugiremu, abahongyerezi abakuru baakwatanisa nabo, baayohereza abarinzi ba Nyaruju kumukwata. 33 Yesu nikwo kugira ati: Nkiri hamwe naimwe okumara omwanya mukye, bwanyima ngarukye ahari Ogwo owantumire. 34 Muryansherura, kwonka timurimbona; ahabw'okuba ei ndi, timurikubaasa kwijayo. 35 Abayudaaya nikwo kubuuzana bati: Beitu ei arikuza, ei tutaribaasa kumubona ni nkahi? Naaza eihanga omu Bayudaaya abataataaniire omu Banyamahanga, ngu abe nibo yaayegyesa? 36 Mbwenu naamanyisa ki, okugira ati: Muryansherura, kwonka timurimbona; kandi ati: Ei ndi, timurikubaasa kwijayo? 37 Aha izooba ry'aha muheru, ery'obwo bugyenyi erikuru munonga, Yesu akeemerera, yaagamba n'eiraka rihango ati: Weena oine eiriho, aije ahariinye anywe. 38 Weena orikuunyikiriza, emigyera y'amaizi g'amagara eryahimintika neeruga omunda ye, nk'oku Ebyahandiikirwe birikugira. 39 Ekyo akakigamba ahari Mutima, ou abaamwikiriize baabaire nibaza kuheebwa. Manya Mutima akaba atakahairwe, ahabw'okuba Yesu akaba atakahimbisiibwe. 40 Bamwe omuri bo, ku baabihuriire, baagira bati: Buzimazima ogu niwe murangi ori. 41 Abandi bati: Ni Kristo. Kwonka abandi bati: Kristo naabaasa kuruga omuri Galilaaya? 42 Ebyahandiikirwe tibyo birikugira, ngu Kristo n'ow'okukomooka ahari Daudi, akaruga omu rurembo rwa Beetelehemu, ei Daudi yaabaire atuura? 43 Abantu baayebaganisamu batyo ahabwe. 44 Abamwe baayenda kumukwata; kwonka tihariho n'omwe owaamutaireho engaro. 45 Abo barinzi ba Nyaruju baagaruka aha bahongyerezi abakuru n'Abafarisaayo; banu baabagira bati: Ahabw'enki mutaamureeta? 46 Nabo baagarukamu bati: Tihakabahoga muntu oragambire nkawe! 47 Abafarisaayo nikwo kubagarukamu bati: Naimwe mwahabisibwa mutyo? 48 Hariho n'omwe omu b'obushoboorozi, nari omu Bafarisaayo oramwikiriize? 49 Ekyo kimbuuro ky'abantu abateeta ha by'eiteeka, n'ekyata! 50 Omwe omuribo, Nikodemo, owaizire ahari Yesu bwabiso, yaabagira ati: 51 Ebyo, eiteeka ryaitu niritwikiriza kucwera omuntu orubanja atakeetonganiire, tukamanya eki akozire? 52 Nabo nikwo kumukiniika bati: Hari naiwe ori Omunyagalilaaya? Sherura, oreebe ku hatariho murangi oruga Galilaaya. 53 Batyo baagyenda, buri muntu yaataaha owaabo.

8

1 Kwonka Yesu yaatemba Orushozi rw'Emioliva. 2 Ku bwabaire nibutaagurukana, yaagaruka omuri Nyaruju; abantu boona baamwijaho, yaashutama, yaabeegyesa. 3 Reero abahangu b'eiteeka n'Abafarisaayo baareeta omukazi ou baakwata naashambana; baamwemereza aho omu maisho g'abantu, 4 baagira Yesu bati: Mwegyesa, omukazi ogu yaakwatwa naashambana. 5 Kandi omu iteeka, Musa akaturagiira omuntu nk'ogwo kumuteera amabaare. Mbwenu iwe noomugambaho ki? 6 Ekyo bakakimubuuza nibamutega, ngu babone eki baraamutabaarize. Kwonka Yesu yainama, yaatandika kuhandiika aha itaka n'orukumu. 7 Ku baagumiizemu nibamubuuza, yaajuumuuka, yaabagira ati: Omuriimwe ku haraabe hariho otakashiishaga, abe niwe yaabanza kumuteera eibaare. 8 Atyo agaruka ainama, agumizamu naahandiika aha itaka. 9 Ku baahuriire ekyo, baanyombororoka omwe omwe, nihabanza abakuru, okuhitsya obu Yesu yaatsigaireho wenka n'ogwo mukazi ayemereire aho. 10 Yesu yaajuumuuka, yaamugira ati: Mukazi 'we, bari nkahi? Tihariho n'omwe owaakusingisa orubanja? 11 Omukazi amugarukamu ati: Tariho, Mukama wangye. Yesu amugira ati: Naanye tindikukusingisa rubanja; irooko, otarigarukira kushiisha obundi. 12 Yesu yaagaruka yaabagira ati: Niinye mushana gw'ensi; weena onkuratira, tarigyendera mu mwirima, kureka aryagira omushana gw'amagara. 13 Ku yaagambire ekyo, Abafarisaayo baamugira bati: Nooyehamya wenka; okwehamya kwawe ti kw'amazima. 14 Yesu abagarukamu ati: Nobu ndaabe niinyehamya, okwehamya kwangye n'okw'amazima; ahabw'okuba nimmanya ei naarugire n'ei ndikuza. Haza imwe timurikumanya i naarugire, nari ei ndikuza. 15 Imwe mucwa emanja nk'abatu nyabuntu, kwonka nyowe tingira u nducwera. 16 Nangwa nobu naakurucwa, okucwa kwangye n'okw'amazima, ahabw'okuba tindi nyenka, kureka ndi hamwe na Taata owantumire. 17 Omu iteeka ryanyu kikahandiikwa, ngu obwamushinja bw'abantu babiri buba obw'amazima. 18 Nyowe niinyehamya, kandi Taata owantumire nawe nampamya. 19 Batyo bamubuuza bati: Beitu shoimwe ari nkahi? Yesu abagarukamu ati: Timurikummanya, nangwa na Tata timurikumumanya. Kuri nimummanya, na Tata mukaamumanyire. 20 Ebyo akabigambira aha ibiikiro naayegyeseza omuri Nyaruju. Tihaabaho n'omwe owaamukwata, ahabw'okuba obunaku bwe bukaba butakahikire. 21 Yesu yaagaruka yaabagira ati: Niinyija kugyenda, haza muryansherura, kwonka muryafeera omu kibi kyanyu; ahabw'okuba ei ndikuza timurikubaasa kwijayo. 22 Abayudaaya nikwo kugambirana bati: Beitu naayenda kweita? Nikyo arikugirira ati: Ei ndikuza, timurikubaasa kwijayo? 23 Yesu abagira ati: Imwe owaanyu n'omu nsi, nyowe ndi ow'omu iguru; imwe muri ab'ensi egi, kwonka nyowe tindi waayo. 24 Nikyo naabagambirira nti: Muryafeera omu bibi byanyu. Buzimazima ku muraabe mutarikuunyikiriza ku ndi we, muryafeera omu bibi byanyu. 25 Nabo nikwo kumubuuza bati: Beitu ori oha? Yesu abagarukamu ati: Nk'oku naabagambiire okuruga ira. 26 Nyine bingi eby'okubagambaho n'okubasingisa orubanja; kwonka owantumire n'ow'amazima, kandi ebi yaanyengyeise, nibyo ndikurangirira ensi yoona. 27 Kwonka bo tibaamanya ku arikugamba ahari Ruhanga Taata. 28 Yesu nikwo kubagira ati: Ku muriheza kuhanika Omwana w'omuntu, nibwo murimanya ku ndi Ogwo, kandi ku ntarikukora byangye habwangye, kureka ebi Taata yaanyegyeise nibyo ndangirira. 29 Owantumire ari hamwe naanye; kandi takantisigahoga nyenka, ahabw'okuba obutoosha nkora ebi akunda. 30 Ku yaabaire naakigamba ebyo, baingi baamwikiriza. 31 Yesu akagambira Abayudaaya abaamwikiriize ati: Ku murihamira aha kigambo kyangye, nibwo muribeera kimwe abatendekwa bangye, 32 mukamanya amazima, haza amazima gakabahindura ab'obusingye. 33 Baamugarukamu bati: Itwe turi baijukuru ba Aburahamu, titukabaga bahuuku b'omuntu weena. Mbwenu ekyo noomanyisa ki, okugira oti: Muryaba ab'obusingye? 34 Yesu abagarukamu ati: Buzimazima nimbagambira nti: Weena akora ekibi aba omuhuuku waakyo. 35 Manya omuhuuku taguma muka ebiro byona, kureka omwana niwe agigumamu ebiro byona. 36 N'ahabw'ekyo Mwana ku aribahindura ab'obusingye, buzimazima muryaba ab'obusingye. 37 Nimmanya ku muri baijukuru ba Aburahamu; haza kunu nimwenda kuunyita, ahabw'okuba tiinyine ki ndikubagambira ngu kyabataaha. 38 Nyowe ngamba ebi naareebire ahari Tata, naimwe mukora ebi mwayegire ahari shoimwe. 39 Baamugarukamu bati: Tataitwe ni Aburahamu. Yesu nawe abagira ati: Kuri muri abaana ba Aburahamu, mukaatwarize nka Aburahamu; 40 kwonka mbwenu nimwenda kuunyita, nyowe orikubagambira eby'amazima, ebi naahuriire ahari Ruhanga; haza kunu ekyo Aburahamu atarakikozire. 41 Manya ebi murikukora nibyo shoimwe yaakozire. Baagumizamu bati: Itwe tituri bizaarwa; twine Tataitwe omwe, Ruhanga. 42 Yesu abagarukamu ati: Kuri noogira ngu Ruhanga niwe Shoimwe, mukankunzire, ahabw'okuba nyowe nkaija ninduga ahari Ruhanga; kutari kugira ngu nkaija ahabw'okwekundira, kureka niwe yantumire. 43 Ahabw'enki ebi ndikugamba mutarikubyetegyereza? N'ahabw'okuba nimuremwa kwemera kuhurira ekigambo kyangye. 44 Manya muri aba shoimwe Sitaane, nikyo mwendera kukora ebi shoimwe akunda. Okuruga iranaira atuura ari omwitsi, amazima tigagira ki gamukwatiire, ahabw'okuba omuriwe tihabamu mazima. Ku abeiha, aba naagamba nk'oku ari, ahabw'okuba aba embeihi kandi ishe w'ebishuba. 45 Kwonka nyowe ngamba amazima, nikyo mutarikuunyikiririza. 46 N'oha omuriimwe owaakuunyomesereza ekibi? Mbwenu ku ndaabe ngamba eby'amazima, ahabw'enki mutaanyikiriza. 47 Manya owa Ruhanga ahurira ebigambo bya Ruhanga; imwe eki mutabihuririra n'ahabw'okuba timuri baana ba Ruhanga. 48 Abayudaaya baamugarukamu bati: Tituhikire okugira ngu ori Omunyasamariya, kandi oriho ekyago? 49 Yesu yaagarukamu ati: Ngaaha, tindiho kyago; kureka nimpa Tata ekitiinwa, kwonka imwe nimungaya. 50 Manya tiinyesherurira kitiinwa; hariho orikukinsherurira kandi niwe araaramure. 51 Buzimazima nimbagambira nti: Weena oyorobera ekigambo kyangye, tariroza ha kufa ebiro byona. 52 Abayudaaya baamugira bati: Hati nu twamanya ku oriho ekyago. Aburahamu akafa, n'abarangi baafa; mbwenu noogira oti: Weena orikworobera ekigambo kyangye, tarihikwaho kufa ebiro byona. 53 Iwe nookira tataitwe Aburahamu owaafiire? Abarangi shi ka baafiire! Iwe noogira ngu ori oha? 54 Yesu abagarukamu ati: Ku ndaabe niinyesherurira ekitiinwa, biri ekitiinwa kyangye ti kantu; nyowe ekitiinwa kyangye nkiheebwa Tata, ou mugira ngu ni Ruhanga waanyu. 55 Timurikumumanya, kwonka nyowe nimmumanya; kandi ku naakugira nti tindikumumanya, nkaaba omunyakishuba nkaimwe; kwonka nyowe nimmumanya, kandi nyorobera ekigambo kye. 56 Shoimwe Aburahamu akashemererwa kureeba ekiro kyangye; akakireeba kandi yaananuka. 57 Abayudaaya nikwo kumugira bati: Tokahikize myaka makumi ataano, haza oti, nkareeba Aburahamu! 58 Yesu yaabagira ati: Buzimazima nimbagambira nti: Aburahamu atakabaireho, obwo nyowe ndiho. 59 Obwo baatorotoora amabaare kugamuteera; kwonka Yesu ayeshereka, aruga omuri Nyaruju.

9

1 Yesu ku yaabaire naahingura, yaareeba omushaija owaazairwe ari empumi. 2 Abatendekwa be baamubuuza bati: Mwegyesa, ogu mushaija yaaza kuzaarwa ari empumi, owaasiisire n'oha, niwe nari n'abazaire be? 3 Yesu yaabagarukamu ati: Tiwe yaasiisire, nobu baakuba abazaire be; akazaarwa ari empumi, ngu ebi Ruhanga arikukora bibone kworekyerwa omuriwe. 4 Tushemereire kukora emirimo y'owantumire bukiri nyomushana; reeba bwaza kwira, hatariho orikubaasa kukora. 5 Obu nkiri omu nsi, ndi omushana gwayo. 6 Ku yaaherize kugamba ekyo, yaacwera aha itaka, yaaritobesa amacwante, yaarisiiga egyo mpumi omu maisho, 7 yaagigira ati: Irooko, onaabe omu kiziba kya Siloamu, amakuru gaakyo ngu, otumirwe. Onu atyo agyenda, anaaba, agaruka naahweza. 8 Bataahi be n'abandi bantu abaabaire bamureeba naasheega, baagira bati: Beitu ogu t'ori mushaija owaabaire ashutama akasheega? 9 Abamwe bati: Eego, niwe; abandi bati: Ngaaha, kwonka naamushusha. Ogwo mushaija, ati: Manya niinye. 10 Nabo nikwo kumubuuza bati: Mbwenu shi, amaisho gaawe gahumuukire gata? 11 Abagarukamu ati: Omushaija orikwetwa Yesu yaatoba eitaka, yaarinsiiga omu maisho, yangira ati: Irooko, onaabire omuri Siloamu; ntyo ngyenda, nnaaba, mpweza. 12 Batyo bamubuuza bati: Ari nkahi? Abagarukamu ati: Tindikumanya. 13 Mpaho ogwo mushaija owaabaire ari empumi, bamutwarira Abafarisaayo. 14 Obu Yesu yaatoba eitaka, akahumuura ogwo mushaija, ekaba eri Sabato. 15 Abafarisaayo nabo nikwo kumubuuza oku yaahumuuka. Nawe abagarukamu ati: Yansiiga eitaka omu maisho, naanaaba, mbwenu nimpweza. 16 Bamwe omu Bafarisaayo nikwo kugira bati: Ogwo muntu tatumirwe Ruhanga, ahabw'okuba tarikurinda Sabato. Abandi bati: Mbwenu omusiisi naabaasa ata kukora obumanyiso oburikwingana butyo? Haabaho okutaikirizana. 17 Reero baagaruka baamubuuza bati: Ku oraabe noogira ngu niwe yaakuhumuura, mbwenu iwe noomugambaho ki? Ogwo mushaija abagarukamu ati: N'omurangi. 18 Kwonka Abayudaaya tibaikiriza ngu ogwo mushaija abaire ari empumi, yaahumuuka, okuhitsya obu baayetsire abazaire be, 19 bakababuuza bati: Buzimazima ogu ni mutabani waanyu, ou murikugira ngu akazaarwa ahumire? Mbwenu shi, yaahumuuka ata? 20 Abazaire be babagarukamu bati: Nitumanya ku ari mutabani waitu, kandi akazaarwa ari empumi; 21 kwonka oku yaahumuuka, titurikukumanya, n'owaamuhumuura titurikumumanya. Nimumwebuurize; ni mukuru, ayegambire. 22 Ekyagambiise kityo abazaire be n'okutiina Abayudaaya; ahabw'okuba bakaba bamaririire kubinga omu iteeraniro weena oraagambe ku Yesu ari Kristo. 23 Ekyo nikyo kyagambiise abazaire be bati: Ni mukuru; mumwebuurize. 24 Abayudaaya nikwo kugaruka kutuma kweta ogwo mushaija, bakamugira bati: Himbisa Ruhanga! Itwe nitumanya ku ogwo mushaija ari omusiisi. 25 Onu abagarukamu ati: Nyowe tindikumanya yaaba ari omusiisi; kureka kimwe kyonka eki ndikumanya, nikyo eki: mbaire ndi empumi, mbwenu nimpweza. 26 Bamubuuza bati: Yaakugira ata? Amaisho gaawe yaagahumuura ata? 27 Abagarukamu ati: Naaheza kubagambira, kwonka timwayenda kumpurira. Mbwenu nimwendera ki kugaruka kubihurira? Naimwe nimwenda kuhinduka abatendekwa be? 28 Batyo bamujuma nibagira bati: Niiwe ori omutendekwa we, itwe turi aba Musa. 29 Nitumanya Ruhanga ku yaagambire na Musa, kwonka titurikumanya i ogwo mushaija arikuruga. 30 Ogwo mushaija abagarukamu ati: Ka n'eky'okutangaaza okureeba mutarikumanya i arikuruga, haza kunu yampumuura amaisho! 31 Nitumanya ku Ruhanga atahurira basiisi, kureka omuntu weena omutiina akakora ebi akunda, niwe ahurira. 32 Ensi yaaba kuhangwa tikikahurirwaga, ngu harabaireho orahumwire omuntu owaazairwe ari empumi. 33 Ogwo muntu kuri atararugire hari Ruhanga, taine ki yaakubaasize kukora. 34 Nabo bamugarukamu bati: Nooyenda kutwegyesa, haza waazaariirwe omu kibi, okakikuriramu? Batyo bamubinga. 35 Yesu ahurira ku baamubinga. Ku amubona amubuuza ati: Noikiriza Omwana w'omuntu? 36 Onu amugarukamu ati: Mukama wangye, mungambire, n'oha, nkamwikiriza? 37 Yesu amugira ati: Manya waaba waamureebire, kandi niwe arikugamba naiwe. 38 Onu ati: Mukama, niinyikiriza; atyo amuramya. 39 Yesu nikwo kugira ati: Ekyandeetsire omu nsi n'okucwa emanja, ngu abatarikureeba bareebe, n'abarikureeba babe empumi. 40 Bamwe aha Bafarisaayo abaabaire bariho, ku bakihurira, bamugira bati: Ebyo naitwe turi empumi? 41 Yesu abagarukamu ati: Kuri muri empumi, timwakugizire kibi; kwonka imwe ahabw'okugira ngu nimureeba, nikyo ekibi kyanyu kirikugumiraho.

10

1 Buzimazima nimbagambira nti: Weena otaaha omu itsibikiro ry'entaama atareetsirwe irembo, kureka areetsirwe ahandi, biri n'omushuma kandi omunyagi. 2 Omuriisa w'entaama we areetwa eirembo; 3 Omukumiirizi amwigurira; entaama zihurira eiraka rye, kandi eze buri emwe agyeeta eiziina, atyo azishohoza. 4 Ku aheza kushohoza eze zoona, azeebembera, nazo zimukurata, ahabw'okuba nizimanya eiraka rye. 5 Ou zitarikumanya tizimukurata, kureka zimuhunga, ahabw'okuba tizirikumanya iraka ry'ab'ahandi. 6 Yesu akabacwera egyo nfumu, kwonka bo tibaashoboorokyerwa bi arikubagambira. 7 Yesu nikwo kwongyera kubagambira ati: Buzimazima nimbagambira nti: Niinye irembo ry'entaama. 8 Abandi boona abambandiize bakaba bari abashuma kandi abanyagi, n'entaama tizirabeetaireho. 9 Niinye irembo; weena otaahamu naaraba omuriinye, ajunwa; ataahamu, ashohora, kandi abona eiriisizo. 10 Omushuma tareetwa kindi, kureka okwiba n'okwita n'okucwekyereza; nyowe nkaija ngu zitungye amagara, kandi zigire maingi munonga. 11 Niinye muriisa omurungi. Omuriisa omurungi ahayo amagara ge ahabw'entaama ze. 12 Omushumba oguririirwe, otari muriisa nari mukama waazo, ku areeba ati omushega gwaija, atsigaho entaama, ahunga; omushega guzishahura kandi guziraza. 13 Ekyo akikora ahabw'okuba n'omushumba, kandi entaama tazeetaho. 14 Nyowe ndi omuriisa omurungi, mmanya ezangye, n'ezangye zimmanya. 15 Nk'oku Taata ammanya, naanye mmanya Taata; kandi mpayo amagara gangye ahabw'entaama zangye. 16 Kwonka nyine ezindi ntaama, ezitari z'omu itsibikiro eri; nazo ndi ow'okuzireeta, zihurire eiraka ryangye, haza zoona ziryaba obusyo bumwe, obwine omuriisa omwe. 17 Eki Taata ankundira, n'ahabw'okuba mpayo amagara gangye ngu mbone kugagarukana. 18 Tihariho orikubaasa kugaanyaka, niinye ngeeheerayo; kandi nk'oku nyine obushoboorozi bw'okugahayo, nikwo nyine n'obushoboorozi bw'okugagarukana; haza ekyo kiragiro nkakiheebwa Tata. 19 Ebyo bigambo bikareetera Abayudaaya kutaikirizana. 20 Baingi baagira bati: Ariho ekyago kandi ashazire; mbwenu nimweruhiza ki kumuhurira? 21 Abandi bati: Ebigambo nk'ebyo ti by'omuntu okwatsirwe ekyago. Mbwenu ekyago kikaabasize kuhumuura amaisho g'empumi? 22 Omu bunaku obwo omuri Yerusalemu hakabaho Obugyenyi bw'Okwijuka Okwezibwa kwa Nyaruju; bikaba biri ebiro by'embeho; 23 Yesu yaagyendagyenda omuri Nyaruju omu kisasi kya Solomooni. 24 Abayudaaya baamwehinguririza, baamugira bati: Oryaherera hi kutugumya omu kangakaizi? Ku oraabe niiwe Kristo, otugambire butunu. 25 Yesu nikwo kubagarukamu ati: Naaheza kubagambira, kwonka timurikwikiriza. Ebi ndikukora omu iziina rya Tata, nibyo birikumpamya; 26 kwonka imwe timurikwikiriza, ahabw'okuba timuri ntaama zangye. 27 Entaama zangye zihurira eiraka ryangye, nzimanya kandi zinkuratira; 28 nziha amagara agatahwaho, tiziribura n'akakye, kandi tihariho n'omwe orizinsikura. 29 Tata owaazimpaire naakira boona, kandi tihariho n'omwe orikubaasa kuzimusikura. 30 Taata naanye turi omwe. 31 Abayudaaya batyo baihayo amabaare kugamuteera. 32 Yesu nawe nikwo kubagira ati: Nkabooreka ebirungi bingi ebirikuruga ahari Taata, mwabireeba. Mbwenu ahari ebyo, eki murikwendera kunteera amabaare, ni kiiha? 33 Abayudaaya bamugarukamu bati: Eki turikwendera kukuteera amabaare, ti habw'okukora ebirungi, kureka n'ahabw'okurogota; ori omuntu nyabuntu, haza nooyegira Ruhanga. 34 Yesu abagarukamu ati: Tikirahandiikirwe omu iteeka ryanyu, kiti: Nkagira nti: Muri baaruhanga? 35 Abo abaiziirwe ekigambo kya Ruhanga, ku araabe yaabeetsire baaruhanga kandi ekyahandiikirwe kitarikubaasa kwihwaho, 36 haza imwe mugira ou Taata yaayerize, akamutuma omu nsi, muti: Waarogota, ngu ahabw'okuba naagira ati: Ndi Omwana wa Ruhanga? 37 Ku ndaabe ntarikukora mirimo ya Tata, murekye kuunyikiriza. 38 Kwonka ku ndaabe ningikora, nangwa nobu muraabe mutarikuunyikiriza, haakiri mwikirize ebi ndikukora; haza obwo nibwo muraamanye mukashoboorokyerwa ku Taata ari omuriinye, naanye ku ndi omuriwe. 39 Abantu bagaruka bateeraho kumukwata, kwonka abooga omu mikono. 40 Atyo Yesu yaagaruka obuseeri bwa Yorudaani, ei Yohaana yaabaire abatiriza, yaagumayo. 41 Abantu baingi baija ahu ari; baagira bati: Yohaana tarakozire kamanyiso, kwonka ebi yaagambire ahari ogu mushaija n'eby'amazima; 42 batyo baingi omuribo baamwikiriza.

11

1 Mbwenu hakaba hariho omushaija orwaire, orikwetwa Lazaaro owa Beetaniya, ekyaro eki Mariya na mukuru we Marita baabaire batwiremu. 2 Mariya ogwo, munyaanya Lazaaro owaarwaire, niwe ori owaasiigire Mukama amajuta g'omugaju, akashushuza ebigyere bye eishokye rye. 3 Banyaanya b'ogwo murwaire nikwo kutuma ahari Yesu, bati: Mukama, ou okunda arwaire. 4 Yesu ku akihurira, agira ati: Endwara egi ti y'okumwita, kureka n'ey'okuhaisa Ruhanga ekitiinwa n'okuhimbisisa Omwana wa Ruhanga. 5 Yesu nobu araabe yaabaire akunda Marita n'omurumuna na Lazaaro, 6 kwonka ku yaahuriire ngu Lazaaro arwaire, yaamara ahi yaabaire ari ebindi biro bibiri; 7 bwanyima yaagira abatendekwa be ati: Ka tugarukye Buyudaaya. 8 Abatendekwa be baamugira bati: Mwegyesa, Abayudaaya ka nibwo babaire nibenda kukuteera amabaare, mbwenu nooyenda kugarukayo? 9 Yesu abagarukamu ati: Nyomushana tegira shaaha ikumi na ibiri? Manya omuntu ku agyenda nyomushana tateera ntsibo, ahabw'okuba aba naahwezesibwa omushana gw'ensi egi. 10 Kwonka ku agyenda nyekiro entsibo emuteera, ahabw'okuba aba ataine mushana gw'okumuhwezesa. 11 Ku yaaherize kugamba ekyo, yaayongyera yaagira ati: Munywani waitu Lazaaro agwejegyeire, kwonka ninza kumusisiimura. 12 Abatendekwa be baamugira bati: Mukama, ku araabe agwejegyeire, naija kuba gye. 13 Yesu we akaba naagamba aha kufa kwa Lazaaro, kwonka bo baateekateeka ngu naagamba aha kugwejegyera okw'obutoosha. 14 Yesu nikwo kubagambira naabeeruurira, ati: Lazaaro afiire; 15 kwonka ahabwanyu ninshemererwa ahabw'okushangwa ntariyo, ngu mukaabona kwikiriza. Mbwenu ka tuze ei ari. 16 Mpaho Tomasi, orikwetwa Mpasha, agira abandi batendekwa ati: Naitwe ka tugyende, tufe hamwe nawe. 17 Yesu ku ahikayo, ashanga Lazaaro amazire ebiro bina omu kituuro. 18 Beetaniya ni kilomita nka ishatu okuruga Yerusalemu, 19 kandi Abayudaaya baingi bakaba baizire kuyaagira Marita na Mariya ahabwa munyaanyabo. 20 Marita, ku yaahuriire Yesu naija, yaaza kumubugana; Mariya we yaaguma omu nju ashutami. 21 Marita yaagira Yesu ati: Mukama wangye, kuri obaire ori aha, munyaanyazi takufiire; 22 kwonka nimmanya ngu na hati kyona eki oraashabe Ruhanga, naija kukikuha. 23 Yesu amugira ati: Munyaanyako naija kuzooka. 24 Marita ati: nimmanya ku arizooka aha kuzooka kw'aha kiro ky'aha muheru. 25 Yesu ati: Niinye kuzooka, niinye magara; onyikiriza, nobu yaakufa, aryaguma ahuriire; 26 kandi weena ohuriire orikuunyikiriza, tarifa. Ekyo nookiikiriza? 27 Onu ati: Eego, Mukama wangye, niinyikiriza ku ori Kristo, Omwana wa Ruhanga, otuura ari ow'okwija omu nsi. 28 Ku yaaherize kugamba ekyo, yaagyenda, yaayeta omurumuna Mariya, yaamugambira mpora omu kutu ati: Omwegyesa ari aha, naakweta. 29 Mariya ku akihurira, abandaituka, aza ei ari. 30 Obwo Yesu akaba atakahikire mu kyaro, akiri ahi Marita yaamushangire. 31 Abayudaaya abaabaire bari omu nju nibayaagira Mariya, ku baareebire yaabandatuka, yaashohora, baamukuratira nibateekateeka ngu naaza aha kituuro kucuriraho. 32 Mariya ku yaahikire ahi Yesu yaabaire ari, yaamureeba, yaamugwa omu maguru, yaamugira ati: Mukama wangye, kuri obaire ori aha, munyaanyazi takufiire. 33 Yesu ku areeba Mariya naacura, n'Abayudaaya abamukuratiire nabo nibacura, nawe agira obujune omu mutima aganya, 34 ababuuza ati, Mumutaire hi? Bamugira bati: Mukama waitu, ija ohareebe. 35 Mpaho Yesu arira. 36 Abayudaaya nikwo kugira bati: Ebishi, abaire naamukunda! 37 Abandi bati: Ogu muntu owaahumwire empumi, takaabaasize kuzibira ogu muntu kufa? 38 Yesu agaruka agira obujune, atyo ahika aha kituuro ekyabaire kiri enyanga, ekingisiibwe eibaare. 39 Yesu agira ati: Nimwiheho eibaare. Marita, munyaanya wa nyakufa, amugira ati: Mukama wangye, manya yaanuukire, hati n'ekiro kya kana. 40 Yesu amugarukamu ati: Tinaakugira nti: Ku oraikirize, noija kureeba ekitiinwa kya Ruhanga? 41 Batyo baihaho eibaare. Reero Yesu aimutsya amaisho, areeba ahaiguru, agira ati: Taata, ninkusiima ahabw'okuhurira okushaba kwangye. 42 Nimmanya ku obutoosha ompurira. Mbwenu eki naakigamba ahabw'aba abaanyehinguririize, babone kwikiriza ku niiwe wantumire. 43 Ku aheza kugamba ekyo, amweta n'eiraka rihango ati: Lazaaro, shohora! 44 Nyakufa ogwo ashohora, azingazingirwe omu myenda emikono n'amaguru, ahamaisho hashembirwe n'omutanda. Yesu abagira ati: Mumukomoorore, mumurekye agyende. 45 Abayudaaya baingi abaizire na Mariya, ku baareebire eki Yesu yaakora, baamwikiriza. 46 Kwonka bamwe omuribo baagyenda, baagambira Abafarisaayo eki Yesu yaakora. 47 Abahongyerezi abakuru hamwe n'Abafarissayo nikwo kuteerana eishengyero, bakagira bati: Mbwenu itwe tukore ki? Manya ogu mushaija naakora obumanyiso bwingi. 48 Ku turaamurekye yaagumizamu atyo, abantu boona nibaija kumwikiriza, haza Abarooma baije bacwekyereze omwanya gwaitu ogurikwera hamwe n'eihanga ryaitu. 49 Omwe aharibo, Kayaafa, owaabaire ari omuhongyerezi omukuru omu mwaka ogwo, yaabagira ati: Manya timwine ki murikumanya. 50 Timukeetegyereize ku kihikire omuntu omwe kufeera abantu boona, okukira eihanga ryona okuhwerekyerera. 51 Ekyo tarakigambire habwe wenka, kureka ahabw'okuba omuhongyerezi omukuru omu mwaka ogwo, akakiragura ku Yesu yaabaire ari ow'okufeera eihanga ryona; 52 nangwa ritari ryo ryonka, kureka n'okurundaana hamwe abaana ba Ruhanga abaataataaniire omu mahanga. 53 Okwiha obwo baamariirira kumwita. 54 Yesu nawe nikwo kurereerera aho kugyenda butunu omu Bayudaaya; akaruga omu kyanga ekyo, akaza omu kirorero ekirikwetwa Efuraimu, omu nsi erikwatana n'eihamba; akagumayo n'abatendekwa be. 55 Ekiro ky'Obugyenyi bw'Okuhingurwaho kw'Abayudaaya ku kyabaire kiri haihi kuhika, abantu baingi baaruga omu byaro bainamuka Yerusalemu kweyeza, obwo Bugyenyi butakahikire. 56 Baaguma nibasheruza Yesu abiri, nibabuuzana beemereire omuri Nyaruju, bati: Mbwenu nimuteekateeka muta? Buzima kwo tarikwija ahari obu Bugyenyi? 57 Obwo abahongyerezi abakuru hamwe n'Abafarisaayo bakaba baaragiire, ngu weena oraamanye ahu ari, abamanyise, babone kumukwata.

12

1 Ku haabaire hatsigaire ebiro mukaaga Obugyenyi bw'Okuhingurwaho kuhika, Yesu yaaza Beetaniya, ei Lazaaro, ou yaazoire omu bafiire yaabaire atuura. 2 Okwo baamuteekyerayo kyakiro; Marita yaabaheereza, na Lazaaro akaba ari omu baabaire bari aha meeza na Yesu. 3 Mariya yaareeta kiloguramu y'amajuta g'obuguzi bwingi, gooteize omugaju gw'obunyanunga, yaagasiiga ebigyere bya Yesu, yaabishushuza eishokye rye; enju yaataamirana omugaju gw'ago majuta. 4 Yuda owa Kariota, omwe aha batendekwa be, owaabaire ari ow'okumureebya, nikwo kugira ati: 5 Ahabw'enki amajuta g'omugaju aga gataatundwamu shilingi magana ashatu, haza zikagabirwa abooro? 6 Ekyo tarakigambire habw'okusaasibwa abooro, kureka akakigamba ahabw'okuba akaba ari omushuma, kandi niwe yaabaire ahagatira enshaho y'empiiha za boona; kwonka ebi baatamu abyekyenuuza. 7 Mpaho Yesu abagira ati: Mumurekye, aga majuta g'omugaju aganziikise. 8 Ahabw'okuba imwe obutoosha abooro mutuura nabo, kwonka nyowe timurituura naanye obutoosha. 9 Abayudaaya baingi ku baahuriire ngu ariyo, baija, ti habwa Yesu wenka, kureka n'ahabw'okureeba Lazaaro, ou yaabaire azoire omu bafiire. 10 Bwanyima abahongyerezi abakuru baamaramaza kwita na Lazaaro, 11 ahabw'okuba ahabwe Abayudaaya baingi bakabarugaho, baikiriza Yesu. 12 Eizooba eryakuratsireho, ekimbuuro ky'abantu abaabaire baizire aha Bugyenyi, ku baahuriire Yesu naija Yerusalemu, 13 baakwata amataagi g'enkindo, baaza kumutangirira, nibateera akaari bati, Hosaana! Omugabe wa Isiraeli orikwija omu iziina rya Nyakubaho, ahimbisibwe! 14 Atyo Yesu areeba omwana gw'endogoya agutemba, nk'oku kyahandiikirwe ngu 15 Iwe rurembo Siyooni, otatiina; reeba, Mukama waawe naija, atembire omwana gw'endogoya. 16 Omu kubanza, abatendekwa be ekyo tibarakishoboorokyeirwe; kwonka bwanyima, Yesu ku yaaherize kuheebwa ekitiinwa, baijuka ku ekyo niwe kyahandiikirweho, kandi ku kyamukoreirwe. 17 Reero boona abaabaire bari hamwe nawe obu yaayeeta Lazaaro kuruga omu kituuro, akamuzoora omu bafiire, bakahamiza abandi ku baakireebire. 18 Ekyo kyareetera abantu baingi kwija kumubugana, ahabw'okuba bakahurira ku akozire ako kamanyiso. 19 Abafarisaayo nikwo kugambirana bati: Mureebe ku tutaine ky'okukora; reeba, ensi yoona yaamukuratira. 20 Omu baagiire aha Bugyenyi kuramya, hakaba harimu Abaguriiki. 21 Abo bakaija ahari Filipo owa Beetisaida ey'omuri Galilaaya, baamugira bati: Mukama waitu, nitwenda kureeba Yesu. 22 Filipo yaagyenda yaabigambira Andereya; Andereya nawe nikwo kugyenda na Filipo bakabigambira Yesu. 23 Yesu yaabagarukamu ati: Hati obunaku bwahika, Omwana w'omuntu kuhimbisibwa. 24 Buzimazima nimbagambira nti: Enjuma y'engano, ku eba etagwire mu itaka, ekajunda, eguma eri emwe yonka; kwonka ku ejunda, eyera munonga. 25 Weena orikukunda amagara ge, aryagabuza; kandi weena orikwanga amagara ge omuri egi nsi, aryagarindira amagara agatagwaho. 26 Omuntu weena ompeereza, ankuratire; kandi ahi ndi hoona, n'omuheereza wangye niho ariba. Weena ompeereza, Taata aryamuha ekitiinwa. 27 Hati omutima gwangye tigutebeekaine. Mbwenu ekindi ngambe ki? Ngire nti: Taata, onkize ntahikwaho obu bunaku? Ngaaha; manya ekyandeetsire n'okubuhikaho. 28 Taata, himbisisa eiziina ryawe. Mpaho eiraka ryema omu iguru, rigira riti: Ndihimbisiise kandi ndyarihimbisisa. 29 Abantu abaabaire beemereire aho, ku baarihuriire, baagira bati: Enkuba yaateera; abandi bati: Maraika niwe yaaba naagamba nawe. 30 Yesu agarukamu ati: Eiraka eryo tiryaija habwangye, kureka ryaija ahabwanyu. 31 Mbwenu obu nibwo bunaku ensi kucwerwa orubanja, n'omutegyeki w'ensi egi kubingwa; 32 ku ndiheza kwihwa ahansi kuhanikwa, ndyayeiririza abantu boona. 33 Ekyo akakigamba naamanyisa emifeeri ei arifamu. 34 Abantu baamugarukamu bati: Eiteeka niritumanyisa ku Kristo arigumaho ebiro byona. Mbwenu noobaasa ota kugira ngu, Omwana w'omuntu aryahanikwa? Ogwo Mwana w'omuntu n'oha? 35 Yesu nikwo kubagira ati: Obu mukiine omushana okumara akaanya kakye, mugyende nihakihweza, obwire butakabaiririire; ogyendera omu mwirima tamanya i arikutoora. 36 Ku muraabe mukiine omushana, mugwikirize, nibwo muraabe abaana b'omushana. Yesu ku yaaherize kugamba ebyo, yaabatsigaho, yaayeshereka. 37 Nobu baraabe baamureebire naakora obumanyiso bwingi, kwonka tibaramwikirize. 38 Ekyo kikahikiiriiza ebi omurangi Isaaya yaagambire, naagira ati: Mukama, n'oha owaikiriize ebi twagambire, kandi n'oha oroorekirwe amaani ga Mukama? 39 Eki bataraikiririize n'ahabw'okuba Isaaya akagaruka yaagira ati: 40 Akabahumya amaisho, yaabagangaaza emitima, ngu amaisho gaabo gatakaareeba, n'emitima yaabo etakaayetegyereza, ngu batakaayegarukamu, nkabakiza. 41 Isaaya ekyo akakigamba obu yaareeba ekitiinwa kya Mukama, kandi ebyo akabigamba ahari Yesu. 42 Baingi nangwa n'abakuru nobu baamwikiriize, kwonka tibarakigambire butunu ahabw'okutiina Abafarisaayo, ngu batakaababinga omu mateeraniro. 43 Manya bakenda kusiimwa abantu okukira okusiimwa Ruhanga. 44 Yesu akagamba n'eiraka rihango ati Orikuunyikiriza, tiinye arikwikiriza, kureka Ogwo owantumire. 45 Kandi weena ondeeba, biri areebire Ogwo owantumire. 46 Nyowe nkaija omu nsi ndi omushana, ngu weena orikuunyikiriza ataguma mu mwirima. 47 Ohurira ebigambo byangye atabyorobere, tiinye ndimusingisa orubanja; ahabw'okuba tindaizire kusingisa nsi rubanja, kureka okugijuna. 48 Orikuunyangira, akanga kwikiriza ebigambo byangye, aine orimucwera orubanja; ebigambo ebi naagambire nibyo birimusingisa orubanja aha kiro ky'aha muheru. 49 Ahabw'okuba ebi naagambire tindabigambire habwangye, kureka Taata owantumire niwe yandagiire ebi ndaagambe n'ebi ndaayegyese; 50 kandi nimmanya ku ebiragiro bye bihaisa amagara agatahwaho. N'ahabw'ekyo ebi Taata yangambiire, nibyo ngamba.

13

1 Ekiro ky'Obugyenyi bw'Okuhingurwaho ku kyabaire kitakahikire, Yesu yaamanya obunaku bwe bw'okuruga omu nsi egi kugaruka ahari Taata ku bwahika. Akaba akunda abe ab'omu nsi, kandi yaabakundira kimwe okuhitsya aha muheru. 2 Ku baabaire nibarya kyakiro, na Sitaane yaaherize kuta omuri Yuda owa Kariota, mwene Simooni, ekiteekateeko ky'okumureebya, 3 Yesu naamanya ku Ishe yaamurekuriire byona, nk'oku yaarugire ahari Ruhanga, kandi ku arikwija kumugarukaho; 4 yaimuka, yaaruga aha meeza, yaajuura omunagiro gwe, yaakwata ekitambaara, yaakyezirika. 5 Yaashuka amaizi omu kinaabiro, yaatandika kunaabisa ebigyere by'abatendekwa be n'okubishushuza ekitambaara eki yaabaire ayezirikiise. 6 Atyo ahika ahari Simooni Petero. Onu amugira ati: Mukama wangye, hoona iwe kunnaabisa ebigyere! 7 Yesu amugarukamu ati: Hati eki ndikukora torikukimanya, kwonka oryakimanya bwanyima. 8 Petero ati: Reka! Torinnaabisa bigyere n'akakye. Yesu amugarukamu ati: Ku ndaabe ntakunaabiise, nooba otakikwatanisa naanye. 9 Bwanyima Simooni Petero amugira ati: Mukama wangye, otannaabisa ebigyere byonka, kureka onnaabise n'engaro n'omutwe. 10 Yesu amugira ati: owaaherize kwoga, aba atakyenda kindi, kureka okunaaba ebigyere byonka, ahabw'okuba aba yaayezire weena; naimwe nimwera, kwonka ti mwena. 11 Obwo akaba naamanya oraamureebye, nikyo yaagiriire ati: Timurikwera mwena. 12 Ku yaaherize kubanaabisa ebigyere, yaajwara ebijwaro bye, yaagaruka aha meeza, yaababuuza ati: Ekyo eki naabakorera mwakimanya? 13 Muunyeta Omwegyesa kandi Mukama waanyu; eego kihikire, nikwo ndi. 14 Mbwenu nyowe, Omukama kandi Omwegyesa, ku ndaabe naabanaabisa ebigyere, naimwe mushemereire kunaabisana ebigyere. 15 Naabaha eky'okureeberaho, ngu naimwe mutwaze nk'oku naabakorera. 16 Buzimazima nimbagambira nti: Omuheereza takira mukama we, n'entumwa tekira waagitumire. 17 Mbwenu ekyo mwakimanya; ku muraakikore, nimwija kushemererwa. 18 Tindikubagambaho mwena; nimmanya abu naatoraine; kwonka ekyahandiikirwe eki n'eky'okuhikiirizibwa, ekirikugira ngu: Orikurya naanye omugaati; niwe yampindukana. 19 Ekyo naakibagambira kitakabaireho, ngu ku kiraabe kyabaireho, mubone kwikiriza ku ndi Ogwo. 20 Buzimazima nimbagambira nti: Weena oyakiira ou ntumire, biri niinye ayakiire; kandi weena onyakiira, biri ayakiire owantumire. 21 Yesu ku yaaherize kugamba ebyo, yaagira obusaasi omu mutima, yaagamba ati: Buzimazima nimbagambira nti: Omwe omuriimwe naija kundeebya. 22 Abatendekwa baareebana, batarikumanya u yaagambaho. 23 Omutendekwa ou Yesu yaabaire akunda, akaba ayegamiire Yesu omu kifuba. 24 Simooni Petero yaamusimiza, naamugira ati: Mubuuze ou arikugambaho. 25 Nawe nikwo kwegamira atyo Yesu akamugira ati: Mukama wangye, n'oha? 26 Yesu amugarukamu ati: N'ogwo ou ndaakoreze ekitongye, nkakimuha. Atyo akoza ekitongye, akiha Yuda, mwene Simooni owa Kariota. 27 Ago magingo Yuda ku aheza kurya ekyo kitongye, Sitaane amutaahamu. Yesu amugira ati: Eki orikuza kukora, kirahutsye. 28 Omu baabaire bari aha meeza, tihaabaho n'omwe owaamanya eki yaamugambirira atyo. 29 Kwonka bamwe omuribo, ahabw'okumanya ku Yuda niwe yaabaire areeberera enshaho y'empiiha zaabo, baateekateeka ngu Yesu yaamugambira kugura ebirikwetengwa ahabw'obugyenyi, nari okumugambira kugira eki yaaha abooro. 30 Yuda, ku yaaherize ati kurya ekyo kitongye, yaashohora; obwo bukaba bwaizire. 31 Ku yaaherize kugyenda, Yesu yaagira ati: Mbwenu Omwana w'omuntu yaahimbisibwa, kandi na Ruhanga nawe yaahimbisizibwa omuriwe. 32 Ruhanga ku araabe yaahimbisizibwa omu Mwana we, n'Omwana we naija kuhimbisizibwa omuri Ruhanga, kandi Ruhanga naija kumuhimbisisa juba. 33 Baana bangye, nkibaine okumara omwanya mukye. Nimwija kundonda, kwonka nk'oku naagambiire Abayudaaya, naimwe nikwo ndikubagambira hati, nti: Ei ndikuza, timurikubaasa kwijayo. 34 Nimbaha ekiragiro kisya nti: Mukundane. Nk'oku naabakunzire, naimwe mugume mukundane. 35 Ku murikundana, aho niho abantu boona baribamanyira ku muri abatendekwa bangye. 36 Simooni Petero nikwo kumubuuza ati: Mukama wangye, nooyenda kuza hi? Yesu amugarukamu ati: Ei ndikuza, obwa hati torikubaasa kunkuratayo; oryankurata bwanyima. 37 Petero amugira ati: Mukama wangye, ahabw'enki hati ntarikubaasa kukukuratira? Ndi ow'okuhayo amagara gangye ahabwawe. 38 Yesu amugarukamu ati: Ori ow'okuhayo amagara gaawe ahabwangye? Buzimazima ninkugambira ati: Enkoko etakagambire, noija kuba waanyogire kashatu.

14

1 Emitima yaanyu erekye kushoberwa; mwikirize Ruhanga, kandi naanye muunyikirize. 2 Omwa Tata harimu emyanya mingi; kuri kitari kwo, nkaabagambiire nti: Ninza kubateguurira omwanya? 3 Ku ndiheza kuzayo n'okubateguurira omwanya, ndyagaruka, mbatware ei ndi, ngu ei ndi, naimwe mube niyo mwatuura. 4 Ei ndikuza nimugimanya, n'omuhanda ogurikuzayo nimugumanya. 5 Tomasi amubuuza ati: Mukama wangye, ka tutarikumanya ei orikuza; omuhanda nitugumanya tuta? 6 Yesu amugarukamu ati: Niinye muhanda n'amazima n'amagara; tihariho oija ahari Taata, atarabire muriinye. 7 Kuri mwammanyire, na Taata mukaamumanyire; mbwenu hati mwamumanya kandi mwamureeba. 8 Filipo ati: Mukama wangye, tworekye Sho, haza tuhwe ekituri aha mutima. 9 Yesu amugira ati: Filipo, ahi naakatuuriire naimwe, hoona tokammanyaga? Manya ondeebire, biri areebire Taata; mbwenu shi ekirikukugambisa oti: Tworekye Taata, ni ki? 10 Torikwikiriza ku ndi omuri Taata, na Taata ku ari omuriinye? Ebi mbagambira timbyegambira habwangye, kureka Taata ori omuriinye niwe akora ebye. 11 Muunyikirize ku ndi omuri Taata, na Taata ku ari omuriinye; nari shi, muunyikirize ahabw'emirimo ei nkora. 12 Buzimazima nimbagambira nti: Weena onyikiriza, aryakora ebi nkora, nangwa akore n'ebirikukiraho, ahabw'okuba ninza owa Taata. 13 Kyona eki murishaba omu iziina ryangye, ndyakikora, Taata abone kuhimbisizibwa omuri Mwana. 14 Kyona eki murishaba omu iziina ryangye, ndyakikora. 15 Ku muraabe nimunkunda, mukwate ebiragiro byangye; 16 naanye ndyashaba Taata, abahe Omuhwezi ondiijo, agume naimwe ebiro byona. 17 Niwe Mutima ow'amazima, ou ensi etabaasa kwakiira, ahabw'okuba temureeba kandi temumanya; kwonka imwe nimumumanya, ahabw'okuba aguma naimwe kandi aryatuura omuriimwe. 18 Tindibatsiga muri efuuzi; ndyagaruka ahariimwe. 19 Hatsigaire akaanya kakye ensi ebe etakindeeba, kwonka imwe muryandeeba; ahabw'okuba ndi ohuriire, naimwe muryaba abahuriire. 20 Obwo nibwo murimanya ku ndi omuri Tata, naimwe ku muri omuriinye, naanye omuriimwe. 21 Weena oikiriza ebiragiro byangye akabikuratira niwe ankunda; kandi weena onkunda, aryakundwa Taata, naanye ndyamukunda, mmweyorekye. 22 Yuda, otari wa Kariota, amugira ati: Mukama wangye, ekyo nikiija kuba kita okutweyoreka, oteeyorekire ensi? 23 Yesu amugarukamu ati: Weena orikunkunda, aryakuratira ekigambo kyangye, na Tata aryamukunda; twije ahu ari, tutuure nawe. 24 Otankunda takwata biragiro byangye; kandi ekigambo eki ngamba tikiba kyangye habwangye, kureka kiba ekya Taata owantumire. 25 Ebi naabibagambira nkiri hamwe naimwe; 26 kwonka Omuhwezi, Mutima Orikwera, ou Taata arituma omu iziina ryangye, niwe aribeegyesa byona ebi naabagambiire. 27 Nimbatsigira obusingye; obusingye bwangye naabubaha, ntarikububaha nk'oku ensi ebuha. Emitima yaanyu erekye kushoberwa nari kutiina. 28 Mwahurira ningira nti: Ningyenda, kandi ndyagaruka. Kuri nimunkunda mukaashemereirwe, ahabw'okuba ninza ahari Taata, kandi Taata ogwo nankira. 29 Ekyo naakibagambira kitakabaireho, ngu ku kiriba kyabaireho, mwikirize. 30 Tinkigamba bingi naimwe, ahabw'okuba mukama w'ensi egi naija. Taanyineho bushoboorozi; 31 kwonka nyowe nkora nk'oku Taata yandagiire, haza ensi ebone kumanya ku mmukunda. Nimwimukye, turugye aha.

15

1 Niinye muzaabibu gw'amazima, na Taata niwe muhingi waagwo. 2 Eitaagi ryona eriri omuriinye eritarikwana, aritemaho; kandi eitaagi eririkwana, arisharira, ngu ryane ebijuma bingi okukiraho. 3 Mbwenu imwe mwaherize kushemezibwa ahabw'ebigambo ebi naabagambiire. 4 Mugume omuriinye, naanye ngume omuriimwe. Nk'oku eitaagi ritabaasa kwana ryonka, ritagumire ha muti, naimwe nikwo mutarikubaasa, mwaba mutagumire muriinye. 5 Niinye muzaabibu, imwe muri amataagi. Weena oguma omuriinye, naanye nkaguma omuriwe, ayana ebijuma bingi; manya nyowe ahi ntari, timwine ki murikubaasa kukora. 6 Weena otaguma muriinye, anagwa nk'eitaagi eritemirwe aha muti, kandi ayoma. Amataagi nk'ago gashanguruzibwa, ganagwa omu muriro, gasya. 7 Ku murikuguma omuriinye, n'ebigambo byangye byaguma omuriimwe, mushabe eki murikwenda kyona, haza muryakiheebwa. 8 Ekihimbisisa Taata, niimwe okwana ebijuma bingi, mukahamya ku muri abatendekwa bangye. 9 Nk'oku Taata yankunzire, naanye nikwo naabakunzire; mugume omuri rukundo yangye. 10 Ku murikuratira ebiragiro byangye, muryaguma omuri rukundo yangye, nkaanye oku naakuratiire ebiragiro bya Taata, nkaguma omuri rukundo ye. 11 Ebyo naabibagambira, ngu okushemererwa kwangye kube omuriimwe, kandi n'okwanyu kwijurire kimwe. 12 Eki nikyo kiragiro kyangye: mukundane nk'oku naabakunzire. 13 Tihariho ogira rukundo erikukira ey'omuntu kuhayo amagara ge ahabwa banywani be. 14 Imwe muri banywani bangye mwaba nimukora ebi ndikubaragiira. 15 Tinkibeeta bahuuku, ahabw'okuba omuhuuku tamanya ki mukama we akora; nimbeeta banywani bangye, ahabw'okuba nkabamanyisa byona ebi Taata yangambiire. 16 Tiimwe mwantooraine, kureka niinye naabatooraine; nkabataho ngu mugyende mwane ebijuma, kandi ngu ebyo bijuma bigumeho, Taata abone kubaha kyona eki murishaba omu iziina ryangye. 17 Eki ndikubaragiira n'eki: mugume mukundane. 18 Ensi ku eribanga, mumanye ku niinye yaabandize kwanga etakabangire. 19 Kuri muri ab'ensi, ensi ekaabakunzire ahabw'okuba abaayo; kwonka imwe ahabw'okutaba baayo, n'ahabw'okuba naabatooraine nkagibaihamu, nikyo egyo nsi erikubangira. 20 Mwijukye ebi naabagambiire nti: Omuhuuku takira mukama we. Ku baraabe bampiiganiise, naimwe baryabahiiganisa; ku baraabe baakwatsire ebi naabagambiire, n'ebyanyu baryabikwata. 21 Ebyo byona baryabibakora nibabantura, ahabw'okuba tibarikumanya owantumire. 22 Kuri ntaraizire nkabagambira, tibaakugizire rubanja; kwonka hati tibaine ky'okwekwatsa ahabw'ekibi kyabo. 23 Weena onyanga, biri ayangire Taata. 24 Kuri ntarabakoreiremu ebitakakorwaga muntu weena, tibaakugizire rubanja; kwonka mbwenu babireebire, haza baanyanga hamwe na Taata. 25 Ekyo kikabaho, ngu ekyahandiikirwe omu iteeka ryabo ekirikugira ngu: Bakaanyangira busha, kihikiirizibwe. 26 Omuhwezi ou ndibooherereza kuruga ahari Taata, niwe Mutima ow'amazima oruga ahariwe, ku ariija, aryahamya ebyangye; 27 naimwe muryaba baakareebi bangye, ahabw'okuba okwiha aha kutandika mutuura naanye.

16

1 Ebyo naabibagambira ngu mutakaatentebuka. 2 Baryababinga omu mateeraniro; kandi obunaku buhikye, obu weena oribaita ariteekateeka, ngu yaakora eki Ruhanga amuragiire. 3 Ebyo baryabikora, ahabw'okuba tibakamanyaga Taata nobu yaakuba nyowe. 4 Mbwenu ebyo byona naabibagambira, ngu obunaku bwabyo ku burihika, mumanye ku naabibagambiire. Ebyo tindabibagambiire mu kutandika, ahabw'okuba nkaba nkibaine. 5 Kwonka mbwenu ninza ahari Ogwo owantumire, kandi tihariho n'omwe omuriimwe orikumbuuza ati: Nooza hi? 6 Mbwenu ahabw'okubagambira, emitima yaanyu yaijura obusaasi. 7 Nobu kiraabe kiri kityo, kwonka ka mbagambire amazima; okugyenda kwangye niimwe kuraagasire; manya ku ndaabe ntagyenzire, Omuhwezi ogwo tariija hariimwe; kwonka ku ndaagyende, ndyamubooherereza. 8 Nawe ku ariija aryashinja abantu b'omu nsi aha bikwatiraine n'ekibi, n'okuhikiirira, kandi n'orubanja. 9 Aha bikwatiraine n'ekibi, ahabw'okuba tibaraanyikiriize; 10 aha kuhikiirira, ahabw'okuba ninza ahari Taata, kandi timurindeeba bundi; 11 aha kucwa orubanja, ahabw'okuba mukama w'ensi egi yaaherize kusingwa orubanja. 12 Nkiine bingi eby'okubagambira, kwonka hati timurikubaasa kubyemera. 13 Mutima ow'amazima ku ariija, aryabahabura, mumanye amazima goona; ahabw'okuba tarigamba habwe wenka, kureka ebi arihurira, nibyo arigamba, kandi aryabamanyisa n'ebiriija kubaho. 14 Aryampimbisisa, ahabw'okuba aryaiha aha byangye, abibagambire. 15 Kyona eki Taata aine n'ekyangye; nikyo naabagirira nti: Byona ebi aribagambira, aryabiiha omu byangye. 16 Hatsigaireyo omwanya mukye mube mutakindeeba; kandi bwanyima y'omwanya mukye mugarukye mundeebe. 17 Bamwe omu batendekwa be baabuuzana bati: Ekyo eki arikutugambira ni ki? Naagira ati: Hatsigaire omwanya mukye mube mutakindeeba; kandi ati: Bwanyima y'omwanya mukye mugarukye mundeebe; kandi ati: Ninza owa Taata. 18 Baagaruka baagira bati: Naamanyisa ki okugira ati: Hatsigaire omwanya mukye? Ka tutarikwetegyereza ki arikumanyisa. 19 Yesu amanya ku barikwenda kumubuuza; atyo abagira ati: Nimubuuzana amakuru g'eki naagamba nti: Hatsigaireyo omwanya mukye mube mutakindeeba, kandi bwanyima y'omwanya mukye mugarukye mundeebe! 20 Buzimazima nimbagambira nti: Imwe muryarira, mucure, kwonka ensi yo eryashemererwa; muryagira obusaasi, kwonka obusaasi bwanyu buryarugamu okushemererwa. 21 Omukazi, ku aba naarumwa, agira obusaasi, ahabw'okuba obunaku bwe bwahika; kwonka ku aheza kuzaara, obwo busaasi bumweba ahabw'okushemerererwa omuntu owaazaarwa omu nsi. 22 Naimwe hati mwine obusaasi, kwonka ndyabareeba obundi, emitima yaanyu eshemererwe, haza okwo kushemererwa kwanyu tihaine orikubaaka. 23 Aha kiro ekyo timurigira ki mwambuuza. Buzimazima nimbagambira nti: Kyona eki murishaba Taata omu iziina ryangye, aryakibaha. 24 Okuhitsya hati timukashabaga kintu kyona omu iziina ryangye; mushabe, muryaheebwa, haza okushemererwa kwanyu kubone kuhikira kimwe. 25 Ebyo byona mbaire nimbibagambira omu nfumu; kwonka obunaku nibwija kuhika, obu ntakibagambira mu nfumu, kureka okubagambira bwerure ebikwatiraine na Taata. 26 Ekyo kiro ku kirihika, muryashaba omu iziina ryangye, kandi tindikugira nti ndyabashabira ahari Taata. 27 Manya eki Taata abakundira, n'ahabw'okuba naimwe mukankunda, kandi mwaikiriza ku naarugira ahari Ruhanga. 28 Nkaruga ahari Taata, naija omu nsi; mbwenu ninduga omu nsi, ninza owa Taata. 29 Abatendekwa be baamugira bati: Mbwenu kwo noogamba butunu, tokicwa nfumu! 30 Hati twayetegyereza ku orikumanya byona, kandi ku omuntu weena atarikwetenga kukubuuza; n'ahabw'ekyo nitwikiriza ku waarugire ahari Ruhanga. 31 Yesu yaabagarukamu ati: Mbwenu buzima kwo mwaikiriza? 32 Reeba, obunaku nibwija kuhika, kandi kwo bwahikire, obu muraataataanisibwe, buri omwe akatoora ogwe, mukantsigaho nyenka; kwonka shi tindi nyenka, ahabw'okuba Taata ari hamwe naanye. 33 Ebyo naabibagambira, ngu mugire obusingye omuriinye. Omu nsi muryareeba enaku; kwonka mugume, nyowe ensi ngisingwire.

17

1 Yesu, ku yaaherize kugamba ebyo, yainamura amaisho, yaareeba ahaiguru, yaagira ati: Taata, obunaku bwahika; ohimbisise Omwana waawe; nawe abone kukuhimbisisa. 2 Manya okamuha obushoboorozi aha bantu boona, ngu abone kuha abu waamukwatsize amagara agatahwaho. 3 Ago magara agatahwaho nikwo kukumanya iwe Ruhanga wenka ow'amazima, na Yesu Kristo ou waatumire. 4 Nyowe nkuhimbisiise omu nsi, naaheza omurimo ogu wampaire kukora. 5 Mbwenu Taata, obu nibwo bunaku naiwe kumpimbisisa omu maisho gaawe n'ekitiinwa eki naashangirwe nyine naiwe, ensi etakahangirwe. 6 Abantu abu wankwatsize noobaiha omu nsi, nkabamanyisa iziina ryawe; bakaba bari abaawe, waabankwatsa, kandi baakuratira ekigambo kyawe. 7 Mbwenu hati nibamanya ku byona ebi wampaire byarugire ahariiwe; 8 ahabw'okuba byona ebi wangambiire nkabibahitsyaho, baabiikiriza, baamanyira kimwe ku naarugire ahariiwe, kandi baikiriza ku niiwe wantumire. 9 Mbwenu nimbashabira; tindikushabira b'ensi, kureka abo abu wankwatsize, ahabw'okuba n'abaawe. 10 Abangye boona n'abaawe, n'abaawe boona n'abangye, kandi nimpimbisirizibwa omuribo. 11 Nyowe tinkiri mu nsi, kwonka bo bagirimu, kandi niinyija ahu ori. Taata Orikwera, obarindise amaani g'eiziina ryawe eri wampaire, babe bamwe nkaitwe. 12 Obu naabaire nkibaine, nkabarindisa amaani g'eiziina ryawe eri wampaire; naabarinda, tihaaburaho n'omwe, kureka ogwo owaabaire ari ow'okubura, ngu Ebyahandiikirwe bibone kuhikiirizibwa. 13 Mbwenu niinyija ahu ori; ebi nimbigamba nkiri omu nsi, ngu okushemererwa kwangye kuhikiiririzibwe omuribo. 14 Nkabahitsyaho ekigambo kyawe; ensi yaabanga ahabw'okuba ti b'ensi, nkaanye oku ntari waayo. 15 Tindikushaba ngu obaihe omu nsi, kureka abarinde Omubi. 16 Ti b'ensi nkaanye oku ntari waayo. 17 Obeezese amazima; ekigambo kyawe nigo mazima. 18 Nk'oku wantumire omu nsi, naanye nikwo ndikugibatumamu. 19 Mbwenu niinyehayo ahabwabo, ngu nabo babone kwezibwa amazima. 20 Tindikushabira aba bonka, ninshabira n'abariinyikiriza ahabw'ekigambo kyabo; 21 boona babe bamwe, nkaiwe Taata oku ori omuriinye, naanye omuriiwe, nabo babe nikwo baaba omuriitwe, haza ensi ebone kwikiriza ku niiwe wantumire. 22 Ekitiinwa eki wampaire nkibahaire, ngu babe bamwe nk'oku turi bamwe, 23 nyowe omuribo, naiwe omuriinye babone kubeera kimwe bamwe, ensi emanye ku niiwe wantumire, kandi ku obakunzire nk'oku wankunzire. 24 Taata, niinyenda abu wankwatsize bagume naanye ahi ndi, babone kureeba ekitiinwa kyangye eki wampaire, ahabw'okuba okankunda ensi etakahangirwe. 25 Taata omwinganisa, ensi tekakumanyaga, kwonka nyowe nkumanya; kandi n'aba nibamanya ku niiwe wantumire. 26 Nkabamanyisa eiziina ryawe, kandi ndyaguma ndimanyise, okukunda oku wankunzire kubone kuba omuribo, naanye mbe omuribo.

18

1 Yesu ku yaaherize kugamba ebyo, yaagyenda n'abatendekwa be, yaayambuka akagyera ka Kedirooni; okwo hakaba hariyo omusiri, yaaguzamu n'abatendekwa be. 2 Yuda owaamureebize akaba naamanya ogwo mwanya, ahabw'okuba kaingi Yesu akaba ateeranirayo n'abatendekwa be. 3 Mpaho yaija omuri ogwo mwanya ayebembeire ekimbuuro ky'abaserukare hamwe n'abarinzi abaayohereziibwe abahongyerezi abakuru n'Abafarisaayo, bakwaitse amatabaza n'emuri n'eby'okurwanisa. 4 Yesu, ahabw'okumanya byona ebirikwenda kumubaho, arugayo ababuuza ati: Nimusherura oha? 5 Bamugarukamu bati: Yesu owa Nazareeti. Abagira ati: Manya niinye. Obwo Yuda owaamureebize akaba ayemereire nabo. 6 Yesu ku abagira ati: Niinye; bagarura ebigyere enyima, bagwa ahansi. 7 Agaruka ababuuza ati: Nimusherura oha? Bati: Yesu owa Nazareeti. 8 Yesu abagira ati: Manya naabagira nti: Niinye. Ku muraabe niinye murikusherura, murekye aba bagyende. 9 Ekyo akakigamba kuhikiiriza eki yaagambire, naagira ati: Abu wankwatsize, tindaburize n'omwe. 10 Simooni Petero, owaabaire aine rurara, agisyorayo, atema omuheereza w'omuhongyerezi omukuru, amucwaho okutu kwa buryo. Ogwo muheereza akaba naayetwa Maliko. 11 Yesu agira Petero ati: Garura rurara yaawe omu kyobate kyayo; noogira ngu tindi w'okunywa ekikopo ki Taata yampaire? 12 Omutwe gw'abaserukare n'omukuru waabo, hamwe n'abarinzi Abayudaaya, baakwata Yesu, baamuboha. 13 Baabanza kumutwara owa Anasi; ahabw'okuba akaba ari ishezaara wa Kayaafa, owaabaire ari omuhongyerezi omukuru omuri ogwo mwaka. 14 Kayaafa ogwo niwe yaabaire ahabwire Abayudaaya ati: Ni kirungi omuntu omwe okufeera abantu boona. 15 Simooni Petero hamwe n'omutendekwa ondi baakurata Yesu. Kandi ogwo mutendekwa, ahabw'okumanywa omuhongyerezi omukuru, ataaha na Yesu omu kibuga ky'omuhongyerezi omukuru. 16 Kwonka Petero we aguma ayemereire aheeru y'eirembo. Omutendekwa, owaabaire naamanywa omuhongyerezi omukuru, nikwo kushohora, akagambira omwishiki omukumiirizi, akataasya Petero omunda. 17 Ogwo mwishiki omukumiirizi nikwo kubuuza Petero ati: Naiwe ori ow'omu batendekwa b'ogwo mushaija? Onu ati: Tindi w'omuribo. 18 Obwo hakaba hariho embeho, abaheereza n'abarinzi bahembire omuriro gw'amakara, beemereire niboota; Petero nawe nikwo kwemerera akoota nabo. 19 Omuhongyerezi omukuru abuuza Yesu aha by'abatendekwa be, n'eby'okwegyesa kwe. 20 Yesu amugarukamu ati: Nkaba ngambira abantu boona butunu; nyegyeseza omu iteeraniro n'omuri Nyaruju, ahu Abayudaaya boona bateeraniire; tinkagambaga kintu kyona omu mubonano. 21 Mbwenu nyowe nombuuriza ki? Buuza abarahuriire ebi naayegyeise; nibo barikumanya ebi naagambire. 22 Ku yaagambire ebyo, omwe aha barinzi abaabaire beemereire aho, yaamuteera oruhi, yaamugira ati: Haza ogarukamu otyo omuhongyerezi omukuru? 23 Yesu amugarukamu ati: Ku ndaabe naagamba kubi, nyomesereza eki naashobya; kwonka ku kiraabe kitariho, wanteerera ki? 24 Bwanyima Anasi amwohereza abohirwe, ahari Kayaafa, omuhongyerezi omukuru. 25 Simooni Petero, ku yaabaire ayemereire naayota, baamubuuza bati: Naiwe ori ow'omu batendekwa be? Ayehakana naagira ati: Tindi w'omuribo. 26 Omwe aha baheereza b'omuhongyerezi omukuru, oine obuzaare n'omushaija ou Petero yaatemireho okutu, agira ati: Tinaakureeba ori nawe omu musiri? 27 Petero agaruka ayehakana; ahonaaho enkoko egamba. 28 Mpaho baiha Yesu owa Kayaafa, bamutwara omu kikaari ky'omutegyeki omukuru, obwo nibutaagurikana. Kwonka bo tibaataaha muri ekyo kikaari, ngu kitakaabahagaza, bakabura kurya Obugyenyi bw'Okuhingurwaho. 29 Pilaato nikwo kushohora, akabashanga aheeru, akababuuza ati: Omushaija ogu nimumutabaariza ki? 30 Bamugarukamu bati: Kuri atari nkozi y'ebibi titwakumukureeteire. 31 Pilaato ati: Nimwirooko nu, mumutware, mumucwere orubanja nk'oku eiteeka ryanyu riri. Abayudaaya bamugarukamu bati: Itwe titurikwikirizibwa kwita muntu. 32 Ekyo kikahikiiriza ebi Yesu yaagambire naamanyisa oku arifa. 33 Pilaato atyo agaruka omu kikaari, ayeta Yesu, amubuuza ati: Weeza ori Omugabe w'Abayudaaya? 34 Yesu agarukamu ati: Ekyo waakibuuza ahabwawe, nainga hariho abandi abakungambiire? 35 Pilaato ati: Nyowe shi ndi Omuyudaaya? Ab'eihanga ryawe hamwe n'abahongyerezi abakuru, ka nibo baakundeetera. Okozire ki? 36 Yesu amugarukamu ati: Manya obugabe bwangye ti bw'ensi egi. Obugabe bwangye kuri buri obw'ensi egi, engabo zangye zikaarwaine, ndeka kurekurirwa Abayudaaya; kwonka obugabe bwangye kunu tiyo bukomooka. 37 Pilaato agira ati: Nikwo kugira nu, ngu ori omugabe? Yesu agarukamu ati: Waakigamba ku ndi omugabe, eki naazaariirwe kandi ekyandeetsire omu nsi n'okuhamya amazima. Ow'amazima weena ahurira eiraka ryangye, 38 Pilaato ati: Amazima n'enki? Ku agamba ekyo, agaruka ashohora, ashanga Abayudaaya, abagira ati: Nyowe tindikureeba kirikusingisa omuntu ogu orubanja. 39 Kwonka nk'oku omucwe gwanyu guri, nshangwa mbarekurira embohe emwe aha kiro ky'Obugyenyi bw'Okuhingurwaho; mbwenu nimwenda mbarekurire Omugabe w'Abayudaaya? 40 Ku bahurira ekyo, bayomba nibagira bati: T'ogu, kureka Baraba. Baraba ogwo akaba ari omwambuzi.

19

1 Bwanyima Pilaato akaragiira ku batwara Yesu bakamwasha. 2 Ekyo ku kyahwaire, abaserukare baaruka ekirunga ky'amahwa, baakimuta aha mutwe, baamujweka bushuuti ya bujwa. 3 Baaguma nibaija ahu ari, nibagira bati: Singa, Mugabe w'Abayudaaya! Batyo bamuteera empi. 4 Mpaho Pilaato agaruka ashohora, abagira ati: Reeba, naaza kumubareetera, mumanye ku ntaareeba kirikumusingisa orubanja. 5 Yesu atyo ashohora ajwaire ekirunga ky'amahwa na bushuuti ya bujwa. Pilaato abagira ati: Omuntu ngugu! 6 Abahogyerezi abakuru hamwe n'abarinzi, ku bamureeba, bayomba bati: Mubambe aha musharaba! Mubambe aha musharaba! Pilaato ati: Mube niimwe mwamutwara, mumubambe; nyowe nindeeba hatariho kirikumusingisa orubanja. 7 Abayudaaya bati: Twine eiteeka, kandi ahabw'eiteeka n'ow'okufa, ahabw'okuba akeegira Omwana wa Ruhanga. 8 Pilaato ku ahurira baagamba ebyo, ayeyongyera kutiina; 9 atyo agaruka omu kikaari, abuuza Yesu ati: Beitu oruga hi? Kwonka Yesu tagira ki amugarukamu. 10 Pilaato nikwo kumubuuza ati: Torikwenda kugira eki wangambira? Torikumanya ku nyine obushoboorozi kukurekura nari kukubamba aha musharaba? 11 Yesu agarukamu ati: Tokungizireho bushoboorozi, kuri butarakuhairwe Ow'omu iguru; n'ahabw'ekyo owaakundekurira niwe aine orubanja orurikukira orwawe. 12 Ekyo kyareetera Pilaato kusherura oburyo bw'okumurekura; kwonka Abayudaaya baayomba bati: Ku oraamurekure, biri tori munywani wa Kaisaari; weena oyegira omugabe, aba agomeire Kaisaari. 13 Pilaato ku ahurira ebyo bigambo, aragiira ku bashohoza Yesu, ashutama aha kitebe ekicwerwaho emanja, omu mwanya gurikwetwa Omwariro, omu Ruheburaayo, Gabata. 14 Obwo rikaba riri eizooba ry'Okweteguurira Obugyenyi bw'Okuhingurwaho, aha shaaha nka mukaaga, Pilaato agira Abayudaaya ati: Reeba Omugabe waanyu! 15 Bayomba bati: Mwite! Mwite! Mubambe aha musharaba! Pilaato ati: Nimwenda ku mbamba Omugabe waanyu aha musharaba? Abahongyerezi abakuru baamugarukamu bati: Itwe titwine ondi mugabe, kureka Kaisaari. 16 Pilaato atyo arugaho amubarekurira kubambwa aha musharaba. Batyo batwara Yesu; 17 ashohora ayekoreire omusharaba gwe kuza omu mwanya ogurikwetwa ogw'Empanga y'Omutwe, omu Ruheburaayo, Gologota, 18 ahi baamubambiire aha musharaba n'abandi babiri, omwe aha rubaju rumwe, ondi aha rundi, na Yesu ahagati. 19 Pilaato ahandiika ekirango, akita aha musharaba; kirikugira kiti: YESU OWA NAZAREETI, OMUGABE W'ABAYUDAAYA. 20 Ekyo kirango kyashomwa Abayudaaya baingi, ahabw'okuba omwanya ogu Yesu yaabambirwemu gukaba gutari hare n'orurembo; kandi kikaba kihandiikirwe omu Ruheburaayo n'omu Rulatini n'omu Ruguriiki. 21 Abahongyerezi abakuru b'Abayudaaya nikwo kugira Pilaato bati: Tokuhandiikire oti: Omugabe w'Abayudaaya, kureka oti: Akagira ati: Ndi Omugabe w'Abayudaaya. 22 Pilaato abagarukamu ati: Eki naahandiikire, naakihandiikire. 23 Abaserukare, ku baaherize kubamba Yesu, baatwara ebijwaro bye, baabibaganisa omu miteeko ena, buri omwe yaatwara gumwe. Ekanzu ye ekaba etabaziirwe, kureka erukirwe yoona okwiha omu maraka okuhitsya aha bigyere. 24 Batyo bagambirana bonka bati: tutakaagitaagura; haakiri tugiteerere enteenyu kureeba oraabe mukama waayo. Ekyo kikabaho kuhikiiriza ekyahandiikirwe ekirikugira ngu: Bakabagana ebijwaro byangye, n'emyenda yangye baagiteerera enteenyu. 25 N'abo baserukare nikwo baatwarize batyo. Haihi n'omusharaba gwa Yesu hakaba heemereireho nyina na nyinento, na Mariya muka Keloopa, na Mariya Magadaleena. 26 Yesu ku yaareebire nyina, n'omutendekwa ou yaabaire akunda amwemereire aha rubaju, yaagira nyina ati: Mukaikuru, reeba omwana waawe! 27 Kandi yaagira omutendekwa ati: Reeba nyoko! Okwiha obwo ogwo mutendekwa yaamutwara owe. 28 Bwanyima Yesu, ku yaamanyire ngu byona byahwa, kandi ahabw'okuhikiiriza Ebyahandiikirwe, yaagira ati: Nyine eiriho. 29 Aho hakaba hariho enjoga eijwire viino y'encenku; batyo bajabika ekyangu omuri egyo ncenku, bakita aha kati k'enyaweera, bakimuta aha munwa. 30 Yesu ku aheza kunywa egyo ncenku, agira ati: Kyahwa. Atyo ainika omutwe, ahayo amagara ge. 31 Ahabw'okushangwa eizooba eryo ryabaire riri ery'Okweteguura, n'ahabw'okutenda ngu emitumbi egume aha musharaba ahari Sabato manya-- Sabato egyo ekaba eri nkuru-- Abayudaaya baashaba Pilaato, ngu babahende amaguru, n'emitumbi bagiiheho. 32 N'ahabw'ekyo abaserukare baija, baahenda amaguru g'omuntu w'okubanza owaabambirwe nawe, baataho ag'owa kabiri. 33 Ku baahikire ahari Yesu, baashanga yaafiire, tibaamuhenda maguru; 34 kwonka omwe aha baserukare yaamucumita eicumu omu rubaju, ahonaaho haarugamu eshagama n'amaizi. 35 Owaakireebire akakihamya, haza okuhamya kwe n'okw'amazima, kandi naamanya ku eki arikugamba kiri eky'amazima, ngu naimwe mubone kwikiriza. 36 Manya ebyo bikabaho, ngu ekyahandiikirwe kibone kuhikiirizibwa, ekirikugira ngu: Tiharibaho igufa rye na rimwe eririhendwa. 37 N'ahandi ekyahandiikirwe nikigira kiti: Baryahanga amaisho ogwo ou baacumitsire. 38 Ebyo ku byahwaire, Yosefu owa Arimataaya, owaabaire ari omutendekwa wa Yesu, kwonka bwesherekye ahabw'okutiina Abayudaaya, yaashaba Pilaato ku amwikiriza kutwara omutumbi gwa Yesu; Pilaato yaikiriza. Batyo baija, baagutwara. 39 Nikodemo owaizire ahari Yesu nyekiro omurundi ogwabandize, nawe yaija areetsire ekijwangye ky'entsinda n'enkaka, birikuhitsya oburemeezi bwa kiloguramu nka makumi mukaaga. 40 Baatwara omutumbi gwa Yesu, baaguzinga omu mitanda ya kitaani erimu eby'emigaju, nk'oku omugyenzo gw'okuziika kw'Abayudaaya guri. 41 Aha mwanya gu yaabambiirwemu, hakaba hariho omusiri ogurimu ekituuro kisya ekitakaziikwamuga muntu. 42 Nk'oku ryabaire riri eizooba ry'Abayudaaya ery'Okweteguura, n'ekyo kituuro kiri haihi, baaba nikyo baatamu Yesu.

20

1 Aha kiro ky'okubanza omu wiiki, Mariya Magadaleena akaija kare aha kituuro nibutaagurikana; yaashanga eibaare riihirwe aha kituuro. 2 Yaija nairuka, yaahika Simooni Petero n'omutendekwa ori ou Yesu yaabaire akunda, yaabagira ati: Baihire Mukama omu kituuro, haza titurikumanya hi bamutaire. 3 Petero n'ogwo mutendekwa nikwo kuza aha kituuro. 4 Batyo bombi bairuka, kwonka omutendekwa ori atsiga Petero, amutanga aha kituuro; 5 aringuriza, areeba emyenda ya kitaani eri aho, kwonka tataahamu. 6 Bwanyima Simooni Petero aija amukuratiire, ataaha omu kituuro; areeba emyenda ya kitaani eri aho, 7 n'omutanda ogwabaire gumushembire guri aha kwagwo hangahari. 8 Bwanyima omutendekwa ori, owaabandize aha kituuro, nawe ataahamu, areeba, aikiriza. 9 Kwonka okuhitsya obwo bakaba batakamanyire ekyahandiikirwe ekyabaire nikigira ngu n'ow'okuzooka omu bafiire. 10 Batyo abo batendekwa bagaruka omuka. 11 Mariya ku yaabaire ari aheeru y'ekituuro naarira, yainama, yaakiringurizamu; 12 yaareeba baamaraika babiri bajwaire ebirikwera, bashutami ahu omutumbi gwa Yesu gubaire guri; omwe aha mutwe, ondi aha bigyere. 13 Baamugira bati: Mukazi 'we, noorizibwa ki? Abagarukamu ati: Manya batwaire Mukama wangye, kandi tindikumanya hi bamutaire. 14 Ku yaagambire ekyo, yaahinduka, yaareeba Yesu ayemereire aho; kwonka tiyaamumanya ku ari we. 15 Yesu amugira ati: Mukazi 'we, noorizibwa ki? Noosherura oha? Mariya ku ateekateeka ngu n'omuhingi w'ogwo musiri, amugira ati: Mukama wangye, ku oraabe niiwe omutwaire, ngambira ahu omutaire, ngyende mmwiheyo. 16 Yesu amugira ati: Mariya! Onu ahinduka, amugira omu Ruheburaayo ati: Rabooni! amakuru ngu Mwegyesa. 17 Yesu amugira ati: Otankwataho, ahabw'okuba tinkatembire mu iguru owa Taata, kwonka irooko, ogambire beene Taata, oti: Yaaza kutemba omu iguru, ahari Ishe kandi Shoimwe, ahari Ruhanga we kandi Ruhanga waanyu. 18 Mariya Magadaleena atyo agyenda, agambira abatendekwa ku yaareeba Mukama, kandi ku yaamugambira ebyo bigambo. 19 Omwabazyo gw'eryo izooba ku gwakiikire, aha kiro ky'okubanza omu wiiki, abatendekwa ku baabaire beekingiraine ahabw'okutiina Abayudaaya, Yesu yaija, yaabeemerera ahagati, yaabagira ati: Nimukagire obusingye! 20 Ku aheza kubagira atyo, abooreka engaro ze n'orubaju rwe. Abatendekwa, ku bareeba Mukama, bashemererwa munonga. 21 Agaruka abagira ati: Nimukagire obusingye! Nk'oku Taata yantumire, naanye nikwo ndikubatuma. 22 Ku yaaherize kubagambira ebyo, yaabahuuhaho omwitsyo, yaabagira ati: Nimutungye Mutima Orikwera. 23 Abu murikusaasira ebibi, nibabisaasirwa; abu mutarikubisaasira nibibagumaho. 24 Tomasi orikwetwa Mpasha, omwe aha batendekwa eikumi na babiri, akaba atari hamwe nabo obu Yesu yaija. 25 Abandi batendekwa ku baamugizire bati: Twareeba Mukama! Yaabagarukamu ati: Ku ndaabe ntareebire nkojo z'emishumaari omu biganja bye, nkakoza orukumu rwangye omuri ezo nkojo, kandi ku ndaabe ntamukozire mu rubaju n'engaro yangye, tindikwikiriza. 26 Ku haahingwireho ebiro munaana, abatendekwa nabwo bakaba bari omu nju, kandi na Tomasi ari hamwe nabo, Yesu yaija enyigi zikingire, yaabeemerera ahagati, yaabagira ati: Nimukagire obusingye! 27 Bwanyima yaagira Tomasi ati: Koza aha orukumu rwawe, oreebe ebiganja byangye. Reeta engaro yaawe, ogite omu rubaju rwangye; orekye kuba entaikiriza kureka orikwikiriza. 28 Tomasi amugarukamu ati: Ai Mukama wangye kandi Ruhanga wangye! 29 Yesu amugira ati: Waikiriza ahabw'okuba wandeeba. Baine omugisha abaikiriza bataine ki bareebire. 30 Hariho obundi bumanyiso bwingi obu Yesu yaakozire, abatendekwa bakabureeba, obutarahandiikirwe omuri eki kitabo. 31 Kwonka obu bukahandiikwa ngu mwikirize ku Yesu ari Kristo Omwana wa Ruhanga, kandi ku muraikirize, mutungye amagara omuriwe.

21

1 Ebyo ku byahwaire, Yesu yaagaruka yaayeyoreka abatendekwa be aha nyanja ya Tiberiya; kandi ekyo kikabaho kiti: 2 Simooni Petero, na Tomasi oyetwa Mpasha, Natanaeli owa Kaana eya Galilaaya, na beene Zebedaayo, n'abandi batendekwa be babiri, bakaba bari hamwe. 3 Simooni Petero yaabagira ati: Ninza kujuba. Bamugarukamu bati: Naitwe ka tugyende naiwe. Batyo bagyenda, baza omu bwato, kwonka ekyo kiro tibagira ki baakwatsa. 4 Ku bwabaire nibusheesha, Yesu yaaboneka ayemereire aha nkungu; kwonka abatendekwa be tibaamumanya ku ari we. 5 Atyo ababuuza ati: Boojo 'mwe, mwine eki mwakwatsire? bamugarukamu bati: Ngaaha. 6 Abagira ati: Mutambikye akatimba aha rubaju rwa buryo rw'obwato, nimwija kugira eki mwakwatsa. Batyo bakatambika, kandi ahabw'ebyenyanja kuba bingi, baremwa kukakiriza kukata omu bwato. 7 Omutendekwa ou Yesu yaabaire akunda, agira Petero ati: Manya ni Mukama. Simooni Petero, ku ahurira ngu ni Mukama, ayezirika omwenda, ahabw'okuba akaba ajwaire busha, atyo ayejuguta omu maizi. 8 Abatendekwa abandi bo baizira omu bwato, nibakurura ako katimba kaijwire ebyenyanja, ahabw'okuba bakaba batari hare n'enkungu, entambwe nka igana. 9 Ku baahikire bati aha nkungu, baashangaho omuriro gw'amakara gutarikirweho ebyenyanja, n'emigaati eri aho. 10 Yesu abagira ati: Nimureete aha byenyanja ebi mwakwatsa. 11 Simooni Petero yaagaruka omu bwato, yaanyurura akatimba, yaakahitsya aha nkungu kaijwire ebyenyanja bihango igana na makumi ataano na bishatu: kandi nobu byabaire biri bingi bityo, kwonka akatimba tikaracwekire. 12 Yesu abagira ati: Nimwije murye ekyakasheeshe. Haza tihaabaho n'omwe omu batendekwa owaayehangire kumubuuza ati: Beitu ori oha? Bakamanyira kimwe ku ari Mukama. 13 Yesu atyo aija, akwata omugaati, agubaha, n'ebyenyanja atyo. 14 Ogwo gukaba omurundi gwa kashatu Yesu kweyoreka abatendekwa be, yaaheza kuzooka omu bafiire. 15 Ku baaherize kurya eky'akasheeshe, Yesu yaabuuza Simooni Petero ati: Simooni mwene Yohaana, nonkunda okukira aba? Amugarukamu ati: Eego, Mukama wangye; noomanya ku ndikukukunda. Yesu amugira ati: Riisa abaana b'entaama bangye. 16 Ayongyera amubuuza omurundi gwa kabiri ati: Simooni mwene Yohaana, nonkunda? Onu amugarukamu ati: Eego, Mukama wangye; noomanya ku ndikukukunda. Yesu amugira ati: Reeberera entaama zangye. 17 Bwanyima amubuuza omurundi gwa kashatu ati: Simooni mwene Yohaana, nonkunda? Petero kimusaasa ahabw'okumubuuza omurundi gwa kashatu ati Nonkunda? Amugira ati: Mukama wangye, noomanya byona; noomanya ku ndikukukunda. Yesu amugira ati: Riisa entaama zangye. 18 Buzimazima ninkugambira nti: Obu waabaire ori omutsigazi, okaba oyezirika, oza ei orikwenda; kwonka ku oriba omugurusi, oryagorora emikono, ondi akuzirikye, akutware ei otarikwenda. 19 Ebyo akabigamba naayoreka emifeere ei Petero arifamu kuhaisa Ruhanga ekitiinwa. Ku yaaherize kugamba ekyo, yaamugira ati: Nkuratira. 20 Petero ahinduka, areeba omutendekwa, ou Yesu yaabaire akunda, abakuratiire, niwe ogwo owaamwegamiire omu kifuba nibarya, akamubuuza ati: Mukama, nooha oraakureebye? 21 Petero, ku amureeba, abuuza Yesu ati: Mukama wangye, mbwenu shi ogu aryaba ata? 22 Yesu amugarukamu ati: Ku ndaabe niinyenda ngu agumeho okuhitsya obu ndiija, iwe ekyo noofa ki nakyo? Ekyawe n'okunkuratira. 23 Bwanyima orukuru rwabuga omuri beene waabo, ku ogwo mutendekwa atarifa. Haza Yesu ataragizire ngu Yohaana tarifa, kureka ati: Ku ndaabe niinyenda ngu agumeho okuhitsya obu ndiija, iwe ekyo noofa ki nakyo? 24 Ogwo mutendekwa niwe arikuhamya ebyo byona, kandi niwe yaabihandiikire; reero nitumanya ngu ebi arikuhamya n'eby'amazima. 25 Hariho n'ebindi bingi ebi Yesu yaakozire; kuri noogira ngu byona bikahandiikwa, ningira ngu ensi yoona tekubaasize kuhikwamu bitabo byona ebyakuhandiikirwe.