1

1 Kara na kara hakaba haroho Kigambo; Kigambo akaba ali hamu na Ruhanga kandi Kigambo akaba ali Ruhanga. 2 Okurugirra kimu ha kubanza akaba ali hamu na Ruhanga. 3 Ebintu byona bikahangwa nibiraba omuli uwe, kandi uwe haatali busaho kintu kyona ekyahangirwe. 4 Omuli uwe obwomeezi numwo bukaba buli; kandi obwomeezi obu nugwo gwali musana gw'abantu. 5 Omusana ogu gujwera omu mwirima, kandi omwirima tigukaguraazaaga. 6 Hakaba haroho omuntu ayatumirwe Ruhanga, ibara lye nuwe Yohaana. 7 Ogu akaija kuba kaiso ow'okumanyisa eby'omusana, abantu boona nukwo baikirize habwe. 8 Uwe akaba atali musana, baitu akaija kuba kaiso w'eby' omusana. 9 Omusana ogw'amazima ogujwera abantu boona, gukaba nigwija omunsi. 10 Akaba ali omunsi, kandi ensi ekahangirwa omuli uwe, baitu nabwo etamumanyirre. 11 Akaija owaabu, kyonka abantu be batamutangirre. 12 Baitu boona abaamutangiriire, baamwikiriza akabaha obusobozi obw'okufooka abaana ba Ruhanga. 13 Abo nubo abatarazairwe omu buzarranwa bw'omuntu, rundi omu kwegomba kw'omubiri; baitu abaazairwe Ruhanga. 14 Kigambo akafooka muntu, yaikara omuli itwe aijwire obwomeezi n'amazima; tukarora ekitiinisa kye, ekitiinisa ekiheebwa Omwana omu wenka owa Isiitwe. 15 Yohaana akamumanyisa obu yarangiriire haiguru ati: “Onu nuwe ou nagambireho nti: ‘Arukwija ankuraatiire, nankira ekitiinisa, habwokuba akabaho nyowe ntakabaireho.’” 16 Itwena tukatunga ha mbabazi ze, nituheebwa emigisa etarukubarwa. 17 Habwokuba Ebiragiro bikaija nibiraba omuli Musa; obwomeezi n'amazima bikaija nibiraba omuli Yesu Kristo. 18 Busaho n'omu ararozire Ruhanga, kwihaho Omwana omu wenka anyakumwigamiire, nuwe yamumanyisize abantu. 19 Bunu nubwo bwakaiso bwa Yohaana, Abayudaaya obu baamutumireho banyakatagara n'Abaleevi abaarugire Yerusaalemu kumukaguza bati: “Niiwe oha?” 20 Akaatura, ataculeere, baitu akaatura bbwa ati: “Nyowe tindi Kristo.” 21 Baamukaguza bati: “Kandi si niiwe oha? Niiwe Eriya?” Yabagarukamu ati: “Tindi ogu.” Nandiki bbo bati: “Niiwe murangi oli? ” Yabagarukamu ati: “Nangwa.” 22 Baayongera kumukaguza bati: “Niiwe oha? Tugarukemu, otugambire eki turaamanyisa abo abatutumire. Nooyeyeta oha?” 23 Nukwo Yohaana kubagarukamu ati: “Ninyowe ogu arukwamirra omwirungu nti: ‘Muterekereze omuhanda gwa MUKAMA’, omurangi Isaaya nkooku yarangire.” 24 Abo abakaba batumirwe Abafalisaayo, 25 baamukaguza bati: “Kandi habwaki noobatiza obu oraaba otali Kristo, rundi Eriya, rundi omurangi oli?” 26 Yohaana yabagarukamu ati: “Nyowe nimbatiza n'amaizi, baitu omuli inywe heemeriiremu ou mutarukumanya; 27 nuwe ogu arukunnyija enyuma, kandi tinsemeriire kusuumurra orukoba rw'enkaito ze.” 28 Ebi bikabaho Betaniya, nseeri y'ekisaaru Yorudaani, nambere Yohaana akaba naabatiriza. 29 Ha kiro ekyakurasireho, Yohaana akarora Yesu namwizira, yagamba ati: “Murole Omwana gw'entaama wa Ruhanga, murole anyakwihaho abantu ebibi! 30 Ogu nuwe ou nagambireho nti: ‘Haroho arukunnyija enyuma, arukunkira ekitiinisa, habwokuba akabaho nyowe ntakabaireho.’ 31 Na nyowe nyenka nkaba ntamumanyire; baitu nikyo naiziire nimbatiza n'amaizi, nukwo amanyisibwe Isirairi.” 32 Yohaana akagumya naagamba ati: “Nkarora Mwoyo Ahikiriire naasirimuka naaruga omwiguru omu kisisani ky'eriiba, yamwikaraho. 33 Na nyowe nyenka nkaba ntarukumumanya; baitu Ogu ayantumire kubatiza n'amaizi, nuwe yangambiire ati: ‘Ogu ou oraarora Mwoyo naamusirimukaho naamwikaraho, nuwe abatiza na Mwoyo Ahikiriire.’ 34 Eki nkakirora kandi naagumya nti: Ogu nuwe Mwana wa Ruhanga.” 35 Ha kiro ekyakurasireho, Yohaana akaba ayemeriire na babiri ha beegesebwa be; 36 obu yarozire Yesu naahingura, yabagambira ati: “Murole Omwana gw'entaama wa Ruhanga!” 37 Abeegesebwa ababiri bakamuhurra naagamba eki, nukwo kuhondera Yesu. 38 Uwe yakubutuka, yabarora bamuhondiire, yabakaguza ati: “Nimuserra ki?” Baamugarukamu bati: “Rabbi” (amakuru gaakyo ngu, Mwegesa). “Nooraara nkaha?” 39 Yabagarukamu ati: “Mwije muroleyo.” Baagenda baarora nambere yaraaraga, baraara nawe ekiro eki, habwokuba esaaha zikaba ziri nka ikumi eza rwebagyo. 40 Omu ha babiri abaahuliire Yohaana ebi yagambire kandi bahondera Yesu, nuwe Andereya, mugenzi wa Simooni Petero. 41 Andereya akabanza kuhikaho mukuru we Simooni, yamugambira ati: “Turozire Mesiya” (amakuru gaakyo ngu, Kristo.) 42 Yamuhikya hali Yesu. Yesu yamugumyaho amaiso, yagamba ati: “Niiwe Simooni mutabani wa Yohaana? Oraayetwaga Keefa” (amakuru gaakyo ngu, Petero rundi mwandara). 43 Ekiro ekyakurasireho, Yesu obu yamazire kucwamu kugenda Galiraaya, yatangaana Filipo, yamugambira ati: “Mpondera.” 44 Filipo akaba ali wa Betisaida, ekyaro ky'owaabu Andereya na Petero. 45 Filipo yatangaana Nasanairi yamugambira ati: “Turozire ogu Musa ou yahandiikireho omu Biragiro, kandi abarangi ou baarangire. Nuwe Yesu owa Nazareeti, mutabani wa Yosefu.” 46 Nukwo Nasanairi kumukaguza ati: “Nazareeti esobora kurugwamu ekintu ekirungi?” Filipo yamugarukamu ati: “Ija oyerorre.” 47 Yesu obu yarozire Nasanairi naija nambere ali, yamugambaho ati: “Dora Omunyaisirairi mali ataina bugobya!” 48 Nasanairi yamukaguza ati: “Wammanya ota?” Nandiki Yesu ati: “Filipo obu abaire atakakwesire, nkurozirege oli hansi y'omutini.” 49 Nasanairi yamugarukamu ati: “Mwegesa, niiwe Mwana wa Ruhanga! Niiwe Mukama wa Isirairi!” 50 Nandiki Yesu ati: “Habw'okukugambira nti: Nkurozirege hansi y'omutini, nikyo oikiririize? Baitu olirora ebikuru ebirukukira binu.” 51 Kandi yayongera ati: “Mazimakwo ninkugambira nti: Olirora iguru likingwirwe na bamalaika ba Ruhanga nibatembera kandi nibasirimukira ha Mwana w'omuntu.”

2

1 Obu haahingwireho ebiro bisatu, hakabaho obugenyi bw'obugole omu Kana orwa Galiraaya; na nyina Yesu akabutaaha. 2 Yesu nawe akaraalizibwa ha bugenyi hamu n'abeegesebwa be. 3 Eviini obu yahoire, nyina Yesu yamugambira ati: “Eviini ebahoireho.” 4 Yesu nukwo kumugarukamu ati: “Mukazi, okwetaaga kwawe tinukwo kwange akasumi kange tikakahikire.” 5 Baitu nyina yagambira abaheereza ati: “Kyona eki arakabagambira, mukikole.” 6 Kandi hakaba haroho entugiro z'amabaale mukaaga ezi baataireho habw'omurwa gw'Abayudaaya ogw'okunaaba; buli emu yarugwamuga engemeko makumi abiri rundi makumi asatu. 7 Yesu nukwo kugambira abaheereza ati: “Entugiro ezi muziijuze amaizi.” Baaziijuliza kimu okuhika ha migoma. 8 Yabagambira ati: “Hati mutaheho, mutwarre mukuru w'obugenyi.” Baamutwarra. 9 Mukuru w'obugenyi obu yarolezeeho amaizi agafookere viini, kandi atamanyire nambere yarugire (baitu abaheereza abaatahire amaizi bbo bakamanya), nukwo kweta kigabura, 10 yamugambira ati: “Omuntu weena abanza kuteeka eviini enungi; abantu obu bamara kuhaaguka, nubwo abaha kaizi; baitu iwe okyaina empotole okuhika hati!” 11 Eki nikyo ekyamahano eky'okubanza Yesu eki yakozire. Akakikorra omu Kana orwa Galiraaya, yayoleka ekitiinisa kye; n'abeegesebwa be baamwikiriza. 12 Ebi obu byahoire, Yesu yagenda Kafaranaumu, hamu na nyina n'abagenzi be n'abeegesebwa be; baamarayo ebiro bike. 13 Ekiro eky'obugenyi bw'Abayudaaya obw'okwijuka Okuhingurwaho kikaba kiri haihi kuhika, Yesu nukwo kugenda Yerusaalemu. 14 Obu yataahire omunju ya Ruhanga yasangamu abantu abakaba nibatunda ente, entaama, n'amaiba, hamu n'abarukuhingisa sente nibakora emirimo yabo. 15 Uwe yayongosa omuguha, boona yababinga omunju ya Ruhanga, hamu n'ente n'entaama zaabo. Sente z'abarukuhingisa yaziseesa hansi, yajuumika emeeza zaabo. 16 Yagambira abo abakaba nibatunda amaiba ati: “Ebi byona mubiihe hanu. Enju ya Taata muleke kugifoora nju y'obusuubuzi.” 17 Abeegesebwa nubwo baijukire nkooku kyahandiikirwe kiti: “Ihali ry'enju yaawe likammaramu omutima.” 18 Aho Abayudaaya baamukaguza bati: “Oratwoleka karorwaho ki akarukukukoza binu?” 19 Yesu yabagarukamu ati: “Museese Enju ya Ruhanga enu, nyowe ndagaruka ngyemereze omu biro bisatu.” 20 Nukwo Abayudaaya kumugambira bati: “Enju ya Ruhanga enu ekatwara emyaka makumi ana na mukaaga kugyombeka, kandi iwe oraagyemerereza omu biro bisatu?” 21 Baitu uwe, Enju ya Ruhanga yabalizeeho, nugwo mubiri gwe. 22 kandi obu yamazire kuhumbuuka omu bafu, abeegesebwa be nubwo baijukire nkooku yakibalizeeho; baikiriza Ebyahandiikirwe n'ebigambo Yesu ebi yagambire. 23 Obu akaba ali Yerusaalemu ha bugenyi obw'okwijuka Okuhingurwaho, baingi bakamwikiriza, bamazire kurora ebirukuhuniriza ebi yakozire; 24 baitu Yesu atabahwereyo, 25 habwokuba akaba naamanya abantu boona, kandi akaba atarukwetaaga muntu n'omu amumanyise ebya mugenzi we. Ningira uwe wenka akaba naamanya ebiri omu mutima gw'omuntu.

3

1 Omu Bafalisaayo hakaba harumu omuntu omu, ibara lye Nikodemo, ow'akaba ali mulemi mu Bayudaaya. 2 Omusaija ogu akaija hali Yesu ekiro, yamugambira ati: “Rabbi, nitumanya nkooku oli mwegesa ayarugire hali Ruhanga; habwokuba busaho muntu n'omu asobora kukora ebihuniriza nk'ebi okora, rundi buli Ruhanga ali nawe.” 3 Yesu yamugarukamu ati: “Mali mali ninkugambira nti: Omuntu obu atazaarwa buhyaka, tasobora kurora obukama bwa Ruhanga.” 4 Nukwo Nikodemo kumukaguza ati: “Omuntu asobora ata kuzaarwa, kandi kunu akuzire? Asobora kugaruka omu nda ya nyina, nukwo azaarwe?” 5 Yesu yamugarukamu ati: “Mazimakwo ninkugambira nti: Omuntu obu atazaarwa omu maizi n'omu Mwoyo Ahikiriire, tasobora kutaaha omu bukama bwa Ruhanga. 6 Eki ekizaarwa omubiri guba mubiri, kandi eki ekizaarwa Omwoyo guba mwoyo. 7 Baitu oleke kuhunirizibwa eki nkugambiire nti: ‘Nimusemerra okuzaarwa buhyaka.’ 8 Omuyaga guteera, nigutwara nambere gurukugonza, kandi iwe oguhurra nkooku gurukuteera; baitu tomanya nambere gurukuruga rundi nambere gurukugenda. Nukwo kiba kiti na hali abo abazairwe Mwoyo.” 9 Nikodemo yamukaguza ati: “Mara eki nikisoboka kita?” 10 Nandiki Yesu ati: “Ebi iwe torukubimanya, kandi kunu oli mwegesa w'Abaisirairi? 11 Mazimakwo ninkugambira nti: Nyowe ngamba ebi ndukumanya, kandi ngumya ebi ndozire; baitu inywe timwikiriza obwakaiso bwange. 12 Obu ndaaba mbagambiire eby'omunsi, timwabiikiriza; muraasobora muta kwikiriza obu ndabagambira eby'omwiguru? 13 Busaho n'omu aratembere omwiguru, kwihaho ogu ayarugireyo, nuwe Mwana w'omuntu. 14 Kandi Musa nkooku yahanikire enjoka omwirungu, n'Omwana w'omuntu nukwo asemeriire kuhanikwa ati; 15 weena arukumwikiriza atunge obwomeezi obutahwaho.” 16 Kumanya Ruhanga yagondeze ensi, akahayo Omwana we omu wenka, nukwo weena arukumwikiriza aleke kuhwerekerra, baitu atunge obwomeezi obutahwaho. 17 Ningira Ruhanga atatume Omwana we omunsi kugisingisa omusango; baitu akamutuma agijune. 18 Anyakumwikiriza tasingwa musango; baitu atamwikiriza gumazire ira kumusinga, habwokuba taikiriize Omwana omu wenka owa Ruhanga. 19 Ha gurukumusingira nuho hanu: omusana gukaija omunsi, baitu abantu baagonza omwirima kukira omusana, habwokuba ebikorwa byabo byali bibi. 20 Weena anyakukora kubi anoba omusana kandi agwetantara, nukwo ebikorwa bye bireke kurorwa. 21 Baitu weena anyakukora eby'amazima ayehikye ha musana, nukwo ebikorwa bye birorwe bwerebwere, habwokuba bikozirwe nkooku Ruhanga agonza. 22 Ebi obu byahoire, Yesu yagenda n'abeegesebwa be omwisaza lya Buyudaaya; yaikarayo nabo naabatiza. 23 Yohaana nawe akaba naabatiriza Ainoni haihi na Saliimu, habwokuba hakaba haliyo amaizi maingi. Abantu baijaga nibabatizibwa. 24 Obu, Yohaana akaba atakatairwe omu nkomo. 25 Aho hakaimukaho empaka hagati y'abeegesebwa ba Yohaana n'Omuyudaaya omu, ha by'okwezibwa. 26 Nukwo boona kwija hali Yohaana baamugambira bati: “Mwegesa, omusaija ow'akaba ali na iwe nseeri ya Yorudaani, omuntu ou watubalizeeho, ngunu ali hanu naabatiza; kandi abantu boona nibagenda nambere ali.” 27 Yohaana yabagarukamu ati: “Omuntu tasobora kutunga kintu kyona atakihairwe Ruhanga. 28 Inywe inywenka nimugumya nkooku nagambire nti: Nyowe tindi Kristo, baitu nkatumwa kumwebembera. 29 Anyakuba n'omugole nuwe muswezi; enganjani y'omuswezi anyakumwikara haihi naamuhuliriza, uwe asemererwa muno okuhurra iraka ly'omuswezi. Okusemererwa nk'oku nukwo nyinakwo, kandi kwijwire. 30 Uwe naasemerra kweyongera omu kitiinisa, baitu nyowe ninsemerra kugarukirra.” 31 Anyakuruga haiguru akira boona; baitu anyakuruga omunsi aikara ali w'ensi, kandi agamba eby'ensi. Anyakuruga omwiguru akira boona, 32 kandi agumya ebi yarozire n'ebi yahuliire; baitu busaho n'omu anyakwikiriza obwakaiso bwe. 33 Anyakwikiriza obwakaiso bwe aba agumiize kimu Ruhanga nkooku ali w'amazima. 34 Ningira Ruhanga ou yatumire, ayegesa ebigambo bya Ruhanga, habwokuba akamuha Mwoyo atarukubalirra. 35 Ruhanga Ise agonza Mwana, kandi ebintu byona akabimukwasa. 36 Anyakwikiriza Mwana, aina obwomeezi obutahwaho; baitu atarukworobera Mwana, talitunga bwomeezi; kandi obukaya bwa Ruhanga obutagarukirra bumwikaraho.

4

1 MUKAMA Yesu obu yamanyire nkooku Abafalisaayo bahuliire naatendeka abeegesebwa kandi naabatiza baingi kukira Yohaana 2 (Yesu wenka noobu araaba atarabatiize, baitu abeegesebwa be nubo baabatiize), 3 yaruga Buyudaaya yagaruka Galiraaya. 4 Eki kikamuhambiriza kuraba ogwa Samaliya. 5 Nukwo yahikire ati omu rubuga rwa Samaliya orurukwetwa Siikari, haihi n'ekibanja Yakobbo eki akaba ahaire mutabani we Yosefu. 6 Omu kiikaro eki hakaba harumu iziba lya Yakobbo. Kandi Yesu habw'okujwahibwa orugendo yaikarra ha rubaju rw'iziba. Zikaba ziri nka saaha mukaaga omu ihangwe. 7 Hakaija omukazi Omusamaliya kutaha amaizi. Yesu yamusaba ati: “Mpa amaizi nnyweho.” 8 Obu, abeegesebwa be bakaba bagenzire omu rubuga kugura ebyokulya. 9 Omukazi Omusamaliya yamukaguza ati: “Kisoboka kita iwe Omuyudaaya kunsaba eky'okunywa, kunu nyowe ndi Musamaliya?” Habwokuba Abayudaaya tibateerana n'Abasamaliya. 10 Yesu yamugarukamu ati: “Kakuba omanyire ekisembo kya Ruhanga n'ogu arukukusaba ati: ‘Mpa amaizi nnyweho’, na iwe waakumusabire akuhe amaizi g'obwomeezi.” 11 Nukwo omukazi kumukaguza ati: “Waitu k'otaina eky'okutahisa, kandi n'iziba lihamire; amaizi ago ag'obwomeezi noija kugaiha nkaha? 12 Iwe nookira isenkuru itwe Yakobbo ayatuhaire iziba linu, uwe wenka eri yanywahoga n'abaana be, akeeseraho n'ente ze?” 13 Yesu yamugarukamu ati: “Weena anyakunywa ha maizi ganu, aligaruka kukwatwa iroho; 14 baitu weena alinywa ha maizi aga ndimuha, ogu taligaruka kukwatwa iroho ebiro byona. Amaizi aga ndimuha galifooka omuli uwe nsoro y'amaizi agarukugera okumuhikya omu bwomeezi obutahwaho.” 15 Omukazi yamugambira ati: “Waitu mpaho amaizi ago, nukwo ndeke kukwatwaga iroho n'okugaruka hanu kuleeta amaizi.” 16 Yesu yamugambira ati: “Genda oyete baro, ogaruke hanu.” 17 Nandiki omukazi ati: “Tinyina iba nyowe.” Yesu yamugambira ati: “Obalize ekihikire kugamba oti: ‘Tinyina iba nyowe’; 18 habwokuba okaswerwa abasaija bataano, kandi n'ow'oinawe hati, na uwe tali baro. Eki obalize ky'amazima.” 19 Omukazi yamugambira ati: “Waitu, nyetegeriize nkooku oli murangi. 20 Baisenkuru itwe baaramizaaga ha rusozi runu; baitu inywe mugamba ngu, Yerusaalemu nikyo kiikaro abantu eki basemeriire kuramizamu.” 21 Yesu yamugarukamu ati: “Mukazi iwe, onyikirize, habwokuba akasumi nikaija kuhika aka mutaliramizaamu Isenyowe ha rusozi runu, noobu haakuba omu Yerusaalemu. 22 Inywe muramya eki mutarukumanya; baitu itwe turamya eki turukumanya, habwokuba okujunwa kuruga omu Bayudaaya. 23 Baitu akasumi kali haihi, kandi nuko kanu, abaramya omu mazima aka baliramizaamu Isenyowe omu mwoyo n'omu mazima; abaramya bati, nubo Ruhanga asiima. 24 Ruhanga aba mwoyo, kandi abo abamuramya nibasemerra okumuramya omu mwoyo n'omu mazima.” 25 Nukwo omukazi kumugambira ati: “Mmanyire Mesiya (nuwe ogu Mukama ou yakomere namuseesaho amagita) nkooku ali w'okwija kandi obu aliija alitumanyisa ebintu byona.” 26 Yesu yamugambira ati: “Nyowe arukubaza na iwe, ninyowe ogu.” 27 Omu kasumi ako abeegesebwa be baagaruka, baahunirra habw'okumusanga naabaza n'omukazi, baitu busaho n'omu ayamukagwize ati: “Obaire noomugonzaaho ki?” Rundi ati: “Habwaki obaire noobaza na uwe?” 28 Omukazi yasigaho ensoha ye, yagaruka omu rubuga, yagambira abantu ati: 29 “Mwije murole omusaija angambiire byona ebi nakozire. Ogu taakuba Kristo?” 30 Bbo baaruga omu rubuga, baija nambere Yesu ali. 31 Omu kasumi ako, abeegesebwa be baamwesengereza bati: “Mwegesa, ebyokulya mbinu, lyaaho.” 32 Uwe yabagarukamu ati: “Nyowe nyina ebyokulya inywe ebi mutarukumanya.” 33 Nukwo abeegesebwa be kukaguzangana bati: “Haroho anyakumuleetiire ebyokulya?” 34 Nandiki Yesu ati: “Ebyokulya byange nukwo kukora Ogu ayantumire ebi agonza, n'okuhikiriza omulimo gwe. 35 Inywe timurukugamba ngu: ‘Hakyasigaire ameezi ana, igesa lihike’? Nyowe nimbagambira nti: Mwimukye amaiso ganyu, murole emisiri nkooku eyezire, ehikire kugeswa. 36 Ogu anyakugesa aheebwa empeera kandi asorooza ebijuma eby'okumuhikya omu bwomeezi obutahwaho, nukwo omusigi n'omugesi basemererwe hamu. 37 Nikyo orufumo ruhikira orurukugamba ruti: ‘Omu asiga, ondi agesa.’ 38 Nkabatuma kugesa eki mutaratalibaniire; abandi bakatalibana, baitu inywe mwaija, mwabagana ha kutalibana kwabo.” 39 Abasamaliya baingi ab'omu rubuga oru bakamwikiriza habw'ebi omukazi yababaliize ati: “Angambiire byona ebi nakakozire.” 40 Abasamaliya obu baamuhikireho, baamwesengereza aikale nabo; nawe nukwo kumarayo ebiro bibiri. 41 Kandi ebigambo bye bikaleetera abandi baingi okwikiriza. 42 Baagambira omukazi oli bati: “Titukyaikiriza habw'ebi watugambiire byonka, baitu twehuliriire itwenka, twamanya ngu, onu nuwe Mujuni w'ensi mali.” 43 Ebiro bibiri obu byahingwireho, yarugayo yagenda Galiraaya. 44 Yesu wenka akakigumya ngu, Omurangi tagira kitiinisa omunsi y'owaabu. 45 Baitu obu yahikireyo, Abagaliraaya bakamutangirra habw'okurora byona ebi yakoliire Yerusaalemu. Nabo bakaba bagenzireyo habw'obugenyi bukuru. 46 Yairrayo yahika Kana orw'omu Galiraaya, nambere yahinduliire amaizi yagafoora viini. Kandi Kafaranaumu hakaba haliyo omunyoro ow'akaba aina mutabani we arwaire. 47 Obu yahuliire Yesu nkooku arugire Buyudaaya aizire Galiraaya, yagenda yamusaba aije akize mutabani we, habwokuba akaba ali haihi n'okufa. 48 Nubwo Yesu yamugambira ati: “Obu mutarora ebihuniriza n'ebyamahano, timwikiriza.” 49 Omunyoro yamwesengereza ati: “Waitu, hikayo omwana wange atakacwekaine.” 50 Yesu yamugambira ati: “Irooko otaahe, omwana waawe akizire.” Omusaija yaikiriza Yesu eki yamugambiire, yagenda. 51 Obu akaba naagarukayo, abaheereza be baamutangaana baamugambira omwana we nkooku akizire. 52 Yabakaguza esaaha yatandikiireho kuba kurungi. Nandiki bbo bati: “Ijo ha saaha musanju nubwo omuswija gwamurugireho.” 53 Ise omwana yamanya ngu, niyo saaha Yesu yamugambiiremu ati: “Omwana waawe akizire.” Na uwe wenka yaikiriza n'ab'omuka ye boona. 54 Eki nikyo ekirukuhuniriza ekya kabiri Yesu yakozire obu yarugire Buyudaaya agarukire Galiraaya.

5

1 Ebi obu byahoire, hakabaho ekiro kikuru eky'obugenyi bw'Abayudaaya, na Yesu yagenda Yerusaalemu. 2 Kandi Yerusaalemu, haihi n'Irembo ly'Entaama, hakaba haliyo ekidiba eki baayetaga omu Ruhebburaayo: Beetizata. Kikaba kiroho empuumuro itaano. 3 Omu numwo haabyamaga abarwaire baingi: abafu b'amaiso, abalema, n'abazingamire, (bategeriize okucambaituka kw'amaizi. 4 Obundi n'obundi malaika wa MUKAMA yasirimukaga omu kidiba eki, nukwo acambaitule amaizi. Omurwaire weena ayabanzaaga kwenagamu, amaizi gamazire kucambaituka, nuwe yakiraga endwara yoona ei yabaga arwaire.) 5 Omu kiikaro eki hakaba harumu omusaija arwaliire emyaka asatu na munaana. 6 Nukwo Yesu kumukaguza ati: “Noogonza kukira?” 7 Omurwaire yamugarukamu ati: “Waitu tinyina muntu ow'okunta omu kidiba, amaizi obu gacambaituka. Nyowe obu mba ninkyagenda, nsanga ondi ambandizeemu ira.” 8 Yesu yamugambira ati: “Imuka, ohimbe akarago kaawe, ogende.” 9 Ahonaaho omusaija yakira, yahimba akarago ke, yagenda. Kandi ekiro eki kikaba kiri Sabbato. 10 Nukwo Abayudaaya kugambira omusaija ayakiziibwe bati: “Hati kiro kya Sabbato, Ebiragiro tibirukukwikiriza kwetweka karago kaawe.” 11 Baitu uwe yabagarukamu ati: “Omusaija anyakunkirize nuwe angambiire ati: ‘Himba akarago kaawe, ogende.’ ” 12 Nabo baamukaguza bati: “Ogu nuwe oha akugambiire ati: ‘Himba akarago kaawe, ogende’?” 13 Baitu omusaija ayakiziibwe akaba atamumanyire ibara, habwokuba Yesu akaba arugire omu kitebe kyabantu baingi abakaba baijwire aho. 14 Obu hahingwireho akacu kake, Yesu yamusanga omunju ya Ruhanga, yamugambira ati: “Oboine, hati wakira! Otaligaruka kusiisa, okagwerwa akabi akarukukira aho.” 15 Omusaija yagenda, yagambira Abayudaaya nkooku Yesu nuwe amukirize. 16 Nikyo Abayudaaya bahiiganiriize Yesu, habwokuba eki akakikora ha Sabbato. 17 Baitu Yesu yabagarukamu ati: “Isenyowe nakyakora na hati hoona, kandi na nyowe ninkora.” 18 Eki nikyo Abayudaaya baaseruliire muno okwita Yesu, habwokuba atacwe kiragiro kya Sabbato kyonka, baitu n'okweta Ruhanga Ise, naayeyinganiza nawe. 19 Yesu nukwo kubagarukamu ati: “Mazimakwo nimbagambira nti: Mwana tasobora kukora ekintu kyona habwe wenka, rundi eki kyonka eki arora Ise naakora; habwokuba byona Ise ebi akora, Mwana nawe nibyo akora. 20 Ningira Ise agonza Mwana, kandi amwoleka byona ebi akora; kandi alimwoleka ebirukukira ebi, nukwo inywe muhunirre. 21 Ise nkooku ahumbuura abafu akaboomeeza, Mwana nawe nukwo aha obwomeezi abaagonza kubuha. 22 Isenyowe tacwera muntu weena omusango, baitu okucwa omusango kwona akakulekera Mwana, 23 nukwo boona bahe Mwana ekitiinisa nkooku bakiha Ise. Ogu anyakwanga kuha Mwana ekitiinisa, takiha na Ise ayamutumire. 24 Mananukwo nimbagambira nti: Anyakuhurra ebigambo byange akaikiriza n'ayantumire, uwe aina obwomeezi butahwaho; kandi takyacwerwa musango; baitu aba amazire kuruga omu rufu, ataahire omu bwomeezi. 25 “Mazimakwo nimbagambira nti: Akasumi nikaija, kandi kahikire, abafu obu balihurra iraka ly'Omwana wa Ruhanga, kandi abalirihurra balyomeera. 26 Isenyowe nkooku ali ndugirro y'obwomeezi, nukwo yahaire Mwana nawe abe ndugirro y'obwomeezi; 27 kandi akamuha obusobozi obw'okucwa emisango, habwokuba nuwe Mwana w'omuntu. 28 Eki kitabahuniriza, ningira akasumi nikaija, abali omu bituuro boona obu balihurra iraka lye, 29 bakarugamu. Abo abaakozire ebirungi bakahumbuukira obwomeezi; kandi abo abaakozire ebibi bakahumbuukira okucwerwa omusango. 30 “Nyowe tinsobora kukora kintu kyona habwange, Isenyowe nkooku andagiire, nukwo ncwa omusango; kandi encwa yange y'obwinganiza, habwokuba tinserra eki ndukugonza, baitu nserra ayantumire ebi agonza. 31 Kakuba ninyehaisa nyenka, buli obwakaiso bwange tibuli bw'amazima. 32 Haroho ondi arukumpeera obwakaiso, kandi nimmanya obwakaiso obu arukumpeera nkooku buli bw'amazima. 33 Inywe mukatuma abantu hali Yohaana, na uwe yaha obwakaiso ha mazima. 34 Obwakaiso obu naatungire butagumibwe muntu; baitu eki nkigambire nukwo inywe mujunwe. 35 Yohaana akaba ali taara erukwaka kandi erukumulika, na inywe mukaikiriza kandi mukasiima abamulikire kumara akasumi kake. 36 Baitu nyowe nyina obwakaiso oburukukira obwa Yohaana; habwokuba emirimo Isenyowe yampaire kuhikiriza, emirimo egi ei ndukukora, niyo yonyini erukungumya nkooku naatumirwe Isenyowe. 37 Kandi Isenyowe ayantumire nuwe wonyini yamperiire obwakaiso. Iraka lye timukalihurraga, n'ensisana ye timukagiroraga; 38 ekigambo kye tikiri omu myoyo yanyu habwokuba timurukwikiriza ogu ou yatumire. 39 “Muserra muno omu Byahandiikirwe, nimuteekereza ngu, omuli byo numwo muliiha obwomeezi obutahwaho; kandi kunu ninyowe mbiheera obwakaiso; 40 baitu inywe mwanga kwija hali nyowe, nukwo mutunge obwomeezi. 41 Nyowe tinserra kitiinisa omu bantu; 42 baitu nimbamanya nkooku mutarukugonza Ruhanga. 43 Nkaija omwibara lya Isenyowe, timwantangirra; kakuba ondi naija omu ibara lye wenka, ogu nimwija kumutangirra. 44 Nimusobora muta okwikiriza, inywe abarukuhangana ekitiinisa kandi mutarukuserra kitiinisa ekiruga hali Ruhanga omu wenka? 45 Muleke kuteekereza ngu, ninyija kubarumiriza kubasingisa omusango hali Isenyowe; kyonka Musa ou murukwesiga, nuwe akubarumiriza omusango. 46 Kakuba mwaikiriize Musa, na nyowe mwakunyikiriize, habwokuba ninyowe yahandiikireho; 47 baitu obu muraaba mutarukwikiriza ebi yahandiikire, muraikiriza muta ebi ndukugamba?”

6

1 Ebi obu byahoire, Yesu yarugayo yayambuka nseeri y'Enyanja ya Galiraaya, niyo Enyanja ya Tiberiya. 2 Ekitebe ky'abantu baingi kyamuhondera, habw'okurora ebihuniriza ebi yakozire naakiza abarwaire. 3 Yesu yatemba omu nsozi, yaikarra hansi hamu n'abeegesebwa be. 4 Obu, ekiro kikuru ky'Abayudaaya eky'okwijuka Okuhingurwaho kikaba kiri haihi kuhika. 5 Yesu obu yaimukize amaiso, yarora ekitebe ky'abantu baingi nikiija nambere ali, yakaguza Filipo ati: “Turaagura nkaha emigaati abantu banu ei baraalya?” 6 Eki akakimukaguza naamulenga, habwokuba uwe wenka akaba naamanya eki araakora. 7 Filipo yamugarukamu ati: “Edinali bikumi bibiri tizisobora kugura migaati erukumara nukwo buli omu alyeho akacweka.” 8 Omu ha beegesebwa be, Andereya, mugenzi wa Simooni Petero, yamugambira ati: 9 “Hanu haroho omwojo anyakwina emigaati etaano n'encu ibiri; baitu ebi biragasa ki ha bantu abarukwingana aho?” 10 Nandiki Yesu ati: “Mwikalize abantu.” Aho hakaba haroho obunyansi bwingi; abasaija abakaba nibahika nk'enkumi itaano baikarra hansi. 11 Aho Yesu yakwata emigaati, obu yamazire kusiima, yagigabira abakaba baikaliire; yabaha n'encu balya nkooku barukugonza. 12 Obu baigusire, yagambira abeegesebwa be ati: “Oburagalika obusigaireho mubusorooze, hataburaho na kamu.” 13 Baabusorooza, baijuza ebigega ikumi na bibiri oburagalika obwasaagire ha migaati etaano ey'engano ei baaliire. 14 Abantu obu baarozire ekintu ekirukuhuniriza eki akozire, baagamba bati: “Mananukwo onu nuwe murangi ow'okwija omunsi!” 15 Yesu obu yakengere nkooku barukwija kumukwata n'amaani bamufoole omukama wabo, yabarugamu, yagaruka wenka omu nsozi. 16 Obu bwahikire rwebagyo, abeegesebwa be baasirimuka, baahika ha nyanja, 17 baagwerra omu bwato, baatandika kwambuka enyanja nibagenda Kafaranaumu. Obwire bukaba bwaira, kandi na Yesu akaba atakabahikireho. 18 Enyanja yasikuka habw'omuyaga mwingi ogukaba niguteera. 19 Obu baagoyereho nka kilomita ina rundi itaano, baarora Yesu naarubatira ha maizi nairirra obwato, baatandika kutiina. 20 Baitu uwe yabahuumuza ati: “Ninyowe, muleke kutiina.” 21 Obu, baasemererwa kumutaahya omu bwato, kandi ahonaaho obwato bwahika ha bwerre nambere bakaba nibagenda. 22 Ha kiro ekyakurasireho, abantu abakaba basigaire nseeri y'enyanja barora nkooku hakaba haroho obwato bumu bwonka, kandi Yesu nkooku atabugweriiremu n'abeegesebwa be, baitu bbo bakaba bagenzire bonka. 23 Nubwo amato agandi agaarugire Tiberiya gairra haihi n'ekiikaro nambere baliriire emigaati, MUKAMA obu yamazire kusiima. 24 Abantu obu baayetegeriize Yesu nkooku ataliyo, noobu baakubaire abeegesebwa be, baagwerra omu maato ago, baagenda Kafaranaumu nibamuserra. 25 Obu baamusangire nseeri y'enyanja, baamukaguza bati: “Mwegesa, kunu oizireyo di?” 26 Nandiki Yesu ati: “Mazimakwo nimbagambira nti: Timunserwire habw'okurora ebihuniriza, baitu munserwire habwokuba mukalya emigaati, mwaiguta. 27 Muleke kutalibanira ebyokulya ebirukuhwaho, baitu mwekambire ebirukwikaraho, ebiribahikya omu bwomeezi obutahwaho. Ebi nibyo Omwana w'omuntu alibaha, habwokuba Ruhanga Ise akamutaho emanyikirizo ey'obusobozi bwe.” 28 Baamukaguza bati: “Tuli b'okukora ki okuhikiriza emirimo Ruhanga ei asiima?” 29 Yesu yabagarukamu ati: “Omulimo Ruhanga ogu asiima nugwo gunu: inywe kwikiriza ogu ou yatumire.” 30 Baamukaguza bati: “Kihuniriza ki eki osobora kutwoleka nukwo tukakwikiriza? Waakukora ki? 31 Baisenkuru itwe bakalya maanu omwirungu nkooku kyahandiikirwe kiti: ‘Akabaha ebyokulya ebyarugire omwiguru, baalye.’ ” 32 Yesu yabagarukamu ati: “Mananukwo nimbagambira nti: Musa ti nuwe yabahaire ebyokulya ebyarugire omwiguru; baitu Isenyowe akabaha ebyokulya eby'amazima ebiruga omwiguru. 33 Habwokuba ebyokulya bya Ruhanga nibyo ebi ebiruga omwiguru kandi ebyomeeza ab'omunsi.” 34 Nandiki bbo bati: “Waitu ebyokulya ebi obituhege butoosa.” 35 Yesu yabagarukamu ati: “Ninyowe by'okulya by'obwomeezi. Anyakwija nambere ndi, talirumwa njara; kandi anyakunyikiriza, taligaruka kukwatwa iroho. 36 Naruga kubagambira nti: Okurora mukandora, baitu mutaikirize. 37 Boona Isenyowe aba ampa, baliija nambere ndi; kandi anyakwija nambere ndi, tindimubinga. 38 Habwokuba ntaruge omwiguru kukora ebi ndukugonza, baitu kukora ayantumire ebi agonza; 39 kandi ayantumire eki agonza nukwo kutaburwaho n'omu hali abo aba yampaire, baitu mbahumbuule ha kiro kya ha mpero. 40 Habwokuba Isenyowe eki agonza nikyo kinu: weena anyakurora Mwana, akamwikiriza, atunge obwomeezi obutahwaho; kandi ndimuhumbuura ha kiro kya hampero.” 41 Nubwo Abayudaaya baamuhyemiire, habwokuba akagamba ati: “Ninyowe byokulya ebyarugire omwiguru.” 42 Bbo baakaguzangana bati: “Onu ti nuwe Yesu mutabani wa Yosefu, ise na nyina aba turukumanya? Kandi hati naagamba ata, ngu: ‘Nkaruga omwiguru?’ ” 43 Yesu yabagarukamu ati: “Muleke kutontoroma inywenka. 44 Busaho n'omu asobora kwija nambere ndi, ataleesirwe Isenyowe ayantumire; kandi ogu ndimuhumbuura ha kiro kya ha mpero. 45 Kikahandiikwa omu bitabu by'abarangi kiti: ‘Boona balyegesebwa Ruhanga.’ Omuntu weena ayahuliire kandi ayayegesiibwe Isenyowe, nuwe anyakwija nambere ndi. 46 Tikuli kugamba ngu, haroho ararozire Isenyowe, kwihaho ogu ayarugire hali Ruhanga, nuwe yamurozire. 47 Mazimakwo nimbagambira nti: Anyakwikiriza, nuwe atunga obwomeezi obutahwaho. 48 Ninyowe byokulya by'obwomeezi. 49 Baisenkuru inywe bakalya maanu omwirungu, baafa. 50 Baitu binu nibyo byokulya ebiruga omwiguru, ebyokulya omuntu ebyasobora kulyaho nukwo aleke kufa. 51 Ninyowe byokulya eby'obwomeezi ebyarugire omwiguru. Weena anyakulya ha byokulya binu alyomeera ebiro byona; kandi ebyokulya ebindiha ab'omunsi kuboomeeza nugwo mubiri gwange.” 52 Nubwo Abayudaaya baatandikire kuteera empaka bonka na bonka nibakaguzangana bati: “Onu naasobora ata kutuha omubiri gwe kugulya?” 53 Yesu yabagarukamu ati: “Mazimakwo nimbagambira nti: Obu muraaba mutaliire omubiri gw'Omwana w'omuntu, mukanywa n'esagama ye, timulyomeera. 54 Anyakulya omubiri gwange, akanywa n'esagama yange, aba n'obwomeezi obutahwaho kandi ndimuhumbuura ha kiro kya ha mpero. 55 Habwokuba omubiri gwange nikyo kyokulya mali, n'esagama yange nikyo kyokunywa mali. 56 Anyakulya omubiri gwange akanywa n'esagama yange, aikara omuli nyowe na nyowe nyikara omuli uwe. 57 Isenyowe omwomeezi nkooku yantumire, na nyowe nyomeera habwe, nukwo na weena anyakundya araayomeera habwange. 58 Binu nibyo byokulya ebyarugire omwiguru, tibiri nk'ebi baisenkuru inywe baaliire, baafa. Anyakulya ebyokulya binu alyomeera ebiro byona.” 59 Ebi akabigambira omu isorrokaniro ly'Abayudaaya, obu akaba naayegesa omu Kafaranaumu. 60 Baingi omu beegesebwa be obu baahuliire ebi, baagamba bati: “Ebigambo binu ka bigumire. Nooha asobora kubihuliriza?” 61 Baitu Yesu obu yamanyire abeegesebwa nkooku babihyemiire, yabakaguza ati: “Eki kibeesitaize? 62 Kandi kyakubaire kita kakuba murozire Omwana w'omuntu naatemba naagaruka nambere yarugire? 63 Omwoyo, nugwo gwomeeza omuntu; omubiri tigwina mugaso. Ebigambo ebi mbagambiire nibyo by'omwoyo n'obwomeezi. 64 Baitu haroho abamu omuli inywe abatarukwikiriza.” Okuruga omu kubanza Yesu akamanya abo abataramwikiriize, yamanya n'ogu arukwija kumugobeza. 65 Yayongera yagira ati: “Nikyo mbagambiriirege nti: Busaho n'omu asobora kwija nambere ndi rundi buli aikiriziibwe Isenyowe.” 66 Okuruga obu baingi ha beegesebwa be baamurugaho, batagaruke kugenda na uwe. 67 Nubwo Yesu yakagwize ikumi na babiri ati: “Na inywe nimugonza kundugaho?” 68 Simooni Petero yamugarukamu ati: “MUKAMA wange, turaagenda hali oha? Ka niiwe oina ebigambo by'obwomeezi obutahwaho. 69 Itwe tukaikiriza kandi twamanya nkooku oli Ahikiriire wa Ruhanga.” 70 Nukwo Yesu kubagarukamu ati: “Tali nyowe ayabakomere inywe ikumi na babiri? Baitu omu omuli inywe, wa Sitaani.” 71 Obu, akaba naabazaaho Yuda mutabani wa Simooni wa Kalyota, habwokuba omu ikumi na babiri nuwe ow'akaba naija kumugobeza.

7

1 Ebi obu byahoire, Yesu yatandika kugendagenda omu isaza Galiraaya; atagonze kuraba omu Buyudaaya, habwokuba Abayudaaya bakaba nibaserra kumwita. 2 Kandi obugenyi bw'Abayudaaya obw'Ensiisira bukaba buli haihi kuhika. 3 Nukwo bagenzi be kumugambira bati: “Ruga hanu, ogende Buyudaaya, abeegesebwa baawe barole ebi orukukora. 4 Omuntu obu aserra kumanywa burole, ebye tabikora omu nsita. Kandi iwe nkooku orukukora ebi byona, obyoleke abantu boona, babirole.” 5 Nangwa n'abagenzi be bakaba batakamwikiriize. 6 Nukwo Yesu kubagarukamu ati: “Akasumi kange tikakahikire, baitu akasumi kanyu kaikaraho butoosa. 7 Inywe abantu tibasobora kubanoba, baitu banobere nyowe, habwokuba nimbooleka ebikorwa byabo nkooku biri bibi. 8 Inywe nu, mugende ha bugenyi; nyowe tindukwija kugendayo habwokuba akasumi kange tikakahikiire kimu.” 9 Obu yamazire kugamba ebi, yaikara Galiraaya. 10 Bagenzi be obu baamazire kugenda ha bugenyi, nawe yagendayo. Atagende abantu nibamurora, baitu omu nsereko. 11 Abayudaaya bakaba nibamuserra ha bugenyi, nibeekaguza bati: “Ali nkaha?” 12 Hakabaho okuhwehweterrangana kwingi omu bantu hali uwe. Abamu baagamba bati: “Muntu murungi”; abandi bati: “Nangwa, naahabisa abantu”. 13 Baitu habw'okutiina Abayudaaya, busaho n'omu ayamubalizeeho bbwa. 14 Obugenyi obu bwahikire hagati, Yesu yaimuka, yagenda omunju ya Ruhanga, yatandika kwegesa. 15 Abayudaaya baahunirra nibagamba bati: “Omuntu onu, amagezi ganu akagaiha nkaha kandi kunu takeegesebwaga?” 16 Yesu nukwo kubagarukamu ati: “Ebi ndukwegesa tibiri byange, baitu by'Ogu ayantumire. 17 Omuntu weena obu agonza kukora Ruhanga ebi asiima, naija kumanya ebi ndukwegesa obu biraaba nibiruga hali Ruhanga, rundi byange habwange. 18 Anyakwegesa ebye habwe, aba naayeserurra ekitiinisa baitu arukuserra ekitiinisa ky'Ogu ayamutumire, nuwe w'amazima kandi ataina bugobya. 19 Musa atabahe Biragiro? Baitu omuli inywe busamu n'omu arukubikwata. Nimuserurra ki kunyita?” 20 Nukwo abantu kumugarukamu bati: “K'oina Sitaani! Nooha arukuserra kukwita?” 21 Nandiki Yesu ati: “Nyowe nkakora ekintu ekyabahuniriize inywena. 22 Musa akabaragira okusarwa (tinukwo kugamba ngu: okusarwa kunu kukatandikira hali Musa, nangwa; baitu kukarugirirra kimu hali baisenkuru inywe kuruga ira); kandi na inywe musara omuntu ha Sabbato. 23 Omuntu obu araaba naasarwa ha Sabbato, nukwo Ebiragiro bya Musa bireke kucwibwa, habwaki nimumbiihirirwa habw'okukiza omubiri gwona gw'omuntu ha kiro kya Sabbato? 24 Muleke kucwa emisango nimurorra ha nzooka y'omuntu, baitu mucwege emisango omu bwinganiza.” 25 Abantu abamu aba Yerusaalemu baakaguzangana bati: “Omusaija onu tinuwe barukuserra kwita? 26 Darawe naabaza bbwa, kandi tibaina eki bamugambiire! Rundi abalemi bananukire kwo onu nkooku ali Kristo? 27 Ningira itwe nitumanya onu nambere aruga; baitu Kristo obu aliija, busaho n'omu alimanya nambere arukuruga.” 28 Nubwo Yesu, ow'akaba naayegesa omunju ya Ruhanga, yagambire n'iraka likooto ati: “Ego, nyowe mummanyire, kandi nimumanya nambere naarugire. Ntaije habwange nyenka baitu haroho ayantumire, Ogu w'amazima, kandi inywe timurukumumanya. 29 Nyowe mmumanyire, habwokuba nkaruga hali Uwe, kandi nuwe yantumire.” 30 Aho baaserra kumukwata; baitu busaho n'omu ayamutaireho engaro, habwokuba akasumi ke kakaba katakahikire. 31 Obu, abantu baingi bakamwikiriza nibagamba bati: “Mara Kristo obu aliija, alikora ebyamahano ebirukukira eby'onu?” 32 Abafalisaayo bakahurra abantu nkooku barukumubazaaho obuntamantama. Ekyarugiremu: banyakatagara abakuru n'Abafalisaayo nukwo kutuma abalinzi b'Enju ya Ruhanga bamukwate. 33 Nubwo Yesu yagambire ati: “Nkyali na inywe okumara akasumi kake; nukwo ngaruke hali Ogu ayantumire. 34 Mulinserra, timulinzoora; kandi nambere ndi timulisobora kuhikayo.” 35 Abayudaaya nukwo kukaguzangana bati: “Onu naagonza kugenda nkaha nambere tutalimuzoora? Naayenda kugenda omu Bayudaaya abaararangiire omu Bagiriiki nukwo ayegese Abagiriiki? 36 Naaba naamanyisa ki obu arukugamba ati: ‘Mulinserra, timulinzoora’; kandi ati: ‘Nambere ndi timulisobora kuhikayo’?” 37 Ha kiro kikuru eky'okumalirra obugenyi, Yesu akeemerra mu bantu naagamba n'iraka likooto ati: “Obu haraaba haroho anyakwina iroho, aije nambere ndi, anywe. 38 Anyakunyikiriza, nk'Ebihandiiko Ebirukwera oku bigamba: ‘Obwambu bw'amaizi g'obwomeezi buligera niburuga omunda ye.’” 39 Eki akakigamba ha Mwoyo Ahikiriire, abarukumwikiriza ou bakaba bali b'okutunga. Omu kasumi ako Mwoyo akaba atakagabirwe, habwokuba Yesu akaba atakanyumiziibwe. 40 Obu baahuliire ebigambo ebi, abamu muli bo baagamba bati: “Onu nuwe kwo murangi oli,” 41 Abandi bati: “Onu nuwe Kristo.” Baitu abandi baakaguza bati: “Mara Kristo w'okuruga Galiraaya? 42 Ebyahandiikirwe tibirukugamba ngu, Kristo ali w'okuruga omu ruganda rwa Daudi, kandi omu Betelehemu, ekyaro Daudi eki yaikairemu?” 43 Nahabweki haabaho okwebaganiza omu bantu hali uwe. 44 Abamu bakagonza kumukwata, baitu busaho n'omu ayamutaireho engaro. 45 Nubwo abakuru b'abalinzi baagarukire hali baanyakatagara abakuru n'Abafalisaayo; abo baabakaguza bati: “Ekibatangire kumuleeta kiki?” 46 Abakuru b'abalinzi baabagarukamu bati: “Busaho n'omu arabalize nk'omuntu ogu!” 47 Abafalisaayo nukwo kubakaguza bati: “Kandi na inywe muhabisiibwe? 48 Omu balemi rundi omu Bafalisaayo harumu abaramwikiriize? 49 Ekitebe kinu ky'abantu ekitamanyire Biragiro, ky'okukyenwa.” 50 Baitu omu omuli bo, nuwe Nikodemo ayaizire hali Yesu kara, yabakaguza ati: 51 “Ebiragiro byaitu bisingisa omuntu omusango batabandize kumutonganiza n'okumanya eki yakozire?” 52 Baamugarukamu bati: “Ntamanya na iwe oli Mugaliraaya? Serra, oraarora Galiraaya nkooku etali y'okurugwamu omurangi.” 53 Bbo baagenda, buli muntu yakwata ogw'owaabu.

8

1 Yesu akatemba ha rusozi rw'emiti Oliva. 2 Omu rukyakya yagaruka omunju ya Ruhanga; abantu boona baija nambere ali, yaikarra yabeegesa. 3 Abeegesa b'ebiragiro baaleeta omukazi ou baakwasire naasiihana. Baamwemereza hagati y'abantu, 4 baagambira Yesu bati: “Mwegesa, omukazi onu akwasirwe naasiihana. 5 kandi omu Biragiro, Musa akaturagira omuntu nk'ogu kumuteeza amabaale, afe. Hati iwe noomugambaho ki?” 6 Eki bakakikaguza nibamutega, nukwo batunge eki baraamujunaana. Baitu Yesu yainama hansi, yahandiika n'orukumu rwe ha itaka. 7 obu baayeyongiire kumukaguza, yainunuka yabagarukamu ati: “Omuli inywe atakasiisaga, nuwe abanze kumuhungurra ibaale,” 8 Yagaruka yainama, yayongera kuhandiikisa orukumu ha itaka. 9 Bbo obu baahuliire eki, baakwomoka omu omu, abakuru nubo baabandize, okuhika Yesu obu yasigaire wenka n'omukazi ayemeriire omu maiso ge. 10 Yesu yainunuka yamukaguza ati: “Mukazi iwe, bali nkaha? Busaho n'omu anyakukusingisize omusango?” 11 Omukazi yamugarukamu ati: “Taroho, Mukama wange.” Nandiki Yesu ati: “Na nyowe tindukukusingisa musango. Irooko ogende, kyonka otaligarukira kusiisa obundi.” 12 Yesu yayongera yabagambira ati: “Ninyowe kyererezi ky'ensi. Anyakumpondera taligendera omu mwirima, baitu alitunga ekyererezi ky'obwomeezi.” 13 Nubwo Abafalisaayo baamugambiire bati: “Iwe nooyebazaaho wenka ebirungi, nikyo ebi orukwebalizaaho bitarukubeera by'amazima.” 14 Yesu yabagarukamu ati: “Noobu ndaaba ninyebazaaho nyenka, ebi ndukwebazaaho by'amazima, habwokuba nimmanya nambere naarugire kandi nambere ndukugenda; baitu inywe timurukumanya nambere naarugire noobu haakuba nambere ndukugenda. 15 Inywe mucwa emisango nimurorra ha nsisana y'omuntu, baitu nyowe tinyina ou ncwera omusango. 16 Noobu ndaaba nincwa, encwa yange eba y'amazima, habwokuba tali nyowe nyenka anyakucwa; baitu ndi hamu n'Oli ayantumire. 17 Omu Biragiro byanyu kikahandiikwa kiti: Obwakaiso bw'abantu babiri buba bw'amazima. 18 Nsobora kuba ninyebazaaho nyenka, baitu Isenyowe ayantumire nawe ampaho obwakaiso.” 19 Nukwo bbo kumukaguza bati: “Sso ali nkaha?” Yesu yabagarukamu ati: “Nyowe timurukummanya, kandi na Isenyowe timumumanyire. Kakuba mummanyire, na Isenyowe mwakumumanyire.” 20 Ebi akabigamba ali omu kikeeto, obu akaba naayegesa omunju ya Ruhanga; baitu busaho n'omu ayamukwasire, habwokuba akasumi ke kakaba katakahikire. 21 Yesu yagaruka kubagambira ati: “Nyowe ninyija kugenda; inywe mulinserra, baitu mulifeera omu bibi byanyu; habwokuba nambere ndukugenda timusobora kwijayo.” 22 Nubwo Abayudaaya baakaguzangana bati: “Naija kweita? Nikyo arukugambira ati: ‘Nambere ndukugenda timusobora kwijayo’?” 23 Uwe yabagarukamu ati: “Inywe muli b'ensi enu, nyowe ndi w'omwiguru. Inywe muli b'ensi, baitu nyowe tindi w'omunsi munu. 24 Nikyo mbagambiriire nti: Mulifeera omu bibi byanyu. Mazimakwo obu muraaba mutarukunyikiriza nkooku ninyowe ogu, mulifeera kwo omu bibi byanyu.” 25 Nabo nukwo kumukaguza bati: “Baitu si niiwe oha?” Nandiki Yesu ati: “Eki nkakibasoborra okuruga kara. 26 Na hati nyina bingi eby'okubagambaho n'eby'okubasingisa omusango; hati Ogu ayantumire w'amazima, kandi ebi yanyegeseze nibyo ndangirra ensi yoona.” 27 Bbo bateetegereze nkooku arukubagambira hali Ise. 28 Yesu nukwo kubagambira ati: “Obu mulimara kuhanika Omwana w'omuntu, nubwo mulimanya nkooku ninyowe ogu; kandi nkooku ntarukukora ebyange habwange, baitu ndangirra Isenyowe ebi yanyegeseze. 29 Ogu ayantumire aikara na nyowe; atansige nyenka, habwokuba butoosa nkora ebi asiima.” 30 Obu akaba naabaza ebigambo ebi, baingi baamwikiriza. 31 Nubwo Yesu yagambiire Abayudaaya abaamwikiriize ati: “Obu muraagumiraga ha kigambo kyange, muliba beegesebwa bange mali. 32 Mulimanya amazima, kandi amazima galibafoora b'obugabe.” 33 Bbo nukwo kumugarukamu bati: “Itwe tuli baijukuru ba Abburahamu, titukatungwaga muntu weena. Noogenderra ki kugamba oti: ‘Muliba b'obugabe’?” 34 Aho Yesu yabagarukamu ati: “Mazimakwo nimbagambira nti: Weena anyakukora ekibi, aba mwiru rubaale w'ekibi. 35 Kandi omwiru taikara omuka ebiro byona. Omwana nuwe aikarra kimu omuka. 36 nahabweki Mwana wonyini obu araaba naabafoora b'obugabe, muliba b'obugabe mali. 37 Ninkimanya nkooku muli baijukuru ba Abburahamu; baitu nabwo nimuserra kunyita, habwokuba timurukwikiriza bigambo byange. 38 Nyowe ninyegesa ebi naarozire hali Isenyowe, kandi na inywe mukora ebi mwayegere hali isiinywe.” 39 Nukwo bbo kumugarukamu bati: “Abburahamu nuwe isiitwe.” Nandiki Yesu ati: “Kakuba mubaire baana ba Abburahamu, mwakukozire Abburahamu nkooku yakozire; 40 baitu hati nimuserra kunyita, nyowe anyakubagambiire amazima aga nahuliire hali Ruhanga. Abburahamu atakole ati. 41 Inywe nimukora isiinywe nkooku yakozire.” Baamugarukamu bati: “Itwe tituli bitwekano; twina Isiitwe omu, nuwe Ruhanga.” 42 Nandiki Yesu ati: “Kakuba Ruhanga abaire ali Isiinywe, mwakungondeze, habwokuba nkaija ninduga hali Ruhanga. Ntaije habwange nyenka, baitu nuwe yantumire. 43 Habwaki mutarukwetegereza ebi ndukugamba? Habwokuba timwina mutima ogw'okworobera ebigambo byange. 44 Inywe, isiinywe nuwe Sitaani, nikyo mugondeza kukora isiinywe ebi agonza. uwe akaba mwisi okuruga kara na kara, amazima tagaroho, habwokuba omuli uwe tihabamu mazima. Obu abiiha ebisuba, aba naayeyoleka nkooku ali; habwokuba mubiihi w'ebisuba, kandi nuwe ndugirro y'ebisuba. 45 Nyowe mbaza amazima, nikyo kibatanga kunyikiriza. 46 Nooha omuli inywe arukunyomereza ekibi? Obu ndaaba nimbaza amazima, habwaki mutanyikiriza? 47 Owa Ruhanga ahurra ebigambo bya Ruhanga. Inywe, eki mutarukubihulirra, habwokuba timuli ba Ruhanga.” 48 Abayudaaya baamugarukamu bati: “Tinikyo tugambire tuti: Oli Musamaliya, kandi oina omwoyo mubi?” 49 Nandiki Yesu ati: “Nangwa, tinyina mwoyo mubi, baitu ntamu Isenyowe ekitiinisa; kandi inywe nimungaya. 50 Nyowe tinyeserurra kitiinisa. Haroho omu anyakukinserurra kandi nuwe alicwa emisango. 51 Mazimakwo nimbagambira nti: Weena anyakukwata ekigambo kyange, talifa ebiro byona.” 52 Abayudaaya nukwo kumugambira bati: “Hati, twamanya nkooku oina omwoyo mubi. Abburahamu akafa n'abarangi baafa, kandi iwe noogamba oti: ‘Weena anyakukwata ekigambo kyange talifa ebiro byona.’ 53 Iwe nookira isenkuru itwe Abburahamu ayafiire? Abarangi nabo ka bakafa. Baitu nooyeyeta oha?” 54 Yesu yabagarukamu ati: “Obu ndaaba ninyeha nyenka ekitiinisa, ekitiinisa kyange kya busa. Isenyowe ou mweta Ruhanga wanyu, nuwe ampa ekitiinisa. 55 Baitu inywe timumumanyire; ninyowe arukumumanya. Kandi obu ndagamba nti: Timmumanyire, ninyija kuba mubiihi w'ebisuba nka inywe; baitu nyowe mmumanyire, kandi nkwata ebigambo bye. 56 Isiinywe Abburahamu akasemererwa okumanya nkooku alirora ekiro kyange. Akakirora kandi yakyanganuka.” 57 Nubwo Abayudaaya baamukagwize bati: “Tokahikize emyaka ataano y'obukuru, kandi niiwe warozire Abburahamu?” 58 Nandiki Yesu ati: “Mazimakwo nimbagambira nti: Abburahamu atakabaireho, nyowe nkaba ndoho.” 59 Nubwo baakomere amabaale kugamuhungurra; baitu Yesu yayesereka, yaturuka omunju ya Ruhanga.

9

1 Yesu obu akaba naahingura, yarora omuntu ayazairwe ali mufu w'amaiso. 2 Nukwo abeegesebwa be kumukaguza bati: “Mwegesa, onu kuzaarwa afiire amaiso, ayasiisire nooha? Nuwe rundi abazaire be?” 3 Yesu yabagarukamu ati: “Onu atasiise, noobu baakubaire abazaire be; baitu kinu kikabaho nukwo entegeka ya Ruhanga eyolekerwe omuli uwe. 4 Nyowe kimpikirirre kuhikiriza entegeka y'Ogu ayantumire bukyali nyamusana; obwire nibwija kwira, omuntu obw'atasobora kukorramu. 5 Akasumi koona aka nkyali omunsi, ndi musana gwayo.” 6 Obu yamazire kugamba eki, yacwa amacwanta hansi, yatuga itaka, yalimusiiga ha maiso, 7 yamugambira ati: “Genda onaabe omu kiyanja kya Silohamu” (amakuru gaakyo ngu, Atumirwe). Yagenda yanaaba, yagaruka naarora. 8 Nukwo abataahi be n'abandi abaamuroraga naasabiiriza kukaguza bati: “Onu tinuwe muntu ayaikarraga naasabiiriza?” 9 Abamu baagarukamu bati: “Ego, nuwe”; n'abandi bati: “Nangwa, naamusisana kwonka.” Nukwo omusaija kubagambira ati: “Ninyowe.” 10 Bbo baamukaguza bati: “Amaiso gaawe gaigukire gata?” 11 Nandiki uwe ati: “Omuntu arukwetwa Yesu atugire itaka, yalinsiiga ha maiso, yandagira ati: ‘Genda onabe omu kiyanja kya Silohamu’; nagenda, nanaaba, narora.” 12 Baamukaguza bati: “Ali nkaha ogu?” Yabagarukamu ati: “Timmanyire.” 13 Omusaija ow'akaba afiire amaiso bamutwarra Abafalisaayo. 14 Kikaba kiri kiro kya Sabbato, Yesu obu yatugire itaka, yaigura amaiso ge. 15 Abafalisaayo baagaruka baamukaguza nkooku amaiso ge gaigukire. Yabagarukamu ati: “Ansiigire itaka ha maiso, nagenda, nanaaba, narora.” 16 Abamu omu Bafalisaayo nukwo kugamba bati: “Omuntu onu tatumirwe Ruhanga, habwokuba tafaaho Sabbato.” Abandi baakaguza bati: “Omuntu omusiisi naasobora ata kukora ebirukuhuniriza nka binu?” Boona tibaasobora kwikirraniza. 17 Baagaruka baakaguza ow'akaba afiire amaiso bati: “Ogu akwigwire amaiso, iwe noomugambaho ki?” Yabagarukamu ati: “Murangi.” 18 Abayudaaya bataikirize nkooku akaba afiire amaiso kandi gaiguka, okuhika obu baayesire abazaire be, 19 baabakaguza bati: “Onu nuwe mutabani wanyu, ou murukugamba ngu, akazaarwa afiire amaiso? Hati naarora ata?” 20 Abazaire be baabagarukamu bati: “Tumanyire onu nkooku ali mwana waitu, kandi akazaarwa afiire amaiso; 21 baitu hati nkooku arukurora, titurukukimanya; kandi n'ogu amwigwire amaiso titurukumumanya. Mumukaguze; muntu mukuru, ayegambirre wenka.” 22 Abazaire be ekyabagambisize kiti, nukwo kutiina Abayudaaya, habwokuba bakaba baikirraniize ngu, weena araayatura Yesu nkooku ali Kristo, w'okubingwa omu isorrokaniro lyabo. 23 Nikyo abazaire be bagambiire bati: “Muntu mukuru, mumwekagulize.” 24 Abayudaaya baagaruka baayeta omusaija ow'akaba afiire amaiso, baamugambira bati: “Kugiza Ruhanga! Itwe nitumanya omusaija ogu nkooku ali musiisi.” 25 uwe yabagarukamu ati: “Nyowe tindukumanya obu araaba ali musiisi. Kinu nikyo ndukumanya: nkaba nfiire amaiso, hati nindora.” 26 Baamukaguza bati: “Akukozireho ki? Amaiso gaawe agaigwire ata?” 27 Yabagarukamu ati: “Mbagambiire ira, baitu mwayanga kuhurra. Nimugondeza ki kukihurra obwa kabiri? Na inywe nimwenda kufooka beegesebwa be?” 28 Bbo baatandika kumujuma nibagamba bati: “Niiwe mwegesebwa we, itwe tuli ba Musa. 29 Nitumanya Ruhanga nkooku yabalize na Musa, baitu omuntu ogu titurukumanya nambere yarugire.” 30 Nandiki omusaija ati: “Ka kyamahano inywe okutamanya nambere yarugire, kandi kunu anyigwire amaiso! 31 Tumanyire Ruhanga nkooku atahurra basiisi; baitu weena anyakumuramya, akakora ebi agonza, nuwe Ruhanga ahurra. 32 Ensi yakaba kubaho tikikahulirwaga nkooku haroho ayaigwire amaiso g'omuntu ayazairwe ali mufu w'amaiso. 33 Omuntu ogu kakuba atararugire hali Ruhanga, busaho eki yakusoboire kukora.” 34 Bbo baamugarukamu bati: “Iwe ayazaalirwe omu bibi bisa, waija kutwegesa?” Baamubingira aheeru. 35 Yesu akahurra nkooku bamubingire. Obu yamuzoire, yamukaguza ati: “Noikiriza Omwana w'omuntu?” 36 Uwe yamugarukamu ati: “Waitu nuwe oha, nukwo mmwikirize?” 37 Nandiki Yesu ati: “Omurozire, nuwe ogu arukubaza na iwe.” 38 Yagamba ati: “MUKAMA wange, ninyikiriza.” Yamuramya. 39 Yesu nukwo kugambira ekitebe ky'abantu ati: “Ekyandeesire omunsi nukwo kucwa emisango. Nukwo abatarukurora barole, kandi abarukurora bafooke bafu b'amaiso.” 40 Abamu ha Bafalisaayo abakaba bamuli haihi, obu baahuliire eki, nubwo bamukagwize bati: “Na itwe tuli bafu b'amaiso?” 41 Nandiki Yesu ati: “Kakuba mubaire muli bafu b'amaiso, timwakubaire na musango; baitu hati habw'okugamba muti: ‘Niturora’, nikyo omusango gwanyu gurukwikarraho.”

10

1 “Mazimakwo nimbagambira nti: Ataraba omu mulyango kutaaha omu isibiko ly'entaama, baitu akatembera handi, ogu aba musuma kandi munyagi. 2 Anyakuraba omu mulyango nuwe muliisa w'entaama. 3 Omukumirizi amukingurraho kandi entaama zihurra iraka lye; entaama ze azeeta amabara gaazo, aziturukya aheeru. 4 Eze zoona obu amara kwiturukya aheeru, azeebembera, nazo zimuhondera, habwokuba zimanyire iraka lye. 5 Ogu ou zitarukumanya tizimuhondera, baitu zimwiruka habwokuba tizirukumanya maraka g'abandi.” 6 Yesu akabacwera orufumo oru, baitu bbo batakenge eki abagambiire. 7 Yesu yagaruka yabagira ati: “Mazimakwo nimbagambira nti: Ninyowe mulyango gw'entaama. 8 Abandi boona abaambandiize bakaba bali basuma kandi banyagi, n'entaama itabahurre. 9 Ninyowe mulyango; weena anyakuraba omuli nyowe alijunwa. Araataahaga, naaturuka kandi abone iriisizo. 10 Omusuma taizira kindi kwihaho kwiba, kwita, n'okuhwerekereza. Nyowe nkaija zibe n'obwomeezi, kandi bube bwingi muno. 11 Ninyowe omuliisa murungi. Omuliisa omurungi ahayo obwomeezi bwe habw'entaama ze. 12 Anyakuliisiza empeera tali muliisa mali, kandi entaama tiziri ze. Obu arora omwaga nigwija, asigaho entaama, airuka; omwaga gugwera entaama, guzirarangya. 13 Uwe airuka habwokuba naakorra empeera, kandi entaama tazitaho mutima. 14 Ninyowe omuliisa omurungi; mmanyire ezange, kandi n'ezange niziimmanya: 15 Nka Isenyowe oku ammanyire, na nyowe mmumanyire; kandi mpayo obwomeezi bwange habw'entaama zange. 16 Nyina entaama ezindi ezitali z'omu isibiko linu; nazo ninsemerra kuzireeta, zihurre iraka lyange. Nukwo habeho igana limu eriina omuliisa omu. 17 Nikyo Isenyowe angondeza, habwokuba mpayo obwomeezi bwange, nukwo ngaruke mbwegarurre. 18 Busaho n'omu anyakubunyihaho, baitu nyowe mbweheerayo nyenka. Nyina obusobozi bw'okubuhayo n'obw'okubwegarurra; obusobozi obu nkabuheebwa Isenyowe.” 19 Abayudaaya bakagaruka kwebaganizaamu habw'ebigambo ebi. 20 Abaingi omulibo baagamba bati: “Aina omwoyo mubi, kandi agwire iraro; nimumuhulirra ki?” 21 Baitu abandi bati: “Ebigambo ebi tibigambwa omuntu anyakwina omwoyo omubi. Omwoyo omubi nigusobora kwigura amaiso ga kihimbaara?” 22 Omu bwire obu, omu rubuga Yerusaalemu, bakaba nibakuza ekiro kikuru eky'okwijuka okwezibwa kw'Enju ya Ruhanga. 23 Bukaba buli bwire bw'obutiti, kandi Yesu akaba naarubatarubata omunju ya Ruhanga, omu kisasi ky'omulyango gwa Solomooni. 24 Abayudaaya baamwehinguliriza baamukaguza bati: “Olihikya nkaha kutwehanikisa emitima? Obu oraaba oli Kristo, tugambire bbwa.” 25 Yesu nukwo kubagarukamu ati: “Nkabagambira ira, baitu timwaikiriza. Emirimo ei ndukukora omu ibara lya Isenyowe, niyo erukungumya; 26 baitu inywe timurukwikiriza, habwokuba timuli ntaama zange. 27 Entaama zange zihurra iraka lyange. Nzimanyire, nazo zimpondera; 28 kandi nziha obwomeezi obutahwaho, tizirihwerekerra ebiro byona. Busaho n'omu alizinsahuraho. 29 Isenyowe ayazimpaire naakira boona amaani kandi busaho n'omu asobora kuzimusahuraho. 30 Nyowe na Isenyowe tuli omu.” 31 Abayudaaya baagaruka baakoma amabaale kugamuteera. 32 Yesu nukwo kubagambira ati: “Nkabooleka ebirungi bingi ebyarugire hali Isenyowe. Nikiha hali ebi ekirukubanteeza amabaale?” 33 Abayudaaya baamugarukamu bati: “Titurukukuteera amabaale habw'okukora ebirungi, baitu habw'okujuma Ruhanga. iwe nooyeyeta Ruhanga, kandi kunu oli muntu.” 34 Nandiki Yesu ati: “‘Muli baaruhanga’? 35 Abo abaiziirwe ekigambo kya Ruhanga obu aliba yabeesire baaruhanga (kandi Ebihandiiko Ebirukwera tibisobora kucwibwa), 36 ogu Isenyowe ou yayereze kandi yatuma omunsi, inywe nimumugambaho muta: ‘Noojuma Ruhanga’, habw'okugamba ngu: ‘Ndi Mwana wa Ruhanga?’ 37 Obu ndaaba ntarukukora bukwenda bwa Isenyowe, muleke kunyikiriza; 38 baitu obu ndaaba nimbukora, inywe noobu muraaba mutarukunyikiriza, haakire mwikirize ebikorwa ebi ndukukora. Nukwo mumanye kandi mwetegereze Isenyowe nkooku ali omuli nyowe, na nyowe nkooku ndi omuli Uwe.” 39 Bakalengaho kugaruka kumukwata, baitu yabeecwamu. 40 Yagaruka yayambuka ekisaaru Yorudaani omu kiikaro nambere Yohaana yabandize kubatiriza, yaikara oku. 41 Baingi bakaija hali uwe, baagamba bati: “Yohaana atakole kintu ekirukuhuniriza na kimu, baitu byona Yohaana ebi yagambireho omusaija onu, bikaba biri by'amazima.” 42 Oku baingi baamwikiriza.

11

1 Betaniya hakaba haliyo omurwaire ayayetwaga Lazaaro. Kandi Betaniya nikyo kyaro Mariya na Malita owanyina, nambere baikaraga. 2 Mariya ogu, munyaanya Lazaaro ow'akaba arwaire, nuwe yasiigire Yesu amagita g'obwotere kandi yamuragaza ebigere n'isoke rye. 3 Nubwo banyaanya baatumireho Yesu bati: “Waitu, enganjani yawe arwaire.” 4 Baitu Yesu obu yahuliire eki, yagamba ati: “Endwara egi teri y'okumwita, baitu y'okuhaisa Ruhanga ekitiinisa, n'okuhaisaniza Omwana wa Ruhanga.” 5 Yesu yagonzaaga Malita na Mariya owanyina, na Lazaaro; 6 baitu obu yahuliire Lazaaro nkooku arwaire, yamara ebiro ebindi bibiri nambere akaba ali. 7 Ebiro ebi obu byahoire, yagambira abeegesebwa be ati: “Ka tugaruke Buyudaaya.” 8 Abeegesebwa nukwo kumukaguza bati: “Mwegesa, biro binu Abayudaaya babaire nibakuserra kukuteera amabaale, kandi nooyenda kugarukayo?” 9 Nandiki Yesu ati: “Omwizooba limu tiharumu saaha ikumi na ibiri? Omuntu obu agenda nyamusana tateerwa nkonge, habwokuba naamulikirwa omusana gw'ensi enu. 10 Baitu omuntu obu agenda ekiro ateerwa enkonge, habwokuba aba ataina musana ogw'okumumulikira.” 11 Obu yamazire kugamba ebi yayongera ati: “Munywani waitu Lazaaro agwijagiire, kandi ningenda kumusisiimura.” 12 Nukwo abeegesebwa be kumugambira bati: “Waitu obu araaba agwijagiire, araakira.” 13 Yesu akaba naabaza ha kufa kwa Lazaaro, baitu bbo baatekereza ngu, naagamba ha kugwijagira okw'oturo. 14 Nubwo Yesu yabaatuliire bbwa ati: “Lazaaro afiire; 15 kandi nyowe kinsemiize okutasangwayo. Kinu nikiija kubagasa n'okubongeraho okwikiriza. Hati nu tugende nambere ali.” 16 Tomasi, arukwetwa Omurongo, yagambira abeegesebwa bagenzi be ati: “Naitwe tugende, tufe hamu nawe.” 17 Yesu obu yahikireyo, yasanga Lazaaro amazire ebiro bbina omu kituuro. 18 Betaniya ekaba eri kilomita nka isatu okuruga Yerusaalemu. 19 Abayudaaya baingi bakaba baizire kuhumuuza Malita na Mariya habwa munyaanyabo. 20 Malita obu yahuliire Yesu nkooku arukwija, yagenda kumutangaana. Mariya yasigara aikaliire omunju. 21 Nubwo Malita yagambiire Yesu ati; “MUKAMA wange, kakuba wasangirwe hanu, munyaanya nyowe taakufiire. 22 Na hati nimmanya ngu, kyona eki oraasaba Ruhanga, naija kukikuha.” 23 Yesu yamugarukamu ati; “Munyaanyoko naija kuhumbuuka.” 24 Nandiki Malita ati: “Mmanyire nkooku alihumbuuka ha kuhumbuuka okwa ha kiro kya ha mpero.” 25 Yesu yamugambira ati: “Ninyowe kuhumbuuka, ninyowe bwomeezi; arukunyikiriza noobu alifa, baitu alyomeera; 26 kandi omuntu weena omwomeezi arukunyikiriza, talifa. Eki nookiikiriza?” 27 Malita yamugarukamu ati: “Ego, MUKAMA wange; ninyikiriza nkooku oli Kristo, Omwana wa Ruhanga niiwe ogu ow'okwija omunsi.” 28 Obu yamazire kugamba eki, yagenda yayeta owanyina Mariya, yamugambira ebihwa ati: “Omwegesa ali hanu, naakweta.” 29 Mariya obu yahuliire eki, yabandaatuka, yagenda nambere ali. 30 Yesu akaba atakahikire omu kyaro Betaniya, baitu akaba akyali omu kiikaro Malita nambere yamusangire. 31 Abayudaaya abakaba bali omunju nibahuumuza Mariya, obu baarozire yaimuka bwango, yaturuka aheeru, baamuhondera nibateekereza ngu, naagenda ha kituuro kulirirrayo. 32 Mariya, obu yahikire nambere Yesu ali, yamurora, yagwa ha bigere bye, naagamba ati: “MUKAMA wange, kakuba wasangirwe hanu, munyaanya nyowe taakufiire.” 33 Yesu obu yarozire Mariya narra, n'Abayudaaya abamuhondiire nabo nibarra, yatuntura omu mutima, yasaalirwa muno. 34 Nukwo kubakaguza ati: “Mukamuziika nkaha?” Baamugarukamu bati: “Waitu, ija orole.” 35 Yesu nawe yarra. 36 Nubwo Abayudaaya baagambire bati: “Murole nkooku yamugondeze!” 37 Abamu omuli bo baakaguza bati: “Onu ayaigwire amaiso ga kihimbaara, taakusoboire kutanga omuntu onu kufa?” 38 Yesu yahika ha kituuro, aijwire obusaalizi. Kikaba kiri bwingira obukingirweho ibaale. 39 Nukwo kubaragira ati: “Mwiheho ibaale.” Malita, munyaanya omufu, yamugambira ati: “MUKAMA wange, hati naanunka, habwokuba amazire ebiro bbina afiire.” 40 Nandiki Yesu ati: “Tinkugambiire nti: Obu oraikiriza, noija kurora ekitiinisa kya Ruhanga?” 41 Aho baihaho ibaale. Yesu yararamira haiguru yagamba ati: “Taata, ninkusiima habw'okumpurra. 42 Mmanyire nkooku ompurra butoosa, baitu kinu nkigambire habwa banu abanyehinguliriize, baikirize nkooku wantumire.” 43 Obu yamazire kugamba eki, yayamirra n'iraka likooto ati: “Lazaaro, turuka!” 44 Ow'akaba afiire yaturuka aheeru, emikono ye n'amaguru biboherwe n'ebikoba, amaiso ge gasemberwe ekitambaara. Yesu nukwo kubaragira ati: “Mumubohorre, mumuleke agende.” 45 Abayudaaya baingi abakaba bahondiire Mariya, obu baarozire Yesu eki akozire, baamwikiriza; 46 baitu abamu omuli bo baagenda kugambira Abafalisaayo ekyabaireho. 47 Nukwo abanyakatagara abakuru hamu n'abafalisaayo kusorooza orukurato. Baakaguzangana bati: “Tukole ki? Dora omusaija ogu naakora ebirukuhuniriza bingi. 48 Obu turaamuleka akongera kukora ati, boona nibaija kumwikiriza; kandi Abarooma baliija bahwerekereze ekiikaro kyaitu ekirukwera kinu n'ihanga lyaitu.” 49 Omu omuli bo, Kaayafa, ow'akaba ali mukuru w'abanyakatagara omu mwaka ogu, yabagambira ati: “Timwina eki murukumanya. 50 Timurukwetegereza nkooku kihikire omuntu omu kufeera boona, okukira ihanga lyona kuhwerekerra.” 51 Eki atakigambe habwe wenka, baitu habw'okuba mukuru w'abanyakatagara omu mwaka ogu. Akaragura Yesu nkooku asemeriire kufeera ihanga lyona; 52 kandi tarukufa habw'ihanga lyonka, baitu na habw'okusorooleza hamu abaana ba Ruhanga abaararangiire omu mahanga. 53 Okuruga ha kiro eki, baamalirra kumwita. 54 Nahabweki Yesu atagaruke kugendagenda bwerebwere omu Bayudaaya; baitu yarugayo, yagenda omu kicweka ekiheriire irungu, omu kyaro ekirukwetwa Efuraimu; oku nuho yaikaire aina n'abeegesebwa be. 55 Obugenyi obw'Abayudaaya obw'okwijuka Okuhingurwaho bukaba buli haihi kuhika, abantu baingi baaruga omu byaro, baagenda Yerusaalemu kweyeza, obugenyi obu butakahikire. 56 Bakaba nibaserra Yesu beemeriire omunju ya Ruhanga, nibakaguzangana bati: “Nimuteekereza muta? Mara, tarukwija ha kiro kikuru?” 57 Baanyakatagara abakuru n'Abafalisaayo bakaba baragiire ngu, obu haraaba haroho anyakumanyire nambere ali, aije abamayise, bamukwate.

12

1 Obu hakaba hasigaire ebiro mukaaga obugenyi obw'okwijuka Okuhingurwaho buhike, Yesu yaija Betaniya, Lazaaro ou yahumbwire omu bafu nambere akaba ali. 2 Oku bakamucumbirayo ekyekiro. Malita yabaheereza kandi Lazaaro akaba ali omu hali abo abakaba baikaliire na Yesu nibalya. 3 Mariya yaleeta kimu kyakabiri kya lita ky'amagita ag'omuhendo agarukuboya kurungi, yagasiiga ebigere bya Yesu kandi yabiragaza n'isoke rye. Enju yoona yaijura okuboya kw'amagita ago. 4 Omu ha beegesebwa be, Yuda Isikalyota ow'akaba naija kumugobeza, nukwo kukaguza ati: 5 “Habwaki amagita ago gatatunzirwemu dinaali, bikumi bisatu, zikagabirwa abaseege?” 6 Ekyamugambisize eki, tikuli kuganyira abaseege, baitu habwokuba akaba ali musuma, kandi nuwe yakwataga ensahu, yaikaraga naasomoraho ebi baatamuga. 7 Nukwo Yesu kumugarukamu ati: “Omukazi mumuleke, amagita agaahurre ekiro eky'okuziikwa kwange. 8 Abaseege mwikara nabo butoosa, baitu timuliikara na nyowe obutoosa.” 9 Abayudaaya baingi obu baahuliire nkooku ali oku, baija. Bataizirre Yesu wenka, baitu n'okurora Lazaaro ou yahumbwire omu bafu. 10 Nubwo abanyakatagara abakuru baahanwire n'okwita Lazaaro, 11 habwokuba baingi omu Bayudaaya bakaba nibabarugaho habwe, nibaikiriza Yesu. 12 Ha kiro ekyakurasireho, ekitebe kikooto eky'abantu abakaba baizire ha kiro kikuru bakahurra Yesu nkooku arukwija Yerusaalemu. 13 Baagenda kumutangirra bakwasire amataagi g'emikindo, nibaswagirra bati: “Ahaisanizibwe! W'omugisa Omukama wa Isirairi, ogu arukwija omwibara ly'Atahwaho.” 14 Aho Yesu yarora omwana gw'endogoyi, yagwikarraho nkooku kyahandiikirwe kiti: 15 “Otatiina iwe muhara wa Siyoni. Omukama wawe nguli naija, atembere omwana gw'endogoyi!” 16 Okubanza abeegesebwa be, eki batakyetegereze; baitu Yesu obu yamazire kunyumizibwa, nubwo baijukire ebi nkooku byamuhandiikirweho kandi byamukozirweho. 17 Kandi abo boona abakaba baroho obu yayesire Lazaaro kuruga omu kituuro, yamuhumbuura omu bafu, nabo baaha obwakaiso. 18 Eki nikyo kyatwaire ekitebe ky'abantu kugenda kumutangirra, habwokuba bakaba bahuliire nkooku akozire ekirukuhuniriza eki. 19 Abafalisaayo nukwo kugambirangana bati: “Murole nkooku tutakyaina eky'okukora; dora, ensi yoona emuhondiire.” 20 Kandi omuli abo abaizire ha bugenyi kuramya, hakaba harumu Abagiriiki. 21 Abo bakaija hali Filipo owa Betisaida orw'omu Galiraaya, baamusaba bati: “Waitu, nitugonza kurora Yesu.” 22 Filipo yagambira Andereya; kandi Andereya yagenda nawe, bamanyise Yesu. 23 Uwe yabagarukamu ati: “Akasumi kahikire Omwana w'omuntu okunyumizibwa. 24 Mazimakwo nimbagambira nti: akajuma k'engano obu katagwa omu itaka kakafa, kaikara konka; baitu kakuba kafa, kaana ebyana bingi. 25 Weena anyakugonza obwomeezi bwe omunsi munu abuferwa, baitu anyakunoba obwomeezi bwe nuwe aliikara nabwo okuhika omu bwomeezi obutahwaho. 26 Weena anyakumpeereza asemeriire kunkuraatira; kandi nyowe nambere ndi, n'omuheereza wange nuho aliba. Weena anyakumpeereza, Isenyowe alimuha ekitiinisa.” 27 “Hati omutima gwange gutuntwire. Kandi ndaagamba ki? ‘Taata onjune, akasumi kanu kaleke kumpikaho’? Nangwa, habwokuba ekyandeesire nukwo kuhikwaho akasumi kanu. 28 Taata, nyumizibwa.” Omu kasumi ako iraka lyaruga omwiguru nirigamba liti: “Nkanyumizibwa ira kandi ndigaruka okunyumizibwa.” 29 Ekitebe ky'abantu abakaba beemeriire aho baahurra iraka eri, baagira ngu nkuba niyo ebbwatukire. Abandi bati: “Malaika nuwe abalize nawe.” 30 Baitu Yesu yabagambira ati: “Iraka eri liizire habwanyu, tihali habwange. 31 Kanu nuko kasumi ensi enu aka eraacwererwamu omusango, kandi omulemi w'ensi enu naija kubingwa. 32 Nyowe obu ndikamara kuhanikwa, ndiiriza boona nambere ndi.” 33 Eki akakigamba kwoleka emifeere ye. 34 Nukwo abantu kumukaguza bati: “Tukasoma omu Biragiro ngu, Kristo aliikaraho ebiro byona. Osobora ota kugamba ngu, Omwana w'omuntu alihanikwa? Omwana w'omuntu ogu nooha?” 35 Nandiki Yesu ati: “Omusana gukyali na inywe akasumi kake. Murubate mukyaina omusana, obwire buleke kubairirra omu muhanda; ogu anyakugenda omu mwirima, tamanya nambere arukugenda. 36 Obu muraaba mukyaina omusana, mugwikirize nukwo mufooke baana b'omusana.” Yesu obu yamazire kugamba ebi, yarugaho, yabeesereka. 37 Noobu araaba yakozire ebihuniriza bingi omumaiso gaabo, nabwo batamwikirize. 38 Eki kikahikiriza ekigambo omurangi Isaaya eki yagambire ati: “Ai MUKAMA, nooha ayaikiriize ebi twamurangiire, kandi nooha ayasuukulirwe amaani ga MUKAMA?” 39 Nikyo balemiirwe okwikiriza, habwokuba Isaaya akagaruka yagamba ati: 40 “Akabaigara amaiso, yabagumanganiza emitima, nukwo amaiso gaabo galeke kuhweza n'emitima yabo ereke kwetegereza, bakampindukira, nkabakiza.” 41 Eki Isaaya akakigamba habw'okurora ekitiinisa kya Kristo, kandi nuwe yabalizeho. 42 Baingi, noobu baakuba omu balemi babo, bakamwikiriza; baitu batakyatule habw'okutiina Abafalisaayo, tibaikara kubingwa omu isorrokaniro; 43 habwokuba bbo bakagonza okusiimwa abantu kukira kusiimwa Ruhanga. 44 Yesu yagambira haiguru ati: “Weena arukunyikiriza, tarukwikiriza nyowe, baitu naikiriza Oli ayantumire. 45 Kandi weena arukundora, buli arozire ayantumire. 46 Nyowe nkaija omunsi ndi musana, nukwo weena arukunyikiriza aleke kwikara omu mwirima. 47 Weena anyakuhurra ebigambo byange atabikwasire, nyowe timmusingisa musango. Habwokuba ntaije kusingisa ab'omunsi omusango, baitu nkaija kubajuna. 48 Arukunyanga, akanga n'okukwata ebigambo byange, haroho arukumucwera omusango. Ebigambo ebi nagambire nibyo birimusingisa omusango ha kiro kya ha mpero. 49 Habwokuba ntabigambe habwange, baitu Isenyowe ayantumire nuwe yandagiire eby'okugamba n'eby'okwegesa. 50 Kandi mmanyire Ebiragiro bye nkooku bireeta obwomeezi obutahwaho. Nahabweki ebi ngamba, mbigamba isenyowe nkooku yadagiire.”

13

1 Ekiro kikuru eky'obugenyi Obw'okwijuka Okuhingurwaho kikaba kitakahikire; kandi Yesu yamanya akasumi ke ak'okuruga omunsi munu n'okugaruka hali Ise nkooku kahikire. Okumanya yagondeze abe abakaba bali omunsi, akabagondeza kimu okuhika ha mpero. 2 Obu bakaba nibalya ekyekiro, Sitaani amazire kutaahya omu mutima gwa Yuda Isikalyota mutabani wa Simooni, ekiteekerezo ky'okumugobeza, 3 Yesu akaba naamanya Ise nkooku yamukwasize byona kandi nkooku yarugire hali Ruhanga naija n'okugaruka hali Ruhanga; 4 yaimuka, yaruga ha meeza, yajuura omwegereko gwe, yayeteega etaulo omunda. 5 Yaseesa amaizi omu bbeseni, yatandika kunaabisa abeegesebwa be ebigere, n'okubisusuza taulo ei akaba ayeteegere. 6 Aho yahika hali Simooni Petero, kandi Petero yamukaguza ati: “MUKAMA wange, noonaabisa nyowe ebigere?” 7 Nandiki Yesu ati: “Eki ndukukora torukukimanya hati, baitu olikimanya hanyuma.” 8 Petero yamugambira ati: “Toliinaabisa bigere naakake.” Nukwo Yesu kumugarukamu ati: “Obu ndaaba ntarukukunaabisa, tokyateerana na nyowe.” 9 Simooni Petero yamugambira ati: “MUKAMA wange, otannabisa ebigere byonka, baitu onnabise engaro n'omutwe!” 10 Nandiki Yesu ati: “Anyakwogere, tayetaaga kindi rundi okunaaba ebigere byonka, habwokuba weena aba naayera. Na inywe nimwera, baitu timuli inywena.” 11 Habwokuba akamanya araamugobeza; nikyo yagambira ati: “Timurukwera inywena.” 12 Obu yamazire kubanaabisa ebigere, yajwara omwegereko gwe, yagaruka ha meeza, yabakaguza ati: “Mwetegeriize eki mbakozire? 13 Inywena munyeta Mwegesa kandi MUKAMA wanyu; muhikya, habwokuba nukwo ndi. 14 Hati nu, nyowe MUKAMA kandi Omwegesa wanyu, obu ndaaba mbanaabisize ebigere, na inywe nukwo musemeriire muti okunaabisangana ebigere. 15 Mbahaire ekyokurorraho, na inywe mukolege nkooku mbakozire. 16 Mazimakwo nimbagambira nti: Omuheereza takira mukama we; kandi omukwenda takira ogu ayamutumire. 17 Ebintu binu obu muraaba nimubikenga, muli b'omugisa kakuba mubikora. 18 Tindukubagambaho inywena; habwokuba nimmanya aba naakomere, nukwo Ekyahandiikirwe kihikirre ekirukugamba kiti: ‘Ogu ayaliire ha byokulya byange, nuwe anyehindukiriire.’ 19 Eki nkibagambiire kitakabaireho; obu kiribaho, nukwo mwikirize ngu, ninyowe ogu. 20 Mazimakwo nimbagambira nti: Weena anyakujwahukirra ou ntuma, aba ajwahukiriire nyowe; kandi anyakujwahukirra nyowe, aba ajwahukiriire Oli ayantumire.” 21 Yesu obu yamazire kugamba ebi, yakwatwa obujune, yayatura ati: “Mazimakwo nimbagambira nti: Omu omuli inywe naija kungobeza.” 22 Abeegesebwa be nukwo kurorangana batarukumanya ou agambireho. 23 Omwegesebwa Yesu ou yagonzaaga, akaba amwigamiire ha kifuba. 24 Nukwo Simooni Petero kumusima naagamba ati: “Mukaguza ou arukubazaaho.” 25 Ogu ow'akaba aigamiire Yesu ha kifuba yamukaguza ati: “MUKAMA wange, nooha ogu?” 26 Nandiki Yesu ati: “Nuwe ogu ou ndakoleza entonge nkagimuha.” Obu yakoleze entonge, yagiha Yuda, mutabani wa Simooni owa Isikalyota. 27 Obu yamazire kulya entonge egi, Sitaani yamutaahamu. Nukwo Yesu kumugambira ati: “Eki orukugenda kukora, kikole bwango.” 28 Omuli abo abakaba baikaliire ha kiihuro, busaho n'omu ayamanyire eki yamugambiire ati. 29 Baitu abamu mulibo, habw'okumanya Yuda nkooku yakwataga ensaho ya sente, nikyo batekeriize ngu, Yesu amutumire agule ebi barukwetaaga habw'obugenyi; rundi ngu, ahe abaseege akantu. 30 Yuda obu yamazire kulya entonge, ahonaaho yaturuka aheeru. Obwire bukaba bwizire. 31 Obu yamazire kugenda, Yesu yagamba ati: “Hati Omwana w'omuntu anyumiziibwe, na Ruhanga anyumiriziibwe omuli uwe. 32 Kandi Ruhanga obu araaba anyumiriziibwe omu Mwana we, na Mwana naija kunyumirizibwa omu Ruhanga, kandi araamunyumiza bwango. ” 33 “Baana bange, nkyali na inywe akacu kake. Nimwija kunserra; baitu nkooku naagambiire Abayudaaya, na inywe nukwo ndukubagambira nti: ‘Nambere ndukugenda, timulisobora kwijayo.’ 34 Nimbaha Ekiragiro ekihyaka: Mugonzangane; nyowe nkooku nabagondeze, na inywe nukwo mugonzangane. 35 Obu muraaba nimugonzangana, aho nuho abantu boona balimanyira nkooku muli beegesebwa bange.” 36 Simooni Petero nukwo kumukaguza ati: “MUKAMA wange, noogenda nkaha?” Yesu yamugarukamu ati: “Nambere ndukugenda tosobora kumpondera hati; baitu olimpondera hanyuma.” 37 Petero yayongera yamukaguza ati: “Waitu, habwaki ntakuhondera hati? Nyeteekaniize kuhayo obwomeezi bwange habwawe.” 38 Nandiki Yesu ati: “Oyeteekanize kuhayo obwomeezi bwawe habwange? Mazimakwo ninkugambira nti: Enkoko tekooke, iwe otakanyehoogere emirundi esatu.”

14

1 “Emitima yanyu ereke kutuntura. Mwikirize Ruhanga, na nyowe munyikirize. 2 Omwa isenyowe harumu ebiikaro bingi; kakuba kitali kyo, tinakubagambiire nti: Ningenda kubateekaniriza ekiikaro. 3 Kandi obu ndigenda nkabateekaniriza ekiikaro, ndigaruka mbatwale nambere ndi, oku na inywe nuho mwikale. 4 Kandi omuhanda ogurukutwara nambere ndukugenda, mugumanyire.” 5 Nukwo Tomasi kumukaguza ati; “MUKAMA wange, titurukumanya nambere orukugenda; omuhanda turaagumanya tuta?” 6 Yesu yamugarukamu ati: “Ninyowe muhanda, ninyowe mazima, ninyowe bwomeezi. Tiharoho anyakuhika hali Isenyowe atarabire omuli nyowe. 7 Kakuba mwammanyire, na Isenyowe mwakumumanyire; okuruga hati nimumumanya kandi mumuboine.” 8 Filipo yamugambira ati: “MUKAMA wange otwoleke Sso, eki kiraatumara.” 9 Nandiki Yesu ati: “Filipo, nambere nakaba kwikara na inywe tokammanyaga? Ogu anyakundora, buli aba arozire Isenyowe. Habwaki ogamba oti: ‘Twoleke Sso?’ 10 Timurukwikiriza nkooku ndi omuli Isenyowe, na Isenyowe nkooku ali omuli nyowe? Ebigambo ebi mbagambira, timbigamba habwange; baitu Isenyowe anyakwikara omuli nyowe, nuwe akora emirimo ye. 11 Munyikirize nkooku ndi omuli Isenyowe, na Isenyowe nkooku ali omuli nyowe; kitali eki, munyikirize habw'ebikorwa ebi nkora. 12 “Mazimakwo nimbagambira nti: Arukunyikiriza, nawe alikora ebi ndukukora, kandi alikora ebirukukiraho; habwokuba nyowe ningenda owa Isenyowe. 13 Kyona eki muraasabaga omu ibara lyange, ndikikora, nukwo Isenyowe anyumirizibwe omu Mwana we. 14 Kyona eki murakasabaga omu ibara lyange ndikikora.” 15 “Obu muraaba nimungonza, muraakwataga ebiragiro byange. 16 Na nyowe ndisaba Isenyowe abahe Omuhabuzi ondi, aikalege na inywe ebiro byona. 17 Ogu nuwe Mwoyo ow'amazima, abantu ou batarukusobora kujwahukirra, baitu inywe mumumanyire, habwokuba aikara na inywe kandi aliba omuli inywe. 18 “Tindukwija kubasiga muli nfuuzi; ndigaruka hali inywe. 19 Hasigaire akasumi kake abantu tibaligaruka kundora, baitu inywe mulindora; habwokuba nyowe ndi mwomeezi, na inywe mulyomeera. 20 Ha kiro eki mulimanya nkooku ndi omuli Isenyowe, na inywe nkooku muli omuli nyowe, na nyowe omuli inywe. 21 Anyakwikiriza ebiragiro byange akabikwata, ogu nuwe angonza; kandi arukungonza, aligonzibwa Isenyowe, na nyowe ndimugonza kandi ndimweyoleka.” 22 Yuda (atali Isikalyota) yamukaguza ati: “MUKAMA wange, kiri kita iwe okutweyoleka, kunu oteeyolekere abantu boona?” 23 Yesu yamugarukamu ati: “Omuntu obu aba nangonza, alikwata ebigambo byange, na Isenyowe alimugonza; tuliija nambere ali, twikale nawe. 24 Atangonza takwata bigambo byange; kandi kunu ebigambo ebi murukuhuura tibiri byange, baitu bya Isenyowe ayantumire. 25 “Ebi mbibagambiire nkyali na inywe. 26 Baitu Omuhabuzi, nuwe Mwoyo Ahikiriire, Isenyowe ou alituma omu ibara lyange, nuwe alibeegesa byona, kandi alibaijukya byona ebi nakabagambiire. 27 Nimbasigira obusinge, obusinge bwange nimbubaha; baitu tindukubuha ensi nkooku ebuha. Emitima yaanyu ereke kutuntura, noobu kwakuba kutiina. 28 Mwampurra nimbagambira nti: ‘Ningenda, kandi ndigaruka nambere muli.’ Obu mwakubaire nimungonza, mwakusemeriirwe, habwokuba ningenda hali Isenyowe; kandi Isenyowe nankira obukuru. 29 Eki, nakibagambira kitakahikire; obu kirihika nukwo mwikirize. 30 Tindukwongera kubabaliza bingi, habwokuba omulemi w'ensi enu naija. Uwe tannyinaho busobozi; 31 baitu nyowe nkora Isenyowe nkooku yandagiire, nukwo abantu bamanye nkooku mmugonza. Mwimuke, turuge hanu.”

15

1 Ninyowe muzaabbibbu nyakabara, kandi Isenyowe nuwe mulimi. 2 itaagi lyange lyona eritarukwana bijuma, alitemaho; kandi buli itaagi erirukwana ebijuma alikonera, nukwo lyane ebirukukiraho. 3 Inywe mumazire kusemezibwa habw'ebigambo ebi nabagambiire. 4 Mwikale omuli nyowe, nka nyowe oku nyikara omuli inywe. Itaagi nkooku litasobora kwana ebijuma habwalyo lyonka, litali ha mizaabbibbu, nukwo na inywe mutasobora kukora ebikorwa ebirungi, rundi buli mugumiire hali nyowe. 5 Ninyowe muzaabbibbu, inywe muli mataagi. Ogu anyakwikara omuli nyowe, na nyowe omuli uwe, nuwe akora ebirungi bingi; habwokuba timwina eki musobora kukora mutali na nyowe. 6 Weena ataikara omuli nyowe anagwa nk'itaagi eritemerwe ha muti kandi ayoma. Amataagi nk'ago gasoroozebwa, ganagwa omu murro, gahya. 7 Obu muraikaraga omuli nyowe, n'ebigambo byange bikaikara omuli inywe, muraasobora kusaba kyona eki murukugonza, kandi kiribakolerwa. 8 Ekirukuhaisa Isenyowe ekitiinisa nukwo inywe kukora ebirungi bingi, nimwoleka nkooku muli beegesebwa bange mali. 9 Nka nyowe oku yangondeze, nukwo na nyowe nabagondeze; na inywe mwikale omu ngonzi zange. 10 Obu muraakwataga ebiragiro byange nyowe nkooku nakwasire ebya Isenyowe, muliikara omu ngonzi zange nyowe nkooku naikaire omu ngonzi ze. 11 Ebi mbibagambiire nukwo okusemererwa kwange kwikale omuli inywe, kandi okusemererwa oku kwijurre kimu. 12 “Kinu nikyo ndukubaragira: Mugonzangane nka nyowe oku nabagondeze. 13 Tiharoho anyakwina engonzi ezirukukira zinu, ezihambiriza omuntu kufeera enganjani ze. 14 Inywe muli nganjani zange obu muraaba nimukora ebi ndukubaragira. 15 Tinkyabeeta bairu, habwokuba omwiru tamanya mukama we ebi akora; baitu mbeesire nganjani, habwokuba nkabamanyisa byona Isenyowe ebi yangambiire. 16 Tibali inywe abankomere, baitu ninyowe nabakomere, nabataho nukwo mukole ebirungi, kandi ebikorwa byanyu biikaleho. Nahabweki kyona eki musaba Isenyowe omu ibara lyange, akibahe. 17 Eki ndukubaragira nkinu: Mugonzangane.” 18 “Abantu obu balibanoba, mumanye nkooku baabandize kunoba nyowe. 19 Kakuba mubaire muli b'ensi enu, ensi yakubagondeze nk'abaayo; baitu timuli b'ensi habwokuba nkabakoma nabaiha omunsi, nikyo ensi erukubanobera. 20 Mwijuke eki nabagambiire nti: ‘Omuheereza takira mukama we’. Obu baraaba nibampiiganiza, na inywe balibahiiganiza. Obu baraaba baahuliire ebi nabagambiire, n'ebyanyu balibihurra. 21 Baitu ebi byona balibibakora nibabatura nyowe, habwokuba tibarukumanya Ogu ayantumire. 22 Kakuba ntaraizire nkabagambira, tibaakubaire na kibi; baitu hati tibaina ky'okwekwasa habw'ekibi kyabo. 23 Ogu anyakunnoba, anoba na Isenyowe. 24 kakuba ntarakozire omuli bo ebikorwa ebitakakorwaga ondi weena, tibaakubaire na kibi; baitu hati babirozire kandi baanoba nyowe hamu na Isenyowe. 25 Eki kikabaho kihikirize ekyahandiikirwe omu Biragiro byabo kiti: ‘Bakannobera busa’. 26 Baitu Omuhabuzi ou ndibatwekera, naaruga hali Isenyowe, nuwe Mwoyo ow'amazima anyakuruga hali Isenyowe, Ogu obu aliija aliba kaiso wange. 27 Na inywe muli bakaiso, habwokuba okuruga ha kubanza twikaire hamu.”

16

1 “Ebi byona mbibagambiire muleke kugarukirra. 2 Balibabinga omu masorrokaniro; kandi akasumi kalihika omuntu weena arukubaita mbere aliteekerereza ngu, naaheereza Ruhanga. 3 Ekiribakoza eki nukwo kutamanya Isenyowe noobwakuba nyowe. 4 Baitu akasumi obu kalihika, muliijuka nkooku nabibamanyisize.” “Ebigambo binu ntabibagambire kuruga ha kubanza, habwokuba tukaba tukyali hamu. 5 Hati nu ningenda hali Ogu ayantumire, kandi busaho n'omu omuli inywe arukunkaguza ati: ‘Noogenda nkaha?’ 6 Baitu habw'okubibagambira, emitima yanyu ijwire obujune. 7 Nabwo nimbagambira amazima nti: Okugenda kwange nikubagasira. Kakuba ntagenda, Omuhabuzi talibaizira; baitu obu ndigenda ndimubatumira. 8 Uwe obu aliija alirumiriza abantu habw'ekibi, habw'obuhikiriire na habw'okucwerwa omusango. 9 Alibarumiriza ekibi habw'okutanyikiriza. 10 Aligumya obuhikiriire bwange, habwokuba ningaruka hali Isenyowe kandi timulyongera kundora. 11 Alinanura abantu nkooku balicwerwa omusango, habwokuba omulemi w'ensi enu amazire kusingwa omusango. 12 “Nkyaina bingi eby'okubagambira, baitu timurukwija kubisobora hati. 13 Mwoyo w'amazima obu aliija, alibeebembera abooleke amazima goona. Uwe talibaza habw'obusobozi bwe, baitu kyona eki alihurra, nikyo aligamba; kandi alibamanyisa n'ebirukwija kubaho. 14 Aliinyumiza habwokuba araihaga ha byange, naabibamanyisa. 15 Byona Isenyowe ebi ainabyo, byange; nikyo mbagambiriire nti: Mwoyo, ebyange nibyo araabamanyisaaga.” 16 “Hasigaire akacu kake muliba mutakyandora, kandi halihinguraho akacu kake mulindora.” 17 Abamu ha beegesebwa be nukwo kukaguzangana bati: “Kinu kiki eki atugambiire ati: ‘Hasigaire akacu kake, muliba mutakyandora’; kandi ati: ‘Halihinguraho akacu kake, mulindora’? Kandi ati: ‘Ningenda hali Isenyowe’?” 18 Baayongera kukaguzangana bati: “Naamanyisa ki obu arukugamba ati: ‘Hasigaire akacu kake’? Titurukwetegereza eki arukugamba.” 19 Yesu yakenga nkooku barukugonza kumukaguza, nukwo kubagambira ati: “Kinu tinikyo murukukaguzangana: Nyowe eki ngenderiire obu ngambire nti: ‘Hasigaire akacu kake muliba mutakyandora’? 20 Mazimakwo nimbagambira nti: Inywe mulirra, muliganya; baitu ensi, yo erisemererwa. Mulisaalirwa, baitu okusaalirwa kwanyu kulirugwamu okusemererwa. 21 Omukazi obu aba naarumwa kuzaara, asaalirwa, habwokuba akasumi ke kaba kahikire; baitu obu amara kuzaara, obusaalizi aba atakyabwijuka habw'okusemererwa, habwokuba omwana azairwe omunsi. 22 Inywe nimusaalirwa hati, baitu ndigaruka mbasuule, nukwo emitima yanyu erisemererwa, kandi okusemererwa kwanyu oku busaho n'omu alikubaihaho. 23 Ha kiro eki timulinkaguza kantu. Mali mali nimbagambira nti: kyona eki mulisaba Isenyowe omu ibara lyange, alikibaha. 24 Mwakaba kuba, timukasabaga kantu omu ibara lyange. Musabe, muliheebwa, nukwo okusemererwa kwanyu kuhikirre. 25 “Ebi mbibagambiire omu nfumo; akasumi kalihika obu ntalibagambira omu nfumo, baitu ebya Isenyowe ndibibagambira bbwa. 26 Ha kiro eki mulisaba omu ibara lyange, kandi tindukubagambira nti: Nyowe ndibasabira hali Isenyowe; 27 ningira Isenyowe nawe abagonza, habwokuba inywe mukangonza mwaikiriza nkooku narugire hali Uwe. 28 Nkaruga hali Isenyowe, naija omunsi; hati ensi ningirugamu, ningaruka owa Isenyowe.” 29 Abeegesebwa be baagamba bati: “Weza! hati noogamba bbwa, tokyagamba omu nfumo! 30 Twetegeriize nkooku omanyire ebintu byona, kandi torukulindirra muntu n'omu kukukaguza; nikyo turukwikiririza nkooku warugire hali Ruhanga.” 31 Yesu yabagarukamu ati: “Hati mwaikiriza? 32 Akasumi nikaija, na hati kahikire, aka mulirarangiramu, buli muntu akwate ogwe, nimunsigaho nyenka; baitu nabwo tindi nyenka, habwokuba nyina Isenyowe. 33 Ebi mbibagambiire nukwo muzoole obusinge omuli nyowe. Omunsi mwina obujune, baitu mugume. Nyowe, ensi ngisingwire.”

17

1 Yesu obu yamazire kugamba ebi, yararamira haiguru nagamba ati: “Taata, akasumi kahikire; nyumiza Omwana waawe, nukwo nawe akunyumize. 2 Habwokuba okamuha obusobozi ha bantu boona, nukwo ahe boona aba wamukwasize obwomeezi obutahwaho. 3 Kandi obwomeezi obutahwaho nubwo bunu: abantu bamanye iwe Ruhanga omu, ow'amazima, na Yesu Kristo ou watumire. 4 Nyowe nkakunyumiza omunsi, mmazire kuhikiriza omulimo wampaire kukora. 5 Hati nu Taata, onnyumiririze nambere oli nongarurra ekitiinisa eki nkaba nyinakyo ndi hamu na iwe ensi etakahangirwe. 6 “Nkakumanyisa abantu aba wansoroliire omunsi. Bakaba bali baawe, okabampa, kandi bakwasire ekigambo kyawe. 7 Hati bamanyire byona ebi wampaire nkooku biruga nambere oli; 8 habwokuba byona ebi wangambiire nkabibamanyisa, baabiikiriza, baamanyira kimu nkooku narugire hali Iwe, kandi baikiriza ngu, niiwe wantumire. 9 Abo nubo ndukusabira. Tindukusabira ab'ensi, kyonka ninsabira abo aba wampaire, habwokuba baawe. 10 Abange boona, baawe; n'abaawe boona, bange. Ninyumiririzibwa omuli bo. 11 Hati tinkyali omunsi, baitu bbo bagirumu. Nyowe ninyija nambere oli. Taata Ahikiriire, abo aba wampaire obalinde habw'obusobozi bwawe obu wampaire babe bamu nka itwe oku tuli bamu. 12 Obu nkaba nkyaina abo aba wampaire, nkabalinda habw'obusobozi bwawe obu wampaire. Nkabalinda, tihabuzireho n'omu kwihaho ogu ou akaba ali w'okuhwerekerra, nukwo Ebyahandiikirwe bihikirre. 13 Baitu hati ninyija nambere oli. Binu nimbigamba nkyali omunsi, nukwo baijurre kimu okusemererwa kwange. 14 Mbahikizeho ekigambo kyawe; kandi abantu babanobere habwokuba tibali b'ensi enu, nka nyowe oku ntali wayo. 15 Tindukukusaba kubaiha omunsi, baitu obalinde hali Omubi. 16 Tibali b'ensi nka nyowe oku ntali w'ensi. 17 Obeeze omu mazima. Ekigambo kyawe nugo amazima. 18 Nkooku wantumire omunsi, na nyowe nukwo ngibatumiremu. 19 Nyowe ninyehayo habwabu, nukwo bbo beezibwe mali.” 20 “Tindukusabira banu bonka, baitu n'abandi abalinyikiriza habw'ebigambo byabo, 21 nukwo boona babe bamu nka Iwe Taata oku oli omuli nyowe, na nyowe omuli Iwe. Nabo babe omuli itwe, nukwo abantu bamanye nkooku niiwe wantumire. 22 Ekitiinisa eki wampaire, nikyo mbahaire. Babe bamu nka itwe oku tuli bamu, 23 nyowe omuli bo na Iwe omuli nyowe. Bafooke bamu, nukwo abantu bamanye nkooku wantumire, kandi wabagonza nkooku wangondeze. 24 Taata, aba wampaire, ningonza baikale nambere ndi, barole ekitiinisa eki wampaire, habwokuba okangonza ensi etakahangirwe. 25 Taata Ahikiriire, abantu batakumanye, baitu nyowe nkakumanya; kandi na banu nibamanya nkooku niiwe wantumire. 26 Nkabakumanyisa, kandi ndibakumanyisa, nukwo okugonza oku wangondezeemu kwikale omuli bo, na nyowe nyikale omuli bo.”

18

1 Yesu obu yamazire kugamba ebi, yaturuka n'abeegesebwa be baacwanganiza ekihanga eky'akasaaru Kederooni. Oku hakaba haliyo orugonjo oru yataahiremu aina abeegesebwa be. 2 Yuda, ayamugobiize, akaba naamanya ekiikaro eki. Obundi n'obundi Yesu yagendayoga hamu n'abeegesebwa be. 3 Nukwo Yuda kugendayo aina ekihanda ky'abaserikale n'abakuru baabo eki yahairwe banyakatagara abakuru n'Abafalisaayo, baina etaara n'ebimuli, hamu n'eby'okurwanisa. 4 Yesu habw'okumanya byona ebirukugenda kumubaho, yarugayo naabakaguza ati: “Nimuserra oha?” 5 Bbo baamugarukamu bati: “Yesu owa Nazareeti.” Nandiki Yesu ati: “Dara nyowe.” Yuda, ayamugobiize, akaba ayemeriire nabo. 6 Yesu obu yabagambiire ati: “Dara nyowe”, baayekanga, baagwa hansi. 7 Yagaruka yabakaguza ati: “Nimuserra oha?” Baamugarukamu bati: “Yesu owa Nazareeti.” 8 Nandiki uwe ati: “Mbagambiire ira nti; Ninyowe ogu. Obu muraaba nimuserra nyowe, abasaija banu mubaleke bagende.” 9 Kinu kikabaho kiikirize eki yagambire ira ati: “Hali abo aba wampaire, busaho n'omu ayabuzireho.” 10 Simooni Petero ow'akaba aina empirima, nubwo yagisomoire, yatema omwiru w'omukuru w'abanyakatagara, yamucwaho okutu kw'obulyo. Ibara ly'omwiru ogu, nuwe Malikusi. 11 Yesu yagambira Petero ati: “Empirima yawe gigarre omu kiraaro kyayo; tindukwija kubonabona Isenyowe nkooku yandagiire?” 12 Nubwo ekihanda ky'abaserikale n'omukuru waabo hamu n'abalinzi b'Abayudaaya baakwasire Yesu baamuboha. 13 Baabanza kumutwara hali Annasi, habwokuba akaba ali isezaara Kaayafa, ow'akaba ali mukuru w'abanyakatagara omu mwaka ogu. 14 Kaayafa ogu, nuwe yahaire Abayudaaya amagezi ati: Kihikire omuntu omu kufeera boona. 15 Simooni Petero hamu n'omwegesebwa ondi, baahondera Yesu. Omwegesebwa oli, habw'okumanywa mukuru w'abanyakatagara, yataaha hamu na Yesu omu kizigati kya mukuru w'abanyakatagara; 16 Petero akyayemeriire ha irembo. Nahabweki omwegesebwa oli, ow'akaba naamanywa mukuru w'abanyakatagara, yaturuka, yagambira omuzaana ayalindaga irembo, ataahye Petero. 17 Omuzaana ogu nubwo yakagwize Petero ati: “Na iwe toli omu ha beegesebwa b'omuntu ogu?” Yamugarukamu ati: “Tindi mwegesebwa we.” 18 Hakaba haroho embeho kandi abaheereza n'abakuru b'abaserikale bakaba bahembere omurro gw'amakara, beemeriire niboota, na Petero abarumu. 19 Mukuru w'abanyakatagara yakaguza Yesu ha beegesebwa be na ha nyegesa ye. 20 Nukwo Yesu kumugarukamu ati: “Abantu boona nabagambiraga bbwa. Butoosa naayegesaaga omu masorrokaniro n'omunju ya Ruhanga, nambere Abayudaaya boona beesorooleza. Tinkabazaaga kintu kyona omunsita. 21 Hati nyowe nonkaguliza ki? Kaguza abo abaampurraga ninyegesa; ebi nabagambiire nibabimanya.” 22 Obu yagambire eki, omu ha bakuru b'abaserikale abakaba beemeriire aho, yateera Yesu oruhi naagamba ati: “Noogarukamu oti mukuru w'abanyakatagara?” 23 Nandiki Yesu ati: “Obu ndaaba mbalize kubi, ndumiriza ekibi eki ngambire. Obu ndaaba mbalize kurungi, onteeriire ki?” 24 Nubwo Annasi yamutwekere hali Kaayafa, mukuru w'abanyakatagara aboherwe. 25 Simooni Petero akaba ayemeriire naayota. Baamukaguza bati: “Na iwe toli omu ha beegesebwa be?” Yayehooga naagamba ati: “Nangwa, tindi mwegesebwa we.” 26 Omu ha baheereza ba mukuru w'abanyakatagara, anyakwina obuzaale n'omuntu Petero ou yacwireho okutu, yamukaguza ati: “Timbarozirege muli hamu omu rugonjo?” 27 Petero yayehooga; ahonaaho enkoko yakooka. 28 Nubwo baihire Yesu omwa Kaayafa, baamutwara omunju ei baacweramuga emisango. Obwire bukaba nibukyanganuka. Bbo bonka batataahe omunju y'emisango habw'okuziza, batakamazire kulya obugenyi obw'okwijuka Okuhingurwaho. 29 Pilaato nukwo kuturuka yabasanga aheeru, yabakaguza ati: “Omuntu onu nimumujunaana musango ki?” 30 Baamugarukamu bati: “Omuntu onu kakuba atabaire mucwi w'Ebiragiro, titwakumukuleetiire.” 31 Pilaato yabagambira ati: “Mumwetwarre, mumucwere omusango nimuhondera Ebiragiro byanyu.” Nandiki Abayudaaya bati: “Ebiragiro byaitu tibirukutwikiriza kwita omuntu n'omu.” 32 Eki kikabaho kihikirize ekigambo Yesu eki yagambire kwoleka emifeere ye. 33 Pilaato yagaruka yataaha omunju ey'okucweramu emisango, yayeta Yesu yamukaguza ati: “Niiwe Mukama w'Abayudaaya?” 34 Yesu yamugarukamu ati: “Ekikaguzo eki kyawe habwawe, rundi abandi nubo bakikugambiire hali nyowe?” 35 Pilaato yamungarukamu ati: “Nyowe ndi Muyudaaya? Ab'ihanga lyawe n'abanyakatagara abakuru nubo bakundeetiire. Okozire ki?” 36 Nandiki Yesu ati: “Obukama bwange tibuli bw'omunsi munu; obu bwakubaire buli bw'omunsi munu, abaheereza bange bakurwaine, ndeke kuheebwayo hali Abayudaaya; baitu obukama bwange tibuli bw'omunsi munu.” 37 Pilaato yamukaguza ati: “Nukwo kugamba oli mukama?” Yesu yamugarukamu ati: “Niiwe orukugamba nkooku ndi mukama. Ningira eki nikyo nazaalirwe, kandi nikyo naiziire omunsi, okumanyisa amazima. Ow'amazima weena akwata ebigambo byange.” 38 Pilaato yamukaguza ati: “Amazima kimanyisa ki?” Obu yamazire kugamba eki, Pilaato yaturuka, yagaruka hali Abayudaaya, yabagambira ati: “Timurozireho musango. 39 Baitu mwina engeso y'okubalekerra omunyankomo omu ha kiro kikuru eky'okwijuka Okuhingurwaho. Nimwenda mbalekerre Omukama w'Abayudaaya?” 40 Nubwo baatokiire haiguru bati: “Atali ogu, baitu otulekerre Baraaba!” Baaraba ogu akaba ali munyagi.

19

1 Nubwo Pilaato yaragiire batwale Yesu, bamuteere enkoba. 2 Abaserikale baaruka ekondo y'amahwa, baagimuta ha mutwe, baamujweka orugoye rwa kahuukya; 3 baatandika kwija omu omu nibagamba bati: “Mirembe, Omukama w'Abayudaaya!” Baamuteera empi. 4 Pilaato yayongera yaturuka aheeru yabagambira ati: “Hati kammubaleetere, nukwo mumanye nkooku ntamuzoireho musango.” 5 Yesu nukwo kuturuka aheeru, ajwaire ekondo y'amahwa n'orugoye rwa kahuukya. Pilaato yabagambira ati: “Omuntu ngugwo!” 6 Baanyakatagara abakuru hamu n'abakuru b'abaserikale obu baamurozire, baatokera haiguru bati: “Mubambe! Mubambe ha musaraba!” Pilaato yabagambira ati: “Inywe inywenka mumutwale, mumubambe, habwokuba nyowe timmuzoireho musango.” 7 Abayudaaya baamugarukamu bati: “Twina ekiragiro, kandi ekiragiro eki nkooku kirukugamba, uwe asemeriire kufa, habwokuba akeeyeta Mwana wa Ruhanga.” 8 Pilaato obu yahuliire ebigambo ebi yayongera kutiina. 9 Yagaruka yataaha omunju ey'okucweramu emisango, yakaguza Yesu ati: “Okaruga nkaha?” Baitu Yesu tiyamugarukamu. 10 Pilaato nukwo kumukaguza ati: “Torukwenda kungarukamu? Tomanyire nkooku nyina obusobozi obw'okukulekera rundi obw'okukubamba ha musaraba?” 11 Nandiki Yesu ati: “Tokubaire n'obusobozi bwona hali nyowe, kakuba butarakuhairwe kuruga omwiguru; nahabweki anyakundiraine yampikya hanu, nuwe aina ekibi ekirukukira ekyawe.” 12 Okuruga obu Pilaato yaserra amagezi ag'okumulekera, baitu Abayudaaya baatokera haiguru bati: “Omuntu onu obu oraamulekera, buli toli nganjani ya Kaisaali; habwokuba weena anyakwefoora mukama, aba naarwanisa Kaisaali.” 13 Pilaato obu yahuliire ebigambo ebi, yaragira baturukye Yesu aheeru, yaikarra ha kitebe ky'okucweraho emisango, omu kiikaro ekirukwetwa Amabaale Agaaliriirwe, kandi omu Ruhebburaayo: Gabbata. 14 Ekiro eki kikaba kiri ky'Okwetekaniriza ekiro kikuru eky'okwijuka Okuhingurwaho; kandi zikaba ziri saaha nka mukaaga. Nubwo Pilaato yagambiire Abayudaaya ati: “Mukama wanyu ngugwo!” 15 Baatokera haiguru muno bati: “Mwiheho! Mwiheho! Mubambe ha musaraba!” Pilaato yabakaguza ati: “Ndabamba mukama wanyu?” Nandiki abanyakatagara abakuru bati: “Titwina mukama ondi kwihaho Kaisaali.” 16 Aho Pilaato yamubakwasa, bamubambe ha musaraba. 17 Nubwo baatwaire Yesu, yagenda ahimbire omusaraba gwe, baahika omu kiikaro ekirukwetwa eky'Oruhanga, kandi omu Ruhebburaayo: Gologota. 18 Oku nuho baamubambire hamu n'abandi babiri, omu ha rubaju rw'obulyo ondi ha rubaju rw'emoso, Yesu abali hagati. 19 Pilaato yahandiika ekirango, yakita ha musaraba. Kihandiikirweho kiti: “Yesu owa Nazareeti, Omukama w'Abayudaaya.” 20 Ekirango eki kikasomwa Abayudaaya baingi, habwokuba ekiikaro nambere akaba abambirwe kikaba kiri haihi n'orubuga; kandi kikaba kihandiikirwe omu Ruhebburaayo, omu Rulatini, n'omu Rugiriiki. 21 Baanyakatagara abakuru b'Abayudaaya nukwo kugambira Pilaato bati: “Otahandiika oti: ‘Omukama w'Abayudaaya’; baitu handiika oti: ‘Omuntu onu akeeyeta Omukama w'Abayudaaya.’ ” 22 Pilaato yabagarukamu ati: “Eki mpandiikire, nikyo mpandiikire.” 23 Abaserikale obu baamazire kubamba Yesu, baatwara ebyokujwara bye, baabiteeka emiteeko ena, buli muserikale yabagana omuteeko gumu. Baitu ekanzu ye ekaba etaina rubaziiro, ekaba erukirwe yoona kuruga ha bikya kuhika ha mukugiro. 24 Nukwo bbo kugambirangana bati: “Tutagitaagura, baitu tugiterre itomo, turole ow'aragitwara.” Eki kikabaho okuhikiriza ekyahandiikirwe kiti: “Bakabagana ebijwaro byange, ekanzu yange bakagiterra itomo.” 25 Kandi abaserikale abo nukwo baakozire bati. Haihi n'omusaraba gwa Yesu hakaba heemeriireho nyina, na nyinento, na Mariya muka Kileyopa, na Mariya Magadaleena. 26 Yesu obu yarozire nyina n'omwegesebwa ou yagonzaaga beemeriire haihi, yagambira nyina ati: “Mukazi, omwana waawe ngugwo!” 27 Kandi yagambira omwegesebwa ogu ati: “Nyoko ngugwo!” Okuruga obu omwegesebwa yamutwara omuka ye. 28 Ebi obu byahoire, Yesu amazire kumanyire kimu byona nkooku bihoire (kandi okuhikiriza Ebyahandiikirwe), yagamba ati: “Iroho lindi kubi.” 29 Aho hakaba hateekerweho ebbakuli ijwire amarwa agasaaliire, baibikamu ekijumankuba, baakita ha rubingo, baakihikya ha kanwa ke. 30 Yesu obu yamazire kunyunyuguza amarwa agasaaliire, yagamba ati; “Kihoire”; yainamya omutwe, yacwekana. 31 Ekiro eki kikaba kiri ky'Okweteekaniriza ebiro bikuru. Habw'okutagonza emitumbi ikale ha misaraba ha kiro kya Sabbato (habwokuba Sabbato egi ekaba eri nkuru), Abayudaaya nukwo kusaba Pilaato abaserikale ab'okuhenda amaguru g'abaabambirwe, nukwo bahanuule emitumbi. 32 Abaserikale baija, baahenda amaguru g'ow'okubanza, n'ag'ondi abakaba babambirwe nawe. 33 Obu baahikire hali Yesu, baasanga afiire ira, tibaamuhenda maguru. 34 Baitu omu ha baserikale yamucumita icumu omu rubaju, ahonaaho haarugamu esagama n'amaizi. 35 Ogu ayarozire kinu, akakigumya-kandi eki yagumize ky'amazima, naamanya nkooku arukubaza amananu-nukwo na inywe mwikirize. 36 Ebi bikabaho bihikirize ekyahandiikirwe kiti: “Talihendwa igufa na limu.” 37 Kandi ekyahandiikirwe ekindi ekirukugamba kiti: “Balimurora ou baacumisire.” 38 Ebi obu byahoire, Yosefu owa Arimateya, ow'akaba ali mwegesebwa wa Yesu, hatali bwerebwere habw'okutiina Abayudaaya, yasaba Pilaato amwikirize kutwara omutumbi gwa Yesu. Pilaato yamwikiriza. Yosefu yaija, yahanuura omutumbi, yagutwara. 39 Nikodemo, ogu ayaizire hali Yesu ekiro, nawe yaija yaleeta ekitabe ky'emigaju n'eseeta, ebirukuhika kilo nka makumi ana na itano. 40 Baatwara omutumbi gwa Yesu, baaguzinga omu ngoye za bafuta, batairemu ebirukuboya, engeso z'Abayudaaya ez'okuziika nkooku zikaba ziri. 41 Haihi n'ekiikaro eki yabambirwemu, hakaba haroho orugonjo orunyakurumu ekituuro ekihyaka ekitakaziikwamuga muntu. 42 Omu nuho baaziikire Yesu, habwokuba kikaba kiri kiro ky'Abayudaaya eky'okweteekaniriza Sabbato, kandi ekituuro eki kikaba kiri haihi.

20

1 Ha kiro ky'okubanza omu wiiki, Mariya Magadaleena akaija ha kituuro nyenkya kara, obwire butakakiire. Yasanga ibaale liihirwe ha munwa gw'ekituuro. 2 nukwo kwiruka yagenda hali Simooni Petero n'omwegesebwa oli, Yesu ou yagonzaaga. Yabagambira ati: “MUKAMA, omukituuro bamwihiremu, kandi titurukumanya nambere bamutaire.” 3 Aho Petero n'omwegesebwa oli baaturuka, baagenda ha kituuro. 4 Bombi bairuka, baitu omwegesebwa oli yasiga Petero, yamubanza ha kituuro. 5 Obu yainamire kulinguzaamu, yarora engoye eza bafuta zitairwe aho, baitu uwe atataahemu. 6 Nubwo Simooni Petero yaija amuhondiire, yataaha omu kituuro, yarora engoye eza bafuta zitairwe aho, 7 n'ekitambaara ekikaba kiri ha mutwe gwe kitali hamu n'engoye eza bafuta; baitu kikubirwe, kitairwe ha wakyo kyonka. 8 Nubwo omwegesebwa oli, ayabandize kuhika ha kituuro, nawe yataahamu, yarora, yaikiriza. 9 Obusumi obu bwona, bakaba batakeetegeriize ekyahandiikirwe ekirukugamba ngu, kimuhikiriire kuhumbuuka omu bafu. 10 Hanyuma abeegesebwa abo baagarukayo owaabubo. 11 Baitu Mariya yasigara ayemeriire aheeru y'ekituuro, narra. Nubwo yainamire kulinguza omu kituuro, 12 yarora bamalaika babiri bajwaire ebirukwera, baikaliire nambere omutumbi gwa Yesu gukaba gutairwe, omu ha musego, ondi ha mirambi. 13 Nukwo bbo kumukaguza bati: “Mukazi iwe, noolizibwa ki?” Yabagarukamu ati; “Habwokuba MUKAMA wange bamutwaire, kandi tindukumanya nambere bamutaire.” 14 Obu yagambire eki yahinduka, yarora Yesu ayemeriire aho, baitu atamanye nkooku ali nuwe. 15 Nukwo Yesu kumukaguza ati: “Mukazi iwe, noolizibwa ki? Nooserra oha?” Kandi Mariya habw'okugira ngu nuwe omulimi w'orugonjo oru, yamugarukamu ati: “Waitu, obu araaba ali niiwe omutwaire, ngambira nambere omutaire, ngende mmwiheyo.” 16 Nubwo Yesu yamwesire ati: “Mariya.” Uwe yakubuutuka, yamwetebuka omu Ruhebburaayo ati: “Rabboni!” (amakuru gaakyo: Mwegesa). 17 Yesu yamugambira ati: “Otankwataho, habwokuba tinkatembere hali Isenyowe, baitu genda hali bagenzi bange obagambire oti: nintemba hali Isenyowe kandi Isiinywe, hali Ruhanga wange kandi Ruhanga wanyu.” 18 Mariya Magadeleena yagenda, yagambira abeegesebwa ati: “Ndozire MUKAMA waitu”; kandi yabamanyisa ebigambo ebi yamuragiire. 19 Ha kiro eki omu kairirizi, ekiro eky'okubanza omu wiiki, abeegesebwa bakaba beekingiire omu nju habw'okutiina Abayudaaya. Yesu akaija yabeemerra hagati, yabaramukya ati: “Obusinge bube na inywe.” 20 Obu yamazire kugamba eki, yabooleka ebiganja bye n'orubaju rwe. Aho abeegesebwa baasemererwa habw'okurora MUKAMA. 21 Yesu yayongera yagamba ati: “Obusinge bube na inywe, Isenyowe nkooku yantumire na nyowe nukwo ndukubatuma.” 22 Obu yamazire kugamba eki, yabaikiza orwoya, nabagambira ati: “Mutunge Mwoyo Ahikiriire. 23 Aba muliganyira ebibi biribaganyirwa; kandi aba mutaliganyira ebibi, tibiribaganyirwa.” 24 Baitu Tomasi, arukwetwa Omurongo, omu ha ikumi na babiri, akaba atali nabo Yesu obu yaizire. 25 Nukwo abeegesebwa abandi kumugambira bati: “Turozire MUKAMA.” Uwe yabagarukamu ati: “Obu ntaarole bihuta by'emisumaali omu biganja bye nkabitamu orukumu rwange, ntakakwasire n'engaro zange omu rubaju rwe, tindukwija kwikiriza.” 26 Obu haahingwireho ebiro munaana, abeegesebwa be nabwo bakaba bali omunju, na Tomasi abarumu. Enyigi zikaba zikingirwe, baitu Yesu yaija yabeemerra hagati, yabaramukya ati: “Obusinge bube na inywe”. 27 Nubwo yagambiire Tomasi ati: “Taahya hanu orukumu rwawe, kandi rora ebiganja byange; leeta engaro yawe ogite omu rubaju rwange; leka kuhakana, baitu ikiriza.” 28 Tomasi yamugarukamu ati: “MUKAMA wange kandi Ruhanga wange!” 29 Nandiki Yesu ati: “Waikiriza habw'okundora? Baina omugisa abaikiriza bataina eki baarozire.” 30 Haroho n'ebikorwa ebindi bingi Yesu ebi yakoliire omu maiso g'abeegesebwa be, ebitarahandiikirwe omu kitabu kinu; 31 baitu binu bikahandiikwa nukwo mwikirize Yesu nkooku ali Kristo, Omwana wa Ruhanga; kandi habw'okwikiriza oku, mutunge obwomeezi omuli Uwe.

21

1 Ebi obu byahoire, Yesu yagaruka yayeyoleka abeegesebwa be ha nyanja ya Tiberiya. Akabeeyoleka ati: 2 Simooni Petero, na Tomasi arukwetwa Omurongo, Nasanairi owa Kana orwa Galiraaya, na batabani ba Zebedaayo, n'abeegesebwa abandi babiri bakaba bali hamu. 3 Simooni Petero yabagambira ati; “Nyowe ningenda kusoha.” Nabo baamugarukamu bati: “Na itwe katugende hamu.” Baagenda, baataaha omu bwato; baitu ekiro eki batakwase kantu. 4 Obwire obu bukaba nibukya, Yesu yayemerra ha musa gw'enyanja; baitu abeegesebwa be batamanye nkooku ali uwe. 5 Yesu yabakaguza ati: “Boojo, mukwasizeho encu?” Baamugarukamu bati: “Nangwa.” 6 Nandiki uwe ati: “Munage akatimba ha rubaju rw'obulyo orw'obwato, nimwija kukwasa.” Baakanagayo, baitu hanyuma batasobole kukasika kukataahya omu bwato, habw'encu kuba nyingi. 7 Nubwo omwegesebwa Yesu ou yagonzanga yagambiire Petero ati: “Ni MUKAMA!” Obu yahuliire ngu, nuwe MUKAMA, Simooni Petero ou akaba ali busa habw'okusoha, yajwara orugoye rwe, yayesimba omu nyanja. 8 Baitu abeegesebwa abandi baija nibagoya obwato, nibacunda akatimba akaijwire encu, habwokuba bakaba bali haihi n'obwerre nka mita kikumi mu abiri. 9 Obu baahikire ha bwerre, baasanga omurro gw'amakara hatalikirweho encu n'emigaati. 10 Yesu yabagambira ati; “Muleeteho encu ezimu ezi mwaruga kukwasa.” 11 Simooni Petero nukwo kugaruka omu bwato, yakurra akatimba, yakahikya ha bwerre kaijwire encu nkooto kikumi mu ataano na isatu; baitu noobu ziraaba zabaire nyingi ziti, akatimba katataaguke. 12 Yesu yabagambira ati: “Mwije, mulye ekyanyenkya.” Kandi busaho n'omu ha beegesebwa ayalengereho kumukaguza ati: “Niiwe oha?” Bakamanya nkooku ali nuwe MUKAMA. 13 Yesu yaija, yakwata omugaati, yagubagabira, kandi encu nayo yagibagabira. 14 Ogu nugwo gwabaire murundi gwa kasatu Yesu okubonekera abeegesebwa be, amazire kuhumbuuka omu bafu. 15 Obu baamazire kulya ekyanyenkya, Yesu yakaguza Simooni Petero ati: “Simooni, mutabani wa Yohaana, nongonza kukira banu?” Yamugarukamu ati: “Ego, MUKAMA wange, noomanya nkooku ndukukugonza.” Nandiki Yesu ati: “Liisa obwana bw'entaama zange.” 16 Yesu yamukaguza omurundi gwa kabiri ati: “Simooni, mutabani wa Yohaana nongonza?” Yamugarukamu ati: “Ego, MUKAMA wange, noomanya nkooku ndukukugonza.” Nandiki Yesu ati: “Rolerra entaama zange.” 17 Yamukaguza omurundi gwa kasatu ati: “Simooni, mutabani wa Yohaana, nongonza?” Petero yatuntura habw'okumukaguza omurundi gwa kasatu ati: “Nongonza?” Nukwo kumugarukamu ati: “MUKAMA wange, iwe omanyire byona; noomanya nkooku ndukukugonza.” Nandiki Yesu ati: “Liisa entaama zange. 18 Mali mali ninkugambira nti: Obu okaba oli musigazi, wayeteegaga orukoba, ogenda nambere wagonzaaga; baitu obu oliba ogurusire, oligorra, emikono yaawe, ondi akubohe, akutwale nambere otarukugonza kugenda.” 19 (Eki akakigamba kwoleka omulingo Petero ogu alifeeramu nkooku gulihaisa Ruhanga ekitiinisa.) Nubwo yamugambiire ati: “Mpondera.” 20 Petero yakubuutuka, yarora omwegesebwa oli Yesu ou yagonzaaga, abahondiire. Nuwe ogu ayaigamiire Yesu ha kifuba nibalya ekyekiro, kandi ayamukagwize ati: “MUKAMA, nooha arukwija kukugobeza?” 21 Petero obu yamuboine, yakaguza Yesu ati: “MUKAMA wange, kandi onu aliba ata?” 22 Nandiki Yesu ati: “Obu ndaaba ningonza aikaleho okuhika obu ndiija, iwe nookijunaana ki? Mpondera!” 23 Orugambo oru rwararanga omu bagenzi babo ngu, omwegesebwa ogu talifa. Yesu atagambire Petero ngu, talifa; baitu akagamba ati: “Obu ndaaba ningonza aikaleho okuhika obu ndiija, iwe nookijunaana ki?” 24 Omwegesebwa oli nuwe arukugumya binu byona, kandi nuwe yabihandiikire; nitumanya ebi arukugamba nkooku biri by'amazima. 25 Haroho n'ebindi bingi Yesu ebi yakozire; byona kakuba byahandiikirwe buli kimu, ninteekereza nti: tihaakubaireho mwanya omunsi ogw'okubyahuramu.