Nwɔŋ laa nyɛdkè bìá, kə̀ Nwɔŋ gɔ̀ŋsə́ bìá
1 Sɛŋ aa Vɛnɛ́b sɔ̀d tə́ lɛg séèn də kə̀ yɛ́b tə́ rə, bɔ̀b Nwɔŋ gə́ túrú gbòód. Màn aa kùmà Nwɔŋ də, kùmà kə̀ Vɛnɛ́b tá, bít Nwɔŋ aarə, kùmà sə̀n Vɛnɛ́bá. 2 Nwɔŋ aarə, kùmà kə̀ Vɛnɛ́b tá, sɛŋ aa éèn sɔ̀d dú roó. 3 Vɛnɛ́b séé in bəd kóólé kə̀ oòra, in nə́ŋ̀má baànmbə̀ kùm kúnú, Oòra sééù sə̀n gá gə́ sé. 4 Gɔ̀ŋsə́ kùmà Oò rú, bít gɔ̀ŋsə́ aarə, pii sə̀n nɛ́b bəd Laa Nyɛdkèá. 5 Laa Nyɛdkè nyɛ́' zɔ̀ŋ tígə́lú, bít tígə́l aarə, bán laa nyɛdkè aarə fə́'ǹmbə̀ sé. 6 Vɛnɛ́b tùmà nɛ́ŋ váàndo nə́ŋ̀, nə́gə́l oò Yohana. 7 Nɛ́ŋ Váàndo aarə, yaà kìínmbə̀ sedako kíin, nɛ́b bəd sedako ma'ǹmbə̀ Laa Nyɛdkè aarə yílú. Oòrə, yaà rə, bɔ̀b nɛ́b bəd kóólé, boò bàg Nwɔŋ aa bəǹ tə́ baàn doó. 8 Yohana kə̀ yíl oò bə̀, kùmsə̀n Laa Nyɛdkè rə gá, zá yaà nɛ́b bəd sedako ma'ǹmbə̀ Laa Nyɛdkè yílú. 9 Nwɔŋ aarə kùmsə̀n laa nyɛdkè vɛ́nà, yaà zɔ̀ŋə yɛ́b ba, tə́ nɛ́b bəraa zɔ̀ŋə yɛ́b bərə nyɛ́'ǹ kóólé. 10 Màn aa kùm Nwɔŋ də, kùmà zɔ̀ŋə yɛ́b ba. Vɛnɛ́b séé yɛ́b kə̀ oòra. Zá nɛ́b zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ gàbə̀ sé. 11 Yaà nɛ́b oò bəd sunú, oò yɛ́b ba, zá nɛ́b oò bəd bə̀ kè'ù sé. 12 Zá nɛ́b aa bə̀ kè'ù yàá, bít bə̀ bàg nə́gə́l oòì rə gə́, pii bə̀ kpɛŋsɛ́l bílǹmbə̀ Vɛnɛ́b yɛbá. 13 Bə̀ bíl bəd Vɛnɛ́b yɛb kə̀ nɛɛ̀n aa nɛ́b zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ lɛ̀b də́ rə kíin gá. Bít kìínmbə̀ bə̀ bíl báá zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ wàà rə kíin gá. Aarə, Vɛnɛ́b pii bə̀ sə̀n gɔ̀ŋsə́ puuá. 14 Màn aa kùmà Nwɔŋ də, yaà bíl nɛ́ŋə̀ si' yàá, bít kùm tə́ obə́n tə́ŋú, nyìì tə́ kə̀ pə̀dkèá, kə̀ vɛ́nà. Bə́n bé'ǹnà kaŋsɛ́l laa nyɛdkè oò yàá, kaŋsɛ́l laa nyɛdkè aa wàà nə́ŋgùm bɔ̀bà Báá oò naà roó. 15 Yohana gám Nwɔŋ lɛgú, oò yílú, bàà: «Aarə, oò yílú, mə́ gámà taà kə̀ baàn nyɛ́'ǹmbə̀: ‹Nɛ́ŋə̀ Nə́ŋ̀ tóò yaànnà máá bòórú; zá oòrə, kàn mə́ sə̀n kə̀ gbà'á. Kə̀ aakíin də, oòra éèn kùmsə̀n kə̀ gɔ̀ŋsə́ máá númú.› » 16 Nwɔŋ aa yée nyììà tə́ kə̀ pə̀dkèá. Oò naú, bə́n kóólé, bə́n bɔbm̀ taà pə̀dkè gbà'á. 17 Vɛnɛ́b pii bə́nnà indaŋ̀mbə̀ Musa nɛɛ̀n tɛ́mú. Zá pə̀dkè kə̀ vɛ́nà tá, vúgà Yéésù Krístù naú. 18 Nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má bé' bèd Vɛnɛ́b sé. Zá Wàà nə́ŋgùm aa kùm Vɛnɛ́b, bít kùm Bóò Vɛnɛ́b səǹ də, oòra bàà yaà ì' bə́n sə̀n nɛɛ̀n aa Báá oò kùm dú roó.
Nwɔŋ aa Yohana nɛ́d baptisma bə̀ piìn bàà Yéésù yílə́ roó
19 Nyàm nə́ŋ̀ kàani, Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bəraa Urusalima bìlə́ rə, bə̀ tùmà nɛ́b láŋsə́ bə̀ ma'ǹ bəd, kə̀ levi kun bəd tá, Yohana sunú, boò dɛ̀rə̀: «Ám gə́, ń nɛ́ɛ̀réè?» 20 Yohana məə nwɔŋ í'ǹmbə̀ sé, zá bàà nyɛdkè dág: «Máára mə́ kùmsə̀n Krístù gá.» 21 Bə̀ dɛ̀rə̀: «Tə́ kàangə́, ń nɛ́ɛ̀réè gú? Ń Eliyaì?» Bít Yohana kè' í', bàà: «Ə́ùwə́, mə́ oò gá.» Bít bə̀ dɛ̀rə̀: «Ámda ń kùmsə̀n Vɛnɛ́b gbantumsə̀ aa Musa gám nwɔŋ oò reè?» Kè' í' bə̀: «Ə́ùwə́.» 22 Kàanyée gə́, bə̀ dɛ̀rə̀: «Tə́ kàangə́, ámdə ń nɛ́ɛ̀réè gú? Kè' ǹ í' bə́ kúnú, bɔ̀b bàà dá báà bí' nɛ́b aa bə̀ tùm báà rə nwɔŋá. Ám gə́, ń zíg yíl ámbə̀ ń nɛ́ɛ̀réè gú?» 23 Yohana kè' í' bə̀ kə̀ nwɔŋ aa Vɛnɛ́b gbantumsə̀ aa bə̀ dɛ̀rə̀ Esaya rə bàà: «Máára mə́ kùmsə̀n nɛ́ŋ váàndo aa tə́ kpə̀ə́ǹ páàn fɔ̀gú, tə́ baàn: ‹Ìì kùd Báátììkpɛ̀ŋ kpaŋ̀á, ìì mà'ù kpaŋ̀ bəd kíìn wɔ̀ɔ̀lə̀ sɔ̀ɔ̀nkè!› » roó. 24 Nɛ́b bəraa bə̀ tùmà Yohana səǹ də, Farisa bəd gə̀b tə́ŋə́ wərà. 25 Bə̀ dɛ̀d Yohana: «Dáà ń Krístù sé, sínkɔ̀ Eliya sé, sínkɔ̀ Vɛnɛ́b gbantumsə̀ aa Musa gám nwɔŋ oò rə síngə́, kə̀ níìbə̀ ń tə́ taà nɛ́b bəd baptisma piìn gú?» 26 Yohana kè' í' bə̀ gə́, bàà: «Máá gə́, mə́ tə́ ii baptisma piìn kə̀ wəl diìŋá. Zá Nɛ́ŋə̀ Nə́ŋ̀ tə́ aí tə́ŋú, nɛ́ŋə̀ aarə, íí gàbə̀ sé. 27 Tóò yaànnà máá bòórú, zá máá gə́, mə́ də́ŋ oò bə̀ tábə́ kaasə́ biìnmbə̀ dunə́ sé.» 28 In bəraa rə kóólé, taà Betaniya bìlú, Urdun nwuu naà gúuú, zɔ̀ŋ aa Yohana pii nɛ́b bəd baptisma bəroó.
Yéésù kùmsə̀n Vɛnɛ́b Bɛ̀rə̀wàá
29 Nwúndù oòrə, Yohana bé' Yéésù tóò yaànà oò səǹ gə́, bít bàà: «Ìì ɛ̀g Vɛnɛ́b Bɛ̀rə̀wà aa pà' tə́ nɛ́b bəd invaksə́ zá'ǹ doó. 30 Mə́ gám Nwɔŋ aarə nɛ́ŋə̀ aarə yílú, mə́ bàà: ‹Nɛ́ŋ Váàndo Nə́ŋ̀ tóò yaànà máá bòórú. Zá oòra kùmsə̀n nɛ́d gbàáro máá númú. Kàandə, má kuùm gə́, éèn kùmì máá númú, bɔ̀b bə́ŋ̀ bə̀ lɛ̀b mə́ sé.› 31 Oòrə tə́ nɛ́ɛ̀réè sɔ̀g, gàb mə́ bèrə̀ sé. Zá mə́ yaà nɛ́b bəd baptisma piìnmbə̀ kə̀ wəl diìŋá, bɔ̀b máà mà' nɛ́b Israila bə̀ bəd boò gàbə̀ kúnú.» 32-33 Bít Yohana bàà: «Oò gə́, tə́ nɛ́ɛ̀réè sɔ̀g, mə́ gàbə̀ sé. Zá Vɛnɛ́b aa tùm máà, máà pii nɛ́b bəd baptisma kə̀ wəl diìŋ də, bàà máà: ‹Ń dá bé'ǹ Nwul Gìdń dáà síìmmà lɛgə́ poú, yaà dá kuùm kə̀ oò tá. Nɛ́ŋə̀ aarə, dá sə̀n nɛ́b bəd baptisma piìn kə̀ Nwul Gìdńná.› Yohana bàà: ‹Mə́ bé' Nwul Gìdń símà lɛgə́ poú, kìínmbə̀ mìrə̀ gə́blə̀ kíin, bít yaà kùm kə̀ oò tá.› 34 Mə́ bé'à in aarə yàá kə̀ yíl máá bìá, bít mə́ bàà taà Nɛ́ŋ Váàndo aarə kùmsə̀n Vɛnɛ́b Wàá.»
Yéésù nɛ́b sáànmbə̀ bəraa éèn sɔ̀d doó
35 Nwúndù oòrə, Yohana kùm wərə̀ ní sɔ̀ŋ, kə̀ nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd iira. 36 Zɔ̀ŋ aa Yohana bé' Yéésù tə́ taàn kàangə́, bàà: «Ìì ɛ̀ga, nɛ́ŋə̀ aa yée kùmsə̀n Vɛnɛ́b Bɛ̀rə̀wàá.» 37 Yohana nɛ́b sáànmbə̀ bəraa iirə rə, ìì kìì nwɔŋ aa tə́ baàn də gə́, bít ìì bàg taà Yéésù ra. 38 Yéésù lìb bí' núù gə́, bé' bə̀ tə́ù bagǹ bòórú, dɛ̀d bə̀: «Íí tə́ níì saàn gú?» Kè' bə̀ í'ù, bə̀ bàà: «Ń ləə tə́ bá, Nɛ̀ná?» 39 Kè' í' bə̀, bàà: «Ìì yaà kúnú, bít íí dá zɔ̀ŋ aa mə́ ləə bərə kíìn bé'nàá.» Kàanyée gə́, ìì ɛ̀m taá, dáì bé'à zɔ̀ŋ aa ləə bəroó. Bít kùm bə̀ tá'à sɛŋ aa nyɛ́d númú rə kə̀ oò tá (Sɛŋ də, bɔ̀b tə́ ba' naarə nyàm bídń bìá). 40 Nɛ́b sáànmbə̀ bəraa iirə, ìì kìì Yohana nwɔŋ, bít ìì bàg Yéésù rə, nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ boò tə́ŋú, bə̀ dɛ̀rə̀ Andre, Simon Piyɛr kudvɛɛ̀lá. 41 Éèn Andre ɛ̀m dáá bɔ̀b níí oò Simon da, bít bàà: «Bə́ bɔ̀bà Nɛ́ŋə̀ aa Vɛnɛ́b tɔ̀bə̀ gààd kílə́m yílə́ rə yàá.» (Nə́gə́l aarə, í' tə́ baànmbə̀ Krístù.) 42 Bít pà' àà Simon Yéésù sunú. Yéésù ɛ̀gə̀ gə́, bít bàà: «Ámda ń kùmsə̀n Simon, Yohana wàà váàndoá, bə̀ dá n dɛdǹ Kefas.» (Nə́gə́l aarə, í' tə́ baànmbə̀ Piyɛr.)
Yéésù dɛ̀d Filip kə̀ Natanayɛl tá
43 Nwúndù oòrə, Yéésù zíg ɛɛ̀mbə̀ Galili yɛ́b ba. Ɛ̀m dáá bɔ̀b Filip gə́, bít bàà: «M̀ bàg mə́ kúnú, bít ǹ kùm nɛ́d sáànmbə̀ mə́ra!» 44 (Filip də, nɛ́d Bɛdsaida bìlə́ bìá; bìl aa Andre ləə rú kə̀ Piyɛr tə́ roó.) 45 Dáà yaànà númú gə́, Filip dáá bɔ̀b Natanayɛl la, bít bààù: «Bə́ bɔ̀bà Nɛ́ŋə̀ aa Musa gám nwɔŋ oò indaŋ̀mbə̀ núúboòrú, bít Vɛnɛ́b gbantumsə̀ bəd kɔ̀, bə̀ gám nwɔŋ oò roó. Nɛ́ŋə̀ aarə Yéésù ra, Yusufu wàá, nɛ́d Nazaratu bìlə́ bìá.» 46 Natanayɛl bààù: «Insɔ̀ɔ̀nkè nə́ŋ̀ dáà béení báàn vúgǹmbə̀ Nazaratu bìlə́ wa?» Filip kè' í', bàà: «Ǹ yaà kúnú, ń dákíìn bé'nàá.» 47 Zɔ̀ŋ aa Yéésù bé' Natanayɛl tóò yaànnà oò səǹ gə́, gám nwɔŋ aa yée oò yílú, bàà: «Ìì ɛ̀ga, nɛ́ŋə̀ aa yée kùmsə̀n nɛ́d Israila bə̀ vɛ́nà, gúsuúm nə́ŋ̀má oò naà sé.» 48 Natanayɛl dɛ̀rə̀: «Ééleè ń gàb mə́ taà gú?» Yéésù kè' í'ù: «Mə́ bé'nnà yàá, sɛŋ aa ń dììà gààm nyìì dùù, bə́ŋ̀ Filip dánnà dɛdǹnà roó.» 49 Kàanyée gə́, Natanayɛl bààù: «Nɛ̀ná, ámda ń kùmsə̀n Vɛnɛ́b Wàà vɛ́nà. Ń kùmsə̀n gààd gbà'á Israila bìá!» 50 Yéésù kè' í'ù gə́, bàà: «Mə́ bàà, mə́ bé'nnà gààm nyìì dùù rə, ḿ bàg mə́ taàì? Ń dá in gbàád kam bəraa kàŋ kàn aa bəraa rə kíìn bé'nàá!» 51 Bít bàà zəg sɔ̀ŋ: «Mə́ tə́ ii kíìn baanàá, nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná, íí dá lɛg bé'ǹ kedkéá, bít malaika bəd dákíìn na'nàá, bít ìì dákíìn símàá, nɛ́ŋə̀ aa bə̀ dɛ̀rə̀ Nɛ́ŋ Váàndo Wàà rə yílú!»
Kéèn pa'ǹmbə̀ Kana bìlú
1 Sɛŋ iirə taà gə́, wálke kéèn pa'ǹmbə̀ ma'míìn Kana bìlú, Galili yɛ́b ba. Yéésù nuù kɔ̀ dáà wərà. 2 Bít bə̀ dɛ̀d Yéésù wálke kéèn pa'ǹmbə̀ aarə rú, kə̀ nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd tá. 3 Zɔ̀ŋ aa badn bɛ́d gə́, Yéésù nà'á oò yaà bààù: «Bə̀ kə̀ badn naà sɔ̀ŋ sé.» 4 Zá Yéésù kè' í' gə́, bààù: «Nà'á, ń yaà níì zɔ̀ŋ máá səǹ gú? Sɛŋ mə́ wə́ə́ bə́ŋ̀ sé.» 5 Kàanyée gə́, Yéésù nuù bàà nɛ́b tù' bə̀ ma'ǹ bəd: «Ìì mà' in aa dá ii baàn də kíìn kóólé.» 6 Nyiŋə̀ bəraa ìì kùd kə̀ bəŋá, Yahudu bəd nyìŋ bə̀ sáá kə̀ wəl, kìínmbə̀ láŋsə́ boò bəd bàà rə kíin də, ləə bəd wərə̀ nɔ̀ŋgɔ̀s. Nyiŋə̀ nə́ŋ̀ gə́ kóólé, dá ko'ǹ lítrə̀ laa naara, sínkɔ̀ laa núnà. 7 Yéésù bàà nɛ́b tù' bə̀ ma'ǹ bəd: «Pɛ́n ìì nyíí nyiŋə̀ bəraa yée wəl lú.» Bít pɛ́n bə̀ nyíí nyiŋə̀ bəd wəl lú, yaà wə́ə́ gú' ba. 8 Kàanyée gə́, Yéésù bàà bə̀: «Ìì tó' bə́ŋ̀ wəl aarə zɔ̀gɔ̀ ge, bít ìì àà nɛ́d gbàáro wálke bə̀ roó.» Bít tó' bə̀ ààù wəl kɔ̀. 9 Nɛ́d gbàáro wálke bə̀ bèd wəl aa bíl badn yée gə́, gàb zɔ̀ŋ aa badn aarə vúgà bərə sé. Zá nɛ́b tù' bə̀ ma'ǹ bəraa bə̀ tó' wəl lə gə́, bə̀ gàbì sɔ̀ɔ̀nkè. Nɛ́d gbàáro wálke bə̀ dɛ̀rà wèéd váàndo gə́, 10 bít bààù: «Kóó nɛ́ɛ̀réè, éèn pii nɛ́b bəd badn làmkè sína. Bít màìgə́ sɛ̀ɛ́n bəraa íí dɛ̀rà rə, bə̀ nyəəì gbàákù gə́, bə̀ pii taà badn aa sɔ̀ɔ̀n kùd síndoó. Zá ám gə́, káŋ ń zíg badn sɔ̀ɔ̀n aa yaà wə́ə́ bə́ŋyée zé!» 11 Ìì ɛ̀ga, kə̀ nɛɛ̀n aa yée kíin, Yéésù mà' taà inkɔrə éèn də̀gə̀ də̀gə̀ bə̀ Kana bìlú, Galili yɛ́b ba. Kə̀ aarə kíin, vúŋ ì' taà kaŋsɛ́l laa nyɛdkè oòra, bít nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd kɔ̀ bə̀ bàgə̀ taá. 12 Zɔ̀ŋ aa in aa taà gə́, zá' ɛ̀m Kapɛrnaum bìlú, kə̀ nà'á oò tá, kudvɛɛ̀l oò bəd tá, bít kə̀ nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd tá. Bə̀ kùmà wərə̀ sɛŋ zɔ̀gɔ̀ní.
Yéésù tə́ láŋsə́ wúuú
13 Yahudu bəd wálke aa bə̀ dɛ̀d Paska rə, sɛŋ oò yaà tə́ wə́ə̀n kə́d bə yée gə́, Yéésù zá' ɛ̀m Urusalima bìlú. 14 Zɔ̀ŋ aa dáá wə́ə́ láŋsə́ wúuú gə́, bɔ̀b nɛ́b nàà bə̀ gə́ə̀l bərá, nɛ́b bɛ̀rə̀ bə̀ gə́ə̀l bərá, kə̀ nɛ́b mìrə̀ bə̀ gə́ə̀l bəd tá. Dáá bɔ̀b nɛ́b ba' bə̀ pɛ́ɛ̀n bəd kɔ̀ bə̀ kùmì boò téébúrù bəd ba. 15 Kàanyée gə́, Yéésù kùd nyɛ́gsə̀ kə̀ kaasə́ bərá, bít nìŋ vúŋ bə̀ taà láŋsə́ wúu boò kóólé, kə̀ bɛ̀rə̀ boò bəd tá, kə̀ nàà boò bəd tá. Kàanyée gə́, pú' zàd nɛ́b ba' bə̀ pɛ́ɛ̀n bəd ba' boò bəd yɛ́b ba, bít sùd lɛ́l téébúrù boò bəd də yɛ́b ba. 16 Bít bàà nɛ́b mìrə̀ bə̀ gə́ə̀l bəd nwɔŋ aa yóo: «Pú' ìì zá' in bəraa kíìn zɔ̀ŋ aa ba! Pà' ìì bí' báá mə́ wúl aarə, kìínmbə̀ lumù kíin sí!» 17 In aa taà kə̀ aakíin yée gə́, nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd sèl ìì zá' taà núúboòd bəd nwɔŋ bəraa yóo: «Báá Vɛnɛ́bá, í'sɛ̀l aa mə́ kə̀ wúl ámbə̀ rə, ko' tə́ máá tɛ́mú, kìínmbə̀ laa kíin.» 18 Kàanyée gə́, Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bəd ìì dɛ̀rə̀: «Níì inkɔrə ń dá taà báàn ma'ǹmbìá, bít ń dá bə́ taà i'ǹ bəǹ tə́ kə̀ kpaŋ̀ naà, in ma'ǹmbə̀ kə̀ aakíin gú?» 19 Yéésù kè' í' bə̀ gə́, bàà: «Zìb ìì wɔ̀b láŋsə́ wúl aa yée kúnú, bít sɛŋ toorə gə́, wə̀ə̀ máù kíìn dí'ǹ lɛgú.» 20 Bít Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bəd bə̀ dɛ̀rə̀: «Bə́ mà' zèd laa iira zè nɔ̀ŋgɔ̀s, láŋsə́ wúl aa yée wə'ǹmbìá. Bít ám gə́, ń dáù wə'ǹ dí'ǹ lɛgə́ sɛŋ toorə ní wa?» 21 Zá láŋsə́ wúl aa Yéésù bàà yérə, bàà tə́ kə̀ si' oòra. 22 Sɛŋ aa Yéésù díím valə́ rə, nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd sèl bə̀ zá' taà nwɔŋ aa Yéésù bàà roó. Bə̀ bàg Núúboòd Gìdń nwɔŋ yàá, bít kə̀ nwɔŋ bəraa Yéésù bàà rə tá.
Yéésù gàb in bəraa nɛ́ŋə̀ tɛ́mú rəì kóólé
23 Sɛŋ aa bə́ŋ̀ Yéésù tóò Urusalima bìlú, Paska sɛŋə́ rə, nɛ́b zùúm bàgə̀ sùnú, inkɔrə bəraa bə̀ bé' mà' rə bòórú. 24 Zá Yéésù gə́, pii yíl oò boò naà sé. Kàandə, gàb nɛ́b bəd kóólé tɛ́mì sɔ̀ɔ̀nkè. 25 Oò gə́, ɔ̀d nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má oò bàà bəǹ nwɔŋ nɛ́b bəd yílə́ sé. Kə̀ aakíin də, kə̀ yíl oò bə̀ má, gàb in aa boò tɛ́mə́ rə yàá.
Yéésù kə̀ Nikodemus tá
1 Nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ Farisa bəd gə̀b tə́ŋú, nə́gə́l oò Nikodemus. Oòra kùmsə̀n Yahudu bəd gààrá. 2 Tígə́l nə́ŋ̀ kàani, yaà Yéésù sunú, yaà bààù: «Nɛ̀ná, bə́ gàb yàá, Vɛnɛ́b tùmmmà yaàn sán bə́ iná. Kàandə, inkɔrə aa ń mà' rə, nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má bán ma'ǹmbə̀ gá, sìná nɛ́ŋə̀ aa Vɛnɛ́b tə́ kə̀ oò tə́ roó.» 3 Yéésù kè' í'ù: «Mə́ tə́ən kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná, nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má bán Vɛnɛ́b gààd bé'ǹmbə̀ gá, bíd bə̀ lɛ̀bə̀ sɔ̀ŋ síngə́ roó.» 4 Nikodemus dɛ̀rə̀: «Ééleè nɛ́ŋə̀ aa dooì rə, bít bə̀ dáù taà lɛbm̀ sɔ̀ŋ gú? Bít dá bée báàn bídǹ piìnmbə̀ nà'á oò bàgəlú, bɔ̀b oò lɛ̀bə̀ sɔ̀ŋì?» 5 Yéésù kè' í'ù: «Mə́ tə́ən kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná, dáà nɛ́ŋə̀ lɛbmíìn kə̀ wəlá, bít kə̀ Nwul Gìdń síngə́, bán piìnmbə̀ Vɛnɛ́b gààrú gá. 6 Nɛ́ŋə̀ gə́, lɛ̀b nɛ́ŋàá. Zá Nwul Gìdń gə́, lɛ̀b nwulá. 7 Nwɔŋ aa mə́ bàà ii: ‹Aa dá sɔ̀ɔ̀n də gə́, bíd boò lɛ̀bi sɔ̀ŋ íí kóólé yérə, oò kò' ii yíl sí.› 8 Nwul pɛ̀b ɛ̀m zɔ̀ŋ aa í' bərə ba. Ń kìì dìímsə̀ aa tə́ ma'ǹ də tə́ kúnú, zá ń gàb zɔ̀ŋ aa vúgà bà, bít ń gàb zɔ̀ŋ aa tə́ ɛɛ̀m bərə gá. Nɛ́ŋə̀ aa Nwul Gìdń lɛ̀bə̀ rə, dá kuùm kə̀ aakíin.» 9 Kàanyée gə́, Nikodemus dɛ̀rə̀: «Ééleè in aarə dá taà báàn ma'míìn bə̀ gú?» 10 Yéésù kè' í'ù: «Ámda ń kùmsə̀n nɛ́b Israila bə̀ bəd nɛ̀n gbà'á, bít ń gàb in bəraa rə sín wa? 11 Mə́ tə́ən kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná, obə́ gə́, bə́ mà' sedako tə́ in aa bə́ gàb də yílú, bít bə́ tə́ ii in aa bə́ bé' kə̀ núù bə́ rə baàn nyɛ́'nàá. Zá íí í' sedako aa bə́ mà' ii rə ke'ǹmbə̀ sé. 12 Mə́ gámi nwɔŋ in bəraa taà zɔ̀ŋə yɛ́b bərə yílú, íí kè' sé. Bít ééleè íí dá taà ke'nì, dáà mə́ bàà ii tə́ in aa Vɛnɛ́b yiìl lə nwɔŋ gə́ roó? 13 Kóó nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má na' bèd lɛgə́ paà sé, sìná màn aa vúgà lɛgə́ paà roó; aarə nɛ́ŋə̀ aa bə̀ dɛ̀rə̀ Nɛ́ŋ Váàndo Wàà roó! 14 Kìínmbə̀ nɛɛ̀n aa Musa zá' bi' lɛgú, fɔ̀gú rə kíin sɔ̀ŋ, bə̀ dá nɛ́ŋə̀ aa bə̀ dɛ̀rə̀ Nɛ́ŋ Váàndo Wàà rə dáàn ma'ǹ kàani. 15 Kàandə, nɛ́ŋə̀ aa bàgə̀wì rə, dákíìn báàn gɔ̀ŋsə́ aa bɛ́d bə gá rə bɔbm̀bìá. 16 «Vɛnɛ́b í' nɛ́b aa zɔ̀ŋə yɛ́b bə yée sɔ̀ɔ̀n; kə̀ taàbìá, piià taà Wàà nə́ŋgùm oòra. Nɛ́ŋə̀ aa bàg Wàà aarə, bɔ̀b gá, zá dá gɔ̀ŋsə́ aa bɛ́d bə gá rə bɔbàá. 17 Vɛnɛ́b tùmà wàà oò zɔ̀ŋə yɛ́b bə, bɔ̀b oò fág nɛ́b bəd gá. Zá bɔ̀b nɛ́b aa zɔ̀ŋə yɛ́b bərə, boò bɔ̀b súúke kə̀ oòra. 18 Kóó nɛ́ɛ̀réè, bàg wàà aarəì gə́, fágə́n kò'ù gá. Zá nɛ́ŋə̀ aa bàgə̀ síndə, fágə́n kò'ùwì gbòód. Kàandə, bàg Vɛnɛ́b Wàà nə́ŋgùm sé. 19 Aa yée nɛɛ̀n aa fágə́n vúgà rú roó' Laa nyɛdkè yaà zɔ̀ŋə yɛ́b ba, zá nɛ́b aa zɔ̀ŋə yɛ́b bərə, í' bə̀ kàn tígə́lá. Bə̀ í' laa nyɛdkè sé. Kàandə, in bəraa bə̀ tə́ ma'ǹ də, sɔ̀ɔ̀n sé. 20 Nɛ́b aa bə̀ tə́ invaksə́ ma'ǹ də gə́ kóólé, bə̀ dá laa nyɛdkè kíìn zeenàá, bə̀ yaà laa nyɛdkè bə gá. Kàandə, laa dá invaksə́ boò bəd kíìn i'nàá. 21 Nɛ́b aa bə̀ tə́ in aa tə́ vɛ́nà rə ma'ǹ də, bə̀ yaà laa nyɛdkè ba, bɔ̀b laa nyɛdkè oò ì' kúnú, in aa bə̀ tə́ ma'ǹ də, tə́ kə̀ Vɛnɛ́b kpɛŋsɛ́lá.»
Yohana nɛ́d baptisma bə̀ piìn, tə́ nwɔŋ gáàm Yéésù yílú
22 Bít bòórú gə́, Yéésù ɛ̀m Yahudiya yɛ́b ba, kə̀ nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd tá. Ləə tá' sɛŋ zɔ̀gɔ̀ Yahudiya yɛ́b ba, kə̀ nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd tá, bít pii nɛ́b bəd baptisma. 23 Yohana kɔ̀ pii nɛ́b bəd baptisma Ainon, Salim bìl kàd ba; kàandə, wəl ká'ì zɔ̀ŋ aarə ba. Nɛ́b bəd bə̀ yaà oò sunú, tə́ bə̀ baptisma piinàá. 24 Sɛŋ də, bə́ŋ̀ kò' bə̀ páá Yohana wúltígə́l bə̀ rú sé. 25 Yohana nɛ́b sáànmbə̀ kambəd ìì sɔ̀d pìrə̀ zibm̀bə̀ kə̀ Yahudu nə́ŋ̀á, nɛɛ̀n aa láŋsə́ boò bàg dú, nɛ́ŋə̀ dá wəl nyiŋ̀ dú, bɔbm̀ kuùmbə̀ nyɛdkè Vɛnɛ́b númú roó. 26 Zá' bə̀ ɛ̀m Yohana sunú, bít bə̀ bààù: «Nɛ̀ná, sèl ń zá' nɛ́ŋə̀ aa nyàam kùmà kə̀ ám tə́ Urdun nwuu naà gúu rəì wa, màn aa ń gám báà nwɔŋ oò roó? Oò kɔ̀ tə́ nɛ́b bəd baptisma piinàá, nɛ́b bəd zùúm dáá tə́ oò sunú!» 27 Yohana kè' í' bə̀: «Kóó nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má bán in nə́ŋ̀ bɔbm̀bə̀ gá, Vɛnɛ́b piiù síngə́ roó. 28 Aíra kə̀ yíl aí bìá, íí dá sə̀n báàn sedako ma'ǹmbə̀ máá yílú, kìínmbə̀ mə́ bààiyà rə kíin: ‹Máára mə́ kùmsə̀n Krístù gá, zá Vɛnɛ́b tùm máà sə̀n oò númú.› 29 Kéèn gə́, nɛ́ŋə̀ aa pà' kéèn də bìá. Zá nɛ́ŋə̀ aa kùm wèéd váàndo ɔ̀dzéd də, dìì oò kàrú, zɛ̀ŋ nwɔŋ oòra, bít kìì tɛ́m làmkè kə̀ wèéd váàndo pə̀gə̀lib nwɔŋ aa tə́ kiìn doó. Tɛ́m làmkè aarə kùmsə̀n aa mə́ tə́ kiìn doó. Kə̀ taàbìá, bə́ŋyée mə́ kìì làmkè kàn mə́ taà nɛɛ̀ná. 30 Gbà'á oò bə̀ gə́, kàŋ oò dáá kə̀ númú ní, bít gbà'á mə́ gə́, oò bíd bòórú.»
Màn aa vúgà Vɛnɛ́b yiìl loó
31 «Màn aa vúgà Vɛnɛ́b yiìl lə, tə́ in gə́ kóólé yílú. Nɛ́ŋə̀ aa vúgà tə́ zɔ̀ŋə yɛ́b bərə gə́, nɛ́ŋə̀ zɔ̀ŋə yɛ́b bə bìá. Oò gə́, dá in bəraa yɛ́b bərə nwɔŋ boò gámàá. Zá màn aa vúgà Vɛnɛ́b yiìl lə, tə́ in bəd kóólé yílú. 32 Oò gə́, mà' sedako in aa bé'à, bít kììà rə yílú. Zá kóó nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má kè' sedako oò aa mà' rə sé. 33 Màn aa kè' sedako oò aa mà' rəì rə, ì' gə́, nwɔŋ aa Vɛnɛ́b bàà rə, nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná. 34 Màn aa Vɛnɛ́b tùmə̀wà sə̀n də, dá Vɛnɛ́b nwɔŋ baanàá. Kàandə, Vɛnɛ́b nyííùwàì kə̀ Nwul Gìdńná. 35 Báá í' Wàà oòra, pii taà in gə́ kóólé oò nɛɛ̀n tɛ́mú. 36 Kóó nɛ́ɛ̀réè, bàg Vɛnɛ́b Wààì gə́, bɔ̀b gɔ̀ŋsə́ aa bɛ́d bə gá rə yàá. Zá màn aa ləə Vɛnɛ́b Wàà síndə gə́, bɔ̀b gɔ̀ŋsə́ aarə gá. Nɛ́ŋə̀ aarə, Vɛnɛ́b nɔ̀m gbà'á dá kuùm oò yílú, zèd kə̀ zèrá.»
Yéésù kə̀ nɛ́ŋ kéèndo Samariya bə̀ tá
1-3 Sɛŋ aarə ba, Farisa bəd bə̀ kìì gə́, Yéésù mà' tə́ nɛ́b zùúm bəd bí'ǹ nɛ́b sáànmbə̀ oò bərá, bít tə́ bə̀ baptisma piinàá, kànsə̀n Yohana ra. Vɛ́nà bə̀ gə́, Yéésù kə̀ yíl oò bə̀ má, pii nɛ́b bəd baptisma sé. Zá nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd pii sùnú. Zɔ̀ŋ aa Yéésù gàb Farisa bəd bə̀ kìì nwɔŋ aarəì yée gə́, záá dàà Yahudiya yɛ́bá, bít kidbírà kíìn Galili yɛ́b ba. 4 Dá ɛɛ̀m wərə̀ gə́, bə́ŋ̀ dá sína Samariya yɛ́b taàn daanàá. 5 Kàanyée gə́, ɛ̀m yaà wə́ə́ zɔ̀ŋ nə́ŋ̀ Samariya bìl kàd ba, bə̀ dɛ̀d zɔ̀ŋ aarə Sikar, pe' tə́ kə̀ yɛ́b aa Yakubu pii wàà váàndo oò Yusufu rə tá. 6 Zɔ̀ŋ aarə, Yakubu gbə̀' wəl wərà. Yéésù ɛ̀m mú'à kə̀ kpaŋ̀ yée gə́, yaà kùm wəl gbə'ké gú' ba. Sɛŋ də, tə́ nyàm yíl tə́ŋú. 7 Nɛ́ŋ kéèndo nə́ŋ̀ Samariya bə̀ yaà wəl kɔbm̀bìá. Yéésù bé'ù gə́, bààù: «M̀ pii mə́ wəl nyəə̀nmbìá.» 8 (Nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd bə̀ ɛ̀mì bìlú, inlíínmbə̀ lɛ́bm̀bìá.) 9 Nɛ́ŋ kéèndo Samariya bə̀ rə, bàà Yéésù: «Zá ám gə́, ń Yahudu! Ééleè ń dɛ̀d taà wəl nyəə̀nmbə̀, máá mə́ nɛ́d Samariya bə̀ naà gú?» (Kàandə, Yahudu bəd bə̀ saŋ̀ nɛ́b Samariya bə̀ bəd gá.) 10 Yéésù kè' í'ù: «Dáà ń gàb in aa Vɛnɛ́b pii rə yàá, bít ń gàb màn aa nyɛ̀m m wəl nyəə̀nmbə̀ yérəì gə́, éèn ń dáù sə̀n nyɛmàá, bít oò kɔ̀, dáàn wəl gɔ̀ŋsə́ bə̀ piinàá.» 11 Nɛ́ŋ kéèndo rə bààù: «Gbàároá, ń kə̀ kpɔ̀b wəl bə̀ kɔbm̀ naà sé, bít wəl gbə'ké aa yée kɔ̀, dɛ́l pí' yàá. Ń dá leè ma'nì, ń dá taà wəl gɔ̀ŋsə́ bə̀ bɔbm̀ gú? 12 Doo bə́ Yakubu, gbə̀' dàà bə́ sə̀n wəl aa yée nyàamdoorú. Oò kə̀ yíl oò bə̀ má, nyəə wəl aa yée yàá, yɛb vɔ̀ɔ̀m oò bərá, kə̀ inzanzáàn gə̀b oò bəd tá, boò kɔ̀ bə̀ nyəəì kɔ̀. Ám gə́, ń sèl, ń bàà bəǹ kànsə̀n Yakubu kə̀ gbà'áì?» 13 Yéésù kè' í'ù: «Kóó nɛ́ɛ̀réè, nyəə wəl aa yéeì gə́, bít dá wəlsúud kíìn kiìn sɔ̀ŋ. 14 Zá màn aa nyəə wəl aa máù piìn dəì rə gə́ kóólé, wəlsúud nwuù sɔ̀ŋ gá. Kàandə, wəl aa máù piìn də, dá wəl ə'kè bíìl oò tɛ́mú, dáù gɔ̀ŋsə́ aa bɛ́d bə gá rə piinàá.» 15 Nɛ́ŋ kéèndo rə, bààù: «Gbàároá, ǹ pii mə́ wəl aa roó, bɔ̀b máà kìì wəlsúud sɔ̀ŋ sí, bít máà bírà wəl yaàn kɔbm̀bə̀ zɔ̀ŋə wəl gbə'ké aa rú sɔ̀ŋ sí.» 16 Yéésù bààù: «Ɛ̀m dáá ǹ dɛ̀rà váàn ń da, bít kidbíd ǹ yaà zɔ̀ŋə.» 17 Wàà kéèn kè' í'ù: «Mə́ kə̀ váàn naà sé.» Bít Yéésù bààù: «Ámbə̀ sə̀n vɛ́nà, kə̀ baànmbə̀ bəǹ kə̀ váàn naà sé. 18 Kàandə, ń paàl vɔ̀ɔ̀m núnà. Bít Nɛ́ŋ Váàndo aa ń tə́ kuùm kə̀ oò tə́ bə́ŋyée rə má, váàn ń gá. Ḿ bàà mə́ nwɔŋ sɔ̀ɔ̀n yàá.» 19 Kàanyée gə́, nɛ́ŋ kéèndo rə bààù: «Gbàároá, mə́ gàb yàá, ám yée, ń Vɛnɛ́b gbantumsə̀ nə́ŋ̀á. 20 Doo bə́ Samariya nɛ́b bəd, pɔ̀b bə̀ sáá Vɛnɛ́b, kɔ̀l aa yée ba. Zá aí, íí Yahudu bəd gə́, íí bàà zɔ̀ŋ aa bə̀ dá Vɛnɛ́b pɔ̀bm̀ bərə gə́, tə́ Urusalima bìlə́ ní.» 21 Yéésù kè' í'ù: «M̀ bàg nwɔŋ máá bìá, wàà kéèná. Sɛŋ tóò yaanàá, íí pɔ̀b Báá Vɛnɛ́b kɔ̀l aa bə gá, sínkɔ̀ Urusalima bìlə́ gá. 22 Aíra, íí nɛ́b Samariya bə̀ gə́, íí gàb in aa íí tə́ pɔ̀bm̀ də sé. Zá obə́ bə́ Yahudu bəd gə́, bə́ gàb in aa bə́ tə́ pɔ̀bm̀ də yàá. Kə̀ aakíin də, kpaŋ̀ súúke bə̀ gə́, vúgà Yahudu bəd naú. 23 Zá sɛŋ tóò kíìn yaanàá, sɛŋ aa nɛ́b Báá Vɛnɛ́b bə̀ pɔ̀bm̀ vɛ́nà bə̀ bəd bə̀ dáù pɔ̀bm̀ kə̀ kpaŋ̀ sɔ̀ɔ̀ná, kə̀ nɛɛ̀n aa Nwul Gìdń ì' bə̀ rə kíin doo. Sɛŋ də yaà wə́ə́ì bə́ŋyóo. Kàandə, Báá Vɛnɛ́b í' nɛ́b bəraa bə̀ tə́ù pɔ̀bm̀ nɛɛ̀n aarə rú roó. 24 Vɛnɛ́b gə́, nwuulá, bít nɛ́b aa bə̀ dáù pɔ̀bm̀ də kɔ̀, boò pɔ̀bə̀ kə̀ kpaŋ̀ vɛ́nà bìá, bít kə̀ nɛɛ̀n aa Nwul Gìdń ì' bə̀ rə kíin.» 25 Nɛ́ŋ kéèndo rə bààù: «Mə́ gàb yàá, Nɛ́ŋə̀ aa Vɛnɛ́b tɔ̀bə̀ gààd kílə́m yílə́ rə dáà kíìn yaanàá. Sɛŋ aa yaà wə́ə́ì rə, dá bə́ in bəd kóólé kíìn baàn i'nàá.» Nɛ́ŋə̀ aa Vɛnɛ́b tɔ̀bə̀ gààd kílə́m yílə́ rə, taà kùmsə̀n baànmbə̀ Krístù. 26 Yéésù kè' í'ù: «Aarə máára, nɛ́ŋə̀ aa mə́ tə́ən nwɔŋ gáàm yéroó.» 27 Sɛŋ aarə ba, Yéésù nɛ́b sáànmbə̀ bəd kid bə̀ bírà taá. Zɔ̀ŋ aa bə̀ bé'ù tə́ nwɔŋ gáàm kə̀ nɛ́ŋ kéèndo rə, kò' bə̀ yíl yàá. Zá kóó nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má boò tə́ŋú, sèl dɛdǹmbə̀: «Ń í' níì kə̀ oòì?» Sínkɔ̀: «Kə̀ níìbə̀ ń tə́ taà nwɔŋ gáàm kə̀ oòì?» sé. 28 Kàanyée gə́, wàà kéèn lɛ́' dàà wəl nyiŋə̀ wərà, bít nùù kidbírà bìlú. Yaà wə́ə́ gə́, bàà nɛ́b bəd: 29 «Yaà ìì ɛ̀g Nɛ́ŋ Váàndo nə́ŋ̀ tə́ zɔ̀ŋə. Bàà mə́ in bəraa mə́ mà' nyàam númú rə kóólé. Kam nə́ŋ̀ gə́, oòra kùmsə̀n Krístù reè gə́?» 30 Bít bə̀ vúgə́là bəd taà bìlú, bə̀ yaà bəd taà Yéésù sunú. 31 Zɔ̀ŋ aa nɛ́ŋ kéèndo aa ɛ̀m gə́, nɛ́b sáànmbə̀ bəd bə̀ tə́ Yéésù nyɛɛ̀m, oò líí inlíìnmbìá. Bə̀ bààù: «Nɛ̀ná, ǹ líí inlíìnmbìá!» 32 Zá Yéésù kè' í' gə́, bàà bə̀: «Mə́ tə́ kə̀ inlíìnmbə̀ aa íí gàb síndə naú.» 33 Kàanyée gə́, nɛ́b sáànmbə̀ bəd ìì dɛ̀d ɔ̀dnə́ŋ̀ bəd boò bòdba: «Kamgə́, nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ ààùwà sə̀n inlíìnmbèì gə́?» 34 «Yéésù bàà bə̀' Inlíìnmbə̀ máá bə̀ gə́, ləə̀nmbə̀ màn aa tùm máà rə nwɔŋá, bít ma'ǹ bɛ́'ǹmbə̀ tùsaa pii máà mà' roó. 35 Aí gə́, íí bàà: ‹Sòò naarə sɔ̀ŋ gə́, yɛd kɛdǹ sɛŋ dákíìn wə́ə́nàá.› Zá máá gə́, mə́ bàà ii yàá, ìì ɛ̀g núù lɛ' bəd bə sɔ̀ɔ̀nkè' yɛd wàà nuù bə̀ ú' yàá, bít də́ŋì kɛdǹmbìá! 36 Màn aa tə́ yɛd kɛdǹ də, tə́ mú'sɛ̀l dùm oò bɔbm̀ naú, bít tə́ yɛd wàà gɔ̀ŋsə́ aa bɛ́d bə gá rə bə̀ wálàá. Kàanyée gə́, màn aa wùù rə, kə̀ màn aa kɛ̀d də tá, wál ìì dá tɛ́m làmkè kiìn nə́ŋ̀ní. 37 Kàandə, vɛ́nà bə̀ nàà zagəm, bə̀ bàà: ‹Nɛ́ŋ váàndo nə́ŋ̀ wùù kúnú, bít nɛ́ŋ váàndo nə́ŋ̀ ɔ̀d yaà kɛ̀d sunú.› 38 Tùm mə́ àà ii, dáá ìì kɛ̀d yɛd, lɛsaa íí làm sə̀n gá rə rú. Nɛ́b gɔ̀ŋ bərì làm sùnú, bít aí kɔ̀, bɔ̀b íí líí taà boò bòórú.» 39 Nɛ́b Samariya bìlú bə̀ bəd zùúm, bə̀ bàg Yéésù kə̀ nwɔŋ aa nɛ́ŋ kéèndo aa bàà: «Bàà mə́ in bəraa mə́ mà'à nyàam númú rəì kóólé» roó. 40 Kə̀ taàbìá, zɔ̀ŋ aa nɛ́b Samariya bə̀ bəd ɛ̀m yaà bə̀ wə́ə́ Yéésù səǹ gə́, bə̀ nyɛ̀mə̀ oò kùm kə̀ obənə́ tá. Bít Yéésù kùm taà wərə̀ kə̀ boò tá, sɛŋ iira. 41 Bít nɛ́b zùúm bəd yaà bə̀ bàg sə̀n Yéésù sɔ̀ŋ, kə̀ nwɔŋ bəraa tə́ bə̀ baàn kə̀ yíl oò bə̀ ní roó. 42 Bít bə̀ bàà nɛ́ŋ kéèndo aarə: «Bə́ŋyée gə́, bə́ bàg də, nwɔŋ aa ń bàà rə bòórú gá. Zá bə́ kììùwì kə̀ yíl obə́ bìá, bít bə́ gàb yàá vɛ́nà, oòra kùmsə̀n Nɛ́d Nɛ́ŋə̀ bə̀ Súùn yɛ́b bə bìá.»
Yéésù gáŋ nɛ́ŋ gbàáro gomnà tùsú bə̀ wàà váàndo sisá
43 Bòórú Yéésù ləə Sirar bìlú sɛŋ iirə gə́, bít záá ɛ̀m taà Galili yɛ́b ba. 44 Yéésù kə̀ yíl oò bə̀ máá, bàà yàá: «Vɛnɛ́b gbantumsə̀ bɔ̀b kaŋsɛ́l bìl aa bə̀ lɛ̀bə̀ rú rə kɔ̀ gá.» 45 Nɛ́b Galili yɛ́b bə bə̀ bəd bə̀ dáà Urusalima bìlú kɔ̀, Wálke vúgǹmbə̀ Misra yɛ́b bə bə̀ ba. Bə̀ bé' in aa Yéésù mà' wərə̀ rəì kóólé. Kə̀ taàbìá, nɛ́b bəd kè'ù taà dun sɔ̀ɔ̀nkè, sɛŋ aa yaà Galili yɛ́b bəroó. 46 Kàanyée gə́, Yéésù kidbírà taà Kana bìlú sɔ̀ŋ, Galili yɛ́b ba, zɔ̀ŋ aa pɛ́n wəl bíl badn bəroó. Nɛ́ŋ váàndo nə́ŋ̀ wərà, nɛ́d gbàáro gɔ̀mnà tùsú bìá. Nɛ́ŋ váàndo aarə, kə̀ wàà váàndo nə́ŋ̀ naú, si' nwuù kúnú, Kapɛrnaum bìlú. 47 Zɔ̀ŋ aa kìì bə̀ Yéésù vúgà Yahudiya yɛ́b ba, yaà wə́ə́ì Galili yɛ́b bə yée gə́, zá' ɛ̀m oò sunú, bít yaà nyɛ̀mə̀ kúnú, bààù gə́, oò ɛ̀m Kapɛrnaum bìlú, dá oò gáŋ wàà váàndo bəǹ aa val tə́ù ko'ǹ də sisá. 48 Yéésù bààù: «Sɛŋ gə́ kóólé, íí bán bagǹmbə̀ gá, íí bé' inkɔrə bəd kə̀ in də́dǹ bə̀ tó'ǹ bəd tə́ síngə́ roó.» 49 Nɛ́d gbàáro gɔ̀mnà tùsú bə̀ kè' í'ù: «Báátììkpɛ̀ŋá, ǹ yaà máá yiilú, bɔ̀b bə́ŋ̀ val oò ko' wàà váàndo mə́ sí.» 50 Yéésù bààù: «Ǹ ɛ̀m kíìn ám kàrú, wàà váàndo ń dá kuùm kə̀ gɔ̀ŋsá.» Nɛ́ŋ váàndo aarə, kè' Yéésù nwɔŋ aa bààù rə yàá, bít kidbíd kúnú. 51 Bə́ŋ̀ sím tə́ ɛɛ̀m kpaŋ̀ tɛ́mú oò kàrú yée gə́, nɛ́b tù' bə̀ ma'ǹ oò bəd yaà bə̀ sáŋ kə̀ oò kpaŋú, bít bə̀ bààù: «Wàà váàndo ń tə́ kə̀ gɔ̀ŋsá!» 52 Dɛ̀d bə̀ gə́, sɛŋ déèrú wàà váàndo bəǹ si' gág taà gú? Bít kè' bə̀ í'ù, bə̀ bàà: «Sɛŋ aa níin nyàm nyɛ́g dú, ba' nə́ŋ̀ mà' roó, kàdǹ lɛ' dààù taá.» 53 Kàanyée gə́, wàà bóò sèl bé' gə́, bàà sɛŋ aarə bəní, Yéésù bàà bəǹ taà: «Wàà váàndo ń dá kuùm kə̀ gɔ̀ŋsá.» Bít oòra kə̀ nɛ́b oò yiìl bə̀ tə́ kóólé, bə̀ bàg Yéésù yàá. 54 Aarə, kùmsə̀n inkɔrə iirúb aa Yéésù mà'à, sɛŋ aa zá'à Yahudiya yɛ́b ba, kidbírà Galili yɛ́b bəroó.
Yéésù gáŋ nɛ́ŋ váàndo nə́ŋ̀ sisá
1 Sɛŋ taà zɔ̀gɔ̀ gə́, Yahudu bəd bə̀ tə́ wálke láŋsə́ bə̀ ma'ǹ Urusalima bìlú, bít Yéésù ɛ̀m wərà. 2 Urusalima bìlə́ rə, wəl nyìgə̀l bɛ̀ŋ́sə̀wà nə́ŋ̀ wərà, kə̀ gbàg dun naà núnà. Wəl nyìgə̀l wàà aarə, bə̀ dɛ̀d kə̀ Ibraniŋko bəd nwɔŋú Betzata, pe' kə̀ zɔ̀ŋ aa bə̀ dɛ̀d Bɛ̀rə̀ wúl waàl lə tá. 3 Nɛ́b mad bə̀ zùúm ləə dùù wərà' nyəd bərá, nɛ́b dun tə́ŋke bərá, nɛ́b si' val bərá. Bə̀ nwán wəl oò sɔ̀d sína wá'ǹmbìá. 4 Kàandə, sɛŋ kam gə́, Báátììkpɛ̀ŋ Vɛnɛ́b malaika nə́ŋ̀ símà sɛŋ wàà nə́ŋ̀, yaà wá' wəlá. Nɛ́d mad bə̀ aa éèn gbád sím wəlú, sɛŋ aa wəl wá'míìnì rə, si' oò gág kúnú, kóó tə́ kə̀ mad luùm déè gə́ kóólé. 5 Sɛŋ də, nɛ́ŋ váàndo nə́ŋ̀ ləə mad wərà, zèd laa nə́ŋ̀ zè kób zè dàgwà. 6 Zɔ̀ŋ aa Yéésù bé'ù ləə yɛ́b ba, bít gàb yàá ləəì wərə̀ kə̀ mará, zèd bəd ká'ke yée gə́, dɛ̀rə̀: «Ń í' si' ń oò gág kínì?» 7 Nɛ́d mad bə̀ rə, kè' í'ù: «Báátììkpɛ̀ŋá, mə́ bɔ̀b nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má máá bə̀ láŋ̀mbə̀ bə, pa'ǹ páànmbə̀ wəl nyìgə̀lú wərə̀ gá, malaika yaà tə́ wəl wá'ǹ gə́ roó. Màìgə́, nɔ̀ŋ zá' mə́ tə́ dáàn gə́, nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ gbád sím sə̀n kə̀ máára.» 8 Yéésù bít bààù: «Ǹ zá' lɛgú, ǹ pà' kilə̀ ń da, bít ǹ ɛ̀m kúnú.» 9 Kə̀ nwɔŋ aa nuù yée kíinní, nɛ́ŋ váàndo rə si' oò gág yàá. Zá' lɛgú, pà' kilə̀ oòra, bít ɛ̀m kúnú. Zá nɛ́ɛ̀m in aarə taà nyàm nyi'ǹmbə̀ sɛŋə́ yée gə́, 10 Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bəd bə̀ bàà nɛ́ŋə̀ aa si' oò gág də: «Nyà'aa nyàm nyi'ǹmbìá, bít indaŋ̀mbə̀ bə́n dàŋì kilə̀ ń pa'ǹmbìá.» 11 Nɛ́ŋ váàndo rə kè' í' bə̀: «Màn aa gáŋ máà si' rə, bàà máà' M̀ pà' kilə̀ ń da, ǹ ɛ̀m kúnú.» 12 Kàanyée gə́, bə̀ dɛ̀rə̀: «Nɛ́ɛ̀réè baàn sə̀n ‹ǹ pà' kilə̀ ń da, ǹ ɛ̀m kíìn› » gú? 13 Zá màn aa si' oò gág də, gàb nɛ́ŋə̀ aa gáŋ̀ si' rə sé. Kàandə, bɔ̀b Yéésù ɛ̀m bɔ̀bì nɛ́b zùúm bəraa rə tə́ŋə́ wərà. 14 Sɛŋ bùúd zɔ̀gɔ̀ gə́, Yéésù yaà bɔ̀bə̀ láŋsə́ wúuú, bít bààù: «Ǹ zɛ̀ŋ túŋá, bə́ŋyée ń bɔ̀b gaŋsə́ yàá. Bídǹ mà' invaksə́ sɔ̀ŋ sí, bɔ̀b in aa kàn aarə oò wə́ə́ n bɔbm̀bə̀ sɔ̀ŋ sí.» 15 Nɛ́ŋ váàndo aarə, ɛ̀m dáá bàà Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bəd gə́, Yéésù gáŋ bəǹ sə̀n si' marú. 16 Kàanyée gə́, bə̀ sɔ̀d Yéésù búúd í'ǹmbìá, in aa mà' nyàm nyi'ǹmbə̀ sɛŋə́ yérə bòórú. 17 Zá Yéésù kè' í' bə̀: «Báá mə́ tə́ diìn tù' ma'ǹmbìá, bít máá kɔ̀ mə́ tə́ diìn tù' ma'ǹmbìá.» 18 Nwɔŋ aa yée bòórú, Yahudu nɛ́b yíl bə̀ bəd bə̀ sàà bə̀ pɛ̀d taà Yéésù lo'ǹmbìá. Kàandə, Yéésù náá nyàm nyi'ǹmbə̀ indaŋ̀mbə̀ ní gá, zá bàà zəg bə̀ gə́, Vɛnɛ́b kùmsə̀n Báá bəǹ da. Kə̀ aakíin də, zíg yíl oò, bə̀ bəǹ də́ŋ tə́ kə̀ Vɛnɛ́bá.
Vɛnɛ́b Wàà kpɛŋsɛ́lá
19 Kàanyée gə́, Yéésù kèd gú' gə́, bít bàà bə̀: «Mə́ tə́ ii kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná, wàà mà' in nə́ŋ̀má kə̀ yíl oò bə̀ ní sé. In aa bé' Báá oò tə́ ma'ǹ də, mà' taá. In aa Báá oò mà' rə gə́ kóólé, wàà kɔ̀ mà' taá. 20 Báá í' Wàà oò tə́ kúnú, bít ì'ù in bəraa tə́ ma'ǹ də gə́ kóólé. Dáù tù' gbàád bəraa kàŋ kàn aa bəraa rə kíìn i'nàá, bít dá ii yíl ko'nàá. 21 Kə̀ aakíin də, nɛɛ̀n aa Báá mà' díím val bəd, bít pii bə̀ gɔ̀ŋsə́ rə, Wàà kɔ̀, dá nɛ́b bəraa í' rə gɔ̀ŋsə́ piinàá. 22 Bít Báá fág nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má gá, zá piià kpɛŋsɛ́l kóólé tə́ Wàà oò nɛɛ̀n tɛ́mú, fágə́n bə̀ ma'ǹná, 23 bɔ̀b nɛ́b bəd kóólé, boò káŋ Vɛnɛ́b Wàà kìínmbə̀ ìì káŋ Báá rə kíin. Màn aa káŋ Vɛnɛ́b Wàà síndə, káŋ Báá Vɛnɛ́b aa tùmə̀wà rə sé. 24 «Mə́ tə́ ii kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná, màn aa kè' nwɔŋ mə́ bəd yàá, bít bàg màn aa tùm máà rəì rə, bɔ̀b gɔ̀ŋsə́ aa bɛ́d bə gá rə yàá. Fágə́n kò'ù gá, zá oò gə́, taàì valú, yaà pììyì gɔ̀ŋsə́ rú. 25 Mə́ tə́ ii kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná, sɛŋ tóò yaanàá, sɛŋ aa val bəd dá Vɛnɛ́b Wàà pə̀gə̀lib nwɔŋ kiìn bəroó. Nɛ́b aa bə̀ kìì pə̀gə̀lib nwɔŋ bəraa rəì rə, bə̀ dá kuùm kə̀ gɔ̀ŋsá. Bít sɛŋ aarə wə́ə́ì bə́ŋyée gbòód. 26 Gɔ̀ŋsə́ gə́, vúgà Báá naú. Nɛɛ̀n aarə rú, Báá pii Wàà oò kpɛŋsɛ́l, bɔ̀b gɔ̀ŋsə́ gə́, oò vúgà wàà naà kɔ̀. 27 Bít piiùwà kpɛŋsɛ́l fágə́n bə̀ ma'ǹná. Kàandə, oòra kùmsə̀n nɛ́ŋə̀ aa bə̀ dɛ̀rə̀ Nɛ́ŋ Váàndo Wàà roó. 28 Nwɔŋ aarə, oò kò' ii yíl sí. Kə̀ aakíin də, sɛŋ tóò kíìn yaanàá, sɛŋ aarə bə gə́, val bəraa sàà rú rə, bə̀ dá pə̀gə̀lib nwɔŋ oò kíìn kiinàá, 29 bít bə̀ dáà kíìn vúgə̀l sààrú. Nɛ́b aa ìì mà' bəd sɔ̀ɔ̀n, sɛŋ aa bə̀ kə̀ gɔ̀ŋsə́ rə, bə̀ dákíìn díímàá, gɔ̀ŋsə́ bə̀ bɔbm̀má. Zá nɛ́b aa sɛŋ aa bə̀ kə̀ gɔ̀ŋsá, bə̀ mà'à tə́ invaksə́ rə kɔ̀, bə̀ dáá kíìn díìm valú, bít fág bə̀ dá bə̀ kíìn koràá.»
In bəraa ì' gə́, Yéésù tə́ kə̀ kpɛŋsɛ́l naà roó
30 «Mə́ bán in nə́ŋ̀má ma'ǹmbə̀ kə̀ yíl máá bə̀ ní gá. Mə́ fág kìínmbə̀ nɛɛ̀n aa mə́ kìì rú rə kíin, bít fágə́n máá bə̀ kɔ̀ tə́ wɔ̀ɔ̀làá. Mə́ sàà in aa mə́ í' rə ma'ǹmbə̀ gá. Zá mə́ mà' in aa nɛ́ŋə̀ aa tùm máà rə í' roó. 31 Dáà mə́ mà' sedako tə́ máá yílú, kə̀ yíl máá bə̀ ní gə́, sedako aa mə́ mà' rə, kùm nyɛdkè gá. 32 Zá nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ gɔ̀ŋ mà' sə̀n sedako máá yílú. Bít mə́ gàb yàá, sedako aa mà' máá yílə́ rə, nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná. 33 Íí tùm gbantumsə̀ bərì Yohana sunú. Bít oò kɔ̀, mà' sedakòì vɛ́nà yílú. 34 Mə́ ɔ̀d nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ oò mà' sedako máá yílə́ sé. Zá mə́ bàà ii nwɔŋ aarə, bɔ̀b aí kɔ̀ ìì bɔ̀b súúkeá. 35 Yohana yaà kìínmbə̀ lampə̀ laa ko'kè bə̀ aa tə́ zɔ̀ŋ nyɛ́'ǹ də kíin. Bít íí kè' yàá sɛŋ zɔ̀gɔ̀, kuùmbə̀ kə̀ tɛ́m làmkè kə̀ laa nyɛdkè oò roó. 36 Zá máá gə́, mə́ tə́ kə̀ sedako nə́ŋ̀ naà ma'ǹmbə̀ máá yílú, sedako aa dá aa Yohana mà' máá yílə́ rə kàan doó. Tù' bəraa mə́ tə́ ma'ǹ də, aa bəraa Báá mə́ pii máà yaàn ma'ǹmbə̀ roó. Bə̀ mà' sə̀n sedako máá yílú, bít bə̀ ì' sə̀n nɛ́b bəd gə́, Báá mə́ tùm máà sùnú. 37 Bít Báá mə́ aa tùm máà rə, oòra kə̀ yíl oò bìá, mà' sə̀n sedako máá yílú kɔ̀. Kìì íí bèd pə̀gə̀lib nwɔŋ oò bə̀ sé, bít bé' íí bèd nɛɛ̀n aa kùm dú rə sé. 38 Íí kò' Vɛnɛ́b nwɔŋ aí tɛ́mú sé; kàandə, íí bàg nɛ́ŋə̀ aa tùm máà rə sé. 39 Íí sán Vɛnɛ́b nwɔŋ bəraa bə̀ bád Núúboòrú Gìdń bərə roó, íí í' gɔ̀ŋsə́ aa bɛ́d bə gá rə bɔbm̀bə̀ kə̀ boò ra. Nwɔŋ bəraa rə, Vɛnɛ́b gám tə́ máá yílú. 40 Zá íí məə kíìn gɔ̀ŋsə́ yaàn bɔbm̀bə̀ máá naú. 41 «Mə́ sàà kaŋsɛ́l bəraa dáà vúgǹnà nɛ́b bəd naà rə gá. 42 Zá máá gə́, mə́ gàb ii yàá, íí kə̀ í'sɛ̀l Vɛnɛ́b bə̀ naà aí tɛ́mú sé. 43 Mə́ yaà Báá mə́ nə́gə́lú, bít aí kɔ̀ íí məə mə́ kíìn ke'ǹmbìá. Zá dáà màn nə́ŋ̀ yaà tə́ kə̀ kpɛŋsɛ́l oò bə̀ gə́, íí dáù kíìn ke'nàá! 44 Íí sàà kaŋsɛ́l bəd bɔbm̀bə̀ ɔ̀dnə́ŋ̀ bəd naú, bít íí məə kaŋsɛ́l aa vúgà Vɛnɛ́b nə́ŋgùm naà rə saànmbə̀ bée. Kə̀ aakíin də, ééleè íí dá taà báàn bagǹmbə̀ gú? 45 «Zá ìì gú' seèlǹmbə̀ gə́, máá ii sə̀n dáàn luùn Báá mə́ númú. Musa dá ii ráàn sə̀n luunàá; Musa nɛ́ŋə̀ aa íí zíg tɛ́m íí oò bəroó. 46 Dáà íí kè' Musa nwɔŋì vɛ́nà gə́, íí dá nwɔŋ mə́ kíìn ke'ǹ kɔ̀. Kàandə, nwɔŋ bəraa bárà rə, tə́ máá yílú. 47 Zá nɛ́ɛ̀m íí kè' nwɔŋ bəraa Musa bárà oò núúboòrú rə sín yée gə́, ééleè íí dá taà báàn nwɔŋ mə́ bəd ke'ǹmbə̀ gú?»
Yéésù zàn nɛ́b vɔ̀ɔ̀m bəd laa núnà zɔ̀ŋ laa iira zè kób
1 Záàn zɔ̀gɔ̀ gə́, Yéésù záá ɛ̀m Galili wəl nyìgə̀l naà gúuú (bə̀ dɛ̀d Tiberiya wəl nyìgə̀lá). 2 Zɔ̀ŋ aa nɛ́b bəd bé' inkɔrə bəraa Yéésù mà' kə̀ nɛ́b bəd si' gáŋ̀mbə̀ mad bərú yée ní, nɛ́b zùúm bəd zá' guùm bə̀ bàgə̀ bòórú. 3 Yéésù na' kɔ̀l wàà nə́ŋ̀ yílú, bít dáá kùm wərə̀ kə̀ nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd tá. 4 Yahudu bəd wálke aa bə̀ dɛ̀d Paska rə, gbad wə́ə́ì kə́d ba. 5 Yéésù ɛ̀g núù gə́, bít bé' nɛ́b zùúm bəd tóò yaànà oò sunú. Bàà Filip: «Báan bə̀rɛ́d bɔbm̀ lɛ́bm̀ bínì, báàn taà nɛ́b bəraa yée piìn, boò líí kíìn boò kóólé gú?» 6 (Dɛ̀d kàandə, í' nwɔŋ aa Filip kè' dá í'ǹ də kiìnmbìá. Kə̀ aakíin də, oò gə́, gàb in aa dá ma'ǹ dəì gbòód.) 7 Filip kè' í'ù: «Nɛɛ̀n aa nɛ́b bəd káá rú yée gə́, kóó dáà báan kuùm kə̀ ba' lɛ̀ɛ́ŋə̀ laa kób má, bə́n bɔbm̀ bə̀rɛ́d kə̀ kùrú, bɔ̀b nɛ́ɛ̀réè kóólé oò bɔ̀b weeké nə́ŋ̀ gá.» 8 Nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd tə́ŋú, bə̀ dɛ̀rə̀ Andre, Simon Piyɛr kudvɛɛ̀lá, bààù: 9 «Wàà váàndo nə́ŋ̀ tə́ zɔ̀ŋə, ɛ̀mà tə́ kə̀ bə̀rɛ́d naà núnà, kə̀ díb iira. Zá aarə, dá nɛ́b gùùbə̀ bəraa yée níì ma'ǹ gú?» 10 Kàanyée gə́, Yéésù bàà: «Ìì bàà nɛ́b vɔ̀ɔ̀m bəd kóólé boò kùm yɛ́b ba.» (Fɔ̀g zùúm zɔ̀ŋ aarə ba.) Kàanyée gə́, bə̀ kùm bəd taà yɛ́b ba. Ká'ke boò rə, mà'ì nɛ́b bəd laa núnà zɔ̀ŋ laa iira zè kób. 11 Yéésù pà' bə̀rɛ́d bəd gə́, mɔ̀' Vɛnɛ́bá, bít gààm nɛ́b bəraa kùm wərə̀ roó. Bít pii bə̀ díb kɔ̀ kàani, kə̀ nɛɛ̀n aa bə̀ í' rú rə kíin. 12 Zɔ̀ŋ aa nɛ́b bəd kóólé líí bə̀ wùb bəd yée gə́, Yéésù bàà nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd: «Pú' ìì wál welké bəraa nyɛ́d də kúnú, bɔ̀b kóó in nə́ŋ̀má oò bɔ̀b sí.» 13 Nɛ́b sáànmbə̀ bəd pú' bə̀ nyíí welké bəd də pìlə̀m kób zè iira. Pìlə̀m kób zè iirə aarə, vúgà bə̀rɛ́d núnə̀ rə rú. 14 Zɔ̀ŋ aa nɛ́b bəd bé' inkɔrə aa Yéésù mà' yée gə́, bə̀ bàà: «Vɛ́nà, Nɛ́ŋ Váàndo aa yée, kùmsə̀n Vɛnɛ́b gbantumsə̀ aa Musa gám nwɔŋ oò, dáà yaànà zɔ̀ŋə yɛ́b bəroó!» 15 Yéésù sèl bé' gə́, bə̀ í' bəǹ yaàn pa'ǹmbìá, bít gààd lə́ə̀nmbə̀ kə̀ kpɛŋsɛ́lá. Kàanyée gə́, zá' na' kɔ̀l wàà yílú sɔ̀ŋ, oò nə́ŋ̀ní tə́ŋtə́ŋ.
Yéésù ɛ̀m wəl nyìgə̀l yílú
16 Zɔ̀ŋ aa nyàm yaà mà' gə́, nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd bə̀ símà wəl kàd ba. 17 Bə̀ pìì kə̀ə̀d nə́ŋ̀ú, bít bə̀ sɔ̀d wəl nyìgə̀l taànmbìá; bə̀ də́' núù Kapɛrnaum bìlú. Sɛŋ də, tígə́l mà'ì gbòód, bít Yéésù kɔ̀ yaà wə́ə́ bə́ŋ̀ boò səǹ sé. 18 Zɔ̀ŋ aa nwul pɛ̀b kə̀ kpɛŋsɛ́l yée gə́, wəl wá' kúnú. 19 Bə̀ sàb kə̀ə̀d, bə̀ ɛ̀m zɔ̀ŋ bùúrá, mà'ì kìínmbə̀ kílomɛ́tà núnà, sínkɔ̀ nɔ̀ŋgɔ̀s kíin. Sɛŋ də, bə̀ bé' taà Yéésù ɛ̀m tóò taà gbadǹnà boò səǹ kə̀ə̀d ba, wəl yílú. Bít bə̀ bé' kàangə́, də́dǹ mà' bə̀ yàá. 20 Zá Yéésù bàà bə̀: «Aarə máára, ìì nùù də́dǹ sí!» 21 Bə̀ í'ù pa'ǹmbə̀ kə̀ə̀rú, bít kə̀ nwɔŋ aa nuù yée kíinní, kə̀ə̀d dáá pig dəŋsə́ gú' yàá, zɔ̀ŋ aa bə̀ tə́ dáàn bərə ba.
Nɛ́b zùúm bəd tə́ Yéésù saanàá
22 Nwúndù oòrə, nɛ́b zùúm aa bə̀ kùmà wəl nyìgə̀l naà gúu rə, bə̀ gàb yàá, kə̀ə̀d nə́ŋ̀ní nyɛ́d sə̀n wərà. Bə̀ gàb yàá, Yéésù pìì kə̀ə̀rú wərə̀ kə̀ nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd tə́ sé; zá nɛ́b sáànmbə̀ bəd bə̀ ɛ̀m boò ní. 23 Kàanyée gə́, kə̀ə̀d Tiberiya bìlú bə̀ kambəd gbád yaà bə̀ wə́ə́ zɔ̀ŋ aa Báátììkpɛ̀ŋ mɔ̀' Vɛnɛ́b, bít nɛ́b zùúm bəd líí bə̀rɛ́d bərə ba. 24 Zɔ̀ŋ aa nɛ́b zùúm bərì bé' Yéésù sé, bít bə̀ bé' nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd sín yée gə́, bə̀ pìì kə̀ə̀d bəraa rə rú, bít zá' bə̀ ɛ̀m Kapɛrnaum bìlú, Yéésù dáàn saànmbìá.
Yéésù kùmsə̀n bə̀rɛ́d gɔ̀ŋsə́ bìá
25 Bə̀ bɔ̀b Yéésù wəl naà gúu gə́, bít bə̀ dɛ̀rə̀: «Nɛ̀ná, yaa ń wə́ə́ zɔ̀ŋə nɛ́mbínì gú?» 26 Yéésù kè' í' bə̀ gə́, bít bàà bə̀: «Mə́ tə́ ii kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná, íí líí bə̀rɛ́d də, íí sàà mə́ taá. Bít líí íí wùb yàá. Zá íí sàà mə́ kə̀ inwulubə̀ bəraa íí bé' mə́ mà' rə gá. 27 Íí dá tù' ma'ǹ gə́, ìì mà' inlíìnmbə̀ aa yɛɛ̀l dá dugǹ də bə̀ sí, zá ìì mà' inlíìnmbə̀ aa dá kuùm zèd kə̀ zèd, bít dá gɔ̀ŋsə́ aa bɛ́d bə gá rə piìn də bìá. Inlíìnmbə̀ aarə, nɛ́ŋə̀ aa bə̀ dɛ̀rə̀ Nɛ́ŋ Váàndo Wàà rə, dá ii sə̀n piinàá. Kàandə, Báá Vɛnɛ́b gə́, mà'ù tampon bərə, bɔbm̀ i'ǹmbə̀ oò tə́ kə̀ pɛ̀sá.» 28 Kàanyée gə́, bə̀ dɛ̀rə̀: «Bá níì ma'nì, bá taà tù' bəraa Vɛnɛ́b í' rə ma'ǹ bɛ́'ǹ gú?» 29 Yéésù kè' í' bə̀, bàà: «Tùsaa Vɛnɛ́b tə́ nwáàn ìì mà' rə, ìì bàg nɛ́ŋə̀ aa tùmà roó.» 30 Bə̀ bàà: «Níì inwulubə̀, ń dá taà báàn i'ǹmbə̀, bɔ̀b báan taà bagǹ gú? Ń dá níì ma'ǹ gú?» 31 Doo bə́ bərì lííà mana fɔ̀gú, kìínmbə̀ nɛɛ̀n aa Núúboòd Gìdń bàà rə kíin: «Pii bà bə̀rɛ́d aa símà lɛgə́ paà roó.» 32 Yéésù kè' í' bə̀: «Mə́ tə́ ii kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná' Musa pii iiyà sə̀n bə̀rɛ́d lɛgə́ paà bə̀ gá. Zá aarə, Báá mə́ tə́ ii sə̀n bə̀rɛ́d lɛgə́ paà bə̀ vɛ́nà bə̀ rə piinàá. 33 Kə̀ aakíin də, bə̀rɛ́d aa Vɛnɛ́b pii rə, taà kùmsə̀n aa símà lɛgə́ poú, bít pii nɛ́b bəd gɔ̀ŋsə́ zɔ̀ŋə yɛ́b bəroó.» 34 Kàanyée gə́, bə̀ bààù: «Báátììkpɛ̀ŋá, m̀ pii bə́ bə̀rɛ́d aarə sɛŋ gə́ kóólé.» 35 Yéésù bàà bə̀: «Máára mə́ kùmsə̀n bə̀rɛ́d aa tə́ gɔ̀ŋsə́ aa bɛ́d bə gá rə piìn doó. Màn aa yaà máá səǹ də, kìì gulùm gá, bít màn aa bàg mə́ rə kɔ̀, kìì wəlsúud gá sə́g sə́g. 36 Zá máá gə́, mə́ bààiyà yàá. Íí bé' máà yàá, kə̀ núù aí bìá, bít nɛ́ɛ̀m íí bàg mə́ sə̀n sé. 37 Nɛ́b bəraa Báá mə́ pii mə́ rə kóólé, bə̀ dáà yaànà máá sunú; máá kɔ̀, màn aa yaà máá səǹ də gə́ kóólé, nìŋ mə́ lɛ́'ù gbaarú gá. 38 Kə̀ aakíin də, mə́ símà lɛgə́ paà rə, yaàn ma'ǹmbə̀ màn aa tùm máà rə in aa í' roó, zá ma'ǹmbə̀ in aa mə́ í' rə gá. 39 Aa yée, kùmsə̀n in aa màn aa tùm máà rə í' roó' máà bɔ̀' kóó nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má, nɛ́b bəraa pii máà rə tə́ŋə́ sí. Zá bɔ̀b máà díím bə̀ kíìn valú, boò kóólé, nyàm aa Vɛnɛ́b dá nɛ́b bəd fágǹ bəroó. 40 Èè, ìì zɛ̀ŋ in aa Báá mə́ í' roó' Nɛ́b bəraa bé' Wàà oòra, bít bə̀ bàgə̀ rə gə́ kóólé, boò bɔ̀b gɔ̀ŋsə́ aa bɛ́d bə gá roó. Bít máà díím bə̀ kíìn valú, máà pii bə̀ gɔ̀ŋsə́, nyàm aa Vɛnɛ́b dá nɛ́b bəd fágǹ bərə ba.» 41 Yahudu bəd nɛ́b gbàád bəd bə̀ zoòl iná, kə̀ Yéésù nwɔŋ aa bàà: «Máára mə́ kùmsə̀n bə̀rɛ́d aa símà lɛgə́ paà roó.» 42 Bít bə̀ dɛ̀rə̀: «Máàn aarə, Yéésù, Yusufu wàà váàndoì? Bə́n gabm̀ báá oò yàá, kə̀ nà'á oò tá. Ééleè dá taà báàn baànmbə̀ bə́ŋyée, bəǹ símà lɛgə́ paà gú?» 43 Yéésù kè' í' bə̀: «Ìì dàà in zoòlǹmbə̀ íí bòdba. 44 Kóó nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má bánà yaànmbə̀ máá səǹ gá, Báá mə́ aa tùm máà rə, dɛ̀d ààùwà sə̀n síngə́ roó. Bít máá kɔ̀, máù díìm valú, máù gɔ̀ŋsə́ piìn, nyàm aa Vɛnɛ́b dá nɛ́b bəd fágǹ bərə ba. 45 Vɛnɛ́b gbantumsə̀ bəd bə̀ bád nwɔŋ aa yóo: ‹Boò kóólé, Vɛnɛ́b dá bə̀ sə̀ní nwɔŋ oò sánàá.› Kóó nɛ́ɛ̀réè, zɛ̀ŋ Báá nwɔŋ yàá, bít kè' insánke oòì gə́, dáà yaànà máá sunú. 46 Aarə í' baànmbə̀, nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má bé' bèd Báá sé. Nɛ́ŋə̀ aa vúgà Vɛnɛ́b səǹ də, oòra bé' sə̀n Báá, oò nə́ŋ̀ní tə́ŋtə́ŋ. 47 Mə́ tə́ ii kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná, màn aa bàg mə́ì rə, bɔ̀b gɔ̀ŋsə́ aa bɛ́d bə gá rə yàá. 48 Máára mə́ kùmsə̀n bə̀rɛ́d aa tə́ gɔ̀ŋsə́ aa bɛ́d bə gá rə piìn doó. 49 Doo íí bəd bə̀ lííà mana fɔ̀gú, zá val kòd bə̀ yàá. 50 Zá bə̀rɛ́d aa vúgà Vɛnɛ́b yiìl lə gə́, màn aa lííù rə, val kò'ù bə gá. 51 Máára mə́ kùmsə̀n bə̀rɛ́d aa tə́ gɔ̀ŋsə́ piìn, vúgà Vɛnɛ́b yiìl loó. Nɛ́ŋə̀ aa líí bə̀rɛ́d aarə, dá kuùm kə̀ gɔ̀ŋsá, zèd kə̀ zèrá. Bə̀rɛ́d aa máá ii piìn də, kùmsə̀n gɔ̀g lúgúd mə́ra. Má gɔ̀g lúgúd mə́ piinàá, bɔ̀b nɛ́b bəraa zɔ̀ŋə yɛ́b bərə, boò bɔ̀b kə̀ gɔ̀ŋsá.» 52 Nwɔŋ aa yée bòórú, Yahudu bərì nyá' taà nwɔŋ, bít bə̀ dɛ̀d taà ɔ̀dnə́ŋ̀ bəd boò bòdba: «Ééleè Nɛ́ŋ Váàndo aa yée, dá bə́n taà gɔ̀g lúgúd oò piìn, báàn taà fu'ǹ gú?» 53 Yéésù bàà bə̀: «Mə́ tə́ ii kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná, íí fù' nɛ́ŋə̀ aa bə̀ dɛ̀rə̀ Nɛ́ŋ Váàndo Wàà rə gɔ̀g lúgúd sé, bít íí nyəə nyɛ̀lə́m oò síngə́, íí bɔ̀b gɔ̀ŋsə́ aí naà gá. 54 Màn aa fù' gɔ̀g lúgúd mə́ra, bít nyəə nyɛ̀lə́m mə́ rə, tə́ kə̀ gɔ̀ŋsə́ aa bɛ́d bə gá rə naú. Bít nyàm aa Vɛnɛ́b dá nɛ́b bəd kóólé fágǹ bərə, máù kíìn díìm valú. 55 Kàandə, gɔ̀g lúgúd mə́ kùmsə̀n inlíìnmbə̀ sɔ̀ɔ̀n vɛ́nà bìá. Bít nyɛ̀lə́m mə́ kɔ̀, kùmsə̀n innyəə̀nmbə̀ sɔ̀ɔ̀n vɛ́nà bìá. 56 Màn aa fù' gɔ̀g lúgúd mə́ra, bít nyəə nyɛ̀lə́m mə́ rə, kùm tə́ máá rú, bít máá kɔ̀ mə́ tə́ oò rú. 57 Báá mə́ aa tùm máà rə, kùm tə́ kə̀ gɔ̀ŋsá, bít máá kɔ̀ mə́ kùm tə́ kə̀ gɔ̀ŋsə́ oò bòórú. Kə̀ nɛɛ̀n aarə rú kíin, màn aa líí si' mə́ rə, dá kuùm kə̀ gɔ̀ŋsə́ máá bòórú. 58 Aa yée kùmsə̀n bə̀rɛ́d aa vúgà Vɛnɛ́b yiìl loó. Bə̀rɛ́d aarə, kìínmbə̀ aa doo íí bəd bə̀ lííà, bít val kòd bə̀ rə kíin sé. Màn aa líí bə̀rɛ́d aarə, dá kuùm kə̀ gɔ̀ŋsá, zèd kə̀ zèrá.» 59 Kə̀ aakíin də, sɛŋ aa Yéésù gám nwɔŋ bəraa rə, bɔ̀b tə́ nɛ́b bəd Vɛnɛ́b nwɔŋ sáàn Yahudu bəd wúlwáàlbə̀ rú, Kapɛrnaum bìlú.
Yéésù tə́ sə̀n kə̀ nwɔŋ bəraa pii sáá gɔ̀ŋsə́ aa bɛ́d bə gá rə naú
60 Zɔ̀ŋ aa bə̀ kìì Yéésù nwɔŋ gə́, nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd zùúm bàà: «Insánke luùm aa gə́, gbò'ì kiìnmbìá. Nɛ́ɛ̀réè dá sə̀n báàn ke'ǹmbə̀ gú?» 61 Yéésù ɛ̀g bé' gə́, nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd zoòl in tə́ kə̀ nwɔŋ aa roó. Kə̀ taàbìá, bàà bə̀ taà: «Aarə, mà' bɔ̀' ii tɛ́mbagké tə́ kínì? 62 Kàandə, dáà íí bé' nɛ́ŋə̀ aa bə̀ dɛ̀rə̀ Nɛ́ŋ Váàndo Wàà rə tə́ na'ǹ naà zɔ̀ŋ aa nyàam sɔ̀d kùmà bərə gə́, íí dá leè baàn gú? 63 Nɛ́ŋə̀ kə̀ yíl oò bə̀ gə́, bán in nə́ŋ̀má ma'ǹmbə̀ gá. Vɛnɛ́b Nwul pii sə̀n gɔ̀ŋsá. Nwɔŋ bəraa mə́ bààiyà, vúgə́là Nwul Gìdńnú rə, boò ra bə̀ pii sə̀n gɔ̀ŋsá. 64 Zá nɛ́b kam aí tə́ŋú, bə̀ bàg sé.» (Kə̀ aakíin də, sɛŋ aa sɔ̀d dú rə ní, Yéésù gàb nɛ́b bəraa nɛ́b sáànmbə̀ bəd síndə yàá, bít gàb màn aa dáù ráàn lɛ́bm̀ də yàá.) 65 Bàà zəg sɔ̀ŋ: «Kə̀ taàbìá, mə́ bààiyà taà, kóó nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má bánà yaànmbə̀ máá səǹ gá, Vɛnɛ́b piiùwà sə̀n kpɛŋsɛ́l síngə́ roó.» 66 Sɔ̀d sɛŋ də ba, nɛ́b zùúm nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd tə́ŋú, kid bə̀ bíd kúnú, bít bə̀ ɛ̀m kə̀ oò tə́ sɔ̀ŋ sé. 67 Kàanyée gə́, Yéésù dɛ̀d taà gbantumsə̀ oò bəraa kób zè iirə roó, bàà bə̀: «Aí kɔ̀, íí í'yì ɛɛ̀mbèì?» 68 Simon Piyɛr kè' í'ù: «Báátììkpɛ̀ŋá, bá dáàn nɛ́ɛ̀réè səǹ sɔ̀ŋì? Ámda ń tə́ sə̀n kə̀ nwɔŋ bəraa pii sáá gɔ̀ŋsə́ aa bɛ́d bə gá rə naú. 69 Bə́ŋyée gə́, bə́ bàg yàá, bít bə́ gàb yàá, ámda ń kùmsə̀n nɛ́ŋə̀ Gìdń aa vúgà Vɛnɛ́b səǹ doó.» 70 Yéésù kè' í' bə̀: «Máára sàà mə́ vúŋ iiyà sə̀n nɛ́ŋə̀ íí kób zè iirə, íí kóólé géè? Zá nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ tə́ aí tə́ŋú, Sámbàŋyɛ́ràá!» 71 Yéésù gám nwɔŋ aarə Yudas, Simon Iskariyot wàà yílú. Yudas də, kùmsə̀n nɛ́b sáànmbə̀ oò bəraa kób zè iirə rə nə́ŋ̀ boò ra. Zá kə̀ aarə tə́ kóólé, oòra dá sə̀n Yéésù yaàn lɛ́bàá.
Yéésù kudvɛɛ̀l bəd ìì bàgə̀ sé
1 In aa taà gə́, Yéésù zá' ɛ̀m dáá gəə̀l Galili yɛ́b ba. Í' dáànmbə̀ Yahudiya yɛ́b bə sé. Kàandə, Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bəd bə̀ í'ù tə́ lo'ǹmbìá. 2 Yahudu bəd wálke aa bə̀ dɛ̀d wálke dìí gɔ̀' bə̀ bərə, sɛŋ oò gbad wə́ə́ yàá. 3 Kàanyée gə́, Yéésù kudvɛɛ̀l bəd bə̀ bààù: «Ǹ záá kíìn zɔ̀ŋə, bít ǹ ɛ̀m Yahudiya yɛ́b bə wərà, bɔ̀b nɛ́b sáànmbə̀ ń bəd kɔ̀ boò bé' tù' gbàád bəraa ń tə́ ma' ǹ doó. 4 Nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má mə́' tù' oò aa tə́ ma'ǹ də gá, dáà ɔ̀d tə́ nɛ́b bəd boò gàb bəǹ kíìn gə́ roó. Nɛ́ɛ̀m ń tə́ tù' luùm bəraa ma'ǹ yée gə́, m̀ mà' bɔ̀b nɛ́b bəd kóólé, boò bé' n kúnú.» 5 Kə̀ aakíin də, kudvɛɛ̀l oò bəd má, bə̀ bàgə̀ sé. 6 Yéésù bàà bə̀: «Sɛŋ sɔ̀ɔ̀n mə́ wə́ə́ bə́ŋ̀ sé. Aí gə́, sɛŋ gə́ kóólé tə́ sɔ̀ɔ̀nkèá. 7 Nɛ́b bəraa zɔ̀ŋə yɛ́b bərə, bə̀ báni zeènmbə̀ gá. Zá máá gə́, bə̀ zèè mə́ kúnú. Kàandə, mə́ mà' sedako tə́ kíìn in vaksə́ boò bəraa bə̀ tə́ ma'ǹ də yílú. 8 Aí gə́, ìì ɛ̀m wálke rú. Máá gə́, bə́ŋyée mə́ dáá wálke aarə rú gá. Sɛŋ sɔ̀ɔ̀n mə́ wə́ə́ bə́ŋ̀ sé.» 9 Zɔ̀ŋ aa bàà bə̀ nwɔŋ bəraa yée gə́, bít kùm wərə̀ Galili yɛ́b bə ní.
Yéésù tə́ wálke dìí gɔ̀' bə̀ bəd bə̀ rú
10 Nɛ́ɛ̀m zɔ̀ŋ aa kudvɛɛ̀l oò bəd bə̀ ɛ̀m wálke rú yée gə́, Yéésù zá' ɛ̀m kɔ̀. Zá dáá ì' yíl oò nɛ́b bəd núùrú sé. 11 Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bəd, bə̀ sààù wálke aarə rú, bít bə̀ dɛ̀d: «Oò tə́ bínì gú?» 12 Nɛ́b kam nɛ́b zùúm bəd tə́ŋú, bə̀ tɔ̀b laàm oò yílú, bə̀ bàà: «Nɛ́ŋə̀ aa yée, nɛ́d sɔ̀ɔ̀nkè bə̀ ma'ǹná.» Nɛ́b ɔ̀d kam kɔ̀ bə̀ bàà: «Ə́ùwə́, záá tə́ nɛ́b bəd lɛ́làá.» 13 Zá kóó nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má gám nwɔŋ lɛgə́ oò yílə́ sé. Kàandə, bə̀ nùù Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bərá. 14 Wálke tə́ŋtəŋ taà yàá. Sɛŋ aarə ba, Yéésù zá' ɛ̀m taà láŋsə́ wúu, bít dáá sɔ̀d taà nɛ́b bəd in sáànmbìá. 15 Nwɔŋ də, kò' Yahudu bəd yíl yàá. Bít ìì bàà: «Ééleè Nɛ́ŋ Váàndo aa yée gàb taà in kàan də́d gú, oò kɔ̀, sán in gbàákù kə̀ nɛ́b kam bəraa yée kíin sín yéroó?» 16 Yéésù kè' í' bə̀ gə́, bàà: «Insánke aa mə́ tə́ ii i'ǹ yérə, vúgà máá naà gá. Zá aarə, vúgà nɛ́ŋə̀ aa tùm máà rə naú. 17 Màn aa í' in aa Vɛnɛ́b í' rəì ma'ǹmbə̀ rə, dákíìn gabàá, insánke mə́ vúgà tə́ Vɛnɛ́b naú, sínkɔ̀ mə́ gám nwɔŋ tə́ kə̀ inselké máá bə̀ ní gə́ roó. 18 Màn aa gám nwɔŋ tə́ kə̀ kpɛŋsɛ́l oò bə̀ ní rə gə́, sàà yíl oò bə̀ káŋ̀mbìá. Zá nɛ́ŋə̀ aa mà' tù', sàà màn aa tùmə̀wà rə kaŋsɛ́l laa nyɛdkè rə gə́, bàà sə̀n nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná. Oò gə́, nɛ́ŋə̀ wɔ̀ɔ̀làá. 19 Máàn Musa pii iiyà indaŋ̀mbə̀ yèè? Zá kóó nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má aí tə́ŋú, kò' kùd indaŋ̀mbə̀ nwɔŋ sé. Kə̀ níìbə̀ íí sàà mə́ taà lo'ǹmbə̀ gú?» 20 Nɛ́b zùúm bəd kè' bə̀ í'ù, bə̀ bàà: «Ń tə́ kə̀ nwul vaksə́ naú! Nɛ́ɛ̀réè sàà n sə̀n lo'ǹmbə̀ gú?» 21 Yéésù kè' í' bə̀ gə́, bàà: «Mə́ mà' tù' nə́ŋ̀ní tə́ŋtə́ŋ, bít íí kóólé, kò' íí yíl yàá! 22 Ìì zɛ̀ŋa, Musa pii iiyà sə̀n kpaŋ̀á, bàà ii gə́, ìì ná' yɛb vɔ̀ɔ̀m bəd gàbá (Zá nwɔŋ aarə, vúgà Musa naà gá; vúgà doo íí bəd naú.) Kə̀ taàbìá, íí kè' taà nɛ́ŋə̀ gàb ná'ǹmbə̀ nyàm nyi'ǹmbə̀ ba. 23 Dáà íí dákíìn báàn wàà váàndo nə́ŋ̀ gàb ná'ǹmbə̀ nyàm nyi'ǹmbə̀ sɛŋú, íí kɛ̀d Musa indaŋ̀mbə̀ gá gə́, kə̀ níìbə̀ íí mà' taà nɔ̀m kə̀ máá, mə́ nɛ́ŋə̀ aa mə́ gáŋ nɛ́ŋə̀ si' marú, nyàm nyi'ǹmbə̀ sɛŋə́ rə gú? 24 Ìì dàà kíìn nɛ́ŋə̀ fágǹmbə̀, kə̀ in aa íí bé' kə̀ núù gbaarú kàaní roó. Zá ìì mà' fágə́n aa dá kuùm wɔ̀ɔ̀lə̀, Vɛnɛ́b númú roó.»
Yéésù kùmsə̀n Nɛ́ŋə̀ aa Vɛnɛ́b tɔ̀bə̀ gààd kílə́m yílə́ reè?
25 Yahudu kam bəraa Urusalima bìlə́ rə, bə̀ bàà: «Máàn Nɛ́ŋ Váàndo aa kùmsə̀n màn aa bə̀ tə́ saàn lo'ǹmbə̀ reè? 26 Ìì ɛ̀g núùá' tə́ nwɔŋ gáàm nɛ́b zùúm tə́ŋú, bít kóó nwɔŋ nə́ŋ̀má bə̀ gámə̀ bə sé! Nɛ́b yíl bə̀ bə́n bəd bə̀ gàbì vɛ́nà, oòra kùmsə̀n Nɛ́ŋə̀ aa Vɛnɛ́b tɔ̀bə̀ gààd kílə́m yílə́ rə wa? 27 Zá Nɛ́ŋə̀ aa Vɛnɛ́b tɔ̀bə̀ gààd kílə́ rə, dáà yaànnà gə́, kóó nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má gàb zɔ̀ŋ aa dáà vúgǹnà bərə gá. Nɛ́ɛ̀m nɛ́ŋə̀ aa yée gə́, bə́n gabm̀ zɔ̀ŋ aa vúgà bərə yàá.» 28 Sɛŋ aarə ba, Yéésù tə́ nɛ́b bəd Vɛnɛ́b nwɔŋ sáàn láŋsə́ wúuú. Zá' gám nwɔŋ lɛgú, bàà: «Vɛ́nà bə̀ gə́, íí gàb də, máá rə mə́ nɛ́ɛ̀réè gú? Bít máá rə, mə́ vúgà bínì gú? Máá rə, mə́ yaà sìní kə̀ yíl máá bə̀ ní gá. Zá màn aa tùm máà rə, nɛ́ŋə̀ vɛ́nà bìá. Aí gə́, íí gàbə̀ sé. 29 Máá gə́, mə́ gàbə̀ yàá. Kàandə, mə́ vúgà oò sunú, bít oòra tùm máà sùnú.» 30 Kə̀ taàbìá, Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bəd, bə̀ sààù taà ko'ǹmbìá. Zá nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má pigə̀ nɛɛ̀n bə sé. Kàandə, sɛŋ oò wə́ə́ bə́ŋ̀ sé. 31 Zá nɛ́b zùúm bàgə̀ sə̀n nɛ́b bəraa wál lə tə́ŋú. Bə̀ bàà bəd: «Sɛŋ aa Nɛ́ŋə̀ aa Vɛnɛ́b tɔ̀bə̀ gààd kílə́m yílə́ rə yaaì rə, mà' dá bée Nɛ́ŋ Váàndo aa yée kaàn kə̀ inkɔrə bərì?»
Bə̀ tùmà nɛ́b Vɛnɛ́b wúl bə̀ nwáàn bərá, bɔ̀b yaà boò kò' Yéésù ra
32 Farisa bəd gə̀b kambəd kɔ̀, bə̀ kìì laàm bəraa bə̀ tə́ tɔbm̀ Yéésù yílə́ rə yàá. Kə̀ taàbìá, láŋsə́ gààd bəd kə̀ Farisa bəd tá, bə̀ tùmà taà nɛ́d Vɛnɛ́b wúl bə̀ nwáàn bərá, bɔ̀b yaà boò kò' Yéésù ra. 33 Yéésù bàà: «Bə́ŋ̀ mə́ tə́ zɔ̀ŋə kə̀ aí tə́ sɛŋ wàà zɔ̀gɔ̀ sɔ̀ŋ, bít zá' kid má kíìn bídǹ nɛ́ŋə̀ aa tùm máà rə sunú. 34 Íí dá mə́ kíìn saanàá, zá íí bɔ̀b mə́ gá. Kàandə, íí bán dáànmbə̀ zɔ̀ŋ aa má dáàn kuùm bərə gá.» 35 Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bəd ìì dɛ̀d ɔ̀dnə́ŋ̀ bəd boò bòdba: «Dá ɛɛ̀m bínì, bə́n báàn taà oò bə̀ bɔbm̀bə̀ gá gú? Zá' dá ɛɛ̀m Yahudu kam bəraa sa' bə̀ ɛ̀m Grɛg bəd tə́ŋú rə sunú, bít dáráàn Grɛg bəd Vɛnɛ́b nwɔŋ dáàn sánì? 36 Nwɔŋ aa bàà: ‹Íí dá mə́ kíìn saanàá, íí bɔ̀b mə́ gá. Kə̀ aakíin də, íí bán dáànmbə̀ zɔ̀ŋ aa má dáàn kuùm bərə gá› yérə, í' tə́ baànmbə̀ leè gú?»
Wəl aa tə́ gɔ̀ŋsə́ piìn doó
37 Wálke nyàm aa lè' tɔ̀l lə, kùmsə̀n nyàm yíl bìá. Nyàm aarə, Yéésù dìì nɛ́b zùúm bəd númú, gám nwɔŋ lɛgú, bàà: «Nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ wəlsúud nwu'ù tə́ kíìn gə́, oò yaà máá sunú, bít yaà oò nyəə kúnú. 38 Nɛ́ŋə̀ aa bàg mə́ rə, nwuu gbà'á dá gɛɛ̀n oò tɛ́mú. Nwuu gbà'á aarə, pii sə̀n gɔ̀ŋsá, kìínmbə̀ Núúboòd Gìdń bàà rə kíin.» 39 (Yéésù gám nwɔŋ aarə, Nwul Gìdń yílú. Nɛ́b aa ìì bagə̀ùwì rə, ìì dákíìn bɔbàá. Sɛŋ aarə bərə, bɔ̀b bə́ŋ̀ Vɛnɛ́b tùm piiùwà Nwul Gìdń sé. Sɛŋ də, bɔ̀b bə́ŋ̀ Yéésù na' oò yiìl, bít piiù kaŋsɛ́l sé.)
Nɛ́b zùúm tə́ pɛdǹ Yéésù bòórú
40 Nɛ́b kam nɛ́b zùúm tə́ŋú, zɔ̀ŋ aa bə̀ kìì nwɔŋ aa gə́, bə̀ bàà: «Nɛ́ŋ Váàndo aa yée, kùmsə̀n Vɛnɛ́b gbantumsə̀ aa Musa gám nwɔŋ oò yílə́ rə vɛ́nà!» 41 Nɛ́b kambəd bàà: «Aarə, Krístù ra.» Zá nɛ́b ɔ̀d kambəd bə̀ bàà: «Krístù dáà bée báàn vúgǹnà bə̀ Galili yɛ́b beì? 42 Núúboòd Gìdń bàà gə́, Krístù dá kuùm Dauda kuná, bít dáà vúgǹnà Baitilama, bìl wàà aa bə̀ lɛ̀b Dauda rú roó.» 43 Kàanyée gə́, nɛ́b zùúm bəd ìì pɛlì Yéésù bòórú. 44 Nɛ́b kam boò tə́ŋú, ìì í'ù ko'ǹmbìá. Zá kóó nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má pigə̀ nɛɛ̀n bə sé.
Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bəd, bə̀ bàg Yéésù sé
45 Nɛ́b Vɛnɛ́b wúl bə̀ nwáàn bəd, kid ìì bíd láŋsə́ gààd bəd sunú, kə̀ Farisa bəd gə̀b sunú, bít bə̀ dɛ̀d bə̀: «Kə̀ níìbə̀ kò' íí àà taà Yéésù zɔ̀ŋə sín gú?» 46 Nɛ́b Vɛnɛ́b wúl bə̀ nwáàn bəd, kè' bə̀ í' bə̀: «Nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má gám bèd nwɔŋ sɔ̀ɔ̀nkè kə̀ Nɛ́ŋ Váàndo aa kíin sé!» 47 Farisa bəd dɛ̀d bə̀: «Aí kɔ̀ lɛ́' íí dàà yílí, bít zá' íí kè' gúsuúm nwɔŋ oò bəd yèè? 48 Íí bé' nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ nɛ́b yíl bə̀ bə́n bəd tə́ŋú, sínkɔ̀ Farisa bəd gə̀b tə́ŋú, bə̀ bàgə̀ yèè? 49 Zá nɛ́b zùúm aa yée, ìì gàb Núúboòd Gìdń nwɔŋ sé. Aarə, Vɛnɛ́b mà' bə̀ nwɔŋyɛɛ̀l yàá!» 50 Zá nɛ́ŋ váàndo nə́ŋ̀ Farisa bəd gə̀b tə́ŋú, nə́gə́l oò Nikodemus' Nɛ́ŋ váàndo aarə, dáà sə̀n nyàam də Yéésù sunú. Bàà bə̀: 51 «Kə̀ nɛɛ̀n aa indaŋ̀mbə̀ bə́n kùm dú rə kíin gə́, bə́n báàn nɛ́ŋə̀ fágǹ ko'ǹmbə̀ gá, éèn bə́n kiìn nwɔŋ oò, bít bə́n gabm̀ in aa mà' rə síngə́ roó.» 52 Bít kè' bə̀ í'ù: «Ám kɔ̀ ń nɛ́ŋə̀ Galili yɛ́b bə bèì? Ǹ gád Núúboòd Gìdńná, bít ń dá bɔbm̀ gə́, Vɛnɛ́b gbantumsə̀ nə́ŋ̀má vúg bèd Galili yɛ́b bə sé.» 53 Bít bòórú gə́, nɛ́ɛ̀réè kóólé, zá' ɛ̀m kíìn oò yiilú.
Nɛ́ŋ kéèndo labsə̀ bə̀ nwɔŋá
1 Zá Yéésù zá' ɛ̀m kɔ̀l aa Oliva nyìì bəd dìì bərə ba. 2 Nwúndù oòrə, kə̀ limtə́ pít, kidbírà láŋsə́ wúuú. Bít nɛ́b zùúm bəd gbad bə̀ yaà oò sunú. Yéésù kùm yɛ́b ba, bít pìì bə̀ in sáànmbìá. 3 Nɛ̀n indaŋ̀mbə̀ bəd kə̀ Farisa bəd gə̀b tá, bə̀ kò'à nɛ́ŋ kéèndo nə́ŋ̀ tə́ labsə̀ ma'nàá, yaà bə̀ zígə̀ nɛ́b zùúm númú, 4 bít bə̀ bàà Yéésù: «Nɛ̀ná, bə́ kò'à nɛ́ŋ kéèndo aa yée bə́ŋyée ní, tə́ labsə̀ ma'ǹ naú. 5 Musa bàà bə́ indaŋ̀mbə̀ rú gə́, làl báà lòd nɛ́ŋ kɛ́ɛ̀m bəraa tə́ in ma'ǹ kə̀ aakíin də kə̀ bəŋá. Zá ám gə́, ń bàà tə́ leè gú?» 6 Bə̀ bàà kàandə, bə̀ í'ù gɔ̀'wà gúdǹmbìá, bɔ̀b oò bə̀ gúsuúm vədǹ laànmbə̀ yílú. Zá Yéésù əb bít pìì in bádǹmbə̀ yɛ́b bə kə̀ nɛɛ̀n wàà yílá. 7 Zɔ̀ŋ aa bə̀ tə́ù pe'ǹ kə̀ nwɔŋ dɛdǹmbə̀ yée gə́, Yéésù zá' dìì lɛgú, bít bàà bə̀: «Nɛ́ŋə̀ aa aí tə́ŋú, oò gə́, mà' bèd invaksə́ síndə, éèn oò lààù sə̀n kə̀ bəŋá.» 8 Kàanyée gə́, əb sɔ̀ŋ, bít pìì in bádǹmbə̀ yɛ́b ba. 9 Zɔ̀ŋ aa bə̀ kìì nwɔŋ bəraa gə́, bə̀ ɛ̀m bəd nə́ŋ̀ nə́ŋ̀, éèn sɔ̀d nɛ́b gbàád bəd ba. Yéésù nyɛ́d sə̀ní oò nə́ŋ̀ní, nɛ́ŋ kéèndo rə kɔ̀ dìì oò númú. 10 Kàanyée gə́, Yéésù zá' dìì taà lɛgú, bít dɛ̀rə̀: «Wàà kéèná, bə̀ tə́ bínì gú? Nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má fág kò' n sín wa?» 11 Kè' í'ù: «Báátììkpɛ̀ŋá, kóó nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má sé.» Yéésù bààù: «Máá kɔ̀ fág mə́ kò' n gá. Ǹ ɛ̀m kúnú, zá m̀ mà' invaksə́ sɔ̀ŋ sí.»
Yéésù kùmsə̀n laa nyɛdkè zɔ̀ŋə yɛ́b bə bìá
12 Yéésù yaà gám nɛ́b zùúm nwɔŋ sɔ̀ŋ, bít bàà bə̀: «Máára mə́ kùmsə̀n laa nyɛdkè zɔ̀ŋə yɛ́b bə bìá. Màn aa bàg mə́ rə, dá gɔ̀ŋsə́ laa nyɛdkè bə̀ bɔbàá, bít ɛ̀m tígə́lə́ sɔ̀ŋ gá.» 13 Farisa bəd gə̀b bààù: «Ń mà' sedako tə́ ám yílə́ kə̀ yíl ámbə̀ ní, bít nwɔŋ aa ń bàà rə, nwɔŋ sɔ̀ɔ̀n gá.» 14 Yéésù kè' í' bə̀: «Kóó dáà mə́ mà' sedako tə́ máá yílə́ kə̀ yíl máá bə̀ ní máá, nwɔŋ aa mə́ bàà rə gə́, nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná. Kàandə, mə́ gàb zɔ̀ŋ aa mə́ vúgà bərə yàá. Bít zɔ̀ŋ aa mə́ tə́ dáàn bərə kɔ̀, mə́ gàb yàá. Zá aí gə́, íí gàb zɔ̀ŋ aa mə́ vúgà bərə sé. Bít zɔ̀ŋ aa mə́ tə́ dáàn bərə kɔ̀, íí gàb sé. 15 Íí fág nɛ́ŋə̀ tə́ kìínmbə̀ nɛ́b zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ kíin. Máá gə́, mə́ fág nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má bə́ŋyée sé. 16 Wə́ə́ mə́ì nɛ́ŋə̀ fágǹmbə̀ gə́, fágə́n mə́ rə, fágə́n sɔ̀ɔ̀ná. Kə̀ aakíin də, kùm mə́ fág máá nə́ŋ̀ní sé, zá mə́ tə́ kə̀ Báá máà tùm máà rə tá. 17 Bə̀ bád tə́ aí indaŋ̀mbə̀ nwɔŋú, màìgə́ nɛ́b bəd iira, ìì mà' sedakoì luùm nə́ŋ̀ní gə́, sedako boò rə, sedako sɔ̀ɔ̀ná. 18 Mə́ mà' sedako máá yílú, kə̀ yíl máá bə̀ ní; bít Báá mə́ aa tùm máà rə, oò kɔ̀ mà' sedako tə́ máá yílə́ kɔ̀.» 19 Bə̀ dɛ̀rə̀: «Báá ḿ də, oò tóó?» Yéésù ke' í': «Íí gàb mə́ sé, Báá mə́ kɔ̀, íí gàbə̀ sé. Dáà íí gàb mə́ì gə́, íí dá Báá mə́ kíìn gabm̀ kɔ̀.» 20 Yéésù gám nwɔŋ bəraa rə, sɛŋ aa tə́ nɛ́b bəd Vɛnɛ́b nwɔŋ sáàn láŋsə́ wúu roó. Kùm zɔ̀ŋ aa bə̀ lɛ́l ba' bərə ba, nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má kò'ù sé. Kàandə, sɛŋ oò bə̀ wə́ə́ bə́ŋ̀ sé.
Íí bán dáànmbə̀ zɔ̀ŋ aa mə́ tə́ dáàn bərə gá
21 Yéésù bàà bə̀ sɔ̀ŋ: «Máá kíìn ɛmàá, bít íí dá mə́ kíìn saanàá. Zá val dá ii kodǹ invaksə́ íí rú. Íí bán dáànmbə̀ zɔ̀ŋ aa mə́ tə́ dáàn bərə gá.» 22 Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bəd bə̀ bàà ɔ̀dnə́ŋ̀ bəd boò bòdba: «Dáá yíl oò lo'nì? Bàà: ‹Íí bán dáànmbə̀ zɔ̀ŋ aa mə́ tə́ dáàn bərə gá,› roó?» 23 Yéésù kè' í' bə̀: «Íí vúg zɔ̀ŋə yɛ́b ba, zá máá gə́, mə́ vúgà lɛgə́ poú. Íí nɛ́b zɔ̀ŋə yɛ́b bə̀ bərá, zá máá gə́, mə́ nɛ́d zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ gá. 24 Kə̀ taàbìá, mə́ bààiyà taà val dá ii kodǹ invaksə́ íí bərú. Kə̀ aakíin də, val dá ii kodǹ invaksə́ íí bərú, íí gàb nɛɛ̀n aa mə́ kùm dú rə síngə́ roó: ‹Mə́ nɛ́ŋə̀ aa túrú zèd kə̀ zèd doó.› » 25 Bə̀ dɛ̀rə̀: «Ń nɛ́ɛ̀réè gú?» Yéésù kè' í' bə̀: «Nɛɛ̀n aa mə́ bààiyà rú, sɛŋ aa sɔ̀d dú roó. 26 Mə́ tə́ kə̀ nwɔŋ naà zùúm aí bə̀ baànmbìá, bít fágǹmbə̀ aí bìá. Zá màn aa tùm máà rə, bàà nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná, bít in aa mə́ kììà oò naà rə ní, mə́ bàà taà nɛ́b bəraa zɔ̀ŋə yɛ́b bəroó.» 27 Gabm̀bə̀ gám bənə́ nwɔŋ aarə tə́ Báá aa lɛgə́ paà rə yílə́ rə, bə̀ gàb sé. 28 Kàanyée gə́, Yéésù bàà bə̀: «Màìgə́, pà' íí ná' Nɛ́ŋ Váàndo Wààì lɛgə́ gə́, íí dá taà gabàá ‹Mə́ nɛ́ŋə̀ aa túrú zèd kə̀ zèd doó.› Bít sèl íí dákíìn gabàá, mə́ mà' in nə́ŋ̀má kə̀ yíl máá bə̀ ní sé. Mə́ bàà in aa Báá mə́ aa lɛgə́ rə, sán mə́ máà mà' rə ní. 29 Màn aa tùm máà rə, tə́ kə̀ máá tá, lɛ́' dàà mə́ má nə́ŋ̀ní sé; kàandə, mə́ tə́ in aa tɛ́m oò bə̀ í' rə ma'nàá, sɛŋ gə́ kóólé.» 30 Zɔ̀ŋ aa Yéésù tə́ nwɔŋ gáàm kə̀ aakíin gə́, nɛ́b zùúm bəd bàgə̀ yàá.
Yéésù bìn dá nɛ́b bəd kíìn lɛ́'ǹ invaksə́ rú
31 Kàanyée gə́, Yéésù bàà Yahudu bəraa ìì bàgə̀ rə: «Dáà íí kè' nwɔŋ bəraa mə́ bàà ii rə yàá, bít íí tə́ diìn ma'ǹmbə̀ kìínmbə̀ nɛɛ̀n aa insánke mə́ bàà ìì mà' rə kíin gə́, vɛ́nà, íí nɛ́b sáànmbə̀ mə́ bərá. 32 Kàandə, íí dá vɛ́nà kíìn gabàá, bít vɛ́nà káá dáá ii kíìn ke'ǹ invaksə́ íí rú.» 33 Bít kè' bə̀ í'ù: «Bə́ Abraham yɛb kàá bərá, bít kùm bə́ bèd nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má kɔ̀' sé. Ééleè ń dá taà báàn baànmbə̀, Káá dáá ii kíìn ke'ǹ invaksə́ íí rú,» gú? 34 Yéésù kè' í' bə̀: «Mə́ tə́ ii kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná, kóó nɛ́ɛ̀réè, tə́ diìn invaksə́ ma'ǹmbə̀ gə́, dá kuùm invaksə́ kɔ̀sá. 35 Kɔ̀' gə́, kùm dùg yiìl gá. Zá wàà váàndo gə́, dá kuùm yiìl sɛŋ gə́ kóólé. 36 Dáà Vɛnɛ́b Wàà káákè' iiyì gə́, vɛ́nà, íí kùm kɔ̀' sɔ̀ŋ gá. 37 Mə́ gàb yàá, íí Abraham yɛb kàá bərá. Zá íí sàà mə́ tə́ lo'ǹmbìá; kàandə, íí kè' nwɔŋ mə́ sé. 38 Mə́ bàà ii in aa mə́ bé'à Báá mə́ naà roó. Zá aí gə́, íí mà' in aa báá íí bààiyà roó.» 39 Kè' bə̀ í'ù: «Abraham kùmsə̀n Báá bə́ ra.» Yéésù bàà bə̀: «Dáà vɛ́nà íí tə́ Abraham yɛb gə́, íí dá ma'ǹ kə̀ Abraham kíin. 40 Zá bə́ŋyée kɔ̀, mə́ bàà ii vɛ́nà aa mə́ kììà Vɛnɛ́b naà rə gə́, íí sàà mə́ ko'ǹ lo'ǹmbìá. Abraham mà' bèd in luùm aa kàandə sé! 41 Íí mà' tù' luùm aa báá íí tə́ ma'ǹ doó.» Kè' bə̀ í'ù: «Obə́ gə́, bə́ yɛb wáàl bəd gá. Bə́ tə́ kə̀ Báá nə́ŋ̀ní tə́ŋtə́ŋ, oòra kùmsə̀n Vɛnɛ́bá.» 42 Yéésù bàà bə̀: «Dáà Vɛnɛ́b tə́ sə̀n Báá íí gə́, íí dá mə́ kíìn í'nàá; kàandə, mə́ vúgà Vɛnɛ́b sunú, bít mə́ yaà zɔ̀ŋə oò nə́gə́lú. Mə́ yaà zɔ̀ŋə kə̀ yíl máá bə̀ ní sé. Zá oòra tùm máà sùnú. 43 Kə̀ níìbə̀ íí kè' taà nwɔŋ bəraa mə́ tə́ ii baàn də sín gú? Kàandə, íí bán nwɔŋ mə́ bəd ke'ǹmbə̀ gá. 44 Sámbàŋyɛ́rə̀ kùmsə̀n báá íí ra, bít íí mà' kə̀ nɛɛ̀n aa tɛ́m oò í' rə kíni. Sɛŋ aa yɛ́b sɔ̀d dú rə máá, nɛ́d yíl bə̀ lo'ǹná. Gám bèd nwɔŋ sɔ̀ɔ̀n oò gú' bə kɔ̀ sé, kàandə, nwɔŋ sɔ̀ɔ̀n oò naà sé. Gám gúsuúm nwɔŋ bərì gə́, gám sáá kə̀ nɛɛ̀n aa lɛɛ̀m dú rə kíin. Oòrə, nɛ́d gúsuúm bìá, bít oòra kùmsə̀n gúsuúm bóò ra. 45 Zá máá gə́, mə́ bàà vɛ́nà. Kə̀ taàbìá, íí məə mə́ taà bagǹmbìá. 46 Nɛ́ɛ̀réè zɔ̀ŋə aí tə́ŋú, dá sə̀n báàn i'ǹmbə̀ mə́ mà' invaksə́ì gú? Bít dáà mə́ gám tə́ vɛ́nà gə́, kə̀ níìbə̀ íí bàg mə́ taà sín gú? 47 Nɛ́ŋə̀ aa tə́ Vɛnɛ́b nɛ́ŋə̀ rə, dá Vɛnɛ́b nwɔŋ kíìn ke'nàá. Zá aí gə́, íí Vɛnɛ́b nɛ́b bəd gá yée gə́, íí məə taà Vɛnɛ́b nwɔŋ ke'ǹmbìá.»
Yéésù kə̀ Abraham tá
48 Yahudu bəd kè' bə̀ í'ù: «Bə́ kə̀ kpaŋ̀ naà ámbə̀ baànmbə̀, ń nɛ́ŋə̀ Samariya bìá, bít ń tə́ kə̀ nwul vaksə́ naà sínì?» 49 Yéésù kè' í': «Mə́ kə̀ nwul vaksə́ naà sé. Mə́ káŋ Báá mə́ra, zá aí gə́, íí tə́ mə́ kíìn dúlàá. 50 Mə́ sàà kaŋsɛ́l máá bə̀ sé. Nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ ɔ̀d túrú, oòra sàà mə́ sə̀n káŋ̀mbìá, bít fág sáá sə̀n tù' bəraa mə́ tə́ ma'ǹ doó. 51 Mə́ tə́ ii kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná, màn aa bàg nwɔŋ mə́ bəd yàá, bít mà' in aa mə́ bààù rəì rə, val kò'ù bə gá sə́g sə́g.» 52 Yahudu bəd bə̀ bààù: «Bə́ŋyée gə́, bə́ gàb yàá, ń tə́ kə̀ nwul vaksə́ naú. Val kò' Abraham yàá, Vɛnɛ́b gbantumsə̀ bəd kɔ̀ val kòd bə̀ yàá, bít ám gə́, ḿ bàà: ‹Màn aa bàg nwɔŋ mə́ bəd yàá, bít mà' in aa mə́ bààù rəì rə, val kò'ù bə gá sə́g sə́g.› 53 Val ko' báá bə́ Abraham yàá. Ń sèl lə gə́, ń bə̀ bəǹ kànsə̀n Abraham kə̀ gbà'áì? Vɛnɛ́b gbantumsə̀ bəd kɔ̀ val kòd bə̀ yàá. Ám gə́, ń zíg yíl ń tə́ kə̀ nɛ́ɛ̀réè kíin gú?» 54 Yéésù kè' í' bə̀: «Dáà mə́ káŋ yíl máá bə̀ tə́ kə̀ yíl mə́ ní gə́, kaŋsɛ́l máá bə̀ kə̀ pɛ̀sə́ naà sé. Màn aa káŋ mə́ rə, Báá mə́ ra, nɛ́ŋə̀ aa íí tə́ baàn oòra kùmsə̀n Vɛnɛ́b bənə́ ra roó. 55 Bít aí gə́, íí gàbə̀ sé. Zá máá gə́, mə́ gàbə̀ yàá. Dáà mə́ bààì mə́ gàbə̀ síngə́, má kuùm nɛ́d gúsuúm bə̀ kə̀ aí kíin. Zá mə́ gàbə̀ yàá, mə́ tə́ nwɔŋ oò bəd bagàá, bít mə́ tə́ taà nwɔŋ bəraa bàà mə́ rə ma'ǹ kə̀ tùsá. 56 Doo íí Abraham kìì tɛ́m làmkèá, sèlà bəǹ dáá nyàm mə́ kíìn bé'nàá. Bé' nyàm aarə yàá, bít kìì tɛ́m làmkè yàá.» 57 Yahudu bəd bààù: «Bə́ŋ̀ ń wə́ə́ zèd laa iira zè kób sé, bít ń bàà bəǹ bé' Abrahamì wa?» 58 Yéésù kè' í' bə̀: «Mə́ tə́ ii kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná, bɔ̀b bə́ŋ̀ bə̀ lɛ̀b Abraham sé, ‹Mə́ túrú gbòód. Mə́ Nɛ́ŋə̀ aa túrú zèd kə̀ zèd doó.› » 59 Kàanyée gə́, bə̀ pú' bəŋ bərá, oò bə̀ laàl bə̀ kə̀ kùrú.
Yéésù kèd nɛ́ŋ váàndo nə́ŋ̀ aa bə̀ lɛ̀bə̀ nyəd də núùá
1 Yéésù tə́ ɛɛ̀m kpaŋ̀ tɛ́mú yée gə́, bé' nɛ́ŋ váàndo nə́ŋ̀, bə̀ lɛ̀bə̀ nyəərá. 2 Nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd dɛ̀rə̀: «Nɛ̀ná, kə̀ níìbə̀ nɛ́ŋ váàndo aa yée bə̀ lɛ̀bə̀ taà nyəərì? Invaksə́ oò bòórú náà, kóó sínkɔ̀, báá oò bəd invaksə́ bòórúì?» 3 Yéésù kè' í' bə̀: «Invaksə́ oò bòórú gá, báá oò invaksə́ bòórú gá, sínkɔ̀ nà'á oò invaksə́ bòórú gá. Bə̀ lɛ̀bə̀ nyəd də, bɔ̀b Vɛnɛ́b yaà oò mà' tù' oò yílú, nɛ́b bəd núùrú. 4 Bə́ŋ̀ sɛŋ aa tə́ nyàámbərə̀ rə, báà ma'ǹ nɛ́ŋə̀ aa tùmmáà rə tù' oò bərá. Tígə́l tóò kíìn gbadǹ yaanàá, sɛŋ də, kóó nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má bán tù' ma'ǹmbə̀ sɔ̀ŋ gá. 5 Bə́ŋ̀ mə́ tə́ zɔ̀ŋə yɛ́b bə ní gə́, máára mə́ kùmsə̀n laa nyɛdkè zɔ̀ŋə yɛ́b bə bìá.» 6 Yéésù bàà bɛ́' nwɔŋ bəraa kàangə́, tó' sudn yɛ́b ba, bít nyɛ́g yɛ́b zɔ̀gɔ̀ kə̀ sudn oòra, yaà sáŋ nyəd váàn núùrú, 7 bít bààù: «Ɛ̀m dáá ǹ sùg núù wəl nyìgə̀l bɛ̀ŋ́sə̀wà aa bə̀ dɛ̀d Silowe rə rú.» Nə́gə́l aarə, í' tə́ baànmbə̀ «tuùmbìá.» Nyəd váàn zá' ɛ̀m wərà, dáá sùg núù oòra. Bít zɔ̀ŋ aa kidbírà gə́, bé' núùì nyɛdkè. 8 Ɔ̀dwaàl bə̀ oò bərá, kə̀ nɛ́b aa bé'ù tə́ in nyɛɛ̀m nyàam də tə́ kóólé, bə̀ bàà: «Máàn nɛ́ŋ váàndo aa yée, kùm sáá sə̀n kpaŋ̀ gú' ba, bít nyɛ̀m sáá sə̀n inì?» 9 Nɛ́b kambəd bàà: «Aarə oòra.» Nɛ́b ɔ̀d kambəd kɔ̀ bə̀ bàà: «Oò gá, zá lúŋ tə́ oòra.» Bít nɛ́ŋ váàndo rə kɔ̀ kè' í' bə̀: «Vɛ́nà, aarə máára.» 10 Bə̀ dɛ̀rə̀: «Ééleè núù ń ked taà gú?» 11 Nɛ́ŋə̀ aarə, kè' í' bə̀: «Nɛ́ŋ váàndo aa bə̀ dɛ̀rə̀ Yéésù rə, yaà nyɛ́g yɛ́b zɔ̀gɔ̀ kə̀ sudnná, sáŋ mə́ núùrú gə́, bàà: ‹Ɛ̀m dáá ǹ sùg núù wəl nyìgə̀l bɛ̀ŋ́sə̀wà aa bə̀ dɛ̀d Silowe rə rú.› Zá' mə́ ɛ̀m taá, dáá mə́ sùg núù gə́, mə́ bé' núù yàá.» 12 Bít bə̀ dɛ̀rə̀: «Nɛ́ŋ váàndo aarə, oò tə́ bínì gú?» Kè' í' bə̀: «Mə́ gàb sé.»
Farisa bəd tə́ nyəd váàn aa núù keèd də, nwɔŋ bəd dɛràá
13 Kàanyée gə́, bə̀ àà nɛ́ŋ váàndo aa nyàam nyəd də Farisa bəd sunú. 14 Zá sɛŋ də, nyàm nyi'ǹmbə̀ sɛŋú, Yéésù mà' taà yɛ́b bəəá, bít kèrə̀ taà kə̀ núùá. 15 Kə̀ taàbìá, Farisa bəd kɔ̀ ìì dɛ̀d taà nɛ́ŋ váàndo aarə, in aa taà, tə́ kə̀ núù bé'ǹ bə́ŋyée roó. Bàà bə̀: «Sáŋ mə́ yɛ́b bəə zɔ̀gɔ̀ núùrú, bít dáá mə́ sùg gə́, bə́ŋyée mə́ bé' taà núùá.» 16 Nɛ́b kambəd Farisa bəd tə́ŋú, ìì bàà: «Nɛ́ŋ váàndo aa mà' in aarə, bánà vúgǹmbə̀ Vɛnɛ́b səǹ gá. Kə̀ aakíin də, bàg indaŋ̀mbə̀ nwɔŋ aa nyàm nyi'ǹmbə̀ yílə́ rə sé.» Zá nɛ́b kambəd bàà: «Ééleè nɛ́ŋə̀ invaksə́ bə̀ ma'ǹ dá taà inkɔrə bəd ma'ǹ kə̀ aakíin gú?» Bít boò kóólé, bə̀ pɛɛ̀l yàá boò bòdba. 17 Farisa bəd ìì dɛ̀d nɛ́ŋ váàndo aa nyàam nyəd də sɔ̀ŋ: «Bít ám gə́, ń bàà tə́ leè nɛ́ŋə̀ aa kèdnnà núù rə yílə́ gú?» Kè' í' bə̀: «Aarə, Vɛnɛ́b gbantumsàá.» 18 Nɛ́ɛ̀m Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bəd bə̀ í' ke'ǹmbə̀ bə̀ lɛ̀bə̀ nyəərá, bít tə́ taà núù bé'ǹ bə́ŋyée sé. Bənə́ dáánnə́ sína báá oò dɛdǹ kə̀ nà'á oò tá. 19 Bə̀ dɛ̀d bə̀: «Vɛ́nà gə́, wàà aa yée, wàà aí bèì? Kè' ìì í' bə́ nwɔŋá, íí lɛ̀bə̀ nyəərì? Níì taà sə̀n bə́ŋyée, tə́ taà núù bé'ǹ sɔ̀ŋ gú?» 20 Báá oò bəd kè' bə̀ í': «Bə́ gàb yàá, aarə wàà bə́ ra. Sɛŋ aa bə́ lɛ̀bə̀ rə má, nyəərá! 21 Zá bə́ gàb in aa taà kə̀ oò, bə́ŋyée tə́ kə̀ núù bé'ǹ yérə gə́ sé. Bít bə́ gàb nɛ́ŋə̀ aa kèrə̀ núù rə sé. Ìì dɛ̀rə̀ kúnú, bə́ŋyée gə́, kàŋ də́ŋì in aa taà oò yílə́ rə baànmbə̀ kə̀ yíl oò ní.» 22 Báá oò bəd bə̀ gám kàandə, bə̀ nùù Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bərá. Vɛ́nà gə́, Yahudu bəd nɛ́b yíl bə bəd gám bə̀ dúg nwɔŋ gə́, bə̀ bàà nɛ́ŋə̀ aa bààì Yéésù kùmsə̀n Krístù rə gə́ kóólé, bənə́ dáánnə́ù kíìn vú'ǹ wúlwáàlbə̀ bənə́ rú. 23 Kə̀ taàbìá, báá oò bərì bàà taà: «Bə́ŋyée gə́, kàŋ də́ŋì nwɔŋ bə̀ ke'ǹ í'ǹná, ìì dɛ̀rə̀ kúnú!» 24 Farisa bəd dɛ̀d bə̀ àà nɛ́ŋ váàndo nyəd də boò númú sɔ̀ŋ, bít bə̀ bààù: «Ǹ bàà vɛ́nà Vɛnɛ́b númú. Bə́ gàb yàá, nɛ́ŋ váàndo aa yée, nɛ́ŋə̀ invaksə́ bə̀ ma'ǹná.» 25 Kè' í' bàà bə̀: «Máá mə́ gàb sé, kóó tə́ nɛ́ŋə̀ invaksə́ bə̀ ma'ǹná, kóó nɛ́ŋə̀ invaksə́ bə̀ ma'ǹ gá. Zá máá gə́, mə́ gàb in nə́ŋ̀' Nyàam də, mə́ nyəərá, bít bə́ŋyée kɔ̀, mə́ bé' núù yàá.» 26 Bít bə̀ dɛ̀rə̀: «Ma'ǹnà níì gú? Ééleè kèd n taà núù gú?» 27 Kè' í' bə̀: «Mə́ bààiyà yàá, zá íí í' mə́ nwɔŋ kiìnmbə̀ sé. Kə̀ níìbə̀ íí í' taà nwɔŋ aarə zɛŋ̀mbə̀ sɔ̀ŋ gú? Nə́ŋ̀ gə́, aí kɔ̀ íí í' tə́ kuùmbə̀ nɛ́b sáànmbə̀ oò bərì gə́?» 28 Bə̀ dúù kə̀ muurá, bít bə̀ bààù: «Ámda ń kùmsə̀n nɛ́ŋ váàndo aa yée nɛ́d sánáná! Zá obə́ gə́, bə́ Musa nɛ́b sáànmbə̀ bərá. 29 Bə́ gàb yàá, Vɛnɛ́b gámà nwɔŋ kə̀ Musa ra. Zá oò gə́, bə́ gàb zɔ̀ŋ aa vúgà bərə sé.» 30 Nɛ́ŋ váàndo aarə, kè' í' bə̀: «Ìì ɛ̀ga, in aa yée kùmsə̀n in aa kò' nɛ́ŋə̀ yíl loó. Íí gàb zɔ̀ŋ aa vúgà bərə sé. Bít máá gə́, kèd mə́ núù yàá! 31 Bə́n gabm̀ yàá, Vɛnɛ́b gə́, kìì nɛ́ŋə̀ aa tə́ invaksə́ ma'ǹ də nwɔŋ gá. Zá oò gə́, kìì nɛ́ŋə̀ aa tə́ù káŋ̀, bít tə́ù in aa í' rə ma'ǹ doó. 32 Kìì bə́ bèd nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ kèd tə́ nɛ́ŋə̀ aa bə̀ lɛ̀bə̀ nyəd də núù bedǹ, bɔ̀b oò bé' kíin sé. 33 Dáà nɛ́ŋ váàndo aa yée vúgà Vɛnɛ́b səǹ síngə́, bán in nə́ŋ̀má ma'ǹmbə̀ kə̀ aakíin gá.» 34 Kè' bə̀ í'ù: «Ám gə́, si' ń kə̀ zɔ̀ŋtá, tə́ invaksə́ rú, sɔ̀d sɛŋ aa bə̀ lɛ̀b m bəroó, bít ń í' bə́ in sáànmbə̀ wa?» Bít nìŋ bə̀ vúŋ̀ kíìn Yahudu bəd wúlwáàlbə̀ rú.
Nɛ́b aa bə̀ bàà bənə́ nyəd síndoó
35 Yéésù kìì gə́, bə̀ nìŋ̀ yàá. Dá bɔ̀bə̀ kúnú, bít bààù: «Ń bàg nɛ́ŋə̀ aa bə̀ dɛ̀rə̀ Nɛ́ŋ Váàndo Wàà rə yèè?» 36 Nɛ́ŋ váàndo rə, kè' í': «Gbàároá, oòrə nɛ́ɛ̀réè gú? Ǹ bàà mə́ kúnú, bɔ̀b máà bàgə̀ kúnú.» 37 Yéésù bààù: «Bə́ŋyée gə́, ń bé'ù yàá, oòra tə́ sə̀n nwɔŋ gáàm kə̀ ám da.» 38 Nɛ́ŋ váàndo rə kè' í', bàà: «Mə́ bàg yàá, Báátììkpɛ̀ŋá.» Bít pí' kùm kə̀ dunlígə̀d Yéésù númú, oò bə̀ káŋ̀mbìá. 39 Kàanyée gə́, Yéésù bàà: «Mə́ yaà zɔ̀ŋə yɛ́b bə, bɔ̀b fágə́n oò ma'míìn kúnú' nɛ́b aa núù nyəd də, boò bé' núù kúnú, bít nɛ́b aa bə̀ tə́ núù bé'ǹ də kɔ̀, boò bíl nyəərá.» 40 Farisa kam bəraa bə̀ kùm wərə̀ kə̀ oò tə́ rə, bə̀ kìì nwɔŋ bəraa yée gə́, bə̀ dɛ̀rə̀: «Obə́ kɔ̀ bə́ nɛ́b núù nyəd bəd kɔ̀ì?» 41 Yéésù kè' í' bə̀: «Dáà íí tə́ nɛ́b núù nyəd bəd gə́, íí kùm nɛ́b invaksə́ bə̀ ma'ǹ bəd gá. Zá íí bàà: ‹Bə́ bé' núù tə́ nyɛdkè kɔ̀› yée gə́, íí kùm taà sɛŋ gə́ kóólé, nɛ́b invaksə́ bə̀ ma'ǹ bərá.»
Bɛ̀rə̀ yibə̀ sɔ̀ɔ̀n zagəmá
1 Yéésù bàà: «Mə́ tə́ ii kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná, nɛ́ŋə̀ aa pìì bɛ̀rə̀ wúu, bàg wúl waàl bə sé, zá bít dáá na' ság yílú, dáá pìì zɔ̀ŋ nə́ŋ̀ gɔ̀ŋ bərə, màn aarə lííroá, bít nɛ́ŋə̀ in bə̀ nyá'ǹ ke'ǹ nɛ́b bəd naú. 2 Zá màn aa pìì bɛ̀rə̀ wúl waàl bərə, oòra kùmsə̀n bɛ̀rə̀ yibàá. 3 Nɛ́b bɛ̀rə̀ wúl waàl bə̀ nwáàn dáù waàl keràá, bít bɛ̀rə̀ bəd kɔ̀ bə̀ dá pə̀gə̀lib nwɔŋ oò kíìn kiinàá. Dá bɛ̀rə̀ oò bəd dɛdǹ kóólé kə̀ nə́gə́l tá, bít dá bə̀ vúŋ̀ gbaarú. 4 Màìgə́ vú' bə̀ì gbaarú gə́, dá bə̀ kpaŋ̀ ké'nàá, bɛ̀rə̀ bəd kɔ̀ bə̀ dáù kíìn bagàá. Kàandə, bə̀ gàb pə̀gə̀lib nwɔŋ oò yàá. 5 Zá sɛ̀ɛ́n aa bɛ̀rə̀ bəd bə̀ gàbə̀ síndə gə́, bə̀ bàgə̀ gá. Bɛ̀rə̀ bəd nùù bə̀ dá ɛɛ̀m zɔ̀ŋ bùúd kə̀ oòra; kàandə, bə̀ gàb pə̀gə̀lib nwɔŋ oò sé.» 6 Yéésù nàà bə̀ kə̀ zagəm aa yóo, zá bə̀ kìì nwɔŋ wàà aa tə́ baàn də sé.
Yéésù kùmsə̀n bɛ̀rə̀ yibə̀ sɔ̀ɔ̀ná
7 Yéésù bàà sɔ̀ŋ: «Mə́ tə́ ii kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná, mə́ bɛ̀rə̀ wúl waàlá. 8 Nɛ́b aa éèn bə̀ yaà máá númú rə kóólé, bə̀ lííro bərá, bə̀ nɛ́b in bə̀ nyá'ǹ ke'ǹ bərá. Zá bɛ̀rə̀ bəd bə̀ kè' nwɔŋ boò sé. 9 Máára mə́ kùmsə̀n wúl waàlá. Màn aa pìì bàg máá səǹ də, dákíìn súúnàá. Dákíìn báàn piìnmbìá, dákíìn báàn vúgǹmbìá, bít dá inlíìnmbə̀ kíìn bɔbàá. 10 Lííro gə́, yaà bɔɔ̀n pa'ǹmbìá, lo'ǹmbìá, bít yɛɛ̀lǹmbìá. Zá máá gə́, mə́ yaà rə, bɔ̀b nɛ́b bəd boò bɔ̀b gɔ̀ŋsá, bít boò bɔ̀b gɔ̀ŋsə́ rə gbà'ákù. 11 «Máára mə́ kùmsə̀n bɛ̀rə̀ yibə̀ sɔ̀ɔ̀ná. Bɛ̀rə̀ yibə̀ sɔ̀ɔ̀n tə́ gɔ̀ŋsə́ oò piìn bɛ̀rə̀ oò bəd bòórú. 12 Nɛ́ŋə̀ aa mà' tù' ba' bə̀ saàn də, bɛ̀rə̀ yibə̀ gá, bít kə̀ bɛ̀rə̀ naà sé. Nɛ́ŋə̀ aarə, bé' gbàál lɛ̀gsɛ́rə̀ tóò yaànnà oò səǹ gə́, nùù dá bɛ̀rə̀ bəd kíìn daanàá. Gbàál lɛ̀gsɛ́rə̀ kɔ̀, dá bɛ̀rə̀ bəd kíìn koràá, bít dá bə̀ kíìn niŋ̀ sa'nàá. 13 Nùù rə, tə́ ba' tù' ma'nàá, kə̀ taàbìá, sèl taà bɛ̀rə̀ bəd sé. 14 Máára mə́ kùmsə̀n bɛ̀rə̀ yibə̀ sɔ̀ɔ̀ná. Mə́ gàb bɛ̀rə̀ mə́ bəd yàá, bít bɛ̀rə̀ mə́ bəd kɔ̀, ìì gàb mə́ yàá, 15 kìínmbə̀ nɛɛ̀n aa Báá mə́ gàb mə́ rú, máá kɔ̀ mə́ gàb Báá mə́ rú rə kíin. Bít mə́ tə́ gɔ̀ŋsə́ mə́ piìn, bɛ̀rə̀ mə́ bəd bòórú. 16 Mə́ tə́ kə̀ bɛ̀rə̀ ɔ̀d bəd naú, boò zɔ̀ŋə bɛ̀rə̀ wúl aa rú sé. Máá bàà kíìn aanàá, bə̀ dá nwɔŋ mə́ kíìn ke'nàá. Bít bɛ̀rə̀ gə̀b dá kuùm nə́ŋ̀ní, kə̀ bɛ̀rə̀ yibə̀ nə́ŋ̀ní. 17 «Báá mə́ í' mə́ rə, mə́ tə́ gɔ̀ŋsə́ mə́ piinàá, bɔ̀b bít máà bɔ̀b taà sɔ̀ŋ. 18 Nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má pà' mə́ gɔ̀ŋsə́ gá. Zá mə́ pii gɔ̀ŋsə́ mə́ kə̀ tɛ́m máá bìá, mə́ tə́ kə̀ kpɛŋsɛ́l naà piìnmbìá; bít mə́ tə́ kə̀ kpɛŋsɛ́l naà, gɔ̀ŋsə́ ke'ǹmbə̀ sɔ̀ŋ. Aa yérə, in aa Báá mə́ bàà máà mà' roó.» 19 Nwɔŋ bəraa yée bòórú, Yahudu bərì pɛɛ̀l taà sɔ̀ŋ. 20 Nɛ́b zùúm boò tə́ŋú, ìì bàà: «Tə́ kə̀ nwul vaksə́ naú! Oòrə kèérá! Kə̀ níìbə̀ íí kè'ù taà nwɔŋ gú?» 21 Zá Nɛ́b ɔ̀d kam bàà: «Nɛ́ŋə̀ aa kə̀ nwul vaksə́ naà rə, bán nwɔŋ gáàmbə̀ sɔ̀ɔ̀nkè kə̀ aakíin gá. Nɛ́d nwul vaksə́ bə̀ nə́ŋ̀ dá bée báàn nyəd bəd núù kedǹ bèì?»
Yahudu bəd məə bə̀ dàà Yéésù yàá
22 Sɛŋ də, nwùm sɛŋú, bə̀ tə́ wálke ma'ǹ Urusalima bìlú. Wálke aarə, seèl záànmbə̀ kedké láŋsə́ wúl bìá. 23 Yéésù ɛ̀m gəə̀l láŋsə́ wúuú, Salomon gbàg dùú. 24 Kàanyée gə́, Yahudu kambəd wál yaà bə̀ páù tə́ŋú, bít ìì dɛ̀rə̀: «Ń dá bə daàn kə̀ pìrə̀ tɛ́mú, dá wə́ə̀n sɛŋ déè bə gú? Ń tə́ sə̀n Krístù gə́, bàà ǹ nyɛ́' bə́ biní.» 25 Yéésù kè' í' bə̀: «Mə́ bàà iiyà yàá, zá íí í' mə́ nwɔŋ ke'ǹmbə̀ sé. Tù' bəraa mə́ tə́ ma'ǹ Báá mə́ nə́gə́lə́ rə, mà' sedako tə́ máá yílú. 26 Zá íí bàg mə́ sé; kàandə, íí bɛ̀rə̀ gə̀b mə́ bəd tə́ŋə́ sé. 27 Bɛ̀rə̀ mə́ bəd bə̀ kè' mə́ nwɔŋ tə́ kúnú. Mə́ gàb bə̀ yàá, bít bə̀ bàg mə́ tə́ kúnú. 28 Mə́ tə́ bə̀ gɔ̀ŋsə́ aa bɛ́d bə̀ gá rə piinàá. Val kòd bə̀ bə gá, bít nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má bán bə̀ nyá'ǹ ke'ǹmbə̀ máá nɛɛ̀n tɛ́mə́ gá. 29 Báá mə́ pii mə́ sə̀n bɛ̀rə̀ mə́ bərá. Oòra kànsə̀n in gə́ kóólé. Nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má bán bɛ̀rə̀ bəd nyá'ǹ ke'ǹmbə̀ Báá mə́ nɛɛ̀n tɛ́mə́ gá. 30 Mə́ kə̀ Báá mə́ tá, bə́ tə́ nə́ŋ̀ní.» 31 Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bəd bə̀ pú' bəŋ bəd sɔ̀ŋ, bɔbm̀ laàlǹmbə̀ oò bə̀ kə̀ kùrú. 32 Kàanyée gə́, Yéésù bàà bə̀ taá: «Mə́ mà' tù' sɔ̀ɔ̀nkè bəd zùúm aí númú, kə̀ Báá mə́ kpɛŋsɛ́lá. Tù' déè bòórú, íí í' mə́ taà laàn lo'ǹmbə̀ kə̀ bəŋ gú?» 33 Yahudu bəd kè' bə̀ í'ù gə́, bə̀ bàà: «Bə́ í' n laàn lo'ǹmbə̀ kə̀ bəŋ, tù' sɔ̀ɔ̀nkè bòórú gá. Zá ń gám nwɔŋ vaksə́ tə́ Vɛnɛ́b yílú. Ám gə́, ń nɛ́ŋàá, bít ń í' yíl ń zígǹmbə̀ bəǹ Vɛnɛ́bá!» 34 Yéésù kè' í' bə̀: «Bə̀ bád tə́ aí núúboòd indaŋ̀mbə̀ rú gə́, Vɛnɛ́b bàà: ‹Aíra íí kùmsə̀n vɛnɛ́b bərá.› 35 Bə́n gabm̀ yàá, bə́n báan nwɔŋ aa Núúboòd Gìdń aa bàà rə dúŋ̀mbə̀ gá. Nɛ́b bəraa Vɛnɛ́b dɛ̀d bə̀ vɛnɛ́b bəd də, nɛ́b bəraa tə́ nwɔŋ gáàm kə̀ boò roó. 36 Máá kɔ̀, Vɛnɛ́b sààvúŋ máà sùnú, bít tùm máà zɔ̀ŋə yɛ́b ba. Ééleè íí bàà taà, mə́ gám nwɔŋ vaksə́ tə́ Vɛnɛ́b yílú, nwɔŋ aa mə́ bàà mə́ Vɛnɛ́b Wàà rə bə gú? 37 Dáà mə́ mà' Báá Vɛnɛ́b tù' síngə́, ìì bàg mə́ sí. 38 Zá mə́ mà' tù' bəraa rəì gə́, kóó íí bàg mə́ sé, ìì bàg tù' bəraa mə́ tə́ ma'ǹ də kúnú, bɔ̀b ìì sán bít ìì gàb kúnú, Báá tə́ máá rú, bít máá kɔ̀ mə́ tə́ Báá rú.» 39 Bít nɔ̀ŋ bə̀ sàà sɔ̀ŋ, oò bə̀ ko'ǹmbìá. Zá nùù súú kíìn boò nɛɛ̀n tɛ́mú. 40 Yéésù zá' ɛ̀m Urdun nwuu naà gúu sɔ̀ŋ, zɔ̀ŋ aa Yohana sɔ̀d pii nɛ́b bəd baptisma sɔ̀gke bə̀ bəroó, bít dáá kùm wərà. 41 Nɛ́b bəd zùúm, bə̀ yaà oò sunú, bə̀ bàà: «Yohana mà' inkɔrə nə́ŋ̀má sé. Zá nwɔŋ aa gám Nɛ́ŋ Váàndo aa yílə́ rə gə́ kóólé, nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná.» 42 Bít zɔ̀ŋ aarə ba, nɛ́b bəd zùúm, bàg Yéésù yàá.
Lazarus valá
1 Nɛ́ŋ váàndo nə́ŋ̀, bə̀ dɛ̀rə̀ Lazarus, ləə mará, kùm Betaniya, bìl aa Mariyama kə̀ mɔ̀mmà oò Marta tá, bə̀ kùmà rú roó. 2 (Mariyama kùmsə̀n nɛ́ŋ kéèndo aa dá urdi zadǹ Báátììkpɛ̀ŋ dun ba, bít dá tədǹ kə̀ yíl gí' oò roó. Kun váàn oò Lazarus ləə sə̀n mará.) 3 Kun kɛ́ɛ̀m oò bəraa iirə yée, ìì tùm nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀, dáá oò bàà Yéésù: «Báátììkpɛ̀ŋá, ɔ̀dzéd í'sɛ̀lbə̀ ń də, tə́ kə̀ mará.» 4 Zɔ̀ŋ aa Yéésù kìì nwɔŋ aa gə́, bàà: «Lazarus maraa yée, lò'ù gá. Zá tù' oòrə, dá Vɛnɛ́b kpɛŋsɛ́l bə̀ kaŋsɛ́l laa nyɛdkè i'nàá, bít dá Vɛnɛ́b Wàà kaŋsɛ́l laa nyɛdkè i'ǹ nɛ́b bəd núùrú.» 5 Yéésù í' Marta kə̀ kudvɛɛ̀l oò Mariyama tá, bít kə̀ Lazarus tá. 6 Zá zɔ̀ŋ aa kìì bə̀ Lazarus ləə tə́ mad gə́, kùm náŋ sɛŋ iira, zɔ̀ŋ aa kùm bərə ba. 7 Bít bòórú oò gə́, bàà nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd: «Kid báà bídǹ kíìn Yahudiya yɛ́b ba!» 8 Nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd kè' bə̀ í'ù: «Nɛ̀ná, sɛŋ máá ká' sé, Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bəd sàànnà taà laàn lo'ǹmbə̀ kə̀ bəŋá. Bít ń í' kidǹbídǹmbə̀ wərə̀ ní sɔ̀ŋ wa?» 9 Yéésù kè' í' bə̀, bàà: «Nyàm nə́ŋ̀ní, ba' wàà tə́ kób zè iira. Kàan sínì? Nɛ́ŋə̀ ɛ̀m tə́ nyàámbərə̀ gə́, tà' dun wàà yíl gá. Kàandə, bé' laa nyɛdkè aa zɔ̀ŋə yɛ́b bəroó. 10 Zá nɛ́ŋə̀ ɛ̀m tə́ tígə́lə́ gə́, tà' dun wàà yíl kúnú. Kàandə, laa nyɛdkè oò naà sé.» 11 Yéésù bàà bə̀ nwɔŋ bəraa gə́, bít bàà zəg sɔ̀ŋ: «Ɔ̀dzéd bə́n Lazarus ləə ləəm yàá; zá dɛ̀d máù kíìn dáàn lɛ́màá.» 12 Nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd kè' bə̀ í'ù: «Báátììkpɛ̀ŋá, dáà ləə tə́ ləəm ní gə́, dákíìn gágàá.» 13 Yéésù í' baànmbə̀ gə́, Lazarus val kò'ù yàá. Zá nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd sèl gə́, gám bənə́ nwɔŋ tə́ ləəm ləə̀nmbə̀ sɔ̀ɔ̀n yílú. 14 Kàanyée gə́, Yéésù bàà bə̀ nyɛdkè: «Lazarus val kò'ù yàá. 15 Mə́ tə́ kə̀ tɛ́m làmkè kə̀ aíra, mə́ wərə̀ síndoó. Kə̀ aakíin də, íí dáá mə́ taà bagàá. Báà ɛɛ̀m oò sunú.» 16 Kàanyée gə́, Tomas aa bə̀ dɛ̀rə̀ wàà bàrə̀b də, bàà nɛ́b sáànmbə̀ kambəd: «Báà ɛɛ̀m wərà, obə́n kɔ̀ val dá oò kò' bə́n kə̀ nɛ̀n bə́n tá!» Yéésù kùmsə̀n díímke valə́ bìá, bít kùmsə̀n gɔ̀ŋsá 17 Zɔ̀ŋ aa Yéésù yaà wə́ə́ Betaniya bìlə́ gə́, bɔ̀b bə̀ lə̀ə̀ Lazarusì sààrú gbòód, mà'ì sɛŋ naara. 18 Betaniya bìl pè' tə́ kə̀ Urusalima bìl tá, wə́ə́ kílomɛ́tà toorə sé. 19 Bít Yahudu bəd zùúm, bə̀ yaà Marta sunú, kə̀ Mariyama sunú, boò bə̀ yaàn tɛ́'ǹmbìá, kun váàn boò val kò'ù yéroó. 20 Zɔ̀ŋ aa Marta kìì Yéésù yaà tə́ kíìn wə́ə̀n gə́, zá' ɛ̀m dáàn sáŋ̀mbə̀ kə̀ oòra. Zá Mariyama gə́, kùm yiìl ní. 21 Marta bàà Yéésù: «Báátììkpɛ̀ŋá, dáà ń kùm tə́ zɔ̀ŋə ní gə́, kun váàn máà yée val kò'ù gá. 22 Zá mə́ gàb də, kóó bə́ŋyée má, Vɛnɛ́b dáan in aa ń dɛ̀rə̀ rə kíìn piìn kóólé.» 23 Yéésù kè' í'ù: «Kun váàn ń dákíìn díìm valú.» 24 Marta kè' í'ù: «Mə́ gàb yàá dákíìn díìm valú, sɛŋ aa val bəd dá díìm kə̀ kùrú, bít sɛŋ aa Vɛnɛ́b dá nɛ́b bəd kóólé fágǹ bəroó.» 25 Yéésù bààù: «Máára mə́ kùmsə̀n díímke valə́ bìá, kə̀ gɔ̀ŋsá. Màn aa bàg mə́ rə, dá kuùm kə̀ gɔ̀ŋsá, kóó val oò kò'ù kúnú. 26 Bít nɛ́ŋə̀ aa kùm tə́ kə̀ gɔ̀ŋsá, bàg mə́ì rə, val kò'ù gá sə́g sə́g. Ń kè' nwɔŋ aarə yèè?» 27 Marta kè' í': «Èè, Báátììkpɛ̀ŋá mə́ kè' yàá, ámda ń kùmsə̀n Krístù, ń Vɛnɛ́b Wàà aa dáà yaànà zɔ̀ŋə yɛ́b bəroó.»
Yéésù kpə̀ə̀ Lazarus valá
28 Zɔ̀ŋ aa Marta gám tá' nwɔŋ kə̀ aakíin gə́, zá' ɛ̀m kudvɛɛ̀l oò Mariyama dɛdǹmbìá, bít bɔ̀n bààù kúnú: «Nɛ̀n tə́ zɔ̀ŋə, bít bə̀ ǹ dáá kúnú.» 29 Zɔ̀ŋ aa Mariyama kìì nwɔŋ bəraa kàangə́, zá' lɛgú, ɛ̀m kə̀ báŋ Yéésù sunú. 30 (Bə́ŋ̀ Yéésù pìì bìlə́ sé, zá kùm tə́ zɔ̀ŋ aa Marta dá sáŋ̀ bərə bə ní.) 31 Zɔ̀ŋ aa Yahudu Urusalima bə̀ kam bəraa bə̀ kùm yiìl kə̀ Mariyama tə́, oò bə̀ tɛ́'ǹmbə̀ rə, bə̀ bé'ù zá' tə́ vúgǹ kə̀ báŋ yée gə́, bə̀ bàgə̀ bòórú. Bə̀ sèl gə́, bə̀ bàà nyà'aa tə́ ɛɛ̀m sàà ba, dáàn kpəə̀nmbə̀ wərà. 32 Zɔ̀ŋ aa Mariyama yaà wə́ə́ zɔ̀ŋ aa Yéésù kùm bərə gə́, bé'ù gə́, yaà pí' oò dun ba, bít bààù: «Báátììkpɛ̀ŋá, dáà ń tə́ zɔ̀ŋə gə́, kun váàn máà val kò'ù gá.» 33 Yéésù bé'ù tə́ kíìn kpəənàá, bít Yahudu bəraa kùm kə̀ boò tə́ wúu rə kɔ̀, ìì tə́ kíìn kpəənàá. Búúd yíl na'ùwì gbàákù, 34 bít dɛ̀d bə̀: «Íí lə̀ə̀ù tə́ bínì gú?» Kè' bə̀ í'ù: «Báátììkpɛ̀ŋá, yaàn ɛ̀g kúnú.» 35 Yéésù kpə̀ə̀ kúnú. 36 Yahudu bəd ìì bàà: «Ìì ɛ̀g nɛɛ̀n aa í'ù rú roó!» 37 Zá nɛ́b kam boò tə́ŋú, ìì bàà: «Oòra kèèrà sə̀n nyəd váàn núùá. Bít kə̀ níìbə̀ bán taà val daŋ̀mbə̀ oò kò' Lazarus sí gú?»
Yéésù díím Lazarus valú
38 Yéésù tɛ́m nyágə́lə̀ gbàákù sɔ̀ŋ yée gə́, zá' ɛ̀m sàà ba. Sàà rə, kìínmbə̀ vɔ̀g lib kíin, bə̀ ke' gú' oòrə kə̀ bəŋ pɛgə́lá. 39 Yéésù bàà: «Pà' ìì zá' bəŋ də kúnú.» Marta val kun kéèn də, bàà: «Báátììkpɛ̀ŋá, bə́ŋyée dákíìn so'nàá. Kàandə, ləəì sààrú wərə̀ sɛŋ naara.» 40 Yéésù kè' í'ù: «Mə́ bàà n sínì, ń bàg mə́ì gə́, ń dá Vɛnɛ́b kaŋsɛ́l laa nyɛdkè kíìn bé'ǹ doó?» 41 Pà' bə̀ zá' bəŋá. Yéésù zá' núù lɛgə́ poú, bít bàà: «Báá, mə́ tə́ən kíìn mɔ̀'nàá, kə̀ nɛɛ̀n aa ń zɛ̀ŋ mə́ rú roó. 42 Mə́ gàb yàá, sɛŋ gə́ kóólé, ń tə́ mə́ kíìn zɛŋàá. Zá mə́ bàà n nwɔŋ aa yérə, nɛ́b zùúm aa ìì páá mə́ tə́ŋə́ yée bòórú, bɔ̀b boò gàb kíìn vɛ́nà, ámda ń tùm máà sùnú.» 43 Zɔ̀ŋ aa bàà bɛ́' nwɔŋ bəraa gə́, bít gám nwɔŋ lɛgú, dɛ̀rə̀: «Lazarus, ǹ vúgà kíìn wərà!» 44 Val vúgà kúnú, dun oò kə̀ nɛɛ̀n oò bəd tá, tabmíìn naà kə̀ val gɔ̀sá. Bít núù oò kɔ̀ báŋmíìn naà kə̀ gɔ̀sá. Yéésù bàà bə̀: «Ìì bìn Lazarus kúnú, bɔ̀b oò bɔ̀b kpaŋ̀ ɛɛ̀mbìá.»
Yahudu bəd wál bə̀ wúú nwɔŋ, Yéésù ko'ǹ lo'ǹmbìá
45 Yahudu bəd zùúm, nɛ́b aa bə̀ yaà Mariyama səǹ də tə́ŋú, bə̀ bé' in aa Yéésù mà' rə gə́, bít bə̀ bàgə̀ yàá. 46 Zá nɛ́b kam boò tə́ŋú, ɛ̀m dá ìì bɔ̀b Farisa bəd gə̀b gə́, bít bə̀ ùd bə̀ in aa Yéésù mà' roó. 47 Farisa bəd kə̀ láŋsə́ gààd bəd tá, dɛ̀d bə̀ wál bìl bəraa laa toorə zè kób də nɛ́b yíl bə̀ boò bərá, dɛ̀d bə̀ wál Dam bəd Wálke Gbà'á, bít bə̀ bàà: «Báan níì ma'ǹ gú? Kàandə, Nɛ́ŋ Váàndo aa yée mà' inkɔrə bəd tə́ zùúm! 48 Bə́n daànnə̀ tə́ in aa í' rə ma'ǹ dáàn kə̀ númú kàangə́, nɛ́b aa zɔ̀ŋə yɛ́b bərə gə́ kóólé, bə̀ dáù kíìn bagàá, bít nɛ́b gbàád gɔ̀mnà Roma bə̀ bəd yaà bə̀ dá Vɛnɛ́b wúl gbà'á bə́n aa kíìn wɔbàá, bə̀ dá yɛ́b bə́n kíìn yɛɛlàá.» 49 Nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ boò tə́ŋú, nə́gə́l oò Kaifa. Zèd də bərə, oòra kùmsə̀n láŋsə́ gààd gbà'á, bàà bə̀: «Íí gàb in nə́ŋ̀má sé. 50 Gabm̀bə̀ aa dá sɔɔ̀n də gə́, nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ val oò kò'ù sə̀n nɛ́b zùúm bòórú, kə̀ yɛ́b kə̀ zɔ̀ŋtá yɛɛ̀l bə̀ rə, íí gàb sínì?» 51 (Bàà nwɔŋ aarə, kə̀ í'sɛ̀l oò bə̀ ní gá. Zá sɛŋ aa kùm láŋsə́ gààd gbà'á zèd də bərə, gbád bàà gə́, Val oò kò' Yéésù kúnú, Yahudu bəd bòórú. 52 Bít yɛ́b aa yée bə̀ ní gá, zá bɔbm̀ wáàlǹmbə̀ Vɛnɛ́b yɛb bəraa sa' zɔ̀ŋə yɛ́b bərə gə́ kóólé si' nə́ŋ̀ní.) 53 Sɔ̀d nyàm aarə bəní, Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bəd wál bə̀ dúg taà gúsá, Yéésù lo'ǹmbìá. 54 Kə̀ taàbìá, Yéésù gəə̀l wáá taà Yahudu bəd tə́ŋə́ sɔ̀ŋ sé. Zá' ɛ̀m zɔ̀ŋ nə́ŋ̀ gɔ̀ŋ ba, fɔ̀gú, bìl aa bə̀ dɛ̀d Efrayim də rú. Dáá kùm wərə̀ kə̀ nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd tá. 55 Yahudu bəd wálke aa bə̀ dɛ̀d Paska rə, tə́ kíìn wə́ə́nàá. Bít nɛ́b zùúm bəd vúgə́là zɔ̀ŋ gɔ̀ŋ gɔ̀ŋ, bə̀ ɛ̀m Urusalima bìlú, láŋsə́ dáàn ma'ǹmbìá, Paska dá wə́ə̀n gə́ roó, bɔ̀b si' boò bí'ǹmbə̀ gìdń Vɛnɛ́b númú. 56 Bə̀ sàà Yéésù ra, bít sɛŋ də, bɔ̀b bə̀ tə́ láŋsə́ wúuú. Bə̀ dɛ̀d ɔ̀dnə́ŋ̀ bəd boò bòdba, bə̀ bàà: «Íí sèl tə́ leè gú? Dáà kíìn yaànà wálke rú náà, kóó yaà géè?» 57 Láŋsə́ gààd bəd kə̀ Farisa bəd gə̀b tá, bə̀ bàà nɛ́b bəd gə́, dáà nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ gàb zɔ̀ŋ aa Yéésù kùm bərəì gə́, oò bàà bənə́ kúnú, bɔ̀b oò bə̀ dáàn ko'ǹmbìá.
Mariyama zà' kílə́m solbə̀ Yéésù dun ba
1 Dàà sɛŋ nɔ̀ŋgɔ̀s, Paska bə̀ ma'ǹná. Yéésù zá' ɛ̀m Betaniya, bìl aa Lazarus ləə rú roó. Lazarus də, nɛ́ŋə̀ aa Yéésù díímà valə́ roó. 2 Dáá wə́ə́ wərə̀ gə́, bə̀ mà'ù inlíìnmbìá, nyàmbírə́má. Marta gàb tə́ù sə̀n inlíìnmbə̀ rə piinàá. Yéésù kùm gbèd magə̀ bə kə̀ Lazarus tá, kə̀ nɛ́b kambəd tá. 3 Mariyama pà' urdi lítrə̀ tɔ̀d nə́ŋ̀. Urdi rə, Urdi dùm nwuukèá. Bə̀ kùd kə̀ téé nyìì aa bə̀ dɛ̀d nard roó, bít yaà zà' taà Yéésù dun ba, tə̀d kə̀ yíl gí' oò bərá. Wúl kə̀ zɔ̀ŋtá, nyìì kə̀ urdi soolá. 4 Nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ nɛ́b sáànmbə̀ bəd tə́ŋú, nə́gə́l oò Yudas Iskariyot, màn aa dá Yéésù lɛ́bm̀ doó, bàà kə̀ aakíin: 5 «Kə̀ níìbə̀ bə̀ gə́l taà urdi aa ba' yáàm laa núnà zɔ̀ŋ toora bít bə̀ pii taà ba' rə nɛ́b búúd bə̀ bəd sín gú?» 6 Bàà kàandə, sèl nɛ́b búúd bə̀ nwɔŋ gá, zá oòrə, lííroá. Kò' sáá sə̀n ba' nə́əd naú, pà' sáá in aa bə̀ páá rú wərə̀ rə kúnú. 7 Zá Yéésù bàà: «Ǹ vɔ̀gə̀l Mariyama sí! Ǹ dààù oò zíg in aa kə̀ naà rə, nyàm aa bə̀ dá mə́ ləə̀n bə sààrú rə bìá. 8 Nɛ́b búúd bə̀ bəd dá kuùm kə̀ aí tá, sɛŋ gə́ kóólé. Zá máá gə́, mə́ kùm kə̀ aí tə́ sɛŋ gə́ kóólé gá.»
Yahudu bəd wál bə̀ wúú nwɔŋ, Lazarus lo'ǹmbìá
9 Yahudu bəd gùùbə̀, bə̀ kìì Yéésù tə́ Betaniya. Bə̀ ɛ̀m wərə̀ Yéésù nwɔŋ bòórú ní gá, zá bə̀ ɛ̀m Lazarus aa Yéésù díímə̀ valə́ rə dáàn bé'ǹmbə̀ kɔ̀. 10 Kàanyée gə́, láŋsə́ gààd bəd kɔ̀ bə̀ dúg gúsá, Lazarus lo'ǹmbìá. 11 Lazarus bòórú, Yahudu bəd zùúm, zá' ìì dàà bə̀ tə́ kúnú, bít dá ìì bàg tə́ Yéésù ra.
Yéésù tə́ piìn Urusalima bìlú
12 Nwúndù oòrə, nɛ́b gùùbə̀ bəraa bə̀ yaà Paska ma'ǹmbə̀ rə, bə̀ kìì gə́, Yéésù yaà tə́ wə́ə̀n Urusalima bìlú. 13 Bə̀ dùb bəd gbùŋ yɛsàá, bít vúg yaà bə̀ sáŋ kə̀ Yéésù kpaŋ̀ tɛ́mú. Ìì páá kpə̀ə́ǹá, ìì bàà: «Kaŋsɛ́l oò kùm Vɛnɛ́b naú! Vɛnɛ́b oò zíg màn aa tóò yaànnà Báátììkpɛ̀ŋ nə́gə́lə́ rə nɛɛ̀n yílú! Vɛnɛ́b oò zíg nɛɛ̀n oò, gààd gbà'á Israila bə̀ yílú!» 14 Yéésù na' kùm vɔɔmlə̀ wàà yílú, kìínmbə̀ Núúboòd Gìdń bàà rə kíin: 15 «Ǹ nùù də́dǹ sí, nɛ́d Siyona bìá. Ǹ ɛ̀g núùá, gààd ń tóò yaanàá, kùm tə́ vɔɔmlə̀ wàà yílú.» 16 Sɛŋ aarə bərə, nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd bə̀ gàb in bəraa bə́ŋ̀ sé. Zá sɛŋ aa Yéésù na' Vɛnɛ́b kaŋsɛ́lú rə, sèl bə̀ zá' taà nwɔŋ aa Núúboòd Gìdń bàà oò yílə́ roó; bít in gə́ kóólé, taà kìínmbə̀ nɛɛ̀n aa Núúboòd Gìdń bàà bə̀ rə kíin. 17 Nɛ́b bəd zùúm, bə̀ kùmà kə̀ Yéésù tá, sɛŋ aa bàà Lazarus gə́, oò vúgà kíìn sàà rú, bít díímə̀wà valú roó. Nɛ́b aarə, bə̀ tə́ in aa bə̀ bé'à rə uràá. 18 Nɛ́b zùúm kììà Yéésù mà' inkɔrə aa yée gə́, bə̀ yaà taà sáŋ̀mbə̀ kə̀ oòra. 19 Kàanyée gə́, Farisa bəd bə̀ gám boò bòdbə kə̀ aakíin: «Ìì ɛ̀g núùá, bə́n báàn in nə́ŋ̀má ma'ǹmbə̀ gá. Nɛ́b bəd kóólé, bə̀ ɛ̀m tə́ kə̀ Yéésù tá.»
Grɛg kam tə́ Yéésù saanàá
20 Grɛg kam kùm nɛ́b zùúm aa bə̀ yaà Vɛnɛ́b pɔ̀bm̀bə̀ Urusalima bìlú, Paska sɛŋú rə tə́ŋú. 21 Bə̀ gbarà Filip sunú (Filip kɔ̀ nɛ́b Bɛdsaida bìlú, Galili yɛ́b bə bìá) bít bə̀ bààù: «Gbàároá, bə́ í' Yéésù bé'ǹmbìá.» 22 Filip ɛ̀m dáá bàà Andre ra, bít boò iirə kóólé, wál ɛ̀m dáá bə̀ bàà Yéésù ra. 23 Yéésù kè' í' bə̀: «Bə́ŋyée, sɛŋ aa nɛ́ŋə̀ aa bə̀ dɛ̀rə̀ Nɛ́ŋ Váàndo Wàà rə dá kaŋsɛ́l bɔbm̀ bərə, wə́ə́ yàá. 24 Mə́ tə́ ii kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná' Inlíìnmbə̀ aa bə̀ dɛ̀d blé rə, bə̀ wùù luùm oòrəì yɛ́b ba, vàd síngə́, dáá kùm oò nə́ŋ̀ní. Zá vàrì gə́, lɛ̀b yɛb zùúm. 25 Màn aa í' gɔ̀ŋsə́ oòì zɔ̀ŋə yɛ́b bərə, dáù kíìn bɔ̀'nàá. Zá màn aa zèè gɔ̀ŋsə́ oòì zɔ̀ŋə yɛ́b bərə, dá gɔ̀ŋsə́ aa bɛ́d bə gá rə bɔbàá. 26 Dáà nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ í' mə́ tùsì ma'ǹmbə̀ gə́, oò bàg mə́ kúnú. Kə̀ aakíin də, nɛ́d tù' bə̀ ma'ǹ mə́ kɔ̀, dá kuùm zɔ̀ŋ aa mə́ kùm bəroó. Kóó nɛ́ɛ̀réè, í' mə́ tùsì ma'ǹmbə̀ gə́, Báá mə́ dáù kíìn káŋàá.»
Yéésù tə́ val nwɔŋ oò gámàá
27 «Bə́ŋyée tɛ́m nyágə́l mə́ yàá. Má leè baàn gú? Má bée baàn: Báá, ǹ súú mə́ búúd sɛŋ aa yée rúì? Ə́ùwə́, zá in aa àà máà zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə́ŋyée rə taá. 28 Báá, ǹ káŋ nə́gə́l ń da!» Pə̀gə̀lib nwɔŋ vúgà lɛgə́ poú, bàà: «Mə́ káŋ̀ yàá. Zá bít máù káŋ̀ puuní sɔ̀ŋ.» 29 Nɛ́b zùúm aa dìì wərə̀, bít bə̀ kìì pə̀gə̀lib nwɔŋ aarə, bə̀ bàà: «Aarə kɔ̀myɛ́bsə̀ péé sùnú!» Nɛ́b kam bàà: «Malaika nə́ŋ̀ gámà sə̀n nwɔŋá!» 30 Zá Yéésù bàà bə̀: «Pə̀gə̀lib nwɔŋ aa yérə, ɛ̀g mə́ sé, zá ɛ̀g tə́ aíra. 31 Sɛŋ aa bə́ŋyée, kùmsə̀n sɛŋ aa bə̀ dá yɛ́b aa yée fágǹ bəroó. Bə́ŋyée, bə̀ dá gààd zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ kíìn niŋàá. 32 Bít máá gə́, bə̀ ná' mə́ì lɛgə́ gə́, máá nɛ́b bəd kóólé gubm̀ aànnà máá sunú.» 33 (Kə̀ nwɔŋ bəraa yóo, bàà ì' taà nɛɛ̀n aa val dáù ko'ǹ dú roó.) 34 Nɛ́b zùúm bəd kè' bə̀ í'ù: «Bə́ kììà indaŋ̀mbə̀ bəd núúboòrú, Krístù gə́, val kò'ù bə gá. Kàanyée gə́, ééleè ń dá taà bán baànmbə̀, pà' boò ná' nɛ́ŋə̀ aa bə̀ dɛ̀rə̀ Nɛ́ŋ Váàndo Wàà rə sína lɛgə́ gú? Nɛ́ɛ̀réè kùmsə̀n nɛ́ŋə̀ aa bə̀ dɛ̀rə̀ Nɛ́ŋ Váàndo Wàà rə gú?» 35 Yéésù bàà bə̀: «Bə́ŋ̀ laa nyɛdkè tə́ aí tə́ŋú, zá sɛŋ zɔ̀gɔ̀ní bìá. Ìì ɛ̀m kúnú, sɛŋ aa bə́ŋ̀ íí tə́ kə̀ laa nyɛdkè naà roó, bɔ̀b tígə́l nìb yaà oò bɔ̀bi sí. Kə̀ aakíin də, nɛ́ŋə̀ aa ɛ̀m tígə́lə́ rə, gàb zɔ̀ŋ aa tə́ dáàn bərə sé. 36 Sɛŋ aa bə́ŋ̀ íí tə́ kə̀ laa nyɛdkè naà yée, ìì bàg laa nyɛdkè aa roó, bɔ̀b ìì kùm laa nyɛdkè yɛb bərá.»
Yahudu bəd zùúm, bàg Yéésù sé
Yéésù bàà bɛ́' nwɔŋ bəraa gə́, zá' ɛ̀m dá mə́' kúnú. 37 Kə̀ inkɔrə zùúm bəraa mà' boò núùrú rə tə́ kóólé, ìì bàgə̀ sé, 38 bɔ̀b nwɔŋ aa Vɛnɛ́b gbantumsə̀ aa bə̀ dɛ̀rə̀ Esaya rə bàà rə, oò ma'míìn kúnú: «Báátììkpɛ̀ŋá, nɛ́ɛ̀réè kè' sə̀n nwɔŋ bə́ gú? Bít nɛ́ɛ̀réè núùrú, Báátììkpɛ̀ŋ ì' taà kpɛŋsɛ́l oò gú?» 39 Esaya bàà zəg gə́, bə̀ bán bagǹmbə̀ gá rə: 40 «Vɛnɛ́b bí' bə̀ ìì nyəərá, kpɛ́ŋ bə̀ tɛ́m yàá. Mà' kə̀ aakíin də, bɔ̀b boò bé' núù sí, kìì boò gàb nwɔŋ sí, bít lìb boò bí' núù máá naà, bɔ̀b máà súú bə̀ kíin sí.» 41 Esaya bàà nwɔŋ aarə kàandə, bé' Yéésù kaŋsɛ́l laa yàá, bít gám taà nwɔŋ oòra. 42 Kóó Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bəd tə́ŋə́ máá, nɛ́b zùúm bəd bə̀ bàg Yéésù yàá. Zá Farisa bəd gə̀b bòórú, bə̀ məə taà baàn nyɛ́'ǹmbə̀ dág, nɛ́b bəd númú. Bə̀ nùù də́dǹ, nìŋ bə̀ dá bənə́ kíìn vú'ǹ Yahudu bəd wúlwáàlbə̀ boò rú. 43 Í' bə̀ pɛ̀d nɛ́b bəd boò káŋ bənə́ sùnú, kə̀ kaŋsɛ́l aa vúgà Vɛnɛ́b naà rə gə́ roó.
Yéésù nwɔŋ aa bàà dàà rə, dá nɛ́b bəd kíìn fágàá
44 Yéésù gám nwɔŋ lɛgú, bàà: «Màn aa bàg mə́ rə, bàg máá ní gá, zá bàg màn aa tùm máà rəì kɔ̀. 45 Nɛ́ŋə̀ aa bé' mə́ rə, bé' nɛ́ŋə̀ aa tùm máà rəì kɔ̀. 46 Máá gə́, mə́ yaà zɔ̀ŋə yɛ́b bə kìínmbə̀ laa nyɛdkè kíin, bɔ̀b kóó nɛ́ɛ̀réè, bàg mə́ì gə́, oò kùm tígə́lə́ sí. 47 Dáà nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ kìì nwɔŋ mə́ bəd yàá, bít mà' tù' kə̀ kùrú síngə́, máára fág máù sə̀n ko'ǹ gá. Kə̀ aakíin də, mə́ yaà zɔ̀ŋə yɛ́b bərə, bɔ̀b nɛ́b bəd súùnmbìá, zá mə́ yaà bə̀ fágǹ ko'ǹmbə̀ gá. 48 Nɛ́ŋə̀ aa məə dàà mə́, bít kè' nwɔŋ mə́ bəd síndə, Vɛnɛ́b fág dáù kíìn ko'nàá. Insánke aa mə́ pii rə, fág dáù sə̀n ko'ǹ nyàm aa yɛ́b dá bɛ́dǹ bəroó. 49 Kàandə, nwɔŋ bəraa rə, mə́ gám kə̀ kpɛŋsɛ́l máá bə̀ ní sé. Zá Báá tùm máà sə̀n kə̀ yíl oòra, bàà máà sə̀n nwɔŋ aa máá baàn doó, bít kə̀ nwɔŋ aa máá nɛ́b bəd sáàn doó. 50 Bít mə́ gàb yàá, indaŋ̀mbə̀ oò pii sə̀n gɔ̀ŋsə́ aa bɛ́d bə gá roó. Kə̀ aakíin də, nwɔŋ aa mə́ bàà rə, mə́ bàà tə́ kìínmbə̀ Báá mə́ bàà máà rə kíin.»
Yéésù sùg nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd duná
1 Sɛŋ də, nyɛ́d sɛŋ nə́ŋ̀ní, Paska dákíìn wə́ə́nàá. Yéésù gàb yàá, sɛŋ aa zá' bəǹ dá yɛ́b aa daàn, bít bəǹ dá ɛɛ̀m Báá bəǹ səǹ də, wə́ə́ yàá. Í' nɛ́b oò bəd sɛŋ gə́ kóólé zɔ̀ŋə yɛ́b ba, í' bə̀ yaà wə́ə́ sɛŋ aa val dáù ko'ǹ bərə zé. 2 Yéésù kə̀ nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd tá, bə̀ tə́ gbèd nyàmbídń bə̀ líínàá. Sámbàŋyɛ́rə̀ kɔ̀, kò' Yudas, Simon Iskariyot wàà tɛ́mì gbòód, bɔ̀b Yéésù ko'ǹ lɛ́bm̀bìá. 3 Yéésù gàb yàá, bəǹ vúgà Vɛnɛ́b sunú, bít bəǹ dá bídǹ Vɛnɛ́b sunú. Bít gàb yàá, Báá pii dàà bəǹ in gə́ kóólé tə́ nɛɛ̀n tɛ́mú. 4 Yéésù zá' lɛgú, dìì téébúrù kàd ba, nyàd dàál oòra, bít dàà gɔ̀' wàà dùù bìá, pà' gɔ̀' si' bə̀ tədǹ nə́ŋ̀á, tab oò sə́gú. 5 Bítsɔ̀ŋ, kɔ̀b kə́d wəl magə̀ gbà'á rú, pìì nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd dun sugǹmbìá, bít tə̀d kə̀ gɔ̀saa tab sə́gə́ roó. 6 Yaà wə́ə́ Simon Piyɛr bə gə́, Simon bààù: «Báátììkpɛ̀ŋá, ámda ń dá mə́ sə̀n dun sugǹ wa?» 7 Yéésù kè' í'ù: «Ń gàb in aa mə́ tə́ ma'ǹ bə́ŋyée rə sé, zá ń dá taà gabm̀ bòórú.» 8 Piyɛr bààù: «Ə́ùwə́, kóó nɛ́mbínì, ǹ sùg mə́ dun sí.» Yéésù kè' í'ù: «Mə́ sùg n dun síngə́, in nə́ŋ̀má wáal n kə̀ máá sɔ̀ŋ sé.» 9 Simon Piyɛr bààù: «Tə́ kàangə́, Báátììkpɛ̀ŋá, ǹ sùg mə́ dun ní sí, zá ǹ sùg mə́ nɛɛ̀n kə̀ yílə tá!» 10 Yéésù bààù: «Màn aa nyìŋ wəlì rə, ɔ̀d wəl nyiìŋmbə̀ sɔ̀ŋ gá, sínkɔ̀ dá dun ní sugàá. Kàandə, si' oò kə̀ zɔ̀ŋtá tə́ nyɛdkèá. Íí tə́ nyɛdkèá, aíra, zá nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ tə́ aí tə́ŋú, oò gə́, nyɛd sé.» 11 (Yéésù gàb màn aa dáù ráàn lɛ́bm̀ də yàá. Kə̀ taàbìá, bàà taá: «Zá nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ tə́ aí tə́ŋú, oò gə́, nyɛd sé.») 12 Zɔ̀ŋ aa Yéésù sùg bɛ́' nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd dun gə́, páá dàál oòra, dá kùm zɔ̀ŋ aa zá' dàà rə ba, bít bàà bə̀: «Íí gàb in aa mə́ mà' ii yérə yèè? 13 Íí dɛ̀d mə́: ‹Nɛ̀n bə́ ra› bít ‹Báátììkpɛ̀ŋ bə́ ra›, íí bàà vɛ́nà, mə́ tə́ kàani! 14 Dáà tə́ kàangə́, máá mə́ Báá íí Tììkpɛ̀ŋá, bít mə́ nɛ̀n íí ra, mə́ sùg ii dun yàá. Aí kɔ̀ dáá ìì sùg ɔ̀dnə́ŋ̀ bəd dun aí bòdba. 15 In aa mà' də́' mə́ ì' ii yérə, aí kɔ̀ dáá ìì mà' kìínmbə̀ nɛɛ̀n aa mə́ mà' ii yérə kíni. 16 Mə́ tə́ ii kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná' Nɛ́d tù' bə̀ ma'ǹ nə́ŋ̀má kàn nɛ̀n oò kə̀ gbà'á gá. Gbantumsə̀ kɔ̀, kàn nɛ́ŋə̀ aa tùmə̀wà rə kə̀ gbà'á gá. 17 Bə́ŋyée íí gàb in aarə yàá. Íí mà' in aarəì kə̀ tù' gə́, Vɛnɛ́b dá ii nɛɛ̀n zígǹ yílú. 18 «Mə́ gám nwɔŋ aa kə̀ aí kóólé sé. Mə́ gàb nɛ́b bəraa sàà mə́ vúŋ də yàá. Zá Núúboòd Gìdń nwɔŋ aa bàà rə, oò ma'míìn kúnú: ‹Màn aa líí gbèd kə̀ máá tə́ rə, zá' nə́gə̀d tə́ kə̀ máára.› » 19 Mə́ tə́ ii kíìn baàn bə́ŋyóo, bə́ŋ̀ in də yaà oò wə́ə́ sína sí; bɔ̀b in də yaà wə́ə́ì gə́, ìì bàg mə́ kúnú: «Mə́ nɛ́ŋə̀ aa túrú zèd kə̀ zèd doó.» 20 Mə́ tə́ ii kíìn baanàá, «aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná' nɛ́ŋə̀ aa kè' màn aa mə́ tùm dəì rə, kè' máára. Bít màn aa kè' mə́ rə, kè' màn aa tùm máà roó.»
Yéésù bàà vú' gə́, bə̀ Yudas dáá bəǹ sə̀n lɛ́bàá
21 Zɔ̀ŋ aa Yéésù gám bé' nwɔŋ bəraa gə́, tɛ́m nyágə́lə̀ gbàákù, bít bàà: «Mə́ tə́ ii kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná, nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ tə́ aí tə́ŋú, dá mə́ sə̀n lɛ́bàá.» 22 Nɛ́b sáànmbə̀ bəd bə̀ ɛ̀g ɔ̀dnə́ŋ̀ bəd boò bòdba. Zá bə̀ gàb nɛ́ŋə̀ aa Yéésù gám nwɔŋ oò yílə́ rə sé. 23 Nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd tə́ŋú, nɛ́ŋə̀ aa Yéésù í' kàn nɛɛ̀n doó, kùm pè' kə̀ oò tá. 24 Simon Piyɛr yàlə̀ nɛɛ̀ná, bààù gə́, oò dɛ̀d Yéésù kúnú, gám nwɔŋ aarə tə́ nɛ́ɛ̀réè yílə́ gú? 25 Kàanyée gə́, nɛ́d sánán də, əb Yéésù gíìlú, bít dɛ̀rə̀: «Báátììkpɛ̀ŋá, nɛ́ɛ̀réè gú?» 26 Yéésù kè' í'ù: «Má bə̀rɛ́d weeké pa'ǹ pá'ǹ nwɔgə̀ magə̀rú' màn aa mááù piìn də, oòra dá mə́ sə̀n lɛ́bàá.» Kàanyée gə́, Yéésù pà' bə̀rɛ́d weeké gə́, tìm nwɔgə̀rú, bít pii Yudas, Simon Iskariyot wàá. 27 Zɔ̀ŋ aa Yudas kè' bə̀rɛ́d weeké gə́, Satan kò' bɛ́'ù taà tɛ́má. Yéésù bààù: «In aa ń í' ma'ǹmbə̀ rə, ǹ mà' kúnú, kə̀ báŋ!» 28 (Nɛ́b aa bə̀ kùm wərə̀ rə kɔ̀, nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má gàb sáaraa Yéésù bààù kə̀ nwɔŋ aarə sé. 29 Màìgə́, Yudas kò' sáá sə̀n ba' nə́əd yée gə́, nɛ́b kambəd ìì sèl gə́, ìì bàà Yéésù bààù dáá oò lɛ́b in aa bənə́ í'nnə́ kə̀ wálke ma'ǹmbə̀ roó, sínkɔ̀ oò pii nɛ́b búúd bə̀ bəd in nə́ŋ̀á.) 30 Yudas kè' bə̀rɛ́d weeké aa kə̀ aakíin gə́, bít vúg zɔ̀ŋ də bəní. Sɛŋ də, tígə́l tə́ kíìn ká'nàá.
Indaŋ̀mbə̀ puuá
31 Zɔ̀ŋ aa Yudas vúg gə́, Yéésù bàà: «Bə́ŋyée nɛ́ŋə̀ aa bə̀ dɛ̀rə̀ Nɛ́ŋ Váàndo Wàà rə, dá kaŋsɛ́l kíìn bɔbàá. Bít Vɛnɛ́b dá kaŋsɛ́l oò bɔbm̀ kə̀ wàà oòra. 32 Dáà Vɛnɛ́b bɔ̀b kaŋsɛ́lì kə̀ oò gə́, Vɛnɛ́b dá wàà oò kaŋsɛ́l piìn kə̀ yíl oòra. Vɛnɛ́b dáù kaŋsɛ́l aarə piìn bə́ŋyée ní.» 33 Yéésù bàà sɔ̀ŋ: «Yɛb í'sɛ̀lbə̀ mə́ bərá, mə́ tə́ kə̀ aí tə́ sɛŋ wàà zɔ̀gɔ̀ ní bìá. Íí dá mə́ kíìn saanàá. Bít kìínmbə̀ mə́ bàà Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bəd də kíin, mə́ tə́ ii taà baàn kɔ̀' Íí bán dáànmbə̀ zɔ̀ŋ aa mə́ tə́ dáàn bərə gá. 34 Mə́ tə́ ii indaŋ̀mbə̀ puu piinàá' Ìì í' ɔ̀dnə́ŋ̀ bəd íí bòdba, kìínmbə̀ máá kɔ̀ mə́ í' ii rə kíni. 35 Dáà íí í' ɔ̀dnə́ŋ̀ bərì íí bòdbə gə́, nɛ́b bəd kóólé, bə̀ dá ii taà gabàá, íí nɛ́b sáànmbə̀ mə́ bərá.»
Yéésù bàà gə́, Piyɛr dáá bəǹ kíìn məə̀n daanàá
36 Simon Piyɛr dɛ̀rə̀: «Báátììkpɛ̀ŋ bə́ ra, ń tə́ dáàn bá?» Yéésù kè' í'ù: «Ń bán mə́ bagǹmbə̀ bə́ŋyée, zɔ̀ŋ aa mə́ tə́ dáàn bərə gá. Zá ń dá mə́ taà bagǹ bòórú.» 37 Simon Piyɛr bààù: «Báátììkpɛ̀ŋá, kə̀ níìbə̀ mə́ bán n taà bagǹmbə̀ bòórú bə́ŋyée gá gú? Máá gə́, mə́ kùd si' yàá, gɔ̀ŋsə́ mə́ piìnmbə̀ ám bòórú!» 38 Yéésù kè' í'ù: «Vɛ́nà gə́, ń kùd si' yàá, gɔ̀ŋsə́ ń piìnmbə̀ máá bòórúì? Mə́ tə́ən kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná' bə́ŋ̀ kòò váàn dá nwɔɔ̀m gə́, ń dá baàn sɛŋ toora, bəǹ gàb mə́ sé.»
Yéésù kùmsə̀n kpaŋ̀ nə́ŋgùm, dáànmbə̀ kə̀ Báá Vɛnɛ́b yiilú
1 Yéésù bàà nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd: «Tɛ́m oò nyágə́li sí. Ìì zíg tɛ́m Vɛnɛ́b naú, bít ìì zíg tɛ́m máá naà kɔ̀. 2 Zɔ̀ŋ ləə̀nmbə̀ tə́ zùúm Báá Vɛnɛ́b yiilú. Dáà aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀n síngə́, mə́ bàà ii gá. Kə̀ taàbìá, máá kíìn ɛmàá, máá ii dáàn zɔ̀ŋ ləə̀nmbə̀ kuràá. 3 Bít ɛ̀m dá mə́ kùriyà zɔ̀ŋ ləə̀nmbə̀ì gə́, kid máà kíìn bíràá, bít yaà máá ii kíìn pa'nàá. Kə̀ aakíin də, íí dáá ɛɛ̀m kə̀ máá tá, bɔ̀b zɔ̀ŋ aa mə́ ləə bərə, aí kɔ̀ dáì ləə wərə̀ kɔ̀. 4 Zɔ̀ŋ aa mə́ tə́ dáàn bərə, íí gàb kpaŋ̀ oòrə yàá.» 5 Tomas bààù: «Báátììkpɛ̀ŋá, bə́ gàb zɔ̀ŋ aa ń tə́ dáàn bərə sé. Ééleè bá taà báàn kpaŋ̀ də gabm̀bə̀ gú?» 6 Yéésù kè' í'ù: «Máára mə́ kùmsə̀n kpaŋ̀ aa tə́ vɛ́nà i'ǹ Vɛnɛ́b yílú, bít tə́ nɛ́b bəd gɔ̀ŋsə́ piìn doó. Nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má bán dáànmbə̀ Báá sunú, bàg máá səǹ gá gə́ sé. 7 Dáà íí gàb mə́ì gə́, íí dá Báá mə́ kíìn gabm̀ kɔ̀. Bít sɔ̀d bə́ŋyóo, íí gàbə̀ yàá, bít íí bé'ù yàá.» 8 Filip bààù: «Báátììkpɛ̀ŋá, ǹ ì' bə́ Báá ra, in aa bə́ í' rə taà ní, dá bə́ sə̀ní də́ŋàá.» 9 Yéésù kè' í'ù: «Nyàam kpɔ̀ɔ̀m, mə́ tə́ taà kə̀ aí tá, bít ń gàb mə́ sín ní sàà wa, Filip? Màn aa bé' mə́ rə, bé' Báá mə́ yàá. Kə̀ níìbə̀ ḿ bàà taà: ‹Ǹ ì' bə́ Báá› gú? 10 Gabm̀bə̀ mə́ tə́ Báá rú, bít Báá kɔ̀ tə́ máá rú rə, ń gàb sínì? Nwɔŋ bəraa mə́ tə́ ii baàn də gə́ kóólé, vúgà máá naà gá. Báá aa kùm máá rú rə, mà' sə̀n tù' oò bəd máá rú. 11 Ìì kè' mə́ kúnú, màìgə́ mə́ bààì mə́ kùm tə́ Báá rú, bít Báá kɔ̀ kùm tə́ máá rú gə́ roó. Íí kè' nwɔŋ mə́ síngə́, ogə́ ìì kè' tù' bəraa mə́ tə́ ma'ǹ doó. 12 Mə́ tə́ ii kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná, màn aa bàg mə́ rə, oò kɔ̀ dá tù' bəraa mə́ tə́ ma'ǹ də ma'ǹ kɔ̀. Dá tù' gbàád bəraa kàn nɛɛ̀n də ma'nàá. Kàandə, mə́ tə́ ɛɛ̀m Báá mə́ sunú. 13 Bít in aa íí dɛ̀d máá nə́gə́lə́ rə gə́ kóólé, má ii kíìn ma'nàá, bɔ̀b Wàà oò ì' nɛɛ̀n aa Báá oò kaŋsɛ́l kùm dú roó. 14 Íí nyɛ̀m in nə́ŋ̀ì máá nə́gə́lə́ gə́, máá ii in də kíìn ma'nàá.»
Yéésù bàà dàà gə́, bəǹ dáà Nwul Gìdń tuùm piinàá
15 «Dáà íí í' mə́ì gə́, íí dá indaŋ̀mbə̀ mə́ bəd kíìn ləənàá. 16 Máá Báá dɛràá, oò pii iiyà nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ ɔ̀ɔ̀rá, bɔ̀b yaà oò láŋ ii ba, oò kùm kə̀ aí tá, sɛŋ gə́ kóólé. 17 Oòrə, nɛ́ŋə̀ aa bə̀ dɛ̀rə̀ Nwul Gìdń, tə́ ii vɛ́nà i'ǹ doó. Nɛ́b aa zɔ̀ŋə yɛ́b bərə, bə̀ bánə̀ ke'ǹmbə̀ gá; sáad də, bə̀ bánnə̀ bé'ǹmbə̀ gá, ìì bánnə̀ gabm̀bə̀ gá. Zá aí gə́, íí gàbə̀ yàá. Kàandə, kùm tə́ kə̀ aí tá, bít tə́ aí rú. 18 «Mə́ dàà ii aí ní, kìínmbə̀ val yɛb kíin gá. Kid máà bídǹnà aí sunú. 19 Sɛŋ zɔ̀ŋə zɔ̀gɔ̀ gə́, nɛ́b aa zɔ̀ŋə yɛ́b bərə, ìì bé' mə́ sɔ̀ŋ gá. Zá aí gə́, íí dá mə́ kíìn bé'nàá; sáad də, mə́ tə́ kə̀ gɔ̀ŋsá, bít aí kɔ̀ íí dáá kuùm kə̀ gɔ̀ŋsə́ kɔ̀. 20 Màìgə́, sɛŋ də yaà wə́ə́ì gə́, íí dá taà gabàá, mə́ tə́ Báá rú, Báá kɔ̀ tə́ máá rú, máá kɔ̀ mə́ tə́ aí rú. 21 «Màn aa kò' kùd indaŋ̀mbə̀ mə́ bəd oò tɛ́mú, bít ləə nwɔŋ boò rə, í' mə́ sùnú. Bít nɛ́ŋə̀ aa í' mə́ rə, Báá mə́ dáù kíìn í'nàá. Máù kíìn í'nàá, bít máù nɛɛ̀n aa mə́ kùm dú rə i'nàá.» 22 Yuda (Yuda Iskariyot gá), bààù: «Báátììkpɛ̀ŋá, ééleè ń dá bə́ taà nɛɛ̀n aa ń kùm dú rə i'nàá, bít ń ì' taà nɛ́b bəraa zɔ̀ŋə yɛ́b bərə, nɛɛ̀n aa ń kùm dú rə gá gú?» 23 Yéésù kè' í'ù: «Màn aa í' mə́ rə, dá nwɔŋ mə́ kíìn ke'nàá. Báá mə́ dáù kíìn í'nàá, bít mə́ kə̀ Báá tá, báà yaànnà oò sunú, bít yaà bá kuùm kə̀ oò tá. 24 Màn aa í' mə́ síndə, kè' nwɔŋ mə́ bəd gá. Nwɔŋ aa íí kìì mə́ tə́ ii baàn yérə, vúgà máá naà gá, zá vúgà Báá máà tùm máà rə naú. 25 «Bə́ŋ̀ mə́ tə́ kuùm kə̀ aí tə́ yée, mə́ bàà ii taà nwɔŋ aa roó. 26 Màn aa dá ii láŋ̀ bərə, Nwul Gìdń aa Báá mə́ dáiyà tuùm piìnnà máá nə́gə́lə́ roó. Yaà dá ii in bəd sáàn kóólé, bít dá ii in bəraa mə́ bàà ii rə kíìn seèl záàn kóólé. 27 «Mə́ tə́ ii tɛbə̀ daanàá, bít mə́ tə́ ii tɛbə̀ mə́ piinàá. Mə́ pii ii kìínmbə̀ nɛɛ̀n aa nɛ́b zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ pii rə kíin gá. Tɛ́m oò nyágə́li sí, bít ìì nùù də́dǹ sí. 28 Íí kìì nɛɛ̀n aa mə́ bàà ii rú rə yàá: ‹Má kíìn ɛmàá, zá kid máà kíìn bídǹnà aí sunú.› Dáà íí í' mə́ì vɛ́nà gə́, íí dá tɛ́m làmkè kiìn, kə̀ gabm̀bə̀ mə́ tə́ kíìn ɛ̀m Báá mə́ sunú. Sáad də, Báá mə́ sə̀n gbà'á kə̀ máára. 29 Bə́ŋyée mə́ bàà ii yàá, bɔ̀b bə́ŋ̀ in bəraa dá wə́ə̀n gə́ roó. Yaà bə̀ dá wə́ə̀n gə́, ìì kè' kúnú, in aa mə́ bààiyà yée tə́ vɛ́nà. 30 Mə́ gám nwɔŋ zùúm kə̀ aí tə́ sɔ̀ŋ gá. Kàandə, gààd zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ tóò kíìn yaanàá. Kə̀ kpɛŋsɛ́l nə́ŋ̀má máá yílə́ sé. 31 Zá nɛ́b aa zɔ̀ŋə yɛ́b bərə, boò gàb kúnú, mə́ í' Báá mə́ yàá, bít mə́ mà' tù' tə́ kìínmbə̀ nɛɛ̀n aa Báá mə́ bàà máà mà' rə kíni. Ìì zá' lɛgú, báà ɛɛ̀m kúnú!»
Yéésù kùmsə̀n badn téé nyìì sɔ̀ɔ̀ná
1 «Máára mə́ kùmsə̀n badn téé nyìì sɔ̀ɔ̀n vɛ́nà, bít Báá mə́ kɔ̀ kùmsə̀n nɛ́d téé bìá. 2 Téé nɛɛ̀n aa lɛ̀b wàà síndə gə́ kóólé, dùb bə̀ dáù kíìn vəràá. Bít téé nɛɛ̀n aa lɛ̀b wàà rə, kpɛ́l bə̀ dáù kíìn kuràá, bɔ̀b oò lɛ̀b yɛb bəd ká' oò taà nɛɛ̀n dú sɔ̀ŋ. 3 Insánke aa mə́ pii rə, bí' iyì nyɛdkè gbòód. 4 Ìì kùm máá rú, kìínmbə̀ máá kɔ̀ mə́ kùm aí rú rə kíin. Téé nɛɛ̀n bán wàà lɛbm̀bə̀ oò nə́ŋ̀ní gá, dáà wál kə̀ badn téé nyìì síngə́ roó. Nɛɛ̀n aarə rú, íí bán in nə́ŋ̀má ma'ǹmbə̀ dá Vɛnɛ́b sɔ̀ɔ̀n gá, íí kùm máá rú síngə́ roó. 5 «Máára, mə́ kùmsə̀n badn téé nyìá, bít aí kɔ̀ íí badn téé nɛɛ̀n bərá. Màn aa kùmì máá rú, bít máá kɔ̀ mə́ kùmì oòrú rə, dá insɔ̀ɔ̀n ma'ǹ zùúm. Kàandə, íí bán in nə́ŋ̀má ma'ǹmbə̀ gá, dáà máá síngə́ roó. 6 Màn aa kùm máá rú síndə, vú' làà bə̀ dáù lɛ́'ǹ gbaarú, kìínmbə̀ və̀rì lɛ́' téé nɛɛ̀n kíni, bít dákíìn waràá. Téé nɛɛ̀n wadké bəd gə́, bə̀ pú' kúnú, bít làà bə̀ lɛ́l bə̀ì laarú gə́, bə̀ duù kúnú. 7 Dáà íí kùmì máá rú, bít nwɔŋ mə́ bəd kɔ̀ kùmì aí tɛ́mú gə́, ìì dɛ̀d in aa íí í' rə kúnú, íí dákíìn bɔbàá. 8 Ìì mà' insɔ̀ɔ̀n zùúm, bít ìì ì' gə́, bənə́ nɛ́b sáànmbə̀ mə́ bərá. In aarə, pii Báá mə́ kaŋsɛ́l tə́ kúnú. 9 Mə́ í' ii tə́ kìínmbə̀ Báá mə́ í' mə́ rə kíin. Ìì kùm í'sɛ̀l mə́ rú. 10 Dáà íí kè' indaŋ̀mbə̀ mə́ bərì gə́, íí dá kuùm í'sɛ̀l mə́ rú, kìínmbə̀ máá kɔ̀ mə́ kè' Báá mə́ indaŋ̀mbə̀ bərá, bít mə́ kùm oò í'sɛ̀lú yée kíin. 11 «Mə́ bàà ii nwɔŋ aarə, bɔ̀b tɛ́m làmkè máá bə̀ oò kùm aí rú, bít aí kɔ̀ ìì nyìì kə̀ tɛ́m làmkèá. 12 Aa yée indaŋ̀mbə̀ mə́ra' ìì í' ɔ̀dnə́ŋ̀ bəd íí bòdba, kìínmbə̀ mə́ í' ii rə kíin. 13 Í'sɛ̀l gbà'á aa nɛ́ŋə̀ dáá i'ǹ də, kùmsə̀n piìnmbə̀ gɔ̀ŋsə́ ɔ̀dzéd oò bəd bòórú. 14 Íí kùmsə̀n ɔ̀dzéd mə́ bərá, dáà íí mà'ì kìínmbə̀ nɛɛ̀n aa indaŋ̀mbə̀ mə́ bàà rə kíin gə́ roó. 15 Mə́ dɛ̀ri nɛ́b tù' bə̀ ma'ǹ bəd sɔ̀ŋ gá. Nɛ́d tù' bə̀ ma'ǹ gàb báá oò tììkpɛ̀ŋ inselké gá. Zá mə́ dɛ̀ri ɔ̀dzéd bərá; sáad də, mə́ mà' ii, íí gàb in aa mə́ kììà Báá naà rəì kóólé. 16 Sàà íí vúŋ máà sə̀n gá, zá máára sàà mə́ vú' iyà sə̀n kə̀ nɛ́d sáànmbə̀ mə́ bəd kíin. Bə́ŋyée gə́, mà' mə́ bí' iyì gbantumsə̀ mə́ bərá, ɛ̀m dá ìì mà' insɔ̀ɔ̀n aa yɛɛ̀l bə gá roó. Kə̀ aakíin də, Báá dá ii taà in aa íí dɛ̀d máá nə́gə́lə́ rə piinàá. 17 In aa má ii baàn ìì màà rə gə́, í'ǹmbə̀ ɔ̀dnə́ŋ̀ bəd íí bòdba.»
Nɛ́b aa zɔ̀ŋə yɛ́b bərə, bə̀ zèè Yéésù kə̀ nɛ́b oò bəd tá
18 «Dáà nɛ́b zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ zèèiyì gə́, ìì gàb kúnú, éèn bə̀ zèè máára. 19 Dáà íí tə́ nɛ́b zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ gə́, nɛ́b aa zɔ̀ŋə yɛ́b bərə bə̀ dáá ii kíìn í'nàá. Kàandə, íí nɛ́b boò bərá. Zá sàà mə́ vú'iyà sùnú, bít íí nɛ́b zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ sɔ̀ŋ gá. Kə̀ taàbìá, nɛ́b aa zɔ̀ŋə yɛ́b bərə bə̀ zèè ii taá. 20 Sèl ìì zá' nwɔŋ aa nyàam mə́ bàà ii roó: ‹Nɛ́d tù' bə̀ ma'ǹ nə́ŋ̀má kàn nɛ̀n oò kə̀ gbà'á gá.› Dáà bə̀ í' mə́ búúrì gə́, aí kɔ̀ bə̀ dá ii búúd í'ǹ kɔ̀. Dáà bə̀ kè'à insánke mə́ì gə́, bə̀ dá aí bə̀ ke'ǹ kɔ̀. 21 Zá bə̀ dá ii in bəraa rə ma'ǹ kóólé, máá nə́gə́lú; kàandə, bə̀ gàb nɛ́ŋə̀ aa tùm máà rə sé. 22 Dáà yaà mə́ bàà bə̀ síngə́, bə̀ kùm taà kə̀ invaksə́ naà gá. Zá bə́ŋyée gə́, bə̀ bán nwɔŋ nə́ŋ̀má gáàmbə̀ invaksə́ boò yílə́ gá. 23 Màn aa zèè mə́ rə, zèè Báá mə́ì kɔ̀. 24 Dáà mə́ mà' tù' sɔ̀ɔ̀nkè bəraa nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ bán ma'ǹmbə̀ gá rə boò tə́ŋə́ síngə́, bə̀ kùm nɛ́b invaksə́ bə̀ ma'ǹ bəd gá. Zá bə́ŋyée bə̀ bé' tù' mə́ bəd yàá, bít kóó kàandə máá, bə̀ zèè mə́ tə́ kíní kə̀ Báá tá. 25 Zá in aarə wə́ə́ kàandə, bɔ̀b nwɔŋ aa bád bə̀ dàà indaŋ̀mbə̀ núúboòrú ‹Bə̀ zèè mə́ tɛdńní.› rə, oò wə́ə́ kúnú. 26 «Nɛ́ŋə̀ aa yaà dá ii láŋ̀ bərə, dáà kíìn yaanàá. Oòrə, Nwul Gìdń aa vúgà Báá naà, tə́ ii vɛ́nà i'ǹ doó. Mə́ kùmì Báá mə́ səǹ gə́, tùm máùwà kíìn bí'ǹnà aí tə́ŋú, bít yaà dá ii sedako ma'ǹ máá yílú. 27 Bít aí kɔ̀ íí dá nɛ́b bəd sedako nyɛdkè ma'ǹ máá yílú. Kàandə, íí kùmà kə̀ máá tá, sɛŋ aa mə́ sɔ̀d nɛ́b bəd in sáànmbə̀ bəroó.»
1 «Mə́ bàà ii nwɔŋ aarə, bɔ̀b lɛ́' ìì dàà tɛ́mbagké íí sí. 2 Bə̀ dá ii kíìn niŋ̀ Yahudu bəd wúlwáàlbə̀ bərú, bít simá, sɛŋ nə́ŋ̀ dáà kíìn yaanàá, nɛ́b aa bə̀ dáá ii lo'ǹ də, bə̀ sèl gə́, kə̀ aakíin də, bənə́ tə́ənnə́ Vɛnɛ́b tù' ma'nàá. 3 Bə̀ dá ma'ǹ kàandə, gàb bə̀ bèd Báá mə́ sé, gàb bə̀ bèd mə́ sín kɔ̀. 4 Zá mə́ bàà ii nwɔŋ aarə, bɔ̀b sɛŋ boò yaà wə́ə́ì gə́, sèl ìì zá' kúnú, mə́ bàà bənə́ yàá.»
Tùsaa Nwul Gìdń dá ma'ǹ doó
«Mə́ bààiyà nwɔŋ aa sɛŋ aa mə́ sɔ̀d tù' rú síndə, kàandə, bɔ̀b mə́ tə́ kə̀ aí tá. 5 Zá bə́ŋyée gə́, mə́ tə́ ɛɛ̀m nɛ́ŋə̀ aa tùm máà rə sunú. Bít nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má aí tə́ŋú, dɛ̀d mə́: ‹Ń tə́ dáàn bínì gú?› sé. 6 Zá bə́ŋyée tɛ́m íí nyìì tə́ kə̀ nwuukèá, kə̀ nwɔŋ aa mə́ bàà ii yéroó. 7 Zá mə́ tə́ ii nwɔŋ sɔ̀ɔ̀n baanàá, aí gə́, aa dá sɔɔ̀n də, máà ɛ̀m kúnú. Kàandə, mə́ ɛ̀m síngə́, nɛ́ŋə̀ aa dá ii láŋ̀ bərə, yaà aí səǹ gá. Zá mə́ ɛ̀mì gə́, máùwà kíìn tuùm aànnà aí sunú. 8 Bít sɛŋ aa dáà yaànà bərə, dá nɛ́b zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ i'ǹ gə́, bə̀ záá yíl boò tə́ invaksə́ yílú, wɔ̀ɔ̀lə̀ Vɛnɛ́b bə̀ yílú, bít kə̀ fágə́n Vɛnɛ́b bə̀ yílú. 9 Nwul Gìdń dá bə̀ i'ǹ gə́, bə̀ záá yíl boò tə́ invaksə́ yílú. Bə̀ məə mə́ kíìn bagǹmbìá, kə̀ taàbìá, bə̀ tə́ taà invaksə́ ma'nàá. 10 Bə̀ záá yíl boò tə́ in aa tə́ wɔ̀ɔ̀lə̀ rə yílú. Kàandə, mə́ tə́ ɛɛ̀m Báá sunú, bít íí bé' mə́ sɔ̀ŋ gá. 11 Fágə́n bòórú gə́, bə̀ záá yíl boò tə́ kúnú, kàandə, gààd wàà zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ gə́, Vɛnɛ́b fágə̀wì gbòód. 12 «Mə́ tə́ kə̀ nwɔŋ naà zùúm aí bə̀ baànmbə̀ sɔ̀ŋ. Zá íí bán bə̀ ko'ǹmbə̀ yíləsə́ bə́ŋyée gá. 13 Nwul Gìdń aa tə́ vɛ́nà i'ǹ də wə́ə́ì gə́, íí dá nyiìn kə̀ vɛ́nà. Gám nwɔŋ kə̀ yíl oò bə̀ ní gá. Zá dá ii in bəraa kììà rə ní uràá, bít dá ii in bəraa dáà yaànà rə baanàá. 14 Dá kaŋsɛ́l mə́ i'nàá. In bəraa kììà máá naà rə, dá ii taà baanàá. 15 In aa Báá mə́ kə̀ naà rə gə́ kóólé, máá bìá. Kə̀ taàbìá, mə́ bàà taà in aa Nwul Gìdń kììà máá naà rə, yaà dá ii taà baanàá.»
Tɛ́m nwuukè dá tɛ́m làmkè bílàá
16 «Záàn zɔ̀gɔ̀ gə́, íí bé' mə́ sɔ̀ŋ gá. Bít záàn zɔ̀gɔ̀ gə́, íí dá mə́ kíìn bídǹ bé'nàá.» 17 Nɛ́b sáànmbə̀ oò kambəd, bə̀ bàà ɔ̀dnə́ŋ̀ bəd boò bòdba: «Nwɔŋ aarə, í' tə́ baànmbə̀ leè gú? Bàà bə́n: ‹Záàn zɔ̀gɔ̀ gə́, íí bé' mə́ sɔ̀ŋ gá, bít záàn zɔ̀gɔ̀ gə́, íí dá mə́ kíìn bídǹ bé'nàá› roó. Bít bàà sɔ̀ŋ: ‹Kàandə, mə́ tə́ ɛɛ̀m Báá mə́ sunú.› » 18 Nɛ́b sáànmbə̀ bəd bə̀ bàà sɔ̀ŋ: « ‹Záàn zɔ̀gɔ̀› aa tə́ baàn yérə, í' tə́ baànmbə̀ leè gú? Bə́n gabm̀ nɛɛ̀n aa í' baànmbə̀ rú rə sé.» 19 Yéésù gàb yàá, bə̀ í' bəǹ nwɔŋ nə́ŋ̀ dɛdǹmbìá; bít bàà: «Mə́ bààiyà: ‹Záàn zɔ̀gɔ̀ gə́, íí bé' mə́ sɔ̀ŋ gá, bít záàn zɔ̀gɔ̀ gə́, íí dá mə́ kíìn bídǹ bé'nàá.› Nwɔŋ aa yée bòórú, íí tə́ taà ɔ̀dnə́ŋ̀ bəd nwɔŋ dɛdǹ íí bòd beì? 20 Mə́ tə́ ii kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná' íí dákíìn kpəənàá, bít íí dá nwɔŋ dalàá, zá nɛ́b zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ dá làmkè kiinàá. Aí kɔ̀ íí dá kuùm kə̀ tɛ́m nwuukèá, zá tɛ́m nwuukè aí bə̀ dá tɛ́m làmkè bílàá. 21 Sɛŋ aa nɛ́ŋ kéèndo bàgə̀l bə̀ dá wàà lɛbm̀ bərə, dá nwuukè kiinàá. Zá lɛ̀b wààì gə́, yid bɔ̀' nwuukè rə kúnú. Yid bɔ̀' nwuukè rə, kàandə, tɛ́m làmə̀ì gbàákù kə̀ wàà aa yéroó. 22 Kə̀ aakíin də, aí kɔ̀ íí kìì tɛ́m nwuukèì bə́ŋyóo. Zá bíd yaà máá ii kíìn bé'nàá, bít tɛ́m íí dá kuùm kə̀ làmkèá; nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má bán tɛ́m làmkè íí aarə nyá'ǹ ke'ǹmbə̀ gá. 23 «Sɛŋ aarə yaà wə́ə́ì gə́, íí dɛ̀d mə́ in nə́ŋ̀má sɔ̀ŋ gá. Mə́ tə́ ii kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná' in aa íí dɛ̀d máá nə́gə́lə́ rə gə́ kóólé, Báá mə́ dáá ii kíìn piinàá. 24 Yaà wə́ə́ bə́ŋyóo, íí nyɛ̀m in nə́ŋ̀má máá nə́gə́lə́ sé. Ìì dɛ̀d kúnú, íí dákíìn bɔbàá, bít kə̀ aakíin də, tɛ́m làmkè íí dá kuùm gbà'á.»
Yéésù kùmsə̀n màn aa kàn yɛ́b doó
25 Yéésù bàà bə̀: «Mə́ nàà ii nwɔŋ aarə kóólé kə̀ zagəmú. Sɛŋ dáà kíìn yaanàá, mə́ nàà ii nwɔŋ kə̀ zagəmú sɔ̀ŋ gá. Zá máá ii nwɔŋ baàn nyɛdkè Báá yílú. 26 Sɛŋ aarə yaà wə́ə́ì gə́, íí dá Báá mə́ nyɛɛ̀m kə̀ nə́gə́l mə́ ra. Mə́ nyɛ̀m Báá mə́ aí yílə́ sín má, kè' dá nyɛmsɛ́lí kíìn í'nàá. 27 Kàandə, Báá mə́ kə̀ yíl oò bə̀ má, í' ii yàá. Báá mə́ í' ii rə, kàandə, íí í' mə́ yàá, bít íí kè' mə́ yàá, mə́ vúgà Vɛnɛ́b sunú. 28 Zá' mə́ dàà Báá mə́ra, mə́ yaà zɔ̀ŋə yɛ́b ba. Zá bə́ŋyée gə́, mə́ tə́ yɛ́b aa kíìn daanàá, bít kid mə́ tə́ kíìn bídǹ Báá sunú.» 29 Nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd bààù: «Bə́ŋyée gə́, ń gám nwɔŋ tə́ nyɛdkèá, ń nàà kə̀ zagəmú sé. 30 Bə́ŋyée gə́, bə́ gàb yàá, ń gàb in bərəì kóólé. Bə́ŋ̀ nɛ́ŋə̀ dɛ̀d n nwɔŋ sín má, ń dáù kíìn báàn ke'ǹ í'ǹmbìá. Bə́ŋyée gə́, bə́ kè' yàá, ń vúgà Vɛnɛ́b sunú.» 31 Yéésù kè' í' bə̀: «Vɛ́nà gə́, bə́ŋyée íí kè' yèè? 32 Sɛŋ nə́ŋ̀ dáà kíìn yaanàá, sɛŋ də wə́ə́ì gbòód. Íí kóólé, íí dákíìn sa'nàá, kóó nɛ́ɛ̀réè dá ɛɛ̀m oò kàrú. Íí dá mə́ daàn máá nə́ŋ̀ní. Zá mə́ kùm máá nə́ŋ̀ní sé, vɛ́nà; kàandə, Báá mə́ kùm tə́ kə̀ máá tá. 33 Mə́ bàà ii nwɔŋ aarə, bɔ̀b ìì bɔ̀b tɛbàá, wálke íí kə̀ máára. Íí dá búúd bé'ǹ yɛ́b aa nyìì kə̀ invaksə́ yée ba. Zá ìì kùm kə̀ váàndoá. Máá gə́, mə́ kàn yɛ́b yàá!»
Yéésù nyɛ̀m Vɛnɛ́b tə́ nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd yílú
1 Zɔ̀ŋ aa Yéésù gám bɛ́' nwɔŋ aa kàangə́, zá' núù lɛgə́ poú, bít bàà: «Báá, sɛŋ wə́ə́ì Wàà ń kaŋsɛ́l piìnmbìá, bɔ̀b Wàà ń kɔ̀, oò pii n kaŋsɛ́lá. 2 Kàandə, ń piiù kpɛŋsɛ́lì nɛ́b bəd yílə́ kóólé, bɔ̀b oò kɔ̀ oò pii nɛ́b bəraa ḿ piiù rə, gɔ̀ŋsə́ aa bɛ́d bə gá roó. 3 Gɔ̀ŋsə́ aa bɛ́d bə gá rə, aa yóo' nɛ́b bəd boò gàb kúnú, ámda ń kùmsə̀n Vɛnɛ́b vɛ́nà bìá, ám nə́ŋ̀ní, bít boò gàb Yéésù Krístù, nɛ́ŋə̀ aa ń tùmà roó. 4 Mə́ ì' kaŋsɛ́l ámbə̀ì zɔ̀ŋə yɛ́b ba, kə̀ ma'ǹ bɛ́'ǹmbə̀ tùsaa ń pii máà, máà mà' roó. 5 Bə́ŋyée gə́, Báá, ǹ káŋ mə́ kíìn ám númú, kə̀ kaŋsɛ́l laa nyɛdkè aa mə́ bɔ̀bà ám naà, bɔ̀b bə́ŋ̀ yɛ́b séé síndoó. 6 «Ń pii mə́ nɛ́b kam zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ bərá, mə́ ì' bə̀ nɛɛ̀n aa ń kùm dú roó. Nɛ́b aarə, bə̀ kùmà nɛ́b ḿ bərá, bít ń pii bə̀ sə̀n máá nɛɛ̀n tɛ́mú. Bə̀ ləə insánke ń yàá. 7 Bə́ŋyée bə̀ gàb yàá, in aa ń pii máà rə gə́ kóólé, vúgà ám naà vɛ́nà. 8 Kàandə, nwɔŋ bəraa ń pii máà rə, mə́ sán bə̀ yàá, bít bə̀ kè' yàá. Bə̀ kè' yàá vɛ́nà, mə́ vúgà ám sunú, bít bə̀ kè' yàá, ámda ń tùm máà sùnú. 9 «Mə́ tə́ən nyɛɛ̀m kə̀ boò ra. Mə́ nyɛ̀m m yɛ́b bə̀ gá, zá mə́ tə́ən nyɛɛ̀m nɛ́b bəraa ḿ pii máà rə bìá. Kàandə, nɛ́b aarə, nɛ́b ḿ bərá. 10 In aa mə́ kə̀ naà rə gə́ kóólé, ám bìá. Bít in aa ń kə̀ naà rə gə́ kóólé, máá bìá. Kaŋsɛ́l mə́ i'míìn tə́ boò rú. 11 Máá mə́ kùm zɔ̀ŋə yɛ́b bə sɔ̀ŋ sé. Zá boò gə́, bə̀ tə́ zɔ̀ŋə yɛ́b ba. Bə́ŋyée mə́ tə́ ɛɛ̀m ám sunú. Báá Gìdńná, ǹ nwán bə̀ kə̀ kpɛŋsɛ́l ám nɛ́gə́lə́ bìá. Kpɛŋsɛ́l ám nɛ́gə́lə́ bə̀ aa ḿ pii máà roó, bɔ̀b boò kùm nə́ŋ̀ní, kìínmbə̀ máá kə̀ ám tá, bə́n kuùm nə́ŋ̀ní rə kíin. 12 Sɛŋ aa mə́ kùm kə̀ boò tə́ rə, mə́ nwán bə̀ kə̀ Kpɛŋsɛ́l ám nɛ́gə́lə́ bə̀ aa ń pii máà roó. Kóó nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má bɔ̀b sé, sìná nɛ́ŋə̀ aa dá bɔ̀bm̀, bɔ̀b nwɔŋ aa bádmíìn Núúboòd Gìdńnú rə, oò ma'míìn kíìn vɛ́nà roó. 13 Zá bə́ŋyée mə́ tə́ ɛɛ̀m ám sunú. Bə́ŋ̀ mə́ tə́ zɔ̀ŋə, mə́ gám taà nwɔŋ aa kàani, bɔ̀b tɛ́m boò oò nyìì kə̀ làmkè mə́ra. 14 Mə́ sán bə̀ nwɔŋ ń da, bít nɛ́b zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ zèè bə̀ kúnú. Kàandə, bə̀ nɛ́b zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ gá, kìínmbə̀ máá kɔ̀ mə́ nɛ́d zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ gá rə kíin. 15 Mə́ nyɛ̀m m də, bɔ̀b ǹ vú' bə̀ kíìn zɔ̀ŋə yɛ́b bə gá, zá mə́ í' ǹ súú bə̀ Nɛ́ŋə̀ Vaksə́ nɛɛ̀n tɛ́mú. 16 Bə̀ nɛ́b zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ gá, kìínmbə̀ máá kɔ̀ mə́ nɛ́d zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ gá rə kíin. 17 Ǹ mà' vɛ́nà ń oò mà' tù' boò rú, bɔ̀b boò bíl nɛ́b ḿ bərá. Nwɔŋ ń tə́ vɛ́nà. 18 Mə́ tùm bə̀ zɔ̀ŋə yɛ́b ba, kìínmbə̀ ám kɔ̀ ń tùm máà zɔ̀ŋə yɛ́b bərə kíin. 19 Mə́ pii yíl mə́ tə́ boò bòórú, bɔ̀b vɛ́nà ń oò bí' bə̀ nɛ́b ḿ bərá. 20 «Mə́ nyɛ̀m m nɛ́b sáànmbə̀ bəraa yée yílə́ ní sé. Zá mə́ nyɛ̀m m kə̀ nɛ́b aa bə̀ dá mə́ bagǹ, nwɔŋ bəraa nɛ́b sáànmbə̀ bəd bə̀ tə́ baàn də bòórú roó. 21 Mə́ tə́ən nyɛɛ̀m, bɔ̀b nɛ́b bəd kóólé, boò kùm nə́ŋ̀ní. Báá, boò wál kə̀ obə́n tá, kìínmbə̀ ám kɔ̀ ń wál kə̀ máá tá, máá kɔ̀ mə́ wál kə̀ ám tə́ rə kíin. Mə́ tə́ən nyɛɛ̀m boò kùm nə́ŋ̀ní, bɔ̀b nɛ́b zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ bəd boò gàb kúnú, ámda ń tùm máà sùnú. 22 Mə́ pii bə̀ kaŋsɛ́l aa ḿ pii máà roó, bɔ̀b boò kùm nə́ŋ̀ní, kìínmbə̀ ń kə̀ máá tá, bə́n kuùm nə́ŋ̀ní rə kíin. 23 Mə́ tə́ boò rú, kìínmbə̀ ámkɔ̀ ń tə́ máá rú rə kíin. Kə̀ aakíin də, bə̀ dá taà kuùm nə́ŋ̀ní vɛ́nà. Kàanyée gə́, nɛ́b zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ dá taà gabàá, ń tùm máà sùnú. Bə̀ dá gabm̀ gə́, ń í' bə̀ tə́ kúnú, kìínmbə̀ nɛɛ̀n aa ń í' mə́ rú rə kíin. 24 «Báá, ń pii mə́ bə̀ yàá, mə́ í' rə, boò kùm kə̀ máá tá, zɔ̀ŋ aa má kuùm bərə ba. Mə́ í' boò bé' kaŋsɛ́l laa nyɛkè aa mə́ kə̀ naà roó. Ń í' mə́ kúnú, ḿ pii máà taà kaŋsɛ́l laa nyɛdkè aa roó, bɔ̀b bə́ŋ̀ yɛ́b séé sé. 25 Báá wɔ̀ɔ̀làá, nɛ́b zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ gàb m sé. Zá máá gə́, mə́ gàb m yàá, bít boò kɔ̀ bə̀ gàb yàá, ń tùm máà sùnú. 26 Mə́ mà' boò gàb nə́gə́l ń da, nɛɛ̀n aa ń kùm dú roó, bít má diìn boò bə̀ baàn bə̀ ní sɔ̀ŋ, nɛɛ̀n aa ń kùm dú roó. Kə̀ aakíin də, í'sɛ̀l lùm nə́ŋ̀ní bə̀ dá taà bɔbàá, í'sɛ̀l aa ń kə̀ máá roó; bít má kuùm boò rú.»
Nɛɛ̀n aa bə̀ kò' Yéésù rú roó
1 Zɔ̀ŋ aa Yéésù gám bɛ́' nwɔŋ aa kàangə́, zá' ɛ̀m kíìn kə̀ nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd tá, Kedrona nwuu naà gúu. Zɔ̀ŋ aarə bərə, lɛ' nə́ŋ̀ wərà. Yéésù ɛ̀m pìì lɛsə́ wərə̀ kə̀ nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd tá. 2 Yudas tə́ Yéésù lɛ́bm̀ də, gàb zɔ̀ŋ aarə yàá; kàandə, Yéésù kə̀ nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd tá, gəə̀l bə̀ sáá zɔ̀ŋ aarə ba. 3 Kàanyée gə́, Yudas pú' àà sóózè bəd gə̀b kə̀ nɛ́b Vɛnɛ́b wúl bə̀ nwáàn bəd tá, lɛsə́ wərà. Láŋsə́ gààd gbàád bəd kə̀ Farisa bəd tá, bə̀ tùmà sə̀n sóózè bəd gə̀b aarə, kə̀ nɛ́b Vɛnɛ́b wúl bə̀ nwáàn bəd aarə tá. Bə̀ bè'à bəd laa naú, bə̀ ɛ̀mà kə̀ lampə̀ bəd naú, kə̀ in bùm bə̀ nə́'ǹ bəd tá. 4 Kàanyée gə́, Yéésù gàb in aa dáù bɔbm̀ dəì kóólé. Kə̀ taàbìá, ɛ̀m dáá sáŋ taà kə̀ boò ra, bít dɛ̀d bə̀: «Íí tə́ nɛ́ɛ̀réè saàn gú?» 5 Kè' bə̀ í'ù: «Bə́ tə́ Yéésù Nazaratu bə̀ saanàá.» Yéésù bàà bə̀: «Aarə máára.» Bít Yudas aa tə́ Yéésù lɛ́bm̀ də, dìì wərə̀ kə̀ boò tá. 6 Zɔ̀ŋ aa Yéésù kè' í' bə̀ nwɔŋ, bàà: «Aarə máára» gə́, ìì bíd bəd bòórú kə̀ pɛŋ pɛŋá, ìì yi' bəd yɛ́b ba. 7 Bít Yéésù dɛ̀d bə̀ nwɔŋ aarə sɔ̀ŋ: «Íí tə́ nɛ́ɛ̀réè saàn gú?» Kè' bə̀ í': «Bə́ tə́ Yéésù Nazaratu bə̀ saanàá.» 8 Yéésù kè' í' bə̀: «Mə́ bààiyà yàá, aarə máára. Íí sàà tə́ máá gə́, ìì dàà nɛ́b kam bəraa boò ɛ̀m kúnú.» 9 In aa wə́ə́míìn kàandə, bɔ̀b nwɔŋ aa Yéésù bàà rə, oò ma'míìn kúnú: «Báá, nɛ́b bəraa ḿ pii máà rə, mə́ bɔ̀' kóó nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀má sé.» 10 Simon Piyɛr kə̀ yɛ́rə̀ bùúd naú. Sɔ̀m yɛ́rə̀ bùúd də, dùb və̀d láŋsə́ gààd gbà'á nɛ́d tù' bə̀ ma'ǹ nə́ŋ̀ túŋ nɛɛ̀n váànú bìá (Nɛ́d tù' bə̀ ma'ǹ aarə, nə́gə́l oò Malkus.) 11 Zá Yéésù bàà Piyɛr: «Ǹ páá yɛ́rə̀ bùúd də sɔ̀gú. Ń sèl lə, ḿ bàà mə́ nyəə búúd magə̀wà aa Báá mə́ pii mə́ yérə géè?»
Bə̀ àà Yéésùì Annas númú
12 Kàanyée gə́, sóózè bəd gə̀b kə̀ nɛ́b gbàáro boò tá, bít kə̀ Yahudu bəd nɛ́b Vɛnɛ́b wúl bə̀ nwáàn bəd tá, kò' bə̀ tab Yéésù kúnú, 13 bít éèn bə̀ ààù Annas númú. Annas rə, Kaifa gúùnváàná. Kaifa rə, sə̀n láŋsə́ gààd gbà'á zèd də rú. 14 Bít Kaifa bàà sə̀n Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bəd kə̀ aakíin: «Aa dá sɔɔ̀n də, val oò kò' nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀, nɛ́b zùúm bòórú.»
Piyɛr sɔ̀ɔ̀n, bəǹ Yéésù nɛ́d sánán gá
15 Simon Piyɛr kə̀ nɛ́d sánán nə́ŋ̀ tá, bə̀ bàg Yéésù bòórú. Nɛ́d sánán aarə, láŋsə́ gààd gbà'á gàbə̀ yàá. Kə̀ taàbìá, bɔ̀b taà piìnmbə̀ yiìl wərə̀, sɛŋ aa Yéésù tə́ piìn láŋsə́ gààd gbà'á yiìl wərə̀ roó. 16 Zá Piyɛr dìì gbaarú, pe' kə̀ wúlwaàl tá. Kàanyée gə́, nɛ́d sánán aa láŋsə́ gààd gbà'á gàbə̀ rə, vúg yaà gám nwɔŋ kə̀ nɛ́ŋ kéèndo aa tə́ waàl nwáàn doó, bít pà' páá Piyɛr yiìl wərà. 17 Nɛ́ŋ kéèndo waàl bə̀ nwáàn də, dɛ̀d Piyɛr: «Máàn ám kɔ̀ ń nɛ́d sánán Nɛ́ŋ Váàndo aa yée bèì?» Bít Piyɛr kè' í'ù: «Ə́ùwə́, mə́ nɛ́d sánán oò gá.» 18 Sɛŋ də, nwùm sɛŋú. Kàanyée gə́, nɛ́d tù' bə̀ ma'ǹ bəd kə̀ nɛ́d láŋsə́ wúl bə̀ nwáàn bəd tá, bə̀ kɔ̀ŋ laá, kùm bə̀ tə́ kíìn uunàá. Piyɛr kɔ̀ kùm ùù laá kə̀ boò tá.
Láŋsə́ gààd gbà'á dɛ̀d Yéésù nwɔŋá
19 Láŋsə́ gààd gbà'á dɛ̀d Yéésù nwɔŋ nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd yílú, bít kə̀ insánke oò yílú. 20 Yéésù kè' í'ù: «Mə́ tə́ ii kíìn baàn nyɛdkè, nɛ́b bəd númú kóólé' Mə́ tə́ nɛ́b bəd Vɛnɛ́b nwɔŋ i'ǹ Yahudu bəd wúlwáàlbə̀ rú, kə̀ láŋsə́ wúuú, zɔ̀ŋ aa Yahudu bəd kóólé wál bəroó; mə́ gám nwɔŋ mə́'ke sé. 21 Kə̀ níìbə̀ ń dɛ̀d mə́ taà nwɔŋ gú? Ǹ dɛ̀d nɛ́b aa bə̀ zɛ̀ŋ mə́ roó. Nwɔŋ aa mə́ bàà bə̀ rə, boò gə́, bə̀ gàbì sɔ̀ɔ̀nkè.» 22 Zɔ̀ŋ aa Yéésù gám nwɔŋ aa kàangə́, nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀, nɛ́d láŋsə́ wúl bə̀ nwáàn bəd tə́ŋú, yaà tàŋ Yéésù nɛɛ̀n kàd gə́, bít bààù: «Kə̀ aakíin, ń dá taà láŋsə́ gààd gbà'á nwɔŋ ke'ǹ í'ǹ wa?» 23 Yéésù kè' í'ù: «Mə́ gám tə́ nwɔŋ vaksə́ gə́, ǹ ì' mə́ nɛɛ̀n aa mə́ gám nwɔŋ vaksə́ rú roó. Zá mə́ gám tə́ vɛ́nà gə́, kə̀ níìbə̀ ń tàŋ mə́ taà nɛɛ̀n kàd gú?» 24 Kàanyée gə́, Annas tùm àà Yéésù tabkéní, láŋsə́ gààd gbà'á Kaifa sunú.
Piyɛr sɔ̀ɔ̀n, bəǹ gàb Yéésù sín sɔ̀ŋ
25 Sɛŋ də bərə, Simon aa bə̀ dɛ̀rə̀ Piyɛr rə, dìì wərà, tə́ laa uunàá. Nɛ́b kam wərà, bə̀ dɛ̀rə̀: «Máàn ám kɔ̀ ń tə́ nɛ́ŋ váàndo aa nɛ́b sáànmbə̀ bəd tə́ŋúì?» Zá Piyɛr sɔ̀ɔ̀n kúnú, bàà bə̀: «Ə́ùwə́, máá kɔ̀ gá.» 26 Nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀, láŋsə́ gààd gbà'á nɛ́b tù' bə̀ ma'ǹ bəd tə́ŋú, màn aa Piyɛr və̀rə̀ túŋ də kuná, yaà bàà Piyɛr: «Máàn mə́ bé'nnà zɔ̀ŋə lɛsú, kə̀ Nɛ́ŋ Váàndo aa tə́ì?» 27 Zá Piyɛr sɔ̀ɔ̀n sɛŋ toorúb oòrə sɔ̀ŋ. Bít sɛŋ aarə bəní, kòòváàn nwɔ̀m yàá.
Yéésù tə́ Pilatu númú
28 Nwúndù oòrə, kə̀ limtə́ súd, pà' bə̀ àà Yéésù Kaifa yiilú, bít bə̀ ààù Roma bəd gɔ̀mnà yiilú. Zá Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bəd gə́, bə̀ pìì wərə̀ sé. Kàandə, bə̀ í' si' boò bəd yɛɛ̀lǹmbə̀ sé, kàandə, bə̀ í' Paska gbèd bɔbm̀ líìnmbìá. 29 Kə̀ taàbìá, gɔ̀mnà Pilatu vúg yaà bɔ̀b bə̀ taà gbaarú, bít dɛ̀d bə̀: «Íí luu Nɛ́ŋ Váàndo aa yée, níì nwɔŋ bòórú gú?» 30 Kè' bə̀ í'ù: «Dáà Nɛ́ŋ Váàndo aa yée nɛ́d invaksə́ bə̀ ma'ǹ síngə́, pà' bə́ ààùwà zɔ̀ŋə ám númú gá.» 31 Pilatu bàà bə̀: «Ìì pà'ù kúnú, kə̀ yíl aí bìá, bít dááì fágə̀ kúnú, kìínmbə̀ nɛɛ̀n aa indaŋ̀mbə̀ íí bàà rə kíin.» Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bəd kè' bə̀ í'ù: «Bə̀ pii bə́ kpaŋ̀, nɛ́ŋə̀ bə̀ fágǹ lo'ǹ sé.» 32 In aa wə́ə́ kàandə, bɔ̀b nwɔŋ aa Yéésù bàà, nɛɛ̀n aa val dáù ko'ǹ dú rə yílə́ rə, oò ma'míìn kúnú. 33 Pilatu kidbíd oò yiilú, bít dá dɛ̀d Yéésù gə́, bààù: «Ámda ń kùmsə̀n Yahudu bəd gààrì?» 34 Bít Yéésù kɔ̀ kè' í'ù: «Ń bàà sə̀n nwɔŋ aarə kə̀ yíl ám bèì, sínkɔ̀ nɛ́b bəd bə̀ bàànnà sə̀n nwɔŋ aarə máá yílə́ì?» 35 Pilatu dɛ̀rə̀: «Máá rə mə́ Yahudu wa? Nɛ́b ḿ bəd kə̀ láŋsə́ gààd bəd tá, bə̀ luu n sə̀n máá naú. Ń mà' bə̀ níì gú?» 36 Yéésù kè' í'ù: «Mə́ gààd zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ gá. Dáà mə́ tə́ gààd zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ gə́, nɛ́b tù' bə̀ ma'ǹ mə́ bəd dá nə́gə̀d kíìn ma'nàá, bɔ̀b daŋ̀mbə̀ máá bə̀ piìnmbə̀ Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bəd nɛɛ̀n tɛ́mú. Zá mə́ gààd zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ gá.» 37 Kàanyée gə́, Pilatu bààù: «Ogə́ ń gààrá!» Yéésù kè' í'ù: «Mə́ gààrá, kə̀ nɛɛ̀n aa ń bàà rə kíin. Bə̀ lɛ̀b mə́, bít mə́ yaà zɔ̀ŋə yɛ́b bərə, bɔ̀b sedako ma'ǹmbə̀ vɛ́nà yílú. Kóó nɛ́ɛ̀réè, tə́ kə̀ vɛ́nà naà gə́, dá pə̀gə̀lib nwɔŋ mə́ kíìn kiinàá.» 38 Pilatu dɛ̀rə̀: «Vɛ́nà rə, níì gú?»
Fág bə̀ və̀d nwɔŋ, boò lò' Yéésù kúnú
Bít Pilatu gám nwɔŋ aa kàangə́, vúg ɛ̀m Yahudu bəd səǹ sɔ̀ŋ, dá bàà bə̀: «Mə́ bɔ̀b nwɔŋ vaksə́ nə́ŋ̀má Nɛ́ŋ Váàndo aa bə̀ fágǹ ko'ǹ sé. 39 Nɛɛ̀n aa lɛɛ̀m íí sáá rú rə, bìn lɛ́' mə́ sáá ii nɛ́d wúltígə́lú bə̀ nə́ŋ̀, Paska sɛŋú gə́ roó. Íí í' bìn máà lɛ́' bənə́ Yahudu bəd gààrì gə́?» 40 Kè' bə̀ í'ù kə̀ nwɔŋ kpaàm bìá, bə̀ bàà: «Ə́ùwə́, oò gá! Bə́ í' bìn ǹ lɛ́' bə́ Barabas da.» Barabas də, màn aa və̀d sáá nɛ́b bəd kpaŋú roó.
1 Kàanyée gə́, Pilatu pii bə̀ kpaŋ̀, bə̀ kò' boò zìb Yéésù kíin kə̀ nyɛ́gsàá. 2 Sóózè bəd tèè ku' mə̀làá, bə̀ páá Yéésù yíləsú, bít bə̀ páù gààd dàál yɛ̀ɛ́l kìkì sisú. 3 Bə̀ gbarà oò sunú, bə̀ bàà: «Mə́ dɔ̀m m nwɔŋá, Yahudu bəd gààrá!»
Bít bə̀ pììù nɛɛ̀n kàd taŋ̀mbə̀ lám ba. 4 Pilatu vúgà sɔ̀ŋ, bàà Yahudu bəd: «Ìì zɛ̀ŋa, máù vú'ǹ zɔ̀ŋə aí səǹ gbaarú. Ìì kìì kúnú, mə́ bɔ̀b in nə́ŋ̀má oò bə̀ fágǹ ko'ǹmbə̀ sé.» 5 Yéésù dá vúgǹ gə́, páá mə̀lə̀ ku' bìá kə̀ dàál yɛ̀ɛ́l kìkìá. Pilatu bàà Yahudu bəd: «Eere, Nɛ́ŋ Váàndo rə, oò yóo!» 6 Zá láŋsə́ gààd bəd kə̀ nɛ́b Vɛnɛ́b wúl bə̀ nwáàn bəd tá, bə̀ bé'ù gə́, bə̀ kpàm nwɔŋá, bə̀ bàà: «Ìì bágə̀ téélɛŋké ba! Ìì bágə̀ téélɛŋké ba!» Pilatu bàà bə̀: «Ìì pà'ù kúnú kə̀ yíl aí bìá, dáì bágə̀ sə̀n téélɛŋké ba. Máá gə́, sàà mə́ bɔ̀b invaksə́ nə́ŋ̀má oò bə̀ fágǹ lo'ǹmbə̀ sé.» 7 Yahudu bəd kè' bə̀ í'ù: «Obə́ gə́, bə́ tə́ kə̀ indaŋ̀mbə̀ nə́ŋ̀ naú. Nɛɛ̀n aa indaŋ̀mbə̀ bə́ bàà rə kíin gə́, val oò kò'ù kúnú. Kàandə, bàà kə̀ yíl oò bə̀ gə́, bəǹ Vɛnɛ́b Wàá.» 8 Zɔ̀ŋ aa Pilatu kìì nwɔŋ aa gə́, də́dǹ mà'ùwì gbàákù. 9 Pilatu kidbírà yiilú, yaà dɛ̀d Yéésù: «Ám gə́, ń vúgà bínì gú?» Zá Yéésù kè' í'ù nwɔŋ naà sé. 10 Kàanyée gə́, Pilatu bààù: «Kè' ń í' mə́ nwɔŋ naà géè? Gabm̀bə̀ mə́ tə́ kə̀ kpɛŋsɛ́l naà ámbə̀ biìn lɛ́'ǹmbìá, bít mə́ tə́ kə̀ kpɛŋsɛ́l naà ámbə̀ bágǹmbə̀ téélɛŋké bərə, ń gàb sínì?» 11 Yéésù kè' í'ù, bàà: «Ń kə̀ kpɛŋsɛ́l kóó zɔ̀gɔ̀ má máá yílə́ sé, Vɛnɛ́b tùm piìnnà lɛgə́ paà síngə́ roó. Kə̀ taàbìá, nɛ́ŋə̀ aa kò' pii máà ám naà rə, oòra kàn n sə̀n kə̀ invaksə́ ma'ǹmbìá.» 12 Sɛŋ də ba, Pilatu sàà taà kpaŋ̀ Yéésù biìn lɛ́'ǹmbìá. Zá Yahudu bəd kpàm nwɔŋ, bə̀ bàà: «Bìn ń lɛ́' Nɛ́ŋ Váàndo aa ìì gə́, ń kùm Sezar ɔ̀dzéd sɔ̀ŋ gá. Nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ bààì bəǹ gààd gə́, oò gə́, gààd Sezar ɔ̀dmáàná.» 13 Pilatu kìì nwɔŋ aa kàangə́, vúŋ Yéésù gbaarú, bít pìì yaà kùm fágə́n mə̀ə̀d ba, zɔ̀ŋ aa bə̀ dɛ̀d «zɔ̀ŋ aa bə̀ kùd kə̀ bəŋ» doó. Kə̀ Ibraniŋko nwɔŋú gə́, bə̀ dɛ̀d «Gabata.» 14 Sɛŋ də, nyàm aa nwúndù oò gə́, bə̀ dá Paska ma'ǹ bərə ba, nyàm yíl tə́ŋú. Pilatu bàà Yahudu bəd: «Eere, gààrí rə, oò yóo!» 15 Zá bə̀ kpàm nwɔŋ, bə̀ bàà: «Ìì lò'ù kúnú! Ìì lò'ù kúnú! Ìì bágə̀ téélɛŋké ba!» Pilatu bàà bə̀: «Íí í' máà bág gààrí rə kíìn téélɛŋké bèì?» Láŋsə́ gààd bəd bə̀ bààù: «Obə́ gə́, bə́ kə̀ gààd nə́ŋ̀má naà sé; gààd bə́ gə́, Sezar ní.» 16 Kàanyée gə́, Pilatu pii bə̀ Yéésù ra, boò bágə̀ kíìn téélɛŋké ba.
Bə̀ bág Yéésùì téélɛŋké ba
Sóózè bəd kò' Yéésù yàá. 17 Yéésù pà' téélɛŋké oò kə̀ yíl oò ní, bə̀ vúg bìl bòórú, bə̀ ɛ̀m zɔ̀ŋ aa bə̀ dɛ̀d «yílə magə̀wà zɔ̀ŋ» də ba (Zɔ̀ŋ aarə, bə̀ dɛ̀d kə̀ Ibraniŋko nwɔŋú «Golgota»). 18 Zɔ̀ŋ aarə ba, bə̀ bág taà Yéésù téélɛŋké ba. Sɛŋ də bərə, bə̀ bág nɛ́b vɔ̀ɔ̀m bəd iira kə̀ Yéésù tá, nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ Yéésù nɛɛ̀n váànú, nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ ɔ̀d kɔ̀ oò nɛɛ̀n kéènú, Yéésù téélɛŋké kɔ̀ boò tə́ŋtəŋú. 19 Pilatu bád pii bə̀ iná, dáá bə̀ pè' Yéésù téélɛŋké ba. In aa bád də yóo: «YÉÉSÙ NAZARATU BÌÁ, YAHUDU BƏD GÀÀRÁ.» 20 Yahudu bəd zùúm, bə̀ gád in aa bád ìì pè' Yéésù yíl bəroó. Kàandə, zɔ̀ŋ aa bə̀ bág Yéésù bərə, zɔ̀ŋ bùùd kə̀ bìl sé. In aa bád bə̀ pè' rə, kə̀ Ibraniŋko nwɔŋú, kə̀ Latina nwɔŋú, bít kə̀ Grɛg nwɔŋú. 21 Zá Yahudu bəd láŋsə́ gààd bəd bàà Pilatu: «M̀ bád ‹Yahudu bəd gààd sí› zá m̀ bád: ‹Nɛ́ŋ Váàndo aa yée bàà: «Máára mə́ kùmsə̀n Yahudu bəd gààrá.» › » 22 Pilatu kè' í' bə̀: «In aa mə́ bád yérə, oò ləə nɛɛ̀n aarə rú.» 23 Sɛŋ aa sóózè bəd dáá bə̀ bágà Yéésù téélɛŋké bərə, bə̀ pú' gɔ̀' oò bərá, bə̀ pɛ̀l gə̀b naara. Sóózè déè gə́ kóólé, kə̀ oò bìá. Bə̀ pà' dàál wàà dùù bə̀ oòrə kɔ̀. Dàál wàà dùù bə̀ rə, bə̀ tə́l naà sé. Bə̀ mà'ù teeké luùm nə́ŋ̀ní, sɔ̀d lɛgú, yaà wə́ə́ dùù díi zé. 24 Sóózè bəd bə̀ bàà ɔ̀dnə́ŋ̀ bəd boò bòdba: «Báà seèl dàál wàà dùù bə̀ aarə sí. Zá báà lɛ́'ǹ sáásá, bɔ̀b báan taà gabàá, màn aa dá líìn doó.» Kə̀ aakíin də, bɔ̀b nwɔŋ aa Núúboòd Gìdń bàà rə, oò ma'míìn kúnú: «Pɛ̀l bə̀ gàb gɔ̀' mə́ bəd boò tə́ŋú, bít dàál wàà dùù bə̀ mə́ gə́, bə̀ lɛ́' kə̀ sáásá.» Aarə in aa sóózè bəd bə̀ mà' roó. 25 Yéésù nuù ra, Yéésù nuù gíírá, Mariyama Klopas kéèná, bít kə̀ Mariyama nɛ́d Magdala bìlú bìá, bə̀ dìì bəd Yéésù téélɛŋké kàd ba. 26 Zɔ̀ŋ aa Yéésù bé' nà'á oò, bít nɛ́d sánán oò í'sɛ̀lbə̀ kɔ̀ oò kàd bə yée gə́, bàà nà'á oò: «Nà'á, aa yée wàà ń da.» 27 Bít Yéésù bàà nɛ́d sánán də: «Aa yée nà'ám da.» Bít sɔ̀d sɛŋ də ba, nɛ́d sánán aarə, pà' Mariyama, ɛ̀m bəní kə̀ oò yiilú.
Yéésù valá
28 Bòórú in aa taà gə́, Yéésù gàb yàá, bə́ŋyée gə́, in gə́ kóólé bɛ́d yàá. In aa bádmíìn Núúboòd Gìdńnú rə, oò wə́ə́ kúnú. Kə̀ taàbìá, Yéésù bàà taà: «Wəlsúud nwuu mə́ tə́ kúnú.» 29 Nyiŋə̀ nə́ŋ̀ wərà, nyìì kə̀ badn gbà'kèá. Sóózè bəd pàà bə̀ pá' sòsó badn gbà'kè aarə rú, bə̀ sɔ̀d sòsó rə téé aa bə̀ dɛ̀d isop də ba, bít pà' bə̀ àà Yéésù gú' ba. 30 Kàanyée gə́, Yéésù bèd badn gbà'kè aa gə́, bít bàà: «In gə́ kóólé bɛ́d yàá.» Bít bág yílə yɛ́b ba, bí' gɔ̀ŋsá.
Sóózè nə́ŋ̀ sàb tù' Yéésù tàŋtééá
31 Nyàm aarə, nyàm si' bə̀ kudǹná. Nwúndù oòrə, nyàm aa bə̀ zíg nyàm nyi'ǹmbə̀ roó. Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bəd bə̀ í' gə́, nɛ́b aa bə̀ bág bə̀ téélɛŋké bərə, si' boò oò ləə wərə̀ téélɛŋké bə, nyàm nyi'ǹmbə̀ sɛŋú sí. Nyàm nyi'ǹmbə̀ aarə, nyàm gbà'á. Kə̀ taàbìá, bə̀ nyɛ̀m taà Pilatu ra, oò kɛ̀l nɛ́b aa bə̀ bágə́l bə̀ téélɛŋké bərə dun bərá, bít pú' oò àà si' boò bəd də zɔ̀ŋ nə́ŋ̀ gɔ̀ŋ ba. 32 Kàanyée gə́, sóózè bəd yaà bə̀ kɛ̀d nɛ́ŋə̀ éèn də̀gə̀ də̀gə̀ bə̀ duná, yaà zəg nɛ́ŋə̀ iirúb ba, nɛ́b aa bə̀ bág bə̀ kə̀ Yéésù tə́ roó. 33 Bít bə̀ wə́ə́ Yéésù bə gə́, bə̀ bɔ̀b Yéésù val kò'ù yàá. Kə̀ taàbìá, bə̀ kɛ̀lə̀ taà dun bəd sé. 34 Zá sóózè nə́ŋ̀ boò tə́ŋú, yaà sàb Yéésù kə̀ díŋyɛ́rə̀ tàŋtéé rú, nyɛ̀lə́m kə̀ wəl tá, vúgə́l sə̀n zɔ̀ŋ də ba. 35 Nɛ́ŋə̀ aa tə́ ii nwɔŋ aa baàn nyɛ́'ǹ yérə, bé'à in aa taà rə yàá. Bít sedako aa mà' rə, tə́ vɛ́nà. Gàb yàá bəǹ tə́ nwɔŋ sɔ̀ɔ̀n baanàá, bɔ̀b aí kɔ̀ ìì kè' nwɔŋ aarə kúnú. 36 In bəraa taà kàandə, bɔ̀b ma'ǹ bɛ́'ǹmbə̀ nwɔŋ aa Núúboòd Gìdń bàà roó: «Níŋsə́ oò nə́ŋ̀má kɛdmíìn gá.» 37 Bítsɔ̀ŋ, bə̀ bàà tə́ Núúboòd Gìdń zɔ̀ŋ nə́ŋ̀ú: «Bə̀ dáù kíìn ɛgàá, nɛ́ŋə̀ aa bə̀ sàbə̀ roó.»
Bə̀ lə̀ə̀ Yéésùì sààrú
38 Bít bòórú in aa taà gə́, Yusufu nɛ́b Arimatiya bə̀, yaà nyɛ̀m Pilatu, oò pii bəǹ Yéésù sisá (Yusufu kɔ̀ sɛŋ də, nɛ́d sánán Yéésù bìá, zá mə́' naú, nùù Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bərá.) Pilatu piiù kpaŋ̀ yàá. Yusufu ɛ̀m dá pàà Yéésù sisá. 39 Nikodemus dáá kɔ̀. Nikodemus də, nɛ́ŋə̀ aa sɔ̀d dáà Yéésù səǹ tígə́lú roó. Àà Urdi aa bə̀ dɛ̀d myrrhe roó, kə̀ in aa bə̀ dɛ̀d aloes də tá. Aarə in sol sɔ̀ɔ̀nkè bə̀ bərá. Pi'kè oòrə, mà'ì kílo laa nə́ŋ̀ zè kób. 40 Yusufu kə̀ Nikodemus tá, bə̀ pà' Yéésù si' yàá, bə̀ dàbə̀ val gɔ̀sú, bə̀ zà' in sol sɔ̀ɔ̀nkè bə̀ bəraa rə ba, kìínmbə̀ nɛɛ̀n aa Yahudu bəd mà' bə̀ sáá val bərə kíin. 41 Zɔ̀ŋ aa bə̀ bág Yéésù bərə, lɛ' wərà. Lɛsaa rə, sàà puu wərà. Sàà puu rə, lə̀ə̀ bə̀ bèd nɛ́ŋə̀ rú wərə̀ sé. 42 Sɛŋ aarə bərə, nɛ́b bəd bə̀ tə́ si' kudǹ nyàm nyi'ké bìá. Kə̀ taàbìá, Yusufu kə̀ Nikodemus tá, dá bə̀ lə̀ə̀ taà Yéésù sàà aarə rú.
Sàà tɛdńná
1 Kozoli bə kə̀ limtə́ súd, bə́ŋ̀ nwúun nyɛd sé, Mariyama nɛ́d Magdala bìlú bə̀ lìì yaà sàà ba. Yaà bé' pà' bə̀ zá' bəŋ aa sàà waàl bərə yàá. 2 Kàanyée gə́, Mariyama nùù dá bɔ̀b Simon Piyɛr ra, kə̀ nɛ́d sánán aa Yéésù í' rə tá, bít bàà bə̀: «Pà' bə̀ vúŋ Báátììkpɛ̀ŋì sààrú, bít bə́ gàb zɔ̀ŋ aa pà' bə̀ ààù bərə sé.» 3 Kàanyée gə́, Piyɛr kə̀ nɛ́d sánán də tá, bə̀ ɛ̀m sàà ba. 4 Boò iirə kóólé, bə̀ ɛ̀m kə̀ nɔgá. Zá nɛ́d sánán də, nùù kàn sə̀n Piyɛr kə̀ nɔgá, bít éèn dáá wə́ə́ sə̀n sàà ba. 5 Əb tə̀ŋ ɛ̀g núù sààrú gə́, bé' val gɔ̀' bəd ləə sìní, zá pìì sàà rú wərə̀ sé. 6 Bít Simon Piyɛr dáá wə́ə́ gə́, pìì sààrú, bé' val gɔ̀' bəd ləə sìní. 7 Bít gɔ̀saa bə̀ tab kə̀ Yéésù yílə rə, ləə kə̀ gɔ̀' kam bəraa kíin sé; zá kaàd dá ləə zɔ̀ŋ nə́ŋ̀ gɔ̀ŋ ba. 8 Kàanyée gə́, nɛ́d sánán aa éèn nùù wə́ə́ də̀gə̀ də̀gə̀ sàà bərə, yaà pìì sààrú kɔ̀. Bé' gə́, kə̀' yàá. 9 Kə̀ aakíin də, kìì bə̀ gàb bə́ŋ̀ nwɔŋ wàà aa Núúboòd Gìdń bàà gə́, Yéésù dákíìn díìm valə́ rə sé. 10 Bít bòórú gə́, nɛ́b sáànmbə̀ bəraa boò iirə yée, kid bə̀ bíd kíìn Urusalima bìlú, zɔ̀ŋ aa bə̀ kùmà bəroó.
Yéésù yaà ì' yíl oò Mariyama Magdala bə̀ númú
11 Zá Mariyama yaà dìì sàà waàl ba, tə́ kíìn kpəənàá. Zɔ̀ŋ aa tə́ kpəə̀n kàangə́, əb tə̀ŋ ɛ̀g núù sàà rú. 12 Mariyama bé' malaika bəd iira, bə̀ pál gɔ̀' biíd bərá, bə̀ kùm zɔ̀ŋ aa bə̀ lə́ə́ Yéésù bərə ba. Nə́ŋ̀ kùm zɔ̀ŋ aa yílə bərə ba, nə́ŋ̀ ɔ̀d kɔ̀ dun dùú. 13 Malaika bəd bə̀ dɛ̀rə̀: «Wàà kéèná, ń tə́ níì kpəə̀n gú?» Kè' í' bə̀: «Bə̀ pà' Báá mə́ Tììkpɛ̀ŋ si' yàá, mə́ gàb zɔ̀ŋ aa dá bə̀ zígə̀ bərə sé.» 14 Zɔ̀ŋ aa gám bɛ́' nwɔŋ aa kàangə́, lìb bí' núù bòórú gə́, bé' Yéésù dìì wərà. Zá gabm̀bə̀ aarə Yéésù rə, gàb sé. 15 Yéésù dɛ̀rə̀: «Wàà kéèná, ń tə́ níì kpəə̀n gú? Ń sàà nɛ́ɛ̀réè gú?» Mariyama sèl gə́, bàà nyà'aa nɛ́d lɛ' bìá. Kàanyée gə́, bààù: «Gbàároá, ḿ pà' tə́ sə̀n si' oòrə gə́, m̀ bàà mə́ zɔ̀ŋ aa ń zíg bərə kúnú, bít mááráàn kíìn pa'nàá.» 16 Yéésù dɛ̀rə̀: «Mariyama!» Mariyama lìb bí' núù oò naú, bàà kə̀ Ibraniŋko nwɔŋú: «Rabbouni!» (Taà kùmsə̀n baànmbə̀ Nɛ̀ná.) 17 Yéésù bààù: «Kò' ǹ dí' mə́ sí, kàandə, bə́ŋ̀ mə́ na' Báá mə́ səǹ lɛgə́ paà sé. Zá ɛ̀m dáàn bàà ɔ̀dkudvɛɛ̀l mə́ í'sɛ̀lbə̀ bəd: ‹Mə́ tə́ bídǹ Báá mə́ səǹ lɛgə́ poú, bít Báá íí kɔ̀. Mə́ tə́ bídǹ Vɛnɛ́b sunú, bít Vɛnɛ́b íí kɔ̀.› » 18 Kàanyée gə́, Mariyama Magdala bìlú bə̀ dáá bàà nɛ́b sáànmbə̀ bəd: «Mə́ bé'à Báátììkpɛ̀ŋ yàá!» Bít dáá ùd bə̀ nwɔŋ aa Yéésù bààù roó.
Yéésù yaà ì' yíl oò nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd númú
19 Kozoli bə nyàm bídńná, nɛ́b sáànmbə̀ bəd bə̀ wál wúuú, bə̀ ke' waàl kə̀ kɔ̀msə̀wàá; kàandə, bə̀ nùù Yahudu bəd nɛ́b yíl bə̀ bərá. Yéésù vúg yaà dìì boò tə́ŋú, bàà bə̀: «Tɛbə̀ oò kùm kə̀ aí tá!» 20 Bít zɔ̀ŋ aa gám bɛ́' nwɔŋ aa kàangə́, ì' bə̀ nɛɛ̀n oò bərá, bít kə̀ tàŋtéé aa sàb bə̀ tù' roó. Nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd bə̀ nyìì kə̀ làmkèá, zɔ̀ŋ aa bə̀ bé' Báátììkpɛ̀ŋ gə́ roó. 21 Bít Yéésù bàà bə̀ sɔ̀ŋ: «Tɛbə̀ oò kùm kə̀ aí tá! Kìínmbə̀ nɛɛ̀n aa Báá mə́ tùm máà rə kíin, máá kɔ̀ máá ii tuùm kàani.» 22 Gám bɛ́' nwɔŋ aa kàangə́, pɛ̀b bə̀ nwul yílú, bít bàà bə̀: «Ìì kè' Nwul Gìdńná! 23 Lòò íí dàà nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ invaksə́ oò bərì gə́, Vɛnɛ́b kɔ̀ lòò dáù kíin daanàá. Lòò íí dàà nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ invaksə́ oò bəd síngə́, Vɛnɛ́b kɔ̀ lòò dààù gá.»
Yéésù yaà ì' yíl oò Tomas númú
24 Sɛŋ də, nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ Yéésù nɛ́b sáànmbə̀ bəraa kób zè iirə rə tə́ŋú, Tomas (aa bə̀ dɛ̀rə̀ wàà bàrə̀b doó), kùm kə̀ boò tə́ wərə̀ sé, sɛŋ aa Yéésù tóò yaànà roó. 25 Nɛ́b sáànmbə̀ kambəd bə̀ bààù: «Bə́ bé' Báátììkpɛ̀ŋ yàá!» Zá Tomas kè' í' bə̀: «Mə́ zíg nɛɛ̀n wàà yíl mə́ núgə́l lèm aa oò nɛɛ̀n bərə sé, bít mə́ zíg nɛɛ̀n wàà yíl mə́ tàŋtéé aa sàb bə̀ tù'à rə bə síngə́, mə́ kè' gá.» 26 Sɛŋ taà nə́ŋsínə̀ gə́, nɛ́b sáànmbə̀ bəd bə̀ wál sɔ̀ŋ, wúuú. Tomas wál kə̀ boò tá. Bə̀ ke' wúlwaàl lú kə̀ kɔ̀msə̀wàá. Yéésù vúg yaà dìì boò tə́ŋú, bàà bə̀: «Tɛbə̀ oò kùm kə̀ aí tá!» 27 Bít Yéésù bàà Tomas: «Ǹ àà nɛɛ̀n wàà yíl ń də zɔ̀ŋə, bít ǹ ɛ̀g nɛɛ̀n mə́ bərá, ǹ àà nɛɛ̀n yaàn páá zɔ̀ŋə máá tàŋtéé rú. Ǹ dàà pìrə̀ zibm̀bìá, bít ǹ bàg mə́ kúnú!» 28 Tomas kè' í'ù: «Ḿ Báátììkpɛ̀ŋ mə́ra, bít ḿ Vɛnɛ́b mə́ra!» 29 Yéésù bààù: «Bə́ŋyée ḿ bé' mə́ yée gə́, ń bàg mə́ taàì? Vɛnɛ́b zíg nɛɛ̀n tə́ nɛ́b aa bə̀ bé' mə́ sé, zá bə̀ tə́ mə́ bagǹ də yílú!»
Kə̀ níìbə̀ Yohana bád taà núúboòraa gú?
30 Yéésù mà' inkɔrə kambəd zùúm, nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd númú. Inkɔrə bəd də, bádmíìn núúboòraa yée rú sé. 31 Zá nwɔŋ bəraa bádmíìn núúboòraa rú yée, bádmíìn, bɔ̀b ìì bàg kúnú, Yéésù kùmsə̀n Krístù, Vɛnɛ́b Wàá. Kàandə, íí bàgə̀wì gə́, íí dá gɔ̀ŋsə́ bɔbm̀ oò nə́gə́lú.
Yéésù yaà ì' yíl oò tə́ nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd númú
1 Bòórú oòrə, Yéésù ì' yíl oò nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd númú sɔ̀ŋ, Tiberiya wəl nyìgə̀l kàd ba. Ìì ɛ̀g nɛɛ̀n aa yaà ì' bə̀ yíl oò rú roó: 2 Simon Piyɛr ra, Tomas (nɛ́ŋə̀ aa bə̀ dɛ̀rə̀ wàà bàrə̀b doó), Natanayɛl (nɛ́ŋə̀ Kana bìlú, Galili yɛ́b bə bìá), Zebede yɛb vɔ̀ɔ̀m bərá, bít kə̀ Yéésù nɛ́b sáànmbə̀ bəd iira, wál bə̀ kùm ɔ̀dba. 3 Simon Piyɛr bàà bə̀: «Máá gə́, máá ɛɛ̀m díb ko'ǹmbìá.» Kè' bə̀ í'ù: «Obə́ kɔ̀, bá ɛɛ̀m kə̀ ám tá.» Bít ɛ̀m dá bə̀ pìì kə̀ə̀rú. Zá tígə́l aarə rú rə, bə̀ kò' díb sé. 4 Kàanyée gə́, nwúun tə́ kíìn sɔ̀dǹ nyɛdǹmbìá, Yéésù dìì wəl nyìgə̀l kàd ba. Zá nɛ́b sáànmbə̀ bəd gabm̀bə̀ Yéésù rə, bə̀ gàb sé. 5 Yéésù dɛ̀d bə̀: «Yɛb bərá, íí kòd díbì wa?» Kè' bə̀ í'ù: «Ə́ùwə́.» 6 Bít bàà bə̀: «Ìì lɛ́' lìbə̀ gbàád íí bəd də kə̀ə̀d nɛɛ̀n váànú bə̀ rú, íí dá díb kíìn koràá.» Làà bə̀ lɛ́' lìbə̀ gə́, pɛ̀d bə̀ kíìn diŋ̀ pá'ǹmbə̀ kə̀ə̀rú; kàandə, bə̀ kòd díb zùúm yàá. 7 Nɛ́d sánán aa Yéésù í' rə, bàà Piyɛr: «Aarə Báátììkpɛ̀ŋ da!» Simon Piyɛr kìì nɛ́d sánán aarə bàà: «Aarə Báátììkpɛ̀ŋ da!» gə́, pà' páá gɔ̀' oòra (sɛŋ də, bɔ̀b bə́ŋ̀ páá gɔ̀' sisú bə̀ sé), kìd tab gɔ̀' gú' rə oò sə́gú, bít sə́d píí wəlú. 8 Nɛ́b sáànmbə̀ kambəd bírà kə̀ kə̀ə̀rá, bə̀ tə́ lìbə̀ gbà'á aa díb nyìì rú rə diŋàá, zɔ̀ŋ bùùd kə̀ dəŋsə́ gú' sé; budǹmbə̀ oòrə, mà' mɛ́tà laa núnə̀ sé. 9 Bít bə̀ na'à dəŋsə́ bə gə́, bə̀ bé' laa nyàgə̀lá; díb ləə laa nyàgə̀l yílə́ wərə̀ kə̀ bə̀rɛ́d tá. 10 Yéésù bàà bə̀: «Ìì àà díb aa íí kò' bə́ŋyée rə zɔ̀gɔ̀.» 11 Simon Piyɛr na' pìì kə̀ə̀rú, dìŋ vúŋà lìbə̀ rə dəŋsə́ ba. Lìbə̀ gbà'á rə, nyìì kə̀ díb gbàád bəd laa nə́ŋsínà zè kób zè toora. Lìbə̀ gbà'á rə, seè sé, kə̀ díb zùúm aa nyìì rú wərə̀ yée tə́ kóólé. 12 Yéésù bàà nɛ́b sáànmbə̀ bəd: «Yaaì líí inlíìnmbìá.» Kóó nɛ́d sánán oò nə́ŋ̀má dɛ̀d: «Ámgə́, ń nɛ́ɛ̀réè gú?» sé. Kàandə, bə̀ gàbì sɔ̀ɔ̀nkè, aarə Báátììkpɛ̀ŋá. 13 Yéésù gbarà nɛ́b sáànmbə̀ bəd sunú, pà' bə̀rɛ́d, pii bə̀ kúnú, bít pà' pii bə̀ díb də kɔ̀. 14 Bə́ŋyée gə̀b toorə oò roó, Yéésù tə́ taà yíl oò i'ǹ nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd númú, sɛŋ aa val kò'ù bít díímà kə̀ valə́ roó.
Yéésù gám nwɔŋ tə́ kə̀ Piyɛr ra
15 Líí bə̀ bɛ́' inlíìnmbə̀ gə́, Yéésù dɛ̀d Simon Piyɛr: «Simon, Yohana wàá, í'sɛ̀l ń aa kə̀ máá rə, kànsə̀n nɛ́b aa yée bèì?» Kè' í'ù: «Èè, Báátììkpɛ̀ŋá, ń gàb yàá, mə́ í' n tə́ kúnú.» Bít Yéésù bààù: «Ǹ zàn bɛ̀rə̀ yɛb mə́ bərá.» 16 Bít Yéésù gámə̀ nwɔŋ sɛŋ iirə oò roó, dɛ̀rə̀: «Simon, Yohana wàá, ń í' mə́ yèè?» Kè' í'ù: «Èè Báátììkpɛ̀ŋá, ń gàb yàá, mə́ í' n tə́ kúnú.» Bít Yéésù bààù: «Ǹ nwán bɛ̀rə̀ mə́ bərá.» 17 Yéésù gámə̀ nwɔŋ aa gə̀b toorə sɔ̀ŋ: «Simon, Yohana wàá, ń í' mə́ yèè?» Simon tɛ́m sabə̀ yàá, Yéésù dɛ̀rə̀ sɛŋ toorə: «Ń í' mə́ yèè?» roó. Bít kè' í' Yéésù: «Báátììkpɛ̀ŋá, ń gàb in gə́ ìì kóólé, ń gàb yàá sɔ̀ɔ̀nkè, mə́ í'ǹ tə́ kúnú.» Yéésù bààù: «Ǹ zàn bɛ̀rə̀ mə́ bərá. 18 Mə́ tə́ən kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná' sɛŋ aa bə́ŋ̀ ń tə́ də̀b də, ń páá sìní gɔ̀' ń kə̀ yíl ń da, ń ɛ̀m zɔ̀ŋ aa ń í' bəroó. Zá sɛŋ aa ń dooì rə, ń dá nɛɛ̀n wɔràá, bít nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ gɔ̀ŋ dáan sə̀n gɔ̀' páánàá, ko' dá n aàn zɔ̀ŋ aa ń í' dáànmbə̀ bə síndə ba.» 19 (Kə̀ nwɔŋ bəraa yóo, Yéésù tə́ nɛɛ̀n aa val dá Piyɛr ko'ǹ dú rə baanàá, bít dá Vɛnɛ́b kaŋsɛ́l pi'nàá.) Yéésù gám bɛ́' nwɔŋ aa gə́, bàà Piyɛr: «Ǹ bàg mə́ kúnú.»
Yéésù gám nwɔŋ tə́ nɛ́d sánán oò aa í' rə yílú
20 Piyɛr lìb bí' núù bòórú gə́, bé' Yéésù nɛ́d sánán í'sɛ̀lbə̀ rə tóò yaànà boò bòórú. Oòrə, nɛ́ŋə̀ aa ləə bírà Yéésù naà, sɛŋ aa bə̀ tə́ in líìn dú, bít dɛ̀rə̀: «Báátììkpɛ̀ŋá, nɛ́ɛ̀réè dá n sə̀n ko'ǹ lɛbm̀ gú?» roó. 21 Zɔ̀ŋ aa Piyɛr bé' nɛ́d sánán aa gə́, dɛ̀d Yéésù: «Báátììkpɛ̀ŋá, màn aa yée gə́, níì dáù sə̀n wə́ə̀n gú?» 22 Yéésù kè' í' bààù: «Dáà mə́ í' tə́ oò kùm kə̀ gɔ̀ŋsá, máà bírà zé gə́, in aa wáal lə ní? Ámgə́, ǹ bàg mə́ kúnú!» 23 Kàanyée gə́, nwɔŋ aa yée sa'ì nɛ́b bagké bəd tə́ŋú. Bə̀ bàà gə́, nɛ́d sánán aa yée gə́, val kò'ù gá. Zá Yéésù gə́, bàà kàan sé, baànmbə̀ val kò'ù gá roó. Zá bààù: «Dáà mə́ í' tə́ oò kùm kə̀ gɔ̀ŋsá, máà bírà zé gə́, in aa wáal lə ní?» 24 Nɛ́d sánán aa yée, mà' sə̀n sedako in bəraa rə kóólé yílú, bít bád sə̀ní núúboòraa kə̀ nɛɛ̀n oòra. Bít bə́n gabm̀ yàá, sedako aa mà' rə, sedako sɔ̀ɔ̀ná.
Nwɔŋ aa dùg kə̀ bòd doó
25 Yéésù mà' in ɔ̀d kam bərì zùúm sɔ̀ŋ. Dáà nɛ́ŋə̀ bád in bəraa rə tə́ kíìn nə́ŋ̀ nə́ŋ̀ kóólé gə́, mə́ sèl lə, yɛ́b kə̀ zɔ̀ŋtá, bán núúboòd bəraa bə̀ dá bádǹ də ko'ǹmbə̀ gá.