The New Testament of our Lord and Saviour Jesus Christ
1 Jeeˊ laˉ naˉsɨɨˉ jmɨɨˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱ꜗ Jesucristo hi̱ˉ la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David, hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham. 2 Abraham maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Isaac. Isaac heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Jacob. Jacob maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Judá kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱yhꜚ. 3 Judá maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Fare kya̱a̱hˊ Zara. Chooˈ hi̱ˉ heꜘ gaꜙla̱a̱ꜗ Tamar. Fare heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Esrom. Esrom maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Aram. 4 Aram heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Aminadab. Aminadab maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Naasón. Naasón heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Salmón. 5 Rahab kya̱a̱hˊ Salmón gaꜙla̱a̱ꜗ choˈjmiiˉ Booz. Rut kya̱a̱hˊ Booz heꜘ gaꜙla̱a̱ꜗ choˈjmiiˉ Obed. Obed heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Isaí. 6 Isaí maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ rey David. Mëˊ Uría kya̱a̱hˊ rey David heꜘ gaꜙla̱a̱ꜗ choˈjmiiˉ Salomón. 7 Salomón heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Roboam. Roboam maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Abía. Abía maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Asa. 8 Asa heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Josafat. Josafat maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Joram. Joram maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Uzía. 9 Uzía heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Jotam. Jotam maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Acaz. Acaz maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Ezequía. 10 Ezequía heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Manasé. Manasé maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Amón. Amón maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Josía. 11 Josía maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Jeconía kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱yhꜚ. Ji̱i̱ˉ kihꜗ Josía gaꜙjä̱ä̱yꜗ heˉ wɨɨꜘ dsaˉ Israel taꜙ hwaꜗ Babilonia. 12 Maˉngëëꜘ maˉnääꜗ dsaˉ Israel taꜙ hwaꜗ Babilonia, Jeconía heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Salatiel. Salatiel maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Zorobabel. 13 Zorobabel heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Abiud. Abiud maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Eliaquim. Eliaquim maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Azor. 14 Azor heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Sadoc. Sadoc maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Aquím. Aquím maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Eliud. 15 Eliud heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Eleazar. Eleazar maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Matán. Matán maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Jacob. 16 Jacob heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ José, hi̱ˉ gaꜙla̱a̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱ꜗ María. María heꜘ gaꜙla̱a̱ꜗ chooˈ Jesús hi̱ˉ gaꜙläꜙche̱e̱ꜙ Cristo (heˉ hnøøꜗ jähꜙ hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ). 17 Läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiiˉ dsaˉ heꜘ tëˉ gyaꜙkye̱e̱ꜘ dsaˉ waˊraˉ gaꜙhe̱e̱nˊ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ läꜙ gaꜙløøꜗ kya̱a̱hˊ Abraham, läꜙ gaꜙtëꜘ David. Läꜙja̱ˉ tëˉ gyaꜙkye̱e̱ꜘ dsaˉ kaˉlähꜘ, heˉ gaꜙløøꜗ kya̱a̱hˊ David läꜙji̱i̱hˈ maˊ gaꜙjä̱ä̱yꜗ heˉ wɨɨꜘ dsaˉ Israel taꜙ hwaꜗ Babilonia. Läꜙja̱ˉ tëˉ gyaꜙkye̱e̱ꜘ kaˉlähꜘ, heˉ gaꜙløøꜗ läꜙ maˊ gaꜙnääyꜗ Babilonia, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ Cristo. 18 Läꜙlaˉ gaꜙlaꜗ maˊ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ Jesucristo. María chooyˈ maˊ naˉlaꜚ hmoohˊ kiyhˈ kya̱a̱hˊ José. Pero jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ ka̱a̱yˈ ø̱ø̱yhꜚ, maˉkya̱a̱ˉ baˊ María gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 19 José, dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱yꜗ, maˊ jmeeyꜙ heˉ lluꜗ jmahꜗ, hiꜙ saꜙ maˊ hnøøyˈ maˊ miˉkwa̱hꜗ dsaˉ kihꜗ María, heˉja̱ˉ gaꜙllaꜘ dsëyꜗ maˊ be̱e̱yˈ toˉkëˊ baˊ. 20 Maˉngëëꜘ maˊ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ läꜙja̱ˉ, gaꜙläꜙjnääꜘ kiyhꜗ ja̱a̱ˉ ángel kya̱a̱ꜗ Dio jeeˊ naˉgwɨ̱ɨ̱yˉ, hi̱ˉ gaꜙjähꜘ sɨɨyhꜙ: —José, saˊju̱ˉ kihꜗ David, taꜙ waˊ ga̱hˈ ka̱a̱hˈ María naˉ, jmä̱ä̱hˈ dsaˉmëꜘ kya̱a̱hꜗ. Jëëhꜘ, kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ baˊ ja̱ˉ, heˉ kya̱a̱yˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ. 21 Läꜙcha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱yꜗ hi̱ˉ miˊche̱e̱hꜗ Jesús, jëëhꜘ hi̱ˉ heꜘ lä̱ä̱ꜗ dsaˉgoohꜘ hnähꜘ kihꜗ dsoˊkyeˉ. 22 Gaꜙläꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ gaꜙlaꜗ mahꜗ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ, läꜙko̱hꜘ maˊ gaꜙjäyhꜘ: 23 Ja̱a̱ˉ chihˉmëꜘ kwa̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ maˉjë̱ë̱ꜙ dsaˉñʉʉhˉ, ka̱a̱yꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ mahꜗ läꜙcha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ kiyhꜗ. Hiꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ heꜘ läꜙche̱e̱ˉ Emanuel. Juuˈ laˉ hnøøꜗ jähꜙ: Dio kya̱a̱hˊ jneˊ. 24 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙñeꜗ José jeeˊ këyꜙ ja̱ˉ, gaꜙjmeeyꜘ läꜙko̱o̱ˉ madaꜚ heˉ gaꜙjmeeꜘ ángel kya̱a̱ꜗ Dio kiyhꜗ, gaꜙhe̱e̱hˉ bihꜗ gaꜙka̱a̱yꜗ María. 25 Pero saꜙ gaꜙläꜙkyu̱u̱yꜙ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ toˉnëˊ kya̱a̱yˈ, hi̱ˉ gaꜙmiꜙche̱e̱yˉ Jesús maˉngëëꜘ maˉläˉcha̱a̱yꜙ.
1 Gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ Jesús Belén, ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ mähˉ heˉ hlaˉ hwaꜗ Judea, läꜙko̱o̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ Herode dsaˉtaˊ jeeˊ ja̱ˉ. Hiꜙ läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ Jesús, gaꜙllaꜙnääꜗ taꜙ jwɨɨˉ Jerusalén dsaˉ hi̱ˉ maˊ kyʉʉh˜ haˉ läꜙ cha̱a̱ˈ nʉʉꜘ gyʉʉhˈ. Hi̱ˉ heꜘ yaꜙnääꜗ taꜙlaꜙ gaꜙhyaˉ hyooˉ. 2 Hiꜙ maˊ ngɨɨyꜙ juuˈ: —¿Naꜚ rey kya̱a̱ꜗ dsaˉ judiu hi̱ˉ maˉläˉcha̱a̱ꜙ? Gaꜙjëëˊ jnäähꜗ gaꜙhña̱a̱ꜘ nʉʉꜘ kya̱a̱yꜗ taꜙlaꜙ gaꜙhyaˉ hyooˉ. Heˉja̱ˉ maˉyaˉnøøꜗ jnäähˈ mahꜗ jmeeˊ jnäähꜗ jʉʉhˉ kiyhꜗ. 3 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnuuꜘ rey Herode läꜙja̱ˉ, gaꜙhe̱e̱ꜗ baˊ dsëyˈ, hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Jerusalén. 4 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ rey madaꜚ, gaꜙtëëyhꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley mahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ, haˉ jeeˊ jwɨɨˉ laꜗ kwa̱a̱t˜ läꜙcha̱a̱ˉ Cristo. 5 Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ: —Jeeˊ jwɨɨˉ mähˉ heˉ che̱e̱ˉ Belén heˉ hlaˉ hwaꜗ Judea baˊ läꜙcha̱a̱yˉ. Jëëhꜘ, läꜙja̱ˉ gaꜙsɨɨꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio jä̱ä̱ꜗ: 6 Hneˉ Belén, jwɨɨˉ mähˉ heˉ hlaˉ hwaꜗ Judea, saꜙ jä̱hˈ hneˉ mähꜗ gaˊ kihˈ läꜙjëꜙ jwɨɨˉ kaahˊ heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hwaꜗ naˉ. Jëëhꜘ, kyahꜗ hneˉ yaˉhë̱ë̱ˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ka̱ꜗ nëˊ, hi̱ˉ hä̱ä̱ꜗ dsaˉ Israel hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ kya̱a̱nꜙ. 7 Heˉja̱ˉ jeeˊ naˉhmääˊ baˊ gaꜙtëëhꜗ Herode dsaˉ hi̱ˉ yaꜙnääꜗ taꜙlaꜙ gaꜙhyaˉ hyooˉ, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ johꜘ jmɨɨˊ maˉhyaˉ heˉ gaꜙjëëyꜗ gaꜙhña̱a̱ꜘ nʉʉꜘ heꜘ. 8 Ja̱ˉgaˊ gaꜙche̱e̱ꜗ dsihꜘ taꜙ Belén, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Goˉnääꜘ hnähꜘ jeeˊ ooꜙ, goˉki̱i̱ˈ daˊ hnähꜘ juuˈ kweeˉ kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ heꜘ. Waˊraˉ gaꜙjnä̱ä̱hꜙ hnähꜘ, ja̱ˉ yaˉnäähˋ hnähꜘ jmeehˈ hnähꜘ juuˈ kinꜙ, mahꜗ jnäꜘ kaˉlähꜘ nɨɨnˋ naˊjmeenˈ jʉʉhˉ kiyhꜗ. 9 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ kihꜗ rey, gaꜙnääyꜗ. Hi̱hꜗ chaˊnʉʉꜘ hi̱ˉ gaꜙjë̱ë̱yꜗ taꜙlaꜙ gaꜙhyaˉ hyooˉ, ngooyꜗ taꜙ chaˊnëˊ dsaˉ heꜘ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtë̱ë̱yꜘ jeeˊ maˊ kya̱a̱ꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙhë̱ë̱yꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ. 10 Läꜙ maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ läꜙ maˉhe̱e̱ꜘ ja̱ˉbaˊ chaˊnʉʉꜘ heꜘ, gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ lluꜗ chaˉmiihˉ. 11 Maˊ gaꜙta̱a̱yhˋ chaˊnehꜙ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ María chooyˈ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jø̱ø̱hˈ. Gaꜙnäyꜗ jeeˊ maˊ täähˊ kuuˊ kiyhˈ mahꜗ gaꜙkwëëyhꜗ kuˊnøøꜚ, gaꜙkwëëyhꜗ waˊchu̱ˉ, hiꜙ ko̱o̱ˉ gaˊ heˉ che̱e̱ˉ mirra. 12 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙmiꜙjnääˉ Dio kihꜗ dsaˉ heꜘ jeeˊ naˉgwɨ̱ɨ̱yˉ mahꜗ moꜙsoꜙ maˊ dsaˉje̱e̱yhˋ taꜙ jeeˊ maˊ gyaˈ Herode. Gaꜙjlʉʉyꜗ jyohꜘ jwëˈ mahꜗ gaꜙllaꜙnääyˋ taꜙ hwaꜗ kiyhꜗ. 13 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnääˋ dsaˉ hi̱ˉ kyʉʉh˜ haˉ läꜙ cha̱a̱ˈ nʉʉꜘ heꜘ, ja̱a̱ˉ ángel kya̱a̱ꜗ Dio gaꜙläꜙjnääꜘ kihꜗ José jeeˊ maˊ këyꜙ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Nooˉ, jä̱ä̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ chooyꜗ mahꜗ goˉnääꜘ hnähꜘ taꜙ hwaꜗ Egipto. Jeeˊ ooꜙ jä̱hˈ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ jmeenˋ juuˈ kyahꜗ. Jëëhꜘ hnaahꜙ Herode gyʉ̱ʉ̱ˉ mahꜗ jngëëyhꜗ. 14 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙñeꜗ José jeeˊ maˉnaˉgwɨ̱ɨ̱ˉ, läꜙcha̱hꜘ hwëˈ ja̱ˉ gaꜙjä̱ä̱yꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ María, gaꜙnääyꜗ taꜙ hwaꜗ Egipto. 15 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˋ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙju̱u̱ꜗ Herode. Mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: “Taꜙ hwaꜗ Egipto gaꜙtëëhnꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ.” 16 Maˊ gaꜙläꜙliihꜚ Herode gaꜙmiꜙgooˉ dsaˉ hi̱ˉ maˊ kyʉʉh˜ heꜘ kiyhꜗ, gaꜙläꜙlle̱e̱yꜘ jwërte. Heˉja̱ˉ gaꜙhëyꜘ johꜘ jmɨɨˊ maˉläˉhɨɨˋ läꜙ maˊ toˉnëˊ gaꜙjë̱ë̱ꜗ dsaˉ heꜘ nʉʉꜘ. Mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kihꜗ hløøꜘ heˉ jngëëyhꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ hi̱ˉ ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ läꜙji̱i̱hˈ hi̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ to̱ˈ ñeˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ jwɨɨˉ Belén, läꜙkye̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jä̱hꜙ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kihꜗ jwɨɨˉ ja̱ˉ. 17 Läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Jeremía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio jä̱ä̱ꜗ, heˉ lleˋ läꜙlaˉ: 18 Gaꜙläꜙnʉʉhꜘ ko̱o̱ˉ juuˈ jeeˊ jwɨɨˉ Ramá, peerꜙ tiˉmeehˉ dsëꜗ dsaˉ, hooh˜ dsaˉ, hø̱ø̱˜ dsaˉ. Saˊju̱ˉ kihꜗ Raquel baˊ heꜘ hi̱ˉ hooh˜ kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱ꜗ. Saꜙ hii˜ nøhꜗ dsëyꜗ, kihꜗ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ jwë̱ë̱ꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱yꜗ. 19 Maˉngëëꜘ maˉju̱u̱ꜙ Herode, ja̱a̱ˉ ángel kya̱a̱ꜗ Dio gaꜙläꜙjnääꜘ kihꜗ José jeeˊ maˊ naˉgwɨ̱ɨ̱yˉ, hwaꜗ Egipto. 20 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Nooˉ, teeˋ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ chooyꜗ, mahꜗ gwa̱a̱hˉ taꜙ Israel kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ, maˉju̱u̱ꜙ baˊ hi̱ˉ maˊ hnøøˈ maˊ jngëëhˈ gyʉ̱ʉ̱ˉ. 21 Heˉja̱ˉ gaꜙnooyˉ mahꜗ gaꜙtëëyˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ chooyꜗ, gaꜙnääyˋ taꜙ hwaꜗ Israel kaˉlähꜘ. 22 Pero maˊ gaꜙnuuyꜘ kihꜗ Arquelao hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ hihꜙ hwaꜗ Judea llaꜚ jmiiyˉ Herode, heˉja̱ˉ gaꜙläꜙgoyhꜙ maˊ dsaˉnääyˋ taꜙ ja̱ꜙ. Pero gaꜙmiꜙjnääˉ Dio kiyhꜗ jeeˊ maˊ këyꜙ mahꜗ gaꜙnääyˋ taꜙ hwaꜗ Galilea baˊ. 23 Maˊ gaꜙllaꜙnääyˋ taꜙ ja̱ꜙ, gaꜙta̱a̱yhˋ jwɨɨˉ heˉ che̱e̱ˉ Nazaret. Mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio: “Nazareno baˊ jähꜙ dsaˉ kihꜗ Jesús.”
1 Maˊja̱ˉ ñeeˊ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ taꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ kihꜗ Judea naˊkwayˉ juuˈ. 2 Läꜙlaˉ maˊ jäyhꜘ: —Je̱e̱hˋ hnähꜘ kihꜗ Dio, jëëhꜘ, maˉyaˉjä̱hꜙ heˉ jä̱ä̱ꜗ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. 3 Kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ baˊ ja̱ˉ hi̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ Isaía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio jä̱ä̱ꜗ, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: Ki̱i̱ˉ nʉʉhꜙ ko̱o̱ˉ lleꜘ heˉ hlëëhꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jeeˊ saꜙ kwaꜙ niꜙ miihˉ: “Miˉlluˋ hnähꜘ jwëˈ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Miˉllu̱u̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ mahꜗ jäyꜙ ko̱ˉdsooꜘ jwëˈ”, gaꜙjähꜘ Isaía. 4 Hmɨɨhˉ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ maˊ laˈ kya̱a̱hˊ jñuꜚ camey˜, maˊ naˉhñʉʉꜚ tuyhꜗ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ looˊ jahꜘ. Maˊ ku̱yhˉ i̱i̱hˉ hiꜙ maˊ hɨ̱yh˜ tahꜗ heˉ maˊ chaˉ mohꜘ. 5 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Jerusalén gaꜙllaꜙnääꜗ jeeˊ maˊ chehˈ Jwa̱a̱ꜚ, hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙllaꜙnääꜗ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Judea, läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kihꜗ jmɨɨˉ Jordán. 6 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ maˊ miˉjnääyꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ maˊ jmeeyꜙ hiꜙ gaꜙcha̱a̱ꜗ Jwa̱a̱ꜚ dsaˉ heꜘ jmɨɨˉ, chaˊjmɨɨˉ Jordán. 7 Maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ fariseo kya̱a̱hˊ dsaˉ saduceo hi̱ˉ naˊnääˈ jeeˊ ja̱ˉ mahꜗ maˊ chooˈ Jwa̱a̱ꜚ jmɨɨˉ kiyhꜗ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ heꜘ: —Maꜙraꜙ hi̱ˉ heꜘ jo̱o̱ꜘsɨɨhˊ mɨɨhˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ. ¿Hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ maˉsɨɨhꜙ hnähꜘ heˉ lä̱ä̱hꜘ hnähꜘ kihꜗ heˉ wɨɨꜘ heˉ maˉngooꜗ yaˉjä̱hꜙ? 8 Goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ lleˋ kihˈ mahꜗ miˉjnääˈ hnähꜘ heˉ maˉje̱e̱h˜ hnähꜘ kya̱a̱hˊ Dio. 9 Moꜙtoꜙ jmeeˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ: “Le̱e̱ꜙ baˊ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ heˉ la̱a̱ꜗ jnäähˈ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham.” Jëëhꜘ jnäꜘ jwahnꜙ, lihꜙ baˊ Dio jmeeyꜗ hwë̱ë̱ˉ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham kihꜗ ku̱u̱ˊ laˉ. 10 Heeꜚ ñeˈlähˉ maˉnaˊlluˋ mahꜗ dsaˉtuˋ chaahˈ hmaˉ. Läꜙjëꜙ naˊhmaˉ heˉ saꜙ lluꜗ mɨɨˈ kihꜗ, heˉ ja̱ˉ dsaˉtuˋ mahꜗ tooyhꜙ chaˊjeˉ. 11 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, jnäꜘ cha̱a̱nˊ hnähꜘ jmɨɨˉ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ baˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ hi̱ˉ maˉje̱e̱h˜ kya̱a̱hˊ Dio. Pero hi̱ˉ jäꜙ kë̱ë̱ˉ kinꜙ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ jnäꜘ. Niꜙ saꜙ të̱ˊdsë̱ë̱nꜗ ka̱nˋ looˉ heˉ häˊ tɨɨyˊ. Hi̱ˉ heꜘ cha̱a̱ꜗ hnähꜘ jmɨɨˉ kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, hiꜙ kya̱a̱hˊ jeˉ kaˉlähꜘ. 12 Hi̱i̱ꜚ chehꜗ miˉlluꜗ mɨˈtrigo, maˉcho̱o̱yhˉ heˉ kya̱a̱hˊ jwäy˜. Ko̱o̱yꜙ mɨˈtrigo kiyhꜗ llayꜗ lluꜗ, ja̱ˉgaˊ tooyhꜙ waˊhløøˉ kihꜗ trigo ja̱ˉ chaˊjeˉ jeeˊ moꜙsoꜙ hʉʉꜙ ji̱hˊko̱hꜘ —gaꜙjähꜘ Jwa̱a̱ꜚ. 13 Maˊja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús hwaꜗ Galilea, ngooyꜗ taꜙ chaˊjmɨɨˉ Jordán jeeˊ maˊ chehꜗ Jwa̱a̱ꜚ mahꜗ sa̱a̱yꜙ jmɨɨˉ. 14 Pero Jwa̱a̱ꜚ saꜙ maˊ hii˜ maˊ cha̱a̱yˈ jmɨɨˉ. Maˊ jäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Jnäꜘ baˊ jmeeꜙ biiꜗ kinꜙ cha̱a̱hˊ jnäꜘ jmɨɨˉ, mahꜗ hneˉ baˊ ngɨɨhˊ kinꜙ cha̱a̱nˊ hneˉ jmɨɨˉ. 15 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Tä̱ä̱ꜘ baˊ kihˈ. Jëëhꜘ, läꜙja̱ˉ baˊ so̱o̱h˜ jnänˋ miˊtenˋ läꜙjëꜙ madaꜚ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio. Ja̱ˉgaˊ gaꜙhe̱e̱hˉ Jwa̱a̱ꜚ gaꜙcha̱a̱yꜗ Jesús jmɨɨˉ. 16 Maˉngëëꜘ maˉsa̱a̱ˉ Jesús jmɨɨˉ, yaꜙhë̱ë̱yꜗ chaˊjmɨɨˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙnaꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ mahꜗ gaꜙjëëꜗ Jesús Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio gaꜙjyooꜗ nëˊ kiyhˈ, la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ juuˉ. 17 Maˊja̱ˉ gaꜙläꜙnʉʉhꜘ ko̱o̱ˉ juuˈ heˉ jaꜗ gyʉʉhˈ heˉ maˊ jähꜘ: —Hi̱ˉ laˉ heꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ hnaanꜙ. Peerꜙ cha̱a̱nˉ lluꜗ kya̱a̱yhˊ.
1 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjøøꜗ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Jesús taꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ, mahꜗ ka̱ꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ dsëyꜗ. 2 To̱ꜗlooꜗ jmɨɨˋ to̱ꜗlooꜗ hwëˈ saꜙ gaꜙkuhˉ gaꜙhɨ̱yhꜗ. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, jaꜗ kyo̱yhꜙ. 3 Hiꜙ jaꜗ hi̱ˉ gaꜙka̱ꜗ dsëyꜗ chu̱hꜙ kiyhꜗ mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Cherˊmahꜗ dsooꜘ la̱a̱hꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio, jmeeˊ hihꜙ mahꜗ liiꜙ heˊñiihꜚ ku̱u̱ˊ heˉ täähˊ laˉ. 4 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —Maˉnaˉsɨɨˉ baˊ: “Ja̱ꜙ maꜙlaꜙ kya̱a̱hˊ heˉ kihˉhi̱hnˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ jneˊ. Kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ hlëëhꜙ Dio baˊ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ jneˊ.” 5 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjøøꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ kiyhꜗ taꜙ jeeˊ chihˈ gwahꜙ jwɨɨˉ naˉjngɨɨˈ heˉ che̱e̱ˉ Jerusalén. Maˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjä̱ä̱yꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ gyʉʉhˈ kihꜗ gwahꜙ jʉʉhꜙ, 6 gaꜙsɨɨyhꜙ: —Cherˊmahꜗ dsooꜘ la̱a̱hꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio, jwä̱ä̱ꜙ hñaahꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ, jëëhꜘ naˉsɨɨˉ baˊ kaˉlähꜘ: Dio che̱e̱ꜗ ángele kya̱a̱yꜗ kooꜘ kyahꜗ mahꜗ jä̱ä̱yꜗ hneˉ kya̱a̱hˊ gooyˉ, läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ llaˉñuꜗ tɨɨhˊ nëˊ ku̱u̱ˊ. 7 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús kiyhꜗ: —Maˉnaˉsɨɨˉ baˊ kaˉlähꜘ: “Taꜙ ka̱ˉ dsëꜗ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱hꜗ.” 8 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjä̱ä̱ꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ ko̱o̱ˉ mohꜘ ñiiꜘ mahꜗ gaꜙheeyhꜗ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ kaahˊ kya̱a̱hˊ gaꜙläꜙjëꜙ gaˊ heˉ laꜗ naˊhñaahꜗ heˉ chaˉ kihꜗ. 9 Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Gaꜙläꜙjëꜙ heˉ naˉ kwëëhnꜚ hneˉ cherˊmahꜗ gaꜙju̱u̱hˊ jnëhˊ chaˊnënꜙ, jmä̱ä̱hˈ jnäꜘ jø̱ø̱hnˈ. 10 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Waˊ läꜙø̱ø̱hꜘ hneˉ kinꜙ Tanaˊ, jëëhꜘ maˉnaˉsɨɨˉ baˊ jeeˊ jyohꜘ kaˉlähꜘ: “Kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dio kya̱a̱hꜗ baˊ jmeehˈ jʉʉhˉ. Kihꜗ ja̱a̱ˉ hñiiꜘ bihꜗ jmeehˈ taˊheꜗ.” 11 Ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙø̱ø̱ꜘ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ kiyhꜗ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ yaꜙnääꜗ ángele, gaꜙjmeeyꜘ taˊheꜗ kihꜗ Jesús. 12 Maˊ gaꜙnuuꜘ Jesús hä̱ä̱ˊ Jwa̱a̱ꜚ nehꜙñeˈ, ngaayhꜗ taꜙ hwaꜗ Galilea. 13 Saꜙ gaꜙjä̱yꜘ jwɨɨˉ Nazaret, ngaayhꜗ naˊgyayˉ jwɨɨˉ Capernaum baˊ, jwɨɨˉ heˉ hlaˉ chaˊhooˊ jmɨˉjʉʉhˉ. Hwaꜗ kihꜗ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Zabulón kya̱a̱hˊ Neftalí baˊ ja̱ˉ. 14 Läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙteꜗ juuˈ heˉ gaꜙhlëëhꜘ Isaía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: 15 Hwaꜗ kihꜗ Zabulón, kya̱a̱hˊ hwaˈ kihˈ Neftalí, heˉ kyeˉ hngaahˋ ko̱ˉta̱a̱ˉ kihꜗ jmɨɨˉ Jordán, taꜙ chaˊhooˊ jmɨˉñeehꜚ, läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ laꜗ hwaꜗ Galilea jeeˊ tä̱ä̱hˊ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, 16 dsaˉ heꜘ hi̱ˉ maˊ gaꜙnääˊ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ gaꜙjëëyꜗ ko̱o̱ˉ waˊjeˉ jʉʉhˉ. Gaꜙläꜙjnäꜘ ko̱o̱ˉ waˊjeˉ kihꜗ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ maˊ hiiꜘ gooˉ ju̱u̱yꜘ. 17 Läꜙ maˊja̱ˉ gaꜙløøꜗ Jesús kwaꜙ juuˈ, maˊ jäyhꜘ: —Je̱e̱hˋ hnähꜘ kihꜗ Dio, jëëhꜘ maˉyaˉjä̱hꜙ heˉ jä̱ä̱ꜗ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. 18 Jeeˊ hä̱ä̱ˊ Jesús jwëˈ ngooꜗ taꜙ chaˊhooˊ jmɨˉjʉʉhˉ heˉ hlaˉ hwaꜗ Galilea, jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjë̱ë̱yꜗ Simón hi̱ˉ maˊ tëëh˜ dsaˉ Peeˊ, kya̱a̱hˊ Andreˊ ø̱ø̱yhꜚ. Läꜙu̱u̱ꜘ hi̱ˉ heꜘ maˊ tä̱ä̱hˊ jwä˜ saˊhmaˈ chaˊjmɨɨˉ, jëëhꜘ heˉ ja̱ˉ baˊ maˊ laˈ taˊ kiyhˈ. 19 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Yaˉnäähꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ mahꜗ miˊtë̱ë̱nꜗ hnähꜘ haˉ läꜙ jmeehˈ hnähꜘ mahꜗ le̱e̱hꜙ hnähꜘ dsaˉ, llaꜚ heˉ maˊ le̱e̱hꜙ hnähꜘ hmoohˉ. 20 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙkyeyˉ saˊhmaˈ kiyhꜗ mahꜗ gaꜙnääyꜗ kya̱a̱hˊ Jesús. 21 Maˉngëëꜘ gyihꜗ ko̱ˉnɨɨh˜, gaꜙjë̱ë̱yꜗ jñahꜘ gaˊ u̱u̱ˈ. Ja̱a̱ˉ heꜘ Jacobo, jo̱o̱ꜘ Zebedeo, kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱yhꜚ, maˊ tä̱ä̱hˊ nehꜙ naˊmooꜘ kya̱a̱hˊ Zebedeo jmiiyˉ, maˊ hmiiy˜ saˊhmaˈ kiyhꜗ. Mahꜗ gaꜙtëëyhꜗ. 22 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙhɨɨyꜘ naˊmooꜘ kya̱a̱hˊ jmiiyˉ mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús. 23 Gaꜙngëëꜘ Jesús läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Galilea, maˊ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ nehꜙ gwahꜙ mähˉ heˉ tø̱ø̱ꜘ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ, maˊ kwayꜙ juˈhmëëꜘ haˉ läꜙ jä̱ä̱ꜗ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. Maˊ miˉhlä̱ä̱yꜘ dsaˉ kihꜗ waˊ heˉ chaˉ heˉ dsooˊ. 24 Läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ Siria gaꜙnuuꜘ dsaˉ kihꜗ Jesús. Heˉja̱ˉ naˊnääˈ dsaˉ naˊjä̱ä̱yˉ jeeˊ maˊ chehˈ Jesús gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ jëë˜ wɨɨꜘ kihꜗ naˉkuˊ naˉngɨɨˈ dsooˊ hlɨɨhˈ, läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ lleꜘ hlɨɨhˈ, kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˊ dsaˉju̱u̱ꜘ ñeeꜘ, läꜙja̱ˉ hi̱ˉ moꜙsoꜙ liihꜚ gooˉ tɨɨˊ. Gaꜙmiꜙhlä̱ä̱yꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ. 25 Peerꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ Galilea gaꜙllaꜙlleꜗ kaahˋ kiyhˈ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Decápoli, hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Jerusalén, hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Judea, hiꜙ jñahꜘ gaˊ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ hngaahˋ jmɨɨˉ Jordán.
1 Maˊ gaꜙjë̱ë̱ꜗ Jesús jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙwɨɨyꜗ mahꜗ gaꜙgyayˉ lleˊko̱hꜘ ja̱ˉ. Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ gaꜙku̱hꜗ jnäähˈ jeeˊ ja̱ˉ. 2 Gaꜙløøyꜗ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ, gaꜙjäyhꜘ: 3 —Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜘ saꜙ jmääꜗ niꜙ miihˉ. Jëëhꜘ, hi̱ˉ heꜘ baˊ jä̱ä̱ˈ Dio läꜙhihꜙ kihꜗ. 4 Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ kɨˉhooh˜. Jëëhꜘ, jmeeꜗ baˊ Dio nøhꜗ dsëyꜗ. 5 Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ hwa̱a̱ˊ. Jëëhꜘ, hi̱ˉ heꜘ baˊ të̱ë̱ˈ hwaꜗ heˉ gaꜙjähꜘ Dio leꜘ he̱e̱yꜚ. 6 Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ kuhˉngɨɨꜙ dsëꜗ jmeeyꜗ heˉ lluꜗ. Jëëhꜘ, hi̱ˉ heꜘ baˊ hyohꜙ läꜙjëꜙ heˉ llaˉkya̱a̱yꜗ. 7 Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ dsaˉläˉñihꜘ dsëꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ. Jëëhꜘ, läˉñihꜘ dsëꜗ Dio kiyhꜗ kaˉlähꜘ. 8 Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ naˉjngɨɨˈ tuhˉdsëꜗ. Jëëhꜘ, hi̱ˉ heꜘ baˊ të̱ë̱ˈ jë̱ë̱ꜗ Dio. 9 Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ hnoohˉ haˉ läꜙ jeeˊ hɨɨˈ tiiˊ kihˈ dsaꜙ. Jëëhꜘ, hi̱ˉ heꜘ baˊ tëëyhˈ jo̱o̱ꜘ Dio. 10 Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙnääˊ jëë˜ wɨɨꜘ kihꜗ heˉ jmeeyꜙ heˉ lluꜗ. Jëëhꜘ, kihꜗ bihꜗ laꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. 11 ʼLluꜗ laꜗ kyahꜗ hnähꜘ cherˊmahꜗ dsooˊ kinꜙ gaꜙhlëëhꜘ dsaˉ wɨɨꜘ kyahꜗ hnähꜘ, hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙjmeehꜙ dsaˉ hnähꜘ, hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙhlë̱ë̱hꜗ dsaˉ hnähꜘ juuˈ paˊjnahˊ heˉ laꜗ juuˈ taˉjuuˈ. 12 Läꜙ maˊ cha̱a̱hˉ hnähꜘ läꜙja̱ˉ, waˊ cha̱a̱hˉ hnähꜘ lluꜗ, waˊ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ. Jëëhꜘ, hñahꜙ baˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ heˉ lluꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeyhꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jä̱ä̱ˈ gaˊ kyahˈ hnähꜘ. 13 ʼHnähꜘ la̱a̱hꜗ läꜙko̱o̱ˉ waˊñeˊ kihꜗ hwaꜗ laˉ. Pero cherˊmahꜗ gaꜙjñuuhꜗ heˉ ñiiˋ kihˈ, haˉ läꜙja̱ˉ liiꜙ kaˉlähꜘ läꜙ maˊ laˈ. Moꜙsoꜙ jmääꜗ goˉte˜. Heˉ beꜗ baˊ dsaˉ ja̱ˉ chaˊjwëꜗ, jeeˊ ja̱ˉ heˊsohꜗ dsaˉ nëˊ kihˈ. 14 Hnähꜘ la̱a̱hꜗ läꜙko̱o̱ˉ waˊjeˉ kihꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Waˊ jmeenˊ ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ heˉ hlaˉ gyʉʉhˈ nëˊ mohꜘ saꜙ leꜘ dsaˉhmääˋ. 15 Hiꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ hi̱hꜗ waˊjeˉ mahꜗ chiyhꜗ nehꜙ waˊgooꜘ. Heˉ chiyhꜗ jeeˊ ñiiꜘ baˊ mahꜗ läꜙjnäꜘ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ chaˊnehꜙ. 16 Heˉja̱ˉ waˊ jnäꜘ waˊjeˉ kyahꜗ hnähꜘ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, mahꜗ waˊraˉ gaꜙjëëyꜗ läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ heˉ jmeehˉ hnähꜘ, jmeeyꜗ jʉʉhˉ kihꜗ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ. 17 ʼTaꜙ jmeeˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ heˉ maˉjan˜ mahꜗ miˊlla̱a̱nꜗ ley kihꜗ Moisé. Niꜙ saꜙ miˊlla̱a̱nꜗ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙhlëëhꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio. Saꜙ maˉjan˜ mahꜗ miˊlla̱a̱nꜗ heˉ ja̱ˉ, heˉ miˊtenˋ kihˈ juuˈ ja̱ˉ baˊ ja̱ˉ maˉjan˜. 18 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ chaˉ gyʉʉhˈ hwaꜗ laˉ, saꜙ he̱e̱ꜘ niꜙ ko̱o̱ˉ hwëhꜘ mähˉ, niꜙ ko̱o̱ˉ mɨˈpunto heˉ naˉsɨɨˉ kihꜗ ley ja̱ˉ, jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉläˉteꜗ gaꜙläꜙjëꜙ. 19 Heˉ läꜙja̱ˉ, cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙhlä̱ä̱hˉ ko̱o̱ˉ madaꜚ pihꜗ kihꜗ ley laˉ, hiꜙ cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ, le̱e̱yꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ mähꜗ baˊ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. Pero cherˊmahꜗ hi̱ˉ miˉteꜗ kihꜗ ley hiꜙ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ heˉ miˉteyꜗ kaˉlähꜘ, hi̱ˉ heꜘ baˊ le̱e̱ꜘ jø̱ø̱hˈ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. 20 Heˉja̱ˉ hlë̱ë̱hnˊ hnähꜘ, cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ taˊ lluˈ läꜙko̱hꜘ teꜗ heˉ jmeeꜙ dsaˉ hi̱ˉ kyʉʉh˜ ley hiꜙ läꜙko̱hꜘ teꜗ heˉ jmeeꜙ fariseo, saꜙ leꜘ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. 21 ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ jähꜘ nëˊ ley kihꜗ Moisé läꜙ maˊ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ: “Taꜙ jngëëhꜙ dsaˉ. Cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙjngëëhꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉkya̱a̱hˊ maꜙraꜙ heˉ nøøꜗ baˊ taˊ kiyhˈ.” 22 Pero jnäꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙläꜙlle̱e̱ꜘ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hꜚ, maˉnaˉbä̱ä̱yhˋ dsooˊ. Hiꜙ cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙjähꜘ sɨɨhꜙ dsaˉkya̱a̱hˊ: “Peerꜙ ta̱a̱hˉ hneˉ”, hi̱ˉ heꜘ nøøꜗ taˊ kihˈ chaˊnëˊ dsaˉka̱a̱hˊ. Hiꜙ cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙjwäꜗ dsoˊjwɨɨꜘ kihꜗ ø̱ø̱hꜚ, hi̱ˉ heꜘ lleˋ kihˈ dsooꜗ chaˊjeˉ. 23 ʼHeˉja̱ˉ cherˊmahꜗ goˊka̱hˈ kuuˊ kyahˈ nëˊ naˊhyooꜘ hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙläꜙdsooh˜ hohꜘ jeeˊ ja̱ˉ heˉ häˊ dsëˈ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ kya̱a̱hˊ hneˉ, 24 jeeˊ ja̱ˉ baˊ kyeˉ kuuˊ kyahˈ chaˊnëˊ naˊhyooꜘ mahꜗ gwaˉ daˊ toˉnëˊ goˉje̱e̱hˋ juuˈ kyahꜗ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ. Ja̱ˉgaˊ ñehꜚ kaˉlähꜘ yaˉtøøhꜗ kuuˊ kyahˈ nëˊ naˊhyooꜘ. 25 ʼCherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ hnøøꜗ hnëëꜗ hneˉ chaˊnëˊ dsaˉtaˊ, jmeeˊ biiˈ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ juuˈ kweeˉ kya̱a̱yhˊ naꜗko̱hꜘ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ chaˉ jmɨɨˊ, mahꜗ saꜙ ngëëyꜗ hneˉ gooˉ jwëëꜚ. Läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ jmeeꜗ jwëëꜚ hihꜙ kihꜗ pooˉ ta̱a̱yhꜙ hneˉ nehꜙñeˈ. 26 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, saꜙ yaˉhë̱ë̱hˈ jeeˊ ja̱ˉ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ maˉmiˉhmaahˊ läꜙjëꜙ goˉte˜ heˉ ngɨɨyhꜗ kyahꜗ. 27 ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ jähꜘ nëˊ ley heˉ sɨɨyhꜙ hnähꜘ: “Hneˉ hi̱ˉ naˉje̱e̱ꜚ gooˉ, taꜙ ka̱a̱hꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ jñahꜘ.” 28 Pero jnäꜘ jwahnꜙ, cherˊmahꜗ hi̱ˉ jë̱ë̱˜ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hiꜙ he̱e̱ꜘ dsëyꜗ ka̱a̱yhꜗ, kya̱a̱hˊ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ ja̱ˉ, maˉjmeeyꜘ dsoˊkyeˉ. 29 Läꜙja̱ˉ, cherˊmahꜗ mɨˈnëhˊ raˉllu̱u̱ꜗ jmeeꜗ tä̱hꜙ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ, lleˊ goˉte˜ mahꜗ beꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ. Jëëhꜘ, lluꜗ gaˊ kyahˈ heˉ he̱e̱ꜘ miihˉ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ, läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ gohˈ naˉhñaahˈ chaˊjeˉ. 30 Hiꜙ cherˊmahꜗ maˉgoohˉ raˉllu̱u̱ꜗ jmeeꜗ tä̱hꜙ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ, hnäꜗ goˉte˜ mahꜗ beꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ. Jëëhꜘ, lluꜗ gaˊ kyahˈ heˉ he̱e̱ꜘ miihˉ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ, läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ gohˈ naˉhñaahˈ chaˊjeˉ. 31 ʼHiꜙ maˉnʉʉhˉ hnähꜘ kaˉlähꜘ heˉ jäyhꜘ: “Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ be̱e̱˜ dsaˉmëꜘ kya̱a̱ꜗ, hnøøꜗ chooyhꜗ jeˉ jeeˊ maˉbe̱e̱yꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ.” 32 Pero jnäꜘ jwahnꜙ läꜙlaˉ. Hi̱ˉ be̱e̱ꜗ dsaˉmëꜘ kya̱a̱ꜗ, hiꜙ saꜙ chaˉ heˉ hlɨɨhˈ maˉjmeeyꜘ kya̱a̱hˊ jñahꜘ dsaˉñʉʉhˉ, heˉ che̱e̱yꜙ taꜙ jwëꜘ hlɨɨhˈ baˊ ja̱ˉ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ hi̱ˉ ka̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˉbe̱e̱yꜗ heꜘ, heˉ jmeeyꜙ dsoˊkyeˉ baˊ ja̱ˉ kaˉlähꜘ. 33 ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ: “Taꜙ jmeeˉ dsooꜘ heˉ laꜗ juuˈ taˉjuuˈ. Ja̱ˉ miˉtehˋ hnähꜘ kihꜗ Dio heˉ gaꜙtä̱ä̱hˋ hñaahˈ jmeehˈ.” 34 Pero läꜙlaˉ jwahꜙ jnäꜘ, taꜙ tä̱ä̱ˋ hñaahˈ kihꜗ niꜙ ko̱o̱ˉ. Taꜙ tä̱ä̱ˋ hnähꜘ kihꜗ gyʉʉhˈ, jëëhꜘ jeeˊ ooꜙ baˊ gyaꜗ Dio. 35 Taꜙ tä̱ä̱ˋ hnähꜘ kihꜗ hwaꜗ, jëëhꜘ, nëˊ kihˈ hwaꜗ chihꜗ maˉtɨɨˊ Dio. Taꜙ tä̱ä̱ˋ hnähꜘ kihꜗ Jerusalén, jëëhꜘ, jeeˊ ja̱ˉ laꜗ jeeˊ jwɨɨˉ kihꜗ Rey jø̱ø̱hˈ jnänˋ. 36 Taꜙ tä̱ä̱ˋ kaˊllehˊ, jëëhꜘ, saꜙ le̱hꜗ jmeehˈ tøøˉ niꜙ ko̱o̱ˉ jñuˉ, niꜙ saꜙ le̱hꜗ jmeehˈ lähˉ kaˉlähꜘ. 37 Cherˊmahꜗ jwahˈ hnähꜘ “Ja̱a̱hˉ”, ko̱o̱ˉ “ja̱a̱hˉ” baˊ jwahꜗ hnähꜘ. Hiꜙ cherˊmahꜗ jwahˈ hnähꜘ “ja̱hꜙha̱ˈ”, ko̱o̱ˉ “ja̱hꜙha̱ˈ” baˊ jwahꜗ hnähꜘ. Hiꜙ cherˊmahꜗ heˉ gaˊ jyohꜘ juuˈ gwaꜘ, heˉ gwaꜘ kihꜗ dsaˉ hlë̱ë̱hˈ baˊ ja̱ˉ. 38 ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ kaˉlähꜘ heˉ jäyhꜘ: “Hi̱ˉ jmeeꜙ dsooˊ mɨˊnëˊ dsaˉkya̱a̱hˊ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ miˉhmaayhˋ. Hi̱ˉ jlä̱ä̱h˜ naˊja̱ˊ dsaˉkya̱a̱hˊ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ miˉhmaayhˋ.” 39 Pero läꜙlaˉ jwahꜙ jnäꜘ. Taꜙ ji̱i̱hˋ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉ hñaaˉ dsëꜗ. Cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙjnooꜗ ko̱o̱ˉ jwooˈ moˉnëhˊ, kwëëyhˋ kaˉlähꜘ jyohꜘ jwooˈ. 40 Hiꜙ cherˊmahꜗ hi̱ˉ llaꜙ hniiˉ kyahꜗ mahꜗ jñuuyhꜗ saˊko̱o̱hˉ, kwëëyhˋ kaˉlähꜘ läꜙkye̱ˉ hmɨhˉllooꜘ kyahꜗ. 41 Hiꜙ cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ heˉ wɨɨꜘ ka̱hˈ løøˈ kihꜗ ko̱ˉnɨɨh˜, kye̱ˉ gaˊ jyohꜘ ko̱ˉnɨɨh˜. 42 Cherˊmahꜗ hi̱ˉ ngɨɨꜙ miihˉ heˉ chaˉ kyahꜗ, kwëëyhˋ. Hiꜙ cherˊmahꜗ hi̱ˉ hnøøꜗ lleꜙ miihˉ heˉ chaˉ kyahꜗ, taꜙ jmeeˉ cha̱a̱hˉ kya̱a̱yhˊ. 43 ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ kaˉlähꜘ heˉ jäyhꜘ: “Waˊ hnaahꜙ omeꜚ kya̱a̱hꜗ mahꜗ waˊ naˉhä̱ä̱hˊ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ omeꜚ kya̱a̱hꜗ.” 44 Pero läꜙlaˉ baˊ jwahꜙ jnäꜘ: Waˊ läˉhnaahꜙ hnähꜘ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ omeꜚ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ. Ngɨɨˊ hnähꜘ lluꜗ kihꜗ hi̱ˉ jwä˜ dsoˊjwɨɨꜘ kyahꜗ hnähꜘ. Jmeeˊ hnähꜘ lluꜗ kihꜗ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kyahˈ hnähꜘ. Ngɨɨˊ hnähꜘ kihꜗ Dio kihꜗ hi̱ˉ jmeehꜙ hnähꜘ. 45 Mahꜗ läꜙja̱ˉ le̱e̱hꜘ hnähꜘ jo̱o̱ꜘ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ. Hi̱ˉ heꜘ jmeeꜙ dsaˉhyaꜙ hyooˉ kihꜗ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ läꜙja̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ. Hiꜙ che̱e̱yꜙ jmaꜗ kaˉlähꜘ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ lluꜗ hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ. 46 Jëëhꜘ cherˊmahꜗ hnaahꜙ hnähꜘ maꜙlaꜙ hi̱ˉ hnääꜗ hnähꜘ baˊ, ¿heeˉ baˊ hñahꜙ hnähꜘ kihꜗ Dio ja̱ˉ? ¿Cheˊ saꜙ jmeeyꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ? 47 Cherˊmahꜗ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ baˊ hnähꜘ jmeehˉ hnähꜘ Dio, ¿cheˊ la̱a̱hꜘ hnähꜘ jmeehˉ hnähꜘ ko̱o̱ˉ heˉ lluꜗ? ¿Cheˊ saꜙ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio? 48 Waˊ la̱a̱hˈ hnähꜘ llu̱u̱ꜗ, läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ goˉte˜.
1 ʼLe̱e̱hꜚ, taꜙ hnoohˉ hnähꜘ haˉ läꜙ jeeˊ hlëëhˈ dsaˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ waˊraˉ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ heˉ lluꜗ. Cherˊmahꜗ ko̱ˉta̱a̱ˊ gaˊ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ mahꜗ jëëꜗ dsaˉ kyahꜗ hnähꜘ, saꜙ hñahꜙ hnähꜘ niꜙ miihˉ kihꜗ Dio hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ. 2 Waˊraˉ gaꜙkwahˊ hnähꜘ beꜘ kihꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ llaˉkya̱a̱ꜗ, taꜙ jwɨɨꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ heeˉ naˉ maˉjmeehˊ. Mahꜗ saꜙ jmeehˈ hnähꜘ kweeˉ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ miˉteꜗ nehꜙ gwahꜙ, hiꜙ läꜙja̱ˉ jmeeyꜙ kaˉlähꜘ chaˊjwëꜗ heˉ hnooyhˉ haˉ läꜙ jeeˊ hlëëhˈ dsaˉ lluꜗ kiyhꜗ baˊ ja̱ˉ. Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, ko̱ˉja̱ˉ baˊ hnɨɨhˈ maˉlɨyh˜ jñeeyˈ. 3 Pero hneˉ, waˊraˉ gaꜙkwëëhˋ dsaˉ miihˉ kuuˊ, taꜙ jwɨɨꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ maꜙkeꜙ la̱a̱ꜗ omeꜚ kya̱a̱hꜗ. 4 Hehꜗ läꜙja̱ˉ, saꜙ jnäꜘ heˉ maˉkwëëhˋ dsaˉ kuuˊ. Maˊja̱ˉ Tääˋ kya̱a̱hˈ, hi̱ˉ jëë˜ läꜙjëꜙ heˉ saꜙ jnäꜘ, miˉhmaayhˋ kyahˈ toꜙloꜙ nëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 5 ʼWaˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ ngɨɨhˊ kyahˈ kihꜗ Dio, taꜙ jmeeˉ läꜙ jmeeꜙ hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ miˉteꜗ. Tɨh˜ dsëyꜗ naˉtä̱ä̱yꜘ hlëëyhꜙ kya̱a̱hˊ Dio nehꜙ gwahꜙ mähˉ hiꜙ läꜙja̱ˉ jmeeyꜙ chaˊjwëꜗ jeeˊ gaꜙnääˊ dsaˉ mahꜗ jëëꜗ dsaˉ kiyhꜗ. Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, ko̱ˉja̱ˉ baˊ hnɨɨhˈ maˉlɨyh˜ jñeeyˈ. 6 Pero hneˉ, waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ ngɨɨhˊ kyahˈ kihꜗ Dio, goˉheꜘ jeeˊ gwɨ̱ɨ̱hˉ mahꜗ jneˊ haahˊ kyahˈ. Ngɨɨˊ kyahˈ kihꜗ Tääˋ hi̱ˉ saꜙ jnäꜘ. Maˊja̱ˉ Tääˋ kya̱a̱hˈ hi̱ˉ jëë˜ läꜙjëꜙ heˉ saꜙ jnäꜘ, miˉhmaayhˋ kyahˈ toꜙloꜙ nëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 7 Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ ngɨɨhˊ kyahˈ kihꜗ Dio, taꜙ hlëëhˋ chaˉmiihˉ ji̱i̱h˜ ko̱o̱ˉ nëëˈ juuˈ heˉ saꜙ jmääꜗ taˊ, läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio. Kihꜗ heˉ hlëëyhꜙ chaˉmiihˉ ji̱i̱h˜ ko̱o̱ˉ nëëˈ juuˈ, nuuꜗ Dio kiyhꜗ la̱a̱yꜘ. 8 Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ läꜙ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ. Jëëhꜘ, Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, maˉñeyˉ baˊ heeˉ naˉ jmeeꜙ biiꜗ jnänˋ jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ ngɨɨnˊ kiyhˈ. 9 Läꜙlaˉ baˊ hnøøˈ ngɨɨhˊ hnähꜘ kyahꜗ: Tääˋ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ hi̱ˉ gyaꜗ yaꜙjwɨɨꜗ, läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ waˊ jmeeꜘ dsooꜘ heˉ la̱a̱hꜗ hneˉ naˉjngëëˈ goˉte˜. 10 Ñaˉ mahꜗ jmeehˈ hihꜙ jeeˊ laˉ. Waˊ leꜘ läꜙ hyohˉ hohꜘ hñaahꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ. 11 Kwëëhˋ jnäähꜗ naꜗ heˉ kihˊhi̱hˊ jnäähꜗ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 12 Jmeeˊ jø̱hˉ hohꜘ kihꜗ heˉ maˉhlä̱ä̱hˉ jnäähˈ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ jø̱hˉ dsëˉ jnäähˈ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ dsaˉhlä̱ä̱hꜙ kya̱a̱hˊ jnäähꜗ. 13 Taꜙ kwaˉ jwëˈ ka̱ꜗ heˉ hlɨɨhˈ dsëˉ jnäähˈ, lä̱ä̱ˋ jnäähꜗ kihꜗ heˉ ja̱ˉ. Jëëhꜘ, ja̱a̱ˉ hneˉ baˊ jmeeꜙ hihꜙ kihꜗ läꜙjëꜙ, kyahꜗ baˊ laˈ gaꜙläꜙjëꜙ beꜘ, hneˉ baˊ la̱a̱hˈ jø̱ø̱hˈ kihꜗ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ. 14 ʼCherˊmahꜗ jmeehˉ jø̱hˉ hohꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ dsaˉhlä̱ä̱hꜙ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ jmeeyꜗ jø̱hˉ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. 15 Pero cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ jø̱hˉ hohꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ dsaˉhlä̱ä̱hꜙ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ saꜙ jmeeyꜗ jø̱hˉ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ hnähꜘ heˉ dsaˉhlä̱ä̱hꜙ hnähꜘ kiyhꜗ. 16 ʼJmɨɨˊ maˊ saꜙ kuhˉhuhꜘ hnähꜘ jeeˊ hlëëhˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ Dio, taꜙ jmeeˉ hnähꜘ lii˜ heˉ tiˉmeehˉ hohꜘ hnähꜘ läꜙ jmeeꜙ dsaˉ hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ miˉte̱hꜗ. Hi̱ˉ heꜘ jmeeꜙ lii˜ moˉnëˊ mahꜗ jëëꜗ dsaˉ kiyhꜗ heˉ saꜙ kuhˉhɨ̱yh˜. Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, ko̱ˉja̱ˉ baˊ hnɨɨhˈ maˉlɨyh˜ jñeeyˈ. 17 Pero hneˉ, maˊ saꜙ kuhˉhuhꜘ jeeˊ hlëëhˊ kya̱a̱hˊ Dio, ja̱ˉ jña̱a̱hˊ llehˊ mahꜗ gyihꜙ moˉnëhˊ. 18 Mahꜗ läꜙja̱ˉ, saꜙ läꜙle̱e̱h˜ chaˊnëˊ dsaˉ, heˉ saꜙ kuhˉhuhꜘ. Kihꜗ Tääˋ hi̱ˉ saꜙ jnä̱ä̱ꜘ baˊ läꜙle̱e̱h˜. Hiꜙ läꜙja̱ˉ, Tääˋ kya̱a̱hˈ hi̱ˉ jëë˜ läꜙjëꜙ heˉ saꜙ jnäꜘ, miˉhmaayhˋ kyahˈ toꜙloꜙ nëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 19 ʼTaꜙ waˊ hnoohˉ hnähꜘ llaˉmahꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ chaˉmiihˉ heˉ laꜗ hmoohˈ kyahꜗ hnähꜘ. Jëëhꜘ jeeˊ laˉ cha̱a̱ˉ jahꜘ jwë˜ chaˉmiihˉ hiꜙ hyaꜙ tʉˊjʉʉh˜ läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ. Hiꜙ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ mahꜗ hɨ̱ɨ̱yꜗ. 20 Hnøøhˈ hnähꜘ mahꜗ llaˉmahꜗ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ heˉ laꜗ hmoohˈ kyahꜗ hnähꜘ. Jeeˊ ja̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ jahꜘ hi̱ˉ jwë˜ niꜙ saꜙ hyaꜙ tʉˊjʉʉh˜ kaˉlähꜘ. Hiꜙ jeeˊ ja̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ mahꜗ hɨ̱ɨ̱yꜗ. 21 Haˉ ji̱i̱hˈ jeeˊ hlaˉ heˉ laꜗ hmoohˈ kyahꜗ hnähꜘ, jeeˊ ja̱ˉ baˊ kye̱ˊ hnähꜘ oˉjø̱hꜙ dsëˉ. 22 ʼMɨˈnëˊ jneˊ laꜗ läꜙko̱hꜘ waˊjeˉ kihꜗ jmɨˉngoꜗ jnänˋ. Läꜙja̱ˉ, cherˊmahꜗ mɨˈnëhˊ laꜗ lluꜗ, läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ ngëꜙ jeeˊ waˊjeˉ. 23 Pero cherˊmahꜗ laꜗ hlɨɨhˈ mɨˈnëhˊ, gaꜙläꜙka̱a̱ˉ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ ngëꜙ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ baˊ. Läꜙja̱ˉ, cherˊmahꜗ waˊjeˉ heˉ chaˉ kyahꜗ laꜗ naˉho̱o̱ˉ baˊ, haˉ ko̱hꜘ saꜙ naˉho̱o̱ˉ jeeˊ ngëhˉ. 24 ʼNiꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ läꜙkë̱hˊ jmɨɨˊ jmeeꜗ heˈ kihꜗ u̱u̱ꜗ dsaˉka̱a̱hˊ. Jëëhꜘ, jmeeyꜗ naˉhä̱ä̱yhˊ ja̱a̱ˉ mahꜗ läꜙhnääyꜗ hi̱ˉ jñahꜘ. Miˉteyꜗ kihꜗ ja̱a̱ˉ mahꜗ miˉkwa̱yhꜗ hi̱ˉ jñahꜘ heꜘ. Saꜙ läꜙkë̱hˊ hnähꜘ jmɨɨˊ jmeehˈ hnähꜘ heˈ kihꜗ Dio mahꜗ jmeehˈ hnähꜘ heˈ kihꜗ kuuˊ kaˉlähꜘ. 25 ʼHeˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ: Taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ haˉ läꜙ dsaˉngëëꜘ hnähꜘ, heeˉ naˉ kuhˊhuhꜗ hnähꜘ. Taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ, haˉ läꜙ të̱ë̱hꜗ hnähꜘ hmɨɨhˉ heˉ kë̱hˈ hnähꜘ. ¿Cheˊ saꜙ kye̱e̱ꜘ gaˊ heˉ cha̱a̱ˉ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ kuhˉhuhꜘ hnähꜘ? ¿Hiꜙ cheˊ saꜙ kye̱e̱ꜘ gaˊ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ hmɨɨhˉ heˉ kë̱hꜙ hnähꜘ? 26 Jëëˋ daˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ ta̱ˈ hi̱ˉ hë̱ë̱ꜙ jwëꜘ nëˊ lleꜘ. Saꜙ chaˉ jngëëyˉ niꜙ saꜙ chooyh˜ mɨɨˈ, niꜙ saꜙ llayꜙ lluꜗ mɨɨˈ kiyhꜗ. Pero Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, maꜙraꜙ heˉ ä̱ä̱hˉ bihꜗ. ¿Cheˊ saꜙ kye̱e̱ꜘ gaˊ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ ta̱ꜗ heꜘ? 27 ¿Hi̱i̱ˉ hnähꜘ le̱hꜗ jmeehˈ sa̱a̱ꜙ gaˊ ko̱o̱ˉ lëëˉ, kihꜗ heˉ jmeehˉ hnähꜘ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ? 28 ʼ¿Heˉlaˈ jmeehˉ hnähꜘ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ hmɨɨhˉ heˉ kë̱hˈ hnähꜘ? Jëëˋ daˊ hnähꜘ haˉ läꜙ dsaˉkwa̱a̱ꜙ waˊleꜗ jeeˊ nuuˉ. Saꜙ chaˉ taˊ jmeeꜙ, niꜙ saꜙ hwëë˜ waˊñeˉ. 29 Pero jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Maꜙkeꜙ naˊhñaahꜗ laꜗ hmɨɨhˉ heˉ gaꜙkë̱hˉ rey Salomón, saꜙ gaꜙlɨyhꜗ maˊ kë̱yhꜙ hmɨɨhˉ heˉ laꜗ naˊhñaahꜗ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ waˊleꜗ ja̱ˉ. 30 Cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Dio naˊhñaahꜗ waˊleꜗ heˉ chooˈ nëˊ nuuˉ naꜗ, mahꜗ høꜗ jë̱ꜗ dsaˉ nehꜙ hwɨ̱ɨ̱ˊ, haˉ gaˊ saꜙ jmä̱ä̱yhꜙ hnähꜘ lluꜗ, dsaˉ hi̱ˉ miihˉ goˉteˈ baˊ dsooꜘ dsëꜗ. 31 Heˉja̱ˉ moꜙtoꜙ ka̱ˉ gaˊ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ jwahˈ hnähꜘ: “¿Heeˉ naˉ kihˊhi̱hˊ jnäähꜗ, heeˉ hmɨɨhˉ kye̱hˊ jnäähˈ?” 32 Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio hnooyhˉ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ jmahꜗ baˊ. Pero Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ maˉñeyˉ baˊ heˉ jmeeꜙ biiꜗ jnänˋ kihˈ jeeˊ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ. 33 Hnäähˈ daˊ hnähꜘ toˉnëˊ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ jnänˋ hiꜙ jmeeˊ hnähꜘ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ läꜙko̱o̱ˉ hnøøyꜗ hñiiyꜘ. Läꜙja̱ˉ baˊ hñahꜙ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kyahꜗ hnähꜘ kaˉlähꜘ. 34 Heˉja̱ˉ taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ høꜗ, jëëhꜘ høꜗ läꜙchaˉ jyohꜘ gaˊ hʉʉˊdsëˉ heˉ jmeehˈ hnähꜘ. He̱e̱hˋ baˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ cha̱a̱ˉ hnähꜘ.
1 ʼTaꜙ ka̱ˉ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ jñahꜘ mahꜗ saꜙ ka̱ꜗ Dio kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ. 2 Jëëhꜘ, Dio ka̱ꜗ kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ ka̱hˉ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ jñahꜘ. Läꜙko̱o̱ˉ teꜗ ka̱ˉ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ jñahꜘ, ko̱ˉja̱ˉ hnɨɨhˈ teꜗ ka̱ꜗ Dio kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ. 3 ¿Heˉlaˈ jëëhꜘ waˊhløøˉ heˉ häˊ mɨˊnëˊ ø̱ø̱hˈ mahꜗ saꜙ jëëhꜘ daˊ waˊhløøˉ jʉʉhˉ heˉ häˊ mɨˊnëhˊ hñaahˈ? 4 ¿Haˉ läꜙja̱ˉ jwɨɨhˈ ø̱ø̱hꜗ: “Kwaˊ daˊ waˊ llenˋ waˊhløøˉ heˉ häˊ mɨˊnëhˊ”, mahꜗ häˊ baˊ kyahꜗ hñaahꜗ heˉ jʉʉhˉ gaˊ? 5 ¡Heˉ baˊ cheˉ taˉju̱u̱hˈ hneˉ! Lleˊ daˊ jä̱ä̱ˈ waˊhløøˉ jʉʉhˉ heˉ häˊ mɨˊnëhˊ hñaahˈ. Ja̱ˉgaˊ naꜙ jëëhˈ kweeˉ mahꜗ llehˈ waˊhløøˉ heˉ häˊ mɨˊnëˊ ø̱ø̱hˈ. 6 Taꜙ kwëëhꜘ hnähꜘ dsɨɨˉ heˉ laꜗ naˉjø̱ø̱ꜚ, waˊraˉ gaꜙje̱e̱yhˉ mahꜗ gɨˊhnäyꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Taꜙ jwäꜘ hnähꜘ ku̱u̱ˊ heˉ laꜗ hmoohˈ kyahꜗ hnähꜘ chaˊnëˊ chaˊñeˈ, waˊraˉ gaꜙheeꜘ gaꜙsoyhꜗ. 7 ʼNgɨɨˊ hnähꜘ kihꜗ Dio, mahꜗ hñahꜙ hnähꜘ. Hnøøhˈ daˊ hnähꜘ mahꜗ jnäähꜙ hnähꜘ. Teeˉ hnähꜘ kiyhꜗ mahꜗ näyꜗ hoˊhaahˊ. 8 Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ngɨɨꜙ, hyoyhꜙ baˊ. Hi̱ˉ hnoohˉ, jnøøyhꜙ baˊ. Hi̱ˉ tëë˜ hoˊhaahˊ, näꜙ baˊ hoˊhaahˊ kiyhˈ. 9 ¿Haˉ läꜙja̱ˉ kwëëhˈ hnähꜘ chihˉ kya̱a̱hꜗ, ko̱o̱ˉ mɨˈku̱u̱ˊ waˊraˉ gaꜙngɨɨyꜘ heˊñiihꜚ? 10 Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ ku̱yhꜙ ja̱a̱ˉ hmoohˉ, ¿haˉ läꜙja̱ˉ kwë̱ë̱yhˈ ja̱a̱ˉ mɨɨhˉ? 11 Maꜙkeꜙ hlë̱ë̱hˈ hnähꜘ, le̱hꜗ baˊ hnähꜘ kwëëhˈ chihˉ kya̱a̱hꜗ heˉ lluꜗ. Johꜘ gaˊ heˉ lluꜗ saꜙ kwaꜗ Tääˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ngɨɨꜙ kiyhꜗ. 12 Heˉja̱ˉ, läꜙjëꜙ heˉ hnoohˉ hnähꜘ jmeeꜗ dsaˉ kyahꜗ hnähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jmeeˊ hnähꜘ kiyhꜗ kaˉlähꜘ. Juuˈ laˉ je̱e̱hˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ ley heˉ gaꜙsɨɨꜘ Moisé kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙsɨɨꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. 13 ʼGoˉta̱a̱hˊ hnähꜘ taꜙ jwëꜘ dsuˉ. Jëëhꜘ, jlaˊ laˈ hoˊhaahˊ hiꜙ huꜘ laꜗ jwëˈ heˉ dsoo˜ jeeˊ dsaˉhe̱e̱ꜘ dsaˉ. Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ dsaˉta̱a̱hˋ taꜙ ja̱ꜙ. 14 Dsuˉ laꜗ hoˊhaahˊ hiꜙ dsuˉ jwëˈ heˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ. Miihˉ goˉteˈ baˊ dsaˉta̱a̱hˋ taꜙ ja̱ꜙ. 15 ʼHä̱ä̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙnääˊ läꜙko̱hꜘ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio baˊ. Yaˉnääyꜘ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ jmä̱ä̱y˜ hñiiyꜘ hwa̱a̱yˊ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ borrego. Pero taꜙ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ, la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ jahꜘ hi̱ˉ hä̱ä̱ˈ. 16 Kya̱a̱hˊ heˉ jmeeyꜙ ja̱ˉ, läꜙjnäꜘ haˉ läꜙ la̱a̱yꜗ. Haˉ läꜙja̱ˉ choohꜗ dsaˉ mɨˈjëhꜗ kihꜗ chaahˈ to̱o̱ꜘ. Niꜙ mɨˈhigo saꜙ choohꜗ dsaˉ kihꜗ chaahˈ to̱o̱ꜘ. 17 Jëëhꜘ, läꜙjëꜙ chaahˈ hmaˉ heˉ lluꜗ, hɨɨˉ mɨɨˈ heˉ lluꜗ baˊ. Hiꜙ läꜙjëꜙ chaahˈ hmaˉ heˉ hlɨɨhˈ, hɨɨˉ mɨɨˈ heˉ hlɨɨhˈ. 18 Läꜙjëꜙ chaahˈ hmaˉ heˉ lluꜗ, saꜙ leꜘ hɨɨꜗ mɨɨˈ heˉ hlɨɨhˈ. Niꜙ chaahˈ hmaˉ heˉ hlɨɨhˈ, saꜙ leꜘ hɨɨꜗ mɨɨˈ heˉ lluꜗ. 19 Gaꜙläꜙjëꜙ chaahˈ hmaˉ heˉ saꜙ hɨɨꜚ mɨɨˈ heˉ lluꜗ, hnäꜗ dsaˉ mahꜗ tooyhꜙ chaˊjeˉ. 20 Heˉ läꜙja̱ˉ, läꜙjnäꜘ haˉ läꜙ la̱a̱ꜗ dsaˉ kya̱a̱hˊ taˊ kihˈ. 21 ʼJa̱ꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jähꜘ kinꜙ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ”, dsaˉta̱a̱hˋ jeeˊ jmeeˈ Dio hihꜙ. Maꜙlaꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙ hyohˉ dsëꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, hi̱ˉ heꜘ baˊ dsaˉta̱a̱hˋ. 22 Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ jähꜙ sɨɨyhꜙ jnäꜘ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ¿ja̱ˈ kya̱a̱hˊ madaꜚ heˉ gaꜙjmeehˊ gaꜙkwaˊ jnäähꜗ juuˈ kyahꜗ, kya̱a̱hˊ madaꜚ kyahꜗ gaꜙhwë̱ë̱ˊ jnäähꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ, hiꜙ kya̱a̱hˊ madaꜚ kyahꜗ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ?” 23 Maˊja̱ˉ je̱e̱hnˊ kihˈ dsaˉ heꜘ: “Ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ gaꜙläꜙkyu̱u̱nꜙ hnähꜘ. Goˉnääˊ hnähꜘ kyahꜗ, hnähꜘ hi̱ˉ të̱ë̱ˈ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ.” 24 ʼHeˉja̱ˉ, hi̱ˉ nuuˉ juuˈ kinꜙ mahꜗ jmeeyꜙ läꜙ jwahnꜙ, hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ chaˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kihꜗ. Gaꜙjmeeyꜘ hneꜗ kiyhꜗ nëˊ ku̱u̱ˊ hlooˉ. 25 Jaꜗ jmaꜗ, gaꜙjʉʉhꜗ jmɨɨˉ hiꜙ jaꜗ lleꜘ nëˊ kihˈ hneꜗ. Pero saꜙ gaꜙtohꜘ, jëëhꜘ maˊ chihˈ nëˊ kihˈ ku̱u̱ˊ hlooˉ. 26 Pero hi̱ˉ nuuˉ juuˈ kinꜙ mahꜗ saꜙ jmeeyꜙ läꜙ jwahnꜙ, hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉ tooˉ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hneꜗ kihꜗ nëˊ mɨˈsɨɨˊ. 27 Jaꜗ jmaꜗ, gaꜙjʉʉhꜗ jmɨɨˉ, jaꜗ lleꜘ täꜘ gaꜙjmeeꜘ wɨɨꜘ kihꜗ hneꜗ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙtohꜘ. Gaꜙhe̱e̱ꜗ läꜙjëꜙ goˉteˈ —gaꜙjähꜘ Jesús. 28 Maˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ gaꜙhlëëhꜘ Jesús juuˈ laˉ, läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, maˊ jëë˜ dsa̱yhꜙ haˉ läꜙ laꜗ juuˈ heˉ maˊ kwayꜙ. 29 Jëëhꜘ maˊ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ baˊ, ja̱ꜙ läꜙko̱hꜘ maˊ jmeeꜙ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley.
1 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjña̱a̱ꜗ Jesús ñihꜙ lleˊko̱hꜘ ja̱ˉ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙllaꜙlleꜗ kaahˋ kiyhˈ. 2 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙyaꜙjä̱hꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ hmihꜗ høøꜚ. Gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëˊ Jesús mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, cherˊmahꜗ leꜘ, le̱hꜗ baˊ hneˉ chehˈ dsooˊ heˉ miˉsa̱hꜘ jnäꜘ. 3 Heˉja̱ˉ gaꜙhɨɨꜘ Jesús maˉgooˉ mahꜗ gaꜙkyeyˉ nëˊ kihˈ dsaˉ heꜘ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Leꜘ baˊ, waˊ dsaˉcheˋ baˊ dsooˊ kyahˈ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙä̱ä̱hꜗ goˉte˜ hmihꜗ høøꜚ ja̱ˉ. 4 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Jëëˋ daˊ, taꜙ jmeehˋ juuˈ kihꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ. Gwaˉ goˉhä̱ä̱hˋ hñaahˈ kihꜗ jmiˉdsaˉ. Kye̱ˉ miihˉ heˉ kwëëhˈ hnihꜘ läꜙhihꜙ heˉ gaꜙjmeeꜘ Moisé. Läꜙja̱ˉ goˉjmeeˊ mahꜗ läꜙñeyˉ maˉjä̱ꜗ kyahꜗ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 5 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙheꜗ Jesús jwɨɨˉ Capernaum, jaꜗ ja̱a̱ˉ jʉʉˊ hløøꜘ chu̱hꜙ kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ: 6 —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, moz˜ kya̱a̱nꜙ naˉkya̱a̱ˈ chaˊnehꜙ kinꜙ, jaꜙ jwërte kiyhꜗ, moꜙsoꜙ liihꜚ gooˉ tɨɨyˊ —gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ. 7 —Nɨɨˋ baˊ jnäꜘ miˊhlä̱ä̱ꜗ jnihꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 8 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ jʉʉˊ hløøꜘ heꜘ sɨɨyhꜙ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, saꜙ chaˉ heˉ la̱a̱ꜗ jnäꜘ mahꜗ goˊhehꜘ chaˊnehꜙ kinꜙ. Le̱e̱ꜙ baˊ ko̱o̱ˉ jähˊ, mahꜗ jä̱ꜗ baˊ kihꜗ moz˜ kya̱a̱nꜙ. 9 Jëëhꜘ jnäꜘ kaˉlähꜘ, cha̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ madaꜚ heˉ jmeenꜙ kiyhꜗ, hiꜙ tä̱ä̱hˊ hløøꜘ hi̱ˉ jmeenꜙ hihꜙ kihꜗ. Waˊraˉ gaꜙjmeenꜗ hihꜙ kihꜗ ja̱a̱ˉ: “Gwaˉ jeeˊ ooꜙ”, dsooyꜗ baˊ. Waˊraˉ gaꜙjwɨɨnꜗ jñahꜘ: “Ñaˉ taꜙ laꜙ”, jäyꜙ baˊ. Hiꜙ waˊraˉ gaꜙjwɨɨnꜗ moz˜ kya̱a̱nꜙ: “Jmeeˊ heˉ laˉ”, jmeeyꜙ baˊ. 10 Peerꜙ gaꜙjëëꜗ dsa̱hꜙ Jesús maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ. Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ꜗ kaahˋ kiyhˈ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Israel saꜙ maˉjnä̱ä̱hnꜙ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ dsooꜘ dsëꜗ läꜙko̱o̱ˉ dsooꜘ dsëꜗ dsaˉñʉʉhˉ laˉ. 11 Jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ yaˉnääꜘ taꜙ kye̱ꜗ taꜙ ñiiꜘ hi̱ˉ dsaˉta̱a̱hˋ kuhꜙ maꜙnʉʉꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Abraham, kya̱a̱hˊ Isaac, hiꜙ kya̱a̱hˊ Jacob gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Dio. 12 Pero dsaˉ Israel hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ kwa̱a̱t˜ dsaˉta̱a̱hˋ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ, hi̱ˉ heꜘ jwä̱ä̱ꜗ dsihꜘ taꜙ kaˊhneꜚ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ. Jeeˊ ja̱ˉ kɨˊhooyhꜗ mahꜗ jʉ̱ʉ̱yꜗ chaˉja̱yˊ. 13 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jʉʉˊ hløøꜘ heꜘ: —Gwa̱a̱hˉ baˊ hneˉ kyahꜗ, waˊ leꜘ kyahꜗ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ maˉläˉdsooꜘ hohꜘ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, gaꜙjä̱ꜗ kihꜗ moz˜ kya̱a̱yꜗ. 14 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ñeeˊ Jesús chaˊnehꜙ kihꜗ Peeˊ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjë̱ë̱yꜗ maˉchooˈ Peeˊ naˉkya̱a̱yˈ dsaayhˊ kya̱a̱hˊ lliiꜘ. 15 Mahꜗ gaꜙso̱o̱hꜗ Jesús maˉgooyˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ yaꜙhɨɨꜗ lliiꜘ kiyhꜗ. Gaꜙnooyˉ jeeˊ maˊ kya̱a̱yꜗ mahꜗ gaꜙløøyꜗ jmeeyꜙ taˊheꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 16 Taꜙ gaꜙnʉʉˉ ja̱ˉ, naˊjä̱ä̱ˉ dsaˉ chaˊnëˊ Jesús jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. Kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ gaꜙhlëëyhꜘ baˊ gaꜙhwë̱ë̱yꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ hiꜙ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱yꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ dsaˉ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ. 17 Mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙteꜗ heˉ gaꜙjähꜘ Isaía hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: “Hñiiyꜘ baˊ gaꜙka̱yꜗ nëˊ kiyhˈ läꜙjëꜙ dsooˊ jnänˋ, hiꜙ gaꜙko̱o̱yˈ läꜙjëꜙ dsooˊ jmɨˊwɨɨꜘ jnänˋ kaˉlähꜘ.” 18 Maˊ gaꜙjëëꜗ Jesús jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ maˊ tä̱ä̱hˊ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kiyhꜗ, gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ, heˉ gaꜙmiꜙlluˋ jnäähꜗ naˊmooꜘ mahꜗ ha̱a̱ˊ jnäähꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ taꜙ hngaahˋ ko̱ˉta̱a̱ˉ jmɨˉjʉʉhˉ. 19 Ja̱ˉgaˊ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Taˉjwohꜗ, nɨɨnˋ kya̱a̱hˊ hneˉ waˊ haˉ chaˉ haˉ jeeˊ gaꜙlloohꜘ. 20 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Chaˉ baˊ tooˉ jeeˊ gwɨ̱ɨ̱ˉ hyahˉ, chaˉ baˊ sɨɨˉ kihꜗ ta̱ˈ hi̱ˉ hë̱ë̱ꜙ gyʉʉhˈ. Pero Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ saꜙ chaˉ jeeˊ jä̱yˈ. 21 Jñahꜘ discípulo kya̱a̱yꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, kwaˊ jwëꜗ kinꜙ naˊha̱a̱nꜙ toˉnëˊ tääˋ kya̱a̱nꜙ, ja̱ˉgaˊ nɨɨnˋ kya̱a̱hˊ hneˉ. 22 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Ñaˉ baˊ hneˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Waˊ ha̱a̱ˈ baˊ dsaˉ naˉju̱u̱ˊ hlɨɨꜘ kya̱a̱ꜗ. 23 Läꜙ maˊ gaꜙheꜗ Jesús nehꜙ naˊmooꜘ, gaꜙnøøꜗ jnäähˈ discípulo ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 24 Niꜙ juuˈ gaˊ saꜙ chaˉ jaꜗ ko̱o̱ˉ lleꜘ täꜘ, gaꜙhɨɨꜘ gooˉ jwërte. Gaꜙhlu̱hꜗ jmɨɨˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙhaaˋ nehꜙ naˊmooꜘ. Pero maˉnaˉgwɨ̱ɨ̱ˉ baˊ Jesús. 25 Heˉja̱ˉ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ naˊcha̱a̱ˊ jnäähꜗ jeeˊ maˉnaˉgwɨ̱ɨ̱yˉ mahꜗ gaꜙchiihˊ jnäähꜗ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, lä̱ä̱ˋ jneˊ, maˉtøøhnˊ jeeˊ ju̱u̱ꜘ baˊ jneˊ laˉ. 26 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ: —¿Heˉlaˈ ga̱hꜗ hnähꜘ? Miihˉ goˉteˈ baˊ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙnooˉ Jesús, gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ gaꜙjä̱ꜘ tiiˊ lleꜘ hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ gaꜙjä̱ꜘ tiiˊ jmɨɨˉ. Läꜙja̱ˉ baˊ gaꜙjä̱ꜘ tiˊsɨ̱hꜘ gaꜙläꜙjëꜙ. 27 Peerꜙ gaꜙjëëˊ dsa̱hꜙ jnäähˈ, mahꜗ gaꜙjähˊ jnäähꜗ: —¿Hi̱i̱ˉ baˊ dsaˉ naˉ? Läꜙkye̱ˉ lleꜘ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ nʉʉhˊ kiyhˈ. 28 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙllaꜙnøøꜗ jnäähˈ taꜙ hngaahˋ ko̱ˉta̱a̱ˉ ja̱ˉ, jeeˊ laˈ hwaꜗ kihꜗ Gadara, yaꜙnääꜗ u̱u̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˊ jøøꜙ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kihꜗ, gaꜙmiꜙje̱e̱yꜚ Jesús. Dsaˉ heꜘ gaꜙhwë̱ë̱ˉ jeeˊ laˈ toˉhø̱ø̱ˉ kihꜗ hlɨɨꜘ. Hä̱ä̱yˈ jwërte, saꜙ maˊ kwayꜙ jwëˈ maˊ dsaˉngëëꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ taꜙ jwëꜘ ja̱ˉ. 29 Mahꜗ gaꜙhooyhꜗ ki̱ˉga̱a̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —¿Heeˉ baˊ kihˈ heˉ maˉñehꜗ jeeˊ tøøhˊ jnäähꜗ laˉ, hneˉ Jesús Jo̱o̱ꜘ Dio? ¿Cheˊ maˉñehꜗ mahꜗ heehˈ jnäähꜗ wɨɨꜘ jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉllooꜗ jmɨɨˊ? 30 Ʉ̱ʉ̱ꜘ miihˉ jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ ja̱ˉ, maˊ tä̱ä̱hˊ ko̱o̱ˉ nääꜗ ñeꜗ maˊ kuhˉ nuuˉ. 31 Gaꜙchu̱u̱ꜘ lleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ Jesús: —Cherˊmahꜗ gaꜙhwë̱ë̱hˋ jnäähꜗ, kwaˊ jwëꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ dsaˊtoohˊ jnäähꜗ kihꜗ ñeꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ ooꜙ. 32 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Goˉnääꜘ hnähꜘ ja̱ˉ. Mahꜗ gaꜙhwë̱ë̱yˉ, gaꜙnääyꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ tuhˉdsëꜗ ñeꜗ heꜘ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, läꜙjë̱ë̱ꜙ ñeꜗ heꜘ gaꜙkyʉ̱ʉ̱ꜗ. Maˊ gaꜙtë̱ë̱yꜘ ko̱o̱ˉ lleˊ hwaˈ, ko̱ˉdsooꜘ jwëˈ baˊ gaꜙsa̱a̱yꜗ chaˊjmɨɨˉ jʉʉhˉ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙju̱u̱yꜗ nehꜙ jmɨɨˉ. 33 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ hä̱ä̱˜ ñeꜗ, gaꜙnääꜗ koˉchihˊ chaˉhli̱i̱ꜙ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ naˊjmeeyhˊ juuˈ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ kihꜗ ñeꜗ, hiꜙ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ jøøꜙ lleꜘ hlɨɨhˈ kihꜗ. 34 Heˉja̱ˉ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, gaꜙhwë̱ë̱yˉ mahꜗ gaꜙnääyꜗ gaꜙmiꜙje̱e̱yꜚ Jesús. Maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ, gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱yhˊ mahꜗ waˊ lla̱a̱yhꜘ jeeˊ ja̱ˉ.
1 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙheꜗ Jesús kaˉlähꜘ nehꜙ naˊmooꜘ ngaayhꜗ taꜙ hngaahˋ ko̱ˉta̱a̱ˉ taꜙ jwɨɨˉ kiyhꜗ. 2 Maˊ gaꜙlla̱a̱yhꜗ ja̱ˉ, naˊjä̱ä̱ˉ dsaˉ chaˊnëyˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaahˊ hi̱ˉ saꜙ liihꜚ gooˉ tɨɨˊ naˉkya̱a̱ˈ nëˊ ji̱i̱ˊ. Maˊ gaꜙjëëꜗ Jesús dsooꜘ baˊ dsëꜗ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ hi̱ˉ saꜙ liihꜚ gooˉ tɨɨˊ: —Waˊ nøhˈ hohꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, maˉnaˉcheˊ baˊ läꜙjëꜙ dsoˊkyeˉ kyahꜗ. 3 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ ko̱ˉlla̱a̱ˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙjmeeꜘ hʉʉˊdsëˉ heˉ gaꜙhlëëhꜘ Jesús läꜙja̱ˉ heˉ gaꜙmiꜙkwa̱yhꜗ Dio baˊ ja̱ˉ. 4 Pero gaꜙläꜙliihꜚ baˊ Jesús heˉ hʉʉˊdsëˉ maˊ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: —¿Heˉlaˈ jmeehˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ hlɨɨhˈ läꜙnaˉ? 5 ¿Heeˉ gaˊ naˉ saꜙ jwë̱ë̱hˋ, la̱a̱hꜘ hnähꜘ? ¿Cheˊ heˉ chiihˊ jneˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaahˊ: “Maˉnaˉcheˊ dsoˊkyeˉ kyahꜗ”, o heˉ chiihˊ jnihꜘ: “Nooˉ, ki̱i̱ˈ ji̱i̱ˊ kyahˈ, mahꜗ gwa̱a̱hˉ”? 6 Heˉja̱ˉ jmeenˋ heˉ jwë̱ë̱hˋ gaˊ mahꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ, Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ baˊ naˉngëˈ jwëˈ jmɨˉgyʉʉꜙ mahꜗ cheyꜗ dsoˊkyeˉ kihꜗ dsaꜙ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ hi̱ˉ saꜙ liihꜚ gooˉ tɨɨˊ: —Jnäꜘ jwahnꜙ nooˉ, ki̱i̱ˈ ji̱i̱ˊ kyahˈ, gwa̱a̱hˉ chaˊnehꜙ kyahꜗ. 7 Heˉja̱ˉ gaꜙnooˉ dsaˉ heꜘ ngaayhꜗ chaˊnehꜙ kiyhꜗ. 8 Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ ngaahꜗ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ heꜘ, gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëyꜗ chaˉmiihˉ mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ jʉʉhˉ kihꜗ Dio, taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ gaꜙkwëëyhꜗ chaˉmiihˉ beꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ mahꜗ miˉhlä̱ä̱yꜘ dsaˉdsaahˊ. 9 Läꜙ maˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Matäˊ, hi̱ˉ maˊ gyaˈ nëˊtaˊ kihˈ ko̱o̱yˈ kuˊsɨhˉ. Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Ñaˉ waˊ jmeenˊ ko̱ˉjø̱hꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙnooyˉ, gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús. 10 Pero heˉ gaꜙlaꜗ. Maˊ gyaˈ Jesús kuhˉhɨ̱h˜ chaˊnehꜙ kihꜗ Matäˊ. Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ ko̱o̱ꜗ kuˊsɨhˉ hiꜙ jñahꜘ dsaˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ nëˊ mes˜ kuyhˉ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús hiꜙ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ. 11 Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ fariseo, hehꜗ gaꜙjmeeyꜘ läꜙja̱ˉ, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ jnäähˈ: —¿Heˉlaˈ kuhˉ taˉjwohꜗ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ naˉ hiꜙ kya̱a̱hˊ jñahꜘ dsaˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ? 12 Maˊ gaꜙnuuꜘ Jesús juuˈ ja̱ˉ mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Saꜙ jmeeꜙ biiꜗ tëꜙmë˜ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ, kihꜗ dsaˉdsaahˊ baˊ jmeeꜙ biiꜗ. 13 Goˉnääꜘ hnähꜘ miˉtë̱ë̱ˈ hnähꜘ hñaahꜗ heˉ hnøøꜗ jähꜙ juuˈ laˉ: “Hnoonꜗ waˊ läˉñihꜘ hohꜘ hnähꜘ baˊ, saꜙ hnoonꜗ heˉ jë̱ë̱hˈ hnähꜘ jahꜘ nëˊ naˊhyooꜘ”, gaꜙjähꜘ Dio. Saꜙ maˉjan˜ kihꜗ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ, kihꜗ hi̱ˉ chaˉ dsoˊkyeˉ kihꜗ baˊ maˉjan˜, mahꜗ waˊ dsaˉje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio. 14 Ja̱ˉgaˊ yaꜙnääꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ gaꜙnääˊ kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ, gaꜙmiꜙje̱e̱yꜚ Jesús mahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ: —¿Heˉlaˈ maꜙlaꜙ jnäähˈ baˊ kya̱a̱hˊ fariseo, ko̱ˉllaˉji̱i̱h˜ baˊ saꜙ kihˉhi̱hˉ jnäähꜗ jeeˊ ngɨɨˊ jnäähꜗ kihꜗ Dio, mahꜗ saꜙ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ discípulo kya̱a̱hꜗ? 15 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Saꜙ chaˉ tiˉmeehˉ dsëꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ dsaˉ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ gyaꜗ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ jeeˊ ja̱ˉ. Pero lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ waˊraˉ gaꜙlle̱e̱ˉ dsaˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ heꜘ. Maˊja̱ˉ gaˊ tʉˈ dsaˉ kya̱a̱yꜗ heˉ kuhˉhɨ̱h˜ mahꜗ chu̱u̱yꜗ kya̱a̱hˊ Dio. 16 Niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ saꜙ kwaꜙ kiyhꜗ tø̱ø̱yꜗ hmɨɨhˉ hmëëꜘ nëˊ hmɨɨhˉ maˉgyu̱hˉ. Jëëhꜘ, hmɨɨhˉ hmëëꜘ dsaˉdsu̱hˈ mahꜗ jmeeꜙ dsaˉgyiiꜙ hmɨɨhˉ maˉgyu̱hˉ chaˉgaˊmiihˉ. 17 Hiꜙ läꜙja̱ˉ, niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ saꜙ kwaꜙ kihꜗ chiyhꜗ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ hmëëꜘ nehꜙ looˉ maˉgyu̱hˉ. Cherˊmahꜗ gaꜙchihꜗ dsaˉ heˉ hmëëꜘ ja̱ˉ nehꜙ looˉ maˉgyu̱hˉ, cha̱hꜘ baˊ gyiiꜙ, jëëhꜘ saꜙ kwaꜗ jwëˈ ä̱ä̱ꜙ. Tʉ̱ʉ̱ꜙ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ hmëëꜘ hiꜙ he̱e̱ꜘ looˉ kaˉlähꜘ. Heˉja̱ˉ nehꜙ looˉ hmëëꜘ baˊ dsaˉhooˋ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ hmëëꜘ. Mahꜗ läꜙja̱ˉ baˊ miˉheeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ läꜙto̱ꜘ. 18 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ hlëëhꜙ gyihꜗ läꜙja̱ˉ, maˊ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉjø̱ø̱hˈ. Gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëˊ Jesús, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Gyʉ̱ʉ̱ˉ mëꜘ kya̱a̱nꜙ, ko̱o̱ˉ maˉju̱u̱ꜙ baˊ. Manˋ mahꜗ goˊkyehˉ goohˉ nëˊ kiyhˈ mahꜗ läꜙji̱i̱yhˊ —gaꜙjähꜘ dsaˉjø̱ø̱hˈ heꜘ. 19 Mahꜗ gaꜙnooˉ Jesús jeeˊ maˊ gyaˈ, gaꜙllaꜙlleyꜗ kaahˋ kihˈ dsaˉ heꜘ, hiꜙ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 20 Jeeˊ ngooyˈ ja̱ˉ, ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˉhyaˉ gyaꜙto̱ꜘ ji̱ˉñeˉ jëë˜ dsooˊ kihˈ, gaꜙllooyꜗ taꜙ kaˊluuˊ Jesús mahꜗ gaꜙsu̱ꜗ miihˉ chaˊgooyˉ chaˊhooˊ saˊhmɨɨhˉ kiyhꜗ. 21 Jëëhꜘ maˊ la̱a̱yꜘ: “Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ ko̱o̱ˉ të̱ë̱nꜗ su̱ꜗ miihˉ chaˊgoonꜙ saˊhmɨɨhˉ kiyhꜗ, hlä̱ä̱nꜘ goˉte˜.” 22 Maˊ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús hñiiꜘ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Waˊ jë̱ë̱ˉ hohꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ. Kihꜗ heˉ maˉläˉdsooꜘ hohꜘ kinꜙ, maˉhla̱a̱hꜘ baˊ hneˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙjä̱ꜗ goˉteˈ kihꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ. 23 Läꜙ maˊ gaꜙllooꜗ Jesús kihꜗ dsaˉjø̱ø̱hˈ heꜘ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ tëꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jʉʉꜙ luuꜘ hmaˉtaˉ, hiꜙ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ kɨˉhooh˜. 24 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ: —Hwë̱ë̱ˉ daˊ hnähꜘ jeeˊ laˉ. Chihˉmëꜘ naˉ saꜙ naˉju̱u̱ˊ, hi̱ˉ naˉgwɨ̱ɨ̱ˉ baˊ naˉ. Mahꜗ gaꜙmiꜙkwa̱hꜗ dsaˉ kihꜗ Jesús, maˊ gaꜙjäyhꜘ läꜙja̱ˉ. 25 Maˊ gaꜙhwë̱ë̱ˉ dsaˉ heꜘ taꜙ kaˊhneꜚ, gaꜙheyꜗ jeeˊ naˉkya̱a̱ˈ chihˉmëꜘ heꜘ. Gaꜙso̱o̱yhꜗ gooyˉ. Hiꜙ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙnooˉ chihˉmëꜘ heꜘ. 26 Läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ ja̱ˉ gaꜙnuuꜘ dsaˉ juuˈ ja̱ˉ. 27 Läꜙ maˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ, u̱u̱ꜗ dsaˉtʉʉˊ maˊ cha̱a̱ˉ kaahˋ kiyhˈ, chu̱u̱yꜘ kya̱a̱yhˊ: —¡Waˊ läˉñihꜘ hohꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, hneˉ la̱a̱hꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David! 28 Läꜙ maˊ gaꜙheꜗ Jesús chaˊnehꜙ, gaꜙmiꜙjä̱hꜙ dsaˉtʉʉˊ heꜘ kiyhꜗ, mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Cheˊ la̱a̱hꜘ hnähꜘ dsooꜘ lihnꜙ jmeenˋ heˉ naˉ? —Le̱hꜗ baˊ hneˉ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ —gaꜙjähꜘ dsaˉtʉʉˊ heꜘ. 29 Ja̱ˉgaˊ gaꜙchuyꜗ mɨˈnëˊ dsaˉtʉʉˊ heꜘ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Waˊ leꜘ kyahꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ maˉläˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kinꜙ. 30 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙnaꜘ mɨˈnëˊ läꜙu̱u̱ꜘ dsaˉtʉʉˊ heꜘ. Pero gaꜙta̱a̱hˉ Jesús juuˈ gaꜙchu̱u̱yꜘ chaˉmiihˉ kya̱a̱hˊ dsaˉtʉʉˊ heꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Saꜙ waˊ läˉñeˉ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ kihꜗ heˉ laˉ. 31 Pero läꜙko̱o̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱ˉ bihꜗ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙløøyꜗ hlëëyhꜗ kihꜗ Jesús läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ ja̱ˉ. 32 Ko̱o̱ˉ maˉhwë̱ë̱ˉ baˊ dsaˉtʉʉˊ heꜘ jeeˊ ja̱ˉ, maˊ gaꜙllaꜙnääꜗ dsaˉ hi̱ˉ jä̱ä̱ꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ kooˋ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. 33 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙlle̱e̱ˉ Jesús jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ, gaꜙløøꜗ hlëëhꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ kooˋ heꜘ. Peerꜙ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jëë˜ jeeˊ ja̱ˉ. —Ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ maˉjëëˊ jneˊ läꜙnaˉ hwaꜗ Israel laˉ —maˊ jäyhꜘ. 34 Pero dsaˉ fariseo maˊ jähꜘ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ baˊ naˉ kwaꜙ beꜘ kiyhꜗ mahꜗ hwë̱ë̱y˜ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. 35 Gaꜙngëëꜘ Jesús gaꜙläꜙka̱a̱ˉ jeeˊ hlaˉ jwɨɨˉ kaahˊ jwɨɨˉ mähˉ, maˊ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ nehꜙ gwahꜙ kihꜗ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, maˊ kwayꜙ juˈhmëëꜘ läꜙko̱o̱ˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, hiꜙ maˊ miˉhlä̱ä̱yꜘ dsaˉdsaahˊ hiꜙ maˊ jñuuyh˜ dsooˊ jmɨˊwɨɨꜘ kihꜗ dsaꜙ. 36 Läꜙko̱o̱ˉ häˊ maˊ jë̱ë̱y˜ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ dsaˉnääꜗ chaˊnëyˊ, gaꜙläꜙñihꜘ dsëyꜗ kihꜗ. Jëëhꜘ, maˊ naˉhë̱ë̱yˈ, gaꜙnääyꜗ naˉsaaˉ naˉjñeeyꜘ. Maˊ la̱a̱yˈ läꜙko̱hꜘ borrego hi̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ jʉʉˊ. 37 Heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, chaˉmiihˉ heˉ maˉleꜘ choohˊ jneˊ, pero miihˉ goˉteˈ baˊ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jmeeꜙ taˊ. 38 Heˉja̱ˉ chu̱u̱ˊ hnähꜘ chaˉmiihˉ kya̱a̱hˊ dsaˉjʉʉˊ taˊ mahꜗ che̱e̱yꜗ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ choohꜗ taˊ kiyhˈ.
1 Ja̱ˉgaˊ gaꜙtëëhꜗ Jesús läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ, gaꜙhña̱a̱yꜗ jnäähˈ mahꜗ jmeeˊ jnäähꜗ taˊ kiyhˈ. Heˉja̱ˉ gaꜙhñahꜗ jnäähˈ beꜘ heˉ hwë̱ë̱ˊ jnäähꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ, hiꜙ miˉhlä̱ä̱ꜘ jnäähˈ dsaˉ kihꜗ naˉkuˊ naˉngɨɨˈ dsooˊ. 2 Läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ jnäähˈ apóstole kya̱a̱yꜗ, maˊ che̱e̱ˉ jnäähˈ läꜙlaˉ: Toˉnëˊ heꜘ Simón hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Peeˊ, kya̱a̱hˊ Andreˊ ø̱ø̱yhꜚ, Jacobo heꜘ jo̱o̱ꜘ Zebedeo kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ ø̱ø̱yhꜚ, 3 Felipe heꜘ, kya̱a̱hˊ Bartolomé, Tamá heꜘ kya̱a̱hˊ Matäˊ hi̱ˉ maˊ ko̱o̱ꜗ kuˊsɨhˉ, Jacobo heꜘ jo̱o̱ꜘ Alfeo, kya̱a̱hˊ Lebeo hi̱ˉ maˊ tëëh˜ dsaˉ Tadeo, 4 Simón dsaˉ cananita heꜘ, kya̱a̱hˊ Juda Iscariote hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ Jesús. 5 Heˉja̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Jesús läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ jnäähˈ, mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, gaꜙjäyhꜘ: —Taꜙ goˉnääꜘ hnähꜘ taꜙ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, niꜙ taꜙ goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ jeeˊ jwɨɨˉ heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hwaꜗ Samária. 6 Goˉnääꜘ hnähꜘ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ judiu baˊ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱hꜘ borrego hi̱ˉ naˉhë̱ë̱ˈ. 7 Goˉnääꜘ hnähꜘ goˉkwaˊ hnähꜘ juuˈ laˉ: Maˉyaˉjä̱hꜙ heˉ jä̱ä̱ꜗ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. 8 Ja̱ˉ miˉhlä̱ä̱hˈ hnähꜘ hi̱ˉ dsaahˊ, ja̱ˉ chehꜘ hnähꜘ dsooˊ hmihꜗ høøꜚ, ja̱ˉ miˉji̱i̱hˊ hnähꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, ja̱ˉ hwë̱ë̱hˋ hnähꜘ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. Laˊ maˉhñah˜ baˊ hnähꜘ beꜘ naˉ, heˉja̱ˉ taꜙ ko̱o̱ꜘ hnähꜘ jñeehˈ hnähꜘ kihꜗ dsaꜙ. 9 ʼTaꜙ ka̱ˉ hnähꜘ kuˊnøøꜚ, kuuˊ tøøˉ, niꜙ ko̱o̱ˉ ñeˈ nøøꜘ. 10 Niꜙ taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ saˊtuhˉ kihꜗ chaˊjwëꜗ, niꜙ taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ jyohꜘ lë̱ë̱ˊ hmɨɨhˉ kyahꜗ hnähꜘ, niꜙ mɨɨˉ heˉ heehˈ hnähꜘ, niꜙ hmaˉhuꜚ kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ, lleˋ kihˈ hyoyhꜙ heˉ kuyhꜙ. 11 ʼWaˊ haˉ chaˉ haˉ jeeˊ gaꜙllaꜙnäähꜗ hnähꜘ, jwɨɨˉ kaahˊ jwɨɨˉ mähˉ, ja̱ˉ hnaahꜙ hnähꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ lluꜗ dsëꜗ mahꜗ jä̱hˈ hnähꜘ chaˊnehꜙ kiyhꜗ läꜙji̱i̱hˈ hwë̱ë̱hꜙ hnähꜘ jeeˊ ja̱ˉ. 12 Waˊraˉ gaꜙta̱a̱hˋ hnähꜘ chaˊnehꜙ kihꜗ dsaꜙ, ja̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ Dio kiyhꜗ. 13 Cherˊmahꜗ gaꜙhe̱e̱hˉ dsaˉ heˉ maˉjmeehˊ hnähꜘ Dio kiyhꜗ, jä̱ꜗ naˉjø̱ø̱ꜚ chaˊnehꜙ ja̱ˉ. Pero cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙhe̱e̱yhˉ, saꜙ läꜙjmääꜗ juuˈ heˉ maˉhlëëhˊ hnähꜘ ja̱ˉ. 14 Cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙhe̱e̱yhˉ hnähꜘ jeeˊ llaꜙnäähꜗ hnähꜘ hiꜙ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙnuuyꜘ juuˈ heˉ kye̱hˊ hnähꜘ, ja̱ˉ hwë̱ë̱hˉ hnähꜘ chaˊnehꜙ ja̱ˉ o jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. Ja̱ˉ hlahꜘ waˊhløøˉ heˉ naˉbeh˜ maˉtɨɨhˊ hnähꜘ. 15 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, chaˉgaˊmiihˉ wɨɨꜘ jëëꜗ dsaˉ kihꜗ jeeˊ jwɨɨˉ jeeˊ saꜙ he̱e̱yhꜙ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ jwɨɨˉ Sodoma kya̱a̱hˊ Gomorra waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jmeeˈ Dio jwiz˜. 16 ʼNʉʉˉ daˊ hnähꜘ, jnäꜘ che̱e̱nꜚ hnähꜘ la̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ borrego hi̱ˉ gaꜙnääˊ jeeˊ kihˈ jahꜘ hä̱ä̱ˈ. Hnøøꜗ le̱e̱hꜚ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ liihꜚ mɨɨhˉ, hiꜙ jmeeˊ hnähꜘ hwa̱a̱hˊ läꜙko̱hꜘ ja̱a̱ˉ juuˉ. 17 Le̱e̱hꜚ hnähꜘ. Jëëhꜘ, ngëëꜗ dsaˉ hnähꜘ kihꜗ dsaˉtaˊ. Jmiˊba̱a̱ꜗ dsaˉ hnähꜘ nehꜙ gwahꜙ kiyhꜗ. 18 Kwa̱a̱t˜ kihꜗ juuˈ kinꜙ ngëëꜗ dsaˉ hnähꜘ kihꜗ dsaˉtaˊ ka̱a̱hˊ mahꜗ kwahˈ hnähꜘ juˈdsooꜘ kinꜙ chaˊnëyˊ hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. 19 Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ ngëëˈ dsaˉ hnähꜘ kihꜗ dsaˉtaˊ, taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ haˉ läꜙ hlëëhˊ hnähꜘ o haˉ läꜙ juuˈ kwahˈ hnähꜘ. Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ hlëëhˊ hnähꜘ, Dio baˊ kwaˈ juuˈ haˉ läꜙ hlëëhˊ hnähꜘ. 20 Jëëhꜘ, ja̱ꜙ heꜘ hnähꜘ heˉ hlëëhˊ hnähꜘ. Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Tääˋ jnänˋ baˊ ja̱ˉ kwayꜗ juuˈ heˉ hlëëhˊ hnähꜘ. 21 ʼNgëëꜗ dsaˉ ø̱ø̱hꜚ kihꜗ dsaˉtaˊ mahꜗ jngëëhꜗ dsihꜘ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jmeeꜗ dsaˉ kihꜗ jo̱o̱ꜘ kaˉlähꜘ. Chihˉ te̱e̱ꜗ kya̱a̱hˊ choˈjmiiˉ läꜙji̱i̱hˈ liyhꜙ jngɨɨyhꜗ kihꜗ. 22 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jmeeꜗ naˉhøøhˊ kyahˈ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kinꜙ. Pero hi̱ˉ kwëëhꜗ dsëꜗ läꜙji̱i̱hˈ lla̱a̱ꜙ, hi̱ˉ heꜘ baˊ lä̱ä̱ꜘ. 23 Waˊraˉ gaꜙjmeehꜙ dsaˉ hnähꜘ, goˉnääꜘ hnähꜘ taꜙ jyohꜘ jeeˊ jwɨɨˉ. Jëëhꜘ maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, jä̱hꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉngëëhꜘ hnähꜘ läꜙka̱a̱ˉ jwɨɨˉ kihꜗ hwaꜗ Israel. 24 ʼSaꜙ jø̱ø̱hˈ gaˊ discípulo läꜙko̱hꜘ gaˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱yꜗ. Niꜙ moz˜, saꜙ jø̱ø̱yhˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ dsaˉjʉʉyˊ. 25 Le̱e̱ꜙ baˊ kihˈ discípulo jmeeyꜗ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ taˉjwohꜗ kya̱a̱yꜗ. Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ le̱e̱ꜙ baˊ kihꜗ moz˜ jmeeyꜗ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ dsaˉjʉʉyˊ. Hiꜙ cherˊmahꜗ dsaˉjʉʉˊ chaˊnehꜙ gaꜙtëëhꜗ dsaˉ Beelzebú, johꜘ gaˊ saꜙ jäyhꜙ kihꜗ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kiyhꜗ. 26 ʼHeˉ läꜙja̱ˉ, taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉ jmeehꜙ hnähꜘ. Jëëhꜘ, saꜙ chaˉ niꜙ miihˉ heˉ naˉjlëˉ, heˉ saꜙ läꜙjnäꜘ. Hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ naˉhmääˊ, lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ läꜙñeˉ dsaˉ. 27 Läꜙjëꜙ heˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ, hlëëhˊ hnähꜘ jeeˊ jnäꜘ waˊjeˉ. Hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ hñaahꜗ, wɨɨˊ hnähꜘ gyʉʉhˈ hneꜗ mahꜗ hlëëhˊ hnähꜘ ki̱ˉga̱a̱ˉ. 28 Taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ jngɨɨhꜙ jmɨˉngoꜗ. Hi̱ˉ heꜘ saꜙ leꜘ jngɨɨyhꜗ jmɨˉlleꜘ kyahꜗ hnähꜘ. Waˊ ga̱hꜙ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉ lihꜙ ta̱a̱hꜙ hnähꜘ chaˊjeˉ läꜙkye̱ˉ jmɨˉlleꜘ kyahꜗ hnähꜘ. 29 ¿Cheˊ saꜙ hnëë˜ dsaˉ u̱u̱ꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ ta̱ˈ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ ñeˈ nøøꜘ? Pero niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ heꜘ saꜙ leꜘ tä̱hꜙ hwaꜗ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙkwaꜘ Tääˋ jnänˋ jwëˈ. 30 Läꜙkye̱ˉ jñuˉ llehˊ hnähꜘ naˉheˈ gaꜙläꜙjëꜙ kihꜗ Dio. 31 Heˉja̱ˉ jwahnꜙ, taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ. Kye̱e̱ꜘ gaˊ hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ jwë̱ë̱ꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ ta̱ˈ. 32 ʼCherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙmiꜙjnääˉ hñiiꜘ la̱a̱yꜗ kya̱a̱nꜙ chaˊnëˊ dsaˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ miˊjnääꜗ jnihꜘ chaˊnëˊ Tääˋ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ gyaꜗ yaꜙjwɨɨꜗ. 33 Pero cherˊmahꜗ hi̱ˉ hmäꜙ juuˈ heˉ la̱a̱yꜗ kya̱a̱nꜙ chaˊnëˊ dsaˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jmeenˋ kiyhˈ kaˉlähꜘ chaˊnëˊ Tääˋ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ gyaꜗ yaꜙjwɨɨꜗ. 34 ʼTaꜙ waˊ la̱a̱hꜘ hnähꜘ, maˉjan˜ mahꜗ jmeenˋ hɨɨˈ tiiˊ kihˈ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Saꜙ maˉjan˜ mahꜗ hɨɨꜗ tiiˊ. Maˉjan˜ mahꜗ llanˋ hniiˉ baˊ. 35 Maˉjan˜ llanˋ hniiˉ mahꜗ te̱e̱ꜗ jo̱o̱yꜘ kya̱a̱hˊ jmiiyˉ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ chihˉmëꜘ kya̱a̱hˊ chooyꜗ hiꜙ maˊjo̱o̱yꜘ kya̱a̱hˊ maˉchooyˈ. 36 Heꜘ baˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ ko̱o̱ˉ chaˊnehꜙ, jmeeyꜗ naˉhä̱ä̱yhˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ. 37 Hi̱ˉ hnääꜗ choˈjmiiˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ jnäꜘ, saꜙ høøꜙ kwa̱a̱t˜ le̱e̱yꜘ dsaˉ kya̱a̱nꜙ. Hi̱ˉ hnääꜗ jo̱ˉñʉʉhꜚ jo̱ˉmɨɨyꜚ läꜙko̱hꜘ gaˊ jnäꜘ, saꜙ høøꜙ kwa̱a̱t˜ le̱e̱yꜘ dsaˉ kya̱a̱nꜙ. 38 Hi̱ˉ saꜙ jä̱ä̱ꜙ cruꜚ kya̱a̱ꜗ mahꜗ jmeeyꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, saꜙ kwaꜙ kinꜙ le̱e̱yꜘ dsaˉ kya̱a̱nꜙ. 39 Hi̱ˉ hnoohˉ haˉ läꜙ jeeˊ läꜙcha̱a̱yˉ lluꜗ, hi̱ˉ heꜘ ju̱u̱ꜘ baˊ. Pero hi̱ˉ kwa̱a̱˜ hñiiꜘ ju̱u̱ꜘ kwa̱a̱t˜ kinꜙ, hi̱ˉ heꜘ baˊ lä̱ä̱ꜘ. 40 ʼHi̱ˉ he̱e̱hˉ hnähꜘ, jnäꜘ baˊ heꜘ maˉhe̱e̱yhˉ. Hiꜙ hi̱ˉ he̱e̱hˉ jnäꜘ, maˉhe̱e̱yhˉ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ baˊ ja̱ˉ. 41 Hi̱ˉ he̱e̱hˉ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio, kihꜗ heˉ naˉhña̱a̱yˊ kihˈ Dio, hyoyhꜙ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ hyohꜙ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ ja̱ˉ. Hi̱ˉ he̱e̱hˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ, kihꜗ heˉ la̱a̱yꜗ dsaˉ llu̱u̱ꜗ, hyoyhꜙ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ hyohꜙ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ heꜘ. 42 Waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hi̱ˉ kwëëh˜ ko̱o̱ˉ vas jmɨˉdsëꜚ gyʉhꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ pihˈ laˉ, kihꜗ heˉ la̱a̱yꜗ discípulo kya̱a̱nꜙ, maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, hyoyhꜙ baˊ jñeeyˈ.
1 Maˉngëëꜘ maˉjmeeꜘ Jesús madaꜚ läꜙlaˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, yaꜙhë̱ë̱yꜗ ngooyꜗ naˊhlë̱ë̱yhˊ dsaˉ, hiꜙ naˊkwayˉ juuˈ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ kihꜗ dsaˉgoo˜ jnäähˈ. 2 Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ maˊ hä̱ä̱ˊ nehꜙñeˈ. Maˊ gaꜙnuuyꜘ läꜙjëꜙ heˉ maˊ jmeeꜙ Cristo, gaꜙche̱e̱yꜗ u̱u̱ꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ, 3 mahꜗ naˊngɨɨyˊ juuˈ kihꜗ Jesús: —¿Cheˊ hneˉ heꜘ hi̱ˉ nøøꜘ juuˈ jäꜙ o cheˊ jä̱ä̱ˊ jnäähꜗ jñahꜘ? 4 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Goˉnääˊ hnähꜘ, mahꜗ goˉjmeehˋ juuˈ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ läꜙjëꜙ heˉ nuuhˉ hnähꜘ hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ jëëhꜘ hnähꜘ laˉ. 5 Hi̱ˉ tʉʉˊ maˉjëëy˜ baˊ, hi̱ˉ jluuhˊ maˉgaꜙnääyˊ baˊ, maˉla̱a̱ꜘ baˊ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ dsooˊ hmihꜗ høøꜚ, hi̱ˉ gwɨɨˋ maˉnuuyˉ baˊ, hi̱ˉ maˉju̱u̱ꜙ maˉläˉji̱i̱yhˋ baˊ, hiꜙ hi̱ˉ täˉñeeꜘ maˉnuuˉ bihꜗ juˈhmëëꜘ. 6 Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ to̱ꜗ dsëꜗ kwa̱a̱t˜ kinꜙ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 7 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnääˋ discípulo kya̱a̱ꜗ Jwa̱a̱ꜚ, gaꜙløøꜗ Jesús hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ mahꜗ läˉdsooh˜ dsëyꜗ haˉ läꜙ maˊ la̱a̱yˈ. Gaꜙjäyhꜘ: —¿Haˉ läꜙ la̱a̱ꜗ hi̱ˉ naˊnäähˈ hnähꜘ naˊjë̱ë̱hˋ hnähꜘ jeeˊ ooꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ? ¿Cheˊ maˊ la̱a̱yˈ läꜙko̱hꜘ hmaˉtahˉ heˉ gwaˉgya̱a̱˜ lleꜘ? 8 ¿Cherˊmahꜗ saꜙ la̱a̱yꜗ läꜙja̱ˉ hi̱ˉ naˊjë̱ë̱hˋ hnähꜘ, haˉ baˊ läꜙ la̱a̱yꜗ ja̱ˉ? ¿Cheˊ maˊ la̱a̱yˈ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˊ kë̱hˉ hmɨɨhˉ lluꜗ? Ñeˊ baˊ jneˊ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ kë̱hˉ hmɨɨhˉ lluꜗ, hi̱ˉ heꜘ tä̱ä̱hˊ chaˊnehꜙ kihꜗ rey baˊ. 9 Heˉja̱ˉ, ¿heeˉ baˊ la̱a̱ˈ hi̱ˉ naˊjë̱ë̱hˋ hnähꜘ? ¿Cheˊ la̱a̱yˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio? Jnäꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ la̱a̱yꜗ baˊ. Hiꜙ maꜙraꜙ heˉ la̱a̱yꜗ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ jñahꜘ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. 10 Jëëhꜘ, Jwa̱a̱ꜚ heꜘ hi̱ˉ naˉsɨɨˉ kihꜗ läꜙlaˉ: Che̱e̱nꜚ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaˉkwaꜙ juuˈ kinꜙ. Hi̱ˉ heꜘ dsooꜗ taꜙ chaˊnëhˊ mahꜗ miˉlluyꜗ jwëˈ kyahꜗ. 11 ʼMaꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Jeeˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ kihꜗ dsaˉmëꜘ, saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ. Pero hi̱ˉ la̱a̱ꜗ mähꜗ gaˊ kihˈ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ, hi̱ˉ heꜘ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ Jwa̱a̱ꜚ. 12 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ jaˈ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ, läꜙji̱i̱hˈ naꜗ, heˉ wɨɨꜘ baˊ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. Dsaˉ hä̱ä̱ˈ kwayꜙ beꜘ dsaˉta̱a̱yhˋ jeeˊ ja̱ˉ. 13 Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ lloꜘjooꜗ, kweeˉ baˊ laˈ juuˈ kiyhꜗ heˉ gaꜙkwayꜘ, hiꜙ läꜙja̱ˉ ley kaˉlähꜘ läꜙji̱i̱hˈ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ. 14 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ, Jwa̱a̱ꜚ heꜘ la̱a̱yꜗ Elía hi̱ˉ nøøꜘ juuˈ jäꜙ. 15 Hi̱ˉ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ, waˊ he̱e̱yhˉ. 16 ʼJwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ haˉ läꜙ ko̱hꜘ la̱a̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ. Cha̱a̱yhˉ miihˉ läꜙko̱hꜘ chihˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeˊhmoohˊ hi̱ˉ tiˉchooꜙ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ. 17 Jäyhꜘ: “Maˉjʉʉˊ jnäähꜗ su̱ꜚ heˉ jmeeꜙ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ luuꜘ hmaˉtaˉ pero saꜙ gaꜙhiihꜘ hnähꜘ maˊ jmeehꜗ hnähꜘ ja̱ˊ. Maˉhäˊ jnäähꜗ su̱ꜚ heˉ tiˉmeehˉ dsëꜗ, niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ maˉhoohˊ hnähꜘ”, jähꜘ chihˉ heꜘ sɨɨyhꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ. 18 ʼLäꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ jmeeꜙ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ. Jëëhꜘ, jaꜗ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ gaꜙkuhˉ gaꜙhɨ̱hꜗ miihˉ goˉteˈ mahꜗ maˊ jähꜘ dsaˉ kiyhꜗ: “Kye̱yˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ.” 19 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, jaꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ hi̱ˉ kuhˉhɨ̱h˜ naˊteeˋ kihˈ mahꜗ jähꜘ dsaˉ kiyhꜗ: “Jla̱a̱ˊ ngëëˈ, mahꜗ llaˊhe̱e̱yhꜚ. Jwa̱yhꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ, la̱a̱yꜗ omeꜚ kya̱a̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ toohˉ taˊ”, jähꜘ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ. Pero kya̱a̱hˊ heˉ jmeeꜙ Dio, lii˜ lluꜗ baˊ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. 20 Ja̱ˉgaˊ gaꜙløøꜗ Jesús jʉʉh˜ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jwɨɨˉ jʉʉhˉ jeeˊ gaꜙjmeeyꜘ chaˉmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ. Niꜙ läꜙja̱ˉ, saꜙ gaꜙje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio. Heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: 21 —¡Peerꜙ jwɨɨ˜ hnähꜘ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jwɨɨˉ Corazín! ¡Peerꜙ jwɨɨ˜ hnähꜘ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jwɨɨˉ Betsaida! Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ maˉjëëꜙ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ Tiro kya̱a̱hˊ jwɨɨˉ Sidón haˉ läꜙ laꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ maˉjmeenꜗ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, maˉlɨhꜘ saꜙ gaꜙje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio, maˊ kë̱yhꜙ hmɨɨhˉ jwäꜘ hiꜙ maˊ su̱yˈ hñiiyꜘ tʉˊjwaˉ, jmeeyꜙ lii˜ heˉ tiˉmeehˉ dsëyꜗ. 22 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, waˊraˉ gaꜙtëꜘ jmɨɨˊ jeeˊ leꜘ jwiz˜, chaˉgaˊmiihˉ wɨɨꜘ jëëhˈ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Tiro kya̱a̱hˊ Sidón. 23 Hnähꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Capernaum, jmeehˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ heˉ të̱ë̱hꜗ hnähꜘ gyʉʉhˈ. Pero ñiihˊ gaˊ kihˈ chaˊjeˉ goˊnäähˈ hnähꜘ. Jëëhꜘ, waˊraˉ jähꜘ kihꜗ jwɨɨˉ Sodoma gaꜙjmeenꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ maˉjmeenꜗ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, läꜙ maˉhlaˉ ja̱ˉbaˊ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ. 24 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ leꜘ jwiz˜, chaˉgaˊmiihˉ wɨɨꜘ jëëhˈ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ jëëꜗ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Sodoma. 25 Hor˜ ja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ Dio: —Kwanꜙ tiˊhmaahˊ kyahˈ Tääˋ kya̱a̱nꜙ, hneˉ la̱a̱hꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kihꜗ gyʉʉhˈ hwaꜗ, jëëhꜘ gaꜙhmähˊ läꜙjëꜙ juuˈ laˉ kihꜗ hi̱ˉ kyʉʉh˜ hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ ngëëꜘ. Mahꜗ gaꜙmiꜙjnäähˈ juuˈ kyahꜗ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱hꜘ ja̱a̱ˉ chihˉmähꜗ. 26 Jëëhꜘ, gaꜙtɨhꜗ baˊ hohꜘ jmeehˈ läꜙja̱ˉ, Tääˋ. 27 ʼGaꜙläꜙjëꜙ goˉte˜ baˊ gaꜙtoohˉ Tääˋ kya̱a̱nꜙ goonꜙ. Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ kyu̱u̱ꜙ Jo̱o̱ꜘ Dio, maꜙlaꜙ Tääˋ baˊ kyu̱u̱ꜙ jnäꜘ. Niꜙ saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ kyu̱u̱ꜙ Tääˋ. Maꜙlaꜙ jnäꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Jo̱o̱yꜘ baˊ kyu̱u̱ꜙ jnihꜘ, hiꜙ läꜙja̱ˉ läꜙkyu̱u̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ hnoonꜗ miˊjnäänꜗ kihꜗ. 28 ʼLäꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ hi̱ˉ maˉhwa̱a̱ꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ dsaˉngëëꜘ hnähꜘ, yaˉnääꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ mahꜗ jmeenˋ te̱e̱hˊ hohꜘ hnähꜘ. 29 Waˊ kye̱nˊ ko̱ˉjø̱hꜘ hmaˉyu˜ kinꜙ mahꜗ miˊtë̱ë̱ꜗ hnähꜘ kinꜙ. Jëëhꜘ, hwa̱a̱ˊ baˊ jnäꜘ, mahꜗ jø̱hˉ dsënꜙ kaˉlähꜘ. Läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ ka̱hˈ gaˊ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ haˉ läꜙ leꜘ kyahꜗ hnähꜘ. 30 Jëëhꜘ saꜙ hiiˉ hmaˉyu˜ kinꜙ, niꜙ saꜙ jwë̱ë̱hˋ madaꜚ heˉ jmeenˋ kyahˈ hnähꜘ.
1 Ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ, gaꜙngëëꜘ Jesús jeeˊ maˊ naˉjnääˊ chaahˈ trigo mahꜗ jaꜗ gaꜙläꜙkya̱hꜙ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ. Heˉja̱ˉ gaꜙløøˊ jnäähꜗ hnäˊ jnäähꜗ miihˉ saˊgwa̱hꜘ trigo mahꜗ gaꜙkihˊ jnäähꜗ. 2 Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ fariseo läꜙko̱o̱ˉ maˊ jmeeˉ jnäähˈ, gaꜙjäyhꜘ: —Jëëˋ daˊ haˉ läꜙ jmeeꜙ discípulo kya̱a̱hꜗ heˉ saꜙ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jneˊ jmeenˊ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ —gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ Jesús. 3 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Cheˊ saꜙ maˉhehˉ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ David ko̱o̱ˉ häˊ, läꜙ maˊ jaˈ kyo̱yhꜙ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˊ gaꜙnääˊ kya̱a̱yhˊ? 4 Gaꜙheyꜗ nehꜙ gwahꜙ mahꜗ gaꜙkuyhˉ heˊñiihꜚ heˉ maˉnaˉjø̱ø̱ꜚ heˉ saꜙ lleˋ kihˈ maˊ kuyhꜙ hiꜙ gaꜙkwëëyhꜗ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnääˊ kya̱a̱yhˊ. Jëëhꜘ, maꜙlaꜙ jmiˉdsaˉ baˊ maˊ naˉngëˈ jwëˈ kuyhꜙ heˊñiihꜚ ja̱ˉ. 5 ¿Cheˊ saꜙ maˉhehˉ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ nëˊ ley kihꜗ Moisé? Jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ gaꜙjmeeꜘ baˊ jmiˉdsaˉ taˊ nehꜙ gwahꜙ, pero saꜙ maˊ laˈ dsoˊkyeˉ heˉ maˊ jmeeyꜙ läꜙja̱ˉ. 6 Jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, jeeˊ laˉ chehꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ kye̱e̱ꜘ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ gwahꜙ ja̱ˉ. 7 Saꜙ ñehˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ hnøøꜗ jähꜙ juuˈ laˉ: “Hnoonꜗ waˊ läˉñihꜘ hohꜘ hnähꜘ baˊ, saꜙ hnoonꜗ heˉ jë̱ë̱hˈ hnähꜘ jahꜘ nëˊ naˊhyooꜘ.” Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ maˉläˉngëëhꜘ hnähꜘ juuˈ naˉ, saꜙ maˊ bä̱ä̱hˊ hnähꜘ dsooˊ, hi̱ˉ saꜙ chaˉ heˉ maˉjmeeꜘ niꜙ miihˉ. 8 Heˉ läꜙja̱ˉ, Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ baˊ naˉngëˈ jwëˈ jmeeyꜗ hihꜙ, heeˉ naˉ heˉ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jmeeꜗ dsaˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ. 9 Yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ, ngooyꜗ mahꜗ gaꜙheyꜗ nehꜙ gwahꜙ mähˉ kihꜗ dsaˉ judiu. 10 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˉläˉki̱i̱ꜙ ko̱o̱ˉ maˉgooˉ. Mahꜗ gaꜙngɨɨꜘ dsaˉ fariseo juuˈ kihꜗ Jesús: —¿Cheˊ naˉngëˈ jneˊ jwëˈ miˊhlä̱ä̱ꜗ jneˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaahˊ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ? —gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ Jesús. Heˉ maˊ hnooyhˉ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ hnëëyˈ baˊ ja̱ˉ. 11 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ hnähꜘ chehꜗ ja̱a̱ˉ borrego kihꜗ mahꜗ tä̱yhꜙ ko̱o̱ˉ chaˊsɨɨˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ, ¿cheˊ saꜙ dsooꜗ hi̱ˉ heꜘ mahꜗ dsaˉlle̱e̱yꜙ? 12 ¿Johꜘ gaˊ saꜙ kye̱e̱ꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ ja̱a̱ˉ borrego? Kihꜗ heˉja̱ˉ, naˉngëˈ jneˊ jwëˈ jmeenˊ heˉ lluꜗ, jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ —gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ. 13 Ja̱ˉgaˊ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉdsaahˊ heꜘ: —Nɨɨhˋ daˊ maˉgoohˉ. Mahꜗ gaꜙnɨɨyhꜗ maˉgooyˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, gaꜙjä̱ꜗ lluꜗ goˉte˜ läꜙko̱o̱ˉ maˊ laˈ jyohꜘ maˉgooyˉ. 14 Maˊ gaꜙhwë̱ë̱ˉ dsaˉ fariseo heꜘ gaꜙnääˋ, gaꜙta̱a̱yhˋ juuˈ kweeˉ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ jngëëyhˈ Jesús. 15 Gaꜙläꜙliihꜚ Jesús heˉ hʉʉˊdsëˉ maˊ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ ngooyꜗ taꜙ jeeˊ jyohꜘ baˊ. Peerꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙllaꜙlleꜗ kaahˋ kiyhˈ. Hiꜙ maˊ miˉhlä̱ä̱yꜘ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉdsaahˊ. 16 Heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙhla̱a̱ꜘ heꜘ: —Taꜙ koohꜘ hnähꜘ juuˈ kya̱a̱hˊ niꜙ ja̱a̱ˉ. 17 Läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ mahꜗ läꜙteꜗ juuˈ heˉ gaꜙkwaꜘ Isaía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: 18 Hi̱i̱ꜚ laˉ hi̱ˉ gaꜙhña̱a̱nꜙ jmeeꜗ taˊ kinꜙ. Hi̱i̱ꜚ laˉ hi̱ˉ hnaanꜙ hi̱ˉ cha̱a̱nˉ lluꜗ kya̱a̱hˊ. Jmeenˋ jä̱ˈ jmɨˉlleꜘ kinꜙ nëˊ kiyhˈ. Mahꜗ kwayꜗ juˈdsooꜘ läꜙka̱a̱ˉ läꜙjʉhꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ. 19 Saꜙ tiˊchooyꜗ juuˈ kya̱a̱hˊ niꜙ ja̱a̱ˉ, saꜙ taˊhooyhꜗ, niꜙ saꜙ hlëëyhꜗ ki̱ˉga̱a̱ˉ chaˊjwëꜗ jʉʉhˉ. 20 Jmeeyꜗ jø̱hˉ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ hmaˉtahˉ heˉ ngooꜗ dsaˉjøøꜘ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ waˊjeˉ heˉ maˉngooꜗ dsaˉʉʉꜙ. Läꜙja̱ˉ jmeeyꜗ läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ läꜙjnäꜘ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ maˉlɨh˜. 21 Mahꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ, ka̱ꜗ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kiyhꜗ. 22 Ja̱ˉgaˊ naˊjä̱ä̱ˉ dsaˉ chaˊnëˊ Jesús ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. Maˊ la̱a̱yˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ tʉʉˊ hiꜙ maˊ ka̱a̱yˋ kaˉlähꜘ. Gaꜙmiꜙhlä̱ä̱ꜘ Jesús dsaˉ heꜘ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙløøyꜗ jëëy˜ hiꜙ gaꜙløøyꜗ hlëëyhꜙ. 23 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ. Mahꜗ maˊ ngɨɨyꜙ juuˈ kihꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ: —¿Cheˊ saꜙ la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David dsaˉ naˉ? —maˊ jäyhꜘ. 24 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ fariseo heˉ maˊ jmä̱ä̱y˜ jø̱ø̱hˈ Jesús, gaꜙjäyhꜘ: —Dsaˉ naˉ hwë̱ë̱˜ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Beelzebú, dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. 25 Maˊ kyʉʉh˜ baˊ Jesús heˉ hʉʉˊdsëˉ maˊ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ ko̱o̱ˉ hwaꜗ, cherˊmahꜗ te̱e̱y˜ kya̱a̱hˊ heꜘ baˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ, heˉ miˉlla̱a̱yꜙ hñiiyꜘ baˊ ja̱ˉ. Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ jʉʉhˉ o hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ ko̱o̱ˉ chaˊnehꜙ, cherˊmahꜗ te̱ˉjë̱ë̱yꜘ, saꜙ gwë̱ë̱yꜗ. 26 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ kihꜗ Tanaˊ, cherˊmahꜗ hwë̱ë̱y˜ heꜘ baˊ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ, heˉ jmeeyꜙ hniiˉ kihꜗ hñiiyꜘ baˊ ja̱ˉ. Heˉja̱ˉ, ¿haˉ läꜙja̱ˉ miˉheeyꜙ kya̱a̱hˊ taˊ kiyhˈ? 27 Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ jnäꜘ hwë̱ë̱nˊ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ jʉʉˊ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ, ¿haˉ baˊ kihˈ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ, hi̱ˉ baˊ kihˈ beꜘ hwë̱ë̱y˜ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ? Heꜘ baˊ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ naˉ, miˉjnääyꜙ heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ. 28 Pero cherˊmahꜗ jnäꜘ hwë̱ë̱nˊ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio, heˉ ja̱ˉ jmeeꜙ lii˜ heˉ maˉngooꜗ jmeeꜙ Dio hihꜙ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ baˊ ja̱ˉ. 29 ¿Haˉ läꜙ leꜘ dsaˉheꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ chaˊnehꜙ kihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ be̱e̱ꜘ, mahꜗ hɨ̱ɨ̱yꜗ heˉ chaˉ kiyhꜗ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙhñu̱u̱yꜗ toˉnëˊ? Jmeeꜙ biiꜗ hñu̱u̱yꜗ, ja̱ˉgaˊ leꜘ hwëëyꜗ läꜙjëꜙ heˉ llaꜙ dsëyꜗ. 30 Hi̱ˉ saꜙ jwa̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, heˉ hneeyˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ baˊ ja̱ˉ. Hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ mahꜗ te̱e̱hnˊ dsaˉ, heˉ jmeeyꜙ dsaˉläˉø̱ø̱ꜘ dsaˉ kinꜙ baˊ ja̱ˉ. 31 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, jmeeꜗ baˊ Dio jø̱hˉ dsëꜗ kihꜗ läꜙjëꜙ dsoˊkyeˉ heˉ jmeeꜙ dsaˉ. Hiꜙ jmeeyꜗ jø̱hˉ dsëyꜗ kihꜗ läꜙjëꜙ juuˈ wɨɨꜘ heˉ hlëëhꜙ dsaˉ. Pero cherˊmahꜗ gaꜙhlëëhꜘ dsaˉ wɨɨꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio, saꜙ jmeeyꜗ jø̱hˉ dsëyꜗ. 32 Jmeeꜗ baˊ Dio jø̱hˉ dsëꜗ kihꜗ hi̱ˉ hlëëhꜙ wɨɨꜘ kihꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. Pero hi̱ˉ hlëëhꜙ wɨɨꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, moꜙsoꜙ jmeeyꜗ jø̱hˉ dsëyꜗ kiyhꜗ, niꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, niꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ heˉ naꜗ gaˊ jäꜙ. 33 ʼCherˊmahꜗ gaꜙjñeeˊ jneˊ ko̱o̱ˉ chaahˈ hmaˉ lluꜗ, kwaꜗ mɨɨˈ heˉ lluꜗ. Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙjñeeˊ jneˊ ko̱o̱ˉ chaahˈ hmaˉ hlɨɨhˈ, kwaꜗ mɨɨˈ heˉ hlɨɨhˈ. Mɨɨˈ kihꜗ jmeeꜙ lii˜ haˉ läꜙ laꜗ chaahˈ hmaˉ. 34 Maꜙraꜙ hi̱ˉ heꜘ jo̱o̱ꜘsɨɨhˊ mɨɨhˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ. ¿Haˉ läꜙ leꜘ hlëëhˊ hnähꜘ juuˈ lluꜗ mahꜗ hlë̱ë̱hˈ baˊ hnähꜘ? Jëëhꜘ, heˉ naˉmahꜘ nehꜙ tuhˉdsëꜗ dsaˉ, heˉ ja̱ˉ baˊ hlëëyhꜙ. 35 Dsaˉ llu̱u̱ꜗ hlëëyhꜙ heˉ lluꜗ heˉ naˉmahꜘ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ. Dsaˉ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ, hlëëyhꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ naˉmahꜘ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ. 36 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jmeeˈ Dio jwiz˜, ngɨɨyhꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsaꜙ kihꜗ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ saꜙ jmääꜗ taˊ heˉ hlëëyhꜙ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ tä̱ä̱yhˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 37 Kya̱a̱hˊ ja̱ˉbaˊ juuˈ heˉ hlëëhˊ, yaˉhë̱ë̱hˈ llu̱u̱ꜗ o yaˉhë̱ë̱hˈ kya̱a̱hˊ dsoˊjwɨɨꜘ. 38 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ dsaˉ fariseo gaꜙsɨɨyhꜙ Jesús: —Taˉjwohꜗ, hnøøˉ jnäähˈ jëëˊ jnäähꜗ jmeehˈ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ. 39 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Heˉ baˊ cheˉ hlë̱ë̱hˈ hnähꜘ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ, saꜙ miˉtehˋ hnähꜘ kihꜗ Dio mahꜗ ngɨɨhˊ hnähꜘ jmeenˋ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ. Heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ läꜙko̱hꜘ gaꜙlaꜗ kihꜗ Joná hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, maꜙlaꜙ heˉ ja̱ˉ baˊ heehnꜚ hnähꜘ. 40 Jëëhꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjä̱ꜘ Joná hnëˉ jmɨɨˊ hnëˉ hwëˈ nehꜙ tuhˉ hmoohˉ jø̱ø̱hˈ heꜘ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ jä̱ꜗ hnëˉ jmɨɨˊ hnëˉ hwëˈ naˉha̱a̱ˈ nehꜙ hwaꜗ. 41 Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jmeeˈ Dio jwiz˜ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˈ, maˊja̱ˉ nooˉ dsaˉ Nínive jeeˊ tä̱ä̱yhˊ mahꜗ bä̱ä̱yhꜙ hnähꜘ dsooˊ. Jëëhꜘ, gaꜙje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ heˉ naˊkwaˉ Joná hiꜙ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ laˉ, cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ Joná. 42 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jmeeˈ Dio jwiz˜ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˈ, jmɨɨˊ ja̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ hihꜙ hwaꜗ taꜙ kye̱ꜗ, nooyꜙ jeeˊ gyayˈ mahꜗ bä̱ä̱yhꜙ hnähꜘ dsooˊ. Jëëhꜘ, dsaˉmëꜘ heꜘ jaꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ jwërte mahꜗ maˊ nuuyˈ haˉ läꜙ laꜗ heˉ maˊ kyʉʉh˜ Salomón, hiꜙ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ laˉ, cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ Salomón. 43 ʼWaˊraˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ ja̱a̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ, dsooyꜗ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ laˈ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ dsaˉhnøøyhꜙ haˉ jeeˊ te̱e̱yhꜙ dsëyꜗ mahꜗ saꜙ jnøøyhˈ. 44 Ja̱ˉgaˊ jmeeyˈ hʉʉˊdsëˉ: “Naahnꜚ chaˊnehꜙ kinꜙ jeeˊ yaꜙhë̱ë̱nꜗ.” Hiꜙ waˊraˉ gaꜙlla̱a̱yhꜗ jeeˊ ja̱ˉ, saꜙ cha̱a̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ, naˉhyahˊ hiꜙ naˉlɨɨˊ lluˈ. 45 Ja̱ˉgaˊ dsooy˜ dsaˉhnääyhꜙ jñahꜘ gaˊ gye̱e̱ˈ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ hñiiyꜘ mahꜗ dsaˉta̱a̱yhˋ ko̱ˉjø̱hꜘ jeeˊ ja̱ˉ. Hlɨɨhˈ gaˊ leꜘ kihꜗ dsaˉ heꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ maˊ la̱a̱yˈ jä̱ä̱ꜗ. Läꜙja̱ˉ leꜘ kaˉlähꜘ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˈ. 46 Chehꜗ gaˊ Jesús kwayꜙ juuˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ, maˊ gaꜙllooꜗ chooyꜗ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱yhꜚ, maˊ hnøøyˈ maˊ hlëëyhˈ kya̱a̱hˊ Jesús. Pero kaˊhneꜚ baˊ gaꜙjø̱ø̱yꜗ. 47 Ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ chehˈ jeeˊ ja̱ˉ, naˊjmeeyhˊ juuˈ kihꜗ Jesús: —Hi̱i̱ꜚ maaˋ kya̱a̱hˈ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ tä̱ä̱hˊ kaˊhneꜚ, hnøøyꜗ llayꜗ juuˈ kya̱a̱hˊ hneˉ. 48 Mahꜗ gaꜙje̱e̱yhˉ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙjmeehꜗ juuˈ heꜘ: —¿Hi̱i̱ˉ naˉ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ maaˋ kya̱a̱nꜙ? ¿Hi̱i̱ˉ naˉ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ ø̱ø̱hnꜗ? 49 Mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ lii˜ kya̱a̱hˊ gooyˉ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ discípulo kya̱a̱yꜗ mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Hi̱ˉ laˉ baˊ heꜘ maaˋ kya̱a̱nꜙ, hi̱ˉ laˉ baˊ heꜘ ø̱ø̱hnꜗ. 50 Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙ hyohˉ dsëꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, hi̱ˉ heꜘ baˊ dsaˉmëꜘ ø̱ø̱hnꜗ, dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hnꜗ, hiꜙ maaˋ kya̱a̱nꜙ.
1 Jmɨɨˊ ja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús chaˊnehꜙ, ngooyꜗ naˊgyayˉ chaˊhooˊ jmɨˉjʉʉhˉ. 2 Peerꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙku̱hꜗ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kiyhꜗ, heˉja̱ˉ gaꜙheyꜗ nehꜙ naˊmooꜘ mahꜗ gaꜙgyayˉ jeeˊ ja̱ˉ, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ gaꜙta̱a̱hˋ jeeˊ dsooˊ. 3 Heˉja̱ˉ gaꜙløøyꜗ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ chaˉmiihˉ nëëˈ juuˈ naˉhmääˊ. Gaꜙjäyhꜘ: —Ja̱a̱ˉ dsaˉ ngooꜗ gaꜙjñeeˋ mɨˈju̱ˉ. 4 Jeeˊ ngooyˈ jñeey˜ mɨˈju̱ˉ ja̱ˉ, gaꜙsa̱a̱ꜗ miihˉ chaˊjwëꜗ, heˉja̱ˉ yaꜙnääꜗ ta̱ˈ gaꜙkuhˉ. 5 Jyohꜘ kaˉlähꜘ mɨˈju̱ˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ nëˊ ku̱u̱ˊ jeeˊ saꜙ chaˉ chaˉmiihˉ gwaahˊ. Heˉja̱ˉ cha̱hꜘ baˊ gaꜙhyaˉ, jëëhꜘ, saꜙ maˊ nøøꜘ chaˉmiihˉ gwaahˊ. 6 Pero maˊ gaꜙhëhꜗ hyooˉ gaꜙkooꜘ. Jëëhꜘ, miihˉ baˊ jmooꜗ maˊ chaˉ, heˉja̱ˉ gaꜙläꜙki̱i̱ꜙ chaahˈ. 7 Hiꜙ jyohꜘ kaˉlähꜘ mɨˈju̱ˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ jeeˊ chaahˈ to̱o̱ꜘ. Gaꜙkwa̱a̱ꜗ gaˊ chaahˈ to̱o̱ꜘ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ gaꜙu̱u̱ˉ chaahˈ kihꜗ jeeˊ naˊto̱o̱ꜘ. 8 Hiꜙ jyohꜘ mɨˈju̱ˉ ja̱ˉ, gaꜙsa̱a̱ꜗ jeeˊ laˈ hwaꜗ jmahꜗ. Heˉ ja̱ˉ baˊ gaꜙhɨɨꜘ, gaꜙkwaꜘ chaˉmiihˉ mɨɨˈ. Chaˉ heˉ gaꜙkwaꜘ hñaˉlooꜘ mɨɨˈ läꜙko̱o̱ˉ chaahˈ, chaˉ heˉ gaꜙkwaꜘ to̱ꜙloꜙgyaꜘ dsë˜ gyaꜗ mɨɨˈ hiꜙ jyohꜘ gaꜙkwaꜘ gyiiꜘgyaꜘ mɨɨˈ. 9 Hi̱ˉ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ, waˊ he̱e̱yhˉ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 10 Maˉngëëꜘ maˉhlëëyhꜘ läꜙja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ gaꜙyaꜙjä̱hꜙ jnäähˈ kooꜘ kiyhꜗ mahꜗ gaꜙchiihˊ jnäähꜗ: —¿Heˉlaˈ hlë̱ë̱hˊ dsaˉ, kya̱a̱hˊ juuˈ naˉhmääˊ jmahˈ? 11 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ: —Hnähꜘ baˊ naˉngëhˈ jwëˈ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ haˉ läꜙ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, heˉ maˊ naˉhmääˊ jä̱ä̱ˈ. Pero kihꜗ hi̱ˉ jñahꜘ, saꜙ chaˉ jwëˈ chaˉ läꜙngëëyꜘ. 12 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ngëëꜘ miihˉ, hi̱ˉ heꜘ hyohꜙ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ mahꜗ läꜙngëëyꜘ chaˉgaˊmiihˉ. Pero hi̱ˉ jmeeꜙ ngëëꜘ, läꜙkye̱ˉ heˉ ja̱ˉ lla̱a̱ꜙ baˊ. 13 Heˉja̱ˉ baˊ naˉ heˉ hlë̱ë̱hˊ jnihꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ naˉhmääˊ. Jëëhꜘ jnäꜘ baˊ mɨˊnëyˊ mahꜗ saꜙ jëëy˜. Lleˋ baˊ toˉgwayˊ, pero saꜙ nuuyˉ niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ ngëëyꜘ. 14 Hehꜗ läꜙja̱ˉ, läꜙko̱o̱ˉ dsaˉngëëꜘ dsaˉ naˉ, dsaˉläˉteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Isaía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio: Läꜙnʉʉhꜘ baˊ kiyhˈ pero saꜙ läꜙngëëyꜘ. Maꜙkeꜙ heˉ gaˊ jëëy˜, saꜙ näꜙ mɨˈnëyˊ. 15 Jëëhꜘ, hwehˉ tuhˉdsëꜗ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ. Maˉjlëꜗ mɨˈnëyˊ, maˉjnëꜗ toˉgwayˊ. Mahꜗ läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ jëëyꜗ, moꜙsoꜙ nuuyꜗ, niꜙ moꜙsoꜙ läꜙngëëyꜘ. Kihꜗ heˉja̱ˉ, saꜙ dsaˉje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ jnäꜘ mahꜗ lä̱ä̱ꜗ jnihꜘ, gaꜙjähꜘ Dio. 16 ʼPeerꜙ lluꜗ laꜗ kyahꜗ hnähꜘ, jëëhꜘ jnäꜘ baˊ mɨˊnëhˊ hnähꜘ, hiꜙ nuuhˉ baˊ hnähꜘ. 17 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ gaˊ dsaˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ maˊ hnøøyˈ maˊ jëëyˈ heˉ jëëhꜘ hnähꜘ pero saꜙ gaꜙjëëyꜗ. Hiꜙ maˊ hnøøyˈ maˊ nuuyˈ heˉ nuuhˉ hnähꜘ pero saꜙ gaꜙnuuyꜘ. 18 ʼNʉʉˉ daˊ hnähꜘ haˉ läꜙ hnøøꜗ jähꜙ juuˈ naˉhmääˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ naˊjñeeˊ mɨˈju̱ˉ. 19 Waˊraˉ gaꜙnuuꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ juuˈ kihꜗ Dio mahꜗ saꜙ läꜙngëëyꜘ, maˊja̱ˉ gwa̱ꜘ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ jñuuyh˜ juuˈ heˉ maˉnaˉjnääˊ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ. Hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ mɨˈju̱ˉ heˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ chaˊjwëꜗ. 20 Hehꜗ mɨˈju̱ˉ heˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ nëˊ ku̱u̱ˊ jeeˊ saꜙ chaˉ chaˉmiihˉ gwaahˊ, läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ nuuˉ juuˈ kihꜗ Dio, jë̱ë̱ˉ baˊ dsëyˈ läꜙ maˊ toˉnëˊ gaꜙnuuyꜘ. 21 Pero ko̱ˉhwëëꜘ baˊ ja̱ˉ. La̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ chaahˈ heˉ maˊ chaˉ miihˉ baˊ jmooꜗ. Waˊraˉ gaꜙjëëyꜗ wɨɨꜘ o goˉnääꜘ dsaˉ nëˊ kiyhˈ, kwa̱a̱t˜ kihꜗ juuˈ heˉ maˉnuuyꜘ, läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ dsaˉtä̱yhꜙ. 22 Hehꜗ mɨˈju̱ˉ heˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ jeeˊ kihˈ chaahˈ to̱o̱ꜘ, läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ nuuˉ juuˈ kihꜗ Dio mahꜗ saꜙ jmeeyꜗ niꜙ miihˉ taˊ lluˈ. Jëëhꜘ, kye̱ˉ gyihꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ hiꜙ hnøøyꜗ läꜙchayˉ chaˉmiihˉ kuuˊ heˉja̱ˉ gaꜙhe̱e̱ꜗ dsëyꜗ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ dsaˉʉʉꜙ juuˈ kihꜗ Dio nehꜙ tuhˉdsëyꜗ. 23 Pero mɨˈju̱ˉ heˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ hwaꜗ lluꜗ, läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ nuuˉ juuˈ kihꜗ Dio mahꜗ ngëëyꜘ kaˉlähꜘ. Heˉja̱ˉ dsaˉkwa̱a̱ꜙ juuˈ ja̱ˉ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ. Hi̱ˉ heꜘ jmeeꜗ chaˉmiihˉ taˊ lluˈ, läꜙko̱o̱ˉ mɨˈju̱ˉ heˉ kwaꜙ maꜙ hñaˉlooꜘ, maꜙ to̱ꜙloꜙgyaꜘ dsë˜ gyaꜗ, maꜙ gyiiꜘgyaꜘ. 24 Gaꜙkwaꜘ gaˊ Jesús jyohꜘ juuˈ naˉhmääˊ. Gaꜙjäyhꜘ: —Heˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙjñeeꜗ mɨˈju̱ˉ lluꜗ hwaꜗ kihꜗ. 25 Pero taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ naˉgwɨ̱ɨ̱ˉ dsaˉ heꜘ, jaꜗ dsaˉ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kiyhˈ. Mahꜗ gaꜙjñeeyꜗ mɨˈju̱ˉ hlɨɨhˈ jeeˊ naˉjñeeꜘ mɨˈju̱ˉ lluꜗ, ja̱ˉgaˊ ngaayhˈ. 26 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙkwa̱a̱ꜗ chaahˈ mɨˈju̱ˉ lluꜗ hiꜙ gaꜙløøꜗ hwëëˉ waˊleꜗ kihꜗ, jeeˊ ja̱ˉ gaꜙhyaˉ kaˉlähꜘ waˊnuuˉ hlɨɨhˈ ja̱ˉ. 27 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnääꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊ jeeˊ ja̱ˉ, naˊchiiyhˊ dsaˉjʉʉˊ taˊ ja̱ˉ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ, ¿ja̱ˈ mɨˈju̱ˉ lluꜗ baˊ ja̱ˉ heˉ gaꜙjñeehˊ hwaˈ kyahꜗ? ¿Haˉ baˊ taꜙ jaꜗ waˊnuuˉ hlɨɨhˈ heˉ gaꜙhyaˉ jeeˊ ja̱ˉ?” 28 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉjʉʉˊ taˊ ja̱ˉ: “Goꜚ gaꜙjñeeꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kinꜙ.” “¿Cheˊ hnoohˉ dsaˉcheehˊ jnäähˈ?”, gaꜙjähꜘ moz˜ heꜘ sɨɨyhꜙ. 29 “Ja̱hꜙha̱ˈ”, gaꜙjähꜘ dsaˉjʉʉˊ taˊ ja̱ˉ. “Waˊraˉ gaꜙchehꜗ hnähꜘ waˊnuuˉ hlɨɨhˈ ja̱ˉ, haˉ gaˉ cheˉ gaꜙchehˋ kaˉlähꜘ chaahˈ mɨˈju̱ˉ lluꜗ ja̱ˉ. 30 Kwaˊ jwëꜗ waˊ kwa̱a̱ˉ ko̱ˉjø̱hꜘ chaahˈ mɨˈju̱ˉ lluꜗ kya̱a̱hˊ waˊnuuˉ hlɨɨhˈ ja̱ˉ, läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ soohꜙ taˊ. Ja̱ˉgaˊ jwɨɨnꜚ hi̱ˉ choohꜗ taˊ: Hnäꜗ hnähꜘ toˉnëˊ waˊnuuˉ hlɨɨhˈ mahꜗ hñʉʉꜘ hnähꜘ maꜙ ko̱o̱ˉ cho̱o̱hˊ mahꜗ tøøhˈ hnähꜘ chaˊjeˉ. Ja̱ˉgaˊ jʉʉhˊ hnähꜘ mɨˈju̱ˉ lluꜗ kinꜙ mahꜗ llahˈ hnähꜘ hø̱ø̱ˈ kihꜗ.” 31 Gaꜙkwayꜘ jyohꜘ kaˉlähꜘ juuˈ naˉhmääˊ, gaꜙjäyhꜘ: —Heˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ ko̱o̱ˉ mɨˈju̱ˉ mostaza heˉ jngëëˉ ja̱a̱ˉ dsaˉ hwaꜗ kihꜗ. 32 Mɨˈju̱ˉ ja̱ˉ pihˈ gaˊ läꜙko̱o̱ˉ jyohꜘ mɨˈju̱ˉ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Pero waˊraˉ gaꜙhyaˉ, dsaˉkwa̱a̱ꜙ ñiiꜘ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ jeeˊ läꜙjëꜙ jo̱hꜗ. Kwaꜙ gohˈ kihꜗ. Heˉja̱ˉ läꜙkye̱ˉ ta̱ˈ dsaˉnääꜗ jmeeyꜙ sɨɨˉ nëˊ saˊgohꜗ. 33 Gaꜙkwayꜘ jyohꜘ kaˉlähꜘ juuˈ heˉ naˉhmääˊ, gaꜙjäyhꜘ: —Heˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ levadura heˉ kooh˜ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ. Llayꜙ chaˉmiihˉ harin mahꜗ ka̱hˉgwë̱yhˉ kya̱a̱hˊ levadura. Kya̱a̱hˊ läꜙja̱ˉ dsaˉkwa̱a̱ꜙ läꜙ gaꜙdsaꜗ tʉˊka̱ˊ. 34 Gaꜙläꜙjëꜙ juuˈ naˉ gaꜙhlëëhꜘ Jesús kya̱a̱hˊ juuˈ naˉhmääˊ. Saꜙ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ juuˈ jnäꜘhäꜘ. Kya̱a̱hˊ juuˈ naˉhmääˊ baˊ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ. 35 Läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ mahꜗ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ: Hlë̱ë̱hnˊ dsaˉ, kya̱a̱hˊ juuˈ naˉhmääˊ baˊ. Jmeenˋ läꜙkyʉʉyh˜ heˉ maˊ naˉhmääˊ jä̱ä̱ˈ läꜙji̱i̱hˈ maˊ gaꜙnøøꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ. 36 Ja̱ˉgaˊ gaꜙhɨhꜗ Jesús juuˈ kihꜗ dsaꜙ mahꜗ gaꜙheyꜗ chaˊnehꜙ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙmiꜙjä̱hꜙ jnäähˈ kooꜘ kiyhꜗ, mahꜗ gaꜙngɨɨˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ: —Jmeehˋ juuꜗ heeˉ hnøøꜗ jähꜙ juuˈ naˉhmääˊ kihˈ waˊnuuˉ hlɨɨhˈ heˉ gaꜙjñeeꜗ dsaˉ jeeˊ naˉjnääˊ kihˈ dsaꜙ. 37 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, gaꜙjäyhꜘ: —Hi̱ˉ jñee˜ mɨˈju̱ˉ lluꜗ naˉ, heˉ ja̱ˉ hnøøꜗ jähꜙ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ baˊ heꜘ. 38 Jeeˊ jmeeꜙ dsaˉ taˊ, heˉ ja̱ˉ hnøøꜗ jähꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ baˊ ja̱ˉ. Mɨˈju̱ˉ lluꜗ ja̱ˉ, heˉ ja̱ˉ hnøøꜗ jähꜙ dsaˉ hi̱ˉ naˊjnääꜘ kihꜗ yaꜙjwɨɨꜗ baˊ heꜘ. Waˊnuuˉ hlɨɨhˈ ja̱ˉ, heˉ ja̱ˉ hnøøꜗ jähꜙ dsaˉ kya̱a̱ꜗ dsaˉ hlë̱ë̱hˈ baˊ heꜘ. 39 Dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ hi̱ˉ gaꜙjñeeꜗ waˊnuuˉ hlɨɨhˈ ja̱ˉ, hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ baˊ heꜘ. Jmɨɨˊ heˉ choohꜗ dsaˉ taˊ ja̱ˉ, heˉ ja̱ˉ laꜗ kwa̱a̱t˜ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ baˊ ja̱ˉ. Hi̱ˉ choohꜗ taˊ ja̱ˉ, laꜗ kwa̱a̱t˜ ángele baˊ heꜘ. 40 Läꜙko̱o̱ˉ jʉʉh˜ dsaˉ waˊnuuˉ hlɨɨhˈ mahꜗ jë̱yꜗ chaˊjeˉ, heˉ ja̱ˉ hnøøꜗ jähꜙ läꜙko̱o̱ˉ leꜘ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ. 41 Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ che̱e̱ꜗ ángele kya̱a̱yꜗ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ jmeeyꜙ hihꜙ mahꜗ jø̱ø̱yhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hñaaˉ dsëꜗ kaˉlähꜘ. 42 Ja̱ˉgaˊ jwä̱ä̱yˈ nehꜙ hwɨ̱ɨ̱ˊ jeeˊ häˊ jeˉ. Jeeˊ ja̱ˉ kɨˊhooyhꜗ mahꜗ jʉ̱ʉ̱yꜗ chaˉja̱yˊ. 43 Pero läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ, läꜙjnäꜘ jmëëꜗ kiyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ jmëëꜗ kihꜗ hyooˉ jeeˊ laˈ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Tääˋ jnänˋ. Hi̱ˉ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ, waˊ he̱e̱yhˉ. 44 ʼHeˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ kuuˊ heˉ naˉhooˉ hwaꜗ kihꜗ dsaꜙ. Waˊraˉ gaꜙjnøøhꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ kuuˊ, maˊja̱ˉ hooyꜗ kaˉlähꜘ. Peerꜙ cha̱a̱yˉ lluꜗ dsa̱a̱yhꜗ dsaˉhnɨɨyꜘ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ kiyhꜗ mahꜗ layꜗ hwaꜗ jeeˊ naˉhooˉ kuuˊ ja̱ˉ. 45 ʼLäꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, heˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ hnɨɨꜙ løøˈ, hnooyhˉ ku̱u̱ˊ heˉ laꜗ naˊhñaahꜗ. 46 Waˊraˉ gaꜙjnøøyhꜗ ko̱o̱ˉ ku̱u̱ˊ heˉ hmoohˈ, hnɨɨyꜗ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ kiyhꜗ mahꜗ layꜗ ku̱u̱ˊ ja̱ˉ. 47 ʼHeˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ saˊhmaˈ heˉ jwä˜ dsaˉ chaˊjmɨɨˉ, mahꜗ jø̱ø̱yhꜙ chaˉmiihˉ nëëˈ hmoohˉ. 48 Waˊraˉ gaꜙka̱hˈ saˊhmaˈ ja̱ˉ, sëëhꜗ dsaˉ taꜙ jeeˊ dsooˊ. Jeeˊ ja̱ˉ dsaˉta̱a̱yhˋ lle̱e̱yhꜙ hmoohˉ heꜘ. Ta̱a̱yhꜙ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ nehꜙ saˊmɨɨhˉ, mahꜗ be̱e̱yꜗ jahꜘ hi̱ˉ saꜙ jmääꜗ kye̱hnˊ. 49 Läꜙja̱ˉ leꜘ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ. Yaˉnääꜘ ángele mahꜗ hwë̱ë̱yꜗ dsaˉ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ. 50 Maˊja̱ˉ jwä̱ä̱yꜗ nehꜙ hwɨ̱ɨ̱ˊ jeeˊ häˊ jeˉ. Jeeˊ ja̱ˉ kɨˊhooyhꜗ mahꜗ jʉ̱ʉ̱yꜗ chaˉja̱yˊ. 51 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Cheˊ maˉläˉngëëhꜘ hnähꜘ läꜙjëꜙ juuˈ naˉ? Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ: —Ja̱a̱hˉ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. 52 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús kaˉlähꜘ sɨɨyhꜙ: —Läꜙjë̱ë̱ꜙ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley hi̱ˉ maˉläˉtë̱ë̱ꜙ läꜙko̱o̱ˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ jʉʉˊ hneˈ hi̱ˉ høøꜙ heˉ laꜗ hmoohˈ heˉ maˉgyu̱hˉ läꜙkye̱ˉ kihꜗ heˉ hmëëꜘ. Heˉja̱ˉ baˊ liyhꜙ heeyhꜗ dsaˉ läꜙto̱ꜘ nëëˈ heˉ laꜗ hmoohˈ kiyhꜗ. 53 Maˉngëëꜘ maˉkwaꜘ Jesús läꜙjëꜙ juuˈ naˉhmääˊ, ja̱ˉgaˊ ngaayhˈ. 54 Maˊ gaꜙlla̱a̱yhꜗ jwɨɨˉ kiyhꜗ, gaꜙløøyꜗ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ nehꜙ gwahꜙ kihꜗ dsaˉ judiu. Peerꜙ gaꜙta̱a̱hˋ dsaˉ heꜘ jëë˜ dsa̱hꜙ, maˊ gaꜙnuuyꜘ haˉ läꜙ hlëëyhꜙ. Heˉja̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ dsaˉ heꜘ kiyhꜗ: —¿Haˉ maˉmiˉtë̱ë̱ˉ hi̱ˉ naˉ, heˉ hlëëyhꜙ läꜙnaˉ? ¿Haˉ maˉmiˉtë̱ë̱yˉ heˉ jmeeyꜙ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ kaˉlähꜘ? 55 ¿Cheˊ ja̱ꜙ jo̱o̱ꜘ tëꜙhmaꜙ hi̱ˉ naˉ? ¿Ja̱ˈ María che̱e̱ˉ chooyˈ? ¿Cheˊ ja̱ꜙ ø̱ø̱yhꜚ Jacobo, José, Simón, Juda? 56 ¿Ja̱ˈ dsaˉmëꜘ ø̱ø̱hꜚ hi̱ˉ naˉ, tä̱ä̱hˊ kya̱a̱hˊ jneˊ jeeˊ jwɨɨˉ laˉ? ¿Haˉ taꜙ gwaꜘ kiyhꜗ läꜙjëꜙ heˉ jmeeyꜙ läꜙnaˉ? 57 Gaꜙläꜙhøøyhˋ kihꜗ Jesús. Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —He̱e̱hˉ baˊ dsaˉ kihꜗ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ goˉnääꜘ jeeˊ jyohꜘ. Pero waˊraˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio ja̱ˉbaˊ jeeˊ jwɨɨˉ gooyˈ, jeeˊ ja̱ˉ saꜙ hnääꜗ dsihꜘ, niꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ chaˊnehꜙ kiyhꜗ, saꜙ läꜙhnääyꜗ. 58 Saꜙ gaꜙjmeeyꜘ chaˉmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ, kihꜗ heˉ saꜙ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ dsaˉgooyˈ kiyhꜗ.
1 Ji̱i̱ˉ ja̱ˉ, Herode hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ hihꜙ hwaꜗ Galilea, gaꜙnuuyꜘ kihꜗ Jesús haˉ läꜙ maˊ jmeeyꜙ jeeˊ ja̱ˉ. 2 Heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊheꜗ kiyhꜗ: —Hi̱ˉ heꜘ ooꜙ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ hi̱ˉ maˉläˉji̱i̱hˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ. Heˉja̱ˉ baˊ naˉ, heˉ kye̱yˉ chaˉmiihˉ beꜘ heˉ kya̱a̱hˊ jmeeyꜙ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ. 3 Heꜘ baˊ Herode gaꜙjmeeꜘ hihꜙ jä̱ä̱ꜗ, gaꜙsa̱a̱hꜗ dsaˉ Jwa̱a̱ꜚ mahꜗ gaꜙhñu̱u̱yhˉ kya̱a̱hˊ caden˜, gaꜙta̱a̱yhˉ nehꜙñeˈ dsooˊ kihˈ Herodía. Herodía maˊ la̱a̱ˈ mëˊ Felipe, heꜘ baˊ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hꜚ Herode. 4 Jëëhꜘ, gaꜙjähꜘ Jwa̱a̱ꜚ gaꜙsɨɨyhꜙ Herode: —Saꜙ lleˋ kihˈ heˉ maˉkya̱a̱hˊ mëˊ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hꜗ. 5 Maˊ hnøøˈ Herode maˊ jngëëhˈ Jwa̱a̱ꜚ. Pero saꜙ gaꜙtu̱u̱ˉ dsëyꜗ maˊ jngëëyhˈ, kihꜗ heˉ maˊ ga̱yhꜙ dsaˉ. Jëëhꜘ, kihꜗ dsaˉ hi̱hꜗ Jwa̱a̱ꜚ heꜘ maˊ la̱a̱yˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. 6 Läꜙ maˊ gaꜙhyaˉ Herode ji̱ˉñeˉ, gaꜙjmeeyꜘ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ jʉʉhˉ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙheꜗ jo̱ˉmɨɨꜚ Herodía jmeeꜙ ja̱ˊ chaˊnëˊ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ jmɨɨˊ ja̱ˉ. Peerꜙ gaꜙtɨhꜗ dsëꜗ Herode. 7 Kihꜗ heˉja̱ˉ, gaꜙtä̱ä̱yˉ hñiiyꜘ kwayꜗ waˊ heˉ chaˉ heˉ heˉ maˊ ngɨɨˈ chihˉmëꜘ heꜘ. 8 Chihˉmëꜘ heꜘ gaꜙjmeeꜘ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ juuˈ heˉ gaꜙta̱a̱hˉ chooyˈ. Heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ Herode: —Kwëëhˋ jnäꜘ jeeˊ laˉ mɨˈlleˊ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ, naˉhäˊ nehꜙ ko̱o̱ˉ wɨ̱ɨ̱ꜘ. 9 Heˉja̱ˉ gaꜙläꜙmeehꜙ dsëꜗ Herode. Pero maˉtä̱ä̱yˉ hñiiyꜘ kwayꜗ chaˊnëˊ hi̱ˉ naˉteehˊ kya̱a̱yˈ, heˉja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kihꜗ hløøꜘ mahꜗ kwëëyhꜗ chihˉmëꜘ heˉ maˊ ngɨɨyꜙ ja̱ˉ. 10 Gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ hløøꜘ heˉ naˊku̱yˉ lleˊ Jwa̱a̱ꜚ jeeˊ maˊ hä̱ä̱yˊ nehꜙñeˈ. 11 Mahꜗ naˊki̱i̱yꜗ mɨˈlleˊ Jwa̱a̱ꜚ naˉhäˊ nehꜙ ko̱o̱ˉ wɨ̱ɨ̱ꜘ, gaꜙkwëëyhꜗ chihˉmëꜘ heꜘ. Hiꜙ chihˉmëꜘ heꜘ gaꜙngëëyꜗ chooyˈ. 12 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙllaꜙnääꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ, gaꜙko̱o̱yˈ hnooˈ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ mahꜗ naˊhooyˉ. Ja̱ˉgaˊ naˊnääyˈ naˊjmeeyhˊ juuˈ kihꜗ Jesús. 13 Maˊ gaꜙnuuꜘ Jesús juuˈ ja̱ˉ, gaꜙheyꜗ nehꜙ naˊmooꜘ, ngooyꜗ taꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jeeˊ saꜙ kwaꜙ niꜙ miihˉ. Maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ ngooyꜗ taꜙ ja̱ꜙ, gaꜙhwë̱ë̱yˉ jeeˊ jwɨɨˉ kiyhꜗ mahꜗ gaꜙnääyꜗ jwëꜘ tɨɨyˊ taꜙ jeeˊ ngooˈ Jesús. 14 Läꜙ maˊ yaꜙhë̱ë̱yꜗ nehꜙ naˊmooꜘ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ. Gaꜙläꜙñihꜘ dsëyꜗ kihꜗ dsaˉ heꜘ. Mahꜗ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱yꜘ hi̱ˉ dsaahˊ. 15 Maˊ gaꜙhlooꜘ jmɨɨˊ ja̱ˉ, gaꜙyaꜙjä̱hꜙ jnäähˈ kooꜘ kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙchiihˊ jnäähꜗ: —Maˉngooꜗ gaꜙhlooꜘ baˊ laˉ, hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jmahꜗ baˊ jeeˊ laˉ. Chiihˊ dsaˉ waˊ llaˉnääyꜘ läꜙka̱a̱ˉ jä̱hꜙ laˉ, waˊ llaˉläyˉ heˉ kuyhꜙ. 16 —Saꜙ jmeeꜙ biiꜗ dsaˉnääyꜗ dsaˉläyˉ. Hnähꜘ baˊ kwëëhꜗ hnihꜘ heˉ kuyhꜙ —gaꜙjähꜘ Jesús. 17 —Saꜙ chaˉ gaˊ heˉ kye̱ˊ jnäähꜗ. Kye̱ˊ jnäähꜗ maꜙlaꜙ hñaꜘ heˊñiihꜚ kya̱a̱hˊ u̱u̱ˈ hmoohˉ baˊ —gaꜙchiihˊ jnäähꜗ. 18 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús: —Yaˉka̱ˋ taꜙ laꜙ. 19 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús madaꜚ, mahꜗ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉ nëˊ nuuˉ. Gaꜙka̱yꜗ läꜙjëꜙ hñaꜘ heˊñiihꜚ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ läꜙu̱u̱ꜘ hmoohˉ heꜘ. Maˊja̱ˉ gaꜙjëëyꜗ taꜙ gyʉʉhˈ, gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. Ja̱ˉgaˊ gaꜙlla̱a̱yꜗ heˊñiihꜚ ja̱ˉ, gaꜙkwëëyhꜗ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ, mahꜗ gaꜙtiˊ gaꜙlloohˊ jnäähꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ. 20 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ gaꜙkuhˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙkë̱ë̱yꜗ. Jwɨˊ heˊñiihꜚ heˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ kihˈ hmoohˉ, gaꜙka̱hˈ gaˊ gyaꜙto̱ꜘ saˊmɨɨhˉ. 21 Jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙkuhˉ heꜘ te̱e̱ꜗ ko̱o̱ˉ hñaꜘ mil dsaˉñʉʉhˉ. Niꜙ saꜙ naˉhe̱e̱ˈ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ niꜙ chihˉ kaˉlähꜘ. 22 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ: —Maˉleꜘ goˊnäähˈ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ, jyohꜘ jwooˈ jmɨˉjʉʉhˉ kya̱a̱hˊ naˊmooꜘ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ hɨhnꜚ juuˈ kihꜗ dsaˉ laˉ. Ja̱ˉgaˊ nɨɨnˋ hñiinꜙ. 23 Maˉlaꜙ maˉhɨyhꜗ juuˈ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ heꜘ, ja̱ˉgaˊ gaꜙwɨɨꜗ Jesús hñiiꜘ taꜙ lleˊmohꜘ naˊngɨɨyˊ kiyhꜗ kihꜗ Dio. Maˉngoo˜ gaꜙnʉʉˉ, läꜙ maˉgyayꜗ baˊ lleˊmohꜘ ja̱ˉ. 24 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ ja̱ˉ, maˉllooꜗ to̱ꜗdsaahˋ jmɨɨˉ naˊmooꜘ ja̱ˉ hiꜙ maˊ hlu̱hꜙ jmɨɨˉ maˊ dsaˉjnoohꜗ dsohꜘ naˊmooꜘ, jëëhꜘ, maˊ jmeeꜙ ko̱o̱ˉ lleꜘ täꜘ heˉ maˊ gwaꜘ taꜙ jeeˊ gaꜙnääyꜗ. 25 Taꜙlaꜙ yaꜙjnäꜙ, ngooꜗ Jesús taꜙ jeeˊ gaꜙnääyꜗ ja̱ˉ, ngëyꜙ jwëꜘ nëˊ jmɨɨˉ. 26 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ ngëyꜙ nëˊ jmɨɨˉ, gaꜙjwa̱a̱hˈ jnäähꜗ jwërte. Gaꜙtøøhˊ jnäähꜗ mɨɨhˊ, gaꜙjähˊ jnäähꜗ: —Dsaˉ lleꜘ baˊ naˉ. 27 Cha̱hꜘ baˊ gaꜙhlëëhꜘ Jesús kya̱a̱hˊ jnäähꜗ: —Taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ, jnäꜘ baˊ laˉ —gaꜙjäyhꜘ. 28 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, cherˊmahꜗ hneˉ baˊ naˉ, jmeeˊ hihꜙ ngënꜙ nëˊ jmɨɨˉ mahꜗ nɨɨnˋ jeeˊ chehˈ naˉ. 29 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Ñaˉ ja̱ˉ. Mahꜗ gaꜙjña̱a̱ꜗ Peeˊ nehꜙ naˊmooꜘ gaꜙløøyꜗ ngëyꜙ nëˊ jmɨɨˉ taꜙ jeeˊ chehˈ Jesús. 30 Maˊ gaꜙjëëyꜗ täꜘ jwërte lleꜘ, gaꜙläꜙgoyhꜙ. Ja̱ˉ hnɨɨhˈ gaꜙløøꜗ gaꜙhmäyhꜗ chaˊjmɨɨˉ. Mahꜗ gaꜙhooyhꜗ ki̱ˉga̱a̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Lä̱ä̱ˋ jnäꜘ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. 31 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙhɨɨꜘ Jesús gooˉ gaꜙsa̱a̱yhꜗ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —¡Ko̱ˉhi̱ˊpihˈ goˉteˈ baˊ maˉläˉdsooꜘ hohꜘ hneˉ dsaˉñʉʉhˉ! ¿Heˉlaˈ maˉjehꜙ hohꜘ? 32 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙta̱a̱yhˋ läꜙu̱u̱yꜘ nehꜙ naˊmooꜘ ja̱ˉ, gaꜙhnaꜘ goˉteˈ lleꜘ täꜘ ja̱ˉ. 33 Maꜙlaꜙ yaꜙnøøꜗ jnäähˈ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ nehꜙ naˊmooꜘ ja̱ˉ, gaꜙju̱u̱hˊ jnäähꜗ jnëˊ jnäähꜗ chaˊnëˊ Jesús, mahꜗ gaꜙchiihˊ jnäähꜗ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ la̱a̱hꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio. 34 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙha̱a̱yˉ jmɨˉjʉʉhˉ ja̱ˉ, gaꜙllaꜙnääyꜗ hwaꜗ Genesaret. 35 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ hwaˈ ja̱ˉ gaꜙläꜙkyu̱u̱yꜙ Jesús, heˉja̱ˉ gaꜙläꜙchaꜙ juuˈ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ ja̱ˉ. Heˉja̱ˉ naˊjä̱ä̱ˉ dsaˉ dsaˉdsaahˊ kya̱a̱ˈ jeeˊ maˊ hä̱ä̱ˊ Jesús. 36 Hiꜙ gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ Jesús mahꜗ kwayꜗ jwëˈ su̱ꜗ chaˊgooˉ dsaˉdsaahˊ heꜘ chaˊheeꜙ saˊhmɨɨhˉ kiyhꜗ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙtë̱ë̱ꜘ su̱ꜗ saˊhmɨɨhˉ kiyhꜗ maˉhla̱a̱ꜘ bihꜗ ja̱ˉ.
1 Gaꜙllaꜙnääꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ fariseo hiꜙ gaꜙllaꜙnääꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Jerusalén gaꜙyaꜙjä̱yhꜙ kihꜗ Jesús, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: 2 —¿Heˉlaˈ saꜙ miˉteꜗ discípulo kya̱a̱hꜗ läꜙjëꜙ heˉ të̱ë̱ˈ jmeeꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ lloꜘjooꜗ? Jëëhꜘ, saꜙ gyiyh˜ gooyˉ jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ kuhˊhɨ̱yhꜗ. 3 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Hnähꜘ kaˉlähꜘ ¿heˉlaˈ jmeehˉ hnähꜘ taꜙ kooꜘ madaꜚ kihꜗ Dio mahꜗ jmeehˈ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ të̱ë̱hˈ hnähꜘ baˊ? 4 Jëëhꜘ, gaꜙjähꜘ Dio: “Jmeeˊ hnaahꜙ maaˋ kya̱a̱hˈ tääˋ kya̱a̱hˈ. Hi̱ˉ jwä˜ dsoˊjwɨɨꜘ kihꜗ choˈjmiiˉ, hi̱ˉ heꜘ waˊ ju̱u̱ꜘ goˉte˜.” 5 Pero läꜙlaˉ baˊ jwahꜘ hnähꜘ: “Ja̱a̱ˉ dsaˉ leꜘ sɨɨhꜙ choˈjmiiˉ, saꜙ chaˉ heˉ kwëëhnꜚ hnähꜘ. Jëëhꜘ, läꜙjëꜙ heˉ chaˉ kinꜙ heˉ kya̱a̱hˊ maˊ jmeenˋ beꜘ kyahꜗ, maˉkwëëhnꜙ Dio baˊ ja̱ˉ.” 6 Kihꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jähꜙ läꜙja̱ˉ, jwahꜘ hnähꜘ moꜙsoꜙ jmeeꜙ biiꜗ jmeeyꜗ beꜘ kihꜗ choˈjmiiyˉ. Läꜙja̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ saꜙ kye̱e̱ꜘ madaꜚ kihꜗ Dio, kihꜗ heˉ jmeehˉ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ të̱ë̱hˈ hnähꜘ jmeehˉ baˊ. 7 Peerꜙ taˉju̱u̱hˈ hnähꜘ. Läꜙko̱o̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ naˉ, je̱e̱hˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙhlëëhꜘ Isaía lloꜘjooꜗ, läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjäyhꜘ: 8 Dsaˉ laˉ, ko̱o̱ˉ jähꜘ bihꜗ hnääyꜗ jnäꜘ. Pero taꜙ jeeˊ jyohꜘ baˊ häˊ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. 9 Saꜙ jmääꜗ niꜙ miihˉ heˉ jmeeyꜙ hnääyꜗ jnäꜘ. Läꜙjëꜙ heˉ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ, laꜗ madaꜚ kihꜗ dsaˉ baˊ, gaꜙjähꜘ Dio. 10 Ja̱ˉgaˊ gaꜙtëëhꜗ Jesús läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Nʉʉˉ daˊ hnähꜘ kweeˉ mahꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ. 11 Saꜙ miˉsa̱hꜘ dsaˉ hñiiꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ tooyhˉ hooyˊ. Läꜙjëꜙ heˉ hwëëˉ hooˊ dsaˉ, heˉ ja̱ˉ baˊ kya̱a̱hˊ miˉsa̱yhꜘ hñiiyꜘ. 12 Ja̱ˉgaˊ gaꜙyaꜙjä̱hꜙ jnäähˈ kooꜘ kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙngɨɨˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ: —¿Cheˊ maˉläˉle̱e̱hꜚ heˉ saꜙ maˉtɨhꜗ dsëꜗ dsaˉ fariseo läꜙko̱hꜘ maˊ gaꜙnuuyꜘ maˉhlëëhˊ läꜙja̱ˉ? 13 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, gaꜙjäyhꜘ: —Läꜙjëꜙ chaahˈ hmaˉ heˉ saꜙ gaꜙtä̱ä̱ꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, lloo˜ jmɨɨˊ dsaˉcheehˋ läꜙkye̱ˉ jmooˈ kihꜗ. 14 Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ heˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ. La̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ dsaˉtʉʉˊ hi̱ˉ jä̱ä̱ꜙ jñahꜘ dsaˉtʉʉˊ. Cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ tʉʉˊ jä̱ä̱ꜙ jñahꜘ hi̱ˉ tʉʉˊ, läꜙu̱u̱ꜘ tä̱hꜙ nehꜙ ko̱o̱ˉ tooˉ. 15 Mahꜗ gaꜙngɨɨꜘ Peeˊ juuˈ kiyhꜗ, gaꜙjäyhꜘ: —Heˉ hnøøꜗ jähꜙ juuˈ naˉhmääˊ heˉ maˉkwahˊ naˉ. 16 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús: —¿Cheˊ niꜙ hnähꜘ kaˉlähꜘ saꜙ maˉläˉngëëhꜘ hnähꜘ? 17 ¿Cheˊ saꜙ ngëëhꜘ hnähꜘ, läꜙjëꜙ heˉ dsaˉtoohˋ hooˊ jneˊ, dsoo˜ nehꜙ tuhˉ baˊ jneˊ, ja̱ˉgaˊ hwëëˉ kaˉlähꜘ dsoo˜ taꜙ chaˊsɨɨˉ? 18 Pero läꜙjëꜙ heˉ hwëëˉ hooˊ dsaˉ, gwaꜘ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ baˊ ja̱ˉ. Heˉ ja̱ˉ baˊ naˉ heˉ miˉsa̱hꜘ dsaˉ hñiiꜘ. 19 Jëëhꜘ, nehꜙ tuhˉdsëꜗ baˊ dsaˉ hwëëˉ läꜙjëꜙ hʉʉˊdsëˉ hlɨɨhˈ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ heˉ jngëëyhꜙ dsaˉ, hi̱ˉ naˉje̱e̱ꜚ gooˉ ka̱a̱yh˜ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ jñahꜘ, hi̱ˉ saꜙ naˉje̱e̱ꜚ gooˉ ka̱a̱yh˜ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, jmeeyꜙ hɨ̱ɨ̱ˉ, jmeeyꜙ dsooꜘ heˉ laꜗ juuˈ taˉjuuˈ, hiꜙ hlëëyhꜙ wɨɨꜘ kihꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ. 20 Läꜙjëꜙ heˉ naˉ baˊ heˉ miˉsa̱hꜘ dsaˉ. Pero heˉ kuhˉ dsaˉ läꜙ maˉsohꜘ ja̱ˉbaˊ gooyˉ, saꜙ miˉsa̱yhꜘ hñiiyꜘ. 21 Ja̱ˉgaˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ, ngooyꜗ jä̱hꜙ kihꜗ jeeˊ jwɨɨˉ Tiro kya̱a̱hˊ Sidón. 22 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, jaꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ cananea maˊ tooyh˜ mɨɨhˊ, maˊ jäyhꜘ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, hneˉ la̱a̱hꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David, waˊ läˉñihꜘ hohꜘ jnäꜘ. Peerꜙ chaˉmiihˉ wɨɨꜘ jëë˜ chihˉmëꜘ kya̱a̱nꜙ, jmeehꜙ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. 23 Pero niꜙ ko̱o̱ˉ saꜙ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús kiyhꜗ. Mahꜗ gaꜙmiꜙjä̱hꜙ jnäähˈ discípulo kooꜘ kiyhꜗ, gaꜙchu̱u̱ˊ jnäähꜗ chaˉmiihˉ kya̱a̱yhˊ, gaꜙchiihˊ jnäähꜗ: —Hëëꜙ kihꜗ dsaˉmëꜘ naˉ mahꜗ waˊ lla̱a̱yhꜘ. Miihˉ tooyh˜ mɨɨhˊ kaahˋ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ. 24 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús: —Gaꜙche̱e̱ꜗ Dio jnäꜘ mahꜗ jmeenˋ beꜘ kihꜗ dsaˉ israelita baˊ. Hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ borrego hi̱ˉ naˉhë̱ë̱ˈ. 25 Ja̱ˉgaˊ jaˈ dsaˉmëꜘ heꜘ gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëˊ Jesús mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Kwaˊ beꜘ kinꜙ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. 26 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Saꜙ lluꜗ heˉ jñuuhnˊ heˉ kuhˉ chihˉ mahꜗ kwëëhnꜚ dsɨɨˉ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 27 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ: —Dsooꜘ baˊ kyahˈ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. Pero maꜙraꜙ heˉ lɨhˈ baˊ dsɨɨˉ jwɨˊ heˉ dsaˉsa̱a̱ꜗ nëˊ naˊmes˜ kihꜗ dsaˉjʉʉyˊ. 28 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús kaˉlähꜘ: —Peerꜙ chaˉmiihˉ maˉläˉdsooꜘ hohꜘ hneˉ, dsaˉmëꜘ. Waˊ leꜘ baˊ kyahˈ läꜙko̱hꜘ hnoohˉ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙhla̱a̱ꜘ chihˉmëꜘ kya̱a̱yꜗ. 29 Yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙllooyꜗ taꜙ chaˊhooˊ jmɨˉjʉʉhˉ heˉ hlaˉ hwaꜗ Galilea. Hiꜙ gaꜙwɨɨyꜗ ko̱o̱ˉ lleˊko̱hꜘ, mahꜗ gaꜙgyayˉ jeeˊ ja̱ˉ. 30 Hiꜙ yaꜙnääꜗ kooꜘ kiyhꜗ jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱ꜙ hi̱ˉ jluuhˊ, hi̱ˉ tʉʉˊ, hi̱ˉ kooˋ, dsaˉtʉ̱ʉ̱hˊ, hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ gaˊ jñahꜘ dsaˉdsaahˊ, naˊjä̱ä̱yˉ hʉʉˊ tɨɨˊ Jesús. Hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱yꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ dsaahˊ heꜘ. 31 Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ, hlëëhꜙ dsaˉ kooˋ, maˉlɨɨ˜ maˉgooˉ dsaˉtʉ̱ʉ̱hˊ, maˉgaꜙnääˊ dsaˉjluuhˊ, maˉjëë˜ dsaˉtʉʉˊ, heˉja̱ˉ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ dsaˉ, mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ jʉʉhˉ kihꜗ Dio kya̱a̱ꜗ dsaˉ Israel. 32 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjø̱ø̱hˉ Jesús jnäähˈ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Peerꜙ dsaˉläˉñihꜘ dsënꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ laˉ. Jëëhꜘ maˉhyaˉ hnëˉ jmɨɨˊ jmeeyꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Saꜙ chaˉ niꜙ miihˉ heˉ kuyhꜙ. Saꜙ hnoonꜗ hëënꜚ kiyhꜗ läꜙ maˉkyo̱yhꜙ naˉ, leꜘ gaˉ cheˉ gaꜙhwa̱a̱yꜘ chaˊjwëꜗ jeeˊ dsaˉnääyˋ. 33 Heˉja̱ˉ gaꜙjähˊ jnäähꜗ: —¿Haˉ baˊ dsaˊkye̱ˊ jnäähꜗ heˉ kuhꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hehꜗ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ laˉ? Johꜘ saꜙ hnøøꜗ mahꜗ kë̱ë̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ laˉ. 34 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ Jesús juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ: —¿Johꜘ heˊñiihꜚ kye̱hˊ hnähꜘ? —gaꜙjäyhꜘ. —Gyiiꜗ baˊ, kya̱a̱hˊ miihˉ hmoohˉ pihˈ —gaꜙchiihˊ jnäähꜗ. 35 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús madaꜚ mahꜗ waˊ dsaˉta̱a̱hˋ läꜙjë̱ë̱ꜙ hwaꜗ. 36 Gaꜙka̱yꜗ läꜙjëꜙ gyiiꜗ heˊñiihꜚ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ hmoohˉ pihˈ heꜘ. Gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. Ja̱ˉgaˊ gaꜙlla̱a̱yꜗ heˊñiihꜚ ja̱ˉ, gaꜙkwëëyhꜗ jnäähˈ mahꜗ gaꜙtiˊ gaꜙlloohˊ jnäähꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 37 Gaꜙkuhˉ dsaˉ lluꜗ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙkë̱ë̱yꜗ. Maˊ gaꜙlaꜗ kiyhꜗ, gaꜙka̱hˈ gaˊ gyiiˈ saˊmɨɨhˉ jwɨˊ heˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ ja̱ˉ. 38 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙkuhˉ jeeˊ ja̱ˉ te̱e̱ꜗ ko̱o̱ˉ kye̱e̱ꜘ mil dsaˉñʉʉhˉ. Niꜙ saꜙ naˉhe̱e̱ˈ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ niꜙ chihˉ kaˉlähꜘ. 39 Ja̱ˉgaˊ gaꜙhɨhꜗ Jesús juuˈ kihꜗ dsaꜙ, gaꜙheyꜗ nehꜙ naˊmooꜘ, mahꜗ gaꜙha̱a̱yꜗ jmɨˉjʉʉhˉ ngooyꜗ taꜙ hwaꜗ Magdala.
1 Maˊ gaꜙllooyꜗ taꜙ hwaꜗ ja̱ˉ, gaꜙllaꜙnääꜗ fariseo kya̱a̱hˊ saduceo mahꜗ ka̱yꜗ dsëꜗ Jesús. Gaꜙngɨɨyꜘ maˊ jmeeˈ Jesús ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ maˊ jäꜙ gyʉʉhˈ. 2 Pero gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙjäyhꜘ: —Waˊraˉ gaꜙnʉʉˉ jmɨɨˊ, jwahꜘ hnähꜘ: “Lluꜗ baˊ laˈ ji̱i̱ˉ jäꜙ laˉ, jëëhꜘ gyʉ̱ʉ̱ꜘ baˊ gyʉʉhˈ”, jwahꜘ hnähꜘ. 3 Mahꜗ taꜙlaꜙ tiih˜ jwahꜘ hnähꜘ: “Hiiꜘ gooˉ jäꜙ lleꜘ, jëëhꜘ gyʉ̱ʉ̱ꜘ gyʉʉhˈ mahꜗ naˉhi̱hˈ”, jwahꜘ hnähꜘ. Peerꜙ taˉju̱u̱hˈ hnähꜘ. Le̱hꜗ baˊ hnähꜘ llehˈ hnähꜘ juuˈ haˉ läꜙ jmeeꜗ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ gyʉʉhˈ. Mahꜗ saꜙ kye̱hˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ heeˉ gaˊ naˉ dsaˉlaꜘ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. 4 Heˉ baˊ cheˉ hlë̱ë̱hˈ hnähꜘ dsaˉ cha̱a̱ˉ naꜗ, saꜙ miˉtehˋ hnähꜘ kihꜗ Dio mahꜗ ngɨɨhˊ hnähꜘ jmeenˋ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ. Heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ läꜙko̱hꜘ gaꜙlaꜗ kihꜗ Joná hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, maꜙlaꜙ heˉ ja̱ˉ baˊ heehnꜚ hnähꜘ. Ja̱ˉ hnɨɨhˈ gaꜙbe̱e̱yꜗ dsaˉ heꜘ mahꜗ ngaayhꜗ. 5 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙha̱a̱ˊ jnäähꜗ taꜙ hngaahˋ ko̱ˉta̱a̱ˉ kihꜗ jmɨˉjʉʉhˉ ja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙdsooh˜ dsëˉ jnäähˈ saꜙ maˊ kye̱ˊ jnäähꜗ heˊñiihꜚ. 6 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ: —Le̱e̱hꜚ hnähꜘ kya̱a̱hˊ levadura kihꜗ dsaˉ fariseo hiꜙ kihꜗ dsaˉ saduceo kaˉlähꜘ. 7 Heˉja̱ˉ gaꜙtoohˋ jnäähꜗ discípulo llaˊ jnäähꜗ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ, maˊ jähˊ jnäähꜗ: —Maˉhlëëyhꜘ läꜙnaˉ, kihꜗ heˉ saꜙ maˊ kye̱ˊ jneˊ heˊñiihꜚ. 8 Pero gaꜙläꜙkyʉʉh˜ Jesús hʉʉˊdsëˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ: —¿Heˉlaˈ jwahꜘ hnähꜘ saꜙ chaˉ heˊñiihꜚ kye̱hˊ hnähꜘ? Ko̱ˉhi̱ˊpihˈ goˉte˜ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ dsaˉñʉʉhˉ. 9 ¿Cheˊ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ saꜙ hii˜ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ? ¿Cheˊ moꜙsoꜙ dsooh˜ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ hñaꜘ heˊñiihꜚ heˉ gaꜙkuhˉ hñaꜘ mil dsaˉñʉʉhˉ hiꜙ johꜘ gaˊ saˊmɨɨhˉ gaꜙtëꜘ gaꜙjʉʉhˋ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jwɨˊ heˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ ja̱ˉ? 10 ¿Cheˊ moꜙsoꜙ dsooh˜ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ gyiiꜗ heˊñiihꜚ heˉ gaꜙkuhˉ kye̱e̱ꜘ mil dsaˉñʉʉhˉ, hiꜙ johꜘ gaˊ saˊmɨɨhˉ gaꜙtëꜘ gaꜙjʉʉhˋ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jwɨˊ heˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ ja̱ˉ? 11 ¿Haˉ läꜙja̱ˉ heˉ saꜙ ngëëhꜘ hnähꜘ? Ja̱ꜙ kihꜗ heˊñiihꜚ naˉ heˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ: “Le̱e̱hꜚ hnähꜘ kya̱a̱hˊ levadura kihꜗ dsaˉ fariseo hiꜙ kihꜗ dsaˉ saduceo kaˉlähꜘ.” 12 Ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙngëëꜘ jnäähˈ saꜙ maˊ hlëëyhꜙ kihꜗ levadura heˉ ka̱a̱hˉ dsaˉ heˊñiihꜚ. Maˊ hlëëyhꜙ kihꜗ nʉʉhꜚ heˉ maˊ kwaꜙ dsaˉ fariseo kya̱a̱hˊ dsaˉ saduceo baˊ ja̱ˉ. 13 Maˊ gaꜙllooꜗ Jesús hwaꜗ Cesarea kihꜗ Filipo, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, gaꜙjäyhꜘ: —¿Haˉ läꜙ jähꜘ dsaˉ kihꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ? ¿Hi̱i̱ˉ jnäꜘ la̱a̱yꜘ? 14 Mahꜗ gaꜙjähˊ jnäähꜗ: —Ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ jähꜘ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ baˊ hneˉ. Ko̱ˉlla̱a̱ˊ jähꜘ, Elía baˊ hneˉ. Hiꜙ jñahꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ jähꜘ, hneˉ la̱a̱hꜗ Jeremía o jñahꜘ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ. 15 Mahꜗ gaꜙngɨɨꜘ Jesús juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ kaˉlähꜘ: —¿Haˉ gaˉ hnähꜘ, heeˉ jwahꜘ hnähꜘ kinꜙ, hi̱ˉ baˊ jnäꜘ la̱a̱hꜘ hnähꜘ? 16 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Simón Peeˊ juuˈ kiyhˈ: —Hneˉ heꜘ Cristo, Jo̱o̱ꜘ Dio ji̱i̱hꜙ. 17 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Lluꜗ laꜗ kyahꜗ Simón, jo̱o̱ꜘ Joná. Jëëhꜘ, ja̱ꜙ heꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˉmiˉjnääˉ kyahꜗ läꜙ maˉjähˊ naˉ. Tääˋ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, hi̱ˉ heꜘ baˊ maˉmiˉjnääˉ kyahꜗ. 18 Jnäꜘ kaˉlähꜘ jwë̱ë̱hn˜ hneˉ, hneˉ heꜘ Peeˊ, (heˉ hnøøꜗ jähꜙ ku̱u̱ˊ). Hiꜙ nëˊ mɨˊku̱u̱ˊ laˉ choohnˊ gwahꜙ kinꜙ, hiꜙ niꜙ miihˉ saꜙ lihꜙ jʉʉˊ chaˊjeˉ llaˉdsëëˋ kiyhˈ. 19 Jnäꜘ toohnꜚ goohˉ hneˉ mahꜗ kwahˈ juuˈ kihꜗ dsaꜙ haˉ läꜙ he̱yhꜗ yaꜙjwɨɨꜗ. Cherˊmahꜗ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ kwahˉ saꜙ gaꜙla̱a̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ laˉ, läꜙ maˉnaˉhñuuyhˊ ja̱ˉbaˊ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ. Hiꜙ cherˊmahꜗ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ kwahˉ gaꜙla̱a̱ꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ laˉ, naˉnaˊ baˊ jwëꜗ kiyhꜗ dsaˉta̱a̱yhˋ yaꜙjwɨɨꜗ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ Peeˊ. 20 Ja̱ˉgaˊ gaꜙta̱a̱hˉ Jesús jnäähˈ juuˈ mahꜗ saꜙ koohˊ jnäähꜗ juuˈ kya̱a̱hˊ niꜙ ja̱a̱ˉ, heˉ la̱a̱yꜗ Cristo. 21 Jmɨɨˊ ja̱ˉ gaꜙløøꜗ Jesús miˉjnääꜙ juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kiyhꜗ dsooyꜗ taꜙ Jerusalén. Jeeˊ ja̱ˉ heehꜗ dsihꜘ chaˉmiihˉ wɨɨꜘ, dsaˉgyʉʉhˊ saꜙ läꜙhnääꜗ dsihꜘ, läꜙja̱ˉ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ, kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley saꜙ läꜙhnääꜗ dsihꜘ. Ja̱ˉgaˊ ju̱u̱yꜘ hiꜙ läꜙji̱i̱yhˊ kaˉlähꜘ gaˊ maˉhyaˉ hnëˉ jmɨɨˊ. 22 Heˉja̱ˉ gaꜙjä̱ä̱ꜗ Peeˊ Jesús taꜙ kooꜘ, mahꜗ gaꜙløøyꜗ jʉʉyh˜ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Waˊ läˉñihꜘ dsëyꜗ hneˉ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. Niꜙ miihˉ saꜙ leꜘ jäꜙ heˉ ja̱ˉ nëˊ kyahˈ. 23 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús hñiiꜘ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ Peeˊ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Jñuuhˊ hneˉ kinꜙ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ, heˉ jmeehˉ jwɨɨhˋ kinꜙ baˊ naˉ. Saꜙ jmeehˉ hʉʉˊdsëˉ läꜙko̱hꜘ jmeeꜙ Dio, läꜙko̱hꜘ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ dsaˉ baˊ laˈ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ. 24 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ: —Cherˊmahꜗ hi̱ˉ hnøøꜗ jmeeꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, saꜙ waˊ jmä̱ä̱yˈ hñiiyꜘ kwa̱a̱t˜, waˊ jä̱ä̱yˈ cruꜚ kya̱a̱yꜗ mahꜗ waˊ jmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. 25 Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hä̱ä̱˜ hñiiꜘ mahꜗ saꜙ ju̱u̱yꜘ, hi̱ˉ heꜘ ju̱u̱ꜘ baˊ. Pero läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ kwa̱a̱˜ hñiiꜘ ju̱u̱ꜘ kwa̱a̱t˜ kinꜙ, hi̱ˉ heꜘ baˊ lä̱ä̱ꜘ. 26 ¿Heeˉ yaˊjøøꜚ ka̱ꜗ dsaꜙ maꜙkeꜙ gaꜙlɨyhꜗ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ mahꜗ waˊraˉ gaꜙju̱u̱yꜗ saꜙ të̱ë̱yhꜗ kihꜗ Dio? ¿Heeˉ baˊ kya̱a̱hˊ leꜘ miˉhmaayhˋ mahꜗ lä̱ä̱yꜘ? 27 Jëëhꜘ, jä̱hꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Tääˋ kya̱a̱yˈ, kya̱a̱hˊ ángele kaˉlähꜘ. Ja̱ˉgaˊ miˉhmaayhˋ kihˈ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ taˊ heˉ gaꜙjmeeyꜘ. 28 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, cha̱a̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ laˉ saꜙ ju̱u̱yꜘ jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉjëëyꜙ beꜘ kihꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ jä̱yhꜘ jmeeyꜗ hihꜙ.
1 Maˉngëëꜘ gaˊ jñiiꜘ jmɨɨˊ, ja̱ˉgaˊ gaꜙjä̱ä̱ꜗ Jesús Peeˊ kya̱a̱hˊ Jacobo kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ ø̱ø̱yhꜚ. Gaꜙnääyꜗ ka̱hꜘ taꜙ mohꜘ ñiiꜘ. 2 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙläꜙsë̱ë̱ꜗ Jesús toꜙloꜙ nëˊ hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱yꜙ heꜘ. Moˉnëyˊ gaꜙlɨɨꜗ jihˈgye̱hꜗ läꜙko̱hꜘ jmëëꜗ kihꜗ hyooˉ. Hmɨɨhˉ kiyhꜗ, gaꜙtøøꜘ jlë̱ë̱ˉ ñihꜗ. 3 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙläꜙjnääꜘ Elía kya̱a̱hˊ Moisé, gaꜙta̱a̱yhˋ llayꜙ juuˈ kya̱a̱hˊ Jesús. 4 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ Jesús: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, heˉ baˊ cheˉ lluꜗ heˉ tøøhˊ jneˊ ko̱ˉjø̱hꜘ jeeˊ laˉ. Cherˊmahꜗ hnoohˉ, jmeeˊ jnäähꜗ hnëˉ hneꜗ kya̱a̱hˊ mooˉ, ko̱o̱ˉ kyahꜗ, ko̱o̱ˉ kihꜗ Moisé, hiꜙ ko̱o̱ˉ kihꜗ Elía. 5 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ chehˈ Peeˊ hlëëyhꜙ läꜙja̱ˉ, gaꜙjyooꜗ ko̱o̱ˉ jniiꜘ tøˉjlë̱ë̱ˉ ñihꜗ heˉ gaꜙlä̱ä̱ˉ läꜙjë̱ë̱yꜙ. Jeeˊ jniiꜘ ja̱ˉ gaꜙläꜙnʉʉhꜘ gaꜙhlëëhꜘ ko̱o̱ˉ juuˈ, heˉ maˊ jähꜘ: —Hi̱ˉ laˉ naˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ hnaanꜙ. Peerꜙ cha̱a̱nˉ lluꜗ kya̱a̱yhˊ. Nʉʉˉ hnähꜘ kiyhꜗ. 6 Maˊ gaꜙnuuꜘ discípulo heˉ gaꜙhlëëhꜘ jeeˊ jniiꜘ ja̱ˉ, gaꜙsa̱a̱yꜗ jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ, gaꜙjwa̱a̱yhˈ jwërte. 7 Ja̱ˉgaˊ yaꜙjä̱hꜙ Jesús kiyhꜗ, gaꜙkyeˉ gooˉ nëˊ kiyhˈ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Nooˉ hnähꜘ, taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ. 8 Maˊ gaꜙchooyhꜗ nëyˊ, moꜙsoꜙ gaꜙjë̱ë̱yꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ, maꜙlaꜙ hñiiꜘ baˊ Jesús chehꜗ kya̱a̱yhˊ. 9 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ jña̱a̱yꜙ mohꜘ ja̱ˉ, gaꜙta̱a̱hˉ Jesús juuˈ hi̱ˉ maˊ kya̱a̱yhˊ heꜘ: —Taꜙ jwɨɨꜘ hnähꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ, läꜙjëꜙ heˉ maˉjëëhˋ hnähꜘ laˉ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ maˉläˉji̱i̱hˋ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. 10 Ja̱ˉgaˊ gaꜙngɨɨꜘ jnäähˈ discípulo juuˈ kihꜗ Jesús, gaꜙchiihˊ jnäähꜗ: —¿Heˉlaˈ jähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley, jmeeꜙ biiꜗ jä̱hꜘ Elía jä̱ä̱ꜗ gaˊ kihˈ Cristo? 11 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —Ja̱ˉbaˊ dsooꜘ jä̱hꜘ Elía toˉnëˊ, yaˉllayˉ lluꜗ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ jeeˊ laˉ. 12 Pero jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, maˉja̱h˜ baˊ Elía, mahꜗ saꜙ gaꜙläꜙkyu̱u̱ꜙ dsihꜘ. Gaꜙjmeeꜘ dsaˉ läꜙ tëˉ dsëꜗ kiyhꜗ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ heehꜗ dsaˉ heꜘ wɨɨꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. 13 Ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙngëëꜘ discípulo kya̱a̱yꜗ heˉ maˊ hlëëyhꜙ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ gaꜙchooꜗ jmɨɨˉ baˊ ja̱ˉ. 14 Läꜙ maˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ, jaꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ mahꜗ gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëˊ Jesús, gaꜙjäyhꜘ: 15 —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, waˊ läˉñihꜘ hohꜘ kihꜗ chihˉñʉʉhˉ kya̱a̱nꜙ, hi̱ˉ dsaˉju̱u̱ꜘ ñeeꜘ hiꜙ jëëy˜ wɨɨꜘ jwërte. Chaˉmiihˉ ji̱i̱h˜ maˉta̱yhꜘ chaˊjeˉ hiꜙ maˉta̱yhꜘ chaˊjmɨɨˉ kaˉlähꜘ. 16 Maˉyaˉjä̱ä̱nꜙ kya̱a̱hˊ discípulo kya̱a̱hꜗ pero saꜙ maˉlɨyh˜ maˊ miˉhlä̱ä̱yꜘ. 17 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús: —Heˉ baˊ cheˉ hñaaˉ hohꜘ hnähꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ. Saꜙ hii˜ läꜙdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ. ¿Lɨhꜘ baˊ lla̱a̱ꜙ heˉ gyanˊ kya̱a̱hˊ hnähꜘ? Moꜙsoꜙ läˉbeꜘ dsënꜙ gyaˋ gaˊ jnäꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. Yaˉjä̱ä̱ꜙ daˊ chihˉ naˉ taꜙ laꜙ —gaꜙjähꜘ Jesús. 18 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjʉʉhꜗ Jesús kihꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ, läꜙji̱i̱hˈ yaꜙhë̱ë̱yꜗ kihꜗ chihˉ heꜘ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙhla̱a̱yꜘ. 19 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙku̱hꜗ jnäähˈ ka̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús, mahꜗ gaꜙngɨɨˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ: —¿Heˉlaˈ saꜙ maˉläˉkë̱hˊ jnäähꜗ jmɨɨˊ maˊ lle̱e̱ˊ jnäähꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ? 20 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Kihꜗ heˉ miihˉ goˉteˈ baˊ maˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ, heˉja̱ˉ baˊ saꜙ gaꜙlë̱hꜗ hnähꜘ. Pero juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, waˊraˉ jähꜘ kihꜗ miihˉ läꜙko̱o̱ˉ pihˈ mɨˈju̱ˉ kihꜗ mostaza baˊ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ, leꜘ jwɨɨhˈ hnähꜘ mohꜘ laˉ: “Jñuuhˊ jeeˊ naˉ, gwaˉ taꜙ jeeˊ jyohꜘ”, hiꜙ jñuuyhꜗ baˊ. Saꜙ chaˉ niꜙ ko̱o̱ˉ heˉ jä̱ꜗ jwë̱ë̱hˋ kyahˈ hnähꜘ. 21 Pero jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱hꜘ hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱ꜙ chihˉ heꜘ saꜙ yaˉhë̱ë̱ˈ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙtʉꜗ dsaˉ kuhˉhɨ̱h˜ mahꜗ chu̱u̱yꜗ kya̱a̱hˊ Dio. 22 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ tä̱ä̱yhˊ hwaˈ Galilea, gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ: —Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ ngëëꜗ dsihꜘ jaˊgooˉ dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ, 23 mahꜗ jngëëhꜗ dsihꜘ. Gaˊ maˉhyaˉ hnëˉ jmɨɨˊ naˉju̱u̱yˊ, läꜙji̱i̱yhˊ kaˉlähꜘ. Heˉja̱ˉ chaˉmiihˉ gaꜙläꜙmeehꜙ dsëꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ. 24 Maˊ gaꜙllaꜙnøøˋ jnäähꜗ jwɨɨˉ Capernaum kya̱a̱hˊ Jesús, yaꜙnääꜗ hi̱ˉ maˊ ko̱o̱ꜗ kuˊsɨhˉ kihꜗ gwahꜙ jeeˊ maˊ chehˈ Peeˊ mahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ: —¿Cheˊ saꜙ miˉhmaahˋ taˉjwohꜗ kya̱a̱hꜗ kuˊsɨhˉ kihꜗ gwahꜙ jʉʉhꜙ? 25 —Miˉhmaayhˋ baˊ —gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ. Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙheꜗ Peeˊ chaˊnehꜙ, gaꜙläꜙjä̱ä̱ꜗ Jesús gaꜙhlë̱ë̱hꜗ Peeˊ: —¿Haˉ läꜙ laꜗ la̱a̱hꜘ Simón, läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉtaˊ ka̱a̱hˊ hwaꜗ laˉ, hi̱i̱ˉ kihꜗ ko̱o̱yˈ kuˊsɨhˉ? ¿Cheˊ ko̱o̱yꜗ kihꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ o cheˊ ko̱o̱yꜗ kihꜗ jñahꜘ dsaˉ? 26 —Kihꜗ dsaˉ jñahꜘ baˊ ko̱o̱yꜗ —gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ. Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús: —Heˉja̱ˉ saꜙ jmeeꜙ biiꜗ kihꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ miˉhmaayhˋ. 27 Pero läꜙlaˉ baˊ waˊ jmeenˊ mahꜗ saꜙ jä̱nˊ hlɨɨhˈ kya̱a̱hˊ niꜙ ja̱a̱ˉ. Gwaˉ chaˊhooˊ jmɨˉjʉʉhˉ, goˉjwäꜗ kaˉlooˉ hmaˉkuuˊ. Toˉnëˊ hmoohˉ hi̱ˉ ka̱ꜗ hmaˉkuuˊ, ja̱ˉ lle̱e̱hꜙ mahꜗ nähꜘ hooyˊ. Jeeˊ ja̱ˉ jnäähꜙ ko̱o̱ˉ kuuˊ kya̱a̱hˊ heˉ miˊhmaahˊ kuˊsɨhˉ kinꜙ kya̱a̱hˊ kyahˈ kaˉlähꜘ.
1 Ja̱ˉbaˊ hor˜ ja̱ˉ gaꜙyaꜙjä̱hꜙ jnäähˈ kooꜘ kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙngɨɨˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ: —¿Hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ? 2 Mahꜗ gaꜙtëëhꜗ Jesús ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ, gaꜙche̱e̱yhˉ jeeˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ. 3 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙläꜙsɨɨꜗ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ jmeehˈ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ, saꜙ he̱hꜗ hnähꜘ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. 4 Hehꜗ läꜙja̱ˉ, hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ hwa̱a̱ˊ läꜙko̱o̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ laˉ, hi̱ˉ heꜘ baˊ le̱e̱ꜘ jø̱ø̱hˈ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Dio. 5 Hi̱ˉ he̱e̱hˉ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ läꜙlaˉ kwa̱a̱t˜ kinꜙ, heˉ maˉhe̱e̱yhˉ jnäꜘ baˊ ja̱ˉ. 6 ʼWaˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hi̱ˉ jmeeꜗ të̱hꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ mähꜗ laˉ hi̱ˉ maˉläˉdsooꜘ dsëꜗ kinꜙ, lluꜗ gaˊ laˈ kiyhˈ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ hñʉʉꜗ dsaˉ luuyˊ ko̱o̱ˉ chaˊtooꜗ kihꜗ moli̱i̱ˊ heˉ je̱e̱˜ burr˜ mahꜗ hmäähꜗ dsihꜘ ñiihˊ gaˊ kihˈ chaˊjmɨˉñeehꜚ. 7 ¡Heˉ baˊ cheˉ jwɨɨ˜ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ! Johꜘ heˉ saꜙ jmeeꜙ dsaˉtë̱yhꜗ. Pero ko̱ˉja̱ˉ lleˋ kihˈ leꜘ baˊ. Peerꜙ jwɨɨ˜ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ dsaˉtë̱hꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ. 8 Heˉja̱ˉ cherˊmahꜗ maˉgoohˉ o maˉtɨɨhˊ gaꜙjmeeꜘ tä̱hꜙ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ, hnäꜗ goˉte˜ baˊ, mahꜗ beꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ kyahꜗ. Jëëhꜘ, lluꜗ gaˊ kyahˈ, gwa̱a̱hˈ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ naˊji̱i̱hꜙ, tʉ̱ʉ̱hˊ maˉgoohˉ o tʉ̱ʉ̱hˊ maˉtɨɨhˊ, läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ jwä̱ä̱yꜗ hneˉ jeeˊ moꜙsoꜙ ʉʉꜙ jeˉ kya̱a̱hˊ läꜙto̱ꜘ maˉgoohˉ maˉtɨɨhˊ. 9 Hiꜙ cherˊmahꜗ mɨˈnëhˊ gaꜙjmeeꜘ tä̱hꜙ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ, lleˊ goˉte˜ baˊ, mahꜗ beꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ kyahꜗ. Jëëhꜘ, lluꜗ gaˊ kyahˈ gwa̱a̱hˈ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ naˊji̱i̱hꜙ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ mɨɨˈ mɨˊnëhˊ, läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ jwä̱ä̱yꜗ hneˉ jeeˊ moꜙsoꜙ ʉʉꜙ jeˉ kya̱a̱hˊ läꜙto̱ꜘ mɨɨˈ mɨˊnëhˊ. 10 ʼNiꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ mähꜗ läꜙlaˉ taꜙ jmä̱ä̱ꜙ hnähꜘ taꜙkooꜘ. Jëëhꜘ, jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, ángele kya̱a̱yꜗ tä̱ä̱hˊ tä̱ä̱ꜘ chaˊnëˊ Tääˋ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ. 11 Jëëhꜘ, jaꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ mahꜗ lä̱ä̱yꜗ hi̱ˉ naˉhë̱ë̱ˈ. 12 ¿Haˉ läꜙ jëëhꜘ hnähꜘ heˉ jwahnꜚ laˉ? Cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ cha̱a̱ˉ hña̱ˉla̱a̱ꜘ borrego kya̱a̱ꜗ, mahꜗ dsaˉhë̱ë̱ꜗ ja̱a̱ˉ, ¿cheˊ saꜙ be̱e̱yꜗ ko̱ˉhwëëꜘ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ jahꜘ heꜘ mahꜗ dsooyꜗ taꜙ mohꜘ dsaˉhnääyhꜙ hi̱ˉ naˉhë̱ë̱ˈ heꜘ? 13 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Waˊraˉ gaꜙjnä̱ä̱yhꜙ hi̱ˉ ja̱a̱ˉ heꜘ, läꜙcha̱a̱yˉ lluꜗ jwërte kya̱a̱yhˊ, läꜙko̱hꜘ gaˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ naˉhë̱ë̱ˈ. 14 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ laꜗ kihꜗ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, saꜙ hnøøyꜗ dsaˉhë̱ë̱ꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ pihˈ läꜙlaˉ. 15 ʼCherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ maˉjmeeꜘ ko̱o̱ˉ heˉ hlɨɨhˈ kyahꜗ, gwaˉ mahꜗ goˉchiiyhˊ heˉ maˉhlä̱ä̱yhˉ kya̱a̱hˊ hneˉ, pero jeeˊ läꜙu̱u̱ꜘ baˊ hnähꜘ. Cherˊmahꜗ gaꜙjmeeyꜘ heˈ kyahꜗ, maˉlë̱h˜ maˉcha̱a̱hˋ ø̱ø̱hˈ heꜘ. 16 Pero cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙjmeeyꜘ heˈ kyahꜗ, jä̱ä̱ꜙ gaˊ ja̱a̱ˉ u̱u̱ꜗ mahꜗ goˉhlëëhˊ kya̱a̱yhˊ kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ, kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ heˉ hlëëhꜙ u̱u̱ꜗ u̱u̱ˉ dsaˉ, läꜙja̱ˉ jmeeꜙ dsooꜘ läꜙjëꜙ juuˈ. 17 Cherˊmahꜗ niꜙ kihꜗ dsaˉ heꜘ saꜙ hii˜ nuuyꜗ, ja̱ˉ jmeehˉ juuˈ kihꜗ gwahꜙ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ tä̱ä̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ. Hiꜙ cherˊmahꜗ niꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gwahꜙ saꜙ gaꜙnuuyꜘ, jmä̱ä̱ˋ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio o läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ. 18 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, läꜙjëꜙ heˉ hñʉʉhˈ hnähꜘ hwaꜗ laˉ, läꜙja̱ˉ naˉhñʉʉꜚ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ. Hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ chiihˊ hnähꜘ hwaꜗ laˉ, läꜙja̱ˉ dsaˉchiihꜙ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ kaˉlähꜘ. 19 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, cherˊmahꜗ u̱u̱ꜗ hnähꜘ gaꜙta̱a̱hˋ hnähꜘ juuˈ kweeˉ hwaꜗ laˉ mahꜗ ngɨɨhˊ hnähꜘ heˉ hnoohˉ hnähꜘ, Tääˋ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, kwaꜗ bihꜗ heˉ hnoohˉ hnähꜘ. 20 Jëëhꜘ jeeˊ dsaˉñeeꜙ u̱u̱ꜗ u̱u̱ˉ ko̱ˉjø̱hꜘ ngɨɨyꜙ kiyhꜗ, jeeˊ ja̱ˉ hä̱ä̱nˊ jeeˊ kiyhˈ. 21 Ja̱ˉgaˊ gaꜙllooꜗ Peeˊ kaˉlähꜘ chu̱hꜙ kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ: —¿Johꜘ ji̱i̱h˜ jmeenˋ jø̱hˉ dsënꜙ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hnˈ hi̱ˉ jmeeꜙ hlɨɨhˈ kinꜙ? ¿Cheˊ läꜙji̱i̱hˈ tëꜗ gyiiꜗ ji̱i̱h˜? 22 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Saꜙ chaˉ jwahnꜙ läꜙji̱i̱hˈ tëꜗ gyiiꜗ ji̱i̱h˜. Jwahnꜙ, gyiiꜗ ji̱i̱h˜ to̱ꜙloꜙgyaꜘ dsë˜ gyiiꜘ. 23 ʼHeˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ ja̱a̱ˉ rey hi̱ˉ gaꜙjmeehꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊ kiyhˈ. 24 Läꜙ maˊ gaꜙløøꜗ jmeeyh˜ kwa̱a̱t˜ kiyhꜗ, yaꜙjä̱ä̱yꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ ä̱ä̱ˉ chaˉmiihˉ kuuˊ. 25 Pero dsaˉ heꜘ saꜙ chaˉ heˉ kya̱a̱hˊ miˉhmaayhˋ läꜙjëꜙ heˉ ä̱ä̱yˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ rey heꜘ hihꜙ waˊ dsaˉhnëëyˋ goˉte˜ kya̱a̱hˊ mëyˊ kya̱a̱hˊ jo̱o̱yꜘ hiꜙ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ kiyhꜗ mahꜗ läꜙhmaahˊ läꜙjëꜙ heˉ ä̱ä̱yˉ. 26 Heˉja̱ˉ gaꜙju̱u̱hꜗ dsaˉ heꜘ jnëˊ chaˊnëˊ rey mahꜗ gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ, gaꜙjäyhꜘ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, jmeeˊ jø̱hˉ hohꜘ kiꜙ jnäꜘ. Miˊhmaahˋ baˊ jnäꜘ kyahꜗ läꜙjëꜙ.” 27 Gaꜙläꜙñihꜘ baˊ dsëˈ rey heꜘ kiyhꜗ, moꜙsoꜙ gaꜙngɨɨhꜗ gyihꜗ kuuˊ heˉ maˊ ä̱ä̱yˉ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙlä̱ä̱yꜗ goˉte˜. 28 ʼPero läꜙko̱o̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ baˊ dsaˉ hi̱ˉ maˊ ä̱ä̱ˉ kihꜗ rey, gaꜙje̱e̱yˈ ja̱a̱ˉ dsaˉkya̱a̱yhˊ hi̱ˉ maˊ ä̱ä̱ˉ ko̱ˉhi̱ˊpihˈ kuuˊ kiyhˈ. Gaꜙsa̱a̱yhꜗ mahꜗ gaꜙgwɨyhꜗ luuˊ hi̱ˉ heꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ: “Miˉhmaahˊ kinꜙ heˉ ä̱ä̱hˉ”. 29 ʼPero hi̱ˉ maˊ ä̱ä̱ˉ kuuˊ kihˈ dsaˉkya̱a̱hˊ heꜘ, gaꜙjwä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ hʉʉˊ tɨɨˊ hi̱ˉ heꜘ mahꜗ gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ, gaꜙjäyhꜘ: “Jmeeˊ jø̱hˉ hohꜘ kiꜙ jnäꜘ. Miˊhmaahˋ baˊ jnäꜘ kyahꜗ läꜙjëꜙ.” 30 ʼPero hi̱ˉ ja̱a̱ˉ heꜘ saꜙ gaꜙhe̱e̱yhˉ. Gaꜙhnɨɨyꜗ kihꜗ mahꜗ gaꜙheyꜗ nehꜙñeˈ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙmiꜙhmaayhˊ läꜙjëꜙ heˉ maˊ ä̱ä̱yˉ. 31 Maˊ gaꜙjëëꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ heꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ, gaꜙji̱i̱ꜗ jwërte kiyhꜗ, mahꜗ naˊnääyˈ naˊjmeeyhˊ juuˈ kihꜗ rey haˉ läꜙ maˉlaꜗ. 32 ʼHeˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ rey madaꜚ jaꜗ dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ heꜘ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: “Peerꜙ hñaaˉ hohꜘ hneˉ dsaˉñʉʉhˉ. Gaꜙjmeenꜗ jø̱hˉ dsënꜙ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ maˊ ä̱ä̱hˉ kinꜙ, kihꜗ heˉ maˉchu̱u̱hˊ chaˉmiihˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ.” 33 ¿Ja̱ˈ maˊ ä̱ä̱hˉ jmɨɨˊ maˊ läˉñihꜘ hohꜘ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙläꜙñihꜘ dsënꜙ kyahꜗ hneˉ? 34 Heˉja̱ˉ gaꜙläꜙlle̱e̱ꜘ rey, gaꜙngëëyꜗ jaˊgooˉ pooˉ mahꜗ llaˉkya̱a̱yꜙ jmɨɨˊ läꜙji̱i̱hˈ miˉhmaayhˋ läꜙjëꜙ heˉ ä̱ä̱yˉ. 35 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús kaˉlähꜘ: —Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ jmeeꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙläꜙjø̱hꜙ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ heˉ hlɨɨhˈ heˉ maˉjmeeꜘ ø̱ø̱hꜗ hnähꜘ kyahꜗ.
1 Maˉngëëꜘ maˉkwaꜘ Jesús läꜙjëꜙ juuˈ naˉ, yaꜙhë̱ë̱yꜗ hwaꜗ Galilea, ngooyꜗ taꜙ hwaꜗ Judea, heˉ hlaˉ taꜙ hngaahˋ jmɨɨˉ Jordán. 2 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙllaꜙlleꜗ kaahˋ kiyhˈ hiꜙ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱yꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉdsaahˊ. 3 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙllaꜙnääꜗ kooꜘ kihꜗ Jesús ko̱ˉlla̱a̱ˊ fariseo heˉ maˊ ka̱˜ dsëyꜗ, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ: —¿Cheˊ chaˉ jwëˈ be̱e̱ꜗ dsaˉ dsaˉmëꜘ kya̱a̱ꜗ, kihꜗ waˊ heˉ chaˉ heˉ, heˉ saꜙ tɨhꜗ dsëyꜗ? 4 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —¿Cheˊ saꜙ maˉhehˉ hnähꜘ jeeˊ naˉsɨɨˉ: Hi̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ Dio läꜙ maˊ toˉnëˊ, hi̱ˉ mëꜘ, hi̱ˉ ñʉʉhˉ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ? 5 Hiꜙ gaꜙjäyhꜘ: —Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ, be̱e̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ choˈjmiiˉ mahꜗ dsaˉgyayꜙ kya̱a̱hˊ mëyˊ. Mahꜗ läꜙja̱ˉ, le̱e̱yꜘ ja̱a̱ˉ baˊ jeeˊ läꜙu̱u̱yꜘ. 6 Ja̱ˉ hnɨɨhˈ moꜙsoꜙ la̱a̱yꜗ u̱u̱ꜗ, maˉla̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ baˊ. Hehꜗ läꜙja̱ˉ, hi̱ˉ maˉla̱a̱ꜗ ja̱a̱ˉ ka̱a̱h˜ Dio, saꜙ lleˋ kihˈ lla̱a̱yꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús. 7 Mahꜗ gaꜙjähꜘ fariseo sɨɨyhꜙ Jesús: —¿Heˉlaˈ ja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Moisé madaꜚ chooyhꜗ jeˉ mahꜗ be̱e̱ꜗ dsaˉ mëˊ? 8 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Kihꜗ heˉ cha̱a̱hˉ hnähꜘ, heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ gaꜙkwaꜘ Moisé jwëˈ be̱e̱hˈ hnähꜘ dsaˉmëꜘ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ. Pero läꜙ maˊ toˉnëˊ saꜙ gaꜙlaꜗ läꜙja̱ˉ. 9 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, hi̱ˉ be̱e̱ꜗ dsaˉmëꜘ kya̱a̱ꜗ hiꜙ saꜙ chaˉ heˉ hlɨɨhˈ maˉjmeeyꜘ kya̱a̱hˊ jñahꜘ dsaˉñʉʉhˉ, mahꜗ ka̱a̱yꜗ jñahꜘ dsaˉmëꜘ, heˉ jmeeyꜙ dsoˊkyeˉ baˊ ja̱ˉ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ hi̱ˉ ka̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ gaꜙbe̱e̱yꜗ heꜘ, heˉ jmeeyꜙ dsoˊkyeˉ baˊ ja̱ˉ kaˉlähꜘ. 10 Mahꜗ gaꜙchiihˊ jnäähꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ: —Cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ laꜗ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱hˊ dsaˉmëꜘ, lluꜗ gaˊ laˈ heˉ saꜙ je̱e̱ꜗ dsaˉ gooˉ goˉte˜. 11 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Ja̱ꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ läꜙkë̱hˊ jmɨɨˊ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ. Läꜙkë̱hˊ jmɨɨˊ hi̱ˉ lleˋ kihˈ he̱e̱hꜙ baˊ. 12 Jëëhꜘ, cha̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ naˉhñaaˈ jmɨˉngoꜗ kihꜗ waˊraˉ gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ heˉja̱ˉ saꜙ leꜘ je̱e̱yꜗ gooyˉ. Hiꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ naˉhñaaˈ jmɨˉngoꜗ kihꜗ, heˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ kiyhꜗ, heˉja̱ˉ saꜙ leꜘ je̱e̱yꜗ gooyˉ. Hiꜙ cha̱a̱ˉ gaˊ jñahꜘ hi̱ˉ saꜙ llaꜙ dsëꜗ je̱e̱yꜗ gooyˉ kihꜗ heˉ hnøøyꜗ jmeeyꜗ taˊheꜗ kihꜗ Dio. Hi̱ˉ läꜙkë̱hˊ jmɨɨˊ he̱e̱hꜙ, waˊ he̱e̱yhˉ juuˈ laˉ. 13 Ja̱ˉgaˊ naˊjä̱ä̱ˉ dsaˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱ꜗ chaˊnëˊ Jesús mahꜗ kyeyꜙ gooyˉ nëˊ kihˈ gyʉ̱ʉ̱ˉ mahꜗ ngɨɨyꜗ kihꜗ Dio. Pero jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ gaꜙjʉʉhˊ jnäähꜗ kihꜗ dsaˉ heꜘ. 14 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ: —Kwaˊ jwëꜗ yaˉnääꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ taꜙ laꜙ kinꜙ. Taꜙ haˉ hnähꜘ kiyhꜗ, jëëhꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ, hi̱ˉ heꜘ baˊ jä̱ä̱ꜗ Dio läꜙhihꜙ kihꜗ. 15 Maˉlaꜙ maˉkyeyˉ gooyˉ nëˊ kihˈ gyʉ̱ʉ̱ˉ heꜘ, yaꜙhë̱ë̱yꜗ jeeˊ ja̱ˉ. 16 Jeeˊ ngooyˈ ja̱ˉ, jaꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Hneˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ taˉjwohꜗ llu̱u̱ꜗ, ¿heeˉ hnøøꜗ jmeenˋ mahꜗ të̱ë̱hnꜗ jeeˊ moꜙsoꜙ ju̱u̱nꜘ? 17 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Cheˊ ñehˊ hneˉ heˉ la̱a̱nꜗ llu̱u̱ꜗ? Jëëhꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ saꜙ cha̱a̱ˉ, ja̱a̱ˉ Dio baˊ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ. Cherˊmahꜗ hnoohˉ të̱ë̱hꜗ jeeˊ moꜙsoꜙ ju̱u̱hꜘ, ja̱ˉ miˉtehˋ läꜙjëꜙ madaꜚ kihꜗ Dio. 18 —¿Heeˉ gaˊ ja̱ˉ miˊtenˋ? —gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Taꜙ jngëëhꜙ dsaˉ, taꜙ ka̱a̱hꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ jñahꜘ, taꜙ hɨ̱ɨ̱ꜘ kihꜗ dsaꜙ, taꜙ jmeeˉ dsooꜘ kihꜗ juuˈ taˉjuuˈ. 19 Waˊ hnaahꜙ tääˋ kya̱a̱hˈ maaˋ kya̱a̱hˈ. Waˊ hnaahꜙ dsaˉkya̱a̱hˊ läꜙko̱o̱ˉ hnaahꜙ hñaahꜗ. 20 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ: —Läꜙjëꜙ heˉ naˉ maˉmiˉtenˋ läꜙji̱i̱hˈ maˊ mähnˈ. ¿Heeˉ gaˊ hnøøˈ jmeenˋ? 21 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ kaˉlähꜘ: —Cherˊmahꜗ hnoohˉ le̱e̱hꜘ llu̱u̱ꜗ goˉte˜, gwa̱a̱hˉ goˉhnɨɨˊ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ kyahꜗ mahꜗ goˉkwëëhˋ hi̱ˉ täˉñeeꜘ. Läꜙja̱ˉ baˊ läꜙchaˉ chaˉmiihˉ kyahꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Ja̱ˉgaˊ naꜙ ñeehˋ mahꜗ jmeenˊ ko̱ˉjø̱hꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús. 22 Maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ heꜘ juuˈ ja̱ˉ, ngaayhꜗ tiˉmeehˉ dsëyꜗ, jëëhꜘ, maˊ chayˉ chaˉmiihˉ kuuˊ. 23 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, ja̱a̱ˉ dsaˉ chaˉ kuuˊ, jwë̱ë̱hˋ laˈ kiyhꜗ he̱yhꜗ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. 24 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, saꜙ gaˊ jwë̱ë̱hˋ laˈ kihꜗ ja̱a̱ˉ camey˜, ngëëꜘ toˉgwaˊ ko̱o̱ˉ hmaˉkuuˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ he̱hꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ chaˉ kuuˊ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. 25 Maˊ gaꜙnʉʉˊ jnäähꜗ hlëëyhꜙ läꜙja̱ˉ, gaꜙtoohˋ jnäähꜗ jëë˜ dsa̱hꜙ jnäähˈ, mahꜗ gaꜙchiihˊ jnäähꜗ: —¿Hi̱i̱ˉ baˊ lä̱ä̱ꜘ ja̱ˉ? 26 Läꜙ maˉjë̱ë̱y˜ ja̱ˉ jnäähˈ, gaꜙjäyhꜘ: —Heˉ laˉ, saꜙ läꜙkë̱hˊ dsaˉ jmɨɨˊ jmeeˈ, pero Dio gaꜙläꜙjëꜙ baˊ liyhꜙ jmeeyꜗ. 27 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ: —Maˉjä̱ꜘ baˊ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ mahꜗ jmeeˊ jnäähꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hneˉ. ¿Heeˉ baˊ naˉ hñahꜙ jnäähˈ? 28 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ leꜘ hmëëꜘ läꜙjëꜙ goˉte˜, maˊja̱ˉ gyaꜙ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ jø̱ø̱hˈ jeeˊ jmeeyˈ hihꜙ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ nahˈ hnähꜘ nëˊ gyaꜙto̱ꜘ hmaˉsii˜ mahꜗ llahˈ hnähꜘ taˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙto̱ꜘ nääꜗ dsaˉ Israel. 29 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉtu̱u̱ˉ dsëꜗ maˉhwë̱ë̱ˉ chaˊnehꜙ kihꜗ, maˉbe̱e̱yꜗ dsaˉmëꜘ ø̱ø̱yhꜚ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱yhꜚ, maˉbe̱e̱yꜗ choˈjmiiyˉ, maˉbe̱e̱yꜗ dsaˉmëꜘ kya̱a̱yꜗ, maˉbe̱e̱yꜗ jo̱o̱yꜘ, maˉbeyꜗ hwaꜗ kiyhꜗ, cherˊmahꜗ gaꜙbeyꜗ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ kwa̱a̱t˜ kinꜙ, hi̱ˉ heꜘ hyohꜙ hñaˉlooꜘ gaˊ läꜙko̱hꜘ heˉ gaꜙjä̱ꜘ kiyhꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ të̱ë̱yhꜗ jeeˊ moꜙsoꜙ ju̱u̱yꜘ. 30 Pero jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ yaˉnääꜘ toˉnëˊ, hi̱ˉ heꜘ jä̱ꜗ kë̱ë̱ˉ. Hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ yaˉnääꜘ kë̱ë̱ˉ, hi̱ˉ heꜘ le̱e̱ꜘ toˉnëˊ.
1 ʼHeˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉjʉʉˊ chaˊnehꜙ hi̱ˉ ñeeˊ tiih˜ goˉteˈ naˊhnäähˉ hi̱ˉ jmeeꜗ taˊ jeeˊ naˉjnääˊ chaahˈ wɨ̱ɨ̱ˉ jëhˈ kiyhꜗ. 2 Maˊ gaꜙläꜙeeꜙ kiyhꜗ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ haˉ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ miˉhmaayhˋ kihꜗ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ taˊ, gaꜙche̱e̱yꜗ jeeˊ naˉjnääˊ chaahˈ jëhˈ kiyhꜗ. 3 Yaꜙhë̱ë̱yꜗ kaˉlähꜘ ko̱ˉhi̱ˊ ñuˈ taꜙlaꜙ tiih˜, jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjë̱ë̱yꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeˊhmoohˊ hi̱ˉ saꜙ chaˉ taˊ kihˈ. 4 Heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ: “Hnähꜘ kaˉlähꜘ goˉnääꜘ hnähꜘ goˉjmeeˊ taˊ jeeˊ naˉjnääˊ chaahˈ jëhˈ kinꜙ. Miˊhmaahˋ baˊ jnäꜘ naˊteeˋ kyahˈ hnähꜘ.” Hiꜙ naˊnääˈ baˊ dsaˉ heꜘ. 5 Dsaˉjʉʉˊ heꜘ yaꜙhë̱ë̱ꜗ läꜙhmëëꜘ maˊ gaꜙtëꜘ lla̱ꜗhyooꜙ, hiꜙ ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ maˊ gaꜙtëꜘ ko̱ˉhi̱ˊ hnëˉ taꜙ gaꜙhlooꜘ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙhëëyꜗ kihꜗ jñahꜘ kaˉlähꜘ hi̱ˉ naˊjmeeꜘ taˊ kiyhˈ. 6 Maˉngooꜗ gaꜙtëꜘ ko̱ˉhi̱ˊ hñaꜘ, yaꜙhë̱ë̱yꜗ kaˉlähꜘ mahꜗ gaꜙjnä̱ä̱yhꜙ jñahꜘ gaˊ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ chaˉ taˊ kihˈ. Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: “¿Heˉlaˈ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ jeeˊ laˉ läꜙta̱a̱ˈ jmɨɨˊ mahꜗ saꜙ chaˉ taˊ jmeehˉ hnähꜘ?” 7 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ: “Kihꜗ heˉ saꜙ cha̱a̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉkwëëhꜗ jnäähˈ taˊ, heˉja̱ˉ baˊ naˉ heˉ tøøhˊ jnäähꜗ jeeˊ laˉ.” Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉjʉʉˊ chaahˈ jëhˈ ja̱ˉ, sɨɨyhꜙ: “Goˉnääꜘ hnähꜘ kaˉlähꜘ, goˉjmeeˊ hnähꜘ taˊ jeeˊ chaahˈ jëhˈ kinꜙ. Miˊhmaahˋ baˊ jnäꜘ naˊteeˋ jñeehˈ hnähꜘ.” 8 ʼMaˊ gaꜙnʉʉˉ jmɨɨˊ ja̱ˉ, gaꜙjmeeꜘ dsaˉjʉʉˊ madaꜚ kihꜗ hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱ꜙ moz˜, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: “Teeˋ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˉnaˊjmeeꜘ taˊ, mahꜗ miˊhmaahˊ jñeeyˈ naˊteeˋ kihˈ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ taˊ. Løøˋ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˉnaˊnääˈ kë̱ë̱ˉ goˉte˜ mahꜗ miˉlla̱a̱ˈ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˉnaˊnääˈ toˉnëˊ.” 9 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙta̱a̱hˋ jmeeꜗ taˊ, maˉngooꜗ gaꜙtëꜘ ko̱ˉhi̱ˊ hñaꜘ, yaꜙnääyꜗ maꜙ ja̱a̱ˉ maꜙ ja̱a̱ˉ gaꜙko̱o̱ˈ jñeeˈ naˊteeˋ kihˈ maꜙ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ taˊ. 10 Ja̱ˉgaˊ gaꜙllaꜙnääꜗ hi̱ˉ gaꜙta̱a̱hˋ toˉnëˊ naˊjmeeꜘ taˊ. Maˊ të̱ë̱yhˈ chaˉgaˊmiihˉ jñeeyˈ maˊ la̱a̱yꜘ. Pero gaꜙhyoyhꜗ ja̱ˉbaˊ kihˈ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ taˊ baˊ kaˉlähꜘ. 11 Maˊ gaꜙko̱o̱yˈ jñeeyˈ gaꜙløøyꜗ chaˉhä̱ä̱y˜ dsaˉjʉʉyˊ, 12 gaꜙjäyhꜘ: “Hi̱ˉ maˉnaˊnääˈ kë̱ë̱ˉ goˉteˈ, gaꜙjmeeyꜘ taˊ ko̱o̱ˉ hor˜ baˊ, mahꜗ ja̱ˉbaˊ kweeˉ maˉmiˉhmaahˊ kiyhˈ läꜙko̱hꜘ teꜗ heˉ maˉmiˉhmaahˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ hi̱ˉ maˉjëëꜙ wɨɨꜘ chaˊhyooˉ läꜙta̱a̱ˈ jmɨɨˊ”, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ dsaˉjʉʉˊ chaahˈ jëhˈ. 13 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉjʉʉyˊ sɨɨyhꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ tiˉchooꜙ juuˈ heꜘ: “Saꜙ chaˉ jmeenꜙ hñaaˉ dsënꜙ kyahꜗ hneˉ omeꜚ. ¿Ja̱ˈ maˉtoohˋ jneˊ juuˈ kweeˉ heˉ miˊhmaahnˋ kyahˈ naˊteeˋ kihˈ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ taˊ? 14 Ki̱i̱ˈ baˊ hneˉ jñeehˈ mahꜗ gwa̱a̱hˉ kyahꜗ. Jëëhꜘ läꜙnaˉ hyohˉ dsënꜙ maˉkwëëhnꜙ hi̱ˉ maˉhe˜ kë̱ë̱ˉ goˉteˈ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ maˉkwëëhnꜙ hneˉ. 15 ¿Cheˊ saꜙ naˉngënˈ jwëꜗ jmeenˋ läꜙ hyohˉ dsënꜙ kya̱a̱hˊ kuuˊ kinꜙ? ¿O cheˊ wɨɨꜘ hohꜘ kihꜗ heˉ jmeenꜙ lluꜗ dsënꜙ?”, gaꜙjähꜘ dsaˉjʉʉˊ heꜘ. 16 Läꜙja̱ˉ leꜘ, hi̱ˉ yaˉnääꜘ kë̱ë̱ˉ, hi̱ˉ heꜘ le̱e̱ꜘ toˉnëˊ. Hi̱ˉ yaˉnääꜘ toˉnëˊ, hi̱ˉ heꜘ jä̱ꜗ kë̱ë̱ˉ. Jëëhꜘ, jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ naˉteehˊ, pero miihˉ goˉteˈ baˊ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ —gaꜙjähꜘ Jesús. 17 Maˊ hä̱ä̱ˊ Jesús jwëˈ ngooyꜗ taꜙ Jerusalén, gaꜙtëëyhꜗ ka̱hꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ jnäähˈ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ: 18 —Jëëˋ daˊ hnähꜘ, dsaˊnøøˈ jneˊ taꜙ Jerusalén. Jeeˊ ooꜙ ngëëꜗ dsaˉ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ jaˊgooˉ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley. Hi̱ˉ heꜘ bä̱ä̱hꜙ jnäꜘ dsooˊ mahꜗ jngëëhꜗ dsaˉ jnäꜘ. 19 Ja̱ˉgaˊ ngëëyˈ jnäꜘ jaˊgooˉ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. Mahꜗ miˉkwa̱yhꜗ jnäꜘ, jmiˊba̱a̱yꜗ jnäꜘ, ja̱ˉgaˊ dsaˉtä̱ä̱yˋ jnäꜘ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. Pero läꜙji̱i̱hnˊ kaˉlähꜘ gaˊ maˉhyaˉ hnëˉ jmɨɨˊ. 20 Ja̱ˉgaˊ jaˈ mëˊ Zebedeo kya̱a̱hˊ läꜙu̱u̱ꜘ jo̱ˉñʉʉyhꜚ, gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëˊ Jesús mahꜗ gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ: 21 —¿Heeˉ jwɨɨhˈ jnäꜘ? —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. —Hi̱hꜗ läꜙu̱u̱ꜘ chihˉ kya̱a̱nꜙ, jmeeˊ madaꜚ dsaˉta̱a̱yhˋ kooꜘ kyahꜗ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jmeehˈ hihꜙ, ja̱a̱ˉ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kyahꜗ hiꜙ jñahꜘ jwooˈ raˉkë̱hˈ kyahꜗ —gaꜙjähꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ sɨɨyhꜙ Jesús. 22 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, sɨɨyhꜙ: —Saꜙ ñehˊ hnähꜘ heeˉ naˉ ngɨɨhˊ hnähꜘ. ¿Cheˊ tä̱ä̱hꜙ hnähꜘ jëëhˈ hnähꜘ lliꜘwɨɨꜘ heˉ naꜗ gaˊ jëënꜚ? ¿Cheˊ läˉbeꜘ hohꜘ hnähꜘ dsaˉngëëhꜘ hnähꜘ heˉ wɨɨꜘ heˉ naꜗ gaˊ dsaˉngëënꜘ? —Tä̱ä̱ꜙ baˊ jnäähꜗ —gaꜙjäyhꜘ. 23 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Maꜙraꜙ heˉ jëëhˈ baˊ hnähꜘ lliꜘwɨɨꜘ heˉ naꜗ gaˊ jëënꜚ, hiꜙ dsaˉngëëhꜘ hnähꜘ heˉ wɨɨꜘ heˉ naꜗ gaˊ dsaˉngëënꜘ. Pero heˉ nahˈ hnähꜘ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ o jwooˈ raˉkë̱hˈ kinꜙ, saꜙ gaꜙtë̱ë̱nꜘ kwanˋ. Heˉ ja̱ˉ hyohꜙ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱ˈ Tääˋ kya̱a̱nꜙ baˊ ja̱ˉ. 24 Gya̱a̱ꜗ discípulo dsaˉkya̱a̱hˊ jnäähꜗ gaꜙläꜙlle̱e̱yꜘ kya̱a̱hˊ läꜙu̱u̱ꜘ hi̱ˉ heꜘ, maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ ja̱ˉ. 25 Ja̱ˉgaˊ gaꜙtëëꜗ Jesús kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ: —Ñehˊ baˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ dsaˉtaˊ hi̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ kihꜗ dsaˉgooyˈ, ka̱a̱yh˜ läꜙ llaꜙ dsëyꜗ. Dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ ka̱a̱h˜ läꜙ tëˉ dsëyꜗ dsaˉgooyˈ. 26 Pero jeeˊ kyahˈ hnähꜘ saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ jmeehˈ hnähꜘ läꜙja̱ˉ. Hi̱ˉ hnøøꜗ le̱e̱ꜘ jø̱ø̱hˈ gaˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ, hi̱ˉ heꜘ të̱ë̱ˉ jmeeꜗ taˊheꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ. 27 Hi̱ˉ hnøøꜗ ka̱ꜗ nëˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ, hi̱ˉ heꜘ të̱ë̱ˉ jmeeyꜗ taˊheꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ. 28 Jëëhꜘ, saꜙ maˉja˜ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ mahꜗ jmeeꜗ dsaˉ taˊheꜗ kiyhꜗ, maˉjan˜ mahꜗ jmeenˋ taˊheꜗ kihꜗ dsaˉ baˊ. Maˉjan˜ mahꜗ kwa̱a̱nꜚ hñiinꜙ ju̱u̱nꜘ, heˉ ja̱ˉ kë̱ë̱ꜗ jmaˉ mahꜗ lä̱ä̱ꜘ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ. 29 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙhwë̱ë̱yˉ jwɨɨˉ Jericó, jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ maˊ cha̱a̱ꜗ kaahˋ kiyhˈ. 30 Maˊ tä̱ä̱hˊ u̱u̱ˈ dsaˉtʉʉˊ kooꜘ jwëˈ. Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnuuyꜘ ngooꜗ Jesús chaˊjwëꜗ ja̱ˉ, gaꜙløøyꜗ hlëëyhꜙ ki̱ˉga̱a̱ˉ, maˊ jäyhꜘ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, hneˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David, waˊ läˉñihꜘ hohꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 31 Hiꜙ gaꜙjʉʉhꜗ dsaˉ kiyhꜗ, mahꜗ moꜙsoꜙ maˊ tooyhˈ mɨɨhˊ. Pero dsaˉtʉʉˊ heꜘ chaˉgaˊmiihˉ mɨɨhˊ maˊ tooyh˜: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, saˊju̱ˉ kihꜗ David, waˊ läˉñihꜘ hohꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 32 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnooˉ Jesús, mahꜗ gaꜙtëëyhꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —¿Heeˉ hnoohˉ hnähꜘ jmeenˋ kyahˈ hnähꜘ? 33 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉtʉʉˊ heꜘ sɨɨyhꜙ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, hnøøˉ jnäähˈ läꜙjnäꜘ mɨˈnëˊ jnäähꜗ. 34 Gaꜙläꜙñihꜘ dsëꜗ Jesús kiyhꜗ, gaꜙso̱o̱yhꜗ mɨˈnëˊ dsaˉtʉʉˊ heꜘ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙläꜙjnäꜘ mɨˈnëyˊ. Hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús.
1 Ja̱ˉgaˊ të̱ë̱yˈ Jerusalén gaꜙnääyꜗ chʉʉhˊ jwɨɨˉ Betfagé, kooꜘ kihꜗ mohꜘ Olivo. Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús madaꜚ kihꜗ u̱u̱ꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ jnäähꜗ. 2 Gaꜙsɨɨyhꜙ: —Goˉnääꜘ hnähꜘ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ heˉ nøøꜘ taꜙ chaˊnëˊ. Jeeˊ ooꜙ, jnäähꜙ hnähꜘ ja̱a̱ˉ burr˜ hyaaˋ hi̱ˉ naˉhñuuhˊ hi̱ˉ jä̱ä̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ. Ja̱ˉ che̱e̱hˋ hnähꜘ mahꜗ yaˊjä̱ä̱hꜙ hnähꜘ kinꜙ. 3 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ, ja̱ˉ jwɨɨhꜘ hnihꜘ: “Jmeeꜙ biiꜗ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ baˊ laˉ, cha̱hꜘ baˊ yaˊjä̱ä̱ˊ jnäähꜗ kaˉlähꜘ”, jwɨɨhˈ hnihꜘ. 4 Läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ mahꜗ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: 5 Chiihˊ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jwɨɨˉ Sión: “Jëëˋ daˊ, hi̱i̱ꜚ Rey kya̱a̱hꜗ hnähꜘ jaꜗ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. Hwa̱a̱yˊ jwërte, naˉdsë̱ë̱y˜ ja̱a̱ˉ burr˜, naˉdsë̱ë̱y˜ jo̱o̱ꜘ burr˜ hyaaˋ hi̱ˉ të̱ë̱ˈ ka̱˜ løøˈ.” 6 Naˊnääˈ baˊ hi̱ˉ heꜘ, gaꜙjmeeyꜘ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ madaꜚ heˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús kiyhꜗ. 7 Naˊkya̱a̱yꜘ ja̱a̱ˉ burr˜ hyaaˋ hi̱ˉ jä̱ä̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ, ja̱ˉgaˊ gaꜙkyeˉ dsaˉ hmɨɨhˉ kihꜗ kaˊluuˊ burr˜ mähꜗ heꜘ mahꜗ gaꜙwɨɨꜗ Jesús. 8 Jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ngooyˈ ja̱ˉ. Ko̱ˉlla̱a̱ˊ gaꜙjaꜗ hmɨɨhˉ kihꜗ chaˊjwëꜗ hiꜙ jñahꜘ gaꜙhnäꜗ nɨɨhˋ hmaˉ gaꜙjayꜗ chaˊjwëꜗ. 9 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ꜗ kaahˋ, kya̱a̱hˊ hi̱ˉ gaꜙnääꜗ jä̱ä̱ꜗ maˊ tooyh˜ chaˉmiihˉ mɨɨhˊ, maˊ jäyhꜘ: —¡Heˉ baˊ cheˉ llu̱u̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David! ¡Dio kya̱a̱hˊ hi̱ˉ jaꜗ läꜙhihꜙ kiyhꜗ! ¡Heˉ baˊ cheˉ llu̱u̱ꜗ hiꜙ jø̱ø̱hˈ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ! 10 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙheꜗ Jesús Jerusalén, läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ gaꜙchiꜗ gaꜙjwa̱a̱ꜗ dsaˉ, maˊ ngɨɨyꜙ juuˈ: —¿Hi̱i̱ˉ baˊ naˉ? 11 Mahꜗ maˊ jähꜘ dsaˉ: —Hi̱ˉ naˉ heꜘ Jesús, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Nazaret hwaꜗ Galilea. 12 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙllooꜗ Jesús hoˊhneꜚ kihꜗ gwahꜙ jʉʉhꜙ. Gaꜙhëëyꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ llaꜙ hmoohˊ. Gaꜙsa̱a̱ꜗ gaꜙja̱a̱yꜗ naˊmes˜ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ miˉsɨɨꜗ kuuˊ, hiꜙ gaꜙsa̱a̱ꜗ gaꜙja̱a̱yꜗ jeeˊ nøøꜘ hmoohˊ kihˈ hi̱ˉ maˊ hnëë˜ juuˉ. 13 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Läꜙlaˉ lleˋ juuˈ kihꜗ Dio: “Hneꜗ kinꜙ läꜙche̱e̱ˉ hneꜗ jeeˊ ngɨɨꜙ dsaˉ kihꜗ Dio.” Pero maˉjmeehˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ tooˉ jeeˊ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ baˊ. 14 Jeeˊ maˊ chihˈ gwahꜙ jʉʉhˉ ja̱ˉ, yaꜙnääꜗ dsaˉtʉʉˊ kya̱a̱hˊ dsaˉjluuhˊ chaˊnëˊ Jesús mahꜗ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱yꜘ. 15 Pero gaꜙläꜙlle̱e̱ꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley maˊ gaꜙjëëyꜗ läꜙjëꜙ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús jeeˊ ja̱ˉ. Hiꜙ gaꜙläꜙlle̱e̱yꜘ kaˉlähꜘ läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjëëyꜗ tä̱ä̱hˊ chihˉ tooh˜ mɨɨhˊ kooꜘ gwahꜙ ja̱ˉ: —¡Heˉ baˊ cheˉ llu̱u̱ꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David! —maˊ jähꜘ chihˉ heꜘ. 16 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ sɨɨyhꜙ Jesús: —¿Cheˊ nuuhˉ, heeˉ naˉ hlëëhꜙ chihˉ tä̱ä̱hˊ naˉ? —Nuuꜙ baˊ jnäꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús—. Hnähꜘ naꜙ cheˊ saꜙ maˉhehˉ hnähꜘ ji̱hˊko̱hꜘ jeeˊ naˉsɨɨˉ läꜙlaˉ: Läꜙjë̱ë̱ꜙ chihˉpihˈ, läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ tʉhꜘ, hneˉ Dio maˉmiˉtë̱ë̱hˈ hnihꜘ kweeˉ haˉ läꜙ jmeeyꜗ jʉʉhˉ kyahꜗ. 17 Moꜙsoꜙ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ heˈ dsaˉ heꜘ. Yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jeeˊ jwɨɨˉ Jerusalén ja̱ˉ, ngaayhꜗ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ Betania, jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjä̱yꜘ. 18 Tiih˜ gaˊ jyohꜘ jmɨɨˊ, ñeeˊ kaˉlähꜘ Jesús taꜙ jwɨɨˉ Jerusalén. Peerꜙ jaꜗ kyo̱yhꜙ jeeˊ hä̱ä̱yˊ jwëꜗ. 19 Kooꜘ jwëˈ jeeˊ ngooyˈ ja̱ˉ gaꜙjëëyꜗ ko̱o̱ˉ chaahˈ higo. Mahꜗ ngooyꜗ naˊjëëyˉ cheˊ hɨɨꜚ mɨɨˈ. Maˊ gaꜙjëëyꜗ, niꜙ ko̱o̱ˉ mɨɨˈ saꜙ chaˉ hɨɨꜚ, maꜙlaꜙ mooˉ jmahꜗ baˊ chooꜗ. Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ chaahˈ hmaˉ ja̱ˉ: —Ji̱hˊko̱hꜘ moꜙsoꜙ hɨɨꜗ mɨɨˈ kyahꜗ hneˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙläꜙki̱i̱ꜙ chaahˈ higo ja̱ˉ. 20 Maˊ gaꜙjëëˊ jnäähꜗ haˉ läꜙ gaꜙjmeeꜘ Jesús, gaꜙjëëˊ dsa̱hꜙ jnäähˈ, mahꜗ gaꜙjähˊ jnäähꜗ: —¿Haˉ läꜙ maˉläˉki̱i̱ꜙ cha̱hꜘ goˉteˈ chaahˈ higo naˉ? 21 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, cherˊmahꜗ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ hiꜙ saꜙ jmeehˈ hnähꜘ to̱ꜗ hʉʉˊdsëˉ, ja̱ꜙ maꜙlaꜙ heˉ laˉ leꜘ jmeehˈ hnähꜘ. Leꜘ jwɨɨhˈ hnähꜘ mohꜘ chihꜗ naˉ: “Jñuuhˊ jeeˊ naˉ, jwä̱ä̱ꜙ hñaahꜗ chaˊjmɨˉñeehꜚ”, hiꜙ läꜙja̱ˉ leꜘ. 22 Läꜙjëꜙ heˉ ngɨɨhˊ hnähꜘ kihꜗ Dio, cherˊmahꜗ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ, hñahꜙ baˊ hnähꜘ. 23 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙllooꜗ Jesús jeeˊ chihˈ gwahꜙ jʉʉhꜙ gaꜙløøyꜗ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ. Maˊ gaꜙllaꜙnääꜗ chaˊnëyˊ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ, kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ Jesús: —¿Cheˊ chaˉ jwëˈ kyahꜗ heˉ jmeehˉ läꜙjëꜙ heˉ naˉ? ¿Hi̱i̱ˉ kihꜗ hihꜙ heˉ jmeehˉ läꜙnaˉ? 24 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Ngɨɨnˊ ko̱o̱ˉ mɨˈjuuꜗ kyahꜗ hnähꜘ kaˉlähꜘ. Je̱e̱hˋ daˊ hnähꜘ kinꜙ jä̱ä̱ꜗ, ja̱ˉgaˊ jwahnꜚ hi̱ˉ kihꜗ hihꜙ heˉ jmeenꜙ läꜙlaˉ. 25 ¿Hi̱i̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hihꜙ heˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ Jwa̱a̱ꜚ dsaˉ jmɨɨˉ, cheˊ Dio o cheˊ dsaˉñʉʉhˉ? Jeeˊ tä̱ä̱yhˊ ja̱ˉ maˊ llayꜙ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ, maˊ jäyhꜘ: —Cherˊmahꜗ gaꜙjähˊ jneˊ, hihꜙ kihꜗ Dio baˊ ja̱ˉ, Jesús jähꜙ: “¿Heˉlaˈ saꜙ gaꜙläꜙdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kiyhꜗ gaˉ ja̱ˉ?” 26 Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙjähˊ jneˊ, jaꜗ hihꜙ kihꜗ dsaˉ baˊ ja̱ˉ, hɨɨꜗ gooˉ jnänˋ kya̱a̱hˊ dsaˉ, jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ maˊ jmä̱ä̱˜ kwa̱a̱t˜ Jwa̱a̱ꜚ maˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio —maˊ jähꜘ dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ. 27 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ Jesús: —Saꜙ ñeˊ jnäähꜗ. Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ kaˉlähꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Niꜙ jnäꜘ saꜙ jmeehnꜚ juuˈ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hihꜙ heˉ jmeenꜙ heˉ laˉ. 28 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ Jesús juuˈ kiyhꜗ kaˉlähꜘ: —¿Heeˉ hʉʉˊdsëˉ jmeehˉ hnähꜘ kihꜗ heˉ jwahnꜙ laˉ? Ja̱a̱ˉ dsaˉ maˊ cha̱a̱ˉ u̱u̱ꜗ chihˉ kya̱a̱ꜗ. Gaꜙsɨɨyhꜙ ja̱a̱ˉ chihˉ heꜘ: “Gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, gohˈ naꜗ goˊjmeehˊ taˊ jeeˊ naˉjnääˊ chaahˈ wɨ̱ɨ̱ˉ jëhˈ kinꜙ.” 29 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ chihˉ heꜘ sɨɨyhꜙ jmiiyˉ: “Saꜙ hnoonꜗ nɨɨnˋ.” Ko̱ˉhwëëꜘ gaˊ ja̱ˉ, gaꜙläꜙsɨɨꜗ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ mahꜗ ngooyꜗ. 30 Ja̱ˉgaˊ gaꜙtëëyhꜗ hi̱ˉ ja̱a̱ˉ heꜘ, gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kiyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kihꜗ hi̱ˉ toˉnëˊ heꜘ. Jo̱o̱yꜘ heꜘ gaꜙjähꜘ: “Neeꜗ tääˋ, nɨɨˋ baˊ jnäꜘ.” Mahꜗ saꜙ ñeeyˊ. 31 ¿Hi̱i̱ˉ ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙu̱u̱ꜘ gaꜙjmeeꜘ läꜙ hnøøꜗ jmiiyˉ? Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ: —Hi̱ˉ toˉnëˊ baˊ. Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ kya̱a̱hˊ hyaaˋ hi̱ˉ gaꜙnääˊ kya̱a̱hˊ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, dsaˉta̱a̱hˋ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ jä̱ä̱ꜗ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ hnähꜘ. 32 Jëëhꜘ jaꜗ Jwa̱a̱ꜚ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, maˊ miˉjnääyꜙ haˉ läꜙ maˊ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ heˉ lluꜗ mahꜗ saꜙ gaꜙläꜙhe̱e̱hꜘ hnähꜘ kiyhꜗ. Pero dsaˉ hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ kya̱a̱hˊ hyaaˋ hlë̱ë̱hˈ heꜘ gaꜙläꜙhe̱e̱yꜘ kiyhꜗ. Maꜙkeꜙ gaꜙjëëhˋ hnähꜘ gaꜙläꜙhe̱e̱ꜘ dsaˉ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ, pero niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ hohꜘ hnähꜘ miihˉ mahꜗ maˊ läꜙhe̱e̱hꜘ hnähꜘ kiyhꜗ. 33 ʼNʉʉˉ daˊ hnähꜘ jyohꜘ juuˈ naˉhmääˊ. Maˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉjʉʉˊ hi̱ˉ gaꜙtä̱ä̱ꜗ ko̱o̱ˉ nääꜗ chaahˈ wɨ̱ɨ̱ˉ jëhˈ. Gaꜙjneyꜘ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ, gaꜙmiꜙlluyꜗ jeeˊ maˊ hwëëyˈ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ ja̱ˉ. Gaꜙchiyhꜘ ko̱o̱ˉ naˊhyahˉ heˉ ñiiꜘ jeeˊ gaꜙwɨɨꜗ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙta̱a̱hˋ gaꜙhøøꜘ jeeˊ naˉjnääˊ chaahˈ jëhˈ. Maˊ gaꜙlaꜗ heˉ ja̱ˉ, gaꜙtooyhˉ gooˉ dsaˉ heˉ høøyꜗ maꜙ to̱ꜗdsaahˋ. Ja̱ˉgaˊ yaꜙhë̱ë̱yꜗ ngooyꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ. 34 Maˊ gaꜙllooꜗ ji̱i̱ˉ kihꜗ mɨˈjëhꜗ ja̱ˉ, gaꜙche̱e̱yꜗ moz˜ kya̱a̱yꜗ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ høøꜙ taˊ kiyhˈ mahꜗ maˊ ko̱o̱yꜙ he̱e̱yꜚ heˉ maˊ të̱ë̱yˉ. 35 Maˊ gaꜙllaꜙnääꜗ moz˜ heꜘ jeeˊ naˉjnääˊ chaahˈ wɨ̱ɨ̱ˉ jëhˈ kihꜗ dsaˉjʉʉyˊ, dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ høøꜙ heꜘ gaꜙjneyꜘ jwëˈ kihꜗ moz˜ heꜘ. Ko̱ˉlla̱a̱ˊ gaꜙjmiˊ gaꜙba̱a̱yꜗ, jñahꜘ gaꜙjngëëyhꜗ goˉte˜, hi̱ˉ jñahꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ gaꜙteyꜗ ku̱u̱ˊ kihˈ. 36 Gaꜙche̱e̱yꜗ läꜙhmëëꜘ jñahꜘ gaˊ moz˜, jwë̱ë̱ꜘ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱yꜗ toˉnëˊ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ. 37 Jeeˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ gaꜙche̱e̱yꜗ jo̱o̱yꜘ. Maˊ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ: “Goꜚ jmeeˈ gaˊ dsaˉ ooꜙ heˈ kihꜗ chihˉ kya̱a̱nꜙ laˉ”. 38 Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ høøꜙ chaahˈ jëhˈ ja̱ˉ, jaꜗ chihˉ heꜘ, gaꜙta̱a̱yhˋ gaꜙllayꜘ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ: “Hi̱ˉ ooꜙ naˉ, hi̱ˉ jä̱ꜗ kya̱a̱hˊ taˊ jnänˋ. Waˊ jngëëhˊ jnihꜘ mahꜗ jä̱nˊ kya̱a̱hˊ he̱e̱yꜚ heˉ maˊ të̱ë̱yˉ.” 39 Heˉja̱ˉ gaꜙsa̱a̱hꜗ dsihꜘ. Gaꜙlle̱e̱yˉ taꜙ kaˊhneꜚ jeeˊ maˊ naˉjnääˊ chaahˈ jëhˈ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙjngëëhꜗ dsihꜘ. 40 Waˊraˉ gaꜙllooꜗ dsaˉjʉʉˊ chaahˈ jëhˈ ja̱ˉ, ¿heeˉ baˊ jmeeyˈ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ kiyhˈ heꜘ, la̱a̱hꜘ hnähꜘ? —gaꜙjähꜘ Jesús. 41 Mahꜗ gaꜙje̱e̱yhˉ kihꜗ Jesús: —Saꜙ läꜙñihꜘ dsëꜗ jngëëyhˈ dsaˉ hi̱ˉ hñaaˉ dsëꜗ heꜘ, mahꜗ tooyhꜙ gooˉ jñahꜘ hi̱ˉ jmeeꜗ taˊ kiyhˈ. Hi̱ˉ heꜘ baˊ ngëëˈ mɨˈjëhꜗ waˊraˉ gaꜙtëꜘ ji̱i̱ˉ heˉ chooyhꜗ —gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ Jesús. 42 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ kaˉlähꜘ: —¿Cheˊ ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ maˉhehˉ hnähꜘ juuˈ kihꜗ Dio jeeˊ naˉsɨɨˉ läꜙlaˉ?: Ja̱ˉbaˊ ku̱u̱ˊ heˉ saꜙ gaꜙtɨhꜗ dsëꜗ tëꜙhyahꜙ, heˉja̱ˉ baˊ gaꜙjä̱ꜘ läꜙko̱o̱ˉ mɨˈku̱u̱ˊ heˉ kyeˉ dsaˉ toˉnëˊ kihˈ ko̱o̱ˉ hneꜗ jʉʉhˉ. Dio baˊ heꜘ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ läꜙja̱ˉ, heˉja̱ˉ dsa̱a̱˜ dsëˉ jneˊ, gaꜙjähꜘ Jesús. 43 ʼHeˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, jñuhꜗ Dio taˊ heˉ maˉnaˉhña̱a̱hˊ hnähꜘ jmeehˈ mahꜗ tooyhꜙ gooˉ jñahꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ läꜙlleˋ kihˈ. 44 Hi̱ˉ tä̱hꜙ nëˊ ku̱u̱ˊ ja̱ˉ, hi̱ˉ heꜘ chʉˉjøøꜘ jmɨˉngoꜗ kihꜗ. Hiꜙ waˊraˉ gaꜙtohꜘ ku̱u̱ˊ ja̱ˉ nëˊ kihˈ dsaꜙ, jle̱e̱yhꜘ goˉte˜. 45 Läꜙ maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ läꜙ dsoo˜ heˉ gaꜙhlëëhꜘ Jesús, läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ heꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ fariseo gaꜙta̱hꜘ dsëyꜗ heˉ gaꜙhlëëhꜘ Jesús kiyhꜗ kya̱a̱hˊ juuˈ naˉhmääˊ ja̱ˉ. 46 Maˊ hnoohˉ dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ sa̱a̱yhˈ Jesús. Pero maˊ goyhꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉ, jëëhꜘ maˊ jmä̱ä̱˜ dsaˉ kwa̱a̱t˜ Jesús la̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio.
1 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙhlëëhꜘ Jesús juuˈ naˉhmääˊ, gaꜙjäyhꜘ: 2 —Heˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ ja̱a̱ˉ rey hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ maˊ gaꜙje̱e̱ꜘ gooˉ chihˉ kya̱a̱yꜗ. 3 Gaꜙche̱e̱yꜗ moz˜ mahꜗ dsaˉtëëyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉnaˉlaꜚ juuˈ yaˉnääꜘ jmɨɨˊ kihˈ hi̱ˉ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ. Pero niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ heꜘ saꜙ gaꜙhiiꜗ maˊ yaˉnääꜘ. 4 Gaꜙtëꜘ to̱ꜗ ji̱i̱h˜ gaꜙche̱e̱yꜗ jñahꜘ gaˊ moz˜ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: “Chiihˊ hi̱ˉ maˉnaˉlaꜚ juuˈ yaˉnääꜘ, maˉnaˉlaꜚ baˊ maˈ heˉ kuyhꜙ. Maˉjmeenꜗ madaꜚ maˉjngëëhꜙ dsaˉ kyaˊ kya̱a̱hˊ jñahꜘ gaˊ jahꜘ hi̱ˉ gaꜙmiꜙgya̱nˈ. Yaˉnääꜘ hnähꜘ ja̱ˉ, jeeˊ leꜘ jmɨɨˊ kihˈ hi̱ˉ je̱e̱ꜘ gooˉ, jëëhꜘ, gaꜙläꜙjëꜙ baˊ maˉnaˊlluˋ.” 5 Pero dsaˉ hi̱ˉ maˉnaˉteehˊ heꜘ saꜙ gaꜙjmeeꜘ heˈ. Gaꜙnääyꜗ jeeˊ jyohꜘ baˊ. Ja̱a̱ˉ heꜘ ñeeˊ naˊjëëˉ hwaꜗ kihꜗ. Jñahꜘ heꜘ ñeeˊ jeeˊ nøøꜘ hmoohˊ kiyhˈ. 6 Hi̱ˉ jñahꜘ heꜘ gaꜙsa̱a̱yhꜗ moz˜ kya̱a̱ꜗ rey, gaꜙjmeeyhꜙ mahꜗ gaꜙjngëëyhꜗ. 7 Läꜙ maˊ gaꜙlloohꜗ juuˈ kihꜗ rey, gaꜙläꜙlle̱e̱yꜘ jwërte. Gaꜙche̱e̱yꜗ hløøꜘ kya̱a̱yꜗ mahꜗ gaꜙmiꜙlla̱a̱yˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙjngëëhꜗ moz˜ kya̱a̱yꜗ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙjë̱yꜘ goˉte˜ jeeˊ jwɨɨˉ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ. 8 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ moz˜ kya̱a̱yꜗ: “Gaꜙläꜙjëꜙ baˊ maˉnaˊlluˋ kihˈ jmɨɨˊ, pero läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉnaˉteehˊ heꜘ moꜙsoꜙ he̱hꜗ yaˉnääyꜘ jeeˊ laˉ. 9 Naꜗ goˉnääꜘ hnähꜘ läꜙka̱a̱ˉ chaˊjwëꜗ jʉʉhˉ. Läꜙ ja̱hꜘ hi̱ˉ je̱e̱hꜙ hnähꜘ teehˈ mahꜗ yaˉnääyꜘ jeeˊ jmɨɨˊ laˉ.” 10 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ moz˜ heꜘ läꜙka̱a̱ˉ chaˊjwëꜗ mahꜗ gaꜙjø̱ø̱yhˉ läꜙ ja̱hꜘ miihˉ hi̱ˉ gaꜙjnä̱ä̱yhꜙ baˊ, hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ, läꜙjwëꜘ jeeˊ gaꜙka̱hˈ gaꜙläꜙka̱a̱ˉ chaˊnehꜙ jeeˊ tëˉ jmɨɨˊ. 11 ʼMaˊ gaꜙheꜗ rey jeeˊ tä̱ä̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉteehˊ heꜘ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ saꜙ maˊ kye̱hˊ hmɨɨhˉ heˉ laꜗ kihꜗ jmɨɨˊ ja̱ˉ. 12 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: “Omeꜚ, ¿haˉ läꜙ maˉheh˜ jeeˊ laˉ mahꜗ saꜙ kye̱hˊ hmɨɨhˉ heˉ laꜗ kihꜗ jmɨɨˊ laˉ?” Pero dsaˉ heꜘ, gaꜙgyayˉ tiˊsɨ̱hꜘ baˊ. 13 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjmeeꜘ rey madaꜚ kihꜗ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊheꜗ chaˊnehꜙ ja̱ˉ: “Hñʉʉꜘ hnähꜘ gooˉ tɨɨyˊ mahꜗ jwä̱ä̱ꜙ hnähꜘ taꜙ kaˊhneꜚ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ. Jeeˊ ja̱ˉ kɨˊhooyhꜗ mahꜗ jʉ̱ʉ̱yꜗ chaˉja̱yˊ.” 14 Jëëhꜘ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ naˉteehˊ, pero miihˉ goˉteˈ baˊ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ. 15 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnääˋ dsaˉ fariseo mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ juuˈ kweeˉ. Läꜙ ta̱a̱ˊ gaˊ gaꜙjmeeyꜘ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ ka̱a̱hˈ juuˈ kihꜗ Jesús. 16 Heˉja̱ˉ gaꜙche̱e̱yꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Herode mahꜗ naˊhlëëyhˊ kya̱a̱hˊ Jesús, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Taˉjwohꜗ, ñeˊ baˊ jnäähꜗ, hneˉ hlëëhˊ juˈdsooꜘ jmahꜗ baˊ, kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ baˊ miˉtë̱ë̱hˈ dsaˉ haˉ läꜙ laꜗ jwëꜘ kihꜗ Dio. Hiꜙ saꜙ ga̱hꜗ kya̱a̱hˊ niꜙ ja̱a̱ˉ, jëëhꜘ saꜙ kye̱hˊ kwa̱a̱t˜ haˉ läꜙ la̱a̱ꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ dsaˉ. 17 Chiihˊ daˊ jnäähꜗ ja̱ˉ, haˉ läꜙ la̱a̱hꜘ hneˉ: ¿Cheˊ lluˈ heˉ miˊhmaahˊ jneˊ kuˊsɨhˉ kihꜗ dsaˉtaˊ César o saꜙ lluꜗ? 18 Pero Jesús kyʉʉyh˜ baˊ hʉʉˊdsëˉ hlɨɨhˈ heˉ maˊ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Heˉ baˊ cheˉ taˉju̱u̱hˈ hnähꜘ. ¿Heˉlaˈ ka̱hˉ hnähꜘ dsënꜙ? 19 Heehˋ daˊ jnäꜘ haˉ läꜙ laꜗ kuuˊ heˉ kwahˉ hnähꜘ kihꜗ kuˊsɨhˉ. Mahꜗ gaꜙheeyhꜗ ko̱o̱ˉ kuuˊ. 20 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Hi̱i̱ˉ kihꜗ he̱e̱hꜚ to̱o̱ꜙ laˉ? ¿Hi̱i̱ˉ kihꜗ jmɨɨˉ naˉsɨɨˉ laˉ? 21 Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ: —Kihꜗ César baˊ naˉ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ kaˉlähꜘ: —Heˉ laꜗ kihꜗ César, kwëëhˋ baˊ César. Heˉ laꜗ kihꜗ Dio, kwëëhˋ baˊ Dio. 22 Maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ ja̱ˉ, gaꜙta̱a̱yhˋ jëë˜ dsa̱yhꜙ. Moꜙsoꜙ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ heˈ Jesús, gaꜙnääˋ bihꜗ kiyhꜗ. 23 Ja̱ˉbaˊ jmɨɨˊ ja̱ˉ naˊnääˈ dsaˉ saduceo naˊjë̱ë̱yˉ Jesús. Dsaˉ heꜘ naˉ, saꜙ maˊ he̱e̱yꜘ heˉ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. Mahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ, gaꜙjäyhꜘ: 24 —Taˉjwohꜗ, gaꜙsɨɨꜘ Moisé jnänˋ kya̱a̱hˊ juuˈ laˉ. Waˊraˉ gaꜙju̱u̱ꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ jo̱o̱ꜘ, dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hꜚ hlɨɨꜘ heꜘ, lleˋ kihˈ tëëyꜙ dsaˉmëꜘ mahꜗ läꜙcha̱a̱ˉ jo̱o̱ꜘsɨɨyhˊ hi̱ˉ le̱e̱ꜘ kwa̱a̱t˜ kya̱a̱ꜗ hlɨɨꜘ ø̱ø̱yhꜚ. 25 Gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ jeeˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ gye̱e̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ ja̱a̱ˉ baˊ choꜗjmiiyˉ. Hi̱ˉ toˉnëˊ heꜘ gaꜙka̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ pero cha̱hꜘ baˊ gaꜙju̱u̱yꜗ. Saꜙ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ jo̱o̱yꜘ heˉja̱ˉ gaꜙjä̱ꜘ mëyˊ kya̱a̱hˊ jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱yhꜚ. 26 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ kihꜗ jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ, hiꜙ kihꜗ jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ˉ kaˉlähꜘ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙdsa̱a̱ꜗ gaꜙju̱u̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ. 27 Jeeˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ goˉte˜ gaꜙju̱u̱ꜗ hñiiꜘ dsaˉmëꜘ kaˉlähꜘ. 28 Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ ja̱ˉ, ¿hi̱i̱ˉ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ le̱e̱ꜘ kya̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ? Jëëhꜘ, gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ baˊ gaꜙläꜙkya̱a̱yhˋ —gaꜙjähꜘ dsaˉ saduceo sɨɨyhꜙ Jesús. 29 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Naˉhe̱e̱ꜚ hohꜘ baˊ hnähꜘ naˉ, jëëhꜘ, saꜙ kyu̱u̱h˜ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio, niꜙ saꜙ kyu̱u̱h˜ hnähꜘ haˉ läꜙ laꜗ beꜘ kiyhꜗ. 30 Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ läꜙji̱i̱hˊ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ moꜙsoꜙ je̱e̱ꜗ gooˉ. Maˊja̱ˉ le̱e̱yꜘ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ ángele hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gyʉʉhˈ. 31 Pero heˉ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, cheˊ saꜙ maˉhehˉ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙhlë̱ë̱hꜗ Dio hnähꜘ, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: 32 “Jnäꜘ la̱a̱nꜗ Dio kya̱a̱ꜗ Abraham, Dio kya̱a̱ꜗ Isaac, Dio kya̱a̱ꜗ Jacob”, gaꜙjähꜘ Dio sɨɨyhꜙ Moisé. Heˉ gaꜙjäyhꜘ läꜙja̱ˉ, saꜙ naˉju̱u̱ˊ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ heꜘ kihꜗ Dio, jëëhꜘ Dio jnänˋ la̱a̱yꜗ Dio kya̱a̱ꜗ hi̱ˉ naˊji̱i̱hꜙ baˊ. 33 Läꜙ maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ juuˈ laˉ, gaꜙta̱a̱yhˋ jëë˜ dsa̱yhꜙ haˉ läꜙ laꜗ nʉʉhꜚ heˉ maˊ kwaꜙ Jesús. 34 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ fariseo gaꜙjneꜘ Jesús hooˊ dsaˉ saduceo, heˉja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˋ juuˈ kweeˉ. 35 Läꜙja̱ˉ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ kyʉʉh˜ lluꜗ ley gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ Jesús mahꜗ maˊ ka̱yˈ dsëyꜗ: 36 —Taˉjwohꜗ, ¿heeˉ ko̱o̱ˉ jeeˊ läꜙjëꜙ heˉ lleˋ nëˊ ley kye̱e̱ꜘ gaˊ miihˉ? 37 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Waˊ hnaahꜙ Dio kya̱a̱hꜗ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ, kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ. 38 Heˉ laˉ baˊ nʉʉhꜚ heˉ laꜗ toˉnëˊ kihˈ jeeˊ läꜙjëꜙ. Saꜙ chaˉ gaˊ heˉ kye̱e̱ꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ laˉ. 39 Hiꜙ chaˉ gaˊ jyohꜘ heˉ je̱e̱hˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ heˉ laˉ. Waˊ hnaahꜙ dsaˉkya̱a̱hˊ läꜙko̱hꜘ hnaahꜙ hñaahꜗ. 40 Kihꜗ läꜙto̱ꜘ nʉʉhꜚ laˉ gaꜙhwëëˉ läꜙjëꜙ ley kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙhlëëhꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio. 41 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ tä̱ä̱hˊ fariseo ko̱ˉjø̱hꜘ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙngɨɨꜘ Jesús juuˈ kiyhꜗ: 42 —¿Heeˉ hʉʉˊdsëˉ jmeehˉ hnähꜘ kihꜗ Cristo? ¿Hi̱i̱ˉ kihꜗ saˊju̱ˉ la̱a̱yꜗ? —gaꜙjähꜘ Jesús. —Saˊju̱ˉ kihꜗ David baˊ heꜘ —gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ. 43 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Haˉ läꜙja̱ˉ David hi̱ˉ maˊ jøøꜙ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ, maˊ tëëyh˜ “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ?”, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ läꜙlaˉ: 44 Gaꜙjähꜘ Dio gaꜙsɨɨyhꜙ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ: “Naꜘ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kinꜙ laˉ, läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ lla̱a̱nꜚ hʉʉˊ tɨɨhˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kyahˈ.” 45 ¿Haˉ läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ Cristo saˊju̱ˉ kihꜗ David gaˉ ja̱ˉ, cherˊmahꜗ hñiiꜘ David gaꜙjähꜘ kihꜗ Cristo: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ”? 46 Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ gaꜙlɨhꜗ maˊ je̱e̱hꜙ juuˈ kiyhꜗ. Ja̱ˉ ji̱i̱hˈ moꜙsoꜙ gaꜙtu̱u̱ˉ dsëyꜗ maˊ ngɨɨyˈ jyohꜘ gaˊ juuꜗ kihꜗ Jesús.
1 Kweeˉ baˊ gaꜙhlë̱ë̱hꜗ Jesús jnäähˈ kya̱a̱hˊ dsaˉ, gaꜙjäyhꜘ: 2 —Läꜙjë̱ë̱ꜙ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ fariseo gaꜙko̱o̱yˈ nëˊ kihˈ Moisé. 3 Ja̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ jäyhꜘ, hiꜙ ja̱ˉ miˉtehˋ hnähꜘ kaˉlähꜘ. Pero taꜙ jmeeˉ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jmeeyꜙ. Jëëhꜘ, ko̱o̱ˉ hlëëhꜙ bihꜗ mahꜗ saꜙ jmeeyꜙ. 4 Kya̱a̱yˉ dsaˉ løøˈ hiiˉ heˉ saꜙ läꜙkë̱hˊ dsaˉ jmɨɨˊ ka̱ˈ, pero hñiiyꜘ niꜙ ko̱ˉhi̱ˊpihˈ saꜙ kwayꜗ beꜘ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ mɨˈchaˊgooyˉ gaˊ kwayꜙ beꜘ. 5 Läꜙjëꜙ heˉ jmeeyꜗ ja̱ˉ, jmeeyꜙ haˉ läꜙ jeeˊ jëëˈ dsaˉ kiyhꜗ. Tɨh˜ dsëyꜗ naˉgyo̱hꜘ chaˊkyeyˈ kya̱a̱hˊ luˊkyooyꜘ jwɨˊ saˊhmɨɨhˉ huꜘ heˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio. Chaˊhooˊ saˊhmɨɨhˉ kiyhꜗ jmeeyꜙ kyooˉ saˊhlohꜗ. 6 Tɨh˜ dsëyꜗ dsaˉta̱a̱yhˋ jeeˊ laˈ lluꜗ gaˊ miihˉ jeeˊ kuhˉ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jmɨɨˊ, läꜙja̱ˉ jmeeyꜙ kaˉlähꜘ nehꜙ gwahꜙ. 7 Tɨh˜ dsëyꜗ jmeeꜗ dsaˉ Dio kiyhꜗ chaˊjwëꜗ jʉʉhˉ, mahꜗ tëëhꜗ dsihꜘ taˉjwohꜗ. 8 Pero hnähꜘ, taꜙ he̱e̱hˋ hnähꜘ heˉ tëëhꜗ dsaˉ hnähꜘ taˉjwohꜗ, jëëhꜘ ja̱a̱ˉ baˊ la̱a̱ˈ taˉjwohꜗ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ. Hiꜙ ko̱o̱ˉ baˊ la̱a̱ˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 9 Taꜙ tëëhꜙ hnähꜘ Tääˋ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ nëˊ hwaˈ laˉ, jëëhꜘ ja̱a̱ˉ baˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ. 10 Taꜙ kwaˉ hnähꜘ jwëˈ heˉ tëëhꜗ dsaˉ hnähꜘ taˉjwohꜗ, jëëhꜘ ja̱a̱ˉ baˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ taˉjwohꜗ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ, hi̱ˉ heꜘ heꜘ Cristo. 11 Hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ kyahˈ hnähꜘ, waˊ jmeeyꜘ taˊheꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ. 12 Jëëhꜘ, hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ jø̱ø̱hˈ, hi̱ˉ heꜘ jä̱ꜗ taꜙ hwaꜗ goˉte˜. Hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ hwa̱a̱ˊ, hi̱ˉ heꜘ baˊ le̱e̱ꜘ jø̱ø̱hˈ. 13 ʼJwɨɨ˜ baˊ hnähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ fariseo. Hnähꜘ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ. Jnehˉ hnähꜘ jwëˈ kihꜗ dsaˉ mahꜗ saꜙ dsaˉta̱a̱yhˋ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. Niꜙ hnähꜘ saꜙ dsaˉta̱a̱hˋ hnähꜘ niꜙ saꜙ kwahˈ hnähꜘ jwëˈ dsaˉta̱a̱hˋ jñahꜘ hi̱ˉ hnøøꜗ. 14 Jwɨɨ˜ baˊ hnähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ fariseo. Hnähꜘ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ. Jñuuhˊ hnähꜘ hneꜗ kihꜗ dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ. Mahꜗ ko̱ˉta̱a̱ˊ gaˊ jmeehˉ hnähꜘ hlëëhˊ hnähꜘ kiˉwëëꜘ kya̱a̱hˊ Dio. Kihꜗ heˉ naˉ naˉ che̱e̱ꜗ Dio chaˉgaˊmiihˉ wɨɨꜘ nëˊ kyahˈ hnähꜘ. 15 ʼJwɨɨ˜ baˊ hnähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ fariseo. Hnähꜘ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ. Gaꜙnäähˊ hnähꜘ läꜙka̱a̱ˉ nëˊ jmɨˉñeehꜚ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ hnoohꜘ hnähꜘ haˉ läꜙ jeeˊ le̱e̱hꜙ hnähꜘ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio. Waˊraˉ gaꜙlë̱ë̱hꜙ hnähꜘ, jmä̱ä̱hꜙ hnähꜘ hlë̱ë̱yhˈ chaˉgaˊmiihˉ mahꜗ dsaˉnääyꜗ chaˊjeˉ to̱ꜗ ju̱hꜙ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ hnähꜘ. 16 ʼJwɨɨ˜ baˊ hnähꜘ, hnoohˉ hnähꜘ ka̱hˈ hnähꜘ nëˊ kihˈ dsaꜙ, pero hi̱ˉ tʉʉˊ baˊ hnähꜘ. Mahꜗ jwahꜘ hnähꜘ: “Hi̱ˉ tä̱ä̱ˉ hñiiꜘ kya̱a̱hˊ gwahꜙ, saꜙ jmeeꜙ biiꜗ miˉteyꜗ juuˈ kiyhꜗ. Pero cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙtä̱ä̱ˉ hñiiꜘ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ kihꜗ gwahꜙ, heˉ ja̱ˉ baˊ laˈ biiꜗ miˉteyꜗ, jwahꜘ hnähꜘ.” 17 Heˉ baˊ cheˉ ta̱a̱hˉ hnähꜘ dsaˉtʉʉˊ. ¿Cheˊ kye̱e̱ꜘ gaˊ kuˊnøøꜚ läꜙko̱hꜘ gaˊ gwahꜙ heˉ miˉjø̱ø̱ꜗ kuˊnøøꜚ? 18 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ jwahꜘ hnähꜘ: “Cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙtä̱ä̱ˉ hñiiꜘ kihꜗ naˊhyooꜘ, saꜙ jmeeꜙ biiꜗ miˉteyꜗ juuˈ kiyhꜗ. Pero cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙtä̱ä̱ˉ hñiiꜘ kihꜗ heˉ täähˊ nëˊ naˊhyooꜘ, jmeeꜙ biiꜗ miˉteyꜗ.” 19 ¡Heˉ baˊ cheˉ ta̱a̱hˉ hnähꜘ dsaˉtʉʉˊ! ¿Cheˊ kye̱e̱ꜘ gaˊ heˉ hlaˉ nëˊ naˊhyooꜘ, läꜙko̱hꜘ gaˊ naˊhyooꜘ heˉ miˉjø̱ø̱ꜗ heˉ hlaˉ nëˊ kihˈ? 20 Hi̱ˉ tä̱ä̱ˉ hñiiꜘ kihꜗ naˊhyooꜘ, kihꜗ naˊhyooꜘ baˊ ja̱ˉ tä̱ä̱yˉ hiꜙ läꜙkye̱ˉ kihꜗ heˉ hlaˉ nëˊ kihˈ ja̱ˉ. 21 Hi̱ˉ tä̱ä̱ˉ hñiiꜘ kihꜗ gwahꜙ, kihꜗ gwahꜙ baˊ ja̱ˉ tä̱ä̱yˉ hiꜙ läꜙkye̱ˉ kihꜗ Dio hi̱ˉ gyaꜗ nehꜙ gwahꜙ ja̱ˉ. 22 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, hi̱ˉ tä̱ä̱ˉ hñiiꜘ kihꜗ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ, jeeˊ gyaˈ Dio baˊ ja̱ˉ tä̱ä̱yˉ hiꜙ läꜙkye̱ˉ kihꜗ hñiiꜘ Dio kaˉlähꜘ. 23 ʼJwɨɨ˜ baˊ hnähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ fariseo, hnähꜘ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ. Kwëëhꜘ baˊ hnähꜘ Dio miihˉ läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ ley, läꜙ laꜗ läꜙjëꜙ oˉmeeˊ kihˈ ñeꜗ, anís, mɨɨˈ kiˉmaꜗ. Pero saꜙ miˉtehˋ hnähꜘ heˉ kye̱e̱ꜘ gaˊ kihˈ ley. Saꜙ jmeehˉ hnähꜘ heˉ lluꜗ jmahꜗ, saꜙ dsaˉläˉñihꜘ hohꜘ hnähꜘ dsaˉ, niꜙ saꜙ miˉtehˋ hnähꜘ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ. Heˉ laˉ baˊ ja̱ˉ jmeeꜙ biiꜗ jmeehˈ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ heˉ kwahˉ hnähꜘ naˉ. 24 Hnähꜘ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ, hi̱ˉ tʉʉˊ baˊ hnähꜘ. La̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ ngëë˜ jmɨɨˉ heˉ tä̱ä̱hˊ luˉ mahꜗ saꜙ ngëëy˜ jmɨɨˉ heˉ tä̱ä̱hˊ jahꜘ ka̱a̱hˊ. 25 ʼJwɨɨ˜ baˊ hnähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ fariseo, hnähꜘ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ. La̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ gyih˜ maꜙlaꜙ taꜙ kaˊluuˊ kyahˊwɨ̱ɨ̱ꜘ. Jëëhꜘ kwëëhꜘ baˊ hnähꜘ Dio miihˉ heˉ laꜗ he̱e̱yꜚ mahꜗ nehꜙ tuhˉhohꜘ hnähꜘ naˉka̱hˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ hɨ̱ɨ̱ˉ hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ jmahꜗ. 26 Hnähꜘ fariseo hi̱ˉ tʉʉˊ. Gyihꜙ daˊ hnähꜘ toˉnëˊ taꜙ nehꜙ kyahˊwɨ̱ɨ̱ꜘ, mahꜗ läꜙja̱ˉ jä̱ꜗ naˉjngɨɨˈ taꜙ kaˊluuˊ kaˉlähꜘ. 27 ʼJwɨɨ˜ baˊ hnähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ fariseo, hnähꜘ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ. La̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ toˉhø̱ø̱ˉ heˉ naˉsu̱˜ he̱e̱ˉ tøøˉ. Taꜙ nëˊ kihˈ jnäꜘ naˊhñaahꜗ, pero taꜙ nehꜙ naˉka̱hˈ mooˊ hlɨɨꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ nëëˈ heˉ sohꜘ. (Véase: Nu. 19:16) 28 Läꜙja̱ˉ hnähꜘ kaˉlähꜘ, maꜙraꜙ heˉ dsooꜘ goˉte˜, taꜙ nëˊ jmä̱ä̱hꜙ hnähꜘ hñaahꜗ llu̱u̱ꜗ mahꜗ jëëꜗ dsaˉ. Pero taꜙ nehꜙ tuhˉhohꜘ hnähꜘ naˉka̱hˈ juuˈ taˉjuuˈ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ. 29 ʼJwɨɨ˜ baˊ hnähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ fariseo, hnähꜘ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ. Jmeehˉ hnähꜘ hneꜗ nëˊ toˉhø̱ø̱ˉ jeeˊ naˉha̱a̱ˈ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio. Hiꜙ jmeehˉ hnähꜘ naˊhñaahꜗ nëˊ naˊhyahˉ jeeˊ naˉha̱a̱ˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ heꜘ. 30 Jwahꜘ hnähꜘ, waˊraˉ jähꜘ kihꜗ maˊ cha̱a̱ˉ jneˊ ji̱i̱ˉ kihꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ saꜙ maˊ kwanˊ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙjngëëhꜗ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. 31 Heˉ hlëëhˊ hnähꜘ läꜙnaˉ, miˉjnääˈ hnähꜘ hñaahꜗ heˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ saˊju̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙjngëëhꜗ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. 32 Heˉja̱ˉ naꜗ, ja̱ˉ miˉhñaaˈ hnähꜘ taˊ kyahˈ hnähꜘ, jeeˊ hiiꜘ nëˊ taˊ kihˈ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ. 33 ʼHeˉ baˊ cheˉ hlë̱ë̱hˈ hnähꜘ. Maꜙraꜙ hi̱ˉ heꜘ jëëˋ, jo̱o̱ꜘsɨɨhˊ mɨɨhˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ. Haˉ baˊ läꜙja̱ˉ, lä̱ä̱hꜘ hnähꜘ kihꜗ chaˊjeˉ heˉ naˉbä̱ä̱hˋ hnähꜘ. 34 Heˉja̱ˉ che̱e̱nꜚ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ hi̱ˉ ngëëꜗ juuˈ kinꜙ kihꜗ dsaꜙ, che̱e̱nꜚ dsaˉ hi̱ˉ kyʉʉh˜, hiꜙ che̱e̱nꜚ taˉjwohꜗ kya̱a̱nꜙ kaˉlähꜘ. Ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ heꜘ jngëëhˈ hnähꜘ mahꜗ jñahꜘ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ dsohꜘ hmaˉcruꜚ, hiꜙ jñahꜘ jmiˊba̱a̱hˈ hnähꜘ nehꜙ gwahꜙ mähˉ kyahꜗ hnähꜘ. Hiꜙ goˊcha̱a̱hꜙ hnähꜘ jeeˊ tä̱ä̱yhˊ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ mahꜗ jmeehˊ hnihꜘ. 35 Läꜙja̱ˉ, naˉbä̱ä̱hˋ hnähꜘ jmaˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ ä̱ä̱ˉ dsooˊ heˉ gaꜙtu̱u̱ˉ hwaꜗ laˉ, heˉ gaꜙløøꜗ kihꜗ Abel hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ heꜘ, läꜙji̱i̱hˈ kihꜗ Zacaría jo̱o̱ꜘ Berequía hi̱ˉ gaꜙjngëëhꜗ dsaˉ taꜙ kaˊhneꜚ kihꜗ gwahꜙ kooꜘ naˊhyooꜘ. 36 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ, jäꜙ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˈ. 37 ʼHnähꜘ dsaˉ cha̱a̱ˉ Jerusalén, hnähꜘ hi̱ˉ jngëëhꜙ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio mahꜗ tehꜘ hnähꜘ ku̱u̱ˊ kihˈ hi̱ˉ che̱e̱ꜙ Dio, johꜘ ji̱i̱h˜ saꜙ maˊ hnoonˈ maˊ jø̱ø̱hnˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jø̱ø̱hˉ chaahˊ hyaaˋ gyʉ̱ʉ̱ˉ chaahˊ kya̱a̱ˈ ta̱a̱yhˉ nehꜙ saˊkyooyꜘ, pero saꜙ gaꜙhiihꜘ hnähꜘ. 38 Kihꜗ heˉja̱ˉ, jä̱ꜗ taꜙjmahꜗ baˊ hneˈ kyahꜗ hnähꜘ. 39 Jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, naꜗ taꜙ chaˊnëˊ moꜙsoꜙ jë̱ë̱hˈ gaˊ jnäꜘ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ maˉjähˊ hnähꜘ: “Naˉjä̱ä̱ꜚ hi̱ˉ jaꜗ kya̱a̱hˊ hihꜙ kihꜗ Dio.”
1 Yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús gwahꜙ ngaayhꜗ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙyaꜙjä̱hꜙ jnäähˈ kooꜘ kiyhꜗ mahꜗ gaꜙchiihˊ jnäähꜗ: —Jëëˋ daˊ haˉ ko̱hꜘ naˊhñaahꜗ saꜙ laꜗ gwahꜙ jnänˋ. 2 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ: —Läꜙjëꜙ heˉ jëëhꜘ hnähꜘ naˉ, maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, niꜙ ko̱o̱ˉ mɨˈku̱u̱ˊ naˉ, saꜙ jä̱ꜗ nëˊ kihˈ ø̱ø̱hꜚ, läꜙjëꜙ baˊ saˊhlaꜗ. 3 Jeeˊ maˊ gyayˈ nëˊ mohꜘ Olivo, gaꜙyaꜙjä̱hꜙ jnäähˈ kooꜘ kiyhꜗ mahꜗ naˊllaˊ jnäähꜗ juuˈ kya̱a̱yhˊ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ. —Chiihˊ jnäähꜗ lɨhꜘ leꜘ läꜙjëꜙ heˉ maˉjähˊ, heeˉ lii˜ jmeeꜗ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ ñehꜚ hiꜙ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ —gaꜙchiihˊ jnäähꜗ Jesús. 4 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ: —Hnøøꜗ le̱e̱hꜚ hnähꜘ mahꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ miˉga̱a̱ꜙ hnähꜘ. 5 Jëëhꜘ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ yaˉnääꜘ hi̱ˉ ka̱ꜗ nëˊ kinꜙ, jäyhꜙ: “Jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ Cristo hi̱ˉ maˉche̱e̱ꜗ Dio.” Hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ miˉga̱a̱yꜙ. 6 Nuuhˈ hnähꜘ kihꜗ hniiˉ hiꜙ läꜙchaˉ juuˈ kihꜗ hniiˉ taꜙ laꜙ taꜙ jnøꜙ. Pero taꜙ waˊ jehꜙ hohꜘ hnähꜘ. Läꜙja̱ˉ lleˋ kihˈ leꜘ baˊ, pero saꜙ gaˊ maˉdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ. 7 Te̱e̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ ko̱o̱ˉ hwaꜗ kya̱a̱hˊ jyohꜘ hwaꜗ. Hiꜙ te̱e̱ꜗ dsaˉtaˊ kya̱a̱hˊ jñahꜘ dsaˉtaˊ. Läꜙchaˉ dsooˊ heˉ dsaˉkwa̱hꜘ, läꜙchaˉ hooˊ, läꜙka̱a̱ˉ baˊ jehˈ wɨɨꜘ hwaꜗ. 8 Kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ, ko̱o̱ˉ maˉløøꜗ jëë˜ dsaˉ wɨɨꜘ baˊ. 9 ʼJa̱ˉ gaˊ ngëëˈ dsaˉ hnähꜘ mahꜗ jmeeyhꜙ hnähꜘ läꜙ tëˉ dsëyꜗ hiꜙ jngëëyhꜗ hnähꜘ. Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ jmeeꜗ naˉhøøhˊ kyahˈ hnähꜘ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ kwa̱a̱t˜ kinꜙ. 10 Maˊja̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ tʉyꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsëyꜗ, ngëëyꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ chaˊnëˊ dsaˉtaˊ, mahꜗ jmeeyꜗ naˉhä̱ä̱yhˊ ø̱ø̱yhꜚ. 11 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ jmeeꜗ läꜙko̱hꜘ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio mahꜗ yaˉnääyꜘ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ hiꜙ miˉga̱a̱yꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ. 12 Läꜙchaˉ chaˉmiihˉ heˉ hlɨɨhˈ. Kihꜗ heˉja̱ˉ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ moꜙsoꜙ läꜙhnääyꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ. 13 Pero hi̱ˉ kwëëhꜗ dsëꜗ läꜙji̱i̱hˈ lla̱a̱ꜙ, hi̱ˉ heꜘ baˊ lä̱ä̱ꜘ. 14 Juˈhmëëꜘ laˉ, heˉ miˉjnääꜙ läꜙko̱o̱ˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, lloo˜ läꜙka̱a̱ˉ läꜙjʉhꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ mahꜗ läꜙkyʉʉh˜ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ gaˊ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio. Ja̱ˉgaˊ jäꜙ jmɨɨˊ jʉʉhˉ jmɨɨˊ gooˉ kihꜗ Dio. 15 ʼWaˊraˉ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ jëëhˈ hnähꜘ nehꜙ gwahꜙ jʉʉhꜙ chehꜗ ja̱a̱ˉ jahꜘ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ ngëëˈ jeeˊ naˉjngɨɨˈ ja̱ˉ, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Daniel hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, (hi̱ˉ hëˉ juuˈ laˉ, waˊ läˉngëëyꜘ), 16 maˊja̱ˉ, hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ Judea kyʉ̱ʉ̱ꜘ hnähꜘ taꜙ mohꜘ. 17 Hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ jwë̱ë̱ꜗ hneꜗ, waˊ jña̱a̱yˈ mahꜗ waˊ kyʉ̱ʉ̱ˈ bihꜗ. Saꜙ waˊ kye̱yꜘ heˉ chaˉ chaˊnehꜙ. 18 Hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ nuuˉ kihꜗ, taꜙ waˊ llaˉnääyꜘ kiyhꜗ heˉ dsaˉkye̱yꜘ saˊhmɨɨhˉ. 19 Peerꜙ jwɨɨ˜ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ kya̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ maˊja̱ˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ hi̱ˉ jä̱ä̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ gyu̱u̱ˉ kaˉlähꜘ. 20 Ngɨɨˊ hnähꜘ kihꜗ Dio mahꜗ saꜙ laꜗ ji̱i̱ˉ gyʉʉꜘ niꜙ saꜙ laꜗ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ kyʉ̱ʉ̱hꜗ hnähꜘ. 21 Maˊja̱ˉ jëëꜗ dsaˉ wɨɨꜘ jwërte heˉ saꜙ maˉjëëꜙ dsaˉ läꜙ maˊ gaꜙnøøꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ. Ja̱ˉ ji̱i̱hˈ moꜙsoꜙ jëëꜗ gyihꜗ ji̱hˊko̱hꜘ. 22 Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ ngooꜗ baˊ jëëꜗ dsaˉ wɨɨꜘ maˊja̱ˉ, niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ ji̱i̱hꜙ saꜙ jä̱ꜗ. Pero taꜙlaꜙ kihꜗ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱ˈ Dio, cha̱hꜘ baˊ lla̱a̱ꜙ jmɨɨˊ heˉ jëëyꜗ wɨɨꜘ. 23 ʼMaˊja̱ˉ cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ jähꜙ: “Hi̱i̱ꜚ Cristo chehꜗ laˉ”, o “hi̱i̱ꜚ Cristo chehꜗ jeeˊ ooꜙ”, taꜙ waˊ he̱e̱hꜘ hnähꜘ kiyhꜗ. 24 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ taˉju̱u̱ˈ yaˉnääꜘ, jäyhꜙ: “Jnäꜘ la̱a̱nꜗ Cristo, jnäꜘ ngëënˊ juuˈ kihꜗ Dio”. Ja̱ꜙ heˉ ko̱o̱ˉ nëëˈ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ jmeeyꜗ, läꜙjwëꜘ jeeˊ miˉga̱a̱yꜙ dsaˉ, läꜙji̱i̱hˈ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱ˈ Dio miˉga̱a̱yꜙ cherˊmahꜗ gaꜙlaꜗ. 25 Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ naꜗ, jëëhꜘ maˉjwahꜗ baˊ jnäꜘ jä̱ä̱ꜗ haˉ läꜙ leꜘ. 26 ʼLäꜙja̱ˉ, cherˊmahꜗ hi̱ˉ jähꜙ sɨɨhꜙ hnähꜘ: “Hi̱i̱ꜚ gyaˈ jeeˊ ooꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jeeˊ saꜙ kwaꜙ niꜙ miihˉ”, taꜙ goˉjë̱ë̱ˋ hnähꜘ. Hiꜙ cherˊmahꜗ jäyhꜙ: “Hi̱i̱ꜚ gyaˈ chaˊnehꜙ ooꜙ”, taꜙ waˊ läˉhe̱e̱hꜘ hnähꜘ. 27 Jëëhꜘ, läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ jeꜚñihꜗ heˉ jmeeꜙ dsaˉläˉjnäꜘ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ, läꜙja̱ˉ läꜙjnäꜘ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ waˊraˉ ja̱hꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. 28 Jëëhꜘ, waˊ haˉ chaˉ haˉ jeeˊ kya̱a̱ꜗ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, jeeˊ ja̱ˉ ku̱hꜗ tuˉsɨ̱ɨ̱hꜚ. 29 ʼCha̱hꜘ baˊ gaˊ maˉngëëꜘ maˉjëëꜙ dsaˉ läꜙjëꜙ heˉ wɨɨꜘ ja̱ˉ, ja̱ˉ hnɨɨhˈ moꜙsoꜙ läꜙjnäꜘ jmëëꜗ kihꜗ hyooˉ, niꜙ jmëëꜗ kihꜗ sɨhˉ saꜙ läꜙjnäꜘ. Läꜙsɨɨꜗ hø̱ø̱ˈ nʉʉꜘ hi̱ˉ hë̱ë̱ꜚ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ gaˊ chaˉ gyʉʉhˈ saˊjehꜗ. 30 Ja̱ˉgaˊ jmeeˈ lii˜ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ jeeˊ jä̱hꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. Heˉja̱ˉ kɨˊhoohꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ nëëˈ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ jë̱ë̱yꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ hi̱ˉ jä̱hꜘ gyʉʉhˈ jeeˊ jniiꜘ kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ beꜘ, la̱a̱yꜗ jø̱ø̱hˈ. 31 Mahꜗ che̱e̱yꜗ ángele kya̱a̱yꜗ. Kya̱a̱hˊ mɨɨhˊ kihˈ luuꜘ hooˊ jø̱ø̱yhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱yˈ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙjëꜙ kye̱ꜘ kiihˋ jmɨˉgyʉʉꜙ, taꜙ ko̱ˉta̱a̱ˉ läꜙ gaꜙtëꜘ jyohꜘ ko̱ˉta̱a̱ˉ. 32 ʼJëëˋ daˊ hnähꜘ kweeˉ haˉ läꜙ dsoo˜ juuˈ kihꜗ chaahˈ higo mahꜗ miˉtë̱ë̱ˈ hnähꜘ hñaahꜗ. Waˊraˉ gaꜙhyoˈ sɨhꜘjñohꜘ saˊji̱hꜘ kihꜗ, løø˜ dsaˉhyoꜙ mooˉ kihꜗ, maˉñehˊ baˊ hnähꜘ ngooꜗ gaꜙtëꜘ ji̱i̱ˉ jmaꜗ baˊ ja̱ˉ. 33 Läꜙja̱ˉ hnähꜘ kaˉlähꜘ, waˊraˉ gaꜙjëëhˋ hnähꜘ dsaˉlaꜘ läꜙjëꜙ heˉ maˉjwahnꜗ laˉ, waˊ läˉñehˊ hnähꜘ heˉ maˉchehnꜗ hoˊhaahˊ kya̱a̱hˊ heˉ jä̱hnꜘ baˊ ja̱ˉ. 34 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, saꜙ lla̱a̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˈ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ gaˊ maˉläˉteꜗ läꜙjëꜙ heˉ maˉjwahnꜗ laˉ. 35 Ngëëꜘ baˊ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ gyʉʉhˈ hwaꜗ, pero juuˈ kinꜙ läꜙ maˉchaˉ ja̱ˉbaˊ. 36 ʼPero niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ ñeˉ heeˉ jmɨɨˊ ja̱ˉ, heeˉ hor˜ ja̱ˉ, niꜙ ángele hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gyʉʉhˈ saꜙ ñeˉ, niꜙ Jo̱o̱ꜘ Dio saꜙ ñeˉ. Hñiiꜘ baˊ Tääˋ kya̱a̱nꜙ ñeˉ. 37 Läꜙko̱o̱ˉ gaꜙlaꜗ ji̱i̱ˉ kihꜗ Noé, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ leꜘ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱hꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. 38 Jëëhꜘ, jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉja˜ jmaꜗ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ kuhˉhɨ̱h˜, maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ je̱e̱˜ gooˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙheꜗ Noé nehꜙ barco. 39 Niꜙ miihˉ saꜙ gaꜙläꜙliihꜚ dsaˉ läꜙji̱i̱hˈ jaꜗ jmɨɨˉ heˉ gaꜙjngɨɨhꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ. Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ niꜙ saꜙ liihꜚ gaˊ dsaˉ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱hꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. 40 Maˊja̱ˉ tä̱ä̱hˊ u̱u̱ˈ jmeeꜙ taˊ jeeˊ nuuˉ kihꜗ, ja̱a̱ˉ heꜘ sa̱hꜙ, hiꜙ hi̱ˉ ja̱a̱ˉ heꜘ jä̱ꜗ. 41 Maˊja̱ˉ tä̱ä̱hˊ u̱u̱ˈ dsaˉmëꜘ dsëˉ. Ja̱a̱ˉ heꜘ sa̱hꜙ, hiꜙ hi̱ˉ ja̱a̱ˉ heꜘ jä̱ꜗ. 42 Heˉja̱ˉ miˉjnøøˊ hnähꜘ mɨˊnëhˊ, jëëhꜘ saꜙ ñehˊ hnähꜘ heeˉ hor˜ jä̱hꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ. 43 Waˊ läˉngëëhꜘ hnähꜘ heˉ laˉ. Cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉjʉʉˊ chaˊnehꜙ gaꜙläꜙñeyꜙ heeˉ hor˜ dsaˉheꜘ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ chaˊnehꜙ kiyhꜗ, jmeeyꜗ biiꜗ saꜙ gwɨ̱ɨ̱yˉ mahꜗ saꜙ kwayꜗ jwëˈ heˉ jäꜙ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ chaˊnehꜙ kiyhꜗ. 44 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ, hnøøꜗ maˉnaˊllu̱u̱hˋ hnähꜘ. Jëëhꜘ, haˉ gaˉ cheˉ jmɨɨˊ heˉ saꜙ jø̱ø̱hˊ hnähꜘ, jä̱hꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. 45 ʼJa̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ miˉte̱hꜗ hi̱ˉ chaˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kihꜗ, hi̱ˉ heꜘ baˊ naˉhña̱a̱ˊ mahꜗ hä̱ä̱yꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ chaˊnehꜙ kihꜗ dsaˉjʉʉyˊ, kwëëyhꜗ kuhꜙ hor˜ kihꜗ. 46 Lluꜗ laꜗ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊheꜗ, cherˊmahꜗ miˉte̱yhꜗ läꜙjëꜙ madaꜚ heˉ nuuyhꜚ waˊraˉ ja̱hꜗ jʉʉyˊ. 47 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, gaꜙläꜙjëꜙ baˊ heˉ chaˉ kihꜗ dsaˉjʉʉyˊ tooyhꜙ gooyˉ. 48 Pero ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ hnøøꜗ jmeeꜙ taˊheꜗ, jmeeyꜗ hʉʉˊdsëˉ: “Läꜙhë̱ë̱ˊ gaˊ miihˉ dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ.” 49 Heˉja̱ˉ løøyꜗ jmiˊba̱a̱yꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ mahꜗ kuhˊhɨ̱yhꜗ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ llaˊhi̱i̱hꜚ. 50 Pero dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ heꜘ, jmɨɨˊ heˉ saꜙ jø̱ø̱y˜ hiꜙ hor˜ heˉ saꜙ kye̱yˉ niꜙ miihˉ hʉʉˊdsëˉ, jä̱hꜘ dsaˉjʉʉyˊ. 51 Saꜙ läˉñihꜘ dsëyꜗ kihꜗ dsaˉ heꜘ heeyhꜗ wɨɨꜘ mahꜗ kwëëyhꜗ he̱e̱ꜚ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ taˉju̱u̱ˈ. Jeeˊ ja̱ˉ kɨˊhooyhꜗ mahꜗ jʉ̱ʉ̱yꜗ chaˉja̱yˊ.
1 ʼHeˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ kihꜗ gya̱a̱ꜗ chihˉmëꜘ hi̱ˉ naˊnääˈ cho̱o̱hˉ mɨˈsëꜗ naˉhi̱h˜ jeˉ mahꜗ dsaˉhe̱e̱yhˋ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ je̱e̱ꜘ gooˉ. 2 Hña̱a̱ꜘ chihˉmëꜘ heꜘ maˊ chaˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kihꜗ, hña̱a̱ꜘ heꜘ saꜙ chaˉ heˈ maˊ jmeeyꜙ. 3 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ maˊ jmeeꜙ heˈ heꜘ gaꜙnääyꜗ kye̱yˉ mɨˈsëꜗ kiyhꜗ, mahꜗ saꜙ gaꜙka̱yꜗ gaˊ miihˉ naaˋ heˉ kooˉ. 4 Pero läꜙjë̱ë̱ꜙ chihˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ chaˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kihꜗ heꜘ, gaꜙka̱yꜗ mɨˈsëꜗ kiyhꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jeeˊ maˊ haaˊ naaˋ heˉ kooˉ. 5 Pero gaꜙläꜙhë̱ë̱ˋ gaˊ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˊ je̱e̱ꜘ gooˉ heꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙtëꜘ gwɨɨꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙgwɨ̱ɨ̱yˉ. 6 Maˊ gaꜙtëꜘ ko̱o̱ˉ llaꜙnʉʉˈ, gaꜙtoohꜗ dsaˉ mɨɨhˊ, maˊ jäyhꜘ: “Hi̱i̱ꜚ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ je̱e̱ꜘ gooˉ jaꜗ. Nooˉ hnähꜘ mahꜗ goˉmiˉje̱e̱hꜚ hnihꜘ.” 7 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ chihˉmëꜘ heꜘ gaꜙnooyˉ mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ gaꜙmiꜙlluyꜗ mɨˈsëꜗ kiyhꜗ. 8 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hña̱a̱ꜘ chihˉmëꜘ hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ heˈ gaꜙsɨɨyhꜙ chihˉmëꜘ hi̱ˉ maˉnaˊllu̱u̱ˋ heꜘ: “Kwëëhˋ jnäähꜗ miihˉ naaˋ kyahꜗ hnähꜘ. Jëëhꜘ maˉngooꜗ gaꜙuuˉ mɨˈsëꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ.” 9 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉnaˊllu̱u̱ˋ heꜘ sɨɨyhꜙ: “Lluꜗ goˉlähˈ hnähꜘ jeeˊ hnɨɨꜙ dsaˉ, jëëhꜘ heˉ kye̱ˊ jnäähꜗ saꜙ le̱e̱ꜙ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ.” 10 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ gaꜙnääyꜗ gaꜙläyꜙ naaˋ heˉ kooˉ ja̱ˉ, jaꜗ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ je̱e̱ꜘ gooˉ heꜘ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ chihˉmëꜘ hi̱ˉ maˉnaˊllu̱u̱ˋ heꜘ gaꜙta̱a̱yhˋ kya̱a̱yhˊ jeeˊ gaꜙlaꜗ jmɨɨˊ. Ja̱ˉ hnɨɨhˈ gaꜙjnëꜗ hoˊhaahˊ. 11 Ko̱ˉhwëëꜘ ja̱ˉbaˊ maˉyaˉnääˋ chihˉmëꜘ hi̱ˉ naˊläˉ naaˋ heꜘ, maˊ jäyhꜘ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, näˊ hoˊhaahˊ kya̱a̱ˈ jnäähˈ.” 12 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ dsaˉ heꜘ juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: “Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, saꜙ kyu̱u̱nꜙ hnähꜘ.” 13 Heˉja̱ˉ miˉjnøøˊ hnähꜘ mɨˊnëhˊ, jëëhꜘ saꜙ ñehˊ hnähꜘ heeˉ jmɨɨˊ niꜙ heeˉ hor˜ jä̱hꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. 14 ʼHeˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ, jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ dsooyˈ ko̱o̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ ʉ̱ʉ̱ꜘ. Gaꜙtëëyhꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊ kiyhˈ mahꜗ gaꜙtooyhˉ gooˉ kuuˊ heˉ kya̱a̱hˊ jmeeyˈ taˊ. 15 Ja̱a̱ˉ heꜘ gaꜙkwëëyhꜗ hñaꜘ mil kuuˊ. Jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ꜗ heꜘ gaꜙkwëëyhꜗ to̱ꜗ mil. Jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ˉ heꜘ gaꜙkwëëyhꜗ ko̱o̱ˉ mil baˊ. Läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ gaꜙkwëëyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ tä̱ä̱yꜙ jmeeyꜗ taˊ. Ja̱ˉgaˊ naꜙ ngooyꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ. 16 Hi̱ˉ gaꜙhyohꜗ hñaꜘ mil kuuˊ heꜘ, gaꜙjmeeyꜘ taˊ kya̱a̱hˊ mahꜗ gaꜙlɨyhꜗ jyohꜘ gaˊ hñaꜘ mil naˉdsë˜ lleˊ. 17 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hi̱ˉ gaꜙhyohꜗ to̱ꜗ mil kuuˊ heꜘ, mahꜗ gaꜙlɨyhꜗ jyohꜘ gaˊ to̱ˈ mil naˉdsë˜ lleˊ. 18 Pero hi̱ˉ gaꜙhyohꜗ ko̱o̱ˉ mil kuuˊ heꜘ, ngooyꜗ naˊjmeeyꜘ tooˉ hwaꜗ mahꜗ naˊhmääyꜘ kuuˊ kihˈ dsaˉjʉʉyˊ. 19 ʼMaˉngëëꜘ chaˉmiihˉ jmɨɨˊ, ja̱ˉgaˊ ja̱hˈ dsaˉjʉʉˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ u̱u̱ˉ dsaˉ heꜘ. Mahꜗ gaꜙngɨɨyhꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ. 20 Toˉnëˊ gaꜙllooꜗ hi̱ˉ gaꜙhyohꜗ hñaꜘ mil kuuˊ, naˊko̱o̱y˜ jyohꜘ gaˊ hñaꜘ mil naˉdsë˜ lleˊ. Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, gaꜙkwëëhˋ jnäꜘ hñaꜘ mil kuuˊ. Heeꜚ laˉ ki̱i̱nˊ jyohꜘ gaˊ hñaꜘ mil heˉ gaꜙlɨhnꜗ naˉdsë˜ lleˊ kuuˊ ja̱ˉ.” 21 Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉjʉʉyˊ sɨɨyhꜙ: “Llu̱u̱ꜗ baˊ hneˉ moz˜ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ miˉte̱hꜗ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Kihꜗ heˉ maˉläˉte̱hꜗ kya̱a̱hˊ ko̱ˉhi̱ˊpihˈ heˉ gaꜙhñahꜗ, heˉja̱ˉ kwëëhnꜚ hneˉ chaˉgaˊmiihˉ. Ñaˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ mahꜗ waˊ dsaˊtoohnˊ jeeˊ cha̱a̱ˉ jneˊ lluˈ.” 22 ʼGaꜙllooꜗ kaˉlähꜘ hi̱ˉ gaꜙhyohꜗ to̱ꜗ mil kuuˊ. Gaꜙjäyhꜘ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, to̱ꜗ mil kuuˊ gaꜙkwëëhˋ jnäꜘ. Heeꜚ laˉ ki̱i̱nˊ jyohꜘ gaˊ to̱ˈ mil heˉ gaꜙlɨhnꜗ naˉdsë˜ lleˊ kuuˊ ja̱ˉ.” 23 Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉjʉʉyˊ sɨɨyhꜙ: “Llu̱u̱ꜗ baˊ hneˉ moz˜ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ miˉte̱hꜗ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Kihꜗ heˉ maˉläˉte̱hꜗ kya̱a̱hˊ ko̱ˉhi̱ˊpihˈ heˉ gaꜙhñahꜗ, heˉja̱ˉ kwëëhnꜚ hneˉ chaˉgaˊmiihˉ. Ñaˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ mahꜗ dsaˊtoohnˊ jeeˊ cha̱a̱ˉ jneˊ lluˈ.” 24 ʼJeeˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ, jaꜗ hi̱ˉ gaꜙhyohꜗ ko̱o̱ˉ mil kuuˊ. Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, kyu̱u̱nꜙ hneˉ heˉ hä̱ä̱hˈ. Choohˊ taˊ jeeˊ saꜙ maˉjñeehꜘ, jʉʉhˊ mɨˈju̱ˉ jeeˊ saꜙ naˉjnääˊ kyahˈ. 25 Kihꜗ heˉja̱ˉ, gaꜙläꜙgohnꜙ mahꜗ gaꜙhmänꜗ kuuˊ kyahˈ nehꜙ hwaꜗ. Jeeˊ laˉ ki̱i̱nˊ heˉ laꜗ kyahꜗ.” 26 Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉjʉʉˊ: “Heˉ baˊ cheˉ hlë̱ë̱hˈ hneˉ moz˜ jwɨhꜗ. Ñehˊ baˊ hneˉ kweeˉ heˉ choohn˜ jeeˊ saꜙ maˉjngëënꜗ mahꜗ jʉʉhnˊ mɨˈju̱ˉ jeeˊ saꜙ naˉjnääˊ kinꜙ. 27 Kihꜗ heˉja̱ˉ, maˉä̱ä̱ˉ jmɨɨˊ maˊ miˉhä̱ä̱hꜘ dsaˉ kuuˊ kinꜙ, mahꜗ maˉlaꜙ maˉja̱hn˜, maˊ ngëëhˊ kinꜙ naˊteeˋ kya̱a̱hˊ saˊjo̱o̱ꜘ. 28 Jñuuhˊ hnähꜘ kuuˊ naˉ mahꜗ kwëëhˋ hi̱ˉ chaˉ kihꜗ gyaꜗ mil. 29 Jëëhꜘ, hi̱ˉ chaˉ kihꜗ, hyoyhꜙ gaˊ mahꜗ läꜙchaˉ kiyhꜗ chaˉgaˊmiihˉ. Hi̱ˉ chaˉ miihˉ kihꜗ, dsaˉjñuhꜗ goˉte˜ heˉ chaˉ kiyhꜗ. 30 Moz˜ jwɨhꜗ naˉ, jwä̱ä̱ꜙ taꜙ kaˊhneꜚ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ. Jeeˊ ja̱ˉ kɨˊhooyhꜗ mahꜗ jʉ̱ʉ̱yꜗ chaˉja̱yˊ.” 31 ʼWaˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱hꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ, jeeˊ baˊ jeˉ tøˉjlë̱ë̱ˉ ñihꜗ jä̱yhꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ ángele kya̱a̱yꜗ, ja̱ˉgaˊ gyayꜙ la̱a̱yꜗ jø̱ø̱hˈ jmeeyꜗ hihꜙ. 32 Chaˊnënˊ ja̱ˉ ku̱hꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ nëëˈ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ mahꜗ lla̱a̱ꜚ jnihꜘ maꜙ kihˉkihꜗ. Jmeenˋ kiyhˈ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ dsaˉ hi̱ˉ hä̱ä̱˜ jahꜘ waˊraˉ gaꜙjmeeyꜘ maꜙ kihˉkihꜗ borrego kya̱a̱hˊ chivo. 33 Lla̱a̱nꜚ borrego jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kinꜙ mahꜗ chivo lla̱a̱nꜚ jwooˈ raˉkë̱hˈ. 34 ʼMahꜗ jwahꜚ jnäꜘ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ, jwɨɨnꜚ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kinꜙ: “Yaˉnääꜘ hnähꜘ hi̱ˉ maˉnaˉjä̱ä̱ꜚ kya̱a̱ꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ. Kyahꜗ baˊ hnähꜘ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ laˉ heˉ maˉnaˊlluˋ kyahˈ hnähꜘ läꜙ maˊ hʉʉˊ jmɨˉgyʉʉꜙ. 35 Jëëhꜘ, läꜙ maˊ kyo̱hnꜙ gaꜙkwëëhˋ baˊ jnäꜘ heˉ gaꜙkuhnꜗ. Läꜙ maˊ läˉki̱i̱ˉ dsënꜙ, gaꜙkwëëhˋ baˊ jnäꜘ jmɨɨˉ heˉ gaꜙhuhnꜗ. Läꜙ maˊ ngënꜙ chaˊjwëꜗ jʉʉhˉ gaꜙteehˋ baˊ jnäꜘ chaˊnehꜙ kyahꜗ hnähꜘ. 36 Maˊ saꜙ chaˉ heˉ maˊ kë̱hnꜚ, gaꜙkwëëhˋ baˊ jnäꜘ hmɨɨhˉ heˉ gaꜙkë̱hnꜙ. Läꜙ maˊ kya̱a̱nꜗ dsaahnˊ naˊnäähˈ hnähꜘ kinꜙ. Läꜙko̱o̱ˉ maˊ hä̱ä̱nˊ nehꜙñeˈ, naˊjë̱ë̱hˋ hnähꜘ jnäꜘ.” 37 ʼMaˊja̱ˉ jähꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ heꜘ sɨɨyhꜙ jnäꜘ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ¿lɨhꜘ baˊ gaꜙjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ hneˉ ngëhˉ kya̱a̱hꜗ mahꜗ gaꜙkwaˊ jnäähꜗ heˉ gaꜙkuhꜗ? ¿Lɨhꜘ baˊ gaꜙjëëˊ jnäähꜗ ngëhˉ naˉki̱i̱ˉ hohꜘ mahꜗ gaꜙkwaˊ jnäähꜗ jmɨɨˉ heˉ gaꜙhi̱hꜘ? 38 ¿Lɨhꜘ baˊ gaꜙjëëˊ jnäähꜗ ngëhˉ chaˊjwëꜗ jʉʉhˉ mahꜗ gaꜙteeˊ jnäähꜗ hneˉ? ¿Lɨhꜘ baˊ gaꜙjëëˊ jnäähꜗ saꜙ chaˉ hmɨɨhˉ maˊ kye̱hˊ mahꜗ gaꜙkwëëhˊ jnäähꜗ hneˉ hmɨɨhˉ heˉ gaꜙkye̱hˈ? 39 ʼ¿Lɨhꜘ baˊ gaꜙjëëˊ jnäähꜗ dsa̱a̱hˊ hneˉ? ¿Lɨhꜘ baˊ gaꜙjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ hneˉ hä̱ä̱hˊ nehꜙñeˈ mahꜗ naˊjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ hneˉ?”, jäyhꜙ sɨɨyhꜙ jnäꜘ. 40 ʼJa̱ˉ gaˊ naꜙ jwahꜚ jnäꜘ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ, jwɨɨꜚ jnihꜘ: “Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, heˉ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ kihꜗ ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ täˉñeeꜘ tä̱ä̱hˊ laˉ, heˉ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ kinꜙ baˊ ja̱ˉ.” 41 ʼLäꜙ cha̱hꜘ ja̱ˉ jwɨɨnꜚ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jwooˈ raˉkë̱hˈ heꜘ: “Jñuuhˊ hnähꜘ kinꜙ hi̱ˉ kya̱a̱hˊ dsoˊjwɨɨꜘ, taꜙ chaˊjeˉ baˊ kyahꜗ hnähꜘ jeeˊ saꜙ ʉʉꜙ ji̱hˊko̱hꜘ, jeeˊ maˉnaˉjä̱ä̱ꜘ kihꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ kya̱a̱hˊ ángele kya̱a̱yꜗ. 42 Jëëhꜘ läꜙ maˊ kyo̱hnꜙ saꜙ gaꜙkwëëhˋ jnäꜘ heˉ maˊ kuhnˋ. Läꜙ maˊ läˉki̱i̱ˉ dsënꜙ, saꜙ gaꜙkwëëhˋ jnäꜘ jmɨɨˉ maˊ huhnˋ. 43 Läꜙ maˊ ngënꜙ chaˊjwëꜗ jʉʉhˉ, saꜙ gaꜙteehˋ jnäꜘ chaˊnehꜙ kyahꜗ hnähꜘ. Maˊ saꜙ gaꜙläꜙchaꜙ heˉ maˊ kë̱hnꜚ, saꜙ chaˉ hmɨɨhˉ gaꜙkwëëhˋ jnäꜘ. Läꜙ maˊ kya̱a̱nꜗ dsaahnˊ hiꜙ maˊ hä̱ä̱nˊ nehꜙñeˈ, hnähꜘ saꜙ naˊjë̱ë̱hˋ jnäꜘ.” 44 ʼMaˊja̱ˉ ngɨɨꜗ dsaˉ heꜘ juuˈ kinꜙ, jäyhꜙ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ¿lɨhꜘ baˊ gaꜙjëëˊ jnäähꜗ ngëhˉ kya̱a̱hꜗ, ngëhˉ naˉki̱i̱ˉ hohꜘ, saꜙ chaˉ hmɨɨhˉ maˊ kë̱hꜗ, maˊ naˉhë̱ë̱hˈ chaˊjwëꜗ jʉʉhˉ, maˊ dsaahˊ o maˊ hä̱ä̱hˊ nehꜙñeˈ mahꜗ saꜙ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ beꜘ kyahꜗ?” 45 ʼJa̱ˉ gaˊ naꜙ jwahꜚ jnäꜘ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ, jwɨɨꜚ jnihꜘ: “Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, heˉ saꜙ gaꜙjmä̱ä̱hˋ hnähꜘ heˈ hi̱ˉ täˉñeeꜘ tä̱ä̱hˊ laˉ, jnäꜘ baˊ heꜘ saꜙ gaꜙjmä̱ä̱hˋ hnähꜘ heˈ. 46 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ heꜘ dsaˉnääyꜗ jeeˊ saꜙ lla̱a̱ꜙ jëëyꜗ wɨɨꜘ. Mahꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ heꜘ dsaˉnääyꜗ jeeˊ moꜙsoꜙ ju̱u̱yꜘ.”
1 Maˉlaꜙ baˊ maˉkwaꜘ Jesús läꜙjëꜙ juuˈ ja̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ: 2 —Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ, naꜗ jeeˊ to̱ˈ jmɨɨˋ maˉlaꜗ jmɨɨˊ heˉ ku̱hˉ dsaˉ borrego mähꜗ. Jeeˊ ja̱ˉ ngëëꜗ dsaˉ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ mahꜗ tä̱ä̱yꜙ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 3 Maˊja̱ˉ gaꜙku̱hꜗ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgyʉʉhˊ nëˊtaˊ kihˈ Caifá, jmiˉdsaˉ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ. 4 Mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ juuˈ kweeˉ, haˉ läꜙ jeeˊ sa̱a̱yhˈ Jesús kya̱a̱hˊ juuˈ taˉjuuˈ mahꜗ jngëëyhꜗ. 5 —Saꜙ leꜘ ka̱a̱hˊ jnihꜘ jeeˊ jmɨɨˊ laˉ, mahꜗ saꜙ chiˊjwa̱a̱ꜗ dsaˉ jeeˊ jwɨɨˉ laˉ —gaꜙjäyhꜘ. 6 Maˊ gyaˈ Jesús kaˉlähꜘ jeeˊ jwɨɨˉ Betania chaˊnehꜙ kihꜗ Simón hi̱ˉ maˊ dsaahˊ dsooˊ hmihꜗ høøꜚ. 7 Jeeˊ ja̱ˉ gyayꜗ kuhˉhɨ̱yh˜, maˊ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ ko̱o̱ˉ sëꜗ alabastro heˉ haaˊ jmɨɨˉ miˉjwɨɨˉ heˉ kye̱e̱ꜘ hmoohˈ. Mahꜗ gaꜙhuuyꜗ lleˊ Jesús. 8 Maˊ gaꜙjëëˊ jnäähꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ, gaꜙläꜙlle̱e̱ꜘ jnäähˈ, mahꜗ gaꜙjähˊ jnäähꜗ: —¿Heˉlaˈ maˉhe̱e̱ꜗ dsaˉmëꜘ naˉ jmɨɨˉ miˉjwɨɨˉ kihꜗ? 9 Lluꜗ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ gaꜙhnɨɨyꜘ goˉte˜ baˊ mahꜗ kuuˊ ja̱ˉ maˊ kwëëyhˈ hi̱ˉ täˉñeeꜘ. 10 Pero gaꜙläꜙkyʉʉh˜ Jesús hʉʉˊdsëˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ: —¿Heˉlaˈ jmeehˉ hnähꜘ jwɨɨhˋ kihˈ dsaˉmëꜘ laˉ? Lluꜗ baˊ heˉ maˉjmeeyꜘ läꜙlaˉ kinꜙ. 11 Jëëhꜘ, läꜙ maˉtä̱ä̱hˊ naˉ baˊ hi̱ˉ täˉñeeꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. Pero jnäꜘ, moꜙsoꜙ gyanˋ kiˉwëëꜘ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. 12 Kya̱a̱hˊ heˉ maˉhu̱u̱yˉ jnäꜘ jmɨɨˉ miˉjwɨɨˉ, heˉ maˉmiˉllu̱u̱yꜗ jnäꜘ jä̱ä̱ꜗ baˊ laˉ, ja̱ˉgaˊ ha̱a̱ˈ dsaˉ jnäꜘ. 13 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ jeeˊ kwaˈ dsaˉ juˈhmëëꜘ kinꜙ, läꜙchaˉ juuˈ haˉ läꜙko̱o̱ˉ maˉjmeeꜘ dsaˉmëꜘ laˉ, mahꜗ läꜙja̱ˉ läˉdsooh˜ dsëꜗ dsaˉ kiyhꜗ. 14 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ja̱a̱ˉ dsaˉkya̱a̱hˊ jnäähꜗ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Juda Iscariote ngooyꜗ kihꜗ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ. 15 Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —¿Johꜘ kwëëhˈ jnäꜘ mahꜗ ngëëˊ jnihꜘ jaˊgoohˉ hnähꜘ? —sɨɨyhꜙ. Heˉja̱ˉ gaꜙji̱i̱hꜗ dsaˉ heꜘ kiyhꜗ gyiiꜘgyaꜘ kuuˊ tøøˉ. 16 Heˉja̱ˉ gaꜙløøꜗ Juda hnoohˉ haˉ läꜙ jmeeyꜗ mahꜗ ngëëyꜗ Jesús jaˊgooˉ dsaˉ heꜘ. 17 Toˉnëˊ jmɨɨˊ heˉ gaꜙløøꜗ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉ jmeeyꜙ jmɨɨˊ kuyhˉ heˊñiihꜚ heˉ saꜙ kya̱a̱hˊ levadura, gaꜙyaꜙjä̱hꜙ jnäähˈ kooꜘ kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙngɨɨˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ: —¿Haˉ jwahꜘ miˊlluˋ jnäähꜗ jeeˊ kihnˊ maꜙnʉʉꜙ? 18 Heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ jnäähˈ: —Goˉnääꜘ hnähꜘ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ jʉʉhˉ. Chaˊjwëꜗ ja̱ˉ, je̱e̱hꜙ hnähꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ. Ja̱ˉ jwɨɨhꜘ dsaˉ heꜘ: “Läꜙlaˉ jähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ: Maˉngooꜗ gaꜙdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ kinꜙ. Chaˊnehꜙ kyahꜗ kye̱hˊ jnäähꜗ borrego mähꜗ kya̱a̱hˊ discípulo kya̱a̱nꜙ.” 19 Heˉja̱ˉ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ läꜙko̱o̱ˉ madaꜚ heˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús kya̱a̱ꜗ jnäähˈ hiꜙ gaꜙmiꜙlluˋ jnäähꜗ jeeˊ gaꜙkuyhˉ maꜙnʉʉꜙ. 20 Maˊ gaꜙnʉʉˉ jmɨɨˊ ja̱ˉ, gaꜙgyaˉ Jesús nëˊ naˊmes˜ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ jnäähˈ. 21 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ tøøhˊ jnäähꜗ kihˉhi̱hˉ jnäähˈ, gaꜙjähꜘ Jesús: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ kuhˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, ngëëyꜗ jnäꜘ. 22 Peerꜙ jaꜗ meehˉ dsëˉ jnäähˈ maˊ gaꜙnʉʉˊ jnäähꜗ juuˈ ja̱ˉ, mahꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jnäähˈ gaꜙngɨɨˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ: —¿Cheˊ ja̱ꜙ heꜘ jnäꜘ naˉ hlë̱ë̱hˊ? —gaꜙjähˊ jnäähꜗ. 23 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ: —Hi̱ˉ tä˜ gooˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ nehꜙ wɨ̱ɨ̱ꜘ laˉ, hi̱ˉ heꜘ baˊ naˉ hi̱ˉ ngëëꜗ jnäꜘ. 24 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ leꜘ kiyhꜗ läꜙko̱hꜘ maˉnaˉsɨɨˉ. Pero jwɨɨ˜ dsaˉ hi̱ˉ ngëë˜ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. Lluꜗ gaˊ laˈ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ goˉte˜ baˊ. 25 Ja̱ˉgaˊ, gaꜙje̱e̱hˉ Juda hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ Jesús, gaꜙjäyhꜘ: —O cheˊ jnäꜘ baˊ taˉjwohꜗ. —Hñaahꜗ baˊ hneˉ maˉjähˊ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 26 Ko̱ˉji̱i̱hˈ tä̱ä̱yhˊ kuyhˉ, gaꜙka̱ꜗ Jesús heˊñiihꜚ mahꜗ gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. Maˉngëëꜘ maˉkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio, gaꜙlla̱a̱yꜗ heˊñiihꜚ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙkwëëyhꜗ jnäähˈ, gaꜙjäyhꜘ: —Kye̱ˉ hnähꜘ mahꜗ kuhꜗ hnähꜘ, heˉ laˉ naˉ jmɨˉngoꜗ kinꜙ. 27 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙka̱yꜗ waˊkyaahˊ, gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio, ja̱ˉgaˊ gaꜙkwëëyhꜗ jnäähˈ, gaꜙjäyhꜘ: —Hi̱hꜘ hnähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ. 28 Jëëhꜘ, heˉ laˉ naˉ jmaˉ kinꜙ heˉ kya̱a̱hˊ jmeeˈ Dio ko̱o̱ˉ hmoohˊ hmëëꜘ. Heˉja̱ˉ tʉ̱ʉ̱ꜙ jmaˉ kinꜙ kihꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ mahꜗ dsaˉcheˋ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ. 29 Läꜙlaˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, moꜙsoꜙ huhˋ gaˊ jnäꜘ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ maˉä̱ä̱ˉ, läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ huhnˋ kaˉlähꜘ läꜙhmëëꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ jeeˊ jmeeˈ Tääˋ kya̱a̱nꜙ hihꜙ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 30 Maˉngëëꜘ maˉhäˊ jnäähꜗ kihꜗ Dio, gaꜙnøøꜗ jnäähˈ taꜙ mohꜘ Olivo. 31 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ: —Läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ hnähꜘ be̱e̱hˈ jnäꜘ naꜗ hwëˈ. Läꜙja̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Jmeenˋ dsooˊ kihˈ hi̱ˉ hä̱ä̱˜ läꜙjë̱ë̱ꜙ borrego, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ borrego kya̱a̱yꜗ saˉjñeeꜘ.” 32 Pero gaˊ maˉläˉji̱i̱hnˋ kaˉlähꜘ, hi̱i̱ꜚ jnäꜘ nɨɨnˋ naˊjä̱ä̱nˋ hnähꜘ taꜙ Galilea. 33 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Peeˊ: —Maꜙkeꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaꜙbe̱e̱ꜗ hneˉ, pero jnäꜘ ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ be̱e̱nꜚ hneˉ. 34 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ Peeˊ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hneˉ, naꜗ hwëˈ, jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ hoohˈ chaahˊ dsooˈ, hneˉ maˉtëꜘ hnëˉ ji̱i̱h˜ maˉhmähˊ juuˈ heˉ saꜙ kyu̱u̱hꜙ jnäꜘ. 35 —Maꜙkeꜙ gaꜙju̱u̱nꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hneˉ, saꜙ jwahnꜚ läꜙnaˉ —gaꜙjähꜘ Peeˊ. Läꜙja̱ˉ kweeˉ baˊ gaꜙjähˊ jnäähꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ. 36 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙnøøꜗ jnäähˈ kya̱a̱hˊ Jesús ko̱o̱ˉ jeeˊ che̱e̱ˉ Getsemaní. Maˊ gaꜙllaꜙnøøꜗ jnäähˈ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ: —Jeeˊ laˉ baˊ goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ naˊchu̱u̱nˈ kya̱a̱hˊ Dio. 37 Gaꜙjä̱ä̱yꜗ maꜙlaꜙ Peeˊ, kya̱a̱hˊ läꜙu̱u̱ꜘ jo̱o̱ꜘ Zebedeo baˊ. Cha̱hꜘ baˊ jaˈ meehˉ dsëyꜗ hiꜙ cha̱a̱yˉ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ. 38 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Peerꜙ meehˉ dsënꜙ, läꜙji̱i̱hˈ ju̱u̱nꜘ goˉte˜ laꜗ kinꜙ. Jeeˊ naˉ baˊ jä̱ä̱ˊ jnäꜘ. Kwëëhˋ hohꜘ hnähꜘ, taꜙ gwɨ̱ɨ̱ˉ hnähꜘ. 39 Ja̱ˉgaˊ ngooˈ Jesús miihˉ gaˊ taꜙ chaˊnëˊ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ mahꜗ gaꜙjlu̱u̱yꜗ lleyˊ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ, gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ Dio: —Tääˋ kya̱a̱nꜙ, cherˊmahꜗ leꜘ, lä̱ä̱ˋ jnäꜘ kihꜗ heˉ wɨɨꜘ heˉ jëënꜚ naꜗ. Pero saꜙ waˊ leꜘ läꜙ hnoonꜗ hñiinꜙ, waˊ leꜘ läꜙ hnoohˉ hñaahꜗ baˊ. 40 Maˊ ja̱hˈ Jesús kaˉlähꜘ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ discípulo kya̱a̱yꜗ, gaꜙjëëyꜗ maˉnaˉgwɨ̱ɨ̱yˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ Peeˊ: —¿Cheˊ niꜙ ko̱o̱ˉ hor˜ saꜙ maˉläˉbeꜘ hohꜘ heˉ maˉnahꜘ naˉnëhˊ kya̱a̱hˊ jnäꜘ? 41 Waˊ naˉnëhˊ hnähꜘ, ngɨɨˊ hnähꜘ kyahꜗ kihꜗ Dio mahꜗ saꜙ le̱hꜙ heˉ hlɨɨhˈ hnähꜘ. Hnøøꜗ baˊ jmɨˉlleꜘ jnänˋ kwaˈ beꜘ. Pero jmɨˉngoꜗ jnänˋ saꜙ be̱e̱ꜘ —gaꜙjäyhꜘ. 42 Ngooyꜗ kaˉlähꜘ naˊchu̱u̱yˊ kya̱a̱hˊ Dio jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ ji̱i̱h˜: —Tääˋ kya̱a̱nꜙ, cherˊmahꜗ saꜙ leꜘ lä̱ä̱hˊ jnäꜘ kihꜗ heˉ wɨɨꜘ laˉ, cherˊmahꜗ maꜙraꜙ heˉ huhnˋ baˊ jnäꜘ, waˊ leꜘ läꜙ hnoohˉ hñaahꜗ baˊ —gaꜙjäyhꜘ. 43 Maˊ ja̱yhˈ kaˉlähꜘ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ maˉnaˉgwɨ̱ɨ̱ˉ. Jëëhꜘ, läꜙgwɨ̱ɨ̱yꜙ jwërte. 44 Ngooꜗ Jesús kaˉlähꜘ läꜙhmëëꜘ jeeˊ gaꜙtëꜘ hnëˉ ji̱i̱h˜ naˊchu̱u̱yˊ kya̱a̱hˊ Dio, ja̱ˉbaˊ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ maˉhlëëyhꜘ jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉ. 45 Maˊ ja̱yhˈ kaˉlähꜘ jeeˊ maˊ tøøhˊ jnäähꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ, gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ: —Gwɨ̱ɨ̱ˉ baˊ hnähꜘ kyahꜗ, te̱e̱hˋ hnähꜘ hohꜘ. Maˉllooꜗ hor˜ ja̱a̱ꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ, ngëëꜗ dsihꜘ gooˉ dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ. 46 Nooˉ hnähꜘ, mahꜗ maꜙnøønˋ. Maˉngooꜗ yaˉjä̱hꜙ hi̱ˉ ngëëꜗ jnäꜘ —gaꜙjäyhꜘ. 47 Llaꜙ gyihꜗ juuˈ ja̱ˉ maˊ jaˈ Juda, ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ dsaˉkya̱a̱hˊ jnäähꜗ. Jayꜗ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ nääꜗ dsaˉ, hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ ñeˈ, hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ hmaˉ, läꜙhihꜙ kihꜗ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ, kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ. 48 Juda hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ Jesús, jä̱ä̱ꜗ gaꜙta̱a̱yhˉ dsaˉ heꜘ juuˈ: —Hi̱ˉ chʉ̱hnˋ kihˈ, hi̱ˉ heꜘ heꜘ. Ja̱ˉ sa̱a̱hꜙ hnähꜘ —gaꜙjäyhꜘ. 49 Heˉja̱ˉ jayꜗ chu̱hꜙ kihꜗ Jesús. —Haˉ maˉñehˊ taˉjwohꜗ —gaꜙjäyhꜘ. Naˉ maˉhiiꜘ gaꜙchʉ̱yhꜘ kihꜗ Jesús. 50 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Omeꜚ, ¿heeˉ kihꜗ maˉñehˊ hneˉ? Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙyaꜙjä̱hꜙ dsaˉ heꜘ mahꜗ gaꜙso̱o̱hꜗ kihꜗ Jesús. 51 Pero ja̱a̱ˉ dsaˉkya̱a̱hˊ jnäähꜗ, gaꜙsëëyhꜗ ñeˈ gaꜙjmeeyꜘ dsooˊ kihˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊheꜗ kihꜗ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ. Gaꜙku̱yꜘ loˉgwaˊ. 52 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Tøøhˈ ñeˈ kyahꜗ nehꜙ looˉ kihꜗ kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ kooh˜ ñeˈ, kya̱a̱hˊ ñeꜗ ju̱u̱yꜘ. 53 ¿Cheˊ saꜙ ñehˊ, leꜘ baˊ ngɨɨnˊ kihˈ Tääˋ kya̱a̱nꜙ, mahꜗ läꜙcha̱hꜘ laˉ che̱e̱yꜗ kinꜙ gyaꜙto̱ꜘ nääꜗ ángele? 54 Pero cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ, ¿haˉ baˊ laꜙ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio, jeeˊ lleˋ läꜙjëꜙ heˉ ä̱ä̱ˉ jmɨɨˊ leꜘ? 55 Ja̱ˉbaˊ hor˜ ja̱ˉ, gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙso̱o̱hꜗ kiyhꜗ: —¿Cheˊ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ jnäꜘ, heˉ maˉyaˉnäähꜗ hnähꜘ kya̱a̱hˊ ñeꜗ kya̱a̱hˊ hmaˉ, mahꜗ sa̱a̱hꜙ jnäꜘ? Läꜙjëꜙ jmɨɨˊ maˊ hä̱ä̱nˊ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, maˊ kwanꜙ juuˈ kooꜘ gwahꜙ mahꜗ saꜙ gaꜙcha̱a̱hˈ jnäꜘ. 56 Pero läꜙjëꜙ heˉ laˉ lleˋ kihˈ leꜘ mahꜗ läꜙteꜗ juuˈ heˉ gaꜙsɨɨꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ gaꜙbe̱e̱ˊ jnäähꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙkyʉ̱ʉ̱ˊ jnäähꜗ. 57 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ, läꜙ maˊ gaꜙsa̱a̱yhꜗ Jesús, naˊjä̱ä̱yˉ chaˊnëˊ Caifá hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ nëˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ. Jeeˊ ja̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jø̱ø̱˜ ko̱ˉjø̱hꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgyʉʉhˊ. 58 Pero Peeˊ ʉ̱ʉ̱ꜘ baˊ ngooyˈ lle̱e̱yˋ kaahˋ kihˈ Jesús, läꜙ gaꜙtëꜘ hoˊhneꜚ nëˊtaˊ kihˈ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ heꜘ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙheꜗ Peeˊ gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ pooˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, maˊ jëëy˜ haˉ läꜙ hɨɨꜗ juuˈ ja̱ˉ. 59 Läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ, kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ taˊ, maˊ hnaayhˉ dsaˉ hi̱ˉ maˊ bä̱ä̱hꜙ Jesús kya̱a̱hˊ juuˈ taˉjuuˈ, läꜙjwëꜘ jeeˊ maˊ jngɨɨyhˈ kihꜗ. 60 Pero saꜙ gaꜙjmääꜘ juuˈ kiyhꜗ, maꜙkeꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ maˊ bä̱ä̱hˉ dsihꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ taˉjuuˈ. Kya̱a̱hˊ jeeˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ gaˊ, gaꜙllaꜙnääꜗ gaˊ u̱u̱ˈ hi̱ˉ kye̱ˉ juuˈ taˉjuuˈ, 61 gaꜙjäyhꜘ: —Gaꜙnʉʉˊ jnäähꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉñʉʉhˉ naˉ: “Leꜘ hlanꜚ gwahꜙ jʉʉhˉ kihꜗ Dio mahꜗ kya̱a̱hˊ hnëˉ jmɨɨˊ baˊ choohnˊ.” 62 Heˉja̱ˉ gaꜙnooˉ jmiˉdsaˉ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ nëˊ heꜘ, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ Jesús: —¿Heeˉ jwahꜘ hneˉ, hehꜗ läꜙko̱hꜘ hnɨɨ˜ dsaˉ laˉ kyahꜗ? ¿Heˉlaˈ saꜙ hlëëhˊ niꜙ miihˉ? 63 Pero saꜙ gaꜙngɨɨꜘ goˉte˜ Jesús. Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjähꜘ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ heꜘ sɨɨyhꜙ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ kihꜗ Dio ji̱i̱hꜙ, jähˊ ¿cheˊ hneˉ heꜘ Cristo, Jo̱o̱ꜘ Dio? 64 —Hneˉ baˊ maˉjähˊ. Hiꜙ chaˉ gaˊ ko̱o̱ˉ heˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Naꜗ taꜙ chaˊnëˊ jë̱ë̱hˈ hnähꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ gyaꜗ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kihꜗ Dio Jø̱ø̱hꜗ, hiꜙ jë̱ë̱hˈ hnähꜘ jä̱yhꜘ kaˉlähꜘ jeeˊ jniiꜘ hiiꜘ gyʉʉhˈ —gaꜙjähꜘ Jesús. 65 Heˉja̱ˉ läꜙ maˉkye̱hˊ ja̱ˉ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ heꜘ hmɨɨhˉ kihꜗ gaꜙgɨɨyꜗ, gaꜙjäyhꜘ: —¡Maˉmiˉkwa̱yhꜗ Dio jëëˋ! ¿Hi̱i̱ˉ gaˊ jwa̱a̱hꜚ jneˊ jñahꜘ hi̱ˉ jmeeꜗ juˈdsooꜘ? Jeeˊ naˉ maˉnʉʉhˉ hnähꜘ heˉ maˉmiˉkwa̱yhꜗ Dio. 66 ¿Heeˉ jwahꜘ hnähꜘ? —gaꜙjähꜘ dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ jmiˉdsaˉ heꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ gaꜙjähꜘ: —Ä̱ä̱ˉ jmɨɨˊ ju̱u̱yꜘ. 67 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙtiˊ gaꜙhñeyꜗ moˉnëˊ Jesús. Gaꜙki̱i̱ꜘ gaꜙjnooyꜗ kiyhꜗ. 68 Mahꜗ maˊ jäyhꜘ: —Hneˉ Cristo, jähˊ daˊ, ¿hi̱i̱ˉ naˉ maˉkwaꜘ kyahꜗ? 69 Hoˊhneꜚ ja̱ˉ maˊ gyaˈ Peeˊ, maˊ jaˈ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊ kihˈ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ heꜘ, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Hneˉ kaˉlähꜘ maˊ ngëhˉ kya̱a̱hˊ Jesús hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Galilea. 70 Toꜙloꜙ nëˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ gaꜙhmäꜘ Peeˊ juuꜗ, gaꜙjäyhꜘ: —Saꜙ manꜙ hi̱i̱ˉ kihꜗ naˉ hlëëhˊ. 71 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Peeˊ naˊnooyˉ läꜙ gaꜙtëꜘ hoˊhaahˊ jeeˊ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉ. Jñahꜘ dsaˉmëꜘ gaꜙjë̱ë̱yꜗ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ: —Heꜘ baˊ dsaˉkya̱a̱hˊ Jesús hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Nazaret naˉ. 72 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjuuꜗ Peeˊ, gaꜙtä̱ä̱yˉ Dio: —Niꜙ ko̱ˉhi̱ˊpihˈ saꜙ kyu̱u̱nꜙ dsaˉ ooꜙ —gaꜙjäyhꜘ. 73 Ko̱ˉhwëëꜘ gaˊ ja̱ˉ, gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙsɨɨyhꜙ Peeˊ kaˉlähꜘ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, hneˉ heꜘ la̱a̱ꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉkya̱a̱hˊ hi̱ˉ ooꜙ. Heˉja̱ˉ saꜙ naˉhe̱e̱ꜚ juuꜗ läꜙ hlëëhˊ. 74 Heˉja̱ˉ gaꜙløøꜗ Peeˊ hlëëhꜙ kya̱a̱hˊ dsoˊjwɨɨꜘ hiꜙ gaꜙtä̱ä̱yˉ Dio: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, saꜙ kyu̱u̱nꜙ dsaˉñʉʉhˉ naˉ —gaꜙjäyhꜘ. Naˉ maˉhiiꜘ gaꜙhoohꜗ chaahˊ dsooˈ. 75 Ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙdsooh˜ dsëꜗ Peeˊ juuꜗ heˉ gaꜙjähꜘ Jesús gaꜙsɨɨyhꜙ jä̱ä̱ꜗ: “Jä̱ä̱ꜗ, ja̱ˉgaˊ hoohˈ chaahˊ dsooˈ, hnëˉ ji̱i̱h˜ maˉhmähˊ juuˈ heˉ saꜙ kyu̱u̱hꜙ jnäꜘ.” Heˉja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱yꜗ taꜙ kaˊhneꜚ, gaꜙhooyhꜗ läꜙji̱i̱hˈ llaꜙ dsëyꜗ.
1 Maˊ gaꜙjnäꜗ, gaꜙku̱hꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ, kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgyʉʉhˊ. Gaꜙta̱a̱yhˋ juuˈ kweeˉ haˉ läꜙ jmeeyꜗ mahꜗ jngɨɨhꜗ dsaˉ kihꜗ Jesús. 2 Heˉja̱ˉ naˊjä̱ä̱ˉ dsihꜘ naˉhñuuyꜚ, gaꜙngëëyꜗ gooˉ Poncio Pilato hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ lleˊmohꜘ. 3 Juda heꜘ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ Jesús, gaꜙka̱yꜗ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ maˊ gaꜙjëëyꜗ heˉ maˉjmeeꜘ dsaˉ heꜘ hihꜙ ju̱u̱ꜘ Jesús. Heˉja̱ˉ ñeeyˊ naˊngëëyˊ kaˉlähꜘ läꜙjëꜙ gyiiꜘgyaꜘ kuuˊ tøøˉ heˉ gaꜙji̱i̱hꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ heꜘ. 4 Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Naˉbä̱ä̱hnˋ dsoˊkyeˉ, maˉngëënˋ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ju̱u̱ꜘ hi̱ˉ saꜙ chaˉ dsooˊ chaˉ kihꜗ. Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ sɨɨyhꜙ: —¿Heeˉ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jnäähˈ jëëˊ jnäähꜗ kyahˈ? Kwa̱a̱t˜ kyahꜗ baˊ hneˉ naˉ. 5 Heˉja̱ˉ gaꜙjwäꜗ Juda kuuˊ ja̱ˉ nehꜙ gwahꜙ jʉʉhꜙ, mahꜗ yaꜙhë̱ë̱yꜗ jeeˊ ja̱ˉ, ngooyꜗ naˊtäyˉ cheꜘ luuyˊ. 6 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjʉʉhꜗ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ heꜘ kuuˊ ja̱ˉ mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Saꜙ leꜘ tøøhˊ jneˊ kuuˊ laˉ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ kuuˊ heˉ kwëëh˜ dsaˉ Dio, jëëhꜘ, maˉhläähˊ jmaˉ kya̱a̱hˊ kuuˊ laˉ. 7 Heˉja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˋ juuˈ kweeˉ layꜗ ko̱o̱ˉ hwaꜗ kya̱a̱hˊ kuuˊ ja̱ˉ jeeˊ ha̱a̱yˈ dsaˉ cha̱a̱ˉ ʉ̱ʉ̱ꜘ. Hwaꜗ ja̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ hwaꜗ kihꜗ tëꜙ mɨˈhyaˉ. 8 Heˉja̱ˉ läꜙji̱i̱hˈ jmɨɨˊ naˈ, hwaꜗ ja̱ˉ che̱e̱ˉ: Hwaꜗ heˉ gaꜙkë̱ë̱ꜘ jmaˉ. 9 Läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Jeremía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ, maˊ gaꜙjäyhꜘ: “Gaꜙka̱yꜗ gyiiꜘgyaꜘ kuuˊ tøøˉ, heˉ maˊ jmeeꜘ dsaˉ Israel kwa̱a̱t˜ ko̱ˉja̱ˉ ji̱i̱hˈ kye̱e̱ꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ, 10 mahꜗ gaꜙlayꜗ hwaꜗ kihꜗ tëꜙ mɨˈhyaˉ, läꜙko̱o̱ˉ madaꜚ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio kinꜙ.” 11 Maˊ chehˈ Jesús chaˊnëˊ lleˊmohꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ lleˊmohꜘ juuˈ kiyhꜗ: —¿Cheˊ hneˉ heꜘ dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ dsaˉ judiu? Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —Maˉjähˊ baˊ hneˉ. 12 Läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ maˊ bä̱ä̱yhˉ dsooˊ, pero niꜙ miihˉ saꜙ chaˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús. 13 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Pilato: —¿Cheˊ saꜙ nuuhˉ johꜘ juuˈ saꜙ hnooˉ dsaˉ kyahꜗ? 14 Pero niꜙ ko̱o̱ˉ mɨˈjuuꜗ saꜙ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús kiyhꜗ, heˉja̱ˉ chaˉgaˊmiihˉ maˊ jëë˜ dsa̱hꜙ Pilato. 15 Läꜙjëꜙ ji̱i̱h˜ maˊ tëˉ jmɨɨˊ heˉ ku̱hˉ dsaˉ judiu borrego mähꜗ maˊ lä̱ä̱˜ Pilato ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ nehꜙñeˈ hi̱ˉ maˊ tɨh˜ dsëꜗ dsaˉ baˊ. 16 Jmɨɨˊ ja̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ nehꜙñeˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Barrabá hi̱ˉ maˊ hiiꜘ juuˈ kihꜗ. 17 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ Pilato juuˈ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙku̱hꜗ jeeˊ ja̱ˉ: —¿Hi̱i̱ˉ hnoohˉ hnähꜘ lä̱ä̱nˊ? ¿Cheˊ lä̱ä̱nˊ Barrabá o cheˊ lä̱ä̱nˊ Jesús hi̱ˉ che̱e̱ˉ Cristo? —gaꜙjähꜘ Pilato. 18 Jëëhꜘ, läꜙlaˉ baˊ maˉñeyˉ heˉ naˉhøøhˊ baˊ dsaˉ heꜘ kihꜗ Jesús, hehꜗ gaꜙngëëꜗ dsihꜘ jaˊgooyˉ. 19 Maˊ gyaˈ Pilato nëˊtaˊ kihˈ, maˊ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ juuˈ kihꜗ mëyˊ, maˊ jäyhꜘ: —Jähꜘ dsaˉmëꜘ kya̱a̱hꜗ: “Taꜙ bä̱ä̱hˋ hñaahˈ kya̱a̱hˊ dsaˉñʉʉhˉ llu̱u̱ꜗ heꜘ. Jëëhꜘ, taꜙ yaꜙjnäꜙ maˉkë̱ë̱ˈ jnihꜘ naˊhøøꜘ jwërte.” 20 Pero jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ maˊ ta̱a̱yhˉ dsaˉ juuˈ mahꜗ waˊ ngɨɨyꜘ heˉ lä̱ä̱ꜘ Barrabá mahꜗ waˊ ju̱u̱ꜘ Jesús. 21 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjähꜘ Pilato: —¿Hi̱i̱ˉ jeeˊ läꜙu̱u̱ꜘ hnoohˉ hnähꜘ lä̱ä̱nˊ? Läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ gaꜙjähꜘ: —Lä̱ä̱ˋ Barrabá. 22 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Pilato sɨɨyhꜙ: —¿Heeˉ naˉ jmeenˋ kya̱a̱hˊ Jesús hi̱ˉ che̱e̱ˉ Cristo? Maˊ jäyhꜘ: —Waˊ dsaˉta̱a̱yˊ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 23 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjähꜘ lleˊmohꜘ heꜘ sɨɨyhꜙ: —¿Heeˉ hlɨɨhˈ maˉjmeeꜘ dsaˉ laˉ? Pero chaˉgaˊmiihˉ mɨɨhˊ gaꜙtoohꜗ dsaˉ heꜘ, maˊ jäyhꜘ: —Tä̱ä̱yˋ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 24 Maˊ jëë˜ Pilato saꜙ hii˜ liyhꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉ, chaˉgaˊmiihˉ gaꜙchiꜗ gaꜙjwa̱a̱ꜗ dsaˉ heꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙka̱yꜗ miihˉ jmɨɨˉ, gaꜙgyiyhꜗ gooyˉ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Saꜙ bä̱ä̱hnˊ hñiinꜙ kya̱a̱hˊ jmaˉ kihꜗ dsaˉ llu̱u̱ꜗ laˉ. Naˉ hnɨɨhˈ maˉnaˉlaꜚ kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ. 25 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ: —Waˊ naˉbä̱ä̱hˋ jnäähꜗ jmaˉ kiyhꜗ, läꜙkye̱ˉ jo̱o̱ꜘsɨɨhˊ jnäähꜗ. 26 Ja̱ˉgaˊ gaꜙlä̱ä̱ꜗ Pilato Barrabá mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ gaꜙjmiˊ gaꜙba̱a̱ꜗ dsaˉ Jesús. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙngëëyꜗ Jesús jaˊgooˉ hløøꜘ mahꜗ dsaˉtä̱ä̱yˋ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 27 Heˉja̱ˉ gaꜙjä̱ä̱ꜗ hløøꜘ kya̱a̱ꜗ Pilato Jesús taꜙ nëˊtaˊ kiyhˈ, mahꜗ gaꜙku̱yhꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hløøꜘ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kiyhꜗ. 28 Hiꜙ gaꜙlle̱e̱ꜗ hløøꜘ hmɨɨhˉ kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙkye̱hˉ dsihꜘ ko̱o̱ˉ hmɨɨhˉ gyʉ̱ʉ̱ꜘ lähˉ läꜙko̱hꜘ heˉ kë̱hˉ rey. 29 Gaꜙka̱yꜗ wɨ̱ɨ̱ˉ to̱o̱ꜘ gaꜙjmeeyꜘ ko̱o̱ˉ heˉ lɨhˉ mahꜗ gaꜙtooyhˉ lleˊ Jesús llaꜚ coron. Gaꜙtooyhˉ ko̱o̱ˉ hmaˉtahˉ gooyˉ raˉllu̱u̱ꜗ, maˊ jmä̱ä̱˜ dsihꜘ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëyˊ mahꜗ gaꜙmiꜙkwa̱yhꜗ maˊ jäyhꜘ: —Peerꜙ jø̱ø̱hˈ dsaˉtaˊ kya̱a̱ˈ dsaˉ judiu. 30 Gaꜙtiˊ gaꜙhñeꜗ dsihꜘ, gaꜙka̱yꜗ hmaˉtahˉ mahꜗ gaꜙbayꜗ lleyˊ. 31 Maˉngëëꜘ maˉmiˉkwa̱hꜗ dsihꜘ, gaꜙlle̱e̱ꜗ dsaˉ hmɨɨhˉ gyʉ̱ʉ̱ꜘ heˉ gaꜙkye̱yhˉ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙkye̱yhˉ kaˉlähꜘ hmɨɨhˉ kiyhꜗ, ja̱ˉgaˊ gaꜙjä̱ä̱yꜗ naˊtä̱ä̱yˊ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 32 Läꜙ maˊ gaꜙhwë̱ë̱yˉ nëˊtaˊ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ cha̱a̱ˉ Cirene hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Simón. Gaꜙjmeeꜘ hløøꜘ biiꜗ gaꜙka̱ꜗ dsaˉ heꜘ hmaˉcruꜚ kihꜗ Jesús. 33 Gaꜙjä̱ä̱yꜗ Jesús läꜙ gaꜙtëꜘ jeeˊ che̱e̱ˉ Gólgota, heˉ hnøøꜗ jähꜙ: Mooˈ Lleˊ Hlɨɨꜘ. 34 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙkwëëhꜗ dsihꜘ jmɨɨˉ ji̱i̱hˉ heˉ naˉka̱a̱h˜ jmɨɨˉ llihꜗ. Ko̱o̱ˉ gaꜙhlʉyhꜘ miihˉ baˊ, saꜙ gaꜙhiiyꜗ maˊ hɨ̱yhˈ jmɨɨˉ ja̱ˉ. 35 Maˉngëëꜘ maˉtä̱ä̱ˉ dsihꜘ dsohꜘ hmaˉcruꜚ, gaꜙtiˊ gaꜙllooyhꜗ hmɨɨhˉ kihꜗ Jesús kooyh˜ suert. Läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio: “Gaꜙtiˊ gaꜙllooyhꜗ hmɨɨhˉ kinꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ, gaꜙkooyhꜗ suert mahꜗ jëëyꜗ hi̱i̱ˉ të̱ë̱ꜗ hmɨɨhˉ kinꜙ.” 36 Mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ gaꜙhøøyꜘ jeeˊ ja̱ˉ. 37 Gaꜙtø̱ø̱ꜗ dsaˉ taꜙ gyʉʉhˈ lleyˊ ko̱o̱ˉ hwëhꜘ heˉ jähꜘ haˉ läꜙ laꜗ dsooˊ heˉ bä̱ä̱hˉ dsihꜘ: “Hi̱ˉ laˉ naˉ Jesús hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ dsaˉ judiu.” 38 Kooꜘ kiyhꜗ, maˊ tø̱ø̱ꜘ to̱ꜗ hmaˉcruꜚ jeeˊ maˉnaˉta̱a̱ꜙ u̱u̱ꜗ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ, ja̱a̱ˉ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kiyhꜗ, ja̱a̱ˉ jwooˈ raˉkë̱hˈ kiyhꜗ. 39 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ dsaˉngëëꜘ taꜙ ja̱ꜙ maˊ jiiyh˜ lleyˊ hiꜙ maˊ miˉkwa̱yhꜗ kihꜗ Jesús. 40 Maˊ jäyhꜘ: —Hneˉ hi̱ˉ maˊ tuˈ gwahꜙ jʉʉhꜙ mahꜗ kya̱a̱hˊ hnëˉ jmɨɨˊ maˊ choohˊ, lä̱ä̱ˋ hñaahˈ. Jña̱a̱ˋ nëˊ hmaˉcruꜚ naˉ, cherˊmahꜗ dsooꜘ la̱a̱hꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio. 41 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley, kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgyʉʉhˊ, maˊ jäyhꜘ: 42 —Gaꜙlä̱ä̱yꜗ baˊ jñahꜘ dsaˉ mahꜗ saꜙ liyhꜙ lä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ. Cherˊmahꜗ dsooꜘ la̱a̱yꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ dsaˉ Israel, waˊ jña̱a̱yˈ hñiiyꜘ naꜗ dsohꜘ hmaˉcruꜚ, ja̱ˉgaˊ läꜙhe̱e̱hꜘ jneˊ kiyhˈ. 43 Gaꜙka̱yꜗ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ Dio. Heˉja̱ˉ cherˊmahꜗ Dio hnääyꜗ, hñiiꜘ Dio waˊ lä̱ä̱yˈ naꜗ, jëëhꜘ heꜘ baˊ hñiiyꜘ maˊ jäyhꜘ la̱a̱yꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio. 44 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙmiꜙkwa̱hꜗ hi̱ˉ hɨ̱ɨ̱ˉ hi̱ˉ maˊ ta̱a̱ꜙ jyohꜘ hmaˉcruꜚ kooꜘ kiyhꜗ. 45 Maˊ gaꜙtëꜘ lla̱ꜗhyooꜙ, läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ gaꜙnʉʉˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtëꜘ ko̱ˉhi̱ˊ hnëˉ taꜙ gaꜙhlooꜘ. 46 Ja̱ˉbaˊ hor˜ ja̱ˉ, gaꜙhlëëhꜘ Jesús ko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Elí, Elí, ¿lama sabactani? —heˉ laˉ hnøøꜗ jähꜙ: Dio kya̱a̱nꜙ, Dio kya̱a̱nꜙ, ¿heˉlaˈ maˉbe̱e̱hꜙ jnäꜘ? 47 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙnuuyꜘ heˉ gaꜙhlëëyhꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: —Jëëˋ daˊ, tëëyh˜ Elía. 48 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ ngooꜗ koˉchihˊ ja̱a̱ˉ dsaˉkya̱a̱yhˊ, gaꜙka̱yꜗ ko̱o̱ˉ waˊjooˉ, gaꜙmiꜙgyʉyhꜘ jooˉ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ ji̱i̱hˉ. Gaꜙllaꜙlleyꜗ lleˊ hmaˉ mahꜗ gaꜙchooyꜘ maˊ hɨ̱hˈ Jesús. 49 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ maˊ jähꜘ: —Taꜙ jmä̱ä̱yꜙ heˈ. Waˊ jëëˊ daˊ jneˊ cheˊ jäꜙ Elía mahꜗ lä̱ä̱yꜗ. 50 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙhoohꜗ Jesús ko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ, ja̱ˉgaˊ gaꜙngëëyꜗ jmɨˉlleꜘ kiyhꜗ. 51 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙgɨɨˉ hmɨɨhˉ heˉ maˊ naˉjnëˉ llahˈ gwahꜙ, gaꜙløøꜗ taꜙ gyʉʉhˈ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ. Gaꜙjehꜗ wɨɨꜘ jwërte hwaꜗ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙlla̱a̱ꜘ ku̱u̱ˊ hlooˉ. 52 Hiꜙ gaꜙnaꜘ toˉhø̱ø̱ˉ kihꜗ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ naˉjngëëˈ kya̱a̱ꜗ Dio mahꜗ gaꜙläꜙji̱i̱yhˋ hi̱ˉ maˊ naˉju̱u̱ˊ. 53 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱ˉ hi̱ˉ heꜘ nehꜙ toˉhø̱ø̱ˉ maˊ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ Jesús, ja̱ˉgaˊ gaꜙnääyˋ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ naˉjngɨɨˈ jeeˊ gaꜙmiꜙjnääyˉ hñiiyꜘ jeeˊ kihˈ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ. 54 Gaꜙjwa̱a̱yhˈ jwërte jʉʉˊ hløøꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ hi̱ˉ maˊ hä̱ä̱˜ Jesús, maˊ gaꜙjehꜗ wɨɨꜘ hwaꜗ hiꜙ maˊ gaꜙjëëyꜗ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙlaꜗ ja̱ˉ. Gaꜙjäyhꜘ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, heꜘ baˊ Jo̱o̱ꜘ Dio naˉ. 55 Ko̱ˉnɨɨh˜ gaˊ ja̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ kaˉlähꜘ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ jëë˜. Dsaˉmëꜘ heꜘ yaꜙnääꜗ kya̱a̱hˊ Jesús läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ Galilea. Hi̱ˉ heꜘ maˊ jmeeꜙ taˊheꜗ kiyhꜗ. 56 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ María Magdalena kya̱a̱hˊ María chooˈ Jacobo kya̱a̱hˊ José, kya̱a̱hˊ chooꜗ chihˉ kya̱a̱ꜗ Zebedeo. 57 Taꜙ gaꜙhlooꜘ jmɨɨˊ ja̱ˉ, jaꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ chaˉ kuuˊ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Arimatea hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ José. Hi̱ˉ heꜘ kaˉlähꜘ gaꜙla̱a̱ꜗ discípulo kya̱a̱ꜗ Jesús. 58 Ñeeˊ dsaˉ heꜘ naˊhlëëhˊ kya̱a̱hˊ Pilato mahꜗ kwayꜗ jwëˈ jyooyꜗ jmɨˉngoꜗ kihꜗ Jesús dsohꜘ hmaˉcruꜚ. Gaꜙkwaꜘ bihꜗ jwëˈ mahꜗ ko̱o̱yꜙ jmɨˉngoꜗ kihꜗ Jesús. 59 Heˉja̱ˉ gaꜙjyooꜗ José heꜘ jmɨˉngoꜗ kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙlä̱ä̱yˉ ko̱o̱ˉ taˉjmaahˋ naˉjngɨɨˈ. 60 Mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˉ nehꜙ ko̱o̱ˉ toˉhø̱ø̱ˉ hmëëꜘ heˉ maˊ naˉhëˉ kiyhˈ nëˊ ku̱u̱ˊ hlooˉ. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙbäyꜗ ko̱o̱ˉ mɨˈku̱u̱ˊ jʉʉhˉ mahꜗ gaꜙjlëyꜗ hoˊtooˉ ja̱ˉ. Ja̱ˉgaˊ ngaayhˈ. 61 Chaˊnëˊ kihˈ toˉhø̱ø̱ˉ ja̱ˉ, maˊ gyaˈ María Magdalena kya̱a̱hˊ gaˊ jñahꜘ María. 62 Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ, gaꜙllaꜙnääꜗ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ dsaˉ fariseo chaˊnëˊ Pilato. Maˉgoh˜ jmɨɨˊ heˉ maˊ miˉllu̱u̱ꜗ dsaˉ hñiiꜘ kihꜗ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱yhˉ dsëyꜗ. 63 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Maˉläˉdsooh˜ dsëˉ jnäähˈ heˉ gaꜙjähꜘ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ heꜘ. Läꜙko̱o̱ˉ maˊ cha̱a̱yˉ gaꜙjäyhꜘ: Gaˊ maˉhyaˉ hnëˉ jmɨɨˊ naˉju̱u̱nˊ, läꜙji̱i̱hnˊ kaˉlähꜘ. 64 Heˉja̱ˉ jmeeˊ madaꜚ høøꜗ dsaˉ toˉhø̱ø̱ˉ läꜙji̱i̱hˈ tëꜗ hnëˉ jmɨɨˊ. Jëëhꜘ, gooˉ laꜗ waˊraˉ gaꜙllaꜙnääꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ taꜙlaꜙ hwëˈ, lle̱e̱yꜙ hlɨɨꜘ mahꜗ miˉga̱a̱yꜙ dsaˉ, jäyhꜙ: “Maˉläˉji̱i̱yhˋ baˊ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ”. Läꜙja̱ˉ leꜘ juuyꜗ chaˉgaˊmiihˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ gaꜙjuuꜗ Jesús läꜙ maˊ toˉnëˊ. 65 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Pilato sɨɨyhꜙ: —Hi̱i̱ꜚ hløøꜘ tä̱ä̱hˊ naˉ. Goˉjä̱ä̱yꜙ mahꜗ høøyꜗ toˉhø̱ø̱ˉ haˉ ko̱hꜘ ji̱i̱hˈ leꜘ. 66 Heˉja̱ˉ gaꜙnääyꜗ kya̱a̱hˊ hløøꜘ jeeˊ laˈ toˉhø̱ø̱ˉ mahꜗ høøyꜗ kweeˉ. Gaꜙjmeeyꜘ lii˜ hooˊ toˉhø̱ø̱ˉ mahꜗ saꜙ täꜗ dsaˉ gooˉ. Hiꜙ gaꜙlla̱a̱yꜗ hløøꜘ høøꜗ kaˉlähꜘ.
1 Maˉgoh˜ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ, läꜙko̱hꜘ gaꜙjnäꜗ toˉnëˊ jmɨɨˊ kihˈ seman˜, ngooꜗ María Magdalena kya̱a̱hˊ jñahꜘ María naˊjëëyˉ toˉhø̱ø̱ˉ. 2 Niꜙ saꜙ lii˜ gaˊ maˊ gaꜙjehꜗ wɨɨꜘ jwërte hwaꜗ. Gaꜙjña̱a̱ꜗ gyʉʉhˈ ja̱a̱ˉ ángel kya̱a̱ꜗ Dio. Maˊ gaꜙllooyꜗ jeeˊ maˊ laˈ toˉhø̱ø̱ˉ, gaꜙbäyꜗ mɨˈku̱u̱ˊ heˉ maˊ naˉjnëˉ mahꜗ gaꜙgyayˉ nëˊ kihˈ. 3 Ángel heꜘ maˊ jnä̱ä̱ꜘ läꜙko̱hꜘ jeꜚñihꜗ. Saˊhmɨɨhˉ kiyhꜗ maˊ laˈ tøˉjlë̱ë̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ tøøˉ tʉˊhmooˉ. 4 Maˊ gaꜙjëëꜗ hløøꜘ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ høøꜙ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙläꜙgoyhꜙ jwërte läꜙji̱i̱hˈ gaꜙjlä̱ä̱yꜗ, gaꜙsa̱a̱ꜗ gaꜙja̱a̱yꜗ hwaꜗ läꜙko̱hꜘ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ baˊ. 5 Mahꜗ gaꜙjähꜘ ángel sɨɨyhꜙ dsaˉmëꜘ heꜘ: —Taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ. Maꜙ baˊ jnäꜘ, maˉyaˉnäähꜗ hnähꜘ hnaahꜙ hnähꜘ Jesús hi̱ˉ gaꜙtä̱ä̱ˉ dsaˉ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 6 Saꜙ cha̱a̱ˉ jeeˊ laˉ, hi̱i̱ꜚ maˉläˉji̱i̱hˋ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjäyhꜘ jä̱ä̱ꜗ. Yaˉnääꜘ hnähꜘ yaˉjëëˋ jeeˊ gaꜙkya̱a̱ˉ dsihꜘ. 7 Mahꜗ goˉnääꜘ hnähꜘ koˉchihˊ goˉjmeehˋ hnähꜘ juuˈ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ heˉ maˉläˉji̱i̱yhˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. Hi̱i̱ꜚ dsooˈ dsaˉjä̱ä̱ˋ hnähꜘ taꜙ Galilea. Jeeˊ ja̱ˉ jë̱ë̱hˈ hnihꜘ. Heˉ laˉ naˉ juuˈ heˉ maˉjmeehnꜗ kyahꜗ hnähꜘ. 8 Maˉlaꜙ maˉjëëꜙ dsaˉmëꜘ heꜘ nehꜙ toˉhø̱ø̱ˉ ja̱ˉ, gaꜙjwa̱a̱yhˈ jwërte hiꜙ taꜙ ko̱ˉta̱a̱ˉ gaꜙjë̱ë̱ꜘ dsëyꜗ goˉte˜. Mahꜗ gaꜙnääyˋ chaˉhli̱i̱yꜙ naˊjmeeyhˊ juuꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. Jeeˊ gaꜙnääyˋ ja̱ˉ, 9 gaꜙmiꜙjnääˉ Jesús hñiiꜘ taꜙ chaˊnëyˊ, gaꜙjmeeyꜘ Dio kihꜗ. Hiꜙ dsaˉmëꜘ heꜘ gaꜙnääꜗ chu̱hꜙ mahꜗ gaꜙi̱i̱yꜗ tɨɨˊ Jesús, gaꜙjmeeyꜘ jʉʉhˉ kiyhꜗ. 10 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ. Goˉnääˋ hnähꜘ goˉjmeehˋ juuˈ kihꜗ ø̱ø̱hnꜗ mahꜗ waˊ llaˉnääyˋ taꜙ Galilea. Jeeˊ ja̱ˉ jë̱ë̱yꜗ jnäꜘ. 11 Maˉngëëꜘ maˉnääyˋ ja̱ˉ, ko̱ˉlla̱a̱ˊ hløøꜘ hi̱ˉ maˊ høøꜙ toˉhø̱ø̱ˉ, naˊnääˈ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ naˊjmeeyhˊ juuˈ kihꜗ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙlaꜗ. 12 Heˉja̱ˉ gaꜙku̱hꜗ jmiˉdsaˉ heꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ gaꜙjwa̱yhꜘ juuˈ, mahꜗ gaꜙkwëëyhꜗ chaˉmiihˉ kuuˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hløøꜘ heꜘ. 13 Mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˉ juuˈ: —Hnähꜘ baˊ naˉ jwahˈ: “Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ naˉgwɨ̱ɨ̱ˉ jnäähˈ, gaꜙllaꜙnääꜗ discípulo mahꜗ gaꜙhë̱ë̱yꜗ hlɨɨꜘ kya̱a̱yꜗ”, läꜙja̱ˉ jwahˈ hnähꜘ. 14 Cherˊmahꜗ gaꜙläꜙñeꜙ lleˊmohꜘ läꜙjëꜙ heˉ maˉlaꜙ, maˉñeˊ baˊ jnäähꜗ haˉ läꜙ chiihˊ jnihꜘ mahꜗ saꜙ bä̱ä̱yhꜙ hnähꜘ. 15 Gaꜙka̱ꜗ baˊ hløøꜘ heꜘ kuuˊ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ läꜙko̱o̱ˉ juuˈ heˉ gaꜙta̱a̱hˉ dsihꜘ. Heˉja̱ˉ läꜙ maˉcho̱o̱hˉ ja̱ˉbaˊ dsaˉ judiu juuˈ taˉjuuˈ ja̱ˉ, läꜙji̱i̱hˈ naꜗ. 16 Läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙka̱a̱ꜙ jnäähˈ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ taꜙ Galilea, taꜙ mohꜘ jeeˊ gaꜙjmeeꜘ Jesús madaꜚ heˉ dsaˊnøøˈ jnäähꜗ. 17 Läꜙ maˊ gaꜙjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ jʉʉhˉ kiyhꜗ, pero ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ maˊ jmeeꜙ to̱ꜗ dsëꜗ. 18 Heˉja̱ˉ jaꜗ Jesús chu̱hꜙ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ läꜙlaˉ: —Maˉnaˉngënˈ jwëꜗ jmeenˋ hihꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gyʉʉhˈ hwaꜗ. 19 Heˉja̱ˉ jwahnꜙ, goˉnääꜘ hnähꜘ goˉkwaˊ hnähꜘ juuˈ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ, mahꜗ läꜙjwë̱ë̱ꜘ discípulo kya̱a̱nꜙ. Ja̱ˉ cha̱a̱yhˋ jmɨɨˉ läꜙko̱o̱ˉ madaꜚ heˉ jmeeꜙ Tääˋ, kya̱a̱hˊ Jo̱o̱yꜘ, hiꜙ kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 20 Ja̱ˉ miˉtë̱ë̱hˈ hnähꜘ heˉ miˉteyꜗ läꜙjëꜙ madaꜚ heˉ maˉjmeenꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Mahꜗ hi̱i̱ꜚ jnäꜘ hä̱ä̱nˊ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ gaꜙläꜙjëꜙ jmɨɨˊ, läꜙji̱i̱hˈ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Jeeˊ laˉ maˉløøꜗ juˈhmëëꜘ kihꜗ Jesucristo Jo̱o̱ꜘ Dio, 2 läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Isaía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio: Che̱e̱nꜚ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaˉkwaꜙ juuˈ kinꜙ. Hi̱ˉ heꜘ dsooꜗ taꜙ chaˊnëhˊ mahꜗ miˉlluyꜗ jwëˈ kyahꜗ. 3 Ki̱i̱ˉ nʉʉhꜙ ko̱o̱ˉ lleꜘ heˉ hlëëhꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jeeˊ saꜙ kwaꜙ niꜙ miihˉ: “Miˉlluˋ hnähꜘ jwëˈ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, miˉllu̱u̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ mahꜗ jäyꜙ ko̱ˉdsooꜘ jwëˈ”, gaꜙjäyhꜘ. 4 Maˊ choo˜ Jwa̱a̱ꜚ jmɨɨˉ ko̱o̱ˉ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jeeˊ saꜙ kwaꜙ niꜙ miihˉ. Gaꜙkwayꜘ juuˈ heˉ sa̱a̱ꜙ dsaˉ jmɨɨˉ hiꜙ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ mahꜗ waˊ dsaˉje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio mahꜗ ko̱o̱ꜙ Dio dsëꜗ kihꜗ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ. 5 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙllaꜙnääꜗ jeeˊ maˊ chehˈ Jwa̱a̱ꜚ. Gaꜙllaꜙnääꜗ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ mähˉ heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hwaꜗ Judea hiꜙ läꜙja̱ˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Jerusalén kaˉlähꜘ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ maˊ miˉjnääyꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ maˊ jmeeyꜙ hiꜙ gaꜙcha̱a̱ꜗ Jwa̱a̱ꜚ jmɨɨˉ dsaˉ heꜘ chaˊjmɨɨˉ Jordán. 6 Hmɨɨhˉ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ maˊ laˈ kya̱a̱hˊ jñuꜚ camey˜ hiꜙ maˊ häˊ looˉ tuyhꜗ. Maˊ ku̱yhˉ i̱i̱hˉ hiꜙ maˊ hɨ̱yh˜ jmɨhˈ tahꜗ heˉ maˊ chaˉ mohꜘ. 7 Juuˈ läꜙlaˉ maˊ kwayꜙ, maˊ jäyhꜘ: —Kë̱ë̱ˉ gaˊ jäꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ jnäꜘ. Hiꜙ niꜙ saꜙ të̱ˊdsë̱ë̱nꜗ chiihnˊ mahꜗ llenˋ looˉ heˉ häˊ tɨɨyˊ. 8 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ cha̱a̱nˊ hnähꜘ jmɨɨˉ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ baˊ, pero hi̱ˉ jäꜙ kë̱ë̱ˉ gaˊ kiꜙ jnäꜘ, hi̱ˉ heꜘ cha̱a̱ꜗ hnähꜘ jmɨɨˉ kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 9 Gaꜙllooꜗ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ heˉ che̱e̱ˉ Nazaret heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hwaꜗ Galilea, ngooyꜗ mahꜗ gaꜙchooꜗ Jwa̱a̱ꜚ jmɨɨˉ kiyhꜗ chaˊjmɨɨˉ Jordán. 10 Maˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús chaˊjmɨɨˉ, läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙjëëyꜗ gaꜙnaꜘ gyʉʉhˈ, gaꜙjyooꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ nëˊ kiyhˈ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ juuˉ. 11 Hiꜙ gaꜙläꜙnʉʉhꜘ ko̱o̱ˉ juuˈ heˉ jaꜗ gyʉʉhˈ, heˉ maˊ jähꜘ: —Hneˉ la̱a̱hꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ hnaanꜙ. Peerꜙ cha̱a̱nˉ lluꜗ kya̱a̱hˊ hneˉ. 12 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, gaꜙjøøꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kihꜗ Jesús taꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ. 13 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjä̱yꜘ to̱ꜗlooꜗ jmɨɨˋ jeeˊ cha̱a̱ˉ jahꜘ hä̱ä̱ˈ mahꜗ gaꜙka̱ꜗ Tanaˊ dsëꜗ Jesús. Hiꜙ gaꜙllaꜙnääꜗ ángele hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊheꜗ kihꜗ Jesús. 14 Maˉngëëꜘ maˉta̱a̱hˉ dsaˉ Jwa̱a̱ꜚ nehꜙñeˈ, ngaahꜗ Jesús taꜙ hwaꜗ Galilea naˊkwayˉ juˈhmëëꜘ läꜙko̱o̱ˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. 15 Gaꜙjäyhꜘ läꜙlaˉ: —Maˉdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ, heˉ tøøhnˊ naˈ heˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. Je̱e̱hˋ hnähꜘ kihꜗ Dio mahꜗ he̱e̱hˋ hnähꜘ juˈhmëëꜘ kiyhꜗ. 16 Jeeˊ hä̱ä̱ˊ Jesús jwëˈ ngooꜗ taꜙ chaˊhooˊ jmɨˉjʉʉhˉ heˉ hlaˉ hwaꜗ Galilea, jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjë̱ë̱yꜗ Simón Peeˊ kya̱a̱hˊ Andreˊ ø̱ø̱yhꜚ, maˊ tä̱ä̱yhˊ jwäy˜ hmaꜗ, jëëhꜘ heˉ ja̱ˉ baˊ maˊ laˈ taˊ kiyhˈ. 17 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Yaˉnäähꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ mahꜗ miˊtë̱ë̱nꜗ hnähꜘ haˉ läꜙ jmeehˈ hnähꜘ mahꜗ le̱e̱hꜙ hnähꜘ dsaˉ, llaꜚ heˉ maˊ le̱e̱hꜙ hnähꜘ hmoohˉ. 18 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙkyeyˉ saˊhmaˈ kiyhꜗ mahꜗ gaꜙnääyꜗ kya̱a̱hˊ Jesús. 19 Maˉngëëꜘ gyihꜗ ko̱ˉnɨɨh˜, gaꜙjë̱ë̱yꜗ Jacobo kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ jo̱o̱ꜘ Zebedeo maˊ tä̱ä̱yhˊ nehꜙ naˊmooꜘ, maˊ hmiiy˜ saˊhmaˈ kiyhꜗ. 20 Jesús gaꜙtëëꜗ kiyhꜗ hiꜙ cha̱hꜘ baˊ gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. Gaꜙjä̱ꜘ baˊ Zebedeo jmiiyˉ nehꜙ naˊmooꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊ kiyhˈ. 21 Gaꜙllaꜙnääyꜗ jwɨɨˉ Capernaum jmɨɨˊ ja̱ˉ. Hiꜙ maˊ gaꜙtëꜘ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ gaꜙheꜗ Jesús nehꜙ gwahꜙ mähˉ, hiꜙ gaꜙløøyꜗ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ. 22 Peerꜙ maˊ dsa̱a̱˜ dsëyꜗ maˊ nuuyˉ nʉʉhꜚ kihꜗ Jesús. Jëëhꜘ maˊ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ läꜙko̱hꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ baˊ, ja̱ꜙ läꜙko̱hꜘ maˊ jmeeꜙ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley. 23 Nehꜙ gwahꜙ ja̱ˉ, maˊ hä̱ä̱ˊ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ, hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. Gaꜙhlëëyhꜘ ko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ, 24 gaꜙjäyhꜘ: —Taꜙ ka̱a̱hꜙ jnäähˈ, Jesús dsaˉ Nazaret. ¿Cheˊ maˉñehꜗ mahꜗ miˊlla̱a̱hꜗ jnäähˈ? Kyu̱u̱nꜙ baˊ hneˉ. Hneˉ baˊ heꜘ hi̱ˉ naˉjngëëˈ kya̱a̱ꜗ Dio. 25 Gaꜙjʉʉhꜗ Jesús kihꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Taꜙ toohꜘ mɨɨhˊ, goˉhë̱ë̱ˈ jeeˊ hä̱ä̱hˊ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ naˉ. 26 Heˉja̱ˉ gaꜙgwaꜘ gaꜙgya̱a̱ꜘ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ gaꜙjmeeꜘ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kiyhꜗ, gaꜙhooyhꜗ ko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ, ja̱ˉgaˊ yaꜙhë̱ë̱yꜗ. 27 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jëë˜ dsa̱hꜙ, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ, gaꜙjäyhꜘ: —¿Heeˉ baˊ juuˈ naˉ? Hmëëꜘ baˊ laˈ juuˈ naˉ. Peerꜙ be̱e̱ꜘ juuˈ kiyhꜗ, läꜙkye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ jmeeyꜙ hihꜙ kihꜗ mahꜗ nʉʉhˊ kiyhˈ. 28 Cha̱hꜘ baˊ gaꜙläꜙchaꜙ juuˈ kihꜗ Jesús läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Galilea. 29 Maˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús nehꜙ gwahꜙ mähˉ, ngooyꜗ kya̱a̱hˊ Jacobo kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ chaˊnehꜙ kihꜗ Simón kya̱a̱hˊ Andreˊ ø̱ø̱yhꜚ. 30 Maˉchooˈ Simón maˊ kya̱a̱ꜗ dsaahˊ lliiꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ juuˈ kihꜗ Jesús. 31 Ngooꜗ Jesús jeeˊ kya̱a̱yꜗ, gaꜙso̱o̱yhꜗ gooˉ dsaˉmëꜘ heꜘ gaꜙcha̱a̱yhˉ hiꜙ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ yaꜙhɨɨꜗ lliiꜘ kiyhꜗ hiꜙ gaꜙløøyꜗ jmeeyꜙ taˊheꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 32 Taꜙ gaꜙhlooꜘ ja̱ˉ, läꜙ maˊ gaꜙhmääˋ hyooˉ, naˊnääˈ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ naˊjä̱ä̱ˉ dsaˉdsaahˊ chaˊnëˊ Jesús hiꜙ läꜙja̱ˉ naˊjä̱ä̱yˉ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. 33 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ naˊnääˈ, gaꜙka̱yhˈ goˉte˜ hoˊhneꜚ. 34 Gaꜙmiꜙhlä̱ä̱ꜘ Jesús jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ kya̱a̱hˊ naˉkuˊ naˉngɨɨˈ dsooˊ. Hiꜙ gaꜙhwë̱ë̱yꜗ jwë̱ë̱ꜘ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱ꜙ dsaˉ. Saꜙ gaꜙkwaꜘ Jesús jwëˈ maˊ hlëëhˈ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ, kihꜗ heˉ kyu̱u̱ꜙ bihꜗ Jesús. 35 Tiih˜ goˉte˜, hwëˈ gaˊ läꜙja̱ˉ, yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jwɨɨˉ jeeˊ maˊ gyayˈ ja̱ˉ, ngooyꜗ ko̱o̱ˉ mohꜘ jeeˊ saꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ naˊngɨɨyˊ kiyhˈ kihꜗ Dio. 36 Heˉja̱ˉ ngooꜗ Simón kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ naˊhnääyhˉ Jesús. 37 Maˊ gaꜙjnä̱ä̱yhꜙ Jesús, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ tä̱ä̱hˊ hnaahˉ hneˉ jeeˊ ooꜙ. 38 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús: —Manˋ taꜙ jeeˊ jyohꜘ jwɨɨˉ läꜙka̱a̱ˉ jä̱hꜙ laˉ, naˊka̱nˋ juuˈ laˉ kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ, kihꜗ heˉ laˉ baˊ ja̱ˉ maˉjan˜. 39 Maˊja̱ˉ gaꜙngëëꜘ Jesús läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Galilea, maˊ kwayꜙ juuˈ nehꜙ gwahꜙ kihꜗ dsaˉ judiu hiꜙ maˊ hwë̱ë̱y˜ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kihꜗ dsaꜙ. 40 Ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ hmihꜗ høøꜚ gaꜙmiꜙje̱e̱yꜚ Jesús, gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëˊ Jesús, gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ: —Cherˊmahꜗ leꜘ, le̱hꜗ baˊ hneˉ chehˈ dsooˊ heˉ miˉsa̱hꜘ jnäꜘ —gaꜙjäyhꜘ. 41 Peerꜙ gaꜙläꜙñihꜘ dsëꜗ Jesús kihꜗ dsaˉ heꜘ, gaꜙkyeyˉ gooyˉ nëˊ kiyhˈ, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Leꜘ baˊ. Waˊ dsaˉcheˋ dsooˊ heˉ miˉsa̱hꜘ hneˉ. 42 Läꜙcha̱hꜘ maˊ gaꜙhlëëhꜘ Jesús ja̱ˉ, gaꜙä̱ä̱hꜗ goˉte˜ hmihꜗ høøꜚ ja̱ˉ. 43 Jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ hɨyhˈ juuˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ, gaꜙta̱a̱yhˉ chaˉmiihˉ juuˈ. 44 Gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Jëëˋ daˊ, taꜙ jwɨɨꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ heˉ maˉhla̱a̱hꜘ. Gwaˉ goˉhä̱ä̱hˋ hñaahˈ kihꜗ jmiˉdsaˉ baˊ. Kye̱ˉ miihˉ heˉ kwëëhˈ hnihꜘ mahꜗ miˉllu̱u̱yꜗ hneˉ läꜙko̱hꜘ lleˋ ley kihꜗ Moisé. Läꜙja̱ˉ goˉjmeeˊ mahꜗ läꜙñeyˉ maˉjä̱ꜗ kyahꜗ. 45 Hiꜙ ngooꜗ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ. Cha̱hꜘ baˊ gaꜙløøyꜗ jmeeyꜙ juuˈ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ kiyhꜗ. Kihꜗ heˉja̱ˉ, moꜙsoꜙ gaꜙlaꜗ maˊ dsooˈ Jesús jnäꜘhäꜘ jyohꜘ jwɨɨˉ, jëëhꜘ maˊ dsaˉku̱hꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ. Taꜙ jeeˊ saꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ baˊ maˊ ngëyꜙ. Pero maꜙraꜙ heˉ gaꜙllaꜙnääꜗ baˊ dsaˉ cha̱a̱ˉ taꜙ jeeˊ jyohꜘ maˊ hnaayhˉ.
1 Gaꜙhyaˉ gaˊ miihˉ jmɨɨˊ ja̱ˉgaˊ gaꜙlla̱a̱hꜗ Jesús kaˉlähꜘ jwɨɨˉ Capernaum hiꜙ gaꜙnuuꜘ dsaˉ gyayꜗ chaˊnehꜙ. 2 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙku̱hꜗ jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ mahꜗ gaꜙka̱yhˈ chaˊnehꜙ läꜙji̱i̱hˈ saꜙ gaꜙläꜙjooꜙ hoˊhneꜚ jeeˊ maˊ dsaˉta̱a̱yhˋ hiꜙ gaꜙløøꜗ Jesús kwaꜙ juuˈ. 3 Hor˜ ja̱ˉ gaꜙllaꜙnääꜗ kye̱e̱ꜘ dsaˉ jä̱ä̱ꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaahˊ hi̱ˉ saꜙ liihꜚ gooˉ tɨɨˊ. 4 Saꜙ gaꜙlaꜗ maˊ dsaˉnääyꜗ chu̱hꜙ kihꜗ Jesús, kihꜗ heˉ maˉnaˉka̱hˈ dsaˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙwɨɨꜗ dsaˉ heꜘ gyʉʉhˈ hneꜗ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙjñiyhꜗ miihˉ kaˊluuˊ hneˈ jeeˊ gyaˈ Jesús. Taꜙ jwëꜘ ja̱ˉ, gaꜙjña̱a̱yꜗ dsaˉdsaahˊ heꜘ läꜙ maˉkya̱a̱yˈ ja̱ˉ nëˊ ji̱i̱ˊ kiyhˈ. 5 Maˊ gaꜙjëëꜗ Jesús haˉ läꜙko̱o̱ˉ dsooꜘ dsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ dsaˉdsaahˊ: —Gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, maˉnaˉcheˊ baˊ dsoˊkyeˉ kyahꜗ. 6 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙjmeeꜘ hʉʉˊdsëˉ: 7 “¿Heˉlaˈ hlëëhꜙ läꜙnaˉ dsaˉñʉʉhˉ naˉ? Heˉ miˉkwa̱yhꜗ Dio baˊ naˉ. Ja̱a̱ˉ Dio baˊ lihꜙ cheꜗ dsoˊkyeˉ kihꜗ dsaꜙ.” 8 Pero cha̱hꜘ baˊ gaꜙläꜙkyʉʉh˜ Jesús hʉʉˊdsëˉ heˉ maˊ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: —¿Heˉlaˈ jmeehˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ läꜙnaˉ? 9 ¿Heeˉ gaˊ naˉ saꜙ jwë̱ë̱hˋ, la̱a̱hꜘ hnähꜘ? ¿Cheˊ heˉ chiihˊ jneˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaahˊ: “Maˉnaˉcheˊ dsoˊkyeˉ kyahꜗ”, o heˉ chiihˊ jnihꜘ: “Nooˉ ki̱i̱ˈ ji̱i̱ˊ kyahˈ, mahꜗ gwa̱a̱hˉ”? 10 Heˉja̱ˉ jmeenˋ heˉ jwë̱ë̱hˋ gaˊ mahꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ, Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ baˊ naˉngëˈ jwëˈ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ mahꜗ cheyꜗ dsoˊkyeˉ kihꜗ dsaꜙ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ hi̱ˉ saꜙ liihꜚ gooˉ tɨɨˊ heꜘ: 11 —Jnäꜘ jwahnꜙ nooˉ, ki̱i̱ˈ ji̱i̱ˊ kyahˈ, gwa̱a̱hˉ chaˊnehꜙ kyahꜗ. 12 Heˉja̱ˉ cha̱hꜘ baˊ gaꜙnooˉ dsaˉ heꜘ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, ngaayhꜗ kya̱a̱hˊ ji̱i̱ˊ kiyhˈ. Peerꜙ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ dsaˉ maˊ jëëy˜ ngaahꜗ dsaˉdsaahˊ heꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ jʉʉhˉ kihꜗ Dio, gaꜙjäyhꜘ: —Niꜙ ko̱o̱ˉ häˊ saꜙ maˉjëëˊ jneˊ läꜙnaˉ. 13 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ngooꜗ Jesús kaˉlähꜘ chaˊhooˊ jmɨˉjʉʉhˉ heˉ hlaˉ hwaꜗ Galilea. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙllaꜙnääꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ jeeˊ maˊ cheyhˈ, hiꜙ gaꜙløøyꜗ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ kaˉlähꜘ. 14 Jeeˊ ngëyꜙ chaˊhooˊ jmɨˉjʉʉhˉ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ Leví jo̱o̱ꜘ Alfeo, hi̱ˉ maˊ gyaˈ nëˊtaˊ kihˈ ko̱o̱yˈ kuˊsɨhˉ. Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Ñaˉ waˊ jmeenˊ ko̱ˉjø̱hꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙnooyˉ gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús. 15 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, maˊ gyaˈ Jesús chaˊnehꜙ kihꜗ Leví, maˊ kuyhˉ kya̱a̱hˊ discípulo kya̱a̱yꜗ hiꜙ kya̱a̱hˊ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ ko̱o̱ꜗ kuˊsɨhˉ hiꜙ jñahꜘ dsaˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ. Jëëhꜘ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ heꜘ maˊ gaꜙnääˊ kya̱a̱hˊ Jesús, heˉja̱ˉ baˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ jeeˊ ja̱ˉ. 16 Hiꜙ maˊ jëë˜ fariseo kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley heˉ maˊ kuhˉ Jesús ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ: —¿Haˉ läꜙ laꜗ juuˈ ja̱ˉ? ¿Heˉlaˈ kuhˉhɨ̱h˜ taˉjwohꜗ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ naˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kya̱a̱hˊ jñahꜘ dsaˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ? 17 Gaꜙnuuꜘ Jesús heˉ gaꜙjäyhꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —Saꜙ jmeeꜙ biiꜗ tëꜙmë˜ kihꜗ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ, kihꜗ dsaˉdsaahˊ baˊ jmeeꜙ biiꜗ. Saꜙ maˉjan˜ kihꜗ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ, maˉjan˜ kihꜗ hi̱ˉ chaˉ dsoˊkyeˉ kihꜗ baˊ. 18 Ko̱o̱ˉ häˊ läꜙ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Jwa̱a̱ꜚ saꜙ maˊ kuhˉhɨ̱yh˜, maˊ ngɨɨyꜙ kiyhꜗ kihꜗ Dio hiꜙ läꜙja̱ˉ maˊ jmeeꜙ dsaˉ kya̱a̱ꜗ fariseo kaˉlähꜘ. Heˉja̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ naˊngɨɨˊ juuˈ kihꜗ Jesús: —¿Heˉlaˈ maꜙlaꜙ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Jwa̱a̱ꜚ kya̱a̱hˊ dsaˉ kya̱a̱ꜗ fariseo saꜙ kuhˉhɨ̱yh˜, pero dsaˉ kya̱a̱hꜗ saꜙ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ? ¿Haˉ läꜙ laꜗ juuˈ ja̱ˉ? 19 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ dsaˉ, saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ heˉ tʉyꜗ heˉ kuhˉhɨ̱yh˜ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ gyaꜗ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ jeeˊ ja̱ˉ. Saꜙ chaˉ tiˉmeehˉ dsëyꜗ cherˊmahꜗ gyaꜗ baˊ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱yhˊ. 20 Pero lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ waˊraˉ gaꜙlle̱e̱ˉ dsaˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ heꜘ. Maˊja̱ˉ gaˊ tʉˈ dsaˉ kya̱a̱yꜗ heˉ kuhˉhɨ̱h˜ mahꜗ chu̱u̱yꜗ kya̱a̱hˊ Dio. 21 Niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ saꜙ kwaꜙ kihꜗ tø̱ø̱yꜗ ko̱o̱ˉ hmɨɨhˉ hmëëꜘ nëˊ hmɨɨhˉ maˉgyu̱hˉ, jëëhꜘ hmɨɨhˉ hmëëꜘ dsaˉdsu̱hˈ mahꜗ jmeeꜙ dsaˉgyiiꜙ hmɨɨhˉ maˉgyu̱hˉ chaˉgaˊmiihˉ. 22 Hiꜙ läꜙja̱ˉ, niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ saꜙ kwaꜙ kihꜗ chiyhꜗ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ hmëëꜘ nehꜙ looˉ maˉgyu̱hˉ. Cherˊmahꜗ gaꜙchihꜗ dsaˉ heˉ hmëëꜘ nehꜙ looˉ maˉgyu̱hˉ, cha̱hꜘ baˊ gyiiꜙ, jëëhꜘ saꜙ kwaꜗ jwëˈ ä̱ä̱ꜙ. Tʉ̱ʉ̱ꜙ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ hmëëꜘ hiꜙ he̱e̱ꜘ looˉ kaˉlähꜘ. Heˉja̱ˉ nehꜙ looˉ hmëëꜘ baˊ dsaˉhooˋ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ hmëëꜘ. 23 Ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ, gaꜙngëëꜘ Jesús jeeˊ maˊ naˉjnääˊ chaahˈ trigo kya̱a̱yhˊ discípulo kya̱a̱yꜗ. Gaꜙløøꜗ discípulo hnäy˜ miihˉ saˊgwa̱hꜘ trigo mahꜗ gaꜙkuyhˉ. 24 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ fariseo juuˈ kihꜗ Jesús: —Jëëˋ daˊ, ¿heˉlaˈ jmeeꜙ discípulo kya̱a̱hꜗ heˉ saꜙ gaꜙtë̱ë̱yꜘ jmeeyꜗ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ? 25 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Cheˊ saꜙ maˉhehˉ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ David lloꜘjooꜗ? Ko̱o̱ˉ häˊ läꜙ maˊ jaˈ kyo̱yhꜙ, gaꜙjmeeꜘ biiꜗ kiyhꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ. 26 Ji̱i̱ˉ ja̱ˉ Abiatar maˊ la̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ hi̱ˉ maˊ häˊ gooˉ gwahꜙ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙheꜗ David gaꜙkuyhˉ heˊñiihꜚ heˉ maˉnaˉjø̱ø̱ꜚ heˉ saꜙ lleˋ kihˈ maˊ kuyhꜙ hiꜙ gaꜙkwëëyhꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ gaꜙnääˊ kya̱a̱yhˊ. Jëëhꜘ maꜙlaꜙ jmiˉdsaˉ baˊ maˊ naˉngëˈ jwëˈ kuyhꜙ heˊñiihꜚ ja̱ˉ. 27 Hiꜙ gaꜙjähꜘ Jesús kaˉlähꜘ läꜙlaˉ: —Gaꜙjmeeꜘ Dio jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ heˉ lluꜗ kihꜗ dsaˉ baˊ. Saꜙ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ Dio dsaˉ mahꜗ heeyhꜗ dsaˉ wɨɨꜘ kya̱a̱hˊ jmɨɨˊ ja̱ˉ. 28 Hiꜙ läꜙja̱ˉ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ baˊ naˉngëˈ jwëˈ jmeeyꜗ hihꜙ, heeˉ naˉ heˉ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jmeeꜗ dsaˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ.
1 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙheꜗ Jesús nehꜙ gwahꜙ kihꜗ dsaˉ judiu. Jeeˊ ja̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˉläˉki̱i̱ꜙ ko̱o̱ˉ maˉgooˉ. 2 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ nehꜙ gwahꜙ ja̱ˉ, maˊ tä̱ä̱y˜ Jesús, jëëy˜ cheˊ miˉhlä̱ä̱yꜘ dsaˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ mahꜗ läꜙja̱ˉ maˊ leꜘ maˊ hnɨɨyˈ kiyhꜗ. 3 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ dsaˉdsaahˊ heꜘ: —Nooˉ daˊ jeeˊ to̱ꜗdsaahˋ laˉ. 4 Hiꜙ gaꜙngɨɨꜘ Jesús juuˈ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ: —¿Heeˉ naˉ naˉngëˈ jneˊ jwëˈ jmeenˊ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ, cheˊ heˉ lluꜗ o cheˊ heˉ hlɨɨhˈ? ¿Cheˊ lluˈ te̱e̱hˊ jneˊ dsaˉ o cheˊ waˊ ju̱u̱ꜘ baˊ kihˈ? Tiˊsɨ̱hꜘ baˊ gaꜙta̱a̱hˋ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ. Niꜙ ko̱o̱ˉ moꜙsoꜙ gaꜙngɨɨyꜘ. 5 Mahꜗ gaꜙjëëꜗ Jesús taꜙ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ. Gaꜙläꜙlle̱e̱yꜘ kya̱a̱yhˊ hiꜙ jaꜗ meehˉ dsëyꜗ kaˉlähꜘ kihꜗ heˉ hwehˉ dsëꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ: —Nɨɨhˋ daˊ goohˉ naˉ. Cha̱hꜘ baˊ gaꜙnɨɨhꜗ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ maˉgooˉ, hiꜙ gaꜙjä̱ꜗ goˉte˜ gooyˉ ja̱ˉ. 6 Pero maˊ gaꜙhwë̱ë̱ˉ fariseo jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙta̱a̱yhˋ juuˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Herode haˉ läꜙ jeeˊ maˊ jngëëyhˈ Jesús. 7 Yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús kaˉlähꜘ ngooyꜗ chaˊhooˊ jmɨˉjʉʉhˉ heˉ hlaˉ hwaꜗ Galilea kya̱a̱yhˊ discípulo kya̱a̱yꜗ hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙnääꜗ kaahˋ kiyhˈ. 8 Läꜙ maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ Jesús, gaꜙllaꜙnääꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ Judea, hiꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Jerusalén, kya̱a̱hˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ Idumea, hiꜙ läꜙja̱ˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hngaahˋ jmɨɨˉ Jordán kaˉlähꜘ, hiꜙ läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ jwɨɨˉ Tiro hiꜙ Sidón. 9 Kihꜗ heˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ, heˉja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kihꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Goˉjmeeˊ jäˊ ko̱o̱ˉ naˊmooꜘ gyanˋ, ngooꜗ kyaˉhlä̱ä̱h˜ dsaˉ jnäꜘ jeeˊ laˉ. 10 Jëëhꜘ, jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ dsaahˊ maˉmiˉhlä̱ä̱yꜘ jä̱ä̱ꜗ, heˉja̱ˉ gaꜙllaꜙnääꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉdsaahˊ jeeˊ maˊ gyayˈ, maˊ jmeeꜙ dsaˉ biiꜗ maˊ su̱ˈ miihˉ chaˊgooyˉ kihꜗ Jesús. 11 Hiꜙ maˊ tä̱ä̱hˊ gaˊ jñahꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. Maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ Jesús, gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëˊ Jesús maˊ hooyh˜ ki̱ˉga̱a̱ˉ maˊ jäyhꜘ: —Hneˉ la̱a̱hꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio. 12 Heˉja̱ˉ gaꜙjʉʉhꜗ Jesús kihꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ mahꜗ saꜙ miˉjnääyꜙ juuˈ heˉ la̱a̱ꜗ Jesús Jo̱o̱ꜘ Dio. 13 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙwɨɨꜗ Jesús lleˊko̱hꜘ hiꜙ gaꜙtëëyhꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙtɨhꜗ dsëyꜗ hiꜙ gaꜙnuuꜘ bihꜗ heˉ jä̱yꜗ kya̱a̱yhˊ. 14 Gaꜙhña̱a̱yꜗ gyaꜙtu̱u̱ꜘ mahꜗ jmeeꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ hiꜙ gaꜙche̱e̱yꜗ mahꜗ dsaˉkwayꜙ juuˈ kiyhꜗ. 15 Hiꜙ gaꜙkwayꜘ jwëˈ mahꜗ miˉhlä̱ä̱yꜘ hi̱ˉ dsaahˊ hiꜙ hwë̱ë̱yꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. 16 Läꜙlaˉ che̱e̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱yˉ: Simón (hi̱ˉ gaꜙmiꜙche̱e̱yˉ Peeˊ), 17 Jacobo jo̱o̱ꜘ Zebedeo hiꜙ Jwa̱a̱ꜚ ø̱ø̱hꜚ Jacobo. (Läꜙu̱u̱ꜘ dsaˉ heꜘ gaꜙmiꜙche̱e̱yˉ Boanerge. Jmɨɨˉ naˉ hnøøꜗ jähꜙ jo̱o̱ꜘ ñihꜗ.) 18 Andreˊ heꜘ, Felipe, Bartolomé, Matäˊ, Tamá, Jacobo jo̱o̱ꜘ Alfeo, Tadeo, Simón dsaˉ cananita heꜘ, 19 hiꜙ Juda Iscariote hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ Jesús kë̱ë̱ˉ. Maˉlaꜙ maˉhña̱a̱yꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ, ja̱ˉgaˊ yaꜙnääyˋ kiyhˈ. 20 Maˉngëëꜘ maˉyaˉnääyˋ, ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙka̱hˈ dsaˉ chaˊnehꜙ jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ ja̱ˉ. Niꜙ moꜙsoꜙ gaꜙkwaꜘ jwëˈ maˊ kuyhꜙ kya̱a̱hˊ discípulo kya̱a̱yꜗ. 21 Maˊ gaꜙläꜙñeꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kya̱a̱ꜗ Jesús haˉ läꜙ dsaˉngëëyꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙnääyꜗ mahꜗ maˊ teeyꜙ. Jëëhꜘ maˊ la̱a̱yꜘ, maˉhe̱e̱ꜙ goˉte˜ dsëyꜗ. 22 Pero taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley hi̱ˉ yaꜙnääꜗ Jerusalén, gaꜙjäyhꜘ: —Beelzebú baˊ naˉ jä̱ä̱ꜙ Jesús. Heˉja̱ˉ hwë̱ë̱y˜ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kya̱a̱hˊ hihꜙ kihꜗ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. 23 Heˉja̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ Jesús juuˈ naˉhmääˊ läꜙlaˉ: —Nʉʉˉ daˊ hnähꜘ hi̱ˉ jähꜘ kye̱nˊ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. ¿Haˉ läꜙja̱ˉ Tanaˊ hwë̱ë̱˜ heꜘ baˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ nehꜙ tuhˉdsëꜗ dsaˉ? 24 Dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ ko̱o̱ˉ hwaꜗ, cherˊmahꜗ te̱e̱y˜ kya̱a̱hˊ heꜘ baˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ, saꜙ gwë̱ë̱yꜗ. 25 Hiꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ läˉbeꜘ dsëꜗ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ ko̱o̱ˉ chaˊnehꜙ, dsaˉta̱a̱hˋ ko̱ˉjø̱hꜘ, cherˊmahꜗ te̱ˉjë̱ë̱yꜘ kya̱a̱hˊ heꜘ baˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ chaˊnehꜙ kiyhꜗ. 26 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ laꜗ kihꜗ Tanaˊ, saꜙ gwë̱ë̱yꜗ cherˊmahꜗ te̱ˉjë̱ë̱ꜘ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kya̱a̱hˊ heꜘ baˊ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ dsaˉkya̱a̱yhˊ. Cha̱hꜘ baˊ miˉlla̱a̱yꜙ hñiiyꜘ. 27 ʼNiꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ saꜙ leꜘ dsaˉheꜘ chaˊnehꜙ kihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ be̱e̱ꜘ mahꜗ hɨ̱ɨ̱yꜗ heˉ chaˉ kiyhꜗ, cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙhñu̱u̱yꜗ toˉnëˊ. Jmeeꜙ biiꜗ hñu̱u̱yꜗ, ja̱ˉgaˊ leꜘ hwëëyꜗ heˉ llaꜙ dsëyꜗ. 28 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, jmeeꜗ baˊ Dio jø̱hˉ dsëꜗ kihꜗ läꜙjëꜙ dsoˊkyeˉ heˉ jmeeꜙ dsaˉ. Hiꜙ jmeeyꜗ jø̱hˉ dsëyꜗ kihꜗ läꜙjëꜙ juuˈ wɨɨꜘ heˉ hlëëhꜙ dsaˉ. 29 Pero cherˊmahꜗ gaꜙhlëëhꜘ dsaˉ wɨɨꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, moꜙsoꜙ jmeeyꜗ jø̱hˉ dsëyꜗ, läꜙ maˉnaˉbä̱ä̱yhˋ ja̱ˉbaˊ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ. 30 Gaꜙhlëëhꜘ Jesús läꜙja̱ˉ, kihꜗ heˉ gaꜙjähꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ heꜘ, Jesús maˊ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. 31 Kë̱ë̱ˉ gaˊ gaꜙllaꜙnääꜗ ø̱ø̱hꜚ Jesús kya̱a̱hˊ chooyˈ, pero kaˊhneꜚ baˊ gaꜙjø̱ø̱yꜗ, hiꜙ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, chiihˊ Jesús waˊ jäyˉ. 32 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ kooꜘ kihꜗ Jesús: —Hi̱i̱ꜚ maaˋ kya̱a̱hˈ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ tä̱ä̱hˊ kaˊhneꜚ, hnaahˉ hneˉ. 33 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús: —¿Hi̱i̱ˉ naˉ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ maaˋ kya̱a̱nꜙ? ¿Hi̱i̱ˉ naˉ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ ø̱ø̱hnꜗ? 34 Mahꜗ gaꜙjë̱ë̱yꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ jeeˊ maˊ cheyhˈ ja̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Hi̱ˉ laˉ baˊ heꜘ, maaˋ kya̱a̱nꜙ, hi̱ˉ laˉ baˊ heꜘ ø̱ø̱hnꜗ. 35 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙ hyohˉ dsëꜗ Dio, hi̱ˉ heꜘ baˊ dsaˉmëꜘ ø̱ø̱hnꜗ, dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hnꜗ, hiꜙ maaˋ kya̱a̱nꜙ.
1 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙløøꜗ Jesús hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ chaˊhooˊ jmɨˉjʉʉhˉ heˉ hlaˉ hwaꜗ Galilea. Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙllaꜙnääꜗ jeeˊ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ gaꜙwɨɨꜗ Jesús nehꜙ naˊmooꜘ. Nehꜙ ja̱ˉ gaꜙgyayˉ mahꜗ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ chaˊhooˊ jmɨɨˉ ja̱ˉ. 2 Ja̱ꜙ heˉ ko̱o̱ˉ nëëˈ gaꜙmiꜙtë̱ë̱yˉ dsaˉ kya̱a̱hˊ juuˈ naˉhmääˊ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ gaꜙkwëëyhꜗ dsaˉ nʉʉhꜚ. Gaꜙjäyhꜘ: 3 —Nʉʉˉ daˊ hnähꜘ. Ja̱a̱ˉ dsaˉ ngooꜗ gaꜙjñeeˋ mɨˈju̱ˉ. 4 Jeeˊ ngooyˈ jñeey˜ mɨˈju̱ˉ ja̱ˉ, gaꜙsa̱a̱ꜗ miihˉ chaˊjwëꜗ, heˉja̱ˉ yaꜙnääꜗ ta̱ˈ gaꜙkuhˉ. 5 Jyohꜘ kaˉlähꜘ mɨˈju̱ˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ nëˊ ku̱u̱ˊ jeeˊ saꜙ chaˉ chaˉmiihˉ gwaahˊ. Heˉja̱ˉ cha̱hꜘ baˊ gaꜙhyaˉ, jëëhꜘ, saꜙ maˊ nøøꜘ chaˉmiihˉ gwaahˊ. 6 Pero maˊ gaꜙhëhꜗ hyooˉ gaꜙkooꜘ. Jëëhꜘ, miihˉ baˊ jmooꜗ maˊ chaˉ, heˉja̱ˉ gaꜙläꜙki̱i̱ꜙ chaahˈ. 7 Hiꜙ jyohꜘ kaˉlähꜘ mɨˈju̱ˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ jeeˊ chaahˈ to̱o̱ꜘ. Gaꜙkwa̱a̱ꜗ gaˊ chaahˈ to̱o̱ꜘ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ gaꜙu̱u̱ˉ chaahˈ kihꜗ jeeˊ naˊto̱o̱ꜘ, moꜙsoꜙ gaꜙkwaꜘ mɨɨˈ. 8 Hiꜙ jyohꜘ mɨˈju̱ˉ ja̱ˉ, gaꜙsa̱a̱ꜗ jeeˊ laˈ hwaꜗ jmahꜗ. Heˉ ja̱ˉ baˊ gaꜙhɨɨꜘ, gaꜙkwaꜘ chaˉmiihˉ mɨɨˈ. Chaˉ heˉ gaꜙkwaꜘ gyiiꜘgyaꜘ mɨɨˈ läꜙko̱o̱ˉ chaahˈ, chaˉ heˉ gaꜙkwaꜘ to̱ꜙloꜙgyaꜘ dsë˜ gyaꜗ mɨɨˈ hiꜙ jyohꜘ gaꜙkwaꜘ hñaˉlooꜘ mɨɨˈ. 9 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús: —Hi̱ˉ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ, waˊ he̱e̱yhˉ. 10 Maˊ gaꜙjä̱ꜘ miihˉ goˉteˈ dsaˉ kya̱a̱hˊ gyaꜙtu̱u̱ꜘ discípulo, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ Jesús heˉ hnøøꜗ jähꜙ juuˈ heˉ gaꜙkwayꜘ ja̱ˉ. 11 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Hnähꜘ baˊ naˉngëhˈ hnähꜘ jwëˈ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ haˉ läꜙ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, heˉ maˊ naˉhmääˊ jä̱ä̱ˈ. Pero hi̱ˉ saꜙ naˊjnääꜘ kihꜗ Dio, hlë̱ë̱hnˊ kya̱a̱hˊ juuˈ naˉhmääˊ baˊ. 12 Läꜙja̱ˉ, maꜙkeꜙ jëëy˜, saꜙ jnøøyhꜙ, maꜙkeꜙ nuuyˉ, saꜙ läꜙngëëyꜘ. Kihꜗ heˉja̱ˉ, saꜙ dsaˉje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio mahꜗ ko̱o̱ꜙ Dio dsëꜗ kihꜗ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ. 13 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjähꜘ Jesús: —¿Cheˊ saꜙ gaꜙläꜙngëëhꜘ hnähꜘ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ naˊjñeeˊ mɨˈju̱ˉ? ¿Haˉ baˊ laˉ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ jyohꜘ juuˈ naˉhmääˊ heˉ naꜗ gaˊ jwahnꜚ cherˊmahꜗ saꜙ ngëëhꜘ hnähꜘ juuˈ laˉ? 14 Hi̱hꜗ hi̱ˉ jñee˜ mɨˈju̱ˉ, hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ kwaꜙ juuˈ kihꜗ Dio. 15 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ hi̱ˉ maˉnuuꜘ juuˈ, hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ läꜙko̱hꜘ mɨˈju̱ˉ heˉ gaꜙtohꜘ chaˊjwëꜗ. Gaˊ maˉnuuyꜘ juuˈ kihꜗ Dio, cha̱hꜘ baˊ gwa̱ꜘ Tanaˊ jñuuyh˜ juuˈ heˉ maˉnaˉjnääˊ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ. 16 Hiꜙ jñahꜘ kaˉlähꜘ dsaˉ hi̱ˉ nuuˉ juuˈ, hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ läꜙko̱hꜘ mɨˈju̱ˉ heˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ nëˊ ku̱u̱ˊ jeeˊ saꜙ chaˉ chaˉmiihˉ gwaahˊ. Läꜙcha̱hꜘ maˊ nuuyˉ jë̱ë̱ˉ baˊ dsëyˈ. 17 Pero ko̱ˉhwëëꜘ baˊ ja̱ˉ. La̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ chaahˈ heˉ chooˈ miihˉ baˊ jmooꜗ kihꜗ. Waˊraˉ gaꜙjëëyꜗ wɨɨꜘ o goˉnääꜘ dsaˉ nëˊ kiyhˈ, kwa̱a̱t˜ kihꜗ juuˈ heˉ maˉnuuyꜘ, läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ tʉyꜗ jwëꜘ kihꜗ Dio. 18 Hehꜗ mɨˈju̱ˉ heˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ jeeˊ kihˈ chaahˈ to̱o̱ꜘ, läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ hi̱ˉ nuuˉ juuˈ kihꜗ Dio. 19 Pero jeeˊ gaꜙnääyˊ ja̱ˉ, maꜙ miihˉ läꜙja̱ˉ dsaˉläˉø̱ø̱yꜘ kihꜗ Dio. Jëëhꜘ kye̱ˉ gyihꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, hiꜙ hnøøyꜗ läꜙchayˉ chaˉmiihˉ kuuˊ, hiꜙ he̱e̱ꜘ dsëyꜗ läꜙjëꜙ heˉ gaˊ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Heˉja̱ˉ saꜙ jmeeyꜙ niꜙ miihˉ taˊ lluˈ. 20 Pero mɨˈju̱ˉ heˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ hwaꜗ jmahꜗ, läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ nuuˉ juuˈ kihꜗ Dio mahꜗ he̱e̱yhˉ kaˉlähꜘ. Hi̱ˉ heꜘ jmeeꜗ chaˉmiihˉ taˊ lluˈ, läꜙko̱o̱ˉ mɨˈju̱ˉ heˉ kwaꜙ maꜙ gyiiꜘgyaꜘ, maꜙ to̱ꜙloꜙgyaꜘ dsë˜ gyaꜗ, maꜙ hñaˉlooꜘ. 21 Läꜙlaˉ gaꜙjähꜘ Jesús kaˉlähꜘ: —Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ hi̱h˜ jeˉ mahꜗ jlëyꜗ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ kyaahˊ, niꜙ saꜙ chiyhꜗ nehꜙ ji̱i̱ˊ. Heˉ chiyhꜗ jeeˊ ñiiꜘ baˊ mahꜗ läꜙjnäꜘ läꜙka̱a̱ˉ. 22 Läꜙjëꜙ heˉ naˉhmääˊ, lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ läꜙjnäꜘ, hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ saꜙ jnäꜘ, laꜗ kwa̱a̱t˜ läꜙjnäꜘ. 23 Hi̱ˉ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ, waˊ he̱e̱yhˉ. 24 Hiꜙ gaꜙjähꜘ Jesús kaˉlähꜘ: —Jmeeˊ daˊ hnähꜘ heˈ kihꜗ juuˈ heˉ nuuhˉ hnähꜘ. Jëëhꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ nuuhˉ hnähꜘ ko̱ˉja̱ˉ baˊ ji̱i̱hꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ o naˉdsë˜ gaˊ miihˉ ko̱ˉja̱ˉ. 25 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ngëëꜘ miihˉ, hi̱ˉ heꜘ läꜙngëëꜘ chaˉgaˊmiihˉ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ ngëëꜘ, läꜙkye̱ˉ heˉ ja̱ˉ lla̱a̱ꜙ baˊ. 26 Hiꜙ gaꜙjähꜘ Jesús kaˉlähꜘ: —Läꜙko̱o̱ˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙ laꜗ kihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ jngëëˉ mɨˈju̱ˉ. 27 Saꜙ chaˉ kwa̱a̱t˜ laꜗ kihꜗ dsaˉ heꜘ cherˊmahꜗ naˉgwɨ̱ɨ̱yˉ o cherˊmahꜗ naˉnëyˊ. Dsaˉhyaꜙ mɨˈju̱ˉ ja̱ˉ, hiꜙ dsaˉkwa̱a̱ꜙ läꜙjmɨɨˈ läꜙhwëˈ niꜙ saꜙ ñeyˉ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ. 28 Hwaꜗ baˊ jmeeꜙ dsaˉkwa̱a̱ꜙ mɨˈju̱ˉ. Toˉnëˊ dsaˉhyaꜙ mɨˈju̱ˉ, ja̱ˉgaˊ dsaˉkwa̱a̱ꜙ chaahˈ kihꜗ. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, jyooꜙ leˈ kihꜗ. Läꜙhɨɨˊ gaˊ miihˉ, ka̱hꜙ mɨɨˈ kihꜗ. 29 Hiꜙ gaˊ maˉä̱ä̱ˉ mɨɨˈ, chooyhꜗ taˊ kiyhˈ, jëëhꜘ maˉllooꜗ ji̱i̱ˉ jʉʉyhꜗ mɨˈju̱ˉ mahꜗ llayꜗ lluꜗ. 30 Hiꜙ läꜙlaˉ gaꜙjähꜘ Jesús kaˉlähꜘ: —¿Cheˊ kyu̱u̱h˜ hnähꜘ haˉ läꜙ laꜗ heˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ? Jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ juuˈ heˉ je̱e̱hˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ heˉ ja̱ˉ, mahꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ haˉ läꜙ laꜗ. 31 Heˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ ko̱o̱ˉ mɨˈju̱ˉ mostaza. Hehꜗ mɨˈju̱ˉ ja̱ˉ pihˈ gaˊ miihˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ jyohꜘ mɨˈju̱ˉ heˉ jngëëˉ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 32 Pero maˉngëëꜘ maˉjngëëyꜘ mɨˈju̱ˉ ja̱ˉ, dsaˉhyaꜙ mahꜗ dsaˉkwa̱a̱ꜙ ñiiꜘ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ jeeˊ läꜙjëꜙ jo̱hꜗ. Chaahˈ mostaza kwaꜙ goohˈ kihꜗ, läꜙja̱ˉ läꜙkye̱ˉ ta̱ˈ jmeeꜙ sɨɨˉ nëˊ saˊgohꜗ. 33 Gaꜙkwaꜘ Jesús juuˈ kihꜗ Dio kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ juuˈ naˉhmääˊ heˉ laꜗ läꜙko̱hꜘ juuˈ naˉhmääˊ kihˈ mostaza. Gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ haˉ ko̱hꜘ ji̱i̱hˈ läꜙngëëyꜘ baˊ. 34 Niꜙ ko̱o̱ˉ saꜙ gaꜙhlëëhꜘ Jesús naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ. Juuˈ naˉhmääˊ jmahˈ baˊ gaꜙhlëëyhꜘ. Läꜙ maˊ gaꜙjä̱ꜘ hñiiꜘ baˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ discípulo, ja̱ˉgaˊ gaꜙmiꜙjnääyˉ naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ juuˈ naˉhmääˊ heˉ gaꜙhlëëyhꜘ ja̱ˉ. 35 Läꜙ maˊ gaꜙnʉʉˉ jmɨɨˊ ja̱ˉ, gaꜙjähꜘ Jesús gaꜙsɨɨyhꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ: —Manˋ taꜙ jyohꜘ jwooˈ jmɨˉjʉʉhˉ kaˉlähꜘ. 36 Ja̱ˉgaˊ gaꜙhɨhꜗ discípulo juuˈ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, hiꜙ gaꜙjä̱ä̱yꜗ Jesús läꜙ maˉgyayꜗ ja̱ˉ nehꜙ naˊmooꜘ gaꜙnääyꜗ. Maˊ hiiꜘ gaˊ jyohꜘ naˊmooꜘ kooꜘ ja̱ˉ, gaꜙka̱ꜗ dsaˉ heꜘ mahꜗ gaꜙnääyꜗ taꜙ jeeˊ gaꜙnääꜗ discípulo. 37 Jeeˊ gaꜙnääyꜗ ja̱ˉ, jaꜗ ko̱o̱ˉ lleꜘ täꜘ, gaꜙhɨɨꜘ gooˉ jwërte. Gaꜙhlu̱hꜗ jmɨɨˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙhaaˋ nehꜙ naˊmooꜘ. Miihˉ gaˊ saꜙ gaꜙhmähꜗ naˊmooꜘ ja̱ˉ. 38 Pero maˉnaˉgwɨ̱ɨ̱ˉ Jesús taꜙ kaˊluuˊ ja̱ˉ, naˉdsë˜ lleyˊ nëˊ tu̱ˈ. Heˉja̱ˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ: —Taˉjwohꜗ —gaꜙjäyhꜘ— ¿cheˊ niꜙ miihˉ hʉʉˊdsëˉ saꜙ kye̱hˊ heˉ ju̱u̱ꜘ jneˊ chaˊjmɨɨˉ laˉ? 39 Heˉja̱ˉ gaꜙnooˉ Jesús, gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ gaꜙjä̱ꜘ tiiˊ lleꜘ, hiꜙ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ jmɨɨˉ: —Taꜙ toohꜘ mɨɨhˊ, jä̱ˊ tiiˊ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙhnaꜘ lleꜘ hiꜙ gaꜙjä̱ꜘ tiiˊ goˉteˈ jmɨɨˉ. 40 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ dsaˉ kya̱a̱yꜗ heꜘ: —¿Heˉlaˈ ga̱hꜗ hnähꜘ chaˉmiihˉ? ¿Heˉlaˈ ja̱ˉ saꜙ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kinꜙ? 41 Peerꜙ gaꜙläꜙgohꜙ discípulo kya̱a̱ꜗ Jesús, heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ: —¿Hi̱i̱ˉ baˊ naˉ, hehꜗ läꜙkye̱ˉ jmɨɨˉ hiꜙ läꜙkye̱ˉ lleꜘ nʉʉhˊ kiyhˈ?
1 Hiꜙ gaꜙllooꜗ Jesús jyohꜘ jwooˈ jmɨˉjʉʉhˉ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ discípulo kya̱a̱yꜗ, hwaꜗ kihꜗ dsaˉ gadareno. 2 Läꜙ maˊ gaꜙjña̱a̱yꜗ nehꜙ naˊmooꜘ ja̱ˉ, jaꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ, gaꜙmiꜙje̱e̱yꜚ Jesús. Hi̱ˉ heꜘ maˊ gyaˈ jeeˊ laˈ toˉhø̱ø̱ˉ kihꜗ hlɨɨꜘ. 3 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ laˈ hø̱ø̱yˈ. Maꜙkeꜙ maˊ hñu̱u̱hˉ dsihꜘ kya̱a̱hˊ caden˜, niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ gaꜙjmääꜘ. 4 Ja̱ꜙ heˉ ko̱o̱ˉ häˊ gaꜙhñu̱u̱hˉ dsihꜘ kya̱a̱hˊ caden˜ hiꜙ gaꜙgwëꜗ dsaˉ tɨɨyˊ kya̱a̱hˊ jwɨˊ hmaˉ heˉ hëˊ tooˉ, pero niꜙ ko̱o̱ˉ saꜙ gaꜙjmääꜘ. Gaꜙsaꜗ gaꜙhnäꜗ bihꜗ läꜙjëꜙ heˉ kya̱a̱hˊ maˊ naˉhñʉʉꜚ gooˉ tɨɨyˊ. Niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ saꜙ gaꜙläꜙbe̱e̱ꜘ kya̱a̱yhˊ. 5 Läꜙjmɨɨˈ läꜙhwëˈ maˊ ngëyꜙ mohꜘ kɨˉhooyh˜, hiꜙ läꜙja̱ˉ jeeˊ laˈ toˉhø̱ø̱ˉ. Hiꜙ maˊ jmeeyꜙ dsooˊ kihˈ hñiiyꜘ kya̱a̱hˊ ku̱u̱ˊ. 6 Ʉ̱ʉ̱ꜘ gaˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ Jesús, heˉja̱ˉ ngooyꜗ koˉchihˊ gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëˊ Jesús. 7 Mahꜗ gaꜙhlëëyhꜘ ko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Taꜙ ka̱a̱hꜙ jnäꜘ Jesús, hneˉ Jo̱o̱ꜘ Dio Jø̱ø̱hꜗ. Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, taꜙ jmeehˋ jnäꜘ. 8 Gaꜙhlëëyhꜘ läꜙja̱ˉ jëëhꜘ jä̱ä̱ꜗ baˊ gaꜙjähꜘ Jesús: —Hneˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ, goˉhë̱ë̱ˈ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ naˉ. 9 Hiꜙ gaꜙngɨɨꜘ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —¿Heeˉ che̱e̱hˉ hneˉ? Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Legión che̱e̱nˉ, jëëhꜘ jwë̱ë̱ꜘ jnäähˈ. 10 Peerꜙ gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ Jesús, mahꜗ saꜙ hëëꜗ Jesús kiyhꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ kihꜗ hwaꜗ ja̱ˉ. 11 Jä̱hꜙ kihꜗ lleˊ hwaˈ ja̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ ko̱o̱ˉ nääꜗ ñeꜗ maˊ kuhˉ nuuˉ. 12 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ kihꜗ Jesús, gaꜙjäyhꜘ: —Che̱e̱ꜙ jnäähˈ kihꜗ ñeꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ ooꜙ mahꜗ dsaˊtoohˊ jnäähꜗ kiyhꜗ. 13 Gaꜙkwaꜘ baˊ Jesús jwëˈ. Heˉja̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ, mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ to̱ꜗ mil ñeꜗ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ ñeꜗ heꜘ gaꜙkyʉ̱ʉ̱ꜗ. Maˊ gaꜙtë̱ë̱yꜘ ko̱o̱ˉ lleˊ hwaˈ, ko̱ˉdsooꜘ jwëˈ baˊ gaꜙsa̱a̱yꜗ chaˊjmɨɨˉ jʉʉhˉ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙju̱u̱yꜗ nehꜙ jmɨɨˉ. 14 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ hä̱ä̱˜ ñeꜗ heꜘ, gaꜙnääyꜗ koˉchihˊ chaˉhli̱i̱yꜙ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ hiꜙ taꜙ chʉʉhˊ mohꜘ, naˊjmeeyhˊ juuˈ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnuuꜘ, naˊnääˈ naˊjëëˉ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ. 15 Maˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ jeeˊ chehˈ Jesús, gaꜙjë̱ë̱yꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱ꜙ jwë̱ë̱ꜘ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ, maˊ gyayˈ kye̱yhˊ hmɨɨhˉ, maˉnøhꜗ dsëyꜗ goˉte˜, heˉja̱ˉ gaꜙjwa̱a̱hˈ dsaˉ. 16 Hi̱ˉ gaꜙjëëꜗ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ kihꜗ dsaˉ haˉ läꜙ gaꜙla̱a̱ꜘ hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱ꜙ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ hiꜙ gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ läꜙko̱hꜘ gaꜙlaꜗ kihꜗ ñeꜗ. 17 Ja̱ˉgaˊ gaꜙløøꜗ dsaˉ heꜘ chu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ Jesús mahꜗ waˊ lla̱a̱yhꜘ kiyhꜗ taꜙ jeeˊ jyohꜘ. 18 Läꜙ maˊ gaꜙheꜗ Jesús nehꜙ naˊmooꜘ, dsaˉ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ gaꜙchu̱u̱ꜘ kya̱a̱hˊ Jesús, mahꜗ maˊ kwayˈ jwëˈ maˊ dsooyˈ kya̱a̱yhˊ. 19 Pero saꜙ gaꜙhe̱e̱hˉ Jesús: —Gwa̱a̱hˉ kyahꜗ goˉko̱o̱ˋ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kyahꜗ, haˉ läꜙ laꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ maˉjmeeꜘ Dio kyahꜗ hneˉ. Goˉjmeehˋ juuˈ haˉ läꜙ maˉläˉñihꜘ dsëꜗ Dio kyahꜗ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ dsaˉ heꜘ. 20 Heˉja̱ˉ ngaayhꜗ, gaꜙngëëyꜘ läꜙka̱a̱ˉ jwɨɨˉ heˉ jähꜘ dsaˉ Decápoli gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ haˉ läꜙ laꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús kiyhꜗ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnuuꜘ gaꜙta̱a̱hˋ jëë˜ dsa̱hꜙ. 21 Ngaahꜗ Jesús kaˉlähꜘ taꜙ hngaahˋ jmɨˉjʉʉhˉ kya̱a̱hˊ naˊmooꜘ. Maˊ gaꜙlla̱a̱yhꜗ jeeˊ ja̱ˉ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙllaꜙnääꜗ kaˉlähꜘ. 22 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ che̱e̱ˉ Jairo hi̱ˉ la̱a̱ꜗ taˊ kihˈ gwahꜙ mähˉ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. Maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ Jesús gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëyˊ, 23 mahꜗ gaꜙchu̱u̱yꜘ chaˉmiihˉ kya̱a̱hˊ Jesús, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Dsaˉju̱u̱ꜘ chihˉmëꜘ kya̱a̱nꜙ, ñaˉ mahꜗ goˊkyehˉ goohˉ nëˊ kiyhˈ mahꜗ hlä̱ä̱yꜘ, läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ ju̱u̱yꜘ. 24 Heˉja̱ˉ ngooꜗ Jesús kya̱a̱hˊ Jairo. Peerꜙ naˉlä̱ä̱ˉ naˉjlë̱ë̱˜ bihꜗ dsaꜙ, kihꜗ heˉ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ gaꜙnääꜗ kya̱a̱yhˊ. 25 Jeeˊ gaꜙngëëꜘ Jesús ja̱ˉ, maˊ chehˈ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˉhyaˉ ko̱o̱ˉ gyaꜙto̱ꜘ ji̱ˉñeˉ heˉ maˊ dsaayhˊ dsooˊ kiyhˈ. 26 Maˉläˉhɨɨˋ jëëy˜ wɨɨꜘ, ja̱ꜙ hi̱ˉ ja̱a̱ˉ tëꜙmë˜ maˉka̱a̱yhꜙ. Dsaˉmëꜘ heꜘ gaꜙmiꜙllayˉ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ kiyhꜗ, gaꜙhe̱e̱yꜗ kya̱a̱hˊ tëꜙmë˜. Niꜙ miihˉ saꜙ gaꜙlaꜗ më˜, chaˉgaˊmiihˉ maˊ jaˈ kiyhꜗ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ. 27 Maˊ gaꜙnuuyꜘ hlëëhꜙ dsaˉ kihꜗ Jesús, läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˉ hñiiyꜘ jeeˊ kihˈ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ heꜘ mahꜗ gaꜙsu̱yꜗ miihˉ chaˊgooyˉ saˊhmɨɨhˉ kihꜗ Jesús. 28 Jëëhꜘ maˊ la̱a̱yꜘ: “Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ ko̱o̱ˉ të̱ë̱nꜗ su̱ꜗ miihˉ chaˊgoonꜙ saˊhmɨɨhˉ kiyhꜗ, hlä̱ä̱nꜘ goˉte˜.” 29 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙhnaꜘ dsooˊ kiyhˈ hiꜙ gaꜙläꜙliihꜚ dsaˉmëꜘ heꜘ heˉ gaꜙä̱ä̱hꜗ goˉte˜ dsooˊ kiyhˈ. 30 Hiꜙ cha̱hꜘ baˊ gaꜙläꜙliihꜚ Jesús hehꜗ beꜘ kiyhꜗ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱ꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ, heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱yhˉ hñiiyꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ: —¿Hi̱i̱ˉ naˉ hi̱hꜗ maˉsu̱ꜗ saˊhmɨɨhˉ kinꜙ? 31 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ discípulo kya̱a̱yꜗ: —Cheˊ saꜙ jëëhꜘ jeeˊ kihˈ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hä̱ä̱hˊ, mahꜗ jwahꜘ: “¿Hi̱i̱ˉ naˉ maˉsu̱ꜗ jnäꜘ?” 32 Pero chehꜗ bihꜗ jëëy˜ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ, hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ maˉjmeeꜘ läꜙja̱ˉ. 33 Hi̱hꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ ñeˉ bihꜗ heˉ maˉhla̱a̱yꜘ. Goyhꜙ hiꜙ jlä̱ä̱ꜙ gyihꜗ läꜙja̱ˉ, ngooyꜗ naˊju̱u̱yhˊ jnëyˊ chaˊnëˊ Jesús hiꜙ gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ läꜙko̱hꜘ gaꜙlaꜗ kiyhꜗ. 34 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ dsaˉmëꜘ heꜘ: —Gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, kihꜗ heˉ maˉläˉdsooꜘ hohꜘ kinꜙ, maˉjä̱ꜗ baˊ kyahˈ. Gwa̱a̱hˉ baˊ hneˉ lluꜗ, waˊ jä̱ˈ goˉte˜ dsooˊ kyahˈ. 35 Läꜙ maˉchehꜗ baˊ Jesús hlëëhꜙ, maˊ gaꜙllaꜙnääꜗ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kihꜗ Jairo hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ taˊ kihˈ gwahꜙ jeeˊ ja̱ˉ. Hi̱ˉ heꜘ maˊ kye̱ˉ juuˈ, jäyhꜘ sɨɨyhꜙ Jairo: —Maˉju̱u̱ꜙ baˊ gyʉ̱ʉ̱ˉ mëꜘ kya̱a̱hꜗ. Moꜙtoꜙ kwaˉ gaˊ taˊ kihˈ taˉjwohꜗ naˉ. 36 Läꜙcha̱hꜘ maˊ gaꜙnuuꜘ Jesús juuˈ ja̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ taˊ kihˈ gwahꜙ heꜘ: —Taꜙ ka̱ˉ hʉʉˊdsëˉ, jmeeˊ dsooꜘ hohꜘ baˊ. 37 Ja̱ˉ ji̱i̱hˈ moꜙsoꜙ gaꜙkwayꜘ jwëˈ maˊ dsaˉnääꜗ dsaˉ kya̱a̱yhˊ. Gaꜙjä̱ä̱yꜗ maꜙlaꜙ Peeˊ baˊ, kya̱a̱hˊ Jacobo kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ ø̱ø̱yhꜚ. 38 Läꜙ maˊ gaꜙllooyꜗ jä̱hꜙ jeeˊ chihˈ hneꜗ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ taˊ kihˈ gwahꜙ heꜘ, gaꜙnuuyꜘ täähˊ mɨɨhˊ kɨˉhooh˜ dsaˉ. 39 Maˊ gaꜙheyꜗ chaˊnehꜙ, gaꜙjäyhꜘ: —¿Heˉlaˈ toohꜘ hnähꜘ mɨɨhˊ heˉ kɨˊhoohˊ hnähꜘ? Saꜙ naˉju̱u̱ˊ chihˉmëꜘ naˉ, hi̱ˉ naˉgwɨ̱ɨ̱ˉ baˊ naˉ. 40 Gaꜙmiꜙkwa̱hꜗ baˊ dsaˉ kihꜗ Jesús. Heˉja̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱yꜗ kaˊhneꜚ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙheyꜗ jeeˊ kya̱a̱ꜗ chihˉmëꜘ heꜘ kya̱a̱hˊ maꜙlaꜙ choˈjmiiyˉ hiꜙ kya̱a̱hˊ discípulo kya̱a̱yꜗ baˊ. 41 Hiꜙ gaꜙso̱o̱yhꜗ gooˉ chihˉmëꜘ heꜘ, gaꜙjäyhꜘ: —Talita, cumi —juuˈ laˉ hnøøꜗ jähꜙ: Chihˉmëꜘ, jnäꜘ jwë̱ë̱hn˜ hneˉ nooˉ. 42 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙnooˉ chihˉmëꜘ heꜘ hiꜙ gaꜙløøyꜗ ngëyꜙ. Peerꜙ jëë˜ dsa̱hꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, kihꜗ heˉ gaꜙlaꜗ läꜙja̱ˉ. Chihˉmëꜘ heꜘ maˊ hä̱ä̱ˊ gyaꜙto̱ꜘ ji̱ˉñeˉ. 43 Pero gaꜙta̱a̱yhˉ juuˈ mahꜗ saꜙ kooyhꜗ juuˈ kya̱a̱hˊ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ. Hiꜙ gaꜙsɨɨyhꜙ heˉ kwëëyhꜗ heˉ kuhꜙ chihˉmëꜘ heꜘ.
1 Yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús kihꜗ Jairo, ja̱yhꜗ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ kiyhꜗ, hiꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ gaꜙjmeeꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 2 Jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ gaꜙheyꜗ nehꜙ gwahꜙ mähˉ hiꜙ gaꜙløøyꜗ kwayꜙ juuˈ. Maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ haˉ läꜙ hlëëyhꜙ, gaꜙta̱a̱yhˋ jëë˜ dsa̱yhꜙ, heˉja̱ˉ maˊ jähꜘ dsaˉ kiyhꜗ: —¿Haˉ maˉmiˉtë̱ë̱ˉ hi̱ˉ naˉ, heˉ hlëëyhꜙ läꜙnaˉ? ¿Hi̱i̱ˉ kwaꜙ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ? ¿Haˉ baˊ läꜙ jmeeyꜙ laꜘ läꜙjëꜙ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ jmeeyꜙ naˉ? 3 ¿Cheˊ ja̱ꜙ heꜘ tëꜙhmaꜙ naˉ? ¿Ja̱ˈ heꜘ jo̱o̱ꜘ María naˉ? Hi̱hꜗ hi̱ˉ naˉ, ¿ja̱ˈ heꜘ ø̱ø̱yhꜚ Jacobo, José, Juda, Simón, hiꜙ dsaˉmëꜘ ø̱ø̱yhꜚ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱hˊ jneˊ jeeˊ laˉ? Läꜙjëꜙ heˉ maˊ jmeeyꜙ, gaꜙtohꜘ wɨɨꜘ kihꜗ dsaˉ heꜘ. 4 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Tɨh˜ baˊ dsëˈ dsaˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ goˉnääꜘ jeeˊ jyohꜘ. Pero hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ kihꜗ, hiꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ chaˊnehꜙ kihꜗ, saꜙ hnääꜗ dsihꜘ. 5 Saꜙ gaꜙlaꜗ maˊ jmeeyˈ chaˉmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ. Ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉdsaahˊ heꜘ gaꜙkyeyˉ gooyˉ nëˊ kihˈ mahꜗ gaꜙjä̱ꜗ kiyhꜗ. 6 Kihꜗ heˉ saꜙ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ dsaˉgooyˈ, heˉja̱ˉ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëyꜗ chaˉmiihˉ. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ngooyꜗ läꜙka̱a̱ˉ jwɨɨˉ jeeˊ jä̱hꜙ naˊkwayˉ juuˈ. 7 Gaꜙtëëyhꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ discípulo kya̱a̱yꜗ mahꜗ che̱e̱yꜗ maꜙ u̱u̱ꜗ maꜙ u̱u̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ, hiꜙ gaꜙkwëëyhꜗ beꜘ mahꜗ jmeeyꜗ hihꜙ hwë̱ë̱ꜙ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kihꜗ dsaꜙ. 8 Gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kiyhꜗ, gaꜙjäyhꜘ läꜙlaˉ: —Taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ niꜙ miihˉ kihꜗ chaˊjwëꜗ. Taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hmɨhˉtuhˉ, niꜙ heˊñiihꜚ, niꜙ kuuˊ. Maꜙlaꜙ hmaˉhuꜚ baˊ ka̱hꜗ hnähꜘ. 9 Ja̱ˉ heehˉ hnähꜘ looˉ heˉ häˊ tɨɨhˊ hnähꜘ baˊ, taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ jyohꜘ lë̱ë̱ˊ hmɨɨhˉ kyahꜗ hnähꜘ. 10 Läꜙko̱o̱ˉ jwɨɨˉ jeeˊ të̱ë̱hˈ hnähꜘ, jä̱hˈ hnähꜘ ko̱o̱ˉ chaˊnehꜙ kihꜗ dsaꜙ, läꜙji̱i̱hˈ hwë̱ë̱hˉ hnähꜘ jeeˊ ja̱ˉ. 11 Pero cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙhe̱e̱hˉ dsaˉ hnähꜘ jeeˊ llaꜙnäähꜗ hnähꜘ, hiꜙ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙnuuyꜘ juuˈ heˉ kye̱hˊ hnähꜘ, ja̱ˉ hwë̱ë̱hˉ hnähꜘ jeeˊ ja̱ˉ. Ja̱ˉ hlahꜘ hnähꜘ waˊhløøˉ heˉ naˉbeh˜ tɨɨhˊ hnähꜘ. Heˉ ja̱ˉ jmeeꜗ lii˜ heˉ maˉlaꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ bihꜗ ja̱ˉ. Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, waˊraˉ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ jmeeꜗ Dio jwiz˜, jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ jëëꜗ chaˉgaˊmiihˉ wɨɨꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ jëëꜗ jeeˊ jwɨɨˉ Sodoma kya̱a̱hˊ Gomorra —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ. 12 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙhwë̱ë̱ˉ discípulo gaꜙnääyꜗ kwayꜙ juuˈ mahꜗ waˊ dsaˉje̱e̱h˜ dsaˉ kya̱a̱hˊ Dio. 13 Gaꜙhwë̱ë̱yꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ hiꜙ gaꜙsu̱yꜗ miihˉ aceit dsaˉdsaahˊ, läꜙja̱ˉ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱yꜘ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ. 14 Gaꜙläꜙka̱a̱ˉ maˊ chaˉ juuˈ kihꜗ Jesús, heˉja̱ˉ gaꜙnuuꜘ rey Herode. Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —La̱a̱nꜙ goꜚ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ maˉläˉji̱i̱hˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, heˉja̱ˉ maˉkye̱yˉ chaˉmiihˉ beꜘ heˉ kya̱a̱hˊ jmeeyꜙ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ. 15 Hiꜙ ko̱ˉlla̱a̱ˊ jähꜘ Elía baˊ naˉ, hi̱ˉ lleˋ kihˈ jä̱hꜘ. Hiꜙ jñahꜘ maˊ jähꜘ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio baˊ naˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ. 16 Pero läꜙ maˊ gaꜙnuuꜘ Herode ja̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Hi̱ˉ heꜘ heꜘ Jwa̱a̱ꜚ, hi̱ˉ gaꜙjmeenꜗ madaꜚ gaꜙku̱ˋ lleˊ, hi̱ˉ heꜘ naˉ maˉläˉji̱i̱hˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ. 17 Heꜘ baˊ Herode gaꜙjmeeꜘ hihꜙ jä̱ä̱ꜗ, gaꜙsa̱a̱hꜗ dsaˉ Jwa̱a̱ꜚ, gaꜙta̱a̱yhˉ nehꜙñeˈ dsooˊ kihˈ Herodía. Herodía heꜘ maˊ la̱a̱ˈ mëˊ Felipe dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hꜚ Herode. Pero maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙtëëˉ Herode dsaˉmëꜘ heꜘ, gaꜙjmä̱ä̱yꜗ läꜙko̱hꜘ dsaˉmëꜘ kya̱a̱yꜗ. 18 Saꜙ gaˊ maˉhä̱ä̱ˊ Jwa̱a̱ꜚ nehꜙñeˈ gaꜙsɨɨyhꜙ Herode: —Saꜙ lleˋ kihˈ heˉ maˉkya̱a̱hˊ mëˊ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hꜗ. 19 Heˉja̱ˉ gaꜙläꜙhøøhˋ Herodía kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ. Hnøøyꜗ maˊ ju̱u̱ꜘ Jwa̱a̱ꜚ, pero saꜙ gaꜙkwaꜘ Herode jwëˈ. 20 Jëëhꜘ, Herode maˊ ga̱hꜙ Jwa̱a̱ꜚ, ñeˉ bihꜗ maˊ la̱a̱yˈ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ llu̱u̱ꜗ hi̱ˉ naˉjngëëˈ kya̱a̱ꜗ Dio. Heˉja̱ˉ gaꜙhä̱ä̱ꜗ bihꜗ. Läꜙko̱o̱ˉ maˊ nuuyˉ juuˈ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ, maˉnuuˉ bihꜗ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëyꜗ pero maˊ jmeeyꜙ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ. 21 Pero gaꜙnaꜘ jwëˈ kihꜗ Herodía jmeeyꜗ heˉ llaꜙ dsëyꜗ läꜙ maˊ gaꜙhyaˉ Herode ji̱ˉñeˉ. Gaꜙjmeeyꜘ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ jʉʉhˉ gaꜙkwayꜘ heˉ gaꜙkuhˉ dsaˉ. Gaꜙtëëhꜗ Herode läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉtaˊ ka̱a̱hˊ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ nëˊ kihˈ hløøꜘ hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉka̱a̱hˊ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Galilea. 22 Maˊja̱ˉ gaꜙheꜗ jo̱ˉmɨɨꜚ Herodía jmeeyꜙ ja̱ˊ. Gaꜙtɨhꜗ jwërte dsëꜗ Herode hiꜙ gaꜙtɨhꜗ dsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jmɨɨˊ. Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Herode sɨɨyhꜙ chihˉmëꜘ heꜘ: —Ngɨɨˊ heˉ hnoohˉ kinꜙ. 23 Jnäꜘ bä̱ä̱hnˊ hñiinꜙ kwëëhnꜚ hneˉ läꜙjëꜙ heˉ ngɨɨhˊ läꜙji̱i̱hˈ to̱ꜗdsaahˋ heˉ chaˉ kinꜙ. 24 Heˉja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ chihˉmëꜘ heꜘ naˊngɨɨyˊ juuˈ kihꜗ chooyˈ: —¿Heeˉ lluꜗ ngɨɨnˊ la̱a̱hꜘ? —jäyhꜘ sɨɨyhꜙ chooyˈ. —Ngɨɨˊ mɨˊlleˊ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ baˊ —gaꜙjähꜘ chooyˈ. 25 Cha̱hꜘ baˊ ngooyˈ gaꜙheyꜗ jeeˊ gyaˈ rey: —Kwëëhˋ jnäꜘ naꜗ gaˉjʉhˉ mɨˈlleˊ Jwa̱a̱ꜚ naˉhäˊ nehꜙ ko̱o̱ˉ wɨ̱ɨ̱ꜘ. Heˉ naˉ baˊ hnoonˈ —jähꜘ chihˉmëꜘ heꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ rey. 26 Heˉja̱ˉ gaꜙläꜙmeehꜙ dsëꜗ Herode. Pero gaꜙtä̱ä̱yˉ hñiiyꜘ kwayꜗ heˉ gaꜙjäyhꜘ toꜙloꜙ nëˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙtëëyhꜗ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙmiꜙteyꜗ baˊ juuˈ kiyhꜗ. 27 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ kihꜗ hløøꜘ kya̱a̱yꜗ mahꜗ naˊkye̱yꜘ lleˊ Jwa̱a̱ꜚ. 28 Ngooꜗ hløøꜘ nehꜙñeˈ naˊku̱yˉ lleˊ Jwa̱a̱ꜚ, hiꜙ maˊ ki̱i̱yꜗ lleˊ Jwa̱a̱ꜚ naˉhäˊ nehꜙ wɨ̱ɨ̱ꜘ, ja̱yhꜗ yaꜙkwëëyhˋ chihˉmëꜘ heꜘ mahꜗ gaꜙngëëꜗ chihˉmëꜘ heꜘ kihꜗ chooyˈ. 29 Maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉkya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ heˉ gaꜙlaꜗ läꜙja̱ˉ, naˊnääyˈ naˊki̱i̱yꜗ hnooˈ ja̱ˉ, mahꜗ naˊhooyˉ. 30 Maˊ gaꜙllaꜙnääˋ apóstol kya̱a̱ꜗ Jesús, gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙjmeeyꜘ hiꜙ haˉ läꜙ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ jeeˊ naˊnääyˈ. 31 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús: —Yaˉnäähꜘ hnähꜘ maꜙnøønˈ maꜙte̱e̱hnˊ dsëˉ jneˊ ko̱ˉhwëëꜘ taꜙ jeeˊ saꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ. Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ maˊ dsaˉnääꜗ jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ ja̱ˉ, niꜙ heˉ maˊ kuyhꜙ saꜙ gaꜙkwaꜘ jwëˈ. Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ läꜙja̱ˉ. 32 Ja̱ˉgaˊ gaꜙta̱a̱yhˋ nehꜙ naˊmooꜘ gaꜙnääyꜗ ko̱o̱ˉ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jeeˊ saꜙ kwaꜙ niꜙ miihˉ. 33 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱ꜗ dsihꜘ hä̱ä̱yˊ nehꜙ naˊmooꜘ hiꜙ gaꜙläꜙkyu̱u̱yꜙ. Heˉja̱ˉ gaꜙnääꜗ dsaˉ jwëꜘ tɨɨˊ. Maˊ gaꜙngëëyꜘ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jwɨɨˉ, gaꜙnääꜗ dsaˉ heꜘ kya̱a̱yhˊ kaˉlähꜘ. Pero jä̱ä̱ꜗ gaˊ dsaˉ heꜘ gaꜙllaꜙnääꜗ läꜙko̱hꜘ gaˊ Jesús. 34 Maˊ gaꜙjña̱a̱ꜗ Jesús nehꜙ naˊmooꜘ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ hi̱ˉ gaꜙllaꜙnääꜗ jeeˊ ja̱ˉ hiꜙ gaꜙläꜙñihꜘ dsëyꜗ kihꜗ. Jëëhꜘ, dsaˉ heꜘ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ borrego hi̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ jʉʉˊ. Heˉja̱ˉ gaꜙløøyꜗ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ juuˈ. 35 Maˊ gaꜙhlooꜘ ja̱ˉ, gaꜙyaꜙjä̱hꜙ discípulo kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Gaꜙhlooꜘ baˊ laˉ, hiꜙ saꜙ chaˉ niꜙ miihˉ heˉ kuhꜙ dsaˉ jeeˊ laˉ. 36 Chiihˊ dsaˉ waˊ llaˉnääyꜘ läꜙka̱a̱ˉ jä̱hꜙ laˉ, waˊ llaˉläyˉ heˉ kuyhꜙ —gaꜙjähꜘ discípulo sɨɨyhꜙ Jesús. 37 —Kwëëhˋ hnähꜘ dsaˉ heˉ kuyhꜙ —gaꜙjähꜘ Jesús. —¿Niꜙ saꜙ le̱e̱ꜙ to̱ꜗ hñaˉlooꜘ kuuˊ heˉ dsaˊläˊ jnäähꜗ heˉ kuhꜙ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ naˉ? —gaꜙjähꜘ discípulo. 38 —Jëëˋ daˊ ko̱o̱ˉ ¿Johꜘ heˊñiihꜚ kye̱hˊ hnähꜘ? —gaꜙjähꜘ Jesús. Maˊ gaꜙjëëꜗ discípulo, mahꜗ gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ: —Hñaꜘ baˊ heˊñiihꜚ kye̱ˊ jnäähꜗ kya̱a̱hˊ u̱u̱ˈ hmoohˉ —gaꜙjäyhꜘ. 39 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús madaꜚ kiyhꜗ: —Chiihˊ dsaˉ naˉ waˊ dsaˉta̱a̱hˋ maꜙ ko̱o̱ˉ nääꜗ maꜙ ko̱o̱ˉ nääꜗ nëˊ yaˉmoohˉ naˉ. 40 Heˉja̱ˉ gaꜙta̱a̱hˋ dsaˉ maꜙ hña̱ˉla̱a̱ꜘ hiꜙ maꜙ to̱ꜙloꜙgya̱a̱ꜘ. 41 Hiꜙ gaꜙka̱ꜗ Jesús läꜙjëꜙ hñaꜘ heˊñiihꜚ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ läꜙu̱u̱ꜘ hmoohˉ heꜘ, gaꜙjëëyꜗ taꜙ gyʉʉhˈ gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. Ja̱ˉgaˊ gaꜙlla̱a̱yꜗ heˊñiihꜚ ja̱ˉ, gaꜙkwëëyhꜗ discípulo mahꜗ gaꜙtiˊ gaꜙllooyhꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ kihꜗ hmoohˉ heꜘ kaˉlähꜘ. 42 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ gaꜙkuhˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙkë̱ë̱yꜗ. 43 Jwɨˊ heˊñiihꜚ heˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ ja̱ˉ, gaꜙka̱hˈ gyaꜙto̱ꜘ saˊmɨɨhˉ kya̱a̱hˊ hmoohˉ heꜘ. 44 Jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ maꜙlaꜙ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ gaꜙkuhˉ heꜘ te̱e̱ꜗ ko̱o̱ˉ hñaꜘ mil dsaˉ. 45 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ: —Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ hɨhnꜚ juuˈ kihꜗ dsaˉ laˉ, goˉnääꜘ hnähꜘ gaˉjʉhˉ kya̱a̱hˊ naˊmooꜘ taꜙ hngaahˋ Betsaida. Ja̱ˉgaˊ nɨɨnˋ hñiinꜙ. 46 Maˉngëëꜘ maˉhɨyhꜗ juuˈ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ ngooyˈ taꜙ lleˊko̱hꜘ naˊngɨɨyˊ kiyhˈ kihꜗ Dio. 47 Ngooꜗ gaꜙnʉʉˉ baˊ ja̱ˉ, hiꜙ naˊmooꜘ to̱ꜗdsaahˋ jmɨɨˉ baˊ maˉllooꜗ. Pero chehꜗ gaˊ Jesús hwaꜗ ki̱i̱ꜙ. 48 Gaꜙjëëyꜗ heˉlɨɨꜗ baˊ ngëꜙ naˊmooꜘ, jëëhꜘ maˊ gwaꜘ lleꜘ taꜙ jeeˊ ngooˈ naˊmooꜘ ja̱ˉ. Taꜙlaꜙ yaꜙjnäꜙ, gaꜙløøꜗ Jesús ngëꜙ nëˊ jmɨɨˉ. Maˊ hnøøyˈ maˊ ngëëyˈ jwëˈ naˊmooꜘ ja̱ˉ. 49 Maˊ gaꜙjëëꜗ discípulo ngëyꜙ nëˊ jmɨɨˉ, maˊ la̱a̱yꜘ, dsaˉ lleꜘ baˊ naˉ ngëꜙ nëˊ jmɨɨˉ heˉja̱ˉ gaꜙhooyhꜗ ki̱ˉga̱a̱ˉ. 50 Läꜙjë̱ë̱ꜙ bihꜗ gaꜙjë̱ë̱yꜗ, heˉja̱ˉ gaꜙjwa̱a̱yhˈ jwërte. Pero cha̱hꜘ baˊ gaꜙhlëëhꜘ Jesús kya̱a̱yhˊ: —Taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ, jnäꜘ baˊ laˉ —gaꜙjäyhꜘ. 51 Läꜙ maˊ gaꜙheyꜗ nehꜙ naˊmooꜘ, gaꜙhnaꜘ goˉte˜ lleꜘ. Peerꜙ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ, mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ jëë˜ dsa̱yhꜙ. 52 Jëëhꜘ, maˊ naˉjlëˉ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ, heˉja̱ˉ saꜙ gaꜙläꜙngëëyꜘ haˉ läꜙ gaꜙjmeeꜘ Jesús kihꜗ heˊñiihꜚ ja̱ˉ. 53 Maˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ taꜙ hngaahˋ jeeˊ che̱e̱ˉ Genesaret, jeeˊ ja̱ˉ gaꜙhɨɨyꜘ naˊmooꜘ kiyhꜗ. 54 Maˊ gaꜙhwë̱ë̱yˉ nehꜙ naˊmooꜘ ja̱ˉ, cha̱hꜘ baˊ gaꜙläꜙkyu̱u̱ꜙ dsihꜘ. 55 Hiꜙ gaꜙnääꜗ dsaˉ heꜘ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ ja̱ˉ. Läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙløøyꜗ naˊjä̱ä̱yˉ dsaˉdsaahˊ kya̱a̱yˈ kya̱a̱hˊ ji̱i̱ˊ kiyhˈ taꜙ jeeˊ maˊ ngëꜙ Jesús. 56 Läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ maˊ ngëꜙ Jesús, jwɨɨˉ mähˉ, maꜙkeꜙ jwɨɨˉ jʉʉhˉ, naˉ maˉhiiꜘ dsaˉjä̱ä̱ꜙ dsaˉ dsaˉdsaahˊ kya̱a̱ˈ chaˊjwëꜗ jeeˊ maˊ dsaˉngëëyꜘ. Maˊ chu̱u̱ꜘ dsaˉ kya̱a̱yhˊ mahꜗ maˊ kwayꜙ su̱ꜗ miihˉ chaˊgooyˉ chaˊheeꜙ hmɨɨhˉ kiyhꜗ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙtë̱ë̱ꜘ gaꜙsu̱ꜗ miihˉ mɨˈchaˊgooyˉ hmɨɨhˉ kihꜗ Jesús maˊ dsaˉhlä̱ä̱yꜘ goˉte˜.
1 Gaꜙllaꜙnääꜗ fariseo hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Jerusalén hiꜙ gaꜙllaꜙnääꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kaˉlähꜘ jeeˊ maˊ ngëꜙ Jesús. 2 Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ heꜘ, läꜙ maˉsohꜘ ja̱ˉbaˊ gooˉ discípulo kya̱a̱ꜗ Jesús maˊ tä̱ä̱yhˊ kuyhˉ, gaꜙhlëëyhꜘ wɨɨꜘ kiyhꜗ. 3 (Jëëhꜘ, dsaˉ fariseo maˊ miˉte̱hꜗ heˉ maˊ të̱ë̱ꜗ jmeeꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱yꜗ, saꜙ kuhˉhɨ̱yh˜ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙgyiyhꜗ gooyˉ läꜙko̱o̱ˉ të̱ë̱ˈ jmeeꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ judiu. 4 Hiꜙ waˊraˉ yaꜙnääyˋ jeˊhmoohˊ, saꜙ kuyhꜙ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙmiꜙteyꜗ heˉ të̱ë̱ˈ dsaˉ jmeeꜙ. Hiꜙ chaˉ gaˊ jyohꜘ heˉ të̱ë̱ˈ dsaˉ høøꜙ, heˉ gyiyh˜ läꜙjëꜙ heˉ jmä̱ä̱yhˉ taˊ oˊjeˉ, läꜙkye̱ˉ ji̱i̱ˊ jeeˊ gwɨ̱ɨ̱yˉ.) 5 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ fariseo kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ heꜘ juuˈ kihꜗ Jesús: —¿Heˉlaˈ saꜙ gyih˜ discípulo kya̱a̱hꜗ gooˉ jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ kuyhꜙ, läꜙ nøøꜘ kihꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ? 6 —Peerꜙ taˉju̱u̱hˈ hnähꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús—. Läꜙko̱o̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ naˉ, je̱e̱hˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙhlëëhꜘ Isaía lloꜘjooꜗ, jeeˊ naˉsɨɨˉ läꜙlaˉ: Dsaˉ laˉ, ko̱o̱ˉ jähꜘ bihꜗ hnääyꜗ jnäꜘ. Pero taꜙ jeeˊ jyohꜘ baˊ häˊ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. 7 Saꜙ jmääꜗ niꜙ miihˉ heˉ jmeeyꜙ hnääyꜗ jnäꜘ. Läꜙjëꜙ nʉʉhꜚ heˉ kwayꜙ, laꜗ madaꜚ kihꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ baˊ, gaꜙjähꜘ Isaía. 8 ʼJmeehˉ hnähꜘ taꜙ kooꜘ nʉʉhꜚ kihꜗ Dio mahꜗ høøhˉ hnähꜘ maꜙlaꜙ heˉ të̱ë̱hˈ hnähꜘ baˊ. Gyihꜙ hnähꜘ kyahˊwɨ̱ɨ̱ꜘ jeeˊ kuhˉhuhꜘ hnähꜘ. Johꜘ nëëˈ heˉ laꜗ läꜙja̱ˉ saꜙ jmeehˉ hnähꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ dsaˉ heꜘ—. 9 Peerꜙ të̱ë̱hˉ hnähꜘ jmeehˉ hnähꜘ taꜙ kooꜘ nʉʉhꜚ kihꜗ Dio mahꜗ høøhˉ hnähꜘ heˉ të̱ë̱hˈ hnähꜘ jmeehˉ baˊ. 10 Läꜙlaˉ gaꜙjähꜘ Moisé lloꜘjooꜗ läꜙhihꜙ gaꜙjmeeꜘ Dio: “Waˊ hnaahꜙ maaˋ kya̱a̱hˈ, tääˋ kya̱a̱hˈ. Hi̱ˉ hlëëhꜙ wɨɨꜘ kihꜗ choˈjmiiˉ, hi̱ˉ heꜘ waˊ ju̱u̱ꜘ goˉte˜”, gaꜙjähꜘ Moisé. 11 Pero hnähꜘ fariseo, läꜙlaˉ baˊ jmeehˉ hnähꜘ. Kwahˉ hnähꜘ jwëˈ kihꜗ dsaˉ mahꜗ sɨɨyhꜙ choˈjmiiyˉ läꜙlaˉ: “Läꜙjëꜙ heˉ chaˉ kinꜙ heˉ kya̱a̱hˊ maˊ jmeenˋ beꜘ kyahꜗ, heˉ ja̱ˉ naˉ laꜗ Corbán.” (Heˉ laˉ hnøøꜗ jähꜙ: maˉkwëëhnꜙ Dio baˊ ja̱ˉ.) 12 Heˉ jmeehˉ hnähꜘ läꜙja̱ˉ, heˉ hahˉ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ beꜘ kihꜗ choˈjmiiˉ baˊ ja̱ˉ. 13 Kihꜗ heˉ høøhˉ hnähꜘ heˉ maˉtë̱ë̱ˈ høøꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ naˉ, heˉja̱ˉ maˉjmeehˊ hnähꜘ taꜙ kooꜘ nʉʉhꜚ kihꜗ Dio. Johꜘ nëëˈ heˉ laꜗ läꜙja̱ˉ saꜙ jmeehˉ hnähꜘ. 14 Heˉja̱ˉ gaꜙhlë̱ë̱hꜗ Jesús jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ, gaꜙjäyhꜘ: —Nʉʉˉ daˊ hnähꜘ kweeˉ mahꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ. 15 Saꜙ dsaˉläˉsa̱hꜘ dsaˉ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ tooyhˉ hooyˊ. Läꜙjëꜙ heˉ hwëëˉ hooyˊ, kya̱a̱hˊ heˉ ja̱ˉ baˊ dsaˉläˉsa̱yhꜘ. 16 Hi̱ˉ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ, waˊ he̱e̱yhˉ —gaꜙjähꜘ Jesús. 17 Maˊ gaꜙhɨhꜗ Jesús juuˈ kihꜗ dsaꜙ, gaꜙheyꜗ ko̱o̱ˉ chaˊnehꜙ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ discípulo juuˈ kiyhꜗ: —Heˉ hnøøꜗ jähꜙ juuˈ naˉhmääˊ heˉ maˉhlëëhˊ naˉ. 18 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús: —¿Cheˊ niꜙ hnähꜘ saꜙ maˉläˉngëëhꜘ hnähꜘ? ¿Cheˊ saꜙ ngëëhꜘ hnähꜘ saꜙ dsaˉläˉsa̱hꜘ dsaˉ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ tooyhˉ hooyˊ? 19 Jëëhꜘ, ja̱ꜙ nehꜙ tuhˉdsëꜗ dsaˉ dsoo˜ heˉ kuhˉhɨ̱yh˜, nehꜙ tuˉjla̱ˊ baˊ dsaˉ dsoo˜ heˉ ja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ hwëëˉ kaˉlähꜘ dsoo˜ taꜙ chaˊsɨɨˉ —gaꜙjähꜘ Jesús. Kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙhlëëyhꜘ läꜙja̱ˉ, gaꜙjmeeyꜘ naˉjngɨɨˈ läꜙjëꜙ heˉ kihˉhi̱hˉ jneˊ. 20 Hiꜙ ngooꜗ bihꜗ jäyhꜘ: —Läꜙjëꜙ heˉ hwëëˉ hooˊ dsaˉ, heˉ ja̱ˉ baˊ kya̱a̱hˊ dsaˉläˉsa̱yhꜘ. 21 Jëëhꜘ, nehꜙ tuhˉdsëꜗ baˊ dsaˉ gwaꜘ läꜙjëꜙ hʉʉˊdsëˉ hlɨɨhˈ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ gwaꜘ heˉ ka̱a̱yh˜ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ kya̱a̱yꜗ, ka̱a̱yh˜ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hiꜙ jngëëyhꜙ dsaˉ. 22 Nehꜙ tuhˉdsëꜗ bihꜗ gwaꜘ heˉ jmeeyꜙ hɨ̱ɨ̱ˉ, he̱e̱ꜘ dsëyꜗ liyhꜙ läꜙjëꜙ heˉ gaˊ chaˉ, jmeeyꜙ läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ, miˉga̱a̱yꜙ dsaˉ, jmeeyꜙ heˉ laꜗ oˉhihꜙ, wɨɨꜘ dsëyꜗ, hlëëyhꜙ wɨɨꜘ kihꜗ dsaꜙ, jmä̱ä̱y˜ hñiiꜘ ka̱a̱hˊ, hiꜙ saꜙ chaˉ nʉʉhꜚ kiyhꜗ. 23 Läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ naˉ gwaꜘ nehꜙ tuhˉdsëꜗ dsaˉ. Kya̱a̱hˊ heˉ naˉ baˊ, miˉsa̱hꜘ dsaˉ hñiiꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús. 24 Ja̱ˉgaˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ, ngooyꜗ jä̱hꜙ kihꜗ jeeˊ jwɨɨˉ Tiro kya̱a̱hˊ Sidón. Maˊ gaꜙllooyꜗ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙheyꜗ chaˊnehꜙ. Saꜙ maˊ hnøøyˈ maˊ läꜙjnääyꜘ cha̱hꜘ, pero saꜙ gaꜙlaꜗ. 25 Cha̱hꜘ baˊ gaꜙnuuꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ heˉ gaꜙllooꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ. Dsaˉmëꜘ heꜘ maˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ jo̱ˉmɨɨyꜚ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ, heˉja̱ˉ ngooyꜗ jeeˊ maˊ gyaˈ Jesús mahꜗ gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëyˊ. 26 Dsaˉmëꜘ heꜘ saꜙ maˊ la̱a̱yˈ judiu, dsaˉ sirofenicia baˊ heꜘ. (Kihꜗ dsaˉ judiu, läꜙko̱hꜘ dsaˉ heꜘ la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ saˊdsɨɨˉ baˊ.) Gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ Jesús heˉ dsaˉlle̱e̱yꜙ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ hi̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ nehꜙ tuhˉdsëꜗ jo̱ˉmɨɨyꜚ. 27 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Kwaˊ jwëꜗ waˊ kuhˉ daˊ chihˉpihˈ jä̱ä̱ꜗ. Saꜙ lluꜗ heˉ jñuuhnˊ heˉ kuhˉ chihˉ mahꜗ kwëëhnꜚ dsɨɨˉ. 28 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ: —Dsooꜘ baˊ kyahˈ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. Pero maꜙraꜙ heˉ lɨhˈ baˊ dsɨɨˉ läꜙjëꜙ jwɨˊ heˉ dsaˉsa̱a̱ꜗ kihꜗ chihˉpihˈ. 29 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús kaˉlähꜘ: —Kihꜗ heˉ lluꜗ juuˈ kyahꜗ, heˉja̱ˉ maˉyaˉhë̱ë̱˜ baˊ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kihꜗ chihˉmëꜘ kya̱a̱hꜗ. Gwa̱a̱hˉ baˊ hneˉ kyahꜗ. 30 Maˊ gaꜙlla̱a̱hꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ chaˊnehꜙ kiyhꜗ, gaꜙjëëyꜗ naˉkya̱a̱ˈ chihˉmëꜘ kya̱a̱yꜗ nëˊ ji̱i̱ˊ, maˉyaˉhë̱ë̱˜ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kiyhꜗ. 31 Ja̱ˉgaˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús kooꜘ jeeˊ jwɨɨˉ Tiro, gaꜙngëëyꜘ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ Sidón, hiꜙ gaꜙngëëyꜘ taꜙ hwaꜗ Decápoli. Ja̱ˉgaˊ gaꜙlla̱a̱yhꜗ kaˉlähꜘ taꜙ jeeˊ hlaˉ jmɨˉjʉʉhˉ kihꜗ Galilea. 32 Jeeˊ ja̱ˉ naˊjä̱ä̱ˉ dsaˉ ja̱a̱ˉ dsaˉ kooˋ chaˊnëˊ Jesús, hiꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱ꜙ hi̱ˉ kooˋ heꜘ gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ Jesús mahꜗ kyeyꜙ gooyˉ nëˊ kihˈ hi̱ˉ kooˋ heꜘ. 33 Hiꜙ gaꜙlle̱e̱ˉ Jesús dsaˉ kooˋ heꜘ ka̱hꜘ kihꜗ, mahꜗ gaꜙtäyꜗ chaˊgooyˉ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ toˉgwayˊ, hiꜙ gaꜙmiꜙgyʉyhꜘ naˊsɨɨhˊ dsaˉ heꜘ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ tʉˉheyhˈ. 34 Mahꜗ gaꜙjëëꜗ Jesús taꜙ gyʉʉhˈ, gaꜙcha̱a̱hꜗ dsëyꜗ, hiꜙ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ: —Efata —juuˈ laˉ hnøøꜗ jähꜙ: Waˊ näˉ kyahꜗ. 35 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙnaꜘ toˉgwaˊ dsaˉ heꜘ hiꜙ gaꜙlɨɨꜗ naˊsɨɨyhˊ, gaꜙhlëëyhꜘ jë̱ë̱ˉ. 36 Hiꜙ gaꜙjmeeꜘ Jesús hihꜙ kiyhꜗ saꜙ waˊ jmeeyhˈ juuˈ kihꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ. Maꜙkeꜙ gaꜙjmeeyꜘ chaˉmiihˉ madaꜚ läꜙja̱ˉ, chaˉgaˊmiihˉ maˊ kooyh˜ juuˈ. 37 Gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ jwërte dsëꜗ dsaˉ. Gaꜙjäyhꜘ: —Peerꜙ gaꜙläꜙjëꜙ baˊ lihꜙ Jesús jmeeꜙ. Jmeeyꜙ hlëëhꜙ hi̱ˉ kooˋ, hiꜙ jmeeyꜙ nuuˉ hi̱ˉ gwɨɨˋ.
1 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ gaꜙläꜙhë̱ë̱ˋ Jesús jeeˊ ja̱ˉ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙllaꜙnääꜗ kaˉlähꜘ hiꜙ niꜙ miihˉ saꜙ chaˉ heˉ maˊ kuyhꜙ jeeˊ ja̱ˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙtëëyhꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: 2 —Peerꜙ dsaˉläˉñihꜘ dsënꜙ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱hˊ jneˊ jeeˊ laˉ. Jëëhꜘ, maˉhyaˉ hnëˉ jmɨɨˊ tä̱ä̱yhˊ hiꜙ saꜙ chaˉ niꜙ miihˉ heˉ kuyhˉ. 3 Cherˊmahꜗ gaꜙche̱e̱hˋ jnihꜘ kiyhꜗ läꜙ maˉkyo̱yhꜙ naˉ, hwa̱a̱yꜘ chaˊjwëꜗ, jëëhꜘ ʉ̱ʉ̱ꜘ gaˊ yaꜙnääꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ. 4 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ discípulo kya̱a̱yꜗ: —¿Haˉ baˊ jäꜙ heˉ kuhꜙ dsaˉ hehꜗ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ laˉ? Haˉ ko̱hꜘ saꜙ hnøøꜗ mahꜗ le̱e̱ꜙ kuhꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ laˉ. 5 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —¿Johꜘ heˊñiihꜚ kye̱hˊ hnähꜘ? —gaꜙjäyhꜘ. —Gyiiꜗ baˊ —gaꜙjähꜘ discípulo. 6 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús madaꜚ mahꜗ dsaˉta̱a̱hˋ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hwaꜗ hiꜙ gaꜙka̱yꜗ läꜙjëꜙ gyiiꜗ heˊñiihꜚ ja̱ˉ, gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. Maˉngëëꜘ maˉkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio, gaꜙlla̱a̱yꜗ heˊñiihꜚ ja̱ˉ hiꜙ gaꜙkwëëyhꜗ discípulo mahꜗ gaꜙtiˊ gaꜙllooyhꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 7 Hiꜙ maˊ jä̱ä̱yꜙ miihˉ hmoohˉ kaˉlähꜘ hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙkwaꜘ Jesús tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ mahꜗ tiˊllooyhꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 8 Gaꜙkuhˉ dsaˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙkë̱ë̱yꜗ. Maˊ gaꜙlaꜗ kiyhꜗ, gaꜙka̱hˈ gaˊ gyiiˈ saˊmɨɨhˉ jwɨˊ heˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ ja̱ˉ. 9 Te̱e̱ꜗ ko̱o̱ˉ kye̱e̱ꜘ mil dsaˉ hi̱ˉ gaꜙkuhˉ jeeˊ ja̱ˉ. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙhɨyhꜗ juuˈ kihꜗ dsaꜙ. 10 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙheyꜗ nehꜙ naˊmooꜘ kya̱a̱yhˊ discípulo kya̱a̱yꜗ, ngooyꜗ taꜙ hwaꜗ Dalmanuta. 11 Maˊ gaꜙllooꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙllaꜙnääꜗ fariseo hiꜙ gaꜙløøyꜗ tiˉchooyꜙ juuˈ kya̱a̱hˊ Jesús. Maˊ ka̱y˜ dsëꜗ Jesús, heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨyꜘ maˊ jmeeˈ Jesús ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ maˊ jäꜙ gyʉʉhˈ. 12 Maˊ gaꜙnuuꜘ Jesús läꜙja̱ˉ, gaꜙji̱i̱ꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —¿Heˉlaˈ ngɨɨhˊ hnähꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ jmeenˋ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ? Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, niꜙ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ saꜙ jëëꜗ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ. 13 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙbe̱e̱yꜗ dsaˉ heꜘ, mahꜗ gaꜙheyꜗ kaˉlähꜘ nehꜙ naˊmooꜘ, ngooyꜗ taꜙ jeeˊ jyohꜘ. 14 Niꜙ saꜙ gaꜙläꜙdsooh˜ dsëꜗ discípulo maˊ ka̱yˈ heˊñiihꜚ, ko̱o̱ˉ läꜙlaˉ baˊ heˊñiihꜚ maˊ kye̱yˉ nehꜙ naˊmooꜘ. 15 Heˉja̱ˉ gaꜙmiꜙliihꜚ Jesús dsëꜗ discípulo, gaꜙjäyhꜘ: —Le̱e̱hꜚ hnähꜘ kya̱a̱hˊ levadura kihꜗ fariseo hiꜙ le̱e̱hꜚ hnähꜘ kya̱a̱hˊ levadura kihꜗ Herode kaˉlähꜘ. 16 Heˉja̱ˉ gaꜙta̱a̱hˋ discípulo heꜘ llayꜙ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ, maˊ jäyhꜘ: —Maˉhlëëyhꜘ läꜙnaˉ kihꜗ heˉ saꜙ maˊ kye̱ˊ jneˊ heˊñiihꜚ. 17 Pero gaꜙläꜙliihꜚ Jesús kiyhꜗ mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —¿Heˉlaˈ jmeehˉ hnähꜘ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ heˉ saꜙ chaˉ heˊñiihꜚ? ¿Cheˊ saꜙ hii˜ kwaꜗ kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ? ¿Cheˊ saꜙ hii˜ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ? ¿Cheˊ läꜙ maˉnaˉjlëˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ? 18 Häˊ baˊ mɨˊnëhˊ hnähꜘ mahꜗ saꜙ jëëhꜘ hnähꜘ, hëˉ baˊ toˉgwahˊ hnähꜘ mahꜗ saꜙ nuuhˉ hnähꜘ. ¿Cheˊ saꜙ dsooh˜ hohꜘ hnähꜘ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ jä̱ä̱ꜗ? 19 Läꜙ maˊ gaꜙtiˊ gaꜙlloohnꜗ hñaꜘ heˊñiihꜚ ja̱ˉ, jeeˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hñaꜘ mil dsaˉ heꜘ, ¿johꜘ saˊmɨɨhˉ gaꜙtëꜘ jwɨˊ heˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ ja̱ˉ? —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. —Gyaꜙto̱ꜘ saˊmɨɨhˉ —gaꜙjähꜘ discípulo kya̱a̱yꜗ. 20 —¿Haˉ gaˉ maˊ gaꜙtiˊ gaꜙlloohnꜗ gyiiꜗ heˊñiihꜚ ja̱ˉ, johꜘ saˊmɨɨhˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ? —gaꜙjähꜘ Jesús. —Gaꜙcha̱a̱ꜗ gaˊ gyiiˈ saˊmɨɨhˉ —gaꜙjähꜘ discípulo. 21 —¿Cheˊ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ saꜙ hii˜ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ? —gaꜙjähꜘ Jesús. 22 Gaꜙllaꜙnääyꜗ jeeˊ jwɨɨˉ Betsaida. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, yaꜙjä̱ä̱ꜙ dsaˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ tʉʉˊ chaˊnëˊ Jesús mahꜗ gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ Jesús heˉ kyeyꜙ gooyˉ nëˊ kiyhˈ. 23 Heˉja̱ˉ gaꜙso̱o̱hꜗ Jesús gooˉ dsaˉ heꜘ, gaꜙjä̱ä̱yꜗ taꜙ chʉʉhˊ jwɨɨˉ. Gaꜙmiꜙgyʉyhꜘ mɨˈnëˊ dsaˉ heꜘ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ tʉˉheyhˈ hiꜙ gaꜙkyeyˉ läꜙto̱ꜘ gooyˉ nëˊ kihˈ dsaˉ heꜘ mahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ: —¿Heeˉ jëëhꜘ miihˉ? —gaꜙjäyhꜘ. 24 Heˉja̱ˉ gaꜙløøꜗ dsaˉtʉʉˊ heꜘ jëë˜, hiꜙ gaꜙjäyhꜘ: —Jë̱ë̱nꜙ dsaˉ hi̱ˉ dsaˉngëëꜘ, pero jnä̱ä̱yꜘ läꜙko̱hꜘ chaahˈ hmaˉ baˊ. 25 Mahꜗ gaꜙkyeˉ Jesús kaˉlähꜘ gooˉ nëˊ kiyhˈ. Hiꜙ gaꜙsɨɨyhꜙ heˉ jëëyꜗ kaˉlähꜘ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, gaꜙjä̱ꜗ mɨˈnëyˊ. Gaꜙläꜙjnäꜘ jë̱ë̱ˉ goˉte˜. 26 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Gwa̱a̱hˉ ko̱ˉdsooꜘ taꜙ kyahꜗ baˊ hneˉ. Moꜙtoꜙ goˉheꜘ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ naˉ. Niꜙ taꜙ jwɨɨꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ. 27 Ngooꜗ Jesús kaˉlähꜘ kya̱a̱hˊ discípulo kya̱a̱yꜗ taꜙ jyohꜘ jwɨɨˉ mähˉ heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hwaꜗ Cesarea kihꜗ Filipo. Chaˊjwëꜗ jeeˊ gaꜙnääyꜗ ja̱ˉ, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ discípulo: —¿Haˉ läꜙ jähꜘ dsaˉ kinꜙ, hi̱i̱ˉ jnäꜘ la̱a̱yꜘ? —gaꜙjähꜘ Jesús. 28 —Ko̱ˉlla̱a̱ˊ jähꜘ, Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ baˊ hneˉ. Ko̱ˉlla̱a̱ˊ jähꜘ Elía baˊ hneˉ. Hiꜙ jñahꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ jähꜘ, hneˉ la̱a̱hꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ —gaꜙjähꜘ discípulo kya̱a̱yꜗ. 29 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús kaˉlähꜘ: —¿Haˉ gaˉ hnähꜘ, heeˉ jwahꜘ hnähꜘ kinꜙ, hi̱i̱ˉ baˊ jnäꜘ la̱a̱hꜘ hnähꜘ? Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ: —Hneˉ heꜘ Cristo. 30 Pero gaꜙta̱a̱hˉ Jesús juuˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ mahꜗ saꜙ kooyhꜗ juuˈ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ niꜙ ja̱a̱ˉ. 31 Jmɨɨˊ ja̱ˉ gaꜙløøꜗ Jesús miˉjnääꜙ juuˈ kihꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ, gaꜙjäyhꜘ: —Jmeeꜙ biiꜗ kihꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ jëëꜗ chaˉmiihˉ wɨɨꜘ. Dsaˉgyʉʉhˊ saꜙ läꜙhnääꜗ dsihꜘ, läꜙja̱ˉ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ, kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley saꜙ läꜙhnääꜗ dsihꜘ. Hiꜙ jmeeꜙ biiꜗ kiyhꜗ ju̱u̱yꜘ mahꜗ läꜙji̱i̱yhˊ kaˉlähꜘ jeeˊ gaꜙtëꜘ hnëˉ jmɨɨˉ —gaꜙsɨɨyhꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ. 32 Heˉ naˉ gaꜙhlëëyhꜘ jë̱ë̱ˉ goˉte˜, heˉja̱ˉ gaꜙjä̱ä̱ꜗ Peeˊ Jesús taꜙ kooꜘ, gaꜙløøyꜗ jʉʉyh˜ kiyhꜗ. 33 Pero gaꜙje̱e̱hˉ Jesús hñiiꜘ gaꜙjëëyꜗ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ discípulo, mahꜗ gaꜙjʉʉyhꜗ kihꜗ Peeˊ: —Jñuuhˊ hneˉ kinꜙ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ. Saꜙ jmeehˉ hʉʉˊdsëˉ läꜙko̱hꜘ jmeeꜙ Dio. Läꜙko̱o̱ˉ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ dsaˉ baˊ laˈ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ. 34 Ja̱ˉgaˊ gaꜙtëëyhꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ discípulo kya̱a̱yꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Cherˊmahꜗ hi̱ˉ hnøøꜗ jmeeꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, saꜙ waˊ jmä̱ä̱yˈ hñiiyꜘ kwa̱a̱t˜, waˊ jä̱ä̱yˈ cruꜚ kya̱a̱yꜗ mahꜗ waˊ jmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. 35 Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hä̱ä̱˜ hñiiꜘ mahꜗ saꜙ ju̱u̱yꜘ, hi̱ˉ heꜘ ju̱u̱ꜘ baˊ. Pero läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ kwa̱a̱˜ hñiiꜘ ju̱u̱ꜘ kwa̱a̱t˜ kinꜙ o kwa̱a̱t˜ kihꜗ juˈhmëëꜘ, hi̱ˉ heꜘ baˊ lä̱ä̱ꜘ. 36 ¿Heeˉ yaˊjøøꜚ ka̱ꜗ dsaꜙ maꜙkeꜙ gaꜙlɨyhꜗ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ mahꜗ waˊraˉ gaꜙju̱u̱yꜗ, saꜙ të̱ë̱yhꜗ kihꜗ Dio? 37 ¿Heeˉ baˊ kya̱a̱hˊ leꜘ miˉhmaayhˋ mahꜗ lä̱ä̱yꜘ? 38 Heˉ baˊ cheˉ hlë̱ë̱hˈ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jmɨɨˊ naˈ, jmeeyꜙ waˊ laˈ chaˉ laꜗ. Cherˊmahꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ naˉhiihˊ kinꜙ, o kya̱a̱hˊ juuˈ kinꜙ chaˊnëˊ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jmeeꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ naˉhiihˊ kya̱a̱yhˊ, waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱yhꜘ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Tääˋ kya̱a̱yˈ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ ángele kya̱a̱yꜗ.
1 Jesús ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, cha̱a̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ laˉ saꜙ ju̱u̱yꜘ jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉjëëyꜙ haˉ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ beꜘ kihꜗ Dio hi̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ. 2 Maˉngëëꜘ gaˊ jñiiꜘ jmɨɨˊ, ja̱ˉgaˊ gaꜙjä̱ä̱ꜗ Jesús maꜙlaꜙ Peeˊ kya̱a̱hˊ Jacobo hiꜙ Jwa̱a̱ꜚ baˊ, gaꜙnääyꜗ ka̱hꜘ taꜙ mohꜘ ñiiꜘ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙläꜙsë̱ë̱ꜗ Jesús toꜙloꜙ nëˊ hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱yꜙ heꜘ. 3 Gaꜙlɨɨꜗ jihˈgye̱hꜗ hmɨɨhˉ kiyhꜗ, gaꜙtøøꜘ jlë̱ë̱ˉ ñihꜗ läꜙ tøøˉ hmooˉ. Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ hi̱ˉ lihꜙ gyihꜗ mahꜗ jmeeyꜗ tøˉjlë̱ë̱ˉ läꜙja̱ˉ. 4 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙläꜙjnääꜘ Elía kya̱a̱hˊ Moisé gaꜙta̱a̱yhˋ llayꜙ juuˈ kya̱a̱hˊ Jesús. 5 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ Jesús: —Taˉjwohꜗ, heˉ baˊ cheˉ lluꜗ heˉ tøøhˊ jneˊ ko̱ˉjø̱hꜘ jeeˊ laˉ. Jmeeˊ jnäähꜗ hnëˉ hneꜗ kya̱a̱hˊ mooˉ, ko̱o̱ˉ kyahꜗ, ko̱o̱ˉ kihꜗ Moisé, hiꜙ ko̱o̱ˉ kihꜗ Elía. 6 Läꜙjë̱ë̱yꜙ gaꜙjwa̱a̱yhˈ, saꜙ ñeyˉ heˉ maˊ jäyhꜙ, heˉja̱ˉ baˊ gaꜙhlëëhꜘ Peeˊ läꜙja̱ˉ. 7 Hor˜ ja̱ˉ jaꜗ ko̱o̱ˉ jniiꜘ, gaꜙjmeeꜘ hi̱hˈ jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ ja̱ˉ. Jeeˊ jniiꜘ ja̱ˉ gaꜙläꜙnʉʉhꜘ gaꜙhlëëhꜘ ko̱o̱ˉ juuˈ heˉ maˊ jähꜘ: —Hi̱ˉ laˉ naˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ hnaanꜙ. Nʉʉˉ hnähꜘ kiyhꜗ. 8 Maˊ gaꜙjëëyꜗ kaˉlähꜘ, moꜙsoꜙ cha̱a̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ, maꜙlaꜙ hñiiꜘ baˊ Jesús chehꜗ. 9 Jeeˊ jña̱a̱ꜙ Jesús mohꜘ ja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˉ juuˈ hi̱ˉ maˊ kya̱a̱yhˊ heꜘ: —Taꜙ jwɨɨꜘ hnähꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ, läꜙjëꜙ heˉ maˉjëëhˋ hnähꜘ laˉ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ maˉläˉji̱i̱hˋ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. 10 Gaꜙhøøyꜘ juuˈ ja̱ˉ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ. Pero taꜙ jyohꜘ ko̱ˉta̱a̱ˉ, läꜙu̱u̱ˉ hi̱ˉ heꜘ maˊ ngɨɨyꜙ juuˈ kihꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ heeˉ hnøøꜗ jähꜙ heˉ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ. 11 Hiꜙ gaꜙngɨɨyꜘ kaˉlähꜘ juuˈ kihꜗ Jesús: —¿Heˉlaˈ jähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley, jmeeꜙ biiꜗ jä̱hꜘ Elía jä̱ä̱ꜗ gaˊ kihˈ Cristo? 12 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús: —Ja̱ˉbaˊ dsooꜘ jä̱hꜘ Elía toˉnëˊ, yaˉllayˉ lluꜗ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ jeeˊ laˉ. Hiꜙ hnähꜘ, ¿haˉ läꜙ ngëëhꜘ hnähꜘ heˉ naˉsɨɨˉ läꜙlaˉ: jmeeꜙ biiꜗ jëëꜗ wɨɨꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ hiꜙ saꜙ läꜙhnääꜗ dsihꜘ niꜙ miihˉ? 13 Pero jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, maˉja̱h˜ baˊ Elía, hiꜙ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ läꜙ tëˉ dsëꜗ kiyhꜗ, läꜙko̱o̱ˉ maˉnaˉsɨɨˉ kiyhꜗ jä̱ä̱ꜗ. 14 Läꜙ maˊ gaꜙllooꜗ Jesús jeeˊ tä̱ä̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ discípulo kya̱a̱yꜗ, gaꜙjëëyꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ maˊ tä̱ä̱hˊ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kiyhꜗ, hiꜙ maˊ tä̱ä̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley tiˉchooyꜙ juuˈ kya̱a̱yhˊ. 15 Maˊ gaꜙjëëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ yaꜙjä̱hꜙ Jesús, gaꜙjëëꜗ dsa̱yhꜙ, cha̱hꜘ baˊ gaꜙnääyꜗ naˊjmeeyꜘ Dio kiyhꜗ. 16 Mahꜗ gaꜙngɨɨꜘ Jesús juuˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ: —Heˉ juuˈ tiˉchoohˉ hnähꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˉ. 17 Mahꜗ gaꜙhlëëhꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Taˉjwohꜗ, jä̱ä̱nꜙ jeeˊ laˉ ja̱a̱ˉ chihˉñʉʉhˉ kya̱a̱nꜙ, hi̱ˉ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ hi̱ˉ jmeeꜙ ka̱a̱yˋ. 18 Waˊ haˉ chaˉ haˉ jeeˊ cheyhˈ, waˊraˉ gaꜙhiiꜙ dsooˊ kiyhˈ jmeeꜙ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ naˉ, jmiiyˉ ba̱a̱y˜ hñiiyꜘ hwaꜗ, hwëëˉ pehꜘ nehꜙ toˉhooyˊ, jʉ̱ʉ̱y˜ chaˉja̱yˊ mahꜗ dsaˉläˉhwä̱ä̱yhˉ. Maˉjwɨɨnꜗ discípulo kya̱a̱hꜗ heˉ lle̱e̱yꜙ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ naˉ pero saꜙ maˉlɨyh˜. 19 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús: —¿Heˉlaˈ saꜙ hii˜ läꜙdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ? ¿Lɨhꜘ baˊ lla̱a̱ꜙ heˉ gyanˊ kya̱a̱hˊ hnähꜘ? Moꜙsoꜙ läˉbeꜘ dsënꜙ gyaˋ gaˊ jnäꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. Yaˉjä̱ä̱ꜙ daˊ chihˉ naˉ taꜙ laꜙ. 20 Mahꜗ naˊjä̱ä̱ˉ dsaˉ chihˉ heꜘ chaˊnëˊ Jesús. Maˊ gaꜙjë̱ë̱ꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ Jesús, gaꜙso̱o̱yhꜗ kihꜗ chihˉ heꜘ wɨɨꜘ jwërte. Gaꜙkɨˉ gaꜙbä̱ä̱yˉ hwaꜗ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙhwëëˉ pehꜘ nehꜙ toˉhooyˊ. 21 Ja̱ˉgaˊ gaꜙngɨɨꜘ Jesús juuˈ kihꜗ jmiiˉ chihˉ heꜘ: —¿Haˉ ko̱hꜘ ji̱i̱hˈ maˉläˉhɨɨˋ laꜗ läꜙnaˉ kiyhꜗ? —Heˉ la̱a̱yꜗ läꜙ maˊ piyhꜗ naˉ —gaꜙjähꜘ jmiiˉ chihˉ —. 22 Ja̱ꜙ heˉ ko̱o̱ˉ ji̱i̱h˜ maˉta̱a̱yhˉ chaˊjeˉ hiꜙ maˉta̱a̱yhˉ chaˊjmɨɨˉ heˉ jngɨɨhꜙ kiyhꜗ. Cherˊmahꜗ le̱hꜗ miihˉ kwaˊ beꜘ kinꜙ, waˊ läˉñihꜘ hohꜘ jnäähˈ. 23 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús: —¡Haˉ läꜙja̱ˉ jwahꜘ cherˊmahꜗ le̱hꜗ miihˉ! Läꜙjëꜙ baˊ leꜘ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ dsooꜘ dsëꜗ. 24 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ jmiiˉ chihˉ heꜘ kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ beꜘ, gaꜙjäyhꜘ: —La̱a̱ꜙ baˊ jnäꜘ dsooꜘ, kwaˊ beꜘ kinꜙ mahꜗ läꜙdsooꜘ dsënꜙ chaˉgaˊmiihˉ. 25 Maˊ gaꜙjëëꜗ Jesús ngooꜗ dsaˉku̱hꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ, gaꜙjʉʉyhꜗ kihꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Hneˉ jmɨˉlleꜘ kooˋ, jnäꜘ jmeenꜙ hihꜙ goˉhë̱ë̱ˈ kihꜗ chihˉ naˉ, moꜙtoꜙ jmeeˉ gaˊ jwɨɨhˋ kiyhˈ. 26 Heˉja̱ˉ naˊhøøꜘ gaˊ gaꜙhoohꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ, mahꜗ ko̱o̱ˉ gaˊ ko̱o̱ˉ häˊ gaꜙso̱o̱yhꜗ wɨɨꜘ jwërte kihꜗ chihˉ heꜘ, ja̱ˉgaˊ yaꜙhë̱ë̱yꜗ ngaayhꜗ. Gaꜙjä̱ꜘ chihˉ heꜘ läꜙko̱hꜘ heˉ naˉju̱u̱yˊ. Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ maˊ jähꜘ: —Maˉnaˉju̱u̱ˊ baˊ naˉ. 27 Pero gaꜙso̱o̱hꜗ Jesús gooyˉ, gaꜙcha̱a̱yhˉ, cha̱hꜘ baˊ gaꜙnooyˉ. 28 Läꜙ maˊ gaꜙheꜗ Jesús ko̱o̱ˉ chaˊnehꜙ, gaꜙngɨɨꜘ discípulo kya̱a̱yꜗ juuˈ kiyhꜗ jeeˊ saꜙ nuuˉ dsaˉ: —¿Heˉlaˈ saꜙ maˉläˉkë̱hˊ jnäähꜗ jmɨɨˊ maˊ lle̱e̱ˊ jnäähꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ? 29 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Hi̱hꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ läꜙnaˉ, saꜙ hwë̱ë̱ꜙ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙtʉꜗ dsaˉ kuhˉhɨ̱h˜ mahꜗ chu̱u̱yꜗ kya̱a̱hˊ Dio. 30 Maˊ gaꜙhwë̱ë̱yˉ jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ ja̱ˉ, gaꜙnääyˋ taꜙ Galilea. Saꜙ hnøøꜗ Jesús maˊ läꜙñeˉ dsaˉ haˉ taꜙ ngëyꜙ. 31 Jëëhꜘ, maˊ hlë̱ë̱yh˜ discípulo kya̱a̱yꜗ, maˊ jäyhꜘ: —Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ ngëëꜗ dsihꜘ jaˊgooˉ dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ mahꜗ jngëëyhꜗ. Gaˊ maˉhyaˉ hnëˉ jmɨɨˊ naˉju̱u̱yˊ, läꜙji̱i̱yhˊ kaˉlähꜘ. 32 Pero discípulo kya̱a̱yꜗ saꜙ gaꜙläꜙngëëyꜘ juuˈ ja̱ˉ, hiꜙ maˊ goyhꜙ maˊ ngɨɨyˈ juuˈ kihꜗ Jesús. 33 Ja̱ˉgaˊ gaꜙllaꜙnääyˋ jeeˊ jwɨɨˉ Capernaum. Läꜙ maˊ gaꜙta̱a̱hˋ discípulo chaˊnehꜙ kya̱a̱hˊ Jesús, gaꜙngɨɨꜘ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —¿Heeˉ juuˈ naˉ tiˉchoohˉ hnähꜘ läꜙ häˊ jwëꜗ jeeˊ maˉyaˉnøøˋ jneˊ? 34 Tiˊsɨ̱hꜘ goˉteˈ baˊ gaꜙta̱a̱yhˋ, kihꜗ heˉ maˊ tiˉchooyꜙ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ läꜙ häˊ jwëꜗ, hi̱i̱ˉ naˉ le̱e̱ꜘ jø̱ø̱hˈ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱yꜙ. 35 Heˉja̱ˉ gaꜙgyaˉ Jesús mahꜗ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ discípulo heꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Cherˊmahꜗ hi̱ˉ hnøøꜗ le̱e̱ꜘ jø̱ø̱hˈ, taꜙ waˊ jmä̱ä̱yˈ hñiiyꜘ jø̱ø̱hˈ, waˊ jmeeyꜘ taˊheꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ. 36 Hiꜙ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙtëëyhꜗ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ, gaꜙche̱e̱yhˉ jeeˊ kiyhˈ ja̱ˉ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙe̱e̱yꜗ, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: 37 —Hi̱ˉ jmeeꜙ heˈ kihꜗ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ läꜙlaˉ kwa̱a̱t˜ kinꜙ, jnäꜘ heꜘ hi̱ˉ jmä̱ä̱y˜ heˈ. Hiꜙ hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ jnäꜘ heˈ, jmeeyꜙ heˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ. 38 Gaꜙjmeehꜗ Jwa̱a̱ꜚ juuˈ kihꜗ Jesús: —Taˉjwohꜗ, maˉjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hwë̱ë̱˜ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ läꜙhihꜙ kyahꜗ, heˉja̱ˉ gaꜙhaˊ jnäähꜗ kiyhꜗ, jëëhꜘ saꜙ ngëyꜙ kya̱a̱hˊ jnäähꜗ. 39 Pero Jesús gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙlaˉ: —Taꜙ haˉ hnähꜘ kiyhꜗ. Jëëhꜘ, niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ läꜙhihꜙ kinꜙ, mahꜗ cha̱hꜘ baˊ hlëëyhꜙ wɨɨꜘ kinꜙ. 40 Hi̱ˉ saꜙ hneeˉ kya̱a̱hˊ jneˊ, dsaˉkya̱a̱hˊ baˊ jneˊ heꜘ. 41 Waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hi̱ˉ kwëëh˜ hnähꜘ ko̱o̱ˉ vas jmɨˉdsëꜚ, kihꜗ heˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ kya̱a̱ꜗ Cristo, maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, läꜙhmaahˊ baˊ jñeeyꜗ. 42 ʼWaˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hi̱ˉ jmeeꜙ të̱hꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ mähꜗ laˉ hi̱ˉ maˉläˉdsooꜘ dsëꜗ kinꜙ, lluꜗ gaˊ laˈ kiyhꜗ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ hñʉʉꜗ dsaˉ luuyˊ ko̱o̱ˉ chaˊtooꜗ kihꜗ moli̱i̱ˊ mahꜗ hmäähꜗ dsihꜘ chaˊjmɨˉñeehꜚ. 43 Heˉja̱ˉ cherˊmahꜗ maˉgoohˉ gaꜙjmeeꜘ tä̱hꜙ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ, hnäꜗ goˉte˜ baˊ. Lluꜗ gaˊ kyahˈ gwa̱a̱hˈ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ naˊji̱i̱hꜙ, tʉ̱ʉ̱hˊ maˉgoohˉ, läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ gohˈ chaˊjeˉ kya̱a̱hˊ läꜙto̱ꜘ maˉgoohˉ jeeˊ moꜙsoꜙ ʉʉꜙ ji̱hˊko̱hꜘ. 44 Jeeˊ ja̱ˉ saꜙ ju̱u̱ꜘ jahˊ hiꜙ niꜙ saꜙ ʉʉꜙ jeˉ ji̱hˊko̱hꜘ ji̱hˊlɨhꜘ. 45 Hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ cherˊmahꜗ maˉtɨɨhˊ gaꜙjmeeꜘ tä̱hꜙ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ, hnäꜗ goˉte˜ baˊ. Lluꜗ gaˊ kyahˈ gwa̱a̱hˈ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ naˊji̱i̱hꜙ, tʉ̱ʉ̱hˊ maˉtɨɨhˊ, läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ gohˈ chaˊjeˉ kya̱a̱hˊ läꜙto̱ꜘ maˉtɨɨhˊ jeeˊ moꜙsoꜙ ʉʉꜙ ji̱hˊko̱hꜘ. 46 Jeeˊ ja̱ˉ saꜙ ju̱u̱ꜘ jahˊ hiꜙ niꜙ saꜙ ʉʉꜙ jeˉ ji̱hˊko̱hꜘ ji̱hˊlɨhꜘ. 47 Hiꜙ cherˊmahꜗ mɨˈnëhˊ gaꜙjmeeꜘ tä̱hꜙ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ, lleˊ goˉte˜ baˊ. Lluꜗ gaˊ kyahˈ gwa̱a̱hˈ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ naˊji̱i̱hꜙ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ mɨɨˈ mɨˊnëhˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ gohˈ kya̱a̱hˊ läꜙto̱ꜘ mɨɨˈ mɨˊnëhˊ chaˊjeˉ. 48 Jeeˊ ja̱ˉ saꜙ ju̱u̱ꜘ jahˊ, hiꜙ niꜙ saꜙ ʉʉꜙ jeˉ ji̱hˊko̱hꜘ ji̱hˊlɨhꜘ. 49 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ läꜙñeeˋ kya̱a̱hˊ jeˉ, hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ kwëëh˜ dsaˉ Dio nëˊ naˊhyooꜘ, kya̱a̱hˊ ñeˊ baˊ läꜙñiiˋ. 50 Lluꜗ baˊ ñeˊ pero waˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ heˉ ñiiˋ kihˈ, haˉ läꜙliiꜙ kaˉlähꜘ ñiiˋ. Waˊ chaˉ baˊ ñeˊ kyahˈ hnähꜘ mahꜗ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ lluꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱hˊ.
1 Yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jeeˊ jwɨɨˉ Capernaum ja̱ˉ, ngooyꜗ taꜙ hwaꜗ Judea, hiꜙ ñeeyˊ taꜙ hngaahˋ jmɨɨˉ Jordán. Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙllaꜙnääꜗ maˊ gaꜙllooyꜗ jeeˊ ja̱ˉ, hiꜙ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙløøyꜗ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ läꜙko̱o̱ˉ të̱ë̱yˈ jmeeyꜙ läꜙjëꜙ ji̱i̱h˜. 2 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙllaꜙnääꜗ kooꜘ kiyhꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ fariseo heˉ maˊ ka̱y˜ dsëyꜗ, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ: —¿Cheˊ chaˉ jwëˈ be̱e̱ꜗ dsaˉ dsaˉmëꜘ kya̱a̱ꜗ? 3 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —¿Haˉ läꜙ jähꜘ nʉʉhꜚ heˉ gaꜙkwëëhꜗ Moisé jneˊ? 4 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ fariseo: —Gaꜙkwaꜘ baˊ Moisé jwëꜗ heˉ be̱e̱ꜗ dsaˉ ø̱ø̱hꜚ pero chooyhꜗ ko̱o̱ˉ moˊjeˉ jeeˊ be̱e̱yˈ ø̱ø̱yhꜚ. 5 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —Kihꜗ heˉ cha̱a̱hˉ hnähꜘ, heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ gaꜙjähꜘ Moisé läꜙja̱ˉ. 6 Pero läꜙ maˊ toˉnëˊ maˊ gaꜙjmeeꜘ Dio jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, “gaꜙjmääꜗ Dio hi̱ˉ mëꜘ hi̱ˉ ñʉʉhˉ.” 7 “Heˉja̱ˉ baˊ be̱e̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ choˈjmiiˉ mahꜗ gyayꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉmëꜘ kya̱a̱yꜗ. 8 Jeeˊ läꜙu̱u̱yꜘ la̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ baˊ.” Läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ la̱a̱yꜗ u̱u̱yꜗ, ja̱a̱ˉ baˊ maˉla̱a̱yꜗ. 9 Hehꜗ läꜙja̱ˉ, hi̱ˉ maˉla̱a̱ꜗ ja̱a̱ˉ ka̱a̱h˜ Dio, saꜙ lleˋ kihˈ lla̱a̱yꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús. 10 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ discípulo kya̱a̱yꜗ chaˊnehꜙ, ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ Jesús haˉ läꜙ laꜗ heˉ be̱e̱˜ dsaˉ mëˊ. 11 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —Cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙbe̱e̱ꜗ dsaˉmëꜘ kya̱a̱ꜗ mahꜗ ka̱a̱yꜗ jñahꜘ, heˉ maˉjmeeyꜘ dsoˊkyeˉ baˊ ja̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ toˉnëˊ. 12 Hiꜙ cherˊmahꜗ dsaˉmëꜘ gaꜙbiiꜗ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱yꜗ mahꜗ ka̱a̱yꜗ jñahꜘ, heˉ maˉjmeeyꜘ dsoˊkyeˉ baˊ ja̱ˉ —gaꜙjähꜘ Jesús. 13 Maˊ dsaˉnääꜗ dsaˉ dsaˉjä̱ä̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱ꜗ chaˊnëˊ Jesús mahꜗ kyeyꜙ gooyˉ nëˊ kiyhˈ, pero discípulo gaꜙjʉʉhꜗ kihꜗ dsaˉ heꜘ. 14 Maˊ gaꜙjëëꜗ Jesús haˉ läꜙ jmeeꜙ discípulo, saꜙ gaꜙtɨhꜗ dsëyꜗ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: —Kwaˊ jwëꜗ yaˉnääꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ taꜙ laꜙ kinꜙ. Taꜙ haˉ hnähꜘ kiyhꜗ, jëëhꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ, hi̱ˉ heꜘ baˊ jä̱ä̱ꜗ Dio läꜙhihꜙ kihꜗ. 15 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, hi̱ˉ saꜙ he̱e̱hˉ jä̱ä̱ꜗ Dio läꜙhihꜙ kihꜗ läꜙko̱o̱ˉ he̱e̱hˉ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ, saꜙ he̱yhꜗ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ —gaꜙjähꜘ Jesús. 16 Ja̱ˉgaˊ gaꜙe̱e̱yꜗ maꜙ ja̱a̱ˉ maꜙ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ, gaꜙkyeyˉ gooyˉ nëˊ kihˈ, mahꜗ gaꜙmiꜙjä̱ä̱yꜗ. 17 Maˊ gaꜙheꜗ Jesús jwëˈ ngooꜗ, jaꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ koˉchihˊ, gaꜙju̱u̱hꜗ jnëˊ chaˊnëyˊ mahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ Jesús, gaꜙjäyhꜘ: —Hneˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Taˉjwohꜗ llu̱u̱ꜗ, ¿heeˉ hnøøꜗ jmeenˋ mahꜗ të̱ë̱hnꜗ jeeˊ moꜙsoꜙ ju̱u̱nꜘ? 18 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús gaꜙsɨɨyhꜙ: —¿Cheˊ ñehˊ hneˉ heˉ la̱a̱nꜗ llu̱u̱nꜗ? Jëëhꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ saꜙ cha̱a̱ˉ, ja̱a̱ˉ Dio baˊ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ. 19 Maˉkyu̱u̱h˜ baˊ hneˉ läꜙjëꜙ madaꜚ kihꜗ Dio: “Taꜙ ka̱a̱hꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ jñahꜘ, taꜙ jngëëhꜙ dsaˉ, taꜙ hɨ̱ɨ̱ꜘ kihꜗ dsaꜙ, taꜙ jmeeˉ dsooꜘ kihꜗ juuˈ taˉjuuˈ, niꜙ taꜙ miˉga̱a̱ˈ dsaˉ. Waˊ hnaahꜙ maaˋ kya̱a̱hˈ tääˋ kya̱a̱hˈ.” 20 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ: —Taˉjwohꜗ, läꜙjëꜙ heˉ naˉ maˉmiˉtenˋ läꜙji̱i̱hˈ maˊ mähnˈ. 21 Peerꜙ gaꜙtɨhꜗ dsëˈ Jesús gaꜙjë̱ë̱yꜗ dsaˉ heꜘ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ kaˉlähꜘ: —Hnøøꜗ gaˊ ko̱o̱ˉ heˉ jmeehˈ. Gwa̱a̱hˉ goˉhnɨɨˊ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ kyahꜗ mahꜗ goˉkwëëhˋ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ täˉñeeꜘ. Läꜙja̱ˉ baˊ läꜙchaˉ chaˉmiihˉ kyahꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ naꜙ ñeehˋ, jä̱ä̱hˈ cruꜚ kya̱a̱hꜗ mahꜗ jmeenˊ ko̱ˉjø̱hꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús. 22 Maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ heꜘ juuˈ ja̱ˉ, gaꜙhe̱e̱ꜗ dsëyꜗ goˉte˜. Mahꜗ ngaayhꜗ tiˉmeehˉ dsëyꜗ kihꜗ heˉ maˊ chayˉ chaˉmiihˉ kuuˊ. 23 Heˉja̱ˉ gaꜙjë̱ë̱ꜗ Jesús dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ jeeˊ maˊ cheyhˈ ja̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Haˉ ko̱hꜘ saꜙ jwë̱ë̱hˋ laˈ kihꜗ dsaˉ chaˉ kuuˊ he̱yhꜗ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. 24 Maˊ gaꜙnuuꜘ discípulo kya̱a̱yꜗ läꜙja̱ˉ, gaꜙta̱a̱yhˋ jëë˜ dsa̱yhꜙ. Hiꜙ gaꜙjähꜘ Jesús kaˉlähꜘ: —Gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ. Ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ kye̱ˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ kuuˊ kiyhˈ, haˉ ko̱hꜘ saꜙ jwë̱ë̱hˋ laˈ kiyhꜗ he̱yhꜗ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. 25 Saꜙ gaˊ jwë̱ë̱hˋ laˈ kihꜗ ja̱a̱ˉ camey˜ ngëëꜘ toˉgwaˊ ko̱o̱ˉ hmaˉkuuˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ he̱hꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ chaˉ kuuˊ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. 26 Chaˉgaˊmiihˉ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ discípulo maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ gaꜙjäyhꜘ: —¿Hi̱i̱ˉ baˊ lä̱ä̱ꜘ ja̱ˉ? 27 Heˉja̱ˉ gaꜙjëëꜗ Jesús jeeˊ tä̱ä̱yhˊ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Heˉ saꜙ läꜙkë̱hˊ dsaˉ jmɨɨˊ jmeeˈ, saꜙ laꜗ läꜙnaˉ kihꜗ Dio. Jëëhꜘ gaꜙläꜙjëꜙ baˊ liyhꜙ jmeeyꜗ. 28 Heˉja̱ˉ gaꜙløøꜗ Peeˊ sɨɨyhꜙ: —Maˉjä̱ꜘ baˊ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ mahꜗ jmeeˊ jnäähꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hneˉ. 29 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉtu̱u̱ˉ dsëꜗ maˉhwë̱ë̱ˉ chaˊnehꜙ kihꜗ, maˉbe̱e̱yꜗ dsaˉmëꜘ ø̱ø̱yhꜚ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱yhꜚ, maˉbe̱e̱yꜗ choˈjmiiyˉ, maˉbe̱e̱yꜗ dsaˉmëꜘ kya̱a̱yꜗ, maˉbe̱e̱yꜗ chihˉ kya̱a̱yꜗ, o maˉbeyꜗ hwaꜗ kiyhꜗ kwa̱a̱t˜ kinꜙ hiꜙ kihꜗ juˈhmëëꜘ, 30 hi̱ˉ heꜘ hyohꜙ hñaˉlooꜘ gaˊ läꜙnaˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ gaꜙjä̱ꜘ kiyhꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Hyoyhꜙ hneꜗ, je̱e̱yꜙ dsaˉmëꜘ ø̱ø̱yhꜚ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱yhꜚ, je̱e̱yꜙ chooyˈ, je̱e̱yꜙ chihˉ kya̱a̱yꜗ, hyoyhꜙ hwaꜗ, hiꜙ jëëyꜗ wɨɨꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Hiꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ heˉ naꜗ gaˊ läꜙjnäꜘ, të̱ë̱yꜗ jeeˊ moꜙsoꜙ ju̱u̱yꜘ. 31 Pero, jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kwa̱a̱t˜ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ naꜗ, hi̱ˉ heꜘ le̱e̱ꜘ mähꜗ gaˊ maˊja̱ˉ. Hiꜙ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ kwa̱a̱t˜ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ naꜗ, hi̱ˉ heꜘ le̱e̱ꜘ jø̱ø̱hˈ. 32 Läꜙ maˉhä̱ä̱ˊ bihꜗ jwëˈ ngooyꜗ taꜙ Jerusalén, hiꜙ kaahˋ kiyhˈ gaꜙnääꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. Pero jëë˜ dsa̱yhꜙ hiꜙ maˊ goyhꜙ maˊ cha̱a̱yꜗ kaahˋ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙtëëˉ Jesús ka̱hꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ discípulo, gaꜙløøyꜗ jmeeyh˜ juuˈ haˉ läꜙ dsaˉngëëyꜘ taꜙ chaˊnëˊ: 33 —Naꜗ dsaˊnøøˈ jneˊ taꜙ Jerusalén, jeeˊ ooꜙ ngëëꜗ dsaˉ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ kihꜗ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ, hiꜙ ngëëyꜗ kihꜗ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley. Hi̱ˉ heꜘ bä̱ä̱hꜙ jnäꜘ dsooˊ mahꜗ jngëëhˈ dsaˉ jnäꜘ. Ja̱ˉgaˊ ngëëyˈ jnäꜘ jaˊgooˉ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. 34 Miˉkwa̱yhꜗ jnäꜘ, jmiˊba̱a̱yꜗ jnäꜘ, tiˊhñeyꜗ jnäꜘ, ja̱ˉgaˊ jngëëyhꜗ jnäꜘ. Pero läꜙji̱i̱hnˊ kaˉlähꜘ gaˊ maˉhyaˉ hnëˉ jmɨɨˊ. 35 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, Jacobo kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ jo̱o̱ꜘ Zebedeo gaꜙnääyꜗ chu̱hꜙ kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Taˉjwohꜗ, hnøøˉ jnäähˈ jmeehˈ heˉ ngɨɨˊ jnäähꜗ laˉ. 36 —¿Heeˉ hnoohˉ hnähꜘ jmeenˋ kyahˈ hnähꜘ? —gaꜙjähꜘ Jesús. 37 —Kwaˊ jwëꜗ dsaˊtoohˊ jnäähꜗ jwooˈ kyahꜗ jeeˊ nahꜗ jø̱ø̱hˈ heˉ jmeehˈ hihꜙ, ja̱a̱ˉ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ hiꜙ ja̱a̱ˉ jwooˈ raˉkë̱hˈ kyahꜗ —gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ Jesús. 38 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Saꜙ ñehˊ hnähꜘ heˉ naˉ ngɨɨhˊ hnähꜘ. ¿Cheˊ tä̱ä̱hꜙ hnähꜘ jëëhˈ hnähꜘ lliꜘwɨɨꜘ heˉ naꜗ gaˊ jëënꜚ? ¿Cheˊ läˉbeꜘ hohꜘ hnähꜘ dsaˉngëëhꜘ hnähꜘ heˉ wɨɨꜘ heˉ naꜗ gaˊ dsaˉngëënꜘ? 39 Heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: —Tä̱ä̱ꜙ baˊ jnäähꜗ. Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús: —Maꜙraꜙ heˉ jëëhˈ baˊ hnähꜘ lliꜘwɨɨꜘ heˉ naꜗ gaˊ jëënꜚ, hiꜙ dsaˉngëëhꜘ hnähꜘ heˉ wɨɨꜘ heˉ naꜗ gaˊ dsaˉngëënꜘ. 40 Pero heˉ nahˈ hnähꜘ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ o jwooˈ raˉkë̱hˈ kinꜙ, saꜙ gaꜙtë̱ë̱nꜘ kwanˋ. Heˉ ja̱ˉ hyohꜙ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱ˈ Tääˋ kya̱a̱nꜙ baˊ ja̱ˉ. 41 Jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gya̱a̱ꜗ discípulo gaꜙläꜙlle̱e̱ꜘ maˊ gaꜙnuuyꜘ hlëëhꜙ Jwa̱a̱ꜚ kya̱a̱hˊ Jacobo läꜙja̱ˉ. 42 Heˉja̱ˉ gaꜙhlë̱ë̱hꜗ Jesús läꜙjë̱ë̱ꜙ discípulo, gaꜙjäyhꜘ: —Ñehˊ baˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ dsaˉtaˊ hi̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ kihꜗ dsaˉgooyˈ, ka̱a̱yh˜ läꜙ llaꜙ dsëyꜗ. Dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ läꜙ tëˉ dsëyꜗ ka̱a̱yh˜ dsaˉgooyˈ. 43 Pero jeeˊ kyahˈ hnähꜘ saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ jmeehˈ hnähꜘ läꜙja̱ˉ. Hi̱ˉ hnøøꜗ le̱e̱ꜘ jø̱ø̱hˈ gaˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ, hi̱ˉ heꜘ të̱ë̱ˉ jmeeꜗ taˊheꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ. 44 Hi̱ˉ hnøøꜗ ka̱ꜗ nëˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ, hi̱ˉ heꜘ të̱ë̱ˉ jmeeyꜗ taˊheꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ. 45 Jëëhꜘ, Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ saꜙ maˉjay˜ mahꜗ jmeeꜗ dsaˉ taˊheꜗ kiyhꜗ, maˉjay˜ mahꜗ jmeeyꜗ taˊheꜗ kihꜗ dsaˉ baˊ. Maˉjay˜ mahꜗ kwa̱a̱yꜗ hñiiꜘ ju̱u̱yꜘ, heˉ ja̱ˉ kë̱ë̱ꜗ mahꜗ lä̱ä̱ꜘ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ. 46 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙllaꜙnääyꜗ jwɨɨˉ Jericó. Läꜙ maˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús Jericó kya̱a̱yhˊ discípulo, hiꜙ kya̱a̱hˊ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ, gaꜙngëëyꜘ jeeˊ maˊ gyaˈ ja̱a̱ˉ dsaˉtʉʉˊ hi̱ˉ maˊ ngɨɨꜙ kuuˊ kihˈ dsaꜙ. Dsaˉtʉʉˊ heꜘ maˊ che̱e̱ˉ Bartimeo, jo̱o̱ꜘ Timeo. 47 Maˊ gaꜙnuuyꜘ ngooꜗ yaꜙjä̱hꜙ Jesús dsaˉ cha̱a̱ˉ Nazaret, gaꜙløøyꜗ hlëëyhꜙ ki̱ˉga̱a̱ˉ, maˊ jäyhꜘ: —Jesús, hneˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David, waˊ läˉñihꜘ hohꜘ kiꜙ jnäꜘ. 48 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙjʉʉhꜗ kiyhꜗ, mahꜗ saꜙ tooyhˈ mɨɨhˊ. Pero dsaˉ heꜘ chaˉgaˊmiihˉ mɨɨhˊ maˊ tooyh˜: —Hneˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David, waˊ läˉñihꜘ hohꜘ kiꜙ jnäꜘ. 49 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnooˉ Jesús, gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ heˉ dsaˉkya̱a̱ꜘ dsihꜘ. Heˉja̱ˉ naˊkya̱a̱ꜘ dsihꜘ, mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ sɨɨyhꜙ: —Taꜙ ka̱ˉ hʉʉˊdsëˉ, nooˉ tëëyh˜ hneˉ. 50 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙjñuuyhꜗ hmɨɨhˉ heˉ maˊ naˉbä̱ä̱yh˜, gaꜙnooyˉ koˉchihˊ, ngooyꜗ jeeˊ chehˈ Jesús. 51 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Heeˉ hnoohˉ jmeenˋ kyahˈ? Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉtʉʉˊ heꜘ: —Taˉjwohꜗ, hnoonꜗ läꜙjnäꜘ mɨˈnënꜙ. 52 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Gwa̱a̱hˉ baˊ hneˉ kyahꜗ. Kya̱a̱hˊ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ naˉ, maˉjä̱ꜗ baˊ kyahˈ. Hiꜙ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙläꜙjnäꜘ mɨˈnëyˊ hiꜙ ngooyꜗ kya̱a̱hˊ Jesús.
1 Ja̱ˉgaˊ të̱ë̱yˈ Jerusalén gaꜙnääyꜗ chʉʉhˊ jwɨɨˉ Betfagé kya̱a̱hˊ Betania. Hiꜙ jä̱hꜙ baˊ nøøꜘ jwɨɨˉ ja̱ˉ kihꜗ mohꜘ Olivo. Jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Jesús u̱u̱ꜗ discípulo. 2 Gaꜙsɨɨyhꜙ: —Goˉnääꜘ hnähꜘ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ heˉ nøøꜘ taꜙ chaˊnëˊ. Waˊraˉ gaꜙtë̱ë̱hꜘ hnähꜘ jeeˊ ooꜙ, jnäähꜙ hnähꜘ ja̱a̱ˉ burr˜ mähꜗ hi̱ˉ naˉhñuuhˊ, hi̱ˉ saꜙ gaˊ maˉwɨɨꜗ dsaˉ. Ja̱ˉ che̱e̱hˋ hnähꜘ mahꜗ yaˊjä̱ä̱hꜙ hnähꜘ taꜙ laꜙ. 3 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ ngɨɨꜙ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ, heˉlaˈ jmeehˉ hnähꜘ läꜙnaˉ, ja̱ˉ jwɨɨhꜘ hnihꜘ: “Jmeeꜙ biiꜗ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ baˊ laˉ, cha̱hꜘ baˊ yaˊjä̱ä̱ˊ jnäähꜗ kaˉlähꜘ.” 4 Heˉja̱ˉ gaꜙnääyꜗ hiꜙ gaꜙjnä̱ä̱hꜙ bihꜗ burr˜ heꜘ maˊ chehˈ chaˊjwëꜗ, naˉhñuuhˊ chu̱hꜙ kihꜗ ko̱o̱ˉ hoˊhaahˊ, mahꜗ gaꜙløøyꜗ che̱e̱yhˉ burr˜ heꜘ. 5 Pero dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ: —¿Heeˉ jmeehˉ hnähꜘ, heˉlaˈ che̱e̱hˊ hnähꜘ burr˜ naˉ? 6 Heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús. Ja̱ˉgaˊ gaꜙkwaꜘ dsaˉ heꜘ jwëˈ. 7 Hiꜙ naˊjä̱ä̱yˉ jeeˊ chehˈ Jesús mahꜗ gaꜙkyeˉ dsaˉ hmɨɨhˉ kihꜗ kaˊluuˊ burr˜ heꜘ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙwɨɨꜗ Jesús ngooꜗ. 8 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙjaꜗ hmɨɨhˉ kihꜗ chaˊjwëꜗ jeeˊ ngooyˈ ja̱ˉ hiꜙ jñahꜘ gaꜙhnäꜗ nɨɨhˋ hmaˉ gaꜙjayꜗ chaˊjwëꜗ. 9 Dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˈ kaahˋ, kya̱a̱hˊ hi̱ˉ gaꜙnääꜗ jä̱ä̱ꜗ maˊ tooyh˜ chaˉmiihˉ mɨɨhˊ maˊ jäyhꜘ: —¡Hosanna! ¡Heˉ baˊ cheˉ jø̱ø̱hˈ hi̱ˉ jaꜗ naˉ läꜙhihꜙ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ! 10 ¡Dio kya̱a̱hˊ hi̱ˉ naꜗ gaˊ jmeeˈ hihꜙ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ David! ¡Peerꜙ jø̱ø̱hˈ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ! 11 Ja̱ˉgaˊ gaꜙheꜗ Jesús jeeˊ jwɨɨˉ Jerusalén, ngooyꜗ taꜙ jeeˊ chihˈ gwahꜙ jʉʉhꜙ. Maˉngëëꜘ maˉjëëyꜙ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ jeeˊ chihˈ gwahꜙ ja̱ˉ, yaꜙhë̱ë̱yꜗ ngaayhꜗ taꜙ Betania kya̱a̱yhˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ dsaˉ kya̱a̱yꜗ. Jëëhꜘ maˉngooꜗ gaꜙhlooꜘ jmɨɨˊ ja̱ˉ. 12 Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ, gaꜙhwë̱ë̱yˉ kaˉlähꜘ jeeˊ jwɨɨˉ Betania, jaꜗ kyo̱hꜙ Jesús. 13 Ʉ̱ʉ̱ꜘ gaˊ gaꜙjëëꜗ Jesús ko̱o̱ˉ chaahˈ hmaˉ higo mahꜗ ngooyꜗ naˊjëëyˉ cheˊ hɨɨꜚ mɨɨˈ. Maˊ gaꜙllooyꜗ jeeˊ chihˈ chaahˈ hmaˉ ja̱ˉ, maꜙlaꜙ mooˉ jmahꜗ baˊ maˊ chooꜗ. Jëëhꜘ, ja̱ꜙ ji̱i̱ˉ kihꜗ ja̱ˉ. 14 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ chaahˈ hmaˉ ja̱ˉ: —Niꜙ ko̱o̱ˉ mɨɨˈ kyahꜗ moꜙsoꜙ kuhꜙ dsaˉ kaˉlähꜘ ji̱hˊko̱hꜘ ji̱hˊlɨhꜘ. Hiꜙ gaꜙnuuꜘ discípulo kya̱a̱yꜗ. 15 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙllaꜙnääyꜗ Jerusalén, ja̱ˉgaˊ gaꜙllooꜗ Jesús hoˊhneꜚ kihꜗ gwahꜙ jʉʉhꜙ, hiꜙ gaꜙløøyꜗ hëëyꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ llaꜙ hmoohˊ. Gaꜙsa̱a̱ꜗ gaꜙja̱a̱yꜗ naˊmes˜ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ miˉsɨɨꜗ kuuˊ, hiꜙ gaꜙsa̱a̱ꜗ gaꜙja̱a̱yꜗ läꜙjëꜙ heˉ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ maˊ hnëë˜ juuˉ. 16 Moꜙsoꜙ gaꜙkwayꜘ jwëˈ maˊ ngëëˈ dsaˉ jeeˊ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ løøˈ kihꜗ mahꜗ maˊ llayˈ hmoohˊ. 17 Hiꜙ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ gaꜙsɨɨyhꜙ: —¿Cheˊ saꜙ naˉsɨɨˉ läꜙlaˉ juuˈ kihꜗ Dio? “Hneꜗ kinꜙ laˉ läꜙche̱e̱ˉ hneꜗ jeeˊ ngɨɨˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ kiyhꜗ kihꜗ Dio.” Pero hnähꜘ, maˉjmeehˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ tooˉ jeeˊ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ baˊ. 18 Gaꜙnuuꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley hiꜙ läꜙja̱ˉ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ kaˉlähꜘ haˉ läꜙ gaꜙjmeeꜘ Jesús. Heˉja̱ˉ maˊ hnooyhˉ haˉ läꜙ jwëꜘ jeeˊ maˊ jngëëyhˈ, pero maˊ ga̱yhꜙ Jesús. Jëëhꜘ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ maˊ tä̱ä̱hˊ maˊ jëë˜ dsa̱hꜙ haˉ läꜙ laꜗ nʉʉhꜚ kiyhꜗ. 19 Taꜙ gaꜙhlooꜘ ja̱ˉ, yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, ngaayhꜗ. 20 Taꜙlaꜙ høøˉ jyohꜘ jmɨɨˊ ja̱ˉ, gaꜙngëëyꜘ kaˉlähꜘ jeeˊ maˊ chihˈ chaahˈ hmaˉ higo. Gaꜙjëëꜗ discípulo kya̱a̱ꜗ Jesús maˉläˉki̱i̱ꜙ goˉte˜ chaahˈ hmaˉ ja̱ˉ. 21 Heˉja̱ˉ gaꜙläꜙdsooh˜ dsëꜗ Peeˊ, gaꜙjäyhꜘ: —Jëëˋ daˊ Taˉjwohꜗ, maˉläˉki̱i̱ꜙ hmaˉ higo heˉ gaꜙjwähꜗ dsoˊjwɨɨꜘ kihꜗ llooꜘ. 22 Hiꜙ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Waˊ läˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ Dio. 23 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙjähꜘ sɨɨhꜙ mohꜘ laˉ: “Jñuuhˊ jeeˊ naˉ, jwä̱ä̱ꜙ hñaahꜗ chaˊjmɨˉñeehꜚ”, hiꜙ cherˊmahꜗ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëyꜗ gaꜙngɨɨyꜘ, hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙjmeeyꜘ dsooꜘ leꜘ, maꜙraꜙ heˉ leꜘ baˊ heˉ maˉngɨɨyꜘ ja̱ˉ. 24 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, läꜙjëꜙ heˉ ngɨɨhˊ hnähꜘ kihꜗ Dio, jmeeˊ hnähꜘ dsooꜘ maˉhñah˜ hnähꜘ, hiꜙ läꜙja̱ˉ baˊ hñahꜙ hnähꜘ. 25 Hiꜙ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ ngɨɨhˊ hnähꜘ kihꜗ Dio, jmeeˊ jø̱hˉ hohꜘ hnähꜘ cherˊmahꜗ hi̱ˉ kya̱a̱hˊ häˊ hohꜘ, mahꜗ läꜙja̱ˉ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ jmeeꜗ jø̱hˉ dsëꜗ kihꜗ läꜙjëꜙ dsoˊkyeˉ kyahꜗ hnähꜘ. 26 Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ saꜙ jmeehˉ hnähꜘ jø̱hˉ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ dsaꜙ, niꜙ läꜙja̱ˉ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ saꜙ jmeeꜗ jø̱hˉ dsëꜗ kihꜗ dsoˊkyeˉ kyahꜗ hnähꜘ. 27 Gaꜙllooꜗ Jesús kaˉlähꜘ Jerusalén kya̱a̱hˊ discípulo. Gaꜙngëëyꜘ taꜙ jeeˊ chihˈ gwahꜙ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙllaꜙnääꜗ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ, kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgyʉʉhˊ. 28 Hiꜙ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ: —¿Cheˊ chaˉ jwëˈ kyahꜗ heˉ jmeehˉ läꜙjëꜙ heˉ naˉ? ¿Hi̱i̱ˉ kihꜗ hihꜙ heˉ jmeehˉ läꜙnaˉ? 29 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Ngɨɨnˊ ko̱o̱ˉ mɨˈjuuꜗ kyahꜗ hnähꜘ kaˉlähꜘ. Je̱e̱hˋ daˊ hnähꜘ kinꜙ jä̱ä̱ꜗ, ja̱ˉgaˊ jwahnꜚ hi̱ˉ kihꜗ hihꜙ heˉ jmeenꜙ läꜙlaˉ. 30 ¿Hi̱i̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hihꜙ heˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ Jwa̱a̱ꜚ dsaˉ jmɨɨˉ, cheˊ Dio o cheˊ dsaˉñʉʉhˉ? Jmeehˋ daˊ hnähꜘ juuˈ kinꜙ —gaꜙjähꜘ Jesús. 31 Jeeˊ tä̱ä̱yhˊ ja̱ˉ maˊ llayꜙ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ, maˊ jäyhꜘ: —Cherˊmahꜗ gaꜙjähˊ jneˊ, hihꜙ kihꜗ Dio baˊ ja̱ˉ, Jesús jähꜙ: “¿Heˉlaˈ saꜙ gaꜙläꜙdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kiyhꜗ gaˉ ja̱ˉ?” 32 Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙjähˊ jneˊ, jaꜗ hihꜙ kihꜗ dsaˉ baˊ ja̱ˉ, läꜙlle̱e̱ꜘ dsaˉjwɨɨˉ —maˊ jähꜘ dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ. Chaˉmiihˉ maˊ ga̱yhꜙ dsaˉgooyˈ, jëëhꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ maˊ jmä̱ä̱˜ kwa̱a̱t˜ Jwa̱a̱ꜚ maꜙraꜙ heˉ maˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. 33 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ Jesús: —Saꜙ ñeˊ jnäähꜗ. Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kaˉlähꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Niꜙ jnäꜘ saꜙ jmeehnꜚ juuˈ hi̱i̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hihꜙ heˉ jmeenꜙ heˉ laˉ.
1 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙløøꜗ Jesús hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ heꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ naˉhmääˊ, gaꜙjäyhꜘ: —Gaꜙtä̱ä̱ꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ ko̱o̱ˉ nääꜗ chaahˈ wɨ̱ɨ̱ˉ jëhˈ hiꜙ gaꜙjneyꜘ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ hiꜙ gaꜙmiꜙlluyꜗ jeeˊ maˊ hwëëyˈ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ. Gaꜙchiyhꜘ ko̱o̱ˉ naˊhyahˉ heˉ ñiiꜘ jeeˊ gaꜙwɨɨꜗ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙta̱a̱hˋ gaꜙhøøꜘ jeeˊ naˉjnääˊ chaahˈ jëhˈ. Maˊ gaꜙlaꜗ heˉ ja̱ˉ, gaꜙtooyhˉ gooˉ dsaˉ heˉ høøyꜗ maꜙ to̱ꜗdsaahˋ. Ja̱ˉgaˊ yaꜙhë̱ë̱yꜗ ngooyꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ. 2 Maˊ gaꜙllooꜗ ji̱i̱ˉ kihꜗ mɨˈjëhꜗ ja̱ˉ, gaꜙche̱e̱yꜗ ja̱a̱ˉ moz˜ kya̱a̱yꜗ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ høøꜙ taˊ kiyhˈ mahꜗ maˊ ko̱o̱yꜙ he̱e̱yꜚ heˉ maˊ të̱ë̱yˉ. 3 Maˊ gaꜙllooꜗ moz˜ heꜘ jeeˊ naˉjnääˊ chaahˈ jëhˈ kihꜗ dsaˉjʉʉyˊ, dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ høøꜙ heꜘ gaꜙsa̱a̱hꜗ dsihꜘ, gaꜙkwayꜘ kihꜗ hiꜙ gaꜙhëëyꜗ kihꜗ taꜙjmahꜗ. 4 Ja̱ˉgaˊ gaꜙche̱e̱yꜗ jñahꜘ kaˉlähꜘ moz˜ kya̱a̱yꜗ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ maˊ høøꜙ taˊ kiyhˈ. Läꜙja̱ˉ gaꜙteyꜗ ku̱u̱ˊ kihˈ hi̱ˉ heꜘ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙlaꜗ dsooˊ lleyˊ mahꜗ gaꜙhëëyꜗ kihꜗ kya̱a̱hˊ oˉhihꜙ. 5 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙche̱e̱ꜗ dsaˉjʉʉˊ heꜘ jñahꜘ dsaˉ kya̱a̱yꜗ. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙjngëëyhꜗ. Hiꜙ ngooꜗ bihꜗ che̱e̱yꜙ dsaˉ läꜙja̱ˉ. Ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ heꜘ gaꜙhiiꜘ hiꜙ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ heꜘ gaꜙjngëëyhꜗ goˉte˜. 6 Maˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ moz˜ kya̱a̱yꜗ, maˊ cha̱a̱ˉ gaˊ ja̱a̱ˉ chihˉ kya̱a̱yꜗ hi̱ˉ hnääyꜗ chaˉmiihˉ. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙche̱e̱yꜗ jeeˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ. Maˊ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ: “Goꜚ jmeeˈ gaˊ dsaˉ ooꜙ heˈ kihꜗ chihˉ kya̱a̱nꜙ laˉ.” 7 Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ høøꜙ chaahˈ jëhˈ ja̱ˉ, jaꜗ chihˉ heꜘ, gaꜙta̱a̱yhˋ gaꜙllayꜘ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ: “Hi̱ˉ ooꜙ naˉ, hi̱ˉ jä̱ꜗ kya̱a̱hˊ taˊ jnänˋ laˉ. Waˊ jngëëhˊ jnihꜘ mahꜗ jä̱nˊ kya̱a̱hˊ he̱e̱yꜚ heˉ maˊ të̱ë̱yˉ.” 8 Heˉja̱ˉ gaꜙsa̱a̱yhꜗ chihˉ heꜘ mahꜗ gaꜙjngëëyhꜗ. Ja̱ˉgaˊ naˊbe̱e̱yˉ taꜙ kaˊhneꜚ jeeˊ maˊ naˉjnääˊ chaahˈ jëhˈ ja̱ˉ. 9 ¿Haˉ läꜙ jmeeꜗ dsaˉjʉʉˊ la̱a̱hꜘ hnähꜘ? —gaꜙjähꜘ Jesús—. Lloo˜ dsaˉjʉʉˊ jëhˈ mahꜗ miˉlla̱a̱yꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ ja̱ˉ mahꜗ tooyhꜙ gooˉ jñahꜘ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜗ taˊ kiyhˈ. 10 ¿Cheˊ saꜙ maˉhehˉ hnähꜘ juuˈ kihꜗ Dio jeeˊ naˉsɨɨˉ läꜙlaˉ? Ja̱ˉbaˊ ku̱u̱ˊ heˉ saꜙ gaꜙtɨhꜗ dsëꜗ tëꜙhyahꜙ, heˉ ja̱ˉ baˊ gaꜙjä̱ꜘ läꜙko̱o̱ˉ mɨˈku̱u̱ˊ heˉ kyeˉ dsaˉ toˉnëˊ kihˈ ko̱o̱ˉ hneꜗ jʉʉhˉ. 11 Heˉ laˉ gaꜙjmeeꜘ hñiiꜘ Dio, heˉja̱ˉ dsa̱a̱˜ dsëˉ jneˊ, gaꜙjähꜘ Jesús. 12 Heˉja̱ˉ maˊ hnøøˈ dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ maˊ sa̱a̱yhˈ Jesús. Jëëhꜘ, gaꜙta̱hꜘ dsëyꜗ heˉ gaꜙhlëëhꜘ Jesús kiyhꜗ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ naˉhmääˊ ja̱ˉ. Pero maˊ goyhꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ saꜙ gaꜙlaꜗ maˊ sa̱a̱yhˈ Jesús, gaꜙnääˋ bihꜗ. 13 Gaꜙta̱a̱hˋ dsaˉ fariseo juuˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Herode, mahꜗ gaꜙche̱e̱yꜗ dsaˉ hi̱ˉ ko̱ˉta̱a̱ˊ gaˊ gaꜙjmeeꜘ, haˉ läꜙ jeeˊ maˊ ka̱a̱hˈ juuˈ kihꜗ Jesús. 14 Maˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ jeeˊ maˊ chehˈ Jesús, gaꜙjäyhꜘ: —Taˉjwohꜗ, ñeˊ baˊ jnäähꜗ, hneˉ hlëëhˊ juˈdsooꜘ jmahꜗ baˊ. Saꜙ ga̱hꜗ kya̱a̱hˊ niꜙ ja̱a̱ˉ. Jëëhꜘ, saꜙ chaˉ kwa̱a̱t˜ kye̱hˊ haˉ läꜙ la̱a̱ꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ dsaˉ, hiꜙ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ baˊ hlë̱ë̱hˊ dsaˉ haˉ läꜙ laꜗ jwëꜘ kihꜗ Dio. ¿Haˉ läꜙ la̱a̱hꜘ hneˉ, cheˊ lluˈ miˊhmaahˊ jneˊ kuˊsɨhˉ kihꜗ dsaˉtaˊ César o saꜙ lluꜗ? ¿Cheˊ jmeeꜙ biiꜗ miˊhmaahˊ jneˊ o saꜙ jmeeꜙ biiꜗ? 15 Pero ñeˉ baˊ Jesús haˉ läꜙ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ heˉ taˉju̱u̱yˈ baˊ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Heˉlaˈ ka̱hˉ hnähꜘ dsënꜙ? Kye̱ˉ daˊ ko̱o̱ˉ kuuˊ mahꜗ jëënꜚ. 16 Heˉja̱ˉ naˊkye̱yꜘ ko̱o̱ˉ kuuˊ, mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús: —¿Hi̱i̱ˉ kihꜗ he̱e̱hꜚ to̱o̱ꜙ laˉ, hi̱i̱ˉ kihꜗ jmɨɨˉ naˉsɨɨˉ laˉ? Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ: —Kihꜗ César baˊ naˉ. 17 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ kaˉlähꜘ: —Heˉ laꜗ kihꜗ César, kwëëhˋ baˊ César. Heˉ laꜗ kihꜗ Dio, kwëëhˋ baˊ Dio heˉ laꜗ kihꜗ. Heˉja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˋ jëë˜ dsa̱yhꜙ kihꜗ Jesús. 18 Ja̱ˉgaˊ gaꜙllaꜙnääꜗ saduceo kaˉlähꜘ jeeˊ maˊ chehˈ Jesús. Dsaˉ heꜘ naˉ, saꜙ maˊ jmeeyꜙ dsooꜘ heˉ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ. Mahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ Jesús, gaꜙjäyhꜘ: 19 —Taˉjwohꜗ, gaꜙsɨɨꜘ Moisé jnänˋ kya̱a̱hˊ juuˈ laˉ. Waˊraˉ gaꜙju̱u̱ꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ jo̱o̱ꜘ, dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hꜚ hlɨɨꜘ heꜘ, lleˋ kihˈ tëëyꜙ dsaˉmëꜘ mahꜗ läꜙcha̱a̱ˉ jo̱o̱ꜘsɨɨyhˊ hi̱ˉ le̱e̱ꜘ kwa̱a̱t˜ kya̱a̱ꜗ hlɨɨꜘ ø̱ø̱yhꜚ. 20 Gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ gye̱e̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ ja̱a̱ˉ baˊ choꜗjmiiyˉ. Hi̱ˉ toˉnëˊ heꜘ gaꜙka̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ. Pero cha̱hꜘ baˊ gaꜙju̱u̱yꜗ, saꜙ cha̱a̱ˉ jo̱o̱yꜘ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ. 21 Heˉja̱ˉ jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱yhꜚ gaꜙka̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ heꜘ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙju̱u̱yꜗ, saꜙ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ jo̱o̱yꜘ. Jñahꜘ kaˉlähꜘ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hꜚ hlɨɨꜘ heꜘ gaꜙtëëyˉ dsaˉmëꜘ heꜘ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙtëꜘ u̱u̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ. Hiꜙ ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙju̱u̱ꜗ hi̱ˉ heꜘ, saꜙ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ jo̱o̱yꜘ. 22 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ, läꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ gaꜙka̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ hiꜙ gaꜙju̱u̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ. Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ jo̱o̱ꜘ. Jeeˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ gaꜙju̱u̱ꜗ hñiiꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ. 23 Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ, ¿hi̱i̱ˉ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ le̱e̱ꜘ kya̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ? Jëëhꜘ, gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ baˊ gaꜙläꜙkya̱a̱yhˋ —gaꜙjähꜘ dsaˉ saduceo sɨɨyhꜙ Jesús. 24 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Naˉhe̱e̱ꜚ hohꜘ baˊ hnähꜘ naˉ, jëëhꜘ, saꜙ kye̱hˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ haˉ läꜙ jähꜘ juuˈ kihꜗ Dio, niꜙ haˉ läꜙ laꜗ beꜘ kiyhꜗ. 25 Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ läꜙji̱i̱hˊ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ moꜙsoꜙ je̱e̱ꜗ gooˉ. Maˊja̱ˉ le̱e̱yꜘ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ ángele hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gyʉʉhˈ baˊ. 26 Pero heˉ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, ¿cheˊ saꜙ maˉhehˉ hnähꜘ juuˈ heˉ gaꜙsɨɨꜘ Moisé läꜙko̱o̱ˉ gaꜙlaꜗ kiyhꜗ jeeˊ kooˉ chaahˈ to̱o̱ꜘ ja̱ˉ? Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ Dio kya̱a̱yhˊ, gaꜙsɨɨyhꜙ: “Jnäꜘ la̱a̱nꜗ Dio kya̱a̱ꜗ Abraham, la̱a̱nꜗ Dio kya̱a̱ꜗ Isaac, la̱a̱nꜗ Dio kya̱a̱ꜗ Jacob.” 27 Heˉ gaꜙjäyhꜘ läꜙja̱ˉ, saꜙ naˉju̱u̱ˊ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ heꜘ kihꜗ Dio. Jëëhꜘ Dio jnänˋ la̱a̱yꜗ Dio kya̱a̱ꜗ hi̱ˉ naˊji̱i̱hꜙ baˊ. Heˉja̱ˉ naˉhe̱e̱ꜚ hohꜘ hnähꜘ heˉ la̱a̱hꜘ hnähꜘ saꜙ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ. 28 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ ja̱a̱ˉ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley. Maˊ gaꜙnuuyꜘ tiˉchooꜙ dsaˉ juuˈ kya̱a̱hˊ Jesús, gaꜙjëëyꜗ je̱e̱hˉ baˊ Jesús kweeˉ juuˈ kihꜗ dsaꜙ. Heˉja̱ˉ naˊngɨɨyˊ juuˈ kihꜗ Jesús: —¿Heeˉ ko̱o̱ˉ jeeˊ läꜙjëꜙ heˉ lleˋ nëˊ ley kye̱e̱ꜘ gaˊ miihˉ? 29 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús: —Heˉ laˉ baˊ nʉʉhꜚ heˉ kye̱e̱ꜘ gaˊ kihˈ jeeˊ läꜙjëꜙ: “Nʉʉˉ hnähꜘ dsaˉ Israel. Ja̱a̱ˉ baˊ Dio cha̱a̱ˉ jnänˋ. 30 Waˊ hnaahꜙ Dio kya̱a̱hꜗ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ, kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ, kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ beꜘ kyahꜗ.” Heˉ laˉ baˊ ja̱ˉ nʉʉhꜚ heˉ kye̱e̱ꜘ gaˊ kihˈ jeeˊ läꜙjëꜙ. 31 Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ laꜗ jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ nʉʉhꜚ: “Waˊ hnaahꜙ dsaˉkya̱a̱hˊ läꜙko̱hꜘ hnaahꜙ hñaahꜗ.” Saꜙ chaˉ gaˊ jyohꜘ nʉʉhꜚ heˉ kye̱e̱ꜘ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ laˉ —gaꜙjähꜘ Jesús. 32 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley: —Lluꜗ baˊ jwahꜘ, Taˉjwohꜗ. Juˈdsooꜘ baˊ maˉhlëëhˊ, saꜙ cha̱a̱ˉ jñahꜘ Dio, ja̱a̱ˉ baˊ Dio la̱a̱ꜗ. 33 Hiꜙ cherˊmahꜗ hnääꜙ jneˊ Dio läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëˉ jneˊ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ hʉʉˊdsëˉ jnänˋ, hiꜙ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ beꜘ jnänˋ, hiꜙ cherˊmahꜗ hnääꜙ jneˊ dsaˉkya̱a̱hˊ läꜙ hnääꜙ jneˊ hñaanˈ, kye̱e̱ꜘ gaˊ heˉ naˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ ka̱a̱ˉ jahꜘ o heˉ gaˊ jyohꜘ heˉ je̱e̱ˉ jneˊ nëˊ naˊhyooꜘ. 34 Maˊ gaꜙnuuꜘ Jesús gaꜙje̱e̱hˉ bihꜗ kya̱a̱hˊ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ, mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Miihˉ gaˊ jmeeꜙ he̱e̱hˉ heˉ jä̱ä̱ꜗ Dio hneˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. Ja̱ˉ ji̱i̱hˈ niꜙ ja̱a̱ˉ moꜙsoꜙ gaꜙtu̱u̱ˉ dsëyꜗ maˊ ngɨɨˈ gyihꜗ jyohꜘ juuˈ kihꜗ Jesús. 35 Läꜙ maˉchehꜗ baˊ Jesús kooꜘ gwahꜙ ja̱ˉ, hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ: —¿Haˉ läꜙ laꜗ heˉ jähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley, Cristo la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David? 36 Heꜘ baˊ hñiiꜘ David gaꜙsɨɨꜘ juuˈ laˉ läꜙko̱o̱ˉ maˊ jøøꜙ Jmɨˉlleꜘ kiyhꜗ, heˉ gaꜙsɨɨyꜘ läꜙlaˉ: Gaꜙjähꜘ Dio gaꜙsɨɨyhꜙ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ: “Naꜘ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kinꜙ laˉ, läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ lla̱a̱nꜚ hʉʉˊ tɨɨhˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kyahˈ.” 37 ¿Haˉ läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ Cristo saˊju̱ˉ kihꜗ David gaˉ ja̱ˉ, cherˊmahꜗ hñiiꜘ David jähꜘ kihꜗ Cristo: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ?” Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙtɨhꜗ baˊ dsëˈ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ Jesús. 38 Hiꜙ gaꜙløøyꜗ gaꜙkwayꜘ juuˈ, gaꜙmiꜙtë̱ë̱yˉ dsaˉ: —Le̱e̱hꜚ hnähꜘ kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley, tɨh˜ dsëyꜗ ngëyꜙ kye̱yhˊ hmɨɨhˉ kyooˉ jeeˊ kihˈ dsaꜙ hiꜙ hnøøyꜗ jmeeꜗ dsaˉ Dio kiyhꜗ chaˊjwëꜗ jʉʉhˉ. 39 Hiꜙ tɨh˜ dsëyꜗ gyayꜗ toˉnëˊ hmaˉsii˜ nehꜙ gwahꜙ mähˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ jeeˊ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉ kuhˉ. 40 Hwë̱ë̱y˜ dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ chaˊnehꜙ kihꜗ, ko̱ˉta̱a̱ˊ gaˊ jmeeyꜙ hlëëyhꜙ chaˉmiihˉ kya̱a̱hˊ Dio haˉ jeeˊ jëëˈ dsaˉ kiyhꜗ. Chaˉgaˊmiihˉ wɨɨꜘ heehꜗ Dio dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ. 41 Maˊ chehˈ Jesús jëë˜ haˉ läꜙ maˊ jmeeꜙ dsaˉ tooyhˉ kuuˊ nehꜙ wɨ̱ɨ̱ꜘ kihꜗ gwahꜙ. Hiꜙ maˊ jëëy˜ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ chaˉ kuuˊ maˊ tooyhˉ chaˉmiihˉ kuuˊ jeeˊ ja̱ˉ. 42 Ja̱ˉgaˊ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ hi̱ˉ täˉñeeꜘ goˉteˈ. Gaꜙtooyhˉ to̱ꜗ ñeˈ nøøꜘ heˉ saꜙ kye̱e̱ꜘ niꜙ miihˉ. 43 Heˉja̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ Jesús kya̱a̱hˊ discípulo kya̱a̱yꜗ, gaꜙjäyhꜘ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ laˉ, maˉkwayꜘ chaˉgaˊmiihˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˉtoohˉ jä̱ä̱ꜗ. 44 Jëëhꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ chaˉ kuuˊ, maˉkwayꜘ miihˉ heˉ maˉcha̱a̱˜ kiyhꜗ baˊ, pero dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ laˉ, maꜙkeꜙ täˉñeeyꜘ, maˉkwayꜘ läꜙko̱hꜘ teꜗ kuuˊ heˉ maˊ chaˉ kiyhꜗ heˉ kya̱a̱hˊ maˊ layˈ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kiyhꜗ —gaꜙjähꜘ Jesús.
1 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús kooꜘ gwahꜙ jeeˊ maˊ gyayˈ ja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ ja̱a̱ˉ discípulo kya̱a̱yꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Taˉjwohꜗ, jëëˋ daˊ, heˉ baˊ cheˉ kahˊga̱a̱ˉ ku̱u̱ˊ heˉ kya̱a̱hˊ gaꜙjä̱ꜘ naˊhñaahꜗ hneꜗ naˉ. 2 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —Läꜙjëꜙ hneꜗ kaahˊ heˉ jëëhꜘ hnähꜘ naˉ, lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ niꜙ ko̱o̱ˉ mɨˈku̱u̱ˊ naˉ, saꜙ jä̱ꜗ naˉchu̱hꜙ nëˊ kihˈ ø̱ø̱hꜚ, läꜙjëꜙ baˊ sohꜗhlaꜗ. 3 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙnääyꜗ taꜙ nëˊ mohꜘ Olivo taꜙ chaˊnëˊ gwahꜙ ja̱ˉ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙgyaˉ Jesús. Hiꜙ Peeˊ, Jacobo, Jwa̱a̱ꜚ, kya̱a̱hˊ Andreˊ gaꜙngɨɨꜘ juuˈ kiyhꜗ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ tä̱ä̱yhˊ ka̱hꜘ kihꜗ, gaꜙjäyhꜘ: 4 —Chiihˊ jnäähꜗ lɨhꜘ leꜘ läꜙjëꜙ heˉ maˉjähꜘ, heeˉ lii˜ jmeeꜗ waˊraˉ yaꜙjä̱hꜙ läꜙteꜗ juuˈ naˉ. 5 Heˉja̱ˉ gaꜙløøꜗ Jesús jmeeyh˜ juuˈ: —Hnøøꜗ le̱e̱hꜚ hnähꜘ mahꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ miˉga̱a̱ꜙ hnähꜘ. 6 Jëëhꜘ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ yaˉnääꜘ hi̱ˉ ka̱ꜗ nëˊ kinꜙ, mahꜗ jäyhꜙ: “Jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ Cristo hi̱ˉ maˉche̱e̱ꜗ Dio.” Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ miˉga̱a̱yꜙ. 7 ʼGaˊ maˉnʉʉhˉ hnähꜘ kihꜗ hniiˉ hiꜙ läꜙchaˉ juuˈ kihꜗ hniiˉ taꜙ laꜙ taꜙ jnøꜙ, taꜙ jø̱ø̱hˋ hnähꜘ hñaahꜗ. Jëëhꜘ läꜙja̱ˉ lleˋ kihˈ leꜘ, pero ja̱ꜙ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ. 8 Te̱e̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ ko̱o̱ˉ hwaꜗ kya̱a̱hˊ jyohꜘ hwaꜗ, hiꜙ te̱e̱ꜗ dsaˉtaˊ kya̱a̱hˊ jñahꜘ dsaˉtaˊ. Ja̱ꜙ heˉ ko̱o̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ jeeˊ jehˈ wɨɨꜘ hwaꜗ, ja̱ꜙ heˉ ko̱o̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ jeeˊ jëëˈ dsaˉ hooˊ hiꜙ chiˊjwa̱a̱ꜗ dsaˉ. Hehꜗ läꜙja̱ˉ ko̱o̱ˉ maˉløøꜗ baˊ jëë˜ dsaˉ wɨɨꜘ. 9 ʼLe̱e̱hꜚ hnähꜘ, ngëëꜗ dsaˉ hnähꜘ kihꜗ dsaˉtaˊ, kwaꜗ dsaˉ kyahꜗ hnähꜘ nehꜙ gwahꜙ kihꜗ dsaˉ judiu, dsaˉjä̱ä̱yꜙ hnähꜘ chaˊnëˊ dsaˉtaˊ ka̱a̱hˊ kwa̱a̱t˜ kinꜙ. Jeeˊ ja̱ˉ kwahˈ hnähꜘ juˈdsooꜘ kinꜙ. 10 Jmeeꜙ biiꜗ kwaꜗ dsaˉ juˈhmëëꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ, jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ. 11 Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ haˉ läꜙ jwahˈ hnähꜘ waˊraˉ gaꜙta̱a̱hˉ dsaˉ hnähꜘ jaˊgooˉ dsaˉtaˊ. Taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ niꜙ miihˉ. Hor˜ ja̱ˉ, Dio baˊ kwaꜙ hʉʉˊdsëˉ haˉ läꜙ hlëëhˊ hnähꜘ. Ja̱ꜙ heꜘ hñaahꜗ hnähꜘ hlëëhˊ, Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ baˊ hlëëhˈ. 12 Ngëëꜗ dsaˉ ø̱ø̱hꜚ kihꜗ dsaˉtaˊ mahꜗ jngëëhꜗ dsihꜘ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jmeeꜗ dsaˉ kihꜗ jo̱o̱ꜘ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ jmeeꜗ dsaˉ kihꜗ choˈjmiiyˉ mahꜗ jngëëhꜗ dsihꜘ. 13 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jmeeꜗ naˉhøøhˊ kyahˈ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kinꜙ. Pero hi̱ˉ kwëëhꜗ dsëꜗ läꜙji̱i̱hˈ lla̱a̱ꜙ, hi̱ˉ heꜘ baˊ lä̱ä̱ꜘ. 14 ʼWaˊraˉ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ jëëhˈ hnähꜘ chehꜗ jahꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ ngëëˈ jeeˊ saꜙ gaꜙtë̱ë̱ꜘ nooyꜙ, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Daniel hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio. (Hi̱ˉ hëˉ juuˈ laˉ, waˊ läˉngëëyꜘ.) Maˊja̱ˉ, hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ Judea kyʉ̱ʉ̱ꜘ hnähꜘ taꜙ mohꜘ. 15 Hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ jwë̱ë̱ꜗ hneꜗ, waˊ jña̱a̱yˈ mahꜗ waˊ kyʉ̱ʉ̱ˈ bihꜗ, saꜙ waˊ kye̱yꜘ heˉ chaˉ chaˊnehꜙ. 16 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ nuuˉ kihꜗ, taꜙ waˊ llaˉnääyꜘ kiyhꜗ heˉ dsaˉkye̱yꜘ saˊhmɨɨhˉ. 17 Peerꜙ jwɨɨ˜ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ kya̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ maˊja̱ˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ jä̱ä̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ gyu̱u̱ˉ kaˉlähꜘ. 18 Ngɨɨˊ hnähꜘ kihꜗ Dio mahꜗ saꜙ laꜗ ji̱i̱ˉ gyʉʉꜘ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ kyʉ̱ʉ̱hꜗ hnähꜘ. 19 Maˊja̱ˉ jëëꜗ dsaˉ wɨɨꜘ jwërte heˉ saꜙ maˉjëëꜙ dsaˉ läꜙ maˊ gaꜙnøøꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ. Ja̱ˉ ji̱i̱hˈ moꜙsoꜙ jëëꜗ gyihꜗ ji̱hˊko̱hꜘ. 20 Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ jø̱ø̱ꜗ gaˊ Dio chaˉgaˊmiihˉ jmɨɨˊ jëëꜗ dsaˉ wɨɨꜘ, niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ saꜙ jä̱ꜗ ji̱i̱hꜙ. Pero taꜙlaꜙ kihꜗ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱yˈ, cha̱hꜘ baˊ miˉlla̱a̱yꜙ jmɨɨˊ heˉ jëëꜗ dsaˉ wɨɨꜘ. 21 ʼMaˊja̱ˉ cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ jähꜘ: “Hi̱i̱ꜚ Cristo chehꜗ laˉ”, o “Hi̱i̱ꜚ Cristo chehꜗ jeeˊ ooꜙ”, taꜙ waˊ he̱e̱hꜘ hnähꜘ kiyhꜗ. 22 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ yaˉnääꜘ jäyhꜙ: “Jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ Cristo, jnäꜘ ngëënˊ juuˈ kihꜗ Dio.” Ja̱ꜙ heˉ ko̱o̱ˉ nëëˈ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ jmeeyꜗ, läꜙjwëꜘ jeeˊ miˉga̱a̱yꜙ dsaˉ, läꜙji̱i̱hˈ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱ˈ Dio miˉga̱a̱yꜙ cherˊmahꜗ gaꜙlaꜗ. 23 Heˉja̱ˉ le̱e̱hꜚ hnähꜘ. Maˉjwahꜗ baˊ jnäꜘ jä̱ä̱ꜗ haˉ läꜙ leꜘ. 24 ʼMaˉngëëꜘ maˉjëëꜙ dsaˉ läꜙjëꜙ heˉ wɨɨꜘ ja̱ˉ, ja̱ˉ ji̱i̱hˈ moꜙsoꜙ läꜙjnäꜘ jmëëꜗ hyooˉ, niꜙ jmëëꜗ kihꜗ sɨhˉ saꜙ läꜙjnäꜘ. 25 Läꜙjë̱ë̱ꜙ nʉʉꜘ hi̱ˉ hë̱ë̱ꜚ gyʉʉhˈ läꜙsɨɨꜗ hø̱ø̱ˈ hiꜙ läꜙjëꜙ gaˊ heˉ chaˉ gyʉʉhˈ saˊjehꜗ. 26 Ja̱ˉgaˊ jë̱ë̱ˈ dsaˉ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ hi̱ˉ jä̱hꜘ gyʉʉhˈ jeeˊ jniiꜘ kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ beꜘ, la̱a̱yꜗ jø̱ø̱hˈ. 27 Ja̱ˉgaˊ che̱e̱yˈ ángele kya̱a̱yꜗ, jø̱ø̱yhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱yˈ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙjëꜙ kye̱ꜘ kiihˋ jmɨˉgyʉʉꜙ, taꜙ ko̱ˉta̱a̱ˉ läꜙ gaꜙtëꜘ jyohꜘ ko̱ˉta̱a̱ˉ. 28 ʼJëëˋ daˊ hnähꜘ haˉ läꜙ dsoo˜ juuˈ kihꜗ chaahˈ higo mahꜗ miˉtë̱ë̱ˈ hnähꜘ hñaahꜗ. Waˊraˉ gaꜙhyoˈ sɨhꜘjñohꜘ saˊji̱hꜘ kihꜗ, løø˜ dsaˉhyoꜙ mooˉ kihꜗ, maˉñehˊ baˊ hnähꜘ maˉngooꜗ gaꜙtëꜘ ji̱i̱ˉ jmaꜗ baˊ ja̱ˉ. 29 Läꜙja̱ˉ hnähꜘ kaˉlähꜘ, waˊraˉ gaꜙjëëhˋ hnähꜘ dsaˉlaꜘ läꜙjëꜙ heˉ maˉjwahnꜗ laˉ, waˊ läˉñehˊ hnähꜘ heˉ maˉchehnꜗ hoˊhaahˊ kya̱a̱hˊ heˉ jä̱hnꜘ baˊ ja̱ˉ. 30 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, saꜙ lla̱a̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˈ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ gaˊ maˉläˉteꜗ läꜙjëꜙ heˉ maˉjwahnꜗ laˉ. 31 Ngëëꜘ baˊ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ gyʉʉhˈ hwaꜗ, pero juuˈ kinꜙ läꜙ maˉchaˉ ja̱ˉbaˊ. 32 ʼPero niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ ñeˉ heeˉ jmɨɨˊ ja̱ˉ, heeˉ hor˜ ja̱ˉ, niꜙ ángele hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gyʉʉhˈ saꜙ ñeˉ, niꜙ Jo̱o̱ꜘ Dio saꜙ ñeˉ. Hñiiꜘ baˊ Tääˋ kya̱a̱nꜙ ñeˉ. 33 ʼHä̱ä̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ, miˉjnøøˊ hnähꜘ mɨˊnëhˊ, ngɨɨˊ hnähꜘ kyahꜗ kihꜗ Dio, jëëhꜘ saꜙ ñehˊ hnähꜘ lɨhꜘ lloo˜ jmɨɨˊ ja̱ˉ. 34 Kweeˉ baˊ laˈ kyahꜗ hnähꜘ läꜙ laꜗ kihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ ngooꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ. Gaꜙjä̱ꜘ hneꜗ kiyhꜗ, mahꜗ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ taˊ kiyhˈ gaꜙtooyhˉ gooˉ dsaˉ kya̱a̱yꜗ. Hiꜙ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ hi̱ˉ høøꜙ hoˊhaahˊ: “Høøˊ kweeˉ, taꜙ gwɨ̱ɨ̱ˉ.” 35 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ hnähꜘ, taꜙ gwɨ̱ɨ̱ˉ hnähꜘ, jëëhꜘ saꜙ ñehˊ hnähꜘ lɨhꜘ jä̱hꜘ dsaˉjʉʉˊ hneˈ. Saꜙ ñehˊ hnähꜘ cheˊ taꜙ gaꜙnʉʉˉ jä̱yhꜘ, o cheˊ llaꜙnʉʉˈ, o cheˊ ko̱o̱ˉ hooh˜ chaahˊ dsooˈ, o taꜙlaꜙ høøˉ. 36 Niꜙ saꜙ lii˜ gaˊ waˊraˉ ja̱yhꜗ, hnøøꜗ maˉnaˊllu̱u̱hˋ hnähꜘ mahꜗ saꜙ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ naˉgwɨ̱ɨ̱hˉ hnähꜘ maˊja̱ˉ. 37 Läꜙjëꜙ heˉ jwahnꜙ laˉ, jwahnꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ. Hnøøꜗ maˉnaˊllu̱u̱hˋ hnähꜘ.
1 Läꜙ hyuꜗ gaˊ tëˈ jmɨɨˊ heˉ ku̱hˉ dsaˉ judiu borrego mähꜗ, hiꜙ kuyhˉ heˊñiihꜚ heˉ saꜙ kya̱a̱hˊ levadura, jmɨɨˊ ja̱ˉ maˊ hnoohˉ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley haˉ läꜙ maˊ sa̱a̱yh˜ Jesús kya̱a̱hˊ juuˈ taꜙ juuˈ, mahꜗ jngëëyhꜗ. 2 Maˊ jäyhꜘ: —Saꜙ waˊ ka̱a̱hˊ jnihꜘ jeeˊ jmɨɨˊ laˉ, mahꜗ saꜙ dsaˉtoohˋ mɨɨhˊ jeeˊ jwɨɨˉ. 3 Maˊ gyaˈ Jesús kaˉlähꜘ jeeˊ jwɨɨˉ Betania chaˊnehꜙ kihꜗ Simón hi̱ˉ maˊ dsaahˊ dsooˊ hmihꜗ høøꜚ. Jeeˊ ja̱ˉ gyayꜗ kuhˉhɨ̱yh˜, maˊ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ maˊ kye̱yˉ ko̱o̱ˉ sëꜗ heˉ maˊ haaˊ jmɨɨˉ miˉjwɨɨˉ heˉ che̱e̱ˉ nardo, heˉ kye̱e̱ꜘ hmoohˈ. Gaꜙjøøyꜗ luuˊ sëˈ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙhuuyꜗ lleˊ Jesús. 4 Pero gaꜙläꜙlle̱e̱ꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱yhˊ heꜘ, gaꜙjäyhꜘ: —¿Heˉlaˈ maˉhe̱e̱ꜗ dsaˉmëꜘ naˉ jmɨɨˉ miˉjwɨɨˉ naˉ? 5 Lluꜗ gaˊ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ gaꜙhnɨɨyꜘ mahꜗ maˊ liyhꜙ läꜙko̱hꜘ lɨhˈ dsaˉ ko̱o̱ˉ ji̱ˉñeˉ jmɨɨˊ taˊ. Mahꜗ kuuˊ ja̱ˉ, maˊ kwëëyhˈ hi̱ˉ täˉñeeꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙhlëëyhꜘ wɨɨꜘ kihꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ. 6 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús: —Taꜙ hlë̱ë̱hˋ hnihꜘ. Taꜙ chu̱u̱ˉ hnähꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉmëꜘ laˉ. Lluꜗ baˊ heˉ maˉjmeeyꜘ läꜙlaˉ kinꜙ. 7 Jëëhꜘ läꜙ maˉtä̱ä̱hˊ naˉ baˊ hi̱ˉ täˉñeeꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, leꜘ kwahˈ beꜘ kiyhꜗ jyohꜘ ji̱i̱h˜. Pero jnäꜘ, moꜙsoꜙ jä̱nˋ kiˉwëëꜘ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. 8 Dsaˉmëꜘ laˉ maˉjmeeyꜘ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ leꜘ baˊ. Kya̱a̱hˊ heˉ maˉhu̱u̱yˉ jnäꜘ jmɨɨˉ miˉjwɨɨˉ, heˉ maˉmiˉllu̱u̱yꜗ jnäꜘ jä̱ä̱ꜗ baˊ laˉ, ja̱ˉgaˊ ha̱a̱ˈ dsaˉ jnäꜘ. 9 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ jeeˊ kwaˈ dsaˉ juˈhmëëꜘ kinꜙ, läꜙchaˉ juuˈ haˉ läꜙko̱o̱ˉ maˉjmeeꜘ dsaˉmëꜘ laˉ, mahꜗ läꜙja̱ˉ läˉdsooh˜ dsëꜗ dsaˉ kiyhꜗ. 10 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ discípulo hi̱ˉ che̱e̱ˉ Juda Iscariote ngooyꜗ kihꜗ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ naˊhnëëyꜘ Jesús. 11 Maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ heꜘ, gaꜙtɨhꜗ dsëyꜗ jwërte hiꜙ gaꜙbä̱ä̱yhˉ hñiiyꜘ kwayꜗ kuuˊ. Heˉja̱ˉ gaꜙhnoohˉ Juda haˉ läꜙ jmeeyꜗ mahꜗ ngëëyꜗ Jesús jaˊgooˉ dsaˉ heꜘ. 12 Toˉnëˊ jmɨɨˊ heˉ gaꜙløøꜗ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉ jmeeyꜙ jmɨɨˊ kuyhˉ heˊñiihꜚ heˉ saꜙ kya̱a̱hˊ levadura, ja̱ˉbaˊ jmɨɨˊ ja̱ˉ maˊ ku̱hˉ dsaˉ judiu borrego mähꜗ. Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ discípulo sɨɨyhꜙ Jesús: —¿Haˉ jwahꜘ miˊlluˋ jnäähꜗ jeeˊ kihnˊ maꜙnʉʉꜙ? 13 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kihꜗ u̱u̱ꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Goˉnääꜘ hnähꜘ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ jʉʉhˉ. Chaˊjwëꜗ ja̱ˉ, je̱e̱hꜙ hnähꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ ki̱i̱ˈ ko̱o̱ˉ mɨˈdsuuˊ jmɨɨˉ, ja̱ˉ llaˉllehꜚ hnähꜘ kaahˋ kiyhˈ. 14 Haˉ jeeˊ dsaˉheyꜘ, ja̱ˉ jwɨɨhꜘ dsaˉjʉʉˊ hneˈ: “Läꜙlaˉ jähꜘ Taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. ¿Naꜚ jeeˊ hneˈ jeeˊ leꜘ kye̱hˊ jnäähꜗ borrego mähꜗ kya̱a̱hˊ discípulo kya̱a̱nꜙ?”, jwɨɨhˈ dsaˉ heꜘ. 15 Hi̱ˉ heꜘ heehꜗ hnähꜘ jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ jwë̱ë̱ꜗ hneꜗ jeeˊ chaˉ ko̱o̱ˉ jeeˊ heˉ maˉnaˊlluˋ. Jeeˊ ja̱ˉ miˊlluhˋ hnähꜘ maꜙnʉʉꜙ jnänˋ. 16 Gaꜙllaꜙnääꜗ baˊ discípulo heꜘ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ jʉʉhˉ. Hiꜙ gaꜙlaꜗ baˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙmiꜙlluyꜗ jeeˊ kuyhꜙ maꜙnʉʉꜙ. 17 Taꜙ gaꜙnʉʉˉ jmɨɨˊ ja̱ˉ ngooꜗ Jesús kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ discípulo kya̱a̱yꜗ. 18 Maˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˋ kuyhˉ maꜙnʉʉꜙ. Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ jmeeyꜙ maꜙnʉʉꜙ, gaꜙjähꜘ Jesús: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ kuhˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ ngëëyꜗ jnäꜘ. 19 Maˊ gaꜙnuuꜘ discípulo läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙmeehꜙ dsëyꜗ, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ Jesús maꜙ ja̱a̱ˉ maꜙ ja̱a̱ˉ, maˊ jäyhꜘ: —¿Cheˊ jnäꜘ naˉ taˉjwohꜗ? 20 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —La̱a̱ꜗ ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ hnähꜘ hi̱ˉ tä˜ gooˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ nehꜙ wɨ̱ɨ̱ꜘ laˉ. 21 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ leꜘ kiyhꜗ läꜙko̱hꜘ maˉnaˉsɨɨˉ. Pero jwɨɨ˜ dsaˉ hi̱ˉ ngëëꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. Lluꜗ gaˊ laˈ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ goˉte˜ baˊ. 22 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ tä̱ä̱hˊ discípulo kuhˉ, gaꜙka̱ꜗ Jesús heˊñiihꜚ mahꜗ gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. Maˉngëëꜘ maˉkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio gaꜙlla̱a̱yꜗ heˊñiihꜚ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙkwëëyhꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Kye̱ˉ hnähꜘ, heˉ laˉ naˉ jmɨˉngoꜗ kinꜙ. 23 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙka̱yꜗ waˊkyaahˊ, gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio mahꜗ gaꜙkwëëyhꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ, hiꜙ gaꜙhɨ̱yhꜗ läꜙjë̱ë̱yꜙ. 24 Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ kaˉlähꜘ: —Heˉ laˉ naˉ jmaˉ kinꜙ heˉ tʉ̱ʉ̱ꜙ kihꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hiꜙ kya̱a̱hˊ jmaˉ kinꜙ jmeeꜗ Dio ko̱o̱ˉ hmoohˊ hmëëꜘ. 25 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, moꜙsoꜙ huhnˋ kaˉlähꜘ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ maˉä̱ä̱ˉ, läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ huhnˋ kaˉlähꜘ läꜙhmëëꜘ jeeˊ jmeeˈ Dio hihꜙ. 26 Maˉngëëꜘ maˉhäyꜘ kihꜗ Dio, gaꜙnääyꜗ taꜙ nëˊ mohꜘ Olivo. 27 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús: —Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ be̱e̱hˈ jnäꜘ naꜗ hwëˈ. Läꜙja̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Jmeenˋ dsooˊ kihˈ hi̱ˉ hä̱ä̱˜ läꜙjë̱ë̱ꜙ borrego, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ borrego kya̱a̱yꜗ saˉjñeeꜘ.” 28 Pero gaˊ maˉläˉji̱i̱hnˋ kaˉlähꜘ, hi̱i̱ꜚ jnäꜘ nɨɨnˋ naˊjä̱ä̱nˋ hnähꜘ taꜙ Galilea. 29 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Peeˊ: —Maꜙkeꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaꜙbe̱e̱ꜗ hneˉ, pero jnäꜘ saꜙ be̱e̱nꜚ hneˉ. 30 Heˉja̱ˉ jähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ Peeˊ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hneˉ, naꜗ hwëˈ, jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ tëˈ to̱ꜗ ji̱i̱h˜ hoohꜗ chaahˊ dsooˈ, hneˉ maˉtëꜘ hnëˉ ji̱i̱h˜ maˉhmähˊ juuˈ heˉ saꜙ kyu̱u̱hꜙ jnäꜘ. 31 Pero maˊ kwaꜙ Peeˊ beꜘ jäyhꜘ: —Maꜙkeꜙ gaꜙju̱u̱nꜗ kya̱a̱hˊ hneˉ saꜙ jwahnꜚ läꜙnaˉ. Läꜙja̱ˉ kweeˉ baˊ gaꜙjähꜘ läꜙjë̱ë̱yꜙ. 32 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ngooꜗ Jesús ko̱o̱ˉ jeeˊ che̱e̱ˉ Getsemaní kya̱a̱hˊ discípulo kya̱a̱yꜗ. Maˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ: —Jeeˊ laˉ baˊ goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ naˊchu̱u̱nˈ kya̱a̱hˊ Dio. 33 Gaꜙjä̱ä̱yꜗ maꜙlaꜙ Peeˊ, Jacobo kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ baˊ. Cha̱hꜘ baˊ jaˈ meehˉ dsëyꜗ hiꜙ cha̱a̱yˉ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ. 34 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Peerꜙ meehˉ dsënꜙ, läꜙji̱i̱hˈ ju̱u̱nꜘ goˉte˜ laꜗ kinꜙ. Jeeˊ laˉ baˊ jä̱ä̱ˊ jnäꜘ. Kwëëhˋ hohꜘ hnähꜘ, taꜙ gwɨ̱ɨ̱ˉ hnähꜘ. 35 Ja̱ˉgaˊ ngooˈ Jesús miihˉ gaˊ taꜙ chaˊnëˊ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ mahꜗ gaꜙjlu̱u̱yꜗ lleyˊ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ, gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ Dio, maˊ hnøøyˈ saꜙ maˊ jëëyˈ wɨɨꜘ, waˊraˉ jähꜘ kihꜗ maˉleꜘ baˊ. 36 Maˊ jäyhꜘ: —Tääˋ kya̱a̱nꜙ, gaꜙläꜙjëꜙ baˊ leꜘ kyahꜗ. Lä̱ä̱ˋ jnäꜘ kihꜗ heˉ wɨɨꜘ heˉ jëënꜚ naꜗ. Pero saꜙ waˊ laˈ läꜙ hnoonꜗ hñiinꜙ, waˊ leꜘ läꜙ hnoohˉ hñaahꜗ baˊ. 37 Maˊ ja̱hˈ Jesús kaˉlähꜘ, gaꜙjëëyꜗ maˉnaˉgwɨ̱ɨ̱ˉ discípulo. Heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ Peeˊ: —Simón, ¿cheˊ naˉgwɨ̱ɨ̱hˉ, cheˊ niꜙ ko̱o̱ˉ hor˜ saꜙ maˉläˉbeꜘ hohꜘ heˉ maˉnahꜘ naˉnëhˊ? 38 Waˊ naˉnëhˊ hnähꜘ, ngɨɨˊ hnähꜘ kyahꜗ kihꜗ Dio mahꜗ saꜙ le̱hꜙ heˉ hlɨɨhˈ hnähꜘ. Jmɨˉlleꜘ jnänˋ kwaˈ baˊ beꜘ. Pero jmɨˉngoꜗ jnänˋ saꜙ be̱e̱ꜘ. 39 Ngooyꜗ kaˉlähꜘ naˊchu̱u̱yˊ kya̱a̱hˊ Dio, kya̱a̱hˊ ja̱ˉbaˊ juuˈ heˉ gaꜙhlëëyhꜘ toˉnëˊ. 40 Maˊ ja̱yhˈ kaˉlähꜘ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ maˉnaˉgwɨ̱ɨ̱yˉ. Kihꜗ heˉ läꜙgwɨ̱ɨ̱yꜙ jwërte, heˉja̱ˉ saꜙ ñeyˉ heeˉ naˉ maˊ hlëëyhˈ kya̱a̱hˊ Jesús. 41 Ñeeˊ Jesús kaˉlähꜘ jeeˊ gaꜙtëꜘ hnëˉ ji̱i̱h˜ hiꜙ maˊ ja̱yhˈ kaˉlähꜘ gaꜙjäyhꜘ: —Gwɨ̱ɨ̱ˉ baˊ hnähꜘ, te̱e̱hˋ hnähꜘ hohꜘ, maˉle̱e̱ꜙ baˊ ko̱ˉnaˉ. Maˉllooꜗ hor˜ ja̱a̱ꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ, ngëëꜗ dsihꜘ gooˉ dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ. 42 Nooˉ hnähꜘ mahꜗ maanˋ. Maˉngooꜗ yaˉjä̱hꜙ hi̱ˉ ngëëꜗ jnäꜘ. 43 Llaꜙ gyihꜗ juuˈ ja̱ˉ maˊ jaˈ Juda, heꜘ baˊ ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ discípulo kya̱a̱yꜗ. Jayꜗ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ nääꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ ñeˈ, hi̱ˉ kye̱ˉ hmaˉ, läꜙhihꜙ kihꜗ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ, kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ. 44 Gaꜙta̱a̱hˉ Juda dsaˉ heꜘ juuˈ jä̱ä̱ꜗ, gaꜙjäyhꜘ: —Hi̱ˉ chʉ̱hnˋ kihˈ, hi̱ˉ heꜘ heꜘ, ja̱ˉ sa̱a̱hꜙ hnähꜘ, taꜙ lä̱ä̱ˋ. 45 Maˊ gaꜙllooyꜗ, cha̱hꜘ baˊ ngooyˈ kooꜘ kihꜗ Jesús: —Taˉjwohꜗ —gaꜙjäyhꜘ. Naˉ maˉhiiꜘ gaꜙchʉ̱yhꜘ kihꜗ Jesús. 46 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙsa̱a̱hꜗ dsihꜘ. 47 Pero ja̱a̱ˉ discípulo kya̱a̱ꜗ Jesús, gaꜙsëëyhꜗ ñeˈ, gaꜙku̱yꜘ loˉgwaˊ ja̱a̱ˉ moz˜ kya̱a̱ꜗ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ. 48 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús: —¿Cheˊ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ jnäꜘ, heˉlaˈ maˉyaˉnäähꜗ hnähꜘ kya̱a̱hˊ hmaˉ, kya̱a̱hˊ ñeꜗ, mahꜗ sa̱a̱hꜙ jnäꜘ? 49 Läꜙjëꜙ jmɨɨˊ maˊ hä̱ä̱nˊ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ maˊ kwanꜙ juuˈ kooꜘ gwahꜙ mahꜗ saꜙ gaꜙcha̱a̱hˈ jnäꜘ. Pero ko̱ˉnaˉ leꜘ baˊ mahꜗ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio. 50 Läꜙjë̱ë̱ꜙ discípulo heꜘ gaꜙbe̱e̱yꜗ mahꜗ gaꜙkyʉ̱ʉ̱yꜗ. 51 Ja̱a̱ˉ chihˉ baˊ gaꜙllaꜙlleꜗ kaahˋ kihˈ Jesús, naˉbä̱ä̱yh˜ ko̱o̱ˉ taˉjmaahˋ. Hiꜙ gaꜙsa̱a̱yhꜗ chihˉ heꜘ. 52 Maˊ gaꜙsa̱a̱hꜗ dsihꜘ gaꜙbeyꜗ taˉjmaahˋ kiyhˈ mahꜗ gaꜙkyʉ̱ʉ̱yꜗ toꜙloꜙkwa̱yhꜙ. 53 Gaꜙjä̱ä̱yꜗ Jesús chaˊnëˊ jmiˉdsaˉ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ. Gaꜙku̱hꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley, hiꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ. 54 Pero Peeˊ ʉ̱ʉ̱ꜘ baˊ ngooyˈ lle̱e̱yˋ kaahˋ kihˈ Jesús, läꜙ gaꜙtëꜘ hoˊhneꜚ nëˊtaˊ kihˈ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ heꜘ. Läꜙko̱o̱ˉ gaꜙllooꜗ baˊ Peeˊ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙgyayˉ llooyh˜ jeˉ kya̱a̱hˊ pooˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ llooh˜ jeˉ. 55 Jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ, maˊ hnaayhˉ dsaˉ hi̱ˉ maˊ bä̱ä̱hꜙ Jesús dsooˊ läꜙjwëꜘ jeeˊ maˊ jngëëyhˈ, pero saꜙ gaꜙjmääꜘ niꜙ miihˉ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ. 56 Jëëhꜘ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ maˊ bä̱ä̱hˉ dsihꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ taˉjuuˈ, pero niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ gaꜙjä̱ꜘ ko̱o̱ˉ baˊ juuˈ kihꜗ. 57 Gaꜙhwë̱ë̱ˉ gaˊ ja̱a̱ˉ u̱u̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙkwaꜘ juuˈ taˉjuuˈ, gaꜙjäyhꜘ: 58 —Gaꜙnʉʉˊ jnäähꜗ gaꜙjäyhꜘ: “Jnäꜘ hlanꜚ gwahꜙ chihꜗ laˉ heˉ gaꜙlaꜗ kya̱a̱hˊ gooˉ dsaˉ, pero jnäꜘ jmeenˋ jyohꜘ kya̱a̱hˊ hnëˉ jmɨɨˊ hiꜙ niꜙ saꜙ tänꜚ goonꜙ.” 59 Niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ gaꜙläꜙdsooꜘ juuˈ kiyhꜗ. 60 Heˉja̱ˉ gaꜙnooˉ jmiˉdsaˉ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ to̱ꜗdsaahˋ jeeˊ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ Jesús: —¿Heeˉ jwahꜘ hneˉ, heˉ maˉjähꜘ hi̱ˉ naˉ kyahꜗ? ¿Heˉlaˈ saꜙ hlëëhˊ niꜙ miihˉ? 61 Pero Jesús gaꜙnooˉ tiiˊ goˉte˜, moꜙsoꜙ gaꜙngɨɨyꜘ niꜙ miihˉ. Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙngɨɨꜘ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ heꜘ juuˈ kiyhꜗ: —¿Cheˊ hneˉ heꜘ Cristo Jo̱o̱ꜘ Dio Jø̱ø̱hꜗ? 62 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Jnäꜘ heꜘ. Hiꜙ lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ jë̱ë̱hˈ hnähꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ gyaꜗ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kihꜗ hi̱ˉ chaˉ beꜘ kihꜗ, hiꜙ läꜙja̱ˉ jëëhˈ hnähꜘ jä̱yhꜘ kaˉlähꜘ jeeˊ jniiꜘ hiiꜘ gyʉʉhˈ. 63 Heˉja̱ˉ läꜙ maˉkye̱hˊ ja̱ˉ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ heꜘ hmɨɨhˉ kihꜗ gaꜙgɨɨyꜗ, gaꜙjäyhꜘ: —¿Hi̱i̱ˉ gaˊ jwa̱a̱hꜚ jneˊ jñahꜘ hi̱ˉ jmeeꜗ juˈdsooꜘ? 64 Jeeˊ naˉ maˉnʉʉhˉ hnähꜘ heˉ maˉmiˉkwa̱yhꜗ Dio. ¿Heeˉ jwahꜘ hnähꜘ? —gaꜙjähꜘ dsaˉjø̱ø̱hˈ heꜘ. Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ gaꜙbä̱ä̱yhˉ dsooˊ, gaꜙjäyhꜘ: —Ä̱ä̱ˉ jmɨɨˊ ju̱u̱yꜘ. 65 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙløøꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ tiˉhñey˜ kihꜗ Jesús. Gaꜙløøyꜘ moˉnëˊ Jesús, gaꜙkwayꜘ kihꜗ mahꜗ maˊ sɨɨyhꜙ: —Jähˊ daˊ, ¿hi̱i̱ˉ naˉ maˉkwaꜘ kyahꜗ? Hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙkwaꜘ pooˉ kiyhꜗ kaˉlähꜘ. 66 Läꜙ maˊ gyaˈ Peeˊ hoˊhneꜚ ja̱ˉ, jaꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊ kihˈ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ heꜘ. 67 Maˊ gaꜙjëëyꜗ gyaꜗ Peeˊ llooh˜ jeˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Hneˉ kaˉlähꜘ maˊ ngëhˉ kya̱a̱hˊ Jesús hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Nazaret. 68 —Ja̱hꜙha̱ˈ, saꜙ manꜙ hi̱ˉ kihꜗ naˉ hlëëhˊ, saꜙ kyu̱u̱nꜙ dsaˉ naˉ —gaꜙjähꜘ Peeˊ. Yaꜙhë̱ë̱yꜗ naˊnooyˉ läꜙ gaꜙtëꜘ hoˊhaahˊ jeeˊ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉ. Hiꜙ gaꜙhoohꜗ chaahˊ dsooˈ. 69 Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ kaˉlähꜘ chehꜗ Peeˊ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ: —Goꜚ heꜘ baˊ dsaˉkya̱a̱hˊ Jesús naˉ. 70 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙhmäꜘ Peeˊ juuˈ heˉ saꜙ kyu̱u̱yꜙ Jesús. Ko̱ˉhwëëꜘ gaˊ ja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙsɨɨyhꜙ Peeˊ kaˉlähꜘ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, saꜙ naˉhe̱e̱ꜚ, hneˉ heꜘ dsaˉkya̱a̱hˊ hi̱ˉ ooꜙ. Heꜘ baˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Galilea hneˉ. Kweeˉ baˊ hlëëhˊ kya̱a̱yhˊ. 71 Heˉja̱ˉ gaꜙløøꜗ Peeˊ hlëëhꜙ kya̱a̱hˊ dsoˊjwɨɨꜘ hiꜙ gaꜙtä̱ä̱yˉ Dio. —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, saꜙ kyu̱u̱nꜙ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ hlëëhˊ kihˈ naˉ —gaꜙjäyhꜘ. 72 Hor˜ ja̱ˉ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ ji̱i̱h˜ hooh˜ chaahˊ dsooˈ, jeeˊ ja̱ˉ gaꜙläꜙdsooh˜ dsëꜗ Peeˊ juuˈ heˉ gaꜙjähꜘ Jesús gaꜙsɨɨyhꜙ jä̱ä̱ꜗ: “Jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ tëˈ to̱ˈ ji̱i̱h˜ hoohꜗ chaahˊ dsooˈ, hneˉ maˉtëꜘ hnëˉ ji̱i̱h˜ maˉhmähˊ juuˈ heˉ saꜙ kyu̱u̱hꜙ jnäꜘ.” Maˊ gaꜙläꜙdsooh˜ dsëꜗ Peeˊ haˉ läꜙ gaꜙjähꜘ Jesús, gaꜙhooyhꜗ läꜙji̱i̱hˈ llaꜙ dsëyꜗ.
1 Tiih˜ gaˊ maˊ gaꜙjnäꜗ, gaꜙku̱hꜗ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ, kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ, kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ dsaˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ taˊ. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙhñu̱u̱hˉ Jesús mahꜗ naˊtä̱ä̱yhˉ gooˉ Pilato hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ lleˊmohꜘ. 2 Maˊ gaꜙllooꜗ Jesús chaˊnëˊ Pilato, gaꜙngɨɨꜘ Pilato juuˈ kiyhꜗ: —¿Cheˊ hneˉ heꜘ dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ dsaˉ judiu? Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —Maˉjähˊ baˊ hneˉ. 3 Pero dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ chaˉgaˊmiihˉ gaꜙhnɨɨyꜗ kihꜗ Jesús. 4 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjähꜘ Pilato: —¿Cheˊ niꜙ miihˉ juuˈ saꜙ ji̱i̱hˊ kihˈ dsaꜙ? Jëëˋ daˊ johꜘ heˉ saꜙ bä̱ä̱hˉ dsaˉ hneˉ. 5 Pero niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ gaꜙji̱i̱hꜗ Jesús juuˈ, heˉja̱ˉ maˊ jëë˜ dsa̱hꜙ Pilato. 6 Läꜙjëꜙ ji̱i̱h˜ maˊ tëˉ jmɨɨˊ heˉ ku̱hˉ dsaˉ judiu borrego mähꜗ, maˊ lä̱ä̱˜ Pilato ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ nehꜙñeˈ hi̱ˉ maˊ tɨh˜ dsëꜗ dsaˉ baˊ. 7 Maˊ hä̱ä̱ˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Barrabá nehꜙñeˈ kya̱a̱hˊ jñahꜘ dsaˉkya̱a̱yhˊ hi̱ˉ gaꜙjngëëhꜗ dsaˉ maˊ gaꜙhnooyꜘ juuˈ kihꜗ dsaˉtaˊ. 8 Gaꜙllaꜙnääꜗ gaˊ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ maˊ ngɨɨyꜙ kihꜗ Pilato mahꜗ waˊ jmeeyꜘ läꜙko̱o̱ˉ maˊ jmeeyꜙ jä̱ä̱ꜗ. 9 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Pilato juuˈ kiyhꜗ: —¿Cheˊ hnoohˉ hnähꜘ lä̱ä̱nˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ rey kya̱a̱ꜗ dsaˉ judiu? —gaꜙjähꜘ Pilato sɨɨyhꜙ dsaˉ judiu heꜘ. 10 Jëëhꜘ, läꜙlaˉ baˊ maˉñeyˉ heˉ maˊ naˉhøøhˊ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ heꜘ kihꜗ Jesús, heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ hehꜗ gaꜙta̱a̱hˉ dsihꜘ gooyˉ. 11 Pero jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ heꜘ gaꜙta̱a̱yhˉ juuˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heˉ ngɨɨyꜗ heˉ lä̱ä̱ꜘ Barrabá baˊ. 12 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjähꜘ Pilato gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ heꜘ: —¿Heeˉ hnoohˉ hnähꜘ jmeenˋ kihˈ hi̱ˉ jwahꜘ hnähꜘ la̱a̱ꜗ rey kya̱a̱ꜗ dsaˉ judiu? 13 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ gaꜙløøꜗ tooh˜ mɨɨhˊ: —Tä̱ä̱yˋ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 14 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Pilato: —¿Heeˉ hlɨɨhˈ maˉjmeeꜘ dsaˉ laˉ? Pero dsaˉ heꜘ, chaˉgaˊmiihˉ ki̱i̱ˉ gaꜙtooyhꜗ mɨɨhˊ: —Tä̱ä̱yˋ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 15 Läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙhnøøꜗ Pilato heˉ gaꜙjä̱yꜘ lluꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙlä̱ä̱yꜗ Barrabá baˊ. Mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ gaꜙjmiˊ gaꜙba̱a̱ꜗ dsaˉ Jesús. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙngëëyꜗ Jesús jaˊgooˉ hløøꜘ mahꜗ dsaˉtä̱ä̱yˋ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 16 Mahꜗ gaꜙtëëˉ hløøꜘ taꜙ chaˊnehꜙ gaˊ kihˈ nëˊtaˊ ja̱ˉ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙku̱hꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ. 17 Gaꜙkye̱hˉ dsihꜘ ko̱o̱ˉ hmɨɨhˉ gyʉ̱ʉ̱ꜘ lähˉ (heˉ maˊ kë̱hˉ rey), gaꜙka̱yꜗ wɨ̱ɨ̱ˉ to̱o̱ꜘ gaꜙjmeeyꜘ ko̱o̱ˉ heˉ lɨhˉ mahꜗ gaꜙtooyhˉ lleˊ Jesús llaꜚ coron. 18 Gaꜙløøꜗ hløøꜘ heꜘ miˉkwa̱yhꜗ Jesús maˊ jmeeyꜙ Dio kiyhꜗ, maˊ jäyhꜘ: —Peerꜙ jø̱ø̱hˈ dsaˉtaˊ kya̱a̱ˈ dsaˉ judiu. 19 Gaꜙbayꜗ lleˊ Jesús kya̱a̱hˊ hmaˉ. Gaꜙtiˊ gaꜙhñeꜗ dsihꜘ, gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëˊ Jesús gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jø̱ø̱hˈ. 20 Maˉngëëꜘ maˉmiˉkwa̱hꜗ dsihꜘ, gaꜙlle̱e̱ꜗ dsaˉ hmɨɨhˉ gyʉ̱ʉ̱ꜘ heˉ gaꜙkye̱yhˉ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙkye̱yhˉ kaˉlähꜘ hmɨɨhˉ kiyhꜗ, ja̱ˉgaˊ gaꜙjä̱ä̱yꜗ naˊtä̱ä̱yˊ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 21 Hor˜ ja̱ˉ gaꜙngëëꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ cha̱a̱ˉ Cirene hi̱ˉ ja̱hꜗ jeeˊ nuuˉ kihꜗ. Dsaˉ heꜘ maˊ che̱e̱ˉ Simón, jmiiˉ Leja̱ˊ kya̱a̱hˊ Rufo. Gaꜙjmeeꜘ hløøꜘ biiꜗ gaꜙjä̱ä̱ꜗ dsaˉ heꜘ hmaˉcruꜚ kya̱a̱ꜗ Jesús. 22 Gaꜙjä̱ä̱yꜗ Jesús läꜙ gaꜙtëꜘ jeeˊ che̱e̱ˉ Gólgota, heˉ hnøøꜗ jähꜙ: Mooˈ Lleˊ Hlɨɨꜘ. 23 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙkwëëhꜗ dsihꜘ jmɨɨˉ ji̱i̱hˉ heˉ naˉka̱a̱h˜ më˜ che̱e̱ˉ mirra, pero saꜙ gaꜙhɨ̱yhꜗ. 24 Maˊ ta̱a̱yꜙ dsohꜘ hmaˉcruꜚ, gaꜙtiˊ gaꜙllooyhꜗ hmɨɨhˉ heˉ maˊ kye̱hˊ Jesús. Gaꜙkooyhꜗ suert, maˊ jëëy˜ hi̱ˉ ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱yꜙ të̱ë̱yꜗ hmɨɨhˉ nääꜚ heˉ lluꜗ gaˊ. 25 Ko̱ˉhi̱ˊ ñuˈ taꜙlaꜙ høøˉ gaꜙtä̱ä̱yˉ Jesús dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 26 Jeeˊ ta̱a̱yꜙ ja̱ˉ gaꜙtø̱ø̱ꜗ dsaˉ ko̱o̱ˉ hwëhꜘ heˉ jähꜘ haˉ läꜙ laꜗ dsooˊ heˉ bä̱ä̱hˉ dsihꜘ: “Hi̱ˉ laˉ naˉ rey kya̱a̱ꜗ dsaˉ judiu.” 27 Gaꜙtä̱ä̱ˉ dsaˉ kaˉlähꜘ nëˊ hmaˉcruꜚ jñahꜘ gaˊ u̱u̱ˈ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ, ja̱a̱ˉ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ, hiꜙ ja̱a̱ˉ jwooˈ raˉkë̱hˈ kiyhꜗ. 28 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙläꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ kiyhꜗ: “Gaꜙjmeeꜘ dsaˉ kwa̱a̱t˜ la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ hi̱ˉ ä̱ä̱ˉ dsooˊ.” 29 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ dsaˉngëëꜘ taꜙ ja̱ꜙ, maˊ jiiyh˜ lleyˊ hiꜙ maˊ miˉkwa̱yhꜗ kihꜗ Jesús, maˊ jäyhꜘ: —Hneˉ naˉ hi̱ˉ maˊ hlaˈ gwahꜙ kihꜗ Dio mahꜗ maˊ jmeehˊ kya̱a̱hˊ hnëˉ jmɨɨˊ, 30 lä̱ä̱ˋ hñaahˈ jeeˊ ta̱a̱hꜙ naˉ mahꜗ jña̱a̱ˋ dsohꜘ hmaˉcruꜚ naˉ —gaꜙjäyhꜘ. 31 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙmiꜙkwa̱hꜗ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kaˉlähꜘ llayꜙ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ hiꜙ kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley, maˊ jäyhꜘ: —Gaꜙlɨhꜗ bihꜗ gaꜙlä̱ä̱yꜗ dsaˉ, mahꜗ naꜗ saꜙ liyhꜙ lä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ. 32 Hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Cristo, rey jnäˋ jneˊ judiu, waˊ jña̱a̱yˈ jeeˊ ta̱a̱yꜙ dsohꜘ hmaˉcruꜚ naˉ, mahꜗ jëënˊ ko̱o̱ˉ, ja̱ˉgaˊ läꜙhe̱e̱hꜘ jneˊ kiyhˈ —gaꜙjäyhꜘ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙmiꜙkwa̱hꜗ hi̱ˉ maˊ ta̱a̱ꜙ jyohꜘ hmaˉcruꜚ kooꜘ kiyhꜗ. 33 Maˊ gaꜙtëꜘ lla̱ꜗhyooꜙ, läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ gaꜙnʉʉˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtëꜘ ko̱ˉhi̱ˊ hnëˉ taꜙ gaꜙhlooꜘ. 34 Maˉngooꜗ gaꜙtëꜘ ko̱ˉhi̱ˊ hnëˉ ja̱ˉ, gaꜙhlëëhꜘ Jesús ko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Elí, Elí, ¿lama sabactani? —heˉ laˉ hnøøꜗ jähꜙ: Dio kya̱a̱nꜙ, Dio kya̱a̱nꜙ, ¿heˉlaˈ maˉbe̱e̱hꜙ jnäꜘ? 35 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jä̱hꜙ gaꜙnuuꜘ heˉ gaꜙhlëëyhꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: —Jëëˋ daˊ, tëëyh˜ Elía. 36 Heˉja̱ˉ ngooꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ koˉchihˊ, gaꜙka̱yꜗ ko̱o̱ˉ waˊjooˉ, gaꜙmiꜙgyʉyhꜘ jooˉ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ ji̱i̱hˉ, gaꜙllaꜙlleyꜗ lleˊ hmaˉ mahꜗ gaꜙchooyꜘ maˊ hɨ̱hˈ Jesús, hiꜙ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ: —Tä̱ä̱ꜘ baˊ kihˈ. Waˊ jëëˊ daˊ jneˊ cheˊ jäꜙ Elía mahꜗ jña̱a̱yꜗ. 37 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙhoohꜗ Jesús ko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ, ja̱ˉgaˊ gaꜙju̱u̱yꜗ. 38 Hor˜ ja̱ˉ gaꜙgɨɨˉ hmɨɨhˉ heˉ maˊ naˉjnëˉ llahˈ gwahꜙ, gaꜙløøꜗ taꜙ gyʉʉhˈ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ. 39 Maˊ chehˈ jʉʉˊ hløøꜘ romano chaˊnëˊ Jesús jeeˊ ta̱a̱yꜙ dsohꜘ hmaˉcruꜚ ja̱ˉ. Maˊ gaꜙjëëyꜗ heˉ gaꜙhoohꜗ Jesús hiꜙ haˉ läꜙ gaꜙju̱u̱yꜗ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, dsaˉñʉʉhˉ naˉ maˊ la̱a̱ˈ Jo̱o̱ꜘ Dio. 40 Ʉ̱ʉ̱ꜘ gaˊ miihˉ maˊ tä̱ä̱hˊ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉmëꜘ jëë˜ heˉ jmeeꜙ dsaˉ kihꜗ Jesús. Jeeˊ ja̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ María Magdalena, kya̱a̱hˊ María chooˈ José, ja̱ˉbaˊ chooyˈ kya̱a̱hˊ Jacobo mähꜗ, kya̱a̱hˊ jñahꜘ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Salomé. 41 Dsaˉmëꜘ heꜘ maˊ jmeeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús hiꜙ maˊ jmeeyꜙ beꜘ kiyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ maˊ tä̱ä̱yhˊ hwaˈ Galilea hiꜙ maˊ cha̱a̱ˉ gaˊ jñahꜘ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnääyꜗ taꜙ Jerusalén. 42 Taꜙ gaꜙhlooꜘ jmɨɨˊ heˉ miˉllu̱u̱ꜗ dsaˉ hñiiꜘ, gaꜙha̱a̱yꜗ Jesús ja̱ˉgaˊ dsaˉta̱a̱yhˋ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ. 43 José, hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Arimatea, maˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ dsaˉkya̱a̱hˊ dsaˉtaˊ ka̱a̱hˊ, hi̱ˉ heꜘ kaˉlähꜘ maˊ jø̱ø̱˜ maˊ jëëˈ jnäꜘhäꜘ heˉ jmeeꜙ Dio hihꜙ kihꜗ dsaꜙ. Jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ dsaˉta̱a̱yhˋ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ, gaꜙtu̱u̱ˉ dsëꜗ José gaꜙheyꜗ nëˊtaˊ kihˈ Pilato naˊngɨɨyˊ jyooyꜗ jmɨˉngoꜗ kihꜗ Jesús dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 44 Peerꜙ gaꜙjëëꜗ dsa̱hꜙ Pilato maˊ gaꜙnuuyꜘ gaꜙju̱u̱ꜗ Jesús. Heˉja̱ˉ gaꜙtëëyhꜗ jʉʉˊ hløøꜘ, mahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ cheˊ dsooꜘ maˉju̱u̱ꜙ Jesús. 45 Maˊ gaꜙtë̱ë̱yhꜗ juuˈ, ja̱ˉgaˊ gaꜙkwayꜘ jwëˈ naˊjyooꜘ José jmɨˉngoꜗ kihꜗ Jesús. 46 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙlaꜗ José ko̱o̱ˉ taˉjmaahˋ wɨɨhˉ, heˉ ja̱ˉ che̱e̱ˉ lino. Gaꜙjña̱a̱yꜗ Jesús, gaꜙlä̱ä̱yˉ kya̱a̱hˊ taˉjmaahˋ ja̱ˉ mahꜗ naˊtä̱ä̱yhˉ nehꜙ ko̱o̱ˉ toˉhø̱ø̱ˉ heˉ maˊ naˉhëˉ nëˊ ku̱u̱ˊ hlooˉ. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙbäyꜗ ko̱o̱ˉ mɨˈku̱u̱ˊ jʉʉhˉ mahꜗ gaꜙjlëyꜗ hoˊtooˉ ja̱ˉ. 47 Hiꜙ maˊ jëë˜ María Magdalena kya̱a̱hˊ María chooˈ José, haˉ jeeˊ gaꜙkya̱a̱ˉ dsaˉ heꜘ Jesús.
1 Läꜙ maˊ gaꜙgohꜗ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ, María Magdalena hiꜙ María chooˈ Jacobo kya̱a̱hˊ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Salomé gaꜙlayꜗ jmɨɨˉ miˉjwɨɨˉ heˉ maˊ dsaˉhu̱u̱yˋ Jesús. 2 Tiih˜ goˉte˜ toˉnëˊ jmɨɨˊ kihˈ seman˜ gaꜙnääyꜗ taꜙ jeeˊ gaꜙkya̱a̱ˉ dsaˉ Jesús. Ko̱o̱ˉ maˉhyaˉ baˊ hyooˉ gaꜙllaꜙnääꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ jeeˊ ja̱ˉ. 3 Maˊ llayꜙ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ: —¿Hi̱i̱ˉ kwaꜗ beꜘ jnänˋ mahꜗ bänˊ ku̱u̱ˊ heˉ naˉjlëˉ hoˊtooˉ ja̱ˉ? 4 Pero maˊ gaꜙjëëyꜗ hooˊ toˉhø̱ø̱ˉ, moꜙsoꜙ chaˉ naˉjlëˉ kya̱a̱hˊ ku̱u̱ˊ jʉʉhˉ ja̱ˉ. 5 Maˊ gaꜙta̱a̱yhˋ nehꜙ toˉhø̱ø̱ˉ ja̱ˉ, gaꜙjëëyꜗ taꜙ jeeˊ maˊ kya̱a̱ꜗ Jesús. Jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kiyhꜗ jaˉ, gaꜙjëëyꜗ maˊ gyaˈ ja̱a̱ˉ chihˉ kwa̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ kye̱hˉ ko̱o̱ˉ hmɨɨhˉ tøøˉ kyooˉ. Peerꜙ gaꜙjwa̱a̱hˈ jwërte dsaˉmëꜘ heꜘ maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ hi̱ˉ heꜘ. 6 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ gyaˈ heꜘ: —Taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ. Jesús dsaˉ cha̱a̱ˉ Nazaret hi̱ˉ gaꜙtä̱ä̱ˉ dsaˉ dsohꜘ hmaˉcruꜚ hi̱ˉ hnaahꜙ hnähꜘ moꜙsoꜙ cha̱a̱ˉ jeeˊ laˉ. Hi̱i̱ꜚ maˉläˉji̱i̱hˋ. Jëëˋ daˊ hnähꜘ jeeˊ gaꜙkya̱a̱ˉ dsihꜘ. 7 Goˉnääꜘ hnähꜘ goˉjmeehˋ juuˈ kihꜗ Peeˊ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ, dsooꜗ Jesús dsaˉjä̱ä̱ˋ hnähꜘ taꜙ Galilea. Jeeˊ ooꜙ jë̱ë̱hˈ hnihꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjäyhꜘ jä̱ä̱ꜗ —gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ. 8 Koˉchihˊ gaꜙhwë̱ë̱ˉ dsaˉmëꜘ heꜘ hooˊ toˉhø̱ø̱ˉ ja̱ˉ, jlä̱ä̱yꜙ gaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙnääyˋ, gaꜙjwa̱a̱yhˈ jwërte. Saꜙ chaˉ juuˈ gaꜙjmeeyhꜗ kihꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ kihꜗ heˉ goyhꜙ. 9 Tiih˜ toˉnëˊ jmɨɨˊ kihˈ seman˜ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ Jesús. Hiꜙ gaꜙmiꜙjnääyˉ hñiiyꜘ toˉnëˊ kihˈ María Magdalena. Kihꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ gaꜙhwë̱ë̱ꜗ Jesús gye̱e̱ꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ jä̱ä̱ꜗ. 10 Ñeeˊ dsaˉmëꜘ heꜘ naˊjmeeyhˊ juuˈ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ discípulo kya̱a̱ꜗ Jesús jeeˊ tä̱ä̱yhˊ kɨˉhooyh˜ meehˉ dsëyꜗ. 11 Gaꜙjäyhꜘ: —Cha̱a̱ˉ baˊ Jesús, maˉjë̱ë̱ꜙ jnihꜘ. Maˊ gaꜙnuuꜘ discípulo juuˈ kihꜗ María, saꜙ gaꜙjmeeyꜘ dsooꜘ juuˈ ja̱ˉ. 12 Jyohꜘ jmɨɨˊ ja̱ˉ, gaꜙmiꜙjnääˉ Jesús hñiiꜘ kihꜗ u̱u̱ꜗ discípulo chaˊjwëꜗ jeeˊ gaꜙnääyꜗ ja̱ˉ, pero ka̱hꜘ baˊ la̱a̱yˈ. 13 Hiꜙ gaꜙnääˋ discípulo heꜘ, naˊjmeeyhˊ juuˈ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ. Niꜙ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ saꜙ gaꜙjmeeyꜘ dsooꜘ kaˉlähꜘ. 14 Jeeˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ, gaꜙmiꜙjnääˉ Jesús hñiiꜘ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ gyaꜙka̱a̱ꜙ discípulo nëˊ mes˜ kuhˉhɨ̱h˜. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjʉʉyhꜗ kihꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ, kihꜗ heˉ saꜙ maˊ dsooꜘ dsëyꜗ. Maˊ hwehˉ dsëyꜗ, heˉja̱ˉ saꜙ maˊ jmeeyꜙ dsooꜘ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙjähꜘ gaꜙjë̱ë̱ꜗ Jesús maˉngëëꜘ maˉläˉji̱i̱yhˋ. 15 Hiꜙ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Goˉnääꜘ hnähꜘ läꜙka̱a̱ˉ läꜙjʉhꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ goˉkwaˊ hnähꜘ juˈhmëëꜘ kinꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 16 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ läꜙdsooꜘ dsëꜗ hiꜙ gaꜙhe̱e̱yhˉ sa̱a̱yꜙ jmɨɨˉ, hi̱ˉ heꜘ baˊ lä̱ä̱ꜘ. Pero hi̱ˉ saꜙ läꜙdsooꜘ dsëꜗ kinꜙ, hi̱ˉ heꜘ jä̱ꜗ kya̱a̱hˊ dsoˊjwɨɨꜘ. 17 Hi̱ˉ jmeeꜗ dsooꜘ dsëꜗ kinꜙ, chaˉmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ jmeeyꜗ. Kya̱a̱hˊ hihꜙ kinꜙ hwë̱ë̱yꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ kihꜗ dsaꜙ, hlëëyhꜗ maˊ lɨhꜘ ko̱hꜘ jyohꜘ juuˈ. 18 Cherˊmahꜗ heˉ gaꜙjmeeꜘ mɨɨhˉ kiyhꜗ, saꜙ chaˉ heˉ leꜘ kiyhꜗ niꜙ miihˉ, hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙhe̱e̱hˉ dsihꜘ venen, saꜙ hnooꜗ dsooˊ kiyhˈ. Hiꜙ miˉhlä̱ä̱yꜘ dsaˉdsaahˊ, waˊraˉ gaꜙkyeyˉ gooyˉ nëˊ kiyhˈ. 19 Maˉngëëꜘ maˉhlëëhꜘ Jesús läꜙja̱ˉ kya̱a̱hˊ discípulo kya̱a̱yꜗ, ja̱ˉgaˊ ngaayhˈ taꜙ gyʉʉhˈ, gaꜙgyayˉ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kihꜗ Dio. 20 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnääꜗ discípulo läꜙka̱a̱ˉ läꜙjʉhꜗ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Dio naˊka̱yˉ juˈhmëëꜘ kihꜗ dsaꜙ. Hiꜙ gaꜙmiꜙjnääˉ Dio laꜗ dsooꜘ juuˈ heˉ kye̱yˉ, kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ gaꜙjmeeyꜘ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙta̱a̱hˋ gaꜙsɨɨꜘ läꜙjëꜙ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ jeeˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ lloꜘjooꜗ. 2 Gaꜙsɨɨyꜘ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ juuˈ heˉ gaꜙngëëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙjëëꜗ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ läꜙ maˊ toˉnëˊ. Dsaˉ hi̱ˉ gaꜙjëëꜗ heꜘ gaꜙngëëyꜗ juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ jëëhꜘ maˉnaˉhña̱a̱yˊ baˊ mahꜗ kwayꜗ juuˈ ja̱ˉ. 3 Jnäꜘ kaˉlähꜘ gaꜙko̱o̱nꜗ kwa̱a̱t˜ kweeˉ läꜙjëꜙ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ läꜙ maˊ toˉnëˊ, heˉja̱ˉ la̱a̱nꜙ lluꜗ sɨɨnˋ kweeˉ läꜙ ngooꜗ juuˈ laˉ kyahꜗ hneˉ dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ Teófilo. 4 Waˊraˉ gaꜙhehˉ juuˈ laˉ läꜙñehˊ kweeˉ, laꜗ dsooꜘ läꜙjëꜙ heˉ maˉhlë̱ë̱hꜗ dsaˉ hneˉ. 5 Läꜙ maˊ la̱a̱ˈ Herode rey kihꜗ hwaꜗ Judea ja̱ˉ, maˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ jmiˉdsaˉ hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Zacaría. Hi̱ˉ heꜘ maˊ naˊjnääꜘ ko̱o̱ˉ nääꜗ jmiˉdsaˉ hi̱ˉ maˊ tëëyh˜ Abía. Hiꜙ mëyˊ Elizabet maˊ la̱a̱ˈ saˊju̱ˉ kihꜗ Aarón kaˉlähꜘ. 6 Zacaría kya̱a̱hˊ Elizabet maˊ la̱a̱ˈ llu̱u̱ꜗ chaˊnëˊ Dio. Maˊ miˉteyꜗ baˊ läꜙjëꜙ madaꜚ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Niꜙ miihˉ saꜙ chaˉ heˉ maˊ dsaˉhlä̱ä̱yhꜙ. 7 Pero saꜙ maˊ cha̱a̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ chihˉ kya̱a̱yꜗ. Saꜙ maˊ ka̱a̱˜ Elizabet gyʉ̱ʉ̱ˉ, hiꜙ kweeˉ baˊ maˉgyu̱hˉ läꜙu̱u̱ꜘ. 8 Maˊ tä̱ä̱hˊ jmiˉdsaˉ dsaˉkya̱a̱hˊ Zacaría jmeeꜙ taˊheꜗ nehꜙ gwahꜙ. Ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ kihꜗ jeeˊ läꜙjëꜙ gaꜙtë̱ë̱ꜘ Zacaría heˉ jmeeꜙ taˊheꜗ kihꜗ Dio. 9 Jëëhꜘ, gaꜙkooyhꜗ suert läꜙko̱o̱ˉ maˊ të̱ë̱yꜗ jmeeyꜙ. Zacaría baˊ gaꜙtë̱ë̱ꜘ suert ja̱ˉ, heˉ dsaˉje̱yꜙ waˊchu̱ˉ nehꜙ gwahꜙ jʉʉhˉ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 10 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ chehˈ Zacaría jë̱ˉ waˊchu̱ˉ ja̱ˉ, kaˊhneꜚ baˊ maˊ tä̱ä̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙku̱hꜗ jeeˊ ja̱ˉ ngɨɨyꜙ kiyhꜗ kihꜗ Dio. 11 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙläꜙjnääꜘ ja̱a̱ˉ ángel kya̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ chaˊnëˊ Zacaría. Ángel heꜘ maˊ chehˈ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kihꜗ naˊhyooꜘ jeeˊ maˊ jë̱ˉ jmiˉdsaˉ waˊchu̱ˉ. 12 Peerꜙ gaꜙhe̱e̱ꜗ dsëꜗ Zacaría maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ. Gaꜙjwa̱a̱yhˈ jwërte. 13 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ ángel sɨɨyhꜙ: —Taꜙ waˊ ga̱hˈ Zacaría, jëëhꜘ maˉnuuꜘ baˊ Dio kyahꜗ. Kihꜗ Elizabet, dsaˉmëꜘ kya̱a̱hꜗ läꜙcha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ mahꜗ miˊche̱e̱hꜗ hnihꜘ Jwa̱a̱ꜚ. 14 Haˉ ko̱hꜘ saꜙ läꜙcha̱a̱hˉ lluꜗ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ läꜙcha̱a̱ˉ lluꜗ waˊraˉ gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ. 15 Jëëhꜘ, le̱e̱yꜘ jø̱ø̱hˈ chaˊnëˊ Dio. Saꜙ leꜘ hɨ̱yhꜗ vin niꜙ heˉ gaˊ jyohꜘ jmɨɨˉ lliiꜘ. Hiꜙ të̱ë̱yꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kihꜗ Dio jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ läꜙcha̱a̱yˉ. 16 Jmeeyꜗ dsaˉje̱e̱h˜ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ Israel kya̱a̱hˊ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, heꜘ baˊ Dio kya̱a̱yꜗ. 17 Hi̱ˉ heꜘ dsooꜗ taꜙ chaˊnëˊ kihˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Të̱ë̱yꜗ ja̱ˉbaˊ jmɨˉlleꜘ hiꜙ ja̱ˉbaˊ beꜘ heˉ maˊ kye̱ˉ Elía mahꜗ hlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ juuˈ kihꜗ Dio. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ ji̱i̱hꜙ juuˈ kihꜗ dsaˉ maˉka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ jo̱o̱ꜘ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ läꜙsɨɨꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ hi̱ˉ cha̱a̱hˉ mahꜗ ka̱yꜗ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ, miˉllu̱u̱yꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgooyˈ mahꜗ he̱e̱yhꜙ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ —gaꜙjähꜘ ángel. 18 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Zacaría sɨɨhꜙ ángel: —¿Haˉ läꜙja̱ˉ jmeenˋ dsooꜘ heˉ laˉ? Jëëhꜘ, maˉgyu̱hˉ baˊ jnäꜘ hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ dsaˉmëꜘ kya̱a̱nꜙ. 19 Mahꜗ gaꜙjähꜘ ángel sɨɨyhꜙ: —Jnäꜘ heꜘ Gabriel, hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ chehˈ chaˊnëˊ Dio. Maˉche̱e̱yꜗ jnäꜘ heˉ maˉyaˉka̱nˋ juˈhmëëꜘ laˉ kyahꜗ. 20 Naꜗ taꜙ chaˊnëˊ le̱e̱hꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ kooˋ. Moꜙsoꜙ leꜘ hlëëhˊ läꜙji̱i̱hˈ läꜙteꜗ juuˈ laˉ, kihꜗ heˉ saꜙ maˉjmeehˊ dsooꜘ juuˈ heˉ maˉjwë̱ë̱hnꜗ hneˉ. Juuˈ laˉ läꜙteꜗ waˊraˉ gaꜙdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ kihˈ —gaꜙjähꜘ ángel heꜘ. 21 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jä̱ä̱˜ Zacaría taꜙ kaˊhneꜚ, maˊ dsa̱a̱˜ dsëyꜗ. Heˉlaˈ ngooꜗ gaꜙläꜙhë̱ë̱ˋ Zacaría nehꜙ gwahꜙ maˊ la̱a̱yꜘ. 22 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ yaꜙhë̱ë̱yꜗ moꜙsoꜙ gaꜙlaꜗ maˊ hlëëyhˈ kya̱a̱hˊ dsaˉ. Gaꜙläꜙliihꜚ dsaˉ, heˉ gaꜙjëëꜗ Zacaría miihˉ heˉ gaꜙmiꜙjnääˉ Dio kiyhꜗ nehꜙ gwahꜙ. Hiꜙ gaꜙløøyꜗ jmeeyꜗ lii˜ kya̱a̱hˊ gooyˉ baˊ. Läꜙ gaꜙjä̱yꜘ ja̱ˉbaˊ ka̱a̱yˋ. 23 Maˉlaꜙ maˉdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ heˉ maˊ jmeeyꜙ taˊheꜗ nehꜙ gwahꜙ ja̱ˉ, ngaayhꜗ chaˊnehꜙ kiyhꜗ. 24 Miihˉ jmɨɨˊ ja̱ˉbaˊ, maˊ gaꜙhlä̱ä̱hˉ Elizabet mëyˊ. Mahꜗ gaꜙjä̱yꜘ chaˊnehꜙ hña̱a̱ꜘ sɨhˉ, maˊ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ: 25 “Heˉ baˊ cheˉ lluꜗ dsëꜗ Dio heˉ gaꜙjmeeyꜘ läꜙlaˉ kinꜙ mahꜗ moꜙsoꜙ miˉkwa̱hꜗ dsaˉ jnäꜘ.” 26 Maˊ gaꜙhyaˉ jñeeꜘ sɨhˉ, gaꜙche̱e̱ꜗ Dio ángel Gabriel heꜘ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ Nazaret heˉ nøøꜘ hwaꜗ Galilea. 27 Gaꜙche̱e̱yꜗ kihꜗ ja̱a̱ˉ chihˉmëꜘ hi̱ˉ saꜙ gaˊ maˉjë̱ë̱ꜙ dsaˉñʉʉhˉ. Hi̱ˉ heꜘ maˊ che̱e̱ˉ María. Maˊ la̱a̱yˈ hmoohˊ kya̱a̱hˊ José, ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ saˊju̱ˉ kihꜗ David. 28 Maˊ gaꜙheꜗ ángel jeeˊ maˊ gyayˈ ja̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Jmeenꜙ Dio kyahꜗ, hneˉ hi̱ˉ naˉjä̱ä̱ꜚ kya̱a̱ꜗ Dio. Dio kya̱a̱hˊ hneˉ hi̱ˉ naˉjä̱ä̱ꜚ jeeˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉmëꜘ. 29 Pero maˊ gaꜙnuuꜘ María heˉ gaꜙhlëëhꜘ ángel heꜘ, gaꜙhe̱e̱ꜗ baˊ dsëyˈ. Maˊ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ, heeˉ naˉ hnøøꜗ jähꜙ heˉ maˉhlëëhꜘ ángel läꜙnaˉ. 30 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ ángel sɨɨyhꜙ: —Taꜙ waˊ ga̱hˈ, María. Maˉhñah˜ ko̱o̱ˉ heˉ lluꜗ heˉ maˉkwaꜘ Dio. 31 Naꜗ ka̱a̱hˈ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ hi̱ˉ läꜙcha̱a̱ˉ kyahꜗ hi̱ˉ miˊche̱e̱hꜗ Jesús. 32 Hi̱ˉ heꜘ le̱e̱ꜘ jø̱ø̱hˈ. Jähꜙ dsaˉ kiyhꜗ, la̱a̱yꜗ Jo̱o̱ꜘ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Hiꜙ Dio lla̱a̱yꜗ heˉ le̱e̱yꜘ rey llaꜚ David dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱yꜗ. 33 Hñiiꜘ bihꜗ gyayꜙ jmeeyꜗ hihꜙ tä̱ä̱ꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ Israel. Saꜙ lla̱a̱ꜙ ji̱hˊko̱hꜘ heˉ jmeeyꜗ hihꜙ —gaꜙjähꜘ ángel. 34 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ María sɨɨhꜙ ángel heꜘ: —¿Haˉ läꜙ leꜘ heˉ laˉ, jëëhꜘ saꜙ gaˊ maˉjë̱ë̱nꜙ dsaˉñʉʉhˉ? 35 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ ángel juuˈ kiyhꜗ: —Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ jäꜙ nëˊ kyahˈ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, jäꜙ nëˊ kyahˈ mahꜗ lä̱ä̱ꜙ hneˉ kya̱a̱hˊ hi̱hˈ kiyhꜗ. Heˉja̱ˉ baˊ naˉ, gyʉ̱ʉ̱ˉ hi̱ˉ läꜙcha̱a̱ˉ kyahꜗ le̱e̱yꜘ naˉjngëëˈ goˉte˜ hiꜙ tëëhꜗ dsihꜘ Jo̱o̱ꜘ Dio. 36 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ Elizabet hi̱ˉ teˉju̱ˉ kyahꜗ kya̱a̱hˊ, gaꜙhlä̱ä̱yhˉ, maꜙkeꜙ maˉgyu̱yhˉ. Hi̱ˉ maˊ jähꜘ dsaˉ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ ka̱a̱ꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ, maˉhyaˉ jñeeꜘ sɨhˉ dsaayhˊ. 37 Jëëhꜘ, niꜙ ko̱o̱ˉ saꜙ chaˉ heˉ jwë̱ë̱hˋ kihˈ Dio —gaꜙjähꜘ ángel. 38 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ María: —Hi̱i̱ꜚ jnäꜘ laˉ hi̱ˉ nʉʉhˊ kihˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Waˊ jmeeyꜘ kinꜙ läꜙko̱o̱ˉ maˉjähꜘ naˉ. Ja̱ˉgaˊ ngaahˈ ángel kihꜗ. 39 Jmɨɨˊ ja̱ˉ, gaꜙheꜗ María jwëˈ ngooꜗ koˉchihˊ taꜙ ko̱o̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ heˉ hlaˉ jeeˊ mohꜘ heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hwaꜗ Judea. 40 Maˊ gaꜙllooyꜗ, gaꜙheyꜗ chaˊnehꜙ kihꜗ Zacaría mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ Dio kihꜗ Elizabet. 41 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnuuꜘ Elizabetheˉ gaꜙjmeeꜘ María Dio kiyhꜗ, ko̱o̱ˉ baˊ gaꜙjehꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, jaꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ nëˊ kihˈ Elizabet. 42 Mahꜗ gaꜙhlëëyhꜘ ki̱ˉga̱a̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Naˉjä̱ä̱ꜚ la̱a̱ꜗ hneˉ jeeˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉmëꜘ. Hiꜙ naˉjä̱ä̱ꜚ la̱a̱ꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ hi̱ˉ kya̱a̱hˊ. 43 ¿Hi̱i̱ˉ la̱a̱ꜗ jnäꜘ mahꜗ jäꜙ chooˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ yaꜙjë̱ë̱ꜙ jnäꜘ? 44 Jëëhꜘ, läꜙcha̱hꜘ baˊ maˊ gaꜙnuunꜗ maˉjmeehˊ Dio kinꜙ, maˉjehꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ kya̱a̱nˊ laˉ, kihꜗ heˉ cha̱a̱yˉ lluꜗ. 45 Lluꜗ laꜗ kyahꜗ hneˉ, jëëhꜘ gaꜙjmeehˊ dsooꜘ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Dio jmeeyꜗ kya̱a̱hˊ hneˉ. 46 Mahꜗ gaꜙjähꜘ María: Läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsënꜙ jmeenꜙ jʉʉhˉ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. 47 Peerꜙ cha̱a̱nˉ lluꜗ kya̱a̱hˊ Dio hi̱ˉ lä̱ä̱˜ jnäꜘ. 48 Jëëhꜘ, gaꜙjëëꜗ bihꜗ kihꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hwa̱a̱ˊ hi̱ˉ miˉte̱hꜗ kiyhꜗ. Naꜗ taꜙ chaˊnëˊ, läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jähꜙ lluꜗ laꜗ kinꜙ. 49 Jëëhꜘ chaˉmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ kinꜙ hi̱ˉ chaˉ gaꜙläꜙjëꜙ beꜘ kihꜗ. Naˉjngëëˈ goˉteˈ baˊ la̱a̱yˈ. 50 Läˉñihꜘ dsëyꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ga̱yhꜙ, kihꜗ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naꜗ gaˊ yaˉnääꜘ taꜙ chaˊnëˊ. 51 Gaꜙmiꜙjnääyˉ beꜘ heˉ llaˉdsëëˋ kihˈ läꜙjëꜙ. Gaꜙjmeeyꜘ taꜙ kooꜘ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ ka̱a̱hˊ. 52 Gaꜙhëëyꜗ kihꜗ hi̱ˉ chaˉ beꜘ kihꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ jmeeyꜙ hihꜙ. Hø̱ø̱ˈ hi̱ˉ heꜘ, gaꜙlla̱a̱yꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hwa̱a̱ˊ baˊ. 53 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ chaˉ heˉ kuhꜙ, gaꜙkwëëyhꜗ läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kiyhꜗ. Kihꜗ hi̱ˉ chaˉ kuuˊ gaꜙhëëyꜗ kihꜗ taꜙjmahꜗ. 54 Gaꜙkwayꜘ beꜘ kihꜗ dsaˉ Israel hi̱ˉ nʉʉhˊ kiyhˈ. Maꜙraꜙ heˉ gaꜙläꜙñihꜘ dsëyꜗ, 55 läꜙko̱o̱ˉ gaꜙbä̱ä̱yhˉ hñiiyꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ, heˉ gaꜙløøꜗ kihꜗ Abraham kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ saˊju̱ˉ kiyhꜗ läꜙji̱i̱hˈ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ, gaꜙjähꜘ María. 56 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjä̱ꜘ María kya̱a̱hˊ Elizabet ko̱o̱ˉ u̱u̱ˉ sɨhˉ. Ja̱ˉgaˊ ngaayhˈ taꜙ kiyhꜗ. 57 Maˊ gaꜙdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ heˉ läꜙcha̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱ꜗ Elizabet, gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ kiyhꜗ. 58 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jä̱hꜙ kiyhꜗ hiꜙ läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ teˉju̱ˉ kya̱a̱yhˊ gaꜙnuuyꜘ haˉ läꜙ ko̱hꜘ saꜙ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio kihꜗ Elizabet. Heˉja̱ˉ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ heꜘ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ lluꜗ kya̱a̱yhˊ. 59 Läꜙko̱o̱ˉ gaꜙhyaˉ baˊ jñaaˈ jmɨɨˋ, yaꜙnääꜗ dsaˉ mahꜗ gaꜙtʉyꜘ jmɨˉngoꜗ kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ꜙ läꜙko̱o̱ˉ të̱ë̱ˈ jmeeꜙ dsaˉ judiu kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ kya̱a̱ꜗ. Maˊ hnøøˈ dsaˉ maˊ miˉche̱e̱yꜙ Zacaría läꜙche̱e̱ˉ jmiiyˉ. 60 —Saꜙ läꜙche̱e̱yˉ läꜙnaˉ. Jwa̱a̱ꜚ baˊ läꜙche̱e̱yˉ —gaꜙjähꜘ chooyˈ. 61 Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ sɨɨyhꜙ: —¿Heˉlaˈ miˊche̱e̱hꜗ hnihꜘ Jwa̱a̱ꜚ? Niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ teˉju̱ˉ kihꜗ kya̱a̱yhˊ, saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ che̱e̱ˉ läꜙnaˉ. 62 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ lii˜ kya̱a̱hˊ jmiiyˉ haˉ läꜙ maˊ hnøøyˈ miˉche̱e̱yꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ. 63 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ jmiiˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ ko̱o̱ˉ jwɨˊ hmaˉ, jeeˊ gaꜙsɨɨyꜘ läꜙlaˉ: “Jwa̱a̱ꜚ baˊ läꜙche̱e̱yˉ.” Peerꜙ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ. 64 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙløøꜗ hlëëhꜙ Zacaría kaˉlähꜘ, gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. 65 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ kooꜘ kiyhꜗ gaꜙläꜙgooꜙ dsëꜗ. Hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ jwɨɨˉ heˉ täähˊ jeeˊ mohꜘ heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hwaꜗ Judea, gaꜙläꜙnʉʉhꜘ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ. 66 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnuuꜘ juuˈ ja̱ˉ, maˊ kye̱yˉ hʉʉˊdsëˉ, maˊ la̱a̱yꜘ: —¿Hi̱i̱ˉ baˊ le̱e̱ꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ naˉ? Jëëhꜘ, Dio chehꜗ kya̱a̱yhˊ. 67 Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ jaꜗ nëˊ kihˈ Zacaría, heˉja̱ˉ naˉ gaꜙhyoyhꜗ juuˈ heˉ ngëëyꜗ jnänˋ, gaꜙjäyhꜘ: 68 Heˉ baˊ cheˉ llu̱u̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dio kya̱a̱ꜗ jnäähˈ dsaˉ Israel, jëëhꜘ, maˉjay˜ mahꜗ lä̱ä̱yꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ. 69 Gaꜙkwa̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ chaˉ beꜘ kihꜗ mahꜗ lä̱ä̱yꜗ jneˊ. Gaꜙhña̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ saˊju̱ˉ kihꜗ David hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊheꜗ kiyhꜗ. 70 Gaꜙjmeeꜘ Dio ja̱ˉbaˊ läꜙko̱hꜘ gaꜙjäyhꜘ läꜙ maˊ toˉnëˊ taꜙlaꜙ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ naˉjngëëˈ kya̱a̱yꜗ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kiyhꜗ lloꜘjooꜗ. 71 Gaꜙjäyhꜘ, lä̱ä̱yꜗ jneˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉhøøhˊ jnänˋ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ lä̱ä̱yꜗ jneˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ hnääꜗ jneˊ. 72 Läˉñihꜘ dsëyꜗ kihꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ lloꜘjooꜗ. Maꜙraꜙ heˉ miˉteꜗ bihꜗ hmoohˊ naˉjngɨɨˈ heˉ gaꜙjmeeyꜘ ja̱ˉ. 73 Miˉteyꜗ hmoohˊ heˉ gaꜙtä̱ä̱yˉ hñiiyꜘ jmeeyꜗ kya̱a̱hˊ Abraham dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ mahꜗ le̱e̱ꜘ jneˊ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Dio. 74 Hi̱ˉ heꜘ lä̱ä̱ꜗ jneˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉhøøhˊ jnänˋ, mahꜗ saꜙ hɨɨꜗ gooˉ jnänˋ niꜙ miihˉ jeeˊ hnäähnˊ Dio. 75 Läꜙja̱ˉ dsaˊtoohˊ jneˊ naˉjngëënˈ hiꜙ llu̱u̱ꜗ jneˊ chaˊnëyˊ läꜙji̱i̱hˈ jmɨɨˊ cha̱a̱ˉ jneˊ. 76 Hneˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ jähꜙ dsaˉ kyahꜗ la̱a̱hꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. Jëëhꜘ, hneˉ gohˈ taꜙ chaˊnëˊ kihˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ mahꜗ miˉlluuhˋ jwëꜗ kiyhꜗ. 77 Läꜙja̱ˉ läꜙñeˉ dsaˉgoohꜘ haˉ läꜙ jeeˊ lä̱ä̱yꜘ kihꜗ dsoˊkyeˉ, jëëhꜘ Dio ko̱o̱ꜙ dsëꜗ kiyhꜗ. 78 Jëëhꜘ, läꜙjnäꜘ baˊ heˉ läˉñihꜘ dsëꜗ Dio kya̱a̱hˊ jneˊ. Heˉ jmeeyꜗ jeeˊ jnänˋ, laꜗ läꜙko̱hꜘ jmëëꜗ kihꜗ hyooˉ heˉ chooꜗ nëˊ jnänˋ läꜙ gaꜙtëꜘ gyʉʉhˈ. 79 Chooyꜗ waˊjeˉ kihꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ jeeˊ hiiꜘ gooˉ ju̱u̱yꜘ. Läꜙja̱ˉ miˉjnääyꜙ haˉ läꜙ jeeˊ hɨɨˈ tiiˊ jnänˋ, gaꜙjähꜘ Zacaría. 80 Gaꜙløøꜗ dsaˉkwa̱a̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kiyhꜗ maˊ dsaˉkwa̱a̱ꜙ kya̱a̱yhˊ. Maˊ gaꜙkwa̱a̱yꜗ, ngooyꜗ taꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ, jeeˊ saꜙ kwaꜙ niꜙ miihˉ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ heˉ gaꜙmiꜙjnääyˉ hñiiyꜘ kihꜗ dsaˉ Israel.
1 Ji̱ˉñeˉ ja̱ˉ, gaꜙjmeeꜘ Augusto rey toˉnëˊ madaꜚ llaˉlle̱e̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jeˉ, läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ maˊ jmeeyꜙ hihꜙ. 2 Heˉ ja̱ˉ laꜗ toˉnëˊ jeˉ heˉ gaꜙchooyhꜗ kihꜗ dsaꜙ, läꜙko̱o̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ Cirenio lleˊmohꜘ hwaꜗ Siria. 3 Heˉja̱ˉ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ gaꜙnääyꜗ taꜙ jwɨɨˉ jeeˊ të̱ë̱yˉ llaꜙlle̱e̱yꜗ jeˉ. 4 Heˉja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ José jeeˊ jwɨɨˉ Nazaret heˉ nøøꜘ hwaꜗ Galilea ngooyꜗ taꜙ hwaꜗ Judea jeeˊ jwɨɨˉ kihꜗ David heˉ che̱e̱ˉ Belén. Jëëhꜘ, José maˊ la̱a̱ˈ saˊju̱ˉ kihꜗ David. 5 Ñeeyˊ gaꜙllaꜙlle̱e̱yꜗ hñiiyꜘ jeˉ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ María hi̱ˉ kya̱a̱hˊ maˊ la̱a̱yˈ hmoohˊ je̱e̱yˈ gooyˉ. Hiꜙ María heꜘ maˊ kya̱a̱yˊ gyʉ̱ʉ̱ˉ. 6 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ tä̱ä̱yhˊ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, gaꜙdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ läꜙcha̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱ꜗ María. 7 Jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ toˉnëˊ kya̱a̱yˈ. Mahꜗ gaꜙbä̱ä̱yhˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ waˊsɨ̱ɨ̱hˊ. Gaꜙkya̱a̱yˉ nehꜙ naˊmooꜘ jeeˊ maˊ kuhˉ jahꜘ, kihꜗ heˉ saꜙ maˊ jooˉ chaˊnehꜙ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ. 8 Kooꜘ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ maˊ hä̱ä̱˜ jahꜘ kya̱a̱ꜗ taꜙlaꜙ hwëˈ. 9 Niꜙ saꜙ gaꜙläꜙliihꜚ gyihꜗ, gaꜙläꜙjnääꜘ kiyhꜗ ja̱a̱ˉ ángel kya̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Gaꜙläꜙjnääꜘ jë̱ë̱ˉ ñihꜗ waˊjeˉ kihꜗ Dio läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kiyhꜗ. Peerꜙ gaꜙjwa̱a̱hˈ dsaˉ heꜘ. 10 Pero ángel gaꜙjähꜘ sɨɨyhꜙ: —Taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ. Jëëhꜘ, maˉjan˜ kye̱nˊ juuˈ heˉ jmeeꜗ jë̱ë̱ˉ jwërte dsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 11 Naꜗ maˉläˉcha̱a̱ꜙ kyahꜗ hnähꜘ jeeˊ jwɨɨˉ kihꜗ David ja̱a̱ˉ hi̱ˉ lä̱ä̱ꜗ hnähꜘ. Hi̱ˉ heꜘ heꜘ Cristo, Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 12 Läꜙlaˉ jmeeꜗ lii˜ kyahꜗ hnähꜘ kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ heꜘ. Naˉbä̱ä̱yh˜ waˊsɨ̱ɨ̱hˊ naˉkya̱a̱yˈ nehꜙ naˊmooꜘ jeeˊ kuhˉ jahꜘ —gaꜙjähꜘ ángel. 13 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙläꜙjnääꜘ kooꜘ kihꜗ ángel heꜘ, jwë̱ë̱ꜘ gaˊ ángele hi̱ˉ cha̱a̱ˉ gyʉʉhˈ hi̱ˉ maˊ häꜙ kihꜗ Dio, maˊ jäyhꜘ: 14 ¡Heˉ baˊ cheˉ jø̱hˈga̱a̱ˉ Dio hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ! Waˊ hiiꜘ tiiˊ kihˈ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙ hnøøꜗ Dio. 15 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnääˋ läꜙjë̱ë̱ꜙ ángele heꜘ gyʉʉhˈ, dsaˉ hi̱ˉ maˊ hä̱ä̱˜ jahꜘ kya̱a̱ꜗ heꜘ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ: —Maˋ jneˊ ja̱ˉ taꜙ Belén, maꜙjëëˊ jneˊ ko̱o̱ˉ haˉ läꜙ maˉlaꜙ, läꜙko̱hꜘ juuˈ heˉ maˉnʉʉˊ jneˊ kihˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 16 Heˉja̱ˉ gaꜙnääyꜗ koˉchihˊ, gaꜙjnä̱ä̱yhꜙ María kya̱a̱hˊ José. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjëëyꜗ naˉkya̱a̱ˈ gyʉ̱ʉ̱ˉ nehꜙ naˊmooꜘ jeeˊ maˊ kuhˉ jahꜘ. 17 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ, gaꜙta̱a̱yhˋ jmeeyh˜ juuˈ haˉ läꜙ gaꜙjähꜘ ángel kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ꜙ. 18 Peerꜙ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnuuꜘ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ maˊ hä̱ä̱˜ jahꜘ kya̱a̱ꜗ heꜘ. 19 Pero María ngooꜗ baˊ dsooh˜ dsëyꜗ hiꜙ kye̱yˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙnuuyꜘ ja̱ˉ. 20 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ hä̱ä̱˜ jahꜘ heꜘ gaꜙnääyˋ jmeeyꜙ jʉʉhˉ kihꜗ Dio, hiꜙ maꜙläꜙhäyꜙ kiyhꜗ, kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙnuuyꜘ hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙjëëyꜗ. Jëëhꜘ, maꜙraꜙ heˉ gaꜙlaꜗ baˊ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ gaꜙjähꜘ ángel sɨɨyhꜙ. 21 Maˊ gaꜙtëꜘ jñaaꜗ jmɨɨˋ, gaꜙtʉyꜘ jmɨˉngoꜗ kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ꜙ mahꜗ gaꜙmiꜙche̱e̱yˉ Jesús, ja̱ˉbaˊ jmɨɨˉ heˉ gaꜙjähꜘ ángel läˉche̱e̱yˉ, jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ läꜙdsaahˊ María. 22 Maˊ gaꜙdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ heˉ gaꜙmiꜙllu̱u̱ꜗ choˈjmiiyˉ hñiiyꜘ läꜙhihꜙ kihꜗ ley kihꜗ Moisé, gaꜙjä̱ä̱yꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ taꜙ Jerusalén mahꜗ ta̱a̱yhꜙ gooˉ Dio. 23 (Gaꜙjmeeyꜘ läꜙja̱ˉ, jëëhꜘ nëˊ ley kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ jähꜘ läꜙlaˉ: “Läꜙjë̱ë̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ hi̱ˉ toˉnëˊ laꜗ kwa̱a̱t˜ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio baˊ.”) 24 Heˉja̱ˉ naˊnääyˈ naˊjmeeyꜘ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ ley kihꜗ Dio heˉ jähꜘ: kwa̱a̱hˈ ko̱o̱ˉ gya̱a̱hꜚ chaˊbëˉ o ko̱o̱ˉ gya̱a̱hꜚ chaˊjuuˉ. 25 Ji̱ˉñeˉ ja̱ˉ, maˊ gyaˈ jwɨɨˉ Jerusalén ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Simeón. Dsaˉ heꜘ maˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ, maˊ hnaayhˉ Dio, maˊ kye̱yˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ lä̱ä̱ꜘ dsaˉ Israel. Hiꜙ maˊ kya̱a̱yhˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 26 Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ gaꜙmiꜙjnääˉ kiyhꜗ heˉ saꜙ ju̱u̱yꜘ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ maˉjë̱ë̱yꜙ hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ kya̱a̱ˈ Dio. 27 Gaꜙjøøꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kihꜗ Simeón heˉ ngooyꜗ taꜙ jeeˊ chihˈ gwahꜙ. Ja̱ˉbaˊ hor˜ ja̱ˉ gaꜙllooꜗ choˈjmiiˉ Jesús naˊjä̱ä̱yˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱yꜗ gwahꜙ mahꜗ leꜘ kiyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ të̱ë̱ˈ dsaˉ jmeeꜙ läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ ley. 28 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙe̱e̱ꜗ Simeón heꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ, mahꜗ gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio, gaꜙjäyhꜘ: 29 Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, naꜗ maˉdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ kiꜙ jnäꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊheꜗ kyahꜗ yaˉhë̱ë̱nˈ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙchiihˊ jnäꜘ. 30 Jëëhꜘ, maˉtë̱ë̱nꜘ maˉjë̱ë̱nꜙ hi̱ˉ maˉche̱e̱hꜗ mahꜗ lä̱ä̱yꜗ dsaˉ. 31 Hi̱ˉ heꜘ gaꜙmiꜙllu̱u̱hˋ toꜙloꜙ nëˊ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ. 32 La̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ waˊjeˉ heˉ läꜙjnäꜘ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. Hiꜙ kihꜗ waˊjeˉ ja̱ˉ jä̱ꜗ jø̱ø̱hˈ dsaˉ Israel hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱hꜗ, gaꜙjähꜘ Simeón. 33 Peerꜙ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ José kya̱a̱hˊ María maˊ gaꜙnuuyꜘ läꜙjëꜙ heˉ maˊ hlëëhꜙ Simeón kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ꜙ. 34 Mahꜗ gaꜙmiꜙjä̱ä̱ꜗ Simeón choˈjmiiˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ María: —Jëëˋ daˊ, gyʉ̱ʉ̱ˉ laˉ maˉnaˉhñaaˊ jmeeyˈ të̱hꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ Israel, hiꜙ läꜙja̱ˉ jmeeyꜗ dsaˉje̱e̱h˜ jwë̱ë̱ꜘ kaˉlähꜘ. Maˉnaˉhña̱a̱yˊ jmeeyꜗ lii˜ la̱a̱yꜗ kya̱a̱hˊ Dio, pero saꜙ läꜙhnääꜗ dsihꜘ. 35 Hiꜙ kyahꜗ leꜘ läꜙko̱hꜘ heˉ dsaˉhiihˋ ñeˈtuuhꜚ nehꜙ tuhˉhohꜘ. Hiꜙ miˉjnääyꜙ haˉ läꜙ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ —gaꜙjähꜘ Simeón. 36 Ja̱ˉbaˊ jeeˊ ja̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ kaˉlähꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Ana jo̱ˉmɨɨꜚ Fanuel. Dsaˉmëꜘ heꜘ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. Maˊ la̱a̱yˈ saˊju̱ˉ kihꜗ Aser jo̱o̱ꜘ Jacob. Maˉgyu̱hˉ jwërte dsaˉmëꜘ heꜘ. Gyiiꜗ ji̱ˉñeˉ baˊ gaꜙgyayˉ kya̱a̱hˊ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱yꜗ. 37 Maˉhyaˉ to̱ꜙloꜙgyaꜘ naˉdsë˜ gyiiꜘgyaꜘ kye̱ꜘ ji̱ˉñeˉ heˉ gaꜙjä̱yꜘ hnëëyꜘ. Saꜙ maˊ dsaˉhlä̱ä̱yhꜙ maˊ dsooy˜ jeeˊ chihˈ gwahꜙ, läꜙjmɨɨˈ läꜙhwëˈ maˊ hnaayhˉ Dio. Johꜘ ji̱i̱h˜ saꜙ gaꜙtʉyꜗ kuhˉhɨ̱yh˜ maˊ chu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ Dio. 38 Ja̱ˉbaˊ hor˜ ja̱ˉ jaꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ chu̱hꜙ kihꜗ choˈjmiiˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ, mahꜗ gaꜙløøyꜗ kwayꜙ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. Hiꜙ maˊ hlëëyhꜙ kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ꜙ Jesús, chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jø̱ø̱˜ lɨhꜘ baˊ lä̱ä̱ˈ Dio dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Jerusalén. 39 Maˉlaꜙ maˉmiˉte̱hꜗ choˈjmiiˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ läꜙko̱hꜘ lleˋ ley kihꜗ Dio, gaꜙnääyˋ taꜙ jwɨɨˉ Nazaret heˉ nøøꜘ hwaꜗ Galilea. 40 Ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ maˊ dsaˉkwa̱a̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ, hiꜙ chaˉgaˊmiihˉ beꜘ maˊ dsaˉläˉchaˉ kiyhꜗ, hiꜙ läꜙja̱ˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kiyhꜗ maˊ dsaˉkwa̱a̱ꜙ kya̱a̱yhˊ. Haˉ ko̱hꜘ saꜙ gaꜙmiꜙjä̱ä̱ꜗ Dio gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱ꜗ. 41 Gaꜙläꜙjëꜙ ji̱ˉñeˉ baˊ maˊ dsoo˜ choˈjmiiˉ Jesús taꜙ Jerusalén maˊ tëˉ jmɨɨˊ heˉ ku̱hˉ dsaˉ judiu borrego mähꜗ. 42 Maˊ gaꜙhyaˉ Jesús gyaꜙto̱ꜘ ji̱ˉñeˉ, gaꜙnääyꜗ kaˉlähꜘ jmɨɨˊ läꜙko̱o̱ˉ të̱ë̱ˈ dsaˉ jmeeꜙ. 43 Maˉlaꜙ maˉgoh˜ jmɨɨˊ gaꜙnääˋ choˈjmiiyˉ taꜙ kihꜗ, niꜙ saꜙ liihꜚ gyihꜗ gaꜙjä̱ꜘ Jesús jwɨɨˉ Jerusalén. 44 Maˊ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ, hä̱ä̱ˊ Jesús jeeˊ kihˈ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnääˋ chaˊjwëꜗ ja̱ˉ. Läꜙta̱a̱ˈ jmɨɨˊ gaꜙta̱a̱yhˋ jwëˈ, ja̱ˉgaˊ gaꜙhnaayhˉ jeeˊ kihˈ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kya̱a̱yꜗ, hiꜙ läꜙja̱ˉ jeeˊ kihˈ dsaˉ hi̱ˉ kyu̱u̱yꜙ kaˉlähꜘ. 45 Maˊ saꜙ gaꜙjnä̱ä̱yhꜙ, gaꜙkë̱yhꜗ kaˉlähꜘ taꜙ Jerusalén naˊhnääyhˉ. 46 Gaꜙtëꜘ hnëˉ jmɨɨˊ, ja̱ˉgaˊ gaꜙjnä̱ä̱yhꜙ Jesús jeeˊ chihˈ gwahꜙ naˉgyayꜗ jeeˊ kihˈ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley, maˊ nuuyˉ haˉ läꜙ hlëëhꜙ dsaˉ heꜘ hiꜙ Jesús maˊ ngɨɨꜙ juuˈ kiyhꜗ kaˉlähꜘ. 47 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ nuuˉ kiyhꜗ maˊ dsa̱a̱˜ dsëyꜗ haˉ ko̱o̱ˉ saꜙ maˊ kyʉʉh˜ Jesús hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ juuˈ heˉ maˊ je̱e̱yhˉ ja̱ˉ. 48 Maˊ gaꜙjëëꜗ choˈjmiiyˉ, gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëyꜗ, mahꜗ gaꜙjähꜘ María sɨɨyhꜙ: —Gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, ¿heˉlaˈ maˉjmeehˊ läꜙnaˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ? Haˉ ko̱hꜘ saꜙ lleˋ dsënꜙ kya̱a̱hˊ Tääˋ kya̱a̱hˈ jeeˊ gaꜙnøøˊ jnäähꜗ hnäähꜙ jnäähˈ hneˉ. 49 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —¿Heˉlaˈ gaꜙnääˊ hnähꜘ hnaahꜙ jnäꜘ? ¿Cheˊ saꜙ ñehˊ hnähꜘ heˉ gaꜙtë̱ë̱nꜘ miˊtenˋ kinꜙ kya̱a̱hˊ Tääˋ kya̱a̱nꜙ? 50 Pero saꜙ gaꜙläꜙngëëꜘ choˈjmiiyˉ heˉ gaꜙhlëëyhꜘ läꜙja̱ˉ. 51 Ja̱ˉgaˊ yaꜙhë̱ë̱yꜗ mahꜗ gaꜙnääyˋ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ taꜙ Nazaret. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙmiꜙteyꜗ gaꜙläꜙjëꜙ baˊ heˉ maˊ jähꜘ choˈjmiiyˉ. Hiꜙ María ngooꜗ baˊ dsooh˜ dsëyꜗ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ gaꜙnuuyꜘ. 52 Hiꜙ Jesús ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ dsaˉläˉjø̱ø̱hˈ gyihꜗ. Läꜙja̱ˉ chaˉgaˊmiihˉ dsaˉläˉkyʉʉyh˜ ko̱o̱ˉ häˊ ko̱o̱ˉ häˊ. Maˊ tɨh˜ dsëˈ Dio läꜙjëꜙ heˉ maˊ jmeeyꜙ, hiꜙ läꜙkye̱ˉ dsaˉ kaˉlähꜘ maˊ tɨh˜ dsëꜗ.
1 Maˉhyaˉ gyaꜙhñaꜘ ji̱ˉñeˉ la̱a̱ꜗ Tiberio rey toˉnëˊ. Ji̱ˉñeˉ ja̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ Poncio Pilato lleˊmohꜘ hwaꜗ Judea. Herode maˊ la̱a̱ˈ taˊ hwaˈ Galilea, Felipe ø̱ø̱yhꜚ maˊ la̱a̱ˈ taˊ hwaˈ Iturea kya̱a̱hˊ hwaˈ Traconite. Lisania maˊ la̱a̱ˈ taˊ hwaˈ Abilinia. 2 Ja̱ˉbaˊ ji̱ˉñeˉ ja̱ˉ, Aná kya̱a̱hˊ Caifá maˊ la̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ. Läꜙ maˊja̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ Dio kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ jo̱o̱ꜘ Zacaría läꜙko̱o̱ˉ maˊ gyayˈ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jeeˊ saꜙ kwaꜙ niꜙ miihˉ. 3 Heˉja̱ˉ maˊ dsooy˜ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ laˈ chaˊhooˊ jmɨɨˉ Jordán maˊ dsaˉkwayꜙ juuˈ heˉ sa̱a̱ꜙ dsaˉ jmɨɨˉ hiꜙ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ mahꜗ waˊ dsaˉje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio mahꜗ ko̱o̱ꜙ Dio dsëꜗ kihꜗ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ. 4 Läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ heˉ gaꜙhlëëhꜘ Isaía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ, gaꜙjäyhꜘ: Ki̱i̱ˉ nʉʉhꜙ ko̱o̱ˉ lleꜘ heˉ hlëëhꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jeeˊ saꜙ kwaꜙ niꜙ miihˉ: “Miˉlluˋ hnähꜘ jwëˈ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, miˉllu̱u̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ mahꜗ he̱e̱hˊ hnihꜘ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jäyꜙ. 5 Läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ laˈ chaˊgwaaˉ hnøøꜗ ka̱hꜙ gwaahˊ, hnøøꜗ liiꜘ ko̱o̱ˉ mëëˉ mohꜘ jeeˊ laˈ chaˊsɨɨˉ. Jwëˈ jlʉˉgye̱h˜ hnøøꜗ liiꜘ ko̱ˉdsooꜘ. Jwëˈ heˉ laꜗ taˉjuhˉ, hnøøꜗ liiꜘ ko̱o̱ˉ mëëˉ baˊ. 6 Maˊja̱ˉ gaˊ jëëˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, haˉ läꜙ lä̱ä̱ꜗ Dio jneˊ taꜙlaꜙ kihꜗ hi̱ˉ jäꜙ”, gaꜙjähꜘ Isaía. 7 Heˉja̱ˉ läꜙlaˉ gaꜙjähꜘ Jwa̱a̱ꜚ sɨɨhꜙ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˊnääˈ maˊ sa̱a̱ꜙ jmɨɨˉ: —Hnähꜘ la̱a̱hꜗ läꜙko̱hꜘ mɨɨhˉ hi̱ˉ kyʉ̱ʉ̱ꜙ. ¿Hi̱i̱ˉ maˉsɨɨhꜙ hnähꜘ heˉ lä̱ä̱hꜘ hnähꜘ hñaahꜗ kihꜗ heˉ wɨɨꜘ heˉ naꜗ gaˊ jäꜙ? 8 Toˉnëˊ daˊ miˉjnääˈ hnähꜘ heˉ maˉtʉhꜗ hnähꜘ jwëꜘ hlɨɨhˈ mahꜗ jmeehˈ hnähꜘ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ, ja̱ˉgaˊ laˈ dsooꜘ heˉ maˉje̱e̱h˜ hnähꜘ kya̱a̱hˊ Dio. Moꜙtoꜙ jmeeˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ lä̱ä̱hꜘ hnähꜘ läꜙlluꜗ heˉ jwahꜘ hnähꜘ: “Abraham baˊ la̱a̱ˈ tääˋ jnänˋ.” Jëëhꜘ jnäꜘ jwahnꜙ, lihꜙ baˊ Dio jmeeꜗ hwë̱ë̱ꜙ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham läꜙkye̱ˉ kihꜗ ku̱u̱ˊ laˉ. 9 Heeꜚ ñeˈlähˉ maˉkyeˉ maˉnaˊlluˋ hʉʉˊ hmaˉ. Läꜙjëꜙ chaahˈ hmaˉ heˉ saꜙ lluꜗ mɨɨˈ kihꜗ, heˉ ja̱ˉ dsaˉtuˋ mahꜗ dsooꜗ chaˊjeˉ —gaꜙjähꜘ Jwa̱a̱ꜚ. 10 Läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ maˊ ngɨɨꜙ juuˈ kiyhꜗ, maˊ jäyhꜘ: —¿Haˉ läꜙ jmeeˊ jnäähꜗ ja̱ˉ? 11 Mahꜗ gaꜙje̱e̱yhˉ kihꜗ dsaˉ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Hnähꜘ hi̱ˉ chaˉ to̱ꜗ lë̱ë̱ˋ hmɨɨhˉ kihꜗ, kwëëhˋ ko̱o̱ˉ hi̱ˉ saꜙ chaˉ kihꜗ. Hiꜙ hnähꜘ hi̱ˉ kuhˉhɨ̱h˜ lluꜗ, kwëëhˋ miihˉ hi̱ˉ jmeeꜙ biiꜗ kihꜗ. 12 Hiꜙ naˊnääˈ kaˉlähꜘ hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ mahꜗ sa̱a̱yꜙ jmɨɨˉ. Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ Jwa̱a̱ꜚ: —Taˉjwohꜗ, hiꜙ jnäähˈ, ¿haˉ läꜙ jmeeˊ jnäähꜗ kaˉlähꜘ? 13 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jwa̱a̱ꜚ sɨɨyhꜙ: —Läꜙko̱o̱ˉ teꜗ lleˋ kihˈ baˊ ko̱o̱hˈ hnähꜘ kihꜗ dsaꜙ. 14 Hløøꜘ kaˉlähꜘ gaꜙngɨɨꜘ juuˈ kiyhꜗ: —¿Haˉ gaˊ jnäähꜗ naꜙ, haˉ läꜙ jmeeˊ jnäähꜗ ja̱ˉ? Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Taꜙ jø̱ø̱hˋ hnähꜘ dsaˉ mahꜗ jñuuhˊ hnähꜘ heˉ chaˉ kiyhꜗ, niꜙ taꜙ hnëëꜙ hnähꜘ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ ä̱ä̱ˉ dsooˊ kya̱a̱hˊ juuˈ taˉjuuˈ. He̱e̱hˋ baˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ lë̱hˈ hnähꜘ. 15 Peerꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ judiu maˊ hnøøˈ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ maˉllooꜗ baˊ jmɨɨˊ heˉ lä̱ä̱yꜘ, heˉja̱ˉ maˊ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ cheˊ heꜘ baˊ Jwa̱a̱ꜚ naˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Cristo hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ kya̱a̱ˈ Dio. 16 Gaꜙjähꜘ Jwa̱a̱ꜚ gaꜙsɨɨhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, jnäꜘ cha̱a̱nˊ dsaˉ jmɨɨˉ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ baˊ. Pero jäꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ jnäꜘ. Hiꜙ niꜙ saꜙ të̱ˊdsë̱ë̱nꜗ chiihnˊ mahꜗ llenˋ looˉ heˉ häˊ tɨɨyˊ. Hi̱ˉ heꜘ cha̱a̱ꜗ hnähꜘ jmɨɨˉ kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, hiꜙ kya̱a̱hˊ jeˉ kaˉlähꜘ. 17 Hi̱i̱ꜚ chehꜗ miˉlluꜗ mɨˈtrigo, maˉcho̱o̱yhˉ heˉ kya̱a̱hˊ jwäyˈ. Maˉlaꜙ maˉko̱o̱yˈ mɨˈtrigo kiyhꜗ, llayꜗ lluꜗ, ja̱ˉgaˊ jë̱yˈ waˊhløøˉ kihꜗ kya̱a̱hˊ jeˉ heˉ moꜙsoꜙ hʉʉꜙ ji̱hˊko̱hꜘ. 18 Hiꜙ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ kya̱a̱hˊ chaˉgaˊmiihˉ juuˈ heˉ gaꜙmiꜙjnääyˉ haˉ läꜙ laꜗ juˈhmëëꜘ heˉ maˊ kwayꜙ. 19 Hiꜙ gaꜙjʉʉyhꜗ kihꜗ Herode hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ taˊ, kihꜗ heˉ maˊ kya̱a̱yhˊ Herodía mëˊ Felipe, heꜘ baˊ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱yhꜚ. Hiꜙ gaꜙjʉʉyhꜗ kihꜗ Herode, kihꜗ gaꜙläꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ maˊ jmeeyꜙ. 20 Hiꜙ kë̱ë̱ˉ gaˊ gaꜙbä̱ä̱hˉ Herode jyohꜘ dsooˊ, hehꜗ heˉ gaꜙta̱a̱yhˉ Jwa̱a̱ꜚ nehꜙñeˈ. 21 Ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ läꜙ maˊ chehˈ Jwa̱a̱ꜚ cha̱a̱˜ dsaˉ jmɨɨˉ, Jesús kaˉlähꜘ gaꜙsa̱a̱ˉ jmɨɨˉ. Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ ngɨɨꜙ Jesús kiyhꜗ kihꜗ Dio gaꜙnaꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. 22 Hiꜙ gaꜙjyooꜗ nëˊ kiyhˈ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, gaꜙläꜙjnääyꜘ, la̱a̱yꜗ läꜙko̱hꜘ ja̱a̱ˉ juuˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙläꜙnʉʉhꜘ ko̱o̱ˉ juuˈ heˉ jaꜗ gyʉʉhˈ heˉ maˊ jähꜘ: —Hneˉ la̱a̱hꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ hnaanꜙ. Peerꜙ cha̱a̱nˉ lluꜗ kya̱a̱hˊ hneˉ. 23 Maˊ hä̱ä̱ˊ Jesús ko̱o̱ˉ gyiiꜘgyaꜘ ji̱ˉñeˉ maˊ gaꜙløøyꜗ kwayꜙ juuˈ. Maˊ jmä̱ä̱˜ dsihꜘ la̱a̱yꜗ jo̱o̱ꜘ José. José heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Elí. 24 Elí heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Matat. Matat heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Leví. Leví heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Melqui. Melqui heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Jana. Jana heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ José. 25 José heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Matatía. Matatía heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Amó. Amó heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Nahum. Nahum heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Esli. Esli heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Nagai. 26 Nagai heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Maat. Maat heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Matatía. Matatía heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Semei. Semei heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ José. José heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Judá. 27 Judá heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Joana. Joana heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Resa. Resa heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Zorobabel. Zorobabel heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Salatiel. Salatiel heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Neri. 28 Neri heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Melqui. Melqui heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Adi. Adi heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Cosam. Cosam heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Elmodam. Elmodam heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Er. 29 Er heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Josué. Josué heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Eliezer. Eliezer heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Jorim. Jorim heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Matat. 30 Matat heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Leví. Leví heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Simeón. Simeón heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Judá. Judá heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ José. José heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Jonán. Jonán heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Eliaquim. 31 Eliaquim heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Melea. Melea heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Mainán. Mainán heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Matata. Matata heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Natán. 32 Natán heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ David. David heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Isaí. Isaí heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Obed. Obed heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Booz. Booz heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Salmón. Salmón heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Naasón. 33 Naasón heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Aminadab. Aminadab heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Aram. Aram heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Esrom. Esrom heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Fare. Fare heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Judá. 34 Judá heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Jacob. Jacob heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Isaac. Isaac heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Abraham. Abraham heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Taré, Taré heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Nacor. 35 Nacor heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Serug. Serug heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Ragau. Ragau heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Peleg. Peleg heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Heber. Heber heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Sala. 36 Sala heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Cainán. Cainán heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Arfaxad. Arfaxad heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Sem. Sem heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Noé. Noé heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Lamec. 37 Lamec heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Matusalén. Matusalén heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Enoc. Enoc heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Jared. Jared heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Mahalaleel. Mahalaleel heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Cainán. 38 Cainán heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Enó. Enó heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Set. Set heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Adán. Adán heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jo̱o̱ꜘ Dio.
1 Chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ maˉkye̱ˉ Jesús. Heˉja̱ˉ maˉlaꜙ maˉsa̱a̱yˉ jmɨɨˉ chaˊjmɨɨˉ Jordan, läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙjøøꜗ Jmɨˉlleꜘ kiyhꜗ ngooyꜗ taꜙ jeeˊ laˈ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ. 2 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjä̱yꜘ to̱ꜗlooꜗ jmɨɨˋ jeeˊ gaꜙka̱ꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ dsëyꜗ. Saꜙ chaˉ gaꜙkuyhˉ niꜙ miihˉ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ gyayˈ jeeˊ ja̱ˉ. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, jaꜗ kyo̱yhꜙ. 3 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ sɨɨyhꜙ: —Cherˊmahꜗ dsooꜘ la̱a̱hꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio, jmeeˊ hihꜙ mahꜗ liiꜙ heˊñiihꜚ ku̱u̱ˊ laˉ. 4 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙjäyhꜘ: —Maˉnaˉsɨɨˉ baˊ: “Ja̱ꜙ maꜙlaꜙ kya̱a̱hˊ heˉ kihˉhi̱hnˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ jneˊ. Kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ juuˈ kihꜗ Dio baˊ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ jneˊ.” 5 Heˉja̱ˉ gaꜙjøøꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ kiyhꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ ko̱o̱ˉ mohꜘ ñiiꜘ mahꜗ kya̱a̱hˊ ko̱ˉhwëëꜘ pihˈ baˊ gaꜙheeyhꜗ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ kaahˊ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. 6 Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Kwanˋ jwëˈ mahꜗ jmeehˈ hihꜙ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ naˉ, hiꜙ kwëëhnꜚ hneˉ läꜙjëꜙ gaˊ heˉ laꜗ naˊhñaahꜗ heˉ chaˉ kihꜗ. Jëëhꜘ, jnäꜘ gaꜙhyohnꜗ läꜙjëꜙ heˉ naˉ hiꜙ leꜘ kwëëhnꜚ hi̱ˉ llaꜙ dsënꜙ. 7 Läꜙjëꜙ heˉ naˉ kwëëhnꜚ hneˉ cherˊmahꜗ gaꜙju̱u̱hˊ jnëhˊ chaˊnënꜙ, jmä̱ä̱hˈ jnäꜘ jø̱ø̱hnˈ. 8 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Gwa̱a̱hˉ kiꜙ jnäꜘ Tanaˊ, jëëhꜘ maˉnaˉsɨɨˉ baˊ jeeˊ jyohꜘ kaˉlähꜘ: “Kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dio kya̱a̱hꜗ baˊ jmeehˈ jʉʉhˉ. Kihꜗ ja̱a̱ˉ hñiiꜘ bihꜗ jmeehˈ taˊheꜗ.” 9 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjøøꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ kiyhꜗ taꜙ jeeˊ chihˈ gwahꜙ jwɨɨˉ Jerusalén. Maˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙjä̱ä̱yꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ gyʉʉhˈ kihꜗ gwahꜙ jʉʉhꜙ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Cherˊmahꜗ dsooꜘ la̱a̱hꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio, jwä̱ä̱ꜙ hñaahꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ. 10 Jëëhꜘ naˉsɨɨˉ baˊ kaˉlähꜘ: Dio che̱e̱ꜗ ángele kya̱a̱yꜗ kooꜘ kyahꜗ mahꜗ hä̱ä̱yꜗ hneˉ. 11 Läꜙja̱ˉ jä̱ä̱yꜗ hneˉ läꜙ hä̱ä̱yˉ goohˉ, mahꜗ saꜙ llaˉñuꜗ tɨɨhˊ kya̱a̱hˊ ku̱u̱ˊ. 12 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙjäyhꜘ: —Maˉnaˉsɨɨˉ baˊ kaˉlähꜘ: “Taꜙ ka̱ˉ dsëꜗ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱hꜗ.” 13 Maˉlaꜙ maˉka̱ꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ dsëꜗ Jesús, gaꜙläꜙø̱ø̱yꜘ kiyhꜗ miihˉ jmɨɨˊ. 14 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ngaahꜗ Jesús taꜙ hwaꜗ Galilea kye̱yˉ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. Maˊ hiiꜘ juuˈ kiyhꜗ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ heˉ täähˊ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ hwaꜗ ja̱ˉ. 15 Maˊ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ gwahꜙ mähˉ hiꜙ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ gaꜙjmeeꜘ jʉʉhˉ kiyhꜗ. 16 Gaꜙlla̱a̱yhꜗ jeeˊ jwɨɨˉ Nazaret jeeˊ gaꜙkwa̱a̱yꜗ. Gaꜙheyꜗ nehꜙ gwahꜙ mähˉ läꜙko̱o̱ˉ maˊ të̱ë̱yꜗ jmeeyꜙ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙnooyˉ mahꜗ gaꜙhëyꜘ juuˈ kihꜗ Dio heˉ maˉnaˉsɨɨˉ jä̱ä̱ꜗ. 17 Gaꜙkwëëhꜗ dsihꜘ jeˉ heˉ gaꜙsɨɨꜘ Isaía hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. Gaꜙji̱i̱yꜗ moˊjeˉ mahꜗ gaꜙjnøøyhꜗ jeeˊ naˉsɨɨˉ läꜙlaˉ: 18 Kye̱nˊ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio nëˊ kinꜙ. Maˉhña̱a̱yꜗ jnäꜘ mahꜗ kwanˋ juˈhmëëꜘ kihꜗ hi̱ˉ täˉñeeꜘ. Gaꜙche̱e̱yꜗ jnäꜘ mahꜗ hlë̱ë̱hnˊ hi̱ˉ saꜙ chaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ. Jmeenˋ juuˈ haˉ läꜙ jeeˊ lä̱ä̱ꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ nehꜙñeˈ. Jmeenˋ jëëˈ hi̱ˉ tʉʉˊ. Lä̱ä̱nˊ dsaˉ hi̱ˉ dsaˉngëëꜘ lliꜘwɨɨꜘ. 19 Jmeenˋ juuˈ heˉ maˉtøøhnˊ ji̱ˉñeˉ heˉ miˉjä̱ä̱ꜗ Dio dsaˉ. 20 Maˉngëëꜘ maˉhëꜘ Jesús juuˈ ja̱ˉ, gaꜙbä̱ä̱yꜗ moˊjeˉ mahꜗ gaꜙngëëyꜗ kihꜗ hi̱ˉ maˊ häˊ gooˉ, ja̱ˉgaˊ gaꜙgyayˉ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ maˊ jë̱ë̱y˜ ko̱o̱ˉ hwehˉ. 21 Mahꜗ gaꜙløøyꜗ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ heꜘ: —Naꜗ maˉläˉteꜗ juuˈ kihꜗ Dio heˉ maˉhënꜗ chaˊnëhˊ hnähꜘ. 22 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ maˊ hlëëhꜙ lluꜗ kihꜗ Jesús, hiꜙ maˊ dsa̱a̱˜ dsëyꜗ kihꜗ jna̱a̱hˈ laꜗ juuˈ heˉ maˊ hlëëhꜙ Jesús. Mahꜗ maˊ jäyhꜘ: —¿Cheˊ ja̱ꜙ heꜘ jo̱ˉñʉʉhꜚ José hi̱ˉ naˉ? 23 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ dsaˉ heꜘ: —Maꜙ baˊ jnäꜘ heˉ jwɨɨhˈ jnäꜘ juuˈ heˉ të̱ë̱hˈ hnähꜘ hlëëhˊ, heˉ jähꜘ läꜙlaˉ: “Jmeeˊ më˜ kyahꜗ hñaahꜗ, cherˊmahꜗ dsooꜘ la̱a̱hꜗ tëꜙmë˜. Jmeeˊ kaˉlähꜘ jeeˊ laˈ jwɨɨˉ kyahꜗ läꜙjëꜙ heˉ maˉnʉʉˊ jnäähꜗ gaꜙjmeehˊ jwɨɨˉ Capernaum, ja̱ˉgaˊ laˈ dsooꜘ.” 24 Hiꜙ gaꜙhlëëhꜘ gyihꜗ jyohꜘ juuˈ, gaꜙjäyhꜘ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio saꜙ he̱e̱hˉ dsihꜘ jeeˊ jwɨɨˉ gooyˈ. 25 Juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gyaˈ Elía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio gaꜙhnaꜘ jmaꜗ hnëˉ ji̱ˉñeˉ naˉdsë˜ jñeeꜘ sɨhˉ hiꜙ haˉ ko̱hꜘ hooˊ saꜙ gaꜙläꜙchaꜙ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ ja̱ˉ. Jmɨɨˊ ja̱ˉ, maˊ cha̱a̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ hwaꜗ Israel. 26 Pero saꜙ gaꜙche̱e̱ꜗ Dio Elía kihꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ heꜘ. Gaꜙche̱e̱yꜗ kihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Sarepta kooꜘ kihꜗ Sidón baˊ. 27 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ jmɨɨˊ kihˈ Eliseo hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ. Maˊ cha̱a̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ hmihꜗ høøꜚ hwaꜗ Israel. Pero niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ heꜘ saꜙ gaꜙhla̱a̱ꜘ. Maꜙlaꜙ Naamán hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ hwaꜗ Siria baˊ gaꜙjä̱ꜗ kihꜗ —gaꜙjähꜘ Jesús. 28 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ nehꜙ gwahꜙ ja̱ˉ, gaꜙläꜙlle̱e̱yꜘ jwërte läꜙ maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ ja̱ˉ. 29 Gaꜙnooˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ mahꜗ gaꜙsë̱ë̱hˉ dsihꜘ taꜙ chʉʉhˊ jwɨɨˉ. Gaꜙjä̱ä̱yꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ gyʉʉhˈ mohꜘ jeeˊ laˈ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, mahꜗ maˊ jwä̱ä̱yˈ taꜙ chaˊsɨɨˉ ñiihˊ. 30 Pero heˉ gaꜙlaꜗ, gaꜙko̱o̱ˈ Jesús jwëꜗ kiyhꜗ gaꜙngëëyꜘ to̱ꜗdsaahˋ jeeˊ kihˈ dsaˉ heꜘ, ngooyꜗ taꜙ jeeˊ jyohꜘ. 31 Ngooꜗ Jesús taꜙ Capernaum, ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ heˉ nøøꜘ hwaꜗ Galilea. Gaꜙkwayꜘ juuˈ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ. 32 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ maˊ dsa̱a̱˜ dsëꜗ kihꜗ juuˈ heˉ maˊ kwayꜙ ja̱ˉ. Jëëhꜘ, maˊ hlëëyhꜙ kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ beꜘ. 33 Maˊ hä̱ä̱ˊ nehꜙ gwahꜙ, ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ mahꜗ gaꜙhlëëyhꜘ ko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ. 34 Gaꜙjäyhꜘ: —Taꜙ ka̱a̱hꜙ jnäähˈ, Jesús dsaˉ Nazaret. ¿Cheˊ maˉñehꜗ mahꜗ miˊlla̱a̱hꜗ jnäähˈ? Kyu̱u̱ꜙ jnäähˈ hneˉ. Hneˉ baˊ heꜘ hi̱ˉ naˉjngëëˈ kya̱a̱ꜗ Dio. 35 Mahꜗ gaꜙjʉʉhꜗ Jesús kihꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Taꜙ toohꜘ mɨɨhˊ. Goˉhë̱ë̱ˈ kihꜗ dsaˉ naˉ —gaꜙjäyhꜘ. Läꜙji̱i̱hˈ gaꜙta̱hꜘ dsaˉ heꜘ hwaꜗ toꜙloꜙ nëˊ dsaˉ gaꜙjmeeꜘ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ mahꜗ yaꜙhë̱ë̱ꜗ bihꜗ. Pero niꜙ miihˉ dsooˊ saꜙ gaꜙjmeeyꜘ kihꜗ dsaˉ heꜘ. 36 Peerꜙ gaꜙjwa̱a̱hˈ dsaˉ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ gaꜙhlëëyhꜘ ja̱ˉ, maˊ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉkya̱a̱yhˊ, maˊ jäyhꜘ: —¿Heeˉ baˊ juuˈ naˉ? Heˉ baˊ cheˉ be̱e̱ꜘ juuˈ kiyhꜗ. Haˉ läꜙ liyhꜙ jmeeyꜗ madaꜚ kihꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ mahꜗ hwë̱ë̱yꜙ. 37 Gaꜙläꜙchaꜙ juuˈ kihꜗ Jesús läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ heˉ täähˊ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kihꜗ hwaꜗ ja̱ˉ. 38 Maˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús nehꜙ gwahꜙ ja̱ˉ, ngooyꜗ taꜙ kihꜗ Simón. Jeeˊ ja̱ˉ maˊ kya̱a̱ꜗ maˉchooˈ Simón dsaahˊ kya̱a̱hˊ lliiꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙchu̱u̱ꜘ dsaˉ kya̱a̱hˊ Jesús mahꜗ miˉhlä̱ä̱yꜘ. 39 Heˉja̱ˉ gaꜙtøhꜗ Jesús lleˊ jeeˊ kya̱a̱yꜗ, gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ kihꜗ lliiꜘ ja̱ˉ. Mahꜗ yaꜙhɨɨꜗ lliiꜘ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙnooˉ maˉchooˈ Simón heꜘ, gaꜙjmeeyꜘ heˉ gaꜙkuhˉ gaꜙhɨ̱hꜗ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ. 40 Maˊ gaꜙnʉʉˉ jmɨɨˊ ja̱ˉ, läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ dsaˉdsaahˊ kya̱a̱ˈ naˊnääyˈ naˊjä̱ä̱yˉ chaˊnëˊ Jesús. Naˉkuˊ naˉngɨɨˈ dsooˊ maˊ la̱a̱ˈ dsaˉdsaahˊ heꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙkyeˉ Jesús gooˉ nëˊ kihˈ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ mahꜗ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱yꜘ. 41 Kihꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉdsaahˊ heꜘ gaꜙhwë̱ë̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ, hi̱ˉ maˊ tooyh˜ mɨɨhˊ maˊ jäyhꜘ: —Hneˉ la̱a̱hꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio. Pero maˊ jʉʉh˜ Jesús kiyhꜗ. Saꜙ maˊ kwayꜙ jwëˈ maˊ hlëëyhˈ, jëëhꜘ maˉñeˉ baˊ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heˉ la̱a̱yꜗ Cristo. 42 Maˊ gaꜙjnäꜗ ja̱ˉ, yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús ngooꜗ taꜙ jeeˊ saꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙta̱a̱hˋ dsaˉ gaꜙhnaayhˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙjnä̱ä̱yhꜙ. Hiꜙ gaꜙhaꜘ dsaˉ kiyhꜗ, saꜙ maˊ kwayꜙ jwëˈ maˊ dsooyˈ taꜙ jeeˊ jyohꜘ. 43 Pero Jesús gaꜙjähꜘ sɨɨyhꜙ: —Jmeeꜙ biiꜗ kinꜙ nɨɨnˋ taꜙ jeeˊ jyohꜘ naˊka̱nˋ juˈhmëëꜘ heˉ miˉjnääꜙ haˉ läꜙ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. Kihꜗ heˉ laˉ baˊ naˉhña̱a̱nˊ janˈ. 44 Heˉja̱ˉ ngooyꜗ naˊkwayˉ juuˈ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ gwahꜙ kihꜗ dsaˉ judiu heˉ tø̱ø̱ꜘ hwaꜗ Galilea.
1 Ko̱o̱ˉ häˊ maˊ chehˈ Jesús chaˊhooˊ jmɨˉjʉʉhˉ heˉ hlaˉ hwaꜗ Genesaret. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙku̱hꜗ jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kiyhꜗ hi̱ˉ hnøøꜗ maˊ nuuˈ juuˈ kihꜗ Dio. 2 Gaꜙjëëꜗ Jesús to̱ꜗ naˊmooꜘ heˉ maˊ naˉhɨɨꜚ chaˊhooˊ jmɨɨˉ ja̱ˉ. Jëëhꜘ, maˉngëëꜘ saˊhmaˉhwë̱ë̱ˉ hi̱ˉ maˊ ka̱a̱h˜ hmoohˉ, gaꜙta̱a̱yhˋ gaꜙgyiyhꜗ maˈ kiyhꜗ. 3 Heˉja̱ˉ gaꜙheꜗ Jesús nehꜙ naˊmooꜘ heˉ maˊ laˈ kihꜗ Simón. Gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kihꜗ Simón mahꜗ hläyhꜗ gaˊ miihˉ naˊmooꜘ ja̱ˉ taꜙ jeeˊ juuhˉ jmɨɨˉ. Mahꜗ gaꜙgyayˉ nehꜙ naˊmooꜘ ja̱ˉ, gaꜙløøyꜗ hlë̱ë̱yh˜ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 4 Maˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ Simón: —Maꜙnøønˈ taꜙ jeeˊ juuhˉ gaˊ mahꜗ hɨɨhˈ hnähꜘ saˊhmaˈ kyahꜗ hnähꜘ. 5 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Simón juuˈ kiyhꜗ: —Taˉjwohꜗ kya̱a̱nꜙ. Läꜙta̱a̱ˈ hwëˈ maˉkoohˊ jnäähꜗ saˊhmaˈ. Saꜙ cha̱a̱ˉ maˉlë̱ë̱hꜙ jnäähˈ niꜙ miihˉ. Pero cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ jwahꜘ, hɨɨˋ baˊ jnäꜘ saˊhmaˈ. 6 Maˉngëëꜘ maˉhɨɨyꜘ saˊhmaˈ ja̱ˉ, läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙsëëyhꜗ. Peerꜙ jwë̱ë̱ꜘ jwërte hmoohˉ gaꜙta̱a̱hˋ nehꜙ hmaꜗ ja̱ˉ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙløøꜗ dsaˉgyiiꜙ. 7 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ lii˜ kihꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jyohꜘ naˊmooꜘ mahꜗ yaˉnääyꜘ kwayꜗ beꜘ. Heˉja̱ˉ yaꜙnääyꜗ, hiꜙ gaꜙka̱yhˈ läꜙto̱ꜘ naˊmooꜘ kiyhꜗ ja̱ˉ. Heˉja̱ˉ miihˉ gaˊ saꜙ gaꜙhmähꜗ nehꜙ jmɨɨˉ. 8 Maˊ gaꜙjëëꜗ Simón Peeˊ heˉ ja̱ˉ, gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëˊ Jesús, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Saꜙ høøꜙ kwa̱a̱t˜ noohˈ kooꜘ kinꜙ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. Jëëhꜘ chaˉ chaˉmiihˉ dsoˊkyeˉ kinꜙ. 9 Jëëhꜘ, gaꜙjwa̱a̱hˈ jwërte Peeˊ läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ, maˊ gaꜙjëëyꜗ haˉ läꜙko̱o̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ hmoohˉ hi̱ˉ gaꜙsa̱a̱yhꜗ. 10 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ kihꜗ Jacobo kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ jo̱ˉñʉʉhꜚ Zebedeo hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Simón. Pero gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ Simón: —Taꜙ waˊ ga̱hˈ. Naꜗ taꜙ chaˊnëˊ dsaˉ baˊ le̱e̱hꜙ naꜗ, llaꜚ heˉ maˊ le̱e̱hꜙ hmoohˉ. 11 Ja̱ˉgaˊ gaꜙllaꜙnääyˋ chaˊhooˊ jmɨɨˉ kya̱a̱hˊ naˊmooꜘ. Jeeˊ ja̱ˉ baˊ gaꜙllayꜘ läꜙjëꜙ heˉ maˊ kooyh˜ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús. 12 Ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ja̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ Jesús ko̱o̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ. Gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ hmihꜗ høøꜚ. Maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ Jesús gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ mahꜗ gaꜙjlu̱u̱yꜗ lleyˊ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ chaˊnëˊ Jesús. Gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ, gaꜙjäyhꜘ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, cherˊmahꜗ leꜘ, le̱hꜗ baˊ hneˉ chehˈ dsooˊ heˉ miˉsa̱hꜘ jnäꜘ. 13 Heˉja̱ˉ gaꜙhɨɨꜘ Jesús maˉgooˉ mahꜗ gaꜙkyeyˉ nëˊ kihˈ dsaˉ heꜘ, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Leꜘ baˊ. Waˊ dsaˉcheˋ dsooˊ heˉ miˉsa̱hꜘ hneˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙä̱ä̱hꜗ goˉte˜ hmihꜗ høøꜚ ja̱ˉ. 14 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙta̱a̱hˉ Jesús juuˈ mahꜗ saꜙ kooyhꜗ juuˈ kya̱a̱hˊ niꜙ ja̱a̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Gwaˉ goˉhä̱ä̱hˋ hñaahˈ kihꜗ jmiˉdsaˉ läꜙko̱hꜘ jähꜘ ley kihꜗ Moisé. Kye̱ˉ miihˉ heˉ kwëëyhˈ läꜙlluꜗ heˉ maˉnaˊllu̱u̱hˋ. Läꜙja̱ˉ goˉjmeeˊ mahꜗ läꜙñeˉ dsaˉ heˉ maˉjä̱ꜗ kyahꜗ. 15 Pero ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ chaˉgaˊmiihˉ maˊ hiiꜘ juuˈ kiyhꜗ. Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ maˊ dsaˉku̱hꜗ nuuˉ juuˈ heˉ kwayꜙ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ maˊ dsaˉku̱hꜗ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ dsaahˊ hi̱ˉ hnøøꜗ jä̱ꜗ kiyhꜗ. 16 Pero Jesús maˊ dsooy˜ maˊ dsaˉngɨɨyˋ kiyhˈ kihꜗ Dio jeeˊ saꜙ cha̱a̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ. 17 Ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ maˊ gyaˈ Jesús kwayꜙ juuˈ. Jeeˊ ja̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ ko̱ˉlla̱a̱ˊ fariseo kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley. Dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ yaꜙnääꜗ läꜙjëꜙ jwɨɨˉ mähˉ heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hwaꜗ Galilea, hiꜙ läꜙja̱ˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ hwaꜗ Judea kaˉlähꜘ, läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Jerusalén. Maˊ kye̱ˉ Jesús chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ Dio kya̱a̱hˊ heˉ maˊ miˉhlä̱ä̱yꜘ hi̱ˉ dsaahˊ. 18 Jmɨɨˊ ja̱ˉ gaꜙllaꜙnääꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱ꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaahˊ hi̱ˉ saꜙ liihꜚ gooˉ tɨɨˊ naˉkya̱a̱ˈ nëˊ ji̱i̱ˉ. Maˊ hnøøyˈ maˊ dsaˉta̱a̱yhˋ chaˊnehꜙ mahꜗ dsaˉkya̱a̱yꜙ chaˊnëˊ Jesús. 19 Kihꜗ heˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ, saꜙ gaꜙlaꜗ maˊ ta̱a̱yhꜙ chaˊnehꜙ. Heˉja̱ˉ gaꜙwɨɨyꜗ taꜙ gyʉʉhˈ hneꜗ mahꜗ gaꜙjñiyhꜗ miihˉ kaˊluuˊ hneˈ. Taꜙ jwëꜘ ja̱ˉ, gaꜙjña̱a̱yꜗ dsaˉdsaahˊ heꜘ läꜙkye̱ˉ ji̱i̱ˊ kiyhˈ toꜙloꜙ nëˊ dsaˉ chaˊnëˊ Jesús. 20 Maˊ gaꜙjëëꜗ Jesús haˉ läꜙko̱o̱ˉ dsooꜘ dsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ dsaˉdsaahˊ: —Dsaˉñʉʉhˉ, maˉnaˉcheˊ baˊ dsoˊkyeˉ kyahꜗ. 21 Heˉja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ dsaˉ fariseo gaꜙløøyꜗ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ: “¿Heeˉ la̱a̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ naˉ heˉ miˉkwa̱yhꜗ Dio? Ja̱a̱ˉ Dio baˊ lihꜙ cheꜗ dsoˊkyeˉ kihꜗ dsaꜙ.” 22 Pero gaꜙläꜙliihꜚ baˊ Jesús heˉ hʉʉˊdsëˉ maˊ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ: —¿Heˉlaˈ jmeehˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ läꜙnaˉ? 23 ¿Heeˉ gaˊ naˉ saꜙ jwë̱ë̱hˋ, la̱a̱hꜘ hnähꜘ? ¿Cheˊ heˉ chiihˊ jneˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaahˊ: “Maˉnaˉcheˊ baˊ dsoˊkyeˉ kyahꜗ”, o heˉ chiihˊ jnihꜘ: “Nooˉ, ki̱i̱ˈ ji̱i̱ˊ kyahˈ, mahꜗ gwa̱a̱hˉ”? 24 Heˉja̱ˉ jmeenˋ heˉ jwë̱ë̱hˋ gaˊ mahꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ, Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ baˊ naˉngëˈ jwëˈ jmɨˉgyʉʉꜙ mahꜗ cheyꜗ dsoˊkyeˉ kihꜗ dsaꜙ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ hi̱ˉ saꜙ liihꜚ gooˉ tɨɨˊ heꜘ: —Jnäꜘ jwahnꜙ nooˉ, ki̱i̱ˈ ji̱i̱ˊ kyahˈ, gwa̱a̱hˉ chaˊnehꜙ kyahꜗ. 25 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙnooˉ dsaˉ heꜘ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙko̱o̱yˈ ji̱i̱ˊ kiyhˈ jeeˊ maˊ kya̱a̱yꜗ, ngaayhꜗ chaˊnehꜙ kiyhꜗ, jmeeyꜙ jʉʉhˉ kihꜗ Dio. 26 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ jwërte dsëꜗ maˊ gaꜙjëëyꜗ heˉ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ jʉʉhˉ kihꜗ Dio. Gaꜙläꜙgoyhꜙ jwërte, maˊ jäyhꜘ: —Naꜗ baˊ raꜘ si˜ maˉjëënˊ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ jmeeꜙ dsa̱a̱˜ dsëˉ jneˊ. 27 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ngooꜗ Jesús taꜙ jeeˊ jyohꜘ. Jeeˊ ngooyˈ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Leví, maˊ gyaˈ nëˊtaˊ kihˈ ko̱o̱yˈ kuˊsɨhˉ. Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Ñaˉ waˊ jmeenˊ ko̱ˉjø̱hꜘ. 28 Gaꜙjä̱ꜘ baˊ taˊ kiyhˈ heˉ maˊ jmeeyꜙ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús. 29 Leví hi̱ˉ maˊ ko̱o̱ꜗ kuˊsɨhˉ heꜘ gaꜙjmeeyꜘ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ jʉʉhˉ kihꜗ Jesús chaˊnehꜙ kiyhꜗ. Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ ko̱o̱ꜗ kuˊsɨhˉ kya̱a̱hˊ jñahꜘ gaˊ dsaˉ maˊ tä̱ä̱hˊ nëˊ mes˜ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 30 Pero dsaˉ fariseo kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley gaꜙta̱a̱yhˋ gaꜙtiˉ gaꜙchooyꜘ juuˈ kya̱a̱hˊ discípulo kya̱a̱ꜗ Jesús, gaꜙjäyhꜘ: —¿Heˉlaˈ kuhˉhuhꜘ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ naˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kya̱a̱hˊ dsaˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ? 31 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Saꜙ jmeeꜙ biiꜗ tëꜙmë˜ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ, kihꜗ dsaˉdsaahˊ baˊ jmeeꜙ biiꜗ. 32 Saꜙ maˉjan˜ kihꜗ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ, maˉjan˜ kihꜗ hi̱ˉ chaˉ dsoˊkyeˉ kihꜗ baˊ mahꜗ waˊ dsaˉje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio. 33 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tiˉchooꜙ juuˈ heꜘ, sɨɨyhꜙ Jesús: —Dsaˉ kya̱a̱ꜗ Jwa̱a̱ꜚ ko̱ˉllaˉji̱i̱h˜ baˊ saꜙ kuhˉhɨ̱yh˜ maˊ ngɨɨyꜙ kiyhꜗ kihꜗ Dio, hiꜙ läꜙja̱ˉ jmeeꜙ dsaˉ fariseo kaˉlähꜘ. ¿Heˉlaˈ saꜙ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ discípulo kya̱a̱hꜗ? 34 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ dsaˉ, saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ heˉ tʉyꜗ heˉ kuhˉhɨ̱yh˜ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ gyaꜗ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ jeeˊ ja̱ˉ. 35 Pero lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ waˊraˉ gaꜙlle̱e̱yˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ heꜘ. Maˊja̱ˉ gaˊ tʉˈ dsaˉ kya̱a̱yꜗ heˉ kuhˉhɨ̱h˜ mahꜗ chu̱u̱yꜗ kya̱a̱hˊ Dio. 36 Hiꜙ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ juuˈ naˉhmääˊ laˉ: —Niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ saꜙ kwaꜙ kihꜗ, ka̱ꜗ ko̱o̱ˉ jwɨˊ hmɨɨhˉ hmëëꜘ mahꜗ tø̱ø̱yꜗ nëˊ kihˈ hmɨɨhˉ maˉgyu̱hˉ. Cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ laꜗ, ko̱o̱ˉ he̱e̱yꜗ hmɨɨhˉ hmëëꜘ baˊ ja̱ˉ. Hiꜙ niꜙ saꜙ je̱e̱hꜙ kweeˉ hmɨɨhˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱hˊ jwɨˊ hmɨɨhˉ hmëëꜘ ja̱ˉ. 37 Hiꜙ läꜙja̱ˉ, niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ saꜙ kwaꜙ kihꜗ chiyhꜗ vin hmëëꜘ nehꜙ looˉ maˉgyu̱hˉ. Cherˊmahꜗ gaꜙchihꜗ dsaˉ vin hmëëꜘ nehꜙ looˉ maˉgyu̱hˉ, cha̱hꜘ baˊ gyiiꜙ, jëëhꜘ saꜙ kwaꜗ jwëˈ ä̱ä̱ꜙ. Tʉ̱ʉ̱ꜙ vin hmëëꜘ hiꜙ he̱e̱ꜘ looˉ kaˉlähꜘ. 38 Heˉja̱ˉ nehꜙ looˉ hmëëꜘ baˊ dsaˉhooˋ vin hmëëꜘ. Mahꜗ läꜙja̱ˉ baˊ miˉheeꜙ vin hmëëꜘ ja̱ˉ, kya̱a̱hˊ looˉ hmëëꜘ kaˉlähꜘ. 39 Niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ të̱ë̱ˈ hɨ̱h˜ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ maˉä̱ä̱ˉ, saꜙ tɨhꜗ dsëyꜗ heˉ hmëëꜘ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ. Jëëhꜘ jäyhꜘ: “Lluꜗ gaˊ heˉ maˉgyu̱hˉ.” —gaꜙjähꜘ Jesús.
1 Ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ, gaꜙngëëꜘ Jesús jeeˊ maˉnaˉjnääˊ chaahˈ trigo. Gaꜙhnäꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ miihˉ saˊgwa̱hꜘ trigo, gaꜙgyeyꜗ kya̱a̱hˊ gooyˉ mahꜗ gaꜙkuyhˉ. 2 Heˉja̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ fariseo gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ discípulo heꜘ: —¿Heˉlaˈ jmeehˉ hnähꜘ heˉ saꜙ lleˋ kihˈ jmeehˈ hnähꜘ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ? 3 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Cheˊ saꜙ maˉhehˉ hnähꜘ jeeˊ naˉsɨɨˉ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ David ko̱o̱ˉ häˊ, läꜙ maˊ jaˈ kyo̱yhꜙ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˊ gaꜙnääˊ kya̱a̱yhˊ? 4 Gaꜙheyꜗ nehꜙ gwahꜙ mahꜗ gaꜙkuyhˉ heˊñiihꜚ heˉ maˉnaˉjø̱ø̱ꜚ heˉ saꜙ lleˋ kihˈ maˊ kuyhꜙ hiꜙ gaꜙkwëëyhꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ, maꜙlaꜙ jmiˉdsaˉ baˊ maˊ naˉngëˈ jwëˈ kuyhꜙ heˊñiihꜚ ja̱ˉ. 5 Hiꜙ gaꜙjäyhꜘ kaˉlähꜘ: —Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ baˊ naˉngëˈ jwëˈ jmeeyꜗ hihꜙ, heeˉ naˉ heˉ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jmeeꜗ dsaˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ. 6 Jyohꜘ kaˉlähꜘ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ gaꜙheꜗ Jesús nehꜙ gwahꜙ mähˉ mahꜗ gaꜙløøyꜗ kwayꜙ juuˈ. Jeeˊ ja̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˉläˉki̱i̱ꜙ maˉgooˉ raˉllu̱u̱ꜗ. 7 Hiꜙ maˊ tä̱ä̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ dsaˉ fariseo tä̱ä̱y˜ Jesús, maˊ jëëy˜ cheˊ miˊhlä̱ä̱yꜘ dsaˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ mahꜗ läꜙja̱ˉ maˊ leꜘ maˊ hnɨɨyˈ kiyhꜗ. 8 Pero maˊ ñeˉ baˊ Jesús heˉ hʉʉˊdsëˉ maˊ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˉläˉki̱i̱ꜙ maˉgooˉ heꜘ: —Nooˉ, mahꜗ ñaˉ jeeˊ to̱ꜗdsaahˋ laˉ. Mahꜗ gaꜙnooˉ dsaˉ heꜘ jeeˊ to̱ꜗdsaahˋ ja̱ˉ. 9 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ: —Ngɨɨnˊ ko̱o̱ˉ mɨˈjuuꜗ kyahꜗ hnähꜘ. ¿Heeˉ naˉ naˉngëˈ jneˊ jwëˈ jmeenˊ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ, cheˊ heˉ lluꜗ o cheˊ heˉ hlɨɨhˈ? ¿Cheˊ lä̱ä̱ˊ jneˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉngooꜗ gaꜙju̱u̱ꜗ o kwanˊ jwëꜗ ju̱u̱yꜘ? 10 Gaꜙjëëꜗ Jesús ko̱ˉhwëëꜘ läꜙja̱ˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kiyhꜗ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ heꜘ: —Nɨɨhˋ maˉgoohˉ. Mahꜗ gaꜙnɨɨhꜗ dsaˉ heꜘ maˉgooˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, gaꜙjä̱ꜗ goˉte˜ maˉgooyˉ. 11 Peerꜙ gaꜙläꜙlle̱e̱ꜘ dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ: —¿Haˉ läꜙ jmeenˊ kihˈ Jesús? 12 Jmɨɨˊ ja̱ˉ ñeeˊ Jesús taꜙ ko̱o̱ˉ mohꜘ naˊngɨɨyˊ kiyhꜗ kihꜗ Dio läꜙji̱i̱hˈ gaꜙjnäyhꜗ hwëˈ ja̱ˉ. 13 Maˊ gaꜙjnäꜗ ja̱ˉ, gaꜙtëëyhꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ, mahꜗ gaꜙlle̱e̱yhˉ gyaꜙtu̱u̱ꜘ baˊ. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙtëëyhꜗ apóstole. 14 Gaꜙlle̱e̱yhˉ Simón hi̱ˉ maˊ tëëyh˜ Peeˊ, Andreˊ ø̱ø̱hꜚ Simón, Jacobo kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ, Felipe kya̱a̱hˊ Bartolomé, 15 Matäˊ, Tamá, Jacobo jo̱ˉñʉʉhꜚ Alfeo, Simón hi̱ˉ maˊ tëëyh˜ Zelote, 16 Juda ø̱ø̱hꜚ Jacobo, kya̱a̱hˊ Juda Iscariote hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ Jesús. 17 Gaꜙjña̱a̱ꜗ Jesús taꜙ hwaꜗ mɨɨꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ discípulo kya̱a̱yꜗ. Peerꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙllaꜙnääꜗ jeeˊ ja̱ˉ, dsaˉ cha̱a̱ˉ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Judea, kya̱a̱hˊ dsaˉ cha̱a̱ˉ Jerusalén, dsaˉ cha̱a̱ˉ Tiro kya̱a̱hˊ Sidón jwɨɨˉ heˉ täähˊ chaˊhooˊ jmɨˉñeehꜚ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ gaꜙllaꜙnääꜗ heˉ hnøøyꜗ nuuyꜗ juuˈ kihꜗ Jesús hiꜙ gaꜙllaꜙnääꜗ hi̱ˉ dsaahˊ mahꜗ jä̱ꜗ kiyhꜗ. 18 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ jëë˜ wɨɨꜘ heˉ maˊ jmeeꜙ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kiyhꜗ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjä̱ꜗ kiyhꜗ. 19 Heˉja̱ˉ maˊ jmeeꜙ dsaˉ biiꜗ haˉ läꜙ jeeˊ të̱ë̱yˈ su̱yꜗ miihˉ saˊhmɨɨhˉ kihꜗ Jesús, kihꜗ heˉ maˊ hwëëˉ beꜘ kiyhꜗ heˉ kya̱a̱hˊ maˊ miˉhlä̱ä̱yꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 20 Gaꜙjëëꜗ Jesús jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Lluꜗ laꜗ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ täˉñeeꜘ, jëëhꜘ jä̱ä̱ꜗ baˊ Dio hnähꜘ läꜙhihꜙ kihꜗ. 21 Lluꜗ laꜗ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ kyo̱hꜙ naꜗ, jëëhꜘ lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ moꜙsoꜙ läꜙkya̱hꜗ hnähꜘ. Lluꜗ laꜗ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ kɨˉhooh˜ naꜗ, jëëhꜘ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ läꜙcha̱a̱hˉ hnähꜘ lluꜗ. 22 ʼLluꜗ laꜗ kyahꜗ hnähꜘ waˊraˉ gaꜙläꜙhøøhˋ dsaˉ kyahꜗ hnähꜘ, o waˊraˉ gaꜙhwë̱ë̱ꜗ dsaˉ hnähꜘ jeeˊ kiyhˈ, waˊraˉ gaꜙhlëëhꜘ dsaˉ wɨɨꜘ kyahꜗ hnähꜘ, o waˊraˉ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ hlë̱ë̱hˈ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. 23 Läꜙ maˊ dsaˉngëëꜘ hnähꜘ läꜙja̱ˉ, waˊ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ, waˊ cha̱a̱hˉ hnähꜘ lluꜗ, jëëhꜘ chaˉ ko̱o̱ˉ heˉ lluꜗ jwërte heˉ hñahꜙ hnähꜘ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ. Maꜙraꜙ heˉ jmeehꜙ baˊ dsaˉ hnähꜘ, jëëhꜘ läꜙja̱ˉ maˊ jmeeꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱yꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio. 24 ʼPeerꜙ jwɨɨ˜ hnähꜘ dsaˉ chaˉ kuuˊ. Jëëhꜘ, ja̱ˉbaˊ ji̱i̱hˈ kye̱hˊ hnähꜘ oˉjø̱hꜙ dsëˉ. 25 Peerꜙ jwɨɨ˜ hnähꜘ hi̱ˉ naˉkë̱ꜚ naꜗ, jëëhꜘ lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ läꜙkya̱hꜗ hnähꜘ. Peerꜙ jwɨɨ˜ hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ ngɨɨ˜ naꜗ. Jëëhꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ kɨˊhoohˊ hnähꜘ. 26 Peerꜙ jwɨɨ˜ hnähꜘ waˊraˉ gaꜙhlëëhꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Jëëhꜘ läꜙja̱ˉ maˊ jmeeꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱yꜗ kihꜗ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ taˉjuuˈ kihꜗ dsaꜙ. 27 ʼPero jnäꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ nuuˉ jeeˊ laˉ. Waˊ hnaahꜙ hnähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kyahˈ hnähꜘ. Jmeeˊ lluˈ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ hnääꜗ hnähꜘ. 28 Ngɨɨˊ hnähꜘ lluꜗ kihꜗ hi̱ˉ jwä˜ dsoˊjwɨɨꜘ kyahꜗ hnähꜘ. Ngɨɨˊ hnähꜘ kihꜗ Dio kihꜗ hi̱ˉ jnaahˉ hnähꜘ juuˈ wɨɨꜘ. 29 Cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙjnooꜗ ko̱o̱ˉ jwooˈ moˉnëhˊ, kwëëyhˋ kaˉlähꜘ jyohꜘ jwooˈ. Hiꜙ cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙjñuuhˉ hmɨhˉllooꜘ kyahꜗ, kwëëyhˋ kaˉlähꜘ saˊko̱o̱hˉ. 30 Cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ miihˉ heˉ chaˉ kyahꜗ, ja̱ˉ kwëëyhꜘ baˊ. Hiꜙ cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙjñuuhꜗ heˉ laꜗ kyahꜗ, moꜙtoꜙ ngɨɨhˋ heˉ ja̱ˉ. 31 Läꜙko̱o̱ˉ hnoohˉ hnähꜘ jmeeꜗ dsaˉ kyahꜗ hnähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jmeeˊ hnähꜘ kiyhꜗ kaˉlähꜘ. 32 ʼPero, cherˊmahꜗ hnaahꜙ hnähꜘ maꜙlaꜙ hi̱ˉ hnääꜗ hnähꜘ baˊ, ¿haˉ jmääꜗ heˉ naˉ kyahꜗ hnähꜘ? Jëëhꜘ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ hi̱ˉ hñaaˉ dsëꜗ, hnääyꜗ maꜙlaꜙ hi̱ˉ hnääꜗ hñiiyꜘ baˊ. 33 Hiꜙ cherˊmahꜗ jmeehˉ hnähꜘ lluꜗ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ, ¿haˉ jmääꜗ heˉ naˉ kyahꜗ hnähꜘ? Jëëhꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jmeeꜙ hi̱ˉ hñaaˉ dsëꜗ kaˉlähꜘ. 34 Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙmiꜙhä̱ä̱hˈ hnähꜘ dsaˉ hi̱ˉ la̱a̱hꜘ hnähꜘ ngëëyꜗ baˊ, ¿haˉ jmääꜗ heˉ naˉ kyahꜗ hnähꜘ? Jëëhꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jmeeꜙ hi̱ˉ hñaaˉ dsëꜗ, miˉhä̱ä̱yꜙ dsaˉ hi̱ˉ la̱a̱yꜗ ngëëꜗ baˊ. 35 Heˉja̱ˉ waˊ läˉhnaahꜙ hnähꜘ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kyahˈ hnähꜘ, jmeeˊ hnähꜘ heˉ lluꜗ baˊ, miˉhä̱ä̱hˈ hnähꜘ heˉ chaˉ kyahꜗ hnähꜘ. Taꜙ jø̱ø̱ˋ heˉ ngëëyꜗ kaˉlähꜘ. Läꜙja̱ˉ baˊ hñahꜙ hnähꜘ heˉ lluꜗ jwërte. Hiꜙ le̱e̱hꜘ hnähꜘ jo̱o̱ꜘ Dio hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ. Jëëhꜘ, lluꜗ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ saꜙ kwaꜙ tiˊhmaahˊ hiꜙ läꜙkye̱ˉ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ hñaaˉ dsëꜗ kaˉlähꜘ. 36 Waˊ läˉñihꜘ hohꜘ hnähꜘ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱hꜘ dsaˉläˉñihꜘ dsëꜗ Tääˋ jnänˋ. 37 ʼTaꜙ ka̱ˉ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ jñahꜘ, mahꜗ saꜙ ka̱ꜗ Dio kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ. Taꜙ jwäꜘ hnähꜘ dsoˊjwɨɨꜘ kihꜗ dsaꜙ mahꜗ saꜙ jwäꜗ Dio dsoˊjwɨɨꜘ kyahꜗ hnähꜘ. Jmeeˊ hnähꜘ jø̱hˉ hohꜘ mahꜗ jmeeꜗ Dio jø̱hˉ dsëꜗ kihꜗ dsoˊkyeˉ kyahꜗ hnähꜘ. 38 Kwëëhˋ hnähꜘ dsaˉ, mahꜗ kwëëhꜗ Dio hnähꜘ. Kwaꜗ baˊ Dio heˉ saꜙ kya̱a̱hˊ hihꜙ, jmeeyꜗ naˉhla̱a̱hˊ lluˈ, naˉka̱hˈ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙsa̱a̱ꜗ goˉte˜. Jëëhꜘ, kya̱a̱hˊ ja̱ˉbaˊ heˉ llahˉ hnähꜘ hihꜙ, lla̱a̱ꜗ Dio hnähꜘ hihꜙ. 39 Hiꜙ gaꜙhlë̱ë̱hꜗ Jesús dsaˉ kya̱a̱hˊ juuˈ naˉhmääˊ laˉ: —¿Heeˉ jmääꜗ kihꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ tʉʉˊ mahꜗ llaˉlleyꜗ kaahˋ kihˈ jñahꜘ hi̱ˉ tʉʉˊ? ¿Cheˊ saꜙ tä̱hꜙ läꜙu̱u̱ꜘ nehꜙ ko̱o̱ˉ tooˉ? 40 Saꜙ jø̱ø̱hˈ gaˊ discípulo läꜙko̱hꜘ gaˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱yꜗ. Pero maˉlaꜙ maˉhñaaˉ të̱ë̱yˉ, ja̱ˉgaˊ le̱e̱yꜘ kweeˉ baˊ kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱yꜗ. 41 ʼ¿Heˉlaˈ jëëhꜘ waˊhløøˉ heˉ häˊ mɨˊnëˊ ø̱ø̱hˈ mahꜗ saꜙ jëëhꜘ daˊ waˊhløøˉ jʉʉhˉ heˉ häˊ mɨˊnëhˊ hñaahˈ? 42 ¿Haˉ läꜙja̱ˉ jwɨɨhˈ ø̱ø̱hꜗ: “Kwaˊ daˊ waˊ llenˋ waˊhløøˉ heˉ häˊ mɨˊnëhˊ”, mahꜗ saꜙ jëëhꜘ häˊ gaˊ heˉ jʉʉhˉ gaˊ kyahˈ hñaahꜗ? ¡Heˉ baˊ cheˉ taˉju̱u̱hˈ hneˉ! Lleˊ daˊ jä̱ä̱ˈ waˊhløøˉ jʉʉhˉ heˉ häˊ mɨˊnëhˊ hñaahˈ. Ja̱ˉgaˊ naꜙ jëëhˈ kweeˉ mahꜗ llehˈ waˊhløøˉ heˉ häˊ mɨˊnëˊ ø̱ø̱hˈ. 43 ʼChaahˈ hmaˉ lluꜗ saꜙ hɨɨˉ mɨɨˈ heˉ hlɨɨhˈ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ chaahˈ hmaˉ hlɨɨhˈ saꜙ hɨɨˉ mɨɨˈ heˉ lluꜗ. 44 Mɨɨˈ kihꜗ jmeeꜙ lii˜ haˉ läꜙ laꜗ chaahˈ hmaˉ. Jëëhꜘ, saꜙ chooh˜ dsaˉ mɨˈhigo kihꜗ chaahˈ to̱o̱ꜘ, niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ chooh˜ dsaˉ mɨˈjëhꜗ kihꜗ chaahˈ to̱o̱ꜘ kaˉlähꜘ. 45 Dsaˉ llu̱u̱ꜗ hlëëyhꜙ juuˈ lluꜗ jmahꜗ, jëëhꜘ heˉ naˉ baˊ täähˊ tuhˉdsëyꜗ. Dsaˉ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ, hlëëyhꜙ juuˈ hlɨɨhꜗ jmahꜗ, jëëhꜘ heˉ naˉ baˊ täähˊ tuhˉdsëyꜗ. Jëëhꜘ heˉ naˉmahꜘ nehꜙ tuhˉdsëꜗ dsaˉ, heˉ ja̱ˉ baˊ hlëëyhꜙ. 46 ʼ¿Heˉlaˈ tëëhꜙ hnähꜘ kinꜙ, “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ” mahꜗ saꜙ jmeehˉ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ jwahnꜙ? 47 Jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ haˉ läꜙ la̱a̱ꜗ hi̱ˉ gwa̱ꜘ goˉnʉʉꜘ juuˈ kinꜙ mahꜗ jmeeyꜙ läꜙ jwahnꜙ. 48 La̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ ko̱o̱ˉ hneˉ. Gaꜙgyuyꜗ ñiihˊ nëˊ ku̱u̱ˊ hlooˉ, mahꜗ gaꜙchiyhꜘ maˉtɨɨˊ kihˈ nëˊ ku̱u̱ˊ ja̱ˉ. Maˊ gaꜙjʉʉhꜗ jmɨɨˉ, gaꜙhlähꜘ hneꜗ ja̱ˉ. Pero niꜙ miihˉ saꜙ gaꜙjehꜗ, jëëhꜘ maˊ chihˈ hwehˉ nëˊ ku̱u̱ˊ hlooˉ. 49 Pero hi̱ˉ nuuˉ juuˈ kinꜙ mahꜗ saꜙ gaꜙjmeeyꜘ heˈ, la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hneꜗ kihꜗ nëˊ gwaahˊ jmahˈ. Niꜙ saꜙ chaˉ gaꜙchiyhꜘ maˉtɨɨˊ kihˈ. Maˊ gaꜙjʉʉhꜗ jmɨɨˉ, gaꜙhlähꜘ hneꜗ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ beꜘ mahꜗ gaꜙtohꜘ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙhe̱e̱ꜗ goˉte˜ —gaꜙjähꜘ Jesús.
1 Maˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ gaꜙhlë̱ë̱hꜗ Jesús läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, ngooyꜗ taꜙ Capernaum. 2 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ gyaˈ ja̱a̱ˉ jʉʉˊ hløøꜘ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ moz˜ kya̱a̱ꜗ hi̱ˉ maˊ hnääyˈ jwërte. Moz˜ heꜘ maˉngooꜗ gaꜙju̱u̱ꜗ maˊ jaꜙ kiyhꜗ. 3 Maˊ gaꜙnuuꜘ jʉʉˊ hløøꜘ heꜘ hlëëhꜙ dsaˉ kihꜗ Jesús, gaꜙche̱e̱yꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉgyʉʉhˊ kya̱a̱ˈ dsaˉ judiu mahꜗ naˊchu̱u̱yˊ kya̱a̱hˊ Jesús heˉ dsooyꜗ miˉhlä̱ä̱yꜘ moz˜ kya̱a̱yꜗ. 4 Maˊ gaꜙllaꜙnääꜗ dsaˉ heꜘ jeeˊ maˊ gyaˈ Jesús, chaˉmiihˉ gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ, maˊ jäyhꜘ: —Maꜙraꜙ heˉ gaꜙtë̱ë̱ꜘ baˊ hneˉ kwahˈ beꜘ kihꜗ jʉʉˊ hløøꜘ. 5 Jëëhꜘ, hnääyꜗ baˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgoo˜ jneˊ hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ ko̱o̱ˉ gwahꜙ mähˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 6 Heˉja̱ˉ ngooꜗ baˊ Jesús kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ. Maˊ ngooˈ yaꜙjä̱yhꜙ jeeˊ gyaˈ jʉʉˊ hløøꜘ heꜘ, läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jʉʉˊ hløøꜘ heꜘ omeꜚ kya̱a̱ꜗ mahꜗ naˊchiiyhˊ Jesús läꜙlaˉ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, maˉjan˜ madaꜚ kihꜗ jʉʉˊ hløøꜘ, jäyhꜘ, taꜙ jmeeˉ biiꜗ gohˈ läꜙ gaꜙtëꜘ ooꜙ. Niꜙ miihˉ saꜙ chaˉ heˉ la̱a̱ꜗ jnäꜘ mahꜗ goˊhehꜘ chaˊnehꜙ kinꜙ. 7 Heˉja̱ˉ saꜙ gaꜙtu̱u̱ˉ dsënꜙ maˊ nɨɨnˋ hñiinꜙ maˊ naˊjë̱ë̱nꜙ hneˉ. Le̱e̱ꜙ baˊ ko̱o̱ˉ hlëëhˊ baˊ hneˉ, jä̱ꜗ kihꜗ moz˜ kya̱a̱nꜙ. 8 Jëëhꜘ jnäꜘ kaˉlähꜘ, cha̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ madaꜚ kinꜙ, hiꜙ tä̱ä̱hˊ hløøꜘ hi̱ˉ jmeenꜙ hihꜙ kihꜗ. Waˊraˉ gaꜙjmeenꜗ hihꜙ kihꜗ ja̱a̱ˉ: “Gwaˉ jeeˊ ooꜙ”, dsooyꜗ baˊ. Waˊraˉ gaꜙjwɨɨnꜗ jñahꜘ: “Ñaˉ taꜙ laꜙ”, jäyꜙ baˊ. Hiꜙ waˊraˉ gaꜙjwɨɨnꜗ moz˜ kya̱a̱nꜙ: “Jmeeˊ heˉ laˉ”, jmeeyꜙ baˊ. 9 Maˊ gaꜙnuuꜘ Jesús juuˈ ja̱ˉ, gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëyꜗ kihꜗ jʉʉˊ hløøꜘ. Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ꜗ kaahˋ kiyhˈ jeeˊ ja̱ˉ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Israel saꜙ maˉje̱e̱nˈ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ dsooꜘ dsëꜗ läꜙko̱o̱ˉ dsooꜘ dsëꜗ jʉʉˊ hløøꜘ ooꜙ. 10 Maˊ gaꜙllaꜙnääˋ dsaˉ heꜘ chaˊnehꜙ kihꜗ jʉʉˊ hløøꜘ, gaꜙjëëyꜗ maˉjä̱ꜗ goˉte˜ kihꜗ moz˜ kya̱a̱yꜗ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ heꜘ. 11 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙheꜗ Jesús jwëˈ ngooꜗ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ heˉ che̱e̱ˉ Naín, kya̱a̱yhˊ discípulo kya̱a̱yꜗ hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ gaꜙjmeeꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 12 Läꜙ maˊ gaꜙtë̱ë̱yꜘ chʉʉhˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, gaꜙje̱e̱yˈ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnääꜗ gaꜙha̱a̱ˋ ja̱a̱ˉ hlɨɨꜘ hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ ko̱o̱ˉ mëëˈ kya̱a̱ꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ. Hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ maˊ jmeeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 13 Maˊ gaꜙjë̱ë̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ dsaˉmëꜘ heꜘ, gaꜙläꜙñihꜘ dsëyꜗ kiyhꜗ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Taꜙ hoohˋ. 14 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ ngooꜗ Jesús chu̱hꜙ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ gooꜘ mahꜗ gaꜙso̱o̱yhꜗ. Heˉja̱ˉ gaꜙnooˉ dsaˉ hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱ꜙ hlɨɨꜘ heꜘ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ hlɨɨꜘ heꜘ: —Chihˉmähꜗ, jnäꜘ hlë̱ë̱hnˊ hneˉ. Nooˉ. 15 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, gaꜙgyaˉ chihˉ hi̱ˉ maˊ naˉju̱u̱ˊ heꜘ mahꜗ gaꜙløøyꜗ hlëëyhꜙ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ chooyˈ: —Hi̱i̱ꜚ laˉ chihˉ kya̱a̱hꜗ. 16 Läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ gaꜙläꜙgohꜙ. Gaꜙløøyꜗ jmeeyꜙ jʉʉhˉ kihˈ Dio, maˊ jäyhꜘ: —Heˉ baˊ cheˉ jø̱ø̱hˈ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ maˉyaˉhë̱ë̱˜ jeeˊ jnänˋ laˉ. Hiꜙ maˊ jäyhꜘ läꜙlaˉ kaˉlähꜘ: —Maˉja˜ Dio kwayꜙ beꜘ kihꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ. 17 Gaꜙhɨɨꜘ jwërte juuˈ kihꜗ Jesús läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Judea kya̱a̱hˊ jwɨɨˉ heˉ täähˊ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ jeeˊ ja̱ˉ. 18 Läꜙjëꜙ juuˈ laˉ gaꜙnuuꜘ Jwa̱a̱ꜚ gaꜙjmeehꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ. Heˉja̱ˉ gaꜙtëëyhꜗ u̱u̱ꜗ discípulo. 19 Gaꜙche̱e̱yꜗ kihꜗ Jesús mahꜗ naˊngɨɨyˊ juuˈ kiyhꜗ: —¿Cheˊ hneˉ heꜘ hi̱ˉ nøøꜘ juuˈ jäꜙ o cheˊ jä̱ä̱ˊ jnäähꜗ jñahꜘ? 20 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙllaꜙnääꜗ dsaˉ heꜘ jeeˊ maˊ gyaˈ Jesús, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ maˉche̱e̱yꜗ jnäähˈ mahꜗ ngɨɨˊ jnäähꜗ juuˈ kyahꜗ: “¿Cheˊ hneˉ heꜘ hi̱ˉ nøøꜘ juuˈ jäꜙ o cheˊ jä̱ä̱ˊ jnäähꜗ jñahꜘ?” 21 Ja̱ˉbaˊ hor˜ ja̱ˉ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱ꜘ Jesús jwë̱ë̱ꜘ dsaˉdsaahˊ, dsaˉ hi̱ˉ maˊ jëë˜ wɨɨꜘ kihꜗ naˉkuˊ naˉngɨɨˈ dsooˊ, dsaˉ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. Hiꜙ gaꜙnäyꜗ mɨˈnëˊ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉtʉʉˊ. 22 Ja̱ˉgaˊ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Jwa̱a̱ꜚ heꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Goˉnääˊ hnähꜘ, mahꜗ goˉjmeehˋ juuˈ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ läꜙjëꜙ heˉ maˉnʉʉhˉ hnähꜘ hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ maˉjëëhˋ hnähꜘ laˉ. Hi̱ˉ tʉʉˊ maˉjëëy˜ baˊ, hi̱ˉ jluuhˊ maˉgaꜙnääyˊ baˊ, maˉhla̱a̱ꜘ baˊ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ dsooˊ hmihꜗ høøꜚ, hi̱ˉ gwɨɨˋ maˉnuuyˉ baˊ, hi̱ˉ maˉju̱u̱ꜙ maˉläˉji̱i̱yhˋ baˊ, hiꜙ hi̱ˉ täˉñeeꜘ maˉnuuˉ bihꜗ juˈhmëëꜘ. 23 Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ to̱ꜗ dsëꜗ kwa̱a̱t˜ kinꜙ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 24 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnääˋ discípulo kya̱a̱ꜗ Jwa̱a̱ꜚ heꜘ, gaꜙløøꜗ Jesús hlë̱ë̱h˜ dsaˉ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ mahꜗ läˉdsooh˜ dsëyꜗ haˉ läꜙ maˊ la̱a̱yˈ, gaꜙjäyhꜘ: —¿Haˉ läꜙ la̱a̱ꜗ hi̱ˉ naˊjë̱ë̱hˋ hnähꜘ maˊ naˊnäähˈ hnähꜘ jeeˊ ooꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ? ¿Cheˊ maˊ la̱a̱yˈ läꜙko̱hꜘ hmaˉtahˉ heˉ gwaˉgya̱a̱˜ lleꜘ? 25 ¿Cherˊmahꜗ saꜙ la̱a̱yꜗ läꜙja̱ˉ hi̱ˉ naˊjë̱ë̱hˋ hnähꜘ, haˉ baˊ läꜙ la̱a̱yꜗ ja̱ˉ? ¿Cheˊ maˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˊ kë̱hˉ hmɨɨhˉ lluꜗ? Ñeˊ baˊ jneˊ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ kë̱hˉ hmɨɨhˉ lluꜗ, hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ lluˈ, hi̱ˉ heꜘ tä̱ä̱hˊ chaˊnehꜙ kihꜗ rey baˊ. 26 Heˉja̱ˉ, ¿heeˉ baˊ la̱a̱ˈ hi̱ˉ naˊjë̱ë̱hˋ hnähꜘ? ¿Cheˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio? Jnäꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ la̱a̱yꜗ baˊ. Hiꜙ maꜙraꜙ heˉ la̱a̱yꜗ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ jñahꜘ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. 27 Jëëhꜘ, Jwa̱a̱ꜚ heꜘ hi̱ˉ naˉsɨɨˉ kihꜗ läꜙlaˉ: Che̱e̱nꜚ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaˉkwaꜙ juuˈ kinꜙ. Hi̱ˉ heꜘ dsooꜗ taꜙ chaˊnëhˊ mahꜗ miˉlluyꜗ jwëˈ kyahꜗ. 28 ʼMaꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Jeeˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ kihꜗ dsaˉmëꜘ, saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ. Pero hi̱ˉ la̱a̱ꜗ mähꜗ gaˊ kihˈ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ, hi̱ˉ heꜘ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ Jwa̱a̱ꜚ. 29 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnuuꜘ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ maˊ ko̱o̱ꜗ kuˊsɨhˉ gaꜙjmeeꜘ dsooꜘ dsëꜗ kihꜗ Dio, gaꜙhe̱e̱yhˉ sa̱a̱yꜙ jmɨɨˉ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Jwa̱a̱ꜚ. 30 Pero dsaˉ fariseo kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ kyʉʉh˜ ley gaꜙjmeeyꜘ taꜙ kooꜘ baˊ heˉ maˊ jmeeˈ Dio kiyhꜗ. Saꜙ gaꜙläꜙhnøøyꜗ maˊ sa̱a̱yꜙ jmɨɨˉ. 31 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ: —Jeeˊ laˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ haˉ läꜙ la̱a̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ. Läꜙlaˉ baˊ la̱a̱yˈ. 32 Dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ cha̱a̱yhˉ miihˉ läꜙko̱hꜘ chihˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeˊhmoohˊ hi̱ˉ tooh˜ mɨɨhˊ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ. Jäyhꜘ: “Maˉjʉʉˊ jnäähꜗ su̱ꜚ heˉ jmeeꜙ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ luuꜘ hmaˉtaˉ pero saꜙ gaꜙhiihꜘ hnähꜘ maˊ jmeehꜗ hnähꜘ ja̱ˊ. Maˉhäˊ jnäähꜗ su̱ꜚ heˉ tiˉmeehˉ dsëꜗ, niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ maˉhoohˊ hnähꜘ”, jähꜘ chihˉ sɨɨyhꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ. 33 ʼLäꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ jmeeꜙ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ. Jëëhꜘ, jaꜗ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ gaꜙkuhˉ gaꜙhɨ̱hꜗ miihˉ goˉteˈ mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ kiyhꜗ: “Kye̱yˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ.” 34 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, jaꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ hi̱ˉ kuhˉhɨ̱h˜ naˊteeˋ kihˈ mahꜗ jähꜘ dsaˉ kiyhꜗ: “Jla̱a̱yˊ ngëëˈ, mahꜗ llaˊhe̱e̱yhꜚ kaˉlähꜘ. Jwa̱yhꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ, hiꜙ la̱a̱yꜗ omeꜚ kya̱a̱ꜗ dsaˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ”, jähꜘ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ. 35 Pero kya̱a̱hˊ heˉ jmeeꜙ Dio, lii˜ lluꜗ baˊ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ —gaꜙjähꜘ Jesús. 36 Gaꜙchu̱u̱ꜘ ja̱a̱ˉ fariseo kya̱a̱hˊ Jesús mahꜗ dsooyꜗ chaˊnehꜙ kiyhꜗ, dsaˉkuhꜙ dsaˉhi̱yhꜙ kya̱a̱yhˊ. Läꜙ maˊ gaꜙheyꜗ chaˊnehꜙ kihꜗ fariseo heꜘ, gaꜙgyayˉ nëˊ mes˜. 37 Hiꜙ ja̱ˉbaˊ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, maˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ ka̱a̱h˜ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ. Pero läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnuuyꜘ heˉ gyaꜗ Jesús kuhˉhɨ̱h˜ kya̱a̱hˊ fariseo heꜘ, heˉja̱ˉ ngooyꜗ jeeˊ ja̱ˉ, maˊ kye̱yˉ ko̱o̱ˉ sëꜗ jmɨɨˉ miˉjwɨɨˉ. 38 Gaꜙllooyꜗ hooyh˜ hʉʉˊ tɨɨˊ Jesús, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙläꜙgyʉhꜘ tɨɨˊ Jesús kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ heˉ gaꜙtu̱u̱ˉ mɨˈnëyˊ. Gaꜙmiꜙki̱yhꜘ kya̱a̱hˊ jñuˉ lleyˊ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙchʉ̱yhꜘ tɨɨˊ Jesús mahꜗ gaꜙhuuyꜗ jmɨɨˉ miˉjwɨɨˉ. 39 Maˊ gaꜙjëëꜗ fariseo läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ dsaˉmëꜘ heꜘ, maˊ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ: “Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ Jesús la̱a̱ꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio, läꜙliiyhꜚ haˉ läꜙ la̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ gyaꜗ chuˉbë˜ tɨɨyˊ. Cheˊ saꜙ ñeyˉ, heˉ hlɨɨhˈ jmahꜗ baˊ jmeeꜙ dsaˉmëꜘ naˉ”, maˊ la̱a̱yꜘ. 40 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Chaˉ ko̱o̱ˉ mɨˈjuuꜗ heˉ jwë̱ë̱hn˜ hneˉ, Simón. —Chiihˊ jnäꜘ, Taˉjwohꜗ —gaꜙjähꜘ Simón. 41 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —U̱u̱ꜗ dsaˉ maˊ ä̱ä̱ˉ kihˈ hi̱ˉ chaˉ kuuˊ. Ja̱a̱ˉ hi̱ˉ heꜘ, maˊ ä̱ä̱ˉ hñaꜘ hñaˉlooꜘ kuuˊ. Hi̱ˉ jñahꜘ heꜘ maˊ ä̱ä̱ˉ to̱ꜙloꜙgyaꜘ. 42 Saꜙ maˊ chaˉ heˉ kya̱a̱hˊ maˊ miˉhmaahˋ dsaˉ heꜘ. Hi̱hꜗ dsaˉ chaˉ kuuˊ heꜘ gaꜙjneyꜘ läꜙja̱ˉ baˊ kwa̱a̱t˜ kihꜗ läꜙu̱u̱ꜘ. Jähˊ daˊ ko̱o̱ˉ. ¿Hi̱i̱ˉ ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙu̱u̱ꜘ, hnääyꜗ chaˉgaˊmiihˉ dsaˉ chaˉ kuuˊ heꜘ? 43 Gaꜙjähꜘ Simón: —Goꜚ la̱a̱nꜙ hi̱ˉ maˊ ä̱ä̱ˉ chaˉgaˊmiihˉ kuuˊ kiyhˈ. —Heˉ dsooꜘ naˉ kyahꜗ —gaꜙjähꜘ Jesús. 44 Ja̱ˉgaˊ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús hñiiꜘ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ Simón: —Ji̱i̱hˋ daˊ nëhˊ mahꜗ jë̱ë̱ˋ dsaˉmëꜘ laˉ. Läꜙko̱o̱ˉ maˉhen˜ chaˊnehꜙ kyahꜗ, saꜙ maˉkwëëhˋ jnäꜘ jmɨɨˉ heˉ maˊ jñiiꜘ tɨɨnꜙ. Pero dsaˉmëꜘ laˉ, maˉhuuyꜗ jmɨɨˉ heˉ haaˊ mɨˊnëyˊ mahꜗ maˉcheyꜗ kya̱a̱hˊ jñuˉ lleyˊ. 45 Hneˉ saꜙ maˉchʉ̱hˊ kinꜙ. Pero dsaˉmëꜘ laˉ, läꜙji̱i̱hˈ maˊ gaꜙheyꜗ chaˊnehꜙ laˉ, saꜙ maˊ tʉy˜ chʉ̱yhꜙ tɨɨnꜙ. 46 Saꜙ maˉhuuhꜙ aceit kaˊllenꜙ. Pero dsaˉmëꜘ laˉ, maˉhuuyꜗ jmɨɨˉ miˉjwɨɨˉ maˉtɨɨnꜙ. 47 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hneˉ. Maꜙkeꜙ maˉjmeeyꜘ chaˉmiihˉ dsoˊkyeˉ, maˉnaˉcheˊ baˊ, jëëhꜘ chaˉmiihˉ maˉläˉhnääyꜗ jnäꜘ. Pero ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ ä̱ä̱ˉ miihˉ, miihˉ goˉte˜ baˊ hnääyˈ hi̱ˉ maˉjmeeꜘ jø̱hˉ dsëꜗ kiyhꜗ. 48 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ dsaˉmëꜘ heꜘ: —Maˉnaˉcheˊ baˊ dsoˊkyeˉ kyahꜗ. 49 Jñahꜘ hi̱ˉ maˊ naˉteehˊ kya̱a̱yˈ, gaꜙløøyꜗ ngɨɨyꜙ juuˈ kihꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ: —¿Heeˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ naˉ, cheˊ läꜙkye̱ˉ dsoˊkyeˉ kihꜗ dsaꜙ chey˜? 50 Pero gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ dsaˉmëꜘ heꜘ: —Kihꜗ heˉ maˉläˉdsooꜘ hohꜘ, maˉla̱a̱hꜘ hneˉ kihꜗ dsoˊkyeˉ. Gwa̱a̱hˉ baˊ hneˉ lluꜗ.
1 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ngooꜗ Jesús läꜙka̱a̱ˉ jwɨɨˉ kaahˊ jwɨɨˉ mähˉ naˊkwayˉ juˈhmëëꜘ, gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ läꜙko̱o̱ˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ apóstole maˊ jmeeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 2 Hiꜙ maˊ jmeeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱yˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kihꜗ, kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ kaˉlähꜘ. Jeeˊ kihˈ dsaˉmëꜘ heꜘ maˊ hä̱ä̱ˊ María hi̱ˉ maˊ tëëyh˜ Magdalena, hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱ꜙ gye̱e̱ꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. 3 Maˊ hä̱ä̱ˊ Juana kaˉlähꜘ, hiꜙ maˊ hä̱ä̱ˊ mëˊ Chusa. Chusa heꜘ maˊ kye̱ˉ miihˉ taˊ kihˈ Herode. Hiꜙ maˊ hä̱ä̱ˊ Susana, kya̱a̱hˊ jwë̱ë̱ꜘ gaˊ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊheꜗ kihꜗ Jesús. 4 Jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ hi̱ˉ yaꜙnääꜗ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ kihꜗ, hi̱ˉ gaꜙku̱hꜗ jeeˊ maˊ chehˈ Jesús. Heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ kya̱a̱hˊ juuˈ naˉhmääˊ laˉ: 5 —Ja̱a̱ˉ dsaˉ ngooꜗ gaꜙjñeeˋ mɨˈju̱ˉ. Jeeˊ ngooyˈ jñeey˜ mɨˈju̱ˉ ja̱ˉ, gaꜙsa̱a̱ꜗ miihˉ chaˊjwëꜗ. Maˊ gaꜙngëëꜘ dsaˉ, gaꜙheeꜘ gaꜙsoyhꜗ kihꜗ mɨˈju̱ˉ ja̱ˉ, hiꜙ gaꜙjña̱a̱ꜗ ta̱ˈ hi̱ˉ hë̱ë̱ꜙ gyʉʉhˈ gaꜙkuyhˉ. 6 Jyohꜘ mɨˈju̱ˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ nëˊ gwaahˊ heˉ nøøꜘ miihˉ nëˊ ku̱u̱ˊ. Gaꜙhyaˉ baˊ mɨˈju̱ˉ ja̱ˉ, pero cha̱hꜘ baˊ gaꜙläꜙki̱i̱ꜙ kihꜗ heˉ saꜙ gyʉhꜘ gwaahˊ ja̱ˉ. 7 Hiꜙ jyohꜘ kaˉlähꜘ mɨˈju̱ˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ jeeˊ chaahˈ to̱o̱ꜘ. Gaꜙkwa̱a̱ꜗ gaˊ chaahˈ to̱o̱ꜘ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ gaꜙu̱u̱ˉ chaahˈ kihꜗ jeeˊ naˊto̱o̱ꜘ. 8 Hiꜙ jyohꜘ mɨˈju̱ˉ ja̱ˉ, gaꜙsa̱a̱ꜗ jeeˊ laˈ hwaꜗ jmahꜗ, heˉ ja̱ˉ baˊ gaꜙhɨɨꜘ, gaꜙkwaꜘ hñaˉlooꜘ mɨɨˈ läꜙko̱o̱ˉ chaahˈ. Maˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ juuˈ heˉ maˊ kwayꜙ ja̱ˉ, gaꜙhlëëyhꜘ ko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Hi̱ˉ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ, waˊ he̱e̱yhˉ. 9 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ discípulo juuˈ kiyhꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —¿Heeˉ hnøøꜗ jähꜙ juuˈ naˉhmääˊ heˉ maˉkwahˊ naˉ? 10 Heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: —Hnähꜘ baˊ naˉngëhˈ hnähꜘ jwëˈ läꜙkyu̱u̱h˜ hnähꜘ haˉ läꜙ jä̱ä̱ꜗ Dio hnähꜘ läꜙhihꜙ kihꜗ, heˉ saꜙ maˊ kyʉʉh˜ dsaˉ jä̱ä̱ꜗ. Pero hi̱ˉ jñahꜘ, hlë̱ë̱hnˊ kya̱a̱hˊ juuˈ naˉhmääˊ baˊ. Läꜙja̱ˉ, maꜙkeꜙ heˉ gaˊ jëëy˜, saꜙ läꜙjnäꜘ kiyhꜗ. Hiꜙ maꜙkeꜙ nuuyˉ, niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ läꜙngëëyꜘ. 11 ʼLäꜙlaˉ hnøøꜗ jähꜙ juuˈ naˉhmääˊ ja̱ˉ. Mɨˈju̱ˉ ja̱ˉ laꜗ kwa̱a̱t˜ juuˈ kihꜗ Dio. 12 Hiꜙ mɨˈju̱ˉ heˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ chaˊjwëꜗ, laꜗ kwa̱a̱t˜ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnuuꜘ juuˈ kihꜗ Dio. Mahꜗ cha̱hꜘ baˊ gwa̱ꜘ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ jñuuyh˜ juuˈ heˉ maˉnaˉjnääˊ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ. Mahꜗ saꜙ läꜙhe̱e̱yꜘ juuˈ kihꜗ Dio hiꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ lä̱ä̱yꜘ kihꜗ dsoˊkyeˉ. 13 Hehꜗ mɨˈju̱ˉ heˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ nëˊ gwaahˊ heˉ nøøꜘ miihˉ nëˊ ku̱u̱ˊ. Läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ nuuˉ juuˈ kihꜗ Dio. Jë̱ë̱ˉ baˊ dsëyˈ läꜙ maˊ toˉnëˊ gaꜙnuuyꜘ. Hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ saꜙ chaˉ jmooˈ kihꜗ. He̱e̱yhˉ ko̱ˉhwëëꜘ juuˈ kihꜗ Dio. Pero waˊraˉ jaꜗ heˉ wɨɨꜘ nëˊ kiyhˈ, be̱e̱yꜗ Dio. 14 Hehꜗ mɨˈju̱ˉ heˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ jeeˊ kihˈ chaahˈ to̱o̱ꜘ ja̱ˉ, läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ nuuˉ juuˈ kihꜗ Dio. Pero maꜙ miihˉ läꜙja̱ˉ baˊ dsaˉläˉø̱ø̱yꜘ kihꜗ Dio. Kihꜗ heˉ kye̱ˉ gyihꜗ hʉʉˊdsëˉ läꜙchayˉ kuuˊ, hiꜙ tɨh˜ dsëyꜗ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Heˉja̱ˉ niꜙ miihˉ saꜙ gaꜙjmääꜘ kiyhꜗ hehꜗ juuˈ heˉ gaꜙnuuyꜘ ja̱ˉ. 15 Pero mɨˈju̱ˉ heˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ hwaꜗ lluꜗ, läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ nuuˉ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëꜗ, ngooꜗ bihꜗ cho̱o̱yhˉ ko̱o̱ˉ hwehˉ juuˈ heˉ gaꜙnuuyꜘ ja̱ˉ. Heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ jmeeyꜗ chaˉmiihˉ taˊ lluˈ kihꜗ heˉ kwëëh˜ dsëyꜗ. 16 ʼNiꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ hi̱h˜ jeˉ mahꜗ jlëyꜗ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ kyaahˊ, niꜙ saꜙ chiyhꜗ nehꜙ ji̱i̱ˊ. Heˉ chiyhꜗ jeeˊ ñiiꜘ baˊ mahꜗ läꜙjnäꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ dsaˉta̱a̱hˋ chaˊnehꜙ. 17 Läꜙjëꜙ heˉ naˉhmääˊ, lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ läꜙjnäꜘ. Hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ saꜙ jnäꜘ, laꜗ kwa̱a̱t˜ läꜙjnäꜘ. 18 Kye̱ˉ daˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ juuˈ heˉ nuuhˉ hnähꜘ. Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ngëëꜘ miihˉ, hi̱ˉ heꜘ läꜙngëëꜘ chaˉgaˊmiihˉ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ ngëëꜘ, läꜙkye̱ˉ heˉ ja̱ˉ lla̱a̱ꜙ baˊ. 19 Gaꜙllaꜙnääꜗ ø̱ø̱hꜚ Jesús kya̱a̱hˊ chooyˈ jeeˊ maˊ kwayꜙ juuˈ. Pero saꜙ gaꜙlaꜗ maˊ llaˉnääyꜗ chu̱hꜙ kiyhꜗ, kihꜗ heˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ. 20 Gaꜙheꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ naˊjmeehˊ juuˈ kiyhꜗ, gaꜙjäyhꜘ: —Hi̱i̱ꜚ maaˋ kya̱a̱hˈ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ tä̱ä̱hˊ kaˊhneꜚ, hnøøyꜗ jë̱ë̱yꜗ hneˉ. 21 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱yhˉ kihꜗ dsaˉ heꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Hi̱ˉ nuuˉ juuˈ kihꜗ Dio mahꜗ jmeeyꜙ heˈ, hi̱ˉ heꜘ baˊ la̱a̱ˈ maaˋ kya̱a̱nꜙ, hi̱ˉ heꜘ baˊ la̱a̱ˈ ø̱ø̱hnꜗ. 22 Ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ja̱ˉ, gaꜙheꜗ Jesús nehꜙ ko̱o̱ˉ naˊmooꜘ kya̱a̱hˊ discípulo kya̱a̱yꜗ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Waˊ ha̱a̱nˊ taꜙ hngaahˋ ko̱ˉta̱a̱ˉ jmɨˉjʉʉhˉ laˉ. Mahꜗ gaꜙnääyꜗ. 23 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ gaꜙnääyꜗ nëˊ jmɨɨˉ ja̱ˉ, gaꜙgwɨ̱ɨ̱ˉ Jesús. Niꜙ juuˈ gaˊ saꜙ hiiꜘ maˊ jaˈ ko̱o̱ˉ lleꜘ täꜘ nëˊ jmɨɨˉ ja̱ˉ. Gaꜙhɨɨꜘ gooˉ jwërte kiyhꜗ heˉ maˊ hmääyhˈ chaˊjmɨɨˉ ja̱ˉ. 24 Heˉja̱ˉ gaꜙcha̱a̱yꜗ Jesús jeeˊ maˉnaˉgwɨ̱ɨ̱yˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Taˉjwohꜗ, taˉjwohꜗ. Ngooꜗ gaꜙju̱u̱ꜗ jneˊ jeeˊ laˉ. Maˊ gaꜙnooyˉ, gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ gaꜙjä̱ꜘ tiiˊ lleꜘ, hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ kihꜗ jmɨɨˉ kaˉlähꜘ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙjä̱ꜘ tiiˊ goˉte˜. 25 —Miihˉ goˉte˜ maˉläˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ. Peerꜙ gaꜙläꜙgoyhꜙ hiꜙ gaꜙjëëꜗ dsa̱yhꜙ. Mahꜗ maˊ jäyhꜘ sɨɨyhꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ: —¿Heeˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ naˉ heˉ liyhꜙ jmeeyꜗ hihꜙ kihꜗ lleꜘ hiꜙ jmeeyꜗ hihꜙ kihꜗ jmɨɨˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ nʉʉhˊ kiyhˈ kaˉlähꜘ? 26 Ja̱ˉgaˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ che̱e̱ˉ gadareno. Hwaꜗ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ jä̱ꜙ taꜙ hngaahˋ jmɨɨˉ kihꜗ hwaꜗ Galilea. 27 Maˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús nehꜙ naˊmooꜘ jeeˊ laˈ chaˊhooˊ jmɨɨˉ ja̱ˉ, jaꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ gaꜙmiꜙje̱e̱yꜚ. Maˉläꜙhɨɨˋ jøøꜙ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kiyhꜗ. Saꜙ chaˉ hmɨɨhˉ maˊ kë̱yhˉ. Saꜙ maˊ gyayˈ chaˊnehꜙ. Maˊ gyayˈ jeeˊ laˈ toˉhø̱ø̱ˉ kihꜗ hlɨɨꜘ baˊ. 28 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ Jesús, gaꜙhooyhꜗ ki̱i̱ˉ mahꜗ gaꜙjwä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ chaˊnëˊ Jesús, gaꜙhlëëyhꜘ ki̱ˉga̱a̱ˉ: —¿Heeˉ hnoohˉ jmeehˈ kinꜙ, Jesús, Jo̱o̱ꜘ Dio hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ? Taꜙ jmeeˉ hñaaˉ hohꜘ, taꜙ jmeehˋ jnäꜘ —gaꜙjähꜘ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ. 29 (Jëëhꜘ, maˉngëëꜘ maˉjmeeꜘ Jesús hihꜙ kihꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ jä̱ä̱ꜗ, heˉ yaˉhë̱ë̱yˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ. Maˉläˉhɨɨˋ heeh˜ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ wɨɨꜘ. Maꜙkeꜙ maˊ hñʉʉꜙ dsaˉ gooyˉ kya̱a̱hˊ caden˜ hiꜙ maˊ gwëy˜ tɨɨyˊ kya̱a̱hˊ jwɨˊ hmaˉ heˉ hëˊ tooˉ, heˉ maˊ hnäy˜ baˊ ja̱ˉ. Hiꜙ maˊ jøøꜙ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kiyhꜗ taꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jeeˊ saꜙ kwaꜙ niꜙ miihˉ.) 30 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —¿Heeˉ che̱e̱hˉ hneˉ? —Jwë̱ë̱ꜘ che̱e̱ˉ jnäähˈ —gaꜙjähꜘ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ. Gaꜙjäyhꜘ läꜙja̱ˉ kihꜗ heˉ maˊ la̱a̱ˈ jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ hlë̱ë̱hˈ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ tuhˉdsëꜗ dsaˉ heꜘ. 31 Gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ Jesús mahꜗ saꜙ maˊ che̱e̱yˈ chaˊjeˉ. 32 Mohꜘ ja̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ ko̱o̱ˉ nääꜗ ñeꜗ maˊ kuhˉ nuuˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙchu̱u̱ꜘ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ kya̱a̱hˊ Jesús mahꜗ kwayꜗ jwëˈ dsaˉta̱a̱yhˋ kihˈ ñeꜗ heꜘ. Gaꜙkwaꜘ baˊ Jesús jwëˈ. 33 Gaꜙhwë̱ë̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ gaꜙnääyꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ tuhˉdsëꜗ ñeꜗ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ ñeꜗ heꜘ gaꜙkyʉ̱ʉ̱ꜗ. Maˊ gaꜙtë̱ë̱yꜘ ko̱o̱ˉ lleˊ hwaˈ, ko̱ˉdsooꜘ jwëˈ baˊ gaꜙsa̱a̱yꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ chaˊjmɨɨˉ jʉʉhˉ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙju̱u̱yꜗ nehꜙ jmɨɨˉ. 34 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ hä̱ä̱˜ ñeꜗ heꜘ, maˊ gaꜙjëëyꜗ gaꜙlaꜗ läꜙja̱ˉ, gaꜙnääyˋ koˉchihˊ chaˉhli̱i̱yꜙ naˊjmeeyhˊ juuˈ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ nuuˉ kihꜗ. 35 Heˉja̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱ˉ dsaˉ naˊnääˈ naˊjëëyˉ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ. Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙtë̱ë̱ꜘ dsaˉ chu̱hꜙ kihꜗ Jesús gaꜙjë̱ë̱yꜗ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kihꜗ heꜘ. Maˊ gyaˈ hʉʉˊ tɨɨˊ Jesús, maˉkye̱yhˊ hmɨɨhˉ, hiꜙ maˉjä̱ꜗ kiyhꜗ. Heˉja̱ˉ gaꜙläꜙgohꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 36 Dsaˉ hi̱ˉ gaꜙjëëꜗ, gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ heˉ gaꜙhla̱a̱ꜘ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ. 37 Heˉja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ gadareno gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ Jesús mahꜗ waˊ lla̱a̱yhꜘ kihꜗ taꜙ jeeˊ jyohꜘ, jëëhꜘ maˊ goyhꜙ jwërte. Heˉja̱ˉ gaꜙheꜗ Jesús nehꜙ naˊmooꜘ ngaahꜗ bihꜗ. 38 Dsaˉ hi̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kihꜗ heꜘ, gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ Jesús mahꜗ maˊ kwayˈ jwëˈ maˊ dsooyˈ kya̱a̱yhˊ. Pero Jesús gaꜙjmeeꜘ madaꜚ kiyhꜗ, heˉ jä̱yꜗ baˊ. Gaꜙjäyhꜘ: 39 —Gwa̱a̱hˉ chaˊnehꜙ kyahꜗ. Goˉjmeehˋ juuˈ kihꜗ dsaꜙ, haˉ ko̱o̱ˉ saꜙ jʉʉhˉ heˉ maˉjmeeꜘ Dio kya̱a̱hˊ hneˉ. Heˉja̱ˉ ngaayhꜗ, gaꜙløøyꜗ jmeeyh˜ juuˈ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ haˉ ko̱hꜘ saꜙ jʉʉhˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús kiyhꜗ. 40 Maˊ gaꜙllooꜗ Jesús taꜙ hngaahˋ ko̱ˉta̱a̱ˉ, peerꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jä̱ä̱y˜ heˉja̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ dsihꜘ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëꜗ. 41 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Jairo hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ taˊ kihˈ gwahꜙ. Dsaˉ heꜘ gaꜙju̱u̱hꜗ jnëyˊ chaˊnëˊ Jesús, gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ mahꜗ dsooyꜗ chaˊnehꜙ kiyhꜗ. 42 Maˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ jo̱ˉmɨɨyꜚ hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ gyʉ̱ʉ̱ˉ ko̱o̱ˉ mëëˈ kya̱a̱yꜗ. Chihˉmëꜘ heꜘ maˊ hä̱ä̱ˊ ko̱o̱ˉ gyaꜙto̱ꜘ ji̱ˉñeˉ. Hi̱ˉ heꜘ naˉ kya̱a̱ˈ ngooꜗ gaꜙju̱u̱ꜗ. Jeeˊ hä̱ä̱ˊ Jesús jwëˈ ngooꜗ kya̱a̱hˊ Jairo, peerꜙ naˉlä̱ä̱˜ naˉjlë̱ë̱˜ bihꜗ dsaˉ, jëëhꜘ jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnääꜗ kya̱a̱yhˊ. 43 Jeeˊ kihˈ dsaˉ heꜘ maˊ hä̱ä̱ˊ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˉhyaˉ gyaꜙto̱ꜘ ji̱ˉñeˉ dsaahˊ dsooˊ kihˈ. Dsaˉmëꜘ heꜘ gaꜙmiꜙllaˉ läꜙjëꜙ goˉteˈ heˉ maˊ chaˉ kiyhꜗ, gaꜙhe̱e̱yꜗ kya̱a̱hˊ tëꜙmë˜. Pero niꜙ ja̱a̱ˉ tëꜙmë˜ saꜙ gaꜙlɨhꜗ maˊ jmeeˈ më˜ kiyhꜗ. 44 Gaꜙllooyꜗ taꜙ kaˊluuˊ Jesús mahꜗ gaꜙsu̱yꜗ miihˉ chaˊgooyˉ chaˊhooˊ saˊhmɨɨhˉ kiyhꜗ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙhnaꜘ heˉ maˊ jëëy˜ dsooˊ kiyhˈ. 45 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús: —¿Hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ maˉsu̱ꜗ chaˊhooˊ saˊhmɨɨhˉ kinꜙ? Pero niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ gaꜙbä̱ä̱hˉ hñiiꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Peeˊ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ: —Taˉjwohꜗ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ dsaˉkyaˉ dsaˉjnaahꜗ hneˉ mahꜗ jwahꜘ: “¿Hi̱i̱ˉ naˉ maˉsu̱ꜗ chaˊhooˊ saˊhmɨɨhˉ kinꜙ?” 46 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús: —Cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉsu̱ꜗ saˊhmɨɨhˉ kinꜙ. Jëëhꜘ maˉläˉliihnꜚ hehꜗ beꜘ kinꜙ maˉmiˉhlä̱ä̱ꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ. 47 Maˊ gaꜙläꜙjnääꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ, gohꜙ bihꜗ ngooyꜗ naˊju̱u̱yhˊ jnëyˊ chaˊnëˊ Jesús. Gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, heˉ kihꜗ ja̱ˉ heˉ gaꜙtë̱ë̱yꜘ chaˊhooˊ hmɨɨhˉ kihꜗ Jesús. Hiꜙ gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ heˉ gaꜙjä̱ꜗ kiyhꜗ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ. 48 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Maˉhla̱a̱hꜘ baˊ hneˉ heˉ maˊ dsa̱a̱hˊ, läꜙlluꜗ heˉ maˉläˉdsooꜘ hohꜘ. Gwa̱a̱hˉ baˊ hneˉ kyahꜗ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ. 49 Läꜙ maˉchehꜗ baˊ Jesús hlëëhꜙ, maˊ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ moz˜ kya̱a̱ꜗ hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ taˊ kihˈ gwahꜙ, mahꜗ gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ kihꜗ Jairo, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Maˉju̱u̱ꜙ baˊ gyʉ̱ʉ̱ˉ mëꜘ kya̱a̱hꜗ. Moꜙtoꜙ kwaˉ gaˊ taˊ kihˈ Taˉjwohꜗ naˉ. 50 Maˊ gaꜙnuuꜘ Jesús juuˈ heˉ maˉkye̱ˉ dsaˉ heꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ Jairo: —Taꜙ ka̱ˉ hʉʉˊdsëˉ. Jmeeˊ dsooꜘ hohꜘ baˊ. Mahꜗ jëëhˈ läꜙji̱i̱hˊ baˊ chihˉmëꜘ kya̱a̱hꜗ. 51 Maˊ gaꜙheꜗ Jesús chaˊnehꜙ kihꜗ Jairo, saꜙ gaꜙkwayꜘ jwëˈ maˊ dsaˉta̱a̱hˋ jñahꜘ dsaˉ. Maꜙlaꜙ Peeˊ kya̱a̱hˊ Jacobo kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ hiꜙ kya̱a̱hˊ choˈjmiiˉ chihˉmëꜘ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ heꜘ baˊ gaꜙta̱a̱hˋ. 52 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ maˊ kɨˉhooh˜ kihꜗ chihˉmëꜘ heꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Taꜙ hoohˋ hnähꜘ. Chihˉmëꜘ naˉ saꜙ naˉju̱u̱yˊ, heˉ naˉgwɨ̱ɨ̱yˉ baˊ naˉ. 53 Gaꜙmiꜙkwa̱hꜗ baˊ dsaˉ kihꜗ Jesús maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ ja̱ˉ. Jëëhꜘ, ñeˉ bihꜗ heˉ maˊ naˉju̱u̱ˊ goˉte˜ baˊ chihˉmëꜘ heꜘ. 54 Mahꜗ gaꜙso̱o̱hꜗ Jesús gooˉ chihˉmëꜘ heꜘ, gaꜙhlëëyhꜘ ki̱ˉga̱a̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Chihˉmëꜘ, nooˉ. 55 Heˉja̱ˉ johꜗ kaˉlähꜘ jmɨˉlleꜘ kiyhꜗ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙläꜙji̱i̱yhˋ, mahꜗ gaꜙnooyˉ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙjmeeꜘ Jesús madaꜚ kwëëyhꜗ heˉ kuyhꜙ. 56 Peerꜙ gaꜙjëëꜗ dsa̱hꜙ choˈjmiiˉ chihˉmëꜘ heꜘ. Hiꜙ gaꜙjmeeꜘ Jesús madaꜚ mahꜗ saꜙ kooyhꜗ juuˈ kya̱a̱hˊ niꜙ ja̱a̱ˉ heˉ gaꜙlaꜗ läꜙja̱ˉ.
1 Gaꜙjø̱ø̱hˉ Jesús läꜙjë̱ë̱ꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ, gaꜙkwëëyhꜗ beꜘ mahꜗ jmeeyꜗ hihꜙ hwë̱ë̱ꜙ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ hi̱ˉ jmeehꜙ dsaˉ hiꜙ gaꜙkwëëyhꜗ beꜘ mahꜗ miˉhlä̱ä̱yꜘ dsaˉdsaahˊ. 2 Gaꜙche̱e̱yꜗ mahꜗ dsaˉkwayꜙ juuˈ haˉ läꜙ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, hiꜙ läꜙkye̱ˉ heˉ miˉhlä̱ä̱yꜘ dsaˉdsaahˊ. 3 Gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ: —Taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ niꜙ miihˉ kihꜗ chaˊjwëꜗ. Taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hmaˉhuꜚ, taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hmɨhˉtuhˉ, taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ heˊñiihꜚ, niꜙ kuuˊ, niꜙ taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ jyohꜘ lë̱ë̱ˊ hmɨɨhˉ kyahꜗ hnähꜘ. 4 Waˊ heˉ chaˉ heˉ hneꜗ jeeˊ llaˉnääꜗ hnähꜘ, ja̱ˉ goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ haˉ ko̱o̱ˉ ji̱i̱hˈ läꜙhë̱ë̱hˊ hnähꜘ jeeˊ ja̱ˉ. 5 Cherˊmahꜗ chaˉ ko̱o̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ jeeˊ saꜙ he̱e̱yhꜙ hnähꜘ, ja̱ˉ hwë̱ë̱hˉ hnähꜘ goˉte˜ jeeˊ ja̱ˉ. Ja̱ˉ hlahꜘ hnähꜘ waˊhløøˉ heˉ naˉbeh˜ tɨɨhˊ hnähꜘ mahꜗ jmeeꜗ lii˜ heˉ maˉlaꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ bihꜗ ja̱ˉ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ. 6 Ja̱ˉgaˊ gaꜙta̱a̱yhˋ jwëˈ, gaꜙnääyꜗ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jwɨɨˉ kwayꜙ juˈhmëëꜘ kihꜗ Dio, maꜙlaꜙ miˉhlä̱ä̱yꜘ dsaˉdsaahˊ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ gaꜙnääyꜗ. 7 Herode hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ lleˊmohꜘ, gaꜙnuuꜘ läꜙjëꜙ heˉ maˊ jmeeꜙ Jesús. Saꜙ ñeyˉ heˉ hʉʉˊdsëˉ maˊ jmeeyˈ, jëëhꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ maˊ jähꜘ Jwa̱a̱ꜚ baˊ heꜘ hi̱ˉ maˉläˉji̱i̱hˋ. 8 Hi̱ˉ jñahꜘ ko̱o̱ˉ nääꜗ maˊ jäyhꜘ: “Elía baˊ ooꜙ hi̱ˉ maˉhña̱a̱ꜘ.” Hiꜙ jñahꜘ gaˊ maˊ jähꜘ: “Goꜚ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ baˊ naˉ hi̱ˉ maˉläˉji̱i̱hˋ.” 9 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Herode hʉʉˊdsëˉ: —¿Haˉ läꜙja̱ˉ? ¿Ja̱ˈ jnäꜘ gaꜙjmeenꜗ madaꜚ heˉ gaꜙku̱ꜘ dsaˉ lleˊ Jwa̱a̱ꜚ? ¿Hi̱i̱ˉ baˊ naˉ, hi̱ˉ nuunꜙ kihꜗ jmeeyꜙ ja̱ꜙ ko̱o̱ˉ nëˊ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ? Hiꜙ maˊ hnøøyˈ maˊ dsaˉjë̱ë̱yꜙ. 10 Maˊ gaꜙllaꜙnääˋ läꜙjë̱ë̱ꜙ apóstole heꜘ, gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ kihꜗ Jesús läꜙjëꜙ heˉ gaꜙjmeeyꜘ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙjä̱ä̱yꜗ ka̱hꜘ apóstole, gaꜙnääyꜗ taꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jä̱hꜙ jeeˊ jwɨɨˉ heˉ che̱e̱ˉ Betsaida. 11 Pero maˊ gaꜙläꜙliihꜚ dsaˉ, gaꜙnääyꜗ cha̱a̱yˈ kaahˋ kiyhˈ. Gaꜙhe̱e̱hˉ bihꜗ dsaˉ heꜘ. Mahꜗ gaꜙløøyꜗ hlë̱ë̱yh˜ haˉ läꜙ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. Hiꜙ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱yꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ. 12 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ ngooˈ gaꜙhlooꜘ jmɨɨˊ ja̱ˉ, läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ discípulo gaꜙyaꜙjä̱hꜙ kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Chiihˊ dsaˉ naˉ waˊ llaˉnääyꜘ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ mähˉ hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ nuuˉ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ laˉ. Waˊ llaˉhnøøyꜘ heˉ kuyhꜙ hiꜙ läꜙkye̱ˉ jeeˊ jä̱yˈ. Jëëhꜘ, hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jmahꜗ baˊ laˈ jeeˊ tøøhnˊ laˉ. 13 Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ: —Hnähꜘ baˊ kwëëyhˋ heˉ kuyhꜙ. Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ Jesús: —Kye̱ˊ jnäähꜗ maꜙlaꜙ hñaꜘ heˊñiihꜚ baˊ kya̱a̱hˊ u̱u̱ˈ hmoohˉ. ¿Cheˊ dsaˊnøøˈ jnäähꜗ dsaˊläˊ jnäähꜗ heˉ kuhꜙ dsaˉ naˉ? 14 Ko̱o̱ˉ hñaꜘ mil maˊ te̱e̱ˈ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ: —Jmeeˊ hnähꜘ madaꜚ mahꜗ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉ maꜙ kihˉkihꜗ, maꜙ to̱ꜙloꜙgya̱a̱ꜘ läꜙko̱o̱ˉ nääꜗ. 15 Läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ discípulo. Gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ gaꜙta̱a̱hˋ dsaˉ hwaꜗ. 16 Ja̱ˉgaˊ gaꜙka̱ꜗ Jesús läꜙjëꜙ hñaꜘ heˊñiihꜚ ja̱ˉ, kya̱a̱hˊ läꜙu̱u̱ꜘ hmoohˉ heꜘ, gaꜙjëëyꜗ taꜙ gyʉʉhˈ mahꜗ gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. Ja̱ˉgaˊ gaꜙlla̱a̱yꜗ mahꜗ gaꜙkwëëyhꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ naˊllayˉ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 17 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ gaꜙkuhˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙkë̱ë̱ꜗ. Maˉlaꜙ maˉkuhˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, gaꜙka̱hˈ gyaꜙto̱ꜘ saˊmɨɨhˉ jwɨˊ heˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ ja̱ˉ. 18 Ko̱o̱ˉ häˊ maˊ gyaˈ Jesús ngɨɨyꜙ kiyhꜗ kihꜗ Dio jeeˊ saꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ. Maꜙlaꜙ discípulo baˊ maˊ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱yhˊ jeeˊ ja̱ˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —¿Haˉ läꜙ jähꜘ dsaˉ kinꜙ, hi̱ˉ jnäꜘ la̱a̱yꜘ? 19 —Ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ jähꜘ, Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ baˊ hneˉ. Jñahꜘ jähꜘ, Elía baˊ hneˉ. Jñahꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ jähꜘ, hneˉ la̱a̱hꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ hi̱ˉ maˉläˉji̱i̱hˋ —gaꜙjähꜘ discípulo kya̱a̱yꜗ. 20 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Haˉ gaˉ hnähꜘ naˉ, heeˉ jwahꜘ hnähꜘ kinꜙ, hi̱ˉ baˊ jnäꜘ la̱a̱hꜘ hnähꜘ? Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ: —Hneˉ heꜘ Cristo hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Dio. 21 Pero gaꜙta̱a̱hˉ Jesús juuˈ discípulo kya̱a̱yꜗ mahꜗ saꜙ kooyhꜗ juuˈ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ niꜙ ja̱a̱ˉ. 22 Hiꜙ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ: —Jmeeꜙ biiꜗ kihꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ jëëꜗ chaˉmiihˉ wɨɨꜘ. Hiꜙ dsaˉgyʉʉhˊ saꜙ läꜙhnääꜗ dsihꜘ, läꜙja̱ˉ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ, kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley saꜙ läꜙhnääꜗ dsihꜘ. Hiꜙ jmeeꜙ biiꜗ kiyhꜗ ju̱u̱yꜘ mahꜗ läꜙji̱i̱yhˊ kaˉlähꜘ gaˊ maˉhyaˉ hnëˉ jmɨɨˊ. 23 Ja̱ˉgaˊ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ: —Cherˊmahꜗ hi̱ˉ hnøøꜗ jäꜙ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, saꜙ waˊ jmä̱ä̱yˈ hñiiyꜘ kwa̱a̱t˜, waˊ jä̱ä̱yˈ cruꜚ kya̱a̱yꜗ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ mahꜗ waˊ jmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. 24 Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hä̱ä̱˜ hñiiꜘ mahꜗ saꜙ ju̱u̱yꜘ, hi̱ˉ heꜘ ju̱u̱ꜘ baˊ. Pero läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ kwa̱a̱˜ hñiiꜘ ju̱u̱ꜘ kwa̱a̱t˜ kinꜙ, hi̱ˉ heꜘ baˊ lä̱ä̱ꜘ. 25 ¿Heeˉ yaˊjøøꜚ ka̱ꜗ dsaꜙ maꜙkeꜙ gaꜙlɨyhꜗ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ mahꜗ waˊraˉ gaꜙju̱u̱yꜗ, saꜙ të̱ë̱yhꜗ kihꜗ Dio? ¿Heeˉ jmääꜗ kiyhꜗ cherˊmahꜗ gaꜙhe̱e̱yꜗ hñiiyꜘ? 26 Cherˊmahꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ naˉhiihˊ kinꜙ o kya̱a̱hˊ juuˈ kinꜙ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jmeeꜗ naˉhiihˊ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ kya̱a̱yhˊ, waˊraˉ ja̱yhꜗ kaˉlähꜘ jeeˊ jeˉ jihˈgye̱hꜗ kiyhꜗ, ja̱ˉbaˊ kya̱a̱hˊ jeˉ kihꜗ Tääˋ, hiꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ ángele hi̱ˉ naˉjngëëˈ kya̱a̱yꜗ. 27 Pero juˈdsooꜘ jwahnꜙ, cha̱a̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ laˉ, saꜙ ju̱u̱yꜘ jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉjëëyꜙ haˉ läꜙ laꜗ beꜘ kihꜗ Dio hi̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ. 28 Maˉngëëꜘ gaˊ ko̱o̱ˉ jñaaꜗ jmɨɨˋ heˉ gaꜙhlëëyhꜘ juuˈ ja̱ˉ, gaꜙwɨɨꜗ Jesús ko̱o̱ˉ mohꜘ naˊngɨɨyˊ kiyhˈ kihꜗ Dio ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Peeˊ kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ kya̱a̱hˊ Jacobo. 29 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ ngɨɨyꜙ kiyhꜗ kihꜗ Dio, gaꜙläꜙsɨɨꜗ moˉnëyˊ. Hmɨɨhˉ kiyhꜗ gaꜙlaꜗ tøˉjlë̱ë̱ˉ ñihꜗ. 30 Gaꜙläꜙjnääꜘ u̱u̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˊ llaꜙ juuˈ kya̱a̱yhˊ. Ja̱a̱ˉ heꜘ Moisé, hiꜙ ja̱a̱ˉ heꜘ Elía, 31 hi̱ˉ gaꜙläꜙjnääꜘ jeeˊ jnäꜘ jihˈgye̱hꜗ ja̱ˉ. Maˊ hlëëyhꜙ haˉ läꜙ yaˉhë̱ë̱ˈ Jesús jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, heˉ läꜙteꜗ jeeˊ jwɨɨˉ Jerusalén baˊ ja̱ˉ. 32 Peeˊ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ jeeˊ ja̱ˉ, maꜙkeꜙ läꜙgwɨ̱ɨ̱yꜙ maˊ kwayꜙ beꜘ. Gaꜙjëëꜗ bihꜗ haˉ ko̱o̱ˉ saꜙ jø̱ø̱hˈ Jesús hä̱ä̱ˊ jeeˊ kihˈ läꜙu̱u̱ꜘ dsaˉ heꜘ. 33 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ ngooˈ gaꜙläꜙø̱ø̱ꜘ dsaˉ heꜘ, gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ Jesús: —Taˉjwohꜗ, heˉ baˊ cheˉ lluꜗ heˉ tøøhˊ jneˊ ko̱ˉjø̱hꜘ jeeˊ laˉ. Jmeeˊ jnäähꜗ hnëˉ hneꜗ kya̱a̱hˊ mooˉ, ko̱o̱ˉ kyahꜗ, ko̱o̱ˉ kihꜗ Moisé, hiꜙ ko̱o̱ˉ kihꜗ Elía. Pero saꜙ maˊ ñeˉ Peeˊ heˉ ja̱ˉ maˊ hlëëhꜙ. 34 Hlëëhꜙ gyihꜗ läꜙja̱ˉ, maˊ gaꜙjyooꜗ ko̱o̱ˉ jniiꜘ heˉ gaꜙlä̱ä̱yˉ läꜙjë̱ë̱yꜙ. Maˊ gaꜙjëëꜗ Peeˊ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ naˉlä̱ä̱yˉ jniiꜘ ja̱ˉ, jaꜗ gaꜙläꜙgoyhꜙ. 35 Jeeˊ jniiꜘ ja̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ ko̱o̱ˉ juuˈ heˉ jähꜘ läꜙlaˉ: —Hi̱ˉ laˉ naˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ hnaanꜙ. Nʉʉˉ hnähꜘ kiyhꜗ. 36 Maˉngëëꜘ maˉhlëëyhꜘ läꜙja̱ˉ, gaꜙjä̱ꜘ hñiiꜘ Jesús. Pero discípulo kya̱a̱yꜗ saꜙ gaꜙkoohꜗ niꜙ miihˉ juuˈ kya̱a̱hˊ niꜙ ja̱a̱ˉ, gaꜙläꜙhɨɨˋ miihˉ gaꜙhmäyꜘ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙjëëyꜗ ja̱ˉ. 37 Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ, gaꜙjña̱a̱yꜗ mohꜘ jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ ja̱ˉ. Jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ yaꜙnääꜗ gaꜙmiꜙje̱e̱yꜚ Jesús. 38 Jeeˊ kihˈ dsaˉ heꜘ maˊ hä̱ä̱ˊ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ ki̱ˉga̱a̱ˉ, maˊ jäyhꜘ: —Taˉjwohꜗ, chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hneˉ. Jë̱ë̱ˋ daˊ chihˉñʉʉhˉ kya̱a̱nꜙ laˉ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ ko̱o̱ˉ mëëˈ kya̱a̱nꜙ. 39 Läꜙlaˉ jmeeꜙ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kiyhꜗ. So̱o̱yh˜ kiyhꜗ mahꜗ jmeeyꜙ hooyh˜ jeeˊ kɨˉbä̱ä̱yˉ. Jmeeyꜙ hwëëˉ pehꜘ hooyˊ. Maˉhwa̱a̱yꜘ goˉteˈ, ja̱ˉgaˊ tʉ˜ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ kiyhꜗ. 40 Maˉchu̱u̱nꜗ kya̱a̱hˊ discípulo kya̱a̱hꜗ mahꜗ maˊ lle̱e̱yꜙ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ pero saꜙ maˉlɨyh˜ —gaꜙjähꜘ jmiiˉ chihˉ heꜘ. 41 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —¡Heˉ baˊ cheˉ hwehˉ hohꜘ hnähꜘ dsaˉ cha̱a̱ˉ naꜗ! Saꜙ hii˜ läꜙdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kweeˉ. ¿Lɨhꜘ baˊ lla̱a̱ꜙ heˉ gyanˊ kya̱a̱hˊ hnähꜘ? Moꜙsoꜙ läˉbeꜘ dsënꜙ gyaˋ gaˊ jnäꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. Yaˉjä̱ä̱ꜙ daˊ chihˉ naˉ taꜙ laꜙ. 42 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ ngooˈ yaˉjä̱hꜙ chihˉ heꜘ kihꜗ Jesús, jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ gaꜙjwä̱ä̱yꜗ hwaꜗ mahꜗ gaꜙkɨˉ gaꜙbä̱ä̱yˉ wɨɨꜘ jwërte. Pero gaꜙjʉʉhꜗ Jesús kihꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ mahꜗ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱yꜘ chihˉ heꜘ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙngëëyꜗ chihˉ heꜘ kihꜗ jmiiyˉ. 43 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ haˉ ko̱hꜘ saꜙ jø̱ø̱hˈ la̱a̱ꜗ Dio. Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ tä̱ä̱hˊ jëë˜ dsa̱yhꜙ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús ja̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ: 44 —Waˊ läˉngëëhꜘ hnähꜘ kweeˉ juuˈ laˉ. Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ, lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ngëëꜗ dsihꜘ gooˉ jñahꜘ dsaˉ. 45 Pero discípulo kya̱a̱yꜗ saꜙ gaꜙläꜙngëëꜘ juuˈ ja̱ˉ. Maˊ naˉjlëˉ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ heˉja̱ˉ saꜙ gaꜙläꜙngëëyꜘ. Hiꜙ maˊ goyhꜙ maˊ ngɨɨyˈ juuˈ kihꜗ Jesús heˉ hnøøꜗ jähꜙ juuˈ ja̱ˉ. 46 Discípulo kya̱a̱yꜗ gaꜙta̱a̱hˋ gaꜙtiˉ gaꜙchooꜘ juuˈ hi̱i̱ˉ ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ le̱e̱yꜘ jø̱ø̱hˈ kihꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ. 47 Pero gaꜙläꜙkyʉʉh˜ Jesús hʉʉˊdsëˉ heˉ maˊ jmeeyꜙ. Heˉja̱ˉ gaꜙtëëyhꜗ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ mahꜗ gaꜙche̱e̱yhˉ kooꜘ kiyhꜗ. 48 Heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Hi̱ˉ jmeeꜙ heˈ kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ laˉ kwa̱a̱t˜ kinꜙ, jnäꜘ heꜘ hi̱ˉ jmä̱ä̱y˜ heˈ. Hiꜙ hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ jnäꜘ heˈ, jmeeyꜙ heˈ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ. Jëëhꜘ, hi̱ˉ mähꜗ gaˊ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, hi̱ˉ heꜘ baˊ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ. 49 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jwa̱a̱ꜚ: —Taˉjwohꜗ, maˉjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hwë̱ë̱˜ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ läꜙhihꜙ kyahꜗ, heˉja̱ˉ gaꜙhaˊ jnäähꜗ kiyhꜗ, jëëhꜘ saꜙ ngëyꜙ kya̱a̱hˊ jnäähꜗ. 50 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Taꜙ haˉ hnähꜘ kiyhꜗ. Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ naˉhøøhˊ jnänˋ, dsaˉkya̱a̱hˊ baˊ jneˊ heꜘ. 51 Maˊ ngooˈ yaꜙjä̱hꜙ jmɨɨˊ dsa̱a̱hˈ Jesús gyʉʉhˈ, heˉja̱ˉ ko̱o̱ˉ häˊ baˊ maˉllaꜘ dsëyꜗ ngooyꜗ taꜙ Jerusalén. 52 Gaꜙche̱e̱yꜗ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnääꜗ jä̱ä̱ꜗ kiyhꜗ taꜙ hwaꜗ kihꜗ dsaˉ samaritano. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˋ ko̱o̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ ngɨɨyꜙ haˉ jeeˊ maˊ jä̱yˈ. 53 Pero saꜙ gaꜙhiiꜗ dsaˉ samaritano maˊ he̱e̱yhꜙ. Jëëhꜘ, maˊ jmeeyꜙ kwa̱a̱t˜ heˉ dsooꜗ Jesús taꜙ Jerusalén baˊ. 54 Maˊ gaꜙnuuꜘ Jacobo kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ juuˈ ja̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ¿cheˊ hnoohˉ ngɨɨˊ jnäähꜗ heˉ jyooꜗ jeˉ gyʉʉhˈ mahꜗ miˉlla̱a̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jwɨɨˉ ooꜙ, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Elía? 55 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús hñiiꜘ mahꜗ gaꜙjʉʉyhꜗ kihꜗ läꜙu̱u̱ꜘ discípulo heꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Saꜙ ñehˊ hnähꜘ heˉ jmɨˉlleꜘ naˉ jøøꜙ kyahꜗ hnähꜘ. 56 Jëëhꜘ, saꜙ jaꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ mahꜗ jngëëyhꜗ dsaˉ. Jayꜗ mahꜗ lä̱ä̱yꜗ dsaˉ baˊ —gaꜙjähꜘ Jesús. Ja̱ˉgaˊ gaꜙnääyꜗ taꜙ jyohꜘ jwɨɨˉ mähˉ. 57 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙta̱a̱yhˋ jwëˈ gaꜙnääyꜗ, ja̱a̱ˉ dsaˉ gaꜙsɨɨhꜙ Jesús: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, hnoonꜗ jmeenˋ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hneˉ waˊ haˉ chaˉ haˉ jeeˊ gohꜗ. 58 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Chaˉ baˊ tooˉ jeeˊ gwɨ̱ɨ̱ˉ hyahˉ. Chaˉ baˊ sɨɨˉ kihꜗ ta̱ˈ. Pero Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ saꜙ chaˉ jeeˊ jä̱yˈ. 59 Mahꜗ jñahꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Jmeeˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, kwaˊ jwëꜗ kinꜙ naˊha̱a̱nꜙ toˉnëˊ Tääˋ kya̱a̱nꜙ, ja̱ˉgaˊ nɨɨnˋ kya̱a̱hˊ hneˉ. 60 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Waˊ ha̱a̱ˈ baˊ dsaˉ naˉju̱u̱ˊ hlɨɨꜘ kya̱a̱ꜗ. Hiꜙ hneˉ, gwaˉ goˉkwaˊ juuˈ haˉ läꜙ jä̱ä̱ꜗ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. 61 Jñahꜘ kaˉlähꜘ gaꜙjähꜘ sɨɨyhꜙ Jesús: —Jmeeˋ baˊ jnäꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hneˉ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. Pero kwaˊ jwëꜗ kinꜙ nɨɨnˋ toˉnëˊ naˊhihnˈ juuˈ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ chaˊnehꜙ kinꜙ. 62 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jëë˜ taꜙ kaˊluuˊ maˉlaꜙ maˉløøyꜗ kyayhˉ hwaꜗ, saꜙ jmä̱ä̱yꜗ dsaˉheyꜘ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ.
1 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙhña̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ jñahꜘ gaˊ to̱ꜙloꜙgya̱a̱ꜘ naˉdsë˜ gye̱e̱ꜘ dsaˉ. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙche̱e̱yꜗ läꜙka̱a̱ˉ jwɨɨˉ kaahˊ hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ gaˊ jeeˊ jyohꜘ haˉ jeeˊ dsooyˈ. Gaꜙche̱e̱yꜗ maꜙ u̱u̱ꜗ maꜙ u̱u̱ꜗ. 2 Gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Dsooꜘ baˊ chaˉ chaˉmiihˉ taˊ heˉ hnøøꜗ soohꜙ pero miihˉ goˉteˈ baˊ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜗ taˊ. Heˉja̱ˉ chu̱u̱ˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉjʉʉˊ taˊ mahꜗ che̱e̱yꜗ jñahꜘ gaˊ hi̱ˉ dsaˉchoohˋ taˊ kiyhˈ. 3 Goˉnääꜘ hnähꜘ ja̱ˉ. Pero le̱e̱hꜚ hnähꜘ. Jnäꜘ che̱e̱nꜚ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ borrego hi̱ˉ gaꜙnääꜗ jeeˊ kihˈ jahꜘ hä̱ä̱ˈ. 4 Taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hmɨhˉtuhˉ, taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ saˊtuhˉ kihꜗ kuuˊ, niꜙ looˉ heˉ dsaˉheꜘ tɨɨhˊ hnähꜘ. Niꜙ taꜙ llaˉ hnähꜘ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉ chaˊjwëꜗ. 5 Waˊ heˉ chaˉ heˉ hneꜗ jeeˊ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ, toˉnëˊ jwɨɨhˈ hnähꜘ dsaˉ: “Waˊ hiiꜘ tiiˊ chaˊnehꜙ kyahꜗ hnähꜘ.” 6 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ hiiꜘ tiiˊ dsëˈ jeeˊ ja̱ˉ, läꜙja̱ˉ hɨɨꜗ tiiˊ kiyhˈ. Hiꜙ cherˊmahꜗ saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ hiiꜘ tiiˊ dsëˈ, saꜙ läꜙjmääꜗ kiyhꜗ juuˈ heˉ maˉhlë̱ë̱hˊ hnihꜘ. 7 Pero jeeˊ he̱e̱yhꜙ hnähꜘ, ja̱ˉ jä̱hˉ hnähꜘ ja̱ˉbaˊ chaˊnehꜙ ja̱ˉ. Ja̱ˉ kuhˉhuhꜘ baˊ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ llaꜗ dsaˉ chaˊnëhˊ hnähꜘ. Jëëhꜘ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ, lleˋ kihˈ hyoyhꜙ jñeeyˈ. Taꜙ miˉsɨɨˋ hnähꜘ ø̱ø̱hˈ hnähꜘ mahꜗ goˊnäähˈ hnähꜘ läꜙjohꜘ hneꜗ chihꜗ. 8 Waˊ heˉ chaˉ heˉ jwɨɨˉ jeeˊ gaꜙllaꜙnäähꜗ hnähꜘ, jeeˊ he̱e̱hꜙ dsaˉ hnähꜘ, ja̱ˉ kuhˉhuhꜘ baˊ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ llaꜗ dsaˉ chaˊnëhˊ hnähꜘ. 9 Ja̱ˉ miˉhlä̱ä̱hˈ hnähꜘ hi̱ˉ dsaahˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ. Ja̱ˉ jwɨɨhꜘ hnähꜘ dsaˉ: “Kye̱ˊ baˊ jnäähꜗ juuˈ haˉ läꜙ jä̱ä̱ꜗ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ.” 10 Pero cherˊmahꜗ gaꜙllaꜙnäähꜗ hnähꜘ ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ jeeˊ saꜙ he̱e̱yhꜙ hnähꜘ, ja̱ˉ hwë̱ë̱hˉ hnähꜘ taꜙ chaˊjwëꜗ mahꜗ jwahˈ hnähꜘ: 11 “Waˊhløøˉ heˉ chaˉ jeeˊ jwɨɨˉ kyahꜗ hnähꜘ laˉ, heˉ maˉbehꜗ maˉtɨɨˊ jnäähꜗ, jeeˊ laˉ maˉkyahˊ jnäähꜗ maˉtɨɨˊ jnäähꜗ mahꜗ laꜗ lii˜ maˉjä̱ꜘ nëˊ kyahˈ hnähꜘ läꜙjëꜙ dsooˊ heˉ naˉbä̱ä̱hˋ hnähꜘ. Pero maˉñehˊ baˊ hnähꜘ, maˉja˜ baˊ juuˈ haˉ läꜙ jä̱ä̱ꜗ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ”, jwɨɨhˈ hnihꜘ. 12 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Miihˉ gaˊ wɨɨꜘ jëëꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ jwɨɨˉ Sodoma kya̱a̱hˊ Gomorra waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jmeeˈ Dio jwiz˜, läꜙko̱hꜘ heˉ jëëꜗ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. 13 ʼ¡Peerꜙ jwɨɨ˜ hnähꜘ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jwɨɨˉ Corazín! ¡Peerꜙ jwɨɨ˜ hnähꜘ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jwɨɨˉ Betsaida! Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jwɨɨˉ Tiro kya̱a̱hˊ jwɨɨˉ Sidón, maˉjëëꜙ haˉ läꜙ laꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ maˉjmeenꜗ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, maˉlɨhꜘ saꜙ gaꜙje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio, maˊ kë̱yhꜙ hmɨɨhˉ jwäꜘ hiꜙ maˊ su̱yˈ hñiiyꜘ tʉˊjwaˉ, heˉ maˊ jmeeyˈ lii˜ heˉ tiˉmeehˉ dsëyꜗ. 14 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jmeeˈ Dio jwiz˜, chaˉgaˊmiihˉ wɨɨꜘ jëëhˈ hnähꜘ, läꜙko̱hꜘ gaˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Tiro kya̱a̱hˊ Sidón. 15 Hnähꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Capernaum, jmeehˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ heˉ të̱ë̱hꜗ hnähꜘ gyʉʉhˈ. Pero ñiihˊ gaˊ kihˈ chaˊjeˉ goˊnäähˈ hnähꜘ. 16 ʼHi̱ˉ nuuꜗ juuˈ heˉ kwahˈ hnähꜘ, kinꜙ ja̱ˉ nuuyꜗ. Hi̱ˉ saꜙ he̱e̱hꜙ hnähꜘ, jnäꜘ heꜘ saꜙ he̱e̱yhꜙ. Hi̱ˉ saꜙ he̱e̱hˉ jnäꜘ, saꜙ he̱e̱yhˉ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ. 17 Peerꜙ jë̱ë̱ˉ dsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ to̱ꜙloꜙgya̱a̱ꜘ dsë˜ gye̱e̱ꜘ heꜘ maˊ gaꜙllaꜙnääyˋ jeeˊ maˊ gyaˈ Jesús. Gaꜙjäyhꜘ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, läꜙkye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ gaꜙlë̱hꜗ jnäähˈ gaꜙhwë̱ë̱ˊ jnäähꜗ kya̱a̱hˊ hihꜙ kyahꜗ. 18 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Jnäꜘ gaꜙjëënꜗ gaꜙta̱hꜘ Tanaˊ jeeˊ maˊ gyayˈ, läꜙko̱hꜘ jeꜚñihꜗ gaꜙta̱yhꜘ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ. 19 Maˉkwëëhnꜗ baˊ hnähꜘ beꜘ mahꜗ heˈsohˈ hnähꜘ nëˊ kihˈ mɨɨhˉ, nëˊ kihˈ chaˊhneꜗ, hiꜙ llaˉdsëëˋ hnähꜘ läꜙjëꜙ beꜘ kihꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ. Niꜙ ko̱o̱ˉ dsooˊ saꜙ leꜘ kyahꜗ hnähꜘ. 20 Pero taꜙ waˊ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ heˉ nʉʉhˊ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kyahꜗ hnähꜘ. Waˊ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ heˉ maˉnaˉsɨɨˉ jmɨɨˉ kyahꜗ hnähꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ baˊ. 21 Ja̱ˉbaˊ hor˜ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱ꜘ dsëꜗ Jesús gaꜙjmeeꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Kwanꜙ tiˊhmaahˊ kyahˈ, Tääˋ kya̱a̱nꜙ, hneˉ la̱a̱hꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kihꜗ gyʉʉhˈ hwaꜗ, jëëhꜘ gaꜙhmähˊ läꜙjëꜙ juuˈ laˉ kihꜗ hi̱ˉ kyʉʉh˜ hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ ngëëꜘ. Mahꜗ gaꜙmiꜙjnäähˈ juuˈ kyahꜗ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱hꜘ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ baˊ. Jëëhꜘ, läꜙja̱ˉ gaꜙtɨhꜗ hohꜘ hneˉ jmeehˈ Tääˋ. 22 ʼGaꜙläꜙjëꜙ goˉte˜ baˊ gaꜙtoohˉ Tääˋ kya̱a̱nꜙ goonꜙ. Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ kyu̱u̱ꜙ Jo̱o̱ꜘ Dio, maꜙlaꜙ Tääˋ baˊ kyu̱u̱ꜙ jnäꜘ. Niꜙ saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ kyu̱u̱ꜙ Tääˋ. Maꜙlaꜙ jnäꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ jo̱o̱yꜘ baˊ kyu̱u̱ꜙ jnihꜘ, hiꜙ läꜙja̱ˉ läꜙkyu̱u̱ꜙ hi̱ˉ hnoonꜗ miˊjnäänꜗ kihꜗ. 23 Ja̱ˉgaˊ gaꜙje̱e̱yhˉ hñiiyꜘ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ maꜙlaꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ baˊ: —Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ jëë˜ heˉ jëëhꜘ hnähꜘ naˉ. 24 Jëëhꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉtaˊ ka̱a̱hˊ maˊ hnøøyˈ maˊ jëëyˈ heˉ jëëhꜘ hnähꜘ naˉ. Pero saꜙ gaꜙtë̱ë̱yꜘ maˊ jëëyˈ. Maˊ hnøøyˈ maˊ nuuyˈ heˉ nuuhˉ hnähꜘ naˉ, pero saꜙ gaꜙnuuyꜘ. 25 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙnooˉ ja̱a̱ˉ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley, heˉ maˊ ka̱y˜ dsëꜗ Jesús gaꜙsɨɨyhꜙ: —Taˉjwohꜗ, ¿heeˉ hnøøꜗ jmeenˋ mahꜗ të̱ë̱hnꜗ jeeˊ moꜙsoꜙ ju̱u̱nꜘ? 26 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Heeˉ jähꜘ jeeˊ naˉsɨɨˉ nëˊ ley, läꜙko̱hꜘ maˊ hëhˉ? 27 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ taˉjwohꜗ heꜘ juuˈ kiyhꜗ: —“Waˊ hnaahꜙ Dio läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ, kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ beꜘ kyahꜗ, kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ. Hiꜙ waˊ läˉhnaahꜙ dsaˉkya̱a̱hˊ läꜙko̱o̱ˉ hnaahꜙ hñaahꜗ.” 28 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Lluꜗ baˊ maˉjähˊ. Jmeeˊ läꜙnaˉ mahꜗ moꜙsoꜙ ju̱u̱hꜘ. 29 Pero taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley heꜘ, hnøøyꜗ maˊ jä̱yˈ lluꜗ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ gaꜙjäyhꜘ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ Jesús: —¿Hi̱i̱ˉ heꜘ dsaˉkya̱a̱hnˊ? 30 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Ja̱a̱ˉ dsaˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jerusalén ngooyꜗ taꜙ Jericó. Chaˊjwëꜗ ja̱ˉ gaꜙje̱e̱yˈ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ hi̱ˉ gaꜙso̱o̱hꜗ kiyhꜗ. Gaꜙlleyˉ gaꜙläꜙjëꜙ heˉ maˊ kye̱yˉ. Gaꜙkwayꜘ jwërte kiyhꜗ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙnääyˋ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjä̱ꜘ dsaˉ heꜘ miihˉ gaˊ liiyhꜚ. 31 Pero heˉ gaꜙlaꜗ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙngëëꜘ ja̱a̱ˉ jmiˉdsaˉ. Maˊ gaꜙjëëyꜗ kya̱a̱ˈ dsaˉ hi̱ˉ laꜗ dsooˊ kihˈ, taꜙ kooꜘ baˊ gaꜙjlʉʉyꜗ. 32 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ ja̱a̱ˉ levita, dsaˉ hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ taˊ gwahꜙ. Maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ dsaˉ heꜘ, gaꜙjlʉʉyꜗ taꜙ kooꜘ kaˉlähꜘ. 33 Pero ja̱a̱ˉ samaritano hi̱ˉ ngooꜗ ja̱ˉbaˊ taꜙ jwëꜘ ja̱ˉ, maˊ gaꜙjëëyꜗ kya̱a̱ˈ hi̱ˉ laꜗ dsooˊ kihˈ, ngooyꜗ chu̱hꜙ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ. Maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ, gaꜙläꜙñihꜘ dsëyꜗ kihꜗ. 34 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ më˜ nëˊ dsooˊ kya̱a̱hˊ aceit hiꜙ kya̱a̱hˊ vin, mahꜗ gaꜙløøyꜘ kya̱a̱hˊ hmɨɨhˉ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙkya̱a̱yˉ kaˊluuˊ jahꜘ kya̱a̱yꜗ, naˊjä̱ä̱yˉ jeeˊ chihˈ hneꜗ jeeˊ jä̱ꜙ dsaˉ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙgyayˉ gaꜙhä̱ä̱yꜗ. 35 Jyohꜘ jmɨɨˊ maˊ ngaahˈ dsaˉ heꜘ, gaꜙlleyˉ to̱ꜗ kuuˊ gaꜙkwëëyhꜗ jʉʉˊ hneˈ heꜘ. Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: “Hä̱ä̱ˋ kweeˉ dsaˉ naˉ. Cherˊmahꜗ gaꜙä̱ä̱ꜗ gyihꜗ kyahꜗ, jnäꜘ miˊhmaahnˋ kyahˈ waˊraˉ ja̱hnꜗ.” 36 Heˉja̱ˉ jähˊ daˊ. ¿Hi̱i̱ˉ ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ u̱u̱ˉ la̱a̱hꜘ hneˉ, la̱a̱ꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ lluꜗ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙta̱hꜘ jaˊgooˉ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ heꜘ? —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley. 37 —Hi̱ˉ gaꜙläꜙñihꜘ dsëꜗ kiyhꜗ heꜘ, hi̱ˉ heꜘ baˊ la̱a̱ˈ dsaˉkya̱a̱yhˊ —gaꜙjähꜘ taˉjwohꜗ heꜘ. Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Naꜗ taꜙ chaˊnëˊ, ja̱ˉ jmeehˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ heꜘ. 38 Gaꜙheꜗ Jesús jwëˈ ngooꜗ kya̱a̱hˊ discípulo kya̱a̱yꜗ, gaꜙtë̱ë̱yꜘ ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ mähˉ. Jeeˊ ja̱ˉ maˊ gyaˈ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Marta hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ Jesús chaˊnehꜙ kihꜗ. 39 Marta heꜘ maˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ ø̱ø̱hꜚ hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ María. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙgyaˉ hʉʉˊ tɨɨˊ Jesús maˊ nuuyˉ juuˈ heˉ hlëëyhꜙ. 40 Pero Marta tääꜘ saꜙ jä̱ä̱yˊ, maˊ chaˉ chaˉmiihˉ taˊ heˉ maˊ jmeeyꜙ chaˊnehꜙ kiyhꜗ. Heˉja̱ˉ jayꜗ jeeˊ gyaˈ Jesús mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ¿Cheˊ saꜙ kye̱hˊ miihˉ hʉʉˊdsëˉ kinꜙ heˉ maˉkya̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ ø̱ø̱hnꜗ jnäꜘ läꜙjëꜙ taˊ? Chiiyhˊ waˊ lä̱ä̱yˈ jnäꜘ. 41 —Marta, Marta. Tääꜘ saꜙ hiiꜘ tiiˊ tuhˉhohꜘ heˉ kye̱hˊ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ läꜙjëꜙ taˊ heˉ jmeehˉ naˉ. 42 Ko̱o̱ˉ baˊ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kihꜗ dsaꜙ. María maˉjnøøyh˜ heˉ lluꜗ gaˊ heˉ saꜙ leꜘ jñuuhꜗ kiyhꜗ —gaꜙjähꜘ Jesús.
1 Ko̱o̱ˉ häˊ maˊ gyaˈ Jesús ngɨɨꜙ kiyhꜗ kihꜗ Dio. Maˉlaꜙ maˉngɨɨyꜘ kiyhꜗ, ja̱a̱ˉ discípulo kya̱a̱yꜗ gaꜙjähꜘ sɨɨyhꜙ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, miˉtë̱ë̱ˈ jnäähꜗ haˉ läꜙ ngɨɨˊ jnäähꜗ kihꜗ Dio, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙmiꜙtë̱ë̱ˉ Jwa̱a̱ꜚ discípulo kya̱a̱ꜗ. 2 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ ngɨɨhˊ hnähꜘ kyahꜗ, jwahˈ hnähꜘ läꜙlaˉ: Tääˋ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ hi̱ˉ gyaꜗ yaꜙjwɨɨꜗ, läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ waˊ jmeeꜘ dsooꜘ heˉ la̱a̱hꜗ hneˉ naˉjngëëˈ goˉte˜. Ñaˉ mahꜗ jmeehˈ hihꜙ jeeˊ laˉ. Waˊ leꜘ läꜙ hyohˉ hohꜘ hñaahꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ jmeehˉ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ. 3 Kwëëhˋ jnäähꜗ naꜗ heˉ kihˊhi̱hˊ jnäähꜗ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 4 Jmeeˊ jø̱hˉ hohꜘ kihꜗ heˉ maˉhlä̱ä̱hˉ jnäähˈ, jëëhꜘ läꜙja̱ˉ jø̱hˉ dsëˉ jnäähˈ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ dsaˉhlä̱ä̱hꜙ kya̱a̱hˊ jnäähꜗ. Taꜙ kwaˉ jwëˈ ka̱ꜗ heˉ hlɨɨhˈ dsëˉ jnäähˈ, lä̱ä̱ˋ jnäähꜗ kihꜗ heˉ ja̱ˉ. 5 Gaꜙjäyhꜘ kaˉlähꜘ sɨɨyhꜙ: —Waˊ jmeenˊ, ja̱a̱ˉ hnähꜘ cha̱a̱ˉ omeꜚ kya̱a̱ꜗ mahꜗ gohˈ kiyhꜗ ko̱o̱ˉ llaꜙnʉʉˈ, goˉchiihˊ hnihꜘ: “Lleˊ hnëˉ heˊñiihꜚ kyahꜗ kinꜙ, omeꜚ. 6 Jëëhꜘ, maˉja˜ ja̱a̱ˉ omeꜚ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ hä̱ä̱ˊ jwëꜗ ngooꜗ, hiꜙ saꜙ chaˉ niꜙ miihˉ heˉ llanˋ chaˊnëyˊ.” 7 Pero hi̱ˉ hä̱ä̱ˊ chaˊnehꜙ kihꜗ heꜘ jähꜙ: “Taꜙ chu̱u̱ˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Maˉnaˉjnëˉ baˊ haahˊ kinꜙ, läꜙjë̱ë̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ pihˈ kya̱a̱nꜙ maˉnaˉgwɨ̱ɨ̱ˉ. Saꜙ leꜘ noonˋ mahꜗ kwëëhnꜚ hneˉ.” 8 Jnäꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, cherˊmahꜗ ngooꜗ baˊ chu̱u̱ꜘ hi̱ˉ chehꜗ kaˊhneꜚ heꜘ, maꜙraꜙ heˉ nooꜙ bihꜗ mahꜗ dsaˉkwëëyhˋ. Ja̱ꜙ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ la̱a̱ꜗ omeꜚ kya̱a̱yꜗ, kihꜗ heˉ chu̱u̱yꜘ baˊ ja̱ˉ heˉ kwëëyhꜗ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kiyhꜗ mahꜗ moꜙsoꜙ chu̱u̱yꜗ chaˉgaˊmiihˉ. 9 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Ngɨɨˊ hnähꜘ kihꜗ Dio, mahꜗ hñahꜙ hnähꜘ. Hnøøhˈ hnähꜘ mahꜗ jnäähꜙ hnähꜘ. Teeˉ hnähꜘ kiyhꜗ mahꜗ näyꜗ hoˊhaahˊ. 10 Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ngɨɨꜙ, hyoyhꜙ baˊ. Hi̱ˉ hnoohˉ, jnøøyhꜙ baˊ. Hi̱ˉ tëë˜ hoˊhaahˊ, näꜙ baˊ hoˊhaahˊ kiyhˈ. 11 ʼ¿Haˉ läꜙja̱ˉ kwëëhˈ hnähꜘ chihˉ kya̱a̱hꜗ, ko̱o̱ˉ mɨˈku̱u̱ˊ waˊraˉ gaꜙngɨɨyꜘ heˊñiihꜚ? Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ ku̱yhꜙ ja̱a̱ˉ hmoohˉ, ¿haˉ läꜙja̱ˉ kwë̱ë̱yhˈ ja̱a̱ˉ mɨɨhˉ? 12 Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ ko̱o̱ˉ mɨˈjlɨɨˉ, ¿haˉ läꜙja̱ˉ kwë̱ë̱yhˈ ja̱a̱ˉ chaˊhneꜗ? 13 Maꜙkeꜙ hlë̱ë̱hˈ hnähꜘ, le̱hꜗ baˊ hnähꜘ kwëëhˈ chihˉ kya̱a̱hꜗ heˉ lluꜗ. Pero Tääˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, kwayꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ heˉ saꜙ kya̱a̱hˊ hihꜙ, kwëëyhꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ngɨɨꜙ kiyhꜗ —gaꜙjähꜘ Jesús. 14 Maˊ chehˈ Jesús lle̱e̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ ka̱a̱ˋ ja̱a̱ˉ dsaˉ. Maˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ, dsaˉ hi̱ˉ maˊ ka̱a̱ˋ heꜘ gaꜙløøꜗ hlëëyhꜙ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ maˊ gaꜙjëëyꜗ heˉ ja̱ˉ. 15 Pero ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ maˊ jähꜘ: —Kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Beelzebú hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ baˊ naˉ, hwë̱ë̱y˜ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. 16 Hi̱ˉ jñahꜘ maˊ ka̱˜ dsëꜗ Jesús, maˊ ngɨɨyꜙ heˉ maˊ jmeeˈ Jesús ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. 17 Pero maˊ kyʉʉh˜ bihꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ dsaˉ heꜘ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ ko̱o̱ˉ hwaꜗ, cherˊmahꜗ te̱e̱y˜ kya̱a̱hˊ heꜘ baˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ, heˉ miˉlla̱a̱yꜙ hñiiyꜘ baˊ ja̱ˉ. Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ ko̱o̱ˉ chaˊnehꜙ, cherˊmahꜗ te̱ˉjë̱ë̱yꜘ, saꜙ läꜙwë̱ë̱yꜘ. 18 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ Tanaˊ, cherˊmahꜗ te̱e̱y˜ kya̱a̱hˊ heꜘ baˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ, ¿haˉ läꜙja̱ˉ miˉheeyꜙ kya̱a̱hˊ taˊ kiyhˈ? Mahꜗ jwahꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Beelzebú heˉ hwë̱ë̱ˊ jnäꜘ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. 19 Cherˊmahꜗ jnäꜘ hwë̱ë̱nˊ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Beelzebú, ¿haˉ baˊ kihˈ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ, hi̱i̱ˉ baˊ kihˈ beꜘ gaꜙhwë̱ë̱ꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ? Heꜘ baˊ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ naˉ, miˉjnääyꜙ heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ. 20 Pero cherˊmahꜗ jnäꜘ hwë̱ë̱nˊ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Dio, heˉ ja̱ˉ jmeeꜙ dsooꜘ heˉ maˉløøꜗ Dio jmeeꜙ hihꜙ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. 21 ʼJa̱a̱ˉ dsaˉ be̱e̱ꜘ hi̱ˉ maˉnaˊllu̱u̱ˋ, høøyꜙ kweeˉ chaˊnehꜙ kiyhꜗ, heˉja̱ˉ saꜙ chaˉ hiiꜘ gooˉ heˉ dsaˉhë̱ë̱ꜘ heˉ täähˊ chaˊnehꜙ kiyhꜗ ja̱ˉ. 22 Pero waˊraˉ jaꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ be̱e̱ꜘ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ hñiiyꜘ, kwayꜗ kiyhꜗ mahꜗ jñuuyhꜗ läꜙjëꜙ heˉ kya̱a̱hˊ maˊ lä̱ä̱yˈ hñiiyꜘ. Hiꜙ hwëëꜗ hi̱ˉ gaꜙllooꜗ heꜘ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ chaˊnehꜙ, ja̱ˉgaˊ tiˊllooyhꜗ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ. 23 ʼHi̱ˉ saꜙ jwa̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, heˉ hneeyˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ baˊ ja̱ˉ. Hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ mahꜗ te̱e̱hnˊ dsaˉ, heˉ jmeeyꜙ dsaˉläˉø̱ø̱ꜘ dsaˉ kinꜙ baˊ ja̱ˉ. 24 ʼWaˊraˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ ja̱a̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ, dsooyꜗ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ laˈ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ dsaˉhnøøyhꜙ haˉ jeeˊ te̱e̱yhꜙ dsëyꜗ. Waˊraˉ saꜙ gaꜙjnøøyhꜗ, jmeeyꜗ hʉʉˊdsëˉ: “Naahnꜚ kaˉlähꜘ chaˊnehꜙ kinꜙ jeeˊ yaꜙhë̱ë̱nꜗ.” 25 Waˊraˉ gaꜙlla̱a̱yhꜗ tuhˉdsëꜗ dsaˉ, laꜗ läꜙko̱hꜘ hneꜗ heˉ maˉnaˊlluˋ hiꜙ naˉtiˊ naˉhyahˊ kaˉlähꜘ. 26 Ja̱ˉgaˊ naꜙ dsooyꜗ dsaˉkya̱a̱yꜘ jñahꜘ gaˊ gye̱e̱ˈ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ hñiiyꜘ mahꜗ dsaˉta̱a̱yhˋ ko̱ˉjø̱hꜘ jeeˊ ja̱ˉ. Hlɨɨhˈ gaˊ leꜘ kihꜗ dsaˉ heꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ maˊ la̱a̱yˈ jä̱ä̱ꜗ. 27 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ chehˈ Jesús hlëëhꜙ juuˈ laˉ, ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ gaꜙhlëëhꜘ ki̱ˉga̱a̱ˉ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ heꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ Jesús: —Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙka̱a̱ꜗ hneˉ hiꜙ gaꜙmiꜙkwa̱a̱yˉ hneˉ. 28 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙjäyhꜘ: —Lluꜗ gaˊ laˈ kihꜗ hi̱ˉ nuuˉ juuˈ kihꜗ Dio mahꜗ miˉteyꜗ. 29 Chaˉgaˊmiihˉ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ yaꜙnääꜗ kooꜘ kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙløøꜗ Jesús sɨɨyhꜙ: —Heˉ baˊ cheˉ hlë̱ë̱hˈ hnähꜘ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ, ngɨɨhˊ hnähꜘ jmeenˋ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ. Heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ läꜙko̱hꜘ gaꜙlaꜗ kihꜗ Joná lloꜘjooꜗ, maꜙlaꜙ heˉ ja̱ˉ baˊ heehnꜚ hnähꜘ. 30 Jëëhꜘ, dsaˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ Nínive gaꜙjëëꜗ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ gaꜙlaꜗ kihꜗ Joná. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jëëꜗ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ leꜘ kihꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. 31 Hiꜙ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jmeeˈ Dio jwiz˜ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˈ, maˊja̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ hihꜙ hwaꜗ taꜙ kye̱ꜗ, nooyꜙ jeeˊ gyayˈ mahꜗ bä̱ä̱yhꜙ hnähꜘ dsooˊ, kihꜗ heˉ saꜙ jmeehˉ hnähꜘ heˈ kihꜗ Dio. Jëëhꜘ, dsaˉmëꜘ heꜘ jaꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ jwërte mahꜗ yaꜙnʉʉyꜘ läꜙjëꜙ heˉ maˊ kyʉʉh˜ Salomón, hiꜙ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ Salomón. 32 Hiꜙ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jmeeˈ Dio jwiz˜ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˈ, maˊja̱ˉ nooˉ dsaˉ Nínive jeeˊ tä̱ä̱yhˊ mahꜗ bä̱ä̱yhꜙ hnähꜘ dsooˊ, kihꜗ heˉ saꜙ jmeehˉ hnähꜘ heˈ kihꜗ Dio. Jëëhꜘ, dsaˉ heꜘ gaꜙje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ heˉ naˊkwaˉ Joná, hiꜙ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ Joná. 33 ʼNiꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ chihꜗ jeeˊ naˉhmääˊ mɨˈsëꜗ naˉhi̱h˜ jeˉ, niꜙ saꜙ tooyhˉ nehꜙ ko̱o̱ˉ waˊgooꜘ. Heˉ chiyhꜗ jeeˊ ñiiꜘ baˊ mahꜗ läꜙjnäꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ dsaˉta̱a̱hˋ chaˊnehꜙ. 34 Mɨˈnëˊ jneˊ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ waˊjeˉ kihꜗ jmɨˉngoꜗ jnänˋ. Läꜙja̱ˉ, cherˊmahꜗ mɨˈnëhˊ laꜗ lluꜗ, ngooꜗ baˊ laˈ lluꜗ kihꜗ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ. Pero cherˊmahꜗ laꜗ hlɨɨhˈ mɨˈnëhˊ, läꜙja̱ˉ laꜗ hlɨɨhˈ kihꜗ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ. 35 Le̱e̱hꜚ ja̱ˉ, hehꜗ waˊjeˉ heˉ naˉhi̱h˜ kyahꜗ taꜙ waˊ ʉʉˉ. 36 Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ maˉhe̱e̱hˋ juˈdsooꜘ heˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ waˊjeˉ, hiꜙ saꜙ chaˉ niꜙ ko̱o̱ˉ heˉ hlɨɨhˈ nëˊ kyahˈ, ja̱ˉ gaˊ naꜙ jnäꜘ lii˜ hä̱ä̱hˊ jeeˊ waˊjeˉ. Laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ naˉhi̱h˜ jeˉ heˉ chooꜗ nëˊ kyahˈ. 37 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ gaꜙhlëëhꜘ Jesús läꜙja̱ˉ, ja̱a̱ˉ fariseo gaꜙtëëyhꜗ chaˊnehꜙ kiyhꜗ mahꜗ kuhˊhɨ̱yhꜗ. Heˉja̱ˉ gaꜙheꜗ Jesús chaˊnehꜙ mahꜗ gaꜙgyayˉ nëˊ mes˜. 38 Peerꜙ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ fariseo heꜘ, maˊ gaꜙjëëyꜗ saꜙ gaꜙgyihꜗ Jesús gooˉ jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ kuhˊhɨ̱yhꜗ. 39 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ sɨɨyhꜙ: —Hnähꜘ dsaˉ fariseo, la̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ gyih˜ maꜙlaꜙ taꜙ kaˊluuˊ kyahˊwɨ̱ɨ̱ꜘ baˊ. Jëëhꜘ gyihꜙ baˊ hnähꜘ goohˉ mahꜗ nehꜙ tuhˉhohꜘ hnähꜘ naˉka̱hˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ hɨ̱ɨ̱ˉ hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ jmahꜗ. 40 Heˉ baˊ cheˉ ta̱a̱hˉ hnähꜘ. ¿Cheˊ saꜙ ñehˊ hnähꜘ, heꜘ baˊ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ gooˉ jneˊ gaꜙjmeeyꜘ tuhˉdsëˉ jneˊ kaˉlähꜘ? 41 Kwëëhˋ hnähꜘ dsaˉ hi̱ˉ llaˉkya̱a̱ꜗ, miihˉ heˉ chaˉ kyahꜗ hnähꜘ, mahꜗ läꜙja̱ˉ baˊ jä̱ˈ naˉjngɨɨˈ nehꜙ tuhˉhohꜘ hnähꜘ. 42 ʼJwɨɨ˜ baˊ hnähꜘ dsaˉ fariseo. Kwahˉ baˊ hnähꜘ oˉmeeˊ, nuuˉ ruda, kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ jo̱hꜗ heˉ kihˉ jneˊ, kwëëhꜘ baˊ hnähꜘ Dio läꜙjëꜙ heˉ laꜗ he̱e̱yꜚ. Pero saꜙ jmeehˉ hnähꜘ heˉ lluꜗ jmahꜗ niꜙ saꜙ hnaahꜙ hnähꜘ Dio. Heˉ laˉ baˊ ja̱ˉ jmeeꜙ biiꜗ jmeehˈ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ kwahˉ hnähꜘ naˉ. 43 ʼPeerꜙ jwɨɨ˜ baˊ hnähꜘ dsaˉ fariseo. Hnoohˉ hnähꜘ nahˈ hnähꜘ nëˊ hmaˉsii˜ jeeˊ gyaꜙ dsaˉka̱a̱hˊ nehꜙ gwahꜙ mähˉ. Tɨh˜ hohꜘ hnähꜘ jmeeꜗ dsaˉ Dio kyahꜗ hnähꜘ chaˊjwëꜗ jʉʉhˉ. 44 ʼJwɨɨ˜ baˊ hnähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ fariseo, hnähꜘ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ. La̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ toˉhø̱ø̱ˉ heˉ saꜙ jnäꜘ. Heˉja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙnääˊ nëˊ kihˈ saꜙ ñeyˉ haˉ ko̱hꜘ naˊhøøꜘ saꜙ laꜗ jeeˊ gaꜙnääyˊ ja̱ˉ. (Véase: Nu. 19:16) 45 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ ja̱a̱ˉ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Taˉjwohꜗ, heˉ hlëëhˊ läꜙnaˉ, läꜙkye̱ˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ tohˉ wɨɨꜘ kaˉlähꜘ. 46 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Peerꜙ jwɨɨ˜ baˊ hnähꜘ kaˉlähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley. Jëëhꜘ, kya̱a̱hˊ hnähꜘ dsaˉ løøˈ hiiˉ heˉ saꜙ ø̱ø̱hꜙ dsaˉ ka̱ꜗ. Mahꜗ niꜙ miihˉ beꜘ saꜙ kwahˉ hnähꜘ. 47 ʼJwɨɨ˜ baˊ hnähꜘ, jmeehˉ hnähꜘ naˊhyahˉ nëˊ toˉhø̱ø̱ˉ jeeˊ naˉha̱a̱ˈ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, heꜘ baˊ hi̱ˉ gaꜙjngëëhꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ. 48 Kya̱a̱hˊ heˉ jmeehˉ hnähꜘ läꜙja̱ˉ, miˉjnäähˈ hnähꜘ hñaahꜗ hnähꜘ heˉ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ juuˈ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ. Jëëhꜘ, dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ gaꜙjngëëyhꜗ mahꜗ hnähꜘ jmeehˉ hnähꜘ naˊhyahˉ nëˊ toˉhø̱ø̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ. 49 ʼHeˉja̱ˉ Dio hi̱ˉ kyʉʉh˜ chaˉmiihˉ, gaꜙjäyhꜘ kaˉlähꜘ: “Che̱e̱nꜚ kya̱a̱yꜗ dsaˉ hi̱ˉ ngëëꜗ juuˈ kinꜙ. Hiꜙ che̱e̱nꜚ kya̱a̱yꜗ apóstole kaˉlähꜘ. Ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ heꜘ jngëëyhꜗ, hiꜙ ko̱ˉlla̱a̱ˊ jmeehꜙ dsihꜘ.” 50 Läꜙja̱ˉ, hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˈ naˉbä̱ä̱hˋ jmaˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio läꜙji̱i̱hˈ maˊ gaꜙnøøꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ. 51 Läꜙ gaꜙtëꜘ jmaˉ kihꜗ Abel naˉbä̱ä̱hˋ hnähꜘ läꜙji̱i̱hˈ jmaˉ kihꜗ Zacaría hi̱ˉ gaꜙjngëëyhꜗ taꜙ kaˊhneꜚ jeeˊ kihˈ gwahꜙ kya̱a̱hˊ naˊhyooꜘ. Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ maˉjä̱ꜘ nëˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˈ. 52 ʼPeerꜙ jwɨɨ˜ hnähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley. Saꜙ kwahˉ hnähꜘ jwëˈ läꜙkyʉʉh˜ dsaˉ juuˈ kihꜗ Dio. Ja̱ˉbaˊ hñaahˈ hnähꜘ saꜙ he̱e̱hˊ hnähꜘ, mahꜗ hahˉ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉ hnøøꜗ läꜙkyʉʉh˜ —gaꜙjähꜘ Jesús. 53 Maˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ, taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ dsaˉ fariseo gaꜙläꜙhneeyꜙ jwërte kya̱a̱hˊ Jesús. Hiꜙ gaꜙløøyꜗ ngɨɨyꜙ chaˉmiihˉ juuˈ kiyhꜗ, 54 maˊ jëëy˜ cheˊ maˊ ka̱a̱hˈ juuˈ kihꜗ Jesús mahꜗ läꜙja̱ˉ maˊ leꜘ maˊ hnɨɨyˈ kiyhꜗ.
1 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ dsaˉku̱hꜗ jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ, läꜙji̱i̱hˈ maˊ kyaˉhlä̱ä̱yh˜ ø̱ø̱yhꜚ, gaꜙløøꜗ Jesús sɨɨhꜙ toˉnëˊ discípulo kya̱a̱yꜗ: —Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ jmeeꜙ dsaˉ fariseo heˉ jäyhꜘ hnaayhˉ Dio pero taˉju̱u̱ˈ bihꜗ ja̱ˉ. 2 Jëëhꜘ saꜙ chaˉ niꜙ miihˉ heˉ naˉjlëˉ, heˉ saꜙ läꜙjnäꜘ. Hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ naˉhmääˊ, lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ läꜙñeˉ dsaˉ. 3 Heˉja̱ˉ läꜙjëꜙ heˉ maˉhlëëhˊ hnähꜘ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ, nuuꜗ dsaˉ jmɨɨˈ hiiꜘ hyooˉ. Läꜙjëꜙ heˉ maˉhlëëhˊ hnähꜘ jeeˊ naˉhmääˊ, läꜙnʉʉhꜘ kihꜗ dsaꜙ. 4 ʼHnoonꜗ jwë̱ë̱hnꜚ hnähꜘ omeꜚ kya̱a̱nꜙ. Taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ jngɨɨhꜙ kihꜗ jmɨˉngoꜗ. Gaˊ maˉnaˉju̱u̱ˊ jmɨˉngoꜗ, heeˉ gaˊ ja̱ˉ moꜙ leꜘ jmeeyꜗ. 5 Jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ omeꜚ kya̱a̱nꜙ. Waˊ ga̱hˈ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉ naˉngëˈ jwëꜗ che̱e̱yꜗ jmɨˉlleꜘ kihꜗ dsaˉ chaˊjeˉ maˉngëëꜘ maˉjngëëyhꜙ. Kihꜗ hi̱ˉ heꜘ baˊ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ. 6 Ñehˊ baˊ hnähꜘ, to̱ꜗ ñeˈ nøøꜘ baˊ kë̱ë̱ˉ hña̱a̱ꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ ta̱ˈ. Pero niꜙ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ ta̱ˈ heꜘ, saꜙ dsaˉhë̱ë̱ꜗ kihꜗ Dio. 7 Läꜙkye̱ˉ jñuˉ llehˊ hnähꜘ naˉheˈ gaꜙläꜙjëꜙ kihꜗ Dio. Heˉja̱ˉ, taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ. Jëëhꜘ, kye̱e̱ꜘ gaˊ hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ jwë̱ë̱ꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ ta̱ˈ. 8 ʼJwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ miˉjnääꜙ hñiiꜘ heˉ la̱a̱yꜗ dsaˉ kya̱a̱nꜙ chaˊnëˊ dsaˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jähꜙ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ kiyhꜗ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ ángele kya̱a̱ꜗ Dio. 9 Pero hi̱ˉ jähꜙ saꜙ kyu̱u̱ꜙ jnäꜘ chaˊnëˊ dsaˉ, läꜙja̱ˉ jwahnꜚ saꜙ kyu̱u̱ꜙ jnihꜘ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ ángele kya̱a̱ꜗ Dio. 10 Jmeeꜗ baˊ Dio jø̱hˉ dsëꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hlëëhꜙ wɨɨꜘ kihꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. Pero cherˊmahꜗ gaꜙhlëëhꜘ dsaˉ wɨɨꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, saꜙ jmeeyꜗ jø̱hˉ dsëyꜗ kihꜗ heˉ ja̱ˉ. 11 Waˊraˉ gaꜙhnëëꜗ dsaˉ hnähꜘ nehꜙ gwahꜙ mähˉ o chaˊnëˊ dsaˉtaˊ, o chaˊnëˊ jwëëꜚ, taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ haˉ läꜙ lä̱ä̱hꜙ hnähꜘ hñaahˈ o haˉ läꜙ jwahˈ hnähꜘ. 12 Jëëhꜘ, läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kwëëhꜗ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ haˉ läꜙ jwahˈ hnähꜘ. 13 Ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ Jesús: —Taˉjwohꜗ, chiihˊ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hnˈ kwëëyhꜗ jnäꜘ he̱e̱nꜚ heˉ gaꜙtë̱ë̱nꜘ. 14 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Ja̱ꜙ heꜘ jwëëꜚ jnäꜘ, saꜙ gaꜙtë̱ë̱nꜘ tiˊlloohnꜚ he̱e̱ꜚ dsaˉ. 15 Gaꜙjähꜘ kaˉlähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ: —Le̱e̱hꜚ hnähꜘ, taꜙ waˊ he̱e̱ꜘ hohꜘ hnähꜘ niꜙ ko̱o̱ˉ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Jëëhꜘ, ja̱ꜙ kihꜗ heˉ chaˉ jnänˋ chaˉmiihˉ, heˉ ja̱ˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ jneˊ. 16 Ja̱ˉgaˊ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ juuˈ naˉhmääˊ, gaꜙjäyhꜘ: —Maˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉ chaˉ kuuˊ hiꜙ maˊ chaˉ chaˉmiihˉ heˉ naˉjnääˊ hwaˈ kiyhꜗ heˉ maˊ chooyhˈ. 17 Heˉja̱ˉ maˊ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ, maˊ jäyhꜘ: “¿Heeˉ baˊ jmeenˋ? Saꜙ chaˉ jeeˊ llanˋ läꜙjëꜙ heˉ choohnˊ.” 18 Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: “Läꜙlaˉ baˊ jmeenˋ. Hlanꜚ hneꜗ kihꜗ kwɨɨˉ kinꜙ mahꜗ jmeenˋ jʉʉhˉ gaˊ nëˊ jeeˊ maˊ chihˈ. Jeeˊ ja̱ˉ baˊ llanˋ läꜙjëꜙ taˊ kinꜙ heˉ choohnˊ. 19 Mahꜗ jwahnꜚ kiꜙ hñiinꜙ: Maˉchaˉ baˊ kyahˈ chaˉmiihˉ. Le̱e̱ꜙ kyahꜗ chaˉmiihˉ ji̱ˉñeˉ. Te̱e̱hˋ hohꜘ, ja̱ˉ kuhˉhuhꜘ baˊ hneˉ kyahꜗ. Waˊ cha̱a̱ˉ baˊ hneˉ lluꜗ.” 20 Pero Dio gaꜙjähꜘ sɨɨyhꜙ läꜙlaˉ: “Heˉ baˊ cheˉ ta̱a̱hˉ hneˉ. Naꜗ hwëˈ baˊ ju̱u̱hꜘ. Kihꜗ jñahꜘ baˊ jä̱ˈ läꜙjëꜙ heˉ maˉjʉʉhˊ maˉlä̱ä̱hˊ,” gaꜙjähꜘ Dio. 21 Läꜙja̱ˉ laꜗ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ llaꜙ chaˉmiihˉ kuuˊ nëˊ hwaˈ laˉ, mahꜗ chaˊnëˊ Dio la̱a̱yꜗ dsaˉ täˉñeeꜘ baˊ. 22 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ: —Kihꜗ heˉja̱ˉ naˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ haˉ läꜙ dsaˉngëëhꜘ hnähꜘ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ, heeˉ naˉ kuhˊhuhꜗ hnähꜘ niꜙ taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ hmɨɨhˉ heˉ kë̱hˈ hnähꜘ. 23 Kye̱e̱ꜘ gaˊ heˉ cha̱a̱ˉ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ kuhˉhuhꜘ hnähꜘ. Hiꜙ kye̱e̱ꜘ gaˊ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ hmɨɨhˉ heˉ kë̱hꜙ hnähꜘ. 24 Jëëˋ daˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ ta̱ˈ. Saꜙ chaˉ jngëëyˉ niꜙ saꜙ chooyh˜ niꜙ ko̱o̱ˉ, niꜙ heˉ hnøøꜗ jeeˊ llayˈ. Pero Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, maꜙraꜙ heˉ ä̱ä̱hˉ bihꜗ. ¿Cheˊ saꜙ kye̱e̱ꜘ gaˊ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ ta̱ꜗ heꜘ? 25 ¿Hi̱i̱ˉ hnähꜘ le̱hꜙ jmeehˈ sa̱a̱ꜙ gaˊ ko̱o̱ˉ lëëˉ, kihꜗ heˉ jmeehˈ hnähꜘ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ? 26 Cherˊmahꜗ saꜙ tä̱ä̱ꜙ hnähꜘ jmeehˈ heˉ laꜗ ko̱o̱ˉ heˉ pihˈ, ¿heˉlaˈ kye̱ˊ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ jwë̱ë̱hˋ kyahˈ hnähꜘ? 27 ʼJëëˋ daˊ hnähꜘ haˉ läꜙ dsaˉkwa̱a̱ꜙ waˊleꜗ. Saꜙ chaˉ taˊ jmeeꜙ, niꜙ saꜙ hwëë˜ waˊñeˉ. Pero jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Maꜙkeꜙ naˊhñaahꜗ laꜗ hmɨɨhˉ heˉ gaꜙkë̱hˉ rey Salomón, pero saꜙ gaꜙllooꜗ heˉ laꜗ naˊhñaahꜗ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ waˊleꜗ. 28 Cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ jmeeꜙ Dio naˊhñaahꜗ waˊleꜗ heˉ chooˈ nëˊ nuuˉ naꜗ, mahꜗ høꜗ jë̱ꜗ dsaˉ nehꜙ hwɨ̱ɨ̱ˊ, haˉ läꜙja̱ˉ saꜙ kwayꜗ heˉ kë̱hˈ hnähꜘ, dsaˉ hi̱ˉ miihˉ goˉteˈ baˊ dsooꜘ dsëꜗ. 29 Heˉja̱ˉ moꜙtoꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ heeˉ naˉ kuhˊhuhꜗ hnähꜘ. Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ chaˉmiihˉ ngëëˈ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ naˉ. 30 Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio, hnooyhˉ läꜙjëꜙ heˉ naˉ jmahꜗ baˊ. Pero Tääˋ jnänˋ maˉñeyˉ baˊ läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ biiꜗ jnänˋ. 31 Hnäähˈ daˊ hnähꜘ toˉnëˊ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ jnänˋ. Läꜙja̱ˉ baˊ hñahꜙ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kyahꜗ hnähꜘ kaˉlähꜘ. 32 ʼTaꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ borrego kya̱a̱nꜙ, maꜙkeꜙ saꜙ jwë̱ë̱ꜘ hnähꜘ, jëëhꜘ Tääˋ jnänˋ hyohˉ dsëyꜗ tooyhˉ goohˉ hnähꜘ heˉ jmeehˈ hnähꜘ hihꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 33 Hnɨɨˊ hnähꜘ heˉ chaˉ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ kwëëhˋ hi̱ˉ jmeeꜙ biiꜗ kihꜗ. Hnøøhˈ hnähꜘ heˉ saꜙ he̱e̱ꜘ goˉte˜. Hnøøhˈ hnähꜘ heˉ laꜗ hmoohˈ heˉ chaˉ gyʉʉhˈ heˉ saꜙ he̱e̱ꜘ ji̱hˊko̱hꜘ. Jeeˊ ja̱ˉ saꜙ lloo˜ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ niꜙ saꜙ cha̱a̱ˉ jahꜘ hi̱ˉ jwëꜗ kaˉlähꜘ. 34 Jeeˊ hlaˉ heˉ laꜗ hmoohˈ kyahꜗ hnähꜘ, jeeˊ ja̱ˉ baˊ kye̱ˊ hnähꜘ oˉjø̱hꜙ dsëˉ. 35 ʼHnøøꜗ maˉnaˊllu̱u̱hˋ hnähꜘ, hiꜙ naˉnëhˊ hnähꜘ kaˉlähꜘ. 36 Hnøøꜗ jmeehˈ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ moz˜ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jä̱ä̱˜ dsaˉjʉʉˊ hi̱ˉ jä̱hꜘ jeeˊ maˉje̱e̱ꜘ gooˉ dsaˉ. Waˊraˉ ja̱hꜗ dsaˉjʉʉyˊ heꜘ tëëyꜗ, naˉ maˉhiiꜘ näꜗ moz˜ heꜘ hoˊhaahˊ. 37 Lluꜗ laꜗ kihꜗ moz˜ heꜘ, cherˊmahꜗ naˉnëyˊ waˊraˉ ja̱yhꜗ. Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, dsaˉjʉʉyˊ miˉllu̱u̱yꜗ hñiiꜘ jä̱ä̱ꜗ, ja̱ˉgaˊ lla̱a̱yˈ moz˜ heꜘ nëˊ mes˜ mahꜗ jmeeyꜗ taˊheꜗ kiyhꜗ. 38 Maꜙkeꜙ ja̱yhꜗ ko̱o̱ˉ llaꜙnʉʉˈ o ja̱ˉgaˊ jnäꜙ, peerꜙ lluꜗ laꜗ kihꜗ moz˜ heꜘ, cherˊmahꜗ naˉnëyˊ maˊja̱ˉ. 39 Hnøøꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ heˉ laˉ. Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉjʉʉˊ chaˊnehꜙ ñeyˉ heeˉ hor˜ jäꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ dsaˉheꜘ chaˊnehꜙ kiyhꜗ, jmeeyꜗ biiꜗ saꜙ gwɨ̱ɨ̱yˉ høøyꜗ hneꜗ kiyhꜗ mahꜗ saꜙ dsaˉheꜘ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ heꜘ chaˊnehꜙ kiyhꜗ. 40 Läꜙja̱ˉ hnähꜘ, hnøøꜗ maˉnaˊllu̱u̱hˋ hnähꜘ kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ, hor˜ heˉ saꜙ jmeehˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ, jä̱hꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. 41 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ¿cheˊ maˉhlëëhˊ juuˈ naˉhmääˊ läꜙnaˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ o maˉhlëëhˊ kaˉlähꜘ kihꜗ läꜙjø̱hꜗ? 42 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ sɨɨyhꜙ: —Ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ miˉte̱hꜗ hi̱ˉ chaˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kihꜗ, hi̱ˉ heꜘ baˊ naˉhña̱a̱ˊ mahꜗ hä̱ä̱yꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ chaˊnehꜙ kihꜗ dsaˉjʉʉyˊ, kwëëyhꜗ heˉ kuyhꜙ hor˜ kihꜗ. 43 Lluꜗ laꜗ kihꜗ moz˜ heꜘ, cherˊmahꜗ miˉte̱yhꜗ läꜙjëꜙ madaꜚ heˉ nuuyhꜚ waˊraˉ ja̱hꜗ jʉʉyˊ. 44 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, gaꜙläꜙjëꜙ baˊ heˉ chaˉ kihꜗ dsaˉjʉʉyˊ tooyhꜙ gooˉ moz˜ heꜘ. 45 Pero cherˊmahꜗ hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ heꜘ gaꜙjmeeyꜘ hʉʉˊdsëˉ: “Läꜙhë̱ë̱ˊ gaˊ miihˉ dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ”, heˉja̱ˉ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ ja̱ˉ, løøyꜗ jmiˊba̱a̱yꜗ hi̱ˉ mëꜘ hi̱ˉ ñʉʉhˉ dsaˉkya̱a̱yhˊ, hiꜙ kuhˊhɨ̱yhꜗ lluꜗ läꜙji̱i̱hˈ läˉhe̱e̱yꜘ. 46 Läꜙlaˉ leꜘ kihꜗ moz˜ heꜘ. Jmɨɨˊ heˉ saꜙ jø̱ø̱y˜, hiꜙ hor˜ heˉ saꜙ kye̱yˉ niꜙ miihˉ hʉʉˊdsëˉ, jä̱hꜘ dsaˉjʉʉyˊ. Peerꜙ chaˉmiihˉ jmeeyhꜙ moz˜ heꜘ, ja̱ˉgaˊ che̱e̱yˈ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ gaꜙmiꜙte̱hꜗ. 47 ʼJa̱a̱ˉ moz˜ hi̱ˉ maˉñeˉ kweeˉ heˉ madaꜚ nuuyhꜚ kihꜗ dsaˉjʉʉyˊ mahꜗ saꜙ maˉnaˊllu̱u̱yˋ, niꜙ saꜙ miˉteyꜗ madaꜚ kihꜗ dsaˉjʉʉyˊ, hi̱ˉ heꜘ saꜙ läꜙñihꜘ dsëyꜗ kwayꜗ kihꜗ. 48 Pero ja̱a̱ˉ moz˜ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ saꜙ ñeyˉ, hi̱ˉ heꜘ hiiꜗ miihˉ baˊ. Jëëhꜘ hi̱ˉ maˉhyoh˜ chaˉmiihˉ, läꜙja̱ˉ ngɨɨhꜗ dsaˉjʉʉyˊ chaˉmiihˉ. Dsaˉjʉʉˊ hi̱ˉ gaꜙtoohˉ gooyˉ chaˉmiihˉ, läꜙja̱ˉ ngɨɨyhꜗ chaˉgaˊmiihˉ. 49 ʼMaˉjan˜ mahꜗ cha̱a̱hnˊ jeˉ hwaˈ laˉ. Hnoonꜗ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ kooˉ gaˉjʉhˉ. 50 Maꜙraꜙ heˉ jmeeꜙ biiꜗ jëënꜚ ko̱o̱ˉ heˉ wɨɨꜘ ngëëˈ. Peerꜙ kuˈji̱i̱ꜙ kinꜙ. Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ naꜗ gaˉjʉhˉ baˊ maˉdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ. 51 ¿Cheˊ la̱a̱hꜘ hnähꜘ maˉjan˜ mahꜗ jmeenˋ hɨɨˈ tiiˊ kihˈ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ? Jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, ja̱ꜙ kihꜗ heˉja̱ˉ maˉjan˜. Maˉjan˜, mahꜗ jmeenˋ te̱ˊjë̱ë̱ꜗ dsaˉ baˊ. 52 Jëëhꜘ, naꜗ taꜙ chaˊnëˊ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hña̱a̱ꜘ dsaˉ ko̱o̱ˉ chaˊnehꜙ, jmeeyꜗ to̱ꜗ nääꜗ. U̱u̱ˉ hi̱ˉ heꜘ te̱e̱ꜗ kya̱a̱hˊ u̱u̱ˈ hiꜙ u̱u̱ꜗ dsaˉta̱a̱hˋ te̱e̱yˈ kya̱a̱hˊ u̱u̱ˉ. 53 Te̱e̱ꜗ jmiiˉ kya̱a̱hˊ jo̱ˉñʉʉhꜚ, hiꜙ jo̱ˉñʉʉyhꜚ te̱e̱ꜗ kya̱a̱yhˊ kaˉlähꜘ. Chooyˈ te̱e̱ꜗ kya̱a̱hˊ jo̱ˉmɨɨꜚ, hiꜙ jo̱ˉmɨɨyꜚ te̱e̱ꜗ kya̱a̱hˊ chooyˈ. Maˉchooyˈ te̱e̱ꜗ kya̱a̱hˊ maˊjo̱o̱yꜘ, maˊjo̱o̱yꜘ te̱e̱ꜗ kya̱a̱hˊ maˉchooyˈ. 54 Hiꜙ gaꜙjäyhꜘ kaˉlähꜘ sɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ: —Waˊraˉ gaꜙjëëhˋ hnähꜘ sooˉ jniiꜘ taꜙlaꜙ gaꜙdsaꜗ hyooˉ, cha̱hꜘ baˊ jwahꜘ hnähꜘ: “Jmaꜗ baˊ naˉ jäꜙ.” Hiꜙ läꜙja̱ˉ laꜘ. 55 Hiꜙ waˊraˉ jaꜗ lleꜘ taꜙ kye̱ꜗ, jwahꜘ hnähꜘ: “Jmeeꜗ hyooˉ baˊ naˉ.” Hiꜙ läꜙja̱ˉ jmeeꜙ. 56 Heˉ baˊ cheˉ taˉju̱u̱hˈ hnähꜘ. Le̱hꜗ baˊ hnähꜘ llehˈ hnähꜘ juuˈ kweeˉ haˉ läꜙ jmeeꜗ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ gyʉʉhˈ hwaꜗ. Mahꜗ saꜙ kye̱hˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ heeˉ gaˊ naˉ dsaˉlaꜘ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. 57 ʼ¿Heˉlaˈ saꜙ le̱hꜗ hnähꜘ ka̱hˈ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ hñaahꜗ hnähꜘ heeˉ naˉ heˉ lluꜗ? 58 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ hnøøꜗ hnëëꜗ hneˉ chaˊnëˊ dsaˉtaˊ, jmeeˊ biiˈ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ juuˈ kweeˉ kya̱a̱yhˊ naꜗ gaˉjʉhˉ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ chaˉ jmɨɨˊ, mahꜗ saꜙ ngëëyꜗ hneˉ jaˊgooˉ jwëëꜚ. Läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ jmeeꜗ jwëëꜚ hihꜙ kihꜗ pooˉ, ta̱a̱yhꜙ hneˉ nehꜙñeˈ. 59 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hneˉ, saꜙ yaˉhë̱ë̱hˈ jeeˊ ja̱ˉ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ maˉmiˉhmaahˊ läꜙko̱hꜘ teꜗ heˉ lleˋ dsaˉtaˊ kyahˈ.
1 Ja̱ˉbaˊ jmɨɨˊ ja̱ˉ naˊnääˈ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ naˊjmeeyhˊ juuˈ kihꜗ Jesús heˉ gaꜙjmeeꜘ Pilato madaꜚ kihꜗ hløøꜘ heˉ naˊjngëëyhˉ dsaˉ cha̱a̱ˉ Galilea jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ jngëëyhꜙ jahꜘ heˉ maˊ miˉteyꜗ kiyhꜗ kya̱a̱hˊ Dio. 2 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙjäyhꜘ: —¿Cheˊ kihꜗ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ läꜙja̱ˉ dsaˉ galilea heꜘ, heˉja̱ˉ la̱a̱hꜘ hnähꜘ heˉ ä̱ä̱yˉ chaˉgaˊmiihˉ dsoˊkyeˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgooyˈ? 3 Jnäꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, niꜙ miihˉ saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ. Jëëhꜘ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙje̱e̱hˋ hnähꜘ kya̱a̱hˊ Dio, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ ju̱u̱ꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ kaˉlähꜘ. 4 Heˉ gaꜙtohꜘ hneꜗ ñiiꜘ kihꜗ Siloé nëˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙjña̱a̱ˉ dsaˉ mahꜗ gaꜙju̱u̱yꜗ, ¿cheˊ jmeehˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ heˉ ä̱ä̱yˉ chaˉgaˊmiihˉ dsoˊkyeˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ Jerusalén? 5 Jnäꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, niꜙ miihˉ saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ. Jëëhꜘ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙje̱e̱hˋ hnähꜘ kya̱a̱hˊ Dio, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ ju̱u̱ꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ kaˉlähꜘ. 6 Hiꜙ gaꜙjäyhꜘ kaˉlähꜘ juuˈ naˉhmääˊ läꜙlaˉ: —Ja̱a̱ˉ dsaˉ maˊ naˉjnääˊ ko̱o̱ˉ chaahˈ higo jeeˊ kihˈ chaahˈ wɨ̱ɨ̱ˉ jëhˈ kiyhꜗ. Mahꜗ naˊjëëyˉ cheˊ naˉhɨɨꜚ mɨˈhigo. Pero niꜙ ko̱o̱ˉ mɨɨˈ saꜙ maˊ hiiꜘ. 7 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ hi̱ˉ maˊ høøꜙ chaahˈ wɨ̱ɨ̱ˉ jëhˈ ja̱ˉ: “Jeeˊ laˉ maˉtëꜘ hnëˉ ji̱ˉñeˉ maˉjan˜ jëën˜ chaahˈ higo laˉ, cheˊ hɨɨꜚ mɨɨˈ. Saꜙ chaˉ jnøøhnˈ niꜙ miihˉ läꜙko̱hꜘ häˊ gwa̱nꜘ. Heˉja̱ˉ tuꜗ goˉte˜. ¿Heˉlaˈ ja̱ˉ ko̱o̱ˉ naˉhaˉ hwaꜗ jeeˊ chihˈ?” 8 Pero hi̱ˉ maˊ høøꜙ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjähꜘ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, kwaˊ jwëꜗ kihꜗ ko̱o̱ˉ gaˊ ji̱ˉñeˉ naꜗ. Gyunꜚ miihˉ taˉhmɨɨˉ mahꜗ toohnꜚ tʉˊhohꜗ. 9 Cherˊmahꜗ gaꜙhɨɨꜘ mɨɨˈ, lluꜗ baˊ. Pero cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙhɨɨꜘ, ja̱ˉgaˊ naꜙ dsaˉtuˋ.” 10 Ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ maˊ kwaꜙ Jesús juuˈ nehꜙ gwahꜙ mähˉ. 11 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˉhyaˉ gyaꜙjñaaˉ ji̱ˉñeˉ dsaahˊ. Gaꜙjmeeꜘ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ gaꜙjlu̱u̱ꜗ kaˊluuyˊ. Niꜙ miihˉ saꜙ leꜘ maˊ ngëyˈ ko̱ˉdsooꜘ. 12 Maˊ gaꜙjë̱ë̱ꜗ Jesús dsaˉmëꜘ heꜘ, gaꜙtëëyhꜗ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Dsaˉmëꜘ, maˉjä̱ꜗ baˊ kyahˈ kihꜗ dsooˊ heˉ maˊ la̱a̱hˈ. 13 Gaꜙkyeyˉ gooyˉ nëˊ kihˈ dsaˉmëꜘ heꜘ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙnɨɨhꜗ kaˊluuyˊ, mahꜗ gaꜙløøyꜗ kwayꜙ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. 14 Pero hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ hihꜙ gwahꜙ ja̱ˉ, gaꜙläꜙlle̱e̱ꜘ jwërte kihꜗ heˉ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱ꜘ Jesús dsaˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ. Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ: —Jñiiꜘ jmɨɨˊ baˊ chaˉ jwëˈ jmeenˊ taˊ. Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ jñiiꜘ jmɨɨˊ ja̱ˉ, yaˉnääꜘ hnähꜘ mahꜗ jä̱ꜗ kyahꜗ hnähꜘ, ja̱ꜙ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ. 15 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Heeˉ baˊ cheˉ taˉju̱u̱hˈ hneˉ dsaˉñʉʉhˉ. ¿Ja̱ˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ che̱e̱hˊ hnähꜘ kyaˊ kya̱a̱hˈ hnähꜘ, burr˜ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ jeeˊ naˉhñuuyhˊ mahꜗ goˊjä̱ä̱hꜙ hnähꜘ hɨ̱yhꜗ jmɨɨˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ? ¿Cheˊ saꜙ jmeehˉ hnähꜘ läꜙja̱ˉ? 16 Pero hi̱hꜗ dsaˉmëꜘ laˉ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham, maˉhyaˉ gyaꜙjñaaˉ ji̱ˉñeˉ maˊ naˉhñuuyhˊ ka̱a̱h˜ Tanaˊ. ¿Cheˊ saꜙ ä̱ä̱ˉ jmɨɨˊ che̱e̱yhꜙ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ? 17 Läꜙ maˊ gaꜙhlëëhꜘ Jesús juuˈ ja̱ˉ, gaꜙjä̱ꜘ oˉhihꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙläꜙhøøhˋ kiyhꜗ. Pero jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ maˊ cha̱a̱yˉ lluꜗ baˊ, maˊ gaꜙjëëyꜗ läꜙjëꜙ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ maˊ jmeeꜙ Jesús. 18 Hiꜙ gaꜙjähꜘ Jesús kaˉlähꜘ: —Jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ juuˈ heˉ je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱hꜘ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. 19 Heˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ ko̱o̱ˉ mɨˈju̱ˉ mostaza heˉ gaꜙjngëëꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ jeeˊ naˉjnääˊ chaˊjo̱hˈ kiyhꜗ. Hehꜗ mɨˈju̱ˉ ja̱ˉ, gaꜙhyaˉ mahꜗ gaꜙkwa̱a̱ꜗ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtëꜘ ko̱o̱ˉ chaahˈ hmaˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙllaꜙnääꜗ ta̱ˈ jmeeyꜙ sɨɨˉ nëˊ saˊgohꜗ kihꜗ. 20 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Jeeˊ laˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ juuˈ heˉ je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱hꜘ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. 21 Je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ levadura heˉ kooh˜ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ. Llayꜙ chaˉmiihˉ harin mahꜗ ka̱hˉgwë̱yhˉ kya̱a̱hˊ levadura. Kya̱a̱hˊ läꜙja̱ˉ dsaˉkwa̱a̱ꜙ läꜙ gaꜙdsaꜗ tʉˊka̱ˊ. 22 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ Jesús jwëˈ ngooꜗ taꜙ Jerusalén maˊ kwayꜙ juuˈ läꜙka̱a̱ˉ jwɨɨˉ kaahˊ hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ jwɨɨˉ mähˉ jeeˊ maˊ dsaˉngëëyꜘ. 23 Ja̱a̱ˉ dsaˉ gaꜙngɨɨꜘ juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ¿cheˊ miihˉ goˉteˈ dsaˉ hi̱ˉ dsaˉlä̱ä̱ꜘ? Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 24 —Jmeeˊ hnähꜘ biiꜗ goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ taꜙ hoˊhaahˊ dsuˉ. Jëëhꜘ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ hnøøꜗ dsaˉta̱a̱hˋ mahꜗ saꜙ jmä̱ä̱yꜗ dsaˉta̱a̱yhˋ. 25 Waˊ jmeenˊ ja̱a̱ˉ dsaˉjʉʉˊ chaˊnehꜙ maˉngëëꜘ maˉjneyꜗ hoˊhaahˊ kiyhˈ. Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙnäähꜗ hnähꜘ tëëhˉ hnähꜘ kiyhꜗ taꜙ kaˊhneꜚ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, näˊ hoˊhaahˊ mahꜗ dsaˊtoohˊ jnäähˈ.” Pero je̱e̱hꜙ dsaˉjʉʉˊ heꜘ kyahꜗ hnähꜘ, jäyhꜙ: “Saꜙ manꜙ hi̱i̱ˉ hnähꜘ.” 26 Ja̱ˉgaˊ løøhꜗ hnähꜘ jwahˈ hnähꜘ: “Maˉkihˊ maˉhi̱hˊ jnäähꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hneˉ. Jnäähˈ heꜘ hi̱ˉ gaꜙhlë̱ë̱hˊ jeeˊ laˈ chaˊjwëꜗ jʉʉhˉ.” 27 Pero jähꜙ dsaˉjʉʉˊ chaˊnehꜙ heꜘ, sɨɨyhꜙ hnähꜘ: “Saꜙ manꜙ hi̱i̱ˉ hnähꜘ. Goˉnääˊ hnähꜘ kyahꜗ, hnähꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ jmahꜗ.” 28 Jeeˊ ja̱ˉ kɨˊhoohˊ hnähꜘ mahꜗ jʉ̱ʉ̱hˊ hnähꜘ chaˉja̱hˊ hnähꜘ waˊraˉ gaꜙjë̱ë̱hˋ hnähꜘ Abraham kya̱a̱hˊ Isaac kya̱a̱hˊ Jacob kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio tä̱ä̱hˊ yaꜙjwɨɨꜗ kiyhꜗ, mahꜗ hnähꜘ dsaˉhë̱ë̱hꜗ taꜙ kaˊhneꜚ. 29 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ cha̱a̱ˉ ʉ̱ʉ̱ꜘ yaˉnääꜘ taꜙ kye̱ꜗ taꜙ ñiiꜘ mahꜗ dsaˉta̱a̱hˋ kuhˊhɨ̱hꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ jeeˊ ooꜙ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Dio. 30 Jëëhꜘ, jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ kwa̱a̱t˜ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, hi̱ˉ heꜘ le̱e̱ꜘ jø̱ø̱hˈ maˊja̱ˉ. Hiꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kwa̱a̱t˜ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, hi̱ˉ heꜘ le̱e̱ꜘ mähꜗ gaˊ. 31 Ja̱ˉbaˊ jmɨɨˊ ja̱ˉ, gaꜙllaꜙnääꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ fariseo naˊchiihˊ Jesús: —Goˉhë̱ë̱ˈ jeeˊ laˉ, gwa̱a̱hˉ taꜙ jeeˊ jyohꜘ, jëëhꜘ hnøøꜗ Herode jngëëhꜗ hneˉ. 32 Heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ dsaˉ fariseo heꜘ: —Goˉnääꜘ hnähꜘ mahꜗ goˉchiihˊ hi̱ˉ kyʉʉh˜ ma̱y˜ hlɨɨhˈ heꜘ juuˈ laˉ: “Naꜗ hiꜙ høꜗ läꜙ maˉjmeenꜙ laˉ baˊ taˊ heˉ hwë̱ë̱nˊ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kihꜗ dsaꜙ hiꜙ miˊhlä̱ä̱nꜗ dsaˉ kaˉlähꜘ. Gaˊ maˉhyaˉ hnëˉ jmɨɨˊ, ja̱ˉ hnɨɨhˈ maˉhñaaˉ taˊ kinꜙ.” 33 Jmeeꜙ biiꜗ läꜙ maˉhä̱ä̱nˊ laˉ baˊ jwëˈ, naꜗ, høꜗ, hiꜙ hyuꜗ läꜙji̱i̱hˈ lloon˜ Jerusalén. Jëëhꜘ, jmeeꜙ biiꜗ heˉ ju̱u̱ꜘ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio taꜙ Jerusalén, saꜙ lleˋ kihˈ ju̱u̱yꜘ taꜙ jeeˊ jyohꜘ. 34 ʼHnähꜘ dsaˉ cha̱a̱ˉ Jerusalén, hi̱ˉ jngëëhꜙ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio hiꜙ tehꜘ hnähꜘ ku̱u̱ˊ kihˈ hi̱ˉ che̱e̱ꜙ Dio, johꜘ ji̱i̱h˜ saꜙ gaꜙläꜙhnoonꜗ maˊ jø̱ø̱hnˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jø̱ø̱hˉ chaahˊ hyaaˋ gyʉ̱ʉ̱ˉ chaahˊ kya̱a̱ˈ, ta̱a̱yhˉ nehꜙ saˊkyooyꜘ, pero saꜙ gaꜙhiihꜘ hnähꜘ. 35 Heˉja̱ˉ maˉbe̱e̱ꜗ Dio hnähꜘ goˉte˜, jä̱ꜗ taꜙjmahꜗ baˊ hneˈ kyahꜗ hnähꜘ. Jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, naꜗ taꜙ chaˊnëˊ moꜙsoꜙ jë̱ë̱hˈ hnähꜘ jnäꜘ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ maˉjähˊ hnähꜘ: “Heˉ baˊ cheˉ jø̱hˈga̱a̱ˉ hi̱ˉ jaꜗ, läꜙhihꜙ kihꜗ Dio.”
1 Ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ, ngooꜗ Jesús gaꜙkuhˉ gaꜙhɨ̱hꜗ chaˊnehꜙ kihꜗ ja̱a̱ˉ fariseo hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ dsaˉjø̱ø̱hˈ. Jeeˊ ja̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱˜ Jesús. 2 Hiꜙ taꜙ chaˊnëyˊ ja̱ˉ maˊ chehˈ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ dsooˊ gyo̱o̱ˉ. 3 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ Jesús juuˈ kihꜗ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ dsaˉ fariseo heꜘ: —¿Cheˊ chaˉ jwëˈ miˊhlä̱ä̱ꜗ jneˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaahˊ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ? 4 Tiˊsɨ̱hꜘ baˊ gaꜙta̱a̱hˋ dsaˉ heꜘ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙso̱o̱hꜗ Jesús gooˉ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ heꜘ mahꜗ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱yꜘ. Hiꜙ gaꜙhɨyhꜗ juuˈ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Maˉleꜘ gwa̱a̱hˈ kyahꜗ. 5 Mahꜗ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ heꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ gaꜙta̱hꜘ ja̱a̱ˉ burr˜ o ja̱a̱ˉ kyaˊ kya̱a̱yˈ jeeˊ hëˊ ko̱o̱ˉ tooˉ, ¿cheˊ saꜙ dsooyꜗ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ dsaˉlle̱e̱yꜙ jahꜘ kya̱a̱yꜗ maꜙkeꜙ laꜗ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ? 6 Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ gaꜙlɨhꜗ maˊ je̱e̱yhꜙ juuˈ kihꜗ Jesús. 7 Maˊ gyaˈ Jesús jëë˜ haˉ läꜙ maˊ jmeeꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ naˉteehˊ kya̱a̱ˈ fariseo heꜘ, gaꜙhnooyhˉ maˊ dsaˉta̱a̱yhˋ hø̱ø̱ˈ hi̱ˉ ka̱a̱hˊ nëˊ mes˜. Heˉja̱ˉ gaꜙhlëëyhꜘ juuˈ naˉhmääˊ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ maˊ naˉteehˊ heꜘ, maˊ jäyhꜘ: 8 —Waˊraˉ gaꜙtëëhꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ hneˉ ko̱o̱ˉ jeeˊ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ dsaˉ, saꜙ nahˈ hø̱ø̱ˈ hi̱ˉ ka̱a̱hˊ, leꜘ gaˉ cheˉ lloo˜ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ hneˉ. 9 Cherˊmahꜗ gaꜙnahˊ jeeˊ ja̱ˉ, haˉ gaˉ cheˉ gaꜙllooꜗ hi̱ˉ gaꜙtëëhꜗ läꜙu̱u̱ꜘ hnähꜘ, mahꜗ sɨɨyhꜙ hneˉ: “Kwaˊ jwëꜗ gyaꜙ hi̱ˉ laˉ jeeˊ naˉ.” Ja̱ˉgaˊ kya̱a̱hˊ oˉhihꜙ nahˈ jeeˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ goˉte˜ hmaˉsii˜. 10 Läꜙlaˉ baˊ jmeehˈ waˊraˉ gaꜙtëëhꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ hneˉ jeeˊ jmeeyˈ jmɨɨˊ. Gohˈ baˊ hneˉ, ja̱ˉ nahꜘ läꜙ gaꜙtëꜘ hʉʉˊ ki̱i̱ꜚ baˊ. Mahꜗ waˊraˉ jaꜗ hi̱ˉ gaꜙtëëhꜗ hneˉ, sɨɨyhꜙ hneˉ: “Ñaˉ yaˉnaꜘ jeeˊ lluˈ gaˊ miihˉ laˉ, omeꜚ kya̱a̱nꜙ.” Ja̱ˉgaˊ le̱e̱hꜘ jø̱ø̱hˈ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hneˉ nëˊ mes˜ ja̱ˉ. 11 Jëëhꜘ, hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ jø̱ø̱hˈ, hi̱ˉ heꜘ jä̱ꜗ taꜙ hwaꜗ goˉte˜. Hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ hwa̱a̱ˊ, hi̱ˉ heꜘ baˊ le̱e̱ꜘ jø̱ø̱hˈ. 12 Hiꜙ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ fariseo hi̱ˉ gaꜙtëëꜗ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Waˊraˉ gaꜙteehˈ dsaˉ kuhˊhɨ̱yhꜗ ko̱o̱ˉ lla̱ꜗhyooꜙ o taꜙ gaꜙnʉʉˉ, taꜙ tëëhꜙ omeꜚ kya̱a̱hꜗ, niꜙ ø̱ø̱hꜗ, niꜙ jñahꜘ gaˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kyahꜗ, niꜙ dsaˉ chaˉ kuuˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ kooꜘ kyahꜗ. Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ tëëhꜗ hneˉ kaˉlähꜘ mahꜗ je̱e̱yhꜙ kyahꜗ. 13 Läꜙlaˉ baˊ jmeehˈ waˊraˉ gaꜙjmeehˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ. Ja̱ˉ tëëhꜙ hi̱ˉ täˉñeeꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉtʉ̱ʉ̱hˊ, dsaˉjluuhˊ, hiꜙ dsaˉtʉʉˊ. 14 Läꜙja̱ˉ baˊ leꜘ lluꜗ kyahꜗ. Jëëhꜘ, dsaˉ heꜘ saꜙ chaˉ heˉ kya̱a̱hˊ miˉhmaayhˋ kyahˈ kaˉlähꜘ. Pero waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ läꜙji̱i̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ, läꜙhmaahˊ kyahˈ. 15 Ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ gyaˈ nëˊ mes˜ kya̱a̱hˊ Jesús, maˊ gaꜙnuuyꜘ gaꜙhlëëhꜘ Jesús läꜙja̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ dsaˉta̱a̱hˋ kuhˊhɨ̱hꜗ jeeˊ laˈ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Dio. 16 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Ja̱a̱ˉ dsaˉ gaꜙjmeeꜘ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ jʉʉhˉ mahꜗ gaꜙtëëyhꜗ jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ. 17 Maˊ gaꜙtëꜘ hor˜ kuhꜙ dsaˉ maꜙnʉʉꜙ, gaꜙche̱e̱yꜗ ja̱a̱ˉ moz˜ kya̱a̱yꜗ mahꜗ dsaˉchiihˋ hi̱ˉ maˊ naˉteehˊ kya̱a̱yˈ: “Yaˉnääꜘ hnähꜘ gaˉjʉhˉ. Jëëhꜘ, maˉnaˊlluˋ baˊ läꜙjëꜙ.” 18 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ gaꜙjähꜘ saꜙ jä̱ä̱ˊ. Hi̱ˉ toˉnëˊ gaꜙjähꜘ: “Maˉlanꜗ ko̱o̱ˉ jwɨˊ hwaˈ, heˉja̱ˉ hnoonꜗ naˊjëënˈ ko̱o̱ˉ. Jmeeˊ jø̱hˉ hohꜘ saꜙ jä̱ä̱nˊ nɨɨnˋ.” 19 Hi̱ˉ jñahꜘ gaꜙjähꜘ: “Maˉla̱a̱nꜙ hña̱a̱ꜘ gya̱a̱hꜚ kyaˊ hi̱ˉ jmeeꜗ taˊ. Hi̱ˉ heꜘ naˉ, naꜗ gaˊ naˊjë̱ë̱nꜙ cheˊ llu̱u̱yˈ. Heˉja̱ˉ chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hneˉ jmeeˊ jø̱hˉ hohꜘ, saꜙ jä̱ä̱nˊ nɨɨnˋ.” 20 Hi̱ˉ jñahꜘ kaˉlähꜘ gaꜙjähꜘ: “Ko̱o̱ˉ maˉje̱e̱ꜘ baˊ goonꜙ. Heˉja̱ˉ saꜙ leꜘ nɨɨnˋ.” 21 Ngaahꜗ goˉte˜ baˊ moz˜ heꜘ, naˊjmeeyhˊ juuˈ kihꜗ dsaˉjʉʉyˊ. Maˊ gaꜙnuuꜘ jʉʉˊ jmɨɨˊ heꜘ gaꜙjäyhꜘ läꜙja̱ˉ, gaꜙläꜙlle̱e̱yꜘ jwërte. Ja̱ˉgaˊ gaꜙsɨɨyhꜙ moz˜ heꜘ: “Gwaˉ koˉchihˊ jeˊhmoohˊ hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ chaˊjwëꜗ kihꜗ jeeˊ jwɨɨˉ jʉʉhˉ, goˉkya̱a̱ꜙ hi̱ˉ täˉñeeꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉtʉ̱ʉ̱hˊ, dsaˉjluuhˊ hiꜙ dsaˉtʉʉˊ.” 22 ʼMaˊ ja̱hˈ moz˜ heꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, maˉlaꜙ baˊ läꜙjëꜙ madaꜚ heˉ maˉjmeehˊ. Pero jäˊ gaˊ jeeˊ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉ.” 23 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉjʉʉˊ heꜘ sɨɨyhꜙ moz˜ kya̱a̱yꜗ: “Gwaˉ läꜙ häˊ jwëꜗ, hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ je̱e̱hꜙ dsaˉ, jmeeˊ biiˈ yaˉnääyꜘ, mahꜗ ka̱hꜙ chaˊnehꜙ kinꜙ laˉ. 24 Jëëhꜘ, jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙtëëhnꜙ heꜘ, moꜙsoꜙ të̱ë̱yꜗ kuyhꜙ maꜙnʉʉꜙ kinꜙ.” 25 Jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnääꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús. Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱yhˉ hñiiyꜘ taꜙ jeeˊ yaꜙnääꜗ dsaˉ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: 26 —Ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hnøøꜗ jmeeꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, cherˊmahꜗ saꜙ hnääyꜗ jnäꜘ chaˉgaˊmiihˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ hnääyꜗ choˈjmiiyˉ, läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ hnääyꜗ mëyˊ, heˉ hnääyꜗ jo̱o̱yꜘ, heˉ hnääyꜗ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱yhꜚ, heˉ hnääyꜗ mëꜘ ø̱ø̱yhꜚ, hiꜙ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ hnääyꜗ hñiiyꜘ, saꜙ jmä̱ä̱yꜗ le̱e̱yꜘ discípulo kya̱a̱nꜙ. 27 Hi̱ˉ saꜙ jä̱ä̱ꜙ cruꜚ kya̱a̱ꜗ mahꜗ saꜙ jmeeyꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ saꜙ jmä̱ä̱yꜗ le̱e̱yꜘ discípulo kya̱a̱nꜙ. 28 ʼWaˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ hnoohˉ hnähꜘ jmeehˈ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hneꜗ ñiiꜘ, ¿cheˊ saꜙ jëëhˈ hnähꜘ toˉnëˊ johꜘ kë̱ë̱ˈ hiꜙ cheˊ le̱e̱ꜙ kuuˊ kyahˈ hnähꜘ läꜙji̱i̱hˈ hñaaꜙ hneꜗ ja̱ˉ? 29 Jëëhꜘ cherˊmahꜗ gaꜙchihꜘ hnähꜘ maˉtɨɨˊ kihˈ hneꜗ ja̱ˉ mahꜗ saꜙ hñaaꜙ taˊ ja̱ˉ, läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ jëëꜗ taˊ ja̱ˉ, miˉkwa̱yhꜗ kyahꜗ hnähꜘ. 30 Mahꜗ jäyhꜙ: “Dsaˉñʉʉhˉ laˉ gaꜙløøyꜗ chooyꜙ hneꜗ laˉ mahꜗ saꜙ gaꜙlɨyhꜗ maˊ miˉhñaayꜙ.” 31 O waˊ jmeenˊ ja̱a̱ˉ rey, hi̱ˉ dsooꜗ dsaˉte̱e̱ꜘ kya̱a̱hˊ jñahꜘ rey, ¿ja̱ˈ gyayꜙ toˉnëˊ, jëëyꜗ cheˊ jmääˈ gya̱a̱ꜗ mil hløøꜘ kya̱a̱yꜗ mahꜗ dsaˉte̱e̱yꜘ kya̱a̱hˊ jñahꜘ rey hi̱ˉ jä̱ä̱ꜙ gye̱e̱ꜘ mil hløøꜘ? 32 Waˊraˉ gaꜙjëëyꜗ saꜙ liyhꜙ, heˉja̱ˉ che̱e̱yꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaˉhlëëhˋ llayꜚ haˉ läꜙ jeeˊ hɨɨˈ tiiˊ juuˈ ja̱ˉ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ maˉyaˉjä̱hꜙ jñahꜘ rey heꜘ. 33 Heˉja̱ˉ cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hnähꜘ hi̱ˉ saꜙ tu̱u̱ˉ dsëꜗ beꜗ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ kihꜗ, saꜙ jmä̱ä̱yꜗ le̱e̱yꜘ discípulo kya̱a̱nꜙ. 34 ʼLluꜗ baˊ ñeˊ pero waˊraˉ gaꜙdsa̱a̱ꜗ heˉ ñiiˋ kihˈ, haˉ läꜙliiꜙ kaˉlähꜘ ñiiˋ. 35 Saꜙ jmääꜗ kihꜗ hwaꜗ, niꜙ heˉ ka̱a̱yhꜗ kya̱a̱hˊ jyohꜘ tʉˊhohꜗ saꜙ jmääꜗ. Heˉ be˜ baˊ dsaˉ ja̱ˉ. Hi̱ˉ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ, waˊ he̱e̱yhˉ.
1 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ ko̱o̱ꜗ kuˊsɨhˉ hiꜙ jñahꜘ dsaˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ gaꜙllaꜙnääꜗ kooꜘ kihꜗ Jesús mahꜗ nuuyꜗ juuˈ heˉ maˊ kwayꜙ. 2 Heˉja̱ˉ saꜙ gaꜙtɨhꜗ dsëꜗ dsaˉ fariseo niꜙ saduceo kaˉlähꜘ, maˊ jäyhꜘ: —Dsaˉñʉʉhˉ laˉ he̱e̱hˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ waˊ laˈ chaˉ laꜗ hiꜙ kuyhˉ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ kaˉlähꜘ. 3 Heˉja̱ˉ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ heꜘ juuˈ naˉhmääˊ läꜙlaˉ, gaꜙjäyhꜘ: 4 —Cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ hnähꜘ cha̱a̱ˉ hña̱ˉla̱a̱ꜘ borrego kya̱a̱ꜗ, mahꜗ dsaˉhë̱ë̱ꜗ ja̱a̱ˉ, ¿cheˊ saꜙ be̱e̱yꜗ ko̱ˉhwëëꜘ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ jahꜘ heꜘ mahꜗ dsooyꜗ taꜙ mohꜘ dsaˉhnääyhꜙ hi̱ˉ naˉhë̱ë̱ˈ heꜘ läꜙji̱i̱hˈ jnääyhꜙ? 5 Peerꜙ jë̱ë̱ꜘ dsëyꜗ waˊraˉ gaꜙjnä̱ä̱yhꜙ jahꜘ kya̱a̱yꜗ, mahꜗ tëëyꜙ jwëꜘ kaˊkyooyˉ. 6 Hiꜙ waˊraˉ gaꜙlla̱a̱yhꜗ kiyhꜗ, tëëyhꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ omeꜚ kya̱a̱yꜗ hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ kooꜘ kiyhꜗ mahꜗ sɨɨyhꜙ: “Waˊ cha̱a̱ˉ jneˊ lluˈ, jëëhꜘ maˉjnä̱ä̱hnꜙ borrego kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ maˊ naˉhë̱ë̱ˈ.” 7 Jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ chaˉgaˊmiihˉ cha̱a̱ˉ lluꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gyʉʉhˈ kya̱a̱hˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaˉje̱e̱h˜ kihꜗ Dio läꜙko̱hꜘ gaˊ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ to̱ꜙloꜙgya̱a̱ꜘ dsë˜ to̱ꜗla̱a̱ꜗ ñuꜗ hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ biiꜗ kihꜗ dsaˉje̱e̱yh˜ kihꜗ Dio. 8 ʼLäꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ chaˉ gyaꜗ kuuˊ kihˈ. Cherˊmahꜗ gaꜙhɨɨꜗ ko̱o̱ˉ kuuˊ kiyhˈ, ¿cheˊ saꜙ hi̱yhꜗ jeˉ mahꜗ hyayhꜙ chaˊnehꜙ kiyhꜗ, hnooyhꜙ kweeˉ läꜙji̱i̱hˈ jnøøyhꜙ? 9 Hiꜙ waˊraˉ gaꜙjnøøyhꜗ kuuˊ heˉ maˊ naˉhɨɨˈ ja̱ˉ, tëëyhꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ omeꜚ kya̱a̱yꜗ hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ kooꜘ kiyhꜗ mahꜗ jäyhꜙ: “Waˊ cha̱a̱ˉ jneˊ lluˈ, jëëhꜘ maˉjnøøhn˜ baˊ kuuˊ kinꜙ heˉ maˊ naˉhɨɨˈ.” 10 Läꜙja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, haˉ ko̱hꜘ saꜙ cha̱a̱ˉ lluꜗ ángele kya̱a̱ꜗ Dio waˊraˉ gaꜙtʉꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ jwëꜘ hlɨɨhˊ mahꜗ dsaˉje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio —gaꜙjähꜘ Jesús. 11 Hiꜙ gaꜙjähꜘ Jesús kaˉlähꜘ juuˈ laˉ: —Ja̱a̱ˉ dsaˉ maˊ cha̱a̱ˉ u̱u̱ꜗ jo̱ˉñʉʉhꜚ. 12 Nääꜚ hi̱ˉ mähꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ jmiiyˉ: “Tääˋ, kwëëhˋ jnäꜘ he̱e̱nꜚ heˉ gaꜙtë̱ë̱nꜘ hyohnꜙ.” Mahꜗ gaꜙkwëëyhꜗ. 13 Miihˉ jmɨɨˊ baˊ maˉhyaˉ, gaꜙka̱ꜗ hi̱ˉ mähꜗ heꜘ he̱e̱yꜚ heˉ gaꜙtë̱ë̱yꜘ ja̱ˉ, ngooyꜗ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ ʉ̱ʉ̱ꜘ. Jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙjmeeyꜘ waˊ laˈ chaˉ laꜗ, gaꜙhe̱e̱yꜗ läꜙjëꜙ goˉte˜ he̱e̱yꜚ ja̱ˉ. 14 Maˉngëëꜘ maˉmiˉllayˉ läꜙjëꜙ kuuˊ kiyhˈ, maˊ gaꜙläꜙchaꜙ hooˊ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ ja̱ˉ. Ja̱ˉ ji̱i̱hˈ gaꜙløøꜗ llaˉkya̱a̱yꜗ läꜙjëꜙ. 15 Heˉja̱ˉ ñeeyˊ naˊngɨɨyˊ taˊ kihˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ hwaꜗ ja̱ˉ. Dsaˉ heꜘ gaꜙche̱e̱yꜗ taꜙ mohꜘ kiyhꜗ mahꜗ dsaˉhä̱ä̱yꜘ ñeꜗ. 16 Maˊ hnøøˈ chihˉ heꜘ maˊ ka̱yhˈ tuyhꜗ kya̱a̱hˊ heˉ maˊ kuhˉ ñeꜗ heꜘ. Pero jeeˊ ja̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ kwaˈ heˉ maˊ kuyhꜙ. 17 Ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙliiyhꜚ mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ hʉʉˊdsëˉ: “Ja̱hꜘ moz˜ saꜙ cha̱a̱ˉ kya̱a̱ꜗ tääˋ kya̱a̱nꜙ, chaˉ heˉ kuyhꜙ, läꜙji̱i̱hˈ dsaˉcha̱a̱ꜘ gaˊ kiyhˈ, mahꜗ jnäꜘ dsaˉju̱u̱nꜘ hooˊ jeeˊ laˉ. 18 Hi̱i̱ꜚ jnäꜘ ngaahnꜗ goˉte˜ kihꜗ tääˋ kya̱a̱nꜙ, naˊchiihˋ jnihꜘ: Tääˋ kya̱a̱nꜙ, maˉjmeenꜗ heˉ hlɨɨhˈ chaˊnëˊ Dio hiꜙ maˉhlä̱ä̱hnˉ chaˊnëhˊ kaˉlähꜘ. 19 Moꜙsoꜙ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jnäꜘ le̱e̱nꜘ läꜙko̱o̱ˉ jo̱o̱hˉ. Jmä̱ä̱ˋ jnäꜘ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ moz˜ kya̱a̱hꜗ baˊ.” 20 Heˉja̱ˉ gaꜙheyꜗ jwëˈ ngaayhꜗ kihꜗ tääˋ kya̱a̱yˈ. ʼJa̱ˉgaˊ lla̱a̱yh˜ kiyhꜗ, ʉ̱ʉ̱ꜘ gaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjëëꜗ jmiiyˉ ja̱yhꜗ. Peerꜙ gaꜙläꜙñihꜘ dsëyꜗ kiyhꜗ maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ, mahꜗ ngooyꜗ koˉchihˊ naˊe̱e̱yꜘ chihˉ heꜘ, hiꜙ gaꜙchʉ̱yhꜘ kiyhꜗ. 21 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ chihˉ heꜘ sɨɨyhꜙ jmiiyˉ: “Tääˋ kya̱a̱nꜙ, maˉjmeenꜗ heˉ hlɨɨhˈ chaˊnëˊ Dio hiꜙ maˉhlä̱ä̱hnˉ chaˊnëhˊ hneˉ kaˉlähꜘ. Moꜙsoꜙ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jnäꜘ le̱e̱nꜘ läꜙko̱o̱ˉ jo̱o̱hˉ.” 22 Pero jmiiˉ chihˉ heꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ moz˜ kya̱a̱yꜗ: “Goˉkye̱ˉ hmɨɨhˉ heˉ lluꜗ gaˊ miihˉ mahꜗ kye̱hˋ chihˉ kya̱a̱nꜙ laˉ. Tøøhˈ aniy˜ chaˊgooyˉ hiꜙ tøøhˈ mɨɨˉ tɨɨyˊ. 23 Hnäähˈ kyaˊ hi̱ˉ ba̱a̱hˊ gaˊ miihˉ mahꜗ jngëëhꜙ hnähꜘ kye̱hnˊ. Waˊ jmeenˊ jmɨɨˊ kiyhˈ. 24 Jëëhꜘ, gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ laˉ hi̱ˉ maˊ naˉju̱u̱ˊ baˊ laˉ kinꜙ, maˉläˉji̱i̱hˋ kaˉlähꜘ. Hi̱ˉ maˊ naˉhë̱ë̱ˈ baˊ laˉ, naꜗ gaˊ maˉhña̱a̱yˈ.” Ja̱ˉgaˊ gaꜙløøyꜗ jmeeyꜙ jmɨɨˊ. 25 ʼPero chihˉ nääꜚ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ heꜘ maˊ hä̱ä̱ˊ jeeˊ nuuˉ. Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙlla̱a̱yhꜗ jä̱hꜙ kiyhꜗ, gaꜙnuuyꜘ hi̱i̱ˊ luuꜘ, hiꜙ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ jmeeꜙ ja̱ˊ. 26 Gaꜙtëëyhꜗ ja̱a̱ˉ moz˜ mahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ heeˉ ja̱ˉ maˊ jmeeꜙ dsaˉ jeeˊ ja̱ˉ. 27 Mahꜗ gaꜙjähꜘ moz˜ heꜘ sɨɨyhꜙ: “Chihˉø̱ø̱hꜗ baˊ naˉ maˉja̱h˜. Heˉja̱ˉ maˉjngëëhꜙ tääˋ kya̱a̱hˈ kyaˊ hi̱ˉ ba̱a̱hˊ gaˊ miihˉ, kihꜗ heˉ naˊllu̱u̱ˋ bihꜗ maˉja̱yh˜.” 28 Gaꜙläꜙlle̱e̱ꜘ jwërte chihˉ heꜘ, saꜙ maˊ hnøøyˈ maˊ dsaˉheyꜘ chaˊnehꜙ. Heˉja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ jmiiyˉ gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱yhˊ mahꜗ dsaˉheyꜘ chaˊnehꜙ. 29 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ chihˉ heꜘ sɨɨyhꜙ jmiiyˉ: “Johꜘ ji̱ˉñeˉ saꜙ maˉhyaˉ jmeenꜙ taˊ kya̱a̱hˊ hneˉ. Niꜙ miihˉ saꜙ chaˉ heˉ maˉhlä̱ä̱hnˉ kya̱a̱hˊ hneˉ. Pero niꜙ ko̱o̱ˉ häˊ saꜙ maˉkwë̱ë̱hˋ jnäꜘ ja̱a̱ˉ jahꜘ mähꜗ mahꜗ jmeenˋ jmɨɨˊ kya̱a̱hˊ omeꜚ kya̱a̱nꜙ. 30 Pero naꜗ maˉja̱h˜ chihˉ kya̱a̱hꜗ naˉ hi̱ˉ maˉmiˉllaˉ heˉ chaˉ kyahꜗ kya̱a̱hˊ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ hyaaˋ, mahꜗ maˉjngëëhꜙ kyaˊ hi̱ˉ ba̱a̱hˊ gaˊ miihˉ kiyhꜗ.” 31 ʼHeˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ jmiiyˉ sɨɨyhꜙ: “Gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, hneˉ ñehꜘ tä̱ä̱ꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Gaꜙläꜙjëꜙ heˉ chaˉ kinꜙ, laꜗ kyahꜗ. 32 Haˉ läꜙja̱ˉ saꜙ jmeeˊ jneˊ jmɨɨˊ mahꜗ läꜙcha̱a̱ˉ jneˊ lluˈ. Jëëhꜘ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hꜗ naˉ hi̱ˉ maˊ naˉju̱u̱ˊ baˊ naˉ, naꜗ maˉläˉji̱i̱yhˋ. Hi̱ˉ maˊ naˉhë̱ë̱ˈ baˊ naˉ, naꜗ gaˊ maˉhña̱a̱yˈ.”
1 Gaꜙjähꜘ Jesús kaˉlähꜘ sɨɨyhꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ: —Maˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉ chaˉ kuuˊ. Kihꜗ hi̱ˉ chaˉ kuuˊ heꜘ maˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ häˊ gooˉ taˊ kiyhˈ. Pero gaꜙbä̱ä̱hˉ dsihꜘ dsooˊ, kihꜗ heˉ maˊ he̱e̱y˜ kuuˊ kihˈ dsaˉjʉʉyˊ. 2 Mahꜗ gaꜙtëëyhꜗ dsaˉ heꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ: “Maˉnuunꜗ haˉ läꜙ laꜗ heˉ maˉløøꜗ jmeehˉ. ¿Heˉlaˈ jmeehˉ läꜙnaˉ? Ngëëˋ kwa̱a̱t˜ kihꜗ taˊ kyahˈ. Jëëhꜘ, moꜙsoꜙ leꜘ dsaˉheꜘ gaˊ goohˉ taˊ heˉ gaꜙkwëëhnꜙ hneˉ.” 3 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ häˊ gooˉ taˊ ja̱ˉ, gaꜙjmeeꜘ hʉʉˊdsëˉ: “¿Haˉ läꜙ jmeenˋ naˈ? Dsaˉjʉʉˊ taˊ maˉlle̱e̱yˉ jnäꜘ maˊ jmeenꜙ taˊ kiyhˈ. Saꜙ lihnꜙ jmeenˋ taˊ jeeˊ nuuˉ. Peerꜙ naˉhiihnˊ ngɨɨnˊ kuuˊ kihˈ dsaꜙ. 4 Maˉmanꜙ haˉ läꜙ jmeenˋ mahꜗ läꜙcha̱a̱ˉ hi̱ˉ he̱e̱hꜙ jnäꜘ chaˊnehꜙ kihꜗ waˊraˉ yaꜙhɨɨꜗ taˊ heˉ jmeenꜙ laˉ.” 5 Heˉja̱ˉ gaꜙtëëyhꜗ maꜙ ja̱a̱ˉ maꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ ä̱ä̱ˉ kihˈ dsaˉjʉʉˊ taˊ heꜘ. Hi̱ˉ toˉnëˊ heꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ: “Johꜘ ä̱ä̱hˉ kihꜗ patrón kya̱a̱nꜙ.” 6 “Ä̱ä̱nˉ hñaˉlooꜘ mɨˈkwaahˉ aceit”, gaꜙjäyhꜘ. Mahꜗ gaꜙjähꜘ hi̱ˉ maˊ häˊ gooˉ taˊ heꜘ, sɨɨyhꜙ: “Heeꜚ laˉ kwa̱a̱t˜ kyahꜗ. Naꜘ jeeˊ naˉ gaˉjʉhˉ, sɨɨꜘ to̱ꜙloꜙgyaꜘ baˊ heˉ ä̱ä̱hˉ.” 7 Ja̱ˉgaˊ gaꜙsɨɨyhꜙ hi̱ˉ jñahꜘ heꜘ: “¿Hneˉ naꜙ, johꜘ ä̱ä̱hˉ?” “Hñaˉlooꜘ hihꜙ trigo”, gaꜙjähꜘ hi̱ˉ heꜘ. Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: “Heeꜚ laˉ kwa̱a̱t˜ kyahꜗ. Sɨɨꜘ kye̱ꜘ gyiiꜘ baˊ heˉ ä̱ä̱hˉ hneˉ.” 8 Pero dsaˉjʉʉyˊ heꜘ gaꜙhlëëhꜘ lluꜗ kihꜗ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ hi̱ˉ maˊ häˊ gooˉ taˊ ja̱ˉ, kihꜗ heˉ gaꜙläꜙma̱y˜ gaꜙlɨyhꜗ yaꜙhɨɨꜗ lluꜗ taˊ kiyhˈ. Dsooꜘ baˊ, dsaˉ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ, ma̱y˜ chaˉgaˊmiihˉ haˉ jeeˊ le̱e̱yhꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ, läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ jmeeꜙ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ waˊjeˉ. 9 ʼHeˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ kyahꜗ hnähꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ hlɨɨhˈ laˉ, hnøøhˈ hnähꜘ haˉ läꜙ jeeˊ läꜙjwa̱hꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ. Läꜙja̱ˉ waˊraˉ gaꜙdsaꜗ heˉ chaˉ kyahꜗ hnähꜘ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ he̱e̱hꜙ hnähꜘ chaˊnehꜙ jeeˊ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ tä̱ä̱ꜘ. 10 ʼJa̱a̱ˉ hi̱ˉ miˉteꜗ ko̱o̱ˉ taˊ pihꜗ, läꜙja̱ˉ miˉteyꜗ kaˉlähꜘ taˊ heˉ jʉʉhˉ gaˊ. Hiꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ miˉte̱hꜗ ko̱o̱ˉ taˊ pihꜗ, läꜙja̱ˉ saꜙ miˉte̱yhꜗ kya̱a̱hˊ taˊ heˉ jʉʉhˉ gaˊ. 11 Cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙjmääꜘ hnähꜘ koohꜘ hnähꜘ kuuˊ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ hlɨɨhˈ laˉ, ¿haˉ läꜙ ka̱ꜗ dsaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kyahꜗ hnähꜘ heˉ tooyhꜗ goohˉ hnähꜘ heˉ kye̱e̱ꜘ gaˊ? 12 Hiꜙ cherˊmahꜗ saꜙ jmeehˉ hnähꜘ läꜙlleˋ kihˈ kya̱a̱hˊ kuuˊ kihˈ jñahꜘ, ¿haˉ läꜙ kwëëhꜗ dsaˉ hnähꜘ maꜙraꜙ heˉ laꜗ kyahꜗ hnähꜘ? 13 ʼNiꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ saꜙ läꜙkë̱hˊ jmɨɨˊ jmeeꜗ taˊheꜗ kihꜗ u̱u̱ꜗ dsaˉjʉʉˊ. Jëëhꜘ jmeeyꜗ naˉhä̱ä̱yhˊ ja̱a̱ˉ mahꜗ läꜙhnääyꜗ hi̱ˉ jñahꜘ baˊ. Miˉteyꜗ kihꜗ ja̱a̱ˉ mahꜗ miˉkwa̱yhꜗ hi̱ˉ jñahꜘ heꜘ. Läꜙja̱ˉ saꜙ läꜙkë̱hˊ hnähꜘ jmɨɨˊ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ häˊ baˊ ka̱hˈ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ kuuˊ hiꜙ ka̱hˈ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ Dio kaˉlähꜘ. 14 Gaꜙnuuꜘ dsaˉ fariseo kaˉlähꜘ läꜙjëꜙ heˉ maˊ hlë̱ë̱h˜ Jesús discípulo kya̱a̱yꜗ. Dsaˉ fariseo heꜘ maˊ tuˉdsë̱ë̱yˋ kuuˊ heˉja̱ˉ gaꜙmiꜙkwa̱yhꜗ kihꜗ Jesús. 15 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Jmä̱ä̱hꜙ hnähꜘ hñaahꜗ llu̱u̱ꜗ chaˊnëˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Pero ñeˉ baˊ Dio haˉ läꜙ laꜗ nehꜙ tuhˉhohꜘ hnähꜘ. Hiꜙ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ dsaˉ jʉʉhˉ nëˊ hwaꜗ laˉ, heˉ ja̱ˉ saꜙ läꜙjëëꜗ Dio goˉte˜. 16 ʼJä̱ä̱ꜗ baˊ maˊ chaˉ ley kihꜗ Moisé hiꜙ maˊ chaˉ juuˈ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio läꜙji̱i̱hˈ ji̱i̱ˉ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ. Läꜙ maˊja̱ˉ gaꜙløøꜗ nuuˉ dsaˉ juˈhmëëꜘ läꜙko̱o̱ˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. Heˉja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ jmeeꜙ läꜙbiiꜗ läꜙja̱a̱ꜗ mahꜗ dsaˉta̱a̱yhˋ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. 17 ʼPero maꜙraꜙ heˉ läꜙteꜗ baˊ ley. Miihˉ gaˊ jwë̱ë̱hˋ heˉ he̱e̱ꜘ gyʉʉhˈ hwaꜗ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ jä̱ꜗ taꜙ kooꜘ ko̱o̱ˉ mɨˈjuuꜗ kihꜗ ley. 18 ʼLäꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ be̱e̱˜ dsaˉmëꜘ kya̱a̱ꜗ mahꜗ ka̱a̱yꜗ jñahꜘ dsaˉmëꜘ, heˉ maˉjmeeyꜘ dsoˊkyeˉ baˊ ja̱ˉ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ hi̱ˉ ka̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ gaꜙbe̱e̱yꜗ heꜘ, heˉ maˉjmeeyꜘ dsoˊkyeˉ baˊ ja̱ˉ kaˉlähꜘ. 19 ʼMaˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉ chaˉ kuuˊ hi̱ˉ maˊ kë̱hˉ hmɨɨhˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ lähˉ. Hmɨɨhˉ hmoohˈ jmahꜗ baˊ maˊ kë̱yhˉ. Hiꜙ ko̱o̱ˉ kyooˉ baˊ maˊ chaˉ läꜙjëꜙ nëëˈ heˉ maˊ kuhˉhɨ̱yh˜. 20 Hiꜙ maˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ täˉñeeꜘ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Lázaro. Hi̱ˉ heꜘ maˊ gyaꜙ hoˊhaahˊ kihˈ dsaˉ chaˉ kuuˊ heꜘ. Tʉʉˊ baˊ chaˊhmihˈ maˊ la̱a̱yˈ. 21 Maˊ he̱e̱ꜘ dsëyꜗ maˊ kuyhꜙ läꜙjëꜙ heˉ maˊ dsaˉsa̱a̱ꜗ nëˊ mes˜ kihꜗ dsaˉ chaˉ kuuˊ heꜘ. Läꜙkye̱ˉ dsɨɨˉ maˊ dsaˉnääꜗ dsaˉhlʉyhꜙ nëˊ dsooˊ kiyhˈ ja̱ˉ. 22 Gaꜙllooꜗ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ gaꜙju̱u̱ꜗ hi̱ˉ täˉñeeꜘ heꜘ. Yaꜙnääꜗ ángele mahꜗ gaꜙtëëyˉ läꜙ gaꜙtëꜘ kooꜘ kihꜗ Abraham. Läꜙja̱ˉ gaꜙju̱u̱ꜗ dsaˉ chaˉ kuuˊ heꜘ mahꜗ gaꜙha̱a̱ꜗ dsihꜘ. 23 ʼJeeˊ hä̱ä̱yˊ chaˊjeˉ jëëy˜ wɨɨꜘ, gaꜙchooyhꜗ moˉnëyˊ, hiꜙ ʉ̱ʉ̱ꜘ gaˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ Abraham kya̱a̱hˊ Lázaro tä̱ä̱yhˊ ko̱ˉjø̱hꜘ. 24 Heˉja̱ˉ gaꜙhlëëyhꜘ ki̱ˉga̱a̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: “Tääˋ Abraham, waˊ läˉñihꜘ hohꜘ kiꜙ jnäꜘ. Waˊ miˉgyʉhꜘ Lázaro mɨˈlleˊ chaˊgooyˉ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ mahꜗ che̱e̱yꜙ jeeˊ laˉ miˉgyʉyhꜘ ko̱ˉhi̱ˊpihˈ naˊsɨɨhnꜙ. Jëëhꜘ, jëën˜ wɨɨꜘ jwërte chaˊjeˉ laˉ.” 25 Pero gaꜙjähꜘ Abraham sɨɨyhꜙ: “Gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, miˉdsoohꜚ hohꜘ heˉ gaꜙngëëhꜘ lluꜗ jwërte taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ cha̱a̱hˉ. Mahꜗ Lázaro gaꜙngëëꜘ hlɨɨhˈ. Heˉja̱ˉ cha̱a̱yˉ lluꜗ jeeˊ laˉ, mahꜗ hneˉ jëëhꜘ wɨɨꜘ. 26 Maˉlaꜙ baˊ maˉhñah˜ hnähꜘ hø̱ø̱ˈ hnähꜘ. Taꜙ jyohꜘ ko̱ˉta̱a̱ˉ chaˉ ko̱o̱ˉ taˉjuhˉ ñiihˊ jeeˊ jnänˋ. Hi̱ˉ hnøøꜗ hwë̱ë̱ꜙ jeeˊ laˉ mahꜗ dsaˉnääyꜗ jeeˊ naˉ saꜙ leꜘ. Niꜙ saꜙ leꜘ yaˉnääꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ naˉ jeeˊ tøøhˊ jnäähꜗ laˉ.” 27 ʼPero dsaˉ hi̱ˉ maˊ chaˉ kuuˊ heꜘ gaꜙjähꜘ: “Chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hneˉ, tääˋ Abraham, che̱e̱ꜙ Lázaro chaˊnehꜙ kihꜗ tääˋ kya̱a̱nꜙ. 28 Jëëhꜘ cha̱a̱ˉ hña̱a̱ꜘ ø̱ø̱hnꜗ. Hi̱ˉ heꜘ hnoonꜗ dsaˉhlë̱ë̱yhˋ mahꜗ läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ yaˉnääyꜘ jëëyꜗ wɨɨꜘ läꜙ jëën˜ laˉ.” 29 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Abraham sɨɨyhꜙ: “Chaˉ baˊ nʉʉhꜚ kihꜗ Moisé hiꜙ chaˉ baˊ juuˈ heˉ gaꜙhlëëhꜘ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio jeeˊ tä̱ä̱yhˊ ooꜙ. Waˊ jmeeyꜘ heˈ kihꜗ juuˈ ja̱ˉ.” 30 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjäyhꜘ: “Ja̱ꜙ läꜙja̱ˉ, tääˋ Abraham. Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ lla̱a̱h˜ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ jeeˊ kiyhˈ, dsaˉje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio.” 31 Pero gaꜙjähꜘ Abraham sɨɨyhꜙ: “Cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙjmeeyꜘ heˈ nʉʉhꜚ kihꜗ Moisé hiꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ gaꜙjmeeyꜘ heˈ juuˈ heˉ gaꜙhlëëhꜘ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ läꜙhe̱e̱yꜘ waˊraˉ gaꜙjëëyꜗ maˉläˉji̱i̱hˋ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ.”
1 Mahꜗ gaꜙsɨɨhꜙ Jesús discípulo kya̱a̱yꜗ: —Maꜙraꜙ heˉ gwaꜘ baˊ heˉ jä̱ä̱ꜗ jneˊ jwëꜘ hlɨɨhˈ. Peerꜙ jwɨɨ˜ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ dsaˉtë̱hꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ. 2 Peerꜙ jwɨɨ˜ baˊ hi̱ˉ jmeeꜙ dsaˉtë̱hꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ mähꜗ laˉ kya̱a̱hˊ heˉ hlɨɨhˈ. Lluꜗ gaˊ laˈ kiyhˈ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ hñʉʉꜗ dsaˉ luuyˊ ko̱o̱ˉ chaˊtooꜗ kihꜗ moli̱i̱ˊ mahꜗ jwä̱ä̱ꜗ dsihꜘ chaˊjmɨˉñeehꜚ. 3 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, le̱e̱hꜚ hnähꜘ kya̱a̱hˊ heˉ ja̱ˉ. ʼCherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ gaꜙhlä̱ä̱hˉ kya̱a̱hˊ hneˉ, hlë̱ë̱hˊ hnihꜘ. Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙhe̱e̱hˉ bihꜗ, jmeeˊ jø̱hˉ hohꜘ kiyhꜗ. 4 Cherˊmahꜗ gyiiꜗ ji̱i̱h˜ gaꜙhlä̱ä̱yhˉ kya̱a̱hˊ hneˉ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ, hiꜙ cherˊmahꜗ gyiiꜗ ji̱i̱h˜ jäyꜙ yaˉchiiyhˊ hneˉ: “Moꜙsoꜙ jmeenˋ kaˉlähꜘ.” Ja̱ˉ jmeehˉ jø̱hˉ hohꜘ kiyhꜗ. 5 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ apóstole sɨɨyhꜙ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ: —Jmeeˊ waˊ läˉdsooꜘ dsëˉ jnäähˈ chaˉgaˊmiihˉ. 6 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ ko̱ˉhi̱ˊpihˈ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ mɨˈju̱ˉ mostaza, leꜘ baˊ jwɨɨhˈ hnähꜘ chaahˈ hmaˉ sicómoro laˉ: “Chehˈ hñaahꜗ jeeˊ laˉ mahꜗ gwaˉ taꜙ chaˊjmɨˉñeehꜚ.” Jmeeyꜗ baˊ läꜙ jwɨɨhˈ hnihꜘ. 7 ʼWaˊ jmeenˊ, ja̱a̱ˉ hnähꜘ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ moz˜ kya̱a̱ꜗ hi̱ˉ kyahˉ hwaꜗ o hi̱ˉ hä̱ä̱˜ jahꜘ. Waˊraˉ ja̱yhꜗ, ¿cheˊ jwaꜚ jwɨɨhˈ hnihꜘ: “Ngëëˊ, ñaˉ yaˉnaꜘ nëˊ mes˜ mahꜗ kuhˊhuhꜗ”? 8 Läꜙlaˉ baˊ jwɨɨhˈ hnihꜘ: “Jmeeˊ maꜙnʉʉꜙ kuhnˋ. Jmä̱ä̱hˋ hñaahˈ mahꜗ jmeeˊ taˊheꜗ kinꜙ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ kuhˉhuhnˋ. Ja̱ˉgaˊ kuhˊhuhꜗ hneˉ.” 9 ¿Cheˊ jwaꜚ jwɨɨhˈ hnihꜘ tiˊhmaahˊ, kihꜗ heˉ maˉmiˉteyꜗ läꜙjëꜙ madaꜚ kyahꜗ? Goꜚ la̱a̱nꜙ kinꜙ saꜙ jmeehˈ hnähꜘ läꜙja̱ˉ. 10 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ hnähꜘ, waˊraˉ gaꜙmiꜙtehˋ hnähꜘ läꜙjëꜙ madaꜚ heˉ jmeeꜙ Dio kyahꜗ hnähꜘ, jwahˈ hnähꜘ: “Saꜙ chaˉ jmääꜗ jnäähˈ niꜙ miihˉ kyahꜗ. Jëëhꜘ, läꜙko̱hꜘ teꜗ heˉ ä̱ä̱ˉ jmɨɨˊ jmeeˊ jnäähꜗ, ko̱ˉja̱ˉ baˊ maˉjmeeˊ jnäähˈ.” 11 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ Jesús jwëˈ ngooyꜗ taꜙ Jerusalén, gaꜙngëëyꜘ yaꜙjwɨɨꜘ kihꜗ hwaꜗ Samária kya̱a̱hˊ kihˈ hwaꜗ Galilea. 12 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙheyꜗ ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ mähˉ, gya̱a̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ dsooˊ hmihꜗ høøꜚ, yaꜙnääꜗ gaꜙmiꜙje̱e̱yꜚ Jesús. Pero ʉ̱ʉ̱ꜘ baˊ gaꜙta̱a̱yhˋ. 13 Gaꜙhlëëyhꜘ ki̱ˉga̱a̱ˉ, maˊ jäyhꜘ: —Jesús, hneˉ hi̱ˉ la̱a̱hꜗ taˉjwohꜗ, waˊ läˉñihꜘ hohꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 14 Maˊ gaꜙjë̱ë̱ꜗ Jesús läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉdsaahˊ heꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Goˉnääꜘ hnähꜘ, goˉhä̱ä̱hˋ hnähꜘ hñaahˈ jmiˉdsaˉ mahꜗ jëëyꜗ heˉ maˉjä̱ꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ jeeˊ gaꜙnääyꜗ ja̱ˉ, gaꜙä̱ä̱hꜗ goˉte˜ hmihꜗ øøꜚ ja̱ˉ. 15 Ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ kihꜗ gya̱a̱ꜗ dsaˉ heꜘ, maˊ gaꜙjëëyꜗ maˉjä̱ꜗ goˉte˜ kiyhˈ, gaꜙje̱e̱yh˜ kaˉlähꜘ, kwayꜙ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio hlëëyhꜙ ki̱ˉga̱a̱ˉ. 16 Gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ gaꜙjlu̱u̱yꜗ hñiiyꜘ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ hʉʉˊ tɨɨˊ Jesús, gaꜙkwëëyhꜗ tiˊhmaahˊ. Dsaˉ heꜘ maˊ cha̱a̱ˉ Samária. 17 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Ja̱ˈ, gya̱a̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˉjä̱ꜗ kihꜗ? ¿Haˉ baˊ tä̱ä̱hˊ jñahꜘ gaˊ ñuˈ? 18 Dsaˉ cha̱a̱ˉ ʉ̱ʉ̱ꜘ laˉ, maꜙlaꜙ hi̱ˉ laˉ baˊ maˉkë̱hꜗ kwaꜙ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. 19 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ heꜘ: —Nooˉ, gwa̱a̱hˉ baˊ hneˉ kyahꜗ. Maˉhla̱a̱ꜘ baˊ hneˉ kihꜗ heˉ maˉläˉdsooꜘ hohꜘ. 20 Gaꜙngɨɨꜘ dsaˉ fariseo juuˈ kihꜗ Jesús: —¿Lɨhꜘ baˊ lloo˜ jmɨɨˊ jmeeꜗ Dio hihꜙ? Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Saꜙ laꜗ jnäꜘhäꜘ waˊraˉ gaꜙløøꜗ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. 21 Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ jähꜙ: “Jeeˊ laˉ jmeeꜙ Dio hihꜙ o jeeˊ ooꜙ baˊ jmeeyꜙ hihꜙ.” Jëëhꜘ, läꜙko̱o̱ˉ jä̱ä̱ꜗ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ maˉchaˉ baˊ jeeˊ jnänˋ. 22 Hiꜙ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ: —Lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ läꜙhnoohˉ hnähꜘ waˊ jä̱hꜘ naꜗ gaˉjʉhˉ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ, pero saꜙ jä̱hnꜘ jmɨɨˊ heˉ hnoohˉ hnähꜘ. 23 Maˊja̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ jähꜙ: “Hi̱i̱ꜚ Jesús maˉja̱h˜, hi̱i̱ꜚ chehꜗ naˉ o hi̱i̱ꜚ chehꜗ jeeˊ ooꜙ goˉjëëˋ hnähꜘ.” Pero taꜙ goˉnääꜘ hnähꜘ, taꜙ llaˉlleꜚ hnähꜘ kaahˋ kiyhˈ. 24 Jëëhꜘ, läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ jeꜚñihꜗ waˊraˉ gaꜙhi̱hꜗ, dsaˉläˉjnäꜘ läꜙ gaꜙdsaꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ leꜘ waˊraˉ ja̱hꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. 25 Pero toˉnëˊ jmeeꜙ biiꜗ jëënꜚ wɨɨꜘ, dsaˉ cha̱a̱ˉ naꜗ jmä̱ä̱yꜗ jnäꜘ taꜙ kooꜘ. 26 Läꜙko̱o̱ˉ gaꜙlaꜗ jmɨɨˊ kihˈ Noé, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ leꜘ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱hꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. 27 Maˊ kuhˉ maˊ hɨ̱h˜ dsaˉ, maˊ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ dsaˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ gaꜙheꜗ Noé nehꜙ barco. Jmɨɨˊ ja̱ˉ jaꜗ jmɨˉjʉʉhˉ mahꜗ gaꜙjngɨɨhꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 28 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ jmɨɨˊ kihˈ Lot. Maˊ kuhˉ maˊ hɨ̱h˜ dsaˉ, maˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ la˜, maˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ hnɨɨꜙ, maˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ jngëëˉ mɨɨˈ hmaˉ hiꜙ maˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ jmeeꜙ hneꜗ. 29 Pero jmɨɨˊ maˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Lot jwɨɨˉ Sodoma, gaꜙhlaꜗ gyʉʉhˈ sɨˊjeˉ kya̱a̱hˊ azufre heˉ gaꜙjngɨɨhꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 30 Läꜙja̱ˉ leꜘ kaˉlähꜘ jmɨɨˊ waˊraˉ gaꜙläꜙjnääꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. 31 ʼJmɨɨˊ ja̱ˉ, hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ jwë̱ë̱ꜗ hneꜗ waˊ jña̱a̱yˈ mahꜗ waˊ kyʉ̱ʉ̱ˈ bihꜗ. Saꜙ waˊ kye̱yꜘ heˉ täähˊ chaˊnehꜙ kiyhꜗ. Hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ nuuˉ kihꜗ läꜙja̱ˉ saꜙ waˊ llaˉnääyꜘ chaˊnehꜙ kiyhꜗ. 32 Ja̱ˉ miˉdsoohꜚ hohꜘ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙlaꜗ kihꜗ mëˊ Lot. 33 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hnoohˉ haˉ läꜙ jeeˊ lä̱ä̱yˈ hñiiꜘ, ju̱u̱yꜘ baˊ. Pero läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ kwa̱a̱˜ hñiiꜘ ju̱u̱ꜘ, hi̱ˉ heꜘ baˊ lä̱ä̱ꜘ. 34 ʼHeˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, hwëˈ heˉ jä̱hnꜘ ja̱ˉ, naˉsa̱a̱ˈ u̱u̱ꜗ nëˊ ji̱i̱ˊ. Ja̱a̱ˉ heꜘ tëëyꜙ, hiꜙ hi̱ˉ ja̱a̱ˉ heꜘ jä̱ꜗ. 35 U̱u̱ꜗ dsaˉmëꜘ tä̱ä̱hˊ dsëˉ hor˜ ja̱ˉ. Ja̱a̱ˉ heꜘ tëëyꜙ hiꜙ hi̱ˉ ja̱a̱ˉ heꜘ jä̱ꜗ. 36 Maˊja̱ˉ u̱u̱ꜗ dsaˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ nuuˉ kihꜗ jmeeꜙ taˊ. Ja̱a̱ˉ heꜘ tëëyꜙ hiꜙ hi̱ˉ ja̱a̱ˉ heꜘ jä̱ꜗ. 37 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ discípulo heꜘ sɨɨyhꜙ: —¿Haˉ baˊ ja̱ˉ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ? Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Jeeˊ kya̱a̱ꜗ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, jeeˊ ja̱ˉ ku̱hꜗ tuˉsɨ̱ɨ̱hꜚ.
1 Gaꜙhlëëhꜘ kaˉlähꜘ Jesús juuˈ naˉhmääˊ mahꜗ miˉtë̱ë̱yꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ heˉ jmeeꜙ biiꜗ ngɨɨyꜗ kiyhꜗ läꜙjëꜙ jmɨɨˊ kya̱a̱hˊ Dio hiꜙ saꜙ hnøøꜗ hwa̱a̱yˊ heˉ chu̱u̱yꜗ kya̱a̱hˊ Dio. 2 Gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ jʉʉhˉ maˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ jwëëꜚ hi̱ˉ saꜙ maˊ ga̱hꜙ Dio niꜙ saꜙ maˊ jmeeyꜙ heˈ kihꜗ dsaꜙ. 3 Jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, maˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ hi̱ˉ maˊ dsoo˜ nëˊtaˊ kihˈ jwëëꜚ heꜘ, maˊ jäyhꜘ sɨɨyhꜙ: “Llaˊ taˊ kinꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ jmeehꜙ jnäꜘ.” 4 Gaꜙläꜙhɨɨˋ chaˉmiihˉ jmɨɨˊ saꜙ gaꜙhiiꜗ jwëëꜚ heꜘ maˊ llaˈ taˊ kihˈ dsaˉmëꜘ heꜘ. Kë̱ë̱ˉ gaˊ gaꜙjmeeyꜘ hʉʉˊdsëˉ: “Maꜙkeꜙ saꜙ ga̱hnꜙ Dio, niꜙ saꜙ jmeenꜙ heˈ kihꜗ dsaꜙ, 5 pero maꜙraꜙ heˉ jmeenˋ baˊ heˈ kihꜗ dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ hi̱ˉ chu̱u̱ꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ läꜙ maˉngooꜗ laˉ baˊ gwa̱yꜘ nëˊtaˊ kinꜙ, läꜙdsë̱ë̱hˉ dsënꜙ kya̱a̱hˊ jnihꜘ.” 6 Hiꜙ gaꜙhlëëhꜘ gaˊ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ: —Kye̱ˉ daˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kweeˉ haˉ läꜙ gaꜙjmeeꜘ jwëëꜚ hi̱ˉ hñaaˉ dsëꜗ heꜘ. 7 ¿Cheˊ jwaꜚ saꜙ jmeeꜗ Dio heˈ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱yˈ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ ngɨɨꜙ kiyhꜗ läꜙjmɨɨˈ läꜙhwëˈ? ¿Cheˊ läꜙhɨɨˊ je̱e̱yhꜙ kiyhꜗ, la̱a̱hꜘ hnähꜘ? 8 Jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, cha̱hꜘ baˊ je̱e̱hꜙ Dio kiyhꜗ. Pero waˊraˉ ja̱hꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ, ¿cheˊ läꜙ maˉcha̱a̱ˉ ja̱ˉ baˊ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ dsooꜘ dsëꜗ kiyhꜗ? 9 Hiꜙ gaꜙhlëëhꜘ Jesús kaˉlähꜘ jyohꜘ juuˈ naˉhmääˊ. Gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ kwa̱a̱t˜ la̱a̱ꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ mahꜗ maˊ naˉhä̱ä̱yhˊ dsaˉ. 10 U̱u̱ꜗ dsaˉ gaꜙwɨɨꜗ jeeˊ chihˈ gwahꜙ naˊngɨɨyˊ kiyhꜗ kihꜗ Dio. Ja̱a̱ˉ heꜘ fariseo, hi̱ˉ ja̱a̱ˉ heꜘ hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ. 11 Dsaˉ fariseo heꜘ naˉcheyhꜗ maˊ hlëëyhꜙ läꜙlaˉ kya̱a̱hˊ Dio: “Dio kya̱a̱nꜙ, kwanꜙ tiˊhmaahˊ kyahˈ. Jëëhꜘ saꜙ la̱a̱nꜗ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, dsaˉ hi̱ˉ hɨ̱ɨ̱ˉ, hi̱ˉ saꜙ miˉte̱hꜗ, hi̱ˉ ngëꜙ kya̱a̱hˊ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ hyaaˋ, niꜙ saꜙ la̱a̱nꜗ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ hi̱ˉ chehꜗ ooꜙ. 12 To̱ꜗ ji̱i̱h˜ ko̱o̱ˉ seman˜ saꜙ kuhˉhuhnꜙ mahꜗ ngɨɨˊ mënˊ kinꜙ kyahꜗ hneˉ. Kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ lɨhnˈ, kwaꜙ baˊ jnäꜘ gyaꜗ kihꜗ läꜙko̱o̱ˉ hñaˉlooꜘ.” 13 Pero hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ heꜘ, ʉ̱ʉ̱ꜘ gaˊ miihˉ maˊ cheyhˈ. Niꜙ miihˉ saꜙ gaꜙtu̱u̱ˉ dsëyꜗ maˊ chooyˈ nëyˊ taꜙ gyʉʉhˈ. Maˊ cheyhˈ ki̱i̱yꜙ moˉdsëyꜗ, maˊ jäyhꜘ: “Hneˉ Dio kya̱a̱nꜙ, waˊ läˉñihꜘ hohꜘ kiꜙ jnäꜘ, chaˉmiihˉ heˉ hlɨɨhˈ maˉjmeenꜗ.” 14 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, maˊ gaꜙhwë̱ë̱yˉ gwahꜙ gaꜙnääyˋ kiyhˈ, hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ heꜘ gaꜙjä̱yꜘ lluꜗ chaˊnëˊ Dio. Pero dsaˉ fariseo heꜘ saꜙ gaꜙjä̱yꜘ lluꜗ. Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ ka̱a̱hˊ, hi̱ˉ heꜘ jä̱ꜗ taꜙ hwaꜗ goˉte˜. Pero hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ hwa̱a̱ˊ, hi̱ˉ heꜘ baˊ le̱e̱ꜘ jø̱ø̱hˈ. 15 Maˊ dsaˉnääꜗ dsaˉ dsaˉjä̱ä̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱ꜗ chaˊnëˊ Jesús mahꜗ kyeyꜙ gooyˉ nëˊ kiyhˈ. Pero maˊ gaꜙjëëꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ, gaꜙjʉʉyhꜗ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ heꜘ. 16 Heˉja̱ˉ gaꜙtëëhꜗ Jesús discípulo kya̱a̱yꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Kwaˊ jwëꜗ yaˉnääꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ taꜙ laꜙ kinꜙ. Taꜙ haˉ hnähꜘ kiyhꜗ, jëëhꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ, hi̱ˉ heꜘ baˊ jä̱ä̱ꜗ Dio läꜙhihꜙ kihꜗ. 17 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, hi̱ˉ saꜙ he̱e̱hˉ jä̱ä̱ꜗ Dio läꜙhihꜙ kihꜗ läꜙko̱o̱ˉ he̱e̱hˉ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ, saꜙ he̱yhꜗ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. 18 Ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ nëˊ gaꜙngɨɨꜘ juuˈ kihꜗ Jesús, gaꜙjäyhꜘ: —Hneˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Taˉjwohꜗ llu̱u̱ꜗ, ¿heeˉ hnøøꜗ jmeenˋ mahꜗ të̱ë̱hnꜗ jeeˊ moꜙsoꜙ ju̱u̱nꜘ? 19 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Cheˊ ñehˊ hneˉ heˉ la̱a̱nꜗ llu̱u̱ꜗ? Jëëhꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ saꜙ cha̱a̱ˉ, ja̱a̱ˉ Dio baˊ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ. 20 Maˉkyu̱u̱h˜ baˊ hneˉ läꜙjëꜙ madaꜚ kihꜗ Dio: “Taꜙ ka̱a̱hꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ jñahꜘ, taꜙ jngëëhꜙ dsaˉ, taꜙ hɨ̱ɨ̱ꜘ kihꜗ dsaꜙ, taꜙ jmeeˉ dsooꜘ kihꜗ juuˈ taˉjuuˈ. Waˊ hnaahꜙ maaˋ kya̱a̱hˈ, tääˋ kya̱a̱hˈ.” 21 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ: —Läꜙjëꜙ heˉ naˉ maˉmiˉtenˋ läꜙji̱i̱hˈ maˊ mähnˈ. 22 Maˊ gaꜙnuuꜘ Jesús heˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ läꜙja̱ˉ, heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ kaˉlähꜘ: —Hnøøꜗ gaˊ ko̱o̱ˉ heˉ jmeehˈ. Gwa̱a̱hˉ goˉhnɨɨˊ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ kyahꜗ mahꜗ goˉkwëëhˋ hi̱ˉ täˉñeeꜘ. Läꜙja̱ˉ baˊ läꜙchaˉ chaˉmiihˉ kyahꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Ja̱ˉgaˊ naꜙ ñeehˋ mahꜗ jmeenˊ ko̱ˉjø̱hꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús. 23 Maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ heꜘ juuˈ ja̱ˉ, gaꜙläꜙmeehꜙ dsëyꜗ jwërte kihꜗ heˉ maˊ chayˉ chaˉmiihˉ kuuˊ. 24 Maˊ gaꜙjëëꜗ Jesús gaꜙläꜙmeehꜙ dsëyꜗ chaˉmiihˉ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: —Haˉ ko̱hꜘ saꜙ jwë̱ë̱hˋ laˈ kihˈ dsaˉ chaˉ kuuˊ he̱yhꜗ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. 25 Saꜙ gaˊ jwë̱ë̱hˋ laˈ kihˈ ja̱a̱ˉ camey˜, ngëëꜘ toˉgwaˊ ko̱o̱ˉ hmaˉkuuˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ he̱hꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ chaˉ kuuˊ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. 26 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙnuuꜘ juuˈ laˉ, gaꜙjäyhꜘ: —¿Hi̱i̱ˉ baˊ lä̱ä̱ꜘ ja̱ˉ? 27 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Heˉ saꜙ läꜙkë̱hˊ dsaˉ jmɨɨˊ jmeeˈ, Dio baˊ lihꜙ jmeeꜗ. 28 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ: —Maˉjä̱ꜘ baˊ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ mahꜗ maˉyaˉnøøꜗ jnäähˈ kya̱a̱hˊ hneˉ. 29 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉtu̱u̱ˉ dsëꜗ maˉhwë̱ë̱ˉ chaˊnehꜙ kihꜗ, hiꜙ maˉbe̱e̱yꜗ choˈjmiiyˉ, ø̱ø̱yhꜚ, mëyˊ, chihˉ kya̱a̱yꜗ kihꜗ heˉ hnøøyꜗ jmeeyꜗ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ madaꜚ kihꜗ Dio, 30 hi̱ˉ heꜘ hyohꜙ chaˉgaˊmiihˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Hiꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ heˉ naꜗ gaˊ jäꜙ, të̱ë̱yꜗ jeeˊ moꜙsoꜙ ju̱u̱yꜘ. 31 Gaꜙtëëhꜗ Jesús ka̱hꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ discípulo kya̱a̱yꜗ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Naꜗ maanˋ taꜙ Jerusalén mahꜗ läꜙteꜗ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙsɨɨꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙsɨɨyꜘ kihꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. 32 Jeeˊ ja̱ˉ ta̱a̱yhꜙ jnäꜘ jaˊgooˉ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu mahꜗ miˉkwa̱yhꜗ jnäꜘ, taˉha̱a̱yhꜙ jnäꜘ, mahꜗ tiˊhñeyꜗ jnäꜘ. 33 Maˉngëëꜘ maˉjmiˊ maˉba̱a̱yꜗ jnäꜘ, ja̱ˉgaˊ jngëëyhˈ jnäꜘ. Pero läꜙji̱i̱hnˊ kaˉlähꜘ gaˊ maˉhyaˉ hnëˉ jmɨɨˊ. 34 Pero niꜙ ja̱a̱ˉ discípulo kya̱a̱yꜗ heꜘ saꜙ gaꜙläꜙngëëꜘ heˉ juuˈ ja̱ˉ maˊ hlëëyhꜙ. Kihꜗ discípulo heꜘ maˊ laˈ läꜙko̱hꜘ juuˈ naˉhmääˊ baˊ. Heˉja̱ˉ saꜙ gaꜙläꜙngëëyꜘ heeˉ maˊ hnøøˈ jähꜘ juuˈ ja̱ˉ. 35 Maˉngooꜗ yaꜙjä̱hꜙ Jesús chʉʉhˊ jwɨɨˉ Jericó, kooꜘ jwëˈ ja̱ˉ maˊ gyaˈ ja̱a̱ˉ dsaˉtʉʉˊ hi̱ˉ maˊ chu̱u̱ꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ maˊ dsaˉngëëꜘ jeeˊ ja̱ˉ. 36 Maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉtʉʉˊ heꜘ dsaˉngëëꜘ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ mahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ: —¿Heeˉ naˉ jmeeꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnääꜗ naˉ? 37 Mahꜗ gaꜙjmeehꜗ dsaˉ juuˈ kiyhꜗ: —Jesús dsaˉ cha̱a̱ˉ Nazaret baˊ naˉ hi̱ˉ dsaˉngëëꜘ chaˊjwëꜗ laˉ. 38 Ja̱ˉgaˊ gaꜙhlëëyhꜘ ki̱ˉga̱a̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Jesús, hneˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David, waˊ läˉñihꜘ hohꜘ kiꜙ jnäꜘ. 39 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnääꜗ taꜙ chaˊnëˊ Jesús, gaꜙjʉʉyhꜗ kihꜗ dsaˉtʉʉˊ heꜘ mahꜗ moꜙsoꜙ maˊ tooyhˈ mɨɨhˊ. Pero dsaˉtʉʉˊ heꜘ chaˉgaˊmiihˉ maˊ tooyh˜ mɨɨhˊ: —Hneˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David, waˊ läˉñihꜘ hohꜘ kiꜙ jnäꜘ. 40 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnooˉ Jesús. Gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ naˊkya̱a̱yꜘ hi̱ˉ tʉʉˊ heꜘ chu̱hꜙ kiyhꜗ. Maˊ gaꜙllooyꜗ chu̱hꜙ, gaꜙngɨɨꜘ Jesús juuˈ kiyhꜗ. 41 Gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —¿Heeˉ hnoohˉ jmeenˋ kyahˈ? Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉtʉʉˊ heꜘ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, hnoonꜗ läꜙjnäꜘ mɨˈnënꜙ. 42 —Waˊ läˉjnäꜘ baˊ mɨˊnëhˊ. Maˉhla̱a̱ꜘ baˊ hneˉ kihꜗ heˉ maˉläˉdsooꜘ hohꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 43 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙläꜙjnäꜘ mɨˈnëyˊ. Mahꜗ ngooyꜗ kya̱a̱hˊ Jesús, kwayꜙ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ maˊ kwayꜙ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio kaˉlähꜘ.
1 Maˊ gaꜙheꜗ Jesús jeeˊ jwɨɨˉ Jericó, ngooꜗ bihꜗ hä̱ä̱yˊ jwëꜗ. 2 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ gyaˈ ja̱a̱ˉ dsaˉ chaˉ kuuˊ hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Zaqueo, dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ ko̱o̱ꜗ kuˊsɨhˉ. 3 Maˊ hnøøyˈ maˊ jë̱ë̱yˈ Jesús. Pero saꜙ gaꜙtë̱ë̱yꜘ maˊ jë̱ë̱yˈ jeeˊ kihˈ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ, jëëhꜘ maˊ la̱a̱yˈ ja̱a̱ˉ dsaˉ bëëhˊ pihꜗ. 4 Heˉja̱ˉ ngooyꜗ koˉchihˊ taꜙ chaˊnëˊ. Gaꜙwɨɨyꜗ gyʉʉhˈ hmaˉ sicómoro mahꜗ jë̱ë̱yꜗ Jesús. Jëëhꜘ taꜙ ja̱ꜙ maˊ dsaˉngëëyꜘ. 5 Maˊ yaꜙjä̱hꜙ Jesús jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙjëëyꜗ taꜙ gyʉʉhˈ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ Zaqueo lle̱e̱ˋ gyʉʉhˈ hmaˉ. Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Zaqueo, jña̱a̱ˋ naꜗko̱hꜘ jeeˊ naˉ. Jëëhꜘ, naꜗ jmeeꜙ biiꜗ naˊjä̱nˈ chaˊnehꜙ kyahꜗ. 6 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjña̱a̱yꜗ koˉchihˊ. Peerꜙ jë̱ë̱ˉ dsëyꜗ gaꜙtëëyˉ chaˊnehꜙ kiyhꜗ. 7 Maˊ gaꜙjëëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ, gaꜙløøyꜗ hlëëyhꜙ wɨɨꜘ kihꜗ Jesús, kihꜗ heˉ gaꜙjä̱yꜘ chaˊnehꜙ kihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ. 8 Mahꜗ gaꜙnooˉ Zaqueo jeeˊ maˉgyaˈ, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, kwanˋ to̱ꜗdsaahˋ heˉ chaˉ kinꜙ kwëëhnꜚ dsaˉ hi̱ˉ täˉñeeꜘ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉhɨ̱ɨ̱nꜗ kuuˊ kihˈ, ngëënˊ kiyhˈ kye̱ꜘ ju̱hꜙ. 9 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Naꜗ maˉla̱a̱ꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ chaˊnehꜙ laˉ. Jëëhꜘ, dsaˉñʉʉhˉ laˉ, la̱a̱ꜗ ja̱ˉbaˊ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham kaˉlähꜘ. 10 Jëëhꜘ, Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ, maˉjay˜ hnaayhˉ hi̱ˉ naˉhë̱ë̱ˈ mahꜗ lä̱ä̱yꜗ. 11 Maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ maˊ nuuˉ kihꜗ Jesús, heˉja̱ˉ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ juuˈ naˉhmääˊ läꜙlaˉ. Jëëhꜘ maˉngooꜗ yaˉjä̱yhꜙ kihꜗ Jerusalén hiꜙ maˊ jmeeꜙ dsaˉ hʉʉˊdsëˉ, läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ maˊ le̱e̱ꜘ Jesús dsaˉtaˊ mahꜗ jmeeyꜗ hihꜙ kihꜗ dsaˉgooyˈ. 12 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Maˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉjø̱ø̱hˈ hi̱ˉ ngooꜗ jeeˊ jwɨɨˉ ʉ̱ʉ̱ꜘ jeeˊ hñaaˈ dsihꜘ le̱e̱yꜘ dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ, ja̱ˉgaˊ jä̱yhꜘ gooyˈ. 13 Jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ yaˉhë̱ë̱yˈ, gaꜙtëëyhꜗ gya̱a̱ꜗ moz˜ kya̱a̱yꜗ. Gaꜙkwëëyhꜗ maꜙ ko̱o̱ˉ cho̱o̱hˊ kuuˊ läꜙja̱a̱yˉ. Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: “Jmeeˊ hnähꜘ taˊ kya̱a̱hˊ kuuˊ laˉ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ läꜙhë̱ë̱nˊ.” 14 Pero dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, maˊ naˉhøøhˊ kihˈ dsaˉjø̱ø̱hˈ heꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙche̱e̱yꜗ dsaˉ kaahˋ kiyhˈ hi̱ˉ dsaˉjähˋ jeeˊ ja̱ˉ: “Saꜙ hnøøˉ jnäähˈ le̱e̱ꜘ dsaˉ naˉ dsaˉtaˊ kya̱a̱ˈ jnäähˈ.” 15 ʼLäꜙko̱o̱ˉ maˊ ja̱hˈ dsaˉjø̱ø̱hˈ heꜘ, maˉngëëꜘ maˉhña̱a̱yˈ taˊ, gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ dsaˉtëëyhꜙ moz˜ hi̱ˉ gaꜙkwëëyhꜗ kuuˊ mahꜗ jëëyꜗ haˉ ko̱o̱ˉ teꜗ kuuˊ maˉlɨh˜ moz˜ heꜘ. 16 Jaꜗ hi̱ˉ toˉnëˊ heꜘ, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, kya̱a̱hˊ kuuˊ kyahˈ maˉlɨhn˜ ko̱o̱ˉ gaˊ gyaˈ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ gaꜙkwëëhˋ jnäꜘ.” 17 Dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ heꜘ gaꜙjähꜘ sɨɨyhꜙ: “Lluꜗ baˊ taˊ kyahˈ, hneˉ moz˜ llu̱u̱ꜗ kya̱a̱nꜙ. Kihꜗ heˉ maˉmiˉtehˋ kya̱a̱hˊ miihˉ heˉ gaꜙtoohnꜗ goohˉ, le̱e̱hꜘ dsaˉtaˊ kihˈ gyaꜗ jwɨɨˉ.” 18 Jaꜗ hi̱ˉ jñahꜘ heꜘ hi̱ˉ gaꜙjähꜘ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, kuuˊ kyahˈ maˉlɨh˜ hñaꜘ ju̱hꜙ läꜙko̱hꜘ teꜗ kuuˊ heˉ gaꜙkwëëhˋ jnäꜘ.” 19 Hiꜙ gaꜙsɨɨyhꜙ kaˉlähꜘ hi̱ˉ heꜘ: “Hneˉ kaˉlähꜘ le̱e̱hꜘ dsaˉtaˊ kihˈ hñaꜘ jwɨɨˉ.” 20 ʼHiꜙ jaꜗ jñahꜘ kaˉlähꜘ hi̱ˉ gaꜙjähꜘ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, heeꜚ kuuˊ kyahˈ laˉ, gaꜙløønꜗ lluꜗ kya̱a̱hˊ hmɨɨhˉ dsaˊluuˉ. 21 Jëëhꜘ, gaꜙläꜙgohnꜙ kya̱a̱hˊ hneˉ kihꜗ heˉ hä̱ä̱hˈ kya̱a̱hˊ taˊ kyahˈ. Jmeehˉ kyahꜗ heˉ laꜗ kihꜗ jñahꜘ hiꜙ choohˊ taˊ jeeˊ saꜙ jngëëhˉ.” 22 Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: “Heˉ baˊ cheˉ hlë̱ë̱hˈ hneˉ moz˜. Kya̱a̱hˊ ja̱ˉbaˊ juuˈ heˉ maˉhlëëhˊ llanˋ taˊ kyahˈ. Maˉñehˊ baˊ hneˉ heˉ hä̱ä̱nˈ, mahꜗ jmeenꜙ kinꜙ heˉ laꜗ kihꜗ jñahꜘ hiꜙ choohnˊ taˊ jeeˊ saꜙ maˉjngëënꜗ. 23 ¿Heˉlaˈ saꜙ gaꜙtøøhˈ kuuˊ kinꜙ banco mahꜗ maˉlaꜙ maˉja̱hn˜ maˊ ngëëhˊ kinꜙ läꜙkye̱ˉ saˊjo̱o̱ꜘ kihꜗ?” 24 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ: “Jñuuhˊ hnähꜘ kuuˊ heˉ cho̱o̱yhˉ naˉ mahꜗ kwëëhˋ hnähꜘ hi̱ˉ chaˉ kihꜗ gyaꜗ ko̱o̱ˉ naˉ.” 25 Dsaˉ heꜘ gaꜙjähꜘ sɨɨyhꜙ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, pero dsaˉ naˉ chaˉ baˊ kiyhˈ gyaꜗ ko̱o̱ˉ naˉ.” 26 Pero jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ: “Hi̱ˉ chaˉ kihꜗ, hyoyhꜙ chaˉgaˊmiihˉ. Mahꜗ hi̱ˉ chaˉ miihˉ kihꜗ, dsaˉjñuhꜗ goˉte˜ baˊ heˉ chaˉ kiyhꜗ. 27 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kinꜙ, hi̱ˉ saꜙ maˊ hnøøˈ maˊ jmeenˋ hihꜙ kihꜗ, goˉkya̱a̱ꜙ kya̱a̱nꜙ taꜙ laꜙ mahꜗ ku̱hˈ luuyˊ chaˊnënꜙ laˉ.” 28 Maˉngëëꜘ maˉhlëëhꜘ Jesús juuˈ ja̱ˉ, gaꜙheyꜗ jwëˈ ngooyꜗ taꜙ Jerusalén. 29 Maˊ ngooyˈ yaꜙchu̱yhꜙ jwɨɨˉ Betfagé kya̱a̱hˊ Betania, jä̱hꜙ kihꜗ mohꜘ heˉ che̱e̱ˉ Olivo, gaꜙche̱e̱yꜗ u̱u̱ꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ. 30 Gaꜙsɨɨyhꜙ: —Goˉnääꜘ hnähꜘ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ mähˉ heˉ nøøꜘ taꜙ chaˊnëˊ. Waˊraˉ gaꜙtë̱ë̱hꜘ hnähꜘ jeeˊ ooꜙ, jnäähꜙ hnähꜘ ja̱a̱ˉ burr˜ mähꜗ hi̱ˉ naˉhñuuhˊ, hi̱ˉ saꜙ gaˊ maˉwɨɨꜗ dsaˉ. Ja̱ˉ che̱e̱hˋ hnähꜘ mahꜗ yaˊjä̱ä̱hꜙ hnähꜘ taꜙ laꜙ. 31 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ heˉlaˈ che̱e̱hˊ hnähꜘ burr˜ naˉ, ja̱ˉ jwɨɨhꜘ hnihꜘ läꜙlaˉ: “Jmeeꜙ biiꜗ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ baˊ laˉ.” 32 Heˉja̱ˉ gaꜙnääꜗ baˊ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱yꜗ heꜘ. Hiꜙ gaꜙjnä̱ä̱yhꜙ baˊ läꜙko̱hꜘ gaꜙjäyhꜘ. 33 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ tä̱ä̱yhˊ che̱e̱yhˉ burr˜ heꜘ, gaꜙjähꜘ dsaˉjʉʉˊ burr˜ sɨɨyhꜙ: —¿Heˉlaˈ che̱e̱hˊ hnähꜘ burr˜ naˉ? 34 Mahꜗ gaꜙjähꜘ discípulo heꜘ sɨɨyhꜙ: —Heˉ jmeeꜙ biiꜗ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ baˊ laˉ. 35 Heˉja̱ˉ naˊjä̱ä̱yˉ burr˜ heꜘ jeeˊ chehˈ Jesús mahꜗ gaꜙkyeˉ dsaˉ hmɨɨhˉ kihꜗ kaˊluuˊ burr˜. Ja̱ˉgaˊ gaꜙwɨɨꜗ Jesús burr˜ heꜘ. 36 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ ngooˈ Jesús, läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ maˊ ja˜ hmɨɨhˉ kihꜗ läꜙ häˊ jwëꜗ. 37 Maˊ ngooyˈ yaꜙjä̱yhꜙ jyooꜚ kihꜗ mohꜘ Olivo, peerꜙ maˊ cha̱a̱ˉ lluꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ kya̱a̱yꜗ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ꜗ kaahˋ kiyhˈ. Maˊ tooyh˜ mɨɨhˊ, kwayꜙ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ gaꜙjëëyꜗ. 38 Maˊ jäyhꜘ: —¡Dio kya̱a̱hˊ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ jaꜗ naˉ läꜙhihꜙ kiyhꜗ! Waˊ hiiꜘ tiiˊ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. ¡Heˉ baˊ cheˉ jø̱ø̱hˈ la̱a̱ꜗ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ! 39 Ja̱ˉgaˊ ko̱ˉlla̱a̱ˊ fariseo hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ kihˈ dsaˉ heꜘ gaꜙjäyhꜘ: —Taˉjwohꜗ, taꜙ kwaˉ jwëˈ hlëëhꜙ discípulo kya̱a̱hꜗ läꜙnaˉ. 40 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, cherˊmahꜗ dsaˉ laˉ gaꜙtʉꜗ hlëëhꜙ läꜙnaˉ, ku̱u̱ˊ heˉ täähˊ laˉ hlëëhꜗ llayꜚ. 41 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙtë̱ë̱ꜘ Jesús chu̱hꜙ kihꜗ Jerusalén, gaꜙjëëyꜗ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. Peerꜙ gaꜙkɨˊ gaꜙhooyhꜗ kihꜗ dsaˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ. 42 Hiꜙ gaꜙjäyhꜘ: —Heˉ baˊ cheˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ, waˊraˉ jähꜘ kihꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ jmɨɨˊ naˈ, hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ leꜘ jmeeꜗ hɨɨꜗ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ. Pero saꜙ jnäꜘ heˉ ja̱ˉ kyahꜗ hnähꜘ naꜗ gaˉjʉhˉ. 43 Jëëhꜘ, jäꜙ jmɨɨˊ hlɨɨhꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Dsaˉ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kyahˈ hnähꜘ dsaˉta̱a̱yhˋ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ jeeˊ jwɨɨˉ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ sa̱a̱yhꜗ hnähꜘ läꜙhiiꜘ nëˊ goˉte˜. Niꜙ koˉta̱a̱ˊ moꜙsoꜙ chaˉ jeeˊ lä̱ä̱hꜘ hnähꜘ. 44 Sohˊhlayꜗ goˉte˜ naˊhyahˉ heˉ naˉjnëˉ jwɨɨˉ kyahꜗ hnähꜘ. Ja̱ˉ ji̱i̱hˈ maˉja̱a̱ꜘ hnähꜘ kihꜗ dsaˉ heꜘ. Sohˊhlaꜗ mɨˈku̱u̱ˊ heˉ laꜗ naˊhyahˉ, kihꜗ heˉ saꜙ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ heˈ heˉ jaꜗ hi̱ˉ maˊ lä̱ä̱ˈ hnähꜘ. 45 Maˊ gaꜙheꜗ Jesús jeeˊ chihˈ gwahꜙ jʉʉhꜙ, gaꜙløøyꜗ hëëyꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ llaꜙ hmoohˊ jeeˊ ja̱ˉ. 46 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Läꜙlaˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Hneˉ kinꜙ läꜙche̱e̱ˉ hneˉ jeeˊ ngɨɨꜙ dsaˉ kihꜗ Dio.” Pero maˉjmeehˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ tooˉ jeeˊ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ baˊ. 47 Ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ maˊ hlë̱ë̱h˜ Jesús dsaˉ jeeˊ chihˈ gwahꜙ. Pero läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ dsaˉka̱a̱hˊ kihˈ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, maˊ hnøøyˈ maˊ jngëëyhˈ Jesús. 48 Saꜙ gaꜙjnøøyhꜗ haˉ läꜙ maˊ jmeeyˈ mahꜗ maˊ jngëëyhꜗ Jesús, jëëhꜘ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jëë˜ ko̱o̱ˉ hwehˉ, nuuyˉ juuˈ heˉ kwaꜙ Jesús.
1 Ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ maˊ chehˈ Jesús hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ juˈhmëëꜘ jeeˊ chihˈ gwahꜙ maˊ yaꜙnääꜗ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ. 2 Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ Jesús: —Chiihˊ jnäähꜗ. ¿Cheˊ chaˉ jwëˈ kyahꜗ heˉ jmeehˉ läꜙjëꜙ heˉ naˉ? ¿Hi̱i̱ˉ kihꜗ hihꜙ heˉ jmeehˉ läꜙnaˉ? 3 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Ngɨɨnˊ ko̱o̱ˉ mɨˈjuuꜗ kyahꜗ hnähꜘ kaˉlähꜘ. Je̱e̱hˋ daˊ hnähꜘ kinꜙ jä̱ä̱ꜗ, ja̱ˉgaˊ jwahnꜚ hi̱ˉ kihꜗ hihꜙ heˉ jmeenꜙ läꜙlaˉ. 4 ¿Hi̱i̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hihꜙ heˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ Jwa̱a̱ꜚ dsaˉ jmɨɨˉ, cheˊ Dio o cheˊ dsaˉñʉʉhˉ? 5 Jeeˊ tä̱ä̱yhˊ ja̱ˉ maˊ llayꜙ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ, maˊ jäyhꜘ: —Cherˊmahꜗ gaꜙjähˊ jneˊ, hihꜙ kihꜗ Dio baˊ ja̱ˉ, Jesús jähꜙ: “¿Heˉlaˈ saꜙ gaꜙläꜙdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kiyhꜗ gaˉ ja̱ˉ?” 6 Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙjähˊ jneˊ, jaꜗ hihꜙ kihꜗ dsaˉ baˊ ja̱ˉ, läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ teꜗ ku̱u̱ˊ jnänˋ, jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ jmeeyꜙ dsooꜘ Jwa̱a̱ꜚ maˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. 7 Heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ Jesús: —Saꜙ ñeˊ jnäähꜗ hi̱ˉ kihꜗ hihꜙ jaꜗ Jwa̱a̱ꜚ heˉ gaꜙcha̱a̱yꜗ dsaˉ jmɨɨˉ. 8 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ kaˉlähꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Niꜙ jnäꜘ saꜙ jmeehnꜚ juuˈ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hihꜙ heˉ jmeenꜙ läꜙlaˉ. 9 Hiꜙ gaꜙløøyꜗ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ juuˈ naˉhmääˊ läꜙlaˉ: —Ja̱a̱ˉ dsaˉ gaꜙtä̱ä̱ꜗ ko̱o̱ˉ nääꜗ chaahˈ wɨ̱ɨ̱ˉ jëhˈ. Mahꜗ gaꜙtooyhˉ gooˉ dsaˉ heˉ høøyꜗ maꜙ to̱ꜗdsaahˋ. Ja̱ˉgaˊ yaꜙhë̱ë̱yꜗ ngooyꜗ, jeeˊ gaꜙläꜙhë̱ë̱yˋ chaˉmiihˉ jmɨɨˊ. 10 Maˊ gaꜙllooꜗ ji̱i̱ˉ kihꜗ mɨˈjëhꜗ ja̱ˉ, gaꜙche̱e̱yꜗ ja̱a̱ˉ moz˜ kya̱a̱yꜗ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ høøꜙ taˊ kiyhˈ mahꜗ maˊ ko̱o̱yꜙ he̱e̱yꜚ heˉ maˊ të̱ë̱yˉ. Pero dsaˉ hi̱ˉ maˊ høøꜙ chaahˈ jëhˈ ja̱ˉ, gaꜙkwayꜘ kihꜗ moz˜ heꜘ mahꜗ gaꜙhëëyꜗ kihꜗ taꜙjmahꜗ. 11 Gaꜙche̱e̱yꜗ jñahꜘ kaˉlähꜘ moz˜ kya̱a̱yꜗ. Hi̱ˉ heꜘ kaˉlähꜘ gaꜙjmiˊ gaꜙba̱a̱ꜗ dsihꜘ, gaꜙlleyˉ oˉhihꜙ kihꜗ mahꜗ gaꜙche̱e̱yhˉ taꜙjmahꜗ. 12 Gaꜙtëꜘ hnëˉ ji̱i̱h˜ gaꜙche̱e̱yꜗ jñahꜘ moz˜ kya̱a̱yꜗ. Pero dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jmeeꜙ taˊ jeeˊ ja̱ˉ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjmeeyhꜙ dsooˊ mahꜗ gaꜙhëëyꜗ kihꜗ goˉte˜. 13 ʼHiꜙ dsaˉjʉʉˊ chaahˈ jëhˈ ja̱ˉ, maˊ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ: “¿Haˉ läꜙ jmeenˋ? Goꜚ che̱e̱nꜚ ja̱a̱ˉ chihˉ kya̱a̱nꜙ nääꜚ gaˊ hi̱ˉ hnaanꜙ, haˉ gaˉ cheˉ waˊraˉ gaꜙllooyꜗ, jmeeyꜗ heˈ kihꜗ.” 14 Pero dsaˉ hi̱ˉ maˊ høøꜙ chaahˈ jëhˈ ja̱ˉ, maˊ gaꜙjëëyꜗ jaꜗ chihˉ heꜘ, gaꜙta̱a̱yhˋ gaꜙllayꜘ juuˈ, gaꜙjäyhꜘ: “Hi̱ˉ ooꜙ naˉ jä̱ꜗ kya̱a̱hˊ taˊ laˉ. Waˊ jngëëhˊ jnihꜘ mahꜗ jä̱nˊ kya̱a̱hˊ he̱e̱yꜚ heˉ maˊ të̱ë̱yˉ.” 15 Heˉja̱ˉ gaꜙlle̱e̱yˉ taꜙ kaˊhneꜚ jeeˊ maˊ naˉjnääˊ chaahˈ jëhˈ ja̱ˉ mahꜗ naˊjngëëyhˉ. ʼ¿Heeˉ baˊ jmeeˈ dsaˉjʉʉˊ chaahˈ jëhˈ kihꜗ hi̱ˉ høøꜙ taˊ kiyhˈ, la̱a̱hꜘ hnähꜘ? 16 Lloo˜ dsaˉjʉʉˊ jëhˈ mahꜗ miˉlla̱a̱yꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ ja̱ˉ mahꜗ tooyhꜙ gooˉ jñahꜘ hi̱ˉ jmeeꜗ taˊ kiyhˈ —gaꜙjähꜘ Jesús. Maˊ gaꜙnuuꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ juuˈ ja̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —¡Saꜙ waˊ kwaꜘ Dio jwëꜘ jmeenˊ läꜙja̱ˉ! 17 Maˊ chehˈ Jesús jë̱ë̱˜ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —¿Heeˉ hnøøꜗ jähꜙ heˉ naˉsɨɨˉ läꜙlaˉ?: Ja̱ˉbaˊ ku̱u̱ˊ heˉ saꜙ gaꜙtɨhꜗ dsëꜗ tëꜙhyahꜙ, heˉ ja̱ˉ baˊ gaꜙjä̱ꜘ läꜙko̱o̱ˉ mɨˈku̱u̱ˊ heˉ kyeˉ dsaˉ toˉnëˊ kihˈ ko̱o̱ˉ hneꜗ jʉʉhˉ. 18 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱hꜙ nëˊ ku̱u̱ˊ ja̱ˉ, hi̱ˉ heꜘ chʉˉjøøꜘ jmɨˉngoꜗ kihꜗ. Hiꜙ waˊraˉ gaꜙtohꜘ ku̱u̱ˊ ja̱ˉ nëˊ kihˈ dsaꜙ, jle̱e̱yhꜘ goˉte˜. 19 Läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ heꜘ kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley hnøøyꜗ maˊ sa̱a̱yhˈ Jesús hor˜ ja̱ˉ, jëëhꜘ gaꜙta̱hꜘ dsëyꜗ heˉ gaꜙhlëëhꜘ Jesús kiyhꜗ kya̱a̱hˊ juuˈ naˉhmääˊ ja̱ˉ. Pero maˊ ga̱yhꜙ dsaˉ. 20 Heˉja̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ hi̱ˉ naˊki̱i̱ꜗ juuˈ. Hi̱ˉ heꜘ maˊ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ läꜙko̱o̱ˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ. Läꜙ ta̱a̱ˊ gaˊ gaꜙjmeeyꜘ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ ka̱a̱hˈ juuˈ kihꜗ Jesús mahꜗ maˊ hnɨɨyˈ kiyhꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉtaˊ. 21 Läꜙja̱ˉ, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ: —Taˉjwohꜗ, ñeˊ jnäähꜗ hneˉ hlëëhˊ kweeˉ maˊ kwahˉ juuˈ. Saꜙ chaˉ kwa̱a̱t˜ kye̱hˊ haˉ läꜙ la̱a̱ꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ dsaˉ. Hneˉ jwɨɨhꜘ dsaˉ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ jmahꜗ baˊ haˉ läꜙ laꜗ jwëꜘ kihꜗ Dio. 22 ¿Haˉ läꜙ jwahꜘ hneˉ, cheˊ lluˈ miˊhmaahˊ jneˊ kuˊsɨhˉ kihꜗ dsaˉtaˊ César o saꜙ lluꜗ? 23 Pero kyʉʉh˜ baˊ Jesús ma̱y˜ kihꜗ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ: —¿Heˉlaˈ ka̱hˉ hnähꜘ dsënꜙ? 24 Heehˋ daˊ jnäꜘ ko̱o̱ˉ kuuˊ. ¿Hi̱i̱ˉ kihꜗ he̱e̱hꜚ to̱o̱ꜙ laˉ? ¿Hi̱i̱ˉ kihꜗ jmɨɨˉ naˉsɨɨˉ laˉ? Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ Jesús: —Kihꜗ César baˊ naˉ. 25 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Heˉ laꜗ kihꜗ César, kwëëhˋ baˊ César. Heˉ laꜗ kihꜗ Dio, kwëëhˋ baˊ Dio heˉ laꜗ kihꜗ. 26 Niꜙ miihˉ saꜙ gaꜙjnøøyhꜗ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ ka̱a̱hˈ juuˈ kihꜗ Jesús toꜙloꜙ nëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. Ko̱o̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˋ jëë˜ dsa̱yhꜙ baˊ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús kiyhꜗ mahꜗ gaꜙjä̱yꜘ tiˊsɨ̱hꜘ goˉte˜. 27 Läꜙja̱ˉ gaꜙllaꜙnääꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ saduceo jeeˊ maˊ chehˈ Jesús. Dsaˉ heꜘ, saꜙ maˊ jmeeyꜙ dsooꜘ heˉ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ. Mahꜗ gaꜙngɨɨꜘ dsaˉ heꜘ juuˈ kihꜗ Jesús. 28 Gaꜙjäyhꜘ: —Taˉjwohꜗ, Moisé gaꜙsɨɨꜘ jnänˋ kya̱a̱hˊ juuˈ laˉ. Waˊraˉ gaꜙju̱u̱ꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ jo̱o̱ꜘ, dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hꜚ hlɨɨꜘ heꜘ, lleˋ kihˈ tëëyꜙ dsaˉmëꜘ mahꜗ läꜙcha̱a̱ˉ jo̱o̱yꜘ hi̱ˉ le̱e̱ꜘ kwa̱a̱t˜ kya̱a̱ꜗ hlɨɨꜘ ø̱ø̱yhꜚ. 29 Maˊ la̱a̱ˈ gye̱e̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ ja̱a̱ˉ baˊ choꜗjmiiyˉ. Hi̱ˉ toˉnëˊ heꜘ gaꜙka̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ pero cha̱hꜘ baˊ gaꜙju̱u̱yꜗ. Saꜙ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ jo̱o̱yꜘ. 30 Heˉja̱ˉ jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱yhꜚ, gaꜙka̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙju̱u̱yꜗ, saꜙ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ jo̱o̱yꜘ. 31 Jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱yhꜚ, gaꜙka̱a̱yꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ gaꜙka̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ hiꜙ gaꜙju̱u̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ. Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ jo̱o̱ꜘ. 32 Jeeˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ goˉte˜, gaꜙju̱u̱ꜗ hñiiꜘ dsaˉmëꜘ kaˉlähꜘ. 33 Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ läꜙji̱i̱hˊ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, ¿hi̱i̱ˉ ja̱a̱ˉ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ le̱e̱ꜘ kya̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ? Jëëhꜘ, gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ baˊ gaꜙläꜙkya̱a̱yhˋ —gaꜙjähꜘ dsaˉ saduceo sɨɨyhꜙ Jesús. 34 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ je̱e̱y˜ gooyˉ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ cha̱a̱yˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ baˊ. 35 Pero läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kwa̱a̱t˜ läꜙji̱i̱hˊ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ mahꜗ dsaˉta̱a̱yhˋ jmɨˉgyʉʉꜙ hmëëꜘ, jeeˊ ja̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ moꜙsoꜙ je̱e̱yꜗ gooyˉ. 36 Niꜙ moꜙsoꜙ ju̱u̱yꜘ kaˉlähꜘ, le̱e̱yꜘ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ ángele. Läꜙlluꜗ heˉ läꜙji̱i̱yhˊ heˉja̱ˉ le̱e̱yꜘ jo̱o̱ꜘ Dio baˊ. 37 Hiꜙ läꜙkye̱ˉ Moisé gaꜙmiꜙjnääˉ jnänˋ heˉ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. Jëëhꜘ, läꜙ maˊ gaꜙsɨɨꜘ Moisé läꜙko̱o̱ˉ gaꜙlaꜗ kiyhꜗ jeeˊ maˊ chihˈ chaahˈ to̱o̱ꜘ ja̱ˉ, gaꜙtëëyhꜗ Dio läꜙlaˉ: “Dio kya̱a̱ꜗ Abraham, Dio kya̱a̱ꜗ Isaac, Dio kya̱a̱ꜗ Jacob.” 38 Heˉ gaꜙjäyhꜘ läꜙja̱ˉ, saꜙ naˉju̱u̱ˊ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ heꜘ kihꜗ Dio. Jëëhꜘ Dio jnänˋ la̱a̱yꜗ Dio kya̱a̱ꜗ hi̱ˉ naˊji̱i̱hꜙ baˊ. 39 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley gaꜙjähꜘ sɨɨyhꜙ: —Lluꜗ baˊ heˉ maˉjähˊ naˉ, Taˉjwohꜗ. 40 Ja̱ˉ ji̱i̱hˈ moꜙsoꜙ gaꜙtu̱u̱ˉ dsëyꜗ maˊ ngɨɨˈ gyihꜗ juuˈ kihꜗ Jesús. 41 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Haˉ läꜙ laꜗ heˉ jähꜘ dsaˉ, Cristo la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David? 42 Heꜘ baˊ hñiiꜘ David gaꜙsɨɨꜘ juuˈ laˉ nëˊ jeˉ kihꜗ Salmo: Gaꜙjähꜘ Dio gaꜙsɨɨyhꜙ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ: “Naꜘ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kinꜙ laˉ, 43 läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ lla̱a̱nꜚ hɨɨˊ tɨɨhˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kyahˈ.” 44 ¿Haˉ läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ Cristo saˊju̱ˉ kihꜗ David gaˉ ja̱ˉ, cherˊmahꜗ hñiiꜘ David gaꜙjähꜘ kihꜗ Cristo: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ?” 45 Läꜙ maˉnuuꜘ ja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ: 46 —Le̱e̱hꜚ hnähꜘ kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley. Peerꜙ tɨh˜ dsëyꜗ ngëyꜗ jeeˊ kihˈ dsaꜙ kye̱yhˊ hmɨɨhˉ kyooˉ, hnøøyꜗ jmeeꜗ dsaˉ Dio kiyhꜗ chaˊjwëꜗ jʉʉhˉ. Hiꜙ tɨh˜ dsëyꜗ gyayꜙ toˉnëˊ hmaˉsii˜ nehꜙ gwahꜙ mähˉ hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ jeeˊ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉ kuhˉhɨ̱h˜. 47 Hwë̱ë̱y˜ dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ chaˊnehꜙ kihꜗ, kiˉwëëꜘ dsaˉta̱a̱yhˋ ngɨɨyꜙ kiyhꜗ kihꜗ Dio haˉ jeeˊ jëëꜗ dsaˉ kiyhꜗ. Pero chaˉgaˊmiihˉ wɨɨꜘ heehꜗ Dio dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ.
1 Maˊ chehˈ Jesús jëë˜ haˉ läꜙ maˊ jmeeꜙ dsaˉ chaˉ kuuˊ, tooyhˉ kuuˊ nehꜙ wɨ̱ɨ̱ꜘ kihꜗ gwahꜙ. 2 Gaꜙjë̱ë̱yꜗ kaˉlähꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ hi̱ˉ täˉñeeꜘ goˉte˜, gaꜙtooyhˉ to̱ꜗ ñeˈ nøøꜘ heˉ saꜙ kye̱e̱ꜘ niꜙ miihˉ. 3 Heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ laˉ täˉñeeꜘ, maˉkwayꜘ chaˉgaˊmiihˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ chaˉ kuuˊ. 4 Jëëhꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ooꜙ maˉkwëëhꜗ Dio miihˉ heˉ dsaˉcha̱a̱ꜘ kiyhꜗ, pero dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ laˉ, maꜙkeꜙ täˉñeeyꜘ, maˉkwayꜘ läꜙko̱hꜘ teꜗ kuuˊ heˉ chaˉ kiyhꜗ heˉ kya̱a̱hˊ maˊ layˈ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kiyhꜗ —gaꜙjähꜘ Jesús. 5 Maˊ tä̱ä̱hˊ ko̱ˉlla̱a̱ˊ maˊ llaꜙ juuˈ kihꜗ gwahꜙ haˉ läꜙko̱o̱ˉ naˊhñaahꜗ maˊ laˈ ku̱u̱ˊ heˉ maˊ naˉchu̱hꜙ hiꜙ maˊ naˉlɨɨˊ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ maˊ dsaˉka̱ꜙ dsaˉ kihꜗ Dio. Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 6 —Läꜙjëꜙ heˉ jëëhꜘ hnähꜘ naˉ, lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ niꜙ ko̱o̱ˉ mɨˈku̱u̱ˊ saꜙ jä̱ꜗ naˉchu̱hꜙ nëˊ kihˈ ø̱ø̱hꜚ. Läꜙjëꜙ baˊ sohˊhlaꜗ. 7 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ dsaˉ heꜘ juuˈ kiyhꜗ, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Taˉjwohꜗ, ¿lɨhꜘ baˊ leꜘ heˉ hlëëhˊ naˉ? ¿Heeˉ lii˜ jmeeꜗ waˊraˉ yaꜙjä̱hꜙ läꜙteꜗ juuˈ naˉ? 8 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Hnøøꜗ le̱e̱hꜚ hnähꜘ mahꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ miˉga̱a̱ꜙ hnähꜘ. Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ yaˉnääꜘ hi̱ˉ ka̱ꜗ nëˊ kinꜙ, jäyhꜙ sɨɨyhꜙ hnähꜘ: “Jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ Cristo hi̱ˉ maˉche̱e̱ꜗ Dio.” Hiꜙ jäyhꜙ: “Maˊ ngooˈ gaꜙtëꜘ jmɨɨˊ.” Pero taꜙ goˉnääꜘ hnähꜘ kaahˋ kiyhˈ. 9 Gaˊ maˉnʉʉhˉ hnähꜘ chaˉ hniiˉ taꜙ laꜙ taꜙ jnøꜙ, taꜙ jø̱ø̱hˋ hnähꜘ hñaahꜗ. Jëëhꜘ, jmeeꜙ biiꜗ leꜘ läꜙja̱ˉ toˉnëˊ. Pero ja̱ꜙ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ. 10 Ngooꜗ bihꜗ hlëëyhꜙ: —Te̱e̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ ko̱o̱ˉ hwaꜗ kya̱a̱hˊ jyohꜘ hwaꜗ, hiꜙ te̱e̱ꜗ dsaˉtaˊ kya̱a̱hˊ jñahꜘ dsaˉtaˊ. 11 Jehꜗ wɨɨꜘ jwërte hwaꜗ, ja̱ꜙ heˉ ko̱o̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ jëëꜗ dsaˉ hooˊ hiꜙ läꜙchaˉ dsooˊ heˉ dsaˉkwa̱hꜘ. Jmeeꜗ gooˉ jwërte, hiꜙ haˉ ko̱hꜘ lii˜ saꜙ jmeeꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. 12 ʼJä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ leꜘ läꜙjëꜙ heˉ hlëëhnˊ laˉ, sa̱a̱hꜗ dsaˉ hnähꜘ, jmeeyhꜙ hnähꜘ. Jä̱ä̱yꜗ hnähꜘ nehꜙ gwahꜙ kiyhꜗ, ta̱a̱yhꜙ hnähꜘ nehꜙñeˈ, dsaˉjä̱ä̱yꜙ hnähꜘ chaˊnëˊ dsaˉtaˊ ka̱a̱hˊ kwa̱a̱t˜ kinꜙ. 13 Jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ dsaˉngëëhꜘ hnähꜘ läꜙja̱ˉ, maˊja̱ˉ laꜗ jmɨɨˊ kyahˈ hnähꜘ heˉ kwahˈ hnähꜘ juˈdsooꜘ kinꜙ. 14 Ko̱o̱ˉ häˊ baˊ llaˊ hohꜘ hnähꜘ heˉ saꜙ jmeehˈ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ haˉ läꜙ hlëëhˊ hnähꜘ heˉ kya̱a̱hˊ lä̱ä̱hˊ hnähꜘ hñaahˈ, gaˊ maˉtä̱ä̱hˊ hnähꜘ chaˊnëˊ dsaˉtaˊ. 15 Jëëhꜘ, jnäꜘ baˊ kwanˋ juuˈ heˉ hlëëhˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ. Läꜙja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kyahˈ hnähꜘ saꜙ le̱e̱yhꜙ hnähꜘ kya̱a̱hˊ maꜙlaꜙ juuˈ heˉ hlëëyhꜙ. 16 Heꜘ baˊ maaˋ tääˋ kya̱a̱hˈ hnähꜘ hnɨɨyꜗ kyahꜗ hnähꜘ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ ø̱ø̱hꜗ hnähꜘ, hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ, omeꜚ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ. Läꜙji̱i̱hˈ jngëëyhꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hnähꜘ. 17 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ jmeeˈ naˉhøøhˊ kyahˈ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kinꜙ. 18 Pero niꜙ ko̱o̱ˉ jñuˉ llehˊ hnähꜘ saꜙ dsaˉhɨɨꜗ. 19 Waˊ kwëëhˈ hohꜘ hnähꜘ mahꜗ läꜙja̱ˉ lä̱ä̱hꜘ hnähꜘ. 20 ʼWaˊraˉ gaꜙjëëhˋ hnähꜘ maˉtä̱ä̱hˊ hløøꜘ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kihꜗ Jerusalén, maˊja̱ˉ läꜙñehˊ hnähꜘ maˉllooꜗ jmɨɨˊ jeeˊ he̱e̱ꜘ goˉte˜ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. 21 Jmɨɨˊ ja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ Judea waˊ kyʉ̱ʉ̱yˈ taꜙ mohꜘ. Hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ jwɨɨˉ, waˊ kyʉ̱ʉ̱yˈ. Hiꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ nuuˉ kihꜗ, taꜙ waˊ llaˉnääyꜘ chaˊnehꜙ kiyhꜗ. 22 Jëëhꜘ, maˊja̱ˉ dsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ te̱e̱hꜙ Dio jwɨɨ˜ kihꜗ dsaꜙ, mahꜗ läꜙteꜗ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ maˉnaˉsɨɨˉ. 23 Peerꜙ jwɨɨ˜ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ kya̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ jmɨɨˊ ja̱ˉ hiꜙ läꜙja̱ˉ hi̱ˉ jä̱ä̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ së̱hꜘ kaˉlähꜘ. Haˉ ko̱hꜘ wɨɨꜘ saꜙ jëëꜗ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ Judea, heehꜗ Dio wɨɨꜘ jwërte dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Jerusalén. 24 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ jngëëhˈ dsihꜘ kya̱a̱hˊ ñeꜗ. Hiꜙ jñahꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ jä̱ä̱ˈ dsihꜘ naˉhñuuyꜚ taꜙ jeeˊ jyohꜘ jwɨɨˉ. Läꜙ tëˉ dsëꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu jmeeyꜗ kihꜗ dsaˉ cha̱a̱ˉ Jerusalén läꜙji̱i̱hˈ dsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ heˉ lleˋ kiyhˈ. 25 ʼJa̱ˉ gaˊ jmeeˈ lii˜ nëˊ hyooˉ nëˊ sɨhˉ jeeˊ hë̱ë̱ꜚ nʉʉꜘ, mahꜗ nëˊ hwaˈ laˉ saꜙ ñeˉ dsaˉ heˉ jmeeꜗ waˊraˉ gaꜙnuuyꜘ tooh˜ mɨɨhˊ jmɨˉñeehꜚ waˊraˉ gaꜙhlu̱hꜗ wɨɨꜘ jwërte. 26 Läꜙji̱i̱hˈ saˊhla̱a̱ꜗ dsaˉ hwaꜗ läꜙgoyhꜙ. Jmeeyꜗ hʉʉˊdsëˉ heˉ baˊ leꜘ kiyhꜗ waˊraˉ gaꜙjëëyꜗ saˉjeh˜ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ gyʉʉhˈ. 27 Ja̱ˉgaˊ jë̱ë̱yˈ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ hi̱ˉ jä̱hꜘ gyʉʉhˈ jeeˊ jniiꜘ kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ beꜘ, la̱a̱yꜗ jø̱ø̱hˈ goˉte˜. 28 Waˊraˉ gaꜙløøꜗ dsaˉlaꜘ läꜙjëꜙ heˉ laˉ, ja̱ˉ kwahˉ hnähꜘ beꜘ, cha̱a̱hꜙ hnähꜘ hñaahꜗ. Jëëhꜘ, miihˉ gaˊ hnøøˈ lä̱ä̱hꜘ hnähꜘ maˊja̱ˉ. 29 Hiꜙ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ juuˈ naˉhmääˊ läꜙlaˉ: —Jëëˋ daˊ hnähꜘ haˉ läꜙ laꜗ kihꜗ chaahˈ higo kya̱a̱hˊ jyohꜘ chaahˈ hmaˉ. 30 Waˊraˉ gaꜙløøꜗ dsaˉhyoꜙ saˊji̱hꜘ kihꜗ, maˉñehˊ hnähꜘ heˉ maˉngooꜗ gaꜙtëꜘ ji̱i̱ˉ jmaꜗ baˊ ja̱ˉ. 31 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ hnähꜘ kaˉlähꜘ, waˊraˉ gaꜙjëëhˋ hnähꜘ dsaˉlaꜘ läꜙjëꜙ heˉ maˉjwahnꜗ laˉ, waˊ läˉngëëhꜘ hnähꜘ heˉ maˉyaˉjä̱hꜙ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ jnäꜘhäꜘ. 32 ʼMaꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, saꜙ lla̱a̱ꜙ dsaˉ cha̱a̱ˉ naꜗ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ gaˊ maˉläˉteꜗ läꜙjëꜙ heˉ jähꜘ juuˈ laˉ. 33 Ngëëꜘ baˊ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ gyʉʉhˈ hwaꜗ, pero juuˈ kinꜙ, läꜙ maˉchaˉ ja̱ˉbaˊ. 34 ʼHnøøꜗ hä̱ä̱hˈ hnähꜘ hñaahꜗ. Taꜙ kwaˉ hnähꜘ jwëˈ läꜙhwehˉ tuhˉhohꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ heˉ hlɨɨhˈ heˉ jøøꜙ kyahꜗ hnähꜘ, heˉ llaˉhe̱e̱hꜚ hnähꜘ, heˉ kye̱hˊ hnähꜘ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ heˉ gaˊ hnøøˈ kyahꜗ hnähꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Leꜘ gaˉ cheˉ niꜙ saꜙ le̱e̱hꜚ hnähꜘ waˊraˉ gaꜙläꜙteꜗ jmɨɨˊ ja̱ˉ. 35 Jmɨɨˊ ja̱ˉ leꜘ läꜙko̱o̱ˉ saˊläꜘ heˉ jlë̱ꜗ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ. 36 Taꜙ gwɨ̱ɨ̱ˉ hnähꜘ ja̱ˉ, ngɨɨˊ hnähꜘ kihꜗ Dio ko̱ˉllaˉji̱i̱h˜ mahꜗ läꜙja̱ˉ lä̱ä̱hꜘ hnähꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ wɨɨꜘ heˉ jäꜙ ja̱ˉ, hiꜙ të̱ë̱hꜗ hnähꜘ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ chaˊnëˊ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ —gaꜙjähꜘ Jesús. 37 Taꜙlaꜙ jmɨɨˈ maˊ kwayꜙ juuˈ jeeˊ chihˈ gwahꜙ. Hiꜙ taꜙlaꜙ hwëˈ maˊ goˉhë̱ë̱yˈ maˊ dsa̱a̱yh˜ taꜙ mohꜘ heˉ che̱e̱ˉ Olivo. 38 Taꜙlaꜙ tiih˜ maˊ dsaˉnääꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ jeeˊ chihˈ gwahꜙ maˊ dsaˉnʉʉꜘ juuˈ heˉ kwayꜙ.
1 Maˉngooꜗ gaꜙtëꜘ jmɨɨˊ heˉ kuhˉ dsaˉ judiu heˊñiihꜚ heˉ saꜙ kya̱a̱hˊ levadura, ja̱ˉbaˊ jmɨɨˊ ja̱ˉ ku̱hˉ dsaˉ heꜘ borrego mähꜗ. 2 Läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley, maˊ hnooyhˉ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ jngëëyhˈ Jesús jeeˊ saꜙ jëë˜ dsaˉ, jëëhꜘ maˊ ga̱yhꜙ dsaˉ. 3 Mahꜗ gaꜙheꜗ Tanaˊ nehꜙ tuhˉdsëꜗ Juda hi̱ˉ maˊ tëëyh˜ Iscariote. Hi̱ˉ heꜘ maˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ apóstole kya̱a̱ꜗ Jesús. 4 Heˉja̱ˉ ñeeyˊ naˊhlë̱ë̱yhˊ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ jʉʉˊ hløøꜘ hi̱ˉ maˊ høøꜙ gwahꜙ ja̱ˉ. Gaꜙllayꜘ juuˈ kya̱a̱yhˊ haˉ läꜙ ngëëyꜗ Jesús. 5 Peerꜙ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ lluꜗ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙji̱i̱yhꜗ kuuˊ kihˈ Juda. 6 Gaꜙhe̱e̱hˉ baˊ Juda juuˈ ja̱ˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙhnooyhˉ haˉ läꜙ jmeeyꜗ mahꜗ ngëëyꜗ Jesús jeeˊ saꜙ jëëꜗ dsaˉ. 7 Maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ judiu jmɨɨˊ kuyhˉ heˊñiihꜚ heˉ saꜙ kya̱a̱hˊ levadura, maˊ gaꜙtëꜘ jmɨɨˊ heˉ jngëëyhꜗ borrego mähꜗ hi̱ˉ ku̱yhˉ hwëˈ maˊ tëˉ jmɨɨˊ ja̱ˉ. 8 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús madaꜚ kihꜗ Peeˊ kya̱a̱hˊ kihˈ Jwa̱a̱ꜚ, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Goˉnääꜘ hnähꜘ goˉmiˊlluˋ hnähꜘ jeeˊ kye̱hnˊ borrego mähꜗ. 9 —¿Haˉ jwahꜘ miˊlluˋ jnäähꜗ maꜙnʉʉꜙ? —gaꜙjähꜘ discípulo heꜘ sɨɨyhꜙ. 10 —Waˊraˉ gaꜙta̱a̱hˋ hnähꜘ jeeˊ jwɨɨˉ jʉʉhˉ ooꜙ, je̱e̱hꜙ hnähꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ ki̱i̱ˈ ko̱o̱ˉ mɨˈdsuuˊ naˉka̱hˈ jmɨɨˉ. Ja̱ˉ llaˉllehꜚ hnähꜘ kaahˋ kiyhˈ läꜙji̱i̱hˈ dsaˉheyꜘ chaˊnehꜙ. 11 Jeeˊ dsaˉheyꜘ ja̱ˉ, jwɨɨhˈ hnähꜘ dsaˉjʉʉˊ hneˈ: “Läꜙlaˉ jähꜘ Taˉjwohꜗ sɨɨyhꜙ hneˉ. ¿Naꜚ jeeˊ hneˈ jeeˊ leꜘ kye̱hˊ jnäähꜗ borrego mähꜗ kya̱a̱hˊ discípulo kya̱a̱nꜙ?” 12 Hi̱ˉ heꜘ heehꜗ hnähꜘ jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ jwë̱ë̱ꜗ hneꜗ jeeˊ chaˉ ko̱o̱ˉ jeeˊ heˉ maˉnaˊlluˋ. Jeeˊ ja̱ˉ miˊlluhˋ hnähꜘ maꜙnʉʉꜙ jnänˋ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 13 Gaꜙllaꜙnääꜗ baˊ discípulo heꜘ jeeˊ ja̱ˉ hiꜙ gaꜙlaꜗ baˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. Mahꜗ gaꜙmiꜙlluyꜗ maꜙnʉʉꜙ heˉ kuyhꜙ. 14 Maˊ gaꜙllooꜗ hor˜ kuyhꜙ, gaꜙgyaˉ Jesús nëˊ mes˜ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ apóstole kya̱a̱yꜗ. 15 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¡Haˉ ko̱hꜘ saꜙ he̱e̱ꜘ dsënꜙ kuhnˋ maꜙnʉʉꜙ laˉ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ jëënꜚ wɨɨꜘ! 16 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, moꜙsoꜙ kuhnˋ kaˉlähꜘ maꜙnʉʉꜙ laˉ läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ heˉ kuhnˋ kaˉlähꜘ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. 17 Mahꜗ gaꜙka̱yꜗ kyaahˊ heˉ maˊ haaˊ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ, gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Kye̱ˉ kyaahˊ laˉ mahꜗ hi̱hꜘ hnähꜘ maꜙ miihˉ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ. 18 Jëëhꜘ, moꜙsoꜙ huhnˋ kaˉlähꜘ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ maˉä̱ä̱ˉ, läꜙji̱i̱hˈ løøꜗ Dio jmeeꜗ hihꜙ jnäꜘhäꜘ. 19 Ja̱ˉgaˊ gaꜙka̱yꜗ heˊñiihꜚ, gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio mahꜗ gaꜙtiˊ gaꜙllooyhꜗ, gaꜙjäyhꜘ: —Heˉ laˉ naˉ jmɨˉngoꜗ kinꜙ. Heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ kwanˋ hñiinꜙ ju̱u̱nꜘ. Kuhꜗ hnähꜘ hiꜙ ja̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ läꜙnaˉ mahꜗ läꜙdsooh˜ hohꜘ hnähꜘ kinꜙ. 20 Maˉlaꜙ maˉgoh˜ maꜙnʉʉꜙ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ kaˉlähꜘ, gaꜙka̱yꜗ waˊkyaahˊ mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Heˉ laˉ naˉ jmaˉ kinꜙ heˉ tʉ̱ʉ̱ꜙ kyahꜗ hnähꜘ hiꜙ kya̱a̱hˊ jmaˉ kinꜙ laˉ jmeeꜗ Dio ko̱o̱ˉ hmoohˊ hmëëꜘ. 21 Pero hi̱ˉ ngëëꜗ jnäꜘ jaˊgooˉ dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ, hi̱i̱ꜚ maˉkyeˉ maˉgooˉ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ kinꜙ nëˊ mes˜ laˉ. 22 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ leꜘ kiyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ baˊ, pero jwɨɨ˜ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ ngëëꜗ jnäꜘ kihꜗ dsaꜙ. 23 Ja̱ˉgaˊ gaꜙta̱a̱yhˋ ngɨɨyꜙ juuˈ kihꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ, hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ jmeeꜗ läꜙja̱ˉ. 24 Hiꜙ gaꜙtiˉ gaꜙchooyꜘ juuˈ kaˉlähꜘ, maˊ jäyhꜘ: —¿Hi̱i̱ˉ ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ ka̱ꜗ nëˊ kihˈ dsaˉkya̱a̱hˊ jneˊ? 25 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Läꜙjë̱ë̱ꜙ rey hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ kya̱a̱ˈ dsaˉ jmeeyꜙ hihꜙ läꜙ tëˉ dsëyꜗ kihꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ. Hiꜙ jähꜘ dsaˉ kiyhꜗ, heˉ jmeeꜙ bihꜗ lluꜗ. 26 Pero hnähꜘ saꜙ gaꜙtë̱ë̱hꜘ hnähꜘ jmeehˈ hnähꜘ läꜙja̱ˉ. Llaꜚ heˉ ja̱ˉ, hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ hnøøꜗ jmä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hwa̱a̱ˊ baˊ. Hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kyahˈ hnähꜘ hnøøꜗ jmeeyꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊheꜗ baˊ. 27 ¿Hi̱i̱ˉ la̱a̱ꜗ jø̱ø̱hˈ, la̱a̱hꜘ hnähꜘ? ¿Cheˊ hi̱ˉ gyaꜗ nëˊ mes˜, o hi̱ˉ jmeeꜙ taˊheꜗ? ¿Ja̱ˈ hi̱ˉ gyaꜗ nëˊ mes˜ baˊ jø̱ø̱hˈ? Pero jnäꜘ la̱a̱nꜗ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊheꜗ baˊ. 28 ʼHiꜙ hnähꜘ la̱a̱hꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˉkwëëhꜗ dsëꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ jeeˊ maˉjëën˜ wɨɨꜘ. 29 Heˉja̱ˉ kwanˋ jeeˊ jmeehꜗ hnähꜘ hihꜙ, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙkwëëhꜗ Tääˋ jnäꜘ jmeenˋ hihꜙ. 30 Läꜙja̱ˉ kuhˊhuhꜗ hnähꜘ nëˊ mes˜ kinꜙ jeeˊ jmeenˋ hihꜙ. Hiꜙ kwanˋ jeeˊ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ jeeˊ jmeehꜗ hnähꜘ hihꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙto̱ꜘ nääꜗ dsaˉ Israel. 31 Hiꜙ gaꜙjähꜘ kaˉlähꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ: —Simón, Simón. Gaꜙngëëꜗ Tanaˊ hnähꜘ mahꜗ ka̱a̱yhꜗ hnähꜘ. Jmeeyꜗ kyahꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ dsaˉ hi̱ˉ jwä˜ mɨˈtrigo jwëꜘ nëˊ lleꜘ mahꜗ lle̱e̱ꜘ kyahˈ kihꜗ. 32 Pero maˉngɨɨnˋ kyahˈ kihꜗ Dio mahꜗ saꜙ jehꜗ hohꜘ. Hiꜙ hneˉ, waˊraˉ gaꜙje̱e̱hˋ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, lleˋ kihˈ kwahˈ beꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ mahꜗ waˊ llaˉnääꜘ bihꜗ taꜙ chaˊnëˊ. 33 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Simón: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, maˉllaꜙ dsënꜙ heˉ nɨɨnˋ nehꜙñeˈ. Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ ko̱o̱ˉ nɨɨnˋ nehꜙñeˈ, läꜙkye̱ˉ heˉ ju̱u̱nꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hneˉ maˉllaꜙ dsënꜙ. 34 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ Peeˊ: —Jwë̱ë̱hn˜ hneˉ, ja̱ˉbaˊ naˈ, jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ hoohˈ chaahˊ dsooˈ, hneˉ maˉtëꜘ hnëˉ ji̱i̱h˜ maˉhmähˊ juuˈ heˉ saꜙ kyu̱u̱hꜙ jnäꜘ. 35 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ: —Läꜙ maˊ gaꜙche̱e̱nꜙ hnähꜘ naˊkwahˊ hnähꜘ juuˈ, saꜙ kye̱hˊ hnähꜘ hmɨhˉtuhˉ, niꜙ saꜙ kye̱hˊ hnähꜘ kuuˊ, niꜙ looˉ heˉ toohˈ hnähꜘ tɨɨhˊ hnähꜘ, ¿cheˊ chaˉ heˉ gaꜙläꜙhnøøꜗ kyahꜗ hnähꜘ maˊja̱ˉ? —Niꜙ ko̱o̱ˉ —gaꜙjähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 36 Heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Pero naꜗ, hi̱ˉ chaˉ hmɨhˉtuhˉ kihꜗ, waˊ kye̱yꜘ baˊ. Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ kuuˊ. Hiꜙ hi̱ˉ saꜙ chaˉ ñeˈtuuhꜚ kihꜗ, waˊ hnɨɨyꜘ hmɨhˉllooꜘ kiyhꜗ mahꜗ waˊ läyꜘ ko̱o̱ˉ. 37 Jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, jmeeꜙ biiꜗ läꜙteꜗ kinꜙ heˉ naˉsɨɨˉ läꜙlaˉ: “Jmääꜗ dsaˉ jnäꜘ kwa̱a̱t˜ heˉ la̱a̱nꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ä̱ä̱ˉ dsooˊ.” Jëëhꜘ, heˉ maˉnaˉsɨɨˉ kinꜙ maꜙraꜙ heˉ läꜙteꜗ baˊ. 38 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ läꜙjë̱ë̱yꜙ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. Chaˉ baˊ to̱ꜗ ñeˈtuuhꜚ. Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Le̱e̱ꜙ baˊ maꜙlaꜙ heˉ naˉ. 39 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús. Hiꜙ läꜙko̱o̱ˉ maˊ të̱ë̱yꜗ jmeeyꜙ, ngooyꜗ taꜙ mohꜘ heˉ che̱e̱ˉ Olivo. Hiꜙ gaꜙnääꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ cha̱a̱ˈ kaahˋ kiyhꜗ taꜙ ja̱ꜙ. 40 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙtë̱ë̱yꜘ mohꜘ ja̱ˉ, gaꜙsɨɨyhꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ: —Ngɨɨˊ hnähꜘ kyahꜗ hnähꜘ kihꜗ Dio mahꜗ saꜙ ka̱a̱hꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ hnähꜘ läꜙ hyohˉ dsëꜗ. 41 Gaꜙläꜙø̱ø̱yꜘ läꜙko̱o̱ˉ ʉ̱ʉ̱ꜘ jwä˜ dsaˉ ko̱o̱ˉ mɨˈku̱u̱ˊ. Mahꜗ gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ, gaꜙløøyꜗ ngɨɨyꜙ kiyhꜗ. 42 Gaꜙjäyhꜘ: —Cherˊmahꜗ hnoohˉ Tääˋ, lä̱ä̱ˋ jnäꜘ kihꜗ heˉ wɨɨꜘ heˉ jëënꜚ naꜗ. Pero saꜙ waˊ leꜘ läꜙ hnoonꜗ hñiinꜙ. Waˊ leꜘ läꜙ hnoohˉ hñaahꜗ baˊ. 43 Gaꜙllaꜙsë̱ë̱hˋ ja̱a̱ˉ ángel hi̱ˉ jaꜗ gyʉʉhˈ chaˊnëyˊ hi̱ˉ gaꜙkwaꜘ beꜘ kiyhꜗ. 44 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gyayˈ jëëy˜ wɨɨꜘ, chaˉgaˊmiihˉ maˊ ngɨɨyꜙ kiyhꜗ. Peerꜙ kahˊga̱a̱ˉ toohˊ jmɨˉllooˋ kiyhˈ heˉ maˊ tu̱u̱ˉ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ heˉ laꜗ läꜙko̱hꜘ jeeˊ tu̱u̱ˉ jmaˉ. 45 Maˊ gaꜙnooyˉ jeeˊ maˊ gyayˈ ngɨɨyꜙ kiyhꜗ, ngooyꜗ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ discípulo kya̱a̱yꜗ. Gaꜙjë̱ë̱yꜗ naˉsa̱a̱ˈ naˉgwɨ̱ɨ̱yˉ, jëëhꜘ gaꜙhwa̱a̱yꜘ heˉ tiˉmeehˉ dsëyꜗ. 46 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —¿Heˉlaˈ naˉgwɨ̱ɨ̱hˉ hnähꜘ? Nooˉ hnähꜘ, ngɨɨˊ hnähꜘ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ saꜙ le̱hꜙ heˉ hlɨɨhˈ hnähꜘ. 47 Chehꜗ gaˊ Jesús hlëëhꜙ maˊ gaꜙllaꜙnääꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ. Hiꜙ gaꜙllooꜗ hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Juda, ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ discípulo, hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱ꜙ dsaˉ heꜘ. Ngooyꜗ chu̱hꜙ kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙchʉ̱yhꜘ kiyhꜗ. 48 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Juda, ¿cheˊ heˉ hnaahꜙ jnäꜘ laˉ heˉ maˉchʉ̱hꜙ kinꜙ mahꜗ ngëëhˊ jnäꜘ heˉ ju̱u̱nꜘ? 49 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱hˊ Jesús, maˊ gaꜙjëëyꜗ heˉ kihꜗ ja̱ˉ heˉ yaꜙnääꜗ dsaˉ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ, ¿cheˊ taˊ jnäähꜗ kiyhꜗ kya̱a̱hˊ ñeꜗ? 50 Ja̱a̱ˉ discípulo heꜘ, gaꜙjmeeyꜘ dsooˊ kihˈ ja̱a̱ˉ moz˜ kya̱a̱ꜗ dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ jmiˉdsaˉ, gaꜙku̱yꜘ loˉgwayˊ raˉllu̱u̱ꜗ. 51 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Maˉle̱e̱ꜙ ko̱ˉnaˉ. Moꜙtoꜙ ka̱a̱hꜙ. Gaꜙso̱o̱yhꜗ loˉgwaˊ moz˜ heꜘ, mahꜗ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱yꜘ. 52 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ yaꜙnääꜗ yaꜙcha̱a̱yhꜙ, läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hløøꜘ hi̱ˉ maˊ høøꜙ gwahꜙ, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgyʉʉhˊ: —¿Cheˊ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ jnäꜘ, mahꜗ maˉyaˉnäähꜗ hnähꜘ kya̱a̱hˊ ñeꜗ kya̱a̱hˊ hmaˉ? 53 Läꜙjëꜙ jmɨɨˊ maˊ hä̱ä̱nˊ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ jeeˊ chihˈ gwahꜙ mahꜗ saꜙ gaꜙcha̱a̱hˈ hnähꜘ jnäꜘ. Pero naꜗ maˉchaˉ jwëˈ kyahꜗ hnähꜘ jmeehˈ hnähꜘ hihꜙ, jëëhꜘ maˉtëꜘ hor˜ jmeeꜗ hihꜙ hi̱ˉ hä̱ä̱ˊ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ. 54 Heˉja̱ˉ gaꜙsa̱a̱yhꜗ Jesús, gaꜙtëëyˉ läꜙ gaꜙtëꜘ chaˊnehꜙ kihꜗ dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ jmiˉdsaˉ. Ʉ̱ʉ̱ꜘ baˊ maˊ lle̱e̱ˋ Peeˊ kaahˋ kiyhˈ. 55 To̱ꜗdsaahˋ hoˊhneꜚ kiyhˈ ja̱ˉ, gaꜙje̱e̱hꜗ dsaˉ jeˉ, mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ llooyh˜ jeˉ. Ja̱ˉbaˊ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙgyaˉ Peeˊ kaˉlähꜘ llooyh˜ jeˉ. 56 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊ jeeˊ ja̱ˉ. Maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ Peeˊ gyaˈ llooyh˜ jeˉ, niꜙ miihˉ saꜙ gaꜙko̱o̱yˈ nëyˊ maˊ jë̱ë̱y˜ Peeˊ mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Hi̱ˉ naˉ kaˉlähꜘ maˊ ngëꜙ kya̱a̱hˊ Jesús. 57 Pero gaꜙhmäꜘ Peeˊ juuˈ, gaꜙjäyhꜘ: —Dsaˉmëꜘ, saꜙ kyu̱u̱nꜙ dsaˉ naˉ. 58 Ko̱ˉhwëëꜘ ja̱ˉgaˊ, jñahꜘ dsaˉ gaꜙjë̱ë̱yꜗ Peeˊ. Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Hneˉ kaˉlähꜘ la̱a̱ꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ. Mahꜗ gaꜙjähꜘ Peeˊ: —Ja̱hꜙha̱ˈ, ja̱ꜙ heꜘ jnäꜘ dsoꜗ. 59 Gaꜙhyaˉ gaˊ ko̱o̱ˉ hor˜, jñahꜘ kaˉlähꜘ maˊ jmeeꜙ dsooꜘ juuˈ ja̱ˉ, maˊ jäyhꜘ: —Saꜙ naˉhe̱e̱ꜚ goˉte˜, la̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús. Jëëhꜘ, dsaˉ cha̱a̱ˉ Galilea baˊ naˉ. 60 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Peeˊ: —Dsaˉñʉʉhˉ, saꜙ manꜙ heˉ naˉ hlëëhˊ. Pero hlëëhꜙ gyihꜗ läꜙja̱ˉ, läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙhoohꜗ chaahˊ dsooˈ. 61 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hñiiꜘ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ Peeˊ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙdsooh˜ dsëꜗ Peeˊ juuˈ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, läꜙko̱hꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ: “Jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ hoohˈ chaahˊ dsooˈ, hneˉ maˉtëꜘ hnëˉ ji̱i̱h˜ maˉhmähˊ juuˈ heˉ saꜙ kyu̱u̱hꜙ jnäꜘ.” 62 Ja̱ˉgaˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Peeˊ taꜙ kaˊhneꜚ, gaꜙhooyhꜗ läꜙji̱i̱hˈ llaꜙ dsëyꜗ. 63 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ hä̱ä̱˜ Jesús maˊ miˉkwa̱yhꜗ, maˊ kiˉjna̱a̱y˜. 64 Gaꜙløøꜘ dsaˉ moˉnëyˊ hiꜙ maˊ jnoo˜ dsaˉ kiyhꜗ, mahꜗ maˊ ngɨɨyꜙ juuˈ kiyhꜗ: —Jähˊ daˊ hi̱i̱ˉ maˉjnooꜗ kyahꜗ. 65 Johꜘ juuˈ saꜙ maˊ baˊ maˊ jnaayhˉ. 66 Maˊ gaꜙjnäꜗ ja̱ˉ, gaꜙku̱hꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgyʉʉhˊ, kya̱a̱hˊ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ, kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley, naˊjä̱ä̱yˉ Jesús jeeˊ dsaˉñeeꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉtaˊ kya̱a̱ˈ dsaˉ judiu heꜘ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ dsaˉ heꜘ juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: 67 —Chiihˊ jnäähꜗ, ¿cheˊ hneˉ heꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Cristo? Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Cherˊmahꜗ gaꜙjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ saꜙ läꜙhe̱e̱hꜘ hnähꜘ kinꜙ. 68 Hiꜙ cherˊmahꜗ heeˉ juuˈ ngɨɨnˊ kyahˈ hnähꜘ kaˉlähꜘ, saꜙ je̱e̱hˊ hnähꜘ kinꜙ niꜙ saꜙ lä̱ä̱hˊ hnähꜘ jnäꜘ. 69 Pero naꜗ taꜙ chaˊnëˊ, Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ gyaꜙ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kihꜗ Dio hi̱ˉ chaˉ gaꜙläꜙjëꜙ beꜘ kihꜗ. 70 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ: —¿Cheˊ la̱a̱hˈ hneˉ Jo̱o̱ꜘ Dio ja̱ˉ? Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Hnähꜘ baˊ maˉjähˊ hnähꜘ jnäꜘ heꜘ. 71 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ: —¿Heˉlaˈ hnäähˊ gaˊ jneˊ hi̱ˉ jmeeꜗ juˈdsooꜘ? ¿Ja̱ˈ maˉnʉʉˊ baˊ jneˊ juuˈ kiyhꜗ?
1 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ gaꜙnooˉ jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ mahꜗ naˊjä̱ä̱yˉ Jesús chaˊnëˊ Pilato. 2 Gaꜙløøyꜗ hnɨɨy˜ kiyhꜗ, maˊ jäyhꜘ: —Maˉjëëˊ jnäähꜗ kweeˉ haˉ läꜙ jmeeꜙ dsaˉ laˉ, miˉga̱a̱yꜙ dsaˉgoo˜ jnäähˈ. Jäyhꜘ saꜙ leꜘ miˊhmaahnˊ kuˊsɨhˉ kihꜗ rey toˉnëˊ, hiꜙ jäyhꜘ la̱a̱yꜗ Cristo hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Rey. 3 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ Pilato juuˈ kiyhꜗ, gaꜙjäyhꜘ: —¿Cheˊ hneˉ heꜘ dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ dsaˉ judiu? —Maˉjähˊ baˊ hneˉ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 4 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Pilato sɨɨhꜙ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ dsaˉ: —Niꜙ miihˉ heˉ hlɨɨhˈ saꜙ maˉjnøøhn˜ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ laˉ. 5 Pero dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ chaˉgaˊmiihˉ juuˈ maˊ hnooyˉ kihꜗ Jesús, maˊ jäyhꜘ: —Hi̱hꜗ hi̱ˉ naˉ, peerꜙ maˊ llayꜙ hniiˉ kihꜗ dsaˉgoo˜ jnäähˈ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Judea jeeˊ maˊ ngëyꜙ kwayꜙ juuˈ. Gaꜙløøyꜗ hwaꜗ Galilea ta̱a̱yhˉ dsaˉ mɨɨhˊ läꜙji̱i̱hˈ maˉjay˜ läꜙ gaꜙtëꜘ jeeˊ jwɨɨˉ laˉ. 6 Maˊ gaꜙnuuꜘ Pilato läꜙja̱ˉ, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ dsaˉka̱a̱hˊ, gaꜙjäyhꜘ: —¿Cheˊ ja̱ˉbaˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Galilea dsaˉ naˉ? 7 Maˊ gaꜙläꜙñeꜙ Pilato, dsaˉ cha̱a̱ˉ Galilea baˊ heꜘ, gaꜙche̱e̱yꜗ kya̱a̱hˊ Herode hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ lleˊmohꜘ hwaꜗ Galilea. Jëëhꜘ, ja̱ˉbaˊ jmɨɨˊ ja̱ˉ maˊ gyaˈ Herode jwɨɨˉ Jerusalén. 8 Herode, maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ Jesús gaꜙnøhꜗ dsëyꜗ. Jëëhꜘ, maˉläˉhɨɨˋ hnøøyˈ jë̱ë̱yꜗ, kihꜗ heˉ maˊ nuuyˉ läꜙjëꜙ heˉ maˊ jmeeꜙ Jesús kihꜗ dsaꜙ, hiꜙ hnøøyꜗ maˊ jëëyˈ heˉ jmeeꜗ Jesús ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ. 9 Ja̱ꜙ heˉ ko̱o̱ˉ juuˈ gaꜙngɨɨꜘ Herode kiyhꜗ, pero niꜙ miihˉ saꜙ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús kiyhꜗ. 10 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ kaˉlähꜘ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley. Hi̱ˉ heꜘ maˊ tä̱ä̱hˊ ko̱o̱ˉ hwehˉ hnɨɨy˜ kihꜗ Jesús. 11 Heˉja̱ˉ Herode kya̱a̱hˊ hløøꜘ kya̱a̱yꜗ gaꜙka̱a̱yhꜗ lëëˋ. Hiꜙ gaꜙkye̱yhˉ Jesús ko̱o̱ˉ hmɨɨhˉ naˊhñaahꜗ heˉ miˉkwa̱yhꜗ kiyhꜗ baˊ ja̱ˉ. Mahꜗ gaꜙche̱e̱yꜗ kaˉlähꜘ chaˊnëˊ Pilato. 12 Jmɨɨˊ ja̱ˉ gaꜙläꜙjwa̱hꜘ Pilato kya̱a̱hˊ Herode, jëëhꜘ hi̱ˉ heꜘ maˊ naˉhä̱ä̱yhˊ ø̱ø̱yhꜚ jä̱ä̱ꜗ. 13 Ja̱ˉgaˊ gaꜙtëëhꜗ Pilato läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ dsaˉtaˊ, läꜙkye̱ˉ dsaˉjwɨɨˉ. 14 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Hnähꜘ maˉyaˉjä̱ä̱hꜙ dsaˉñʉʉhˉ laˉ hi̱ˉ jwahꜘ hnähꜘ llayꜙ hniiˉ kihꜗ dsaˉgoohꜘ hnähꜘ. Hiꜙ ja̱ˉbaˊ chaˊnëhˊ hnähꜘ maˉka̱nꜗ juˈdsooꜘ kiyhꜗ. Pero niꜙ miihˉ heˉ hlɨɨhˈ saꜙ maˉjnøøhn˜ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ laˉ heˉ kya̱a̱hˊ bä̱ä̱hˊ hnihꜘ. 15 Läꜙja̱ˉ Herode, saꜙ maˉjnøøyh˜ niꜙ ko̱o̱ˉ heˉ naˉbä̱ä̱yhˋ, heˉja̱ˉ maˉche̱e̱yꜗ kaˉlähꜘ taꜙ laꜙ. Jeeˊ naˉ maˉjëëhˋ hnähꜘ, saꜙ chaˉ heˉ hlɨɨhˈ maˉjmeeꜘ dsaˉñʉʉhˉ laˉ heˉ kya̱a̱hˊ ä̱ä̱ˉ jmɨɨˊ ju̱u̱yꜘ. 16 Heehꜚ jnihꜘ wɨɨꜘ jä̱ä̱ꜗ, ja̱ˉgaˊ lä̱ä̱ˊ jnihꜘ. 17 Maˊ lleˋ kihˈ Pilatoˉ heˉ lä̱ä̱yꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hä̱ä̱ˊ nehꜙñeˈ maˊ tëˉ jmɨɨˊ. 18 Pero läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ, ko̱o̱ˉ häˊ baˊ gaꜙløøyꜗ tooyh˜ mɨɨhˊ, maˊ jäyhꜘ: —Jngëëhꜙ goˉte˜ dsaˉ naˉ. Lä̱ä̱ˋ Barrabá baˊ. 19 Hi̱ˉ heꜘ ñeeˊ nehꜙñeˈ kwa̱a̱t˜ kihꜗ heˉ gaꜙjngëëyhꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ jeeˊ maˊ te̱e̱˜ ko̱o̱ˉ nääꜗ dsaˉ kya̱a̱hˊ dsaˉtaˊ. 20 Maˊ hnøøˈ Pilato maˊ lä̱ä̱yˈ Jesús, heˉja̱ˉ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ kaˉlähꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ hnɨɨ˜ heꜘ. 21 Pero dsaˉ heꜘ chaˉgaˊmiihˉ mɨɨhˊ maˊ tooyh˜, maˊ jäyhꜘ: —Tä̱ä̱yˋ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. Tä̱ä̱yˋ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 22 Gaꜙtëꜘ hnëˉ ji̱i̱h˜ gaꜙjähꜘ Pilato sɨɨyhꜙ: —¿Heeˉ baˊ dsooˊ maˉjmeeꜘ dsaˉñʉʉhˉ laˉ? Saꜙ hii˜ jnøøhnꜙ niꜙ miihˉ heˉ kya̱a̱hˊ ä̱ä̱ˉ jmɨɨˊ ju̱u̱yꜘ. Heehꜚ jnihꜘ wɨɨꜘ, ja̱ˉgaˊ lä̱ä̱ˊ jnihꜘ. 23 Pero chaˉgaˊmiihˉ mɨɨhˊ maˊ tooyh˜, maˊ ngɨɨyꜙ heˉ tä̱ä̱ꜙ dsihꜘ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. Kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ maˊ hlëëhꜙ dsaˉ, hiꜙ kya̱a̱hˊ heˉ maˊ hlëëhꜙ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ heꜘ gaꜙlɨyhꜗ heˉ maˊ ngɨɨyꜙ ja̱ˉ. 24 Gaꜙhe̱e̱hˉ baˊ Pilato jmeeyꜗ läꜙko̱hꜘ maˊ ngɨɨꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ. 25 Heˉja̱ˉ gaꜙlä̱ä̱yꜗ hi̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ nehꜙñeˈ heꜘ, hi̱ˉ gaꜙjngëëhꜗ dsaˉ jeeˊ maˊ te̱e̱y˜ kya̱a̱hˊ dsaˉtaˊ. Gaꜙlä̱ä̱yꜗ hi̱ˉ heꜘ madaꜚ kihꜗ dsaˉjwɨɨˉ mahꜗ gaꜙngëëyꜗ Jesús gooˉ hløøꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ hi̱ˉ maˊ hnɨɨ˜ heꜘ. 26 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjä̱ä̱yꜗ Jesús naˊtä̱ä̱yˊ dsohꜘ hmaˉcruꜚ, gaꜙje̱e̱yˈ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Simón hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Cirene. Dsaˉ heꜘ ja̱hꜗ jeeˊ nuuˉ kihꜗ. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙkya̱a̱yˉ hmaˉcruꜚ kihꜗ Jesús, ngooyꜗ kye̱yˉ hmaˉcruꜚ kaahˋ kiyhˈ. 27 Hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnääꜗ kaahˋ kiyhˈ. Jeeˊ kiyhˈ ja̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ kɨˉhooh˜ chaˉmiihˉ kihꜗ Jesús. 28 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús hñiiꜘ taꜙ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉmëꜘ heꜘ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Dsaˉmëꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Jerusalén, taꜙ hoohˋ hnähꜘ kinꜙ. Hoohˊ hnähꜘ kyahꜗ hnähꜘ baˊ hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ. 29 Jëëhꜘ, jäꜙ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ maˊ jähꜙ dsaˉ: “Lluꜗ laꜗ kihꜗ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ saꜙ ka̱a̱˜ gyʉ̱ʉ̱ˉ. Läꜙja̱ˉ hi̱ˉ saꜙ gaꜙka̱a̱ꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ, hiꜙ läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ saꜙ jä̱ä̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ gyu̱u̱ˉ.” 30 Jmɨɨˊ ja̱ˉ løøꜗ dsaˉ jähꜙ: “Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ tøhꜙ baˊ mohꜘ laˉ nëˊ jnänˋ”, hiꜙ jñahꜘ jähꜙ: “Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ jlë̱ë̱ꜗ baˊ jneˊ kya̱a̱hˊ mohꜘ laˉ.” 31 Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ läꜙnaˉ jmeehꜙ dsaˉ jnäꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱hꜘ chaahˈ hmaˉ eehˉ, haˉ gaˊ ko̱hꜘ saꜙ jmeeyhꜙ hnähꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱hꜘ chaahˈ hmaˉ ki̱i̱ˉ. 32 Hiꜙ maˊ jä̱ä̱yꜙ kaˉlähꜘ u̱u̱ꜗ dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ hi̱ˉ maˊ dsaˉjngëëyhꜙ. 33 Maˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ jeeˊ che̱e̱ˉ Mooˈ Lleˊ Hlɨɨꜘ, jeeˊ ja̱ˉ gaꜙtä̱ä̱yˉ Jesús dsohꜘ hmaˉcruꜚ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ läꜙu̱u̱ꜘ dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ heꜘ, ja̱a̱ˉ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kiyhꜗ hiꜙ ja̱a̱ˉ jwooˈ raˉkë̱hˈ. 34 Gaꜙjähꜘ Jesús: —Tääˋ kya̱a̱nꜙ, jmeeˊ jø̱hˉ hohꜘ kiyhꜗ. Jëëhꜘ, saꜙ ñeyˉ heeˉ naˉ jmeeyꜙ. Hiꜙ hløøꜘ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙtiˊ gaꜙllooyhꜗ hmɨɨhˉ kihꜗ Jesús, kya̱a̱hˊ heˉ maˊ kooyh˜ suert. 35 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ jëë˜. Läꜙkye̱ˉ dsaˉtaˊ maˊ miˉkwa̱hꜗ kihꜗ Jesús. Maˊ jäyhꜘ: —Gaꜙlɨyhꜗ baˊ gaꜙlä̱ä̱yꜗ dsaˉ. Waˊ lä̱ä̱yˈ hñiiyꜘ naꜗ, cherˊmahꜗ dsooꜘ la̱a̱yꜗ Cristo hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱ˈ Dio. 36 Läꜙkye̱ˉ hløøꜘ kaˉlähꜘ maˊ miˉkwa̱hꜗ kihꜗ Jesús, läꜙko̱o̱ˉ maˊ ñeeyˊ chu̱hꜙ naˊhe̱e̱yhˊ jmɨˉji̱i̱hˉ. 37 Maˊ jä̱yhꜘ: —Cherˊmahꜗ hneˉ la̱a̱hꜗ Rey kya̱a̱ꜗ dsaˉ judiu, lä̱ä̱ˋ hñaahˈ. 38 Maˊ naˉsɨɨˉ kaˉlähꜘ gyʉʉhˈ lleyˊ kya̱a̱hˊ hwëhꜘ griego kya̱a̱hˊ hwëhꜘ latín hiꜙ kya̱a̱hˊ hwëhꜘ hebreo kaˉlähꜘ, heˉ maˊ jähꜘ: “Hi̱ˉ laˉ heꜘ Rey kya̱a̱ꜗ dsaˉ judiu.” 39 Ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ maˊ hñaaˉ dsëꜗ heꜘ hi̱ˉ maˊ ta̱a̱ꜙ jyohꜘ hmaˉcruꜚ, gaꜙmiꜙkwa̱yhꜗ kihꜗ Jesús, gaꜙjäyhꜘ: —Cherˊmahꜗ hneˉ la̱a̱hꜗ Cristo, lä̱ä̱ˋ hñaahˈ hiꜙ lä̱ä̱ˋ jnäähꜗ. 40 Pero hi̱ˉ ja̱a̱ˉ heꜘ gaꜙjʉʉhꜗ kihꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —¿Cheˊ läꜙkye̱ˉ hneˉ saꜙ ga̱hꜙ Dio, maꜙkeꜙ maˉtøøhˊ jneˊ jeeˊ ju̱u̱ꜘ jneˊ? 41 Läꜙnaˉ lleˋ leꜘ jnänˋ. Jëëhꜘ, jeeˊ laˉ miˊhmaahnˊ läꜙ hnøøꜗ jnänˋ kihˈ heˉ hlɨɨhˈ heˉ maˉjmeenˊ. Pero dsaˉ laˉ niꜙ ko̱o̱ˉ heˉ hlɨɨhˈ saꜙ chaˉ heˉ maˉjmeeyꜘ. 42 Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ Jesús: —Ja̱ˉ miˉdsoohꜚ hohꜘ jnäꜘ gaˊ maˉñehꜘ jeeˊ jmeehˈ hihꜙ. 43 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hneˉ, ja̱ˉbaˊ naˈ gwa̱a̱hˈ kya̱a̱hˊ jnäꜘ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Dio. 44 Maˊ gaꜙtëꜘ ko̱o̱ˉ lla̱ꜗhyooꜙ gaꜙnʉʉˉ goˉte˜ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ ja̱ˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtëꜘ ko̱ˉhi̱ˊ hnëˉ taꜙ gaꜙhlooꜘ. 45 Gaꜙnʉʉˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Hiꜙ hmɨɨhˉ heˉ maˊ hiiꜘ llahˈ gwahꜙ gaꜙche̱e̱ꜗ goˉte˜ to̱ꜗdsaahˋ. 46 Ja̱ˉgaˊ gaꜙhlëëhꜘ Jesús ko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Tääˋ kya̱a̱nꜙ. Ngëënˊ jmɨˉlleꜘ kinꜙ jaˊgoohˉ. Maˉlaꜙ maˉhlëëyhꜘ läꜙja̱ˉ gaꜙju̱u̱yꜗ. 47 Maˊ gaꜙjëëꜗ jʉʉˊ hløøꜘ heˉ gaꜙlaꜗ läꜙja̱ˉ, gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. Gaꜙjäyhꜘ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, dsaˉñʉʉhˉ naˉ maˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ goˉte˜. 48 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, maˊ gaꜙjëëyꜗ heˉ gaꜙlaꜗ läꜙja̱ˉ, gaꜙnääyˋ kiˉjnooy˜ moˉdsëyꜗ. 49 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ kyu̱u̱ꜙ Jesús, läꜙkye̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ yaꜙnääꜗ kya̱a̱yhˊ läꜙ gaꜙtëꜘ Galilea, ʉ̱ʉ̱ꜘ baˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ jëëy˜ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙlaꜗ ja̱ˉ. 50 Maˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉ llu̱u̱ꜗ hi̱ˉ maˊ miˉte̱hꜗ kihꜗ Dio, maˊ che̱e̱ˉ José. Dsaˉ heꜘ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ jwɨɨˉ Arimatea heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hwaꜗ Judea. Maˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ dsaˉtaˊ kya̱a̱ˈ dsaˉ judiu. 51 Dsaˉ heꜘ saꜙ gaꜙta̱a̱yhˉ hñiiyꜘ jeeˊ, kya̱a̱hˊ juuˈ ja̱ˉ maˊ gaꜙta̱a̱hˋ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ juuˈ kweeˉ haˉ läꜙ jmeeyꜗ kihꜗ Jesús. Hiꜙ maˊ jø̱ø̱y˜ maˊ jëëyˈ jnäꜘhäꜘ heˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙ hihꜙ kihꜗ. 52 José heꜘ ñeeyˊ nëˊtaˊ kihˈ Pilato naˊngɨɨyhˊ jmɨˉngoꜗ kihꜗ Jesús. 53 Maˉlaꜙ maˉjyooyꜗ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ, gaꜙlä̱ä̱yˉ ko̱o̱ˉ hmɨɨhˉ taˉjmaahˋ. Mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˉ nehꜙ ko̱o̱ˉ toˉhø̱ø̱ˉ heˉ maˊ naˉhëˉ nëˊ ku̱u̱ˊ hlooˉ, jeeˊ saꜙ gaˊ maˉta̱a̱yhˉ niꜙ ja̱a̱ˉ hlɨɨꜘ. 54 Jmɨɨˊ ja̱ˉ maˊ miˉllu̱u̱ꜗ dsaˉ judiu hñiiꜘ kihꜗ heˉ jnäꜙ jyohꜘ jmɨɨˊ heˉ maˊ høøyꜙ, jëëhꜘ taꜙ gaꜙhlooꜘ ja̱ˉ maˉhä̱ä̱ꜗ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ. 55 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ yaꜙnääꜗ kya̱a̱hˊ Jesús läꜙ gaꜙtëꜘ Galilea, gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ José naˊjëëyˉ haˉ jeeˊ gaꜙkya̱a̱yˉ Jesús. 56 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnääyˋ kiyhˈ gaꜙmiꜙlluyꜗ nuuˉ miˉjwɨɨˉ kya̱a̱hˊ naaˋ miˉjwɨɨˉ. Hiꜙ gaꜙta̱a̱yhˋ gaꜙhøøyꜘ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ madaꜚ kihꜗ ley.
1 Tiih˜ goˉte˜ toˉnëˊ jmɨɨˊ kihˈ seman˜, gaꜙllaꜙnääꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ jeeˊ maˊ laˈ toˉhø̱ø̱ˉ ja̱ˉ, maˊ kye̱yˉ läꜙjëꜙ heˉ hɨɨˉ miˉjwɨɨˉ heˉ gaꜙmiꜙlluyꜗ ja̱ˉ hiꜙ jñahꜘ gaˊ dsaˉmëꜘ gaꜙjmeeꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 2 Maˊ gaꜙtë̱ë̱yꜘ jeeˊ ja̱ˉ, ku̱u̱ˊ heˉ maˊ naˉjnëˉ hooˊ toˉhø̱ø̱ˉ maˉnaˉbäˊ taꜙ kooꜘ. 3 Maˊ gaꜙta̱a̱yhˋ nehꜙ toˉhø̱ø̱ˉ gaꜙjëëyꜗ moꜙsoꜙ kyeˉ jmɨˉngoꜗ kihꜗ Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 4 Jeeˊ tä̱ä̱yhˊ jmeeyꜙ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ, läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙllaꜙsë̱ë̱hˋ chu̱hꜙ kiyhꜗ u̱u̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˊ kye̱hˊ hmɨɨhˉ tøˉjlë̱ë̱ˉ ñihꜗ. 5 Gaꜙjwa̱a̱hˈ jwërte dsaˉmëꜘ heꜘ, gaꜙjyooyꜗ moˉnëyˊ taꜙ hwaꜗ. Mahꜗ gaꜙjähꜘ läꜙu̱u̱ꜘ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ sɨɨyhꜙ: —¿Heˉlaˈ hnaahꜙ hnähꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ naˊji̱i̱hꜙ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ? 6 Moꜙsoꜙ cha̱a̱ˉ jeeˊ laˉ. Hi̱i̱ꜚ maˉläˉji̱i̱hˋ. Miˉdsoohꜚ hohꜘ hnähꜘ heˉ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ maˊ gyaˈ gyihꜗ hwaꜗ Galilea, 7 läꜙko̱hꜘ maˊ gaꜙjäyhꜘ läꜙlaˉ: “Laꜗ biiꜗ kihꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ ngëëꜗ dsihꜘ jaˊgooˉ dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ, mahꜗ tä̱ä̱yꜙ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. Hiꜙ gaˊ maˉhyaˉ hnëˉ jmɨɨˊ läꜙji̱i̱yhˊ kaˉlähꜘ.” 8 Ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙdsooh˜ dsëꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ juuˈ ja̱ˉ. 9 Maˊ gaꜙhwë̱ë̱yˉ jeeˊ ja̱ˉ, naˊnääyˈ naˊjmeeyhˊ juuˈ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙka̱a̱ꜙ apóstole kya̱a̱hˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ. 10 Dsaˉmëꜘ hi̱ˉ naˊko̱o̱˜ juuˈ kihꜗ apóstole heꜘ maˊ che̱e̱ˉ María Magdalena, Juana, María chooˈ Jacobo hiꜙ jñahꜘ gaˊ dsaˉmëꜘ. 11 Pero läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙnuuꜘ juuˈ kihꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ saꜙ gaꜙläꜙhe̱e̱yꜘ kiyhꜗ. Maˊ la̱a̱yꜘ, juuˈ ngaaꜗ baˊ ja̱ˉ maˊ hlëëyhꜙ. 12 Heˉja̱ˉ gaꜙnooˉ Peeˊ, ngooyꜗ koˉchihˊ jeeˊ maˊ laˈ toˉhø̱ø̱ˉ ja̱ˉ. Maˊ gaꜙjëëyꜗ nehꜙ, maꜙlaꜙ taˉjmaahˋ baˊ maˊ kyeˉ. Peerꜙ dsa̱a̱˜ dsëyꜗ ngaayhꜗ, maˊ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ haˉ baˊ läꜙ gaꜙlaꜗ. 13 Ja̱ˉbaˊ jmɨɨˊ ja̱ˉ naˊnääˈ u̱u̱ꜗ discípulo ko̱o̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ heˉ che̱e̱ˉ Emaú, ʉ̱ʉ̱ꜘ ko̱o̱ˉ gyaꜙko̱o̱ꜙ kilómetro kihꜗ Jerusalén. 14 Jeeˊ tä̱ä̱yhˊ jwëꜗ gaꜙnääyꜗ ja̱ˉ, maˊ llayꜙ juuˈ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙlaꜗ. 15 Pero heeˉ gaꜙlaꜗ. Jeeˊ gaꜙnääyꜗ llayꜙ juuˈ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ, niꜙ saꜙ liihꜚ gyihꜗ, heꜘ baˊ hñiiꜘ Jesús ngooꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 16 Pero saꜙ gaꜙläꜙkyu̱u̱yꜙ, kihꜗ maˉnaˉjlëˉ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. 17 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Heeˉ baˊ juuˈ naˉ llahˉ hnähꜘ chaˊjwëꜗ laˉ? ¿Heˉlaˈ meehˉ hohꜘ hnähꜘ? 18 Mahꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Cleofa, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —¿Haˉ läꜙ laꜗ juuˈ? Jeeˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˊnääˈ jmɨɨˊ, ¿cheˊ ja̱a̱ˉ hneˉ baˊ saꜙ ñehˊ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙlaꜗ jeeˊ jwɨɨˉ Jerusalén maˊ jmɨɨˊ laˉ? 19 Ja̱ˉgaˊ jähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Heeˉ baˊ gaꜙlaꜗ? Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ: —Llaˉ jnäähˈ juuˈ kihꜗ Jesús dsaˉ maˊ cha̱a̱ˉ Nazaret. Maˊ la̱a̱yˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio. Jëëhꜘ, chaˊnëˊ Dio hiꜙ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ gaꜙmiꜙjnääyˉ heˉ be̱e̱yꜘ kya̱a̱hˊ taˊ kiyhˈ hiꜙ läꜙja̱ˉ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ gaꜙhlëëyhꜘ kaˉlähꜘ. 20 Hiꜙ llaˉ jnäähˈ juuˈ haˉ läꜙ gaꜙjmeeꜘ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ kya̱a̱hˊ dsaˉtaˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ gaꜙta̱a̱yhˉ gooˉ lleˊmohꜘ mahꜗ jmeeyꜗ hihꜙ heˉ ju̱u̱yꜘ, ja̱ˉgaˊ gaꜙtä̱ä̱yˉ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 21 Pero jnäähˈ maˊ kye̱ˊ jnäähꜗ oˉjø̱hꜙ dsëˉ hi̱ˉ heꜘ nøøꜘ juuˈ maˊ lä̱ä̱ˈ jnäähꜗ dsaˉ Israel. Pero naꜗ maˉhyaˉ hnëˉ jmɨɨˊ heˉ gaꜙlaꜗ läꜙja̱ˉ. 22 ¿Cheˊ kyu̱u̱h˜ haˉ läꜙ maˉlaꜗ? Ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäähꜗ, maˉjø̱ø̱yhꜗ jnäähˈ, kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ maˊ ki̱i̱yˈ ja̱ˉ. Jëëhꜘ tiih˜ gaˊ maˉnaˊnääyˈ jeeˊ laˈ toˉhø̱ø̱ˉ. 23 Maˊ yaꜙnääyˋ, jäyhꜘ moꜙsoꜙ chaˉ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ kyeˉ nehꜙ toˉhø̱ø̱ˉ ja̱ˉ, hiꜙ jäyhꜘ maˉjë̱ë̱yꜙ ángele hi̱ˉ maˉjähꜘ sɨɨyhꜙ heˉ naˊji̱i̱hꜙ baˊ Jesús. 24 Läꜙja̱ˉ maˉnaˊnääˈ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉkya̱a̱hˊ jnäähꜗ jeeˊ laˈ toˉhø̱ø̱ˉ ja̱ˉ. Pero maˊ yaꜙnääyˋ, ko̱o̱ˉ baˊ juuˈ jmeeyh˜ läꜙko̱hꜘ jähꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ, heˉ moꜙsoꜙ kyeˉ jmɨˉngoꜗ kihꜗ Jesús. 25 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Heˉ baˊ cheˉ ta̱a̱hˉ hnähꜘ. Heˉlɨɨꜗ baˊ gaꜙläꜙdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙjähꜘ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ. 26 ¿Cheˊ saꜙ maˊ laˈ biiꜗ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Cristo maˊ dsaˉngëëyꜘ läꜙjëꜙ heˉ wɨɨꜘ, jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ le̱e̱yꜘ jø̱ø̱hˈ? 27 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙløøyꜗ hlë̱ë̱yh˜ läꜙko̱o̱ˉ maˉnaˉsɨɨˉ kiyhꜗ jä̱ä̱ꜗ. Gaꜙløøyꜗ kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙsɨɨꜘ Moisé hiꜙ ngooꜗ bihꜗ miˉjnääyꜙ läꜙ hiiꜘ nëˊ haˉ läꜙ hlëëhꜙ kiyhꜗ jeeˊ gaꜙsɨɨꜘ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio. 28 Maˊ gaꜙtë̱ë̱yꜘ jwɨɨˉ jeeˊ gaꜙnääyꜗ ja̱ˉ, gaꜙjmeeꜘ Jesús läꜙko̱o̱ˉ heˉ ngooꜗ bihꜗ taꜙ chaˊnëˊ. 29 Pero discípulo heꜘ gaꜙchu̱u̱ꜘ kya̱a̱yhˊ mahꜗ jä̱yꜗ hwëꜗ ja̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Jä̱ˊ kya̱a̱hˊ jnäähꜗ, jëëhꜘ maˉhlooꜘ baˊ laˉ, maˉngooꜗ gaꜙnʉʉˉ. Gaꜙjä̱ꜘ bihꜗ kya̱a̱hˊ discípulo heꜘ. 30 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gyayˈ nëˊ mes˜, gaꜙka̱yꜗ heˊñiihꜚ. Maˉngëëꜘ maˉkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio, gaꜙlla̱a̱yꜗ heˊñiihꜚ ja̱ˉ mahꜗ gaꜙkwëëyhꜗ discípulo heꜘ. 31 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙnaꜘ mɨˈnëyˊ hiꜙ gaꜙläꜙkyu̱u̱yꜙ Jesús. Läꜙ maˉjëëy˜ ja̱ˉ gaꜙä̱ä̱hꜗ Jesús. 32 Mahꜗ maˊ jähꜘ dsaˉkya̱a̱yhˊ: —Haˉ ko̱hꜘ saꜙ maˉnøhꜗ dsëˉ jneˊ läꜙko̱hꜘ juuˈ heˉ maˉhlë̱ë̱yhꜗ jneˊ chaˊjwëꜗ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ kihꜗ heˉ maˉmiˉjnääyˉ haˉ läꜙ hnøøꜗ jähˊ jeeˊ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio. 33 Läꜙcha̱hꜘ hor˜ ja̱ˉ gaꜙnooyˉ gaꜙnääyˋ taꜙ Jerusalén. Gaꜙllaꜙnääyˋ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ ko̱ˉjø̱hꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙka̱a̱ꜙ apóstole kya̱a̱hˊ jñahꜘ dsaˉkya̱a̱yhˊ. 34 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ heꜘ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ maˉläˉji̱i̱hˋ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, hiꜙ maˉmiˉjnääyˉ hñiiyꜘ kihꜗ Simón. 35 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjmeehꜗ läꜙu̱u̱ꜘ discípulo heꜘ juuˈ, haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ kiyhꜗ chaˊjwëꜗ, hiꜙ haˉ läꜙ gaꜙläꜙkyu̱u̱yꜙ Jesús maˊ gaꜙlla̱a̱yꜗ heˊñiihꜚ. 36 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ tä̱ä̱yhˊ llayꜙ juuˈ ja̱ˉ, gaꜙllaꜙsë̱ë̱hˋ Jesús to̱ꜗdsaahˋ jeeˊ kiyhˈ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Waˊ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ. 37 Heˉja̱ˉ gaꜙjwa̱a̱hˈ jwërte läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ heꜘ mahꜗ gaꜙläꜙgoyhꜙ. Jmɨˉlleꜘ baˊ ja̱ˉ maˊ jëëy˜, la̱a̱yꜘ. 38 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Heˉlaˈ ga̱hꜗ hnähꜘ? ¿Heˉlaˈ jmeehˉ hnähꜘ to̱ꜗ hohꜘ hnähꜘ? 39 Jëëˋ daˊ hnähꜘ maˉgoonꜙ. Jëëˋ daˊ hnähꜘ maˉtɨɨnꜙ. Ja̱ˉbaˊ jnäꜘ laˉ. Cho̱o̱hˈ daˊ hnähꜘ mahꜗ jëëˋ. Jëëhꜘ, jmɨˉlleꜘ saꜙ kye̱ˉ jmɨˉngoꜗ läꜙko̱o̱ˉ jëëhꜘ hnähꜘ la̱a̱nꜗ. 40 Jeeˊ cheyhˈ hlëëyhꜙ läꜙja̱ˉ, gaꜙheeyhꜗ dsaˉ maˉgooyˉ maˉtɨɨyˊ. 41 Pero saꜙ gaˊ maˉhe̱e̱yꜘ lluꜗ, kihꜗ heˉ jë̱ë̱ˉ dsëyꜗ chaˉmiihˉ hiꜙ maˊ dsa̱a̱˜ dsëyꜗ kaˉlähꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Heeˉ chaˉ miihˉ kihnˊ jeeˊ laˉ? 42 Heˉja̱ˉ gaꜙkwëëyhꜗ ko̱o̱ˉ jwɨˊ kihˈ hmoohˉ naˉdsë̱ë̱˜ nëˊ jeˉ hiꜙ ko̱o̱ˉ jwɨˊ tahꜗ sër˜. 43 Heˉja̱ˉ gaꜙso̱o̱yhꜗ mahꜗ gaꜙkuyhˉ läꜙ maˉjëë˜ ja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 44 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ: —Heˉ laˉ naˉ juuˈ heˉ gaꜙhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ läꜙ maˊ gyaˊ gaˊ jnäꜘ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. Heˉ gaꜙjmeeꜘ biiꜗ gaꜙläꜙteꜗ läꜙjëꜙ heˉ naˉsɨɨˉ kinꜙ nëˊ ley kihꜗ Moisé, hiꜙ jeeˊ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, hiꜙ kihꜗ salmo kaˉlähꜘ. 45 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjmeeyꜘ gaꜙnaꜘ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ dsaˉ heꜘ mahꜗ gaꜙläꜙngëëyꜘ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio. 46 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ: —Heˉ laˉ naˉ maˉnaˉsɨɨˉ kinꜙ jä̱ä̱ꜗ. Gaꜙjmeeꜘ biiꜗ kiꜙ jnäꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Cristo heˉ gaꜙjëënꜗ wɨɨꜘ mahꜗ gaꜙläꜙji̱i̱hnˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ maˊ gaꜙhyaˉ hnëˉ jmɨɨˊ. 47 Hiꜙ kwa̱a̱t˜ kinꜙ, dsaˉnääꜗ dsaˉ dsaˉkwaꜙ juuˈ kinꜙ gaꜙläꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ. Løøyꜗ taꜙ Jerusalén hlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ haˉ läꜙ dsaˉje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio mahꜗ ko̱o̱ꜙ Dio dsëꜗ kihꜗ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ. 48 Hnähꜘ heꜘ hi̱ˉ jmeeꜗ juˈdsooꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ laˉ. 49 Hi̱i̱ꜚ jnäꜘ che̱e̱nꜚ kyahꜗ hnähꜘ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Tääˋ kya̱a̱nꜙ hñiiꜘ kwëëyhꜗ hnähꜘ. Heˉja̱ˉ jä̱ä̱ˊ hnähꜘ Jerusalén laˉ, läꜙji̱i̱hˈ të̱ë̱hꜗ hnähꜘ beꜘ heˉ jyooꜗ gyʉʉhˈ. 50 Gaꜙjä̱ä̱ꜗ Jesús läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ läꜙ gaꜙtëꜘ jä̱hꜙ kihꜗ jwɨɨˉ Betania. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙchooyꜘ gooyˉ gyʉʉhˈ mahꜗ gaꜙmiꜙjä̱ä̱yꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 51 Jeeˊ cheyhˈ miˉjä̱ä̱yꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ ngaayhꜗ taꜙ gyʉʉhˈ. 52 Maˉngëëꜘ maˉjmä̱ä̱yꜗ jø̱ø̱hˈ Jesús, peerꜙ jë̱ë̱ˉ dsëyꜗ gaꜙnääyˋ taꜙ Jerusalén. 53 Hiꜙ maˊ tä̱ä̱hˊ tä̱ä̱yꜘ jeeˊ maˊ chihˈ gwahꜙ, kwayꜙ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio hiꜙ maˊ jmeeyꜙ jʉʉhˉ kiyhꜗ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Läꜙ maˊ toˉnëˊ maˊ cha̱a̱yˉ baˊ, la̱a̱yꜗ Juuˈ. Juuˈ ja̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ kya̱a̱hˊ Dio. Ja̱ˉbaˊ Juuˈ ja̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ hñiiꜘ Dio. 2 Hi̱ˉ naˉ maˊ la̱a̱ˈ läꜙ maˊ toˉnëˊ kya̱a̱hˊ Dio. 3 Hñiiyꜘ gaꜙjmeeyꜘ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ, niꜙ miihˉ saꜙ chaˉ heˉ maˉnaˉlaꜚ kihꜗ hñiiꜘ heˉ saꜙ gaꜙjmeeyꜘ hñiiyꜘ. 4 Kihꜗ hñiiꜘ bihꜗ naˊji̱i̱hꜙ. Hehꜗ heˉ naˊji̱i̱hꜙ ja̱ˉ, laꜗ läꜙko̱o̱ˉ waˊjeˉ heˉ chooꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 5 Gaꜙläꜙjnäꜘ waˊjeˉ ja̱ˉ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ. Pero dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ, saꜙ gaꜙlɨyhꜗ kya̱a̱hˊ. 6 Hiꜙ maˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ maˊ che̱e̱ˉ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Dio. 7 Hi̱ˉ heꜘ jaꜗ kye̱ˉ juˈdsooꜘ, mahꜗ kwayꜗ juˈdsooꜘ kihꜗ waˊjeˉ, mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ läꜙdsooꜘ dsëꜗ kihꜗ waˊjeˉ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ gaꜙkwayꜘ. 8 Ja̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ maˊ la̱a̱ˈ läꜙko̱o̱ˉ waˊjeˉ ja̱ˉ, jayꜗ mahꜗ kwayꜗ juˈdsooꜘ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ waˊjeˉ ja̱ˉbaˊ. 9 Maˉngooꜗ yaꜙjä̱hꜙ jäꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ waˊjeˉ heˉ laꜗ juˈdsooꜘ, heˉ chooꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 10 Ja̱ˉbaˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ maˉcha̱a̱yˉ, hiꜙ gaꜙjmeeꜘ Dio jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ taꜙlaꜙ kiyhꜗ. Pero dsaˉ cha̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ saꜙ gaꜙläꜙkyu̱u̱yꜙ. 11 Jayꜗ ja̱ˉbaˊ jmɨˉgyʉʉꜙ kiyhꜗ, pero hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kya̱a̱yꜗ saꜙ gaꜙhe̱e̱yhˉ. 12 Pero läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱yhˉ, hi̱ˉ jmeeꜙ dsooꜘ dsëꜗ kiyhꜗ, gaꜙkwayꜘ jwëˈ le̱e̱yꜘ jo̱o̱ꜘ Dio. 13 Heˉ la̱a̱yꜗ jo̱o̱ꜘ Dio, ja̱ꜙ kihꜗ heˉ gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ dsaˉläˉcha̱a̱ˉ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ, niꜙ ja̱ꜙ kihꜗ heˉ gaꜙläꜙhyohꜙ dsëꜗ choˈjmiiyˉ heˉ gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ heˉ la̱a̱yꜗ jo̱o̱ꜘ Dio, niꜙ ja̱ꜙ kihꜗ heˉ gaꜙjmeeꜘ choˈjmiiyˉ hʉʉˊdsëˉ heˉ gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ. Heˉ gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ läꜙ hnøøꜗ hñiiꜘ Dio baˊ ja̱ˉ. 14 Hi̱hꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Juuˈ ja̱ˉ, gaꜙlë̱ë̱yꜗ dsaˉ mahꜗ gaꜙgyayˉ jeeˊ jnänˋ, hiꜙ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ gaꜙjë̱ë̱ˊ jnihꜘ heˉ la̱a̱yꜗ jø̱ø̱yhˈ. La̱a̱yꜗ jø̱ø̱yhˈ kihꜗ heˉ la̱a̱yꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ ko̱o̱ˉ mëëˈ kya̱a̱ꜗ Tääˋ. Haˉ ko̱hꜘ saꜙ lluꜗ dsëyꜗ hiꜙ kye̱yˉ juˈdsooꜘ jmahꜗ baˊ. 15 Gaꜙkwaꜘ Jwa̱a̱ꜚ juˈdsooꜘ kiyhꜗ, maˊ jäyhꜘ: —Hi̱ˉ laˉ heꜘ hi̱ˉ maˊ jwahnꜙ kihꜗ: “Hi̱ˉ jäꜙ kë̱ë̱ˉ gaˊ kinꜙ, hi̱ˉ laˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱o̱ˉ jnäꜘ, jëëhꜘ ko̱ˉja̱ˉ maˉcha̱a̱ˉ bihꜗ jä̱ä̱ꜗ kiꜙ jnäꜘ.” 16 Haˉ ko̱hꜘ saꜙ chaˉmiihˉ heˉ chaˉ kiyhꜗ, hiꜙ jeeˊ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ johꜘ heˉ saꜙ maˉhñah˜ jneˊ. Ja̱ꜙ ko̱o̱ˉ häˊ maˉmiˉjä̱ä̱yꜗ jneˊ. 17 Hehꜗ ley, taꜙlaꜙ kihꜗ Moisé baˊ jaˈ. Pero läꜙjëꜙ heˉ laˊ kwaꜙ Dio, kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ juˈdsooꜘ, taꜙlaꜙ kihꜗ Jesucristo baˊ gaꜙhñahꜗ jneˊ. 18 Ji̱hˊko̱hꜘ ji̱hˊlɨhꜘ, niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ maˉjë̱ë̱ꜙ Dio. Jo̱o̱yꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ ko̱o̱ˉ mëëˈ baˊ, hi̱ˉ gyaꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Tääˋ, hi̱ˉ heꜘ baˊ maˉmiˉjnääyˉ jnänˋ haˉ läꜙ la̱a̱yꜗ. 19 Dsaˉtaˊ judiu hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Jerusalén gaꜙche̱e̱yꜗ jmiˉdsaˉ kya̱a̱hˊ dsaˉ levita kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ mahꜗ naˊngɨɨyˊ juuˈ kiyhꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Jwa̱a̱ꜚ. 20 Heˉja̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ baˊ Jwa̱a̱ꜚ heˉ jmeeyhꜗ juuˈ, saꜙ gaꜙhmäyꜘ: —Ja̱ꜙ heꜘ jnäꜘ la̱a̱nꜗ Cristo —gaꜙjähꜘ Jwa̱a̱ꜚ sɨɨyhꜙ. 21 —¿Hi̱i̱ˉ baˊ la̱a̱hˈ hneˉ ja̱ˉ? ¿Cheˊ hneˉ heꜘ Elía? —gaꜙsɨɨyhꜙ Jwa̱a̱ꜚ. —Ja̱ꜙ heꜘ jnäꜘ —gaꜙjäyhꜘ. —¿O cheˊ hneˉ heꜘ la̱a̱hꜗ dsaˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ nøøꜘ juuˈ jäꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ? —gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ. Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙje̱e̱hˉ Jwa̱a̱ꜚ juuˈ kiyhꜗ: —Ja̱hꜙha̱ˈ. 22 —¿Hi̱i̱ˉ baˊ la̱a̱hˈ hneˉ ja̱ˉ? Mahꜗ ngëëˊ jnäähꜗ juuˈ kweeˉ kihꜗ hi̱ˉ maˉche̱e̱ꜗ jnäähˈ. ¿Haˉ läꜙ jwahꜘ hñaahꜗ? —gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ Jwa̱a̱ꜚ. 23 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jwa̱a̱ꜚ sɨɨyhꜙ: —Jnäꜘ la̱a̱nꜗ hi̱ˉ kwaꜙ juuˈ jeeˊ laˈ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jeeˊ saꜙ kwaꜙ niꜙ miihˉ: “Miˉllu̱u̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ mahꜗ jäꜙ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ ko̱ˉdsooꜘ jwëˈ” —läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Isaía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio. 24 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ dsaˉ judiu heꜘ maˊ la̱a̱ˈ fariseo. 25 Gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ kaˉlähꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ: —¿Heˉlaˈ ja̱ˉ cha̱a̱hˊ dsaˉ jmɨɨˉ, cherˊmahꜗ saꜙ la̱a̱hꜗ Cristo, niꜙ saꜙ la̱a̱hꜗ Elía, niꜙ hi̱i̱ˉ gaˊ jñahꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio? —gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ. 26 —Jnäꜘ cha̱a̱nˊ dsaˉ jmɨɨˉ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ baˊ, pero jeeˊ kyahˈ hnähꜘ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ kyu̱u̱hꜙ hnähꜘ. 27 Hi̱ˉ heꜘ jäꜙ kë̱ë̱ˉ gaˊ kiꜙ jnäꜘ. Hiꜙ niꜙ saꜙ të̱ˊdsë̱ë̱nꜗ chiihnˊ mahꜗ llenˋ looˉ heˉ häˊ tɨɨyˊ —gaꜙjähꜘ Jwa̱a̱ꜚ sɨɨyhꜙ. 28 Läꜙjëꜙ heˉ laˉ gaꜙlaꜗ jeeˊ jwɨɨˉ heˉ che̱e̱ˉ Betania, taꜙ hngaahˋ ko̱ˉta̱a̱ˉ kihꜗ jmɨɨˉ Jordán, taꜙ jeeˊ maˊ choo˜ Jwa̱a̱ꜚ jmɨɨˉ. 29 Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ, gaꜙjë̱ë̱ꜗ Jwa̱a̱ꜚ Jesús jaꜗ taꜙ jeeˊ maˊ cheyhˈ, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Jëëˋ daˊ, hi̱ˉ naˉ heꜘ Borrego mähꜗ kya̱a̱ꜗ Dio hi̱ˉ jñuuh˜ dsoˊkyeˉ kihꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. 30 Hi̱ˉ naˉ naˉ hi̱ˉ maˊ jwahnꜙ kihꜗ: “Kë̱ë̱ˉ gaˊ kinꜙ, jäꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱o̱ˉ jnäꜘ, jëëhꜘ ko̱ˉja̱ˉ maˉcha̱a̱ˉ bihꜗ jä̱ä̱ꜗ kiꜙ jnäꜘ.” 31 Jnäꜘ saꜙ maˊ kyu̱u̱ꜙ jnihꜘ. Maˉjan˜ mahꜗ cha̱a̱nˊ dsaˉ jmɨɨˉ baˊ mahꜗ läꜙja̱ˉ, läꜙjnääyꜘ kihꜗ dsaˉ Israel. 32 Gaꜙmiꜙjnääˉ gaˊ Jwa̱a̱ꜚ juuˈ, gaꜙjäyhꜘ: —Gaꜙjëënꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kihꜗ Dio gaꜙjyooꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ juuˉ, hi̱ˉ gaꜙjä̱ꜘ ko̱ˉhwëëꜘ nëˊ kiyhˈ. 33 Jnäꜘ saꜙ maˊ manꜙ hi̱i̱ˉ heꜘ. Pero hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ heˉ cha̱a̱nˊ dsaˉ jmɨɨˉ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ, gaꜙsɨɨyhꜙ jnäꜘ: “Hi̱ˉ jë̱ë̱hˈ jyooꜗ Jmɨˉlleꜘ mahꜗ jä̱ꜗ ko̱ˉhwëëꜘ nëˊ kiyhˈ, hi̱ˉ heꜘ heꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ꜗ dsaˉ jmɨɨˉ kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kihꜗ Dio.” 34 Läꜙja̱ˉ gaꜙjëënꜗ hiꜙ jmeenꜙ juˈdsooꜘ kiyhꜗ, hi̱ˉ heꜘ heꜘ Jo̱o̱ꜘ Dio —gaꜙjähꜘ Jwa̱a̱ꜚ. 35 Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ, ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ maˊ chehˈ Jwa̱a̱ꜚ kya̱a̱hˊ u̱u̱ˈ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 36 Maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ Jesús maˊ ngëyꜙ jeeˊ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Jëëˋ daˊ, hi̱ˉ naˉ heꜘ Borrego mähꜗ kya̱a̱ꜗ Dio. 37 Maˊ gaꜙnuuꜘ läꜙu̱u̱ꜘ hi̱ˉ maˊ gaꜙnääˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ heˉ gaꜙhlëëyhꜘ läꜙja̱ˉ, gaꜙnääyꜗ kya̱a̱hˊ Jesús baˊ. 38 Maˊ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús hñiiꜘ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ cha̱a̱ˈ hi̱ˉ heꜘ kaahˋ kiyhˈ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —¿Heeˉ naˉ hnoohꜘ hnähꜘ? Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ: —¿Haˉ ñehꜘ hneˉ Rabí, heˉ laˉ hnøøꜗ jähꜙ Taˉjwohꜗ? 39 —Yaˉnääꜘ hnähꜘ ja̱ˉ mahꜗ yaˉjëëˋ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. Gaꜙnääyꜗ mahꜗ naˊjëëyˉ haˉ maˊ gyayˈ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjä̱yꜘ kya̱a̱yhˊ jmɨɨˊ ja̱ˉ. Hor˜ ja̱ˉ, maˉtëꜘ ko̱ˉhi̱ˊ gyaˈ. 40 Ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙu̱u̱ꜘ, hi̱ˉ gaꜙnuuꜘ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ hi̱hꜗ gaꜙjmeeꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús, che̱e̱ˉ Andreˊ ø̱ø̱hꜚ Simón Peeˊ. 41 Heˉ gaꜙjmeeyꜘ toˉnëˊ, naˊhnääyhˉ ø̱ø̱yhꜚ Simón mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Maˉje̱e̱ˈ jnäähꜗ Mesía —heˉ hnøøꜗ jähꜙ Cristo. 42 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ naˊjä̱ä̱yˉ Simón chaˊnëˊ Jesús. Maˊ gaꜙjë̱ë̱ꜗ Jesús hi̱ˉ heꜘ, gaꜙjäyhꜘ: —Hneˉ heꜘ Simón, jo̱o̱ꜘ Joná. Hneˉ läꜙche̱e̱hˉ Cefa —heˉ hnøøꜗ jähꜙ Peeˊ. 43 Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ, ngaahꜗ Jesús taꜙ Galilea. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjë̱ë̱yꜗ Felipe mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Ñaˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. 44 Felipe heꜘ maˊ cha̱a̱ˉ Betsaida, dsaˉgooˈ Andreˊ kya̱a̱hˊ Peeˊ kaˉlähꜘ. 45 Maˊ gaꜙje̱e̱ˈ Felipe Natanael mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Maˉje̱e̱ˈ jnäähꜗ hi̱hꜗ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙsɨɨꜘ Moisé kihꜗ nëˊ ley, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio gaꜙsɨɨꜘ kiyhꜗ kaˉlähꜘ. Hi̱ˉ heꜘ heꜘ Jesús, jo̱o̱ꜘ José hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Nazaret. 46 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Natanael: —¿Haˉ läꜙ laꜗ juuˈ heˉ yaˉhë̱ë̱ˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ jeeˊ jwɨɨˉ Nazaret? —Ñaˉ mahꜗ jëëˋ daˊ —gaꜙjähꜘ Felipe sɨɨyhꜙ. 47 Maˊ gaꜙjëëꜗ Jesús ngooꜗ yaꜙjä̱hꜙ Natanael, gaꜙhlëëyhꜘ kiyhꜗ: —Hi̱ˉ jaꜗ naˉ, hi̱ˉ naˉ baˊ heꜘ dsaˉ Israel, hi̱ˉ saꜙ chaˉ niꜙ miihˉ juuˈ taˉjuuˈ tuhˉdsëꜗ. 48 —¿Haˉ läꜙnaˉ heˉ maˉläˉkyu̱u̱hꜙ jnäꜘ? —gaꜙjähꜘ Natanael sɨɨyhꜙ. —Jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ hlë̱ë̱hˈ Felipe hneˉ, gaꜙjë̱ë̱nꜙ hneˉ maˉchehꜗ kooꜘ kihꜗ chaahˈ higo —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 49 —Taˉjwohꜗ, hneˉ heꜘ la̱a̱hꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio, hneˉ la̱a̱hꜗ Rey kya̱a̱ꜗ dsaˉgoo˜ jneˊ —gaꜙjähꜘ Natanael sɨɨyhꜙ. 50 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús kaˉlähꜘ: —Maˉläˉdsooꜘ hohꜘ jnäꜘ, kihꜗ heˉ maˉjwë̱ë̱hnꜗ hneˉ gaꜙjë̱ë̱nꜙ hneˉ kooꜘ chaahˈ higo. Pero chaˉgaˊmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ jëëhˈ naꜗ taꜙ chaˊnëˊ. 51 Hiꜙ gaꜙjäyhꜘ kaˉlähꜘ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, naꜗ taꜙ chaˊnëˊ jëëhˈ hnähꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ naˉnaˊ, jë̱ë̱hˈ hnähꜘ ángele kya̱a̱ꜗ Dio hi̱ˉ wɨɨ˜ hi̱ˉ jña̱a̱ꜙ nëˊ kihˈ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ.
1 Jeeˊ gaꜙtëꜘ hnëˉ jmɨɨˊ, gaꜙje̱e̱ꜘ gooˉ ja̱a̱ˉ dsaˉ jeeˊ jwɨɨˉ Caná, heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hwaꜗ Galilea. Jeeˊ ja̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ chooˈ Jesús. 2 Jesús hiꜙ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ gaꜙtëëyhꜗ jnäähˈ jeeˊ tëˉ jmɨɨˊ kaˉlähꜘ. 3 Maˊ saꜙ gaꜙlë̱ë̱ꜗ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ maˉä̱ä̱ˉ heˉ maˊ hɨ̱h˜ dsaˉ, gaꜙjähꜘ chooˈ Jesús sɨɨyhꜙ: —Maˉdsaꜗ goˉte˜ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ kihꜗ dsaꜙ. 4 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —¿Heˉlaˈ jwɨɨhꜘ jnäꜘ läꜙnaˉ? Saꜙ gaˊ maˉtëꜘ hor˜ kinꜙ. 5 Mahꜗ gaꜙjähꜘ chooyˈ sɨɨyhꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ kwaꜙ beꜘ jeeˊ ja̱ˉ: —Jmeeˊ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ sɨɨyhꜙ hnähꜘ. 6 Maˊ tø̱ø̱ꜘ jeeˊ ja̱ˉ, jñiiꜘ mɨˈhyaˉ kaahˊ heˉ maˊ laˈ kya̱a̱hˊ ku̱u̱ˊ jeeˊ maˊ chih˜ dsaˉ judiu jmɨɨˉ heˉ maˊ jmeeꜙ jä̱yꜙ naˉjngëëyˈ chaˊnëˊ Dio. Läꜙko̱o̱ˉ mɨˈhyaˉ ja̱ˉ, maˊ hiihꜚ ko̱o̱ˉ hñaˉlooꜘ hihꜙ jmɨɨˉ. 7 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ kwaꜙ beꜘ jeeˊ ja̱ˉ: —Ka̱a̱hˊ jmɨɨˉ nehꜙ läꜙjëꜙ mɨˈhyaˉ naˉ. Mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ naˉka̱hˈ naˉdsë̱hꜙ läꜙjëꜙ mɨˈhyaˉ ja̱ˉ. 8 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ dsaˉ heꜘ: —Naꜗ naꜙ, kye̱ˉ miihˉ mahꜗ goˉkwëëhˋ dsaˉjʉʉˊ jmɨɨˊ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ. 9 Hi̱hꜗ dsaˉjʉʉˊ jmɨɨˊ heꜘ, gaꜙjëëyꜗ cheˊ lluˈ jmɨɨˉ heˉ maˉlaꜗ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ. Niꜙ saꜙ ñeyˉ haˉ taꜙ jaꜗ heˉ ja̱ˉ, maꜙlaꜙ hi̱ˉ maˊ kwaꜙ beꜘ hi̱ˉ gaꜙhwëëꜗ jmɨɨˉ ja̱ˉbaˊ ñeˉ. Mahꜗ gaꜙtëëꜗ jʉʉˊ jmɨɨˊ kihˈ hi̱ˉ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ, 10 mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ kwëëh˜ toˉnëˊ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ lluꜗ. Maˉlaꜙ maˉhɨ̱yhꜙ chaˉmiihˉ, ja̱ˉgaˊ kwëëyhˈ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ heˉ hwa̱a̱ꜗ gaˊ miihˉ. Pero hneˉ maˉnaˉhøøhˉ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ lluꜗ mahꜗ kwëëyhˈ jeeˊ lla̱a̱ꜙ gaˊ. 11 Jeeˊ jwɨɨˉ Caná heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hwaꜗ Galilea baˊ gaꜙjmeeꜘ Jesús toˉnëˊ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ ja̱ˉ. Jeeˊ läꜙja̱ˉ gaꜙmiꜙjnääyˉ hñiiyꜘ haˉ ko̱o̱ˉ jø̱ø̱hˈ la̱a̱yꜗ, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ, chaˉgaˊmiihˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëˉ jnäähˈ kiyhꜗ. 12 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ngaayhꜗ taꜙ Capernaum, kya̱a̱hˊ chooyˈ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱yhꜚ hiꜙ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙtoohˋ jnäähꜗ chaˉmiihˉ jmɨɨˊ. 13 Maˉngooꜗ maˉyaˉjä̱hꜙ jmɨɨˊ heˉ ku̱hˉ dsaˉ judiu borrego mähꜗ, heˉja̱ˉ ngooꜗ Jesús taꜙ Jerusalén. 14 Jeeˊ chihˈ gwahꜙ jʉʉhꜙ, jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjë̱ë̱yꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ hnëë˜ kyaˊ, hi̱ˉ maˊ hnëë˜ borrego, hi̱ˉ maˊ hnëë˜ juuˉ, kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ miˉsɨɨꜗ kuuˊ kihˈ dsaꜙ. 15 Gaꜙjmeeyꜘ ko̱o̱ˉ sɨˊhnɨɨˋ. Kya̱a̱hˊ heˉ ja̱ˉ, gaꜙhëëyꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ chihˈ gwahꜙ ja̱ˉ, hi̱ˉ gaˉ borrego, hi̱ˉ gaˉ kyaˊ, hi̱ˉ gaˉ hi̱ˉ miˉsɨɨꜗ kuuˊ. Gaꜙkë̱yhꜗ gaꜙläꜙjëꜙ naˊmes˜, gaꜙsa̱a̱ꜗ gaꜙja̱a̱yꜗ kuuˊ kihˈ hi̱ˉ heꜘ. 16 Hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ hnëë˜ juuˉ heꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Hwëëˋ läꜙjëꜙ heˉ naˉ jeeˊ laˉ. Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ jeˊhmoohˊ hneꜗ kihꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ. 17 Ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙdsooh˜ dsëˉ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Ngooꜗ dsaˉlla̱a̱nꜙ kihꜗ heˉ kye̱nˊ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ hneꜗ kyahꜗ.” 18 Dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ nëˊ kihˈ judiu gaꜙngɨɨꜘ juuˈ kihꜗ Jesús: —¿Heeˉ ko̱o̱ˉ lii˜ jmeehˈ, mahꜗ jëëˊ jnäähꜗ heˉ naˉngëhˈ jwëˈ heˉ jmeehˉ läꜙjëꜙ heˉ naˉ? —gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ Jesús. 19 —Hlaꜗ hnähꜘ gwahꜙ laˉ mahꜗ kya̱a̱hˊ hnëˉ jmɨɨˊ baˊ choohnˊ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 20 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ nëˊ heꜘ sɨɨyhꜙ: —Kya̱a̱hˊ to̱ꜗlooꜗ jñiiꜘ ji̱ˉñeˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ gwahꜙ laˉ. ¿Haˉ läꜙja̱ˉ jwahꜘ hneˉ, kya̱a̱hˊ hnëˉ jmɨɨˊ baˊ choohnˊ? 21 Pero ja̱ꜙ kihꜗ gwahꜙ heˉ gaꜙhlëëyhꜘ läꜙja̱ˉ, heˉ maˊ hlëëyhꜙ kihꜗ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ baˊ ja̱ˉ. 22 Heˉja̱ˉ maˉngëëꜘ maˉläˉji̱i̱hˋ Jesús, gaꜙläꜙdsooh˜ dsëˉ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ heˉ gaꜙhlëëyhꜘ ja̱ˉ, hiꜙ chaˉgaˊmiihˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëˉ jnäähˈ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio, hiꜙ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëˉ jnäähˈ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ Jesús kaˉlähꜘ. 23 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ tëˉ jmɨɨˊ heˉ ku̱hˉ dsaˉ borrego mähꜗ jeeˊ jwɨɨˉ Jerusalén, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Jesús maˊ gaꜙjëëyꜗ läꜙjëꜙ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ maˊ jmeeyꜙ. 24 Pero hñiiꜘ Jesús, saꜙ gaꜙläꜙchaꜙ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kiyhꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ, jëëhꜘ maˊ kyu̱u̱ꜙ bihꜗ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 25 Saꜙ maˊ jmeeꜙ biiꜗ kiyhꜗ, heˉ maˊ jmeehˈ dsaˉ juuˈ haˉ läꜙ laꜗ kihꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ, jëëhꜘ ñeyˉ baˊ haˉ läꜙ laꜗ tuhˉdsëꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ dsaˉ.
1 Maˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ jeeˊ kihˈ fariseo hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Nicodemo, maˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ dsaˉ judiu. 2 Taꜙlaꜙ hwëˈ baˊ ñeeˊ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ naˊjë̱ë̱yˉ Jesús mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Taˉjwohꜗ, ñeˊ jnäähꜗ, gaꜙche̱e̱ꜗ Dio hneˉ, la̱a̱hꜗ ja̱a̱ˉ taˉjwohꜗ. Jëëhꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ lihꜙ jmeeꜗ läꜙjëꜙ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ jmeehˉ hneˉ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ kya̱a̱hˊ Dio hneˉ —gaꜙjähꜘ Nicodemo sɨɨyhꜙ. 3 —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hneˉ, hi̱ˉ saꜙ läꜙcha̱a̱ˉ kaˉlähꜘ läꜙhmëëꜘ, saꜙ të̱ë̱yꜗ jëëyꜗ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 4 —¿Haˉ läꜙja̱ˉ läꜙcha̱a̱ˉ kaˉlähꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ gaˊ maˉgyu̱hˉ? ¿Cheˊ leꜘ dsaˉhe̱e̱yꜗ jeeˊ maˊ hä̱ä̱yˊ mahꜗ läꜙcha̱a̱yˉ läꜙhmëëꜘ? —gaꜙjähꜘ Nicodemo sɨɨyhꜙ. 5 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjähꜘ Jesús: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hneˉ, hi̱ˉ saꜙ läꜙcha̱a̱ˉ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ hiꜙ kya̱a̱hˊ jmɨˉlleꜘ, saꜙ të̱ë̱yꜗ dsaˉheyꜘ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. 6 Hi̱hꜗ dsaˉläˉcha̱a̱ˉ kihꜗ ngoꜗ, ngoꜗ baˊ la̱a̱yˈ. Hiꜙ hi̱hꜗ dsaˉläˉcha̱a̱ˉ kya̱a̱hˊ jmɨˉlleꜘ, la̱a̱yꜗ jmɨˉlleꜘ baˊ. 7 Taꜙ jmeeˉ dsa̱a̱˜ hohꜘ heˉ maˉjwë̱ë̱hnꜗ hneˉ, jmeeꜙ biiꜗ läꜙcha̱a̱hˉ hnähꜘ kaˉlähꜘ läꜙhmëëꜘ. 8 Lleꜘ gwaꜘ hiꜙ dsoo˜ haˉ jeeˊ hnøøˈ. Maꜙkeꜙ nuuhˉ hi̱i̱ˊ lleꜘ, saꜙ ñehˊ haˉ taꜙ gwaꜘ niꜙ haˉ taꜙ dsoo˜. Läꜙja̱ˉ laꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ dsaˉläˉcha̱a̱ˉ kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 9 —¿Haˉ läꜙ laꜗ juuˈ naˉ? —gaꜙjähꜘ Nicodemo sɨɨyhꜙ. 10 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —¿Ja̱ˈ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ dsaˉ Israel la̱a̱hꜗ mahꜗ saꜙ kyu̱u̱h˜ heˉ laˉ? 11 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hneˉ, heˉ maˉkyu̱u̱h˜ jnäähˈ, heˉ ja̱ˉ baˊ hlëëhˊ jnäähꜗ. Hiꜙ heˉ maˉjëëˊ jnäähꜗ, heˉ ja̱ˉ baˊ jmeeˉ jnäähˈ dsooꜘ. Pero hnähꜘ saꜙ he̱e̱hˊ hnähꜘ heˉ hlëëhˊ jnäähꜗ. 12 Waˊraˉ gaꜙhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ heˉ chaˉ hwaꜗ laˉ, saꜙ jmeehˉ hnähꜘ dsooꜘ. Haˉ baˊ läꜙ jmeehˈ hnähꜘ dsooꜘ cherˊmahꜗ gaꜙhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ heˉ chaˉ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. 13 ʼSaꜙ cha̱a̱ˉ gaˊ jñahꜘ hi̱ˉ gaꜙwɨɨꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, maꜙlaꜙ hi̱ˉ gaꜙjña̱a̱ꜗ gyʉʉhˈ baˊ. Hi̱ˉ heꜘ heꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. 14 Ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ Moisé mɨɨhˉ taꜙ gyʉʉhˈ jeeˊ maˊ laˈ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ ja̱ˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jmeeꜙ biiꜗ cha̱a̱ꜗ dsaˉ gyʉʉhˈ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. 15 Mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜗ dsooꜘ dsëꜗ kiyhꜗ saꜙ he̱e̱yꜘ, läꜙcha̱a̱yˉ tä̱ä̱ꜘ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ baˊ. 16 ʼJëëhꜘ chaˉmiihˉ hnääꜗ Dio läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ, heˉja̱ˉ gaꜙkwa̱a̱yꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ ko̱o̱ˉ mëëˈ kya̱a̱yꜗ, mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜗ dsooꜘ dsëꜗ kiyhꜗ saꜙ he̱e̱yꜘ, läꜙcha̱a̱yˉ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ baˊ. 17 Jëëhꜘ saꜙ gaꜙche̱e̱ꜗ Dio jo̱o̱ꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ mahꜗ ta̱a̱yhꜙ dsaˉ dsoˊjwɨɨꜘ. Gaꜙche̱e̱yꜗ mahꜗ taꜙlaꜙ kiyhꜗ lä̱ä̱yꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ baˊ. 18 ʼHi̱ˉ jmeeꜙ dsooꜘ dsëꜗ kiyhꜗ saꜙ chaˉ niꜙ miihˉ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kiyhˈ. Pero hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ dsooꜘ dsëꜗ kiyhꜗ maˉchaˉ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kiyhˈ, jëëhꜘ saꜙ dsooꜘ dsëyꜗ kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ ko̱o̱ˉ mëëˈ kya̱a̱ꜗ Dio. 19 Läꜙlaˉ baˊ laˈ heˉ jaꜗ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kihˈ dsaˉ. Jaꜗ baˊ waˊjeˉ hwaꜗ laˉ pero gaꜙläꜙhnøøꜗ gyihꜗ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ waˊjeˉ, jëëhꜘ läꜙjëꜙ heˉ jmeeyꜙ, heˉ hlɨɨhˈ jmahꜗ baˊ. 20 Jëëhꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ naˉhøøyhˊ kihˈ waˊjeˉ, saꜙ hnøøyꜗ yaˉnääyꜘ jeeˊ jnäꜘ waˊjeˉ mahꜗ saꜙ läꜙjnäꜘ heˉ jmeeyꜙ. 21 Pero hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jmeeꜙ läꜙ hnøøꜗ juˈdsooꜘ, hi̱ˉ heꜘ baˊ goˉnääꜘ jeeˊ jnäꜘ waˊjeˉ mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙjnäꜘ laꜗ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Dio läꜙjëꜙ heˉ jmeeyꜙ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ Nicodemo. 22 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ngooꜗ Jesús taꜙ hwaꜗ Judea, hiꜙ jnäähˈ discípulo gaꜙnøøꜗ jnäähˈ kya̱a̱yhˊ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjä̱ˊ jnäähꜗ kya̱a̱yhˊ miihˉ jmɨɨˊ hiꜙ maˊ cha̱a̱y˜ dsaˉ jmɨɨˉ. 23 Jwa̱a̱ꜚ kaˉlähꜘ maˊ cha̱a̱˜ dsaˉ jmɨɨˉ jeeˊ jwɨɨˉ Enón, kooꜘ Salim, jëëhꜘ jeeˊ ja̱ˉ chaˉ chaˉmiihˉ jmɨɨˉ. Jeeˊ ja̱ˉ maˊ dsaˉnääꜗ dsaˉ mahꜗ maˊ sa̱a̱yˉ jmɨɨˉ. 24 Jmɨɨˊ ja̱ˉ, saꜙ gaˊ maˉta̱a̱hˉ dsaˉ Jwa̱a̱ꜚ nehꜙñeˈ. 25 Heˉja̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ discípulo kya̱a̱ꜗ Jwa̱a̱ꜚ gaꜙta̱a̱yhˋ tiˉchooyꜙ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉ judiu haˉ läꜙ jmeeꜗ dsaˉ mahꜗ jä̱yꜗ naˉjngëëyˈ chaˊnëˊ Dio. 26 Mahꜗ naˊnääyˈ jeeˊ chehˈ Jwa̱a̱ꜚ naˊchiiyhˊ: —Taˉjwohꜗ, hi̱ˉ maˊ gyaˈ kya̱a̱hˊ hneˉ taꜙ hngaahˋ ko̱ˉta̱a̱ˉ kihꜗ jmɨɨˉ Jordán, hi̱ˉ gaꜙkwahˊ juˈdsooꜘ kihꜗ heꜘ, naꜗ cha̱a̱y˜ dsaˉ jmɨɨˉ. Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ dsaˉnääꜗ kya̱a̱yhˊ. 27 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jwa̱a̱ꜚ sɨɨyhꜙ: —Saꜙ leꜘ hyohꜙ dsaˉ niꜙ miihˉ, waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ gaꜙhyoyhꜗ kihꜗ Dio. 28 ¿Ja̱ˈ heꜘ baˊ hnähꜘ gaꜙnʉʉhˉ hnähꜘ kinꜙ heˉ gaꜙjwahnꜗ?: “Ja̱ꜙ heꜘ jnäꜘ la̱a̱nꜗ Cristo. La̱a̱nꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Dio jä̱ä̱ꜗ mahꜗ hlëëhnˊ kiyhˈ.” 29 Dsaˉmëꜘ hi̱ˉ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ la̱a̱yꜗ kya̱a̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ je̱e̱ꜘ gooˉ kya̱a̱yhˊ. Pero omeꜚ kya̱a̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ hi̱ˉ chehꜗ kooꜘ kiyhꜗ cha̱a̱yˉ lluꜗ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ nuuyꜗ hlëëhꜗ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ. Läꜙja̱ˉ laꜗ kiꜙ jnäꜘ kaˉlähꜘ, maˉjë̱ë̱ꜘ dsënꜙ goˉte˜ naꜗ heˉ maˉja˜ Cristo. 30 Jmeeꜙ biiꜗ jʉʉhꜗ taˊ kiyhˈ mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙhwa̱a̱ꜗ taˊ kinꜙ. 31 Hi̱ˉ jaꜗ gyʉʉhˈ kye̱ˉ nëˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ. Pero hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ, hwaꜗ laˉ baˊ naˊjnääyꜘ, hiꜙ hlëëyhꜙ kihꜗ heˉ chaˉ hwaꜗ laˉ baˊ. Hi̱ˉ jaꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ kye̱ˉ nëˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 32 Heˉ maˉjëëyꜙ heˉ maˉnuuyꜘ, heˉ ja̱ˉ baˊ hlëëyhꜙ, pero niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ he̱e̱hˉ juuˈ heˉ kwayꜙ. 33 Hi̱ˉ he̱e̱hˉ juuˈ heˉ kwayꜙ, hi̱ˉ heꜘ jmeeꜙ bihꜗ dsooꜘ juuˈ kihꜗ Dio. 34 Jëëhꜘ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Dio, hlëëyhꜙ juuˈ kihꜗ Dio baˊ. Hiꜙ ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ hihꜙ kwaꜙ Dio jmɨˉlleꜘ kihꜗ. 35 Jëëhꜘ, Tääˋ hnääyꜗ baˊ Jo̱o̱yꜘ. Hiꜙ gaꜙtooyhˉ gooˉ Jo̱o̱yꜘ läꜙjëꜙ heˉ gaˊ chaˉ. 36 Hi̱ˉ jmeeꜙ dsooꜘ dsëꜗ kihꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio läꜙ maˉcha̱a̱yˉ ja̱ˉbaˊ. Pero hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ dsooꜘ dsëꜗ kihꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio saꜙ jëëyꜗ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. Heˉ wɨɨꜘ heˉ naꜗ gaˊ che̱e̱ˈ Dio, heˉ ja̱ˉ baˊ jäꜙ nëˊ kiyhˈ.
1 Gaꜙnuuꜘ dsaˉ fariseo hlëëhꜙ dsaˉ kihꜗ Jesús, maˊ jäyhꜘ jwë̱ë̱ꜘ gaˊ dsaˉ jä̱ä̱ꜙ Jesús hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ gaˊ dsaˉ cha̱a̱y˜ jmɨɨˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ Jwa̱a̱ꜚ. Hiꜙ gaꜙläꜙñeꜙ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ heˉ gaꜙnuuꜘ dsaˉ fariseo juuˈ ja̱ˉ. 2 (Maꜙkeꜙ ja̱ꜙ heꜘ hñiiꜘ Jesús hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ. Jnäähˈ discípulo baˊ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ.) 3 Heˉja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús hwaꜗ Judea ja̱ˉ mahꜗ ngaayhꜗ taꜙ Galilea kaˉlähꜘ. 4 Gaꜙjmeeꜘ biiꜗ kiyhꜗ ngooyꜗ taꜙ hwaꜗ kihꜗ Samária. 5 Gaꜙtë̱ë̱yꜘ ko̱o̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ kihꜗ Samária heˉ maˊ che̱e̱ˉ Sicar, jä̱hꜙ kihꜗ hwaꜗ heˉ gaꜙkwëëhꜗ Jacob jo̱o̱yꜘ José. 6 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ chihˈ ko̱o̱ˉ jmɨˉtooˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ Jacob. Gaꜙhwa̱a̱ꜘ Jesús jeeˊ hä̱ä̱yˊ jwëꜗ mahꜗ gaꜙgyayˉ gaꜙte̱e̱yhˉ dsëyꜗ kooꜘ jmɨˉtooˉ ja̱ˉ. Hor˜ ja̱ˉ maˉngooꜗ gaꜙtëꜘ lla̱ꜗhyooꜙ. 7 Jaꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Samária, yaꜙkye̱ꜘ jmɨɨˉ. Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Kwëëhˋ jnäꜘ miihˉ jmɨɨˉ kyahꜗ huhnˋ. 8 (Jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ naˊnøøˈ jnäähꜗ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ naˊläˊ jnäähꜗ heˉ gaꜙkihˊ jnäähꜗ.) 9 Hiꜙ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Samária heꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ Jesús: —¿Haˉ läꜙja̱ˉ hneˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ judiu ngɨɨhˊ jmɨɨˉ kinꜙ mahꜗ huhˈ, jnäꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ cha̱a̱ˉ Samária? (Jëëhꜘ, dsaˉ judiu saꜙ jwa̱yhꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ samaritano.) 10 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ ñehˊ heeˉ naˉ heˉ laˊ kwaꜙ Dio, hiꜙ hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ ngɨɨꜙ jmɨɨˉ kyahꜗ mahꜗ hɨ̱yhꜗ, hneˉ baˊ ngɨɨhˊ kiyhˈ jmɨɨˉ heˉ huhˈ hiꜙ hñiiyꜘ kwëëyhꜗ hneˉ jmɨɨˉ ji̱i̱hꜙ. 11 Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ kaˉlähꜘ: —¿Haˉ läꜙ jmeehˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ? Saꜙ chaˉ niꜙ miihˉ heˉ kye̱hˊ heˉ kya̱a̱hˊ choohˊ jmɨɨˉ, hiꜙ juuhˉ jwërte jmɨˉtooˉ laˉ. ¿Haˉ baˊ taꜙ haaˊ jmɨɨˉ ji̱i̱hꜙ ja̱ˉ heˉ kwahˈ? 12 ¿Cheˊ jø̱ø̱hˈ gaˊ hneˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ Jacob dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, hi̱ˉ gaꜙkwëëhꜗ jnäähˈ jmɨˉtooˉ laˉ? Jeeˊ laˉ gaꜙhɨ̱yhꜗ kya̱a̱hˊ jo̱o̱yꜘ hiꜙ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ jahꜘ kya̱a̱yꜗ kaˉlähꜘ. 13 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kihꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ: —Waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hi̱ˉ hɨ̱hꜗ jmɨɨˉ heˉ haaˊ laˉ, ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ jäꜙ läˉki̱i̱ˉ dsëyꜗ. 14 Pero hi̱ˉ hɨ̱hꜗ jmɨɨˉ heˉ kwaˋ jnäꜘ, ji̱hˊko̱hꜘ ji̱hˊlɨhꜘ saꜙ jäꜙ läˉki̱i̱ˉ dsëyꜗ. Jmɨɨˉ heˉ kwaˋ jnäꜘ, heˉ ja̱ˉ hyaꜙ läꜙ maˉhyaˉ ja̱ˉbaˊ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ heˉ jmeeꜙ cha̱a̱yˉ tä̱ä̱ꜘ. 15 Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ sɨɨyhꜙ: —Kwëëhˋ jnäꜘ jmɨɨˉ ja̱ˉ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, mahꜗ saꜙ jäꜙ läˉki̱i̱ˉ dsënꜙ. Läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ jänˉ jeeˊ laˉ yaˊkye̱nˈ jmɨɨˉ —gaꜙjähꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ. 16 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Gwa̱a̱hˉ mahꜗ goˉkya̱a̱ꜙ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱hꜗ taꜙ laꜙ. 17 —Saꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱nꜙ —gaꜙjähꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ sɨɨyhꜙ. —Ja̱ˉbaˊ dsooꜘ heˉ maˉjähˊ, saꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱hꜗ. 18 Jëëhꜘ hña̱a̱ꜘ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˉläˉkya̱a̱hˋ, hi̱hꜗ hi̱ˉ kya̱a̱hˊ naˈ, ja̱ꜙ heꜘ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱hꜗ heꜘ. Heˉ dsooꜘ naˉ maˉjähˊ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 19 —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, goꜚ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio baˊ hneˉ la̱a̱nꜙ. 20 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ dsaˉ samaritano gaꜙhnaayhˉ Dio jeeˊ chihˈ mohꜘ laˉ, mahꜗ hnähꜘ dsaˉ judiu jwahꜘ hnähꜘ, jwɨɨˉ Jerusalén baˊ jeeˊ hnäähnˊ Dio —gaꜙjähꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ sɨɨyhꜙ. 21 —Dsaˉmëꜘ, jmeeˊ dsooꜘ heˉ jwahnꜙ laˉ. Lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ, niꜙ mohꜘ laˉ niꜙ jwɨɨˉ Jerusalén saꜙ hnaahˈ hnähꜘ Tääˋ. 22 Saꜙ kyu̱u̱hꜙ hnähꜘ hi̱i̱ˉ naˉ hnaahꜙ hnähꜘ. Pero jnäähˈ dsaˉ judiu, kyu̱u̱ꜙ baˊ jnäähꜗ, hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ hnäähꜙ jnäähˈ, jëëhꜘ taꜙlaꜙ kihꜗ dsaˉ judiu baˊ jaˈ heˉ dsaˉlä̱ä̱ꜘ dsaˉ. 23 Jäꜙ ko̱o̱ˉ hor˜, hiꜙ hor˜ ja̱ˉ laꜗ naꜗ gaˉjʉhˉ. Hi̱ˉ dsooꜘ hnaahꜙ Tääˋ, hnaayhˉ läꜙ hnøøꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ hiꜙ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ Tääˋ hnääyꜗ dsaˉ hi̱ˉ hnaayhˉ läꜙja̱ˉ. 24 Jmɨˉlleꜘ baˊ la̱a̱ˈ Dio. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hnaayhˉ, jmeeꜙ biiꜗ kiyhꜗ hnaayhˉ kya̱a̱hˊ jmɨˉlleꜘ hiꜙ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 25 —Jnäꜘ manꜙ heˉ jäꜙ hi̱ˉ jäyhꜘ Mesía kihꜗ, hi̱ˉ jähꜘ dsaˉ che̱e̱ˉ Cristo. Waˊraˉ jayꜗ, hi̱ˉ heꜘ miˉjnääꜙ haˉ läꜙ laꜗ läꜙjëꜙ juuˈ laˉ —gaꜙjähꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ sɨɨyhꜙ. 26 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús: —Hi̱ˉ heꜘ heꜘ jnäꜘ hi̱ˉ hlëëhꜙ kya̱a̱hˊ hneˉ. 27 Hor˜ ja̱ˉ yaˉnøøˋ jnäähꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ. Peerꜙ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëˉ jnäähˈ maˊ gaꜙjëëˊ jnäähꜗ llaꜙ Jesús juuˈ kya̱a̱hˊ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ. Pero niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ gaꜙtu̱u̱ˉ dsëꜗ maˊ ngɨɨˈ juuˈ heeˉ juuˈ ja̱ˉ maˊ llayꜙ, hiꜙ heˉlaˈ maˊ hlëëyhꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉmëꜘ heꜘ. 28 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙchihꜘ dsaˉmëꜘ mɨˈdsuuˊ kiyhˈ mahꜗ ngaayhꜗ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ, naˊchiiyhˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ: 29 —Maꜙnøønˈ maꜙjë̱ë̱nˊ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˉsɨɨhꜙ jnäꜘ läꜙjëꜙ goˉteˈ heˉ maˉjmeenꜗ. ¿Cheˊ ja̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ ooꜙ Cristo hi̱ˉ hiiꜘ juuˈ kihꜗ? 30 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, naˊnääyˈ naˊjë̱ë̱yˉ. 31 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ ja̱ˉ maˊ chu̱u̱ꜘ jnäähˈ kya̱a̱yhˊ: —Taˉjwohꜗ, kuhˉhi̱hꜘ. 32 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ: —Chaˉ baˊ heˉ kuhnˋ heˉ saꜙ kyu̱u̱h˜ hnähꜘ. 33 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨˊ jnäähꜗ juuˈ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ jnäähꜗ: —¿Cheˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉja˜ hi̱ˉ maˉyaˉka̱ꜙ heˉ kuyhꜙ? 34 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ kaˉlähꜘ: —Heˉ jmeenˋ läꜙ hnøøꜗ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ mahꜗ miˊhñaanꜗ taˊ kiyhˈ, heˉ ja̱ˉ baˊ maˈ heˉ jmeeꜙ dsaˉkë̱ë̱nꜗ. 35 ¿Ja̱ˈ jwahꜘ hnähꜘ, hnøøꜗ gaˊ kye̱ꜘ sɨhˉ mahꜗ choohꜗ dsaˉ taˊ kihˈ? Pero jnäꜘ jwahnꜙ, choohˊ hnähꜘ nëhˊ mahꜗ jëëˋ daˊ hnähꜘ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ mɨˈju̱ˉ heˉ maˉä̱ä̱ˉ heˉ maˉleꜘ choohꜗ dsaˉ. 36 Hi̱ˉ cha̱a̱hˉ dsaˉ liyhꜙ baˊ jñeeyˈ. Heˉ cha̱a̱yhˉ dsaˉ mahꜗ cha̱a̱ˉ tä̱ä̱ꜘ, laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ chooyh˜ mɨˈju̱ˉ mahꜗ saꜙ he̱e̱ꜘ ji̱hˊko̱hꜘ. Kya̱a̱hˊ läꜙja̱ˉ, ko̱ˉjø̱hꜘ baˊ läꜙcha̱a̱ˉ lluꜗ hi̱ˉ gaꜙjngëëꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ gaꜙchoohꜗ taˊ. 37 Hehꜗ läꜙ jähꜘ juuˈ laˉ, laꜗ juˈdsooꜘ: “Jñahꜘ baˊ hi̱ˉ jngëëˉ, hiꜙ jñahꜘ baˊ hi̱ˉ chooh˜ taˊ.” 38 Jnäꜘ gaꜙche̱e̱nꜙ hnähꜘ mahꜗ choohˊ hnähꜘ taˊ heˉ saꜙ gaꜙjñeehˊ hnähꜘ. Jñahꜘ baˊ gaꜙkë̱ë̱ꜘ taˊ kihˈ, mahꜗ hnähꜘ gaꜙta̱a̱hˋ hnähꜘ jeeˊ laˈ taˊ kiyhˈ mahꜗ ko̱o̱ˉ choohˊ baˊ hnähꜘ taˊ ja̱ˉ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 39 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ samaritano, hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ kihꜗ Jesús, läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ kihꜗ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ gaꜙjähꜘ: “Läꜙjëꜙ baˊ heˉ maˉjmeenꜗ maˉsɨɨyhꜙ jnäꜘ.” 40 Heˉja̱ˉ yaꜙnääꜗ samaritano heꜘ yaꜙjë̱ë̱yꜙ Jesús mahꜗ gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱yhˊ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Jä̱ˊ kya̱a̱hˊ jnäähꜗ jeeˊ laˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙjä̱yꜘ to̱ꜗ jmɨɨˋ jeeˊ ja̱ˉ. 41 Jwë̱ë̱ꜘ gaˊ dsaˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ maˊ gaꜙnuuyꜘ heˉ maˊ hlëëyhꜙ ja̱ˉ. 42 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ maˊ sɨɨhꜙ dsaˉmëꜘ heꜘ: —Ja̱ꜙ maꜙlaꜙ juuˈ kyahꜗ hneˉ jmeeˉ jnäähˈ dsooꜘ, hñaaꜗ jnäähˈ maˉnʉʉˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ. Naꜗ baˊ raꜘ si˜ maˉñeˊ jnäähꜗ maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, hi̱ˉ heꜘ heꜘ Cristo, hi̱ˉ lä̱ä̱˜ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. 43 Maˉngëëꜘ to̱ꜗ jmɨɨˋ ja̱ˉ, yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ, ngaayhꜗ taꜙ Galilea. 44 (Hñiiꜘ Jesús gaꜙjähꜘ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio jeeˊ jwɨɨˉ gooyˈ saꜙ hnääꜗ dsihꜘ.) 45 Maˊ gaꜙlla̱a̱yhꜗ hwaꜗ Galilea, dsaˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙhe̱e̱yhˉ bihꜗ lluꜗ, kihꜗ heˉ gaꜙjëëyꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús maˊ gaꜙtëꜘ jmɨɨˊ ku̱yhˉ borrego mähꜗ jwɨɨˉ Jerusalén. Jëëhꜘ naˊnääˈ dsaˉ heꜘ kaˉlähꜘ maˊ gaꜙtëꜘ jmɨɨˊ ja̱ˉ. 46 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙllooyꜗ jwɨɨˉ Caná heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hwaꜗ Galilea, jeeˊ gaꜙjmeeyꜘ jmɨˉdsëꜚ baˊ gaꜙlɨɨꜗ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ. Jeeˊ jwɨɨˉ Capernaum ja̱ˉ, maˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ rey hi̱ˉ maˉdsaahˊ ja̱a̱ˉ chihˉ kya̱a̱ꜗ. 47 Läꜙ maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉjø̱ø̱hˈ heꜘ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús hwaꜗ Judea ja̱yhꜗ taꜙ hwaꜗ Galilea, heˉja̱ˉ ñeeyˊ gaꜙmiꜙje̱e̱yꜚ mahꜗ gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Manˋ mahꜗ miˊhlä̱ä̱hꜗ chihˉ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ maˉkya̱a̱ˈ dsaˉju̱u̱ꜘ. 48 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Saꜙ he̱e̱hꜘ hnähꜘ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ jmeenˋ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ jëëhˈ hnähꜘ. 49 —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, maꜙnøønˈ gaˉjʉhˉ, jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉju̱u̱ꜙ chihˉ kya̱a̱nꜙ —gaꜙjähꜘ dsaˉjø̱ø̱hˈ heꜘ sɨɨyhꜙ. 50 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Gwa̱a̱hˉ baˊ hneˉ kyahꜗ, cha̱a̱ˉ baˊ chihˉ kya̱a̱hꜗ. Dsaˉjø̱ø̱hˈ heꜘ gaꜙjmeeyꜘ baˊ dsooꜘ dsëyꜗ maˊ gaꜙjähꜘ Jesús läꜙja̱ˉ, mahꜗ ngaayhꜗ. 51 Niꜙ saꜙ gaˊ maˉlla̱a̱yhꜗ kiyhꜗ, yaꜙnääꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ gaꜙmiꜙje̱e̱yꜚ, mahꜗ gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ, gaꜙjäyhꜘ: —Maˉjä̱ꜗ baˊ kihˈ chihˉ kya̱a̱hꜗ. 52 Mahꜗ gaꜙngɨɨꜘ dsaˉjø̱ø̱hˈ heꜘ juuˈ kihꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ: —¿Heeˉ hor˜ gaꜙløøꜗ cha̱a̱yˉ lluꜗ? Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ kya̱a̱yꜗ: —Llooꜘ, ko̱ˉhi̱ˊ gyiiˈ, yaꜙhɨɨꜗ lliiꜘ kiyhꜗ. 53 Mahꜗ gaꜙläꜙdsooh˜ dsëꜗ jmiiˉ chihˉ heꜘ, ja̱ˉbaˊ hor˜ ja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús: “Cha̱a̱ˉ baˊ chihˉ kya̱a̱hꜗ.” Heˉja̱ˉ chaˉgaˊmiihˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëyꜗ läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ chaˊnehꜙ kiyhꜗ. 54 Jeeˊ laˉ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús, maˊ yaꜙhë̱ë̱yꜗ hwaꜗ Judea ngaayhꜗ taꜙ hwaꜗ Galilea.
1 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ngooꜗ Jesús taꜙ Jerusalén. Maˊja̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ judiu jmɨɨˊ. 2 Jeeˊ jwɨɨˉ Jerusalén chihꜗ ko̱o̱ˉ naˊhyahˉ jeeˊ dsaˉhaˋ jmɨɨˉ, jä̱hꜙ Hoˊhaahˊ kihˈ Oveja. Jeeˊ ja̱ˉ che̱e̱ˉ Betesda kya̱a̱hˊ juuˈ hebreo. Maˊ chaˉ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kihꜗ jmɨˉtooˉ ja̱ˉ hñaꜘ jeeˊ kihˈ hooˊ naˊhiiˋ. 3 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ sa̱a̱ꜗ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ dsaahˊ, hi̱ˉ tʉʉˊ, hi̱ˉ jluuhˊ, kya̱a̱hˊ hi̱ˉ saꜙ leꜘ ngëꜙ, maˊ jø̱ø̱y˜ heˉ hor˜ jehꜗ jmɨɨˉ. 4 Jëëhꜘ maˊ lɨhꜘ ko̱hꜘ baˊ maˊ jña̱a̱ꜙ ja̱a̱ˉ ángel jeeˊ haaˊ jmɨɨˉ ja̱ˉ, mahꜗ maˊ ka̱hˉ maˊ gwë̱yh˜. Maˉlaꜙ maˉka̱hꜗ maˉgwë̱hꜗ jmɨɨˉ ja̱ˉ, hi̱ˉ gaꜙtë̱ë̱ꜘ toˉnëˊ dsaˉheꜘ nehꜙ jmɨɨˉ ja̱ˉ, dsaˉjä̱ꜗ goˉte˜ kiyhꜗ waˊ heˉ chaˉ heˉ dsooˊ heˉ la̱a̱yꜗ. 5 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˉhyaˉ gyiiꜘgyaꜘ jñaꜗ ji̱ˉñeˉ dsaahˊ. 6 Maˊ gaꜙjë̱ë̱ꜗ Jesús dsaˉ heꜘ naˉkya̱a̱yˈ jeeˊ ja̱ˉ, ñeˉ bihꜗ heˉ maˉläˉhɨɨˋ dsaahˊ dsaˉ heꜘ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —¿Cheˊ hnoohˉ jä̱ꜗ kyahꜗ? —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 7 —Saꜙ cha̱a̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ta̱a̱hꜙ jnäꜘ chaˊjmɨɨˉ naˉ waˊraˉ gaꜙka̱hꜗ gaꜙgwë̱hꜗ. Jä̱ä̱ꜗ gaˊ jñahꜘ ta̱a̱hˉ hñiiꜘ, ja̱ˉgaˊ lloo˜ jnäꜘ —gaꜙjähꜘ dsaˉdsaahˊ heꜘ sɨɨyhꜙ. 8 —Nooˉ jeeˊ kya̱a̱hꜗ naˉ, ki̱i̱ˈ ji̱i̱ˊ kyahˈ mahꜗ ngëˊ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 9 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙjä̱ꜗ kiyhꜗ mahꜗ gaꜙko̱o̱yˈ ji̱i̱ˊ kiyhˈ, ngaayhꜗ. Jmɨɨˊ ja̱ˉ maˊ laˈ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ. 10 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉtaˊ judiu sɨɨyhꜙ hi̱ˉ gaꜙjä̱ꜗ kihꜗ heꜘ: —Jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ baˊ naˈ, saꜙ chaˉ jwëˈ ko̱o̱hˈ ji̱i̱ˊ kyahˈ —gaꜙjäyhꜘ. 11 —Hi̱ˉ maˉmiˉhlä̱ä̱ꜘ jnäꜘ, hi̱ˉ heꜘ maˉsɨɨhꜙ jnäꜘ: “Ki̱i̱ˈ ji̱i̱ˊ kyahˈ mahꜗ ngëˊ” —gaꜙjähꜘ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ heꜘ. 12 —¿Hi̱i̱ˉ naˉ, hi̱ˉ maˉsɨɨhꜙ hneˉ: “Ki̱i̱ˈ ji̱i̱ˊ kyahˈ mahꜗ ngëˊ”? —gaꜙjähꜘ dsaˉtaˊ heꜘ. 13 Pero dsaˉñʉʉhˉ heꜘ, saꜙ gaꜙläꜙkyu̱u̱yꜙ hi̱i̱ˉ heꜘ hi̱ˉ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱yꜘ, jëëhꜘ Jesús gaꜙä̱ä̱hꜗ goˉte˜ jeeˊ kihˈ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ. 14 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙje̱e̱ˈ Jesús dsaˉ heꜘ kaˉlähꜘ jeeˊ chihˈ gwahꜙ ja̱ˉ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Jëëˋ daˊ, naꜗ heˉ maˉjä̱ꜗ kyahꜗ, moꜙtoꜙ jmeeˉ gaˊ dsoˊkyeˉ, mahꜗ saꜙ jäꜙ heˉ hlɨɨhˈ gaˊ nëˊ kyahˈ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 15 Ja̱ˉgaˊ ngooyˈ naˊjmeeyhˊ juuˈ kihꜗ dsaˉtaˊ judiu, naˊchiiyhˊ: —Jesús baˊ heꜘ hi̱ˉ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱ꜘ jnäꜘ —gaꜙjäyhꜘ. 16 Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ, maˊ hnoohˉ dsaˉtaˊ heꜘ haˉ läꜙ jwëꜘ jeeˊ maˊ jngëëyhˈ Jesús, jëëhꜘ maˊ miˉhlä̱ä̱yꜘ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ. 17 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Tääˋ kya̱a̱nꜙ, jmeeꜙ taˊ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ, hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jmeeꜙ jnäꜘ kaˉlähꜘ. 18 Heˉja̱ˉ chaˉgaˊmiihˉ maˊ hnoohˉ dsaˉtaˊ heꜘ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ jngëëyhˈ Jesús. Ja̱ꜙ maꜙlaꜙ kihꜗ heˉ saꜙ maˊ høøyꜙ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ, läꜙkye̱ˉ kihꜗ heˉ maˊ jäyhꜘ: “Dio la̱a̱ꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ,” maˊ jmä̱ä̱y˜ hñiiyꜘ kweeˉ kya̱a̱hˊ Dio. 19 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Jo̱o̱ꜘ Dio saꜙ leꜘ jmeeꜗ niꜙ miihˉ jeeˊ të̱ë̱yˉ hñiiyꜘ. Heˉ jëëy˜ jmeeꜙ Jmiiyˉ, heˉ ja̱ˉ baˊ jmeeyꜙ. Läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ Tääˋ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ kweeˉ goˉteˈ jmeeꜙ Jo̱o̱yꜘ kaˉlähꜘ. 20 Hnääꜗ baˊ Tääˋ Jo̱o̱ꜘ, hiꜙ miˉjnääyꜙ kiyhꜗ läꜙjëꜙ heˉ jmeeyꜙ. Pero chaˉgaˊmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ jmeeyꜙ laˉ, miˉjnääyꜙ kihꜗ Jo̱o̱yꜘ taꜙ chaˊnëˊ, läꜙji̱i̱hˈ läˉdsa̱a̱˜ hohꜘ hnähꜘ. 21 Ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ miˉji̱i̱hˋ Tääˋ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, mahꜗ jmeeyꜗ cha̱a̱yˉ kaˉlähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ Jo̱o̱yꜘ jmeeyꜗ cha̱a̱ˉ läꜙ ja̱hꜘ hi̱ˉ hnääyꜗ. 22 Saꜙ llaꜗ Tääˋ taˊ kihˈ niꜙ ja̱a̱ˉ, gaꜙtooyhˉ gooˉ Jo̱o̱yꜘ baˊ mahꜗ llayꜗ taˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 23 Mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jmeeꜗ jʉʉhˉ kihꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio läꜙko̱o̱ˉ jmeeyꜙ jʉʉhˉ kihꜗ Tääˋ. Hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ jʉʉhˉ kihꜗ Jo̱o̱yꜘ, saꜙ jmeeyꜙ jʉʉhˉ kihꜗ Tääˋ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱yꜗ. 24 ʼMaꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, hi̱ˉ nuuˉ juuˈ kinꜙ hiꜙ jmeeyꜙ dsooꜘ dsëyꜗ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ, cha̱a̱yˉ tä̱ä̱ꜘ baˊ. Saꜙ jäꜙ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kiyhˈ. Llaꜚ heˉ maˉju̱u̱yꜙ, maˉtë̱ë̱yhꜗ jeeˊ cha̱a̱yˉ tä̱ä̱ꜘ. 25 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Jäꜙ ko̱o̱ˉ hor˜, hiꜙ hor˜ ja̱ˉ laꜗ naꜗ. Maˉtëꜘ jeeˊ nuuˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ juuˈ kihꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ nuuꜗ kiyhꜗ, moꜙsoꜙ ju̱u̱yꜘ. 26 Jëëhꜘ, Tääˋ, kihꜗ hñiiꜘ bihꜗ naˊji̱i̱hꜙ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙkwayꜘ jwëˈ heˉ naˊji̱i̱hꜙ kihꜗ hñiiꜘ Jo̱o̱yꜘ kaˉlähꜘ. 27 Hiꜙ gaꜙhña̱a̱yꜗ llayꜗ taˊ kihˈ dsaꜙ, läꜙlluꜗ heˉ la̱a̱yꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ. 28 Taꜙ jmeeˉ dsa̱a̱˜ hohꜘ hnähꜘ heˉ jwahnꜙ laˉ. Jäꜙ ko̱o̱ˉ hor˜ nuuꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ toˉhø̱ø̱ˉ tëënˋ kiyhˈ. 29 Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ heˉ lluꜗ, läꜙji̱i̱yhˊ mahꜗ të̱ë̱yꜗ jeeˊ cha̱a̱yˉ tä̱ä̱ꜘ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ heˉ hlɨɨhˈ, läꜙji̱i̱yhˊ mahꜗ dsaˉnääyꜗ kya̱a̱hˊ dsoˊjwɨɨꜘ baˊ. 30 ʼNiꜙ miihˉ saꜙ leꜘ jmeenˋ jeeˊ të̱ë̱nˉ hñiinꜙ. Läꜙko̱o̱ˉ teꜗ manꜙ kihꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ, ko̱ˉja̱ˉ baˊ teˈ llanꜙ taˊ kihˈ dsaꜙ. Hiꜙ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ jmahꜗ baˊ llanꜙ taˊ, jëëhꜘ saꜙ hnoohnꜙ heˉ hnoonꜗ hñiinꜙ. Hnoohnꜙ heˉ hnøøꜗ Tääˋ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ baˊ. 31 Cherˊmahꜗ hñiinꜙ baˊ jmeenꜙ juˈdsooꜘ kinꜙ, saꜙ jmääꜗ juˈdsooꜘ kinꜙ läꜙja̱ˉ. 32 Cha̱a̱ˉ gaˊ jñahꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ juˈdsooꜘ kinꜙ. Jnäꜘ manꜙ, juˈdsooꜘ heˉ jmeeyꜙ kinꜙ, laꜗ dsooꜘ. 33 Gaꜙche̱e̱hꜙ hnähꜘ dsaˉ hi̱ˉ naˊngɨɨˊ juuˈ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ, hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙjäyhꜘ ja̱ˉ, laꜗ juˈdsooꜘ. 34 Saꜙ jmeeꜙ biiꜗ kiꜙ jnäꜘ juˈdsooꜘ kihꜗ dsaꜙ. Heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ baˊ ja̱ˉ, heˉ gaꜙjmeeꜘ Jwa̱a̱ꜚ juˈdsooꜘ kinꜙ, mahꜗ läꜙja̱ˉ lä̱ä̱hꜘ hnähꜘ. 35 Hi̱ˉ heꜘ maˊ la̱a̱ˈ läꜙko̱o̱ˉ waˊjeˉ heˉ naˉhi̱h˜ mahꜗ maˊ kwaꜙ jmëëꜗ. Hiꜙ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ hnähꜘ lluꜗ miihˉ jmɨɨˊ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ gaꜙkwayꜘ ja̱ˉ. 36 Pero chaˉ gaˊ jyohꜘ heˉ jmeeꜙ juˈdsooꜘ kinꜙ heˉ jʉʉhˉ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ juˈdsooꜘ heˉ gaꜙjmeeꜘ Jwa̱a̱ꜚ. Läꜙjëꜙ taˊ heˉ gaꜙkwëëhꜗ Dio jnäꜘ mahꜗ miˊtenˋ, ja̱ˉbaˊ taˊ heˉ jmeenꜙ laˉ, jmeeꜙ juˈdsooꜘ kinꜙ, Tääˋ baˊ heꜘ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ. 37 Hiꜙ Tääˋ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ, gaꜙjmeeyꜘ juˈdsooꜘ kinꜙ kaˉlähꜘ. Niꜙ ko̱o̱ˉ häˊ saꜙ gaꜙnʉʉhˉ hnähꜘ läꜙ maˊ gaꜙhlëëyhꜘ, niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ gaꜙjë̱ë̱hˋ hnihꜘ. 38 Hiꜙ niꜙ saꜙ gaꜙjä̱ꜘ juuˈ kiyhꜗ nehꜙ tuhˉhohꜘ hnähꜘ, kihꜗ heˉ saꜙ he̱e̱hꜘ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱yꜗ. 39 Ja̱ˉ hëhˉ daˊ hnähꜘ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio. Jëëhꜘ, la̱a̱hꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ naˉ cha̱a̱hˉ hnähꜘ tä̱ä̱ꜘ. Ja̱ˉbaˊ juuˈ naˉ jmeeꜙ juˈdsooꜘ kinꜙ kaˉlähꜘ. 40 Niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ hnoohˉ hnähꜘ juuˈ kinꜙ mahꜗ jmeenˋ cha̱a̱ˉ hnähꜘ tä̱ä̱ꜘ. 41 ʼJa̱ꜙ heˉ hnoonꜗ mahꜗ le̱e̱nꜘ jø̱ø̱hˈ chaˊnëˊ dsaˉ. 42 Jnäꜘ kyu̱u̱nꜙ hnähꜘ, manꜙ kweeˉ saꜙ hnaahꜙ hnähꜘ Dio. 43 Jnäꜘ maˉjan˜ kya̱a̱hˊ madaꜚ kihꜗ Tääˋ, mahꜗ hnähꜘ saꜙ he̱e̱hˊ jnäꜘ. Pero waˊraˉ jaꜗ jñahꜘ läꜙ hyohˉ dsëyꜗ hñiiyꜘ, tääꜘ saꜙ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ jmeehˉ heˈ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ. 44 Haˉ läꜙja̱ˉ läꜙdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ, jëëhꜘ hnoohꜘ hnähꜘ haˉ läꜙ jeeˊ le̱e̱hꜘ hnähꜘ ka̱a̱hˊ chaˊnëˊ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ hiꜙ saꜙ hnoohꜘ hnähꜘ mahꜗ le̱e̱hꜘ hnähꜘ ka̱a̱hˊ chaˊnëˊ Dio. 45 Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ jnäꜘ hnëënꜚ hnähꜘ chaˊnëˊ Tääˋ kya̱a̱nꜙ. Moisé, hi̱ˉ kye̱hˊ hnähꜘ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ, hi̱ˉ heꜘ baˊ hnëë˜ hnähꜘ. 46 Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ jmeehˉ hnähꜘ dsooꜘ hohꜘ heˉ gaꜙjähꜘ Moisé, läꜙja̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ dsooꜘ hohꜘ juuˈ kinꜙ kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ, heˉ gaꜙsɨɨyꜘ ja̱ˉ, hlëëhꜙ kinꜙ baˊ ja̱ˉ. 47 Pero cherˊmahꜗ saꜙ jmeehˉ hnähꜘ dsooꜘ hohꜘ heˉ gaꜙsɨɨyꜘ ja̱ˉ, haˉ baˊ läꜙja̱ˉ läꜙdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ juuˈ kinꜙ.
1 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ngooꜗ Jesús taꜙ hngaahˋ ko̱ˉta̱a̱ˉ jmɨˉjʉʉhˉ heˉ hlaˉ hwaꜗ Galilea, ja̱ˉbaˊ heˉ jäyhꜘ kihꜗ Tiberia. 2 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ maˊ cha̱a̱ˉ kaahˋ kiyhˈ, kihꜗ heˉ maˊ jëëy˜ läꜙjëꜙ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ maˊ jmeeyꜙ läꜙko̱o̱ˉ häˊ maˊ miˉhlä̱ä̱yꜘ hi̱ˉ dsaahˊ. 3 Ja̱ˉgaˊ gaꜙwɨɨꜗ Jesús taꜙ jeeˊ chihˈ ko̱o̱ˉ lleˊko̱hꜘ mahꜗ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙtoohˋ jnäähꜗ discípulo kya̱a̱yhˊ. 4 Jmɨɨˊ ja̱ˉ maˉyaˉjä̱hꜙ tëꜗ jmɨɨˊ heˉ ku̱hˉ dsaˉ judiu borrego mähꜗ. 5 Maˊ gaꜙjë̱ë̱ꜗ Jesús jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ hi̱ˉ yaꜙnääꜗ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ Felipe: —¿Haˉ baˊ dsaˊnøønˈ dsaˊlänˊ miihˉ heˉ kuhˉ dsaˉ laˉ? 6 Pero heˉ gaꜙjäyhꜘ läꜙja̱ˉ, heˉ maˊ hnøøyˈ maˊ jëëyˈ heeˉ ja̱ˉ maˊ jähꜙ Felipe. Jëëhꜘ kyʉʉh˜ bihꜗ haˉ läꜙ jmeeyꜗ. 7 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Felipe: —Saꜙ le̱e̱ꜙ to̱ꜗ hñaˉlooꜘ jmɨɨˊ taˊ heˉ kya̱a̱hˊ länˊ heˊñiihꜚ mahꜗ të̱ë̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ maꜙ miihꜙ. 8 Mahꜗ gaꜙjähꜘ ja̱a̱ˉ discípulo kya̱a̱yꜗ, Andreˊ ø̱ø̱hꜚ Simón Peeˊ: 9 —Jeeˊ laˉ hä̱ä̱ˊ ja̱a̱ˉ chihˉ hi̱ˉ kye̱ˉ hñaꜘ heˊñiihꜚ heˉ naˉlaꜚ kya̱a̱hˊ cebada, kya̱a̱hˊ u̱u̱ˈ hmoohˉ mähꜗ. Pero haˉ le̱e̱ꜙ heˉ ooꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˉ —gaꜙjäyhꜘ. 10 —Chiihˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ naˉ, waˊ dsaˉta̱a̱yhˋ waˊ gyayˉ hwaꜗ —gaꜙjähꜘ Jesús. Jeeˊ gaꜙta̱a̱yhˋ ja̱ˉ, maˊ chaˉ chaˉmiihˉ nuuˉ. Kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙta̱a̱hˋ jeeˊ ja̱ˉ, maꜙlaꜙ dsaˉñʉʉhˉ maˊ te̱e̱ˈ ko̱o̱ˉ hñaꜘ mil. 11 Gaꜙka̱ꜗ Jesús heˊñiihꜚ ja̱ˉ, gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. Maˉlaꜙ maˉkwayꜘ tiˊhmaahˊ, gaꜙjmeeyꜘ jwɨˊ heˊñiihꜚ ja̱ˉ mahꜗ gaꜙkwëëyhꜗ discípulo. Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ discípulo kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ hwaˈ. Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ kihꜗ hmoohˉ mähꜗ heꜘ, gaꜙkwëëyhꜗ dsaˉ haˉ ko̱o̱ˉ ji̱i̱hˈ maˊ hnøøˈ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱yˉ. 12 Maˉlaꜙ maˉkë̱ë̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, gaꜙjmeeꜘ Jesús madaꜚ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ discípulo: —Jʉʉhˋ hnähꜘ läꜙjëꜙ jwɨˊ heˉ maˉcha̱a̱˜ naˉ mahꜗ saꜙ he̱e̱ꜘ. 13 Maˉlaꜙ maˉjʉʉhˈ läꜙjëꜙ jwɨˊ heˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ ja̱ˉ, gaꜙka̱hˈ gyaꜙto̱ꜘ saˊmɨɨhˉ jwɨˊ kihˈ hñaꜘ heˊñiihꜚ heˉ maˊ naˉlaꜚ kya̱a̱hˊ cebada. 14 Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ heꜘ, heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, hi̱ˉ naˉ heꜘ hi̱hꜗ dsaˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ kihꜗ jäꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 15 Pero maˉliihꜚ baˊ Jesús, heˉ hnøøꜗ dsaˉ läꜙbiiꜗ läꜙja̱a̱ꜗ maˊ tëëyꜙ mahꜗ maˊ jmä̱ä̱yˈ rey kya̱a̱yꜗ, heˉja̱ˉ ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙwɨɨyꜗ taꜙ lleˊko̱hꜘ ja̱ˉ mahꜗ gaꜙjä̱yꜘ hñiiyꜘ. 16 Maˊ gaꜙnʉʉˉ jmɨɨˊ ja̱ˉ, maꜙlaꜙ jnäähˈ discípulo baˊ gaꜙjña̱a̱ˊ jnäähꜗ taꜙ chaˊhooˊ jmɨˉjʉʉhˉ ja̱ˉ. 17 Gaꜙtoohˋ jnäähꜗ nehꜙ naˊmooꜘ mahꜗ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ ha̱a̱ˊ jnäähꜗ jmɨˉjʉʉhˉ ja̱ˉ, taꜙ hngaahˋ jeeˊ che̱e̱ˉ Capernaum. Maˉnaˉho̱o̱ˉ goˉteˈ hor˜ ja̱ˉ niꜙ saꜙ gaˊ maˉja̱h˜ Jesús. 18 Pero jaꜗ ko̱o̱ˉ lleꜘ täꜘ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙløøꜗ hlu̱hꜙ jmɨɨˉ. 19 Maˉläˉø̱ø̱yꜘ ko̱o̱ˉ hñaꜘ jñiiꜘ kilómetro nëˊ jmɨɨˉ, maˊ gaꜙjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ Jesús jaꜗ yaꜙjä̱yhꜙ kihꜗ naˊmooꜘ, ngëyꜙ nëˊ jmɨɨˉ, mahꜗ gaꜙläꜙga̱hꜗ jnäähˈ. 20 Pero gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ: —Jnäꜘ baˊ laˉ, taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ. 21 Ja̱ˉgaˊ gaꜙhe̱e̱hˊ jnäähꜗ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëˉ jnäähˈ nehꜙ naˊmooꜘ ja̱ˉ, hiꜙ cha̱hꜘ baˊ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jnäähˈ hwaꜗ jeeˊ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ ja̱ˉ. 22 Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ, dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ taꜙ hngaahˋ jeeˊ gaꜙhwë̱ë̱ˉ jnäähˈ ja̱ˉ, gaꜙläꜙliihꜚ, maꜙlaꜙ jnäähˈ discípulo baˊ gaꜙtoohˋ jnäähꜗ nehꜙ ko̱o̱ˉ baˊ naˊmooꜘ heˉ maˊ hiiꜘ jeeˊ ja̱ˉ. 23 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ ja̱ˉ gaꜙllooꜗ jyohꜘ gaˊ naˊmooꜘ heˉ gaꜙhwëëˉ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ Tiberia, ja̱ˉbaˊ kooꜘ jeeˊ gaꜙta̱a̱hˋ hñaꜘ mil dsaˉ hi̱ˉ gaꜙkuhˉ jeeˊ ja̱ˉ, jeeˊ gaꜙkwaꜘ Jesús tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. 24 Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ, moꜙsoꜙ cha̱a̱ˉ Jesús niꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙta̱a̱yhˋ nehꜙ naˊmooꜘ heˉ maˊ hɨɨꜚ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙnääyꜗ gaꜙhnääyhꜙ Jesús taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ Capernaum. 25 Maˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ taꜙ hngaahˋ ja̱ˉ, gaꜙjnä̱ä̱yhꜙ Jesús mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Taˉjwohꜗ, ¿heeˉ baˊ hor˜ maˉñehꜗ hneˉ? 26 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, maˉyaˉnäähꜗ hnähꜘ hnaahꜙ jnäꜘ, ja̱ꜙ kihꜗ heˉ gaꜙjëëhˋ hnähꜘ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ gaꜙjmeenꜗ. Hnaahꜙ hnähꜘ jnäꜘ kihꜗ heˉ gaꜙkuhꜗ hnähꜘ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙkë̱ë̱ꜗ hnähꜘ baˊ ja̱ˉ. 27 Taꜙ waˊ he̱e̱ꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ maꜗ heˉ dsaˉllaꜙ. Waˊ he̱e̱ꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ maꜗ heˉ saꜙ llaꜙ, heˉ jmeeꜗ cha̱a̱ˉ dsaˉ tä̱ä̱ꜘ. Heˉ laˉ naˉ maꜗ heˉ kwaꜙ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. Jëëhꜘ, Tääˋ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dio, gaꜙhña̱a̱yꜗ jnäꜘ kihꜗ heˉ laˉ. 28 Mahꜗ gaꜙngɨɨꜘ dsaˉ heꜘ juuˈ kiyhꜗ: —¿Heeˉ naˉ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jnäähˈ jmeenˊ mahꜗ jmeeˊ jnäähꜗ läꜙ hnøøꜗ Dio? —gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ. 29 —Heˉ laˉ baˊ hnøøˈ Dio jmeehˈ hnähꜘ, heˉ jmeehˈ hnähꜘ dsooꜘ hohꜘ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱yꜗ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 30 —¿Heeˉ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heehˈ jnäähꜗ, mahꜗ jëëˊ jnäähꜗ, ja̱ˉgaˊ jmeeˊ jnäähꜗ dsooꜘ dsëˉ jnäähˈ kyahꜗ? ¿Haˉ läꜙ laꜗ heˉ jmeehˈ mahꜗ jëëˊ jnäähꜗ? 31 Dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ gaꜙkuyhˉ maná jeeˊ laˈ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ ja̱ˉ, läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Heˊñiihꜚ heˉ jaꜗ gyʉʉhˈ baˊ ja̱ˉ, gaꜙkwëëhꜗ dsihꜘ mahꜗ gaꜙkuyhˉ” —gaꜙjähꜘ dsaˉ sɨɨyhꜙ. 32 —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, ja̱ꜙ heꜘ Moisé hi̱ˉ gaꜙkwaꜘ heˊñiihꜚ heˉ jaꜗ gyʉʉhˈ. Tääˋ kya̱a̱nꜙ baˊ heꜘ hi̱ˉ kwëëh˜ hnähꜘ maꜙraꜙ heˊñiihꜚ heˉ gwaꜘ gyʉʉhˈ. 33 Jëëhꜘ heˊñiihꜚ heˉ kwaꜙ Dio, hi̱ˉ heꜘ heꜘ hi̱ˉ gaꜙjña̱a̱ꜗ gyʉʉhˈ, hi̱ˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ —gaꜙjähꜘ Jesús gaꜙsɨɨyhꜙ. 34 —Kwëëhˋ jnäähꜗ tä̱ä̱ꜘ heˊñiihꜚ ja̱ˉ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ —gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ. 35 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ heˊñiihꜚ heˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ. Hi̱ˉ jmeeꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ jäꜙ läꜙkyo̱yhꜙ. Läꜙja̱ˉ, hi̱ˉ jmeeꜙ dsooꜘ dsëꜗ kinꜙ, saꜙ jäꜙ läˉki̱i̱ˉ dsëyꜗ ji̱hˊko̱hꜘ ji̱hˊlɨhꜘ. 36 Pero jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ kaˉlähꜘ läꜙko̱o̱ˉ maˉjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ, maꜙkeꜙ maˉjë̱ë̱hˋ hnähꜘ jnäꜘ, saꜙ maˉjmeehˊ hnähꜘ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kinꜙ. 37 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ ta̱a̱hˉ Tääˋ goonꜙ, hi̱ˉ heꜘ goˉnääꜘ kinꜙ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ goˉnääꜘ kinꜙ, saꜙ be̱e̱ꜚ jnihꜘ. 38 Jëëhꜘ, saꜙ gaꜙjña̱a̱nꜗ gyʉʉhˈ mahꜗ jmeenˋ läꜙ hnoonꜗ hñiinꜙ. Gaꜙjña̱a̱nꜗ mahꜗ jmeenˋ läꜙ hnøøꜗ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ baˊ. 39 Tääˋ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ hyohˉ dsëyꜗ läꜙlaˉ baˊ. Saꜙ hnøøyꜗ dsaˉhë̱ë̱ꜗ kiꜙ jnäꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˉ goonꜙ mahꜗ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ hi̱ˉ heꜘ miˊji̱i̱hnˋ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ. 40 Hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ hyohˉ dsëyꜗ läꜙlaˉ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ goˉnääꜘ kihꜗ Jo̱o̱yꜘ mahꜗ jmeeꜗ dsooꜘ dsëꜗ kiyhꜗ, hi̱ˉ heꜘ baˊ jmeeyˈ cha̱a̱ˉ tä̱ä̱ꜘ. Mahꜗ jnäꜘ baˊ miˊji̱i̱hˋ jnihꜘ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ dsaˉ heꜘ. 41 Heˉja̱ˉ gaꜙløøꜗ dsaˉ judiu heꜘ chaˉhä̱ä̱y˜ hlëëyhꜙ wɨɨꜘ kihꜗ Jesús, kihꜗ heˉ maˊ jäyhꜘ, la̱a̱yꜗ heˊñiihꜚ heˉ gaꜙjyooꜗ gyʉʉhˈ. 42 Läꜙlaˉ gaꜙjäyhꜘ: —¿Ja̱ˈ heꜘ hi̱ˉ naˉ jo̱o̱ꜘ José? Kyu̱u̱ꜙ baˊ jneˊ choˈjmiiyˉ. ¿Haˉ läꜙja̱ˉ heˉ jäyhꜘ, gaꜙjña̱a̱yꜗ gyʉʉhˈ? 43 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ kaˉlähꜘ: —Tʉˊ hnähꜘ heˉ chaˉhä̱ä̱hꜙ jnäꜘ. 44 Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ leꜘ jäꜙ kihꜗ hñiiꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ cherˊmahꜗ Tääˋ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ saꜙ gaꜙta̱a̱yhˉ goonꜙ. Mahꜗ jnäꜘ baˊ miˊji̱i̱hˋ jnihꜘ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ. 45 Läꜙlaˉ naˉsɨɨˉ kooh˜ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ: “Dio baˊ miˉtë̱ë̱ꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ.” Läꜙja̱ˉ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙnuuꜘ hiꜙ gaꜙläꜙtë̱ë̱yꜙ kihꜗ Tääˋ, yaˉnääyꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. 46 ʼSaꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉjë̱ë̱ꜙ Tääˋ. Maꜙlaꜙ hi̱ˉ jaꜗ jeeˊ gyaˈ Dio baˊ, hi̱ˉ heꜘ baˊ maˉjë̱ë̱ꜙ Tääˋ. 47 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜hnähꜘ, hi̱ˉ jmeeꜙ dsooꜘ dsëꜗ kinꜙ, hi̱ˉ heꜘ baˊ cha̱a̱ˉ tä̱ä̱ꜘ. 48 Jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ heˊñiihꜚ heˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ. 49 Dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ gaꜙkuyhˉ maná jeeˊ laˈ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ ja̱ˉ, pero gaꜙju̱u̱yꜗ. 50 Pero hi̱ˉ laˉ heꜘ heˊñiihꜚ heˉ gaꜙjyooꜗ gyʉʉhˈ mahꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙkuhˉ kiyhꜗ moꜙsoꜙ ju̱u̱yꜘ. 51 Jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ heˊñiihꜚ ji̱i̱hꜙ heˉ gaꜙjyooꜗ gyʉʉhˈ. Hi̱ˉ kuhꜙ kihꜗ heˊñiihꜚ laˉ, cha̱a̱yˉ tä̱ä̱ꜘ baˊ. Heˊñiihꜚ heˉ kwaˋ jnäꜘ, laꜗ ngoꜗ kinꜙ. Heˉ ja̱ˉ kwanˋ mahꜗ läꜙja̱ˉ jmeeꜗ cha̱a̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 52 Heˉja̱ˉ dsaˉ judiu heꜘ gaꜙtiˉ gaꜙchooyꜘ juuˈ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱yhꜚ: —¿Haˉ läꜙja̱ˉ kwaꜗ dsaˉ naˉ ngoꜗ kihꜗ mahꜗ kihnˊ? —gaꜙjäyhꜘ. 53 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙkuhꜗ hnähꜘ ngoꜗ kihꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ, hiꜙ saꜙ huhˈ hnähꜘ jmaˉ kiyhꜗ kaˉlähꜘ, saꜙ të̱ë̱hꜗ hnähꜘ jeeˊ jmeeˈ cha̱a̱hˉ hnähꜘ tä̱ä̱ꜘ. 54 Hi̱ˉ kuhꜙ ngoꜗ kinꜙ mahꜗ hɨ̱yhꜗ jmaˉ kinꜙ kaˉlähꜘ, cha̱a̱yˉ tä̱ä̱ꜘ baˊ. Hiꜙ jnäꜘ miˊji̱i̱hˋ jnihꜘ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ. 55 Jëëhꜘ ngoꜗ kinꜙ, ko̱o̱ˉ heˉ laˉ baˊ maˈ heˉ jmeeꜗ cha̱a̱ˉ dsaˉ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ kihꜗ hi̱ˉ hɨ̱hꜗ jmaˉ kinꜙ, ko̱o̱ˉ heˉ laˉ baˊ jmeeˈ cha̱a̱yˉ. 56 Hi̱ˉ kuhˉ ngoꜗ kinꜙ mahꜗ hɨ̱yhꜗ jmaˉ kinꜙ jä̱yꜗ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ hiꜙ jnäꜘ jä̱nˋ kya̱a̱yhˊ kaˉlähꜘ. 57 Tääˋ hi̱ˉ naˊji̱i̱hꜙ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ, hiꜙ jnäꜘ cha̱a̱nˉ taꜙlaꜙ kihꜗ Tääˋ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ, hi̱ˉ kuhꜙ kiꜙ jnäꜘ, taꜙlaꜙ kiꜙ jnäꜘ baˊ cha̱a̱yˉ. 58 Heˉ laˉ ja̱ˉ, heˊñiihꜚ heˉ gaꜙjyooꜗ gyʉʉhˈ. Saꜙ laꜗ läꜙ laꜗ maná heˉ gaꜙkuhˉ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ hiꜙ maꜙraꜙ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ bihꜗ. Pero hi̱ˉ kuhꜙ heˊñiihꜚ laˉ, cha̱a̱yˉ tä̱ä̱ꜘ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ baˊ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ dsaˉ heꜘ. 59 Läꜙjëꜙ juuˈ laˉ gaꜙkwaꜘ Jesús nehꜙ gwahꜙ mähˉ kihꜗ dsaˉ judiu jeeˊ jwɨɨˉ Capernaum. 60 Läꜙ maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ ja̱ˉ, jwë̱ë̱ꜘ discípulo kya̱a̱yꜗ gaꜙjähꜘ: —Jwë̱ë̱hˋ laˈ juuˈ naˉ. ¿Hi̱i̱ˉ gaˊ moꜙ tɨhꜗ dsëꜗ nuuꜗ juuˈ naˉ? 61 Ñeˊ baˊ Jesús heˉ maˊ tä̱ä̱yhˊ maˊ chaˉ maˊ hä̱ä̱y˜ kwa̱a̱t˜ kihꜗ juuˈ heˉ gaꜙhlëëyhꜘ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Cheˊ maˉtohꜘ wɨɨꜘ kyahꜗ hnähꜘ juuˈ kinꜙ? 62 Haˉ baˊ läꜙ jmeehˈ hnähꜘ ja̱ˉ, waˊraˉ jähꜘ kihꜗ jë̱ë̱hˈ hnähꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ wɨɨꜗ kaˉlähꜘ jeeˊ maˊ gyayˈ jä̱ä̱ꜗ. 63 Jmɨˉlleꜘ baˊ heˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ, pero jmɨˉngoꜗ saꜙ chaˉ heˉ leꜘ jmeeꜗ niꜙ miihˉ. Läꜙjëꜙ juuˈ heˉ maˉjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ, gwaꜘ kihꜗ jmɨˉlleꜘ baˊ naˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ. 64 Pero cha̱a̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hnähꜘ hi̱ˉ saꜙ maˉjmeeꜘ dsooꜘ dsëꜗ kinꜙ —gaꜙjähꜘ Jesús. Jëëhꜘ maˉkyu̱u̱ꜙ bihꜗ jä̱ä̱ꜗ hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ saꜙ läꜙdsooꜘ dsëꜗ kiyhꜗ, hiꜙ kyu̱u̱yꜙ hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ ngëëyꜗ kihꜗ dsaꜙ. 65 Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ kaˉlähꜘ: —Heˉja̱ˉ baˊ naˉ maˉjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ: “Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ leꜘ jäꜙ kihꜗ hñiiꜘ kiꜙ jnäꜘ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙta̱a̱hˉ Tääˋ goonꜙ.” 66 Maˉngëëꜘ maˉjäyhꜘ läꜙja̱ˉ, jwë̱ë̱ꜘ discípulo kya̱a̱yꜗ gaꜙbiiyꜗ kihꜗ, moꜙsoꜙ gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 67 Ja̱ˉgaˊ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ: —¿Cheˊ hnoohˉ hnähꜘ goˊnäähˊ hnähꜘ kaˉlähꜘ läꜙnaˉ? 68 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Simón Peeˊ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, hi̱i̱ˉ gaˊ naˉ kihꜗ dsaˊnøøˈ jnäähꜗ. Ja̱a̱ˉ hneˉ baˊ kye̱hˊ juuˈ heˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ tä̱ä̱ꜘ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. 69 Maˉdsooꜘ baˊ dsëˉ jnäähˈ kyahꜗ, maˉñeˊ baˊ jnäähꜗ hneˉ heꜘ Cristo, Jo̱o̱ꜘ Dio ji̱i̱hꜙ —gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ. 70 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —¿Ja̱ˈ gaꜙlle̱e̱hnꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ hnähꜘ mahꜗ ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ la̱a̱ꜗ dsaˉ kya̱a̱ꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ? —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 71 Heˉ maˊ hlëëyhꜙ kihꜗ Juda Iscariote, jo̱o̱ꜘ Simón baˊ ja̱ˉ. Jëëhꜘ Juda heꜘ, hi̱ˉ gaꜙngëëyꜗ kë̱ë̱ˉ gaˊ, maˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ jnäähˈ.
1 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, maˊ ngëꜙ Jesús hwaꜗ Galilea. Moꜙsoꜙ maˊ hnøøyˈ maˊ ngëëyꜘ taꜙ Judea, jëëhꜘ dsaˉ judiu maˊ hnooyhˉ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ jngëëyhˈ. 2 Maˉyaˉjä̱hꜙ tëꜗ jmɨɨˊ kihˈ dsaˉ judiu, heˉ maˊ hɨɨyˉ hmɨɨhˉ jeeˊ dsaˉta̱a̱yhˋ maˊ tëˉ jmɨɨˊ. 3 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ ø̱ø̱yhꜚ sɨɨyhꜙ: —Gwaˉ hneˉ kaˉlähꜘ taꜙ Judea, mahꜗ jëëꜗ discípulo kya̱a̱hꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ooꜙ haˉ läꜙ laꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ jmeehˉ. 4 Jëëhꜘ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hnøøꜗ miˉjnääꜙ hñiiꜘ, saꜙ jmeeyꜙ taˊ kiyhˈ jeeˊ naˉhmääˊ. Hneˉ maˉløøhˋ jmeehˉ läꜙjëꜙ heˉ naˉ, miˉjnääˈ hñaahꜗ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ —gaꜙjähꜘ ø̱ø̱yhꜚ sɨɨyhꜙ Jesús. 5 Jëëhꜘ, niꜙ gaˊ ø̱ø̱yhꜚ saꜙ maˊ he̱e̱hꜘ kiyhꜗ. 6 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Saꜙ gaˊ maˉja˜ jmɨɨˊ kinꜙ, pero kyahꜗ hnähꜘ, waˊ heˉ chaˉ heˉ jmɨɨˊ baˊ lluˈ kyahꜗ hnähꜘ. 7 Dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ saꜙ leꜘ jmeeyꜗ naˉhøøyhˊ kyahˈ hnähꜘ. Pero jnäꜘ naˉhä̱ä̱yhˊ, kihꜗ heˉ miˉjnäänˈ heˉ jmeeyꜙ heˉ hlɨɨhˈ. 8 Goˉnääꜘ baˊ hnähꜘ jeeˊ tëˉ jmɨɨˊ ja̱ˉ. Pero jnäꜘ saꜙ nɨɨnˋ, jëëhꜘ saꜙ gaˊ maˉdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ kinꜙ. 9 Maˉngëëꜘ maˉjäyhꜘ läꜙja̱ˉ, gaꜙjä̱yꜘ taꜙ Galilea baˊ. 10 Maˉngëëꜘ maˉnääꜗ ø̱ø̱yhꜚ, ngooꜗ baˊ Jesús jeeˊ tëˉ jmɨɨˊ ja̱ˉ. Pero saꜙ ngooyꜗ jnäꜘhäꜘ mahꜗ saꜙ jë̱ë̱ꜗ dsihꜘ. 11 Pero dsaˉ judiu maˊ hnaayhˉ Jesús jeeˊ tëˉ jmɨɨˊ ja̱ˉ, maˊ jäyhꜘ: —¿Naꜚ hi̱ˉ heꜘ? 12 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ jmɨɨˊ ja̱ˉ maˊ hlëëyhꜙ juuˈ hiiˉ, maˊ chaˉ maˊ hä̱ä̱y˜ Jesús. Maˊ jähꜘ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ: —Dsaˉ llu̱u̱ꜗ baˊ heꜘ. Pero jñahꜘ maˊ jähꜘ: —Ja̱hꜙha̱ˈ, ko̱o̱ˉ miˉga̱a̱yꜙ dsaˉ baˊ. 13 Pero niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ saꜙ maˊ hlëëhꜙ jnäꜘhäꜘ kihꜗ Jesús, kihꜗ heˉ maˊ ga̱yhꜙ dsaˉtaˊ. 14 Maˉtëꜘ to̱ꜗdsaahˋ jmɨɨˊ, ja̱ˉgaˊ ngooˈ Jesús jeeˊ maˊ chihˈ gwahꜙ mahꜗ gaꜙløøyꜗ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ. 15 Peerꜙ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ dsaˉ judiu, mahꜗ maˊ jäyhꜘ: —Haˉ läꜙja̱ˉ heˉ kyʉʉh˜ dsaˉ naˉ chaˉmiihˉ hiꜙ saꜙ chaˉ jeeˊ ñeeyˊ gaꜙmiꜙtë̱ë̱yˉ hñiiyꜘ. 16 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ: —Ja̱ꜙ heˉ laꜗ kinꜙ nʉʉhꜚ heˉ kwanꜙ laˉ, laꜗ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ baˊ. 17 Hi̱ˉ llaꜙ dsëꜗ jmeeꜗ läꜙ hnøøꜗ Dio, läꜙkyʉʉyh˜ haˉ läꜙ laꜗ nʉʉhꜚ heˉ kwanꜙ laˉ, cheˊ heˉ gwaˉ kihꜗ Dio, o cheˊ heˉ hlëëhnˊ kwa̱a̱t˜ kinꜙ baˊ. 18 Hi̱ˉ hlëëhꜙ kwa̱a̱t˜ kihꜗ hñiiꜘ, heˉ hnooyhˉ haˉ läꜙ jeeˊ jmä̱ä̱yˈ hñiiyꜘ jø̱ø̱hˈ baˊ ja̱ˉ. Pero hi̱ˉ hnoohˉ haˉ läꜙ jeeˊ jmä̱ä̱yˈ jø̱ø̱hˈ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ, hi̱ˉ heꜘ baˊ hi̱ˉ hlëëhꜙ juˈdsooꜘ. Niꜙ miihˉ saꜙ hlä̱ä̱yhˉ kya̱a̱hˊ juuˈ kiyhꜗ. 19 ʼ¿Ja̱ˈ gaꜙkwëëhꜗ baˊ Moisé hnähꜘ ley mahꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ hnähꜘ saꜙ gaꜙmiꜙtehˋ hnähꜘ? ¿Heˉlaˈ hnoohˉ hnähꜘ jngëëhˈ jnäꜘ? 20 Heˉja̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ heꜘ: —Saꜙ cha̱a̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jngëëhꜗ hneˉ. Hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ baˊ naˉ hä̱ä̱ˊ tuhˉhohꜘ. 21 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ hnähꜘ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ hohꜘ kihꜗ gaꜙjëëhˋ hnähꜘ gaꜙjmeenꜗ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ. 22 Dsooꜘ baˊ jähˊ jneˊ Moisé gaꜙllaꜘ nʉʉhꜚ heˉ ʉ̱ʉ̱hꜙ jmɨˉngoꜗ jnänˋ. (Pero ja̱ꜙ heꜘ Moisé hi̱ˉ gaꜙllaꜘ nʉʉhꜚ ja̱ˉ, ko̱ˉja̱ˉ maˉnøøꜘ kihꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ jä̱ä̱ꜗ gaˊ kihˈ Moisé.) Mahꜗ tʉhˉ hnähꜘ jmɨˉngoꜗ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ läꜙkye̱ˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ. 23 He̱e̱hˊ baˊ hnähꜘ heˉ ʉ̱ʉ̱hꜙ jmɨˉngoꜗ kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ mahꜗ miˉtehˋ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ ley kihꜗ Moisé. ¿Heˉlaˈ ja̱ˉ hneeˉ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, kihꜗ heˉ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱nˈ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ? 24 Taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsaꜙ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ, kye̱ˉ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ juˈdsooꜘ baˊ —gaꜙjähꜘ Jesús. 25 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Jerusalén: —¿Ja̱ˈ hi̱ˉ naˉ naˉ hi̱ˉ hnaahˉ dsaˉ mahꜗ jngëëyhꜗ? 26 ¿Ja̱ˈ hi̱ˉ heꜘ naˉ chehꜗ hlëëhꜙ toꜙloꜙ nëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, hiꜙ saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ hlë̱ë̱yh˜ niꜙ miihˉ? ¿Cheˊ jähnˊ dsooꜘ maˉhe̱e̱hˉ dsaˉtaˊ heˉ la̱a̱yꜗ Cristo? 27 Pero dsaˉ laˉ, ñeˊ baˊ jneˊ haˉ cha̱a̱yˉ. Hiꜙ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jäꜙ Cristo, niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ ñeˉ haˉ taꜙ jäyꜙ. 28 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnuuꜘ Jesús läꜙja̱ˉ, läꜙ maˉcheyhꜗ ja̱ˉ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ jeeˊ chihˈ gwahꜙ ja̱ˉ, gaꜙhlëëyhꜘ ko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ: —Jwahꜘ hnähꜘ kyu̱u̱hꜙ jnäꜘ, hiꜙ ñehˊ hnähꜘ haˉ cha̱a̱nˉ. Pero saꜙ maˉjan˜ jeeˊ të̱ë̱nˉ hñiinꜙ. Hi̱hꜗ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ jmeeꜙ juˈdsooꜘ jmahꜗ. Hi̱ˉ heꜘ saꜙ kyu̱u̱hꜙ hnähꜘ. 29 Pero jnäꜘ kyu̱u̱ꜙ jnihꜘ, jëëhꜘ kihꜗ bihꜗ yaꜙhë̱ë̱nꜗ. Hi̱ˉ heꜘ baˊ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús. 30 Heˉja̱ˉ hnøøꜗ dsaˉ maˊ sa̱a̱yhˈ, pero niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ gaꜙtu̱u̱ˉ dsëꜗ maˊ chooˈ gooˉ, jëëhꜘ saꜙ gaˊ maˉtëꜘ hor˜ kiyhꜗ. 31 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ kiyhꜗ. —Waˊraˉ jaꜗ Cristo, ¿cheˊ hi̱ˉ heꜘ gaˊ jmeeˈ chaˉgaˊmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ dsaˉ laˉ? —gaꜙjähꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ. 32 Läꜙ maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ fariseo heꜘ, heˉ hlëëhꜙ dsaˉ läꜙja̱ˉ kiyhꜗ, heˉja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ mahꜗ so̱o̱hꜗ pooˉ kya̱a̱ꜗ gwahꜙ kiyhꜗ. 33 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Miihˉ jmɨɨˊ gaˊ gyanˊ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, naahꜚ baˊ jnäꜘ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ. 34 Ja̱ˉgaˊ hnaahꜗ hnähꜘ jnäꜘ, pero moꜙsoꜙ jnäähꜙ jnäꜘ. Moꜙsoꜙ leꜘ goˊnäähˈ hnähꜘ haˉ jeeˊ naahnꜚ —gaꜙjähꜘ Jesús. 35 Dsaˉ fariseo heꜘ gaꜙløøꜗ ngɨɨyꜙ juuˈ kihꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ: —¿Haˉ taꜙ dsa̱a̱hꜗ hi̱ˉ naˉ mahꜗ moꜙsoꜙ jnäähꜙ jnihꜘ? ¿Cheˊ dsa̱a̱yhˈ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉgoo˜ jneˊ hi̱ˉ naˉsaaˉ naˉjñeeꜘ jeeˊ kihˈ dsaˉ griego mahꜗ dsaˉhlë̱ë̱yhˋ läꜙkye̱ˉ dsaˉ griego? 36 ¿Heeˉ baˊ hnøøˈ jähꜘ juuˈ heˉ maˉhlëëyhꜘ naˉ: “Ja̱ˉ gaˊ hnaahꜗ hnähꜘ jnäꜘ, pero moꜙsoꜙ jnäähꜙ hnähꜘ jnäꜘ, moꜙsoꜙ leꜘ goˊnäähˈ hnähꜘ jeeˊ naahnꜚ”? 37 Hihꜙ gaˊ maˊja̱ˉ, laꜗ jmɨɨˊ jʉʉhˉ kya̱a̱hˊ jeeˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ jmɨɨˊ ja̱ˉ. Gaꜙnooˉ Jesús mahꜗ gaꜙhlëëyhꜘ kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ beꜘ: —Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ läˉki̱i̱ˉ dsëꜗ, waˊ jäyˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ mahꜗ waˊ hi̱yhꜘ jmɨɨˉ heˉ kwanˋ. 38 Leꜘ kiyhꜗ, läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio, hi̱ˉ jmeeꜙ dsooꜘ dsëꜗ kinꜙ, läꜙko̱o̱ˉ jmɨˉjʉʉhˉ heˉ naˊji̱i̱hꜙ hyaꜙ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ —gaꜙjähꜘ Jesús. 39 Heˉ gaꜙjäyhꜘ läꜙja̱ˉ gaꜙhlëëyhꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ heˉ hyohꜙ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜗ dsooꜘ dsëꜗ kiyhꜗ. Jmɨɨˊ ja̱ˉ saꜙ gaˊ maˉja˜ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, jëëhꜘ saꜙ gaˊ maˉsa̱a̱hˈ Jesús gyʉʉhˈ mahꜗ le̱e̱yꜘ jø̱ø̱hˈ. 40 Maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ juuˈ kihꜗ Jesús, ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ heꜘ maˊ jähꜘ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, hi̱ˉ laˉ heꜘ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ hiiꜘ juuˈ kihꜗ. 41 Hiꜙ ja̱a̱ˉ maˊ jähꜘ: —Hi̱ˉ heꜘ heꜘ Cristo. Pero jñahꜘ maˊ jähꜘ: —¿Haˉ läꜙ laꜗ juuˈ ja̱ˉ, hehꜗ yaˉhë̱ë̱ˈ ja̱a̱ˉ dsaˉ Galilea le̱e̱ꜘ Cristo? 42 ¿Ja̱ˈ jähꜘ juuˈ kihꜗ Dio, saˊju̱ˉ kihꜗ David baˊ yaˉhë̱ë̱ˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Cristo? Hiꜙ ja̱ˉbaˊ jwɨɨˉ mähˉ heˉ che̱e̱ˉ Belén jeeˊ maˊ cha̱a̱ˉ David, jeeˊ ja̱ˉ baˊ yaˉhë̱ë̱ˈ Cristo. 43 Heˉja̱ˉ gaꜙla̱a̱ꜗ to̱ꜗ nääꜗ dsaˉ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Jesús. 44 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ heꜘ hnøøꜗ maˊ sa̱a̱yhˈ pero niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ gaꜙtu̱u̱ˉ dsëꜗ maˊ chooˈ gooˉ. 45 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnääˋ pooˉ heꜘ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ kya̱a̱hˊ dsaˉ fariseo. Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ sɨɨyhꜙ: —¿Heˉlaˈ saꜙ maˉteeyhˋ taꜙ laꜙ? 46 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ pooˉ heꜘ sɨɨyhꜙ: —Niꜙ ko̱o̱ˉ häˊ saꜙ maˉhlëëhꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ läꜙko̱o̱ˉ hlëëhꜙ dsaˉ heꜘ. 47 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ fariseo heꜘ sɨɨyhꜙ: —¿Cheˊ läꜙkye̱ˉ hnähꜘ maˉläˉga̱hꜙ hnähꜘ juuˈ kiyhꜗ? 48 Niꜙ ja̱a̱ˉ jnäähˈ dsaˉtaˊ niꜙ dsaˉ fariseo maˉhe̱e̱hˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ. 49 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˉ, hi̱ˉ saꜙ kyʉʉh˜ ley, kya̱a̱yhˊ dsoˊjwɨɨꜘ —gaꜙjähꜘ dsaˉtaˊ heꜘ. 50 Nicodemo, hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ dsaˉkya̱a̱yhˊ, hi̱ˉ ñeeˊ ko̱o̱ˉ häˊ taꜙlaꜙ hwëˈ jeeˊ maˊ gyaˈ Jesús, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: 51 —Läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ ley jnänˋ saꜙ leꜘ che̱e̱nˊ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kihˈ dsaꜙ, cherˊmahꜗ jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉnʉʉnˊ kweeˉ juuˈ kiyhꜗ mahꜗ läꜙngëëꜘ jneˊ heeˉ naˉ heˉ maˉjmeeyꜘ. 52 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ dsaˉ heꜘ juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —¿Cheˊ la̱a̱hˈ hneˉ dsaˉ galileo kaˉlähꜘ? Hnøøhˈ daˊ kweeˉ jeeˊ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio mahꜗ jëëˋ daˊ, ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ maˉyaˉhë̱ë̱˜ niꜙ ja̱a̱ˉ hwaꜗ Galilea hi̱ˉ ngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio. 53 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ gaꜙnääˋ taꜙ kihꜗ.
1 Pero Jesús ngooꜗ taꜙ lleˊko̱hꜘ heˉ che̱e̱ˉ Olivo. 2 Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ, ngooyꜗ taꜙ jeeˊ chihˈ gwahꜙ. Hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ naˊnääˈ jeeˊ maˊ cheyhˈ ja̱ˉ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙgyayˉ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ. 3 Hor˜ ja̱ˉ yaꜙnääꜗ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ fariseo, yaꜙjä̱ä̱yꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ gaꜙja̱a̱ꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉñʉʉhˉ, mahꜗ gaꜙche̱e̱yhˉ jeeˊ to̱ꜗdsaahˋ ja̱ˉ. 4 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ Jesús: —Taˉjwohꜗ, dsaˉmëꜘ naˉ maˉja̱a̱ꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉñʉʉhˉ. 5 Läꜙko̱o̱ˉ lleˋ ley jnänˋ, gaꜙjmeeꜘ Moisé hihꜙ jngëëhnˊ kya̱a̱hˊ ku̱u̱ˊ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙnaˉ. Haˉ gahˉ hneˉ, haˉ läꜙ jwahˈ. 6 Heˉ maˊ ka̱y˜ dsëꜗ Jesús baˊ ja̱ˉ, hnøøyꜗ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ hnɨɨyˈ kiyhꜗ. Pero Jesús gaꜙgyayˉ naˉju̱yhꜙ mahꜗ gaꜙløøyꜗ sɨɨyꜙ hwaꜗ kya̱a̱hˊ chaˊgooyˉ. 7 Pero naˉ baˊ tä̱ä̱yhˊ chu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ Jesús, ja̱ˉgaˊ gaꜙnooyˉ kaˉlähꜘ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Hi̱hꜗ hnähꜘ hi̱ˉ saꜙ chaˉ niꜙ miihˉ dsoˊkyeˉ kihꜗ, hi̱ˉ heꜘ toˉnëˊ waˊ teˈ ku̱u̱ˊ kiyhˈ. 8 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙgyayˉ naˉju̱yhꜙ mahꜗ gaꜙsɨɨyꜘ hwaꜗ läꜙhmëëꜘ. 9 Maˊ gaꜙnuuyꜘ läꜙja̱ˉ, maꜙ ja̱a̱ˉ maꜙ ja̱a̱ˉ baˊ gaꜙløøꜗ gaꜙnääˋ maˊ gaꜙläꜙliiyhꜚ hnɨɨ˜ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. Gaꜙløøꜗ hi̱ˉ ka̱a̱hˊ läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ mähꜗ gaꜙnääˋ. Heˉja̱ˉ gaꜙjä̱ꜘ maꜙlaꜙ Jesús kya̱a̱hˊ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱yhˉ chaˊnëyˊ. 10 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnooˉ Jesús jeeˊ maˊ gyaˈ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Dsaˉmëꜘ, ¿naꜚ hi̱ˉ maˊ hnɨɨ˜ kyahꜗ? ¿Cheˊ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ maˉta̱a̱hˉ hneˉ dsoˊjwɨɨꜘ? —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 11 —Niꜙ ja̱a̱ˉ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ —gaꜙjähꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ sɨɨyhꜙ. —Niꜙ jnäꜘ saꜙ ta̱a̱hnꜙ hneˉ dsoˊjwɨɨꜘ. Gwa̱a̱hˉ baˊ hneˉ kyahꜗ, moꜙtoꜙ jmeeˉ dsoˊkyeˉ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 12 Gaꜙløøꜗ kaˉlähꜘ Jesús hlë̱ë̱h˜ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ: —Jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ waˊjeˉ kihꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Hi̱ˉ nuuꜗ kinꜙ, moꜙsoꜙ ngëyꜗ jwëꜘ hlɨɨhˈ. Läꜙchaˉ waˊjeˉ kiyhꜗ, heˉ jmeeꜙ cha̱a̱yˉ. 13 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ fariseo sɨɨyhꜙ: —Juˈdsooꜘ heˉ jmeehˉ naˉ, laꜗ kyahꜗ hñaahꜗ baˊ hneˉ. Heˉja̱ˉ saꜙ laꜗ dsooꜘ juuˈ kyahꜗ. 14 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Maꜙkeꜙ jmeenꜙ juˈdsooꜘ kiꜙ hñiinꜙ, pero maꜙraꜙ heˉ laꜗ dsooꜘ juuˈ heˉ jwahnꜙ, jëëhꜘ jnäꜘ baˊ manꜙ haˉ naˉ janꜗ hiꜙ haˉ naˉ naahnꜚ. Pero hnähꜘ, saꜙ ñehˊ hnähꜘ haˉ naˉ janꜗ hiꜙ haˉ taꜙ naahnꜚ. 15 Hnähꜘ ka̱hˉ kwa̱a̱t˜ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ. Pero jnäꜘ saꜙ ka̱nꜙ kwa̱a̱t˜ kihꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ. 16 Hiꜙ maˊ ka̱nꜙ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsaꜙ, jmeenꜙ läꜙ hnøøꜗ juˈdsooꜘ baˊ. Jëëhꜘ saꜙ jmeenꜙ hñiinꜙ, jmeenꜙ kya̱a̱hˊ Tääˋ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ. 17 Hiꜙ nëˊ ley jnänˋ naˉsɨɨˉ, kya̱a̱hˊ u̱u̱ˈ dsaˉ hi̱ˉ hlëëhꜙ ko̱o̱ˉ baˊ juuˈ, heˉja̱ˉ baˊ laˈ juˈdsooꜘ. 18 Jnäꜘ jmeenꜙ juˈdsooꜘ kinꜙ hiꜙ Tääˋ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ, jmeeyꜙ juˈdsooꜘ kinꜙ kaˉlähꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús. 19 —¿Naꜚ baˊ Tääˋ kya̱a̱hˈ? —gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ. Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —Hnähꜘ saꜙ kyu̱u̱hꜙ jnäꜘ, niꜙ Tääˋ kya̱a̱nꜙ saꜙ kyu̱u̱hꜙ. Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ kyu̱u̱hꜙ jnäꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ kyu̱u̱hꜙ hnähꜘ Tääˋ kya̱a̱nꜙ. 20 Juuˈ laˉ maˊ kwaꜙ Jesús läꜙko̱o̱ˉ maˊ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ jeeˊ maˊ chihˈ gwahꜙ, kooꜘ jeeˊ maˊ toohˉ dsaˉ kuuˊ. Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ gaꜙsa̱a̱yhꜗ jeeˊ ja̱ˉ, jëëhꜘ saꜙ gaˊ maˉllooꜗ hor˜ kiyhꜗ. 21 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Hi̱i̱ꜚ jnäꜘ naahnꜚ. Haˉ jeeˊ naahnꜚ saꜙ leꜘ goˊnäähˈ hnähꜘ. Hiꜙ hnähꜘ hnaahˈ gaˊ jnäꜘ, pero ju̱u̱hꜘ baˊ hnähꜘ, läꜙ maˉkya̱a̱hˊ naˉ baˊ hnähꜘ dsoˊkyeˉ kyahꜗ hnähꜘ. 22 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ judiu: —¿Cheˊ jngëëyhˈ hñiiyꜘ heˉja̱ˉ jäyhꜘ läꜙnaˉ: “Haˉ jeeˊ naahnꜚ saꜙ leꜘ goˊnäähˈ hnähꜘ”? 23 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Dsaˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ baˊ hnähꜘ, jnäꜘ la̱a̱nꜗ kihꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. La̱a̱hꜗ hnähꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, pero jnäꜘ saꜙ la̱a̱nꜗ kihꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 24 Heˉja̱ˉ baˊ naˉ heˉ maˉjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ, ju̱u̱hꜘ hnähꜘ läꜙ maˉkya̱a̱hˊ naˉ baˊ hnähꜘ dsoˊkyeˉ kyahꜗ hnähꜘ. Jëëhꜘ cherˊmahꜗ saꜙ he̱e̱hˉ hnähꜘ kinꜙ, heˉ la̱a̱nꜗ läꜙko̱o̱ˉ maˉjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ, ju̱u̱hꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ kyahꜗ hnähꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 25 —¿Heeˉ baˊ la̱a̱hˈ hneˉ, hi̱i̱ˉ baˊ hneˉ ja̱ˉ? —gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús: —Läꜙ maˊ toˉnëˊ gaꜙjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ hi̱i̱ˉ la̱a̱nꜗ. 26 Chaˉ chaˉmiihˉ heˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ hiꜙ läꜙja̱ˉ heˉ ka̱nˋ kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ. Hi̱hꜗ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ, hlëëyhꜙ juˈdsooꜘ. Hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙnuunꜗ kiyhꜗ, heˉ ja̱ˉ baˊ hlë̱ë̱hnˊ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. 27 Kihꜗ Tääˋ baˊ ja̱ˉ maˊ hlëëhꜙ Jesús, pero saꜙ gaꜙläꜙngëëꜘ dsaˉ heꜘ. 28 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Waˊraˉ gaꜙcha̱a̱hˋ hnähꜘ gyʉʉhˈ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ, ja̱ˉgaˊ läꜙñehˊ hnähꜘ hi̱i̱ˉ jnäꜘ hiꜙ läꜙñehˊ hnähꜘ saꜙ chaˉ niꜙ ko̱o̱ˉ heˉ jmeenꜙ jeeˊ të̱ë̱nˉ hñiinꜙ. Jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ gaꜙmiꜙtë̱ë̱ˉ Tääˋ jnäꜘ, ko̱ˉja̱ˉ baˊ teˈ heˉ hlëëhnˊ. 29 Jëëhꜘ maꜙraꜙ heˉ kya̱a̱hˊ baˊ jnäꜘ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ. Saꜙ gaꜙbe̱e̱yꜗ jnäꜘ mahꜗ jä̱nˋ hñiinꜙ, jëëhꜘ jnäꜘ läꜙ maˊ jmeenꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙjëꜙ heˉ tɨh˜ dsëyꜗ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 30 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙhlëëyhꜘ läꜙja̱ˉ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ kiyhꜗ. 31 Heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨhꜙ Jesús läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ judiu hi̱ˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ kiyhꜗ: —Cherˊmahꜗ gaꜙhøøhˊ hnähꜘ juuˈ kinꜙ, le̱e̱hꜘ hnähꜘ maꜙraꜙ discípulo kya̱a̱nꜙ. 32 Hiꜙ läꜙkyu̱u̱h˜ hnähꜘ juˈdsooꜘ, hiꜙ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ kinꜙ lä̱ä̱hꜘ hnähꜘ. 33 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ dsaˉ heꜘ juuˈ kiyhꜗ: —Saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham, la̱a̱ꜗ jnäähˈ. Ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ maˉjä̱ˊ jnäähꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ naˉhnëëˊ. Haˉ läꜙja̱ˉ heˉ jwahꜘ hneˉ, lä̱ä̱ꜘ jnäähˈ. 34 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ kaˉlähꜘ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ dsoˊkyeˉ, naˉhnëëyˊ kya̱a̱hˊ ja̱ˉbaˊ dsoˊkyeˉ ja̱ˉ. 35 Dsaˉ hi̱ˉ naˉhnëëˊ jmeeꜙ taˊ, läꜙ maˊ naˉhnëëyˊ ja̱ˉbaˊ kihˈ dsaˉjʉʉyˊ, ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ le̱e̱yꜘ jo̱o̱yꜘ. Pero hi̱ˉ la̱a̱ꜗ jo̱o̱yꜘ, läꜙ maˉla̱a̱ꜗ ja̱ˉbaˊ kya̱a̱yˈ. 36 Heˉja̱ˉ cherˊmahꜗ Jo̱o̱yꜘ gaꜙlä̱ä̱yꜗ hnähꜘ jeeˊ naˉhnëëhˊ hnähꜘ, maꜙraꜙ juˈdsooꜘ maˉla̱a̱hꜘ baˊ hnähꜘ. 37 Maꜙ baˊ jnäꜘ, la̱a̱hꜗ hnähꜘ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham. Pero jmeehˉ hnähꜘ biiꜗ jngëëhˈ jnäꜘ, kihꜗ heˉ saꜙ hiihꜘ hnähꜘ he̱e̱hˊ juuˈ kinꜙ. 38 Jnäꜘ hlëëhnˊ heˉ maˉjëënꜗ kihꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ baˊ, mahꜗ hnähꜘ jmeehˉ heˉ maˉnʉʉhˉ hnähꜘ kihꜗ tääˋ kya̱a̱hˈ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 39 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ: —Tääˋ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ la̱a̱ꜗ Abraham baˊ. Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús kaˉlähꜘ: —Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ heꜘ baˊ jo̱o̱ꜘ Abraham la̱a̱hꜗ hnähꜘ, jmeehˉ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ. 40 Maˉhlëëhˋ baˊ jnäꜘ juˈdsooꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙnuunꜗ kihꜗ Dio. Pero naꜗ hnoohꜘ hnähꜘ haˉ läꜙ jeeˊ jngëëhˈ jnäꜘ. ¿Cheˊ gaꜙjmeeꜘ Abraham läꜙja̱ˉ? 41 Jmeehˉ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ tääˋ kya̱a̱hˈ baˊ hnähꜘ naˉ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. —Saꜙ la̱a̱ꜗ jnäähˈ jo̱o̱ꜘ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ. Cha̱a̱ˉ baˊ ja̱a̱ˉ Tääˋ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ. Hi̱ˉ heꜘ hñiiꜘ Dio —gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ Jesús. 42 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús kaˉlähꜘ: —Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ Dio la̱a̱ꜗ Tääˋ kya̱a̱hˈ hnähꜘ, maˊ läꜙhnaahꜙ jnäꜘ. Jëëhꜘ jnäꜘ, yaꜙhë̱ë̱nꜗ jeeˊ gyaˈ Dio mahꜗ janꜗ. Ja̱ꜙ heˉ janꜗ jeeˊ të̱ë̱nˉ hñiinꜙ. Hñiiyꜘ gaꜙche̱e̱yꜗ jnäꜘ, heˉja̱ˉ janꜗ. 43 Kihꜗ heˉ saꜙ hnoohˉ hnähꜘ nuuhˈ juuˈ kinꜙ, heˉja̱ˉ saꜙ hii˜ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ juuˈ heˉ hlëëhnˊ laˉ. 44 Jëëhꜘ, hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ la̱a̱ꜗ tääˋ kya̱a̱hˈ hnähꜘ heˉja̱ˉ hnoohˉ hnähꜘ jmeehˈ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ hnøøyꜗ. Jëëhꜘ, hi̱ˉ heꜘ gaꜙløøꜗ jngëëhꜙ dsaˉ läꜙ maˊ toˉnëˊ. Saꜙ gaꜙjä̱yꜘ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ, kihꜗ heˉ saꜙ chaˉ niꜙ miihˉ juˈdsooꜘ kiyhꜗ. Waˊraˉ gaꜙjuuyꜗ, juuˈ kihꜗ hñiiꜘ bihꜗ hlëëyhꜙ, jëëhꜘ la̱a̱yꜗ taˉjuuˈ dsoꜗ, hiꜙ la̱a̱yꜗ jʉʉˊ juuˈ taˉjuuˈ. 45 Kihꜗ heˉ hlëëhnˊ heˉ laꜗ juˈdsooꜘ, heˉja̱ˉ baˊ naˉ saꜙ he̱e̱hꜘ hnähꜘ kinꜙ. 46 Saꜙ cha̱a̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ leꜘ bä̱ä̱hˉ jnäꜘ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ. Läꜙja̱ˉ, cherˊmahꜗ hlëëhnˊ baˊ jnäꜘ juˈdsooꜘ, ¿heˉlaˈ saꜙ jmeehˉ hnähꜘ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kinꜙ? 47 Hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio, juuˈ kihꜗ Dio baˊ nuuyˉ. Pero saꜙ la̱a̱hꜗ hnähꜘ kya̱a̱ꜗ Dio, heˉja̱ˉ baˊ naˉ saꜙ nuuhˉ hnähꜘ juuˈ kiyhꜗ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 48 Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ judiu heꜘ sɨɨyhꜙ: —Tëˉ baˊ juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, hneˉ la̱a̱hꜗ ja̱a̱ˉ samaritano hi̱ˉ kya̱a̱hˊ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. 49 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —Saꜙ kya̱a̱hnˊ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. Jeeˊ läꜙjëꜙ heˉ jmeenꜙ, jmeenꜙ heˈ kihꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ baˊ. Mahꜗ hnähꜘ, saꜙ ta̱a̱hꜙ jnäꜘ taˊ. 50 Saꜙ hnoohnꜙ haˉ läꜙ jeeˊ le̱e̱nꜘ jø̱ø̱hnˈ, pero cha̱a̱ˉ baˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hnoohˉ kinꜙ haˉ läꜙ jeeˊ le̱e̱nꜘ jø̱ø̱hnˈ, hi̱ˉ heꜘ baˊ llaˈ taˊ. 51 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, hi̱ˉ høøꜙ juuˈ kinꜙ moꜙsoꜙ ju̱u̱yꜘ ji̱hˊko̱hꜘ. 52 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjähꜘ dsaˉ judiu heꜘ sɨɨyhꜙ: —Naꜗ baˊ raꜘ si˜, ñeˊ jnäähꜗ, jä̱ä̱hꜙ hneˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. Gaꜙju̱u̱ꜗ baˊ Abraham, hiꜙ gaꜙju̱u̱ꜗ baˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ. Mahꜗ hneˉ jwahꜘ: “Hi̱ˉ høøꜙ juuˈ kinꜙ saꜙ ju̱u̱yꜘ ji̱hˊko̱hꜘ.” 53 ¿Cheˊ jø̱ø̱hˈ gaˊ hneˉ, läꜙko̱hꜘ gaˊ Abraham, dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ, hi̱ˉ gaꜙju̱u̱ꜗ? Hiꜙ gaꜙju̱u̱ꜗ baˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. ¿Hi̱i̱ˉ naˉ jmä̱ä̱hꜙ hñaahꜗ? —gaꜙjähꜘ dsaˉ judiu heꜘ sɨɨyhꜙ. 54 —Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ jnäꜘ jmä̱ä̱nꜙ hñiinꜙ jø̱ø̱hˈ, saꜙ jmääꜗ niꜙ miihˉ läꜙja̱ˉ. Tääˋ kya̱a̱nꜙ baˊ heꜘ, hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ jnäꜘ jø̱ø̱hnˈ, hi̱ˉ jwahꜘ hnähꜘ la̱a̱ꜗ Dio kya̱a̱hꜗ hnähꜘ. 55 Pero saꜙ kyu̱u̱hꜙ hnähꜘ hi̱ˉ heꜘ, jnäꜘ baˊ kyu̱u̱ꜙ jnihꜘ. Cherˊmahꜗ gaꜙjwahnꜗ saꜙ kyu̱u̱ꜙ jnihꜘ, jmä̱ä̱nꜙ hñiinꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ, läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ taˉjuuˈ dsoꜗ. Pero jnäꜘ kyu̱u̱ꜙ jnihꜘ, hiꜙ høønꜙ juuˈ kiyhꜗ. 56 Abraham, dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ, maˊ jë̱ë̱ˉ dsëyꜗ läꜙko̱o̱ˉ maˊ jø̱ø̱y˜ heˉ lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ jë̱ë̱yꜗ jnäꜘ, hiꜙ gaꜙjë̱ë̱yꜗ baˊ, heˉja̱ˉ gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ lluꜗ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 57 —Niꜙ to̱ꜙloꜙgyaꜘ ji̱ˉñeˉ saꜙ gaˊ maˉhä̱ä̱hˊ hneˉ mahꜗ jwahꜘ maˉjë̱ë̱hˋ Abraham —gaꜙjähꜘ dsaˉ judiu heꜘ sɨɨyhꜙ. 58 —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉcha̱a̱ˉ Abraham, ko̱ˉja̱ˉ maˉcha̱a̱ˉ baˊ jnäꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 59 Heˉja̱ˉ gaꜙka̱ꜗ dsaˉ heꜘ ku̱u̱ˊ mahꜗ maˊ teyˈ kiyhꜗ. Pero gaꜙhmäähˉ Jesús jeeˊ kihˈ dsaꜙ, yaꜙhë̱ë̱yꜗ jeeˊ maˊ chihˈ gwahꜙ ja̱ˉ. Gaꜙngëëyꜘ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ, ngaayhꜗ.
1 Jeeˊ ngëꜙ Jesús ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉtʉʉˊ hi̱ˉ tʉʉˊ läꜙ maˊ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ. 2 Mahꜗ gaꜙngɨɨˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ: —Taˉjwohꜗ, ¿hi̱i̱ˉ kihꜗ dsooˊ heˉ la̱a̱yꜗ läꜙnaˉ, cheˊ kihˈ hñiiyꜘ o cheˊ kihˈ choˈjmiiyˉ hehꜗ gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ tʉʉyˊ? 3 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ: —Ja̱ꜙ hñiiyꜘ dsë̱ë̱y˜ dsooˊ niꜙ choˈjmiiyˉ, heˉ la̱a̱yꜗ läꜙnaˉ. La̱a̱yꜗ läꜙnaˉ mahꜗ läꜙjnäꜘ taˊ kihˈ Dio nëˊ kiyhˈ baˊ. 4 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ laꜗ jmɨɨˈ, jmeeꜙ biiꜗ kinꜙ jmeenˋ taˊ kihˈ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ. Waˊraˉ ngooꜗ gaꜙnʉʉˉ, niꜙ ja̱a̱ˉ moꜙsoꜙ leꜘ jmeeꜗ taˊ. 5 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ gyanˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, la̱a̱nꜗ waˊjeˉ kihꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. 6 Maˉlaꜙ maˉhlëëyhꜘ läꜙja̱ˉ, gaꜙhñeyꜗ hwaꜗ mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ tʉˊji̱i̱ꜗ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ tʉˊheyhˈ. Ja̱ˉbaˊ kya̱a̱hˊ tʉˊji̱i̱ꜗ ja̱ˉ, gaꜙsu̱yꜗ mɨˈnëˊ dsaˉtʉʉˊ heꜘ. 7 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Gwaˉ mahꜗ goˉgyihꜙ mɨˈnëhˊ jeeˊ chihˈ heˉ haaˊ jmɨɨˉ heˉ che̱e̱ˉ Siloé —juuˈ laˉ hnøøꜗ jähꜙ: heˉ gaꜙche̱e̱ꜗ dsaˉ. Läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ heꜘ, naˊgyiyhˉ mɨˈnëyˊ. Maˊ ja̱yhˈ maˉjnäꜘ mɨˈnëyˊ, maˊ jëëy˜. 8 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ kooꜘ jeeˊ maˊ chihˈ hneꜗ kiyhꜗ, kya̱a̱hˊ gaˊ jñahꜘ hi̱ˉ maˊ jëë˜ läꜙko̱o̱ˉ maˊ tʉʉyˊ, maˊ jäyhꜘ: —¿Ja̱ˈ hi̱ˉ naˉ heꜘ hi̱ˉ maˊ gyaˈ chu̱u̱ꜘ maˊ ngɨɨyꜙ kuuˊ? —gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ. 9 —Hi̱ˉ heꜘ naˉ —maˊ jähꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ. —Läꜙja̱ˉ la̱a̱yꜗ —maˊ jähꜘ jñahꜘ. —Jnäꜘ heꜘ —maˊ jäyhꜘ hñiiyꜘ. 10 —¿Haˉ läꜙja̱ˉ heˉ maˉnaꜘ mɨˈnëhˊ? —gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ. 11 —Dsaˉ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Jesús, gaꜙjmeeyꜘ tʉˊji̱i̱ꜗ mahꜗ gaꜙsu̱yꜗ mɨˈnënꜙ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäꜘ: “Gwaˉ jeeˊ chihˈ Siloé mahꜗ goˉgyihꜙ mɨˈnëhˊ.” Mahꜗ ñeenˊ naˊgyihnꜙ mɨˈnënꜙ, läꜙja̱ˉ baˊ gaꜙløøꜗ jëën˜ —gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tʉʉˊ heꜘ. 12 —¿Naꜚ baˊ dsaˉ heꜘ? —gaꜙjähꜘ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ ngɨɨꜙ juuˈ kiyhꜗ. Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Saꜙ manꜙ. 13 Heˉja̱ˉ gaꜙjä̱ä̱yꜗ hi̱ˉ maˊ tʉʉˊ heꜘ chaˊnëˊ dsaˉ fariseo. 14 Maˊja̱ˉ, laꜗ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ, maˊ gaꜙjmeeꜘ Jesús tʉˊji̱i̱ꜗ heˉ kya̱a̱hˊ gaꜙnäyꜗ mɨˈnëˊ dsaˉ heꜘ. 15 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙngɨɨꜘ dsaˉ fariseo juuˈ kihꜗ hi̱ˉ maˊ tʉʉˊ heꜘ, haˉ läꜙ gaꜙjmeeyꜘ heˉ gaꜙløøyꜗ jëëy˜. —Gaꜙsu̱yꜗ tʉˊji̱i̱ꜗ mɨˈnënꜙ, mahꜗ gaꜙgyihnꜙ, ja̱ˉgaˊ gaꜙløøꜗ jëën˜ —gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ. 16 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ fariseo heꜘ maˊ jähꜘ: —Saꜙ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ saꜙ høøyꜙ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ. Jñahꜘ maˊ jähꜘ: —¿Haˉ läꜙ laꜗ juuˈ, heˉ jmeeꜗ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ läꜙnaˉ? Saꜙ gaꜙhɨɨꜘ kweeˉ juuˈ kiyhꜗ. 17 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tʉʉˊ heꜘ: —¿Heeˉ jwahꜘ hñaahꜗ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙnäꜗ mɨˈnëhˊ? Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tʉʉˊ heꜘ: —Jnäꜘ jwahnꜙ la̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. 18 Pero dsaˉ fariseo heꜘ, saꜙ maˊ la̱a̱yꜘ dsooꜘ heˉ maˊ tʉʉˊ dsaˉ heꜘ mahꜗ gaꜙläꜙjnäꜘ mɨˈnëyˊ. Heˉja̱ˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtëëyhꜗ choˈjmiiˉ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙläꜙjnäꜘ mɨˈnëˊ heꜘ. 19 Mahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ: —¿Cheˊ ja̱ˉbaˊ jo̱o̱ꜘ hnähꜘ hi̱ˉ laˉ, hi̱ˉ jwahꜘ hnähꜘ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ tʉʉˊ? ¿Haˉ läꜙja̱ˉ heˉ maˉjëëy˜ naꜗ? 20 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ choˈjmiiˉ dsaˉ heꜘ: —Dsooꜘ baˊ hi̱ˉ heꜘ laˉ chihˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ laˉ, hi̱ˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ tʉʉˊ. 21 Pero saꜙ ñeˊ jnäähꜗ niꜙ miihˉ haˉ läꜙja̱ˉ heˉ maˉjëëy˜ naꜗ, niꜙ saꜙ ñeˊ jnäähꜗ hi̱ˉ naˉ hi̱ˉ gaꜙnäꜗ mɨˈnëyˊ. Maˉchaˉ baˊ ji̱ˉñeˉ kiyhꜗ, ngɨɨˊ hnähꜘ juuˈ kiyhꜗ, hñiiꜘ bihꜗ jmeeyhꜗ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ. 22 Läꜙja̱ˉ baˊ gaꜙjähꜘ choˈjmiiˉ dsaˉ heꜘ, jëëhꜘ maˊ ga̱yhꜙ dsaˉ fariseo hi̱ˉ maˉtä̱ä̱hˊ juuˈ kweeˉ haˉ läꜙ jmeeyꜗ cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ jähꜘ Jesús heꜘ la̱a̱ꜗ Mesía. Moꜙsoꜙ chaˉ jwëˈ kiyhꜗ dsooyꜗ gwahꜙ. 23 Heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ gaꜙjähꜘ choˈjmiiyˉ: “Maˉchaˉ baˊ ji̱ˉñeˉ kiyhꜗ, ngɨɨˊ hnähꜘ juuˈ kiyhꜗ.” 24 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙtëëyhꜗ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˊ tʉʉˊ heꜘ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Kwaˊ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio baˊ, ja̱ꜙ kihꜗ Jesús. Jëëhꜘ ñeˊ jnäähꜗ dsaˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ baˊ heꜘ. 25 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱yhˉ juuˈ kihꜗ dsaˉ fariseo: —Saꜙ manꜙ cheˊ la̱a̱yˈ dsaˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ. Ko̱o̱ˉ heˉ laˉ baˊ manꜙ. Heˉ maˊ la̱a̱nˈ tʉʉˊ mahꜗ naꜗ maˉjëën˜. 26 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙngɨɨꜘ dsaˉ fariseo juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —¿Heeˉ gaꜙjmeeyꜘ kyahꜗ? ¿Haˉ läꜙ gaꜙnäyꜗ mɨˈnëhˊ? 27 Mahꜗ gaꜙjähꜘ hi̱ˉ maˊ tʉʉˊ heꜘ: —Maˉjwahꜗ baˊ jnäꜘ jä̱ä̱ꜗ mahꜗ saꜙ gaꜙläꜙhnoohˉ hnähꜘ maˊ nuuhꜗ. ¿Heˉlaˈ hnoohˉ hnähꜘ nuuhˈ kaˉlähꜘ? ¿Cheˊ läꜙkye̱ˉ hnähꜘ hnoohˉ le̱e̱ꜘ hnähꜘ discípulo kya̱a̱yꜗ? 28 Mahꜗ dsaˉ fariseo heꜘ gaꜙtaˊ gaꜙha̱a̱yhˉ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Hneˉ baˊ heꜘ, la̱a̱hꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ. Pero jnäähˈ, la̱a̱ꜗ jnäähˈ discípulo kya̱a̱ꜗ Moisé baˊ. 29 Ñeˊ jnäähꜗ gaꜙhlëëhꜘ Dio kya̱a̱hˊ Moisé. Pero kihꜗ dsaˉ heꜘ, niꜙ miihˉ saꜙ ñeˊ jnäähꜗ haˉ taꜙ jayꜗ. 30 Mahꜗ gaꜙjähꜘ hi̱ˉ maˊ tʉʉˊ heꜘ sɨɨyhꜙ: —Haˉ läꜙ laꜗ juuˈ heˉ saꜙ ñehˊ hnähꜘ haˉ taꜙ jaꜗ dsaˉ heꜘ mahꜗ jnäꜘ gaꜙjmeeyꜘ jëën˜. 31 Ñeˊ baˊ jneˊ, saꜙ nuuˉ Dio kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ waˊ heˉ chaˉ heˉ. Pero kihꜗ hi̱ˉ ga̱hꜙ Dio mahꜗ jmeeyꜙ läꜙ hnøøꜗ Dio, hi̱ˉ heꜘ baˊ nuuyˉ kihꜗ. 32 Pero ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ maˉnʉʉˊ jneˊ kihˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ lihꜙ näꜗ mɨˈnëˊ dsaˉ hi̱hꜗ dsaˉläˉcha̱a̱ˉ tʉʉˊ. 33 Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio dsaˉñʉʉhˉ heꜘ, saꜙ chaˉ heˉ leꜘ jmeeyꜗ niꜙ miihˉ. 34 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tʉʉˊ heꜘ: —Kya̱a̱hˊ gaꜙläꜙjëꜙ dsoˊkyeˉ gaꜙläꜙcha̱a̱hꜙ hneˉ, mahꜗ hnoohˉ hlë̱ë̱hˊ jnäähꜗ. Heˉja̱ˉ gaꜙlle̱e̱ˉ dsihꜘ kaˊhneꜚ, gaꜙhëëyꜗ kihꜗ goˉte˜. 35 Maˊ gaꜙnuuhˈ Jesús juuˈ heˉ gaꜙlle̱e̱ˉ dsihꜘ kaˊhneꜚ, naˊhnääyhˉ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —¿Cheˊ jmeehˉ hneˉ dsooꜘ hohꜘ kihꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ? 36 —Chiihˊ jnäꜘ hi̱ˉ heꜘ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, mahꜗ jmeenˋ dsooꜘ dsënꜙ kiyhꜗ —gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ. 37 —Maˉjë̱ë̱hˋ baˊ hneˉ, jnäꜘ heꜘ, hi̱ˉ kya̱a̱hˊ chehˈ hlëëhˊ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 38 Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Dsooꜘ baˊ dsënꜙ kyahꜗ hneˉ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. Mahꜗ gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ, gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jø̱ø̱hˈ. 39 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús: —Janꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ mahꜗ waˊ kye̱ˉ dsaˉ kwa̱a̱t˜ haˉ läꜙ laꜗ juˈdsooꜘ kinꜙ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ jëë˜, jëëyꜗ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jëë˜, moꜙsoꜙ läꜙjnäꜘ mɨˈnëyˊ. 40 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ fariseo hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱yhˊ jeeˊ ja̱ˉ, maˊ gaꜙnuuyꜘ läꜙja̱ˉ, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ Jesús: —¿Cheˊ jwaꜚ läꜙkye̱ˉ jnäähˈ kaˉlähꜘ moꜙsoꜙ jnäꜘ mɨˈnëˊ jnäähꜗ? 41 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ tʉʉhˊ hnähꜘ, niꜙ ko̱o̱ˉ dsoˊkyeˉ saꜙ chaˉ kyahꜗ hnähꜘ. Pero kihꜗ heˉ jwahꜘ hnähꜘ, jnäꜘ baˊ mɨˊnëhˊ hnähꜘ, heˉja̱ˉ baˊ naˉ, läꜙ maˉkye̱hˊ ja̱ˉbaˊ hnähꜘ dsoˊkyeˉ.
1 ʼMaꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, hi̱ˉ saꜙ dsaˉheꜘ taꜙ hoˊhaahˊ jeeˊ tä̱ä̱hˊ borrego, mahꜗ hnooyhˉ taꜙ jeeˊ jyohꜘ dsaˉheyꜘ, dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ baˊ heꜘ hi̱ˉ dsaˉkya̱a̱ꜘ jahꜘ. 2 Pero hi̱ˉ dsaˉheꜘ taꜙ hoˊhaahˊ, hi̱ˉ heꜘ baˊ maꜙraꜙ hi̱ˉ hä̱ä̱˜ borrego. 3 Hi̱ˉ chehꜗ høøꜙ jeeˊ ja̱ˉ, näyꜗ hoˊhaahˊ waˊraˉ jaꜗ hi̱ˉ hä̱ä̱˜ borrego heꜘ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ borrego heꜘ maˉnʉʉhˊ kiyhˈ. Läꜙ che̱e̱yˉ baˊ tëëyh˜ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ mahꜗ hwë̱ë̱y˜ jeeˊ ja̱ˉ. 4 Maˉlaꜙ maˉhwë̱ë̱yꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱yꜗ, mahꜗ ja̱ˉgaˊ dsooyˈ jä̱ä̱yꜗ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉnääꜗ kaahˋ kiyhˈ, jëëhꜘ maˉkyʉʉh˜ bihꜗ lleꜘ kiyhꜗ. 5 Pero ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ kyu̱u̱yꜙ, saꜙ llaˉlleyꜗ kaahˋ kiyhˈ. Kyʉ̱ʉ̱yꜗ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ, jëëhꜘ saꜙ kyʉʉyh˜ lleꜘ kihꜗ hi̱ˉ jñahꜘ heꜘ. 6 Juuˈ naˉhmääˊ läꜙja̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ Jesús, heˉja̱ˉ saꜙ gaꜙläꜙngëëꜘ dsaˉ heꜘ heeˉ ja̱ˉ maˊ jäyhꜘ. 7 Ngooꜗ baˊ Jesús hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ heꜘ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ hoˊhaahˊ kihˈ borrego. 8 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ yaꜙnääꜗ jä̱ä̱ꜗ gaˊ kinꜙ, maˊ la̱a̱ˈ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ hi̱ˉ maˊ hɨ̱ɨ̱˜ kihꜗ dsaꜙ. Pero niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ borrego saꜙ gaꜙnuuꜘ kiyhꜗ. 9 Jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ hoˊhaahˊ. Hi̱ˉ dsaˉta̱a̱hˋ taꜙ hoˊhaahˊ ja̱ˉ, hi̱ˉ heꜘ baˊ lä̱ä̱ꜘ. Moꜙsoꜙ hiiꜘ gooˉ kiyhꜗ, leꜘ dsaˉta̱a̱yhˋ mahꜗ hwë̱ë̱yꜙ hiꜙ jnøøyhꜙ baˊ heˉ kuyhˉ. 10 Waˊraˉ jaꜗ hi̱ˉ hɨ̱ɨ̱ˉ, hë̱ë̱yꜗ, jngëëyhꜗ hiꜙ he̱e̱yꜗ goˉte˜. Ko̱o̱ˉ heˉ ja̱ˉ baˊ jmeeyˈ. Pero jnäꜘ maˉjan˜ mahꜗ jmeenꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ hiꜙ miˊjä̱ä̱ꜚ jnihꜘ chaˉmiihˉ. 11 ʼJnäꜘ heꜘ, la̱a̱nꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hä̱ä̱˜ lluꜗ jahꜘ kya̱a̱ꜗ. Hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ heꜘ, kwa̱a̱yꜗ hñiiyꜘ ju̱u̱yꜘ kihꜗ borrego kya̱a̱yꜗ. 12 Pero ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hlä̱ä̱hˊ mahꜗ hä̱ä̱y˜ jahꜘ kya̱a̱ꜗ jñahꜘ, kihꜗ heˉ saꜙ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ hi̱ˉ hlä̱ä̱hˊ heꜘ, heˉja̱ˉ waˊraˉ gaꜙjëëyꜗ jaꜗ lobo, be̱e̱yꜗ borrego, mahꜗ kyʉ̱ʉ̱yꜗ. Heˉja̱ˉ gwa̱ꜘ lobo mahꜗ dsaˉcha̱a̱yhꜙ borrego. Jeeˊ ja̱ˉ dsaˉsaaꜘ dsaˉjñeeyꜘ waˊ haˉ chaˉ haˉ. 13 Läꜙja̱ˉ jmeeꜙ hi̱ˉ hlä̱ä̱hˊ, kyʉ̱ʉ̱ꜙ bihꜗ. Jëëhꜘ, heˉ hlä̱ä̱yhˊ baˊ ja̱ˉ. Saꜙ chaˉ heˉ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jëëyꜗ kihꜗ borrego heꜘ. 14 ʼJnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hä̱ä̱˜ kweeˉ jahꜘ kya̱a̱ꜗ. Kyu̱u̱ꜙ baˊ jnäꜘ borrego kya̱a̱nꜙ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱nꜙ, kyu̱u̱yꜙ jnäꜘ. 15 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ, kyu̱u̱ꜙ Tääˋ kya̱a̱nꜙ jnäꜘ, hiꜙ jnäꜘ kyu̱u̱ꜙ jnihꜘ. Hiꜙ kwa̱a̱nꜚ hñiinꜙ ju̱u̱nꜘ kihꜗ dsaˉ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ borrego. 16 Hiꜙ cha̱a̱ˉ gaˊ jñahꜘ dsaˉ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ borrego hi̱ˉ saꜙ gaˊ maˉta̱a̱hˋ chaˊnehꜙ. Hi̱ˉ heꜘ kaˉlähꜘ jmeeꜙ biiꜗ kinꜙ naˊteenˋ mahꜗ läꜙnʉʉyhˊ kinꜙ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ, läꜙjë̱ë̱ꜙ le̱e̱ꜘ ko̱o̱ˉ nääꜗ baˊ, hiꜙ ja̱a̱ˉ baˊ jʉʉyˊ. 17 Hnääꜗ Tääˋ jnäꜘ, kihꜗ heˉ kwa̱a̱nꜚ hñiinꜙ ju̱u̱nꜘ. Hiꜙ maˉngëëꜘ maˉju̱u̱nꜙ läꜙji̱i̱hnˊ kaˉlähꜘ. 18 Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ jngëëhꜗ jnäꜘ, taꜙ laˊ jngëëyhˈ jnäꜘ läꜙnaˉ. Heˉ kwa̱a̱nꜚ hñiinꜙ baˊ ja̱ˉ heˉ jngëëyhꜗ jnäꜘ. Naˉngënˈ jwëˈ kwa̱a̱nꜚ hñiinꜙ hiꜙ läꜙja̱ˉ naˉngënˈ jwëˈ läꜙji̱i̱hnˊ kaˉlähꜘ. Heˉ laˉ ja̱ˉ madaꜚ heˉ gaꜙhyohnꜗ kihꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ. 19 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ saꜙ gaꜙhɨɨꜘ kweeˉ juuˈ kihꜗ dsaˉ fariseo kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ maˉhlëëhꜘ Jesús ja̱ˉ. 20 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ heꜘ maˊ jähꜘ: —Kye̱yˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ, dsaˉ ngaahˊ baˊ naˉ. ¿Heˉlaˈ nuuhˉ hnähꜘ kiyhꜗ? 21 Pero jñahꜘ maˊ jähꜘ: —Saꜙ hlëëhꜙ läꜙnaˉ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. ¿Haˉ läꜙja̱ˉ näꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ mɨˈnëˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ tʉʉˊ? 22 Jwɨɨˉ Jerusalén maˊ jmeeꜙ dsaˉ jmɨɨˊ kihˈ gwahꜙ. Ji̱i̱ˉ gyʉʉꜘ maˊ tohˉ jmɨɨˊ ja̱ˉ. 23 Maˊ ngëꜙ Jesús jeeˊ maˊ chihˈ gwahꜙ ja̱ˉ, jeeˊ laˈ hooˊ naˊhiiˋ kihˈ Salomón. 24 Mahꜗ gaꜙkuhꜗ gaꜙlɨhˉ dsaˉ judiu kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —¿Lɨhꜘ baˊ miˊjnäähꜗ juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ? Chiihˊ jnäähꜗ jë̱ë̱ˉ goˉte˜, cherˊmahꜗ hneˉ heꜘ la̱a̱hꜗ Cristo. 25 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —Gaꜙjwë̱ë̱hnꜗ baˊ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ, mahꜗ saꜙ gaꜙläꜙdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ. Läꜙjëꜙ heˉ jmeenꜙ kya̱a̱hˊ madaꜚ kihꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ, heˉ ja̱ˉ naˉ jmeeꜙ juˈdsooꜘ kinꜙ. 26 Pero hnähꜘ saꜙ maˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kinꜙ, jëëhꜘ saꜙ la̱a̱hꜗ hnähꜘ borrego kya̱a̱nꜙ. 27 Läꜙjë̱ë̱ꜙ borrego kya̱a̱nꜙ nʉʉhˊ kinꜙ. Jnäꜘ kyu̱u̱ꜙ jnihꜘ, hiꜙ dsaˉnääyꜗ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. 28 Jnäꜘ kwëëhꜚ jnihꜘ heˉ kya̱a̱hˊ cha̱a̱yˉ tä̱ä̱ꜘ. Ji̱hˊko̱hꜘ moꜙsoꜙ ju̱u̱yꜘ. Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ lihꜙ hwë̱ë̱yꜗ jaˊgoonꜙ. 29 Tääˋ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ gaꜙkwë̱ë̱hˉ jnäꜘ, jø̱ø̱hˈ gyihꜗ läꜙko̱hꜘ gaˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ. Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ lihꜙ hwë̱ë̱yꜗ jaˊgooˉ Tääˋ kya̱a̱nꜙ. 30 Ko̱o̱ˉ baˊ la̱a̱ˈ jnäꜘ kya̱a̱hˊ Tääˋ. 31 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙka̱ꜗ dsaˉ judiu ku̱u̱ˊ mahꜗ maˊ teyˈ kiyhꜗ. 32 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Chaˉmiihˉ heˉ lluꜗ heˉ maˉmiˉjnäänˈ chaˊnëhˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ. ¿Heeˉ ko̱o̱ˉ kihꜗ jeeˊ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ, heˉ hnoohˉ hnähꜘ tehˈ hnähꜘ ku̱u̱ˊ kinꜙ? 33 Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ judiu heꜘ sɨɨyhꜙ: —Saꜙ teˊ jnäähꜗ ku̱u̱ˊ kyahˈ, kihꜗ taˊ lluˈ heˉ maˉjmeehˊ. Teˊ jnäähꜗ ku̱u̱ˊ kyahˈ kihꜗ heˉ miˉkwa̱hꜚ Dio. Jëëhꜘ dsaˉñʉʉhˉ baˊ hneˉ, mahꜗ jmä̱ä̱hꜙ hñaahꜗ Dio. 34 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ dsaˉ heꜘ: —¿Cheˊ saꜙ naˉsɨɨˉ nëˊ ley jnänˋ läꜙlaˉ: “Jnäꜘ gaꜙjwahnꜗ, dio la̱a̱hꜗ hnähꜘ”? 35 Kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ gaꜙhyohꜗ juuˈ kiyhꜗ, gaꜙjäyhꜘ “dio”. Hiꜙ juuˈ kiyhꜗ ja̱ˉ, saꜙ leꜘ he̱e̱ꜘ. 36 Cherˊmahꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ gaꜙhña̱a̱ꜗ jnäꜘ mahꜗ gaꜙche̱e̱yꜗ jnäꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, ¿heˉlaˈ jwahꜘ hnähꜘ kinꜙ, miˉkwa̱hnꜚ Dio, kihꜗ heˉ maˉjwahnꜗ, jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio? 37 Heˉja̱ˉ saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ läꜙhe̱e̱hꜘ hnähꜘ kinꜙ, waˊraˉ jähꜘ kihꜗ jnäꜘ saꜙ jmeenꜙ taˊ heˉ jmeeꜙ Tääˋ kya̱a̱nꜙ. 38 Pero cherˊmahꜗ jmeeꜙ baˊ jnäꜘ, maꜙkeꜙ saꜙ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kinꜙ, jmeeˊ hnähꜘ dsooꜘ kihꜗ taˊ heˉ jmeenꜙ baˊ, mahꜗ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ häˊ ja̱ˉbaˊ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ, Tääˋ heꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, hiꜙ jnäꜘ heꜘ kya̱a̱hnˊ Tääˋ. 39 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ maˊ hnøøyˈ maˊ sa̱a̱yhˈ Jesús, pero gaꜙla̱a̱ꜘ bihꜗ kihꜗ dsaˉ heꜘ. 40 Mahꜗ ngooyꜗ kaˉlähꜘ taꜙ hngaahˋ jmɨɨˉ Jordán, ja̱ˉbaˊ taꜙ jeeˊ gaꜙcha̱a̱ꜗ Jwa̱a̱ꜚ dsaˉ jmɨɨˉ läꜙ maˊ toˉnëˊ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjä̱yꜘ. 41 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ naˊnääˈ jeeˊ maˊ gyayˈ, mahꜗ maˊ jäyhꜘ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, niꜙ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ saꜙ gaꜙjmeeꜘ Jwa̱a̱ꜚ. Pero läꜙjëꜙ heˉ gaꜙjäyhꜘ kihꜗ hi̱ˉ laˉ, maˊ laˈ juˈdsooꜘ. 42 Hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ kiyhꜗ jeeˊ ja̱ˉ.
1 Maˊ dsaahˊ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Lázaro, dsaˉ cha̱a̱ˉ Betania, ja̱ˉbaˊ jwɨɨˉ mähˉ jeeˊ maˊ cha̱a̱ˉ María kya̱a̱hˊ Marta dsaˉmëꜘ ø̱ø̱yhꜚ. 2 María heꜘ hi̱ˉ gaꜙhuuꜗ naaˋ miˉjwɨɨˉ tɨɨˊ Jesús mahꜗ gaꜙmiꜙki̱yhꜘ kya̱a̱hˊ jñuˉ lleyˊ, maˊ la̱a̱yˈ dsaˉmëꜘ ø̱ø̱hꜚ Lázaro hi̱ˉ maˊ dsaahˊ heꜘ. 3 Heˉja̱ˉ läꜙu̱u̱ꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ gaꜙche̱e̱ꜗ juuˈ kihꜗ Jesús: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, dsaahˊ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ hnaahꜙ —gaꜙsɨɨyhꜙ Jesús. 4 Maˊ gaꜙnuuꜘ Jesús läꜙja̱ˉ, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Saꜙ ju̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ dsooˊ ja̱ˉ. Heˉ ja̱ˉ miˉjnääꜙ ja̱a̱ˉ Dio baˊ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ, hiꜙ miˉjnääꜙ la̱a̱ꜗ jø̱ø̱hˈ Jo̱o̱ꜘ Dio kaˉlähꜘ. 5 Peerꜙ maˊ hnääˈ Jesús Marta kya̱a̱hˊ María, kya̱a̱hˊ Lázaro. 6 Läꜙ maˊ gaꜙnuuꜘ Jesús kihꜗ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ heꜘ, gaꜙjä̱yꜘ gaˊ to̱ˈ jmɨɨˋ jeeˊ maˊ gyayˈ ja̱ˉ. 7 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ jnäähˈ discípulo: —Maˋ jneˊ kaˉlähꜘ taꜙ hwaꜗ Judea. 8 Mahꜗ gaꜙchiihˊ jnäähꜗ: —Taˉjwohꜗ, hnøøꜗ dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ maˊ teˈ ku̱u̱ˊ kyahˈ, mahꜗ jwahꜘ gaˊ hneˉ gohˈ kaˉlähꜘ jeeˊ ooꜙ. 9 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ: —¿Ja̱ˈ gyaꜙto̱ꜘ hor˜ kye̱ˉ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ? Hi̱hꜗ hi̱ˉ gaꜙnääˊ taꜙlaꜙ jmɨɨˈ, saꜙ të̱yhꜗ. Jëëhꜘ, jëëy˜ waˊjeˉ kihꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 10 Pero hi̱ˉ gaꜙnääˊ taꜙlaꜙ hwëˈ, dsaˉtë̱yhꜗ. Jëëhꜘ, moꜙsoꜙ jnäꜘ waˊjeˉ kihꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 11 Maˉngëëꜘ maˉjäyhꜘ läꜙja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ gaꜙjäyhꜘ kaˉlähꜘ: —Maˉgwɨ̱ɨ̱ˉ Lázaro omeꜚ jnänˋ, nɨɨnˋ mahꜗ naˊcha̱a̱ꜙ jnihꜘ. 12 Heˉja̱ˉ gaꜙjähˊ jnäähꜗ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, cherˊmahꜗ naˉgwɨ̱ɨ̱yˉ, jä̱ꜗ kiyhꜗ. 13 Heˉ laˉ maˊ jähꜘ Jesús, kihꜗ heˉ maˉnaˉju̱u̱yˊ baˊ ja̱ˉ. Pero maˊ liiꜘ jnäähˈ, naˉgwɨ̱ɨ̱yˉ heˉ te̱e̱yhˉ dsëyꜗ baˊ ja̱ˉ, heˉ maˊ hlëëhꜙ Jesús läꜙja̱ˉ. 14 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús jë̱ë̱ˉ goˉte˜: —Maˉnaˉju̱u̱ˊ baˊ Lázaro. 15 Jë̱ë̱ˉ baˊ dsënꜙ heˉ saꜙ gaˊ maˉgyanˊ jeeˊ ooꜙ, jëëhꜘ läꜙja̱ˉ laꜗ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ. Maˋ jneˊ maꜙjë̱ë̱ˊ jnihꜘ. 16 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Tamá, hi̱ˉ maˊ tëëyh˜ Dsaˉsu̱u̱ˋ, gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ: —Maˋ jneˊ kaˉlähꜘ, mahꜗ ju̱u̱ꜘ jneˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 17 Maˊ hyaˉ kye̱ꜘ jmɨɨˊ naˉha̱a̱ˈ Lázaro maˊ gaꜙllooꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ. 18 Jeeˊ jwɨɨˉ Betania ja̱ˉ, maˊ jä̱ꜙ jä̱hꜙ kihꜗ Jerusalén, ko̱o̱ˉ hnëˉ kilómetro baˊ. 19 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ judiu naˊnääˈ naˊjë̱ë̱yˉ Marta kya̱a̱hˊ María, naˊkwayˉ beꜘ kiyhꜗ mahꜗ saꜙ waˊ meehˉ dsëyꜗ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ Lázaro ø̱ø̱yhꜚ. 20 Maˊ gaꜙnuuꜘ Marta jaꜗ Jesús, yaꜙhë̱ë̱yꜗ mahꜗ ngooyꜗ gaꜙmiꜙje̱e̱yꜚ. Pero gaꜙjä̱ꜘ baˊ María chaˊnehꜙ. 21 Maˊ gaꜙje̱e̱ˈ Marta Jesús mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, waˊraˉ jähꜘ kihꜗ maˊ ñehꜘ jeeˊ laˉ, saꜙ maˉju̱u̱ꜙ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hnꜗ. 22 Jnäꜘ manꜙ, gaꜙläꜙjëꜙ heˉ ngɨɨhˊ kihˈ Dio, kwayꜗ baˊ —gaꜙjähꜘ Marta. 23 —Läꜙji̱i̱hˊ baˊ ø̱ø̱hˈ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 24 —Jnäꜘ manꜙ läꜙji̱i̱yhˊ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨɨˊ —gaꜙjähꜘ Marta sɨɨyhꜙ. 25 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Jnäꜘ heꜘ hi̱ˉ miˉji̱i̱hˋ dsaˉ, hiꜙ jmeenꜙ cha̱a̱yˉ. Hi̱ˉ jmeeꜙ dsooꜘ dsëꜗ kinꜙ, maꜙkeꜙ gaꜙju̱u̱yꜗ, läꜙji̱i̱yhˊ kaˉlähꜘ. 26 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ mahꜗ jmeeyꜗ dsooꜘ dsëyꜗ kinꜙ, maꜙkeꜙ gaꜙju̱u̱yꜗ, saꜙ jä̱yꜗ läꜙja̱ˉ. ¿Cheˊ he̱e̱hꜘ juuˈ laˉ? —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 27 —Ja̱a̱hˉ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, he̱e̱ꜘ baˊ jnäꜘ, hneˉ heꜘ Cristo, Jo̱o̱ꜘ Dio hi̱ˉ hiiꜘ juuˈ kihꜗ jäꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ —gaꜙjähꜘ Marta. 28 Maˉngëëꜘ maˉjäyhꜘ läꜙja̱ˉ, ñeeyˊ naˊteeyhˉ María ø̱ø̱yhꜚ mahꜗ naˊhlë̱ë̱yhˊ kya̱a̱hˊ juuˈ hiiˉ mahꜗ saꜙ nuuˉ dsaˉ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Hi̱i̱ꜚ taˉjwohꜗ maˊ ja˜, tëëyh˜ hneˉ. 29 Maˊ gaꜙnuuꜘ María läꜙja̱ˉ, läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙnooyˉ ngooyꜗ gaꜙmiꜙje̱e̱yꜚ Jesús. 30 Saꜙ gaˊ maˉhe˜ Jesús taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ mähˉ ja̱ˉ. Läꜙ maˉcheyhꜗ ja̱ˉbaˊ jeeˊ gaꜙje̱e̱yˈ Marta. 31 Maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ judiu chaˊnehꜙ kihꜗ María maˊ kwayꜙ beꜘ. Maˊ gaꜙjëëyꜗ gaꜙnooˉ María mahꜗ ngooyꜗ koˉchihˊ, heˉja̱ˉ gaꜙnääꜗ dsaˉ heꜘ kaahˋ kiyhˈ, maˊ jäyhꜘ: —Ngooyꜗ taꜙ jeeˊ laˈ toˉhø̱ø̱ˉ mahꜗ gaꜙhooyhˋ jeeˊ ooꜙ. 32 Maˊ gaꜙllooꜗ María jeeˊ maˊ chehˈ Jesús, gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëyˊ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, waˊraˉ jähꜘ kihꜗ maˊ ñehꜘ jeeˊ laˉ, saꜙ maˊ ju̱u̱ꜘ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hnꜗ. 33 Maˊ gaꜙjëëꜗ Jesús hooyh˜, hiꜙ gaꜙjëëyꜗ hooh˜ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱yˈ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ, heˉja̱ˉ gaꜙläꜙmeehꜙ dsëyꜗ jwërte, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙji̱i̱ꜗ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ. 34 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —¿Haˉ gaꜙkya̱a̱hꜙ hnihꜘ? Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ñaˉ mahꜗ goˊjëëhˋ. 35 Peerꜙ gaꜙhoohꜗ Jesús. 36 Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ judiu heꜘ: —Jëëˋ daˊ, heˉ baˊ cheˉ maˊ hnääyˈ. 37 Mahꜗ gaꜙjähꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ heꜘ: —Dsaˉ naˉ, gaꜙjmeeyꜘ gaꜙläꜙjnäꜘ mɨˈnëˊ ja̱a̱ˉ dsaˉtʉʉˊ. ¿Cheˊ saꜙ leꜘ maˊ jmeeyˈ mahꜗ saꜙ maˊ ju̱u̱ꜘ dsaˉ ooꜙ? 38 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙläꜙmeehꜙ dsëꜗ Jesús, mahꜗ ngooyꜗ chu̱hꜙ jeeˊ laˈ toˉhø̱ø̱ˉ. Hehꜗ toˉhø̱ø̱ˉ ja̱ˉ, maˊ naˉjnëˉ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ mɨˈku̱u̱ˊ. 39 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús: —Jñuuhˊ hnähꜘ ku̱u̱ˊ naˉ. Mahꜗ gaꜙjähꜘ Marta dsaˉmëꜘ ø̱ø̱hꜚ hlɨɨꜘ heꜘ sɨɨyhꜙ Jesús: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, maˉhë̱ë̱yˉ miˉju̱u̱ˉ, jëëhꜘ maˉhyaˉ kye̱ꜘ jmɨɨˊ naˉju̱u̱yˊ. 40 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Ja̱ˈ maˉjwë̱ë̱hnꜗ hneˉ, cherˊmahꜗ gaꜙjmeehˊ dsooꜘ hohꜘ, jëëhˈ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ jmeeꜗ Dio? 41 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjñuuyhˉ mɨˈku̱u̱ˊ heˉ maˊ naˉjnëˉ hooˊ toˉhø̱ø̱ˉ ja̱ˉ, jeeˊ maˊ hä̱ä̱ˊ hlɨɨꜘ heꜘ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙjëëꜗ Jesús taꜙ gyʉʉhˈ, gaꜙjäyhꜘ: —Tääˋ kya̱a̱nꜙ, kwanꜙ tiˊhmaahˊ kyahˈ, jëëhꜘ maˉnʉʉhˉ baˊ kinꜙ. 42 Maꜙ baˊ jnäꜘ, nuuhˉ baˊ hneˉ kinꜙ tä̱ä̱ꜘ. Heˉ jwahnꜙ läꜙlaˉ, laꜗ lluꜗ kihꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ nuuˉ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kinꜙ jeeˊ laˉ, mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙdsooꜘ dsëyꜗ, hneˉ baˊ gaꜙche̱e̱hꜙ jnäꜘ. 43 Maˉlaꜙ maˉjäyhꜘ läꜙja̱ˉ, gaꜙhlëëyhꜘ ko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ: —¡Lázaro, goˉhë̱ë̱ˈ jeeˊ naˉ! 44 Heˉja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ hi̱ˉ maˊ naˉju̱u̱ˊ heꜘ läꜙ maˉnaˉgyo̱hꜘ ja̱ˉ gooˉ tɨɨyˊ, kya̱a̱hˊ hmɨɨhˉ heˉ gaꜙgya̱a̱hˉ dsihꜘ maˊ gaꜙju̱u̱yꜗ, hiꜙ läꜙ maˉnaˉløøˉ ja̱ˉ moˉnëyˊ kya̱a̱hˊ hmɨɨhˉ saˊluuˉ. Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús: —Je̱e̱yˋ saˊhmɨɨhˉ, mahꜗ waˊ ngëyꜘ. 45 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ judiu hi̱ˉ naˊnääˈ kya̱a̱hˊ María gaꜙläꜙdsooꜘ dsëyꜗ kihꜗ Jesús, maˊ gaꜙjëëyꜗ heˉ gaꜙjmeeyꜘ läꜙja̱ˉ. 46 Pero ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ heꜘ naˊnääyˈ naˊjë̱ë̱yˉ dsaˉ fariseo naˊjmeeyhˊ juuˈ haˉ läꜙ gaꜙjmeeꜘ Jesús. 47 Heˉja̱ˉ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ dsaˉ fariseo gaꜙku̱yhꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉtaˊ dsaˉgyʉʉhˊ kya̱a̱yˈ, maˊ jäyhꜘ: —¿Haˉ läꜙ jmeenˊ? Peerꜙ chaˉmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ jmeeꜙ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ. 48 Cherˊmahꜗ gaꜙkwanˊ jwëˈ jä̱ꜗ läꜙnaˉ baˊ, läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ läꜙhe̱e̱ꜘ kiyhꜗ. Heˉja̱ˉ yaˉnääꜘ dsaˉ roma yaˉhe̱e̱yˉ jeeˊ jwɨɨˉ jnänˋ hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ jnänˋ kaˉlähꜘ. 49 Caifá, ja̱a̱ˉ dsaˉkya̱a̱hˊ dsaˉ judiu heꜘ, maˊ la̱a̱ˈ dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ ji̱ˉñeˉ ja̱ˉ. Gaꜙjäyhꜘ: —Niꜙ miihˉ saꜙ ñehˊ hnähꜘ. 50 Cheˊ saꜙ la̱a̱hꜘ hnähꜘ lluꜗ gaˊ heˉ ju̱u̱ꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ kihꜗ dsaˉgoo˜ jneˊ, läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ he̱e̱ꜘ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ —gaꜙjähꜘ Caifá. 51 Ja̱ꜙ heˉ gaꜙhlëëyhꜘ jeeˊ të̱ë̱yˉ hñiiyꜘ ja̱ˉ. Kihꜗ heˉ maˊ la̱a̱yˈ dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ jmiˉdsaˉ ji̱ˉñeˉ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Dio gaꜙhlëëyhꜘ läꜙja̱ˉ, gaꜙngëëyꜗ juuˈ heˉ ju̱u̱ꜘ Jesús kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ judiu. 52 Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ kihꜗ dsaˉ judiu ja̱ˉ ju̱u̱yꜘ, heˉ hnøøyꜗ jmä̱ä̱yꜗ ko̱o̱ˉ nääꜗ dsaˉ baˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ jo̱o̱ꜘ Dio hi̱ˉ naˉsaaˉ naˉjñeeꜘ waˊ haˉ chaˉ haˉ. 53 Jmɨɨˊ ja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˋ ko̱ˉjø̱hꜘ juuˈ kweeˉ mahꜗ jngëëyhꜗ Jesús. 54 Heˉja̱ˉ moꜙsoꜙ gaꜙngëꜘ Jesús jnäꜘhäꜘ jeeˊ kihˈ dsaˉ judiu. Yaꜙhë̱ë̱yꜗ hwaꜗ Judea, ngooyꜗ ko̱o̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ heˉ che̱e̱ˉ Efraín heˉ hlaˉ jä̱hꜙ kihꜗ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjä̱ˊ jnäähꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 55 Maˉngooꜗ yaꜙjä̱hꜙ tëꜗ jmɨɨˊ heˉ ku̱hˉ dsaˉ judiu borrego mähꜗ. Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ naˊnääyˈ taꜙ Jerusalén mahꜗ miˉllu̱u̱yꜗ hñiiyꜘ läꜙko̱o̱ˉ të̱ë̱ˈ dsaˉ jmeeꜙ jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ tëˈ jmɨɨˊ. 56 Maˊ hnaahˉ dsaˉ heꜘ Jesús, maˊ hlëëyhꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ jeeˊ maˊ chihˈ gwahꜙ, maˊ jäyhꜘ: —¿Haˉ läꜙ jëëhꜘ hnähꜘ? ¿Cheˊ saꜙ jäyꜙ jeeˊ jmɨɨˊ laˉ? 57 Dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ heꜘ kya̱a̱hˊ fariseo gaꜙjmeeꜘ madaꜚ: —Cherˊmahꜗ hi̱ˉ hnähꜘ gaꜙjëëhˋ hnähꜘ haˉ taꜙ ngëyꜙ, ja̱ˉ yaˊjmeehˋ hnähꜘ juuˈ cha̱hꜘ mahꜗ dsaˉnääꜗ dsaˉ dsaˉcha̱a̱yhꜙ.
1 Jñiiꜘ jmɨɨˊ, jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ tëˈ jmɨɨˊ heˉ ku̱hˉ dsaˉ borrego mähꜗ, ñeeˊ Jesús taꜙ Betania jeeˊ maˊ gyaˈ Lázaro hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús gaꜙläꜙji̱i̱hˋ maˉngëëꜘ maˉnaˉju̱u̱yˊ. 2 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ maꜙnʉʉꜙ kya̱a̱hˊ Jesús. Marta maˊ llooh˜ maꜙnʉʉꜙ, hiꜙ Lázaro heꜘ, maˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ gyaˈ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús nëˊ mes˜ ja̱ˉ. 3 Ja̱ˉgaˊ gaꜙka̱ꜗ María ko̱o̱ˉ sëꜗ jmɨɨˉ miˉjwɨɨˉ heˉ che̱e̱ˉ nardo, heˉ hmoohˈ jwërte. Gaꜙhuuyꜗ tɨɨˊ Jesús. Mahꜗ gaꜙmiꜙki̱yhꜘ kya̱a̱hˊ jñuˉ lleyˊ. Gaꜙhɨɨꜘ miˉjwɨɨˉ läꜙka̱a̱ˉ chaˊnehꜙ ja̱ˉ. 4 Mahꜗ gaꜙjähꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉkya̱a̱hˊ jnäähꜗ, hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Juda Iscariote, jo̱o̱ꜘ Simón hi̱ˉ gaꜙhnɨɨꜗ kihꜗ Jesús kë̱ë̱ˉ: 5 —¿Heˉlaˈ saꜙ maˉhnɨɨˋ jmɨɨˉ miˉjwɨɨˉ naˉ, läꜙko̱o̱ˉ kye̱ꜘ hnëˉ hñaˉlooꜘ jmɨɨˊ taˊ mahꜗ maˊ kwëëhnˊ hi̱ˉ täˉñeeꜘ? 6 Heˉ gaꜙjäyhꜘ läꜙja̱ˉ, ja̱ꜙ kihꜗ heˉ maˊ jmeeyˈ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ täˉñeeꜘ ja̱ˉ, kihꜗ heˉ maˊ hë̱ë̱yˉ baˊ ja̱ˉ. Jëëhꜘ maˊ høøyꜙ saˊtuhˉ jeeˊ maˊ täähˊ kuuˊ mahꜗ maˊ hwëëy˜ jeeˊ naˉhmääˊ. 7 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús: —Taꜙ haˉ kiyhꜗ. Jëëhꜘ, jmɨɨˉ miˉjwɨɨˉ naˉ heˉ maˊ høøyꜙ mahꜗ maˊ hu̱u̱yꜙ jnäꜘ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ ha̱a̱nˈ. 8 Hi̱hꜗ hi̱ˉ täˉñeeꜘ, läꜙ maˉtä̱ä̱yhˊ naˉ baˊ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. Pero jnäꜘ, moꜙsoꜙ gyanˋ kiˉwëëꜘ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús. 9 Gaꜙläꜙñeꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ judiu heˉ maˊ gyaˈ Jesús jwɨɨˉ Betania mahꜗ naˊnääyˈ jeeˊ ja̱ˉ. Pero ja̱ꜙ maꜙlaꜙ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Jesús ja̱ˉ naˊnääyˈ, heˉ naˊjë̱ë̱yˉ Lázaro, hi̱ˉ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ maˉngëëꜘ maˉnaˉju̱u̱ˊ baˊ ja̱ˉ. 10 Heˉja̱ˉ gaꜙta̱a̱hˋ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ heꜘ juuˈ kweeˉ mahꜗ maˊ jngëëyhˈ Lázaro kaˉlähꜘ. 11 Jëëhꜘ, kwa̱a̱t˜ kihꜗ Lázaro ja̱ˉ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ judiu gaꜙbe̱e̱yꜗ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱yˈ mahꜗ gaꜙhe̱e̱yhˉ kihꜗ Jesús baˊ. 12 Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ, jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ tëˉ jmɨɨˊ ja̱ˉ. Maˊ gaꜙnuuyꜘ jaꜗ Jesús taꜙ jwɨɨˉ Jerusalén, 13 gaꜙka̱yꜗ goohˈ hmaˉsu̱ꜗ mahꜗ gaꜙnääyꜗ gaꜙmiꜙje̱e̱yꜚ Jesús. Mahꜗ maˊ jäyhꜘ: —¡Heˉ baˊ cheˉ llu̱u̱ꜗ Dio! ¡Dio kya̱a̱hˊ hi̱ˉ jaꜗ naˉ läꜙhihꜙ kiyhꜗ! La̱a̱yꜗ Rey jnänˋ —gaꜙjähꜘ dsaˉ Israel heꜘ. 14 Gaꜙhñahꜙ Jesús ja̱a̱ˉ burr˜ mähꜗ, mahꜗ gaꜙwɨɨyꜗ kaˊluuˊ, läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: 15 Taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ dsaˉ cha̱a̱ˉ jwɨɨˉ Sión. Hi̱i̱ꜚ Rey kya̱a̱hꜗ hnähꜘ jaꜗ naˉ, dsë̱ë̱y˜ ja̱a̱ˉ burr˜ mähꜗ. 16 Heˉ gaꜙlaꜗ läꜙja̱ˉ, saꜙ gaꜙläꜙngëëꜘ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ läꜙ maˊ toˉnëˊ. Pero maˊ ngaahˈ Jesús gyʉʉhˈ, ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙngëëꜘ jnäähˈ kihꜗ Jesús baˊ ja̱ˉ maˊ hlëëhꜙ läꜙko̱o̱ˉ maˉnaˉsɨɨˉ jä̱ä̱ꜗ, heˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ jʉʉhˉ kiyhꜗ. 17 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱hˊ Jesús läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙtëëyhꜗ Lázaro nehꜙ toˉhø̱ø̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙmiꜙji̱i̱yhˋ, maˊ jmeeyh˜ juuˈ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjëëyꜗ jeeˊ ja̱ˉ. 18 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ naˊnääˈ gaꜙmiꜙje̱e̱yꜚ Jesús, läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnuuyꜘ kihꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ gaꜙjmeeyꜘ. 19 Pero dsaˉ fariseo maˊ jäyhꜘ sɨɨyhꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ: —Jëëˋ daˊ. Niꜙ miihˉ saꜙ chaˉ heˉ leꜘ jmeenˊ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ gaꜙnääꜗ cha̱a̱ˈ kaahˋ kiyhˈ. 20 Jeeˊ kihˈ dsaˉ hi̱ˉ naˊnääˈ naˊhnäähˉ Dio jeeˊ tëˉ jmɨɨˊ, maˊ tä̱ä̱hˊ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ griego. 21 Dsaˉ griego heꜘ, yaꜙnääꜗ kooꜘ kihꜗ Felipe, dsaˉ maˊ cha̱a̱ˉ Betsaida heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hwaꜗ Galilea. Gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Hneˉ dsaˉñʉʉhˉ, hnøøˉ jnäähˈ llaˊ jnäähꜗ juuˈ kya̱a̱hˊ Jesús. 22 Heˉja̱ˉ ngooꜗ Felipe mahꜗ naˊchiiyhˊ Andreˊ. Hiꜙ Andreˊ heꜘ kya̱a̱hˊ Felipe naˊhlë̱ë̱yhˊ Jesús. 23 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙjäyhꜘ: —Maˉtëꜘ hor˜ jeeˊ le̱e̱ꜘ jø̱ø̱hˈ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. 24 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙtohꜘ ko̱o̱ˉ mɨˈtrigo jeeˊ gwaahˊ hiꜙ saꜙ gaꜙhyaˉ, maˉjä̱ꜘ läꜙ maˉlaꜗ ja̱ˉbaˊ. Pero cherˊmahꜗ gaꜙhyaˉ mɨɨˈ ja̱ˉ, chaˉmiihˉ mɨɨˈ kwaꜗ. 25 Läꜙja̱ˉ, hi̱ˉ saꜙ kwa̱a̱ꜗ hñiiꜘ ju̱u̱ꜘ, hi̱ˉ heꜘ he̱e̱ꜘ goˉte˜. Pero hi̱ˉ kwa̱a̱ꜗ hñiiꜘ ju̱u̱ꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, heˉ hä̱ä̱y˜ hñiiyꜘ baˊ ja̱ˉ mahꜗ cha̱a̱yˉ tä̱ä̱ꜘ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. 26 Hi̱ˉ miˉteꜗ kinꜙ, waˊ jmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Ja̱ˉbaˊ jeeˊ naahnꜚ naˊgyanˈ, jeeˊ ja̱ˉ dsaˉta̱a̱yhˋ kaˉlähꜘ hi̱ˉ miˉteꜗ kinꜙ. Hi̱hꜗ miˉteꜗ kinꜙ, Tääˋ kya̱a̱nꜙ jmä̱ä̱yꜗ jø̱ø̱hˈ. 27 ʼPeerꜙ cha̱a̱nˉ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ. ¿Heeˉ naˉ jwahnꜚ naꜗ? ¿Cheˊ jwahnꜚ: “Tääˋ, lä̱ä̱ˋ jnäꜘ kihꜗ heˉ dsaˉngëënꜘ laˉ”? Saꜙ leꜘ jwahnꜚ läꜙnaˉ. Jëëhꜘ, kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ janˈ. 28 Tääˋ, miˉjnääˈ heˉ la̱a̱hꜗ jø̱ø̱hˈ —gaꜙjähꜘ Jesús. Hor˜ ja̱ˉ gaꜙläꜙnʉʉhꜘ, gaꜙhlëëhꜘ gyʉʉhˈ: —Maˉmiˉjnääˈ baˊ jnäꜘ heˉ la̱a̱nꜗ jø̱ø̱hnˈ, hiꜙ miˊjnäänꜗ kaˉlähꜘ heˉ la̱a̱nꜗ jø̱ø̱hˈ. 29 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙnuuyꜘ heˉ gaꜙhlëëhꜘ gyʉʉhˈ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: —Goꜚ ñihꜗ baˊ naˉ maˉhɨ̱ɨ̱ꜗ. Jñahꜘ maˊ jähꜘ: —Ja̱a̱ˉ ángel baˊ naˉ maˉhlëëhꜘ kya̱a̱yhˊ. 30 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Saꜙ maˉja˜ juuˈ naˉ kwa̱a̱t˜ kiꜙ jnäꜘ. Kyahꜗ hnähꜘ baˊ naˉ maˉja˜ juuˈ naˉ. 31 Naꜗ maˉtëꜘ jmɨɨˊ jeeˊ ka̱ˈ Dio juˈdsooꜘ kihꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Hiꜙ maˉtëꜘ hor˜ jä̱ꜗ oˉhihꜙ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 32 Waˊraˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ dsaˉ jnäꜘ gyʉʉhˈ, tëënˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ yaˉnääꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús. 33 Heˉ gaꜙhlëëyhꜘ läꜙja̱ˉ, gaꜙmiꜙjnääyˉ haˉ läꜙ kya̱a̱hˊ maˊ ju̱u̱yꜘ baˊ ja̱ˉ. 34 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ: —Maˉnʉʉˊ jnäähꜗ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio. Cristo cha̱a̱ˉ tä̱ä̱ꜘ baˊ. ¿Heˉlaˈ jwahꜘ hneˉ, jmeeꜙ biiꜗ kihꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ cha̱a̱ꜗ dsaˉ gyʉʉhˈ? ¿Hi̱i̱ˉ baˊ heꜘ hi̱ˉ jwahꜘ hneˉ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ? 35 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Ko̱ˉhwëëꜘ gaˊ jnäꜘ waˊjeˉ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. Ngëˊ hnähꜘ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ jnäꜘ waˊjeˉ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ mahꜗ saꜙ le̱hꜙ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ hnähꜘ. Jëëhꜘ, hi̱ˉ gaꜙnääˊ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ, saꜙ ñeyˉ haˉ taꜙ dsaˉnääyꜗ. 36 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ jnäꜘ waˊjeˉ kyahꜗ hnähꜘ, he̱e̱hˋ hnähꜘ kihꜗ waˊjeˉ mahꜗ läꜙjnääꜘ hnähꜘ jeeˊ jnäꜘ waˊjeˉ. Maˉlaꜙ maˉhlëëhꜘ Jesús läꜙja̱ˉ, mahꜗ gaꜙhmääyhˉ kihꜗ dsaˉ heꜘ. 37 Gaꜙjëëꜗ baˊ dsaˉ judiu läꜙjëꜙ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús toꜙloꜙ nëyˊ, pero niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ gaꜙläꜙhe̱e̱yꜘ kiyhꜗ. 38 Mahꜗ läꜙja̱ˉ, gaꜙläꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Isaía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ: Tääˋ kya̱a̱nꜙ, saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ jnänˋ. Saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙläꜙngëëꜘ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio kya̱a̱hˊ gooˉ, gaꜙjähꜘ Isaía. 39 Kihꜗ heˉja̱ˉ, saꜙ gaꜙlaꜗ maˉläˉhe̱e̱yꜘ. Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjähꜘ Isaía kiyhꜗ: 40 Gaꜙjmeeꜘ Dio gaꜙjnëꜗ mɨˈnëyˊ, gaꜙjlëꜗ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ, mahꜗ saꜙ leꜘ jëëyꜗ, niꜙ saꜙ läꜙngëëyꜘ. Niꜙ saꜙ dsaˉje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ jnäꜘ mahꜗ miˊhlä̱ä̱ꜗ jnihꜘ. 41 Läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ gaꜙjähꜘ Isaía, läꜙ maˊ gaꜙjëëyꜗ heˉ la̱a̱ꜗ jø̱ø̱hˈ Jesús mahꜗ gaꜙhlëëyhꜘ kiyhꜗ. 42 Pero maꜙraꜙ heˉ gaꜙhe̱e̱hˉ baˊ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ kihꜗ Jesús, läꜙkye̱ˉ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱yˈ. Hiꜙ kihꜗ heˉ maˊ ga̱yhꜙ dsaˉ fariseo, heˉja̱ˉ saꜙ gaꜙmiꜙjnääyˉ hñiiyꜘ, mahꜗ saꜙ maˊ hwë̱ë̱ˈ dsihꜘ nehꜙ gwahꜙ mähˉ. 43 Maˊ hnooyhˉ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ le̱e̱yꜘ ka̱a̱hˊ chaˊnëˊ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ, llaꜚ heˉ maˊ hnooyhꜙ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ le̱e̱yꜘ ka̱a̱hˊ chaˊnëˊ Dio. 44 Ja̱ˉgaˊ gaꜙhlëëhꜘ Jesús ko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Hi̱ˉ he̱e̱hˉ jnäꜘ, ja̱ꜙ maꜙlaꜙ jnäꜘ heˉ he̱e̱yhˉ, he̱e̱yhˉ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ baˊ. 45 Hi̱hꜗ hi̱ˉ maˉjë̱ë̱ꜙ jnäꜘ, maˉjë̱ë̱yꜙ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ baˊ ja̱ˉ. 46 Jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ läꜙko̱o̱ˉ waˊjeˉ heˉ jaꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, mahꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ he̱e̱hˉ jnäꜘ, saꜙ jä̱yꜗ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ. 47 Hi̱ˉ nuuˉ juuˈ kinꜙ mahꜗ saꜙ he̱e̱yhˉ, ja̱ꜙ jnäꜘ ngɨɨhnˊ kwa̱a̱t˜ kiyhꜗ. Jëëhꜘ saꜙ maˉjan˜ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ mahꜗ ngɨɨhnˊ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Maˉjan˜ mahꜗ lä̱ä̱nˊ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ baˊ. 48 Hi̱ˉ saꜙ hnääꜗ jnäꜘ mahꜗ saꜙ he̱e̱yhˉ juuˈ kinꜙ, chaˉ baˊ heˉ ngɨɨhꜗ kwa̱a̱t˜ kiyhꜗ. Ja̱ˉbaˊ juuˈ heˉ maˉhlëëhnˋ laˉ, ngɨɨhꜗ kwa̱a̱t˜ kiyhꜗ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨɨˊ. 49 Jëëhꜘ, saꜙ maˉhlëëhnˋ jeeˊ të̱ë̱nˉ hñiinꜙ. Tääˋ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ, hi̱ˉ heꜘ gaꜙjmeeꜘ madaꜚ kinꜙ haˉ läꜙ jwahnꜚ, hiꜙ haˉ läꜙ hlëëhnˊ. 50 Jnäꜘ manꜙ, madaꜚ heˉ gaꜙjmeeyꜘ kinꜙ jøøꜙ kihꜗ dsaꜙ mahꜗ waˊ cha̱a̱yˉ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Kihꜗ heˉja̱ˉ, hlëëhnˊ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ gaꜙsɨɨhꜙ Tääˋ jnäꜘ baˊ.
1 Maˉngooꜗ yaꜙjä̱hꜙ jmɨɨˊ heˉ ku̱hˉ dsaˉ borrego mähꜗ, maˉñeˉ baˊ Jesús maˉtëꜘ hor˜ heˉ yaˉhë̱ë̱yˈ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ mahꜗ dsa̱a̱yhꜗ jeeˊ gyaˈ Jmiiyˉ. Gaꜙläꜙhnääyꜗ hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ kya̱a̱yꜗ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, pero hwëˈ ja̱ˉ gaꜙmiꜙjnääyˉ heˉ gaꜙläꜙhnääyꜗ chaˉmiihˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱yꜗ. 2 Ja̱ˉgaˊ dsaˉta̱a̱yhˋ kuyhꜙ maꜙnʉʉꜙ maˉhäˊ baˊ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ nehꜙ tuhˉdsëꜗ Juda Iscariote jo̱o̱ꜘ Simón haˉ läꜙ jmeeyꜗ mahꜗ ngëëyꜗ Jesús. 3 Pero Jesús maˉñeˉ bihꜗ heˉ gaꜙtoohˉ Tääˋ gooyˉ hñiiꜘ läꜙjëꜙ goˉteˈ heˉ naˉhña̱a̱yˊ jmeeyˈ hiꜙ läꜙja̱ˉ ñeyˉ heˉ yaꜙhë̱ë̱yꜗ kihꜗ Dio, hiꜙ ja̱ˉbaˊ kihˈ Dio dsa̱a̱yhꜗ kaˉlähꜘ. 4 Heˉja̱ˉ gaꜙnooyˉ jeeˊ tä̱ä̱yhˊ kuyhˉ maꜙnʉʉꜙ ja̱ˉ, gaꜙjñuuyhꜗ hmɨɨhˉ heˉ maˊ kye̱yhˊ nëˊ, gaꜙka̱yꜗ hmɨɨhˉ tuˉjla̱ˊ mahꜗ gaꜙbä̱ä̱yhˉ hñiiyꜘ. 5 Hiꜙ gaꜙka̱yꜗ ko̱o̱ˉ jeeˊ gaꜙchiyhꜗ jmɨɨˉ mahꜗ gaꜙløøyꜗ gyiyh˜ maˉtɨɨˊ jnäähꜗ discípulo. Ja̱ˉgaˊ gaꜙmiꜙki̱yhꜘ kya̱a̱hˊ hmɨɨhˉ tuˉjla̱ˊ heˉ maˊ naˉbä̱ä̱yhˋ ja̱ˉ. 6 Maˊ gaꜙtë̱ë̱yꜘ jeeˊ maˊ gyaˈ Simón Peeˊ, mahꜗ gaꜙjähꜘ Peeˊ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ¿cheˊ hneˉ baˊ gyihꜗ maˉtɨɨnꜙ? 7 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Heˉ jmeenꜙ laˉ, saꜙ läꜙngëëhꜘ hneˉ naꜗ gaˉjʉhˉ. Kë̱ë̱ˉ baˊ läꜙngëëhꜘ. 8 —Saꜙ gyihˈ hneˉ maˉtɨɨnꜙ ji̱hˊko̱hꜘ —gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ. Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙgyihnꜙ maˉtɨɨhˊ, saꜙ leꜘ jmeehˈ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. 9 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Simón Peeˊ sɨɨyhꜙ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ja̱ꜙ maꜙlaꜙ maˉtɨɨnꜙ hnøøꜗ jñiiꜘ, läꜙja̱ˉ maˉgoonꜙ kya̱a̱hˊ kaˊllenꜙ hnøøꜗ jñiiꜘ kaˉlähꜘ. 10 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús kaˉlähꜘ: —Hi̱ˉ maˉnaˉjngëëˈ, saꜙ jmeeꜙ biiꜗ jñiiꜘ läꜙka̱a̱ˉ kiyhꜗ. Maꜙlaꜙ maˉtɨɨyˊ baˊ hnøøˈ jñiiꜘ, jëëhꜘ läꜙka̱a̱ˉ baˊ kiyhˈ maˉnaˉjngɨɨˈ. Hiꜙ maˉnaˉjngëëˈ baˊ hnähꜘ, maꜙkeꜙ ja̱ꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ. 11 Jëëhꜘ maˊ ñeˉ bihꜗ hi̱i̱ˉ naˉ maˊ ngëëyˈ, heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ maˊ jäyhꜘ: “Maꜙkeꜙ ja̱ꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ naˉjngëëˈ.” 12 Maˉlaꜙ maˉgyiyhꜗ maˉtɨɨˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ, gaꜙkë̱yhˉ hmɨɨhˉ kiyhꜗ mahꜗ ngaayhꜗ naˊgyayˉ nëˊ mes˜ kaˉlähꜘ. Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —¿Cheˊ maˉläˉngëëhꜘ hnähꜘ, heeˉ naˉ maˉjmeenꜗ kyahꜗ hnähꜘ? 13 Tëëhꜙ jnäꜘ Taˉjwohꜗ hiꜙ jwahꜘ hnähꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. Lluꜗ baˊ jwahꜘ hnähꜘ, jëëhꜘ heˉ ja̱ˉ la̱a̱nꜗ. 14 Jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ taˉjwohꜗ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ, hiꜙ la̱a̱nꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ, mahꜗ maˉgyihnꜙ maˉtɨɨhˊ hnähꜘ. Läꜙnaˉ hnøøꜗ jmeehˈ hnähꜘ kaˉlähꜘ, gyihˈ hnähꜘ maˉtɨɨˊ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ. 15 Jeeˊ laˉ maˉheehnꜙ hnähꜘ mahꜗ jmeehˈ hnähꜘ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ maˉjmeenꜗ kyahꜗ hnähꜘ. 16 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ nʉʉhˊ kihꜗ jñahꜘ, saꜙ jø̱ø̱yhˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ dsaˉjʉʉˊ. Hiꜙ hi̱ˉ dsoo˜ madaꜚ, saꜙ jø̱ø̱yhˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ hi̱ˉ che̱e̱yꜙ. 17 Naꜗ heˉ maˉläˉngëëhꜘ hnähꜘ heˉ maˉjmeenꜗ laˉ, lluꜗ laꜗ kyahꜗ hnähꜘ cherˊmahꜗ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ läꜙja̱ˉ. 18 ʼJa̱ꜙ heˉ hlëëhnˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ laˉ. Kyu̱u̱ꜙ baˊ jnäꜘ hi̱i̱ˉ naˉ maˉlle̱e̱hnꜙ. Mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Hi̱ˉ maˊ kuhˉ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, maˉje̱e̱yh˜ maˉnaˉhøøyhˊ kinꜙ.” 19 Toˉnaꜗ gaˉjʉhˉ jwahnꜙ jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉngëëyꜗ jnäꜘ. Mahꜗ waˊraˉ gaꜙlaꜗ heˉ ja̱ˉ, läꜙhe̱e̱hꜘ hnähꜘ, jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ heˉ jwahnꜙ la̱a̱nꜗ. 20 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, hi̱ˉ he̱e̱hˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ che̱e̱nꜚ, heˉ he̱e̱yhˉ jnäꜘ baˊ ja̱ˉ. Hiꜙ hi̱ˉ he̱e̱hˉ jnäꜘ, he̱e̱yhˉ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ baˊ ja̱ˉ. 21 Maˉlaꜙ maˉjähꜘ Jesús läꜙja̱ˉ, pero gaꜙläꜙmeehꜙ dsëyꜗ mahꜗ gaꜙmiꜙjnääyˉ jë̱ë̱ˉ juuˈ ja̱ˉ: —Ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ hnëëhˈ jnäꜘ. 22 Ja̱ˉgaˊ gaꜙtoohˋ jnäähꜗ jëëꜘ jnäähˈ nëˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ, saꜙ ñeˊ jnäähꜗ hi̱i̱ˉ kihꜗ naˉ maˊ hlëëyhꜙ. 23 Kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ, ja̱a̱ˉ baˊ gaꜙläꜙhnääꜗ Jesús chaˉmiihˉ. Hi̱ˉ heꜘ maˊ gyaˈ kooꜘ kihꜗ Jesús. 24 Kihꜗ hi̱ˉ heꜘ, gaꜙjmeeꜘ Simón Peeˊ lii˜ mahꜗ ngɨɨyꜗ juuˈ kihꜗ Jesús, hi̱i̱ˉ kihꜗ ja̱ˉ maˊ hlëëyhꜙ. 25 Hi̱hꜗ hi̱ˉ maˊ gyaˈ kooꜘ kihꜗ Jesús heꜘ, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ¿hi̱i̱ˉ heꜘ hi̱ˉ jwahꜘ naˉ? 26 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —Hi̱ˉ kwëëhnꜚ kuhꜙ ko̱o̱ˉ jwɨˊ heˊñiihꜚ gyʉhꜘ, hi̱ˉ heꜘ heꜘ. Mahꜗ gaꜙmiꜙgyʉyhꜘ ko̱o̱ˉ jwɨˊ heˊñiihꜚ, gaꜙkwëëyhꜗ Juda Iscariote, jo̱o̱ꜘ Simón. 27 Läꜙko̱o̱ˉ ngooyꜗ kuyhˉ heˊñiihꜚ ja̱ˉ, gaꜙheꜗ Tanaˊ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Heˉ hnoohˉ jmeehˈ, jmeeˊ gaˉjʉhˉ toˉnaꜗ. 28 Pero niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ nëˊ mes˜ ja̱ˉ, saꜙ gaꜙläꜙngëëyꜘ heˉlaˈ gaꜙsɨɨyhꜙ hi̱ˉ heꜘ läꜙja̱ˉ. 29 Kihꜗ heˉ maˊ høøꜙ Juda saˊtuhˉ jeeˊ maˊ täähˊ kuuˊ, heˉja̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ gaꜙjmeeꜘ hʉʉˊdsëˉ, heˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: “Goˉlähˈ miihˉ heˉ hnøøꜗ jnänˋ kihˈ jmɨɨˊ” o jäyhꜘ: “Goˉkwëëhˋ hi̱ˉ täˉñeeꜘ miihˉ kuuˊ”. 30 Maˊ gaꜙlaꜗ kihꜗ Juda, maˉkuyhˉ heˊñiihꜚ, cha̱hꜘ baˊ yaꜙhë̱ë̱yꜗ. Maˉnaˉho̱o̱ˉ baˊ hor˜ ja̱ˉ. 31 Maˉlaꜙ maˉyaˉhë̱ë̱˜ Juda jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙjähꜘ Jesús: —Naꜗ läꜙjnäꜘ heˉ la̱a̱ꜗ jø̱ø̱hˈ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ, hiꜙ taꜙlaꜙ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ läꜙjnäꜘ heˉ la̱a̱ꜗ jø̱ø̱hˈ Dio. 32 Hiꜙ cherˊmahꜗ jo̱o̱yꜘ miˉjnääꜙ heˉ la̱a̱ꜗ jø̱ø̱hˈ Dio, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ Dio miˉjnääꜙ heˉ la̱a̱ꜗ jø̱ø̱hˈ jo̱o̱yꜘ, hiꜙ cha̱hꜘ baˊ jmeeyˈ. 33 Gyʉ̱ʉ̱ˉ mähꜗ kya̱a̱nꜙ, ko̱ˉhwëëꜘ gaˊ gyanˊ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. Hnaahˈ hnähꜘ jnäꜘ. Pero ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ maˉjwɨɨnꜗ dsaˉ judiu, jeeˊ naahnꜚ saꜙ leꜘ goˊnäähˈ hnähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ kaˉlähꜘ naꜗ. 34 Jmeenˋ ko̱o̱ˉ madaꜚ hmëëꜘ kyahꜗ hnähꜘ. Waˊ hnaahꜙ hnähꜘ ø̱ø̱hꜗ hnähꜘ. Waˊ hnaahꜙ hnähꜘ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ maˉläˉhnaanꜙ hnähꜘ. 35 Cherˊmahꜗ gaꜙläꜙhnaahꜙ hnähꜘ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ läꜙñeˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ discípulo kya̱a̱nꜙ. 36 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ Simón Peeˊ juuˈ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ¿haˉ taꜙ gohˈ hneˉ? Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Haˉ jeeˊ nɨɨnˋ, saꜙ leꜘ gohˈ kya̱a̱hˊ jnäꜘ naꜗ. Kë̱ë̱ˉ gaˊ gohꜗ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. 37 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ¿heˉlaˈ ja̱ˉ moꜙsoꜙ leꜘ nɨɨnˋ kya̱a̱hˊ hneˉ naꜗ? Maˉllaꜙ baˊ dsënꜙ ju̱u̱nꜘ llahꜘ hneˉ. 38 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Cheˊ juˈdsooꜘ maˉllaꜙ hohꜘ ju̱u̱hꜘ llan˜? Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hneˉ, jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ hoohˈ chaahˊ dsooˈ, hneˉ maˉtëꜘ hnëˉ ji̱i̱h˜ maˉhmähˊ juuˈ heˉ saꜙ kyu̱u̱hꜙ jnäꜘ.
1 ʼTaꜙ jehꜙ hohꜘ hnähꜘ. Jmeeˊ hnähꜘ dsooꜘ hohꜘ kihꜗ Dio baˊ, hiꜙ jmeeˊ hnähꜘ dsooꜘ hohꜘ kinꜙ kaˉlähꜘ. 2 Chaˊnehꜙ kihꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ chaˉ chaˉmiihˉ jeeˊ dsaˊtoohnˊ. Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ, maˉjwë̱ë̱hnꜗ baˊ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ. Heˉja̱ˉ nɨɨnˋ miˊllunˋ jeeˊ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ. 3 Waˊraˉ ngaahnꜗ mahꜗ naˊjmeenˈ lluꜗ jeeˊ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ, ja̱ˉgaˊ jä̱hnꜘ kaˉlähꜘ mahꜗ goˊnäähˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Mahꜗ läꜙja̱ˉ jeeˊ naahnꜚ naˊgyanˈ, jeeˊ ja̱ˉ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. 4 Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ haˉ jeeˊ naahnꜚ, hiꜙ maˉkyu̱u̱h˜ baˊ hnähꜘ jwëˈ kaˉlähꜘ. 5 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Tamá sɨɨyhꜙ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, saꜙ ñeˊ jnäähꜗ haˉ naˉ gwa̱a̱hˈ. ¿Haˉ läꜙja̱ˉ läꜙkyu̱u̱h˜ jnäähˈ jwëˈ kaˉlähꜘ? 6 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ jwëˈ, jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ juˈdsooꜘ, jnäꜘ heꜘ jmeenꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ. Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ llaˉnääˋ jeeˊ gyaˈ Tääˋ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ yaꜙnääyꜗ taꜙlaꜙ kiꜙ jnäꜘ. 7 Cherˊmahꜗ kyu̱u̱hꜙ jnäꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ kyu̱u̱hꜙ hnähꜘ Tääˋ kya̱a̱nꜙ. Naꜗ maˉkyu̱u̱hꜙ baˊ hnähꜘ, hiꜙ maˉjë̱ë̱hˋ hnähꜘ kaˉlähꜘ. 8 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Felipe: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, hä̱ä̱hˋ jnäähꜗ Tääˋ, mahꜗ ko̱ˉja̱ˉ baˊ maˉle̱e̱ꜙ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 9 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ Felipe: —¿Johꜘ jmɨɨˊ saꜙ maˉhyaˉ gyanˊ kya̱a̱hˊ hnähꜘ jeeˊ laˉ mahꜗ saꜙ maˉläˉkyu̱u̱hꜙ jnäꜘ? Hi̱hꜗ maˉjë̱ë̱ꜙ jnäꜘ, heˉ maˉjë̱ë̱yꜙ Tääˋ baˊ ja̱ˉ. ¿Haˉ läꜙja̱ˉ jwahꜘ hneˉ: “Hä̱ä̱hˋ jnäähꜗ Tääˋ”? 10 ¿Cheˊ saꜙ la̱a̱hꜘ dsooꜘ, jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Tääˋ, hiꜙ Tääˋ heꜘ la̱a̱ꜗ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ? Läꜙjëꜙ juuˈ heˉ hlëëhˊ jnäꜘ, ja̱ꜙ heˉ hlëëhnˊ jeeˊ të̱ë̱nˉ hñiinꜙ naˉ. Tääˋ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, hi̱ˉ heꜘ baˊ jmeeꜙ heˉ jmeenꜙ laˉ. 11 Waˊ läˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ, jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Tääˋ hiꜙ Tääˋ heꜘ la̱a̱ꜗ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Pero cherˊmahꜗ saꜙ la̱a̱hꜘ hnähꜘ dsooꜘ läꜙja̱ˉ laꜗ kinꜙ kya̱a̱hˊ Tääˋ, jmeeˊ hnähꜘ dsooꜘ kihꜗ heˉ maˉjëëhˋ hnähꜘ haˉ läꜙ laꜗ taˊ heˉ jmeenꜙ. 12 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ naˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, hi̱ˉ jmeeꜙ dsooꜘ dsëꜗ kinꜙ, hi̱ˉ heꜘ jmeeꜗ kaˉlähꜘ ja̱ˉbaˊ taˊ heˉ jmeenꜙ. Hiꜙ jʉʉhˉ gaˊ taˊ jmeeyˈ, jëëhꜘ naahꜚ baˊ jnäꜘ kya̱a̱hˊ Tääˋ. 13 Läꜙjëꜙ heˉ ngɨɨhˊ hnähꜘ kihꜗ Tääˋ läꜙhihꜙ kinꜙ, jmeenˋ heˉ ja̱ˉ, mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙjnäꜘ heˉ la̱a̱ꜗ jø̱ø̱hˈ Tääˋ taꜙlaꜙ kihꜗ jo̱o̱yꜘ. 14 Jmeeˋ baˊ jnäꜘ waˊ heˉ chaˉ heˉ heˉ ngɨɨhˊ hnähꜘ läꜙhihꜙ kinꜙ. 15 ʼCherˊmahꜗ hnaahꜙ hnähꜘ jnäꜘ, høøˊ hnähꜘ madaꜚ heˉ jmeenꜙ kyahꜗ hnähꜘ. 16 Mahꜗ jnäꜘ chu̱u̱nˋ kya̱a̱hˊ Tääˋ che̱e̱yꜗ jñahꜘ hi̱ˉ kwaꜗ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ. Mahꜗ jä̱yꜗ kya̱a̱hˊ hnähꜘ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. 17 Hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ Jmɨˉlleꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ juˈdsooꜘ. Dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, saꜙ leꜘ he̱e̱yhˉ, jëëhꜘ saꜙ jë̱ë̱y˜, niꜙ saꜙ kyu̱u̱yꜙ. Pero hnähꜘ, kyu̱u̱hꜙ hnihꜘ, jëëhꜘ hä̱ä̱yˊ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, hiꜙ dsaˉheyꜘ nehꜙ tuhˉhohꜘ hnähꜘ. 18 ʼWaˊraˉ ngaahnꜗ, saꜙ jä̱hˈ hnähꜘ hnëëꜘ. Jä̱hnꜘ kaˉlähꜘ kyahꜗ hnähꜘ. 19 Miihˉ jmɨɨˊ gaˊ moꜙsoꜙ jë̱ë̱ꜗ dsaˉ jnäꜘ. Pero hnähꜘ, jë̱ë̱hˈ jnäꜘ. Hiꜙ kihꜗ heˉ cha̱a̱ˉ jnäꜘ, heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ jmeeꜗ cha̱a̱ˉ hnähꜘ. 20 Maˊja̱ˉ gaˊ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ, jnäꜘ gyanˊ kya̱a̱hˊ Tääˋ kya̱a̱nꜙ, hiꜙ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, hiꜙ jnäꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. 21 Hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ madaꜚ kinꜙ mahꜗ høøyꜙ, hi̱ˉ heꜘ hnääꜗ jnäꜘ. Hiꜙ hi̱ˉ hnääꜗ jnäꜘ, Tääˋ kya̱a̱nꜙ läꜙhnääyꜗ hi̱ˉ heꜘ. Hiꜙ jnäꜘ kaˉlähꜘ läˉhnaaꜙ jnihꜘ mahꜗ miˊjnäänꜗ hñiinꜙ kiyhꜗ. 22 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Juda (pero ja̱ꜙ heꜘ Iscariote): —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ¿heˉlaˈ maꜙlaꜙ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ baˊ miˊjnäähꜗ hñaahꜗ, mahꜗ saꜙ miˊjnäähꜗ hñaahꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ? 23 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Hi̱ˉ hnääꜗ jnäꜘ, høøyꜙ juuˈ kinꜙ, hiꜙ Tääˋ kya̱a̱nꜙ läꜙhnääyꜗ hi̱ˉ heꜘ. Mahꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Tääˋ dsaˊtoohˊ jnäähꜗ kya̱a̱yhˊ. 24 Hi̱ˉ saꜙ hnääꜗ jnäꜘ, saꜙ høøyꜙ juuˈ kinꜙ. Hiꜙ juuˈ heˉ maˉnʉʉhˉ hnähꜘ, ja̱ꜙ juuˈ kiꜙ hñiinꜙ ja̱ˉ, juuˈ kihꜗ Tääˋ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ baˊ ja̱ˉ. 25 ʼHlë̱ë̱hnˊ hnähꜘ läꜙjëꜙ juuˈ laˉ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ gyanˊ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. 26 Pero waˊraˉ ngaahnꜗ, kwa̱a̱t˜ kiꜙ jnäꜘ, che̱e̱ꜗ Tääˋ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ kwaꜗ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ. Hi̱ˉ heꜘ heꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ hi̱ˉ heehꜗ hnähꜘ gaꜙläꜙjëꜙ baˊ, hiꜙ jmeeyꜗ läꜙdsooh˜ hohꜘ hnähꜘ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ maˉhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ. 27 ʼJnäꜘ kwanˋ mahꜗ jmeenˋ hɨɨꜗ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ hiiꜘ tiiˊ kinꜙ. Ja̱ꜙ läꜙko̱o̱ˉ kwaꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ heˉ kwëëhnꜙ hnähꜘ. Taꜙ jehꜙ hohꜘ hnähꜘ, niꜙ taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ. 28 Maˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ maˉjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ. Naahnꜚ hiꜙ jä̱hnꜘ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ kaˉlähꜘ. Cherˊmahꜗ dsooꜘ hnaahꜙ hnähꜘ jnäꜘ, jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ kiꜙ jnäꜘ kihꜗ heˉ naahnꜚ jeeˊ gyaˈ Tääˋ, jëëhꜘ jø̱ø̱hˈ gyihꜗ läꜙko̱hꜘ jnäꜘ. 29 Maˉjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ juuˈ laˉ, jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉlaꜗ. Mahꜗ waˊraˉ gaꜙlaꜗ, ja̱ˉgaˊ läꜙdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ. 30 ʼMoꜙsoꜙ hlëëhnˊ gaˊ chaˉmiihˉ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, jëëhꜘ jäꜙ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Pero kya̱a̱hˊ jnäꜘ saꜙ chaˉ kiyhꜗ niꜙ miihˉ. 31 Heˉ jmeenꜙ läꜙko̱o̱ˉ madaꜚ heˉ gaꜙjmeeꜘ Tääˋ kinꜙ baˊ, mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙñeˉ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, jnäꜘ hnaanꜙ Tääˋ. ʼNooˉ hnähꜘ, manˋ.
1 ʼJnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ läꜙko̱o̱ˉ chaahˈ wɨ̱ɨ̱ˉ jëhˈ heˉ lluꜗ goˉte˜. Tääˋ kya̱a̱nꜙ, hi̱ˉ heꜘ miˉlluꜗ chaahˈ wɨ̱ɨ̱ˉ jëhˈ ja̱ˉ. 2 Hnäy˜ läꜙjëꜙ saˊgohꜗ heˉ chooˈ kinꜙ, heˉ saꜙ hɨɨˉ mɨɨˈ. Hiꜙ läꜙjëꜙ saˊgohꜗ heˉ hɨɨˉ mɨɨˈ, miˉlluyꜗ mahꜗ jä̱ꜗ naˉjngɨɨˈ. Mahꜗ läꜙja̱ˉ hɨɨꜗ chaˉgaˊmiihˉ mɨɨˈ. 3 Hiꜙ läꜙja̱ˉ maˉnaˉjngëëˈ hnähꜘ läꜙlluꜗ heˉ maˉhe̱e̱hˋ hnähꜘ juuˈ heˉ maˉhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ. 4 Jä̱ˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, hiꜙ jnäꜘ jä̱nˋ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. Läꜙko̱o̱ˉ saˊgohꜗ kihꜗ chaahˈ wɨ̱ɨ̱ˉ jëhˈ, saꜙ leꜘ hɨɨꜗ mɨɨˈ kihꜗ hñiiꜘ, cherˊmahꜗ saꜙ naˉchooˈ hñiiꜘ chaahˈ kihꜗ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ laꜗ kyahꜗ hnähꜘ cherˊmahꜗ saꜙ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. 5 ʼJnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ chaahˈ wɨ̱ɨ̱ˉ jëhˈ. Hnähꜘ heꜘ la̱a̱hꜗ saˊgohꜗ kihꜗ. Dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ hiꜙ jnäꜘ chehnꜗ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱yhˊ, heˉ läꜙja̱ˉ baˊ hɨɨˉ chaˉmiihˉ mɨɨˈ. Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ saꜙ la̱a̱hꜗ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, niꜙ miihˉ saꜙ chaˉ heˉ leꜘ jmeehˈ hnähꜘ. 6 Hi̱ˉ saꜙ jä̱ꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, hi̱ˉ heꜘ jä̱ꜗ taꜙ kaˊhneꜚ. Leꜘ kiyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ saˊgohꜗ chaahˈ wɨ̱ɨ̱ˉ jëhˈ heˉ maˉnaˉhnaˊ. Mahꜗ waˊraˉ gaꜙläꜙki̱i̱ꜙ, jʉʉhꜗ dsaˉ mahꜗ jë̱yꜗ kya̱a̱hˊ jeˉ. 7 ʼCherˊmahꜗ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ hiꜙ jä̱ꜗ juuˈ kinꜙ kyahꜗ hnähꜘ, ngɨɨˊ läꜙjëꜙ heˉ hnoohˉ hnähꜘ. Hñahꜙ baˊ hnähꜘ. 8 Dsaˉläˉjnäꜘ heˉ la̱a̱ꜗ jø̱ø̱hˈ Tääˋ kya̱a̱nꜙ jeeˊ jmeehˉ hnähꜘ chaˉmiihˉ taˊ lluˈ, hiꜙ läꜙjwëꜘ ja̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ lii˜ la̱a̱hꜗ hnähꜘ discípulo kya̱a̱nꜙ. 9 Läꜙko̱o̱ˉ maˉläˉhnääꜗ Tääˋ jnäꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ maˉläˉhnaanꜙ hnähꜘ. Läꜙ maˉdsooꜘ ja̱ˉbaˊ hohꜘ hnähꜘ heˉ hnaanꜙ hnähꜘ. 10 Cherˊmahꜗ høøhˉ hnähꜘ läꜙjëꜙ madaꜚ heˉ jmeenꜙ kyahꜗ hnähꜘ, läꜙ maˉdsooꜘ ja̱ˉbaˊ hohꜘ hnähꜘ heˉ hnaanꜙ hnähꜘ. Jëëhꜘ ja̱ˉbaˊ läꜙnaˉ maˉjmeenꜗ. Maˉhøønꜗ läꜙjëꜙ madaꜚ heˉ gaꜙjmeeꜘ Tääˋ kinꜙ, hiꜙ läꜙ maˉcho̱o̱hnˊ ja̱ˉbaˊ ko̱o̱ˉ hwehˉ heˉ hnääyꜗ jnäꜘ. 11 ʼLäꜙjëꜙ heˉ laˉ maˉhlëëhnˋ mahꜗ waˊ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jë̱ë̱ˉ dsënꜙ, hehꜗ läꜙja̱ˉ waˊ naˉhñaaˈ heˉ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ. 12 Heˉ laˉ ja̱ˉ madaꜚ heˉ jmeenꜙ kyahꜗ hnähꜘ. Waˊ läˉhnaahꜙ hnähꜘ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ maˉläˉhnaanꜙ hnähꜘ. 13 Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ hnääꜗ dsaˉ chaˉgaˊmiihˉ läꜙko̱hꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ kwa̱a̱ꜗ hñiiꜘ heˉ ju̱u̱yꜘ kihꜗ omeꜚ kya̱a̱ꜗ. 14 Omeꜚ kya̱a̱nꜙ la̱a̱hꜗ hnähꜘ, cherˊmahꜗ jmeehˈ hnähꜘ läꜙjëꜙ madaꜚ heˉ jmeenꜙ kyahꜗ hnähꜘ. 15 Saꜙ tëëhnꜚ hnähꜘ moz˜. Jëëhꜘ moz˜ saꜙ ñeˉ heˉ hʉʉˊdsëˉ jmeeꜙ dsaˉjʉʉyˊ. Tëëhnꜙ hnähꜘ omeꜚ kya̱a̱nꜙ baˊ, jëëhꜘ läꜙjëꜙ heˉ maˉnuunꜗ kihꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ, maˉmiˉjnäänˈ kyahꜗ hnähꜘ. 16 Ja̱ꜙ heꜘ hnähꜘ gaꜙlle̱e̱hˋ hnähꜘ jnäꜘ. Jnäꜘ baˊ gaꜙlle̱e̱hnꜙ hnähꜘ hiꜙ gaꜙhña̱a̱nꜙ hnähꜘ mahꜗ goˊjmeehˊ hnähꜘ taˊ kinꜙ. Hiꜙ yaˉhɨɨˈ kweeˉ taˊ kyahˈ hnähꜘ, läꜙja̱ˉ jä̱ꜗ ko̱o̱ˉ hwehˉ kaˉlähꜘ. Mahꜗ läꜙja̱ˉ, läꜙjëꜙ heˉ ngɨɨhˊ hnähꜘ kihꜗ Tääˋ läꜙhihꜙ kinꜙ, kwayꜗ baˊ. 17 Heˉ laˉ baˊ ja̱ˉ madaꜚ heˉ jmeenꜙ kyahˈ hnähꜘ: Waˊ hnaahꜙ hnähꜘ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ. 18 ʼCherˊmahꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ naˉhøøhˊ kyahˈ hnähꜘ, maˉñehˊ baˊ hnähꜘ, jä̱ä̱ꜗ gaˊ jnäꜘ gaꜙläꜙhøøyhˋ kinꜙ. 19 Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ la̱a̱hꜗ hnähꜘ hi̱ˉ kya̱a̱ꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, dsaˉ cha̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ läꜙhnääꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ hnääyꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱yꜗ. Pero gaꜙlle̱e̱hnꜙ hnähꜘ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, heˉja̱ˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ naˉhøøhˊ kyahˈ hnähꜘ, jëëhꜘ moꜙsoꜙ la̱a̱hꜗ hnähꜘ dsaˉ kya̱a̱yꜗ. 20 Miˉdsoohꜚ hohꜘ hnähꜘ juuˈ heˉ maˉjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ. Ja̱a̱ˉ moz˜, saꜙ jø̱ø̱yhˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ dsaˉjʉʉyˊ. Cherˊmahꜗ dsaˉ gaꜙjmeehꜙ jnäꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jmeehꜙ dsaˉ hnähꜘ kaˉlähꜘ. Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙhøøyꜘ juuˈ kinꜙ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ høøyꜗ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ kaˉlähꜘ. 21 Läꜙja̱ˉ jmeeyꜗ, jmeeyhꜙ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kinꜙ, jëëhꜘ saꜙ kyu̱u̱yꜙ Dio hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ. 22 ʼWaˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ maˉjan˜ hiꜙ niꜙ saꜙ gaꜙhlë̱ë̱hˋ jnihꜘ, saꜙ maˊ läꜙñeyˉ kihꜗ dsoˊkyeˉ. Pero naꜗ, maˉnaˉbä̱ä̱yhˋ, moꜙsoꜙ leꜘ jäyhꜘ saꜙ ñeyˉ. 23 Hi̱ˉ naˉhøøhˊ kinꜙ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ naˉhøøyhˊ kihˈ Tääˋ kya̱a̱nꜙ kaˉlähꜘ. 24 Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ gaꜙjmeenꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ jeeˊ kiyhˈ, heˉ saꜙ maˉjmeeꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ, saꜙ maˊ läꜙñeyˉ kihꜗ dsoˊkyeˉ. Pero naꜗ heˉ maˉjëëyꜙ läꜙja̱ˉ, mahꜗ naˉhøøyhˊ kinꜙ, hiꜙ naˉhøøyhˊ kihˈ Tääˋ kya̱a̱nꜙ kaˉlähꜘ. 25 Läꜙja̱ˉ dsaˉläˉteꜗ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ nëˊ ley: Niꜙ miihˉ saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ heˉ gaꜙläꜙhä̱ä̱yhˋ jnäꜘ. 26 ʼPero waˊraˉ jaꜗ hi̱ˉ nooꜙ nëˊ kyahˈ hnähꜘ, hi̱ˉ heꜘ jmeeꜗ juˈdsooꜘ kinꜙ. Hi̱ˉ heꜘ yaˉhë̱ë̱ˈ kihꜗ Tääˋ mahꜗ che̱e̱nꜚ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. Hi̱ˉ heꜘ heꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 27 Hiꜙ hnähꜘ kaˉlähꜘ, jmeehˈ hnähꜘ juˈdsooꜘ kinꜙ, kihꜗ heˉ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ läꜙ maˊ toˉnëˊ.
1 ʼLäꜙjëꜙ heˉ laˉ maˉhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ mahꜗ saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ jehꜗ hohꜘ hnähꜘ. 2 Hwë̱ë̱ꜗ dsaˉ hnähꜘ gwahꜙ mähˉ jeeˊ dsaˉku̱hꜗ hnähꜘ hiꜙ lloo˜ jmɨɨˊ waˊraˉ gaꜙjngɨɨhꜗ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ kyahꜗ hnähꜘ, läꜙko̱o̱ˉ heˉ jmeeyꜙ taˊ kihˈ Dio baˊ ja̱ˉ la̱a̱yꜘ. 3 Läꜙja̱ˉ jmeeyꜗ kyahꜗ hnähꜘ, jëëhꜘ saꜙ kyu̱u̱yꜙ Tääˋ, niꜙ saꜙ kyu̱u̱yꜙ jnäꜘ. 4 Maˉjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ laˉ mahꜗ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ dsaˉngëëhꜘ hnähꜘ läꜙja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ läꜙdsooh˜ hohꜘ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ laˉ. Saꜙ gaꜙjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ läꜙlaˉ läꜙ maˊ toˉnëˊ, jëëhꜘ gyanˊ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. 5 ʼPero naꜗ, naahnꜚ jeeˊ gyaˈ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ hiꜙ niꜙ ja̱a̱ˉ hnähꜘ saꜙ ngɨɨhˊ hnähꜘ juuˈ kinꜙ: “¿Haˉ naˉ gwa̱a̱hˈ?” 6 Pero meehˉ hohꜘ hnähꜘ chaˉmiihˉ kihꜗ heˉ maˉjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ läꜙlaˉ. 7 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ heˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ baˊ ja̱ˉ heˉ naahnꜚ. Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ saꜙ ngaahnꜗ, saꜙ jäꜙ hi̱ˉ nooꜙ nëˊ kyahˈ hnähꜘ. Pero cherˊmahꜗ ngaahnꜗ, che̱e̱nꜚ hi̱ˉ heꜘ kyahꜗ hnähꜘ. 8 Hiꜙ waˊraˉ jaꜗ hi̱ˉ heꜘ, jmeeyꜗ läꜙngëëꜘ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ heˉ tä̱ä̱yhˊ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ, hiꜙ miˉjnääyꜙ heˉ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ goˉte˜, hiꜙ läꜙja̱ˉ heˉ llaꜗ Dio taˊ. 9 Miˉjnääyꜙ heˉ tä̱ä̱hˊ dsaˉ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ, kihꜗ heˉ saꜙ he̱e̱yhˉ jnäꜘ. 10 Läꜙja̱ˉ miˉjnääyꜙ, jnäꜘ heꜘ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ, jëëhꜘ naahnꜚ kihꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ hiꜙ moꜙsoꜙ jë̱ë̱hˈ jnäꜘ. 11 Hiꜙ miˉjnääyꜙ heˉ llaꜗ Dio taˊ kihˈ dsaꜙ, jëëhꜘ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ maˉnaˉbä̱ä̱yhˋ kya̱a̱hˊ dsoˊjwɨɨꜘ. 12 ʼChaˉ gaˊ heˉ hnoonꜗ jwë̱ë̱hnꜚ hnähꜘ, pero saꜙ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ naꜗ gaˉjʉhˉ. 13 Pero waˊraˉ jaꜗ Jmɨˉlleꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ juˈdsooꜘ, hi̱ˉ heꜘ jä̱ä̱ꜗ hnähꜘ mahꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ haˉ läꜙ laꜗ juˈdsooꜘ. Jëëhꜘ saꜙ hlëëyhꜗ jeeˊ të̱ë̱yˉ hñiiyꜘ. Hlëëyhꜗ heˉ nuuyˉ baˊ hiꜙ jmeeyꜗ läꜙngëëꜘ dsaˉ läꜙjëꜙ heˉ naꜗ gaˊ jäꜙ. 14 Jmeeyꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ jnäꜘ, läꜙja̱ˉ miˉjnääyꜙ heˉ la̱a̱nꜗ jø̱ø̱hˈ. 15 La̱a̱nꜗ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ. Heˉja̱ˉ baˊ naˉ maˉjwahnꜗ, jmeeyꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ jnäꜘ. 16 ʼKo̱ˉhwëëꜘ gaˊ, moꜙsoꜙ jë̱ë̱hˈ jnäꜘ. Hiꜙ ko̱o̱ˉ gaˊ ko̱ˉhwëëꜘ, jë̱ë̱hˈ jnäꜘ kaˉlähꜘ, ja̱ˉgaˊ naahnꜚ jeeˊ gyaˈ Tääˋ. 17 Ja̱ˉgaˊ gaꜙngɨɨˊ jnäähꜗ juuˈ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ jnäähꜗ: —¿Heeˉ naˉ heˉ hlë̱ë̱yh˜ jneˊ heˉ jäyhꜘ läꜙnaˉ: “Ko̱ˉhwëëꜘ gaˊ, moꜙsoꜙ jë̱ë̱hˈ jnäꜘ, hiꜙ ko̱o̱ˉ gaˊ ko̱ˉhwëëꜘ, jë̱ë̱hˈ jnäꜘ kaˉlähꜘ, ja̱ˉgaˊ naahnꜚ jeeˊ gyaˈ Tääˋ”? 18 Maˊ chiihˉ gaˊ jnäähꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ jnäähꜗ: —¿Heeˉ naˉ heˉ jäyhꜘ: “Ko̱ˉhwëëꜘ gaˊ”? Saꜙ ngëëꜘ jneˊ heeˉ naˉ hlëëyhꜙ. 19 Ñeˊ baˊ Jesús heˉ maˊ hnøøˉ jnäähˈ maˊ ngɨɨˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ. Heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ: —Maˉjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ ko̱ˉhwëëꜘ gaˊ, moꜙsoꜙ jë̱ë̱hˈ jnäꜘ hiꜙ ko̱o̱ˉ gaˊ ko̱ˉhwëëꜘ, jë̱ë̱hˈ jnäꜘ kaˉlähꜘ. ¿Cheˊ heˉ laˉ naˉ heˉ ngɨɨhˊ hnähꜘ juuˈ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ? 20 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, jäꜙ kɨˊhoohˊ hnähꜘ jwërte pero dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ läꜙcha̱a̱yˉ lluꜗ. Ko̱ˉhwëëꜘ baˊ ja̱ˉ, jäꜙ tiˉmeehˉ hohꜘ hnähꜘ, ja̱ˉgaˊ jë̱ë̱ꜘ hohꜘ hnähꜘ goˉteˈ. 21 Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ läꜙcha̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱ꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ, jëëy˜ wɨɨꜘ, jëëhꜘ maˉtëꜘ jeeˊ läꜙcha̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱yꜗ. Pero maˉngëëꜘ maˉläˉcha̱a̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱yꜗ, moꜙsoꜙ dsooh˜ dsëyꜗ wɨɨꜘ heˉ maˉjëëyꜙ ja̱ˉ, kihꜗ heˉ cha̱a̱yˉ lluꜗ heˉ maˉläˉcha̱a̱ꜙ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱yꜗ. 22 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ tiˉmeehˉ hohꜘ hnähꜘ naꜗ. Pero ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ jë̱ë̱nꜚ hnähꜘ, ja̱ˉgaˊ jë̱ë̱ꜘ hohꜘ hnähꜘ, hiꜙ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ leꜘ jñuuhꜗ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ. 23 ʼJmɨɨˊ ja̱ˉ, moꜙsoꜙ ngɨɨhˊ hnähꜘ juuˈ kinꜙ niꜙ miihˉ. Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, läꜙjëꜙ goˉteˈ heˉ ngɨɨhˊ kihˈ Tääˋ läꜙhihꜙ kinꜙ, kwayꜗ baˊ. 24 Läꜙji̱i̱hˈ maˉyaˉnøøꜗ jneˊ, niꜙ miihˉ saꜙ chaˉ heˉ maˉngɨɨhˊ hnähꜘ läꜙhihꜙ kinꜙ. Ngɨɨˊ hnähꜘ mahꜗ hñahꜙ hnähꜘ hiꜙ läꜙja̱ˉ, jë̱ë̱ꜘ hohꜘ hnähꜘ goˉte˜. 25 ʼMaˉhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ laˉ kya̱a̱hˊ juuˈ naˉhmääˊ. Maˉngooꜗ gaꜙtëꜘ hor˜ jeeˊ moꜙsoꜙ hlë̱ë̱hnˊ hnähꜘ juuˈ naˉhmääˊ. Naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ baˊ jmeehnꜚ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ haˉ läꜙ laꜗ kihꜗ Tääˋ. 26 Maˊja̱ˉ ngɨɨhˊ hnähꜘ kihꜗ Dio läꜙhihꜙ kinꜙ. Saꜙ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ ngɨɨnˊ kyahˈ hnähꜘ kihꜗ Tääˋ. 27 Hnääꜗ Tääˋ hnähꜘ, jëëhꜘ maˉläˉhnaahꜙ jnäꜘ hiꜙ maˉläˉdsooꜘ baˊ hohꜘ hnähꜘ heˉ janꜗ kihꜗ Tääˋ. 28 Kihꜗ Tääˋ baˊ yaꜙhë̱ë̱nꜗ mahꜗ janꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Naꜗ yaˉhë̱ë̱nˈ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ mahꜗ naahnꜚ kaˉlähꜘ jeeˊ gyaˈ Tääˋ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ. 29 Mahꜗ gaꜙjähˊ jnäähꜗ: —Naꜗ gaˊ hlëëhˊ jë̱ë̱ˉ goˉte˜, moꜙsoꜙ hlëëhˊ juuˈ naˉhmääˊ. 30 Naꜗ gaˊ maˉläˉngëëꜘ jnäähˈ, kyu̱u̱h˜ baˊ hneˉ gaꜙläꜙjëꜙ goˉteˈ. Kyahꜗ hneˉ saꜙ jmeeꜙ biiꜗ, ngɨɨꜗ dsaˉ juuˈ, jëëhꜘ maˉñehˊ baˊ hneˉ heˉ hʉʉˊdsëˉ jmeeyꜙ. Heˉja̱ˉ baˊ naˉ maˉläˉdsooꜘ dsëˉ jnäähˈ yaꜙhë̱ë̱hꜗ kihꜗ Dio. 31 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Cheˊ naꜗ gaˊ maˉläˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ? 32 Maˉngooꜗ gaꜙtëꜘ hor˜ hiꜙ hor˜ ja̱ˉ maˉtøøhnˊ naˈ gaˉjʉhˉ heˉ saˉjñeeꜘ hnähꜘ mahꜗ be̱e̱hˈ jnäꜘ. Pero saꜙ jä̱nˋ hñiinꜙ goˉte˜, Tääˋ kya̱a̱nꜙ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. 33 Läꜙjëꜙ heˉ laˉ maˉhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ mahꜗ taꜙlaꜙ kiꜙ jnäꜘ hɨɨꜗ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ. Jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ jëëhˈ hnähꜘ heˉ wɨɨꜘ. Pero waˊ chaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kyahꜗ hnähꜘ, jëëhꜘ maˉlɨhn˜ maˉllaˉdsëënˋ kihꜗ heˉ hlɨɨhˈ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ dsaˉ kya̱a̱yꜗ.
1 Maˉngëëꜘ maˉhlëëhꜘ Jesús läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjëëyꜗ taꜙ gyʉʉhˈ mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Tääˋ kya̱a̱nꜙ, maˉdsë̱ë̱ꜗ hor˜. Miˉjnääˈ jo̱o̱hˉ heˉ la̱a̱yꜗ jø̱ø̱hˈ mahꜗ läꜙja̱ˉ, jo̱o̱hˉ miˉjnääyꜙ hneˉ heˉ la̱a̱hꜗ jø̱ø̱hˈ kaˉlähꜘ. 2 Hneˉ gaꜙhña̱a̱hˋ jnäꜘ mahꜗ jmeenˋ hihꜙ kihꜗ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. Heˉja̱ˉ naˉnaˊ jwëˈ kinꜙ jmeenˋ cha̱a̱ˉ tä̱ä̱ꜘ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙkwë̱ë̱hˋ jnäꜘ. 3 Heˉ kyu̱u̱ꜙ dsaˉ hneˉ, maꜙlaꜙ ja̱a̱ˉ hneˉ baˊ la̱a̱hˈ Dio Jø̱ø̱hꜗ, hiꜙ heˉ kyu̱u̱yꜙ Jesucristo hi̱ˉ gaꜙche̱e̱hꜙ, heˉ laˉ baˊ ja̱ˉ, heˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ tä̱ä̱ꜘ. 4 ʼMaˉmiˉjnäänˈ hneˉ kihꜗ dsaꜙ heˉ la̱a̱hꜗ jø̱ø̱hˈ. Maˉhñaaˉ baˊ taˊ heˉ gaꜙkwëëhˋ jnäꜘ jmeenˋ. 5 Naꜗ naꜙ Tääˋ, miˉjnääˈ heˉ la̱a̱nꜗ jø̱ø̱hnˈ yaꜙjwɨɨꜗ kyahꜗ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ jø̱ø̱hnˈ maˊ la̱a̱nˈ kya̱a̱hˊ hneˉ, jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ nøøˈ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 6 ʼMaˉmiˉjnäänˈ hneˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙkwë̱ë̱hˋ jnäꜘ. Hi̱ˉ heꜘ maˊ la̱a̱ˈ kya̱a̱hꜗ mahꜗ gaꜙkwë̱ë̱hˋ jnäꜘ, hiꜙ gaꜙhøøyꜘ juuˈ kyahꜗ. 7 Naꜗ maˉläˉkyʉʉyh˜, heˉ jaꜗ kyahꜗ baˊ ja̱ˉ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙtøøhˈ goonꜙ. 8 Jëëhꜘ, läꜙjëꜙ juuˈ heˉ gaꜙchiihˊ jnäꜘ, maˉhlë̱ë̱hˋ jnihꜘ hiꜙ gaꜙhe̱e̱yhˉ baˊ. Maˉläˉhe̱e̱ꜘ bihꜗ heˉ yaꜙhë̱ë̱nꜗ kyahꜗ. Hiꜙ maˉläˉdsooꜘ baˊ dsëyˈ, hneˉ heꜘ gaꜙche̱e̱hꜙ jnäꜘ. 9 ʼHeˉja̱ˉ ngɨɨnˊ kiyhˈ, ja̱ꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Ngɨɨnˊ kihˈ hi̱ˉ gaꜙkwë̱ë̱hˋ jnäꜘ baˊ, jëëhꜘ hi̱ˉ heꜘ baˊ la̱a̱ˈ dsaˉ kya̱a̱hꜗ. 10 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱nꜙ, heꜘ baˊ hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ kya̱a̱hꜗ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱hꜗ, hi̱ˉ heꜘ baˊ la̱a̱ˈ kya̱a̱nꜙ kaˉlähꜘ. Taꜙlaꜙ kihꜗ dsaˉ heꜘ gaꜙläꜙjnäꜘ heˉ la̱a̱nꜗ jø̱ø̱hnˈ. 11 ʼMoꜙsoꜙ gyaˋ gaˊ jnäꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Pero dsaˉ kya̱a̱nꜙ, jä̱ꜗ gyihꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Hiꜙ jnäꜘ naahnꜚ kyahꜗ. Tääˋ kya̱a̱nꜙ, hneˉ hi̱ˉ naˉjngëëˈ, hä̱ä̱ˋ kya̱a̱hˊ beꜘ kyahꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙkwë̱ë̱hˋ jnäꜘ, mahꜗ ja̱ˉ le̱e̱yꜘ ko̱o̱ˉ baˊ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ jneˊ ko̱o̱ˉ baˊ. 12 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ gyanˊ kya̱a̱yhˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, maˊ hä̱ä̱ꜙ jnihꜘ kya̱a̱hˊ beꜘ kyahꜗ. Gaꜙhä̱ä̱nꜙ hi̱ˉ gaꜙkwë̱ë̱hˋ jnäꜘ. Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ gaꜙhë̱ë̱ꜗ. Maꜙlaꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ nøøꜘ juuˈ dsaˉhë̱ë̱ꜗ, hi̱ˉ heꜘ baˊ gaꜙhë̱ë̱ꜗ goˉte˜, mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kyahꜗ. 13 ʼNaꜗ naahnꜚ jeeˊ ñehꜘ hneˉ. Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ gyanˊ ko̱ˉhwëëꜘ gaˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, maˉhlë̱ë̱hˋ baˊ jnihꜘ läꜙjëꜙ heˉ laˉ, mahꜗ jë̱ë̱ˉ dsëyꜗ läꜙko̱o̱ˉ ji̱i̱hˈ jë̱ë̱ˉ dsënꜙ. 14 Maˉngëënˋ läꜙjëꜙ juuˈ kyahꜗ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ. Hiꜙ gaꜙläꜙhøøhˋ dsaˉ cha̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ kiyhꜗ, kihꜗ heˉ moꜙsoꜙ la̱a̱yꜗ kihꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ jnäꜘ kihꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 15 Saꜙ ngɨɨnˊ kyahˈ mahꜗ hwë̱ë̱yhˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Ngɨɨnˊ kyahˈ mahꜗ hä̱ä̱hˈ hnihꜘ kihꜗ heˉ hlɨɨhˈ baˊ. 16 Saꜙ la̱a̱yꜗ kihꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ jnäꜘ kihꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 17 Jmä̱ä̱yˋ chaˉgaˊmiihˉ naˉjngëëyˈ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ kyahꜗ. Jëëhꜘ juuˈ kyahꜗ, laꜗ juˈdsooꜘ jmahꜗ baˊ. 18 Läꜙko̱o̱ˉ gaꜙche̱e̱hꜙ jnäꜘ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜙ jnihꜘ jeeˊ kihˈ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 19 Kwa̱a̱t˜ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ baˊ naˉ heˉ ngëënˊ hñiinꜙ kyahꜗ. Mahꜗ läꜙja̱ˉ hi̱ˉ heꜘ le̱e̱ꜘ naˉjngëëˈ goˉte˜. 20 ʼJa̱ꜙ maꜙlaꜙ kihꜗ hi̱ˉ laˉ ngɨɨnˊ. Läꜙja̱ˉ ngɨɨnˊ kaˉlähꜘ kihꜗ hi̱ˉ naꜗ gaˊ he̱e̱hꜙ jnäꜘ waˊraˉ gaꜙnuuyꜘ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ. 21 Mahꜗ le̱e̱ꜘ ko̱o̱ˉ baˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ, läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱hꜗ hneˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ Tääˋ, hiꜙ jnäꜘ kya̱a̱hˊ hneˉ. Läꜙja̱ˉ le̱e̱ꜘ ko̱o̱ˉ baˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ kya̱a̱hˊ jneˊ. Mahꜗ läꜙja̱ˉ, hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ läꜙdsooꜘ dsëꜗ, hneˉ heꜘ gaꜙche̱e̱hꜙ jnäꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 22 Läꜙko̱o̱ˉ maˉmiˉjnäähˈ jnäꜘ kihꜗ dsaꜙ, läꜙja̱ˉ maˉmiˉjnäänˈ hñiinꜙ kiyhꜗ, mahꜗ läꜙja̱ˉ le̱e̱yꜘ ko̱o̱ˉ baˊ, läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ jneˊ. 23 Jnäꜘ la̱a̱nꜗ kya̱a̱hˊ jnihꜘ, hiꜙ hneˉ la̱a̱hꜗ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, mahꜗ läꜙja̱ˉ dsaˉta̱a̱yhˋ kweeˉ goˉte˜ le̱e̱yꜘ ko̱o̱ˉ baˊ. Läꜙja̱ˉ läꜙngëëꜘ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, hneˉ baˊ gaꜙche̱e̱hꜙ jnäꜘ, hiꜙ läꜙja̱ˉ läꜙñeyˉ gaꜙläꜙhnaahꜙ hnihꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ hnaahꜙ jnäꜘ. 24 ʼTääˋ kya̱a̱nꜙ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙkwë̱ë̱hˋ jnäꜘ heꜘ, hnoonꜗ dsaˉta̱a̱yhˋ kya̱a̱hˊ jnäꜘ haˉ jeeˊ naahnꜚ naˊgyanˈ. Mahꜗ jëëyꜗ heˉ maˉlla̱a̱hˋ jnäꜘ jø̱ø̱hˈ, kihꜗ heˉ gaꜙläꜙhnaahꜙ jnäꜘ jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ nøøˈ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 25 Llu̱u̱ꜗ la̱a̱hꜗ hneˉ Tääˋ. Dsaˉ cha̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, saꜙ maˉläˉkyu̱u̱yꜙ hneˉ. Pero jnäꜘ, kyu̱u̱nꜙ hneˉ. Maˉñeˉ baˊ dsaˉ kya̱a̱nꜙ, hneˉ gaꜙche̱e̱hꜙ jnäꜘ. 26 Maˉmiˉjnäänˈ kiyhꜗ, haˉ läꜙ la̱a̱hꜗ hneˉ, hiꜙ jmeenˋ läꜙkyu̱u̱yꜙ hneˉ chaˉgaˊmiihˉ. Mahꜗ jnäꜘ heꜘ hä̱ä̱nˊ jeeˊ kiyhˈ hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱hꜘ hnaahꜙ jnäꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ läꜙhnääyꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ.
1 Maˉngëëꜘ maˉhlëëhꜘ Jesús läꜙja̱ˉ, jnäähˈ discípulo gaꜙnøøꜗ jnäähˈ kya̱a̱yhˊ taꜙ hngaahˋ ko̱ˉta̱a̱ˉ kihꜗ ko̱o̱ˉ jmɨɨˉ heˉ che̱e̱ˉ Cedrón. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙtoohˋ jnäähꜗ kya̱a̱yhˊ jeeˊ naˉjnääˊ chaahˈ hmaˉ kihꜗ dsaꜙ. 2 Juda kaˉlähꜘ, hi̱ˉ gaꜙhnëëꜗ Jesús, maˊ kyʉʉyh˜ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ, jëëhꜘ chaˉmiihˉ ji̱i̱h˜ naˊnøøˈ jnäähꜗ discípulo kya̱a̱hˊ Jesús taꜙ ja̱ꜙ. 3 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙllooꜗ Juda, maˊ jä̱ä̱ꜙ ko̱o̱ˉ nääꜗ hløøꜘ, kya̱a̱hˊ ko̱ˉlla̱a̱ˊ pooˉ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ hiꜙ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ fariseo. Gaꜙllaꜙnääyꜗ jeeˊ ja̱ˉ, chooyꜙ jeˉ, kye̱yˉ hmaˉ lleˋ jeˉ. Kye̱ˉ hi̱ˉ kye̱ˉ ñeˈ, kye̱ˉ hi̱ˉ kye̱ˉ hmaˉ. 4 Pero maˉñeˉ baˊ Jesús läꜙjëꜙ goˉteˈ, heeˉ naˉ jäꜙ nëˊ kiyhˈ. Mahꜗ yaꜙhë̱ë̱yꜗ taꜙ chaˊnëˊ hiꜙ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ: —¿Hi̱i̱ˉ naˉ hnaahꜙ hnähꜘ? 5 —Maˉyaˉnøøꜗ jnäähˈ, hnäähꜙ jnäähˈ Jesús, dsaˉ cha̱a̱ˉ Nazaret —gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ. —Jnäꜘ heꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. Jeeˊ ja̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ Juda kaˉlähꜘ, hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ Jesús kihꜗ dsaˉ heꜘ. 6 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjähꜘ Jesús “jnäꜘ heꜘ”, gaꜙtëëˉ dsaˉ heꜘ hñiiꜘ taꜙ kaˊluuˊ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙsa̱a̱yꜗ hwaꜗ. 7 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙngɨɨꜘ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —¿Hi̱i̱ˉ baˊ naˉ hnaahꜙ hnähꜘ? —gaꜙjäyhꜘ. —Jesús, dsaˉ cha̱a̱ˉ Nazaret —gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ. 8 —¿Ja̱ˈ maˉjwë̱ë̱hꜗ baˊ hnähꜘ, jnäꜘ heꜘ? Cherˊmahꜗ jnäꜘ hnaahꜙ hnähꜘ, kwaˊ jwëꜗ waˊ llaˉnääˋ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ laˉ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 9 Heˉ laˉ gaꜙlaꜗ mahꜗ läꜙteꜗ heˉ gaꜙjähꜘ Jesús: “Tääˋ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙkwë̱ë̱hˋ jnäꜘ, niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ heꜘ saꜙ dsaˉhë̱ë̱ꜗ.” 10 Heˉja̱ˉ gaꜙlleˉ Peeˊ ñeˈ kihꜗ mahꜗ gaꜙku̱yꜘ loˉgwaˊ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kihꜗ Malco, hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊheꜗ kihꜗ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ. 11 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ Peeˊ: —Tøøhˈ ñeˈ kyahꜗ nehꜙ looˉ kihꜗ. ¿Ja̱ˈ jmeeꜙ biiꜗ kinꜙ jëënꜚ heˉ wɨɨꜘ laˉ läꜙko̱o̱ˉ madaꜚ heˉ gaꜙjmeeꜘ Tääˋ kinꜙ? 12 Ja̱ˉgaˊ ngooˈ jʉʉˊ hløøꜘ kya̱a̱hˊ hløøꜘ kya̱a̱yꜗ hiꜙ kya̱a̱hˊ pooˉ kya̱a̱ꜗ dsaˉ judiu heꜘ, mahꜗ gaꜙsa̱a̱yhꜗ Jesús gaꜙhñu̱u̱yꜗ. 13 Toˉnëˊ naˊjä̱ä̱yˉ chaˊnëˊ Aná, hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ dsoꜗjmiꜙ Caifá. Caifá heꜘ maˊ kye̱ˉ nëˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ ji̱i̱ˉ ja̱ˉ. 14 Hi̱ˉ heꜘ naˉ, hi̱ˉ gaꜙta̱a̱hˉ dsaˉ judiu juuˈ jä̱ä̱ꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ heˉ jmeeꜙ biiꜗ ju̱u̱ꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ kihꜗ jwɨɨˉ goo˜ jneˊ. 15 Maˊ lle̱e̱ˋ Peeˊ kaahˋ kihˈ Jesús kya̱a̱hˊ jñahꜘ gaˊ discípulo. Discípulo heꜘ maˊ kyu̱u̱ꜙ baˊ dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ jmiˉdsaˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙheyꜗ kya̱a̱hˊ Jesús jeeˊ laˈ hoˊhneꜚ kihꜗ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ heꜘ. 16 Pero taꜙ kaˊhneꜚ kihꜗ hoˊhaahˊ ja̱ˉbaˊ maˊ chehˈ Peeˊ. Ja̱ˉgaˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ hi̱ˉ jñahꜘ discípulo heꜘ, hi̱ˉ maˊ kyu̱u̱ꜙ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ mahꜗ gaꜙhlëëyhꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ høøꜙ hoˊhaahˊ ja̱ˉ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙta̱a̱yhˉ Peeˊ taꜙ chaˊnehꜙ. 17 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ sɨɨyhꜙ Peeˊ: —¿Ja̱ˈ hneˉ kaˉlähꜘ la̱a̱hꜗ discípulo kya̱a̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ ooꜙ? —Ja̱ꜙ heꜘ jnäꜘ —gaꜙjähꜘ Peeˊ. 18 Jmɨɨˊ ja̱ˉ maˊ jmeeꜙ gyʉʉꜘ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jmeeꜙ taˊheꜗ jeeˊ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ pooˉ, gaꜙje̱e̱yhꜗ jeˉ mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ llooyh˜. Jeeˊ ja̱ˉ maˊ chehˈ Peeˊ kaˉlähꜘ, llooh˜ jeˉ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 19 Gaꜙløøꜗ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ ngɨɨꜙ juuˈ kihꜗ Jesús, hi̱ˉ gaˊ heꜘ hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ discípulo kya̱a̱yꜗ, hiꜙ haˉ naˉ maˊ tä̱ä̱yhˊ. Hiꜙ maˊ ngɨɨyꜙ juuˈ kiyhꜗ haˉ läꜙ laꜗ juuˈ heˉ maˊ kwayꜙ. 20 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —Jnäꜘhäꜘ goˉteˈ gaꜙhlë̱ë̱hnˋ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Maˊ hlë̱ë̱hˊ jnihꜘ tä̱ä̱ꜘ nehꜙ gwahꜙ mähˉ hiꜙ jeeˊ chihˈ gwahꜙ jʉʉhˉ jeeˊ dsaˉku̱hꜗ dsaˉgoo˜ jneˊ. Niꜙ ko̱o̱ˉ saꜙ gaꜙhlëëhnˋ jeeˊ naˉhmääˊ. 21 ¿Heˉlaˈ ngɨɨhˊ juuˈ kinꜙ? Ngɨɨˊ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙnuuꜘ baˊ, mahꜗ jäyhꜙ heˉ naˉ gaꜙjwahnꜗ. Hi̱ˉ heꜘ baˊ ñeˉ läꜙjëꜙ heeˉ naˉ gaꜙhlëëhnˋ. 22 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjähꜘ Jesús läꜙja̱ˉ, ja̱a̱ˉ pooˉ kya̱a̱ꜗ dsaˉ heꜘ hi̱ˉ maˊ chehˈ kooꜘ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙjnooyꜗ moˉnëˊ Jesús. —¿Cheˊ läꜙnaˉ baˊ ji̱i̱hˊ juuˈ kihꜗ dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ jmiˉdsaˉ? —gaꜙjähꜘ pooˉ heꜘ sɨɨyhꜙ. 23 —Cherˊmahꜗ maˉhlëëhnˋ hlɨɨhˈ, chiihˊ jnäꜘ heeˉ naˉ heˉ hlɨɨhˈ maˉyaˉhɨɨ˜ hoonꜙ. Hiꜙ cherˊmahꜗ maˉhlëëhnˋ baˊ jnäꜘ juˈdsooꜘ, ¿heˉlaˈ jnoohꜘ kinꜙ? —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 24 Heˉja̱ˉ naˉhñuuhˊ Jesús gaꜙche̱e̱ꜗ Aná chaˊnëˊ Caifá, dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ jmiˉdsaˉ. 25 Läꜙ maˉchehꜗ ja̱ˉbaˊ Peeˊ llooh˜ jeˉ, mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ sɨɨyhꜙ: —¿Ja̱ˈ hneˉ la̱a̱hꜗ ja̱a̱ˉ discípulo kya̱a̱yꜗ? —Ja̱hꜙha̱ˈ, ja̱ꜙ heꜘ jnäꜘ —gaꜙjähꜘ Peeˊ. 26 Mahꜗ gaꜙhlëëhꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊheꜗ kihꜗ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ miihˉ ø̱ø̱hꜚ hi̱ˉ gaꜙku̱ꜘ Peeˊ loˉgwaˊ heꜘ, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ Peeˊ: —¿Ja̱ˈ gaꜙjë̱ë̱nꜙ hneˉ kya̱a̱yhˊ, jeeˊ naˉjnääˊ chaahˈ hmaˉ? —gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ Peeˊ. 27 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjuuꜗ Peeˊ, hiꜙ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙhoohꜗ chaahˊ dsooˈ. 28 Ja̱ˉgaˊ gaꜙlle̱e̱ˉ dsaˉ Jesús kihꜗ Caifá mahꜗ gaꜙjä̱ä̱yꜗ taꜙ nëˊtaˊ kihˈ Pilato. Hor˜ ja̱ˉ maˉngooꜗ gaꜙjnäꜗ. Saꜙ gaꜙta̱a̱hˋ dsaˉ judiu chaˊnehꜙ nëˊtaˊ ja̱ˉ mahꜗ saꜙ miˉsa̱yhꜘ hñiiyꜘ. Jëëhꜘ, saꜙ maˊ leꜘ maˊ høøyˈ jmɨɨˊ heˉ ku̱hˉ dsaˉ borrego mähꜗ, waˊraˉ jähꜘ kihꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ jeeˊ ja̱ˉ. 29 Heˉja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Pilato kaˊhneꜚ taꜙ jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ ja̱ˉ mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —¿Heeˉ dsooˊ bä̱ä̱hˊ hnähꜘ dsaˉ laˉ? —gaꜙjähꜘ Pilato. 30 —Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ hlë̱ë̱hˈ dsaˉ naˉ, saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ maˉngëëˊ jnäähꜗ jaˊgoohˉ —gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ Pilato. 31 —Teeˋ baˊ hnähꜘ kyahꜗ, llaˊ hnähꜘ taˊ kiyhˈ, läꜙko̱o̱ˉ lleˋ ley kyahꜗ hnähꜘ —gaꜙjähꜘ Pilato sɨɨyhꜙ. —Pero saꜙ naˉngëˈ jnäähꜗ jwëꜗ, jngëëhˊ jnäähꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ —gaꜙjähꜘ dsaˉ judiu heꜘ. 32 Läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙteꜗ juuˈ kihꜗ Jesús läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjäyhꜘ haˉ läꜙ kya̱a̱hˊ maˊ ju̱u̱yꜘ. 33 Ja̱ˉgaˊ gaꜙheꜗ Pilato taꜙ chaˊnehꜙ nëˊtaˊ kihˈ mahꜗ gaꜙtëëyhꜗ Jesús, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ: —¿Cheˊ hneˉ heꜘ dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ dsaˉ judiu? —gaꜙjäyhꜘ. 34 —¿Cheˊ heˉ hlëëhˊ kyahˈ hñaahꜗ heˉ jwahꜘ läꜙnaˉ, o cheˊ heˉ maˉhlëëhꜘ jñahꜘ kiꜙ jnäꜘ? —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 35 —Ja̱ꜙ heꜘ dsaˉ judiu jnäꜘ. Dsaˉgoohꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ, hi̱ˉ heꜘ baˊ naˉ maˉngëëꜗ hneˉ taꜙ kinꜙ. ¿Heeˉ maˉjmeehˊ? —gaꜙjähꜘ Pilato sɨɨhꜙ Jesús. 36 —Ja̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ jmeeꜙ jnäꜘ hihꜙ. Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ jmeeꜙ jnäꜘ hihꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, hi̱ˉ cha̱a̱ˈ kaahˋ kinꜙ saꜙ kwayꜗ jwëˈ ngëëꜗ dsaˉ jnäꜘ kihꜗ dsaˉgoon˜ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ taˊ. Pero saꜙ jmeeꜙ jnäꜘ hihꜙ jeeˊ laˉ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 37 —¿Cheˊ maꜙraꜙ heˉ la̱a̱hꜗ hneˉ rey ja̱ˉ? —gaꜙjähꜘ Pilato. —Hneˉ baˊ jwahꜘ, jnäꜘ la̱a̱nꜗ rey. Kihꜗ heˉ laˉ baˊ gaꜙläꜙcha̱a̱nꜙ, hiꜙ janꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ mahꜗ jmeenꜙ juˈdsooꜘ baˊ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ juˈdsooꜘ, nuuyˉ juuˈ kinꜙ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 38 —¿Heeˉ ja̱ˉ, heˉ laꜗ juˈdsooꜘ? —gaꜙjähꜘ Pilato. Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjäyhꜘ läꜙja̱ˉ, yaꜙhë̱ë̱yꜗ ngooyꜗ taꜙ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ judiu, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Niꜙ ko̱o̱ˉ heˉ hlɨɨhˈ saꜙ maˉjnøøhn˜ kiyhꜗ. 39 Läꜙjëꜙ ji̱i̱h˜ maˊ tëˉ jmɨɨˊ heˉ ku̱hˉ dsaˉ borrego mähꜗ, të̱ë̱hˈ hnähꜘ lä̱ä̱nˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ tɨh˜ hohꜘ hnähꜘ hi̱ˉ hä̱ä̱ˊ nehꜙñeˈ. Hnähꜘ dsaˉ judiu, ¿cheˊ hnoohˉ hnähꜘ mahꜗ lä̱ä̱nˊ rey kya̱a̱hꜗ hnähꜘ? 40 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ gaꜙtoohꜗ mɨɨhˊ, gaꜙjäyhꜘ: —Taꜙ lä̱ä̱ˋ dsaˉ naˉ. Lä̱ä̱ˋ Barrabá baˊ. Barrabá heꜘ maˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ.
1 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Pilato hihꜙ mahꜗ jmiˊbaꜗ dsaˉ kihꜗ Jesús. 2 Gaꜙka̱ꜗ hløøꜘ wɨ̱ɨ̱ˉ to̱o̱ꜘ, gaꜙjmeeyꜘ ko̱o̱ˉ coron mahꜗ gaꜙtooyhˉ lleˊ Jesús. Hiꜙ gaꜙkye̱hˉ dsihꜘ ko̱o̱ˉ hmɨɨhˉ gyʉ̱ʉ̱ꜘ lähˉ läꜙko̱hꜘ hmɨɨhˉ heˉ kë̱hˉ rey. 3 —¡Peerꜙ jø̱ø̱hˈ dsaˉtaˊ kya̱a̱ˈ dsaˉ judiu! —maˊ jäyhꜘ. Mahꜗ maˊ jnoo˜ hløøꜘ moˉnëyˊ. 4 Ja̱ˉgaˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ kaˉlähꜘ Pilato taꜙ kaˊhneꜚ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ heꜘ: —Hi̱i̱ꜚ jaꜗ laˉ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ jëëhˈ hnähꜘ niꜙ ko̱o̱ˉ heˉ hlɨɨhˈ saꜙ hii˜ jnøøhnꜙ kiyhꜗ. 5 Ja̱ˉgaˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús, naˉhäˊ lleyˊ coron heˉ naˉlaꜚ kya̱a̱hˊ wɨ̱ɨ̱ˉ to̱o̱ꜘ, hiꜙ naˉkye̱yhˊ ko̱o̱ˉ hmɨɨhˉ gyʉ̱ʉ̱ꜘ lähˉ. Mahꜗ gaꜙjähꜘ Pilato sɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ: —Hi̱i̱ꜚ laˉ dsaˉñʉʉhˉ naˉ. 6 Maˊ gaꜙjë̱ë̱ꜗ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ kya̱a̱hˊ pooˉ kya̱a̱ꜗ gwahꜙ, gaꜙtooyhꜗ mɨɨhˊ, maˊ jäyhꜘ: —Tä̱ä̱yˋ dsohꜘ hmaˉcruꜚ, tä̱ä̱yˋ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. Pero gaꜙjähꜘ Pilato kaˉlähꜘ: —Teeˋ hnähꜘ mahꜗ tä̱ä̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. Jëëhꜘ, niꜙ ko̱o̱ˉ heˉ hlɨɨhˈ saꜙ maˉjnøøhn˜ kiyhꜗ. 7 Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ judiu heꜘ: —Chaˉ baˊ ley kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. Läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ ley kya̱a̱ꜗ jnäähˈ ä̱ä̱ˉ jmɨɨˊ ju̱u̱yꜘ. Jëëhꜘ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ Jo̱o̱ꜘ Dio. 8 Maˊ gaꜙnuuꜘ Pilato läꜙja̱ˉ, chaˉgaˊmiihˉ gaꜙläꜙgoyhꜙ. 9 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ ngaayhꜗ kya̱a̱hˊ Jesús nëˊtaˊ kiyhˈ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —¿Haˉ cha̱a̱hˉ hneˉ? Pero saꜙ gaꜙngɨɨꜘ Jesús goˉteˈ kiyhꜗ. 10 —¿Heˉlaˈ saꜙ ngɨɨhˊ kinꜙ? ¿Cheˊ saꜙ ñehˊ naˉngënˈ jwëˈ jmeenˋ hihꜙ mahꜗ tä̱ä̱ꜙ dsaˉ hneˉ dsohꜘ hmaˉcruꜚ? Hiꜙ läꜙja̱ˉ jmeenˋ hihꜙ, mahꜗ lä̱ä̱nˊ hneˉ —gaꜙjähꜘ Pilato sɨɨyhꜙ. 11 —Niꜙ miihˉ saꜙ naˉngëhˈ jwëˈ heˉ jmeehˈ läꜙja̱ˉ kinꜙ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ gaꜙkwaꜘ Dio jwëˈ. Heˉja̱ˉ jʉʉhˉ gaˊ laˈ dsoˊkyeˉ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ jnäꜘ kyahꜗ, läꜙko̱hꜘ gaˊ kyahˈ hñaahꜗ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 12 Heˉja̱ˉ chaˉgaˊmiihˉ maˊ hnøøˈ Pilato maˊ lä̱ä̱yˈ Jesús. Pero dsaˉ judiu heꜘ, maˊ tooyh˜ chaˉmiihˉ mɨɨhˊ, maˊ jäyhꜘ: —Cherˊmahꜗ hneˉ gaꜙlä̱ä̱hˋ hnihꜘ, saꜙ la̱a̱hꜗ omeꜚ kya̱a̱ꜗ rey toˉnëˊ hi̱ˉ gyaꜗ Roma. Waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ rey, llaˉdsëëyˋ rey toˉnëˊ baˊ ja̱ˉ. 13 Maˊ gaꜙnuuꜘ Pilato läꜙja̱ˉ, gaꜙjä̱ä̱yꜗ Jesús taꜙ kaˊhneꜚ, mahꜗ gaꜙgyayˉ jeeˊ jmeeyꜙ hihꜙ. Jeeˊ ja̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Gabata kya̱a̱hˊ juuˈ hebreo. Juuˈ naˉ hnøøꜗ jähꜙ: jeeˊ maˉnaˉjooꜘ ku̱u̱ˊ. 14 Maˊja̱ˉ, hloohˉ jmɨɨˊ heˉ ku̱hˉ dsaˉ borrego mähꜗ, maˉtëꜘ lla̱ꜗhyooꜙ. Mahꜗ gaꜙjähꜘ Pilato sɨɨhꜙ dsaˉ judiu heꜘ: —Hi̱i̱ꜚ laˉ rey kya̱a̱hꜗ hnähꜘ. 15 —¡Waˊ ju̱u̱yꜘ, waˊ ju̱u̱yꜘ! ¡Tä̱ä̱yˋ dsohꜘ hmaˉcruꜚ! —gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ. —¿Haˉ läꜙja̱ˉ heˉ tä̱ä̱ˊ jnäꜘ rey kya̱a̱hꜗ hnähꜘ dsohꜘ hmaˉcruꜚ? —gaꜙjähꜘ Pilato sɨɨyhꜙ. —Saꜙ cha̱a̱ˉ gaˊ jñahꜘ rey kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, maꜙlaꜙ César baˊ —gaꜙjähꜘ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ heꜘ. 16 Ja̱ˉgaˊ gaꜙngëëꜗ Pilato jaˊgooˉ hløøꜘ mahꜗ tä̱ä̱ꜙ dsihꜘ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. Heˉja̱ˉ gaꜙtëëˉ hløøꜘ Jesús. 17 Yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ maˊ kye̱yˉ hmaˉcruꜚ, ngooyꜗ jeeˊ che̱e̱ˉ Mooˈ Lleˊ Hlɨɨꜘ. Kya̱a̱hˊ juuˈ hebreo jähꜘ: Gólgota. 18 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙtä̱ä̱ˉ dsihꜘ dsohꜘ hmaˉcruꜚ, ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ u̱u̱ˈ dsaˉ, maꜙ ja̱a̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jwooˈ kiyhꜗ. 19 Gaꜙjmeeꜘ Pilato madaꜚ heˉ gaꜙlaꜗ ko̱o̱ˉ hwëhꜘ heˉ gaꜙtø̱ø̱yꜗ nëˊ hmaˉcruꜚ heˉ jähꜘ: “Jesús dsaˉ cha̱a̱ˉ Nazaret, Rey kya̱a̱ꜗ dsaˉ judiu.” 20 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ judiu gaꜙhëyꜘ hwëhꜘ ja̱ˉ, jëëhꜘ maˊ jä̱hꜙ kihꜗ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ jeeˊ gaꜙtä̱ä̱ˉ dsaˉ Jesús dsohꜘ hmaˉcruꜚ, hiꜙ hwëhꜘ heˉ maˊ naˉsɨɨˉ ja̱ˉ maˊ laˈ kya̱a̱hˊ juuˈ hebreo, kya̱a̱hˊ juuˈ griego hiꜙ kya̱a̱hˊ latín kaˉlähꜘ. 21 Heˉja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ kya̱a̱ꜗ dsaˉ judiu naˊnääˈ naˊchiihˊ Pilato: —Taꜙ sɨɨˉ “Rey kya̱a̱ꜗ dsaˉ judiu.” Sɨɨꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjäyhꜘ hñiiyꜘ “Jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ Rey kya̱a̱ꜗ dsaˉ judiu.” 22 Pero Pilato gaꜙje̱e̱hˉ juuˈ kiyhꜗ: —Heˉ maˉsɨɨnꜗ, saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ miˊsɨɨnˋ. 23 Maˉngëëꜘ maˉtä̱ä̱ˉ hløøꜘ Jesús dsohꜘ hmaˉcruꜚ mahꜗ gaꜙka̱yꜗ saˊhmɨɨhˉ kiyhꜗ, gaꜙjmeeyꜘ kye̱ꜘ jwɨˊ, maꜙ ko̱o̱ˉ jwɨˊ kihˈ läꜙja̱a̱ˉ hløøꜘ. Hiꜙ gaꜙka̱ꜗ hløøꜘ saˊhmɨɨhˉ heˉ maˊ naˉlä̱ä̱yˉ heˉ maˊ laˈ ko̱o̱ˉ taˉjmaahˋ ko̱o̱ˉ dsa̱a̱ꜘ. 24 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ: —Saꜙ waˊ gyiinˊ. Waˊ koohnˊ suert baˊ, waˊ jëënˊ hi̱ˉ të̱ë̱ꜗ. Kya̱a̱hˊ läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio, heˉ jähꜘ: “Gaꜙtiˊ gaꜙlloohꜗ dsaˉ hmɨɨhˉ kinꜙ, mahꜗ gaꜙkooyhꜗ suert kihꜗ hmɨɨhˉ kyooˉ kinꜙ heˉ maˊ naˉlä̱ä̱nˉ.” Läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hløøꜘ heꜘ. 25 Maˊ chehˈ chooˈ Jesús kooꜘ hmaˉcruꜚ kiyhꜗ, kya̱a̱hˊ dsaˉmëꜘ ø̱ø̱hꜚ chooyꜗ, kya̱a̱hˊ María mëˊ Cleofa, hiꜙ kya̱a̱hˊ María Magdalena kaˉlähꜘ. 26 Maˊ gaꜙjë̱ë̱ꜗ Jesús chooˈ, kya̱a̱hˊ discípulo hi̱ˉ gaꜙläꜙhnääyꜗ chaˉmiihˉ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ chooyˈ: —Dsaˉmëꜘ, hi̱i̱ꜚ jo̱o̱hˉ chehꜗ naˉ. 27 Ja̱ˉgaˊ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ discípulo heꜘ: —Hi̱i̱ꜚ maaˋ kya̱a̱hˈ chehꜗ naˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙtëëˉ discípulo heꜘ chooˈ Jesús chaˊnehꜙ kihꜗ. 28 Maˊ gaꜙngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, maˉñeˉ baˊ Jesús gaꜙhñaaˉ baˊ läꜙjëꜙ heˉ maˊ lleˋ kiyhˈ. Hiꜙ mahꜗ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio, gaꜙjäyhꜘ: —Läˉki̱i̱ˉ dsënꜙ. 29 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ chihˈ ko̱o̱ˉ mɨˈdsuuˊ heˉ maˊ haaˊ jmɨɨˉ ji̱i̱hˉ. Mahꜗ gaꜙmiꜙgyʉhꜘ dsaˉ ko̱o̱ˉ mɨˈjooˉ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ ji̱i̱hˉ ja̱ˉ. Mahꜗ gaꜙllaꜙlleyꜗ lleˊ ko̱o̱ˉ saˊgohꜗ hmaˉ hisopo, gaꜙchooꜘ dsaˉ läꜙ gaꜙtëꜘ hooˊ Jesús. 30 Maˊ gaꜙhɨ̱hꜗ Jesús jmɨɨˉ ji̱i̱hˉ ja̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Maˉhñaaˉ baˊ läꜙjëꜙ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙtøyhꜗ lleyˊ, gaꜙju̱u̱yꜗ. 31 Maˊja̱ˉ hloohˉ jmɨɨˊ heˉ ku̱hˉ dsaˉ borrego mähꜗ. Saꜙ maˊ hnøøˈ dsaˉ judiu maˊ jä̱ˈ dsaˉ dsohꜘ hmaˉcruꜚ waˊraˉ gaꜙta̱a̱yhˋ te̱e̱yhˉ dsëyꜗ. Jëëhꜘ jmɨɨˊ ja̱ˉ maˊ laˈ jʉʉhˉ gaˊ kihˈ jeeˊ läꜙjëꜙ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ. Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨyꜘ kihꜗ Pilato mahꜗ maˊ jmeeyˈ hihꜙ heˉ maˊ jøøyˈ kyeyˊ hiꜙ maˊ jña̱a̱yˈ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ dsohꜘ hmaˉcruꜚ mahꜗ tëëyꜙ gaˉjʉhˉ. 32 Heˉja̱ˉ naˊnääˈ hløøꜘ mahꜗ gaꜙjøøyꜗ toˉnëˊ kyeˉ hi̱ˉ maˊ ta̱a̱ꜙ dsohꜘ hmaˉcruꜚ kooꜘ kihꜗ Jesús. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ kihꜗ hi̱ˉ maˊ ta̱a̱ꜙ jyohꜘ koˉjwooˈ kiyhꜗ ja̱ˉ. 33 Maˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ jeeˊ maˊ ta̱a̱ꜙ Jesús, gaꜙjë̱ë̱yꜗ maˉnaˉju̱u̱yˊ, heˉja̱ˉ moꜙsoꜙ gaꜙjøøyꜗ kyeˊ Jesús. 34 Maꜙkeꜙ maˉnaˉju̱u̱yˊ, ja̱a̱ˉ hløøꜘ gaꜙka̱ꜗ hmaˉ lleˋ ñeˈ chʉ̱ʉ̱hˉ kihꜗ, gaꜙjmeeyꜘ dsooˊ moˉmɨɨhˉ kihꜗ Jesús. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙtu̱u̱ˉ jmaˉ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ. 35 Hi̱ˉ gaꜙjëëꜗ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ, hi̱ˉ heꜘ jmeeꜙ juˈdsooꜘ. Hiꜙ juuˈ kiyhꜗ laꜗ dsooꜘ. Hi̱ˉ heꜘ ñeˉ kweeˉ heˉ jäyhꜘ juˈdsooꜘ. Hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ juˈdsooꜘ mahꜗ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ läꜙdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ Jesús. 36 Läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ, mahꜗ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Niꜙ ko̱o̱ˉ mooˈ kiyhꜗ saꜙ jøøꜗ dsaˉ.” 37 Hiꜙ läꜙja̱ˉ jeeˊ jyohꜘ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Dsaˉ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsooˊ kiyhꜗ jë̱ë̱yꜗ kaˉlähꜘ.” 38 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, José dsaˉ cha̱a̱ˉ Arimatea gaꜙngɨɨyꜘ kihꜗ Pilato mahꜗ kwayꜗ jwëˈ ko̱o̱yꜙ jmɨˉngoꜗ kihꜗ Jesús. José maˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ discípulo kya̱a̱ꜗ Jesús jeeˊ naˉhmääˊ, jëëhꜘ maˊ ga̱yhꜙ dsaˉ judiu. Gaꜙkwaꜘ baˊ Pilato jwëˈ. Heˉja̱ˉ ngooyꜗ naˊki̱i̱yꜗ jmɨˉngoꜗ kihꜗ Jesús. 39 Ngooꜗ kaˉlähꜘ Nicodemo hi̱ˉ ñeeˊ taꜙlaꜙ hwëˈ naˊhnäähˉ Jesús. Maˊ kye̱yˉ ko̱o̱ˉ gyiiꜘgyaꜘ kil naaˋ miˉjwɨɨˉ, heˉ maˊ laˈ mirra naˉka̱a̱h˜ naˉgwë̱ë̱h˜ kya̱a̱hˊ áloes. 40 Heˉja̱ˉ läꜙu̱u̱ꜘ dsaˉ heꜘ, gaꜙjña̱a̱yꜗ Jesús mahꜗ gaꜙgya̱a̱yhˉ ko̱o̱ˉ hmɨɨhˉ gyʉhꜘ kya̱a̱hˊ naaˋ miˉjwɨɨˉ ja̱ˉ, läꜙko̱o̱ˉ të̱ë̱ˈ jmeeꜙ dsaˉ judiu maˊ ha̱a̱y˜ hlɨɨꜘ kya̱a̱yꜗ. 41 Jeeˊ gaꜙtä̱ä̱ˉ dsaˉ Jesús dsohꜘ hmaˉcruꜚ, maˊ naˉjnääˊ chaahˈ hmaˉ. Hiꜙ jeeˊ chaahˈ hmaˉ ja̱ˉ, maˊ laˈ ko̱o̱ˉ toˉhø̱ø̱ˉ hmëëꜘ, jeeˊ saꜙ gaˊ maˉta̱a̱yhˋ niꜙ ja̱a̱ˉ hlɨɨꜘ. 42 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙkyeˉ dsaˉ jmɨˉngoꜗ kihꜗ Jesús, kihꜗ heˉ hloohˉ jmɨɨˊ heˉ ku̱hˉ dsaˉ judiu borrego mähꜗ, hiꜙ jä̱hꜙ baˊ laˈ toˉhø̱ø̱ˉ ja̱ˉ kaˉlähꜘ.
1 Toˉnëˊ jmɨɨˊ kihˈ seman˜, tiih˜ naˉho̱o̱ˉ gaˊ, ñeeˊ María Magdalena jeeˊ maˊ laˈ toˉhø̱ø̱ˉ ja̱ˉ. Mahꜗ gaꜙjëëyꜗ maˊ kyeˉ taꜙ kooꜘ mɨˈku̱u̱ˊ heˉ maˊ naˉjnëˉ hooˊ toˉhø̱ø̱ˉ ja̱ˉ. 2 Ja̱ˉgaˊ ngooyˈ koˉchihˊ kihꜗ Simón Peeˊ kya̱a̱hˊ kihˈ jñahꜘ discípulo hi̱ˉ gaꜙläꜙhnääꜗ Jesús, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Maˉlle̱e̱ˉ dsaˉ nehꜙ toˉhø̱ø̱ˉ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Saꜙ ñeˊ jneˊ haˉ taꜙ maˉjä̱ä̱yꜗ. 3 Mahꜗ ngooꜗ Peeˊ kya̱a̱hˊ jñahꜘ discípulo heꜘ naˊjëëyˉ jeeˊ maˊ laˈ toˉhø̱ø̱ˉ ja̱ˉ. 4 Läꜙu̱u̱ꜘ gaꜙnääꜗ chaˉhli̱i̱ꜙ. Pero jñahꜘ discípulo heꜘ gaꜙhli̱i̱ꜘ chaˉgaˊmiihˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ Peeˊ. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙllooꜗ toˉnëˊ jeeˊ maˊ laˈ toˉhø̱ø̱ˉ ja̱ˉ. 5 Gaꜙjlu̱u̱yꜗ hñiiyꜘ mahꜗ gaꜙjëëyꜗ. Maꜙlaꜙ hmɨɨhˉ heˉ maˊ naˉlä̱ä̱ˉ Jesús ja̱ˉbaˊ gaꜙjëëyꜗ nehꜙ tooˉ ja̱ˉ. Ja̱ˉ ji̱i̱hˈ moꜙsoꜙ gaꜙheyꜗ nehꜙ toˉhø̱ø̱ˉ ja̱ˉ. 6 Ja̱ˉgaˊ gaꜙllooꜗ Peeˊ. Hi̱ˉ heꜘ baˊ gaꜙheꜗ gaꜙtëꜘ nehꜙ toˉhø̱ø̱ˉ ja̱ˉ. Maꜙlaꜙ saˊhmɨɨhˉ heˉ maˊ naˉlä̱ä̱ˉ Jesús baˊ gaꜙjëëyꜗ maˊ kyeˉ nehꜙ jeeˊ ja̱ˉ. 7 Hiꜙ gaꜙjëëyꜗ hmɨɨhˉ saˊluuˉ heˉ maˊ naˉgyo̱hꜘ lleˊ Jesús, moꜙsoꜙ kyeˉ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hmɨɨhˉ heˉ maˊ naˉlä̱ä̱yˉ ja̱ˉ. Maˊ kyeˉ maˉnaˉgyo̱hꜘ taꜙ kooꜘ baˊ. 8 Ja̱ˉgaˊ gaꜙheꜗ kaˉlähꜘ hi̱ˉ jñahꜘ discípulo, hi̱ˉ gaꜙllooꜗ toˉnëˊ heꜘ, nehꜙ toˉhø̱ø̱ˉ ja̱ˉ. Gaꜙjëëyꜗ kweeˉ, ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëyꜗ. 9 Jëëhꜘ, saꜙ gaˊ maˉläˉngëëyꜘ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio heˉ gaꜙlaꜗ biiꜗ heˉ gaꜙläꜙji̱i̱yhˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. 10 Hiꜙ läꜙu̱u̱ꜘ discípulo heꜘ gaꜙnääyˋ taꜙ kihꜗ. 11 Pero María gaꜙjä̱ꜘ taꜙ kaˊhneꜚ kihꜗ toˉhø̱ø̱ˉ ja̱ˉ, hooyh˜. Jeeˊ cheyhˈ hooyh˜ ja̱ˉ gaꜙjlu̱u̱yꜗ hñiiyꜘ mahꜗ gaꜙjëëyꜗ taꜙ nehꜙ toˉhø̱ø̱ˉ ja̱ˉ. 12 Mahꜗ gaꜙjë̱ë̱yꜗ u̱u̱ꜗ ángele, hi̱ˉ kye̱hˊ hmɨɨhˉ tøøˉ. Ja̱a̱ˉ maˊ gyaˈ jeeˊ maˊ laˈ taꜙ gyʉʉhˈ lleyˊ hiꜙ ja̱a̱ˉ maˊ gyaˈ jeeˊ maˊ laˈ taꜙ hʉʉˊ tɨɨyˊ, ja̱ˉbaˊ jeeˊ gaꜙkyeˉ dsaˉ jmɨˉngoꜗ kihꜗ Jesús. 13 Mahꜗ gaꜙjähꜘ ángele heꜘ sɨɨyhꜙ: —Dsaˉmëꜘ, ¿heˉlaˈ hoohˊ hneˉ? —Hoohˊ jnäꜘ kihꜗ heˉ maˉlle̱e̱yˉ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. Saꜙ manꜙ haˉ taꜙ maˉkya̱a̱yˉ —gaꜙjähꜘ María sɨɨyhꜙ. 14 Maˉngëëꜘ maˉhlëëyhꜘ läꜙja̱ˉ, gaꜙje̱e̱yhˉ hñiiyꜘ taꜙ kaˊluuyˊ. Gaꜙjëëyꜗ chehꜗ Jesús, pero moꜙsoꜙ gaꜙläꜙkyu̱u̱yꜙ. 15 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Dsaˉmëꜘ, ¿heˉlaˈ hoohˊ hneˉ? ¿Hi̱i̱ˉ naˉ hnaahꜙ? Pero María maˊ la̱a̱yꜘ, dsaˉ hi̱ˉ maˊ høøꜙ chaahˈ leꜗ baˊ heꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Hneˉ dsaˉ, cherˊmahꜗ hneˉ maˉlle̱e̱hˋ hlɨɨꜘ kya̱a̱nꜙ, chiihˊ jnäꜘ haˉ taꜙ maˉkya̱a̱hꜙ, mahꜗ nɨɨnˋ naˊteenˋ —gaꜙjähꜘ María sɨɨyhꜙ. 16 —María —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ kaˉlähꜘ María, gaꜙsɨɨyhꜙ: —¡Raboni! —heˉ laˉ hnøøꜗ jähꜙ Taˉjwohꜗ. 17 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Taꜙ e̱e̱ꜙ jnäꜘ. Jëëhꜘ, saꜙ gaˊ maˉwɨɨnꜗ jeeˊ gyaˈ Tääˋ kya̱a̱nꜙ. Gwaˉ jeeˊ tä̱ä̱hˊ ø̱ø̱hnˈ mahꜗ goˉchiiyhˊ: “Naahnꜚ naˊgyanˈ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ, ja̱ˉbaˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ kya̱a̱hˈ hnähꜘ kaˉlähꜘ. Naahnꜚ naˊgyanˈ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dio kya̱a̱nꜙ, ja̱ˉbaˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dio kya̱a̱hꜗ hnähꜘ.” 18 Heˉja̱ˉ ñeeˊ María Magdalena naˊjmeehˊ juuˈ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ discípulo heˉ gaꜙjë̱ë̱yꜗ Jesús, hiꜙ gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙsɨɨyhꜙ María. 19 Maˊ gaꜙnʉʉˉ ja̱ˉbaˊ jmɨɨˊ ja̱ˉ, toˉnëˊ jmɨɨˊ kihˈ seman˜, naˉjnëˉ haahˊ maˊ tøøhˊ jnäähꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ, kihꜗ heˉ maˊ ga̱hꜙ jnäähˈ dsaˉtaˊ. Gaꜙheꜗ Jesús, mahꜗ gaꜙllaꜙsë̱ë̱yhˋ to̱ꜗdsaahˋ jeeˊ maˊ tøøhˊ jnäähꜗ ja̱ˉ. Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ jnäähˈ: —Waˊ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ. 20 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjäyhꜘ läꜙja̱ˉ, gaꜙheeyhꜗ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ maˉgooyˉ kya̱a̱hˊ jwooˈ moˉmɨɨhˉ kiyhꜗ. Peerꜙ gaꜙjë̱ë̱ꜘ dsëˉ jnäähˈ maˊ gaꜙjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 21 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ kaˉlähꜘ: —Waˊ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ. Läꜙko̱o̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Tääˋ jnäꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ che̱e̱nꜚ hnähꜘ. 22 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjäyhꜘ läꜙja̱ˉ, gaꜙjʉʉyꜗ nëˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ: —He̱e̱hˋ hnähꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 23 Cherˊmahꜗ gaꜙki̱i̱hˈ hnähꜘ hohꜘ kihꜗ dsoˊkyeˉ heˉ jmeeꜙ dsaˉ, dsaˉcheˋ baˊ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ. Pero cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙki̱i̱hˈ hnähꜘ hohꜘ kiyhꜗ, läꜙ maˉkya̱a̱yhˊ ja̱ˉbaˊ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ. 24 Pero Tamá, hi̱ˉ tëëyh˜ dsaˉ su̱u̱ˋ heꜘ, ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ jnäähˈ, saꜙ maˊ hä̱ä̱ˊ jeeˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ maˊ ja̱hˈ Jesús toˉnëˊ. 25 Gaꜙjmeehꜗ baˊ jñahꜘ discípulo juuˈ kihꜗ Tamá, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Maˉjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Mahꜗ gaꜙjähꜘ Tamá: —Cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙjëënꜗ, laꜗ lii˜ gooyˉ jeeˊ gaꜙhooꜗ jo̱ˉñeˈ, hiꜙ tänꜚ chaˊgoonꜙ jeeˊ gaꜙhooꜗ jo̱ˉñeˈ hiꜙ tänꜚ goonꜙ jwooˈ moˉmɨɨhˉ kiyhꜗ, saꜙ he̱e̱nꜘ. 26 Maˉhyaˉ gaˊ jñaaˈ jmɨɨˋ, maˊ tøøhˊ jnäähꜗ kaˉlähꜘ chaˊnehꜙ, hiꜙ maˊ hä̱ä̱ˊ Tamá jeeˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ. Pero naˉjnëˉ baˊ haahˊ gaꜙmiꜙjnääˉ Jesús hñiiꜘ jeeˊ tøøhˊ jnäähꜗ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Waˊ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ. 27 Cha̱hꜘ baˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ Tamá: —Tøøhˈ daˊ chaˊgoohˉ jeeˊ laˉ, mahꜗ jëëˋ maˉgoonꜙ. Hiiꜘ maˉgoohˉ, mahꜗ täꜗ nehꜙ jwooˈ moˉmɨɨhˉ kinꜙ laˉ. Taꜙ waˊ hwehˉ hohꜘ, waˊ läˉdsooꜘ hohꜘ kinꜙ. 28 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Tamá sɨɨyhꜙ: —¡Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, hiꜙ Dio kya̱a̱nꜙ! 29 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Tamá, kihꜗ heˉ maˉjë̱ë̱hˋ jnäꜘ, heˉja̱ˉ baˊ naˉ maˉläˉdsooꜘ hohꜘ. Pero lluꜗ gaˊ kihˈ hi̱ˉ läꜙdsooꜘ dsëꜗ, maꜙkeꜙ saꜙ gaꜙjë̱ë̱yꜗ jnäꜘ. 30 Chaˉmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús chaˊnëˊ jnäähꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ heˉ saꜙ chaˉ naˉsɨɨˉ nëˊ moˊjeˉ laˉ. 31 Pero sɨɨnꜙ läꜙlaˉ mahꜗ läꜙdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ, Jesús heꜘ, hi̱ˉ heꜘ heꜘ Cristo, Jo̱o̱ꜘ Dio. Hiꜙ kihꜗ heˉ läꜙdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kiyhꜗ, heˉ ja̱ˉ jmeeꜗ cha̱a̱ˉ hnähꜘ.
1 Kë̱ë̱ˉ gaˊ ja̱ˉ, gaꜙmiꜙjnääˉ Jesús hñiiyꜘ chaˊhooˊ jmɨˉjʉʉhˉ heˉ hlaˉ hwaꜗ Tiberia. Läꜙlaˉ gaꜙmiꜙjnääyˉ hñiiyꜘ. 2 Maˊ chehˈ Simón Peeˊ kya̱a̱hˊ Tamá, hi̱ˉ tëëyh˜ dsaˉ su̱u̱ˋ heꜘ, kya̱a̱hˊ Natanael dsaˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ Caná hwaꜗ Galilea, kya̱a̱hˊ läꜙu̱u̱ꜘ jo̱o̱ꜘ Zebedeo hiꜙ kya̱a̱hˊ gaˊ u̱u̱ˈ discípulo kya̱a̱ꜗ Jesús. 3 Gaꜙjähꜘ Simón Peeˊ sɨɨyhꜙ: —Hi̱i̱ꜚ jnäꜘ ngoonꜗ naˊcha̱a̱hnꜙ miihˉ jahꜘ cha̱a̱ˉ chaˊjmɨɨˉ. Mahꜗ gaꜙjähꜘ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ: —Dsaˊnøøˈ jnäähꜗ kya̱a̱hˊ hneˉ. Mahꜗ gaꜙnääyꜗ, gaꜙta̱a̱yhˋ nehꜙ ko̱o̱ˉ naˊmooꜘ. Hwëˈ ja̱ˉ saꜙ gaꜙlë̱ë̱yhꜙ niꜙ miihˉ hmoohˉ. 4 Maˉngooꜗ gaꜙjnäꜗ baˊ ja̱ˉ, maˊ gaꜙläꜙjnääꜘ Jesús chaˊhooˊ jmɨˉjʉʉhˉ ja̱ˉ. Pero saꜙ gaꜙläꜙkyu̱u̱ꜙ jnäähˈ cheˊ heꜘ baˊ Jesús hi̱ˉ maˊ chehˈ jeeˊ ja̱ˉ. 5 Mahꜗ gaꜙngɨɨꜘ Jesús juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ: —Gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, ¿cheˊ chaˉ miihˉ heˉ kihnˊ? —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ gaꜙchiihˊ jnäähꜗ: —Ja̱hꜙha̱ˈ. 6 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ: —Tøøhˈ hnähꜘ saˊhmaˈ kyahꜗ hnähꜘ taꜙ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kihꜗ naˊmooꜘ kyahꜗ hnähꜘ naˉ, mahꜗ le̱e̱hꜙ hnähꜘ. Hiꜙ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjäyhꜘ. Ja̱ˉgaˊ naꜙ gaꜙcheehˊ jnäähꜗ saˊhmaˈ ja̱ˉ hiꜙ moꜙsoꜙ gaꜙtä̱ä̱ꜙ jnäähˈ maˊ lleˊ jnäähꜗ, kihꜗ heˉ jwë̱ë̱ꜘ jahꜘ maˊ tä̱ä̱hˊ. 7 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ discípulo hi̱ˉ gaꜙläꜙhnääꜗ Jesús chaˉmiihˉ gaꜙsɨɨyhꜙ Peeˊ: —¡Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ baˊ ooꜙ! Maˊ gaꜙnuuꜘ Simón Peeˊ, la̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱yꜗ, gaꜙkë̱yhˉ hmɨɨhˉ kiyhꜗ heˉ gaꜙlle̱e̱yꜗ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ jmeeyꜙ taˊ kooh˜ hmaꜗ. Mahꜗ gaꜙjwä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ chaˊjmɨɨˉ. 8 Hiꜙ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ yaꜙnøøˋ jnäähꜗ taꜙ jeeˊ dsooˊ kya̱a̱hˊ naˊmooꜘ ja̱ˉ, naˉcheehˊ jnäähꜗ saˊhmaˈ naˉka̱hˈ hmoohˉ. Jëëhꜘ, ko̱o̱ˉ hñaˉlooꜘ metro baˊ ʉ̱ʉ̱ꜘ të̱ë̱hꜗ jnäähˈ jeeˊ laˈ hwaꜗ jeeˊ maˊ tøøhˊ jnäähꜗ ja̱ˉ. 9 Maˊ gaꜙhwë̱ë̱ˉ jnäähˈ nehꜙ naˊmooꜘ ja̱ˉ, gaꜙjëëˊ jnäähꜗ naˉje̱e̱hꜘ jeˉ, naˉkya̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ hmoohˉ nëˊ kya̱a̱hˊ heˊñiihꜚ. 10 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ: —Goˉteeˋ hnähꜘ taꜙ laꜙ miihˉ hmoohˉ hi̱ˉ ja̱ˉgaˊ maˉlë̱ë̱hꜙ hnähꜘ. 11 Mahꜗ gaꜙwɨɨꜗ Simón Peeˊ nehꜙ naˊmooꜘ mahꜗ gaꜙsëëyhꜗ saˊhmaˈ ja̱ˉ taꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ. Naˉka̱hˈ goˉteˈ jahꜘ ka̱a̱hˊ. Gaꜙtëꜘ ko̱o̱ˉ hña̱ˉla̱a̱ꜘ naˉdsë˜ to̱ꜙloꜙgya̱a̱ꜘ dsë˜ u̱u̱ˉ jahꜘ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ. Maꜙkeꜙ jwë̱ë̱ꜘ maˊ la̱a̱ˈ jahꜘ heꜘ, niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ gaꜙgɨɨˉ saˊhmaˈ. 12 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús: —Yaˉnääˋ hnähꜘ yaˉkuhꜗ hnähꜘ. Hiꜙ niꜙ ja̱a̱ˉ jnäähˈ saꜙ gaꜙtu̱u̱ˉ dsëˉ jnäähˈ maˊ ngɨɨˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ: “¿Hi̱i̱ˉ hneˉ?” Jëëhꜘ ñeˊ baˊ jnäähꜗ, heꜘ baˊ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ baˊ heꜘ. 13 Heˉja̱ˉ gaꜙka̱ꜗ Jesús heˊñiihꜚ ja̱ˉ, gaꜙkwëëyhꜗ jnäähˈ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙkwë̱ë̱yhˉ jnäähˈ hmoohˉ kaˉlähꜘ. 14 Jeeˊ laˉ gaꜙtëꜘ hnëˉ ji̱i̱h˜ heˉ gaꜙmiꜙjnääˉ Jesús hñiiꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ, maˉngëëꜘ maˉläˉji̱i̱yhˋ. 15 Maˉlaꜙ kiyhꜗ maˉkuyhˉ, ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ Simón Peeˊ: —Simón, jo̱o̱ꜘ Joná, ¿cheˊ hnaahꜙ gaˊ jnäꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ laˉ? Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Ja̱a̱hˉ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. Ñehˊ baˊ hneˉ heˉ hnaanꜙ hneˉ —gaꜙjähꜘ Peeˊ. —Ja̱ˉ hä̱ä̱hꜙ lluꜗ dsaˉ kya̱a̱nꜙ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 16 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjäyhꜘ, jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ ji̱i̱h˜: —Simón, jo̱o̱ꜘ Joná, ¿cheˊ hnaahꜙ jnäꜘ? —Ja̱a̱hˉ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. Ñehˊ baˊ hneˉ heˉ hnaanꜙ hneˉ —gaꜙjähꜘ Peeˊ. —Ja̱ˉ hä̱ä̱hꜙ lluꜗ dsaˉ kya̱a̱nꜙ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 17 Gaꜙtëꜘ hnëˉ ji̱i̱h˜ gaꜙjähꜘ Jesús: —Simón, jo̱o̱ꜘ Joná, ¿cheˊ hnaahꜙ jnäꜘ? —gaꜙjäyhꜘ. Jaꜗ meehˉ dsëꜗ Peeˊ, kihꜗ heˉ maˉtëꜘ hnëˉ ji̱i̱h˜ gaꜙjäyhꜘ: “¿Cheˊ hnaahꜙ jnäꜘ?” Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ Jesús: —Gaꜙläꜙjëꜙ baˊ ñehˊ hneˉ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. Ñehˊ kweeˉ heˉ hnaanꜙ hneˉ. Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús: —Hä̱ä̱ˋ lluˈ dsaˉ kya̱a̱nꜙ ja̱ˉ. 18 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hneˉ. Läꜙ maˊ kwa̱a̱ˉ gaˊ hneˉ miihˉ, maˊ jmä̱ä̱hˊ hñaahˈ, maˊ gohꜘ waˊ haˉ chaˉ haˉ, haˉ jeeˊ maˊ hnoohˉ hñaahꜗ. Pero waˊraˉ gaꜙgyu̱hˉ, nɨɨhˊ maˉgoohˉ mahꜗ jñahꜘ dsaˉ kye̱hꜙ hneˉ hmɨɨhˉ kyahꜗ. Hiꜙ haˉ jeeˊ saꜙ hnoohˉ gohˈ, jeeˊ ja̱ˉ baˊ dsaˉjä̱ä̱yꜙ hneˉ. 19 Läꜙja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ mahꜗ läꜙngëëꜘ Peeˊ haˉ läꜙ maˊ ju̱u̱yꜘ läꜙjwëꜘ ja̱ˉ läꜙjnäꜘ haˉ ko̱hꜘ jø̱ø̱hˈ saꜙ la̱a̱ꜗ Dio. Ja̱ˉgaˊ gaꜙjäyhꜘ: —Jmeeˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. 20 Maˊ gaꜙje̱e̱hˉ Peeˊ hñiiꜘ taꜙ kaˊluuˊ, gaꜙjëëyꜗ jaꜗ discípulo hi̱ˉ gaꜙläꜙhnääꜗ Jesús heꜘ. Heˉ baˊ hi̱ˉ heꜘ maˊ gyaˈ kooꜘ kihꜗ Jesús läꜙ maˊ gaꜙkuyhˉ maꜙnʉʉꜙ ja̱ˉ, hi̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ juuˈ kihꜗ Jesús: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ¿hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ ngëëꜗ hneˉ?” 21 Heˉja̱ˉ, maˊ gaꜙjë̱ë̱ꜗ Peeˊ discípulo heꜘ, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ Jesús: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ¿haˉ gaˉ hi̱ˉ jaꜗ ooꜙ? ¿Heeˉ baˊ leꜘ kiyhꜗ? —gaꜙjähꜘ Peeˊ. 22 —Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ hnoonꜗ cha̱a̱yˉ läꜙji̱i̱hˈ tëꜗ jmɨɨˊ jä̱hnꜘ, saꜙ gaꜙtë̱ë̱hꜘ hneˉ jëëhˈ kiyhꜗ. Hneˉ, jmeeˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 23 Jeeˊ kihˈ ø̱ø̱hꜗ jneˊ laˉ, yaꜙhɨɨꜗ ko̱o̱ˉ juuˈ kihꜗ discípulo heꜘ, gaꜙjäyhꜘ saꜙ ju̱u̱yꜘ. Pero ja̱ꜙ heˉ gaꜙjähꜘ Jesús heˉ moꜙsoꜙ ju̱u̱yꜘ ja̱ˉ. Gaꜙjäyhꜘ läꜙlaˉ baˊ: “Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ hnoonꜗ cha̱a̱yˉ läꜙji̱i̱hˈ tëꜗ jmɨɨˊ jä̱hnꜘ, saꜙ gaꜙtë̱ë̱hꜘ hneˉ jëëhˈ kiyhꜗ.” 24 Hi̱ˉ laˉ heꜘ discípulo hi̱ˉ jähꜘ juˈdsooꜘ kihꜗ gaꜙläꜙjëꜙ juuˈ laˉ. Hiꜙ gaꜙsɨɨyꜘ läꜙjëꜙ heˉ laˉ. Hiꜙ ñeˊ jneˊ, juˈdsooꜘ heˉ jmeeyꜙ, laꜗ juˈdsooꜘ jmahꜗ baˊ. 25 Hiꜙ chaˉ gaˊ chaˉmiihˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús. Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ sɨɨˊ jneˊ maꜙ ko̱o̱ˉ maꜙ ko̱o̱ˉ läꜙhiiꜘ nëˊ, saꜙ hiihꜚ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ la̱a̱nꜙ, cherˊmahꜗ hi̱ˉ sɨɨꜗ läꜙ gaꜙdsaꜗ heˉ hnøøꜗ gaˊ dsaˉsɨɨˈ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Teófilo, jeeˊ laˉ jmeenꜙ kaˉlähꜘ juuˈ kyahꜗ. Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙsɨɨnꜗ toˉnëˊ, gaꜙjmeenꜗ juuˈ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús läꜙ maˊ hʉʉˊ gaꜙløøyꜗ jmeeyꜙ taˊ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ gaꜙkwayꜘ, 2 läꜙji̱i̱hˈ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ gaꜙsa̱yhˈ taꜙ gyʉʉhˈ. Pero jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ sa̱yhꜙ, gaꜙjmeeyꜘ juuˈ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ apóstole hi̱ˉ gaꜙlle̱e̱yhˉ. Kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kihꜗ apóstole haˉ läꜙ jmeeyꜗ. 3 Hiꜙ maˉngëëꜘ maˉju̱u̱yꜙ, gaꜙmiꜙjnääyˉ hñiiyꜘ naˉhñaaˈ naˊdsa̱yꜙ chaˊnëˊ apóstole kya̱a̱yꜗ. Ja̱ꜙ heˉ ko̱o̱ˉ nëëˈ gaꜙjmeeyꜘ läꜙ maˊ gaꜙmiꜙjnääyˉ hñiiyꜘ mahꜗ lii˜ laꜗ dsooꜘ juuˈ heˉ naˊji̱i̱yhꜙ. Läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtëꜘ to̱ꜗlooꜗ jmɨɨˋ hiꜙ gaꜙhlëëyhꜘ kihꜗ haˉ läꜙ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. 4 Ko̱o̱ˉ häˊ, läꜙ maˊ gyayˈ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ apóstole kya̱a̱yꜗ, gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Taꜙ laˊ hwë̱ë̱ˉ daˊ hnähꜘ Jerusalén laˉ. Jø̱ø̱ˊ daˊ läꜙji̱i̱hˈ jäꜙ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kwaꜗ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ. 5 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ baˊ gaꜙcha̱a̱ꜗ Jwa̱a̱ꜚ dsaˉ jmɨɨˉ, pero saꜙ läꜙhɨɨˊ chaˉmiihˉ jmɨɨˊ sa̱a̱hꜙ hnähꜘ jmɨɨˉ kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 6 Apóstole hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱hˊ Jesús, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ: —¿Hneˉ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, cheˊ naˈ naˉ kwahˈ jwëˈ jmeeꜗ dsaˉ Israel hihꜙ kihꜗ hñiiꜘ läꜙko̱o̱ˉ maˊ nøøꜘ kihꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ jä̱ä̱ˈ? 7 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ läꜙñehˊ hnähꜘ heˉ jmɨɨˊ, heˉ ji̱ˉñeˉ jmeeꜗ Dio heˉ jwahꜘ hnähꜘ naˉ, hñiiꜘ baˊ Tääˋ naˉngëˈ jwëꜗ tø̱ø̱yꜗ hihꜙ lɨhꜘ jmɨɨˊ jmeeyˈ läꜙja̱ˉ. 8 Pero waˊraˉ jaꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ nehꜙ tuhˉhohꜘ hnähꜘ, ja̱ˉgaˊ naꜙ hñahꜙ hnähꜘ beꜘ mahꜗ le̱e̱hꜘ hnähꜘ hi̱ˉ jmeeꜗ juˈdsooꜘ kinꜙ jeeˊ jwɨɨˉ Jerusalén laˉ, hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ Judea kya̱a̱hˊ Samária hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ läꜙjʉhꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ kaˉlähꜘ. 9 Maˉngëëꜘ maˉjäyhꜘ läꜙja̱ˉ, läꜙ maˉjëë˜ ja̱ˉ dsaˉ kya̱a̱yꜗ, gaꜙsa̱hˈ Jesús ngaayhꜗ taꜙ gyʉʉhˈ. Gaꜙheyꜗ jeeˊ jniiꜘ, ja̱ˉ ji̱i̱hˈ moꜙsoꜙ gaꜙjë̱ë̱ꜗ gyihꜗ. 10 Jeeˊ tä̱ä̱yhˊ jëëy˜ taꜙ gyʉʉhˈ haˉ läꜙ ngaahꜗ Jesús, läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙllaꜙsë̱ë̱hˋ u̱u̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ kye̱hˊ hmɨɨhˉ tøˉjlë̱ë̱ˉ chaˊnëyˊ. 11 Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ: —¿Heˉlaˈ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ jëëhꜘ hnähꜘ taꜙ gyʉʉhˈ, dsaˉ galileo? Heꜘ baˊ Jesús hi̱ˉ maˉtëëˉ Dio taꜙ gyʉʉhˈ naꜗ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ jëëhꜘ hnähꜘ maˉngaayh˜, ja̱ˉbaˊ läꜙnaˉ jëëhˈ hnähꜘ jä̱yhꜘ kaˉlähꜘ. 12 Jä̱hꜙ kihꜗ Jerusalén chihꜗ mohꜘ Olivo jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ apóstol heꜘ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˋ jwëꜗ gaꜙnääyˋ taꜙ Jerusalén, ko̱ˉja̱ˉ baˊ ji̱i̱hˈ ʉ̱ʉ̱ꜘ leꜘ maˊ ngëˈ dsaˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ. 13 Läꜙ maˊ gaꜙllaꜙnääyˋ Jerusalén, gaꜙwɨɨyꜗ jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ jwë̱ë̱ꜗ hneꜗ, ja̱ˉbaˊ jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ jä̱ä̱ˈ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙllaꜙnääˋ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ, Peeˊ kya̱a̱hˊ Jacobo, Jwa̱a̱ꜚ, Andreˊ, Felipe, Tamá, Bartolomé, Matäˊ, Jacobo jo̱o̱ꜘ Alfeo, Simón Zelote, hiꜙ Juda ø̱ø̱hꜚ Jacobo. 14 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ maˊ tä̱ä̱hˊ tä̱ä̱ꜘ ngɨɨyꜙ kiyhꜗ kihꜗ Dio läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëyꜗ, hiꜙ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉmëꜘ, kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hꜚ Jesús hiꜙ María chooyˈ. 15 Jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ te̱e̱ꜗ hña̱ˉla̱a̱ꜘ dsë˜ gye̱e̱ꜘ. Ko̱o̱ˉ häˊ kihˈ jeeˊ läꜙjëꜙ jmɨɨˊ ja̱ˉ, gaꜙnooˉ Peeˊ to̱ꜗdsaahˋ jeeˊ kihˈ dsaˉkya̱a̱yhˊ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: 16 —Hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, gaꜙjmeeꜘ biiꜗ gaꜙläꜙteꜗ läꜙko̱hꜘ jähꜘ juuˈ kihꜗ Dio heˉ gaꜙsɨɨꜘ David läꜙko̱o̱ˉ gaꜙmiꜙjnääˉ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kiyhꜗ jä̱ä̱ꜗ. Juuˈ ja̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ kihꜗ Juda hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙso̱o̱hꜗ kihꜗ Jesús. 17 Hi̱ˉ heꜘ maˊ la̱a̱ˈ kwa̱a̱t˜ dsaˉkya̱a̱hˊ jnäähꜗ, ko̱o̱ˉ baˊ maˊ laˈ taˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ kya̱a̱yhˊ. 18 (Hi̱ˉ heꜘ gaꜙlaꜗ ko̱o̱ˉ jwɨˊ hwaˈ kya̱a̱hˊ jñeeyˈ heˉ gaꜙlɨyhꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ heˉ hlɨɨhˈ heˉ gaꜙjmeeyꜘ. Hwaꜗ jeeˊ gaꜙlayꜗ ja̱ˉ, gaꜙta̱yhꜘ taꜙ chaˊjëëꜚ mahꜗ gaꜙnɨɨˉ tuyhꜗ, hiꜙ gaꜙhwëëˉ läꜙjëꜙ heˉ maˊ täähˊ nehꜙ tuyhꜗ. 19 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ Jerusalén gaꜙnuuyꜘ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ kihꜗ Juda, heˉja̱ˉ gaꜙmiꜙche̱e̱yˉ hwaꜗ ja̱ˉ Acéldama. Juuˈ laˉ hnøøꜗ jähꜙ hwaꜗ kihꜗ jmaˉ.) 20 Kye̱ˉ daˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ läꜙko̱hꜘ naˉsɨɨˉ nëˊ Salmo: Hneꜗ kiyhꜗ waˊ jä̱ꜘ taꜙjmahꜗ, niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ waˊ dsaˉta̱a̱hˋ jeeˊ ja̱ˉ. Hiꜙ naˉsɨɨˉ kaˉlähꜘ läꜙlaˉ: Waˊ jä̱ꜘ gooˉ jñahꜘ taˊ kiyhˈ. 21 Ngooꜗ baˊ Peeˊ hlëëhꜙ läꜙja̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Heˉja̱ˉ jmeeꜙ biiꜗ hña̱a̱nˊ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ hä̱ä̱ˊ tä̱ä̱ꜘ kya̱a̱hˊ jneˊ läꜙji̱i̱hˈ maˊ gyaˈ Jesús. 22 Hña̱a̱nˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hä̱ä̱ˊ jeeˊ jnänˋ läꜙ maˊ gaꜙchooꜗ Jwa̱a̱ꜚ jmɨɨˉ kihꜗ Jesús, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtëꜘ jmɨɨˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jeeˊ jnänˋ ngaayhˈ taꜙ gyʉʉhˈ. Hi̱ˉ heꜘ le̱e̱ꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜗ juˈdsooꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jneˊ, heˉ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ Jesús —gaꜙjähꜘ Peeˊ. 23 Heˉja̱ˉ gaꜙmiꜙjnääyˉ u̱u̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ, gaꜙmiꜙjnääyˉ José hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Barsabá (hi̱ˉ heꜘ maˊ tëëyh˜ Justo) hiꜙ gaꜙmiꜙjnääyˉ Matía. 24 Mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ ngɨɨyꜙ kihꜗ Dio, gaꜙjäyhꜘ: —Hneˉ Dio, hi̱ˉ kyʉʉh˜ haˉ läꜙ laꜗ tuhˉdsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, hä̱ä̱hˋ jnäähꜗ hi̱ˉ ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙu̱u̱ꜘ hi̱ˉ maˉlle̱e̱hˋ, 25 mahꜗ dsaˉheꜘ gooyˉ taˊ laˉ, le̱e̱yꜘ apóstol, ko̱o̱yꜙ nëˊ taˊ heˉ gaꜙbeꜗ Juda, Juda hi̱ˉ gaꜙta̱hꜘ jwëꜘ hlɨɨhˈ hi̱ˉ ngooꜗ jeeˊ lleˋ kihˈ të̱ë̱yˉ. 26 Heˉja̱ˉ gaꜙkooyhꜗ suert hiꜙ Matía baˊ gaꜙtë̱ë̱ꜘ heˉ ja̱ˉ. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ kwa̱a̱t˜ kya̱a̱hˊ gyaꜙka̱a̱ꜙ apóstol heꜘ.
1 Läꜙ maˊ gaꜙtëꜘ jmɨɨˊ Pentecosté, maˊ tä̱ä̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ ko̱o̱ˉ baˊ chaˊnehꜙ. 2 Niꜙ juuˈ gaˊ saꜙ chaˉ, gaꜙhi̱i̱ˊ gooˉ gyʉʉhˈ läꜙ hi̱i̱ˊ lleꜘ täꜘ heˉ gaꜙngëëꜘ läꜙ gaꜙdsaꜗ chaˊnehꜙ jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ ja̱ˉ. 3 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙläꜙjnäꜘ nëˊ kihˈ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱yˉ heˉ laꜗ läꜙko̱hꜘ mɨˈjeˉ heˉ hë̱ë̱ꜙ. 4 Hiꜙ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙjyooꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ, hiꜙ gaꜙløøyꜗ hlëëyhꜙ jyohꜘ juuˈ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙkwaꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ heˉ hlëëyhꜗ. 5 Läꜙ maˊ jmeeꜙ dsaˉ judiu jmɨɨˊ jʉʉhˉ jwɨɨˉ Jerusalén, cha̱a̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ miˉte̱hꜗ kya̱a̱hˊ Dio hi̱ˉ goˉnääꜘ läꜙka̱a̱ˉ läꜙjʉhꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ. 6 Hiꜙ maˊ gaꜙnuuyꜘ hi̱i̱ˊ gooˉ, gaꜙllaꜙnääꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ heꜘ, gaꜙka̱hꜗ gaꜙgwë̱hꜗ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ, jëëhꜘ gaꜙnuuyꜘ hlëëhꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ chaˊnehꜙ ja̱ˉ, juuˈ kiyhꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱yˉ. 7 Gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ mahꜗ maˊ jëë˜ dsa̱yhꜙ, maˊ jäyhꜘ: —¿Cheˊ ja̱ꜙ dsaˉ galileo läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hlëëhꜙ naˉ? 8 ¿Haˉ läꜙ ja̱ˉ heˉ hlëëyhꜙ juuˈ jnänˋ heˉ hlëëhˊ jneˊ heˉ kya̱a̱hˊ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jneˊ? 9 Hwaꜗ jeeˊ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jneˊ che̱e̱ˉ: Partia, Media, Elam, Mesopotamia, Judea, Capadocia, Ponto hiꜙ Asia, 10 Frigia, Panfilia, Egipto, hiꜙ chaˉ gaˊ jyohꜘ jwɨɨˉ heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hwaꜗ Africa heˉ kyeˉ taꜙ chaˊnëˊ gaˊ kihˈ hwaꜗ heˉ che̱e̱ˉ Cirene. Hiꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉyaˉnääꜗ Roma. Ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ judiu, hiꜙ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ ja̱ˉgaˊ gaꜙta̱a̱hˋ kya̱a̱hˊ judiu. 11 Hiꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉyaˉnääꜗ Creta, hi̱ˉ maˉyaˉnääꜗ Arabia kaˉlähꜘ hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ jneˊ nʉʉˉ jneˊ hlëëhꜙ dsaˉ naˉ juuˈ jnänˋ, kwayꜙ juuˈ haˉ läꜙ laꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ jmeeꜙ Dio. 12 Gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ, mahꜗ gaꜙka̱hꜗ gaꜙgwë̱hꜗ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ, maˊ llayꜙ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ: —¿Heeˉ hnøøꜗ jähꜙ heˉ tä̱ä̱yhˊ jmeeyꜙ läꜙnaˉ? 13 Pero hi̱ˉ jñahꜘ maˊ miˉkwa̱yhꜗ: —Hi̱ˉ he̱e̱ꜘ baˊ naˉ —maˊ jäyhꜘ. 14 Heˉja̱ˉ gaꜙnooˉ Peeˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙka̱a̱ꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ, mahꜗ gaꜙhlëëyhꜘ ki̱ˉga̱a̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: —Läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ judiu hi̱ˉ maˉyaˉnääꜗ jeeˊ jmɨɨˊ hiꜙ hnähꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ Jerusalén laˉ, nʉʉˉ daˊ hnähꜘ juuˈ kinꜙ mahꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ haˉ läꜙ laꜗ heˉ jmeeꜙ Dio jeeˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ. 15 Saꜙ he̱e̱ꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ laˉ läꜙko̱o̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ, naꜗ gaˊ maˉtëꜘ baˊ ko̱ˉhi̱ˊ ñuˈ. 16 Heˉ maˉta̱a̱hˋ hnähꜘ maˉnʉʉhˉ hnähꜘ naꜗ, kihꜗ heˉ laˉ naˉ gaꜙhlëëhꜘ Joel hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ: 17 Läꜙlaˉ gaꜙjähꜘ Dio: “Jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨɨˊ che̱e̱nꜚ jmɨˉlleꜘ kinꜙ nehꜙ tuhˉdsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, chihˉmëꜘ chihˉñʉʉhˉ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ hlëëhꜗ juuˈ heˉ kwanˋ. Chihˉ kwa̱a̱ˉ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ jëëꜗ heˉ miˊjnäänꜗ kiyhꜗ, hiꜙ jmeenˋ këˈ dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ. 18 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ che̱e̱nꜚ jmɨˉlleꜘ kinꜙ nehꜙ tuhˉdsëꜗ hi̱ˉ mëꜘ hi̱ˉ ñʉʉhˉ hi̱ˉ jmeeꜗ taˊheꜗ kinꜙ, mahꜗ ngëëyꜗ juuˈ kinꜙ kihꜗ dsaꜙ jmɨɨˊ ja̱ˉ. 19 Gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ jmeenˋ heˉ jmeeꜗ dsa̱a̱˜ dsëꜗ dsaˉ hiꜙ jmeenˋ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ nëˊ hwaˈ laˉ, kya̱a̱hˊ jmaˉ, kya̱a̱hˊ jeˉ, kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ ñeˊ. 20 Läˉlähˉ nëˊ hyooˉ, läˉgyu̱u̱ꜘ sɨhˉ, jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ jäꜙ jmɨɨˊ jʉʉhˉ jmɨɨˊ gooˉ kihꜗ Dio. 21 Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ngɨɨꜙ kihꜗ kihꜗ Dio, hi̱ˉ heꜘ baˊ lä̱ä̱ꜘ.” 22 ʼHnähꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ israelita dsaˉgoon˜, nʉʉˉ daˊ hnähꜘ juuˈ laˉ. Läꜙko̱o̱ˉ maˊ jaˈ Jesús dsaˉ cha̱a̱ˉ Nazaret jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, Dio gaꜙmiꜙjnääˉ heˉ la̱a̱yꜗ hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ kya̱a̱yˈ. Jëëhꜘ, maˉñehˊ baˊ hnähꜘ, ja̱ꜙ heˉ ko̱o̱ˉ nëëˈ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ heˉ gaꜙjmeeꜘ dsa̱a̱˜ hohꜘ hnähꜘ. 23 Pero maˉnaˉlaꜚ baˊ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ Dio haˉ läꜙ leꜘ kiyhꜗ. Ñeˉ bihꜗ haˉ läꜙ jmeehˈ hnähꜘ kihꜗ Jesús. Läꜙ maˊ gaꜙheyꜗ goohˉ hnähꜘ gaꜙcha̱a̱hˈ hnähꜘ hiꜙ gaꜙngëëhˋ hnähꜘ gooˉ dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ, mahꜗ gaꜙtä̱ä̱ˉ dsihꜘ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙju̱u̱yꜗ. 24 Pero gaꜙtu̱hˈ kiyhꜗ jeeˊ maˊ ji̱i̱ꜙ läꜙko̱hꜘ maˊ gaꜙju̱u̱yꜗ. Niꜙ ko̱o̱ˉ saꜙ gaꜙlɨhꜗ maˊ llaˉdsëëˋ kiyhˈ, maꜙraꜙ heˉ gaꜙmiꜙji̱i̱hˋ baˊ Dio kaˉlähꜘ. 25 Nʉʉˉ daˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ David kihꜗ Jesús: Läꜙjëꜙ jmɨɨˊ baˊ chehꜗ Dio kya̱a̱hˊ jnäꜘ kihꜗ heˉ gyayꜗ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kinꜙ, heˉja̱ˉ saꜙ jehꜗ dsënꜙ. 26 Heˉja̱ˉ cha̱a̱ˉ baˊ jnäꜘ lluꜗ, jë̱ë̱ˉ baˊ dsënꜙ hänˋ kiyhˈ, chaˉ baˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kinꜙ kya̱a̱yhˊ. 27 Jëëhꜘ, saꜙ kwahˈ jwëˈ jä̱nˋ nehꜙ toˉhø̱ø̱ˉ, niꜙ saꜙ kwahˈ jwëˈ jyahꜙ jmɨˉngoꜗ kinꜙ, jnäꜘ hi̱ˉ naˉjngëëˈ kya̱a̱hꜗ. 28 Gaꜙmiꜙjnäähˈ kinꜙ jwëˈ heˉ jmeeꜙ cha̱a̱nˉ. Hneˉ baˊ jmeehˈ jë̱ë̱ˉ dsënꜙ chaˉmiihˉ kihꜗ heˉ chehꜗ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, gaꜙjähꜘ David. 29 ʼHnähꜘ dsaˉgoon˜, saꜙ naˉhe̱e̱ꜚ heˉ jwahnꜙ laˉ kihꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ David. Gaꜙju̱u̱yꜗ hiꜙ gaꜙha̱a̱yꜗ. Ja̱ˉbaˊ hwaˈ jnänˋ laˉ naˉha̱a̱yˈ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ. 30 Pero gaꜙngëëꜗ bihꜗ juuˈ kihꜗ Dio hiꜙ maˉñeyˉ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ jmeeꜗ kiyhꜗ. Gaꜙtä̱ä̱ˉ Dio hñiiꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ: “Ja̱a̱ˉ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ saˊju̱ˉ kyahꜗ yaˉhë̱ë̱ˈ hi̱ˉ le̱e̱ꜘ Cristo mahꜗ ko̱o̱yꜙ nëˊ kyahˈ, le̱e̱yꜘ rey.” 31 Maˉñeˉ baˊ David haˉ läꜙ leꜘ taꜙ chaˊnëˊ, heˉja̱ˉ gaꜙhlëëyhꜘ kihꜗ heˉ läꜙji̱i̱hˊ Cristo, gaꜙjäyhꜘ: “Saꜙ jä̱yꜗ nehꜙ toˉhø̱ø̱ˉ hiꜙ niꜙ saꜙ he̱e̱ꜘ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ.” 32 Dio gaꜙmiꜙji̱i̱hˋ Jesús hi̱ˉ hlëëhnˊ kihˈ laˉ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ jmeeˉ jnäähˈ juˈdsooꜘ heˉ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ Jesús. 33 Mahꜗ ngaayhꜗ naˊgyayˉ jø̱ø̱yhˈ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kihꜗ Dio. Hiꜙ gaꜙhyoyhꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ läꜙko̱hꜘ hmoohˊ heˉ gaꜙjmeeꜘ Tääˋ kya̱a̱yhˊ, ja̱ˉgaˊ gaꜙche̱e̱yꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ ja̱ˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. Heˉ ja̱ˉ naˉ heˉ jëëhꜘ hnähꜘ naꜗ hiꜙ heˉ nuuhˉ hnähꜘ kaˉlähꜘ. 34 ʼJëëˋ daˊ, ja̱ꜙ heꜘ David hi̱ˉ gaꜙsa̱hˈ gyʉʉhˈ. Heꜘ baˊ hñiiyꜘ gaꜙjäyhꜘ läꜙlaˉ: Gaꜙjähꜘ Dio sɨɨyhꜙ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ: “Naꜘ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kinꜙ laˉ, 35 läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ toohnꜚ goohˉ heˉ jmeehˈ hihꜙ kihꜗ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kyahˈ”, gaꜙjähꜘ David. 36 ʼLäꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ dsaˉ Israel, hnøøꜗ läꜙngëëꜘ jneˊ, juuˈ laˉ laꜗ maꜙraꜙ juˈdsooꜘ. Heꜘ baˊ Jesús hi̱ˉ gaꜙtä̱ä̱hˋ hnähꜘ dsohꜘ hmaˉcruꜚ, heꜘ baˊ hi̱ˉ heꜘ naˉ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ Dio la̱a̱yꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hiꜙ gaꜙhña̱a̱yꜗ la̱a̱yꜗ Cristo —gaꜙjähꜘ Peeˊ. 37 Peerꜙ gaꜙsa̱a̱hꜗ dsaˉ heꜘ lliiꜘ maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ Peeˊ kya̱a̱hˊ jñahꜘ apóstol, gaꜙjäyhꜘ: —Dsaˉgoon˜, ¿heeˉ naˉ jmeeˊ jnäähꜗ naꜗ? 38 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ: —Je̱e̱hˋ hnähꜘ kya̱a̱hˊ Dio, cha̱a̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ jmɨɨˉ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ hnähꜘ läꜙhihꜙ heˉ gaꜙjmeeꜘ Jesucristo mahꜗ dsaˉcheˋ dsoˊkyeˉ kyahꜗ hnähꜘ, hiꜙ läꜙja̱ˉ hñahꜙ hnähꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ heˉ kwaꜙ Dio. 39 Heˉ jnäˋ baˊ jneˊ laˉ heˉ gaꜙjähꜘ Dio kwaꜙ, heˉ kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ jnänˋ, heˉ kihꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ ʉ̱ʉ̱ꜘ. Laꜗ kihꜗ läꜙhiiꜘ nëˊ hi̱ˉ tëëh˜ Dio —gaꜙjähꜘ Peeˊ. 40 Gaꜙkwëëhꜗ Peeˊ nʉʉhꜚ hiꜙ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ kya̱a̱hˊ chaˉgaˊmiihˉ juuˈ, gaꜙjäyhꜘ: —Lä̱ä̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ kihꜗ heˉ hlɨɨhˈ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 41 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio heˉ gaꜙkwaꜘ Peeˊ jmɨɨˊ ja̱ˉ, te̱e̱ꜗ hnëˉ mil hi̱ˉ gaꜙsa̱a̱ˉ jmɨɨˉ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ gaꜙjmeeꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jä̱ä̱ˈ, läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙjwë̱ë̱ꜘ gyihꜗ. 42 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ gaꜙta̱a̱hˋ nuuyˉ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ gaꜙkwaꜘ apóstole. Gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ maˊ kuyhˉ heˊñiihꜚ läꜙhihꜙ kihꜗ Jesús, hiꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ baˊ maˊ ngɨɨyꜙ kiyhꜗ kihꜗ Dio. 43 Peerꜙ gaꜙläꜙgooꜙ dsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ maˊ gaꜙjëëyꜗ chaˉmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ apóstole. 44 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio gaꜙta̱a̱yhˋ ko̱ˉjø̱hꜘ. Gaꜙjmeeꜘ bihꜗ lluꜗ dsëyꜗ, gaꜙjmeeyꜘ kwa̱a̱t˜ laꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ heˉ chaˉ kiyhꜗ. 45 Gaꜙhnɨɨyꜘ hwaꜗ kiyhꜗ, gaꜙhnɨɨyꜘ heˉ chaˉ kiyhꜗ. Läꜙjëꜙ kuuˊ heˉ gaꜙlɨyhꜗ ja̱ˉ, gaꜙtiˊ gaꜙllooyhꜗ kihꜗ hi̱ˉ llaˉkya̱a̱ꜗ. 46 Läꜙjëꜙ jmɨɨˊ baˊ maˊ dsaˉñeeyꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kooꜘ gwahꜙ jʉʉhˉ ja̱ˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ maˊ dsaˉñeeyꜙ chaˊnehꜙ kihꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ maˊ kuyhˉ maꜙnʉʉꜙ kihꜗ Jesús. Läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëyꜗ maˊ kuyhˉ ko̱ˉjø̱hꜘ. Saꜙ chaˉ hʉʉˊdsëˉ maˊ kye̱yˉ niꜙ miihˉ. 47 Maˊ häyꜙ kihꜗ Dio hiꜙ dsaˉgooyˈ maˊ tɨh˜ baˊ dsëyˈ läꜙko̱o̱ˉ maˊ jmeeyꜙ. Ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ gaꜙjmeeꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ gaꜙläꜙjwë̱ë̱ꜘ gaˊ dsaˉ hi̱ˉ lleˋ kihˈ lä̱ä̱ꜘ.
1 Ko̱o̱ˉ häˊ ngooˈ Peeˊ kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ taꜙ gwahꜙ. Hor˜ ja̱ˉ maˊ dsaˉnääꜗ dsaˉ ngɨɨyꜙ kiyhꜗ kihꜗ Dio ko̱ˉhi̱ˊ hnëˉ taꜙ gaꜙhlooꜘ. 2 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ gyaˈ ja̱a̱ˉ dsaˉjluuhˊ tɨɨˊ, hi̱ˉ maˉjluuhˊ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ. Jeeˊ ja̱ˉ maˊ dsaˉlla̱a̱ꜙ dsihꜘ läꜙjëꜙ jmɨɨˊ hoˊhaahˊ kihˈ saˊjnëꜗ kihꜗ gwahꜙ. Hoˊhaahˊ ja̱ˉ che̱e̱ˉ Naˊhñaahꜗ. Jeeˊ ja̱ˉ maˊ gyayˈ ngɨɨyꜙ kuuˊ kihˈ dsaˉ hi̱ˉ dsaˉnääꜗ gwahꜙ. 3 Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉdsaahˊ heꜘ jaꜗ Peeˊ kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ dsaˉta̱a̱yhˋ taꜙ jeeˊ chihˈ gwahꜙ ja̱ˉ, gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ, gaꜙngɨɨyꜘ kuuˊ. 4 Heˉja̱ˉ gaꜙnooˉ Peeˊ kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ dsaˉjluuhˊ heꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ, mahꜗ gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ: —Jë̱ë̱ˋ daˊ jnäähꜗ. 5 Peerꜙ gaꜙnøhꜗ dsëyꜗ maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ apóstol heꜘ, maˊ hyoyhꜙ miihˉ kuuˊ maˊ la̱a̱yꜘ. 6 Pero läꜙlaˉ baˊ gaꜙjähꜘ Peeˊ: —Saꜙ chaˉ kuuˊ tøøˉ kuˊnøøꜚ heˉ kwëëhnꜚ hneˉ. Heˉ laˉ baˊ kwëëhnꜚ hneˉ. Kya̱a̱hˊ hihꜙ kihꜗ Jesucristo dsaˉ cha̱a̱ˉ Nazaret, nooˉ mahꜗ ngëˊ. 7 Hiꜙ gaꜙso̱o̱hꜗ Peeˊ gooyˉ raˉllu̱u̱ꜗ, gaꜙcha̱a̱yhˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙläꜙbe̱e̱ꜘ maˉtɨɨyˊ. 8 Gaꜙnooyˉ koˉchihˊ gaꜙløøyꜗ ngëyꜙ. Gaꜙheyꜗ taꜙ nehꜙ saˊjnëꜗ kihꜗ gwahꜙ kya̱a̱hˊ läꜙu̱u̱ꜘ apóstol heꜘ, maˊ hë̱ë̱ꜙ dsa̱yꜙ häyꜙ kihꜗ Dio. 9 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙjëëyꜗ ngëꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ jluuhˊ heꜘ, häyꜙ kihꜗ Dio. 10 Maˊ kyu̱u̱ꜙ baˊ dsihꜘ, heˉja̱ˉ maˊ jäyhꜘ: —Hi̱ˉ heꜘ naˉ hi̱ˉ maˊ gyaˈ ngɨɨꜙ kuuˊ hoˊhaahˊ heˉ che̱e̱ˉ Naˊhñaahꜗ. Peerꜙ gaꜙjwa̱a̱hˈ dsaˉ, gaꜙta̱a̱yhˋ jëë˜ dsa̱yhꜙ, haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ kihꜗ dsaˉjluuhˊ heꜘ. 11 Gaꜙnääꜗ apóstole taꜙ hooˊ naˊhiiˋ kihˈ Salomón hiꜙ dsaˉjluuhˊ hi̱ˉ gaꜙhla̱a̱ꜘ heꜘ saꜙ gaꜙtʉyꜗ jmeeyꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ apóstole. Haˉ ko̱hꜘ saꜙ maˊ dsa̱a̱˜ dsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙku̱hꜗ jeeˊ ja̱ˉ. 12 Maˊ gaꜙjëëꜗ Peeˊ gaꜙku̱hꜗ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: —¿Heˉlaˈ dsa̱a̱˜ hohꜘ hnähꜘ dsaˉ Israel heˉ jë̱ë̱hꜙ jnäähˈ läꜙnaˉ? ¿Cheˊ la̱a̱hꜘ hnähꜘ heˉ miˉteˋ jnäähꜗ chaˉgaˊmiihˉ heˉja̱ˉ maˉmiˉhlä̱ä̱ˈ jnäähꜗ dsaˉñʉʉhˉ laˉ o cheˊ la̱a̱hꜘ hnähꜘ chaˉ chaˉmiihˉ beꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ? 13 Dio kya̱a̱ꜗ Abraham, Dio kya̱a̱ꜗ Isaac, Dio kya̱a̱ꜗ Jacob, Dio kya̱a̱ꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jø̱ø̱hˈ jo̱o̱yꜘ Jesús hi̱ˉ gaꜙngëëhˋ hnähꜘ gooˉ Pilato. Hiꜙ läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjähꜘ Pilato maˊ lä̱ä̱yˈ, saꜙ gaꜙhe̱e̱hˋ hnähꜘ kiyhꜗ. 14 Hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ heꜘ, hi̱ˉ saꜙ ä̱ä̱ˉ niꜙ miihˉ dsooˊ, saꜙ gaꜙtɨhꜗ hohꜘ hnähꜘ heˉ maˊ lä̱ä̱yꜘ. Gaꜙtɨhꜗ gaˊ hohꜘ hnähꜘ heˉ gaꜙngɨɨhˊ hnähꜘ kihꜗ Pilato heˉ gaꜙla̱a̱ꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ä̱ä̱ˉ dsooˊ. 15 Gaꜙjngëëhꜙ hnähꜘ hi̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ jneˊ, pero Dio gaꜙmiꜙji̱i̱yhˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. Ja̱ˉbaˊ jnäähꜗ, jmeeˊ jnäähꜗ juˈdsooꜘ heˉ gaꜙläꜙji̱i̱yhˋ. 16 Kihꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jnäähˈ kihꜗ Jesús, heˉja̱ˉ baˊ maˉhla̱a̱ꜘ hi̱ˉ laˉ hi̱ˉ jë̱ë̱hꜙ hnähꜘ hiꜙ kyu̱u̱hꜙ hnihꜘ. Heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ gwaˉ kihꜗ Jesús, heˉja̱ˉ baˊ maˉjä̱ꜗ kiyhꜗ goˉte˜ hi̱ˉ jë̱ë̱hꜙ hnähꜘ chehꜗ laˉ. 17 ʼHnähꜘ dsaˉgoon˜, maꜙ baˊ jnäꜘ heˉ saꜙ gaꜙläꜙngëëhꜘ hnähꜘ, heˉja̱ˉ baˊ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ läꜙja̱ˉ kihꜗ Jesús, hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉtaˊ kaˉlähꜘ. 18 Pero Dio gaꜙmiꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjäyhꜘ jä̱ä̱ꜗ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kiyhꜗ, gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ maꜙraꜙ heˉ jëëꜗ baˊ wɨɨꜘ Cristo kya̱a̱yꜗ. 19 Heˉja̱ˉ jwahnꜙ, waˊ läˉdsa̱a̱˜ hohꜘ hnähꜘ miihˉ, je̱e̱hˋ hnähꜘ kya̱a̱hˊ Dio mahꜗ dsaˉcheˋ dsoˊkyeˉ kyahꜗ hnähꜘ. Ja̱ˉgaˊ naꜙ kwaꜗ Dio jwëˈ dsaˊtoohnˊ lluˈ, 20 hiꜙ che̱e̱yꜗ Jesucristo kaˉlähꜘ, heꜘ baˊ hi̱ˉ maˉnʉʉhˉ hnähꜘ kihꜗ jä̱ä̱ꜗ. 21 Pero naꜗ, läꜙ maˉgyaꜗ ja̱ˉbaˊ Jesús gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ jmeeyhꜗ läꜙhmëëꜘ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Gaꜙjmeeꜘ baˊ Dio juuˈ haˉ läꜙ leꜘ jmɨɨˊ ja̱ˉ, jëëhꜘ gaꜙche̱e̱ꜗ bihꜗ hi̱ˉ naˉjngëëˈ kya̱a̱yꜗ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kiyhꜗ lloꜘjooꜗ. 22 Jëëhꜘ, Moisé gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ, gaꜙjäyhꜘ: “Jeeˊ jnänˋ laˉ jmeeꜗ Dio yaˉhë̱ë̱ˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëëꜗ juuˈ kiyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ jmeenꜙ laˉ. Ja̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ heˈ läꜙjëꜙ heˉ jähꜙ hi̱ˉ heꜘ. 23 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ jmeeꜗ heˈ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ, moꜙsoꜙ le̱e̱yꜘ kwa̱a̱t˜ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Dio”, gaꜙjähꜘ Moisé. 24 Hiꜙ ngooꜗ baˊ Peeˊ kwayꜙ juuˈ, gaꜙjäyhꜘ: —Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio jä̱ä̱ꜗ, gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ haˉ läꜙ jmeeꜙ Dio jmɨɨˊ naˈ. Läꜙja̱ˉ juuˈ gaꜙkwaꜘ Samuel toˉnëˊ hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ laꜗ juuˈ heˉ gaꜙkwaꜘ hi̱ˉ yaꜙnääꜗ kë̱ë̱ˉ. 25 Dsaˉ gooꜘ baˊ jneˊ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, hiꜙ ja̱ˉbaˊ heˉ jnäˋ jneˊ hmoohˊ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio kya̱a̱hˊ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ. Miˉdsoohꜚ daˊ hohꜘ hnähꜘ haˉ läꜙ gaꜙjähꜘ Dio sɨɨyhꜙ Abraham: “Taꜙlaꜙ kihꜗ saˊju̱ˉ kyahꜗ, miˉjä̱ä̱nꜚ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ.” 26 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, läꜙ maˊ gaꜙmiꜙji̱i̱hˋ Dio Jo̱o̱ꜘ, gaꜙche̱e̱yꜗ jnäˋ jneˊ toˉnëˊ mahꜗ miˉjä̱ä̱yꜗ jneˊ. Heˉ hnøøyꜗ dsaˉje̱e̱h˜ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jneˊ mahꜗ moꜙsoꜙ jmeeˊ gaˊ jneˊ heˉ hlɨɨhˈ.
1 Chehꜗ gaˊ Peeˊ kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ, hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ maˊ gaꜙllaꜙnääꜗ jmiˉdsaˉ, gaꜙllooꜗ dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ pooˉ hi̱ˉ maˊ høøꜙ gwahꜙ hiꜙ gaꜙllaꜙnääꜗ saduceo kaˉlähꜘ. 2 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ saꜙ gaꜙtɨhꜗ dsëyꜗ juuˈ heˉ maˊ kwaꜙ apóstol, jëëhꜘ maˊ hlëëyhꜙ heˉ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ, kihꜗ heˉ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ Jesús. 3 Heˉja̱ˉ gaꜙsa̱a̱yhꜗ Peeˊ kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ. Ko̱o̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˉ nehꜙñeˈ baˊ, kihꜗ heˉ gaꜙhlooꜘ. Gaꜙjnäyhꜗ nehꜙñeˈ ja̱ˉ jyohꜘ jmɨɨˊ. 4 Peerꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ kihꜗ Dio. Hñaꜘ mil gaꜙtëꜘ maꜙlaꜙ dsaˉñʉʉhˉ jmahꜗ. 5 Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ, gaꜙku̱hꜗ dsaˉtaˊ nëˊtaˊ kihˈ, jeeˊ jwɨɨˉ Jerusalén ja̱ˉ, kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ, hiꜙ kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley. 6 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ Aná hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ, kya̱a̱hˊ Caifá kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ kya̱a̱hˊ Alejandro kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ kya̱a̱ꜗ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ heꜘ. 7 Hi̱ˉ heꜘ gaꜙjmeeꜘ madaꜚ gaꜙhwë̱ë̱ˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ nehꜙñeˈ, mahꜗ gaꜙche̱e̱yhˉ to̱ꜗdsaahˋ jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ ja̱ˉ, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ: —¿Hi̱i̱ˉ kihꜗ hihꜙ heˉ jmeehˉ hnähꜘ läꜙnaˉ, hi̱ˉ kwaꜙ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ? 8 Heˉja̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ Peeˊ kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Hnähꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉtaˊ dsaˉgyʉʉhˊ kya̱a̱ˈ dsaˉ Israel, 9 maˉteehˈ hnähꜘ jnäähˈ kihꜗ heˉ maˉjä̱ꜗ kihꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ, llaˉkya̱a̱hꜚ jnäähˈ jmɨɨˊ haˉ läꜙ maˉhla̱a̱yꜘ. 10 Hnøøꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ dsaˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ Israel laˉ, kya̱a̱hˊ hihꜙ kihꜗ Jesucristo dsaˉ cha̱a̱ˉ Nazaret baˊ maˉhla̱a̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ jluuhˊ laˉ. Heꜘ baˊ Jesús hi̱ˉ gaꜙjngëëhꜙ hnähꜘ dsohꜘ hmaˉcruꜚ, Dio gaꜙmiꜙji̱i̱yhˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. Kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jesús, chehꜗ hi̱ˉ maˊ jluuhˊ laˉ chaˊnëhˊ hnähꜘ. 11 Jesús hi̱ˉ hlëëhnˊ kihˈ laˉ, la̱a̱ꜗ läꜙko̱hꜘ mɨˈku̱u̱ˊ heˉ saꜙ gaꜙtɨhꜗ hohꜘ hnähꜘ, hnähꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ tëꜙhyahꜙ kya̱a̱ꜗ Dio. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙjä̱ꜘ läꜙko̱hꜘ mɨˈku̱u̱ˊ heˉ kyeˉ dsaˉ toˉnëˊ kihˈ ko̱o̱ˉ hneˉ jʉʉhˉ. 12 Saꜙ cha̱a̱ˉ gaˊ jñahꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ hi̱ˉ lä̱ä̱ꜗ jneˊ, jëëhꜘ ja̱a̱ˉ baˊ heꜘ hi̱ˉ gaꜙkwa̱a̱ꜗ Dio hi̱ˉ naˉngëˈ jwëˈ lä̱ä̱ꜗ jneˊ. 13 Maˊ gaꜙjëëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉtaˊ heꜘ niꜙ miihˉ saꜙ gohꜙ Peeˊ kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ, heˉja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˋ jëë˜ dsa̱yhꜙ. Jëëhꜘ, ñeˉ bihꜗ apóstole heꜘ maˊ la̱a̱yˈ dsaˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, niꜙ saꜙ kyʉʉyh˜ hwëhꜘ kaˉlähꜘ. Hiꜙ gaꜙläꜙkyu̱u̱yꜙ heꜘ baˊ hi̱ˉ heꜘ maˊ gaꜙnääyˊ kya̱a̱hˊ Jesús. 14 Hiꜙ gaꜙjëëyꜗ heˉ maˊ chehˈ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˊ jluuhˊ heꜘ jeeˊ kiyhˈ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ saꜙ gaꜙlaꜗ maˊ jäyhꜘ saꜙ lluꜗ heˉ maˉlaꜗ läꜙja̱ˉ. 15 Mahꜗ gaꜙjmeeꜘ dsaˉtaˊ madaꜚ heˉ gaꜙhwë̱ë̱ˉ apóstole heꜘ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ gaꜙta̱a̱yhˋ gaꜙllayꜘ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ. 16 Maˊ jäyhꜘ: —¿Haˉ läꜙ lluꜗ jmeenˊ kya̱a̱hˊ dsaˉñʉʉhˉ naˉ? Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ gaꜙjmeeyꜘ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Jerusalén laˉ maˉñeyˉ, heˉja̱ˉ saꜙ leꜘ jähˊ jneˊ saꜙ dsooꜘ. 17 Läꜙlaˉ baˊ waˊ jmeenˊ mahꜗ moꜙsoꜙ läꜙnʉʉhꜘ gaˊ juuˈ laˉ jeeˊ jwɨɨˉ jnänˋ. Waˊ jʉʉhnˊ kiyhˈ mahꜗ moꜙsoꜙ hlë̱ë̱hꜗ gyihꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ kihꜗ Jesús. 18 Heˉja̱ˉ gaꜙtëëyhꜗ Peeˊ kaˉlähꜘ kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ taꜙ nëˊtaˊ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Moꜙsoꜙ hlëëhˊ gaˊ hnähꜘ kihꜗ Jesús, niꜙ moꜙsoꜙ miˊtë̱ë̱hꜗ gaˊ hnähꜘ dsaˉ juuˈ kiyhꜗ. 19 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Peeˊ kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ juuˈ kiyhꜗ: —Jmeeˊ daˊ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ haˉ läꜙ so̱o̱h˜ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ chaˊnëˊ Dio, ¿cheˊ lluˈ gaˊ heˉ miˊteˋ jnäähꜗ kyahꜗ hnähꜘ llaꜚ heˉ miˊteˋ jnäähꜗ kihꜗ Dio? 20 Pero saꜙ leꜘ tʉˊ jnäähꜗ heˉ kwaˉ jnäähˈ juuˈ laˉ, läꜙjëꜙ heˉ gaꜙjëëˊ jnäähꜗ kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙnʉʉˊ jnäähꜗ —gaꜙjäyhꜘ. 21 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉtaˊ: —Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ cherˊmahꜗ gaꜙnäähˊ gaˊ hnähꜘ kwahˉ juuˈ naˉ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙlä̱ä̱yꜗ. Saꜙ gaꜙjnøøyhꜗ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ jmeehꜙ dsihꜘ, jëëhꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ maˊ jmeeꜙ jʉʉhˉ kihꜗ Dio kihꜗ heˉ gaꜙlaꜗ läꜙja̱ˉ. 22 Jëëhꜘ, gaꜙlaꜗ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙhla̱a̱ꜘ heꜘ hi̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ laꜚ gaˊ to̱ꜗlooꜗ ji̱ˉñeˉ. 23 Läꜙ maˊ gaꜙla̱a̱ꜘ apóstol heꜘ, gaꜙllaꜙnääyˋ kaˉlähꜘ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ, ja̱ˉgaˊ gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ haˉ läꜙ gaꜙjähꜘ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ heꜘ. 24 Hiꜙ maˊ gaꜙnuuꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ, gaꜙta̱a̱yhˋ ko̱ˉjø̱hꜘ läꜙjë̱ë̱yꜙ gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ Dio, gaꜙjäyhꜘ: —Ja̱a̱ˉ hneˉ baˊ jmeehˉ hihꜙ, hneˉ heꜘ Dio hi̱ˉ gaꜙjmeehˊ gyʉʉhˈ hwaꜗ, gaꜙjmeehˊ jmɨˉñeehꜚ, hiꜙ gaꜙjmeehˊ läꜙjëꜙ heˉ gaˊ chaˉ. 25 Hiꜙ hneˉ gaꜙkwahˊ juuˈ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ David hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ taˊheꜗ kyahꜗ läꜙ maˊ gaꜙhlëëyhꜘ läꜙlaˉ: ¿Heeˉ baˊ laˈ chiˉjwa̱a̱ꜙ dsaˉ läꜙka̱a̱ˉ läꜙjʉhꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ? Läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ, dsaˉta̱a̱yhˋ juuˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ hʉʉˊdsëˉ heˉ saꜙ jmääꜗ taˊ. 26 Dsaˉku̱hꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉtaˊ ka̱a̱hˊ, mahꜗ jmeeyꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ, hnooyhˉ haˉ läꜙ jeeˊ llaˉdsëëyˋ Dio kya̱a̱hˊ Cristo hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱yˈ, gaꜙjähꜘ David. 27 ʼHiꜙ maꜙraꜙ heˉ gaꜙlaꜗ baˊ heˉ ja̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ laˉ, gaꜙku̱hꜗ Herode kya̱a̱hˊ Poncio Pilato kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu hiꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉ judiu. Gaꜙhnooyꜘ juuˈ kihˈ Jesús, gyʉ̱ʉ̱ˉ hi̱ˉ naˉjngëëˈ kya̱a̱hꜗ hi̱ˉ gaꜙhña̱a̱hˋ. 28 Kya̱a̱hˊ beꜘ kyahꜗ hiꜙ kya̱a̱hˊ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ maˉnaˉlaꜚ juuˈ jä̱ä̱ꜗ haˉ läꜙ leꜘ kihꜗ Jesús hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ heꜘ kiyhꜗ. 29 Jëëˋ daˊ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ haˉ läꜙ jø̱ø̱h˜ dsaˉ jnäähˈ naꜗ. Kwaˊ beꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊheꜗ kyahꜗ mahꜗ saꜙ läꜙga̱hꜗ jnäähˈ hlë̱ë̱hˊ jnäähꜗ dsaˉ kya̱a̱hˊ juuˈ kyahꜗ. 30 Hiiꜘ goohˉ nëˊ kihˈ hi̱ˉ dsaahˊ mahꜗ hlä̱ä̱yꜘ hiꜙ kwaˊ beꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ mahꜗ jmeeˊ jnäähꜗ chaˉmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jesús gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hꜗ hi̱ˉ naˉjngëëˈ —gaꜙjähꜘ apóstol heꜘ. 31 Maˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ gaꜙhlëëyhꜘ kya̱a̱hˊ Dio gaꜙjehꜗ hwaꜗ jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ ja̱ˉ, läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˋ naˉka̱hˈ bihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, hiꜙ gaꜙnääꜗ bihꜗ kwayꜙ juuˈ kihꜗ Dio, niꜙ miihˉ saꜙ goyhꜙ. 32 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ kihꜗ Dio, ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ maˊ laˈ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ, niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ maˊ jmeeꜙ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ maˊ chaˉ kiyhꜗ, gaꜙjmeeyꜘ kwa̱a̱t˜ laꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ. 33 Kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ beꜘ, gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ apóstole gaꜙjmeeyꜘ juˈdsooꜘ heˉ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Hiꜙ Dio gaꜙmiꜙjø̱ø̱ꜗ chaˉmiihˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ. 34 Jeeˊ kihˈ dsaˉ heꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ maˊ jmeeꜙ wë̱ë̱ꜘ kihꜗ. Jëëhꜘ maˊ cha̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˊ høøꜙ hwaꜗ, hi̱ˉ maˊ høøꜙ hneꜗ, gaꜙhnɨɨyꜘ heˉ ja̱ˉ mahꜗ maˊ dsaˉka̱yꜙ kuuˊ heˉ maˊ lɨyhꜗ ja̱ˉ, 35 maˊ dsaˉkwëëyhˋ apóstole. Hiꜙ apóstole heꜘ maˊ tiˉ maˊ llooh˜ kuuˊ ja̱ˉ kihꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ hi̱ˉ llaˉkya̱a̱ꜗ. 36 Läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ José. Pero apóstole heꜘ gaꜙmiꜙche̱e̱ˉ dsihꜘ Bernabé. Jmɨɨˉ kiyhꜗ hnøøꜗ jähꜙ: hi̱ˉ kwaꜙ beꜘ kihꜗ dsaꜙ. Maˊ la̱a̱yˈ saˊju̱ˉ kihꜗ Leví. Jeeˊ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ Bernabé che̱e̱ˉ Chipre, hwaꜗ heˉ häˊ jeeˊ jmɨˉñeehꜚ. 37 Hi̱ˉ heꜘ maˊ høøꜙ ko̱o̱ˉ jwɨˊ hwaˈ hiꜙ gaꜙhnɨɨyꜘ. Kuuˊ heˉ gaꜙlɨyhꜗ ja̱ˉ, naˊka̱yˉ kihꜗ apóstole.
1 Cheˊ kyu̱u̱h˜ haˉ läꜙ gaꜙjmeeꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Ananía kya̱a̱hˊ mëyˊ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Safira. Dsaˉ heꜘ, gaꜙhnɨɨꜘ ko̱o̱ˉ jwɨˊ hwaˈ kihꜗ kaˉlähꜘ. 2 Gaꜙta̱a̱yhˋ juuˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ mëyˊ haˉ läꜙ juuyꜗ mahꜗ hmäyꜗ to̱ꜗdsaahˋ kuuˊ heˉ gaꜙhnɨɨyꜘ hwaꜗ ja̱ˉ. Heˉja̱ˉ naˊka̱yˉ to̱ꜗdsaahˋ baˊ kuuˊ ja̱ˉ kihꜗ apóstole. (Gaꜙjmeeyꜘ läꜙko̱hꜘ heˉ gaꜙkwëëyhꜗ läꜙjëꜙ baˊ.) 3 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ: —Ananía, ¿haˉ läꜙ maˉhe˜ Tanaˊ nehꜙ tuhˉhohꜘ maˉjuuhˊ kihˈ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, heˉ maˉhmähˊ to̱ꜗdsaahˋ kuuˊ heˉ maˉhnɨɨhˊ hwaˈ kyahꜗ? 4 ¿Ja̱ˈ heˉ kyahꜗ baˊ hneˉ maˊ laˈ hwaꜗ ja̱ˉ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ maˉhnɨɨˋ? Hiꜙ maˊ gaꜙhnɨɨhˊ hwaˈ ja̱ˉ, ¿ja̱ˈ heˉ kyahꜗ baˊ hneˉ kuuˊ heˉ gaꜙlë̱hꜗ kihꜗ hwaꜗ ja̱ˉ? ¿Heˉlaˈ maˉja˜ hʉʉˊdsëˉ hlɨɨhˈ heˉ maˉjmeehˊ läꜙnaˉ? Ja̱ꜙ heꜘ dsaˉ naˉ hi̱ˉ maˉjuuhˊ kihˈ, kihꜗ Dio baˊ naˉ maˉjuuhˊ. 5 Maˊ gaꜙnuuꜘ Ananía juuˈ ja̱ˉ, gaꜙta̱yhꜘ hwaꜗ, gaꜙju̱u̱yꜗ goˉte˜. Peerꜙ gaꜙläꜙgooꜙ dsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ maˊ gaꜙnuuyꜘ heˉ gaꜙlaꜗ läꜙja̱ˉ. 6 Chihˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙbä̱ä̱yhˉ Ananía ko̱o̱ˉ hmɨɨhˉ, mahꜗ gaꜙjä̱ä̱yꜗ naˊha̱a̱yˊ. 7 Gaꜙläꜙhɨɨˋ ko̱o̱ˉ hnëˉ hor˜, ja̱ˉgaˊ maˊ gaꜙllooꜗ mëyˊ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ apóstole, niꜙ saꜙ ñeyˉ heˉ naˉ maˉlaꜙ. 8 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Peeˊ: —Chiihˊ jnäꜘ, ¿cheˊ ko̱ˉja̱ˉ ji̱i̱hˈ gaꜙkë̱ë̱ꜘ hwaꜗ kyahꜗ hnähꜘ heˉ gaꜙhnɨɨhˊ hnähꜘ? Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ: —Ja̱ˉbaˊ ko̱ˉja̱ˉ gaꜙkë̱ë̱ꜘ. 9 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨhꜙ dsaˉmëꜘ heꜘ: —¿Haˉ läꜙ maˉta̱a̱hˋ hnähꜘ juuˈ kweeˉ maˉjuuhˊ hnähꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, la̱a̱hꜘ hnähꜘ saꜙ chaˉ heˉ leꜘ? Jë̱ë̱ˋ daˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hoˊhaahˊ naˉ, hi̱ˉ maˉyaˉnääˋ maˉnaˊha̱a̱ˊ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱hꜗ. Ja̱ˉbaˊ läꜙnaˉ dsaˉnääyꜗ dsaˉjä̱ä̱yꜙ hneˉ kaˉlähꜘ. 10 Hiꜙ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙta̱hꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ chaˊnëˊ Peeˊ, gaꜙju̱u̱yꜗ. Hiꜙ cha̱hꜘ baˊ gaꜙllaꜙnääꜗ chihˉñʉʉhˉ heꜘ jeeˊ maˊ kya̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ hiꜙ gaꜙjëëyꜗ maˉnaˉju̱u̱yˊ. Heˉja̱ˉ gaꜙjä̱ä̱yꜗ naˊha̱a̱yˊ ja̱ˉbaˊ kooꜘ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱yꜗ. 11 Heˉja̱ˉ gaꜙläꜙgooꜙ jwërte dsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ jñahꜘ hi̱ˉ gaꜙnuuꜘ juuˈ ja̱ˉ, gaꜙläꜙgooꜙ dsëyꜗ kaˉlähꜘ. 12 Peerꜙ chaˉmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ maˊ jmeeꜙ apóstol jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio gaꜙjmeeꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ jeeˊ laˈ hooˊ naˊhiiˋ kihˈ Salomón. 13 Gaꜙtɨhꜗ baˊ dsëˈ dsaˉ haˉ läꜙ maˊ jmeeꜙ hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio, pero saꜙ gaꜙtu̱u̱ˉ dsëyꜗ maˊ jmeeyꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 14 Maꜙkeꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ, maꜙraꜙ heˉ gaꜙläꜙjwë̱ë̱ꜘ gaˊ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ kihꜗ Dio, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉñʉʉhˉ hiꜙ läꜙja̱ˉ dsaˉmëꜘ kaˉlähꜘ. 15 Heˉja̱ˉ maˊ dsaˉjä̱ä̱yꜙ dsaˉdsaahˊ kya̱a̱yˈ naˉkya̱a̱yˈ nëˊ ji̱i̱ˊ chaˊhooˊ jwëꜗ jeeˊ maˊ dsaˉngëëꜘ Peeˊ, maˊ la̱a̱yꜘ haˉ gaˉ cheˉ të̱ë̱yꜗ miihˉ hi̱hˈ kihꜗ Peeˊ waˊraˉ gaꜙngëëyꜘ jeeˊ ja̱ˉ. 16 Hiꜙ maˊ goˉnääꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jwɨɨˉ heˉ täähˊ jä̱hꜙ kihꜗ Jerusalén jä̱ä̱yꜙ dsaˉdsaahˊ kya̱a̱yˈ, hiꜙ maˊ jä̱ä̱yꜙ dsaˉ hi̱ˉ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ maˊ dsaˉjä̱ꜗ kihꜗ. 17 Peerꜙ gaꜙläꜙlle̱e̱ꜘ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ hiꜙ läꜙja̱ˉ dsaˉ saduceo hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ. 18 Heˉja̱ˉ gaꜙsa̱a̱yhꜗ apóstole heꜘ, gaꜙta̱a̱yhˉ nehꜙñeˈ. 19 Pero hwëˈ ja̱ˉ, gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ ángel kya̱a̱ꜗ Dio, gaꜙnäyꜗ hooˊ nehꜙñeˈ mahꜗ gaꜙhwë̱ë̱yꜗ apóstol heꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ: 20 —Goˉnääꜘ hnähꜘ kaˉlähꜘ, hiꜙ naˉchehꜗ baˊ hnähꜘ hooˊ naˊhiiˋ kihˈ gwahꜙ ooꜙ, ja̱ˉ kwahˉ hnähꜘ juuˈ naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ haˉ läꜙ jmeeꜗ Dio cha̱a̱ˉ dsaˉ taꜙlaꜙ kihꜗ Jesús. 21 Gaꜙmiꜙteꜗ bihꜗ läꜙko̱hꜘ gaꜙnuuyꜘ. Tiih˜ gaˊ maˊ gaꜙjnäꜗ, gaꜙnääyꜗ taꜙ hooˊ naˊhiiˋ kihˈ gwahꜙ ja̱ˉ, gaꜙta̱a̱yhˋ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ. Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ ja̱ˉ, jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ gaꜙllaꜙnääyˋ nëˊtaˊ kiyhˈ, mahꜗ gaꜙjø̱ø̱yhˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉtaˊ hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgyʉʉhˊ hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ kya̱a̱ˈ dsaˉ Israel hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ heˉ dsaˉkya̱a̱yꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ nehꜙñeˈ. 22 Maˊ gaꜙllaꜙnääꜗ pooˉ nehꜙñeˈ saꜙ cha̱a̱ˉ apóstol heꜘ moꜙ tä̱ä̱hˊ. Heˉja̱ˉ gaꜙnääyˋ naˊjmeeyhˊ juuˈ kihꜗ dsaˉtaˊ, 23 maˊ jäyhꜘ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, maˊ gaꜙllaꜙnøøꜗ jnäähˈ jeeˊ chihˈ nehꜙñeˈ, naˉjnëˉ baˊ lluˈ, tä̱ä̱hˊ baˊ hi̱ˉ høøꜙ nehꜙñeˈ. Pero maˊ gaꜙnäˊ jnäähꜗ hooˊ nehꜙñeˈ ja̱ˉ, saꜙ cha̱a̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ —gaꜙjäyhꜘ. 24 Maˊ gaꜙnuuꜘ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ kya̱a̱hˊ jʉʉˊ pooˉ, kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ, heˉja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˋ jmeeyꜙ to̱ꜗ dsëyꜗ haˉ ji̱i̱hˈ llaˉnääꜗ apóstole heꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ ja̱ˉ. 25 Hor˜ ja̱ˉ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ kye̱ˉ juuˈ: —Hi̱ˉ gaꜙtä̱ä̱hˈ hnähꜘ nehꜙñeˈ, hi̱i̱ꜚ tä̱ä̱hˊ kaˉlähꜘ hooˊ naˊhiiˋ kihˈ gwahꜙ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ —gaꜙjäyhꜘ. 26 Heˉja̱ˉ ngooꜗ jʉʉˊ pooˉ kya̱a̱hˊ dsaˉ kya̱a̱yꜗ naˊteeyˉ kaˉlähꜘ apóstol heꜘ, kya̱a̱hˊ juuˈ lluꜗ baˊ. Saꜙ gaꜙka̱a̱yhꜗ, kihꜗ heˉ goyhꜙ teꜗ dsaˉ ku̱u̱ˊ kiyhˈ. 27 Maˊ gaꜙllaꜙnääyˋ nëˊtaˊ, naˊjä̱ä̱ˉ dsihꜘ chaˊnëˊ dsaˉtaˊ, heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ sɨɨyhꜙ apóstole heꜘ: 28 —¿Ja̱ˈ gaꜙchiihˊ jnäähꜗ hnähꜘ maˊja̱ˉ, moꜙtoꜙ hlë̱ë̱hˋ gaˊ hnähꜘ dsaˉ juuˈ kihꜗ Jesús? Pero heˉ maˉjmeehˊ hnähꜘ, läꜙ gaꜙdsaꜗ jeeˊ jwɨɨˉ Jerusalén laˉ, maˉmiˉtë̱ë̱hˈ hnähꜘ dsaˉ, nʉʉhꜚ kyahꜗ hnähꜘ, hnoohˉ hnähꜘ bä̱ä̱hˊ jnäähꜗ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ. 29 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Peeˊ juuˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jñahꜘ apóstole, gaꜙjäyhꜘ: —Jmeeꜙ biiꜗ heˉ miˊteˋ jneˊ kihˈ Dio baˊ, läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ miˊteˋ jneˊ kihꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. 30 Dio kya̱a̱ꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ gaꜙmiꜙji̱i̱yhˋ Jesús hi̱ˉ gaꜙjngëëhꜙ hnähꜘ naˉta̱a̱ꜙ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 31 Hi̱ˉ heꜘ naˉ gaꜙlla̱a̱ꜗ Dio Jø̱ø̱hꜗ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kiyhꜗ, gaꜙjmä̱ä̱yꜗ dsaˉtaˊ hiꜙ gaꜙhña̱a̱yꜗ lä̱ä̱yꜗ dsaˉ. Läꜙja̱ˉ gaꜙnäyꜗ jwëˈ kihꜗ dsaˉ Israel, mahꜗ dsaˉje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio hiꜙ läꜙja̱ˉ dsaˉcheˋ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ. 32 Heˉja̱ˉ jmeeˊ jnäähꜗ dsooꜘ kihꜗ juuˈ laˉ. Hiꜙ läꜙkye̱ˉ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ jmeeꜙ dsooꜘ kaˉlähꜘ, ja̱ˉbaˊ heˉ gaꜙkwëëhꜗ Dio läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ nʉʉhˊ kiyhˈ. 33 Läꜙ maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉtaˊ heꜘ, gaꜙyaꜙjë̱ë̱ˈ dsëyˈ chaˉmiihˉ, hnøøyꜗ maˊ jngëëyhˈ apóstol heꜘ. 34 Pero jeeˊ kihˈ dsaˉtaˊ heꜘ maˊ hä̱ä̱ˊ ja̱a̱ˉ fariseo hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Gamaliel. Hi̱ˉ heꜘ maˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ maˊ jmä̱ä̱y˜ jø̱ø̱hˈ. Gaꜙnooˉ taˉjwohꜗ heꜘ mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ heˉ gaꜙhwë̱ë̱ˉ apóstole ko̱ˉhwëëꜘ. 35 Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Jëëˋ daˊ hnähꜘ dsaˉtaˊ, dsaˉgoon˜ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Israel laˉ. Le̱e̱hꜚ hnähꜘ heeˉ naˉ jmeehˈ hnähꜘ kihꜗ dsaˉ naˉ. 36 Miˉdsoohꜚ daˊ hohꜘ hnähꜘ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ jeeˊ jnänˋ jä̱ä̱ˈ. Yaꜙhë̱ë̱ꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉgoo˜ jneˊ hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Teuda. Gaꜙjmä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ jø̱ø̱hˈ. Ko̱o̱ˉ kye̱ꜘ hña̱ˉla̱a̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙku̱hꜗ kya̱a̱yhˊ. Pero gaꜙju̱u̱ꜗ dsaˉ heꜘ, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ nʉʉhˊ kiyhˈ gaꜙsaˊ gaꜙjñeeꜘ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙdsa̱a̱ꜗ juuˈ kiyhꜗ. 37 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ji̱i̱ˉ heˉ gaꜙsoohˈ censo, yaꜙhë̱ë̱ꜗ Juda dsaˉ galileo. Läꜙja̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙjø̱ø̱hˉ hi̱ˉ heꜘ hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙju̱u̱yꜗ hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ kya̱a̱yꜗ gaꜙsaˊ gaꜙjñeeꜘ kaˉlähꜘ. 38 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ tø̱ø̱ꜙ dsaˉ naˉ, waˊ llaˉnääyˋ kiyhˈ. Cherˊmahꜗ nʉʉhꜚ heˉ kye̱yˉ naˉ, laꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ dsaˉ taꜙjmahꜗ, o cherˊmahꜗ hñiiꜘ bihꜗ jmeeyꜙ läꜙnaˉ, lla̱a̱ꜙ baˊ juuˈ naˉ. 39 Pero cherˊmahꜗ laꜗ kihꜗ Dio juuˈ heˉ kwayꜙ naˉ, saꜙ läꜙkë̱hˊ hnähꜘ jmɨɨˊ he̱e̱hꜗ hnähꜘ. Le̱e̱hꜚ hnähꜘ, leꜘ gaˉ cheˉ llaˉdsëëhˋ hnähꜘ kihꜗ Dio —gaꜙjähꜘ Gamaliel sɨɨyhꜙ dsaˉtaˊ heꜘ. 40 Gaꜙhe̱e̱hˉ baˊ dsaˉtaˊ heꜘ juuˈ heˉ gaꜙhlëëhꜘ Gamaliel ja̱ˉ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙtëëyˉ kaˉlähꜘ apóstole heꜘ, gaꜙkwayꜘ kihꜗ hiꜙ gaꜙjʉʉyhꜗ kihꜗ mahꜗ moꜙsoꜙ hlëëhꜗ gyihꜗ kihꜗ Jesús. Ja̱ˉgaˊ gaꜙtø̱ø̱yꜗ. 41 Maˊ gaꜙhwë̱ë̱ˉ apóstole chaˊnëˊ dsaˉtaˊ heꜘ, maˊ cha̱a̱ˉ bihꜗ lluꜗ. Jë̱ë̱ˉ baˊ dsëyˈ kihꜗ heˉ gaꜙkwaꜘ Dio jwëˈ heˉ gaꜙjëëyꜗ wɨɨꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Jesús. 42 Läꜙjëꜙ jmɨɨˊ baˊ saꜙ maˊ tʉy˜ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ hiꜙ kwayꜙ juuˈ kihꜗ Jesús hi̱ˉ jäyhꜘ la̱a̱ꜗ Cristo. Läꜙja̱ˉ maˊ jmeeyꜙ hooˊ naˊhiiˋ kihˈ gwahꜙ hiꜙ chaˊnehꜙ kihꜗ dsaˉ kaˉlähꜘ.
1 Jmɨɨˊ ja̱ˉ gaꜙläꜙjwë̱ë̱ꜘ gaˊ hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ kihꜗ Jesús. Maˊja̱ˉ gaꜙsooˉ juuˈ jeeˊ tiˉllooyh˜ heˉ kuhˉ dsaˉ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ. Gaꜙläꜙhneeꜙ hi̱ˉ maˊ hlëëhꜙ griego kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˊ hlëëhꜙ hebreo, kihꜗ heˉ saꜙ naˉka̱hˈ kweeˉ wɨ̱ɨ̱ꜘ heˉ gaꜙhyohꜗ dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ hi̱ˉ hlëëhꜙ griego läꜙko̱hꜘ teꜗ heˉ gaꜙhyohꜗ hi̱ˉ maˊ hlëëhꜙ hebreo. 2 Heˉja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ apóstole heꜘ gaꜙjø̱ø̱yhˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ juuˈ, gaꜙjäyhꜘ: —Saꜙ so̱o̱h˜ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ heˉ tʉˊ jnäähꜗ kwaˉ jnäähˈ juuˈ kihꜗ Dio mahꜗ tiˊlloohˊ jnäähꜗ heˉ kuhꜙ dsaˉ. 3 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, lle̱e̱ˋ hnähꜘ gye̱e̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ hiiꜘ juuˈ kihꜗ jmeeꜙ heˉ lluꜗ jmahꜗ, dsaˉ hi̱ˉ ngëëꜘ hi̱ˉ maˉhyoh˜ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. Hi̱ˉ heꜘ baˊ dsaˉheꜘ gooˉ taˊ laˉ. 4 Jnäähˈ gaꜙnøøꜗ baˊ jnäähꜗ ngɨɨˊ jnäähꜗ kihꜗ Dio hiꜙ kwaˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ kaˉlähꜘ. 5 Gaꜙjä̱ꜘ baˊ kweeˉ juuˈ kihꜗ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙhña̱a̱yꜗ Esteban hi̱ˉ maˊ dsooꜘ dsëꜗ chaˉmiihˉ kihꜗ Dio hiꜙ maˊ kye̱yˉ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. Hiꜙ gaꜙhña̱a̱yꜗ Felipe kya̱a̱hˊ Prócoro, kya̱a̱hˊ Nicanor, kya̱a̱hˊ Timón, kya̱a̱hˊ Parmeno, kya̱a̱yhˊ Nicolá dsaˉ cha̱a̱ˉ Antioquía. Nicolá heꜘ saꜙ maˊ la̱a̱yˈ judiu pero gaꜙngëëyꜗ hñiiyꜘ mahꜗ le̱e̱yꜘ ko̱o̱ˉ baˊ kya̱a̱yhˊ. 6 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ, naˊjä̱ä̱yˉ chaˊnëˊ apóstole. Hiꜙ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙkyeˉ apóstole gooˉ nëˊ kiyhˈ, gaꜙngɨɨyꜘ kihꜗ Dio mahꜗ hä̱ä̱yꜗ. 7 Läꜙja̱ˉ gaꜙnaꜘ jwëˈ kiyhꜗ heˉ kwayꜗ chaˉgaˊmiihˉ juuˈ kihꜗ Dio. Hiꜙ gaꜙläꜙjwë̱ë̱ꜘ gaˊ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ jeeˊ jwɨɨˉ Jerusalén hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëyꜗ juuˈ kihꜗ Dio. 8 Peerꜙ jna̱a̱hˈ lluꜗ dsëꜗ Esteban hiꜙ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Dio gaꜙjmeeyꜘ chaˉmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. 9 Ko̱o̱ˉ gwahꜙ mähˉ jeeˊ dsaˉñeeꜙ judiu, jeeˊ ja̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ ko̱o̱ˉ nääꜗ dsaˉ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Libertados. Hiꜙ maˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ yaꜙnääꜗ jwɨɨˉ Cirene kya̱a̱hˊ jwɨɨˉ Alejandría hiꜙ läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ Cilicia hiꜙ Asia. Hi̱ˉ heꜘ naˉ gaꜙläꜙhneeꜙ kya̱a̱hˊ Esteban. 10 Pero saꜙ gaꜙlɨyhꜗ kya̱a̱hˊ Esteban, kihꜗ heˉ maˊ hlëëyhꜙ kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ hiꜙ maˊ hlëëyhꜙ läꜙko̱o̱ˉ kwaꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 11 Maˊ saꜙ gaꜙlɨhꜗ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙla̱a̱yꜗ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ juuˈ taˉjuuˈ: —Maˉnʉʉˊ jnäähꜗ maˉmiˉkwa̱hꜗ Esteban Moisé hiꜙ maˉmiˉkwa̱yhꜗ Dio kaˉlähꜘ. 12 Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ, gaꜙtooyhˉ jeˉ dsëꜗ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Jerusalén ja̱ˉ, läꜙkye̱ˉ kihꜗ dsaˉgyʉʉhˊ kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley. Heˉja̱ˉ, läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙnääyꜗ naˊcha̱a̱yhˉ Esteban mahꜗ naˊjä̱ä̱yˉ nëˊtaˊ. 13 Hiꜙ gaꜙkwa̱a̱yꜗ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ juuˈ taˉjuuˈ nëˊtaˊ ja̱ˉ. Hi̱ˉ heꜘ naˉ gaꜙjähꜘ: —Dsaˉñʉʉhˉ laˉ saꜙ tʉy˜ miˉkwa̱yhꜗ gwahꜙ naˉjngɨɨˈ naˉ hiꜙ miˉkwa̱yhꜗ ley kaˉlähꜘ. 14 Maˉnʉʉˊ jnäähꜗ maˉjäyhꜘ, Jesús dsaˉ Nazaret he̱e̱yꜗ jeeˊ laˉ jnänˋ, hiꜙ miˉsɨɨyꜗ läꜙjëꜙ läꜙ nøøꜘ jnänˋ heˉ gaꜙllaꜘ Moisé. 15 Maˊ gaꜙjëëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉtaˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ nëˊtaˊ ja̱ˉ, jeeˊ chehˈ Esteban, gaꜙjëëyꜗ nëyˊ, laꜗ läꜙko̱hꜘ nëˊ ja̱a̱ˉ ángel.
1 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ heꜘ sɨɨyhꜙ: —¿Cheˊ dsooꜘ juuˈ heˉ hnɨɨ˜ dsaˉ kyahꜗ? 2 Hiꜙ gaꜙjähꜘ Esteban: —Dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hnꜗ, dsaˉ maˉka̱a̱hˊ kya̱a̱nꜙ, nʉʉˉ daˊ hnähꜘ. Dio hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ gaꜙmiꜙjnääyˉ hñiiyꜘ kihꜗ tääˋ jnänˋ Abraham läꜙ maˊ gaꜙgyayˉ hwaꜗ Mesopotamia, ja̱ˉgaˊ dsooyˈ taꜙ Haran. 3 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Dio sɨɨhꜙ Abraham: “Yaˉhë̱ë̱ˈ goohꜘ, waˊ jä̱ꜘ baˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kyahꜗ mahꜗ gwaˉ taꜙ hwaꜗ heˉ kwëëhnꜚ hneˉ.” 4 Ja̱ˉgaˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Abraham hwaꜗ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ caldeo, ngooyꜗ naˊgyayˉ hwaꜗ Haran. Maˉngëëꜘ maˉju̱u̱ꜙ jmiiˉ Abraham, ja̱ˉgaˊ gaꜙche̱e̱ꜗ Dio Abraham taꜙ hwaꜗ laˉ, jeeˊ tøøhˊ jneˊ naˈ. 5 Pero saꜙ gaꜙkwaꜘ Dio heˉ laꜗ juuˈ heˉ maˊ hyohꜙ Abraham, niꜙ jeeˊ maˊ jmeeyˈ hneꜗ kiyhꜗ saꜙ gaꜙhyoyhꜗ. Hwaꜗ laˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ maˊ kwëëyhˈ Abraham kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ kya̱a̱yꜗ hi̱ˉ ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ. Pero saꜙ gaˊ maˉcha̱a̱ˉ jo̱o̱yꜘ maˊja̱ˉ. 6 Gaꜙjähꜘ Dio sɨɨhꜙ Abraham: “Dsaˉ kya̱a̱hꜗ hi̱ˉ ja̱ˉgaˊ läꜙcha̱a̱ˉ, dsaˉnääyꜗ dsaˉta̱a̱yhˋ jyohꜘ hwaꜗ gooˈ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ ʉ̱ʉ̱ꜘ. Jeeˊ ja̱ˉ jmä̱ä̱hꜙ dsihꜘ taˊ läꜙ tëˉ dsëꜗ hiꜙ jmeehꜙ dsihꜘ läꜙji̱i̱hˈ tëꜗ kye̱ꜘ hñaˉlooꜘ ji̱ˉñeˉ. 7 Pero maꜙraꜙ heˉ llaˋ baˊ jnäꜘ taˊ kihˈ hi̱ˉ jmeehꜙ dsaˉ kya̱a̱hꜗ. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, hwë̱ë̱ꜙ dsaˉ kya̱a̱hꜗ hwaꜗ Egipto, yaˉhnä̱ä̱yhˉ jnäꜘ jeeˊ laˉ.” 8 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjmeeꜘ Dio hmoohˊ kya̱a̱hˊ Abraham, gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ heˉ ʉ̱ʉ̱hꜙ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ Isaac jo̱o̱ꜘ Abraham. Maˊ gaꜙhyaˉ Isaac jñaꜗ jmɨɨˋ, gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Isaac kihꜗ jo̱o̱yꜘ Jacob, hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Jacob kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ jo̱o̱yꜘ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ. 9 ʼHiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ jo̱o̱ꜘ Jacob heꜘ gaꜙläꜙwɨɨꜘ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ José ø̱ø̱yhꜚ. Gaꜙhnëëyꜗ José kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnääꜗ taꜙ Egipto, mahꜗ dsaˉjmeeyꜘ taˊ läꜙjmɨɨˈ läꜙjeˉ. Pero Dio saꜙ gaꜙtʉꜗ kiyhꜗ, 10 gaꜙlä̱ä̱yꜗ José kihꜗ läꜙjëꜙ nëëˈ heˉ wɨɨꜘ heˉ maˊ jëëy˜, hiꜙ gaꜙkwëëyhꜗ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ gaꜙjä̱yꜘ lluꜗ chaˊnëˊ Faraón, rey kya̱a̱ꜗ dsaˉ Egipto. Heˉja̱ˉ gaꜙtɨhꜗ dsëꜗ rey heꜘ, gaꜙtooyhˉ gooˉ José heˉ gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ Egipto hiꜙ läꜙkye̱ˉ taˊ heˉ chaˉ chaˊnehꜙ kihꜗ rey heꜘ, gaꜙheꜗ gooyˉ. 11 ʼPero maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjëëꜗ dsaˉ hooˊ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Egipto hiꜙ läꜙja̱ˉ läꜙ gaꜙtëꜘ Canaán laˉ kaˉlähꜘ. Chaˉmiihˉ wɨɨꜘ gaꜙjëëyꜗ, kihꜗ heˉ saꜙ gaꜙjnäꜗ heˉ maˊ kuhꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ. 12 Läꜙ maˊ gaꜙnuuꜘ Jacob heˉ maˊ hnɨɨꜙ dsaˉ trigo hwaꜗ Egipto, gaꜙche̱e̱yꜗ jo̱o̱yꜘ taꜙ Egipto ja̱ˉ. Heˉ ja̱ˉ laꜗ toˉnëˊ heˉ naˊnääˈ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ jeeˊ ja̱ˉ. 13 Läꜙ maˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ ji̱i̱h˜ heˉ naˊnääyˈ taꜙ Egipto ja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ gaꜙmiꜙjnääˉ José hñiiꜘ heˉ la̱a̱yꜗ ø̱ø̱yhꜚ dsaˉ heꜘ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ gaꜙläꜙkyu̱u̱ꜙ Faraón läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ kya̱a̱ꜗ José. 14 Hiꜙ gaꜙche̱e̱ꜗ José juuˈ heˉ dsaˉnääꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kiyhꜗ kya̱a̱hˊ jmiiyˉ Jacob taꜙ Egipto. Ko̱o̱ˉ nääꜗ dsaˉ heꜘ te̱e̱ꜗ to̱ꜙloꜙgya̱a̱ꜘ dsë˜ gyiiꜘhña̱a̱ꜘ. 15 Heˉja̱ˉ ngooꜗ Jacob taꜙ Egipto. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ gaꜙju̱u̱yꜗ hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙju̱u̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ jo̱o̱yꜘ. 16 Jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ naˊha̱a̱yˊ taꜙ hwaꜗ Siquem, ko̱o̱ˉ jwɨˊ hwaˈ jeeˊ gaꜙlaꜗ Abraham kihꜗ jo̱o̱ꜘ Hemor läꜙ kye̱e̱ꜘ mahꜗ ha̱a̱yꜗ hlɨɨꜘ kya̱a̱yꜗ. 17 ʼLäꜙ maˊ ngooˈ gaꜙdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kya̱a̱hˊ Abraham, gaꜙläꜙjwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ kya̱a̱yꜗ hwaꜗ Egipto ja̱ˉ. 18 Jmɨɨˊ ja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ jñahꜘ rey hwaꜗ Egipto hi̱ˉ saꜙ dsooh˜ dsëꜗ kihꜗ José. 19 Rey heꜘ maˊ kyʉʉyh˜ haˉ läꜙ maˊ jmeeyˈ kihꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ, gaꜙjmeeyhꜙ dsaˉ jnänˋ chaˉmiihˉ. Läꜙji̱i̱hˈ gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ heˉ ju̱u̱ꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ kya̱a̱yꜗ mahꜗ moꜙsoꜙ läꜙjwë̱ë̱ꜘ gyihꜗ. 20 Jmɨɨˊ ja̱ˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ Moisé. Chaˉmiihˉ gaꜙtɨhꜗ dsëꜗ Dio gyʉ̱ʉ̱ˉ Moisé heꜘ. U̱u̱ˉ sɨhˉ baˊ gaꜙlɨhꜗ choˈjmiiyˉ gaꜙhmääyꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ heꜘ chaˊnehꜙ kiyhꜗ. 21 Ja̱ˉgaˊ gaꜙlle̱e̱yˉ kaˊhneꜚ jeeˊ maˊ hiiꜘ gooˉ ju̱u̱yꜘ. Pero maˊ gaꜙjë̱ë̱ꜗ jo̱ˉmɨɨꜚ rey gyʉ̱ʉ̱ˉ heꜘ, gaꜙtëëyˉ hiꜙ gaꜙmiꜙkwa̱a̱yˉ läꜙko̱o̱ˉ jo̱o̱yꜘ baˊ. 22 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙläꜙtë̱ë̱ꜙ Moisé läꜙjëꜙ heˉ maˊ kyʉʉh˜ dsaˉ Egipto. Läꜙjëꜙ juuˈ kiyhꜗ maˊ laˈ kya̱a̱hˊ beꜘ hiꜙ läꜙjëꜙ taˊ kiyhˈ maˊ goˉhɨɨˈ lluꜗ. 23 ʼMaˊ gaꜙhyaˉ Moisé to̱ꜗlooꜗ ji̱ˉñeˉ, jaꜗ dsëyꜗ dsaˉjë̱ë̱yꜙ dsaˉ Israel dsaˉgooyˈ. 24 Maˊ gaꜙllooyꜗ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ Israel heꜘ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ dsaˉ Egipto maˊ kwayꜙ kihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ Israel. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙlä̱ä̱yꜗ ø̱ø̱yhꜚ heꜘ mahꜗ gaꜙjngɨɨyhꜗ kihꜗ dsaˉ Egipto. 25 “Naꜗ baˊ läꜙngëëꜘ dsaˉgoon˜, Dio lä̱ä̱yꜗ taꜙlaꜙ kiꜙ jnäꜘ baˊ”, la̱a̱ꜘ Moisé. Pero saꜙ gaꜙta̱hꜘ dsëꜗ ø̱ø̱yhꜚ heˉ ja̱ˉ. 26 Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ, gaꜙje̱e̱ˈ Moisé u̱u̱ꜗ dsaˉgooyˈ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ te̱e̱˜. Maˊ hnøøˈ Moisé maˊ lla̱a̱ˈ hniiˉ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: “¿Heˉlaˈ jmeehˉ hnähꜘ läꜙnaˉ? ¿Ja̱ˈ ø̱ø̱hꜗ baˊ hnähꜘ naˉ, mahꜗ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ te̱e̱hꜘ?” 27 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ kwaꜙ kihꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ heꜘ gaꜙhløøyhꜗ kihꜗ Moisé mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: “Saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉhña̱a̱ꜗ hneˉ mahꜗ jmä̱ä̱hˈ hñaahꜗ dsaˉtaˊ, jmä̱ä̱hˈ hñaahꜗ jwëëꜚ heˉ llahˈ taˊ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 28 ¿Cheˊ hnoohˉ jngëëhˈ jnäꜘ läꜙ gaꜙjngëëhꜙ dsaˉ Egipto llooꜘ?” 29 Maˊ gaꜙnuuꜘ Moisé juuˈ ja̱ˉ gaꜙkyʉ̱ʉ̱yꜗ, naˊgyayˉ taꜙ hwaꜗ Madián, la̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ cha̱a̱ˉ ʉ̱ʉ̱ꜘ baˊ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ u̱u̱ꜗ jo̱o̱yꜘ. 30 ʼMaˉngëëꜘ to̱ꜗlooꜗ ji̱ˉñeˉ gyaꜗ Moisé hwaꜗ ki̱i̱ꜙ ja̱ˉ, maˊ gaꜙläꜙjnääꜘ ja̱a̱ˉ ángel taꜙ chaˊnëyˊ jeeˊ maˊ kooˉ ko̱o̱ˉ chaahˈ to̱o̱ꜘ nëˊ mohꜘ Sinaí. 31 Peerꜙ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ Moisé maˊ gaꜙjëëyꜗ heˉ ja̱ˉ mahꜗ ngooyꜗ naˊjëëyˉ chu̱hꜙ. Ja̱ˉgaˊ llooy˜ chu̱hꜙ, gaꜙnuuyꜘ gaꜙhlëëhꜘ Dio kya̱a̱yhˊ: 32 “Jnäꜘ la̱a̱nꜗ Dio kya̱a̱ꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱hꜗ. La̱a̱nꜗ Dio kya̱a̱ꜗ Abraham, la̱a̱nꜗ Dio kya̱a̱ꜗ Isaac, hiꜙ Dio kya̱a̱ꜗ Jacob.” Peerꜙ gaꜙjlä̱ä̱ꜗ Moisé kihꜗ heˉ goyhꜙ, moꜙsoꜙ gaꜙtu̱u̱ˉ dsëyꜗ maˊ jëëyˈ. 33 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Dio sɨɨyhꜙ: “Jñuuhˊ looˉ heˉ häˊ tɨɨhˊ naˉ. Jëëhꜘ, jeeˊ chehˈ naˉ, laꜗ naˉjngɨɨˈ. 34 Manꜙ kweeˉ jëë˜ wɨɨꜘ dsaˉ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ Egipto. Maˉnuunꜗ kɨˉhooyh˜, heˉja̱ˉ maˉjña̱a̱nꜗ mahꜗ lä̱ä̱ˊ jnihꜘ. Naꜗ naꜙ, ñaˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ mahꜗ che̱e̱nꜚ hneˉ taꜙ Egipto”, gaꜙjähꜘ Dio. 35 Hlëëhꜙ gaˊ Esteban kya̱a̱yhˊ: —Dsooh˜ baˊ hohꜘ hnähꜘ haˉ läꜙ gaꜙjähꜘ dsaˉgoo˜ jneˊ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hñaaˉ dsëˉ kihꜗ Moisé jä̱ä̱ꜗ, hi̱ˉ gaꜙjähꜘ: “Saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉhña̱a̱ꜗ hneˉ mahꜗ jmä̱ä̱hˈ hñaahꜗ dsaˉtaˊ, jmä̱ä̱hˈ hñaahꜗ jwëëꜚ heˉ llahˈ taˊ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ.” Heꜘ baˊ Moisé hi̱ˉ saꜙ gaꜙta̱a̱hˉ dsaˉgoo˜ jneˊ taˊ, gaꜙche̱e̱ꜗ Dio la̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉtaˊ hiꜙ la̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ lä̱ä̱˜ dsaˉ. Juuˈ laˉ gaꜙngëëꜗ ángel kihꜗ Moisé, läꜙ maˊ gaꜙläꜙjnääyꜘ jeeˊ maˊ kooˉ chaahˈ to̱o̱ꜘ ja̱ˉ. 36 Moisé heꜘ gaꜙhwë̱ë̱yꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Egipto, gaꜙjmeeyꜘ chaˉmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ jeeˊ jmɨˉñeehꜚ gyʉ̱ʉ̱ꜘ, hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jeeˊ gaꜙngëëyꜘ kaˉlähꜘ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtëꜘ to̱ꜗlooꜗ ji̱ˉñeˉ. 37 Moisé heꜘ gaꜙjähꜘ sɨɨyhꜙ dsaˉ Israel: “Dio jmeeꜗ yaˉhë̱ë̱ˈ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëëꜗ juuˈ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ jnäꜘ. Kihꜗ hi̱ˉ heꜘ baˊ nuuhꜗ hnähꜘ”, gaꜙjäyhꜘ. 38 Moisé hi̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ jeeˊ kihˈ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ ja̱ˉ, heꜘ baˊ hi̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ kya̱a̱hˊ ángel mohꜘ Sinaí, hi̱ˉ heꜘ naˉ gaꜙhyohꜗ juuˈ mahꜗ ngëëyꜗ jnänˋ heˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ jneˊ kihˈ Dio. 39 ʼPero dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ saꜙ gaꜙhiiꜗ maˊ nuuyˈ kihꜗ Moisé, niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ gaꜙta̱a̱yhˉ taˊ, maˊ hnøøyˈ maˊ dsaˉnääyˋ kaˉlähꜘ taꜙ Egipto. 40 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨhꜙ Aarón: “Jmääˋ ja̱a̱ˉ dio hi̱ˉ nooꜙ nëˊ jnänˋ, jëëhꜘ saꜙ ñeˊ jneˊ heeˉ naˉ maˉlaꜙ kihꜗ Moisé hi̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱ꜗ jneˊ hwaˈ Egipto.” 41 Heˉja̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ dsaˉ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kyaˊ. Maˊ gaꜙla̱a̱ꜗ kyaˊ heꜘ, gaꜙjngëëyhꜗ jahꜘ mahꜗ gaꜙllayꜘ chaˊnëˊ kyaˊ hi̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ dio. Peerꜙ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ lluꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ kihꜗ taˊ heˉ gaꜙjmeeyꜘ kya̱a̱hˊ gooyˉ. 42 Heˉja̱ˉ gaꜙläꜙø̱ø̱ꜘ Dio kihꜗ dsaˉ heꜘ, gaꜙkwayꜘ jwëˈ mahꜗ jmeeyꜗ jʉʉhˉ kihꜗ nʉʉꜘ hi̱ˉ hë̱ë̱ꜙ gyʉʉhˈ. Läꜙja̱ˉ naˉsɨɨˉ jeeˊ lleˋ juuˈ heˉ gaꜙhlëëhꜘ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio. Läꜙlaˉ gaꜙjähꜘ Dio: Hnähꜘ dsaˉ Israel, ja̱ꜙ heꜘ jnäꜘ gaꜙkwë̱ë̱hˋ jahꜘ, niꜙ ja̱ꜙ kiꜙ jnäꜘ heˉ gaꜙje̱e̱hꜙ hnähꜘ jahꜘ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ gaꜙta̱a̱hˋ hnähꜘ to̱ꜗlooꜗ ji̱ˉñeˉ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ ja̱ˉ. 43 Llaꜚ heˉ maˊ jmeehꜗ hnähꜘ läꜙja̱ˉ kinꜙ, gaꜙkye̱hˉ hnähꜘ naˊhyooꜘ kihꜗ Moloc läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ yaꜙnäähꜗ hnähꜘ, hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ kihꜗ nʉʉꜘ kya̱a̱ꜗ dio Refán. Gaꜙjmeehˊ hnähꜘ jʉʉhˉ kihꜗ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱hꜙ hnähꜘ baˊ. Heˉja̱ˉ hwë̱ë̱nˊ hnähꜘ jeeˊ naˉ, mahꜗ che̱e̱nꜚ hnähꜘ taꜙ ooꜙ gaˊ miihˉ kihꜗ Babilonia, gaꜙjähꜘ Dio. 44 ʼPero maˊ chaˉ baˊ gwahꜙ kihꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ, jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ hwaˈ ki̱i̱ꜙ ja̱ˉ. Gwahꜙ ja̱ˉ maˊ laˈ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙmiꜙjnääˉ Dio kihꜗ Moisé gyʉʉhˈ mohꜘ. Heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ ko̱o̱ˉ gwahꜙ kya̱a̱hˊ looˊ jahꜘ heˉ maˊ che̱e̱ˉ tabernáculo. Nehꜙ ja̱ˉ maˊ täähˊ ku̱u̱ˊ heˉ maˊ naˉsɨɨˉ hmoohˊ kihˈ Dio. 45 Läꜙ maˉkye̱ˉ baˊ dsaˉ tabernáculo ja̱ˉ, maˊ gaꜙløøꜗ Josué gaꜙnooˉ nëˊ llaꜚ Moisé. Jmɨɨˊ ja̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱ꜗ Dio dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱hˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ hwaˈ jeeˊ tøøhnˊ laˉ mahꜗ gaꜙta̱a̱hˋ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ kya̱a̱hˊ Josué. Hiꜙ läꜙ maˉhøøyꜙ ja̱ˉbaˊ tabernáculo ja̱ˉ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙgyaˉ David. 46 Dio gaꜙmiꜙjä̱ä̱ꜗ David chaˉmiihˉ, heˉja̱ˉ gaꜙchu̱u̱ꜘ David kya̱a̱yhˊ mahꜗ kwayꜗ jwëˈ leꜘ ko̱o̱ˉ hneꜗ jeeˊ gyaꜙ Dio, heꜘ baˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dio kya̱a̱ꜗ Jacob. 47 Pero Salomón jo̱ˉñʉʉhꜚ bihꜗ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hneꜗ ja̱ˉ. 48 ʼPero Dio Jø̱ø̱hꜗ jnänˋ saꜙ gyayꜗ gwahꜙ heˉ naˉlaꜚ kya̱a̱hˊ gooˉ dsaˉ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjähꜘ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio: 49 Gyʉʉhˈ baˊ laˈ hø̱ø̱nˈ jeeˊ jmeenꜙ hihꜙ, hwaꜗ laˉ, laꜗ jeeˊ chihnꜙ tɨɨnꜙ baˊ. ¿Haˉ läꜙja̱ˉ heˉ jmeehˈ hnähꜘ hneꜗ kinꜙ? gaꜙjähꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. ¿Cheˊ la̱a̱hꜘ hnähꜘ hnøøꜗ jeeˊ te̱e̱hnˊ dsënꜙ? 50 ¿Ja̱ˈ kya̱a̱hˊ goonꜙ gaꜙjmeenꜗ läꜙjëꜙ heˉ laˉ? gaꜙjähꜘ Dio. 51 ʼHeˉ baˊ cheˉ cha̱a̱hˉ hnähꜘ —gaꜙjähꜘ Esteban—. ¿Heˉlaˈ saꜙ hii˜ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ? Läꜙjëꜙ ji̱i̱h˜ kwahˉ hnähꜘ jmɨɨˊ kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. Jmeehˉ hnähꜘ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ. 52 Dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ, läꜙhiiꜘnëˊ baˊ gaꜙjmeeyhꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio. Hiꜙ gaꜙjngëëyhꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ heˉ jäꜙ gaˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ goˉte˜. Hiꜙ maˊ jaˈ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ heꜘ, gaꜙjmeehˋ hnähꜘ hiꜙ gaꜙjngëëhꜙ hnähꜘ kaˉlähꜘ. 53 Maˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ laꜗ ley kihꜗ Dio, heˉ gaꜙngëëꜗ ángel kihꜗ Moisé, mahꜗ saꜙ gaꜙmiꜙtehˋ hnähꜘ. 54 Läꜙ maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ heꜘ heˉ gaꜙhlëëhꜘ Esteban läꜙja̱ˉ, gaꜙläꜙlle̱e̱yꜘ ngaayhˊ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙjʉ̱ʉ̱yꜗ chaˉja̱yˊ, kihꜗ heˉ gaꜙyaꜙjë̱ë̱ˈ dsëyꜗ kya̱a̱yhˊ. 55 Pero Esteban maˊ kye̱ˉ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. Gaꜙchooyhꜗ nëyˊ taꜙ gyʉʉhˈ, gaꜙjëëyꜗ gaꜙta̱hꜗ jmëëꜗ jeeˊ gyaˈ Dio hiꜙ gaꜙjë̱ë̱yꜗ Jesús chehꜗ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kihꜗ Dio. 56 Heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: —Jëëˋ daˊ hnähꜘ, hi̱i̱ꜚ jnäꜘ jëën˜ gyʉʉhˈ naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ, jë̱ë̱nꜙ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ cheyhꜗ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kihꜗ Dio. 57 Maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ heꜘ juuˈ ja̱ˉ, gaꜙjneyꜘ toˉgwayˊ, gaꜙtaˊ gaꜙhooyhꜗ ki̱ˉga̱a̱ˉ, ko̱o̱ˉ mɨɨˈ baˊ gaꜙjmeeyꜘ gaꜙsa̱a̱yhꜗ Esteban. 58 Gaꜙsë̱ë̱yhˉ läꜙ gaꜙtëꜘ chʉʉhˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙhnɨɨꜗ kiyhꜗ gaꜙlle̱e̱yꜗ hmɨɨhˉ heˉ maˊ naˉlä̱ä̱yˉ mahꜗ gaꜙhøøꜘ ja̱a̱ˉ chihˉ hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Saulo. Mahꜗ gaꜙløøyꜗ tey˜ ku̱u̱ˊ kihˈ Esteban. 59 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ te˜ dsaˉ ku̱u̱ˊ kiyhˈ, gaꜙhlëëhꜘ Esteban kya̱a̱hˊ Dio, gaꜙjäyhꜘ: —Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, he̱e̱hˋ jmɨˉlleꜘ kinꜙ. 60 Gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ mahꜗ gaꜙhlëëyhꜘ ko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ: —Dio kya̱a̱nꜙ, taꜙ jmeeˉ kwa̱a̱t˜ kihꜗ heˉ hlɨɨhˈ heˉ jmeeꜙ dsaˉ kinꜙ. Maˉlaꜙ maˉhlëëyhꜘ läꜙja̱ˉ, gaꜙju̱u̱yꜗ.
1 Gaꜙhiihˉ baˊ dsëˈ Saulo heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ Esteban. Ja̱ˉbaˊ jmɨɨˊ ja̱ˉ, gaꜙläꜙchaꜙ ko̱o̱ˉ hniiˉ jʉʉhˉ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Jesús jwɨɨˉ Jerusalén. Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ gaꜙsaˊ gaꜙjñeeꜘ, gaꜙnääyꜗ taꜙ Judea hiꜙ taꜙ Samária kaˉlähꜘ. Maꜙlaꜙ apóstole baˊ gaꜙjä̱ꜘ Jerusalén ja̱ˉ. 2 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ hi̱ˉ miˉteꜗ kya̱a̱hˊ Dio, gaꜙjä̱ä̱yꜗ Esteban mahꜗ naˊha̱a̱yˊ hiꜙ gaꜙhoohꜗ jwërte dsaˉ heꜘ kiyhꜗ. 3 Gaꜙløøꜗ Saulo jmeeyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Jesús. Maˊ dsaˉheyꜘ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ hneꜗ kihꜗ dsaꜙ. Heˉ wɨɨꜘ baˊ maˊ dsaˉhwë̱ë̱yˋ dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ maˊ dsaˉjä̱ä̱yꜙ nehꜙñeˈ. 4 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱hꜗ gaꜙsaˊ gaꜙjñeeꜘ heꜘ, gaꜙnääꜗ bihꜗ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ juˈhmëëꜘ kihꜗ Jesús läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ gaꜙnääyꜗ. 5 Ngooꜗ Felipe taꜙ jwɨɨˉ Samária naˊkwayˉ juuˈ kihꜗ Jesucristo jeeˊ ja̱ˉ. 6 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙta̱a̱hˋ nuuˉ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëꜗ juuˈ heˉ maˊ kwaꜙ Felipe, läꜙ maˊ gaꜙjëëyꜗ chaˉmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ maˊ jmeeyꜙ. 7 Läꜙjë̱ë̱ꜙ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ tuhˉdsëꜗ dsaˉ gaꜙhwë̱ë̱ˉ hooyh˜ ki̱ˉga̱a̱ˉ. Hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ liihꜚ gooˉ tɨɨˊ gaꜙhla̱a̱ꜘ hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jluuhˊ gaꜙjä̱ꜗ kihꜗ. 8 Peerꜙ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ lluꜗ, dsaˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. 9 Ja̱ˉbaˊ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, maˊ gyaˈ ja̱a̱ˉ dsaˉ che̱e̱ˉ Simón hi̱ˉ maˊ të̱ë̱ˉ jiˉnahˊ. Maˊ miˉga̱a̱yꜙ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ hiꜙ maˊ jmä̱ä̱y˜ hñiiyꜘ jø̱ø̱hˈ. 10 Läꜙjø̱hꜗ läꜙmähꜗ maˊ tɨh˜ dsëꜗ läꜙko̱hꜘ maˊ nuuyˉ juuˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ, maˊ jäyhꜘ: —Dsaˉñʉʉhˉ laˉ baˊ kye̱ˉ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ Dio. 11 Maˊ jmeeꜙ dsaˉ heˈ kiyhꜗ, jëëhꜘ maˉläˉhɨɨˋ miˉga̱a̱yꜙ dsaˉ kya̱a̱hˊ jiˉnahˊ heˉ maˊ jmeeyꜙ ja̱ˉ. 12 Pero maˊ gaꜙkwaꜘ Felipe juˈhmëëꜘ läꜙko̱o̱ˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ hiꜙ haˉ läꜙ laꜗ kihꜗ Jesucristo, ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ heꜘ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ mahꜗ gaꜙsa̱a̱ˉ jmɨɨˉ dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ. 13 Hiꜙ läꜙkye̱ˉ hñiiꜘ Simón hi̱ˉ maˊ të̱ë̱ˉ heꜘ, gaꜙläꜙdsooꜘ dsëyꜗ hiꜙ gaꜙsa̱a̱yˉ jmɨɨˉ mahꜗ gaꜙløøyꜗ jmeeyꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Felipe. Maˊ dsa̱a̱˜ jwërte dsëyꜗ maˊ jëëy˜ läꜙjëꜙ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ maˊ jmeeꜙ Felipe. 14 Hiꜙ gaꜙnuuꜘ apóstole hi̱ˉ gaꜙjä̱ꜘ Jerusalén heˉ maˉhe̱e̱hˉ dsaˉ cha̱a̱ˉ Samária juuˈ kihꜗ Dio. Maˊ gaꜙnuuyꜘ ja̱ˉ, gaꜙche̱e̱yꜗ Peeˊ kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ taꜙ ja̱ꜙ. 15 Läꜙ maˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙngɨɨyꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio mahꜗ hyoyhꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 16 Jëëhꜘ, niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ heꜘ saꜙ gaˊ maˉhyoyh˜ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, ko̱o̱ˉ maˉnaˉsa̱a̱yꜚ jmɨɨˉ läꜙhihꜙ kihꜗ Jesús baˊ. 17 Heˉja̱ˉ gaꜙkyeˉ Peeˊ kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ gooˉ nëˊ kihˈ ø̱ø̱hꜗ jneˊ heꜘ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙtë̱ë̱yꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 18 Maˊ gaꜙjëëꜗ Simón ko̱o̱ˉ gaꜙkyeˉ baˊ apóstole gooˉ nëˊ kihˈ ø̱ø̱hꜗ jneˊ, heˉ gaꜙtë̱ë̱yꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, heˉja̱ˉ gaꜙji̱i̱hꜗ Simón hi̱ˉ maˊ të̱ë̱ˉ heꜘ kuuˊ kihˈ apóstol, 19 gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Hnɨɨˊ kinꜙ hehꜗ beꜘ naˉ mahꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ kyenˋ goonꜙ nëˊ kihˈ, të̱ë̱ꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 20 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ Simón: —Waˊ he̱e̱ꜘ hneˉ kya̱a̱hˊ kuuˊ kyahˈ naˉ, läꜙlluꜗ heˉ maˉjmeehˊ hʉʉˊdsëˉ lahˈ heˉ laˊ kwaꜙ Dio. 21 Niꜙ miihˉ saꜙ gaꜙtë̱ë̱hꜘ ta̱a̱hˈ hñaahꜗ kya̱a̱hˊ taˊ laˉ. Jëëhꜘ, saꜙ hiiꜘ ko̱o̱ˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ kya̱a̱hˊ Dio. 22 Waˊ läˉdsa̱a̱˜ hohꜘ kihꜗ heˉ hlɨɨhˈ kyahꜗ naˉ hiꜙ ngɨɨˊ kyahˈ kihꜗ Dio haˉ gaˉ cheˉ cheꜗ baˊ Dio hʉʉˊdsëˉ hlɨɨhˈ heˉ maˉjmeehˊ naˉ. 23 Manꜙ kyahꜗ. Maꜙraꜙ mɨˈdsɨɨhˈ llihꜗ la̱a̱hꜗ hneˉ, naˉhñuuhˊ gaˊ hneˉ kya̱a̱hˊ heˉ hlɨɨhˈ naˉ —gaꜙjähꜘ Peeˊ. 24 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Simón hi̱ˉ maˊ të̱ë̱ˉ heꜘ sɨɨyhꜙ Peeˊ kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ: —Ngɨɨˊ hnähꜘ kihꜗ Dio mahꜗ moꜙsoꜙ jäꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ maˉjähˊ naˉ nëˊ kinꜙ. 25 Maˉngëëꜘ maˊ jmeeꜙ apóstole heꜘ juˈdsooꜘ hiꜙ maˊ kwayꜙ juuˈ kihꜗ Dio, gaꜙnääyˋ taꜙ Jerusalén. Läꜙjëꜙ jwɨɨˉ mähˉ heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hwaꜗ Samária, heˉ nøøꜘ chaˊjwëꜗ jeeˊ gaꜙnääyˋ ja̱ˉ, gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ juˈhmëëꜘ kihꜗ Jesús. 26 Ja̱a̱ˉ ángel kya̱a̱ꜗ Dio gaꜙhlëëhꜘ kya̱a̱hˊ Felipe, gaꜙjäyhꜘ: —Gwaˉ taꜙ kye̱ꜗ, jwëꜘ heˉ goˉhɨɨˈ Jerusalén heˉ dsoo˜ taꜙ Gaza, ja̱ˉbaˊ jwëꜘ heˉ dsaˉngëëꜘ taꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ. 27 Heˉja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Felipe ngooꜗ. Chaˊjwëꜗ jeeˊ ngooyˈ ja̱ˉ, gaꜙje̱e̱yˈ ja̱a̱ˉ dsaˉgyu̱hꜘ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Etiopía. Hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ taˊ jʉʉhˉ, høøyꜙ kuuˊ kihˈ nëˊtaˊ kihˈ reina Candace hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Etiopía. Dsaˉ heꜘ hä̱ä̱ˊ jwëˈ ngaahꜗ heˉ ñeeyˊ Jerusalén naˊjmeeyꜘ jʉʉhˉ kihꜗ Dio. 28 Jeeˊ gyayˈ nehꜙ carret kiyhꜗ, maˊ hëyˉ juuˈ heˉ gaꜙsɨɨꜘ Isaía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ. 29 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio sɨɨyhꜙ Felipe: —Gwaˉ, chu̱hꜙ kooꜘ carret kiyhꜗ. 30 Heˉja̱ˉ ngooꜗ Felipe koˉchihˊ taꜙ kooꜘ carret ja̱ˉ. Maˊ gaꜙnuuyꜘ hëˉ dsaˉ heꜘ juuˈ heˉ gaꜙsɨɨꜘ Isaía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ: —¿Cheˊ ngëëhꜘ heˉ hëhˉ naˉ? —gaꜙjähꜘ Felipe. 31 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ: —¿Haˉ läꜙ läꜙngëënꜘ cherˊmahꜗ saꜙ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ji̱i̱ꜗ juuˈ laˉ? Heˉja̱ˉ gaꜙtëëyhꜗ Felipe, gaꜙlla̱a̱yꜗ kooꜘ kiyhꜗ nehꜙ carret ja̱ˉ. 32 Maˊ hëˉ dsaˉ heꜘ jeeˊ naˉsɨɨˉ läꜙlaˉ: Naˊjä̱ä̱ˉ dsihꜘ läꜙko̱hꜘ dsaˉjä̱ä̱ꜙ dsaˉ ja̱a̱ˉ borrego jeeˊ jngëëyhꜙ, läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ borrego hi̱ˉ saꜙ hooh˜ maˊ jä̱ä̱ꜙ dsihꜘ jeeˊ tʉyꜙ jñuꜚ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ saꜙ gaꜙnäyꜗ hooyˊ niꜙ miihˉ. 33 Läꜙ tëˉ dsëꜗ dsaˉ gaꜙjmeehꜙ dsihꜘ, saꜙ gaꜙnøøꜗ taˊ kiyhˈ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ. Gaꜙjngëëhꜗ dsihꜘ, saꜙ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ jo̱o̱ꜘsɨɨyhˊ. ¿Haˉ taꜙ jäꜙ jo̱o̱ꜘsɨɨyhˊ mahꜗ hlëëhꜗ dsaˉ kiyhꜗ? 34 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ dsaˉ heꜘ juuˈ kihꜗ Felipe: —Taꜙ jmeeˉ hñaaˉ hohꜘ, chiihˊ jnäꜘ, ¿hi̱i̱ˉ kihꜗ hlëëhꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio laˉ, cheˊ kiyhˈ hñiiyꜘ o cheˊ kihˈ hi̱ˉ jñahꜘ? 35 Heˉja̱ˉ gaꜙløøꜗ Felipe miˉjnääꜙ heˉ hnøøꜗ jähꜙ juuˈ ja̱ˉ, gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ juˈhmëëꜘ kihꜗ Jesús. 36 Jeeˊ gaꜙnääyꜗ chaˊjwëꜗ ja̱ˉ, gaꜙtë̱ë̱yꜘ jeeˊ hlaˉ jmɨɨˉ, heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ: —Heeꜚ jmɨɨˉ hlaˉ laˉ, ¿cheˊ saꜙ leꜘ sa̱a̱nꜙ jmɨɨˉ jeeˊ laˉ? 37 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Felipe: —Cherˊmahꜗ jmeehˉ dsooꜘ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ, leꜘ baˊ. Hiꜙ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ: —Jmeeꜙ baˊ jnäꜘ dsooꜘ, Jesucristo la̱a̱ꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio. 38 Hiꜙ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ heꜘ madaꜚ dsaˉsɨɨhˋ carret ja̱ˉ. Gaꜙjña̱a̱yꜗ nehꜙ carret mahꜗ gaꜙnääyꜗ läꜙu̱u̱yꜘ chaˊjmɨɨˉ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ Felipe jmɨɨˉ dsaˉ heꜘ. 39 Läꜙ maˊ gaꜙhwë̱ë̱yˉ chaˊjmɨɨˉ ja̱ˉ, niꜙ saꜙ liihꜚ gyihꜗ gaꜙjøøꜗ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio kihꜗ Felipe taꜙ jeeˊ jyohꜘ. Moꜙsoꜙ gaꜙläꜙjnääꜘ gyihꜗ chaˊnëˊ dsaˉ heꜘ. Ngaahꜗ bihꜗ kiyhꜗ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëyꜗ. 40 Ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙjnääꜘ Felipe jeeˊ jwɨɨˉ Azoto. Hiꜙ ngooꜗ bihꜗ kwayꜙ juˈhmëëꜘ kihꜗ Jesús läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jwɨɨˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtë̱ë̱yꜘ jwɨɨˉ Cesarea.
1 Läꜙji̱i̱hˈ maˊ gaꜙju̱u̱ꜗ Esteban, saꜙ gaꜙtʉꜗ Saulo maˊ jmeeyhꜙ dsaˉ, jäyhꜘ maˊ jngëëyhˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Jesús. Heˉja̱ˉ ñeeˊ Saulo kihꜗ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ, 2 naˊngɨɨyˊ jeˉ kihꜗ dsaˉtaˊ mahꜗ chaˉ jwëˈ dsooyꜗ gwahꜙ kihꜗ dsaˉ judiu heˉ chihꜗ jwɨɨˉ Damasco. Maˊ dsaˉhnääyhꜙ dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˉtä̱ä̱hˊ jwëꜘ hmëëꜘ kihꜗ Jesús, mahꜗ maˊ tëëyꜙ dsaˉtä̱ä̱yhꜙ nehꜙñeˈ jwɨɨˉ Jerusalén. 3 Miihˉ gaˊ hnøøˈ llooy˜ Damasco ja̱ˉ, niꜙ saꜙ gaꜙläꜙliihꜚ gyihꜗ maˊ gaꜙjyooꜗ ko̱o̱ˉ jeˉ tøˉjlë̱ë̱ˉ ñihꜗ nëˊ kiyhˈ jeeˊ ngooyˈ ja̱ˉ. 4 Hiꜙ gaꜙta̱yhꜘ hwaꜗ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙnuuyꜘ gaꜙhlëëhꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙjähꜘ: —Saulo, Saulo, ¿heˉlaˈ hñaaˉ hohꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ? 5 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ Saulo juuˈ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ heꜘ: —¿Hi̱i̱ˉ hneˉ dsaˉñʉʉhˉ? —gaꜙsɨɨyhꜙ. Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ hi̱ˉ heꜘ: —Jnäꜘ heꜘ Jesús hi̱ˉ gaꜙlloohꜘ hñaaˉ hohꜘ kya̱a̱hˊ. Heˉ jmeehˊ hñaahˈ baˊ hneˉ naˉ, heˉ hahˉ kinꜙ jwëˈ heˉ ta̱a̱hnꜙ hneˉ. 6 Peerꜙ goyhꜙ hiꜙ jlä̱ä̱yꜙ, gaꜙjäyhꜘ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ¿heeˉ naˉ hnoohˉ jmeenˋ? Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Nooˉ, goˉheꜘ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ naˉ. Jeeˊ naˉ jmeeꜗ dsaˉ juuˈ heeˉ naˉ gaꜙtë̱ë̱hꜘ jmeehˈ. 7 Dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnääꜗ kya̱a̱hˊ Saulo heꜘ gaꜙta̱a̱yhˋ jëë˜ dsa̱yhꜙ. Gaꜙnuuꜘ bihꜗ gaꜙhlëëhꜘ pero saꜙ gaꜙjë̱ë̱yꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ. 8 Maˊ gaꜙnooˉ Saulo jeeˊ maˊ kya̱a̱yꜗ ja̱ˉ, hnøøyꜗ maˊ jëëyˈ, pero moꜙsoꜙ gaꜙläꜙjnäꜘ mɨˈnëyˊ. Heˉja̱ˉ dsaˉ baˊ naˉhä̱ä̱ˉ gooˉ Saulo naˊjä̱ä̱yˉ taꜙ Damasco. 9 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjä̱yꜘ tʉʉˊ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtëꜘ hnëˉ jmɨɨˊ, saꜙ chaˉ heˉ gaꜙkuhˉ gaꜙhɨ̱yhꜗ niꜙ miihˉ. 10 Damasco ja̱ˉ maˊ gyaˈ ja̱a̱ˉ discípulo kya̱a̱ꜗ Jesús, hi̱ˉ che̱e̱ˉ Ananía. Dio gaꜙmiꜙjnääˉ kihꜗ Ananía mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Ananía. Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨyꜘ kiyhꜗ: —Hi̱i̱ꜚ jnäꜘ laˉ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. 11 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Dio sɨɨyhꜙ: —Goˉhë̱ë̱ˈ, gwaˉ taꜙ jwëꜘ heˉ che̱e̱ˉ Ko̱ˉdsooꜘ. Gwaˉ chaˊnehꜙ kihꜗ Juda. Ja̱ˉ jwɨɨyhꜘ: “Maˉjan˜ hlëëhnˊ kya̱a̱hˊ Saulo, dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Tarso.” Hi̱ˉ heꜘ gyaꜗ ngɨɨꜙ kihꜗ jeeˊ ja̱ˉ. 12 Maˉmiˉjnäänˈ hneˉ kihꜗ Saulo heˉ gohˈ goˊkyehˉ goohˉ nëˊ kiyhˈ mahꜗ läꜙjnäꜘ mɨˈnëyˊ —gaꜙjähꜘ Dio. 13 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Ananía: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, johꜘ ji̱i̱h˜ saꜙ maˉnuunꜗ chaˉ juuˈ hñaaˉ dsëꜗ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ. Johꜘ heˉ hlɨɨhˈ saꜙ maˉjmeeyꜘ jwɨɨˉ Jerusalén, maˉjmeeyhꜙ dsaˉ hi̱ˉ naˉjngëëˈ kya̱a̱hꜗ. 14 Hiꜙ naꜗ naꜙ maˉjay˜ jeeˊ laˉ kya̱a̱hˊ hihꜙ kihꜗ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ, tëëyꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hnaahˉ hneˉ. 15 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Dio sɨɨhꜙ Ananía: —Gwaˉ, jëëhꜘ hi̱ˉ heꜘ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱nꜙ mahꜗ dsaˉka̱yꜙ juuˈ kinꜙ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu hiꜙ kihꜗ dsaˉtaˊ ka̱a̱hˊ hiꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ judiu kaˉlähꜘ. 16 Jnäꜘ miˊjnäänꜗ kiyhꜗ, jmeeꜙ biiꜗ dsaˉngëëyꜘ chaˉmiihˉ wɨɨꜘ kwa̱a̱t˜ kinꜙ —gaꜙjähꜘ Dio sɨɨhꜙ Ananía. 17 Ja̱ˉgaˊ ngooˈ Ananía jeeˊ gyaˈ Saulo. Maˊ gaꜙllooyꜗ gaꜙheyꜗ chaˊnehꜙ, gaꜙkyeyˉ gooyˉ nëˊ kiyhˈ. Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ läꜙlaˉ: —Saulo ø̱ø̱hnꜗ, Jesús hi̱ˉ gaꜙläꜙjnääꜘ kyahꜗ chaˊjwëꜗ jeeˊ yaꜙñehꜗ, hi̱ˉ heꜘ naˉ maˉche̱e̱ꜗ jnäꜘ taꜙ laꜙ mahꜗ läꜙjnäꜘ mɨˈnëhˊ hiꜙ mahꜗ hñahꜙ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 18 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙsaꜗ gaꜙhlaꜗ heˉ maˊ naˉjlëˉ mɨˈnëˊ Saulo, heˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ saˊʉʉhꜚ hmoohˉ. Hiꜙ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙläꜙjnäꜘ mɨˈnëyˊ. Hiꜙ gaꜙnooyˉ ngooyꜗ mahꜗ gaꜙsa̱a̱yˉ jmɨɨˉ. 19 Ja̱ˉgaˊ gaꜙkuhˉ gaꜙhɨ̱yhꜗ mahꜗ gaꜙtë̱ë̱yhꜗ beꜘ kaˉlähꜘ. Gaꜙjä̱ꜘ Saulo miihˉ jmɨɨˊ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Jesús hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Damasco ja̱ˉ. 20 Nehꜙ gwahꜙ kihꜗ dsaˉ judiu heˉ chihꜗ jwɨɨˉ Damasco ja̱ˉ, gaꜙløøyꜗ kwayꜙ juuˈ kihꜗ Cristo, gaꜙjäyhꜘ, heꜘ baˊ hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio. 21 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnuuꜘ gaꜙta̱a̱yhˋ jëë˜ dsa̱yhꜙ, maˊ jäyhꜘ: —¿Ja̱ˈ hi̱ˉ naˉ naˉ maˊ ngëꜙ jmeeꜙ hñaaˉ dsëꜗ kihꜗ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Jesús jwɨɨˉ Jerusalén maˊja̱ˉ? ¿Ja̱ˈ hi̱ˉ naˉ naˉ jaꜗ hi̱ˉ hnøøꜗ maˊ sa̱a̱hˈ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Jesús mahꜗ maˊ dsaˉjä̱ä̱y˜ chaˊnëˊ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ? 22 Pero Saulo maˊ hlëëyhꜙ kya̱a̱hˊ chaˉgaˊmiihˉ beꜘ ko̱o̱ˉ häˊ ko̱o̱ˉ häˊ. Gaꜙmiꜙjnääyˉ naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ ja̱ˉbaˊ dsooꜘ Jesús heꜘ la̱a̱ꜗ Cristo, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙka̱hꜗ gaꜙgwë̱hꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ judiu hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Damasco ja̱ˉ. 23 Maˉhyaˉ chaˉmiihˉ jmɨɨˊ gyaˈ Saulo jwɨɨˉ Damasco ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙta̱a̱hˋ judiu juuˈ kweeˉ heˉ maˊ jngɨɨyhˈ kihꜗ Saulo. 24 Pero cha̱hꜘ baˊ gaꜙläꜙñeꜙ Saulo heeˉ naˉ maˊ hnøøˈ dsaˉ maˊ jmeeˈ kiyhꜗ. Läꜙjmɨɨˈ läꜙhwëˈ gaꜙta̱a̱hˋ dsaˉ tä̱ä̱y˜ hoˊhaahˊ kihˈ chʉʉhˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, hnøøyꜗ maˊ jngɨɨyhˈ kihꜗ Saulo. 25 Pero ø̱ø̱hꜗ jneˊ gaꜙta̱a̱yhˉ nehꜙ hmaˉtaˉ mahꜗ gaꜙjña̱a̱yꜗ taꜙlaꜙ hwëˈ, taꜙ dsohꜘ naˊhyahˉ heˉ naˉjnëˉ chʉʉhˊ jwɨɨˉ. Läꜙja̱ˉ baˊ gaꜙla̱a̱ꜘ Saulo. 26 Maˊ gaꜙllooꜗ Saulo jwɨɨˉ Jerusalén, hnøøyꜗ maˊ jmeeyˈ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ jeeˊ ja̱ˉ. Pero läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ maˊ naˉhñaahꜗ dsihꜘ, saꜙ gaꜙjmeeyꜘ dsooꜘ heˉ maˉhe̱e̱yhˉ kihꜗ Jesús. 27 Heˉja̱ˉ gaꜙjøøꜗ Bernabé kihꜗ Saulo naˊjä̱ä̱yˉ chaˊnëˊ apóstole. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjmeehꜗ Bernabé juuˈ heˉ gaꜙjë̱ë̱ꜗ Saulo Jesús chaˊjwëꜗ hi̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ kya̱a̱yhˊ hiꜙ gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ heˉ saꜙ gohꜙ Saulo gaꜙkwayꜘ juuˈ kihꜗ Jesús läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëyꜗ jeeˊ jwɨɨˉ Damasco. 28 Heˉja̱ˉ gaꜙjä̱ꜘ Saulo mahꜗ gaꜙløøyꜗ jmeeyꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Jerusalén. 29 Niꜙ miihˉ saꜙ goyhꜙ maˊ hlëëyhꜙ kihꜗ Jesús, maˊ tiˉchooyꜙ juuˈ kya̱a̱hˊ judiu hi̱ˉ maˊ hlëëhꜙ griego. Pero dsaˉ heꜘ hnøøyꜗ maˊ jngëëyhˈ Saulo. 30 Maˊ gaꜙläꜙñeꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ, hiiꜘ gooˉ maˊ jngëëhˈ dsihꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙjä̱ä̱yꜗ Saulo gaꜙnääyꜗ kya̱a̱hˊ taꜙ Cesarea, ja̱ˉ ji̱i̱hˈ gaꜙche̱e̱yꜗ taꜙ jwɨɨˉ Tarso. 31 Ja̱ˉ ji̱i̱hˈ moꜙsoꜙ gaꜙhɨɨꜘ gooˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ heꜘ. Maˊ hiiꜘ tiiˊ kiyhˈ läꜙka̱a̱ˉ Judea, läꜙka̱a̱ˉ Galilea hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ Samária kaˉlähꜘ. Kihꜗ heˉ ga̱yhꜙ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ heˉja̱ˉ chaˉgaˊmiihˉ maˊ hnaayhˉ Dio hiꜙ gaꜙläꜙjwë̱ë̱ꜘ gaˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 32 Gaꜙllooꜗ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ngooˈ Peeˊ naˊjë̱ë̱yˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jwɨɨˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙllooyꜗ naˊjë̱ë̱yˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Lida. 33 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjë̱ë̱yꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Enea. Maˉhyaˉ jñaꜗ ji̱ˉñeˉ kya̱a̱yˈ nëˊ ji̱i̱ˊ dsaayhˊ, saꜙ liihꜚ gooˉ tɨɨyˊ. 34 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ: —Enea, Jesucristo maˉmiˉhlä̱ä̱ꜘ hneˉ, nooˉ choohˋ ji̱i̱ˊ kyahˈ. Hiꜙ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙnooˉ Enea. 35 Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ Lida hiꜙ jeeˊ jwɨɨˉ Sarón gaꜙjë̱ë̱yꜗ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙhla̱a̱ꜘ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙngëëꜗ dsaˉ heꜘ hñiiꜘ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 36 Jmɨɨˊ ja̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ ø̱ø̱hꜗ jneˊ jeeˊ jwɨɨˉ Jope. Dsaˉmëꜘ heꜘ maˊ che̱e̱ˉ Tabita, kya̱a̱hˊ griego hnøøꜗ jähꜙ Dorca. Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ gaꜙgyaˉ dsaˉmëꜘ heꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ, gaꜙjmeeyꜘ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ täˉñeeꜘ. 37 Gaꜙllooꜗ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ gaꜙläꜙdsaahˋ Dorca hiꜙ gaꜙju̱u̱yꜗ. Heˉja̱ˉ gaꜙgye̱e̱hˉ dsihꜘ mahꜗ naˊkya̱a̱yˉ jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ jwë̱ë̱ꜗ hneꜗ. 38 Jä̱hꜙ baˊ kihˈ jwɨɨˉ Lida ja̱ˉ, maˊ jä̱ꜙ jwɨɨˉ Jope. Heˉja̱ˉ maˊ gaꜙnuuꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Jope gyaꜗ Peeˊ jwɨɨˉ Lida, gaꜙche̱e̱yꜗ u̱u̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ naˊjmeeꜘ juuˈ kiyhꜗ mahꜗ waˊ jäyˉ naꜗko̱hꜘ taꜙ Jope. 39 Maˊ gaꜙnuuꜘ Peeˊ juuˈ ja̱ˉ, ngooyꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ. Hiꜙ maˊ gaꜙllooyꜗ chaˊnehꜙ ja̱ˉ, gaꜙjä̱ä̱ꜗ dsihꜘ jeeˊ kya̱a̱ꜗ hlɨɨꜘ Dorca. Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ maˊ tä̱ä̱hˊ hooh˜ kiyhꜗ jeeˊ ja̱ˉ. Hiꜙ maˊ gaꜙllooꜗ Peeˊ gaꜙku̱yhꜗ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kiyhꜗ hooyh˜, heeyh˜ Peeˊ läꜙjëꜙ hmɨɨhˉ heˉ gaꜙhmeꜗ Dorca läꜙ maˊ ji̱i̱yhꜙ. 40 Ja̱ˉgaˊ gaꜙhwë̱ë̱ꜗ Peeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉmëꜘ heꜘ, hiꜙ gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ gaꜙløøyꜗ ngɨɨyꜙ kihꜗ Dio. Ja̱ˉgaˊ gaꜙji̱i̱yhꜗ nëyˊ taꜙ jeeˊ maˊ kyeˉ jmɨˉngoꜗ kihꜗ Dorca mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Tabita, nooˉ. Mahꜗ gaꜙnäꜗ Tabita mɨˈnëˊ. Maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ Peeˊ, gaꜙgyayˉ. 41 Heˉja̱ˉ gaꜙso̱o̱hꜗ Peeˊ gooyˉ mahꜗ gaꜙcha̱a̱yhˉ. Hiꜙ ja̱ˉgaˊ gaꜙtëëyhꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hiꜙ gaꜙtëëyhꜗ dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ heꜘ kaˉlähꜘ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Hi̱i̱ꜚ maˉläˉji̱i̱hˋ laˉ. 42 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ cha̱a̱ˉ jwɨɨˉ Jope gaꜙnuuꜘ juuˈ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙngëëꜗ hñiiꜘ kihꜗ Dio. 43 Chaˉmiihˉ jmɨɨˊ gaꜙjä̱ꜘ Peeˊ jeeˊ jwɨɨˉ Jope ja̱ˉ, chaˊnehꜙ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Simón hi̱ˉ maˊ miˉlluꜗ looˊ jahꜘ.
1 Jwɨɨˉ Cesarea maˊ gyaˈ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Cornelio. Maˊ la̱a̱yˈ dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ hña̱ˉla̱a̱ꜘ hløøꜘ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Italiana. 2 Dsaˉñʉʉhˉ heꜘ maˊ hnaayhˉ Dio kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ kya̱a̱yꜗ. Hiꜙ maˊ ga̱yhꜙ Dio, maˊ ngɨɨyꜙ kiyhꜗ kihꜗ Dio läꜙjëꜙ jmɨɨˊ, hiꜙ maˊ jmeeyꜙ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ täˉñeeꜘ. 3 Jeeˊ gyayˈ ngɨɨyꜙ kiyhꜗ kihꜗ Dio, ko̱ˉhi̱ˊ hnëˉ taꜙ gaꜙhlooꜘ, gaꜙhë̱ë̱ꜘ mɨˈnëyˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ naˉhñaaˈ naˊdsa̱ꜙ ja̱a̱ˉ ángel kya̱a̱ꜗ Dio hi̱ˉ gaꜙheꜗ taꜙ jeeˊ gyayˈ, hi̱ˉ gaꜙjähꜘ: —Cornelio. 4 Mahꜗ gaꜙjë̱ë̱yꜗ ko̱o̱ˉ hwehˉ, Peerꜙ goyhꜙ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ ángel, gaꜙjäyhꜘ: —¿Heeˉ naˉ jwahˈ hneˉ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ? Hiꜙ gaꜙjähꜘ ángel sɨɨyhꜙ: —Maˉtɨhꜗ baˊ dsëˈ Dio läꜙjëꜙ heˉ ngɨɨhˊ hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ kwëëhꜘ hi̱ˉ täˉñeeꜘ. 5 Che̱e̱ꜙ dsaˉ taꜙ Jope. Waˊ llaˉchiiyhˊ Simón, ja̱ˉbaˊ hi̱ˉ tëëyh˜ Peeˊ, mahꜗ waˊ jäyˉ. 6 Hi̱ˉ heꜘ gyaꜗ chaˊnehꜙ kihꜗ jñahꜘ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Simón hi̱ˉ miˉlluꜗ looˊ jahꜘ chaˊhooˊ jmɨˉñeehꜚ. Hi̱ˉ heꜘ, jähꜙ heeˉ naˉ jmeehˈ. 7 Maˊ ngaahˈ ángel hi̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ kya̱a̱yhˊ, gaꜙtëëhꜗ Cornelio u̱u̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊ kiyhˈ kya̱a̱hˊ ja̱a̱ˉ hløøꜘ hi̱ˉ jwa̱hꜘ kya̱a̱yhˊ hi̱ˉ maˊ miˉteꜗ kihꜗ Dio. 8 Maˉlaꜙ maˉjmeehꜗ Cornelio läꜙjëꜙ juuˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ, ja̱ˉgaˊ gaꜙche̱e̱yꜗ taꜙ Jope. 9 Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ, maˊ ngooˈ gaꜙtëꜘ lla̱ꜗhyooꜙ hiꜙ ngooꜗ yaꜙjä̱hꜙ dsaˉ heꜘ taꜙ Jope. Hor˜ ja̱ˉ gaꜙwɨɨꜗ Peeˊ gyʉʉhˈ jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ jwë̱ë̱ꜘ hneꜗ, jeeˊ naˊngɨɨyˊ kiyhˈ kihꜗ Dio. 10 Jaꜗ kyo̱yhꜙ jeeˊ maˊ gyayˈ, hnøøyꜗ maˊ kuyhꜙ. Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ jø̱ø̱y˜ jmeeꜙ dsaˉ maꜗ, gaꜙhë̱ë̱ꜘ mɨˈnëyˊ ko̱o̱ˉ heˉ gaꜙmiꜙjnääˉ Dio kiyhꜗ, jeeˊ gyayˈ chu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ. 11 Gaꜙjëëyꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ ko̱o̱ˉ heˉ laꜗ läꜙko̱hꜘ taˉjmaahˋ, naˉhñʉʉꜚ läꜙjëꜙ kye̱ꜘ kiihˋ heˉ gaꜙjyooꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ. 12 Nehꜙ ja̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ nëëˈ jahꜘ, maˊ tä̱ä̱hˊ jahꜘ hi̱ˉ chooˈ gooˉ tɨɨˊ, maˊ tä̱ä̱hˊ jahꜘ hi̱ˉ së̱ë̱hˉ hñiiꜘ hwaꜗ, hiꜙ maˊ tä̱ä̱hˊ ta̱ˈjahꜘ hi̱ˉ hë̱ë̱ꜙ gyʉʉhˈ. 13 Jeeˊ ja̱ˉ jaꜗ ko̱o̱ˉ juuˈ, heˉ jähꜘ. —Nooˉ Peeˊ, jngëëhꜙ jahꜘ naˉ mahꜗ ku̱hꜙ —gaꜙjäyhꜘ. 14 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Peeˊ: —Ja̱hꜙha̱ˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. Jëëhꜘ, niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ hiꜙ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ sa̱hꜘ saꜙ maˉku̱hnꜙ ji̱hˊko̱hꜘ. 15 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ jaꜗ juuˈ jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ ji̱i̱h˜: —Kihꜗ hi̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ Dio naˉjngëëˈ, taꜙ jwahꜘ la̱a̱yꜗ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ. 16 Hnëˉ ji̱i̱h˜ gaꜙlaꜗ läꜙja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ gaꜙsoohˈ taˉjmaahˋ ja̱ˉ, ngoohꜗ kaˉlähꜘ taꜙ gyʉʉhˈ. 17 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ gyaˈ Peeˊ jmeeꜙ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ heˉ hnøøꜗ jähꜙ heˉ gaꜙjëëyꜗ ja̱ˉ, gaꜙllaꜙnääꜗ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Cornelio heꜘ, ngɨɨyꜙ juuˈ haˉ chihꜗ hneꜗ kihꜗ Simón hi̱ˉ miˉlluꜗ looˊ jahꜘ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙllaꜙnääyꜗ jeeˊ ja̱ˉ. 18 Maˊ gaꜙllaꜙnääꜗ dsaˉ heꜘ, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ: —¿Cheˊ jeeˊ laˉ gyaꜗ Simón, hi̱ˉ tëëyh˜ Peeˊ? —gaꜙjäyhꜘ. 19 Gyaꜗ gaˊ Peeˊ gyʉʉhˈ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ haˉ läꜙ laꜗ heˉ gaꜙjëëyꜗ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙjähꜘ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio sɨɨyhꜙ: —Jëëˋ daˊ Peeˊ, u̱u̱ˉ dsaˉ maˉyaˉnääꜗ hnaahˉ hneˉ. 20 Jña̱a̱ˋ mahꜗ goˉjëëˋ. Taꜙ jmeeˉ to̱ꜗ hohꜘ, gwaˉ kya̱a̱yhˊ. Jnäꜘ baˊ maˉche̱e̱nꜙ dsaˉ naˉ. 21 Heˉja̱ˉ gaꜙjña̱a̱ꜗ Peeˊ taꜙ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Cornelio heꜘ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Hi̱i̱ꜚ jnäꜘ laˉ hi̱ˉ hnaahꜙ hnähꜘ. ¿Heˉlaˈ maˉyaˉnäähꜗ hnähꜘ? —gaꜙjähꜘ Peeˊ. 22 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ: —Maˉyaˉnøøꜗ jnäähˈ madaꜚ kihꜗ Cornelio dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. La̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ jʉʉˊ hløøꜘ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ hi̱ˉ ga̱hꜙ Dio, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ judiu jwa̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. Cornelio heꜘ tëëyh˜ hneˉ goohˈ chaˊnehꜙ kiyhꜗ mahꜗ nuuyꜗ juuˈ heˉ kwahˈ, läꜙko̱o̱ˉ madaꜚ nuuyhꜚ kihꜗ ángel hi̱ˉ naˉjngëëˈ. 23 Ja̱ˉgaˊ gaꜙta̱a̱hˉ Peeˊ dsaˉ heꜘ chaˊnehꜙ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjä̱ꜘ dsaˉ heꜘ hwëˈ ja̱ˉ. Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ gaꜙnooˉ Peeˊ, ngooyꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ hiꜙ gaꜙnääꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Jope kya̱a̱yhˊ. 24 Jyohꜘ jmɨɨˊ gaˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ jwɨɨˉ Cesarea. Maˊ gyaˈ Cornelio jø̱ø̱˜ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kya̱a̱yꜗ, hiꜙ kya̱a̱hˊ omeꜚ hi̱ˉ jwa̱yhꜘ kya̱a̱hˊ. 25 Maˊ gaꜙllooꜗ Peeˊ hoˊhneꜚ kiyhˈ, yaꜙhë̱ë̱ꜗ Cornelio mahꜗ gaꜙhe̱e̱yhˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙju̱u̱hꜗ Cornelio jnëˊ chaˊnëˊ Peeˊ, gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jø̱ø̱hˈ. 26 Pero Peeˊ gaꜙcha̱a̱hˉ Cornelio gaꜙsɨɨyhꜙ: —Nooˉ, taꜙ jmeeˉ läꜙnaˉ. Dsaˉ baˊ hneˉ, dsaˉ baˊ jnäꜘ kaˉlähꜘ. 27 Läꜙ maˉllayꜘ ja̱ˉbaˊ juuˈ gaꜙta̱a̱yhˋ chaˊnehꜙ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtë̱ë̱yꜘ jeeˊ tä̱ä̱hˊ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙku̱hꜗ jeeˊ ja̱ˉ. 28 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ: —Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ kweeˉ, naˊhøøꜘ jwërte laꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ dsaˉ judiu heˉ dsaˊtoohˊ jnäähꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu hiꜙ niꜙ heˉ dsaˊtoohˊ jnäähꜗ chaˊnehꜙ kiyhꜗ saꜙ leꜘ. Pero Dio maˉmiˉjnääˉ kinꜙ heˉ saꜙ sa̱hꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ niꜙ saꜙ la̱a̱yꜗ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ. Heˉja̱ˉ moꜙsoꜙ jmeeˋ gaˊ jnäꜘ kwa̱a̱t˜ heˉ sa̱hꜘ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. 29 Heˉja̱ˉ saꜙ gaꜙchoonꜗ juuˈ niꜙ miihˉ, läꜙ maˊ gaꜙllooꜗ juuˈ kinꜙ, cha̱hꜘ baˊ maˉjan˜. Heˉja̱ˉ ngɨɨnˊ juuˈ kyahꜗ. ¿Heˉlaˈ maˉteehˈ jnäꜘ? 30 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Cornelio: —Naꜗ maˉhyaˉ kye̱ꜘ jmɨɨˊ saꜙ maˊ kuhꜙ maˊ huhnꜙ, ja̱ˉbaˊ hor˜ laˉ ko̱ˉhi̱ˊ hnëˉ taꜙ gaꜙhlooꜘ gyanˊ ngɨɨnˊ kinꜙ kihꜗ Dio chaˊnehꜙ laˉ. Ko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjë̱ë̱nꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ kye̱hˊ hmɨɨhˉ jihˈgye̱hꜗ chaˊnënꜙ. 31 Hi̱ˉ heꜘ naˉ gaꜙjähꜘ: “Cornelio, maˉnuuꜘ baˊ Dio läꜙjëꜙ heˉ maˉhlëëhˊ kya̱a̱yhˊ, hiꜙ kye̱ˉ bihꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ maˉkwëëhˋ hi̱ˉ täˉñeeꜘ. 32 Che̱e̱ꜙ dsaˉ taꜙ Jope mahꜗ waˊ jäˉ Simón hi̱ˉ tëëyh˜ Peeˊ. Hi̱ˉ heꜘ gyaꜗ chaˊnehꜙ kihꜗ heꜘ baˊ Simón hi̱ˉ miˉlluꜗ looˉ jahꜘ, chaˊhooˊ jmɨˉñeehꜚ. Waˊraˉ jaꜗ hi̱ˉ heꜘ, hlë̱ë̱hꜗ hneˉ”, gaꜙsɨɨyhꜙ jnäꜘ. 33 Heˉja̱ˉ cha̱hꜘ baˊ gaꜙche̱e̱nꜙ dsaˉ naˊkya̱a̱ꜘ hneˉ. Hiꜙ lluꜗ baˊ maˉjmeehˊ maˉñehꜗ. Naꜗ naꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ tøøhˊ jnäähꜗ jeeˊ laˉ chaˊnëˊ Dio, mahꜗ nʉʉˊ jnäähꜗ juuˈ heˉ maˉhñah˜ kihꜗ Dio. 34 Heˉja̱ˉ gaꜙløøꜗ Peeˊ hlëëhꜙ läꜙlaˉ: —Naꜗ gaˊ maˉläˉngëënꜘ kweeˉ, maꜙraꜙ juˈdsooꜘ ko̱o̱ˉ baˊ la̱a̱ˈ dsaˉ chaˊnëˊ Dio. 35 Tɨhꜗ baˊ dsëˈ Dio kihꜗ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ga̱yhꜙ hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ lluꜗ. 36 Heˉ laˉ naˉ juuˈ heˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Dio kihꜗ dsaˉ Israel. Juˈhmëëꜘ laˉ heˉ jmeeꜙ hiiꜘ tiiˊ kihˈ dsaˉ taꜙlaꜙ kihꜗ Jesucristo hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 37 Ñehˊ baˊ hnähꜘ kweeˉ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Judea, heˉ gaꜙløøꜗ taꜙ Galilea, maˉngëëꜘ heˉ gaꜙhlëëhꜘ Jwa̱a̱ꜚ kihꜗ heˉ sa̱a̱ꜙ dsaˉ jmɨɨˉ. 38 Maˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ gaꜙjmeeꜘ Dio kya̱a̱hˊ Jesús dsaˉ cha̱a̱ˉ Nazaret. Gaꜙkwëëyhꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, hiꜙ gaꜙkwëëyhꜗ chaˉmiihˉ beꜘ. Hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ gaꜙngëëyꜘ gaꜙjmeeyꜘ heˉ lluꜗ jmahꜗ hiꜙ gaꜙlä̱ä̱yꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ jëë˜ wɨɨꜘ ka̱a̱h˜ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ, jëëhꜘ Dio chehꜗ kya̱a̱yhˊ. 39 Jmeeˉ jnäähˈ juˈdsooꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús hwaꜗ Judea hiꜙ jeeˊ jwɨɨˉ Jerusalén. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙjngɨɨhꜗ dsaˉ kihꜗ, naˉta̱a̱yꜙ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 40 Pero Dio gaꜙmiꜙji̱i̱yhˋ maˊ gaꜙhyaˉ hnëˉ jmɨɨˊ hiꜙ gaꜙmiꜙjnääyˉ mahꜗ jë̱ë̱ꜗ dsihꜘ heˉ maˉläˉji̱i̱yhˋ. 41 Pero saꜙ gaꜙmiꜙjnääyˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. Maꜙlaꜙ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ hi̱ˉ gaꜙlle̱e̱hˉ Dio jä̱ä̱ꜗ baˊ gaꜙmiꜙjnääyˉ mahꜗ jmeeˊ jnäähꜗ juˈdsooꜘ kiyhꜗ, jnäähˈ hi̱ˉ gaꜙkuhˉ gaꜙhɨ̱hꜗ kya̱a̱yhˊ maˉngëëꜘ maˉläˉji̱i̱yhˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. 42 Ja̱ˉgaˊ gaꜙche̱e̱yꜗ jnäähˈ kwaˊ jnäähꜗ juuˈ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. Mahꜗ jmeeˊ jnäähꜗ dsooꜘ, Jesús heꜘ hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ kihˈ Dio, la̱a̱yꜗ jwëëꜚ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ ji̱i̱hꜙ hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. 43 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ gaꜙjmeeꜘ dsooꜘ kihꜗ Jesús, gaꜙjäyhꜘ, taꜙlaꜙ kihꜗ bihꜗ dsaˉcheˋ dsoˊkyeˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ he̱e̱hꜙ juuˈ kiyhꜗ. 44 Hlëëhꜙ gaˊ Peeˊ läꜙja̱ˉ maˊ gaꜙjyooꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ nëˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ nuuˉ jeeˊ ja̱ˉ. 45 Läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ judiu hi̱ˉ gaꜙllaꜙnääꜗ kya̱a̱hˊ Peeˊ gaꜙta̱a̱yhˋ jëë˜ dsa̱yhꜙ maˊ gaꜙjëëyꜗ gaꜙhyohꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 46 Gaꜙnuuyꜘ hlëëhꜙ dsaˉ heꜘ jyohꜘ juuˈ hiꜙ maˊ jmeeyꜙ jʉʉhˉ kihꜗ Dio. 47 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Peeˊ: —¿Hi̱i̱ˉ leꜘ haꜗ kihꜗ dsaˉ laˉ heˉ sa̱a̱yꜙ jmɨɨˉ, naꜗ heˉ maˉhyoyh˜ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ maˉhñah˜ jneˊ? 48 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Peeˊ madaꜚ gaꜙsa̱a̱yˉ jmɨɨˉ läꜙhihꜙ kihꜗ Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙchu̱u̱ꜘ dsaˉ heꜘ kya̱a̱hˊ Peeˊ mahꜗ jä̱yꜗ miihˉ jmɨɨˊ kya̱a̱yhˊ.
1 Gaꜙnuuꜘ apóstole, hiꜙ gaꜙnuuꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Judea heˉ gaꜙhe̱e̱hˉ läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu juuˈ kihꜗ Dio. 2 Maˊ ja̱hˈ Peeˊ taꜙ Jerusalén, ko̱ˉlla̱a̱ˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ gaꜙløøꜗ tiˉchooꜙ juuˈ kya̱a̱yhˊ, kihꜗ heˉ maˊ la̱a̱yꜘ heˉ jmeeꜙ biiꜗ ʉ̱ʉ̱hꜙ jmɨˉngoꜗ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ. 3 Gaꜙjäyhꜘ: —¿Heˉlaˈ ñeehˊ naˊjë̱ë̱hˋ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kihꜗ hiꜙ naˊkuhˈ kya̱a̱yhˊ ko̱ˉjø̱hꜘ? 4 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeehꜗ Peeˊ juuˈ läꜙ maˊ hʉʉˊ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ kiyhꜗ taꜙ jeeˊ ñeeyˊ, gaꜙjäyhꜘ: 5 —Jnäꜘ maˊ gyanˊ jwɨɨˉ Jope ngɨɨnˊ kinꜙ kihꜗ Dio maˊ gaꜙhë̱ë̱ꜘ mɨˈnënꜙ ko̱o̱ˉ heˉ gaꜙmiꜙjnääˉ Dio kinꜙ. Gaꜙjëënꜗ ko̱o̱ˉ heˉ laꜗ läꜙko̱hꜘ taˉjmaahˋ naˉhñʉʉꜚ läꜙjëꜙ kye̱ꜘ saˊkiihˋ gaꜙjyooꜗ gyʉʉhˈ läꜙ gaꜙtëꜘ jeeˊ maˊ gyanˊ. 6 Gaꜙjëënꜗ kweeˉ, hiꜙ gaꜙmiꜙkyu̱u̱nˋ hi̱ˉ jahꜘ maˊ tä̱ä̱hˊ nehꜙ. Gaꜙjë̱ë̱nꜙ jahꜘ hi̱ˉ chooˈ gooˉ tɨɨˊ, gaꜙjë̱ë̱nꜙ jahꜘ hä̱ä̱ˈ kya̱a̱hˊ jahꜘ hi̱ˉ së̱ë̱hˉ hñiiꜘ hwaꜗ hiꜙ gaꜙjë̱ë̱nꜙ ta̱ˈjahꜘ hi̱ˉ hë̱ë̱ꜙ gyʉʉhˈ. 7 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙnuunꜗ ko̱o̱ˉ lleꜘ heˉ gaꜙhlëëhꜘ gyʉʉhˈ, gaꜙjähꜘ: “Nooˉ Peeˊ, jngëëhꜙ jahꜘ naˉ mahꜗ ku̱hꜙ.” 8 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨnˋ kiyhˈ: “Ja̱hꜙha̱ˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. Jëëhꜘ, niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ hiꜙ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ sa̱hꜘ saꜙ maˉku̱hnꜙ ji̱hˊko̱hꜘ.” 9 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙhlëëhꜘ gyʉʉhˈ jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ ji̱i̱h˜: “Kihꜗ hi̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ Dio naˉjngëëˈ, taꜙ jwahꜘ la̱a̱yꜗ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ.” 10 Hnëˉ ji̱i̱h˜ gaꜙlaꜗ läꜙja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ gaꜙsoohˈ kaˉlähꜘ taˉjmaahˋ ja̱ˉ, ngoohꜗ taꜙ gyʉʉhˈ. 11 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙllaꜙnääꜗ u̱u̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ yaꜙnääꜗ Cesarea, hnaayhˉ jnäꜘ jeeˊ maˊ gyanˊ. 12 Hiꜙ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio gaꜙsɨɨhꜙ jnäꜘ jeeˊ ja̱ˉ: “Gwaˉ baˊ hneˉ, taꜙ jmeeˉ to̱ꜗ hohꜘ”, gaꜙjäyhꜘ. Hiꜙ jñeeꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ läꜙ gaꜙtëꜘ chaˊnehꜙ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ gaꜙtëëhꜗ jnäꜘ. 13 Dsaˉñʉʉhˉ heꜘ, gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ heˉ gaꜙjë̱ë̱yꜗ ja̱a̱ˉ ángel hi̱ˉ gaꜙnooˉ chaˊnëyˊ chaˊnehꜙ kiyhꜗ. Hiꜙ gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ haˉ läꜙ gaꜙjähꜘ ángel sɨɨyhꜙ: “Che̱e̱ꜙ dsaˉ taꜙ Jope mahꜗ waˊ jäˉ Simón, hi̱ˉ tëëyh˜ Peeˊ. 14 Hi̱ˉ heꜘ kwaꜗ juuˈ haˉ läꜙ jeeˊ lä̱ä̱hꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kyahꜗ”, gaꜙjähꜘ ángel sɨɨyhꜙ. 15 Läꜙ maˊ gaꜙløønꜗ hlë̱ë̱hnˊ dsaˉ heꜘ, gaꜙjyooꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ nëˊ kihˈ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ, läꜙko̱hꜘ gaꜙjyooꜗ nëˊ jnänˋ läꜙ maˊ toˉnëˊ. 16 Ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙdsooh˜ dsënꜙ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús jä̱ä̱ꜗ: “Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, Jwa̱a̱ꜚ gaꜙcha̱a̱yꜗ dsaˉ jmɨɨˉ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ baˊ, pero hnähꜘ sa̱a̱hꜙ hnähꜘ jmɨɨˉ kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ.” 17 Cherˊmahꜗ Dio gaꜙkwëëhꜗ dsaˉ heꜘ, ja̱ˉbaˊ heˉ gaꜙkwëëyhꜗ jneˊ läꜙ maˊ gaꜙhe̱e̱hˊ jneˊ Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, ¿heeˉ la̱a̱ꜗ jnäꜘ mahꜗ jwɨɨnꜚ Dio: “Taꜙ kwëëhꜘ hi̱ˉ naˉ”? 18 Maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ heꜘ juuˈ kihꜗ Peeˊ gaꜙta̱a̱yhˋ tiiˊ baˊ, gaꜙjmeeyꜘ jʉʉhˉ kihꜗ Dio, gaꜙjäyhꜘ: —Naꜗ gaˊ maˉnaꜘ jwëˈ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu mahꜗ dsaˉje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio hi̱ˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ. 19 Läꜙ maˊ gaꜙjngɨɨhꜗ dsaˉ kihꜗ Esteban, gaꜙløøꜗ dsaˉ jmeehꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. Heˉja̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱yˉ jeeˊ jwɨɨˉ Jerusalén, gaꜙsaˊ gaꜙjñeeyꜘ gaꜙnääyꜗ taꜙ jeeˊ jyohꜘ. Gaꜙnääyꜗ taꜙ Fenicia, taꜙ Chipre, taꜙ Antioquía. Dsaˉ judiu heꜘ gaꜙnääyꜗ kwayꜙ juuˈ kihꜗ Dio läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ tä̱ä̱hˊ maꜙlaꜙ dsaˉgooˈ bihꜗ. 20 Pero jeeˊ kihˈ hi̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱ˉ heꜘ, maˊ tä̱ä̱hˊ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Chipre hiꜙ maˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Cirene. Maˊ gaꜙllaꜙnääꜗ hi̱ˉ heꜘ jwɨɨˉ Antioquía gaꜙkwayꜘ juˈhmëëꜘ kihꜗ Jesús läꜙkye̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. 21 Peerꜙ chaˉmiihˉ beꜘ gaꜙkwaꜘ Dio kiyhꜗ, heˉja̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙngëëꜗ hñiiꜘ kihꜗ Jesús jwɨɨˉ Antioquía. 22 Gaꜙtë̱ë̱hꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Jerusalén juuˈ ja̱ˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙche̱e̱yꜗ Bernabé, ngooyꜗ taꜙ jwɨɨˉ Antioquía. 23 Maˊ gaꜙllooꜗ Bernabé jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙjëëyꜗ heˉ gaꜙmiꜙjä̱ä̱ꜗ Dio chaˉmiihˉ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙtɨhꜗ dsëyꜗ. Hiꜙ gaꜙkwëëyhꜗ nʉʉhꜚ mahꜗ dsaˉta̱a̱yhˋ miˉte̱yhꜗ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëyꜗ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 24 Bernabé heꜘ maˊ lluˈ dsëyꜗ hiꜙ maˊ dsooꜘ dsëyꜗ chaˉmiihˉ kaˉlähꜘ hiꜙ maˊ kye̱yˉ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ haˉ läꜙ jmeeyꜙ, heˉja̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 25 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, yaꜙhë̱ë̱ꜗ Bernabé ngooꜗ taꜙ Tarso naˊhnääyhˉ Saulo. Maˊ gaꜙjnä̱ä̱yhꜙ Saulo, gaꜙjä̱ä̱yꜗ taꜙ Antioquía. 26 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˋ ko̱o̱ˉ ñeˉ jmɨɨˊ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ heꜘ mahꜗ gaꜙmiꜙtë̱ë̱yˉ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ. Jeeˊ jwɨɨˉ Antioquía ja̱ˉ, jeeˊ ja̱ˉ toˉnëˊ gaꜙmiꜙche̱e̱yˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ cristiano, heˉ hnøøꜗ jähꜙ Cristo mähꜗ. 27 Jmɨɨˊ ja̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Jerusalén, naˊnääyˈ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ Antioquía. 28 Ja̱a̱ˉ dsaˉ heꜘ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Agabo, gaꜙnooyˉ gaꜙhlëëyhꜘ läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio, gaꜙjäyhꜘ jäꜙ ko̱o̱ˉ hooˊ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Hiꜙ gaꜙläꜙteꜗ baˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Agabo, läꜙ maˊ la̱a̱ˈ Claudio rey toˉnëˊ. 29 Heˉja̱ˉ gaꜙta̱a̱hˋ ø̱ø̱hˈ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ Antioquía juuˈ kweeˉ heˉ che̱e̱yꜗ miihˉ kuuˊ kihˈ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ taꜙ Judea, haˉ ko̱o̱ˉ teꜗ tä̱ä̱ꜙ kwaꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ. 30 Läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ hiꜙ gaꜙtooyhˉ gooˉ Bernabé kuuˊ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ Saulo mahꜗ naˊngëëyˊ kihˈ hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ dsaˉgyʉʉhˊ kya̱a̱ˈ gwahꜙ hwaˈ Judea ja̱ˉ.
1 Ja̱ˉbaˊ ji̱i̱ˉ ja̱ˉ, gaꜙjmeeꜘ rey Herode madaꜚ heˉ gaꜙjmeeyhꜙ ko̱ˉlla̱a̱ˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ. 2 Gaꜙjngëëyhꜗ Jacobo ø̱ø̱hꜚ Jwa̱a̱ꜚ kya̱a̱hˊ ñeˈtuuhꜚ. 3 Maˊ gaꜙnuuꜘ rey heꜘ heˉ gaꜙtɨhꜗ dsëꜗ dsaˉ judiu heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ Jacobo, heˉja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ waˊ ja̱a̱ꜘ Peeˊ kaˉlähꜘ. Heˉ ja̱ˉ gaꜙlaꜗ maˊ tëˉ jmɨɨˊ heˉ kuhˉ dsaˉ heˊñiihꜚ heˉ saꜙ kya̱a̱hˊ levadura. 4 Maˊ gaꜙja̱a̱ꜘ Peeˊ, gaꜙta̱a̱hˉ dsihꜘ nehꜙñeˈ. Gaꜙta̱a̱yhˉ jaˊgooˉ kye̱ꜘ nääꜗ hløøꜘ hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱ꜙ maꜙ kye̱e̱ꜘ läꜙko̱o̱ˉ nääꜗ hi̱ˉ gaꜙhä̱ä̱ꜗ Peeˊ. Herode maˊ jmeeꜙ hʉʉˊdsëˉ maˊ miˉjnääyꜙ kihꜗ dsaꜙ gaˊ maˉgoh˜ jmɨɨˊ heˉ ku̱hˉ dsaˉ judiu borrego mähꜗ. 5 Gaꜙjä̱ꜘ baˊ Peeˊ nehꜙñeˈ pero taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ hä̱ä̱yˊ nehꜙñeˈ niꜙ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ saꜙ gaꜙtʉyꜗ heˉ maˊ chu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ Dio kwa̱a̱t˜ kihꜗ Peeˊ. 6 Laꜗ kwa̱a̱t˜ maˊ miˉjnääꜙ Herode kihꜗ dsaꜙ waˊraˉ gaꜙjnäꜗ. Pero ja̱ˉbaˊ hwëˈ ja̱ˉ, maˊ naˉkya̱a̱ˈ Peeˊ naˉhñuuꜚ kya̱a̱hˊ to̱ꜗ caden˜ ja̱ˉbaˊ jeeˊ kihˈ u̱u̱ꜗ hløøꜘ hi̱ˉ maˊ naˉhñuuꜚ kya̱a̱yhˊ. Hiꜙ maˊ tä̱ä̱hˊ gaˊ jñahꜘ hløøꜘ hi̱ˉ maˊ høøꜙ hooˊ nehꜙñeˈ ja̱ˉ. 7 Niꜙ saꜙ gaꜙläꜙliihꜚ gaˊ hløøꜘ heꜘ, maˊ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ ángel kya̱a̱ꜗ Dio, hiꜙ läꜙ gaꜙdsaꜗ nehꜙñeˈ gaꜙläꜙjnäꜘ jeˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙcha̱a̱yꜗ Peeˊ, gaꜙsɨɨyhꜙ. —Nooˉ naꜗko̱hꜘ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙsaꜗ gaꜙhlaꜗ caden˜ heˉ maˊ naˉhñʉʉꜚ gooyˉ. 8 Hiꜙ gaꜙjähꜘ ángel: —Kye̱hˈ hmɨɨhˉ kyahꜗ, heeˊ looˉ kyahꜗ. Läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Peeˊ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ kaˉlähꜘ: —Bä̱ä̱ˋ hmɨɨhˉ kyahꜗ mahꜗ manꜙ gaˉjʉhˉ. 9 Hiꜙ yaꜙhë̱ë̱ꜗ ángel, kaahˋ lle̱e̱ˋ Peeˊ. Saꜙ ñeyˉ cheˊ dsooꜘ heˉ jmeeꜙ ángel, heˉ këꜙ bihꜗ la̱a̱yꜘ. 10 Gaꜙngëëyꜘ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ ko̱o̱ˉ nääꜗ hløøꜘ, hiꜙ läꜙja̱ˉ jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ nääꜗ hløøꜘ, ja̱ˉgaˊ gaꜙtë̱ë̱yꜘ hoˊhaahˊ heˉ laꜗ kya̱a̱hˊ ñeꜗ jeeˊ hwë̱ë̱ˉ dsaˉ taꜙ chaˊjwëꜗ. Hñiiꜘ baˊ haahˊ ja̱ˉ gaꜙnaꜘ. Gaꜙhwë̱ë̱yˉ, hiꜙ gaꜙkwa̱yhꜗ ko̱o̱ˉ jwëˈ, jeeˊ ja̱ˉ gaꜙbiiꜗ ángel kihꜗ Peeˊ. 11 Ja̱ˉ gaˊ gaꜙläꜙliihꜚ Peeˊ, gaꜙjmeeyꜘ hʉʉˊdsëˉ: —Dsooꜘ baˊ maˉche̱e̱ꜗ Dio ángel kya̱a̱ꜗ hi̱ˉ maˉlä̱ä̱ꜗ jnäꜘ kihꜗ Herode hiꜙ maˉlä̱ä̱yꜗ jnäꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ maˊ hnøøˈ dsaˉgoon˜ heˉ maˊ jmeeˈ kinꜙ. 12 Maˊ gaꜙläꜙliiyhꜚ heˉ maˉnaˉla̱a̱yˊ, läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ ngaayhꜗ taꜙ kihꜗ María chooˈ Jwa̱a̱ꜚ, heꜘ baˊ hi̱ˉ tëëyh˜ Marcos, jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ ngɨɨꜙ kihꜗ Dio. 13 Maˊ gaꜙllooꜗ Peeˊ hoˊhaahˊ jeeˊ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉ, gaꜙtëëyꜗ. Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnuuꜘ ja̱a̱ˉ chihˉmëꜘ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Rode tëëy˜, mahꜗ ngooyꜗ naˊjëëyˉ. 14 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙläꜙkyʉʉyh˜ lleꜘ kihꜗ Peeˊ hi̱ˉ maˊ tëë˜. Peerꜙ gaꜙnøhꜗ dsëyꜗ. Niꜙ saꜙ gaꜙnäyꜗ hoˊhaahˊ ja̱ˉ, ngaayhꜗ koˉchihˊ naˊjmeeyhˊ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ chaˊnehꜙ ja̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Hi̱i̱ꜚ Peeˊ chehˈ hoˊhaahˊ. 15 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, sɨɨyhꜙ chihˉmëꜘ heꜘ: —Heˉ ngaahˊ baˊ hneˉ naˉ. Pero chihˉmëꜘ heꜘ saꜙ tä̱ä̱ꜘ saꜙ ja̱a̱yꜘ, maˊ jäyhꜘ: —Hi̱ˉ heꜘ naˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ: —Ángel kya̱a̱ꜗ Peeˊ baˊ naˉ. 16 Läꜙ maˉchehꜗ ja̱ˉbaˊ Peeˊ hoˊhaahˊ ja̱ˉ, tëëy˜. Ja̱ˉgaˊ gaꜙnäyꜗ hoˊhaahˊ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ Peeˊ. Gaꜙta̱a̱yhˋ jëë˜ dsa̱yhꜙ. 17 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Peeˊ lii˜ kya̱a̱hˊ gooyˉ, mahꜗ saꜙ tooyhꜗ mɨɨhˊ. Gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ haˉ läꜙ gaꜙjmeeꜘ Dio heˉ yaꜙhë̱ë̱yꜗ nehꜙñeˈ, hiꜙ gaꜙjäyhꜘ: —Goˉjmeehˋ juuˈ laˉ kihꜗ Jacobo hiꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. Ja̱ˉgaˊ yaꜙhë̱ë̱yꜗ ngooyꜗ taꜙ jeeˊ jyohꜘ. 18 Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ, Peerꜙ gaꜙte̱e̱ꜘ gaꜙjë̱ë̱ꜘ hløøꜘ heꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ, kihꜗ heˉ saꜙ gaꜙjëëyꜗ haˉ läꜙ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Peeˊ jeeˊ ja̱ˉ. 19 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Herode madaꜚ heˉ naˊhnääyhˉ Peeˊ kaˉlähꜘ. Maˊ saꜙ gaꜙjnä̱ä̱yhꜙ, gaꜙllaꜙkya̱a̱yˉ hløøꜘ heꜘ jmɨɨˊ. Läꜙji̱i̱hˈ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ heˉ gaꜙjngëëyhꜗ hløøꜘ heꜘ. Ja̱ˉgaˊ yaꜙhë̱ë̱yꜗ hwaꜗ Judea, ngooyꜗ naˊgyayˉ taꜙ Cesarea. 20 Pero maˊ chaˉ hniiˉ kihꜗ Herode kya̱a̱hˊ dsaˉ cha̱a̱ˉ Tiro hiꜙ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Sidón kaˉlähꜘ. Dsaˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ saꜙ maˊ hnøøˈ hniiˉ. Jëëhꜘ maˊ gaꜙnääyˊ lay˜ løøˈ taꜙ jwɨɨˉ kihꜗ Herode. Heˉja̱ˉ naˊnääyˈ naˊllayˉ juuˈ kya̱a̱hˊ Herode. Pero toˉnëˊ daˊ, gaꜙta̱a̱yhˋ juuˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ Blasto, hi̱ˉ kye̱ˉ taˊ jʉʉhˉ kya̱a̱hˊ rey Herode, mahꜗ hñiiꜘ bihꜗ llayꜗ juuˈ kya̱a̱hˊ Herode. 21 Heˉja̱ˉ gaꜙtø̱ø̱ꜗ rey heꜘ jmɨɨˊ heˉ yaˉnääꜘ dsaˉ. Maˊ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ ja̱ˉ, gaꜙllaꜙnääꜗ dsaˉ heꜘ hiꜙ gaꜙkë̱hˉ rey hmɨɨhˉ heˉ kë̱yhˉ maˊ llayˈ taˊ mahꜗ naˊgyayˉ nëˊtaˊ kiyhˈ, gaꜙkwayꜘ juuˈ. 22 Maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ heꜘ juuˈ kiyhꜗ ja̱ˉ, gaꜙtooyhꜗ chaˉmiihˉ mɨɨhˊ, gaꜙjäyhꜘ: —Ja̱ꜙ heꜘ dsaˉñʉʉhˉ naˉ hlëëhꜙ, Dio baˊ naˉ hlëëhꜙ. 23 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, jaꜗ ja̱a̱ˉ ángel kya̱a̱ꜗ Dio, gaꜙjmeeyꜘ dsooˊ kihˈ rey Herode, kihꜗ heˉ saꜙ gaꜙjmeeyꜘ jʉʉhˉ kihꜗ Dio. Heˉja̱ˉ gaꜙka̱a̱yꜗ jahˊ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙju̱u̱yꜗ. 24 Pero gaꜙnääꜗ baˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ kwayꜙ juuˈ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hiꜙ chaˉgaˊmiihˉ ngooꜗ dsaˉläˉjwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ he̱e̱hˉ juuˈ ja̱ˉ. 25 Maˊ gaꜙhñaaˉ taˊ heˉ naˉhña̱a̱ˊ Bernabé kya̱a̱hˊ Saulo, gaꜙhwë̱ë̱yˉ Jerusalén, gaꜙllaꜙnääyˋ kaˉlähꜘ Antioquía jä̱ä̱yꜙ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ tëëyh˜ Marcos.
1 Jeeˊ kihˈ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Antioquía ja̱ˉ, maˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio hiꜙ maˊ tä̱ä̱hˊ taˉjwohꜗ. Hi̱ˉ heꜘ Bernabé, hiꜙ Simón hi̱ˉ maˊ tëëyh˜ Lähˉ, Lucio hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Cirene, Manaén hi̱ˉ gaꜙkwa̱a̱ꜗ kweeˉ kya̱a̱hˊ Herode hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ lleˊmohꜘ hwaꜗ Galilea, hiꜙ Saulo kaˉlähꜘ. 2 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ tä̱ä̱hˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ heꜘ saꜙ kuhˉhɨ̱yh˜, hnaayhˉ Dio läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëyꜗ, gaꜙhlëëhꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kya̱a̱yhˊ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Hña̱a̱ˋ Bernabé kya̱a̱hˊ Saulo mahꜗ jmeeyꜗ taˊ heˉ kwëëhꜚ jnihꜘ. 3 Maˉngëëꜘ maˉngɨɨyꜘ kihꜗ Dio saꜙ gaꜙkuhˉ gaꜙhɨ̱yhꜗ, ja̱ˉgaˊ gaꜙkyeyˉ gooyˉ nëˊ kihˈ Bernabé kya̱a̱hˊ Saulo. Hiꜙ maˉdsa̱a̱ꜗ heˉ ja̱ˉ, gaꜙhɨyhꜗ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ. 4 Ngooꜗ Bernabé kya̱a̱hˊ Saulo taꜙ hwaꜗ Seleucia läꜙhihꜙ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. Maˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ Seleucia, gaꜙta̱a̱yhˋ nehꜙ barco, gaꜙnääyꜗ taꜙ hwaꜗ heˉ che̱e̱ˉ Chipre. 5 Maˊ gaꜙtë̱ë̱yꜘ jwɨɨˉ Salamina, gaꜙta̱a̱yhˋ nehꜙ gwahꜙ kihꜗ judiu heˉ tø̱ø̱ꜘ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙkwayꜘ juuˈ kihꜗ Dio. Hiꜙ maˊ jä̱ä̱yꜙ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ kwaꜙ beꜘ kiyhꜗ. 6 Gaꜙngëëyꜘ läꜙ gaꜙdsaꜗ hwaꜗ Chipre heˉ häˊ jeeˊ jmɨˉñeehꜚ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙllaꜙnääyꜗ jeeˊ jwɨɨˉ Pafo. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙje̱e̱yˈ ja̱a̱ˉ judiu hi̱ˉ të̱ë̱ˉ jiˉnahˊ, hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Barjesús. Maˊ jmä̱ä̱y˜ hñiiyꜘ läꜙko̱hꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. 7 Dsaˉ të̱ë̱ˉ heꜘ maˊ jwa̱yhꜘ kya̱a̱hˊ lleˊmohꜘ hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Sergio Paulo, hi̱ˉ kyʉʉh˜ chaˉmiihˉ. Heˉja̱ˉ lleˊmohꜘ heꜘ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ heˉ naˊkya̱a̱yꜘ Bernabé kya̱a̱hˊ Saulo, kihꜗ heˉ gaꜙläꜙhyohꜙ dsëyꜗ nuuyꜗ juuˈ kihꜗ Dio. 8 Pero dsaˉ të̱ë̱ˉ heꜘ, hi̱ˉ tëëyh˜ Elima kya̱a̱hˊ juuˈ griego, hi̱ˉ heꜘ naˉ, maˊ haꜙ kihꜗ Bernabé kya̱a̱hˊ Saulo. Jëëhꜘ, saꜙ maˊ hnøøyˈ heˉ maˊ he̱e̱hꜙ lleˊmohꜘ heꜘ juuˈ kihꜗ Dio. 9 Heˉja̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ Saulo, heꜘ baˊ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Paaˊ. Gaꜙhlëëyhꜘ kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ hiꜙ gaꜙjëëyꜗ ko̱o̱ˉ hwehˉ nëˊ dsaˉ të̱ë̱ˉ heꜘ. 10 Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Heˉ baˊ cheˉ taˉju̱u̱hˈ hneˉ, Peerꜙ hlë̱ë̱hˈ hneˉ, jo̱o̱ꜘ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ. ¿Heˉlaˈ hnoohˉ llaˉdsëëhˋ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ? ¿Lɨhꜘ baˊ lla̱a̱ꜙ heˉ hahˉ kihꜗ jwëꜘ lluꜗ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ? 11 Naꜗ heehꜗ Dio hneˉ wɨɨꜘ. Jä̱ꜗ tʉʉˊ mɨˊnëhˊ. Moꜙsoꜙ jëëhˈ jmëëꜗ hyooˉ miihˉ jmɨɨˊ —gaꜙjähꜘ Paaˊ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙløøˉ mɨˈnëyˊ mahꜗ gaꜙjä̱yꜘ tʉʉˊ. Läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kiyhꜗ maˊ hnaayhˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱yˈ, kihꜗ heˉ moꜙsoꜙ gaꜙläꜙjnäꜘ mɨˈnëyˊ. 12 Maˊ gaꜙjëëꜗ lleˊmohꜘ heꜘ heˉ gaꜙlaꜗ läꜙja̱ˉ, gaꜙhe̱e̱yhˉ kihꜗ Jesús. Peerꜙ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëyꜗ maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ kihꜗ Jesús. 13 Ja̱ˉgaˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Paaˊ jwɨɨˉ Pafo ja̱ˉ kya̱a̱yhˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ, gaꜙnääyꜗ taꜙ Perge, jwɨɨˉ heˉ naˉhe̱e̱ꜚ Panfilia. Pero Jwa̱a̱ꜚ gaꜙbe̱e̱ꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ mahꜗ ngaayhꜗ taꜙ Jerusalén. 14 Gaꜙngëëꜘ Paaˊ kya̱a̱hˊ Bernabé jwɨɨˉ Perge, gaꜙllaꜙnääyꜗ taꜙ jyohꜘ Antioquía heˉ nøøꜘ hwaꜗ Pisidia. Maˊ gaꜙtëꜘ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ, ngooꜗ Paaˊ kya̱a̱hˊ Bernabé gwahꜙ kihꜗ dsaˉ judiu mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ jeeˊ ja̱ˉ. 15 Maˉngëëꜘ maˉhëꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ miihˉ heˉ naˉsɨɨˉ nëˊ ley kihꜗ Moisé hiꜙ gaꜙhëyꜘ miihˉ heˉ gaꜙsɨɨꜘ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ dsaˉka̱a̱hˊ hi̱ˉ maˊ häˊ gooˉ gwahꜙ ja̱ˉ: —Cherˊmahꜗ chaˉ miihˉ heˉ jwahˈ hnähꜘ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hnꜗ, hlë̱ë̱hˊ jnäähꜗ miihˉ heˉ jmeeꜗ lluꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ —gaꜙjäyhꜘ. 16 Heˉja̱ˉ gaꜙnooˉ Paaˊ, gaꜙjmeeyꜘ lii˜ kya̱a̱hˊ gooyˉ mahꜗ waˊ dsaˉta̱a̱yhˋ tiiˊ. Gaꜙjäyhꜘ: —Nʉʉˉ daˊ hnähꜘ dsaˉ Israel hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ hnähꜘ hi̱ˉ ga̱hꜙ Dio. 17 Dio kya̱a̱ꜗ jnäähˈ dsaˉ Israel, gaꜙlle̱e̱hˉ dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ mahꜗ le̱e̱yꜘ dsaˉ kya̱a̱yꜗ hiꜙ ngooꜗ baˊ miˉjä̱ä̱yꜗ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtëꜘ ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ jʉʉhˉ läꜙ maˊ tä̱ä̱yhˊ hwaˈ Egipto maꜙkeꜙ la̱a̱yꜗ dsaˉ jñahꜘ kihꜗ hwaꜗ ja̱ˉ. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ beꜘ gaꜙhwë̱ë̱ꜗ Dio dsaˉ heꜘ hwaꜗ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙllaꜙnääyˋ hwaˈ kiyhꜗ. 18 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ gaꜙta̱a̱hˋ dsaˉ heꜘ to̱ꜗlooꜗ ji̱ˉñeˉ jeeˊ laˈ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ, gaꜙläꜙbeꜘ dsëꜗ Dio kya̱a̱yhˊ kihˈ läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ maˊ jmeeyꜙ. 19 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙhe̱e̱ꜗ Dio gyiiꜗ nääꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ hwaˈ heˉ che̱e̱ˉ Canaán. Hwaꜗ kihꜗ dsaˉ heꜘ gaꜙjmeeꜘ Dio he̱e̱ꜚ dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 20 ʼMaˊ gaꜙllaꜙnääyˋ hwaˈ Canaán ja̱ˉ, gaꜙhña̱a̱ꜗ Dio hi̱ˉ gaꜙka̱ꜗ nëˊ kihˈ dsaˉ heꜘ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ gaꜙhña̱a̱yꜗ Samuel hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kiyhꜗ. Läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Dio kya̱a̱yhˊ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtëꜘ kye̱ꜘ hñaˉlooꜘ naˉdsë˜ to̱ꜙloꜙgyaꜘ ji̱ˉñeˉ. 21 Ji̱i̱ˉ kihꜗ Samuel, dsaˉ Israel gaꜙngëëyꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ le̱e̱ꜘ rey kya̱a̱yꜗ. Heˉja̱ˉ gaꜙhña̱a̱ꜗ Dio Saúl, hi̱ˉ gaꜙla̱a̱ꜗ rey to̱ꜗlooꜗ ji̱ˉñeˉ. Jmiiˉ Saúl heꜘ maˊ che̱e̱ˉ Cis, hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ saˊju̱ˉ kihꜗ Benjamín. 22 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, Dio gaꜙlle̱e̱ˉ Saúl mahꜗ gaꜙlla̱a̱yꜗ David hi̱ˉ gaꜙko̱o̱ˈ nëˊ kiyhˈ. Gaꜙjmeeꜘ Dio juˈdsooꜘ kihꜗ David, gaꜙjäyhꜘ: “Maˉjë̱ë̱nꜙ David jo̱o̱ꜘ Isaí. Kihꜗ hi̱ˉ heꜘ baˊ maˉtɨhꜗ dsënꜙ, jëëhꜘ hi̱ˉ heꜘ jmeeꜗ läꜙjëꜙ heˉ hnoonꜗ.” 23 Hiꜙ jeeˊ kihˈ ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ saˊju̱ˉ kihꜗ David heꜘ, gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ Jesús, hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Dio mahꜗ lä̱ä̱yꜗ dsaˉ Israel läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjäyhꜘ jä̱ä̱ꜗ. 24 Jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ jäꜙ Jesús, maˊ kwaꜙ Jwa̱a̱ꜚ juuˈ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ Israel. Gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ mahꜗ dsaˉje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio hiꜙ heˉ sa̱a̱yꜙ jmɨɨˉ. 25 Hiꜙ läꜙko̱hꜘ maˊ jëë˜ Jwa̱a̱ꜚ ngooꜗ dsaˉhñaaꜙ taˊ kiyhˈ, gaꜙjäyhꜘ: “¿Hi̱i̱ˉ jnäꜘ la̱a̱hꜘ hnähꜘ? Ja̱ꜙ heꜘ jnäꜘ hi̱ˉ nøøꜘ juuˈ jäꜙ läꜙko̱o̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ. Hi̱ˉ jäꜙ kë̱ë̱ˉ kinꜙ, saꜙ të̱ˊdsë̱ë̱nꜗ chiihnˊ mahꜗ llenˋ looˉ heˉ häˊ tɨɨyˊ”, gaꜙjähꜘ Jwa̱a̱ꜚ. 26 Ngooꜗ baˊ Paaˊ hlëëhꜙ, maˊ jäyhꜘ: —Hnähꜘ dsaˉgoon˜ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham, kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ hnähꜘ hi̱ˉ ga̱hꜙ Dio, jnäˋ jneˊ baˊ gaꜙche̱e̱ꜗ Dio juuˈ laˉ mahꜗ lä̱ä̱ꜘ jneˊ. 27 Pero dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Jerusalén, kya̱a̱hˊ dsaˉtaˊ kya̱a̱yˈ saꜙ gaꜙläꜙkyu̱u̱yꜙ Jesús. Niꜙ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ saꜙ gaꜙläꜙngëëyꜘ, maꜙkeꜙ maˊ hëˉ dsaˉ heꜘ juuˈ ja̱ˉ läꜙjëꜙ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ. Hehꜗ läꜙko̱hꜘ maˊ jäyhꜘ heˉ jmeeꜙ biiꜗ ju̱u̱ꜘ Jesús, gaꜙläꜙteꜗ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ maˊ hëyˉ ja̱ˉ. 28 Pero saꜙ gaꜙjnøøyhꜗ heˉ kya̱a̱hˊ maˊ bä̱ä̱yhꜙ Jesús mahꜗ läꜙjwëꜘ ja̱ˉ maˊ jngɨɨyhˈ kihꜗ, heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨyꜘ kihꜗ Pilato mahꜗ waˊ jmeeyꜘ hihꜙ heˉ ju̱u̱yꜘ. 29 Maˊ gaꜙläꜙteꜗ läꜙjëꜙ goˉteˈ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ kiyhꜗ jä̱ä̱ꜗ, ja̱ˉgaˊ gaꜙjña̱a̱ꜗ dsihꜘ dsohꜘ hmaˉcruꜚ mahꜗ naˊha̱a̱yˊ. 30 Pero Dio gaꜙmiꜙji̱i̱yhˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. 31 Hiꜙ chaˉmiihˉ ji̱i̱h˜ gaꜙläꜙjnääyꜘ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˊnääˈ kya̱a̱yhˊ Jerusalén, läꜙ maˊ tä̱ä̱yhˊ Galilea. Hi̱ˉ heꜘ naˉ hi̱ˉ jmeeꜙ juˈdsooꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jmɨɨˊ naˈ. 32 ʼJa̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ kwaˉ jnäähˈ juˈhmëëꜘ laˉ, ja̱ˉbaˊ juuˈ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 33 Heˉ gaꜙmiꜙji̱i̱yhˋ Jesús, gaꜙmiꜙteꜗ Dio juuˈ kihꜗ jeeˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham. Läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ salmo hwëhꜘ to̱ꜗ: “Hneˉ la̱a̱hꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, naꜗ maˉla̱a̱nꜗ Tääˋ kya̱a̱hˈ”, gaꜙjähꜘ Dio. 34 Kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙmiꜙji̱i̱yhˋ Jesús jeeˊ kihˈ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ mahꜗ moꜙsoꜙ ju̱u̱ꜘ gyihꜗ ji̱hˊko̱hꜘ, läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙteꜗ juuˈ heˉ maˉnaˉsɨɨˉ läꜙlaˉ: “Miˊteˋ baˊ jnäꜘ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙjwɨɨnꜗ David”, gaꜙjähꜘ Dio. 35 Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ lleˋ kaˉlähꜘ nëˊ salmo: “Saꜙ kwahˈ jwëꜗ jyahꜙ jmɨˉngoꜗ kihꜗ hi̱ˉ naˉjngëëˈ kya̱a̱hꜗ”, gaꜙjähꜘ David. 36 ʼGaꜙmiꜙteꜗ baˊ David läꜙko̱hꜘ gaꜙläꜙhyohꜙ dsëꜗ Dio läꜙ maˊ kye̱yˉ nëˊ kihˈ dsaˉ kya̱a̱yꜗ. Hiꜙ maˊ gaꜙju̱u̱yꜗ naˊha̱a̱ˊ dsihꜘ kooꜘ jeeˊ naˉha̱a̱ˈ dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱yꜗ. Hiꜙ gaꜙjngaahˉ baˊ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ. 37 Pero hi̱hꜗ hi̱ˉ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ heꜘ, saꜙ gaꜙjngaahˉ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ. 38 ʼHeˉja̱ˉ hnøøꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, taꜙlaꜙ kihꜗ Jesús hi̱ˉ hlëëhnˊ kihˈ laˉ dsaˉcheˋ dsoˊkyeˉ jnänˋ. 39 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ dsooꜘ dsëꜗ kihꜗ Jesús, hi̱ˉ heꜘ baˊ hwë̱ë̱ꜙ llu̱u̱ꜗ, lä̱ä̱yꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ maˊ hlä̱ä̱yhˉ chaˊnëˊ ley kihꜗ Moisé. Jëëhꜘ saꜙ hwë̱ë̱ˉ jneˊ llu̱u̱ˈ chaˊnëˊ Dio kya̱a̱hˊ heˉ høøˊ jneˊ ley ja̱ˉ. 40 Le̱e̱hꜚ hnähꜘ, mahꜗ saꜙ jäꜙ nëˊ kyahˈ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio: 41 Jëëˋ daˊ hnähꜘ, dsaˉ hi̱ˉ miˉkwa̱hꜗ juuˈ kinꜙ, waˊ läˉdsa̱a̱˜ hohꜘ hnähꜘ, waˊ he̱e̱hꜘ hnähꜘ goˉte˜. Jëëhꜘ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ jmeenˋ ko̱o̱ˉ heˉ jmeeꜗ dsa̱a̱˜ hohꜘ hnähꜘ. Niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ jmeehˈ hnähꜘ dsooꜘ maꜙkeꜙ hi̱ˉ gaˊ gaꜙjmeehꜗ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ, gaꜙjähꜘ Dio. 42 Läꜙ maˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Paaˊ kya̱a̱hˊ Bernabé nehꜙ gwahꜙ kihꜗ dsaˉ judiu, gaꜙchu̱u̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu kya̱a̱yhˊ: —Ja̱ˉ yaˉnäähꜘ hnähꜘ kaˉlähꜘ jyohꜘ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ mahꜗ kwahˈ hnähꜘ kaˉlähꜘ juuˈ naˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 43 Maˊ gaꜙhwë̱ë̱yˉ nehꜙ gwahꜙ ja̱ˉ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ judiu hiꜙ läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu hi̱ˉ maˊ hnaahˉ Dio, gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Paaˊ kya̱a̱hˊ Bernabé. Heˉja̱ˉ ngooꜗ baˊ Paaˊ hlë̱ë̱yh˜ mahꜗ waˊ llaˉnääꜘ bihꜗ taꜙ chaˊnëˊ kya̱a̱hˊ heˉ miˉjä̱ä̱ꜗ Dio. 44 Maˊ gaꜙtëꜘ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ, miihˉ gaˊ saꜙ gaꜙdsa̱a̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, naˊnääyˈ naˊnʉʉyꜘ haˉ läꜙ laꜗ juuˈ kihꜗ Dio. 45 Pero maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ judiu, heˉ gaꜙku̱hꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ, heˉja̱ˉ gaꜙläꜙlle̱e̱yꜘ jwërte, gaꜙløøyꜗ llaˉdsëëyˋ kihˈ juuˈ heˉ maˊ kwaꜙ Paaˊ hiꜙ maˊ hlëëyhꜙ wɨɨꜘ kiyhꜗ. 46 Pero Paaˊ kya̱a̱hˊ Bernabé saꜙ gaꜙläꜙgoyhꜙ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ heꜘ, gaꜙjäyhꜘ: —Kyahꜗ hnähꜘ toˉnëˊ dsaˉgoon˜ jmeeꜙ biiꜗ heˉ nuuhˉ hnähꜘ juuˈ kihꜗ Dio heˉ maˉkwaˊ jnäähꜗ laˉ. Pero heˉ behꜘ hnähꜘ juuˈ laˉ, miˉjnäähˈ hnähꜘ hñaahꜗ saꜙ hnoohˉ hnähꜘ haˉ läꜙ jeeˊ jmeeˈ cha̱a̱ˉ hnähꜘ tä̱ä̱ꜘ. Naꜗ naꜙ hwë̱ë̱ꜙ jnäähˈ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ mahꜗ dsaˊkwaˊ jnäähꜗ juuˈ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu baˊ. 47 Jëëhꜘ Dio gaꜙjmeeꜘ madaꜚ läꜙlaˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, gaꜙjäyhꜘ: Maˉhña̱a̱nꜙ hneˉ, la̱a̱hꜗ waˊjeˉ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, mahꜗ hneˉ baˊ ka̱hˈ juuˈ haˉ läꜙ lä̱ä̱ꜘ dsaˉ läꜙka̱a̱ˉ läꜙjʉhꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ. 48 Maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu juuˈ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, gaꜙjmeeyꜘ jʉʉhˉ kihꜗ juuˈ ja̱ˉ hiꜙ gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ lluꜗ. Gaꜙhe̱e̱hˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kwa̱a̱t˜ të̱ë̱hꜗ jeeˊ ka̱ˉ Dio. 49 Läꜙ gaꜙdsaꜗ hwaꜗ ja̱ˉ gaꜙllooꜗ juuˈ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 50 Pero ko̱ˉlla̱a̱ˊ judiu gaꜙta̱a̱yhˉ juuˈ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ hnaahˉ Dio, läꜙkye̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ ka̱a̱hˊ kihˈ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˉ juuˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ taˊ. Gaꜙtooyhˉ jeˉ dsëꜗ dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ mahꜗ läꜙlle̱e̱yꜘ kya̱a̱hˊ Paaˊ kya̱a̱hˊ Bernabé mahꜗ hëëyꜗ kiyhꜗ taꜙ jeeˊ ʉ̱ʉ̱ꜘ gaˊ kihˈ hwaꜗ ja̱ˉ. 51 Kya̱a̱hˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Paaˊ ngaahˈ kya̱a̱hˊ Bernabé gaꜙhlayꜗ hløøˉ heˉ maˊ naˉbeh˜ tɨɨyˊ heˉ jmeeyꜙ lii˜ kihꜗ dsaˉ heꜘ, heˉ läꜙ maˉkya̱a̱yhˊ ja̱ˉbaˊ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ. Hiꜙ gaꜙhwë̱ë̱yˉ jeeˊ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙnääyꜗ taꜙ jwɨɨˉ Iconio. 52 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio chaˉmiihˉ maˊ jë̱ë̱ˉ dsëyꜗ, hiꜙ maˊ kye̱yˉ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ.
1 Läꜙ maˊ gyaˈ Paaˊ kya̱a̱hˊ Bernabé jwɨɨˉ Iconio ja̱ˉ, maˊ dsaˉta̱a̱yhˋ ko̱ˉjø̱hꜘ läꜙu̱u̱yꜘ nehꜙ gwahꜙ mähˉ kihꜗ dsaˉ judiu. Haˉ ko̱hꜘ saꜙ lluꜗ juuˈ heˉ gaꜙkwayꜘ, heˉja̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ judiu hiꜙ läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu gaꜙhe̱e̱hˉ. 2 Pero ko̱ˉlla̱a̱ˊ judiu hi̱ˉ saꜙ gaꜙhe̱e̱hˉ, gaꜙtooyhˉ jeˉ dsëꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu mahꜗ gaꜙläꜙhneeyꜙ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio. 3 Heˉja̱ˉ gaꜙjä̱ꜘ Paaˊ kya̱a̱hˊ Bernabé chaˉmiihˉ jmɨɨˊ jeeˊ ja̱ˉ. Niꜙ miihˉ saꜙ maˊ goyhꜙ maˊ kwayꜙ juuˈ kihꜗ Dio hiꜙ maˊ kye̱yˉ chaˉmiihˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ chaˉmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ. Läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Dio juˈdsooꜘ kihꜗ juuˈ heˉ maˊ kwayꜙ. 4 Pero dsaˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, gaꜙla̱a̱ꜗ to̱ꜗ nääꜗ. Ko̱ˉlla̱a̱ˊ gaꜙta̱a̱hˋ jwooˈ kihꜗ judiu, hiꜙ ko̱ˉlla̱a̱ˊ gaꜙta̱a̱hˋ jwooˈ kihꜗ apóstole. 5 Gaꜙta̱a̱hˋ dsaˉ judiu juuˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉtaˊ kya̱a̱yˈ mahꜗ kwayꜗ kihꜗ apóstole heꜘ hiꜙ teyꜗ ku̱u̱ˊ kiyhˈ. 6 Pero maˊ gaꜙläꜙñeꜙ Paaˊ kya̱a̱hˊ Bernabé heˉ hnøøꜗ dsaˉ maˊ jmeeˈ kiyhꜗ läꜙja̱ˉ, läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱yˉ gaꜙnääyꜗ taꜙ Listra hiꜙ Derbe, jwɨɨˉ heˉ hlaˉ hwaꜗ Licaonia. Hiꜙ naˊnääˈ gyihꜗ jyohꜘ jwɨɨˉ heˉ hlaˉ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ jä̱hꜙ ja̱ˉ, 7 mahꜗ naˊkwayˉ juˈhmëëꜘ kihꜗ Jesús läꜙka̱a̱ˉ ja̱ˉ. 8 Listra ja̱ˉ maˊ gyaˈ ja̱a̱ˉ dsaˉjluuhˊ hi̱ˉ jluuhˊ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ, ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ maˊ ngëyꜙ. 9 Dsaˉ heꜘ maˊ gyaˈ nuuˉ läꜙjëꜙ heˉ maˊ hlëëhꜙ Paaˊ. Maˊ gaꜙjëëꜗ Paaˊ mɨˊnëyˊ gaꜙläꜙliiyhꜚ kihꜗ dsaˉ heꜘ, heˉ maˉdsooꜘ dsëyꜗ hlä̱ä̱yꜘ. 10 Heˉja̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ Paaˊ ki̱ˉga̱a̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Nooˉ daˊ, chihꜘ tɨɨhˊ naˉ ko̱ˉdsooꜘ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ ko̱o̱ˉ baˊ gaꜙhli̱i̱yꜘ taꜙ gyʉʉhˈ hiꜙ gaꜙløøyꜗ ngëyꜙ. 11 Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ Paaˊ läꜙja̱ˉ, gaꜙløøyꜗ hlëëyhꜙ ko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ kya̱a̱hˊ juuˈ kiyhꜗ, maˊ jäyhꜘ: —Läꜙ la̱a̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ la̱a̱ꜗ u̱u̱ꜗ dio hi̱ˉ maˉjña̱a̱ꜗ jeeˊ jnänˋ laˉ. 12 Gaꜙmiꜙche̱e̱yˉ Bernabé Júpiter hiꜙ Paaˊ gaꜙmiꜙche̱e̱yˉ Mercurio kihꜗ heˉ maˊ kwaꜙ Paaˊ juuˈ. 13 Chʉʉhˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ maˊ chihˈ gwahꜙ kihꜗ dio Júpiter. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙllooꜗ jmiˉdsaˉ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊ nehꜙ gwahꜙ ja̱ˉ, maˊ jä̱ä̱yꜙ kyaˊ dsoˈ hiꜙ maˊ kye̱yˉ heˉ naˉlɨɨˊ kya̱a̱hˊ leꜗ. Maˊ hnøøyˈ maˊ jngëëyhˈ kyaˊ heꜘ mahꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉgooyˈ maˊ jmeeyˈ jʉʉhˉ kihꜗ apóstole heꜘ. 14 Läꜙ maˊ gaꜙnuuꜘ Bernabé kya̱a̱hˊ Paaˊ heˉ ja̱ˉ, gaꜙgɨɨyꜗ hmɨɨhˉ kiyhꜗ, mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ jeeˊ kihˈ dsaˉ heꜘ maˊ hlëëyhꜙ ki̱ˉga̱a̱ˉ, 15 maˊ jäyhꜘ: —Hnähꜘ dsaˉñʉʉhˉ ¿heˉlaˈ jmeehˉ hnähꜘ läꜙnaˉ? ¿Ja̱ˈ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ baˊ jnäähꜗ läꜙko̱hꜘ la̱a̱hꜗ hnähꜘ? Maˉyaˉnøøꜗ jnäähˈ mahꜗ kwaˊ jnäähꜗ juˈhmëëꜘ kihꜗ Jesús. Tʉꜗ hnähꜘ heˉ naˉ, taꜙ jmeeˉ hnähꜘ heˉ saꜙ jmääꜗ taˊ. Je̱e̱hˋ hnähꜘ hñaahꜗ kihꜗ Dio ji̱i̱hꜙ baˊ, hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ gyʉʉhˈ hwaꜗ, hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ jmɨˉñeehꜚ hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ läꜙjëꜙ heˉ gaˊ chaˉ nëˊ kihˈ. 16 Jä̱ä̱ꜗ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ jmeeꜙ läꜙ hyohˉ dsëꜗ hiꜙ saꜙ chaˉ heˉ maˊ jmeeꜙ Dio kiyhꜗ niꜙ miihˉ. 17 Pero ja̱ꜙ heˉ gaꜙhmääyhˉ goˉte˜. Maꜙraꜙ heˉ gaꜙmiꜙjnääyˉ haˉ läꜙ la̱a̱yꜗ hñiiyꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ heˉ jmeeyꜙ. Che̱e̱yꜙ jmaꜗ, hiꜙ jmeeyꜙ kwaꜙ läꜙjëꜙ heˉ jngëëˉ dsaˉ mahꜗ läꜙchaˉ chaˉmiihˉ heˉ kihˊhi̱hˊ jneˊ hiꜙ läꜙja̱ˉ jmeeyꜙ jë̱ë̱ˉ dsëˉ jneˊ. 18 Maꜙkeꜙ gaꜙhlëëhꜘ apóstole heꜘ läꜙja̱ˉ, heˉlɨɨꜗ baˊ gaꜙlɨyhꜗ gaꜙjneyꜘ jwëˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ heˉ maˊ jngëëyhˈ kyaˊ mahꜗ maˊ jmeeyˈ jʉʉhˉ kihꜗ apóstole. 19 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙllaꜙnääꜗ judiu hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Antioquía, läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Iconio. Gaꜙta̱a̱yhˉ juuˈ dsaˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Listra. Heˉja̱ˉ gaꜙteyꜗ ku̱u̱ˊ kihˈ Paaˊ. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙsë̱ë̱yhˉ Paaˊ läꜙ gaꜙtëꜘ chʉʉhˊ jwɨɨˉ, jëëhꜘ maˊ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ maˉju̱u̱yꜙ baˊ. 20 Läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ gaꜙta̱a̱yhˋ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kihꜗ Paaˊ. Ko̱ˉhwëëꜘ gaˊ ja̱ˉ maˊ gaꜙnooˉ Paaˊ jeeˊ maˊ kya̱a̱yꜗ ja̱ˉ hiꜙ ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙheyꜗ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˉ, ngooyꜗ kya̱a̱hˊ Bernabé taꜙ Derbe. 21 Maˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ jwɨɨˉ Derbe, gaꜙkwayꜘ juˈhmëëꜘ. Hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Jesús. Ja̱ˉgaˊ gaꜙnääyˋ kaˉlähꜘ taꜙ Listra, taꜙ Iconio, hiꜙ taꜙ Antioquía. 22 Läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jwɨɨˉ ja̱ˉ, gaꜙkwayꜘ chaˉgaˊmiihˉ beꜘ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. Gaꜙhlë̱ë̱hꜗ gyihꜗ mahꜗ saꜙ tʉyꜗ juuˈ heˉ maˉdsooꜘ dsëyꜗ, maˊ jäyhꜘ: —Jmeeꜙ biiꜗ jëëˊ jneˊ chaˉmiihˉ wɨɨꜘ, ja̱ˉgaˊ he̱hˈ jneˊ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. 23 Läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jwɨɨˉ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio, gaꜙhña̱a̱yꜗ dsaˉgyʉʉhˊ hi̱ˉ ka̱ꜗ nëˊ kihˈ dsaˉkya̱a̱yhˊ. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙta̱a̱yhˋ ngɨɨyꜙ kihꜗ Dio taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ kuhˉhɨ̱yh˜. Läꜙja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˉ gooˉ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ dsaˉgyʉʉhˊ hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ kya̱a̱yˈ. 24 Maˊ gaꜙhwë̱ë̱yˉ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙngëëꜘ bihꜗ ko̱ˉdsooꜘ hwaꜗ Pisidia gaꜙnääyˋ taꜙ Perge, jwɨɨˉ heˉ nøøꜘ hwaꜗ Panfilia. 25 Maˉngëëꜘ maˉkwayꜘ juuˈ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Perge, gaꜙnääyꜗ taꜙ jwɨɨˉ Atalia. 26 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˋ nehꜙ barco, gaꜙnääyˋ kaˉlähꜘ taꜙ Antioquía, ja̱ˉbaˊ jwɨɨˉ jeeˊ gaꜙta̱a̱hˉ dsihꜘ gooˉ Dio maˊ gaꜙmiꜙjä̱ä̱yꜗ kya̱a̱hˊ taˊ kiyhˈ heˉ naꜗ gaˊ maˉhñaaˉ. 27 Maˊ gaꜙllaꜙnääyˋ Antioquía ja̱ˉ, gaꜙtëëyhꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱yhꜚ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ. Mahꜗ gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ haˉ läꜙ laꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ naˊnääyˈ hiꜙ haˉ läꜙ gaꜙkwaꜘ Dio jwëˈ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. 28 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjä̱ꜘ Paaˊ kya̱a̱hˊ Bernabé chaˉmiihˉ jmɨɨˊ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ.
1 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Judea gaꜙllaꜙnääyꜗ jwɨɨˉ Antioquía naˊkwayˉ juuˈ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, maˊ jäyhꜘ: —Cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ nøøꜘ kihꜗ Moisé, saꜙ lä̱ä̱hꜘ hnähꜘ. 2 Peerꜙ gaꜙtiˉ gaꜙchooꜘ Paaˊ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ hiꜙ läꜙja̱ˉ maˊ jmeeꜙ Bernabé kaˉlähꜘ. Haˉ ko̱hꜘ juuˈ saꜙ gaꜙtiˉ gaꜙchooyꜘ. Heˉja̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Antioquía, gaꜙhña̱a̱yꜗ Paaˊ kya̱a̱hˊ Bernabé kya̱a̱hˊ jñahꜘ gaˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ. Gaꜙche̱e̱yꜗ taꜙ Jerusalén mahꜗ miˉeeyꜙ juuˈ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ apóstole hiꜙ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgyʉʉhˊ. 3 Ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Antioquía gaꜙche̱e̱ꜗ dsihꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ lluꜗ. Jeeˊ gaꜙnääyꜗ ja̱ˉ, gaꜙngëëyꜘ hwaꜗ Fenicia hiꜙ gaꜙngëëyꜘ hwaꜗ Samária. Läꜙjëꜙ jwɨɨˉ jeeˊ gaꜙngëëyꜘ ja̱ˉ, gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ heˉ gaꜙje̱e̱h˜ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu kya̱a̱hˊ Dio. Peerꜙ gaꜙtɨhꜗ dsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ ja̱ˉ. 4 Maˊ gaꜙllooꜗ Paaˊ kya̱a̱hˊ Bernabé taꜙ Jerusalén, ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ bihꜗ lluꜗ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ apóstole kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgyʉʉhˊ kaˉlähꜘ. Hiꜙ gaꜙjmeehꜗ Paaˊ kya̱a̱hˊ Bernabé juuˈ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio kya̱a̱yhˊ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ naˊnääyˈ. 5 Pero ko̱ˉlla̱a̱ˊ fariseo hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio gaꜙnooyˉ mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Jmeeꜙ biiꜗ ʉ̱ʉ̱hꜙ jmɨˉngoꜗ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu hiꜙ jmeenˊ madaꜚ kiyhꜗ mahꜗ høøyꜗ läꜙjëꜙ nʉʉhꜚ kihꜗ Moisé. 6 Heˉja̱ˉ gaꜙku̱hꜗ apóstole kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ mahꜗ miˉeeyꜙ juuˈ ja̱ˉ. 7 Maˉläˉhɨɨˋ tä̱ä̱yhˊ tiˉchooyꜙ juuˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱yꜙ, ja̱ˉgaˊ gaꜙnooˉ Peeˊ mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Nʉʉˉ daˊ hnähꜘ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hnꜗ. Ñehˊ baˊ hnähꜘ, jä̱ä̱ꜗ gaꜙlle̱e̱hˉ Dio jnäꜘ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ mahꜗ kwanˋ juˈhmëëꜘ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, mahꜗ läꜙdsooꜘ dsëyꜗ kihꜗ Jesús. 8 Dio hi̱ˉ kyʉʉh˜ haˉ läꜙ laꜗ tuhˉdsëꜗ dsaˉ, gaꜙmiꜙjnääyˉ dsaˉ heꜘ, maꜙraꜙ heˉ la̱a̱yꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ läꜙlluꜗ heˉ gaꜙkwëëyhꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱hꜘ gaꜙhñahꜗ jneˊ. 9 Ja̱ˉbaˊ läꜙko̱hꜘ gaꜙjmeeꜘ Dio jnäˋ jneˊ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ, kya̱a̱hˊ heˉ maˉläˉdsooꜘ dsëyꜗ kihꜗ Jesús, läꜙja̱ˉ baˊ maˉjä̱yꜘ naˉjngëëyˈ. 10 ¿Heˉlaˈ ka̱hˉ hnähꜘ dsëꜗ Dio, heˉ jmeehˉ hnähꜘ biiꜗ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ heˉ høøyꜗ ley heˉ saꜙ tä̱ä̱yꜙ høøyꜗ, hiꜙ niꜙ jneˊ saꜙ tä̱ä̱ꜙ jneˊ høønˊ, hiꜙ niꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ saꜙ gaꜙtä̱ä̱yꜙ maˊ høøyˈ? 11 Pero naꜗ maˉñeˊ jneˊ, heˉ laˊ maˉlä̱ä̱ꜗ baˊ Jesús jneˊ, kweeˉ baˊ kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ —gaꜙjähꜘ Peeˊ. 12 Maˊ gaꜙløøꜗ Bernabé kya̱a̱hˊ Paaˊ jmeeh˜ juuˈ, läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ gaꜙta̱a̱hˋ tiiˊ nuuyˉ haˉ läꜙ chaˉmiihˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio kya̱a̱yhˊ jeeˊ naˊnääyˈ naˊkwayˉ juˈhmëëꜘ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. 13 Hiꜙ maˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ juuˈ kihꜗ Paaˊ kya̱a̱hˊ Bernabé, gaꜙhlëëhꜘ Jacobo, gaꜙjäyhꜘ: —Dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hnꜗ, nʉʉˉ daˊ hnähꜘ. 14 Maˉnʉʉˊ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ maˉjmeehꜗ Simón juuˈ haˉ läꜙ gaꜙjmeeꜘ Dio toˉnëˊ jeeˊ kihˈ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, gaꜙtëëyˉ dsaˉ heꜘ, gaꜙjmä̱ä̱yꜗ kya̱a̱yꜗ. 15 Heˉ laˉ naˉ je̱e̱hˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙhlëëhꜘ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, jeeˊ naˉsɨɨˉ läꜙlaˉ: 16 Maˉngëëꜘ heˉ laˉ, nɨɨnˋ naˊchoohnˋ hneˈ kihꜗ David heˉ naˉhlaˋ. Naˊjmeehnˋ kaˉlähꜘ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ naˉhe̱e̱ꜚ, mahꜗ choohnˊ kaˉlähꜘ läꜙhmëëꜘ, 17 mahꜗ läꜙja̱ˉ hi̱ˉ jñahꜘ nääꜗ dsaˉ heꜘ waˊ hnääyhꜘ Dio, läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu hi̱ˉ maˉmiˉjä̱ä̱nꜚ la̱a̱yꜗ kya̱a̱nꜙ. 18 Läꜙja̱ˉ gaꜙjähꜘ Dio, hi̱ˉ gaꜙmiꜙjnääˉ juuˈ laˉ lloꜘjooꜗ goˉteˈ. 19 ʼHeˉja̱ˉ jwahnꜙ, taꜙ waˊ hanˊ kihˈ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu hi̱ˉ dsaˉje̱e̱h˜ kya̱a̱hˊ Dio. 20 Maˉle̱e̱ꜙ baˊ ko̱o̱ˉ sɨɨnˊ kiyhˈ mahꜗ saꜙ waˊ kuyhˉ maꜗ heˉ jmeeꜗ miˉsa̱yhꜘ hñiiyꜘ heˉ llaꜙ dsaˉ chaˊnëˊ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ, hiꜙ dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ saꜙ waˊ ka̱a̱yhˈ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hiꜙ niꜙ saꜙ waˊ ku̱yhˉ jahꜘ hi̱ˉ dsaˉju̱u̱ꜘ kya̱a̱hˊ heˉ wɨɨꜘ, niꜙ saꜙ waˊ kuyhˉ jmaˉ. 21 Jëëhꜘ lloꜘjooꜗ gaꜙløøꜗ dsaˉ judiu kwaꜙ nʉʉhꜚ kihꜗ Moisé nehꜙ gwahꜙ heˉ tø̱ø̱ꜘ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jwɨɨˉ. Jeeˊ ja̱ˉ hëyˉ heˉ gaꜙsɨɨꜘ Moisé, läꜙjëꜙ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ —gaꜙjähꜘ Jacobo. 22 Läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ heꜘ, kya̱a̱hˊ apóstole hiꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ gaꜙta̱a̱yhˋ juuˈ kweeˉ gaꜙhña̱a̱yꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ mahꜗ dsaˉnääyꜗ jwɨɨˉ Antioquía kya̱a̱hˊ Paaˊ hiꜙ kya̱a̱hˊ Bernabé. Gaꜙhña̱a̱yꜗ Juda, heꜘ baˊ hi̱ˉ tëëyh˜ Barsabá, hiꜙ gaꜙhña̱a̱yꜗ Sila. Hi̱ˉ heꜘ maˊ la̱a̱ˈ taˊ jeeˊ kihˈ dsaˉkya̱a̱yhˊ. 23 Kya̱a̱hˊ hi̱ˉ heꜘ gaꜙche̱e̱yꜗ jeˉ heˉ naˉsɨɨˉ läꜙlaˉ: “Jnäähˈ apóstole, jnäähˈ dsaˉgyʉʉhˊ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ, jmeeˉ jnäähˈ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Antioquía, hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ Siria hiꜙ Cilicia kaˉlähꜘ. Waˊ cha̱a̱ˉ hnähꜘ lluꜗ. 24 Maˉnʉʉˊ jnäähꜗ kihꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱ˉ jeeˊ laˉ gaꜙnääyꜗ taꜙ naꜙ. Saꜙ ñeˊ jnäähꜗ heˉ gaꜙnääyꜗ miˉga̱a̱yꜙ hnähꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ kiyhꜗ, he̱e̱y˜ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ hiꜙ jmeeyꜙ hihꜙ heˉ ʉ̱ʉ̱hꜙ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ hiꜙ heˉ høøhˈ hnähꜘ ley. 25 Heˉja̱ˉ maˉtoohˋ jnäähꜗ juuˈ kweeˉ, maˉjëëˊ jnäähꜗ lluꜗ baˊ heˉ maˉhña̱a̱ˊ jnäähꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ laˉ mahꜗ dsaˉnääyꜗ dsaˉjë̱ë̱yꜙ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Paaˊ hiꜙ kya̱a̱hˊ Bernabé hi̱ˉ hnääꜙ jneˊ chaˉmiihˉ. 26 Dsaˉñʉʉhˉ naˉ, saꜙ gaꜙjmeeyꜘ heˈ cheˊ cha̱a̱ˉ ju̱u̱yꜘ jeeˊ gaꜙnääyꜗ kwayꜙ juuˈ kihꜗ Jesucristo. 27 Heˉja̱ˉ che̱e̱ˊ jnäähꜗ Juda kya̱a̱hˊ Sila mahꜗ dsaˉnääyꜗ dsaˉkwayꜙ juuˈ heˉ naˉsɨɨˉ laˉ. 28 Lluꜗ baˊ laˈ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ hiꜙ läꜙja̱ˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ kaˉlähꜘ, heˉ saꜙ hnøøˉ jnäähˈ heˉ høøhˈ hnähꜘ heˉ saꜙ tä̱ä̱ꜙ hnähꜘ høøhˈ. Maꜙlaꜙ heˉ laˉ baˊ hnøøˈ nuuhˈ hnähꜘ. 29 Saꜙ kuhˈ hnähꜘ heˉ maˉllaꜘ dsaˉ chaˊnëˊ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ, niꜙ saꜙ leꜘ kuhˈ hnähꜘ jmaˉ, niꜙ saꜙ leꜘ ku̱hˈ hnähꜘ jahꜘ hi̱ˉ dsaˉju̱u̱ꜘ kya̱a̱hˊ heˉ wɨɨꜘ. Hnähꜘ dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ, taꜙ ka̱a̱hꜙ hnähꜘ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ. Cherˊmahꜗ gaꜙlë̱hꜗ hnähꜘ høøhˈ heˉ ja̱ˉ, jmeehˉ baˊ hnähꜘ lluꜗ. Waˊ dsaˉngëëhꜘ baˊ hnähꜘ lluꜗ.” 30 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ heꜘ, gaꜙnääyꜗ taꜙ Antioquía. Maˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙjø̱ø̱yhˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ mahꜗ gaꜙngëëyꜗ jeˉ heˉ maˊ kye̱yˉ ja̱ˉ, toꜙloꜙ nëˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 31 Peerꜙ gaꜙnøhꜗ dsëꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ heꜘ maˊ gaꜙhëyꜘ jeˉ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ lluꜗ jwërte. 32 Juda kya̱a̱hˊ Sila hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio maˊ kwayꜙ chaˉgaˊmiihˉ juuˈ. Hehꜗ läꜙja̱ˉ, gaꜙnøhꜗ dsëꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hiꜙ gaꜙtë̱ë̱yhꜗ chaˉmiihˉ beꜘ. 33 Gaꜙläꜙhɨɨˋ gaˊ miihˉ jmɨɨˊ, ja̱ˉgaˊ gaꜙhɨhꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ juuˈ kya̱a̱yhˊ mahꜗ dsaˉnääyˋ lluˈ taꜙ Jerusalén jeeˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱yꜗ. 34 Pero gaꜙjmeeꜘ Sila hʉʉˊdsëˉ: “Goꜚ lluˈ gaˊ heˉ jä̱nꜙ jeeˊ laˉ.” 35 Hiꜙ gaꜙjä̱ꜘ baˊ Paaˊ kya̱a̱hˊ Bernabé Antioquía ja̱ˉ, maˊ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ juuˈ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Hiꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jñahꜘ dsaˉkya̱a̱yhˊ maˊ kwayꜙ juˈhmëëꜘ. 36 Gaꜙläꜙhɨɨˋ gaˊ miihˉ jmɨɨˊ, maˊ gaꜙjähꜘ Paaˊ sɨɨyhꜙ Bernabé: —Manˋ kaˉlähꜘ maꜙjë̱ë̱nˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ jwɨɨˉ jeeˊ naˊka̱nˊ juuˈ kihꜗ Dio jä̱ä̱ꜗ, maꜙjëënˊ haˉ läꜙ tä̱ä̱yhˊ. 37 Maˊ hnøøˈ Bernabé maˊ jä̱ä̱yˈ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ tëëyh˜ Marcos. 38 Pero saꜙ gaꜙtɨhꜗ dsëꜗ Paaˊ heˉ maˊ jä̱ä̱yˈ kaˉlähꜘ hi̱ˉ gaꜙkë̱hꜗ ji̱i̱hˈ hwaꜗ Panfilia, jëëhꜘ moꜙsoꜙ ñeeˊ gyihꜗ naˊkwayˉ juuˈ kihꜗ Dio kya̱a̱hˊ Paaˊ. 39 Niꜙ miihˉ saꜙ gaꜙhɨɨꜘ kweeˉ juuˈ kihꜗ Paaˊ kya̱a̱hˊ Bernabé, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙbe̱e̱yꜗ ø̱ø̱yhꜚ, gaꜙnääyꜗ maꜙ kihˉkihꜗ. Heˉja̱ˉ Bernabé gaꜙjä̱ä̱yꜗ Marcos, gaꜙta̱a̱yhˋ nehꜙ barco gaꜙnääyꜗ taꜙ Chipre. 40 Hiꜙ Paaˊ gaꜙjä̱ä̱yꜗ Sila. Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙhwë̱ë̱yˉ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙjähꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Antioquía sɨɨyhꜙ: —Dio kya̱a̱hˊ hnähꜘ. 41 Gaꜙngëëyꜘ taꜙ hwaꜗ Siria kya̱a̱hˊ hwaˈ Cilicia maˊ kwayꜙ beꜘ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jwɨɨˉ.
1 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙnääyꜗ taꜙ Derbe, ja̱ˉgaˊ gaꜙnääyꜗ taꜙ Listra. Jeeˊ ja̱ˉ maˊ gyaˈ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Timotä. Chooyˈ maˊ la̱a̱ˈ judiu hiꜙ maˊ la̱a̱yˈ ø̱ø̱hꜗ jneˊ kaˉlähꜘ. Pero jmiiˉ Timotä maˊ la̱a̱ˈ griego. 2 Läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Listra hiꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Iconio maˊ hlëëyhꜙ lluꜗ kihꜗ Timotä. 3 Gaꜙläꜙhnøøꜗ Paaˊ jä̱ä̱yꜗ Timotä läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ dsooyˈ, heˉja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kihꜗ Timotä mahꜗ saꜙ chooꜗ judiu hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ juuˈ kya̱a̱yhˊ, jëëhꜘ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ maˉñeyˉ la̱a̱ꜗ griego jmiiˉ Timotä. 4 Gaꜙläꜙka̱a̱ˉ jwɨɨˉ jeeˊ gaꜙnääyꜗ, gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ haˉ läꜙ laꜗ juuˈ eeˉ heˉ gaꜙta̱a̱hˋ apóstole kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Jerusalén mahꜗ høøyꜗ maꜙlaꜙ heˉ naˉ baˊ. 5 Maˊ gaꜙnuuꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ juuˈ ja̱ˉ, gaꜙtë̱ë̱yhꜗ chaˉmiihˉ beꜘ hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ gaˊ dsaˉ gaꜙhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ. 6 Pero Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ saꜙ gaꜙkwaꜘ jwëˈ kihꜗ Paaˊ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ mahꜗ maˊ kwayˈ juuˈ kihꜗ Dio hwaꜗ Asia, heˉja̱ˉ gaꜙngëëꜘ bihꜗ läꜙ gaꜙdsaꜗ hwaꜗ Frigia, kya̱a̱hˊ hwaˈ Galacia. 7 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ taꜙ hwaꜗ Misia, maˊ hnøøyˈ maˊ dsaˉnääyꜗ taꜙ Bitinia pero saꜙ gaꜙkwaꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ jwëꜗ. 8 Heˉja̱ˉ ko̱o̱ˉ gaꜙngëëyꜘ taꜙ kooꜘ hwaꜗ Misia baˊ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙllaꜙnääyꜗ jwɨɨˉ Troa. 9 Hwëˈ heˉ maˊ gyaˈ Paaˊ Troa, gaꜙhë̱ë̱ꜘ mɨˈnëyˊ maˊ chehˈ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Macedonia maˊ chu̱u̱ꜘ kya̱a̱yhˊ, maˊ jäyhꜘ: “Ñaˉ taꜙ hwaꜗ Macedonia mahꜗ kwahˈ beꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ.” 10 Maˊ gaꜙjëëꜗ Paaˊ heˉ ja̱ˉ, läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙmiꜙlluˋ jnäähꜗ løøˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, mahꜗ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ kya̱a̱yhˊ taꜙ Macedonia. Gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ dsooꜘ heˉ tëëh˜ Dio jnäähˈ mahꜗ dsaˊkwaˊ jnäähꜗ juˈhmëëꜘ kihꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ. 11 Jeeˊ jwɨɨˉ Troa ja̱ˉ gaꜙtoohˋ jnäähˈ nehꜙ barco, gaꜙnøøꜗ jnäähˈ ko̱ˉdsooꜘ taꜙ Samotracia, hwaꜗ heˉ häˊ jeeˊ jmɨˉñeehꜚ. Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˉ, gaꜙnøøꜗ jnäähˈ taꜙ jwɨɨˉ Neópolis. 12 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙhwɨɨˉ jnäähˈ mahꜗ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ taꜙ jwɨɨˉ Filipo heˉ gaꜙllaꜘ dsaˉ cha̱a̱ˉ Roma hiꜙ maˊ laˈ jwɨɨˉ toˉnëˊ kihˈ hwaꜗ Macedonia. Jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ gaꜙtoohˋ jnäähꜗ miihˉ jmɨɨˊ. 13 Ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ gaꜙhwë̱ë̱ˉ jnäähˈ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, gaꜙnøøꜗ jnäähˈ taꜙ chaˊhooˊ jmɨɨˉ. Jëëhꜘ, maˉñeˊ jnäähꜗ heˉ dsaˉnääꜗ dsaˉ jeeˊ ja̱ˉ, jeeˊ dsaˉngɨɨyˋ kiyhˈ kihꜗ Dio. Heˉja̱ˉ gaꜙtoohˋ jnäähꜗ gaꜙhlë̱ë̱hˊ jnäähꜗ juuˈ kihꜗ Dio dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ. 14 Ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ heꜘ maˊ che̱e̱ˉ Lidia, hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ jwɨɨˉ jʉʉhˉ heˉ che̱e̱ˉ Tiatira. Maˊ hnɨɨyꜙ hmɨɨhˉ gyʉ̱ʉ̱ꜘ heˉ hmoohˈ hiꜙ maˊ hnaayhˉ Dio. Heˉja̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Dio dsëyꜗ mahꜗ waˊ jmeeyꜘ heˈ juuˈ heˉ maˊ hlëëhꜙ Paaˊ. 15 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙsa̱a̱yˉ jmɨɨˉ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kya̱a̱yꜗ, gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, gaꜙjäyhꜘ: —Cherˊmahꜗ la̱a̱hꜘ hnähꜘ miˊteˋ baˊ jnäꜘ kihꜗ Dio, jä̱ˊ hnähꜘ kinꜙ naꜗ. Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ biiꜗ heˉ gaꜙjä̱ˊ jnäähꜗ chaˊnehꜙ kiyhꜗ. 16 Ko̱o̱ˉ häˊ läꜙ maˊ naˊnøøˈ jnäähꜗ kaˉlähꜘ jeeˊ maˊ ngɨɨꜙ dsaˉ kiyhꜗ kihꜗ Dio, jeeˊ ja̱ˉ gaꜙje̱e̱ˈ jnäähꜗ ja̱a̱ˉ chihˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ hi̱ˉ maˊ lleˉ juuˈ kihꜗ dsaꜙ. Kya̱a̱hˊ chihˉmëꜘ heꜘ maˊ lɨhꜗ dsaˉjʉʉyˊ chaˉmiihˉ kuuˊ. 17 Peerꜙ ki̱i̱ˉ hooh˜ chihˉmëꜘ heꜘ maˊ lle̱e̱yˋ kaahˋ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ, maˊ hlëëyhꜙ: —Dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ gaꜙnääꜗ naˉ, gaꜙnääˊ madaꜚ kihꜗ Dio Jø̱ø̱hꜗ. Hi̱ˉ naˉ naˉ kwaꜙ juuˈ kihꜗ Dio heˉ jmeeꜙ dsaˉlä̱ä̱ꜘ dsaˉ. 18 Maˉläˉhɨɨˋ chaˉmiihˉ jmɨɨˊ jmeeꜙ chihˉmëꜘ heꜘ läꜙja̱ˉ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙläꜙdsë̱hꜙ dsëꜗ Paaˊ. Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱yhˉ hñiiyꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ: —Kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jesucristo jmeenꜙ hihꜙ kyahꜗ, goˉhë̱ë̱ˈ kihꜗ chihˉmëꜘ naˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kihꜗ chihˉmëꜘ heꜘ. 19 Maˊ gaꜙläꜙliihꜚ dsaˉjʉʉˊ chihˉmëꜘ heꜘ moꜙsoꜙ chaˉ heˉ kya̱a̱hˊ liyhꜙ kuuˊ, gaꜙläꜙhneeyꜙ kya̱a̱hˊ Paaˊ. Gaꜙsa̱a̱yhꜗ Paaˊ kya̱a̱hˊ Sila naˊjä̱ä̱yˉ chaˊnëˊ dsaˉtaˊ. 20 Gaꜙta̱a̱yhˉ gooˉ jwëëꜚ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Judiu baˊ la̱a̱ˈ dsaˉñʉʉhˉ laˉ, haˉ ko̱hꜘ hniiˉ saꜙ maˊ jay˜ llayꜙ jeeˊ jwɨɨˉ jnänˋ. 21 Miˉtë̱ë̱yꜙ jneˊ heˉ të̱ë̱yˈ jmeeyꜙ heˉ saꜙ chaˉ jwëˈ jnänˋ he̱e̱hnˊ niꜙ heˉ jmeenˊ heˉ të̱ë̱yˈ jmeeyꜙ, jneˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ romano. 22 Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉjwɨɨˉ gaꜙkwaꜘ beꜘ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙhnɨɨꜗ heꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉtaˊ madaꜚ gaꜙlle̱e̱yꜗ hmɨɨhˉ kihꜗ Paaˊ kya̱a̱hˊ Sila mahꜗ gaꜙkwaꜘ dsaˉ kiyhꜗ kya̱a̱hˊ sɨˊhmaˉ. 23 Maˉngëëꜘ maˉkwaꜘ dsaˉ kiyhꜗ chaˉmiihˉ, gaꜙta̱a̱hˉ dsihꜘ nehꜙñeˈ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kihꜗ pooˉ kya̱a̱yꜗ mahꜗ hä̱ä̱yꜗ lluꜗ. 24 Maˉngëëꜘ maˉhyoh˜ pooˉ jwëˈ haˉ läꜙ jmeeyꜗ, gaꜙta̱a̱yhˉ Paaˊ kya̱a̱hˊ Sila gaꜙtëꜘ nehꜙ gaˊ kihˈ nehꜙñeˈ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙgwëyꜗ tɨɨˊ Paaˊ kya̱a̱hˊ Sila nehꜙ jwɨˊ hmaˉ heˉ hëˉ tooˉ, heˉ che̱e̱ˉ cepo. 25 Pero maˊ gaꜙtëꜘ ko̱o̱ˉ llaꜙnʉʉˈ maˊ ngɨɨꜙ Paaˊ kya̱a̱hˊ Sila kiyhꜗ kihꜗ Dio, hiꜙ maˊ häyꜙ su̱ꜚ kihꜗ Dio, hiꜙ jñahꜘ gaˊ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ nehꜙñeˈ ja̱ˉ maˊ nuuyˉ. 26 Niꜙ saꜙ liihꜚ gaˊ dsaˉ heꜘ maˊ gaꜙjehꜗ wɨɨꜘ jwërte hwaꜗ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙsaꜗ gaꜙhlu̱hꜗ tɨɨˊ naˊhyahˉ heˉ laꜗ nehꜙñeˈ ja̱ˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙnaꜘ läꜙjëꜙ hoˊhaahˊ kihˈ, hiꜙ gaꜙsa̱a̱ꜗ gaꜙja̱a̱ꜗ caden˜ heˉ maˊ naˉhñuuꜚ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ nehꜙñeˈ ja̱ˉ. 27 Heˉja̱ˉ gaꜙñeꜗ pooˉ hi̱ˉ maˊ høøꜙ jeeˊ ja̱ˉ. Maˊ gaꜙjëëyꜗ naˉnaˊ hooˊ nehꜙñeˈ, gaꜙlleyˉ ñeˈtuuhꜚ kiyhꜗ mahꜗ maˊ jngëëyhˈ hñiiyꜘ, kihꜗ heˉ la̱a̱yꜘ maˉkyʉ̱ʉ̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ nehꜙñeˈ. 28 Heˉja̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ Paaˊ ki̱ˉga̱a̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: —Taꜙ jmeehˋ hñaahˈ, tøøhˊ baˊ jnäähꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ jeeˊ laˉ. 29 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ pooˉ heꜘ waˊjeˉ, mahꜗ gaꜙheyꜗ koˉchihˊ chaˊnehꜙ. Jlä̱ä̱yꜙ gaˊ läꜙja̱ˉ, gaꜙjwä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ hʉʉˊ tɨɨˊ Paaˊ kya̱a̱hˊ Sila. 30 Hi̱hꜗ pooˉ heꜘ gaꜙhwë̱ë̱yꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ nehꜙñeˈ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Dsaˉñʉʉhˉ, heˉ naˉ jmeenˋ mahꜗ lä̱ä̱nꜘ. 31 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ heꜘ: —Jmeeˊ dsooꜘ hohꜘ kihꜗ Jesucristo mahꜗ läꜙja̱ˉ baˊ lä̱ä̱hꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kyahꜗ. 32 Ja̱ˉgaˊ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ pooˉ heꜘ juuˈ kihꜗ Dio, kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ chaˊnehꜙ kiyhꜗ. 33 Läꜙ hwëˈ ja̱ˉ gaꜙjøøꜗ pooˉ heꜘ kihꜗ Paaˊ kya̱a̱hˊ Sila naˊgyiyhˉ jeeˊ gaꜙlaꜗ dsooˊ kiyhˈ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙsa̱a̱ˉ pooˉ heꜘ jmɨɨˉ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kya̱a̱yꜗ. 34 Maˉngëëꜘ maˉsa̱a̱yˉ jmɨɨˉ, gaꜙtëëyˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ heꜘ chaˊnehꜙ kiyhꜗ, gaꜙkwëëyhꜗ heˉ gaꜙkuyhˉ. Peerꜙ gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ lluꜗ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kya̱a̱yꜗ, läꜙlluꜗ heˉ gaꜙhe̱e̱yhˉ juuˈ kihꜗ Dio. 35 Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ ja̱ˉ, gaꜙche̱e̱ꜗ dsaˉtaˊ jñahꜘ pooˉ hi̱ˉ naˊjmeeꜘ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ maˊ høøꜙ nehꜙñeˈ mahꜗ lä̱ä̱yꜗ Paaˊ kya̱a̱hˊ Sila. 36 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeehꜗ pooˉ juuˈ kihꜗ Paaˊ kya̱a̱hˊ Sila, gaꜙjäyhꜘ: —Maˉjmeeꜘ dsaˉtaˊ madaꜚ heˉ lä̱ä̱nˊ hnähꜘ. Heˉja̱ˉ jwahnꜙ, hwë̱ë̱ˉ hnähꜘ, goˉnääˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ lluꜗ baˊ. 37 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Paaˊ sɨɨyhꜙ läꜙlaˉ: —¿Heˉlaˈ ja̱ˉ gaꜙkwayꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, niꜙ saꜙ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ cheˊ ä̱ä̱ˉ jnäähˈ dsooˊ? Heꜘ baˊ dsaˉ romano jnäähˈ kaˉlähꜘ mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˉ jnäähˈ nehꜙñeˈ. Naꜗ la̱a̱yꜘ, lä̱ä̱yꜗ jnäähˈ jeeˊ naˉhmääˊ. Niꜙ miihˉ saꜙ he̱e̱hˊ jnäähꜗ läꜙnaˉ. Waˊ yaˉnääꜘ hñiiꜘ dsaˉtaˊ mahꜗ hwë̱ë̱yꜗ jnäähˈ. 38 Heˉja̱ˉ naˊjmeehˊ pooˉ heꜘ juuˈ kihꜗ dsaˉtaˊ. Peerꜙ gaꜙläꜙgooꜙ dsëꜗ dsaˉtaˊ heꜘ maˊ gaꜙnuuyꜘ la̱a̱ꜗ Paaˊ dsaˉ romano kya̱a̱hˊ Sila. 39 Heˉja̱ˉ naˊnääyˈ naˊjë̱ë̱yˉ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ Paaˊ kya̱a̱hˊ Sila: —Jmeeˊ hnähꜘ jø̱hˉ hohꜘ. Maˉlaꜙ maˉhwë̱ë̱yꜗ nehꜙñeˈ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Goˉnääˊ baˊ hnähꜘ taꜙ jeeˊ jyohꜘ. 40 Maˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Paaˊ nehꜙñeˈ kya̱a̱hˊ Sila, gaꜙnääyꜗ taꜙ kihꜗ Lidia, jeeˊ gaꜙje̱e̱yˈ miihˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. Gaꜙkwaꜘ Paaˊ kya̱a̱hˊ Sila beꜘ kiyhꜗ, ja̱ˉgaˊ gaꜙhwë̱ë̱yˉ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, gaꜙnääyꜗ taꜙ jeeˊ jyohꜘ.
1 Gaꜙngëëꜘ Paaˊ kya̱a̱hˊ Sila taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ Anfípoli hiꜙ gaꜙngëëyꜘ jeeˊ jwɨɨˉ Apolonia läꜙji̱i̱hˈ gaꜙllaꜙnääyꜗ jwɨɨˉ Tesalónica, jeeˊ maˊ chihˈ ko̱o̱ˉ gwahꜙ kihꜗ dsaˉ judiu. 2 Hiꜙ läꜙko̱o̱ˉ të̱ë̱ˈ Paaˊ jmeeꜙ, jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ maˊ dsooy˜ nehꜙ gwahꜙ dsaˉhlë̱ë̱yhˋ dsaˉ. Gaꜙtëꜘ hnëˉ ji̱i̱h˜ maˊ dsooy˜ gwahꜙ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ maˊ dsaˉkwayꜙ juuˈ naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ. 3 Maˊ miˉjnääyꜙ jë̱ë̱ˉ goˉte˜ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio heˉ jähꜘ, jmeeꜙ biiꜗ jëëꜗ Cristo wɨɨꜘ hiꜙ läꜙji̱i̱yhˊ kaˉlähꜘ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. Hiꜙ gaꜙjäyhꜘ: —Jesús hi̱ˉ hlëëhnˊ kihˈ laˉ, hi̱ˉ heꜘ heꜘ Cristo. 4 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ judiu gaꜙläꜙdsooꜘ dsëyꜗ, heˉja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Paaˊ hiꜙ kya̱a̱hˊ Sila. Jwë̱ë̱ꜘ griego hi̱ˉ maˊ hnaahˉ Dio gaꜙhe̱e̱hˉ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ hiiꜘ juuˈ kihꜗ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ gaꜙhe̱e̱yhˉ kihꜗ Jesús. 5 Pero ko̱ˉlla̱a̱ˊ judiu hi̱ˉ saꜙ maˊ dsooꜘ dsëꜗ kihꜗ Jesús, gaꜙläꜙlle̱e̱yꜘ. Heˉja̱ˉ naˊkya̱a̱yꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ hñaaˉ dsëꜗ hi̱ˉ laˊ gaꜙnääˊ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. Kya̱a̱hˊ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ gaꜙlɨyhꜗ gaꜙtooyhˉ jeˉ dsëꜗ dsaˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙnääyꜗ chaˊnehꜙ kihꜗ Jasón heˉ hnøøyꜗ maˊ jä̱ä̱yˈ Paaˊ kya̱a̱hˊ Sila mahꜗ maˊ ta̱a̱yhꜙ gooˉ dsaˉjwɨɨˉ. 6 Pero saꜙ gaꜙjnä̱ä̱yhꜙ, heˉja̱ˉ gaꜙsa̱a̱yhꜗ Jasón kya̱a̱hˊ jñahꜘ gaˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ, naˊjä̱ä̱yˉ kihꜗ dsaˉtaˊ, taˉhooyh˜ ki̱ˉga̱a̱ˉ maˊ jäyhꜘ: —Dsaˉ naˉ gaꜙnääˊ miˉga̱a̱ꜙ dsaˉ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ hiꜙ naꜗ maˉyaˉnääyꜗ jeeˊ laˉ jnänˋ. 7 Jasón laˉ naˉ maˉta̱a̱yhˉ dsaˉ heꜘ chaˊnehꜙ kihꜗ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ laˉ naˉ miˉkwa̱yhꜗ ley kihꜗ dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ roma. Jäyhꜘ cha̱a̱ˉ jñahꜘ rey hi̱ˉ che̱e̱ˉ Jesús. 8 Maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉtaˊ kya̱a̱hˊ dsaˉjwɨɨˉ juuˈ ja̱ˉ, gaꜙhe̱e̱ꜗ dsëyꜗ goˉte˜. 9 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉtaˊ madaꜚ gaꜙmiꜙhmaahˊ Jasón dsooˊ kihˈ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ gaꜙsa̱a̱yhꜗ heꜘ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙlä̱ä̱yꜗ. 10 Ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ, läꜙcha̱hꜘ hwëˈ ja̱ˉ, gaꜙche̱e̱yꜗ Paaˊ kya̱a̱hˊ Sila taꜙ jwɨɨˉ Berea. Maˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ Berea naˊnääyˈ nehꜙ gwahꜙ kihꜗ judiu. 11 Judiu hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Berea ja̱ˉ, lluꜗ chaˉgaˊmiihˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ läꜙko̱hꜘ gaˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Tesalónica. Gaꜙläꜙhnøøꜗ gyihꜗ nuuyꜗ haˉ läꜙ laꜗ juuˈ ja̱ˉ, hiꜙ läꜙjëꜙ jmɨɨˊ maˊ hëyˉ jeeˊ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio mahꜗ maˊ jëëy˜ cheˊ maꜙraꜙ juˈdsooꜘ heˉ maˊ jähꜘ Paaˊ. 12 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ judiu heꜘ gaꜙhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio hiꜙ läꜙja̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉmëꜘ griega hi̱ˉ hiiꜘ juuˈ kihꜗ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉñʉʉhˉ kaˉlähꜘ. 13 Maˊ gaꜙnuuꜘ judiu hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Tesalónica heˉ hä̱ä̱ˊ Paaˊ taꜙ Berea kwayꜙ juuˈ kihꜗ Dio, heˉja̱ˉ naˊnääyˈ jeeˊ ja̱ˉ kaˉlähꜘ naˊllayˉ hniiˉ kihꜗ dsaꜙ. 14 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙche̱e̱yꜗ Paaˊ taꜙ chaˊhooˊ jmɨˉñeehꜚ. Gaꜙjä̱ꜘ baˊ Sila kya̱a̱hˊ Timotä jwɨɨˉ Berea. 15 Heꜘ baˊ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˊ kya̱a̱hˊ Paaˊ gaꜙjmeeꜘ beꜘ gaꜙjøøꜗ kiyhꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ jwɨɨˉ Atena. Hiꜙ maˊ gaꜙhwë̱ë̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ jwɨɨˉ Atena ja̱ˉ, gaꜙche̱e̱ꜗ Paaˊ juuˈ waˊ jäˉ Sila kya̱a̱hˊ Timotä taꜙ laꜙ, naꜗko̱hꜘ läꜙji̱i̱hˈ jeeˊ leꜘ. 16 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ gyaˈ Paaˊ jø̱ø̱y˜ lloo˜ Sila kya̱a̱hˊ Timotä jwɨɨˉ Atena, gaꜙläꜙmeehꜙ dsëyꜗ kihꜗ gaꜙläꜙka̱a̱ˉ baˊ tä̱ä̱hˊ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ. 17 Heˉja̱ˉ nehꜙ gwahꜙ maˊ miˉjnääꜙ Paaˊ juuˈ naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ kihꜗ judiu hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ, hiꜙ kihꜗ jñahꜘ gaˊ dsaˉ hi̱ˉ hnaahˉ Dio. Hiꜙ läꜙjëꜙ jmɨɨˊ maˊ dsaˉngëëꜘ Paaˊ läꜙka̱a̱ˉ jeˊhmoohˊ ja̱ˉ, hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ hi̱ˉ dsaˉku̱hꜗ jeeˊ ja̱ˉ kaˉlähꜘ. 18 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙje̱e̱yˈ dsaˉ hi̱ˉ jähꜘ kyʉʉh˜. Ko̱o̱ˉ nääꜗ dsaˉ heꜘ tëëyh˜ epicúreo hiꜙ jñahꜘ kaˉlähꜘ tëëyh˜ estoico. Dsaˉ heꜘ naˉ gaꜙløøꜗ tiˉchooꜙ juuˈ kya̱a̱hˊ Paaˊ. Heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ: —Heeˉ baˊ juuꜗ heˉ kwaꜙ dsaˉ naˉ, hehꜗ heˉ hlëëyhꜙ chaˉmiihˉ ngëëˈ. Jñahꜘ kaˉlähꜘ gaꜙjähꜘ: —Läꜙko̱o̱ˉ heˉ hlëëyhꜙ kihꜗ jñahꜘ dio hi̱ˉ saꜙ kyu̱u̱ꜙ jneˊ. Läꜙja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ kihꜗ Paaˊ kihˈ heˉ maˊ miˉjnääꜙ Paaˊ juˈhmëëꜘ kihꜗ Jesús hiꜙ juuˈ heˉ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ. 19 Heˉja̱ˉ gaꜙjä̱ä̱yꜗ Paaˊ ko̱o̱ˉ jeeˊ maˊ dsaˉñeeyꜙ, jeeˊ che̱e̱ˉ Areópago. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ: —¿Cheˊ leꜘ nʉʉˉ jnäähˈ miihˉ haˉ läꜙ laꜗ juˈhmëëꜘ heˉ kye̱hˊ naˉ? 20 Kye̱hˊ juuˈ heˉ saꜙ maˉnʉʉˊ jnäähꜗ goˉte˜. Hnøøˉ jnäähˈ läꜙñeˊ jnäähꜗ heˉ hnøøꜗ jähꜙ juuˈ naˉ. 21 (Jëëhꜘ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ Atena hiꜙ dsaˉ hi̱ˉ yaꜙnääꜗ hwaꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ, gaꜙta̱a̱yhˋ tä̱ä̱ꜘ jeeˊ ja̱ˉ. Saꜙ chaˉ heˉ gaˊ jyohꜘ heˉ maˊ tɨh˜ dsëyꜗ, maꜙlaꜙ juˈhmëëꜘ heˉ maˊ nuuyˈ kya̱a̱hˊ heˉ maˊ kwayˈ, heˉ ja̱ˉ baˊ maˊ tɨh˜ dsëyꜗ.) 22 Heˉja̱ˉ gaꜙnooˉ Paaˊ to̱ꜗdsaahˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Areópago ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Kyu̱u̱nꜙ hnähꜘ dsaˉ cha̱a̱ˉ Atena. Peerꜙ miˉtehˋ hnähꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dio kya̱a̱hˊ hnähꜘ. 23 Jëëhꜘ läꜙ maˊ ñeenˊ naˊngënˈ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ laˉ, gaꜙjëënꜗ läꜙka̱a̱ˉ baˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱hꜙ hnähꜘ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjëënꜗ ko̱o̱ˉ naˊhyooꜘ jeeˊ naˉsɨɨˉ läꜙlaˉ: “Hi̱i̱ꜚ laˉ Dio hi̱ˉ saꜙ kyu̱u̱ꜙ jneˊ.” Jëëˋ daˊ hnähꜘ, heꜘ baˊ Dio hi̱ˉ hnaahꜙ hnähꜘ, niꜙ saꜙ kyu̱u̱ꜙ hnähꜘ, kihꜗ hi̱ˉ heꜘ naˉ hlëëhnˊ naˈ. 24 ʼDio hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ, hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ läꜙjëꜙ heˉ gaˊ chaˉ nëˊ kihˈ, hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ jʉʉˊ gyʉʉhˈ hwaꜗ, heˉja̱ˉ saꜙ jmeeꜙ biiꜗ jmeeꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ ko̱o̱ˉ gwahꜙ jeeˊ gyayꜙ. 25 Saꜙ chaˉ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kiyhꜗ niꜙ miihˉ, niꜙ hi̱ˉ jmeeꜗ taˊheꜗ kiyhꜗ. Hñiiꜘ bihꜗ jmeeyꜙ cha̱a̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ, jmeeyꜙ ki̱i̱ˊ jneˊ lleꜘ hiꜙ kwayꜙ läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ biiꜗ jnänˋ. 26 ʼKihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ baˊ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ nääꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ mahꜗ dsaˉta̱a̱yhˋ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ. Hiꜙ gaꜙtø̱ø̱yꜗ hihꜙ haˉ ko̱hꜘ jmɨɨˊ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉ hiꜙ haˉ hñiiꜘ dsaˉta̱a̱yhˋ. 27 Gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jneˊ mahꜗ hnäähˊ jnihꜘ. Läꜙja̱ˉ ko̱o̱ˉ saꜙ su̱ˊ saꜙ jne˜ baˊ jneˊ Dio. Jëëhꜘ, maꜙraꜙ juˈdsooꜘ saꜙ cheyhꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ kihꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jneˊ. 28 Jëëhꜘ, taꜙlaꜙ kiyhꜗ baˊ cha̱a̱ˉ jneˊ hiꜙ gaꜙnøøˊ jneˊ hiꜙ naˊji̱i̱hꜙ jneˊ. Heˉ laˉ je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱hꜘ gaꜙsɨɨꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉgoohꜘ hnähꜘ hi̱ˉ maˊ kyʉʉh˜, hi̱ˉ gaꜙjähꜘ: “La̱a̱ꜗ jneˊ saˊju̱ˉ kihꜗ Dio.” 29 ʼLäꜙlluꜗ heˉ la̱a̱ꜗ jneˊ saˊju̱ˉ kihꜗ Dio, heˉja̱ˉ saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ jmeenˊ hʉʉˊdsëˉ la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ dio hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ dsaˉ kya̱a̱hˊ ñeˈ nøøꜚ o ñeˈ tøøˉ o kya̱a̱hˊ ku̱u̱ˊ. Jëëhꜘ he̱e̱hꜚ heˉ jmeeꜙ dsaˉ ja̱ˉ, laꜗ läꜙko̱o̱ˉ gwaꜘ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ dsaˉ baˊ. 30 Jä̱ä̱ꜗ, saꜙ gaꜙjmeeꜘ Dio heˈ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ maˊ jmeeꜙ dsaˉ. Jëëhꜘ dsaˉ, saꜙ maˊ ñeˉ heeˉ ja̱ˉ maˊ jmeeyꜙ. Pero jmɨɨˊ naˈ, Dio jmeeꜙ madaꜚ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ waˊ läˉdsa̱a̱˜ dsëyꜗ läꜙjëꜙ heˉ jmeeyꜙ. 31 Jëëhꜘ, gaꜙtø̱ø̱ꜗ Dio hihꜙ lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ llayꜗ taˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ. Maˉnaˉlle̱e̱hˊ baˊ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ llaꜗ taˊ hiꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ gaꜙjmeeꜘ Dio dsooꜘ juuˈ ja̱ˉ, läꜙlluꜗ heˉ gaꜙmiꜙji̱i̱yhˋ Jesús jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ —gaꜙjähꜘ Paaˊ. 32 Maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ heꜘ juuˈ heˉ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ heꜘ gaꜙmiꜙkwa̱yhꜗ hiꜙ ko̱ˉlla̱a̱ˊ gaꜙjähꜘ läꜙlaˉ: —Jyohꜘ ji̱i̱h˜ baˊ nʉʉˊ jnäähꜗ kaˉlähꜘ juuˈ naˉ. 33 Heˉja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Paaˊ jeeˊ kihˈ dsaˉ heꜘ. 34 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ, gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Paaˊ. Jeeˊ ja̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ Dionisio hi̱ˉ maˊ dsoo˜ taꜙ Areópago. Hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Dámari hiꜙ cha̱a̱ˉ gaˊ jñahꜘ hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ.
1 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, yaꜙhë̱ë̱ꜗ Paaˊ jwɨɨˉ Atena ngooyꜗ taꜙ jwɨɨˉ Corinto. 2 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙje̱e̱yˈ ja̱a̱ˉ judiu che̱e̱ˉ Aquila hi̱ˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ jeeˊ jwɨɨˉ Ponto, hi̱ˉ hmëëꜘ yaꜙhë̱ë̱ꜗ hwaꜗ Italia kya̱a̱hˊ mëyˊ Priscila läꜙhihꜙ kihꜗ Claudio rey toˉnëˊ. Hi̱hꜗ rey heꜘ, saꜙ hnøøyꜗ maˊ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ judiu jeeˊ jwɨɨˉ Roma heˉ nøøꜘ hwaꜗ Italia. Heˉja̱ˉ ñeeˊ Paaˊ naˊjë̱ë̱ˉ dsaˉgooyˈ heꜘ. 3 Aquila heꜘ maˊ jmeeꜙ taˊ hme˜ hmɨˉlooˉ, heˉ ja̱ˉ maˊ laˈ taˊ kiyhˈ. Ja̱ˉbaˊ lihꜙ Paaˊ maˊ jmeeyꜙ taˊ ja̱ˉ kaˉlähꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙjä̱yꜘ jmeeyꜙ taˊ ja̱ˉ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 4 Läꜙjëꜙ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ maˊ dsoo˜ Paaˊ nehꜙ gwahꜙ mähˉ maˊ dsaˉhlë̱ë̱yhˋ dsaˉ judiu kya̱a̱hˊ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, maˊ kwayꜙ juuˈ naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ he̱e̱hꜙ dsaˉ juuˈ kihꜗ Dio. 5 Maˊ gaꜙllooꜗ Sila kya̱a̱hˊ Timotä hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Macedonia, ja̱ˉgaˊ gaꜙtʉꜗ Paaˊ taˊ jmeeꜙ hmɨˉlooˉ mahꜗ gaꜙkwayꜘ juuˈ kihꜗ Dio baˊ. Gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ judiu dsaˉgooyˈ, gaꜙjmeeyꜘ juˈdsooꜘ kihꜗ Jesús. Gaꜙjäyhꜘ hi̱ˉ heꜘ heꜘ Cristo. 6 Pero dsaˉ heꜘ gaꜙløøꜗ ji̱i̱yh˜ juuˈ kya̱a̱hˊ Paaˊ, hiꜙ gaꜙmiꜙkwa̱yhꜗ kaˉlähꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙkyahꜘ Paaˊ hmɨɨhˉ kihꜗ, gaꜙjäyhꜘ: —Dsooˊ kyahˈ hñaahꜗ baˊ hnähꜘ naˉ, heˉ ju̱u̱hꜘ hnähꜘ läꜙ maˉnaˉbä̱ä̱hˋ ja̱ˉbaˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ. Saꜙ chaˉ dsooˊ dsë̱ë̱n˜ niꜙ miihˉ. Naꜗ taꜙ chaˊnëˊ naˊka̱nˋ juuˈ laˉ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu baˊ. 7 Yaꜙhë̱ë̱yꜗ nehꜙ gwahꜙ ja̱ˉ, ngooyꜗ chaˊnehꜙ kihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Justo hi̱ˉ maˊ gyaˈ jä̱hꜙ jeeˊ chihˈ gwahꜙ. Hi̱ˉ heꜘ maˊ ga̱hꜙ Dio. 8 Ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ häˊ gooˉ gwahꜙ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Crispo, gaꜙhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Jesús kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kya̱a̱yꜗ. Hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ ja̱ˉbaˊ Corinto ja̱ˉ, gaꜙhe̱e̱yhˉ juuˈ kihꜗ Dio maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ heˉ maˊ kwaꜙ Paaˊ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ gaꜙsa̱a̱ˉ jmɨɨˉ. 9 Ko̱o̱ˉ hwëˈ heˉ maˊ gyaˈ Paaˊ jwɨɨˉ Corinto ja̱ˉ, gaꜙhë̱ë̱ꜘ mɨˈnëyˊ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ gaꜙjähꜘ sɨɨyhꜙ: —Taꜙ waˊ ga̱hˈ, hlëëhˊ baˊ hneˉ juuˈ kinꜙ, taꜙ tʉꜘ heˉ kwahˉ juuˈ. 10 Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ ka̱a̱hꜗ hneˉ mahꜗ jmeeyhꜙ hneˉ. Jëëhꜘ jnäꜘ chehnꜗ kya̱a̱hˊ hneˉ. Hiꜙ taꜙ jyohꜘ ko̱ˉta̱a̱ˉ, tä̱ä̱hˊ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ jeeˊ jwɨɨˉ laˉ hi̱ˉ naꜗ gaˊ he̱e̱hꜙ juuˈ kinꜙ. 11 Heˉja̱ˉ gaꜙjä̱ꜘ Paaˊ ko̱o̱ˉ ji̱ˉñeˉ naˉdsë˜ jñeeꜘ sɨhˉ jeeˊ jwɨɨˉ Corinto ja̱ˉ, kwayꜙ juuˈ kihꜗ Dio. 12 Läꜙko̱hꜘ maˊ la̱a̱ˈ Galión lleˊmohꜘ kihꜗ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Acaya, läꜙjë̱ë̱ꜙ judiu hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Corinto gaꜙta̱a̱yhˋ juuˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ gaꜙte̱e̱yꜗ kya̱a̱hˊ Paaˊ heˉja̱ˉ naˊjä̱ä̱yˉ nëˊtaˊ, 13 maˊ jäyhꜘ: —Dsaˉñʉʉhˉ laˉ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ haˉ läꜙ jeeˊ hnaayhꜙ Dio mahꜗ llaˉdsëëyˋ kihˈ ley jnänˋ kya̱a̱hˊ juuˈ ja̱ˉ. 14 Maˉchehꜗ Paaˊ maˊ hlëëhˈ, maˊ gaꜙjähꜘ Galión sɨɨyhꜙ dsaˉ judiu heꜘ: —Cherˊmahꜗ dsooꜘ laꜗ hlɨɨhˈ heˉ jmeeyꜙ, o cherˊmahꜗ naˉbä̱ä̱yhˋ ko̱o̱ˉ dsooˊ jʉʉhˉ, ja̱ˉgaˊ naꜙ høøꜗ kwa̱a̱t˜ llanˋ taˊ kyahˈ hnähꜘ dsaˉ judiu. 15 Pero juuˈ taꜙjmahꜗ baˊ naˉ hlëëhˊ hnähꜘ. Dsaˉ baˊ naˉ hä̱ä̱hꜙ hnähꜘ, kihꜗ ley kyahꜗ hnähꜘ baˊ naˉ hlëëhˊ hnähꜘ. Heˉja̱ˉ jëëˋ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ läꜙeeˉ juuˈ naˉ. Saꜙ hnoonꜗ ta̱a̱hnꜚ hñiinꜙ kya̱a̱hˊ heˉ naˉ —gaꜙjäyhꜘ. 16 Heˉja̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱yꜗ dsaˉ heꜘ nëˊtaˊ ja̱ˉ. 17 Heˉja̱ˉ gaꜙsa̱a̱hꜗ dsaˉ heꜘ Sóstene hi̱ˉ maˊ häˊ gooˉ gwahꜙ kiyhꜗ. Gaꜙkwayꜘ kihꜗ taꜙ kaˊhneꜚ kihꜗ nëˊtaˊ ja̱ˉ. Pero lleˊmohꜘ heꜘ niꜙ miihˉ saꜙ gaꜙjmeeyꜘ heˈ kiyhꜗ. 18 Pero gaꜙgyaˉ gaˊ Paaˊ chaˉmiihˉ jmɨɨˊ Corinto ja̱ˉ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙhɨyhꜗ juuˈ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ, ngooyꜗ taꜙ hwaꜗ Siria, kya̱a̱hˊ Aquila kya̱a̱hˊ Priscila. Jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ dsaˉta̱a̱yhˋ nehꜙ barco jwɨɨˉ Cencrea, gaꜙtiiꜘ Paaˊ lleꜘ, gaꜙjmeeyꜘ kwaahˉ goˉte˜. Läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙjnäꜘ gaꜙjmeeyꜘ ko̱o̱ˉ hmoohˊ kya̱a̱hˊ Dio. 19 Maˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ Éfeso, ja̱ˉ ji̱i̱hˈ gaꜙjä̱ꜘ dsaˉkya̱a̱yhˊ. Ngooꜗ baˊ Paaˊ taꜙ gwahꜙ naˊhlë̱ë̱yhˊ judiu. 20 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ judiu heꜘ maˊ jä̱ˈ gaˊ Paaˊ miihˉ jmɨɨˊ, pero saꜙ gaꜙhe̱e̱yhˉ. 21 Gaꜙhɨyhꜗ juuˈ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Jmeeꜙ biiꜗ naahnꜚ jmɨɨˊ heˉ tëꜘ Jerusalén. Pero ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ jänˉ yaˊjë̱ë̱nꜙ hnähꜘ, cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ hnøøꜗ Dio. Éfeso ja̱ˉ gaꜙheꜗ Paaˊ nehꜙ barco, ngaayhꜗ taꜙ Jerusalén. 22 Maˊ gaꜙllooyꜗ Cesarea, ngaahꜗ bihꜗ taꜙ Jerusalén naˊjmeeyꜘ Dio kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ. Ja̱ˉgaˊ ngooyˈ taꜙ jwɨɨˉ Antioquía kaˉlähꜘ. 23 Gaꜙgyayˉ miihˉ jmɨɨˊ Antioquía, ja̱ˉgaˊ yaꜙhë̱ë̱yꜗ kaˉlähꜘ, ngooyꜗ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jwɨɨˉ heˉ nøøꜘ hwaꜗ Galacia, hiꜙ läꜙja̱ˉ jwɨɨˉ heˉ nøøꜘ hwaꜗ Frigia, naˊkwayˉ beꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ. 24 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ ja̱ˉ, gaꜙllooꜗ taꜙ jwɨɨˉ Éfeso ja̱a̱ˉ judiu hi̱ˉ che̱e̱ˉ Apolo, hi̱ˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ jeeˊ jwɨɨˉ Alejandría. Peerꜙ liyhꜙ kwayꜙ juuˈ kihꜗ Dio naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ hiꜙ maˊ kyʉʉyh˜ raˉkë̱hˈ raˉllu̱u̱ꜗ jeeˊ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio. 25 Gaꜙläꜙtë̱ë̱ꜙ bihꜗ haˉ läꜙ laꜗ jwëˈ kihꜗ Jesús hiꜙ maˊ hlëëyhꜙ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëyꜗ. Maˊ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ haˉ läꜙ laꜗ juuˈ kihꜗ Jesús. Pero heˉ sa̱a̱ꜙ dsaˉ jmɨɨˉ, maꜙlaꜙ heˉ maˊ jmeeꜙ Jwa̱a̱ꜚ baˊ maˊ kyʉʉyh˜. 26 Saꜙ goyhꜙ, gaꜙløøyꜗ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ nehꜙ gwahꜙ kihꜗ judiu heˉ chihꜗ Éfeso ja̱ˉ. Pero läꜙ maˊ gaꜙnuuꜘ Aquila kya̱a̱hˊ Priscila haˉ läꜙ laꜗ juuˈ heˉ maˊ kwaꜙ Apolo ja̱ˉ, heˉja̱ˉ gaꜙtëëyˉ taꜙ kiyhꜗ mahꜗ naˊheehˊ gyihꜗ haˉ läꜙ laꜗ juuˈ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ jeeˊ saꜙ maˊ kyʉʉyh˜. 27 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙläꜙhnøøꜗ Apolo dsooꜗ taꜙ hwaꜗ Acaya. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱yhˊ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙkwayꜘ beꜘ kihꜗ hiꜙ gaꜙsɨɨyꜘ ko̱o̱ˉ jeˉ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Corinto heˉ nøøꜘ hwaꜗ Acaya mahꜗ waˊ he̱e̱yhˉ Apolo läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëyꜗ. Hiꜙ maˊ gaꜙllooyꜗ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙlaꜗ lluꜗ chaˉmiihˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio, kihꜗ heˉ lluꜗ dsëꜗ Dio kya̱a̱yhˊ. 28 Läꜙji̱i̱hˈ jeeˊ leꜘ, gaꜙtiˉ gaꜙchooꜘ Apolo juuˈ kya̱a̱hˊ judiu dsaˉkya̱a̱yhˊ. Gaꜙmiꜙjnääyˉ naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ juuˈ kihꜗ Dio mahꜗ läꜙngëëyꜘ, Jesús heꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Cristo.
1 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ gyaˈ Apolo jwɨɨˉ Corinto, ngooꜗ Paaˊ jwëꜘ hwaꜗ baˊ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙllooyꜗ jwɨɨˉ Éfeso. Maˊ gaꜙllooyꜗ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙje̱e̱yˈ ko̱ˉlla̱a̱ˊ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. 2 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ Paaˊ juuˈ kiyhꜗ: —¿Cheˊ gaꜙtë̱ë̱hꜘ hnähꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ läꜙ maˊ gaꜙhe̱e̱hˋ hnähꜘ juuˈ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ? Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ: —Niꜙ saꜙ ñeˊ jnäähꜗ heeˉ ja̱ˉ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 3 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Paaˊ: —¿Heeˉ juuˈ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ dsooꜘ heˉ gaꜙsa̱a̱hˉ hnähꜘ jmɨɨˉ? Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ: —Gaꜙsa̱a̱ˉ jnäähˈ jmɨɨˉ läꜙhihꜙ gaꜙjmeeꜘ Jwa̱a̱ꜚ baˊ. 4 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Paaˊ sɨɨyhꜙ: —Jwa̱a̱ꜚ gaꜙchooꜗ jmɨɨˉ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ heˉ maˊ jmeeyꜙ heˉ hlɨɨhˈ. Gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ heꜘ: “Waˊ läꜙdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉ jäꜙ kë̱ë̱ˉ gaˊ kiꜙ jnäꜘ.” Jwa̱a̱ꜚ heꜘ maˊ hlëëhꜙ kihꜗ Jesús hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Cristo. 5 Maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ heꜘ juuˈ ja̱ˉ, gaꜙsa̱a̱yˉ jmɨɨˉ läꜙhihꜙ kihꜗ Jesús. 6 Läꜙ maˊ gaꜙkyeˉ Paaˊ gooˉ nëˊ kiyhˈ, gaꜙjyooꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ nëˊ kihˈ dsaˉ heꜘ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙhlëëyhꜘ jyohꜘ juuˈ hiꜙ gaꜙløøyꜗ ngëëy˜ juuˈ heˉ maˊ miˉjnääꜙ Dio kiyhꜗ. 7 Jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ maˊ te̱e̱ˈ gyaꜙtu̱u̱ꜘ. 8 U̱u̱ˉ sɨhˉ heˉ gaꜙgyaˉ Paaˊ jeeˊ ja̱ˉ, maˊ dsooy˜ gwahꜙ kihꜗ dsaˉ judiu heˉ chihꜗ jeeˊ ja̱ˉ. Saꜙ goyhꜙ maˊ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ hiꜙ gaꜙmiꜙjnääyˉ naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ haˉ läꜙ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. 9 Pero ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ heꜘ maˊ hwehˉ dsëyꜗ, saꜙ gaꜙjmeeyꜘ dsooꜘ dsëyꜗ kihꜗ Jesús. Wɨɨꜘ baˊ gaꜙhlëëyhꜘ kihꜗ Jesús toꜙloꜙ nëˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ. Heˉja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Paaˊ jeeˊ kihˈ dsaˉ heꜘ, gaꜙjä̱ä̱yꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ gaꜙnääyꜗ jeeˊ chihˈ saˉkwel˜ kihꜗ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Tiranno. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙhlë̱ë̱hꜗ Paaˊ ø̱ø̱hꜗ jneˊ juuˈ kihꜗ Jesús läꜙjëꜙ jmɨɨˊ. 10 Läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ ji̱ˉñeˉ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ judiu hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ hwaꜗ Asia, hiꜙ läꜙkye̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, gaꜙnuuyꜘ juuˈ kihꜗ Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 11 Heˉ baˊ cheˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio jeeˊ ja̱ˉ taꜙlaꜙ kihꜗ Paaˊ. 12 Maˊ dsaˉnääꜗ dsaˉ kya̱a̱hˊ hmɨɨhˉ kihꜗ jeeˊ maˊ chehˈ Paaˊ. Ko̱o̱ˉ maˊ dsaˉjnoohꜗ miihˉ nëˊ kihˈ Paaˊ hmɨɨhˉ saˊluuˉ hiꜙ hmɨɨhˉ hiiꜘ chaˊnëˊ. Hmɨɨhˉ ja̱ˉ maˊ dsaˉsu̱yˋ dsaˉdsaahˊ kya̱a̱yˈ. Läꜙja̱ˉ maˊ dsaˉjä̱ꜗ kiyhꜗ hiꜙ läꜙkye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ maˊ hwë̱ë̱ˉ. 13 Hiꜙ maˊ cha̱a̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ judiu hi̱ˉ maˊ gaꜙnääˊ taꜙ kye̱ꜗ taꜙ ñiiꜘ maˊ hwë̱ë̱y˜ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kihꜗ dsaꜙ. Pero ko̱o̱ˉ häˊ, jaꜗ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ maˊ hwë̱ë̱yˈ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jesús, gaꜙjäyhꜘ: —Kya̱a̱hˊ hihꜙ kihꜗ Jesús hi̱ˉ hlëëhꜙ Paaˊ kihˈ, jmeenꜙ hihꜙ hwë̱ë̱hˉ hnähꜘ. 14 Heˉ laˉ maˊ jmeeꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ jo̱o̱ꜘ dsaˉ judiu hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Esceva, hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ jmiˉdsaˉ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ. 15 Pero gaꜙji̱i̱hꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ, gaꜙjäyhꜘ: —Kyu̱u̱ꜙ baˊ jnäꜘ Jesús, hiꜙ maꜙ baˊ jnäꜘ hi̱i̱ˉ heꜘ Paaˊ, pero hnähꜘ, saꜙ kyu̱u̱nꜙ niꜙ miihˉ. 16 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ, niꜙ juuˈ gaˊ saꜙ gaꜙhɨɨyꜘ, gaꜙso̱o̱yhꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ dsaˉ heꜘ. Peerꜙ gaꜙkwayꜘ kihꜗ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙjmä̱ä̱yhˉ dsooˊ, gaꜙkyʉ̱ʉ̱yꜗ toꜙloꜙkwa̱yhꜙ. 17 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ judiu hiꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Éfeso gaꜙläꜙgoyhꜙ jwërte maˊ gaꜙnuuyꜘ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ kihꜗ dsaˉ heꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ jʉʉhˉ kihꜗ Jesús. 18 Hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio gaꜙmiꜙjnääyˉ toꜙloꜙ nëˊ ø̱ø̱yhꜚ läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ maˊ jmeeyꜙ. 19 Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ maˊ të̱ë̱ˉ jiˉnahˊ maˊ dsaˉka̱yꜙ jeˉ hlɨɨhˈ ja̱ˉ, mahꜗ maˊ dsaˉje̱yꜙ chaˊnëˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ. Hiꜙ maˊ gaꜙjmeehꜗ dsaˉ kwa̱a̱t˜ johꜘ kye̱e̱ꜘ jeeˊ läꜙjëꜙ moˊjeˉ ja̱ˉ, yaꜙhɨɨꜗ kwa̱a̱t˜ to̱ꜙloꜙgyaꜘ mil kuuˊ tøøˉ. 20 Läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙjwë̱ë̱ꜘ chaˉgaˊmiihˉ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnuuꜘ juuˈ kihꜗ Dio hiꜙ gaꜙjëëyꜗ haˉ ko̱hꜘ beꜘ saꜙ chaˉ kihꜗ Dio. 21 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjmeeꜘ Paaˊ hʉʉˊdsëˉ dsooyꜗ kaˉlähꜘ taꜙ hwaꜗ Macedonia hiꜙ taꜙ hwaꜗ Acaya. Ja̱ˉgaˊ dsa̱a̱yhˈ taꜙ Jerusalén. Hiꜙ gaꜙjäyhꜘ: —Maˉläˉhɨɨˋ miihˉ jmɨɨˊ gyanˊ Jerusalén, maꜙraꜙ heˉ jmeeꜙ biiꜗ nɨɨnˋ taꜙ Roma. 22 U̱u̱ꜗ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ gaꜙche̱e̱yꜗ taꜙ hwaꜗ Macedonia, gaꜙche̱e̱yꜗ Timotä kya̱a̱hˊ Erasto. Pero gaꜙjä̱ꜘ gaˊ Paaˊ miihˉ jmɨɨˊ hwaˈ Asia ja̱ˉ. 23 Jmɨɨˊ ja̱ˉ gaꜙläꜙchaꜙ ko̱o̱ˉ hniiˉ jʉʉhˉ jeeˊ jwɨɨˉ Éfeso, kwa̱a̱t˜ kihꜗ juˈhmëëꜘ. 24 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ gyaˈ ja̱a̱ˉ dsaˉ che̱e̱ˉ Demetrio hi̱ˉ maˊ kwaꜙ taˊ heˉ jmeeꜙ dsaˉ gwahꜙ pihꜗ kya̱a̱hˊ ñeˈ tøøˉ jmahꜗ heˉ laꜗ he̱e̱hꜚ gwahꜙ kihꜗ Diana heˉ maˊ chihˈ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. Kya̱a̱hˊ taˊ ja̱ˉ maˊ lɨyhꜗ chaˉmiihˉ kuuˊ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ. 25 Heˉja̱ˉ gaꜙjø̱ø̱yhˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊ kiyhˈ hiꜙ jñahꜘ gaˊ dsaˉ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ ja̱ˉbaˊ taˊ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Dsaˉñʉʉhˉ, ñehˊ baˊ hnähꜘ kweeˉ lë̱hˈ jneˊ chaˉmiihˉ kuuˊ kya̱a̱hˊ taˊ laˉ. 26 Pero naꜗ maˉjëëˊ jneˊ hiꜙ maˉnʉʉˊ jneˊ ngëꜙ Paaˊ Éfeso laˉ miˉga̱a̱yꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ. Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ jeeˊ laˉ jmeeyꜙ läꜙnaˉ. Läꜙ gaꜙdsaꜗ hwaꜗ Asia maˉmiˉga̱a̱yˉ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ, jäyhꜘ: “Ja̱ꜙ Dio heꜘ, hi̱hꜗ dio hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ dsaˉ kya̱a̱hˊ gooˉ.” 27 Heˉja̱ˉ hiiꜘ gooˉ waˊraˉ gaꜙhe̱e̱yꜗ taˊ jnänˋ laˉ, hiꜙ moꜙsoꜙ toohꜙ dsaˉ taˊ gwahꜙ kihꜗ dio Diana jnänˋ hiꜙ läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ jmeeyꜗ jʉʉhˉ kihꜗ Diana, hi̱ˉ hnaahˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ Asia hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ kaˉlähꜘ. 28 Maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ heꜘ juuˈ ja̱ˉ, gaꜙläꜙlle̱e̱yꜘ jwërte hiꜙ gaꜙløøyꜗ tooyh˜ chaˉmiihˉ mɨɨhˊ, maˊ jäyhꜘ: —¡Heˉ baˊ cheˉ jø̱ø̱hˈ Diana hi̱ˉ chehꜗ Éfeso laˉ! 29 Heˉja̱ˉ gaꜙka̱hꜗ gaꜙgwë̱hꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. Ko̱o̱ˉ mɨɨˈ baˊ gaꜙjmeeyꜘ gaꜙsa̱a̱yhꜗ Gayo kya̱a̱hˊ Aristarco naˊjä̱ä̱yˉ jeeˊ dsaˉñeeꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ. Läꜙu̱u̱ꜘ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ cha̱a̱ˉ Macedonia hiꜙ maˊ jmeeyꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Paaˊ. 30 Hnøøꜗ Paaˊ maˊ dsaˉhlëëhˋ kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ pero saꜙ gaꜙkwaꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ jwëˈ maˊ dsooyˈ. 31 Hiꜙ läꜙja̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ taˊ hwaˈ Asia ja̱ˉ, maˊ jwa̱yhꜘ kya̱a̱hˊ Paaˊ. Heˉja̱ˉ gaꜙche̱e̱yꜗ juuˈ kihꜗ, gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ Paaˊ mahꜗ saꜙ dsooyꜗ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ heꜘ. 32 Gaꜙka̱hꜗ gaꜙgwë̱hꜗ goˉte˜ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ. Ka̱hꜘ baˊ maˊ hlëëhꜙ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ. Hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ gaˊ hi̱ˉ saꜙ maˉñeˉ heeˉ kihꜗ ja̱ˉ heˉ maˊ tä̱ä̱yhˊ jeeˊ ja̱ˉ. 33 Heˉja̱ˉ dsaˉ judiu gaꜙhña̱a̱yꜗ naꜗko̱hꜘ Alejandro jeeˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ mahꜗ naˊjä̱ä̱yˉ taꜙ chaˊnëˊ. Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Alejandro lii˜ kya̱a̱hˊ gooyˉ, hnøøyꜗ maˊ hlëëyhˈ jwooˈ kihꜗ judiu. 34 Pero maˊ gaꜙläꜙkyu̱u̱ꜙ dsihꜘ la̱a̱yꜗ judiu, ko̱o̱ˉ häˊ baˊ gaꜙtoohꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ mɨɨhˊ. Miihˉ gaˊ saꜙ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ hor˜ gaꜙjmeeyꜘ läꜙja̱ˉ, maˊ jäyhꜘ: —¡Heˉ baˊ cheˉ jø̱ø̱hˈ Diana hi̱ˉ chehꜗ Éfeso laˉ! 35 Läꜙji̱i̱hˈ ja̱a̱ˉ tëꜙjeꜙ kya̱a̱ꜗ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ heˉ tʉꜗ dsaˉ heꜘ tooh˜ mɨɨhˊ, gaꜙjäyhꜘ: —Nʉʉˉ daˊ hnähꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Éfeso laˉ. Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ ñeˉ, ko̱o̱ˉ jeeˊ laˉ baˊ laˈ toˉnëˊ jeeˊ jmeeꜙ dsaˉ jʉʉhˉ kihꜗ gwahꜙ kihꜗ Diana heˉ chihꜗ jeeˊ laˉ jnänˋ hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ he̱e̱hꜚ kiyhꜗ heˉ jaꜗ kihꜗ Júpiter. 36 Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ leꜘ jähꜙ saꜙ dsooꜘ. Heˉja̱ˉ jwahnꜙ, tʉꜗ hnähꜘ, taꜙ jmeeˉ hnähꜘ naꜗko̱hꜘ waˊ laˈ chaˉ laꜗ. 37 Hi̱hꜗ u̱u̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˉyaˉjä̱ä̱hꜙ hnähꜘ laˉ, saꜙ maˉmiˉkwa̱yhꜗ gwahꜙ jnänˋ, niꜙ saꜙ maˉhlëëyhꜘ hlɨɨhˈ kihꜗ dio jnänˋ. 38 Cherˊmahꜗ chaˉ hniiˉ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ Demetrio kya̱a̱hˊ jñahꜘ dsaˉ, chaˉ baˊ nëˊtaˊ jeeˊ leꜘ miˉeeyꜙ juuˈ naˉ. Jeeˊ ja̱ˉ baˊ lleˋ kihˈ hnɨɨyꜗ kihꜗ dsaꜙ. 39 Cherˊmahꜗ chaˉ gaˊ heˉ saꜙ hii˜ läꜙeeˉ kyahꜗ hnähꜘ, leꜘ miˊeeꜗ jneˊ läꜙ maˊ dsaˉñeeꜙ dsaˉ madaꜚ kihꜗ dsaˉtaˊ. 40 Pero heˉ jmeeˉ jneˊ laˉ, hiiꜘ gooˉ dsaˉbä̱ä̱hꜙ jneˊ heˉ tøøhˉ jneˊ chaˉmiihˉ mɨɨhˊ. Heeˉ juuˈ dsaˊkwanˊ cherˊmahꜗ gaꜙtëëhꜗ dsaˉtaˊ jneˊ kihˈ heˉ tøøhˊ jneˊ mɨɨhˊ jeeˊ laˉ. 41 Ko̱ˉja̱ˉ baˊ teˈ gaꜙhlëëhꜘ tëꜙjeꜙ heꜘ, mahꜗ gaꜙhɨyhꜗ juuˈ kihꜗ dsaˉjwɨɨˉ.
1 Maˉngëëꜘ maˉdsa̱a̱ꜗ juuˈ ja̱ˉ, gaꜙtëëhꜗ Paaˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ, gaꜙkwëëyhꜗ nʉʉhꜚ mahꜗ gaꜙe̱e̱yꜗ, ja̱ˉgaˊ gaꜙhɨyhꜗ juuˈ, ngooyꜗ taꜙ Macedonia. 2 Gaꜙngëëyꜘ läꜙjëꜙ jwɨɨˉ mähˉ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ, gaꜙhlë̱ë̱hꜗ gyihꜗ mahꜗ të̱ë̱yꜗ chaˉgaˊmiihˉ beꜘ. Läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙllooyꜗ hwaꜗ Grecia (ja̱ˉbaˊ jeeˊ che̱e̱ˉ Acaya). 3 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙgyayˉ u̱u̱ˉ sɨhˉ. Maˊ gaꜙtëꜘ jmɨɨˊ heˉ dsaˉheyꜘ barco heˉ dsooyꜗ taꜙ hwaꜗ Siria, gaꜙläꜙñeyꜙ maˉlaꜗ juuˈ kihꜗ judiu heˉ sa̱a̱hꜗ dsihꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙmiꜙsɨɨyꜗ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. Gaꜙje̱e̱yh˜ kaˉlähꜘ taꜙ Macedonia, ngooyꜗ jwëꜘ hwaꜗ baˊ. 4 Hiꜙ ko̱ˉlla̱a̱ˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ gaꜙjmeeꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ Asia. Ja̱a̱ˉ hi̱ˉ heꜘ, che̱e̱ˉ Sópater hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Berea. Hiꜙ jñahꜘ che̱e̱ˉ Aristarco kya̱a̱hˊ Segundo hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Tesalónica. Hiꜙ jñahꜘ che̱e̱ˉ Gayo hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Derbe hiꜙ Timotä. Jñahꜘ che̱e̱ˉ Tíquico hiꜙ Trófimo hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ Asia. 5 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ gaꜙläꜙjä̱ä̱ꜗ naˊjä̱ä̱yˊ jnäähꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ Troa. 6 Hiꜙ jnäähˈ, maˉlaꜙ maˉgoh˜ jmɨɨˊ kihˈ heˊñiihꜚ heˉ saꜙ kya̱a̱hˊ levadura, gaꜙtoohˋ jnäähꜗ nehꜙ barco jwɨɨˉ Filipo. Gaꜙhyaˉ gaˊ hñaꜘ jmɨɨˊ, ja̱ˉgaˊ gaꜙje̱e̱ˈ jnäähꜗ dsaˉkya̱a̱hnˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jø̱ø̱˜ Troa. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjä̱ˊ jnäähꜗ gyiiꜗ jmɨɨˋ. 7 Toˉnëˊ jmɨɨˊ kihˈ seman˜, gaꜙtoohˋ jnäähꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ jeeˊ maˊ kihˊ jnäähꜗ maꜙnʉʉꜙ kihꜗ Jesús. Heˉja̱ˉ gaꜙløøꜗ Paaˊ kwaꜙ juuˈ. Juuˈ ja̱ˉ gaꜙkyooꜗ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtëꜘ ko̱o̱ˉ llaꜙnʉʉˈ, kihꜗ heˉ gaꜙjmeeyꜘ hʉʉˊdsëˉ dsooyꜗ taꜙ jeeˊ jyohꜘ waˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ. 8 Hiꜙ maˊ tø̱ø̱ꜘ chaˉmiihˉ mɨˈsëꜗ heˉ naˉhi̱h˜ jeˉ chaˊnehꜙ jeeˊ gaꜙtëꜘ hnëˉ jwë̱ë̱ꜘ hneꜗ jeeˊ maˊ tøøhˊ jnäähꜗ ja̱ˉ. 9 Ja̱a̱ˉ chihˉ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Eutico maˊ gyayˈ hooˊ ventan jeeˊ maˊ tøøhˈ jnäähꜗ. Jeeˊ gyayˈ ja̱ˉ, gaꜙgwɨ̱ɨ̱yˉ ñiihˊ kihꜗ heˉ gaꜙkyooꜗ juuˈ heˉ maˊ kwaꜙ Paaˊ. Jeeˊ naˉgwɨ̱ɨ̱yˉ ja̱ˉ, gaꜙta̱yhꜘ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ. Maˉnaˉju̱u̱yˊ maˊ gaꜙcha̱a̱hˉ dsihꜘ. 10 Heˉja̱ˉ gaꜙjña̱a̱ꜗ Paaˊ, ngooyꜗ naˊe̱e̱yꜘ chihꜗ heꜘ. Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Taꜙ jwa̱a̱hꜘ hnähꜘ, ji̱i̱hꜙ baˊ chihˉ laˉ. 11 Heˉja̱ˉ gaꜙwɨɨꜗ Paaˊ kaˉlähꜘ jeeˊ maˊ tøøhˊ jnäähꜗ, ja̱ˉgaˊ gaꜙtoohˋ jnäähꜗ gaꜙkihˊ gaꜙhi̱hˊ jnäähꜗ maꜙnʉʉꜙ kihꜗ Jesús. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ngooꜗ bihꜗ hlëëyhꜙ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙjnäꜗ. Ja̱ˉgaˊ ngooyˈ taꜙ jeeˊ jyohꜘ. 12 Peerꜙ gaꜙnøhꜗ dsëꜗ dsaˉ heꜘ kihꜗ heˉ ji̱i̱hꜙ baˊ chihˉ kya̱a̱yꜗ, hiꜙ gaꜙtëëyˉ gaꜙnääyˋ kiyhˈ. 13 Gaꜙtoohˋ jnäähꜗ nehꜙ barco, mahꜗ llaˉnøøꜗ jnäähˈ jä̱ä̱ꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ jwɨɨˉ Asón. Jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙjä̱ä̱ˊ jnäähꜗ Paaˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ madaꜚ nuuhꜚ jnäähˈ, jëëhꜘ jwëꜘ hwaꜗ baˊ ngooyꜗ taꜙ ja̱ꜙ. 14 Maˊ gaꜙllooꜗ Paaˊ jeeˊ tøøhˊ jnäähꜗ jwɨɨˉ Asón ja̱ˉ, gaꜙtoohˋ jnäähꜗ nehꜙ barco kya̱a̱yhˊ, gaꜙllaꜙnøøꜗ jnäähˈ jwɨɨˉ Mitilene. 15 Jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ jmɨɨˊ, gaꜙngëëꜘ jnäähˈ jä̱hꜙ jwɨɨˉ heˉ che̱e̱ˉ Quío. Jeeˊ gaꜙtëꜘ hnëˉ jmɨɨˊ, gaꜙllaꜙnøøꜗ jnäähˈ jwɨɨˉ Samo jeeˊ hwëëˉ barco. Jeeˊ gaꜙtëꜘ kye̱ꜘ jmɨɨˊ, ja̱ˉgaˊ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jnäähˈ jwɨɨˉ Mileto. 16 Saꜙ maˊ hnøøˈ Paaˊ maˊ jä̱ˈ kiˉwëëꜘ hwaꜗ Asia, heˉja̱ˉ ko̱o̱ˉ gaꜙngëëꜘ bihꜗ kihꜗ jwɨɨˉ Éfeso. Gaꜙjmeeyꜘ biiꜗ heˉ lla̱a̱yh˜ läꜙ gaꜙtëꜘ Jerusalén mahꜗ të̱ë̱yꜗ jmɨɨˊ Pentecosté cherˊmahꜗ gaꜙlaꜗ. 17 Läꜙ maˊ gyaˈ Paaˊ jwɨɨˉ Mileto, gaꜙche̱e̱yꜗ juuˈ heˉ yaˉnääꜘ dsaˉgyʉʉhˊ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ ø̱ø̱hꜗ jneˊ jwɨɨˉ Éfeso. 18 Maˊ gaꜙllaꜙnääꜗ hi̱ˉ heꜘ jeeˊ gyaˈ Paaˊ, gaꜙjähꜘ Paaˊ sɨɨyhꜙ: —Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ gaꜙjmeenꜗ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ läꜙ maˊ toˉnëˊ janˈ taꜙ hwaꜗ Asia laˉ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ. 19 Niꜙ miihˉ saꜙ gaꜙjmä̱ä̱nꜙ hñiinꜙ jø̱ø̱hˈ läꜙ maˊ gaꜙgyanꜗ kya̱a̱hˊ hnähꜘ kwanꜙ juuˈ kihꜗ Dio. Ja̱ꜙ heˉ ko̱o̱ˉ ji̱i̱h˜ gaꜙtʉ̱ʉ̱nˋ jmɨɨˉ haaˊ mɨˈnënꜙ kyahꜗ hnähꜘ. Johꜘ ji̱i̱h˜ saꜙ gaꜙjëënꜗ wɨɨꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ maˊ hnøøˈ dsaˉ judiu maˊ jmeeˈ kinꜙ. 20 Saꜙ chaˉ gaꜙjmeenꜗ kwa̱a̱t˜ cheˊ hiiꜘ gooˉ kinꜙ jeeˊ gaꜙjmeenꜗ heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Gaꜙhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ jeeˊ jä̱ˈ dsaˉ hiꜙ läꜙja̱ˉ chaˊnehꜙ kyahꜗ hnähꜘ kaˉlähꜘ. 21 Hnähꜘ judiu hiꜙ hnähꜘ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, gaꜙjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ je̱e̱hˋ hnähꜘ kihꜗ Dio hiꜙ waˊ läˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 22 Hiꜙ naꜗ maˉhä̱ä̱nˊ jwëꜗ ngaahnꜗ taꜙ Jerusalén läꜙ jøøꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kinꜙ. Niꜙ saꜙ manꜙ heˉ dsaˉngëënꜘ jeeˊ ja̱ˉ. 23 Ko̱o̱ˉ heˉ laˉ baˊ manꜙ. Läꜙka̱a̱ˉ jwɨɨˉ jeeˊ nɨɨnˋ dsaˉngëënꜘ wɨɨꜘ, ta̱a̱hꜙ dsaˉ jnäꜘ nehꜙñeˈ, jähꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 24 Pero niꜙ miihˉ saꜙ jmeenꜙ heˈ cheˊ cha̱a̱nˉ o heˉ ju̱u̱nꜘ. Jë̱ë̱ˉ baˊ dsënꜙ ngoonꜗ taꜙ chaˊnëˊ kya̱a̱hˊ taˊ heˉ naˉhña̱a̱nˊ, läꜙji̱i̱hˈ miˊtenˋ taˊ heˉ gaꜙtoohˉ Jesús goonꜙ mahꜗ kwanˋ juˈhmëëꜘ heˉ miˉjnääꜙ haˉ läꜙko̱o̱ˉ hnääꜗ Dio jneˊ. 25 ʼManꜙ kweeˉ niꜙ ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ moꜙsoꜙ jë̱ë̱hˈ hnähꜘ jnäꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ hi̱ˉ maˉnuuꜘ juuˈ heˉ kwanꜙ haˉ läꜙ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. 26 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ jmɨɨˊ naˈ, niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ moꜙsoꜙ naˉbä̱ä̱hnˋ, saꜙ chaˉ dsooꜘ dsë̱ë̱n˜ niꜙ miihˉ. 27 Jëëhꜘ, niꜙ miihˉ saꜙ gaꜙläꜙgohnꜙ, gaꜙmiꜙjnäänˈ naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ juuˈ kihꜗ Dio kyahꜗ hnähꜘ. 28 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, hä̱ä̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ hiꜙ hä̱ä̱ˋ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ. Maˉnaˉhña̱a̱hˊ hnähꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ mahꜗ jë̱ë̱hˈ hnähꜘ dsaˉ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ. Heˉja̱ˉ hä̱ä̱ˋ hnähꜘ kweeˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ gaꜙla̱a̱ꜗ jneˊ kya̱a̱hˊ jmaˉ kihꜗ. 29 Jëëhꜘ, manꜙ kweeˉ haˉ läꜙ leꜘ waˊraˉ ngaahnꜗ. Yaˉnääꜘ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ jahꜘ hä̱ä̱ˈ. Niꜙ miihˉ saꜙ jäꜙ läˉñihꜘ dsëyꜗ kihꜗ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Dio. 30 Hiꜙ ja̱ˉbaˊ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ hwë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜗ raˉkë̱hˈ juˈdsooꜘ mahꜗ jä̱ä̱yꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ läꜙ hyohˉ dsëyꜗ. 31 Goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ le̱e̱hꜚ hnähꜘ. Miˉdsoohꜚ daˊ hohꜘ hnähꜘ haˉ läꜙ gaꜙjmeenꜗ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ hnëˉ ji̱ˉñeˉ heˉ gaꜙgyanꜗ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. Läꜙjmɨɨˈ läꜙhwëˈ, saꜙ gaꜙtʉnꜗ maˊ kwëëhnꜙ hnähꜘ nʉʉhꜚ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtʉ̱ʉ̱nˋ jmɨɨˉ heˉ haaˊ mɨˈnënꜙ kihꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ hnähꜘ. 32 ʼNaꜗ naꜙ ø̱ø̱hnꜗ, ta̱a̱hnꜚ hnähꜘ gooˉ Dio. Jä̱ˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ kiyhꜗ heˉ miˉjä̱ä̱ꜗ jneˊ. Juuˈ naˉ kye̱ˉ beꜘ heˉ jmeeꜙ dsaˊnøønˈ taꜙ chaˊnëˊ hnäähnꜙ Dio chaˉgaˊmiihˉ mahꜗ hñahꜙ jneˊ he̱e̱nꜚ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉjngëëˈ. 33 Saꜙ gaꜙläꜙhe̱e̱ꜘ dsënꜙ kuˊnøøꜚ kuuˊ tøøˉ niꜙ hmɨɨhˉ heˉ chaˉ kihꜗ dsaꜙ. 34 Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ, gaꜙjmeeꜗ baˊ jnäꜘ taˊ haˉ jeeˊ gaꜙjnäꜗ heˉ gaꜙjmeeꜘ biiꜗ kinꜙ hiꜙ läꜙkye̱ˉ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hnˊ. 35 Maꜙraꜙ heˉ gaꜙjmeeꜗ baˊ jnäꜘ taˊ kya̱a̱hˊ goonꜙ mahꜗ läꜙtë̱ë̱hˉ hnähꜘ jmeehˈ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ jmeeꜙ jnäꜘ hiꜙ läꜙja̱ˉ jmeehˈ hnähꜘ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ täˉñeeꜘ. Miˉdsoohꜚ daˊ hohꜘ hnähꜘ juuˈ kihꜗ Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, hi̱ˉ gaꜙjähꜘ: “Lluꜗ gaˊ laˈ kihˈ hi̱ˉ kwaꜙ läꜙko̱hꜘ gaˊ hi̱ˉ hyohˈ.” 36 Maˉngëëꜘ maˉjähꜘ Paaˊ läꜙja̱ˉ, gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ heꜘ, gaꜙngɨɨyꜘ kiyhꜗ kihꜗ Dio. 37 Läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hnꜗ jneˊ heꜘ gaꜙkɨˊ gaꜙhoohꜗ chaˉmiihˉ. Gaꜙe̱e̱yꜗ Paaˊ mahꜗ gaꜙchʉ̱yhꜘ kihꜗ. 38 Gaꜙläꜙmeehꜙ dsëꜗ jwërte dsaˉgyʉʉhˊ heꜘ kihꜗ heˉ gaꜙjähꜘ Paaˊ: “Moꜙsoꜙ jë̱ë̱hˈ gaˊ jnäꜘ kaˉlähꜘ.” Ja̱ˉgaˊ gaꜙnääyꜗ naˊjä̱ä̱y˜ Paaˊ taꜙ jeeˊ maˊ hiiꜘ barco.
1 Ja̱ˉ ji̱i̱hˈ gaꜙjä̱ꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ heꜘ. Hiꜙ gaꜙtoohˋ baˊ jnäähꜗ nehꜙ barco. Ko̱ˉdsooꜘ baˊ ngooˈ barco ja̱ˉ taꜙ Cos. Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ, gaꜙllaꜙnøøꜗ jnäähˈ jwɨɨˉ Roda. Maˉngëëꜘ ja̱ˉ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ taꜙ jwɨɨˉ Pátara. 2 Pátara ja̱ˉ gaꜙjëëˊ jnäähꜗ ko̱o̱ˉ barco heˉ ngooꜗ taꜙ Fenicia. Nehꜙ ja̱ˉ gaꜙtoohˋ jnäähꜗ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ taꜙ ja̱ꜙ. 3 Jeeˊ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ ja̱ˉ, gaꜙjëëˊ jnäähꜗ hwaꜗ Chipre heˉ häˊ jeeˊ jmɨˉñeehꜚ. Hwaꜗ ja̱ˉ gaꜙjä̱ꜘ jwooˈ raˉkë̱hˈ taꜙ jeeˊ gaꜙngëëꜘ jnäähˈ taꜙ hwaꜗ Siria. Gaꜙngëëꜘ baˊ jnäähꜗ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jnäähˈ Tiro heˉ nøøꜘ hwaꜗ kihꜗ Siria, jëëhꜘ jeeˊ ja̱ˉ hwëë˜ dsaˉ løøˈ heˉ kye̱ˉ barco. 4 Maˊ gaꜙtoohˋ jnäähꜗ jeeˊ jwɨɨˉ Tiro gaꜙje̱e̱ˈ jnäähꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ. Hiꜙ gaꜙjä̱ˊ jnäähꜗ kiyhꜗ gyiiꜗ jmɨɨˋ. Ø̱ø̱hꜗ jneˊ heꜘ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ Paaˊ läꜙko̱hꜘ gaꜙmiꜙjnääˉ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kiyhꜗ heˉ saꜙ maˊ dsa̱a̱yhˈ taꜙ Jerusalén. 5 Maˊ gaꜙdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ ja̱ˉ, läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ, hi̱ˉ mëꜘ hi̱ˉ ñʉʉhˉ läꜙkye̱ˉ chihˉpihˈ, gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäähꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ chʉʉhˊ jwɨɨˉ, jeeˊ laˈ chaˊhooˊ jmɨˉñeehꜚ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙju̱u̱hˊ jnäähꜗ jnënˊ gaꜙngɨɨˊ jnäähꜗ kihꜗ Dio. 6 Gaꜙe̱e̱ˊ jnäähꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ heꜘ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jnäähˈ, ja̱ˉgaˊ gaꜙtoohˋ jnäähꜗ nehꜙ barco, hiꜙ gaꜙnääˋ baˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ heꜘ chaˊnehꜙ kihꜗ. 7 Gaꜙhwɨɨˉ jnäähˈ Tiro, gaꜙnøøꜗ jnäähˈ taꜙ Tolemaida. Maˊ gaꜙllaꜙnøøꜗ jnäähˈ Tolemaida ja̱ˉ, naˊjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ. Gaꜙjä̱ˊ jnäähꜗ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ kya̱a̱yhˊ. 8 Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ, gaꜙhwɨɨˉ jnäähˈ Tolemaida, gaꜙnøøꜗ jnäähˈ taꜙ Cesarea. Maˊ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jnäähˈ Cesarea ja̱ˉ, gaꜙnøøꜗ jnäähˈ kihꜗ Felipe hi̱ˉ maˊ kwaꜙ juˈhmëëꜘ hiꜙ maˊ la̱a̱yˈ ja̱a̱ˉ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ hi̱ˉ maˊ kwaꜙ beꜘ kihꜗ apóstole jä̱ä̱ꜗ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjä̱ˊ jnäähꜗ kihꜗ Felipe heꜘ. 9 Felipe heꜘ maˊ cha̱a̱ˉ kye̱e̱ꜘ jo̱ˉmɨɨyꜚ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ hñiiꜘ, hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. 10 Maˉhyaˉ chaˉmiihˉ jmɨɨˊ tøøhˊ jnäähꜗ jeeˊ ja̱ˉ, maˊ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ cha̱a̱ˉ Judea hi̱ˉ che̱e̱ˉ Agabo hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. 11 Maˊ gaꜙllooyꜗ jeeˊ tøøhˊ jnäähꜗ, gaꜙlleyˉ looˉ heˉ häˊ tuhˈ Paaˊ, mahꜗ gaꜙhñʉʉyꜘ gooˉ tɨɨyˊ hñiiyꜘ, gaꜙjäyhꜘ: —Jähꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱hꜘ naˉhñuunꜚ laˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙlaˉ hñuuꜗ dsaˉ judiu jʉʉˊ looˉ laˉ jeeˊ jwɨɨˉ Jerusalén mahꜗ ngëëyꜗ gooˉ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. 12 Maˊ gaꜙnʉʉˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ, gaꜙchu̱u̱ˊ jnäähꜗ chaˉmiihˉ kya̱a̱hˊ Paaˊ. Saꜙ maˊ kwaˉ jnäähˈ jwëˈ maˊ dsa̱a̱yhˈ taꜙ Jerusalén, hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ maˊ jähꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ. 13 Heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: —¿Heˉlaˈ hoohˊ hnähꜘ kinꜙ, heˉlaˈ jmeehˉ hnähꜘ meehˉ dsënꜙ? He̱e̱hˊ baˊ jnäꜘ cherˊmahꜗ gaꜙhñu̱u̱ꜗ dsaˉ jnäꜘ. Maꜙkeꜙ gaꜙjngëëhꜗ dsaˉ jnäꜘ taꜙ Jerusalén, läꜙjëꜙ baˊ he̱e̱hnˊ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Jesús. 14 Maˊ saꜙ gaꜙlë̱hꜗ jnäähˈ maˊ hløøhˊ jnäähꜗ kihꜗ Paaˊ, gaꜙtʉˊ jnäähꜗ goˉte˜, gaꜙchiihˊ jnäähꜗ: —Waˊ leꜘ läꜙ hyohˉ dsëꜗ Dio baˊ. 15 Maˊ gaꜙtëꜘ jmɨɨˊ heˉ hwɨɨꜙ jnäähˈ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ løøˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, gaꜙnøøˋ jnäähꜗ taꜙ Jerusalén kya̱a̱hˊ Paaˊ. 16 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Cesarea gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäähꜗ, gaꜙjä̱ä̱yꜗ jnäähˈ läꜙ gaꜙtëꜘ chaˊnehꜙ kihꜗ dsaˉ cha̱a̱ˉ Chipre hi̱ˉ che̱e̱ˉ Mnasón, hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ kihꜗ Jesús läꜙ maˊ toˉnëˊ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjä̱ˊ jnäähꜗ. 17 Maˊ gaꜙllaꜙnøøˋ jnäähꜗ Jerusalén, läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙhe̱e̱yhˉ jnäähˈ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëyꜗ. 18 Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ, gaꜙnøøꜗ jnäähˈ kya̱a̱hˊ Paaˊ naˊjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ Jacobo. Hiꜙ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ kya̱a̱ˈ gwahꜙ kya̱a̱yhˊ. 19 Maˉlaꜙ maˉjmeeꜘ Paaˊ Dio kihꜗ hi̱ˉ heꜘ, gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ läꜙhiiꜘ nëˊ haˉ läꜙ gaꜙjmeeꜘ Dio kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ ñeeyˊ naˊkwayˉ juuˈ. 20 Läꜙ maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ ja̱ˉ, gaꜙkwayꜘ chaˉmiihˉ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. Heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ Paaˊ: —Maˉjëëhˋ ja̱hꜘ mil dsaˉ judiu saꜙ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ läꜙ maˉhnøøꜗ bihꜗ høøyꜗ ley kihꜗ Moisé. 21 Hiꜙ maˉnuuyꜘ hiiꜘ juuˈ kyahꜗ, hneˉ hlë̱ë̱hˊ dsaˉ judiu hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ taꜙ jeeˊ jyohꜘ, jwɨɨhꜘ hnihꜘ: “Taꜙ jmeeˉ heˈ kihꜗ ley kihꜗ Moisé.” Hiꜙ jwɨɨhꜘ hnihꜘ: “Saꜙ leꜘ ʉ̱ʉ̱hꜙ jmɨˉngoꜗ kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ jnänˋ niꜙ moꜙsoꜙ leꜘ jmeeˊ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ të̱ë̱ˈ jneˊ.” 22 ¿Haˉ läꜙ jmeeˊ jneˊ naˈ? Ku̱hꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ maˉlaꜙ maˉnuuyꜘ heˉ maˉñehꜗ kaˉlähꜘ. 23 Jmeeˊ läꜙko̱hꜘ jähˉ jnäähˈ laˉ: Cha̱a̱ˉ kye̱e̱ꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ jeeˊ laˉ hi̱ˉ gaꜙtë̱ë̱ꜘ miˉteꜗ heˉ gaꜙbä̱ä̱yhˉ hñiiyꜘ kya̱a̱hˊ Dio. 24 Jä̱ä̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ, goˉjmääˋ hñaahˈ naˉjngëëˈ kya̱a̱yhˊ läꜙko̱hꜘ jähꜘ ley jnänˋ. Ja̱ˉ miˉhmaahˊ jñiiˈ heˉ dsaˉtɨɨˋ kwaahˉ lleyˊ mahꜗ hñaaꜙ hmoohˊ kihˈ ø̱ø̱hꜗ jneˊ heꜘ. Ja̱ˉgaˊ naꜙ läꜙñeˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, saꜙ laꜗ dsooꜘ juuˈ heˉ gaꜙnuuyꜘ kyahꜗ. Waˊraˉ gaꜙjmeehˊ läꜙja̱ˉ, läꜙjnäꜘ läꜙ maˉhøøhˉ baˊ hneˉ ley. 25 Pero kihꜗ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio, gaꜙsɨɨˊ jnäähꜗ kiyhꜗ jä̱ä̱ꜗ, gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ, maꜙlaꜙ heˉ laˉ baˊ hnøøˈ høøyꜗ. Saꜙ leꜘ kuyhꜙ heˉ maˉllaꜘ dsaˉ chaˊnëˊ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ hiꜙ saꜙ leꜘ kuyhꜙ jmaˉ niꜙ ngoˊ jahꜘ hi̱ˉ dsaˉju̱u̱ꜘ kya̱a̱hˊ heˉ wɨɨꜘ, hiꜙ dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ, saꜙ leꜘ ka̱a̱yhꜗ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ. 26 Gaꜙhe̱e̱hˉ baˊ Paaˊ juuˈ ja̱ˉ, gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ kye̱e̱ꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ heꜘ. Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ, gaꜙjmä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ naˉjngëëyˈ kya̱a̱yhˊ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙheyꜗ jeeˊ chihˈ gwahꜙ jʉʉhꜙ naˊjmeeyꜘ juuˈ lɨhꜘ dsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ heˉ maˊ hä̱ä̱y˜ hñiiyꜘ. Jëëhꜘ, waˊraˉ gaꜙdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ ja̱ˉ, dsaˉka̱yꜙ heˉ të̱ë̱yˉ kwëëyhꜗ Dio läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱yˉ. 27 Maˊ ngooˈ gaꜙdsë̱ë̱ꜗ gyiiꜗ jmɨɨˋ heˉ maˊ hä̱ä̱y˜ hñiiyꜘ, maˊ gaꜙjëëꜗ judiu hä̱ä̱ˊ Paaˊ taꜙ nehꜙ jeeˊ chihˈ gwahꜙ. Judiu heꜘ maˊ cha̱a̱ˉ hwaꜗ Asia. Hi̱ˉ heꜘ naˉ gaꜙta̱a̱hˉ dsaˉ judiu hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Jerusalén juuˈ mahꜗ waˊ läˉhneeyꜙ kya̱a̱hˊ Paaˊ. Hiꜙ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙsa̱a̱hꜗ dsihꜘ, 28 gaꜙtaˊ gaꜙhooyhꜗ ki̱ˉga̱a̱ˉ, maˊ jäyhꜘ: —Hnähꜘ judiu dsaˉgoon˜, jmeeˊ beꜘ jnänˋ. Hi̱ˉ laˉ naˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ ngëꜙ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ kwayꜙ juuˈ heˉ llaˉdsëëˋ jnänˋ hiꜙ läꜙja̱ˉ llaˉdsëëˋ kihˈ ley jnänˋ hiꜙ kihꜗ gwahꜙ jnänˋ. Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ heˉ ja̱ˉ. Läꜙkye̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu maˉta̱a̱yhˉ nehꜙ gwahꜙ jnänˋ, maˉmiˉkwa̱yhꜗ jeeˊ naˉjngɨɨˈ jnänˋ laˉ. 29 (Jëëhꜘ, jä̱ä̱ꜗ baˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ Paaˊ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ maˊ ngëyꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Trófimo, hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Éfeso. Heˉja̱ˉ naˉ, dsaˉ judiu heꜘ maˊ jmeeꜙ hʉʉˊdsëˉ heˉ maˊ jä̱ä̱ꜙ Paaˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu jeeˊ chihˈ gwahꜙ.) 30 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ gaꜙhe̱e̱ꜗ dsëyꜗ goˉte˜ maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ heˉ maˉmiˉkwa̱hꜗ Paaˊ gwahꜙ kiyhꜗ. Heˉja̱ˉ gaꜙllaꜙnääꜗ dsaˉ heꜘ jeeˊ ja̱ˉ koˉchihˊ. Gaꜙsa̱a̱yhꜗ Paaˊ gaꜙsë̱ë̱yhˉ läꜙ gaꜙtëꜘ kaˊhneꜚ kihꜗ gwahꜙ, hiꜙ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙjneyꜘ hoˊhaahˊ kihˈ hoˊhneꜚ ja̱ˉ. 31 Maˉtä̱ä̱hˊ gyihꜗ jngëëyhˈ Paaˊ maˊ gaꜙjmeehꜗ dsaˉ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ hløøꜘ romano, gaꜙjäyhꜘ: “Läꜙ gaꜙdsaꜗ baˊ Jerusalén chaˉ hniiˉ.” 32 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, gaꜙjø̱ø̱hˉ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ nëˊ kihˈ hløøꜘ heꜘ hløøꜘ kya̱a̱ꜗ kya̱a̱hˊ jʉʉˊ hløøꜘ, gaꜙnääyꜗ koˉchihˊ läꜙ gaꜙtëꜘ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ heꜘ. Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ heꜘ, jaꜗ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kya̱a̱hˊ hløøꜘ kya̱a̱ꜗ, cha̱hꜘ baˊ gaꜙtʉyꜗ maˊ kwayꜙ kihꜗ Paaˊ. 33 Maˊ gaꜙllooꜗ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ nëˊ kihˈ hløøꜘ heꜘ, gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kihꜗ hløøꜘ heˉ hñu̱u̱yꜗ Paaˊ kya̱a̱hˊ to̱ˈ caden˜. Mahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ judiu, gaꜙjäyhꜘ: —¿Hi̱i̱ˉ dsaˉ laˉ? ¿Heeˉ naˉ maˉjmeeyꜘ? 34 Jyohꜘ maˊ hlëëhꜙ bihꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱yˉ. Pero saꜙ gaꜙläꜙngëëꜘ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ nëˊ heꜘ haˉ läꜙ laꜗ juuˈ ja̱ˉ, kihꜗ heˉ maˊ tooyh˜ chaˉmiihˉ mɨɨhˊ. Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉjø̱ø̱hˈ heꜘ madaꜚ heˉ gaꜙtëëyˉ Paaˊ taꜙ jeeˊ chihˈ hneꜗ kihꜗ hløøꜘ. 35 Maˊ gaꜙllooꜗ Paaˊ saˊjo̱o̱ˋ taˉ kihꜗ hneꜗ ja̱ˉ, hä̱ä̱ˈ dsaˉ jwërte. Jmeeꜙ gyihꜗ biiꜗ kwayꜗ kihꜗ Paaˊ jeeˊ ja̱ˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ hløøꜘ heꜘ Paaˊ taꜙ gyʉʉhˈ mahꜗ saꜙ kwaꜗ dsaˉ kiyhꜗ. 36 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ yaꜙnääꜗ tooh˜ mɨɨhˊ maˊ ngɨɨyꜙ heˉ maˊ ju̱u̱ꜘ Paaˊ. 37 Maˉtä̱ä̱hˊ gyihꜗ ta̱a̱yhꜙ Paaˊ chaˊnehꜙ, maˊ gaꜙngɨɨꜘ Paaˊ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ nëˊ kihˈ hløøꜘ heꜘ: —¿Cheˊ leꜘ hlëëhnˊ ko̱o̱ˉ mɨˈjuuꜗ kya̱a̱hˊ hneˉ? Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ nëˊ heꜘ: —¿Cheˊ le̱hˈ hlëëhˊ griego? 38 ¿Cheˊ ja̱ꜙ heꜘ hneˉ dsaˉ egipto hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hniiˉ kya̱a̱hˊ hwaˈ laˉ maˉko̱ˉhnaˉ laˉ? ¿Cheˊ ja̱ꜙ heꜘ hneˉ hi̱ˉ gaꜙjø̱ø̱hˉ kye̱e̱ꜘ mil dsaˉ mahꜗ gaꜙte̱e̱hˊ kya̱a̱hˊ lleˊmohꜘ, ja̱ˉgaˊ gaꜙjä̱ä̱hꜙ hnihꜘ taꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ? 39 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Paaˊ: —Jnäꜘ la̱a̱nꜗ maꜙraꜙ judiu. Gaꜙläꜙcha̱a̱nꜙ ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ jʉʉhˉ heˉ che̱e̱ˉ Tarso, heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hwaꜗ Cilicia. Taꜙ jmeeˉ hñaaˉ hohꜘ, kwaˊ daˊ jwëꜘ hlëëhnˊ kya̱a̱hˊ dsaˉ laˉ. 40 Heˉja̱ˉ gaꜙkwaꜘ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ nëˊ heꜘ jwëˈ hlëëyhꜗ. Mahꜗ gaꜙnooˉ Paaˊ nëˊ saˊjo̱o̱ˋ taˉ kihꜗ hneꜗ ja̱ˉ. Gaꜙjmeeyꜘ lii˜ kya̱a̱hˊ gooyˉ mahꜗ dsaˉta̱a̱yhˋ tiiˊ. Maˊ gaꜙtʉꜗ dsaˉ heꜘ heˉ tooyh˜ mɨɨhˊ, ja̱ˉgaˊ gaꜙhlëëhꜘ Paaˊ kya̱a̱hˊ juuˈ hebreo, gaꜙjäyhꜘ:
1 —Dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hnꜗ, dsaˉ maˉka̱a̱hˊ kya̱a̱nꜙ, nʉʉˉ daˊ hnähꜘ, waˊ kwaˋ daˊ jnäꜘ juuˈ kinꜙ. 2 Maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ heꜘ, heˉ hlëëhꜙ Paaˊ juuˈ hebreo, gaꜙta̱a̱yhˋ tiˊsɨ̱hꜘ goˉte˜. Ngooꜗ bihꜗ hlëëyhꜙ: 3 —La̱a̱ꜗ jnäꜘ judiu. Gaꜙläꜙcha̱a̱nꜙ jwɨɨˉ Tarso heˉ nøøꜘ hwaꜗ Cilicia. Jerusalén laˉ baˊ gaꜙkwa̱a̱nꜗ. Gamaliel gaꜙmiꜙtë̱ë̱ˉ jnäꜘ lluꜗ läꜙko̱hꜘ laꜗ ley kihꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ. Haˉ ko̱hꜘ saꜙ he̱e̱ꜘ dsënꜙ hnaahnꜚ Dio ja̱ˉbaˊ läꜙko̱hꜘ jmeehˉ hnähꜘ naꜗ. 4 Ñeenˊ läꜙka̱a̱ˉ läꜙjʉʉhˉ jeeˊ jwɨɨˉ naˊjmeenˈ hñaaˉ dsënꜙ kihꜗ dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ juˈhmëëꜘ laˉ mahꜗ maˊ jngëëhꜚ jnihꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙtëëˋ jnihꜘ mahꜗ gaꜙta̱a̱hꜙ jnihꜘ nehꜙñeˈ. 5 Ñeˉ baˊ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ haˉ läꜙ gaꜙjmeenꜗ. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙkwaꜘ jeˉ heˉ maˊ kye̱nˊ kihˈ dsaˉgoo˜ jneˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Damasco. Ñeenˊ jeeˊ ja̱ˉ naˊhnäähnꜙ hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ juˈhmëëꜘ kihꜗ Jesús mahꜗ maˊ tëënˊ taꜙ Jerusalén laˉ mahꜗ maˊ heehˈ dsihꜘ wɨɨꜘ. 6 ʼPero jeeˊ ngoonˈ chaˊjwëꜗ ja̱ˉ, yaꜙjä̱hꜙ lloon˜ taꜙ Damasco maˉtëꜘ ko̱o̱ˉ lla̱ꜗhyooꜙ, niꜙ saꜙ liihꜚ gaˊ jnäꜘ gaꜙjyooꜗ gyʉʉhˈ ko̱o̱ˉ jeˉ heˉ be̱e̱ꜘ jwërte läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ jeeˊ ngoonˈ ja̱ˉ, 7 läꜙji̱i̱hˈ gaꜙta̱hnꜘ hwaꜗ. Hiꜙ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙnuunꜗ gaꜙhlëëhꜘ: “Saulo, Saulo, ¿heˉlaˈ hñaaˉ hohꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ?” 8 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨnˋ juuˈ kiyhꜗ: “¿Hi̱i̱ˉ hneˉ dsaˉñʉʉhˉ?”, gaꜙjwɨɨꜗ jnihꜘ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙjäyhꜘ: “Jnäꜘ heꜘ Jesús dsaˉ cha̱a̱ˉ Nazaret, hi̱ˉ jmeehˉ hñaaˉ hohꜘ kihꜗ.” 9 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙnääꜗ kya̱a̱hˊ jnäꜘ taꜙ ja̱ꜙ, gaꜙjëëyꜗ waˊjeˉ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ gaꜙjwa̱a̱yhˈ jwërte pero saꜙ gaꜙläꜙngëëyꜘ heˉ juuˈ maˊ hlëëhꜙ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. 10 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨnˋ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙhlë̱ë̱hꜗ jnäꜘ: “¿Heeˉ hnoohˉ jmeenˋ dsaˉñʉʉhˉ?” Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ: “Nooˉ, mahꜗ gwaˉ baˊ hneˉ taꜙ Damasco. Jeeˊ ooꜙ jmeeꜗ dsaˉ juuˈ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙtë̱ë̱hꜘ jmeehˈ.” 11 Kya̱a̱hˊ waˊjeˉ heˉ gaꜙjëënꜗ ja̱ˉ, gaꜙhe̱e̱ꜗ mɨˈnënꜙ. Dsaˉkya̱a̱hnˊ heꜘ baˊ gaꜙjä̱ä̱ꜗ jnäꜘ naˉhä̱ä̱yˉ goonꜙ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙlloonꜗ Damasco. 12 ʼJeeˊ ja̱ˉ maˊ gyaˈ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ che̱e̱ˉ Ananía hi̱ˉ maˊ miˉteꜗ ley jnänˋ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ judiu hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Damasco, maˊ hlëëyhꜙ lluꜗ kiyhꜗ. 13 Ananía heꜘ, ñeeyˊ naˊjë̱ë̱yˉ jnäꜘ. Maˊ gaꜙllooyꜗ chu̱hꜙ kinꜙ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäꜘ: “Ø̱ø̱hnꜗ Saulo, waˊ läˉjnäꜘ kaˉlähꜘ mɨˈnëhˊ.” Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, gaꜙläꜙjnäꜘ mɨˈnënꜙ hiꜙ gaꜙjë̱ë̱ꜙ jnihꜘ. 14 Heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäꜘ: “Dio kya̱a̱ꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ maˉlle̱e̱yhˉ hneˉ mahꜗ läꜙkyu̱u̱h˜ läꜙjëꜙ heˉ hyohˉ dsëyꜗ jmeehˈ hiꜙ jë̱ë̱hˈ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ goˉte˜ hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ nuuhˈ heˉ jäyhꜘ. 15 Jëëhꜘ, hneˉ jmeehˈ juˈdsooꜘ kiyhꜗ, kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ hiꜙ jmeehˈ juˈdsooꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ maˉjëëhˋ hiꜙ kihꜗ heˉ maˉnʉʉhˉ. 16 Naꜗ naꜙ moꜙtoꜙ jø̱ø̱ˋ, nooˉ mahꜗ sa̱a̱hꜙ jmɨɨˉ, ngɨɨˊ kyahˈ läꜙhihꜙ kihꜗ Jesús mahꜗ jñiiꜘ läꜙjëꜙ dsoˊkyeˉ kyahꜗ”, gaꜙjähꜘ Ananía. 17 ʼHiꜙ maˊ ja̱hnˈ Jerusalén laˉ, ñeenˊ jeeˊ chihˈ gwahꜙ naˊngɨɨnˋ kinꜙ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙhë̱ë̱ꜘ mɨˈnënꜙ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 18 Gaꜙjë̱ë̱nꜙ hi̱ˉ gaꜙhlë̱ë̱hꜗ jnäꜘ, gaꜙjäyhꜘ: “Goˉhë̱ë̱ˈ naꜗko̱hꜘ Jerusalén laˉ. Jëëhꜘ, saꜙ he̱e̱hˉ dsaˉ nuuꜗ juuˈ kinꜙ heˉ hlëëhˊ hneˉ.” 19 Heˉja̱ˉ gaꜙjwɨɨꜗ jnihꜘ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ñeˉ baˊ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ laˉ, heˉ ñeenˊ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ gwahꜙ naˊhwë̱ë̱nˋ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ kyahꜗ hiꜙ gaꜙjmeenꜗ madaꜚ gaꜙkwaꜘ dsaˉ kiyhꜗ hiꜙ gaꜙta̱a̱hˉ dsihꜘ nehꜙñeˈ. 20 Hiꜙ läꜙ maˊ gaꜙjngëëyhꜗ Esteban, hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ juˈdsooꜘ kyahꜗ, maˊ chehˈ jnäꜘ jeeˊ ja̱ˉ kaˉlähꜘ. Ko̱o̱ˉ baˊ gaꜙhɨɨꜘ hʉʉˊdsëˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ Esteban hiꜙ jnäꜘ gaꜙhøønꜗ hmɨɨhˉ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙjngɨɨhꜗ kiyhꜗ.” 21 Pero Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ gaꜙsɨɨhꜙ jnäꜘ: “Gohˈ jeeˊ che̱e̱nꜚ hneˉ ʉ̱ʉ̱ꜘ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu baˊ.” 22 Ja̱ˉ ji̱i̱hˈ moꜙsoꜙ gaꜙläꜙhnøøyꜗ maˊ nuuyˈ juuˈ kihꜗ Paaˊ mahꜗ gaꜙløøyꜗ tooyh˜ mɨɨhˊ, maˊ jäyhꜘ: —Waˊ ju̱u̱ꜘ dsaˉñʉʉhˉ naˉ, saꜙ høøꜙ kwa̱a̱t˜ cha̱a̱ˉ gyihꜗ. 23 Tä̱ä̱hˊ gyihꜗ läꜙja̱ˉ tooyh˜ mɨɨhˊ, gaꜙka̱ꜗ dsaˉ heꜘ hmɨɨhˉ kiyhꜗ gaꜙjwäyꜗ taꜙ gyʉʉhˈ, gaꜙhuuyꜗ hløøˉ jwëꜘ nëˊ lleꜘ. 24 Heˉja̱ˉ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ hløøꜘ gaꜙjmeeꜘ madaꜚ kihꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ mahꜗ gaꜙtëëyˉ Paaˊ taꜙ chaˊnehꜙ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hløøꜘ. Hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ heˉ maˊ kwayˈ kiyhꜗ mahꜗ jmeeyhꜗ juuˈ heˉlaˈ tooh˜ dsaˉ mɨɨhˊ kya̱a̱yhˊ. 25 Maˉchehꜗ Paaˊ naˉhñuuꜚ jeeˊ maˊ kwaˈ hløøꜘ kiyhꜗ, heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ jʉʉˊ hløøꜘ hi̱ˉ maˊ chehˈ jeeˊ ja̱ˉ: —¿Cheˊ chaˉ jwëˈ kyahꜗ hnähꜘ kwahˈ kihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ romano, cherˊmahꜗ saꜙ maˉkye̱hˉ juˈdsooꜘ kiyhꜗ? 26 Maˊ gaꜙnuuꜘ jʉʉˊ hløøꜘ läꜙja̱ˉ, ngaayhꜗ naˊjmeeyꜘ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ, gaꜙjäyhꜘ: —¿Haˉ läꜙ jmeehˈ naꜗ? Dsaˉñʉʉhˉ ooꜙ la̱a̱ꜗ dsaˉ romano. 27 Ja̱ˉgaˊ gaꜙllooꜗ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ heꜘ chu̱hꜙ kihꜗ Paaˊ mahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ: —¿Cheˊ juˈdsooꜘ la̱a̱hꜗ hneˉ dsaˉ romano? Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Paaˊ: —Juˈdsooꜘ, hi̱ˉ heꜘ jnäꜘ. 28 Hiꜙ gaꜙjähꜘ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ heꜘ: —Yaꜙhɨɨꜗ hmoohˈ kinꜙ, läꜙlluꜗ heˉ gaꜙla̱a̱nꜗ dsaˉ romano. Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Paaˊ: —Pero jnäꜘ la̱a̱nꜗ dsaˉ romano läꜙji̱i̱hˈ maˊ gaꜙläꜙcha̱a̱nꜙ. 29 Cha̱hꜘ baˊ gaꜙjmeeꜘ taꜙ kooꜘ hløøꜘ hi̱ˉ maˊ kwaˈ kihꜗ Paaˊ. Läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ heꜘ maˊ gaꜙnuuyꜘ la̱a̱ꜗ Paaˊ dsaˉ romano, gaꜙläꜙgoyhꜙ kihꜗ heˉ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ heˉ gaꜙhñu̱u̱yꜗ Paaˊ kya̱a̱hˊ caden˜. 30 Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ, hnøøꜗ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ hløøꜘ heꜘ maˊ läꜙñeˉ kweeˉ heˉ kihꜗ ja̱ˉ heˉ maˊ hnɨɨ˜ judiu kihꜗ Paaˊ. Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kihꜗ hløøꜘ waˊ che̱e̱yhˉ Paaˊ jeeˊ hä̱ä̱yˊ nehꜙñeˈ hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ waˊ yaˉnääꜘ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉtaˊ judiu. Maˊ gaꜙllaꜙnääꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉtaˊ heꜘ, gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ heˉ ngëëꜗ Paaˊ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉtaˊ heꜘ.
1 Heˉja̱ˉ gaꜙjë̱ë̱ꜗ Paaˊ ko̱o̱ˉ hwehˉ dsaˉtaˊ heꜘ mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Ø̱ø̱hnꜗ, niꜙ miihˉ saꜙ hnɨɨ˜ hʉʉˊdsëˉ kinꜙ, jëëhꜘ läꜙ maˉjmeeꜙ baˊ jnäꜘ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ läꜙ hnøøꜗ Dio. 2 Ananía hi̱ˉ la̱a̱ꜗ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kihꜗ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jä̱hꜙ kihꜗ Paaˊ waˊ jnooyˈ hooyˊ. 3 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Paaˊ: —Kyahꜗ hneˉ waˊ jnooˈ Dio, hneˉ hi̱ˉ naˉjngɨɨˈ moˉnëˊ. Hneˉ hi̱ˉ gyaꜗ ka̱˜ juˈdsooꜘ kinꜙ läꜙko̱o̱ˉ hlëëhꜙ ley, ¿heˉlaˈ llaˉdsëëhˋ ley heˉ jmeehˉ madaꜚ jnooꜗ dsaˉ kinꜙ? 4 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ kooꜘ kihꜗ Paaˊ heꜘ gaꜙjäyhꜘ: —¿Heˉlaˈ ji̱i̱hˊ juuˈ wɨɨꜘ kya̱a̱hˊ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ Dio? 5 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Paaˊ: —Saꜙ maˊ manꜙ ø̱ø̱hnꜗ heˉ la̱a̱yꜗ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ, jëëhꜘ naˉsɨɨˉ baˊ juuˈ kihꜗ Dio heˉ jähꜘ: “Taꜙ hlëëhˋ hlɨɨhˈ kihꜗ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kyahˈ hnähꜘ.” 6 Maˊ gaꜙläꜙliihꜚ Paaˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉtaˊ heꜘ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ saduceo hiꜙ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ fariseo, heˉja̱ˉ gaꜙhlëëyhꜘ ko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Ø̱ø̱hnꜗ, la̱a̱nꜗ fariseo, heꜘ baˊ jo̱o̱ꜘ fariseo jnäꜘ. Ka̱hˉ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kinꜙ kihꜗ heˉ kye̱nˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ heˉ läꜙji̱i̱hˊ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ. 7 Maˊ gaꜙhlëëyhꜘ läꜙja̱ˉ, gaꜙjnäꜗ hniiˉ kihꜗ fariseo kya̱a̱hˊ saduceo, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙla̱a̱yꜗ to̱ꜗ nääꜗ. 8 Jëëhꜘ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ saduceo saꜙ he̱e̱yꜘ heˉ läꜙji̱i̱hˊ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, niꜙ heˉ cha̱a̱ˉ ángele, hiꜙ niꜙ heˉ chaˉ jmɨˉlleꜘ kaˉlähꜘ. Pero dsaˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ fariseo jmeeyꜙ dsooꜘ baˊ kihˈ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ. 9 Haˉ ko̱hꜘ mɨɨhˊ saꜙ maˊ toohˋ dsaˉ heꜘ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙnooˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley, hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ fariseo, gaꜙtiˉ gaꜙchooyꜘ juuˈ gaꜙjäyhꜘ: —Niꜙ miihˉ dsooˊ saꜙ naˉbä̱ä̱hˋ dsaˉñʉʉhˉ naˉ. Taꜙ haˉ hnähꜘ kihꜗ Dio, haˉ gaˉ cheˉ jmɨˉlleꜘ o ja̱a̱ˉ ángel gaꜙhlëëhꜘ kya̱a̱yhˊ. 10 Pero chaˉgaˊmiihˉ gaꜙläꜙhneeꜙ dsaˉ heꜘ. Gaꜙläꜙgohꜙ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ hløøꜘ, gɨˊhnäꜗ dsaˉ kihꜗ Paaˊ maˊ la̱a̱yꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙtëëyhꜗ hløøꜘ mahꜗ waˊ lle̱e̱yˉ Paaˊ jeeˊ ja̱ˉ waˊ llaˉjä̱ä̱y˜ kaˉlähꜘ jeeˊ tä̱ä̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hløøꜘ. 11 Jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ hwëˈ gaꜙläꜙjnääꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ chaˊnëˊ Paaˊ, gaꜙjäyhꜘ: —Kwaˊ beꜘ Paaˊ. Läꜙko̱o̱ˉ maˉjmeehˊ juˈdsooꜘ kinꜙ Jerusalén laˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙnaˉ jmeeꜙ biiꜗ goˊjmeehˊ kaˉlähꜘ jwɨɨˉ Roma. 12 Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ ko̱ˉlla̱a̱ˊ judiu gaꜙta̱a̱yhˋ juuˈ kweeˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Waˊ jäˉ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ cherˊmahꜗ kihˊhi̱hˊ jnäähꜗ jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉjngëëhˊ jnäähꜗ Paaˊ. 13 La̱a̱ꜚ gaˊ to̱ꜗla̱a̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hmoohˊ läꜙja̱ˉ. 14 Dsaˉ heꜘ naˊnääyˈ naˊjë̱ë̱yˉ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ, naˊchiiyhˊ: —Jnäähˈ maˉhe̱e̱hˊ jnäähꜗ, heˉ jäˉ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ cherˊmahꜗ kihˊhi̱hˊ jnäähꜗ jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉjngëëhˊ jnäähꜗ Paaˊ. 15 Naꜗ naꜙ chu̱u̱ˊ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉtaˊ jnänˋ kihˈ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ hløøꜘ ooꜙ mahꜗ waˊ yaˉjä̱ä̱y˜ Paaˊ taꜙ nëˊtaˊ laˉ. Chiiyhˊ: “Hnøøˉ jnäähˈ kye̱ˊ jnäähꜗ kwa̱a̱t˜ kiyhꜗ chaˉgaˊmiihˉ.” Hiꜙ jnäähˈ chaˊjwëꜗ baˊ jø̱ø̱ˊ jnäähꜗ mahꜗ jngëëhˊ jnäähꜗ waˊraˉ gaꜙngëëyꜘ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ. 16 Pero chihˉ kya̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ ø̱ø̱hꜚ Paaˊ gaꜙnuuꜘ haˉ läꜙ juuˈ heˉ gaꜙta̱a̱hˋ dsaˉ heꜘ. Heˉja̱ˉ ñeeyˊ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ hløøꜘ naˊjmeeyhˊ juuˈ kihꜗ Paaˊ. 17 Heˉja̱ˉ gaꜙtëëhꜗ Paaˊ ja̱a̱ˉ jʉʉˊ hløøꜘ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Jä̱ä̱ꜙ chihˉ laˉ kihꜗ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ hløøꜘ. Hnøøyꜗ llayꜗ miihˉ juuˈ kya̱a̱yhˊ. 18 Heˉja̱ˉ gaꜙjøøꜗ jʉʉˊ hløøꜘ heꜘ kihꜗ chihˉ jeeˊ maˊ gyaˈ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ hløøꜘ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Paaˊ hi̱ˉ hä̱ä̱ˊ nehꜙñeˈ maˉche̱e̱ꜗ chihˉ laˉ kyahꜗ. Chaˉ ko̱o̱ˉ juuˈ heˉ sɨɨyhꜙ hneˉ. 19 Heˉja̱ˉ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ hløøꜘ gaꜙhä̱ä̱yꜗ gooˉ chihˉ heꜘ gaꜙjä̱ä̱yꜗ ka̱hꜘ kihꜗ mahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ, gaꜙjäyhꜘ: —¿Heeˉ naˉ jwɨɨhˈ jnäꜘ? 20 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ chihˉ heꜘ: —Dsaˉ judiu maˉta̱a̱hˋ juuˈ kweeˉ ngɨɨyꜗ kyahꜗ heˉ che̱e̱hˈ Paaˊ høˈ jeeˊ dsaˉñeeꜙ dsaˉtaˊ kya̱a̱yˈ, jäyhꜘ llaˉkya̱a̱yꜗ chaˉgaˊmiihˉ jmɨɨˊ. 21 Pero taꜙ jmeeˉ dsooꜘ. La̱a̱ꜚ gaˊ to̱ꜗla̱a̱ꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˉhmäähˊ jø̱ø̱˜ mahꜗ jngëëyhꜗ Paaˊ. Maˉjäyhꜘ: “Waˊ jäˉ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ cherˊmahꜗ kihˊhi̱hˊ jnäähꜗ jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉjngëëhˊ jnäähꜗ Paaˊ.” Hiꜙ naꜗ maˉtä̱ä̱yhˊ jø̱ø̱y˜ heˉ naˉ jwahˈ hneˉ. 22 Heˉja̱ˉ gaꜙhɨhꜗ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ hløøꜘ juuˈ kihꜗ chihˉ heꜘ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Gwa̱a̱hˉ baˊ hneˉ kyahꜗ, taꜙ llaˉ juuˈ kya̱a̱hˊ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ maˉchiihˊ jnäꜘ. 23 Heˉja̱ˉ gaꜙtëëhꜗ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ heꜘ u̱u̱ꜗ jʉʉˊ hløøꜘ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Jmeeˊ juuˈ kihꜗ to̱ꜗ hña̱ˉla̱a̱ꜘ hløøꜘ waˊ miˉllu̱u̱yꜗ hñiiyꜘ dsaˉnääyꜗ taꜙ Cesarea naꜗ ko̱ˉhi̱ˊ ñuˈ taꜙlaꜙ hwëˈ. Hiꜙ jmeeˊ juuˈ kihꜗ jñahꜘ kaˉlähꜘ to̱ꜙloꜙgya̱a̱ꜘ dsë˜ gye̱e̱ꜘ hi̱ˉ jä̱ä̱ꜗ kyaˊjɨɨhˊ hiꜙ jñahꜘ gaˊ to̱ˈ hña̱ˉla̱a̱ꜘ hløøꜘ hi̱ˉ ka̱ꜗ hmaˉ lleˋ ñeˈ chʉ̱ʉ̱hˉ. 24 Hiꜙ miˉllu̱u̱ˋ kyaˊjɨɨhˊ hi̱ˉ jä̱ä̱ꜗ Paaˊ mahꜗ goˊjä̱ä̱hꜙ hnähꜘ chaˊnëˊ lleˊmohꜘ Félix, mahꜗ waˊ llooy˜ naˊllu̱u̱yˋ. 25 Hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ hløøꜘ heꜘ gaꜙche̱e̱ꜗ ko̱o̱ˉ jeˉ heˉ naˉsɨɨˉ läꜙlaˉ: 26 “Jnäꜘ Claudio Lisias sɨɨnꜙ kyahꜗ hneˉ Félix lleˊmohꜘ llu̱u̱ꜗ. Waˊ cha̱a̱hˉ baˊ hneˉ lluꜗ. 27 Dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ ngooꜗ naˉ gaꜙso̱o̱hꜗ dsaˉ judiu kiyhꜗ kooꜘ gwahꜙ, miihˉ gaˊ saꜙ gaꜙjngɨɨhꜗ dsaˉ kiyhꜗ. Maˊ gaꜙläꜙmanꜙ la̱a̱yꜗ dsaˉ romano, heˉja̱ˉ ñeenˊ kya̱a̱hˊ hløøꜘ kya̱a̱nꜙ naˊlä̱ä̱ˋ jnihꜘ. 28 Maˊ hnoonˈ läꜙmanꜙ heˉ kihꜗ heˉ maˊ hnëë˜ dsihꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙjä̱ä̱ꜙ jnihꜘ chaˊnëˊ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ dsaˉ judiu. 29 Ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙjnäꜘ heˉ tiˉchooyꜙ juuˈ kihꜗ ley kihꜗ bihꜗ ja̱ˉ. Saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ heˉ ju̱u̱yꜘ, niꜙ heˉ dsaˉheyꜘ nehꜙñeˈ. 30 Pero jnäꜘ gaꜙtë̱ë̱hnꜗ juuˈ, jwë̱ë̱ꜘ judiu maˉtä̱ä̱hˊ juuˈ kweeˉ heˉ maˊ jngɨɨhˈ kiyhꜗ. Heˉja̱ˉ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ maˉche̱e̱ꜙ jnihꜘ taꜙ kyahꜗ hneˉ. Hiꜙ maˉjwɨɨnꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hnɨɨ˜ mahꜗ dsaˉkwayꜙ juˈdsooꜘ chaˊnëhˊ hneˉ heˉ kihꜗ ja̱ˉ heˉ hnɨɨy˜ kihꜗ Paaˊ. Waˊ dsaˉngëëhꜘ baˊ hneˉ lluꜗ”, gaꜙjähꜘ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ hløøꜘ heꜘ. 31 Heˉja̱ˉ gaꜙjøøꜗ hløøꜘ kihꜗ Paaˊ läꜙhihꜙ heˉ gaꜙjmeeꜘ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ heꜘ, gaꜙjä̱ä̱yꜗ läꜙ hwëˈ ja̱ˉ taꜙ Antípatri. 32 Maˊ gaꜙjnäꜗ ja̱ˉ, gaꜙkë̱hꜗ hløøꜘ hi̱ˉ naˊnääˈ jwëꜘ tɨɨˊ heꜘ, gaꜙnääyˋ taꜙ nëˊtaˊ kiyhˈ. Hi̱ˉ dsë̱ë̱˜ jahꜘ heꜘ baˊ gaꜙnääꜗ kya̱a̱hˊ Paaˊ. 33 Maˊ gaꜙllaꜙnääꜗ hløøꜘ heꜘ Cesarea, gaꜙkwëëyhꜗ lleˊmohꜘ heꜘ jeˉ heˉ maˊ kye̱yˉ ja̱ˉ hiꜙ gaꜙngëëyꜗ Paaˊ gooˉ lleˊmohꜘ. 34 Maˉngëëꜘ maˉhëꜘ lleˊmohꜘ jeˉ ja̱ˉ, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ Paaˊ haˉ cha̱a̱yˉ. Maˊ gaꜙläꜙñeꜙ lleˊmohꜘ la̱a̱ꜗ Paaˊ dsaˉ cha̱a̱ˉ Cilicia, 35 heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: —Waˊ yaˉnääꜘ daˊ hi̱ˉ hnɨɨ˜, ja̱ˉgaˊ llanˋ taˊ kyahˈ. Hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kihꜗ hløøꜘ, heˉ hä̱ä̱yꜗ Paaˊ nehꜙ hneꜗ jʉʉhˉ kihꜗ Herode.
1 Maˉhyaˉ hñaꜘ jmɨɨˊ gyaˈ Paaˊ Cesarea, ja̱ˉgaˊ gaꜙllooꜗ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Ananía, kya̱a̱hˊ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉgyʉʉhˊ hiꜙ kya̱a̱hˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ chehꜗ nëˊ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Tértulo. Gaꜙllaꜙnääyꜗ hnɨɨy˜ kihꜗ Paaˊ chaˊnëˊ lleˊmohꜘ. 2 Hiꜙ maˊ gaꜙllooꜗ Paaˊ chaˊnëˊ Félix, gaꜙløøꜗ Tértulo hnɨɨ˜ kiyhꜗ. —Tiˊhmaahˊ hneˉ lleˊmohꜘ Félix —jäyhꜘ—. Peerꜙ cha̱a̱ˉ jnäähˈ lluꜗ heˉ hiiꜘ tiiˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ hiꜙ chaˉ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kyahꜗ heˉja̱ˉ dsaˉlaꜘ chaˉmiihˉ taˊ lluˈ hwaꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 3 Heˉ baˊ cheˉ llu̱u̱hꜗ hneˉ Félix. Heˉja̱ˉ saꜙ hwa̱a̱ꜘ jnäähˈ kwaˉ jnäähˈ tiˊhmaahˊ kyahˈ waˊ haˉ chaˉ haˉ jeeˊ tøøhˊ jnäähꜗ. 4 Saꜙ hnoonꜗ he̱e̱nꜚ chaˉmiihˉ jmɨɨˊ kyahˈ, heˉja̱ˉ chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hneˉ, taꜙ jmeeˉ hñaaˉ hohꜘ nuuhˈ miihˉ juuˈ heˉ kye̱ˊ jnäähꜗ laˉ. 5 ʼDsaˉñʉʉhˉ naˉ he̱e̱˜ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ dsaꜙ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ ngëyꜙ, llayꜙ hniiˉ kihꜗ dsaˉ judiu hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Hi̱ˉ naˉ naˉ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ dsaˉ hi̱ˉ che̱e̱ˉ nazareno hi̱ˉ kwaꜙ jyohꜘ juuˈ. 6 Hnøøyꜗ maˊ miˉkwa̱yhꜗ gwahꜙ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, heˉja̱ˉ gaꜙcha̱a̱hˊ jnäähꜗ. Heˉ maˊ hnøøˉ jnäähˈ maˊ llaˊ jnäähꜗ taˊ kiyhˈ läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ ley kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 7 Pero gaꜙllooꜗ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ hløøꜘ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Lisias jeeˊ tøøhˊ jnäähꜗ. Heˉ wɨɨꜘ baˊ gaꜙlle̱e̱yˉ dsaˉñʉʉhˉ naˉ gooˉ jnäähˈ. 8 Gaꜙjäyhꜘ waˊ llaˉnääꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hnɨɨ˜ kiyhꜗ chaˊnëˊ lleˊmohꜘ. Waˊraˉ gaꜙllaꜙkya̱a̱hꜚ hnihꜘ jmɨɨˊ, läꜙñehˊ laꜗ dsooꜘ läꜙjëꜙ heˉ jähˉ jnäähˈ laˉ. 9 Läꜙjë̱ë̱ꜙ judiu gaꜙhɨɨꜘ ko̱o̱ˉ baˊ juuˈ kiyhꜗ, gaꜙjäyhꜘ: —Ja̱ˉbaˊ läꜙnaˉ jähˉ jnäähˈ kaˉlähꜘ. 10 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ lleˊmohꜘ lii˜ kihꜗ Paaˊ mahꜗ kwayꜗ juˈdsooꜘ kiyhꜗ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Paaˊ: —Manꜙ maˉhyaˉ chaˉmiihˉ ji̱ˉñeˉ la̱a̱hꜗ hneˉ lleˊmohꜘ Cesarea laˉ, heˉja̱ˉ jë̱ë̱ˉ baˊ dsënꜙ kwanˋ juuˈ kinꜙ läꜙko̱hꜘ teꜗ laꜗ baˊ. 11 Leꜘ ko̱o̱hˈ kwa̱a̱t˜, naꜗ maˉhyaˉ gyaꜙto̱ꜘ jmɨɨˊ ñeenˊ taꜙ jeeˊ chihˈ gwahꜙ jʉʉhˉ jeeˊ jwɨɨˉ Jerusalén naˊkwanˈ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. 12 Saꜙ maˊ te̱e̱n˜ kya̱a̱hˊ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ, niꜙ ja̱ꜙ heꜘ jnäꜘ gaꜙjmeenꜗ heˉ gaꜙtoohˉ dsaˉ mɨɨhˊ jeeˊ chihˈ gwahꜙ jʉʉhˉ ja̱ˉ, läꜙko̱o̱ˉ maˊ jë̱ë̱y˜ jnäꜘ. Niꜙ saꜙ gaꜙllanꜗ hniiˉ kihꜗ dsaˉ jeeˊ tø̱ø̱ꜘ gwahꜙ mähˉ, niꜙ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ saꜙ gaꜙlla̱a̱nꜙ dsaˉ hniiˉ. 13 Heˉja̱ˉ saꜙ chaˉ heˉ kya̱a̱hˊ jmeeˈ dsaˉ naˉ dsooꜘ läꜙjëꜙ heˉ bä̱ä̱yhˉ jnäꜘ naˉ. 14 Heˉ laˉ baˊ jmeenꜙ dsooꜘ, heꜘ baˊ Dio hi̱ˉ gaꜙhnaahˉ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ, heꜘ baˊ hi̱ˉ heꜘ hi̱ˉ hnaahnꜙ läꜙko̱hꜘ laꜗ juuˈ hmëëꜘ. Dsaˉ naˉ jäyhꜘ laꜗ raˉkë̱hˈ baˊ jwëꜘ heˉ hä̱ä̱nˊ. Pero he̱e̱ꜘ baˊ jnäꜘ läꜙjëꜙ ley heˉ gaꜙsɨɨꜘ Moisé hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙsɨɨꜘ gaˊ jñahꜘ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio. 15 Hiꜙ kye̱nˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ Dio, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ kye̱ˉ hi̱ˉ naˉ, heˉ läꜙji̱i̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ, läꜙji̱i̱hˊ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ hiꜙ läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ. 16 Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ naˉ, kwanꜙ beꜘ jmeenꜙ heˉ lluꜗ jmahꜗ mahꜗ saꜙ hnɨɨꜗ hʉʉˊdsëˉ kinꜙ chaˊnëˊ Dio, hiꜙ niꜙ chaˊnëˊ dsaˉ kaˉlähꜘ. 17 ʼGaꜙläꜙhë̱ë̱nˋ miihˉ ji̱ˉñeˉ ñeenˊ jyohꜘ hwaꜗ, ja̱ˉgaˊ gaꜙlla̱a̱hnꜗ Jerusalén maˊ ki̱i̱nˊ kuuˊ heˉ laꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ hi̱ˉ täˉñeeꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, hiꜙ maˊ ki̱i̱nˊ heˉ gaꜙtë̱ë̱nꜘ kwëëhnꜚ Dio. 18 Heˉ ja̱ˉ naˉ maˊ jmeenꜙ läꜙ maˊ gaꜙllaꜙnääꜗ miihˉ judiu hi̱ˉ yaꜙnääꜗ taꜙ hwaꜗ Asia. Gaꜙjë̱ë̱yꜗ jnäꜘ jeeˊ chihˈ gwahꜙ Jerusalén, maˉnaˉjngëëˈ baˊ jnäꜘ läꜙhihꜙ kihꜗ ley. Pero saꜙ maˊ tä̱ä̱hˊ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ, niꜙ mɨɨhˊ saꜙ maˊ täähˊ. 19 Waˊ yaˉnääꜘ hi̱ˉ heꜘ baˊ jeeˊ laˉ mahꜗ kwayꜗ juˈdsooꜘ kiyhꜗ cherˊmahꜗ heˉ chaˉ kiyhꜗ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. 20 O waˊ jähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˉ cheˊ gaꜙläꜙjnäꜘ heˉ gaꜙhlä̱ä̱hnˉ kya̱a̱yhˊ läꜙ maˊ gaꜙka̱yꜗ juˈdsooꜘ kinꜙ jeeˊ jwɨɨˉ Jerusalén. 21 Ko̱o̱ˉ heˉ laˉ baˊ saꜙ gaꜙtɨhꜗ dsëyꜗ maˊ gaꜙhlëëhnˋ läꜙko̱o̱ˉ maˊ hä̱ä̱nˊ jeeˊ kiyhˈ, gaꜙjwɨɨꜗ jnihꜘ läꜙlaˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ: “Llahˉ hnähꜘ taˊ kinꜙ, kihꜗ heˉ jmeenꜙ dsooꜘ heˉ läꜙji̱i̱hˊ kaˉlähꜘ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ”, gaꜙjähꜘ Paaˊ. 22 Maˉñeˉ baˊ Félix haˉ läꜙ laꜗ juuˈ hmëëꜘ kihꜗ Jesús. Heˉja̱ˉ maˊ gaꜙnuuyꜘ gaꜙjähꜘ Paaˊ läꜙja̱ˉ, gaꜙhɨɨyꜘ läꜙja̱ˉ baˊ nëˊ juuˈ ja̱ˉ. Gaꜙsɨɨyhꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ heꜘ: —Waˊ jäˉ daˊ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ hløøꜘ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Lisias, ja̱ˉgaˊ jëënˊ haˉ läꜙ jä̱ꜗ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ naˉ. 23 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjmeeꜘ lleˊmohꜘ Félix madaꜚ kihꜗ hløøꜘ kya̱a̱yꜗ mahꜗ hä̱ä̱yꜗ Paaˊ hiꜙ gaꜙkwaꜘ bihꜗ jwëˈ heˉ naˊnääˈ omeꜚ kya̱a̱yꜗ naˊjë̱ë̱yˉ hiꜙ naˊka̱yˉ heˉ maˊ jmeeꜙ biiꜗ kiyhꜗ. 24 Gaꜙläꜙhɨɨˋ gaˊ miihˉ jmɨɨˊ maˊ ja̱hˈ lleˊmohꜘ Félix nëˊtaˊ kiyhˈ kaˉlähꜘ kya̱a̱hˊ Drusila mëyˊ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ judiu. Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Félix madaꜚ heˉ gaꜙtëëyhꜗ Paaˊ mahꜗ nuuyꜗ haˉ läꜙ laꜗ juuˈ heˉ jmeeꜙ dsooꜘ dsëꜗ dsaˉ kihꜗ Jesucristo. 25 Heˉja̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ Paaˊ haˉ läꜙ jä̱ꜗ dsaˉ llu̱u̱ꜗ chaˊnëˊ Dio, hiꜙ haˉ läꜙ hä̱ä̱ꜗ dsaˉ hñiiꜘ, hiꜙ gaꜙhlëëyhꜘ heˉ ka̱ꜗ Dio juˈdsooꜘ kihꜗ dsaꜙ. Peerꜙ gaꜙjwa̱a̱hˈ Félix maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: —Maˉleꜘ gwa̱a̱hˈ daˊ, laˉ baˊ tëëhnꜚ hneˉ kaˉlähꜘ läꜙ maˊ jä̱ä̱nˊ. 26 Kuuˊ baˊ ja̱ˉ maˊ jø̱ø̱˜ Félix maˊ ji̱i̱hˈ Paaˊ, ja̱ˉgaˊ maˊ lä̱ä̱yˈ. Heˉja̱ˉ maˊ tëëyh˜ Paaˊ ko̱ˉllaˉji̱i̱h˜ maˊ llayꜙ juuˈ kya̱a̱yhˊ. 27 Gaꜙhyaˉ to̱ꜗ ji̱ˉñeˉ jmeeyꜙ läꜙja̱ˉ läꜙji̱i̱hˈ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Félix lleˊmohꜘ. Nëˊ kiyhˈ gaꜙheꜗ Porcio Festo. Maˊ hnøøˈ Félix maˊ jä̱ˈ lluꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉ judiu, heˉja̱ˉ saꜙ gaꜙkwayꜘ jwëˈ maˊ lä̱ä̱ꜘ Paaˊ.
1 Maˊ gaꜙllooꜗ Festo jwɨɨˉ Cesarea, gaꜙläꜙhë̱ë̱yˋ hnëˉ jmɨɨˉ jeeˊ ja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ ngooyˈ taꜙ Jerusalén. 2 Läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ judiu, gaꜙllaꜙnääyꜗ hnɨɨy˜ kihꜗ Paaˊ kaˉlähꜘ kihꜗ lleˊmohꜘ Festo, läꜙbiiꜗ läꜙja̱a̱ꜗ maˊ chu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ: 3 —Taꜙ jmeeˉ hñaaˉ hohꜘ, jmeeˊ madaꜚ heˉ jä̱hꜘ Paaˊ taꜙ Jerusalén —gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ Festo. Jëëhꜘ gaꜙjmeeyꜘ hʉʉˊdsëˉ heˉ maˊ jngëëyhˈ Paaˊ chaˊjwëꜗ baˊ. 4 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Festo: —Jeeˊ ooꜙ baˊ hä̱ä̱ˊ Paaˊ naˉjnëëyˈ jwɨɨˉ Cesarea. Ja̱ˉbaˊ jeeˊ naahnꜚ cha̱hꜘ. 5 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ hi̱ˉ jä̱ä̱ˊ, maꜙnøønˈ ko̱ˉjø̱hꜘ mahꜗ jeeˊ ooꜙ baˊ hnɨɨhꜗ hnähꜘ kiyhꜗ cherˊmahꜗ chaˉ ko̱o̱ˉ dsooˊ jʉʉhˉ heˉ naˉbä̱ä̱hˋ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ. 6 Gaꜙgyaˉ gaˊ Festo jwɨɨˉ Jerusalén ko̱o̱ˉ jñaꜗ o gyaꜗ jmɨɨˋ, ja̱ˉgaˊ ngaayhˈ taꜙ Cesarea. Heˉ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ, ja̱ˉgaˊ gaꜙgyayˉ nëˊtaˊ kiyhˈ. Mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ heˉ naˊkya̱a̱yꜘ Paaˊ. 7 Maˊ gaꜙheꜗ Paaˊ nëˊtaˊ kihˈ lleˊmohꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉtaˊ judiu hi̱ˉ yaꜙnääꜗ Jerusalén gaꜙku̱yhꜗ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kihꜗ Paaˊ. Ja̱ꜙ heˉ ko̱o̱ˉ nëëˈ dsooˊ jʉʉhˉ maˊ bä̱ä̱hˉ dsihꜘ pero niꜙ miihˉ saꜙ gaꜙjmääꜘ juuˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ. 8 Heˉja̱ˉ gaꜙløøꜗ Paaˊ kwaꜙ juˈdsooꜘ kihꜗ, gaꜙjäyhꜘ: —Niꜙ ko̱o̱ˉ heˉ hlɨɨhˈ saꜙ chaˉ heˉ maˉjmeenꜗ, saꜙ maˉhlëëhnˋ wɨɨꜘ kihꜗ ley kya̱a̱ꜗ jnäähˈ dsaˉ judiu. Niꜙ saꜙ maˉmiˉkwa̱hnꜚ kihꜗ gwahꜙ jʉʉhꜙ hiꜙ niꜙ saꜙ maˉhlä̱ä̱hnˉ kya̱a̱hˊ rey toˉnëˊ hi̱ˉ gyaꜗ Roma. 9 Pero lleˊmohꜘ heꜘ, hnøøyꜗ maˊ jä̱yˈ lluꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉ judiu, heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ Paaˊ: —¿Cheˊ hnoohˉ gwa̱a̱hˈ taꜙ Jerusalén mahꜗ miˊeenꜗ juuˈ naˉ jeeˊ ooꜙ? 10 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Paaˊ: —Heˉ maˉchehnꜗ jeeˊ laˉ, läꜙko̱o̱ˉ heˉ chehnꜗ nëˊtaˊ kihˈ rey toˉnëˊ baˊ ja̱ˉ. Jeeˊ laˉ baˊ gaꜙtë̱ë̱ꜘ läꜙeeˉ juuˈ kinꜙ. Ñehˊ baˊ hneˉ kweeˉ, niꜙ miihˉ saꜙ chaˉ heˉ maˉhlä̱ä̱hnˉ kya̱a̱hˊ dsaˉ judiu. 11 Lleˋ kihˈ ju̱u̱nꜘ cherˊmahꜗ gaꜙjmeenꜗ ko̱o̱ˉ dsooˊ jʉʉhˉ. Saꜙ gohnꜙ ju̱u̱nꜘ. Pero cherˊmahꜗ saꜙ laꜗ juˈdsooꜘ heˉ bä̱ä̱hˉ dsaˉ jnäꜘ laˉ, niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉtaˊ saꜙ chaˉ jwëˈ ngëëꜗ jnäꜘ gooˉ dsaˉ judiu naˉ. Hñiiꜘ rey toˉnëˊ hnoonꜗ miˉeeyꜙ juuˈ kinꜙ. 12 Heˉja̱ˉ gaꜙllaꜘ Festo juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ haˉ läꜙ jmeeyꜗ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Festo sɨɨyhꜙ Paaˊ: —Hñaahꜗ baˊ hneˉ maˉngɨɨhˊ heˉ miˉeeꜙ hñiiꜘ rey toˉnëˊ juuˈ kyahꜗ. Heˉja̱ˉ chaˊnëˊ hi̱ˉ heꜘ baˊ goohˈ naꜗ. 13 Gaꜙhyaˉ gaˊ miihˉ jmɨɨˊ, gaꜙllooꜗ rey Agripa jwɨɨˉ Cesarea ja̱ˉ kya̱a̱yhˊ Bernice, gaꜙllaꜙnääyꜗ naˊjë̱ë̱yˉ Festo. 14 Maˉhyaˉ chaˉmiihˉ jmɨɨˊ tä̱ä̱yhˊ jeeˊ ja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ gaꜙjmeehꜗ Festo juuˈ kihꜗ rey Agripa haˉ läꜙ laꜗ juuˈ kihꜗ Paaˊ, gaꜙjäyhꜘ: —Jeeˊ laˉ hä̱ä̱ˊ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ nehꜙñeˈ hi̱ˉ gaꜙta̱a̱hˉ Félix läꜙ maˊ la̱a̱yˈ taˊ. 15 Läꜙ maˊ ñeenˊ Jerusalén läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgyʉʉhˊ kya̱a̱ˈ judiu gaꜙngɨɨyꜘ kinꜙ heˉ maˊ jmeenˋ madaꜚ heˉ ju̱u̱ꜘ Paaˊ. 16 ʼHeˉja̱ˉ gaꜙjwɨɨꜗ jnihꜘ, saꜙ lleˋ ley kya̱a̱ꜗ jnäähˈ dsaˉ romano heˉ jmeeˊ jnäähꜗ madaꜚ heˉ ju̱u̱ꜘ dsaˉ cherˊmahꜗ saꜙ chehꜗ hi̱ˉ naˉbä̱ä̱hˋ dsooˊ chaˊnëˊ hi̱ˉ hnɨɨ˜ kiyhꜗ. Läꜙja̱ˉ baˊ chaˉ jwëˈ lä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ kihꜗ heˉ hnɨɨ˜ dsaˉ kiyhꜗ. 17 Hiꜙ maˊ yaꜙnääꜗ dsaˉ heꜘ jeeˊ laˉ, cha̱hꜘ baˊ ngaahnˈ taꜙ nëˊtaˊ kinꜙ maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ. Hiꜙ gaꜙjmeenꜗ madaꜚ naˊkya̱a̱yꜘ Paaˊ. 18 Heˉja̱ˉ gaꜙløøꜗ dsaˉ heꜘ hnɨɨ˜ kiyhꜗ. Pero niꜙ ko̱o̱ˉ dsooˊ jʉʉhˉ saꜙ gaꜙläꜙjnäꜘ kiyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ hʉʉˊdsëˉ heˉ maˊ jmeenꜙ. 19 Gaꜙläꜙhøøhˋ dsaˉ heꜘ kihꜗ Paaˊ kihˈ heˉ saꜙ maˊ hnaayhˉ Dio läꜙ të̱ë̱ˈ jmeeyꜙ. Hiꜙ gaꜙhnɨɨyꜗ kiyhꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Jesús, hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, hi̱ˉ jmeeꜙ Paaˊ dsooꜘ cha̱a̱ˉ bihꜗ. 20 Heˉja̱ˉ saꜙ manꜙ heˉ maˊ jmeenˋ kya̱a̱hˊ juuˈ laˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨnˋ juuˈ kihꜗ Paaˊ cherˊmahꜗ hnøøyꜗ maˊ dsa̱a̱yhˈ taꜙ Jerusalén mahꜗ maˊ läꜙeeˉ juuˈ kiyhꜗ jeeˊ ooꜙ. 21 Pero Paaˊ gaꜙngɨɨyꜘ heˉ dsooyꜗ chaˊnëˊ rey toˉnëˊ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Augusto mahꜗ hi̱ˉ heꜘ miˉeeꜙ juuˈ kiyhꜗ. Heˉja̱ˉ gaꜙjmeenꜗ madaꜚ waˊ hä̱ä̱ˊ bihꜗ kiyhꜗ nehꜙñeˈ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ che̱e̱ꜚ jnihꜘ chaˊnëˊ rey heꜘ. 22 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ rey Agripa sɨɨyhꜙ lleˊmohꜘ Festo: —Hnooꜗ jnäꜘ kaˉlähꜘ nuunˋ juuˈ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ naˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Festo: —Høꜗ baˊ nuuhˈ haˉ läꜙ jäyhꜙ. 23 Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ gaꜙheꜗ rey Agripa nëˊtaˊ kya̱a̱hˊ Bernice. Haˉ ko̱hꜘ jʉʉhˉ saꜙ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ kiyhꜗ. Gaꜙta̱a̱yhˋ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ hløøꜘ hiꜙ kya̱a̱yhˊ dsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ lleˊmohꜘ Festo madaꜚ naˊkya̱a̱yꜘ Paaˊ. 24 Maˊ jaˈ Paaˊ, gaꜙjähꜘ Festo: —Hneˉ rey Agripa, kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱hˊ jneˊ jeeˊ laˉ, hi̱i̱ꜚ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ chehꜗ laˉ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ judiu yaꜙnääꜗ chaˊnënꜙ bä̱ä̱yhˉ dsaˉñʉʉhˉ laˉ dsooˊ. Gaꜙngɨɨyꜘ kinꜙ maˊ läꜙeeˉ juuˈ laˉ taꜙ Jerusalén hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ maˊ yaꜙnääyꜗ Cesarea laˉ. Peerꜙ gaꜙtooyhꜗ mɨɨhˊ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, gaꜙläꜙhnøøyꜗ heˉ maˊ ju̱u̱ꜘ Paaˊ. 25 Pero jnäꜘ la̱a̱nꜙ saꜙ chaˉ dsooˊ jʉʉhˉ ä̱ä̱yˉ niꜙ miihˉ mahꜗ ju̱u̱yꜘ. Hñiiꜘ Paaˊ gaꜙngɨɨꜘ kiyhꜗ dsooyꜗ chaˊnëˊ rey toˉnëˊ mahꜗ läꜙeeˉ juuˈ kiyhꜗ jeeˊ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ gaꜙllaꜘ dsënꜙ che̱e̱ꜚ jnihꜘ taꜙ Roma. 26 Pero saꜙ chaˉ heˉ sɨɨnˋ kihˈ rey heꜘ niꜙ miihˉ, heˉja̱ˉ maˉkwa̱a̱ꜙ jnihꜘ chaˊnëhˊ hneˉ rey Agripa hiꜙ chaˊnëˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ laˉ. Waˊ jëënˊ haˉ läꜙ jä̱ꜗ juuˈ laˉ, ja̱ˉgaˊ chaˉ heˉ sɨɨnˋ kihˈ rey toˉnëˊ heꜘ. 27 Saꜙ jnäꜘ lluꜗ la̱a̱nꜙ che̱e̱nꜚ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hä̱ä̱ˊ nehꜙñeˈ taꜙ Roma cherˊmahꜗ saꜙ chaˉ heeˉ naˉ sɨɨnˋ kihˈ rey toˉnëˊ haˉ läꜙ laꜗ dsooˊ heˉ bä̱ä̱hˉ dsihꜘ.
1 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ rey Agripa sɨɨyhꜙ Paaˊ: —Chaˉ jwëˈ kyahꜗ heˉ kwahˈ juˈdsooꜘ heˉ kya̱a̱hˊ leꜘ lä̱ä̱hˊ hñaahˈ. Heˉja̱ˉ gaꜙhɨɨꜘ Paaˊ gooˉ gaꜙløøyꜗ hlëëyhꜙ läꜙlaˉ läꜙjwëꜘ jeeˊ maˊ lä̱ä̱yˈ hñiiyꜘ: 2 —Cha̱a̱nˉ lluꜗ kya̱a̱hˊ hneˉ rey Agripa, llu̱u̱hꜗ hneˉ kwahˉ jwëˈ kwanˋ juˈdsooꜘ heˉ kya̱a̱hˊ lä̱ä̱nˊ hñiinꜙ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ bä̱ä̱hˉ dsaˉ judiu jnäꜘ. 3 Lluꜗ laꜗ kinꜙ kihꜗ heˉ kyu̱u̱h˜ hneˉ läꜙjëꜙ heˉ të̱ë̱ˈ jmeeˉ jnäähˈ dsaˉ judiu, kyu̱u̱h˜ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ tiˉchooˉ jnäähˈ. Heˉja̱ˉ chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hneˉ mahꜗ waˊ jø̱hˉ hohꜘ nuuhˈ juuˈ laˉ. 4 ʼLäꜙjë̱ë̱ꜙ judiu kyu̱u̱ꜙ jnäꜘ haˉ läꜙ maˉjan˜ läꜙji̱i̱hˈ maˊ mähnˈ. Ñeˉ bihꜗ haˉ läꜙ maˊ gyanˊ jwɨɨˉ kinꜙ hiꜙ läꜙja̱ˉ jwɨɨˉ Jerusalén kaˉlähꜘ. 5 Läꜙja̱ˉ ñeyˉ kweeˉ la̱a̱ꜗ jnäꜘ fariseo. Jnäähˈ fariseo miˉteˋ baˊ jnäähꜗ läꜙ nøøꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ läꜙko̱hꜘ gaˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ judiu. Leꜘ baˊ miˉjnääyꜙ laꜗ dsooꜘ cherˊmahꜗ hnøøyꜗ. 6 Naꜗ chehnꜗ nëˊtaˊ laˉ, llahˉ hnähꜘ taˊ kinꜙ, kihꜗ heˉ kye̱nˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ heˉ hñahꜙ jneˊ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ. 7 Läꜙji̱i̱hˈ naꜗ jø̱ø̱˜ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙto̱ꜘ nääꜗ dsaˉ judiu läꜙteꜗ juuˈ ja̱ˉ. Läꜙjmɨɨˈ läꜙhwëˈ hnaayhˉ Dio jø̱ø̱y˜ dsë̱ë̱ꜗ juuˈ ja̱ˉ. Hneˉ rey Agripa, kihꜗ heˉ kye̱nˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ juuˈ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ baˊ naˉ hnɨɨ˜ dsaˉ kinꜙ. 8 ¿Haˉ läꜙ jëëhꜘ hnähꜘ, cheˊ jwë̱ë̱hˋ heˉ läꜙhe̱e̱hꜘ hnähꜘ heˉ miˉji̱i̱hˋ Dio hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ? 9 ʼMaꜙraꜙ juˈdsooꜘ maˊ jmeenꜙ kwa̱a̱t˜, heˉ maˊ lleˋ kihˈ jmeenˋ hñaaˉ dsënꜙ chaˉmiihˉ kihꜗ Jesús dsaˉ cha̱a̱ˉ Nazaret. 10 Läꜙja̱ˉ gaꜙjmeenꜗ Jerusalén. Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Jesús gaꜙta̱a̱hnꜙ nehꜙñeˈ läꜙhihꜙ kihꜗ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ. Hiꜙ läꜙ maˊ gaꜙjngëëyhꜗ dsaˉ heꜘ, läꜙkye̱ˉ jnäꜘ gaꜙhiihˉ dsënꜙ. 11 Chaˉmiihˉ ji̱i̱h˜ ñeenˊ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ gwahꜙ mähˉ, gaꜙsa̱a̱hnꜙ dsaˉ, gaꜙheehꜙ jnihꜘ wɨɨꜘ mahꜗ waˊ hlëëyhꜘ hlɨɨhˈ kihꜗ Jesús. Maˊ yaˉjë̱ë̱ˈ dsënꜙ jwërte kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ ñeenˊ läꜙka̱a̱ˉ jwɨɨˉ kihꜗ dsaˉ jñahꜘ mahꜗ naˊjmeehˋ jnihꜘ. 12 ʼLäꜙ maˊ jmeenꜙ ja̱ˉbaˊ, ngoonꜗ taꜙ Damasco läꜙhihꜙ kihꜗ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ. 13 Hneˉ rey, jeeˊ laˉ jwë̱ë̱hnꜚ hneˉ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ kinꜙ jeeˊ ngoonˈ chaˊjwëꜗ ja̱ˉ. Maˉtëꜘ ko̱o̱ˉ lla̱ꜗhyooꜙ gaꜙjëënꜗ ko̱o̱ˉ jeˉ jaꜗ gyʉʉhˈ, be̱e̱ꜘ gaˊ läꜙko̱o̱ˉ jmëëꜗ kihꜗ hyooˉ, heˉ gaꜙläꜙjnäꜘ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ jeeˊ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ ja̱ˉ. 14 Läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ gaꜙsa̱a̱ꜗ jnäähˈ hwaꜗ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙnuunꜗ gaꜙhlëëhꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ kya̱a̱hˊ juuˈ hebreo: “Saulo, Saulo”, gaꜙjäyhꜘ. “Heˉ jmeehˊ hñaahˈ baˊ hneˉ naˉ, heˉ hahˉ kinꜙ jwëˈ heˉ ta̱a̱hnꜙ hneˉ.” 15 Heˉja̱ˉ gaꜙjwɨɨꜗ jnihꜘ: “¿Hi̱i̱ˉ hneˉ dsaˉñʉʉhˉ?” Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ hi̱ˉ heꜘ: “Jnäꜘ heꜘ Jesús hi̱ˉ jmeehˉ hñaaˉ hohꜘ kihꜗ. 16 Nooˉ, chihꜘ tɨɨhˊ. Maˉmiˉjnäänˈ hñiinꜙ kyahꜗ mahꜗ hña̱a̱nꜚ hneˉ jmeehˈ taˊ kinꜙ hiꜙ jmeehˈ dsooꜘ läꜙjëꜙ heˉ maˉjëëhˋ kinꜙ hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ naꜗ gaˊ miˊjnäänꜗ kyahꜗ. 17 Lä̱ä̱nˊ hneˉ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜗ dsaˉgoohꜘ kyahꜗ hiꜙ lä̱ä̱nˊ hneˉ kihꜗ dsaˉ jñahꜘ. Jëëhꜘ kihꜗ dsaˉ jñahꜘ baˊ che̱e̱nꜚ hneˉ naꜗ. 18 Mahꜗ nähˈ mɨˈnëyˊ, läꜙja̱ˉ dsaˉje̱e̱h˜ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ taꜙ jeeˊ jnäꜘ waˊjeˉ. Hiꜙ dsaˉje̱e̱h˜ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙhihꜙ kihꜗ Tanaˊ mahꜗ jmeeyꜗ läꜙ hnøøꜗ Dio. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ läꜙdsooꜘ dsëꜗ kinꜙ dsaˉcheˋ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ hiꜙ hyoyhꜙ he̱e̱yꜚ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉnaˉjngëëˈ”, gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ jnäꜘ. 19 ʼHeˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hneˉ rey Agripa, gaꜙhe̱e̱hˋ baˊ jnäꜘ jmeenˋ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙnuunꜗ läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙläꜙjnäꜘ kinꜙ heˉ jaꜗ gyʉʉhˈ. 20 Toˉnëˊ gaꜙjmeenꜗ juuˈ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Damasco. Ja̱ˉgaˊ naꜙ gaꜙkwanꜗ juuˈ jeeˊ jwɨɨˉ Jerusalén hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Judea. Hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙkwanꜗ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu kaˉlähꜘ, gaꜙjwɨɨꜗ jnihꜘ waˊ läˉdsa̱a̱˜ dsëyꜗ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ jmeeyꜙ mahꜗ waˊ dsaˉje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio. Hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙjwɨɨꜗ jnihꜘ hnøøꜗ jmeeyꜗ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉje̱e̱h˜ kya̱a̱hˊ Dio. 21 Kwa̱a̱t˜ kihꜗ juuˈ laˉ gaꜙsa̱a̱hꜗ judiu jnäꜘ jeeˊ chihˈ gwahꜙ Jerusalén hnøøyꜗ maˊ jngëëyhˈ jnäꜘ. 22 ʼPero kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Dio maˉkwëëhꜗ baˊ dsënꜙ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ, kwanꜙ juuˈ kihꜗ Dio kihꜗ läꜙjø̱hꜗ läꜙmähꜗ. Saꜙ gaꜙllaꜙdsëënˋ heˉ gaꜙhlëëhꜘ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙhlëëhꜘ Moisé. Läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ gaꜙjäyhꜘ leꜘ, ko̱ˉja̱ˉ baˊ ji̱i̱hˈ gaꜙjwahnꜗ. 23 Hi̱ˉ heꜘ gaꜙjähꜘ, maꜙraꜙ heˉ dsaˉngëëꜘ baˊ Cristo wɨɨꜘ hiꜙ le̱e̱yꜘ toˉnëˊ hi̱ˉ läꜙji̱i̱hˊ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, mahꜗ kwayꜗ juuˈ kihꜗ dsaꜙ, heˉ miˉjnääꜙ juˈdsooꜘ kihꜗ dsaˉ judiu hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ. 24 Hlëëhˊ gaˊ Paaˊ läꜙja̱ˉ, haˉ läꜙ jeeˊ maˊ lä̱ä̱y˜ hñiiyꜘ, maˊ gaꜙhlëëhꜘ Festo ki̱ˉga̱a̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Heˉ ngaahˊ baˊ hneˉ naˉ Paaˊ. Kya̱a̱hˊ heˉ maˉmiˉtë̱ë̱hˈ hñaahꜗ chaˉmiihˉ, heˉja̱ˉ ngooꜗ gaꜙläꜙngaahˋ. 25 Pero Paaˊ gaꜙjähꜘ: —Saꜙ ngaahˊ jnäꜘ Festo kya̱a̱nꜙ. Juˈdsooꜘ naˉ hlëëhnˊ hiꜙ laꜗ juuˈ kya̱a̱hˊ hihꜙ baˊ. 26 Ñeˉ baˊ rey Agripa juuˈ laˉ, heˉja̱ˉ hlëëhnˊ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsënꜙ chaˊnëyˊ. La̱a̱nꜙ maˉnuuꜘ baˊ rey juuˈ laˉ, jëëhꜘ läꜙjëꜙ heˉ laˉ saꜙ gaꜙlaꜗ jeeˊ naˉhmääˊ heˉ saꜙ läꜙñeˉ dsaˉ. 27 Hneˉ rey Agripa, ¿cheˊ jmeehˉ dsooꜘ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙhlëëhꜘ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio? Jnäꜘ la̱a̱nꜙ jmeehˉ baˊ hneˉ dsooꜘ. 28 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Agripa sɨɨyhꜙ Paaˊ: —¿Cheˊ la̱a̱hꜘ kyahꜗ, kya̱a̱hˊ maꜙlaꜙ miihˉ juuˈ heˉ maˉhlëëhˊ naˉ le̱e̱hꜙ jnäꜘ mahꜗ le̱e̱nꜘ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Jesús? 29 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Paaˊ: —Kweeˉ baˊ laˈ kinꜙ cheˊ maˉle̱e̱ꜙ kyahꜗ o cherˊmahꜗ hnoohˉ nuuhˈ chaˉgaˊmiihˉ. Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ hneˉ, läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ nuuˉ läꜙ hlëëhnˊ laˉ, Dio hnøøꜗ waˊ le̱e̱yꜘ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Cristo ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ jnäꜘ pero ja̱ꜙ läꜙko̱hꜘ naˉhñuuhnˊ kya̱a̱hˊ caden˜. 30 Maˊ gaꜙnuuꜘ rey heꜘ juuˈ ja̱ˉ, gaꜙnooyˉ jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ kya̱a̱hˊ lleˊmohꜘ kya̱a̱hˊ Bernice hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱yhˊ. 31 Maˊ gaꜙhwë̱ë̱yˉ nëˊtaˊ ja̱ˉ, gaꜙnääyꜗ ka̱hꜘ hlëëyhꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ, maˊ jäyhꜘ: —Niꜙ ko̱o̱ˉ saꜙ chaˉ heˉ maˉjmeeꜘ dsaˉñʉʉhˉ naˉ mahꜗ ju̱u̱yꜘ o heˉ dsooyꜗ nehꜙñeˈ. 32 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ rey Agripa sɨɨyhꜙ Festo: —Leꜘ maˊ lä̱ä̱ꜘ baˊ dsaˉñʉʉhˉ naˉ jeeˊ laˉ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ gaꜙngɨɨyꜘ dsooyꜗ chaˊnëˊ rey toˉnëˊ.
1 Gaꜙllaꜘ dsëyꜗ che̱e̱yꜗ jnäähˈ taꜙ hwaꜗ Italia kya̱a̱hˊ barco, heˉja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˉ Paaˊ kya̱a̱hˊ jñahꜘ gaˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ nehꜙñeˈ gooˉ jʉʉˊ hløøꜘ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Julio. Hi̱ˉ heꜘ maˊ naˉhä̱ä̱ˉ ko̱o̱ˉ nääꜗ hløøꜘ kya̱a̱ꜗ rey toˉnëˊ. 2 Gaꜙtoohˋ jnäähꜗ ko̱o̱ˉ barco heˉ jaꜗ taꜙ Adramitio, ja̱ˉbaˊ heˉ dsaˉngëëꜘ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jwɨɨˉ taꜙ hwaꜗ Asia. Hiꜙ Aristarco hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Tesalónica heˉ nøøꜘ hwaꜗ Macedonia gaꜙjmeeꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäähꜗ. 3 Jyohꜘ jmɨɨˊ gaꜙllaꜙnøøꜗ jnäähˈ Sidón. Julio heꜘ gaꜙläꜙjwa̱yhꜘ kya̱a̱hˊ Paaˊ, gaꜙkwayꜘ jwëˈ naˊjë̱ë̱yˉ omeꜚ kya̱a̱yꜗ mahꜗ naˊngɨɨyˊ läꜙjëꜙ heˉ maˊ jmeeꜙ biiꜗ kiyhꜗ. 4 Gaꜙhwë̱ë̱ˉ jnäähˈ Sidón ja̱ˉ, gaꜙnøøꜗ baˊ jnäähꜗ. Pero maˊ gwaꜘ lleꜘ taꜙ jeeˊ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ gaꜙjlʉʉˊ jnäähꜗ jä̱hꜙ kooꜘ hwaꜗ Chipre heˉ häˊ jeeˊ jmɨˉñeehꜚ, mahꜗ saꜙ hlähꜗ lleꜘ kihꜗ barco. 5 Gaꜙngëëꜘ jnäähˈ jä̱hꜙ hwaꜗ Cilicia kya̱a̱hˊ Panfilia, gaꜙllaꜙnøøꜗ jnäähˈ jwɨɨˉ Mira heˉ nøøꜘ hwaꜗ Licia jeeˊ gaꜙjä̱ꜘ barco. 6 Mira ja̱ˉ gaꜙjëëꜗ jʉʉˊ hløøꜘ jyohꜘ barco heˉ jaꜗ taꜙ Alejandría, ja̱ˉbaˊ heˉ ngooꜗ taꜙ hwaꜗ Italia. Heˉja̱ˉ gaꜙtoohˋ jnäähꜗ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ taꜙ ja̱ꜙ. 7 Chaˉmiihˉ jmɨɨˊ gaꜙtoohˋ jnäähꜗ nëˊ jmɨɨˉ, taˊ hwaˊ läꜙja̱ˉ baˊ ngooˈ barco. Gaꜙkë̱ë̱ꜘ jwërte taˊ, ja̱ˉgaˊ gaꜙllaꜙnøøꜗ jnäähˈ jä̱hꜙ jeeˊ jwɨɨˉ Gnido. Saꜙ gaꜙkwaꜘ jwëˈ maˊ dsooˈ koˉchihˊ barco ko̱ˉdsooꜘ taꜙ Italia, kihꜗ heˉ täꜘ lleꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ jä̱hꜙ kooꜘ jeeˊ jwɨɨˉ Salmón heˉ nøøꜘ Creta, hwaꜗ heˉ häˊ jeeˊ jmɨˉñeehꜚ. 8 Heˉ wɨɨꜘ läꜙja̱ˉ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ läꜙ häˊ hwaˈ ja̱ˉ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙllaꜙnøøꜗ jnäähˈ ko̱o̱ˉ jeeˊ che̱e̱ˉ Hoˊhaahˊ Lluˈ. Jä̱hꜙ ja̱ˉbaˊ hlaˉ jwɨɨˉ Lasea. 9 Gaꜙläꜙhë̱ë̱ˋ jnäähꜗ chaˉmiihˉ jmɨɨˊ nëˊ jmɨɨˉ, hiꜙ maˉhiiꜘ gooˉ moꜙsoꜙ leꜘ ngëˊ jnäähꜗ nëˊ jmɨɨˉ. Jëëhꜘ maˉgoh˜ jmɨɨˊ heˉ saꜙ kuhˉhɨ̱yh˜ hiꜙ chaˉgaˊmiihˉ maˉhiiꜘ gooˉ kiyhꜗ nëˊ jmɨɨˉ ja̱ˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙkwëëhꜗ Paaˊ nʉʉhꜚ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ nehꜙ barco ja̱ˉ. 10 Gaꜙjäyhꜘ: —Jëëˋ daˊ hnähꜘ, jnäꜘ manꜙ hiiꜘ gooˉ jwërte jwëˈ heˉ gaꜙnøønꜗ laˉ. Gooˉ he̱e̱ꜘ barco hiꜙ läꜙkye̱ˉ løøˈ, hiꜙ läꜙji̱i̱hˈ jnänˋ hiiꜘ gooˉ ju̱u̱ꜘ jneˊ cherˊmahꜗ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ. 11 Pero jʉʉˊ hløøꜘ heꜘ saꜙ gaꜙjmeeyꜘ kye̱e̱ꜘ juuˈ kihꜗ Paaˊ. Heˉ maˊ hlëëhꜙ jʉʉˊ barco kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˊ kooh˜ barco baˊ gaꜙjmeeyꜘ heˈ kihꜗ. 12 Jeeˊ gaꜙhɨɨꜘ barco ja̱ˉ saꜙ maˊ lluˈ maˊ jä̱ˊ jnäähꜗ ji̱i̱ˉ gyʉʉꜘ, heˉja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ gaꜙjähꜘ lluꜗ gaˊ cherˊmahꜗ jmeenˊ beꜘ dsaˊjä̱ä̱ˊ jneˊ jwɨɨˉ Fenice heˉ nøøꜘ hwaꜗ Creta jeeˊ hɨɨˉ barco, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ ngëëꜘ ji̱i̱ˉ gyʉʉꜘ. Heˉ tøøhˊ jneˊ jeeˊ ja̱ˉ, jnäꜘ chaˊhooˊ jmɨˉñeehꜚ taꜙ ñiiꜘ hiꜙ taꜙ kye̱ꜗ jeeˊ dsa̱a̱ˉ hyooˉ. 13 Läꜙ maˊ gaꜙjëëyꜗ gwaꜘ lleꜘ hwaˊ taꜙ kye̱ꜗ, gaꜙjmeeyꜘ hʉʉˊdsëˉ maˊ leꜘ dsaˉnääꜗ gyihꜗ taꜙ chaˊnëˊ. Heˉja̱ˉ gaꜙhwɨɨˉ jnäähˈ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙnøøꜗ jnäähˈ jä̱hꜙ läꜙ häˊ hwaˈ Creta. 14 Niꜙ saꜙ gaꜙläꜙhɨɨˋ gaˊ maˊ gaꜙhwɨɨˉ jnäähˈ jeeˊ ja̱ˉ, maˊ jaˈ ko̱o̱ˉ lleꜘ täꜘ taꜙ jeeˊ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ. 15 Taꜙ jeeˊ jyohꜘ baˊ maˊ hlähꜙ lleꜘ, saꜙ gaꜙtä̱ä̱ꜙ barco maˊ dsooˈ taꜙ chaˊnëˊ, heˉja̱ˉ gaꜙkwaꜘ dsaˉ jwëˈ ngooꜗ barco läꜙ ngooꜗ lleꜘ baˊ. 16 Ja̱ˉgaˊ gaꜙngëëꜘ jnäähˈ taꜙ kooꜘ ko̱o̱ˉ hwaꜗ pihˈ heˉ häˊ jeeˊ jmɨˉñeehꜚ heˉ che̱e̱ˉ Clauda. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ baˊ gaꜙkye̱e̱ꜚ miihˉ lleꜘ. Pero heˉlɨɨꜗ baˊ gaꜙtë̱ë̱hꜗ jnäähˈ naˊmooꜘ heˉ maˊ kye̱ˊ jnäähꜗ heˉ maˊ hiiꜘ taꜙ kaˊluuˊ barco, mahꜗ gaꜙtøøhˊ jnäähꜗ nehꜙ barco ja̱ˉ. 17 Maˊ gaꜙheꜗ naˊmooꜘ ja̱ˉ nehꜙ barco, gaꜙka̱ꜗ dsaˉ hnɨɨˋ gaꜙhñʉʉyꜘ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ tuhˉ barco mahꜗ saꜙ lla̱a̱ꜘ. Hiꜙ maˊ hiiꜘ gooˉ llaˉñuꜗ barco nëˊ mɨˈsɨɨˊ jeeˊ saꜙ juuhˉ jmɨɨˉ jeeˊ che̱e̱ˉ Sirte, heˉja̱ˉ gaꜙjyooyꜗ hmɨɨhˉ kihꜗ barco mahꜗ ngooꜗ läꜙ ngooꜗ lleꜘ baˊ. 18 Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ chaˉgaˊmiihˉ täꜘ lleꜘ maˊ hiiꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙløøꜗ dsaˉ jwä˜ løøˈ kihꜗ chaˊjmɨɨˉ. 19 Hiꜙ jeeˊ gaꜙtëꜘ hnëˉ jmɨɨˊ, heˉ wɨɨꜘ baˊ gaꜙjwäˊ jnäähꜗ chaˊjmɨɨˉ läꜙjëꜙ heˉ jmä̱ä̱yhˉ taˊ kihˈ barco ja̱ˉ. 20 Chaˉmiihˉ jmɨɨˊ gaꜙgyaˉ jniiꜘ, moꜙsoꜙ gaꜙläꜙjnäꜘ hyooˉ, niꜙ nʉʉꜘ moꜙsoꜙ gaꜙläꜙjnääꜘ. Hiꜙ lleꜘ läꜙ maˉhiiꜘ ja̱ˉbaˊ. Moꜙsoꜙ maˊ chaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ heˉ maˊ lä̱ä̱ꜘ jnäähˈ. 21 Chaˉmiihˉ jmɨɨˊ maˉläˉhɨɨˋ moꜙsoꜙ kihˉhi̱hˉ jnäähˈ. Heˉja̱ˉ gaꜙnooˉ Paaˊ to̱ꜗdsaahˋ jeeˊ kihˈ dsaˉkya̱a̱yhˊ heꜘ, gaꜙjäyhꜘ läꜙlaˉ: —Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ heˈ juuˈ kinꜙ, saꜙ maˊ hwë̱ë̱ꜙ jneˊ taꜙ Creta, niꜙ saꜙ maˊ jëëˊ jneˊ wɨɨꜘ heˉ dsaˉngëëꜘ jneˊ laˉ. 22 Naꜗ jwahnꜙ kwaˊ hnähꜘ beꜘ. Jëëhꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ jneˊ saꜙ ju̱u̱ꜘ jneˊ. Maꜙlaꜙ barco laˉ baˊ he̱e̱ꜘ. 23 Nʉʉˉ gaꜙjë̱ë̱nꜙ ja̱a̱ˉ ángel hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Dio kya̱a̱nꜙ, heꜘ baˊ hi̱ˉ jmeenꜙ taˊheꜗ kihꜗ. 24 Gaꜙjäyhꜘ: “Taꜙ waˊ ga̱hˈ Paaˊ. Jmeeꜙ biiꜗ llooh˜ kihꜗ rey toˉnëˊ. Heˉja̱ˉ maˉkwaꜘ Dio jwëˈ heˉ lä̱ä̱ꜘ hneˉ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ nehꜙ barco laˉ”, sɨɨyhꜙ jnäꜘ. 25 Kihꜗ heˉja̱ˉ naˉ, jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ dsaˉñʉʉhˉ, kwaˊ hnähꜘ beꜘ. Jëëhꜘ jmeenꜙ dsooꜘ dsënꜙ kihꜗ Dio, maꜙraꜙ heˉ leꜘ baˊ läꜙko̱o̱ˉ maˉjähꜘ ángel sɨɨhꜙ jnäꜘ. 26 Pero maꜙraꜙ heˉ jä̱ꜗ baˊ barco kya̱a̱hˊ heˉ wɨɨꜘ ko̱o̱ˉ jeeˊ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ heˉ häˊ jeeˊ jmɨˉñeehꜚ —gaꜙjähꜘ Paaˊ. 27 Maˊ gaꜙdsë̱ë̱ꜗ to̱ꜗ seman˜ ja̱ˉ, gaꜙngëëꜘ jnäähˈ nëˊ jmɨˉñeehꜚ heˉ che̱e̱ˉ Adriático hiꜙ ngooꜗ baˊ barco läꜙ hiiꜘ lleꜘ. Ko̱o̱ˉ llaꜙnʉʉˈ hwëˈ ja̱ˉ gaꜙläꜙliihꜚ dsaˉ hi̱ˉ maˊ kooh˜ barco heˉ ngooꜗ yaꜙjä̱hꜙ jeeˊ laˈ hwaꜗ. 28 Heˉja̱ˉ gaꜙllaꜘ dsaˉ heꜘ hihꜙ haˉ ko̱o̱ˉ ji̱i̱hˈ juuhˉ jmɨɨˉ jeeˊ ja̱ˉ. Maˊ gaꜙjëëyꜗ jeeˊ ja̱ˉ, juuhˉ gyiiꜘgyaꜘ jñiiꜘ metro. Miihˉ gaˊ taꜙ chaˊnëˊ gaꜙjëëyꜗ kaˉlähꜘ. Jeeˊ ja̱ˉ juuhˉ gyiiꜘgyiiꜗ metro baˊ. 29 Goyhꜙ llaˉñuꜗ barco ja̱ˉ kya̱a̱hˊ ku̱u̱ˊ. Heˉja̱ˉ gaꜙjyooyꜗ kye̱ꜘ mɨˈñeꜗ hiiˉ heˉ hɨɨꜚ taꜙ kaˊluuˊ barco, heˉ jmeeꜙ hɨɨˉ tiiˊ barco. Peerꜙ maˊ hnøøyˈ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ naꜗ gaˉjʉhˉ baˊ maˉjnäꜗ. 30 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ kooh˜ barco ja̱ˉ, hnøøyꜗ maˊ jña̱a̱yˈ nehꜙ barco, heˉja̱ˉ gaꜙløøyꜗ jyooy˜ naˊmooꜘ, gaꜙjmeeyꜘ läꜙko̱hꜘ heˉ jyooy˜ ñeˈ hläähˋ heˉ hɨɨꜚ taꜙ chaˊnëˊ barco. 31 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeehꜗ Paaˊ juuˈ kihꜗ jʉʉˊ hløøꜘ hiꜙ kihꜗ hløøꜘ kaˉlähꜘ, gaꜙjäyhꜘ: —Cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙjä̱ꜘ dsaˉ naˉ nehꜙ barco laˉ, saꜙ lä̱ä̱hꜘ hnähꜘ. 32 Heˉja̱ˉ gaꜙhnäꜗ hløøꜘ heꜘ hnɨɨˋ heˉ kya̱a̱hˊ maˊ jyooy˜ naˊmooꜘ ja̱ˉ. Gaꜙkwayꜘ jwëˈ gaꜙtohꜘ chaˊjmɨɨˉ. 33 Maˊ ngooˈ gaꜙjnäꜗ, gaꜙjmeeꜘ Paaˊ madaꜚ waˊ kuhˉ dsaˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Naꜗ maˉtëꜘ gyaꜙkye̱ꜘ jmɨɨˊ tøøhˊ jneˊ nehꜙ barco laˉ, jø̱ø̱ˊ jneˊ haˉ läꜙ leꜘ, naˉju̱u̱ˊ jneˊ hooˊ, saꜙ chaˉ maˉkihnˊ niꜙ miihˉ. 34 Heˉja̱ˉ naˉ chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ kuhˉhi̱hꜘ hnähꜘ miihˉ mahꜗ të̱ë̱hꜗ hnähꜘ beꜘ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ llaˉnøøꜗ baˊ jneˊ lluˈ, niꜙ ko̱o̱ˉ jñuˉ lleˊ jneˊ saꜙ he̱e̱ꜘ. 35 Maˉngëëꜘ maˉjäyhꜘ läꜙja̱ˉ, gaꜙka̱yꜗ ko̱o̱ˉ heˊñiihꜚ gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio toꜙloꜙ nëˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ hiꜙ gaꜙlla̱a̱yꜗ heˊñiihꜚ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙløøyꜗ kuyhˉ. 36 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnøhꜗ dsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ, gaꜙta̱a̱yhˋ gaꜙkuyhˉ kaˉlähꜘ. 37 Jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ nehꜙ barco ja̱ˉ maˊ te̱e̱ˈ to̱ꜗ hña̱ˉla̱a̱ꜘ dsë˜ to̱ꜙ loꜙgya̱a̱ꜘ dsë˜ gye̱e̱ꜘ jñeeꜘ dsaˉ. 38 Maˉlaꜙ maˉkuyhˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙkë̱ë̱yꜗ, ja̱ˉgaˊ gaꜙjwäyꜗ läꜙjëꜙ trigo kiyhꜗ chaˊjmɨɨˉ mahꜗ maˊ jwä̱ä̱ꜘ gaˊ miihˉ barco. 39 Maˊ gaꜙjnäꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ kyʉʉh˜ hehꜗ hwaꜗ ja̱ˉ. Gaꜙjëëyꜗ ko̱o̱ˉ goohˈ jmɨˉñeehꜚ heˉ häˊ jeeˊ hwaˈ. Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ hʉʉˊdsëˉ maˊ tooyhꜙ barco taꜙ ja̱ꜙ, cherˊmahꜗ gaꜙlaꜗ. 40 Gaꜙhnäyꜗ hnɨɨˋ heˉ maˊ naˉkya̱a̱ˉ ñeˈ hläähˋ heˉ kya̱a̱hˊ hɨɨˉ tiiˊ barco, gaꜙkwayꜘ jwëˈ gaꜙtohꜘ chaˊjmɨɨˉ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙchiyhꜘ heˉ kya̱a̱hˊ ji̱i̱yh˜ barco hiꜙ gaꜙchooyhꜗ hmɨɨhˉ kihꜗ barco heˉ naˉkya̱a̱ˉ hmaˉdsëˉ heˉ chihꜗ taꜙ chaˊnëˊ. Ja̱ˉgaˊ ngooˈ barco koˉchihˊ taꜙ jeeˊ jnäꜘ nëˊ dsooˊ. 41 Gaꜙläꜙhnøøꜗ gaˊ maˊ lloo˜ barco, gaꜙllaꜙlleꜗ jeeˊ mɨˈsɨɨˊ nehꜙ jmɨɨˉ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙhooꜗ taꜙ mɨˈlleˊ barco, mahꜗ gaꜙjä̱ꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ. Jeeˊ naˉhooˉ ja̱ˉ gaꜙjnohꜗ jmɨɨˉ taꜙ kaˊluuˊ. Kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ jmɨɨˉ ja̱ˉ gaꜙhe̱e̱ꜗ goˉte˜. 42 Heˉja̱ˉ hnøøꜗ hløøꜘ heꜘ maˊ jngɨɨyhˈ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ä̱ä̱ˉ dsooˊ hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱yꜙ heꜘ mahꜗ saꜙ kyʉ̱ʉ̱yꜗ nëˊ jmɨɨˉ. 43 Pero saꜙ gaꜙkwaꜘ jwëˈ jʉʉyˊ maˊ ju̱u̱ꜘ dsaˉ heꜘ kihꜗ heˉ hnøøyꜗ lä̱ä̱yꜗ Paaˊ. Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ toˉnëˊ kihˈ hi̱ˉ lihꜙ gɨɨꜗ jmɨɨˉ waˊ jwä̱ä̱yˈ hñiiyꜘ chaˊjmɨɨˉ läꜙji̱i̱hˈ të̱ë̱yhꜗ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ. 44 Ja̱ˉgaˊ gaꜙsɨɨyhꜙ hi̱ˉ saꜙ lihꜙ gɨɨꜗ jmɨɨˉ: —Kye̱ˉ hnähꜘ jwɨˊ hmaˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ heˉ gaˊ naˉ heˉ jmääꜗ kyahꜗ hnähꜘ kihꜗ barco naˉ, mahꜗ të̱ë̱hꜗ hnähꜘ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ —gaꜙjäyhꜘ. Läꜙja̱ˉ baˊ gaꜙtë̱ë̱hꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ.
1 Maˊ gaꜙtë̱ë̱hꜗ jnäähˈ nëˊ hwaˈ ja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙñeˊ jnäähꜗ, hwaꜗ heˉ häˊ jeeˊ jmɨˉñeehꜚ ja̱ˉ, che̱e̱ˉ Malta. 2 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ lluꜗ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ jnäähꜗ. Maˊ hiiꜘ jmaꜗ hiꜙ gyʉʉꜘ kaˉlähꜘ heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hꜗ dsaˉ heꜘ jeˉ, gaꜙtëëyhꜗ jnäähˈ mahꜗ lloohˊ jnäähꜗ jeˉ. 3 Heˉja̱ˉ gaꜙløøꜗ Paaˊ jʉʉh˜ sɨˊhmaˉ ki̱i̱ˉ heˉ gaꜙtooyhˉ chaˊjeˉ. Jeeˊ ja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ ja̱a̱ˉ mɨɨhˉ hi̱ˉ kyʉ̱ʉ̱ꜙ kihꜗ jeˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙkya̱a̱yꜗ gooˉ Paaˊ. 4 Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ, lle̱e̱ˋ mɨɨhˉ gooˉ Paaˊ, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ: —Dsooꜘ baˊ dsaˉñʉʉhˉ naˉ ä̱ä̱ˉ hlɨɨꜘ. Maꜙkeꜙ maˉla̱a̱yꜘ kihꜗ jmɨˉñeehꜚ, maꜙraꜙ heˉ maˉnøøꜘ baˊ taˊ kiyhˈ. 5 Naˉ maˉhiiꜘ gaꜙkyahꜘ Paaˊ gooˉ mahꜗ gaꜙta̱hꜘ mɨɨhˉ heꜘ chaˊjeˉ. Niꜙ miihˉ saꜙ chaˉ heˉ gaꜙlaꜗ kiyhꜗ. 6 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ maˊ jø̱ø̱y˜ gyo̱o̱ꜙ gooˉ Paaˊ hiꜙ maˊ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ ju̱u̱yꜘ naꜗ gaˉjʉhˉ. Maˊ gaꜙläꜙhɨɨˋ jëëy˜ saꜙ chaˉ heˉ gaꜙlaꜗ niꜙ miihˉ, gaꜙläꜙsɨɨꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ dsaˉ heꜘ. Maˊ jäyhꜘ: “Goꜚ Dio baˊ naˉ.” 7 Jä̱hꜙ baˊ jeeˊ tä̱ä̱yhˊ ja̱ˉ, kyeˉ ko̱o̱ˉ jwɨˊ hwaˈ kihꜗ Publio hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ taˊ kihˈ hwaꜗ heˉ häˊ jeeˊ jmɨˉñeehꜚ ja̱ˉ. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙhe̱e̱hˉ jnäähˈ lluꜗ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ gaꜙtoohˋ jnäähꜗ hnëˉ jmɨɨˊ jeeˊ ja̱ˉ. 8 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ kya̱a̱ꜗ jmiiˉ Publio, maˊ dsaahˊ lliiꜘ hiꜙ maˊ dsaayhˊ tʉˊkya̱a̱ˋ. Heˉja̱ˉ gaꜙheꜗ Paaˊ naˊjë̱ë̱yˉ hi̱ˉ dsaahˊ heꜘ. Hiꜙ gaꜙngɨɨꜘ Paaˊ kihˈ Dio heˉ hlä̱ä̱ꜘ dsaˉ heꜘ. Maˉngëëꜘ maˉngɨɨyꜘ kihꜗ Dio, gaꜙkyeyˉ gooyˉ nëˊ kihˈ hi̱ˉ dsaahˊ heꜘ mahꜗ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱yꜘ. 9 Maˉngëëꜘ maˉjä̱ꜗ kihꜗ jmiiˉ Publio heꜘ, yaꜙnääꜗ jñahꜘ dsaˉdsaahˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ ja̱ˉ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ gaꜙjä̱ꜗ kihꜗ. 10 Haˉ ko̱hꜘ lluꜗ saꜙ gaꜙjmeeyꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ gaꜙtoohˋ jnäähꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ. Hiꜙ maˊ gaꜙtëꜘ jmɨɨˊ gaꜙtoohˋ jnäähꜗ nehꜙ barco, gaꜙkwëëyhꜗ jnäähˈ chaˉmiihˉ heˉ jmeeꜙ biiꜗ chaˊjwëꜗ. 11 U̱u̱ˉ sɨhˉ gaꜙtoohˋ jnäähꜗ kihꜗ dsaˉ heꜘ. Jeeˊ ja̱ˉ maˊ hiiꜘ ko̱o̱ˉ barco heˉ gaꜙjä̱ꜘ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ dsaˉngëëꜘ ji̱i̱ˉ gyʉʉꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙtoohˋ jnäähꜗ nehꜙ barco heˉ jaꜗ taꜙ Alejandría. Dsohꜘ barco ja̱ˉ, maˊ cha̱a̱ꜗ u̱u̱ꜗ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ. Ja̱a̱ˉ heꜘ che̱e̱ˉ Cástor, hi̱ˉ jñahꜘ heꜘ che̱e̱ˉ Pólux. 12 Gaꜙllaꜙnøøꜗ jnäähˈ jwɨɨˉ Siracusa jeeˊ hɨɨˉ barco. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙtoohˋ jnäähꜗ hnëˉ jmɨɨˊ. 13 Gaꜙhwë̱ë̱ˉ jnäähˈ jeeˊ ja̱ˉ, ngooꜗ barco läꜙ häˊ hwaˈ ja̱ˉ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jnäähˈ jwɨɨˉ Regio. Jyohꜘ kaˉlähꜘ jmɨɨˊ maˊ hiiꜘ lleꜘ heˉ gwaꜘ taꜙ kye̱ꜗ. Jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ jmɨɨˊ, ja̱ˉgaˊ gaꜙllaꜙnøøꜗ jnäähˈ jwɨɨˉ Puteoli. 14 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙje̱e̱ˈ jnäähꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ gaꜙtëëˉ jnäähˈ taꜙ kihꜗ. Gaꜙjä̱ˊ jnäähꜗ kya̱a̱yhˊ ko̱o̱ˉ seman˜. Ja̱ˉgaˊ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ taꜙ Roma. 15 Maˊ gaꜙnuuꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Roma heˉ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ taꜙ ja̱ꜙ, yaꜙnääyꜗ gaꜙmiꜙje̱e̱yꜚ jnäähˈ jwɨɨˉ Foro Apio hiꜙ ko̱ˉlla̱a̱ˊ yaꜙjø̱ø̱ˋ ji̱i̱hˈ Tres Taberna. Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjë̱ë̱ꜗ Paaˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ heꜘ, gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio, gaꜙnøhꜗ dsëyꜗ jwërte. 16 Maˊ gaꜙllaꜙnøøꜗ jnäähˈ Roma ja̱ˉ, gaꜙngëëꜗ jʉʉˊ hløøꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱yꜙ heꜘ gooˉ hløøꜘ kya̱a̱ꜗ rey toˉnëˊ. Pero gaꜙkwayꜘ jwëˈ kihꜗ Paaˊ heˉ gaꜙgyayˉ taꜙ jeeˊ jyohꜘ baˊ kya̱a̱hˊ ja̱a̱ˉ hløøꜘ hi̱ˉ maˊ hä̱ä̱y˜. 17 Maˉhyaˉ hnëˉ jmɨɨˊ gyaˈ Paaˊ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙche̱e̱yꜗ juuˈ waˊ yaˉnääꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ judiu hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Roma ja̱ˉ. Maˊ gaꜙngëëˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ, gaꜙjähꜘ Paaˊ sɨɨyhꜙ: —Ø̱ø̱hnꜗ, saꜙ chaˉ heˉ gaꜙjmeeꜗ jnäꜘ niꜙ miihˉ kihꜗ judiu dsaˉgoon˜, niꜙ saꜙ maˉjmeenꜗ taꜙ kooꜘ heˉ të̱ë̱ˈ jmeeꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ. Saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ gaꜙsa̱a̱yhꜗ jnäꜘ Jerusalén mahꜗ gaꜙngëëyꜗ jnäꜘ kihꜗ dsaˉ romano. 18 Hiꜙ gaꜙka̱ꜗ dsaˉtaˊ heꜘ juˈdsooꜘ kinꜙ. Pero niꜙ miihˉ saꜙ gaꜙjnøøyhꜗ heˉ kihꜗ maˊ jngëëyhˈ jnäꜘ, heˉja̱ˉ hnøøyꜗ maˊ lä̱ä̱yˈ jnäꜘ. 19 Pero saꜙ gaꜙtɨhꜗ dsëꜗ judiu hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ taˊ jeeˊ ja̱ˉ. Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ gaꜙlaꜗ biiꜗ gaꜙngɨɨnˋ heˉ miˉeeꜙ rey toˉnëˊ juuˈ kinꜙ. Ja̱ꜙ heˉ maˉjan˜ mahꜗ hnɨɨnꜚ kihꜗ dsaˉgoon˜. 20 Heˉja̱ˉ baˊ naˉ maˉtëëhnꜙ hnähꜘ mahꜗ läꜙkyu̱u̱nꜙ hnähꜘ hiꜙ mahꜗ jwë̱ë̱hnꜚ hnähꜘ haˉ läꜙ laꜗ juuˈ kinꜙ. Kihꜗ oˉjø̱hꜙ dsëˉ heˉ maˉchaˉ jnänˋ dsaˉ Israel heˉja̱ˉ baˊ naˉ chehnꜗ naˊllenˋ caden˜ laˉ. 21 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ: —Niꜙ ko̱o̱ˉ jeˉ kihꜗ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ judea saꜙ maˉhe̱e̱hˊ jnäähꜗ heˉ jmeeh˜ juuˈ haˉ läꜙ dsaˉngëëhꜘ hneˉ. Hiꜙ niꜙ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ ooꜙ saꜙ maˉja˜ hi̱ˉ hnɨɨ˜ kyahꜗ niꜙ heˉ hlëëyhꜙ wɨɨꜘ kyahꜗ. 22 Pero hnøøˉ jnäähˈ jwahˈ haˉ läꜙ laꜗ juuˈ kyahꜗ, jëëhꜘ läꜙka̱a̱ˉ baˊ maˉnʉʉˊ jnäähꜗ hlëëhꜙ dsaˉ wɨɨꜘ kihꜗ hi̱ˉ maˉta̱a̱hˋ jwëꜘ hmëëꜘ naˉ. 23 Heˉja̱ˉ gaꜙta̱a̱hˋ dsaˉ heꜘ juuˈ kweeˉ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ heˉ yaˉnääyꜘ yaˉllayˉ juuˈ kaˉlähꜘ kya̱a̱hˊ Paaˊ. Maˊ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ ja̱ˉ, yaꜙnääꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ jeeˊ maˊ gyaˈ Paaˊ. Tiih˜ goˉte˜ gaꜙløøꜗ Paaˊ hlëëhꜙ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙnʉʉˉ, gaꜙhlëëyhꜘ haˉ läꜙ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. Gaꜙhnooyhˉ haˉ läꜙ jeeˊ he̱e̱hꜙ dsaˉ kihꜗ Jesús. Gaꜙhlëëyhꜘ kihꜗ Jesús läꜙko̱hꜘ jähꜘ ley kihꜗ Moisé hiꜙ läꜙko̱hꜘ gaꜙjähꜘ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio. 24 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ gaꜙhe̱e̱hˉ heˉ gaꜙjähꜘ Paaˊ hiꜙ ko̱ˉlla̱a̱ˊ saꜙ gaꜙläꜙhe̱e̱ꜘ. 25 Saꜙ gaꜙhɨɨꜘ ko̱o̱ˉ juuˈ kiyhꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱yꜙ. Heˉja̱ˉ gaꜙhlë̱ë̱hꜗ Paaˊ dsaˉ heꜘ ja̱ˉgaˊ hwë̱ë̱yꜙ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Lluꜗ goˉte˜ gaꜙhlëëhꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ läꜙ maˊ gaꜙmiꜙjnääyˉ juuˈ laˉ kihꜗ Isaía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio kihꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ. Gaꜙjäyhꜘ: 26 Gwaˉ jeeˊ jwɨɨˉ ooꜙ, goˉchiihˊ dsaˉ ooꜙ: Maꜙkeꜙ nuuhˉ hnähꜘ, saꜙ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ, maꜙkeꜙ jëëhꜘ hnähꜘ saꜙ läꜙjnäꜘ kyahꜗ hnähꜘ. 27 Jëëhꜘ maˉnaˉjlëˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ dsaˉ ooꜙ, maˉnaˉjnëˉ toˉgwayˊ, maˉnaˉløøˉ mɨˈnëyˊ, mahꜗ saꜙ läꜙjnäꜘ kiyhꜗ, niꜙ saꜙ läꜙnʉʉhꜘ kiyhꜗ niꜙ saꜙ läꜙngëëyꜘ. Läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ dsaˉje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, mahꜗ lä̱ä̱ˊ jnihꜘ. 28 ʼHnoonꜗ läꜙñehˊ hnähꜘ, naꜗ taꜙ chaˊnëˊ lloo˜ juuˈ kihꜗ Dio kihꜗ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. Hi̱ˉ heꜘ baˊ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ mahꜗ lä̱ä̱yꜘ. 29 Maˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ juuˈ heˉ maˊ hlëëhꜙ Paaˊ, gaꜙhwë̱ë̱ˉ baˊ judiu jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ ja̱ˉ. Peerꜙ chaˉmiihˉ juuˈ tiˉchooyꜙ jeeˊ gaꜙnääyˋ kiyhˈ. 30 Hneꜗ hläähˋ baˊ gaꜙgyaˉ Paaˊ to̱ꜗ ji̱ˉñeˉ naˉhñaaˈ. Jeeˊ ja̱ˉ maˊ he̱e̱yhˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ dsaˉnääꜗ dsaˉjë̱ë̱yꜙ. 31 Maˊ chaˉ baˊ jwëꜗ kiyhꜗ, heˉ maˊ kwayꜙ juuˈ haˉ läꜙ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ hiꜙ maˊ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Niꜙ ko̱o̱ˉ saꜙ chaˉ heˉ maˊ jmeeꜙ jwɨɨhˋ kiyhˈ.
1 Jnäꜘ Paaˊ jmeenꜙ taˊ kihˈ Jesucristo, naˉhña̱a̱nˊ la̱a̱nˈ apóstol, läꜙja̱ˉ maˉnaˉlle̱e̱hnˊ kwanˋ juˈhmëëꜘ kihꜗ Dio. 2 Gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ kya̱a̱yꜗ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kiyhꜗ lloꜘjooꜗ heˉ kwayꜗ juˈhmëëꜘ laˉ. Jeeˊ maˉnaˉsɨɨˉ juuˈ ja̱ˉ, laꜗ naˉjngɨɨˈ goˉte˜. 3 Jeeˊ naˉsɨɨˉ ja̱ˉ jähꜘ haˉ läꜙ jäꜙ jo̱o̱yꜘ, heꜘ baˊ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Gaꜙla̱a̱yꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David maˊ gaꜙla̱a̱yꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. 4 Hiꜙ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ gaꜙläꜙjnäꜘ la̱a̱yꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio, kihꜗ heˉ gaꜙläꜙji̱i̱yhˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. 5 Hiꜙ taꜙlaꜙ kya̱a̱hˊ Jesucristo gaꜙjmeeꜘ Dio lluꜗ dsëꜗ kya̱a̱hˊ jnäähꜗ, gaꜙhña̱a̱yꜗ jnäähˈ la̱a̱ꜗ jnäähˈ apóstol mahꜗ kwaˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ läꜙka̱a̱ˉ läꜙjʉhꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ, mahꜗ waˊ läˉdsooꜘ dsëꜗ dsaˉ kihꜗ Jesús hiꜙ waˊ miˉte̱hꜗ dsaˉ juuˈ kiyhꜗ, läꜙja̱ˉ jmeeꜗ dsaˉ jʉʉhˉ kiyhꜗ. 6 Hiꜙ jeeˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ maˉla̱a̱hꜗ hnähꜘ kwa̱a̱t˜, maˉnaˉteehˊ hnähꜘ mahꜗ le̱e̱hꜘ hnähꜘ kya̱a̱ꜗ Jesucristo. 7 Sɨɨnꜙ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jwɨɨˉ Roma. Pero hnääꜗ Dio hnähꜘ hiꜙ naˉteehˊ hnähꜘ mahꜗ le̱e̱hꜘ hnähꜘ hi̱ˉ naˉjngëëˈ. Ngɨɨnˊ kihˈ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hiꜙ ngɨɨnˊ kihˈ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ waˊ kwayꜘ heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ hiꜙ waˊ jmeeyꜘ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ. 8 Toˉnëˊ kwanꜙ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ. Kwanꜙ tiˊhmaahˊ kiyhꜗ taꜙlaꜙ kihꜗ Jesucristo, kihꜗ heˉ maˉnuuꜘ dsaˉ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ heˉ maˉhe̱e̱hˋ hnähꜘ kihꜗ Jesucristo. 9 Jmeenꜙ taˊ kihˈ Dio, läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsënꜙ kwanꜙ juˈhmëëꜘ kihꜗ jo̱o̱yꜘ, heˉja̱ˉ Dio jmeeꜙ dsooꜘ kinꜙ heˉ läꜙ maˉdsooh˜ ja̱ˉbaˊ dsënꜙ hnähꜘ läꜙjëꜙ ji̱i̱h˜ maˊ chu̱u̱nꜘ kya̱a̱yhˊ. 10 Chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ Dio mahꜗ waˊ jëënˊ cheˊ kwayˈ jwëˈ kinꜙ naꜗ naˊjë̱ë̱nꜙ hnähꜘ. 11 Peerꜙ hnoonꜗ naˊjë̱ë̱nꜙ hnähꜘ naˊka̱nˋ miihˉ heˉ lluꜗ heˉ kwaꜙ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio mahꜗ läꜙchaˉ chaˉgaˊmiihˉ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ. 12 Läꜙja̱ˉ läꜙchaˉ beꜘ jnänˋ kweeˉ läꜙlluꜗ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱hꜘ jnäꜘ. 13 Hnoonꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, johꜘ ji̱i̱h˜ saꜙ gaꜙjmeenꜗ hʉʉˊdsëˉ naˊjë̱ë̱nꜙ hnähꜘ pero läꜙji̱i̱hˈ naꜗ saꜙ hii˜ kwaꜗ jäˊ kinꜙ nɨɨnˋ. Heˉ hnoonꜗ läꜙjnäꜘ taˊ kinꜙ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙlaꜗ jeeˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. 14 Kihꜗ griego hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ jyohꜘ ʉ̱ʉ̱ꜘ gaˊ, hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ kyʉʉh˜ hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ kyʉʉh˜ kaˉlähꜘ naˉla̱a̱nꜚ hmoohˊ naˊkwanˈ juuˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ. 15 Läꜙja̱ˉ maꜙraꜙ heˉ he̱e̱ꜘ baˊ dsënꜙ nɨɨnˋ naˊkwanˈ juˈhmëëꜘ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Roma kaˉlähꜘ. 16 Saꜙ chaˉ laꜗ oˉhihꜙ kinꜙ kya̱a̱hˊ juˈhmëëꜘ laˉ. Juuˈ laˉ kye̱ˉ beꜘ kihꜗ Dio mahꜗ lä̱ä̱ꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ dsooꜘ dsëꜗ, laꜗ kihꜗ judiu toˉnëˊ, hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu kaˉlähꜘ. 17 Kya̱a̱hˊ juuˈ laˉ dsaˉläˉjnäꜘ haˉ läꜙ jmeeꜙ Dio hwë̱ë̱ˉ dsaˉ llu̱u̱ꜗ chaˊnëyˊ. Laꜗ kya̱a̱hˊ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ hiꜙ hnøøꜗ läꜙ maˉdsooꜘ ja̱ˉbaˊ dsëˉ jneˊ, läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ: “Hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ heꜘ, kya̱a̱hˊ heˉ maˉdsooꜘ dsëyꜗ, jmeeꜙ cha̱a̱yˉ.” 18 Ñeˊ baˊ jneˊ läꜙ gaꜙtëꜘ jeeˊ gyaˈ Dio gwaꜘ heˉ yaꜙjë̱ë̱ꜗ dsëyꜗ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ saꜙ häˊ taˊ hiꜙ läꜙjëꜙ dsoˊkyeˉ heˉ jmeeꜙ dsaˉ. Jëëhꜘ heˉ hlɨɨhˈ ja̱ˉ haꜙ kihꜗ juˈdsooꜘ. 19 Jnäꜘhäꜘ chaˉ heˉ kya̱a̱hˊ läꜙkyʉʉh˜ dsaˉ kihꜗ Dio, jëëhꜘ maˉmiˉjnääˉ bihꜗ jä̱ä̱ꜗ. 20 Maꜙkeꜙ saꜙ të̱ë̱ꜗ jneˊ jë̱ë̱nˊ Dio pero läꜙ maˊ gaꜙnøøꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ, maꜙraꜙ heˉ lii˜ baˊ haˉ läꜙ la̱a̱yꜗ. Kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙjmeeyꜘ, heˉja̱ˉ jnäꜘhäꜘ baˊ cha̱a̱ˉ Dio hiꜙ läꜙja̱ˉ chaˉ tä̱ä̱ꜘ baˊ beꜘ kiyhꜗ. Heˉja̱ˉ saꜙ leꜘ jähꜙ dsaˉ: “Saꜙ manꜙ cheˊ cha̱a̱ˉ Dio”. 21 Maˊ ñeˉ bihꜗ cha̱a̱ˉ Dio, pero saꜙ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jø̱ø̱hˈ läꜙ hnøøꜗ kiyhꜗ, niꜙ saꜙ gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kiyhˈ. Heˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ läꜙja̱ˉ gaꜙhe̱e̱ꜗ goˉte˜ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ dsaˉ, gaꜙläꜙhwehꜙ dsëyꜗ, heˉja̱ˉ gaꜙjlëꜗ goˉte˜ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. 22 Heˉ jähꜘ bihꜗ chaˉ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kiyhꜗ pero chaˉgaˊmiihˉ ta̱a̱ˉ bihꜗ. 23 Llaꜚ heˉ maˊ jmeeyˈ jʉʉhˉ kihꜗ Dio hi̱ˉ saꜙ lla̱a̱ꜙ jmɨɨˊ kihˈ, gaꜙjmeeyꜘ jʉʉhˉ kihꜗ he̱e̱hꜚ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ dsaˉju̱u̱ꜘ, kihꜗ ta̱ˈjahꜘ, kihꜗ jahꜘ kye̱ꜘ gooˉ tɨɨˊ hiꜙ kihꜗ jahꜘ hi̱ˉ së̱ë̱hˉ hñiiꜘ hwaꜗ. 24 Heˉja̱ˉ gaꜙkwaꜘ Dio jwëˈ ngëëyꜗ hñiiyꜘ jmeeyꜗ heˉ gaˊ jyohꜘ heˉ he̱e̱ꜘ dsëyꜗ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙhe̱e̱yꜗ hñiiyꜘ ka̱a̱yh˜ dsaˉkya̱a̱yhˊ. 25 Gaꜙbeꜗ dsaˉ juˈdsooꜘ kihꜗ Dio mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ kya̱a̱hˊ juuˈ taˉjuuˈ. Gaꜙjmeeyꜘ jʉʉhˉ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio, llaꜚ heˉ maˊ jmeeyˈ jʉʉhˉ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ. Hi̱ˉ heꜘ heꜘ Dio hi̱ˉ naˉjä̱ä̱ꜚ läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ. 26 Heˉja̱ˉ gaꜙkwaꜘ Dio jwëˈ ngëëyꜗ hñiiyꜘ jmeeyꜗ läꜙjëꜙ heˉ llaꜙ dsëyꜗ heˉ laꜗ oˉhihꜙ. Llaꜚ heˉ maˊ jmeeˈ dsaˉmëꜘ läꜙlleˋ kihˈ, gaꜙka̱a̱yhꜗ dsaˉmëꜘ dsaˉkya̱a̱yhˊ. 27 Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉñʉʉhˉ kaˉlähꜘ. Saꜙ gaꜙjmeeyꜘ läꜙlleˋ kihˈ kya̱a̱hˊ dsaˉmëꜘ, gaꜙjmeeyꜘ gaꜙngëëꜘ jwë̱ë̱ˈ heˉ gaˊ jyohꜘ heˉ he̱e̱ꜘ dsëyꜗ, ka̱a̱yh˜ heꜘ baˊ dsaˉñʉʉhˉ dsaˉkya̱a̱yhˊ. Heˉja̱ˉ baˊ jaꜗ nëˊ kiyhˈ dsoˊjwɨɨꜘ läꜙ hnøøꜗ kiyhꜗ kya̱a̱hˊ jwëꜘ hlɨɨhˈ heˉ tä̱ä̱yhˊ ja̱ˉ. 28 Saꜙ gaꜙjmääꜘ kiyhꜗ maˉläˉkyu̱u̱yꜙ Dio, heˉja̱ˉ gaꜙkwaꜘ Dio jwëˈ, heˉ gaꜙhe̱e̱ꜗ goˉteˈ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ mahꜗ waˊ jmeeyꜘ gaˉjʉhˉ läꜙjëꜙ heˉ saꜙ jmääꜗ taˊ. 29 Maˉngëëꜘ jwë̱ë̱ˈ jmeeyꜙ heˉ hlɨɨhˈ, hi̱ˉ mëꜘ hi̱ˉ ñʉʉhˉ hi̱ˉ ka̱a̱h˜ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, jmeeyꜙ hñaaˉ dsëyꜗ, he̱e̱ꜘ dsëyꜗ liyhꜙ läꜙjëꜙ heˉ gaˊ chaˉ, saꜙ llu̱u̱yꜗ goˉteˈ, wɨɨꜘ dsëyꜗ, jngëëyhꜙ dsaˉ, hneeyˉ, miˉga̱a̱yꜙ dsaˉ, hñaaˉ dsëyꜗ. 30 Ko̱o̱ˉ heˉ saꜙ tɨh˜ dsëyꜗ baˊ läꜙjëꜙ, hlëëyhꜙ wɨɨꜘ kihꜗ dsaꜙ, saꜙ hnääyꜗ Dio, saꜙ ji̱i̱ꜙ kiyhꜗ heˉ jmeeyꜙ kihꜗ jñahꜘ, jmä̱ä̱y˜ hñiiyꜘ jø̱ø̱hˈ, ta̱a̱yhꜗ ngëëˈ, hnooyhˉ gaˊ jyohꜘ heˉ hlɨɨhˈ, cha̱a̱yhˉ kya̱a̱hˊ choˈjmiiyˉ. 31 Saꜙ hii˜ läꜙngëëyꜘ, saꜙ miˉteyꜗ juuˈ kiyhꜗ, saꜙ hnääyꜗ dsaˉ, saꜙ hnøøyꜗ je̱e̱yhꜙ juuˈ, saꜙ läˉñihꜘ dsëyꜗ. 32 Hiꜙ maꜙkeꜙ maˉñeˉ bihꜗ heˉ llaꜗ Dio taˊ kihˈ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ, lleˋ kihˈ ju̱u̱yꜘ, pero dsaˉ heꜘ, saꜙ le̱e̱ꜘ kiyhꜗ heˉ jmeeyꜙ läꜙja̱ˉ, hnøøyꜗ mahꜗ jmeeꜗ jñahꜘ kaˉlähꜘ.
1 Heˉja̱ˉ saꜙ chaˉ leꜘ jwahˈ: “Saꜙ dsë̱ë̱n˜ dsooˊ”, hneˉ hi̱ˉ ka̱˜ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ, waˊ la̱a̱hˈ heˉ la̱a̱hꜗ hneˉ. Kihꜗ heˉ ka̱hˉ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ, heˉ bä̱ä̱hˊ hñaahˈ baˊ hneˉ ja̱ˉ. Jëëhꜘ, ja̱ˉbaˊ heˉ jwahꜘ saꜙ lluꜗ, ja̱ˉbaˊ heˉ ja̱ˉ jmeehˉ hñaahꜗ kaˉlähꜘ. 2 Ñeˊ baˊ jneˊ, Dio ngɨɨhꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ hiꜙ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ juˈdsooꜘ kiyhꜗ llayꜗ taˊ. 3 Hneˉ hi̱ˉ ka̱˜ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ mahꜗ jmeehˉ baˊ hneˉ kaˉlähꜘ heˉ jwahꜘ saꜙ lluꜗ, ¿cheˊ la̱a̱hꜘ, saꜙ ka̱ꜗ Dio juˈdsooꜘ kyahꜗ? 4 Taꜙ kooꜘ baˊ jmeehˉ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ lluꜗ dsëꜗ Dio kya̱a̱hˊ jneˊ. Haˉ ko̱hꜘ saꜙ jø̱hˉ dsëyꜗ hiꜙ chaˉmiihˉ beꜘ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ jneˊ. ¿Cheˊ saꜙ jëëhꜘ heˉ tëëh˜ Dio hneˉ mahꜗ waˊ läˉdsa̱a̱˜ miihˉ hohꜘ, heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ heˉ lluꜗ dsëyꜗ? 5 Peerꜙ cha̱a̱hˉ hneˉ, saꜙ hii˜ läˉdsa̱a̱˜ miihˉ hohꜘ. Heˉ hnoohꜘ heˉ jäꜙ chaˉgaˊmiihˉ heˉ wɨɨꜘ nëˊ kyahˈ baˊ ja̱ˉ, waˊraˉ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ yaˉjë̱ë̱ˈ dsëꜗ Dio, llayꜗ taˊ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ. 6 Maˊja̱ˉ miˉhmaahˋ Dio jñeeˈ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ maˉjmeeyꜘ. 7 Kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ tʉ˜ jmeeꜙ heˉ lluꜗ, kwayꜗ jwëˈ dsaˉta̱a̱hˋ tä̱ä̱ꜘ kya̱a̱yhˊ, läꜙlluꜗ heˉ hnooyhˉ yaꜙjwɨɨꜗ, hiꜙ hnooyhˉ haˉ läꜙ jeeˊ jmääˈ Dio jø̱ø̱yhˈ, hiꜙ hnooyhˉ haˉ läꜙ jwëꜘ jeeˊ saꜙ ju̱u̱yꜘ. 8 Pero jäꜙ yaˉjë̱ë̱ˈ dsëꜗ Dio waˊraˉ gaꜙläꜙlle̱e̱yꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱hˉ, kihꜗ hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ heˈ kihꜗ juˈdsooꜘ, mahꜗ jmeeꜙ gyihꜗ heˈ kihꜗ heˉ hlɨɨhˈ baˊ. 9 Kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ, jäꜙ naˉkuˊ naˉngɨɨˈ heˉ wɨɨꜘ nëˊ kiyhˈ, toˉnëˊ jäꜙ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ judiu hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jäꜙ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu kaˉlähꜘ. 10 Pero läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ lluꜗ, të̱ë̱yꜗ yaꜙjwɨɨꜗ hiꜙ jmääꜗ Dio jø̱ø̱yhˈ hiꜙ hɨɨꜗ tiiˊ kiyhˈ. Toˉnëˊ kihˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ judiu, ja̱ˉgaˊ të̱ë̱ˈ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. 11 Jëëhꜘ, Dio kweeˉ baˊ hnääyˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 12 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ dsoˊkyeˉ, maꜙkeꜙ saꜙ naˊjnääyꜘ kya̱a̱hˊ ley kihꜗ Moisé, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ ju̱u̱yꜘ goˉte˜, pero ja̱ꜙ kihꜗ heˉ saꜙ gaꜙmiꜙteyꜗ ley ja̱ˉ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˊjnääꜘ kya̱a̱hˊ ley, cherˊmahꜗ maˉjmeeyꜘ dsoˊkyeˉ, ja̱ˉbaˊ ley ja̱ˉ ka̱ꜗ kwa̱a̱t˜ kiyhꜗ. 13 Ja̱ꜙ kihꜗ heˉ maˉnuuyꜘ ley ja̱ˉ, heˉja̱ˉ llu̱u̱ꜗ dsaˉ chaˊnëˊ Dio. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ miˉteꜗ ley, hi̱ˉ heꜘ baˊ hwë̱ë̱ꜙ llu̱u̱ꜗ. 14 Dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, saꜙ chaˉ ley kiyhꜗ, pero cherˊmahꜗ miˉteyꜗ ley kihꜗ Moisé, ko̱ˉja̱ˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ bihꜗ, heꜘ baˊ hñiiyꜘ la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ ley, maꜙkeꜙ saꜙ kyʉʉyh˜ ley. 15 Kya̱a̱hˊ heˉ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ läꜙja̱ˉ, laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ naˉsɨɨˉ ley nehꜙ tuhˉdsëyꜗ. Heˉja̱ˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ hñiiꜘ bihꜗ jmeeꜙ dsooꜘ, cherˊmahꜗ jmeeyꜙ heˉ lluꜗ hiꜙ cherˊmahꜗ jmeeyꜙ heˉ hlɨɨhˈ hnɨɨ˜ kiyhꜗ. 16 Jmɨɨˊ heˉ llaꜗ Dio taˊ kya̱a̱hˊ jo̱o̱yꜘ Jesucristo, läꜙjnäꜘ läꜙjëꜙ hʉʉˊdsëˉ heˉ jmeeˉ jneˊ jeeˊ naˉhmääˊ. Läꜙja̱ˉ laꜗ juˈhmëëꜘ kihꜗ Dio heˉ kwanꜙ. 17 Naꜗ chaˉ ko̱o̱ˉ heˉ jwë̱ë̱hn˜ hneˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ judiu, hneˉ hi̱ˉ kye̱ˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ ley kihꜗ Moisé hiꜙ jmä̱ä̱hꜙ hñaahꜗ jø̱ø̱hˈ kihꜗ heˉ jwa̱hꜘ Dio kya̱a̱hˊ hneˉ. 18 Maˉñehˊ baˊ hneˉ haˉ läꜙ hnøøꜗ Dio, hiꜙ maˉmiˉtë̱ë̱hˈ baˊ hneˉ ley, heˉja̱ˉ maˉñehˊ baˊ hneˉ, heeˉ ja̱ˉ heˉ nääꜚ heˉ lluꜗ. 19 Hiꜙ le̱hꜗ jä̱ä̱hˈ dsaˉtʉʉˊ, la̱a̱hꜘ. Hiꜙ le̱hꜗ choohˈ jeˉ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙnääˊ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ, la̱a̱hꜘ. 20 Hiꜙ le̱hꜗ miˊtë̱ë̱hꜗ jñahꜘ hi̱ˉ saꜙ kyʉʉh˜ hiꜙ la̱a̱hꜗ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ chihˉpihˈ, la̱a̱hꜘ, kihꜗ heˉ maˉchaˉ ley heˉ laꜗ juˈdsooꜘ jmahꜗ heˉ jmeeꜙ kyu̱u̱h˜ chaˉmiihˉ. 21 Hneˉ hi̱ˉ miˉtë̱ë̱ꜙ jñahꜘ, ¿heˉlaˈ saꜙ miˉtë̱ë̱hˈ daˊ hneˉ hñaahꜗ jä̱ä̱ꜗ? Hneˉ jwahꜘ, saꜙ lluꜗ heˉ hë̱ë̱ˉ dsaˉ, mahꜗ hë̱ë̱hˉ baˊ hneˉ. 22 Hiꜙ jwahꜘ saꜙ lluꜗ kya̱a̱hˊ jneˊ jñahꜘ dsaˉmëꜘ, mahꜗ kya̱a̱hˊ baˊ hneˉ jñahꜘ. Hneˉ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kihˈ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ Dio, mahꜗ hɨ̱ɨ̱hˉ baˊ hneˉ kuuˊ heˉ chaˉ nehꜙ gwahꜙ kiyhꜗ. 23 Peerꜙ ta̱a̱hꜗ hneˉ, kihꜗ heˉ chaˉ ley kyahꜗ. ¿Cheˊ saꜙ jëëhꜘ maˉjmä̱ä̱hˋ taꜙ kooꜘ Dio, kihꜗ heˉ saꜙ maˉmiˉtehˋ ley naˉ? 24 Läꜙlaˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu miˉkwa̱hꜗ jmɨɨˉ kihꜗ Dio, dsooˊ kyahˈ hnähꜘ dsaˉ judiu.” 25 Dsooꜘ baˊ kye̱e̱ꜘ miihˉ heˉ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ, cherˊmahꜗ miˉtehˋ ley. Pero cherˊmahꜗ saꜙ miˉtehˋ ley, la̱a̱hꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kihꜗ. 26 Hiꜙ läꜙja̱ˉ, ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kihꜗ, cherˊmahꜗ miˉteyꜗ läꜙjëꜙ madaꜚ läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ ley kihꜗ Moisé, la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kihꜗ. 27 Heˉja̱ˉ, ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kihꜗ, cherˊmahꜗ miˉteyꜗ ley, hi̱ˉ heꜘ ka̱ꜗ juˈdsooꜘ kyahꜗ, kihꜗ heˉ saꜙ maˉmiˉtehˋ ley maꜙkeꜙ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hiꜙ naˊjnäähꜘ nëˊ ley kihꜗ Moisé. 28 Saꜙ jmääꜗ kihꜗ dsaˉ judiu heˉ ko̱o̱ˉ la̱a̱yꜗ judiu. Hiꜙ niꜙ saꜙ jmääꜗ kihꜗ dsaꜙ, heˉ ko̱o̱ˉ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ. 29 Saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ. Hi̱ˉ maꜙraꜙ hi̱ˉ dsooꜘ la̱a̱ꜗ judiu, hnaayhˉ Dio läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëyꜗ. Hiꜙ maꜙraꜙ hi̱ˉ dsooꜘ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kihꜗ, ja̱ꜙ taˊ gaꜙwɨ̱hꜘ ja̱ˉ, Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ baˊ gaꜙmiꜙsɨɨꜗ tuhˉdsëyꜗ. Heˉ ja̱ˉ saꜙ jaꜗ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ madaꜚ kihꜗ ley. Kihꜗ hi̱ˉ heꜘ baˊ hlëëhˈ Dio lluꜗ maꜙkeꜙ dsaˉ saꜙ jmeeꜗ läꜙja̱ˉ.
1 ¿Cheˊ chaˉ heˉ jmääꜗ gaˊ miihˉ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ judiu, o cheˊ jmääˈ gaˊ kiyhˈ, heˉ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ? 2 Chaˉmiihˉ gaˊ chaˉ heˉ jmääꜗ taˊ kiyhˈ. Toˉnëˊ heˉ kye̱e̱ꜘ kihꜗ jeeˊ läꜙjëꜙ, heˉ maˉnaˉhäˊ gooyˉ juuˈ kihꜗ Dio. 3 Haˉ gaˉ cherˊmahꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ heꜘ, saꜙ maˉdsooꜘ dsëyꜗ. ¿Cheˊ kihꜗ heˉja̱ˉ, jmeeꜗ moꜙsoꜙ miˉteꜗ Dio juuˈ kihꜗ? 4 Niꜙ miihˉ saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ. Juuˈ kihꜗ Dio baˊ laꜗ dsooꜘ, maꜙkeꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ taˉju̱u̱ˈ. Läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ jeeˊ naˉsɨɨˉ: Kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ kyahꜗ läꜙjnäꜘ heˉ la̱a̱hꜗ llu̱u̱ꜗ. Hiꜙ hneˉ baˊ le̱hꜙ waˊraˉ gaꜙka̱yꜗ juˈdsooꜘ kyahꜗ. 5 Cherˊmahꜗ kya̱a̱hˊ heˉ jmeeˉ jneˊ heˉ hlɨɨhˈ, jɨ̱ɨ̱h˜ juuˈ, llu̱u̱ꜗ baˊ Dio, laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ kwanˉ beꜘ kiyhꜗ kya̱a̱hˊ heˉ hlɨɨhˈ heˉ jmeenˉ. Heˉja̱ˉ ¿cheˊ leꜘ jähnˊ, jmeeꜙ Dio hñaaˉ dsëꜗ waˊraˉ gaꜙche̱e̱yꜗ heˉ wɨɨꜘ nëˊ jnänˋ? (Hlëëhnꜙ läꜙko̱hꜘ hlëëhꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ baˊ.) 6 Niꜙ miihˉ saꜙ leꜘ jähˊ jneˊ läꜙja̱ˉ. Cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ laꜗ, haˉ läꜙ leꜘ llaꜗ Dio taˊ kihˈ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. 7 Haˉ gaˉ cherˊmahꜗ gaꜙmiꜙjnäänˈ laꜗ dsooꜘ chaˉgaˊmiihˉ juuˈ kihꜗ Dio kya̱a̱hˊ heˉ taˉju̱u̱nˈ mahꜗ läꜙlii˜ la̱a̱yꜗ jø̱ø̱hˈ chaˉgaˊmiihˉ, ¿cheˊ leꜘ jwahnꜚ heˉlaˈ ka̱yꜗ juˈdsooꜘ kinꜙ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ dsoˊkyeˉ? 8 ¿Heˉlaˈ saꜙ jmeeˊ jneˊ chaˉgaˊmiihˉ heˉ hlɨɨhˈ mahꜗ jäꜙ chaˉgaˊmiihˉ heˉ lluꜗ? Läꜙja̱ˉ miˉkwa̱hꜗ dsaˉ jneˊ, jähꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ, jneˊ baˊ naˉ kwaˉ jneˊ juuˈ läꜙnaˉ. Hi̱ˉ hlëëhꜙ läꜙnaˉ so̱o̱h˜ kiyhꜗ dsooyꜗ kya̱a̱hˊ dsoˊjwɨɨꜘ. 9 Haˉ läꜙja̱ˉ. ¿Cheˊ llu̱u̱ꜗ gaˊ jnäähꜗ judiu läꜙko̱hꜘ gaˊ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu? Niꜙ miihˉ saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ. Jnäꜘ maˉjwahnꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ jneˊ jøøꜙ heˉ hlɨɨhˈ jnänˋ läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ judiu kya̱a̱hˊ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. 10 Läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ jeeˊ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: Saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ cha̱a̱ˉ, niꜙ waˊraˉ ja̱a̱ˉ gaˊ. 11 Saꜙ cha̱a̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëëꜘ, saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ hnaahˉ Dio. 12 Läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ maˉka̱h˜ jwëˈ, läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ moꜙsoꜙ jmääꜗ niꜙ miihˉ. Saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ lluꜗ, niꜙ waˊraˉ ja̱a̱ˉ gaˊ cha̱a̱ˉ. 13 Tʉꜗ tʉꜙluuyˋ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ toˉhø̱ø̱ˉ naˉnaˊ, peerꜙ miˉga̱a̱yꜙ dsaˉ kya̱a̱hˊ juuˈ kiyhꜗ, venen kihꜗ mɨɨhˉ haaˊ nehꜙ toˉhooyˊ. 14 Juuˈ heˉ hwëëˉ hooyˊ, hwëëˉ dsoˊjwɨɨꜘ jmahꜗ, kya̱a̱hˊ juuˈ hlɨɨhꜗ heˉ saꜙ tøøhnˊ taˊ. 15 Peerꜙ hñu̱u̱yˊ, naꜗ baˊ ko̱hꜘ jngëëyhꜙ dsaˉ. 16 Waˊ heˉ chaˉ heˉ baˊ dsaˉhe̱e̱ꜘ jeeˊ gaꜙnääyˊ. 17 Saꜙ kyʉʉyh˜ haˉ läꜙ jwëꜘ jeeˊ dsaˉta̱a̱yhˋ tiiˊ. 18 Niꜙ miihˉ saꜙ ga̱yhꜙ Dio. 19 Maˉñeˊ jneˊ läꜙjëꜙ heˉ hlëëhꜙ ley, laꜗ kihꜗ hi̱ˉ naˊjnääꜘ kya̱a̱hˊ ley mahꜗ moꜙsoꜙ chaˉ gaˊ heˉ moꜙ jähˊ jneˊ. Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ jä̱ꜗ naˉbä̱ä̱hˋ chaˊnëˊ Dio. 20 Heˉja̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ saꜙ hwë̱ë̱ꜙ llu̱u̱ꜗ chaˊnëˊ Dio kya̱a̱hˊ heˉ miˉteyꜗ ley. Kya̱a̱hˊ ley gaꜙläꜙkyu̱u̱h˜ jneˊ haˉ läꜙ laꜗ dsoˊkyeˉ. 21 Pero naꜗ maˉläˉjnäꜘ haˉ läꜙ jmääꜗ Dio llu̱u̱ꜗ dsaˉ, pero ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ ley. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jähꜘ ley hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ. 22 Dio jmääꜗ llu̱u̱ꜗ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ cherˊmahꜗ gaꜙjmeeyꜘ dsooꜘ dsëyꜗ kihꜗ Jesucristo. Kweeˉ baˊ la̱a̱ˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ kihꜗ Dio, 23 jëëhꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ maˉjmeeꜘ dsoˊkyeˉ, niꜙ ko̱ˉhi̱ˊpihˈ saꜙ naˊjnääyꜘ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Dio. 24 Pero Dio jmä̱ä̱˜ llu̱u̱ꜗ dsaˉ, heˉ laˊ jmä̱ä̱y˜ baˊ, kihꜗ heˉ lluꜗ dsëyꜗ. Taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo Jesús gaꜙlä̱ä̱yꜗ jneˊ. 25 Gaꜙngëëꜗ Dio Jesús mahꜗ tʉ̱ʉ̱ꜙ jmaˉ kiyhꜗ mahꜗ läꜙja̱ˉ dsaˉcheˋ dsoˊkyeˉ jnänˋ hi̱ˉ maˉdsooꜘ dsëꜗ kihꜗ Jesús. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ gaꜙmiꜙjnääˉ Dio heˉ gaꜙjmeeꜘ bihꜗ lluꜗ heˉ saꜙ gaꜙjmeeyꜘ kwa̱a̱t˜ dsoˊkyeˉ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jä̱ä̱ˈ. Saꜙ gaꜙka̱yꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ, kihꜗ heˉ jø̱hˉ dsëyꜗ. 26 Läꜙja̱ˉ maˉllaꜘ dsëꜗ Dio jmeeꜗ mahꜗ miˉjnääyꜙ jmɨɨˊ naˈ, maꜙraꜙ heˉ lluꜗ baˊ heˉ jmeeyꜙ. Hehꜗ läꜙja̱ˉ dsaˉläˉjnääꜘ llu̱u̱ꜗ baˊ Dio, hiꜙ heꜘ baˊ hñiiyꜘ jmä̱ä̱y˜ llu̱u̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˉdsooꜘ dsëꜗ kihꜗ Jesús. 27 ¿Cheˊ leꜘ jmä̱ä̱nˊ hñaanˈ ka̱a̱hˊ, kihꜗ heˉ llu̱u̱ꜗ jneˊ? Niꜙ miihˉ saꜙ leꜘ. ¿Heeˉ juuˈ ja̱ˉ heˉ dsaˉjnëꜗ jwëˈ jnänˋ? ¿Cheˊ dsaˉjnëꜗ jwëˈ jnänˋ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ jähꜘ, hnøøꜗ jmeeˊ jneˊ taˊ lluˈ? Ja̱hꜙha̱ˈ. Juuˈ heˉ jähꜘ, hnøøꜗ dsooꜘ dsëˉ jneˊ mahꜗ hwë̱ë̱ꜙ jneˊ llu̱u̱ˈ, heˉ ja̱ˉ baˊ dsaˉjnëꜗ jwëˈ jnänˋ heˉ jmä̱ä̱nˊ hñaanˈ ka̱a̱hˊ. 28 Heˉja̱ˉ dsaˉläˉngëëꜘ jneˊ, hehꜗ heˉ hwë̱ë̱ˉ dsaˉ llu̱u̱ꜗ kya̱a̱hˊ heˉ dsooꜘ dsëyꜗ kihꜗ Jesús, ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ heˉ høøyꜙ ley. 29 ¿Hi̱hꜗ Dio, cheˊ la̱a̱yˈ maꜙlaꜙ kya̱a̱ꜗ dsaˉ judiu baˊ? ¿Cheˊ saꜙ la̱a̱yꜗ kya̱a̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu kaˉlähꜘ? Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, la̱a̱ꜗ bihꜗ Dio kya̱a̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. 30 Ja̱a̱ˉ baˊ Dio la̱a̱ꜗ. Kya̱a̱hˊ heˉ maˉdsooꜘ dsëꜗ dsaˉ jmä̱ä̱yꜗ llu̱u̱ꜗ hi̱ˉ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kihꜗ, hiꜙ jmä̱ä̱yꜗ llu̱u̱ꜗ hi̱ˉ saꜙ gaꜙwë̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kihꜗ kaˉlähꜘ, kya̱a̱hˊ heˉ dsooꜘ dsëyꜗ. 31 ¿Cheˊ jmeeˉ jneˊ saꜙ kye̱e̱ꜘ ley kya̱a̱hˊ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ kihˈ Jesús? Niꜙ miihˉ saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ. Chaˉgaˊmiihˉ jmeenˊ kye̱e̱ꜘ baˊ.
1 ¿Heeˉ leꜘ jähˊ jneˊ kihˈ Abraham dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ, haˉ läꜙ gaꜙjä̱yꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ laˉ? 2 Cherˊmahꜗ Abraham gaꜙla̱a̱ꜗ llu̱u̱ꜗ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ heˉ gaꜙjmeeyꜘ, leꜘ baˊ maˊ jmä̱ä̱yˈ hñiiyꜘ jø̱ø̱hˈ chaˊnëˊ Dio, pero saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ. 3 Nʉʉˉ daˊ hnähꜘ haˉ läꜙ jähꜘ jeeˊ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Gaꜙjmeeꜘ Abraham dsooꜘ dsëꜗ kihꜗ Dio, heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Dio kwa̱a̱t˜ la̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ.” 4 Pero ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ, saꜙ laꜗ kwa̱a̱t˜ heˉ laˊ hyoyhꜙ jñeeyˈ. Kihꜗ heˉ ä̱ä̱ˉ dsaˉ kiyhꜗ, heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ të̱ë̱yh˜ jñeeyˈ. 5 Hiꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ maˉjmeeꜘ taˊ lluˈ, cherˊmahꜗ gaꜙjmeeyꜘ dsooꜘ dsëyꜗ kihꜗ hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ llu̱u̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ ä̱ä̱ˉ dsooˊ, Dio jmeeꜗ kwa̱a̱t˜ llu̱u̱yꜗ, kihꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsëyꜗ. 6 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ David haˉ läꜙko̱o̱ˉ lluꜗ laꜗ kihꜗ dsaꜙ, cherˊmahꜗ Dio jähꜘ la̱a̱yꜗ llu̱u̱ꜗ maꜙkeꜙ saꜙ chaˉ taˊ lluˈ heˉ maˉjmeeyꜘ. 7 Gaꜙjäyhꜘ: Lluꜗ laꜗ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˉcheˋ dsoˊkyeˉ kihꜗ, hiꜙ saꜙ laꜗ kwa̱a̱t˜ heˉ hlɨɨhˈ heˉ maˉjmeeyꜘ. 8 Lluꜗ laꜗ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ cherˊmahꜗ saꜙ jmeeꜙ Dio kwa̱a̱t˜ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ. 9 Heˉ lluꜗ laˉ ¿cheˊ maꜙlaꜙ heˉ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kihꜗ baˊ o cheˊ saꜙ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ gaꜙwë̱hꜘ kihꜗ kaˉlähꜘ? Nʉʉˉ daˊ haˉ läꜙ laꜗ, naꜗ heˉ maˉjähˊ jneˊ, gaꜙjmeeꜘ Dio kwa̱a̱t˜ llu̱u̱ꜗ Abraham kihꜗ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëyꜗ. 10 ¿Haˉ läꜙ maˊ la̱a̱ˈ Abraham läꜙ maˊ gaꜙjmeeꜘ Dio kwa̱a̱t˜ llu̱u̱yꜗ? ¿Cheˊ maˉnaˉwɨ̱hˊ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ o saꜙ maˉnaˉwɨ̱hˊ? Saꜙ maˊ naˉwɨ̱hˊ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ ji̱i̱ˉ ja̱ˉ. 11 Gaꜙhe̱e̱hˉ baˊ Abraham heˉ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ, madaꜚ kihꜗ Dio. Heˉ ja̱ˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ ta̱a̱yꜙ ñeˈ mahꜗ lii˜ llu̱u̱yꜗ kya̱a̱hˊ heˉ maˉdsooꜘ dsëyꜗ kihꜗ Dio. Pero maˉdsooꜘ baˊ dsëyˈ jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ ʉ̱ʉ̱hꜙ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙla̱a̱yꜗ jmiiˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˉdsooꜘ dsëꜗ kihꜗ Dio maꜙkeꜙ saꜙ naˉwɨ̱hˊ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ. Läꜙja̱ˉ jmeeꜗ Dio kwa̱a̱t˜ llu̱u̱yꜗ kaˉlähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ, kya̱a̱hˊ heˉ maˉdsooꜘ dsëyꜗ. 12 Hiꜙ la̱a̱yꜗ jmiiˉ hi̱ˉ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kihꜗ kaˉlähꜘ, pero ja̱ꜙ maꜙlaꜙ kihꜗ heˉ gaꜙwɨ̱hꜘ kihꜗ ja̱ˉ, kihꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsëyꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsooꜘ dsëꜗ tääˋ jnänˋ Abraham, jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ ʉ̱ʉ̱hꜙ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ. 13 Ja̱ꜙ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ maˊ høøꜙ Abraham ley kihꜗ Moisé, laꜗ kwa̱a̱t˜ hyoyhꜙ kya̱a̱hˊ jo̱o̱ꜘsɨɨyhˊ läꜙ gaꜙdsaꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ. Dio gaꜙbä̱ä̱hˉ hñiiꜘ kwëëyhꜗ Abraham, kihꜗ heˉ gaꜙla̱a̱yꜗ llu̱u̱ꜗ, läꜙlluꜗ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëyꜗ baˊ. 14 Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ hi̱ˉ høøꜙ ley hyoyhꜙ he̱e̱yꜚ ja̱ˉbaˊ heˉ hyohꜙ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Abraham, moꜙsoꜙ jmääꜗ taˊ heˉ maˉdsooꜘ dsëꜗ dsaˉ hiꜙ jä̱ꜗ taꜙ kooꜘ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kya̱a̱hˊ Abraham, cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ laꜗ. 15 Kihꜗ heˉ chaˉ ley, heˉja̱ˉ gwaꜘ yaˉjë̱ë̱ˈ dsëꜗ Dio kya̱a̱hˊ jneˊ hi̱ˉ saꜙ miˉteꜗ ley. Pero jeeˊ saꜙ chaˉ ley, saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaˉhlä̱ä̱hꜙ kihꜗ. 16 Heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kya̱a̱hˊ Abraham, laꜗ kya̱a̱hˊ heˉ maˉdsooꜘ dsëyꜗ mahꜗ hyoyhꜙ heˉ laˊ hyoyhꜙ baˊ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ jä̱ꜗ ko̱o̱ˉ hwehˉ hmoohˊ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio kya̱a̱yhˊ, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ jmeeyꜗ lluꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ saˊju̱ˉ kiyhꜗ. Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ kihꜗ hi̱ˉ høøꜙ ley gaꜙjäyhꜘ läꜙja̱ˉ. Laꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉdsooꜘ dsëꜗ baˊ ja̱ˉ, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ hñiiꜘ Abraham hi̱ˉ la̱a̱ꜗ tääˋ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ. 17 Läꜙlaˉ naˉsɨɨˉ kiyhꜗ: “Gaꜙlla̱a̱nꜙ hneˉ mahꜗ le̱e̱hꜘ tääˋ kya̱a̱ˈ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ”, gaꜙjähꜘ Dio. Heˉja̱ˉ la̱a̱yꜗ tääˋ jnänˋ chaˊnëˊ Dio. Jëëhꜘ, gaꜙjmeeyꜘ dsooꜘ dsëyꜗ kihꜗ Dio hi̱ˉ miˉji̱i̱hˋ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, heꜘ baˊ Dio hi̱ˉ hlëëhꜙ kihꜗ heˉ saꜙ gaˊ maˉchaˉ, läꜙko̱o̱ˉ heˉ maˉchaˉ baˊ. 18 Heˉ moꜙsoꜙ kye̱ˉ dsaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ leꜘ, pero Abraham gaꜙka̱ꜗ baˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ, gaꜙläꜙdsooꜘ dsëyꜗ heˉ gaꜙjähꜘ Dio, heˉja̱ˉ gaꜙla̱a̱yꜗ tääˋ kihˈ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Dio sɨɨyhꜙ: “Läꜙlaˉ läˉjwë̱ë̱ꜘ dsaˉ kya̱a̱hꜗ.” 19 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëyꜗ, saꜙ gaꜙhwa̱a̱yꜘ. Saꜙ gaꜙka̱yꜗ niꜙ miihˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ heˉ maˉgyu̱yhˉ. Moꜙsoꜙ cha̱a̱yˉ chaˉmiihˉ jmɨɨˊ läꜙko̱o̱ˉ maˊ la̱a̱yˈ. Ji̱i̱ˉ ja̱ˉ, miihˉ gaˊ saꜙ maˊ hä̱ä̱yˊ hñaˉlooꜘ ji̱ˉñeˉ. Hiꜙ saꜙ gaꜙka̱yꜗ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ Sara dsaˉmëꜘ kya̱a̱yꜗ, hi̱ˉ saꜙ maˊ leꜘ maˊ ka̱a̱ˈ gyʉ̱ʉ̱ˉ. 20 Niꜙ saꜙ gaꜙjehꜗ dsëyꜗ, saꜙ jaꜗ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ maˊ jäyhꜙ saꜙ leꜘ. Maꜙraꜙ heˉ jmeeꜗ baˊ Dio heˉ jäyhꜘ jmeeyꜗ, maˊ la̱a̱yꜘ. Chaˉgaˊmiihˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëyꜗ hiꜙ gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. 21 Maꜙraꜙ heˉ gaꜙjmeeꜘ bihꜗ dsooꜘ dsëyꜗ heˉ läꜙkë̱hˊ Dio jmɨɨˊ jmeeˈ heˉ gaꜙbä̱ä̱yhˉ hñiiyꜘ. 22 Heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ Abraham läꜙja̱ˉ, gaꜙjmeeꜘ Dio kwa̱a̱t˜ la̱a̱yꜗ llu̱u̱ꜗ. 23 Saꜙ hlëëhꜙ maꜙlaꜙ kihꜗ Abraham jeeˊ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio, heˉ jähꜘ: “Gaꜙla̱a̱yꜗ kwa̱a̱t˜”. 24 Läꜙkye̱ˉ jneˊ la̱a̱ˈ jneˊ kwa̱a̱t˜, kihꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ kihˈ Dio, hi̱ˉ gaꜙmiꜙji̱i̱hˋ Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. 25 Dio gaꜙngëëyꜗ Jesús mahꜗ gaꜙju̱u̱yꜗ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ naˉbä̱ä̱hˋ jneˊ hiꜙ gaꜙmiꜙji̱i̱yhˋ kaˉlähꜘ mahꜗ le̱e̱ꜘ jneˊ llu̱u̱ˈ chaˊnëˊ Dio.
1 Heˉ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ llu̱u̱ꜗ kya̱a̱hˊ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ, heˉja̱ˉ hiiꜘ tiiˊ jnänˋ kya̱a̱hˊ Dio taꜙlaꜙ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 2 Hiꜙ läꜙja̱ˉ taꜙlaꜙ kiyhꜗ, maˉchaˉ baˊ jwëˈ jnänˋ dsaˊtoohnˊ chaˊnëˊ Dio. Heˉ laˊ maˉhñah˜ baˊ jneˊ heˉ laˉ, kihꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ. Peerꜙ jë̱ë̱ˉ dsëˉ jneˊ heˉ chaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ jnänˋ heˉ të̱ë̱ꜗ jneˊ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Dio. 3 Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ kihꜗ heˉja̱ˉ. Läꜙkye̱ˉ heˉ jëëꜘ jneˊ wɨɨꜘ jmeeꜙ jë̱ë̱ˉ dsëˉ jneˊ. Jëëhꜘ, ñeˊ baˊ jneˊ, heˉ jëëꜘ jneˊ wɨɨꜘ ja̱ˉ, jmeeꜙ kwëëhꜗ dsëˉ jneˊ chaˉgaˊmiihˉ. 4 Hiꜙ heˉ kwëëh˜ dsëˉ jneˊ, jmeeꜙ beꜘ dsëˉ jneˊ. Hiꜙ kihꜗ heˉ beꜘ dsëˉ jneˊ heˉja̱ˉ chaˉgaˊmiihˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ chaˉ jnänˋ. 5 Hehꜗ oˉjø̱hꜙ dsëˉ heˉ maˉchaˉ jnänˋ, ja̱ꜙ heˉ miˉga̱a̱nˈ hñaanˈ ja̱ˉ. Jëëhꜘ, Dio hnääꜗ jneˊ chaˉmiihˉ taꜙlaꜙ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ heˉ gaꜙtooyhˉ nehꜙ tuhˉdsëˉ jneˊ. 6 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ jneˊ jä̱ä̱ˈ, saꜙ maˊ chaˉ beꜘ jnänˋ. Pero maˊ gaꜙtëꜘ hor˜, Cristo gaꜙju̱u̱ꜗ jnäˋ jneˊ hi̱ˉ ä̱ä̱ˉ dsooˊ. 7 Juˈdsooꜘ, heˉlɨɨꜗ baˊ jnä̱ä̱ꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ju̱u̱ꜘ llaꜚ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ. Pero cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ lluꜗ dsëꜗ, goꜚ jnä̱ä̱ꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ tu̱u̱ˉ dsëꜗ ju̱u̱ꜘ llaꜚ hi̱ˉ heꜘ. 8 Pero Dio gaꜙmiꜙjnääˉ haˉ läꜙko̱o̱ˉ ji̱i̱hˈ hnääyꜗ jneˊ, jëëhꜘ, maꜙkeꜙ chaˉmiihˉ maˊ hlë̱ë̱hꜗ jneˊ, gaꜙkwa̱a̱yꜗ Cristo gaꜙju̱u̱ꜗ kwa̱a̱t˜ jnänˋ. 9 Naꜗ heˉ maˉllu̱u̱ꜗ jneˊ kya̱a̱hˊ jmaˉ kihꜗ Cristo, haˉ gaˊ saꜙ lä̱ä̱yꜗ jneˊ kihˈ heˉ wɨɨꜘ heˉ naꜗ gaˊ che̱e̱ˈ Dio. 10 Läꜙko̱hꜘ saꜙ maˊ jwa̱hꜘ jneˊ kya̱a̱hˊ Dio, gaꜙji̱i̱hˈ juuˈ jnänˋ kya̱a̱yhˊ, läꜙlluꜗ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ jo̱o̱yꜘ. Hiꜙ naꜗ heˉ maˉji̱i̱hˈ juuˈ jnänˋ kya̱a̱yhˊ, haˉ gaˊ saꜙ lä̱ä̱yꜗ jneˊ läꜙlluꜗ heˉ naˊji̱i̱hꜙ jo̱o̱yꜘ. 11 Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ ko̱o̱ˉ lä̱ä̱yꜗ jneˊ, jmeeyꜗ jë̱ë̱ˉ dsëˉ jneˊ tä̱ä̱ꜘ taꜙlaꜙ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ juuˈ jnänˋ kya̱a̱hˊ Dio. 12 Ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙheꜗ dsoˊkyeˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ kya̱a̱hˊ ja̱a̱ˉ dsaˉ baˊ hiꜙ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ ja̱ˉ gaꜙju̱u̱yꜗ, läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ dsaˉju̱u̱ꜘ, kihꜗ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ gaꜙjmeeꜘ dsoˊkyeˉ. 13 Saꜙ gaˊ maˉchaˉ ley kihꜗ Moisé, maˊ chaˉ baˊ dsoˊkyeˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Pero saꜙ laꜗ kwa̱a̱t˜ dsoˊkyeˉ ja̱ˉ, jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉchaˉ ley. 14 Pero maꜙraꜙ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ baˊ dsaˉ, gaꜙløøꜗ jmɨɨˊ kihˈ Adán, läꜙ gaꜙtëꜘ kihꜗ Moisé. Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ dsaˉju̱u̱ꜘ, maꜙkeꜙ naˉsɨɨˈ baˊ laˈ dsoˊkyeˉ heˉ gaꜙjmeeyꜘ kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙjmeeꜘ Adán. Adán heꜘ maˊ la̱a̱ˈ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙhɨɨꜘ juuˈ kihꜗ jaꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 15 Pero ka̱hꜘ baˊ laˈ heˉ laˊ kwaꜙ Dio jnänˋ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ hlɨɨhˈ heˉ gaꜙjmeeꜘ Adán. Kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ Adán, gaꜙhe̱e̱ꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ. Pero chaˉgaˊmiihˉ gaꜙläꜙchaꜙ heˉ lluꜗ kihꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ kya̱a̱hˊ heˉ lluꜗ dsëꜗ Dio heˉ laˊ kwayꜙ baˊ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ lluꜗ dsëꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ. Hi̱ˉ heꜘ heꜘ Jesucristo. 16 Hiꜙ saꜙ je̱e̱hˈ kweeˉ heˉ hlɨɨhˈ heˉ gaꜙjmeeꜘ Adán kya̱a̱hˊ heˉ laˊ kwaꜙ Dio. Jëëhꜘ, jäꜙ jwiz˜ kwa̱a̱t˜ kihꜗ ko̱o̱ˉ baˊ dsoˊkyeˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ heꜘ, hiꜙ kihꜗ heˉja̱ˉ, gaꜙtohꜘ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ jnänˋ. Pero kwa̱a̱t˜ kihꜗ heˉ jmeeꜙ dsaˉ chaˉmiihˉ dsoˊkyeˉ, heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ jaꜗ heˉ laˊ kwaꜙ Dio mahꜗ läꜙja̱ˉ le̱e̱ꜘ llu̱u̱ꜗ dsaˉ. 17 Kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ, gaꜙlɨhꜗ gaꜙhe̱e̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. Pero läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ he̱e̱hˉ heˉ laˊ kwaꜙ Dio mahꜗ le̱e̱yꜘ llu̱u̱ꜗ, haˉ gaˊ saꜙ leꜘ dsaˉta̱a̱yhˋ lluˈ, kihꜗ heˉ naˊji̱i̱yhꜙ chaˊnëˊ Dio taꜙlaꜙ kihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Jesucristo. 18 Kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ, jaꜗ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ, taꜙlaꜙ kihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ lluꜗ, jaꜗ heˉ le̱e̱ꜘ llu̱u̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ mahꜗ naˊji̱i̱yhꜙ chaˊnëˊ Dio. 19 Kihꜗ heˉ gaꜙläꜙcha̱a̱hꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙlë̱ë̱ꜗ hlë̱ë̱hˈ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ kihꜗ heˉ gaꜙläꜙnʉʉhˋ ja̱a̱ˉ dsaˉ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ le̱e̱ꜘ llu̱u̱ꜗ. 20 Gaꜙnøøꜗ ley kihꜗ Moisé mahꜗ läꜙchaˉ chaˉgaˊmiihˉ dsoˊkyeˉ. Hiꜙ maˊ gaꜙläꜙchaꜙ chaˉmiihˉ dsoˊkyeˉ, chaˉgaˊmiihˉ gaꜙläꜙlluꜗ dsëꜗ Dio kya̱a̱hˊ jneˊ. 21 Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙlɨhꜗ dsoˊkyeˉ gaꜙjngɨɨhꜗ jnänˋ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙlɨhꜗ Dio gaꜙjmä̱ä̱ꜗ jneˊ llu̱u̱ꜗ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ lluꜗ dsëyꜗ, mahꜗ jmeeꜗ cha̱a̱ˉ jneˊ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ taꜙlaꜙ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ.
1 ¿Haˉ läꜙ jähˊ jneˊ ja̱ˉ, cheˊ waˊ jmeeˊ baˊ jneˊ heˉ hlɨɨhˈ mahꜗ läꜙlluꜗ dsëꜗ Dio chaˉgaˊmiihˉ kya̱a̱hˊ jneˊ? 2 Niꜙ miihˉ saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ. Maˉnaˉju̱u̱ˊ jneˊ kihˈ heˉ hlɨɨhˈ, haˉ läꜙja̱ˉ dsaˊtoohˊ gaˊ jneˊ jmeenˊ heˉ hlɨɨhˈ. 3 ¿Cheˊ saꜙ ñehˊ hnähꜘ heˉ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo, heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ hehꜗ gaꜙsa̱a̱ˉ jneˊ jmɨɨˉ kwa̱a̱t˜ kiyhꜗ? Heˉja̱ˉ laꜗ kwa̱a̱t˜ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ jneˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 4 Läꜙ maˊ gaꜙsa̱a̱ˉ jneˊ jmɨɨˉ, läꜙko̱o̱ˉ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ jneˊ hiꜙ gaꜙha̱a̱ꜗ jneˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Cristo. Hiꜙ läꜙ maˊ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ Cristo jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Dio, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ jneˊ läꜙhmëëꜘ mahꜗ dsaˊtoohnˊ kya̱a̱yhˊ. 5 Cherˊmahꜗ laꜗ kwa̱a̱t˜ kya̱a̱hˊ jnihꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙju̱u̱yꜗ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ läꜙji̱i̱hˊ jneˊ kya̱a̱yhˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ hñiiyꜘ. 6 Maˉñeˊ baˊ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ jneˊ jä̱ä̱ˈ, laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ gaꜙta̱a̱ꜚ jneˊ kya̱a̱yhˊ dsohꜘ hmaˉcruꜚ mahꜗ gaꜙlä̱ä̱yꜗ jneˊ kihˈ jmɨˉngoꜗ heˉ maˊ jøøꜙ jnänˋ jwëꜘ hlɨɨhˈ. Hehꜗ läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ chaˉ heˉ kihꜗ jmeeˊ gaˊ jneˊ heˉ hlɨɨhˈ. 7 Jëëhꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, maˉnaˉla̱a̱yˊ kihˈ dsoˊkyeˉ. 8 Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙju̱u̱ꜗ jneˊ kya̱a̱hˊ Cristo, läꜙja̱ˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ maˉcha̱a̱ˉ jneˊ kaˉlähꜘ kya̱a̱yhˊ. 9 Jëëhꜘ maˉñeˊ jneˊ heˉ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ Cristo jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ, heˉja̱ˉ moꜙsoꜙ chaˉ heˉ kihꜗ ju̱u̱yꜘ kaˉlähꜘ. Heeˉ gaˊ naˉ heˉ jmeeꜗ ju̱u̱yꜘ. 10 Jëëhꜘ, läꜙ maˊ gaꜙju̱u̱yꜗ, gaꜙju̱u̱yꜗ kihꜗ dsoˊkyeˉ ko̱o̱ˉ häˊ ja̱ˉbaˊ. Niꜙ miihˉ saꜙ jmeeꜗ dsoˊkyeˉ hihꜙ kiyhꜗ. Hehꜗ heˉ naˊji̱i̱yhꜙ, naˊji̱i̱yhꜙ kihꜗ Dio baˊ. 11 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ hnähꜘ, jmeeˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ heˉ maˉnaˉju̱u̱hˊ hnähꜘ kihꜗ dsoˊkyeˉ, hiꜙ naˊji̱i̱hꜙ hnähꜘ kihꜗ Dio taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 12 Moꜙtoꜙ kwaˉ hnähꜘ jwëˈ llaˉdsëëˋ heˉ hlɨɨhˈ nëˊ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Moꜙtoꜙ jmeehˉ hnähꜘ heˈ heˉ gaˊ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ. 13 Taꜙ kwaˉ jwëˈ jmeeꜗ gooˉ tɨɨhˊ hnähꜘ heˉ hlɨɨhˈ. Ngëëˋ hnähꜘ hñaahꜗ kihꜗ Dio, läꜙko̱o̱ˉ heˉ maˉläˉji̱i̱hˋ hnähꜘ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ. Hiꜙ ngëëˋ hnähꜘ naˉhñaaˈ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ kihꜗ Dio mahꜗ jmeeˊ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ. 14 Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ moꜙsoꜙ llaˉdsëëˋ heˉ hlɨɨhˈ kyahꜗ hnähꜘ, jëëhꜘ moꜙsoꜙ naˊjnääꜘ hnähꜘ kihꜗ ley, naꜗ heˉ maˉtä̱ä̱hˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ heˉ lluꜗ heˉ laˊ kwaꜙ Dio. 15 Haˉ läꜙja̱ˉ, naꜗ heˉ maˉtøøhˊ jneˊ kya̱a̱hˊ heˉ laˊ kwaꜙ Dio hiꜙ moꜙsoꜙ naˊjnääꜘ jneˊ kihˈ ley, ¿cheˊ jmeeˊ gaˊ jneˊ heˉ hlɨɨhˈ? Niꜙ miihˉ saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ. 16 ¿Cheˊ saꜙ ñehˊ hnähꜘ haˉ läꜙ laꜗ? Cherˊmahꜗ gaꜙhnëëhˋ hnähꜘ hñaahꜗ jmeehˈ taˊ kihˈ dsaꜙ, heˉ maˉnaˉhñuuhˊ hnähꜘ miˉtehˋ hnähꜘ kiyhꜗ baˊ ja̱ˉ. Läꜙja̱ˉ cherˊmahꜗ jmeehˉ gaˊ hnähꜘ heˉ hlɨɨhˈ, läꜙ maˉtä̱ä̱hˊ ja̱ˉbaˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ heˉ hlɨɨhˈ heˉ jmeeꜗ ju̱u̱ꜘ hnähꜘ. Pero cherˊmahꜗ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ nʉʉhˊ hnähꜘ kihꜗ Dio, le̱e̱hꜘ hnähꜘ llu̱u̱ꜗ. 17 Tiˊhmaahˊ Dio, maꜙkeꜙ maˊ naˉhñuuhˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ, pero naꜗ maˉhe̱e̱hˋ hnähꜘ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ hnähꜘ läꜙjëꜙ juˈdsooꜘ heˉ maˉnʉʉhˉ hnähꜘ. 18 Maˉnaˉla̱a̱hˊ hnähꜘ kihꜗ dsoˊkyeˉ, hiꜙ naꜗ maˉngëëhˋ hnähꜘ hñaahꜗ jmeehˈ hnähꜘ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ. 19 Maˉhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ naˉhnëëˊ jmeeꜙ taˊ hiꜙ kihꜗ dsaˉjʉʉyˊ mahꜗ läꜙngëëꜘ hnähꜘ kweeˉ. Jä̱ä̱ꜗ gaꜙngëëhˋ hnähꜘ hñaahꜗ kihꜗ dsoˊkyeˉ, gaꜙjmeehˊ hnähꜘ heˈ kihꜗ heˉ hlɨɨhˈ chaˉgaˊmiihˉ. Pero naꜗ taꜙ chaˊnëˊ ngëëˋ hnähꜘ hñaahꜗ kihꜗ Dio mahꜗ le̱e̱hꜘ hnähꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ lluˈ jmahꜗ baˊ hiꜙ läꜙja̱ˉ le̱e̱hꜘ hnähꜘ naˉjngëëˈ chaˉgaˊmiihˉ. 20 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ naˉhñuuhˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ, saꜙ maˊ la̱a̱hˈ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kya̱a̱hˊ heˉ lluꜗ. 21 ¿Heeˉ naˉ gaꜙlë̱hꜗ hnähꜘ kya̱a̱hˊ heˉ hlɨɨhˈ heˉ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ? Hiꜙ naꜗ kwaꜙ oˉhihꜙ kyahꜗ hnähꜘ. Heˉ jngɨɨhꜙ jnänˋ baˊ ja̱ˉ. 22 Pero naꜗ heˉ moꜙsoꜙ naˉhñuuhˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ ja̱ˉ, maˉla̱a̱hꜗ hnähꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊheꜗ kihꜗ Dio baˊ. Heˉ laˉ baˊ ja̱ˉ yaˊjøøꜚ kyahꜗ hnähꜘ, heˉ jmeeꜙ naˉjngëëhˈ hnähꜘ läꜙji̱i̱hˈ moꜙsoꜙ ju̱u̱ꜘ hnähꜘ. 23 Hi̱ˉ jmeeꜙ dsoˊkyeˉ, ju̱u̱ꜘ bihꜗ. Heˉ ja̱ˉ naˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ jñeeyˈ. Pero heˉ laˊ kwaꜙ Dio, heˉ ja̱ˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ jneˊ tä̱ä̱ꜘ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ.
1 Ø̱ø̱hnꜗ, hlë̱ë̱hnˊ hnähꜘ hi̱ˉ kyʉʉh˜ ley, ¿cheˊ saꜙ ngëëhꜘ hnähꜘ haˉ läꜙ laꜗ ley? Ley ja̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ kihꜗ dsaꜙ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ cha̱a̱yˉ. 2 Läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ naˉje̱e̱ꜚ gooˉ. Chaˊnëˊ ley, maˉnaˉla̱a̱yꜚ kya̱a̱ꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ baˊ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ cha̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱yꜗ. Pero cherˊmahꜗ gaꜙju̱u̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ, moꜙsoꜙ jmeeꜗ hihꜙ ley ja̱ˉ kiyhꜗ. 3 Läꜙja̱ˉ, cherˊmahꜗ gaꜙka̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ jñahꜘ dsaˉñʉʉhˉ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ cha̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱yꜗ, heˉ jmeeyꜙ dsoˊkyeˉ baˊ ja̱ˉ. Pero cherˊmahꜗ gaꜙju̱u̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱yꜗ, moꜙsoꜙ jmeeꜙ hihꜙ ley ja̱ˉ kiyhꜗ. Ja̱ˉgaˊ naꜙ, leꜘ baˊ ka̱a̱yˈ jñahꜘ, saꜙ chaˉ hlɨɨhˈ laꜗ. 4 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, maˉnaˉju̱u̱ˊ hnähꜘ chaˊnëˊ ley kihꜗ Moisé, kihꜗ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ jmɨˉngoꜗ kihꜗ Cristo. Läꜙja̱ˉ chaˉ jwëˈ le̱e̱hꜘ hnähꜘ kya̱a̱ꜗ jñahꜘ. Hi̱ˉ heꜘ heꜘ Cristo hi̱ˉ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ mahꜗ jmeeˊ jneˊ heˉ lluꜗ jmahꜗ chaˊnëˊ Dio. 5 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ gaꜙnøøˊ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ maˊ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ jnänˋ, läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ maˊ he̱e̱ꜘ dsëˉ jneˊ, gaꜙtë̱ë̱ꜘ beꜘ kya̱a̱hˊ ley, mahꜗ gaꜙjøøꜗ jnänˋ jmeenˊ heˉ hlɨɨhˈ heˉ maˊ jngɨɨhꜙ jnänˋ. 6 Pero naꜗ maˉnaˉla̱a̱ˊ jneˊ, läꜙlluꜗ heˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ jneˊ chaˊnëˊ ley heˉ maˊ jmeeꜙ hihꜙ jnänˋ. Hiꜙ naꜗ tøøhˊ jneˊ kya̱a̱hˊ madaꜚ hmëëꜘ läꜙko̱o̱ˉ hihꜙ jmeeꜙ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio. Moꜙsoꜙ jmeeꜙ gaˊ hihꜙ jnänˋ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ nëˊ ley maˉgyu̱hˉ. 7 ¿Haˉ läꜙ jähˊ jneˊ ja̱ˉ? ¿Cheˊ jmeeꜙ hlɨɨhˈ ley ja̱ˉ? Niꜙ miihˉ saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ. Jnäꜘ saꜙ gaꜙläꜙkyʉʉhn˜ heeˉ ja̱ˉ dsoˊkyeˉ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ chaˉ ley. Hiꜙ niꜙ saꜙ maˉläˉkyʉʉhn˜ heeˉ ja̱ˉ heˉ he̱e̱ꜘ dsëꜗ dsaˉ läꜙjëꜙ heˉ gaˊ chaˉ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ lleˋ nëˊ ley nʉʉhꜚ laˉ: “Taꜙ waˊ he̱e̱ꜘ hohꜘ le̱hꜙ heˉ gaˊ chaˉ.” 8 Pero dsoˊkyeˉ gaꜙtë̱ë̱ꜘ beꜘ chaˉgaˊmiihˉ maˊ gaꜙnuunꜗ haˉ läꜙ hlëëhꜙ nʉʉhꜚ ja̱ˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙläꜙjëꜙ goˉteˈ baˊ maˊ he̱e̱ꜘ dsënꜙ. Pero waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ chaˉ ley, naˉhmääˊ baˊ dsoˊkyeˉ ja̱ˉ. 9 Saꜙ gaˊ maˉnuunꜗ ley maˊ cha̱a̱ˉ baˊ jnäꜘ lluꜗ la̱a̱nꜙ. Pero maˊ gaꜙnuunꜗ nʉʉhꜚ ja̱ˉ, gaꜙläꜙjnäꜘ dsoˊkyeˉ hiꜙ gaꜙläꜙngëënꜘ maˊ naˉbä̱ä̱hnˋ heˉ maˊ ju̱u̱nꜘ baˊ. 10 Ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙngëënꜘ, hehꜗ nʉʉhꜚ heˉ laꜗ kwa̱a̱t˜ jmeeꜗ cha̱a̱ˉ jneˊ, gaꜙmiꜙjnääˉ heˉ maˊ naˉbä̱ä̱hnˋ heˉ maˊ ju̱u̱nꜘ. 11 Jëëhꜘ, dsoˊkyeˉ gaꜙtë̱ë̱ꜘ beꜘ kya̱a̱hˊ nʉʉhꜚ ja̱ˉ, gaꜙmiꜙga̱a̱yˉ jnäꜘ hiꜙ ja̱ˉbaˊ heˉ ja̱ˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ jnäꜘ heˉ maˊ ju̱u̱nꜘ. 12 Maꜙraꜙ heˉ naˉjngɨɨˈ baˊ ley, hiꜙ läꜙjëꜙ nʉʉhꜚ heˉ lleˋ nëˊ ley naˉjngɨɨˈ, lluꜗ baˊ laˈ, saꜙ chaˉ laꜗ niꜙ miihˉ. 13 ¿Cheˊ ja̱ˉbaˊ heˉ lluꜗ ja̱ˉ, gaꜙbä̱ä̱hˉ jnäꜘ ju̱u̱nꜘ? Niꜙ miihˉ saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ. Dsoˊkyeˉ baˊ ja̱ˉ heˉ gaꜙhe̱e̱ꜗ jnäꜘ. Kya̱a̱hˊ heˉ lluꜗ ja̱ˉ, gaꜙmiꜙjnääˉ haˉ läꜙ laꜗ dsoˊkyeˉ heˉ kya̱a̱hˊ maˉnaˉbä̱ä̱hnˋ ju̱u̱nꜘ. Heˉja̱ˉ kya̱a̱hˊ nʉʉhꜚ ja̱ˉ gaꜙläꜙjnäꜘ haˉ ko̱o̱ˉ hlɨɨhˈ saꜙ laꜗ dsoˊkyeˉ heˉ kye̱ˊ jneˊ. 14 Maˉñeˊ baˊ jneˊ, jmɨˉlleꜘ baˊ laˈ ley, pero jnäꜘ jmɨˉngoꜗ baˊ la̱a̱nˈ, maˉnaˉhnëëˊ baˊ jnäꜘ heˉ jmeenꜙ taˊheꜗ kihꜗ dsoˊkyeˉ. 15 Saꜙ ngëënꜘ heeˉ naˉ laꜗ kinꜙ, saꜙ jmeenꜙ läꜙko̱o̱ˉ hnoonꜗ jmeenꜙ. Heˉ saꜙ tɨh˜ dsënꜙ, heˉ ja̱ˉ baˊ jmeenꜙ. 16 Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙjmeenꜗ heˉ saꜙ hnoonꜗ jmeenˋ, läꜙjwëꜘ ja̱ˉ jmeenꜙ dsooꜘ, lluꜗ baˊ ley ja̱ˉ. 17 Heˉ ja̱ˉ jmeeꜙ lii˜, ja̱ꜙ hñiinꜙ heˉ jmeenꜙ läꜙja̱ˉ, dsoˊkyeˉ heˉ kya̱a̱hnˊ baˊ ja̱ˉ, heˉ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ. 18 Manꜙ kweeˉ, saꜙ jnøøꜙ niꜙ miihˉ heˉ lluꜗ kiꜙ jnäꜘ. Heˉ maˉjwahnꜗ läꜙnaˉ heˉ hlëëhnˊ kihˈ jmɨˉngoꜗ kinꜙ baˊ ja̱ˉ. Maꜙkeꜙ hnooꜗ baˊ jnäꜘ jmeenˋ heˉ lluꜗ, pero saꜙ tä̱ä̱nꜙ jmeenˋ. 19 Jëëhꜘ, saꜙ jmeenꜙ heˉ lluꜗ läꜙko̱o̱ˉ hnoonꜗ jmeenˋ. Heˉ hlɨɨhˈ heˉ saꜙ hnoonꜗ jmeenˋ, heˉ ja̱ˉ baˊ jmeenꜙ. 20 Hiꜙ cherˊmahꜗ jmeenꜙ heˉ saꜙ hnoonꜗ jmeenˋ, ja̱ꜙ heꜘ hñiinꜙ heˉ jmeenꜙ läꜙja̱ˉ. Dsoˊkyeˉ heˉ kya̱a̱hnˊ baˊ ja̱ˉ heˉ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ. 21 Läꜙjëꜙ ji̱i̱h˜ heˉ hnoonꜗ jmeenˋ heˉ lluꜗ, heˉ hlɨɨhˈ jmahꜗ baˊ jøøꜙ kinꜙ. Ko̱ˉnaˉ laꜗ baˊ kinꜙ. 22 Nehꜙ tuhˉdsënꜙ, tɨh˜ baˊ dsënꜙ ley kihꜗ Dio. 23 Pero manꜙ, chaˉ gaˊ jyohꜘ heˉ haꜗ kihꜗ heˉ tɨh˜ dsënꜙ. Heˉ ja̱ˉ llaˉdsëëˋ kinꜙ mahꜗ jmeenꜙ heˈ kihꜗ dsoˊkyeˉ heˉ kya̱a̱hnˊ. 24 Peerꜙ jwɨɨ˜ jnäꜘ kihꜗ Dio. ¿Hi̱i̱ˉ lä̱ä̱ꜗ jnäꜘ kihꜗ jmɨˉngoꜗ heˉ jmeeꜙ ju̱u̱nꜘ? 25 Tiˊhmaahˊ kwanꜙ kihꜗ Dio, maꜙraꜙ heˉ lä̱ä̱yꜗ baˊ jnäꜘ taꜙlaꜙ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Läꜙlaˉ baˊ laˈ. Nehꜙ tuhˉdsënꜙ hnoonꜗ jmeenˋ heˈ kihꜗ ley kihꜗ Dio pero jmɨˉngoꜗ kinꜙ, jmeeꜙ gaˊ heˈ kihꜗ dsoˊkyeˉ baˊ.
1 Naꜗ naꜙ, moꜙsoꜙ naˉbä̱ä̱hˋ dsaˉnääꜗ chaˊjeˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱hˊ Cristo Jesús, hi̱ˉ saꜙ gaꜙnääˊ läꜙ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ kihꜗ, gaꜙnääˊ bihꜗ läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 2 Naꜗ heˉ maˉkya̱a̱hnˊ Cristo Jesús, Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ heˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ jneˊ, gaꜙlä̱ä̱ꜗ jneˊ heˉ maˊ naˉbä̱ä̱hˋ jneˊ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ heˉ maˊ jngɨɨhꜙ jnänˋ. 3 Saꜙ gaꜙjmääꜘ ley kihꜗ Moisé maˊ lä̱ä̱ˈ jneˊ, kihꜗ heˉ saꜙ chaˉ beꜘ kihꜗ jmɨˉngoꜗ jnänˋ. Heˉja̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Dio jo̱o̱ꜘ, gaꜙka̱yꜗ jmɨˉngoꜗ läꜙko̱o̱ˉ jmɨˉngoꜗ heˉ kye̱ˊ jneˊ hi̱ˉ ä̱ä̱ˉ dsooˊ. Gaꜙju̱u̱yꜗ kihꜗ heˉ naˉbä̱ä̱hˋ jneˊ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Dio dsoˊkyeˉ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ dsoˊjwɨɨꜘ heˉ maˊ kye̱ˊ jneˊ nëˊ jmɨˉngoꜗ jnänˋ. 4 Mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙtä̱ä̱ꜙ jneˊ jmeenˊ heˉ lluꜗ jmahꜗ läꜙ hnøøꜗ kihꜗ ley, cherˊmahꜗ saꜙ jmeeˉ gaˊ jneˊ heˈ läꜙko̱o̱ˉ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ jnänˋ. Hnøøꜗ jmeeˉ jneˊ heˈ läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ baˊ. 5 Dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnääˊ läꜙko̱o̱ˉ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ kihꜗ, kye̱yˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ jmɨˉngoꜗ. Pero hi̱ˉ gaꜙnääˊ läꜙko̱o̱ˉ jøøꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, kye̱yˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ Dio baˊ. 6 Cherˊmahꜗ jmeeˉ jneˊ heˈ kihꜗ heˉ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ jnänˋ, heˉ ja̱ˉ jmeeꜗ ju̱u̱ꜘ jneˊ. Pero cherˊmahꜗ jmeeˉ jneˊ heˈ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, heˉ ja̱ˉ baˊ jmeeꜗ cha̱a̱ˉ jneˊ hiꜙ jmeeꜗ hiiꜘ tiiˊ jnänˋ. 7 Läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ jmɨˉngoꜗ jnänˋ saꜙ jwa̱hꜘ kya̱a̱hˊ Dio. Saꜙ jmeeꜙ heˈ läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ ley kihꜗ Dio hiꜙ niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ tä̱ä̱ꜙ høøyꜗ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ jmeeyꜗ heˈ. 8 Hi̱ˉ gaꜙnääˊ läꜙko̱o̱ˉ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ kihꜗ, saꜙ tä̱ä̱yꜙ jmeeyꜗ heˉ tɨh˜ dsëꜗ Dio. 9 Pero hnähꜘ, moꜙsoꜙ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ läꜙ hnøøꜗ jmɨˉngoꜗ. Cherˊmahꜗ juˈdsooꜘ kye̱hˊ hnähꜘ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio, tä̱ä̱hˊ hnähꜘ läꜙ hnøøꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ baˊ. Hiꜙ cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ kye̱ˉ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Cristo, saꜙ la̱a̱yꜗ kya̱a̱ꜗ Cristo. 10 Pero cherˊmahꜗ kya̱a̱hˊ hnähꜘ Cristo, läꜙko̱o̱ˉ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsoˊkyeˉ, hiꜙ jmɨˉlleꜘ kyahꜗ hnähꜘ naˊji̱i̱hꜙ läꜙlluꜗ heˉ maˉla̱a̱hꜗ hnähꜘ llu̱u̱ꜗ. 11 Cherˊmahꜗ kye̱hˊ hnähꜘ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙcha̱a̱hˉ Jesús jeeˊ kihˈ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, heꜘ baˊ hi̱ˉ gaꜙmiꜙji̱i̱hˋ Cristo, miˉji̱i̱yhˋ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ heˉ dsaˉju̱u̱ꜘ, taꜙlaꜙ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ heˉ kye̱hˊ hnähꜘ. 12 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, ko̱o̱ˉ baˊ laˈ heˉ ä̱ä̱ˉ jmɨɨˊ jmeenˊ pero ja̱ꜙ heˉ dsaˊtoohnˊ läꜙko̱o̱ˉ hnøøꜗ jmɨˉngoꜗ jnänˋ. 13 Cherˊmahꜗ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ läꜙ hnøøꜗ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ, ju̱u̱hꜘ hnähꜘ. Pero cherˊmahꜗ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ gaꜙläꜙø̱ø̱hꜘ hnähꜘ kihꜗ heˉ ngɨɨꜙ tuhˉhohꜘ hnähꜘ, cha̱a̱ˉ baˊ hnähꜘ tä̱ä̱ꜘ. 14 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jøøꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kihꜗ, hi̱ˉ heꜘ baˊ la̱a̱ˈ maꜙraꜙ jo̱o̱ꜘ Dio. 15 Saꜙ gaꜙhñahꜗ jneˊ ko̱o̱ˉ jmɨˉlleꜘ heˉ hnëë˜ jneˊ mahꜗ dsaˊtoohˊ jneˊ ga̱hꜗ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ maˊ tøøhˊ jneˊ jä̱ä̱ˈ. Gaꜙhñahꜗ jneˊ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio hi̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ jneˊ maꜙraꜙ jo̱o̱yꜘ. Heˉja̱ˉ chiihˊ jnihꜘ: “Abba”, heˉ hnøøꜗ jähꜙ Tääˋ kya̱a̱nꜙ. 16 Ja̱ˉbaˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ jmeeꜙ juˈdsooꜘ sɨɨyhꜙ jmɨˉlleꜘ jnänˋ, maꜙraꜙ heˉ la̱a̱ꜗ jneˊ jo̱o̱ꜘ Dio. 17 Hiꜙ heˉ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ jo̱o̱yꜘ, maˉla̱a̱ꜗ jneˊ kwa̱a̱t˜ hñahꜙ jneˊ heˉ kwëëhꜗ Dio jo̱o̱ꜘ. Läꜙja̱ˉ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Cristo hñahꜙ jneˊ he̱e̱nꜚ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ, cherˊmahꜗ he̱e̱hˊ jneˊ jëënˊ wɨɨꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. Ja̱ˉgaˊ naꜙ, leꜘ dsaˊtoohnˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ yaꜙjwɨɨꜗ kiyhꜗ. 18 Jnäꜘ la̱a̱nꜙ, heˉ lliꜘwɨɨꜘ heˉ jëëꜘ jneˊ naˈ, niꜙ miihˉ saꜙ je̱e̱hꜙ läꜙko̱o̱ˉ leꜘ jnänˋ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Dio heˉ naꜗ gaꜙläꜙjnäꜘ. 19 Gaꜙläꜙjëꜙ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, hnøøꜗ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ naꜗ gaˉjʉhˉ baˊ maˉtëꜘ jmɨɨˊ miˉjnääꜙ Dio läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ jo̱o̱yꜘ. 20 Jëëhꜘ, läꜙjëꜙ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ moꜙsoꜙ jnäꜘ läꜙko̱o̱ˉ maˊ jnäꜘ läꜙ maˊ gaꜙjmeeꜘ Dio. Pero ja̱ꜙ heˉ hyohˉ dsëꜗ ja̱ˉ, heˉ gaꜙjä̱ꜘ taꜙ hwaꜗ. Läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙhnøøꜗ hñiiꜘ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ baˊ. Pero maꜙraꜙ heˉ chaˉ baˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ. 21 Jëëhꜘ, maꜙraꜙ heˉ lä̱ä̱ꜘ baˊ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio, saꜙ kwayꜗ jwëˈ he̱e̱ꜘ taˉlaˊ he̱e̱ꜘ läꜙja̱ˉ baˊ. Maˊja̱ˉ leꜘ chaˉmiihˉ lluꜗ kiyhꜗ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ lä̱ä̱yꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ jo̱o̱ꜘ Dio. 22 Maˉñeˊ baˊ jneˊ, läꜙjëꜙ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio kɨˉhooh˜ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ kihꜗ lliꜘwɨɨꜘ heˉ jëëy˜, kuˈji̱i̱ꜙ kihꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ jeeˊ dsaˉläˉcha̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱yꜗ. 23 Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ heˉ ja̱ˉ kɨˉhooh˜, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jneˊ kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ, maˉhñah˜ jneˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ heˉ laꜗ toˉnëˊ kihˈ jeeˊ läꜙjëꜙ heˉ naꜗ gaˊ hñahꜙ jneˊ. Heˉja̱ˉ kuˈji̱i̱ꜙ tuhˉdsëˉ jneˊ, jø̱ø̱nˊ kihꜗ Dio heˉ miˉjnääyꜙ jneˊ heˉ la̱a̱nꜗ maꜙraꜙ jo̱o̱yꜘ. Ja̱ˉgaˊ naꜙ lä̱ä̱ꜘ jmɨˉngoꜗ heˉ kye̱ˊ jneˊ laˉ. 24 Gaꜙlä̱ä̱yꜗ jneˊ, heˉja̱ˉ maˉchaˉ baˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ jnänˋ heˉ lä̱ä̱ꜘ baˊ jmɨˉngoꜗ jnänˋ. Pero waˊraˉ jähꜘ kihꜗ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jneˊ heˉ laˉ, moꜙsoꜙ chaˉ heˉ kihꜗ heˉ jø̱ø̱ˊ gaˊ jneˊ. Jëëhꜘ, heˉ maˉtë̱ë̱ꜘ jneˊ, ¿heˉlaˈ jø̱ø̱ˊ gaˊ jneˊ të̱ë̱nˈ? 25 Pero jneˊ, tøøhˊ baˊ jneˊ jø̱ø̱nˊ heˉ saꜙ gaˊ maˉtë̱ë̱ꜘ jneˊ, heˉja̱ˉ hnøøꜗ jmeenˊ jø̱hˉ dsëˉ jneˊ. 26 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ, Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kwayꜙ beꜘ läꜙ maˊ saꜙ chaˉ beꜘ jnänˋ. Jëëhꜘ, saꜙ kyu̱u̱h˜ jneˊ haˉ läꜙ chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ Dio, pero Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ chehꜗ nëˊ jnänˋ, kɨˉhooh˜ ngɨɨyꜙ jnänˋ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ saꜙ kë̱hˊ jneˊ jmɨɨˊ hlëëhnˊ. 27 Dio hi̱ˉ jëë˜ kweeˉ haˉ läꜙ laꜗ nehꜙ tuhˉdsëˉ jneˊ, hi̱ˉ heꜘ ñeˉ heeˉ naˉ heˉ ngɨɨꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, jëëhꜘ läꜙ hyohˉ dsëꜗ Dio baˊ ngɨɨyꜙ jnänˋ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱yꜗ. 28 Jneˊ hi̱ˉ hnääꜗ Dio, ñeˊ jneˊ, heˉ lluꜗ jnänˋ baˊ ja̱ˉ läꜙjëꜙ heˉ dsaˉngëëꜘ jneˊ, jneˊ hi̱ˉ naˉteehˊ kya̱a̱ˈ Dio läꜙko̱o̱ˉ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ heˉ maˉnaˉlaꜚ jä̱ä̱ꜗ. 29 Jä̱ä̱ꜗ maˉkyu̱u̱ꜙ Dio läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ kya̱a̱ꜗ hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ kwa̱a̱t˜ läꜙ maˊ toˉnëˊ, mahꜗ le̱e̱yꜘ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ jo̱o̱yꜘ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ, le̱e̱ꜘ Cristo toˉnëˊ jeeˊ kihˈ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ kya̱a̱yꜗ. 30 Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ kwa̱a̱t˜ läꜙ maˊ toˉnëˊ, gaꜙtëëyhꜗ hi̱ˉ heꜘ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙtëëyhꜗ, gaꜙjmä̱ä̱yꜗ llu̱u̱ꜗ. Hiꜙ hi̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ llu̱u̱ꜗ heꜘ, gaꜙjmä̱ä̱yꜗ ka̱a̱hˊ. 31 ¿Heeˉ gaˊ naˉ jähˊ jneˊ naˈ? Cherˊmahꜗ Dio kya̱a̱hˊ jneˊ, ¿hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ llaˉdsëëˋ jneˊ? 32 Saꜙ gaꜙko̱o̱yˈ dsëyꜗ, maꜙraꜙ heˉ gaꜙngëëꜗ bihꜗ jo̱o̱yꜘ gaꜙju̱u̱ꜗ kwa̱a̱t˜ jnänˋ. Haˉ gaˊ saꜙ kwëëyhꜗ jneˊ läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ biiꜗ jnänˋ. 33 ¿Haˉ taꜙ jäꜙ hi̱ˉ hnëëꜗ hi̱ˉ maˉnaˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱ˈ Dio? Hñiiꜘ baˊ Dio jmä̱ä̱y˜ llu̱u̱ꜗ. 34 ¿Haˉ taꜙ jäꜙ hi̱ˉ ta̱a̱hꜙ jneˊ chaˊjeˉ? Cristo gaꜙju̱u̱ꜗ jnänˋ hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ ko̱o̱ˉ gaꜙju̱u̱yꜗ ja̱ˉ, gaꜙläꜙji̱i̱yhˋ kaˉlähꜘ. Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ ko̱o̱ˉ gaꜙläꜙji̱i̱yhˋ, naꜗ gyayꜗ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kihꜗ Dio ngɨɨyꜙ jnänˋ. 35 ¿Haˉ taꜙ jäꜙ heˉ haꜗ jnänˋ heˉ hnääꜗ Cristo jneˊ? ¿Cheˊ kya̱a̱hˊ heˉ jëëꜘ jneˊ wɨɨꜘ, cheˊ kya̱a̱hˊ heˉ laꜗ jwë̱ë̱hˋ jnänˋ, heˉ kwaꜙ dsaˉ jnänˋ, heˉ saꜙ chaˉ heˉ kihˉhi̱hnˉ, heˉ saꜙ chaˉ hmɨɨhˉ heˉ kye̱hnˊ, heˉ hiiꜘ gooˉ jnänˋ, o heˉ ju̱u̱ꜘ jneˊ? 36 Läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: Kihꜗ heˉ tøøhˊ jnäähꜗ kya̱a̱hˊ hneˉ, heˉja̱ˉ läꜙjëꜙ jmɨɨˊ baˊ hiiꜘ gooˉ ju̱u̱ꜘ jnäähˈ. Jmeeꜙ dsaˉ kwa̱a̱t˜, la̱a̱ꜗ jnäähˈ läꜙko̱o̱ˉ jahꜘ hi̱ˉ jngëëyhꜙ. 37 Kihꜗ jeeˊ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ, maꜙraꜙ heˉ le̱hꜙ baˊ jneˊ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Cristo hi̱ˉ hnääꜗ jneˊ. 38 Heˉja̱ˉ jmeenꜙ dsooꜘ, niꜙ heˉ ju̱u̱ꜘ jneˊ, niꜙ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, niꜙ ángele, niꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ taˊ jʉʉhˉ, niꜙ hi̱ˉ naˉhøøˉ gaˊ beꜘ, niꜙ heˉ chaˉ naꜗ, niꜙ heˉ naꜗ gaˊ läꜙjnäꜘ taꜙ chaˊnëˊ, 39 niꜙ heˉ chaˉ gyʉʉhˈ, niꜙ heˉ chaˉ nehꜙ hwaꜗ, niꜙ heˉ gaˊ jyohꜘ heˉ maˉnaˉlaꜚ kihꜗ Dio, saꜙ tä̱ä̱ꜙ jñuuhꜗ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ hnääꜗ Dio jneˊ, heˉ gaꜙmiꜙjnääyˉ jnänˋ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ.
1 Jnäꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱hˊ Cristo, juˈdsooꜘ naˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, saꜙ taˉju̱u̱nˈ. Hiꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ jmeeꜙ juˈdsooꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, 2 heˉ meehˉ dsënꜙ chaˉmiihˉ. Läꜙjëꜙ jmɨɨˊ baˊ ji̱i̱ꜙ tuhˉdsënꜙ. 3 Hnoonꜗ jäꜙ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kinꜙ, hnoonꜗ jä̱nˋ taꜙ kooꜘ kihꜗ Cristo haˉ gaˉ cheˉ läꜙja̱ˉ leꜘ lluꜗ kihꜗ ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ teˉju̱ˉ kinꜙ kya̱a̱hˊ, 4 hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ Israel. Dio gaꜙjmä̱ä̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ jo̱o̱yꜘ, hiꜙ gaꜙmiꜙjnääyˉ jmëëꜗ jeˉ kiyhꜗ hiꜙ gaꜙjmeeꜘ Dio hmoohˊ kya̱a̱yhˊ, gaꜙtooyhˉ gooyˉ ley kihꜗ Moisé, hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ heˉ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ jʉʉhˉ kiyhꜗ, hiꜙ gaꜙbä̱ä̱yhˉ hñiiyꜘ haˉ läꜙ jmeeyꜗ kya̱a̱yhˊ. 5 Dsaˉ Israel heꜘ la̱a̱yꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ dsaˉ maˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ lloꜘjooꜗ. Hiꜙ jeeˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Cristo la̱a̱yꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ Dio, hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ. Läꜙja̱ˉ waˊ hänˊ kiyhˈ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ. 6 Ja̱ꜙ heˉ saꜙ gaꜙmiꜙteꜗ Dio juuˈ kihꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉ Israel, heˉ gaꜙjä̱yꜘ taꜙ kooꜘ. Jëëhꜘ ja̱ꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ saˊju̱ˉ kiyhꜗ la̱a̱ꜗ maꜙraꜙ dsaˉ Israel. 7 Niꜙ ja̱ꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham, la̱a̱ꜗ maꜙraꜙ jo̱o̱yꜘ. Läꜙlaˉ baˊ jähꜘ Dio sɨɨyhꜙ: “Maꜙlaꜙ saˊju̱ˉ kihꜗ Isaac baˊ le̱e̱ꜘ dsaˉ kya̱a̱hꜗ.” 8 Läꜙlaˉ baˊ hnøøˈ jähꜙ juuˈ laˉ. Ja̱ꜙ kihꜗ heˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ dsaˉ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉhñaaˈ cha̱a̱ˉ, heˉja̱ˉ la̱a̱yꜗ jo̱o̱ꜘ Dio. Maꜙlaꜙ dsaˉ hi̱ˉ dsaˉläˉcha̱a̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kya̱a̱hˊ, hi̱ˉ heꜘ baˊ jmä̱ä̱y˜ kwa̱a̱t˜ la̱a̱ꜗ maꜙraꜙ saˊju̱ˉ kiyhꜗ. 9 Heˉ laˉ baˊ ja̱ˉ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ, gaꜙjäyhꜘ: “Ja̱ˉ baˊ ji̱i̱ˉ laˉ jänˉ jyohꜘ ji̱ˉñeˉ, hiꜙ läꜙcha̱a̱ˉ jo̱o̱ꜘ Sara.” 10 Ja̱ꜙ maꜙlaꜙ heˉ ja̱ˉ gaꜙlaꜗ. Ja̱a̱ˉ baˊ jmiiˉ läꜙu̱u̱ꜘ jo̱o̱ꜘ Rebeca, hi̱ˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ. Hi̱ˉ heꜘ heꜘ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ Isaac. 11 Saꜙ gaˊ maˉläˉcha̱a̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ su̱u̱ˋ heꜘ, hiꜙ niꜙ saꜙ gaˊ maˉjmeeꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ su̱u̱ˋ heꜘ niꜙ heˉ hlɨɨhˈ niꜙ heˉ lluꜗ. Maˊja̱ˉ baˊ gaꜙlle̱e̱hˉ Dio ja̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙla̱a̱ꜗ kya̱a̱yꜗ, läꜙja̱ˉ baˊ gaꜙjä̱ꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ, Dio leꜘ lle̱e̱hꜙ hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ hnääyꜗ. Saꜙ laꜗ kwa̱a̱t˜ heeˉ naˉ heˉ jmeeꜙ dsaˉ, Dio baˊ heꜘ hi̱ˉ tëëh˜ dsaˉ. 12 Läꜙlaˉ gaꜙjähꜘ Dio sɨɨhꜙ Rebeca: “Hi̱ˉ mähꜗ baˊ jmeeˈ hihꜙ kihꜗ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ.” 13 Juuˈ naˉ je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ jeeˊ laˉ: “Jacob baˊ gaꜙläꜙhnaanꜙ, pero Esaú gaꜙjmä̱ä̱nꜙ taꜙ kooꜘ.” 14 ¿Haˉ läꜙ jähˊ jneˊ ja̱ˉ? ¿Cheˊ jmeeꜙ Dio hlɨɨhˈ heˉ jmeeyꜙ läꜙnaˉ? Niꜙ miihˉ saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ. 15 Jëëhꜘ, läꜙlaˉ gaꜙjähꜘ Dio sɨɨhꜙ Moisé: “Läˉñihꜘ dsënꜙ kihꜗ hi̱ˉ llaꜙ dsënꜙ hiꜙ läꜙjø̱hˉ dsënꜙ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ llaꜙ dsënꜙ kaˉlähꜘ.” 16 Saꜙ laꜗ kwa̱a̱t˜ läꜙ hnøøꜗ dsaˉ, niꜙ kihꜗ heˉ jmeeꜙ dsaˉ läꜙbiiꜗ. Niꜙ miihˉ saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ. Läˉñihꜘ dsëꜗ Dio kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ llaꜙ dsëyꜗ baˊ. 17 Läꜙlaˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙhlëëyhꜘ kya̱a̱hˊ Faraón: “Maˉlla̱a̱nꜙ hneˉ jø̱ø̱hˈ mahꜗ jëëꜗ dsaˉ haˉ ko̱hꜘ saꜙ chaˉ beꜘ kinꜙ heˉ miˊjnäänꜗ nëˊ kyahˈ, mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙkyu̱u̱ꜙ dsaˉ jnäꜘ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ”, gaꜙjähꜘ Dio. 18 Jeeˊ ja̱ˉ dsaˉläˉjnäꜘ, läˉñihꜘ dsëꜗ Dio kihꜗ hi̱ˉ llaꜙ dsëyꜗ hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ llaꜙ dsëyꜗ jmeeyꜗ läˉcha̱a̱yhˉ chaˉgaˊmiihˉ. 19 Cherˊmahꜗ hneˉ jwɨɨhꜘ jnäꜘ: “¿Heˉlaˈ ja̱ˉ bä̱ä̱hˉ Dio jneˊ dsooˊ? Jëëhꜘ, saꜙ cha̱a̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ lihꜙ haꜗ kihꜗ Dio kihꜗ heˉ llaꜙ dsëyꜗ jmeeyꜗ.” 20 Pero jnäꜘ je̱e̱hnˊ kyahˈ läꜙlaˉ: “Hneˉ dsaˉñʉʉhˉ, ¿heeˉ la̱a̱hꜗ hneˉ mahꜗ tiˊchoohꜗ juuˈ kya̱a̱hˊ Dio?” Saꜙ leꜘ hlëëhꜗ mɨˈhyaˉ sɨɨyhꜙ tëꜙhyaˉ: “¿Heˉlaˈ maˉjmä̱ä̱hˋ jnäꜘ läꜙnaˉ?” 21 Chaˉ jwëˈ kihꜗ tëꜙhyaˉ jmeeꜗ läꜙ llaꜙ dsëyꜗ. Kya̱a̱hˊ ja̱ˉbaˊ tʉˊji̱i̱ꜗ ja̱ˉ, jmeeyꜗ mɨˈhyaˉ heˉ laꜗ naˊhñaahꜗ hiꜙ jmeeyꜗ mɨˈhyaˉ waˊ laˈ chaˉ laꜗ. 22 Hiꜙ haˉ läꜙ jähˊ jneˊ kihˈ heˉ laˉ. Dio hnøøyꜗ miˉjnääyꜙ läꜙko̱o̱ˉ yaˉjë̱ë̱ˈ dsëyꜗ, hiꜙ hnøøyꜗ nuuꜗ dsaˉ haˉ läꜙ laꜗ beꜘ kiyhꜗ, pero saꜙ jmeeyꜙ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, kwëëh˜ baˊ dsëyˈ chaˉmiihˉ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ lleˋ kihˈ dsaˉnääꜗ kya̱a̱hˊ dsoˊjwɨɨꜘ. 23 Hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ hnøøyꜗ jëëꜗ dsaˉ haˉ ko̱hꜘ naˊhñaahꜗ saꜙ laꜗ yaꜙjwɨɨꜗ kiyhꜗ, heˉ miˉjnääyꜙ kihꜗ hi̱ˉ läˉñihꜘ dsëyꜗ, heꜘ baˊ hi̱ˉ gaꜙmiꜙllu̱u̱yꜗ läꜙ maˊ toˉnëˊ mahꜗ të̱ë̱yhꜗ yaꜙjwɨɨꜗ kiyhꜗ. 24 Läꜙja̱ˉ, läꜙkye̱ˉ jneˊ maˉtëëyhꜙ naꜗ. Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ judiu, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ maˉtëëyhꜙ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. 25 Läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Osea: Kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ kya̱a̱nꜙ, miˉche̱e̱ꜚ jnihꜘ “Dsaˉ kya̱a̱nꜙ”. Dsaˉ hi̱ˉ saꜙ maˊ hnaanꜙ, naꜗ maˉhnaaꜙ jnihꜘ. 26 Ja̱ˉbaˊ jeeˊ gaꜙjäyhꜘ ja̱ˉ “Saꜙ la̱a̱hꜗ hnähꜘ dsaˉ kya̱a̱nꜙ”, ja̱ˉbaˊ jeeˊ ja̱ˉ, lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ jäyhꜙ “La̱a̱hꜗ hnähꜘ jo̱o̱ꜘ Dio ji̱i̱hꜙ”. 27 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ Isaía kihꜗ dsaˉ Israel: “Maꜙkeꜙ jwë̱ë̱ꜘ jwërte saˊju̱ˉ kihꜗ Israel läꜙko̱o̱ˉ mɨˈsɨɨˊ heˉ chaˉ chaˊhooˊ jmɨˉñeehꜚ, pero miihˉ goˉte˜ baˊ hi̱ˉ lä̱ä̱ꜘ. 28 Jëëhꜘ, maꜙraꜙ heˉ jmeeꜗ baˊ Dio läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjäyhꜘ leꜘ kihꜗ hi̱ˉ naˉbä̱ä̱hˋ dsooˊ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Cha̱hꜘ baˊ llayꜗ taˊ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ jmahꜗ.” 29 Heˉ laˉ naˉ gaꜙjähꜘ Isaía jä̱ä̱ꜗ: Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ Dio, hi̱ˉ chaˉ gaꜙläꜙjëꜙ beꜘ kihꜗ, gaꜙhe̱e̱yꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ dsaˉ Israel, maˊ leꜘ jnänˋ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙlaꜗ kihꜗ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jwɨɨˉ Sodoma kya̱a̱hˊ jwɨɨˉ Gomorra. 30 Juuˈ laˉ maˉjä̱ꜘ läꜙlaˉ. Dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu hi̱ˉ saꜙ maˊ jmeeꜙ heˈ maˊ hnaayhꜙ Dio, gaꜙhwë̱ë̱yˉ llu̱u̱ꜗ läꜙlluꜗ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëyꜗ. 31 Pero dsaˉ judiu hi̱ˉ maˊ høøꜙ ley haˉ läꜙ jeeˊ maˊ hwë̱ë̱yꜙ llu̱u̱ꜗ, saꜙ gaꜙlɨyhꜗ maˊ jä̱yˈ llu̱u̱ꜗ. 32 ¿Heˉlaˈ saꜙ gaꜙlɨyhꜗ? Kihꜗ heˉ maˊ hnooyhˉ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ hwë̱ë̱yꜙ llu̱u̱ꜗ kya̱a̱hˊ heˉ miˉteyꜗ ley. Llaꜚ heˉ maˊ jmeeyˈ dsooꜘ dsëyꜗ kihꜗ Dio, gaꜙtë̱yhꜗ kya̱a̱hˊ ku̱u̱ˊ heˉ jmeeꜙ dsaˉtë̱hꜗ dsaˉ. 33 Läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: Jeeˊ jwɨɨˉ Sión laˉ kyenˋ ku̱u̱ˊ heˉ jmeeꜙ dsaˉtë̱hꜗ dsaˉ, kyenˋ hlooˉ heˉ jmeeꜙ tä̱hꜙ dsaˉ. Pero hi̱ˉ jmeeꜙ dsooꜘ dsëꜗ kiyhꜗ, ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ jä̱yꜗ kya̱a̱hˊ oˉhihꜙ.
1 Ø̱ø̱hnꜗ, maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsënꜙ hnoonꜗ waˊ lä̱ä̱ꜘ dsaˉ Israel, läꜙja̱ˉ ngɨɨnˊ kiyhˈ kihꜗ Dio. 2 Jnäꜘ jmeenꜙ juˈdsooꜘ kiyhꜗ, maꜙraꜙ heˉ kwaꜙ bihꜗ beꜘ hnaayhˉ Dio pero saꜙ ngëëyꜘ haˉ läꜙ hnøøꜗ Dio. 3 Saꜙ ngëëyꜘ haˉ läꜙ jmä̱ä̱˜ Dio llu̱u̱ꜗ dsaˉ. Hnooyhˉ haˉ läꜙ jeeˊ hwë̱ë̱yꜙ llu̱u̱ꜗ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ jmeeyꜙ hñiiꜘ bihꜗ, heˉja̱ˉ saꜙ jmeeyꜙ heˈ haˉ läꜙ jmä̱ä̱˜ Dio llu̱u̱ꜗ dsaˉ. 4 Kya̱a̱hˊ Cristo gaꜙläꜙteꜗ ley kihꜗ Moisé mahꜗ hwë̱ë̱ꜙ llu̱u̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˉdsooꜘ dsëꜗ kiyhꜗ. 5 Moisé gaꜙjmeehꜗ juuˈ haˉ läꜙ jeeˊ hwë̱ë̱ꜙ llu̱u̱ꜗ dsaˉ kya̱a̱hˊ ley. Gaꜙjäyhꜘ läꜙlaˉ: “Cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙmiꜙteꜗ kihꜗ ley ja̱ˉ, ja̱ˉbaˊ ley ja̱ˉ jmeeꜗ cha̱a̱yˉ.” 6 Pero heˉ hwë̱ë̱ꜙ dsaˉ llu̱u̱ꜗ kya̱a̱hˊ heˉ maˉdsooꜘ dsëyꜗ, läꜙlaˉ baˊ gaꜙjähꜘ Moisé: “Taꜙ jmeeˉ hʉʉˊdsëˉ läꜙlaˉ: ¿Hi̱i̱ˉ naˉ wɨɨꜗ gyʉʉhˈ?” (Heˉ laˉ hnøøꜗ jähꜙ: hnøøyꜗ heˉ dsaˉkya̱a̱yꜘ Cristo.) 7 “Niꜙ taꜙ jmeeˉ hʉʉˊdsëˉ läꜙlaˉ: ¿Hi̱i̱ˉ naˉ jña̱a̱ꜗ taꜙ nehꜙ hwaꜗ?” (Heˉ laˉ hnøøꜗ jähꜙ: läꜙko̱hꜘ läꜙ maˉnaˉju̱u̱ˊ baˊ Cristo mahꜗ dsaˉcha̱a̱yhˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ.) 8 ¿Heeˉ gaˊ gaꜙjähꜘ Moisé? “Jä̱hꜙ goˉteˈ baˊ chaˉ juuˈ laˉ kyahꜗ, maˉhäˊ baˊ hoohˊ hiꜙ maˉhäˊ baˊ nehꜙ tuhˉhohꜘ kaˉlähꜘ”, gaꜙjäyhꜘ. Heˉ laˉ baˊ ja̱ˉ juuˈ heˉ kwaˉ jnäähˈ, heˉ hnøøꜗ jmeenˊ dsooꜘ dsëˉ jneˊ. 9 Heˉja̱ˉ, cherˊmahꜗ hñaahꜗ jwahꜘ: “Jesús la̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ”, hiꜙ cherˊmahꜗ jmeehˉ dsooꜘ hohꜘ, Dio gaꜙcha̱a̱yhˉ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ, maˉla̱a̱hꜘ baˊ hneˉ. 10 Jëëhꜘ, kya̱a̱hˊ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ, hwë̱ë̱ˉ jneˊ llu̱u̱ˈ. Hiꜙ kya̱a̱hˊ heˉ jähˊ jneˊ, Jesús heꜘ la̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, läꜙjwëꜘ ja̱ˉ maˉnaˉla̱a̱ˊ baˊ jneˊ ja̱ˉ. 11 Jeeˊ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio, jähꜘ läꜙlaˉ: “Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉdsooꜘ dsëꜗ kiyhꜗ, ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ jä̱yꜗ kya̱a̱hˊ oˉhihꜙ.” 12 Kweeˉ baˊ la̱a̱ˈ dsaˉ judiu kya̱a̱hˊ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. Jëëhꜘ, ja̱a̱ˉ baˊ Dio kya̱a̱ꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ. Ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ hihꜙ miˉjä̱ä̱yꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ ngɨɨꜙ kiyhꜗ. 13 Läꜙlaˉ naˉsɨɨˉ kaˉlähꜘ: “Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ chu̱u̱ꜘ kya̱a̱hˊ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, hi̱ˉ heꜘ baˊ lä̱ä̱ꜘ.” 14 ¿Haˉ läꜙ ngɨɨꜗ dsaˉ kihꜗ Dio cherˊmahꜗ saꜙ maˉdsooꜘ dsëyꜗ kiyhꜗ? ¿Hiꜙ haˉ läꜙ läꜙdsooꜘ dsëyꜗ kiyhꜗ, cherˊmahꜗ saꜙ maˉnuuyꜘ juuˈ kiyhꜗ? ¿Haˉ läꜙ nuuꜗ dsaˉ cherˊmahꜗ saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ kwaꜗ juuˈ? 15 ¿Haˉ läꜙ kwayꜗ juuˈ cherˊmahꜗ saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉche̱e̱yꜗ? Läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ jeeˊ naˉsɨɨˉ: “Peerꜙ naˊhñaahꜗ laꜗ waˊraˉ jaꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juˈhmëëꜘ heˉ jmeeꜙ hiiꜘ tiiˊ kihˈ dsaꜙ.” 16 Pero ja̱ꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ israelita maˉhe̱e̱hˉ juˈhmëëꜘ laˉ. Nʉʉˉ daˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Isaía: “Hneˉ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ heˉ maˉkwaˊ jnäähꜗ laˉ”, gaꜙsɨɨyhꜙ Dio. 17 Heˉja̱ˉ, waˊraˉ gaꜙnʉʉˊ jneˊ juˈhmëëꜘ, jmeeꜙ dsaˉläˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ. Hiꜙ juuˈ heˉ nʉʉˊ jneˊ ja̱ˉ, laꜗ juuˈ kihꜗ Dio baˊ ja̱ˉ. 18 Heˉja̱ˉ ngɨɨnˊ kaˉlähꜘ juuˈ: ¿Cheˊ saꜙ maˉnuuꜘ israelita juuˈ laˉ jä̱ä̱ꜗ? ¿Haˉ läꜙ saꜙ maˉnuuyꜘ? Läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ juuˈ kihꜗ Dio: Läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ maˉllooꜗ juuˈ kiyhꜗ, läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ hwaꜗ maˉnuuꜘ dsaˉ juuˈ laˉ. 19 Jwahnꜙ kaˉlähꜘ: ¿Cheˊ saꜙ gaꜙläꜙngëëꜘ dsaˉ Israel? Nʉʉˉ daˊ hnähꜘ. Toˉnëˊ Moisé gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Dio sɨɨyhꜙ: Jmeenˋ läꜙlle̱e̱hꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ kwa̱a̱t˜, llanˋ hniiˉ kyahꜗ hnähꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ ngëëꜘ niꜙ miihˉ. 20 Hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ Isaía gaꜙtu̱u̱ˉ dsëyꜗ gaꜙjʉʉyhꜗ kihꜗ dsaˉ heꜘ, kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ gaꜙngëëꜗ Dio kiyhꜗ: Dsaˉ hi̱ˉ saꜙ maˊ hnaahˉ jnäꜘ gaꜙjnä̱ä̱yhꜙ jnäꜘ, gaꜙmiꜙjnäänˈ hñiinꜙ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ maˊ chu̱u̱ꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, gaꜙjähꜘ Dio. 21 Pero kihꜗ dsaˉ Israel, gaꜙjäyhꜘ kaˉlähꜘ: “Läꜙjëꜙ jmɨɨˊ gaꜙhɨɨnꜗ goonꜙ nëˊ kyahˈ hnähꜘ. Peerꜙ cha̱a̱hˉ hnähꜘ, saꜙ hii˜ läꜙnʉʉhˊ hnähꜘ kinꜙ.”
1 ¿Haˉ läꜙ jwahnꜚ ja̱ˉ, cheˊ gaꜙbe̱e̱ꜗ Dio läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ kya̱a̱ꜗ? Niꜙ miihˉ saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ. Heꜘ baˊ israelita jnäꜘ. Heꜘ baˊ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham jnäꜘ, hiꜙ la̱a̱nꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ Benjamín. 2 Saꜙ gaꜙbe̱e̱ꜗ Dio läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙlle̱e̱yhˉ jä̱ä̱ꜗ. Cheˊ saꜙ ñehˊ hnähꜘ haˉ läꜙ naˉsɨɨˉ kihꜗ Elía, heˉ gaꜙhnëëyꜗ dsaˉ Israel dsaˉgooyˈ, läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ Dio: 3 “Dio Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, dsaˉ heꜘ maˉjngëëhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kyahꜗ hiꜙ maˉhe̱e̱yꜗ läꜙjëꜙ naˊhyooꜘ kyahꜗ. Hñiiꜙ baˊ jnäꜘ maˉjä̱nꜗ, hiꜙ hnøøyꜗ jngëëyhꜗ jnäꜘ kaˉlähꜘ”, gaꜙjähꜘ Elía. 4 Nʉʉˉ daˊ, haˉ läꜙ gaꜙjähꜘ Dio sɨɨyhꜙ: “Naˉhä̱ä̱nˉ gaˊ gyiiˈ mil dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ saꜙ maˉju̱u̱hꜗ jnëˊ chaˊnëˊ Baal.” 5 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ naꜗ, maˉcha̱a̱˜ gaˊ miihˉ dsaˉ Israel hi̱ˉ maˉnaˉlle̱e̱hˊ, kihꜗ heˉ lluꜗ dsëꜗ Dio kya̱a̱yhˊ. 6 Cherˊmahꜗ maˉnaˉlle̱e̱yhˊ, kihꜗ heˉ lluꜗ dsëꜗ Dio, ja̱ꜙ kihꜗ heˉ gaꜙjmeeyꜘ taˊ lluˈ ja̱ˉ. Hiꜙ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ maˉnaˉlle̱e̱yhˊ kihꜗ heˉ maˉjmeeyꜘ taˊ lluˈ, moꜙsoꜙ laꜗ kwa̱a̱t˜ heˉ lluꜗ dsëꜗ Dio kya̱a̱yhˊ. 7 ¿Haˉ baˊ läꜙ gaꜙlaꜗ ja̱ˉ? Saꜙ gaꜙjnøøhꜗ dsaˉ Israel heˉ maˊ hnooyhˉ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱ˈ Dio, hi̱ˉ heꜘ baˊ gaꜙjnøøhꜗ. Pero kihꜗ hi̱ˉ jñahꜘ heꜘ gaꜙjmeeꜘ Dio hwehˉ dsëyꜗ chaˉgaˊmiihˉ. 8 Läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ: “Dio gaꜙka̱hꜗ gaꜙgwë̱hꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ dsaˉ heꜘ, hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ saꜙ jnäꜘ mɨˈnëyˊ hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ gaꜙläꜙgwë̱ë̱yˋ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙjä̱yꜘ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ.” 9 Hiꜙ gaꜙhlëëhꜘ David kihꜗ dsaˉ heꜘ kaˉlähꜘ: Läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ heˉ maˉhñah˜ hnähꜘ waˊ dsaˉji̱i̱h˜ läꜙko̱o̱ˉ saˊläꜘ hiꜙ läꜙko̱o̱ˉ saˊhmaˈ kaˉlähꜘ. Mahꜗ heˉ ja̱ˉ jmeeꜗ të̱hꜗ hnähꜘ, hiꜙ ja̱ˉbaˊ heˉ ja̱ˉ laꜗ jñeehˈ hnähꜘ. 10 Waˊ tʉʉꜘ mɨˈnëhˊ hnähꜘ mahꜗ saꜙ leꜘ jëëhˈ hnähꜘ, waˊ jlu̱u̱ˈ kaˊluuhˊ hnähꜘ läꜙ maˉnaˉjlu̱u̱ˈ naˉ kya̱a̱hˊ løøˈ heˉ kye̱hˊ hnähꜘ naˉ, gaꜙjähꜘ David. 11 Heˉja̱ˉ jwahnꜙ: Läꜙ maˊ gaꜙtë̱hꜗ dsaˉ Israel, ¿cheˊ läꜙ gaꜙta̱yhꜘ ja̱ˉbaˊ? Niꜙ miihˉ saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ. Taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ gaꜙtë̱yhꜗ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ gaꜙnaꜘ jwëˈ lä̱ä̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ israelita mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙhe̱e̱ꜘ dsëꜗ dsaˉ Israel hnaayhꜙ Dio kaˉlähꜘ läꜙhmëëꜘ. 12 Kihꜗ heˉ gaꜙta̱hꜘ dsaˉ Israel dsooˊ, heˉja̱ˉ gaꜙlaꜗ lluꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Hiꜙ kihꜗ heˉ gaꜙjä̱yꜘ taꜙ kooꜘ, heˉja̱ˉ jna̱a̱hˈ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. Haˉ gaˊ saꜙ leꜘ lluꜗ chaˉgaˊmiihˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ waˊraˉ gaꜙje̱e̱yh˜ kaˉlähꜘ kya̱a̱hˊ Dio. 13 Pero chaˉ heˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. Jëëhꜘ naˉhña̱a̱nˊ la̱a̱nˈ apóstol mahꜗ hlë̱ë̱hnˊ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, heˉja̱ˉ jmeenꜙ kye̱e̱ꜘ taˊ heˉ jmeenꜙ laˉ. 14 Hnoonꜗ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ teˉju̱ˉ kinꜙ kya̱a̱hˊ, läꜙlliyhꜙ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, haˉ gaˉ cheˉ läꜙja̱ˉ, läꜙhe̱e̱ꜘ dsëyꜗ hnaayhꜙ Dio kaˉlähꜘ, mahꜗ lä̱ä̱ꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ. 15 Kihꜗ heˉ gaꜙjä̱ꜘ taꜙ kooꜘ dsaˉ judiu, heˉja̱ˉ gaꜙji̱i̱hˈ juuˈ kihꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ kya̱a̱hˊ Dio. ¿Haˉ läꜙ leꜘ kihꜗ dsaˉ judiu, waˊraˉ gaꜙje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio kaˉlähꜘ? Leꜘ kiyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ maˉläˉji̱i̱yhˋ heˉ maˊ naˉju̱u̱yˊ. 16 Cherˊmahꜗ laꜗ kwa̱a̱t˜, laꜗ kihꜗ Dio heˊñiihꜚ heˉ hwëëˉ toˉnëˊ, läꜙja̱ˉ laꜗ kiyhꜗ kaˉlähꜘ läꜙjëꜙ tʉˊka̱ˊ heˉ dsaˉcha̱a̱ꜘ. Hiꜙ cherˊmahꜗ laꜗ kihꜗ Dio jmooˈ hmaˉ, läꜙja̱ˉ laꜗ kiyhꜗ saˊgohꜗ kaˉlähꜘ. 17 Dsaˉ judiu heꜘ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ saˊgohꜗ hmaˉ olivo lluꜗ. Läꜙko̱o̱ˉ dsaˉhlaꜗ gohˈ hmaˉ, läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ kihꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ judiu heꜘ. Hiꜙ hneˉ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, la̱a̱hꜗ läꜙko̱o̱ˉ saˊgohꜗ hmaˉ olivo nuuˉ. Hiꜙ maˉheh˜ hneˉ hø̱ø̱ˈ dsaˉ judiu heꜘ, läꜙko̱hꜘ heˉ maˉnaˉchu̱hꜙ dsohꜘ hmaˉ olivo lluꜗ. Hiꜙ kya̱a̱hˊ heˉ ja̱ˉ, maˉtë̱ë̱hꜗ beꜘ maˉla̱a̱hꜗ ko̱o̱ˉ baˊ kya̱a̱hˊ hmaˉ olivo ja̱ˉ. 18 Taꜙ jmä̱ä̱ꜙ hñaahꜗ jø̱ø̱hˈ kya̱a̱hˊ goohˈ hmaˉ ja̱ˉ. Jëëhꜘ saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ heˉ jmä̱ä̱hˈ hñaahꜗ jø̱ø̱hˈ. ¿Cheˊ saꜙ ñehˊ, ja̱ꜙ heꜘ hneˉ ä̱ä̱hˊ jmooˈ hmaˉ ja̱ˉ? Jmooˈ hmaˉ ja̱ˉbaˊ ä̱ä̱hˉ hneˉ. 19 Haˉ gaˉ cheˉ gaꜙchiihˊ jnäꜘ: “Gaꜙhlaꜗ goohˈ hmaˉ olivo ja̱ˉ, heˉja̱ˉ gaꜙkwaꜘ jwëˈ kinꜙ heˉ gaꜙhenꜘ hø̱ø̱ˈ dsaˉ judiu heꜘ.” 20 Dsooꜘ baˊ läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ. Pero Dio gaꜙhwë̱ë̱ꜗ dsaˉ heꜘ hø̱ø̱yˈ jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ, kihꜗ heˉ saꜙ gaꜙjmeeyꜘ dsooꜘ dsëyꜗ. Hiꜙ hneˉ, lluꜗ laꜗ kyahꜗ, kihꜗ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ. Heˉja̱ˉ taꜙ jmä̱ä̱ꜙ hñaahꜗ jø̱ø̱hˈ, hnøøꜗ waˊ ga̱hˈ baˊ. 21 Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙläꜙjø̱hꜙ dsëꜗ Dio kya̱a̱hˊ saˊgohꜗ hmaˉ lluꜗ ja̱ˉ, niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ läꜙjø̱hˉ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ hneˉ. 22 Kye̱ˉ daˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜, chaˉmiihˉ lluꜗ dsëꜗ Dio hiꜙ läꜙja̱ˉ hä̱ä̱yˈ kaˉlähꜘ. Kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱yꜗ heꜘ, gaꜙläꜙhä̱ä̱yˈ. Pero kya̱a̱hˊ hneˉ lluꜗ dsëyꜗ, cherˊmahꜗ saꜙ jmeehˉ taꜙ kooꜘ heˉ lluꜗ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ hneˉ. Pero cherˊmahꜗ gaꜙjmeehˊ taꜙ kooꜘ, leꜘ kyahꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙlaꜗ kihꜗ dsaˉ heꜘ. 23 Cherˊmahꜗ dsaˉ heꜘ gaꜙje̱e̱h˜ kaˉlähꜘ jmeeyꜗ dsooꜘ dsëyꜗ kihꜗ Dio, dsaˉhe̱e̱yꜗ kaˉlähꜘ hø̱ø̱yˈ jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ. Dio chaˉ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ. Leꜘ cha̱a̱yhꜙ kaˉlähꜘ läꜙhmëëꜘ. 24 Hneˉ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ kya̱a̱ꜗ hmaˉ olivo nuuˉ, gaꜙla̱a̱hꜗ hneˉ kya̱a̱ꜗ hmaˉ olivo lluꜗ, maꜙkeꜙ saꜙ lleˋ maˊ leꜘ läꜙja̱ˉ. Haˉ gaˊ saꜙ leꜘ chu̱u̱hꜗ kaˉlähꜘ saˊgohꜗ hmaˉ olivo lluꜗ kya̱a̱hˊ maꜙraꜙ chaahˈ kihꜗ. 25 Ø̱ø̱hnꜗ, hnoonꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ juuˈ heˉ maˊ naˉhmääˊ jä̱ä̱ˈ mahꜗ saꜙ jmä̱ä̱hˈ hnähꜘ hñaahꜗ ka̱a̱hˊ. Dsooꜘ baˊ gaꜙläꜙcha̱a̱hꜙ dsaˉ Israel pero ja̱ꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ. Kihꜗ heˉja̱ˉ, gaꜙjä̱yꜘ taꜙ kooꜘ läꜙji̱i̱hˈ dsë̱ë̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu he̱e̱yhˉ juuˈ kihꜗ Dio. 26 Maˊja̱ˉ gaˊ lä̱ä̱ꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ Israel, läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: Jwɨɨˉ Sión yaˉhë̱ë̱ˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ lä̱ä̱˜ dsaˉ, cheyꜗ dsoˊkyeˉ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ saˊju̱ˉ kihꜗ Jacob. 27 Heˉ laˉ ja̱ˉ hmoohˊ heˉ gaꜙjmeenꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉ judiu, waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ chenꜚ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ, gaꜙjähꜘ Dio. 28 Dsaˉ judiu heꜘ naˉhøøyhˊ kihˈ juˈhmëëꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙlaꜗ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Pero taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ maˉnaˉlle̱e̱hˊ dsaˉ judiu heꜘ, heˉja̱ˉ läꜙ maˉhnääꜗ baˊ Dio, kihꜗ heˉ gaꜙläꜙhnääyꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 29 Waˊraˉ gaꜙtëëhꜗ Dio dsaˉ, saꜙ miˉsɨɨyꜗ juuˈ kiyhꜗ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ waˊraˉ gaꜙkwëëyhꜗ dsaˉ heˉ laˊ kwëëyhˈ, saꜙ ko̱o̱yˈ kaˉlähꜘ. 30 Jä̱ä̱ꜗ baˊ saꜙ maˊ nʉʉhˊ hnähꜘ kihꜗ Dio, pero maˉläˉñihꜘ dsëyꜗ hnähꜘ kihꜗ heˉ gaꜙläꜙcha̱a̱hꜙ dsaˉ judiu kya̱a̱yhˊ. 31 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ naꜗ, saꜙ nʉʉhˊ dsaˉ judiu heꜘ kihꜗ Dio. Pero maꜙraꜙ heˉ läˉñihꜘ baˊ dsëˈ Dio kya̱a̱yhˊ, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙläꜙñihꜘ dsëyꜗ kyahꜗ hnähꜘ. 32 Gaꜙkwaꜘ baˊ Dio jwëˈ heˉ gaꜙläꜙcha̱a̱hꜙ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ mahꜗ läꜙja̱ˉ läˉñihꜘ dsëyꜗ kihꜗ läꜙhiiꜘ nëˊ baˊ. 33 Heˉ baˊ cheˉ kyʉʉh˜ Dio. Peerꜙ chaˉ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ lloo˜ läꜙngëëꜘ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ hihꜙ heˉ jmeeꜙ Dio, hiꜙ niꜙ saꜙ dsë̱ë̱ꜗ jneˊ läꜙngëëꜘ jneˊ haˉ läꜙ laꜗ jwëˈ kiyhꜗ. 34 ¿Haˉ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëëꜘ haˉ läꜙ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ Dio? ¿Haˉ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ lihꜙ kwëëyhꜗ nʉʉhꜚ? 35 ¿Haˉ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙkwëëhꜗ Dio miihˉ heˉ chaˉ kiyhꜗ, mahꜗ jmeeyꜗ biiꜗ ji̱i̱hꜗ Dio kaˉlähꜘ? 36 Jëëhꜘ, läꜙjëꜙ heˉ chaˉ, gwaꜘ kihꜗ Dio baˊ ja̱ˉ, hñiiꜘ bihꜗ gaꜙjmeeyꜘ, kiyhꜗ baˊ laˈ gaꜙläꜙjëꜙ. Läꜙja̱ˉ, waˊ jmeenˊ jʉʉhˉ kihꜗ Dio jnänˋ läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Ø̱ø̱hnꜗ, läꜙlluꜗ heˉ gaꜙläꜙñihꜘ dsëꜗ Dio jneˊ, heˉja̱ˉ naˉ chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ ngëëˋ hnähꜘ hñaahꜗ kihꜗ Dio llaꜚ heˉ jngëëhˈ hnähꜘ jahꜘ nëˊ naˊhyooꜘ. Jëëhꜘ heˉ ngëëˊ jneˊ hñaanˈ kiyhꜗ, heˉ naˉ baˊ laˈ naˉjngɨɨˈ kihꜗ Dio hiꜙ tɨh˜ dsëyꜗ kaˉlähꜘ. Ko̱o̱ˉ heˉ naˉ baˊ lleˋ kihˈ jmeehˈ hnähꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ jmɨɨˊ kiyhˈ. 2 Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Hnøøꜗ läꜙsë̱ë̱hꜗ hnähꜘ, waˊ läˉhmëëꜘ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ läꜙkyu̱u̱h˜ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ tɨh˜ dsëꜗ Dio. Jëëhꜘ, saꜙ jmääꜗ kiyhꜗ heˉ laꜗ waˊ laˈ chaˉ laꜗ. Heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ tɨh˜ dsëyꜗ. 3 Naˉhña̱a̱nˊ taˊ laˉ kihꜗ heˉ lluꜗ dsëꜗ Dio kya̱a̱hˊ jnäꜘ, heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, taꜙ ngëëˋ hnähꜘ jwëˈ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ. Jmeeˊ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kyahˈ hnähꜘ baˊ kya̱a̱hˊ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ maˉhñah˜ hnähꜘ kihꜗ Dio. 4 Läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ jmɨˉngoꜗ jnänˋ, chaˉ chaˉmiihˉ heˉ naˉkuˉ naˉcha̱hꜘ kya̱a̱hˊ, pero saꜙ laꜗ ko̱o̱ˉ baˊ taˊ kiyhˈ. 5 Ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ jmɨˉngoꜗ jnänˋ, läꜙja̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ jneˊ kihˈ Cristo, hiꜙ ko̱o̱ˉ baˊ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ kya̱a̱yhˊ. Heˉja̱ˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ naˉkuˉ naˉcha̱hꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ ko̱ˉjø̱hꜘ. 6 Läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jneˊ, gaꜙhñahꜗ jneˊ maꜙ ko̱o̱ˉ nëëˈ taˊ heˉ jmeenˊ, kihꜗ heˉ lluꜗ dsëꜗ Dio kya̱a̱hˊ jneˊ. Heˉja̱ˉ, cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙhyohꜗ taˊ heˉ ngëëy˜ juuˈ kihꜗ Dio, waˊ ngëëyˈ läꜙko̱hꜘ teꜗ heˉ maˉläˉdsooꜘ dsëyꜗ baˊ. 7 Hiꜙ cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙhyohꜗ taˊ heˉ jmeeyꜗ taˊheꜗ kihꜗ dsaꜙ, waˊ jmeeꜘ bihꜗ. Hiꜙ cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙhyohꜗ taˊ heˉ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ, waˊ miˉtë̱ë̱yꜙ baˊ. 8 Hiꜙ cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙhyohꜗ taˊ heˉ hlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ, waˊ hlë̱ë̱hˈ bihꜗ. Hiꜙ hi̱ˉ gaꜙhyohꜗ taˊ heˉ kwayꜗ heˉ chaˉ kiyhꜗ kwëëyhꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ, waˊ kwaꜘ bihꜗ ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ hihꜙ. Hiꜙ hi̱ˉ gaꜙhyohꜗ taˊ heˉ ka̱yꜗ nëˊ kihˈ dsaˉkya̱a̱yhˊ, waˊ jmeeꜘ bihꜗ kweeˉ. Hiꜙ hi̱ˉ gaꜙhyohꜗ taˊ heˉ läˉñihꜘ dsëyꜗ kihꜗ dsaꜙ, waˊ jmeeyꜘ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëyꜗ. 9 Jmeeˊ hnaahꜙ dsaˉkya̱a̱hˊ pero ja̱ꜙ ko̱o̱ˉ jmeehˉ baˊ. Jmeeˊ hnähꜘ taꜙ kooꜘ heˉ hlɨɨhˈ, goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ. 10 Waˊ hnaahꜙ hnähꜘ ø̱ø̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ. Jmeeˊ kye̱e̱ꜘ gaˊ ø̱ø̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ hñaahˈ hnähꜘ. 11 Kwaˊ hnähꜘ beꜘ, taꜙ jmeeˉ hnähꜘ jwë̱hꜗ hnähꜘ. Jmeeˊ hnähꜘ taˊheꜗ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ hnähꜘ. 12 Waˊ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ heˉ maˉchaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kyahꜗ hnähꜘ. Waˊ jø̱hˉ hohꜘ hnähꜘ heˉ jëëhꜘ hnähꜘ wɨɨꜘ, taꜙ tʉꜘ hnähꜘ heˉ chu̱u̱hˉ hnähꜘ kya̱a̱hˊ Dio. 13 Kwaˊ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio cherˊmahꜗ chaˉ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kiyhꜗ. He̱e̱hˋ hnähꜘ lluꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ të̱ë̱ˉ chaˊnehꜙ kyahꜗ hnähꜘ. 14 Chiihˊ Dio, waˊ miˉjä̱ä̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeehꜙ hnähꜘ. Ngɨɨˊ lluˈ kiyhꜗ, taꜙ jwäꜘ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kiyhˈ. 15 Waˊ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ jë̱ë̱ˉ dsëꜗ, hoohˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ hooh˜. 16 Waˊ hiiꜘ ko̱o̱ˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ. Taꜙ jmä̱ä̱ꜙ hnähꜘ hñaahꜗ ka̱a̱hˊ, he̱e̱hˋ hnähꜘ hi̱ˉ täˉñeeꜘ. Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ kyu̱u̱h˜ chaˉmiihˉ. 17 Taꜙ ji̱i̱hˋ hnähꜘ hlɨɨhˈ kihꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ kyahꜗ hnähꜘ. Kwaˊ hnähꜘ beꜘ haˉ läꜙ jeeˊ jmeehˈ hnähꜘ heˉ lluꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ. 18 Läꜙji̱i̱hˈ jeeˊ leꜘ kwaˊ hnähꜘ beꜘ goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ lluꜗ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaꜙ. 19 Ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ, taꜙ te̱e̱hˋ hnähꜘ jwɨɨ˜ kihꜗ dsaꜙ. Hñiiꜘ baˊ Dio gaꜙtë̱ë̱ꜘ heeyhꜗ wɨɨꜘ, läꜙko̱o̱ˉ maˉnaˉsɨɨˉ: “Jnäꜘ baˊ te̱e̱hnˊ jwɨɨ˜ kiyhꜗ, jnäꜘ baˊ miˊhmaahnˋ kiyhˈ”, gaꜙjähꜘ Dio. 20 Läꜙja̱ˉ naˉsɨɨˉ kaˉlähꜘ: “Cherˊmahꜗ kyo̱hꜙ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kyahˈ hnähꜘ, kwëëyhˋ heˉ kuyhꜙ. Hiꜙ cherˊmahꜗ läˉki̱i̱ˉ dsëyꜗ, kwëëyhˋ heˉ hɨ̱yhꜗ. Kya̱a̱hˊ heˉ jmeehˉ hnähꜘ läꜙja̱ˉ, jäꜙ oˉhihꜙ kihꜗ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kyahˈ hnähꜘ.” 21 Taꜙ kwaˉ jwëˈ llaˉdsëëˋ heˉ hlɨɨhˈ kyahꜗ hnähꜘ. Jmeeˊ hnähꜘ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ, läꜙjwëꜘ ja̱ˉ llaˉdsëëˋ hnähꜘ kihꜗ heˉ hlɨɨhˈ.
1 Läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ, jmeeꜙ biiꜗ miˊteˋ jneˊ kihˈ dsaˉtaˊ. Jëëhꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉtaˊ saꜙ tä̱ä̱hˊ taˉlaˊ tä̱ä̱hˊ. Kihꜗ Dio baˊ jaˈ heˉ naˉhña̱a̱ˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉtaˊ. 2 Cherˊmahꜗ hi̱ˉ cha̱a̱hˉ kya̱a̱hˊ dsaˉtaˊ, heˉ cha̱a̱yhˉ kya̱a̱hˊ madaꜚ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio baˊ ja̱ˉ. Hi̱hꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ, hnooyhˉ haˉ läꜙ jwëꜘ jeeˊ dsooyˈ kya̱a̱hˊ dsoˊjwɨɨꜘ baˊ ja̱ˉ. 3 Saꜙ tä̱ä̱hˊ dsaˉtaˊ mahꜗ jø̱ø̱yhꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ lluꜗ. Hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ baˊ hiiꜘ gooˉ kiyhꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉtaˊ. Cherˊmahꜗ saꜙ hnoohˉ hɨɨꜗ gooˉ kyahꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉtaˊ, jmeeˊ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ mahꜗ hlëëyhꜗ lluꜗ kyahꜗ. 4 Dsaˉtaˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˉhña̱a̱ˊ kihˈ Dio, naˉhña̱a̱yˊ jmeeyˈ heˉ lluꜗ kyahꜗ. Pero cherˊmahꜗ jmeehˉ heˉ hlɨɨhˈ, heˉja̱ˉ baˊ hiiꜘ gooˉ kyahꜗ. Jëëhꜘ saꜙ tä̱ä̱hˊ dsaˉtaˊ heˉ ko̱o̱ˉ la̱a̱yꜗ dsaˉtaˊ taꜙjmahꜗ. Naˉhña̱a̱yˊ kihˈ Dio mahꜗ llayꜗ taˊ läꜙ hnøøꜗ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ baˊ. 5 Jmeeꜙ biiꜗ miˊteˋ jneˊ madaꜚ kihꜗ dsaˉtaˊ mahꜗ saꜙ jmeeyhꜙ jneˊ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ jmeeꜙ biiꜗ miˊtenˋ mahꜗ saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ hnɨɨꜗ hʉʉˊdsëˉ jnänˋ. 6 Hiꜙ lleˋ kihˈ miˉhmaahˋ dsaˉ kuˊsɨhˉ. Jëëhꜘ dsaˉtaˊ naˉhña̱a̱yˊ jmeeyˈ läꜙko̱o̱ˉ hnøøꜗ Dio baˊ, ko̱o̱ˉ heˉ naˉ baˊ laˈ taˊ kiyhˈ. 7 Hnøøꜗ miˊhmaahˊ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ ä̱ä̱hˉ hnähꜘ. Cherˊmahꜗ ko̱o̱ˈ dsaˉ kuˊsɨhˉ, lleˋ kihˈ miˊhmaahˊ hnähꜘ. Cherˊmahꜗ heˉ gaˊ gaꜙtë̱ë̱hꜘ hnähꜘ miˊhmaahˊ, ja̱ˉ miˉhmaahˊ hnähꜘ. Ja̱ˉ ji̱i̱hˊ hnähꜘ juuˈ lluꜗ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ taˊ hiꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ miihˉ kya̱a̱yhˊ. 8 Ja̱ˉ miˉhmaahˊ hnähꜘ heˉ ä̱ä̱hˉ hnähꜘ kihꜗ dsaꜙ. Heˉ ä̱ä̱ˉ jneˊ kihˈ dsaꜙ dsaˉlla̱a̱ꜙ baˊ. Pero heˉ hnääꜗ jneˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ, ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ ä̱ä̱ˉ jmɨɨˊ lla̱a̱ꜙ. Jëëhꜘ, heˉ hnääꜙ jneˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ, heˉ maˉmiˉteˋ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ ley baˊ ja̱ˉ. 9 Läꜙlaˉ jähꜘ ley: “Taꜙ ka̱a̱hꜙ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, taꜙ jngëëhꜙ dsaˉ, taꜙ hɨ̱ɨ̱ꜘ kihꜗ dsaꜙ, taꜙ bä̱ä̱hˋ dsaˉ kya̱a̱hˊ juuˈ taˉjuuˈ, taꜙ waˊ he̱e̱ꜘ hohꜘ heˉ gaˊ chaˉ”, hiꜙ chaˉ gaˊ jyohꜘ nʉʉhꜚ heˉ lleˋ nëˊ ley. Pero maˉmiˉtehˋ baˊ hneˉ läꜙjëꜙ nʉʉhꜚ laˉ, cherˊmahꜗ jmeehˉ läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ jeeˊ laˉ: “Waˊ hnaahꜙ dsaˉkya̱a̱hˊ, läꜙko̱o̱ˉ hnaahꜙ hñaahꜗ.” 10 Heˉ hnääꜙ jneˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ, saꜙ chaˉ jwëˈ jmeenˊ heˉ hlɨɨhˈ kiyhꜗ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ, dsaˉläˉteꜗ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ nëˊ ley. 11 Kye̱ˊ daˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ haˉ läꜙ ngooꜗ laꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ. Hnøøꜗ naˉnëˊ jneˊ, jëëhꜘ maˉngooꜗ yaˉjä̱hꜙ heˉ lä̱ä̱ꜘ jneˊ. Miihˉ gaˊ hnøøˈ naꜗ, läꜙko̱hꜘ maˊ gaꜙhe̱e̱hˋ jnihꜘ. 12 Maˉngooꜗ hwëˈ baˊ laˉ, ngooꜗ yaˉjä̱hꜙ jmɨɨˊ. Moꜙsoꜙ waˊ jmeeˊ gaˊ jneˊ heˉ hlɨɨhˈ läꜙko̱o̱ˉ të̱ë̱ˈ dsaˉ jmeeꜙ taꜙlaꜙ hwëˈ. Waˊ miˊllu̱u̱ˋ jneˊ hñaanˈ läꜙhnøøꜗ kihꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ waˊjeˉ. 13 Waˊ jmeenˊ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ, läꜙko̱o̱ˉ të̱ë̱ˈ dsaˉ jmeeꜙ jmɨɨˈ. Saꜙ waˊ kihˊhi̱hnˊ gaꜙngëëꜘ jwë̱ë̱ˈ, niꜙ heˉ jmeenˊ chaˊhi̱i̱hꜚ, hi̱ˉ mëꜘ hi̱ˉ ñʉʉhˉ saꜙ waˊ jmeenˊ waˊ laˈ chaˉ laꜗ, niꜙ heˉ gaˊ jyohꜘ heˉ laꜗ oˉhihꜙ, niꜙ heˉ hneeˉ jneˊ, niꜙ heˉ wɨɨꜘ dsëˉ jneˊ. 14 Waˊ dsaˊtoohnˊ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Saꜙ waˊ jmeenˊ heˈ kihꜗ heˉ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ jnänˋ.
1 He̱e̱hˋ hnähꜘ hi̱ˉ saꜙ be̱e̱ꜘ kya̱a̱hˊ heˉ maˉdsooꜘ dsëyꜗ. Taꜙ hlë̱ë̱hˋ hnähꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ wɨɨꜘ, cherˊmahꜗ saꜙ gaˊ maˉkyʉʉyh˜ läꜙko̱hꜘ hnähꜘ. 2 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ la̱a̱ꜘ leꜘ baˊ kuyhꜙ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ. Hiꜙ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ saꜙ chaˉ beꜘ kihꜗ, kuyhˉ maꜙlaꜙ mɨɨˈ heˉ jngëëˉ dsaˉ baˊ. 3 Hi̱ˉ la̱a̱ꜘ leꜘ baˊ kuyhꜙ läꜙjëꜙ, saꜙ waˊ miˉkwa̱yhꜗ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ kuhˉ. Hiꜙ hi̱ˉ saꜙ kuhˉ, saꜙ waˊ kye̱yꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ hi̱ˉ kuhˉ, jëëhꜘ maˉhe̱e̱hˉ baˊ Dio kiyhꜗ. 4 ¿Heeˉ la̱a̱hꜗ hneˉ, heˉ kye̱hˊ kwa̱a̱t˜ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ jñahꜘ? Hñiiꜘ baˊ dsaˉjʉʉyˊ ñeˉ cheˊ jmeeyꜙ heˉ lluꜗ o cheˊ jmeeyꜙ heˉ hlɨɨhˈ. Pero maꜙraꜙ heˉ goˉhë̱ë̱ˈ bihꜗ lluꜗ, jëëhꜘ Dio chaˉ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ, saꜙ kwayꜙ jwëˈ tä̱yhꜙ. 5 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ jmeeꜙ kye̱e̱ꜘ gaˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ jyohꜘ jmɨɨˊ. Hiꜙ cha̱a̱ˉ jñahꜘ kaˉlähꜘ, la̱a̱yꜘ, kweeˉ baˊ laˈ läꜙjëꜙ jmɨɨˊ. Pero läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ hnähꜘ, ko̱o̱ˉ häˊ baˊ jmeeˊ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ haˉ läꜙ jmeehˈ hnähꜘ. 6 Hi̱ˉ høøꜙ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ, kihꜗ Dio baˊ ja̱ˉ jmeeyꜙ. Hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ heˈ kihꜗ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ, kihꜗ Dio baˊ ja̱ˉ jmeeyꜙ kaˉlähꜘ. Hiꜙ hi̱ˉ kuhˉ läꜙjëꜙ nëëˈ, heˉ jmeeyꜙ kihꜗ Dio baˊ ja̱ˉ, jëëhꜘ kwayꜙ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. Hiꜙ hi̱ˉ saꜙ kuhˉ läꜙjëꜙ nëëˈ, läꜙja̱ˉ heˉ jmeeyꜙ kihꜗ Dio baˊ ja̱ˉ, hiꜙ kwayꜙ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio kaˉlähꜘ. 7 Jëëhꜘ, niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ taˉlaˊ cha̱a̱ˉ hñiiꜘ, hiꜙ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ ju̱u̱ꜘ taˉlaˊ ju̱u̱ꜘ. 8 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ jneˊ, kihꜗ Dio baˊ ja̱ˉ cha̱a̱ˉ jneˊ. Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙju̱u̱ꜗ jneˊ, kihꜗ Dio baˊ ja̱ˉ ju̱u̱ꜘ jneˊ. Läꜙja̱ˉ cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ jneˊ o cherˊmahꜗ gaꜙju̱u̱ꜗ jneˊ, la̱a̱ꜗ jneˊ kya̱a̱ˈ Dio baˊ. 9 Kihꜗ heˉja̱ˉ, gaꜙju̱u̱ꜗ Cristo hiꜙ gaꜙläꜙji̱i̱yhˋ kaˉlähꜘ mahꜗ le̱e̱yꜘ jʉʉˊ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ hiꜙ le̱e̱yꜘ jʉʉˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kaˉlähꜘ. 10 Pero hneˉ, ¿heˉlaˈ kye̱hˊ kwa̱a̱t˜ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ? Hiꜙ hneˉ kaˉlähꜘ, ¿heˉlaˈ miˉkwa̱hꜚ ø̱ø̱hꜗ? Läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ jneˊ dsaˊnøønˈ chaˊnëˊ Cristo mahꜗ ka̱yꜗ juˈdsooꜘ jnänˋ. 11 Jëëhꜘ, läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ: Jmeenꜙ dsooꜘ, gaꜙjähꜘ Dio, läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ ju̱u̱hꜗ jnëˊ chaˊnënꜙ, läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ häꜗ kihꜗ Dio. 12 Kya̱a̱hˊ juuˈ laˉ dsaˉläˉngëëꜘ jneˊ, läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ jneˊ ngëënˊ kwa̱a̱t˜ jnänˋ chaˊnëˊ Dio. 13 Heˉja̱ˉ moꜙsoꜙ waˊ kye̱nˊ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hnˊ. Lluꜗ gaˊ waˊ jmeenˊ läꜙlaˉ baˊ. Saꜙ waˊ jmeenˊ të̱hˈ ø̱ø̱hꜗ jneˊ niꜙ heˉ jmeeˊ jneˊ jehˈ dsëyꜗ. 14 Kihꜗ heˉ kya̱a̱hnˊ Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, heˉja̱ˉ manꜙ kweeˉ niꜙ ko̱o̱ˉ saꜙ chaˉ heˉ sohꜘ taˉlaˊ sohꜘ hñiiꜘ. Pero cherˊmahꜗ chaˉ heˉ la̱a̱ꜘ dsaˉ sohꜘ, kihꜗ hi̱ˉ heꜘ läꜙ maˉngooꜗ ja̱ˉbaˊ sohꜘ. 15 Cherˊmahꜗ gaꜙjmeehˊ jehꜗ dsëꜗ ø̱ø̱hꜗ, kihꜗ heˉ maˉkuhꜗ ko̱o̱ˉ nëëˈ maꜗ heˉ saꜙ kuyhˉ, heˉ moꜙsoꜙ hnaahꜙ baˊ hnihꜘ ja̱ˉ. Taꜙ he̱e̱ꜙ dsëꜗ ø̱ø̱hꜗ kya̱a̱hˊ heˉ kuhˉ, jëëhꜘ Cristo gaꜙju̱u̱ꜗ kiyhꜗ. 16 Läꜙja̱ˉ taꜙ kwaˉ jwëˈ hlëëhꜗ dsaˉ wɨɨꜘ kihꜗ ko̱o̱ˉ heˉ jmääꜗ jnänˋ. 17 Heˉ gaꜙnøøˊ jneˊ kya̱a̱hˊ juuˈ kihꜗ Dio, saꜙ laꜗ kihꜗ heˉ kihˉhi̱hˉ jneˊ. Pero heˉ jmeeˉ jneˊ heˉ lluꜗ, heˉ hiiꜘ tiiˊ jnänˋ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ, hiꜙ heˉ jë̱ë̱ˉ dsëˉ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ kwaꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, heˉ ja̱ˉ baˊ kye̱e̱ꜘ jnänˋ. 18 Cherˊmahꜗ jmeeˊ baˊ jneˊ heˉ naˉ jeeˊ hnäähꜙ jneˊ Cristo, heˉ naˉ baˊ tɨh˜ dsëꜗ Dio hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ tɨh˜ dsëꜗ dsaˉ. 19 Heˉja̱ˉ waˊ kwanˊ beꜘ waˊ hnøøhnˊ haˉ läꜙ jeeˊ hɨɨˈ tiiˊ jnänˋ hiꜙ waˊ hnøøhnˊ haˉ läꜙ jeeˊ të̱ë̱ˈ jneˊ chaˉgaˊmiihˉ beꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ. 20 Taꜙ he̱e̱ꜙ taˊ kihˈ Dio kya̱a̱hˊ heˉ kuhˉhuhꜘ. Juˈdsooꜘ, gaꜙläꜙjëꜙ baˊ heˉ kihˉhi̱hˉ jneˊ naˉjngɨɨˈ. Pero laꜗ hlɨɨhˈ cherˊmahꜗ gaꜙjehꜗ dsëꜗ ø̱ø̱hꜗ kya̱a̱hˊ heˉ kuhˉhuhꜘ. 21 Kihꜗ heˉja̱ˉ, lluꜗ gaˊ cherˊmahꜗ saꜙ kuhˈ ngoꜗ, heˉ saꜙ huhˈ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ maˉä̱ä̱ˉ, niꜙ saꜙ jmeehˈ niꜙ ko̱o̱ˉ niꜙ heˉ gaˊ jyohꜘ, heˉ kya̱a̱hˊ jmeehˈ të̱hꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. 22 Hiꜙ hneˉ, cheˊ jmeehˉ dsooꜘ lluꜗ baˊ heˉ kuhˉ läꜙjëꜙ, waˊ laˈ kyahꜗ hñaahꜗ baˊ kya̱a̱hˊ Dio. Laꜗ lluꜗ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ hnɨɨ˜ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ waˊraˉ gaꜙkuyhˉ läꜙjëꜙ heˉ la̱a̱yꜘ lluꜗ. 23 Pero cherˊmahꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ to̱ꜗ dsëꜗ kihꜗ heˉ kuhˉhɨ̱yh˜, maˉnaˉbä̱ä̱yhˋ dsooˊ baˊ ja̱ˉ, kihꜗ heˉ saꜙ maˉkuyhˉ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëyꜗ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ jmeeˉ jneˊ, cherˊmahꜗ saꜙ laꜗ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ, maˉlaꜗ dsoˊkyeˉ baˊ ja̱ˉ.
1 Jneˊ hi̱ˉ be̱e̱ꜘ kya̱a̱hˊ heˉ maˉdsooꜘ dsënˉ, waˊ jmeenˊ jø̱hˉ dsëˉ jneˊ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ saꜙ chaˉ beꜘ kihꜗ. Saꜙ waˊ jmeenˊ läꜙko̱o̱ˉ hnøøˉ jneˊ hñaanˈ. 2 Läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jneˊ waˊ jmeenˊ heˉ tɨh˜ dsëꜗ dsaˉkya̱a̱hnˊ baˊ mahꜗ waˊ laˈ lluꜗ kiyhꜗ hiꜙ läꜙja̱ˉ läꜙchaˉ chaˉgaˊmiihˉ beꜘ kiyhꜗ chaˊnëˊ Dio. 3 Jëëhꜘ saꜙ gaꜙhnoohˉ Cristo maˊ jmeeˈ läꜙ tɨh˜ dsëyꜗ hñiiyꜘ. Läꜙlaˉ baˊ naˉsɨɨˉ kiyhꜗ: “Heˉ hlɨɨhˈ heˉ maˊ hlëëhꜙ dsaˉ kyahꜗ, jaꜗ nëˊ kinꜙ.” 4 Läꜙjëꜙ juuˈ heˉ maˉnaˉsɨɨˉ jä̱ä̱ꜗ, heˉ lluꜗ jnänˋ baˊ ja̱ˉ heˉ naˉsɨɨˉ mahꜗ miˊtë̱ë̱ꜗ jneˊ hñaanˈ. Läꜙja̱ˉ, kya̱a̱hˊ juuˈ kihꜗ Dio, të̱ë̱ꜗ jneˊ beꜘ hiꜙ jmeeꜗ kwëëh˜ dsëˉ jneˊ, hiꜙ heˉ naˉ jmeeꜗ läꜙchaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ jnänˋ kya̱a̱hˊ Dio. 5 Dio baˊ heꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ kwëëh˜ dsëꜗ dsaˉ hiꜙ kwayꜙ beꜘ kaˉlähꜘ. Heˉja̱ˉ ngɨɨnˊ kiyhˈ mahꜗ waˊ jmeeyꜘ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ läꜙ hnøøꜗ Cristo Jesús. 6 Mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ, kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ, jmeehˈ hnähꜘ jʉʉhˉ kihꜗ Dio, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Jmiiˉ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 7 Hehꜗ läꜙja̱ˉ, lleˋ kihˈ he̱e̱hˊ hnähꜘ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ Cristo jneˊ mahꜗ läꜙjnäꜘ la̱a̱ꜗ jø̱ø̱hˈ Dio. 8 Läꜙlaˉ jwahnꜙ. Cristo jaꜗ mahꜗ gaꜙhnooyhˉ heˉ lluꜗ kihꜗ dsaˉ judiu. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ gaꜙläꜙteꜗ juuˈ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ maˉka̱a̱hˊ jnänˋ. Gaꜙmiꜙjnääyˉ heˉ gaꜙmiꜙteꜗ Dio juuˈ kihꜗ. 9 Hiꜙ läꜙja̱ˉ jayꜗ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu mahꜗ jmeeꜗ dsaˉ heꜘ jʉʉhˉ kihꜗ Dio, kihꜗ heˉ gaꜙläꜙñihꜘ dsëyꜗ kiyhꜗ. Läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ: Heˉja̱ˉ hlëëhnˊ lluˈ hiꜙ hänˋ kyahˈ jeeˊ kihˈ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. 10 Jyohꜘ kaˉlähꜘ jeeˊ naˉsɨɨˉ, hlëëhꜙ läꜙlaˉ: Waˊ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu kya̱a̱hˊ judiu hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio. 11 Hiꜙ naˉsɨɨˉ kaˉlähꜘ läꜙlaˉ: Häˊ hnähꜘ kihꜗ Dio läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, läꜙjëꜙ jeeˊ jwɨɨˉ haˉ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ, jmeeˊ hnähꜘ jʉʉhˉ kiyhꜗ. 12 Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙnaˉ jähꜘ Isaía kaˉlähꜘ: Hña̱a̱ꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ jeeˊ chaahˈ jmooꜗ kihꜗ Isaí, yaˉhë̱ë̱ˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜗ hihꜙ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. Dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, ka̱yꜗ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kiyhꜗ. 13 Dio baˊ jmeeꜙ heˉ chaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ jnänˋ. Heˉja̱ˉ ngɨɨnˊ kiyhˈ mahꜗ waˊ jmeeyꜘ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ chaˉmiihˉ hiꜙ waˊ jmeeyꜘ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ kihꜗ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kiyhꜗ, mahꜗ läꜙja̱ˉ waˊ läꜙchaˉ chaˉmiihˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kyahꜗ hnähꜘ taꜙlaꜙ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 14 Manꜙ kweeˉ kyahꜗ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, lluꜗ hohꜘ hnähꜘ jwërte, hiꜙ chaˉ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ, hiꜙ kyu̱u̱h˜ hnähꜘ kwëëhˈ nʉʉhꜚ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ. 15 Hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, ko̱o̱ˉ jeeˊ ko̱o̱ˉ llahˈ maˉtu̱u̱ˉ dsënꜙ maˉsɨɨnꜗ kyahꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ llaꜙ dsënꜙ mahꜗ miˉdsoohnꜚ hohꜘ hnähꜘ heˉ maˉmiˉtë̱ë̱hˈ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ. Taˊ laˉ naˉhña̱a̱nˊ jmeenˋ kihˈ Dio, kihꜗ heˉ lluꜗ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, 16 mahꜗ jmeenˋ taˊ kihˈ Cristo jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, kwanˋ juˈhmëëꜘ kihꜗ Dio. Hiꜙ läꜙja̱ˉ ngëënˊ dsaˉ heꜘ kihꜗ Dio. Hiꜙ tɨh˜ baˊ dsëyˈ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ, jëëhꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ maˉnaˊllu̱u̱yˋ. 17 Kihꜗ heˉ kya̱a̱hnˊ Cristo Jesús, heˉja̱ˉ cha̱a̱nˉ lluꜗ kya̱a̱hˊ taˊ heˉ jmeenꜙ kihꜗ Dio. 18 Heˉja̱ˉ saꜙ tu̱u̱ˉ dsënꜙ hlëëhnˊ heˉ gaˊ jyohꜘ. Maꜙlaꜙ heˉ gaꜙjmeeꜘ Cristo kya̱a̱hˊ jnäꜘ, heˉ ja̱ˉ baˊ miˉjnäänˈ. Kya̱a̱hˊ beꜘ kiyhꜗ, gaꜙkwanꜗ juuˈ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu hiꜙ chaˉ gaˊ jyohꜘ heˉ gaꜙjmeenꜗ, hehꜗ heˉ gaꜙhe̱e̱hˉ dsaˉ kihꜗ Dio. 19 Kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio gaꜙjmeenꜗ ja̱ꜙ ko̱o̱ˉ nëëˈ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ. Läꜙja̱ˉ gaꜙløøꜗ kwanꜙ juuˈ kihꜗ Cristo jwɨɨˉ Jerusalén hiꜙ ngoonꜗ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ hwaꜗ ja̱ˉ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtë̱ë̱nꜘ hwaꜗ Ilírico. Läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙkwanꜗ juˈhmëëꜘ kihꜗ Cristo. 20 Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ, gaꜙkwanꜗ beꜘ ngoonꜗ naˊkwanˈ juˈhmëëꜘ taꜙ jeeˊ saꜙ gaˊ maˉllooꜗ juuˈ kihꜗ Cristo, mahꜗ saꜙ miˉkwa̱a̱nꜗ taˊ, ja̱ˉbaˊ jeeˊ maˉløøꜗ jñahꜘ. 21 Gaꜙlaꜗ baˊ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ heˉ jähꜘ läꜙlaˉ: Hi̱ˉ saꜙ gaˊ maˉnuuꜘ hiiꜘ juuˈ kiyhꜗ, jë̱ë̱yꜗ baˊ. Hi̱hꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ gaˊ maˉnuuꜘ, läꜙngëëꜘ bihꜗ. 22 Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ saꜙ hii˜ kwaꜗ jäˊ naˊjë̱ë̱nꜙ hnähꜘ. Saꜙ maˊ jä̱ä̱nˊ goˉte˜. 23 Pero naꜗ, moꜙsoꜙ chaˉ jeeˊ nɨɨnˋ hiꜙ maˉhyaˉ ji̱ˉñeˉ he̱e̱ꜘ dsënꜙ nɨɨnˋ naˊjë̱ë̱nꜙ hnähꜘ. 24 Heˉja̱ˉ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ nɨɨnˋ taꜙ España, jmeenꜙ hʉʉˊdsëˉ dsaˉngëënꜘ taꜙ naꜙ. Hnoonꜗ naˊjë̱ë̱nꜙ hnähꜘ mahꜗ dsaˊtoohnˊ miihˉ jmɨɨˊ hiꜙ läꜙjø̱hˉ dsëˉ jneˊ. Hiꜙ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ yaˉhë̱ë̱nˈ, hnoonꜗ jmeehˈ hnähꜘ beꜘ kinꜙ heˉ kya̱a̱hˊ nɨɨnˋ taꜙ chaˊnëˊ. 25 Pero toˉnëˊ nɨɨnˋ taꜙ Jerusalén naˊkwanˈ beꜘ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ. 26 Ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ Macedonia kya̱a̱hˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ Acaya gaꜙjʉʉhꜗ gaꜙlä̱ä̱yhꜗ miihˉ kuuˊ heˉ ngëënˊ kihˈ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ täˉñeeꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ Jerusalén. 27 Läꜙja̱ˉ llaꜙ dsëyꜗ jmeeyꜗ hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙtë̱ë̱yꜘ jmeeyꜗ kihꜗ judiu heꜘ. Jëëhꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu gaꜙhyoyhꜗ heˉ laˊ kwaꜙ Dio taꜙlaꜙ kihꜗ dsaˉ judiu. Heˉja̱ˉ lleˋ kihˈ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, jmeeꜗ beꜘ kihꜗ dsaˉ judiu kya̱a̱hˊ miihˉ heˉ chaˉ kiyhꜗ kaˉlähꜘ. 28 Maˉlaꜙ maˉdsa̱a̱ꜗ läꜙjëꜙ heˉ jmeenˋ laˉ hiꜙ tiˊlloohnꜚ kuuˊ heˉ gaꜙjʉʉhꜗ gaꜙlä̱ä̱hꜗ ja̱ˉ kwëëhnꜚ hi̱ˉ täˉñeeꜘ, ja̱ˉ gaˊ dsaˉngëënꜘ taꜙ naꜙ kyahꜗ hnähꜘ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ nɨɨnˋ taꜙ España. 29 Maꜙ baˊ jnäꜘ, chaˉmiihˉ miˉjä̱ä̱ꜗ Dio hnähꜘ kya̱a̱hˊ juˈhmëëꜘ kihꜗ Cristo waˊraˉ gaꜙlloonꜗ taꜙ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ. 30 Chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, taꜙlaꜙ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hiꜙ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ hnääꜗ Jmɨˉlleꜘ jneˊ. Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ hñaaˉ hohꜘ, kwaˊ hnähꜘ beꜘ kinꜙ, ja̱ˉ ngɨɨhˊ hnähꜘ kinꜙ kihꜗ Dio, 31 mahꜗ saꜙ chaˉ heˉ dsaˉngëënꜘ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ cha̱a̱hˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ Judea. Hiꜙ ngɨɨˊ hnähꜘ kinꜙ kaˉlähꜘ kihꜗ Dio mahꜗ yaˉhɨɨˈ lluꜗ jeeˊ tiˊlloohnꜚ kuuˊ laˉ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ Jerusalén. Hnoonꜗ waˊ he̱e̱hˉ bihꜗ lluˈ. 32 Läꜙja̱ˉ ngɨɨˊ hnähꜘ kinꜙ mahꜗ jë̱ë̱ˉ dsënꜙ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ lloon˜ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ, hiꜙ te̱e̱hˊ jneˊ ko̱ˉjø̱hꜘ dsëˉ jneˊ jeeˊ naˉ, cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ hnøøꜗ Dio. 33 Dio, hi̱ˉ jmeeꜙ hiiꜘ tiiˊ jnänˋ, waˊ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Jmeenꜙ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, dsaˉmëꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ Febe jmeeꜙ bihꜗ kweeˉ taˊ heˉ häˊ gooyˉ gwahꜙ jwɨɨˉ Cencrea. 2 He̱e̱hˋ hnähꜘ läꜙ hnøøꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, läꜙ ä̱ä̱ˉ jmɨɨˊ jmeenˊ kihˈ hi̱ˉ maˉnaˉjngëëˈ. Jmeeˊ hnähꜘ beꜘ kiyhꜗ cherˊmahꜗ heˉ llaˉkya̱a̱yꜗ, jëëhꜘ maˉjmeeyꜘ beꜘ kihꜗ jwë̱ë̱ꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ beꜘ kinꜙ kaˉlähꜘ. 3 Jmeeˊ Dio kihꜗ Priscila kya̱a̱hˊ Aquila, hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ kihˈ Cristo Jesús ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. 4 Maꜙkeꜙ gaꜙhɨɨꜘ gooˉ kiyhꜗ maˊ ju̱u̱yꜘ, gaꜙnooyˉ nëˊ kinꜙ. Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ jnäꜘ kwanꜙ tiˊhmaahˊ kiyhˈ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ läꜙjëꜙ gwahꜙ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu kwaꜙ tiˊhmaahˊ kiyhˈ. 5 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, jmeeˊ hnähꜘ Dio kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ dsaˉñeeꜙ chaˊnehꜙ kiyhꜗ. Hiꜙ jmeeˊ hnähꜘ Dio kihꜗ Epeneto hi̱ˉ hnaanꜙ, hi̱ˉ heꜘ toˉnëˊ gaꜙhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Cristo hwaꜗ Acaya. 6 Jmeeˊ hnähꜘ Dio kihꜗ María hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ chaˉmiihˉ taˊ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. 7 Jmeeˊ hnähꜘ Dio kihꜗ Adrónico kya̱a̱hˊ Junia. Läꜙu̱u̱ꜘ dsaˉgoon˜ heꜘ teˉju̱ˉ kinꜙ kya̱a̱hˊ, naˊnääyˈ nehꜙñeˈ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ apóstole gaꜙläꜙhnääyꜗ chaˉmiihˉ läꜙu̱u̱ꜘ dsaˉ heꜘ, hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ jä̱ä̱ꜗ kihꜗ Cristo läꜙko̱hꜘ jnäꜘ. 8 Jmeeˊ hnähꜘ Dio kihꜗ Amplias hi̱ˉ hnaanꜙ, hi̱ˉ hnaahˉ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jneˊ. 9 Jmeeˊ hnähꜘ Dio kihꜗ Urbano hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ kihˈ Cristo ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, hiꜙ jmeeˊ hnähꜘ Dio kihꜗ Estaqui omeꜚ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ hnaanꜙ. 10 Jmeeˊ hnähꜘ Dio kihꜗ Apele hi̱ˉ maˉyaˉhë̱ë̱˜ lluꜗ jeeˊ jmeeyꜙ taˊ kihˈ Cristo. Jmeeˊ hnähꜘ Dio kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ chaˊnehꜙ kihꜗ Aristóbulo. 11 Jmeeˊ hnähꜘ Dio kihꜗ Herodión dsaˉ hi̱ˉ teˉju̱ˉ kinꜙ kya̱a̱hˊ. Jmeeˊ hnähꜘ Dio kihꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ chaˊnehꜙ kihꜗ Narciso hi̱ˉ jmeeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 12 Jmeeˊ hnähꜘ Dio kihꜗ Trifena hiꜙ kihꜗ Trifosa hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ kihˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Jmeeˊ hnähꜘ Dio kihꜗ Pérsida hi̱ˉ hnaanꜙ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ chaˉmiihˉ taˊ kihˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 13 Jmeeˊ hnähꜘ Dio kihꜗ Rufo hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱ˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ chooyˈ kaˉlähꜘ. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ jnäꜘ läꜙko̱o̱ˉ jo̱o̱yꜘ. 14 Jmeeˊ hnähꜘ Dio kihꜗ Asíncrito, kihꜗ Flegonte, kihꜗ Herma, kihꜗ Patroba, kihꜗ Herme, hiꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱yhˊ. 15 Jmeeˊ hnähꜘ Dio kihꜗ Filólogo, kihꜗ Julia, kihꜗ Nereo hiꜙ kihꜗ dsaˉmëꜘ ø̱ø̱yhꜚ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ Olimpa kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉjngëëˈ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱yhˊ. 16 Jmeeˊ hnähꜘ Dio kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ, hiꜙ ja̱ˉ chʉ̱hˉ hnähꜘ kiyhꜗ läꜙ hnøøꜗ Dio. Läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ gwahꜙ kihꜗ Cristo jmeeꜙ Dio kyahꜗ hnähꜘ. 17 Pero chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, le̱e̱hꜚ hnähꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ hnøøꜗ jmeeꜗ to̱ꜗ nääꜗ, hiꜙ jmeeyꜙ dsaˉtë̱hꜗ hnähꜘ kihꜗ heˉ kwayꜙ jyohꜘ juuˈ heˉ saꜙ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ juuˈ heˉ maˉmiˉtë̱ë̱hˈ hnähꜘ. Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 18 Jëëhꜘ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ, saꜙ jmeeyꜙ heˈ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, hnooyhˉ läꜙjëꜙ heˉ ngɨɨꜙ tuhˉdsëyꜗ baˊ. Hlëëyhꜙ kya̱a̱hˊ juuˈ naˊhñaahꜗ haˉ läꜙ jeeˊ tɨhˈ dsëꜗ dsaˉ mahꜗ miˉga̱a̱yꜙ hi̱ˉ jlä̱ä̱ˊ. 19 Läꜙka̱a̱ˉ baˊ maˉñeˉ dsaˉ, nʉʉhˊ baˊ hnähꜘ, heˉja̱ˉ cha̱a̱nˉ lluꜗ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. Hnoonꜗ kyu̱u̱h˜ hnähꜘ jmeehˈ hnähꜘ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ, mahꜗ saꜙ lihꜙ heˉ hlɨɨhˈ kyahꜗ hnähꜘ. 20 Dio, hi̱ˉ jmeeꜙ hiiꜘ tiiˊ jnänˋ, cha̱hꜘ baˊ jwä̱ä̱yˈ Tanaˊ taꜙ hwaꜗ hʉʉˊ tɨɨhˊ hnähꜘ. Waˊ kwaꜘ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ. 21 Timotä, hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, jmeeꜙ Dio kyahꜗ hnähꜘ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ Lucio, kya̱a̱hˊ Jasón, kya̱a̱hˊ Sosipater, heꜘ baˊ dsaˉ hi̱ˉ teˉju̱ˉ kinꜙ kya̱a̱hˊ. 22 Jnäꜘ Tercio maˉsɨɨnꜗ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ hlëëhꜙ Paaˊ. Jnäꜘ jmeenꜙ Dio kyahꜗ hnähꜘ. 23 Hiꜙ Gayo jmeeꜙ Dio kyahꜗ hnähꜘ. Kiyhꜗ gyanˊ naˈ, hiꜙ kwayꜙ chaˊnehꜙ kiyhꜗ jeeˊ dsaˉñeeꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. Erasto hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ jeeˊ jwɨɨˉ laˉ, kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ Cuarto jmeeꜙ Dio kyahꜗ hnähꜘ. 24 Waˊ miˉjä̱ä̱ꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ. 25 Dio leꜘ jmeeyꜗ jä̱hˈ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ juˈhmëëꜘ kihꜗ Jesucristo heˉ kwanꜙ laˉ. Läꜙjëꜙ juuˈ laˉ maˊ naˉhmääˊ jä̱ä̱ˈ, läꜙji̱i̱hˈ maˊ gaꜙnøøꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ. 26 Pero naꜗ maˉläˉjnäꜘ juuˈ laˉ taꜙlaꜙ kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙsɨɨꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ, läꜙko̱o̱ˉ laꜗ madaꜚ kihꜗ Dio hi̱ˉ cha̱a̱ˉ läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Gaꜙmiꜙjnääyˉ juuˈ laˉ mahꜗ läꜙdsooꜘ dsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hiꜙ läꜙja̱ˉ läꜙnʉʉyhˊ kiyhˈ. 27 Ja̱a̱ˉ Dio baˊ hi̱ˉ kyʉʉh˜ chaˉmiihˉ. Waˊ laˈ jʉʉhˉ kiyhꜗ läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ, taꜙlaꜙ kihꜗ Jesucristo. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Jnäꜘ Paaˊ naˉhña̱a̱nˊ la̱a̱nˈ apóstol kya̱a̱ꜗ Jesucristo läꜙ hyohˉ dsëꜗ Dio. Ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Sóstene ø̱ø̱hꜗ jneˊ, 2 sɨɨnꜙ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ gwahꜙ kihꜗ Dio jeeˊ jwɨɨˉ Corinto. La̱a̱hꜗ hnähꜘ kya̱a̱ꜗ Dio taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo Jesús, maˉnaˉlle̱e̱hˊ hnähꜘ mahꜗ le̱e̱hꜘ hnähꜘ naˉjngëëˈ. Hiꜙ juuˈ laˉ laꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ taꜙ laꜙ taꜙ jnøꜙ kaˉlähꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ chu̱u̱ꜘ kihꜗ Dio taꜙlaꜙ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Jëëhꜘ, ja̱a̱ˉ baˊ la̱a̱ˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ kya̱a̱yhˊ. 3 Ngɨɨnˊ kihˈ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hiꜙ ngɨɨnˊ kihˈ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, waˊ kwayꜘ heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ, hiꜙ waˊ jmeeyꜘ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ. 4 Läꜙjëꜙ ji̱i̱h˜ kwanꜙ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio jnänˋ kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ, jëëhꜘ chaˉmiihˉ heˉ lluꜗ gaꜙkwëëhꜗ Dio hnähꜘ heˉ laˊ gaꜙkwayꜘ baˊ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo Jesús. 5 Kihꜗ heˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo heˉja̱ˉ chaˉ chaˉmiihˉ heˉ gaꜙhñahꜗ hnähꜘ kihꜗ Dio. Maˉtë̱ë̱ꜘ hnähꜘ juuˈ kiyhꜗ hiꜙ läꜙja̱ˉ maˉtë̱ë̱ꜘ hnähꜘ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ. 6 Kihꜗ heˉ maˉjä̱ꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ juuˈ kihꜗ Cristo kya̱a̱hˊ hnähꜘ, 7 heˉja̱ˉ, moꜙsoꜙ chaˉ gaˊ heˉ gaˊ hnøøˈ hñahꜙ hnähꜘ kihꜗ Dio jëëhꜘ maˉhñah˜ baˊ hnähꜘ hiꜙ maˉchaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kyahꜗ hnähꜘ heˉ të̱ë̱hꜗ hnähꜘ yaꜙjwɨɨꜗ kiyhꜗ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ läꜙjnääꜘ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 8 Hiꜙ hñiiꜘ bihꜗ jmeeyꜗ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ läꜙji̱i̱hˈ lla̱a̱ꜙ mahꜗ moꜙsoꜙ chaˉ gaˊ heˉ naˉbä̱ä̱hˋ hnähꜘ niꜙ miihˉ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱hꜘ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 9 Maꜙraꜙ heˉ miˉteꜗ baˊ Dio juuˈ kihꜗ. Hi̱ˉ heꜘ baˊ hi̱ˉ gaꜙtëëhꜗ hnähꜘ mahꜗ jmeehˈ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jo̱o̱yꜘ Jesucristo, Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 10 Heˉja̱ˉ chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, kya̱a̱hˊ hihꜙ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Jmeeꜙ biiꜗ hɨɨꜗ ko̱o̱ˉ baˊ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ mahꜗ saꜙ le̱e̱hꜘ hnähꜘ to̱ꜗ nääꜗ. Ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ. Waˊ laˈ ko̱o̱ˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ. 11 Ø̱ø̱hnꜗ, gaꜙnuunꜗ haˉ läꜙ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ, gaꜙjmeehꜗ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Cloé juuˈ heˉ chaˉ hniiˉ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. 12 Läꜙlaˉ baˊ ngooˈ juuˈ laˉ. Ko̱ˉlla̱a̱ˊ hnähꜘ jwahꜘ hnähꜘ: “Jnäꜘ jmeenꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Paaˊ.” Hi̱ˉ jñahꜘ jähꜘ: “Jnäꜘ kya̱a̱hnˊ Apolo.” Hi̱ˉ jñahꜘ jähꜘ: “Jnäꜘ kya̱a̱hnˊ Peeˊ.” Hi̱ˉ jñahꜘ jähꜘ: “Jnäꜘ la̱a̱nꜗ kya̱a̱hˊ Cristo.” 13 Haˉ baˊ läꜙ laꜗ juuˈ ja̱ˉ. ¿Cheˊ la̱a̱ˈ u̱u̱ꜗ u̱u̱ˉ Cristo? ¿Cheˊ jnäꜘ gaꜙta̱a̱nꜚ dsohꜘ hmaˉcruꜚ kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ? ¿Cheˊ gaꜙsa̱a̱ˉ hnähꜘ jmɨɨˉ läꜙhihꜙ kinꜙ? 14 Kwanꜙ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio saꜙ gaꜙcha̱a̱nˋ dsaˉ jmɨɨˉ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. Maꜙlaꜙ Crispo kya̱a̱hˊ Gayo baˊ gaꜙcha̱a̱nˋ jmɨɨˉ. 15 Heˉja̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ saꜙ leꜘ jähꜙ heˉ naˉsa̱a̱hꜚ hnähꜘ jmɨɨˉ kya̱a̱hˊ hihꜙ kinꜙ. 16 Hiꜙ gaꜙcha̱a̱nˋ jmɨɨˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kihꜗ Estéfana kaˉlähꜘ. Pero saꜙ manꜙ cheˊ cha̱a̱ˉ gaˊ jñahꜘ hi̱ˉ gaˊ gaꜙcha̱a̱nˋ jmɨɨˉ. 17 Jëëhꜘ, saꜙ gaꜙche̱e̱ꜗ Cristo jnäꜘ mahꜗ cha̱a̱nˊ dsaˉ jmɨɨˉ. Gaꜙche̱e̱yꜗ jnäꜘ mahꜗ kwanˋ juˈhmëëꜘ kiyhꜗ baˊ. Hiꜙ saꜙ hlëëhnˊ kya̱a̱hˊ juuˈ kaahˊ, haˉ gaˉ cheˉ saꜙ häˊ taˊ heˉ gaꜙta̱a̱ꜚ Cristo dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 18 Jëëhꜘ, kihꜗ hi̱ˉ dsaˉka̱h˜ jwëˈ, ngaahˊ baˊ laˈ juuˈ heˉ gaꜙta̱a̱yꜚ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. Pero jnäˋ jneˊ hi̱ˉ dsaˉlä̱ä̱ꜘ, juuˈ laˉ laꜗ beꜘ kihꜗ Dio baˊ. 19 Läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: He̱e̱nꜚ goˉte˜ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ hi̱ˉ kyʉʉh˜ chaˉmiihˉ. Jñuuhnˊ läꜙjëꜙ heˉ maˉmiˉtë̱ë̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ ngëëꜘ chaˉmiihˉ, gaꜙjähꜘ Dio. 20 ¿Naꜚ hi̱ˉ kyʉʉh˜ chaˉmiihˉ? ¿Naꜚ hi̱ˉ maˉmiˉtë̱ë̱ˉ chaˉmiihˉ? ¿Naꜚ hi̱ˉ lihꜙ tiˉchooꜙ juuˈ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ? ¿Cheˊ saꜙ gaꜙjmeeꜘ Dio gaꜙjä̱ꜘ taꜙ hwaꜗ läꜙjëꜙ heˉ kyʉʉh˜ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ? 21 Chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ chaˉ kihꜗ Dio, heˉja̱ˉ saꜙ gaꜙkwayꜘ jwëˈ maˉläˉkyu̱u̱ꜙ dsihꜘ kya̱a̱hˊ heˉ kyʉʉh˜ dsaˉ chaˉmiihˉ. Gaꜙtɨhꜗ dsëyꜗ lä̱ä̱yꜗ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ dsooꜘ dsëꜗ kiyhꜗ baˊ, taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ kwaꜗ dsaˉ juuˈ kiyhꜗ maꜙkeꜙ jähꜘ dsaˉ, ngaahˊ juuˈ naˉ. 22 Dsaˉ judiu hnøøꜗ jëëyꜗ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ. Hiꜙ dsaˉ griego hnooyhˉ haˉ läꜙ jeeˊ läꜙkyʉʉyh˜ chaˉgaˊmiihˉ baˊ. 23 Pero jneˊ, gaꜙnøøꜗ baˊ jneˊ kwaˊ jneˊ juuˈ heˉ gaꜙta̱a̱ꜚ Cristo dsohꜘ hmaˉcruꜚ. Hiꜙ juuˈ laˉ laꜗ oˉhihꜙ kihꜗ dsaˉ judiu, hiꜙ kihꜗ dsaˉ griego laꜗ juuˈ ngaahˊ baˊ. 24 Pero kihꜗ hi̱ˉ gaꜙtëëhꜗ Dio, dsaˉ judiu läꜙkye̱ˉ griego, juuˈ kihꜗ Cristo miˉjnääꜙ haˉ läꜙko̱o̱ˉ beꜘ saꜙ chaˉ kihꜗ Dio, hiꜙ haˉ läꜙko̱o̱ˉ saꜙ kyʉʉyh˜. 25 Maꜙkeꜙ jähꜘ dsaˉ, ngaahˊ laˈ juuˈ kihꜗ Dio, pero kye̱e̱ꜘ chaˉgaˊmiihˉ heˉ kyʉʉh˜ Dio läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ kyʉʉh˜ dsaˉ. Hiꜙ maꜙkeꜙ jäyhꜘ saꜙ be̱e̱ꜘ juuˈ kihꜗ Dio, pero chaˉgaˊmiihˉ be̱e̱ꜘ baˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ juuꜗ kihꜗ dsaꜙ. 26 Jëëˋ daˊ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, haˉ läꜙ maˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ läꜙ maˊ gaꜙtëëhꜗ Dio hnähꜘ. Saꜙ jwë̱ë̱ꜘ hnähꜘ hi̱ˉ maˊ kyʉʉh˜ chaˉmiihˉ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ maˉmiˉtë̱ë̱ˉ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Saꜙ jwë̱ë̱ꜘ hnähꜘ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ hihꜙ, hiꜙ niꜙ saꜙ jwë̱ë̱ꜘ hnähꜘ hi̱ˉ maˊ hiiꜘ juuˈ kihꜗ. 27 Gaꜙlle̱e̱hˉ Dio hi̱ˉ saꜙ kyʉʉh˜ niꜙ miihˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ mahꜗ lleyꜙ oˉhihꜙ kihꜗ hi̱ˉ kyʉʉh˜ chaˉmiihˉ, hiꜙ gaꜙlle̱e̱yhˉ hi̱ˉ saꜙ be̱e̱ꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ mahꜗ lleyꜙ oˉhihꜙ kihꜗ hi̱ˉ be̱e̱ꜘ. 28 Läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ saꜙ läꜙjë̱ë̱nˊ, läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ saꜙ tä̱ä̱hnˊ taˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, gaꜙlle̱e̱hˉ Dio, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ niꜙ miihˉ gaꜙlle̱e̱yhˉ mahꜗ jmä̱ä̱yꜗ taꜙ kooꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ ka̱a̱hˊ. 29 Läꜙja̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ leꜘ jmääꜗ hñiiꜘ jø̱ø̱hˈ chaˊnëˊ Dio. 30 Taꜙlaꜙ kihꜗ Dio baˊ ja̱ˉ, heˉ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ Cristo Jesús. Hiꜙ kya̱a̱hˊ Cristo gaꜙjmeeyꜘ kyu̱u̱h˜ jneˊ chaˉmiihˉ, heˉja̱ˉ llu̱u̱ꜗ jneˊ, naˉjngëëˈ jneˊ, hiꜙ naˉla̱a̱ˊ jneˊ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo. 31 Heˉja̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Hi̱ˉ hnøøꜗ jmääꜗ hñiiꜘ jø̱ø̱hˈ, waˊ jmä̱ä̱yˈ hñiiyꜘ jø̱ø̱hˈ kihꜗ heˉ la̱a̱yꜗ kya̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ.”
1 Läꜙ maˊ ñeenˊ naˊjë̱ë̱nꜙ hnähꜘ gaꜙkwanꜗ juuˈ kihꜗ Dio, pero saꜙ gaꜙhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ kaahˊ niꜙ saꜙ gaꜙjmeenꜗ kyʉʉhn˜ chaˉmiihˉ. 2 Gaꜙllaꜘ dsënꜙ heˉ saꜙ hlëëhnˊ kihˈ waˊ heˉ chaˉ heˉ juuˈ, maꜙlaꜙ juuˈ kihꜗ Jesucristo baˊ gaꜙkwanꜗ, haˉ läꜙ gaꜙta̱a̱yꜚ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 3 Saꜙ maˊ chaˉ beꜘ kinꜙ läꜙ maˊ gyanˊ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ. Gaꜙläꜙgohnꜙ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙjlä̱ä̱nꜗ. 4 Läꜙ maˊ gaꜙkwanꜗ juuˈ saꜙ gaꜙhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ hlëëhꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ kyʉʉh˜ chaˉmiihˉ mahꜗ maˊ jmeenˋ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ. Gaꜙläꜙjnäꜘ jë̱ë̱ˉ goˉte˜ heˉ gaꜙhlëëhnˋ kya̱a̱hˊ beꜘ heˉ gaꜙkwaꜘ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio. 5 Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ, ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ heˉ kyʉʉh˜ dsaˉ chaˉmiihˉ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ. Kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Dio baˊ ja̱ˉ, heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ. 6 Dsooꜘ baˊ hlëëhˊ jneˊ kya̱a̱hˊ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ jeeˊ kihˈ dsaˉ maˉka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ juuˈ kihꜗ Dio. Pero ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ hʉʉˊdsëˉ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, niꜙ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˈ hi̱ˉ lleˋ kihˈ he̱e̱ꜗ goˉte˜. 7 Hlëëhˊ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ Dio heˉ maˊ naˉhmääˊ jä̱ä̱ˈ. Maˉñeˉ baˊ Dio, jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ nøøˈ jmɨˉgyʉʉꜙ haˉ läꜙ jwëꜘ tëëyꜙ jneˊ yaꜙjwɨɨꜗ kiyhꜗ. 8 Niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉtaˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, saꜙ gaꜙläꜙñeꜙ haˉ läꜙ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ Dio. Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ gaꜙläꜙñeyꜙ, saꜙ maˊ tä̱ä̱yꜙ dsohꜘ hmaˉcruꜚ Dsaˉtaˊ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 9 Pero läꜙlaˉ baˊ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: Heˉ saꜙ maˉjëëꜙ dsaˉ, heˉ saꜙ maˉnuuyꜘ, heˉ saꜙ maˉjmeeꜘ dsaˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ, heˉ ja̱ˉ baˊ maˉmiˉlluꜗ Dio kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hnääꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 10 Jnäˋ jneˊ baˊ gaꜙmiꜙjnääˉ Dio haˉ läꜙ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ taꜙlaꜙ kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ kiyhꜗ. Jëëhꜘ Jmɨˉlleꜘ kyʉʉh˜ baˊ gaꜙläꜙjëꜙ. Läꜙkye̱ˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ Dio heˉ saꜙ läꜙkë̱hˊ jneˊ jmɨɨˊ läꜙkyu̱u̱h˜ jneˊ, hi̱ˉ heꜘ baˊ kyʉʉh˜. 11 Saꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ ñeˉ haˉ läꜙ laꜗ kihꜗ jñahꜘ dsaˉ. Maꜙlaꜙ jmɨˉlleꜘ kiyhꜗ baˊ ñeˉ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ laꜗ kihꜗ Dio kaˉlähꜘ. Saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ ñeˉ haˉ läꜙ la̱a̱yꜗ. Maꜙlaꜙ Jmɨˉlleꜘ kiyhꜗ hñiiyꜘ baˊ ñeˉ. 12 Jneˊ hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio, saꜙ gaꜙhñahꜗ jneˊ jmɨˉlleꜘ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Gaꜙhñahꜗ jneˊ Jmɨˉlleꜘ heˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Dio mahꜗ läꜙñeˊ jneˊ haˉ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ gaꜙkwëëhꜗ Dio jneˊ. 13 Kihꜗ heˉ naˉ baˊ hlëëhˊ jneˊ. Pero ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ maˉmiˉtë̱ë̱ˈ jneˊ kihˈ dsaˉ hi̱ˉ kyʉʉh˜ chaˉmiihˉ. Heˉ maˉmiˉtë̱ë̱ˈ jneˊ kihˈ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio baˊ, heˉ ja̱ˉ baˊ hlëëhnˊ. Heˉja̱ˉ kwaˉ jnäähˈ juuˈ heˉ gwaꜘ kiyhꜗ mahꜗ ngëënˊ kihˈ jñahꜘ hi̱ˉ maˉkye̱ˉ Jmɨˉlleꜘ läꜙnaˉ. 14 Ja̱a̱ˉ dsaˉ taꜙjmahꜗ hi̱ˉ saꜙ gaˊ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio, saꜙ he̱e̱yhˉ heˉ gwaꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio. Juuˈ ngaahˊ baˊ laˈ heˉ ja̱ˉ kiyhꜗ, hiꜙ niꜙ saꜙ läꜙkë̱yhˊ jmɨɨˊ läꜙngëëyꜘ, jëëhꜘ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ baˊ läꜙngëëꜘ jneˊ. 15 Pero taꜙ jyohꜘ ko̱ˉta̱a̱ˉ, hi̱ˉ maˉhyoh˜ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, läꜙkë̱yhˊ jmɨɨˊ ka̱yꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ läꜙjëꜙ. Pero kiyhꜗ saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ ka̱ꜗ kwa̱a̱t˜. 16 Läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “¿Hi̱i̱ˉ baˊ kyʉʉh˜ heˉ hʉʉˊdsëˉ heˉ jmeeꜙ Dio? ¿Hi̱i̱ˉ baˊ lihꜙ kwëëyhꜗ nʉʉhꜚ?” Pero jnänˋ, maˉchaˉ hʉʉˊdsëˉ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ Cristo.
1 Läꜙja̱ˉ ø̱ø̱hnꜗ, saꜙ gaꜙlaꜗ maˊ hlë̱ë̱hnˊ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ dsaˉ maˉka̱a̱hˊ hi̱ˉ gaꜙnääˊ läꜙ hnøøꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. Gaꜙhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnääˊ läꜙko̱hꜘ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ kihꜗ. Gaꜙhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ chihˉpihˈ hi̱ˉ naꜗ gaˊ maˉløøꜗ jwëꜘ kihꜗ Cristo. 2 Gaꜙhe̱e̱hnˋ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ waˊjʉhꜙ, kihꜗ heˉ saꜙ gaˊ maˉläˉngëëꜘ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ ngëëꜘ dsaˉ maˉka̱a̱hˊ. Hiꜙ läꜙ maˉtä̱ä̱hˊ hnähꜘ ja̱ˉ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ. 3 Hiꜙ läꜙ maˉngooꜗ ja̱ˉbaˊ gaꜙnääˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Cha̱a̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hnähꜘ hi̱ˉ llihꜙ, hiꜙ chaˉ hniiˉ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, hiꜙ tiˉchoohˉ hnähꜘ juuˈ. ¿Cheˊ saꜙ ñehˊ hnähꜘ, jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ baˊ naˉ heˉ jøøꜙ heˉ gaꜙnäähˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ dsaˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ? 4 Läꜙ maˊ gaꜙjähˊ hnähꜘ: “Jnäꜘ jmeenꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Paaˊ”, mahꜗ hi̱ˉ jñahꜘ gaꜙjähꜘ: “Jnäꜘ jmeenꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Apolo”, ¿cheˊ saꜙ ñehˊ hnähꜘ, heˉ gaꜙnääˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ baˊ ja̱ˉ? 5 ¿Heeˉ baˊ la̱a̱ˈ jnäꜘ ja̱ˉ? ¿Heeˉ baˊ la̱a̱ˈ Apolo? Saꜙ chaˉ heˉ la̱a̱ꜗ jnäähˈ niꜙ miihˉ. Heˉ jmeeˉ jnäähˈ taˊheꜗ kihꜗ Dio baˊ ja̱ˉ. Hiꜙ taꜙlaꜙ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ gaꜙhe̱e̱hˋ hnähꜘ kihꜗ Dio. Läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jnäähˈ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ taˊ heˉ gaꜙhñahꜗ jnäähˈ kiyhꜗ. 6 Jnäꜘ gaꜙjngëënꜗ mɨˈju̱ˉ, Apolo gaꜙhuuꜗ jmɨɨˉ, pero Dio baˊ hi̱ˉ gaꜙmiꜙkwa̱a̱ˉ taˊ heˉ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ. 7 Saꜙ chaˉ heˉ la̱a̱ꜗ niꜙ miihˉ hi̱ˉ jngëëˉ hiꜙ hi̱ˉ huu˜ jmɨɨˉ heˉ naˉjnääˊ. Dio baˊ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ, hi̱ˉ heꜘ baˊ hi̱ˉ jmeeꜙ dsaˉkwa̱a̱ꜙ taˊ kihˈ. 8 Kweeˉ baˊ la̱a̱ˈ hi̱ˉ jngëëˉ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ huu˜ jmɨɨˉ. Hiꜙ Dio baˊ miˉhmaahˋ kihꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ taˊ heˉ jmeeyꜙ. 9 Jmeeˉ jnäähˈ ko̱ˉjø̱hꜘ taˊ kihˈ Dio. Hiꜙ hnähꜘ la̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ hwaꜗ jeeˊ jmeeˉ jnäähˈ taˊ kihˈ Dio, hiꜙ la̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ hneˉ jʉʉhˉ kiyhꜗ. 10 Kya̱a̱hˊ taˊ heˉ häˊ goonꜙ heˉ laˊ gaꜙhyohnꜗ kihꜗ Dio, gaꜙjmeenꜗ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ tëꜙhyahꜙ hi̱ˉ maˉtë̱ë̱ˉ lluꜗ, gaꜙjmeenꜗ maˉtɨɨˊ naˊhyahˉ kihꜗ hneꜗ ja̱ˉ. Hiꜙ jñahꜘ baˊ hi̱ˉ chooꜙ naˊhyahˉ. Pero läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jmeeꜙ biiꜗ jëëyꜗ kweeˉ haˉ läꜙ chooyhꜗ naˊhyahˉ ja̱ˉ. 11 Saꜙ cha̱a̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ naˉngëˈ jwëˈ jmeeꜗ jyohꜘ maˉtɨɨˊ naˊhyahˉ, läꜙko̱hꜘ heˉ maˉnaˉlaꜚ. Jesucristo baˊ la̱a̱ˈ maˉtɨɨˊ naˊhyahˉ ja̱ˉ. 12 Waˊraˉ gaꜙchooꜘ dsaˉ naˊhyahˉ ja̱ˉ, ko̱ˉlla̱a̱ˊ koohˈ kuˊnøøꜚ, kuuˊ tøøˉ, ku̱u̱ˊ heˉ hmoohˈ, jwɨˊ hmaˉ, waˊñiiˉ, mooˉ ki̱i̱ˉ. 13 Hiꜙ läꜙjnäꜘ haˉ läꜙ maˉjmeeꜘ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ. Jëëhꜘ lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ läꜙjnäꜘ kya̱a̱hˊ waˊjeˉ, haˉ läꜙ laꜗ taˊ heˉ maˉjmeeyꜘ. Waˊjeˉ ja̱ˉ miˊjnääꜙ cheˊ lluˈ taˊ kiyhˈ. 14 Cherˊmahꜗ gaꜙjä̱ꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ taˊ heˉ gaꜙchooyꜘ nëˊ maˉtɨɨˊ naˊhyahˉ ja̱ˉ, hyoyhꜙ jñeeyˈ. 15 Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙkooꜘ taˊ heˉ gaꜙjmeeyꜘ ja̱ˉ, maˉhe̱e̱ꜙ baˊ taˊ ja̱ˉ. Pero lä̱ä̱yꜘ baˊ, leꜘ kiyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ gaꜙla̱a̱yꜗ heˉ maˊ ka̱a̱yꜙ. 16 ¿Cheˊ saꜙ ñehˊ hnähꜘ la̱a̱hꜗ hnähꜘ gwahꜙ kihꜗ Dio hiꜙ ja̱ˉbaˊ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio hä̱ä̱ˊ nehꜙ tuhˉhohꜘ hnähꜘ? 17 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱ꜗ gwahꜙ kihꜗ Dio, läꜙja̱ˉ he̱e̱ꜗ Dio hi̱ˉ heꜘ kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ naˉjngɨɨˈ gwahꜙ kihꜗ Dio hiꜙ heꜘ baˊ hnähꜘ, la̱a̱hꜗ hnähꜘ gwahꜙ kiyhꜗ. 18 Taꜙ miˉga̱a̱ˈ hnähꜘ hñaahꜗ. Cherˊmahꜗ la̱a̱hꜘ hnähꜘ kyu̱u̱h˜ hnähꜘ chaˉmiihˉ läꜙko̱o̱ˉ kyʉʉh˜ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ, jmä̱ä̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ tooˉ baˊ mahꜗ läꜙja̱ˉ baˊ läꜙkyu̱u̱h˜ hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ. 19 Jëëhꜘ, läꜙjëꜙ heˉ kyʉʉh˜ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ, kihꜗ Dio saꜙ jmääꜗ heˉ ja̱ˉ niꜙ miihˉ. Läꜙlaˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Dio baˊ llaˉdsëëˋ kihˈ hi̱ˉ kyʉʉh˜ chaˉmiihˉ, ja̱ˉbaˊ kya̱a̱hˊ heˉ kyʉʉyh˜ ja̱ˉ jmeeꜗ tä̱yhꜙ.” 20 Hiꜙ läꜙja̱ˉ naˉsɨɨˉ kaˉlähꜘ: “Ñeˉ baˊ Dio saꜙ jmääꜗ niꜙ miihˉ läꜙjëꜙ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜘ kyʉʉh˜ chaˉmiihˉ.” 21 Hehꜗ läꜙja̱ˉ, niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ waˊ jmääˈ hñiiꜘ jø̱ø̱hˈ kihꜗ heˉ jmeeyꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ ja̱a̱ˉ dsaˉkya̱a̱yhˊ. Jëëhꜘ ko̱o̱ˉ baˊ la̱a̱yˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 22 Läꜙja̱ˉ Paaˊ, kya̱a̱hˊ Apolo, kya̱a̱hˊ Peeˊ, kya̱a̱hˊ kihˈ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, läꜙja̱ˉ heˉ cha̱a̱ˉ jneˊ, heˉ ju̱u̱ꜘ jneˊ, hiꜙ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ naꜗ kya̱a̱hˊ heˉ naꜗ gaˊ jäꜙ, gaꜙläꜙjëꜙ baˊ laˈ jnänˋ. 23 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ la̱a̱ꜗ jneˊ kya̱a̱ˈ Cristo, hiꜙ Cristo la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio.
1 Läꜙja̱ˉ, waˊ jmeeꜘ dsaˉ kwa̱a̱t˜ la̱a̱ꜗ jnäähˈ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊheꜗ kihꜗ Cristo baˊ, naˉhña̱a̱ˊ jnäähꜗ mahꜗ miˊjnääꜗ jnäähˈ juuˈ kihꜗ Dio heˉ maˊ naˉhmääˊ jä̱ä̱ˈ. 2 Hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ häˊ gooˉ ko̱o̱ˉ taˊ, jmeeꜙ biiꜗ miˉteyꜗ kya̱a̱hˊ taˊ heˉ häˊ gooyˉ. 3 Saꜙ chaˉ heˉ jmeeꜗ cherˊmahꜗ hnähꜘ o cherˊmahꜗ jñahꜘ ka̱ꜗ kwa̱a̱t˜ haˉ läꜙ ngoonꜗ kya̱a̱hˊ taˊ kinꜙ. Niꜙ jnäꜘ, saꜙ kye̱nˊ kwa̱a̱t˜ kiꜙ hñiinꜙ. 4 Maꜙkeꜙ saꜙ hnɨɨ˜ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kinꜙ, pero ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ heˉ naˉ hnøøꜗ jähꜙ maˉjä̱nꜗ lluꜗ. Dio baˊ hi̱ˉ ngɨɨhꜗ kwa̱a̱t˜ kinꜙ. 5 Läꜙja̱ˉ, taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ gaˊ maˉja̱h˜ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Hi̱ˉ heꜘ baˊ miˉjnääꜙ läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ maˉjmeeˊ jneˊ jeeˊ naˉhmääˊ, hiꜙ miˉjnääyꜙ haˉ läꜙ laꜗ nehꜙ tuhˉdsëˉ jneˊ. Maˊja̱ˉ baˊ hlëëhˈ Dio lluꜗ kihꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ hi̱ˉ hwë̱ë̱ꜗ lluꜗ. 6 Heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ baˊ naˉ ø̱ø̱hnꜗ, heˉja̱ˉ maˉjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ haˉ läꜙ laꜗ kinꜙ kya̱a̱hˊ Apolo heˉ saꜙ hnoonꜗ jmääꜗ dsaˉ jnäähˈ ka̱a̱hˊ. Mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ hnøøꜗ jähꜙ juuˈ laˉ: “Taꜙ waˊ ngëënˊ jwëˈ kihꜗ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ naˉsɨɨˉ.” Läꜙja̱ˉ taꜙ jmä̱ä̱ꜙ hnähꜘ jø̱ø̱hˈ niꜙ ja̱a̱ˉ mahꜗ jñahꜘ jmä̱ä̱hꜙ hnähꜘ taꜙ kooꜘ. 7 ¿Hi̱i̱ˉ baˊ naˉ hi̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ hneˉ jø̱ø̱hˈ? ¿Heeˉ baˊ chaˉ kyahꜗ heˉ saꜙ gaꜙkwaꜘ Dio? Hiꜙ cherˊmahꜗ maˉhñah˜ baˊ hneˉ kihꜗ Dio, ¿heˉlaˈ jmä̱ä̱hˈ hñaahꜗ jø̱ø̱hˈ? Läꜙko̱o̱ˉ heˉ saꜙ chaˉ heˉ maˉhñah˜ baˊ jmeehˉ. 8 Maˉchaˉ baˊ läꜙjëꜙ heˉ maˊ hnoohˉ hnähꜘ, maˉchaˉ baˊ kuuˊ kyahˈ hnähꜘ. Maˉgaaꜘ hohꜘ jnäähˈ. Jmä̱ä̱hꜙ hnähꜘ hñaahꜗ läꜙko̱hꜘ dsaˉtaˊ. Lluꜗ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ maꜙraꜙ juˈdsooꜘ maˉla̱a̱hꜗ hnähꜘ dsaˉtaˊ mahꜗ jmeeˊ jnäähꜗ hihꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. 9 Goꜚ la̱a̱nꜙ, gaꜙlla̱a̱ꜗ Dio jnäähˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ apóstole taꜙ hwaꜗ goˉte˜, läꜙko̱o̱ˉ heˉ gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ ju̱u̱ꜘ jnäähˈ. Läꜙjëꜙ heˉ gaꜙngëëꜘ jnäähˈ gaꜙjmeeꜘ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ dsaˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, läꜙkye̱ˉ ángele, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ kaˉlähꜘ. 10 Heˉ hnääꜙ jnäähˈ Cristo, heˉja̱ˉ la̱a̱ꜗ jnäähˈ läꜙko̱o̱ˉ dsaˉ tooˉ baˊ, pero kyahꜗ hnähꜘ chaˉ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo. Saꜙ chaˉ beꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, pero kyahꜗ hnähꜘ chaˉ chaˉmiihˉ. Hnääꜗ dsaˉ hnähꜘ pero jnäähˈ saꜙ ta̱a̱yhˉ taˊ. 11 Läꜙji̱i̱hˈ naꜗ, kya̱a̱hꜗ jnäähˈ, naˉki̱i̱ˉ dsëˉ jnäähˈ, saꜙ chaˉ hmɨɨhˉ heˉ kye̱hˊ jnäähꜗ, kwaꜙ dsaˉ jwërte kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, saꜙ chaˉ jeeˊ dsaˊtoohˊ jnäähꜗ. 12 Läꜙji̱i̱hˈ gaꜙhwa̱a̱ˊ jnäähꜗ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ taˊ mahꜗ chaˉ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. Pero dsoˊjwɨɨꜘ baˊ kwëëh˜ dsaˉ jnäähˈ, hiꜙ jnäähˈ ngɨɨˊ jnäähꜗ heˉ lluꜗ kihꜗ hi̱ˉ jwä˜ dsoˊjwɨɨꜘ. Jëëꜘ jnäähˈ wɨɨꜘ, pero kwëëh˜ baˊ dsëˉ jnäähˈ. 13 Hlëëhꜙ dsaˉ wɨɨꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, hiꜙ ngɨɨˊ jnäähꜗ lluꜗ kiyhꜗ kihꜗ Dio. Läꜙji̱i̱hˈ naꜗ, saꜙ hii˜ läꜙjmääꜗ jnäähˈ goˉte˜ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, la̱a̱ꜗ jnäähˈ läꜙko̱o̱ˉ waˊhløøˉ heˉ be˜ dsaˉ. 14 Saꜙ maˉsɨɨnꜗ heˉ laˉ mahꜗ jä̱hˈ hnähꜘ kya̱a̱hˊ oˉhihꜙ. Heˉ jʉʉhnˊ miihˉ kyahꜗ hnähꜘ baˊ laˉ, kihꜗ heˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ hnaanꜙ. 15 Maꜙkeꜙ cha̱a̱ˉ gya̱a̱ꜗ mil dsaˉ hi̱ˉ hlë̱ë̱h˜ hnähꜘ juuˈ kihꜗ Cristo, pero ja̱a̱ˉ baˊ hi̱ˉ gaꜙhlë̱ë̱hꜗ hnähꜘ läꜙ maˊ toˉnëˊ heˉja̱ˉ la̱a̱nꜗ läꜙko̱o̱ˉ tääˋ kya̱a̱hˈ hnähꜘ. Jëëhꜘ jnäꜘ baˊ gaꜙjmeenꜗ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ hnähꜘ kya̱a̱hˊ juˈhmëëꜘ kihꜗ Cristo Jesús. 16 Heˉja̱ˉ, chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, jmeeˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ jnäꜘ. 17 Heˉja̱ˉ baˊ naˉ, maˉche̱e̱nꜙ Timotä dsaˉjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ. Peerꜙ hnaaꜙ jnihꜘ. La̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, miˉteyꜗ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Hi̱ˉ naˉ jmeeꜗ läˉdsooh˜ hohꜘ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ miˊtenˋ kihˈ Cristo. Jëëhꜘ jmeeꜙ baˊ jnäꜘ läꜙko̱o̱ˉ maˉhlë̱ë̱hnˋ dsaˉ läꜙka̱a̱ˉ gwahꜙ, waˊ haˉ chaˉ haˉ jeeˊ tä̱ä̱yhˊ. 18 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ hnähꜘ maˉjmä̱ä̱hˋ hnähꜘ hñaahꜗ ka̱a̱hˊ. La̱a̱hꜘ hnähꜘ, ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ lloon˜ naˊjë̱ë̱nꜙ hnähꜘ. 19 Pero cha̱hꜘ baˊ nɨɨnˋ naˊjë̱ë̱nꜙ hnähꜘ cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ hnøøꜗ Dio. Maˊja̱ˉ jëënꜚ cheˊ chaˉ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ ka̱a̱hˊ, o cheˊ ko̱ˉja̱ˉ hlëëhꜙ bihꜗ. 20 Jëëhꜘ, heˉ tøøhˊ jneˊ kya̱a̱hˊ Dio, tøøhˊ jneˊ kya̱a̱hˊ beꜘ kiyhꜗ, saꜙ laꜗ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ ko̱o̱ˉ hlëëhˊ jneˊ. 21 ¿Haˉ baˊ läꜙhnoohˉ hnähꜘ? ¿Cheˊ naˊjë̱ë̱nꜙ hnähꜘ kye̱nˊ ko̱o̱ˉ sɨˊhmaˉ, o cheˊ jmeenˋ hnaanꜙ hnähꜘ kihꜗ heˉ hwa̱a̱nˊ?
1 Hiiꜘ juuˈ chaˉ ko̱o̱ˉ heˉ hlɨɨhˈ jwërte jeeˊ kyahˈ hnähꜘ heˉ saꜙ jmeeꜙ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio. Jäyhꜘ, cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ hi̱ˉ kya̱a̱hˊ choˈhmayˉ (heˉ hnøøꜗ jähꜙ: mëˊ jmiiyˉ). 2 Haˉ baˊ läꜙja̱ˉ heˉ jmä̱ä̱hꜙ hnähꜘ hñaahꜗ ka̱a̱hˊ. Lluꜗ gaˊ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ kɨˊhoohˊ hnähꜘ mahꜗ lle̱e̱hˈ hnähꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ dsoˊkyeˉ läꜙnaˉ, jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. 3 Maꜙkeꜙ saꜙ gyanˊ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, pero maꜙraꜙ heˉ hä̱ä̱ˊ baˊ jnäꜘ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jmɨˉlleꜘ kinꜙ. Maꜙ baˊ jnäꜘ, haˉ läꜙ jmeenˋ kihˈ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsoˊkyeˉ naˉ, läꜙko̱o̱ˉ heˉ gyanˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ baˊ maˉlaꜙ. 4 Ja̱ˉ goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, hiꜙ jmeeˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ heˉ häˊ jmɨˉlleꜘ kinꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. Maˊja̱ˉ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, 5 ngëëˋ hnähꜘ dsaˉ naˉ jaˊgooˉ Tanaˊ mahꜗ waˊ ju̱u̱ꜘ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ. Mahꜗ läꜙja̱ˉ lä̱ä̱ꜘ jmɨˉlleꜘ kiyhꜗ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱hꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 6 Saꜙ lluꜗ heˉ jmä̱ä̱hꜙ hnähꜘ hñaahꜗ ka̱a̱hˊ. ¿Cheˊ saꜙ ñehˊ hnähꜘ, miihˉ baˊ levadura le̱e̱ꜙ ka̱a̱hꜗ dsaˉ läꜙka̱a̱ˉ ko̱o̱ˉ nääꜗ tʉˊka̱ˊ? 7 Jñuuhˊ hnähꜘ levadura maˉgyu̱hˉ naˉ mahꜗ le̱e̱hꜘ hnähꜘ ko̱o̱ˉ nääꜗ tʉˊka̱ˊ hmëëꜘ baˊ heˉ saꜙ kya̱a̱hˊ levadura, läꜙlluꜗ heˉ maˉnaˉjngëëhˈ hnähꜘ naꜗ. Jëëhꜘ, heˉ lluꜗ jnänˋ heˉ gaꜙjngëëhꜗ dsaˉ Cristo hi̱ˉ la̱a̱ꜗ borrego mähꜗ jnänˋ. 8 Laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ tøøhˊ jneˊ jmɨɨˊ heˉ kye̱hnˊ borrego mähꜗ jeeˊ saꜙ leꜘ kihnˊ levadura. Heˉja̱ˉ waˊ jñuuhnˊ kihˈ heˉ hlɨɨhˈ. Moꜙsoꜙ waˊ jmeeˊ gaˊ jneˊ heˉ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ jnänˋ. Heˉ naˉ laꜗ läꜙko̱hꜘ levadura maˉgyu̱hˉ. Waˊ kye̱nˊ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ läꜙ hnøøꜗ kihꜗ juˈdsooꜘ. Heˉ naˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ kihnˊ heˊñiihꜚ heˉ saꜙ kya̱a̱hˊ levadura. 9 Läꜙ maˊ gaꜙsɨɨnꜗ kyahꜗ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ, gaꜙjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ, moꜙtoꜙ jmeeˉ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ gaꜙnääˊ kya̱a̱hˊ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ. 10 Saꜙ jwahnꜙ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio, hi̱ˉ ka̱a̱h˜ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hi̱ˉ hnøøꜗ lihꜙ chaˉmiihˉ kuuˊ, hɨ̱ɨ̱y˜ kihꜗ dsaˉ, jmä̱ä̱y˜ jø̱ø̱hˈ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ. Cherˊmahꜗ tøøhˊ baˊ jneˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, maꜙraꜙ heˉ tøøhˊ baˊ jneˊ jeeˊ kihˈ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙnaˉ. 11 Läꜙlaˉ baˊ gaꜙsɨɨnꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Moꜙtoꜙ jmeeˉ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jähꜘ la̱a̱yꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ cherˊmahꜗ ka̱a̱yh˜ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hiꜙ cherˊmahꜗ hnøøyꜗ liyhꜙ chaˉmiihˉ kuuˊ, jmä̱ä̱y˜ jø̱ø̱hˈ hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ, hlëëyhꜙ wɨɨꜘ kihꜗ dsaꜙ, la̱a̱yꜗ llaˊhi̱i̱hꜚ, hɨ̱ɨ̱y˜ kihꜗ dsaꜙ. Niꜙ taꜙ kuhˉ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 12 Saꜙ gaꜙtë̱ë̱nꜘ llanˊ taˊ kihˈ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio. Pero kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jneˊ, ¿heˉlaˈ saꜙ llaˊ jneˊ taˊ kiyhˈ? 13 Heˉja̱ˉ lle̱e̱ˋ hnähꜘ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ heꜘ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. Pero Dio baˊ llaˈ taˊ kihˈ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ kiyhꜗ.
1 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ chaˉ hniiˉ kihꜗ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hꜚ, ¿cheˊ saꜙ läˉhiiyhˊ dsooyˈ nëˊtaˊ chaˊnëˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio, llaꜚ heˉ maˊ dsooyˈ chaˊnëˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio? 2 ¿Cheˊ saꜙ ñehˊ hnähꜘ lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ hi̱ˉ naˉjngëëˈ baˊ llayꜗ taˊ kihˈ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ? Heˉja̱ˉ cherˊmahꜗ hñahꜙ hnähꜘ jwëˈ llahˈ hnähꜘ taˊ kihˈ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ, heˉlaˈ saꜙ leꜘ llahˈ hnähꜘ taˊ kihˈ ko̱o̱ˉ mɨˈjuuꜗ heˉ saꜙ laꜗ jʉʉhˉ? 3 ¿Cheˊ saꜙ ñehˊ hnähꜘ llaˊ jneˊ taˊ kihˈ ángele kaˉlähꜘ? ¿Haˉ läꜙja̱ˉ saꜙ leꜘ llaˊ jneˊ taˊ kihˈ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ? 4 Heˉja̱ˉ gaˊ maˉchaˉ ko̱o̱ˉ hniiˉ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, ¿heˉlaˈ goˊtøøhꜗ hnähꜘ gooˉ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio? 5 Hlëëhnˊ läꜙnaˉ mahꜗ jäꜙ oˉhihꜙ kyahꜗ hnähꜘ. ¿Haˉ läꜙ laꜗ kyahꜗ hnähꜘ? ¿Cheˊ saꜙ cha̱a̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ hnähꜘ hi̱ˉ chaˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kihꜗ mahꜗ miˉeeyꜙ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ? 6 Llaꜚ heˉ maˊ jmeehꜗ hnähꜘ läꜙja̱ˉ, te̱ˉjë̱ë̱hꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ hnähꜘ mahꜗ gaꜙnäähˊ hnähꜘ chaˊnëˊ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio mahꜗ llayꜗ taˊ kyahˈ hnähꜘ. 7 Kihꜗ heˉ te̱ˉjë̱ë̱hꜘ hnähꜘ, maˉhlä̱ä̱hˉ hnähꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ. ¿Heˉlaˈ saꜙ kwëëh˜ hohꜘ hnähꜘ cherˊmahꜗ llaˉdsëëyˋ hnähꜘ? ¿Heˉlaˈ saꜙ kwëëh˜ hohꜘ hnähꜘ cherˊmahꜗ jmeeyhꜙ hnähꜘ? 8 Llaꜚ heˉ maˊ kwëëhˈ hohꜘ hnähꜘ, llaˉdsëëhˋ hnähꜘ kihꜗ dsaꜙ, mahꜗ jmeehˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ ja̱ˉbaˊ ø̱ø̱hnˈ. 9 ¿Cheˊ saꜙ ñehˊ hnähꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hñaaˉ dsëꜗ, saꜙ he̱yhꜗ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Dio? Taꜙ miˉga̱a̱ˈ hnähꜘ hñaahꜗ. Hi̱ˉ saꜙ naˉje̱e̱ꜚ gooˉ ka̱a̱yh˜ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, kya̱a̱hˊ hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ jø̱ø̱hˈ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ, kya̱a̱hˊ hi̱ˉ naˉje̱e̱ꜚ gooˉ ka̱a̱yh˜ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ jñahꜘ, kya̱a̱hˊ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙ jmeeꜙ dsaˉmëꜘ, kya̱a̱hˊ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ ka̱a̱h˜ heꜘ baˊ dsaˉñʉʉhˉ dsaˉkya̱a̱yhˊ, hi̱ˉ heꜘ saꜙ he̱hꜗ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Dio. 10 Läꜙja̱ˉ hi̱ˉ hɨ̱ɨ̱˜ kihꜗ dsaꜙ, hi̱ˉ he̱e̱ꜘ dsëꜗ kuuˊ, llaˊhi̱i̱hꜚ, hi̱ˉ jwä˜ dsoˊjwɨɨꜘ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ, hi̱ˉ gaꜙnääˊ miˉga̱a̱ꜙ dsaꜙ, saꜙ he̱yhꜗ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Dio. 11 Heˉ ja̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hnähꜘ. Pero naꜗ maˉnaˉcheˊ dsoˊkyeˉ kyahꜗ hnähꜘ, maˉnaˉjngëëhˈ hnähꜘ, hiꜙ llu̱u̱ꜗ hnähꜘ taꜙlaꜙ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, hiꜙ taꜙlaꜙ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio jnänˋ. 12 Gaꜙläꜙjëꜙ baˊ naˉngënˈ jwëˈ jmeenˋ, pero ja̱ꜙ läꜙjëꜙ jmääꜗ taˊ. Gaꜙläꜙjëꜙ baˊ naˉngënˈ jwëˈ jmeenˋ, pero saꜙ jmeenˋ mahꜗ saꜙ llaˉdsëëˋ kinꜙ niꜙ miihˉ. 13 Läꜙjëꜙ maꜗ, laꜗ kihꜗ tuhˉ jneˊ, läꜙja̱ˉ tuhˉ jneˊ, laˈ kihꜗ maꜗ. Pero kweeˉ baˊ he̱e̱ˈ Dio läꜙto̱ꜘ. Saꜙ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ Dio jneˊ mahꜗ ka̱a̱hˊ jneˊ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ. Gaꜙjmeeyꜘ jmɨˉngoꜗ heˉ kye̱ˊ jneˊ mahꜗ jmeeꜗ taˊheꜗ kiyhꜗ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, heˉ lluꜗ jnänˋ baˊ cha̱a̱ˉ Dio. 14 Hiꜙ lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ, Dio hi̱ˉ gaꜙmiꜙji̱i̱hˋ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, heꜘ baˊ hi̱ˉ heꜘ miˉji̱i̱hˋ jneˊ kaˉlähꜘ kya̱a̱hˊ beꜘ kiyhꜗ. 15 ¿Cheˊ saꜙ ñehˊ hnähꜘ jmɨˉngoꜗ heˉ kye̱ˊ jneˊ laˉ maˉlaꜗ ko̱o̱ˉ baˊ kya̱a̱hˊ Cristo? ¿Cheˊ jñuuhnˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉla̱a̱ꜗ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo mahꜗ kwë̱ë̱hnˊ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ hnëë˜ hñiiꜘ kya̱a̱hˊ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ? Niꜙ miihˉ saꜙ so̱o̱h˜ läꜙja̱ˉ. 16 ¿O cheˊ saꜙ ñehˊ hnähꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ kya̱a̱hˊ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ ngëꜙ kya̱a̱hˊ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, maˉla̱a̱yꜗ ko̱o̱ˉ jmɨˉngoꜗ kya̱a̱yhˊ? Jëëhꜘ, läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Läꜙu̱u̱ꜘ le̱e̱ꜘ ja̱a̱ˉ baˊ”. 17 Pero hi̱ˉ jmeeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, kye̱yˉ ko̱o̱ˉ baˊ jmɨˉlleꜘ kya̱a̱yhˊ. 18 Hä̱ä̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ chaˉmiihˉ, taꜙ ka̱a̱hꜙ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ. Jëëhꜘ waˊ heˉ chaˉ heˉ gaˊ jyohꜘ dsoˊkyeˉ heˉ jmeeꜙ dsaˉ, saꜙ hnooˉ dsooˊ kihˈ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ. Pero hi̱ˉ ka̱a̱h˜ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, heˉ jmeeyhꜙ hñiiyꜘ baˊ ja̱ˉ. 19 ¿O cheˊ saꜙ ñehˊ hnähꜘ, hehꜗ jmɨˉngoꜗ jnänˋ laꜗ gwahꜙ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ? Hi̱ˉ heꜘ hä̱ä̱ˊ nehꜙ tuhˉdsëˉ jneˊ hi̱ˉ gaꜙkwë̱ë̱hˉ Dio jneˊ. Hiꜙ saꜙ la̱a̱ꜗ jneˊ dsaˉjʉʉˊ jmɨˉngoꜗ jnänˋ, Dio baˊ heꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉjʉʉˊ. 20 Jëëhꜘ, hmoohˈ kya̱a̱hˊ gaꜙla̱a̱ꜗ Dio jneˊ. Heˉja̱ˉ kya̱a̱hˊ jmɨˉngoꜗ jnänˋ waˊ jmeenˊ jʉʉhˉ kihꜗ Dio, hiꜙ läꜙja̱ˉ kya̱a̱hˊ jmɨˉlleꜘ jnänˋ, jëëhꜘ läꜙto̱ꜘ heˉ laˉ laꜗ kiyhꜗ.
1 Naꜗ je̱e̱hnˊ kyahˈ hnähꜘ juuˈ heˉ gaꜙsɨɨhˊ hnähꜘ kinꜙ. Lluꜗ laꜗ kihꜗ dsaˉ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙje̱e̱yꜘ gooyˉ. 2 Pero kihꜗ heˉ ka̱a̱h˜ dsaˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, heˉja̱ˉ jwahnꜙ, läꜙja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ waˊ kya̱a̱yꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ, hiꜙ läꜙja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ, waˊ kya̱a̱yꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ. 3 Hi̱hꜗ dsaˉñʉʉhˉ, hnøøꜗ miˉteyꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉmëꜘ kya̱a̱yꜗ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ dsaˉmëꜘ hnøøꜗ miˉteyꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱yꜗ kaˉlähꜘ. 4 Jëëhꜘ dsaˉmëꜘ saꜙ la̱a̱yꜗ jʉʉˊ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ, dsaˉñʉʉhˉ baˊ la̱a̱ˈ jʉʉˊ. Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ dsaˉñʉʉhˉ, saꜙ la̱a̱yꜗ jʉʉˊ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ, mëyˊ baˊ la̱a̱ˈ jʉʉˊ. 5 Läꜙu̱u̱yꜘ baˊ, dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ, saꜙ leꜘ jäyhꜙ heˉ saꜙ hnoonꜗ niꜙ miihˉ. Pero cherˊmahꜗ läꜙu̱u̱yꜘ gaꜙta̱a̱yhˋ juuˈ kweeˉ läꜙø̱ø̱yꜘ miihˉ jmɨɨˊ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ dsaˉta̱a̱yhˋ ngɨɨyˈ kiyhꜗ kihꜗ Dio, lluꜗ baˊ. Hiꜙ gaˊ maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, waˊ miˉteyꜗ kaˉlähꜘ läꜙu̱u̱yꜘ mahꜗ läꜙja̱ˉ saꜙ ka̱a̱hꜗ Tanaˊ, waˊraˉ saꜙ gaꜙläꜙbeꜘ dsëyꜗ. 6 Heˉ jwahnꜙ läꜙnaˉ, heˉ kwanꜙ jwëˈ baˊ, ja̱ꜙ heˉ jmeenꜙ madaꜚ. 7 Hnooꜗ gaˊ jnäꜘ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ kwëëhꜗ dsëꜗ läꜙko̱o̱ˉ jnäꜘ. Pero läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jneˊ gaꜙhñahꜗ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ gaꜙkwaꜘ Dio. Ja̱a̱ˉ jmeeꜙ ko̱o̱ˉ, hiꜙ jñahꜘ jmeeꜙ jyohꜘ. 8 Kihꜗ hi̱ˉ saꜙ gaˊ maˉje̱e̱ꜘ gooˉ hiꜙ läꜙkye̱ˉ kihꜗ dsaˉ hnɨɨꜘ, jwahnꜙ, lluꜗ laꜗ kiyhꜗ cherˊmahꜗ gaꜙjä̱yꜘ hñiiyꜘ läꜙko̱o̱ˉ jnäꜘ. 9 Pero cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙkwëëhꜗ dsëyꜗ jä̱yꜗ hñiiyꜘ läꜙji̱i̱hˈ jmɨɨˊ cha̱a̱yˉ, waˊ je̱e̱yˈ gooyˉ. Jëëhꜘ lluꜗ gaˊ heˉ je̱e̱yꜗ gooyˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ tuˉja̱ˉ tuhˉdsëyꜗ kihꜗ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ. 10 Pero kihꜗ hi̱ˉ maˉnaˉje̱e̱ꜚ gooˉ, jmeenꜙ madaꜚ, (ja̱ꜙ heꜘ hñiinꜙ jwahnꜙ, Dio baˊ hi̱ˉ jähꜘ), dsaˉmëꜘ taꜙ waˊ be̱e̱ˈ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱ꜗ. 11 Cherˊmahꜗ gaꜙbe̱e̱yꜗ ø̱ø̱yhꜚ, saꜙ waˊ je̱e̱yˈ gooyˉ kya̱a̱hˊ jñahꜘ, o waˊ dsaˉje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱yꜗ baˊ. Hiꜙ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ jwahnꜙ, saꜙ waˊ be̱e̱yˈ dsaˉmëꜘ kya̱a̱yꜗ. 12 Pero kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ jñahꜘ, jnäꜘ jwahnꜙ (ja̱ꜙ heꜘ Dio). Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ kya̱a̱hˊ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio, hiꜙ cherˊmahꜗ he̱e̱hˉ baˊ dsaˉmëꜘ gyaꜙ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ heꜘ, saꜙ waˊ be̱e̱yˈ. 13 Hiꜙ cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ kya̱a̱hˊ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio, hiꜙ cherˊmahꜗ he̱e̱hˉ baˊ dsaˉñʉʉhˉ gyaꜙ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ heꜘ, saꜙ waˊ be̱e̱yˈ. 14 Jëëhꜘ, dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio, maˉnaˉjngëëyˈ taꜙlaꜙ kihꜗ mëyˊ. Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio, maˉnaˉjngëëyˈ taꜙlaꜙ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱yꜗ. Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ, chihˉ kya̱a̱yꜗ jä̱ꜗ läꜙ maˉsa̱hꜘ ja̱ˉbaˊ. Pero taˊko̱ˉji̱i̱hˈ tä̱ä̱yhˊ ko̱ˉjø̱hꜘ maˉnaˉjngëëˈ bihꜗ. 15 Pero cherˊmahꜗ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio gaꜙbe̱e̱yꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ, waˊ be̱e̱yˈ kihꜗ. Cherˊmahꜗ gaꜙlaꜗ läꜙja̱ˉ, saꜙ laꜗ heˉ wɨɨꜘ kihꜗ dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ heˉ dsaˉta̱a̱yhˋ ko̱ˉjø̱hꜘ. Heˉ hɨɨꜗ tiiˊ jnänˋ baˊ gaꜙtëëhꜗ Dio jneˊ. 16 Jëëhꜘ hneˉ dsaˉmëꜘ ø̱ø̱hnꜗ, saꜙ ñehˊ hneˉ cheˊ läꜙle̱hꜗ lä̱ä̱hˊ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱hꜗ. Läꜙja̱ˉ hneˉ dsaˉñʉʉhˉ, saꜙ ñehˊ cheˊ läꜙle̱hꜗ lä̱ä̱hˊ dsaˉmëꜘ kya̱a̱hꜗ. 17 Läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jneˊ, waˊ dsaˊtoohnˊ kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙhñahꜗ jneˊ kihˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙtëëhꜗ Dio jneˊ. 18 Cherˊmahꜗ maˉngëëꜘ maˉtʉyꜗ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ läꜙ maˊ gaꜙtëëhꜗ Dio hneˉ, jä̱ˊ baˊ hneˉ läꜙnaˉ. Pero cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙtʉyꜗ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ läꜙ maˊ gaꜙtëëhꜗ Dio hneˉ, saꜙ jmeeꜙ biiꜗ ʉ̱ʉ̱hꜙ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ. 19 Saꜙ chaˉ heˉ hnøøꜗ jähꜙ niꜙ miihˉ heˉ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ jnänˋ, o heˉ saꜙ gaꜙwɨ̱hꜘ. Kihꜗ jeeˊ läꜙjëꜙ, hnøøꜗ nʉʉhˊ jneˊ madaꜚ kihꜗ Dio baˊ. 20 Läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ waˊ jä̱yꜘ baˊ kihˈ läꜙ maˉtä̱ä̱yhˊ ja̱ˉ, läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙhe̱e̱yhˉ kihꜗ Dio. 21 Cherˊmahꜗ maˊ naˉhnëëhˊ jmeehˉ taˊ kihˈ dsaꜙ, läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙtëëyhꜗ hneˉ, taꜙ jmeeˉ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ. Pero cherˊmahꜗ chaˉ jwëˈ kyahꜗ lä̱ä̱hˊ hñaahˈ, kwaˊ beꜘ lä̱ä̱ˋ hñaahˈ. 22 Jëëhꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ naˉhnëëˊ jmeeꜙ taˊ kihˈ dsaꜙ läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙtëëhꜗ Dio, maˉnaˉla̱a̱ˊ bihꜗ kihꜗ Dio. Pero ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ naˉhnëëˊ jmeeꜙ taˊ kihˈ dsaꜙ läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙtëëhꜗ Dio, naꜗ maˉnaˉhnëëyˊ jmeeyˈ taˊheꜗ kihꜗ Cristo baˊ. 23 Hmoohˈ kya̱a̱hˊ gaꜙla̱a̱ꜗ Dio jneˊ, heˉja̱ˉ taꜙ hnëëꜙ hnähꜘ hñaahꜗ mahꜗ jmeehˈ taˊ kihˈ dsaˉ läꜙjmɨɨˈ läꜙjeˉ. 24 Läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, waˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ kihꜗ läꜙko̱o̱ˉ maˉtä̱ä̱hˊ hnähꜘ naˉ, läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙhe̱e̱hˋ hnähꜘ kihꜗ Dio. 25 Kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ saꜙ maˉka̱a̱hꜙ dsaˉmëꜘ hiꜙ kihꜗ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ saꜙ maˉka̱a̱hꜙ dsaˉñʉʉhˉ, juuˈ heˉ kwanˋ laˉ saꜙ laꜗ madaꜚ kihꜗ Dio. Pero saꜙ laꜗ kya̱a̱hˊ juuˈ taꜙjmahꜗ. Jëëhꜘ maˉläˉñihꜘ dsëꜗ Dio kinꜙ heˉja̱ˉ hlëëhnˊ juˈdsooꜘ jmahꜗ baˊ. 26 Läꜙko̱o̱ˉ laꜗ jmɨɨˊ heˉ tøøhnˊ naˈ, kihꜗ heˉja̱ˉ la̱a̱nꜙ, goꜚ lluꜗ gaˊ heˉ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ maˉtä̱ä̱hˊ hnähꜘ naˉ. 27 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ kya̱a̱hꜗ, taꜙ jmeeˉ hʉʉˊdsëˉ be̱e̱hˈ hnihꜘ. Hiꜙ cherˊmahꜗ saꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ kya̱a̱hꜗ, taꜙ jmeeˉ biiꜗ je̱e̱hˊ goohˉ. 28 Cherˊmahꜗ gaꜙkya̱a̱hꜙ dsaˉmëꜘ, saꜙ laꜗ hlɨɨhˈ. Läꜙja̱ˉ chihˉmëꜘ kwa̱a̱ˉ, cherˊmahꜗ gaꜙka̱a̱yꜗ dsaˉñʉʉhˉ, saꜙ jmeeyꜙ hlɨɨhˈ. Pero kihꜗ hi̱ˉ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ, jäꜙ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ nëˊ kiyhˈ. Hiꜙ hnoonꜗ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ niꜙ miihˉ heˉ ja̱ˉ saꜙ jëëhˈ hnähꜘ. 29 Maˉngooꜗ yaꜙjä̱hꜙ jmɨɨˊ, heˉja̱ˉ naˉ jwahnꜙ ø̱ø̱hnꜗ: Naꜗ taꜙ chaˊnëˊ, hi̱hꜗ hi̱ˉ kya̱a̱hˊ dsaˉmëꜘ, läꜙko̱o̱ˉ heˉ saꜙ kya̱a̱hˊ bihꜗ waˊ jmeeyꜘ. 30 Hi̱hꜗ hi̱ˉ tiˉmeehˉ dsëꜗ, waˊ gaaꜘ dsëyꜗ. Hi̱hꜗ hi̱ˉ jë̱ë̱ˉ dsëꜗ, waˊ jmeeyꜘ läꜙko̱o̱ˉ heˉ saꜙ jë̱ë̱ˉ dsëyꜗ. Hi̱hꜗ gaꜙnääˊ la˜ løøˈ, waˊ jmeeyꜘ läꜙko̱o̱ˉ heˉ saꜙ chaˉ kiyhꜗ baˊ. 31 Hi̱hꜗ hi̱ˉ kooh˜ jmeeꜙ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, waˊ jmeeyꜘ läꜙko̱o̱ˉ heˉ saꜙ jmeeꜙ biiꜗ kiyhꜗ baˊ. Jëëhꜘ läꜙjëꜙ heˉ jëëꜘ jneˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, heˉ dsaˉngëëꜘ baˊ ja̱ˉ. 32 Hnoonꜗ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ chaˉ baˊ heˉ kihꜗ ka̱hˈ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ. Dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ saꜙ gaˊ maˉje̱e̱ꜘ gooˉ, hi̱ˉ heꜘ hnaahˉ Dio, hnooyhˉ haˉ läꜙ jeeˊ tɨhˈ dsëꜗ Dio baˊ. 33 Pero hi̱ˉ kya̱a̱hˊ dsaˉmëꜘ, kye̱ˉ gyihꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, hnooyhˉ haˉ läꜙ jeeˊ tɨhˈ dsëꜗ mëyˊ baˊ. 34 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, ka̱hꜘ baˊ laˈ kihꜗ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ kya̱a̱hˊ dsaˉñʉʉhˉ, hiꜙ kihꜗ chihˉmëꜘ kwa̱a̱ˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hñiiꜘ. Chihˉmëꜘ kwa̱a̱ˉ heꜘ, hnaahˉ gyihꜗ Dio, ngëëy˜ hñiiyꜘ kya̱a̱hˊ jmɨˉlleꜘ kiyhꜗ kihꜗ Dio. Pero hi̱ˉ naˉje̱e̱ꜚ gooˉ, kye̱ˉ gyihꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, hnooyhˉ haˉ läꜙ jeeˊ tɨhˈ dsëꜗ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱yꜗ baˊ. 35 Heˉ laˉ maˉjwahnꜗ mahꜗ jmääꜗ taˊ kyahˈ hnähꜘ. Ja̱ꜙ heˉ hnoonꜗ hanˋ kyahˈ hnähꜘ. Hnoonꜗ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kyahˈ hnähꜘ mahꜗ hnaahˈ hnähꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ hnähꜘ. 36 Cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ cha̱a̱ˉ chihˉmëꜘ kya̱a̱ꜗ hi̱ˉ maˉtëꜘ ji̱ˉñeˉ je̱e̱yꜗ gooyˉ, hiꜙ cherˊmahꜗ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ saꜙ so̱o̱h˜ jä̱yꜗ hñiiyꜘ, hiꜙ la̱a̱yꜘ, jmeeꜙ biiꜗ je̱e̱yꜗ gooyˉ, waˊ je̱e̱yˈ gooyˉ. Jëëhꜘ läꜙja̱ˉ llaꜙ dsëyꜗ, saꜙ laꜗ hlɨɨhˈ. 37 Pero cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ jñahꜘ hi̱ˉ maˉjmeeꜘ ko̱o̱ˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ, hiꜙ saꜙ laꜗ kya̱a̱hˊ heˉ wɨɨꜘ, jmeeyꜙ läꜙko̱o̱ˉ hyohˉ dsëyꜗ baˊ, cherˊmahꜗ maˉjmeeyꜘ ko̱o̱ˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ saꜙ kwa̱a̱yꜗ chihˉmëꜘ kya̱a̱yꜗ je̱e̱ꜘ gooˉ, heˉ jmeeyꜙ lluꜗ baˊ ja̱ˉ. 38 Hehꜗ läꜙja̱ˉ, cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙkwa̱a̱ꜗ chihˉmëꜘ kya̱a̱ꜗ je̱e̱ꜘ gooˉ, jmeeyꜙ lluꜗ baˊ ja̱ˉ. Pero cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙkwa̱a̱yꜗ je̱e̱ꜘ gooˉ, lluꜗ gaˊ heˉ jmeeyꜗ läꜙja̱ˉ. 39 Dsaˉmëꜘ hi̱ˉ naˉje̱e̱ꜚ gooˉ, la̱a̱yꜗ kya̱a̱ꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ läꜙhihꜙ kihꜗ ley, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ cha̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱yꜗ. Pero cherˊmahꜗ gaꜙju̱u̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ, maˉchaˉ jwëˈ kiyhꜗ je̱e̱yꜗ gooyˉ kaˉlähꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ tɨhꜗ dsëyꜗ, laꜙ raꜙ la̱a̱ꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio. 40 Hiꜙ jnäꜘ la̱a̱nꜙ, lluꜗ gaˊ laˈ kiyhꜗ cherˊmahꜗ gaꜙjä̱yꜘ hñiiyꜘ. Pero saꜙ laꜗ kya̱a̱hˊ hʉʉˊdsëˉ taꜙjmahꜗ heˉ maˉjwahnꜗ läꜙnaˉ, jëëhꜘ kya̱a̱hˊ baˊ jnäꜘ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio.
1 Naꜗ ngëënˊ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ kihꜗ maꜗ heˉ kwëëh˜ dsaˉ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ jneˊ kyu̱u̱h˜ jneˊ maꜙ miihˉ. Hiꜙ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ kyu̱u̱h˜ jneˊ, heˉja̱ˉ gwaꜘ jmä̱ä̱nˊ hñaanˈ ka̱a̱hˊ. Pero heˉ hnääꜙ jneˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ, heˉ naˉ kwaꜙ beꜘ heˉ dsaˊtoohnˊ chaˉgaˊmiihˉ lluꜗ kya̱a̱hˊ Dio. 2 Hi̱ˉ la̱a̱ꜘ kyʉʉh˜ chaˉmiihˉ, saꜙ gaˊ maˉkyʉʉyh˜ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ lleˋ läꜙkyʉʉyh˜. 3 Pero ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hnääꜗ Dio, kyu̱u̱ꜙ baˊ Dio hi̱ˉ heꜘ. 4 Kihꜗ maꜗ heˉ llaꜙ dsaˉ chaˊnëˊ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ, maˉñeˊ baˊ jneˊ saꜙ chaˉ heˉ la̱a̱ꜗ dio heꜘ niꜙ miihˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Ja̱a̱ˉ baˊ Dio cha̱a̱ˉ. Saꜙ cha̱a̱ˉ gaˊ jñahꜘ Dio. 5 Maꜙkeꜙ gyʉʉhˈ hwaꜗ laˉ jähꜘ dsaˉ cha̱a̱ˉ ja̱ꜙ hi̱ˉ ja̱a̱ˉ dio, (jëëhꜘ maꜙraꜙ heˉ cha̱a̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ dio, hiꜙ läꜙja̱ˉ cha̱a̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉka̱a̱hˊ kaˉlähꜘ). 6 Pero jnäˋ jneˊ, ja̱a̱ˉ Dio baˊ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ. Gaꜙläꜙjëꜙ baˊ heˉ chaˉ, hñiiyꜘ baˊ gaꜙjmeeyꜘ, hiꜙ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jneˊ mahꜗ jmääꜗ jneˊ kiyhˈ. Hiꜙ ja̱a̱ˉ baˊ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ cha̱a̱ˉ. Hi̱ˉ heꜘ heꜘ Jesucristo. Taꜙlaꜙ kiyhꜗ baˊ chaˉ gaꜙläꜙjëꜙ, läꜙja̱ˉ taꜙlaꜙ kiyhꜗ baˊ cha̱a̱ˉ jneˊ kaˉlähꜘ. 7 Pero ja̱ꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ kyʉʉh˜ haˉ läꜙ laꜗ juuˈ laˉ. Ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ maˊ të̱ë̱ˈ jmeeꜙ heˈ kihꜗ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ, gwaꜘ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ kya̱a̱hˊ dio heꜘ, waˊraˉ gaꜙkuyhˉ maꜗ heˉ llaꜙ dsaˉ chaˊnëˊ hi̱ˉ heꜘ. Kihꜗ heˉ saꜙ laꜗ ko̱o̱ˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ, heˉja̱ˉ la̱a̱yꜘ miˉsa̱yhꜘ hñiiyꜘ. 8 Dsooꜘ baˊ, ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ heˉ kihˉhi̱hˉ jneˊ naˉ, jmeeꜙ heˉ hnääꜗ Dio jneˊ. Ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ heˉ kihˉhi̱hˉ jneˊ naˉ, jmeeꜙ le̱e̱ꜘ jneˊ llu̱u̱ˈ chaˉgaˊmiihˉ, niꜙ saꜙ jä̱nˊ hlɨɨhˈ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙkihnˊ läꜙjëꜙ nëëˈ heˉ chaˉ. 9 Maꜙkeꜙ naˉngëˈ jneˊ jwëꜗ kihˊhi̱hnˊ waˊ heˉ chaˉ heˉ, hnøøꜗ le̱e̱hꜚ jneˊ mahꜗ saꜙ tä̱hꜙ hi̱ˉ saꜙ laꜗ ko̱o̱ˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ, kwa̱a̱t˜ jnänˋ. 10 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ laꜗ ko̱o̱ˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ hnähꜘ, hi̱ˉ maˉkyʉʉh˜ miihˉ, tä̱ä̱hˊ hnähꜘ nëˊ mes˜ kooꜘ jeeˊ täähˊ he̱e̱hꜚ kihꜗ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ heꜘ, gooˉ laꜗ kiyhꜗ, jäꜙ läꜙhe̱e̱ꜘ dsëyꜗ kuyhꜙ heˉ maˉllaꜘ dsaˉ chaˊnëˊ he̱e̱hꜚ ja̱ˉ. 11 Heˉja̱ˉ, dsooˊ kyahˈ hnähꜘ hi̱ˉ maˉkyʉʉh˜ miihˉ, tä̱hꜙ ø̱ø̱hꜗ hi̱ˉ saꜙ chaˉ beꜘ kihꜗ, hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ baˊ, gaꜙju̱u̱ꜗ Cristo. 12 Läꜙja̱ˉ, cherˊmahꜗ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ hñaaˉ hohꜘ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ, hiꜙ jmeehˉ hnähꜘ saꜙ kye̱e̱ꜘ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ chaˉ beꜘ kihꜗ, heˉ maˉhlä̱ä̱hˉ hnähꜘ kihꜗ Cristo baˊ ja̱ˉ. 13 Heˉja̱ˉ cherˊmahꜗ maꜗ heˉ kihˊ jneˊ, jmeenˊ tä̱hꜙ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hnꜗ, moꜙsoꜙ kihˊ gaˊ jneˊ kaˉlähꜘ ngoꜗ ji̱hˊko̱hꜘ mahꜗ saꜙ jmeenˊ të̱hˈ ø̱ø̱hꜗ jneˊ.
1 ¿Cheˊ saꜙ la̱a̱nꜗ apóstol la̱a̱hꜘ hnähꜘ? ¿Cheˊ saꜙ naˉngënˈ jwëˈ jmeenˋ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ jñahꜘ apóstole? Jëëhꜘ, maꜙraꜙ heˉ gaꜙjë̱ë̱nꜙ Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Hiꜙ kihꜗ heˉ gaꜙhe̱e̱hˋ hnähꜘ juuˈ kiyhꜗ, heˉ ja̱ˉ jmeeꜙ lii˜ taˊ heˉ jmeenꜙ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 2 Cherˊmahꜗ kihꜗ jñahꜘ, saꜙ la̱a̱nꜗ apóstol, pero kyahꜗ hnähꜘ maꜙraꜙ juˈdsooꜘ la̱a̱nꜗ. Jëëhꜘ, läꜙlluꜗ heˉ kya̱a̱hˊ hnähꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, heˉ ja̱ˉ jmeeꜙ lii˜ maꜙraꜙ heˉ la̱a̱nꜗ apóstol. 3 Juuˈ laˉ jmääꜗ lä̱ä̱nˊ hñiinꜙ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ ta̱a̱hˉ jnäꜘ taˊ. 4 ¿Cheˊ saꜙ naˉngëˈ jnäähꜗ jwëˈ heˉ hñahꜙ jnäähˈ heˉ kihˊhi̱hˊ jnäähꜗ? 5 ¿Cheˊ saꜙ naˉngëˈ jnäähꜗ jwëˈ jä̱ä̱ˊ jnäähꜗ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ ø̱ø̱hꜚ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ jñahꜘ apóstole, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ ø̱ø̱hꜚ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ kya̱a̱hˊ Peeˊ kaˉlähꜘ? 6 ¿Cheˊ maꜙlaꜙ jnäꜘ baˊ kya̱a̱hˊ Bernabé jmeeꜙ biiꜗ jmeeˉ jnäähˈ taˊ mahꜗ jnäähꜙ jnäähˈ heˉ kihˊhi̱hˊ jnäähꜗ? 7 ¿Haˉ cha̱a̱ˉ hløøꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jmeeꜙ taˊ kwa̱a̱t˜ kihꜗ hñiiꜘ? ¿Haˉ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ ko̱o̱ˉ hwaꜗ mahꜗ saꜙ kuyhˉ heˉ jngëëyˉ? ¿Haˉ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ hä̱ä̱˜ ko̱o̱ˉ nääꜗ jahꜘ mahꜗ saꜙ hɨ̱yh˜ jʉhꜙ kihꜗ? 8 ¿Cheˊ la̱a̱hꜘ hnähꜘ hlëëhnˊ heˉ laˉ läꜙko̱hꜘ hlëëhꜙ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ? ¿Cheˊ saꜙ naˉsɨɨˉ läꜙja̱ˉ nëˊ ley? 9 Jëëhꜘ, nëˊ ley kihꜗ Moisé naˉsɨɨˉ: “Taꜙ kɨ̱ɨ̱ˉ hooˊ kyaˊ jeeˊ jmeeyꜙ taˊ.” Heˉ gaꜙjähꜘ Dio läꜙja̱ˉ, ja̱ꜙ maꜙlaꜙ kihꜗ kyaˊ ja̱ˉ maˊ kye̱yˉ hʉʉˊdsëˉ. 10 Heˉ kye̱yˉ hʉʉˊdsëˉ jnäˋ jneˊ baˊ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ naˉsɨɨˉ läꜙja̱ˉ. Jëëhꜘ, hi̱ˉ miˉlluꜗ hwaꜗ, läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ miˉlluꜗ mɨˈju̱ˉ, maꜙraꜙ heˉ chaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kiyhꜗ liyhꜙ kihꜗ taˊ heˉ jmeeyꜙ ja̱ˉ. 11 Mɨˈju̱ˉ heˉ laꜗ kihꜗ Dio gaꜙjñeeˊ jnäähꜗ nehꜙ tuhˉhohꜘ hnähꜘ, heˉja̱ˉ ¿cheˊ jmeeꜙ hiiˉ cherˊmahꜗ gaꜙngɨɨˊ jnäähꜗ miihˉ heˉ chaˉ kyahꜗ hnähꜘ? 12 Cherˊmahꜗ jñahꜘ baˊ chaˉ jwëˈ kihꜗ hyoyhꜙ heˉ chaˉ kyahꜗ hnähꜘ, chaˉgaˊmiihˉ naˉngëˈ jnäähꜗ jwëˈ hñahꜙ jnäähˈ heˉ ja̱ˉ. Hiꜙ maꜙkeꜙ chaˉ jwëˈ jmeeˊ jnäähꜗ läꜙja̱ˉ, saꜙ gaꜙchu̱u̱ˊ jnäähꜗ niꜙ miihˉ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. Gaꜙkwëëhꜗ baˊ dsëˉ jnäähˈ mahꜗ saꜙ jmeeꜗ dsaˉ jyohꜘ hʉʉˊdsëˉ jeeˊ kwaˉ jnäähˈ juˈhmëëꜘ kihꜗ Cristo. 13 ¿Cheˊ saꜙ ñehˊ hnähꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊheꜗ nehꜙ gwahꜙ, kya̱a̱hˊ ja̱ˉbaˊ heˉ dsaˉka̱ꜙ dsaˉ nehꜙ gwahꜙ ja̱ˉ jnäˉ heˉ kuyhˉ? Hiꜙ läꜙja̱ˉ, hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ nëˊ naˊhyooꜘ, kuyhˉ kihꜗ heˉ dsaˉka̱ꜙ dsaˉ nëˊ naˊhyooꜘ ja̱ˉ. 14 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, gaꜙjmeeꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ madaꜚ, hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ kwaꜙ juˈhmëëꜘ, taˊ kihˈ juˈhmëëꜘ ja̱ˉbaˊ waˊ kuyhˉ. 15 Pero jnäꜘ, niꜙ ko̱o̱ˉ häˊ saꜙ maˉngɨɨnˋ heˉ ja̱ˉ kyahꜗ hnähꜘ, niꜙ saꜙ sɨɨnꜙ läꜙlaˉ mahꜗ kwëëhˈ jnäꜘ miihˉ heˉ chaˉ kyahꜗ hnähꜘ. Lluꜗ gaˊ heˉ ju̱u̱nꜘ kyo̱hnꜙ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ jñuuhꜗ dsaˉ kinꜙ heˉ cha̱a̱nˉ lluꜗ heˉ saꜙ ko̱o̱nꜚ jñeenˈ heˉ kwanꜙ juuˈ. 16 Pero saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ heˉ jmä̱ä̱nꜚ hñiinꜙ jø̱ø̱hˈ heˉ kwanꜙ juˈhmëëꜘ kihꜗ Cristo. Jëëhꜘ, maˉnaˉhäˊ goonꜙ, heˉja̱ˉ jmeeꜙ biiꜗ kinꜙ kwanˋ juuˈ naˉ. Jwɨɨ˜ jnäꜘ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙmiꜙtenˋ heˉ kwanˋ juˈhmëëꜘ kiyhꜗ. 17 Cherˊmahꜗ hyohˉ dsënꜙ kwanˋ juuˈ kihꜗ Dio, hyohꜙ baˊ jnäꜘ jñeenˈ. Hiꜙ maꜙkeꜙ saꜙ hyohˉ dsënꜙ jmeenˋ taˊ laˉ, maꜙraꜙ heˉ miˊtenˋ baˊ taˊ heˉ häˊ goonꜙ. 18 ¿Heeˉ baˊ jñeenˈ ja̱ˉ? Heˉ cha̱a̱nˉ lluꜗ heˉ saꜙ ko̱o̱nꜚ jñeenˈ heˉ kwanꜙ juˈhmëëꜘ kihꜗ Cristo. Heˉ ja̱ˉ baˊ ja̱ˉ jñeenˈ. Kihꜗ heˉja̱ˉ, saꜙ ngɨɨnˊ niꜙ miihˉ heˉ chaˉ kyahꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ naˉngënˈ jwëˈ jmeenˋ. 19 Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ kinꜙ, heˉ jmeenꜙ läꜙja̱ˉ. Pero maꜙraꜙ heˉ jmeeꜙ baˊ jnäꜘ taˊheꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ mahꜗ läꜙja̱ˉ le̱e̱hꜙ gaˊ jnäꜘ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ kihꜗ Cristo. 20 Heˉja̱ˉ jeeˊ kihˈ judiu, jmä̱ä̱nꜙ hñiinꜙ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ judiu, mahꜗ le̱e̱hnꜙ dsaˉ judiu. Hiꜙ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ miˉteꜗ ley (maꜙkeꜙ saꜙ jmeeꜙ ley hihꜙ kinꜙ) jmeenꜙ läꜙko̱o̱ˉ hi̱ˉ miˉteꜗ ley baˊ, mahꜗ läꜙja̱ˉ le̱e̱hnꜙ dsaˉ hi̱ˉ miˉteꜗ ley ja̱ˉ. 21 Hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ kyʉʉh˜ ley, läꜙko̱o̱ˉ heˉ saꜙ kyʉʉhn˜ ley baˊ jmeenꜙ, mahꜗ läꜙja̱ˉ le̱e̱hnꜙ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ kyʉʉh˜ ley. (Pero ja̱ꜙ kihꜗ heˉ saꜙ kya̱a̱hnˊ ley kihꜗ Dio, miˉteˋ baˊ jnäꜘ ley kihꜗ Cristo.) 22 Hiꜙ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ saꜙ be̱e̱ꜘ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ, gaꜙjmä̱ä̱nꜙ hñiinꜙ läꜙko̱o̱ˉ heˉ saꜙ be̱e̱ꜘ hʉʉˊdsëˉ kinꜙ. Hiꜙ jeeˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ, kweeˉ baˊ gaꜙjmeenꜗ kya̱a̱yhˊ, mahꜗ läꜙja̱ˉ jnøøhnꜙ haˉ läꜙ jeeˊ lä̱ä̱nˊ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ. 23 Kwa̱a̱t˜ kihꜗ juˈhmëëꜘ baˊ jmeenꜙ heˉ laˉ, mahꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ baˊ läꜙchaˉ heˉ lluꜗ kinꜙ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ nuuˉ juˈhmëëꜘ heˉ kwanꜙ laˉ. 24 Ñehˊ baˊ hnähꜘ, jeeˊ hli̱i̱ꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ, ja̱a̱ˉ baˊ hi̱ˉ lɨhˈ. Hi̱ˉ heꜘ lleˋ kihˈ hyohꜙ jñeeˈ. Läꜙja̱ˉ hnøøꜗ kwahˈ hnähꜘ beꜘ jeeˊ hnaahꜙ hnähꜘ Dio mahꜗ läꜙja̱ˉ hñahꜙ hnähꜘ ko̱o̱ˉ heˉ laˊ kwaꜗ Dio. 25 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hnøøꜗ lihꜙ jeeˊ kooyꜙ, miˉllu̱u̱yꜗ hñiiyꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ jwɨɨhˋ kiyhˈ mahꜗ liyhꜙ ko̱o̱ˉ coron heˉ dsaˉhe̱e̱ꜘ. Pero jneˊ miˉllu̱u̱nˋ jneˊ hñaanˈ mahꜗ le̱hꜙ jneˊ ko̱o̱ˉ coron heˉ saꜙ he̱e̱ꜘ ji̱hˊko̱hꜘ. 26 Läꜙja̱ˉ jnäꜘ kaˉlähꜘ, ngooꜗ baˊ jnäꜘ kwanꜙ beꜘ haˉ jeeˊ lihnꜙ ko̱o̱ˉ coron. Heˉja̱ˉ saꜙ jmeenꜙ waˊ laˈ chaˉ laꜗ, läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ te˜ jahˉ jwëꜘ nëˊ lleꜘ. 27 Heehnꜚ hñiinꜙ wɨɨꜘ baˊ, niꜙ miihˉ saꜙ kwanꜙ jwëˈ kihꜗ jmɨˉngoꜗ jmeeꜗ hihꜙ kinꜙ. Läꜙnaˉ baˊ jmeenˋ, mahꜗ saꜙ jä̱nˋ taꜙ kooꜘ maˉlaꜙ maˉkwanꜗ juˈhmëëꜘ kihꜗ jñahꜘ.
1 Hnoonꜗ waˊ läˉdsooh˜ hohꜘ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙlaꜗ kihꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ. Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ gaꜙnääꜗ läꜙ ngooꜗ jniiꜘ. Hiꜙ gaꜙngëëyꜘ jeeˊ jmɨˉñeehꜚ. 2 Läꜙlluꜗ heˉ gaꜙngëëꜘ dsaˉ heꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Moisé jeeˊ maˊ hiiꜘ jniiꜘ hiꜙ taꜙ jeeˊ jmɨˉñeehꜚ, heˉja̱ˉ laꜗ läꜙko̱hꜘ heˉ gaꜙta̱a̱yhˋ ko̱ˉjø̱hꜘ gaꜙsa̱a̱ˉ dsaˉ heꜘ jmɨɨˉ kya̱a̱hˊ Moisé mahꜗ le̱e̱yꜘ ko̱o̱ˉ kya̱a̱yhˊ. 3 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ gaꜙkuhˉ heˊñiihꜚ heˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Dio. 4 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ gaꜙhɨ̱hꜗ jmɨɨˉ heˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Dio. Saꜙ maˊ laˈ waˊ heˉ chaˉ heˉ jmɨˉgwaˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio gaꜙhyaˉ dsohꜘ mɨˈku̱u̱ˊ. Hiꜙ mɨˈku̱u̱ˊ ja̱ˉ, saꜙ maˊ laˈ waˊ heˉ chaˉ heˉ mɨˈku̱u̱ˊ, maˊ la̱a̱ˈ hñiiꜘ Cristo hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 5 Pero miihˉ goˉteˈ baˊ dsaˉ heꜘ gaꜙjmeeꜘ heˉ tɨh˜ dsëꜗ Dio. Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ gaˊ gaꜙju̱u̱ꜗ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ ja̱ˉ. 6 Heˉ gaꜙlaꜗ läꜙja̱ˉ kihꜗ dsaˉ heꜘ, heˉ ja̱ˉ kwëëh˜ jneˊ nʉʉhꜚ mahꜗ saꜙ waˊ he̱e̱ꜘ dsëˉ jneˊ jmeenˊ heˉ hlɨɨhˈ läꜙko̱hꜘ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ heꜘ. 7 Niꜙ taꜙ waˊ jmä̱ä̱nˊ jø̱ø̱hˈ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ, läꜙko̱hꜘ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ heꜘ. Läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ jeeˊ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Gaꜙta̱a̱hˋ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ gaꜙkuhˉ gaꜙhɨ̱hꜗ, ja̱ˉgaˊ gaꜙta̱a̱yhˋ gaꜙjmeeyꜘ waˊ laˈ chaˉ laꜗ.” 8 Niꜙ taꜙ waˊ ka̱a̱hˊ jneˊ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ heꜘ. Jëëhꜘ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ baˊ gaꜙju̱u̱ꜗ gyiiꜘ hnëˉ mil dsaˉ heꜘ. 9 Niꜙ saꜙ waˊ kooˊ jneˊ kya̱a̱hˊ heˉ jø̱hˉ dsëꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ heꜘ mahꜗ gaꜙjngɨɨhꜗ mɨɨhˉ kiyhꜗ. 10 Saꜙ waˊ chaˉ waˊ hä̱ä̱˜ jneˊ Dio, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙchaˉ gaꜙhä̱ä̱ꜗ dsaˉ heꜘ, mahꜗ gaꜙjngɨɨhꜗ ángel kiyhꜗ. 11 Heˉ gaꜙlaꜗ läꜙja̱ˉ kihꜗ dsaˉ heꜘ, heˉ ja̱ˉ kwëëh˜ jneˊ nʉʉhꜚ, hiꜙ maˉnaˉsɨɨˉ jnänˋ mahꜗ läꜙle̱e̱hꜚ jneˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ jeeˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ jmɨɨˊ heˉ tøøhnˊ laˉ. 12 Läꜙja̱ˉ, kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ hʉʉˊdsëˉ saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ jehꜗ dsëyꜗ, hnøøꜗ liiyhꜚ mahꜗ saꜙ tä̱yhꜙ. 13 Waˊ heˉ chaˉ heˉ heˉ wɨɨꜘ heˉ jëëˊ jneˊ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ maˉjëëꜙ jñahꜘ. Pero Dio lluꜗ dsëyꜗ. Saꜙ kwayꜙ jwëˈ ngëëꜘ jneˊ ko̱o̱ˉ heˉ hwehˉ gaˊ heˉ moꜙsoꜙ tä̱ä̱ꜙ jneˊ. Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jëëˊ jneˊ heˉ wɨɨꜘ ja̱ˉ, kwaꜗ baˊ Dio beꜘ haˉ läꜙ jeeˊ lä̱ä̱ꜘ jneˊ hiꜙ läꜙja̱ˉ kwëëhꜗ dsëˉ jneˊ. 14 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ. Hä̱ä̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ chaˉmiihˉ. Moꜙtoꜙ jmeeˉ hnähꜘ jʉʉhˉ kihꜗ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ. 15 Hlë̱ë̱hnˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ kyʉʉh˜. Kye̱ˉ daˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ haˉ läꜙ ngooꜗ juuˈ heˉ hlë̱ë̱hnˊ hnähꜘ. 16 Läꜙ maˊ hi̱hˉ jneˊ kya̱a̱hˊ waˊkyaahˊ heˉ naˉjø̱ø̱ꜚ, kwaˉ jneˊ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio, laꜗ kwa̱a̱t˜ hi̱hˉ jneˊ jmaˉ kihꜗ Cristo baˊ ja̱ˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ ko̱o̱ˉ baˊ kya̱a̱yhˊ. Hiꜙ läꜙ maˊ kihˉ jneˊ heˊñiihꜚ heˉ tiˉlloohˉ jneˊ, heˉ jmeeˉ jneˊ kwa̱a̱t˜ jmɨˉngoꜗ kihꜗ Cristo baˊ ja̱ˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ ko̱o̱ˉ baˊ kya̱a̱yhˊ kaˉlähꜘ. 17 Maꜙkeꜙ jwë̱ë̱ꜘ jneˊ, ko̱o̱ˉ baˊ la̱a̱ˈ jneˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ. Jëëhꜘ, ko̱o̱ˉ baˊ laˈ heˊñiihꜚ heˉ kihˉ jneˊ. 18 Jëëˋ daˊ hnähꜘ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ kihꜗ dsaˉ Israel hi̱ˉ gaꜙku̱hˉ jahꜘ hi̱ˉ maˊ dsaˉjä̱ä̱ꜙ dsaˉ nëˊ naˊhyooꜘ, gaꜙla̱a̱yꜗ ko̱o̱ˉ baˊ kya̱a̱hˊ Dio jʉʉˊ naˊhyooꜘ ja̱ˉ. 19 Heˉ jwahnꜙ läꜙnaˉ, ja̱ꜙ heˉ jwahnꜙ kye̱e̱ꜘ jwërte dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ, niꜙ ngoꜗ heˉ llaꜙ dsaˉ chaˊnëˊ dio heꜘ, saꜙ chaˉ heˉ laꜗ niꜙ miihˉ. 20 Läꜙlaˉ baˊ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio, waˊraˉ gaꜙllayꜘ miihˉ heˉ chaˉ kiyhꜗ chaˊnëˊ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ heꜘ, heˉ kwëëyh˜ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ baˊ ja̱ˉ, ja̱ꜙ heˉ kwëëyh˜ Dio jnänˋ ja̱ˉ. Saꜙ hnoonꜗ jmeehˈ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ. 21 Cherˊmahꜗ gaꜙhi̱hꜘ hnähꜘ heˉ kwaꜙ Dio, moꜙsoꜙ leꜘ huhˈ hnähꜘ heˉ kwaꜙ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ. Cherˊmahꜗ gaꜙta̱a̱hˋ hnähꜘ gaꜙkuˊ gaꜙhi̱hꜘ hnähꜘ heˉ llaꜙ Dio nëˊ naˊmes˜, moꜙsoꜙ leꜘ kuhˊhuhꜗ hnähꜘ nëˊ mes˜ kihꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ kaˉlähꜘ. 22 ¿Cheˊ ja̱ꜙ heˉ hnøøhꜘ jneˊ haˉ läꜙ jeeˊ läꜙllihꜙ Dio heˉ jmeeˉ jneˊ läꜙja̱ˉ? ¿Cheˊ chaˉ gaˊ beꜘ jnänˋ, läꜙko̱hꜘ gaˊ kiyhˈ? 23 Gaꜙläꜙjëꜙ baˊ naˉngënˈ jwëˈ jmeenˋ, pero ja̱ꜙ läꜙjëꜙ jmääꜗ taˊ. Gaꜙläꜙjëꜙ baˊ naˉngënˈ jwëˈ jmeenˋ, pero ja̱ꜙ läꜙjëꜙ kwaꜙ beꜘ jnänˋ jeeˊ hnäähnꜙ Dio. 24 Saꜙ waˊ hnøøhnˊ heˉ lluꜗ jnänˋ hñaanˈ, waˊ hnøøhnˊ heˉ lluꜗ kihꜗ jñahꜘ baˊ. 25 Kuhꜗ baˊ hnähꜘ gaꜙläꜙjëꜙ ngoꜗ heˉ hnɨɨꜙ dsaˉ jeeˊ jngëëyhꜙ jahꜘ. Taꜙ ngɨɨˋ hnähꜘ niꜙ miihˉ juuˈ mahꜗ saꜙ jmeehˈ hnähꜘ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ. 26 Jëëhꜘ, kihꜗ baˊ Dio laꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ läꜙjëꜙ heˉ gaˊ chaˉ nëˊ kihˈ, kihꜗ bihꜗ laꜗ läꜙjëꜙ. 27 Cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio gaꜙtëëyhꜗ hnähꜘ mahꜗ goˊkuhˈ hnähꜘ kiyhꜗ, hiꜙ gwaꜘ hohꜘ hnähꜘ goˊnäähˈ hnähꜘ, ja̱ˉ goˉkuhꜗ baˊ hnähꜘ gaꜙläꜙjëꜙ heˉ llayꜙ. Taꜙ ngɨɨˋ hnähꜘ niꜙ miihˉ juuˈ mahꜗ saꜙ jmeehˈ hnähꜘ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ. 28 Pero cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙjähꜘ: “Ngoꜗ heˉ maˉllaꜘ dsaˉ nëˊ naˊhyooꜘ baˊ naˉ”, taꜙ kuhˉ hnähꜘ gaˉ ja̱ˉ, mahꜗ laꜗ lluꜗ kihꜗ hi̱ˉ maˉmiˉjnääˉ juuˈ ja̱ˉ. Läꜙja̱ˉ saꜙ jmeeyꜗ jyohꜘ hʉʉˊdsëˉ heˉ jmeeꜗ jwɨɨhˋ kiyhˈ. Jëëhꜘ, kihꜗ baˊ Dio laꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ hiꜙ läꜙja̱ˉ läꜙjëꜙ heˉ gaˊ chaˉ nëˊ kihˈ, kihꜗ bihꜗ laꜗ läꜙjëꜙ. 29 Ja̱ꜙ heˉ hlëëhnˊ kihˈ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ. Heˉ hlëëhnˊ kihˈ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ jñahꜘ baˊ naˉ, mahꜗ saꜙ jmeeyꜗ jyohꜘ hʉʉˊdsëˉ heˉ jmeeꜗ jwɨɨhˋ kiyhˈ. ¿Heˉlaˈ haꜗ dsaˉ kinꜙ heˉ naˉngënˈ jwëˈ jmeenˋ cherˊmahꜗ ko̱ˉja̱ˉ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ? 30 Cherˊmahꜗ kwanꜙ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio kihꜗ heˉ kuhnꜙ, ¿heˉlaˈ hlëëhꜗ dsaˉ wɨɨꜘ kinꜙ kihꜗ heˉ kuhnꜙ heˉ ja̱ˉ? 31 Hiꜙ kweeˉ baˊ laˈ kihꜗ läꜙjëꜙ, cherˊmahꜗ kuhˉhuhꜘ hnähꜘ, o heˉ gaˊ jmeehˉ hnähꜘ, jmeeˊ hnähꜘ läꜙjëꜙ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ baˊ mahꜗ läꜙja̱ˉ waˊ laˈ jʉʉhˉ kihꜗ Dio jnänˋ. 32 Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ jehꜗ dsëꜗ dsaˉ judiu, niꜙ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, niꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio kaˉlähꜘ. 33 Jmeeˊ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ jmeeꜙ jnäꜘ baˊ. Jëëhꜘ jmeenꜙ biiꜗ hnoohnꜙ haˉ läꜙ jeeˊ tɨhˈ dsëꜗ dsaˉ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ jmeenꜙ. Saꜙ hnoohnꜙ heˉ lluꜗ kiꜙ hñiinꜙ, hnoohnꜙ heˉ lluꜗ kihꜗ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ mahꜗ lä̱ä̱yꜘ.
1 Jmeeˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ jnäꜘ, jëëhꜘ jnäꜘ jmeenꜙ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Cristo. 2 Cha̱a̱nˉ lluꜗ chaˉmiihˉ läꜙko̱o̱ˉ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, jëëhꜘ, gaꜙläꜙjëꜙ ji̱i̱h˜ baˊ dsaˉläˉdsooh˜ hohꜘ jnäꜘ, hiꜙ cho̱o̱hˊ baˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ juuˈ heˉ maˉhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ. 3 Hnoonꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ, Cristo la̱a̱ꜗ toˉnëˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉñʉʉhˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ kihꜗ dsaˉmëꜘ, läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ Dio kihꜗ Cristo kaˉlähꜘ. 4 Laꜗ oˉhihꜙ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ cherˊmahꜗ jlëy˜ kaˊlleyˊ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ ngɨɨyˈ kiyhꜗ kihꜗ Dio o waˊraˉ gaꜙngëëyꜗ juuˈ kihꜗ Dio chaˊnëˊ dsaˉ. 5 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ laꜗ oˉhihꜙ kihꜗ dsaˉmëꜘ cherˊmahꜗ saꜙ naˉjlëˉ kaˊlleyˊ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ ngɨɨyˈ kiyhꜗ kihꜗ Dio o waˊraˉ gaꜙngëëyꜗ juuˈ kihꜗ Dio chaˊnëˊ dsaˉ. Hehꜗ läꜙja̱ˉ, laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ naˉtɨɨˊ kwahˉ lleyˊ. 6 Cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ saꜙ jlë˜ lleˊ, lluꜗ gaˊ waˊ tiiyꜘ lleyˊ goˉte˜. Pero cherˊmahꜗ la̱a̱yꜘ laꜗ oˉhihꜙ kiyhꜗ heˉ tiiyꜗ lleyˊ o heˉ jmeeyꜗ kwahˉ, heˉja̱ˉ waˊ jlëyˈ baˊ. 7 Saꜙ so̱o̱h˜ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ jlëyꜗ lleyˊ, jëëhꜘ la̱a̱yꜗ he̱e̱hꜚ kihꜗ Dio, mahꜗ miˉjnääyꜙ haˉ läꜙko̱o̱ˉ jø̱ø̱hˈ la̱a̱ꜗ Dio. Pero dsaˉmëꜘ miˉjnääꜙ haˉ läꜙko̱o̱ˉ jø̱ø̱hˈ la̱a̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ. 8 Dsaˉñʉʉhˉ saꜙ yaꜙhë̱ë̱ꜗ kihꜗ dsaˉmëꜘ, dsaˉmëꜘ baˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ. 9 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, saꜙ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ Dio dsaˉñʉʉhˉ mahꜗ leꜘ lluꜗ kihꜗ dsaˉmëꜘ, gaꜙjmä̱ä̱yꜗ dsaˉmëꜘ mahꜗ leꜘ lluꜗ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ baˊ. 10 Kihꜗ heˉja̱ˉ, hiꜙ kwa̱a̱t˜ kihꜗ ángele kaˉlähꜘ, jmeeꜙ biiꜗ jlëꜗ dsaˉmëꜘ lleˊ mahꜗ jmeeꜗ lii˜ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kiyhˈ. 11 Pero heˉ tøøhˊ jneˊ kya̱a̱hˊ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, ja̱ꜙ maꜙlaꜙ dsaˉñʉʉhˉ la̱a̱ꜗ kwa̱a̱t˜, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ kwa̱a̱t˜ dsaˉmëꜘ kaˉlähꜘ. 12 Jëëhꜘ, läꜙko̱hꜘ yaꜙhë̱ë̱ꜗ dsaˉmëꜘ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ kihꜗ dsaˉmëꜘ dsaˉläˉcha̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ. Läꜙu̱u̱ꜘ baˊ hwë̱ë̱ˉ kihꜗ Dio. 13 Kye̱ˉ daˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ hñaahꜗ hnähꜘ, ¿cheˊ saꜙ la̱a̱hꜘ hnähꜘ saꜙ jnäꜘ lluꜗ waˊraˉ gaꜙngɨɨꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ kihꜗ, kihꜗ Dio maˊ saꜙ naˉjlëˉ lleyˊ? 14 Läꜙko̱o̱ˉ jmeeˉ jneˊ heˉ tøøhnˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ, miˉjnääꜙ heˉ laꜗ oˉhihꜙ kiyhꜗ heˉ kwayꜙ jwëˈ kwa̱a̱ꜙ jñuˉ lleyˊ. 15 Pero kihꜗ dsaˉmëꜘ, ka̱hꜘ baˊ laˈ. Jnäꜘ lluꜗ kiyhꜗ heˉ kwayꜙ jwëˈ dsaˉkwa̱a̱ꜙ jñuˉ lleyˊ. Jëëhꜘ, dsaˉmëꜘ, gaꜙhyoyhꜗ jñuˉ lleyˊ kyooˉ mahꜗ jlëꜗ lleyˊ llaꜚ heˉ maˊ jlëyˈ kya̱a̱hˊ hmɨɨhˉ. 16 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ hnøøꜗ tiˊchooꜗ juuˈ kihꜗ juuˈ heˉ hlëëhnˊ laˉ, hnøøꜗ läꜙñeyˉ haˉ läꜙ laꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. Jëëhꜘ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ heˉ të̱ë̱ˈ jnäähꜗ jmeeˉ jnäähˈ hiꜙ läꜙja̱ˉ läꜙka̱a̱ˉ gwahꜙ kihꜗ Dio. 17 Pero taꜙ jyohꜘ ko̱ˉta̱a̱ˉ, saꜙ cha̱a̱nˉ lluꜗ läꜙko̱o̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ. Jëëhꜘ, jeeˊ dsaˉñeehꜙ hnähꜘ, chaˉgaˊmiihˉ heˉ hlɨɨhˈ jmeehˉ hnähꜘ llaꜚ heˉ maˊ jmeehꜗ hnähꜘ heˉ lluꜗ. 18 Toˉnëˊ heˉ ja̱ˉ, maˉnuunꜗ kyahꜗ hnähꜘ heˉ saꜙ hiiꜘ ko̱o̱ˉ baˊ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ jeeˊ dsaˉñeehꜙ hnähꜘ. Hiꜙ jeeˊ llahꜗ la̱a̱nꜙ dsooꜘ baˊ. 19 Jëëhꜘ, goꜚ la̱a̱nꜙ jmääꜗ kyahꜗ hnähꜘ heˉ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ läꜙja̱ˉ mahꜗ läꜙle̱e̱˜ hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ hnaahꜙ Dio hiꜙ läꜙle̱e̱˜ hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ saꜙ hnaahꜙ Dio. 20 Cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ, jeeˊ dsaˉñeehꜙ hnähꜘ, ja̱ꜙ maꜙnʉʉꜙ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ ja̱ˉ kuhˉ hnähꜘ. 21 Jëëhꜘ, waˊraˉ gaꜙtëꜘ hor˜ kuhˈ hnähꜘ, läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ hnähꜘ dsaˉläˉjä̱ä̱ꜗ kuhˉhuhꜘ hnähꜘ heˉ goˉkye̱ꜚ hnähꜘ. Hñaahꜗ baˊ hnähꜘ kuhˉhuhꜘ läꜙji̱i̱hˈ dsaˉläˉhe̱e̱ꜘ hnähꜘ mahꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ jä̱yꜙ kya̱a̱hˊ kyo̱o̱ꜘ. 22 ¿Cheˊ saꜙ chaˉ chaˊnehꜙ kyahꜗ hnähꜘ jeeˊ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ kuhˊhuhꜗ hnähꜘ? ¿Heˉlaˈ miˉkwa̱hꜚ hnähꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio, mahꜗ llehˉ hnähꜘ oˉhihꜙ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ kye̱ˉ niꜙ miihˉ heˉ kuhˊhɨ̱hꜗ? ¿Heeˉ baˊ naˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ? ¿Cheˊ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ jmeehˉ baˊ hnähꜘ lluꜗ? Niꜙ miihˉ saꜙ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ läꜙja̱ˉ. 23 Jëëhꜘ, kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ gaꜙhyohnꜗ juuˈ laˉ, ja̱ˉbaˊ heˉ maˉhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ. Hwëˈ heˉ gaꜙngëëyꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ ja̱ˉ, gaꜙka̱yꜗ heˊñiihꜚ. 24 Mahꜗ gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙlla̱a̱yꜗ heˊñiihꜚ ja̱ˉ mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: “Heeꜚ laˉ, kuhꜗ hnähꜘ. Heˉ laˉ naˉ jmɨˉngoꜗ kinꜙ. Taꜙlaꜙ kyahꜗ hnähꜘ kwa̱a̱nꜚ hñiinꜙ ju̱u̱nꜘ. Ja̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ läꜙlaˉ mahꜗ läˉdsooh˜ hohꜘ hnähꜘ kinꜙ.” 25 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ kya̱a̱hˊ waˊkyaahˊ, maˉngëëꜘ maˉkuyhˉ maꜙnʉʉꜙ. Gaꜙjäyhꜘ: “Waˊkyaahˊ laˉ laꜗ hmoohˊ hmëëꜘ heˉ jmeenˋ kya̱a̱hˊ jmaˉ kinꜙ. Ja̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ läꜙlaˉ, gaꜙläꜙjëꜙ ji̱i̱h˜ maˊ huhꜘ hnähꜘ, mahꜗ läꜙdsooh˜ hohꜘ hnähꜘ kinꜙ.” 26 Läꜙja̱ˉ, läꜙjëꜙ ji̱i̱h˜ maˊ kuhˉ hnähꜘ heˊñiihꜚ laˉ, hiꜙ maˊ huhꜘ hnähꜘ heˉ haaˊ nehꜙ waˊkyaahˊ laˉ, heˉ jmeehˉ hnähꜘ juuˈ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ baˊ naˉ, läꜙ maˉngooꜗ ja̱ˉbaˊ läꜙji̱i̱hˈ jä̱yhꜘ kaˉlähꜘ. 27 Heˉja̱ˉ, cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙkuhˉ heˊñiihꜚ, hiꜙ gaꜙhɨ̱yhꜗ heˉ haaˊ nehꜙ waˊkyaahˊ kihˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, hiꜙ läꜙ maˉngooꜗ bihꜗ jmeeyꜙ heˉ hlɨɨhˈ, maˉnaˉbä̱ä̱yhˋ dsooˊ, kihꜗ heˉ miˉkwa̱yhꜗ jmɨˉngoꜗ kya̱a̱hˊ jmaˉ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 28 Läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ hnähꜘ hnøøꜗ ka̱hˈ daˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ cheˊ saꜙ hnɨɨ˜ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ, jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ kuhˈ hnähꜘ heˊñiihꜚ hiꜙ huhˈ hnähꜘ heˉ haaˊ nehꜙ waˊkyaahˊ. 29 Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ jmeeꜙ gyihꜗ heˉ hlɨɨhˈ mahꜗ kuyhˉ heˊñiihꜚ hiꜙ hɨ̱yh˜ heˉ haaˊ nehꜙ waˊkyaahˊ ja̱ˉ, heˉ ngɨɨyꜙ heˉ jäꜙ heˉ hlɨɨhˈ nëˊ kiyhˈ baˊ ja̱ˉ. Jëëhꜘ saꜙ tooyhˉ taˊ jmɨˉngoꜗ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 30 Kihꜗ heˉja̱ˉ, cha̱a̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ hi̱ˉ dsaahˊ, jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ moꜙsoꜙ chaˉ beꜘ kihꜗ, läꜙji̱i̱hˈ cha̱a̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ gaꜙju̱u̱ꜗ. 31 Pero cherˊmahꜗ gaꜙkye̱ˊ jneˊ kwa̱a̱t˜ heˉ hnɨɨ˜ hʉʉˊdsëˉ jnänˋ, jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ kihˊhi̱hnˊ, moꜙsoꜙ chaˉ heˉ kihꜗ llaꜗ Dio taˊ jnänˋ. 32 Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙllayꜘ taˊ jnänˋ, Dio baˊ heꜘ hi̱ˉ heehꜗ jneˊ wɨɨꜘ, mahꜗ saꜙ dsaˊnøønˈ chaˊjeˉ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ kiyhꜗ. 33 Heˉja̱ˉ ø̱ø̱hnꜗ, waˊraˉ gaꜙta̱a̱hˋ hnähꜘ kuhˈ, ja̱ˉ jä̱ä̱hˊ hnähꜘ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ. 34 Hiꜙ cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ kyo̱hꜙ, waˊ llaˉkuyhˉ chaˊnehꜙ kiyhꜗ, mahꜗ saꜙ jäꜙ heˉ wɨɨꜘ nëˊ kiyhˈ, waˊraˉ gaꜙjmeeyꜘ waˊ laˈ chaˉ laꜗ jeeˊ dsaˉñeehꜙ hnähꜘ. Cherˊmahꜗ chaˉ gaˊ jyohꜘ juuˈ, heˉ ja̱ˉ miˊeenꜗ waˊraˉ gaꜙlloonꜗ naˊjë̱ë̱nꜙ hnähꜘ.
1 Hnoonꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ miihˉ ø̱ø̱hnꜗ, haˉ läꜙ laꜗ heˉ maˉhñah˜ jneˊ kihˈ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio. 2 Ñehˊ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ maˊ jmeehˉ hnähꜘ, jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉhe̱e̱hˋ hnähꜘ kihꜗ Dio. Maˊ gaꜙnääˊ hnähꜘ taꜙ laꜙ taꜙ jnøꜙ, gaꜙka̱h˜ hnähꜘ jwëˈ jeeˊ maˊ hnaahꜙ hnähꜘ dio ka̱a̱ˋ hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ. 3 Heˉja̱ˉ hnoonꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hlëëhꜗ läꜙ gwaꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio saꜙ jwäyꜗ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kihˈ Jesús. Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ saꜙ jäyhꜙ jø̱ø̱hˈ Jesús, cherˊmahꜗ saꜙ kya̱a̱yhˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 4 Ka̱hꜘ baˊ laˈ heˉ maˉhñah˜ jneˊ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jneˊ kihˈ Dio, pero ja̱a̱ˉ baˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ hi̱ˉ kwaꜙ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ. 5 Ka̱hꜘ baˊ laˈ taˊ heˉ jmeeˉ jneˊ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jneˊ jeeˊ hnäähꜙ jneˊ Dio, pero ja̱a̱ˉ baˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 6 Ka̱hꜘ baˊ laˈ beꜘ heˉ maˉtë̱ë̱ꜘ jneˊ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jneˊ, pero ja̱a̱ˉ baˊ Dio hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙjëꜙ kihꜗ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ. 7 Läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jneˊ maˉhñah˜ jneˊ heˉ gaꜙkwaꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ mahꜗ läꜙja̱ˉ jä̱ꜗ lluꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 8 Ja̱a̱ˉ gaꜙhyohꜗ miihˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ heˉ gaꜙkwaꜘ Jmɨˉlleꜘ. Jñahꜘ gaꜙhyohꜗ heˉ jmeeꜙ kyʉʉyh˜ chaˉgaˊmiihˉ, heˉ gaꜙkwaꜘ ja̱ˉbaˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 9 Jñahꜘ kaˉlähꜘ gaꜙhyohꜗ kihꜗ ja̱ˉbaˊ Jmɨˉlleꜘ haˉ läꜙ jeeˊ läꜙdsooꜘ dsëyꜗ chaˉgaˊmiihˉ. Hi̱ˉ jñahꜘ gaꜙhyohꜗ haˉ läꜙ jeeˊ miˉhlä̱ä̱yꜘ hi̱ˉ dsaahˊ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ ja̱ˉbaˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 10 Jñahꜘ gaꜙhyohꜗ haˉ läꜙ jmeeyꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ. Jñahꜘ gaꜙhyohꜗ juuˈ heˉ ngëëyꜗ kihꜗ dsaꜙ. Jñahꜘ gaꜙhyohꜗ mahꜗ ka̱yꜗ kwa̱a̱t˜ cheˊ laˈ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ heˉ hlëëhꜙ dsaˉ o cheˊ laˈ kihꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. Jñahꜘ gaꜙhyohꜗ hlëëyhꜗ jyohꜘ juuˈ. Jñahꜘ kaˉlähꜘ, gaꜙhyohꜗ beꜘ mahꜗ ji̱i̱yꜗ juuˈ heˉ hlëëhꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ. 11 Pero ja̱a̱ˉ baˊ Jmɨˉlleꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ. Hiꜙ läꜙko̱o̱ˉ hyohˉ dsëyꜗ baˊ tiˉllooyh˜ kihꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ. 12 Ko̱o̱ˉ baˊ laˈ jmɨˉngoꜗ jnänˋ, hiꜙ chaˉ chaˉmiihˉ nëëˈ heˉ naˉkuˉ naˉcha̱hꜘ. Maꜙkeꜙ chaˉmiihˉ nëëˈ heˉ naˉkuˉ naˉcha̱hꜘ, maꜙraꜙ heˉ laꜗ baˊ ko̱o̱ˉ jmɨˉngoꜗ jeeˊ läꜙjëꜙ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ Cristo kaˉlähꜘ kya̱a̱hˊ jneˊ. 13 Jëëhꜘ, kya̱a̱hˊ ja̱a̱ˉ baˊ Jmɨˉlleꜘ gaꜙlë̱ë̱ꜗ jneˊ ko̱o̱ˉ baˊ kya̱a̱yhˊ, läꜙlluꜗ heˉ maˉnaˉsa̱a̱ꜚ jneˊ jmɨɨˉ kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kihꜗ Dio. Läꜙja̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ judiu o hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ kihꜗ hi̱ˉ naˉhnëëˊ jmeeꜙ taˊ kihˈ dsaꜙ o cherˊmahꜗ saꜙ naˉhnëëyˊ. Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ jneˊ maˉhe̱e̱hˊ jneˊ kihˈ ja̱a̱ˉ baˊ Jmɨˉlleꜘ. 14 Hehꜗ jmɨˉngoꜗ jnänˋ, saꜙ laꜗ ko̱o̱ˉ baˊ jeeˊ läꜙjëꜙ, chaˉmiihˉ jeeˊ naˉkuˉ naˉcha̱hꜘ. 15 Cherˊmahꜗ maˉtɨɨnˊ gaꜙjähꜘ: “Saꜙ la̱a̱nꜗ maˉgoohˉ, heˉja̱ˉ saꜙ naˊjnäänꜘ kihꜗ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ”, pero maꜙkeꜙ maˉjähꜘ läꜙja̱ˉ, maꜙraꜙ heˉ naˊjnääꜘ baˊ kihꜗ jmɨˉngoꜗ jnänˋ. 16 Hiꜙ cherˊmahꜗ loˉgwanˊ gaꜙjähꜘ: “Saꜙ la̱a̱nꜗ mɨˊnëhˊ, heˉja̱ˉ saꜙ naˊjnäänꜘ kihꜗ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ”, pero maꜙkeꜙ maˉjähꜘ läꜙja̱ˉ, maꜙraꜙ heˉ naˊjnääꜘ baˊ kihꜗ jmɨˉngoꜗ jnänˋ. 17 Cherˊmahꜗ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉngoꜗ jnänˋ, laꜗ ko̱o̱ˉ mɨɨˈ mɨˈnëˊ jʉʉhˉ, ¿heeˉ kya̱a̱hˊ ja̱ˉ nʉʉˊ jneˊ? Hiꜙ cherˊmahꜗ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉngoꜗ jnänˋ, laꜗ ko̱o̱ˉ toˉgwaˊ jʉʉhˉ, ¿heeˉ kya̱a̱hˊ ja̱ˉ heˉ ta̱a̱hꜗ jneˊ jmehꜗ? 18 Pero Dio gaꜙjmeeꜘ naˉkuˉ naˉcha̱hꜘ jmɨˉngoꜗ jnänˋ, läꜙko̱o̱ˉ llaꜙ dsëyꜗ. 19 Cherˊmahꜗ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ laˈ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉngoꜗ jnänˋ, moꜙsoꜙ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ jmɨˉngoꜗ heˉ kye̱ˊ jneˊ. 20 Pero ja̱ꜙ läꜙja̱ˉ laꜗ jmɨˉngoꜗ jnänˋ. Naˉkuˉ naˉcha̱hꜘ chaˉmiihˉ nëëˈ, hiꜙ jeeˊ läꜙjëꜙ ko̱o̱ˉ baˊ laˈ. 21 Saꜙ leꜘ jähꜙ mɨˈnënˊ sɨɨhꜙ maˉgoonˉ: “Saꜙ jmeeꜙ biiꜗ hneˉ kinꜙ.” Niꜙ saꜙ leꜘ jähꜙ kaˊllenˊ sɨɨhꜙ maˉtɨɨnˊ: “Saꜙ jmeeꜙ biiꜗ hneˉ kinꜙ.” 22 Pero saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ. Heˉ chaˉ kihꜗ jmɨˉngoꜗ jnänˋ, heˉ jmeeˉ jneˊ kwa̱a̱t˜ saꜙ be̱e̱ꜘ niꜙ miihˉ, heˉ ja̱ˉ jmääꜗ jnänˋ chaˉgaˊmiihˉ. 23 Hiꜙ heˉ chaˉ kihꜗ jmɨˉngoꜗ jnänˋ heˉ jmeeˉ jneˊ kwa̱a̱t˜ saꜙ jnäꜘ lluꜗ, heˉ ja̱ˉ høøˊ jneˊ chaˉgaˊmiihˉ. Hiꜙ heˉ saꜙ so̱o̱h˜ jëëꜗ dsaˉ, jlëˊ jneˊ lluˈ. 24 Pero heˉ jnäꜘ lluꜗ nëˊ jnänˋ, saꜙ jmeeꜙ biiꜗ jlëˊ jneˊ. Gaꜙjmeeꜘ Dio jmɨˉngoꜗ jnänˋ mahꜗ høønˊ chaˉgaˊmiihˉ läꜙjëꜙ heˉ saꜙ be̱e̱ꜘ. 25 Hehꜗ läꜙja̱ˉ, jmɨˉngoꜗ jnänˋ saꜙ jmeeꜙ maꜙ kihˉkihꜗ. Läꜙjëꜙ nëëˈ baˊ hnääyꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ. 26 Cherˊmahꜗ ji̱i̱ꜙ kihꜗ ko̱o̱ˉ nëëˈ, läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙjëꜙ baˊ ji̱i̱ꜙ kihꜗ. Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙlaꜗ lluꜗ kihꜗ ko̱o̱ˉ nëëˈ, läꜙja̱ˉ laꜗ lluꜗ kihꜗ gaꜙläꜙjëꜙ baˊ. 27 Läꜙja̱ˉ jneˊ kaˉlähꜘ, la̱a̱ꜗ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ jmɨˉngoꜗ kihꜗ Cristo. Läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jneˊ naˉkuˉ naˉcha̱hꜘ jneˊ kya̱a̱yhˊ. 28 Jeeˊ kihˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ gwahꜙ, Dio gaꜙhña̱a̱ꜗ toˉnëˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ apóstole, ja̱ˉgaˊ gaꜙhña̱a̱yꜗ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kiyhꜗ, hiꜙ gaꜙhña̱a̱yꜗ taˉjwohꜗ, kya̱a̱hˊ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ, kya̱a̱hˊ hi̱ˉ miˉhlä̱ä̱ꜘ dsaˉ, kya̱a̱hˊ hi̱ˉ jmeeꜙ beꜘ kihꜗ dsaꜙ, kya̱a̱hˊ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ dsaˉkya̱a̱hˊ, hiꜙ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ lihꜙ hlëëhꜗ jyohꜘ juuˈ. 29 ¿Cheˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ la̱a̱ꜗ apóstole? ¿Cheˊ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ la̱a̱ꜗ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio? ¿Cheˊ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ la̱a̱ꜗ taˉjwohꜗ? ¿Cheˊ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ jmeeꜙ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ? 30 ¿Cheˊ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ maˉhyoh˜ beꜘ mahꜗ miˉhlä̱ä̱yꜘ dsaˉdsaahˊ? ¿Cheˊ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ lihꜙ hlëëhꜗ jyohꜘ juuˈ? ¿Cheˊ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ lihꜙ ji̱i̱ꜗ juuˈ heˉ hlëëhꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ? 31 Waˊ he̱e̱ꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ taˊ heˉ laˊ kwaꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ heˉ lluꜗ gaˊ miihˉ. Pero taꜙ jyohꜘ ko̱ˉta̱a̱ˉ, hlë̱ë̱hnˊ hnähꜘ haˉ läꜙ jeeˊ jnäähꜙ hnähꜘ heˉ jmääꜗ chaˉgaˊmiihˉ kyahꜗ hnähꜘ.
1 Cherˊmahꜗ gaꜙhlëëhnˋ kya̱a̱hˊ waˊ heˉ chaˉ heˉ juuˈ heˉ hlëëhꜙ dsaˉ, hiꜙ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ hlëëhꜙ ángele kaˉlähꜘ, hiꜙ cherˊmahꜗ saꜙ hnaanꜙ dsaˉkya̱a̱hnˊ, la̱a̱nꜗ läꜙko̱o̱ˉ ñeˈ heˉ ko̱o̱ˉ hi̱i̱ˊ taꜙjmahꜗ. La̱a̱nꜗ läꜙko̱o̱ˉ jwɨˊñeꜗ kihꜗ tëꜙ. 2 Cherˊmahꜗ gaꜙhyohnꜗ chaˉmiihˉ juuˈ kihꜗ Dio heˉ ngëënˊ kihˈ dsaꜙ, hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙläꜙngëënꜘ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ naˉhmääˊ, cherˊmahꜗ kyʉʉh˜ baˊ jnäꜘ läꜙjëꜙ, hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙjmeenꜗ dsooꜘ dsënꜙ chaˉmiihˉ läꜙji̱i̱hˈ miˊsɨɨnˋ hø̱ø̱ˈ mohꜘ, pero cherˊmahꜗ saꜙ hnaanꜙ dsaˉkya̱a̱hnˊ, niꜙ miihˉ saꜙ chaˉ heˉ la̱a̱nꜗ. 3 Cherˊmahꜗ gaꜙtiˊ gaꜙlloohnꜗ gaꜙläꜙjëꜙ heˉ chaˉ kinꜙ mahꜗ ä̱ä̱hnˊ dsaˉ täˉñeeꜘ, hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙkwa̱a̱nꜙ hñiinꜙ ka̱a̱nꜙ, pero cherˊmahꜗ saꜙ hnaanꜙ dsaˉkya̱a̱hnˊ, niꜙ miihˉ saꜙ jmääꜗ kinꜙ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ. 4 Heˉ hnääꜙ jneˊ dsaˉ, heˉ jø̱hˉ dsënˉ baˊ ja̱ˉ, hiꜙ lluꜗ dsëˉ jneˊ kaˉlähꜘ. Heˉ hnääꜙ jneˊ dsaˉ, ja̱ꜙ heˉ wɨɨꜘ dsëˉ jneˊ kya̱a̱hˊ dsaˉ. Heˉ hnääꜙ jneˊ dsaˉ, ja̱ꜙ heˉ jmä̱ä̱ˊ jneˊ hñaanˈ ka̱a̱hˊ, niꜙ heˉ jmeenˊ kye̱e̱ꜘ jneˊ chaˉgaˊmiihˉ. 5 Heˉ hnääꜙ jneˊ dsaˉ, ja̱ꜙ heˉ jmeenˊ heˉ saꜙ lleˋ kihˈ jmeenˊ, ja̱ꜙ heˉ hnøøhnˊ maꜙlaꜙ heˉ lluꜗ jnänˋ hñaanˈ, ja̱ꜙ heˉ läꜙlle̱e̱ꜘ jneˊ naꜗko̱hꜘ, ja̱ꜙ heˉ tøøhˉ jneˊ dsënˉ kya̱a̱hˊ dsaˉ. 6 Ja̱ꜙ heˉ tɨh˜ dsëˉ jneˊ heˉ hlɨɨhˈ, heˉ tɨhꜗ dsëˉ jneˊ juˈdsooꜘ jmahꜗ baˊ. 7 Heˉ hnääꜙ jneˊ Dio, heˉ läˉbeꜘ dsëˉ jneˊ kihˈ läꜙjëꜙ, hiꜙ läꜙ maˉdsooꜘ ja̱ˉbaˊ dsëˉ jneˊ kiyhˈ, hiꜙ ngooꜗ baˊ heˉ kye̱ˊ jneˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ, hiꜙ heˉ kwëëhꜗ dsëˉ jneˊ kaˉlähꜘ. 8 Heˉ hnääꜙ jneˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ saꜙ lla̱a̱ꜙ ji̱hˊko̱hꜘ. Pero lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ moꜙsoꜙ jmeeꜙ biiꜗ miˉjnääꜙ Dio juuˈ kihꜗ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ moꜙsoꜙ jmeeꜙ biiꜗ hyohꜙ dsaˉ hlëëhꜗ jyohꜘ juuˈ, hiꜙ moꜙsoꜙ jmeeꜙ biiꜗ hyoyhꜙ heˉ jmeeyꜗ kyʉʉyh˜ chaˉgaˊmiihˉ. 9 Pero jmɨɨˊ heˉ tøøhnˊ laˉ, saꜙ gaˊ maˉläˉkyu̱u̱h˜ jneˊ naˉhñaaˈ läꜙjëꜙ juuˈ naˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ dsaꜙ, saꜙ hlëëyhꜙ naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ. 10 Pero waˊraˉ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ jmeeꜗ Dio maˉnaˉhñaaˈ goˉte˜ läꜙjëꜙ, maˊja̱ˉ moꜙsoꜙ jmeeꜙ biiꜗ heˉ gaꜙläꜙkyu̱u̱h˜ jneˊ miihˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, lla̱a̱ꜙ goˉte˜ baˊ ja̱ˉ. 11 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ la̱a̱nˈ chihˉ, gaꜙhlëëhnˋ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ chihˉ, gaꜙjmeenꜗ hʉʉˊdsëˉ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ chihˉ, hiꜙ gaꜙka̱nꜗ kwa̱a̱t˜ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ chihˉ. Pero maˊ gaꜙläꜙjø̱ø̱hnˈ, moꜙsoꜙ gaꜙjmeenꜗ läꜙjëꜙ heˉ maˊ jmeenꜙ läꜙko̱o̱ˉ maˊ mähnˈ. 12 Jmɨɨˊ naˈ, saꜙ maˉläˉngëëꜘ jneˊ naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ, laꜗ jnänˋ läꜙko̱o̱ˉ heˉ jëëꜘ jneˊ kya̱a̱hˊ huˉ heˉ saꜙ jë̱ë̱ˉ baˊ. Pero waˊraˉ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ ja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ të̱ë̱ˈ jneˊ jëënˊ jë̱ë̱ˉ goˉte˜. Naꜗ kyʉʉhn˜ miihˉ baˊ. Pero waˊraˉ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ ja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ läꜙkyʉʉhn˜ läꜙjëꜙ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ kyu̱u̱ꜙ Dio jnäꜘ. 13 Hnëˉ nëëˈ baˊ heˉ saꜙ lla̱a̱ꜙ: heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ, heˉ chaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ jnänˋ, hiꜙ heˉ hnääꜙ jneˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ. Kihꜗ jeeˊ läꜙjëꜙ heˉ laˉ, kye̱e̱ꜘ gaˊ heˉ hnääꜙ jneˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ.
1 Heˉja̱ˉ goˉnääꜘ baˊ hnähꜘ taꜙ chaˊnëˊ heˉ hnaahꜙ hnähꜘ ø̱ø̱hꜗ hnähꜘ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ waˊ he̱e̱ꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ taˊ heˉ laˊ kwaꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. Hiꜙ kihꜗ jeeˊ läꜙjëꜙ taˊ naˉ, waˊ he̱e̱ꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ heˉ ngëëhˊ hnähꜘ juuˈ kihꜗ Dio. 2 Jëëhꜘ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hlëëhꜙ jyohꜘ juuˈ, ja̱ꜙ heˉ hlëëyhꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉ ja̱ˉ, heˉ hlëëyhꜙ kya̱a̱hˊ Dio baˊ ja̱ˉ. Hiꜙ maꜙkeꜙ hlëëyhꜙ juuˈ kaahˊ heˉ kwaꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ ngëëꜘ juuˈ kiyhꜗ. 3 Pero ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙhyoyhꜗ kihꜗ Dio, hi̱ˉ heꜘ baˊ hlëëhꜙ juuˈ heˉ jmeeyꜙ dsaˉnääꜗ dsaˉ taꜙ chaˊnëˊ, kwayꜙ beꜘ kihꜗ dsaˉ, hiꜙ jmeeyꜙ dsaˉnøhꜗ dsëꜗ dsaˉ. 4 Ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hlëëhꜙ juuˈ heˉ saꜙ ngëëꜘ jneˊ, heˉ kwayꜙ beꜘ kihꜗ hñiiyꜘ baˊ ja̱ˉ. Pero ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙhyoyhꜗ kihꜗ Dio, kwayꜙ beꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio. 5 Hnoonꜗ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ hnähꜘ hlëëhˊ hnähꜘ jyohꜘ juuˈ. Pero chaˉgaˊmiihˉ hnoonꜗ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ gaꜙhñahꜗ hnähꜘ taˊ heˉ ngëëhˊ hnähꜘ juuˈ kihꜗ Dio. Jëëhꜘ, lluꜗ gaˊ heˉ ja̱ˉ, läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ hlëëhꜙ hnähꜘ jyohꜘ juuˈ. Hiꜙ maꜙraꜙ heˉ jmääꜗ baˊ heˉ hlëëhˊ hnähꜘ jyohꜘ juuˈ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ ji̱i̱ꜗ juuˈ ja̱ˉ mahꜗ kwaꜗ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio. 6 Jëëˋ daˊ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ. Cherˊmahꜗ ngoonꜗ naˊhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jyohꜘ juuˈ heˉ maˉhyohn˜ kihꜗ Dio, saꜙ jmääꜗ heˉ ja̱ˉ kyahꜗ hnähꜘ. Lluꜗ gaˊ heˉ hlë̱ë̱hnˊ hnähꜘ heˉ gaꜙmiꜙjnääˉ Dio kinꜙ baˊ, hiꜙ hlë̱ë̱hnˊ hnähꜘ heˉ maˉkyu̱u̱h˜ jneˊ, hiꜙ hlëëhnˊ juuˈ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙhyohnꜗ kihꜗ Dio, hiꜙ kya̱a̱hˊ nʉʉhꜚ heˉ maˉmiˉtë̱ë̱ˈ jneˊ. 7 Läꜙja̱ˉ laꜗ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ saꜙ naˊji̱i̱hꜙ. Waˊraˉ gaꜙhi̱i̱ˊ luuꜘ hmaˉtaˉ, waˊraˉ gaꜙhi̱i̱ˊ tu̱ˉ, cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙhi̱i̱ˊ kweeˉ, saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ ñeˉ heeˉ su̱ꜚ ja̱ˉ hi̱i̱ˊ. 8 Hiꜙ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙhi̱i̱ˊ kweeˉ luuꜘ hooˊ, niꜙ ja̱a̱ˉ hløøꜘ saꜙ miˉllu̱u̱ꜗ hñiiꜘ mahꜗ dsaˉnääyꜗ jeeˊ hniiˉ. 9 Läꜙja̱ˉ laꜗ kyahꜗ hnähꜘ kaˉlähꜘ. Cherˊmahꜗ saꜙ jë̱ë̱ˉ juuˈ heˉ hlëëhˊ hnähꜘ, ¿haˉ läꜙja̱ˉ läꜙngëëꜘ dsaˉ juuˈ heˉ hlëëhˊ hnähꜘ? Ko̱o̱ˉ ta̱a̱hꜙ mɨɨhˊ baˊ ja̱ˉ heˉ hlëëhˊ hnähꜘ. 10 Johꜘ juuˈ saꜙ hlëëhꜙ dsaˉ läꜙka̱a̱ˉ läꜙjʉhꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ, hiꜙ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jwɨɨˉ ngëëꜘ bihꜗ juuˈ kiyhꜗ. 11 Heˉja̱ˉ cherˊmahꜗ saꜙ ngëënꜘ juuˈ heˉ hlëëhꜙ dsaˉ, la̱a̱nꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ ʉ̱ʉ̱ꜘ baˊ kiyhˈ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ hi̱ˉ heꜘ kiꜙ jnäꜘ kaˉlähꜘ. 12 Läꜙja̱ˉ jmeeˊ hnähꜘ kaˉlähꜘ. Naꜗ heˉ maˉhe̱e̱ꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ taˊ heˉ laˊ kwaꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, heˉja̱ˉ chaˉgaˊmiihˉ waˊ tɨh˜ hohꜘ hnähꜘ heˉ laˊ kwaꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ heˉ jmeeꜙ dsaˉkwa̱a̱ꜙ läꜙhiiꜘ nëˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio. 13 Kihꜗ heˉja̱ˉ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉhyoh˜ hlëëhꜗ jyohꜘ juuˈ, waˊ ngɨɨyꜘ kiyhꜗ kihꜗ Dio mahꜗ kwayꜗ beꜘ haˉ läꜙ jeeˊ ji̱i̱yˈ juuˈ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ. 14 Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ gaꜙngɨɨnˋ kinꜙ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ saꜙ ngëënꜘ, heˉ ngɨɨnˊ kya̱a̱hˊ jmɨˉlleꜘ kinꜙ baˊ ja̱ˉ. Pero juuˈ ja̱ˉ, saꜙ ngëënꜘ heˉ hnøøꜗ jähꜙ. 15 Heˉja̱ˉ, ¿haˉ läꜙ jmeenˋ? Ngɨɨˊ baˊ jnäꜘ kya̱a̱hˊ jmɨˉlleꜘ kinꜙ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ ngëënꜘ baˊ. Hiꜙ hänˋ kya̱a̱hˊ jmɨˉlleꜘ kinꜙ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ hänˋ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ ngëënꜘ. 16 Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ gaꜙhähˊ kya̱a̱hˊ jmɨˉlleꜘ jmahꜗ jeeˊ kwahˉ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio, haˉ läꜙja̱ˉ jähꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ nuuˉ: “Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ”, cherˊmahꜗ saꜙ maˉläˉngëëyꜘ heeˉ ja̱ˉ heˉ maˉhlëëhˊ. 17 Maꜙkeꜙ jna̱a̱hˈ maˉkwahˊ tiˊhmaahˊ, pero kihꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ nuuˉ, saꜙ të̱ë̱yꜗ beꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ ja̱ˉ. 18 Kwanꜙ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio kihꜗ heˉ maˉhyohn˜ hlëëhnˊ chaˉgaˊmiihˉ jyohꜘ juuˈ läꜙko̱hꜘ gaˊ hnähꜘ. 19 Pero gaˊ maˉchehnꜗ jeeˊ dsaˉñeeꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ, lluꜗ gaˊ la̱a̱nꜙ heˉ hlëëhnˊ hñaꜘ mɨˈjuuꜗ heˉ läꜙngëëꜘ dsaˉ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ hlë̱ë̱hˊ jnihꜘ, läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ hlëëhnˊ gyaꜗ mil mɨˈjuuꜗ heˉ saꜙ kyʉʉh˜ dsaˉ. 20 Ø̱ø̱hnꜗ, taꜙ jmeeˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ chihˉ hi̱ˉ saꜙ ngëëꜘ. Lluꜗ baˊ cherˊmahꜗ la̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ chihˉ hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ. Pero hnøøꜗ jmeehˈ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉ maˉjø̱ø̱hˈ baˊ. 21 Läꜙlaˉ naˉsɨɨˉ nëˊ ley: Kya̱a̱hˊ jyohꜘ juuˈ hlë̱ë̱hnˊ dsaˉ laˉ. Kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ hlëëhꜙ dsaˉ cha̱a̱ˉ ʉ̱ʉ̱ꜘ baˊ hlë̱ë̱hˊ jnihꜘ. Pero niꜙ läꜙja̱ˉ, saꜙ nuuyꜗ kinꜙ, gaꜙjähꜘ Dio. 22 Läꜙja̱ˉ, hi̱ˉ maˉhyoh˜ hlëëhꜗ jyohꜘ juuˈ, laꜗ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ gaˊ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio. Saꜙ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio. Pero taꜙ jyohꜘ ko̱ˉta̱a̱ˉ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ heˉ gaꜙhyoyhꜗ kihꜗ Dio, hlë̱ë̱yh˜ hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio baˊ. Saꜙ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio. 23 Heˉja̱ˉ saꜙ lluꜗ cherˊmahꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ hlëëhˊ hnähꜘ jyohꜘ juuˈ heˉ saꜙ ngëëꜘ jneˊ jeeˊ dsaˉñeeꜙ hnähꜘ. Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hmëëꜘ o ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ gaˊ maˉdsooꜘ dsëꜗ kihꜗ Dio, maˊja̱ˉ jäyhꜙ, heˉ ngaahˊ baˊ hnähꜘ naˉ. 24 Pero cherˊmahꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ ngëëhˊ hnähꜘ juuˈ heˉ gaꜙhñahꜗ hnähꜘ kihꜗ Dio hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hmëëꜘ o ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ gaˊ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ, kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ ngëëhˊ hnähꜘ ja̱ˉ jmeeꜗ läˉngëëyꜘ heˉ maˉhlä̱ä̱yhˉ, hiꜙ läˉliiyhꜚ läꜙjëꜙ heˉ jmeeyꜙ. 25 Hiꜙ läꜙjnäꜘ läꜙjëꜙ heˉ naˉhmääˊ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ. Ja̱ˉgaˊ naꜙ ju̱u̱yhꜗ jnëyˊ mahꜗ hnaayhꜙ Dio, jäyhꜙ: “Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, chehꜗ baˊ Dio jeeˊ kyahˈ hnähꜘ.” 26 Ø̱ø̱hnꜗ, heˉ ko̱o̱ˉ juuˈ lleˊ jneˊ kihˈ jeeˊ läꜙjëꜙ heˉ maˉjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ. Jeeˊ dsaˉñeehꜙ hnähꜘ, cha̱a̱ˉ hi̱ˉ häꜙ, cha̱a̱ˉ hi̱ˉ miˉtë̱ë̱ꜙ, cha̱a̱ˉ hi̱ˉ hlëëhꜙ gaˊ jyohꜘ juuˈ, cha̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉmiˉjnääˉ Dio miihˉ kihꜗ, cha̱a̱ˉ hi̱ˉ lihꜙ ji̱i̱ꜗ juuˈ heˉ saꜙ ngëëꜘ jneˊ. Heˉja̱ˉ jmeeˊ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ naˉ mahꜗ läꜙchaˉ chaˉgaˊmiihˉ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ. 27 Waˊraˉ gaꜙhlëëhˊ hnähꜘ jyohꜘ juuˈ, waˊ hlëëhꜘ u̱u̱ꜗ u̱u̱ˉ baˊ, pero maꜙ ja̱a̱ˉ baˊ. Hiꜙ maꜙraꜙ heˉ hnääꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ lihꜙ ji̱i̱ꜗ juuˈ ja̱ˉ. 28 Cherˊmahꜗ saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ lihꜙ ji̱i̱ꜗ juuˈ ja̱ˉ, saꜙ waˊ hlë̱ë̱yhˈ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ nehꜙ gwahꜙ. Waˊ hlëëyhꜘ jeeˊ nuuyˉ hñiiyꜘ baˊ, hiꜙ waˊ hlëëyhꜘ kya̱a̱hˊ Dio. 29 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ kihꜗ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ heˉ gaꜙhyoyhꜗ kihꜗ Dio. Waˊ hlëëhꜘ u̱u̱ꜗ u̱u̱ˉ baˊ, mahꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ waˊ kye̱yꜘ kwa̱a̱t˜ haˉ läꜙ dsoo˜ juuˈ ja̱ˉ. 30 Cherˊmahꜗ gaꜙmiꜙjnääˉ Dio miihˉ kihꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ gyaꜗ nuuˉ, waˊ jø̱ø̱yˈ läꜙji̱i̱hˈ lla̱a̱ꜙ hlëëhꜗ hi̱ˉ maˉløøꜗ toˉnëˊ heꜘ. 31 Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ hnähꜘ chaˉ jwëˈ kyahꜗ hnähꜘ ngëëhˊ hnähꜘ juuˈ heˉ maˉhñah˜ hnähꜘ kihꜗ Dio. Pero maꜙ ja̱a̱ˉ baˊ hnähꜘ ngëëhˊ hnähꜘ juuˈ ja̱ˉ, mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙtë̱ë̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ, hiꜙ hyoyhꜙ chaˉgaˊmiihˉ beꜘ. 32 Jmɨˉlleꜘ kihꜗ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ nʉʉhˊ bihꜗ, saꜙ hlëëyhꜗ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ hlëëhꜙ jñahꜘ ø̱ø̱yhꜚ. 33 Jëëhꜘ Dio, saꜙ la̱a̱yꜗ Dio hi̱ˉ ko̱o̱ˉ jmeeꜙ täähˊ mɨɨhˊ. Heˉ jmeeyꜙ hiiꜘ tiiˊ jnänˋ baˊ. Läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ läꜙjëꜙ gwahꜙ jeeˊ dsaˉñeeꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio, 34 läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉmëꜘ saꜙ waˊ tooyhˈ mɨɨhˊ jeeˊ tä̱ä̱yhˊ nehꜙ gwahꜙ. Jëëhꜘ, saꜙ chaˉ jwëˈ kiyhꜗ hlëëyhꜗ. Hnøøꜗ nʉʉyhˊ kihˈ dsaˉñʉʉhˉ baˊ, läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ nëˊ ley. 35 Cherˊmahꜗ heˉ hnøøyꜗ läꜙtë̱ë̱yˉ, waˊ ngɨɨyˈ juuˈ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱yꜗ waˊraˉ gaꜙllaꜙnääyˋ chaˊnehꜙ kiyhꜗ. Jëëhꜘ, saꜙ so̱o̱h˜ kihꜗ dsaˉmëꜘ hlëëyhꜗ nehꜙ gwahꜙ. 36 Ja̱ꜙ maꜙlaꜙ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ gaꜙläꜙchaꜙ juuˈ kihꜗ Dio. Niꜙ saꜙ laꜗ maꜙlaꜙ kyahꜗ hnähꜘ kaˉlähꜘ. 37 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ hʉʉˊdsëˉ la̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ, o chaˉ gaˊ jyohꜘ heˉ gaꜙhyoyhꜗ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, hi̱ˉ heꜘ ta̱hˉ dsëyꜗ laꜗ madaꜚ kihꜗ Dio läꜙjëꜙ heˉ maˉsɨɨnꜗ laˉ. 38 Kihꜗ hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ heˈ kihꜗ juuˈ laˉ, taꜙ jmeeˉ hnähꜘ heˈ kiyhꜗ. 39 Läꜙja̱ˉ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, waˊ he̱e̱ꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ taˊ heˉ ngëëhˊ hnähꜘ juuˈ kihꜗ Dio. Hiꜙ taꜙ haˉ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉ lihꜙ hlëëhꜗ jyohꜘ juuˈ. 40 Pero taꜙ jmeeˉ hnähꜘ waˊ laˈ chaˉ laꜗ jeeˊ dsaˉñeehꜙ hnähꜘ, jmeeˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ baˊ.
1 Naꜗ naꜙ miˉdsoohnꜚ hohꜘ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, haˉ läꜙ laꜗ juˈhmëëꜘ heˉ gaꜙhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ, ja̱ˉbaˊ heˉ gaꜙhe̱e̱hˋ hnähꜘ ja̱ˉ. Hiꜙ läꜙ maˉtä̱ä̱hˊ ja̱ˉbaˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ ja̱ˉ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ. 2 Kya̱a̱hˊ ja̱ˉbaˊ juuˈ laˉ maˉnaˉla̱a̱hˊ hnähꜘ cherˊmahꜗ gaꜙnääˊ baˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ maˉhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ. Pero cherˊmahꜗ saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ, saꜙ jmääꜗ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ. 3 Toˉnëˊ gaꜙhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ ja̱ˉbaˊ juuˈ heˉ gaꜙhe̱e̱hnˋ hñiinꜙ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ Cristo kihꜗ dsoˊkyeˉ jnänˋ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio. 4 Ja̱ˉgaˊ naꜙ gaꜙha̱a̱ꜗ dsihꜘ mahꜗ gaꜙläꜙji̱i̱yhˋ kaˉlähꜘ maˊ gaꜙhyaˉ hnëˉ jmɨɨˊ, läꜙko̱o̱ˉ maˉnaˉsɨɨˉ kiyhꜗ jä̱ä̱ꜗ. 5 Gaꜙmiꜙjnääyˉ hñiiyꜘ kihꜗ Peeˊ. Hiꜙ kë̱ë̱ˉ gaˊ, gaꜙmiꜙjnääyˉ hñiiyꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ. 6 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙmiꜙjnääyˉ hñiiyꜘ kihꜗ la̱a̱ꜚ gaˊ hñaꜘ hña̱ˉla̱a̱ꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ häˊ baˊ. Hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ heꜘ, cha̱a̱ˉ gyihꜗ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ, ko̱ˉlla̱a̱ˊ baˊ maˉnaˉju̱u̱ˊ. 7 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙmiꜙjnääyˉ hñiiyꜘ kihꜗ Jacobo, ja̱ˉgaˊ gaꜙmiꜙjnääyˉ hñiiyꜘ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ apóstole. 8 Jeeˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ ja̱ˉ, gaꜙmiꜙjnääyˉ hñiiyꜘ kiꜙ jnäꜘ. Jnäꜘ hi̱ˉ gaꜙlaꜗ kihꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ. 9 Jëëhꜘ, mähꜗ gaˊ jnäꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ apóstole heꜘ. Niꜙ saꜙ lleˋ kihˈ tëëhꜗ dsaˉ jnäꜘ apóstol. Jëëhꜘ, gaꜙjmeehnˋ chaˉmiihˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio. 10 Pero, kihꜗ heˉ lluꜗ dsëꜗ Dio, heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ la̱a̱nꜗ heˉ jwahnꜙ la̱a̱nꜗ. Hiꜙ gaꜙjmääꜘ baˊ heˉ lluꜗ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ jnäꜘ jëëhꜘ gaꜙjmeenꜗ chaˉgaˊmiihˉ taˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ apóstole heꜘ. Pero ja̱ꜙ hñiinꜙ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ taˊ ja̱ˉ. Heˉ lluꜗ dsëꜗ Dio kya̱a̱hˊ jnäꜘ baˊ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ yaꜙhɨɨꜗ lluꜗ taˊ heˉ gaꜙjmeenꜗ. 11 Läꜙja̱ˉ baˊ laˈ juuˈ heˉ kwaˉ jnäähˈ, kweeˉ baˊ jmeeꜙ cherˊmahꜗ jnäꜘ, o cherˊmahꜗ jñahꜘ kwaꜙ juuˈ laˉ, hiꜙ juuˈ laˉ baˊ ja̱ˉ, heˉ gaꜙhe̱e̱hˋ hnähꜘ. 12 Gaꜙnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ heˉ gaꜙkwaꜘ dsaˉ juuˈ heˉ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ Cristo. ¿Heˉlaˈ ja̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hnähꜘ jwahꜘ hnähꜘ heˉ saꜙ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ? 13 Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ saꜙ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, niꜙ saꜙ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ Cristo cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ laꜗ. 14 Hiꜙ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ Cristo, saꜙ jmääꜗ taˊ heˉ kwaˉ jnäähˈ juuˈ kiyhꜗ. Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, heˉ maˉläˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ, saꜙ jmääꜗ taˊ niꜙ miihˉ. 15 Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ heˉ ja̱ˉ. Gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ juuˈ taˉjuuˈ kihꜗ Dio, jëëhꜘ maˉjmeeˊ jnäähꜗ juˈdsooꜘ heˉ gaꜙmiꜙji̱i̱yhˋ Cristo. Pero saꜙ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ Cristo cherˊmahꜗ laꜗ juˈdsooꜘ heˉ saꜙ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ. 16 Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ saꜙ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ Cristo. 17 Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ Cristo, saꜙ jmääꜗ taˊ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ. Läꜙ maˉtä̱ä̱hˊ ja̱ˉbaˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ kyahꜗ hnähꜘ. 18 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, maˉnaˉhe̱e̱ꜚ goˉte˜ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙju̱u̱ꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Cristo. 19 Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ laꜗ kihꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ baˊ, heˉ maˉchaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ jnänˋ kya̱a̱hˊ Cristo, peerꜙ jwɨɨ˜ jneˊ jeeˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 20 Pero maꜙraꜙ juˈdsooꜘ heˉ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ Cristo jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. La̱a̱yꜗ toˉnëˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ läꜙji̱i̱hˊ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. 21 Kihꜗ ja̱a̱ˉ baˊ dsaˉ jaꜗ heˉ dsaˉju̱u̱ꜘ dsaˉ. Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, kihꜗ ja̱a̱ˉ baˊ dsaˉ jaꜗ heˉ läꜙji̱i̱hˊ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. 22 Jëëhꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱hꜘ dsaˉju̱u̱ꜘ dsaˉ kihꜗ heˉ la̱a̱yꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ Adán, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ läꜙji̱i̱hˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Cristo. 23 Läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ läꜙji̱i̱hˊ, gaˊ maˉtëꜘ hor˜ kiyhꜗ. Toˉnëˊ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ Cristo hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ jnänˋ. Ja̱ˉgaˊ läꜙji̱i̱hˊ kaˉlähꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱yꜗ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱yhꜘ. 24 Hiꜙ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ lla̱a̱ꜙ goˉte˜, llaˉdsëëˋ Cristo kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jmeeꜙ hihꜙ, hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ taˊ hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ be̱e̱ꜘ. Maˊja̱ˉ gaˊ tooyhꜙ gooˉ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ mahꜗ hñiiꜘ bihꜗ jmeeyꜗ hihꜙ. 25 Jëëhꜘ, jmeeꜙ biiꜗ llaˉdsëëˋ Cristo kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kiyhˈ läꜙji̱i̱hˈ jä̱yꜗ taꜙ hwaꜗ hʉʉˊ tɨɨyˊ. 26 Kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kiyhˈ heꜘ, he̱e̱yꜗ goˉte˜ hi̱ˉ jngɨɨhꜙ kihꜗ dsaꜙ. 27 Jëëhꜘ, kihꜗ Dio maˉjä̱ꜘ taꜙ hwaꜗ hʉʉˊ tɨɨˊ Cristo läꜙjëꜙ goˉte˜ heˉ chaˉ. Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjäyhꜘ: “Maˉjä̱ꜘ taꜙ hwaꜗ hʉʉˊ tɨɨyˊ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ”, ñeˊ baˊ jneˊ saꜙ hlëëhꜙ läꜙkye̱ˉ kihꜗ hñiiꜘ Dio hi̱ˉ gaꜙtoohˉ gooyˉ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ. 28 Heˉja̱ˉ waˊraˉ gaꜙjä̱ꜘ taꜙ hwaꜗ hʉʉˊ tɨɨyˊ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ, ja̱ˉgaˊ naꜙ Jo̱o̱yꜘ ngëëyꜗ hñiiyꜘ chaˊnëˊ hi̱ˉ gaꜙtoohˉ gooyˉ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ mahꜗ läꜙja̱ˉ jä̱ꜗ jø̱ø̱hˈ Dio jeeˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 29 Taꜙ jyohꜘ ko̱ˉta̱a̱ˉ, ¿heeˉ gaꜙlɨhꜗ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙsa̱a̱ˉ jmɨɨˉ llaꜚ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ? Cherˊmahꜗ saꜙ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, ¿heˉlaˈ ja̱ˉ gaꜙsa̱a̱yˉ jmɨɨˉ llaꜚ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ? 30 Läꜙja̱ˉ jnäähˈ kaˉlähꜘ, ¿heˉlaˈ ja̱ˉ he̱e̱hˊ jnäähꜗ heˉ hiiꜘ gooˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ gaꜙläꜙjëꜙ jmɨɨˊ, cherˊmahꜗ saꜙ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ? 31 Juˈdsooꜘ jwahnꜙ ø̱ø̱hnꜗ, läꜙjëꜙ jmɨɨˊ baˊ hiiꜘ gooˉ ju̱u̱nꜘ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ laꜗ juˈdsooꜘ heˉ cha̱a̱nˉ lluꜗ jwërte kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ jeeˊ hnäähꜙ jneˊ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 32 Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ la̱a̱nꜗ dsaˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, ¿heeˉ jmääꜗ kinꜙ ja̱ˉ, heˉ gaꜙte̱e̱nꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ jahꜘ hä̱ä̱ˈ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jwɨɨˉ Éfeso? Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, waˊ jmeeˊ baˊ jneˊ läꜙjëꜙ heˉ tɨh˜ dsëˉ jneˊ, waˊ kihˊhi̱hnˊ lluˈ. Jëëhꜘ, høꜗ baˊ ju̱u̱ꜘ jneˊ. 33 Pero taꜙ miˉga̱a̱ˈ hnähꜘ hñaahꜗ kihꜗ hi̱ˉ hlëëhꜙ läꜙja̱ˉ. Jëëhꜘ cherˊmahꜗ gaꜙjmeeˊ jneˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ hñaaˉ dsëˉ, dsaˉhe̱e̱ꜘ läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ heˉ të̱ë̱ˈ jneˊ jmeenˉ. 34 Jmeeˊ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ, moꜙtoꜙ jmeeˉ gaˊ hnähꜘ heˉ hlɨɨhˈ. Jëëhꜘ, ko̱ˉlla̱a̱ˊ hnähꜘ saꜙ jmeehˉ hnähꜘ heˈ kihꜗ Dio. Heˉja̱ˉ jwahnꜙ läꜙnaˉ mahꜗ jäꜙ oˉhihꜙ kyahꜗ hnähꜘ. 35 Pero jähꜙ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ: “¿Haˉ läꜙ laꜗ heˉ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ? ¿Haˉ baˊ läꜙjnääyꜘ waˊraˉ gaꜙläꜙji̱i̱yhˋ?” 36 Peerꜙ ta̱a̱hˉ hneˉ. Saꜙ hyaꜙ mɨˈju̱ˉ heˉ jngëëhˉ cherˊmahꜗ gaꜙjä̱ꜘ läꜙ maˉlaꜗ ja̱ˉbaˊ mɨɨˈ. 37 Heˉ jngëëhˉ ja̱ˉ, saꜙ laꜗ chaahˈ heˉ ja̱ˉgaˊ hyaꜙ. Laꜗ mɨˈju̱ˉ taꜙjmahꜗ baˊ, cherˊmahꜗ laꜗ mɨˈju̱ˉ trigo, o heˉ gaˊ jyohꜘ mɨˈju̱ˉ. 38 Dio kwaꜙ chaahˈ läꜙko̱o̱ˉ llaꜙ dsëyꜗ. Läꜙko̱o̱ˉ nëëˈ mɨˈju̱ˉ hyaꜙ kya̱a̱hˊ chaahꜗ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ. 39 Hiꜙ läꜙja̱ˉ laꜗ kihꜗ ngoꜗ, saꜙ laꜗ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ jeeˊ läꜙjëꜙ. Ka̱hꜘ baˊ laˈ jmɨˉngoꜗ kihꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ, hiꜙ ka̱hꜘ baˊ laˈ ngoꜗ kihꜗ jahꜘ. Ka̱hꜘ baˊ laˈ kaˉlähꜘ ngoꜗ kihꜗ jahꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ chaˊjmɨɨˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ kihꜗ jahꜘ hi̱ˉ hë̱ë̱ꜙ. 40 Hiꜙ läꜙja̱ˉ laꜗ kaˉlähꜘ kihꜗ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ gyʉʉhˈ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ. Ka̱hꜘ baˊ jnä̱ä̱ꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ gyʉʉhˈ hiꜙ ka̱hꜘ baˊ la̱a̱ˈ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ. 41 Ka̱hꜘ baˊ laˈ jmëëꜗ hyooˉ, hiꜙ ka̱hꜘ baˊ laˈ kihꜗ sɨhˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ chaˊnʉʉꜘ kaˉlähꜘ. Ka̱hꜘ baˊ laˈ jmëëꜗ kihꜗ ja̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ. 42 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ laꜗ heˉ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ. Hoo˜ dsaˉ jmɨˉngoꜗ heˉ dsaˉhe̱e̱ꜘ, pero waˊraˉ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ läꜙji̱i̱yhˊ kaˉlähꜘ, moꜙsoꜙ he̱e̱yꜘ ji̱hˊko̱hꜘ. 43 Hoo˜ dsaˉ heˉ moꜙsoꜙ tɨh˜ dsëyꜗ, pero waˊraˉ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ, läꜙjnäꜘ naˊhñaahꜗ. Hoo˜ dsaˉ heˉ maˉhwa̱a̱ꜘ goˉte˜, pero waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ läꜙji̱i̱hˊ, maˉkya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ beꜘ. 44 Heˉ hoo˜ dsaˉ, laꜗ kihꜗ hwaꜗ laˉ. Pero heˉ läꜙji̱i̱hˊ, laꜗ kya̱a̱hˊ jmɨˉlleꜘ. Chaˉ jmɨˉngoꜗ heˉ laꜗ kihꜗ hwaꜗ, hiꜙ läꜙja̱ˉ chaˉ heˉ laꜗ kya̱a̱hˊ jmɨˉlleꜘ. 45 Läꜙja̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Dsaˉñʉʉhˉ Adán hi̱ˉ toˉnëˊ heꜘ, maˊ naˉla̱a̱ꜚ kihꜗ hwaꜗ laˉ baˊ hiꜙ maˊ ji̱i̱yhꜙ.” Pero Adán hi̱ˉ jaꜗ jeeˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ heꜘ, la̱a̱ꜗ kya̱a̱hˊ jmɨˉlleꜘ mahꜗ jmeeyꜗ cha̱a̱ˉ dsaˉ. 46 Hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱hˊ jmɨˉlleꜘ saꜙ la̱a̱yꜗ toˉnëˊ. Hi̱ˉ maˊ naˉla̱a̱ꜚ kihꜗ hwaꜗ laˉ baˊ maˊ la̱a̱yˈ toˉnëˊ, ja̱ˉgaˊ jaˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ jmɨˉlleꜘ. 47 Dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ toˉnëˊ, maˊ naˊjnääyꜘ kihꜗ hwaꜗ laˉ. Pero jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ, la̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ naˊjnääꜘ kihꜗ gyʉʉhˈ. 48 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˊjnääꜘ kihꜗ hwaꜗ laˉ, la̱a̱yꜗ kweeˉ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ gaꜙla̱a̱ꜗ kya̱a̱hˊ gwaahˊ. Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˊjnääꜘ gyʉʉhˈ, le̱e̱yꜘ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ. 49 Jnä̱ä̱ꜘ jneˊ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ maˊ jnä̱ä̱ꜘ hi̱ˉ gaꜙla̱a̱ꜗ kya̱a̱hˊ gwaahˊ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ, läꜙko̱o̱ˉ jnä̱ä̱ꜘ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, läꜙja̱ˉ läꜙjnääꜘ jneˊ kaˉlähꜘ. 50 Läꜙja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱hˊ jmɨˉngoꜗ, saꜙ të̱ë̱yꜗ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Dio. Jëëhꜘ jmɨˉngoꜗ heˉ dsaˉhe̱e̱ꜘ, saꜙ hiihꜚ kya̱a̱hˊ jyohꜘ jmɨˉngoꜗ heˉ naꜗ gaˊ të̱ë̱ˈ jneˊ heˉ saꜙ dsaˉhe̱e̱ꜘ ji̱hˊko̱hꜘ. 51 Naꜗ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ ko̱o̱ˉ juuˈ heˉ maˊ naˉhmääˊ. Ja̱ꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ ju̱u̱nꜘ, pero läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ läꜙsë̱ë̱ꜗ jneˊ. 52 Niꜙ saꜙ le̱e̱hꜚ gaˊ jneˊ, kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ hmihˊ baˊ jneˊ läꜙsë̱ë̱ꜗ jneˊ, waˊraˉ gaꜙhi̱i̱ˊ jeeˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ luuꜘ hooˊ. Jëëhꜘ, hi̱i̱ˋ luuꜘ hooˊ mahꜗ läꜙji̱i̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ. Ja̱ˉ ji̱i̱hˈ moꜙsoꜙ ju̱u̱yꜘ ji̱hˊko̱hꜘ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ jneˊ läꜙsë̱ë̱ꜗ jneˊ maˊja̱ˉ. 53 Jmɨˉngoꜗ jnänˋ heˉ dsaˉhe̱e̱ꜘ, jmeeꜙ biiꜗ läꜙsɨɨꜗ mahꜗ moꜙsoꜙ he̱e̱ꜘ. Hiꜙ jmeeꜙ biiꜗ läꜙsɨɨꜗ mahꜗ moꜙsoꜙ ju̱u̱ꜘ ji̱hˊko̱hꜘ. 54 Waˊraˉ gaꜙlɨɨꜗ jmɨˉngoꜗ heˉ dsaˉhe̱e̱ꜘ, ja̱ˉ ji̱i̱hˈ moꜙsoꜙ he̱e̱ꜘ, hiꜙ waˊraˉ gaꜙlɨɨꜗ jmɨˉngoꜗ heˉ dsaˉju̱u̱ꜘ, läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ ju̱u̱ꜘ gaˊ. Ja̱ˉgaˊ naꜙ läꜙteꜗ juuˈ heˉ naˉsɨɨˉ läꜙlaˉ: “Maˉdsa̱a̱ꜗ goˉte˜ baˊ heˉ maˊ jmeeꜙ dsaˉju̱u̱ꜘ dsaˉ. 55 Naꜚ hmaˉkuuˊ heˉ maˊ lleˋ naˊku̱u̱ꜘ heˉ maˊ jngɨɨhꜙ kihꜗ dsaꜙ. Naꜚ toˉhø̱ø̱ˉ, heˉ maˊ llaˉdsëëˋ kihˈ dsaꜙ.” 56 Hmaˉkuuˊ heˉ jngɨɨhꜙ kihꜗ dsaꜙ, laꜗ dsoˊkyeˉ. Hiꜙ dsoˊkyeˉ ja̱ˉ, ka̱˜ beꜘ kihꜗ ley mahꜗ jmeehꜙ jneˊ. 57 Waˊ kwanˊ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio hi̱ˉ jmeeꜙ lë̱hˈ jneˊ taꜙlaꜙ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 58 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ chaˉmiihˉ, goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ. Taꜙ jehꜙ hohꜘ hnähꜘ niꜙ miihˉ. Jmeeˊ baˊ hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ taˊ kihˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ ko̱o̱ˉ häˊ ko̱o̱ˉ häˊ. Jëëhꜘ, ñeˊ baˊ jneˊ saꜙ naˉhe̱e̱ꜚ taˊ heˉ jmeeˉ jneˊ kiyhˈ.
1 Kwa̱a̱t˜ kihꜗ heˉ cho̱o̱hˊ hnähꜘ kuuˊ kihˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio, jmeeˊ hnähꜘ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeenꜗ madaꜚ kihꜗ gaꜙläꜙjëꜙ gwahꜙ heˉ tø̱ø̱ꜘ hwaꜗ Galacia. 2 Toˉnëˊ jmɨɨˊ kihˈ seman˜, läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ hnähꜘ høøˊ hnähꜘ ka̱hꜘ miihˉ kuuˊ, heˉ lleˋ kihˈ kwëëhˈ hnähꜘ Dio haˉ ko̱hꜘ teꜗ heˉ lë̱hˈ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ seman˜ mahꜗ maˉnaˉjä̱ä̱ꜘ kuuˊ waˊraˉ gaꜙlloonꜗ. 3 Hiꜙ waˊraˉ gaꜙlloonꜗ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ, sɨɨnˋ ko̱o̱ˉ jeˉ heˉ llaˊllenˈ jmɨɨˉ kihꜗ hi̱ˉ maˉhña̱a̱hˋ hnähꜘ mahꜗ dsaˉka̱yꜙ kuuˊ heˉ maˉcho̱o̱hˋ hnähꜘ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ Jerusalén. 4 Cherˊmahꜗ gaꜙlaꜗ nɨɨnˋ, dsaˊnøøˈ jnäähꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 5 Nɨɨnˋ jä̱ä̱ˈ taꜙ Macedonia, ja̱ˉgaˊ nɨɨnˋ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ, jëëhꜘ taꜙ Macedonia baˊ dsaˉngëënꜘ jä̱ä̱ꜗ. 6 Hi̱ˉ jëë˜ cherˊmahꜗ gaꜙjä̱nꜗ kya̱a̱hˊ hnähꜘ miihˉ jmɨɨˊ, o cherˊmahꜗ gaꜙlaꜗ jä̱nˋ kya̱a̱hˊ hnähꜘ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ ngëëꜘ ji̱i̱ˉ gyʉʉꜘ. Ja̱ˉgaˊ kwëëhꜗ jnäꜘ miihˉ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kinꜙ chaˊjwëꜗ haˉ taꜙ jeeˊ nɨɨnˋ. 7 Jëëhꜘ saꜙ hnoonꜗ, ko̱o̱ˉ dsaˉngëëꜘ baˊ jnäꜘ taꜙ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ. Cherˊmahꜗ gaꜙkwaꜘ Dio jwëˈ, hnoonꜗ jä̱nˋ miihˉ jmɨɨˊ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. 8 Pero jä̱nˋ jeeˊ jwɨɨˉ Éfeso laˉ, läꜙji̱i̱hˈ gooh˜ jmɨɨˊ Pentecosté. 9 Jëëhꜘ jeeˊ laˉ maˉchaˉ jwëˈ kinꜙ heˉ kwanˋ juuˈ, hiꜙ taˊ kinꜙ goˉhɨɨˈ lluꜗ maꜙkeꜙ cha̱a̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kinꜙ. 10 Cherˊmahꜗ gaꜙllooꜗ Timotä, jmeeˊ hnähꜘ läꜙ tɨh˜ dsëyꜗ, jëëhꜘ jmeeꜙ bihꜗ taˊ kihˈ Dio ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ jnäꜘ. 11 Läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ waˊ hnääyˈ mahꜗ jä̱yhꜘ jë̱ë̱ˉ dsëyꜗ taꜙ laꜙ kinꜙ. Jëëhꜘ gyanˊ jä̱ä̱ˊ jnihꜘ kya̱a̱hˊ jñahꜘ gaˊ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. 12 Jeeˊ laˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ haˉ läꜙ laꜗ kihꜗ Apolo. Chaˉmiihˉ ji̱i̱h˜ gaꜙchu̱u̱nꜗ kya̱a̱yhˊ mahꜗ maˊ dsooyˈ maˊ dsaˉjë̱ë̱yꜙ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jñahꜘ gaˊ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. Pero saꜙ gaꜙllaꜘ dsëyꜗ maˊ dsooyˈ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ. Dsooyꜗ baˊ läꜙko̱o̱ˉ maˊ jä̱ä̱yˊ. 13 Waˊ naˉnëhˊ hnähꜘ, hnøøꜗ läꜙ maˉdsooꜘ ja̱ˉbaˊ hohꜘ hnähꜘ. Waˊ chaˉ chaˉmiihˉ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ. Hiꜙ taꜙ jehꜙ hohꜘ hnähꜘ niꜙ miihˉ. 14 Läꜙjëꜙ heˉ jmeehˉ hnähꜘ, jmeeˊ hnähꜘ läꜙlleˋ kihˈ heˉ hnaahꜙ hnähꜘ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ. 15 Ø̱ø̱hnꜗ, maˉñehˊ baˊ hnähꜘ kihꜗ Estéfana kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kya̱a̱yꜗ. La̱a̱yꜗ toˉnëˊ hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ juˈhmëëꜘ hwaꜗ Acaya. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ tä̱ä̱hˊ jmeeyꜙ taˊheꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio. 16 Chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, waˊ nʉʉhˊ hnähꜘ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙko̱o̱ˉ hi̱ˉ heꜘ. Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ kihꜗ hi̱ˉ kwaꜙ beꜘ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hiꜙ kya̱a̱hˊ gaˊ jñahꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ kihˈ Dio. 17 Peerꜙ jë̱ë̱ˉ dsënꜙ heˉ maˉja˜ Estéfana, kya̱a̱hˊ Fortunato, kya̱a̱hˊ Acaico. Hi̱ˉ heꜘ naˉ gaꜙkwaꜘ beꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ kihꜗ heˉ saꜙ gaꜙlaꜗ maˉyaˉnääꜗ hnähꜘ. 18 Gaꜙjmeeyꜘ jë̱ë̱ˉ dsënꜙ chaˉmiihˉ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ kyahꜗ hnähꜘ. Kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ, hnøøꜗ kwaˊ jneˊ tiˊhmaahˊ kiyhˈ. 19 Läꜙjëꜙ gwahꜙ heˉ tø̱ø̱ꜘ hwaꜗ Asia, jmeeꜙ Dio kyahꜗ hnähꜘ. Aquila kya̱a̱hˊ Priscila kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ hi̱ˉ dsaˉñeeꜙ chaˊnehꜙ kiyhꜗ, jmeeyꜙ chaˉmiihˉ Dio kyahꜗ hnähꜘ läꜙ hnøøꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 20 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ jmeeꜙ Dio kyahꜗ hnähꜘ. Ja̱ˉ chʉ̱hˉ hnähꜘ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ läꜙ hnøøꜗ Dio. 21 Jnäꜘ Paaˊ kya̱a̱hˊ goonꜙ hñiinꜙ, maˉsɨɨnꜗ miihˉ jeeˊ maˉdsa̱a̱ꜗ heˉ laˉ, heˉ jmeenꜙ Dio kyahꜗ hnähꜘ. 22 Dsoˊjwɨɨꜘ baˊ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ saꜙ hnääꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Cha̱hꜘ baˊ jä̱hꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 23 Waˊ miˉjä̱ä̱ꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ. 24 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ hnaanꜙ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo Jesús. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Jnäꜘ Paaˊ la̱a̱nˈ apóstol kya̱a̱ꜗ Jesucristo läꜙ hyohˉ dsëꜗ Dio. Kya̱a̱hˊ Timotä ø̱ø̱hꜗ jneˊ sɨɨnꜙ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gwahꜙ kihꜗ Dio jwɨɨˉ Corinto läꜙkye̱ˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Acaya. 2 Ngɨɨnˊ kihˈ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hiꜙ ngɨɨnˊ kihˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ Jesucristo, waˊ kwayꜘ heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ, hiꜙ waˊ jmeeyꜘ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ. 3 Heˉ baˊ cheˉ llu̱u̱ꜗ Dio, Jmiiˉ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ läˉñihꜘ dsëꜗ jneˊ, hiꜙ la̱a̱yꜗ Dio jnänˋ hi̱ˉ jmeeꜙ dsaˉnøhꜗ dsëˉ jneˊ. 4 Maˊ cha̱a̱ˉ jneˊ lliꜘwɨɨꜘ, hi̱ˉ heꜘ jñuuh˜ heˉ tiˉmeehˉ dsëˉ jneˊ. Mahꜗ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ jneˊ, kwanˊ beꜘ kihꜗ jñahꜘ hi̱ˉ tiˉmeehˉ dsëꜗ läꜙko̱o̱ˉ maˉjmeeꜘ Dio heˉ maˉnøhꜗ dsëˉ jneˊ. 5 Jëëhꜘ, tøøhˊ jneˊ jëënˊ chaˉmiihˉ lliꜘwɨɨꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjëëꜗ Cristo. Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ, taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo, tøøhˊ jneˊ jë̱ë̱ˉ dsëˉ jneˊ chaˉmiihˉ. 6 Heˉja̱ˉ waˊraˉ gaꜙjëëˊ jnäähꜗ lliꜘwɨɨꜘ, laꜗ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ ja̱ˉ lä̱ä̱hꜘ hnähꜘ. Hiꜙ maˊ jë̱ë̱ˉ dsëˉ jnäähˈ, heˉ ja̱ˉ jmeeꜙ dsaˉnøhꜗ hohꜘ hnähꜘ hiꜙ kwëëh˜ hohꜘ hnähꜘ maˊ jëëhꜘ hnähꜘ heˉ wɨɨꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ wɨɨꜘ heˉ maˉjëëˊ jnäähꜗ. 7 Hehꜗ oˉjø̱hꜙ dsëˉ heˉ chaˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ taꜙlaꜙ kyahꜗ hnähꜘ, saꜙ lla̱a̱ꜙ. Jëëhꜘ, ñeˊ jnäähꜗ läꜙko̱o̱ˉ jëëꜘ jnäähˈ wɨɨꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jëëhꜘ hnähꜘ wɨɨꜘ. Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ dsaˉnøhꜗ dsëˉ jnäähˈ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ dsaˉnøhꜗ hohꜘ hnähꜘ kaˉlähꜘ. 8 Ø̱ø̱hnꜗ, hnøøˉ jnäähˈ läꜙñehˊ hnähꜘ haˉ ko̱hꜘ wɨɨꜘ saꜙ gaꜙngëëꜘ jnäähˈ hwaꜗ Asia. Maˊ jmeeˉ jnäähˈ hʉʉˊdsëˉ saꜙ maˊ läꜙtä̱ä̱ꜙ jnäähˈ. Läꜙji̱i̱hˈ saꜙ gaꜙläꜙchaꜙ oˉjø̱hꜙ dsëˉ heˉ maˊ lä̱ä̱ꜘ jnäähˈ. 9 Maˊ jmeeˉ jnäähˈ hʉʉˊdsëˉ heˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ baˊ jnäähꜗ ja̱ˉ. Heˉ ja̱ˉ gaꜙjmääꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ mahꜗ saꜙ kye̱ˊ jnäähꜗ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kya̱a̱ꜗ hñaaꜗ jnäähˈ. Mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙchaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ miˉji̱i̱hˋ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ. 10 Hi̱ˉ heꜘ gaꜙlä̱ä̱ꜗ jnäähˈ, hi̱ˉ heꜘ lä̱ä̱ꜗ jnäähˈ, hiꜙ kye̱ˊ jnäähꜗ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kiyhꜗ, läꜙ maˉngooꜗ ja̱ˉbaˊ lä̱ä̱y˜ jnäähˈ maˊ hiiꜘ gooˉ ju̱u̱ꜘ jnäähˈ. 11 Läꜙja̱ˉ jmeeyꜗ cherˊmahꜗ kwahˉ hnähꜘ beꜘ ngɨɨˊ hnähꜘ kya̱a̱hꜗ jnäähˈ kiyhꜗ. Jëëhꜘ cherˊmahꜗ jwë̱ë̱ꜘ ngɨɨꜙ kihꜗ Dio taꜙlaꜙ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ jwë̱ë̱ꜘ kwaꜗ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio maˉngëëꜘ maˉjmeeyꜘ heˉ lluꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 12 Heˉ laˉ baˊ ja̱ˉ heˉ tɨh˜ dsëˉ jnäähˈ, heˉ saꜙ hnɨɨ˜ hʉʉˊdsëˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ taꜙ jeeˊ jyohꜘ. Kye̱ˊ jnäähꜗ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ heˉ gwaꜘ kihꜗ Dio. Saꜙ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ läꜙko̱o̱ˉ jmeeˉ hi̱ˉ kyʉʉh˜ chaˉmiihˉ. Gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ baˊ, kihꜗ heˉ lluꜗ dsëꜗ Dio kya̱a̱hˊ jnäähꜗ. Läꜙja̱ˉ chaˉgaˊmiihˉ lluꜗ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. 13 Heˉ maˉsɨɨˊ jnäähꜗ kyahꜗ hnähꜘ, laꜗ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ. Haˉ ko̱o̱ˉ ji̱i̱hˈ läꜙngëëhꜘ baˊ hnähꜘ jeeˊ hëhꜗ hnähꜘ heˉ maˉsɨɨˊ jnäähꜗ laˉ, ko̱ˉja̱ˉ baˊ laˈ hʉʉˊdsëˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. Hiꜙ hnoonꜗ tä̱hꜙ hohꜘ hnähꜘ lluꜗ, 14 läꜙko̱hꜘ maˉläˉngëëhꜘ hnähꜘ miihˉ haˉ läꜙ leꜘ jnänˋ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱hꜘ Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Jëëhꜘ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ läꜙcha̱a̱ˉ jnäähˈ lluꜗ kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ läꜙcha̱a̱hˉ hnähꜘ lluꜗ kwa̱a̱t˜ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ jmɨɨˊ ja̱ˉ. 15 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ läꜙja̱ˉ leꜘ jnänˋ. Maˊ jmeenˋ hʉʉˊdsëˉ maˊ nɨɨnˋ toˉnëˊ taꜙ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ taꜙlaꜙ heˉ maˊ jä̱hnꜘ maˊ naˊjë̱ë̱nꜙ hnähꜘ mahꜗ tëꜗ to̱ꜗ ji̱i̱h˜ läꜙcha̱a̱hˉ hnähꜘ lluꜗ. 16 Jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ naˉ maˊ nɨɨnˋ taꜙ Macedonia. Hiꜙ Macedonia ja̱ˉ, maˊ jä̱hnꜘ kaˉlähꜘ taꜙ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ. Hiꜙ kya̱a̱hˊ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ maˊ nɨɨnˋ taꜙ Judea. 17 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjmeenꜗ hʉʉˊdsëˉ läꜙja̱ˉ, ja̱ꜙ heˉ koonꜙ. O ¿cheˊ la̱a̱hꜘ hnähꜘ gaꜙjmeenꜗ hʉʉˊdsëˉ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ hi̱ˉ jähꜘ “ja̱a̱hˉ” mahꜗ ja̱ˉgaˊ jäyhꜙ “ja̱hꜙha̱ˈ”? 18 Miˉteꜗ baˊ Dio juuˈ kihꜗ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jnäähˈ kaˉlähꜘ. Saꜙ jähˊ jnäähꜗ “ja̱a̱hˉ” mahꜗ ja̱ˉgaˊ jähˉ jnäähˈ “ja̱hꜙha̱ˈ”. 19 Hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ juuˈ kihꜗ Jesucristo Jo̱o̱ꜘ Dio heˉ gaꜙkwaˊ jnäähꜗ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, kya̱a̱hˊ Silvano hiꜙ kya̱a̱hˊ Timotä, saꜙ maˊ laˈ “ja̱a̱hˉ, ja̱hꜙha̱ˈ”, ko̱o̱ˉ “ja̱a̱hˉ” baˊ maˊ laˈ, jëëhꜘ saꜙ taˉju̱u̱yˈ. 20 Jëëhꜘ gaꜙläꜙjëꜙ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ jmeeyꜗ taꜙlaꜙ kihꜗ jo̱o̱yꜘ, ko̱o̱ˉ “ja̱a̱hˉ” baˊ laˈ. Maꜙraꜙ heˉ miˉteyꜗ baˊ juuˈ kiyhꜗ. Heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ, taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo jähˉ jneˊ “Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ” mahꜗ jmeenˊ jʉʉhˉ kihꜗ Dio jnänˋ. 21 Dio baˊ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ tøøhˊ jneˊ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ Cristo hiꜙ gaꜙlle̱e̱yhˉ jneˊ mahꜗ le̱e̱ꜘ jneˊ kya̱a̱yˈ. 22 Gaꜙtooyhˉ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kiyhꜗ nehꜙ tuhˉdsëˉ jneˊ, läꜙko̱o̱ˉ heˉ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jneˊ le̱e̱˜. Heˉja̱ˉ ñeˊ jneˊ hñahꜙ gaˊ jneˊ taꜙ chaˊnëˊ. 23 Ñeˊ baˊ Dio heˉ saꜙ gaˊ maˉñeenˊ jwɨɨˉ Corinto jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ naˉ kihꜗ heˉ gaꜙläꜙñihꜘ dsënꜙ kyahꜗ hnähꜘ. 24 Ja̱ꜙ heˉ hnøøˉ jnäähˈ jmeeˊ jnäähꜗ madaꜚ kyahꜗ hnähꜘ jeeˊ hnäähnˊ Dio. Heˉ hnøøˉ jnäähˈ jmeeˊ jnäähꜗ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ baˊ ja̱ˉ, mahꜗ jë̱ë̱ꜘ hohꜘ hnähꜘ. Jëëhꜘ, kihꜗ heˉ maˉhe̱e̱hˋ hnähꜘ kihꜗ Dio, heˉja̱ˉ maˉtä̱ä̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ.
1 Heˉja̱ˉ gaꜙllaꜘ dsënꜙ heˉ saꜙ ñeenˊ naˊjë̱ë̱nꜙ hnähꜘ cherˊmahꜗ ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ jmeenˋ tiˉmeehˉ hohꜘ hnähꜘ. 2 Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ gaꜙjmeenꜗ tiˉmeehˉ hohꜘ hnähꜘ, ¿hi̱i̱ˉ moꜙ jmeeꜗ jë̱ë̱ˉ dsënꜙ cherˊmahꜗ gaꜙjmeenꜗ läꜙja̱ˉ? Maꜙlaꜙ hnähꜘ baˊ hi̱ˉ jmeeꜗ jë̱ë̱ˉ dsënꜙ. 3 Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ maˉsɨɨnꜗ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ waˊraˉ gaꜙlloonꜗ naˊjë̱ë̱nꜙ hnähꜘ, saꜙ jmeehˈ hnähꜘ tiˉmeehˉ dsënꜙ, hnähꜘ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ jë̱ë̱ˉ dsënꜙ. Chaˉ baˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kinꜙ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, heˉ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jnäꜘ. 4 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙsɨɨnꜗ kyahꜗ hnähꜘ, saꜙ maˊ cha̱a̱nˉ lluꜗ, maˊ tiˉmeehˉ dsënꜙ jwërte, läꜙji̱i̱hˈ jaꜗ hoohnˊ. Pero ja̱ꜙ heˉ gaꜙsɨɨnꜗ mahꜗ jmeenˋ tiˉmeehˉ hohꜘ hnähꜘ. Gaꜙsɨɨnꜗ mahꜗ läꜙñehˊ hnähꜘ heˉ hnaanꜙ hnähꜘ chaˉmiihˉ baˊ ja̱ˉ. 5 Hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ tiˉmeehˉ dsënꜙ, ja̱ꜙ maꜙlaꜙ kinꜙ gaꜙjmeeyꜘ läꜙja̱ˉ. Gaꜙjmeeyꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ heˉ tiˉmeehˉ hohꜘ hnähꜘ miihˉ. Jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ läꜙlaˉ, mahꜗ saꜙ jmeenˋ jʉʉhˉ kihꜗ juuˈ laˉ. 6 Maˉle̱e̱ꜙ ko̱ˉnaˉ kihꜗ dsaˉ heꜘ, läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ maˉheehˋ hnähꜘ wɨɨꜘ. 7 Heˉja̱ˉ naꜗ, lluꜗ gaˊ heˉ jmeehˈ hnähꜘ jø̱hˉ hohꜘ hnähꜘ kiyhꜗ, mahꜗ jë̱ë̱ˉ dsëyꜗ, leꜘ gaˉ cheˉ gaꜙhe̱e̱ꜗ dsëyꜗ kihꜗ heˉ tiˉmeehˉ dsëyꜗ chaˉmiihˉ. 8 Heˉja̱ˉ chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, miˉjnääˈ hnähꜘ kiyhꜗ heˉ hnaahꜙ hnihꜘ. 9 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙsɨɨnꜗ kyahꜗ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ, mahꜗ jëënꜚ cheˊ nʉʉhˊ hnähꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ madaꜚ kinꜙ. 10 Cherˊmahꜗ jø̱hˉ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ, jnäꜘ kaˉlähꜘ jmeenˋ jø̱hˉ dsënꜙ kiyhꜗ. Hehꜗ heˉ jmeenˋ jø̱hˉ dsënꜙ ja̱ˉ (cherˊmahꜗ chaˉ heˉ kihꜗ jmeenˋ jø̱hˉ dsënꜙ) heˉ jmeenˋ läꜙja̱ˉ, heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ baˊ ja̱ˉ, chaˊnëˊ Cristo. 11 Hehꜗ läꜙja̱ˉ saꜙ kwanˊ jwëꜗ kihꜗ Tanaˊ le̱e̱yhꜙ jneˊ. Jëëhꜘ, kyu̱u̱h˜ baˊ jneˊ haˉ läꜙ laꜗ ma̱y˜ kiyhꜗ. 12 Maˊ gaꜙlloonꜗ jeeˊ jwɨɨˉ Troa, maˊ kwanˋ juˈhmëëꜘ kihꜗ Cristo. Jeeˊ ja̱ˉ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ gaꜙnäꜗ jwëˈ kinꜙ mahꜗ maˊ jmeenˋ taˊ kiyhˈ. 13 Pero saꜙ gaꜙhɨɨꜘ tiiˊ nehꜙ tuhˉdsënꜙ kihꜗ heˉ saꜙ gaꜙjnä̱ä̱hnꜙ ø̱ø̱hnꜗ Tito. Heˉja̱ˉ gaꜙhɨhnꜗ juuˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ mahꜗ ngoonꜗ taꜙ Macedonia baˊ. 14 Tiˊhmaahˊ Dio hi̱ˉ kwaꜙ jwëˈ le̱hꜙ jneˊ tä̱ä̱ꜘ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Cristo Jesús. Läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ dsaˉnøøꜗ jneˊ, nuuꜗ dsaˉ juuˈ kihꜗ Dio. Läꜙko̱o̱ˉ heˉ kye̱ˊ jneˊ lleꜘ miˉjwɨɨˉ heˉ jwä˜ ʉ̱ʉ̱ꜘ baˊ laˈ. 15 Taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo la̱a̱ꜗ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ lleꜘ miˉjwɨɨˉ heˉ sooˉ jeeˊ gyaˈ Dio. Heˉ naˉ laꜗ jmehꜗ heˉ ta̱a̱h˜ dsaˉ hi̱ˉ dsaˉlä̱ä̱ꜘ hiꜙ läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ dsaˉhe̱e̱ꜘ kaˉlähꜘ. 16 Kihꜗ hi̱ˉ dsaˉhe̱e̱ꜘ, hɨɨˉ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hlɨɨꜘ. Hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ dsaˉlä̱ä̱ꜘ, hɨɨˉ miˉjwɨɨˉ heˉ kwaˉ jneˊ juuˈ heˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ. ¿Hi̱i̱ˉ baˊ tä̱ä̱ꜙ jmeeꜗ taˊ laˉ? 17 Saꜙ jmeeˉ jnäähˈ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ gaꜙnääˊ kwaꜙ juuˈ kihꜗ Dio haˉ läꜙ jeeˊ liyhꜙ kuuˊ. Kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ gaꜙnøøˊ jnäähꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Dio jnäähˈ. Läꜙja̱ˉ jmeeˊ jnäähꜗ chaˊnëyˊ, läꜙlluꜗ heˉ tøøhˊ jnäähꜗ kya̱a̱hˊ Cristo.
1 Pero taꜙ jmeeˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ heˉ hlëëhˊ jnäähꜗ lluꜗ kya̱a̱hˊ hñaaꜗ jnäähˈ. Hiꜙ saꜙ jmeeꜙ biiꜗ kye̱ˊ jnäähꜗ ko̱o̱ˉ jeˉ heˉ ngëë˜ juuˈ heeˉ taˊ la̱a̱ˈ jnäähꜗ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ ko̱ˉlla̱a̱ˊ. Niꜙ saꜙ ngɨɨˊ jnäähꜗ kwahˈ hnähꜘ ko̱o̱ˉ jeˉ heˉ hlëëhꜙ lluꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ mahꜗ heehˊ jnäähꜗ dsaˉ haˉ jeeˊ të̱ë̱ˈ jnäähꜗ. 2 Hñaahꜗ baˊ hnähꜘ la̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jeˉ heˉ hlëëhꜙ lluꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. Läꜙko̱o̱ˉ heˉ naˉsɨɨˉ nehꜙ tuhˉdsëˉ jnäähˈ. Heˉ ja̱ˉ baˊ jëëꜗ dsaˉ hiꜙ ka̱yꜗ kwa̱a̱t˜ haˉ läꜙ laꜗ taˊ heˉ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. 3 Jnäꜘhäꜘ la̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jeˉ heˉ gaꜙsɨɨꜘ Cristo taꜙlaꜙ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. Ja̱ꜙ heˉ naˉsɨɨˉ kya̱a̱hˊ he̱e̱ˉ. Heˉ naˉsɨɨˉ kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio ji̱i̱hꜙ baˊ ja̱ˉ. Niꜙ saꜙ naˉsɨɨˉ nëˊ mɨˊku̱u̱ˊ, heˉ naˉsɨɨˉ nehꜙ tuhˉdsëꜗ dsaˉ baˊ. 4 Taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo jmeeˉ jnäähˈ kwa̱a̱t˜, maꜙraꜙ heˉ gaꜙjmääꜘ kyahꜗ hnähꜘ taˊ heˉ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ. Heˉ ja̱ˉ laꜗ oˉjø̱hꜙ dsëˉ heˉ chaˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ chaˊnëˊ Dio. 5 Ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ beꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ heˉ maˉyaˉnøøꜗ jnäähˈ jmeeˉ jnäähˈ taˊ laˉ, mahꜗ saꜙ jmeeˉ jnäähˈ hʉʉˊdsëˉ heˉ laꜗ taˊ kya̱a̱ˈ hñaaꜗ jnäähˈ. Saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ. Taˊ heˉ le̱hꜗ jnäähˈ jmeenˉ, laꜗ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Dio baˊ ja̱ˉ. 6 Hi̱ˉ heꜘ baˊ gaꜙhña̱a̱ꜗ jnäähˈ hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ heˉ të̱ˊdsë̱ë̱ꜗ jnäähˈ mahꜗ kwaꜙ jnäähˈ juuˈ haˉ läꜙ laꜗ hmoohˊ hmëëꜘ. Ja̱ꜙ ko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ taꜙjmahꜗ, kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ baˊ laˈ hmoohˊ hmëëꜘ. Jëëhꜘ, nëˊ ley kihꜗ Moisé naˉsɨɨˉ, maˉnaˉbä̱ä̱hˋ jneˊ heˉ ju̱u̱ꜘ baˊ jneˊ ja̱ˉ. Pero Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio jmeeꜙ cha̱a̱ˉ jneˊ. 7 Ley heˉ maˊ naˉsɨɨˉ nëˊ jwɨˊ ku̱u̱ˊ, heˉ ta̱a̱hˉ jneˊ dsoˊjwɨɨꜘ, heˉ ja̱ˉ jaꜗ kya̱a̱hˊ jeˉ tøˉjlë̱ë̱ˉ ñihꜗ. Heˉja̱ˉ dsaˉ Israel saꜙ gaꜙtä̱ä̱yꜙ maˊ jëëyˈ moˉnëˊ Moisé kihꜗ heˉ be̱e̱ꜘ jeˉ ja̱ˉ. Pero gaꜙdsa̱a̱ꜗ baˊ heˉ be̱e̱ꜘ ja̱ˉ. 8 Haˉ gaˊ saꜙ lluꜗ chaˉgaˊmiihˉ hmoohˊ hmëëꜘ heˉ laꜗ jnänˋ taꜙlaꜙ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio. 9 Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ jaꜗ kya̱a̱hˊ jeˉ tøˉjlë̱ë̱ˉ ñihꜗ juuˈ heˉ ta̱a̱hˉ jneˊ dsoˊjwɨɨꜘ, haˉ gaˊ ko̱o̱ˉ saꜙ jna̱a̱hˈ juuˈ heˉ jmä̱ä̱˜ jneˊ llu̱u̱ˈ. 10 Hehꜗ heˉ tøˉjlë̱ë̱ˉ ñihꜗ kihꜗ hmoohˊ maˉgyu̱hˉ ja̱ˉ, niꜙ miihˉ saꜙ je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ jna̱a̱hˈ laꜗ hmoohˊ hmëëꜘ. 11 Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ maˊ laˈ tøˉjlë̱ë̱ˉ ñihꜗ hmoohˊ heˉ maˉngëëꜘ ja̱ˉ, haˉ gaˊ saꜙ jna̱a̱hˈ chaˉgaˊmiihˉ hmoohˊ heˉ saꜙ ngëëꜘ ji̱hˊko̱hꜘ. 12 Peerꜙ jna̱a̱hˈ laꜗ heˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ heˉ maˉchaˉ jnänˋ kya̱a̱hˊ hmoohˊ hmëëꜘ, heˉja̱ˉ hlëëhˊ jnäähꜗ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëˉ jnäähˈ kihꜗ heˉ naˉ. 13 Saꜙ jmeeˉ jnäähˈ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Moisé heˉ maˊ jlëy˜ moˉnëyˊ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ jwɨˊ hmɨɨhˉ mahꜗ saꜙ maˊ jëëˈ dsaˉ Israel jeˉ tøˉjlë̱ë̱ˉ ñihꜗ ja̱ˉ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ dsaˉʉʉꜙ. 14 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, hʉʉˊdsëˉ kihꜗ dsaˉ heꜘ maˊ naˉjlëˉ. Läꜙja̱ˉ laꜗ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ, waˊraˉ gaꜙhëyꜘ jeeˊ naˉsɨɨˉ hmoohˊ maˉgyu̱hˉ ja̱ˉ. Laꜗ kiyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ naˉjlëˉ jwɨˊ hmɨɨhˉ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ, saꜙ kwaꜙ jwëˈ läꜙngëëyꜘ. Pero kya̱a̱hˊ Cristo dsaˉjñuhꜗ heˉ naˉjlëˉ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. 15 Läꜙji̱i̱hˈ jmɨɨˊ naˈ, waˊraˉ gaꜙhëyꜘ heˉ gaꜙsɨɨꜘ Moisé, läꜙ maˉnaˉjlëˉ ja̱ˉbaˊ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. 16 Pero waˊraˉ gaꜙhe̱e̱hˉ dsaˉ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, dsaˉjñuhꜗ heˉ naˉjlëˉ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. 17 Jëëhꜘ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ la̱a̱ˈ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. Hiꜙ cherˊmahꜗ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ kya̱a̱hˊ jneˊ, maˉnaˉnaˊ hʉʉˊdsëˉ jnänˋ hiꜙ maˉla̱a̱ꜘ baˊ jneˊ chaˊnëˊ Dio. 18 Heˉja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ gaꜙnøønˊ naˉjñihꜙ moˉnëˊ jneˊ, la̱a̱ꜗ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ huˉ heˉ jë̱ë̱ˉ jeeˊ kihˈ dsaꜙ mahꜗ të̱ë̱yꜗ jëëyꜗ haˉ ko̱hꜘ jø̱ø̱hˈ saꜙ la̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Läꜙja̱ˉ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ jmɨˉlleꜘ ngooꜗ miˉsë̱ë̱yꜗ jneˊ läꜙji̱i̱hˈ le̱e̱ꜘ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱yꜗ hñiiyꜘ.
1 Kihꜗ heˉ gaꜙläꜙñihꜘ dsëꜗ Dio jnäähˈ, heˉja̱ˉ gaꜙhñahꜗ jnäähˈ jmeeˉ jnäähˈ taˊ laˉ. Heˉja̱ˉ saꜙ dsaˉjehꜗ dsëˉ jnäähˈ. 2 Maˉjmeeˊ jnäähꜗ taꜙ kooꜘ läꜙjëꜙ heˉ laꜗ oˉhihꜙ hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ dsaˉ jeeˊ naˉhmääˊ. Saꜙ hnøøˉ jnäähˈ ma̱y˜ hlɨɨhˈ ja̱ˉ, niꜙ saꜙ miˉsɨɨˋ jnäähꜗ juuˈ kihꜗ Dio. Ñeˉ baˊ Dio heˉ hlëëhˊ jnäähꜗ juˈdsooꜘ jmahꜗ hiꜙ läꜙja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ ñeˉ kweeˉ haˉ läꜙ jmeeˉ jnäähˈ. 3 Dsooꜘ baˊ naˉhmääˊ baˊ laˈ juˈhmëëꜘ heˉ kwaˉ jnäähˈ, pero maꜙlaꜙ kihꜗ hi̱ˉ maˉka̱h˜ jwëˈ baˊ. 4 Tanaˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dio kihꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, gaꜙjlëyꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio. Mahꜗ läꜙja̱ˉ saꜙ jëëyꜗ waˊjeˉ kihꜗ juˈhmëëꜘ heˉ miˉjnääꜙ haˉ ko̱hꜘ saꜙ jø̱ø̱hˈ la̱a̱ꜗ Cristo hi̱ˉ la̱a̱ꜗ ko̱o̱ˉ he̱e̱hꜙ kya̱a̱hˊ Dio. 5 Saꜙ hlëëhˊ jnäähꜗ juuˈ kya̱a̱ꜗ hñaaꜗ jnäähˈ, hlëëhˊ jnäähꜗ kihꜗ Jesucristo baˊ. Jähˉ jnäähˈ la̱a̱yꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ mahꜗ jmeeˊ jnäähꜗ taˊheꜗ kyahꜗ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Jesús. 6 Hi̱hꜗ Dio hi̱ˉ gaꜙjähꜘ: “Waˊ läꜙjnäꜘ waˊjeˉ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ”, hi̱ˉ heꜘ gaꜙmiꜙjnääˉ waˊjeˉ nehꜙ tuhˉdsëˉ jneˊ. Läꜙja̱ˉ gaꜙnaꜘ hʉʉˊdsëˉ jnänˋ mahꜗ läꜙkyu̱u̱h˜ jneˊ haˉ ko̱hꜘ jø̱ø̱hˈ saꜙ la̱a̱ꜗ Dio, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙmiꜙjnääˉ Cristo jnänˋ. 7 Peerꜙ jna̱a̱hˈ laꜗ taˊ heˉ jmeeˉ jnäähˈ laˉ, maꜙkeꜙ la̱a̱ꜗ jnäähˈ läꜙko̱o̱ˉ mɨˈhyaˉ heˉ naˉlaꜚ kya̱a̱hˊ gwaahˊ mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙjnäꜘ kihꜗ dsaꜙ, taˊ heˉ jmeeˉ jnäähˈ laꜗ kya̱a̱hˊ beꜘ heˉ gwaꜘ kihꜗ Dio, ja̱ꜙ heˉ gwaꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 8 Naˉkuˊ naˉngɨɨˈ heˉ wɨɨꜘ dsaˉngëëꜘ jnäähˈ, pero saꜙ jeh˜ dsëˉ jnäähˈ. Cha̱a̱ˉ jnäähˈ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ, pero maꜙraꜙ heˉ chaˉ baˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 9 Hëëꜙ dsaˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ pero Dio saꜙ be̱e̱˜ jnäähˈ. Jmeehꜙ dsaˉ jnäähˈ, pero saꜙ dsaˉju̱u̱ꜘ jnäähˈ. 10 Läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ gaꜙnøøˊ jnäähꜗ hiiꜘ gooˉ ju̱u̱ꜘ jnäähˈ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Jesús. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ dsaˉläˉjnäꜘ heˉ chehꜗ Jesús kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, heˉja̱ˉ baˊ cha̱a̱ˉ jnäähˈ. 11 Jëëhꜘ, jnäähˈ hi̱ˉ ji̱i̱hꜙ, ko̱o̱ˉ baˊ heˉ hiiꜘ gooˉ ju̱u̱ꜘ jnäähˈ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Jesús. Läꜙja̱ˉ baˊ dsaˉläˉjnäꜘ heˉ chehꜗ Jesús nëˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ hi̱ˉ saꜙ be̱e̱ꜘ. 12 Hehꜗ läꜙja̱ˉ, läꜙjëꜙ jmɨɨˊ baˊ heˉ cha̱a̱ˉ ju̱u̱ꜘ jnäähˈ mahꜗ hnähꜘ, maˉjnääh˜ hnähꜘ haˉ läꜙ jeeˊ läꜙcha̱a̱ˉ hnähꜘ tä̱ä̱ꜘ. 13 Läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Gaꜙläꜙdsooꜘ dsënꜙ, kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ gaꜙhlëëhnˋ.” Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ laꜗ hʉʉˊdsëˉ heˉ kye̱ˊ jnäähꜗ laˉ. Gaꜙläꜙdsooꜘ dsëˉ jnäähˈ heˉja̱ˉ baˊ hlëëhˊ jnäähꜗ. 14 Jëëhꜘ ñeˊ baˊ jnäähꜗ, heꜘ baˊ Dio hi̱ˉ gaꜙmiꜙji̱i̱hˋ Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, heꜘ baˊ hi̱ˉ heꜘ miˉji̱i̱hˋ jnäähꜗ kaˉlähꜘ kya̱a̱hˊ Jesús hiꜙ läꜙja̱ˉ ko̱ˉjø̱hꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ tëëyꜙ yaꜙjwɨɨꜗ kiyhꜗ. 15 Läꜙjëꜙ heˉ dsaˉngëëꜘ jnäähˈ, heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ baˊ ja̱ˉ. Mahꜗ miˉjä̱ä̱ꜗ Dio hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ gaˊ kwaꜗ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio hiꜙ jmä̱ä̱yꜗ jø̱ø̱hˈ kaˉlähꜘ. 16 Heˉja̱ˉ saꜙ jeh˜ dsëˉ jnäähˈ. Maꜙkeꜙ ngooꜗ dsaˉgyu̱hꜙ hiꜙ dsaˉhe̱e̱ꜘ jmɨˉngoꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, pero taꜙ nehꜙ jeeˊ häˊ jmɨˉlleꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ dsaˉläˉhmëëꜘ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ. 17 Saꜙ jʉʉhˉ laꜗ heˉ wɨɨꜘ heˉ jëëꜘ jneˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, heˉ dsaˉngëëꜘ baˊ ja̱ˉ. Heˉ ja̱ˉ jmääꜗ jnänˋ hi̱ˉ hnaahˉ Dio mahꜗ të̱ë̱ꜗ jneˊ yaꜙjwɨɨꜗ heˉ jnäꜘ naˊhñaahꜗ heˉ saꜙ he̱e̱ꜘ ji̱hˊko̱hꜘ. 18 Heˉja̱ˉ saꜙ jmeeˉ jnäähˈ heˈ kihꜗ heˉ jnäꜘ hwaꜗ laˉ. Jmeeˉ jnäähˈ heˈ kihꜗ heˉ saꜙ jnäꜘ baˊ. Jëëhꜘ, läꜙjëꜙ heˉ jnäꜘ, heˉ dsaˉngëëꜘ baˊ ja̱ˉ. Pero heˉ saꜙ jnäꜘ, läꜙ maˉlaꜗ ja̱ˉbaˊ läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ.
1 Jmɨˉngoꜗ heˉ kye̱ˊ jneˊ, laꜗ läꜙko̱o̱ˉ hneꜗ jnänˋ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ tøøhnˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Jmɨˉngoꜗ laˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ hneꜗ heˉ naˉlaꜚ kya̱a̱hˊ looˊ jahꜘ. Heˉja̱ˉ ñeˊ jneˊ, waˊraˉ gaꜙhe̱e̱ꜗ jmɨˉngoꜗ jnänˋ, läꜙchaˉ jyohꜘ heˉ hmëëꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ heˉ hñahꜙ jneˊ kihˈ Dio heˉ saꜙ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ hneˉ heˉ jmeeꜙ dsaˉ. Heˉ ja̱ˉ saꜙ he̱e̱ꜘ ji̱hˊko̱hꜘ. 2 Peerꜙ kuˈji̱i̱ꜙ jnänˋ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ la̱a̱ꜗ jneˊ jmɨˉngoꜗ, hnøøˉ jneˊ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ naꜗ gaˉjʉhˉ baˊ të̱ë̱ˈ jneˊ jmɨˉngoꜗ heˉ saꜙ he̱e̱ꜘ heˉ chaˉ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. 3 Läꜙja̱ˉ, läꜙchaˉ baˊ jmɨˉngoꜗ jnänˋ mahꜗ saꜙ jä̱ꜗ jmɨˉlleꜘ jnänˋ taꜙjmahꜗ. 4 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ cha̱a̱ˉ jneˊ kya̱a̱hˊ jmɨˉngoꜗ laˉ, Peerꜙ kuˈji̱i̱ꜙ jnänˋ hiꜙ kɨˊhoohˊ jneˊ. Ja̱ꜙ ko̱ˉja̱ˉ hnøøˉ jneˊ benˊ jmɨˉngoꜗ laˉ, heˉ hnøøˉ jneˊ të̱ë̱ˈ jneˊ jmɨˉngoꜗ hmëëꜘ baˊ. Mahꜗ jä̱ꜗ jmɨˉngoꜗ hmëëꜘ heˉ chaˉ tä̱ä̱ꜘ, llaꜚ jmɨˉngoꜗ heˉ dsaˉhe̱e̱ꜘ. 5 Dio baˊ heꜘ hi̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ jneˊ mahꜗ të̱ë̱ꜗ jneˊ heˉ hmëëꜘ ja̱ˉ. Hiꜙ gaꜙkwëëyhꜗ jneˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ heˉ jmeeh˜ juuˈ jnänˋ heˉ hñahꜙ jneˊ chaˉgaˊmiihˉ taꜙ chaˊnëˊ. 6 Kihꜗ heˉja̱ˉ, ngooꜗ baˊ chaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ jnänˋ. Hiꜙ ñeˊ jneˊ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ tøøhˊ jneˊ kya̱a̱hˊ jmɨˉngoꜗ laˉ, läꜙko̱o̱ˉ heˉ tøøhˊ jneˊ ʉ̱ʉ̱ꜘ kihꜗ Dio baˊ laˈ. 7 (Jëëhꜘ, kya̱a̱hˊ heˉ dsooꜘ dsëˉ jneˊ heˉ tøøhnˊ jwëꜘ kiyhꜗ, ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ heˉ jëëꜘ jneˊ.) 8 Heˉja̱ˉ maˉchaˉ baˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ jnänˋ. Hiꜙ hnøøˉ gaˊ jneˊ läꜙø̱ø̱nꜘ kihꜗ jmɨˉngoꜗ laˉ mahꜗ dsaˊtoohnˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Dio. 9 Heˉja̱ˉ waˊ kwanˊ beꜘ jmeenˊ läꜙ tɨh˜ dsëꜗ Dio, cherˊmahꜗ tøøhnˊ kya̱a̱hˊ jmɨˉngoꜗ laˉ o maꜙkeꜙ saꜙ tøøhnˊ kya̱a̱hˊ kaˉlähꜘ. 10 Jëëhꜘ, gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ jneˊ dsaˊnøønˈ nëˊtaˊ kihˈ Cristo mahꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jneˊ të̱ë̱hꜗ jneˊ jñeenˈ haˉ ko̱o̱ˉ teꜗ taˊ heˉ maˊ jmeeˉ jneˊ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ cha̱a̱ˉ jneˊ, cheˊ heˉ lluꜗ, o cheˊ heˉ hlɨɨhˈ. 11 Ga̱hꜙ baˊ jnäähꜗ Dio, heˉja̱ˉ hlë̱ë̱hˊ jnäähꜗ dsaˉ läꜙji̱i̱hˈ läꜙngëëyꜘ. Ñeˉ baˊ Dio haˉ läꜙ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. Läꜙja̱ˉ hnoonꜗ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ kaˉlähꜘ. 12 Ja̱ꜙ heˉ hnøøˉ jnäähˈ hlëëhˊ jnäähꜗ lluꜗ kya̱a̱ꜗ hñaaꜗ jnäähˈ chaˊnëˊ hnähꜘ. Heˉ kwaˉ jnäähˈ jwëꜗ mahꜗ läꜙcha̱a̱ˉ hnähꜘ lluꜗ kya̱a̱hˊ taˊ heˉ jmeeˉ jnäähˈ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ, chaˉ heˉ kya̱a̱hˊ ji̱i̱hˊ hnähꜘ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ ko̱o̱ˉ jëë˜ haˉ läꜙ tä̱ä̱hˊha̱a̱ˊ dsaˉ llaꜚ heˉ maˊ ka̱yˈ kwa̱a̱t˜ heeˉ naˉ hnøøꜗ tuhˉdsëꜗ dsaˉ. 13 Cherˊmahꜗ ngaahˊ jnäähꜗ, kihꜗ Dio baˊ ja̱ˉ heˉ jmeeˉ jnäähˈ läꜙja̱ˉ. Hiꜙ cherˊmahꜗ llu̱u̱ꜗ jnäähˈ, heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ baˊ ja̱ˉ. 14 Läꜙko̱o̱ˉ hnääꜗ Cristo jneˊ, läꜙja̱ˉ jøøꜙ jnänˋ jmeenˊ läꜙlleˋ kihˈ. Jëëhꜘ maˉñeˊ baˊ jneˊ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ ja̱a̱ˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ, heˉja̱ˉ laꜗ kwa̱a̱t˜ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ gaꜙju̱u̱nꜗ. 15 Cristo gaꜙju̱u̱ꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ mahꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ, moꜙsoꜙ jmeeyꜗ läꜙ hnøøyꜗ hñiiyꜘ. Jmeeyꜗ läꜙ hnøøꜗ Cristo baˊ, hi̱ˉ gaꜙju̱u̱ꜗ hi̱ˉ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ kihꜗ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ. 16 Heˉja̱ˉ jnäähˈ, naꜗ taꜙ chaˊnëˊ moꜙsoꜙ kye̱ˊ jnäähꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsaꜙ läꜙko̱o̱ˉ të̱ë̱ˈ jmeeꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Maꜙkeꜙ jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ heˈ kihꜗ Cristo, pero naꜗ moꜙsoꜙ jmeeˉ jnäähˈ läꜙja̱ˉ. 17 Hehꜗ läꜙja̱ˉ, cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉla̱a̱ꜗ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo, maˉla̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hmëëꜘ baˊ. Läꜙjëꜙ heˉ maˊ jmeeyꜙ jä̱ä̱ꜗ, maˉngëëꜘ baˊ ja̱ˉ. naꜗ maˉla̱a̱yꜗ hmëëꜘ goˉte˜. 18 Läꜙjëꜙ heˉ laˉ, gwaꜘ kihꜗ Dio hi̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ juuˈ jnänˋ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo mahꜗ saꜙ chaˉ gaˊ heˉ naˉbä̱ä̱hˋ jneˊ kya̱a̱yhˊ. Hiꜙ gaꜙtooyhˉ gooˉ jnäähˈ mahꜗ hlë̱ë̱hˊ jnäähꜗ dsaˉ haˉ läꜙ je̱e̱yhꜙ juuˈ kiyhꜗ kya̱a̱hˊ Dio. 19 Taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo, moꜙsoꜙ jmeeꜙ Dio kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsoˊkyeˉ jnänˋ hehꜗ läꜙja̱ˉ je̱e̱yhꜙ juuˈ jnänˋ kya̱a̱yhˊ. Hiꜙ gaꜙtooyhˉ gooˉ jnäähˈ kwaˊ jnäähꜗ juuˈ haˉ läꜙ jeeˊ je̱e̱hꜙ dsaˉ juuˈ kihꜗ kya̱a̱hˊ Dio. 20 Heˉja̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ jnäähꜗ heˉ kwaˉ jnäähˈ juuˈ läꜙhihꜙ kihꜗ Cristo. Laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ chu̱u̱ꜘ Dio kya̱a̱hˊ hnähꜘ taꜙlaꜙ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. Heˉja̱ˉ chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo, je̱e̱hˋ hnähꜘ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ kya̱a̱hˊ Dio. 21 Cristo hi̱ˉ saꜙ chaˉ dsoˊkyeˉ kihꜗ, Dio gaꜙjmeeꜘ chaˉ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ heˉ lluꜗ jnänˋ, mahꜗ taꜙlaꜙ kiyhꜗ, le̱e̱ꜘ jneˊ llu̱u̱ˈ chaˊnëˊ Dio.
1 Heˉja̱ˉ jnäähˈ hi̱ˉ kwaꜙ beꜘ kya̱a̱hˊ taˊ kihˈ Dio, hlë̱ë̱hnˊ hnähꜘ, taꜙ jmeeˉ hnähꜘ taꜙ kooꜘ heˉ lluꜗ dsëꜗ Dio kya̱a̱hˊ hnähꜘ. 2 Jëëhꜘ, läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: Hor˜ heˉ jø̱hˉ dsënꜙ, gaꜙnuunꜗ kyahꜗ. Jmɨɨˊ heˉ maˊ lä̱ä̱ꜘ dsaˉ, gaꜙjmeenꜗ beꜘ kyahꜗ, gaꜙjähꜘ Dio. Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, naꜗ baˊ ja̱ˉ hor˜ heˉ jø̱hˉ dsëꜗ Dio. Naꜗ baˊ maˉchaˉ jmɨɨˊ, lä̱ä̱hꜘ hnähꜘ. 3 Gaꜙnøøˊ jnäähꜗ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ baˊ mahꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ miˉkwa̱yhꜗ kihꜗ taˊ heˉ jmeeˉ jnäähˈ. 4 Waˊ heˉ chaˉ heˉ heˉ dsaˉngëëꜘ jnäähˈ, hnøøˉ jnäähˈ miˊjnääꜗ jnäähˈ kihꜗ dsaꜙ, la̱a̱ꜗ jnäähˈ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊheꜗ kihꜗ Dio. Kwëëh˜ baˊ dsëˉ jnäähˈ, hiꜙ ja̱ꜙ ko̱o̱ˉ nëëˈ heˉ wɨɨꜘ heˉ dsaˉngëëꜘ jnäähˈ, llaˉkya̱a̱ꜗ jnäähˈ, gwaꜘ heˉ jmeeꜙ jwɨɨhˋ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ. 5 Jmiˉba̱a̱˜ dsaˉ jnäähˈ, ta̱a̱hˉ dsaˉ jnäähˈ nehꜙñeˈ, tooyh˜ mɨɨhˊ kya̱a̱hˊ jnäähꜗ. Peerꜙ hwehˉ taˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ, chaˉ maˊ saꜙ gwɨ̱ɨ̱ˉ jnäähˈ, niꜙ saꜙ chaˉ heˉ kihˉhi̱hˉ jnäähˈ. 6 Gaꜙnøøˊ jnäähꜗ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ, chaˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, jø̱hˉ dsëˉ jnäähˈ, lluꜗ dsëˉ jnäähˈ, gaꜙnøøˊ jnäähꜗ kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, hiꜙ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ hnääꜙ jnäähˈ dsaˉ. 7 Hlëëhˊ jnäähꜗ juˈdsooꜘ jmahꜗ baˊ. Kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Dio gaꜙnøøˊ jnäähꜗ. Jmeeˉ jnäähˈ heˉ lluꜗ jmahꜗ, läꜙjwëꜘ ja̱ˉ hä̱ä̱ꜙ jnäähˈ hñaaꜗ jnäähˈ hiꜙ lë̱hˈ jnäähꜗ kihꜗ heˉ hlɨɨhˈ. 8 Chaˉ maˊ hnääˈ dsaˉ jnäähˈ, chaˉ maˊ naˉhä̱ä̱yhˊ jnäähꜗ. Chaˉ maˊ miˉkwa̱yhꜗ jnäähˈ, chaˉ maˊ hlëëyhꜙ lluꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. La̱a̱ꜗ jnäähˈ kiyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ, maꜙkeꜙ hlëëhˊ jnäähꜗ juˈdsooꜘ. 9 Jmeeyꜙ saꜙ kyu̱u̱yꜙ jnäähˈ, maꜙkeꜙ kyu̱u̱yꜙ baˊ. Hi̱ˉ maˉngooꜗ gaꜙju̱u̱ꜗ baˊ jnäähꜗ kiyhꜗ, pero cha̱a̱ˉ baˊ jnäähꜗ. Kwaꜙ dsaˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ pero saꜙ jngëëyhꜙ jnäähˈ. 10 Maꜙkeꜙ tiˉmeehˉ dsëˉ jnäähˈ, maꜙraꜙ heˉ jë̱ë̱ˉ baˊ dsëˉ jnäähˈ. La̱a̱ꜗ jnäähˈ täˉñeeꜘ, pero chaˉmiihˉ heˉ lluꜗ maˉhyoh˜ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ kwa̱a̱t˜ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. Läꜙko̱o̱ˉ heˉ saꜙ chaˉ niꜙ miihˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ baˊ laˈ, pero gaꜙläꜙjëꜙ baˊ chaˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 11 Saꜙ ga̱hꜗ jnäähˈ maˉhlë̱ë̱hˊ jnäähꜗ hnähꜘ dsaˉ Corinto juuˈ laˉ. Läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëꜗ jnäähˈ gaꜙmiꜙjnääˈ jnäähꜗ hñaaꜗ jnäähˈ kyahꜗ hnähꜘ. 12 Ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ hihꜙ gaꜙläꜙhnääꜙ jnäähˈ hnähꜘ. Pero hnähꜘ, saꜙ gaꜙmiꜙjnäähˈ hnähꜘ hñaahꜗ hnähꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 13 Läꜙko̱o̱ˉ jmeeˉ jnäähˈ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jmeeˊ hnähꜘ. (Hlë̱ë̱hnˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ.) Waˊ hnaahꜙ jnäähˈ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ hnähꜘ. 14 Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio. Jëëhꜘ, saꜙ je̱e̱hˈ kweeˉ heˉ hlɨɨhˈ kya̱a̱hˊ heˉ lluꜗ. ¿Haˉ läꜙja̱ˉ jmeeꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ jeeˊ jnäꜘ waˊjeˉ? 15 Hiꜙ saꜙ so̱o̱h˜ kihꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ heˉ jmeeyꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Cristo. Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ kihꜗ hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio kya̱a̱hˊ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ. 16 Dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ, niꜙ miihˉ saꜙ so̱o̱h˜ jmeeyꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ gwahꜙ kihꜗ Dio. Jëëhꜘ, jneˊ baˊ la̱a̱nˈ gwahꜙ kihꜗ Dio ji̱i̱hꜙ. Juuˈ heˉ jwahnꜙ laˉ, laꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ hñiiꜘ Dio: Jä̱nˋ jeeˊ kiyhˈ mahꜗ ngënˋ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. Jnäꜘ le̱e̱nꜘ Dio kya̱a̱yꜗ mahꜗ läꜙjë̱ë̱yꜙ le̱e̱yꜘ dsaˉ kya̱a̱nꜙ. 17 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ: Hwë̱ë̱ˉ hnähꜘ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kinꜙ, waˊ läˉø̱ø̱ꜘ hnähꜘ kiyhꜗ, gaꜙjähꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Taꜙ koohꜘ hnähꜘ heˉ saꜙ lleˋ kihˈ koohˈ hnähꜘ, läꜙja̱ˉ baˊ he̱e̱hnˊ hnähꜘ. 18 Mahꜗ jnäꜘ le̱e̱nꜘ Tääˋ kya̱a̱hˈ hnähꜘ. Hi̱hꜗ hnähꜘ, le̱e̱hꜘ hnähꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ mëꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ kya̱a̱nꜙ, jähꜘ Dio hi̱ˉ chaˉ gaꜙläꜙjëꜙ beꜘ kihꜗ.
1 Naꜗ maˉnʉʉnˊ haˉ ko̱hꜘ naˊhñaahꜗ saꜙ laꜗ heˉ gaꜙjähꜘ Dio jmeeꜗ jnänˋ. Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ, hnøøꜗ benˊ läꜙjëꜙ heˉ miˉsa̱hꜘ jneˊ hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ heˉ miˉsohꜘ jmɨˉlleꜘ jnänˋ. Hiꜙ kihꜗ heˉ ga̱hꜙ jneˊ Dio, hnøøꜗ miˉllu̱u̱ˋ jneˊ hñaanˈ ko̱o̱ˉ häˊ ko̱o̱ˉ häˊ läꜙji̱i̱hˈ jä̱nˊ naˉjngëënˈ goˉte˜. 2 Jmeeˊ hnähꜘ miihˉ heˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. Jëëhꜘ, kihꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ hnähꜘ saꜙ maˉjmeeˊ jnäähꜗ heˉ hlɨɨhˈ. Saꜙ maˉhe̱e̱ˊ jnäähꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ, niꜙ saꜙ maˉmiˉga̱a̱ˈ jnäähꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ. 3 Saꜙ jwahnꜙ läꜙja̱ˉ mahꜗ bä̱ä̱hnˊ hnähꜘ dsooˊ. Gaꜙjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ, hnaanꜙ hnähꜘ. Jëëhꜘ maˉllaꜙ dsëˉ jnäähˈ, jmeeˉ jnäähˈ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ maꜙkeꜙ cha̱a̱ˉ ju̱u̱ꜘ jnäähˈ. 4 Chaˉ chaˉmiihˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kinꜙ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. Cha̱a̱nˉ lluꜗ kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ. Heˉja̱ˉ gwaꜘ dsaˉnøhꜗ dsënꜙ chaˉmiihˉ hiꜙ jë̱ë̱ˉ dsënꜙ maˊ jëën˜ chaˉmiihˉ heˉ wɨɨꜘ. 5 Läꜙ maˊ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jnäähˈ Macedonia, saꜙ gaꜙte̱e̱hˊ jnäähꜗ dsëˉ jnäähꜗ niꜙ miihˉ. Gaꜙläꜙjëꜙ nëëˈ heˉ wɨɨꜘ gaꜙjëëˊ jnäähꜗ. Gaꜙte̱e̱ꜗ dsaˉ kya̱a̱hˊ jnäähꜗ. Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ heˉ ja̱ˉ, gaꜙläꜙga̱hꜗ jnäähˈ chaˉmiihˉ. 6 Pero Dio hi̱ˉ jmeeꜙ dsaˉnøhꜗ dsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hʉʉˊdsëˉ, gaꜙjmeeyꜘ gaꜙnøhꜗ dsëˉ jnäähˈ läꜙ maˊ jaˈ Tito. 7 Ja̱ꜙ maꜙlaꜙ kihꜗ heˉ jaꜗ Tito, kihꜗ heˉ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ gaꜙnøhꜗ dsëyꜗ kaˉlähꜘ, heˉ ja̱ˉ baˊ ja̱ˉ gaꜙnøhꜗ dsëˉ jnäähˈ. Gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ heˉ hnoohˉ hnähꜘ jë̱ë̱hˈ jnäꜘ, hiꜙ tiˉmeehˉ hohꜘ hnähꜘ, lleˋ hohꜘ jnäꜘ. Heˉja̱ˉ chaˉgaˊmiihˉ jë̱ë̱ˉ dsënꜙ. 8 Maꜙkeꜙ gaꜙjmeenꜗ meehˉ hohꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jeˉ heˉ gaꜙsɨɨnꜗ kyahꜗ hnähꜘ, pero saꜙ ko̱o̱n˜ dsënꜙ. Dsooꜘ baˊ gaꜙji̱i̱ꜗ miihˉ kinꜙ kihꜗ heˉ gaꜙläꜙmeehꜙ hohꜘ hnähꜘ ko̱ˉhwëëꜘ. 9 Pero naꜗ jë̱ë̱ˉ dsënꜙ. Ja̱ꜙ kihꜗ heˉ gaꜙläꜙmeehꜙ hohꜘ hnähꜘ. Kihꜗ heˉ gaꜙläꜙsɨɨꜗ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ, maˊ gaꜙji̱i̱ꜗ kyahꜗ hnähꜘ, heˉja̱ˉ baˊ jmeeꜙ jë̱ë̱ˉ dsënꜙ. Läꜙ maˊ gaꜙläꜙmeehꜙ hohꜘ hnähꜘ, gaꜙjmeehˊ hnähꜘ läꜙ hnøøꜗ Dio. Läꜙja̱ˉ, niꜙ ko̱o̱ˉ heˉ hlɨɨhˈ saꜙ jaꜗ nëˊ kyahˈ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 10 Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ gwaꜘ tiˉmeehˉ dsëˉ jneˊ läꜙ hnøøꜗ Dio, heˉ ja̱ˉ jmeeꜙ dsaˉläˉsɨɨꜗ hʉʉˊdsëˉ jnänˋ mahꜗ lä̱ä̱ꜘ jneˊ. Hehꜗ heˉ maˉnaˉla̱a̱ˊ jneˊ saꜙ jmeeꜙ tiˉmeehˉ dsëˉ jneˊ. Pero heˉ tiˉmeehˉ dsëˉ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ të̱ë̱ˈ jmeeꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ, kya̱a̱hˊ heˉ ja̱ˉ ju̱u̱ꜘ baˊ jneˊ ja̱ˉ. 11 Jëëˋ daˊ hnähꜘ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ kyahꜗ hnähꜘ läꜙ maˊ gaꜙläꜙmeehꜙ hohꜘ hnähꜘ läꜙ hnøøꜗ Dio. Gaꜙjmääꜘ baˊ taˊ heˉ ja̱ˉ kyahꜗ hnähꜘ, jaꜗ hohꜘ hnähꜘ gaꜙnoohˉ hnähꜘ nëˊ kinꜙ, jaꜗ yaˉjë̱ë̱ˈ hohꜘ hnähꜘ, jaꜗ ga̱hꜗ hnähꜘ, hnoohˉ hnähꜘ maˊ jë̱ë̱hꜗ jnäꜘ, gaꜙmiꜙeehˈ hnähꜘ juuˈ läꜙko̱o̱ˉ madaꜚ gaꜙjmeenꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Läꜙja̱ˉ gaꜙmiꜙjnäähˈ hnähꜘ hñaahꜗ heˉ maˉmiˉtehˋ baˊ hnähꜘ kihꜗ juuˈ ja̱ˉ. 12 Heˉja̱ˉ läꜙ maˊ gaꜙsɨɨnꜗ kyahꜗ hnähꜘ jeˉ ja̱ˉ, ja̱ꜙ maꜙlaꜙ kihꜗ hi̱ˉ hñaaˉ dsëꜗ heꜘ gaꜙjmeenꜗ hʉʉˊdsëˉ, niꜙ ja̱ꜙ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙjmeeyhꜙ. Heˉ hnoonꜗ läꜙjnäꜘ kyahꜗ hnähꜘ chaˊnëˊ Dio heˉ kye̱hˊ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ baˊ ja̱ˉ. 13 Peerꜙ gaꜙnøhꜗ dsëˉ jnäähˈ heˉ gaꜙläꜙjnäꜘ heˉ kye̱hˊ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. Hiꜙ chaˉgaˊmiihˉ jë̱ë̱ˉ dsëˉ jnäähˈ, kihꜗ heˉ maˉjëëˊ jnäähꜗ cha̱a̱ˉ Tito lluꜗ. Jëëhꜘ, gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ hnähꜘ gaꜙhe̱e̱hˋ hnähꜘ lluꜗ hiꜙ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ jë̱ë̱ˉ dsëyꜗ. 14 Gaꜙjmeehnꜗ juuˈ kihꜗ Tito heˉ cha̱a̱nˉ lluꜗ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. Hiꜙ saꜙ gaꜙjä̱nꜗ hlɨɨhˈ. Jëëhꜘ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ laꜗ juˈdsooꜘ. Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ maˊ gaꜙjëëꜗ Tito haˉ läꜙ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ, saꜙ naˉhe̱e̱ꜚ juuˈ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjwɨɨꜗ jnihꜘ heˉ cha̱a̱ˉ jnäähˈ lluꜗ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. 15 Hiꜙ chaˉgaˊmiihˉ hnääꜗ Tito hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ maˊ dsooh˜ dsëyꜗ heˉ nuuhˉ baˊ hnähꜘ kiyhꜗ. Hiꜙ gaꜙhe̱e̱hˋ baˊ hnähꜘ lluꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉ maˉjø̱ø̱hˈ. 16 Peerꜙ jë̱ë̱ˉ dsënꜙ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. Gaꜙläꜙjëꜙ baˊ miˉtehˋ hnähꜘ.
1 Jeeˊ laˉ jmeehˊ jnäähꜗ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ haˉ läꜙ gaꜙjmeeꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ gwahꜙ heˉ tø̱ø̱ꜘ hwaꜗ Macedonia kihꜗ heˉ lluꜗ dsëꜗ Dio kya̱a̱yhˊ. 2 Maꜙkeꜙ tä̱ä̱yhˊ jëëy˜ wɨɨꜘ, pero cha̱a̱yˉ lluꜗ. Maꜙkeꜙ tä̱ä̱yhˊ täˉñeeyꜘ pero chaˉmiihˉ kuuˊ gaꜙkwayꜘ. Gaꜙjmä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ läꜙko̱o̱ˉ dsaˉ chaˉ kuuˊ. 3 Jmeenꜙ dsooꜘ kiyhꜗ, gaꜙkwayꜘ kuuˊ läꜙko̱o̱ˉ llaꜙ dsëyꜗ, läꜙko̱hꜘ ji̱i̱hˈ tä̱ä̱yꜙ. Hiꜙ gaꜙkwayꜘ laꜚ gaˊ. 4 Chaˉmiihˉ gaꜙchu̱u̱ꜘ dsaˉ heꜘ kya̱a̱hˊ jnäähꜗ mahꜗ kwaˊ jnäähꜗ jwëˈ jmeeyꜗ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cho̱o̱h˜ kuuˊ mahꜗ jmeeyꜗ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio. 5 Chaˉgaˊmiihˉ gaꜙjmeeyꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ maˊ laˈ hʉʉˊdsëˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. Toˉnëˊ gaꜙngëëyꜗ hñiiyꜘ mahꜗ jmeeyꜗ läꜙ hnøøꜗ Dio. Hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ kaˉlähꜘ. 6 Heˉja̱ˉ gaꜙchu̱u̱ꜘ jnäähˈ kya̱a̱hˊ Tito mahꜗ miˉhñaayꜙ taˊ kiyhˈ heˉ jʉhˊlä̱ä̱yhꜗ kuuˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙløøyꜗ jmeeyꜙ jä̱ä̱ꜗ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ hi̱ˉ kwaꜙ kuuˊ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëꜗ. 7 Maˉhwë̱ë̱hˉ hnähꜘ lluꜗ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ jmeehˉ hnähꜘ. Maˉläˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ, maˉhlë̱ë̱hˊ hnähꜘ dsaˉ, maˉkyu̱u̱h˜ hnähꜘ lluꜗ, maˉjmeehˉ hnähꜘ taˊ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ hnähꜘ, hiꜙ maˉläˉhnaahꜙ jnäähˈ. Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, hnøøꜗ hwë̱ë̱ꜙ hnähꜘ kweeˉ kya̱a̱hˊ taˊ lluˈ jeeˊ jʉhˊlä̱ä̱hˊ hnähꜘ kuuˊ. 8 Ja̱ꜙ heˉ jmeenꜙ madaꜚ kyahꜗ hnähꜘ heˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ läꜙnaˉ. Heˉ hnoonꜗ jëënꜚ cheˊ maꜙraꜙ juˈdsooꜘ hnaahꜙ hnähꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. Heˉja̱ˉ baˊ naˉ maˉjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ Macedonia. 9 Jëëhꜘ, maˉñehˊ baˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ lluꜗ dsëꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Maꜙkeꜙ häˊ gooyˉ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ, gaꜙjmä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ hi̱ˉ täˉñeeꜘ, kihꜗ heˉ hnääyꜗ jneˊ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ läꜙchaˉ jnänˋ chaˉmiihˉ, kihꜗ heˉ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ täˉñeeꜘ. 10 Heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ heˉ kwanˋ nʉʉhꜚ laˉ. Hnähꜘ toˉnëˊ gaꜙläꜙhyohꜙ hohꜘ hnähꜘ cho̱o̱hˊ hnähꜘ kuuˊ maˉhyaˉ ko̱o̱ˉ ji̱ˉñeˉ. Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ heˉja̱ˉ, gaꜙløøhˋ hnähꜘ cho̱o̱hˊ hnähꜘ kuuˊ, jä̱ä̱ꜗ gaˊ läꜙko̱hꜘ jñahꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. 11 Heˉja̱ˉ naꜗ miˉhñaaˈ hnähꜘ taˊ heˉ maˉløøhˋ hnähꜘ. Ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙläꜙhyohꜙ hohꜘ hnähꜘ jmeehˈ hnähꜘ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ hnähꜘ miˉhñaaˈ hnähꜘ taˊ naˉ. Ja̱ˉ cho̱o̱hˋ hnähꜘ kuuˊ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ tä̱ä̱hꜙ baˊ hnähꜘ. 12 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ llaꜙ dsëꜗ kwaꜗ, he̱e̱hˉ baˊ Dio haˉ ko̱o̱ˉ teꜗ chaˉ. Jëëhꜘ saꜙ ngɨɨꜙ Dio heˉ saꜙ chaˉ jnänˋ. 13 Saꜙ jwahnꜙ läꜙlaˉ mahꜗ jñahꜘ baˊ läꜙchaˉ kihꜗ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ chaˉ kyahꜗ hnähꜘ. 14 Hnøøꜗ jmeehˈ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ. Jmɨɨˊ naˈ heˉ chaˉ chaˉmiihˉ kyahꜗ hnähꜘ, heˉ ja̱ˉ le̱e̱ꜙ kihꜗ hi̱ˉ llaˉkya̱a̱ꜗ. Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ maˊ chaˉ chaˉmiihˉ kihꜗ jñahꜘ, le̱e̱ꜙ kyahꜗ hnähꜘ maˊ jmeeꜙ biiꜗ. Läꜙja̱ˉ baˊ jä̱ˈ lluꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 15 Läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Saꜙ gaꜙcha̱a̱ꜗ gaˊ kihˈ hi̱ˉ gaꜙjʉʉhꜗ chaˉmiihˉ. Niꜙ saꜙ gaꜙläꜙhnøøꜗ gaˊ kihˈ hi̱ˉ gaꜙjʉʉhꜗ ko̱ˉhi̱ˊpihˈ.” 16 Peerꜙ tiˊhmaahˊ Dio hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ gaꜙka̱ꜗ Tito hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ kye̱ˊ jnäꜘ hʉʉˊdsëˉ. 17 Gaꜙhe̱e̱hˉ bihꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙhlë̱ë̱hˋ jnihꜘ. Jëëhꜘ, hñiiꜘ bihꜗ maˊ lleˋ dsëyˈ kwayꜗ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ. Heˉja̱ˉ jeeˊ të̱ë̱yˉ hñiiꜘ bihꜗ dsooyꜗ dsaˉjë̱ë̱yꜙ hnähꜘ. 18 Ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Tito, che̱e̱ˊ jnäähꜗ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ hiiꜘ juuˈ kihꜗ läꜙka̱a̱ˉ gwahꜙ jeeˊ jmeeyꜙ taˊ kwa̱a̱t˜ kihꜗ juˈhmëëꜘ. 19 Ja̱ꜙ maꜙlaꜙ heˉ ja̱ˉ, ø̱ø̱hꜗ jneˊ gaꜙhña̱a̱yꜗ mahꜗ jmeeyꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäähꜗ jeeˊ dsaˊka̱ˊ jnäähꜗ kuuˊ heˉ jʉhˉlä̱ä̱h˜ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. Kya̱a̱hˊ heˉ ja̱ˉ, jmeeˊ jnäähꜗ jʉʉhˉ kihꜗ Dio hiꜙ läꜙjwëꜘ ja̱ˉ läꜙjnäꜘ heˉ hnøøˉ jnäähˈ kwaˊ jnäähꜗ beꜘ kihꜗ ø̱ø̱hnꜗ. 20 Läꜙja̱ˉ jmeeˉ jnäähˈ, mahꜗ saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ hlëëhꜗ wɨɨꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ heˉ jʉhˊlä̱ä̱hˊ jnäähꜗ chaˉmiihˉ kuuˊ. 21 Jëëhꜘ ñeˉ baˊ Dio heˉ jmeeˉ jnäähˈ biiꜗ jmeeˊ jnäähꜗ taˊ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ, hiꜙ läꜙja̱ˉ hnoonꜗ ka̱ꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ kwa̱a̱t˜ kaˉlähꜘ. 22 Hiꜙ che̱e̱ˊ gaˊ jnäähꜗ jñahꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. Hi̱ˉ heꜘ, ja̱ꜙ ko̱o̱ˉ häˊ maˉjëëˊ jnäähꜗ jmeeyꜙ heˉ lluꜗ jmahꜗ. Hiꜙ chaˉgaˊmiihˉ jmeeyꜗ, naꜗ heˉ maˉjëëyꜙ heˉ miˉteˋ hnähꜘ. 23 Taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ. Tito la̱a̱ꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ jnäähꜗ jeeˊ jmeeˉ jnäähˈ taˊ ko̱ˉjø̱hꜘ mahꜗ leꜘ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Hi̱ˉ jñahꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ jä̱ä̱yꜙ naˉ, häˊ gooyˉ läꜙka̱a̱ˉ gwahꜙ. Hiꜙ kwa̱a̱t˜ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ, läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ dsaˉnääyꜗ jmeeꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ jʉʉhˉ kihꜗ Cristo. 24 Ja̱ˉ miˉjnääˈ hnähꜘ kiyhꜗ haˉ läꜙko̱o̱ˉ ji̱i̱hˈ hnaahꜙ hnähꜘ dsaˉ. Läꜙja̱ˉ miˉjnääˈ hnähꜘ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ heˉ kihꜗ ja̱ˉ heˉ cha̱a̱ˉ jnäähˈ lluꜗ kya̱a̱hˊ hnähꜘ.
1 Kihꜗ heˉ cho̱o̱hˊ jneˊ miihˉ kuuˊ kihˈ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ llaˉkya̱a̱ꜗ, saꜙ jmeeꜙ biiꜗ sɨɨnˋ kyahˈ hnähꜘ la̱a̱nꜙ. 2 Jëëhꜘ, maꜙ baˊ jnäꜘ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ Acaya, lleˋ hohꜘ hnähꜘ heˉ jʉhˊlä̱ä̱hˊ hnähꜘ kuuˊ. Hiꜙ gaꜙhlëëhnˋ lluˈ kyahꜗ hnähꜘ jeeˊ kihˈ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ Macedonia. Naꜗ maˉko̱o̱ˉ ñeˉ gaꜙjwɨɨꜗ jnihꜘ heˉ maˉllaꜙ hohꜘ hnähꜘ kwahˈ hnähꜘ kuuˊ. Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ heꜘ, gaꜙnøhꜗ dsëyꜗ kihꜗ heˉ lluꜗ hohꜘ hnähꜘ. 3 Pero maꜙraꜙ heˉ che̱e̱nꜚ ø̱ø̱hꜗ jneˊ, mahꜗ saꜙ jä̱nˋ hlɨɨhˈ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ heˉ gaꜙhlëëhnˋ kyahˈ hnähꜘ. Hnoonꜗ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ maˉnaˊllu̱u̱hˋ hnähꜘ jmeehˈ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjwɨɨꜗ jnihꜘ. 4 Hehꜗ läꜙja̱ˉ, waˊraˉ gaꜙlloonꜗ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ, ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jñahꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ Macedonia, hnoonꜗ maˉnaˊllu̱u̱hˋ hnähꜘ mahꜗ saꜙ jä̱ˊ jnäähꜗ oˉhihꜙ waˊraˉ gaꜙllaꜙnøøꜗ jnäähˈ, läꜙlluꜗ heˉ maˉjähˊ jnäähꜗ miˉtehˋ baˊ hnähꜘ, hiꜙ chaˉgaˊmiihˉ jä̱hˈ hnähꜘ oˉhihꜙ, cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙmiꜙtehˋ hnähꜘ. 5 Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ gaꜙlaꜗ biiꜗ kinꜙ chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ heꜘ, mahꜗ dsaˉnääyꜗ dsaˉjë̱ë̱yꜙ hnähꜘ toˉnëˊ, mahꜗ kwayꜗ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ haˉ läꜙ jeeˊ jʉhˊlä̱ä̱hˊ hnähꜘ kuuˊ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˋ hnähꜘ hñaahꜗ kwahˈ hnähꜘ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ maˉnaˊllu̱u̱hˋ hnähꜘ kwahˈ hnähꜘ kuuˊ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ hnähꜘ, ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ heˉ wɨɨꜘ. 6 Nʉʉˉ daˊ hnähꜘ haˉ läꜙ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ jngëëˉ mɨˈju̱ˉ: Hi̱ˉ jngëëˉ miihˉ, miihˉ baˊ chooyhˈ. Hi̱ˉ jngëëˉ chaˉmiihˉ, läꜙja̱ˉ chaˉmiihˉ chooyhꜗ. 7 Läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ waˊ kwayꜘ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ llaꜙ dsëyꜗ. Pero ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ heˉ meehˉ dsëyꜗ, niꜙ ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ heˉ wɨɨꜘ. Jëëhꜘ, Dio hnääꜗ hi̱ˉ kwaꜙ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëꜗ. 8 Dio hi̱ˉ chaˉ beꜘ kihꜗ, jmeeyꜗ läꜙchaˉ chaˉmiihˉ heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Läꜙja̱ˉ niꜙ miihˉ saꜙ chaˉ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kyahꜗ hnähꜘ ji̱hˊko̱hꜘ. Läꜙji̱i̱hˈ cha̱a̱ꜘ gaˊ kyahˈ hnähꜘ, jmeehˈ hnähꜘ ja̱ꜙ heˉ ko̱o̱ˉ nëëˈ heˉ lluꜗ kihꜗ hi̱ˉ llaˉkya̱a̱ꜗ. 9 Läꜙlaˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: Hi̱ˉ lluꜗ dsëꜗ gaꜙtiˊ gaꜙllooyhꜗ heˉ chaˉ kiyhꜗ, gaꜙkwëëyhꜗ dsaˉ hi̱ˉ täˉñeeꜘ. Taˊ lluˈ kiyhꜗ läꜙjnäꜘ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. 10 Dio baˊ heꜘ hi̱ˉ kwaꜙ mɨˈju̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ jngëëˉ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ kwayꜙ heˉ kihˉhi̱hˉ jneˊ. Hi̱ˉ heꜘ kwaꜗ läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kyahꜗ hnähꜘ hiꜙ jmeeyꜗ läꜙchaˉ chaˉgaˊmiihˉ. Mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙchaˉ heˉ kya̱a̱hˊ jmeehˈ hnähꜘ chaˉmiihˉ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ. 11 Läꜙlluꜗ heˉ läꜙchaˉ läꜙjëꜙ nëëˈ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kyahꜗ hnähꜘ, läꜙja̱ˉ läꜙchaˉ chaˉmiihˉ heˉ kwëëhˈ hnähꜘ hi̱ˉ llaˉkya̱a̱ꜗ. Hiꜙ waˊraˉ gaꜙngëëˊ jnäähꜗ kuuˊ ja̱ˉ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ heꜘ, kwayꜗ chaˉmiihˉ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. 12 Jëëhꜘ, waˊraˉ gaꜙngëëˊ jnäähꜗ kuuˊ heˉ jʉhˊlä̱ä̱hˊ hnähꜘ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ heꜘ, heˉ ja̱ˉ kwaꜗ beꜘ kiyhꜗ. Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ heˉ ja̱ˉ, kwayꜗ chaˉmiihˉ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio kaˉlähꜘ. 13 Waˊraˉ gaꜙngëëˊ jnäähꜗ kuuˊ ja̱ˉ, jmeeꜗ dsaˉ heꜘ jʉʉhˉ kihꜗ Dio, jëëhꜘ maˉmiˉjnäähˈ hnähꜘ heˉ miˉteˋ hnähꜘ kya̱a̱hˊ juˈhmëëꜘ kihꜗ Cristo. Hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ hnähꜘ gaꜙkwëëhˋ hnihꜘ kuuˊ, hiꜙ läꜙja̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ biiꜗ kihꜗ. 14 Hiꜙ waˊraˉ gaꜙngɨɨyꜘ kyahꜗ hnähꜘ kihꜗ Dio, jäꜙ llaˉlleꜘ dsëyꜗ hnähꜘ jëëhꜘ maˉläˉjnäꜘ heˉ maˉmiˉjä̱ä̱ꜗ Dio hnähꜘ chaˉmiihˉ. 15 Tiˊhmaahˊ kwanꜙ kihꜗ Dio, haˉ ko̱hꜘ saꜙ lluꜗ heˉ gaꜙkwëëyhꜗ jneˊ. Hi̱i̱ˉ läꜙkë̱hˊ jmɨɨˊ läꜙngëëꜘ.
1 Jnäꜘ Paaˊ chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, hlë̱ë̱hnˊ hnähꜘ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ hñiiꜘ Cristo hi̱ˉ hwa̱a̱ˊ hi̱ˉ jø̱hˉ dsëꜗ. Jëëhꜘ, jähꜘ dsaˉ kinꜙ, saꜙ tu̱u̱ˉ dsënꜙ hlëëhnˊ läꜙ maˊ hä̱ä̱nˊ jeeˊ kihꜗ dsaꜙ. Mahꜗ waˊraˉ gaꜙläꜙø̱ø̱nꜘ jeeˊ kiyhˈ, ja̱ˉgaˊ tu̱u̱ˉ dsënꜙ hlëëhnˊ. 2 Heˉja̱ˉ chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ, mahꜗ waˊraˉ gaꜙlloonꜗ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ, saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ hlë̱ë̱hnˊ hi̱ˉ jähꜘ, gaꜙnøøˊ jnäähꜗ läꜙko̱o̱ˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ. Jëëhꜘ, tu̱u̱ˉ baˊ dsënꜙ tiˉchoonˋ juuˈ kya̱a̱yhˊ cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ hnøøyꜗ. 3 Dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ baˊ la̱a̱ˈ jnäähꜗ, pero saꜙ te̱e̱ꜘ jnäähˈ läꜙko̱o̱ˉ te̱e̱˜ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. 4 Saꜙ te̱e̱ꜘ jnäähˈ kya̱a̱hˊ waˊ heˉ chaˉ heˉ heˉ kooh˜ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Te̱e̱ꜘ jnäähˈ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Dio heˉ lihꜙ he̱e̱ꜗ läꜙjëꜙ heˉ saꜙ läꜙkë̱hˊ jnäähꜗ jmɨɨˊ kya̱a̱hˊ. 5 Läꜙja̱ˉ le̱hꜙ jnäähˈ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ jmeeꜙ kyʉʉh˜ chaˉmiihˉ. Hiꜙ le̱hꜙ jnäähˈ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ ka̱a̱hˊ. Jëëhꜘ juuˈ heˉ hlëëyhꜙ ja̱ˉ, jneꜙ jwëˈ kihꜗ dsaꜙ mahꜗ saꜙ he̱e̱yhꜙ kihꜗ Dio. Heˉja̱ˉ hnøøhꜘ jnäähˈ haˉ läꜙ jeeˊ dsaˉje̱e̱h˜ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ hʉʉˊdsëˉ hlɨɨhˈ mahꜗ läꜙnʉʉyhˊ kihˈ Cristo. 6 Maˉllaꜙ dsëˉ jnäähˈ heehˊ jnäähꜗ wɨɨꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱hˉ, maˉlaꜙ maˉmiˉjnäähˈ hnähꜘ hñaahꜗ hnähꜘ heˉ nʉʉhˊ hnähꜘ kihꜗ Cristo. 7 Ko̱o̱ˉ ka̱hˉ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ haˉ läꜙ tä̱ä̱hˊha̱a̱ˊ dsaˉ. Cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ jmeeꜙ hʉʉˊdsëˉ la̱a̱yꜗ kya̱a̱ꜗ Cristo, waˊ jmeeyꜘ hʉʉˊdsëˉ la̱a̱ꜗ jnäähˈ kaˉlähꜘ kya̱a̱ꜗ Cristo, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱yꜗ hñiiyꜘ. 8 Gaꜙhña̱a̱ꜗ Dio jnäꜘ mahꜗ kwanˊ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ haˉ läꜙ jeeˊ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ. Saꜙ gaꜙhña̱a̱yꜗ jnäꜘ mahꜗ he̱e̱nꜚ hnähꜘ. Hiꜙ maꜙkeꜙ jmeenꜙ jʉʉhˉ kihꜗ taˊ heˉ häˊ goonꜙ saꜙ laꜗ oˉhihꜙ kinꜙ heˉ jmeenꜙ läꜙja̱ˉ. 9 Saꜙ hnoonꜗ heˉ jmeehˈ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ heˉ jʉʉhnˊ kyahˈ hnähꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ sɨɨnꜙ ko̱ˉllaˉji̱i̱h˜. 10 Jëëhꜘ, läꜙlaˉ hlëëhꜙ ko̱ˉlla̱a̱ˊ kinꜙ. Hwehˉ juuˈ heˉ sɨɨnꜙ kihꜗ dsaꜙ. Pero maˊ chehnˈ chaˊnëˊ dsaˉ, hwa̱a̱ˊ baˊ jnäꜘ, jäyhꜘ. Saꜙ tooyhˉ taˊ juuˈ kinꜙ. 11 Hi̱ˉ hlëëhꜙ läꜙja̱ˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, hnøøꜗ läꜙngëëyꜘ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. Jëëhꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ hlëëhˊ jnäähꜗ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ sɨɨˉ jnäähˈ maˊ tøøhˊ jnäähꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ hlëëhˊ jnäähꜗ kaˉlähꜘ gaˊ maˉtøøhˊ jnäähꜗ kya̱a̱yhˊ. 12 Saꜙ tu̱u̱ˉ dsëˉ jnäähˈ jmeeˊ jnäähꜗ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ hi̱ˉ hlëëhꜙ lluꜗ kihꜗ hñiiꜘ. Saꜙ hnøøˉ jnäähˈ je̱e̱hꜙ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ hi̱ˉ lla̱a̱y˜ hñiiyꜘ hihꜙ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ hñiiꜘ bihꜗ. Hiꜙ hnøøyꜗ je̱e̱hꜙ kweeˉ kiyhꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ. Heˉ baˊ cheˉ ta̱a̱yˉ. 13 Pero läꜙko̱o̱ˉ häˊ hihꜙ baˊ hlëëhˊ jnäähꜗ kya̱a̱ꜗ hñaaꜗ jnäähˈ, läꜙko̱o̱ˉ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ Dio hi̱ˉ gaꜙhña̱a̱ꜗ jnäähˈ. Heˉja̱ˉ gaꜙllaꜙnøøꜗ jnäähˈ läꜙ gaꜙtëꜘ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ. 14 Ji̱i̱hˈ jeeˊ gaꜙtø̱ø̱ꜗ Dio hihꜙ baˊ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ. Saꜙ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ gaꜙche̱e̱ꜗ Dio jnäähˈ. Jëëhꜘ jnäähˈ toˉnëˊ naˊkwaˊ jnäähꜗ juˈhmëëꜘ kihꜗ Cristo jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ. 15 Saꜙ jmä̱ä̱ꜙ jnäähˈ hñaaꜗ jnäähˈ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ taˊ kihˈ jñahꜘ. Hnøøˉ jnäähˈ waˊ läˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ kihꜗ Dio baˊ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ kwa̱a̱ꜙ gaˊ taˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ jeeˊ gaꜙtoohˉ Dio gooˉ jnäähˈ. 16 Ja̱ˉ gaˊ naꜙ dsaˉkwaˊ jnäähꜗ juˈhmëëꜘ taꜙ jeeˊ ʉ̱ʉ̱ꜘ gaˊ. Pero saꜙ dsaˊtoohˊ jnäähꜗ jeeˊ maˉløøꜗ jñahꜘ, mahꜗ saꜙ jmä̱ä̱ˊ jnäähꜗ hñaaꜗ jnäähˈ ka̱a̱hˊ kihˈ taˊ heˉ maˉjmeeꜘ jñahꜘ. 17 Hi̱ˉ hnøøꜗ jmääꜗ hñiiꜘ jø̱ø̱hˈ, waˊ jmä̱ä̱yˈ hñiiyꜘ jø̱ø̱hˈ kihꜗ heˉ la̱a̱yꜗ kya̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 18 Jëëhꜘ, hi̱ˉ hlëëhꜙ lluꜗ kihꜗ hñiiꜘ, ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ heˉ ja̱ˉ yaˉhë̱ë̱yˈ lluꜗ. Hi̱ˉ hlëëhꜙ Dio lluꜗ kihꜗ, hi̱ˉ heꜘ baˊ yaˉhë̱ë̱ˈ lluꜗ.
1 Hnoonꜗ kwëëhꜗ hohꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ cherˊmahꜗ gaꜙhlëëhnˋ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ chaˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ. Kwëëhˋ hohꜘ hnähꜘ, taꜙ jmeeˉ hnähꜘ hñaaˉ hohꜘ. 2 Peerꜙ kye̱nˊ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ. Heˉ gwaꜘ kihꜗ Dio baˊ ja̱ˉ, heˉ laꜗ läꜙja̱ˉ kinꜙ. Jëëhꜘ, maˉkwa̱a̱nꜙ hnähꜘ kihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ. Hi̱ˉ heꜘ heꜘ Cristo. Hiꜙ hnoonꜗ miˊjnäänꜗ hnähꜘ kiyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ chihˉmëꜘ hi̱ˉ naˉjngëëˈ goˉte˜. 3 Pero gohnꜙ waˊraˉ gaꜙlaꜗ kyahꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙlaꜗ kihꜗ Eva. Kya̱a̱hˊ ma̱y˜ gaꜙmiꜙgooˉ mɨɨhˉ kiyhꜗ. Läꜙja̱ˉ hiiꜘ gooˉ miˉga̱a̱yꜙ hnähꜘ kaˉlähꜘ. He̱e̱yꜗ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ moꜙsoꜙ hnaahˈ hnähꜘ Cristo läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ hnähꜘ. 4 Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ gaꜙllaꜙnääꜗ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hi̱ˉ kwaꜙ jyohꜘ juuˈ heˉ saꜙ je̱e̱hˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ juuˈ kihꜗ Jesús heˉ kwaˉ jnäähˈ, läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ he̱e̱hˊ hnähꜘ. Hiꜙ he̱e̱hˊ hnähꜘ jyohꜘ jmɨˉlleꜘ heˉ saꜙ laꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ heˉ maˉhe̱e̱hˋ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ. Hiꜙ he̱e̱hˊ hnähꜘ jyohꜘ juˈhmëëꜘ, heˉ saꜙ je̱e̱hˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ juˈhmëëꜘ heˉ maˉhe̱e̱hˋ hnähꜘ. 5 Goꜚ la̱a̱nꜙ, saꜙ kye̱e̱ꜘ gaˊ apóstole hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ ka̱a̱hˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ jnäꜘ. 6 Maꜙkeꜙ saꜙ hlëëhnˊ kya̱a̱hˊ juuˈ naˊhñaahꜗ, pero chaˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kinꜙ. Johꜘ ji̱i̱h˜ saꜙ gaꜙmiꜙjnäänˈ heˉ ja̱ˉ kyahꜗ hnähꜘ. 7 Pero gaꜙjmä̱ä̱nꜙ hñiinꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hwa̱a̱ˊ mahꜗ le̱e̱hꜘ hnähꜘ ka̱a̱hˊ. Jëëhꜘ, saꜙ gaꜙko̱o̱nꜗ jñeenˈ maˊ gaꜙkwanꜗ juˈhmëëꜘ kihꜗ Dio jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. ¿Cheˊ jwaꜚ gaꜙjmeenꜗ hlɨɨhˈ heˉ gaꜙjmeenꜗ läꜙja̱ˉ? 8 Gaꜙka̱nꜗ kuuˊ kihˈ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ taꜙ jeeˊ jyohꜘ, gaꜙko̱o̱nꜗ jñeenˈ mahꜗ jmeenˋ taˊ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. 9 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gyanˊ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, saꜙ gaꜙllaꜙkya̱a̱nꜚ hnähꜘ niꜙ miihˉ jmɨɨˊ maˊ gaꜙjmeeꜘ biiꜗ kinꜙ. Ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ yaꜙnääꜗ taꜙ Macedonia baˊ gaꜙkwaꜘ beꜘ kinꜙ läꜙ maˊ gaꜙllaꜙkya̱a̱nꜗ. Saꜙ gaꜙkwanꜗ jwëˈ maˊ ka̱hꜗ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ kinꜙ. Hiꜙ ngooꜗ baˊ jmeenꜙ läꜙja̱ˉ. 10 Kyʉʉh˜ baˊ jnäꜘ juˈdsooꜘ kihꜗ Cristo. Heˉja̱ˉ manꜙ, niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ haꜗ kinꜙ heˉ cha̱a̱nˉ lluꜗ heˉ saꜙ ko̱o̱n˜ jñeenˈ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hwaꜗ Acaya. 11 ¿Heˉlaˈ jmeenꜙ läꜙja̱ˉ, la̱a̱hꜘ hnähꜘ? O, ¿cheˊ la̱a̱hꜘ hnähꜘ heˉ saꜙ hnaanꜙ hnähꜘ? Ñeˉ baˊ Dio heˉ hnaanꜙ hnähꜘ. 12 Hiꜙ ngooꜗ baˊ jnäꜘ jmeenꜙ läꜙja̱ˉ, mahꜗ saꜙ kwanˋ jwëꜗ kihꜗ hi̱ˉ hlëëhꜙ lluꜗ kihꜗ hñiiꜘ, hi̱ˉ jähꜘ jmeeꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ jmeeˉ jnäähˈ. 13 Dsaˉ heꜘ jäyhꜘ la̱a̱yꜗ apóstole. Pero taˉju̱u̱ˈ bihꜗ. Miˉga̱a̱yꜙ dsaˉ, jmä̱ä̱y˜ hñiiyꜘ läꜙko̱o̱ˉ apóstole kya̱a̱ꜗ Cristo. 14 Ja̱ꜙ heˉ jmeeꜗ dsa̱a̱˜ dsëˉ jneˊ juuˈ laˉ. Jëëhꜘ, läꜙkye̱ˉ Tanaˊ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ ángel hi̱ˉ kye̱ˉ jmëëꜗ. 15 Hiꜙ läꜙja̱ˉ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ kiyhˈ kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ, ja̱ꜙ juuˈ heˉ chaˉ naꜗ naꜙ, heˉ jmä̱ä̱y˜ hñiiyꜘ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ. Pero waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨɨˊ liyhꜙ jñeeyˈ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ taˊ heˉ jmeeyꜙ. 16 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ: Niꜙ ja̱a̱ˉ hnähꜘ taꜙ jmeeˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ heˉ ngaahnˊ. Pero cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ la̱a̱hꜘ hnähꜘ, kwaˊ hnähꜘ jwëˈ kinꜙ hlë̱ë̱hnˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ chaˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ mahꜗ läꜙja̱ˉ jmä̱ä̱nꜚ miihˉ hñiinꜙ jø̱ø̱hˈ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ hi̱ˉ heꜘ. 17 Heˉ jmä̱ä̱nꜚ hñiinꜙ jø̱ø̱hˈ, saꜙ hlëëhnˊ läꜙko̱o̱ˉ hnøøꜗ Dio, heˉ hlëëhnˊ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngaahˊ baˊ. 18 Peerꜙ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ ka̱a̱hˊ läꜙko̱o̱ˉ të̱ë̱ˈ jmeeꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ, hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jmeeꜙ jnäꜘ kaˉlähꜘ. 19 Maꜙkeꜙ chaˉ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ, pero kwëëh˜ hohꜘ hnähꜘ chaˉmiihˉ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ ngaahˊ heꜘ. 20 Hiꜙ läꜙja̱ˉ kwëëh˜ hohꜘ hnähꜘ maˊ jmeeyꜙ hihꜙ kyahꜗ hnähꜘ, maˊ jñuuyh˜ heˉ chaˉ kyahꜗ hnähꜘ, ka̱a̱yh˜ hnähꜘ läꜙ tëˉ dsëyꜗ, jmä̱ä̱y˜ hñiiyꜘ ka̱a̱hˊ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, läꜙji̱i̱hˈ jnooy˜ moˉnëhˊ hnähꜘ. 21 Naˉhiihnˊ miihˉ heˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ heˉ saꜙ be̱e̱ꜘ jnäähˈ jmeeˉ jnäähˈ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ. Pero läꜙko̱o̱ˉ tu̱u̱ˉ dsëꜗ dsaˉ heꜘ jmä̱ä̱y˜ hñiiyꜘ ka̱a̱hˊ, jnäꜘ kaˉlähꜘ tu̱u̱ˉ dsënꜙ jmeenˋ läꜙja̱ˉ, maꜙkeꜙ hlëëhnˊ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ chaˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ. 22 Hi̱ˉ heꜘ jähꜘ la̱a̱yꜗ dsaˉ hebreo, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ jnäꜘ. Jäyhꜘ la̱a̱yꜗ dsaˉ Israel, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jnäꜘ kaˉlähꜘ. Jäyhꜘ la̱a̱yꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham, ja̱ˉbaˊ heˉ ja̱ˉ la̱a̱ꜗ jnäꜘ. 23 Jäyhꜘ jmeeyꜙ taˊheꜗ kihꜗ Cristo. Pero chaˉgaˊmiihˉ jmeeꜙ jnäꜘ. Ngooꜗ baˊ jnäꜘ hlëëhnˊ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngaahˊ. Chaˉgaˊmiihˉ taˊ heˉ maˉjmeeꜗ jnäꜘ, chaˉgaˊmiihˉ ji̱i̱h˜ maˉñeenˊ nehꜙñeˈ läꜙko̱hꜘ gaˊ dsaˉ heꜘ. Chaˉgaˊmiihˉ gaꜙjmiˊ gaꜙba̱a̱ꜗ dsaˉ jnäꜘ. Johꜘ ji̱i̱h˜ saꜙ gaꜙla̱a̱nꜘ heˉ maˊ jngëëhˈ dsaˉ jnäꜘ. 24 Ja̱ꜙ ko̱o̱ˉ häˊ gaꜙjmiꜗ dsaˉ judiu kinꜙ maꜙ gyiiꜘgyaꜘ ñuꜗ sɨˊhnɨɨˋ. Läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtëꜘ hñaꜘ ji̱i̱h˜ gaꜙjmeeyꜘ läꜙja̱ˉ kinꜙ. 25 Hnëˉ ji̱i̱h˜ gaꜙjmiyꜗ kinꜙ kya̱a̱hˊ sɨˊhmaˉ. Ko̱o̱ˉ häˊ gaꜙteꜗ dsaˉ ku̱u̱ˊ kinꜙ. Hnëˉ ji̱i̱h˜ gaꜙla̱a̱nꜘ jeeˊ gaꜙhmehꜗ barco nehꜙ jmɨɨˉ. Ko̱o̱ˉ häˊ gaꜙjä̱nꜗ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ko̱o̱ˉ hwëˈ jeeˊ to̱ꜗdsaahˋ jmɨˉñeehꜚ. 26 Saꜙ naˉheˈ ji̱i̱h˜ ngoonꜗ hiꜙ ja̱hnꜗ jeeˊ ʉ̱ʉ̱ꜘ. Gaꜙhɨɨꜘ gooˉ kinꜙ jeeˊ ha̱a̱nˊ chaˊjmɨɨˉ jʉʉhˉ, läꜙja̱ˉ kya̱a̱hˊ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ hiꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉgoon˜ hiꜙ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ taꜙ jeeˊ jyohꜘ kaˉlähꜘ. Gaꜙhɨɨꜘ gooˉ kinꜙ jeeˊ jwɨɨˉ jʉʉhˉ hiꜙ taꜙ jeeˊ saꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ. Gaꜙhɨɨꜘ gooˉ kinꜙ chaˊjmɨˉñeehꜚ hiꜙ läꜙja̱ˉ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ jähꜘ la̱a̱ꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. 27 Chaˉmiihˉ taˊ gaꜙjmeenꜗ, gaꜙjëënꜗ chaˉmiihˉ wɨɨꜘ. Chaˉ hwëˈ saꜙ maˊ gwɨ̱ɨ̱nꜙ. Gaꜙläꜙkyo̱hnꜘ, gaꜙläꜙki̱i̱ꜙ dsënꜙ. Ja̱ꜙ heˉ ko̱o̱ˉ häˊ saꜙ gaꜙläꜙchaꜙ heˉ maˊ kuhnˋ. Gaꜙngëënꜘ gyʉʉꜘ hiꜙ saꜙ gaꜙläꜙchaꜙ hmɨɨhˉ maˊ kë̱hnꜚ. 28 Ja̱ꜙ maꜙlaꜙ heˉ ja̱ˉ. Läꜙjëꜙ jmɨɨˊ baˊ kye̱nˊ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ läꜙjëꜙ gwahꜙ. Peerꜙ wɨɨꜘ dsaˉngëënꜘ. 29 Kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ chaˉ beꜘ kihꜗ, jnäꜘ kaˉlähꜘ ji̱i̱ꜙ kinꜙ. Hiꜙ gwaꜘ yaˉjë̱ë̱ˈ dsënꜙ, waˊraˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ tä̱hꜙ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. 30 Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ jmeeꜙ biiꜗ hlëëhnˊ lluˈ kihꜗ hñiinꜙ, maˊja̱ˉ hlëëhnˊ kihꜗ heˉ miˉjnääꜙ heˉ saꜙ chaˉ beꜘ kinꜙ. 31 Dio Jmiiˉ Jesús, Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, hi̱ˉ naˉjä̱ä̱ꜚ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ, hi̱ˉ heꜘ ñeˉ heˉ saꜙ hlëëhnˊ juuˈ taˉjuuˈ. 32 Ko̱o̱ˉ häˊ läꜙ maˊ gyanˊ jeeˊ jwɨɨˉ Damasco, lleˊmohꜘ kya̱a̱ꜗ rey Areta gaꜙjmeeꜘ madaꜚ gaꜙhøøꜘ dsaˉ läꜙka̱a̱ˉ hoˊhaahˊ kihˈ chʉʉhˊ jwɨɨˉ heˉ hnøøyꜗ maˊ sa̱a̱yhˈ jnäꜘ. 33 Pero nehꜙ ko̱o̱ˉ hmaˉtaˉ gaꜙjña̱a̱ꜗ dsaˉ jnäꜘ taꜙ hoˊhaahˊ pihꜗ heˉ maˊ naˉhëˉ dsohꜘ naˊhyahˉ. Läꜙja̱ˉ baˊ gaꜙla̱a̱nꜘ heˉ maˊ sa̱a̱hˈ dsaˉ jnäꜘ.
1 Saꜙ jmääꜗ taˊ heˉ jmä̱ä̱nꜙ hñiinꜙ jø̱ø̱hˈ. Pero maꜙraꜙ heˉ hlëëhnˊ kihˈ ko̱o̱ˉ heˉ gaꜙhë̱ë̱ꜘ mɨˈnënꜙ heˉ gaꜙmiꜙjnääˉ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 2 Kyu̱u̱nꜙ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ gaꜙtëëˉ Dio läꜙ gaꜙtëꜘ hnëˉ jwë̱ë̱ꜗ kihꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ maˉhyaˉ gyaꜙkye̱ꜘ ji̱ˉñeˉ. Saꜙ manꜙ haˉ läꜙ gaꜙjä̱ä̱ꜗ dsihꜘ, cheˊ läꜙ maˉnaˉhñaayˈ o cheˊ kya̱a̱hˊ maꜙlaꜙ jmɨˉlleꜘ kiyhꜗ. Hñiiꜘ baˊ Dio ñeˉ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ. 3 Kyu̱u̱ꜙ baˊ jnäꜘ dsaˉ heꜘ. Saꜙ manꜙ haˉ läꜙ ngooyꜗ, cheˊ läꜙ maˉnaˉhñaayˈ o cheˊ kya̱a̱hˊ maꜙlaꜙ jmɨˉlleꜘ kiyhꜗ. Hñiiꜘ baˊ Dio ñeˉ. 4 Gaꜙjä̱ä̱ꜗ dsihꜘ ko̱o̱ˉ jeeˊ jnäꜘ naˊhñaahꜗ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙnuuyꜘ gaꜙhlëëhꜘ juuˈ heˉ saꜙ leꜘ hlëëhˊ jneˊ hiꜙ saꜙ cha̱a̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ naˉngëˈ jwëꜗ hlëëhꜗ. 5 Kihꜗ dsaˉ läꜙja̱ˉ, leꜘ baˊ jmä̱ä̱ꜚ jnihꜘ jø̱ø̱hˈ, pero saꜙ jmä̱ä̱nꜙ hñiinꜙ jø̱ø̱hˈ. Kihꜗ heˉ miˉjnääꜙ heˉ saꜙ chaˉ beꜘ kinꜙ, maꜙlaꜙ kihꜗ heˉ naˉ baˊ jmä̱ä̱nꜙ hñiinꜙ jø̱ø̱hˈ. 6 Cherˊmahꜗ hnoonꜗ jmä̱ä̱nꜚ hñiinꜙ jø̱ø̱hˈ, ja̱ꜙ heˉ ngaahnˊ ja̱ˉ, jëëhꜘ hlëëhnˊ juˈdsooꜘ baˊ. Pero saꜙ jmeenˋ läꜙja̱ˉ mahꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ jmeeꜗ hʉʉˊdsëˉ, jø̱ø̱hˈ gaˊ jnäꜘ läꜙko̱o̱ˉ jëëy˜ jmeenꜙ o läꜙko̱o̱ˉ nuuyˉ hlëëhnˊ. 7 Heˉja̱ˉ jaꜗ nëˊ jmɨˉngoꜗ kinꜙ heˉ jmeeꜙ jwɨɨhˋ. Laꜗ läꜙko̱o̱ˉ to̱o̱ꜘ heˉ jaꜗ madaꜚ kihꜗ Tanaˊ mahꜗ heehꜗ jnäꜘ wɨɨꜘ. Heˉ ja̱ˉ jmääꜗ kinꜙ mahꜗ saꜙ jmä̱ä̱nꜙ hñiinꜙ jø̱ø̱hˈ, läꜙlluꜗ heˉ gaꜙjëënꜗ ko̱o̱ˉ heˉ laꜗ naˊhñaahꜗ heˉ saꜙ maˉjëënꜗ ji̱hˊko̱hꜘ. 8 Hnëˉ ji̱i̱h˜ gaꜙchu̱u̱nꜗ kya̱a̱hˊ Dio mahꜗ jñuuyhꜗ heˉ jmeeꜙ jwɨɨhˋ kinꜙ. 9 Pero läꜙlaˉ baˊ gaꜙje̱e̱hˉ Dio juuˈ kinꜙ: “Maˉle̱e̱ꜙ baˊ kyahˈ heˉ lluꜗ dsënꜙ kya̱a̱hˊ hneˉ. Jëëhꜘ chaˉgaˊmiihˉ läꜙjnäꜘ beꜘ kinꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ chaˉ beꜘ kihꜗ”, gaꜙjäyhꜘ. Heˉja̱ˉ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsënꜙ jmä̱ä̱nꜚ hñiinꜙ jø̱ø̱hˈ kihꜗ heˉ saꜙ chaˉ beꜘ kinꜙ mahꜗ jä̱ꜗ nëˊ kinꜙ beꜘ kihꜗ Cristo. 10 Kihꜗ heˉja̱ˉ, cha̱a̱nˉ lluꜗ läꜙ maˊ saꜙ chaˉ beꜘ kinꜙ, maˊ hlëëyhꜙ wɨɨꜘ kinꜙ, maˊ llaˉkya̱a̱nꜗ, maˊ jmeehꜙ dsaˉ jnäꜘ, maˊ jëën˜ wɨɨꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Cristo. Jëëhꜘ läꜙ maˊ saꜙ be̱e̱nꜘ, maˊja̱ˉ chaˉ beꜘ kinꜙ. 11 Dsë̱ë̱h˜ hnähꜘ dsooˊ heˉ gaꜙjmeenꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ chaˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ, jeeˊ gaꜙjmä̱ä̱nꜙ hñiinꜙ jø̱ø̱hˈ. Hnähꜘ baˊ gaꜙtë̱ë̱hꜘ hnähꜘ maˊ hlëëhˊ hnähꜘ lluꜗ kinꜙ. Jëëhꜘ hi̱ˉ jähꜘ la̱a̱ꜗ apóstole ka̱a̱hˊ saꜙ kye̱e̱ꜘ gaˊ hi̱ˉ heꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ jnäꜘ, maꜙkeꜙ saꜙ chaˉ la̱a̱nꜗ niꜙ miihˉ. 12 Kihꜗ heˉ jø̱hˉ dsënꜙ baˊ gaꜙjmeenꜗ läꜙjëꜙ heˉ laˉ. Gaꜙjmeenꜗ chaˉmiihˉ lii˜, gaꜙjmeenꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ, gaꜙjmeenꜗ heˉ dsa̱a̱˜ dsëꜗ dsaˉ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. Läꜙja̱ˉ gaꜙmiꜙjnäänˈ maꜙraꜙ heˉ la̱a̱nꜗ apóstol. 13 Ko̱o̱ˉ baˊ heˉ gaꜙjmeenꜗ taꜙ jeeˊ jyohꜘ jeeˊ tä̱ä̱hˊ ø̱ø̱hꜗ jneˊ, heˉ ja̱ˉ saꜙ gaꜙjmeenꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Gaꜙngɨɨnˋ kiyhˈ heˉ maˊ jmeeꜙ biiꜗ kinꜙ. ¿Cheˊ kihꜗ heˉja̱ˉ, la̱a̱hꜘ hnähꜘ saꜙ ta̱a̱hnꜙ hnähꜘ taˊ? Jmeeˊ hnähꜘ jø̱hˉ hohꜘ kihꜗ heˉ saꜙ gaꜙngɨɨnˋ kyahˈ hnähꜘ kaˉlähꜘ. 14 Jeeˊ laˉ tëˉ hnëˉ ji̱i̱h˜ heˉ maˉnaˊllu̱u̱nˋ naˊjë̱ë̱nꜙ hnähꜘ. Niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ ngɨɨnˊ kyahˈ hnähꜘ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kinꜙ. Saꜙ naˊhnøøhnˈ heˉ chaˉ kyahꜗ hnähꜘ. Hnoonꜗ he̱e̱hˊ hnähꜘ jnäꜘ baˊ. Jëëhꜘ, ja̱ꜙ heꜘ chihˉ hi̱ˉ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jʉhˊlä̱ä̱hꜗ heˉ hnøøꜗ kihꜗ choˈjmiiˉ. Choˈjmiiˉ chihˉ baˊ hi̱ˉ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jʉhˊlä̱ä̱hꜗ heˉ hnøøꜗ kihꜗ chihˉ kya̱a̱ꜗ. Läꜙja̱ˉ laꜗ kinꜙ kya̱a̱hˊ hnähꜘ kaˉlähꜘ. 15 Läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsënꜙ miˊllanꜗ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ kinꜙ läꜙji̱i̱hˈ kwa̱a̱nꜚ hñiinꜙ ju̱u̱nꜘ kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ. Maꜙkeꜙ chaˉgaˊmiihˉ hnaanꜙ hnähꜘ ko̱o̱ˉ häˊ ko̱o̱ˉ häˊ. Pero hnähꜘ, miihˉ goˉte˜ baˊ hnaahꜙ jnäꜘ. 16 Läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ, saꜙ gaꜙllanꜗ llehˊ hnähꜘ kihꜗ heˉ maˊ jmeeꜙ biiꜗ kinꜙ. Pero ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ jähꜘ, kya̱a̱hˊ ma̱y˜ baˊ, gaꜙjmeenꜗ gaꜙta̱hꜘ hnähꜘ nehꜙ saˊläꜘ. ¿Cheˊ jwaꜚ gaꜙjmeenꜗ läꜙja̱ˉ mahꜗ gaꜙmiꜙga̱a̱nˈ hnähꜘ? 17 Saꜙ gaꜙmiꜙga̱a̱nˈ hnähꜘ läꜙ maˊ gaꜙche̱e̱nꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ. 18 Gaꜙchu̱u̱nꜗ kya̱a̱hˊ Tito mahꜗ dsooyꜗ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ hiꜙ gaꜙche̱e̱nꜙ gaˊ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ kya̱a̱yhˊ. Hiꜙ niꜙ miihˉ saꜙ gaꜙmiꜙga̱a̱ˉ Tito hnähꜘ. Jëëhꜘ, ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ kye̱ˊ jnäähꜗ. Ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ jnäꜘ, jmeeꜙ Tito kaˉlähꜘ. 19 Taꜙ waˊ la̱a̱hꜘ hnähꜘ heˉ hnøøˉ jnäähˈ hwë̱ë̱ꜙ jnäähˈ lluꜗ chaˊnëhˊ hnähꜘ. Niꜙ miihˉ saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ. Ñeˉ baˊ Dio heˉ hlëëhˊ jnäähꜗ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Cristo. Ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ chaˉmiihˉ, läꜙjëꜙ juuˈ heˉ sɨɨˉ jnäähˈ laˉ, heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ kwaꜗ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ goˊnäähˈ hnähꜘ taꜙ chaˊnëˊ. 20 Gohnꜙ miihˉ waˊraˉ gaꜙlloonꜗ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ, jë̱ë̱nꜚ hnähꜘ jmeehˉ hnähꜘ heˉ saꜙ tɨh˜ dsënꜙ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ hnähꜘ kaˉlähꜘ jëëhˈ hnähꜘ jmeenˋ heˉ saꜙ tɨh˜ hohꜘ hnähꜘ. Läꜙja̱ˉ leꜘ cherˊmahꜗ gaꜙjë̱ë̱nꜙ hnähꜘ tiˉhneeꜙ hnähꜘ, wɨɨꜘ hohꜘ hnähꜘ, hä̱ä̱ˈ hnähꜘ, jmeehˉ hnähꜘ jñahꜘ nääꜗ, hlëëhˊ hnähꜘ wɨɨꜘ kihꜗ dsaꜙ, koohꜘ hnähꜘ juuˈ jwɨɨˋ, jmä̱ä̱ꜙ hnähꜘ hñaahꜗ ka̱a̱hˊ, jmeehˉ hnähꜘ waˊ laˈ chaˉ laꜗ. 21 Kye̱nˊ miihˉ hʉʉˊdsëˉ waˊraˉ gaꜙlloonꜗ kaˉlähꜘ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ, haˉ gaˉ cheˉ gaꜙjmeeꜘ Dio gaꜙjä̱nꜗ oˉhihꜙ kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ. Läꜙji̱i̱hˈ jäꜙ hoohnˊ, cherˊmahꜗ jwë̱ë̱ꜘ hnähꜘ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ jmeehˉ hnähꜘ dsoˊkyeˉ hiꜙ saꜙ maˉbehꜗ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ miˉsohꜘ tuhˉhohꜘ hnähꜘ, hiꜙ läꜙ maˉka̱a̱hꜙ baˊ hnähꜘ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hiꜙ jmeehˉ hnähꜘ heˉ laꜗ oˉhihꜙ heˉ maˊ jmeehˉ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ.
1 Jeeˊ laˉ tëꜗ hnëˉ ji̱i̱h˜ heˉ nɨɨnˋ naˊjë̱ë̱nꜙ hnähꜘ. Läꜙlaˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Waˊ heˉ chaˉ heˉ hniiˉ heˉ chaˉ kihꜗ dsaꜙ, läꜙeeˉ baˊ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ heˉ jmeeꜗ u̱u̱ꜗ u̱u̱ˉ dsaˉ.” 2 Gaꜙjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ, hiꜙ naꜗ heˉ maˉgyanˊ ʉ̱ʉ̱ꜘ kyahꜗ hnähꜘ, jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ kaˉlähꜘ. Hiꜙ waˊraˉ gaꜙlloonꜗ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ, jeeˊ ja̱ˉ tëˉ hnëˉ ji̱i̱h˜ heˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Maˊja̱ˉ moꜙsoꜙ jmeenˋ jø̱hˉ dsënꜙ kihꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jmeeꜙ waˊ laˈ chaˉ laꜗ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jmeeꜙ gaˊ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ. 3 Heˉ hnoohˉ hnähꜘ jëëhˈ hnähꜘ cheˊ dsooꜘ baˊ hlëëhnˊ läꜙko̱o̱ˉ madaꜚ kihꜗ Cristo. Jëëhꜘ, hi̱ˉ heꜘ miˉjnääꜙ beꜘ kihꜗ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. Saꜙ la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ chaˉ beꜘ kihꜗ. 4 Maꜙkeꜙ dsooꜘ gaꜙtä̱ä̱ˉ dsihꜘ dsohꜘ hmaˉcruꜚ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ chaˉ beꜘ kihꜗ, pero cha̱a̱ˉ bihꜗ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Dio. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jnäähˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo, gaꜙnøøˊ jnäähꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ saꜙ chaˉ beꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. Pero kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Dio cha̱a̱ˉ jnäähˈ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo mahꜗ kwaˊ jnäähꜗ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ. 5 Kye̱ˉ daˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hñaahꜗ hnähꜘ, cheˊ läꜙ maˉdsooꜘ ja̱ˉbaˊ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ Cristo. Jëëˋ daˊ kyahˈ hnähꜘ hñaahꜗ. ¿Cheˊ saꜙ ñehˊ hnähꜘ, Jesucristo hä̱ä̱ˊ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ? Pero cherˊmahꜗ saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ, heˉ saꜙ la̱a̱hꜗ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ baˊ ja̱ˉ. 6 Hnoonꜗ läꜙñehˊ hnähꜘ heˉ la̱a̱ꜗ jnäähˈ kwa̱a̱t˜. 7 Ngɨɨˊ jnäähꜗ kihꜗ Dio mahꜗ jmeehˈ hnähꜘ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ. Saꜙ jwahnꜙ läꜙlaˉ mahꜗ jä̱ˊ jnäähꜗ lluꜗ. Heˉ hnøøˉ jnäähˈ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ, maꜙkeꜙ gaꜙjä̱ˊ jnäähꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ kwa̱a̱t˜. 8 Jëëhꜘ, niꜙ miihˉ saꜙ leꜘ llaˊdsëëˋ jnäähꜗ kihꜗ juˈdsooꜘ. Jmeeˉ jnäähˈ läꜙ hnøøꜗ juˈdsooꜘ baˊ. 9 Heˉja̱ˉ jë̱ë̱ˉ dsëˉ jnäähˈ läꜙ maˊ saꜙ chaˉ beꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, mahꜗ läꜙja̱ˉ hnähꜘ läꜙchaˉ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ. Gaꜙnøøˊ jnäähꜗ ngɨɨˊ jnäähꜗ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ hwë̱ë̱ꜙ hnähꜘ lluꜗ goˉte˜. 10 Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ naˉ, sɨɨnꜙ läꜙlaˉ kyahꜗ hnähꜘ maꜙkeꜙ gyanˊ ʉ̱ʉ̱ꜘ, mahꜗ waˊraˉ gaꜙlloonꜗ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ, saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ jmeenˋ hä̱ä̱nˈ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, kya̱a̱hˊ beꜘ heˉ gaꜙhyohnꜗ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Heˉ hnøøyꜗ kwanˋ beꜘ kihꜗ dsaˉ baˊ, ja̱ꜙ heˉ heehꜚ jnihꜘ wɨɨꜘ. 11 Kya̱a̱hˊ jeeˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ juuˈ heˉ sɨɨnꜙ kyahꜗ hnähꜘ, jwë̱ë̱hn˜ nähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, waˊ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ. Hnøøhˈ hnähꜘ haˉ läꜙ jeeˊ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ lluꜗ chaˉgaˊmiihˉ, waˊ nøhˈ hohꜘ hnähꜘ, waˊ laˈ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ, waˊ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ. Hiꜙ Dio hi̱ˉ hnääꜗ jneˊ, hi̱ˉ jmeeꜙ hiiꜘ tiiˊ jnänˋ, jä̱yꜗ jeeˊ jnänˋ. 12 Jmeeˊ hnähꜘ Dio kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ hiꜙ ja̱ˉ chʉ̱hˉ hnähꜘ kiyhꜗ läꜙ hnøøꜗ Dio. 13 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio jmeeꜙ Dio kyahꜗ hnähꜘ. 14 Waˊ miˉjä̱ä̱ꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ. Waˊ hnääˈ Dio gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ. Hiꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ waˊ la̱a̱ˈ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Jnäꜘ Paaˊ la̱a̱nˈ apóstol. Pero ja̱ꜙ heˉ gaꜙche̱e̱ꜗ dsaˉ jnäꜘ, niꜙ ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ dsaˉ naˉhña̱a̱nˊ. Jesucristo baˊ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ kya̱a̱hˊ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gaꜙmiꜙji̱i̱hˋ Jesucristo jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. 2 Sɨɨnꜙ juuˈ laˉ kyahꜗ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ jeeˊ dsaˉñeehꜙ hnähꜘ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Galacia. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ laˈ hʉʉˊdsëˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ heˉ sɨɨnꜙ laˉ. 3 Ngɨɨnˊ kihˈ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hiꜙ ngɨɨnˊ kihˈ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, waˊ kwayꜘ heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ, waˊ jmeeyꜘ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ. 4 Jëëhꜘ Jesús gaꜙkwa̱a̱ꜗ hñiiꜘ gaꜙju̱u̱yꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsoˊkyeˉ jnänˋ mahꜗ lä̱ä̱yꜗ jneˊ kihˈ jmɨˉgyʉʉꜙ hlɨɨhˈ laˉ, läꜙko̱o̱ˉ hyohˉ dsëꜗ Dio jmeeꜗ jnänˋ, heꜘ baˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ. 5 Läꜙja̱ˉ waˊ laˈ jʉʉhˉ kiyhꜗ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ. 6 Peerꜙ dsa̱a̱˜ dsënꜙ kihꜗ heˉ gaꜙnuunꜗ cha̱hꜘ gaˉjʉhˉ gaꜙläꜙø̱ø̱hꜘ hnähꜘ kihꜗ Dio hi̱ˉ gaꜙtëëhꜗ hnähꜘ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ lluꜗ dsëꜗ Cristo, mahꜗ maˉta̱a̱hˋ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jyohꜘ juˈhmëëꜘ heˉ la̱a̱hꜘ hnähꜘ lluꜗ gaˊ. 7 Pero saꜙ chaˉ gaˊ jyohꜘ jwëˈ heˉ kye̱ˉ juˈhmëëꜘ. Heˉ hnøøꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ ka̱hˊgwë̱hꜗ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ baˊ ja̱ˉ, hiꜙ hnøøyꜗ miˉsɨɨyꜗ juˈhmëëꜘ kihꜗ Cristo. 8 Heˉja̱ˉ jwahnꜙ, waˊ tøhꜘ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ cherˊmahꜗ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ läꜙnaˉ, o cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ ángel jaꜗ gyʉʉhˈ kwaꜗ jyohꜘ juuˈ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ gaꜙmiꜙtë̱ë̱ˈ jnäähꜗ hnähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ waˊ tøhꜘ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kiyhˈ. 9 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ jwahnꜙ, ja̱ˉbaˊ heˉ maˉngëëꜘ maˉjähnˊ jä̱ä̱ˈ. Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ gaˊ jñahꜘ hi̱ˉ kwaꜙ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ heˉ saꜙ laꜗ kweeˉ kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙhe̱e̱hˋ hnähꜘ, waˊ tøhꜘ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kiyhˈ. 10 ¿Haˉ läꜙ la̱a̱hꜘ hnähꜘ? ¿Cheˊ heˉ hnoonꜗ heˉ jä̱nˋ lluˈ kya̱a̱hˊ dsaˉ heˉ maˉhlëëhnˋ läꜙnaˉ, o cheˊ heˉ hnoonꜗ heˉ jä̱nˋ lluˈ kya̱a̱hˊ Dio? ¿Cheˊ la̱a̱hꜘ hnähꜘ heˉ hnoohnꜙ haˉ läꜙ jeeˊ tɨhˈ dsëꜗ dsaˉ kiꜙ jnäꜘ? Jëëˋ daˊ, waˊraˉ jähꜘ kihꜗ ngooꜗ baˊ jnäꜘ jmeenꜙ läꜙjëꜙ heˉ hnøøꜗ dsaˉ, moꜙsoꜙ la̱a̱nꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ kihˈ Cristo. 11 Ø̱ø̱hnꜗ, hnoonꜗ läꜙñehˊ hnähꜘ heˉ laˉ. Ja̱ꜙ heˉ gwaꜘ kihꜗ dsaꜙ, juˈhmëëꜘ heˉ kwanꜙ laˉ. 12 Saꜙ gaꜙhyohnꜗ kihꜗ dsaˉ juuˈ laˉ hiꜙ niꜙ saꜙ gaꜙmiꜙtë̱ë̱ˉ dsaˉ jnäꜘ. Jesucristo gaꜙmiꜙjnääˉ kinꜙ juuˈ laˉ, heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ heˉ kyʉʉhn˜. 13 Maˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ maˊ ngënꜙ jä̱ä̱ꜗ, heˉ gaꜙjmeenꜗ läꜙko̱hꜘ të̱ë̱ˈ jmeeꜙ judiu dsaˉgoon˜. Haˉ ko̱hꜘ saꜙ gaꜙläꜙhñaaꜙ dsënꜙ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ kihꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio. Maˊ hnoonˈ maˊ miˊlla̱a̱nꜗ goˉte˜ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ. 14 Gaꜙjmeeꜗ gaˊ jnäꜘ chaˉgaˊmiihˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ judiu hi̱ˉ la̱a̱ꜗ ko̱o̱ˉ ji̱ˉñeˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Gaꜙjmeenꜗ biiꜗ gaꜙhøønꜗ läꜙjëꜙ nʉʉhꜚ kihꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 15 Pero saꜙ gaˊ maˉläˉcha̱a̱nꜙ gaꜙlle̱e̱hˉ Dio jnäꜘ mahꜗ ja̱ˉ le̱e̱nꜘ kya̱a̱ꜗ bihꜗ. Gaꜙtëëyhꜗ jnäꜘ kihꜗ heˉ lluꜗ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Hiꜙ läꜙko̱hꜘ maˊ gaꜙtɨhꜗ dsëyꜗ, 16 ja̱ˉgaˊ gaꜙmiꜙjnääyˉ jo̱o̱yꜘ kinꜙ mahꜗ kwanˋ juuˈ kiyhꜗ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. Pero saꜙ gaꜙhnaahnꜙ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ mahꜗ maˊ sɨɨyhꜙ jnäꜘ haˉ läꜙ laꜗ juuˈ heˉ maˊ kwanˋ. 17 Niꜙ saꜙ ngaahnꜗ taꜙ Jerusalén naˊjë̱ë̱nꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ apóstole jä̱ä̱ꜗ gaˊ läꜙko̱o̱ˉ jnäꜘ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ ngoonꜗ taꜙ hwaꜗ Arabia baˊ, (ko̱o̱ˉ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jeeˊ saꜙ kwaꜙ niꜙ miihˉ). Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ngoonꜗ kaˉlähꜘ taꜙ Damasco. 18 Maˉhyaˉ hnëˉ ji̱ˉñeˉ, ja̱ˉgaˊ ngaahnˈ taꜙ Jerusalén naˊjë̱ë̱nꜙ Peeˊ hiꜙ gaꜙjä̱nꜗ kya̱a̱yhˊ gyaꜙhñaꜘ jmɨɨˊ jeeˊ ja̱ˉ. 19 Niꜙ saꜙ gaꜙje̱e̱nˈ gaˊ jñahꜘ apóstole, maꜙlaꜙ Jacobo dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hꜚ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ baˊ gaꜙje̱e̱nˈ. 20 Jmeenꜙ dsooꜘ, Dio baˊ ñeˉ saꜙ chaˉ taˉju̱u̱nˈ heˉ sɨɨnꜙ kyahꜗ hnähꜘ laˉ. 21 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ñeenˊ taꜙ hwaꜗ Siria kya̱a̱hˊ Cilicia. 22 Ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Judea, hi̱ˉ dsaˉñeeꜙ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Cristo saꜙ maˊ kyu̱u̱yꜙ jnäꜘ. 23 Ko̱o̱ˉ maˊ nuuyˉ llaꜙ dsaˉ juuˈ kiꜙ jnäꜘ: “Dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ hñaaˉ dsëꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ heꜘ, naꜗ ngëyꜙ kwayꜙ juuˈ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ laˉ, ja̱ˉbaˊ juuˈ heˉ maˊ hnøøyˈ maˊ he̱e̱yˈ jä̱ä̱ꜗ.” 24 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ jʉʉhˉ kihꜗ Dio läꜙ maˊ gaꜙnuuyꜘ kinꜙ.
1 Maˉhyaˉ gyaꜙkye̱ꜘ ji̱ˉñeˉ, ja̱ˉgaˊ ngaahnˈ kaˉlähꜘ taꜙ Jerusalén ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Bernabé hiꜙ maˊ jä̱ä̱nꜙ Tito kaˉlähꜘ. 2 Gaꜙmiꜙjnääˉ Dio kinꜙ heˉ jmeeꜙ biiꜗ naahnꜚ, heˉja̱ˉ baˊ ngaahnˈ naˊjmeehnˋ juuˈ haˉ läꜙ laꜗ juˈhmëëꜘ heˉ gaꜙkwanꜗ taꜙ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. Toˉnëˊ gaꜙllanꜗ juuˈ kya̱a̱hˊ maꜙlaꜙ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ baˊ, leꜘ gaˉ cheˉ saꜙ jmääꜗ heˉ jmeenꜙ laˉ hiꜙ läꜙkye̱ˉ heˉ gaꜙjmeenꜗ jä̱ä̱ꜗ. 3 Pero saꜙ chaˉ gaꜙjäyhꜘ niꜙ miihˉ. Hiꜙ Tito hi̱ˉ maˊ chehˈ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, saꜙ maˊ la̱a̱yˈ judiu, dsaˉ griego baˊ heꜘ. Niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ gaꜙjäyhꜘ jmeeꜙ biiꜗ ʉ̱ʉ̱hꜙ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ të̱ë̱ˈ jmeeꜙ dsaˉ judiu. 4 Saꜙ gaꜙtiˊ gaꜙchooˊ jnäähꜗ juuˈ heˉ ʉ̱ʉ̱hꜙ jmɨˉngoꜗ kihꜗ dsaˉ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ gaꜙta̱a̱hˋ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ jeeˊ maˊ tøøhˊ jnäähꜗ, hi̱ˉ jähꜘ la̱a̱yꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. Hi̱ˉ heꜘ, ko̱o̱ˉ maˊ ko̱o̱yꜙ juuˈ heˉ maˊ kwanꜙ heˉ maˉla̱a̱ꜘ jneˊ kihˈ dsoˊkyeˉ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo Jesús. Saꜙ gaꜙläꜙhnøøyꜗ heˉ maˊ jähˊ jnäähꜗ moꜙsoꜙ naˉhñuuhˊ jnäähꜗ kya̱a̱hˊ ley. Jëëhꜘ, maˊ hnøøyˈ läꜙ maˉnaˉhñuuhˊ ja̱ˉbaˊ jneˊ kya̱a̱hˊ nʉʉhꜚ kihꜗ Moisé. 5 Pero niꜙ miihˉ saꜙ gaꜙkwaˊ jnäähꜗ jwëˈ maˊ jmeeyˈ läꜙ llaꜙ dsëyꜗ. Hnøøˉ jnäähˈ waˊ jä̱ꜘ juˈhmëëꜘ kihꜗ Jesús kyahꜗ hnähꜘ läꜙ maˉlaꜗ ja̱ˉbaˊ, mahꜗ saꜙ dsaˉhɨɨꜗ juˈdsooꜘ. 6 Hi̱ˉ naˊjnääꜘ kye̱ˉ nëˊ kihˈ ø̱ø̱hꜗ jneˊ, niꜙ miihˉ saꜙ chaˉ jäyhꜘ heˉ maˉhlä̱ä̱hnˉ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ kwanꜙ. Jnäꜘ jwahnꜙ naˊjnääyꜘ kye̱yˉ nëˊ, jëëhꜘ saꜙ gaꜙtë̱ë̱nꜘ jëënꜚ kiyhꜗ. Kihꜗ ko̱o̱ˉ baˊ la̱a̱ˈ jneˊ chaˊnëˊ Dio. 7 Pero dsaˉ heꜘ saꜙ gaꜙhayꜘ kinꜙ. Gaꜙhe̱e̱hˉ bihꜗ heˉ häˊ goonꜙ taˊ heˉ kwanꜙ juˈhmëëꜘ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, ja̱ˉbaˊ läꜙ häˊ gooˉ Peeˊ kwayꜙ juˈhmëëꜘ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ judiu. 8 Heꜘ baˊ Dio hi̱ˉ kwaꜙ beꜘ kihꜗ Peeˊ heˉ la̱a̱yꜗ apóstol mahꜗ kwayꜗ juuˈ kihꜗ judiu, heꜘ baˊ hi̱ˉ heꜘ naˉ, kwaꜙ beꜘ kinꜙ kaˉlähꜘ heˉ la̱a̱nꜗ apóstol mahꜗ kwanˋ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. 9 Heˉja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kwa̱a̱t˜ kye̱ˉ nëˊ kihˈ gwahꜙ, gaꜙso̱o̱yhꜗ gooˉ jnäähˈ kya̱a̱hˊ Bernabé. Maˊ jëëy˜ la̱a̱nꜗ taˊ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ lluꜗ dsëꜗ Dio kya̱a̱hˊ jnäꜘ, heˉja̱ˉ baˊ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jnäähˈ kwa̱a̱t˜ la̱a̱ꜗ jnäähˈ maꜙraꜙ ø̱ø̱yhꜚ. Hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ heꜘ che̱e̱ˉ Jacobo, Peeˊ, kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ. Gaꜙjäyhꜘ: “Lluꜗ goˊnäähˈ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu mahꜗ läꜙja̱ˉ jnäähˈ dsaˊnøøˈ jnäähꜗ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ judiu.” 10 Hiꜙ gaꜙjäyhꜘ: “Hnøøꜗ dsooh˜ hohꜘ hnähꜘ jmeehˈ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ täˉñeeꜘ.” Ko̱ˉja̱ˉ baˊ ji̱i̱hˈ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ. Hiꜙ maꜙraꜙ heˉ jmeeꜙ baˊ jnäꜘ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ täˉñeeꜘ. 11 Maˊ gaꜙllooꜗ Peeˊ Antioquía gaꜙjʉʉhnˋ kiyhˈ toꜙloꜙ nëˊ dsaˉ, jëëhꜘ läꜙja̱ˉ hnøøꜗ kiyhꜗ kya̱a̱hˊ heˉ hlɨɨhˈ heˉ gaꜙjmeeyꜘ ja̱ˉ. 12 Jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉllaˉnääꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Jacobo, maˊ kuhˉ Peeˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. Pero maˊ gaꜙllaꜙnääꜗ dsaˉ judiu heꜘ, gaꜙtëëˉ Peeˊ hñiiꜘ, yaꜙhë̱ë̱yꜗ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, kihꜗ heˉ goyhꜙ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ gaꜙllaꜙnääꜗ heꜘ hi̱ˉ jähꜘ jmeeꜙ biiꜗ ʉ̱ʉ̱hꜙ jmɨˉngoꜗ jnänˋ. 13 Hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ jñahꜘ judiu gaꜙtëëyˉ hñiiyꜘ, hiꜙ läꜙji̱i̱hˈ Bernabé gaꜙtëëˉ hñiiꜘ maˊ gaꜙjëëyꜗ gaꜙjmeeꜘ Peeˊ to̱ꜗ dsëꜗ. 14 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjë̱ë̱nꜙ dsaˉ heꜘ moꜙsoꜙ jmeeyꜙ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ juˈdsooꜘ heˉ laꜗ juˈhmëëꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙjwɨɨnꜗ Peeˊ chaˊnëˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ: “Hneˉ la̱a̱hꜗ judiu, maˉtʉhꜗ maˊ jmeehˉ läꜙko̱hꜘ maˊ të̱ë̱ꜗ jneˊ jmeenˊ mahꜗ maˉløøhˋ jmeehˉ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. Pero naꜗ, maˉteehˋ hñaahˈ mahꜗ jmeehˉ kaˉlähꜘ läꜙko̱hꜘ jähꜘ nʉʉhꜚ maˉgyu̱hˉ ja̱ˉ. ¿Cheˊ saꜙ ñehˊ heˉ jmeehˉ wɨɨꜘ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu miˉteyꜗ nʉʉhꜚ maˉgyu̱hˉ ja̱ˉ, kihꜗ heˉ maˉteehˋ hñaahˈ?” 15 Heˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ jneˊ la̱a̱ˈ jneˊ judiu, saꜙ la̱a̱ꜗ jneˊ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ jñahꜘ dsaˉ. 16 Pero naꜗ maˉñeˊ baˊ jneˊ, saꜙ jä̱ꜗ dsaˉ lluꜗ chaˊnëˊ Dio kya̱a̱hˊ heˉ miˉteyꜗ ley jnänˋ. Hnøøꜗ dsooꜘ dsëˉ jneˊ kihˈ Jesucristo baˊ. Heˉja̱ˉ läꜙkye̱ˉ jneˊ dsaˉ judiu gaꜙjmeeˊ jneˊ dsooꜘ mahꜗ jmääꜗ jneˊ kihˈ Dio kya̱a̱hˊ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ. Pero ja̱ꜙ kihꜗ heˉ maˉmiˉteˋ jneˊ ley. Jëëhꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ saꜙ yaˉhë̱ë̱yˈ llu̱u̱ꜗ kihꜗ heˉ høøyꜙ nʉʉhꜚ ja̱ˉ. 17 Heˉ hnøøhꜘ jneˊ haˉ läꜙ jeeˊ hwë̱ë̱ꜙ jneˊ llu̱u̱ˈ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo, läꜙja̱ˉ maˉläˉjnäꜘ läꜙkye̱ˉ jneˊ judiu la̱a̱ꜗ jneˊ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ dsoˊkyeˉ. ¿Cheˊ jwaꜚ jähnˊ Cristo dsë̱ë̱˜ dsooˊ heˉ tøøhˊ jneˊ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ? Niꜙ miihˉ saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ. 18 Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙløønꜗ høønꜙ kaˉlähꜘ ley heˉ maˉbenꜗ, heˉ maˉbä̱ä̱hnˋ hñiinꜙ dsooˊ baˊ ja̱ˉ. 19 Jëëhꜘ, läꜙ maˊ gaꜙläꜙngëënꜘ heˉ ä̱ä̱ˉ jmɨɨˊ ju̱u̱nꜘ läꜙlleˋ ley, gaꜙtʉnꜗ heˉ maˊ kye̱nˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ ley. Laꜗ läꜙko̱hꜘ heˉ naˉju̱u̱nˊ kihˈ ley mahꜗ jmeenˋ taˊheꜗ kihꜗ Dio baˊ. 20 Laꜗ kwa̱a̱t˜ läꜙko̱hꜘ heˉ gaꜙju̱u̱nꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Cristo dsohꜘ hmaˉcruꜚ. Moꜙsoꜙ cha̱a̱nˉ läꜙ hnoonꜗ hñiinꜙ. Cristo hi̱ˉ jmeeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, heˉja̱ˉ baˊ jmeeꜙ cha̱a̱nˉ. Hiꜙ läꜙ maˉdsooꜘ ja̱ˉbaˊ dsënꜙ kihꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio, hi̱ˉ hnääꜗ jnäꜘ hiꜙ gaꜙngëëyꜗ hñiiyꜘ gaꜙju̱u̱yꜗ kiꜙ jnäꜘ. Heˉja̱ˉ baˊ naˉ cha̱a̱nˉ naꜗ. 21 Saꜙ jmeenˋ taꜙ kooꜘ heˉ lluꜗ dsëꜗ Dio kya̱a̱hˊ jneˊ. Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ gaꜙjä̱ꜘ dsaˉ lluꜗ chaˊnëˊ Dio kya̱a̱hˊ heˉ miˉteyꜗ ley, heˉ laˊ gaꜙju̱u̱ꜗ baˊ Cristo.
1 ¡Heˉ baˊ cheˉ ta̱a̱hˉ hnähꜘ dsaˉ cha̱a̱ˉ Galacia! ¿Hi̱i̱ˉ gaꜙmiꜙga̱a̱ˉ hnähꜘ? Gaꜙhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ haˉ läꜙ gaꜙju̱u̱ꜗ Jesucristo dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 2 Ko̱o̱ˉ gaˊ juuˈ ngɨɨnˊ kyahˈ hnähꜘ. ¿Haˉ läꜙ gaꜙtë̱ë̱hꜘ hnähꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ? ¿Cheˊ kihˈ heˉ gaꜙmiꜙtehˋ hnähꜘ ley kihꜗ Moisé, o cheˊ kihˈ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ juuˈ heˉ maˉnʉʉhˉ hnähꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙtë̱ë̱hꜘ hnähꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ? 3 Peerꜙ ta̱a̱hˉ hnähꜘ. Gaꜙløøhˋ baˊ hnähꜘ lluꜗ, kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. Hiꜙ naꜗ naꜙ, hnoohˉ hnähꜘ goˊnäähˈ hnähꜘ taꜙ chaˊnëˊ kya̱a̱hˊ beꜘ kyahꜗ hñaahꜗ hnähꜘ. 4 ¿Cheˊ saꜙ gaꜙjmääꜘ kyahꜗ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙngëëhꜘ hnähꜘ? Goꜚ la̱a̱nꜙ gaꜙjmääꜘ baˊ. 5 Gaꜙkwëëhꜗ Dio hnähꜘ Jmɨˉlleꜘ kiyhꜗ hiꜙ ngooꜗ baˊ jmeeyꜙ chaˉmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. ¿Heˉlaˈ jmeeyꜙ läꜙja̱ˉ, cheˊ kihˈ heˉ gaꜙmiꜙtehˋ hnähꜘ ley o cheˊ kihˈ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ juuˈ heˉ maˉnʉʉhˉ hnähꜘ? 6 Läꜙlaˉ gaꜙlaꜗ kihꜗ Abraham. Gaꜙjmeeyꜘ dsooꜘ dsëyꜗ kihꜗ Dio heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Dio kwa̱a̱t˜ la̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ. 7 Hehꜗ läꜙja̱ˉ, hnøøꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ dsooꜘ dsëꜗ kihꜗ Dio la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ jo̱o̱ꜘ Abraham. 8 Jä̱ä̱ꜗ baˊ gaꜙjähꜘ juuˈ kihꜗ Dio haˉ läꜙ jmeeyꜗ taꜙ chaˊnëˊ, heˉ jmeeyꜗ kwa̱a̱t˜ llu̱u̱ꜗ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu cherˊmahꜗ gaꜙjmeeyꜘ dsooꜘ dsëyꜗ. Jëëhꜘ, lloꜘjooꜗ baˊ gaꜙjmeeꜘ Dio juuˈ kihꜗ Abraham haˉ läꜙ laꜗ juˈhmëëꜘ kiyhꜗ, läꜙ maˊ gaꜙsɨɨyhꜙ: “Taꜙlaꜙ kyahꜗ hneˉ baˊ miˉjä̱ä̱nꜚ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ.” 9 Heˉja̱ˉ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜗ dsooꜘ dsëꜗ kihꜗ Dio maˉnaˉjä̱ä̱yꜚ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Abraham, hi̱ˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ jä̱ä̱ꜗ. 10 Pero läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙnääˊ høøꜙ ley kihꜗ Moisé, maˉchaˉ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kiyhˈ. Läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ: “Dsoˊjwɨɨꜘ baˊ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ tä̱ä̱ꜙ høøꜙ läꜙhiiꜘ nëˊ heˉ naˉsɨɨˉ ley ja̱ˉ.” 11 Jë̱ë̱ˉ goˉte˜ baˊ laˈ, saꜙ cha̱a̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ chaˊnëˊ Dio kya̱a̱hˊ heˉ høøyꜙ ley. Läꜙlaˉ baˊ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Pero dsaˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ, kya̱a̱hˊ heˉ maˉdsooꜘ dsëyꜗ, jmeeꜙ cha̱a̱yˉ.” 12 Ley kihꜗ Moisé saꜙ hlëëhꜙ kihꜗ heˉ jmeenˊ dsooꜘ dsëˉ jneˊ. Läꜙlaˉ baˊ jähꜘ ley ja̱ˉ: “Cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙmiꜙteꜗ kihꜗ, läꜙ maˉji̱i̱yhꜙ ja̱ˉbaˊ kya̱a̱hˊ ley ja̱ˉ.” 13 Pero Cristo, kya̱a̱hˊ jmaˉ kihꜗ, gaꜙlä̱ä̱yꜗ jneˊ kihˈ dsoˊjwɨɨꜘ heˉ gwaꜘ taꜙlaꜙ kihꜗ ley. Gaꜙhe̱e̱yhˉ jaꜗ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kiyhˈ heˉ laꜗ kwa̱a̱t˜ jnänˋ. Jëëhꜘ, läꜙlaˉ naˉsɨɨˉ ley ja̱ˉ: “Dsoˊjwɨɨꜘ baˊ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉhë̱ë̱ꜚ dsohꜘ hmaˉ.” 14 Läꜙja̱ˉ, taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo Jesús miˉjä̱ä̱ꜗ Dio läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu ja̱ˉbaˊ läꜙko̱hꜘ gaꜙmiꜙjä̱ä̱yꜗ Abraham. Hiꜙ läꜙja̱ˉ, taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ, hñahꜙ jneˊ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio heˉ gaꜙbä̱ä̱yhˉ hñiiyꜘ kwëëyhꜗ jneˊ. 15 Jëëˋ daˊ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ haˉ läꜙ jmeeˉ jneˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Cherˊmahꜗ gaꜙjmeeˊ jneˊ ko̱o̱ˉ hmoohˊ, saꜙ leꜘ he̱e̱nˊ hmoohˊ niꜙ saꜙ leꜘ jmeenˊ naˉdsë˜ gaˊ, ko̱o̱ˉ häˊ baˊ maˉjmeenˊ hmoohˊ. 16 Hiꜙ gaꜙjmeeꜘ Dio ko̱o̱ˉ hmoohˊ kya̱a̱hˊ Abraham, gaꜙbä̱ä̱yhˉ hñiiyꜘ haˉ läꜙ jmeeyꜗ kihꜗ Abraham hiꜙ kihꜗ saˊju̱ˉ kiyhꜗ. Pero saꜙ gaꜙjähꜘ Dio: “Laꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ saˊju̱ˉ kyahꜗ.” Heˉ maˉjmeeꜘ Dio hmoohˊ kya̱a̱hˊ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ läꜙja̱ˉ laꜗ juuˈ. Läꜙlaˉ baˊ gaꜙjäyhꜘ: “Laꜗ kihꜗ maꜙlaꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ kya̱a̱hꜗ baˊ.” Heˉja̱ˉ gaꜙhlëëyhꜘ kihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ baˊ, hi̱ˉ heꜘ heꜘ Cristo. 17 Läꜙlaˉ jwahnꜙ. Läꜙ maˊ toˉnëˊ gaꜙjmeeꜘ Dio ko̱o̱ˉ hmoohˊ kya̱a̱hˊ Abraham. Maˉhyaˉ kye̱ꜘ hñaˉlooꜘ naˉdsë˜ gyiiꜘgyaꜘ ji̱ˉñeˉ, ja̱ˉgaˊ jaˈ ley kihꜗ Moisé. Pero ley ja̱ˉ, saꜙ gaꜙhe̱e̱ꜗ hmoohˊ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio jä̱ä̱ꜗ. Saꜙ gaꜙjmääꜘ taˊ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kya̱a̱hˊ Abraham, waˊraˉ jähꜘ kihꜗ läꜙja̱ˉ laꜗ. 18 Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ gaꜙhyohꜗ dsaˉ he̱e̱ꜚ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ miˉteyꜗ ley ja̱ˉ, moꜙsoꜙ laꜗ kwa̱a̱t˜ heˉ gaꜙhyoyhꜗ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kya̱a̱yhˊ. Pero gaꜙhyohꜗ Abraham he̱e̱ꜚ laˊ gaꜙhyoyhꜗ baˊ, läꜙlluꜗ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kya̱a̱yhˊ. 19 ¿Heeˉ kihꜗ jmääꜗ ley kihꜗ Moisé ja̱ˉ? Laꜗ miihˉ heˉ naˉdsë˜ baˊ ja̱ˉ, kihꜗ heˉ chaˉ dsoˊkyeˉ kihꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Hiꜙ gaꜙjä̱ꜘ läꜙja̱ˉ baˊ ley ja̱ˉ läꜙji̱i̱hˈ jaꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham läꜙko̱hꜘ laꜗ hmoohˊ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ. Hehꜗ läꜙ maˊ gaꜙnøøꜗ ley ja̱ˉ, maˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ ley ja̱ˉ kihꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ hiꜙ maˊ tä̱ä̱hˊ ángele kaˉlähꜘ hi̱ˉ gaꜙkwaꜘ beꜘ mahꜗ ngëëyꜗ juuˈ ja̱ˉ. 20 Pero cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ llaꜙ dsëꜗ jmeeꜗ ko̱o̱ˉ hmoohˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ hñiiyꜘ, saꜙ jmeeꜙ biiꜗ jñahꜘ hi̱ˉ kwaꜗ beꜘ cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. Hiꜙ ja̱a̱ˉ baˊ Dio cha̱a̱ˉ, hñiiꜘ bihꜗ gaꜙhlëëyhꜘ kya̱a̱hˊ Abraham läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjmeeyꜘ hmoohˊ kya̱a̱yhˊ. 21 ¿Cheˊ haꜙ ley kihꜗ Moisé kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ jmeeꜗ? Niꜙ miihˉ saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ. Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ chaˉ ley heˉ kwaꜗ Dio heˉ jmeeꜗ cha̱a̱ˉ dsaˉ, läꜙja̱ˉ baˊ llu̱u̱ˈ dsaˉ kya̱a̱hˊ ley ja̱ˉ, waˊraˉ jähꜘ kihꜗ läꜙja̱ˉ laꜗ. 22 Pero nëˊ ley ja̱ˉ naˉsɨɨˉ läꜙlaˉ. Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ naˉhñuuhˊ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ. Mahꜗ läꜙja̱ˉ, kihꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ kihˈ Jesucristo, hñahꜙ jneˊ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kwayꜗ. 23 Jä̱ä̱ꜗ saꜙ maˊ chaˉ juuˈ heˉ hnøøꜗ jmeenˊ dsooꜘ dsëˉ jneˊ, maˊ tøøhˊ jneˊ läꜙhihꜙ kihꜗ ley. Läꜙja̱ˉ maˊ tøøhˊ jneˊ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙläꜙjnäꜘ juuˈ heˉ hnøøꜗ jmeenˊ dsooꜘ dsëˉ jneˊ. 24 Ley ja̱ˉ maˊ hä̱ä̱˜ jneˊ jä̱ä̱ˈ hiꜙ maˊ jøøꜙ jnänˋ mahꜗ të̱ë̱hꜗ jneˊ kihˈ Cristo. Hehꜗ läꜙja̱ˉ hwë̱ë̱ꜙ jneˊ llu̱u̱ˈ kya̱a̱hˊ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ kiyhˈ. 25 Naꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ, moꜙsoꜙ tøøhˊ jneˊ kya̱a̱hˊ ley heˉ maˊ hä̱ä̱˜ jneˊ. 26 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ jneˊ la̱a̱ˈ jneˊ jo̱o̱ꜘ Dio taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ kihˈ Cristo Jesús. 27 Jëëhꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉnaˉsa̱a̱ꜚ jmɨɨˉ kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, maˉla̱a̱yꜗ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo, laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ maˉkye̱yhˊ hmɨɨhˉ hmëëꜘ. 28 Heˉja̱ˉ ko̱o̱ˉ baˊ la̱a̱ˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ chaˊnëˊ Dio. Jeeˊ ooꜙ saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ judiu, niꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ griego, saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ naˉhnëëˊ jmeeꜙ taˊ kihˈ dsaꜙ niꜙ hi̱ˉ saꜙ naˉhnëëˊ, saꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ. Ja̱a̱ˉ baˊ la̱a̱ˈ jneˊ kya̱a̱hˊ Cristo Jesús. 29 Cherˊmahꜗ la̱a̱ꜗ jneˊ kya̱a̱ˈ Cristo, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ jneˊ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham. Hiꜙ chaˉ baˊ he̱e̱ꜚ jneˊ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kwayꜗ.
1 Läꜙlaˉ naˉ jwahnꜙ: Ja̱a̱ˉ chihˉ hi̱ˉ lleˋ kihˈ hyohꜙ heˉ gaꜙtë̱ë̱yꜘ hyoyhꜙ kihꜗ jmiiyˉ, maꜙkeꜙ laꜗ kwa̱a̱t˜ hyohꜙ bihꜗ he̱e̱yꜚ, kweeˉ baˊ la̱a̱yˈ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ naˉhnëëˊ jmeeꜙ taˊ kihˈ jmiiyˉ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ mäyhꜗ. 2 Heˉja̱ˉ baˊ cha̱a̱ˉ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ chihˉ hiꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ hä̱ä̱y˜ läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ heˉ jähꜙ jmiiyˉ hyoyhꜙ he̱e̱yꜚ. 3 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ jneˊ jä̱ä̱ˈ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ gaˊ maˉhe̱e̱hˊ jneˊ kihˈ Cristo. Ji̱i̱hˈ ja̱ˉ maˊ naˉhnëëˊ jneˊ maˊ jmeeˉ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ të̱ë̱ˈ dsaˉ jmeeꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 4 Pero maˊ gaꜙdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ, gaꜙche̱e̱ꜗ Dio jo̱o̱ꜘ hi̱ˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ kihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ, hiꜙ gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ naˊjnääyꜘ kihꜗ ley. 5 Jayꜗ mahꜗ lä̱ä̱yꜗ jneˊ hi̱ˉ naˉhñuuhˊ läꜙhihꜙ kihꜗ ley, mahꜗ le̱e̱ꜘ jneˊ maꜙraꜙ jo̱o̱ꜘ Dio baˊ. 6 Kihꜗ heˉ la̱a̱ꜗ jneˊ jo̱o̱yꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Dio Jmɨˉlleꜘ kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱yꜗ nehꜙ tuhˉdsëˉ jneˊ. Hiꜙ ja̱ˉbaˊ Jmɨˉlleꜘ ja̱ˉ hi̱ˉ sɨɨhꜙ Dio läꜙlaˉ: “Abba”, heˉ hnøøꜗ jähꜙ tääˋ kya̱a̱nꜙ. 7 Heˉja̱ˉ moꜙsoꜙ la̱a̱ꜗ jneˊ dsaˉ hi̱ˉ naˉhnëëˊ, la̱a̱ꜗ jneˊ maꜙraꜙ jo̱o̱yꜘ baˊ. Hiꜙ kihꜗ heˉ la̱a̱ꜗ jneˊ jo̱o̱yꜘ, hñahꜙ baˊ jneˊ he̱e̱nꜚ heˉ kwaꜗ Dio taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo. 8 Jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉhe̱e̱hˋ hnähꜘ kihꜗ Dio, maˊ la̱a̱hˈ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ naˉhnëëˊ, gaꜙjmeeˊ hnähꜘ heˈ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ. 9 Pero naꜗ maˉkyu̱u̱h˜ hnähꜘ miihˉ kihꜗ Dio. Lluꜗ gaˊ heˉ jwahnꜙ läꜙlaˉ, maˉkyu̱u̱ꜙ Dio hnähꜘ. ¿Heeˉ baˊ laˈ maˉje̱e̱hˋ hnähꜘ taꜙ kaˊluuˊ mahꜗ jmeehˉ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ të̱ë̱ˈ dsaˉ jmeeꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, jmeehˉ hnähꜘ heˈ kihꜗ juuˈ heˉ saꜙ kye̱e̱ꜘ niꜙ miihˉ? ¿Cheˊ hnoohˉ hnähꜘ jä̱hˈ naˉhnëëhˊ hnähꜘ kaˉlähꜘ läꜙko̱hꜘ maˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ? 10 Høøhˉ hnähꜘ jmɨɨˊ, jmeehˉ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ të̱ë̱ˈ dsaˉ jmeeꜙ kihꜗ läꜙja̱a̱ˉ sɨhˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ heˉ jmeeꜙ dsaˉ läꜙko̱o̱ˉ ji̱ˉñeˉ hiꜙ heˉ gaˊ jyohꜘ jmɨɨˊ heˉ të̱ë̱ˈ dsaˉ jmeeꜙ. 11 Heˉja̱ˉ jmeenꜙ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ, leꜘ gaˉ cheˉ saꜙ gaꜙjmääꜘ taˊ heˉ gaꜙjmeenꜗ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. 12 Chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, waˊ laˈ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kinꜙ. Niꜙ miihˉ heˉ hlɨɨhˈ saꜙ chaˉ heˉ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ kinꜙ läꜙ maˊ gyanˊ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. 13 Ñehˊ baˊ hnähꜘ, kihꜗ heˉ gaꜙläꜙdsaahˋ baˊ jnäꜘ, heˉja̱ˉ baˊ gaꜙkwanꜗ juˈhmëëꜘ kyahꜗ hnähꜘ läꜙ maˊ toˉnëˊ. 14 Maꜙkeꜙ gaꜙjëëhˋ hnähꜘ wɨɨꜘ kihꜗ heˉ maˊ dsaahnˊ, pero saꜙ gaꜙmiꜙkwa̱hꜚ hnähꜘ jnäꜘ. Maꜙraꜙ heˉ gaꜙjmä̱ä̱hˋ baˊ jnäꜘ heˈ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ ángel kya̱a̱ꜗ Dio, hiꜙ gaꜙhe̱e̱hˋ baˊ jnäꜘ läꜙko̱o̱ˉ hñiiꜘ Cristo Jesús. 15 ¿Heeˉ gaꜙlaꜗ kyahꜗ hnähꜘ? ¿Heˉlaˈ moꜙsoꜙ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ? Jnäꜘ jmeenꜙ juˈdsooꜘ kyahꜗ hnähꜘ, lluꜗ jwërte hohꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, läꜙji̱i̱hˈ hnoohˉ hnähꜘ maˊ llehꜗ hnähꜘ mɨˈnëhˊ mahꜗ maˊ kwëëhꜗ jnäꜘ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ maˊ leꜘ baˊ. 16 ¿Cheˊ naˉhä̱ä̱hˊ hnähꜘ jnäꜘ kihꜗ heˉ maˉhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ maꜙraꜙ juˈdsooꜘ? 17 Cha̱a̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ hnooyhˉ haˉ läꜙ jwëꜘ jeeˊ läꜙjwa̱hꜘ hnähꜘ kya̱a̱yhˊ. Pero saꜙ lluꜗ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. Hnøøyꜗ jmeehˈ hnähꜘ taꜙ kooꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ mahꜗ jmeehˈ hnähꜘ taˊheꜗ kiyhꜗ. 18 Lluꜗ baˊ heˉ hnääꜗ dsaˉ hnähꜘ chaˉmiihˉ pero kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ hiꜙ gaꜙläꜙjëꜙ jmɨɨˊ baˊ. Ja̱ꜙ maꜙlaꜙ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ gyanˊ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. 19 Peerꜙ hnaanꜙ hnähꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ. ¡Heˉ baˊ cheˉ ji̱i̱ꜙ kinꜙ kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ! Läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ waˊraˉ ngooꜗ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱yꜗ, läꜙja̱ˉ laꜗ kinꜙ heˉ hnoonꜗ goˊnäähˈ hnähꜘ taꜙ chaˊnëˊ läꜙji̱i̱hˈ le̱e̱hꜘ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ hñiiꜘ Cristo. 20 Hnoonꜗ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ naꜗ gaˉjʉhˉ tøøhˊ jneˊ ko̱ˉjø̱hꜘ. Maˊja̱ˉ leꜘ hlë̱ë̱hnˊ hnähꜘ läꜙ hnøøꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Jëëhꜘ naꜗ saꜙ manꜙ goˉte˜ heˉ hʉʉˊdsëˉ ka̱nˋ kyahˈ hnähꜘ. 21 Hnähꜘ hi̱ˉ hnøøꜗ høøꜗ ley kihꜗ Moisé, ngɨɨnˊ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ. ¿Cheˊ saꜙ maˉnʉʉhˉ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ ley ja̱ˉ? 22 Nëˊ ley ja̱ˉ naˉsɨɨˉ läꜙlaˉ: U̱u̱ꜗ baˊ jo̱o̱ꜘ Abraham maˊ cha̱a̱ˉ. Ja̱a̱ˉ jo̱o̱yꜘ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ naˉhnëëˊ hiꜙ ja̱a̱ˉ jo̱o̱yꜘ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ kya̱a̱hˊ maꜙraꜙ mëyˊ. 23 Jo̱o̱yꜘ hi̱ˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ naˉhnëëˊ heꜘ, gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ läꜙko̱hꜘ dsaˉläˉcha̱a̱ˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ dsaˉ. Pero jo̱o̱yꜘ hi̱ˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ kya̱a̱hˊ maꜙraꜙ mëyˊ, gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ kihꜗ läꜙja̱ˉ baˊ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kya̱a̱hˊ chooyˈ. (Hi̱ˉ naˉhnëëˊ heꜘ maˊ che̱e̱ˉ Agar, hiꜙ hi̱ˉ maˉla̱a̱ꜗ maꜙraꜙ mëyˊ maˊ che̱e̱ˉ Sara.) 24 Kya̱a̱hˊ juuˈ kihꜗ läꜙu̱u̱ꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ, leꜘ hwëëˊ gaˊ jneˊ chaˉgaˊmiihˉ juuˈ. Waˊ kye̱ˊ daˊ jneˊ kwa̱a̱t˜ läꜙu̱u̱ꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ la̱a̱yꜗ läꜙko̱hꜘ to̱ꜗ hmoohˊ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio. Ko̱o̱ˉ hmoohˊ gaꜙjmeeꜘ Dio taꜙ mohꜘ Sinaí läꜙ maˊ gaꜙnøøꜗ ley kihꜗ Moisé. Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ naˊjnääꜘ kihꜗ hmoohˊ ja̱ˉ, hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ hi̱ˉ naˉhnëëˊ baˊ. Hiꜙ hmoohˊ ja̱ˉ la̱a̱ꜗ kwa̱a̱t˜ Agar. 25 Hiꜙ Agar heꜘ la̱a̱ꜗ kwa̱a̱t˜ mohꜘ Sinaí heˉ nøøꜘ hwaꜗ Arabia hiꜙ la̱a̱yꜗ läꜙko̱hꜘ jwɨɨˉ Jerusalén heˉ hlaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Naˉhnɨɨˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ läꜙkye̱ˉ dsaˉ kya̱a̱yꜗ kihꜗ heˉ tä̱ä̱yhˊ jmeeyꜙ taˊheꜗ kihꜗ ley ja̱ˉ. 26 Pero jwɨɨˉ Jerusalén heˉ nøøꜘ gyʉʉhˈ, saꜙ naˉhnɨɨˊ, heˉ ja̱ˉ laꜗ kwa̱a̱t˜ läꜙko̱o̱ˉ Sara maaˋ jnänˋ. 27 Jeeˊ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio (jähꜘ läꜙlaˉ kihꜗ läꜙu̱u̱ꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ): Waˊ cha̱a̱hˉ hneˉ lluꜗ, hneˉ hi̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱ꜗ. Waˊ jë̱ë̱ˉ hohꜘ jwërte, jmeeˊ chaˉmiihˉ mɨɨhˊ, hneˉ saꜙ maˉjëëhˋ wɨɨꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ jñahꜘ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ dsaˉläˉcha̱a̱ˉ jo̱o̱ꜘ. Jëëhꜘ, läꜙjwë̱ë̱ꜘ gaˊ jo̱o̱hˉ hneˉ hi̱ˉ gaꜙjä̱ꜘ hñiiꜘ, läꜙko̱hꜘ gaˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱ꜗ. 28 Läꜙja̱ˉ ø̱ø̱hnꜗ, la̱a̱ꜗ jneˊ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱hꜘ Isaac, jëëhꜘ la̱a̱ꜗ jneˊ jo̱o̱ꜘ Dio läꜙlluꜗ heˉ gaꜙbä̱ä̱yhˉ hñiiyꜘ kya̱a̱hˊ Abraham. 29 Pero läꜙlaˉ baˊ gaꜙngëëꜘ läꜙu̱u̱ꜘ jo̱o̱ꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ. Jo̱o̱yꜘ hi̱ˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ läꜙko̱hꜘ dsaˉläˉcha̱a̱ˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ dsaˉ, gaꜙjmeeyhꜙ Isaac hi̱ˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio. Hiꜙ läꜙja̱ˉ laꜗ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ, jmeehꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˉla̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio. 30 Nʉʉˉ daˊ haˉ läꜙ jähꜘ juuˈ kihꜗ Dio: “Be̱e̱ꜙ goˉte˜ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ naˉhnëëˊ naˉ kya̱a̱hˊ jo̱o̱yꜘ. Jo̱o̱ꜘ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ naˉhnëëˊ naˉ saꜙ chaˉ lleˋ kihˈ hyoyhꜙ niꜙ miihˉ läꜙko̱hꜘ teꜗ hyohꜙ jo̱o̱ꜘ mëˊ Abraham.” 31 Läꜙja̱ˉ ø̱ø̱hnꜗ, saꜙ la̱a̱ꜗ jneˊ jo̱o̱ꜘ hi̱ˉ naˉhnëëˊ heꜘ, la̱a̱ꜗ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ jo̱o̱ꜘ mëˊ Abraham baˊ.
1 Gaꜙlä̱ä̱ꜗ Cristo jneˊ mahꜗ dsaˊtoohnˊ naˉla̱a̱ˊ jneˊ. Heˉja̱ˉ jä̱ˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ läꜙko̱hꜘ maˉtä̱ä̱hˊ hnähꜘ naˉ baˊ. Taꜙ kwa̱a̱ꜙ hnähꜘ hñaahꜗ le̱e̱hꜘ hnähꜘ kaˉlähꜘ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ naˉhnëëˊ jmeeꜙ taˊ. 2 Nʉʉˉ daˊ hnähꜘ, jnäꜘ Paaˊ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Cherˊmahꜗ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ saꜙ jmääꜗ niꜙ miihˉ kyahꜗ hnähꜘ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ Cristo. 3 Jwahnꜙ kaˉlähꜘ läꜙhmëëꜘ. Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉñʉʉhˉ, cherˊmahꜗ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ, jmeeꜙ biiꜗ miˉteyꜗ läꜙhiiꜘ nëˊ heˉ lleˋ nëˊ ley kihꜗ Moisé. 4 Hnähꜘ hi̱ˉ hnoohˉ haˉ läꜙ jeeˊ hwë̱ë̱hꜙ hnähꜘ llu̱u̱ꜗ kya̱a̱hˊ heˉ miˉtehˋ hnähꜘ ley, heˉ maˉjmeehˊ hnähꜘ taꜙ kooꜘ kihꜗ Cristo baˊ ja̱ˉ. Maˉhwë̱ë̱hˉ hnähꜘ jeeˊ miˉjä̱ä̱ꜗ Dio hnähꜘ. 5 Pero jnäähˈ, jmeeˉ jnäähˈ dsooꜘ dsëˉ jnäähˈ kihꜗ Cristo kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ, heˉja̱ˉ chaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ hwë̱ë̱ꜙ jnäähˈ llu̱u̱ꜗ. 6 Heˉ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo Jesús, saꜙ chaˉ heˉ jmeeꜗ cheˊ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ jnänˋ o saꜙ gaꜙwɨ̱hꜘ. Ko̱o̱ˉ baˊ heˉ kye̱e̱ꜘ jeeˊ läꜙjëꜙ: heˉ dsooꜘ dsëˉ jneˊ kihˈ Dio, heˉ miˉjnääꜙ heˉ hnääꜙ jneˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ. 7 Maˊ gaꜙnäähˊ baˊ hnähꜘ lluꜗ jä̱ä̱ꜗ. ¿Hi̱i̱ˉ naˉ gaꜙhaꜘ kyahꜗ hnähꜘ, heˉja̱ˉ moꜙsoꜙ høøhˉ hnähꜘ juˈdsooꜘ? 8 Juuˈ heˉ gaꜙta̱a̱yhˉ hnähꜘ naˉ, saꜙ jaꜗ kihꜗ Dio hi̱ˉ gaꜙtëëhꜗ hnähꜘ. 9 (Hiꜙ juuˈ naˉ laꜗ läꜙko̱hꜘ levadura.) Jëëhꜘ “miihˉ baˊ levadura le̱e̱ꜙ ka̱a̱hꜗ dsaˉ läꜙka̱a̱ˉ ko̱o̱ˉ nääꜗ tʉˊka̱ˊ.” 10 Kye̱ˊ baˊ jnäꜘ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, goꜚ saꜙ jmeehˈ gaˊ hnähꜘ jyohꜘ hʉʉˊdsëˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ jmeeꜙ jnäꜘ. Pero dsaˉ hi̱ˉ ka̱hˉgwë̱hˉ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ, hi̱ˉ heꜘ miˉhmaahˋ kihˈ läꜙjëꜙ heˉ jmeeyꜙ, saꜙ chaˉ heˉ jmeeꜗ waˊ heˉ chaˉ heˉ heˉ la̱a̱yꜗ. 11 Ø̱ø̱hnꜗ, ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ jähꜘ kinꜙ heˉ kwaꜙ gaˊ jnäꜘ juuˈ heˉ jmeeꜙ biiꜗ ʉ̱ʉ̱hꜙ jmɨˉngoꜗ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ. Pero taˉju̱u̱yˈ baˊ. Jëëhꜘ, waˊraˉ jähꜘ kihꜗ gaꜙtʉnꜗ kwanˋ juuˈ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ Jesús dsohꜘ hmaˉcruꜚ, moꜙsoꜙ chaˉ heˉ kihꜗ tøhꜙ wɨɨꜘ kihꜗ dsaꜙ, hiꜙ läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ jmeehꜙ gyihꜗ jnäꜘ. 12 Heˉja̱ˉ naˉ jwahnꜙ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ka̱hˉgwë̱hˉ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ, lluꜗ gaˊ hnäyˈ goˉte˜ heˉ kye̱yˉ jayꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 13 Gaꜙtëëhꜗ Dio jneˊ ø̱ø̱hnˈ, mahꜗ dsaˊtoohnˊ naˉla̱a̱ˊ jneˊ. Pero ja̱ꜙ kihꜗ heˉja̱ˉ naˉ, chaˉ jwëˈ jnänˋ jmeenˊ waˊ heˉ chaˉ heˉ läꜙ hyohˉ dsëˉ jneˊ. Waˊ jmeenˊ beꜘ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hnˊ baˊ, kihꜗ heˉ hnääꜙ jneˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ. 14 Jeeˊ kihˈ läꜙjëꜙ nʉʉhꜚ heˉ gaꜙkwaꜘ Moisé yaˉhɨɨˈ ko̱o̱ˉ nʉʉhꜚ laˉ: “Waˊ hnaahꜙ hnähꜘ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ hnaahꜙ hñaahꜗ.” 15 Pero cherˊmahꜗ kuhˉhɨhꜘ hnähꜘ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ heˉ hlëëhˊ hnähꜘ, le̱e̱hꜚ waˊraˉ gaꜙhe̱e̱hꜙ hnähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ. 16 Heˉja̱ˉ naˉ jwahnꜙ. Goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jøøꜙ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio kyahꜗ hnähꜘ, läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ jmeehˈ hnähꜘ heˉ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ. 17 Hnøøꜗ jmɨˉngoꜗ jnänˋ läꜙjëꜙ heˉ saꜙ so̱o̱h˜ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ hnøøꜗ Jmɨˉlleꜘ, saꜙ je̱e̱hˈ kya̱a̱hˊ heˉ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ jnänˋ. Läꜙto̱ꜘ baˊ llaˉdsëëˋ heˉja̱ˉ saꜙ kwaꜙ jwëˈ jmeehˈ hnähꜘ läꜙ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ. 18 Pero cherˊmahꜗ gaꜙnäähˊ baˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jøøꜙ Jmɨˉlleꜘ kyahꜗ hnähꜘ, moꜙsoꜙ naˉhnëëhˊ gaˊ hnähꜘ jmeehˈ hnähꜘ taˊheꜗ kihꜗ ley. 19 Jnäꜘhäꜘ baˊ laˈ läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ hwëëˉ tuhˉdsëꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ ka̱a̱h˜ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ, hi̱ˉ ka̱a̱h˜ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hi̱ˉ miˉsa̱hꜘ hñiiꜘ kya̱a̱hˊ heˉ hlɨɨhˈ, hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙjëꜙ heˉ laꜗ oˉhihꜙ. 20 Jmä̱ä̱y˜ jø̱ø̱hˈ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ, jmeeyꜙ jiˉnahˊ, naˉhøøyhˊ, hneeyˉ, lliyhꜙ, lle̱e̱yꜘ, te̱e̱y˜, hi̱ˉ jmeeꜙ to̱ꜗ nääꜗ, hi̱ˉ hnaahˉ maꜙlaꜙ hi̱ˉ tɨh˜ dsëyꜗ, 21 hi̱ˉ wɨɨꜘ dsëꜗ, hi̱ˉ jngɨɨhꜙ, llaˊhe̱e̱yhꜚ, jmeeyꜙ heˉ llaꜙ dsëyꜗ jeeˊ tëˉ jmɨɨˊ, hiꜙ jmeeꜙ gyihꜗ jyohꜘ heˉ hlɨɨhˈ. Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ, saꜙ he̱yhꜗ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Dio läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱hꜘ gaꜙjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ. 22 Pero kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ baˊ hwëëˉ läꜙjëꜙ heˉ laˉ: heˉ hnääꜗ dsaˉ ø̱ø̱hꜚ, heˉ jë̱ë̱ˉ dsëꜗ dsaˉ, heˉ hiiꜘ tiiˊ dsëyˈ, chaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kiyhꜗ, heˉ tɨh˜ dsëyꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ, lluꜗ dsëyꜗ, miˉteyꜗ juuˈ kiyhꜗ, 23 hwa̱a̱yˊ, hä̱ä̱y˜ hñiiyꜘ. Niꜙ miihˉ saꜙ haꜙ ley kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ laˉ. 24 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Cristo Jesús maˉbeyꜗ läꜙjëꜙ heˉ ngɨɨꜙ dsëyꜗ, läꜙko̱o̱ˉ heˉ maˉnaˉju̱u̱yˊ baˊ laˈ kihꜗ heˉ hlɨɨhˈ heˉ maˊ he̱e̱ꜘ dsëyꜗ. 25 Naꜗ heˉ ji̱i̱hꜙ jneˊ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio, heˉja̱ˉ jmeeꜙ biiꜗ jnänˋ dsaˊnøøˈ jneˊ taꜙ chaˊnëˊ läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ Jmɨˉlleꜘ. 26 Taꜙ waˊ jmä̱ä̱nˊ hñaanˈ ka̱a̱hˊ, saꜙ waˊ lla̱a̱nˊ dsaˉ hniiˉ, saꜙ waˊ jmeenˊ wɨɨꜘ dsëˉ jneˊ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ.
1 Ø̱ø̱hnꜗ, waˊraˉ gaꜙta̱hꜘ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ kya̱a̱hˊ heˉ hlɨɨhˈ, hnøøꜗ goˊcha̱a̱hˋ hnihꜘ, hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙko̱o̱ˉ jøøꜙ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ. Jmeeˊ hnähꜘ hwa̱a̱hˊ kya̱a̱yhˊ hiꜙ le̱e̱hꜚ hnähꜘ, leꜘ gaˉ cheˉ nëˊ ja̱ˉ gaꜙnäähꜗ hnähꜘ kaˉlähꜘ. 2 Ja̱ˉ kwahˉ hnähꜘ beꜘ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ maˊ heˉ cha̱a̱yˉ, läꜙjwëꜘ ja̱ˉ miˉtehˋ hnähꜘ nʉʉhꜚ kihꜗ Cristo. 3 Cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ la̱a̱yꜘ: “Peerꜙ jø̱ø̱hˈ jnäꜘ”, mahꜗ saꜙ chaˉ heˉ la̱a̱yꜗ niꜙ miihˉ, heˉ miˉga̱a̱yꜙ hñiiꜘ bihꜗ ja̱ˉ. 4 Läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jneˊ hnøøꜗ kye̱nˊ kwa̱a̱t˜ haˉ läꜙ gaꜙnøøˊ jneˊ. Cherˊmahꜗ liiꜘ jneˊ jmeeˉ jneˊ lluˈ, ja̱ˉgaˊ so̱o̱h˜ jnänˋ cha̱a̱ˉ jneˊ lluˈ. Pero taꜙ waˊ jëëˊ jneˊ kihˈ ø̱ø̱hꜗ jneˊ, waˊ jëënˊ jnänˋ hñaanˈ baˊ. 5 Jëëhꜘ, läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jneˊ, jmeenˊ läꜙko̱hꜘ teꜗ të̱ë̱ˉ jneˊ jmeenˊ. 6 Ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ maˉmiˉtë̱ë̱ˉ juuˈ kihꜗ Dio hnøøꜗ jmeeyꜗ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙkwaꜘ juuˈ, kwayꜗ miihˉ heˉ chaˉ kiyhꜗ. 7 Taꜙ miˉga̱a̱ˈ hnähꜘ hñaahꜗ. Saꜙ leꜘ miˉkwa̱hꜚ jneˊ Dio. Jëëhꜘ, ja̱ˉbaˊ heˉ jñeeˉ jneˊ, laꜗ kwa̱a̱t˜ choohnˊ kaˉlähꜘ. 8 Dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙjëꜙ heˉ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ kihꜗ, hi̱ˉ heꜘ he̱e̱ꜘ baˊ, heˉ ja̱ˉ baˊ liyhꜙ. Pero dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙ hnøøꜗ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio, heˉ laˉ baˊ liyhꜙ: heˉ cha̱a̱yˉ tä̱ä̱ꜘ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio. 9 Saꜙ waˊ hwa̱a̱nˊ heˉ jmeeˊ jneˊ heˉ lluꜗ. Jëëhꜘ, lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ le̱hꜙ jneˊ chaˉgaˊmiihˉ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙhwa̱a̱ˊ jneˊ. 10 Waˊ jmeeˊ jneˊ heˉ lluꜗ jmahꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, naꜗ läꜙ chaˉ jmɨɨˊ. Hiꜙ chaˉgaˊmiihˉ waˊ jmeenˊ kihˈ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˉdsooꜘ dsëꜗ kihꜗ Dio. 11 Jëëˋ daˊ hnähꜘ haˉ ko̱hꜘ saꜙ kaahˊ hwëhꜘ heˉ maˉsɨɨnꜗ miihˉ kyahꜗ hnähꜘ kya̱a̱hˊ goonꜙ hñiinꜙ. 12 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ hnoohˉ haˉ läꜙ jeeˊ jä̱yˈ lluꜗ chaˊnëˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ, hi̱ˉ heꜘ naˉ jähꜘ jmeeꜙ biiꜗ ʉ̱ʉ̱hꜙ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Saꜙ tɨh˜ dsëyꜗ juuˈ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ Cristo dsohꜘ hmaˉcruꜚ, jëëhꜘ saꜙ hnøøyꜗ jëëyꜗ wɨɨꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ heˉ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ jmeeyꜙ läꜙja̱ˉ kyahꜗ hnähꜘ. 13 Dsaˉ heꜘ, maꜙkeꜙ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ, niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ høøyꜙ ley. Heˉ hnøøyꜗ ʉ̱ʉ̱hꜙ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ jmä̱ä̱yꜗ hñiiꜘ ka̱a̱hˊ, kihꜗ heˉ maˉla̱a̱hꜗ hnähꜘ dsaˉ kya̱a̱yꜗ. 14 Pero jnäꜘ, niꜙ miihˉ saꜙ jmä̱ä̱nꜙ hñiinꜙ jø̱ø̱hˈ. Kihꜗ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ dsohꜘ hmaˉcruꜚ, heˉ ja̱ˉ baˊ naˉ jmeeꜙ cha̱a̱nˉ lluꜗ. Taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ Jesús, heˉja̱ˉ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ hwaꜗ laˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ baˊ ja̱ˉ kinꜙ, hiꜙ läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ chaˉ gaˊ heˉ he̱e̱ꜘ dsënꜙ kihꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 15 Saꜙ kye̱e̱ꜘ niꜙ miihˉ cherˊmahꜗ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ jnänˋ o cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙwɨ̱hꜘ. Heˉ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hmëëꜘ hi̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ Dio, heˉ ja̱ˉ baˊ kye̱e̱ꜘ jnänˋ. 16 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ høøꜙ juuˈ laˉ, waˊ hiiꜘ tiiˊ kiyhˈ hiꜙ waˊ läˉñihꜘ dsëꜗ Dio kya̱a̱yhˊ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ kihꜗ dsaˉ Israel, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio. 17 Naꜗ taꜙ chaˊnëˊ, saꜙ waˊ jmeeꜘ dsaˉ jwɨɨhˋ kinꜙ. Haˉ ko̱hꜘ gwɨhꜗ saꜙ kye̱nˊ heˉ gaꜙkwaꜘ dsaˉ kinꜙ heˉ laꜗ lii˜ jmeenꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 18 Ø̱ø̱hnꜗ, waˊ miˉjä̱ä̱ꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hnähꜘ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Jnäꜘ Paaˊ naˉhña̱a̱nˊ la̱a̱nˈ apóstol kya̱a̱ꜗ Jesucristo, läꜙ hyohˉ dsëꜗ Dio. Sɨɨnꜙ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ naˉjngëëˈ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jwɨɨˉ Éfeso, hiꜙ miˉtehˋ baˊ hnähꜘ kihꜗ heˉ maˉla̱a̱hꜗ hnähꜘ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo Jesús. 2 Ngɨɨnˊ kihˈ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hiꜙ ngɨɨnˊ kihˈ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, waˊ kwayꜘ heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ hiꜙ waˊ jmeeyꜘ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ. 3 Heˉ baˊ cheˉ llu̱u̱ꜗ Dio, Jmiiˉ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Gaꜙmiꜙjä̱ä̱yꜗ jneˊ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ kwaꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ heˉ chaˉ gyʉʉhˈ, läꜙlluꜗ heˉ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo. 4 Jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ nøøˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, gaꜙlle̱e̱yhˉ jneˊ mahꜗ le̱e̱ꜘ jneˊ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo. Heˉ läꜙja̱ˉ maˉnaˉjngëëˈ jneˊ, saꜙ chaˉ naˉhe̱e̱ꜚ jneˊ niꜙ miihˉ. Hiꜙ kihꜗ heˉ hnääyꜗ jneˊ chaˉmiihˉ, 5 heˉja̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jneˊ kwa̱a̱t˜ läꜙ maˊ toˉnëˊ, le̱e̱ꜘ jneˊ jo̱o̱yꜘ taꜙlaꜙ kihꜗ Jesucristo. Läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙhnøøyꜗ hiꜙ gaꜙtɨhꜗ dsëyꜗ kaˉlähꜘ. 6 Mahꜗ läꜙja̱ˉ kwaˊ jneˊ tiˊhmaahˊ kiyhˈ, kihꜗ heˉ lluꜗ dsëyꜗ chaˉmiihˉ. Jëëhꜘ, ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ hihꜙ gaꜙmiꜙjä̱ä̱yꜗ jneˊ, heˉ laˊ gaꜙhñahꜗ baˊ jneˊ ja̱ˉ, taꜙlaꜙ kihꜗ Jo̱o̱yꜘ hi̱ˉ hnääyꜗ chaˉmiihˉ. 7 Hiꜙ taꜙlaꜙ kihꜗ jo̱o̱yꜘ, gaꜙla̱a̱ꜗ Dio jneˊ kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙtu̱u̱ˉ jmaˉ kiyhꜗ. Mahꜗ läꜙja̱ˉ gaꜙcheyꜗ dsoˊkyeˉ jnänˋ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ lluꜗ dsëyꜗ chaˉmiihˉ kya̱a̱hˊ jneˊ. 8 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ gaꜙläꜙkyu̱u̱h˜ jneˊ chaˉmiihˉ hiꜙ gaꜙkwayꜘ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ jnänˋ kaˉlähꜘ. 9 Dio gaꜙmiꜙjnääˉ jnänˋ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙläꜙhyohꜙ dsëyꜗ jmeeyꜗ heˉ maˊ naˉhmääˊ. Hiꜙ maˉnaˉlaꜚ baˊ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ jä̱ä̱ꜗ, läꜙko̱o̱ˉ llaꜙ dsëyꜗ jmeeyꜗ. 10 Läꜙlaˉ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. Waˊraˉ gaꜙdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ, Dio baˊ toohꜙ gooˉ Cristo läꜙjëꜙ goˉte˜ heˉ chaˉ gyʉʉhˈ hwaꜗ, mahꜗ läꜙja̱ˉ hñiiꜘ bihꜗ jmeeyꜗ hihꜙ. 11 Hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ hñahꜙ jneˊ he̱e̱nꜚ, läꜙlluꜗ heˉ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo. Jëëhꜘ läꜙ maˊ toˉnëˊ, Dio gaꜙlle̱e̱hˉ jneˊ mahꜗ le̱e̱ꜘ jneˊ dsaˉ kya̱a̱yꜗ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ maˉnaˉlaꜚ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. Hiꜙ maꜙraꜙ heˉ dsaˉlaꜘ baˊ läꜙjëꜙ läꜙ hyohˉ dsëyꜗ hñiiyꜘ. 12 Läꜙja̱ˉ kwaꜗ dsaˉ tiˊhmaahˊ kiyhˈ, hiꜙ jmeeyꜗ jʉʉhˉ kiyhꜗ läꜙlluꜗ heˉ maˉla̱a̱ꜗ jnäähˈ ko̱o̱ˉ kya̱a̱yhˊ, jnäähˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ toˉnëˊ hi̱ˉ kye̱ˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ Cristo. 13 Hiꜙ läꜙja̱ˉ hnähꜘ kaˉlähꜘ, läꜙ maˊ gaꜙnʉʉhˉ hnähꜘ juˈdsooꜘ, ja̱ˉbaˊ juˈhmëëꜘ heˉ lä̱ä̱˜ jneˊ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˋ hnähꜘ kiyhꜗ. Maˊja̱ˉ gaꜙla̱a̱hꜗ hnähꜘ le̱e̱˜ kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kwëëhꜗ jneˊ. 14 Heˉ ja̱ˉ naˉ gaꜙhñahꜗ jneˊ toˉnëˊ mahꜗ lii˜ laꜗ hwehˉ hmoohˊ heˉ të̱ë̱ꜗ jneˊ he̱e̱nꜚ, waˊraˉ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ lä̱ä̱ꜘ goˉte˜ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio. Heˉja̱ˉ kwaˊ jneˊ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio, hi̱ˉ heꜘ baˊ jø̱ø̱hˈ. 15 Heˉja̱ˉ läꜙ maˊ gaꜙnuunꜗ heˉ gaꜙhe̱e̱hˋ hnähꜘ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hiꜙ hnaahꜙ hnähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱yꜗ, 16 saꜙ maˉtʉnꜗ kwanꜙ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ jeeˊ ngɨɨnˊ kiyhˈ. 17 Ngɨɨnˊ kihˈ Dio, Jmiiˉ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ Jesucristo, heꜘ baˊ hñiiꜘ Tääˋ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ, jwɨɨ˜ jnihꜘ waˊ kwëëyhˈ hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ hiꜙ waˊ miˉjnääyˉ kyahꜗ hnähꜘ haˉ läꜙ jeeˊ läꜙkyu̱u̱hꜙ hnihꜘ chaˉgaˊmiihˉ. 18 Hiꜙ ngɨɨnˊ kihˈ Dio, waˊ näˉ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ haˉ läꜙ laꜗ heˉ jø̱ø̱ˊ jneˊ kiyhˈ haˉ jeeˊ gaꜙtëëhꜗ Dio jneˊ. Hnoonꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ haˉ ko̱hꜘ naˊhñaahꜗ saꜙ laꜗ he̱e̱ꜚ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱yꜗ. 19 Hiꜙ hnoonꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ haˉ ko̱hꜘ saꜙ chaˉ beꜘ kihꜗ Dio heˉ jøøꜙ jnänˋ hi̱ˉ maˉdsooꜘ dsëꜗ kiyhꜗ. Jëëhꜘ, beꜘ ja̱ˉ, laꜗ ja̱ˉbaˊ beꜘ kiyhꜗ 20 heˉ gaꜙmiꜙji̱i̱hˋ Cristo mahꜗ gaꜙlla̱a̱yꜗ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kiyhꜗ jeeˊ gyayˈ. 21 La̱a̱yꜗ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ jñahꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gyʉʉhˈ hiꜙ jø̱ø̱hˈ gaˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ häˊ gooˉ miihˉ taˊ jeeˊ ooꜙ, waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ taˊ. Hiꜙ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ, saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ kye̱ˉ jmɨɨˉ läꜙko̱hꜘ jmɨɨˉ kihꜗ Cristo. Ja̱ꜙ maꜙlaꜙ jmɨɨˊ naˈ la̱a̱yꜗ jø̱ø̱yhˈ, läꜙ maˉla̱a̱yꜗ ja̱ˉbaˊ jø̱ø̱yhˈ läꜙkye̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ heˉ naꜗ gaˊ läꜙjnäꜘ. 22 Gaꜙläꜙjëꜙ baˊ heˉ chaˉ gaꜙllaꜘ Dio hʉʉˊ tɨɨyˊ. Hiꜙ gaꜙlla̱a̱yꜗ Cristo mahꜗ ka̱yꜗ nëˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˊjnääꜘ gwahꜙ kiyhꜗ hiꜙ läꜙja̱ˉ ka̱yꜗ nëˊ kihˈ jeeˊ läꜙjëꜙ heˉ gaˊ chaˉ. 23 Jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ kya̱a̱yꜗ, la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ. Kya̱a̱hˊ gwahꜙ maˉnaˉhñaayˈ hñiiyꜘ hiꜙ kya̱a̱hˊ hñiiyꜘ kaˉlähꜘ maˉnaˉhñaaˈ läꜙjëꜙ heˉ gaˊ chaˉ.
1 Jä̱ä̱ꜗ baˊ maˊ naˉju̱u̱hˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsoˊkyeˉ heˉ maˊ jmeehˉ hnähꜘ, 2 hiꜙ maˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ taꜙjmahꜗ. Maˊ jmeehˉ hnähꜘ heˈ kihꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ jø̱ø̱hˈ jeeˊ lleꜘ. Hi̱ˉ heꜘ naˉ kwaꜙ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ cha̱a̱hˉ kya̱a̱hˊ Dio. 3 Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ jä̱ä̱ꜗ, maˊ jmeeˊ jnäähꜗ läꜙjëꜙ heˉ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, hiꜙ maˊ tøøhˊ jnäähꜗ läꜙ hyohˉ dsëˉ jnäähˈ hñaaꜗ jnäähˈ hiꜙ maˊ tøøhˊ jnäähꜗ läꜙko̱o̱ˉ maˊ laˈ hʉʉˊdsëˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. Hiꜙ läꜙko̱o̱ˉ yaꜙnøøꜗ jnäähˈ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, maˊ jøøꜙ dsoˊjwɨɨꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. 4 Peerꜙ gaꜙläꜙhnääꜗ Dio jneˊ chaˉmiihˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙñihꜘ dsëyꜗ jneˊ kaˉlähꜘ. 5 Hiꜙ maꜙkeꜙ maˊ tøøhˊ jneˊ naˉju̱u̱ˊ jneˊ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ, pero Dio gaꜙjmeeꜘ cha̱a̱ˉ jneˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Cristo. Kihꜗ heˉ lluꜗ dsëꜗ Dio, heˉja̱ˉ baˊ maˉnaˉla̱a̱ˊ jneˊ. 6 Hiꜙ gaꜙmiꜙji̱i̱hˋ Dio jneˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Cristo Jesús hiꜙ gaꜙlla̱a̱yꜗ jneˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ gyʉʉhˈ. 7 Läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Dio mahꜗ miˉjnääyꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ heˉ naꜗ gaˊ läꜙjnäꜘ, haˉ ko̱hꜘ saꜙ lluꜗ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ jneˊ, jëëhꜘ chaˉmiihˉ maˉkwëëyhꜗ jneˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Cristo Jesús. 8 Laˊ gaꜙhñahꜗ baˊ jneˊ kihꜗ Dio heˉ maˉnaˉla̱a̱ˊ jneˊ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ kihꜗ Jesús. Hiꜙ ja̱ꜙ heˉ gwaꜘ jnänˋ hñaanˈ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ. Heˉ laˊ gaꜙkwaꜘ baˊ Dio ja̱ˉ. 9 Hiꜙ heˉ maˉnaˉla̱a̱ˊ jneˊ, ja̱ꜙ kihꜗ heˉ maˉjmeeˊ jneˊ heˉ lluꜗ. Hehꜗ läꜙja̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ leꜘ jmääꜗ hñiiꜘ jø̱ø̱hˈ. 10 Läꜙlluꜗ heˉ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo Jesús, Dio gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hmëëꜘ mahꜗ jmeeˊ jneˊ läꜙjëꜙ taˊ heˉ maˉnaˉjä̱ä̱ꜘ jnänˋ. 11 Miˉdsoohꜚ hohꜘ hnähꜘ haˉ läꜙ maˉlaꜗ kyahꜗ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ, saꜙ la̱a̱hꜗ hnähꜘ dsaˉ judiu. Heˉja̱ˉ dsaˉ judiu gaꜙmiꜙche̱e̱yˉ hnähꜘ: “Dsaˉ hi̱ˉ saꜙ gaꜙwë̱hꜘ.” Hiꜙ judiu gaꜙmiꜙche̱e̱yˉ hñiiyꜘ: “Dsaˉ hi̱ˉ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kihꜗ.” Heˉ ja̱ˉ jmeeyꜙ nëˊ jmɨˉngoꜗ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ (mahꜗ la̱a̱yꜗ lii˜ heˉ jmeeyꜙ heˈ kihꜗ Dio). 12 Jä̱ä̱ꜗ, saꜙ maˉla̱a̱hꜗ hnähꜘ kya̱a̱hˊ Cristo, saꜙ maˉla̱a̱hꜗ hnähꜘ dsaˉgooˈ Israel, niꜙ saꜙ maˊ laˈ kyahꜗ hnähꜘ hmoohˊ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ, saꜙ maˊ cha̱a̱ˉ hnähꜘ kya̱a̱hˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, hi̱ˉ maˊ naˉhë̱ë̱ˈ baˊ hnähꜘ kihꜗ Dio. 13 Pero naꜗ heˉ kya̱a̱hˊ hnähꜘ Cristo Jesús, moꜙsoꜙ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ ʉ̱ʉ̱ꜘ kihꜗ Dio läꜙko̱o̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ. Läꜙko̱o̱ˉ heˉ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ jä̱hꜙ baˊ, läꜙlluꜗ heˉ gaꜙtu̱u̱ˉ jmaꜚ Cristo dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 14 Hñiiꜘ baˊ Cristo gaꜙjmeeꜘ hiiꜘ tiiˊ jnänˋ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ. Gaꜙjmä̱ä̱yꜗ ko̱o̱ˉ baˊ jeeˊ läꜙto̱ꜘ nääꜗ dsaˉ. Gaꜙjmeeyꜘ taꜙ kooꜘ heˉ maˊ naˉhä̱ä̱yhˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ heˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ naˊhyahˉ heˉ maˊ jmeeꜙ jwɨɨhˋ kiyhˈ. 15 Läꜙ maˊ gaꜙju̱u̱ꜗ jmɨˉngoꜗ kihꜗ Cristo, gaꜙmiꜙlla̱a̱yˉ ley kihꜗ Moisé hiꜙ läꜙjëꜙ nʉʉhꜚ heˉ maˊ jmeeꜙ biiꜗ maˊ høøˈ dsaˉgooyˈ. Läꜙja̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ hmëëꜘ kya̱a̱hˊ läꜙto̱ꜘ nääꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jä̱ä̱ˈ. Gaꜙla̱a̱yꜗ ko̱o̱ˉ nääꜗ dsaˉ kya̱a̱yhˊ hñiiyꜘ. Läꜙja̱ˉ baˊ gaꜙjmeeyꜘ, gaꜙhɨɨꜘ tiiˊ kihꜗ dsaꜙ. 16 Gaꜙji̱i̱hˈ juuˈ heˉ laꜗ jnänˋ kya̱a̱hˊ Dio, hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ ko̱o̱ˉ nääꜗ baˊ hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ to̱ꜗ nääꜗ. Maˊ gaꜙju̱u̱yꜗ dsohꜘ hmaˉcruꜚ, gaꜙdsa̱a̱ꜗ heˉ maˊ chaˉ hniiˉ. 17 Jaꜗ Cristo kwayꜙ juˈhmëëꜘ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ ʉ̱ʉ̱ꜘ, jäyhꜘ jmeeyꜗ hɨɨꜗ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jä̱hꜙ. 18 Kya̱a̱hˊ Cristo, läꜙto̱ꜘ nääꜗ jneˊ maˉchaˉ jwëˈ jnänˋ heˉ yaꜙjä̱hꜙ jneˊ jeeˊ gyaˈ Tääˋ jnänˋ taꜙlaꜙ kihꜗ ja̱ˉbaˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 19 Heˉja̱ˉ moꜙsoꜙ la̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ ʉ̱ʉ̱ꜘ, niꜙ moꜙsoꜙ la̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ kihꜗ jñahꜘ. Maˉla̱a̱hꜗ hnähꜘ dsaˉgooˈ hi̱ˉ naˉjngëëˈ kya̱a̱ꜗ Dio, hiꜙ maˉla̱a̱hꜗ hnähꜘ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ hi̱ˉ maˉtä̱ä̱hˊ kya̱a̱hˊ Dio. 20 La̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ mɨˈku̱u̱ˊ heˉ ngooꜗ sooˉ nëˊ maˉtɨɨˊ naˊhyahˉ heˉ gaꜙchihꜘ apóstole kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. Hiꜙ hñiiꜘ Jesucristo la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ toˉnëˊ mɨˊku̱u̱ˊ heˉ kyeˉ kiihˋ tɨɨˊ naˊhyahˉ ja̱ˉ. 21 Kya̱a̱hˊ Cristo naˉkuˉ naˉcha̱hꜘ jneˊ, la̱a̱ꜗ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ hneꜗ heˉ ngooꜗ gaꜙhñaaˉ läꜙji̱i̱hˈ tëꜗ ko̱o̱ˉ gwahꜙ naˉjngɨɨˈ taꜙlaꜙ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 22 Hiꜙ hnähꜘ kaˉlähꜘ, naˉkuˉ naˉcha̱hꜘ hnähꜘ kya̱a̱yhˊ, läꜙja̱ˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ hneꜗ jeeˊ gyaˈ Dio taꜙlaꜙ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ kiyhꜗ.
1 Kihꜗ heˉja̱ˉ, jnäꜘ Paaˊ hä̱ä̱nˊ nehꜙñeˈ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Cristo Jesús läꜙlluꜗ heˉ gaꜙkwanꜗ juuˈ kiyhꜗ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. 2 Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ la̱a̱nꜙ, haˉ läꜙ laꜗ taˊ heˉ häˊ goonꜙ. Heˉ lluꜗ dsëꜗ Dio kya̱a̱hˊ jnäꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙhña̱a̱yꜗ jnäꜘ mahꜗ kwanˋ juuˈ kiyhꜗ kyahꜗ hnähꜘ. 3 Gaꜙmiꜙjnääyˉ kinꜙ juuˈ kiyhꜗ, heˉ maˊ naˉhmääˊ jä̱ä̱ˈ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ juuˈ heˉ maˉsɨɨnꜗ miihˉ kyahꜗ hnähꜘ. 4 Waˊraˉ gaꜙhehˉ hnähꜘ juuˈ laˉ, läꜙngëëhꜘ hnähꜘ kweeˉ läꜙko̱hꜘ gaꜙläꜙngëënꜘ kihꜗ Cristo heˉ maˊ naˉhmääˊ jä̱ä̱ˈ. 5 Saꜙ gaꜙmiꜙjnääˉ Dio juuˈ laˉ kihꜗ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ lloꜘjooꜗ, pero naꜗ gaꜙmiꜙjnääyˉ kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ kiyhꜗ mahꜗ läꜙngëëꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ apóstole kya̱a̱yꜗ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kiyhꜗ. 6 Heˉ laˉ naˉ juuˈ heˉ maˊ naˉhmääˊ: Taꜙlaꜙ kihꜗ juˈhmëëꜘ kihꜗ Cristo, hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu le̱e̱ꜘ ko̱o̱ˉ nääꜗ baˊ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ judiu. Ko̱ˉjø̱hꜘ baˊ hyoyhꜙ heˉ kwaꜗ Dio, hiꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ baˊ të̱ë̱yˈ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kwaꜗ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo. 7 Kihꜗ heˉ lluꜗ dsëꜗ Dio, heˉ laˊ gaꜙhyohꜗ baˊ jnäꜘ beꜘ kiyhꜗ heˉ naˉhña̱a̱nˊ jmeenꜙ taˊ kwanꜙ juuˈ laˉ. 8 Maꜙkeꜙ mähꜗ gaˊ jnäꜘ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio, heˉ laˊ gaꜙkwaꜘ baˊ Dio taˊ laˉ heˉ kwanꜙ juˈhmëëꜘ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, jwɨɨ˜ jnihꜘ, chaˉmiihˉ miˉjä̱ä̱ꜗ Dio jneˊ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo. Niꜙ saꜙ läꜙkë̱hˊ jneˊ jmɨɨˊ läꜙngëëꜘ jneˊ haˉ ko̱hꜘ miˉjä̱ä̱yꜗ jneˊ. 9 Jë̱ë̱ˉ goˉte˜ jwɨɨn˜ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, haˉ läꜙ laꜗ heˉ miˉjä̱ä̱ꜗ Dio jneˊ, jëëhꜘ läꜙji̱i̱hˈ maˊ gaꜙnøøꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ saꜙ maˊ kyʉʉh˜ dsaˉ haˉ läꜙ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ Dio, hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ gaꜙläꜙjëꜙ heˉ chaˉ. 10 Läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ Dio jmɨɨˊ naˈ, heˉ kya̱hˊjä̱yꜙ jneˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ gwahꜙ kiyhꜗ, läꜙjwëꜘ ja̱ˉ miˉjnääyꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ häˊ gooˉ taˊ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ haˉ ko̱hꜘ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ saꜙ chaˉ kiyhꜗ. 11 Jmeeyꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱hꜘ gaꜙllaꜘ dsëyꜗ jmeeyꜗ läꜙ maˊ toˉnëˊ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 12 Heˉ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Jesús, hiꜙ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ kiyhˈ, heˉja̱ˉ maˊ chaˉ jwëˈ jnänˋ heˉ yaꜙjä̱hꜙ jneˊ kihˈ Dio, jëëhꜘ maˉchaˉ baˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ jnänˋ kya̱a̱yhˊ. 13 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, taꜙ jehꜙ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ heˉ jëën˜ wɨɨꜘ läꜙlluꜗ heˉ kwanꜙ juuˈ kiyhꜗ. Heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ baˊ naˉ. 14 Heˉja̱ˉ ju̱u̱hnˊ jnënꜙ chaˊnëˊ Tääˋ kya̱a̱ˈ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, mahꜗ chu̱u̱nꜘ kya̱a̱yhˊ. 15 Kihꜗ hi̱ˉ heꜘ naˉ, naˊjnääꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gyʉʉhˈ läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ laˉ. 16 Ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ llaꜙ heˉ chaˉ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Dio heˉ kwëëyh˜ jneˊ, heˉja̱ˉ ngɨɨnˊ kiyhˈ kyahꜗ hnähꜘ, waˊ kwayꜘ beꜘ kihꜗ jmɨˉlleꜘ kyahꜗ hnähꜘ kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kiyhꜗ. 17 Hiꜙ ngɨɨnˊ kihˈ Dio kyahꜗ hnähꜘ, waˊ hä̱ä̱ˊ tä̱ä̱ꜘ Cristo nehꜙ tuhˉhohꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ heˉ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ. Hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ hnähꜘ kye̱ˉ hnähꜘ yaˊjøøꜚ heˉ hnääyꜗ hnähꜘ. 18 Mahꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ haˉ läꜙ chaˉmiihˉ hnääꜗ Cristo jneˊ. Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwahnꜙ, ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ hihꜙ hnääyꜗ jneˊ. 19 Saꜙ läꜙkë̱hˊ jneˊ jmɨɨˊ läꜙngëëꜘ jneˊ haˉ ko̱hꜘ saꜙ hnääyꜗ jneˊ pero ngɨɨnˊ kihˈ Dio kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ, mahꜗ läꜙja̱ˉ waˊ chaˉ kyahꜗ hnähꜘ läꜙjëꜙ goˉte˜ heˉ kwaꜙ Dio. 20 Tiˊhmaahˊ Dio hi̱ˉ lihꜙ jmeeꜗ läꜙjëꜙ goˉteˈ. Hiꜙ chaˉgaˊmiihˉ jmeeyꜗ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ ngɨɨˊ jneˊ kiyhˈ. Niꜙ saꜙ lloo˜ hʉʉˊdsëˉ jnänˋ haˉ ko̱hꜘ beꜘ saꜙ kwayꜗ jnänˋ. 21 Läꜙja̱ˉ waˊ laˈ jʉʉhˉ kiyhꜗ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ, taꜙlaꜙ kihꜗ gwahꜙ hiꜙ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo Jesús. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Jnäꜘ hä̱ä̱nˊ nehꜙñeˈ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, heˉja̱ˉ chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ jmeehˈ hnähꜘ, naꜗ heˉ maˉtëëhꜙ Dio hnähꜘ mahꜗ le̱e̱hꜘ hnähꜘ kya̱a̱yꜗ. 2 Taꜙ jmä̱ä̱ꜙ hnähꜘ hñaahꜗ ka̱a̱hˊ, jmeeˊ hnähꜘ hwa̱a̱hˊ baˊ. Jmeeˊ hnähꜘ jø̱hˉ hohꜘ hiꜙ hnøøꜗ kwëëhꜗ hohꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ läꜙlluꜗ heˉ hnaahꜙ hnihꜘ. 3 Kwaˊ hnähꜘ beꜘ waˊ laˈ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ, kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, hiꜙ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ maˉhiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ. 4 Ko̱o̱ˉ baˊ la̱a̱ˈ jneˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ kihˈ Dio, ko̱o̱ˉ baˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙtëëhꜗ Dio jneˊ mahꜗ läꜙchaˉ ko̱o̱ˉ baˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ jnänˋ. 5 Ja̱a̱ˉ baˊ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, ko̱o̱ˉ baˊ heˉ dsooꜘ dsëˉ jneˊ, ko̱o̱ˉ baˊ heˉ sa̱a̱ꜙ jneˊ jmɨɨˉ, 6 ja̱a̱ˉ baˊ Dio cha̱a̱ˉ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ kya̱a̱ˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ. Hi̱ˉ heꜘ naˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ, hi̱ˉ heꜘ hi̱ˉ kya̱hˊjä̱ꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, hiꜙ hä̱ä̱yˊ jeeˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 7 Läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jneˊ maˉhñah˜ jneˊ heˉ laˊ gaꜙkwaꜘ Cristo, läꜙ hyohˉ dsëyꜗ hñiiyꜘ. 8 Heˉja̱ˉ chaˉ jeeˊ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio heˉ jähꜘ läꜙlaˉ: Läꜙ maˊ gaꜙsa̱yhˈ taꜙ gyʉʉhˈ, gaꜙtëëyˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙlë̱ë̱yhꜙ jeeˊ hniiˉ, mahꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ gaꜙkwëëyhꜗ heˉ chaˉ kiyhꜗ. 9 Hehꜗ heˉ gaꜙsa̱hˈ Cristo taꜙ gyʉʉhˈ, heˉ ja̱ˉ hnøøꜗ jähꜙ, jä̱ä̱ꜗ gaˊ gaꜙjña̱a̱yꜗ taꜙ hwaꜗ gaˊ miihˉ kihꜗ hwaꜗ laˉ. 10 Hi̱ˉ gaꜙjña̱a̱ꜗ heꜘ, heꜘ baˊ hi̱ˉ heꜘ gaꜙsa̱hˈ taꜙ gyʉʉhˈ läꜙ gaꜙtëꜘ jeeˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ goˉte˜ mahꜗ le̱e̱yꜘ jø̱ø̱hˈ kihꜗ läꜙjëꜙ baˊ. 11 Hi̱ˉ heꜘ gaꜙkwaꜘ taˊ kihˈ dsaˉ kya̱a̱yꜗ. Gaꜙhña̱a̱yꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ mahꜗ le̱e̱yꜘ apóstole, hiꜙ ko̱ˉlla̱a̱ˊ gaꜙhña̱a̱yꜗ ngëëꜗ juuˈ kiyhꜗ, hiꜙ ko̱ˉlla̱a̱ˊ gaꜙhña̱a̱yꜗ mahꜗ dsaˉnääyꜗ jeeˊ jyohꜘ dsaˉka̱yꜙ juˈhmëëꜘ. Hiꜙ ko̱ˉlla̱a̱ˊ gaꜙhña̱a̱yꜗ hi̱ˉ hä̱ä̱ꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ hiꜙ le̱e̱yꜘ taˉjwohꜗ. 12 Gaꜙtooyhˉ gooyˉ taˊ ja̱ˉ mahꜗ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Dio haˉ läꜙ jmeeyꜗ taˊheꜗ kihꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ gaꜙnääꜗ bihꜗ taꜙ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Cristo, 13 läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ leꜘ ko̱o̱ˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ hi̱ˉ maˉdsooꜘ dsëꜗ kiyhꜗ. Maˊja̱ˉ gaˊ läꜙkyu̱u̱ꜙ jneˊ haˉ läꜙ la̱a̱ꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio. Ja̱ˉgaˊ naꜙ le̱e̱ꜘ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉ maˉjø̱ø̱hˈ läꜙko̱hꜘ la̱a̱ꜗ hñiiꜘ Cristo. 14 Läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ le̱e̱ꜘ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ chihˉ hi̱ˉ saꜙ kwaꜙ taˊ miˉga̱a̱yꜙ kya̱a̱hˊ waˊ heˉ chaˉ heˉ juuˈ heˉ nuuyˉ. Gooˉ laꜗ jnänˋ dsaˉnääꜗ dsaˉ hi̱ˉ lihꜙ miˉga̱a̱ꜙ jneˊ ta̱a̱yhˉ jneˊ jwëꜘ hlɨɨhˈ, kihꜗ heˉ kyʉʉyh˜ chaˉmiihˉ ma̱y˜. 15 Llaꜚ heˉ ja̱ˉ, hnøøꜗ dsaˊtoohˊ jneˊ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ jmahꜗ baˊ hiꜙ hnääꜙ jneˊ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. Läꜙja̱ˉ baˊ dsaˊnøøˈ jneˊ taꜙ chaˊnëˊ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ jmeeˉ jneˊ läꜙji̱i̱hˈ le̱e̱ꜘ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ hñiiꜘ Cristo, hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ jnänˋ. 16 Läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ naˉkuˉ naˉcha̱hꜘ jneˊ kya̱a̱hˊ Cristo kihꜗ heˉ la̱a̱ꜗ jneˊ ko̱o̱ˉ baˊ kya̱a̱yhˊ. Hiꜙ ngooꜗ baˊ läꜙja̱ˉ, kwaˉ jneˊ beꜘ kihꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ läꜙko̱hꜘ laꜗ taˊ heˉ maˉhñah˜ jneˊ jmeenˊ. Läꜙja̱ˉ, gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ të̱ë̱ˈ jneˊ beꜘ mahꜗ dsaˊnøøˈ jneˊ taꜙ chaˊnëˊ kya̱a̱hˊ heˉ hnääꜙ jneˊ ø̱ø̱hnˈ. 17 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ juuˈ laˉ hiꜙ kihꜗ heˉ kya̱a̱hnˊ Cristo, jmeeꜙ biiꜗ jwahnꜙ. Moꜙtoꜙ jmeeˉ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio. Saꜙ jmääꜗ niꜙ miihˉ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. 18 Läꜙko̱hꜘ heˉ naˉjlëˉ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ, ʉ̱ʉ̱ꜘ goˉte˜ baˊ tä̱ä̱yhˊ kihˈ Dio. Hwehˉ dsëyꜗ heˉja̱ˉ saꜙ ngëëyꜘ niꜙ ko̱o̱ˉ niꜙ jyohꜘ. 19 Saꜙ liiyhꜚ heˉ jmeeyꜙ heˉja̱ˉ gaꜙngëëyꜗ hñiiyꜘ jmeeyꜗ läꜙjëꜙ heˉ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ, läꜙji̱i̱hˈ he̱e̱ꜘ dsëyꜗ jmeeyꜗ heˉ gaˊ jyohꜘ heˉ hlɨɨhˈ chaˉgaˊmiihˉ. 20 Pero saꜙ gaꜙläꜙtë̱ë̱hꜙ hnähꜘ läꜙnaˉ kihꜗ Cristo. 21 ¿Ja̱ˈ maˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ juuˈ heˉ gaꜙkwayꜘ? Maˉläˉtë̱ë̱hꜙ baˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ juˈdsooꜘ kihꜗ Jesús. 22 Hnøøꜗ tʉhˈ hnähꜘ jwëꜘ hlɨɨhˈ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ. Heˉ he̱e̱˜ jneˊ baˊ jwëꜗ ja̱ˉ, miˉga̱a̱ꜙ jneˊ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ he̱e̱ꜘ dsëˉ jneˊ. 23 Hiꜙ hnøøꜗ läꜙsɨɨꜗ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ, waˊ laˈ ko̱o̱ˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ heˉ hmëëꜘ goˉte˜. 24 Hnøøꜗ läꜙsë̱ë̱hꜗ hnähꜘ goˉte˜, waˊ la̱a̱hˈ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hmëëꜘ baˊ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ hñiiꜘ Dio. Läꜙja̱ˉ hnøøꜗ llu̱u̱hꜗ hnähꜘ hiꜙ naˉjngëëhˈ hnähꜘ läꜙ hnøøꜗ kihꜗ juˈdsooꜘ. 25 Heˉja̱ˉ jwahnꜙ, saꜙ waˊ taˉju̱u̱hˈ hnähꜘ, hlë̱ë̱hˊ hnähꜘ ø̱ø̱hꜗ hnähꜘ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ baˊ. Jëëhꜘ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ ja̱a̱ˉ baˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ. 26 Waˊraˉ gaꜙläꜙlle̱e̱ꜘ hnähꜘ, taꜙ kwaˉ hnähꜘ jwëˈ leꜘ jʉʉhˉ. Miˉlla̱a̱ˈ hnähꜘ juuˈ naˉ, naꜗ saꜙ gaˊ maˉdsa̱a̱ꜗ jmɨɨˊ. 27 Läꜙja̱ˉ taꜙ kwaˉ hnähꜘ jwëˈ ka̱a̱hꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ hnähꜘ. 28 Hi̱ˉ hɨ̱ɨ̱˜ kihꜗ dsaꜙ, moꜙsoꜙ waˊ jmeeꜘ gyihꜗ. Hnøøꜗ jmeeyꜗ taˊ läꜙlleˋ kiyhˈ mahꜗ läꜙchaˉ kiyhꜗ heˉ kya̱a̱hˊ jmeeyꜗ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ llaˉkya̱a̱ꜗ. 29 Taꜙ waˊ hwëëˉ hoohˊ hnähꜘ juuˈ heˉ tohˉ wɨɨꜘ. Llaˊ hnähꜘ juuˈ heˉ kwaꜙ beꜘ kihꜗ dsaˉ baˊ, mahꜗ ja̱ˉ tøhꜙ lluꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ nuuˉ. 30 Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ meehˉ dsëꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kihꜗ Dio. Jëëhꜘ hi̱ˉ heꜘ naˉ gaꜙjmeeꜘ le̱e̱˜ hnähꜘ mahꜗ läꜙja̱ˉ lä̱ä̱hꜘ hnähꜘ waˊraˉ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ. 31 Cheꜗ läꜙjëꜙ heˉ häˊ tuhˉhohꜘ hnähꜘ, heˉ lle̱e̱ꜘ hnähꜘ, heˉ yaˉjë̱ë̱ˈ hohꜘ hnähꜘ, heˉ toohꜘ hnähꜘ mɨɨhˊ, heˉ hlëëhˊ hnähꜘ wɨɨꜘ kihꜗ dsaꜙ, heˉ hñaaˉ hohꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ dsaꜙ. 32 Jmeeˊ hnähꜘ lluꜗ hohꜘ hnähꜘ, waˊ läˉñihꜘ hohꜘ hnähꜘ, ki̱i̱ˈ hnähꜘ hohꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙko̱o̱ˈ Dio dsëꜗ kya̱a̱hˊ jneˊ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo.
1 Ja̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ hñiiꜘ Dio, läꜙlluꜗ heˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ jo̱o̱yꜘ hi̱ˉ hnääyꜗ chaˉmiihˉ. 2 Goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ hnaahꜙ hnähꜘ dsaˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ hnääꜗ Cristo jneˊ, hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ hñiiꜘ gaꜙju̱u̱ꜗ kwa̱a̱t˜ jnänˋ. Heˉ gaꜙkwa̱a̱yꜗ hñiiyꜘ ja̱ˉ, laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ gaꜙkwëëyhꜗ Dio jmɨɨˉ miˉjwɨɨˉ heˉ gaꜙtɨhꜗ dsëyꜗ. 3 Dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ, taꜙ ka̱a̱hꜙ hnähꜘ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ. Niꜙ taꜙ jmeeˉ hnähꜘ heˉ gaˊ jyohꜘ heˉ he̱e̱ꜘ hohꜘ hnähꜘ, niꜙ saꜙ waˊ hnoohˉ hnähꜘ le̱hꜙ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ gaˊ chaˉ. Jëëhꜘ hi̱ˉ naˉjngëëˈ kya̱a̱ꜗ Dio saꜙ lleˋ kihˈ jmeeꜗ läꜙja̱ˉ. 4 Niꜙ taꜙ hlëëhˋ hnähꜘ juuˈ hlɨɨhꜗ, niꜙ taꜙ hlëëhˋ hnähꜘ waˊ laˈ chaˉ laꜗ, niꜙ taꜙ jmeeˉ hnähꜘ lëëˋ heˉ saꜙ jmääꜗ taˊ. Jëëhꜘ, läꜙjëꜙ heˉ naˉ saꜙ so̱o̱h˜ jnänˋ. Hnøøꜗ kwaˊ jneˊ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio baˊ. 5 Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ saꜙ he̱hꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ jeeˊ gyaˈ Cristo kya̱a̱hˊ Dio hi̱ˉ ka̱a̱h˜ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ gaˊ jyohꜘ heˉ he̱e̱ꜘ dsëyꜗ, niꜙ hi̱ˉ hnøøꜗ lihꜙ läꜙjëꜙ heˉ gaˊ chaˉ, jëëhꜘ läꜙko̱o̱ˉ heˉ ja̱ˉ baˊ la̱a̱ˈ dio kya̱a̱yꜗ heˉ jmeeyꜙ läꜙja̱ˉ. 6 Taꜙ kwaˉ hnähꜘ jwëˈ miˉga̱a̱ꜙ dsaˉ hnähꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ saꜙ jmääꜗ taˊ. Kihꜗ heˉ hlɨɨhˈ naˉ gwaꜘ yaˉjë̱ë̱ˈ dsëꜗ Dio kya̱a̱hˊ hi̱ˉ cha̱a̱hˉ. 7 Heˉja̱ˉ taꜙ jmeeˉ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ. 8 Jä̱ä̱ꜗ maˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ, pero naꜗ maˉtä̱ä̱hˊ hnähꜘ jeeˊ jnäꜘ waˊjeˉ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Heˉja̱ˉ hnøøꜗ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ läꜙlleˋ kihˈ hi̱ˉ naˊjnääꜘ kihꜗ waˊjeˉ. 9 Jëëhꜘ, heˉ tøøhˊ jneˊ läꜙ jøøꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, heˉ ja̱ˉ naˉ jmeeꜙ lluꜗ dsëˉ jneˊ, jmeeꜙ heˉ dsaˊtoohnˊ kweeˉ hiꜙ jmeeꜙ hlëëhˊ jneˊ juˈdsooꜘ jmahꜗ. 10 Hnøøꜗ jmeehˈ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ tɨh˜ dsëꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 11 Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ läꜙ jmeeꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ. Niꜙ miihˉ saꜙ jmääꜗ läꜙjëꜙ heˉ jmeeyꜙ ja̱ˉ. Hnøøꜗ miˊjnäähꜗ hnähꜘ kiyhꜗ, kihꜗ heˉ tä̱ä̱yhˊ jwëꜘ hlɨɨhˈ. 12 Jëëhꜘ laꜗ oˉhihꜙ läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ dsaˉ jeeˊ naˉhmääˊ, läꜙji̱i̱hˈ gwaꜘ läꜙhe̱e̱hˊ jneˊ hlëëhnˊ läꜙko̱hꜘ jmeeyꜙ. 13 Läꜙjëꜙ heˉ dsaˉläˉjnäꜘ kya̱a̱hˊ waˊjeˉ, jeeˊ ja̱ˉ dsaˉjñihꜗ. Jëëhꜘ waˊjeˉ miˉjnääꜙ läꜙjëꜙ. 14 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ läꜙlaˉ: Hneˉ hi̱ˉ naˉgwɨ̱ɨ̱ˉ, ñeˋ hñaahˈ. Cha̱a̱hˋ hñaahˈ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ, Cristo chooꜗ waˊjeˉ kyahꜗ. 15 Le̱e̱hꜚ hnähꜘ, haˉ läꜙ jmeehˉ hnähꜘ. Taꜙ waˊ ta̱a̱hˉ hnähꜘ. Hnøøꜗ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ baˊ. 16 Kye̱ˉ daˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜, naꜗ läꜙchaˉ jmɨɨˊ. Jëëhꜘ, läꜙjëꜙ jmɨɨˊ baˊ chaˉ heˉ hlɨɨhˈ. 17 Taꜙ waˊ ta̱a̱hˉ hnähꜘ, hnøøꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ haˉ läꜙ hnøøꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 18 Taꜙ miˉhe̱e̱ˈ hnähꜘ hñaahꜗ kya̱a̱hˊ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ maˉä̱ä̱ˉ. Heˉ jä̱ä̱ꜙ jneˊ jmeenˊ waˊ heˉ chaˉ heˉ baˊ ja̱ˉ. Waˊ naˉka̱hˈ tuhˉhohꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ baˊ. 19 Ja̱ˉ hlë̱ë̱hˊ hnähꜘ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ salmo, kya̱a̱hˊ su̱ꜚ kihꜗ Dio, kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ su̱ꜚ heˉ kwaꜙ jmɨˉlleꜘ. Ja̱ˉ hähˉ hnähꜘ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hiꜙ ja̱ˉ kwahˉ hnähꜘ tiˊhmaahˊ kiyhˈ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ hnähꜘ. 20 Läꜙjëꜙ ji̱i̱h˜, kihꜗ läꜙjëꜙ baˊ, ja̱ˉ kwahˉ hnähꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ, taꜙlaꜙ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 21 Ja̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ heˈ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ läꜙlluꜗ heˉ ga̱hꜙ hnähꜘ Dio. 22 Hnähꜘ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱ꜗ, ja̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ heˈ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ, läꜙko̱o̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 23 Jëëhꜘ, dsaˉñʉʉhˉ baˊ kye̱ˉ nëˊ kihˈ dsaˉmëꜘ kya̱a̱ꜗ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ kye̱ˉ Cristo nëˊ kihˈ dsaˉ kya̱a̱yꜗ hi̱ˉ gaꜙlä̱ä̱yꜗ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kwa̱a̱t˜ gwahꜙ kiyhꜗ. 24 Heˉja̱ˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙtë̱ë̱ꜘ gwahꜙ jmeeyꜗ heˈ kihꜗ Cristo, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, gaꜙtë̱ë̱ꜘ jmeeꜗ dsaˉmëꜘ heˈ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱ꜗ. 25 Hnähꜘ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ kya̱a̱ꜗ, ja̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ hnaahꜙ hnähꜘ dsaˉmëꜘ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ hnääꜗ Cristo gwahꜙ kihꜗ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙngëëyꜗ hñiiyꜘ gaꜙju̱u̱yꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ gwahꜙ. 26 Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ gaꜙjä̱ꜘ naˉjngɨɨˈ gwahꜙ, gaꜙgyiyhꜗ heˉ maˊ sohꜘ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ hiꜙ kya̱a̱hˊ juuˈ kihꜗ Dio. 27 Mahꜗ waˊraˉ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ ja̱ˉ, kihꜗ hñiiꜘ bihꜗ miˉjnääyꜙ gwahꜙ heˉ laꜗ naˊhñaahꜗ, heˉ saꜙ sohꜘ, niꜙ saꜙ jnäꜘ maˉgyu̱hˉ, niꜙ heˉ gaˊ jyohꜘ heˉ laꜗ läꜙja̱ˉ. Naˉjngɨɨˈ goˉteˈ baˊ gwahꜙ ja̱ˉ, moꜙsoꜙ chaˉ gaˊ dsoˊkyeˉ kihꜗ. 28 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ kya̱a̱ꜗ, jmeeꜙ biiꜗ läꜙhnääyꜗ mëyˊ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ hnääyꜗ hñiiyꜘ. Heˉ hnääyꜗ mëyˊ, heˉ hnääyꜗ hñiiꜘ bihꜗ ja̱ˉ. 29 Saꜙ cha̱a̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ hnääꜗ hñiiꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ hä̱ä̱˜ hñiiꜘ. Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ høøꜙ Cristo gwahꜙ kihꜗ. 30 Jëëhꜘ naˉkuˉ naˉcha̱hꜘ jneˊ kya̱a̱yhˊ, la̱a̱ꜗ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ, läꜙlluꜗ heˉ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ ko̱o̱ˉ baˊ kya̱a̱yhˊ. 31 Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ be̱e̱˜ dsaˉñʉʉhˉ choˈjmiiyˉ mahꜗ dsaˉgyayꜙ kya̱a̱hˊ mëyˊ, le̱e̱yꜘ ja̱a̱ˉ baˊ jeeˊ läꜙu̱u̱yꜘ. 32 Jʉʉhˉ laꜗ juuˈ heˉ naˉhmääˊ laˉ. Pero ja̱ꜙ heˉ hlëëhnˊ kihˈ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ, heˉ hlëëhnˊ kihˈ Cristo kya̱a̱hˊ gwahꜙ kiyhꜗ baˊ. 33 Heˉja̱ˉ jwahnꜙ, jmeeꜙ biiꜗ kihꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ läꜙhnääyꜗ dsaˉmëꜘ kya̱a̱yꜗ hiꜙ läꜙja̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱ꜗ, hnøøꜗ jmeeyꜗ heˈ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱yꜗ.
1 Hnähꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ chihˉ, waˊ nʉʉhˊ hnähꜘ kihꜗ maaˋ kya̱a̱hˈ tääˋ kya̱a̱hˈ. Läꜙja̱ˉ baˊ so̱o̱h˜ kyahꜗ hnähꜘ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 2 Heˉ laˉ toˉnëˊ madaꜚ heˉ jaꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ heˉ laˊ kwaꜙ Dio kihꜗ hi̱ˉ miˉteꜗ: “Waˊ nʉʉhˊ kihˈ maaˋ kya̱a̱hˈ tääˋ kya̱a̱hˈ, 3 mahꜗ cha̱a̱hˉ hneˉ lluꜗ hiꜙ läꜙ maˉngooꜗ ja̱ˉbaˊ cha̱a̱hˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ.” 4 Hnähꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jo̱o̱ꜘ, taꜙ taˉ taꜙ ha̱a̱hˋ hnähꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hꜗ gaꜙngëëꜘ jwë̱ë̱ˈ, haˉ gaˉ cheˉ gaꜙyaꜙjë̱ë̱ˈ dsëyꜗ. Jeeˊ dsaˉkwa̱a̱yꜙ, hnøøꜗ kwëëhˈ hnähꜘ nʉʉhꜚ läꜙlleˋ kihˈ mahꜗ läꜙtë̱ë̱yˉ jmeeyꜗ läꜙ hnøøꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 5 Hi̱hꜗ hnähꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ kihˈ dsaꜙ, ja̱ˉ jmeeˉ hnähꜘ heˈ kihꜗ dsaˉjʉʉˊ taˊ. Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ cha̱a̱hˉ hnähꜘ kya̱a̱yhˊ, niꜙ taꜙ miˉga̱a̱ˈ hnihꜘ, hnøøꜗ ga̱hꜙ hnihꜘ baˊ. Jmeeˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ läꜙko̱o̱ˉ heˉ jmeehˉ hnähꜘ taˊ kihˈ Cristo. 6 Läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ hnähꜘ jmeeˊ hnähꜘ heˈ kihꜗ dsaˉjʉʉˊ taˊ läꜙko̱o̱ˉ hnøøꜗ Dio. Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ tä̱ä̱yhˊ jëëy˜, läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ hi̱ˉ hnøøꜗ jä̱ꜗ lluꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉ. Jmeeˊ daˊ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ, laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ jmeehˉ hnähꜘ taˊ kihˈ Cristo baˊ. 7 Kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ jmeeˊ hnähꜘ taˊ kiyhˈ, läꜙko̱o̱ˉ heˉ jmeehˉ hnähꜘ taˊ kihˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, ja̱ꜙ kihꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. 8 Jëëhꜘ ñehˊ baˊ hnähꜘ, miˊhmaahˋ baˊ Dio kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ haˉ ko̱hꜘ teꜗ taˊ lluˈ heˉ maˉjmeeyꜘ. Saꜙ chaˉ heˉ jmeeꜗ cheˊ jmeeyꜙ taˊ kihˈ dsaꜙ o cheˊ laˈ taˊ kihˈ hñiiyꜘ. 9 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jmeeˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ kyahˈ hnähꜘ. Taꜙ taˉ taꜙ ha̱a̱hˋ hnihꜘ. Ñehˊ baˊ hnähꜘ, heꜘ baˊ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ la̱a̱ꜗ jʉʉˊ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ kyahˈ hnähꜘ hiꜙ la̱a̱yꜗ jʉʉˊ hnähꜘ kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ, ko̱o̱ˉ baˊ la̱a̱ˈ dsaˉ chaˊnëyˊ. 10 Taꜙ jyohꜘ ko̱ˉta̱a̱ˉ, jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, kwaˊ hnähꜘ beꜘ kihꜗ heˉ maˉla̱a̱hꜗ hnähꜘ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo. Jëëhꜘ chaˉmiihˉ beꜘ chaˉ kiyhꜗ. 11 Jmä̱ä̱hˋ hnähꜘ taˊ läꜙjëꜙ heˉ kwaꜙ Dio heˉ kya̱a̱hˊ lä̱ä̱hˊ hnähꜘ hñaahꜗ. Läꜙja̱ˉ baˊ tä̱ä̱hꜙ hnähꜘ te̱e̱hˈ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ ma̱y˜ kihꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ. 12 Saꜙ laꜗ juuˈ te̱e̱ˊ jneˊ kya̱a̱hˊ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ, laꜗ juuˈ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ hi̱ˉ kye̱ˉ naˉkuˊ naˉngɨɨˈ taˊ jmɨˉgyʉʉꜙ hlɨɨhˈ laˉ. Cha̱a̱ˉ hi̱ˉ mähꜗ, läꜙ gaꜙtëꜘ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ. Läꜙkye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ hi̱ˉ gaꜙnääˊ gyʉʉhˈ te̱e̱ˊ jneˊ kya̱a̱hˊ kaˉlähꜘ. 13 Heˉja̱ˉ jmeeꜙ biiꜗ jmä̱ä̱hˊ hnähꜘ taˊ läꜙjëꜙ heˉ kwaꜙ Dio, mahꜗ te̱e̱hˈ hnähꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ heꜘ. Läꜙjëꜙ heˉ kwëëh˜ Dio hnähꜘ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ cho̱o̱hˉ hløøꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ hniiˉ mahꜗ lä̱ä̱hˊ hnähꜘ hñaahꜗ waˊraˉ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ hlɨɨhˈ ja̱ˉ. Hiꜙ maˉlaꜙ maˉte̱e̱hˊ hnähꜘ, maˉlë̱h˜ hnähꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ. 14 Heˉja̱ˉ goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ. Heˉ ja̱ˉ naˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ looˉ heˉ naˉhñʉʉꜚ tuhˉ hløøꜘ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ hnøøꜗ jmeehˈ hnähꜘ heˉ lluꜗ jmahꜗ mahꜗ läꜙja̱ˉ lä̱ä̱hˊ hnähꜘ hñaahꜗ, läꜙ jmeeꜙ hløøꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ hniiˉ naˉlä̱ä̱ˉ bihꜗ ñeˈ. 15 Hiꜙ hnøøꜗ maˉnaˊllu̱u̱hˋ hnähꜘ tä̱ä̱ꜘ kwahˈ hnähꜘ juˈhmëëꜘ heˉ jmeeꜙ hiiꜘ tiiˊ jnänˋ. Heˉ ja̱ˉ naˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ häˊ mɨɨˉ tɨɨˊ jneˊ. 16 Hiꜙ jeeˊ läꜙjëꜙ, hnøøꜗ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ Dio mahꜗ le̱hꜙ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ waˊraˉ gaꜙjmeeyꜘ jwɨɨhˋ kyahˈ hnähꜘ. Heˉ ja̱ˉ naˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ jmeeꜙ hløøꜘ hi̱ˉ hɨɨˉ ñeˈ heˉ lä̱ä̱y˜ hñiiyꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ flech heˉ naˉhi̱h˜ jeˉ heˉ te˜ dsaˉ jeeˊ chaˉ hniiˉ. 17 Hiꜙ dsooh˜ hohꜘ hnähꜘ maˉlä̱ä̱ꜗ baˊ Dio hnähꜘ. Läꜙja̱ˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ hløøꜘ hi̱ˉ häˊ mɨˈkyaahˊ lleˊ. Hiꜙ cho̱o̱hˊ hnähꜘ ñeˈtuuhꜚ jʉʉhˉ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. Heˉ ja̱ˉ naˉ laꜗ juuˈ kihꜗ Dio. 18 Läꜙjëꜙ ji̱i̱h˜ hnøøꜗ chu̱u̱hˈ hnähꜘ kya̱a̱hˊ Dio, ngɨɨˊ hnähꜘ kiyhꜗ läꜙ hnøøꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. Waˊ naˉnëhˊ hnähꜘ, taꜙ tʉꜘ hnähꜘ heˉ ngɨɨhˊ hnähꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio. 19 Hiꜙ ngɨɨˊ hnähꜘ kinꜙ mahꜗ kwayꜗ juuˈ heˉ hlëëhnˊ hiꜙ niꜙ saꜙ jäꜙ läꜙgohnꜙ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ kwanˋ juˈhmëëꜘ kihꜗ Jesús heˉ maˊ naˉhmääˊ. 20 Gaꜙche̱e̱ꜗ Dio jnäꜘ mahꜗ kwanˋ juuˈ kiyhꜗ. Heˉja̱ˉ baˊ naˉ hä̱ä̱nˊ nehꜙñeˈ. Heˉja̱ˉ ngɨɨˊ hnähꜘ kinꜙ mahꜗ ja̱ˉ tu̱u̱ˉ dsënꜙ hlëëhnˊ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ. 21 Tíquico la̱a̱ꜗ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ hnaanꜙ chaˉmiihˉ. Läꜙ maˉjmeeyꜙ ja̱ˉbaˊ taˊ kihˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Hi̱ˉ heꜘ jmeeꜗ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ haˉ läꜙ laꜗ kinꜙ hiꜙ haˉ läꜙ ngënꜙ kya̱a̱hˊ taˊ kinꜙ. 22 Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ naˉ, che̱e̱ꜙ jnihꜘ taꜙ naꜙ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ läꜙñehˊ hnähꜘ haˉ läꜙ dsaˉngëëꜘ jnäähˈ hiꜙ läꜙja̱ˉ kwayꜗ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ. 23 Ngɨɨnˊ kihˈ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hiꜙ ngɨɨnˊ kihˈ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, waˊ jmeeyꜘ hiiꜘ tiiˊ dsëˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ naˉ, waˊ jmeeyꜘ hnääyꜗ ø̱ø̱yhꜚ hiꜙ waˊ jmeeyꜘ dsooꜘ dsëyꜗ kihꜗ Dio. 24 Waˊ miˉjä̱ä̱ꜗ Dio läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ hwa̱a̱˜ heˉ hnääyꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Jnäꜘ Paaˊ kya̱a̱hˊ Timotä jmeeˊ jnäähꜗ taˊ kihˈ Jesucristo, sɨɨnꜙ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ naˉjngëëˈ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jwɨɨˉ Filipo, kihꜗ heˉ maˉla̱a̱hꜗ hnähꜘ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Jesús. Hiꜙ sɨɨnꜙ heˉ laˉ läꜙkye̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ hiꜙ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ kwaꜙ beꜘ jeeˊ naˉ. 2 Ngɨɨnˊ kihˈ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hiꜙ ngɨɨnˊ kihˈ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, waˊ kwayꜘ läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ, hiꜙ waˊ jmeeyꜘ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ. 3 Kwanꜙ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio kya̱a̱nꜙ, ko̱o̱ˉ häˊ ko̱o̱ˉ häˊ läꜙ maˊ dsooh˜ dsënꜙ hnähꜘ. 4 Läꜙjëꜙ ji̱i̱h˜ läꜙ maˊ hlëëhnˊ kya̱a̱hˊ Dio, cha̱a̱ˉ baˊ jnäꜘ lluꜗ jeeˊ ngɨɨnˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ, 5 jëëhꜘ läꜙ maˊ gaꜙløøhˋ hnähꜘ kwahˉ hnähꜘ beꜘ kinꜙ jeeˊ kwanꜙ juˈhmëëꜘ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ saꜙ maˉhwa̱a̱hˊ hnähꜘ. 6 Maꜙ baˊ jnäꜘ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ Dio kyahꜗ hnähꜘ. Hñiiꜘ bihꜗ gaꜙløøyꜗ jä̱ä̱yꜙ hnähꜘ hiꜙ läꜙja̱ˉ ngooꜗ baˊ jä̱ä̱yꜙ hnähꜘ läꜙji̱i̱hˈ hñaaꜙ taˊ heˉ jmeeyꜗ kihꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ hnähꜘ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱hꜘ Jesucristo. 7 So̱o̱h˜ heˉ ka̱nˋ oˉjø̱hꜙ dsëˉ läꜙja̱ˉ kyahꜗ hnähꜘ, jëëhꜘ, hnaanꜙ hnähꜘ chaˉmiihˉ. Maꜙkeꜙ hä̱ä̱nˊ nehꜙñeˈ o chehnꜗ nëˊtaˊ mahꜗ noonˋ nëˊ kihˈ juˈhmëëꜘ, maꜙraꜙ heˉ miˉjä̱ä̱ꜗ baˊ Dio jneˊ ko̱ˉjø̱hꜘ. 8 Ñeˉ baˊ Dio heˉ hnaanꜙ hnähꜘ chaˉmiihˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ hnääꜗ Jesucristo hnähꜘ. 9 Läꜙlaˉ ngɨɨnˊ kihˈ Dio kyahꜗ hnähꜘ. Hnoonꜗ hnaahꜙ hnähꜘ ø̱ø̱hꜗ hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ, hiꜙ hnoonꜗ läꜙchaˉ gaˊ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ hiꜙ hnoonꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ. 10 Maˊja̱ˉ baˊ läꜙñehˊ hnähꜘ heeˉ naˉ heˉ lluꜗ gaˊ kyahˈ hnähꜘ kihꜗ jeeˊ läꜙjëꜙ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ le̱e̱hꜘ hnähꜘ naˉjngëëˈ, moꜙsoꜙ chaˉ gaˊ heˉ naˉbä̱ä̱hˋ hnähꜘ niꜙ miihˉ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱hꜘ Cristo. 11 Heˉ läꜙja̱ˉ, läꜙchaˉ naˉkuˊ naˉngɨɨˈ taˊ lluˈ heˉ jmeehˈ hnähꜘ, taꜙlaꜙ kihꜗ Jesucristo mahꜗ waˊ laˈ jʉʉhˉ kihꜗ Dio hiꜙ läꜙja̱ˉ häꜗ dsaˉ chaˉmiihˉ kiyhꜗ. 12 Hnoonꜗ läꜙñehˊ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, kwa̱a̱t˜ kihꜗ läꜙjëꜙ wɨɨꜘ heˉ gaꜙngëënꜘ, gaꜙjñeeꜘ chaˉgaˊmiihˉ juˈhmëëꜘ. 13 Läꜙja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hløøꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ nëˊtaˊ laˉ, maˉñeˉ bihꜗ hä̱ä̱nˊ nehꜙñeˈ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Cristo. Hiꜙ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ laˉ maˉnuuˉ bihꜗ. 14 Jwë̱ë̱ꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ gaꜙtë̱ë̱yhꜗ beꜘ taꜙlaꜙ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, läꜙlluꜗ heˉ gaꜙnuuyꜘ heˉ hä̱ä̱nˊ nehꜙñeˈ. Heˉja̱ˉ tu̱u̱ˉ dsëyꜗ chaˉgaˊmiihˉ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ juuˈ kihꜗ Dio, moꜙsoꜙ goyhꜙ naꜗ. 15 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, wɨɨꜘ dsëꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnääˊ kwaꜙ juuˈ kihꜗ Cristo, hiꜙ hnøøyꜗ llayꜗ hniiˉ. Pero hi̱ˉ jñahꜘ hi̱ˉ kwaꜙ juuˈ, ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ laˈ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. 16 Hi̱hꜗ ko̱o̱ˉ nääꜗ dsaˉ heꜘ, kwaꜙ juuˈ kihꜗ Cristo, pero taˉju̱u̱ˈ bihꜗ. Heˉ hnooyhˉ hniiˉ baˊ ja̱ˉ. Hiꜙ hnoohˉ gyihꜗ haˉ läꜙ jeeˊ läꜙwɨɨꜘ kinꜙ heˉ hä̱ä̱nˊ nehꜙñeˈ laˉ, hʉʉˊdsëˉ kihꜗ bihꜗ ja̱ˉ. 17 Pero hi̱ˉ jñahꜘ heꜘ, kwaꜙ juuˈ kihꜗ Cristo kihꜗ heˉ hnääyꜗ dsaˉ. Maˉñeˉ bihꜗ hä̱ä̱nˊ nehꜙñeˈ mahꜗ noonˋ nëˊ kihˈ juˈhmëëꜘ. 18 Pero saꜙ chaˉ heˉ jmeeꜗ, cherˊmahꜗ lluꜗ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ o cherˊmahꜗ saꜙ lluꜗ. Heˉ kwaꜙ dsaˉ juuˈ kihꜗ Cristo, heˉ ja̱ˉ baˊ jmeeꜙ cha̱a̱nˉ lluꜗ. Hiꜙ läꜙ maˉngooꜗ ja̱ˉbaˊ cha̱a̱nˉ lluꜗ, 19 jëëhꜘ maꜙ baˊ jnäꜘ läꜙjëꜙ baˊ yaˉhɨɨˈ lluꜗ. Lä̱ä̱ꜘ baˊ jnäꜘ kya̱a̱hˊ heˉ ngɨɨhˊ hnähꜘ kinꜙ kihꜗ Dio hiꜙ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Jesucristo. 20 Maˉchaˉ baˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kinꜙ hiꜙ saꜙ jä̱nˋ kya̱a̱hˊ oˉhihꜙ. Maꜙraꜙ heˉ jmeeꜗ dsaˉ jʉʉhˉ kihꜗ Cristo taꜙlaꜙ kihꜗ jnäꜘ. Saꜙ chaˉ heˉ jmeeꜗ cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ gaˊ jnäꜘ o maˉnaˉju̱u̱nˊ. 21 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ gaˊ jnäꜘ, Cristo baˊ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙju̱u̱nꜗ, maˉlɨh˜ baˊ jnäꜘ ja̱ˉ. 22 Cherˊmahꜗ ngooꜗ gaˊ cha̱a̱nˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, läꜙchaˉ chaˉgaˊmiihˉ taˊ lluˈ heˉ jmeenˋ. Saꜙ manꜙ heˉ ko̱o̱ˉ jeeˊ läꜙto̱ꜘ heˉ lluꜗ gaˊ. 23 Ko̱o̱ˉ jeeˊ baˊ hä̱ä̱nˊ kihˈ heˉ ja̱ˉ. Hnooꜗ gaˊ jnäꜘ heˉ ju̱u̱nꜘ baˊ mahꜗ naˊgyanˈ kya̱a̱hˊ Cristo. Chaˉgaˊmiihˉ lluꜗ heˉ ja̱ˉ kinꜙ. 24 Pero läꜙjmääꜗ gaˊ kyahˈ hnähꜘ, cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ gaˊ jnäꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 25 Läꜙlaˉ gwaꜘ hʉʉˊdsëˉ kinꜙ, manꜙ heˉ cha̱a̱ˉ gaˊ jnäꜘ miihˉ jmɨɨˊ, heˉ gyanˊ kya̱a̱hˊ hnähꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Läꜙja̱ˉ goˉnääꜘ hnähꜘ taꜙ chaˊnëˊ heˉ jmeehˈ hnähꜘ dsooꜘ hohꜘ chaˉgaˊmiihˉ hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ. 26 Heˉja̱ˉ waˊraˉ gaꜙlloonꜗ kaˉlähꜘ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ, läꜙcha̱a̱hˉ hnähꜘ lluꜗ chaˉgaˊmiihˉ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo, waˊraˉ gaꜙjë̱ë̱hˋ jnäꜘ. 27 Kihꜗ jeeˊ läꜙjëꜙ, jmeeꜙ biiꜗ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ kweeˉ läꜙ hnøøꜗ kihꜗ juˈhmëëꜘ kihꜗ Cristo. Cherˊmahꜗ ngoonꜗ naˊjë̱ë̱nꜙ hnähꜘ, o cherˊmahꜗ saꜙ ngoonꜗ, pero maꜙraꜙ heˉ hnoonꜗ të̱ë̱hnꜗ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ cheˊ läꜙ maˉtä̱ä̱hˊ baˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ, hiꜙ hnoonꜗ nuunˋ kaˉlähꜘ cheˊ läꜙ maˉkwahˊ baˊ hnähꜘ beꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ jeeˊ jñeehˊ hnähꜘ juˈhmëëꜘ heˉ jmeeˉ jneˊ dsooꜘ. 28 Taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ niꜙ miihˉ kihꜗ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kyahˈ hnähꜘ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ läꜙjnäꜘ heˉ lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ he̱e̱yꜘ. Pero kyahꜗ hnähꜘ läꜙjnäꜘ, maꜙraꜙ heˉ lä̱ä̱ꜘ baˊ hnähꜘ. Dio baˊ heꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ. 29 Jëëhꜘ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo, heˉ gaꜙnaꜘ jwëˈ jmeehˈ hnähꜘ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kiyhꜗ. Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ heˉ ja̱ˉ, maꜙraꜙ heˉ jëëhˈ hnähꜘ heˉ wɨɨꜘ kwa̱a̱t˜ kiyhꜗ kaˉlähꜘ. 30 Heˉja̱ˉ jëëhꜘ hnähꜘ wɨɨꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ wɨɨꜘ gaꜙjëënꜗ läꜙ maˊ gyanˊ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. Hiꜙ naꜗ nuuhˉ hnähꜘ heˉ ngooꜗ baˊ jëën˜ wɨɨꜘ.
1 Cherˊmahꜗ juˈdsooꜘ maˉhñah˜ hnähꜘ miihˉ beꜘ kihꜗ Cristo läꜙlluꜗ heˉ maˉla̱a̱hꜗ hnähꜘ ko̱o̱ˉ kya̱a̱yhˊ, hiꜙ cherˊmahꜗ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ heˉ hnääyꜗ hnähꜘ, hiꜙ cherˊmahꜗ tɨh˜ hohꜘ hnähꜘ heˉ kye̱hˊ hnähꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙläꜙñihꜘ hohꜘ hnähꜘ hiꜙ jø̱hˉ hohꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ, 2 cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ laꜗ kyahꜗ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, ja̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ jë̱ë̱ˉ dsënꜙ goˉte˜. Hnoonꜗ jmeehˈ hnähꜘ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ, hiꜙ läꜙhiiꜘ nëˊ baˊ waˊ hnaahꜙ hnähꜘ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ, hiꜙ waˊ laˈ ko̱o̱ˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ jeeˊ hnaahꜙ hnähꜘ Dio. 3 Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ läꜙ tɨh˜ hohꜘ hnähꜘ hñaahꜗ, niꜙ taꜙ jmä̱ä̱ꜙ hnähꜘ hñaahꜗ ka̱a̱hˊ. Llaꜚ heˉ ja̱ˉ, jmä̱ä̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ mähꜗ baˊ. Jmeeˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kye̱e̱ꜘ gaˊ ø̱ø̱hˈ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ hñaahˈ hnähꜘ. 4 Läꜙja̱ˉ hnøøhˈ hnähꜘ heˉ lluꜗ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ, ja̱ꜙ maꜙlaꜙ kyahꜗ hñaahꜗ hnähꜘ. 5 Waˊ laˈ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ Cristo Jesús. 6 Kweeˉ goˉte˜ baˊ la̱a̱yˈ kya̱a̱hˊ Dio, pero saꜙ gaꜙjmeeyꜘ biiꜗ maˊ le̱e̱yꜘ kweeˉ kya̱a̱yhˊ. 7 Gaꜙjmä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ mähꜗ, jayꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ moz˜ baˊ. Gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ läꜙko̱o̱ˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. 8 Läꜙ maˊ gaꜙngëyꜘ la̱a̱yꜗ dsaˉ, gaꜙjmä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ mähꜗ goˉte˜, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙhe̱e̱yhˉ ju̱u̱yꜘ, maꜙkeꜙ laꜗ oˉhihꜙ heˉ gaꜙju̱u̱yꜗ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 9 Heˉja̱ˉ gaꜙcha̱a̱hˉ Dio taꜙ gyʉʉhˈ, gaꜙlla̱a̱yꜗ jø̱ø̱yhˈ goˉte˜. Hiꜙ gaꜙkwëëyhꜗ ko̱o̱ˉ jmɨɨˉ heˉ lluꜗ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 10 Mahꜗ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ ju̱u̱hꜗ jnëˊ waˊraˉ gaꜙnuuyꜘ jmɨɨˉ kihꜗ Jesús. Läꜙja̱ˉ jmeeꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gyʉʉhˈ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ, läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ nehꜙ hwaꜗ kaˉlähꜘ. 11 Hiꜙ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ jähꜙ: “Jesucristo baˊ la̱a̱ˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ”, läꜙja̱ˉ jmeeyꜗ jʉʉhˉ kihꜗ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ. 12 Ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ, cha̱a̱nˉ lluꜗ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, jëëhꜘ gaꜙjmeehˊ baˊ hnähꜘ heˈ kinꜙ läꜙ maˊ tøøhnˊ ko̱ˉjø̱hꜘ jeeˊ naˉ. Hiꜙ naꜗ heˉ gyanˊ läꜙ gaꜙtëꜘ laˉ, heˉja̱ˉ naˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, jmeeˊ hnähꜘ heˈ chaˉgaˊmiihˉ läꜙko̱hꜘ lleˋ kyahˈ hnähꜘ kihꜗ heˉ maˉla̱a̱hꜘ hnähꜘ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ hnøøꜗ waˊ ga̱hꜙ hnihꜘ. 13 Dio baˊ jmeeˈ jäꜙ tuhˉhohꜘ hnähꜘ jmeehˈ hnähꜘ läꜙ hnøøyꜗ hñiiyꜘ hiꜙ kwayꜗ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ kwëëhꜗ hohꜘ hnähꜘ jmeehˈ heˉ jäyhꜙ. 14 Taꜙ tiˉchooˉ hnähꜘ juuˈ. Ja̱ˉ miˉtehˋ hnähꜘ toˉkëˊ baˊ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ jmeehˉ hnähꜘ. 15 Mahꜗ le̱e̱hꜘ hnähꜘ naˉjngëëˈ hiꜙ moꜙsoꜙ chaˉ gaˊ heˉ naˉbä̱ä̱hˋ hnähꜘ niꜙ miihˉ. Le̱e̱hꜘ hnähꜘ jo̱o̱ꜘ Dio hi̱ˉ moꜙsoꜙ chaˉ dsoˊkyeˉ kihꜗ jeeˊ kihˈ dsaꜙ hi̱ˉ naˉhe̱e̱ꜚ dsëꜗ. Jeeˊ kihˈ hi̱ˉ hñaaˉ dsëꜗ heꜘ, le̱e̱hꜘ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ chaˊnʉʉꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˈ gyʉʉhˈ hi̱ˉ chooꜙ waˊjeˉ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ, 16 läꜙlluꜗ heˉ kwahˉ hnähꜘ juuˈ heˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ läꜙcha̱a̱nˉ lluꜗ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱hꜘ Cristo. Jëëhꜘ maˊja̱ˉ läꜙjnäꜘ heˉ jmääꜗ baˊ taˊ kinꜙ, ja̱ꜙ ko̱o̱ˉ gaꜙjmeenꜗ taˊ taꜙjmahꜗ. 17 Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙjngɨɨhꜗ dsaˉ kinꜙ, saꜙ chaˉ heˉ jmeeꜗ. Jëëhꜘ maˉngëëꜘ baˊ maˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ Dio hiꜙ gaꜙngëëhˋ hnähꜘ hñaahꜗ mahꜗ jmeehˈ hnähꜘ taˊheꜗ kiyhꜗ. Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙju̱u̱nꜗ jeeˊ kwanꜙ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ, ja̱ˉgaˊ maˉhñaaˉ heˉ kwëëhnˊ Dio. Hehꜗ läꜙja̱ˉ cha̱a̱ˉ baˊ jnäꜘ lluꜗ, hiꜙ jë̱ë̱ˉ baˊ dsënꜙ kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ. 18 Hiꜙ läꜙja̱ˉ hnoonꜗ jmeehˈ hnähꜘ kaˉlähꜘ, waˊ cha̱a̱hˉ hnähꜘ lluꜗ, waˊ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. 19 Waˊ jëënˊ haˉ läꜙ jähꜙ Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, naꜗ gaˊ hnoonˈ che̱e̱nꜚ Timotä dsaˉjë̱ë̱yꜙ hnähꜘ, mahꜗ läꜙcha̱a̱nˉ lluꜗ kaˉlähꜘ läꜙhmëëꜘ waˊraˉ gaꜙtë̱ë̱hnꜗ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ. 20 Saꜙ cha̱a̱ˉ gaˊ jñahꜘ hi̱ˉ kye̱ˉ ko̱o̱ˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ läꜙko̱o̱ˉ jnäꜘ. Ja̱a̱ˉ hi̱ˉ heꜘ baˊ lleˋ dsëˈ hnähꜘ chaˉmiihˉ. 21 Läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ jñahꜘ hnooyhˉ maꜙlaꜙ heˉ hnøøyꜗ hñiiꜘ bihꜗ, saꜙ hnooyhˉ heˉ hnøøꜗ Cristo Jesús. 22 Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ maˉyaˉhë̱ë̱˜ Timotä lluꜗ kya̱a̱hˊ taˊ kihˈ. Läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ kwaꜙ beꜘ kihꜗ jmiiˉ, läꜙja̱ˉ jmeeyꜙ kya̱a̱hˊ jnäꜘ jeeˊ kwaˊ jnäähꜗ juuˈ kihꜗ Jesús. 23 Heˉja̱ˉ toˉcha̱hꜘ waˊraˉ gaꜙläꜙmanꜙ haˉ läꜙ jä̱ꜗ juuˈ kinꜙ, ja̱ˉgaˊ che̱e̱nꜚ Timotä kyahꜗ hnähꜘ, la̱a̱nꜙ. 24 Kye̱nˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, cha̱hꜘ baˊ nɨɨnˋ kaˉlähꜘ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ. 25 Hiꜙ jmeeꜙ biiꜗ che̱e̱nꜚ ø̱ø̱hꜗ jneˊ Epafrodito kyahꜗ hnähꜘ kaˉlähꜘ. Heꜘ baˊ hi̱ˉ naˉ gaꜙche̱e̱hꜙ hnähꜘ mahꜗ jmeeyꜗ beꜘ kinꜙ. Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ taˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. Peerꜙ gaꜙkwaˊ jnäähꜗ beꜘ läꜙji̱i̱hˈ jeeˊ leꜘ. 26 Pero hnøøꜗ gyihꜗ dsaˉjë̱ë̱yꜙ hnähꜘ, jëëhꜘ jmeeyꜙ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ, kihꜗ heˉ maˉnʉʉhˉ hnähꜘ dsaayhˊ. 27 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ baˊ dsaayhˊ, miihˉ gaˊ saꜙ gaꜙju̱u̱yꜗ. Pero gaꜙläꜙñihꜘ dsëꜗ Dio kiyhꜗ. Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ gaꜙläꜙñihꜘ dsëyꜗ. Gaꜙläꜙñihꜘ dsëyꜗ kiꜙ jnäꜘ kaˉlähꜘ jeeˊ maˉhla̱a̱yꜘ. Meehˉ dsënꜙ chaˉgaˊmiihˉ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ gaꜙju̱u̱yꜗ. 28 Heˉja̱ˉ jmeeꜙ biiꜗ kinꜙ che̱e̱ꜚ jnihꜘ kaˉlähꜘ dsaˉjë̱ë̱yꜙ hnähꜘ. Hiꜙ waˊraˉ gaꜙjë̱ë̱hˋ hnihꜘ, läꜙcha̱a̱hˉ hnähꜘ lluꜗ. Hiꜙ jnäꜘ kaˉlähꜘ moꜙsoꜙ läꜙmeehˉ dsënꜙ. 29 He̱e̱hˋ hnähꜘ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ hnähꜘ läꜙ hnøøꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Hiꜙ waˊ läˉhnaahꜙ hnähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ heꜘ. 30 Miihˉ gaˊ saꜙ gaꜙju̱u̱yꜗ jeeˊ jmeeyꜙ taˊ kihˈ Cristo. Gaꜙhɨɨꜘ gooˉ kiyhꜗ heˉ gaꜙjmeeyꜘ beꜘ kinꜙ llaꜚ hnähꜘ kihꜗ heˉ saꜙ gaꜙlaꜗ heˉ maˊ jmeehꜗ hnähꜘ hñaahꜗ hnähꜘ.
1 Heˉja̱ˉ ø̱ø̱hnꜗ, waˊ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ taꜙlaꜙ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Saꜙ dsaˉläˉdsë̱hꜙ dsënꜙ heˉ sɨɨnꜙ kaˉlähꜘ, ja̱ˉbaˊ heˉ maˉsɨɨnꜗ jä̱ä̱ꜗ, jëëhꜘ heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ baˊ ja̱ˉ. 2 Le̱e̱hꜚ hnähꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ, hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙko̱o̱ˉ dsɨɨˉ hä̱ä̱ˈ, jäyhꜘ, jmeeꜙ biiꜗ ʉ̱ʉ̱hꜙ jmɨˉngoꜗ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ. 3 Jneˊ baˊ heꜘ hi̱ˉ maˉla̱a̱ꜗ kwa̱a̱t˜ hi̱ˉ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kihꜗ, jneˊ baˊ heꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊheꜗ kihꜗ Dio kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ. Jneˊ baˊ heꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ lluꜗ kihꜗ heˉ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo Jesús. ¿Heˉlaˈ kye̱ˊ gaˊ jneˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ jnänˋ hñaanˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ jmɨˉngoꜗ? 4 Leꜘ baˊ ka̱nˋ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ hñiinꜙ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ hnoonꜗ. Hiꜙ cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ kye̱ˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ taˊ heˉ maˉjmeeyꜘ, jnäꜘ baˊ chaˉ kinꜙ chaˉgaˊmiihˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ kihˈ hi̱ˉ heꜘ. 5 Jëëhꜘ, maˊ gaꜙhyanˉ jñaaꜗ jmɨɨˋ, gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kinꜙ. Hiꜙ la̱a̱nꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ Israel, hiꜙ la̱a̱nꜗ ja̱ˉbaˊ saˊju̱ˉ kihꜗ Benjamín jo̱o̱yꜘ. Hiꜙ la̱a̱nꜗ maꜙraꜙ dsaˉ hebreo, jëëhꜘ hebreo baˊ maˊ la̱a̱ˈ maaˋ kya̱a̱nꜙ tääˋ kya̱a̱nꜙ. Hiꜙ maˊ la̱a̱nˈ ja̱a̱ˉ fariseo hi̱ˉ maˊ høøꜙ ley kihꜗ Moisé. 6 Heˉja̱ˉ gaꜙkwa̱a̱nꜙ hñiinꜙ heˉ maˊ jmeehnˊ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Dio. Maˊ miˊtenˋ ley mahꜗ maˊ jä̱nˋ lluˈ kya̱a̱hˊ Dio, niꜙ miihˉ saꜙ maˊ naˉbä̱ä̱hnˋ dsooˊ maˊ la̱a̱nꜙ. 7 Pero läꜙjëꜙ heˉ maˊ kye̱nˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ ja̱ˉ, gaꜙjmeenꜗ kwa̱a̱t˜ moꜙsoꜙ jmääꜗ heˉ ja̱ˉ kinꜙ, mahꜗ ngoonꜗ kya̱a̱hˊ Cristo baˊ. 8 Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ heˉ ja̱ˉ, gaꜙläꜙjëꜙ baˊ heˉ chaˉ, gaꜙjmeenꜗ kwa̱a̱t˜ saꜙ jmääꜗ niꜙ miihˉ. Pero heˉ kyu̱u̱nꜙ Cristo Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, heˉ ja̱ˉ baˊ kye̱e̱ꜘ chaˉgaˊmiihˉ kinꜙ. Heˉja̱ˉ gaꜙjmeenꜗ taꜙ kooꜘ läꜙjëꜙ goˉte˜ baˊ, kihꜗ heˉ hnaaꜙ jnihꜘ. Gaꜙjmeenꜗ kwa̱a̱t˜ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ hløøˉ jmahꜗ baˊ, mahꜗ ngoonꜗ kya̱a̱hˊ Cristo. 9 Hnoonꜗ jä̱nˋ goˉte˜ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. Moꜙsoꜙ hnoohnꜙ haˉ läꜙ jeeˊ jä̱nˋ lluˈ kya̱a̱hˊ heˉ høønꜙ ley maˉgyu̱hˉ. Heˉ jmeenꜙ dsooꜘ dsënꜙ kihꜗ Cristo, heˉja̱ˉ baˊ jä̱nˋ lluˈ. Heˉ ja̱ˉ jaꜗ taꜙlaꜙ kihꜗ Dio, läꜙlluꜗ heˉ jmeeˊ jneˊ dsooꜘ dsëˉ jneˊ kiyhˈ. 10 Hiꜙ hnoonꜗ läꜙkyu̱u̱nꜙ Cristo chaˉgaˊmiihˉ, hnoonꜗ ngënˋ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ beꜘ kiyhꜗ, ja̱ˉbaˊ beꜘ heˉ kya̱a̱hˊ gaꜙläꜙji̱i̱yhˋ ja̱ˉ. Hiꜙ hnoonꜗ jëënꜚ wɨɨꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjëëꜗ Cristo, läꜙji̱i̱hˈ leꜘ kinꜙ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙlaꜗ kiyhꜗ heˉ gaꜙju̱u̱yꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsoˊkyeˉ jnänˋ, 11 mahꜗ läꜙja̱ˉ të̱ë̱nꜗ jmeenˋ maꜙraꜙ heˉ lluꜗ jmahꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉläˉji̱i̱hˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ. 12 Ja̱ꜙ heˉ jwahnꜙ heˉ maˉlaꜙ gaˉjʉhˉ, niꜙ heˉ maˉla̱a̱nꜗ llu̱u̱ꜗ goˉte˜. Pero ngooꜗ baˊ jnäꜘ taꜙ chaˊnëˊ kwanꜙ beꜘ, haˉ gaˉ cheˉ lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ le̱e̱nꜘ läꜙko̱o̱ˉ hyohˉ dsëꜗ Cristo Jesús hi̱ˉ gaꜙtëëhꜗ jnäꜘ. 13 Ø̱ø̱hnꜗ, saꜙ gaˊ maˉtë̱ë̱nꜘ heˉ ja̱ˉ. Pero heˉ jmeenꜙ läꜙlaˉ. moꜙsoꜙ miˉdsoohnꜚ dsënꜙ läꜙjëꜙ heˉ maˉngëëꜘ, mahꜗ kwanˋ beꜘ läꜙji̱i̱hˈ të̱ë̱nꜗ heˉ chaˉ taꜙ chaˊnëˊ gaˊ. 14 Ngooꜗ baˊ jnäꜘ taꜙ chaˊnëˊ kwanꜙ beꜘ läꜙji̱i̱hˈ të̱ë̱nꜗ heˉ lleˋ kihˈ hyohnꜙ heˉ chaˉ gyʉʉhˈ. Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ gaꜙtëëhꜗ Dio jnäꜘ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo Jesús. 15 Läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ hi̱ˉ maˉtä̱ä̱hˊ ko̱o̱ˉ hwehˉ, hnøøꜗ dsaˊtoohnˊ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ hʉʉˊdsëˉ heˉ jmeenꜙ. Hiꜙ cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hnähꜘ hi̱ˉ saꜙ laꜗ läꜙja̱ˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ, Dio baˊ jmeeˈ läꜙngëëyꜘ haˉ läꜙ laꜗ. 16 Pero hnøøꜗ dsaˊtoohˊ jneˊ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ maˉmiˉtë̱ë̱ˈ jneˊ. 17 Ø̱ø̱hnꜗ, jmeeˊ hnähꜘ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ jnäꜘ. Hiꜙ kye̱ˉ hnähꜘ nëˊ jmeeˊ hnähꜘ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ dsaˉkya̱a̱hˊ jnäähꜗ. 18 Ja̱ꜙ ko̱o̱ˉ häˊ maˉjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙnääˊ jwëꜘ hlɨɨhˈ. Hiꜙ ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, läꜙ maˉgaꜙnääˊ baˊ dsaˉ jmeeꜙ taꜙ kooꜘ juuˈ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ Cristo dsohꜘ hmaˉcruꜚ. Heˉja̱ˉ meehˉ dsënꜙ, läꜙji̱i̱hˈ tu̱u̱ˉ jmɨɨˉ mɨˈnënꜙ kihꜗ heˉ jmeeyꜙ läꜙja̱ˉ. 19 Kya̱a̱hˊ dsoˊjwɨɨꜘ baˊ dsaˉnääyꜗ. Heˉ kuhˉhɨ̱h˜ bihꜗ la̱a̱ꜗ dio kya̱a̱yꜗ. Tɨh˜ dsëyꜗ läꜙjëꜙ heˉ laꜗ oˉhihꜙ. Kye̱yˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ maꜙlaꜙ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ baˊ. 20 Pero jnäˋ jneˊ, gyʉʉhˈ baˊ naˊjnääꜘ jneˊ jeeˊ yaˉhë̱ë̱ˈ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ jø̱ø̱nˊ lä̱ä̱ˈ jneˊ. 21 Chaˉ beꜘ kiyhꜗ heˉ kya̱a̱hˊ leꜘ jmeeyꜗ hihꜙ kihꜗ gaꜙläꜙjëꜙ heˉ chaˉ. Hiꜙ kya̱a̱hˊ ja̱ˉbaˊ beꜘ ja̱ˉ miˉsɨɨyꜗ jmɨˉngoꜗ heˉ kye̱ˊ jneˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ mahꜗ le̱e̱ꜘ jneˊ jø̱ø̱hˈ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱yꜗ hñiiyꜘ.
1 Peerꜙ hnaanꜙ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, hnoonꜗ naˊjë̱ë̱nꜙ hnähꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ jë̱ë̱ˉ dsënꜙ. Jëëhꜘ heˉ gaꜙhe̱e̱hˋ hnähꜘ kihꜗ Jesús, heˉ ja̱ˉ baˊ laˈ läꜙko̱o̱ˉ jñeenˈ. Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ, ja̱ˉ goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ läꜙlluꜗ heˉ maˉla̱a̱hꜗ hnähꜘ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 2 Chu̱u̱nꜘ chaˉmiihˉ kya̱a̱hˊ Evodia hiꜙ kya̱a̱hˊ Síntique kaˉlähꜘ, waˊ hiiꜘ ko̱o̱ˉ baˊ dsëyˈ läꜙ hnøøꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 3 Hiꜙ ngɨɨnˊ kyahˈ hneˉ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, mahꜗ kwahˈ beꜘ kihꜗ läꜙu̱u̱ꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ heꜘ. Jëëhꜘ, chaˉ chaˉmiihˉ taˊ heˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ jeeˊ gaꜙkwaˊ jnäähꜗ juˈhmëëꜘ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ kaˉlähꜘ Clemente kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ jñahꜘ hi̱ˉ kwaꜙ beꜘ kinꜙ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ naˉsɨɨˉ jmɨɨˉ kihꜗ nëˊ jeˉ jeeˊ naˉsɨɨˉ jmɨɨˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˊjnääꜘ kihꜗ Dio. 4 Waˊ cha̱a̱hˉ hnähꜘ lluꜗ gaꜙläꜙjëꜙ jmɨɨˊ taꜙlaꜙ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Jwahnꜙ kaˉlähꜘ: Waˊ cha̱a̱hˉ hnähꜘ lluꜗ. 5 Miˉjnääˈ hnähꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heˉ lluꜗ hohꜘ hnähꜘ, jëëhꜘ ngooꜗ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ jä̱hꜘ Jesús. 6 Niꜙ miihˉ taꜙ kwëëhꜘ hnähꜘ hñaahꜗ hʉʉˊdsëˉ. Hnøøꜗ ngɨɨˊ hnähꜘ kyahꜗ hnähꜘ kihꜗ Dio baˊ. Hlë̱ë̱hˊ hnähꜘ Dio haˉ läꜙ hnoohˉ hnähꜘ, chu̱u̱ˊ hnähꜘ kya̱a̱yhˊ cherˊmahꜗ haˉ läꜙ laꜗ kyahꜗ hnähꜘ hiꜙ kwaˊ hnähꜘ tiˊhmaahˊ kiyhˈ. 7 Hiꜙ Dio jmeeꜗ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ hiꜙ niꜙ saꜙ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ haˉ ko̱hꜘ ji̱i̱hˈ jmeeyꜗ. Kya̱a̱hˊ läꜙja̱ˉ, moꜙsoꜙ jeh˜ hohꜘ hnähꜘ hiꜙ jä̱ꜗ ko̱o̱ˉ hwehˉ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ, taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ maˉla̱a̱hꜗ hnähꜘ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo Jesús. 8 Taꜙ jyohꜘ ko̱ˉta̱a̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, kye̱ˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ heˉ laˉ baˊ: kihꜗ heˉ laꜗ dsooꜘ, kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ jmääꜗ, läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ, läꜙjëꜙ heˉ naˉjngɨɨˈ, läꜙjëꜙ heˉ tɨh˜ dsëˉ jneˊ, läꜙjëꜙ heˉ hiiꜘ juuˈ kihꜗ. Kye̱ˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ laˉ heˉ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jneˊ jmeenˊ jʉʉhˉ kihꜗ. 9 Ja̱ˉ høøhˉ hnähꜘ heˉ maˉheehnꜙ hnähꜘ, heˉ maˉmiˉtë̱ë̱hˈ hnähꜘ kinꜙ, heˉ maˉnʉʉhˉ hnähꜘ kinꜙ, hiꜙ heˉ maˉjëëhˋ hnähꜘ jmeenꜙ. Hñiiꜘ Dio hi̱ˉ jmeeꜙ hiiꜘ tiiˊ jnänˋ, hi̱ˉ heꜘ naˉ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. 10 Peerꜙ jë̱ë̱ˉ dsënꜙ taꜙlaꜙ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, naꜗ heˉ maˉkwahˊ hnähꜘ beꜘ kinꜙ kaˉlähꜘ läꜙhmëëꜘ. Maꜙ baˊ jnäꜘ heˉ maˊ lleˋ hohꜘ jnäꜘ, pero heˉ saꜙ gaꜙkwaꜘ jäˊ baˊ kyahˈ hnähꜘ heˉ maˊ jmeehꜗ hnähꜘ beꜘ kinꜙ. 11 Ja̱ꜙ kihꜗ heˉ llaˉkya̱a̱nꜗ heˉ maˉjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ läꜙnaˉ. Maˉläˉtë̱ë̱n˜ kwanꜙ beꜘ kihꜗ hñiinꜙ. Cha̱a̱ˉ baˊ jnäꜘ lluꜗ kihꜗ waˊ heˉ chaˉ heˉ heˉ dsaˉngëënꜘ. 12 Maˉkyʉʉh˜ baˊ jnäꜘ heeˉ ja̱ˉ heˉ täˉñeenꜘ hiꜙ läꜙko̱o̱ˉ maˊ chaˉ chaˉmiihˉ kinꜙ. Maˉläˉtë̱ë̱n˜ kwanꜙ beꜘ kihꜗ hñiinꜙ heˉ cha̱a̱nˉ lluꜗ kihꜗ waˊ heˉ chaˉ heˉ heˉ dsaˉngëënꜘ, läꜙ maˊ kyo̱hnꜙ hiꜙ läꜙko̱o̱ˉ maˊ naˉkë̱nꜚ. Kweeˉ baˊ jmeeꜙ läꜙ maˊ dsaˉcha̱a̱ꜘ kinꜙ, o läꜙko̱o̱ˉ maˊ saꜙ chaˉ goˉte˜. 13 Kihꜗ gaꜙläꜙjëꜙ baˊ lihnꜙ llaˊdsëënˋ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Cristo hi̱ˉ ngëꜙ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. 14 Pero maꜙraꜙ heˉ gaꜙjmeehˊ baˊ hnähꜘ lluꜗ, gaꜙkwahˊ hnähꜘ heˉ hnoonꜗ läꜙ maˊ gaꜙjëënꜗ wɨɨꜘ. 15 Ñehˊ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ läꜙ maˊ toˉnëˊ, läꜙ maˊ yaꜙhë̱ë̱nꜗ hwaꜗ Macedonia maˊ naˊkwanˈ juˈhmëëꜘ. Niꜙ ko̱o̱ˉ gwahꜙ saꜙ gaꜙjmeeyꜘ beꜘ kinꜙ, maꜙlaꜙ hnähꜘ baˊ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, chaˉ heˉ gaꜙkwahˊ hnähꜘ hiꜙ chaˉ heˉ gaꜙhñahꜗ hnähꜘ kaˉlähꜘ. 16 Ja̱ꜙ ko̱o̱ˉ häˊ gaꜙche̱e̱hꜙ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ maˊ jmeeꜙ biiꜗ kinꜙ läꜙ maˊ gyanˊ jwɨɨˉ Tesalónica. 17 Hiꜙ ja̱ꜙ heˉ ko̱o̱ˉ jø̱ø̱nˊ heˉ hyohnꜙ kyahꜗ hnähꜘ. Heˉ hnoohnꜙ haˉ läꜙ jeeˊ läꜙjnäꜘ chaˉgaˊmiihˉ taˊ lluˈ kyahꜗ hnähꜘ chaˊnëˊ Dio. 18 Maˉngëëꜘ maˉhyohn˜ haˉ ko̱hꜘ teꜗ heˉ lleˋ kihˈ hyohnꜙ, läꜙji̱i̱hˈ maˉngëëꜘ gaˊ, naꜗ heˉ maˉtë̱ë̱hnꜗ kuuˊ heˉ maˉche̱e̱hꜙ hnähꜘ kya̱a̱hˊ Epafrodito. Heˉ naˉ hɨɨˉ miˉjwɨɨˉ kihꜗ Dio, heˉ naˉ baˊ he̱e̱yhˉ, hiꜙ heˉ naˉ baˊ tɨh˜ dsëyꜗ. 19 Dio kya̱a̱nꜙ kwaꜗ kaˉlähꜘ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kyahꜗ hnähꜘ, jëëhꜘ chaˉ baˊ läꜙjëꜙ gyʉʉhˈ heˉ saꜙ llaꜙ ji̱hˊko̱hꜘ heˉ hñahꜙ jneˊ kihˈ Cristo Jesús. 20 Läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ waˊ laˈ jʉʉhˉ kihꜗ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ. 21 Jmeeˊ Dio kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉjngëëˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo Jesús. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱hˊ jnäꜘ laˉ, jmeeyꜙ Dio kyahꜗ hnähꜘ. 22 Hiꜙ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ hi̱ˉ naˉjngëëˈ jmeeꜙ Dio kyahꜗ hnähꜘ kaˉlähꜘ. Hiꜙ chaˉgaˊmiihˉ lleˋ dsëyˈ hnähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ chaˊnehꜙ kihꜗ César. 23 Waˊ miˉjä̱ä̱ꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Jnäꜘ Paaˊ la̱a̱nˈ apóstol kya̱a̱ꜗ Jesucristo läꜙ hyohˉ dsëꜗ Dio. Kya̱a̱hˊ Timotä ø̱ø̱hꜗ jneˊ sɨɨnꜙ kyahꜗ hnähꜘ, 2 hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jwɨɨˉ Colosas. La̱a̱hꜗ hnähꜘ naˉjngëëˈ hiꜙ miˉtehˋ baˊ hnähꜘ, kihꜗ heˉ maˉla̱a̱hꜗ hnähꜘ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo. Heˉja̱ˉ ngɨɨnˊ kihˈ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hiꜙ ngɨɨnˊ kihˈ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, waˊ kwayꜘ läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ hiꜙ waˊ jmeeyꜘ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ. 3 Läꜙjëꜙ ji̱i̱h˜ maˊ ngɨɨˊ jnäähꜗ kyahꜗ hnähꜘ, kwaˉ jnäähˈ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio, Jmiiˉ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ Jesucristo. 4 Jëëhꜘ maˉtë̱ë̱hꜗ jnäähˈ juuˈ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ Cristo Jesús hiꜙ hnaahꜙ hnähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉjngëëˈ. 5 Jmeehˉ hnähꜘ läꜙja̱ˉ, jëëhꜘ maˉchaˉ baˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kyahꜗ hnähꜘ heˉ hñahꜙ hnähꜘ he̱e̱hꜚ heˉ høøꜙ Dio gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Gaꜙnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ laꜗ heˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ laˉ läꜙ maˊ gaꜙhe̱e̱hˋ hnähꜘ juˈdsooꜘ, ja̱ˉbaˊ juˈhmëëꜘ kihꜗ Cristo. 6 Gaꜙllooꜗ juuˈ naˉ läꜙ gaꜙtëꜘ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ ngooꜗ läꜙka̱a̱ˉ läꜙjʉhꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ. Hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ dsaˉkwayꜙ juuˈ naˉ, leꜘ lluꜗ kihꜗ dsaꜙ hiꜙ läꜙja̱ˉ ngooꜗ baˊ taꜙ chaˊnëˊ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙlaꜗ kyahꜗ hnähꜘ läꜙ maˊ toˉnëˊ gaꜙnʉʉhˉ hnähꜘ hiꜙ gaꜙläꜙngëëhꜘ hnähꜘ haˉ ko̱hꜘ saꜙ lluꜗ dsëꜗ Dio kya̱a̱hˊ jneˊ. 7 Gaꜙläꜙtë̱ë̱hꜙ baˊ hnähꜘ juuˈ naˉ, läꜙ maˊ gaꜙhlë̱ë̱hꜗ Epafra hnähꜘ, ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ hnääꜙ jnäähˈ, hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäähꜗ hiꜙ miˉteꜗ bihꜗ läꜙjëꜙ taˊ kihˈ Cristo, jeeˊ kyahˈ hnähꜘ kaˉlähꜘ. 8 Hi̱ˉ heꜘ gaꜙjmeehꜗ juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ heˉ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ hnaahꜙ hnähꜘ ø̱ø̱hꜗ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 9 Heˉja̱ˉ läꜙ maˊ gaꜙtë̱ë̱hꜗ jnäähˈ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ saꜙ maˉtʉˊ jnäähꜗ ngɨɨˊ jnäähꜗ kihꜗ Dio mahꜗ waˊ kwëëyhˈ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ heˉ jäꜙ gyʉʉhˈ, läꜙjwëꜘ ja̱ˉ läꜙñehˊ hnähꜘ kweeˉ haˉ läꜙ hnøøyꜗ hñiiyꜘ. 10 Läꜙja̱ˉ ngɨɨˊ jnäähꜗ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, hiꜙ jmeehˈ hnähꜘ tä̱ä̱ꜘ baˊ läꜙjëꜙ heˉ tɨh˜ dsëyꜗ. Maˊja̱ˉ gaˊ jmeehꜗ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ jmahꜗ hiꜙ läˉkyu̱u̱hꜙ hnähꜘ Dio chaˉgaˊmiihˉ ko̱o̱ˉ häˊ ko̱o̱ˉ häˊ. 11 Hiꜙ waˊ të̱ë̱hꜘ hnähꜘ beꜘ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ chaˉ gaꜙläꜙjëꜙ beꜘ kihꜗ mahꜗ kwëëhꜗ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ dsaˉngëëhꜘ hnähꜘ hiꜙ läꜙjø̱hˉ hohꜘ hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ kya̱a̱hˊ dsaˉ. 12 Hiꜙ waˊ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ kwaˊ hnähꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gaꜙmiꜙllu̱u̱ꜗ jneˊ mahꜗ hñahꜙ jneˊ he̱e̱nꜚ jeeˊ ooꜙ yaꜙjwɨɨꜗ jeeˊ jnäꜘ waˊjeˉ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉjngëëˈ. 13 Jëëhꜘ, gaꜙlä̱ä̱yꜗ jneˊ heˉ maˊ tøøhnˊ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ jeeˊ maˊ jmeeꜙ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ hihꜙ jnänˋ hiꜙ gaꜙta̱a̱yhˉ jneˊ gooˉ Jo̱o̱yꜘ hi̱ˉ hnääyꜗ chaˉmiihˉ mahꜗ hi̱ˉ heꜘ baˊ jä̱ä̱ˈ jneˊ läꜙhihꜙ kiyhꜗ. 14 Gaꜙlä̱ä̱yhꜙ jneˊ taꜙlaꜙ kihꜗ Jo̱o̱yꜘ hi̱ˉ gaꜙtu̱u̱ˉ jmaˉ kihꜗ. Kya̱a̱hˊ heˉ ja̱ˉ gaꜙko̱o̱yˈ dsëyꜗ kihꜗ dsoˊkyeˉ jnänˋ. 15 Cristo la̱a̱ꜗ ko̱o̱ˉ he̱e̱hꜙ kya̱a̱hˊ Dio hi̱ˉ saꜙ të̱ë̱ꜗ jneˊ jë̱ë̱nˊ. Jä̱ä̱ꜗ baˊ maˉcha̱a̱yˉ, heˉja̱ˉ la̱a̱yꜗ toˉnëˊ kihˈ heˉ ja̱ˉgaˊ gaꜙnøøꜗ. 16 Taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo gaꜙjmeeꜘ Dio gaꜙläꜙjëꜙ goˉte˜ heˉ chaˉ. Gaꜙjmeeyꜘ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ gyʉʉhˈ hwaꜗ, läꜙjëꜙ heˉ jnäꜘ kya̱a̱hˊ heˉ saꜙ jnäꜘ. Gaꜙjmä̱ä̱yꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ nëëˈ dsaˉtaˊ hi̱ˉ mähꜗ, hi̱ˉ ka̱a̱hˊ. Ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jo̱o̱yꜘ, gaꜙjmeeyꜘ gaꜙläꜙjëꜙ baˊ heˉ chaˉ hiꜙ gaꜙläꜙjëꜙ baˊ laˈ kihꜗ Jo̱o̱yꜘ kaˉlähꜘ. 17 Maˉgyaꜗ bihꜗ jä̱ä̱ꜗ, ja̱ˉgaˊ gaꜙlaꜗ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ hiꜙ kya̱a̱hˊ beꜘ kiyhꜗ ngooꜗ baˊ naˊjnäꜘ gaꜙläꜙjëꜙ heˉ gaꜙjmeeyꜘ. 18 Hi̱ˉ heꜘ naˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ gwahꜙ. Hñiiꜘ bihꜗ la̱a̱yꜗ toˉnëˊ jeeˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ, hiꜙ hñiiꜘ bihꜗ hi̱ˉ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ toˉnëˊ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ, mahꜗ läꜙja̱ˉ le̱e̱yꜘ jø̱ø̱hˈ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 19 Jëëhꜘ, gaꜙtɨhꜗ baˊ dsëˈ Dio heˉ la̱a̱ꜗ Cristo kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱yꜗ hñiiyꜘ. 20 Hiꜙ gaꜙtɨhꜗ baˊ dsëyˈ heˉ gaꜙje̱e̱yhˉ juuˈ heˉ maˊ chaˉ gyʉʉhˈ hwaꜗ. Gaꜙmiꜙlla̱a̱yˉ goˉte˜ heˉ maˊ ä̱ä̱ˉ jneˊ kiyhˈ, taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo hi̱ˉ gaꜙtu̱u̱ˉ jmaˉ kihꜗ dsohꜘ hmaˉcruꜚ mahꜗ läꜙja̱ˉ hɨɨꜗ tiiˊ jnänˋ kya̱a̱hˊ Dio. 21 Jä̱ä̱ꜗ maˊ la̱a̱hˈ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ dsaˉ cha̱a̱ˉ ʉ̱ʉ̱ꜘ, saꜙ maˊ jwa̱hꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ Dio. Jëëhꜘ, hʉʉˊdsëˉ hlɨɨhˈ jmahꜗ baˊ maˊ kye̱hˊ hnähꜘ, hiꜙ heˉ hlɨɨhˈ jmahꜗ baˊ maˊ jmeehˉ hnähꜘ. Pero naꜗ maˉje̱e̱hˉ bihꜗ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ, 22 taꜙlaꜙ kya̱a̱hˊ jmɨˉngoꜗ kihꜗ Jesús. Gaꜙju̱u̱yꜗ mahꜗ miˉjnääyꜙ hnähꜘ naˉjngëëhˈ hnähꜘ chaˊnëyˊ, moꜙsoꜙ chaˉ dsoˊkyeˉ kyahꜗ hnähꜘ hiꜙ moꜙsoꜙ chaˉ gaˊ heˉ naˉbä̱ä̱hˋ hnähꜘ niꜙ miihˉ. 23 Pero hnøøꜗ läꜙ maˉdsooꜘ naˉ baˊ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ Jesús hiꜙ taꜙ waˊ gaaꜘ hohꜘ hnähꜘ oˉjø̱hꜙ dsëˉ heˉ kye̱hˊ hnähꜘ kihꜗ juˈhmëëꜘ heˉ maˉnʉʉhˉ hnähꜘ, ja̱ˉbaˊ juˈhmëëꜘ kihꜗ Jesús heˉ kwaꜙ dsaˉ läꜙka̱a̱ˉ läꜙjʉhꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ jnäꜘ kaˉlähꜘ naˉhña̱a̱nˊ kwanˋ juˈhmëëꜘ naˉ. 24 Cha̱a̱ˉ baˊ jnäꜘ lluꜗ kihꜗ heˉ jëën˜ wɨɨꜘ kyahꜗ hnähꜘ. Hiꜙ ngooꜗ baˊ jnäꜘ jëën˜ wɨɨꜘ kya̱a̱hˊ jmɨˉngoꜗ kinꜙ mahꜗ läꜙja̱ˉ hñaaꜙ haˉ ko̱hꜘ wɨɨꜘ heˉ jëë˜ Cristo kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱yꜗ, jneˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ gwahꜙ kiyhꜗ. 25 Hiꜙ gaꜙhña̱a̱ꜗ Dio jnäꜘ mahꜗ kwanˋ beꜘ kihꜗ gwahꜙ. Gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ heˉ miˊjnäänꜗ naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ juuˈ kiyhꜗ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. 26 Maˊ naˉhmääˊ baˊ juuˈ ja̱ˉ lloꜘjooꜗ. Pero naꜗ maˉmiˉjnääyˉ juuˈ ja̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ naˉjngëëˈ kya̱a̱yꜗ. 27 Kihꜗ hi̱ˉ heꜘ baˊ gaꜙtɨhꜗ dsëꜗ Dio miˉjnääꜙ juuˈ heˉ maˊ naˉhmääˊ. Peerꜙ jna̱a̱hˈ laꜗ juuˈ ja̱ˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, heˉ jähꜘ läꜙlaˉ: Cristo jmeeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jneˊ. Heˉja̱ˉ naˉ kye̱ˊ jneˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ dsaˊtoohˊ jneˊ yaꜙjwɨɨꜗ kiyhꜗ. 28 Heˉja̱ˉ naˉ kwaˉ jnäähˈ juuˈ laˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. Hlë̱ë̱hˊ jnäähꜗ hiꜙ miˊtë̱ë̱ꜗ jnäähˈ dsaˉ, kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ, mahꜗ ngëëˊ jnihꜘ kihꜗ Dio läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱yˉ, llu̱u̱yꜗ goˉte˜, la̱a̱yꜗ ko̱o̱ˉ baˊ kya̱a̱hˊ Cristo Jesús. 29 Heˉja̱ˉ kwanꜙ beꜘ jmeenꜙ taˊ laˉ, kya̱a̱hˊ beꜘ heˉ kwaꜙ Cristo. Haˉ ko̱hꜘ beꜘ saꜙ chaˉ kihꜗ hi̱ˉ kya̱hˊjä̱ꜙ jnäꜘ.
1 Hnoonꜗ läꜙñehˊ hnähꜘ heˉ jmeenꜙ taˊ laˉ, läꜙji̱i̱hˈ jeeˊ leꜘ, heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ, hiꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ Laodicea kaˉlähꜘ hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ gaˊ maˉjë̱ë̱ꜙ jnäꜘ. 2 Läꜙja̱ˉ jmeenꜙ mahꜗ waˊ chaˉ chaˉgaˊmiihˉ beꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ, hiꜙ hnoonꜗ waˊ hnääyˈ ø̱ø̱yhꜚ mahꜗ waˊ leꜘ ko̱o̱ˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ. Hiꜙ hnoonꜗ waˊ läˉngëëyꜘ naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ mahꜗ kwaꜗ jwëˈ läꜙkyʉʉyh˜ heˉ maˊ naˉhmääˊ kihˈ Dio, hi̱ˉ heꜘ heꜘ Cristo. 3 Ja̱a̱ˉ hñiiꜘ bihꜗ chaˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kiyhꜗ. Ja̱a̱ˉ hñiiꜘ bihꜗ ngëëyꜘ gaꜙläꜙjëꜙ goˉteˈ. Heˉ ja̱ˉ baˊ kye̱e̱ꜘ jnänˋ chaˉgaˊmiihˉ pero naˉhmääˊ baˊ heˉ ja̱ˉ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ gaˊ maˉhe̱e̱hˋ jnihꜘ. 4 Maˉjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ läꜙja̱ˉ mahꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ miˉga̱a̱ꜙ hnähꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ naˊhñaahꜗ haˉ läꜙ jeeˊ le̱e̱yhꜙ hnähꜘ. 5 Maꜙkeꜙ saꜙ gyanˊ kya̱a̱hˊ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ, maꜙraꜙ heˉ lleˋ baˊ dsënꜙ hnähꜘ. Peerꜙ cha̱a̱nˉ lluꜗ kihꜗ heˉ maˉnuunꜗ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ kweeˉ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ ngooꜗ baˊ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ Cristo. 6 Hehꜗ läꜙja̱ˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˋ hnähꜘ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ goˉnääꜘ hnähꜘ kya̱a̱yhˊ taꜙ chaˊnëˊ. 7 Hnøøꜗ jä̱hˈ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱yhˊ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ, le̱e̱hꜘ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ chaahˈ hmaˉ heˉ maˉcho̱o̱hˉ jmooˈ. Läꜙja̱ˉ läꜙchaˉ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ goˊnäähˈ hnähꜘ taꜙ chaˊnëˊ läꜙko̱hꜘ gaꜙmiꜙtë̱ë̱ˉ dsaˉ hnähꜘ. Hiꜙ hnøøꜗ kwahˈ hnähꜘ chaˉmiihˉ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. 8 Le̱e̱hꜚ hnähꜘ mahꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ miˉga̱a̱ꜙ hnähꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ kaahˊ läꜙko̱o̱ˉ gwaꜘ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ dsaꜙ. Saꜙ jmääꜗ taˊ juuˈ heˉ maˉtë̱ë̱ˈ dsaˉ hlëëhꜙ kihꜗ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Saꜙ gwaꜘ kihꜗ Cristo juuˈ ja̱ˉ. 9 Jëëhꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ hñiiꜘ Dio, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ Cristo hi̱ˉ gaꜙlë̱ë̱ꜗ ngoꜗ. 10 Hiꜙ läꜙjëꜙ goˉteˈ heˉ chaˉ kihꜗ Dio, laꜗ kyahꜗ hnähꜘ kaˉlähꜘ kihꜗ heˉ maˉla̱a̱hꜗ hnähꜘ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ taˊ jʉʉhˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ gyʉʉhˈ. 11 Hiꜙ kihꜗ heˉ maˉla̱a̱hꜗ hnähꜘ ko̱o̱ˉ kya̱a̱yhˊ, heˉja̱ˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Pero saꜙ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ të̱ë̱ˈ dsaˉ jmeeꜙ. Cristo baˊ gaꜙjñuuhꜗ heˉ hlɨɨhˈ heˉ maˊ häˊ tuhˉhohꜘ hnähꜘ, heˉja̱ˉ maˉla̱a̱hꜗ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ läꜙko̱o̱ˉ heˉ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ läꜙ hnøøyꜗ hñiiyꜘ. 12 Hiꜙ läꜙ maˊ gaꜙsa̱a̱hˉ hnähꜘ jmɨɨˉ, läꜙko̱o̱ˉ heˉ gaꜙha̱a̱hꜗ hnähꜘ kya̱a̱yhˊ hiꜙ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ hnähꜘ kaˉlähꜘ kya̱a̱yhˊ, läꜙlluꜗ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ chaˉ baˊ beꜘ kihꜗ Dio heˉ kya̱a̱hˊ gaꜙmiꜙji̱i̱yhˋ Cristo jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. 13 Hiꜙ läꜙko̱o̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ naˉju̱u̱hˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsoˊkyeˉ hiꜙ saꜙ maˊ naˉwɨ̱hˊ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ, Dio gaꜙmiꜙji̱i̱hˋ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Cristo. Gaꜙko̱o̱yˈ dsëyꜗ kihꜗ läꜙjëꜙ dsoˊkyeˉ jnänˋ. 14 Gaꜙmiꜙlla̱a̱yˉ goˉte˜ läꜙjëꜙ heˉ maˊ hnɨɨ˜ jnänˋ, heˉ gaꜙhlä̱ä̱hˉ jneˊ kihˈ ley. Johꜘ dsooˊ saꜙ maˊ bä̱ä̱hˉ jneˊ. Pero Dio gaꜙjmeeꜘ taꜙ kooꜘ heˉ ja̱ˉ, läꜙko̱o̱ˉ heˉ gaꜙhooyꜗ dsohꜘ hmaˉcruꜚ baˊ. 15 Hiꜙ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ Dio taꜙ kooꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ taˊ jʉʉhˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ gyʉʉhˈ, gaꜙmiꜙkwa̱yhꜗ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ. Gaꜙlɨyhꜗ gaꜙllaꜙdsëëyˋ kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ Cristo dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 16 Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ naˉ, niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ waˊ kye̱ˉ kwa̱a̱t˜ haˉ läꜙ kuhˉhuhꜘ hnähꜘ niꜙ kihꜗ heˉ saꜙ jmeehˉ hnähꜘ jmɨɨˊ heˉ të̱ë̱yˈ jmeeyꜙ o saꜙ jmeehˉ hnähꜘ jʉʉhˉ kihꜗ läꜙ maˊ he̱e̱hˊ sɨhˉ o kihꜗ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ. 17 Läꜙjëꜙ heˉ maˉgyu̱hˉ ja̱ˉ, ko̱o̱ˉ gaꜙmiꜙjnääˉ miihˉ haˉ läꜙ laꜗ kihꜗ juˈdsooꜘ heˉ ja̱ˉgaˊ jaˈ. Pero Cristo baˊ heꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ maꜙraꜙ juˈdsooꜘ ja̱ˉ. 18 Hiꜙ le̱hꜙ baˊ hnähꜘ jñeehˈ cherˊmahꜗ miˉtehˋ hnähꜘ kihꜗ Cristo. Heˉja̱ˉ taꜙ kwaˉ hnähꜘ jwëˈ kihꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jñuuhꜗ heˉ ja̱ˉ kyahꜗ hnähꜘ. Dsaˉ heꜘ, jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ hwa̱a̱ˊ pero heˉ jmeeꜙ bihꜗ ja̱ˉ hiꜙ jmeeyꜙ jʉʉhˉ kihꜗ ángele kaˉlähꜘ. Hiꜙ jäyhꜘ chaˉ heˉ maˉjëëyꜙ heˉ gwaꜘ gyʉʉhˈ. Hiꜙ jmä̱ä̱y˜ hñiiyꜘ jø̱ø̱yhˈ kya̱a̱hˊ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ dsaˉ taꜙjmahꜗ baˊ. 19 Hi̱ˉ heꜘ, saꜙ la̱a̱ꜗ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ jnänˋ. Pero läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jneˊ naˉkuˉ naˉcha̱hꜘ jneˊ kya̱a̱hˊ Cristo, la̱a̱ꜗ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉ baˊ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ, të̱ë̱ꜗ jneˊ beꜘ heˉ kwaꜙ Dio mahꜗ dsaˊnøøˈ jneˊ taꜙ chaˊnëˊ. 20 Heˉ maˉla̱a̱hꜗ hnähꜘ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo, heˉja̱ˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ gaꜙju̱u̱hꜗ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ mahꜗ moꜙsoꜙ naˊjnääꜘ hnähꜘ kihꜗ nʉʉhꜚ maˉgyu̱hˉ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Heˉja̱ˉ moꜙsoꜙ chaˉ heˉ kihꜗ heˉ jmeehˈ hnähꜘ heˈ kihꜗ nʉʉhꜚ ja̱ˉ, 21 läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ dsaˉ: “Taꜙ koohꜘ heˉ naˉ, taꜙ kuhˉ heˉ naˉ, taꜙ so̱o̱hꜘ heˉ naˉ.” 22 Heˉ llaꜙ baˊ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ jeeˊ kooˊjmeeˉ jneˊ. Hiꜙ läꜙjëꜙ nʉʉhꜚ ja̱ˉ, heˉ gaꜙllaꜘ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ baˊ ja̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. 23 Hehꜗ nʉʉhꜚ ja̱ˉ, dsooꜘ baˊ miˉjnääꜙ läꜙko̱o̱ˉ heˉ kye̱ˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ. Jëëhꜘ kya̱a̱hˊ heˉ ja̱ˉ, jmeeꜙ dsaˉ läꜙko̱o̱ˉ heˉ hnaayhˉ Dio, hiꜙ jmä̱ä̱y˜ hñiiꜘ hwa̱a̱ˊ hiꜙ heeyh˜ hñiiyꜘ wɨɨꜘ kaˉlähꜘ. Pero niꜙ miihˉ saꜙ jmääꜗ jnänˋ nʉʉhꜚ ja̱ˉ mahꜗ lä̱ä̱ꜗ jneˊ kihˈ heˉ he̱e̱ꜘ dsëꜗ jmɨˉngoꜗ jnänˋ.
1 Läꜙlluꜗ heˉ maˉläˉji̱i̱hˋ hnähꜘ kya̱a̱hˊ Cristo, heˉja̱ˉ kye̱ˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ heˉ chaˉ jeeˊ ooꜙ yaꜙjwɨɨꜗ, jeeˊ gyaˈ Cristo jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kihꜗ Dio. 2 Waˊ lleˋ hohꜘ hnähꜘ heˉ chaˉ gyʉʉhˈ baˊ, moꜙtoꜙ hnoohˉ gaˊ hnähꜘ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 3 Jëëhꜘ, maˉnaˉju̱u̱ˊ baˊ hnähꜘ kihꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ hiꜙ cha̱a̱ˉ baˊ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Cristo jeeˊ gyaˈ Dio maꜙkeꜙ naˉhmääˊ heˉ ja̱ˉ jnänˋ jmɨɨˊ naˈ. 4 Pero waˊraˉ gaꜙläꜙjnääꜘ Cristo hi̱ˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ jneˊ, maˊja̱ˉ läꜙjnääꜘ jneˊ tøˉjlë̱ë̱ˉ ñihꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 5 Heˉja̱ˉ tʉꜗ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ jmeehˉ hnähꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Hnähꜘ dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ taꜙ ka̱a̱hꜙ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, taꜙ miˉsa̱hˈ hnähꜘ hñaahꜗ, taꜙ jmeeˉ hnähꜘ heˉ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ niꜙ heˉ gaˊ jyohꜘ heˉ he̱e̱ꜘ hohꜘ hnähꜘ. Taꜙ hnoohˉ hnähꜘ le̱hꜙ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ gaˊ chaˉ. Jëëhꜘ läꜙko̱o̱ˉ heˉ ja̱ˉ baˊ la̱a̱ˈ dio kya̱a̱hꜗ hnähꜘ cherˊmahꜗ jmeehˉ hnähꜘ läꜙja̱ˉ. 6 Kihꜗ heˉ hlɨɨhˈ naˉ gwaꜘ yaˉjë̱ë̱ˈ dsëꜗ Dio kya̱a̱hˊ hi̱ˉ cha̱a̱hˉ. 7 Läꜙjëꜙ heˉ naˉ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ maˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ. 8 Pero naꜗ moꜙtoꜙ jmeeˉ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ laˉ: heˉ yaˉjë̱ë̱ˈ hohꜘ hnähꜘ, heˉ lle̱e̱ꜘ hnähꜘ, heˉ hñaaˉ hohꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ, heˉ hlëëhˊ hnähꜘ wɨɨꜘ kihꜗ dsaꜙ, heˉ hlëëhˊ hnähꜘ juuˈ hlɨɨhꜗ. 9 Taꜙ juuˋ kihˈ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ, jëëhꜘ maˉjñuuhˊ hnähꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ maˊ jmeehˉ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ. 10 Hiꜙ gaꜙløøhˋ hnähꜘ jmeehˈ heˉ lluꜗ baˊ. Heˉja̱ˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ maˉkye̱hˈ hnähꜘ hmɨɨhˉ hmëëꜘ. Hiꜙ ngooꜗ dsaˉläˉhmëëꜘ hnähꜘ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ kihˈ heˉ miˉtë̱ë̱ˈ hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ mahꜗ le̱e̱hꜘ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ hi̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ jneˊ. 11 Hi̱hꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo saꜙ chaˉ heˉ jmeeꜗ cherˊmahꜗ la̱a̱yꜗ judiu, o saꜙ la̱a̱yꜗ judiu, cherˊmahꜗ gaꜙwɨ̱hꜘ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ o saꜙ gaꜙwɨ̱hꜘ, cherˊmahꜗ la̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ kyʉʉh˜ o ja̱a̱ˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ ʉ̱ʉ̱ꜘ, cherˊmahꜗ naˉhnëëyˊ jmeeyˈ taˊ kihˈ dsaꜙ o cherˊmahꜗ saꜙ naˉhnëëyˊ. Ko̱o̱ˉ baˊ heˉ kye̱e̱ꜘ kihꜗ jeeˊ läꜙjëꜙ. Cristo baˊ heꜘ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ, hi̱ˉ heꜘ baˊ hi̱ˉ chehꜗ kya̱a̱hˊ jneˊ. 12 Heˉja̱ˉ goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱ˈ Dio. Jëëhꜘ maˉnaˉjngëëˈ jneˊ hiꜙ hnääyꜗ jneˊ chaˉmiihˉ. Heˉja̱ˉ waˊ läˉñihꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ, waˊ lluˈ hohꜘ hnähꜘ kya̱a̱yhˊ, taꜙ jmä̱ä̱ꜙ hnähꜘ hñaahꜗ ka̱a̱hˊ, jmeeˊ hnähꜘ hwa̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱hˊ, hiꜙ jmeeˊ hnähꜘ jø̱hˉ hohꜘ hnähꜘ kya̱a̱yhˊ. 13 Kwëëhˋ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ. Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙhlä̱ä̱hˉ kyahꜗ hnähꜘ, ki̱i̱ˈ hnähꜘ hohꜘ kiyhꜗ. Hiꜙ jmeeˊ hnähꜘ jø̱hˉ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús jø̱hˉ dsëꜗ kya̱a̱hˊ jneˊ. 14 Ko̱o̱ˉ baˊ heˉ kye̱e̱ꜘ kihꜗ jeeˊ läꜙjëꜙ. Heˉ hnaahꜙ hnähꜘ ø̱ø̱hꜗ hnähꜘ. Jëëhꜘ heˉ hnääꜗ jneˊ ø̱ø̱hnꜗ läꜙtä̱ä̱ꜙ jneˊ jmeenˊ läꜙjëꜙ heˉ lleˋ kihˈ. 15 Kwaˊ hnähꜘ jwëˈ jmeeꜗ Dio hɨɨꜗ tiiˊ jeeˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ. Jëëhꜘ gaꜙtëëyhꜗ hnähꜘ mahꜗ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ läꜙlluꜗ heˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ ko̱o̱ˉ baˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ. Hiꜙ hnøøꜗ kwahˈ hnähꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. 16 Waˊ jä̱ꜘ juuˈ kihꜗ Cristo naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. Hiꜙ kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ, miˊtë̱ë̱ꜗ hnähꜘ dsaˉkya̱a̱hˊ hiꜙ hlë̱ë̱hˊ hnihꜘ kaˉlähꜘ. Hiꜙ kwaˊ hnähꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ jeeˊ hähˉ hnähꜘ kiyhꜗ kya̱a̱hˊ salmo, kya̱a̱hˊ himno, kya̱a̱hˊ su̱ꜚ heˉ kwaꜙ jmɨˉlleꜘ. 17 Hiꜙ gaꜙläꜙjëꜙ baˊ heˉ jmeehˉ hnähꜘ, cherˊmahꜗ laꜗ kya̱a̱hˊ juuˈ, cherˊmahꜗ jmeehˉ hnähꜘ taˊ, ja̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ läꜙhihꜙ kihꜗ Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hiꜙ kwaˊ hnähꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio, taꜙlaꜙ kiyhꜗ. 18 Hnähꜘ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱ꜗ, jmeehˉ hnähꜘ heˈ kiyhꜗ, läꜙko̱o̱ˉ hnøøꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 19 Hnähꜘ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ kya̱a̱ꜗ, waˊ läˉhnaahꜙ hnähꜘ dsaˉmëꜘ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ, taꜙ jmeeyhˋ. 20 Hnähꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ chihˉ, hnøøꜗ nuuhˈ hnähꜘ madaꜚ kihꜗ maaˋ tääˋ kya̱a̱hˈ hnähꜘ, jëëhꜘ läꜙja̱ˉ baˊ tɨh˜ dsëꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 21 Hnähꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ choˈjmiiˉ chihˉ, taꜙ jmeehˋ hnähꜘ chihˉ kya̱a̱hꜗ gaꜙngëëꜘ jwë̱ë̱ˈ mahꜗ saꜙ läꜙmeehˉ dsëyꜗ. 22 Hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jmeeꜙ taˊ kihˈ dsaꜙ, nʉʉˉ hnähꜘ läꜙjëꜙ madaꜚ heˉ jmeeyꜙ kyahꜗ hnähꜘ. Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ tä̱ä̱yhˊ jëëy˜, läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ hi̱ˉ hnøøꜗ jä̱ꜗ lluꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉ. Hnøøꜗ kye̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ hiꜙ hnøøꜗ ga̱hꜙ hnähꜘ Dio. 23 Gaꜙläꜙjëꜙ baˊ heˉ jmeehˈ hnähꜘ, jmeeˊ hnähꜘ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ hnähꜘ. Läꜙko̱o̱ˉ heˉ jmeehˉ hnähꜘ taˊ kihˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, ja̱ꜙ maꜙlaꜙ kihꜗ dsaˉ taꜙjmahꜗ. 24 Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ heˉ hñahꜙ hnähꜘ he̱e̱hꜚ hnähꜘ kihꜗ Cristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Jëëhꜘ hi̱ˉ heꜘ miˉhmaahˋ kyahˈ hnähꜘ läꜙlluꜗ heˉ jmeehˉ hnähꜘ taˊheꜗ kiyhꜗ. 25 Hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ gaˊ heˉ hlɨɨhˈ, hyoyhꜙ kaˉlähꜘ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ hlɨɨhˈ heˉ jmeeyꜙ ja̱ˉ. Jëëhꜘ saꜙ jëë˜ Dio heeˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ.
1 Cherˊmahꜗ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ kyahˈ hnähꜘ, jmeeˊ hnähꜘ kiyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ, taꜙ jmeeyhˋ. Jëëhꜘ, maˉñehˊ baˊ hnähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ cha̱a̱ˉ dsaˉjʉʉˊ hnähꜘ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. 2 Taꜙ hwa̱a̱ˋ hnähꜘ ngɨɨˊ hnähꜘ kihꜗ Dio. Ngɨɨˊ hnähꜘ kiyhꜗ tä̱ä̱ꜘ hiꜙ kwaˊ hnähꜘ tiˊhmaahˊ kiyhˈ. 3 Ngɨɨˊ hnähꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ mahꜗ näꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ jwëˈ kwaˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ. Mahꜗ miˊjnääꜗ jnäähˈ juuˈ kihꜗ Cristo heˉ maˊ naˉhmääˊ jä̱ä̱ˈ. Jëëhꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ juuˈ naˉ hä̱ä̱nˊ nehꜙñeˈ laˉ. 4 Ngɨɨˊ hnähꜘ kihꜗ Dio mahꜗ kwanˋ juuˈ naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ. 5 Hnøøꜗ chaˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ läꜙ maˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Jesús. Hlë̱ë̱hˊ hnihꜘ naꜗ läꜙchaˉ jmɨɨˊ. 6 Jeeˊ llahˉ hnähꜘ juuˈ kya̱a̱yhˊ, hlë̱ë̱hˊ hnihꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ lluꜗ jmahꜗ baˊ hiꜙ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ tohˉ lluꜗ kiyhꜗ. Hiꜙ hnøøꜗ kyu̱u̱h˜ hnähꜘ haˉ läꜙ je̱e̱hˊ hnähꜘ juuˈ kihꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ. 7 Ø̱ø̱hꜗ jneˊ Tíquico hi̱ˉ hnääꜙ jneˊ, dsooꜗ dsaˉjmeeꜘ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ haˉ läꜙ laꜗ kinꜙ. Maꜙraꜙ heˉ miˉteꜗ bihꜗ kya̱a̱hˊ taˊ kiyhˈ heˉ jmeeyꜙ taˊ kihˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. 8 Heˉja̱ˉ che̱e̱ꜙ jnihꜘ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ mahꜗ nuuhˈ hnähꜘ haˉ läꜙ tøøhˊ jnäähꜗ jeeˊ laˉ, heˉ läꜙja̱ˉ jë̱ë̱ꜘ hohꜘ hnähꜘ. 9 Dsooyꜗ kya̱a̱hˊ Onésimo, ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnääꜙ jneˊ, hi̱ˉ miˉteꜗ kya̱a̱hˊ taˊ kiyhˈ. Hiꜙ la̱a̱yꜗ dsaˉgoohꜘ hnähꜘ. Läꜙu̱u̱ꜘ hi̱ˉ heꜘ ngëëꜗ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ läꜙjëꜙ haˉ läꜙ laꜗ jeeˊ laˉ. 10 Aristarco hi̱ˉ hä̱ä̱ˊ nehꜙñeˈ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ jeeˊ laˉ, jmeeyꜙ Dio kyahꜗ hnähꜘ hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ Marco hi̱ˉ la̱a̱ꜗ ja̱a̱ˉ baˊ maˉhyaaˊ taˉgyʉʉhˊ kya̱a̱yˈ kya̱a̱hˊ Bernabé. Maˉjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ haˉ läꜙ jmeehˈ hnähꜘ waˊraˉ gaꜙllooꜗ Marco. Heˉja̱ˉ cherˊmahꜗ gaꜙllooyꜗ jeeˊ naˉ, ja̱ˉ he̱e̱hˋ hnihꜘ lluꜗ. 11 Hiꜙ läꜙja̱ˉ Jesús hi̱ˉ che̱e̱ˉ Justo, jmeeꜙ Dio kyahꜗ hnähꜘ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ judiu. Saꜙ cha̱a̱ˉ gaˊ jñahꜘ judiu jeeˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ kwaꜙ beꜘ kinꜙ jwëꜘ jeeˊ cha̱a̱ˉ jneˊ kihˈ Dio. Taꜙlaꜙ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ, jmeeꜙ jë̱ë̱ˉ dsënꜙ. 12 Epafra hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉgoohꜘ hnähꜘ jmeeꜙ Dio kyahꜗ hnähꜘ. Hiꜙ jmeeyꜙ taˊheꜗ kihꜗ Cristo kaˉlähꜘ. Läꜙjëꜙ ji̱i̱h˜ kwayꜙ beꜘ ngɨɨyꜙ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ waˊ chaˉ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ tä̱ä̱ꜘ hiꜙ mahꜗ maˉnaˊllu̱u̱hˋ hnähꜘ jmeehˈ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ tɨh˜ dsëꜗ Dio. 13 Jmeenꜙ juˈdsooꜘ kiyhꜗ, heˉ lleˋ dsëyˈ hnähꜘ chaˉmiihˉ hiꜙ läꜙkye̱ˉ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ Laodicea, kya̱a̱hˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ Hierápoli. 14 Tëꜙmë˜ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Luca hi̱ˉ hnääꜙ jneˊ, jmeeyꜙ Dio kyahꜗ hnähꜘ hiꜙ läꜙja̱ˉ jmeeꜙ Dema kaˉlähꜘ. 15 Hiꜙ jmeeˊ hnähꜘ Dio kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ Laodicea hiꜙ kihꜗ Ninfa kaˉlähꜘ, kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ dsaˉñeeꜙ chaˊnehꜙ kiyhꜗ. 16 Maˉngëëꜘ maˉhehˉ hnähꜘ juuˈ heˉ maˉsɨɨnꜗ kyahꜗ hnähꜘ laˉ, taꜙ jmeeˉ hnähꜘ hñaaˉ hohꜘ, ja̱ˉ che̱e̱hꜙ kaˉlähꜘ juuˈ laˉ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ Laodicea mahꜗ hëyꜗ kaˉlähꜘ jeeˊ ooꜙ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ hëhˈ hnähꜘ heˉ maˉsɨɨnꜗ kiyhꜗ waˊraˉ gaꜙche̱e̱yhˉ taꜙ kyahꜗ hnähꜘ. 17 Hiꜙ chiihˊ Arquipo waˊ kwayꜘ beꜘ miˉteyꜗ taˊ heˉ maˉnaˉhña̱a̱yˊ jmeeyˈ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 18 Jnäꜘ Paaˊ maˉsɨɨnꜗ miihˉ jeeˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ juuˈ laˉ kya̱a̱hˊ goonꜙ. Dsooh˜ hohꜘ hnähꜘ jnäꜘ hä̱ä̱nˊ nehꜙñeˈ. Waˊ miˉjä̱ä̱ꜗ Dio läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Jnäꜘ Paaˊ kya̱a̱hˊ Silvano kya̱a̱hˊ Timotä sɨɨnꜙ kihꜗ gwahꜙ jwɨɨˉ Tesalónica, hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱hˊ Tääˋ jnänˋ hiꜙ kya̱a̱hˊ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Ngɨɨnˊ kiyhˈ waˊ kwayꜘ heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ hiꜙ waˊ jmeeyꜘ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ. 2 Dsooh˜ baˊ dsëˉ jnäähˈ kyahꜗ hnähꜘ läꜙjëꜙ ji̱i̱h˜ waˊraˉ gaꜙngɨɨˊ jnäähꜗ kihꜗ Dio, heˉja̱ˉ kwaˉ jnäähˈ tiˊhmaahˊ kiyhˈ. 3 Saꜙ dsaˉgaaꜘ dsëˉ jnäähˈ kwaˉ jnäähˈ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ. Ja̱ꜙ ko̱o̱ˉ nëëˈ taˊ lluˈ maˉjmeehˊ hnähꜘ kihꜗ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kiyhꜗ, hiꜙ miˉtehˋ baˊ hnähꜘ taˊ kyahˈ hnähꜘ kihꜗ heˉ hnaahꜙ hnihꜘ chaˉmiihˉ. Hiꜙ kwëëh˜ baˊ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ heˉ kye̱hˊ hnähꜘ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 4 Jëëhꜘ, la̱a̱hꜗ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnääꜗ Dio chaˉmiihˉ hiꜙ ñeˊ baˊ jnäähꜗ heˉ gaꜙlle̱e̱hˉ Dio hnähꜘ. 5 Läꜙ maˊ gaꜙngëëˊ jnäähꜗ juˈhmëëꜘ kyahꜗ hnähꜘ, ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ maꜙlaꜙ juuˈ taꜙjmahꜗ. Jaꜗ kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ baˊ ja̱ˉ. Saꜙ chaˉ maˊ kye̱ˊ jnäähꜗ jyohꜘ hʉʉˊdsëˉ. Juuˈ naˉ laꜗ maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jmahꜗ baˊ. Hiꜙ maˉñehˊ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ, kihꜗ heˉ hnääꜙ jnäähˈ hnähꜘ. 6 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ jmeeˉ jnäähˈ hiꜙ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Jëëhꜘ, maˊ gaꜙhe̱e̱hˋ hnähꜘ juuˈ kiyhꜗ, cha̱a̱ˉ baˊ hnähꜘ lluꜗ gaꜙjmeeꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, maꜙkeꜙ gaꜙjëëhˋ hnähꜘ chaˉmiihˉ heˉ wɨɨꜘ. 7 Hehꜗ heˉ jmeehˉ hnähꜘ läꜙja̱ˉ, gaꜙnuuꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ Macedonia hiꜙ hwaꜗ Acaya. Heˉja̱ˉ jaꜗ dsëyꜗ gaꜙjmeeyꜘ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ. 8 Kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ gaꜙllooꜗ juuˈ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Macedonia hiꜙ Acaya. Hiꜙ gaꜙläꜙchaꜙ juuˈ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ Dio läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ jyohꜘ jwɨɨˉ. Heˉja̱ˉ moꜙsoꜙ jmeeꜙ gaˊ biiˈ jmeehˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ haˉ läꜙ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ. 9 Läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ hlëëhꜙ haˉ läꜙ gaꜙhe̱e̱hˋ hnähꜘ jnäähˈ läꜙ maˊ gaꜙllaꜙnøøꜗ jnäähˈ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ, hiꜙ haˉ läꜙ gaꜙbe̱e̱hꜙ hnähꜘ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ hiꜙ haˉ läꜙ jmeehˉ hnähꜘ taˊheꜗ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ maꜙraꜙ Dio ji̱i̱hꜙ. 10 Hiꜙ hlëëyhꜙ heˉ lleˋ hohꜘ hnähꜘ heˉ jä̱hꜘ jo̱o̱yꜘ kaˉlähꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Jëëhꜘ Dio gaꜙmiꜙji̱i̱hˋ Jesús jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ mahꜗ jo̱o̱yꜘ heꜘ lä̱ä̱ꜗ jneˊ kihˈ lliꜘwɨɨꜘ heˉ naꜗ gaˊ jäꜙ.
1 Ø̱ø̱hnꜗ, maˉñehˊ baˊ hnähꜘ, saꜙ naˉhe̱e̱ꜚ taˊ heˉ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ läꜙ maˊ naˊnøøˈ jnäähꜗ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ. 2 Hiꜙ maˉñehˊ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ gaꜙläꜙhä̱ä̱hˋ dsaˉ jnäähˈ, gaꜙkwaꜘ dsaˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ jwɨɨˉ Filipo. Pero Dio kya̱a̱hˊ jnäähꜗ heˉja̱ˉ gaꜙtu̱u̱ˉ dsëˉ jnäähˈ gaꜙkwaˊ jnäähꜗ juˈhmëëꜘ kiyhꜗ jeeˊ jwɨɨˉ kyahꜗ hnähꜘ maꜙkeꜙ gaꜙte̱e̱ꜘ gaꜙjë̱ë̱ꜘ dsaˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 3 Saꜙ naˉhe̱e̱ꜚ juuˈ heˉ gaꜙkwaˊ jnäähꜗ, niꜙ ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ hʉʉˊdsëˉ hlɨɨhˈ. Hiꜙ niꜙ saꜙ gaꜙmiꜙga̱a̱nˈ hnähꜘ. 4 Gaꜙjëëꜗ baˊ Dio jmääꜗ jnäähˈ jmeeˊ jnäähꜗ taˊ kiyhˈ, heˉja̱ˉ hlëëhˊ jnäähꜗ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ kwaꜙ juˈhmëëꜘ kiyhꜗ. Hiꜙ ja̱ꜙ heˉ hnøøhꜘ jnäähˈ haˉ läꜙ jeeˊ tɨhˈ dsëꜗ dsaˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ kwaˊ jnäähꜗ. Heˉ hnøøhꜘ jnäähˈ haˉ läꜙ jeeˊ tɨhˈ dsëꜗ Dio hi̱ˉ kyʉʉh˜ haˉ läꜙ laꜗ hʉʉˊdsëˉ jnänˋ. 5 Ñehˊ baˊ hnähꜘ saꜙ gaꜙhlëëhˊ jnäähꜗ kya̱a̱hˊ juuˈ naˊhñaahꜗ läꜙjwëꜘ jeeˊ gaꜙlë̱ë̱hnꜙ hnähꜘ niꜙ saꜙ gaꜙhnøøhˊ jnäähꜗ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ le̱hꜙ jnäähˈ kuuˊ. Dio baˊ ñeˉ haˉ läꜙ laꜗ. 6 Saꜙ hnøøhꜘ jnäähˈ jmääꜗ dsaˉ jnäähˈ ka̱a̱hˊ. Saꜙ hnøøˉ jnäähˈ jmeehˈ hnähꜘ läꜙja̱ˉ niꜙ heˉ jmeeꜗ jñahꜘ. Kihꜗ heˉ la̱a̱ꜗ jnäähˈ apóstole kya̱a̱ꜗ Cristo, chaˉ baˊ jwëꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ heˉ maˊ jmeeˊ jnäähꜗ madaꜚ kyahꜗ hnähꜘ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ läꜙja̱ˉ hnøøˉ jnäähˈ. 7 Pero gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ jø̱hˉ dsëˉ jnäähˈ baˊ, läꜙko̱o̱ˉ jø̱hˉ dsëꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ jeeˊ miˉkwa̱a̱yꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱yꜗ. 8 Gaꜙläꜙhnääꜙ jnäähˈ hnähꜘ chaˉmiihˉ. Heˉja̱ˉ saꜙ gaꜙjmääꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ ko̱o̱ˉ maˊ dsaˉka̱ˊ jnäähꜗ juˈhmëëꜘ kihꜗ Dio taꜙjmahꜗ. Gaꜙllaꜘ dsëˉ jnäähˈ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ läꜙji̱i̱hˈ maˊ ngëëˊ jnäähꜗ hñaaꜗ jnäähˈ ju̱u̱ꜘ jnäähˈ kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ kihꜗ heˉ hnääꜙ jnäähˈ hnähꜘ chaˉmiihˉ. 9 Ø̱ø̱hnꜗ, ¿Cheˊ saꜙ dsooh˜ hohꜘ hnähꜘ haˉ läꜙ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ taˊ, mahꜗ gaꜙläꜙchaꜙ heˉ gaꜙkihˊ jnäähꜗ? Läꜙjmɨɨˈ läꜙhwëˈ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ taˊ, jëëhꜘ saꜙ hnøøˉ jnäähˈ maˊ llaˊkya̱a̱nꜚ hnähꜘ jmɨɨˊ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ gaꜙkwaˊ jnäähꜗ juuˈ kihꜗ Dio. 10 Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ hiꜙ ñeˉ baˊ Dio haˉ läꜙ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Jesús. Maˉla̱a̱ꜗ jnäähˈ hi̱ˉ naˉjngëëˈ. Gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ. Saꜙ chaˉ heˉ naˉbä̱ä̱hˋ jnäähꜗ niꜙ miihˉ. 11 Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ kyahꜗ hnähꜘ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ hnähꜘ. Gaꜙkwaˊ jnäähꜗ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ, gaꜙcha̱a̱hˊ jnäähꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ kya̱a̱hˊ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱yꜗ. 12 Hiꜙ gaꜙhlë̱ë̱hˊ jnäähꜗ hnähꜘ mahꜗ jmeehˈ hnähꜘ läꜙ hnøøꜗ Dio hi̱ˉ gaꜙtëëhꜗ hnähꜘ mahꜗ läꜙjnäähꜘ hnähꜘ yaꜙjwɨɨꜗ jeeˊ jmeeyꜙ hihꜙ. 13 Heˉja̱ˉ saꜙ hwa̱a̱ꜘ jnäähˈ kwaˉ jnäähˈ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. Jëëhꜘ, gaꜙhe̱e̱hˋ hnähꜘ juuˈ kiyhꜗ heˉ gaꜙkwaˊ jnäähꜗ. Gaꜙläꜙngëëhꜘ hnähꜘ saꜙ laꜗ juuˈ kihꜗ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ dsaˉ. Laꜗ maꜙraꜙ juuˈ kihꜗ Dio baˊ, ja̱ˉbaˊ juuˈ heˉ jøøꜙ kyahꜗ hnähꜘ, hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Jesús. 14 Ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ Tesalónica naˉ, kweeˉ baˊ gaꜙlaꜗ kyahꜗ hnähꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ gwahꜙ kihꜗ Dio heˉ tø̱ø̱ꜘ hwaꜗ Judea. Heꜘ baˊ dsaˉgoohꜘ hnähꜘ gaꜙjmeehꜙ hnähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱hꜘ gaꜙlaꜗ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ Judea. Judiu dsaˉgooyˈ gaꜙjmeehꜙ dsihꜘ kihꜗ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëyꜗ kihꜗ Cristo Jesús. 15 Ja̱ˉbaˊ dsaˉgooyˈ heꜘ gaꜙjngɨɨhꜗ kihꜗ Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ läꜙko̱hꜘ gaꜙjngëëyhꜗ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio jä̱ä̱ꜗ. Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙhñaaꜙ dsëyꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ kaˉlähꜘ. Jmeeyꜙ heˉ saꜙ tɨh˜ dsëꜗ Dio hiꜙ llaˉdsëëyˋ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 16 Ngooꜗ baˊ hayꜙ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ heˉ hlë̱ë̱hˊ jnäähꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu mahꜗ lä̱ä̱yꜘ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ, moꜙsoꜙ kya̱a̱hˊ hihꜙ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ, heˉja̱ˉ jäꜙ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kiyhˈ chaˉmiihˉ ngëëˈ. 17 Hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, maˉläˉhɨɨˋ miihˉ jmɨɨˊ heˉ saꜙ jë̱ë̱nˊ hnähꜘ. Pero saꜙ maˉgaaꜘ dsëˉ jnäähˈ. Maꜙraꜙ heˉ lleˋ dsëˉ jnäähˈ dsaˉjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ hnähꜘ. 18 Heˉja̱ˉ hnøøˉ jnäähˈ maˊ dsaˉjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ hnähꜘ. Jnäꜘ Paaˊ jmeenꜙ dsooꜘ, ja̱ꜙ heˉ ko̱o̱ˉ häˊ gaꜙjmeenꜗ hʉʉˊdsëˉ maˊ dsaˊnøøˈ jnäähꜗ. Pero saꜙ gaꜙlaꜗ, jmeeꜙ Tanaˊ jwɨɨhˋ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ. 19 Hnähꜘ baˊ hi̱ˉ kye̱ˊ jnäähꜗ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ, hnähꜘ baˊ hi̱ˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ jnäähˈ lluꜗ. Hnähꜘ baˊ hi̱ˉ jmeeꜙ lii˜ jmääꜗ taˊ heˉ maˉjmeeˊ jnäähꜗ. Heˉja̱ˉ hnøøˉ jnäähˈ jë̱ë̱ˊ jnäähꜗ hnähꜘ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ chaˊnëˊ Jesucristo waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱yhꜘ kaˉlähꜘ. 20 ¡Heˉ baˊ cheˉ lluꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ heˉja̱ˉ cha̱a̱ˉ baˊ jnäähꜗ lluꜗ!
1 Saꜙ läˉbeꜘ dsëˉ jnäähˈ, heˉja̱ˉ jmeeˉ jnäähˈ hʉʉˊdsëˉ jä̱ä̱ˊ jnäähꜗ jwɨɨˉ Atena laˉ, 2 mahꜗ che̱e̱ˊ jnäähꜗ Timotä ø̱ø̱hꜗ jneˊ dsaˉjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ. Ø̱ø̱hꜗ jneˊ heꜘ, jmeeꜙ taˊ kihˈ Dio ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäähꜗ, kwayꜙ juˈhmëëꜘ kihꜗ Cristo. Hi̱ˉ heꜘ kwaꜗ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ jwëꜘ kihꜗ Dio heˉ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ naˉ. 3 Mahꜗ läꜙja̱ˉ, niꜙ ja̱a̱ˉ hnähꜘ saꜙ jehꜗ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ heˉ jëëhꜘ hnähꜘ heˉ wɨɨꜘ. Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ läꜙnaˉ lleˋ kihˈ leꜘ jnänˋ. 4 Jëëhꜘ, läꜙ maˊ tøøhˊ jnäähꜗ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, gaꜙjähˊ jnäähꜗ dsaˉngëëꜘ jneˊ chaˉmiihˉ heˉ wɨɨꜘ hiꜙ naꜗ maˉjëëhˋ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ laꜗ heˉ ja̱ˉ. 5 Heˉja̱ˉ moꜙsoꜙ gaꜙläꜙbeꜘ dsënꜙ. Cha̱hꜘ baˊ gaꜙche̱e̱nꜙ Timotä mahꜗ dsaˉjëëyꜙ cheˊ läꜙ maˉdsooꜘ ja̱ˉbaˊ hohꜘ hnähꜘ. Jmeenꜙ hʉʉˊdsëˉ waˊraˉ gaꜙjmeeꜘ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ jwɨɨhˋ kyahˈ hnähꜘ hiꜙ he̱e̱ꜘ taˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ. 6 Pero läꜙ maˊ ja̱hˈ Timotä jeeˊ tøøhˊ jnäähꜗ laˉ, gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ, läꜙ maˉdsooꜘ ja̱ˉbaˊ hohꜘ hnähꜘ hiꜙ hnaahꜙ hnähꜘ dsaˉkya̱a̱hˊ. Hiꜙ jäyhꜘ, dsooh˜ hohꜘ hnähꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ chaˉmiihˉ, hiꜙ hnoohˉ hnähꜘ jë̱ë̱hˈ jnäähꜗ kaˉlähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ hnøøˉ jnäähˈ jë̱ë̱ˊ jnäähꜗ hnähꜘ. 7 Ø̱ø̱hnꜗ, maꜙkeꜙ dsaˉngëëꜘ jnäähˈ naˉkuˊ naˉngɨɨˈ heˉ wɨɨꜘ jeeˊ laˉ, pero chaˉmiihˉ gaꜙnøhꜗ dsëˉ jnäähˈ maˊ gaꜙnʉʉˊ jnäähꜗ jmeehˉ baˊ hnähꜘ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ Dio. 8 Naꜗ baˊ raꜘ si˜ cha̱a̱ˉ jnäähˈ lluꜗ, kihꜗ heˉ gaꜙnʉʉˊ jnäähꜗ tä̱ä̱hˊ baˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ jwëꜘ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 9 Johꜘ tiˊhmaahˊ saꜙ kwaˉ jnäähˈ kihꜗ Dio kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ. Jëëhꜘ, chaˉmiihˉ jë̱ë̱ˉ dsëˉ jnäähˈ chaˊnëˊ Dio taꜙlaꜙ kyahꜗ hnähꜘ. 10 Tøøhˊ baˊ jnäähꜗ ngɨɨˊ jnäähꜗ kihꜗ Dio läꜙjmɨɨˈ läꜙhwëˈ mahꜗ läꜙchaˉ jwëˈ dsaˊjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ hnähꜘ kaˉlähꜘ. Mahꜗ kwaˊ jnäähꜗ beꜘ të̱ë̱hꜗ hnähꜘ heˉ gaˊ hnøøˈ kyahꜗ hnähꜘ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ jwëꜘ kihꜗ Dio. 11 Ngɨɨˊ jnäähꜗ kihꜗ Tääˋ jnänˋ hiꜙ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ mahꜗ kwayꜗ jwëˈ dsaˊjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ hnähꜘ kaˉlähꜘ. 12 Hiꜙ ngɨɨnˊ kihˈ Dio waˊ läˉhnaahꜙ hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ hiꜙ waˊ läˉhnaahꜙ läꜙnaˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ hnääꜙ jnäähˈ hnähꜘ. 13 Hiꜙ ngɨɨnˊ kihˈ Dio mahꜗ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ hiꜙ naˉjngëëhˈ hnähꜘ goˉte˜ mahꜗ moꜙsoꜙ chaˉ gaˊ heˉ naˉbä̱ä̱hˋ hnähꜘ niꜙ miihˉ chaˊnëˊ Tääˋ jnänˋ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱hꜘ Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ kya̱a̱yꜗ.
1 Ø̱ø̱hnꜗ, hlë̱ë̱hnˊ hnähꜘ läꜙ hnøøꜗ Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ hñaaˉ hohꜘ, goˉnääꜘ baˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙläꜙtë̱ë̱hꜙ hnähꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. Jëëhꜘ, läꜙja̱ˉ lleˋ kyahˈ hnähꜘ hiꜙ läꜙja̱ˉ tɨhꜗ dsëꜗ Dio kaˉlähꜘ. Hiꜙ jmeeꜙ biiꜗ jmeehˈ hnähꜘ heˉ lluꜗ chaˉgaˊmiihˉ ko̱o̱ˉ häˊ ko̱o̱ˉ häˊ. 2 Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ laꜗ nʉʉhꜚ heˉ gaꜙhñahꜗ hnähꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ madaꜚ kihꜗ Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 3 Heˉ tøøhˊ jneˊ naˉjngëënˈ, heˉja̱ˉ baˊ hnøøˈ Dio. Hnähꜘ dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ taꜙ ka̱a̱hꜙ hnähꜘ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ. 4 Goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ lluꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉmëꜘ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ. Hnøøꜗ naˉjngëëhˈ hnähꜘ kya̱a̱yhˊ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ. 5 Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ heˉ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ läꜙ jmeeꜙ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio. 6 Niꜙ ja̱a̱ˉ hnähꜘ taꜙ miˉkwa̱hꜚ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ hnähꜘ, niꜙ taꜙ miˉga̱a̱ˈ hnähꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ. Maˉjmeeˊ baˊ jnäähꜗ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ te̱e̱hꜙ jwɨɨ˜ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ hlɨɨhˈ ja̱ˉ. 7 Jëëhꜘ, saꜙ gaꜙtëëhꜗ Dio jneˊ mahꜗ jmeenˊ waˊ laˈ chaˉ laꜗ. Gaꜙtëëyhꜗ jneˊ mahꜗ dsaˊtoohnˊ naˉjngëënˈ baˊ. 8 Hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ heˈ juuˈ laˉ, ja̱ꜙ kihꜗ dsaˉ ja̱ˉ heˉ jmeeyꜙ cha̱a̱yhˉ. Heˉ jmeeyꜙ cha̱a̱yhˉ kya̱a̱hˊ Dio baˊ ja̱ˉ, heꜘ baˊ Dio hi̱ˉ gaꜙkwëëhꜗ jneˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 9 Heˉ hnääꜙ jneˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ, saꜙ jmeeꜙ biiꜗ sɨɨˊ jnäähꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Jëëhꜘ, Dio maˉmiˉtë̱ë̱ˉ hnähꜘ heˉ hnaahꜙ hnähꜘ dsaˉkya̱a̱hˊ. 10 Maꜙ baˊ jnäꜘ, hnaahꜙ baˊ hnähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Macedonia. Pero chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, mahꜗ waˊ hnaahꜙ hnihꜘ chaˉgaˊmiihˉ. 11 Kwaˊ hnähꜘ beꜘ hɨɨꜗ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ, taꜙ waˊ hneeˉ hnähꜘ. Taꜙ jëëꜘ hnähꜘ heˉ jmeeꜙ jñahꜘ. Taꜙ waˊ jwë̱hˈ hnähꜘ, ja̱ˉ jmeehˉ baˊ hnähꜘ taˊ läꜙko̱o̱ˉ madaꜚ heˉ maˉjmeeˊ jnäähꜗ kyahꜗ hnähꜘ. 12 Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ, hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio hlëëyhꜗ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ hiꜙ läꜙja̱ˉ läꜙchaˉ baˊ läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kyahꜗ hnähꜘ. 13 Ø̱ø̱hnꜗ, hnøøˉ jnäähˈ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ haˉ läꜙ leꜘ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ. Saꜙ hnøøˉ jnäähˈ läꜙmeehˉ hohꜘ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ chaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ. 14 Dsooꜘ baˊ dsëˉ jneˊ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ Jesús hiꜙ gaꜙläꜙji̱i̱yhˋ kaˉlähꜘ. Hiꜙ jmeeˉ jneˊ dsooꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ miˉji̱i̱hˋ Dio ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ kiyhꜗ. 15 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Jneˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jmɨɨˊ jä̱yhꜘ, saꜙ läꜙjä̱ä̱ꜗ jneˊ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. 16 Ki̱ˉga̱a̱ˉ läꜙnʉʉhꜘ jmeeꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ madaꜚ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jña̱a̱yˈ gyʉʉhˈ, hiꜙ läꜙnʉʉhꜘ hlëëhꜗ ángel hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ, hiꜙ läꜙnʉʉhꜘ hi̱i̱ˋ luuꜘ hooˊ kihˈ Dio. Maˊja̱ˉ läꜙji̱i̱hˊ toˉnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ kihꜗ Jesús. 17 Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jmɨɨˊ ja̱ˉ, cha̱a̱yhꜙ jneˊ jeeˊ jniiꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ mahꜗ je̱e̱ꜙ jneˊ Jesús jwëꜘ nëˊ lleꜘ. Ja̱ˉgaˊ naꜙ dsaˊtoohˊ jneˊ kya̱a̱hˊ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. 18 Heˉja̱ˉ jmeeˊ hnähꜘ jë̱ë̱ˉ dsëꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ laˉ.
1 Ø̱ø̱hnꜗ saꜙ jmeeꜙ biiꜗ sɨɨˊ jnäähꜗ kyahꜗ hnähꜘ heeˉ ji̱ˉñeˉ o heeˉ jmɨɨˊ läꜙteꜗ juuˈ laˉ. 2 Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ kweeˉ, waˊraˉ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ jä̱hꜘ Jesús, jä̱yhꜘ jmɨɨˊ heˉ saꜙ liihꜚ dsaˉ, läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ taꜙlaꜙ hwëˈ. 3 Läꜙko̱o̱ˉ waˊraˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ: “Maˉtøøhˊ baˊ jneˊ lluˈ, moꜙsoꜙ hiiꜘ gooˉ jnänˋ”, läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, niꜙ saꜙ liihꜚ gyihꜗ, jäꜙ heˉ wɨɨꜘ nëˊ kiyhˈ, läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ kihꜗ dsaˉmëꜘ jeeˊ dsaˉläˉcha̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱yꜗ. Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ lä̱ä̱ꜘ kihꜗ heˉ ja̱ˉ. 4 Pero hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, moꜙsoꜙ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ jmeehˉ hnähꜘ waˊ laˈ chaˉ laꜗ. Heˉja̱ˉ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱yhꜘ, saꜙ jø̱ø̱hꜙ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ dsaˉjø̱ø̱hꜙ dsaˉ waˊraˉ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ kiyhꜗ. 5 Läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ hnähꜘ maˉnaˊjnääꜘ hnähꜘ jeeˊ jnäꜘ waˊjeˉ hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ jmɨɨˈ kaˉlähꜘ. Moꜙsoꜙ naˊjnääꜘ hnähꜘ kihꜗ hwëˈ, niꜙ kihꜗ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ. 6 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, saꜙ waˊ jmeenˊ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ liihꜚ heˉ jmeeꜙ. Hnøøꜗ naˉnëˊ jneˊ hiꜙ waˊ hä̱ä̱ˊ jneˊ hñaanˈ. 7 Hi̱ˉ gwɨ̱ɨ̱ˉ, hwëˈ baˊ gwɨ̱ɨ̱yˉ. Hi̱ˉ he̱e̱ꜘ, ko̱ˉja̱ˉ llaˊhe̱e̱hꜚ bihꜗ. 8 Pero jneˊ hi̱ˉ maˉnaˊjnääꜘ kihꜗ jmɨɨˈ, waˊ le̱e̱hꜚ jneˊ. Waˊ läˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ kihˈ Dio, waˊ hnääꜙ jneˊ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ hä̱ä̱ꜙ jneˊ hñaanˈ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ hløøꜘ hi̱ˉ naˉlä̱ä̱ˉ ñeˈ. Hiꜙ waˊ kye̱nˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ heˉ lä̱ä̱ꜘ jneˊ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ hä̱ä̱ꜙ jneˊ hñaanˈ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ hløøꜘ hi̱ˉ häˊ mɨˈkyaahˊ lleˊ. 9 Jëëhꜘ, gaꜙjmä̱ä̱ꜗ Dio jneˊ mahꜗ lä̱ä̱yꜗ jneˊ taꜙlaꜙ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, saꜙ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jneˊ mahꜗ jëënˊ heˉ lliꜘwɨɨꜘ heˉ naꜗ gaˊ jäꜙ. 10 Hi̱ˉ heꜘ gaꜙju̱u̱ꜗ jnäˋ jneˊ mahꜗ cha̱a̱ˉ jneˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ, kweeˉ baˊ laˈ cheˊ cha̱a̱ˉ jneˊ o naˉju̱u̱ˊ jneˊ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jmɨɨˊ jä̱yhꜘ. 11 Kihꜗ heˉja̱ˉ, ja̱ˉ kwahˉ hnähꜘ beꜘ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ mahꜗ dsaˉnääyꜗ taꜙ chaˊnëˊ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱hꜘ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ jmeehˉ hnähꜘ. 12 Chu̱u̱ꜘ jnäähˈ kya̱a̱hˊ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, ja̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ heˈ kihꜗ hi̱ˉ kwaꜙ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ jä̱ä̱ꜙ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ hlë̱ë̱h˜ hnähꜘ kaˉlähꜘ. 13 Waˊ hnaahꜙ hnihꜘ chaˉmiihˉ taꜙlaꜙ kihꜗ taˊ heˉ jmeeyꜙ. Hiꜙ waˊ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ. 14 Hiꜙ chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, hlë̱ë̱hˊ hnähꜘ hi̱ˉ saꜙ hnøøꜗ jmeeꜗ taˊ. Kwaˊ hnähꜘ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ läꜙka̱a̱ˉ dsëꜗ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ be̱e̱ꜘ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ. Jmeeˊ hnähꜘ jø̱hˉ hohꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 15 Le̱e̱hꜚ hnähꜘ, niꜙ ja̱a̱ˉ hnähꜘ taꜙ ji̱i̱hˋ hlɨɨhˈ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ. Läꜙjëꜙ ji̱i̱h˜ jmeeˊ hnähꜘ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ hnähꜘ hiꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. 16 Waˊ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ läꜙjëꜙ jmɨɨˊ baˊ. 17 Ngɨɨˊ hnähꜘ tä̱ä̱ꜘ kihꜗ Dio. 18 Kwaˊ hnähꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio kihꜗ läꜙjëꜙ. Heˉ laˉ naˉ hnøøꜗ Dio jmeehˈ hnähꜘ läꜙlluꜗ heˉ maˉla̱a̱hꜗ hnähꜘ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo Jesús. 19 Taꜙ haˉ hnähꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 20 Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ taꜙ kooꜘ juuˈ heˉ kwaꜙ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. 21 Kye̱ˊ daˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ hlëëyhꜙ. Mahꜗ goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ maꜙlaꜙ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ. 22 Beꜗ hnähꜘ taꜙ kooꜘ läꜙjëꜙ nëëˈ heˉ hlɨɨhˈ. 23 Dio baˊ heꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ hiiꜘ tiiˊ tuhˉdsëˉ jneˊ. Heˉja̱ˉ ngɨɨnˊ kiyhˈ mahꜗ waˊ jmeeyꜘ naˉjngëëˈ hnähꜘ goˉte˜. Waˊ hä̱ä̱yˈ hnähꜘ. Waˊ høøyꜘ jmɨˉlleꜘ kyahꜗ hnähꜘ, waˊ høøyꜘ läꜙjëꜙ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ, waˊ høøyꜘ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ moꜙsoꜙ chaˉ gaˊ heˉ naˉbä̱ä̱hˋ hnähꜘ niꜙ miihˉ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱hꜘ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 24 Maꜙraꜙ heˉ miˉteꜗ baˊ hi̱ˉ gaꜙtëëhꜗ hnähꜘ. Heˉ gaꜙjäyhꜘ jmeeyꜗ, maꜙraꜙ heˉ jmeeꜗ bihꜗ. 25 Ø̱ø̱hnꜗ, ngɨɨˊ hnähꜘ kihꜗ Dio mahꜗ kwayꜗ beꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 26 Jmeeˊ hnähꜘ Dio kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ hnähꜘ, ja̱ˉ chʉ̱hˉ hnähꜘ kiyhꜗ läꜙ hnøøꜗ Dio. 27 Kya̱a̱hˊ madaꜚ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, ja̱ˉ hëhˉ hnähꜘ heˉ maˉsɨɨnꜗ laˉ chaˊnëˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. 28 Waˊ miˉjä̱ä̱ꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Jnäꜘ Paaˊ kya̱a̱hˊ Silvano kya̱a̱hˊ Timotä sɨɨnꜙ kihꜗ gwahꜙ jwɨɨˉ Tesalónica, hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱hˊ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ kya̱a̱hˊ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ. 2 Ngɨɨnˊ kihˈ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hiꜙ ngɨɨnˊ kihˈ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, waˊ kwayꜘ heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ, hiꜙ waˊ jmeeyꜘ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ. 3 Ø̱ø̱hnꜗ, hnøøꜗ kwaˉ jnäähˈ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio läꜙjëꜙ jmɨɨˊ kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ, läꜙlleˋ kihˈ, läꜙlluꜗ heˉ ngooꜗ baˊ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kiyhꜗ, hiꜙ ngooꜗ baˊ hnaahꜙ hnähꜘ dsaˉkya̱a̱hˊ. 4 Tɨh˜ baˊ dsëˉ jnäähˈ läꜙko̱o̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙhlëëhˊ jnäähꜗ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ gwahꜙ kihꜗ Dio. Jmeehˉ jnäähˈ juuˈ haˉ läꜙ jø̱hˉ hohꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ wɨɨꜘ heˉ dsaˉngëëꜘ hnähꜘ. Hiꜙ haˉ läꜙ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ Dio hiꜙ kwëëh˜ baˊ hohꜘ hnähꜘ maˊ cha̱a̱ˉ hnähꜘ lliꜘwɨɨꜘ. 5 Hehꜗ läꜙja̱ˉ, miˉjnääꜙ maꜙraꜙ heˉ llaꜙ Dio taˊ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ, heˉja̱ˉ naˉ naˉngëˈ hnähꜘ jwëˈ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ yaꜙjwɨɨꜗ kiyhꜗ, kihꜗ heˉ jëëhꜘ hnähꜘ wɨɨꜘ naꜗ. 6 Jëëhꜘ, Dio jmeeꜗ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ, heˉ miˉhmaayhˋ kihˈ hi̱ˉ jmeehꜙ hnähꜘ naꜗ. 7 Hiꜙ hnähꜘ hi̱ˉ dsaˉngëëꜘ wɨɨꜘ naꜗ, hñahꜙ baˊ hnähꜘ jeeˊ te̱e̱hˊ hnähꜘ hohꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäähꜗ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ läꜙjnäꜘ Jesús jña̱a̱yꜗ gyʉʉhˈ kya̱a̱hˊ ángele kya̱a̱yꜗ hi̱ˉ chaˉ beꜘ kihꜗ. 8 Jä̱yhꜘ jeeˊ waˊjeˉ jihˈgye̱hꜗ, maˊja̱ˉ heeyhꜗ wɨɨꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ gaꜙhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio, hiꜙ läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ saꜙ gaꜙläꜙhnøøꜗ juˈhmëëꜘ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 9 Hi̱ˉ heꜘ naˉ, jëëꜗ wɨɨꜘ heˉ saꜙ lla̱a̱ꜙ ji̱hˊko̱hꜘ ji̱hˊlɨhꜘ, ʉ̱ʉ̱ꜘ goˉteˈ baˊ dsaˉta̱a̱yhˋ kihˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, jeeˊ moꜙsoꜙ të̱ë̱yꜗ jëëyꜗ jeeˊ jnäꜘ naˊhñaahꜗ kya̱a̱hˊ beꜘ kiyhꜗ, 10 waˊraˉ gaꜙtëꜘ jmɨɨˊ jä̱hꜘ Jesús. Maˊja̱ˉ dsaˉta̱a̱hˋ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱yꜗ, jmeeyꜗ jʉʉhˉ kiyhꜗ. Peerꜙ jëëꜗ dsa̱hꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ. Hiꜙ läꜙkye̱ˉ hnähꜘ jë̱ë̱hˈ hnihꜘ, jëëhꜘ maˉläˉdsooꜘ baˊ hohꜘ hnähꜘ juuˈ heˉ maˉkwaˊ jnäähꜗ. 11 Heˉja̱ˉ ngɨɨˊ jnäähꜗ kyahꜗ hnähꜘ läꜙjëꜙ jmɨɨˊ mahꜗ jmääꜗ Dio hnähꜘ llu̱u̱ꜗ läꜙlleˋ kyahˈ hnähꜘ hi̱ˉ naˉteehˊ kya̱a̱yˈ. Hiꜙ ngɨɨˊ jnäähꜗ kiyhꜗ mahꜗ kwayꜗ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ jmeehˈ hnähꜘ läꜙjëꜙ taˊ lluˈ heˉ hyohˉ hohꜘ hnähꜘ jmeehˈ, läꜙlluꜗ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ. 12 Maˊja̱ˉ jmeeꜗ dsaˉ jʉʉhˉ kihꜗ Jesucristo kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ leꜘ kyahꜗ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ, kihꜗ heˉ lluꜗ dsëꜗ Dio jnänˋ, hiꜙ kihꜗ heˉ lluꜗ dsëꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ.
1 Naꜗ hlëëhˊ gaˊ jnäähꜗ miihˉ kihꜗ haˉ läꜙ leꜘ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱hꜘ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hiꜙ haˉ läꜙ je̱e̱ꜙ jnihꜘ mahꜗ jmeenˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. Ø̱ø̱hnꜗ, chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, 2 taꜙ he̱e̱ꜙ hnähꜘ gaˉjʉhˉ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ. Taꜙ jehꜙ hohꜘ hnähꜘ cherˊmahꜗ gaꜙnʉʉhˉ hnähꜘ jähꜘ dsaˉ maˉja̱h˜ Jesús. Maꜙkeꜙ heˉ gaˊ jäyhꜘ maˉhlëëhꜘ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio, maꜙkeꜙ heˉ gaˊ jäyhꜘ maˉyaˉka̱ꜙ dsaˉ juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ o maˉtë̱ë̱yhꜗ juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, taꜙ jmeeˉ hnähꜘ heˈ goˉte˜. 3 Taꜙ kwaˉ hnähꜘ jwëˈ heˉ gaˊ miˉga̱a̱ꜙ dsaˉ hnähꜘ. Saꜙ jä̱hꜘ Jesús jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉllooꜗ jmɨɨˊ jmeeˈ dsaˉ naˉhøøhˊ kihˈ Dio läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ hiꜙ läꜙjnääꜘ dsaˉ hlë̱ë̱hˈ hi̱ˉ maˉnaˉhe̱e̱ꜚ goˉte˜. 4 Hi̱ˉ heꜘ läꜙhnøøꜗ llaˉdsëëyˋ kihˈ Dio hiꜙ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ dsaˉ jʉʉhˉ kihꜗ. Jmä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ jø̱ø̱hˈ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ, läꜙji̱i̱hˈ gyayꜙ nehꜙ gwahꜙ kihꜗ Dio, jmä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ läꜙko̱o̱ˉ Dio. 5 ¿Cheˊ saꜙ dsooh˜ hohꜘ hnähꜘ heˉ gaꜙjwë̱ë̱hnꜗ hnähꜘ heˉ laˉ, läꜙ maˊ gyanˊ kya̱a̱hˊ hnähꜘ jeeˊ naˉ? 6 Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ heeˉ naˉ heˉ saꜙ kwaꜗ jwëˈ läꜙjnääꜘ dsaˉ hlë̱ë̱hˈ heꜘ jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉtëꜘ jmɨɨˊ kiyhˈ. 7 Saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ ñeˉ kweeˉ, haˉ läꜙ maˉløøꜗ jmeeꜙ taˊ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ heꜘ, pero maꜙraꜙ heˉ jmeeꜙ bihꜗ taˊ toˉkëˊ. Ko̱o̱ˉ jø̱ø̱y˜ lloo˜ jmɨɨˊ jñuuhˈ heˉ jmeeꜙ jwɨɨhˋ kiyhˈ. 8 Ja̱ˉgaˊ naꜙ läꜙchaˉ jwëˈ ngëyꜗ jnäꜘhäꜘ. Pero waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱hꜘ Jesús, kya̱a̱hˊ lleꜘ heˉ häˊ hooyˊ baˊ jngëëyhˈ dsaˉ hlë̱ë̱hˈ heꜘ. Miˉlla̱a̱yꜙ goˉte˜ kya̱a̱hˊ jmëëˈ kiyhꜗ waˊraˉ ja̱yhꜗ. 9 Kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ Tanaˊ, jmeeꜗ dsaˉ hlë̱ë̱hˈ heꜘ taˊ. Jmeeyꜗ hɨɨꜗ gooˉ jmɨˉgyʉʉꜙ hiꜙ jmeeyꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ. Pero kya̱a̱hˊ juuˈ taˉjuuˈ jmahꜗ baˊ jmeeyˈ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ. 10 Ja̱ꜙ heˉ ko̱o̱ˉ nëëˈ heˉ hlɨɨhˈ jmeeyꜗ. Kya̱a̱hˊ heˉ ja̱ˉ, miˉga̱a̱yꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˉtä̱ä̱hˊ he̱e̱ꜘ goˉte˜, kihꜗ heˉ saꜙ gaꜙläꜙhnøøyꜗ maˊ nuuyˈ juˈdsooꜘ mahꜗ maˊ lä̱ä̱yꜘ. 11 Heˉja̱ˉ kwaꜗ Dio jwëˈ läꜙga̱a̱ˉ dsaˉ heꜘ chaˉgaˊmiihˉ kya̱a̱hˊ juuˈ ja̱ˉ mahꜗ jmeeꜗ gyihꜗ heˈ kihꜗ juuˈ taˉjuuˈ baˊ. 12 Hehꜗ läꜙja̱ˉ, jäꜙ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ he̱e̱hˉ kihꜗ juˈdsooꜘ, kihꜗ heˉ hnøøꜗ gyihꜗ heˉ hlɨɨhˈ. 13 Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hnääyꜗ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, heˉja̱ˉ jmeeꜙ biiꜗ kwaˊ jnäähꜗ tä̱ä̱ꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ. Jëëhꜘ Dio gaꜙlle̱e̱hˉ hnähꜘ läꜙ maˊ toˉnëˊ mahꜗ lä̱ä̱hꜘ hnähꜘ, läꜙlluꜗ heˉ gaꜙmiꜙllu̱u̱yꜗ hnähꜘ taꜙlaꜙ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ hiꜙ läꜙlluꜗ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ juˈdsooꜘ. 14 Gaꜙtëëhꜗ Dio hnähꜘ kya̱a̱hˊ juˈhmëëꜘ heˉ gaꜙkwaˊ jnäähꜗ mahꜗ të̱ë̱hꜗ hnähꜘ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 15 Läꜙja̱ˉ ø̱ø̱hnꜗ, goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ. Taꜙ waˊ gaaꜘ hohꜘ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙläꜙtë̱ë̱hꜙ hnähꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ gaꜙhlëëhnˋ hiꜙ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙsɨɨˊ jnäähꜗ kyahꜗ hnähꜘ. 16 Ngɨɨˊ jnäähꜗ kihꜗ Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hiꜙ ngɨɨnˊ kihˈ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ hnääꜗ jneˊ, hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ jë̱ë̱ˉ dsëˉ jneˊ heˉ saꜙ lla̱a̱ꜙ ji̱hˊko̱hꜘ, hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ chaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ jnänˋ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ lluꜗ dsëyꜗ. 17 Ngɨɨnˊ kiyhˈ mahꜗ waˊ jmeeyꜘ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ hiꜙ waˊ kwayꜘ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ yaˉhɨɨˈ lluꜗ läꜙjëꜙ heˉ hlëëhˊ hnähꜘ hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ jmeehˉ hnähꜘ.
1 Ø̱ø̱hnꜗ taꜙ jyohꜘ ko̱ˉta̱a̱ˉ, ngɨɨˊ hnähꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ mahꜗ lloo˜ cha̱hꜘ juuˈ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ hiꜙ läꜙja̱ˉ waˊ tøøyhˉ taˊ juuˈ ja̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ. 2 Ngɨɨˊ hnähꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ mahꜗ saꜙ chaˉ heˉ dsaˉngëëꜘ jnäähˈ jeeˊ kihˈ dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ. Jëëhꜘ ja̱ꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ läꜙdsooꜘ dsëꜗ juuˈ laˉ. 3 Pero miˉteꜗ baˊ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ juuˈ kihꜗ, maꜙraꜙ heˉ hä̱ä̱ꜗ bihꜗ hnähꜘ mahꜗ saꜙ chaˉ heˉ dsaˉngëëhꜘ hnähꜘ. 4 Kye̱ˊ jnäähꜗ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, heˉ jmeehˉ baˊ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ maˉjähˊ jnäähꜗ hiꜙ ngooꜗ baˊ jmeehˉ hnähꜘ läꜙja̱ˉ. 5 Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, hi̱ˉ heꜘ baˊ jä̱ä̱ꜙ hnähꜘ mahꜗ läˉhnaahꜙ hnähꜘ ø̱ø̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ hnääꜗ Dio jneˊ hiꜙ läꜙja̱ˉ jä̱ä̱yꜙ hnähꜘ mahꜗ kwëëhꜗ hohꜘ hnähꜘ läꜙ gaꜙkwëëhꜗ dsëꜗ Cristo. 6 Jmeeˉ jnäähˈ madaꜚ kyahꜗ hnähꜘ läꜙhihꜙ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ niꜙ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ jmeeꜙ waˊ laˈ chaˉ laꜗ, hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ heˈ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ maˉkwaˊ jnäähꜗ. 7 Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ heˉ lleˋ kyahˈ hnähꜘ jmeehˈ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jmeeˉ jnäähˈ. Saꜙ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ waˊ laˈ chaˉ laꜗ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. 8 Saꜙ gaꜙkihˊ jnäähꜗ laˊ gaꜙkihˊ jnäähꜗ kihꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ. Saꜙ gaꜙte̱e̱hˊ jnäähꜗ dsëˉ jnäähˈ maˊ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ taˊ läꜙjmɨɨˈ läꜙhwëˈ. Jëëhꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ hnähꜘ saꜙ maˊ hnøøˉ jnäähˈ maˊ llaˊkya̱a̱ꜚ jnäähˈ jmɨɨˊ. 9 Ja̱ꜙ heˉ saꜙ naˉngëˈ jnäähꜗ jwëˈ heˉ maˊ ngɨɨˊ jnäähꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Pero llaꜚ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ taˊ mahꜗ jmeehˈ hnähꜘ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ. 10 Läꜙ maˊ gaꜙtoohˋ jnäähꜗ kya̱a̱hˊ hnähꜘ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ madaꜚ: Cherˊmahꜗ hi̱ˉ saꜙ hnøøꜗ jmeeꜗ taˊ, läꜙja̱ˉ saꜙ waˊ kuyhˉ. 11 Jëëhꜘ maˉnʉʉˊ jnäähꜗ, ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ jmeeꜙ waˊ laˈ chaˉ laꜗ. Niꜙ miihˉ taˊ saꜙ jmeeyꜙ. Ko̱o̱ˉ dsaˉjëëyꜙ heˉ jmeeꜙ dsaˉ baˊ. 12 Kihꜗ hi̱ˉ heꜘ naˉ hlëëhˊ jnäähꜗ hiꜙ jmeeˉ jnäähˈ madaꜚ, läꜙhihꜙ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Taꜙ waˊ tä̱ä̱yhˊ taꜙ laꜙ taꜙ jnøꜙ, waˊ jmeeyꜘ taˊ mahꜗ läꜙchaˉ heˉ kuyhꜙ. 13 Hiꜙ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, jmeeˊ baˊ hnähꜘ heˉ lluꜗ, taꜙ tʉꜘ hnähꜘ. 14 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ saꜙ nʉʉhˊ kihꜗ juuˈ heˉ naˉsɨɨˉ laˉ, kye̱ˉ daˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ hiꜙ moꜙtoꜙ jmeeˉ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ mahꜗ waˊ jäˉ oˉhihꜙ kiyhꜗ. 15 Pero taꜙ jmeeˉ hnähꜘ naˉhä̱ä̱hˊ hnihꜘ, hlë̱ë̱yhˊ läꜙlleˋ kihˈ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ la̱a̱ꜗ ø̱ø̱hꜗ baˊ. 16 Heꜘ baˊ Dio hi̱ˉ jmeeꜙ hiiꜘ tiiˊ jnänˋ, waˊ jmeeyꜘ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ läꜙjëꜙ jmɨɨˊ waˊ heˉ chaˉ heˉ heˉ cha̱a̱ˉ hnähꜘ. Dio kya̱a̱hˊ hnähꜘ. 17 Jnäꜘ Paaˊ maˉsɨɨnꜗ miihˉ jeeˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ juuˈ laˉ kya̱a̱hˊ goonꜙ. Läꜙja̱ˉ jmeenꜙ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ jeˉ heˉ sɨɨnꜙ mahꜗ laꜗ dsooꜘ jnäꜘ heꜘ hi̱ˉ che̱e̱ꜙ jeˉ ja̱ˉ. 18 Waˊ miˉjä̱ä̱ꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Jnäꜘ Paaˊ la̱a̱nˈ apóstol kya̱a̱ꜗ Jesucristo läꜙhihꜙ kihꜗ Dio hi̱ˉ lä̱ä̱˜ jneˊ hiꜙ läꜙhihꜙ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ kye̱nˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ. 2 Sɨɨnꜙ kyahꜗ Timotä, hneˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ läꜙlluꜗ heˉ jä̱ä̱nꜙ hneˉ jwëꜘ kihꜗ Dio. Ngɨɨnˊ kihˈ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hiꜙ kihꜗ Cristo Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ waˊ kwayꜘ läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ kyahꜗ, waˊ läˉñihꜘ dsëyꜗ hneˉ, hiꜙ waˊ jmeeyꜘ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ. 3 Jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉngoon˜ taꜙ hwaꜗ Macedonia, gaꜙjwë̱ë̱hnꜗ hneˉ heˉ jä̱hˈ jwɨɨˉ Éfeso naˉ mahꜗ hahˈ kihꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ miˉga̱a̱ꜙ dsaˉ kya̱a̱hˊ juuˈ taˉjuuˈ. 4 Niꜙ taꜙ kwaˉ jwëˈ jmeeyꜗ heˈ kihꜗ läꜙjëꜙ juuˈ maˉgyu̱hˉ kiyhꜗ, niꜙ heˉ jmeeyꜗ juuˈ haˉ läꜙ maˊ la̱a̱ˈ maˉhyaaˊ taˉgyʉʉhˊ jnänˋ. Saꜙ chaˉ jeeˊ lla̱a̱ꜙ juuˈ ja̱ˉ. Ko̱o̱ˉ llayꜙ hniiˉ baˊ ja̱ˉ. Saꜙ dsooꜗ taꜙ chaˊnëˊ juuˈ kihꜗ Dio kya̱a̱hˊ juuˈ ja̱ˉ. Heˉ dsooꜘ dsëˉ jneˊ kihˈ Dio, heˉ ja̱ˉ baˊ jmääˈ kihꜗ dsaꜙ. Heˉja̱ˉ jwahnꜙ kaˉlähꜘ, ja̱ˉ jä̱hˉ Éfeso naˉ mahꜗ jmeehˈ heˉ gaꜙjwë̱ë̱hnꜗ hneˉ jä̱ä̱ꜗ. 5 Heˉ hnoonꜗ läꜙhnääꜗ dsaˉ ø̱ø̱hꜚ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ, heˉja̱ˉ baˊ maˉjmeenꜗ madaꜚ läꜙnaˉ. Peerꜙ cherˊmahꜗ hnɨɨ˜ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ hiꜙ cherˊmahꜗ ko̱o̱ˉ jähꜘ bihꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsëyꜗ kihꜗ Dio, saꜙ jmääꜗ kiyhꜗ heˉ jäyhꜘ hnääyꜗ ø̱ø̱yhꜚ. 6 Kihꜗ heˉ gaꜙjmeeꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ taꜙ kooꜘ heˉ hnääyꜗ ø̱ø̱yhꜚ, heˉja̱ˉ gaꜙnääyꜗ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ saꜙ jmääꜗ taˊ. 7 Hnøøyꜗ jmä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ kyʉʉh˜ ley kihꜗ Dio, pero niꜙ heˉ hlëëyhꜙ saꜙ ngëëyꜘ, maꜙkeꜙ kwayꜙ juuˈ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëyꜗ. 8 Pero maˉñeˊ baˊ jneˊ, lluꜗ baˊ ley kihꜗ Dio waˊraˉ jähꜘ kihꜗ ngëëꜘ jneˊ heeˉ kihꜗ jmääꜗ ley ja̱ˉ. 9 Ñeˊ baˊ jneˊ saꜙ gaꜙkwaꜘ Dio ley kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ lluꜗ. Laꜗ kihꜗ hi̱ˉ maˉhlä̱ä̱hˉ, kihꜗ hi̱ˉ cha̱a̱hˉ, kihꜗ hi̱ˉ naˉhe̱e̱ꜚ dsëꜗ, kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ dsoˊkyeˉ, kihꜗ hi̱ˉ saꜙ kya̱a̱hˊ Dio, kihꜗ hi̱ˉ saꜙ chaˉ nʉʉhꜚ kihꜗ, kihꜗ hi̱ˉ jngëëhꜙ choˈjmiiˉ, kihꜗ hi̱ˉ jngëëhꜙ dsaˉkya̱a̱hˊ, kihꜗ hi̱ˉ heꜘ baˊ hnøøˈ ley ja̱ˉ. 10 Kihꜗ dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ ka̱a̱h˜ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, kihꜗ dsaˉmëꜘ o dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ ka̱a̱h˜ ja̱ˉbaˊ dsaˉkya̱a̱hˊ, kihꜗ hi̱ˉ hë̱ë̱˜ dsaˉ mahꜗ hnëëy˜, kihꜗ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ, kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ juˈdsooꜘ kihꜗ juuˈ taˉjuuˈ, hiꜙ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ hnøøꜗ llaˉdsëëˋ kihˈ juˈdsooꜘ heˉ kwaˉ jnäähˈ laˉ, 11 läꜙko̱o̱ˉ lleˋ juˈhmëëꜘ heˉ naˉhña̱a̱nˊ kwanꜙ. Heˉ baˊ cheˉ naˊhñaahꜗ laꜗ juˈhmëëꜘ kihꜗ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ. 12 Kwanꜙ tiˊhmaahˊ kihˈ Cristo Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ kwaꜙ beꜘ kinꜙ. Jëëhꜘ, gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jnäꜘ kwa̱a̱t˜ heˉ miˊtenˋ kiyhˈ, heˉja̱ˉ gaꜙhña̱a̱yꜗ jnäꜘ mahꜗ jmeenˋ taˊ kiyhˈ. 13 Jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉtëëyhꜙ jnäꜘ gaꜙmiꜙkwa̱hꜚ jnihꜘ. Gaꜙngënꜗ jmeenꜙ hñaaˉ dsënꜙ kihꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ, maˊ hä̱ä̱nꜗ jwërte. Pero gaꜙläꜙñihꜘ dsëꜗ Dio jnäꜘ, jëëhꜘ saꜙ maˊ manꜙ heeˉ ja̱ˉ maˊ jmeenꜙ, hiꜙ saꜙ maˊ he̱e̱nꜘ kihꜗ juˈdsooꜘ. 14 Haˉ ko̱hꜘ saꜙ lluꜗ dsëꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Gaꜙjmeeyꜘ gaꜙläꜙdsooꜘ dsënꜙ kiyhꜗ hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ heˉ gaꜙläꜙhnaanꜙ dsaˉ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo Jesús. 15 Juuˈ heˉ jwahnꜙ laˉ, laꜗ dsooꜘ hiꜙ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. Jaꜗ Cristo Jesús jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ mahꜗ lä̱ä̱yꜗ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ. Hiꜙ jnäꜘ la̱a̱nꜗ toˉnëˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ. 16 Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ naˉ, gaꜙläꜙñihꜘ dsëꜗ Dio jnäꜘ, mahꜗ miˉjnääꜙ Cristo Jesús taꜙlaꜙ kiꜙ jnäꜘ haˉ läꜙko̱o̱ˉ jø̱hˉ dsëyꜗ. Jëëhꜘ, chaˉgaˊmiihˉ heˉ hlɨɨhˈ gaꜙjmeenꜗ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ jmeeꜙ jñahꜘ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ, ka̱ꜗ kwa̱a̱t˜ hi̱ˉ naꜗ gaˊ he̱e̱hꜙ kihꜗ Jesús, haˉ ko̱hꜘ saꜙ läꜙjø̱hˉ dsëꜗ Jesús kya̱a̱yhˊ, mahꜗ jmeeyꜗ cha̱a̱yˉ läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. 17 Läꜙja̱ˉ waˊ laˈ jʉʉhˉ kihꜗ Dio hiꜙ waˊ la̱a̱yˈ jø̱ø̱yhˈ. Saꜙ cha̱a̱ˉ gaˊ jñahꜘ Dsaˉtaˊ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ, hi̱ˉ saꜙ ju̱u̱ꜘ ji̱hˊko̱hꜘ, hiꜙ niꜙ saꜙ të̱ë̱ꜗ jneˊ jë̱ë̱ˊ jnihꜘ, ja̱a̱ˉ hñiiꜘ bihꜗ la̱a̱yꜗ Dio hi̱ˉ kyʉʉh˜. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ. 18 Timotä, gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, kwëëhnꜙ hneˉ nʉʉhꜚ laˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ juuˈ heˉ gaꜙmiꜙjnääˉ Dio kihꜗ hi̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ kyahꜗ jä̱ä̱ꜗ. Ja̱ˉ miˉdsoohꜚ hohꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ hi̱ˉ heꜘ mahꜗ të̱ë̱hꜗ beꜘ jmeehˈ taˊ läꜙji̱i̱hˈ jeeˊ leꜘ. 19 Hnøøꜗ läꜙ maˉdsooꜘ ja̱ˉbaˊ hohꜘ, hiꜙ läꜙ maˉjmeehˉ ja̱ˉbaˊ heˉ lluꜗ jmahꜗ mahꜗ saꜙ hnɨɨꜗ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ. Ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ saꜙ gaꜙjmeeyꜘ heˈ läꜙko̱o̱ˉ yaꜙnääyꜗ kya̱a̱hˊ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ, heˉja̱ˉ gaꜙhe̱e̱yꜗ hñiiyꜘ, moꜙsoꜙ gaꜙnääyꜗ taꜙ chaˊnëˊ. 20 U̱u̱ꜗ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ läꜙja̱ˉ che̱e̱ˉ Himeneo kya̱a̱hˊ Leja̱ˊ. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙngëënˋ kihˈ Tanaˊ mahꜗ läꜙja̱ˉ miˉtë̱ë̱yꜙ saꜙ miˉkwa̱yhꜗ Dio.
1 Chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hneˉ toˉnëˊ, waˊ ngɨɨˊ jneˊ kihˈ Dio mahꜗ waˊ leꜘ lluꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ. Waˊ hlë̱ë̱hˊ jneˊ Dio läꜙjëꜙ heˉ llaꜙ dsëˉ jneˊ hiꜙ waˊ chiihnˊ Dio läꜙjëꜙ heˉ cha̱a̱ˉ jneˊ, hiꜙ waˊ kwanˊ tiˊhmaahˊ kiyhˈ. 2 Läꜙja̱ˉ hnøøꜗ ngɨɨˊ jneˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ kye̱ˉ taˊ hiꜙ läꜙkye̱ˉ dsaˉtaˊ mähˈ mahꜗ kwayꜗ jwëˈ dsaˊtoohnˊ lluˈ hɨɨꜗ tiiˊ jnänˋ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ chaˉ jwëˈ hnäähnˊ Dio, hiꜙ jmeenˊ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ. 3 Heˉ laˉ baˊ ja̱ˉ heˉ lluꜗ heˉ tɨh˜ dsëꜗ Dio hi̱ˉ lä̱ä̱˜ jneˊ. 4 Dio hnøøꜗ heˉ lä̱ä̱ꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hiꜙ hnøøyꜗ läˉngëëꜘ dsaˉ haˉ läꜙ laꜗ juˈdsooꜘ. 5 Jëëhꜘ, ja̱a̱ˉ baˊ Dio la̱a̱ꜗ hiꜙ läꜙja̱ˉ ja̱a̱ˉ baˊ dsaˉñʉʉhˉ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ miˉeeꜙ juuˈ kihꜗ dsaˉ kya̱a̱hˊ Dio. Dsaˉñʉʉhˉ heꜘ che̱e̱ˉ Jesucristo. 6 Gaꜙngëëyꜗ hñiiyꜘ heˉ gaꜙju̱u̱yꜗ, mahꜗ lä̱ä̱yꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. Heˉ laˉ gaꜙmiꜙjnääˉ Dio maˊ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ ja̱ˉ. 7 Heˉja̱ˉ gaꜙhña̱a̱yꜗ jnäꜘ la̱a̱nꜗ apóstol mahꜗ kwanˋ juuˈ kiyhˈ. Ñeˉ baˊ Cristo, hlëëhnˊ juˈdsooꜘ, saꜙ taˉju̱u̱nˈ. Naˉhña̱a̱nˊ miˊtë̱ë̱nꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, heeˉ ja̱ˉ heˉ dsooꜘ dsëꜗ jneˊ hiꜙ heeˉ ja̱ˉ juˈdsooꜘ. 8 Heˉja̱ˉ hnoonꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ chu̱u̱yꜗ kya̱a̱hˊ Dio. Hiꜙ waˊraˉ gaꜙhlëëyhꜘ kya̱a̱hˊ Dio chooyˈ gooyˉ taꜙ gyʉʉhˈ, hnøøꜗ naˉjngëëyˈ, saꜙ lle̱e̱yꜘ, hiꜙ saꜙ hneeyˉ. 9 Läꜙja̱ˉ jwahnꜙ kaˉlähꜘ kihꜗ dsaˉmëꜘ, waˊ kye̱yhꜘ hmɨɨhˉ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ hi̱ˉ hnaahˉ Dio. Hiꜙ waˊraˉ gaꜙjñaayꜗ lleyˊ saꜙ lluꜗ jmeeyꜗ jihˈgye̱hꜗ naˉbeh˜ kya̱a̱hˊ ñeˈ nøøꜚ o ku̱u̱ˊ heˉ hmoohˈ, niꜙ heˉ kë̱yhꜙ hmɨɨhˉ hmoohˈ. 10 Llaꜚ heˉ ja̱ˉ, waˊ jmä̱ä̱yˈ hñiiyꜘ naˊhñaahꜗ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ taˊ lluˈ, läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ hnaahˉ Dio. 11 Hiꜙ saꜙ so̱o̱h˜ kihꜗ dsaˉmëꜘ heˉ tooyhꜗ mɨɨhˊ jeeˊ kwaꜙ dsaˉ juuˈ, hnøøꜗ nʉʉyhˊ kihˈ juuˈ heˉ nuuyˉ. 12 Saꜙ kwanˋ jwëˈ kihꜗ dsaˉmëꜘ heˉ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉñʉʉhˉ, niꜙ saꜙ leꜘ ka̱yꜗ nëˊ kihˈ dsaˉñʉʉhˉ. Hnøøꜗ dsaˉta̱a̱yhˋ toˉkëˊ baˊ. 13 Jëëhꜘ, Dio gaꜙjmä̱ä̱ꜗ Adán toˉnëˊ. Kë̱ë̱ˉ gaˊ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ Eva. 14 Hiꜙ ja̱ꜙ kihꜗ Adán gaꜙmiꜙgooˉ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ. Kihꜗ dsaˉmëꜘ baˊ gaꜙmiꜙgooyˉ. Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ gaꜙläꜙchaꜙ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ. 15 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Dio kihꜗ dsaˉmëꜘ, jëëyꜗ wɨɨꜘ jeeˊ läꜙcha̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱yꜗ, pero lä̱ä̱ꜘ bihꜗ cherˊmahꜗ ngooꜗ baˊ dsooꜘ dsëyꜗ kihꜗ Dio hiꜙ läꜙja̱ˉ hnøøꜗ hnääyꜗ dsaˉ, hnøøꜗ naˉjngëëyˈ, hiꜙ hnøøꜗ dsaˉta̱a̱yhˋ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ.
1 Jwahnꜙ dsooꜘ, cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ hnøøꜗ ka̱ꜗ nëˊ kihˈ ø̱ø̱hꜚ, taˊ lluˈ baˊ ja̱ˉ hnooyhˉ. 2 Pero hi̱ˉ häˊ gooˉ taˊ ja̱ˉ, jmeeꜙ biiꜗ la̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ naˉbä̱ä̱hˋ niꜙ miihˉ dsooˊ, ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ kya̱a̱hˊ ja̱a̱ˉ baˊ dsaˉmëꜘ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëꜙ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hä̱ä̱˜ hñiiꜘ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ häˊ taˊ kihˈ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ kwaꜙ jeeˊ jä̱ˈ dsaˉ hi̱ˉ goˉnääꜘ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ lihꜙ miˉtë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 3 Saꜙ leꜘ ka̱ꜗ nëˊ, ja̱a̱ˉ dsaˉ llaˊhi̱i̱hꜚ. Hnääꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ hneeˉ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jø̱hˉ dsëꜗ hi̱ˉ saꜙ tiˉchooꜙ juuˈ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ he̱e̱ꜘ dsëꜗ kuuˊ, 4 ja̱a̱ˉ hi̱ˉ lihꜙ llaꜗ taˊ chaˊnehꜙ kihꜗ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ lihꜙ kwëëhꜗ nʉʉhꜚ jo̱o̱ꜘ mahꜗ saꜙ ji̱i̱yhꜗ juuˈ kya̱a̱yhˊ. 5 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ lihꜙ llaꜗ taˊ chaˊnehꜙ kihꜗ, ¿haˉ baˊ läꜙja̱ˉ, ka̱yꜗ nëˊ kihˈ gwahꜙ kihꜗ Dio? 6 Ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ hmëëꜘ, saꜙ leꜘ ka̱yꜗ nëˊ, waˊraˉ jaꜗ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ jmä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ jø̱ø̱yhˈ, hiꜙ jäꜙ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kiyhˈ läꜙko̱hꜘ gaꜙlaꜗ kihꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ. 7 Hiꜙ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ, hnøøꜗ hiiꜘ juuˈ kiyhꜗ heˉ jmeeyꜙ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ, mahꜗ saꜙ hlëëhꜗ dsaˉ hlɨɨhˈ kiyhꜗ hiꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ miˉgooꜙ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ kiyhꜗ. 8 Hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ, hnääꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ häˊ taˊ kihˈ, hi̱ˉ miˉteꜗ juuˈ kihꜗ, hi̱ˉ saꜙ hɨ̱h˜, hiꜙ hi̱ˉ saꜙ he̱e̱ꜘ dsëꜗ kuuˊ. 9 Hiꜙ hnääꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ naˉjngɨɨˈ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ, hi̱ˉ cho̱o̱hˉ ko̱o̱ˉ hwehˉ juuˈ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ, heˉ maˉläˉjnäꜘ jnänˋ naˈ. 10 Heˉja̱ˉ, jä̱ä̱ꜗ gaˊ hnøøˈ kye̱ˊ jneˊ kwa̱a̱t˜ cheˊ jmä̱ä̱yˈ jmeeyꜗ taˊ ja̱ˉ. Ja̱ˉgaˊ naꜙ, leꜘ jmeeyꜗ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ, cherˊmahꜗ saꜙ chaˉ heˉ naˉbä̱ä̱yhˋ. 11 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ kihꜗ dsaˉmëꜘ, hnøøꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ häˊ taˊ kihˈ, hi̱ˉ saꜙ kooh˜ juuˈ jwɨɨˋ, hi̱ˉ ngëꜙ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ, hiꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ miˉteꜗ juuˈ kihꜗ. 12 Hi̱ˉ jmeeꜗ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ, waˊ la̱a̱yˈ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱ꜗ ja̱a̱ˉ baˊ dsaˉmëꜘ, hiꜙ waˊ liyhꜙ llayꜗ taˊ chaˊnehꜙ kiyhꜗ, hiꜙ waˊ kwëëyhˈ nʉʉhꜚ jo̱o̱yꜘ. 13 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ yaˉhë̱ë̱ˈ lluꜗ kya̱a̱hˊ taˊ ja̱ˉ, dsaˉhäˋ taˊ kiyhˈ jeeˊ kihˈ dsaˉkya̱a̱yhˊ hiꜙ chaˉgaˊmiihˉ läꜙchaˉ beꜘ kiyhꜗ hlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ haˉ läꜙ laꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ kihˈ Cristo Jesús. 14 Hnoonꜗ nɨɨnˋ naˊjë̱ë̱nꜙ hneˉ cha̱hꜘ laˉ, pero maꜙraꜙ heˉ sɨɨꜙ baˊ jnäꜘ kyahꜗ, 15 leꜘ gaˉ cheˉ saꜙ ngoonꜗ cha̱hꜘ. Läꜙja̱ˉ läꜙñehˊ haˉ läꜙ ka̱hˈ nëˊ kihˈ dsaˉ hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ gwahꜙ kihꜗ Dio ji̱i̱hꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ nëˊ kihˈ juˈdsooꜘ, hiꜙ cho̱o̱yhˉ ko̱o̱ˉ hwehˉ juuˈ ja̱ˉ, la̱a̱yꜗ läꜙko̱hꜘ maˉtɨɨˊ naˊhyahˉ. 16 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, saꜙ läꜙkë̱hˊ jneˊ jmɨɨˊ läꜙngëënꜘ haˉ läꜙ laꜗ jwëꜘ kihꜗ Dio. Pero kya̱a̱hˊ heˉ naˉsɨɨˉ jeeˊ laˉ läꜙngëëꜘ baˊ jneˊ miihˉ: Gaꜙmiꜙjnääˉ Dio hñiiꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉ. Hi̱ˉ heꜘ yaꜙhë̱ë̱ꜗ llu̱u̱ꜗ taꜙlaꜙ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ ángele gaꜙjë̱ë̱yꜗ. Hiꜙ gaꜙkwaꜘ dsaˉ juuˈ kiyhꜗ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. Gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ dsaˉ kiyhꜗ, jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, hiꜙ gaꜙhe̱e̱hˉ Dio kaˉlähꜘ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ.
1 Naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ gaꜙmiꜙjnääˉ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, haˉ läꜙ leꜘ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨɨˊ. Ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ läꜙø̱ø̱ꜘ kihꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ, nuuyꜗ juuˈ taˉjuuˈ heˉ kwaꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. 2 ¡Heˉ baˊ cheˉ taˉju̱u̱ˈ hi̱ˉ kwaꜗ juuˈ läꜙja̱ˉ! Moꜙsoꜙ liiyhꜚ heˉ jmeeyꜗ, jlëꜗ goˉte˜ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. 3 Moꜙsoꜙ kwayꜗ jwëˈ je̱e̱ꜘ gooˉ dsaˉ, niꜙ saꜙ kwayꜗ jwëˈ kuhˊhɨ̱hꜗ dsaˉ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ. Pero Dio gaꜙllaꜘ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ mahꜗ kuhˊhɨ̱hꜗ hi̱ˉ kwaꜙ tiˊhmaahˊ kiyhˈ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱yꜗ hi̱ˉ kyʉʉh˜ haˉ läꜙ laꜗ juˈdsooꜘ. 4 Jëëhꜘ, lluꜗ baˊ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙllaꜘ Dio heˉ kihˉhi̱hnˉ. Saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ jähnˊ saꜙ lluꜗ, hnøøꜗ kwanˊ tiˊhmaahˊ kihˈ bihꜗ. 5 Kya̱a̱hˊ juuˈ kihꜗ Dio hiꜙ kya̱a̱hˊ heˉ ngɨɨꜙ dsaˉ kiyhꜗ, jmeeꜙ naˉjngɨɨˈ läꜙjëꜙ heˉ kuhˉhɨ̱h˜ dsaˉ. 6 Cherˊmahꜗ miˉtë̱ë̱hˈ ø̱ø̱hꜗ juuˈ laˉ, yaˉhë̱ë̱hˈ baˊ hneˉ lluꜗ kya̱a̱hˊ taˊ kihˈ Jesucristo, hneˉ hi̱ˉ të̱ë̱ˉ beꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ, ja̱ˉbaˊ juˈdsooꜘ heˉ maˉhe̱e̱hˋ naˉ. 7 Moꜙtoꜙ ta̱a̱hꜙ hñaahꜗ kya̱a̱hˊ juuˈ maˉgyu̱hˉ, kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ saꜙ jmääꜗ taˊ. Jmeeˊ biiˈ hnäähˈ Dio baˊ. 8 Lluꜗ baˊ miihˉ heˉ kooˊhli̱i̱ˊ jneˊ. Pero chaˉgaˊmiihˉ lluꜗ heˉ hnäähˊ jneˊ Dio. Jëëhꜘ heˉ ja̱ˉ laꜗ yaˊjøøꜚ jnänˋ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ heˉ naꜗ gaˊ läꜙjnäꜘ. 9 Juuˈ laˉ, laꜗ dsooꜘ hiꜙ jmeeꜙ biiꜗ he̱e̱hꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 10 Heˉja̱ˉ baˊ kwaˉ jneˊ beꜘ läꜙji̱i̱hˈ jeeˊ leꜘ, kihꜗ heˉ kye̱ˊ jneˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ Dio ji̱i̱hꜙ, hi̱ˉ lä̱ä̱˜ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. Pero läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ kiyhꜗ, hi̱ˉ heꜘ baˊ lä̱ä̱ꜘ. 11 Ja̱ˉ miˉtë̱ë̱hˈ dsaˉ juuˈ laˉ, hiꜙ jwɨɨhˈ hnihꜘ jmeeꜙ biiꜗ miˉteyꜗ. 12 Niꜙ ja̱a̱ˉ, taꜙ waˊ miˉkwa̱hꜗ hneˉ kihꜗ heˉ mähꜗ. Jlëꜗ jwëˈ kiyhꜗ. Jmeeˊ baˊ hneˉ kweeˉ mahꜗ ka̱ꜗ nëˊ hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio läꜙko̱o̱ˉ jmeehˉ hñaahꜗ: haˉ läꜙ hlëëhˊ, haˉ läꜙ jmeehˉ, haˉ läꜙ hnaahꜙ dsaˉkya̱a̱hˊ, haˉ läꜙ maˉdsooꜘ hohꜘ kihꜗ Dio hiꜙ haˉ läꜙ ngëhˉ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ. 13 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ gaˊ maˉlloonꜗ, ja̱ˉ hëhˉ baˊ hneˉ juuˈ kihꜗ Dio, ja̱ˉ hlë̱ë̱hˊ dsaˉ kya̱a̱hˊ juuˈ naˉ, hiꜙ ja̱ˉ miˉtë̱ë̱hˈ dsaˉ kaˉlähꜘ. 14 Taꜙ yaꜙtʉꜘ taˊ heˉ gaꜙhñahꜗ kihꜗ Dio läꜙ maˊ gaꜙkyeˉ dsaˉgyʉʉhˊ gooˉ nëˊ kyahˈ. Gaꜙngëëyꜗ juuˈ heˉ gaꜙmiꜙjnääˉ Dio kiyhꜗ, gaꜙhlëëyhꜘ kihꜗ taˊ heˉ maˉhñah˜ kihꜗ Dio. 15 Heˉja̱ˉ taꜙ hwa̱a̱ˋ jeeˊ jmeehˉ taˊ ja̱ˉ. Jmeeˊ baˊ hneˉ heˈ mahꜗ lii˜ gaꜙlloohꜘ baˊ hneˉ taꜙ chaˊnëˊ. 16 Hä̱ä̱ˋ hñaahˈ hiꜙ le̱e̱hꜚ waˊraˉ gaꜙmiꜙsɨɨhˋ juuˈ naˉ. Ja̱ˉ miˉtehˋ baˊ hneˉ. Cherˊmahꜗ gaꜙlloohꜘ baˊ hneˉ jmeehˉ läꜙnaˉ, lä̱ä̱hꜙ hñaahꜗ hiꜙ lä̱ä̱hꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ nuuˉ juuˈ heˉ kwahˉ.
1 Taꜙ hlë̱ë̱hˋ dsaˉñʉʉhˉ maˉgyu̱hˉ waˊ laˈ chaˉ laꜗ, hlë̱ë̱yhˊ kya̱a̱hˊ juuˈ lluˈ baˊ läꜙko̱hꜘ ja̱a̱ˉ tääˋ kya̱a̱hˈ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ kwa̱a̱ˉ, hlë̱ë̱yhˊ läꜙko̱hꜘ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hꜗ baˊ. 2 Läꜙja̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ maˉhyaaˊ, hlë̱ë̱yhˊ läꜙko̱hꜘ maaˋ kya̱a̱hˈ. Hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ kwa̱a̱ˉ, hlë̱ë̱yhˊ läꜙko̱hꜘ dsaˉmëꜘ ø̱ø̱hꜗ baˊ. Waˊ naˉjngɨɨˈ goˉte˜ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ kya̱a̱yhˊ. 3 Cherˊmahꜗ dsooꜘ cha̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ hnɨɨꜘ, kwaˊ beꜘ kiyhꜗ. 4 Pero cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ dsaˉ hnɨɨꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jo̱o̱ꜘ, cha̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ llooyˋ, hi̱ˉ heꜘ baˊ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jmeeꜗ beꜘ kiyhꜗ toˉnëˊ, läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ hi̱ˉ hnaahˉ Dio, läꜙlluꜗ heˉ gaꜙmiꜙkwa̱a̱ˉ choˈjmiiyˉ. Heˉ ja̱ˉ baˊ lluˈ hiꜙ tɨh˜ dsëꜗ Dio. 5 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ maꜙraꜙ hi̱ˉ dsooꜘ hnɨɨꜘ, hi̱ˉ maˉjä̱ꜘ hñiiꜘ goˉte˜, hi̱ˉ heꜘ baˊ kye̱ˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ Dio, hlëëyhꜙ kya̱a̱hˊ Dio, hiꜙ ngɨɨyꜙ kiyhꜗ läꜙjmɨɨˈ läꜙhwëˈ. 6 Pero dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ kihꜗ, naˉju̱u̱yˊ jeeˊ ka̱ˉ Dio maꜙkeꜙ ji̱i̱yhꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 7 Kwaˊ baˊ hneˉ juuˈ laˉ, mahꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ waˊ jä̱ꜘ naˉbä̱ä̱hˋ dsooˊ. 8 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ heˈ kihꜗ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kya̱a̱yꜗ, heˉ maˉbeyꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsëyꜗ baˊ ja̱ˉ. Hiꜙ jmeeyꜙ hlɨɨhˈ chaˉgaˊmiihˉ cherˊmahꜗ saꜙ hä̱ä̱y˜ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ chaˊnehꜙ kiyhꜗ. Hlë̱ë̱hˈ gyihꜗ läꜙko̱hꜘ gaˊ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ goˉte˜. 9 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ, hi̱ˉ hä̱ä̱ˊ laꜚ gaˊ to̱ꜙloꜙgyaꜘ dsë˜ gyaꜗ ji̱ˉñeˉ, hi̱ˉ heꜘ baˊ chaˉ jwëˈ llaˉlle̱e̱ꜗ jeˉ mahꜗ hyoyhꜙ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kiyhꜗ, cherˊmahꜗ maˊ la̱a̱yˈ mëˊ ja̱a̱ˉ baˊ dsaˉñʉʉhˉ. 10 Jmeeꜙ biiꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ hiiꜘ juuˈ jmeeꜙ heˉ lluꜗ jmahꜗ, hi̱ˉ gaꜙmiꜙkwa̱a̱ˉ jo̱o̱ꜘ, hi̱ˉ gaꜙkwaꜘ jeeˊ gaꜙjä̱ꜘ dsaˉ, hi̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ hñiiꜘ hwa̱a̱ˊ mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ taˊheꜗ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio, hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ jëë˜ wɨɨꜘ, hi̱ˉ maˊ të̱ë̱ꜗ jmeeꜙ heˉ lluꜗ jmahꜗ. 11 Pero dsaˉ hnɨɨꜘ hi̱ˉ kwa̱a̱ˉ, saꜙ chaˉ jwëˈ kiyhꜗ llaˉlle̱e̱yꜗ jeˉ, waˊraˉ jaꜗ dsëyꜗ ka̱a̱yꜗ jñahꜘ dsaˉñʉʉhˉ hiꜙ saꜙ läꜙtä̱ä̱yꜙ miˉteyꜗ taˊ kihˈ Cristo. 12 Jeeˊ ja̱ˉ maˉnaˉbä̱ä̱yhˋ, kihꜗ heˉ maˉhlä̱ä̱yhˉ kya̱a̱hˊ hmoohˊ heˉ gaꜙjmeeyꜘ toˉnëˊ. 13 Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ heˉ ja̱ˉ jmeeyꜗ, läꜙjwë̱ë̱yhꜗ hiꜙ läꜙtë̱ë̱y˜ ngëyꜗ läꜙjohꜘ hneꜗ chihꜗ. Hiꜙ kooyhꜗ juuˈ jwɨɨˋ, hiꜙ ta̱a̱yhꜙ hñiiyꜘ jeeˊ saꜙ gaꜙtë̱ë̱yꜘ jëëyꜗ, hiꜙ llayꜗ juuˈ heˉ saꜙ gaꜙtë̱ë̱yꜘ hlëëyhꜗ. 14 Dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ hi̱ˉ kwa̱a̱ˉ, hnooꜗ gaˊ jnäꜘ heˉ ka̱a̱yꜗ dsaˉñʉʉhˉ, mahꜗ läꜙcha̱a̱ˉ jo̱o̱yꜘ hiꜙ jmeeyꜗ taˊheꜗ chaˊnehꜙ kiyhꜗ. Hiꜙ hnøøꜗ liiyhꜚ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ jmeeyꜗ. Läꜙja̱ˉ jlëꜗ jwëˈ kihꜗ hi̱ˉ naˉhøøhˊ hi̱ˉ hlëëhꜙ wɨɨꜘ kiyhꜗ. 15 Cha̱a̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ maˉtʉyꜗ juuˈ kihꜗ Dio mahꜗ jmeeyꜙ läꜙ jøøꜙ Tanaˊ kiyhˈ. 16 Cherˊmahꜗ chaˊnehꜙ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ mëꜘ hi̱ˉ ñʉʉhˉ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ, waˊ hnøøꜘ bihꜗ läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kiyhꜗ mahꜗ saꜙ jmeeꜗ hiiˉ kihꜗ gwahꜙ. Ja̱ˉgaˊ naꜙ läꜙtä̱ä̱ꜙ gwahꜙ kwaꜗ beꜘ kihꜗ dsaˉ hnɨɨꜘ hi̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ kya̱a̱ꜗ goˉte˜. 17 Dsaˉgyʉʉhˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ taˊjä̱ä̱ꜚ gwahꜙ, lleˋ kihˈ hyoyhꜙ to̱ꜗ ja̱a̱ꜗ. Pero jmeeꜙ biiꜗ hyohꜙ toˉnëˊ hi̱ˉ kwaꜙ juuˈ kihꜗ Dio, hiꜙ läꜙja̱ˉ hi̱ˉ miˉtë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 18 Läꜙja̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Saꜙ lluꜗ naˉhñʉʉꜚ hooˊ kyaˊ jeeˊ peˉjle̱e̱yh˜ kyahˈ kihꜗ mɨˈtrigo.” Hiꜙ läꜙja̱ˉ naˉsɨɨˉ kaˉlähꜘ: “Hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ, lleˋ kihˈ të̱ë̱yhꜗ jñeeyˈ.” 19 Taꜙ jmeeˉ heˈ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ bä̱ä̱hˉ dsooˊ dsaˉgyʉʉhˊ kya̱a̱ˈ gwahꜙ cherˊmahꜗ saꜙ cha̱a̱ˉ u̱u̱ꜗ u̱u̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ juˈdsooꜘ. 20 Cherˊmahꜗ ngooꜗ bihꜗ jmeeyꜙ heˉ hlɨɨhˈ, hlë̱ë̱yhˊ toꜙloꜙ nëˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ, mahꜗ läꜙja̱ˉ hɨɨꜗ gooˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 21 Jmeenˋ madaꜚ kyahꜗ, ñeˉ baˊ Dio, ñeˉ baˊ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hiꜙ ñeˉ ángele hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱yˈ. Jwë̱ë̱hn˜ hneˉ høøˊ läꜙjëꜙ juuˈ laˉ. Jmeeˊ kweeˉ läꜙhiiꜘ nëˊ, taꜙ waˊ hnaahꜙ maꜙlaꜙ u̱u̱ꜗ u̱u̱ˉ baˊ. 22 Taꜙ hña̱a̱ꜙ täꜘbeꜘ hi̱ˉ ka̱ꜗ nëˊ kihˈ ø̱ø̱hꜗ jneˊ mahꜗ kyehˈ goohˉ nëˊ kiyhˈ mahꜗ saꜙ dsaˉbä̱ä̱hꜙ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ. Hä̱ä̱ˋ hñaahˈ, waˊ naˉjngëëhˈ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ. 23 Naꜗ taꜙ chaˊnëˊ moꜙtoꜙ huhꜘ jmɨˉdsëꜚ jmahꜗ, hi̱hꜘ miihˉ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ maˉä̱ä̱ˉ kihꜗ heˉ dsaahˊ tuhˉ hiꜙ kihꜗ heˉ dsaˉläˉdsa̱a̱hˊ ko̱ˉllaˉji̱i̱h˜. 24 Heˉ hlɨɨhˈ heˉ jmeeꜙ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉläˉjnäꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ llaˈ Dio taˊ. Pero heˉ hlɨɨhˈ heˉ jmeeꜙ jñahꜘ, läꜙjnäꜘ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ llaˈ Dio taˊ. 25 Hiꜙ läꜙja̱ˉ, dsaˉläˉjnäꜘ taˊ lluˈ. Pero cherˊmahꜗ chaˉ taˊ lluˈ heˉ saꜙ naˊjnäꜘ, maꜙraꜙ heˉ läꜙjnäꜘ baˊ kë̱ë̱ˉ.
1 Hi̱hꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ kihˈ dsaꜙ, hnøøꜗ chaˉ nʉʉhꜚ kiyhꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉjʉʉyˊ mahꜗ saꜙ hlëëhꜗ dsaˉ wɨɨꜘ kihꜗ Dio, hiꜙ niꜙ saꜙ hlëëyhꜗ wɨɨꜘ kihꜗ juuˈ heˉ maˉmiˉtë̱ë̱ˈ jneˊ. 2 Hiꜙ cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ jʉʉˊ taˊ, saꜙ chaˉ jwëˈ jnänˋ jmeenˊ waˊ laˈ chaˉ laꜗ kihꜗ heˉ la̱a̱yꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. Läꜙlluꜗ heˉ hnääꜙ jnihꜘ, hnøøꜗ jmeenˊ heˉ lluꜗ jmahꜗ kya̱a̱yhˊ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ la̱a̱yꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ jä̱ꜗ lluꜗ kya̱a̱hˊ taˊ kiyhˈ. Heˉja̱ˉ miˉtë̱ë̱ˈ dsaˉ juuˈ laˉ, hiꜙ hlë̱ë̱yhˊ kaˉlähꜘ. 3 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ miˉtë̱ë̱ꜙ dsaˉ jyohꜘ juuˈ heˉ saꜙ je̱e̱hˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, hiꜙ saꜙ je̱e̱hˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ maˉhe̱e̱hˊ jneˊ, 4 heˉ jmä̱ä̱y˜ hñiiyꜘ jø̱ø̱hˈ baˊ ja̱ˉ, heeˉ naˉ kyʉʉyh˜, heˉ saꜙ tʉy˜ tiˉchooyꜙ juuˈ ja̱ˉ, ko̱o̱ˉ llayꜙ hniiˉ baˊ. Jeeˊ ja̱ˉ hwë̱ë̱ˉ hi̱ˉ wɨɨꜘ dsëꜗ, hi̱ˉ hnooˉ hniiˉ, hi̱ˉ hlëëhꜙ wɨɨꜘ kihꜗ dsaꜙ, hiꜙ hi̱ˉ saꜙ chaˉ oˉjø̱hꜙ dsëꜗ kihꜗ. 5 Hiꜙ läꜙja̱ˉ hwë̱ë̱ˉ hi̱ˉ cha̱a̱hˉ hi̱ˉ naˉhe̱e̱ꜚ goˉte˜ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ, hi̱ˉ moꜙsoꜙ chaˉ juˈdsooꜘ kihꜗ. Hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜘ, läꜙchayˉ chaˉmiihˉ kuuˊ, kihꜗ heˉ hnaayhˉ Dio. Taꜙ jmeeˉ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ. 6 Jna̱a̱hˈ laꜗ jnänˋ heˉ hnäähꜙ jneˊ Dio, pero hnøøꜗ he̱e̱hˊ baˊ jneˊ haˉ ko̱hꜘ teꜗ heˉ chaˉ jnänˋ. 7 Niꜙ miihˉ saꜙ chaˉ heˉ kye̱ˊ jneˊ maˊ yaꜙnøøꜗ jneˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ chaˉ heˉ ki̱i̱ˊ jneˊ waˊraˉ gaꜙnøøˋ jneˊ kaˉlähꜘ. 8 Cherˊmahꜗ chaˉ heˉ kihˉhi̱hˉ jneˊ hiꜙ chaˉ baˊ hmɨɨhˉ kye̱hˊ jneˊ, kya̱a̱hˊ heˉ ja̱ˉ baˊ, waˊ cha̱a̱ˉ jneˊ lluˈ. 9 Hi̱ˉ hnøøꜗ läꜙchaˉ chaˉmiihˉ kuuˊ, gwaꜘ dsëyꜗ jmeeyꜗ heˉ hlɨɨhˈ kya̱a̱hˊ heˉ jøøꜙ kiyhꜗ. Dsaˉläˉngaayhˊ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ he̱e̱ꜘ dsëyꜗ, ko̱o̱ˉ hnooˉ dsooˊ baˊ ja̱ˉ. Kya̱a̱hˊ heˉ ja̱ˉ, dsooyꜗ taꜙ hwaꜗ mahꜗ he̱e̱yꜘ goˉte˜. 10 Kihꜗ heˉ he̱e̱ꜘ dsëꜗ dsaˉ kuuˊ, heˉja̱ˉ baˊ hyaˉ läꜙjëꜙ nëëˈ heˉ hlɨɨhˈ. Kihꜗ heˉ hnøøyꜗ liyhꜙ chaˉgaˊmiihˉ kuuˊ, läꜙja̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ maˉbeꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsëyꜗ kihꜗ Dio, heˉja̱ˉ maˉja˜ chaˉmiihˉ wɨɨꜘ nëˊ kiyhˈ. 11 Pero hneˉ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱ꜗ Dio, niꜙ miihˉ taꜙ jmeeˉ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ. Jmeeˊ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ, hnäähˈ Dio, waˊ läˉdsooꜘ hohꜘ kiyhꜗ, waˊ hnaahꜙ dsaˉ, waˊ jø̱hˉ hohꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ, hiꜙ jmä̱ä̱ˋ hñaahˈ hwa̱a̱hˊ baˊ. 12 Jwërte kwaˊ beꜘ hnäähˈ Dio, läꜙlluꜗ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ. Jëëhꜘ gaꜙlle̱e̱hˉ Dio hneˉ mahꜗ jmeeyꜗ läꜙcha̱a̱hˉ tä̱ä̱ꜘ. Heˉja̱ˉ kwaˊ baˊ hneˉ beꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ ja̱ˉ. Jëëhꜘ gaꜙmiꜙjnäähˈ baˊ hneˉ juuˈ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ jeeˊ kihˈ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ. 13 Jmeenꜙ madaꜚ kyahꜗ, miˉteˋ läꜙjëꜙ heˉ maˉjwë̱ë̱hnꜗ hneˉ. Ñeˉ baˊ Dio hi̱ˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hiꜙ ñeˉ baˊ Jesucristo hi̱ˉ gaꜙmiꜙjnääˉ juuˈ kihꜗ chaˊnëˊ Poncio Pilato, gaꜙjäyhꜘ haˉ läꜙ laꜗ juˈdsooꜘ. 14 Jmeeˊ baˊ hneˉ läꜙjëꜙ madaꜚ heˉ maˉjmeenꜗ kyahꜗ mahꜗ saꜙ hlä̱ä̱hꜙ hneˉ hiꜙ saꜙ naˉbä̱ä̱hˋ niꜙ ko̱o̱ˉ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱hꜘ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 15 Dio hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ miˉjnääyꜙ Jesús waˊraˉ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ. Ja̱a̱ˉ Dio baˊ hi̱ˉ llaꜗ taˊ. Hi̱ˉ heꜘ heꜘ Rey hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ Rey, hiꜙ ja̱a̱ˉ hñiiꜘ bihꜗ la̱a̱yꜗ jø̱ø̱hˈ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ Dsaˉka̱a̱hˊ. 16 Ja̱a̱ˉ hñiiꜘ bihꜗ saꜙ ju̱u̱yꜘ ji̱hˊko̱hꜘ, hñiiꜘ bihꜗ gyayꜗ jeeˊ jnäꜘ waˊjeˉ, niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ të̱ˊdsë̱ë̱ꜗ jeeˊ gyayˈ. Niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ saꜙ maˉjë̱ë̱yꜙ, niꜙ saꜙ të̱ë̱yꜗ jë̱ë̱yꜗ. Waˊ laˈ jʉʉhˉ kiyhꜗ hi̱ˉ chaˉ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ. 17 Hlë̱ë̱hˊ hi̱ˉ chaˉ chaˉmiihˉ kuuˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, taꜙ waˊ jmä̱ä̱yˈ hñiiyꜘ ka̱a̱yhˊ. Taꜙ waˊ kye̱yꜘ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kya̱a̱hˊ kuuˊ kiyhˈ. Llaꜙ baˊ kuuˊ naˉ. Hnøøꜗ ka̱yꜗ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ Dio baˊ, hi̱ˉ kwaꜙ chaˉmiihˉ läꜙjëꜙ heˉ hnøøꜗ jnänˋ mahꜗ kye̱nˊ yaˊjøøꜚ. 18 Chiihˊ hi̱ˉ chaˉ kuuˊ, waˊ jmeeyꜘ heˉ lluꜗ baˊ. Llaꜚ heˉ maˊ läꜙchayˉ kuuˊ, waˊ jmeeyꜘ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ llaˉkya̱a̱ꜗ, saꜙ waˊ cha̱a̱yhˉ. 19 Läꜙja̱ˉ baˊ läꜙchaˉ chaˉmiihˉ kiyhꜗ heˉ moꜙsoꜙ llaꜙ nëˊ jmɨˉgyʉʉꜙ heˉ naꜗ gaˊ jäꜙ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ të̱ë̱yꜗ cha̱a̱yˉ tä̱ä̱ꜘ. 20 Timotä, ja̱ˉ miˉtehˋ läꜙjëꜙ madaꜚ nuuhꜚ kihꜗ Dio. Taꜙ ta̱a̱hꜙ hñaahꜗ jeeˊ chaˉ juuˈ heˉ saꜙ jmääꜗ taˊ hiꜙ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ kwaꜙ hi̱ˉ jähꜘ maˉmiˉtë̱ë̱ˉ chaˉmiihˉ. 21 Hehꜗ läꜙja̱ˉ maˉka̱h˜ ko̱ˉlla̱a̱ˊ jwëˈ, maˉjmeeyꜘ taꜙ kooꜘ juuˈ kihꜗ Dio heˉ jmeeˊ jneˊ dsooꜘ. Waˊ miˉjä̱ä̱ꜗ Dio hneˉ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Jnäꜘ Paaˊ la̱a̱nˈ apóstol kya̱a̱ꜗ Jesucristo läꜙ hyohˉ dsëꜗ Dio. Gaꜙche̱e̱yꜗ jnäꜘ mahꜗ kwanˋ juuˈ kiyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙbä̱ä̱yhˉ hñiiyꜘ jmeeyꜗ cha̱a̱ˉ jneˊ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo Jesús. 2 Jeeˊ laˉ sɨɨnꜙ kyahꜗ Timotä läꜙko̱hꜘ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ hi̱ˉ hnaanꜙ. Ngɨɨnˊ kihˈ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hiꜙ ngɨɨnˊ kihˈ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, waˊ kwayꜘ heˉ lluꜗ kyahꜗ, waˊ läˉñihꜘ dsëyꜗ hneˉ, waˊ jmeeyꜘ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ. 3 Kwanꜙ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. Jmeeꜙ baˊ jnäꜘ taˊheꜗ kiyhꜗ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱hꜘ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ maˉka̱a̱hˊ kya̱a̱nꜙ. Heˉja̱ˉ saꜙ hnɨɨ˜ hʉʉˊdsëˉ kinꜙ. Hiꜙ dsooh˜ baˊ dsënꜙ hneˉ läꜙjmɨɨˈ läꜙhwëˈ läꜙ maˊ hlëëhnˊ kya̱a̱hˊ Dio kya̱a̱nꜙ. 4 Dsooh˜ dsënꜙ heˉ gaꜙläꜙmeehꜙ hohꜘ. Heˉja̱ˉ hnoonꜗ nɨɨnˋ naˊjë̱ë̱nꜙ hneˉ, ja̱ˉgaˊ naꜙ cha̱a̱nˉ lluꜗ. 5 Maꜙ baˊ jnäꜘ, ja̱ꜙ ko̱o̱ˉ jwahꜘ baˊ hneˉ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ kihꜗ Dio. Läꜙ maˊ toˉnëˊ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ maˉhyaaˊ kya̱a̱hˈ Loida kya̱a̱hˊ maaˋ kya̱a̱hˈ Eunice, hiꜙ jmeenꜙ dsooꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ maˉdsooꜘ hohꜘ hneˉ kaˉlähꜘ. 6 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hneˉ, kwaˊ baˊ hneˉ beꜘ kya̱a̱hˊ taˊ heˉ gaꜙkwëëhꜗ Dio hneˉ läꜙ maˊ gaꜙkyenꜗ goonꜙ nëˊ kyahˈ. 7 Jëëhꜘ, saꜙ gaꜙkwaꜘ Dio Jmɨˉlleꜘ kihꜗ mahꜗ jmeenˊ ga̱hꜗ jneˊ. Gaꜙkwayꜘ mahꜗ kwaꜗ beꜘ jnänˋ, mahꜗ läꜙhnääꜙ jneˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ, hiꜙ mahꜗ hä̱ä̱nˊ hñaanˈ. 8 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hneˉ, taꜙ jmeeˉ naˉhe̱e̱hˊ. Kwaˊ baˊ hneˉ juuˈ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Niꜙ taꜙ jmeeˉ naˉhe̱e̱hˊ kiꜙ jnäꜘ heˉ hä̱ä̱nˊ nehꜙñeˈ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Jesús. He̱e̱hˋ baˊ hneˉ jëëhˈ wɨɨꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ juˈhmëëꜘ läꜙko̱hꜘ jëën˜ laˉ. Dio baˊ kwaˈ beꜘ kyahꜗ. 9 Hi̱ˉ heꜘ gaꜙlä̱ä̱ꜗ jneˊ hiꜙ gaꜙtëëyhꜗ jneˊ mahꜗ le̱e̱ꜘ jneˊ naˉjngëëˈ. Ja̱ꜙ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ maˉjmeenˊ heˉ lluꜗ gaꜙtëëyhꜗ jneˊ. Jä̱ä̱ꜗ baˊ maˉllaꜘ dsëꜗ Dio jmeeyꜗ läꜙja̱ˉ, heˉja̱ˉ baˊ gaꜙtëëyhꜗ jneˊ. Hiꜙ läꜙ maˊ gaꜙhe̱e̱hˊ jneˊ kihˈ Cristo, gaꜙhñahꜗ jneˊ heˉ laˊ kwaꜙ Dio heˉ maˉnaˉlaꜚ juuˈ jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ nøøˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. 10 Hiꜙ naꜗ maˉmiˉjnääˉ Dio läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ, läꜙlluꜗ heˉ jaꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ gaꜙlä̱ä̱ꜗ jneˊ. Maꜙkeꜙ gaꜙju̱u̱yꜗ, saꜙ gaꜙlɨhꜗ heˉ ja̱ˉ kya̱a̱yhˊ. Maꜙraꜙ heˉ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ bihꜗ. Hiꜙ kya̱a̱hˊ juˈhmëëꜘ kiyhꜗ gaꜙmiꜙjnääyˉ haˉ läꜙ läꜙcha̱a̱ˉ dsaˉ tä̱ä̱ꜘ, läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ ju̱u̱yꜘ ji̱hˊko̱hꜘ. 11 Hiꜙ jnäꜘ naˉhña̱a̱nˊ kwanˋ juuˈ laˉ, la̱a̱nꜗ apóstol, hiꜙ la̱a̱nꜗ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. 12 Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ naˉ, jëën˜ wɨɨꜘ. Pero saꜙ gwaꜘ naˉhiihnˊ, kyu̱u̱ꜙ baˊ jnäꜘ hi̱ˉ kihꜗ maˉdsooꜘ dsënꜙ. Heˉja̱ˉ jmeenꜙ dsooꜘ, hi̱ˉ heꜘ chaˉ beꜘ kihꜗ høøyꜗ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙtoohnꜗ gooyˉ läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ. 13 Waˊ jä̱ꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ kyahꜗ läꜙjëꜙ juˈdsooꜘ heˉ maˉjwë̱ë̱hꜗ hneˉ. Waˊ dsooꜘ hohꜘ tä̱ä̱ꜘ, waˊ hnaahꜙ dsaˉ. Heˉ naˉ baˊ chaˉ jnänˋ, kihꜗ heˉ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo Jesús. 14 Kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ heˉ kya̱a̱hˊ jneˊ, høøˊ juuˈ lluꜗ heˉ maˉhñah˜. 15 Maˉñehˊ baˊ hneˉ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ Asia maˉbe̱e̱ꜗ jnäꜘ. Läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Figelo kya̱a̱hˊ Hermógene. 16 Waˊ läˉñihꜘ dsëꜗ Dio läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kya̱a̱ꜗ Onesíforo. Johꜘ ji̱i̱h˜ saꜙ gaꜙjmeeyꜘ beꜘ kinꜙ, saꜙ gaꜙläꜙhiiyhˋ kihꜗ heˉ hä̱ä̱nˊ nehꜙñeˈ. 17 Läꜙcha̱hꜘ maˊ gaꜙllooꜗ Onesíforo jwɨɨˉ Roma, gaꜙhnaayhˉ jnäꜘ läꜙbiiꜗ läꜙja̱a̱ꜗ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙjnä̱ä̱yhꜙ jnäꜘ. 18 Waˊ läˉñihꜘ dsëꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ kiyhˈ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨɨˊ. Hneˉ ñehˊ kweeˉ heˉ gaꜙjmeeyꜘ chaˉmiihˉ beꜘ jnänˋ läꜙ maˊ tøøhnˊ jwɨɨˉ Éfeso.
1 Jwë̱ë̱hn˜ hneˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, kwaˊ baˊ hneˉ beꜘ kya̱a̱hˊ heˉ laˊ hñahꜗ jneˊ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo Jesús. 2 Gaꜙläꜙtë̱ë̱hꜙ juuˈ heˉ gaꜙkwanꜗ toꜙloꜙ nëˊ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ. Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hneˉ, tøøhˈ gooˉ jñahꜘ hi̱ˉ la̱a̱hꜘ jmääꜗ miˉtë̱ë̱ꜙ dsaˉ juuˈ ja̱ˉ. 3 Kwëëhˋ hohꜘ maˊ jëëhꜘ wɨɨꜘ. Mahꜗ läꜙja̱ˉ le̱e̱hꜘ läꜙko̱hꜘ ja̱a̱ˉ hløøꜘ llu̱u̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Jesucristo. 4 Niꜙ ja̱a̱ˉ hløøꜘ saꜙ jä̱ä̱yˊ jmeeyˈ jyohꜘ taˊ, gaꜙtë̱ë̱yꜘ jmeeyꜗ läꜙjëꜙ madaꜚ kihꜗ jʉʉˊ bihꜗ mahꜗ tɨhꜗ dsëꜗ jʉʉyˊ hi̱ˉ gaꜙkwëëyhꜗ taˊ ja̱ˉ. 5 Hiꜙ läꜙja̱ˉ hi̱ˉ kooꜙ, niꜙ ko̱o̱ˉ saꜙ liyhꜙ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙkooyꜘ läꜙlleˋ kiyhˈ. 6 Ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ hwaꜗ kihꜗ, lleˋ kihˈ të̱ë̱yꜗ toˉnëˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ waˊraˉ gaꜙsoohˈ taˊ ja̱ˉ. 7 Jmeeˊ daˊ hʉʉˊdsëˉ heeˉ hnøøꜗ jähꜙ heˉ maˉjwë̱ë̱hnꜗ hneˉ. Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ baˊ kwaꜗ beꜘ kyahꜗ mahꜗ läꜙngëëhꜘ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ. 8 Waˊ dsooh˜ hohꜘ kihꜗ Jesucristo, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David hi̱ˉ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ, läꜙko̱o̱ˉ laꜗ juˈhmëëꜘ heˉ kwanꜙ. 9 Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ naˉ, jëën˜ wɨɨꜘ, heˉ naˉhñuuhnˊ kya̱a̱hˊ caden˜ läꜙko̱hꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ä̱ä̱ˉ dsooˊ. Pero niꜙ miihˈ saꜙ leꜘ jmeeyꜗ läꜙja̱ˉ kihꜗ juuˈ kihꜗ Dio. 10 Heˉja̱ˉ kwëëh˜ baˊ dsënꜙ jëën˜ wɨɨꜘ mahꜗ waˊ laˈ lluꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱ˈ Dio. Mahꜗ läꜙja̱ˉ lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ lä̱ä̱yꜘ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo Jesús mahꜗ dsaˉnääyˋ yaꜙjwɨɨꜗ jeeˊ saꜙ he̱e̱ꜘ ji̱hˊko̱hꜘ. 11 Juuˈ laˉ laꜗ juˈdsooꜘ: Cherˊmahꜗ gaꜙju̱u̱ꜗ jneˊ kya̱a̱hˊ Jesús, läꜙja̱ˉ jmeeyꜗ cha̱a̱ˉ jneˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 12 Cherˊmahꜗ gaꜙläꜙbeꜘ dsëˉ jneˊ jëënˊ wɨɨꜘ, läꜙja̱ˉ chaˉ jwëˈ jnänˋ jmeenˊ hihꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. Cherˊmahꜗ gaꜙjähˊ jneˊ saꜙ kyu̱u̱ꜙ jnihꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jäyhꜙ saꜙ kyu̱u̱yꜙ jneˊ. 13 Cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙmiꜙtenˋ juuˈ jnänˋ, pero maꜙraꜙ heˉ miˉteꜗ bihꜗ juuˈ kiyhꜗ, jëëhꜘ saꜙ leꜘ hi̱i̱yꜗ juuˈ kiyhꜗ. 14 Miˉdsoohꜚ dsëꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ kya̱a̱hˊ juuˈ laˉ. Ja̱ˉ jwɨɨyhꜘ, ñeˉ baˊ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, saꜙ lluꜗ heˉ tiˊchooˊ jneˊ juuˈ heˉ saꜙ jmääꜗ taˊ. Ko̱o̱ˉ he̱e̱˜ dsëꜗ dsaˉ hi̱ˉ nuuˉ baˊ ja̱ˉ. 15 Kwaˊ beꜘ mahꜗ yaˉhë̱ë̱hˈ lluꜗ chaˊnëˊ Dio mahꜗ saꜙ jä̱hˈ oˉhihꜙ kya̱a̱hˊ taˊ heˉ miˊtë̱ë̱hꜗ dsaˉ juˈdsooꜘ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ. 16 Taꜙ kwa̱a̱ꜙ hñaahꜗ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ saꜙ jmääꜗ taˊ. Kya̱a̱hˊ juuˈ ja̱ˉ dsaˉnääꜗ dsaˉ chaˉgaˊmiihˉ kya̱a̱hˊ heˉ hlɨɨhˈ. 17 Juuˈ ja̱ˉ kuhˉgɨɨ˜ kihꜗ dsaꜙ läꜙko̱hꜘ kuhˉgɨɨ˜ nëˊ dsooˊ jeeˊ jaꜙ. Läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ kihꜗ Himeneo kya̱a̱hˊ Fileto. 18 Hi̱ˉ heꜘ gaꜙka̱h˜ jwëˈ kihꜗ juˈdsooꜘ, jäyhꜘ maˉngëëꜘ baˊ heˉ dsaˉläˉji̱i̱hˊ dsaˉ. Kya̱a̱hˊ juuˈ ja̱ˉ, gaꜙhe̱e̱yꜗ dsëꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ hi̱ˉ maˉdsooꜘ dsëꜗ. 19 Pero juuˈ kihꜗ Dio jä̱ꜙ ko̱o̱ˉ hwehˉ, läꜙko̱hꜘ maˉtɨɨˊ naˊhyahˉ heˉ naˉsɨɨˉ nëˊ kihˈ: “Kyu̱u̱ꜙ baˊ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱yꜗ.” Hiꜙ: “Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ngɨɨꜙ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo, waˊ läˉø̱ø̱yꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ.” 20 Jëëˋ daˊ. Ko̱o̱ˉ hneꜗ jʉʉhˉ jeeˊ chaˉ chaˉmiihˉ nëëˈ gooˉ tɨɨˊ dsaˉ, chaˉ heˉ laꜗ kya̱a̱hˊ ñeˈ hmoohˈ, hiꜙ chaˉ heˉ laꜗ kya̱a̱hˊ hmaˉ, hiꜙ chaˉ heˉ laꜗ kya̱a̱hˊ gwaahˊ. Läꜙjëꜙ heˉ hmoohˈ jmä̱ä̱yhˉ taˊ läꜙ maˊ tëˉ jmɨɨˊ. Hiꜙ heˉ saꜙ hmoohˈ, heˉ ja̱ˉ baˊ jmä̱ä̱yhˉ taˊ ko̱o̱ˉ kyooˉ baˊ. 21 Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ laꜗ kihꜗ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Dio kaˉlähꜘ. Cherˊmahꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ maˉläˉø̱ø̱ꜘ kihꜗ heˉ hlɨɨhˈ, hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ ñeˈ heˉ hmoohˈ, heˉ naˉjngɨɨˈ heˉ jmääꜗ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Läꜙja̱ˉ maˉnaˊllu̱u̱ˋ bihꜗ jmeeyꜗ läꜙjëꜙ taˊ lluˈ. 22 Beꜗ goˉte˜ läꜙjëꜙ heˉ he̱e̱ꜘ dsëꜗ chihˉ kwa̱a̱ˉ. Hiꜙ gwaˉ baˊ hneˉ taꜙ chaˊnëˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ngɨɨꜙ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ. Ja̱ˉ jmeehˉ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ, hiꜙ hnøøꜗ läꜙ maˉdsooꜘ ja̱ˉbaˊ hohꜘ kihꜗ Dio, waˊ hnaahꜙ dsaˉkya̱a̱hˊ hiꜙ waˊ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ. 23 Jmeeˊ taꜙ kooꜘ juuˈ heˉ tiˉchooꜙ dsaˉ, juuˈ heˉ saꜙ jmääꜗ taˊ. Maˉñehˊ baˊ hneˉ, ko̱o̱ˉ llaꜙ hniiˉ baˊ juuˈ ja̱ˉ. 24 Ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊheꜗ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, saꜙ hnøøꜗ hneeyˉ kya̱a̱hˊ dsaˉ. Hnøøꜗ lluꜗ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ. Hnøøꜗ liyhꜙ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ, hnøøꜗ jø̱hˉ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉ. 25 Hiꜙ hnøøꜗ jmä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ hwa̱a̱ˊ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ hlë̱ë̱yhˈ hi̱ˉ cha̱a̱hˉ, haˉ gaˉ cheˉ gaꜙkwaꜘ Dio jwëˈ dsaˉje̱e̱h˜ hi̱ˉ heꜘ kya̱a̱yhˊ mahꜗ läꜙkyʉʉyh˜ juˈdsooꜘ. 26 Läꜙja̱ˉ baˊ lä̱ä̱ꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gooˉ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ, hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙ hyohˉ dsëyꜗ.
1 Hnøøꜗ läꜙñehˊ heˉ laˉ kaˉlähꜘ, jäꜙ heˉ wɨɨꜘ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨɨˊ. 2 Maˊja̱ˉ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉ läꜙ hyohˉ dsëꜗ hñiiꜘ, läꜙhe̱e̱ꜘ dsëyꜗ kuuˊ, jmä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ ka̱a̱hˊ, läꜙta̱a̱yhꜗ, miˉkwa̱yhꜗ Dio, läˉcha̱a̱yhˉ kihꜗ choˈjmiiyˉ, saꜙ ji̱i̱yhꜗ niꜙ ko̱o̱ˉ juuˈ lluꜗ, läꜙhlë̱ë̱yhˈ goˉte˜. 3 Niꜙ saꜙ läꜙjø̱hˉ dsëyꜗ, niꜙ saꜙ läꜙhnøøyꜗ je̱e̱yhꜙ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉ, kooyhꜗ juuˈ jwɨɨˋ, saꜙ läꜙtä̱ä̱yꜙ hä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ, läꜙhñaaˉ dsëyꜗ gaꜙngëëꜘ jwë̱ë̱ˈ, jmeeyꜗ naˉhøøyhˊ kihˈ heˉ lluꜗ. 4 Jmɨɨˊ ja̱ˉ, läꜙtu̱u̱ˉ dsëyꜗ hnëëyꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ, ngaayhˊ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ jmeeyꜗ, jmä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ llu̱u̱ꜗ, hnooyhꜙ gaˊ heˉ tɨh˜ dsëyꜗ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ hnaayhꜙ Dio. 5 Jmeeyꜗ läꜙko̱o̱ˉ hi̱ˉ hnaahˉ Dio, pero kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ jmeeyꜗ ja̱ˉ, läꜙjnäꜘ saꜙ kye̱yˉ niꜙ miihˉ beꜘ kihꜗ Dio. Heˉja̱ˉ taꜙ jmeeˉ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 6 Dsaˉ heꜘ dsaˉta̱a̱yhˋ chaˊnehꜙ kihꜗ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ saꜙ chaˉ beꜘ kihꜗ, miˉga̱a̱yꜙ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ të̱ë̱ˈ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ, läꜙko̱o̱ˉ jøøꜙ heˉ he̱e̱ꜘ dsëꜗ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ. 7 Tä̱ä̱yhˊ miˉtë̱ë̱yꜙ hñiiyꜘ, pero ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ läꜙkë̱yhˊ jmɨɨˊ läꜙngëëyꜘ haˉ läꜙ laꜗ juˈdsooꜘ. 8 Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Jane kya̱a̱hˊ Jambre, hi̱ˉ gaꜙhaꜘ kihꜗ Moisé, läꜙja̱ˉ jmeeꜙ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ, hayꜙ kihꜗ juˈdsooꜘ. Maˉnaˉhe̱e̱ꜚ goˉte˜ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ, moꜙsoꜙ la̱a̱yꜗ kwa̱a̱t˜ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˉdsooꜘ dsëꜗ. 9 Pero saꜙ dsaˉnääyꜗ taꜙ chaˊnëˊ kya̱a̱hˊ juuˈ kiyhꜗ. Jëëhꜘ, läꜙjnääꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ, heˉ la̱a̱yꜗ dsaˉ tooˉ, läꜙko̱hꜘ gaꜙlaꜗ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙhaꜘ kihꜗ Moisé. 10 Pero maˉkyu̱u̱h˜ baˊ hneˉ juuˈ heˉ maˉnʉʉhˉ kinꜙ, haˉ läꜙ jmeenꜙ, haˉ läꜙ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kinꜙ, heˉ maˉdsooꜘ dsënꜙ, heˉ jø̱hˉ dsënꜙ, heˉ hnaanꜙ dsaˉ, hiꜙ heˉ kwëëh˜ dsënꜙ. 11 Maˉñehˊ baˊ hneˉ haˉ läꜙ gaꜙjmeehꜙ dsaˉ jnäꜘ, hiꜙ haˉ läꜙ gaꜙjëënꜗ wɨɨꜘ jeeˊ jwɨɨˉ Antioquía, Iconio, Listra. Gaꜙjëënꜗ wɨɨꜘ jwërte. Pero Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ gaꜙlä̱ä̱ꜗ jnäꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ. 12 Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hnøøꜗ dsaˉta̱a̱hˋ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëꜗ kya̱a̱hˊ Cristo Jesús, maꜙraꜙ heˉ jëëꜗ bihꜗ wɨɨꜘ. 13 Pero dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ heꜘ, kya̱a̱hˊ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ, jmeeꜙ gyihꜗ chaˉgaˊmiihˉ heˉ hlɨɨhˈ ko̱o̱ˉ häˊ ko̱o̱ˉ häˊ, miˉga̱a̱yꜙ dsaˉ hiꜙ miˉgooꜙ dsaˉ kiyhꜗ. 14 Pero gwaꜘ baˊ hneˉ taꜙ chaˊnëˊ kya̱a̱hˊ heˉ maˉmiˉtë̱ë̱hˈ, maˉñehˊ baˊ hneˉ haˉ läꜙ laꜗ heˉ maˉhe̱e̱hˋ. Jëëhꜘ, kyu̱u̱hꜙ baˊ hneˉ hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ gaꜙmiꜙtë̱ë̱ˉ hneˉ. 15 Läꜙji̱i̱hˈ maˊ mähˈ maˉkyu̱u̱h˜ baˊ hneˉ juuˈ kihꜗ Dio läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ. Juuˈ ja̱ˉ gaꜙmiꜙtë̱ë̱ˉ hneˉ läꜙjwëꜘ jeeˊ lä̱ä̱hꜘ, läꜙlluꜗ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ kihꜗ Cristo Jesús. 16 Dio baˊ gaꜙkwaꜘ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙsɨɨꜘ läꜙjëꜙ juuˈ ja̱ˉ heˉ jmääꜗ miˊtë̱ë̱ꜗ jneˊ dsaˉ, heˉ miˉjnääꜙ heˉ dsaˉhlä̱ä̱hꜙ jneˊ, jmääꜗ heˉ hlë̱ë̱hˊ jneˊ dsaˉ, hiꜙ heˉ miˊtë̱ë̱ꜗ jnihꜘ jmeeyꜗ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ. 17 Läꜙja̱ˉ baˊ hwë̱ë̱ꜙ lluꜗ hi̱ˉ hnaahꜙ Dio, ja̱ˉgaˊ naꜙ maˉnaˊllu̱u̱yˋ goˉte˜ jmeeyꜗ läꜙjëꜙ nëëˈ heˉ lluꜗ.
1 Chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hneˉ. Ñeˉ baˊ Dio hiꜙ läꜙja̱ˉ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ jä̱hꜘ llaꜗ taˊ kihˈ hi̱ˉ ji̱i̱hꜙ hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ, waˊraˉ gaꜙläꜙjnääyꜘ jmeeyꜗ hihꜙ kihꜗ dsaꜙ. 2 Heˉja̱ˉ kwaˊ baˊ hneˉ juuˈ ja̱ˉ. Kwaˊ baˊ hneˉ jäˊ maꜙkeꜙ saꜙ laꜗ hor˜ kihꜗ. Hlë̱ë̱hˊ hi̱ˉ dsaˉhlä̱ä̱hꜙ, jʉʉhˊ kiyhˈ kya̱a̱hˊ juuˈ ja̱ˉ, kwëëyhˋ nʉʉhꜚ. Hiꜙ hnøøꜗ jø̱hˉ hohꜘ kya̱a̱yhˊ jeeˊ miˉtë̱ë̱hˈ hnihꜘ. 3 Lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ moꜙsoꜙ läꜙhnøøꜗ dsaˉ nuuꜗ juˈdsooꜘ heˉ maˉmiˉtë̱ë̱ˈ jneˊ. Heˉja̱ˉ hnaayhꜙ jwë̱ë̱ꜘ taˉjwohꜗ hi̱ˉ kwaꜗ juuˈ läꜙko̱o̱ˉ tɨh˜ dsëꜗ dsaˉ nuuꜗ. 4 Dsaˉ heꜘ naˉ, beꜗ juˈdsooꜘ mahꜗ jmeeꜗ gyihꜗ heˈ kihꜗ juuˈ waˊ heˉ chaˉ heˉ. 5 Pero hneˉ hä̱ä̱ˋ hñaahˈ, kwëëhˋ hohꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ wɨɨꜘ heˉ jäꜙ nëˊ kyahˈ, kwaˊ juˈhmëëꜘ laˉ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ maˉnuuꜘ, miˉteˋ läꜙjëꜙ taˊ heˉ gaꜙtë̱ë̱hꜘ jmeehˈ. 6 Maˉngooꜗ yaꜙjä̱hꜙ heˉ naahnꜚ, jëëhꜘ maˉllooꜗ jmɨɨˊ heˉ jngëëhꜗ dsaˉ jnäꜘ. 7 Maˉkwanꜗ chaˉmiihˉ beꜘ kya̱a̱hˊ taˊ laˉ. Maˉlɨh˜ baˊ jnäꜘ kya̱a̱hˊ taˊ heˉ häˊ goonꜙ. Läꜙ maˉdsooꜘ ja̱ˉbaˊ dsënꜙ kihꜗ Dio. 8 Heˉja̱ˉ maˉnaˉlaꜚ juuˈ hyohnꜙ ko̱o̱ˉ coron maˊja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ naꜙ yaˉhë̱ë̱nˈ llu̱u̱ꜗ. Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, dsaˉtaˊ llu̱u̱ˈ, kwayꜗ heˉ gaꜙtë̱ë̱nꜘ hyohnꜙ. Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ jnäꜘ hyohnꜙ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ hyohꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ lleˋ dsëˈ heˉ jä̱hꜘ Jesucristo. 9 Jmeeˊ biiˈ yaˉjë̱ë̱ˋ jnäꜘ cha̱hꜘ. 10 Maˉbe̱e̱ꜗ Dema jnäꜘ, mahꜗ hnoohˉ gyihꜗ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Maˉngooy˜ jwɨɨˉ Tesalónica. Crescente maˉngoo˜ taꜙ hwaꜗ Galacia, Tito maˉngoo˜ taꜙ hwaꜗ Dalmacia. 11 Ja̱a̱ˉ Luca gaˊ gyaˈ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Ja̱ˉ jä̱ä̱hꜙ Marco taꜙ laꜙ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ ñeehˋ. Hi̱ˉ naˉ jmääꜗ kinꜙ kya̱a̱hˊ taˊ laˉ. 12 Maˉche̱e̱nꜙ Tíquico taꜙ jwɨɨˉ Éfeso. 13 Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ ñeehˋ, ja̱ˉ ka̱hˉ ko̱ˉllaˉ hmɨhˉllooꜘ kinꜙ heˉ gaꜙkyenꜗ kihꜗ Carpo jeeˊ jwɨɨˉ Troa. Hiꜙ dsooh˜ hohꜘ ka̱hˈ läꜙjëꜙ moˊjeˉ naˉgye̱e̱ˉ kinꜙ, hiꜙ heˉ jmeeꜙ gaˊ biiˈ kinꜙ looˊ jahꜘ jeeˊ sɨɨnˋ. 14 Leja̱ˊ tëꜙñeˈ heꜘ, gaꜙjmeeꜘ chaˉmiihˉ hlɨɨhˈ kinꜙ. Dio miˉhmaahˋ haˉ ko̱hꜘ teꜗ heˉ gaꜙjmeeyꜘ kinꜙ. 15 Hä̱ä̱ˋ hñaahˈ kya̱a̱yhˊ. Peerꜙ hnøøyꜗ llaˉdsëëyˋ kihˈ juuˈ heˉ kwaˉ jneˊ. 16 Toˉnëˊ läꜙ maˊ gaꜙlloonꜗ nëˊtaˊ jeeˊ maˊ lä̱ä̱nˊ hñiinꜙ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ gaꜙjmeeꜘ beꜘ kinꜙ, läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ gaꜙbe̱e̱ꜗ jnäꜘ. Saꜙ waˊ jmeeꜘ Dio kwa̱a̱t˜ kihꜗ heˉ ja̱ˉ. 17 Pero Dio chehꜗ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, gaꜙkwayꜘ beꜘ kinꜙ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙhñaaˉ gaꜙkwanꜗ juuˈ kiyhꜗ mahꜗ waˊ nʉʉꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. Hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙkwayꜘ beꜘ kinꜙ gaꜙlä̱ä̱yꜗ jnäꜘ heˉ maˊ ku̱hꜙ hyahˉ jnäꜘ. 18 Hiꜙ läꜙja̱ˉ lä̱ä̱ꜗ Dio jnäꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ, tëëyꜙ jnäꜘ yaꜙjwɨɨꜗ kiyhꜗ. Läꜙja̱ˉ waˊ laˈ jʉʉhˉ kiyhꜗ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ. 19 Jmeeˊ Dio kihꜗ Prisca hiꜙ kihꜗ Aquila. Hiꜙ jmeeˊ Dio kihꜗ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ chaˊnehꜙ kihꜗ Onesíforo. 20 Erasto gaꜙjä̱ꜘ jwɨɨˉ Corinto, Trófimo gaꜙlla̱a̱nꜙ jwɨɨˉ Mileto kihꜗ heˉ dsaayhˊ. 21 Ja̱ˉ jmeehˉ biiꜗ ñeehˋ toˉcha̱hꜘ laˉ, naꜗ saꜙ gaˊ maˉja˜ ji̱i̱ˉ gyʉʉꜘ. Eubulo jmeeꜙ Dio kyahꜗ, hiꜙ läꜙja̱ˉ jmeeꜙ Pudente, kya̱a̱hˊ Lino, kya̱a̱hˊ Claudia, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ laˉ kaˉlähꜘ. 22 Waˊ hä̱ä̱ˊ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ tuhˉhohꜘ, waˊ miˉjä̱ä̱ꜗ Dio hneˉ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Jnäꜘ Paaˊ jmeenꜙ taˊ kihˈ Dio, hiꜙ la̱a̱nꜗ apóstol kya̱a̱ꜗ Jesucristo heˉja̱ˉ jmeenˋ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱ˈ Dio, mahꜗ läꜙdsooꜘ dsëyꜗ kiyhꜗ hiꜙ läꜙjwëꜘ ja̱ˉ läꜙngëëyꜘ haˉ läꜙ laꜗ juˈdsooꜘ heˉ tøøhˊ jneˊ. 2 Heˉja̱ˉ kye̱ˊ jneˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ heˉ cha̱a̱ˉ jneˊ tä̱ä̱ꜘ läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ ja̱ˉgaˊ llayˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Hiꜙ saꜙ taˉju̱u̱yˈ. 3 Läꜙ maˊ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ, gaꜙmiꜙjnääyˉ juuˈ kiyhꜗ heˉ naˉhña̱a̱nˊ kwanˋ läꜙko̱o̱ˉ madaꜚ gaꜙjmeeꜘ Dio hi̱ˉ lä̱ä̱˜ jneˊ. 4 Sɨɨnꜙ kyahꜗ Tito, hneˉ la̱a̱hꜗ läꜙko̱hꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ kihꜗ Dio ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Ngɨɨnˊ kihˈ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hiꜙ ngɨɨnˊ kihˈ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, hi̱ˉ gaꜙlä̱ä̱ꜗ jneˊ, waˊ kwayꜘ heˉ lluꜗ kyahꜗ, waˊ läˉñihꜘ dsëyꜗ hneˉ, hiꜙ waˊ jmeeyꜘ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ. 5 Gaꜙlla̱a̱nꜙ hneˉ Creta (hwaꜗ heˉ häˊ jeeˊ jmɨˉñeehꜚ) mahꜗ miˊhñaahꜗ taˊ heˉ gaˊ hnøøˈ leꜘ. Hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ jwɨɨˉ jeeˊ goohˈ, ja̱ˉ hña̱a̱hꜙ dsaˉgyʉʉhˊ kya̱a̱ˈ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ gwahꜙ, läꜙko̱hꜘ madaꜚ gaꜙjmeenꜗ kyahꜗ. 6 Hnääꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ naˉbä̱ä̱hˋ niꜙ miihˉ dsooˊ, ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ kya̱a̱hˊ ja̱a̱ˉ baˊ dsaˉmëꜘ, hiꜙ hnøøꜗ maˉdsooꜘ dsëꜗ chihˉ kya̱a̱yꜗ, hiꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ hiiꜘ juuˈ kihꜗ chihˉ kya̱a̱ꜗ heˉ jmeeyꜙ waˊ heˉ chaˉ heˉ hiꜙ niꜙ saꜙ cha̱a̱yhˉ. 7 Jmeeꜙ biiꜗ kihꜗ dsaˉgyʉʉhˊ heˉ saꜙ naˉbä̱ä̱yhˋ goˉte˜ läꜙlluꜗ heˉ häˊ gooyˉ taˊ kihˈ Dio. Hnääꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ jø̱ø̱hˈ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ läꜙlle̱e̱ꜘ cha̱hꜘ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ hɨ̱h˜, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ hneeˉ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ he̱e̱ꜘ dsëꜗ kuuˊ. 8 Hnääꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ kwaꜙ jeeˊ jä̱ˈ dsaˉ hi̱ˉ goˉnääꜘ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hnoohˉ maꜙlaꜙ heˉ lluꜗ baˊ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëꜙ ko̱o̱ˉ nëëˈ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ lluꜗ jmahꜗ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ naˉjngëëˈ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ lihꜙ hä̱ä̱ꜗ hñiiꜘ. 9 Hnääꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ cho̱o̱hˉ ko̱o̱ˉ hwehˉ juˈdsooꜘ heˉ maˉmiˉtë̱ë̱ˈ jneˊ, mahꜗ läꜙja̱ˉ hlë̱ë̱yhꜗ jñahꜘ dsaˉ kya̱a̱hˊ ja̱ˉbaˊ juuˈ laˉ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ baˊ liyhꜙ llaˉdsëëyˋ kihˈ hi̱ˉ hlëëhꜙ wɨɨꜘ kihꜗ juˈdsooꜘ. 10 Peerꜙ cha̱a̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ cha̱a̱hˉ, hlëëyhꜙ juuˈ heˉ saꜙ jmääꜗ taˊ, miˉga̱a̱yꜙ dsaˉ. Hiꜙ jeeˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ, jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ jähꜘ, jmeeꜙ biiꜗ ʉ̱ʉ̱hꜙ jmɨˉngoꜗ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ. 11 Jmeeꜙ biiꜗ jnëꜗ jwëˈ kiyhꜗ mahꜗ moꜙsoꜙ hlëëhꜗ gyihꜗ juuˈ heˉ saꜙ jmääꜗ taˊ. Kya̱a̱hˊ juuˈ kiyhꜗ gaꜙnääyˊ läꜙjohꜘ hneꜗ chihꜗ he̱e̱y˜ dsëꜗ läꜙja̱hꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ chaˊnehꜙ, miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ heˉ saꜙ lleˋ kihˈ, läꜙjwëꜘ jeeˊ lɨyhꜗ kuuˊ. 12 Heꜘ baˊ dsaˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ dsaˉgooyˈ jäyhꜘ läꜙlaˉ: “Jneˊ hi̱ˉ tøøhnˊ hwaˈ Creta laˉ, peerꜙ taˉju̱u̱ˈ jneˊ. Maꜙraꜙ jahꜘ hlë̱ë̱hˈ la̱a̱ꜗ jneˊ, jwë̱hꜗ jneˊ, jla̱a̱ˊ jneˊ”, gaꜙjäyhꜘ. 13 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ naˉ läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ heꜘ. Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hneˉ, hwehˉ jʉʉhˊ kiyhˈ mahꜗ dsaˉta̱a̱yhˋ naˉjngëëyˈ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ baˊ. 14 Taꜙ waˊ jmeeyꜘ heˈ juuˈ maˉgyu̱hˉ kihꜗ dsaˉ judiu, niꜙ saꜙ waˊ jmeeyꜘ heˈ nʉʉhꜚ heˉ kwaꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˉbeꜗ juˈdsooꜘ. 15 Läꜙjëꜙ baˊ heˉ chaˉ, lluꜗ baˊ laˈ kihꜗ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ. Pero kihꜗ hi̱ˉ naˉhe̱e̱ꜚ dsëꜗ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ saꜙ maˉdsooꜘ dsëꜗ kihꜗ Dio, niꜙ ko̱o̱ˉ saꜙ lluꜗ kiyhꜗ. Maˉnaˉhe̱e̱ꜚ goˉte˜ lleyˊ, hiꜙ läꜙkye̱ˉ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ naˉhe̱e̱ꜚ. 16 Jäyhꜘ kyu̱u̱yꜙ Dio, pero kya̱a̱hˊ heˉ jmeeyꜙ ja̱ˉ, saꜙ dsooꜘ juuˈ kiyhꜗ. Peerꜙ saꜙ läꜙjëëˊ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ, peerꜙ cha̱a̱yhˉ, moꜙsoꜙ jmä̱ä̱yꜗ jmeeyꜗ niꜙ ko̱o̱ˉ taˊ lluˈ.
1 Pero hneˉ, hlëëhˊ baˊ hneˉ läꜙko̱hꜘ laꜗ juˈdsooꜘ heˉ maˉmiˉtë̱ë̱ˈ jneˊ. 2 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgyʉʉhˊ hnøøꜗ ngëyꜗ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ, hnääꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ häˊ taˊ kihˈ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hä̱ä̱˜ hñiiꜘ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉkyʉʉh˜ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hnääꜗ dsaˉ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ kwëëh˜ dsëꜗ maˊ chaˉ heˉ wɨɨꜘ. 3 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ maˉhyaaˊ, hnøøꜗ chaˉ nʉʉhꜚ kiyhꜗ. Saꜙ waˊ kooyh˜ juuˈ jwɨɨˋ, saꜙ waˊ hɨ̱yhˈ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ maˉä̱ä̱ˉ, hiꜙ hnøøꜗ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ. 4 Hnøøꜗ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉmëꜘ kwa̱a̱ˉ haˉ läꜙ jmeeyꜗ mahꜗ läꜙhnääyꜗ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱yꜗ hiꜙ läꜙja̱ˉ läꜙhnääyꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱yꜗ. 5 Hnøøꜗ hä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ, hnøøꜗ ngëyꜗ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ, hnøøꜗ høøyꜗ chaˊnehꜙ kiyhꜗ, hnøøꜗ lluꜗ dsëyꜗ, hnøøꜗ hwa̱a̱yˊ kya̱a̱hˊ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱yꜗ, mahꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ waˊ miˉkwa̱hꜗ juuˈ kihꜗ Dio. 6 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ hnøøꜗ hlë̱ë̱hˊ dsaˉñʉʉhˉ kwa̱a̱ˉ mahꜗ hä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ. 7 Hneˉ toˉnëˊ, jmeeˊ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ mahꜗ läꜙtë̱ë̱ˉ dsaˉ jmeeꜙ läꜙko̱o̱ˉ jmeehˉ. Ja̱ˉ jmeehˉ hneˉ kaˉlähꜘ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ miˊtë̱ë̱hꜗ dsaˉ, taꜙ waˊ taˉju̱u̱hˈ kihꜗ dsaꜙ. 8 Hlë̱ë̱hˊ dsaˉ juuˈ naˉjngɨɨˈ heˉ saꜙ tohˉ wɨɨꜘ mahꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉhøøhˊ jäꜙ oˉhihꜙ kihꜗ, läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ chaˉ heˉ kihꜗ hlëëyhꜗ wɨɨꜘ kyahꜗ hnähꜘ. 9 Chiihˊ hi̱ˉ jmeeˊ taˊ kihˈ dsaꜙ, waˊ jmeeyꜘ läꜙ tɨh˜ dsëꜗ jʉʉyˊ baˊ, saꜙ waˊ ji̱i̱yhˈ juuˈ kya̱a̱yhˊ. 10 Chiiyhˊ saꜙ lluꜗ hë̱ë̱yꜗ dsaˉjʉʉˊ taˊ. Waˊ miˉjnääyˉ heˉ la̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ miˉteꜗ kihꜗ läꜙjëꜙ baˊ. Läꜙja̱ˉ jëëꜗ dsaˉ, jna̱a̱hˈ lluꜗ juuˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ lä̱ä̱˜ jneˊ. 11 Jëëhꜘ, naꜗ maˉläˉjnäꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ haˉ läꜙko̱o̱ˉ lluꜗ dsëꜗ Dio kya̱a̱yhˊ mahꜗ läꜙja̱ˉ lä̱ä̱yꜘ. 12 Juˈhmëëꜘ heˉ miˉtë̱ë̱ꜙ jneˊ, saꜙ kwaꜙ jwëˈ jmeenˊ heˉ hlɨɨhˈ, niꜙ heˉ jmeenˊ heˉ he̱e̱ꜘ dsëꜗ jmɨˉngoꜗ jnänˋ. Läꜙja̱ˉ miˉtë̱ë̱ꜙ jneˊ ngënˊ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ, jmeenˊ heˉ lluꜗ jmahꜗ, hiꜙ heˉ hnäähnꜙ Dio taˊko̱ˉji̱i̱hˈ tøøhˊ jneˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 13 Hiꜙ gaꜙnøøꜗ baˊ jneˊ jø̱ø̱nˊ läꜙji̱i̱hˈ läꜙjnääꜘ Jesucristo hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dio Jø̱ø̱hꜗ jnänˋ hi̱ˉ lä̱ä̱˜ jneˊ. Peerꜙ jna̱a̱hˈ leꜘ jmɨɨˊ ja̱ˉ, heˉ ja̱ˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ jneˊ lluˈ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ tøøhnˊ jø̱ø̱nˊ heˉ läꜙteꜗ juuˈ ja̱ˉ. 14 Hi̱ˉ heꜘ naˉ gaꜙngëëꜗ hñiiꜘ taꜙlaꜙ jnäˋ jneˊ mahꜗ lä̱ä̱yꜗ jneˊ kihˈ läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ hiꜙ läꜙja̱ˉ jmä̱ä̱yꜗ jneˊ naˉjngëëˈ goˉte˜, mahꜗ le̱e̱ꜘ jneˊ ko̱o̱ˉ nääꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ hi̱ˉ he̱e̱ꜘ dsëꜗ jmeeꜗ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ. 15 Miˉtë̱ë̱ˈ dsaˉ juuˈ laˉ, hlë̱ë̱hˊ dsaˉ, jʉʉhˊ kiyhˈ läꜙko̱o̱ˉ madaꜚ nuuhꜚ, mahꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ waˊ miˉkwa̱hꜗ hneˉ.
1 Miˉdsoohꜚ dsëyꜗ, waˊ jmeeyꜘ heˈ hiꜙ waˊ nʉʉyhˊ madaꜚ heˉ jmeeꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉtaˊ, hiꜙ waˊ llaꜙ dsëyꜗ jmeeyꜗ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ. 2 Saꜙ waˊ hlëëyhꜘ wɨɨꜘ kihꜗ dsaꜙ, saꜙ waˊ llayꜙ hniiˉ. Waˊ lluˈ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉ, waˊ jmä̱ä̱yˈ hñiiyꜘ hwa̱a̱ˊ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ. 3 Jëëhꜘ, läꜙkye̱ˉ jneˊ maˊ ta̱a̱ˉ jneˊ jä̱ä̱ˈ, maˊ cha̱a̱hˉ jneˊ, saꜙ nʉʉhˊ jneˊ, maˊ naˉhë̱ë̱ˈ jneˊ kihˈ Dio, maˊ la̱a̱ˈ jneˊ kya̱a̱ˈ läꜙjëꜙ heˉ maˊ he̱e̱ꜘ dsëˉ jneˊ, maˊ tɨh˜ dsëˉ jneˊ naˉkuˊ naˉngɨɨˈ heˉ hlɨɨhˈ, maˊ hñaaˉ dsëˉ jneˊ, maˊ wɨɨꜘ dsëˉ jneˊ, maˊ naˉhøøhˊ dsaˉ jnänˋ hiꜙ maˊ naˉhä̱ä̱hˊ jneˊ dsaˉ. 4 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ tøøhˊ jneˊ läꜙja̱ˉ, Dio jnänˋ, hi̱ˉ lä̱ä̱˜ jneˊ, gaꜙmiꜙjnääyˉ haˉ läꜙ lluꜗ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ jneˊ, hiꜙ haˉ läꜙko̱o̱ˉ hnääyꜗ jneˊ. 5 Heˉja̱ˉ gaꜙlä̱ä̱yꜗ jneˊ pero ja̱ꜙ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ maˉjmeeˊ jneˊ heˉ lluꜗ. Gaꜙlä̱ä̱yꜗ jneˊ kihˈ heˉ gaꜙläꜙñihꜘ dsëyꜗ jneˊ baˊ, hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ jneˊ. Heˉ ja̱ˉ laꜗ läꜙko̱hꜘ heˉ gaꜙgye̱e̱yhˉ jneˊ. Gaꜙla̱a̱ꜗ jneˊ hmëëꜘ taꜙlaꜙ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 6 Ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ hihꜙ gaꜙche̱e̱ꜗ Dio Jmɨˉlleꜘ kiyhꜗ nëˊ jnänˋ taꜙlaꜙ kihꜗ Jesucristo hi̱ˉ lä̱ä̱˜ jneˊ. 7 Kihꜗ heˉ lluꜗ dsëyꜗ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jneˊ llu̱u̱ˈ, läꜙja̱ˉ hñahꜙ jneˊ he̱e̱nꜚ heˉ tøøhˊ jneˊ jø̱ø̱n˜ jeeˊ moꜙsoꜙ ju̱u̱ꜘ jneˊ ji̱hˊko̱hꜘ. 8 Juuˈ heˉ maˉjwahnꜗ laˉ, laꜗ juˈdsooꜘ. Hnoonꜗ jmeehˈ biiꜗ kwahˈ juuˈ laˉ. Hlë̱ë̱hˊ hi̱ˉ maˉläˉdsooꜘ dsëꜗ kihꜗ Dio mahꜗ waˊ ngëëyˈ hñiiyꜘ jmeeyꜗ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ. Heˉ laˉ baˊ lluˈ hiꜙ jmääꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 9 Taꜙ kwa̱a̱ꜙ hñaahꜗ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ saꜙ jmääꜗ taˊ hiꜙ niꜙ kya̱a̱hˊ juuˈ haˉ läꜙ maˊ la̱a̱ˈ maˉhyaaˊ taˉgyʉʉhˊ jnänˋ. Taꜙ ta̱a̱hꜙ hñaahꜗ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ tiˉchooꜙ juuˈ hiꜙ hi̱ˉ te̱ˉjë̱ë̱ꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ ley kihꜗ Moisé. Jëëhꜘ juuˈ ja̱ˉ saꜙ jmääꜗ niꜙ miihˉ, niꜙ saꜙ kye̱ˉ yaˊjøøꜚ. 10 Cherˊmahꜗ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hnøøꜗ jmeeꜗ to̱ꜗ nääꜗ, hlë̱ë̱yhˊ ko̱o̱ˉ häˊ to̱ˈ häˊ. Hiꜙ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙjmeeyꜘ heˈ juuˈ kyahꜗ, lle̱e̱yˋ goˉte˜ baˊ. 11 Maˉñehˊ baˊ hneˉ, hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ, heˉ maˉka̱yh˜ jwëˈ baˊ ja̱ˉ. Ja̱ˉbaˊ dsoˊkyeˉ heˉ jmeeyꜙ ja̱ˉ, bä̱ä̱yhˉ dsooˊ. 12 Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ che̱e̱nꜚ Artema o Tíquico taꜙ kyahꜗ, ja̱ˉ goˊjë̱ë̱hˋ jnäꜘ cha̱hꜘ taꜙ jwɨɨˉ Nicópoli. Jeeˊ ja̱ˉ jmeenꜙ hʉʉˊdsëˉ dsaˉngëënꜘ ji̱i̱ˉ gyʉʉꜘ. 13 Waˊraˉ gaꜙllooꜗ Zena hi̱ˉ chehꜗ nëˊ, kya̱a̱hˊ Apolo taꜙ naꜙ, ja̱ˉ jmeehˉ beꜘ kiyhꜗ läꜙji̱i̱hˈ jeeˊ leꜘ. Ja̱ˉ kwëëyhꜘ läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ biiꜗ chaˊjwëꜗ jeeˊ dsaˉnääyꜗ. 14 Waˊ läˉtë̱ë̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ jmeeyꜗ taˊ lluˈ jmahꜗ baˊ mahꜗ läꜙchaˉ heˉ kya̱a̱hˊ jmeeyˈ beꜘ läꜙ maˊ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ llaˉkya̱a̱ꜗ. Mahꜗ saꜙ dsaˉta̱a̱yhˋ läꜙko̱o̱ˉ hi̱ˉ saꜙ maˉjmeeꜘ taˊ. 15 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱hˊ jnäꜘ jeeˊ laˉ jmeeyꜙ Dio kyahꜗ. Hiꜙ jmeeˊ Dio kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hnääꜗ jneˊ, läꜙlluꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsëyꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jneˊ. Waˊ miˉjä̱ä̱ꜗ Dio läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Jnäꜘ Paaˊ hä̱ä̱nˊ nehꜙñeˈ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Jesucristo. Sɨɨnꜙ juuˈ laˉ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ Timotä. Sɨɨnꜙ kyahꜗ Filemón, hnaanꜙ hneˉ kihꜗ heˉ jmeeˉ jneˊ ko̱o̱ˉ baˊ taˊ. 2 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ sɨɨnꜙ kihꜗ dsaˉmëꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ Apia kya̱a̱hˊ Arquipo kaˉlähꜘ, heꜘ baˊ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ heˉ jmeeˉ jneˊ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ dsaˉñeeꜙ chaˊnehꜙ kyahꜗ. 3 Ngɨɨnˊ kihˈ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hiꜙ ngɨɨnˊ kihˈ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, waˊ kwayꜘ heˉ lluꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ hiꜙ waˊ jmeeyꜘ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ. 4 Läꜙjëꜙ ji̱i̱h˜ waˊraˉ gaꜙngɨɨnˋ kinꜙ kihꜗ Dio kya̱a̱nꜙ, dsooh˜ baˊ dsënꜙ hneˉ. Kwanꜙ tiˊhmaahˊ kiyhˈ taꜙlaꜙ kyahꜗ, 5 kihꜗ heˉ gaꜙnuunꜗ kyahꜗ haˉ läꜙ hnaahꜙ Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hiꜙ gaꜙnuunꜗ haˉ läꜙ maˉdsooꜘ hohꜘ kiyhꜗ, hiꜙ heˉ hnaahꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio. 6 Hiꜙ ngɨɨnˊ kihˈ Dio mahꜗ jwɨhˈ jñahꜘ haˉ läꜙ laꜗ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ hiꜙ ngɨɨnˊ kiyhˈ mahꜗ läꜙngëëhꜘ haˉ läꜙ maˉmiˉjä̱ä̱ꜗ Dio jneˊ taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo Jesús. 7 Peerꜙ cha̱a̱ˉ jnäähˈ lluꜗ heˉ maˉnʉʉˊ jnäähꜗ haˉ läꜙ hnaahꜙ dsaˉ, heˉja̱ˉ maˉnøhꜗ dsëˉ jnäähˈ. Jëëhꜘ taꜙlaꜙ kyahꜗ hneˉ ø̱ø̱hnꜗ, maˉtë̱ë̱ꜘ beꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio. 8 Taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo chaˉ jwëꜘ kinꜙ jmeenˋ hihꜙ kyahꜗ mahꜗ jmeehˈ läꜙlleˋ kihˈ. 9 Pero lluꜗ gaˊ la̱a̱nꜙ hlë̱ë̱hnˊ hneˉ kya̱a̱hˊ juuˈ lluꜗ baˊ, kihꜗ heˉ hnaanꜙ hneˉ. Jnäꜘ Paaˊ, maˉgyu̱hˉ baˊ jnäꜘ hiꜙ läꜙ maˉhä̱ä̱ˊ baˊ jnäꜘ nehꜙñeˈ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Jesucristo, heˉja̱ˉ chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hneˉ. 10 Taꜙ jmeeˉ hñaaˉ hohꜘ, ja̱ˉ kwahˉ beꜘ kihꜗ Onésimo, jëëhꜘ la̱a̱yꜗ läꜙko̱hꜘ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ kihꜗ heˉ gaꜙhe̱e̱yhˉ juuˈ kihꜗ Dio jeeˊ hä̱ä̱nˊ nehꜙñeˈ laˉ. 11 Jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉhe̱e̱yhˉ kihꜗ Dio saꜙ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ maˊ jmeeyˈ taˊ kyahˈ, pero naꜗ jmä̱ä̱yꜗ kinꜙ hiꜙ jmä̱ä̱yꜗ kyahꜗ kaˉlähꜘ. 12 Naꜗ che̱e̱hˊ jnihꜘ kaˉlähꜘ kyahꜗ. He̱e̱yhˋ läꜙko̱hꜘ heˉ he̱e̱hˊ jnäꜘ baˊ. 13 Hnoonꜗ jä̱yꜗ kya̱a̱hˊ jnäꜘ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ hä̱ä̱nˊ nehꜙñeˈ kwa̱a̱t˜ kihꜗ juˈhmëëꜘ mahꜗ jmeeyꜗ beꜘ kinꜙ llahꜘ hneˉ. 14 Pero saꜙ hnoonꜗ jmeenˋ biiˈ cherˊmahꜗ saꜙ llaꜙ hohꜘ, mahꜗ saꜙ waˊ laˈ läꜙko̱o̱ˉ heˉ wɨɨꜘ heˉ ngɨɨnˊ kyahˈ. Waˊ laˈ läꜙko̱o̱ˉ hnoohˉ hñaahꜗ. 15 Goꜚ la̱a̱nꜙ, gaꜙläꜙø̱ø̱yꜘ kyahꜗ ko̱ˉhwëëꜘ, mahꜗ läꜙja̱ˉ he̱e̱hˊ hnihꜘ kaˉlähꜘ, heˉ jä̱yꜗ kya̱a̱hˊ hneˉ goˉte˜. 16 Naꜗ, moꜙsoꜙ la̱a̱yꜗ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ kihˈ dsaꜙ. Naꜗ gaˊ la̱a̱yˈ maꜙraꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ hnaanꜙ chaˉmiihˉ. Haˉ gaˊ saꜙ läꜙhnaahꜙ hnihꜘ, läꜙlluꜗ heˉ maˉla̱a̱yꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ jneˊ hiꜙ maˉla̱a̱yꜗ kya̱a̱ꜗ Dio kaˉlähꜘ. 17 Läꜙja̱ˉ, cherˊmahꜗ la̱a̱ꜗ jnäꜘ omeꜚ kya̱a̱hꜗ, he̱e̱hˋ Onésimo läꜙko̱hꜘ heˉ maˉhe̱e̱hˋ jnäꜘ baˊ. 18 Cherˊmahꜗ chaˉ heˉ maˉjmeeyꜘ kyahꜗ o cherˊmahꜗ ä̱ä̱yˉ miihˉ kyahꜗ, jmeeˊ kwa̱a̱t˜ läꜙko̱o̱ˉ jnäꜘ baˊ ä̱ä̱nˉ kyahꜗ. 19 Jnäꜘ Paaˊ sɨɨnꜙ kyahꜗ kya̱a̱hˊ goonꜙ, jnäꜘ jwahnꜙ miˊhmaahnˋ kyahˈ, kihꜗ heˉ saꜙ hnoonꜗ jwë̱ë̱hnꜚ hneˉ heˉ ä̱ä̱hˉ kinꜙ läꜙlluꜗ heˉ gaꜙla̱a̱hꜘ. 20 Läꜙja̱ˉ ø̱ø̱hnꜗ, jmeeˊ jë̱ë̱ˉ dsënꜙ, jmeeˊ nøhˈ dsënꜙ, läꜙ hnøøꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 21 Jmeenꜙ dsooꜘ, nuuhˈ baˊ hneˉ heˉ maˉsɨɨnꜗ laˉ. Manꜙ jmeehˈ gaˊ hneˉ chaˉgaˊmiihˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ maˉjwahnꜗ laˉ. 22 Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ, miˊlluˋ haˉ jeeˊ jä̱nˋ. Chaˉ baˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kinꜙ, nuuˉ baˊ Dio läꜙjëꜙ heˉ ngɨɨhˊ hnähꜘ, kwaꜗ bihꜗ jwëˈ nɨɨnˋ naˊjë̱ë̱nꜙ hnähꜘ. 23 Epafra jmeeꜙ Dio kyahꜗ. Hi̱ˉ laˉ naˉ, hä̱ä̱ˊ nehꜙñeˈ kya̱a̱hˊ jnäꜘ jeeˊ laˉ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Cristo Jesús. 24 Hiꜙ läꜙja̱ˉ jmeeꜙ Dio kyahꜗ Marco, Aristarco, Dema, kya̱a̱hˊ Luca. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ jmeeꜙ taˊ kihˈ Dio ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. 25 Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ waˊ miˉjø̱ø̱yꜗ jmɨˉlleꜘ kyahꜗ hnähꜘ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Johꜘ ji̱i̱h˜ saꜙ gaꜙhlëëhꜘ Dio kya̱a̱hˊ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ lloꜘjooꜗ. Gaꜙche̱e̱yꜗ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kiyhꜗ, kihꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ. Ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ heꜘ gaꜙhyohꜗ juuˈ kiyhꜗ jeeˊ maˊ këyꜙ hiꜙ jñahꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ gaꜙhë̱ë̱ꜘ mɨˈnëˊ heˉ gaꜙmiꜙjnääˉ Dio kiyhꜗ. Ja̱ꜙ ko̱o̱ˉ nëëˈ gaꜙjmeeꜘ Dio haˉ läꜙ jeeˊ gaꜙhlëëyhꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kiyhꜗ. 2 Pero jeeˊ maˉdsa̱a̱ꜗ jmɨɨˊ laˉ, gaꜙhlë̱ë̱hꜗ Dio jneˊ taꜙlaꜙ kya̱a̱hˊ Jo̱o̱yꜘ baˊ, hi̱ˉ gaꜙtooyhˉ gooˉ gaꜙläꜙjëꜙ heˉ chaˉ, hiꜙ heꜘ baˊ hi̱ˉ kya̱a̱yhˊ gaꜙjmeeyꜘ gyʉʉhˈ hwaꜗ kaˉlähꜘ. 3 Hi̱ˉ heꜘ miˉjnääꜙ naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ haˉ läꜙko̱o̱ˉ jø̱ø̱hˈ la̱a̱ꜗ Dio, kihꜗ heˉ la̱a̱yꜗ ko̱o̱ˉ he̱e̱hꜙ kya̱a̱hˊ Dio. Hiꜙ kya̱a̱hˊ juuˈ kiyhꜗ heˉ be̱e̱ꜘ, høøyꜙ gaꜙläꜙjëꜙ goˉteˈ heˉ chaˉ. Hiꜙ maˉngëëꜘ maˉcheyꜗ dsoˊkyeˉ jnänˋ, ja̱ˉgaˊ gaꜙgyayˉ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kihꜗ Dio Jø̱ø̱hꜗ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ. 4 Ja̱a̱ˉ hi̱ˉ heꜘ baˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ ángele. Jëëhꜘ, gaꜙhyoyhꜗ ko̱o̱ˉ jmɨɨˉ heˉ kye̱e̱ꜘ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ gaꜙhyohꜗ ángele. 5 Jëëhꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ ángel ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ gaꜙjähꜘ Dio sɨɨyhꜙ: Hneˉ la̱a̱hꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ. Naꜗ maˉla̱a̱nꜗ Tääˋ kya̱a̱hˈ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ, saꜙ gaꜙsɨɨyhꜙ niꜙ ja̱a̱ˉ ángel läꜙlaˉ: Jnäꜘ le̱e̱nꜘ Tääˋ kya̱a̱hˈ. Hneˉ le̱e̱hꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ. 6 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ, läꜙ maˊ gaꜙche̱e̱yꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, Jo̱o̱yꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ toˉnëˊ, gaꜙjäyhꜘ: Läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ ángele kya̱a̱ꜗ Dio, jmeeˊ hnähꜘ jʉʉhˉ kiyhꜗ. 7 Pero läꜙlaˉ baˊ gaꜙhlëëyhꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ ángele: Dio che̱e̱ꜙ ángele kya̱a̱ꜗ, la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ lleꜘ. Ángele hi̱ˉ jmeeꜙ taˊheꜗ kiyhꜗ, la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ jeˉ heˉ hë̱ë̱ꜙ. 8 Pero läꜙlaˉ baˊ gaꜙsɨɨyhꜙ Jo̱o̱yꜘ: Hneˉ Dio, jmeehˈ hihꜙ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ jmahꜗ baˊ jmeehꜗ hihꜙ. 9 Heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ hnoohꜘ, hneˉ saꜙ hnoohꜘ goˉteˈ heˉ hlɨɨhˈ. Heˉja̱ˉ hñiiꜘ Dio, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dio kya̱a̱hꜗ, hi̱ˉ heꜘ gaꜙhña̱a̱ꜗ hneˉ. Läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ jë̱ë̱ˉ hohꜘ chaˉgaˊmiihˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉkya̱a̱hˊ. 10 Hiꜙ gaꜙjäyhꜘ kaˉlähꜘ läꜙlaˉ: Hneˉ Dsaˉjø̱ø̱hˈ, läꜙ maˊ toˉnëˊ gaꜙllahˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, Hñaahꜗ baˊ hneˉ gaꜙjmeehˊ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. 11 Läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ llaꜙ baˊ, pero hneˉ läꜙ maˉcha̱a̱hˉ naˉ baˊ. Dsaˉgyu̱hꜙ baˊ gyʉʉhˈ hwaꜗ, läꜙko̱o̱ˉ dsaˉgyu̱hꜙ saˊhmɨɨhˉ. 12 Läꜙko̱o̱ˉ bä̱ä̱˜ dsaˉ saˊhmɨɨhˉ, läꜙja̱ˉ bä̱ä̱hˊ gaꜙläꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ, hiꜙ dsaˉläˉsɨɨꜗ kaˉlähꜘ. Pero hneˉ, läꜙ maˉla̱a̱hꜗ naˉ baˊ, ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ gyu̱hꜙ. 13 Juuˈ läꜙlaˉ, ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ gaꜙjähꜘ Dio sɨɨhꜙ ja̱a̱ˉ ángel. Jo̱o̱ꜘ bihꜗ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ läꜙlaˉ, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: Naꜘ hneˉ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kinꜙ laˉ, läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ lla̱a̱nꜚ hʉʉˊ tɨɨhˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kyahˈ. 14 ¿Ja̱ˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ ángele, ko̱o̱ˉ gaꜙnääˊ madaꜚ baˊ, la̱a̱yꜗ jmɨˉlleꜘ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Dio mahꜗ jmeeyꜗ taˊheꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kwa̱a̱t˜ lä̱ä̱ꜘ?
1 Heˉja̱ˉ jmeeꜙ biiꜗ jmeenˊ chaˉgaˊmiihˉ heˈ kihꜗ juuˈ heˉ maˉnʉʉnˊ mahꜗ saꜙ waˊ läˉø̱ø̱ꜘ jneˊ kihˈ jwëꜘ lluꜗ heˉ maˉtøøhnˊ. 2 Jëëhꜘ, ley heˉ gaꜙngëëꜗ ángele kihꜗ Moisé, maˊ laˈ ko̱o̱ˉ hmoohˊ hwehˉ. Heˉja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ dsaˉhlä̱ä̱hꜙ kihꜗ hmoohˊ ja̱ˉ, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱hˉ, gaꜙjëëyꜗ wɨɨꜘ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kiyhˈ. 3 ¿Haˉ läꜙja̱ˉ të̱ë̱hꜗ jneˊ, cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙjmeeˊ jneˊ heˈ kihꜗ juuˈ heˉ lä̱ä̱ꜘ jneˊ heˉ kye̱e̱ꜘ gaˊ läꜙko̱o̱ˉ ley ja̱ˉ? Heꜘ baˊ hñiiꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ gaꜙkwaꜘ juuˈ laˉ toˉnëˊ haˉ läꜙ jeeˊ lä̱ä̱ꜘ jneˊ. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉnuuꜘ kiyhꜗ, maˉjmeeyꜘ dsooꜘ kihꜗ juuˈ laˉ jeeˊ jnänˋ. 4 Hiꜙ gaꜙjmeeꜘ Dio dsooꜘ juuˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ jeeˊ gaꜙnääyꜗ kwayꜙ juuˈ, jëëhꜘ Dio hi̱ˉ kya̱a̱yhˊ gaꜙjmeeꜘ chaˉmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ, hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ naˉkuˊ naˉngɨɨˈ heˉ jmeeꜙ jëë˜ dsa̱hꜙ dsaˉ. Hiꜙ gaꜙkwëëyhꜗ jmeeyꜗ naˉkuˊ naˉngɨɨˈ taˊ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, läꜙko̱o̱ˉ hyohˉ dsëyꜗ. 5 Saꜙ gaꜙkwaꜘ Dio jwëˈ kihꜗ ángele jmeeꜗ hihꜙ kihꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ heˉ naꜗ gaˊ jäꜙ, heˉ maˉløøˊ jneˊ hlëëhnˊ miihˉ kihꜗ. 6 Chaˉ jeeˊ naˉsɨɨˉ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ läꜙlaˉ: ¿Heeˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ mahꜗ läꜙ maˉdsooh˜ baˊ hohꜘ kiyhꜗ? ¿Heeˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ jmɨˉngoꜗ mahꜗ läꜙ maˉjmäähꜙ baˊ hnihꜘ heˈ? 7 Miihˉ jmɨɨˊ baˊ gaꜙjmä̱ä̱hˋ hnihꜘ mähꜗ gaˊ miihˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ ángele. Ja̱ˉgaˊ gaꜙlla̱a̱yhˋ hø̱ø̱yˈ hiꜙ gaꜙjmä̱ä̱hˋ hnihꜘ jø̱ø̱hˈ mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙga̱hꜙ dsihꜘ. Hiꜙ gaꜙtøøhˈ gooyˉ gaꜙläꜙjëꜙ baˊ heˉ chaˉ. 8 Gaꜙläꜙjëꜙ heˉ chaˉ gaꜙllahˊ taꜙ hwaꜗ hʉʉˊ tɨɨyˊ mahꜗ jmeeyꜗ hihꜙ kihꜗ, läꜙja̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio. Kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙtoohˉ Dio gooyˉ gaꜙläꜙjëꜙ heˉ chaˉ, heˉja̱ˉ niꜙ miihˉ saꜙ gaꜙjä̱ꜘ heˉ saꜙ leꜘ jmeeyꜗ hihꜙ kihꜗ. Pero naꜗ gaˉjʉhˉ saꜙ gaˊ maˉjnäꜘ heˉ jmeeyꜙ hihꜙ. 9 Pero ñeˊ baˊ jneˊ kihˈ hi̱ˉ gaꜙjä̱ꜘ mähꜗ gaˊ miihˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ ángele. Gaꜙlla̱a̱ꜗ Dio hø̱ø̱yˈ, hiꜙ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jø̱ø̱hˈ mahꜗ läꜙga̱hꜙ dsihꜘ läꜙlluꜗ heˉ gaꜙju̱u̱yꜗ. Hiꜙ kihꜗ heˉ lluꜗ dsëꜗ Dio, heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ, gaꜙngëëyꜗ Jesús heˉ gaꜙju̱u̱yꜗ heˉ lluꜗ kihꜗ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ. 10 Gaꜙläꜙjëꜙ baˊ heˉ chaˉ naˉlaꜚ kihꜗ Dio hiꜙ laꜗ kiyhꜗ kaˉlähꜘ. Hiꜙ gaꜙläꜙhnøøyꜗ tëëyꜙ jwë̱ë̱ꜘ jo̱o̱yꜘ yaꜙjwɨɨꜗ kiyhꜗ. Heˉja̱ˉ so̱o̱h˜ baˊ kihˈ Dio, heˉ gaꜙmiꜙllu̱u̱yꜗ goˉte˜ Jesús hi̱ˉ lä̱ä̱˜ jneˊ, taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ gaꜙjëëyꜗ wɨɨꜘ. 11 Jneˊ hi̱ˉ naˉjngëëˈ, hiꜙ läꜙja̱ˉ Jesús hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ jneˊ naˉjngëëˈ, läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ la̱a̱ˈ kya̱a̱ꜗ Tääˋ. Kihꜗ heˉja̱ˉ, saꜙ laꜗ oˉhihꜙ kihꜗ Jesús tëëyh˜ jneˊ ø̱ø̱yhꜚ. 12 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ Dio: Hlëëhnˊ kyahˈ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hnꜗ. Jeeˊ dsaˉñeeꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hnꜗ, jeeˊ ja̱ˉ hänˋ kyahˈ. 13 Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: Kye̱ˊ baˊ jnäꜘ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kiyhꜗ. Hiꜙ ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjäyhꜘ: Hi̱i̱ꜚ jnäꜘ laˉ kya̱a̱hˊ jo̱o̱yꜘ hi̱ˉ gaꜙkwë̱ë̱yhˉ jnäꜘ. 14 Kihꜗ heˉ kye̱ˉ jmɨˉngoꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ jo̱o̱yꜘ heꜘ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ hñiiyꜘ maˊ kye̱yˉ jmɨˉngoꜗ hiꜙ gaꜙju̱u̱yꜗ. Heˉ läꜙja̱ˉ, gaꜙlɨyhꜗ gaꜙllaꜙdsëëyˋ kihˈ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ hi̱ˉ jngɨɨhꜙ kihꜗ dsaꜙ. 15 Mahꜗ läꜙja̱ˉ lä̱ä̱yꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gohꜙ ju̱u̱ꜘ läꜙji̱i̱hˈ jmɨɨˊ cha̱a̱ˉ. 16 Dsooꜘ baˊ saꜙ jayꜗ mahꜗ kwayꜗ beꜘ kihꜗ ángele. Jayꜗ mahꜗ kwayꜗ beꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham baˊ. 17 Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ, heˉ gaꜙlaꜗ biiꜗ kiyhꜗ gaꜙlë̱ë̱yꜗ jmɨˉngoꜗ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ jneˊ. Läꜙja̱ˉ gaꜙla̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ hi̱ˉ jø̱hˉ dsëꜗ, hi̱ˉ miˉteꜗ kihꜗ Dio mahꜗ läꜙja̱ˉ cheyꜗ dsoˊkyeˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 18 Kihꜗ heˉ gaꜙjëëyꜗ wɨɨꜘ läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙka̱ꜗ dsaˉ dsëyꜗ, heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ kyʉʉyh˜ kwayꜗ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ gwaꜘ hʉʉˊdsëˉ hlɨɨhˈ kihꜗ.
1 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ naˉjngëëˈ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˊjnääꜘ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Dio, jmeeˊ daˊ hnähꜘ miihˉ hʉʉˊdsëˉ haˉ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ Cristo Jesús. Hi̱ˉ heꜘ toˉnëˊ gaꜙkwaꜘ juuˈ heˉ maˉhe̱e̱hˊ jneˊ laˉ hiꜙ la̱a̱yꜗ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ jnänˋ kaˉlähꜘ. 2 Hi̱ˉ heꜘ gaꜙmiꜙte̱hꜗ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙhña̱a̱yꜗ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙmiꜙteꜗ Moisé läꜙ maˊ kye̱yˉ nëˊ kihˈ dsaˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio. 3 Pero lleˋ jmeenˊ jʉʉhˉ kihꜗ Jesús läꜙko̱hꜘ gaˊ kihˈ Moisé, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ ko̱o̱ˉ hneꜗ. Kye̱e̱ꜘ gaˊ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hneꜗ läꜙko̱hꜘ gaˊ hñiiꜘ hneꜗ. 4 Jëëhꜘ gaꜙläꜙjëꜙ hneꜗ, cha̱a̱ˉ baˊ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ. Pero Dio baˊ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ gaꜙläꜙjëꜙ goˉteˈ heˉ chaˉ. 5 Läꜙja̱ˉ Moisé, ko̱o̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ taˊheꜗ kihꜗ Dio baˊ. Dsooꜘ baˊ, gaꜙmiꜙte̱yhꜗ läꜙ maˊ kye̱yˉ nëˊ kihˈ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Dio. Gaꜙjäyhꜘ haˉ läꜙ laꜗ juuˈ heˉ läꜙchaˉ kë̱ë̱ˉ, maˉngëëꜘ maˉju̱u̱yꜙ. 6 Pero Cristo baˊ la̱a̱ˈ jø̱ø̱hˈ läꜙko̱hꜘ gaˊ Moisé, kihꜗ heˉ la̱a̱yꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ dsaˉ kya̱a̱yꜗ. Hiꜙ la̱a̱ꜗ jneˊ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Dio, cherˊmahꜗ tøøhˊ jneˊ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ jø̱ø̱nˊ kihˈ Dio läꜙji̱i̱hˈ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ. 7 Waˊ nʉʉˊ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kihꜗ Dio: Cherˊmahꜗ naꜗ nuuhˈ hnähꜘ juuˈ kiyhꜗ, 8 taꜙ jmeeˉ hnähꜘ hwehˉ tuhˉhohꜘ hnähꜘ, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ gaꜙhiiꜗ maˊ nuuˈ läꜙ maˊ gaꜙka̱yꜗ dsënꜙ jeeˊ ooꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ. 9 Jeeˊ ja̱ˉ dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ gaꜙkooyꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, maˊ jëëy˜ heˉ gaˊ naˉ maˊ jmeenꜙ kya̱a̱yhˊ. Maꜙkeꜙ gaꜙjëëyꜗ läꜙjëꜙ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ gaꜙjmeenꜗ kiyhꜗ to̱ꜗlooꜗ ji̱ˉñeˉ. 10 Kihꜗ heˉja̱ˉ, gaꜙläꜙlle̱e̱nꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ, mahꜗ gaꜙjwɨɨꜗ jnihꜘ: “Hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ häˊ tä̱ä̱ꜘ taꜙ jeeˊ jyohꜘ. Saꜙ hnoohˉ hnähꜘ läꜙkyu̱u̱h˜ hnähꜘ heeˉ ja̱ˉ heˉ lluꜗ.” 11 Heˉja̱ˉ gaꜙtä̱ä̱nˋ hñiinꜙ maˊ gaꜙyaꜙjë̱ë̱ˈ dsënꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ: “Saꜙ he̱hꜗ dsaˉ heꜘ jeeˊ te̱e̱hnˊ dsënꜙ”, gaꜙjähꜘ Dio. 12 Le̱e̱hꜚ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, niꜙ ja̱a̱ˉ hnähꜘ taꜙ waˊ hñaaˉ hohꜘ hnähꜘ heˉ saꜙ he̱e̱hꜘ hnähꜘ kihꜗ Dio ji̱i̱hꜙ mahꜗ saꜙ waˊ läˉø̱ø̱ꜘ hnähꜘ kiyhꜗ. 13 Llaꜚ heˉ ja̱ˉ, kwaˊ hnähꜘ beꜘ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ, naꜗ läꜙchaˉ jmɨɨˊ. Mahꜗ saꜙ le̱hꜙ heˉ hlɨɨhˈ hnähꜘ heˉ miˉgooꜙ kyahꜗ hnähꜘ. 14 Jëëhꜘ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Cristo cherˊmahꜗ läꜙ maˉkye̱nˊ ja̱ˉbaˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kiyhꜗ läꜙji̱i̱hˈ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeˊ jneˊ läꜙ maˊ toˉnëˊ. 15 Läꜙlaˉ hnøøꜗ jnänˋ, läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ juuˈ laˉ: Cherˊmahꜗ naꜗ nuuhˈ hnähꜘ juuˈ kiyhꜗ, taꜙ jmeeˉ hnähꜘ hwehˉ tuhˉhohꜘ hnähꜘ, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ gaꜙhiiꜗ maˊ nuuˈ. 16 ¿Hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hwehˉ dsëꜗ, maˉngëëꜘ maˉnuuyꜘ juuˈ kihꜗ Dio? ¿Ja̱ˈ heꜘ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱ꜗ Moisé hwaꜗ Egipto? 17 ¿Hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ gaꜙyaꜙjë̱ë̱ˈ dsëꜗ Dio kya̱a̱hˊ to̱ꜗlooꜗ ji̱ˉñeˉ? ¿Ja̱ˈ heꜘ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsoˊkyeˉ hi̱ˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ naˉju̱u̱ˊ jeeˊ laˈ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ ja̱ˉ? 18 ¿Hi̱i̱ˉ baˊ kya̱a̱hˊ naˉ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ, heˉ saꜙ he̱yhꜗ jeeˊ te̱e̱hˉ Dio dsëꜗ? ¿Ja̱ˈ heꜘ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ gaꜙjmeeꜘ heˈ juuˈ kiyhꜗ? 19 Heˉ gaꜙlaꜗ läꜙja̱ˉ, jmeeꜙ dsaˉläˉngëëꜘ jneˊ, saꜙ gaꜙlaꜗ maˊ dsaˉta̱a̱yhˋ jeeˊ maˊ te̱e̱yhꜙ dsëyꜗ, kihꜗ heˉ saꜙ maˊ he̱e̱yꜘ juuˈ kihꜗ Dio.
1 Heˉja̱ˉ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ chaˉ jwëˈ jnänˋ he̱hꜗ jneˊ jeeˊ te̱e̱yhˉ dsëyꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙbä̱ä̱yhˉ hñiiyꜘ, hnøøꜗ le̱e̱hꜚ hnähꜘ, leꜘ gaˉ cheˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hnähꜘ saꜙ gaꜙhe̱hꜗ hnähꜘ jeeˊ ja̱ˉ. 2 Jëëhꜘ, jnäˋ jneˊ kaˉlähꜘ maˉkwayꜘ baˊ juˈhmëëꜘ läꜙko̱o̱ˉ juuˈ heˉ gaꜙhyohꜗ dsaˉ heꜘ. Pero saꜙ gaꜙjmääꜘ taˊ niꜙ miihˉ kiyhꜗ läꜙ maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ ja̱ˉ. Ko̱o̱ˉ gaꜙnuuyꜘ baˊ, saꜙ gaꜙläꜙhe̱e̱yꜘ. 3 Waˊ dsaˊtoohnˊ jeeˊ te̱e̱hˊ jneˊ dsënˉ hi̱ˉ maˉdsooꜘ dsëꜗ, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: Heˉja̱ˉ gaꜙtä̱ä̱nˋ hñiinꜙ maˊ gaꜙyaꜙjë̱ë̱ˈ dsënꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ: “Saꜙ he̱yhꜗ jeeˊ te̱e̱hˊ dsënꜙ”, gaꜙjähꜘ Dio. Hiꜙ maˉlaꜙ maˉjmeeꜘ Dio jmɨˉgyʉʉꜙ, maˉnaˉhñaaˈ baˊ taˊ kiyhˈ. 4 Jëëhꜘ jeeˊ llahꜗ, naˉsɨɨˉ juuˈ kiyhꜗ, hlëëhꜙ kihꜗ gyiiꜗ jmɨɨˋ: Hiꜙ gaꜙte̱e̱hˉ Dio dsëꜗ maˊ gaꜙlaꜗ taˊ kiyhˈ jeeˊ gaꜙtëꜘ gyiiꜗ jmɨɨˋ. 5 Hiꜙ ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ naˉsɨɨˉ: Saꜙ he̱yhꜗ jeeˊ te̱e̱hnˊ dsënꜙ. 6 Heˉ läꜙja̱ˉ, ñeˊ jneˊ hnøøꜗ gaˊ dsaˉta̱a̱hˋ ko̱ˉlla̱a̱ˊ jeeˊ ja̱ˉ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙnuuꜘ läꜙ maˊ toˉnëˊ, saꜙ gaꜙta̱a̱yhˋ, kihꜗ heˉ saꜙ gaꜙjmeeyꜘ heˈ juuˈ kihꜗ Dio. 7 Maˉngëëꜘ chaˉmiihˉ ji̱ˉñeˉ, ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙtø̱ø̱ꜗ Dio hihꜙ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ mahꜗ jmeeꜗ dsaˉ heˈ kiyhꜗ. Gaꜙngëëꜗ David juuˈ kihꜗ dsaꜙ, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Dio: Cherˊmahꜗ naꜗ nuuhˈ hnähꜘ juuˈ kiyhꜗ, taꜙ jmeeˉ hnähꜘ hwehˉ tuhˉhohꜘ hnähꜘ. 8 Niꜙ saꜙ gaꜙta̱a̱hˋ dsaˉ hwaꜗ kihꜗ läꜙko̱o̱ˉ maˊ gyaˈ Josué. Jëëhꜘ, waˊraˉ jähꜘ kihꜗ gaꜙkwaꜘ Josué jeeˊ maˊ te̱e̱hꜙ dsaˉ dsëꜗ, saꜙ maˊ hlëëhˈ gaˊ Dio läꜙhmëëꜘ kihꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ. 9 Heˉja̱ˉ jneˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ jwɨɨˉ kihꜗ Dio, maˉchaˉ baˊ jnänˋ jeeˊ te̱e̱hˊ jneˊ dsënˉ. 10 Jëëhꜘ, hi̱ˉ maˉhe˜ te̱e̱hˉ dsëꜗ kya̱a̱hˊ Dio, läꜙja̱ˉ te̱e̱yhˉ dsëyꜗ kihꜗ taˊ heˉ maˉjmeeyꜘ, läꜙko̱o̱ˉ te̱e̱hˉ Dio dsëꜗ kihꜗ taˊ heˉ gaꜙjmeeyꜘ. 11 Waˊ jmeenˊ biiˈ dsaˊtoohnˊ jeeˊ te̱e̱hˊ jneˊ dsënˉ, mahꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ waˊ tä̱hˉ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙta̱hꜘ hi̱ˉ saꜙ gaꜙjmeeꜘ heˈ juuˈ kihꜗ Dio jä̱ä̱ꜗ. 12 Jëëhꜘ, juuˈ kihꜗ Dio naˊji̱i̱hꜙ hiꜙ chaˉ beꜘ kihꜗ. Heˉ dsoo˜ ñiihˊ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ ñeˈtuuhꜚ heˉ naˉjniiˊ läꜙto̱ꜘ jwooˈ. Dsaˉheꜘ läꜙ gaꜙtëꜘ nehꜙ tuhˉdsëˉ jneˊ jeeˊ häˊ jmɨˉlleꜘ, jñih˜ hʉʉˊdsëˉ heˉ kye̱ˊ jneˊ hiꜙ jñih˜ heˉ he̱e̱ꜘ dsëˉ jneˊ. 13 Niꜙ ko̱o̱ˉ heˉ naˉlaꜚ kihꜗ Dio saꜙ leꜘ dsaˉhmääˋ chaˊnëyˊ. Gaꜙläꜙjëꜙ baˊ naˊjnäꜘ kihꜗ hi̱ˉ të̱ë̱ˉ jneˊ dsaˊngëënˊ kwa̱a̱t˜ jnänˋ. 14 Jesús, Jo̱o̱ꜘ Dio, la̱a̱yꜗ jnänˋ ja̱a̱ˉ jmiˉdsaˉ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ hi̱ˉ gyaꜗ yaꜙjwɨɨꜗ. Heˉja̱ˉ jmeeꜙ biiꜗ jnänˋ dsaˊtoohnˊ ko̱o̱ˉ hwehˉ jwëˈ heˉ maˉtøøhnˊ. 15 Jëëhꜘ, jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ hi̱ˉ chehꜗ nëˊ jnänˋ kyʉʉh˜ bihꜗ jmeeyꜗ jø̱hˉ dsëyꜗ maˊ saꜙ chaˉ beꜘ jnänˋ. Jëëhꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ ka̱˜ dsëˉ jneˊ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙka̱ꜗ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ naˉkuˊ naˉngɨɨˈ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Pero niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ gaꜙjmeeyꜘ niꜙ ko̱o̱ˉ heˉ hlɨɨhˈ. 16 Heˉja̱ˉ kya̱a̱hˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ heˉ maˉchaˉ jnänˋ kya̱a̱hˊ jmiˉdsaˉ heꜘ, saꜙ waˊ ga̱hꜗ jneˊ yaˊnøønˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ lluꜗ dsëꜗ mahꜗ läꜙja̱ˉ läˉñihꜘ dsëyꜗ jneˊ, hiꜙ kwayꜗ beꜘ jnänˋ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ llaˉkya̱a̱ꜗ jneˊ.
1 Läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ maˊ la̱a̱ˈ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ baˊ. Maˊ naˉhña̱a̱yˊ gaꜙka̱yꜗ nëˊ kihˈ dsaꜙ mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ taˊheꜗ kihꜗ Dio llaꜚ dsaˉ heꜘ. Hiꜙ maˊ he̱e̱yhˉ läꜙjëꜙ heˉ maˊ kwëëh˜ dsaˉ Dio hiꜙ maˊ jë̱ë̱y˜ jahꜘ nëˊ naˊhyooꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsoˊkyeˉ kihꜗ dsaꜙ. 2 Kyʉʉh˜ bihꜗ jmeeyꜗ jø̱hˉ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ saꜙ kyʉʉh˜ hiꜙ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ gaꜙnääˊ naˉhë̱ë̱ˈ, jëëhꜘ ñeˉ bihꜗ, ja̱ꜙ heˉ ko̱o̱ˉ nëëˈ heˉ jmeeꜙ jwɨɨhˋ kihˈ hñiiyꜘ. 3 Kihꜗ heˉ saꜙ maˊ chaˉ beꜘ kiyhꜗ, maˊ laˈ biiꜗ jë̱ë̱yꜗ jahꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ dsoˊkyeˉ kihꜗ dsaꜙ. 4 Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ maˊ leꜘ maˊ hñaaˈ hñiiꜘ kihꜗ taˊ lluˈ ja̱ˉ. Maꜙlaꜙ hi̱ˉ maˊ naˉteehˊ kya̱a̱ˈ Dio baˊ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊ ja̱ˉ, läꜙko̱o̱ˉ maˊ naˉteehˊ Aarón. 5 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ Cristo, saꜙ gaꜙhña̱a̱yꜗ hñiiyꜘ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ. Dio baˊ heꜘ hi̱ˉ gaꜙkwëëyhꜗ taˊ lluˈ, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: Hneˉ la̱a̱hꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ. Naꜗ maˉla̱a̱nꜗ Tääˋ kya̱a̱hˈ. 6 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ naˉsɨɨˉ jeeˊ jyohꜘ: Hneˉ la̱a̱hꜗ jmiˉdsaˉ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ, läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ Melquisedec. 7 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gyaˈ Cristo jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, gaꜙngɨɨyꜘ kiyhꜗ kihꜗ Dio kya̱a̱hˊ beꜘ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtu̱u̱ˉ jmɨɨˉ mɨˈnëyˊ, gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ naˊkë̱hˊ jmɨɨˊ maˊ lä̱ä̱yˈ kihꜗ heˉ maˊ ju̱u̱yꜘ. Hiꜙ gaꜙnuuꜘ baˊ Tääˋ kiyhˈ, jëëhꜘ gaꜙhe̱e̱hˉ bihꜗ leꜘ kiyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ hyohˉ dsëꜗ Tääˋ. 8 Maꜙkeꜙ la̱a̱yꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio, kya̱a̱hˊ heˉ wɨɨꜘ heˉ gaꜙngëëyꜘ ja̱ˉ, gaꜙläꜙkyʉʉyh˜ heˉ jmeeyꜗ nʉʉyhˊ kihˈ Dio. 9 Heˉ läꜙja̱ˉ, gaꜙla̱a̱yꜗ llu̱u̱ꜗ gaˊ, gaꜙjä̱yꜘ la̱a̱yꜗ jʉʉˊ hi̱ˉ lä̱ä̱˜ goˉteˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ nʉʉhˊ kiyhˈ. 10 Hiꜙ naˉhña̱a̱yˊ kihˈ Dio heˉ la̱a̱yꜗ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙla̱a̱ꜗ Melquisedec. 11 Chaˉ chaˉgaˊmiihˉ heˉ hnoonꜗ jwë̱ë̱hnꜚ hnähꜘ kihꜗ juuˈ laˉ, pero jwë̱ë̱hˋ kinꜙ jmeenˋ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ, jëëhꜘ taˊ hwaˊ goˉte˜ dsaˉläˉngëëꜘ hnähꜘ. 12 Ngooꜗ gaꜙläꜙhɨɨˋ chaˉmiihˉ jmɨɨˊ heˉ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ miˉtë̱ë̱hˈ hnähꜘ. Maˉtëꜘ jeeˊ le̱e̱hꜘ hnähꜘ taˉjwohꜗ. Pero hnøøꜗ gaˊ läꜙtë̱ë̱hˉ hnähꜘ kweeˉ haˉ läꜙ laꜗ juuˈ kihꜗ Dio heˉ gaꜙmiꜙtë̱ë̱ˈ jneˊ toˉnëˊ. Läꜙ maˉla̱a̱hꜗ baˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ hi̱ˉ hɨ̱h˜ waˊjʉhꜙ, hi̱ˉ saꜙ maˉlihꜙ kuhˉ maꜗ heˉ kuhˉ dsaˉ maˉka̱a̱hˊ. 13 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ hii˜ läꜙngëëꜘ, saꜙ liyhꜙ ka̱yꜗ kwa̱a̱t˜ heeˉ ja̱ˉ heˉ lluꜗ, jëëhꜘ la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ hi̱ˉ hɨ̱h˜ waˊjʉhꜙ. 14 Pero juuˈ heˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ maꜗ, laꜗ kihꜗ dsaˉ maˉka̱a̱hˊ baˊ ja̱ˉ. Laꜗ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˉkyʉʉh˜ ka̱˜ kwa̱a̱t˜ heeˉ naˉ heˉ lluꜗ hiꜙ heeˉ naˉ heˉ hlɨɨhˈ. Jëëhꜘ, läꜙja̱ˉ maˉläˉtë̱ë̱y˜ jmeeyꜙ.
1 Heˉja̱ˉ gaꜙnøøꜗ baˊ jneˊ taꜙ chaˊnëˊ läꜙji̱i̱hˈ të̱ë̱ꜗ jneˊ le̱e̱ꜘ jneˊ dsaˉ hi̱ˉ kyʉʉh˜. Moꜙsoꜙ hlëëhˊ gaˊ jneˊ heˉ maˉmiˉtë̱ë̱ˈ jneˊ toˉnëˊ kihˈ Cristo. Saꜙ løønˊ kaˉlähꜘ hlëëhnˊ juuˈ heˉ gaꜙnʉʉnˊ toˉnëˊ: Heˉ hnøøꜗ benˊ jwëꜘ hlɨɨhˈ mahꜗ dsaˉje̱e̱h˜ jneˊ kihˈ Dio, heˉ he̱e̱hˊ jneˊ kihˈ Dio, 2 heˉ sa̱a̱ꜙ jneˊ jmɨɨˉ, heˉ kyeˊ jneˊ goonˉ nëˊ kihˈ ø̱ø̱hꜗ jneˊ, heˉ läˉji̱i̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ, hiꜙ kihꜗ heˉ moꜙsoꜙ lä̱ä̱ꜗ dsaˉ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ llaˈ Dio taˊ. 3 Heˉ laˉ baˊ jmeenˊ, gaꜙnøøꜗ baˊ jneˊ taꜙ chaˊnëˊ cherˊmahꜗ gaꜙkwaꜘ Dio jwëˈ. 4 Pero jneˊ hi̱ˉ gaꜙnaꜘ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ, hiꜙ gaꜙjëëˊ jneˊ haˉ läꜙ laꜗ heˉ laˊ kwaꜙ Dio, hiꜙ gaꜙhñahꜗ jneˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, 5 hiꜙ gaꜙjëëˊ jneˊ lluꜗ baˊ juuˈ kihꜗ Dio hiꜙ gaꜙläꜙngëëꜘ jneˊ miihˉ kihꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ naꜗ gaˊ jäꜙ. 6 Pero cherˊmahꜗ gaꜙta̱hꜘ jneˊ, moꜙsoꜙ leꜘ dsaˉje̱e̱h˜ jneˊ kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ heˉ jmeeꜙ jneˊ läꜙja̱ˉ, heˉ tä̱ä̱ˊ jneˊ Jo̱o̱ꜘ Dio dsohꜘ hmaˉcruꜚ kaˉlähꜘ baˊ ja̱ˉ, mahꜗ lleˊ jneˊ oˉhihꜙ kiyhꜗ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 7 Läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ hwaꜗ heˉ hɨ̱h˜ jmɨˉjmaꜗ heˉ hlaꜙ ko̱ˉllaˉji̱i̱h˜. Cherˊmahꜗ gaꜙkwaꜘ chaˉmiihˉ mɨɨˈ heˉ kuhˉ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ jeeˊ ja̱ˉ, miˉjø̱ø̱ꜗ Dio chaˉgaˊmiihˉ hwaꜗ ja̱ˉ. 8 Pero hwaꜗ heˉ dsaˉhyaꜙ to̱o̱ꜘ kya̱a̱hˊ nuuˉ hlɨɨhˈ, saꜙ jmääꜗ niꜙ miihˉ. Jäꜙ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kihˈ hwaꜗ ja̱ˉ. Hiꜙ kya̱a̱hˊ jeeˊ lla̱a̱ꜙ, kooꜙ goˉte˜. 9 Ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ, maꜙkeꜙ maˉhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ läꜙnaˉ, maꜙraꜙ heˉ jmeeˊ jnäähꜗ dsooꜘ, hwë̱ë̱ꜙ hnähꜘ lluꜗ, läꜙlleˋ kihˈ hi̱ˉ maˉnaˉla̱a̱ˊ. 10 Jëëhꜘ, Dio jmeeꜙ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ, ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ gaaꜘ dsëyꜗ taˊ heˉ maˉjmeehˊ hnähꜘ. Maˉmiˉjnäähˈ baˊ hnähꜘ kiyhꜗ, heˉ hnaahꜙ hnihꜘ läꜙ maˊ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ naˉjngëëˈ kya̱a̱yꜗ hiꜙ läꜙ maˉjmeehˉ ja̱ˉbaˊ hnähꜘ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ. 11 Heˉ hnøøˉ jnäähˈ goˊnäähˈ hnähꜘ jmeehˈ hnähꜘ läꜙja̱ˉ, läꜙji̱i̱hˈ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ mahꜗ të̱ë̱ꜗ hnähꜘ oˉjø̱hꜙ dsëˉ heˉ kye̱ˊ hnähꜘ. 12 Saꜙ hnøøˉ jnäähˈ jmeehˈ hnähꜘ jwë̱hꜗ hnähꜘ. Waˊ läˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ Dio baˊ hiꜙ waˊ kwëëhˈ hohꜘ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hyohˈ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kwayꜗ. 13 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ miˉjä̱ä̱yꜗ Abraham, gaꜙtä̱ä̱yˉ hñiiyꜘ, jëëhꜘ saꜙ cha̱a̱ˉ jñahꜘ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ hñiiyꜘ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱yꜙ. 14 Gaꜙjäyhꜘ: “Jwahnꜙ dsooꜘ, miˉjä̱ä̱nꜚ hneˉ chaˉmiihˉ. Jmeenˋ läꜙjwë̱ë̱ꜘ jwërte saˊju̱ˉ kyahꜗ.” 15 Läꜙja̱ˉ gaꜙkwëëhꜗ dsëꜗ Abraham maˊ jø̱ø̱y˜ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtë̱ë̱yꜘ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kya̱a̱yhˊ. 16 Dsooꜘ baˊ, tä̱ä̱ˉ dsaˉ kihꜗ jñahꜘ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ hñiiyꜘ. Läꜙja̱ˉ jä̱ꜙ hwehˉ juuˈ kiyhꜗ. Moꜙsoꜙ chaˉ heˉ kihꜗ heˉ tiˉchooyꜙ juuˈ. 17 Heˉja̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ miˉjä̱ä̱yꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ, gaꜙtä̱ä̱yˉ hñiiyꜘ mahꜗ jä̱ꜗ ko̱o̱ˉ hwehˉ juuˈ ja̱ˉ. Läꜙja̱ˉ gaꜙmiꜙjnääyˉ kihꜗ hi̱ˉ miˉjä̱ä̱yꜗ heꜘ, heˉ saꜙ leꜘ läꜙsɨɨꜗ niꜙ miihˉ juuˈ kiyhꜗ. 18 Chaˉ to̱ꜗ juuˈ. Gaꜙbä̱ä̱yhˉ hñiiyꜘ hiꜙ gaꜙtä̱ä̱yˉ hñiiyꜘ. Niꜙ miihˉ saꜙ leꜘ läꜙsɨɨꜗ juuˈ naˉ, jëëhꜘ saꜙ leꜘ juuꜗ Dio. Kihꜗ heˉja̱ˉ, kwaꜙ beꜘ jnänˋ jwërte, jneˊ hi̱ˉ cho̱o̱hˉ ko̱o̱ˉ hwehˉ juuˈ heˉ chaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ jnänˋ kya̱a̱yhˊ, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ. 19 Heˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ heˉ kye̱ˊ jneˊ laˉ, jmeeꜙ saꜙ jeh˜ dsëˉ jneˊ, läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ ñeˈ hläähˋ heˉ jwä˜ dsaˉ chaˊjmɨɨˉ heˉ kya̱a̱hˊ hɨɨˉ tiiˊ barco. Maꜙraꜙ heˉ lä̱ä̱ꜘ baˊ jneˊ, jëëhꜘ, taꜙ kaˊluuˊ saˊhmɨɨhˉ heˉ hiiꜘ nehꜙ gwahꜙ baˊ chaˉ heˉ jø̱ø̱ˊ jneˊ. 20 Jesús gaꜙheꜗ toˉnëˊ jeeˊ ja̱ˉ mahꜗ gaꜙnäyꜗ jwëˈ jnänˋ, la̱a̱yꜗ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ kihꜗ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ, läꜙko̱o̱ˉ Melquisedec.
1 Melquisedec heꜘ, maˊ la̱a̱ˈ dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ kihꜗ jwɨɨˉ Salem hiꜙ maˊ la̱a̱yˈ jmiˉdsaˉ kya̱a̱ꜗ Dio hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ. Hi̱ˉ heꜘ ngooꜗ gaꜙmiꜙje̱e̱ꜚ Abraham hi̱ˉ ja̱hꜗ maˊ gaꜙlɨyhꜗ gaꜙte̱e̱yꜗ kya̱a̱hˊ jñahꜘ dsaˉtaˊ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙmiꜙjä̱ä̱yꜗ. 2 Hiꜙ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙngëëꜗ Abraham gyaꜗ kihꜗ läꜙko̱o̱ˉ hñaˉlooꜘ heˉ gaꜙlɨyhꜗ jeeˊ hniiˉ. Jmɨɨˉ Melquisedec, hnøøꜗ jähꜙ “dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ hi̱ˉ llaꜙ kweeˉ taˊ”. Hiꜙ jähꜘ dsaˉ kiyhꜗ kaˉlähꜘ “dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ jwɨɨˉ Salem”, heˉ hnøøꜗ jähꜙ “dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ hi̱ˉ jmeeꜙ hiiꜘ tiiˊ kihˈ dsaꜙ”. 3 Hi̱ˉ heꜘ saꜙ cha̱a̱ˉ choˈjmiiˉ, niꜙ saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ ñeˉ haˉ taꜙ yaꜙhë̱ë̱yꜗ, saꜙ chaˉ juuˈ chaˉ heˉ gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ heˉ gaꜙju̱u̱yꜗ. Heˉ läꜙja̱ˉ, la̱a̱yꜗ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio baˊ. La̱a̱yꜗ jmiˉdsaˉ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. 4 Jmeeˊ daˊ hʉʉˊdsëˉ haˉ ko̱o̱ˉ saꜙ jø̱ø̱hˈ Melquisedec heꜘ. Läꜙkye̱ˉ Abraham dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ gaꜙkwëëyhꜗ gyaꜗ kihꜗ läꜙko̱o̱ˉ hñaˉlooꜘ heˉ gaꜙlɨyhꜗ jeeˊ hniiˉ. 5 Läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ saˊju̱ˉ kihꜗ Leví, gaꜙjmeeyꜘ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ ley, gaꜙko̱o̱yˈ maꜙ gyaꜗ kihꜗ läꜙko̱o̱ˉ hñaˉlooꜘ heˉ maˊ kwaꜙ dsaˉ, maꜙkeꜙ heꜘ baˊ ø̱ø̱yhꜚ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham. 6 Pero Melquisedec heꜘ, hi̱ˉ saꜙ maˊ la̱a̱ˈ saˊju̱ˉ kihꜗ Leví, gaꜙko̱o̱yˈ kihꜗ Abraham gyaꜗ kihꜗ läꜙko̱o̱ˉ hñaˉlooꜘ mahꜗ gaꜙmiꜙjä̱ä̱yꜗ Abraham hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Dio hmoohˊ kya̱a̱hˊ. 7 Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ leꜘ tiˉchooꜙ niꜙ miihˉ juuˈ kihꜗ heˉ laˉ. Jø̱ø̱hˈ gaˊ hi̱ˉ miˉjø̱ø̱ꜗ, läꜙko̱hꜘ gaˊ hi̱ˉ maˉnaˉjä̱ä̱ꜚ. 8 Taꜙ ko̱ˉta̱a̱ˉ, jmiˉdsaˉ hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ saˊju̱ˉ kihꜗ Leví hi̱ˉ maˊ ko̱o̱ꜗ gyaꜗ kihꜗ läꜙko̱o̱ˉ hñaˉlooꜘ, gaꜙju̱u̱yꜗ baˊ. Pero taꜙ jyohꜘ ko̱ˉta̱a̱ˉ, Melquisedec, hi̱ˉ gaꜙko̱o̱ˈ gyaꜗ kihꜗ läꜙko̱o̱ˉ hñaˉlooꜘ, chaˉ juuˈ cha̱a̱ˉ bihꜗ. 9 Läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ saˊju̱ˉ kihꜗ Leví gaꜙko̱o̱yˈ gyaꜗ kihꜗ läꜙko̱o̱ˉ hñaˉlooꜘ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ, leꜘ jähnˊ, läꜙkye̱ˉ jmiˉdsaˉ heꜘ gaꜙkwëëyhꜗ Melquisedec, gyaꜗ kihꜗ läꜙko̱o̱ˉ hñaˉlooꜘ. 10 Jëëhꜘ, läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙmiꜙje̱e̱ꜚ Melquisedec Abraham, laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ gaꜙkwaꜘ Leví gyaꜗ kihꜗ läꜙko̱o̱ˉ hñaˉlooꜘ, hehꜗ heˉ gaꜙkwaꜘ Abraham taˉgyʉʉhˊ kya̱a̱yˈ ja̱ˉ, maꜙkeꜙ saꜙ gaˊ maˉcha̱a̱yˉ. 11 Dsaˉ Israel gaꜙhyoyhꜗ ley ja̱ˉ, taꜙlaꜙ kihꜗ jmiˉdsaˉ levita hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ saˊju̱ˉ kihꜗ Aarón. Hiꜙ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ gaꜙlɨhꜗ jmiˉdsaˉ heꜘ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ llu̱u̱ꜗ hi̱ˉ maˊ høøꜙ ley ja̱ˉ, saꜙ chaˉ maˊ jmeeꜙ biiꜗ maˊ yaˉhë̱ë̱ˈ jñahꜘ jmiˉdsaˉ läꜙko̱o̱ˉ Melquisedec. Maˉle̱e̱ꜙ baˊ kya̱a̱hˊ jmiˉdsaˉ hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ saˊju̱ˉ kihꜗ Aarón waˊraˉ jähꜘ kihꜗ gaꜙlɨyhꜗ. 12 Pero naꜗ heˉ gaꜙläꜙjnääꜘ jñahꜘ jmiˉdsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ Aarón, heˉja̱ˉ gaꜙlaꜗ biiꜗ gaꜙläꜙjnäꜘ jyohꜘ ley. 13 Heˉ jwahnꜙ gaꜙläꜙjnääꜘ jñahꜘ jmiˉdsaˉ, heˉ hlëëhnˊ kihˈ Jesús hi̱ˉ naˊjnääꜘ kihꜗ jñahꜘ nääꜗ dsaˉ Israel. Pero jeeˊ kihˈ dsaˉ heꜘ, saꜙ gaˊ maˉyaˉhë̱ë̱˜ niꜙ ja̱a̱ˉ jmiˉdsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ jeeˊ laˈ naˊhyooꜘ. 14 Jëëhꜘ, ñeˊ baˊ jneˊ, Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ Judá baˊ. Hiꜙ niꜙ miihˉ saꜙ chaˉ heˉ gaꜙjähꜘ Moisé kihꜗ Judá, läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙhlëëyhꜘ kihꜗ jmiˉdsaˉ. 15 Naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ naˊjnäꜘ heˉ gaꜙhña̱a̱ꜘ jñahꜘ jmiˉdsaˉ, jëëhꜘ la̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ jmiˉdsaˉ läꜙko̱o̱ˉ Melquisedec. 16 Naˉhña̱a̱yˊ la̱a̱yˈ jmiˉdsaˉ, pero ja̱ꜙ kihꜗ heˉ la̱a̱yꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ Leví läꜙko̱hꜘ maˊ jmeeꜙ hihꜙ ley ja̱ˉ. La̱a̱yꜗ jmiˉdsaˉ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ chaˉ beꜘ kiyhꜗ tä̱ä̱ꜘ, jëëhꜘ saꜙ ju̱u̱yꜘ ji̱hˊko̱hꜘ ji̱hˊlɨhꜘ. 17 Läꜙlaˉ naˉsɨɨˉ kiyhꜗ: Hneˉ la̱a̱hꜗ jmiˉdsaˉ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Hneˉ la̱a̱hꜗ jmiˉdsaˉ läꜙko̱o̱ˉ Melquisedec. 18 Heˉja̱ˉ maˉjä̱ꜘ taꜙ kooꜘ ley maˉgyu̱hˉ, kihꜗ heˉ saꜙ chaˉ beꜘ kihꜗ, hiꜙ saꜙ jmääꜗ taˊ kaˉlähꜘ. 19 Jëëhꜘ, niꜙ ko̱o̱ˉ saꜙ gaꜙjä̱ꜘ lluꜗ kya̱a̱hˊ ley kihꜗ Moisé. Llaꜚ heˉja̱ˉ, maˉchaˉ ko̱o̱ˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ heˉ lluꜗ gaˊ, läꜙjwëꜘ jeeˊ leꜘ yaˊnøøˈ jneˊ kihˈ Dio. 20 Heˉ lluꜗ ja̱ˉ, saꜙ jaꜗ taꜙjmahꜗ. Jaꜗ kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙtä̱ä̱ˉ Dio hñiiꜘ baˊ. 21 Saꜙ gaꜙtä̱ä̱ˉ Dio hñiiꜘ läꜙ maˊ gaꜙhña̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ kihꜗ ley ja̱ˉ. Pero kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙtä̱ä̱yˉ hñiiyꜘ, gaꜙla̱a̱ꜗ Jesús ja̱a̱ˉ jmiˉdsaˉ. Gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙlaˉ: Gaꜙtä̱ä̱ˉ Dio hñiiꜘ, hiꜙ niꜙ miihˉ saꜙ miˉsɨɨyꜗ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ: “Hneˉ la̱a̱hꜗ ja̱a̱ˉ jmiˉdsaˉ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ, läꜙko̱o̱ˉ Melquisedec.” 22 Läꜙlluꜗ heˉ gaꜙhña̱a̱yꜗ Jesús kya̱a̱hˊ juuˈ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ ñeˊ jneˊ, lluꜗ gaˊ hmoohˊ kiyhˈ läꜙko̱hꜘ gaˊ ley maˉgyu̱hˉ ja̱ˉ. 23 Gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ jwë̱ë̱ꜘ jmiˉdsaˉ kihꜗ ley maˉgyu̱hˉ ja̱ˉ. Jëëhꜘ, saꜙ gaꜙlaꜗ maˊ dsaˉnääꜗ gyihꜗ taꜙ chaˊnëˊ kya̱a̱hˊ taˊ kiyhˈ, kihꜗ heˉ maˊ dsaˉju̱u̱yꜘ. 24 Pero läꜙ maˉcha̱a̱ˉ naˉ baˊ Jesús, hiꜙ läꜙ maˉla̱a̱yꜗ ja̱ˉbaˊ jmiˉdsaˉ läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ ka̱ꜗ nëˊ kiyhˈ. 25 Heˉja̱ˉ leꜘ baˊ lä̱ä̱yˈ goˉte˜ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ goˉnääꜘ kihꜗ Dio taꜙlaꜙ kiyhꜗ. Jëëhꜘ gyayꜗ tä̱ä̱ꜘ, ngɨɨyꜙ kihꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ. 26 Ja̱a̱ˉ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ heꜘ baˊ hi̱ˉ jmeeꜙ biiꜗ jnänˋ, hi̱ˉ naˉjngëëˈ, hi̱ˉ saꜙ ä̱ä̱ˉ niꜙ miihˉ, hi̱ˉ saꜙ sa̱hꜘ, hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ läꜙ jmeeꜙ dsaˉ, gyayꜗ la̱a̱yꜗ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ jñahꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. 27 Kiyhꜗ, saꜙ chaˉ heˉ jmeeꜙ biiꜗ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ, jmeeyꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ jmiˉdsaˉ heꜘ. Toˉnëˊ maˊ jngëëyhꜙ jahꜘ kihꜗ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ hñiiyꜘ, ja̱ˉgaˊ maˊ jngëëyhꜙ jahꜘ kihꜗ dsoˊkyeˉ kihꜗ dsaꜙ. Pero Jesús, ko̱o̱ˉ häˊ ja̱ˉbaˊ gaꜙngëëyꜗ hñiiyꜘ ju̱u̱yꜘ. 28 Ley ja̱ˉ gaꜙhña̱a̱ꜗ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ saꜙ chaˉ beꜘ kihꜗ. Pero kë̱ë̱ˉ gaˊ kihˈ ley, kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙtä̱ä̱ˉ Dio hñiiꜘ gaꜙhña̱a̱yꜗ Jo̱o̱yꜘ la̱a̱ꜗ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ hi̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ llu̱u̱ꜗ goˉte˜ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ.
1 Heˉ laˉ baˊ heˉ kye̱e̱ꜘ gaˊ kihˈ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ tøøhnˊ hlëëhnˊ laˉ. Maˉcha̱a̱ˉ baˊ ja̱a̱ˉ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ gaꜙgyaˉ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ jeeˊ gyaˈ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. 2 Naˉhña̱a̱yˊ jmeeyꜙ taˊheꜗ jeeˊ chihˈ gwahꜙ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio, ja̱ꜙ gwahꜙ heˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. 3 Läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ naˉhña̱a̱yˊ ngëëy˜ chaˊnëˊ Dio läꜙjëꜙ heˉ kwëëh˜ dsaˉ Dio hiꜙ jë̱yˉ läꜙjëꜙ heˉ kwëëh˜ dsaˉ Dio. Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, gaꜙjmeeꜘ biiꜗ kihꜗ Jesús gaꜙkwëëyhꜗ Dio läꜙlleˋ kiyhˈ, läꜙlluꜗ heˉ la̱a̱yꜗ jmiˉdsaˉ. 4 Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ gyaꜗ gyihꜗ hwaꜗ laˉ, niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ la̱a̱yꜗ jmiˉdsaˉ. Jëëhꜘ, läꜙ maˉtä̱ä̱hˊ ja̱ˉbaˊ jmiˉdsaˉ hi̱ˉ ngëë˜ heˉ kwaꜙ dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ ley. 5 Gwahꜙ jeeˊ jmeeꜙ taˊheꜗ jmiˉdsaˉ heꜘ, laꜗ läꜙko̱o̱ˉ gwahꜙ heˉ chihꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Heˉja̱ˉ baˊ naˉ, gaꜙhlëëhꜘ Dio kya̱a̱hˊ Moisé läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙløøyꜗ jmeeyꜗ gwahꜙ kya̱a̱hˊ looˊ jahꜘ ja̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: “Jëëˋ daˊ kweeˉ, mahꜗ jmeehˈ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ gwahꜙ heˉ gaꜙheehnꜙ hneˉ gyʉʉhˈ lleˊmohꜘ ja̱ˉ.” 6 Pero lluꜗ gaˊ taˊ heˉ gaꜙhyohꜗ Jesús, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ lluꜗ hmoohˊ heˉ gaꜙjmeeyꜘ ja̱ˉ. Jëëhꜘ, lluꜗ chaˉgaˊmiihˉ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kwëëyhꜗ jneˊ kya̱a̱hˊ hmoohˊ ja̱ˉ, läꜙko̱hꜘ gaˊ hmoohˊ maˉgyu̱hˉ. 7 Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ gaꜙjmääꜘ toˉnëˊ hmoohˊ ja̱ˉ, saꜙ maˊ jmeeꜙ biiꜗ jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ hmoohˊ. 8 Pero gaꜙjëëꜗ Dio heˉ maˊ chaˉ dsoˊkyeˉ kihˈ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: Lloo˜ jmɨɨˊ, gaꜙjähꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, jmeenˋ ko̱o̱ˉ hmoohˊ hmëëꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ Israel, hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ Judá. 9 Pero saꜙ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ hmoohˊ heˉ gaꜙjmeenꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱yꜗ, läꜙko̱o̱ˉ maˊ ñeenˊ naˊhwë̱ë̱ˋ jnihꜘ hwaꜗ Egipto. Jëëhꜘ, saꜙ gaꜙmiꜙteyꜗ kya̱a̱hˊ hmoohˊ heˉ gaꜙjmeenꜗ kya̱a̱yhˊ, heˉja̱ˉ gaꜙjñuuhnˋ kiyhˈ, gaꜙjähꜘ Dio. 10 Heˉja̱ˉ, läꜙlaˉ baˊ laˈ hmoohˊ heˉ jmeenˋ kya̱a̱yhˊ, waˊraˉ gaꜙdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ ja̱ˉ, gaꜙjähꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ: Toohnꜚ lleyˊ läꜙjëꜙ ley kinꜙ. Sɨɨnˋ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ juuˈ kinꜙ. Maˊja̱ˉ le̱e̱nꜘ Dio kya̱a̱yꜗ, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ le̱e̱ꜘ dsaˉ kya̱a̱nꜙ. 11 Maˊja̱ˉ, moꜙsoꜙ kwaꜗ dsaˉ juuˈ kihꜗ dsaˉgooˈ. Niꜙ ja̱a̱ˉ moꜙsoꜙ sɨɨhꜙ ø̱ø̱hꜚ: “Waˊ läꜙkyu̱u̱hꜙ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ.” Jëëhꜘ, läꜙjø̱hꜗ läꜙmähꜗ baˊ läꜙkyu̱u̱ꜙ jnäꜘ. 12 Jëëhꜘ, ko̱o̱nꜚ dsënꜙ kihꜗ gaꜙläꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ maˉjmeeyꜘ. Ji̱hˊko̱hꜘ ji̱hˊlɨhꜘ, moꜙsoꜙ läˉdsooh˜ dsënꜙ läꜙjëꜙ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ, gaꜙjähꜘ Dio. 13 Heˉ gaꜙhlëëhꜘ Dio kihꜗ hmoohˊ hmëëꜘ ja̱ˉ, gaꜙjmeeyꜘ maˉgyu̱hˉ baˊ hmoohˊ toˉnëˊ ja̱ˉ. Hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ ngooꜗ dsaˉgyu̱hꜙ, lloo˜ jmɨɨˊ ä̱ä̱hˈ goˉte˜.
1 Hmoohˊ heˉ maˊ laˈ toˉnëˊ ja̱ˉ, maˊ jmeeꜙ hihꜙ haˉ läꜙ gaꜙhnaahˉ dsaˉ Dio, hiꜙ haˉ läꜙ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ ko̱o̱ˉ gwahꜙ kya̱a̱hˊ looˊ jahꜘ. 2 Gwahꜙ ja̱ˉ, maˊ laˈ to̱ꜗ jeeˋ. Jeeˊ toˉnëˊ ja̱ˉ, maˊ che̱e̱ˉ Jeeˊ Naˉjngɨɨˈ. Jeeˊ ja̱ˉ maˊ chihˈ candelero, kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ mes˜ jeeˊ maˊ hlaˉ heˊñiihꜚ heˉ naˉjø̱ø̱ꜚ. Hiꜙ maˊ hiiꜘ ko̱o̱ˉ saˊhmɨɨhˉ hoˊhaahˊ. 3 Taꜙ kaˊluuˊ llahꜗ jeeˊ maˊ hiiꜘ jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ saˊhmɨɨhˉ che̱e̱ˉ Jeeˊ Naˉjngɨɨˈ Goˉte˜. 4 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ chihˈ ko̱o̱ˉ naˊhyooꜘ heˉ maˊ laˈ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ jeeˊ maˊ kooˉ waˊchu̱ˉ. Hiꜙ maˊ chihˈ ko̱o̱ˉ gooꜘ heˉ naˉløøˉ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ. Gooꜘ ja̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ gooꜘ kihꜗ hmoohˊ. Nehꜙ gooꜘ ja̱ˉ maˊ häˊ ko̱o̱ˉ mɨˈhyaˉ jeeˊ maˊ täähˊ miihˉ maná. Hiꜙ maˊ häˊ sɨˊhmaˉ kihꜗ Aarón heˉ gaꜙhyoˈ saˊji̱hꜘ ko̱o̱ˉ häˊ, hiꜙ maˊ täähˊ jwɨˊ ku̱u̱ˊ jmaꜘ jeeˊ naˉsɨɨˉ hmoohˊ kaˉlähꜘ. 5 Nëˊ kihˈ waˊgooꜘ ja̱ˉ, maˊ naˉla̱a̱ꜚ u̱u̱ˈ querubine hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ høøꜙ jeeˊ naˉjngɨɨˈ goˉte˜. Maˊ naˉnɨɨh˜ saˊkyooyꜘ maˊ dsaˉjlëꜗ hooˊ waˊgooꜘ ja̱ˉ. Pero naꜗ gaˉjʉhˉ saꜙ leꜘ kwanˋ chaˉgaˊmiihˉ juuˈ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ. 6 Maˉlaꜙ baˊ maˊ chihˈ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ, maˊ dsaˉta̱a̱hˋ jmiˉdsaˉ ko̱ˉllaˉji̱i̱h˜ toˉnëˊ llahꜗ kihꜗ gwahꜙ ja̱ˉ, mahꜗ maˊ jmeeyꜙ taˊheꜗ kihꜗ Dio. 7 Pero jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ llahˈ ja̱ˉ, maꜙlaꜙ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ baˊ maˊ dsaˉheꜘ jeeˊ ja̱ˉ, ko̱o̱ˉ häˊ baˊ läꜙko̱o̱ˉ ji̱ˉñeˉ. Hiꜙ saꜙ maˊ dsaˉheyꜘ taꜙjmahꜗ. Maˊ jmeeꜙ biiꜗ kiyhꜗ maˊ dsaˉheyꜘ kya̱a̱hˊ jmaˉ kihꜗ jahꜘ mahꜗ dsaˉcheˋ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ kihꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ hi̱ˉ saꜙ liihꜚ maˊ dsaˉhlä̱ä̱hꜙ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ. 8 Kihꜗ heˉ maˊ dsaˉheꜘ jmiˉdsaˉ ko̱o̱ˉ häˊ baˊ läꜙko̱o̱ˉ ji̱ˉñeˉ Jeeˊ Naˉjngɨɨˈ Goˉte˜, heˉja̱ˉ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ gaꜙjmeeꜘ läꜙngëënꜘ heˉ saꜙ maˊ chaˉ jwëˈ jnänˋ maˊ dsaˊtoohnˊ jeeˊ ja̱ˉ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ chihꜗ llahˈ toˉnëˊ ja̱ˉ. 9 Läꜙjëꜙ heˉ maˊ jmeeyꜙ nehꜙ gwahꜙ ja̱ˉ, jmääꜗ jnänˋ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˈ. Heˉ ja̱ˉ jmeeꜙ dsaˉläˉngëëꜘ jneˊ heˉ maˊ kwëëh˜ dsaˉ heꜘ Dio kya̱a̱hˊ heˉ maˊ jë̱yˉ nëˊ naˊhyooꜘ, saꜙ leꜘ maˊ gyiyhˈ tuhˉdsëꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ kwaꜙ heˉ ja̱ˉ. 10 Jëëhꜘ, läꜙjëꜙ juuˈ ja̱ˉ, ko̱o̱ˉ hlëëhꜙ kihꜗ heˉ kihˉhi̱hˉ jneˊ, hiꜙ haˉ läꜙ gyihꜙ jneˊ heˉ koohˉ jmeeˉ jneˊ. Heˉ ko̱o̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ kihꜗ jmɨˉngoꜗ jnänˋ baˊ ja̱ˉ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ gaˊ maˉllooꜗ jmɨɨˊ miˉsɨɨꜗ Dio läꜙjëꜙ. 11 Pero naꜗ heˉ maˉja˜ Cristo, la̱a̱yꜗ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ kwaꜙ läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ heˉ naꜗ gaˊ jäꜙ. Hiꜙ gaꜙllooyꜗ nehꜙ gwahꜙ heˉ jʉʉhˉ gaˊ heˉ lluꜗ goˉte˜. Saꜙ laꜗ gwahꜙ kihꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ niꜙ ja̱ꜙ heꜘ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ gwahꜙ ja̱ˉ. 12 Hiꜙ läꜙ maˊ gaꜙllooyꜗ jeeˊ ja̱ˉ, saꜙ maˊ kye̱yˉ jmaˉ kihꜗ chivo dsoꜗ, niꜙ kihꜗ kyaˊ mähˈ. Maˊ kye̱yˉ jmaˉ kihꜗ hñiiyꜘ baˊ hiꜙ ko̱o̱ˉ häˊ ja̱ˉbaˊ gaꜙheyꜗ Jeeˊ Naˉjngɨɨˈ Goˉte˜. Läꜙja̱ˉ gaꜙlɨyhꜗ gaꜙlä̱ä̱yꜗ jneˊ läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. 13 Läꜙhihꜙ kihꜗ hmoohˊ toˉnëˊ ja̱ˉ, kya̱a̱hˊ jmaˉ kihꜗ kyaˊ dsoˈ hiꜙ kya̱a̱hˊ jmaˉ kihꜗ chivo dsoꜗ hiꜙ kya̱a̱hˊ tʉˊjwaˉ kihꜗ kyaˊ mëꜘ mähꜗ maˊ huuy˜ nëˊ kihˈ dsaꜙ. Läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ, ko̱o̱ˉ maˊ dsaˉjñiiꜘ jmɨˉngoꜗ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ dsaˉhlä̱ä̱hꜙ chaˊnëˊ ley ja̱ˉ. 14 Haˉ gaˊ saꜙ kye̱e̱ꜘ jmaˉ kihꜗ Cristo. Gaꜙngëëyꜗ hñiiyꜘ gaꜙju̱u̱yꜗ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ heˉ chaˉ tä̱ä̱ꜘ. Cristo hi̱ˉ saꜙ ä̱ä̱ˉ niꜙ miihˉ, gaꜙkwa̱a̱yꜗ hñiiyꜘ kihꜗ Dio mahꜗ jñiiꜘ nehꜙ tuhˉdsëˉ jneˊ kihˈ heˉ hlɨɨhˈ heˉ jngɨɨhꜙ jnänˋ. Läꜙja̱ˉ maˉnaˊllu̱u̱ˋ jneˊ mahꜗ jmeenˊ taˊheꜗ kihꜗ Dio ji̱i̱hꜙ. 15 Kihꜗ heˉja̱ˉ, Cristo heꜘ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ ko̱o̱ˉ hmoohˊ hmëëꜘ. Gaꜙju̱u̱yꜗ mahꜗ gaꜙcheyꜗ läꜙjëꜙ heˉ maˊ hlä̱ä̱hˉ jneˊ chaˊnëˊ hmoohˊ toˉnëˊ ja̱ˉ. Hehꜗ läꜙja̱ˉ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉteehˊ, hyoyhꜙ he̱e̱yꜚ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kwaꜗ heˉ saꜙ he̱e̱ꜘ ji̱hˊko̱hꜘ. 16 Cherˊmahꜗ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ ko̱o̱ˉ hmoohˊ heˉ jähꜘ, hi̱ˉ naˉ të̱ë̱ꜗ heˉ chaˉ kiyhꜗ, saꜙ jmääꜗ hmoohˊ ja̱ˉ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ maˉju̱u̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hmoohˊ ja̱ˉ. 17 Maˉngëëꜘ maˉju̱u̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hmoohˊ ja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ løøˈ jmeeꜗ taˊ hmoohˊ ja̱ˉ. Saꜙ jmääꜗ taˊ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ cha̱a̱yˉ. 18 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ kihꜗ hmoohˊ toˉnëˊ ja̱ˉ, gaꜙløøꜗ jmeeꜙ taˊ kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙtu̱u̱ˉ jmaˉ. 19 Jëëhꜘ, maˉngëëꜘ maˉjmeehꜗ Moisé juuˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ läꜙhiiꜘ nëˊ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ ley, ja̱ˉgaˊ gaꜙka̱yꜗ jmaˉ kihꜗ kyaˊ mähˈ, jmaˉ kihꜗ chivo dsoꜗ, mahꜗ gaꜙka̱a̱yhˉ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ. Gaꜙka̱yꜗ miihˉ jñuˉ kihꜗ borrego heˉ maˉnaˉhe̱e̱ꜚ he̱e̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ꜘ kya̱a̱hˊ saˊgohꜗ hisopo. Gaꜙmiꜙgyʉyhꜘ heˉ ja̱ˉ mahꜗ gaꜙhuuyꜗ nëˊ jeeˊ naˉsɨɨˉ juuˈ ja̱ˉ, hiꜙ läꜙkye̱ˉ nëˊ kihˈ dsaꜙ. 20 Gaꜙjäyhꜘ: “Kya̱a̱hˊ jmaˉ laˉ løøꜗ jmeeꜗ taˊ läꜙko̱o̱ˉ hmoohˊ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio kya̱a̱hˊ hnähꜘ.” 21 Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ jeeˊ ja̱ˉ. Läꜙkye̱ˉ kihꜗ gwahꜙ gaꜙjñeeyꜗ jmaˉ ja̱ˉ, hiꜙ läꜙkye̱ˉ kihꜗ kyahˊwɨ̱ɨ̱ꜘ heˉ maˊ jmä̱ä̱hˉ jmiˉdsaˉ taˊ jeeˊ ja̱ˉ. 22 Läꜙko̱hꜘ heˉ maˊ dsaˉjñiiꜘ läꜙjëꜙ baˊ kya̱a̱hˊ jmaˉ, läꜙko̱o̱ˉ lleˋ ley ja̱ˉ. Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ gaꜙtu̱u̱ˉ jmaˉ, saꜙ maˊ dsaˉcheˋ dsoˊkyeˉ kihꜗ dsaꜙ. 23 Gaꜙlaꜗ biiꜗ heˉ gaꜙjngɨɨꜘ gwahꜙ kihꜗ dsaˉ heˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ gwahꜙ heˉ gaꜙjëëꜗ Moisé gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Pero hnøøꜗ kwëëhꜗ dsaˉ Dio heˉ lluꜗ gaˊ, mahꜗ jñiiꜘ gwahꜙ heˉ chihꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. 24 Heˉja̱ˉ saꜙ gaꜙheꜗ Cristo gwahꜙ heˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ, heˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ chihꜗ gyʉʉhˈ. Gaꜙheyꜗ maꜙraꜙ gwahꜙ heˉ chihꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ baˊ, mahꜗ nooyꜙ nëˊ jnänˋ chaˊnëˊ Dio. 25 Pero saꜙ ñeeyˊ ko̱ˉllaˉji̱i̱h˜ naˊka̱yˉ jmaˉ kiyhꜗ, läꜙko̱o̱ˉ maˊ jmeeꜙ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ heꜘ, maˊ dsooy˜ läꜙjëꜙ ji̱ˉñeˉ, maˊ dsaˉka̱yꜙ jmaˉ kihꜗ jñahꜘ jeeˊ maˊ jähꜘ dsaˉ kihꜗ Jeeˊ Naˉjngɨɨˈ Goˉte˜. 26 Johꜘ ji̱i̱h˜ saꜙ maˊ jmeeꜙ biiꜗ maˊ jëëˈ Cristo wɨɨꜘ läꜙji̱i̱hˈ maˊ gaꜙnøøꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ läꜙja̱ˉ laꜗ. Pero naꜗ jeeˊ ngooˈ gaꜙdsa̱a̱ꜗ jmɨɨˊ heˉ tøøhˊ jneˊ laˉ, gaꜙngëëyꜗ hñiiyꜘ gaꜙju̱u̱yꜗ ko̱o̱ˉ häˊ ja̱ˉbaˊ mahꜗ miˉlla̱a̱yꜙ goˉte˜ läꜙjëꜙ dsoˊkyeˉ. 27 Läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, ko̱o̱ˉ häˊ baˊ dsaˉju̱u̱yꜘ. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ llaˈ Dio taˊ kiyhˈ. 28 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ laꜗ kihꜗ Cristo. Ko̱o̱ˉ häˊ ja̱ˉbaˊ gaꜙkwa̱a̱ꜗ Dio gaꜙju̱u̱yꜗ mahꜗ gaꜙcheyꜗ läꜙjëꜙ dsoˊkyeˉ kihꜗ jwë̱ë̱ꜘ. Ja̱ˉgaˊ läꜙjnääyꜘ kaˉlähꜘ jeeˊ tëˉ to̱ꜗ ji̱i̱h˜, pero ja̱ꜙ kihꜗ dsoˊkyeˉ ja̱ˉ jä̱yhꜘ. Jä̱yhꜘ lä̱ä̱yꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jä̱ä̱y˜ yaˉteeyˉ.
1 Jëëhꜘ ley kihꜗ Moisé ko̱o̱ˉ gaꜙmiꜙjnääˉ miihˉ kihꜗ heˉ lluꜗ heˉ ja̱ˉgaˊ jaˈ. Saꜙ maˊ laˈ ko̱o̱ˉ he̱hꜙ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ heˉ chaˉ gyʉʉhˈ. Kihꜗ heˉja̱ˉ, ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ gaꜙjmääꜘ maˊ hwë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ llu̱u̱ꜗ kya̱a̱hˊ heˉ maˊ jë̱ë̱y˜ jahꜘ, heˉ maˊ jmeeyꜙ läꜙjëꜙ ji̱ˉñeˉ heˉ maˊ hnaayhˉ Dio. 2 Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ gaꜙhwë̱ë̱yˉ llu̱u̱ꜗ, gaꜙtʉyꜗ kihꜗ, heˉ maˊ kwëëyh˜ Dio. Jëëhꜘ, waˊraˉ jähꜘ kihꜗ gaꜙjmääꜘ heˉ ja̱ˉ gaꜙjä̱yꜘ naˉjngëëyˈ, moꜙsoꜙ maˊ jmeeˈ gyihꜗ hʉʉˊdsëˉ heˉ chaˉ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ. 3 Pero heˉ jë̱ë̱˜ dsaˉ jahꜘ läꜙjëꜙ ji̱ˉñeˉ, ko̱o̱ˉ jmeeꜙ miˉdsooh˜ dsëyꜗ heˉ chaˉ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ baˊ ja̱ˉ. 4 Jëëhꜘ, jmaˉ kihꜗ kyaˊ dsoˈ, hiꜙ jmaˉ kihꜗ chivo dsoꜗ, saꜙ jmääꜗ mahꜗ cheꜗ dsoˊkyeˉ kihꜗ dsaꜙ. 5 Heˉja̱ˉ maˊ jaˈ Cristo jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ Dio: Saꜙ gaꜙtɨhꜗ hohꜘ heˉ ka̱a̱ˉ jahꜘ niꜙ heˉ gaˊ jyohꜘ heˉ kwëëh˜ dsaˉ hneˉ. Gaꜙjmeehˊ gaꜙla̱a̱nꜗ jmɨˉngoꜗ baˊ. 6 Saꜙ gaꜙtɨhꜗ hohꜘ heˉ ka̱a̱ˉ jahꜘ niꜙ heˉ gaˊ jyohꜘ heˉ kwëëh˜ dsaˉ hneˉ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsoˊkyeˉ. 7 Heˉja̱ˉ gaꜙjwahnꜗ: “Hi̱i̱ꜚ jnäꜘ laˉ, maˉjan˜ mahꜗ jmeenˋ läꜙ hnoohˉ hñaahꜗ, hneˉ Dio kya̱a̱nꜙ. Jmeeˋ baˊ jnäꜘ läꜙko̱o̱ˉ maˉnaˉsɨɨˉ kinꜙ.” 8 Toˉnëˊ jeeˊ naˉsɨɨˉ kihꜗ juuˈ laˉ, jähꜘ läꜙlaˉ: “Heˉ ka̱a̱ˉ jahꜘ, hiꜙ heˉ gaˊ jyohꜘ heˉ kwëëh˜ dsaˉ hneˉ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsoˊkyeˉ, saꜙ gaꜙhiihꜘ maˊ he̱e̱hˊ niꜙ saꜙ gaꜙtɨhꜗ hohꜘ.” Maˊ kwaꜙ dsaˉ heˉ ja̱ˉ, läꜙhihꜙ kihꜗ ley baˊ ja̱ˉ. 9 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjäyhꜘ: “Hi̱i̱ꜚ jnäꜘ laˉ Dio kya̱a̱nꜙ, maˉjan˜ mahꜗ jmeenˋ läꜙ hnoohˉ hñaahꜗ.” Juuˈ ja̱ˉ, jmeeꜙ taꜙ kooꜘ ley maˉgyu̱hˉ heˉ laꜗ toˉnëˊ, mahꜗ jä̱ꜗ jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ hmoohˊ. 10 Gaꜙhe̱e̱hˉ Jesús gaꜙjmeeyꜘ läꜙ hyohˉ dsëꜗ Dio, heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ, gaꜙla̱a̱ꜗ jneˊ naˉjngëëˈ, läꜙlluꜗ heˉ gaꜙngëëyꜗ hñiiyꜘ gaꜙju̱u̱yꜗ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ häˊ ja̱ˉbaˊ. 11 Läꜙja̱ˉ, läꜙjëꜙ jmɨɨˊ baˊ maˊ chehˈ jmiˉdsaˉ heꜘ jmeeyꜙ taˊheꜗ. Ko̱ˉllaˉji̱i̱h˜ baˊ jë̱ë̱y˜ jahꜘ nëˊ naˊhyooꜘ. Ko̱o̱ˉ baˊ heˉ ja̱ˉ jmahꜗ, laꜗ taˊ kiyhˈ, heˉ saꜙ jmääꜗ ji̱hˊko̱hꜘ cheꜗ dsoˊkyeˉ kihꜗ dsaꜙ. 12 Pero Cristo gaꜙkwa̱a̱yꜗ hñiiyꜘ gaꜙju̱u̱yꜗ kihꜗ dsoˊkyeˉ jnänˋ ko̱o̱ˉ häˊ ja̱ˉbaˊ, ja̱ˉgaˊ gaꜙgyayˉ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kihꜗ Dio. 13 Jeeˊ ja̱ˉ jø̱ø̱y˜ läꜙji̱i̱hˈ lla̱a̱ꜗ Dio taꜙ hwaꜗ hʉʉˊ tɨɨyˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kiyhˈ. 14 Jëëhꜘ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ häˊ baˊ gaꜙkwa̱a̱yꜗ hñiiyꜘ gaꜙju̱u̱yꜗ, läꜙja̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ llu̱u̱ꜗ läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉjngëëˈ kya̱a̱yꜗ. 15 Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ jmeeyꜙ juˈdsooꜘ kihꜗ juuˈ ja̱ˉ. Jëëhꜘ, maˉngëëꜘ maˉjäyhꜘ läꜙlaˉ: 16 Läꜙlaˉ baˊ laˈ hmoohˊ heˉ jmeenˋ kya̱a̱yhˊ, waˊraˉ gaꜙdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ ja̱ˉ, gaꜙjähꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Toohnꜚ lleyˊ läꜙjëꜙ ley kinꜙ. Sɨɨnˋ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ kaˉlähꜘ. 17 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjäyhꜘ kaˉlähꜘ: Ji̱hˊko̱hꜘ ji̱hˊlɨhꜘ, moꜙsoꜙ läꜙdsooh˜ dsënꜙ läꜙjëꜙ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ. 18 Heˉ maˉnaˉcheˊ dsoˊkyeˉ jnänˋ, moꜙsoꜙ jmeeꜙ biiꜗ heˉ gaˊ kwëëhnˊ Dio kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsoˊkyeˉ. 19 Läꜙja̱ˉ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ gaꜙtu̱u̱ˉ jmaˉ kihꜗ Jesucristo, maˉnaˉnaˊ jwëꜗ jnänˋ dsaˊtoohnˊ Jeeˊ Naˉjngɨɨˈ Goˉte˜. 20 Waˊ dsaˊtoohnˊ jwëꜘ hmëëꜘ heˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ jneˊ, heˉ gaꜙnäyꜗ jnänˋ läꜙ maˊ gaꜙheyꜗ taꜙ kaˊluuˊ hmɨɨhˉ heˉ maˊ hiiꜘ jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ llahˈ. Hmɨɨhˉ ja̱ˉ laꜗ kwa̱a̱t˜ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ. 21 Cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ hi̱ˉ chehꜗ nëˊ jnänˋ, jneˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio. 22 Heˉja̱ˉ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëˉ jneˊ waˊ hnäähnˊ Dio. Jëëhꜘ, maˉñeˊ baˊ jneˊ heˉ maˉhe̱e̱hˊ jneˊ kihˈ Dio. Maˉnaˉjngɨɨˈ nehꜙ tuhˉdsëˉ jneˊ heˉja̱ˉ moꜙsoꜙ chaˉ gaˊ heˉ moꜙ hnɨɨ˜ jnänˋ, hiꜙ maˉnaˉjngɨɨˈ jmɨˉngoꜗ jnänˋ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ jë̱ë̱ˉ. 23 Waˊ cho̱o̱hˊ jneˊ ko̱o̱ˉ hwehˉ heˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ heˉ kye̱ˊ jneˊ. Niꜙ miihˉ saꜙ waˊ jehˈ dsëˉ jneˊ, jëëhꜘ, miˉteꜗ baˊ Dio läꜙko̱o̱ˉ gaꜙbä̱ä̱yhˉ hñiiyꜘ. 24 Waˊ hnøøhnˊ haˉ läꜙ jmeenˊ mahꜗ jäꜙ dsëꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ läꜙhnääyꜗ chaˉgaˊmiihˉ dsaˉkya̱a̱yhˊ hiꜙ läꜙja̱ˉ jmeeyꜗ chaˉgaˊmiihˉ heˉ lluꜗ. 25 Saꜙ waˊ tʉnˊ heˉ dsaˊñeeꜙ jneˊ, läꜙko̱o̱ˉ të̱ë̱ˈ ko̱ˉlla̱a̱ˊ. Waˊ hlë̱ë̱hnˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ. Hiꜙ chaˉgaˊmiihˉ waˊ kwanˊ beꜘ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ, naꜗ heˉ jëëꜘ jneˊ maˉngooꜗ yaꜙjä̱hꜙ jmɨɨˊ. 26 Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ gaꜙjmeeˊ gaˊ jneˊ dsoˊkyeˉ heˉ ñeˊ jneˊ saꜙ so̱o̱h˜ jmeenˉ hiꜙ maˉngëëꜘ baˊ maˉkyu̱u̱h˜ jneˊ juˈdsooꜘ, heeˉ gaˊ ja̱ˉ moꜙ kwëëhˊ jneˊ Dio kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsoˊkyeˉ. 27 Kihꜗ hi̱ˉ heꜘ, jä̱ꜙ gaˊ ko̱o̱ˉ heˉ jmeeꜙ gooˉ jwërte jnänˋ, heˉ llaꜗ Dio taˊ kya̱a̱hˊ jeˉ heˉ jë̱ë̱yꜗ goˉte˜ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kiyhˈ. 28 Kihꜗ hi̱ˉ saꜙ gaꜙtoohˉ taˊ ley kihꜗ Moisé, cherˊmahꜗ maˊ cha̱a̱ˉ u̱u̱ꜗ u̱u̱ˉ hi̱ˉ maˊ hnɨɨ˜ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ, saꜙ gaꜙläꜙñihꜘ dsëyꜗ gaꜙjngëëyhꜗ. 29 Haˉ ko̱hꜘ wɨɨꜘ saꜙ hnøøꜗ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ miˉkwa̱hꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ toohˉ taˊ jmaˉ kiyhꜗ heˉ kya̱a̱hˊ gaꜙlaꜗ hmoohˊ heˉ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jneˊ naˉjngëëˈ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ hnøøꜗ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ toohˉ taˊ kihˈ Jmɨˉlleꜘ hi̱ˉ hnääꜗ jneˊ. 30 Jëëhꜘ, kyu̱u̱ꜙ baˊ jneˊ hi̱ˉ gaꜙjähꜘ läꜙlaˉ: “Jnäꜘ baˊ te̱e̱hnˊ jwɨɨ˜, jnäꜘ baˊ miˊhmaahnˋ kiyhˈ.” Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ naˉsɨɨˉ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ ngɨɨyhꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ.” 31 Heˉ baˊ cheˉ gooˉ laꜗ jnänˋ waˊraˉ gaꜙja̱a̱ꜘ jneˊ kihˈ Dio ji̱i̱hꜙ. 32 Miˉdsoohꜚ daˊ hohꜘ hnähꜘ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ jä̱ä̱ꜗ, läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnaꜘ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ. Gaꜙläꜙbeꜘ baˊ hohꜘ hnähꜘ maꜙkeꜙ chaˉmiihˉ ngëëˈ heˉ wɨɨꜘ jaꜗ nëˊ kyahˈ hnähꜘ. 33 Gaꜙtaˊ gaꜙha̱a̱hˉ dsaˉ hnähꜘ hiꜙ gaꜙjmeeyhꜙ hnähꜘ toꜙloꜙ nëˊ dsaˉ. Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ heˉ ja̱ˉ. Gaꜙjmeehˊ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˊ jëë˜ wɨɨꜘ kaˉlähꜘ. 34 Gaꜙläꜙñihꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ nehꜙñeˈ. Hiꜙ gaꜙläꜙcha̱a̱hꜙ hnähꜘ lluꜗ läꜙ maˊ gaꜙjñuuhꜗ dsaˉ, heˉ maˊ chaˉ kyahꜗ hnähꜘ. Jëëhꜘ, maˉñehˊ baˊ hnähꜘ, chaˉ kyahꜗ hnähꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ heˉ lluꜗ gaˊ heˉ saꜙ he̱e̱ꜘ ji̱hˊko̱hꜘ. 35 Taꜙ waˊ gaaꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ oˉjø̱hꜙ dsëˉ heˉ maˉchaˉ kyahꜗ hnähꜘ. Jëëhꜘ, kya̱a̱hˊ heˉ ja̱ˉ, hñahꜙ hnähꜘ chaˉmiihˉ jñeehˈ hnähꜘ. 36 Hnøøꜗ kwëëh˜ hohꜘ hnähꜘ jmeehˈ hnähꜘ läꜙ hyohˉ dsëꜗ Dio, mahꜗ hñahꜙ hnähꜘ heˉ gaꜙbä̱ä̱yhˉ hñiiyꜘ. 37 Läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ jeeˊ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: Miihˉ gaˊ jmeeꜙ. Hi̱ˉ nøøꜘ juuˈ jä̱hꜘ, maꜙraꜙ heˉ jä̱hꜘ bihꜗ, moꜙsoꜙ läꜙhë̱ë̱yˊ. 38 Pero dsaˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ, kya̱a̱hˊ heˉ maˉdsooꜘ dsëyꜗ, jmeeꜙ cha̱a̱yˉ. Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙje̱e̱yh˜ taꜙ kaˊluuyˊ, saꜙ cha̱a̱nˉ lluꜗ kya̱a̱yhˊ, gaꜙjähꜘ Dio. 39 Pero jneˊ, saꜙ la̱a̱ꜗ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ hi̱ˉ dsaˉje̱e̱h˜ taꜙ kaˊluuˊ hi̱ˉ dsaˉhë̱ë̱ꜗ goˉte˜. Jëëhꜘ, maˉdsooꜘ baˊ dsëˉ jneˊ kihˈ Jesús, heˉja̱ˉ lä̱ä̱ꜘ baˊ jneˊ.
1 Heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ hnøøꜗ jähꜙ: saꜙ naˉhe̱e̱ꜚ, ñeˊ baˊ jneˊ heˉ të̱ë̱ꜗ jneˊ heˉ jø̱ø̱nˊ hñahꜙ jneˊ kihˈ Dio. Hiꜙ hnøøꜗ jähꜙ kaˉlähꜘ: jmeeˉ baˊ jneˊ dsooꜘ, chaˉ baˊ heˉ ja̱ˉ maꜙkeꜙ saꜙ të̱ë̱ꜗ jneˊ jëënˊ. 2 Dsaˉ maˊ cha̱a̱ˉ lloꜘjooꜗ, kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëyꜗ, gaꜙhlëëhꜘ dsaˉ lluꜗ kiyhꜗ. 3 Hehꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ, heˉja̱ˉ baˊ gaꜙläꜙngëëꜘ jneˊ, gaꜙlaꜗ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ gyʉʉhˈ hwaꜗ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ Dio. Heˉ läꜙja̱ˉ, gaꜙjmeeꜘ Dio läꜙjëꜙ heˉ jnäꜘ, ja̱ˉbaˊ kya̱a̱hˊ heˉ saꜙ të̱ë̱ꜗ jneˊ jëënˊ. 4 Kihꜗ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ Abel, gaꜙkwëëyhꜗ Dio heˉ lluꜗ chaˉgaˊmiihˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ gaꜙkwaꜘ Caín. Kihꜗ heˉja̱ˉ, gaꜙhɨɨꜘ juuˈ kiyhꜗ, yaꜙhë̱ë̱yꜗ llu̱u̱ꜗ. Gaꜙhe̱e̱hˉ baˊ Dio heˉ gaꜙkwayꜘ. Hiꜙ maꜙkeꜙ maˉnaˉju̱u̱ˊ Abel, läꜙ maˉngooꜗ ja̱ˉbaˊ chaˉ juuˈ kiyhꜗ läꜙlluꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsëyꜗ. 5 Kihꜗ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ Enoc, gaꜙtëëˉ Dio läꜙ maˉji̱i̱yhꜙ ja̱ˉ mahꜗ saꜙ maˊ ju̱u̱yꜘ. Maˊ gaꜙhnaahˉ dsihꜘ, moꜙsoꜙ gaꜙjnä̱ä̱yhꜙ. Jëëhꜘ, gaꜙtëëˉ baˊ Dio läꜙ maˉji̱i̱yhꜙ ja̱ˉ. Hiꜙ jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉngaayh˜, gaꜙhɨɨꜘ juuˈ kiyhꜗ heˉ gaꜙjmeeyꜘ heˉ tɨh˜ dsëꜗ Dio. 6 Pero cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙjmeeˊ jneˊ dsooꜘ dsënˉ kihꜗ Dio, niꜙ miihˉ saꜙ läꜙkë̱hˊ jneˊ jmɨɨˊ jmeenˊ heˉ tɨhꜗ dsëyꜗ. Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ yaˉnääꜘ kihꜗ Dio, hnøøꜗ dsooꜘ dsëyꜗ heˉ cha̱a̱ˉ baˊ Dio hiꜙ jmeeꜙ biiꜗ dsooꜘ dsëˉ jneˊ heˉ miˉhmaayhˋ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hnaayhˉ. 7 Gaꜙläꜙdsooꜘ baˊ dsëˈ Noé läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjähꜘ Dio sɨɨyhꜙ, jäꜙ läꜙjëꜙ heˉ saꜙ gaˊ maˉjëëyꜙ. Kihꜗ heˉ ga̱yhꜙ Dio, gaꜙjmeeyꜘ ko̱o̱ˉ barco jeeˊ gaꜙla̱a̱ꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kya̱a̱yꜗ. Hiꜙ kihꜗ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëyꜗ, gaꜙjmeeyꜘ gaꜙjä̱ꜘ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kihˈ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Hiꜙ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ Dio kwa̱a̱t˜ yaꜙhë̱ë̱yꜗ llu̱u̱ꜗ kihꜗ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëyꜗ. 8 Kihꜗ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ Abraham, läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙtëëꜗ Dio kiyhꜗ, gaꜙhe̱e̱yhˉ baˊ dsooyˈ taꜙ jeeˊ laˈ kwa̱a̱t˜ hyoyhꜙ heˉ laꜗ he̱e̱yꜚ. Hiꜙ niꜙ saꜙ ñeyˉ haˉ taꜙ maˊ dsooyˈ, maˊ yaꜙhë̱ë̱yꜗ jeeˊ maˊ gyayˈ ja̱ˉ. 9 Kihꜗ heˉ maˊ dsooꜘ dsëꜗ Abraham, gaꜙhe̱e̱hˉ bihꜗ heˉ gaꜙgyayˉ hwaꜗ jeeˊ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ, la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉ cha̱a̱ˉ ʉ̱ʉ̱ꜘ hi̱ˉ gaꜙgyaˉ hwaꜗ kihꜗ dsaꜙ. Saˊhmɨɨhˉ baˊ gaꜙhɨɨyꜘ jeeˊ gaꜙgyayˉ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙgyaˉ Isaac kya̱a̱hˊ Jacob kaˉlähꜘ, hi̱ˉ gaꜙtë̱ë̱ꜘ he̱e̱ꜚ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Abraham läꜙko̱o̱ˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ. 10 Gaꜙkwëëhꜗ baˊ dsëˈ Abraham, kihꜗ heˉ maˊ jø̱ø̱y˜ të̱ë̱yꜗ ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ heˉ chihꜗ ko̱o̱ˉ hwehˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio läꜙ hyohˉ dsëꜗ. 11 Kihꜗ heˉ maˊ dsooꜘ dsëꜗ Sara, gaꜙhyoyhꜗ beꜘ heˉ gaꜙka̱a̱yꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ, maꜙkeꜙ saꜙ maˊ leꜘ maˊ ka̱a̱yˈ. Hiꜙ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ baˊ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱yꜗ maꜙkeꜙ maˉgyu̱yhˉ. Jëëhꜘ gaꜙjmeeyꜘ dsooꜘ heˉ miˉteꜗ Dio juuˈ heˉ gaꜙbä̱ä̱yhˉ hñiiyꜘ. 12 Heˉ läꜙja̱ˉ, kihꜗ ja̱a̱ˉ baˊ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ, maꜙkeꜙ maˉyaˉjä̱hꜙ lla̱a̱ꜙ jmɨɨˊ kiyhˈ, kë̱ë̱ˉ gaˊ gaꜙläꜙjwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ kya̱a̱yꜗ, läꜙko̱o̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ nʉʉꜘ hi̱ˉ hë̱ë̱ꜚ gyʉʉhˈ hiꜙ läꜙko̱o̱ˉ mɨˈsɨɨˊ heˉ chaˉ chaˊhooˊ jmɨˉñeehꜚ, heˉ saꜙ tä̱ä̱ꜙ jneˊ henˊ. 13 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ, läꜙ maˉdsooꜘ ja̱ˉbaˊ dsëyˈ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙju̱u̱yꜗ. Saꜙ gaꜙhyoyhꜗ heˉ gaꜙtø̱ø̱ꜗ Dio hihꜙ maˊ kwëëyhˈ. Pero gaꜙjmeeꜘ bihꜗ dsooꜘ, maꜙraꜙ heˉ të̱ë̱yꜘ baˊ. Laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ gaꜙjëëyꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ ja̱ˉ, hiꜙ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ gaꜙjmeeyꜘ Dio kihꜗ baˊ. Gaꜙjmä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ läꜙko̱o̱ˉ dsaˉ cha̱a̱ˉ ʉ̱ʉ̱ꜘ, hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ ko̱ˉhwëëꜘ baˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 14 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hlëëhꜙ läꜙja̱ˉ, dsaˉläˉngëëꜘ jneˊ kiyhˈ, heˉ hnooyhˉ hø̱ø̱yˈ jeeˊ dsaˉta̱a̱yhˋ tä̱ä̱ꜘ. 15 Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ maˊ hlëëhꜙ dsaˉ heꜘ kihꜗ hwaꜗ jeeˊ gaꜙhwë̱ë̱yˉ ja̱ˉ, maˊ jäˊ baˊ kiyhˈ maˊ dsaˉnääyˋ kaˉlähꜘ jeeˊ gaꜙhwë̱ë̱yˉ ja̱ˉ. 16 Pero dsaˉ heꜘ, maˊ he̱e̱ꜘ dsëyꜗ ko̱o̱ˉ hwaꜗ heˉ lluꜗ chaˉgaˊmiihˉ heˉ hlaˉ gyʉʉhˈ. Kihꜗ heˉja̱ˉ, saꜙ laꜗ oˉhihꜙ kihꜗ Dio heˉ jäyhꜘ, la̱a̱yꜗ Dio kya̱a̱ꜗ dsaˉ heꜘ. Jëëhꜘ, maˉnaˉlaꜚ baˊ ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ heˉ gaꜙjmeeyꜘ kihꜗ dsaˉ heꜘ. 17 Kihꜗ heˉ maˊ dsooꜘ dsëꜗ Abraham, läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjmeeꜘ Dio madaꜚ kiyhꜗ heˉ maˊ jngëëyhˈ Isaac, gaꜙhe̱e̱hˉ bihꜗ kwa̱a̱yꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ ko̱o̱ˉ mëëˈ kya̱a̱yꜗ, maꜙkeꜙ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ heˉ jmeeyꜗ lluꜗ kihꜗ Abraham taꜙlaꜙ kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ heꜘ. 18 Jëëhꜘ maˉngëëꜘ baˊ maˉjähꜘ Dio sɨɨyhꜙ: “Taꜙlaꜙ kihꜗ Isaac baˊ hwë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ le̱e̱ꜘ dsaˉ kya̱a̱hꜗ.” 19 Maˊ jmeeꜙ Abraham hʉʉˊdsëˉ heˉ chaˉ baˊ beꜘ kihꜗ Dio, heˉ miˉji̱i̱yhˋ dsaˉ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. Kihꜗ Abraham, laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ jo̱o̱yꜘ mahꜗ gaꜙläꜙji̱i̱yhˋ kaˉlähꜘ. 20 Kihꜗ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ Isaac, gaꜙmiꜙjä̱ä̱yꜗ Jacob kya̱a̱hˊ Esaú, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ haˉ läꜙ jmeeꜗ Dio kiyhꜗ taꜙ chaˊnëˊ. 21 Kihꜗ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ Jacob, läꜙko̱o̱ˉ maˊ ngooˈ gaꜙju̱u̱yꜗ, gaꜙmiꜙjä̱ä̱yꜗ maꜙ ja̱a̱ˉ maꜙ ja̱a̱ˉ jo̱o̱ꜘ José, hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ jʉʉhˉ kihꜗ Dio naˉhu̱u̱y˜ hmaˉhuꜚ kiyhꜗ. 22 Kihꜗ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ José, läꜙko̱o̱ˉ maˊ ngooˈ gaꜙju̱u̱yꜗ, gaꜙhlëëyhꜘ kihꜗ heˉ hwë̱ë̱ꜙ dsaˉ Israel hwaꜗ Egipto, hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ haˉ taꜙ dsaˉhooꜙ dsaˉ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ. 23 Kihꜗ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ choˈjmiiˉ Moisé, heˉja̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ, gaꜙhmääyꜗ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtëꜘ u̱u̱ˉ sɨhˉ, kihꜗ heˉ gaꜙjëëyꜗ la̱a̱ꜗ naˊhñaahꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ heꜘ. Saꜙ gaꜙläꜙgoyhꜙ kya̱a̱hˊ madaꜚ heˉ gaꜙjmeeꜘ rey heˉ maˊ ju̱u̱ꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ. 24 Kihꜗ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ Moisé, heˉja̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙläꜙjø̱ø̱yhˈ, gaꜙjmeeyꜘ saꜙ kye̱e̱ꜘ heˉ maˊ tëëyhˈ jo̱o̱ꜘ jo̱ˉmɨɨꜚ Faraón. 25 Gaꜙläꜙhnøøyꜗ gaˊ heˉ gaꜙjëëyꜗ wɨɨꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Dio, läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ maˊ läꜙcha̱a̱yˉ lluꜗ miihˉ jmɨɨˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ maˊ jmeeyˈ dsoˊkyeˉ. 26 Gaꜙjmeeyꜘ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ gaˊ heˉ jëëyꜗ wɨɨꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Cristo läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ cha̱a̱yˉ lluꜗ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ Egipto. Jëëhꜘ maˊ jø̱ø̱y˜ he̱e̱yꜚ heˉ nøøꜘ juuˈ hyoyhꜙ. 27 Kihꜗ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëyꜗ, yaꜙhë̱ë̱yꜗ hwaꜗ Egipto. Saꜙ gaꜙläꜙgoyhꜙ maꜙkeꜙ gaꜙyaꜙjë̱ë̱ˈ dsëꜗ rey kya̱a̱yhˊ. Gaꜙkwëëhꜗ baˊ dsëˈ Moisé, jëëhꜘ laꜗ kiyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ maˉjë̱ë̱˜ bihꜗ Dio hi̱ˉ saꜙ të̱ë̱ꜗ jneˊ jë̱ë̱nˊ. 28 Kihꜗ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ Moisé, gaꜙjmeeyꜘ jmɨɨˊ heˉ ku̱hˉ dsaˉ borrego mähꜗ hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ heˉ chʉhꜗ dsaˉ jmaˉ hoˊhaahˊ kihˈ, mahꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ toˉnëˊ kya̱a̱ˈ dsaˉ Israel saꜙ ju̱u̱ꜘ, waˊraˉ jaꜗ ángel jngɨɨhꜗ kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ toˉnëˊ kya̱a̱ˈ dsaˉ Egipto. 29 Kihꜗ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Dio, gaꜙngëëyꜘ jmɨˉñeehꜚ gyʉ̱ʉ̱ꜘ läꜙko̱o̱ˉ heˉ gaꜙnääyˊ hwaˈ ki̱i̱ꜙ baˊ. Cha̱hꜘ baˊ gaꜙläꜙhnøøꜗ dsaˉ Egipto maˊ ngëëˈ läꜙja̱ˉ, pero gaꜙhmäyhꜗ chaˊjmɨɨˉ ja̱ˉ. 30 Kihꜗ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ dsaˉ Israel, gaꜙhlaꜗ naˊhyahˉ kihꜗ jeeˊ jwɨɨˉ Jericó, ko̱o̱ˉ gaꜙje̱e̱yꜗ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kihꜗ naˊhyahˉ ja̱ˉ gyiiꜗ jmɨɨˋ baˊ. 31 Kihꜗ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ Rahab, dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ hnëë˜ hñiiꜘ kya̱a̱hˊ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, heˉja̱ˉ saꜙ gaꜙju̱u̱yꜗ läꜙ maˊ gaꜙju̱u̱ꜗ dsaˉgooyˈ hi̱ˉ cha̱a̱hˉ. Jëëhꜘ, gaꜙhe̱e̱yhˉ baˊ lluˈ hi̱ˉ gaꜙta̱a̱hˋ ko̱o̱ˈ juuˈ haˉ läꜙ laꜗ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. 32 ¿Heeˉ gaˊ jwahnꜚ? Hnøøꜗ kwaꜗ jäˊ kinꜙ mahꜗ hlëëhnˊ kihˈ Gedeón kihꜗ Barac, kihꜗ Sansón, kihꜗ Jefté, kihꜗ David, kihꜗ Samuel, hiꜙ kihꜗ gaˊ jñahꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ. 33 Kihꜗ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ hi̱ˉ heꜘ, ja̱ꜙ ko̱o̱ˉ häˊ gaꜙlɨyhꜗ gaꜙte̱e̱yꜗ kya̱a̱hˊ rey, gaꜙllayꜘ kweeˉ taˊ kihˈ dsaꜙ, gaꜙhyoyhꜗ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kya̱a̱yhˊ, gaꜙla̱a̱yꜘ heˉ maˊ ku̱hꜙ hyahˉ. 34 Gaꜙla̱a̱yꜘ heˉ maˊ ka̱a̱yꜙ, gaꜙla̱a̱yꜘ heˉ maˊ ju̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ ñeˈtuuhꜚ, maꜙkeꜙ saꜙ chaˉ beꜘ kiyhꜗ gaꜙtë̱ë̱yꜘ beꜘ, gaꜙläꜙbe̱e̱yꜘ jwërte jeeˊ chaˉ hniiˉ, gaꜙhëëyꜗ goˉte˜ kihꜗ hløøꜘ hi̱ˉ yaꜙnääꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ. 35 Maˊ cha̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ gaꜙju̱u̱ꜗ dsaˉdsaahˊ kya̱a̱ˈ mahꜗ gaꜙläꜙji̱i̱yhˋ kaˉlähꜘ. Hiꜙ jñahꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ, gaꜙhe̱e̱hˉ bihꜗ heˉ gaꜙheehꜗ dsihꜘ wɨɨꜘ. Saꜙ gaꜙläꜙhnøøyꜗ maˊ lä̱ä̱yꜘ jëëhꜘ, maˉkye̱yˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ heˉ läꜙji̱i̱yhˊ jeeˊ lluˈ gaˊ. 36 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ gaꜙmiꜙkwa̱hꜗ dsihꜘ, gaꜙjmiˊ gaꜙba̱a̱ꜗ dsihꜘ. Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ heˉ ja̱ˉ. Gaꜙhñu̱u̱ꜗ dsihꜘ kya̱a̱hˊ caden˜ mahꜗ gaꜙta̱a̱hˉ dsihꜘ nehꜙñeˈ. 37 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ gaꜙju̱u̱ꜗ kya̱a̱hˊ ku̱u̱ˊ, jñahꜘ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ to̱ꜗ hnooˈ, hiꜙ jñahꜘ gaꜙju̱u̱ꜗ kya̱a̱hˊ ñeˈtuuhꜚ. Hiꜙ ko̱ˉlla̱a̱ˊ maˊ gaꜙnääˊ taꜙ laꜙ taꜙ jnøꜙ, maˊ naˉlä̱ä̱yˉ looˊ borrego kya̱a̱hˊ looˊ chivo kaˉlähꜘ, maˊ täˉñeeyꜘ. Saꜙ maˊ cha̱a̱yˉ lluꜗ, maˊ taˉ maˊ ha̱a̱hˉ dsihꜘ. 38 Jeeˊ kihˈ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ saꜙ so̱o̱h˜ heˉ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ heꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙnääyˊ läꜙko̱o̱ˉ heˉ naˉhë̱ë̱yˈ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ, läꜙka̱a̱ˉ nehꜙ nuuꜙ, maˊ naˊhmääyhˊ nehꜙ tooˉ ku̱u̱ˊ, hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ hëˉ tooˉ mohꜘ. 39 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ, saꜙ gaꜙhyoyhꜗ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kya̱a̱yhˊ, maꜙkeꜙ gaꜙhɨɨꜘ juuˈ kiyhꜗ läꜙlluꜗ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëyꜗ. 40 Jëëhꜘ, maˉllaꜘ dsëꜗ Dio heˉ hñahꜙ jneˊ ko̱ˉjø̱hꜘ heˉ lluꜗ chaˉgaˊmiihˉ kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ hiꜙ läꜙja̱ˉ hwë̱ë̱ꜙ jneˊ lluˈ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ.
1 Jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ hi̱ˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ jä̱ä̱ꜗ. Hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ jniiꜘ heˉ hiiꜘ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ jnänˋ, hi̱ˉ jmeeꜙ dsooꜘ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ kiyhꜗ. Läꜙja̱ˉ hnøøꜗ jmeenˊ taꜙ kooꜘ läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ jwɨɨhˋ jnänˋ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ heˉ jmeeꜙ dsaˉtä̱hꜙ jneˊ. Hiꜙ hnøøꜗ kwëëhꜗ dsëˉ jneˊ dsaˊnøønˈ taꜙ chaˊnëˊ jwëˈ heˉ tøøhnˊ laˉ. 2 Waˊ jmeenˊ miihˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ Jesús hi̱ˉ gaꜙnäꜗ jwëˈ haˉ läꜙ jeeˊ lä̱ä̱ꜘ jneˊ hiꜙ lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ heˉ lä̱ä̱yꜗ jneˊ goˉte˜. Kihꜗ heˉ ñeyˉ jë̱ë̱ꜘ baˊ dsëyˈ taꜙ chaˊnëˊ, heˉja̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ bihꜗ gaꜙjëëyꜗ wɨɨꜘ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. Saꜙ gaꜙjmeeyꜘ heˈ heˉ laꜗ oˉhihꜙ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙgyayˉ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kihꜗ Dio. 3 Jmeeˊ daˊ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ, haˉ ko̱hꜘ wɨɨꜘ saꜙ gaꜙjëëyꜗ kihꜗ dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ hi̱ˉ gaꜙläꜙhneeꜙ kya̱a̱yhˊ. Läꜙja̱ˉ taꜙ hwa̱a̱ˋ hnähꜘ niꜙ saꜙ waˊ jehꜙ hohꜘ hnähꜘ. 4 Jëëhꜘ, jeeˊ kwahˉ hnähꜘ beꜘ mahꜗ saꜙ tä̱hꜙ hnähꜘ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ, saꜙ gaˊ maˉtʉ̱ʉ̱hˊ hnähꜘ jmaˉ kyahꜗ hnähꜘ. 5 Cheˊ maˉgaaꜘ hohꜘ hnähꜘ nʉʉhꜚ kihꜗ Dio, heˉ hlë̱ë̱yh˜ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jo̱o̱yꜘ, hehꜗ heˉ gaꜙjäyhꜘ: Gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, taꜙ jwahꜘ saꜙ lluꜗ waˊraˉ gaꜙheeyhꜗ hneˉ wɨɨꜘ. Taꜙ jehꜙ hohꜘ waˊraˉ gaꜙjʉʉyhꜗ kyahꜗ. 6 Jëëhꜘ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, heeyh˜ wɨɨꜘ hi̱ˉ hnääyꜗ baˊ. Kwayꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tëëyh˜ jo̱o̱yꜘ. 7 Waˊ kwëëhˈ hohꜘ hnähꜘ heˉ heeyh˜ hnähꜘ wɨɨꜘ. Heˉ jmä̱ä̱y˜ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jo̱o̱yꜘ baˊ ja̱ˉ. ¿Cheˊ jwaꜚ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ chihˉ hi̱ˉ saꜙ heeh˜ Tääˋ kya̱a̱yˈ wɨɨꜘ? 8 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ jneˊ heeh˜ Dio wɨɨꜘ. Pero cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙheehꜗ Dio hnähꜘ wɨɨꜘ, saꜙ la̱a̱hꜗ hnähꜘ jo̱o̱yꜘ. La̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ hi̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ jʉʉˊ baˊ. 9 Taꜙ jyohꜘ ko̱ˉta̱a̱ˉ, tääˋ jnänˋ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ gaꜙheeyhꜗ jneˊ wɨɨꜘ läꜙ maˊ mähˈ jneˊ mahꜗ gaꜙläꜙhnääꜙ jnihꜘ. ¿Heˉlaˈ saꜙ jmeenˊ chaˉgaˊmiihˉ heˈ kihꜗ Tääˋ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ jʉʉˊ jmɨˉlleꜘ jnänˋ, mahꜗ läꜙja̱ˉ cha̱a̱ˉ jneˊ tä̱ä̱ꜘ baˊ? 10 Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ, gaꜙheeyhꜗ jneˊ wɨɨꜘ miihˉ jmɨɨˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, läꜙko̱o̱ˉ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. Pero taꜙ jyohꜘ ko̱ˉta̱a̱ˉ, hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ heeyh˜ jneˊ wɨɨꜘ kihꜗ heˉ lluꜗ jnänˋ baˊ mahꜗ hwë̱ë̱ꜙ jneˊ naˉjngëëˈ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱yꜗ hñiiyꜘ. 11 Dsooꜘ baˊ, saꜙ tɨh˜ dsëˉ jneˊ toˉcha̱hꜘ waˊraˉ gaꜙheeyhꜗ jneˊ wɨɨꜘ. Ko̱o̱ˉ dsaˉläˉmeehˉ dsënˉ baˊ ja̱ˉ. Pero maˉngëëꜘ maˉheeyhꜗ jneˊ wɨɨꜘ, läꜙtë̱ë̱ˉ jneˊ jmeenˊ heˉ lluꜗ jmahꜗ hiꜙ jmeeꜙ hiiꜘ tiiˊ jnänˋ kaˉlähꜘ. 12 Heˉja̱ˉ kwaˊ hnähꜘ beꜘ, hnähꜘ hi̱ˉ saꜙ chaˉ beꜘ kihꜗ. 13 Kwaˊ hnähꜘ beꜘ goˉnääꜘ hnähꜘ ko̱ˉdsooꜘ mahꜗ të̱ë̱ꜗ beꜘ hi̱ˉ saꜙ be̱e̱ꜘ hiꜙ läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ ka̱yh˜ jwëˈ. 14 Hnøøhˈ hnähꜘ haˉ läꜙ jeeˊ hɨɨˈ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, hiꜙ haˉ läꜙ jeeˊ le̱e̱hꜘ hnähꜘ naˉjngëëˈ chaˉgaˊmiihˉ. Jëëhꜘ, hi̱ˉ saꜙ naˉjngëëˈ, saꜙ dsaˉta̱a̱yhˋ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Dio. 15 Le̱e̱hꜚ hnähꜘ haˉ gaˉ cheˉ gaꜙjñuuhˊ hnähꜘ kihꜗ heˉ laˊ kwaꜙ Dio jnänˋ. Gooˉ waˊraˉ gaꜙläꜙwɨɨꜘ hohꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ. Hiꜙ kya̱a̱hˊ heˉ hlɨɨhˈ ja̱ˉ he̱e̱˜ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ. 16 Niꜙ ja̱a̱ˉ hnähꜘ dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ, taꜙ ka̱a̱hꜙ hnähꜘ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ. Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ taꜙ kooꜘ heˉ laˊ kwaꜙ Dio, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Esaú. Maˉnaˉlaꜚ juuˈ hyoyhꜙ he̱e̱yꜚ, kihꜗ heˉ la̱a̱yꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ toˉnëˊ. Pero gaꜙhnɨɨyꜘ heˉ ja̱ˉ, ko̱o̱ˉ gaꜙtë̱ë̱yꜘ ko̱o̱ˉ wɨ̱ɨ̱ꜘ maꜗ baˊ. 17 Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ kiyhꜗ taꜙ chaˊnëˊ. Maˊ chu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ jmiiyˉ mahꜗ maˊ miˉjä̱ä̱yꜗ, mahꜗ maˊ kwëëyhˈ heˉ maˉnaˉlaꜚ he̱e̱yꜚ. Pero saꜙ gaꜙhyoyhꜗ. Maꜙkeꜙ gaꜙhooyhꜗ chaˉmiihˉ, moꜙsoꜙ gaꜙläꜙsɨɨꜗ juuˈ kihꜗ jmiiyˉ. 18 Jëëˋ daˊ hnähꜘ, saꜙ gaꜙllaꜙnäähꜗ hnähꜘ mohꜘ Sinaí heˉ saꜙ maˊ leꜘ dsaˉnääꜗ dsaˉ chu̱hꜙ kihꜗ, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙlaꜗ kihꜗ dsaˉ Israel lloꜘjooꜗ. Peerꜙ gaꜙhyaˉ jeˉ gyʉʉhˈ mohꜘ ja̱ˉ, gaꜙlaꜗ naˉho̱o̱ˉ lähˉ, gaꜙhɨɨꜘ gooˉ, jaꜗ ko̱o̱ˉ lleꜘ täꜘ. 19 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙläꜙnʉʉhꜘ hi̱i̱ˊ luuꜘ hooˊ, gaꜙläꜙnʉʉhꜘ hlëëhꜙ Dio. Läꜙ maˊ gaꜙnuuꜘ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙchu̱u̱yꜘ chaˉmiihˉ mahꜗ moꜙsoꜙ hlëëhꜗ gyihꜗ kya̱a̱yhˊ. 20 Jëëhꜘ, saꜙ gaꜙläꜙbeꜘ dsëyꜗ maˊ nuuyˈ madaꜚ heˉ maˊ jmeeyꜙ: “Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙheeꜘ nëˊ mohꜘ laˉ, maꜙkeꜙ ja̱a̱ˉ jahꜘ, jmeeꜙ biiꜗ ju̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ ku̱u̱ˊ o ju̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ ñeˈ chʉ̱ʉ̱hˉ.” 21 Kihꜗ heˉ laꜗ gooˉ ngëëˈ heˉ gaꜙjëëꜗ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ läꜙ gaꜙtëꜘ Moisé gaꜙjähꜘ: “Peerꜙ gohnꜙ, läꜙji̱i̱hˈ jlä̱ä̱nꜙ.” 22 Laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ maˉllaˉnäähꜗ hnähꜘ mohꜘ Sión baˊ ja̱ˉ, jeeˊ jwɨɨˉ kihꜗ Dio ji̱i̱hꜙ, jwɨɨˉ Jerusalén heˉ hlaˉ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, jeeˊ tä̱ä̱hˊ chaˉmiihˉ mil ángele hi̱ˉ jmeeꜙ jmɨɨˊ kihˈ Dio. 23 Hiꜙ maˉku̱hꜗ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio toˉnëˊ hi̱ˉ naˉsɨɨˉ jmɨɨˉ kihꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Maˉllaˉnäähꜗ hnähꜘ kihꜗ Dio hi̱ˉ llaꜗ taˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, ja̱ˉbaˊ jeeˊ tä̱ä̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ jmɨˉlleꜘ hi̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ Dio llu̱u̱ꜗ goˉte˜. 24 Maˉllaˉnäähꜗ hnähꜘ kihꜗ Jesús hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ ko̱o̱ˉ hmoohˊ hmëëꜘ hiꜙ läꜙja̱ˉ maˉllaˉnäähꜗ hnähꜘ kihꜗ jmaˉ heˉ gaꜙtu̱u̱ˉ kwa̱a̱t˜ jnänˋ. Jmaˉ ja̱ˉ ngɨɨꜙ lluꜗ jnänˋ. Saꜙ hnɨɨ˜ kihꜗ dsaꜙ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ jmaˉ heˉ gaꜙtu̱u̱ˉ kihꜗ Abel. 25 Heˉja̱ˉ le̱e̱hꜚ hnähꜘ waˊraˉ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ cha̱a̱hˉ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉ hlë̱ë̱h˜ hnähꜘ. Jëëhꜘ, hi̱ˉ saꜙ gaꜙhiiꜗ maˊ nuuˈ, läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙhlëëhꜘ Dio kya̱a̱yhˊ gyʉʉhˈ mohꜘ heˉ chihꜗ hwaꜗ laˉ, saꜙ gaꜙla̱a̱ꜘ hi̱ˉ heꜘ. ¿Haˉ baˊ läꜙ lä̱ä̱ꜘ jneˊ ja̱ˉ, cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙjmeenˊ heˈ kihꜗ hi̱ˉ hlë̱ë̱h˜ jneˊ läꜙ gaꜙtëꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ? 26 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙhlëëyhꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ, läꜙkye̱ˉ hwaꜗ gaꜙjehꜗ. Pero ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjäyhꜘ: “Ko̱o̱ˉ gaˊ ko̱o̱ˉ häˊ jmeenˋ jehˈ hwaꜗ laˉ, läꜙkye̱ˉ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ kaˉlähꜘ.” 27 Kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙjäyhꜘ: “Ko̱o̱ˉ gaˊ ko̱o̱ˉ häˊ”, dsaˉläˉngëëꜘ jneˊ, ä̱ä̱hꜗ goˉte˜ läꜙjëꜙ heˉ leꜘ saˊjehꜗ. Heˉ ja̱ˉ hnøøꜗ jähꜙ, läꜙjëꜙ heˉ naˉlaꜚ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio. Ja̱ˉgaˊ naꜙ, jä̱ꜗ ko̱o̱ˉ hwehˉ läꜙjëꜙ heˉ saꜙ leꜘ saˊjehꜗ. 28 Heˉja̱ˉ waˊ kwanˊ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio, kihꜗ heˉ maˉnaˊjnääꜘ jneˊ yaꜙjwɨɨꜗ kiyhꜗ jeeˊ saꜙ leꜘ saˊjehꜗ niꜙ miihˉ. Waˊ jmeenˊ taˊheꜗ kiyhꜗ, waˊ ga̱hꜙ jnihꜘ, waˊ nʉʉhˊ jneˊ kiyhˈ, läꜙja̱ˉ baˊ tɨh˜ dsëyꜗ. 29 Jëëhꜘ Dio jnänˋ la̱a̱ꜗ jeˉ heˉ miˉlla̱a̱ꜙ läꜙjëꜙ goˉte˜.
1 Taꜙ tʉꜘ hnähꜘ heˉ hnaahꜙ hnähꜘ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ jnänˋ, läꜙlluꜗ heˉ la̱a̱ꜗ jneˊ ø̱ø̱hnꜗ. 2 Taꜙ waˊ gaaꜘ hohꜘ hnähꜘ kwahˈ jeeˊ jä̱ˈ hi̱ˉ goˉnääꜘ kyahꜗ hnähꜘ. Jëëhꜘ, ko̱ˉlla̱a̱ˊ gaꜙkwaꜘ bihꜗ jeeˊ gaꜙjä̱ꜘ dsaˉ, niꜙ saꜙ gaꜙläꜙñeyꜙ ko̱hꜘ ko̱hꜘ, ángele baˊ heꜘ hi̱ˉ gaꜙjä̱ꜘ kiyhꜗ. 3 Miˉdsoohꜚ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ nehꜙñeˈ, jmeeˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ läꜙko̱o̱ˉ heˉ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ kihꜗ hi̱ˉ jëë˜ wɨɨꜘ, jmeeˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ läꜙko̱o̱ˉ heˉ jëëhꜘ hnähꜘ wɨɨꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. 4 Lluꜗ baˊ heˉ je̱e̱˜ dsaˉ gooˉ. Pero hnøøꜗ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ läꜙlleˋ kihˈ. Jëëhꜘ, Dio llaꜗ taˊ kihˈ hi̱ˉ saꜙ naˉje̱e̱ꜚ gooˉ mahꜗ ka̱a̱yh˜ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ naˉje̱e̱ꜚ gooˉ mahꜗ ka̱a̱yh˜ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ jñahꜘ. 5 Taꜙ waˊ he̱e̱ꜘ hohꜘ hnähꜘ kuuˊ. Waˊ cha̱a̱hˉ hnähꜘ lluꜗ kya̱a̱hˊ heˉ chaˉ kyahꜗ hnähꜘ baˊ. Jëëhꜘ gaꜙjähꜘ Dio: “Ji̱hˊko̱hꜘ ji̱hˊlɨhꜘ saꜙ be̱e̱nꜚ hneˉ, niꜙ saꜙ jmä̱ä̱nꜚ hneˉ taꜙ kooꜘ.” 6 Kihꜗ heˉja̱ˉ, jähnˊ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëˉ jneˊ: Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ baˊ kwaꜙ beꜘ kinꜙ, niꜙ miihˉ moꜙsoꜙ gohnꜙ. ¿Heeˉ naˉ leꜘ jmeeꜗ dsaˉ kinꜙ? 7 Miˉdsoohꜚ hohꜘ hnähꜘ haˉ läꜙ gaꜙjmeeꜘ hi̱ˉ maˊ jøøꜙ kyahꜗ hnähꜘ, hi̱ˉ gaꜙhlë̱ë̱hꜗ hnähꜘ juuˈ kihꜗ Dio. Jëëˋ daˊ hnähꜘ haˉ läꜙ gaꜙhwë̱ë̱yˉ kya̱a̱hˊ taˊ kiyhˈ. Waˊ läˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ hi̱ˉ heꜘ. 8 Jesucristo, läꜙ maˉla̱a̱yꜗ ja̱ˉbaˊ llooꜘ, naꜗ, läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. 9 Taꜙ kwaˉ jwëˈ miˉga̱a̱ꜙ dsaˉ hnähꜘ kya̱a̱hˊ heˉ gaˊ jyohꜘ nʉʉhꜚ heˉ saꜙ laꜗ kweeˉ kya̱a̱hˊ heˉ maˉmiˉtë̱ë̱ˈ jneˊ. Lluꜗ gaˊ heˉ të̱ë̱ꜗ jneˊ beꜘ kya̱a̱hˊ heˉ laˊ kwaꜙ Dio baˊ, ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ heˉ kihˉhi̱hˉ jneˊ. Jëëhꜘ, ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ gaꜙka̱ꜗ yaˊjøøꜚ hi̱ˉ maˊ hlëëhꜙ kihꜗ heˉ kuhˉhɨ̱h˜ dsaˉ. 10 Cha̱a̱ˉ baˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙju̱u̱ꜗ jnänˋ, pero jmiˉdsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jmeeꜙ taˊheꜗ nehꜙ gwahꜙ läꜙhihꜙ kihꜗ hmoohˊ maˉgyu̱hˉ ja̱ˉ, saꜙ naˉngëyˈ jwëˈ jmeeyꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ gaꜙju̱u̱ꜗ jnänˋ. 11 Jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ heꜘ, maˊ dsaˉta̱a̱yhˋ jeeˊ jähꜘ dsaˉ kihꜗ Jeeˊ Naˉjngɨɨˈ Goˉte˜ kya̱a̱hˊ jmaˉ kihꜗ jahꜘ hi̱ˉ maˊ kwë̱ë̱hˉ dsaˉ Dio kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsoˊkyeˉ. Ja̱ˉgaˊ maˊ dsaˉje̱yꜙ hnooˈ kihꜗ jahꜘ heꜘ, ʉ̱ʉ̱ꜘ gaˊ kihˈ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. 12 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ, gaꜙju̱u̱ꜗ Jesús chʉʉhˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, mahꜗ jmä̱ä̱yꜗ dsaˉ naˉjngëëˈ kya̱a̱hˊ jmaˉ kiyhꜗ. 13 Läꜙja̱ˉ waˊ jmeenˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús, maꜙkeꜙ dsaˉ, saꜙ tooyhˉ taˊ jnänˋ. Waˊ hlëëhꜘ bihꜗ läꜙko̱o̱ˉ hnøøyꜗ hlëëyhꜗ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙhlëëyhꜘ kihꜗ Jesús. 14 Jëëhꜘ, jeeˊ jwɨɨˉ heˉ tøøhnˊ laˉ, dsaˉngëëꜘ baˊ. Pero jneˊ, hnøøhꜘ jneˊ ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ heˉ naꜗ gaˊ läꜙjnäꜘ. 15 Heˉja̱ˉ saꜙ waˊ tʉnˊ hänˊ kihˈ Dio taꜙlaꜙ kihꜗ Jesús. Waˊ jmeenˊ jʉʉhˉ kiyhꜗ. Heˉ ja̱ˉ baˊ lleˋ kihˈ kwëëhˊ hnihꜘ. 16 Taꜙ waˊ gaaꜘ hohꜘ hnähꜘ jmeehˈ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ, hiꜙ kwëëhˈ hi̱ˉ llaˉkya̱a̱ꜗ miihˉ heˉ chaˉ kyahꜗ hnähꜘ. Heˉ ja̱ˉ baˊ tɨh˜ dsëꜗ Dio jmeenˊ. 17 Waˊ nʉʉhˉ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉ jä̱ä̱ꜙ hnähꜘ hiꜙ waˊ hwa̱a̱hˊ hnähꜘ kya̱a̱yhˊ. Jëëhꜘ, hi̱ˉ heꜘ naˉdsë˜ lleyˊ hnähꜘ, heˉ ñeyˉ lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ngëëyˈ kwa̱a̱t˜ kihꜗ taˊ heˉ jmeeyꜙ. Llaꜚ heˉ maˊ jmeehꜙ hnähꜘ tiˉmeehˉ dsëyꜗ, jmeeˊ hnähꜘ jë̱ë̱ˉ dsëyꜗ baˊ. Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ läꜙlleˋ kihˈ, saꜙ chaˉ yaˊjøøꜚ ka̱hꜗ hnähꜘ. 18 Ngɨɨˊ hnähꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ kihꜗ Dio. Kihꜗ heˉ liiꜘ jnäähˈ, saꜙ hnɨɨ˜ hʉʉˊdsëˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. Läꜙja̱ˉ hnøøˉ jnäähˈ dsaˊnøøˈ jnäähꜗ kweeˉ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ jmeeˊ jnäähꜗ. 19 Peerꜙ chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ heˉ ngɨɨhˊ hnähꜘ kinꜙ kihꜗ Dio mahꜗ kwayꜗ jwëˈ lla̱a̱hn˜ toˉcha̱hꜘ laˉ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ. 20 Dio baˊ heꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ hiiꜘ tiiˊ tuhˉdsëˉ jneˊ. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙmiꜙji̱i̱hˋ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ hä̱ä̱˜ kweeˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio. Jëëhꜘ kya̱a̱hˊ jmaˉ kiyhꜗ heˉ gaꜙtu̱u̱ˉ ja̱ˉ, gaꜙjmeeyꜘ ko̱o̱ˉ hmoohˊ hmëëꜘ heˉ saꜙ he̱e̱ꜘ ji̱hˊko̱hꜘ. 21 Ngɨɨnˋ kiyhˈ heˉ jmä̱ä̱yꜗ hnähꜘ llu̱u̱ꜗ mahꜗ jmeehˈ hnähꜘ läꜙjëꜙ taˊ lluˈ läꜙ hyohˉ dsëyꜗ hiꜙ jä̱ä̱yꜗ hnähꜘ läꜙ tɨh˜ dsëyꜗ taꜙlaꜙ kihꜗ Jesucristo. Waˊ laˈ jʉʉhˉ kiyhꜗ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ. 22 Ø̱ø̱hnꜗ, chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, jmeeˊ hnähꜘ jø̱hˉ hohꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ maˉhlë̱ë̱hnˋ hnähꜘ laˉ. Saꜙ chaˉ chaˉmiihˉ juuˈ heˉ maˉsɨɨnꜗ kyahꜗ hnähꜘ. 23 Hnoonꜗ läꜙñehˊ hnähꜘ, maˉla̱a̱ꜘ baˊ Timotä ø̱ø̱hꜗ jneˊ heˉ maˊ hä̱ä̱yˊ nehꜙñeˈ. Cherˊmahꜗ jä̱yhꜘ toˉcha̱hꜘ laˉ, nɨɨnˋ kya̱a̱yhˊ naˊjë̱ë̱nˊ hnähꜘ. 24 Jmeeˊ hnähꜘ Dio kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jä̱ä̱ꜙ hnähꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ hi̱ˉ naˉjngëëˈ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ Italia laˉ, jmeeyꜙ Dio kyahꜗ hnähꜘ kaˉlähꜘ. 25 Waˊ miˉjä̱ä̱ꜗ Dio läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Jnäꜘ Satia˜, jmeenꜙ taˊheꜗ kihꜗ Dio kya̱a̱hˊ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Jeeˊ laˉ maˉsɨɨnꜗ kyahꜗ hnähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙto̱ꜘ nääꜗ dsaˉ judiu hi̱ˉ naˉsaaˉ naˉjñeeꜘ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Jmeenꜙ Dio kyahꜗ hnähꜘ. 2 Ø̱ø̱hnꜗ, hnøøꜗ waˊ cha̱a̱hˉ hnähꜘ lluꜗ waˊraˉ gaꜙngëëhꜘ hnähꜘ waˊ heˉ chaˉ heˉ heˉ wɨɨꜘ. 3 Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ läꜙ maˊ jëëhꜘ hnähꜘ heˉ wɨɨꜘ, jeeˊ ja̱ˉ dsaˉläˉjnäꜘ cheˊ läꜙ maˉdsooꜘ ja̱ˉbaˊ hohꜘ hnähꜘ hiꜙ läꜙjwëꜘ ja̱ˉ, läꜙtë̱ë̱hˉ hnähꜘ kwëëhꜗ hohꜘ hnähꜘ. 4 Pero hnøøꜗ kwëëhꜗ hohꜘ hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ läꜙji̱i̱hˈ hwë̱ë̱ˉ hnähꜘ lluꜗ, läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉä̱ä̱ˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ. Ja̱ˉ ji̱i̱hˈ moꜙsoꜙ chaˉ gaˊ heˉ moꜙ jmeeꜙ biiꜗ kyahꜗ hnähꜘ. 5 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ hi̱ˉ saꜙ gaˊ maˉngëëꜘ lluꜗ, waˊ ngɨɨyꜘ kihꜗ Dio, hi̱ˉ heꜘ baˊ jmeeˈ läꜙngëëyꜘ. Jëëhꜘ maꜙraꜙ heˉ kwaꜙ baˊ Dio chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ngɨɨꜙ, hiꜙ saꜙ dsaˉläˉlle̱e̱yꜘ kya̱a̱hˊ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngɨɨꜙ. 6 Waˊraˉ gaꜙngɨɨhˊ hnähꜘ kiyhꜗ, hnøøꜗ jmeehˈ hnähꜘ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ, taꜙ waˊ jehꜙ hohꜘ hnähꜘ niꜙ miihˉ. Jëëhꜘ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ to̱ꜗ dsëꜗ, la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ jmɨˉñeehꜚ waˊraˉ gaꜙhlu̱hꜗ kya̱a̱hˊ lleꜘ, be˜ taꜙ laꜙ taꜙ jnøꜙ. 7 Ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ, heˉlaˈ moꜙ jø̱ø̱ꜗ gyihꜗ heˉ hyoyhꜙ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 8 Dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ to̱ꜗ dsëꜗ, saꜙ jmä̱ä̱yꜗ ngëyꜗ ko̱o̱ˉ nëëˈ. 9 Ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ täˉñeeꜘ, waˊ jë̱ë̱ˉ baˊ dsëyˈ. Jëëhꜘ, kihꜗ Dio maˉla̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ. 10 Pero dsaˉ hi̱ˉ chaˉ kuuˊ, hnøøꜗ jë̱ë̱ˉ dsëyꜗ, cherˊmahꜗ Dio gaꜙjmeeyꜘ gaꜙjä̱yꜘ taꜙ hwaꜗ. Jëëhꜘ, dsaˉ heꜘ ä̱ä̱hꜗ läꜙko̱o̱ˉ dsaˉä̱ä̱hꜗ waˊleꜗ heˉ chaˉ nëˊ nuuˉ. 11 Waˊraˉ gaꜙhyaˉ hyooˉ lliiꜘ jwërte, hëhꜗ lliiꜘ chaahˈ leꜗ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ dsaˉläˉki̱i̱ˉ chaahˈ hiꜙ dsaˉtøhꜙ mɨˈleꜗ, moꜙsoꜙ jnäꜘ naˊhñaahꜗ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ chaˉ kuuˊ, ko̱o̱ˉ dsaˉu̱u̱ꜙ bihꜗ jeeˊ jmeeyꜙ taˊ kiyhˈ. 12 Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙläꜙbeꜘ dsëꜗ waˊraˉ jaꜗ heˉ hlɨɨhˈ ka̱ꜗ dsëyꜗ. Jëëhꜘ cherˊmahꜗ yaꜙhë̱ë̱yꜗ llu̱u̱ꜗ, läꜙko̱o̱ˉ jñeeyˈ hyoyhꜙ jeeˊ cha̱a̱yˉ tä̱ä̱ꜘ. Heˉ ja̱ˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ coron heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kwëëyhꜗ dsaˉ hi̱ˉ hnaayhˉ. 13 Cherˊmahꜗ gwaꜘ dsëꜗ dsaˉ jmeeꜗ heˉ hlɨɨhˈ, niꜙ miihˉ saꜙ so̱o̱h˜ heˉ jäyhꜙ Dio ka̱˜ dsëyꜗ. Jëëhꜘ saꜙ gwaꜘ dsëꜗ Dio jmeeꜗ heˉ hlɨɨhˈ, hiꜙ niꜙ saꜙ ka̱y˜ dsëꜗ dsaˉ mahꜗ jëëyꜗ cheˊ jmeeˈ dsaˉ heˉ hlɨɨhˈ. 14 Kihꜗ heˉ he̱e̱ꜘ dsëꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ heˉ hlɨɨhˈ, heˉja̱ˉ gwaꜘ dsëyꜗ jmeeyꜗ heˉ hlɨɨhˈ, miˉgooꜙ kiyhꜗ, hiꜙ jøøꜙ kiyhꜗ jwëꜘ hlɨɨhˈ. 15 Hiꜙ maˉngëëꜘ maˉhä̱ä̱yˊ jwëꜘ heˉ he̱e̱ꜘ dsëyꜗ, maˉnaˊjnääyꜘ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ. Maˉlaꜙ maˉhe̱e̱yꜗ hñiiyꜘ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ, ja̱ˉ ji̱i̱hˈ ju̱u̱yꜘ goˉte˜. 16 Ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ, taꜙ miˉga̱a̱ˈ hnähꜘ hñaahꜗ. 17 Läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ heˉ gaꜙhñahꜗ jneˊ laˉ, läꜙjëꜙ heˉ jna̱a̱hˈ laꜗ, heˉ laˉ naˉ jaꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, heˉ laˊ gaꜙkwaꜘ baˊ Dio. Hi̱ˉ heꜘ naˉ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ chooꜗ jeˉ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Pero Dio saꜙ dsaˉläˉsë̱ë̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ hë̱ë̱ꜚ gyʉʉhˈ heˉ dsaˉläˉsɨɨꜗ he̱e̱hꜚ kihꜗ. 18 Läꜙ hyohˉ dsëyꜗ, gaꜙjmeeyꜘ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ jneˊ läꜙhmëëꜘ taꜙlaꜙ kihꜗ juˈdsooꜘ heˉ gaꜙkwëëyhꜗ jneˊ mahꜗ le̱e̱ꜘ jneˊ maꜙraꜙ hi̱ˉ kya̱a̱yꜗ jeeˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ. 19 Heˉja̱ˉ jwahnꜙ ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ. Hnøøꜗ nuuhˈ daˊ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ haˉ läꜙ laꜗ juuˈ kihꜗ dsaˉ. Taꜙ ji̱i̱hˋ hnähꜘ cha̱hꜘ. Taꜙ miˉlle̱e̱ˈ hnähꜘ hñaahꜗ naꜗko̱hꜘ. 20 Hehꜗ dsaˉläˉlle̱e̱ꜘ jneˊ, jneꜙ jwëˈ jnänˋ heˉ jmeenˊ heˉ lluꜗ. 21 Heˉja̱ˉ jwahnꜙ, moꜙtoꜙ jmeeˉ gaˊ hnähꜘ heˉ hlɨɨhˈ, moꜙtoꜙ bä̱ä̱hˋ gaˊ hnähꜘ hñaahꜗ dsoˊkyeˉ heˉ chaˉ chaˉmiihˉ naꜗ. Jmä̱ä̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ hwa̱a̱hˊ, he̱e̱hˋ hnähꜘ juuˈ heˉ maˉnaˉjnääˊ tuhˉhohꜘ hnähꜘ. Jëëhꜘ juuˈ naˉ lä̱ä̱ꜗ hnähꜘ. 22 Ja̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ heˈ kihꜗ juuˈ naˉ, ja̱ꜙ ko̱o̱ˉ nuuhˉ baˊ hnähꜘ. Heˉ miˉga̱a̱hˈ hnähꜘ hñaahꜗ baˊ ja̱ˉ, cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ heˈ. 23 Cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ heˈ waˊraˉ gaꜙnuuyꜘ juuˈ naˉ, hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jë̱ë̱˜ hñiiꜘ kya̱a̱hˊ huˉ. 24 Jëëhꜘ, maˉlaꜙ maˉjë̱ë̱yꜙ hñiiyꜘ mahꜗ goˉhë̱ë̱yˈ hiꜙ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ dsaˉgaaꜘ dsëyꜗ haˉ läꜙ la̱a̱yꜗ. 25 Pero cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ gaꜙnuuꜘ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ ley heˉ lluꜗ goˉte˜ heˉ kya̱a̱hˊ dsaˉlä̱ä̱ꜘ jneˊ, hiꜙ cherˊmahꜗ dsaˉ heꜘ ngooꜗ bihꜗ jmeeyꜙ heˈ kihꜗ juuˈ naˉ, kihꜗ hi̱ˉ heꜘ miˉjø̱ø̱ꜗ baˊ Dio läꜙjëꜙ heˉ jmeeyꜙ. Jëëhꜘ, ja̱ꜙ ko̱o̱ˉ nuuˉ bihꜗ mahꜗ dsaˉgaaꜘ dsëyꜗ kaˉlähꜘ, maꜙraꜙ heˉ jmeeꜙ bihꜗ heˈ kihꜗ juuˈ naˉ. 26 Cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ la̱a̱yꜘ, hnaayhˉ Dio mahꜗ hlëëhꜙ bihꜗ waˊ laˈ chaˉ laꜗ, heˉ miˉga̱a̱yꜙ hñiiꜘ bihꜗ ja̱ˉ, saꜙ jmääꜗ goˉte˜ heˉ jäyhꜘ hnaayhˉ Dio. 27 Pero chaˊnëˊ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ, ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ maꜙraꜙ heˉ dsooꜘ hnaayhˉ Dio, hnøøꜗ kwayꜗ beꜘ kihꜗ chihˉ hnɨɨꜘ hi̱ˉ jëë˜ wɨɨꜘ hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ kaˉlähꜘ, hiꜙ hnøøꜗ hä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ mahꜗ saꜙ waˊ läˉsa̱yhꜘ kya̱a̱hˊ heˉ hlɨɨhˈ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ.
1 Ø̱ø̱hnꜗ, heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ goˉte˜, jmeeꜙ biiꜗ jmeehˈ hnähꜘ kweeˉ läꜙhiiꜘ nëˊ kya̱a̱hˊ dsaˉ. 2 Cherˊmahꜗ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ jeeˊ dsaˉñeehꜙ hnähꜘ, hi̱ˉ heꜘ naˉ kye̱hˊ hmɨɨhˉ lluꜗ hiꜙ häˊ aniy˜ hmoohˈ gooyˉ kaˉlähꜘ. Hiꜙ waˊraˉ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ täˉñeeꜘ hi̱ˉ sɨ̱hˊhɨꜙ hmɨɨhˉ kihꜗ. 3 Hiꜙ cherˊmahꜗ jmä̱ä̱hˈ hnähꜘ jø̱ø̱hˈ hi̱ˉ jna̱a̱hˈ hmɨɨhˉ kihꜗ heꜘ, mahꜗ jwɨɨhˈ hnihꜘ: “Naꜘ jeeˊ lluˈ laˉ”, mahꜗ hi̱ˉ täˉñeeꜘ heꜘ, jwɨɨhˈ: “Jmääꜗ läꜙ maˉchehꜗ naˉ o jeeˊ laˉ yaˉnaꜘ hʉʉˊ tɨɨnꜙ laˉ.” 4 Jeeˊ ja̱ˉ dsaˉläˉjnäähꜘ hnähꜘ heˉ saꜙ jmeehˉ hnähꜘ kweeˉ läꜙhiiꜘ nëˊ kya̱a̱hˊ dsaˉ. Heˉ jmeehˉ hnähꜘ läꜙja̱ˉ, jmä̱ä̱hꜙ hnähꜘ hñaahꜗ jwëëꜚ hi̱ˉ kye̱ˉ hʉʉˊdsëˉ hlɨɨhˈ jmahꜗ baˊ. 5 Nʉʉˉ daˊ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ: ¿Cheˊ saꜙ gaꜙlle̱e̱hˉ Dio hi̱ˉ täˉñeeꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, mahꜗ läꜙdsooꜘ dsëyꜗ kiyhꜗ? Hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ läꜙko̱hꜘ hi̱ˉ chaˉ kuuˊ kihˈ, hiꜙ hyoyhꜙ he̱e̱yꜚ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Dio läꜙko̱o̱ˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hnaayhˉ. 6 Pero miˉkwa̱hꜚ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉ täˉñeeꜘ, mahꜗ hnaahꜙ hnähꜘ hi̱ˉ chaˉ kuuˊ. ¿Ja̱ˈ dsaˉ chaˉ kuuˊ naˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jmeehꜙ hnähꜘ? ¿Ja̱ˈ hi̱ˉ heꜘ naˉ, dsaˉjä̱ä̱ꜙ hnähꜘ nëˊtaˊ? 7 ¿Ja̱ˈ dsaˉ chaˉ kuuˊ naˉ, hi̱ˉ miˉkwa̱hꜗ jmɨɨˉ kihꜗ Cristo heˉ laꜗ naˊhñaahꜗ jnänˋ, hiꜙ ja̱ˉbaˊ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ kihꜗ Cristo gaꜙmiꜙche̱e̱yˉ hnähꜘ? 8 Heˉ jmeehˉ hnähꜘ lluꜗ baˊ ja̱ˉ, cherˊmahꜗ juˈdsooꜘ gaꜙmiꜙtehˋ hnähꜘ ley jʉʉhˉ, läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Waˊ hnaahꜙ dsaˉkya̱a̱hˊ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ hnaahꜙ hñaahꜗ.” 9 Pero cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ kweeˉ läꜙhiiꜘ nëˊ kya̱a̱hˊ dsaˉ, heˉ jmeehˉ hnähꜘ dsoˊkyeˉ baˊ ja̱ˉ. Ja̱ˉbaˊ ley ja̱ˉ, hnɨɨ˜ kyahꜗ hnähꜘ heˉ naˉbä̱ä̱hˋ hnähꜘ dsooˊ. 10 Ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ høøꜙ läꜙjëꜙ heˉ lleˋ ley kihꜗ Moisé, cherˊmahꜗ gaꜙhlä̱ä̱yhˉ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ mɨˈjuuꜗ baˊ, maˉnaˉbä̱ä̱yhˋ läꜙjëꜙ. 11 Heꜘ baˊ hi̱ˉ gaꜙjähꜘ: “Hneˉ hi̱ˉ naˉje̱e̱ꜚ gooˉ, taꜙ ka̱a̱hꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ jñahꜘ”, heꜘ baˊ hi̱ˉ heꜘ gaꜙjähꜘ kaˉlähꜘ: “Taꜙ jngëëhꜙ dsaˉ.” Heˉja̱ˉ, cherˊmahꜗ saꜙ ka̱a̱hꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ jñahꜘ, pero jngëëhꜙ dsaˉ, maꜙraꜙ heˉ maˉnaˉbä̱ä̱hˋ baˊ hneˉ chaˊnëˊ ley. 12 Heˉja̱ˉ hnøøꜗ hlëëhˊ hnähꜘ hiꜙ hnøøꜗ jmeehˈ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kyahˈ hnähꜘ baˊ, jëëhꜘ lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ, ley ja̱ˉ ngɨɨhꜗ kwa̱a̱t˜ jnänˋ, ja̱ˉbaˊ ley heˉ kya̱a̱hˊ dsaˉlä̱ä̱ꜘ jneˊ. 13 Kihꜗ hi̱ˉ saꜙ läˉñihꜘ dsëꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ saꜙ läˉñihꜘ dsëꜗ Dio kya̱a̱yhˊ kaˉlähꜘ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ llayˈ taˊ. Pero cherˊmahꜗ gaꜙläꜙñihꜘ dsëˉ jneˊ kihˈ dsaˉkya̱a̱hˊ jneˊ, hwë̱ë̱ꜙ jneˊ lluˈ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ ngɨɨyhˈ kwa̱a̱t˜ jnänˋ. 14 Ø̱ø̱hnꜗ, heeˉ jmääꜗ kihꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jähꜘ maˉdsooꜘ baˊ dsëyˈ kihꜗ Dio mahꜗ niꜙ ko̱o̱ˉ heˉ lluꜗ saꜙ jmeeyꜙ. ¿Cheˊ lä̱ä̱yꜘ kya̱a̱hˊ heˉ ko̱o̱ˉ jäyhꜘ: “Maˉdsooꜘ baˊ dsënꜙ”? 15 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ, dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ saꜙ chaˉ hmɨɨhˉ heˉ kë̱yhꜙ hiꜙ saꜙ chaˉ heˉ kuhˊhɨ̱yhꜗ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ, 16 hiꜙ cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ hnähꜘ gaꜙchiihˊ hnihꜘ: “Jwërte kwaˊ beꜘ, gwa̱a̱hˉ baˊ hneˉ lluꜗ, ja̱ˉ miˉlla̱a̱hˈ hñaahꜗ, ja̱ˉ kuhˉ baˊ hneˉ lluꜗ.” Pero ¿heeˉ jmääꜗ heˉ gaꜙjähˊ läꜙnaˉ, cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙkwëëhˋ hnihꜘ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kiyhꜗ? 17 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ jähꜘ maˉdsooꜘ dsëyꜗ kihꜗ Dio. Cherˊmahꜗ saꜙ chaˉ niꜙ miihˉ heˉ lluꜗ maˉjmeeyꜘ, saꜙ jmääꜗ heˉ jäyhꜘ: “Maˉdsooꜘ baˊ dsënꜙ.” Juuˈ taꜙjmahꜗ baˊ ja̱ˉ. 18 Pero cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ gaꜙjähꜘ: “Hneˉ jmeehˉ taˊ lluˈ, jnäꜘ maˉdsooꜘ dsënꜙ”, läꜙlaˉ jwɨɨꜚ jnihꜘ kaˉlähꜘ: “Miˉjnääˈ kinꜙ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ, hneˉ hi̱ˉ saꜙ maˉjmeeꜘ niꜙ miihˉ taˊ lluˈ, mahꜗ jnäꜘ miˊjnäänꜗ kyahꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsënꜙ kya̱a̱hˊ taˊ lluˈ heˉ jmeenꜙ.” 19 Hneˉ jmeehˉ dsooꜘ, ja̱a̱ˉ baˊ Dio cha̱a̱ˉ. Jmeehˉ baˊ hneˉ lluꜗ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ jähꜘ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ kaˉlähꜘ, mahꜗ jlä̱ä̱ꜙ bihꜗ kihꜗ heˉ goyhꜙ. 20 Peerꜙ ta̱a̱hˉ hneˉ. ¿Heˉlaˈ saꜙ hii˜ läꜙngëëhꜘ miihˉ? Saꜙ jmääꜗ heˉ jähˊ jneˊ maˉdsooꜘ baˊ dsënˉ kihꜗ Dio mahꜗ saꜙ naˊjnäꜘ taˊ jnänˋ. 21 ¿Ja̱ˈ gaꜙjmeeꜘ Dio kwa̱a̱t˜ llu̱u̱ꜗ Abraham dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ taꜙlaꜙ kihꜗ taˊ lluˈ heˉ gaꜙjmeeyꜘ, heˉ gaꜙngëëyꜗ Isaac jo̱o̱yꜘ kihꜗ Dio mahꜗ maˊ ju̱u̱yꜘ nëˊ naˊhyooꜘ? 22 ¿Cheˊ saꜙ ngëëhꜘ haˉ läꜙ laꜗ? Gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ Abraham kihꜗ Dio, heˉja̱ˉ baˊ gaꜙjmeeyꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Dio. Hiꜙ kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙjmeeꜘ Abraham ja̱ˉ, gaꜙläꜙjnäꜘ maꜙraꜙ heˉ gaꜙläꜙdsooꜘ baˊ dsëyˈ kihꜗ Dio. 23 Läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio heˉ jähꜘ läꜙlaˉ: “Gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ Abraham kihꜗ Dio, heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Dio kwa̱a̱t˜ llu̱u̱yꜗ.” Hiꜙ gaꜙläꜙche̱e̱yꜙ omeꜚ kya̱a̱ꜗ Dio. 24 Läꜙja̱ˉ dsaˉläˉngëëꜘ jneˊ, jmeeꜙ Dio kwa̱a̱t˜ llu̱u̱ꜗ dsaˉ, kya̱a̱hˊ heˉ jmeeyꜙ taˊ lluˈ, ja̱ꜙ maꜙlaꜙ kya̱a̱hˊ heˉ maˉdsooꜘ dsëyꜗ. 25 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ kihꜗ Rahab, ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ hnëë˜ hñiiꜘ kya̱a̱hˊ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ. Gaꜙjmeeꜘ Dio kwa̱a̱t˜ llu̱u̱yꜗ kihꜗ heˉ gaꜙkwayꜘ jeeˊ gaꜙjä̱ꜘ hi̱ˉ gaꜙllaꜙnääꜗ ko̱o̱ˈ juuˈ hiꜙ gaꜙche̱e̱yꜗ taꜙ jyohꜘ jwëˈ läꜙlluꜗ jeeˊ gaꜙla̱a̱yꜘ. 26 Jmɨˉngoꜗ heˉ moꜙsoꜙ kya̱a̱hˊ jmɨˉlleꜘ, naˉju̱u̱ˊ baˊ ja̱ˉ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ laꜗ jnänˋ. Saꜙ jmääꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ kihˈ Dio, cherˊmahꜗ saꜙ naˊjnäꜘ taˊ lluˈ heˉ jmeeˉ jneˊ.
1 Saꜙ waˊ cha̱a̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ taˉjwohꜗ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ. Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ, hwehˉ gaˊ miihˉ ngɨɨhꜗ Dio kwa̱a̱t˜ jnänˋ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ taˉjwohꜗ. 2 Läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ jneˊ, johꜘ ji̱i̱h˜ saꜙ dsaˉhlä̱ä̱hꜙ jneˊ. Pero ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ dsaˉhlä̱ä̱hꜙ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ hlëëyhꜙ, hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ llu̱u̱ꜗ goˉte˜. Liyhꜙ hä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ baˊ, saꜙ kwayꜙ jwëˈ jøøꜗ heˉ hlɨɨhˈ kiyhꜗ. 3 Waˊraˉ gaꜙtøøhˊ jneˊ fren˜ hooˊ kyaˊjɨɨhˊ, hwa̱a̱ˊ bihꜗ kya̱a̱hˊ jneˊ. Maꜙkeꜙ jø̱ø̱yhˈ, kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ heˉ pihˈ baˊ tä̱ä̱ꜙ jä̱ä̱ˊ jneˊ haˉ taꜙ jeeˊ hnøøˉ jneˊ. 4 Läꜙja̱ˉ laꜗ kaˉlähꜘ kya̱a̱hˊ barco. Maꜙkeꜙ heˉ gaˊ jʉʉhˉ ngëëˈ barco hiꜙ maꜙkeꜙ sëëh˜ lleꜘ täꜘ kihꜗ, pero kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ jwɨˊ hmaˉ pihˈ baˊ kooh˜ dsaˉ, leꜘ dsaˉnääyꜗ haˉ taꜙ jeeˊ hnøøyˈ. 5 Hiꜙ läꜙja̱ˉ laꜗ kaˉlähꜘ kya̱a̱hˊ läˊsɨɨhˊ jneˊ. Ko̱o̱ˉ heˉ pihˈ baˊ, pero haˉ ko̱hꜘ dsooˊ saꜙ hnooˉ. Kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ jeˉ pihˈ baˊ le̱e̱ꜙ so̱o̱hꜗ läꜙji̱i̱hˈ kooꜙ ko̱o̱ˉ mohꜘ jʉʉhˉ. 6 Hiꜙ läˊsɨɨhˊ jneˊ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ jeˉ. Johꜘ nëëˈ heˉ hlɨɨhˈ saꜙ gwaꜘ kihꜗ. Heˉ naˉ he̱e̱˜ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉngoꜗ jnänˋ läꜙjëꜙ jmɨɨˊ baˊ. Läˊsɨɨhˊ jneˊ naˉ, të̱ë̱ˉ beꜘ kihꜗ chaˊjeˉ. 7 Lihꜙ baˊ dsaˉ miˉhwa̱a̱ꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ nëëˈ jahꜘ la̱a̱ˋ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ, liyhꜙ miˉhwa̱a̱yꜘ ta̱ˈ, mɨɨhˉ, hiꜙ jahꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jmɨˉñeehꜚ kaˉlähꜘ. 8 Pero saꜙ cha̱a̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ lihꜙ haꜗ kihꜗ läˊsɨɨhˊ jneˊ. Saꜙ chaˉ heˉ llaˉdsëëˋ kihˈ heˉ hlɨɨhˈ naˉ. Läꜙko̱o̱ˉ heˉ naˉka̱hˈ venen heˉ jngɨɨhꜙ kihꜗ dsaꜙ baˊ laˈ läˊsɨɨhˊ jneˊ. 9 Kya̱a̱hˊ läˊsɨɨhˊ jneˊ hlëëhˊ jneˊ lluˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ, hiꜙ ja̱ˉbaˊ kya̱a̱hˊ läˊsɨɨhˊ jneˊ, jwäˊ jneˊ dsoˊjwɨɨꜘ kihꜗ dsaꜙ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ he̱e̱hꜚ kihꜗ Dio. 10 Ko̱o̱ˉ baˊ hooˊ jneˊ jeeˊ hwëëˉ juuˈ lluꜗ hiꜙ jeeˊ hwëëˉ juuˈ hlɨɨhꜗ. Niꜙ miihˉ saꜙ so̱o̱h˜ läꜙnaˉ, ø̱ø̱hnꜗ. 11 Haˉ läꜙja̱ˉ, ko̱o̱ˉ jmɨˉtooˉ hyaꜙ jmɨɨˉ øøꜘ hiꜙ ja̱ˉbaˊ heˉ ja̱ˉ hyaꜙ jmɨɨˉ llihꜗ kaˉlähꜘ. 12 Ø̱ø̱hnꜗ, haˉ läꜙja̱ˉ ko̱o̱ˉ chaahˈ higo hɨɨꜗ mɨˈolivo o wɨ̱ɨ̱ˉ jëhˈ hɨɨꜗ mɨˈhigo. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ laꜗ kihꜗ jeeˊ hyaˉ jmɨɨˉ, saꜙ hwëëꜙ jmɨɨˉ ñiiˋ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ øøꜘ. 13 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hnähꜘ hi̱ˉ chaˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kihꜗ, hi̱ˉ kyʉʉh˜ chaˉmiihˉ, hi̱ˉ heꜘ hnøøꜗ miˉjnääꜙ heˉ kyʉʉyh˜ ja̱ˉ, kya̱a̱hˊ taˊ lluˈ heˉ jmeeyꜙ. Hiꜙ hnøøꜗ jmä̱ä̱yꜗ hñiiꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hwa̱a̱ˊ, läꜙlleˋ kihˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ kyʉʉh˜. 14 Pero cherˊmahꜗ wɨɨꜘ hohꜘ hnähꜘ hiꜙ jmeehˉ hnähꜘ läꜙ tɨh˜ hohꜘ hnähꜘ hñaahꜗ, saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ heˉ jmä̱ä̱ꜙ hnähꜘ hñaahꜗ ka̱a̱hˊ. Heˉ taˉju̱u̱ˈ baˊ hnähꜘ ja̱ˉ. 15 Ja̱ꜙ heˉ jaꜗ gyʉʉhˈ hʉʉˊdsëˉ naˉ. Hʉʉˊdsëˉ chaˉ hwaꜗ laˉ baˊ naˉ, heˉ gwaꜘ kya̱a̱hˊ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ baˊ naˉ. Laꜗ kihꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ baˊ hʉʉˊdsëˉ naˉ. 16 Jëëhꜘ, heˉ wɨɨꜘ hohꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ hiꜙ hnoohˉ hnähꜘ heˉ tɨh˜ hohꜘ hnähꜘ hñaahꜗ, heˉ ja̱ˉ jmeeꜙ, heˉ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ waˊ laˈ chaˉ laˉ, jmeehˉ hnähꜘ läꜙjëꜙ nëëˈ heˉ hlɨɨhˈ. 17 Pero hʉʉˊdsëˉ heˉ jaꜗ gyʉʉhˈ, heˉ ja̱ˉ baˊ naˉjngɨɨˈ. Heˉ ja̱ˉ baˊ jmeeꜙ hiiꜘ tiiˊ kihˈ dsaꜙ, jmeeꜙ hwa̱a̱ˊ dsaˉ, nʉʉhˊ dsaˉ, dsaˉläˉñihꜘ dsëyꜗ chaˉmiihˉ hiꜙ jmeeyꜙ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ. Kya̱a̱hˊ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ ja̱ˉ, jmeeꜙ dsaˉ kweeˉ läꜙhiiꜘ nëˊ kya̱a̱hˊ dsaˉ hiꜙ ja̱ꜙ ko̱o̱ˉ taˉju̱u̱yˈ. 18 Dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnääˊ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ, jmeeyꜙ hiiꜘ tiiˊ kihˈ dsaꜙ, hiꜙ läꜙja̱ˉ läꜙjwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ.
1 ¿Haˉ taꜙ gwaꜘ heˉ te̱ˉjë̱ë̱hꜘ hnähꜘ? Kihꜗ heˉ he̱e̱ꜘ hohꜘ hnähꜘ heˉ gaˊ chaˉ, heˉ ja̱ˉ baˊ naˉ jmeeꜙ jwɨɨhˋ kyahˈ hnähꜘ. 2 Chaˉ heˉ hnoohˉ hnähꜘ pero saꜙ të̱ë̱hꜗ hnähꜘ. Jngëëhꜙ hnähꜘ dsaˉ hiꜙ jmeehˉ hnähꜘ biiꜗ le̱hꜙ hnähꜘ heˉ chaˉ kiyhꜗ pero saꜙ të̱ë̱hꜗ hnähꜘ. Tiˉchoohˉ hnähꜘ juuˈ, hiꜙ tiˉhneeꜙ hnähꜘ. Saꜙ maˉhñah˜ hnähꜘ heˉ hnoohˉ hnähꜘ, jëëhꜘ saꜙ maˉngɨɨhˊ hnähꜘ kihꜗ Dio. 3 Hiꜙ waˊraˉ gaꜙngɨɨhˊ hnähꜘ kihꜗ Dio, saꜙ hñahꜙ hnähꜘ. Jëëhꜘ saꜙ ngɨɨhˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ, ko̱o̱ˉ hnoohˉ hnähꜘ läꜙ tɨh˜ hohꜘ hnähꜘ hñaahꜗ baˊ. 4 Hnähꜘ dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ, ¿heˉlaˈ maˉläˉø̱ø̱ꜘ hnähꜘ kihꜗ Dio? ¿Cheˊ saꜙ ñehˊ hnähꜘ moꜙsoꜙ jwa̱hꜘ hnähꜘ kya̱a̱yhˊ, cherˊmahꜗ hnoohꜘ gaˊ hnähꜘ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ? Jëëhꜘ, hi̱ˉ hnoohˉ gaˊ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, moꜙsoꜙ jwa̱yhꜘ kya̱a̱hˊ Dio. 5 ¿Cheˊ la̱a̱hꜘ hnähꜘ, ko̱o̱ˉ taˉjähꜘ baˊ juuˈ kihꜗ Dio heˉ lleˋ läꜙlaˉ: “Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kihꜗ Dio heˉ kya̱a̱hˊ jneˊ, hnääyꜗ jneˊ chaˉmiihˉ, saꜙ hnøøyꜗ kye̱ˊ jneˊ jyohꜘ jwëˈ”? 6 Pero chaˉmiihˉ jmeeꜙ Dio lluꜗ dsëꜗ kya̱a̱hˊ jneˊ. Heˉja̱ˉ jähꜘ juuˈ kiyhꜗ läꜙlaˉ: “Dio jneꜙ jwëˈ kihꜗ hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ jø̱ø̱hˈ, pero lluꜗ baˊ dsëyˈ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ hwa̱a̱ˊ.” 7 Waˊ nʉʉhˊ hnähꜘ kihꜗ Dio. Taꜙ kwaˉ jwëˈ kihꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ ka̱a̱yhꜗ hnähꜘ, läꜙja̱ˉ baˊ läꜙø̱ø̱yꜘ kyahꜗ hnähꜘ. 8 Yaˉnääꜘ hnähꜘ kihꜗ Dio hiꜙ Dio miˉjä̱yhꜙ kyahꜗ hnähꜘ. Hnähꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ dsoˊkyeˉ, hnøøꜗ naˉjngëëˈ hnähꜘ. Hiꜙ hnähꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ to̱ꜗ dsëꜗ, waˊ laˈ ko̱o̱ˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ. 9 Kɨˊhoohˊ hnähꜘ läꜙji̱i̱hˈ cha̱a̱hꜗ hohꜘ hnähꜘ. Llaꜚ heˉ ngɨɨhˈ hnähꜘ, hnøøꜗ hoohˊ hnähꜘ baˊ. Llaꜚ heˉ cha̱a̱ˉ hnähꜘ lluꜗ, waˊ tiˉmeehˉ hohꜘ hnähꜘ. 10 Waˊ hwa̱a̱hˊ hnähꜘ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, mahꜗ jmä̱ä̱yꜗ hnähꜘ ka̱a̱hˊ. 11 Ø̱ø̱hnꜗ, taꜙ chaˉhä̱ä̱˜ hnähꜘ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ. Hi̱ˉ chaˉhä̱ä̱˜ ø̱ø̱hꜚ, o ka̱y˜ kwa̱a̱t˜ kiyhꜗ, hi̱ˉ heꜘ chaˉhä̱ä̱˜ ley, hiꜙ ka̱y˜ kwa̱a̱t˜ kihꜗ ley. Heˉja̱ˉ cherˊmahꜗ ka̱hˉ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ ley, heˉ jmä̱ä̱hꜙ hñaahꜗ jwëëꜚ baˊ ja̱ˉ, llaꜚ heˉ maˊ høøhꜗ hnähꜘ ley. 12 Ja̱a̱ˉ baˊ hi̱ˉ gaꜙllaꜘ ley, ja̱a̱ˉ baˊ hi̱ˉ naˉngëˈ jwëˈ lä̱ä̱yꜗ dsaˉ hiꜙ naˉngëyˈ jwëˈ he̱e̱yꜗ dsaˉ. Pero hnähꜘ, heeˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ mahꜗ ka̱hˈ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ jñahꜘ. 13 Nʉʉˉ daˊ hnähꜘ hi̱ˉ jähꜘ: “Naꜗ o høꜗ dsaˊnøøˈ jnäähꜗ dsaˊjmeeˊ jnäähꜗ taˊ jeeˊ jyohꜘ jwɨɨˉ. Jeeˊ ooꜙ jä̱ˊ jnäähꜗ ko̱o̱ˉ ñeˉ, jmeeˊ jnäähꜗ miihˉ taˊ hnɨɨꜙ mahꜗ le̱hꜙ jnäähˈ chaˉmiihˉ kuuˊ”, jwahꜘ hnähꜘ. 14 Pero saꜙ ñehˊ hnähꜘ heeˉ naˉ leꜘ kyahꜗ hnähꜘ høꜗ, cheˊ cha̱a̱ˉ ju̱u̱hꜘ hnähꜘ. ¿Cheˊ saꜙ kye̱ˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ heˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jmɨɨˉ hmooˊ heˉ gwaꜘ ko̱ˉhwëëꜘ mahꜗ dsaˉä̱ä̱hꜗ kaˉlähꜘ? 15 Llaꜚ heˉ maˉjwahꜘ hnähꜘ läꜙja̱ˉ, jwahˈ hnähꜘ läꜙlaˉ baˊ: “Cherˊmahꜗ jähꜘ Dio cha̱a̱ˉ gaˊ jneˊ, jmeeˊ baˊ jneˊ heeˉ gaˊ hnøøˈ leꜘ.” 16 Pero kya̱a̱hˊ heˉ hlëëhˊ hnähꜘ, heˉ jmä̱ä̱hꜙ hnähꜘ hñaahꜗ ka̱a̱hˊ baˊ naˉ. Läꜙjëꜙ juuˈ ta̱a̱hꜗ läꜙnaˉ, laꜗ hlɨɨhˈ. 17 Hi̱ˉ lihꜙ jmeeꜗ heˉ lluꜗ, mahꜗ saꜙ jmeeyꜙ, heˉ jmeeyꜙ dsoˊkyeˉ baˊ ja̱ˉ.
1 Nʉʉˉ daˊ hnähꜘ dsaˉ chaˉ kuuˊ. Kɨˊhoohˊ hnähꜘ jwërte. Naꜗ gaˊ jäꜙ chaˉmiihˉ wɨɨꜘ nëˊ kyahˈ hnähꜘ. 2 Ngooꜗ gaꜙhe̱e̱ꜗ läꜙjëꜙ heˉ hmoohˈ heˉ chaˉ kyahꜗ hnähꜘ. Maˉjwëꜗ jahꜘ saˊhmɨɨhˉ kyahꜗ hnähꜘ. 3 Läꜙjëꜙ kuuˊ kyahˈ hnähꜘ maˉhyaˉ tʉˊjʉʉh˜. Läꜙjëꜙ heˉ naˉ hnɨɨꜗ kyahꜗ hnähꜘ läꜙji̱i̱hˈ miˉlla̱a̱ꜙ hnähꜘ, läꜙko̱o̱ˉ heˉ ka̱a̱hꜙ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jeˉ baˊ. Peerꜙ maˉllaˉmahꜗ kuuˊ kyahˈ hnähꜘ jeeˊ maˉdsa̱a̱ꜗ jmɨɨˊ laˉ. 4 Jñeeˈ dsaˉ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊ jeeˊ nuuˉ kyahꜗ hnähꜘ kɨˉhooh˜ jwërte, hnɨɨy˜ kyahꜗ hnähꜘ kihꜗ Dio. Heˉ gaꜙjuuˊ hnähꜘ kiyhꜗ, heˉ saꜙ gaꜙmiꜙhmaahˊ hnähꜘ jñeeyˈ. Peerꜙ kɨˉhooh˜ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙchoohꜗ taˊ kyahˈ hnähꜘ heˉja̱ˉ maˉnuuꜘ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ jʉʉˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gyʉʉhˈ. 5 Peerꜙ jna̱a̱hˈ dsaˉngëëhꜘ hnähꜘ hwaꜗ laˉ, maˉlë̱h˜ hnähꜘ gaꜙläꜙjëꜙ baˊ heˉ maˉhe̱e̱ꜘ hohꜘ hnähꜘ. Maˉgya̱a̱hˈ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jahꜘ hi̱ˉ ngooꜗ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ jngëëhˈ dsaˉ. 6 Kihꜗ hi̱ˉ saꜙ ä̱ä̱ˉ niꜙ miihˉ maˉbä̱ä̱hˋ hnähꜘ dsooˊ hiꜙ maˉjngëëhꜙ hnihꜘ. Saꜙ gaꜙhnooyhˉ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ lä̱ä̱yˈ hñiiyꜘ. 7 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, waˊ jø̱hˉ hohꜘ hnähꜘ läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ jä̱hꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Jëëˋ daˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ, jø̱ø̱y˜ jmaꜗ heˉ läꜙgyʉhꜘ jeeˊ nuuˉ kiyhꜗ, ja̱ˉgaˊ chooyhˈ taˊ heˉ kye̱yˉ oˉjø̱hꜙ dsëꜗ kihꜗ. 8 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ hnøøꜗ jmeehˈ hnähꜘ. Waˊ jø̱hˉ hohꜘ hnähꜘ, goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ, taꜙ hwa̱a̱ˋ hnähꜘ, jëëhꜘ ngooꜗ yaꜙjä̱hꜙ jmɨɨˊ jä̱hꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 9 Taꜙ hnooˉ hnähꜘ juuˈ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ mahꜗ saꜙ ka̱ꜗ Dio juˈdsooꜘ kyahꜗ hnähꜘ. Hi̱i̱ꜚ Jwëëꜚ maˉchehꜗ chu̱hꜙ hoˊhaahˊ. 10 Ø̱ø̱hnꜗ, miˉdsoohꜚ daˊ hohꜘ hnähꜘ haˉ läꜙko̱o̱ˉ wɨɨꜘ gaꜙjëëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, läꜙ maˊ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ madaꜚ kihꜗ Dio. Hiꜙ maˊ chaˉ baˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ dsaˉ heꜘ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jmeeˊ hnähꜘ kaˉlähꜘ. 11 Haˉ ko̱hꜘ lluꜗ saꜙ laꜗ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ kwëëh˜ dsëꜗ. Maˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ, haˉ läꜙ gaꜙkwëëhꜗ dsëꜗ Job läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjëëyꜗ wɨɨꜘ hiꜙ maˉñehˊ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ gaꜙjmeeꜘ Dio kya̱a̱yhˊ maˉngëëꜘ maˉjëëyꜙ wɨɨꜘ. Peerꜙ chaˉmiihˉ dsaˉläˉñihꜘ dsëꜗ Dio jnäˋ jneˊ hiꜙ ko̱o̱yˈ dsëyꜗ kaˉlähꜘ. 12 Ø̱ø̱hnꜗ, jeeˊ läꜙjëꜙ heˉ hnoonꜗ jwë̱ë̱hnꜚ hnähꜘ, taꜙ tä̱ä̱ˋ hnähꜘ gyʉʉhˈ, niꜙ taꜙ tä̱ä̱ˋ hnähꜘ hwaꜗ, niꜙ heˉ gaˊ jyohꜘ, taꜙ tä̱ä̱ˋ hnähꜘ. Cherˊmahꜗ jwahˈ hnähꜘ “Ja̱a̱hˉ”, ko̱o̱ˉ “Ja̱a̱hˉ” baˊ jwahꜗ hnähꜘ. Hiꜙ cherˊmahꜗ jwahˈ hnähꜘ “Ja̱hꜙha̱ˈ”, ko̱o̱ˉ “Ja̱hꜙha̱ˈ” baˊ jwahꜗ hnähꜘ mahꜗ saꜙ ka̱ꜗ Dio juˈdsooꜘ kyahꜗ hnähꜘ. 13 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jëë˜ wɨɨꜘ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, waˊ ngɨɨyꜘ kiyhꜗ kihꜗ Dio. Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jë̱ë̱ˉ dsëꜗ, waˊ häyꜘ kihꜗ Dio. 14 Hiꜙ cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaahˊ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, hnøøꜗ tëëyhꜗ dsaˉgyʉʉhˊ kya̱a̱ˈ gwahꜙ mahꜗ ta̱a̱yhꜙ aceit läꜙko̱o̱ˉ hihꜙ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hiꜙ ngɨɨyꜗ kihꜗ Dio mahꜗ miˉhlä̱ä̱yꜘ hi̱ˉ dsaahˊ heꜘ. 15 Hnøøꜗ dsooꜘ dsëyꜗ jeeˊ ngɨɨyꜙ kihꜗ hi̱ˉ dsaahˊ, läꜙja̱ˉ jä̱ꜗ baˊ kiyhˈ. Dio baˊ cha̱a̱yhꜙ. Hiꜙ cherˊmahꜗ maˉjmeeyꜘ heˉ hlɨɨhˈ, ko̱o̱ꜙ baˊ Dio dsëꜗ kiyhꜗ. 16 Miˉjnääˈ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ, cherˊmahꜗ heˉ maˉhlä̱ä̱hˉ kya̱a̱hˊ hnihꜘ. Hiꜙ ngɨɨˊ hnähꜘ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ kihꜗ Dio mahꜗ jä̱ꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Heˉ ngɨɨꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ kye̱e̱ꜘ, hiꜙ kye̱ˉ chaˉmiihˉ beꜘ. 17 Elía maˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ dsaˉ läꜙ jneˊ. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙngɨɨꜘ kihꜗ Dio läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëꜗ, mahꜗ saꜙ waˊ jäˉ jmaꜗ. Hiꜙ hnëˉ ji̱ˉñeˉ naˉdsë˜ jñeeꜘ sɨhˉ, saꜙ jaꜗ niꜙ miihˉ jmaꜗ. 18 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙngɨɨyꜘ kihꜗ Dio heˉ jäꜙ jmaꜗ, hiꜙ jaꜗ jmaꜗ, hiꜙ ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙløøꜗ gaꜙkwaꜘ mɨˈhmaˉ. 19 Ø̱ø̱hnꜗ, cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hnähꜘ hi̱ˉ maˉläˉø̱ø̱ꜘ kihꜗ juˈdsooꜘ, hiꜙ läꜙja̱ˉ cha̱a̱ˉ jñahꜘ hi̱ˉ jmeeꜗ yaˉnääyꜘ kaˉlähꜘ, 20 hnøøꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ heˉ laˉ. Cherˊmahꜗ gaꜙlë̱hꜗ hnähꜘ cha̱a̱hˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉläˉø̱ø̱ꜘ, maˉlä̱ä̱hˋ hnähꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ hiiꜘ gooˉ ju̱u̱ꜘ, hiꜙ läꜙja̱ˉ maˉcheˋ chaˉmiihˉ dsoˊkyeˉ.
1 Jnäꜘ Peeˊ la̱a̱nˈ apóstol kya̱a̱ꜗ Jesucristo, sɨɨnꜙ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱ˉ jwɨɨˉ kihꜗ. Hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ Ponto, Galacia, Capadocia, Asia hiꜙ Bitinia. 2 Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ gaꜙlle̱e̱yhˉ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ hʉʉˊdsëˉ maˉnaˉlaꜚ kiyhꜗ jä̱ä̱ꜗ, hiꜙ kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ kiyhꜗ gaꜙmiꜙllu̱u̱yꜗ hnähꜘ mahꜗ jmeehˈ hnähꜘ heˈ kihꜗ Jesucristo, hiꜙ läꜙja̱ˉ maˉnaˉjngëëhˈ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jmaˉ kiyhꜗ. Waˊ miˉjä̱ä̱ꜗ Dio hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ hiꜙ läꜙja̱ˉ waˊ jmeeyꜘ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ. 3 Heˉ baˊ cheˉ llu̱u̱ꜗ Dio Jmiiˉ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Haˉ ko̱hꜘ saꜙ gaꜙläꜙñihꜘ dsëyꜗ jneˊ, heˉja̱ˉ naˉ gaꜙjmeeyꜘ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ jneˊ läꜙhmëëꜘ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ Jesucristo jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. Heˉja̱ˉ kye̱ˊ jneˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ heˉ të̱ë̱ꜗ jneˊ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ naˊji̱i̱hꜙ. 4 Hiꜙ läꜙja̱ˉ hñahꜙ jneˊ he̱e̱nꜚ heˉ høøꜙ Dio gyʉʉhˈ, heˉ saꜙ he̱e̱ꜘ ji̱hˊko̱hꜘ, heˉ saꜙ läꜙsohꜘ hiꜙ niꜙ saꜙ läꜙsɨɨꜗ. 5 Kihꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ kihˈ Dio, heˉja̱ˉ hä̱ä̱y˜ jneˊ kya̱a̱hˊ beꜘ kiyhꜗ läꜙji̱i̱hˈ lä̱ä̱yꜗ jneˊ goˉte˜ läꜙko̱o̱ˉ maˉnaˉlaꜚ juuˈ miˉjnääyꜙ jnänˋ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ. 6 Heˉja̱ˉ jë̱ë̱ˉ dsëˉ jneˊ, maꜙkeꜙ ko̱ˉhwëëꜘ baˊ jëëˊ jneˊ naˉkuˊ naˉngɨɨˈ heˉ wɨɨꜘ cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ jmeeꜙ biiꜗ heˉ dsaˉngëëꜘ jneˊ. 7 Mahꜗ läꜙjnäꜘ, cheˊ läꜙ maˉdsooꜘ ja̱ˉbaˊ dsëˉ jneˊ kihˈ Dio. Heˉ dsooꜘ dsëˉ jneˊ, kye̱e̱ꜘ chaˉgaˊmiihˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ kuˊnøøꜚ. Jëëhꜘ kuˊnøøꜚ ja̱ˉ, ko̱o̱ˉ dsaˉlla̱a̱ꜙ baˊ. Hiꜙ hnøøꜗ kooꜗ kya̱a̱hˊ jeˉ, ja̱ˉgaˊ läꜙjnäꜘ maꜙraꜙ heˉ lluꜗ baˊ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jneˊ, kya̱a̱hˊ heˉ jëëˊ jneˊ heˉ wɨɨꜘ, läꜙjnäꜘ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ kihˈ Dio mahꜗ läꜙja̱ˉ hlëëyhꜗ lluꜗ hiꜙ jmeeyꜗ jʉʉhˉ jnänˋ hiꜙ jmääyꜗ jneˊ kwa̱a̱t˜ läꜙko̱o̱ˉ hi̱ˉ ka̱a̱hˊ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ läꜙjnääꜘ Jesucristo. 8 Hnaahꜙ baˊ hnähꜘ Jesucristo maꜙkeꜙ saꜙ maˉjë̱ë̱hˋ hnihꜘ. Hiꜙ maꜙraꜙ heˉ dsooꜘ baˊ hohꜘ hnähꜘ kiyhꜗ, maꜙkeꜙ saꜙ jë̱ë̱hꜙ hnähꜘ. Heˉja̱ˉ baˊ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ chaˉmiihˉ, läꜙji̱i̱hˈ moꜙsoꜙ läꜙkë̱hˊ hnähꜘ jmɨɨˊ hlëëhˊ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ teꜗ heˉ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ. 9 Jëëhꜘ, maˉnaˉla̱a̱hˊ hnähꜘ naꜗ. Heˉ naˉ baˊ hnoohꜘ hnähꜘ heˉja̱ˉ maˉläˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ. 10 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ, gaꜙhlëëhꜘ kihꜗ haˉläꜙ miˉjä̱ä̱ꜗ Dio jneˊ. Gaꜙkwayꜘ beꜘ maˊ hnøøyˈ maˊ läꜙngëëyꜘ haˉläꜙ jwëꜘ jeeˊ lä̱ä̱ˈ Dio jneˊ läꜙko̱o̱ˉ maˉjwahnꜗ laˉ. 11 Hiꜙ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Cristo gaꜙjmeeꜘ juuˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ, haˉläꜙ jëëꜗ Cristo wɨɨꜘ hiꜙ haˉläꜙ le̱e̱yꜘ jø̱ø̱hˈ maˉngëëꜘ maˉjëëyꜙ wɨɨꜘ. Hiꜙ gaꜙkwaꜘ dsaˉ heꜘ beꜘ maˊ hnøøyˈ läꜙngëëyꜘ hi̱i̱ˉ dsaˉ maˊ le̱e̱ꜘ Cristo hiꜙ heeˉ jmɨɨˊ maˊ leꜘ läꜙja̱ˉ. 12 Pero Dio gaꜙmiꜙjnääˉ kihꜗ dsaˉ heꜘ, ja̱ꜙ kihꜗ jmɨɨˊ ja̱ˉ hehꜗ juuˈ heˉ gaꜙkwayꜘ ja̱ˉ, laꜗ jnäˋ jneˊ baˊ ja̱ˉ. Juuˈ ja̱ˉ maˉnʉʉˊ jneˊ naˈ. Jëëhꜘ, kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ heˉ jaꜗ gyʉʉhˈ, gaꜙkwaꜘ dsaˉ juˈhmëëꜘ laˉ. Hiꜙ läꜙkye̱ˉ ángele kaˉlähꜘ maˊ hnøøˈ maˊ läꜙngëëyꜘ haˉläꜙ laꜗ juuˈ laˉ. 13 Kihꜗ heˉja̱ˉ naˉ, jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, waˊ jñiihˈ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ hä̱ä̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ. Läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ hnähꜘ jø̱ø̱ˊ hnähꜘ he̱e̱hꜚ heˉ laˊ kwaˈ Dio waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ läꜙjnääꜘ Jesucristo. 14 Waˊ la̱a̱ˈ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ hi̱ˉ nʉʉhˊ kihˈ jmiiˉ. Moꜙsoꜙ waˊ jmeeˊ gaˊ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ maˊ jmeeˉ jneˊ jä̱ä̱ˈ heˉ saꜙ maˉkyu̱u̱h˜ jneˊ juuˈ kihꜗ Dio. 15 Ja̱ˉbaˊ läꜙko̱hꜘ naˉjngëëˈ Dio hi̱ˉ gaꜙlle̱e̱hˉ jneˊ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ hnøøꜗ dsaˊtoohnˊ naˉjngëëˈ jneˊ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ jmeenˉ. 16 Läꜙlaˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Waˊ la̱a̱hˈ hnähꜘ naˉjngëëˈ läꜙko̱o̱ˉ naˉjngëëˈ jnäꜘ.” 17 Jwahꜘ hnähꜘ Tääˋ kihˈ Dio hi̱ˉ ngɨɨhꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ läꜙhiiꜘ nëˊ haˉläꜙ tä̱ä̱hˊ ha̱a̱ˊ dsaˉ. Heˉja̱ˉ hnøøꜗ ga̱hꜙ hnihꜘ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ cha̱a̱hˉ hnähꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 18 Jëëhꜘ, maˉñehˊ baˊ hnähꜘ johꜘ saꜙ gaꜙkë̱ë̱ꜘ heˉ gaꜙlä̱ä̱ꜗ Dio jneˊ kihˈ läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ gaꜙläꜙtë̱ë̱ꜙ jneˊ kihˈ dsaˉ maˉgyu̱u̱hˉ jnänˋ. Saꜙ gaꜙläꜙhmaahˋ kya̱a̱hˊ heˉ dsaˉhe̱e̱ꜘ, läꜙ laꜗ kuuˊ tøøˉ kuˊnøøꜚ. 19 Gaꜙläꜙhmaahˋ kya̱a̱hˊ jmaˉ kihꜗ Cristo heˉ hmoohˈ jwërte, la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ borrego mähꜗ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ goˉte˜ hi̱ˉ kwë̱ë̱hˉ dsaˉ Dio. 20 Jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ nøøˈ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, maˉnaˉlaꜚ juuˈ che̱e̱ꜗ Dio jo̱o̱ꜘ. Hiꜙ naꜗ jeeˊ ngooˈ gaꜙdsa̱a̱ꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ, maˉmiˉjnääˉ bihꜗ jnänˋ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ hnääyꜗ jneˊ. 21 Taꜙlaꜙ kihꜗ Cristo maˉläˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ kihˈ Dio hi̱ˉ gaꜙmiꜙji̱i̱yhˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ hiꜙ gaꜙjmääyꜗ jø̱ø̱hˈ. Heˉja̱ˉ kihꜗ Dio baˊ heˉ maˉläˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ hiꜙ kihꜗ hñiiꜘ bihꜗ heˉ maˉchaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ jnänˋ. 22 Naꜗ maˉnaˉjngëëˈ jneˊ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, läꜙlluꜗ heˉ gaꜙjmeeˊ jneˊ heˈ kihꜗ juuˈ dsooꜘ mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙhnääꜙ jneˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ, pero ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ juuˈ taꜙjmahꜗ. Heˉja̱ˉ waˊ läˉhnääꜙ jneˊ ø̱ø̱hnˈ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëˉ jneˊ hiꜙ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ beꜘ jnänˋ. 23 Jëëhꜘ, heˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ jneˊ kaˉlähꜘ läꜙhmëëꜘ, saꜙ laꜗ kya̱a̱hˊ jmɨˉngoꜗ heˉ dsaˉhe̱e̱ꜘ. Cha̱a̱ˉ jneˊ kya̱a̱hˊ juuˈ kihꜗ Dio heˉ naˊji̱i̱hꜙ baˊ. Heˉ ja̱ˉ saꜙ he̱e̱ꜘ ji̱hˊko̱hꜘ ji̱hˊlɨhꜘ. 24 Jëëhꜘ (läꜙlaˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio): Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ waˊnuuˉ. Läꜙjëꜙ heˉ jnäꜘ naˊhñaahꜗ kihꜗ dsaꜙ, laꜗ läꜙko̱o̱ˉ waˊleꜗ kihꜗ waˊnuuˉ baˊ. Dsaˉläˉki̱i̱ˉ waˊnuuˉ, hiꜙ waˊleꜗ kihꜗ dsaˉtøhꜙ. 25 Pero juuˈ kihꜗ Dio, läꜙ maˉchaˉ ja̱ˉbaˊ, saꜙ lla̱a̱ꜙ ji̱hˊko̱hꜘ. Heˉ laˉ ja̱ˉ juuˈ heˉ gaꜙnʉʉhˉ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙkwaꜘ dsaˉ juˈhmëëꜘ kihꜗ Cristo.
1 Heˉja̱ˉ beꜗ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ, taꜙ jmeeˉ hnähꜘ juuˈ taˉjuuˈ, taꜙ waˊ taˉju̱u̱hˈ hnähꜘ heˉ jmäähꜙ hnähꜘ hñaahꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ miˉteꜗ mahꜗ saꜙ miˉte̱yhꜗ, taꜙ waˊ wɨɨꜘ hohꜘ hnähꜘ, taꜙ koohꜘ hnähꜘ juuˈ jwɨɨˋ. 2 Läꜙ jmeeꜙ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ së̱hꜘ hi̱ˉ tʉhꜘ ko̱ˉllaˉji̱i̱h˜, läꜙja̱ˉ waˊ läˉhe̱e̱ꜘ hohꜘ hnähꜘ waˊjʉhꜙ heˉ laꜗ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ heˉ gwaꜘ gyʉʉhˈ. Heˉ laˉ naˉ laꜗ juuˈ heˉ saꜙ jwë̱ë̱hˋ heˉ jmeeꜙ dsaˊnøøˈ jneˊ taꜙ chaˊnëˊ läꜙjwëꜘ jeeˊ lä̱ä̱ꜘ jneˊ. 3 Jëëhꜘ, maˉkyu̱u̱h˜ baˊ hnähꜘ haˉ ko̱hꜘ saꜙ lluꜗ dsëꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 4 Heˉja̱ˉ yaˊnäähꜗ hnähꜘ chu̱hꜙ kihꜗ Cristo hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱hꜘ ku̱u̱ˊ heˉ naˊji̱i̱hꜙ heˉ saꜙ gaꜙtɨhꜗ dsëꜗ dsaˉ jä̱ä̱ꜗ, pero kihꜗ Dio, la̱a̱yꜗ läꜙko̱hꜘ mɨˈku̱u̱ˊ heˉ naˉlliihˊ hiꜙ hmoohˈ jwërte kaˉlähꜘ. 5 Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ ku̱u̱ˊ heˉ naˊji̱i̱hꜙ, heˉ kya̱a̱hˊ jmeeꜙ Dio hneꜗ kiyhꜗ hiꜙ le̱e̱hꜘ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jmiˉdsaˉ hi̱ˉ naˉjngëëˈ goˉte˜ mahꜗ kwëëhˈ hnähꜘ Dio läꜙjëꜙ heˉ ngɨɨyꜙ. Läꜙja̱ˉ baˊ tɨh˜ dsëꜗ Dio jmeehˈ hnähꜘ taꜙlaꜙ kihꜗ Jesucristo. 6 Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ hlëëhꜙ läꜙlaˉ jeeˊ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: Jnäꜘ Dio lla̱a̱nꜚ jwɨɨˉ Sión ja̱a̱ˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ ku̱u̱ˊ heˉ kyeˉ dsaˉ toˉnëˊ kihˈ ko̱o̱ˉ hneꜗ jʉʉhˉ. Laꜗ ko̱o̱ˉ mɨˊku̱u̱ˊ naˉlliihˊ heˉ hmoohˈ jwërte. Hi̱ˉ dsooꜘ dsëꜗ kiyhꜗ, ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ jä̱yꜗ kya̱a̱hˊ oˉhihꜙ. 7 Ku̱u̱ˊ ja̱ˉ hmoohˈ jwërte kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ maˉdsooꜘ dsëꜗ. Pero kihꜗ hi̱ˉ saꜙ dsooꜘ dsëꜗ kihꜗ Dio, naˉsɨɨˉ läꜙlaˉ: Ja̱ˉbaˊ ku̱u̱ˊ heˉ saꜙ gaꜙtɨhꜗ dsëꜗ tëꜙhyahꜙ, heˉ ja̱ˉ baˊ gaꜙjä̱ꜘ läꜙko̱o̱ˉ mɨˈku̱u̱ˊ heˉ kyeˉ dsaˉ toˉnëˊ kihˈ ko̱o̱ˉ hneꜗ jʉʉhˉ. 8 Hiꜙ läꜙlaˉ naˉsɨɨˉ kaˉlähꜘ: Laꜗ ko̱o̱ˉ mɨˊku̱u̱ˊ heˉ dsaˉtë̱hꜗ dsaˉ hiꜙ läꜙko̱o̱ˉ hlooˉ heˉ jmeeꜙ dsaˉtä̱hꜙ dsaˉ. Dsaˉ heꜘ dsaˉtë̱hꜗ, kihꜗ heˉ saꜙ hii˜ he̱e̱yhꜙ juuˈ kihꜗ Dio, ko̱ˉja̱ˉ lleˋ kihˈ bihꜗ ja̱ˉ. 9 Pero jneˊ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ ko̱o̱ˉ nääꜗ dsaˉ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ baˊ, hiꜙ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ jmiˉdsaˉ kya̱a̱ꜗ dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ, maˉla̱a̱ꜗ jneˊ ko̱o̱ˉ nääꜗ dsaˉ hi̱ˉ naˉjngëëˈ. Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ kihꜗ Dio mahꜗ kwaˊ jneˊ juuˈ haˉläꜙ laꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ jmeeyꜙ. Jëëhꜘ, gaꜙhwë̱ë̱yꜗ jneˊ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ mahꜗ dsaˊtoohˊ jneˊ kya̱a̱yhˊ jeeˊ jnäꜘ waˊjeˉ jihˈgye̱hꜗ. 10 Jä̱ä̱ꜗ saꜙ chaˉ maˊ la̱a̱ˈ jneˊ kihˈ Dio, pero naꜗ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ dsaˉ kya̱a̱yꜗ. Saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙläꜙñihꜘ dsëꜗ jneˊ jä̱ä̱ˈ, pero naꜗ maˉläˉñihꜘ dsëꜗ Dio jneˊ. 11 Peerꜙ hnaanꜙ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ. Jwɨɨ˜ hnähꜘ hi̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱ˉ jwɨɨˉ kihꜗ mahꜗ gaꜙnäähꜗ hnähꜘ jeeˊ jyohꜘ jwɨɨˉ. Läꜙko̱hꜘ heˉ moꜙsoꜙ naˊjnääꜘ hnähꜘ kihꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ baˊ laˈ. Heˉja̱ˉ chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, moꜙtoꜙ jmeeˉ hnähꜘ heˉ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ heˉ jmeeꜙ dsaˉhe̱e̱ꜘ tuhˉhohꜘ hnähꜘ. 12 Goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kyahˈ hnähꜘ, jeeˊ kihˈ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio mahꜗ läꜙja̱ˉ jmeeyꜗ jʉʉhˉ kihˈ Dio waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱yhꜘ. Jëëhꜘ maˊja̱ˉ jëëꜗ dsaˉ heꜘ, heˉ lluꜗ baˊ taˊ kyahˈ hnähꜘ maꜙkeꜙ naꜗ hlëëyhꜙ wɨɨꜘ kyahꜗ hnähꜘ, jäyhꜘ heˉ hlɨɨhˈ baˊ naˉ jmeehˉ hnähꜘ. 13 Kwa̱a̱t˜ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, waˊ nʉʉhˊ hnähꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ taˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Läꜙja̱ˉ waˊ nʉʉhˊ hnähꜘ kihꜗ dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ hi̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 14 Hiꜙ läꜙja̱ˉ waˊ nʉʉhˊ hnähꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ lleˊmohꜘ hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ kya̱a̱yˈ hi̱ˉ llaꜙ taˊ kihˈ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ hiꜙ hlëëyhꜙ lluꜗ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ. 15 Jëëhꜘ, Dio hnøøꜗ jmeehˈ hnähꜘ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ mahꜗ saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ hlëëhꜗ wɨɨꜘ hi̱ˉ saꜙ ngëëꜘ hi̱ˉ saꜙ chaˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kihꜗ. 16 Goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ naˉla̱a̱ˊ baˊ, jëëhꜘ moꜙsoꜙ chaˉ heˉ hnɨɨ˜ kyahꜗ hnähꜘ. Pero taꜙ jmeeˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ chaˉ jwëˈ jmeehˈ hnähꜘ waˊ laˈ chaˉ laꜗ, kihꜗ heˉ maˉnaˉla̱a̱hˊ hnähꜘ. Jmeeˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ tä̱ä̱ꜘ jmeeꜙ taˊheꜗ kihꜗ Dio baˊ. 17 Waˊ ji̱i̱hˊ jneˊ juuˈ lluꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. Waˊ hnääꜙ jneˊ ø̱ø̱hꜗ jneˊ, waˊ ga̱hꜙ jneˊ Dio, hiꜙ waˊ miˉteˋ jneˊ kihˈ dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ. 18 Hnähꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ kihˈ dsaꜙ, waˊ nʉʉhˊ hnähꜘ kihꜗ jʉʉˊ taˊ hiꜙ waˊ ga̱hˈ hnihꜘ. Ja̱ꜙ maꜙlaꜙ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ lluꜗ hi̱ˉ jø̱hˉ dsëꜗ, läꜙja̱ˉ jmeehˈ hnähꜘ kihꜗ jʉʉˊ taˊ hi̱ˉ saꜙ jø̱hˉ dsëꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉ. 19 Ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ jëë˜ wɨɨꜘ, maꜙkeꜙ saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ jmeehꜙ dsihꜘ, cherˊmahꜗ he̱e̱hˉ bihꜗ heˉ jëëy˜ wɨɨꜘ, läꜙja̱ˉ baˊ tɨh˜ dsëꜗ Dio. Jëëhꜘ, gaꜙjmeeyꜘ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ mahꜗ saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ heˉ hnɨɨꜗ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. 20 Haˉ jmääꜗ heˉ beꜘ hohꜘ hnähꜘ heˉ jëëhꜘ hnähꜘ wɨɨꜘ cherˊmahꜗ jmeehˉ gaˊ hnähꜘ heˉ hlɨɨhˈ. Pero cherˊmahꜗ gaꜙläꜙbeꜘ hohꜘ hnähꜘ heˉ jëëhˈ hnähꜘ wɨɨꜘ kihꜗ heˉ jmeehˉ hnähꜘ heˉ lluꜗ, heˉ naˉ baˊ tɨh˜ dsëꜗ Dio. 21 Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ gaꜙlle̱e̱hˉ Dio jneˊ. Jëëhꜘ, Cristo gaꜙjëëyꜗ wɨɨꜘ kwa̱a̱t˜ jnänˋ. Hñiiyꜘ gaꜙjmeeyꜘ toˉnëˊ mahꜗ jmeeˊ jneˊ läꜙja̱ˉ. 22 Cristo, saꜙ gaꜙjmeeꜘ niꜙ miihˉ dsoˊkyeˉ, niꜙ saꜙ gaꜙmiꜙga̱a̱yˉ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ. 23 Maˊ gaꜙhlëëhꜘ dsaˉ hlɨɨhˈ kiyhꜗ, saꜙ gaꜙji̱i̱yhˈ juuˈ kya̱a̱hˊ dsoˊjwɨɨꜘ. Hiꜙ maˊ gaꜙheehꜗ dsihꜘ wɨɨꜘ, saꜙ gaꜙtaˊ gaꜙha̱a̱yhˉ dsaˉ. Gaꜙtooyhˉ gooˉ Dio baˊ hi̱ˉ llaꜙ taˊ kya̱a̱hˊ juuˈ dsooꜘ. 24 Cristo gaꜙko̱o̱ˈ läꜙjëꜙ dsoˊkyeˉ jnänˋ nëˊ kiyhˈ läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙta̱a̱yꜚ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. Läꜙja̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ jneˊ kihˈ dsoˊkyeˉ mahꜗ jmeeˊ jneˊ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ. Gaꜙjä̱ꜗ jnänˋ, läꜙlluꜗ heˉ gaꜙlaꜗ dsooˊ kiyhˈ. 25 Maˊ la̱a̱ˈ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ borrego hi̱ˉ gaꜙka̱h˜ jwëˈ, pero naꜗ maˉje̱e̱h˜ jneˊ kihˈ Cristo hi̱ˉ hä̱ä̱˜ jneˊ hi̱ˉ jøøꜙ jnänˋ.
1 Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ hnähꜘ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱ꜗ, waˊ nʉʉhˊ hnähꜘ kiyhꜗ. Hiꜙ cherˊmahꜗ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱hꜗ saꜙ maˉhe̱e̱yhˉ kihꜗ Dio, saꜙ jwë̱ë̱hˋ kiyhˈ he̱e̱yhꜙ juuˈ kihꜗ Dio. Saꜙ hnøøꜗ chaˉmiihˉ juuˈ, waˊraˉ gaꜙjëëyꜗ heˉ hwa̱a̱hˊ hnähꜘ kya̱a̱yhˊ. 2 Le̱e̱ꜙ ko̱o̱ˉ jëëy˜ baˊ heˉ jmeehˉ hnähꜘ lluꜗ hiꜙ ga̱hꜙ hnihꜘ kaˉlähꜘ. 3 Taꜙ jmääˋ hnähꜘ hñaahꜗ kya̱a̱hˊ heˉ naˉlɨɨˊ chaˉmiihˉ llehˊ, täähˊ chaˉmiihˉ caden˜ luuhˊ, kye̱hˊ hnähꜘ hmɨɨhˉ hmoohˈ mahꜗ jëëꜗ dsaˉ kyahꜗ hnähꜘ. 4 Waˊ la̱a̱hˈ hnähꜘ naˊhñaahꜗ taꜙ nehꜙ tuhˉhohꜘ hnähꜘ baˊ, kya̱a̱hˊ heˉ hwa̱a̱hˊ hnähꜘ hiꜙ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ toˉkëˊ. Hehꜗ naˊhñaahꜗ läꜙja̱ˉ, saꜙ läꜙsɨɨꜗ ji̱hˊko̱hꜘ hiꜙ kye̱e̱ꜘ chaˉmiihˉ kihꜗ Dio. 5 Läꜙja̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ naˊhñaahꜗ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ naˉjngëëˈ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ lloꜘjooꜗ. Maˊ kye̱yˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ Dio hiꜙ maˊ nʉʉyhˊ kihˈ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱yꜗ. 6 Läꜙja̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ Sara, maˊ nʉʉyhˊ kihˈ Abraham, gaꜙjmääyꜗ jø̱ø̱hˈ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ hnähꜘ dsaˉmëꜘ, le̱e̱hꜘ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ Sara cherˊmahꜗ jmeehˉ hnähꜘ heˉ lluꜗ hiꜙ niꜙ saꜙ ga̱hˈ hnähꜘ niꜙ miihˉ. 7 Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ hnähꜘ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ kya̱a̱ꜗ, goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ lluꜗ kya̱a̱yhˊ läꜙ hnøøꜗ kihꜗ dsaˉmëꜘ. Jëëhꜘ, saꜙ chaˉ beꜘ kiyhꜗ läꜙko̱hꜘ hnähꜘ. Pero Dio baˊ jmeeꜙ heˉ cha̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ, heˉja̱ˉ kweeˉ baˊ naˊjnääꜘ hnähꜘ chaˊnëyˊ. Läꜙja̱ˉ hnähꜘ dsaˉñʉʉhˉ, goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ lluꜗ kya̱a̱yhˊ, mahꜗ nuuꜗ Dio jeeˊ ngɨɨhˊ hnähꜘ kyahꜗ. 8 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, waˊ laˈ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ, waˊ jø̱hˉ hohꜘ hnähꜘ, waˊ hnaahꜙ hnähꜘ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ hnähꜘ. Waˊ läˉñihꜘ hohꜘ hnähꜘ hiꜙ jmeeˊ hwa̱a̱hˊ hnähꜘ. 9 Taꜙ ji̱i̱hˋ hlɨɨhˈ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ, niꜙ taꜙ hlëëhˋ wɨɨꜘ kihꜗ hi̱ˉ hlëëhꜙ wɨɨꜘ kyahꜗ hnähꜘ, ngɨɨˊ hnähꜘ heˉ lluꜗ kiyhꜗ baˊ. Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ gaꜙtëëhꜗ Dio jneˊ mahꜗ miˉjä̱ä̱yꜗ jneˊ. 10 Jëëhꜘ läꜙlaˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: Hi̱ˉ hnøøꜗ läꜙcha̱a̱ˉ lluꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, hiꜙ hnøøyꜗ dsaˉngëëyꜘ lluꜗ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ cha̱a̱yˉ, waˊ høøyꜘ hooyˊ mahꜗ saꜙ hwëëꜙ juuˈ hlɨɨhꜗ, hiꜙ taꜙ waˊ hlëëyhꜘ juuˈ taˉjuuˈ. 11 Waˊ läˉø̱ø̱yꜘ kihꜗ heˉ hlɨɨhˈ mahꜗ waˊ jmeeyꜘ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ. Waˊ hnøøyhˉ haˉläꜙ jeeˊ hɨɨˈ tiiˊ dsëyˈ, läꜙja̱ˉ waˊ jmeeyꜘ läꜙjëꜙ jmɨɨˊ. 12 Hä̱ä̱˜ baˊ Dio läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ lluꜗ, hiꜙ nuuˉ bihꜗ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ ngɨɨyꜙ. Pero yaˉjë̱ë̱ˈ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ jmeeꜙ dsoˊkyeˉ. 13 ¿Hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ jmeeꜗ heˉ hlɨɨhˈ kyahꜗ hnähꜘ cherˊmahꜗ jmeehˉ hnähꜘ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ? 14 Pero lluꜗ laꜗ kyahꜗ hnähꜘ maꜙkeꜙ jëëhꜘ hnähꜘ heˉ wɨɨꜘ, kwa̱a̱t˜ kihꜗ heˉ lluꜗ heˉ jmeehˉ hnähꜘ. Taꜙ jø̱ø̱hˋ hnähꜘ hñaahˈ kihꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ, niꜙ taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ. 15 Waˊ ga̱hꜙ hnähꜘ Dio baˊ. Hnäähˈ hnähꜘ Dio läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ hnähꜘ. Hnøøꜗ waˊ naˊlluˋ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ tä̱ä̱ꜘ mahꜗ chaˉ heˉ jwɨɨhˈ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ ngɨɨꜙ juuˈ haˉläꜙ laꜗ oˉjø̱hꜙ dsëˉ heˉ chaˉ kyahꜗ hnähꜘ. Läꜙja̱ˉ waˊ hwa̱a̱hˊ hnähꜘ kya̱a̱yhˊ, hiꜙ ji̱i̱hˋ hnähꜘ juuˈ lluꜗ kiyhꜗ. 16 Hä̱ä̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ mahꜗ saꜙ hnɨɨꜗ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ, hiꜙ läꜙja̱ˉ jä̱ꜗ oˉhihꜙ hi̱ˉ hlëëhꜙ wɨɨꜘ kyahꜗ hnähꜘ kihꜗ heˉ gaꜙnäähˊ hnähꜘ jmeehˉ hnähꜘ heˉ lluꜗ läꜙ hnøøꜗ Cristo. 17 Hiꜙ cherˊmahꜗ hnøøꜗ Dio jëëˊ jneˊ heˉ wɨɨꜘ läꜙ maˊ jmeeˉ jneˊ heˉ lluꜗ, lluꜗ gaˊ läꜙja̱ˉ, läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ jëëˊ jneˊ heˉ wɨɨꜘ läꜙ maˊ jmeeˉ jneˊ dsoˊkyeˉ. 18 Läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ kihꜗ Cristo kaˉlähꜘ. Ko̱o̱ˉ häˊ ja̱ˉbaˊ gaꜙju̱u̱yꜗ kihꜗ dsoˊkyeˉ jnänˋ. Hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ heꜘ gaꜙju̱u̱yꜗ kwa̱a̱t˜ jnänˋ hi̱ˉ jmeeꜙ dsoˊkyeˉ mahꜗ läꜙja̱ˉ tëëyꜙ jneˊ kihˈ Dio. Laꜗ juuˈ dsooꜘ gaꜙju̱u̱ꜗ jmɨˉngoꜗ kiyhˈ pero gaꜙläꜙji̱i̱yhˋ la̱a̱yꜗ jmɨˉlleꜘ. 19 Läꜙja̱ˉ ñeeyˊ la̱a̱yꜗ jmɨˉlleꜘ, naˊkwayˉ juuˈ kihꜗ jmɨˉlleꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˉjnëëˈ, 20 hi̱ˉ saꜙ gaꜙjmeeꜘ heˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ. Maˊ jø̱hˉ dsëꜗ Dio kya̱a̱yhˊ, saꜙ gaꜙche̱e̱yꜗ cha̱hꜘ heˉ wɨɨꜘ nëˊ kiyhˈ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ jmeeꜙ Noé barco. Miihˉ goˉte˜ baˊ gaꜙla̱a̱ꜘ kya̱a̱hˊ barco maˊ jaˈ jmɨɨˉ. Heˉlɨɨꜗ baˊ gaꜙtëꜘ jña̱a̱ꜗ dsaˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 21 Heˉ gaꜙlaꜗ läꜙja̱ˉ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ ja̱ˉ, laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ gaꜙsa̱a̱ˉ jneˊ jmɨɨˉ heˉ kya̱a̱hˊ maˉla̱a̱ꜘ jneˊ naˈ. Pero heˉ sa̱a̱ˉ jneˊ jmɨɨˉ, saꜙ dsaˉjñeeꜘ jneˊ kya̱a̱hˊ heˉ ja̱ˉ. Heˉ naˉ ko̱o̱ˉ jɨ̱ɨ̱h˜ juuˈ baˊ heˉ moꜙsoꜙ hnɨɨ˜ hʉʉˊdsëˉ jnänˋ kihˈ Dio taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ Jesucristo. 22 Hiꜙ ngaayhꜗ gyʉʉhˈ, naˊgyayˉ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kihꜗ Dio. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ ángele hiꜙ läꜙkye̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ chaˉ beꜘ kihꜗ gyʉʉhˈ nʉʉhˊ kiyhˈ.
1 Läꜙ maˊ kye̱ˉ Cristo jmɨˉngoꜗ läꜙko̱hꜘ kye̱ˊ jneˊ, gaꜙjëëyꜗ wɨɨꜘ kwa̱a̱t˜ jnänˋ. Heˉja̱ˉ waˊ laˈ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ jnänˋ kya̱a̱yhˊ. Waˊ he̱e̱hˊ jneˊ jëëˊ jneˊ heˉ wɨɨꜘ. Jëëhꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉjëëꜙ wɨɨꜘ moꜙsoꜙ chaˉ heˉ kihꜗ jmeeꜗ gyihꜗ dsoˊkyeˉ. 2 Heˉja̱ˉ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ cha̱a̱yˉ, moꜙsoꜙ jmeeꜗ gyihꜗ heˉ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ. Hnøøꜗ jmeeyꜗ läꜙ tɨh˜ dsëꜗ Dio baˊ. 3 Maˉle̱e̱ꜙ baˊ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ maˉjmeehˊ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ, läꜙ maˊ jmeehˉ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ laꜗ oˉhihꜙ hiꜙ heˉ gaˊ jyohꜘ heˉ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Gaꜙläꜙhe̱e̱hꜘ hnähꜘ, ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ hihꜙ gaꜙkuhꜗ hnähꜘ läꜙ maˊ chaˉ jmɨɨˊ hiꜙ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ jʉʉhˉ kihꜗ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ heˉ saꜙ läꜙjëëꜗ Dio goˉte˜. Maˊ jmeehˉ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ jmeeꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio. 4 Heˉja̱ˉ dsa̱a̱˜ dsëꜗ dsaˉ heꜘ naꜗ, heˉ moꜙsoꜙ jmeehˉ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ jeeˊ gaꜙnääyꜗ jmeeyꜙ naˉkuˊ naˉngɨɨˈ heˉ hlɨɨhˈ ja̱ˉ. Heˉja̱ˉ naˉ hlëëyhꜙ wɨɨꜘ kyahꜗ hnähꜘ. 5 Pero dsaˉ heꜘ ngëëyꜗ kwa̱a̱t˜ kiyhꜗ chaˊnëˊ hi̱ˉ gyaꜗ maˉnaˊllu̱u̱ˋ llayꜗ taˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˊji̱i̱hꜙ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. 6 Kihꜗ heˉja̱ˉ, gaꜙkwaꜘ dsaˉ juˈhmëëꜘ kihꜗ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ. Jëëhꜘ, maꜙkeꜙ gaꜙju̱u̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ dsaˉju̱u̱ꜘ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ, pero naˊji̱i̱hꜙ jmɨˉlleꜘ kiyhꜗ jeeˊ ka̱ˉ Dio. 7 Ngooꜗ yaꜙjä̱hꜙ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ. Heˉja̱ˉ miˉle̱e̱hꜚ hnähꜘ hiꜙ chu̱u̱ˊ hnähꜘ ko̱ˉllaˉji̱i̱h˜ kya̱a̱hˊ Dio. 8 Heˉ kye̱e̱ꜘ gaˊ kihˈ jeeˊ läꜙjëꜙ, waˊ hnaahꜙ hnähꜘ ø̱ø̱hꜗ hnähꜘ. Jëëhꜘ, kya̱a̱hˊ heˉ hnääꜙ jneˊ ø̱ø̱hꜗ jneˊ, dsaˉjnëꜗ jwëˈ kihꜗ chaˉmiihˉ dsoˊkyeˉ. 9 Läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ hnähꜘ, he̱e̱hˋ ø̱ø̱hˈ jneˊ hi̱ˉ dsaˉnääꜗ chaˊnehꜙ kyahꜗ hnähꜘ. 10 Naˉsɨɨˈ baˊ taˊ heˉ laˊ kwaꜙ Dio jmeenˊ mahꜗ jmeeˊ jneˊ taˊheꜗ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hnˊ. Hiꜙ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jneˊ hnøøꜗ miˉtenˋ kya̱a̱hˊ taˊ heˉ maˉhñah˜ jneˊ mahꜗ jmääꜗ jnänˋ heˉ lluꜗ dsëꜗ Dio kya̱a̱hˊ jneˊ. Ja̱ꜙ ko̱o̱ˉ nëëˈ heˉ lluꜗ heˉ kwëëyh˜ dsaˉ kya̱a̱yꜗ. 11 Cherˊmahꜗ hi̱ˉ hlë̱ë̱h˜ dsaˉ, waˊ hlëëyhꜘ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio baˊ. Cherˊmahꜗ hi̱ˉ kwaꜙ beꜘ kihꜗ dsaꜙ, waˊ kwayꜘ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Dio. Läꜙja̱ˉ läꜙjëꜙ heˉ jmeeˉ jneˊ, hnøøꜗ jmeenˊ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Dio mahꜗ jmeeꜗ dsaˉ jʉʉhˉ kiyhꜗ taꜙlaꜙ kihꜗ Jesucristo. Läꜙja̱ˉ jmäänˊ jø̱ø̱hˈ Dio jnänˋ hi̱ˉ chaˉ beꜘ kihꜗ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ. 12 Ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ, waˊraˉ gaꜙngëëhꜘ hnähꜘ chaˉmiihˉ heˉ wɨɨꜘ, taꜙ jmeeˉ dsa̱a̱˜ hohꜘ hnähꜘ. Taꜙ waˊ la̱a̱hꜘ hnähꜘ: “Saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ jëënꜚ ko̱o̱ˉ naˉ ji̱i̱hˈ heˉ wɨɨꜘ.” Jëëhꜘ heˉ naˉ, miˉjnääꜙ cheˊ läꜙ maˉdsooꜘ ja̱ˉbaˊ hohꜘ hnähꜘ. 13 Waˊ cha̱a̱hˉ hnähꜘ lluꜗ baˊ, jëëhꜘ läꜙkye̱ˉ hnähꜘ maˉjëëhˋ hnähꜘ heˉ wɨɨꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Cristo. Mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙcha̱a̱hˉ hnähꜘ lluꜗ jwërte waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ läꜙjnääyꜘ haˉ ko̱hꜘ jø̱ø̱hˈ la̱a̱yꜗ. 14 Lluꜗ laꜗ kyahꜗ hnähꜘ cherˊmahꜗ hlëëhꜙ dsaˉ wɨɨꜘ kyahꜗ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Cristo. Jëëhꜘ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio heˉ jna̱a̱hˈ jwërte, chehˈ tä̱ä̱ꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. Dsooꜘ baˊ miˉkwa̱hꜗ dsaˉ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio pero hnähꜘ jmeehˉ hnähꜘ jʉʉhˉ kiyhꜗ. 15 Pero jyohꜘ juuˈ baˊ ja̱ˉ cherˊmahꜗ jëëhꜘ hnähꜘ heˉ wɨɨꜘ kihꜗ heˉ maˉjngëëhꜙ hnähꜘ dsaˉ, o cherˊmahꜗ maˉhɨ̱ɨ̱hꜘ hnähꜘ kihꜗ dsaꜙ, cherˊmahꜗ maˉjmeehˊ hnähꜘ heˉ hlɨɨhˈ, cherˊmahꜗ maˉta̱a̱hˋ hnähꜘ jeeˊ saꜙ gaꜙtë̱ë̱hꜘ hnähꜘ. 16 Pero cherˊmahꜗ jëëhꜘ hnähꜘ heˉ wɨɨꜘ kihꜗ heˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Cristo saꜙ laꜗ oˉhihꜙ. Kwaˊ hnähꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio baˊ kihˈ heˉ jëëhꜘ hnähꜘ heˉ wɨɨꜘ. 17 Maˉdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ heˉ ngɨɨhꜗ Dio kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ. Cherˊmahꜗ maˉløøꜗ ngɨɨyh˜ kwa̱a̱t˜ jnänˋ, haˉ gaˊ ko̱hꜘ saꜙ jmeeyꜗ kihˈ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ juˈhmëëꜘ kiyhꜗ. 18 Cherˊmahꜗ heˉlɨɨꜗ baˊ dsaˉlä̱ä̱ꜘ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ, haˉ baˊ läꜙ leꜘ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jmeeꜙ waˊ laˈ chaˉ laˉ. 19 Heˉja̱ˉ maˊ jëëꜘ jneˊ heˉ wɨɨꜘ läꜙ hnøøꜗ Dio, maꜙnøøˈ jneˊ jmeenˊ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ hiꜙ waˊ tøøhnˊ gooˉ Dio läꜙjëꜙ heˉ cha̱a̱ˉ jneˊ. Jëëhꜘ hi̱ˉ heꜘ gaꜙjmääꜗ jneˊ hiꜙ miˉteꜗ bihꜗ juuˈ kiyhꜗ.
1 Naꜗ hlë̱ë̱hnˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ dsaˉgyʉʉhˊ kya̱a̱ˈ gwahꜙ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ. Jëëˋ daˊ, ko̱o̱ˉ baˊ laˈ taˊ kinꜙ kya̱a̱hˊ taˊ heˉ jmeehˉ hnähꜘ. Hiꜙ jmeenꜙ juuˈ dsooꜘ kihꜗ heˉ wɨɨꜘ heˉ gaꜙngëëꜘ Cristo, hiꜙ läꜙja̱ˉ të̱ë̱hnꜗ yaꜙjwɨɨꜗ kiyhꜗ heˉ naꜗ gaˊ läꜙjnäꜘ. Heˉja̱ˉ chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. 2 Hä̱ä̱ˋ hnähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Dio hi̱ˉ nøøꜘ gooˉ hnähꜘ. Jmeeˊ hnähꜘ taˊ läꜙko̱hꜘ llaꜙ hohꜘ hnähꜘ baˊ, ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ heˉ wɨɨꜘ, niꜙ ja̱ꜙ kihꜗ heˉ he̱e̱ꜘ hohꜘ hnähꜘ kuuˊ, hiꜙ jmeeˊ hnähꜘ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ hnähꜘ. 3 Taꜙ waˊ hnoohˉ hnähꜘ heˉ jmeeꜗ dsaˉ hi̱ˉ hä̱ä̱hꜙ hnähꜘ taˊheꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Jmeeˊ daˊ hnähꜘ taˊheꜗ kihꜗ dsaˉ jä̱ä̱ꜗ, mahꜗ läꜙkyʉʉyh˜ jmeeyꜗ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ. 4 Mahꜗ läꜙja̱ˉ, waˊraˉ ja̱hꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ toˉnëˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ hi̱ˉ häˊ gooˉ taˊ laˉ, hñahꜙ jneˊ ko̱o̱ˉ coron heˉ jna̱a̱hˈ jwërte heˉ saꜙ he̱e̱ꜘ ji̱hˊko̱hꜘ. 5 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ hnähꜘ chihˉ kwa̱a̱ˉ, waˊ nʉʉhˊ hnähꜘ kihꜗ dsaˉgyʉʉhˊ. Hiꜙ jmeeˊ hnähꜘ hwa̱a̱hˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ. Jëëhꜘ: Dio jneꜙ jwëˈ kihꜗ hi̱ˉ jmää˜ hñiiꜘ ka̱a̱hˊ, pero lluꜗ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ jmää˜ hñiiꜘ hwa̱a̱ˊ. 6 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, jmääˋ hnähꜘ hñaahꜗ hwa̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ Dio hi̱ˉ chaˉ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ mahꜗ jmääyꜗ hnähꜘ ka̱a̱hˊ waˊraˉ gaꜙdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ ja̱ˉ. 7 Tøøhˈ hnähꜘ gooˉ Dio läꜙjëꜙ hʉʉˊdsëˉ heˉ cha̱a̱ˉ hnähꜘ, jëëhꜘ hñiiꜘ bihꜗ hä̱ä̱y˜ hnähꜘ. 8 Le̱e̱hꜚ hnähꜘ, miˉjnøøˊ hnähꜘ mɨˈnëhˊ. Jëëhꜘ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ hñaaˉ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ jneˊ. Tääꜘ saꜙ jä̱ä̱yˊ ngëyꜙ, hnaayhˉ hi̱ˉ sa̱a̱yhꜗ. La̱a̱yꜗ läꜙko̱hꜘ ja̱a̱ˉ hyahˉ hä̱ä̱ˈ jeeˊ hnooyhˉ heˉ kuyhꜙ. 9 Heˉja̱ˉ goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ, läꜙja̱ˉ taꜙ kwaˉ hnähꜘ jwëˈ ka̱a̱yhꜗ hnähꜘ. Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙnaˉ dsaˉngëëꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. 10 Heꜘ baˊ Dio hi̱ˉ kwaꜙ läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ jnänˋ gaꜙtëëyhꜗ jneˊ taꜙlaꜙ kihꜗ Jesucristo mahꜗ të̱ë̱hꜗ jneˊ yaꜙjwɨɨꜗ kiyhꜗ heˉ saꜙ lla̱a̱ꜙ ji̱hˊko̱hꜘ. Hiꜙ maˉngëëꜘ maˉjëëˊ jneˊ heˉ wɨɨꜘ miihˉ jmɨɨˊ, Dio jmääꜗ jneˊ llu̱u̱ˈ goˉte˜, jmeeyꜗ jä̱ꜗ jneˊ ko̱o̱ˉ hwehˉ, hiꜙ jmeeyꜗ läꜙchaˉ beꜘ jnänˋ, mahꜗ moꜙsoꜙ chaˉ gaˊ heˉ leꜘ jnänˋ. 11 Läꜙja̱ˉ waˊ jmäänˊ Dio jnänˋ jø̱ø̱hˈ hi̱ˉ chaˉ beꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ. 12 Maˉsɨɨnꜗ miihˉ juuˈ laˉ kya̱a̱hˊ Silvano hi̱ˉ la̱a̱ꜗ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ miˉteꜗ juuˈ kihꜗ. Maˉkwanꜗ miihˉ nʉʉhꜚ laˉ kyahꜗ hnähꜘ hiꜙ jmeenꜙ dsooꜘ, heˉ laˉ ja̱ˉ, heˉ laˊ kwaꜙ Dio. Heˉja̱ˉ goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ heˉ ja̱ˉ. 13 Ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jwɨɨˉ Babilonia hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, jmeeyꜙ Dio kyahꜗ hnähꜘ, läꜙja̱ˉ Marco gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ kaˉlähꜘ. 14 Jmeeˊ hnähꜘ Dio kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ hiꜙ ja̱ˉ chʉ̱hˉ hnähꜘ kiyhꜗ läꜙlluꜗ heˉ hnaahꜙ hnähꜘ. Waˊ hiiꜘ tiiˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ ko̱o̱ˉ baˊ kya̱a̱hˊ Cristo. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Jnäꜘ Simón Peeˊ jmeenꜙ taˊ kihˈ Jesucristo la̱a̱nꜗ apóstol kya̱a̱yꜗ, sɨɨnꜙ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ maˉdsooꜘ dsëꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Peerꜙ jna̱a̱hˈ laꜗ jnänˋ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ llu̱u̱ꜗ Jesucristo hi̱ˉ lä̱ä̱˜ jneˊ. Hi̱ˉ heꜘ heꜘ Dio jnänˋ. 2 Taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ kyu̱u̱hꜙ hnähꜘ Dio hiꜙ kyu̱u̱hꜙ hnähꜘ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, waˊ miˉjä̱ä̱ꜗ Dio hnähꜘ chaˉmiihˉ hiꜙ waˊ jmeeyꜘ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ. 3 Kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Dio baˊ chaˉ läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ jneˊ mahꜗ jmeeˊ jneˊ läꜙ hnøøyꜗ hñiiyꜘ. Gaꜙhñahꜗ jneˊ heˉ laˉ, kya̱a̱hˊ heˉ maˉkyu̱u̱ꜙ jnihꜘ. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙtëëhꜗ jneˊ taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ la̱a̱yꜗ jø̱ø̱hˈ hiꜙ liyhꜙ jmeeyꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ. 4 Hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙhñahꜗ jneˊ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ gaꜙjäyhꜘ jmeeyꜗ jnänˋ. Peerꜙ jna̱a̱hˈ laꜗ jnänˋ heˉ maˉkyu̱u̱h˜ jneˊ juuˈ kiyhꜗ. Jëëhꜘ taꜙlaꜙ kihꜗ juuˈ naˉ maˉtøøhˊ jneˊ jeeˊ le̱e̱ꜘ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ hñiiꜘ Dio hiꜙ lä̱ä̱y˜ jneˊ kihˈ heˉ hlɨɨhˈ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ heˉ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ jnänˋ. 5 Heˉja̱ˉ läꜙlluꜗ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ, kwaˊ hnähꜘ beꜘ jmeeˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ baˊ. Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ heˉ jmeehˉ hnähꜘ läꜙlleˋ kihˈ, hnøøꜗ läꜙkyu̱u̱h˜ hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ. 6 Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ heˉ kyu̱u̱h˜ hnähꜘ, hnøøꜗ hä̱ä̱hˈ hnähꜘ hñaahꜗ. Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ heˉ hä̱ä̱hˈ hnähꜘ hñaahꜗ, hnøøꜗ jø̱hˉ hohꜘ hnähꜘ. Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ heˉ jø̱hˉ hohꜘ hnähꜘ, hnøøꜗ hnaahˈ hnähꜘ Dio. 7 Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ heˉ hnaahˈ hnähꜘ Dio, hnøøꜗ jmeehˈ hnähꜘ heˉ lluꜗ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ. Hiꜙ ja̱ꜙ maꜙlaꜙ heˉ ja̱ˉ, hnøøꜗ hnaahꜙ dsaˉkya̱a̱hˊ baˊ. 8 Cherˊmahꜗ jmeehˉ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ, hiꜙ ngooꜗ baˊ jmeehˉ hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ läꜙja̱ˉ, maˊja̱ˉ baˊ läꜙjnäꜘ taˊ kyahˈ hnähꜘ. Hiꜙ ja̱ꜙ ko̱o̱ˉ jwahꜘ hnähꜘ: “Kyu̱u̱ꜙ baˊ jnäähꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ.” 9 Pero hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ, saꜙ jnäꜘ kiyhꜗ, la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ tʉʉˊ. Maˉgaaꜘ dsëyꜗ haˉ läꜙ gaꜙcheˋ läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ gaꜙjmeeyꜘ jä̱ä̱ꜗ. 10 Läꜙja̱ˉ ø̱ø̱hnꜗ, miˉjnääˈ hnähꜘ heˉ naˉlle̱e̱hˊ hnähꜘ hiꜙ miˉjnääˈ hnähꜘ heˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ hi̱ˉ gaꜙtëëhꜗ Dio. Cherˊmahꜗ jmeehˉ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ, saꜙ tä̱hꜙ hnähꜘ ji̱hˊko̱hꜘ, 11 hiꜙ niꜙ ko̱o̱ˉ saꜙ chaˉ heˉ haꜗ kyahꜗ hnähꜘ, naˉnaˊ baˊ jwëˈ kyahꜗ hnähꜘ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ tä̱ä̱ꜘ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Jesucristo, Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ lä̱ä̱˜ jneˊ. 12 Heˉja̱ˉ ngooꜗ baˊ jnäꜘ miˉdsoohnꜚ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ juuˈ laˉ maꜙkeꜙ maˉkyu̱u̱h˜ hnähꜘ hiꜙ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ laˉ. 13 Pero lluꜗ gaˊ la̱a̱nꜙ heˉ kwanˋ nʉʉhꜚ laˉ kyahꜗ hnähꜘ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ cha̱a̱nˉ. 14 Jëëhꜘ, maꜙ baˊ jnäꜘ, cha̱hꜘ baˊ yaˊhë̱ë̱nꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, läꜙja̱ˉ gaꜙmiꜙjnääˉ Jesucristo kinꜙ. 15 Heˉja̱ˉ kwanˋ beꜘ läꜙji̱i̱hˈ jeeˊ leꜘ, hlë̱ë̱hnˊ hnähꜘ juuˈ laˉ mahꜗ läꜙdsooh˜ hohꜘ hnähꜘ gaˊ maˉju̱u̱nꜙ. 16 Läꜙ maˊ gaꜙkwaˊ jnäähꜗ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ saꜙ gaꜙhlëëhnˋ juuˈ taꜙjmahꜗ heˉ gwaꜘ kya̱a̱hˊ ma̱y˜. Gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ dsooꜘ haˉ läꜙ läꜙjnäꜘ beꜘ kihꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱yhꜘ. Jëëhꜘ kya̱a̱hˊ mɨˊnëˊ jnäähꜗ gaꜙjëëˊ jnäähꜗ ko̱o̱ˉ häˊ, haˉ läꜙ tøˉjlë̱ë̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ. 17 Gaꜙjëëˊ jnäähꜗ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ Dio jø̱ø̱yhˈ hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ jʉʉhˉ kiyhꜗ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙnʉʉˊ jnäähꜗ haˉ läꜙ naˊhñaahꜗ gaꜙhlëëhꜘ Dio kiyhꜗ, gaꜙjäyhꜘ: “Hi̱ˉ laˉ naˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ hnaanꜙ, peerꜙ cha̱a̱nˉ lluꜗ kya̱a̱yhˊ.” 18 Heꜘ baˊ jnäähꜗ gaꜙnʉʉˊ jnäähꜗ heˉ gaꜙhlëëhꜘ gyʉʉhˈ baˊ ja̱ˉ, läꜙ maˊ tøøhˊ jnäähꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús gyʉʉhˈ mohꜘ heˉ naˉjngɨɨˈ ja̱ˉ. 19 Heˉja̱ˉ chaˉgaˊmiihˉ he̱e̱hꜘ jnäähˈ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ. Hiꜙ cherˊmahꜗ jmeehˉ hnähꜘ heˈ kihꜗ juuˈ ja̱ˉ, jmeehˉ baˊ hnähꜘ lluꜗ. Juuˈ ja̱ˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ waˊjeˉ heˉ kwaꜙ jmëëꜗ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ, heˉ naˉhi̱h˜ läꜙji̱i̱hˈ jnäꜙ, läꜙji̱i̱hˈ hña̱a̱ꜘ nʉʉꜘ høøˈ chooyꜗ waˊjeˉ läꜙ gaꜙtëꜘ nehꜙ tuhˉhohꜘ hnähꜘ. 20 Kihꜗ jeeˊ läꜙjëꜙ heˉ jwahnꜙ laˉ hnoonꜗ tä̱hꜙ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ heˉ laˉ. Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ läꜙkë̱hˊ jmɨɨˊ kihˈ hñiiꜘ heˉ ji̱i̱yꜗ juuˈ heˉ gaꜙsɨɨꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. 21 Jëëhꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio, saꜙ gaꜙhlëëhꜘ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ hñiiyꜘ. Gaꜙhlëëyhꜘ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ Dio baˊ, taꜙlaꜙ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ hi̱ˉ maˊ jøøꜙ kiyhꜗ.
1 Maˊ cha̱a̱ˉ baˊ dsaˉ lloꜘjooꜗ hi̱ˉ maˊ jähꜘ ngëëy˜ juuˈ kihꜗ Dio jeeˊ kihˈ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ pero juuˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ maˊ laˈ juuˈ taˉjuuˈ baˊ. Hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ hwë̱ë̱ꜙ taˉjwohꜗ hi̱ˉ kwaꜗ juuˈ taˉjuuˈ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ naꜗ. Jwëꜘ naˉhmääˊ baˊ miˉga̱a̱yꜙ hnähꜘ, hiꜙ he̱e̱yꜗ hnähꜘ kya̱a̱hˊ heˉ miˉsɨɨyꜗ juuˈ kihꜗ Dio, läꜙji̱i̱hˈ jmä̱ä̱yꜗ taꜙ kooꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ gaꜙlä̱ä̱yꜗ. Heˉ jmeeyꜗ läꜙja̱ˉ, ngɨɨyꜗ jäꜙ naꜗ baˊ ko̱hꜘ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kiyhˈ. 2 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ jmeeꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ kya̱a̱hˊ jwëꜘ hlɨɨhˈ kiyhꜗ. Hiꜙ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsaˉ heꜘ, miˉkwa̱hꜗ dsaˉ kihꜗ juˈdsooꜘ. 3 Kihꜗ heˉ he̱e̱ꜘ dsëyꜗ kuuˊ, sa̱a̱yhꜗ hnähꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ gwaꜘ tuhˉdsëyꜗ hñiiyꜘ. Ko̱ˉja̱ˉ maˉnaˉhe̱e̱ꜚ baˊ dsaˉ heꜘ lloꜘjooꜗ. Moꜙsoꜙ chaˉ jeeˊ moꜙ lä̱ä̱yꜘ. 4 Läꜙja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ ángele hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ heˉ hlɨɨhˈ, saꜙ gaꜙläꜙjø̱hꜙ dsëꜗ Dio kya̱a̱yhˊ, gaꜙjwä̱ä̱yꜗ chaˊjeˉ, gaꜙhñu̱u̱yhˉ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ jeeˊ saꜙ jnäꜘ saꜙ nʉʉhꜘ. Jeeˊ ja̱ˉ tä̱ä̱yhˊ läꜙji̱i̱hˈ dsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ heˉ llayꜗ taˊ kiyhˈ. 5 Hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ lloꜘjooꜗ, saꜙ gaꜙko̱o̱yˈ dsëyꜗ kiyhꜗ, gaꜙjngëëyhꜗ hi̱ˉ hñaaˉ dsëꜗ heꜘ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ. Ji̱i̱ˉ ja̱ˉ gaꜙla̱a̱ꜘ maꜙlaꜙ Noé baˊ kya̱a̱hˊ gye̱e̱ˈ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ kiyhꜗ. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙkwaꜘ juuˈ haˉ läꜙ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉ kya̱a̱hˊ heˉ lluꜗ jmahꜗ. 6 Hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙhe̱e̱ꜗ Dio jwɨɨˉ Sodoma kya̱a̱hˊ Gomorra, gaꜙjë̱ë̱yꜗ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙlɨɨꜗ tʉˊjwaˉ. Läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ mahꜗ läꜙñeˉ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ haˉ läꜙ leꜘ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ ga̱hꜙ Dio. 7 Ja̱a̱ˉ Lot baˊ gaꜙlä̱ä̱yꜗ, hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ dsaˉ llu̱u̱ꜗ. Peerꜙ maˊ meehˉ dsëyꜗ maˊ jëëy˜ haˉ läꜙ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ hlë̱ë̱hˈ heꜘ jmeeyꜙ läꜙjëꜙ heˉ laꜗ oˉhihꜙ. 8 Hi̱hꜗ dsaˉñʉʉhˉ llu̱u̱ꜗ heꜘ, läꜙko̱o̱ˉ maˊ gyayˈ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ, ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ kya̱a̱hˊ dsaˉ hlë̱ë̱hˈ heꜘ, maˊ ji̱i̱ꜙ läꜙ gaꜙtëꜘ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ, läꜙ maˊ nuuyˉ hiꜙ maˊ jëëy˜ heˉ maˊ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ waˊ laˈ chaˉ laꜗ. 9 Heˉja̱ˉ maˉñeˊ baˊ jneˊ, Dio lihꜙ lä̱ä̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hnaayhˉ maˊ jëëy˜ wɨɨꜘ, hiꜙ hi̱ˉ hñaaˉ dsëꜗ heꜘ, läꜙ maˉtä̱ä̱hˊ ja̱ˉbaˊ, läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ llaˈ Dio taˊ kiyhˈ mahꜗ heeyhꜗ wɨɨꜘ. 10 Hiꜙ chaˉgaˊmiihˉ wɨɨꜘ che̱e̱ꜗ Dio kihꜗ hi̱ˉ gaꜙnääˊ läꜙ hnøøꜗ jmɨˉngoꜗ kihꜗ, hi̱ˉ gaꜙnääˊ hnoohˉ heˉ gaˊ jyohꜘ heˉ he̱e̱ꜘ dsëyꜗ, saꜙ hnøøyꜗ jmeeyꜗ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ madaꜚ kihꜗ Dio, niꜙ miihˉ saꜙ goyhꜙ, jmä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ jø̱ø̱hˈ, hiꜙ saꜙ goyhꜙ hlëëyhꜗ wɨɨꜘ kihꜗ hi̱ˉ ka̱a̱hˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gyʉʉhˈ. 11 Läꜙjë̱ë̱ꜙ ángele hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gyʉʉhˈ, be̱e̱ꜘ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ jmɨˉlleꜘ hlë̱ë̱hˈ heꜘ, pero niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ tu̱u̱ˉ dsëyꜗ jwäyꜗ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kihˈ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ heꜘ chaˊnëˊ Dio. 12 Pero dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ heꜘ, hlëëyhꜙ wɨɨꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ saꜙ ngëëyꜘ, jmeeyꜙ läꜙko̱o̱ˉ jahꜘ nuuˉ hi̱ˉ maˉnaˉjä̱ä̱ꜘ jngëëhꜗ dsaˉ. Läꜙja̱ˉ leꜘ kihꜗ dsaˉ heꜘ, läꜙko̱o̱ˉ jahꜘ baˊ he̱e̱yꜘ goˉte˜. 13 Jeeˊ ja̱ˉ hyoyhꜙ jñeeyˈ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ taˊ hlɨɨhˈ heˉ maˊ jmeeyꜙ. Cha̱a̱yˉ lluꜗ jwërte la̱a̱yꜘ, jmeeyꜙ läꜙjëꜙ heˉ tɨh˜ dsëyꜗ hñiiyꜘ. Peerꜙ hlë̱ë̱hˈ dsaˉ heꜘ, dsaˉta̱a̱yhˋ läꜙkye̱ˉ jeeˊ jmeehˉ hnähꜘ jmɨɨˊ, kuyhꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, hnoohꜙ gyihꜗ maꜙlaꜙ heˉ he̱e̱ꜘ dsëyꜗ. 14 Saꜙ leꜘ jë̱ë̱yꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ, maꜙraꜙ heˉ he̱e̱ꜘ baˊ dsëyˈ. Saꜙ dsaˉläˉdsë̱hꜙ dsëyꜗ jmeeyꜙ heˉ hlɨɨhˈ. Miˉga̱a̱yꜙ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ hi̱ˉ saꜙ chaˉ beꜘ kihꜗ. Peerꜙ hñu̱u̱yˊ haˉ läꜙ jeeˊ liyhꜙ läꜙjëꜙ heˉ he̱e̱ꜘ dsëyꜗ, jëëhꜘ maˉhä̱ä̱yˊ kya̱a̱hˊ dsoˊjwɨɨꜘ. 15 Maˉjmeeyꜘ taꜙ kooꜘ kihꜗ jwëꜘ lluꜗ, maˉka̱yh˜ jwëˈ. Gaꜙnääyˊ jmeeyꜙ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Balaam, jo̱o̱ꜘ Beor hi̱ˉ gaꜙhnoohˉ haˉ läꜙ maˉläˉchayꜙ kuuˊ kya̱a̱hˊ heˉ hlɨɨhˈ heˉ maˊ jmeeyꜙ. 16 Pero burra hi̱ˉ maˊ dsë̱ë̱˜ Balaam heꜘ gaꜙhlëëhꜘ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉ. Gaꜙjʉʉyhꜗ kiyhꜗ, kihꜗ heˉ maˊ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ hlɨɨhˈ ja̱ˉ, mahꜗ saꜙ maˊ dsooyˈ taꜙ chaˊnëˊ kya̱a̱hˊ hʉʉˊdsëˉ ngaahˊ kiyhˈ. 17 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ heꜘ, la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ jmɨˉtooˉ heˉ saꜙ haaˊ jmɨɨˉ, hiꜙ la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ jniiꜘ heˉ goˉkye̱ꜚ lleꜘ waˊ haˉ chaˉ haˉ. Maˉnaˉhe̱e̱yꜚ goˉte˜. Maˉlaꜗ juuˈ dsaˉnääyꜗ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ lähˉ läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. 18 Hlëëyhꜙ juuˈ kaahˊ jmahˈ heˉ saꜙ tøøhnˊ taˊ, hiꜙ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ ja̱ˉ, miˉga̱a̱yꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ hmëëꜘ maˉla̱a̱ꜘ kihꜗ heˉ hlɨɨhˈ. 19 Hi̱ˉ heꜘ jähꜘ läꜙlaˉ: “Maˉnaˉla̱a̱ˊ baˊ jneˊ. Heˉja̱ˉ chaˉ jwëˈ jnänˋ jmeenˊ läꜙjëꜙ heˉ llaꜙ dsëˉ jneˊ.” Pero niꜙ saꜙ ñeyˉ heˉ saꜙ naˉla̱a̱yˊ. Naˉhnëëyˊ jmeeyꜙ heˉ hlɨɨhˈ jmahꜗ baˊ. Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ gaꜙta̱hꜘ dsaˉ kya̱a̱hˊ waˊ heˉ chaˉ heˉ heˉ jøøꜙ kiyhꜗ, maˉla̱a̱yꜗ kya̱a̱ꜗ heˉ ja̱ˉ. 20 Cherˊmahꜗ gaꜙla̱a̱ꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ kihꜗ heˉ hlɨɨhˈ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ gaꜙläꜙkyu̱u̱yꜙ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ lä̱ä̱˜ jneˊ, hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙje̱e̱yh˜ kaˉlähꜘ taꜙ kaˊluuyˊ, hiꜙ gaꜙlɨhꜗ heˉ hlɨɨhˈ ja̱ˉ kiyhꜗ, chaˉgaˊmiihˉ läꜙhlë̱ë̱yhˈ, läꜙko̱o̱ˉ maˊ la̱a̱yˈ jä̱ä̱ꜗ. 21 Lluꜗ gaˊ laˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ gaꜙläꜙkyʉʉyh˜ goˉte˜ jwëꜘ lluꜗ. Jwɨɨy˜, kihꜗ heˉ gaꜙläꜙkyʉʉyh˜ baˊ mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ taꜙ kooꜘ madaꜚ heˉ naˉjngɨɨˈ heˉ gaꜙhyoyhꜗ kihꜗ Dio. 22 Heˉ läꜙja̱ˉ, je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ dsoo˜ juuˈ heˉ hlëëhꜙ dsaˉ: “Saˊdsɨɨˉ hi̱ˉ ñu˜, ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ kuyhˉ tʉˊñuˉ kiyhꜗ”, hiꜙ “chaˊñeˈ hi̱ˉ maˉnaˉjngëëˈ, ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ looyh˜ jmɨɨˉ ji̱i̱ˈ.”
1 Peerꜙ hnaanꜙ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, jeeˊ laˉ maˉtëꜘ to̱ꜗ moˊjeˉ heˉ sɨɨnꜙ kyahꜗ hnähꜘ. Läꜙto̱ꜘ naˉ hlëëhˊ ko̱o̱ˉ baˊ juuˈ, hlë̱ë̱hnˊ hnähꜘ mahꜗ ka̱hˈ hnähꜘ ko̱o̱ˉ nëëˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ. 2 Hnoonꜗ läꜙdsooh˜ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙsɨɨꜘ hi̱ˉ naˉjngëëˈ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ. Hiꜙ hnoonꜗ läꜙdsooh˜ hohꜘ hnähꜘ madaꜚ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ lä̱ä̱˜ jneˊ. Jëëhꜘ jnäähˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ apóstole, kwaˉ jnäähˈ juuˈ kiyhꜗ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. 3 Waˊ läˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ toˉnëˊ heˉ jwahnꜙ laˉ. Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨɨˊ, yaˉnääꜘ dsaˉ hi̱ˉ miˉkwa̱hꜗ kihꜗ läꜙjëꜙ baˊ, hiꜙ johꜘ heˉ hlɨɨhˈ saꜙ jmeeyꜗ läꜙko̱o̱ˉ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ. 4 Jäyhꜙ läꜙlaˉ: “¿Heˉlaˈ saꜙ maˉja̱h˜ Cristo läꜙko̱o̱ˉ gaꜙbä̱ä̱yhˉ hñiiyꜘ maˊ jä̱yhꜘ? Läꜙji̱i̱hˈ jmɨɨˊ gaꜙju̱u̱ꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ, läꜙ maˉngooꜗ ja̱ˉbaˊ hiiꜘ tiiˊ jmɨˉgyʉʉꜙ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ. Saꜙ chaˉ heˉ maˉnaˉsɨɨꜗ läꜙji̱i̱hˈ maˊ gaꜙnøøꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ”, jähꜘ dsaˉ heꜘ. 5 Saꜙ hnøøyꜗ nuuyꜗ haˉ läꜙ gaꜙnøøꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ. Jëëhꜘ, kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ baˊ Dio, gaꜙlaꜗ gyʉʉhˈ hwaꜗ läꜙ maˊ toˉnëˊ. Hwaꜗ yaꜙhɨɨꜗ nehꜙ jmɨɨꜙ, hiꜙ jmɨɨˉ ja̱ˉ gaꜙnøøꜗ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kihꜗ. 6 Ja̱ˉbaˊ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ ja̱ˉ, gaꜙhe̱e̱ꜗ Dio jmɨˉgyʉʉꜙ heˉ maˊ nøøꜘ jä̱ä̱ꜗ, läꜙko̱o̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Noé. 7 Hiꜙ kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙhlëëhꜘ Dio, maˉnaˉlaꜚ juuˈ kooꜙ kya̱a̱hˊ jeˉ gyʉʉhˈ hwaꜗ heˉ jnäꜘ naꜗ. Ko̱o̱ˉ jø̱ø̱y˜ baˊ haˉ läꜙ lloo˜ jmɨɨˊ jmeeyˈ jwiz˜ mahꜗ miˉlla̱a̱yꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hñaaˉ dsëꜗ, ja̱ˉgaˊ he̱e̱yˈ läꜙjëꜙ goˉte˜. 8 Pero hnähꜘ hi̱ˉ hnaanꜙ, taꜙ waˊ gaaꜘ hohꜘ hnähꜘ heˉ laˉ. Ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ jnäˋ jneˊ, kihꜗ Dio laꜗ ko̱o̱ˉ mil ji̱ˉñeˉ. Hiꜙ ko̱o̱ˉ mil ji̱ˉñeˉ, laꜗ kihꜗ Dio läꜙko̱o̱ˉ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ baˊ. 9 Ja̱ꜙ heˉ dsaˉläˉhë̱ë̱ˊ Dio miˉteyꜗ heˉ gaꜙbä̱ä̱yhˉ hñiiyꜘ jmeeyꜗ, läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ. Heˉ jø̱hˉ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ jneˊ baˊ ja̱ˉ, saꜙ hnøøyꜗ he̱e̱ꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ, heˉ hnøøyꜗ läˉdsa̱a̱˜ dsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ mahꜗ yaˉnääyꜘ kaˉlähꜘ kihꜗ Dio. 10 Waˊraˉ gaꜙdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ kihˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ heˉ saꜙ jø̱ø̱˜ dsaˉ baˊ jä̱yhꜘ, läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ. Jmɨɨˊ ja̱ˉ, hi̱i̱ˋ gooˉ ä̱ä̱hꜗ goˉte˜ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, kooꜙ kya̱a̱hˊ jeˉ. Läꜙja̱ˉ kooꜙ hwaꜗ laˉ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ nëˊ kihˈ. 11 Kihꜗ heˉ maˉñeˊ jneˊ heˉ he̱e̱ꜘ läꜙjëꜙ goˉteˈ heˉ chaˉ gyʉʉhˈ hwaꜗ, heˉja̱ˉ jmeeꜙ biiꜗ dsaˊtoohnˊ naˉjngëëˈ jneˊ jeeˊ hnäähnꜙ Dio. 12 Hnøøꜗ dsaˊtoohnˊ kya̱a̱hˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ ja̱ˉ. Waˊ kwanˊ beꜘ hñaaꜙ taˊ jnänˋ mahꜗ waˊ läꜙteꜗ gaˉjʉhˉ. Jmɨɨˊ ja̱ˉ he̱e̱ꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, kooꜙ kya̱a̱hˊ jeˉ. Hiꜙ läꜙjëꜙ goˉte˜ heˉ gaˊ chaˉ jo̱o̱ꜗ kya̱a̱hˊ jeˉ. 13 Pero jneˊ tøøhnˊ jø̱ø̱nˊ ko̱o̱ˉ gyʉʉhˈ hwaꜗ heˉ hmëëꜘ heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Dio hñiiꜘ kwaꜗ. Jeeˊ ja̱ˉ läꜙchaˉ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ. 14 Heˉja̱ˉ jwahnꜙ ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ tøøhˊ jneˊ jø̱ø̱nˊ heˉ läꜙteꜗ heˉ ja̱ˉ, waˊ kwanˊ beꜘ mahꜗ je̱e̱yꜙ jneˊ tøøhnˊ naˉjngëënˈ hiꜙ niꜙ miihˉ saꜙ chaˉ heˉ naˉbä̱ä̱hˋ jneˊ hiꜙ hiiꜘ tiiˊ jnänˋ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱yhꜘ. 15 Hnøøꜗ tä̱hꜙ dsëˉ jneˊ kihˈ juuˈ laˉ. Cherˊmahꜗ saꜙ ja̱yhꜗ cha̱hꜘ, heˉ hnøøyꜗ lä̱ä̱yꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ ja̱ˉ. Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ naˉ, heˉ jø̱hˉ dsëꜗ Dio kya̱a̱hˊ jneˊ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙsɨɨꜘ ø̱ø̱hꜗ jneˊ Paaˊ hi̱ˉ hnääꜙ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ hʉʉˊdsëˉ heˉ gaꜙhyoyhꜗ kihꜗ Dio. 16 Läꜙjëꜙ moˊjeˉ kiyhꜗ heˉ gaꜙsɨɨyꜘ, hlëëyhꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ hlëëhˊ jnäꜘ kihꜗ heˉ laˉ. Hiꜙ jeeˊ llahꜗ naˉsɨɨˉ jwë̱ë̱hˋ heˉ saꜙ läꜙngëëꜘ jneˊ. Heˉja̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ ngëëꜘ hi̱ˉ saꜙ laꜗ ko̱o̱ˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ, miˉsɨɨyꜗ juuˈ heˉ gaꜙsɨɨꜘ Paaˊ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ miˉsɨɨyꜗ kaˉlähꜘ taꜙ jeeˊ jyohꜘ jeeˊ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio, läꜙjwëꜘ ja̱ˉ he̱e̱y˜ hñiiyꜘ goˉte˜. 17 Hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ, maˉngëëꜘ maˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ juuˈ laˉ, heˉja̱ˉ hä̱ä̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ kihꜗ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ heꜘ mahꜗ saꜙ ka̱hˈ hnähꜘ jyohꜘ jwëˈ hiꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ tä̱hꜙ hnähꜘ, naꜗ heˉ maˉtä̱ä̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ. 18 Waˊ läˉkyu̱u̱hꜙ hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ lä̱ä̱˜ jneˊ. Läꜙja̱ˉ goˉnääꜘ baˊ hnähꜘ taꜙ chaˊnëˊ kya̱a̱hˊ heˉ lluꜗ heˉ laˊ kwaꜙ Jesús. Läꜙja̱ˉ waˊ jmeenˊ jʉʉhˉ kiyhꜗ jmɨɨˊ naˈ hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Jeeˊ laˉ sɨɨˉ jnäähˈ kyahꜗ hnähꜘ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jä̱ä̱ꜗ gaˊ kihˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Gaꜙnʉʉˊ jnäähꜗ juuˈ heˉ gaꜙkwayꜘ, kya̱a̱hˊ mɨˊnëˊ jnäähꜗ gaꜙjëëˊ jnäähꜗ kiyhꜗ. Gaꜙjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ hiꜙ gaꜙchuˊ gaꜙbë̱ë̱ˊ jnäähꜗ. Hi̱ˉ heꜘ heꜘ la̱a̱ꜗ juuˈ hi̱ˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ heˉja̱ˉ kwaˉ jnäähˈ juuˈ kiyhꜗ. 2 Hi̱ˉ naˊji̱i̱hꜙ heꜘ gaꜙläꜙjnääyꜘ läꜙ maˊ jayˈ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. gaꜙjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ, hiꜙ jmeeˉ jnäähˈ juˈdsooꜘ kiyhꜗ. Heˉja̱ˉ hlë̱ë̱hˊ jnäähꜗ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉ naˊji̱i̱hꜙ tä̱ä̱ꜘ. Hi̱ˉ heꜘ maˉcha̱a̱ˉ kya̱a̱hˊ Tääˋ jä̱ä̱ˈ, hiꜙ heꜘ baˊ hi̱ˉ heꜘ gaꜙläꜙjnääyꜘ jeeˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ. 3 Läꜙjëꜙ heˉ maˉjëëˊ jnäähꜗ hiꜙ heˉ maˉnʉʉˊ jnäähꜗ, juuˈ ja̱ˉbaˊ kwaˉ jnäähˈ mahꜗ läꜙja̱ˉ kyahꜗ hnähꜘ läꜙchaˉ ko̱o̱ˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ kya̱a̱hˊ jnäähꜗ, läꜙko̱hꜘ hiiꜘ ko̱o̱ˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ kya̱a̱hˊ Dio hiꜙ kya̱a̱hˊ jo̱o̱yꜘ Jesucristo. 4 Läꜙjëꜙ heˉ laˉ sɨɨˉ jnäähˈ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ goˉte˜. 5 Heˉ laˉ naˉ juuˈ heˉ maˉnʉʉˊ jnäähꜗ kiyhꜗ, ja̱ˉbaˊ juuˈ laˉ kwaˉ jnäähˈ kyahꜗ hnähꜘ kaˉlähꜘ. Dio heꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ waˊjeˉ, niꜙ miihˉ heˉ hlɨɨhˈ saꜙ chaˉ kiyhꜗ. 6 Cherˊmahꜗ jähˊ jneˊ, hiiꜘ ko̱o̱ˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ jnänˋ kya̱a̱hˊ jnihꜘ mahꜗ jmeeˉ gaˊ jneˊ heˉ hlɨɨhˈ, heˉ taˉju̱u̱ˈ baˊ jneˊ ja̱ˉ, jëëhꜘ saꜙ miˉteˋ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ juˈdsooꜘ. 7 Pero cherˊmahꜗ miˉteˋ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ hi̱ˉ hä̱ä̱ˊ jeeˊ waˊjeˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ hä̱ä̱ˊ hñiiꜘ Dio jeeˊ waˊjeˉ, heˉja̱ˉ baˊ dsooꜘ hiiꜘ ko̱o̱ˉ baˊ hʉʉˊdsëˉ jnänˋ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ jneˊ. Hiꜙ kya̱a̱hˊ jmaˉ kihꜗ Jesucristo Jo̱o̱ꜘ Dio gyih˜ läꜙjëꜙ dsoˊkyeˉ jnänˋ. 8 Cherˊmahꜗ jähˊ jneˊ saꜙ chaˉ dsoˊkyeˉ jnänˋ, heˉ miˉga̱a̱ˈ jneˊ hñaaˈ baˊ jneˊ ja̱ˉ, saꜙ chaˉ juˈdsooꜘ chaˉ jnänˋ. 9 Pero cherˊmahꜗ gaꜙmiꜙjnääˈ jneˊ dsoˊkyeˉ jnänˋ, llu̱u̱ꜗ baˊ Dio, hi̱ˉ läꜙ maˉko̱o̱ˈ ja̱ˉbaˊ dsëˈ kihꜗ dsoˊkyeˉ jnänˋ, hiꜙ cheyꜗ goˉte˜ läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ dsaˉhlä̱ä̱hꜙ jneˊ. 10 Cherˊmahꜗ gaꜙjähˊ jneˊ saꜙ chaˉ dsoˊkyeˉ jnänˋ, heˉ jmä̱ä̱ꜙ jneˊ Dio heˉ taˉju̱u̱yˈ baˊ. Saꜙ häˊ juuˈ kiyhꜗ nehꜙ tuhˉdsëˉ jneˊ cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ laꜗ.
1 Hnähꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ pihˈ kya̱a̱nꜙ, maˉsɨɨnꜗ läꜙjëꜙ heˉ laˉ mahꜗ moꜙsoꜙ jmeehˈ gaˊ hnähꜘ dsoˊkyeˉ. Pero cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉjmeeꜘ dsoˊkyeˉ, cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ chehꜗ nëˊ jnänˋ ngɨɨꜙ kihꜗ Tääˋ, hi̱ˉ heꜘ heꜘ Jesucristo, hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ goˉte˜. 2 Hi̱ˉ heꜘ gaꜙngëëꜗ hñiiꜘ mahꜗ gaꜙju̱u̱yꜗ, gaꜙmiꜙhmaayhˊ dsoˊkyeˉ jnänˋ. Pero ja̱ꜙ maꜙlaꜙ dsoˊkyeˉ jnänˋ gaꜙmiꜙhmaayhˊ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙmiꜙhmaayhˊ dsoˊkyeˉ kihꜗ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 3 Cherˊmahꜗ gaꜙhøøˊ jneˊ nʉʉhꜚ kihꜗ Dio, maˉñeˊ jneˊ heˉ maˉkyu̱u̱ꜙ baˊ jnihꜘ ja̱ˉ. 4 Pero hi̱ˉ jähꜘ: “Kyu̱u̱ꜙ baˊ jnäꜘ Dio”, mahꜗ saꜙ høøyꜙ nʉʉhꜚ kiyhꜗ, heˉ taˉju̱u̱yˈ baˊ ja̱ˉ. Saꜙ laꜗ dsooꜘ juuˈ kiyhꜗ. 5 Pero hi̱ˉ høøꜙ juuˈ kihꜗ Dio, hi̱ˉ heꜘ baˊ hnääˈ Dio läꜙko̱o̱ˉ teꜗ lleˋ kihˈ. Heˉ läꜙja̱ˉ, ñeˊ jneˊ heˉ la̱a̱ꜗ jneˊ ko̱o̱ˉ kya̱a̱yhˊ. 6 Hi̱ˉ jähꜘ la̱a̱ꜗ ko̱o̱ˉ kya̱a̱hˊ Dio, hi̱ˉ heꜘ ä̱ä̱ˉ jmɨɨˊ jmeeyˈ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús baˊ. 7 Ja̱ꜙ heˉ hmëëꜘ nʉʉhꜚ laˉ heˉ sɨɨnꜙ kyahꜗ hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ. Nʉʉhꜚ maˉgyu̱hˉ heˉ maˉkyu̱u̱h˜ hnähꜘ läꜙ maˊ toˉnëˊ baˊ laˉ. Nʉʉhꜚ maˉgyu̱hˉ laˉ, laꜗ juuˈ heˉ gaꜙnʉʉhˉ hnähꜘ läꜙ maˊ toˉnëˊ. 8 Pero maꜙraꜙ heˉ hmëëꜘ baˊ nʉʉhꜚ laˉ heˉ sɨɨnꜙ kyahꜗ hnähꜘ. Jëëhꜘ, maꜙraꜙ heˉ gaꜙläꜙhnääꜗ baˊ Cristo jneˊ hiꜙ läꜙja̱ˉ maˉläˉhnaahꜙ hnähꜘ ø̱ø̱hꜗ hnähꜘ. Jëëhꜘ, dsaˉngëëꜘ baˊ heˉ naˉho̱o̱ˉ ja̱ˉ, hiꜙ ngooꜗ dsaˉläˉjnäꜘ hñiiꜘ waˊjeˉ heˉ jmeeꜙ hnääꜗ dsaˉ. 9 Hi̱ˉ jähꜘ hä̱ä̱ˊ jeeˊ jnäꜘ waˊjeˉ mahꜗ naˉhä̱ä̱yhˊ ø̱ø̱yhꜚ, läꜙ maˉhä̱ä̱ˊ bihꜗ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ. 10 Hi̱ˉ hnääꜗ ø̱ø̱hꜚ, hi̱ˉ heꜘ hä̱ä̱ˊ tä̱ä̱ꜘ jeeˊ jnäꜘ waˊjeˉ. Saꜙ chaˉ heˉ jmeeꜗ të̱yhꜗ. 11 Pero hi̱ˉ naˉhøøhˊ kihˈ ø̱ø̱hꜚ, läꜙ maˉhä̱ä̱ˊ bihꜗ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ. Jëëhꜘ heˉ hlɨɨhˈ jmahꜗ baˊ jmeeyꜙ. Hiꜙ niꜙ saꜙ ñeyˉ haˉ taꜙ dsooyꜗ, jëëhꜘ saꜙ jnäꜘ mɨˈnëyˊ heˉ ngëyꜙ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ. 12 Gyʉ̱ʉ̱ˉ pihˈ, sɨɨnꜙ kyahꜗ hnähꜘ, jëëhꜘ maˉnaˉcheˊ dsoˊkyeˉ kyahꜗ hnähꜘ taꜙlaꜙ kihꜗ Jesús. 13 Hnähꜘ dsaˉ maˉka̱a̱hˊ, sɨɨnꜙ kyahꜗ hnähꜘ, jëëhꜘ maˉläˉkyu̱u̱hꜙ baˊ hnähꜘ hi̱ˉ maˉcha̱a̱ˉ jä̱ä̱ꜗ gaˊ kihˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Hiꜙ sɨɨnꜙ kyahꜗ hnähꜘ chihˉ kwa̱a̱ˉ, jëëhꜘ maˉlë̱h˜ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ. Sɨɨnꜙ kyahꜗ hnähꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ pihˈ, jëëhꜘ maˉläˉkyu̱u̱hꜙ baˊ hnähꜘ Tääˋ. 14 Sɨɨnꜙ kyahꜗ hnähꜘ dsaˉ maˉka̱a̱hˊ, jëëhꜘ maˉläˉkyu̱u̱hꜙ baˊ hnähꜘ hi̱ˉ maˉcha̱a̱ˉ jä̱ä̱ꜗ gaˊ kihˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Sɨɨnꜙ kaˉlähꜘ kyahꜗ hnähꜘ chihˉ kwa̱a̱ˉ, jëëhꜘ chaˉ beꜘ kyahꜗ hnähꜘ, hiꜙ maˉjä̱ꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ juuˈ kihꜗ Dio nehꜙ tuhˉhohꜘ hnähꜘ, hiꜙ maˉlë̱h˜ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ. 15 Taꜙ waˊ he̱e̱ꜘ hohꜘ hnähꜘ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, niꜙ heˉ gaˊ jyohꜘ heˉ chaˉ nëˊ kihˈ. Hi̱ˉ he̱e̱ꜘ dsëꜗ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, saꜙ hnääyꜗ Tääˋ. 16 Jëëhꜘ, läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, saꜙ gwaˉ kihꜗ Dio. Kihꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ baˊ ja̱ˉ heˉ he̱e̱ꜘ dsëꜗ jmɨˉngoꜗ, hiꜙ heˉ he̱e̱ꜘ dsëyꜗ läꜙjëꜙ heˉ jëëy˜, hiꜙ heˉ jmä̱ä̱y˜ hñiiyꜘ jø̱ø̱hˈ. 17 Dsaˉlla̱a̱ꜙ baˊ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ kya̱a̱hˊ heˉ he̱e̱ꜘ dsëꜗ dsaˉ. Pero hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙ hnøøꜗ Dio, läꜙ maˉcha̱a̱yˉ ja̱ˉbaˊ. 18 Gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, ngooꜗ gaꜙdsa̱a̱ꜗ jmɨɨˊ heˉ tøøhnˊ laˉ. Maˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ kihꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jäꜙ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kihꜗ Cristo. Hiꜙ läꜙja̱ˉ laꜗ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ kya̱a̱yꜗ maˉcha̱a̱ˉ naꜗ. Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ naˉ, ñeˊ jnäähꜗ ngooꜗ gaꜙdsa̱a̱ꜗ jmɨɨˊ heˉ tøøhnˊ laˉ. 19 Hi̱ˉ heꜘ gaꜙhwë̱ë̱ˉ jeeˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ, pero saꜙ maˊ la̱a̱yˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ maˊ la̱a̱yˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, maˊ jä̱yˈ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ jnäähꜗ. Heˉ gaꜙhwë̱ë̱yˉ jeeˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ gaꜙläꜙjnäꜘ, ja̱ꜙ läꜙjë̱ë̱yꜙ la̱a̱yꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 20 Pero maˉhñah˜ baˊ hnähꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ heˉ gaꜙkwëëhꜗ Cristo hnähꜘ. Heˉja̱ˉ maˉkyu̱u̱h˜ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ laꜗ juˈdsooꜘ. 21 Ja̱ꜙ kihꜗ heˉ saꜙ kyu̱u̱h˜ hnähꜘ juˈdsooꜘ heˉ sɨɨnꜙ juuˈ laˉ kyahꜗ hnähꜘ. Sɨɨnꜙ heˉ laˉ kihꜗ heˉ maˉkyu̱u̱h˜ baˊ hnähꜘ. Jëëhꜘ maˉñehˊ baˊ hnähꜘ niꜙ ko̱o̱ˉ juuˈ taˉjuuˈ saꜙ goˉhɨɨˈ jeeˊ kihˈ juˈdsooꜘ. 22 ¿Hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ? Hi̱ˉ jähꜘ kihꜗ Jesús saꜙ la̱a̱yꜗ Cristo, hi̱ˉ heꜘ baˊ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ. Hi̱ˉ naˉhøøhˊ kihˈ Cristo, jäyhꜘ saꜙ cha̱a̱ˉ Dio hiꜙ niꜙ saꜙ cha̱a̱ˉ jo̱o̱yꜘ kaˉlähꜘ. 23 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jähꜘ saꜙ la̱a̱ꜗ Jesús Jo̱o̱ꜘ Dio, hi̱ˉ heꜘ saꜙ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Tääˋ. Pero hi̱ˉ miˉjnääꜙ hñiiꜘ heˉ la̱a̱yꜗ kya̱a̱ꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio, la̱a̱yꜗ kya̱a̱ꜗ Tääˋ kaˉlähꜘ. 24 Waˊ jä̱ꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ hnähꜘ heˉ gaꜙnʉʉhˉ hnähꜘ läꜙ maˊ toˉnëˊ. Jëëhꜘ, cherˊmahꜗ gaꜙjä̱ꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ hnähꜘ heˉ gaꜙnʉʉhˉ hnähꜘ läꜙ maˊ toˉnëˊ, läꜙja̱ˉ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ tä̱ä̱ꜘ kya̱a̱hˊ jo̱o̱yꜘ hiꜙ kya̱a̱hˊ Tääˋ kaˉlähꜘ. 25 Heˉ laˉ ja̱ˉ, heˉ gaꜙbä̱ä̱hˉ Jesucristo hñiiꜘ kya̱a̱hˊ jneˊ: heˉ gaꜙjmeeyꜘ cha̱a̱ˉ jneˊ tä̱ä̱ꜘ. 26 Sɨɨnꜙ heˉ laˉ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ läꜙñehˊ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉ hnøøꜗ miˉga̱a̱ꜙ hnähꜘ. 27 Pero Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ heˉ maˉhñah˜ hnähꜘ kihꜗ Cristo, maˉjä̱ꜗ ja̱ˉbaˊ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. Moꜙsoꜙ jmeeꜙ biiꜗ hi̱ˉ miˉtë̱ë̱ꜙ hnähꜘ. Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ baˊ miˉtë̱ë̱ꜙ hnähꜘ gaꜙläꜙjëꜙ. Hiꜙ hlëëyhꜙ juˈdsooꜘ jmahꜗ baˊ, ja̱ꜙ juuˈ taˉjuuˈ. Ja̱ˉ goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ Cristo, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ maˉmiˉtë̱ë̱ˉ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ hnähꜘ. 28 Gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, naꜗ naꜙ goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ Cristo. Läꜙja̱ˉ läꜙchaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ jnänˋ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ läꜙjnääyꜘ, hiꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ jä̱nˊ kya̱a̱hˊ oˉhihꜙ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱yhꜘ. 29 Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ, llu̱u̱ꜗ baˊ Jesús. Läꜙja̱ˉ hnøøꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ kaˉlähꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ lluꜗ la̱a̱yꜗ kya̱a̱ꜗ Dio.
1 Jëëˋ daˊ hnähꜘ haˉ ko̱hꜘ saꜙ hnääꜗ Tääˋ jneˊ, läꜙji̱i̱hˈ maˉmiˉche̱e̱yˉ jneˊ jo̱o̱yꜘ. Heˉja̱ˉ, dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ saꜙ kyu̱u̱ꜙ jneˊ, jëëhꜘ saꜙ gaꜙläꜙkyu̱u̱yꜙ hñiiꜘ Dio. 2 Ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ, naꜗ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ jo̱o̱ꜘ Dio. Saꜙ gaˊ maˉñeˊ jneˊ haˉ läꜙ le̱e̱ꜘ jneˊ. Pero ñeˊ baˊ jneˊ, waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ läꜙjnääꜘ Jesucristo, le̱e̱ꜘ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱yꜗ hñiiyꜘ, jëëhꜘ maˊja̱ˉ jë̱ë̱ˊ jnihꜘ naˉhñaaˈ läꜙjë̱ë̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱yꜗ hñiiyꜘ. 3 Hiꜙ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ chaˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ heˉ le̱e̱yꜘ kweeˉ kya̱a̱yhˊ, hi̱ˉ heꜘ naˉ, ngooꜗ miˉllu̱u̱yꜗ hñiiyꜘ chaˉgaˊmiihˉ läꜙji̱i̱hˈ le̱e̱yꜘ naˉjngëëyˈ läꜙko̱o̱ˉ naˉjngëëˈ hñiiꜘ Jesús. 4 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ dsoˊkyeˉ, hlä̱ä̱yhˉ chaˊnëˊ ley kihꜗ Dio. Jëëhꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ dsoˊkyeˉ naˉ, saꜙ miˉteyꜗ kihꜗ ley. 5 Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ, jaꜗ Jesús mahꜗ jñuuyhꜗ dsoˊkyeˉ jnänˋ. Hi̱ˉ heꜘ niꜙ miihˉ dsoˊkyeˉ saꜙ gaꜙläꜙchaꜙ kiyhꜗ. 6 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱yhˊ, saꜙ jmeeyꜙ dsoˊkyeˉ. Pero läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ dsoˊkyeˉ, saꜙ gaˊ maˉjë̱ë̱yꜙ niꜙ saꜙ gaˊ maˉläˉkyu̱u̱yꜙ. 7 Gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, taꜙ kwaˉ hnähꜘ jwëˈ kihꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ mahꜗ miˉga̱a̱yꜙ hnähꜘ. Hi̱ˉ jmeeꜙ maꜙlaꜙ heˉ lluꜗ jmahꜗ, hi̱ˉ heꜘ baˊ llu̱u̱ˈ, läꜙko̱o̱ˉ llu̱u̱ꜗ hñiiꜘ Cristo. 8 Pero hi̱ˉ gaꜙnääˊ jmeeꜙ dsoˊkyeˉ, la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ, jëëhꜘ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ gaꜙløøꜗ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ läꜙ maˊ toˉnëˊ. Heˉja̱ˉ jaꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio mahꜗ he̱e̱yꜗ taˊ kihˈ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ. 9 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio saꜙ jmeeyꜙ dsoˊkyeˉ, jëëhꜘ läꜙ maˉla̱a̱yꜗ ja̱ˉbaˊ saˊju̱ˉ kihꜗ Dio. Saꜙ leꜘ jmeeyꜙ dsoˊkyeˉ, kihꜗ heˉ la̱a̱yꜗ kya̱a̱ꜗ Dio. 10 Jeeˊ laˉ dsaˉläˉjnäꜘ hi̱i̱ˉ la̱a̱ꜗ jo̱o̱ꜘ Dio hiꜙ hi̱i̱ˉ la̱a̱ꜗ jo̱o̱ꜘ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ. Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ heˉ lluꜗ, hiꜙ saꜙ hnääyꜗ ø̱ø̱yhꜚ, saꜙ la̱a̱yꜗ kya̱a̱ꜗ Dio. 11 Juuˈ laˉ, heˉ gaꜙnʉʉhˉ hnähꜘ läꜙ maˊ toˉnëˊ: Waˊ hnääꜙ jneˊ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ dsaˉkya̱a̱hnˊ. 12 Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Caín hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ kya̱a̱ꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ mahꜗ gaꜙjngëëyhꜗ ø̱ø̱yhꜚ. ¿Heeˉ kihꜗ ja̱ˉ heˉ gaꜙjngëëyhꜗ ø̱ø̱yhꜚ? Gaꜙjngëëyhꜗ, kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ maˊ jmeeyꜙ maˊ laˈ taˊ hlɨɨhˈ baˊ, hiꜙ taˊ kihˈ ø̱ø̱yhꜚ maˊ laˈ taˊ lluˈ jmahꜗ. 13 Hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ, taꜙ jmeeˉ hnähꜘ dsa̱a̱˜ hohꜘ cherˊmahꜗ naˉhøøhˊ dsaˉ kyahꜗ hnähꜘ. 14 Kihꜗ heˉ hnääꜙ jneˊ ø̱ø̱hꜗ jneˊ, heˉja̱ˉ maˉñeˊ jneˊ maˉtë̱ë̱hꜗ jneˊ jeeˊ cha̱a̱ˉ jneˊ tä̱ä̱ꜘ llaꜚ heˉ maˊ ju̱u̱ꜘ jneˊ. Pero hi̱ˉ saꜙ hnääꜗ ø̱ø̱hꜚ, läꜙ maˉnaˉju̱u̱yˊ ja̱ˉbaˊ. 15 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉhä̱ä̱hˊ ø̱ø̱hꜚ, la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jngëëhꜙ dsaˉ. Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ, niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jngëëhꜙ dsaˉ, saꜙ naˊjnääyꜘ kihꜗ Dio. 16 Maˉñeˊ baˊ jneˊ heeˉ ja̱ˉ heˉ hnääꜙ jneˊ ø̱ø̱hnꜗ. Jëëhꜘ, Jesucristo gaꜙngëëꜗ hñiiꜘ gaꜙju̱u̱ꜗ jnäˋ jneˊ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jneˊ kaˉlähꜘ, ä̱ä̱ˉ jmɨɨˊ kwa̱a̱ˊ jneˊ hñaanˈ mahꜗ ju̱u̱ꜘ jneˊ kihˈ ø̱ø̱hnꜗ. 17 Hi̱ˉ maˉchaˉ kihꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, mahꜗ saꜙ kwayꜙ niꜙ miihˉ läꜙ maˊ llaˉkya̱a̱ꜗ ø̱ø̱yhꜚ, haˉ läꜙja̱ˉ jäyhꜙ hnääꜗ bihꜗ Dio mahꜗ saꜙ hnääyꜗ ø̱ø̱yhꜚ. 18 Gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, saꜙ jmääꜗ jnänˋ heˉ hnääꜙ jneˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ kya̱a̱hˊ juuˈ taꜙjmahꜗ. Hnøøꜗ kwanˊ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëˉ jneˊ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kiyhꜗ, ja̱ꜙ ko̱o̱ˉ jmeenˊ baˊ. 19 Hehꜗ läꜙja̱ˉ ñeˊ jneˊ heˉ tøøhnˊ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ hiꜙ moꜙsoꜙ hnɨɨ˜ gaˊ hʉʉˊdsëˉ jnänˋ chaˊnëˊ Dio. 20 Pero cherˊmahꜗ hnɨɨ˜ gaˊ hʉʉˊdsëˉ jnänˋ, haˉ gaˊ saꜙ ñeˉ Dio hi̱ˉ jë̱ë̱˜ jneˊ. Gaꜙläꜙjëꜙ goˉte˜ baˊ ñeyˉ. 21 Ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ, cherˊmahꜗ maˉnaˉjngɨɨˈ hʉʉˊdsëˉ jnänˋ, maˉchaˉ baˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ jnänˋ kya̱a̱hˊ Dio. 22 Hiꜙ waˊ heˉ chaˉ heˉ heˉ ngɨɨnˊ kihˈ Dio, hñahꜙ baˊ jneˊ, jëëhꜘ høøˉ baˊ jneˊ nʉʉhꜚ kiyhꜗ hiꜙ jmeeˉ baˊ jneˊ läꜙjëꜙ heˉ tɨh˜ dsëyꜗ. 23 Heˉ laˉ ja̱ˉ nʉʉhꜚ kiyhꜗ: Heˉ jmeenˊ dsooꜘ dsëˉ jneˊ kihˈ jo̱o̱yꜘ Jesucristo, hiꜙ heˉ hnääꜙ jneˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ läꜙko̱o̱ˉ madaꜚ heˉ gaꜙjmeeyꜘ jnänˋ. 24 Hi̱ˉ høøꜙ läꜙjëꜙ madaꜚ kiyhꜗ, cha̱a̱ˉ bihꜗ kya̱a̱hˊ Dio, hiꜙ Dio kya̱a̱yhˊ kaˉlähꜘ. Taꜙlaꜙ kihꜗ jmɨˉlleꜘ heˉ gaꜙkwëëyhꜗ jneˊ, heˉja̱ˉ baˊ naˉ ñeˊ jneˊ Dio kya̱a̱hˊ jneˊ.
1 Ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ, taꜙ waˊ he̱e̱hꜘ hnähꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jähꜘ kye̱ˉ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio. Kye̱ˉ daˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsaˉ heꜘ cheˊ la̱a̱yˈ kya̱a̱ꜗ Dio o saꜙ la̱a̱yꜗ. Jëëhꜘ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ gaꜙnääˊ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ jmä̱ä̱y˜ hñiiyꜘ läꜙko̱hꜘ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. 2 Läꜙlaˉ baˊ läꜙkyu̱u̱hꜙ hnihꜘ, hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ kye̱ˉ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jähꜘ jaꜗ Jesucristo, la̱a̱ꜗ jmɨˉngoꜗ, hi̱ˉ heꜘ baˊ kye̱ˉ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio. 3 Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hi̱ˉ jähꜘ saꜙ gaꜙla̱a̱ꜗ Jesucristo jmɨˉngoꜗ, hi̱ˉ heꜘ saꜙ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio. Jmɨˉlleꜘ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kihˈ Cristo baˊ heꜘ. Maˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ, jäꜙ jmɨˉlleꜘ kihꜗ hi̱ˉ naˉhøøhˊ heꜘ hiꜙ maˉcha̱a̱yˉ baˊ jmɨˉgyʉʉꜙ jmɨɨˊ naˈ. 4 Gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, maˉla̱a̱hꜗ hnähꜘ kya̱a̱ꜗ Dio, hiꜙ maˉlë̱h˜ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ heꜘ. Jëëhꜘ be̱e̱ꜘ gaˊ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio hi̱ˉ jä̱ä̱ꜙ hnähꜘ, läꜙko̱hꜘ gaˊ hi̱ˉ jä̱ä̱ꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. 5 Dsaˉ heꜘ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ baˊ, heˉja̱ˉ hlëëyhꜙ juuˈ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, hiꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ baˊ nuuˉ kiyhꜗ. 6 Pero jneˊ la̱a̱ꜗ jneˊ kya̱a̱ˈ Dio. Hi̱ˉ kyu̱u̱ꜙ Dio, hi̱ˉ heꜘ nuuˉ jnänˋ. Pero hi̱ˉ saꜙ kyu̱u̱ꜙ Dio, saꜙ jmeeyꜙ heˈ jnänˋ. Läꜙja̱ˉ baˊ jmeeꜙ lii˜ heeˉ naˉ jmɨˉlleꜘ heˉ laꜗ kihꜗ juˈdsooꜘ, hiꜙ heeˉ naˉ jmɨˉlleꜘ heˉ laꜗ juuˈ taˉjuuˈ. 7 Ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ, waˊ hnääꜙ jneˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ. Jëëhꜘ, heˉ hnääꜙ jneˊ ø̱ø̱hnˈ gwaˉ kihꜗ Dio baˊ ja̱ˉ. Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hnääꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ, hi̱ˉ heꜘ baˊ la̱a̱ˈ kya̱a̱ꜗ Dio, hi̱ˉ heꜘ baˊ kyu̱u̱ꜙ Dio. 8 Hi̱ˉ saꜙ hnääꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ, saꜙ gaˊ maˉkyu̱u̱yꜙ Dio. Jëëhꜘ, Dio hnääꜗ bihꜗ dsaˉ. 9 Kya̱a̱hˊ läꜙlaˉ gaꜙmiꜙjnääˉ Dio haˉ ko̱hꜘ saꜙ hnääyꜗ jneˊ. Gaꜙche̱e̱yꜗ jo̱o̱yꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ ko̱o̱ˉ mëëˈ kya̱a̱yꜗ. Mahꜗ jmeeyꜗ cha̱a̱ˉ jneˊ taꜙlaꜙ kihꜗ jo̱o̱yꜘ baˊ. 10 Haˉ gwaˉ heˉ hnääꜗ jneˊ Dio. Saꜙ jaꜗ jnänˋ heˉ hnääꜙ jneˊ Dio. Dio baˊ heꜘ hi̱ˉ gaꜙläꜙhnääꜗ jneˊ toˉnëˊ heˉja̱ˉ gaꜙche̱e̱yꜗ jo̱o̱yꜘ mahꜗ gaꜙju̱u̱yꜗ llaꜚ jneˊ läꜙjwëꜘ jeeˊ gaꜙläꜙhmaahˋ dsoˊkyeˉ jnänˋ. 11 Ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ, cherˊmahꜗ Dio maˉläˉhnääꜗ jneˊ chaˉmiihˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ ä̱ä̱ˉ jmɨɨˊ läˉhnääꜙ jneˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ. 12 Ji̱hˊko̱hꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ maˉjë̱ë̱ꜙ Dio. Pero cherˊmahꜗ hnääꜙ jneˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ, Dio baˊ kya̱a̱hˊ jneˊ. Hiꜙ heˉ jmeenˊ läꜙja̱ˉ maˉnaˉhñaaˈ heˉ hnääꜙ jneˊ Dio. 13 Kihꜗ heˉ gaꜙkwëëhꜗ Dio jneˊ Jmɨˉlleꜘ kiyhꜗ, heˉja̱ˉ ñeˊ jneˊ cha̱a̱ˉ jneˊ kya̱a̱hˊ Dio, hiꜙ Dio kya̱a̱hˊ jneˊ. 14 Maˉjëëˊ jnäähꜗ hiꜙ jmeeˊ jnäähꜗ juˈdsooꜘ, Tääˋ heꜘ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jo̱o̱ꜘ mahꜗ lä̱ä̱yꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. 15 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jähꜘ, Jesús heꜘ la̱a̱ꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio, cha̱a̱yˉ kya̱a̱hˊ Dio, hiꜙ Dio kya̱a̱yhˊ kaˉlähꜘ. 16 Maˉläˉkyu̱u̱h˜ jnäähˈ hiꜙ maˉjmeeˊ jnäähꜗ dsooꜘ heˉ hnääꜗ Dio jneˊ. Jëëhꜘ, Dio hnääꜗ bihꜗ dsaˉ. Hiꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ ko̱o̱ˉ hwehˉ heˉ hnääyꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ, cha̱a̱yˉ kya̱a̱hˊ Dio, hiꜙ Dio kya̱a̱yhˊ kaˉlähꜘ. 17 Heˉja̱ˉ, cherˊmahꜗ hnääꜙ jneˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ, maˉnaˉhñaaˈ baˊ heˉ hnääꜙ jneˊ Dio mahꜗ läꜙja̱ˉ maˉchaˉ baˊ oˉjø̱hꜙ dsëˉ jnänˋ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ llaˈ Dio taˊ. Jëëhꜘ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ hñiiꜘ Dio, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ jneˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 18 Hi̱ˉ hnääꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ, saꜙ chaˉ moꜙ goyhꜙ. Hi̱ˉ dsooꜘ hnääꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ, jmeeyꜙ taꜙ kooꜘ baˊ heˉ goyhꜙ. Pero hi̱ˉ gohꜙ, jëëyꜗ wɨɨꜘ baˊ la̱a̱yꜘ, heˉja̱ˉ goyhꜙ. Läꜙja̱ˉ cherˊmahꜗ hi̱ˉ gohꜙ, heˉ saꜙ naˉhñaaˈ heˉ hnääyꜗ Dio baˊ ja̱ˉ. 19 Hnääꜙ jneˊ Dio, jëëhꜘ hñiiꜘ bihꜗ gaꜙläꜙhnääyꜗ jneˊ toˉnëˊ. 20 Cherˊmahꜗ hi̱ˉ jähꜘ: “Jnäꜘ hnaanꜙ Dio”, mahꜗ naˉhä̱ä̱yhˊ ø̱ø̱yhꜚ, hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ baˊ heꜘ. Jëëhꜘ, hi̱ˉ jë̱ë̱˜ ø̱ø̱hꜚ mahꜗ saꜙ hnääyꜗ, ¿haˉ läꜙja̱ˉ hnääyꜗ Dio hi̱ˉ saꜙ maˉjë̱ë̱yꜙ ji̱hˊko̱hꜘ? 21 Gaꜙhñahꜗ jneˊ nʉʉhꜚ laˉ kiyhꜗ: Cherˊmahꜗ hi̱ˉ hnääꜗ Dio, waˊ hnääyˈ ø̱ø̱yhꜚ kaˉlähꜘ.
1 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉdsooꜘ dsëꜗ, Jesús heꜘ la̱a̱ꜗ Cristo, hi̱ˉ heꜘ baˊ la̱a̱ˈ kya̱a̱ꜗ Dio. Cherˊmahꜗ hnääꜙ jneˊ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ chihˉ kya̱a̱ꜗ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ hnääꜙ jneˊ chihˉ kya̱a̱yꜗ. 2 Cherˊmahꜗ hnääꜙ jneˊ Dio hiꜙ jmeeˊ jneˊ läꜙjëꜙ madaꜚ kiyhꜗ, ñeˊ jneˊ hnääꜙ baˊ jneˊ kaˉlähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ jo̱o̱yꜘ. 3 Läꜙlaˉ baˊ laˈ heˉ hnääꜙ jneˊ Dio, hnøøꜗ høønˊ läꜙjëꜙ madaꜚ heˉ jmeeyꜙ. Hiꜙ läꜙjëꜙ madaꜚ kiyhꜗ saꜙ jwë̱ë̱hˋ goˉte˜. 4 Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio llaˉdsëëˋ kihˈ heˉ hlɨɨhˈ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Kya̱a̱hˊ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ kihˈ Dio, heˉja̱ˉ baˊ maˉllaˉdsëëˋ jneˊ kihˈ heˉ hlɨɨhˈ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 5 Hi̱ˉ maˉdsooꜘ dsëꜗ, Jesús heꜘ la̱a̱ꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio, hi̱ˉ heꜘ baˊ hi̱ˉ llaˉdsëëˋ kihˈ heˉ hlɨɨhˈ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 6 Kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ hiꜙ kya̱a̱hˊ jmaˉ jaꜗ Jesucristo jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Ja̱ꜙ maꜙlaꜙ ko̱o̱ˉ gaꜙsa̱a̱yˉ jmɨɨˉ, gaꜙtʉ̱ʉ̱yꜗ jmaˉ kiyhꜗ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. Hiꜙ ja̱ˉbaˊ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio jmeeꜙ juˈdsooꜘ heˉ jayꜗ, jëëhꜘ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio laꜗ juˈdsooꜘ jmahꜗ baˊ. 7 U̱u̱ˉ la̱a̱ꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ juˈdsooꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Tääˋ heꜘ ja̱a̱ˉ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ juuˈ heꜘ jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ꜗ, hiꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kaˉlähꜘ. Ko̱o̱ˉ baˊ juuꜗ hiiꜘ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ u̱u̱ˉ hi̱ˉ heꜘ. 8 Hiꜙ chaˉ hnëˉ nëëˈ heˉ jmeeꜙ juˈdsooꜘ hwaꜗ laˉ. Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio heꜘ, jmɨɨˉ ja̱ˉ, hiꜙ jmaˉ kaˉlähꜘ. Läꜙjëꜙ hnëˉ nëëˈ heˉ ja̱ˉ, hiiꜘ ko̱o̱ˉ baˊ juuˈ kiyhꜗ. 9 He̱e̱hˊ baˊ jneˊ juˈdsooꜘ heˉ kwaꜙ dsaˉ, haˉ gaˊ saꜙ kye̱e̱ꜘ juˈdsooꜘ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio kihꜗ jo̱o̱ꜘ. 10 Hi̱ˉ jmeeꜙ dsooꜘ dsëꜗ kihꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio, kye̱yˉ juˈdsooꜘ laˉ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ. Hi̱ˉ saꜙ jmeeꜘ dsooꜘ dsëꜗ kiyhꜗ, jmä̱ä̱y˜ Dio ja̱a̱ˉ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ, jëëhꜘ saꜙ maˉhe̱e̱yhˉ juˈdsooꜘ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio kihꜗ Jo̱o̱ꜘ. 11 Heˉ laˉ ja̱ˉ juˈdsooꜘ heˉ gaꜙkwayꜘ: Taꜙlaꜙ kihꜗ Jo̱o̱yꜘ hi̱ˉ naˊji̱i̱hꜙ, gaꜙjmeeyꜘ cha̱a̱ˉ jneˊ tä̱ä̱ꜘ. 12 Hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Jo̱o̱yꜘ, läꜙ maˉcha̱a̱yˉ ja̱ˉbaˊ. Pero hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Jo̱o̱yꜘ, saꜙ naˊjnääyꜘ kihꜗ Dio. 13 Sɨɨnꜙ läꜙjëꜙ heˉ laˉ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio, mahꜗ läꜙñehˊ hnähꜘ heˉ maˉcha̱a̱hˉ baˊ hnähꜘ tä̱ä̱ꜘ, hiꜙ mahꜗ jmeehˉ hnähꜘ dsooꜘ kihꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio. 14 Heˉ laˉ ja̱ˉ oˉjø̱hꜙ dsëˉ heˉ maˉchaˉ jnänˋ kya̱a̱yhˊ. Cherˊmahꜗ gaꜙngɨɨnˊ heˉ hnøøꜗ jneˊ kiyhˈ läꜙ hyohˉ dsëyꜗ, nuuyꜗ baˊ. 15 Hiꜙ cherˊmahꜗ ñeˊ jneˊ nuuyꜗ baˊ jnänˋ, läꜙja̱ˉ ñeˊ jneˊ kaˉlähꜘ waˊraˉ gaꜙngɨɨnˊ waˊ heˉ chaˉ heˉ heˉ llaˉkya̱a̱ꜗ jneˊ kiyhˈ, maˉhñah˜ baˊ jneˊ ja̱ˉ läꜙjëꜙ heˉ maˉngɨɨnˊ ja̱ˉ. 16 Cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ hnähꜘ gaꜙjë̱ë̱hˋ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ jmeeꜙ dsoˊkyeˉ heˉ saꜙ jngɨɨhꜙ kiyhꜗ, ja̱ˉ ngɨɨhˊ kiyhˈ kihꜗ Dio, hiꜙ Dio jmeeꜗ baˊ jø̱hˉ dsëꜗ kiyhꜗ. Heˉ laˉ ja̱ˉ, hlëëhnˊ kihˈ hi̱ˉ jmeeꜙ dsoˊkyeˉ heˉ saꜙ jngɨɨhꜙ. Jëëhꜘ, chaˉ baˊ dsoˊkyeˉ heˉ jngɨɨhꜙ kihꜗ dsaꜙ. Hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ maˉjmeeꜘ dsoˊkyeˉ ja̱ˉ, saꜙ chaˉ jwahnꜙ ngɨɨˊ kiyhˈ. 17 Läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ jmeeˉ jneˊ, laꜗ dsoˊkyeˉ. Pero chaˉ baˊ dsoˊkyeˉ heˉ saꜙ jngɨɨhꜙ jnänˋ. 18 Maˉñeˊ jneˊ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio moꜙsoꜙ jmeeyꜙ dsoˊkyeˉ, jëëhꜘ Jo̱o̱ꜘ Dio baˊ hä̱ä̱˜ jneˊ. Saꜙ kwayꜙ jwëˈ kihꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ mahꜗ ka̱a̱yhꜗ jneˊ. 19 Maˉñeˊ baˊ jneˊ heˉ maˉla̱a̱ꜗ jneˊ kya̱a̱ˈ Dio, hiꜙ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ baˊ jmeeꜙ hihꜙ läꜙka̱a̱ˉ läꜙjʉhꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ. 20 Hiꜙ maˉñeˊ baˊ jneˊ, jaꜗ baˊ Jo̱o̱ꜘ Dio. Gaꜙjmeeyꜘ gaꜙläꜙngëëꜘ jneˊ mahꜗ läꜙkyu̱u̱ꜙ jnihꜘ. Hi̱ˉ heꜘ heꜘ la̱a̱ꜗ juuꜗ dsooꜘ. Hiꜙ maˉtøøhˊ baˊ jneˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ juuꜗ dsooꜘ. Hi̱ˉ heꜘ heꜘ Jesucristo Jo̱o̱ꜘ Dio. Hi̱ˉ heꜘ heꜘ hi̱ˉ dsooꜘ la̱a̱ꜗ Dio, hi̱ˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ jneˊ tä̱ä̱ꜘ. 21 Gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, hä̱ä̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ kihꜗ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Jnäꜘ dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ sɨɨnꜙ juuˈ laˉ kihꜗ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱ˈ Dio kya̱a̱hˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ jo̱o̱yꜘ hi̱ˉ hnaanꜙ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsënꜙ. Ja̱ꜙ maꜙlaꜙ jnäꜘ hnaanꜙ hnähꜘ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉläˉkyʉʉh˜ juˈdsooꜘ hnääyꜗ hnähꜘ. 2 Hnaanꜙ hnähꜘ kihꜗ heˉ tøøhˊ jneˊ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ hiꜙ läꜙ maˉtøøhnˊ ja̱ˉbaˊ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ laˉ läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. 3 Ngɨɨnˊ kihˈ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hiꜙ ngɨɨnˊ kihˈ Jesucristo jo̱o̱yꜘ, waˊ kwayꜘ heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ, waˊ läˉñihꜘ dsëyꜗ hnähꜘ, hiꜙ waˊ jmeeyꜘ hiiꜘ tiiˊ tuhˉhohꜘ hnähꜘ, läꜙko̱o̱ˉ laꜗ juˈdsooꜘ kiyhꜗ hiꜙ läꜙko̱o̱ˉ ji̱i̱hˈ hnääyꜗ hnähꜘ. 4 Peerꜙ cha̱a̱nˉ chaˉmiihˉ lluꜗ kihꜗ heˉ maˉje̱e̱nˈ ko̱ˉlla̱a̱ˊ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hꜗ hi̱ˉ gaꜙnääˊ läꜙko̱o̱ˉ hnøøꜗ juˈdsooꜘ hiꜙ läꜙko̱o̱ˉ nʉʉhꜚ heˉ maˉhñah˜ jneˊ kihˈ Tääˋ. 5 Saꜙ laꜗ nʉʉhꜚ hmëëꜘ heˉ sɨɨnꜙ kyahꜗ laˉ. Ja̱ˉbaˊ nʉʉhꜚ heˉ gaꜙhñahꜗ jneˊ läꜙ maˊ toˉnëˊ baˊ laˉ. Heˉja̱ˉ hneˉ dsaˉmëꜘ, chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hneˉ naꜗ, waˊ läˉhnääꜙ jneˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ. 6 Heˉ laˉ baˊ ja̱ˉ, heˉ hnääꜙ jneˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ, heˉ jmeenˊ läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ nʉʉhꜚ kihꜗ Dio baˊ. Heˉ laˉ ja̱ˉ nʉʉhꜚ heˉ gaꜙnʉʉhˉ hnähꜘ läꜙ maˊ toˉnëˊ: heˉ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ hnaahꜙ hnähꜘ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ. 7 Jëëhꜘ, gaꜙnääˊ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ, hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ dsooꜘ jaꜗ Jesucristo jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, la̱a̱ꜗ jmɨˉngoꜗ. Hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ, hi̱ˉ heꜘ heꜘ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ, hiꜙ naˉhøøyhˊ kihˈ Cristo. 8 Le̱e̱hꜚ hnähꜘ mahꜗ saꜙ he̱e̱ꜘ taˊ kyahˈ hnähꜘ heˉ maˉnaˊlluˋ. Läꜙja̱ˉ baˊ le̱hꜙ hnähꜘ naˊteeˋ jñeeˈ hnähꜘ. 9 Waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hi̱ˉ dsaˉka̱h˜ jwëˈ cherˊmahꜗ gaꜙtʉyꜗ nʉʉhꜚ kihꜗ Cristo, saꜙ la̱a̱yꜗ kya̱a̱ꜗ Dio. Pero hi̱ˉ høøꜙ ko̱o̱ˉ hwehˉ nʉʉhꜚ kihꜗ Cristo, hi̱ˉ heꜘ baˊ la̱a̱ˈ kya̱a̱hˊ Dio hiꜙ la̱a̱yꜗ kya̱a̱hˊ Jo̱o̱yꜘ kaˉlähꜘ. 10 Cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙllooꜗ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ saꜙ kye̱ˉ nʉʉhꜚ kihꜗ Cristo läꜙko̱o̱ˉ hlëëhnˊ laˉ, taꜙ he̱e̱hˋ hnähꜘ chaˊnehꜙ kyahꜗ hnähꜘ, niꜙ taꜙ jmeeˉ hnähꜘ Dio kiyhꜗ. 11 Jëëhꜘ, hi̱ˉ jmeeꜙ Dio kiyhꜗ, heˉ jmeeyꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ taˊ hlɨɨhˈ heˉ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ. 12 Chaˉ chaˉgaˊmiihˉ juuˈ heˉ hnoonꜗ jwë̱ë̱hnꜚ hnähꜘ, pero moꜙsoꜙ maˉsɨɨꜗ gaˊ jnäꜘ, kihꜗ heˉ hnoonꜗ nɨɨnˋ naˊjë̱ë̱nꜙ hnähꜘ mahꜗ llanˋ juuˈ ko̱ˉjø̱hꜘ hiꜙ läꜙja̱ˉ jë̱ë̱ˉ dsëˉ jneˊ goˉte˜. 13 Jo̱o̱ꜘ dsaˉmëꜘ ø̱ø̱hꜗ hnähꜘ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱ꜗ Dio, jmeeyꜙ Dio kyahꜗ hnähꜘ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Jnäꜘ dsaˉgyʉʉhˊ kya̱a̱hˈ hnähꜘ, sɨɨnꜙ juuˈ laˉ kihꜗ omeꜚ kya̱a̱nꜙ, Gayo, hi̱ˉ hnaanꜙ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsënꜙ. 2 Ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ, ngɨɨnˊ kihˈ Dio mahꜗ waˊ dsaˉngëëhꜘ lluꜗ kihꜗ gaꜙläꜙjëꜙ baˊ. Läꜙko̱hꜘ llu̱u̱hꜗ hneˉ kihꜗ Dio, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ waˊ cha̱a̱hˉ hneˉ lluꜗ. 3 Gaꜙjë̱ë̱ꜘ dsënꜙ chaˉmiihˉ maˊ yaꜙnääꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. Gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ läꜙ maˉhä̱ä̱hˊ baˊ hneˉ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ. 4 Saꜙ chaˉ gaˊ jyohꜘ heˉ jmeeꜙ jë̱ë̱ˉ dsënꜙ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ laˉ, heˉ nuunꜙ tä̱ä̱hˊ baˊ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ juˈdsooꜘ. 5 Ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ, jmeehˉ baˊ hneˉ lluꜗ läꜙko̱o̱ˉ häˊ maˊ jmeehˉ beꜘ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. Hiꜙ chaˉgaˊmiihˉ lluꜗ jmeehˉ kihꜗ hi̱ˉ goˉnääꜘ taꜙ jeeˊ jyohꜘ. 6 Hi̱ˉ heꜘ gaꜙkwaꜘ juuˈ nehꜙ gwahꜙ haˉ läꜙ ko̱hꜘ hnaahꜙ hnihꜘ. Ja̱ˉ jmeehˉ lluꜗ hohꜘ kwëëyhˈ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kiyhꜗ chaˊjwëꜗ jeeˊ gaꜙnääyꜗ, jëëhꜘ läꜙja̱ˉ lleˋ kihˈ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊheꜗ kihꜗ Dio. 7 Hi̱ˉ heꜘ naˊnääˈ lluꜗ dsëꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Jesús. Saꜙ gaꜙhe̱e̱yhˉ niꜙ miihˉ heˉ maˊ kwaꜙ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ gaˊ maˉhe̱e̱hˉ juuˈ kihꜗ Dio. 8 Ä̱ä̱ˉ jmɨɨˊ jmeenˊ beꜘ kihꜗ hi̱hꜗ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnääˊ kwaꜙ juˈdsooꜘ. Jëëhꜘ, heˉ jmeeˊ jneˊ läꜙja̱ˉ, jmeeˊ jneˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ baˊ ja̱ˉ. 9 Gaꜙsɨɨnꜗ kihꜗ gwahꜙ, pero Diótrefe saꜙ hnøøyꜗ jmeeˉ jnäähˈ madaꜚ kiyhꜗ, jëëhꜘ hñiiꜘ bihꜗ hnøøyꜗ jmeeyꜗ hihꜙ. 10 Heˉja̱ˉ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ nɨɨnˋ jeeˊ ja̱ˉ, miˉliihnꜚ dsëyꜗ heˉ ngëyꜙ kooyh˜ juuˈ jwɨɨˋ mahꜗ jmeeyꜙ juuˈ taˉjuuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. Hiꜙ saꜙ lë̱ë̱ˈ kiyhꜗ heˉ jmeeyꜙ läꜙja̱ˉ. Läꜙkye̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ hi̱ˉ dsaˉnääꜗ jeeˊ ja̱ˉ saꜙ he̱e̱yhˉ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ hayꜙ kihꜗ hi̱ˉ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ, läꜙji̱i̱hˈ lle̱e̱yˉ nehꜙ gwahꜙ goˉte˜. 11 Ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ, taꜙ jmeeˉ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ hi̱ˉ gaꜙnääˊ jwëꜘ hlɨɨhˈ. Jmeeˊ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ. Jëëhꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ lluꜗ, la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Dio. Pero hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ, saꜙ gaˊ maˉhe̱e̱yhˉ kihꜗ Dio. 12 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ hlëëhꜙ lluꜗ kihꜗ Demetrio. Läꜙkye̱ˉ juˈdsooꜘ hlëëhꜙ lluꜗ kiyhꜗ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jnäähˈ jmeeˉ jnäähˈ juˈdsooꜘ kiyhꜗ kaˉlähꜘ. Hiꜙ ñehˊ hnähꜘ hlëëhˊ jnäähꜗ juˈdsooꜘ jmahꜗ baˊ. 13 Chaˉ chaˉgaˊmiihˉ heˉ hnoonꜗ jwë̱ë̱hnꜚ hneˉ, pero moꜙsoꜙ maˉsɨɨnꜗ gaˊ jnäꜘ. 14 Toˉcha̱hꜘ laˉ hnoonꜗ naˊjë̱ë̱nꜙ hneˉ mahꜗ llanˊ juuˈ ko̱ˉjø̱hꜘ. 15 Waˊ hiiꜘ tiiˊ tuhˉhohꜘ. Omeꜚ jnänˋ jmeeꜙ Dio kyahꜗ. Jmeeˊ Dio kihꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ omeꜚ jnänˋ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ naˉ.
1 Jnäꜘ Juda jmeenꜙ taˊ kihˈ Jesucristo hiꜙ la̱a̱nꜗ ø̱ø̱hꜚ Jacobo, sɨɨnꜙ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ naˉteehˊ kya̱a̱ˈ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ, hnähꜘ hi̱ˉ naˉjngëëˈ, hiꜙ läꜙja̱ˉ hä̱ä̱˜ baˊ Jesucristo hnähꜘ. 2 Waˊ läˉñihꜘ dsëꜗ Dio hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ, hiꜙ waˊ jmeeyꜘ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ, hiꜙ läꜙja̱ˉ waˊ hnääyˈ hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ. 3 Hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ, maˊ hnoonˈ maˊ sɨɨnˋ kyahˈ hnähꜘ haˉ läꜙ gaꜙlä̱ä̱ꜗ Dio jneˊ. Pero naꜗ baˊ la̱a̱nꜙ, jmeeꜙ biiꜗ kinꜙ sɨɨnˋ jyohꜘ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ. Heˉja̱ˉ chu̱u̱nꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, niꜙ ko̱ˉhi̱ˊpihˈ taꜙ kwaˉ hnähꜘ jwëˈ miˉsɨɨꜗ dsaˉ juuˈ heˉ maˉdsooꜘ dsëˉ jneˊ laˉ. Jëëhꜘ, ko̱o̱ˉ häˊ baˊ maˊ gaꜙkwaꜘ Dio juuˈ laˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉjngëëˈ. 4 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ maˉta̱a̱hˋ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ jmä̱ä̱y˜ hñiiyꜘ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. Pero ko̱ˉja̱ˉ maˉnaˉhe̱e̱ꜚ baˊ hi̱ˉ hñaaˉ dsëꜗ heꜘ jaꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ. Läꜙko̱o̱ˉ heˉ tɨh˜ dsëyꜗ juuˈ heˉ lluꜗ dsëꜗ Dio kya̱a̱hˊ jneˊ, heˉja̱ˉ jäyhꜘ naˉnaˊ jwëꜗ jnänˋ jmeenˊ läꜙjëꜙ heˉ llaꜙ dsëˉ jneˊ. Niꜙ saꜙ tooyhˉ taˊ kihˈ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ ja̱a̱ˉ baˊ, hi̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 5 Maꜙkeꜙ maˉñehˊ baˊ hnähꜘ heˉ laˉ, hnoonꜗ miˊdsoohnꜚ hohꜘ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Dio lloꜘjooꜗ, läꜙ maˊ gaꜙhwë̱ë̱yꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ hwaˈ Egipto. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjngëëhꜗ Dio läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ kiyhꜗ. 6 Hiꜙ läꜙja̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ ángele gaꜙbeyꜗ hø̱ø̱yˈ, kihꜗ heˉ saꜙ gaꜙtɨhꜗ dsëyꜗ taˊ heˉ maˊ häˊ gooyˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Dio tä̱ä̱yhˊ naˉjnëëyˈ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ jeeˊ saꜙ hwë̱ë̱yꜙ ji̱hˊko̱hꜘ, läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ llaꜗ Dio taˊ kiyhˈ. 7 Hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙheehꜗ Dio wɨɨꜘ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jwɨɨˉ Sodoma, hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jwɨɨˉ Gomorra hiꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jyohꜘ jwɨɨˉ heˉ maˊ täähˊ läꜙka̱a̱ˉ jä̱hꜙ ja̱ˉ, kihꜗ heˉ gaꜙka̱a̱yhꜗ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hiꜙ gaꜙka̱a̱yhꜗ heˉ baˊ dsaˉñʉʉhˉ dsaˉkya̱a̱yhˊ. Läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ kihꜗ dsaˉ heꜘ mahꜗ läꜙngëëꜘ jneˊ haˉ läꜙko̱o̱ˉ wɨɨꜘ saꜙ jëëꜗ dsaˉ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ llaˈ Dio taˊ, ka̱a̱yꜙ kya̱a̱hˊ jeˉ heˉ saꜙ ʉʉꜙ ji̱hˊko̱hꜘ. 8 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jmeeꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˉta̱a̱hˋ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ chaˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ, maˉmiˉsa̱yhꜘ hñiiyꜘ, saꜙ hnøøyꜗ jmeeꜗ Dio hihꜙ kiyhꜗ, hiꜙ hlëëyhꜙ wɨɨꜘ kihꜗ jmɨˉlleꜘ hi̱ˉ chaˉ beꜘ kihꜗ. 9 Pero ángel jø̱ø̱hˈ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Migyeˈ saꜙ gaꜙtu̱u̱ˉ dsëyꜗ maˊ jwä̱ä̱yˈ dsoˊjwɨɨꜘ kihꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ, maˊ gaꜙtiˉ gaꜙchooꜘ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ juuˈ kya̱a̱yhˊ. Maˊ te̱e̱y˜ kwa̱a̱t˜ kihꜗ hi̱ˉ kihꜗ maˊ jä̱ˈ hlɨɨꜘ Moisé. Heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙlaˉ baˊ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ waˊ jʉʉhˈ kyahꜗ.” 10 Pero dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ heꜘ, hlëëyhꜙ wɨɨꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ saꜙ ngëëyꜘ. Hiꜙ dsaˉga̱a̱yˈ kya̱a̱hˊ heˉ saꜙ jwë̱ë̱hˋ läꜙngëëꜘ jneˊ. Jëëhꜘ, maˉñeˊ baˊ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ jnänˋ hiꜙ läꜙkye̱ˉ jahꜘ maˉñeˉ bihꜗ kaˉlähꜘ. Pero dsaˉ heꜘ, he̱e̱y˜ hñiiyꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ he̱e̱ꜘ dsëyꜗ. Niꜙ miihˉ saꜙ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ. 11 Peerꜙ jwɨɨ˜ dsaˉ heꜘ, heˉ jmeeyꜙ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Caín. Hiꜙ hnøøyꜗ liyhꜙ chaˉmiihˉ kuuˊ, heˉja̱ˉ dsaˉka̱yh˜ jwëꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙka̱h˜ Balaam. Hiꜙ leꜘ kiyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙlaꜗ kihꜗ Coré hi̱ˉ gaꜙju̱u̱ꜗ kihꜗ heˉ gaꜙjmeeyꜘ cha̱a̱yhˉ kya̱a̱hˊ Dio. 12 Laꜗ oˉhihꜙ kyahꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ, maˊ dsaˉta̱a̱yhˋ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ läꜙ maˊ jmeehˉ hnähꜘ jmɨɨˊ kuhˉhuhꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ. Niꜙ miihˉ saꜙ läˉhiiyhˊ dsaˉta̱a̱yhˋ kuhˉhɨ̱yh˜ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, hnooyhˉ läꜙjëꜙ heˉ gaˊ tɨh˜ dsëyꜗ hñiiyꜘ baˊ. La̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ jniiꜘ heˉ saꜙ kya̱a̱hˊ jmaˈ, heˉ goˉkye̱ꜚ lleꜘ taꜙ laꜙ taꜙ jnøꜙ. La̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ hmaˉ heˉ saꜙ hɨɨˉ mɨɨˈ ji̱i̱ˉ kihꜗ, heˉ maˉcheehˋ läꜙkye̱ˉ jmooˈ kihꜗ. Läꜙko̱o̱ˉ heˉ naˉju̱u̱ˊ to̱ꜗ ji̱i̱h˜ baˊ la̱a̱yˈ. 13 Läꜙko̱o̱ˉ jmɨˉñeehꜚ jeeˊ chaˉhlu̱hꜙ sooˉ tʉˊjo̱o̱˜ kihꜗ, läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ hi̱ˉ heꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ jmeeyꜙ ja̱ˉ. La̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ nʉʉꜘ hi̱ˉ maˉka̱h˜ jwëꜘ kihꜗ. Maˉnaˉla̱a̱yꜚ kwa̱a̱t˜ dsaˉnääyꜗ tä̱ä̱ꜘ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ lähˉ. 14 Enoc, hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ jeeˊ gaꜙtëꜘ gye̱e̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ Adán, gaꜙhlëëyhꜘ kihꜗ dsaˉ heꜘ, gaꜙngëëyꜗ juuˈ haˉ läꜙ leꜘ taꜙ chaˊnëˊ, gaꜙjäyhꜘ: “Hi̱i̱ꜚ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ maˉja˜ kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ mil hi̱ˉ naˉjngëëˈ kya̱a̱yꜗ, 15 mahꜗ jmeeyꜗ jwiz˜ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. Maˊja̱ˉ llayꜗ taˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hñaaˉ dsëꜗ heꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsoˊkyeˉ heˉ gaꜙjmeeyꜘ jeeˊ tä̱ä̱yhˊ jwëꜘ hlɨɨhˈ ja̱ˉ, hiꜙ kwa̱a̱t˜ kihꜗ läꜙjëꜙ wɨɨꜘ heˉ gaꜙhlëëyhꜘ kihꜗ Dio”, gaꜙjähꜘ Enoc. 16 Dsaˉ heꜘ ko̱o̱ˉ tiˉchooyꜙ juuˈ, saꜙ tɨhꜗ dsëyꜗ niꜙ ko̱o̱ˉ niꜙ heˉ gaˊ jyohꜘ heˉ lluꜗ, gaꜙnääyˊ hnooyhꜙ läꜙjëꜙ heˉ he̱e̱ꜘ dsëyꜗ baˊ. Hiꜙ hlëëyhꜙ juuˈ kaahˊ jmahˈ hiꜙ hlëëyhꜙ juuˈ jmäꜘøøꜘ haˉ läꜙ jeeˊ liyhꜙ kuuˊ. 17 Hnähꜘ ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ, miˉdsoohꜚ hohꜘ hnähꜘ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ maˉnʉʉnˊ jä̱ä̱ˈ heˉ gaꜙkwaꜘ apóstole kya̱a̱ꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, 18 gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ hnähꜘ: “Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨɨˊ, yaꜙnääꜗ dsaˉ hi̱ˉ miˉkwa̱hꜗ läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ, hi̱ˉ gaꜙnääˊ läꜙko̱o̱ˉ ngɨɨꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ häˊ tuhˉdsëyꜗ.” 19 Hi̱ˉ heꜘ, ko̱o̱ˉ lla̱a̱y˜ dsaˉ hniiˉ mahꜗ jmeeyꜗ to̱ꜗ nääꜗ, hnoohˉ gyihꜗ heˉ ngɨɨꜙ jmɨˉngoꜗ kiyhꜗ, saꜙ kye̱yˉ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 20 Ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ hnaanꜙ, goˉnääꜘ baˊ hnähꜘ taꜙ chaˊnëˊ kya̱a̱hˊ heˉ maˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ. Heˉ naˉ baˊ heˉ naˉjngɨɨˈ goˉte˜. Hiꜙ läꜙja̱ˉ ngɨɨˊ hnähꜘ kyahꜗ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ. 21 Goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ kya̱a̱hˊ heˉ hnääꜗ Dio hnähꜘ. Kwëëhˋ hohꜘ hnähꜘ läꜙji̱i̱hˈ tëëꜗ Jesucristo Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ kyahˈ hnähꜘ mahꜗ läꜙja̱ˉ jmeeꜗ cha̱a̱ˉ hnähꜘ kya̱a̱yhˊ läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ, jëëhꜘ läꜙñihꜘ dsëyꜗ kyahꜗ hnähꜘ. 22 Hlë̱ë̱hˊ hnähꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ to̱ꜗ dsëꜗ, mahꜗ läꜙngëëyꜘ heeˉ ja̱ˉ heˉ lluꜗ. 23 Cha̱a̱hˋ hnähꜘ hi̱ˉ maˉhiiꜘ gooˉ kihꜗ dsooꜗ chaˊjeˉ hiꜙ waˊ läˉñihꜘ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ jñahꜘ. Pero le̱e̱hꜚ hnähꜘ waˊraˉ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. Jëëhꜘ, läꜙko̱o̱ˉ heˉ sa̱hꜘ baˊ la̱a̱yˈ kya̱a̱hˊ heˉ hlɨɨhˈ heˉ jmeeyꜙ ja̱ˉ. 24 Ja̱a̱ˉ Dio baˊ hi̱ˉ chaˉ beꜘ kihꜗ. Hñiiꜘ bihꜗ liyhꜙ hä̱ä̱yꜗ hnähꜘ mahꜗ saꜙ tä̱hꜙ hnähꜘ. Hehꜗ läꜙja̱ˉ ngëëyꜗ hnähꜘ yaꜙjwɨɨꜗ kiyhꜗ, naˉjngëëhˈ hnähꜘ hiꜙ chaˉmiihˉ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ. 25 Ja̱a̱ˉ hñiiyꜘ baˊ chaˉ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kiyhꜗ, hiꜙ lä̱ä̱y˜ jneˊ. Heˉja̱ˉ waˊ jmeenˊ jʉʉhˉ kihꜗ Dio hi̱ˉ gyaꜗ jø̱ø̱hˈ. Ja̱a̱ˉ hñiiꜘ bihꜗ jmeeyꜙ hihꜙ hiꜙ chaˉ chaˉmiihˉ beꜘ kiyhꜗ. Läꜙja̱ˉ la̱a̱yꜗ naꜗ hiꜙ läꜙja̱ˉ la̱a̱yꜗ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.
1 Jeeˊ laˉ naˉsɨɨˉ heˉ gaꜙmiꜙjnääˉ Jesucristo, ja̱ˉbaˊ heˉ gaꜙhyoyhꜗ kihꜗ Dio mahꜗ miˉjnääyꜙ kihꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ läꜙjëꜙ heˉ nøøꜘ juuˈ leꜘ cha̱hꜘ. Gaꜙche̱e̱yꜗ ángel kya̱a̱yꜗ mahꜗ ngëëyꜗ juuˈ laˉ kiꜙ jnäꜘ, Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊheꜗ kiyhˈ. 2 Jnäꜘ gaꜙjmeenꜗ dsooꜘ juuˈ kihꜗ Dio, hiꜙ gaꜙjmeenꜗ dsooꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ gaꜙkwaꜘ Jesucristo, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjëënꜗ. 3 Laꜗ lluꜗ kihꜗ hi̱ˉ hëˉ hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ nuuˉ läꜙjëꜙ heˉ naꜗ gaˊ leꜘ läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ juuˈ laˉ. Hiꜙ laꜗ lluꜗ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ heˈ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ laˉ, jëëhꜘ maˉngooꜗ yaꜙjä̱hꜙ leꜘ heˉ ja̱ˉ. 4 Jnäꜘ Jwa̱a̱ꜚ sɨɨnꜙ kihꜗ läꜙjëꜙ gyiiꜗ gwahꜙ heˉ tø̱ø̱ꜘ hwaꜗ Asia. Ngɨɨnˊ kihˈ Dio waˊ kwayꜘ läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ hiꜙ waˊ jmeeyꜘ hiiꜘ tiiˊ kyahˈ hnähꜘ. Hi̱ˉ heꜘ heꜘ la̱a̱ꜗ naꜗ, hi̱ˉ heꜘ heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jä̱ä̱ꜗ, hi̱ˉ heꜘ heꜘ hi̱ˉ naꜗ gaˊ jä̱hꜘ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ ngɨɨnˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ jmɨˉlleꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ chaˊnëˊ Dio. 5 Hiꜙ läꜙja̱ˉ ngɨɨnˊ kihˈ Jesucristo hi̱ˉ miˉteꜗ juuˈ kihꜗ. Hi̱ˉ heꜘ toˉnëˊ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ hiꜙ jø̱ø̱hˈ gaˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ rey hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ. Hi̱ˉ heꜘ hnääꜗ jneˊ, hiꜙ gaꜙcheyꜗ dsoˊkyeˉ jnänˋ kya̱a̱hˊ jmaˉ kiyhꜗ. 6 Hiꜙ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jneˊ läꜙko̱o̱ˉ rey, hiꜙ läꜙko̱o̱ˉ jmiˉdsaˉ mahꜗ jmeenˊ taˊheꜗ kihꜗ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Jmiiyˉ. Waˊ jmeenˊ jʉʉhˉ kiyhꜗ hiꜙ waˊ la̱a̱yˈ dsaˉtaˊ läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ. 7 Miihˉ gaˊ jmeeꜙ, jä̱yhꜘ jeeˊ jniiꜘ. Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ jë̱ë̱yˈ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱yhꜘ, läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱yhˉ dsooˊ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ nëëˈ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ kɨˊhoohꜗ waˊraˉ gaꜙjëëyꜗ ja̱hꜗ Jesús. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ. 8 “Jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ läꜙko̱o̱ˉ hwëhꜘ A kya̱a̱hˊ hwëhꜘ Zeta, jnäꜘ heꜘ maˉla̱a̱nꜗ jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ nøøˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, hiꜙ läꜙji̱i̱hˈ he̱e̱ꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ läꜙ maˉla̱a̱nꜗ ja̱ˉbaˊ”, gaꜙjähꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ naꜗ, hi̱ˉ heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jä̱ä̱ꜗ, hiꜙ ja̱ˉbaˊ hi̱ˉ heꜘ jä̱hꜘ kaˉlähꜘ, hi̱ˉ chaˉ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ. 9 Jnäꜘ Jwa̱a̱ꜚ ø̱ø̱hꜗ hnähꜘ, jëën˜ wɨɨꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, jeeˊ hnäähꜙ jneˊ Dio ko̱ˉjø̱hꜘ, hiꜙ kwëëh˜ baˊ dsëˉ jneˊ kya̱a̱hˊ beꜘ heˉ kwaꜙ Jesucristo. Maˊ gyanˊ hwaˈ heˉ che̱e̱ˉ Patmo, heˉ häˊ jeeˊ jmɨˉñeehꜚ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ dsaˉ jnäꜘ kihꜗ heˉ saꜙ gaꜙläꜙhnøøyꜗ juuˈ kihꜗ Dio, hiꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ gaꜙläꜙhnøøyꜗ heˉ maˊ kwanꜙ juuˈ kihꜗ Jesucristo. 10 Maˊ gaꜙtëꜘ jmɨɨˊ heˉ tä̱ä̱hˊ dsaˉ kwaꜙ tiˊhmaahˊ kihˈ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, maˊ kye̱nˊ chaˉmiihˉ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, maˊ gaꜙnuunꜗ taꜙ kaˊluunꜙ ko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ heˉ nʉʉhꜘ läꜙko̱o̱ˉ luuꜘ hooˊ, 11 heˉ gaꜙjähꜘ: —Jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ läꜙko̱o̱ˉ hwëhꜘ A kya̱a̱hˊ hwëhꜘ Zeta. Jnäꜘ heꜘ maˉla̱a̱nꜗ jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ nøøˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, läꜙji̱i̱hˈ he̱e̱ꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ läꜙ maˉla̱a̱nꜗ ja̱ˉbaˊ. Sɨɨꜘ nëˊ moˊjeˉ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ jëëhꜘ laˉ, che̱e̱ꜙ kihꜗ läꜙjëꜙ gyiiꜗ gwahꜙ heˉ tø̱ø̱ꜘ hwaꜗ Asia. Che̱e̱ꜙ kihꜗ jwɨɨˉ Éfeso, kihꜗ Esmirna, kihꜗ Pérgamo, kihꜗ Tiatira, kihꜗ Sardis, kihꜗ Filadelfia hiꜙ kihꜗ Laodicea. 12 Gaꜙje̱e̱hnˋ hñiinꜙ mahꜗ jëënꜚ hi̱i̱ˉ heꜘ maˊ hlëëhꜙ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙje̱e̱hnˋ hñiinꜙ gaꜙjëënꜗ gyiiꜗ candelero heˉ naˉlaꜚ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ. 13 To̱ꜗdsaahˋ jeeˊ kihˈ candelero ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱nꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱hꜘ maˊ la̱a̱ˈ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ, maˊ kye̱yhˊ ko̱o̱ˉ hmɨɨhˉ kyooˉ heˉ tëˉ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ, hiꜙ maˊ naˉhñʉʉꜚ moˉdsëyꜗ kya̱a̱hˊ hmɨɨhˉ heˉ maˊ naˉlaꜚ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ. 14 Peerꜙ maˊ tøˉjlë̱ë̱ˉ lleyˊ läꜙko̱o̱ˉ tøøˉ jñuꜚ borrego, hiꜙ läꜙko̱o̱ˉ tøøˉ tʉˊhmooˉ. Mɨˈnëyˊ maˊ laˈ läꜙko̱o̱ˉ jeeˊ hyaˉ jeˉ. 15 Maˉtɨɨyˊ maˊ laˈ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ ñeˈ nøøꜘ heˉ jihˈ läꜙko̱o̱ˉ maˊ kooˉ nehꜙ hwɨ̱ɨ̱ˊ. Lleꜘ kiyhꜗ maˊ nʉʉhꜘ läꜙko̱o̱ˉ jeeˊ jyooꜙ jmɨɨˉ. 16 Maˊ cha̱a̱yhˉ kya̱a̱hˊ gooyˉ raˉllu̱u̱ꜗ gye̱e̱ꜗ nʉʉꜘ hiꜙ nehꜙ toˉhooyˊ maˊ goˉhɨɨˈ ko̱o̱ˉ ñeˈtuuhꜚ chʉ̱ʉ̱hˉ heˉ naˉjniiˊ läꜙto̱ꜘ jwooˈ. Moˉnëyˊ maˊ laˈ läꜙko̱o̱ˉ jmëëꜗ hyooˉ heˉ jë̱ë̱ˉ ñihꜗ. 17 Maˊ gaꜙjë̱ë̱ꜙ jnihꜘ, gaꜙta̱hnꜘ läꜙko̱o̱ˉ heˉ naˉju̱u̱nˊ hʉʉˊ tɨɨyˊ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙkyeyˉ gooyˉ raˉllu̱u̱ꜗ nëˊ kinꜙ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäꜘ: —Taꜙ waˊ ga̱hˈ, jnäꜘ heꜘ maˉla̱a̱nꜗ jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ nøøˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, läꜙji̱i̱hˈ he̱e̱ꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ, läꜙ maˉla̱a̱nꜗ ja̱ˉbaˊ. 18 Jnäꜘ heꜘ naˊji̱i̱hnꜙ. Jnäꜘ heꜘ gaꜙju̱u̱nꜗ, pero hi̱i̱ꜚ jnäꜘ laˉ naˊji̱i̱hnꜙ kaˉlähꜘ läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ. Jnäꜘ baˊ jmeenꜙ hihꜙ ju̱u̱ꜘ dsaˉ, hiꜙ jnäꜘ baˊ jmeenꜙ hihꜙ cherˊmahꜗ dsaˉnääyꜗ chaˊjeˉ. 19 Sɨɨꜘ läꜙjëꜙ heˉ maˉjëëhˋ, läꜙjëꜙ heˉ jëëhꜘ naꜗ hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ naꜗ gaˊ leꜘ. 20 Jeeˊ laˉ miˊjnäänꜗ heˉ hnøøꜗ jähꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ nʉʉꜘ hi̱ˉ maˉjë̱ë̱hˋ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ goonꜙ raˉllu̱u̱ꜗ heꜘ hiꜙ läꜙjëꜙ gyiiꜗ candelero heˉ naˉlaꜚ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ nʉʉꜘ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ ángele kya̱a̱ꜗ läꜙjëꜙ gyiiꜗ gwahꜙ, hiꜙ läꜙjëꜙ gyiiꜗ candelero heˉ maˉjëëhˋ ja̱ˉ, laꜗ läꜙko̱o̱ˉ läꜙjëꜙ gyiiꜗ gwahꜙ.
1 ʼSɨɨꜘ kihꜗ ángel hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ gwahꜙ jwɨɨˉ Éfeso: “Jähꜘ hi̱ˉ cha̱a̱hˉ gye̱e̱ꜗ nʉʉꜘ kya̱a̱hˊ gooyˉ raˉllu̱u̱ꜗ heꜘ, hi̱ˉ ngëꜙ jeeˊ kihˈ gyiiꜗ candelero heˉ naˉlaꜚ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ: 2 Maꜙ baˊ jnäꜘ läꜙjëꜙ heˉ jmeehˉ. Saꜙ dsaˉhwa̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ taˊ kyahˈ hiꜙ jø̱hˉ baˊ hohꜘ. Hiꜙ saꜙ kwëëh˜ hohꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ hiꜙ maˉjë̱ë̱hˋ baˊ hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ läꜙko̱o̱ˉ apóstole hiꜙ saꜙ la̱a̱yꜗ. Juuˈ taˉjuuˈ baˊ maˉjnääh˜ kiyhꜗ. 3 Maˉjëëhˋ chaˉmiihˉ wɨɨꜘ kwa̱a̱t˜ kinꜙ hiꜙ maˉkwëëhꜗ baˊ hohꜘ, saꜙ chaˉ maˉhwa̱a̱hˊ. 4 Pero chaˉ ko̱o̱ˉ heˉ maˉhlä̱ä̱hˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, moꜙsoꜙ hnaahꜙ jnäꜘ läꜙko̱o̱ˉ maˊ hnaahꜙ jnäꜘ läꜙ maˊ toˉnëˊ. 5 Miˉdsoohꜚ daˊ hohꜘ läꜙko̱o̱ˉ maˊ hnaahꜙ jnäꜘ läꜙ maˊ toˉnëˊ. Waˊ läˉdsa̱a̱˜ hohꜘ kaˉlähꜘ mahꜗ jmeeˊ läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ läꜙko̱o̱ˉ maˊ jmeehˉ jä̱ä̱ꜗ. Cherˊmahꜗ saꜙ jmeehˈ läꜙja̱ˉ, cha̱hꜘ baˊ jänˉ mahꜗ jñuuhnˊ candelero kyahꜗ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙje̱e̱hˋ kya̱a̱hˊ Dio kaˉlähꜘ. 6 Pero chaˉ baˊ ko̱o̱ˉ heˉ lluꜗ heˉ maˉjëënꜗ kyahꜗ. Saꜙ tɨh˜ hohꜘ heˉ jmeeꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ nicolaita, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ saꜙ tɨh˜ dsënꜙ kaˉlähꜘ. 7 Hi̱ˉ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ, waˊ he̱e̱yhˉ heˉ hlëëhꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kihꜗ läꜙjëꜙ gwahꜙ. Hi̱ˉ gaꜙlɨhꜗ miˉteꜗ, kwanˋ kuyhꜙ kihꜗ chaahˈ hmaˉ heˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ, heˉ chihꜗ to̱ꜗdsaahˋ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Dio.” 8 ʼHiꜙ sɨɨꜘ kihꜗ ángel hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ gwahꜙ jwɨɨˉ Esmirna: “Hi̱ˉ maˉla̱a̱ꜗ jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ nøøˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, läꜙji̱i̱hˈ he̱e̱ꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ läꜙ maˉla̱a̱yꜗ ja̱ˉbaˊ, hiꜙ hi̱ˉ gaꜙju̱u̱ꜗ hiꜙ gaꜙläꜙji̱i̱yhˋ kaˉlähꜘ, jähꜘ läꜙlaˉ: 9 Maꜙ baˊ jnäꜘ läꜙjëꜙ heˉ jmeehˉ. Jëëhꜘ baˊ hneˉ wɨɨꜘ hiꜙ täˉñeeꜘ hneˉ pero chaˉ chaˉmiihˉ kyahꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Maꜙ baˊ jnäꜘ kihꜗ hi̱ˉ hlëëhꜙ wɨɨꜘ kyahꜗ. Heˉ ko̱o̱ˉ jähꜘ bihꜗ la̱a̱yꜗ judiu. Pero la̱a̱yꜗ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Tanaˊ baˊ. 10 Niꜙ miihˉ taꜙ waˊ ga̱hˈ kihꜗ heˉ naꜗ gaˊ dsaˉngëëhꜘ. Hi̱i̱ꜚ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ laˉ ta̱a̱yhꜙ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hnähꜘ nehꜙñeˈ mahꜗ jëëyꜗ cheˊ kwëëhˈ hohꜘ hnähꜘ. Heeyhꜗ hnähꜘ wɨɨꜘ läꜙji̱i̱hˈ tëꜗ gyaꜗ jmɨɨˋ. Kwëëhˋ hohꜘ läꜙji̱i̱hˈ ju̱u̱hꜘ. Hi̱i̱ꜚ jnäꜘ kwëëhnꜚ hneˉ ko̱o̱ˉ coron heˉ kya̱a̱hˊ jmeeˈ cha̱a̱hˉ. 11 Hi̱ˉ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ, waˊ he̱e̱yhˉ heˉ hlëëhꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kihꜗ läꜙjëꜙ gwahꜙ. Hi̱ˉ gaꜙlɨhꜗ miˉteꜗ, saꜙ chaˉ heˉ leꜘ kiyhꜗ jeeˊ tëˈ to̱ꜗ ji̱i̱h˜ ju̱u̱ꜘ dsaˉ.” 12 ʼHiꜙ sɨɨꜘ kihꜗ ángel hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ gwahꜙ jwɨɨˉ Pérgamo: “Hi̱ˉ cho̱o̱hˉ ñeˈtuuhꜚ chʉ̱ʉ̱hˉ heˉ naˉjniiˊ läꜙto̱ꜘ jwooˈ, jäyhꜘ läꜙlaˉ: 13 Maꜙ baˊ jnäꜘ läꜙjëꜙ heˉ jmeehˉ hiꜙ haˉ cha̱a̱hˉ. Laꜗ hø̱ø̱ˈ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ baˊ jeeˊ naˉ. Pero maꜙraꜙ heˉ cho̱o̱hˊ baˊ hneˉ ko̱o̱ˉ hwehˉ juuˈ kinꜙ. Hiꜙ läꜙ maˉdsooꜘ ja̱ˉbaˊ hohꜘ kinꜙ kaˉlähꜘ, maꜙkeꜙ ñehˊ baˊ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ kihꜗ Antipa hi̱ˉ maˊ miˉte̱hꜗ kya̱a̱hˊ juuˈ kinꜙ. Gaꜙjngɨɨhꜗ dsaˉ kiyhꜗ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ naˉ jeeˊ hä̱ä̱ˊ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ. 14 Pero chaˉ gaˊ jyohꜘ heˉ kya̱a̱hˊ gaꜙhlä̱ä̱hˉ hneˉ. Jëëhꜘ, tä̱ä̱hˊ gaˊ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ hi̱ˉ kye̱ˉ nʉʉhꜚ kihꜗ Balaam. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙta̱a̱hˉ juuˈ Balac haˉ läꜙ gaꜙjmeeyꜘ heˉ gaꜙta̱hꜘ dsaˉ Israel kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ gaꜙkuyhˉ heˉ llaꜙ dsaˉ chaˊnëˊ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ, hiꜙ kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙka̱a̱yhꜗ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ. 15 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ hi̱ˉ kye̱ˉ nʉʉhꜚ kihꜗ dsaˉ nicolaita, heˉ ja̱ˉ saꜙ tɨh˜ dsënꜙ. 16 Heˉja̱ˉ je̱e̱hˋ hñaahˈ kya̱a̱hˊ Dio. Pero cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙhe̱e̱hˋ heˉ jwahnꜙ laˉ, cha̱hꜘ baˊ jänˉ kyahꜗ mahꜗ te̱e̱nꜚ kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ kya̱a̱hˊ ñeˈtuuhꜚ heˉ häˊ hoonꜙ. 17 Hi̱ˉ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ, waˊ he̱e̱yhˉ heˉ hlëëhꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kihꜗ läꜙjëꜙ gwahꜙ. Kihꜗ hi̱ˉ gaꜙlɨhꜗ miˉteꜗ, kwanˋ kuyhꜙ maná heˉ naˉhmääˊ, hiꜙ kwëëhꜚ jnihꜘ ko̱o̱ˉ mɨɨˈ mɨˊku̱u̱ˊ tøøˉ. Nëˊ mɨˊku̱u̱ˊ ja̱ˉ, naˉsɨɨˉ ko̱o̱ˉ jmɨɨˉ hmëëꜘ, heˉ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ kyʉʉh˜. Maꜙlaꜙ hñiiꜘ hi̱ˉ hyohꜙ baˊ läꜙkyʉʉh˜.” 18 ʼHiꜙ sɨɨꜘ kihꜗ ángel hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ kihˈ gwahꜙ jwɨɨˉ Tiatira: “Jo̱o̱ꜘ Dio hi̱ˉ hyaˉ jeˉ mɨˈnëˊ, hiꜙ laꜗ maˉtɨɨyˊ läꜙko̱o̱ˉ ñeˈ nøøꜘ heˉ jihˈgye̱hꜗ, hi̱ˉ heꜘ jähꜘ läꜙlaˉ: 19 Maꜙ baˊ jnäꜘ läꜙjëꜙ heˉ jmeehˉ, hnaahꜙ baˊ hneˉ dsaˉ, miˉtehˋ baˊ hneˉ taˊ kyahˈ, hiꜙ jø̱hˉ baˊ hohꜘ. Chaˉgaˊmiihˉ taˊ lluˈ jmeehˉ naꜗ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ maˉjmeehˊ jä̱ä̱ˈ. 20 Pero chaˉ gaˊ jyohꜘ heˉ kya̱a̱hˊ gaꜙhlä̱ä̱hˉ hneˉ. Kwahˉ jwëˈ kihꜗ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Jezabel hi̱ˉ jähꜘ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio kihꜗ dsaꜙ. Kya̱a̱hˊ nʉʉhꜚ kiyhꜗ miˉga̱a̱yꜙ hi̱ˉ nʉʉhˊ kinꜙ mahꜗ ka̱a̱yh˜ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hiꜙ kuyhꜙ heˉ llaꜙ dsaˉ chaˊnëˊ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ. 21 Maˊ jø̱ø̱nˋ mahꜗ jëënꜚ cheˊ läˉdsa̱a̱˜ dsëyꜗ, pero saꜙ hii˜ tʉyꜗ heˉ ka̱a̱yh˜ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ. 22 Naꜗ naꜙ, jeeˊ hä̱ä̱yˊ jwëꜘ hlɨɨhˈ, kya̱a̱ꜚ jnihꜘ nëˊ ji̱i̱ˉ mahꜗ heehꜚ jnihꜘ chaˉmiihˉ wɨɨꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ ka̱a̱yh˜ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëyꜗ kihꜗ läꜙjëꜙ taˊ hlɨɨhˈ heˉ jmeeyꜙ. 23 Jmä̱ä̱nˊ jo̱o̱yꜘ dsooˊ läꜙji̱i̱hˈ ju̱u̱yꜘ. Läꜙja̱ˉ läꜙjëꜙ gwahꜙ läꜙñeˉ kinꜙ, jnäꜘ baˊ kyʉʉhn˜ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ, hiꜙ kyʉʉhn˜ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ kaˉlähꜘ. Jnäꜘ baˊ kwëëhnꜚ hnähꜘ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ hnähꜘ, läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ jmeehˉ hnähꜘ. 24 Pero jnäꜘ hlë̱ë̱hnˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jwɨɨˉ Tiatira, hnähꜘ hi̱ˉ saꜙ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱hˊ nʉʉhꜚ naˉ, hnähꜘ hi̱ˉ saꜙ kyʉʉh˜ heˉ jäyhꜘ heˉ naˉhmääˊ ñiihˊ gaˊ kihˈ Tanaˊ. Jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, moꜙsoꜙ chaˉ gaˊ heˉ hnøøꜗ kyahꜗ hnähꜘ. 25 Cho̱o̱hˈ hnähꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ läꜙjëꜙ nʉʉhꜚ heˉ maˉhñah˜ hnähꜘ, läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ jä̱hnꜘ. 26 Kihꜗ hi̱ˉ gaꜙlɨhꜗ miˉteꜗ läꜙjëꜙ madaꜚ kinꜙ läꜙji̱i̱hˈ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ, jnäꜘ kwanˋ jwëˈ jmeeyꜗ hihꜙ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ. 27 Jmeeyꜗ hihꜙ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ cho̱o̱hˉ hmaˉhɨɨh˜ heˉ laꜗ ñeˈ. Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jmeeyˈ hihꜙ kihꜗ dsaꜙ, läꜙko̱o̱ˉ heˉ jøøyꜗ ko̱o̱ˉ mɨˈhyaˉ baˊ leꜘ kihꜗ dsaꜙ. Jëëhꜘ hyoyhꜙ chaˉmiihˉ beꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ beꜘ heˉ maˉhyohn˜ kihꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ. 28 Hiꜙ kwë̱ë̱hꜚ jnihꜘ nʉʉꜘ høˈ kaˉlähꜘ. 29 Hi̱ˉ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ waˊ he̱e̱yhˉ heˉ hlëëhꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kihꜗ läꜙjëꜙ gwahꜙ.”
1 ʼSɨɨꜘ kihꜗ ángel hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ gwahꜙ jwɨɨˉ Sardis: “Hi̱ˉ jä̱ä̱ꜙ gye̱e̱ꜗ jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio hiꜙ jä̱ä̱yꜙ gye̱e̱ꜗ nʉʉꜘ, hi̱ˉ heꜘ jähꜘ läꜙlaˉ: Maꜙ baˊ jnäꜘ läꜙjëꜙ heˉ jmeehˉ. Chaˉ juuˈ naˊji̱i̱hꜙ hneˉ, pero hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ baˊ hneˉ. 2 Näˊ mɨˊnëhˊ, ja̱ˉ kwahˉ beꜘ kya̱a̱hˊ taˊ heˉ häˊ goohˉ, naꜗ saꜙ gaˊ maˉä̱ä̱hꜗ taˊ kyahˈ. Jëëhꜘ maˉjëënꜗ saꜙ maˉjä̱ꜘ lluꜗ taˊ kyahˈ läꜙko̱o̱ˉ hnøøꜗ Dio. 3 Miˉdsoohꜚ hohꜘ ja̱ˉ, heeˉ naˉ maˉhe̱e̱hˋ hiꜙ heeˉ naˉ maˉnʉʉhˉ. Høøˊ heˉ naˉ, hiꜙ je̱e̱hˋ hñaahˈ kaˉlähꜘ kihꜗ Dio. Cherˊmahꜗ saꜙ høøhˉ heˉ naˉ, jmeehˉ waˊ laˈ chaˉ laꜗ, jä̱hnꜘ kyahꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hɨ̱ɨ̱ˉ baˊ. Jëëhꜘ hor˜ heˉ saꜙ le̱e̱hꜚ jä̱hnꜘ kyahꜗ. 4 Tä̱ä̱hˊ gaˊ miihˉ dsaˉ kya̱a̱hˊ hneˉ jeeˊ jwɨɨˉ Sardis naˉ, hi̱ˉ saꜙ maˉmiˉsohꜘ saˊhmɨɨhˉ kihꜗ. Hi̱ˉ heꜘ naˉ ngëꜗ kya̱a̱hˊ jnäꜘ kye̱hˊ hmɨɨhˉ tøˉjlë̱ë̱ˉ, jëëhꜘ läꜙja̱ˉ lleˋ leꜘ kiyhꜗ. 5 Hi̱ˉ gaꜙlɨhꜗ miˉteꜗ, hi̱ˉ heꜘ kë̱hꜙ hmɨɨhˉ tøˉjlë̱ë̱ˉ. Saꜙ chenꜚ jmɨɨˉ kiyhꜗ heˉ naˉsɨɨˉ nëˊ jeˉ jeeˊ naˉsɨɨˉ jmɨɨˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˊjnääꜘ kihꜗ Dio. Hiꜙ miˊjnäänꜗ chaˊnëˊ Tääˋ kya̱a̱nꜙ hiꜙ chaˊnëˊ ángele kya̱a̱yꜗ heˉ kyu̱u̱ꜙ jnihꜘ. 6 Hi̱ˉ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ, waˊ he̱e̱yhˉ heˉ hlëëhꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kihꜗ läꜙjëꜙ gwahꜙ.” 7 ʼSɨɨꜘ kihꜗ ángel hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ gwahꜙ jwɨɨˉ Filadelfia: “Heˉ laˉ jähꜘ hi̱ˉ naˉjngëëˈ, hi̱ˉ jmeeꜙ juˈdsooꜘ, hi̱ˉ cho̱o̱hˉ jo̱ˉñeˈ kihꜗ David. Jeeˊ näy˜ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ jneꜗ, jeeˊ jneyꜙ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ näꜗ: 8 Maꜙ baˊ jnäꜘ läꜙjëꜙ heˉ jmeehˉ. Naꜗ maˉnaˉnaˊ jwëꜗ kyahꜗ heˉ maˉnänꜗ, heˉ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ leꜘ haꜗ kyahꜗ. Maꜙkeꜙ miihˉ gaˊ beꜘ chaˉ kyahꜗ, maˉhøøhˊ baˊ hneˉ juuˈ kinꜙ. Niꜙ ko̱o̱ˉ häˊ saꜙ maˉjähˊ saꜙ kyu̱u̱hꜙ jnäꜘ. 9 Läꜙlaˉ jmeenˋ kihˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ Tanaˊ hi̱ˉ ko̱o̱ˉ jähꜘ la̱a̱yꜗ judiu. Peerꜙ taˉju̱u̱yˈ baˊ ja̱ˉ. Heˉja̱ˉ jmeenˋ yaˉnääyꜘ yaˉju̱yhˊ jnëyˊ hʉʉˊ tɨɨhˊ, hiꜙ jmeenˋ miˉjnääyꜙ heˉ maˉläˉhnaanꜙ hneˉ. 10 Maˉkwëëhꜗ baˊ hohꜘ kya̱a̱hˊ madaꜚ heˉ gaꜙjmeenꜗ kyahꜗ. Heˉja̱ˉ hä̱ä̱nꜚ hneˉ kihꜗ heˉ wɨɨꜘ heˉ naꜗ gaˊ jäꜙ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jëëˈ Dio cheˊ läˉdsa̱a̱˜ dsëꜗ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ kya̱a̱hˊ heˉ wɨɨꜘ ja̱ˉ. 11 Cha̱hꜘ baˊ jä̱hnꜘ. Cho̱o̱hˈ ko̱o̱ˉ hwehˉ nʉʉhꜚ heˉ maˉhñah˜ mahꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ jñuuhꜗ coron kyahꜗ. 12 Kihꜗ hi̱ˉ gaꜙlɨhꜗ miˉteꜗ, jmä̱ä̱ꜚ jnihꜘ läꜙko̱o̱ˉ hmaˉdsëˉ kihꜗ gwahꜙ heˉ laꜗ kihꜗ Dio kya̱a̱nꜙ, ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ yaˉhë̱ë̱yˈ jeeˊ ja̱ˉ. Nëˊ kiyhˈ sɨɨnˋ jmɨɨˉ kihꜗ Dio kya̱a̱nꜙ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ kihꜗ jeeˊ jwɨɨˉ kihꜗ Dio kya̱a̱nꜙ kaˉlähꜘ heˉ che̱e̱ˉ Jerusalén hmëëꜘ heˉ jyooꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ kihꜗ Dio kya̱a̱nꜙ, hiꜙ sɨɨnˋ nëˊ kiyhˈ jmɨɨˉ hmëëꜘ kinꜙ. 13 Hi̱ˉ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ, waˊ he̱e̱yhˉ heˉ hlëëhꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kihꜗ läꜙjëꜙ gwahꜙ.” 14 ʼSɨɨꜘ kihꜗ ángel hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ gwahꜙ jwɨɨˉ Laodicea: “Hi̱i̱ꜚ laˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dsooꜘ hi̱ˉ miˉteꜗ juuˈ kihꜗ, heꜘ baˊ hñiiyꜘ kwayꜙ juˈdsooꜘ. Hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ toˉnëˊ kihˈ jeeˊ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio. Jäyhꜘ läꜙlaˉ: 15 Maꜙ baˊ jnäꜘ läꜙjëꜙ heˉ jmeehˉ, niꜙ saꜙ gyu̱hꜘ niꜙ saꜙ lla̱a̱hꜘ hneˉ. Lluꜗ baˊ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ gyu̱hꜘ o lla̱a̱hꜘ. 16 Kihꜗ heˉ saꜙ gyu̱hꜘ niꜙ saꜙ lla̱a̱hꜘ, heˉja̱ˉ ñunꜚ hneˉ taꜙ waˊhoonꜙ, kihꜗ ko̱ˉhi̱ˊpihˈ baˊ lla̱a̱hꜘ hneˉ. 17 Jëëhꜘ hneˉ jwahꜘ: Jnäꜘ chanˉ kuuˊ, hiꜙ maˉlla̱a̱nꜙ hñiinꜙ lluꜗ, moꜙsoꜙ chaˉ heˉ gaˊ jmeeꜙ biiꜗ kinꜙ. Saꜙ ñehˊ heˉ la̱a̱hꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ naˉhë̱ë̱ˈ, hi̱ˉ moꜙsoꜙ jmääꜗ taˊ, hi̱ˉ täˉñeeꜘ, hi̱ˉ tʉʉˊ hiꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ kwa̱hˉ. 18 Jnäꜘ kwanꜙ nʉʉhꜚ kyahꜗ, kiꜙ jnäꜘ läꜗ kuˊnøøꜚ heˉ maˉnaˊlluˋ kya̱a̱hˊ jeˉ, mahꜗ läꜙchaˉ chaˉmiihˉ kyahꜗ. Hiꜙ läꜗ hmɨɨhˉ tøøˉ heˉ kë̱hˈ mahꜗ saꜙ jëëꜗ dsaˉ laꜗ oˉhihꜙ heˉ kwa̱hꜙ. Hiꜙ tøøhˈ më˜ mɨˊnëhˊ mahꜗ läꜙjnäꜘ lluꜗ. 19 Jnäꜘ jʉʉhnˊ kiyhˈ mahꜗ heehnꜙ wɨɨꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hnaanꜙ. Heˉja̱ˉ waˊ jë̱ë̱ˉ hohꜘ heˉ hä̱ä̱hˊ jwëꜘ kihꜗ Dio, cha̱a̱hˋ hñaahˈ. 20 Hi̱i̱ꜚ jnäꜘ chehnꜗ hoˊhaahˊ tëën˜. Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ nuuˉ juuˈ kinꜙ mahꜗ näyꜗ hoˊhaahˊ, dsaˉhenꜘ jmeenˊ maꜙnʉʉꜙ kya̱a̱yhˊ, hiꜙ hñiiyꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ kaˉlähꜘ. 21 Hi̱ˉ gaꜙlɨhꜗ miˉteꜗ, kwanˋ gyayꜙ kya̱a̱hˊ jnäꜘ jeeˊ jmeenꜙ hihꜙ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙlɨhnꜗ gaꜙmiꜙtenˋ, heˉja̱ˉ gaꜙgyanꜗ kooꜘ kihꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ. 22 Hi̱ˉ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ, waˊ he̱e̱yhˉ heˉ hlëëhꜙ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kihꜗ läꜙjëꜙ gwahꜙ.”
1 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjëënꜗ ko̱o̱ˉ hoˊhaahˊ naˉnaˊ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Hiꜙ ja̱ˉbaˊ lleꜘ heˉ gaꜙnuunꜗ läꜙ maˊ toˉnëˊ, heˉ nʉʉhꜘ läꜙko̱o̱ˉ hi̱i̱ˊ luuꜘ hooˊ, gaꜙhlëëhꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, gaꜙjähꜘ: —Wɨɨꜘ taꜙ laꜙ mahꜗ heehnꜚ hneˉ heeˉ naˉ leꜘ taꜙ chaˊnëˊ gaˊ —gaꜙsɨɨyhꜙ jnäꜘ. 2 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ maˉchehꜗ jmɨˉlleꜘ kinꜙ gyʉʉhˈ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjëënꜗ ko̱o̱ˉ hmaˉsii˜ hiꜙ nëˊ hmaˉsii˜ maˊ gyaˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ jø̱ø̱hˈ. 3 Hi̱ˉ maˊ gyaˈ jeeˊ ja̱ˉ, maˊ jnä̱ä̱yꜘ läꜙko̱o̱ˉ mɨˈku̱u̱ˊ heˉ che̱e̱ˉ jaspe kya̱a̱hˊ cornalina. Maˊ jnäꜘ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ jeeˊ maˊ gyayˈ ja̱ˉ, ja̱a̱ˉ mɨhˉku̱u̱ˊ heˉ jnäꜘ jihˈgye̱hꜗ läꜙko̱o̱ˉ jnäꜘ jihˈgye̱hꜗ esmeralda. 4 Hiꜙ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kihꜗ hmaˉsii˜ maˊ tø̱ø̱ꜘ gaˊ jyohꜘ gyiiꜘkye̱ꜘ hmaˉsii˜. Nëˊ hmaˉsii˜ ja̱ˉ, maˊ tä̱ä̱hˊ gyiiꜘkye̱e̱ꜘ dsaˉgyʉʉhˊ hi̱ˉ maˊ kye̱hˊ hmɨɨhˉ tøøˉ hiꜙ maˊ lleyˋ coron heˉ laꜗ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ. 5 Jeeˊ maˊ chihˈ hmaˉsii˜ jʉʉhˉ ja̱ˉ, maˊ jmeeꜙ jeꜚñihꜗ hiꜙ maˊ nɨɨˉ hiꜙ maˊ nʉʉhꜘ maˊ hlëëhꜙ dsaˉ. Hiꜙ maˊ naˉhi̱h˜ gyiiꜗ mɨˈsëꜗ heˉ maˊ kooˉ chaˊnëˊ hmaˉsii˜ ja̱ˉ. Heˉ ja̱ˉ maˊ laˈ läꜙjëꜙ gyiiꜗ jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio. 6 Chaˊnëyˊ jeeˊ maˊ gyayˈ ja̱ˉ, maˊ naˉjaaꜘ heˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ huˉ heˉ jë̱ë̱ˉ, heˉ jʉʉhˉ läꜙko̱o̱ˉ jmɨˉñeehꜚ. Kooꜘ kihꜗ hmaˉsii˜ heˉ maˊ chihˈ to̱ꜗdsaahˋ kihˈ jeeˊ läꜙjëꜙ hmaˉsii˜ heˉ maˊ tø̱ø̱ꜘ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ ja̱ˉ, maˊ tä̱ä̱hˊ kye̱e̱ꜘ jahꜘ hi̱ˉ maˊ chooꜗ mɨˈnëˊ taꜙ kaˊluuyˊ hiꜙ taꜙ chaˊnëyˊ. 7 Hi̱ˉ toˉnëˊ jahꜘ heꜘ maˊ la̱a̱ˈ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ león. Jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ꜗ jahꜘ heꜘ maˊ la̱a̱ˈ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ kyaˊ mähˈ. Jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ˉ jahꜘ heꜘ maˊ laˈ moˉnëyˊ, läꜙ laꜗ moˉnëˊ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ. Hiꜙ jeeˊ gaꜙtëꜘ kye̱e̱ꜘ jahꜘ heꜘ maˊ la̱a̱ˈ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ mɨɨˉ hi̱ˉ hë̱ë̱ꜙ. 8 Läꜙjë̱ë̱ꜙ kye̱e̱ꜘ jahꜘ heꜘ maˊ chooꜗ jñiiꜘ saˊkyooyꜘ. Läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ maˊ chooꜗ chaˉmiihˉ mɨˈnëyˊ. Läꜙjmɨɨˈ läꜙhwëˈ saꜙ maˊ tʉy˜ maˊ jäyhꜘ: Naˉjngëëˈ, naˉjngëëˈ, naˉjngëëˈ la̱a̱ꜗ Dio Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ chaˉ gaꜙläꜙjëꜙ beꜘ kihꜗ. Hi̱ˉ naˉ maˊ la̱a̱ˈ, hi̱ˉ naˉ la̱a̱ꜗ naꜗ, hiꜙ ja̱ˉbaˊ hi̱ˉ naˉ lla̱a̱h˜ kaˉlähꜘ. 9 Läꜙjë̱ë̱ꜙ jahꜘ heꜘ maˊ jmä̱ä̱y˜ jø̱ø̱hˈ hi̱ˉ gyaꜗ nëˊ hmaˉsii˜ heꜘ, hi̱ˉ cha̱a̱ˉ läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Maˊ hnääyˈ chaˉmiihˉ hiꜙ maˊ kwayꜙ tiˊhmaahˊ kiyhˈ. Ko̱o̱ˉ häˊ ko̱o̱ˉ häˊ heˉ maˊ jmeeyꜙ läꜙja̱ˉ, 10 läꜙjë̱ë̱ꜙ gyiiꜘkye̱e̱ꜘ dsaˉgyʉʉhˊ maˊ ju̱u̱h˜ jnëˊ chaˊnëˊ hi̱ˉ gyaꜗ jmeeꜙ hihꜙ heꜘ, jmeeyꜙ jʉʉhˉ kihꜗ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Maˊ jwäy˜ coron kiyhꜗ chaˊnëyˊ, maˊ jäyhꜘ: 11 Hneˉ Dio, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, ja̱a̱ˉ hneˉ baˊ hi̱ˉ jmä̱ä̱ˊ jnäähꜗ jø̱ø̱hˈ. Kyahꜗ hneˉ baˊ jmeeˉ jnäähˈ jʉʉhˉ, kyahꜗ baˊ laˈ gaꜙläꜙjëꜙ beꜘ. Jëëhꜘ, hneˉ baˊ gaꜙjmeehˊ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ. Läꜙ hyohˉ hohꜘ hñaahꜗ gaꜙjmeehˊ, heˉja̱ˉ baˊ chaˉ.
1 Hi̱ˉ maˊ gyaˈ jmeeꜙ hihꜙ heꜘ, gaꜙjëënꜗ maˊ cho̱o̱yhˉ kya̱a̱hˊ gooyˉ raˉllu̱u̱ꜗ ko̱o̱ˉ jeˉ heˉ naˉsɨɨˉ taꜙ nehꜙ, hiꜙ naˉsɨɨˉ taꜙ kaˊluuˊ kaˉlähꜘ, naˉgyo̱hꜘ gyiiꜗ ji̱i̱h˜. 2 Hiꜙ gaꜙjë̱ë̱nꜙ ja̱a̱ˉ ángel be̱e̱ꜘ hi̱ˉ maˊ hlëëhꜙ kya̱a̱hˊ beꜘ, gaꜙjäyhꜘ: —¿Hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ naˉngëˈ jwëˈ ji̱i̱ꜗ läꜙjëꜙ heˉ naˉgyo̱hꜘ gyiiꜗ ji̱i̱h˜ ja̱ˉ mahꜗ nɨyhꜗ? 3 Pero saꜙ gaꜙjnä̱ä̱ꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ lihꜙ maˊ ji̱i̱ˈ jeˉ ja̱ˉ mahꜗ maˊ hëyˈ, niꜙ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, niꜙ hwaꜗ laˉ, niꜙ nehꜙ hwaꜗ kaˉlähꜘ. 4 Peerꜙ gaꜙhoohnˋ chaˉmiihˉ, kihꜗ heˉ saꜙ cha̱a̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ naˉngëˈ jwëˈ maˊ nɨyhˈ jeˉ ja̱ˉ mahꜗ maˊ hëyˈ. 5 Pero ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgyʉʉhˊ heꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäꜘ: —Moꜙtoꜙ hoohˋ chaˉmiihˉ. Hi̱i̱ꜚ León laˉ hi̱ˉ naˊjnääꜘ kihꜗ Judá, ja̱ˉbaˊ saˊju̱ˉ kihꜗ David, hi̱ˉ laˉ baˊ gaꜙlɨhꜗ, heˉja̱ˉ naˉngëyˈ jwëˈ ji̱i̱yꜗ läꜙjëꜙ gyiiꜗ heˉ naˉgyo̱hꜘ ja̱ˉ mahꜗ nɨyhꜗ —gaꜙjähꜘ dsaˉgyʉʉhˊ sɨɨhꜙ jnäꜘ. 6 Hiꜙ gaꜙjë̱ë̱ꜙ jnihꜘ, la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ borrego mähꜗ hi̱ˉ maˊ chehˈ kooꜘ kihꜗ hi̱ˉ maˊ gyaˈ jmeeꜙ hihꜙ, to̱ꜗdsaahˋ kihˈ kye̱e̱ꜘ jahꜘ heꜘ, hiꜙ ja̱ˉbaˊ jeeˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgyʉʉhˊ heꜘ. Borrego heꜘ maˊ jnä̱ä̱ꜘ läꜙko̱o̱ˉ borrego hi̱ˉ maˉjngëëhꜙ dsaˉ nëˊ naˊhyooꜘ, maˊ lleˋ gyiiˈ jøøˈ lleyˊ, hiꜙ maˊ chooꜗ gyiiꜗ mɨˈnëyˊ. Heˉ ja̱ˉ laꜗ gyiiꜗ jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio heˉ gaꜙche̱e̱yꜗ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ. 7 Borrego mähꜗ heꜘ ngooyꜗ mahꜗ gaꜙka̱yꜗ jeˉ heˉ maˊ häˊ jaˊgooˉ raˉllu̱u̱ꜗ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ heꜘ. 8 Läꜙ maˊ gaꜙso̱o̱yhꜗ jeˉ ja̱ˉ, läꜙjë̱ë̱ꜙ kye̱e̱ꜘ jahꜘ heꜘ hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyiiꜘkye̱e̱ꜘ dsaˉgyʉʉhˊ kaˉlähꜘ gaꜙju̱u̱hꜗ jnëˊ chaˊnëyˊ. Läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ maˊ cho̱o̱hˉ maꜙ ko̱o̱ꜙ tu̱ˉ heˉ chooˈ chaˉmiihˉ sɨˊñeꜗ, hiꜙ maˊ cho̱o̱yhˉ kaˉlähꜘ maꜙ ko̱o̱ꜙ kyaahˊ heˉ naˉlaꜚ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ heˉ naˉka̱hˈ kya̱a̱hˊ chu̱ˉ. Chu̱ˉ ja̱ˉ laꜗ kwa̱a̱t˜ juuˈ kihꜗ hi̱ˉ naˉjngëëˈ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ ngɨɨꜙ kihꜗ kihꜗ Dio. 9 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ hi̱ˉ heꜘ maˊ häꜙ ko̱o̱ˉ su̱ꜚ hmëëꜘ, maˊ jäyhꜘ: Ja̱a̱ˉ hneˉ baˊ naˉngëhˈ jwëˈ so̱o̱hˈ jeˉ naˉ, mahꜗ ji̱i̱hˈ läꜙjëꜙ gyiiꜗ heˉ naˉgyo̱hꜘ ja̱ˉ. Jëëhꜘ gaꜙjngëëhꜗ dsaˉ hneˉ, gaꜙlä̱ä̱hꜙ jnäähˈ kya̱a̱hˊ jmaˉ kyahꜗ mahꜗ gaꜙngëëhˋ jnäähꜗ kihꜗ Dio. Gaꜙlä̱ä̱hꜙ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ nëëˈ dsaˉ hi̱ˉ hlëëhꜙ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ juuˈ, hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ jwɨɨˉ, hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ. 10 Gaꜙhña̱a̱hˋ jnäähꜗ dsaˉtaˊ ka̱a̱hˊ, gaꜙhña̱a̱hˋ jnäähꜗ jmiˉdsaˉ mahꜗ jmeeˊ jnäähꜗ taˊheꜗ kihꜗ Dio jnänˋ, hiꜙ läꜙja̱ˉ jmeeˊ jnäähꜗ hihꜙ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. 11 Cha̱hꜘ baˊ gaꜙjëënꜗ kaˉlähꜘ, gaꜙnuunꜗ maˊ hlëëhˊ jwë̱ë̱ꜘ ángele läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kihꜗ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ hihꜙ jeeˊ ja̱ˉ, kya̱a̱hˊ jahꜘ heꜘ, hiꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ heꜘ. Johꜘ millón saꜙ te̱e̱ꜗ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ. 12 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ maˊ hlëëhꜙ ki̱ˉga̱a̱ˉ, maˊ jäyhꜘ: Borrego mähꜗ hi̱ˉ gaꜙjngɨɨhꜗ dsaˉ kihꜗ, hi̱ˉ naˉ baˊ naˉngëˈ jwëꜗ heˉ chaˉ läꜙjëꜙ beꜘ kihꜗ, heˉ chaˉ chaˉmiihˉ kiyhꜗ, heˉ kyʉʉyh˜ gaꜙläꜙjëꜙ baˊ, heˉ chaˉ chaˉmiihˉ beꜘ kiyhꜗ, heˉ läꜙga̱hꜙ jnihꜘ, heˉ jmeenˊ jʉʉhˉ kiyhꜗ, hiꜙ heˉ häˊ jneˊ kiyhˈ. 13 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙnuunꜗ kihꜗ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gyʉʉhˈ hi̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ Dio, läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ laˉ, hiꜙ nehꜙ gaˊ kihˈ hwaꜗ laˉ hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ nehꜙ jmɨˉñeehꜚ hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ gaˊ chaˉ nëˊ kihˈ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ maˊ jähꜘ: Waˊ hänˊ kihˈ hi̱ˉ gyaꜗ jmeeꜙ hihꜙ nëˊ hmaˉsii˜, waˊ hänˊ kihˈ Borrego mähꜗ, waˊ ga̱hꜙ jnihꜘ, waˊ jmeenˊ jʉʉhˉ kiyhꜗ hiꜙ waˊ chaˉ chaˉmiihˉ beꜘ kiyhꜗ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. 14 Läꜙjë̱ë̱ꜙ kye̱e̱ꜘ jahꜘ heꜘ maˊ jähꜘ: —Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyiiꜘkye̱e̱ꜘ dsaˉgyʉʉhˊ heꜘ gaꜙju̱u̱hꜗ jnëyˊ, gaꜙjyooyꜗ lleyˊ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ jʉʉhˉ kihꜗ Dio.
1 Gaꜙji̱i̱ꜗ Borrego mähꜗ ko̱o̱ˉ jwë̱ë̱ꜗ heˉ naˉgyo̱hꜘ ja̱ˉ, gaꜙjëënꜗ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙnuunꜗ gaꜙhlëëhꜘ ja̱a̱ˉ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ kye̱e̱ꜘ jahꜘ heꜘ. Lleꜘ kiyhꜗ maˊ nʉʉhꜘ läꜙko̱o̱ˉ ki̱i̱ˉ hɨ̱ɨ̱˜ ñihꜗ, gaꜙjäyhꜘ: —Ñaˉ mahꜗ jëëˋ. 2 Maˊ gaꜙjëënꜗ, gaꜙjë̱ë̱nꜙ ja̱a̱ˉ kyaˊjɨɨhˊ tä̱ä̱ˉ. Hi̱ˉ maˊ dsë̱ë̱˜ kyaˊjɨɨhˊ heꜘ maˊ cho̱o̱hˉ ko̱o̱ˉ hmaˉ heˉ tey˜ flecha. Gaꜙhyoyhꜗ ko̱o̱ˉ coron hiꜙ yaꜙhë̱ë̱yꜗ maˉnaˊllu̱u̱yˋ mahꜗ liyhꜙ jeeˊ hniiˉ. 3 Läꜙ maˊ gaꜙji̱i̱yꜗ jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ jwë̱ë̱ꜗ heˉ naˉgyo̱hꜘ ja̱ˉ, gaꜙnuunꜗ gaꜙhlëëhꜘ jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ꜗ jahꜘ heꜘ, gaꜙjäyhꜘ: —Ñaˉ mahꜗ jëëˋ. 4 Yaꜙhë̱ë̱ꜗ jñahꜘ kyaˊjɨɨhˊ gyu̱u̱ꜘ jihˈ. Hi̱ˉ maˊ dsë̱ë̱˜ kyaˊjɨɨhˊ heꜘ gaꜙhyoyhꜗ ko̱o̱ˉ ñeˈtuuhꜚ jʉʉhˉ. Läꜙja̱ˉ gaꜙhyoyhꜗ beꜘ mahꜗ jñuuyhꜗ heˉ hiiꜘ tiiˊ kihˈ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Llayꜗ hniiˉ mahꜗ jngëëhꜗ dsaˉ dsaˉkya̱a̱hˊ. 5 Läꜙ maˊ gaꜙji̱i̱yꜗ jeeˊ gaꜙtëꜘ hnëˉ jwë̱ë̱ꜗ heˉ naˉgyo̱hꜘ ja̱ˉ, gaꜙnuunꜗ kihꜗ jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ˉ jahꜘ heꜘ, gaꜙjäyhꜘ: —Ñaˉ mahꜗ jëëˋ. Hiꜙ gaꜙjë̱ë̱nꜙ ja̱a̱ˉ kyaˊjɨɨhˊ lähˉ. Hi̱ˉ maˊ dsë̱ë̱˜ kyaˊjɨɨhˊ lähˉ heꜘ maˊ cho̱o̱hˉ ko̱o̱ˉ kyaahˊ hihꜙ. 6 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnuunꜗ gaꜙhlëëhꜘ to̱ꜗdsaahˋ jeeˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ kye̱e̱ꜘ jahꜘ heꜘ, maˊ jäyhꜘ: —To̱ꜗ ñeˈ mɨˈtrigo laꜗ kihꜗ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ taˊ. Hiꜙ jñiiꜘ ñeˈ mɨˈcebada laꜗ kihꜗ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ taˊ. Pero taꜙ he̱e̱ꜘ naaˋ niꜙ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ maˉä̱ä̱ˉ. 7 Läꜙ maˊ gaꜙji̱i̱yꜗ jeeˊ gaꜙtëꜘ kye̱ꜘ heˉ naˉgyo̱hꜘ ja̱ˉ, gaꜙnuunꜗ kihꜗ jeeˊ gaꜙtëꜘ kye̱ꜘ jahꜘ heꜘ, gaꜙjäyhꜘ: —Ñaˉ mahꜗ jëëˋ. 8 Maˊ gaꜙjëënꜗ, gaꜙjë̱ë̱nꜙ ja̱a̱ˉ kyaˊjɨɨhˊ nääꜘ. Hi̱ˉ maˊ dsë̱ë̱˜ kyaˊjɨɨhˊ heꜘ maˊ che̱e̱ˉ Hi̱ˉ Naˉju̱u̱ˊ, jä̱hꜙ kaahˋ kiyhˈ maˊ jnäꜘ chaˊjeˉ. Gaꜙhyoyhꜗ beꜘ kihꜗ ko̱o̱ˉ kiihˋ kihˈ jmɨˉgyʉʉꜙ mahꜗ jngëëyhꜗ dsaˉ kya̱a̱hˊ ñeˈtuuhꜚ, kya̱a̱hˊ kyo̱o̱ꜘ, kya̱a̱hˊ dsooˊ, hiꜙ kya̱a̱hˊ jahꜘ hä̱ä̱ˈ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ. 9 Maˊ gaꜙji̱i̱yꜗ jeeˊ gaꜙtëꜘ hñaꜘ heˉ naˉgyo̱hꜘ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱nꜙ taꜙ hwaꜗ kihꜗ naˊhyooꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙju̱u̱ꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ juuˈ kihꜗ Dio hiꜙ kwa̱a̱t˜ kihꜗ heˉ gaꜙmiꜙteyꜗ kwayꜙ juˈdsooꜘ. 10 Hi̱ˉ heꜘ maˊ hlëëhꜙ ki̱i̱ˉ: —Hneˉ Dio hi̱ˉ naˉjngëëˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ juˈdsooꜘ, ¿lɨhꜘ baˊ llahˈ taˊ mahꜗ te̱e̱hˊ jwɨɨ˜ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ, hi̱ˉ gaꜙtʉ̱ʉ̱ꜗ jmaˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ? 11 Läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ gaꜙhyohꜗ hmɨɨhˉ tøøˉ, hiꜙ gaꜙlaꜗ madaꜚ kiyhꜗ mahꜗ te̱e̱yhꜙ dsëyꜗ ko̱o̱ˉ gaˊ ko̱ˉhwëëꜘ läꜙji̱i̱hˈ dsë̱ë̱ꜗ ø̱ø̱yhꜚ, hi̱ˉ jmeeꜙ ja̱ˉbaˊ taˊ ja̱ˉ hi̱ˉ lleˋ kihˈ ju̱u̱ꜘ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙju̱u̱yꜗ hñiiyꜘ. 12 Hiꜙ gaꜙjëënꜗ maˊ gaꜙnäyꜗ jeeˊ gaꜙtëꜘ jñiiꜘ heˉ naˉgyo̱hꜘ ja̱ˉ. Gaꜙjehꜗ wɨɨꜘ jwërte hwaꜗ, gaꜙläꜙlähꜙ nëˊ hyooˉ, läꜙko̱o̱ˉ lähˉ hmɨɨhˉ heˉ kë̱hˉ dsaˉ hi̱ˉ tiˉmeehˉ dsëꜗ läꜙ maˊ dsaˉju̱u̱ꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kiyhꜗ. Hiꜙ nëˊ sɨhˉ ko̱ˉllaˉ gaꜙläꜙgyʉ̱ʉ̱ꜘ jmaˉ. 13 Gaꜙhla̱a̱ꜗ nʉʉꜘ hi̱ˉ maˊ hë̱ë̱ꜚ gyʉʉhˈ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ, läꜙko̱o̱ˉ hlaꜙ mɨˈhigo gyʉʉhˈ hmaˉ kihꜗ, waˊraˉ gaꜙjmeeꜘ lleꜘ täꜘ. 14 Gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ gaꜙä̱ä̱hꜗ goˉte˜ läꜙko̱o̱ˉ moˊjeˉ heˉ dsaˉgye̱e̱ꜗ kihꜗ hñiiꜘ. Gaꜙläꜙjëꜙ mohꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ hwaꜗ heˉ täähˊ jeeˊ jmɨˉñeehꜚ gaꜙläꜙsɨɨꜗ hø̱ø̱ˈ. 15 Läꜙjë̱ë̱ꜙ rey hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ, dsaˉka̱a̱hˊ, dsaˉ chaˉ kuuˊ, jʉʉˊ hløøꜘ, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ be̱e̱ꜘ gaˊ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉhnëëˊ jmeeꜙ taˊ, hiꜙ hi̱ˉ saꜙ naˉhnëëˊ gaꜙhmääyhˉ nehꜙ tooˉ ku̱u̱ˊ hiꜙ nehꜙ ku̱u̱ˊ hlooˉ. 16 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ gaꜙjähꜘ sɨɨyhꜙ mohꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ hlooˉ kaˉlähꜘ: —Waˊ hlaˈ hnähꜘ nëˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ, hmääˋ jnäähꜗ kihꜗ hi̱ˉ gyaꜗ jmeeꜙ hihꜙ ooꜙ, hmääˋ jnäähꜗ kihꜗ Borrego mähꜗ hi̱ˉ hä̱ä̱ˈ ooꜙ mahꜗ saꜙ jë̱ë̱yꜗ jnäähˈ. 17 Jëëhꜘ maˉdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ jʉʉhˉ heˉ yaˉjë̱ë̱ˈ dsëyꜗ. ¿Hi̱i̱ˉ baˊ tä̱ä̱ꜙ te̱e̱ꜗ kya̱a̱yhˊ? —gaꜙjäyhꜘ.
1 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱nꜙ kye̱e̱ꜘ ángele hi̱ˉ maˊ chehˈ läꜙjëꜙ kye̱ꜘ saˊkiihˋ kihˈ hwaꜗ. Saꜙ maˊ kwayꜙ jwëˈ maˊ dsaˉngëëꜘ lleꜘ nëˊ hwaˈ, niꜙ nëˊ jmɨˉñeehꜚ, niꜙ jeeˊ chaˉ chaahˈ hmaˉ. 2 Hiꜙ gaꜙjë̱ë̱nꜙ jñahꜘ ángel hi̱ˉ jaꜗ taꜙ jeeˊ hyaˉ hyooˉ, hi̱ˉ maˊ cho̱o̱hˉ sello kihꜗ Dio hi̱ˉ naˊji̱i̱hꜙ. Gaꜙtëëyꜗ ko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ kye̱e̱ꜘ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ heꜘ hi̱ˉ gaꜙhyohꜗ beꜘ mahꜗ jmeeyꜗ dsooˊ kihˈ hwaꜗ hiꜙ kihꜗ jmɨˉñeehꜚ kaˉlähꜘ. 3 Gaꜙjäyhꜘ: —Taꜙ jmeeˉ dsooˊ kihˈ hwaꜗ niꜙ kihꜗ jmɨˉñeehꜚ, niꜙ kihꜗ niꜙ ko̱o̱ˉ chaahˈ hmaˉ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ gaˊ maˉlaꜙ lii˜ moˉkyeꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊheꜗ kihꜗ Dio jnänˋ. 4 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnuunꜗ maˉtëꜘ hña̱ˉla̱a̱ꜘ naˉdsë˜ to̱ꜗla̱a̱ꜗ kye̱e̱ꜘ mil dsaˉ hi̱ˉ maˉla̱a̱ꜗ le̱e̱˜ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ nääꜗ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Israel. 5 Dsaˉ kya̱a̱ꜗ Judá, te̱e̱ꜗ gyaꜙto̱ꜘ mil hi̱ˉ maˉla̱a̱ꜗ le̱e̱˜, hi̱ˉ kya̱a̱ꜗ Rubén, te̱e̱ꜗ gyaꜙto̱ꜘ mil, hi̱ˉ kya̱a̱ꜗ Gad, te̱e̱ꜗ gyaꜙto̱ꜘ mil, 6 Hi̱ˉ kya̱a̱ꜗ Aser, te̱e̱ꜗ gyaꜙto̱ꜘ mil, hi̱ˉ kya̱a̱ꜗ Neftalí, te̱e̱ꜗ gyaꜙto̱ꜘ mil, hi̱ˉ kya̱a̱ꜗ Manasé, te̱e̱ꜗ gyaꜙto̱ꜘ mil, 7 hi̱ˉ kya̱a̱ꜗ Simeón, te̱e̱ꜗ gyaꜙto̱ꜘ mil, hi̱ˉ kya̱a̱ꜗ Leví, te̱e̱ꜗ gyaꜙto̱ꜘ mil, hi̱ˉ kya̱a̱ꜗ Isacar, te̱e̱ꜗ gyaꜙto̱ꜘ mil, 8 hi̱ˉ kya̱a̱ꜗ Zabulón, te̱e̱ꜗ gyaꜙto̱ꜘ mil, hi̱ˉ kya̱a̱ꜗ José, te̱e̱ꜗ gyaꜙto̱ꜘ mil, hi̱ˉ kya̱a̱ꜗ Benjamín, te̱e̱ꜗ gyaꜙto̱ꜘ mil. 9 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱nꜙ jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ hi̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ tä̱ä̱ꜙ hë̱ë̱yꜗ. Jeeˊ ja̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ, läꜙjë̱ë̱ꜙ nääꜗ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ, dsaˉ hi̱ˉ hlëëhꜙ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ juuˈ kihꜗ, maˊ tä̱ä̱hˊ chaˊnëˊ hi̱ˉ gyaꜗ jmeeꜙ hihꜙ heꜘ, hiꜙ chaˊnëˊ Borrego mähꜗ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ maˊ kye̱hˊ hmɨɨhˉ tøøˉ hiꜙ maˊ cho̱o̱yhˉ goohˈ hmaˉsu̱ꜗ. 10 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ maˊ hlëëhꜙ ki̱ˉga̱a̱ˉ, maˊ jähꜘ: “Dio jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ jmeeꜙ hihꜙ naˉ, kya̱a̱hˊ Borrego mähꜗ kya̱a̱yꜗ, hi̱ˉ naˉ maˉlä̱ä̱ꜗ jneˊ.” 11 Läꜙjë̱ë̱ꜙ ángele hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kihꜗ hi̱ˉ gyaꜗ jmeeꜙ hihꜙ heꜘ, kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgyʉʉhˊ, kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ kye̱e̱ꜘ jahꜘ heꜘ, gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëˊ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙjyooyꜗ lleyˊ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ, gaꜙjmeeyꜘ jʉʉhˉ kihꜗ Dio. 12 Gaꜙjäyhꜘ: Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ, waˊ hänˊ kiyhˈ, la̱a̱yꜗ jø̱ø̱hˈ, kyʉʉyh˜ chaˉmiihˉ, waˊ kwanˊ tiˊhmaahˊ kiyhꜗ, waˊ ga̱hꜙ jnihꜘ, chaˉ beꜘ kiyhꜗ hiꜙ be̱e̱yꜘ. Kihꜗ Dio jnänˋ waˊ laˈ läꜙja̱ˉ läꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. 13 Ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgyʉʉhˊ heꜘ gaꜙngɨɨꜘ juuˈ kinꜙ, gaꜙjäyhꜘ: ¿Hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ kye̱hˊ hmɨɨhˉ tøøˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ laˉ, haˉ taꜙ maˉyaˉnääyꜗ? 14 —Hneˉ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ñehˊ baˊ hneˉ —gaꜙjwɨɨꜗ jnihꜘ. Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäꜘ: —Hi̱ˉ naˉ naˉ hi̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱ˉ jeeˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ wɨɨꜘ jwërte. Gaꜙgyiyhꜗ saˊhmɨɨhˉ kiyhꜗ, gaꜙjmeeyꜘ tøˉjlë̱ë̱ˉ kya̱a̱hˊ jmaˉ kihꜗ Borrego mähꜗ. 15 Heˉja̱ˉ baˊ naˉ tä̱ä̱yhˊ chaˊnëˊ Dio jeeˊ jmeeꜙ hihꜙ. Läꜙjmɨɨˈ läꜙhwëˈ jmeeyꜙ jmɨɨˊ jeeˊ chihˈ gwahꜙ kiyhꜗ. Hiꜙ hi̱ˉ gyaꜗ nëˊ hmaˉsii˜ hi̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ heꜘ, jmeeyꜙ chaˉ hi̱hˈ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ chaˊnëyˊ. 16 Ja̱ˉ ji̱i̱hˈ moꜙsoꜙ jäꜙ läꜙkyo̱yhꜙ, niꜙ heˉ jäꜙ läꜙki̱i̱ˉ dsëyꜗ. Moꜙsoꜙ hë̱yhꜗ hyooˉ, niꜙ moꜙsoꜙ llaꜗ lliiꜘ kiyhꜗ. 17 Jëëhꜘ Borrego mähꜗ hi̱ˉ gyaꜗ to̱ꜗdsaahˋ jeeˊ chihˈ hmaˉsii˜ naˉ, hi̱ˉ naˉ jä̱ä̱yꜗ haˉ jeeˊ kuyhꜙ, hiꜙ jä̱ä̱yꜗ haˉ jeeˊ hlaˉ jmɨɨˉ heˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ. Maˊja̱ˉ miˉki̱hꜘ Dio jmɨɨˉ heˉ tu̱u̱ˉ mɨˈnëyˊ.
1 Maˊ gaꜙji̱i̱yꜗ jeeˊ gaꜙtëꜘ gyiiꜗ heˉ naˉgyo̱hꜘ ja̱ˉ, gaꜙkëꜘ tiˊsɨ̱hꜘ goˉteˈ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, yaˉjä̱hꜙ ko̱o̱ˉ jwooˈ hor˜. 2 Gaꜙjë̱ë̱nꜙ gye̱e̱ꜗ ángele hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ chaˊnëˊ Dio. Gaꜙhyoyhꜗ gyiiꜗ luuꜘ hooˊ. 3 Ja̱ˉgaˊ jaˈ jñahꜘ gaˊ ángel, gaꜙnooyˉ chaˊnëˊ naˊhyooꜘ. Maˊ cho̱o̱yhˉ ñeˈ heˉ kooˉ waˊchu̱ˉ heˉ naˉlaꜚ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ. Gaꜙhyoyhꜗ chaˉmiihˉ waˊchu̱ˉ mahꜗ gaꜙjë̱yꜘ nëˊ naˊhyooꜘ heˉ laꜗ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ heˉ chihꜗ chaˊnëˊ jeeˊ gyaˈ hi̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ. Kya̱a̱hˊ heˉ ja̱ˉ, kwaꜙ beꜘ kihꜗ juuˈ heˉ ngɨɨꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉjngëëˈ. 4 Läꜙ maˉcho̱o̱hˉ ja̱ˉ ángel ñeˈ chu̱ˉ, gaꜙsooˉ ñeˊ chu̱ˉ chaˊnëˊ Dio ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jwohˈ kihꜗ hi̱ˉ naˉjngëëˈ. 5 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙka̱yꜗ ñeˈ jeeˊ maˊ kooˉ waˊchu̱ˉ, mahꜗ gaꜙka̱yꜗ jeˉ heˉ naˉcha̱hꜘ kihꜗ naˊhyooꜘ ja̱ˉ, gaꜙjwäyꜗ taꜙ hwaꜗ. Kya̱a̱hˊ heˉ ja̱ˉ gaꜙnɨɨˉ, gaꜙjmeeꜘ gooˉ, gaꜙjmeeꜘ jeꜚñihꜗ hiꜙ gaꜙjehꜗ wɨɨꜘ jwërte hwaꜗ. 6 Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ ángele hi̱ˉ maˊ cho̱o̱hˉ läꜙjëꜙ gyiiꜗ luuꜘ hooˊ gaꜙllaꜙlleyꜗ hooyˊ mahꜗ jʉʉyꜗ. 7 Maˊ gaꜙjʉʉꜘ toˉnëˊ ángel luuꜘ hooˊ ja̱ˉ, gaꜙsa̱a̱ꜗ gaꜙja̱a̱ꜗ mɨˈdsëꜗ kya̱a̱hˊ jeˉ taꜙ hwaꜗ, naˉka̱a̱h˜ naˉgwë̱ë̱h˜ kya̱a̱hˊ jmaˉ. Laꜚ gaˊ ko̱o̱ˉ kiihˋ kihˈ chaahˈ hmaˉ gaꜙkooꜘ hiꜙ gaꜙkooꜘ läꜙjëꜙ nuuˉ eehˉ. 8 Maˊ gaꜙjʉʉꜘ jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ꜗ ángel luuꜘ hooˊ ja̱ˉ, läꜙko̱o̱ˉ mohꜘ jʉʉhˉ laꜗ jeˉ heˉ gaꜙhlaꜗ nëˊ jmɨˉñeehꜚ. Laꜚ gaˊ ko̱o̱ˉ kiihˋ kihˈ jmɨˉñeehꜚ gaꜙlɨɨꜗ jmaˉ. 9 Laꜚ gaˊ ko̱o̱ˉ kiihˋ kihˈ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ chaˊjmɨˉñeehꜚ gaꜙju̱u̱ꜗ, hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ laꜚ gaˊ ko̱o̱ˉ kiihˋ kihˈ läꜙjëꜙ barco gaꜙhe̱e̱ꜗ goˉte˜. 10 Maˊ gaꜙjʉʉꜘ jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ˉ ángel luuꜘ hooˊ kihˈ, gaꜙta̱hꜘ gyʉʉhˈ ja̱a̱ˉ nʉʉꜘ jø̱ø̱hˈ naˉcha̱hꜘ jeˉ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ hmaˉ lleˋ jeˉ. Gaꜙta̱yhꜘ nëˊ kihˈ laꜚ gaˊ ko̱o̱ˉ kiihˋ jmɨˉjʉʉhˉ hiꜙ gaꜙllooꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ jeeˊ hyaˉ jmɨɨˉ gwaˉ. 11 Nʉʉꜘ heꜘ che̱e̱ˉ Llihꜗ. Laꜚ gaˊ ko̱o̱ˉ kiihˋ kihˈ jmɨɨˉ gaꜙläꜙllihꜗ. Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙju̱u̱ꜗ kihꜗ heˉ gaꜙhɨ̱yhꜗ jmɨɨˉ llihꜗ ja̱ˉ. 12 Maˊ gaꜙjʉʉꜘ jeeˊ gaꜙtëꜘ kye̱e̱ꜘ ángel heꜘ, gaꜙhe̱e̱ꜗ laꜚ gaˊ ko̱o̱ˉ kiihˋ kihˈ hyooˉ, ja̱ˉbaˊ ko̱ˉja̱ˉ gaꜙhe̱e̱ꜗ nëˊ sɨhˉ, hiꜙ laꜚ gaˊ ko̱o̱ˉ kiihˋ kihˈ nʉʉꜘ gaꜙhe̱e̱ꜗ kaˉlähꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙlaꜗ naˉho̱o̱ˉ laꜚ gaˊ ko̱o̱ˉ kiihˋ kihˈ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ. Kihꜗ heˉja̱ˉ, läꜙjmɨɨˈ läꜙhwëˈ moꜙsoꜙ gaꜙläꜙjnäꜘ laꜚ gaˊ ko̱o̱ˉ kiihˋ kihˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. 13 Hiꜙ gaꜙjëënꜗ, mahꜗ gaꜙnuunꜗ hë̱ë̱ꜙ ja̱a̱ˉ ángel to̱ꜗdsaahˋ kihˈ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, maˊ hlëëyhꜙ kya̱a̱hˊ beꜘ, maˊ jäyhꜘ: —Jwɨɨ˜, jwɨɨ˜, jwɨɨ˜ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ laˉ. Jëëhꜘ tä̱ä̱hˊ gaˊ u̱u̱ˉ ángele hi̱ˉ ja̱ˉgaˊ jʉʉˈ luuꜘ hooˊ kihˈ.
1 Maˊ gaꜙjʉʉꜘ jeeˊ gaꜙtëꜘ hña̱a̱ꜘ ángel luuꜘ hooˊ, gaꜙjë̱ë̱nꜙ ja̱a̱ˉ nʉʉꜘ gaꜙta̱hꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ. Gaꜙhyoyhꜗ jo̱ˉñeˈ kihꜗ tooˉ ñiihˊ heˉ dsoo˜ läꜙ gaꜙtëꜘ chaˊjeˉ. 2 Maˊ gaꜙnäyꜗ tooˉ ñiihˊ ja̱ˉ, gaꜙsooˉ chaˉmiihˉ ñeˊ, läꜙko̱o̱ˉ ñeˊ kihˈ ko̱o̱ˉ hwɨ̱ɨ̱ˊ jʉʉhˉ. Gaꜙka̱hˈ ñeˊ kya̱a̱hˊ lleꜘ mahꜗ gaꜙjlëꜗ nëˊ hyooˉ, heˉ gaꜙjmeeꜘ ñeˊ heˉ gaꜙsooˉ nehꜙ tooˉ ñiihˊ ja̱ˉ. 3 Jeeˊ ñeˊ ja̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱ˉ i̱i̱hˉ hi̱ˉ gaꜙsaˊ gaꜙjñeeꜘ taꜙ nëˊ hwaˈ. Gaꜙhyoyhꜗ beꜘ jmeeyꜗ dsooˊ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ chaˊhneꜗ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ. 4 Gaꜙlaꜗ madaꜚ kiyhꜗ, mahꜗ saꜙ jmeeyꜗ dsooˊ kihˈ nuuˉ heˉ dsaˉhyaꜙ hwaꜗ, niꜙ ko̱o̱ˉ gaˊ heˉ eehˉ, niꜙ kihꜗ niꜙ ko̱o̱ˉ chaahˈ hmaˉ. Maꜙlaꜙ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ laꜗ lii˜ moˉkyeꜗ ka̱a̱h˜ Dio, kihꜗ hi̱ˉ heꜘ baˊ jmeeyˈ dsooˊ. 5 Pero saꜙ gaꜙhyoyhꜗ jwëˈ mahꜗ jngëëyhꜗ, ko̱o̱ˉ heeyhꜗ wɨɨꜘ baˊ ko̱o̱ˉ hña̱a̱ꜘ sɨhˉ. Jeeˊ jmeeꜙ dsooˊ i̱i̱hˉ heꜘ, jëë˜ dsaˉ wɨɨꜘ läꜙko̱o̱ˉ jëë˜ dsaˉ wɨɨꜘ jeeˊ jmeeꜙ dsooˊ chaˊhneꜗ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 6 Jmɨɨˊ ja̱ˉ hnoohꜙ dsaˉ haˉ läꜙ jeeˊ ju̱u̱yꜘ pero moꜙsoꜙ jnøøyhꜙ heˉ kya̱a̱hˊ ju̱u̱yꜘ. Maꜙkeꜙ läꜙhnøøyꜗ jngëëyhꜗ hñiiyꜘ, moꜙsoꜙ ju̱u̱yꜘ. 7 I̱i̱hˉ heꜘ maˊ jnä̱ä̱ꜘ läꜙ jnä̱ä̱ꜘ kyaˊjɨɨhˊ hi̱ˉ maˉnaˊllu̱u̱ˋ dsaˉnääꜗ jeeˊ hniiˉ. Kaˊlleyˊ maˊ chooꜗ heˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ coron heˉ naˉlaꜚ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ. Moˉnëyˊ maˊ jnäꜘ läꜙko̱o̱ˉ moˉnëˊ dsaˉ. 8 Jñuˉ lleyˊ maˊ jnäꜘ läꜙko̱o̱ˉ jñuˉ lleˊ dsaˉmëꜘ. Chaˉja̱yˊ maˊ jnäꜘ läꜙko̱o̱ˉ chaˉja̱ˊ león. 9 Naˉlä̱ä̱yˉ kya̱a̱hˊ ñeˈ jmahꜗ, hiꜙ saˊkyooyꜘ maˊ nʉʉhꜘ läꜙko̱o̱ˉ jeeˊ ngëꜙ chaˉmiihˉ carret heˉ cheehˉ kyaˊjɨɨhˊ hi̱ˉ hli̱i̱ꜙ jeeˊ gaꜙnääˊ jeeˊ hniiˉ. 10 Naˊku̱u̱yꜘ maˊ chooꜗ hmaˉkuuˊ läꜙ chooˈ naˊku̱u̱ꜘ chaˊhneꜗ. Kya̱a̱hˊ naˊku̱u̱yꜘ ja̱ˉ, gaꜙjmeeyꜘ dsooˊ kihꜗ dsaˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtëꜘ hña̱a̱ꜘ sɨhˉ. 11 Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ i̱i̱hˉ heꜘ maˊ la̱a̱ˈ ángel kya̱a̱ꜗ tooˉ ñiihˊ ja̱ˉ. Kya̱a̱hˊ juuˈ hebreo che̱e̱yˉ Abadón, hiꜙ kya̱a̱hˊ juuˈ griego che̱e̱yˉ Apolión. (Jmɨɨˉ kiyhꜗ hnøøꜗ jähꜙ: hi̱ˉ he̱e̱˜ dsaˉ.) 12 Gaꜙngëëꜘ toˉnëˊ heˉ wɨɨꜘ ja̱ˉ. Hiꜙ gaꜙjä̱ꜘ gaˊ to̱ˈ heˉ wɨɨꜘ heˉ ja̱ˉgaˊ gaꜙjëënꜗ. 13 Maˊ gaꜙjʉʉꜘ jeeˊ gaꜙtëꜘ jñeeꜘ ángel luuꜘ hooˊ kihˈ, gaꜙnuunꜗ gaꜙhlëëhꜘ jeeˊ kihˈ läꜙjëꜙ kye̱ꜘ jøøˈ kihꜗ naˊhyooꜘ heˉ naˉlaꜚ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ heˉ maˊ chihˈ chaˊnëˊ Dio. 14 Gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ jeeˊ gaꜙtëꜘ jñeeꜘ ángel hi̱ˉ maˊ cho̱o̱hˉ luuꜘ hooˊ heꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Che̱e̱hˋ läꜙjë̱ë̱ꜙ kye̱e̱ꜘ ángele hi̱ˉ naˉhñuuhˊ chaˊjmɨɨˉ jʉʉhˉ heˉ che̱e̱ˉ Eufrate. 15 Hiꜙ gaꜙche̱e̱yhˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ kye̱e̱ꜘ ángele heꜘ hi̱ˉ maˉnaˊllu̱u̱ˋ kihˈ hor˜ ja̱ˉ, jmɨɨˊ ja̱ˉ, sɨhˉ ja̱ˉ, ji̱ˉñeˉ ja̱ˉ mahꜗ jngëëyhꜗ laꜚ gaˊ ko̱o̱ˉ kiihˋ kihˈ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. 16 Gaꜙtë̱ë̱nꜘ gaꜙnuunꜗ maˊ te̱e̱ˈ to̱ꜗ hña̱ˉla̱a̱ꜘ millón hløøꜘ hi̱ˉ maˊ dsë̱ë̱˜ kyaˊjɨɨhˊ. 17 Läꜙlaˉ gaꜙläꜙjnäꜘ kinꜙ maˊ gaꜙjë̱ë̱nꜙ kyaˊjɨɨhˊ heꜘ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ dsë̱ë̱y˜ heꜘ, maˊ naˉløøˉ moˉdsëyꜗ ñeˈ gyʉ̱ʉ̱ꜘ, kya̱a̱hˊ heˉ eehˉ, hiꜙ heˉ nøøꜘ kaˉlähꜘ. Lleˊ kyaˊjɨɨhˊ heꜘ maˊ jnäꜘ läꜙko̱o̱ˉ lleˊ león. Hiꜙ maˊ hwëëˉ toˉhooyˊ jeˉ, ñeˊ, hiꜙ azufre. 18 Gaꜙtëꜘ laꜚ gaˊ ko̱o̱ˉ kiihˋ kihˈ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙju̱u̱ꜗ kihꜗ läꜙjëꜙ hnëˉ nëëˈ heˉ wɨɨꜘ heˉ maˊ hwëëˉ hooˊ kyaˊjɨɨhˊ heꜘ, heˉ maˊ laˈ jeˉ, ñeˊ, hiꜙ azufre. 19 Jëëhꜘ, maˊ kye̱ˉ chaˉmiihˉ beꜘ hooˊ kyaˊjɨɨhˊ heꜘ kya̱a̱hˊ ku̱u̱yꜘ kaˉlähꜘ. Ku̱u̱yꜘ ja̱ˉ maˊ laˈ läꜙ la̱a̱ꜗ mɨɨhˉ. Maˊ lleˋ lleyˊ heˉ kya̱a̱hˊ maˊ jmeeyꜙ dsooˊ. 20 Dsaˉ hi̱ˉ saꜙ gaꜙju̱u̱ꜗ kya̱a̱hˊ heˉ wɨɨꜘ ja̱ˉ, niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëyꜗ heˉ maˊ jmeeyꜙ jʉʉhˉ kihꜗ heˉ naˉlaꜚ kya̱a̱hˊ gooyˉ. Saꜙ gaꜙtʉyꜗ heˉ maˊ jmä̱ä̱y˜ jø̱ø̱hˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ jmɨˉlleꜘ hlë̱ë̱hˈ, hiꜙ kihꜗ läꜙjëꜙ he̱e̱hꜚ heˉ naˉlaꜚ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ, kya̱a̱hˊ kuuˊ tøøˉ, kya̱a̱hˊ ñeˈ hwehˉ, kya̱a̱hˊ ku̱u̱ˊ, hiꜙ kya̱a̱hˊ hmaˉ kaˉlähꜘ. Läꜙjëꜙ he̱e̱hꜚ ja̱ˉ saꜙ jëë˜, saꜙ nuuˉ, hiꜙ niꜙ saꜙ ngëꜙ. 21 Hiꜙ niꜙ saꜙ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëyꜗ heˉ maˊ jngëëyhꜙ dsaˉ, heˉ maˊ jmeeyꜙ jiˉnahˊ, heˉ maˊ ka̱a̱yh˜ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hiꜙ heˉ maˊ hë̱ë̱yˉ.
1 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱nꜙ jñahꜘ ángel hi̱ˉ be̱e̱ꜘ jwërte hi̱ˉ gaꜙjña̱a̱ꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ naˉlä̱ä̱ˉ jniiꜘ, maˊ jnä̱ä̱ꜘ mɨɨhˉ ku̱u̱ˊ gyʉʉhˈ lleyˊ. Moˉnëyˊ maˊ jnäꜘ läꜙ jnäꜘ hyooˉ, hiꜙ läꜙ kyooˉ tɨɨyˊ maˊ laˈ läꜙko̱o̱ˉ jeˉ heˉ chihꜗ ko̱ˉdsooꜘ. 2 Maˊ häˊ jaˊgooyˉ ko̱o̱ˉ jeˉ pihˈ naˉnaˊ. Mahꜗ gaꜙchiyhꜘ tɨɨyˊ raˉllu̱u̱ꜗ nëˊ jmɨˉñeehꜚ, hiꜙ tɨɨyˊ raˉkë̱hˈ gaꜙchiyhꜘ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ. 3 Ja̱ˉgaˊ gaꜙhlëëyhꜘ ko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ hooh˜ león maˊ miˉga̱a̱yꜗ. Läꜙ maˊ gaꜙhlëëyhꜘ ja̱ˉ, gaꜙngëëhˉ kiyhꜗ gye̱e̱ꜗ ñihꜗ. 4 Maˊ gaꜙngëëhˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ ñihꜗ heꜘ, ngooꜗ gaˊ jnäꜘ maˊ sɨɨnˋ, maˊ gaꜙnuunꜗ gaꜙhlëëhꜘ gyʉʉhˈ, gaꜙsɨɨhꜙ jnäꜘ: —Hmäˊ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ maˉhlëëhꜘ ñihꜗ naˉ, toꜙ yaꜙsɨɨˉ. 5 Hi̱hꜗ ángel hi̱ˉ gaꜙjë̱ë̱nꜙ hi̱ˉ chihꜗ ko̱o̱ˉ tɨɨˊ nëˊ jmɨˉñeehꜚ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ tɨɨyˊ hwaˈ ki̱i̱ꜙ heꜘ, gaꜙchooyꜘ gooyˉ taꜙ gyʉʉhˈ. 6 Mahꜗ gaꜙtä̱ä̱yˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ, heꜘ baˊ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ jnäꜘ nëˊ kihˈ, heꜘ baˊ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hwaꜗ, kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ gaˊ chaˉ nëˊ kihˈ, hiꜙ heꜘ baˊ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ jmɨˉñeehꜚ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ gaˊ chaˉ kihꜗ. Gaꜙtä̱ä̱yˉ hi̱ˉ heꜘ gaꜙjäyhꜘ: —Moꜙsoꜙ läꜙhɨɨˊ gaˊ chaˉmiihˉ jmɨɨˊ. 7 Jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ jʉʉˈ jeeˊ gaꜙtëꜘ gye̱e̱ꜗ ángel heꜘ luuꜘ hooˊ kihˈ, läꜙjëꜙ heˉ naˉhmääˊ kihˈ Dio läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Dio sɨɨhꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊheꜗ kiyhꜗ lloꜘjooꜗ —gaꜙjähꜘ ángel heꜘ. 8 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙnuunꜗ gaꜙhlëëhꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, gaꜙjähꜘ: —Gwaˉ goˉkye̱ˉ jeˉ pihˈ naˉnaˊ heˉ häˊ jaˊgooˉ ángel hi̱ˉ chihꜗ tɨɨˊ nëˊ jmɨˉñeehꜚ kya̱a̱hˊ nëˊ hwaˈ ooꜙ. 9 Heˉja̱ˉ ñeenˊ jeeˊ maˊ chehˈ ángel mahꜗ gaꜙngɨɨnˋ jeˉ pihˈ ja̱ˉ. Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäꜘ: —Heeꜚ laˉ, kuhꜗ. Heˉ laˉ jmeeꜗ läꜙllihꜗ tuˉjla̱hˊ, pero nehꜙ toˉhoohˊ läꜙøøꜘ, läꜙko̱o̱ˉ øøꜘ jmɨhˈ tahꜗ. 10 Ja̱ˉgaˊ gaꜙka̱nꜗ jeˉ pihˈ heˉ maˊ cho̱o̱hˉ ángel mahꜗ gaꜙkuhnꜗ. Gaꜙläꜙøøꜘ nehꜙ toˉhoonꜙ läꜙko̱o̱ˉ øøꜘ jmɨhˈ tahꜗ. Maˉlaꜙ maˉkuhnꜗ gaꜙläꜙllihꜗ tuˉjla̱nꜙ. 11 Ja̱ˉgaˊ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäꜘ kaˉlähꜘ: —Jmeeꜙ biiꜗ miˊjnäähꜗ juuˈ kinꜙ kaˉlähꜘ kihꜗ chaˉmiihˉ jeeˊ jwɨɨˉ, hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ, hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ hlëëhꜙ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ juuˈ, hiꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉtaˊ ka̱a̱hˊ.
1 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙhyohnꜗ ko̱o̱ˉ hmaˉ heˉ llaꜙ hihꜙ heˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ sɨˊhmaˉtahˉ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäꜘ: —Nooˉ, mahꜗ llaˊ hihꜙ gwahꜙ kihꜗ Dio, kya̱a̱hˊ naˊhyooꜘ, mahꜗ he̱e̱ꜙ ja̱hꜘ te̱e̱ꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jmeeꜙ jʉʉhˉ kihˈ Dio. 2 Waˊ jä̱ꜘ baˊ kihˈ hoˊhneꜚ kihꜗ gwahꜙ naˉ, saꜙ llahˈ hihꜙ. Jëëhꜘ heˉ maˉnaˉlaꜚ he̱e̱ꜚ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu baˊ naˉ, mahꜗ jmeeyꜗ heˉ llaꜙ dsëyꜗ jeeˊ jwɨɨˉ naˉjngɨɨˈ to̱ꜗla̱a̱ꜗ u̱u̱ꜗ sɨhˉ. 3 Che̱e̱nꜚ u̱u̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ dsaˉkwaꜙ juˈdsooꜘ kinꜙ. Kye̱yhˊ hmɨɨhˉ heˉ kë̱hˉ dsaˉ maˊ tiˉmeehˉ dsëꜗ. Ngëëyꜗ juuˈ kinꜙ kihꜗ dsaꜙ ko̱o̱ˉ mil dsë˜ to̱ꜗ hñaˉlooꜘ naˉdsë˜ to̱ꜙloꜙgyaꜘ dsë˜ gyaꜗ jmɨɨˋ —gaꜙsɨɨyhꜙ jnäꜘ. 4 Läꜙu̱u̱ꜘ hi̱ˉ kwaꜗ juˈdsooꜘ kihꜗ Dio heꜘ, la̱a̱ꜗ kwa̱a̱t˜ läꜙko̱o̱ˉ to̱ꜗ chaahˈ hmaˉ olivo, hiꜙ la̱a̱yꜗ kwa̱a̱t˜ läꜙko̱o̱ˉ to̱ꜗ candelero heˉ naˊjnääꜘ chaˊnëˊ Dio jʉʉˊ hwaˈ. 5 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ hnøøꜗ jmä̱ä̱yhꜙ dsooˊ, kya̱a̱hˊ jeˉ heˉ hwëëˉ nehꜙ toˉhooyˊ jë̱ë̱yꜗ goˉte˜ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kiyhˈ. Läꜙja̱ˉ jmeeꜙ biiꜗ ju̱u̱ꜘ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hi̱ˉ hnøøꜗ jmä̱ä̱yhꜙ dsooˊ. 6 Läꜙu̱u̱ꜘ dsaˉ heꜘ naˉngëyˈ jwëꜗ heˉ jmeeyꜗ saꜙ jäꜙ jmaꜗ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ ngëëyꜗ juuˈ kihꜗ Dio. Läꜙja̱ˉ naˉngëyˈ jwëꜗ jmeeyꜗ kihꜗ jmɨɨˉ heˉ liiꜙ jmaˉ. Hiꜙ naˉngëyˈ jwëꜗ heeyhꜗ dsaˉ lliꜘwɨɨꜘ, läꜙjohꜘ ji̱i̱h˜ hnøøꜗ bihꜗ. 7 Maˉlaꜙ maˉdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ kwayꜙ juuˈ kihꜗ Dio, yaˉhë̱ë̱ˈ jahꜘ hlë̱ë̱hˈ nehꜙ tooˉ ñiihˊ kihˈ chaˊjeˉ mahꜗ te̱e̱yꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉ heꜘ, läꜙji̱i̱hˈ läꜙliyhꜙ jngëëyhꜗ. 8 Gaˊ maˉnaˉju̱u̱yˊ, jä̱yꜗ chaˊjwëꜗ jeeˊ jnäꜘhäꜘ kihꜗ jwɨɨˉ jʉʉhˉ, ja̱ˉbaˊ jeeˊ jwɨɨˉ jeeˊ gaꜙtä̱ä̱yˉ dsohꜘ hmaˉcruꜚ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ, kweeˉ hñaaˉ dsëyꜗ läꜙko̱o̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ jwɨɨˉ Sodoma kya̱a̱hˊ Egipto, heˉja̱ˉ kihꜗ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, leꜘ jähnˊ che̱e̱ˉ Sodoma hiꜙ Egipto kaˉlähꜘ. 9 Hnëˉ jmɨɨˊ dsaˉhnooˈ, gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ dsaˉta̱a̱hˋ jë̱ë̱yˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ heꜘ, dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ läꜙjëꜙ jeeˊ jwɨɨˉ, läꜙjë̱ë̱ꜙ nääˈ dsaˉ, dsaˉ hi̱ˉ hlëëhꜙ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ juuˈ, hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ. Saꜙ kwayꜗ jwëˈ ha̱a̱ꜗ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ heꜘ. 10 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ läꜙcha̱a̱yˉ lluꜗ waˊraˉ gaꜙjëëyꜗ naˉju̱u̱ˊ dsaˉ heꜘ. Dsaˉta̱a̱yhˋ jë̱ë̱ˉ dsëyꜗ jwërte, hiꜙ kwëëyhꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ miihˉ heˉ chaˉ kihꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱yˉ, jëëhꜘ läꜙu̱u̱ꜘ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio heꜘ maˊ heeyh˜ wɨɨꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ. 11 Gaˊ maˉtëꜘ hnëˉ jmɨɨˊ dsaˉhnooˈ ja̱ˉ, jmɨˉlleꜘ naˊji̱i̱hꜙ heˉ jaꜗ kihꜗ Dio gaꜙtoohˋ tuhˉdsëyꜗ mahꜗ gaꜙnooyˉ läꜙhmëëꜘ. Gaꜙläꜙgooꜙ jwërte dsëꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jëë˜ jeeˊ ja̱ˉ. 12 Gaꜙläꜙnʉʉhꜘ gaꜙhlëëhꜘ gyʉʉhˈ, gaꜙjähꜘ: —Wɨɨꜘ hnähꜘ jeeˊ laˉ. Mahꜗ gaꜙsa̱yhˈ taꜙ gyʉʉhˈ jeeˊ jniiꜘ läꜙ maˉjëë˜ ja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ naˉhøøhˊ kiyhˈ. 13 Hor˜ ja̱ˉ gaꜙjehꜗ wɨɨꜘ jwërte hwaꜗ. Hiꜙ kihꜗ hñaˉlooꜘ hneˉ, gaꜙhlaꜗ maꜙ gyaꜗ jeeˊ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ jʉʉhˉ ja̱ˉ. Hiꜙ gaꜙju̱u̱ꜗ gye̱e̱ꜗ mil dsaˉ maˊ gaꜙjehꜗ hwaꜗ. Hi̱ˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ heꜘ, kya̱a̱hˊ heˉ goyhꜙ ja̱ˉ, gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jø̱ø̱hˈ Dio hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. 14 Gaꜙngëëꜘ to̱ꜗ heˉ wɨɨꜘ ja̱ˉ. Hiꜙ gaꜙjä̱ꜘ gaˊ ko̱o̱ˉ heˉ wɨɨꜘ heˉ ja̱ˉgaˊ gaꜙjëënꜗ. 15 Maˊ gaꜙtëꜘ gye̱e̱ꜗ ángel gaꜙjʉʉꜘ luuꜘ hooˊ kihˈ, gaꜙläꜙnʉʉhꜘ gyʉʉhˈ gaꜙtoohˋ ki̱ˉga̱a̱ˉ mɨɨhˊ, maˊ jäyhꜘ: Naꜗ maˉtëꜘ jeeˊ jmeeˈ Dio hihꜙ kihꜗ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Cristo kya̱a̱yꜗ. Hi̱ˉ heꜘ baˊ jmeeˈ hihꜙ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. 16 Läꜙjë̱ë̱ꜙ gyiiꜘkye̱e̱ꜘ dsaˉgyʉʉhˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ nëˊ hmaˉsii˜ chaˊnëˊ Dio, gaꜙta̱a̱yhˋ gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ, gaꜙjyooyꜗ lleyˊ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ jʉʉhˉ kihꜗ Dio. 17 Mahꜗ maˊ jäyhꜘ: Kwaˉ jnäähˈ tiˊhmaahˊ kyahˈ hneˉ Dio hi̱ˉ chaˉ gaꜙläꜙjëꜙ beꜘ kihꜗ, hneˉ heꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ, hneˉ heꜘ hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ, hiꜙ hneˉ heꜘ hi̱ˉ lla̱a̱h˜ kaˉlähꜘ. Maˉmiˉjnäähˈ hñaahꜗ kya̱a̱hˊ beꜘ kyahꜗ mahꜗ løøhˈ jmeehˈ hihꜙ. 18 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ maˉläˉlle̱e̱ꜘ jwërte, maˉtëꜘ jeeˊ te̱e̱hˊ jwɨɨ˜ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ. Maˉtëꜘ jmɨɨˊ llahˈ taˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ, mahꜗ kwëëhˈ he̱e̱ꜚ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ taˊheꜗ kyahꜗ, hiꜙ läꜙja̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉjngëëˈ hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ hi̱ˉ ga̱hꜙ hneˉ, läꜙjø̱hꜗ läꜙmähꜗ. Hiꜙ maˉtëꜘ jmɨɨˊ jngëëhˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ he̱e̱˜ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 19 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnaꜘ gwahꜙ kihꜗ Dio gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, hiꜙ nehꜙ gwahꜙ ja̱ˉ, gaꜙläꜙjnäꜘ gooꜘ heˉ täähˊ ku̱u̱ˊ naˉsɨɨˉ hmoohˊ toˉnëˊ. Peerꜙ gaꜙjmeeꜘ jeꜚñihꜗ, gaꜙtoohˋ mɨɨhˊ, gaꜙhɨ̱ɨ̱ꜗ ñihꜗ, gaꜙjehꜗ wɨɨꜘ jwërte hwaꜗ, mahꜗ gaꜙhlaꜗ mɨˈdsëꜗ kahˊga̱a̱ˉ.
1 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙläꜙjnäꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ. Gaꜙläꜙjnääꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ naˉlä̱ä̱ˉ hyooˉ, hiꜙ maˊ he̱e̱ꜘ sɨhˉ hʉʉˊ tɨɨyˊ, hiꜙ maˊ lleyˋ ko̱o̱ˉ coron heˉ maˊ cha̱a̱ꜗ gyaꜙtu̱u̱ꜘ nʉʉꜘ. 2 Dsaˉmëꜘ heꜘ maˊ kya̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ, maˊ hø̱ø̱y˜ kihꜗ heˉ jëëy˜ wɨɨꜘ heˉ läꜙcha̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱yꜗ. 3 Hiꜙ gaꜙläꜙjnäꜘ gaˊ jyohꜘ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Gaꜙläꜙjnääꜘ ja̱a̱ˉ dragón gyu̱u̱ꜘ hi̱ˉ jø̱hˈga̱a̱ˉ. Maˊ laˈ gyiiꜗ lleyˊ, maˊ chooꜗ lleyˊ gyaꜗ jøøˈ, hiꜙ maˊ lleyˋ gyiiˈ coron kaˉlähꜘ. 4 Kya̱a̱hˊ ku̱u̱yꜘ ja̱ˉ, gaꜙsë̱ë̱yhˉ laꜚ gaˊ ko̱o̱ˉ kiihˋ kihˈ nʉʉꜘ hi̱ˉ hë̱ë̱ꜚ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ mahꜗ gaꜙsa̱a̱ꜗ gaꜙja̱a̱yꜗ taꜙ hwaꜗ. Dragón heꜘ gaꜙnooˉ chaˊnëˊ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ ngooꜗ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱ꜗ mahꜗ maˊ ku̱yhꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ heꜘ läꜙko̱o̱ˉ waˊraˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ. 5 Kihꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ hi̱ˉ jmeeꜗ hihꜙ kihꜗ gaꜙläꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ hmaˉhɨɨh˜ heˉ laꜗ ñeˈ. Pero naꜗ baˊ ko̱hꜘ gaꜙtëëyˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ heꜘ chaˊnëˊ Dio jeeˊ gyayˈ jmeeyꜙ hihꜙ. 6 Hiꜙ dsaˉmëꜘ heꜘ, gaꜙkyʉ̱ʉ̱yꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jeeˊ gaꜙmiꜙlluꜗ Dio kiyhꜗ, mahꜗ hä̱ä̱yꜗ jeeˊ ja̱ˉ ko̱o̱ˉ mil dsë˜ to̱ꜗ hñaˉlooꜘ naˉdsë˜ to̱ꜙloꜙgyaꜘ dsë˜ gyaꜗ jmɨɨˋ. 7 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙläꜙchaꜙ ko̱o̱ˉ hniiˉ jʉʉhˉ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Migyeˈ kya̱a̱hˊ ángele kya̱a̱yꜗ maˊ te̱e̱˜ kya̱a̱hˊ Dragón. Hiꜙ Dragón heꜘ kya̱a̱hˊ ángele kya̱a̱yꜗ maˊ te̱e̱˜ kaˉlähꜘ kya̱a̱hˊ Migyeˈ, 8 pero saꜙ gaꜙlɨyhꜗ. Moꜙsoꜙ gaꜙläꜙchaꜙ gaˊ hø̱ø̱yˈ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. 9 Läꜙja̱ˉ Dragón jø̱ø̱hˈ heꜘ gaꜙlle̱e̱ˉ dsihꜘ taꜙ kaˊhneꜚ. Hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ mɨɨhˉ cha̱a̱ˉ lloꜘjooꜗ hi̱ˉ che̱e̱ˉ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ, hiꜙ che̱e̱ˉ bihꜗ Tanaˊ kaˉlähꜘ. Hi̱ˉ heꜘ miˉga̱a̱ꜙ dsaˉ läꜙka̱a̱ˉ läꜙjʉhꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ. Gaꜙjwä̱ä̱ꜗ dsihꜘ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ ángele kya̱a̱yꜗ. 10 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnuunꜗ gaꜙhlëëhꜘ ki̱ˉga̱a̱ˉ kaˉlähꜘ gyʉʉhˈ heˉ maˊ jähꜘ: —Naꜗ maˉtëꜘ jeeˊ lä̱ä̱ꜘ dsaˉ, maˉläˉjnäꜘ beꜘ kihꜗ Dio, maˉløøꜗ jmeeꜙ hihꜙ Dio jnänˋ, hiꜙ maˉtëꜘ jeeˊ llaˈ Cristo kya̱a̱yꜗ taˊ. Jëëhꜘ, maˉlle̱e̱yˉ taꜙ kaˊhneꜚ hi̱ˉ maˊ hnɨɨ˜ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱hꜗ jneˊ. Läꜙjmɨɨˈ läꜙhwëˈ maˊ hnɨɨy˜ chaˊnëˊ Dio jnänˋ. 11 Pero ø̱ø̱hꜗ jneˊ gaꜙlɨhꜗ bihꜗ kya̱a̱yhˊ, kya̱a̱hˊ jmaˉ kihꜗ Borrego mähꜗ, hiꜙ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ heˉ gaꜙjmeeyꜘ kihꜗ Cristo. Saꜙ gaꜙjmeeyꜘ heˈ cheˊ cha̱a̱ˉ ju̱u̱yꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 12 Waˊ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Pero jwɨɨ˜ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ laˉ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ nehꜙ jmɨˉñeehꜚ kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ maˉñeyˉ baˊ, jä̱ꜙ ko̱ˉhi̱ˊpihˈ gaˊ jmɨɨˊ kiyhˈ, heˉja̱ˉ hä̱ä̱yˈ jwërte maˉjña̱a̱yꜗ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. 13 Maˊ gaꜙjëëꜗ Dragón heꜘ, heˉ gaꜙjwä̱ä̱ꜗ dsihꜘ taꜙ hwaꜗ, ngooyꜗ mahꜗ jmeeyꜗ hñaaˉ dsëyꜗ kihꜗ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ kihꜗ heꜘ. 14 Pero gaꜙhyohꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ to̱ꜗ saˊkyooꜘ chaˊmɨɨˉ jø̱ø̱hˈ mahꜗ ja̱ˉ leꜘ hë̱ë̱yꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ kihꜗ mɨɨhˉ hlë̱ë̱hˈ heꜘ taꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ, jeeˊ hä̱ä̱ˈ dsihꜘ ko̱o̱ˉ ji̱ˉñeˉ, jyohꜘ gaˊ to̱ˈ ji̱ˉñeˉ, naˉdsë˜ jñeeꜘ sɨhˉ. 15 Mɨɨhˉ heꜘ gaꜙjʉʉꜗ ko̱o̱ˉ jmɨˉjʉʉhˉ kya̱a̱hˊ hooyˊ taꜙ jeeˊ ngooˈ dsaˉmëꜘ heꜘ mahꜗ maˊ ä̱ä̱yꜘ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ ja̱ˉ. 16 Pero hwaꜗ gaꜙkwaꜘ beꜘ kihꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ. Gaꜙnaꜘ hwaꜗ, mahꜗ gaꜙhooˋ jmɨɨˉ heˉ gaꜙhwëëˉ toˉhooˊ Dragón. 17 Heˉja̱ˉ gaꜙyaꜙjë̱ë̱ˈ dsëꜗ jwërte dragón kya̱a̱hˊ dsaˉmëꜘ heꜘ. Mahꜗ ngooyꜗ naˊjmeeyꜘ hniiˉ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ, hi̱ˉ høøꜙ madaꜚ kihꜗ Dio ja̱ˉbaˊ hi̱ˉ jmeeꜙ juˈdsooꜘ kihꜗ Jesucristo.
1 Jnäꜘ gaꜙnoonꜗ nëˊ mɨˈsɨɨˊ heˉ chaˉ chaˊhooˊ jmɨˉñeehꜚ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjë̱ë̱nꜙ ja̱a̱ˉ jahꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ, yaꜙhë̱ë̱ꜗ chaˊjmɨˉñeehꜚ maˊ lleˋ gyiiˈ lleyˊ, hiꜙ maˊ chooꜗ gyaꜗ jøøˈ. Nëˊ jøøˈ kiyhꜗ maˊ chooꜗ gyaꜗ coron. Hiꜙ maˊ naˉsɨɨˉ läꜙjëꜙ kaˊlleyˊ ko̱o̱ˉ juuˈ heˉ miˉkwa̱hꜗ kihꜗ Dio. 2 Jahꜘ hi̱ˉ gaꜙjë̱ë̱nꜙ heꜘ, maˊ la̱a̱ˈ läꜙko̱o̱ˉ hyahˉ. Maˉtɨɨyˊ maˊ laˈ läꜙ laꜗ tɨɨˊ oso. Moˉhooyˊ maˊ laˈ läꜙ laꜗ hooˊ león. Dragón heꜘ, gaꜙkwëëyhꜗ beꜘ, hiꜙ gaꜙlla̱a̱yꜗ hø̱ø̱yˈ mahꜗ jmeeyꜗ hihꜙ llayꜚ, mahꜗ le̱e̱yꜘ dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ. 3 Gaꜙjëënꜗ ko̱o̱ˉ lleyˊ maˊ laˈ dsooˊ heˉ maˊ jngɨɨhˈ kiyhꜗ. Pero dsooˊ heˉ maˊ jngɨɨhˈ kiyhꜗ ja̱ˉ, gaꜙjä̱ꜗ baˊ. Peerꜙ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ, heˉja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jahꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ heꜘ. 4 Hiꜙ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ dsaˉ jø̱ø̱hˈ Dragón hi̱ˉ gaꜙlla̱a̱ꜗ jø̱ø̱hˈ jahꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ heꜘ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jø̱ø̱hˈ jahꜘ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ heꜘ kaˉlähꜘ, mahꜗ maˊ jäyhꜘ kiyhꜗ: —Saꜙ cha̱a̱ˉ gaˊ jñahꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ jahꜘ naˉ. ¿Hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ lihꜙ te̱e̱ꜗ kya̱a̱yhˊ? 5 Gaꜙkwayꜘ jwëˈ kihꜗ mahꜗ hlëëyhꜗ juuˈ ta̱a̱hꜗ hiꜙ hlëëhꜗ bihꜗ juuˈ heˉ miˉkwa̱hꜗ kihꜗ Dio. Gaꜙlla̱a̱yꜗ mahꜗ le̱e̱yꜘ dsaˉtaˊ to̱ꜗla̱a̱ꜗ u̱u̱ꜗ sɨhꜙ. 6 Läꜙja̱ˉ gaꜙløøyꜗ miˉkwa̱yhꜗ kihꜗ Dio. Gaꜙmiꜙkwa̱yhꜗ jmɨɨˉ kiyhꜗ, läꜙkye̱ˉ kihꜗ gwahꜙ kiyhꜗ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ kaˉlähꜘ. 7 Hiꜙ gaꜙhyoyhꜗ jwëˈ jmeeyꜗ hniiˉ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉjngëëˈ läꜙji̱i̱hˈ le̱e̱yhꜙ. Hiꜙ gaꜙhyoyhꜗ jwëˈ jmeeyꜗ hihꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ nääꜗ dsaˉ, läꜙjëꜙ jeeˊ jwɨɨˉ, dsaˉ hi̱ˉ hlëëhꜙ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ juuˈ, hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ jmeeꜙ hihꜙ maꜙ kiꜙ kihꜗ. 8 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ hi̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ jø̱ø̱hˈ jahꜘ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ heꜘ, saꜙ maˊ naˉsɨɨˉ jmɨɨˉ kiyhꜗ nëˊ jeˉ kihꜗ Borrego mähꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kwa̱a̱t˜ gaꜙju̱u̱ꜗ nëˊ naˊhyooꜘ läꜙ maˊ hʉʉˊ jmɨˉgyʉʉꜙ. Nëˊ jeˉ kiyhꜗ ja̱ˉ, naˉsɨɨˉ jmɨɨˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˊjnääꜘ kihꜗ Dio. 9 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ, waˊ he̱e̱yhˉ. 10 Hi̱ˉ lleˋ kihˈ dsooꜗ nehꜙñeˈ, jä̱ä̱ꜗ dsihꜘ nehꜙñeˈ. Hi̱ˉ lleˋ kihˈ ju̱u̱ꜘ kya̱a̱hˊ ñeˈtuuhꜚ, kya̱a̱hˊ ñeˈtuuhꜚ jngëëhꜗ dsihꜘ. Hor˜ ja̱ˉ hnøøꜗ kwëëhꜗ dsëꜗ hi̱ˉ naˉjngëëˈ kya̱a̱ꜗ Dio hiꜙ hnøøꜗ läꜙ maˉdsooꜘ ja̱ˉbaˊ dsëyˈ. 11 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱nꜙ jñahꜘ jahꜘ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ hi̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ nehꜙ hwaꜗ. Maˊ lleyˋ to̱ꜗ jøøˈ heˉ laꜗ läꜙ laꜗ kihꜗ ja̱a̱ˉ borrego mähꜗ, hiꜙ maˊ hlëëyhꜙ läꜙ hlëëhꜙ ja̱a̱ˉ dragón. 12 Maˊ kye̱yˉ läꜙjëꜙ beꜘ kihꜗ toˉnëˊ jahꜘ heꜘ, mahꜗ toꜙloꜙ nëyˊ gaꜙløøyꜗ jmeeyꜙ hihꜙ kihꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ mahꜗ waˊ jmeeyꜘ jʉʉhˉ kihꜗ toˉnëˊ jahꜘ heꜘ, hi̱ˉ gaꜙjä̱ꜗ kihꜗ kya̱a̱hˊ dsooˊ heˉ maˊ ju̱u̱yꜘ ja̱ˉ. 13 Hiꜙ läꜙja̱ˉ maˊ jmeeyꜙ chaˉmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ kaˉlähꜘ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙjmeeyꜘ gaꜙjyooꜗ jeˉ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ, läꜙ maˉjëë˜ ja̱ˉ dsaˉ. 14 Miˉga̱a̱yꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ gaꜙhyoyhꜗ jwëˈ jmeeyꜗ chaˊnëˊ jahꜘ toˉnëˊ heꜘ. Gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kihꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ heˉ jmeeyꜗ he̱e̱hꜚ kihꜗ jahꜘ hi̱ˉ gaꜙjä̱ꜗ kihꜗ hi̱ˉ maˊ laˈ dsooˊ kihˈ kya̱a̱hˊ ñeˈtuuhꜚ. 15 Gaꜙhyoyhꜗ jwëˈ heˉ jmeeyꜗ ji̱i̱hꜙ he̱e̱hꜚ kihꜗ jahꜘ heꜘ mahꜗ hlëëhꜗ. Hiꜙ mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ jngɨɨyhꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ jmeeꜗ jʉʉhˉ kihꜗ he̱e̱hꜚ ja̱ˉ. 16 Gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ kihꜗ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, läꜙjø̱hꜗ läꜙmähꜗ, hi̱ˉ chaˉ kuuˊ, hi̱ˉ täˉñeeꜘ, hi̱ˉ naˉhnëëˊ jmeeꜙ taˊ, hiꜙ hi̱ˉ saꜙ naˉhnëëˊ kaˉlähꜘ, mahꜗ jmeeyꜗ lii˜ gooyˉ raˉllu̱u̱ꜗ o chaˊkyeyˈ. 17 Läꜙja̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ läꜙchaˉ jwëˈ kihꜗ laꜗ gyihꜗ løøˈ, niꜙ saꜙ läꜙchaˉ jwëˈ hnɨɨyꜗ gyihꜗ heˉ chaˉ kiyhꜗ cherˊmahꜗ saꜙ la̱a̱yꜗ lii˜ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ kihꜗ jahꜘ heꜘ o kya̱a̱hˊ hwëhꜘ läꜙko̱o̱ˉ che̱e̱ˉ jahꜘ heꜘ. 18 Jeeˊ laˉ hnøøꜗ chaˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ. Hi̱ˉ ngëëꜘ, heˉ daˊ hwëhꜘ kihꜗ jahꜘ heꜘ, jëëhꜘ laꜗ hwëhꜘ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ baˊ ja̱ˉ. Hwëhꜘ kihꜗ jahꜘ heꜘ teꜗ jñiiꜘ hñaˉlooꜘ naˉdsë˜ to̱ꜙloꜙgyaꜘ naˉdsë˜ gyaꜙjñiiꜘ.
1 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱nꜙ Borrego mähꜗ chehꜗ nëˊ mohꜘ Sión kya̱a̱hˊ hña̱ˉla̱a̱ꜘ naˉdsë˜ to̱ꜗla̱a̱ꜗ kye̱e̱ꜘ mil dsaˉ hi̱ˉ maˉnaˉsɨɨˉ jmɨɨˉ kihꜗ Borrego mähꜗ chaˊkyeyˈ, hiꜙ maˉnaˉsɨɨˉ jmɨɨˉ kihꜗ Jmiiyˉ kaˉlähꜘ. 2 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnuunꜗ gaꜙhlëëhꜘ gyʉʉhˈ gaꜙhi̱i̱ˊ gooˉ läꜙ hi̱i̱ˊ jeeˊ jyooꜙ chaˉmiihˉ jmɨɨˉ. Hiꜙ gaꜙhi̱i̱ˊ läꜙko̱o̱ˉ hi̱i̱ˊ jeeˊ hɨ̱ɨ̱˜ ñihꜗ ki̱ˉga̱a̱ˉ, hiꜙ gaꜙhi̱i̱ˊ läꜙ hi̱i̱ˊ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ kooh˜ tu̱ˉ heˉ chooˈ chaˉmiihˉ sɨˊñeꜗ. 3 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ maˊ häꜙ ko̱o̱ˉ su̱ꜚ hmëëꜘ chaˊnëˊ hi̱ˉ maˊ gyaˈ jmeeꜙ hihꜙ nëˊ hmaˉsii˜, hiꜙ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ kye̱e̱ꜘ jahꜘ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ heꜘ, hiꜙ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgyʉʉhˊ kaˉlähꜘ. Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ lihꜙ maˊ häˈ su̱ꜚ ja̱ˉ. Maꜙlaꜙ hña̱ˉla̱a̱ꜘ naˉdsë˜ to̱ꜗla̱a̱ꜗ kye̱e̱ꜘ mil baˊ maˊ lihꜙ maˊ häˈ, dsaˉ hi̱ˉ gaꜙlä̱ä̱ꜗ Dio kya̱a̱hˊ jmaˉ kihꜗ jeeˊ kihˈ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ. 4 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ laˉ saꜙ gaꜙmiꜙsa̱hꜘ hñiiyꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉmëꜘ, jëëhꜘ gaꜙhä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ. Hi̱ˉ heꜘ jmeeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Borrego mähꜗ waˊ haˉ chaˉ haˉ jeeˊ dsooyˈ. Hi̱ˉ heꜘ naˉ gaꜙlä̱ä̱yꜗ jeeˊ kihˈ dsaꜙ, la̱a̱yꜗ ko̱o̱ˉ nääꜗ hi̱ˉ maˉjä̱ꜘ lluꜗ kihꜗ Dio hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ Borrego mähꜗ. 5 Niꜙ miihˉ saꜙ gaꜙhwëëˉ juuˈ taˉjuuˈ hooyˊ, naˉjngëëˈ goˉte˜ la̱a̱yꜗ chaˊnëˊ Dio. 6 Hiꜙ gaꜙjë̱ë̱nꜙ jñahꜘ ángel hi̱ˉ maˊ hë̱ë̱ꜙ to̱ꜗdsaahˋ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ juˈhmëëꜘ heˉ saꜙ ngëëꜘ ji̱hˊko̱hꜘ. Maˊ hlë̱ë̱yh˜ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ jeeˊ jmeeyꜙ hihꜙ, läꜙjë̱ë̱ꜙ nääꜗ dsaˉ hi̱ˉ hlëëhꜙ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ juuˈ, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ. 7 Gaꜙhlëëhꜘ ángel heꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ beꜘ kihꜗ: —Waˊ ga̱hꜙ hnähꜘ Dio, jmeeˊ hnähꜘ jʉʉhˉ kiyhꜗ. Jëëhꜘ, maˉtëꜘ hor˜ llayꜗ taˊ. Kwaˊ hnähꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hwaꜗ, hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ jmɨˉñeehꜚ, hiꜙ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ hyaˉ jmɨɨˉ gwaˉ. 8 Jñahꜘ kaˉlähꜘ ángel gaꜙllaꜙlleꜗ kaahˋ kiyhˈ, maˊ jäyhꜘ: —Maˉhe̱e̱ꜙ, maˉhe̱e̱ꜙ goˉte˜ Babilonia jwɨɨˉ jʉʉhˉ hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱ꜗ dsaˉ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ waˊ heˉ chaˉ heˉ heˉ hlɨɨhˈ maˊ jmeeyꜙ. Laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ gaꜙkwëëyhꜗ dsaˉ jmɨˉlliiꜘ hä̱ä̱ˈ. 9 Jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ˉ ángel hi̱ˉ maˊ lle̱e̱ˋ kaahˋ heꜘ, maˊ hlëëyhꜙ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ beꜘ kiyhꜗ: —Cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ jø̱ø̱hˈ jahꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ heꜘ kya̱a̱hˊ he̱e̱hꜚ kiyhꜗ, hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙjmeeyꜘ lii˜ chaˊkyeyˈ o maˉgooyˉ, 10 ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ leꜘ kihꜗ dsaˉ heꜘ. Leꜘ kiyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ hɨ̱yhꜗ jmɨˉlliiꜘ hä̱ä̱ˈ, waˊraˉ gaꜙyaꜙjë̱ë̱ˈ dsëꜗ Dio kya̱a̱yhˊ. Ja̱ꜙ kya̱a̱hˊ hihꜙ jäꜙ yaˉjë̱ë̱ˈ dsëꜗ Dio. Jmeeyꜗ ka̱a̱yꜙ kya̱a̱hˊ jeˉ, kya̱a̱hˊ azufre chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ ángele hi̱ˉ naˉjngëëˈ hiꜙ chaˊnëˊ Borrego mähꜗ kaˉlähꜘ. 11 Jeeˊ tä̱ä̱yhˊ ka̱a̱yˉ ja̱ˉ, sooꜙ ñeˊ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ jmä̱ä̱˜ jø̱ø̱hˈ jahꜘ heꜘ kya̱a̱hˊ he̱e̱hꜚ kiyhꜗ, hiꜙ hi̱ˉ he̱e̱hꜙ le̱e̱ꜘ lii˜ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ kiyhꜗ, niꜙ jmɨɨˈ niꜙ hwëˈ saꜙ leꜘ te̱e̱yhꜙ dsëyꜗ. 12 Hor˜ ja̱ˉ hnøøꜗ kwëëhꜗ dsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉjngëëˈ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ nʉʉhˊ kihˈ Dio hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ dsooꜘ dsëꜗ kihꜗ Jesús. 13 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnuunꜗ kaˉlähꜘ gaꜙhlëëhꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ maˊ jäyhꜘ: —Sɨɨꜘ heˉ laˉ: “Naꜗ taꜙ chaˊnëˊ, lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ ju̱u̱ꜘ jeeˊ jmeeyꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ.” —Ja̱a̱hˉ, läꜙja̱ˉ leꜘ —jähꜘ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ—. Hi̱ˉ heꜘ te̱e̱hꜙ dsëˈ, jëëhꜘ ja̱ˉ ji̱i̱hˈ lla̱a̱ꜙ heˉ maˉjëëyꜙ wɨɨꜘ, hiꜙ läꜙjnäꜘ baˊ läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ heˉ gaꜙjmeeyꜘ. 14 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjëënꜗ ko̱o̱ˉ jniiꜘ tøøˉ. Jeeˊ jniiꜘ ja̱ˉ, maˊ gyaˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙ la̱a̱ꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ. Maˊ lleyˋ ko̱o̱ˉ coron heˉ laꜗ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ, hiꜙ maˊ cho̱o̱yhˉ ko̱o̱ˉ ñeˈtuuhꜚ hläähˋ heˉ hmeꜗ. 15 Nehꜙ gwahꜙ kihꜗ Dio yaꜙhë̱ë̱ꜗ jñahꜘ ángel hi̱ˉ hlëëhꜙ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ beꜘ kihꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ hi̱ˉ gyaꜗ jeeˊ jniiꜘ: —Kye̱ˉ ñeˈtuuhꜚ hlähˋ kyahˈ mahꜗ choohˋ taˊ kyahˈ. Jëëhꜘ maˉjwɨɨˉ baˊ mɨɨˈ, maˉtëꜘ hor˜ jeeˊ jʉʉhˊ. 16 Heˉja̱ˉ hi̱ˉ maˊ gyaˈ jeeˊ jniiꜘ heꜘ gaꜙjyooyꜗ ñeˈtuuhꜚ hläähˋ kiyhˈ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ, mahꜗ gaꜙte̱e̱yhˉ läꜙjëꜙ mɨɨˈ kihꜗ hwaꜗ ja̱ˉ. 17 Nehꜙ gwahꜙ heˉ laꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, yaꜙhë̱ë̱ꜗ jñahꜘ ángel hi̱ˉ maˊ cho̱o̱hˉ ko̱o̱ˉ ñeˈtuuhꜚ hlähˋ heˉ hmeˈ. 18 Jeeˊ chihˈ naˊhyooꜘ yaꜙhë̱ë̱ꜗ jñahꜘ ángel hi̱ˉ maˊ naˉngëˈ jwëˈ jmeeꜗ hihꜙ kihꜗ jeˉ. Kya̱a̱hˊ beꜘ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ hi̱ˉ maˊ cho̱o̱hˉ ñeˈtuuhꜚ hlähˋ hmeˈ ja̱ˉ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Kya̱a̱hˊ ñeˈtuuhꜚ hlähˋ kyahˈ naˉ, hnäꜗ läꜙjëꜙ saˊmahꜘ kihꜗ mɨˈjëhꜗ heˉ chaˉ hwaꜗ naˉ, jëëhꜘ maˉjwɨɨˉ baˊ. 19 Heˉja̱ˉ gaꜙjyooꜗ ángel heꜘ ñeˈtuuhꜚ hlähˋ kihˈ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ mahꜗ gaꜙhnäyꜗ saˊmahꜘ kihꜗ mɨˈjëhꜗ heˉ chaˉ hwaꜗ laˉ, gaꜙtooyhˉ nehꜙ ko̱o̱ˉ jeeˊ jle̱e̱yhˈ kya̱a̱hˊ maˉtɨɨyˊ. Heˉ laˉ laꜗ kwa̱a̱t˜ heˉ wɨɨꜘ heˉ naꜗ gaˊ che̱e̱ˈ Dio nëˊ kihˈ dsaꜙ. 20 Hiꜙ gaꜙjle̱e̱yhꜗ kya̱a̱hˊ maˉtɨɨyˊ mɨˈjëhꜗ jeeˊ maˉtäähˊ heˉ maˊ hlaˉ taꜙ chʉʉhˊ jwɨɨˉ. Hiꜙ jeeˊ gaꜙjle̱e̱hꜗ mɨˈjëhꜗ ja̱ˉ, gaꜙhwëëˉ jmɨɨˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jmaˉ heˉ gaꜙllooꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ fren˜ kihꜗ kyaˊjɨɨhˊ, gaꜙngëëꜘ laꜚ gaˊ hnëˉ hñaˉlooꜘ kilómetro.
1 Gaꜙjëënꜗ jyohꜘ kaˉlähꜘ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsënꜙ. Gaꜙjë̱ë̱nꜙ gye̱e̱ꜗ ángele hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ gyiiꜗ nëëˈ heˉ wɨɨꜘ heˉ jäꜙ kya̱a̱hˊ jeeˊ lla̱a̱ꜙ goˉte˜. Jëëhꜘ kya̱a̱hˊ heˉ ja̱ˉ, lla̱a̱ꜙ heˉ yaˉjë̱ë̱ˈ dsëꜗ Dio. 2 Hiꜙ gaꜙjëënꜗ kaˉlähꜘ heˉ maˊ naˉjaaꜘ heˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ huˉ heˉ jë̱ë̱ˉ, heˉ jʉʉhˉ läꜙko̱o̱ˉ jmɨˉñeehꜚ, naˉka̱a̱h˜ kya̱a̱hˊ jeˉ. Nëˊ ja̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ gaꜙlɨhꜗ gaꜙte̱e̱ꜗ kya̱a̱hˊ jahꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ heꜘ kya̱a̱hˊ he̱e̱hꜚ kiyhꜗ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ gaꜙkwa̱a̱ꜗ hñiiꜘ maˊ le̱e̱ꜘ lii˜ niꜙ saꜙ gaꜙka̱yꜗ hwëhꜘ läꜙ che̱e̱ˉ jahꜘ heꜘ. Maˊ cho̱o̱yhˉ tu̱ˉ heˉ chooˈ chaˉmiihˉ sɨˊñeꜗ heˉ gaꜙhyoyhꜗ kihꜗ Dio. 3 Maˊ häyꜙ su̱ꜚ heˉ maˊ häꜙ Moisé hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊheꜗ kihꜗ Dio, hiꜙ maˊ häyꜙ su̱ꜚ heˉ maˊ häꜙ Borrego mähꜗ, maˊ jäyhꜘ: Peerꜙ jʉhˉga̱a̱ˉ laꜗ läꜙjëꜙ heˉ maˉjmeehˊ, hneˉ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ jø̱ø̱hˈ hi̱ˉ chaˉ gaꜙläꜙjëꜙ beꜘ kihꜗ. Dsooꜘ baˊ, lluꜗ laꜗ jwëˈ kyahꜗ, hneˉ Dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ hi̱ˉ naˉjngëëˈ. 4 Läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ ga̱hꜙ hneˉ Dio. Läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ jmeeꜗ jʉʉhˉ jmɨɨˉ kyahꜗ. Ja̱a̱ˉ hneˉ baˊ hi̱ˉ naˉjngëëˈ. Heˉja̱ˉ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ, yaˉnääyꜘ mahꜗ jmeeyꜗ jʉʉhˉ kyahꜗ. Jëëhꜘ, maˉläˉjnäꜘ baˊ heˉ maˉløøhˋ llahˉ taˊ. 5 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjëënꜗ naˉnaˊ gwahꜙ heˉ chihꜗ gyʉʉhˈ, ja̱ˉbaˊ gwahꜙ heˉ gaꜙmiꜙjnääˉ Dio kihꜗ Moisé. 6 Nehꜙ gwahꜙ ja̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱ˉ gye̱e̱ꜗ ángele hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ läꜙjëꜙ gyiiꜗ nëëˈ heˉ wɨɨꜘ. Maˊ kye̱yhˊ hmɨɨhˉ heˉ che̱e̱ˉ lino heˉ naˉjngɨɨˈ, heˉ laꜗ jihˈgye̱hꜗ. Hiꜙ naˉhñʉʉꜚ moˉdsëyꜗ kya̱a̱hˊ hmɨɨhˉ heˉ maˊ naˉlaꜚ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ. 7 Ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ kye̱e̱ꜘ jahꜘ heꜘ gaꜙkwëëhꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ ángele heꜘ maꜙ ko̱o̱ˉ kyaahˊ heˉ laꜗ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ heˉ naˉka̱hˈ läꜙjëꜙ heˉ wɨɨꜘ heˉ naꜗ gaˊ che̱e̱ˈ Dio hi̱ˉ cha̱a̱ˉ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. 8 Gaꜙka̱hˈ nehꜙ gwahꜙ chaˉmiihˉ ñeˊ, kihꜗ heˉ la̱a̱ꜗ jø̱ø̱hˈ Dio hi̱ˉ chaˉ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ. Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ maˉleꜘ maˊ dsaˉta̱a̱hˋ nehꜙ gwahꜙ ja̱ˉ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ gaˊ maˉläˉteꜗ läꜙjëꜙ gyiiꜗ heˉ wɨɨꜘ heˉ kye̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ ángele heꜘ.
1 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnuunꜗ gaꜙhlëëhꜘ ki̱ˉga̱a̱ˉ nehꜙ gwahꜙ ja̱ˉ, gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ ángele heꜘ: —Goˉnääꜘ hnähꜘ mahꜗ goˉjä̱ä̱ˊ heˉ lliꜘwɨɨꜘ heˉ haaˊ nehꜙ läꜙjëꜙ gyiiꜗ kyaahˊ heˉ naꜗ gaˊ che̱e̱ˈ Dio läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ. 2 Ñeeˊ toˉnëˊ ángel heꜘ naˊjä̱ä̱ˊ heˉ maˊ haaˊ nehꜙ kyaahˊ kiyhˈ taꜙ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, gaꜙtohꜘ ko̱o̱ˉ dsooˊ heˉ kuˈji̱i̱ꜙ heˉ laꜗ naˊhøøꜘ, nëˊ kihˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ lii˜ kihꜗ jahꜘ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ heꜘ, hiꜙ nëˊ kihˈ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ jʉʉhˉ kihꜗ ja̱ˉbaˊ he̱e̱hꜚ kihꜗ jahꜘ heꜘ. 3 Jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ꜗ ángel gaꜙjä̱ä̱ꜗ heˉ maˊ haaˊ nehꜙ kyaahˊ kiyhˈ taꜙ nëˊ jmɨˉñeehꜚ, hiꜙ gaꜙlɨɨꜗ jmaˉ läꜙ laꜗ jmaˉ kihꜗ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. Kya̱a̱hˊ heˉja̱ˉ gaꜙju̱u̱ꜗ läꜙhiiꜘ nëˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ chaˊjmɨˉñeehꜚ. 4 Jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ˉ ángel gaꜙjä̱ä̱ꜗ heˉ maˊ haaˊ nehꜙ kyaahˊ kiyhˈ taꜙ nëˊ jmɨˉjʉʉhˉ kya̱a̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ hyaˉ jmɨɨˉ gwaˉ pihˈ. Läꜙkye̱ˉ heˉ ja̱ˉ gaꜙlɨɨꜗ jmaˉ kaˉlähꜘ. 5 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙnuunꜗ gaꜙhlëëhꜘ ángel hi̱ˉ la̱a̱ꜗ jʉʉˊ jmɨɨˉ, gaꜙjäyhꜘ: —Jna̱a̱hˈ llu̱u̱ꜗ la̱a̱hꜗ hneˉ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. Hneˉ la̱a̱hꜗ, hiꜙ maˊ la̱a̱hˈ, hiꜙ naˉjngëëhˈ, jëëhꜘ maˉllahˊ baˊ hneˉ taˊ kihˈ dsaꜙ. 6 Kihꜗ heˉ gaꜙtʉ̱ʉ̱yꜗ jmaꜚ hi̱ˉ naˉjngëëˈ kya̱a̱hꜗ hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kyahꜗ, heˉja̱ˉ hneˉ kwëëyhˈ hɨ̱yhꜗ jmaˉ kaˉlähꜘ, heˉ te̱e̱hꜙ jwɨɨ˜ kiyhꜗ. 7 Läꜙja̱ˉ gaꜙnuunꜗ kihꜗ jñahꜘ hi̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ jeeˊ chihˈ naˊhyooꜘ, gaꜙjäyhꜘ: —Dsooꜘ baˊ, hneˉ Dio Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ chaˉ gaꜙläꜙjëꜙ beꜘ kihꜗ. Hneˉ baˊ maˉllahˊ taˊ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ. 8 Jeeˊ gaꜙtëꜘ kye̱e̱ꜘ ángel heꜘ gaꜙjä̱ä̱ꜗ heˉ maˊ haaˊ nehꜙ kyaahˊ kiyhˈ taꜙ nëˊ hyooˉ. Läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙchaꜙ beꜘ kihꜗ hyooˉ mahꜗ jmeeꜗ ka̱a̱ꜙ dsaˉ kya̱a̱hˊ jeˉ. 9 Gaꜙläꜙlliiꜘ hyooˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙka̱a̱ꜘ dsaˉ. Niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëyꜗ mahꜗ maˊ jmeeyˈ jʉʉhˉ kihꜗ Dio. Llaꜚ heˉ ja̱ˉ, gaꜙmiꜙkwa̱hꜗ bihꜗ kihꜗ Dio hi̱ˉ lihꜙ che̱e̱ꜗ läꜙjëꜙ heˉ wɨɨꜘ ja̱ˉ. 10 Jeeˊ gaꜙtëꜘ hña̱a̱ꜘ ángel gaꜙjä̱ä̱ꜗ kyaahˊ kiyhˈ taꜙ nëˊ jeeˊ gyaˈ jmeeꜙ hihꜙ jahꜘ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ heꜘ. Hiꜙ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ jeeˊ maˊ jmeeyꜙ hihꜙ gaꜙlaꜗ naˉho̱o̱ˉ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙjñaahꜗ dsaˉ naˊsɨɨhˊ, kihꜗ heˉ maˊ jëëy˜ wɨɨꜘ. 11 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙmiꜙkwa̱yhꜗ kihꜗ Dio hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ kihꜗ heˉ maˊ jëëy˜ wɨɨꜘ hiꜙ kihꜗ dsooˊ heˉ laꜗ naˊhøøꜘ ja̱ˉ. Pero niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëyꜗ heˉ maˊ jmeeyꜙ heˉ hlɨɨhˈ. 12 Jeeˊ gaꜙtëꜘ jñeeꜘ ángel gaꜙjä̱ä̱ꜗ heˉ maˊ haaˊ nehꜙ kyaahˊ kiyhˈ taꜙ nëˊ jmɨˉjʉʉhˉ heˉ che̱e̱ˉ Eufrate. Jmɨɨˉ ja̱ˉ gaꜙläꜙki̱hꜘ mahꜗ gaꜙjä̱ꜘ maˉnaˊlluˋ jwëˈ jeeˊ ngëˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ rey hi̱ˉ yaˉnääꜘ taꜙ jeeˊ hyaˉ hyooˉ. 13 Hiꜙ gaꜙjë̱ë̱nꜙ u̱u̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlë̱ë̱hˈ hi̱ˉ jnä̱ä̱ꜘ läꜙ jnä̱ä̱ꜘ jehꜗ wë̱hꜙ. Yaꜙhë̱ë̱ꜗ nehꜙ toˉhooˊ Dragón, hiꜙ yaꜙhë̱ë̱ꜗ nehꜙ toˉhooˊ jahꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ heꜘ hiꜙ yaꜙhë̱ë̱ꜗ nehꜙ toˉhooˊ jahꜘ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ taˉjuuˈ. 14 Hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ dsaˉ hlë̱ë̱hˈ hi̱ˉ jmeeꜗ ja̱ꜙ heˉ ko̱o̱ˉ nëëˈ mahꜗ jëëꜗ dsa̱hꜙ dsaˉ. Dsaˉnääyꜗ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ rey läꜙka̱a̱ˉ läꜙjʉhꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ, mahꜗ dsaˉjø̱ø̱yhˋ dsaˉ dsaˉnääyꜗ dsaˉjmeeyꜘ hniiˉ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jmɨɨˊ jʉʉhˉ jmɨɨˊ gooˉ kihꜗ Dio hi̱ˉ chaˉ gaꜙläꜙjëꜙ beꜘ kihꜗ. 15 “Hi̱i̱ꜚ jnäꜘ ngaahnꜗ naˉ, läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ hɨ̱ɨ̱ˉ. Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ naˉnëˊ, hi̱ˉ hä̱ä̱˜ hñiiꜘ, hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ lluˈ. Hi̱ˉ heꜘ saꜙ jä̱ꜗ oˉhihꜙ”, gaꜙjähꜘ Dio. 16 Hiꜙ heꜘ baˊ jahꜘ heꜘ gaꜙjmeeꜘ gaꜙku̱hꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ rey, ko̱o̱ˉ jeeˊ che̱e̱ˉ kya̱a̱hˊ juuˈ hebreo Armagedón. 17 Jeeˊ gaꜙtëꜘ gye̱e̱ꜗ ángel gaꜙjä̱ä̱ꜗ heˉ maˊ haaˊ nehꜙ kyaahˊ kiyhˈ taꜙ nëˊ lleꜘ. Gaꜙläꜙnʉʉhꜘ gaꜙhlëëhꜘ ko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ jeeˊ chihˈ gwahꜙ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ jeeˊ gyaˈ Dio jmeeꜙ hihꜙ, maˊ jähꜘ: “Maˉlaꜙ baˊ.” 18 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ jeꜚñihꜗ, gaꜙhlëëhꜘ, gaꜙhɨ̱ɨ̱ꜗ ñihꜗ, hiꜙ gaꜙjehꜗ wɨɨꜘ jwërte hwaꜗ, heˉ saꜙ maˉjehꜗ niꜙ ko̱o̱ˉ häˊ ko̱ˉja̱ˉ ji̱i̱hˈ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ tä̱ä̱hˊ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. 19 Jeeˊ jwɨɨˉ jʉʉhˉ Babilonia gaꜙlaꜗ hnëˉ nääꜗ, hiꜙ jyohꜘ gaˊ jeeˊ jwɨɨˉ kaahˊ gaꜙsaꜗ gaꜙhlaꜗ goˉte˜. Maꜙraꜙ heˉ gaꜙte̱e̱hˉ baˊ Dio jwɨɨ˜ kihꜗ jwɨɨˉ jʉʉhˉ ja̱ˉ, gaꜙche̱e̱yꜗ nëˊ kihˈ läꜙjëꜙ goˉteˈ heˉ yaˉjë̱ë̱ˈ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ. 20 Gaꜙläꜙjëꜙ hwaꜗ heˉ täähˊ jeeˊ jmɨˉñeehꜚ gaꜙä̱ä̱hꜗ hø̱ø̱ˈ kihꜗ. Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙä̱ä̱hꜗ läꜙjëꜙ mohꜘ. 21 Hiꜙ gaꜙsa̱a̱ꜗ nëˊ kihˈ dsaˉ mɨˈdsëꜗ kaahˊ heˉ hiiˉ maꜙ to̱ꜗlooꜗ kil. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ chaˉgaˊmiihˉ gaꜙmiꜙkwa̱yhꜗ kihꜗ Dio maˊ gaꜙjëëyꜗ heˉ wɨɨꜘ ja̱ˉ. Jëëhꜘ, ko̱o̱ˉ heˉ ja̱ˉ baˊ maˊ laˈ jʉʉhˉ gaˊ kihˈ jeeˊ läꜙjëꜙ.
1 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, jaꜗ ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ ángele hi̱ˉ maˊ cho̱o̱hˉ läꜙjëꜙ gyiiꜗ kyaahˊ mahꜗ gaꜙhlëëyhꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, gaꜙjäyhꜘ: —Ñaˉ taꜙ laꜙ mahꜗ heehnꜚ hneˉ haˉ läꜙ laꜗ heˉ wɨɨꜘ heˉ heehꜗ Dio hyaaˋ hi̱ˉ maˊ kya̱a̱hˊ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hi̱ˉ gyaꜗ jø̱ø̱hˈ nëˊ kihˈ chaˉmiihˉ jmɨɨˉ. 2 Dsaˉmëꜘ heꜘ gaꜙjmeeꜘ waˊ laˈ chaˉ laꜗ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ rey hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ laˉ gaꜙhe̱e̱ꜗ goˉte˜ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ gaꜙjmeeyꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉmëꜘ heꜘ. Laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ gaꜙkwëëyhꜗ jmɨˉlliiꜘ heˉ hä̱ä̱ˈ jwërte. 3 Heˉja̱ˉ gaꜙjä̱ä̱ꜗ jmɨˉlleꜘ jnäꜘ ko̱o̱ˉ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jeeˊ saꜙ kwaꜙ niꜙ miihˉ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjë̱ë̱nꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ dsë̱ë̱˜ ja̱a̱ˉ jahꜘ gyu̱u̱ꜘ. Läꜙka̱a̱ˉ nëˊ kihˈ jahꜘ heꜘ naˉsɨɨˉ jmɨɨˉ heˉ miˉkwa̱hꜗ kihꜗ Dio, hiꜙ maˊ lleˋ gyiiˈ lleyˊ kya̱a̱hˊ gyaꜗ jøøˈ. 4 Dsaˉmëꜘ heꜘ maˊ kye̱hˊ hmɨɨhˉ he̱e̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ꜘ hiꜙ gyʉ̱ʉ̱ꜘ lähˉ, heˉ naˉlɨɨˊ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ, hiꜙ kya̱a̱hˊ ku̱u̱ˊ heˉ laꜗ naˊhñaahꜗ. Maˊ cho̱o̱yhˉ ko̱o̱ˉ kyaahˊ heˉ naˉlaꜚ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ jeeˊ maˊ naˉka̱hˈ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ laꜗ oˉhihꜙ heˉ maˊ jmeeyꜙ. 5 Maˊ naˉsɨɨˉ chaˊkyeyˈ, ko̱o̱ˉ jmɨɨˉ heˉ saꜙ läꜙngëëꜘ jneˊ, heˉ maˊ jähꜘ: “Jwɨɨˉ jʉʉhˉ Babilonia. Chooˈ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ ka̱a̱h˜ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ. Chooˈ läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ naˉhä̱ä̱hˈ dsëˉ jneˊ.” 6 Gaꜙläꜙliihnꜚ heˉ maˊ he̱e̱ꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ kya̱a̱hˊ jmaˉ kihꜗ hi̱ˉ naˉjngëëˈ, hiꜙ kya̱a̱hˊ jmaˉ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙju̱u̱ꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Jesús. Maˊ gaꜙjë̱ë̱nꜙ dsaˉmëꜘ heꜘ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsënꜙ jwërte. 7 Mahꜗ gaꜙjähꜘ ángel heꜘ sɨɨhꜙ jnäꜘ: —¿Heˉlaˈ dsa̱a̱˜ hohꜘ? Jnäꜘ miˊjnäänꜗ kyahꜗ heˉ saꜙ läꜙngëëhꜘ hneˉ kihꜗ dsaˉmëꜘ naˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kihꜗ jahꜘ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ hi̱ˉ jä̱ä̱yꜙ naˉ, hi̱ˉ lleˋ gyiiˈ lleˊ kya̱a̱hˊ gyaꜗ jøøˈ. 8 Jahꜘ hi̱ˉ maˉjë̱ë̱hˋ naˉ, maˊ la̱a̱ˈ hiꜙ naꜗ moꜙsoꜙ la̱a̱yꜗ. Hi̱ˉ naˉ naˉ yaˉhë̱ë̱ˈ nehꜙ tooˉ ñiihˊ kihˈ chaˊjeˉ, jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ dsooyˈ gyiꜘjwɨɨꜗ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ laˉ hi̱ˉ saꜙ naˉsɨɨˉ jmɨɨˉ kihꜗ nëˊ jeˉ jeeˊ naˉsɨɨˉ jmɨɨˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˊjnääꜘ kihꜗ Dio läꜙji̱i̱hˈ maˊ gaꜙnøøꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ läˉdsa̱a̱˜ dsëyꜗ waˊraˉ gaꜙjë̱ë̱yꜗ jahꜘ heꜘ, hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ, hiꜙ naꜗ moꜙsoꜙ la̱a̱yꜗ, hiꜙ hi̱ˉ naꜗ gaˊ läꜙjnääꜘ kaˉlähꜘ. 9 ʼHeˉ jwahnꜚ laˉ, laꜗ kihꜗ hi̱ˉ chaˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kihꜗ. Läꜙjëꜙ gyiiꜗ lleˊ jahꜘ heꜘ, laꜗ kwa̱a̱t˜ gyiiꜗ mohꜘ jeeˊ gyaˈ dsaˉmëꜘ heꜘ. 10 Hiꜙ laꜗ kwa̱a̱t˜ la̱a̱ꜗ gye̱e̱ꜗ rey kaˉlähꜘ. Hña̱a̱ꜘ rey heꜘ moꜙsoꜙ la̱a̱yꜗ taˊ. Cha̱a̱ˉ gaˊ ja̱a̱ˉ, hiꜙ cha̱a̱ˉ gaˊ jñahꜘ hi̱ˉ saꜙ gaˊ maˉja˜. Gaˊ maˉja˜ hi̱ˉ heꜘ, jmeeꜙ biiꜗ kiyhꜗ miˉheeyꜙ ko̱ˉhwëëꜘ baˊ. 11 Jahꜘ hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ heꜘ, hi̱ˉ naꜗ moꜙsoꜙ la̱a̱yꜗ, hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ jeeˊ gaꜙtëꜘ jña̱a̱ꜗ rey kaˉlähꜘ. Hiꜙ la̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ rey heꜘ hi̱ˉ dsooꜗ gyiꜘjwɨɨꜗ. 12 ʼLäꜙjëꜙ gyaꜗ jøøˈ heˉ maˉjëëhˋ ja̱ˉ, laꜗ kwa̱a̱t˜ gya̱a̱ꜗ rey hi̱ˉ saꜙ gaˊ maˉløøꜗ jmeeꜗ hihꜙ. Ko̱o̱ˉ hor˜ baˊ hyoyhꜙ jwëˈ le̱e̱yꜘ rey mahꜗ jmeeyꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jahꜘ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ heꜘ. 13 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ gya̱a̱ꜗ rey heꜘ dsaˉta̱a̱yhˋ juuˈ kweeˉ, mahꜗ tooyhꜙ gooˉ jahꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ heꜘ heˉ jmeeyꜗ hihꜙ kihꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. 14 Hiꜙ läꜙja̱ˉ te̱e̱yꜗ kya̱a̱hˊ Borrego mähꜗ. Pero Borrego mähꜗ heꜘ liyhꜙ baˊ waˊraˉ gaꜙte̱e̱yꜗ kya̱a̱hˊ. Jëëhꜘ, hi̱ˉ heꜘ heꜘ Rey hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ Rey, hiꜙ la̱a̱yꜗ jø̱ø̱hˈ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ Dsaˉka̱a̱hˊ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱yhˊ, maˉnaˉteehˊ kya̱a̱yˈ, maˉnaˉlle̱e̱hˊ, ja̱ˉbaˊ hi̱ˉ miˉte̱hꜗ kiyhꜗ. 15 Hiꜙ gaꜙjähꜘ ángel sɨɨyhꜙ jnäꜘ kaˉlähꜘ: —Läꜙjëꜙ jmɨɨˉ heˉ maˉjëëhˋ jeeˊ maˊ gyaˈ hyaaˋ hi̱ˉ ka̱a̱h˜ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, laꜗ kwa̱a̱t˜ läꜙjëꜙ jeeˊ jwɨɨˉ, läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ jmeeꜙ hihꜙ, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ hlëëhꜙ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ juuˈ. 16 Hi̱hꜗ jahꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ heꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ gyaꜗ jøøˈ kihꜗ, jmeeyꜗ naˉhøøhˊ kihˈ hyaaˋ hlë̱ë̱hˈ heꜘ. Ja̱ˉ ji̱i̱hˈ be̱e̱yꜗ kya̱a̱hˊ oˉhihꜙ kihꜗ, jngɨɨyhꜗ kihꜗ, hiꜙ jë̱yꜗ kya̱a̱hˊ jeˉ. 17 Jëëhꜘ Dio baˊ hi̱ˉ gaꜙtoohˉ hʉʉˊdsëˉ nehꜙ tuhˉdsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ rey heꜘ mahꜗ jmeeyꜗ läꜙ hnøøꜗ Dio heˉ dsaˉta̱a̱yhˋ juuˈ kweeˉ mahꜗ lla̱a̱yꜗ jø̱ø̱hˈ jahꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ heꜘ, läꜙji̱i̱hˈ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ juuˈ kihꜗ Dio. 18 Hiꜙ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˉjë̱ë̱hˋ naˉ, laꜗ kwa̱a̱t˜ ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ jʉʉhˉ heˉ jmeeꜙ hihꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ rey hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ.
1 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱nꜙ jñahꜘ ángel hi̱ˉ gaꜙjña̱a̱ꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ beꜘ. Hiꜙ hwaꜗ laˉ gaꜙläꜙjnäꜘ jë̱ë̱ˉ goˉteˈ kya̱a̱hˊ jmëëˈ kiyhꜗ. 2 Gaꜙhlëëyhꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ beꜘ kiyhꜗ, gaꜙjäyhꜘ: Maˉjä̱ꜘ taꜙ hwaꜗ, maˉjä̱ꜘ taꜙ hwaꜗ Babilonia jwɨɨˉ jʉʉhˉ. Maˉlɨɨ˜ chaˊnehꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ. Laꜗ hø̱ø̱ˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ, hiꜙ laꜗ sɨɨˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ ta̱ˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ hi̱ˉ saꜙ läꜙjë̱ë̱ˊ jneˊ. 3 Jëëhꜘ, gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ, gaꜙhe̱e̱ꜗ goˉte˜ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ laꜗ oˉhihꜙ heˉ maˊ jmeeyꜙ jeeˊ ja̱ˉ. Laꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ gaꜙhɨ̱yhꜗ jmɨˉlliiꜘ heˉ hä̱ä̱ˈ goˉte˜ baˊ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ rey hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ gaꜙjmeeꜘ waˊ laˈ chaˉ laꜗ kya̱a̱yhˊ. Dsaˉ hi̱ˉ maˊ nøøꜘ hmoohˊ kihˈ, hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ gaꜙläꜙchayꜙ kuuˊ, kihꜗ heˉ maˊ hnɨɨyꜙ heˉ maˊ chaˉ gaꜙngëëꜘ jwë̱ë̱ˈ kihꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ, gaꜙjähꜘ ángel. 4 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnuunꜗ jyohꜘ juuˈ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ heˉ maˊ jähꜘ: Hnähꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ kya̱a̱nꜙ, hwë̱ë̱ˉ hnähꜘ jeeˊ kihˈ dsaˉ heꜘ mahꜗ saꜙ kwa̱hꜘ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ kyahꜗ hnähꜘ, mahꜗ saꜙ të̱ë̱hꜗ hnähꜘ heˉ wɨɨꜘ heˉ jäꜙ nëˊ kiyhˈ. 5 Jëëhꜘ, heˉ maˉngëëꜘ jwë̱ë̱ꜘ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ, maˉllooꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Naꜗ maˉtëꜘ hor˜ ko̱o̱ꜙ Dio jwɨɨ˜ kwa̱a̱t˜ kihꜗ heˉ hlɨɨhˈ heˉ maˊ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ. 6 Kwëëyhˋ kiyhˈ läꜙko̱hꜘ teꜗ heˉ gaꜙkwëëyhꜗ jñahꜘ. Miˉhmaahˊ to̱ꜗ ju̱hꜙ kiyhꜗ, läꜙko̱hꜘ teꜗ heˉ gaꜙjmeeyꜘ. Gaꜙkwëëyhꜗ jñahꜘ gaꜙhɨ̱hꜗ jmɨɨˉ hä̱ä̱ˈ. Kwëëyhˋ kiyhˈ naꜗ hɨ̱yhꜗ to̱ꜗ ju̱hꜙ ko̱ˉja̱ˉ. 7 Läꜙko̱hꜘ teꜗ maˉjmä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ jø̱ø̱hˈ, läꜙko̱hꜘ teꜗ heˉ lluꜗ heˉ maˊ cha̱a̱yˉ, ko̱ˉja̱ˉ heˉ wɨɨꜘ kwëëyhˋ kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ, maˊ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ: “La̱a̱nꜗ jø̱ø̱hˈ läꜙko̱o̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ, cha̱a̱ˉ baˊ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱nꜙ, saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ heˉ jëënꜚ wɨɨꜘ.” 8 Heˉja̱ˉ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ baˊ, johꜘ heˉ wɨɨꜘ saꜙ jäꜙ nëˊ kiyhˈ, jäꜙ jngɨɨhꜗ kiyhꜗ, jäꜙ hooyhꜗ, jäꜙ kyo̱yhꜙ. Hiꜙ ka̱a̱yꜙ kya̱a̱hˊ jeˉ, jëëhꜘ Dio Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, hi̱ˉ chaˉ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ, llayꜗ taˊ kihˈ jwɨɨˉ ja̱ˉ. 9 Läꜙjë̱ë̱ꜙ rey hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ waˊ laˈ chaˉ laꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉmëꜘ heꜘ hiꜙ maˊ cha̱a̱yˉ lluꜗ kya̱a̱yhˊ, hi̱ˉ heꜘ kɨˊhoohꜗ kiyhꜗ waˊraˉ gaꜙjëëyꜗ hwëëˉ ñeˊ jeeˊ ka̱a̱yˉ. 10 Ʉ̱ʉ̱ꜘ baˊ dsaˉta̱a̱yhˋ, kihꜗ heˉ läꜙgoyhꜙ jëëyꜗ heˉ wɨɨꜘ heˉ jäꜙ nëˊ kihˈ jwɨɨˉ ja̱ˉ, jäyhꜙ: —Heˉ baˊ cheˉ jwɨɨ˜, jwɨɨ˜, Babilonia jwɨɨˉ jʉʉhˉ naˉ, heˉ maˊ jmeeꜙ hihꜙ. Jëëhꜘ, kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ hor˜ baˊ, maˉja˜ jwiz˜ kyahꜗ. 11 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ nøøꜘ hmoohˊ kihˈ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ, kɨˊhoohꜗ kihꜗ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. Jëëhꜘ, moꜙsoꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ laꜗ løøˈ kiyhꜗ. 12 Løøˈ kihꜗ kuˊnøøꜚ, kuuˊ tøøˉ, läꜙjëꜙ nëëˈ ku̱u̱ˊ hmoohˈ, hmɨɨhˉ lino, hmɨɨhˉ gyʉ̱ʉ̱ꜘ, hmɨɨhˉ ceda, hmɨɨhˉ gyʉ̱ʉ̱ꜘ lähˉ, hmaˉ heˉ hɨɨˉ miˉjwɨɨˉ, läꜙjëꜙ gaˊ heˉ jnäꜘ naˊhñaahꜗ heˉ naˉlaꜚ kya̱a̱hˊ ja̱ˊ elefante, kya̱a̱hˊ hmaˉ heˉ hmoohˈ, kya̱a̱hˊ ñeꜗ nøøꜘ kya̱a̱hˊ waˊ heˉ chaˉ heˉ ñeˈ, hiꜙ kya̱a̱hˊ ku̱u̱ˊ jihˈ. 13 Løøˈ kihꜗ kyahˈ hmaˉ, kiˉmaꜗ, jmɨɨˉ miˉjwɨɨˉ, waˊchu̱ˉ, mirra, naaˋ miˉjwɨɨˉ, jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ maˉä̱ä̱ˉ, naaˋ heˉ kuhˉ dsaˉ, harin lluꜗ, kya̱a̱hˊ mɨˈtrigo, looˋ, borrego, kyaˊjɨɨhˊ, carret. Hiꜙ maˊ hnëëy˜ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉhnëëˊ jmeeꜙ taˊ maꜙkeꜙ la̱a̱yꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. 14 Maˊ jäyhꜘ sɨɨyhꜙ jwɨɨˉ ja̱ˉ: —Läꜙjëꜙ heˉ maˊ he̱e̱ꜘ hohꜘ, maˉjä̱ꜘ taꜙ kooꜘ baˊ ja̱ˉ. Läꜙjëꜙ heˉ jmäꜘøøꜘ kyahꜗ maˉdsaꜗ goˉte˜. Ji̱hˊko̱hꜘ moꜙsoꜙ të̱ë̱hꜗ. 15 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ hnɨɨꜙ heˉ ja̱ˉ, gaꜙläꜙchayꜙ chaˉmiihˉ kuuˊ läꜙko̱o̱ˉ maˊ hnɨɨyꜙ kihꜗ jwɨɨˉ ooꜙ. Ʉ̱ʉ̱ꜘ baˊ dsaˉta̱a̱yhˋ, kihꜗ heˉ läꜙgoyhꜙ jëëyꜗ heˉ wɨɨꜘ heˉ jäꜙ nëˊ kihˈ jwɨɨˉ ja̱ˉ mahꜗ kɨˊhooyhꜗ, 16 jäyhꜙ: —Heˉ baˊ cheˉ jwɨɨ˜, jwɨɨ˜, Babilonia jwɨɨˉ jʉʉhˉ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ maˊ kë̱hˉ hmɨɨhˉ lino naˉka̱a̱h˜ gyʉ̱ʉ̱ꜘ lähˉ, maˊ naˉlë̱ë̱yˊ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ hiꜙ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ ku̱u̱ˊ heˉ jnäꜘ naˊhñaahꜗ. 17 Jëëhꜘ, kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ hor˜ baˊ maˉdsaꜗ läꜙjëꜙ kuuˊ heˉ maˊ chayˉ. Hiꜙ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ jʉʉˊ barco, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ hi̱ˉ maˊ gaꜙnääꜗ nehꜙ, kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˊ kooh˜ barco, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊ chaˊjmɨˉñeehꜚ gaꜙta̱a̱hˋ ʉ̱ʉ̱ꜘ baˊ, 18 jëëy˜ läꜙko̱o̱ˉ maˊ hwëëˉ ñeˊ maˊ kooˉ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. Gaꜙta̱a̱yhˋ gaꜙtooyhꜗ mɨɨhˊ, maˊ jäyhꜘ: —Saꜙ chaˉ gaˊ jyohꜘ jwɨɨˉ heˉ laꜗ läꜙko̱o̱ˉ jwɨɨˉ jʉʉhˉ naˉ. 19 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ gaꜙka̱ꜗ hløøˉ mahꜗ gaꜙhuuyꜗ lleyˊ hiꜙ gaꜙkɨˊ gaꜙhooyhꜗ, maˊ jäyhꜘ: —Heˉ baˊ cheˉ jwɨɨ˜, jwɨɨ˜, jwɨɨˉ jʉʉhˉ naˉ. Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ hi̱ˉ naˉhøøˉ barco chaˊjmɨˉñeehꜚ maˉläˉchayꜙ kuuˊ kya̱a̱yhˊ, kihꜗ heˉ chaˉ chaˉmiihˉ kuuˊ kihˈ jwɨɨˉ naˉ. Kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ hor˜ baˊ maˉhe̱e̱ꜙ goˉte˜. 20 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, waˊ cha̱a̱hˉ hnähꜘ lluꜗ. Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ hnähꜘ hi̱ˉ naˉjngëëˈ, hnähꜘ apóstole, hiꜙ hnähꜘ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ dsaꜙ. Jëëhꜘ maˉte̱e̱hˉ Dio jwɨɨ˜ kihꜗ jwɨɨˉ naˉ hi̱ˉ gaꜙjmeehꜙ hnähꜘ. 21 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ja̱a̱ˉ ángel hi̱ˉ chaˉ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ gaꜙka̱yꜗ ko̱o̱ˉ mɨˈku̱u̱ˊ jʉʉhˉ, läꜙko̱o̱ˉ jʉʉhˉ chaˊtooꜗ kihꜗ moli̱i̱ˊ, gaꜙjwäyꜗ chaˊjmɨˉñeehꜚ mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Ja̱ˉbaˊ läꜙnaˉ, wɨɨꜘ hlaꜗ Babilonia jwɨɨˉ jʉʉhˉ, ji̱hˊko̱hꜘ moꜙsoꜙ läꜙjnäꜘ kaˉlähꜘ. 22 Moꜙsoꜙ läꜙnʉʉhꜘ hi̱i̱ˋ tu̱ˉ heˉ chooˈ chaˉmiihˉ sɨˊñeꜗ, niꜙ jñahꜘ gaˊ tëꜙ, niꜙ hi̱ˉ jʉʉꜙ luuꜘ hmaˉtaˉ, niꜙ hi̱ˉ jʉʉꜙ luuꜘ hooˊ moꜙsoꜙ läꜙcha̱a̱ˉ jeeˊ naˉ kyahꜗ. Niꜙ hi̱ˉ gaˊ hi̱ˉ jmeeꜙ waˊ heˉ cheˉ heˉ taˊ moꜙsoꜙ läꜙcha̱a̱ˉ. Niꜙ moli̱i̱ˊ moꜙsoꜙ hi̱i̱ˋ kaˉlähꜘ. 23 Niꜙ moꜙsoꜙ läꜙjnäꜘ jeˉ kihꜗ mɨˈsëꜗ jeeˊ naˉ kyahꜗ, niꜙ moꜙsoꜙ läꜙnʉʉhꜘ mɨɨhˊ kihˈ jmɨɨˊ jeeˊ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ dsaˉ jeeˊ naˉ kyahꜗ. Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ dsaˉllaꜙ hmoohˊ jeeˊ naˉ kyahꜗ maˊ la̱a̱ˈ ka̱a̱hˊ kihˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Hiꜙ kya̱a̱hˊ jiˉnahˊ kyahˈ gaꜙläꜙga̱a̱ꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ. 24 Jeeˊ jwɨɨˉ naˉ naˉbä̱ä̱hˋ jmaˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉjngëëˈ, hiꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ jñahꜘ hi̱ˉ gaꜙju̱u̱ꜗ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ.
1 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙnuunꜗ gaꜙhlëëhꜘ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, maˊ jäyhꜘ: ¡Aleluya! Dio, Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ lä̱ä̱˜ jneˊ, waˊ ga̱hꜙ jnihꜘ, waˊ jmeenˊ jʉʉhˉ kiyhꜗ, hi̱ˉ chaˉ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ. 2 Jëëhꜘ maˉllayꜘ taˊ kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ, läꜙko̱o̱ˉ lleˋ kihˈ jmeeyꜗ. Maˉllayꜘ taˊ kihˈ hyaaˋ hlë̱ë̱hˈ heꜘ, hi̱ˉ gaꜙhe̱e̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ laꜗ oˉhihꜙ heˉ maˊ jmeeyꜙ. Maˉte̱e̱yhˉ baˊ jwɨɨ˜ kihꜗ hyaaˋ heꜘ, hi̱ˉ gaꜙtʉ̱ʉ̱ꜗ jmaˉ kihꜗ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊheꜗ kihꜗ Dio. 3 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjäyhꜘ: —¡Aleluya! Ñeˊ heˉ hwëëˉ jeeˊ ka̱a̱yˉ, sooꜙ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. 4 Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyiiꜘkye̱e̱ꜘ dsaˉgyʉʉhˊ kya̱a̱hˊ kye̱e̱ꜘ jahꜘ heꜘ, gaꜙju̱u̱hꜗ jnëyˊ, gaꜙjyooyꜗ moˉnëyˊ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ jʉʉhˉ kihꜗ Dio hi̱ˉ gyaꜗ jmeeꜙ hihꜙ, gaꜙjäyhꜘ: —Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ. ¡Aleluya! 5 Läꜙ gaꜙtëꜘ jeeˊ gyaˈ Dio jmeeꜙ hihꜙ gaꜙläꜙnʉʉhꜘ ko̱o̱ˉ juuˈ heˉ jähꜘ: Kwaˊ hnähꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio jnänˋ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊheꜗ kiyhꜗ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ hi̱ˉ ga̱yhꜙ, läꜙjø̱hꜗ läꜙmähꜗ. 6 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnuunꜗ läꜙko̱o̱ˉ heˉ gaꜙhlëëhꜘ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ, gaꜙhi̱i̱ˊ gooˉ läꜙko̱o̱ˉ hi̱i̱ˊ jeeˊ jyooꜙ chaˉmiihˉ jmɨɨˉ, läꜙko̱o̱ˉ hi̱i̱ˊ jeeˊ nɨɨˉ, maˊ jähꜘ: ¡Aleluya, jëëhꜘ Dio Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ chaˉ gaꜙläꜙjëꜙ beꜘ kihꜗ, maˉløøꜗ jmeeꜙ hihꜙ! 7 Waˊ cha̱a̱ˉ jneˊ lluˈ, waˊ jë̱ë̱ˉ dsëˉ jneˊ, waˊ jmeenˊ jʉʉhˉ kiyhꜗ. Jëëhꜘ maˉtëꜘ jeeˊ je̱e̱ꜘ gooˉ Borrego mähꜗ, maˉnaˊllu̱u̱ˋ baˊ mëyˊ. 8 Maˉnaˉngëyˈ jwëꜗ kë̱yhꜙ hmɨɨhˉ lino heˉ naˉjngɨɨˈ heˉ laꜗ jihˈgye̱hꜗ. Jëëhꜘ hmɨɨhˉ lino ja̱ˉ, laꜗ kwa̱a̱t˜ taˊ lluˈ heˉ gaꜙjmeeꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉjngëëˈ. 9 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ ángel heꜘ, sɨɨhꜙ jnäꜘ: —Läꜙlaˉ sɨɨꜘ: “Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ naˉteehˊ jmeeˈ maꜙnʉʉꜙ jeeˊ je̱e̱ꜘ gooˉ Borrego mähꜗ.” Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ kaˉlähꜘ: —Heˉ laˉ baˊ ja̱ˉ, juuˈ heˉ laꜗ juˈdsooꜘ kihꜗ Dio. 10 Heˉja̱ˉ gaꜙju̱u̱hnˋ jnënꜙ hʉʉˊ tɨɨˊ ángel heꜘ mahꜗ gaꜙjmä̱ä̱ꜙ jnihꜘ jø̱ø̱hˈ. Pero gaꜙsɨɨyhꜙ jnäꜘ: —Taꜙ jmeeˉ läꜙnaˉ. Jëëhꜘ kweeˉ baˊ la̱a̱nˈ kya̱a̱hˊ hneˉ jeeˊ jmeenˉ taˊheꜗ kihꜗ Dio kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ hneˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ cho̱o̱hˉ ko̱o̱ˉ hwehˉ juuˈ kihꜗ Jesús. Jmeeˊ jʉʉhˉ kihꜗ Dio baˊ. Jëëhꜘ, hi̱ˉ kwaꜙ juuˈ kihꜗ Jesús, hi̱ˉ heꜘ baˊ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. 11 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjëënꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ naˉnaˊ, gaꜙjë̱ë̱nꜙ ja̱a̱ˉ kyaˊjɨɨhˊ tä̱ä̱ˉ. Hi̱ˉ maˊ dsë̱ë̱y˜ heꜘ, che̱e̱yˉ: Hi̱ˉ Miˉteꜗ Juuˈ, hiꜙ che̱e̱yˉ: Juˈdsooꜘ Jmahꜗ. Jëëhꜘ, kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ te̱e̱y˜ kya̱a̱hˊ dsaˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ llayꜙ taˊ kaˉlähꜘ. 12 Mɨˈnëyˊ maˊ laˈ läꜙko̱o̱ˉ jeeˊ hyaˉ jeˉ, maˊ lleyˋ chaˉmiihˉ coron. Maˊ naˉsɨɨˉ ko̱o̱ˉ jmɨɨˉ heˉ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ maˉngëëꜘ, ja̱a̱ˉ hñiiꜘ bihꜗ maˊ ngëëyꜘ. 13 Maˊ kye̱yhˊ ko̱o̱ˉ hmɨɨhˉ heˉ maˉnaˉhe̱e̱ꜚ kya̱a̱hˊ jmaˉ. Jmɨɨˉ kiyhꜗ maˊ che̱e̱ˉ: Juuˈ kihꜗ Dio. 14 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hløøꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gyʉʉhˈ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ꜗ kaahˋ kihˈ hi̱ˉ dsë̱ë̱˜ kyaˊjɨɨhˊ tä̱ä̱ˉ, maˊ kye̱yhˊ hmɨɨhˉ lino jna̱a̱hˈ jwërte, tøøˉ hiꜙ naˉjngɨɨˈ. 15 Maˊ goˉhɨɨˈ hooyˊ ko̱o̱ˉ ñeˈtuuhꜚ chʉ̱ʉ̱hˉ heˉ jmeeꜗ dsooˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ, hiꜙ jmeeyꜗ hihꜙ kiyhꜗ kya̱a̱hˊ hmaˉhɨɨh˜ heˉ laꜗ ñeˈ. Hi̱ˉ heꜘ jle̱e̱hꜗ mɨˈjëhꜗ jeeˊ täähˊ mahꜗ hwëëꜙ jmɨhˈ kihꜗ. Heˉ laˉ laꜗ kwa̱a̱t˜ heˉ wɨɨꜘ heˉ naꜗ gaˊ che̱e̱ˈ Dio hi̱ˉ chaˉ gaꜙläꜙjëꜙ beꜘ kihꜗ. 16 Nëˊ hmɨɨhˉ kiyhꜗ hiꜙ taꜙ ko̱o̱ˉ jwooˈ saˊkyeyˊ naˉsɨɨˉ hwëhꜘ heˉ jähꜘ läꜙlaˉ: “Hi̱ˉ laˉ heꜘ Rey hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ Rey, hiꜙ la̱a̱yꜗ jø̱ø̱hˈ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ Dsaˉka̱a̱hˊ.” 17 Mahꜗ gaꜙjë̱ë̱nꜙ ja̱a̱ˉ ángel hi̱ˉ chehꜗ nëˊ hyooˉ, kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ beꜘ kihꜗ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ ta̱ˈ hi̱ˉ hë̱ë̱ꜙ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Yaˉnääꜘ hnähꜘ mahꜗ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ jeeˊ kwaˈ Dio heˉ kuhˈ hnähꜘ ko̱o̱ˉ maꜙnʉʉꜙ jʉʉhˉ. 18 Kuhˈ hnähꜘ ngoꜗ kihꜗ rey, ngoꜗ kihꜗ jʉʉˊ hløøꜘ, ngoꜗ kihꜗ hi̱ˉ chaˉ chaˉmiihˉ beꜘ kihꜗ, ngoꜗ kihꜗ kyaˊjɨɨhˊ läꜙkye̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ wɨɨy˜, ngoꜗ kihꜗ hi̱ˉ naˉhnëëˊ jmeeꜙ taˊ hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ naˉhnëëˊ, läꜙjø̱hꜗ läꜙmähꜗ —gaꜙjähꜘ ángel heꜘ. 19 Hiꜙ gaꜙjë̱ë̱nꜙ jahꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ heꜘ, kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ rey hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ laˉ kya̱a̱hˊ hløøꜘ kya̱a̱yꜗ, hi̱ˉ gaꜙku̱hꜗ mahꜗ jmeeyꜗ hniiˉ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ dsë̱ë̱˜ kyaˊjɨɨhˊ tä̱ä̱ˉ hiꜙ kya̱a̱hˊ hløøꜘ kya̱a̱yꜗ kaˉlähꜘ. 20 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙsa̱a̱yhꜗ jahꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ heꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ taˉjuuˈ kiyhꜗ. Hiꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ taˉjuuˈ heꜘ, gaꜙjmeeyꜘ chaˉmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ chaˊnëˊ jahꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ heꜘ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ, gaꜙmiꜙga̱a̱yˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙkwa̱a̱ꜗ hñiiꜘ gaꜙla̱a̱ꜗ lii˜ kihꜗ jahꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ heꜘ. Hiꜙ gaꜙmiꜙga̱a̱yˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ jʉʉhˉ kihꜗ he̱e̱hꜚ kiyhꜗ kaˉlähꜘ. Läꜙ maˉji̱i̱yhꜙ ja̱ˉ läꜙu̱u̱yꜘ gaꜙjwä̱ä̱ꜗ dsihꜘ chaˊjeˉ jʉʉhˉ kihꜗ gyiꜘjwɨɨꜗ jeeˊ kooˉ kya̱a̱hˊ azufre. 21 Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ jñahꜘ dsaˉ gaꜙju̱u̱ꜗ kya̱a̱hˊ ñeˈtuuhꜚ chʉ̱ʉ̱hˉ heˉ maˊ goˉhɨɨˈ hooˊ hi̱ˉ maˊ dsë̱ë̱˜ kyaˊjɨɨhˊ heꜘ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ ta̱ˈ gaꜙkuhˉ ngoꜗ kiyhꜗ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙkë̱ë̱ꜗ.
1 Gaꜙjë̱ë̱nꜙ ja̱a̱ˉ ángel hi̱ˉ gaꜙjña̱a̱ꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, hi̱ˉ maˊ cho̱o̱hˉ jo̱ˉñeˈ kihꜗ tooˉ ñiihˊ kihˈ chaˊjeˉ, hiꜙ maˊ cho̱o̱yhˉ ko̱o̱ˉ caden˜ jʉʉhˉ. 2 Gaꜙsa̱a̱yhꜗ Dragón, mɨɨhˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ lloꜘjooꜗ heꜘ, ja̱ˉbaˊ hi̱ˉ che̱e̱ˉ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ, hiꜙ che̱e̱ˉ bihꜗ Tanaˊ kaˉlähꜘ. Gaꜙhñu̱u̱hˉ dsihꜘ ko̱o̱ˉ mil ji̱ˉñeˉ. 3 Gaꜙjwä̱ä̱ꜗ dsihꜘ nehꜙ tooˉ ñiihˊ kihˈ chaˊjeˉ, mahꜗ gaꜙjneyꜘ kweeˉ hoˊhaahˊ ja̱ˉ. Mahꜗ läꜙja̱ˉ, saꜙ yaˉhë̱ë̱yˈ miˉga̱a̱ꜙ gyihꜗ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ läꜙji̱i̱hˈ dsë̱ë̱ꜗ ko̱o̱ˉ mil ji̱ˉñeˉ. Gaˊ maˉngëëꜘ ko̱o̱ˉ mil ji̱ˉñeˉ, jmeeꜙ biiꜗ che̱e̱yhꜙ miihˉ jmɨɨˊ. 4 Hiꜙ gaꜙjëënꜗ chaˉmiihˉ hmaˉsii˜, jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ naˉngëˈ jwëˈ llaꜗ taˊ, heꜘ baˊ hi̱ˉ gaꜙku̱ꜘ dsaˉ lleˊ kwa̱a̱t˜ kihꜗ heˉ maˊ jmeeyꜙ juˈdsooꜘ kihꜗ Jesús hiꜙ kwa̱a̱t˜ kihꜗ juuˈ kihꜗ Dio kaˉlähꜘ. Saꜙ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jø̱ø̱hˈ jahꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ heꜘ niꜙ he̱e̱hꜚ kiyhꜗ. Niꜙ saꜙ gaꜙkwayꜘ maˊ leꜘ lii˜ chaˊkyeyˈ, niꜙ maˉgooyˉ. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ kaˉlähꜘ mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ kya̱a̱hˊ Cristo ko̱o̱ˉ mil ji̱ˉñeˉ. 5 Heˉ laˉ ja̱ˉ toˉnëˊ heˉ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ. Pero jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ jñahꜘ hi̱ˉ gaꜙju̱u̱ꜗ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ kwa̱a̱t˜, saꜙ läꜙji̱i̱hˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. Gaˊ maˉdsë̱ë̱ꜗ ko̱o̱ˉ mil ji̱ˉñeˉ, ja̱ˉgaˊ läꜙji̱i̱yhˊ. 6 Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ të̱ë̱ꜗ läꜙji̱i̱hˊ toˉnëˊ, hi̱ˉ heꜘ naˉjngëëˈ. Le̱e̱yꜘ jmiˉdsaˉ kya̱a̱ꜗ Dio baˊ, hiꜙ kya̱a̱ꜗ Cristo kaˉlähꜘ, hiꜙ jmeeyꜗ hihꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ ko̱o̱ˉ mil ji̱ˉñeˉ. Hi̱ˉ heꜘ moꜙsoꜙ ju̱u̱yꜘ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ ju̱u̱ꜘ dsaˉ jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ ji̱i̱h˜. 7 Waˊraˉ gaꜙdsë̱ë̱ꜗ ko̱o̱ˉ mil ji̱ˉñeˉ, lä̱ä̱ꜘ Tanaˊ jeeˊ naˉjnëëˈ. 8 Mahꜗ dsooyꜗ miˉga̱a̱yꜙ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙjëꜙ kye̱ꜘ kiihˋ jmɨˉgyʉʉꜙ, miˉgooyꜙ kihꜗ Gog kya̱a̱hˊ Magog, jø̱ø̱yhꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ, läꜙko̱o̱ˉ mɨˈsɨɨˊ heˉ chaˉ chaˊhooˊ jmɨˉñeehꜚ, mahꜗ dsaˉnääyꜗ jeeˊ hniiˉ. 9 Läꜙka̱a̱ˉ läꜙjʉhꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ gaꜙhwë̱ë̱yˉ, gaꜙnääyꜗ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ naˉjngɨɨˈ kihꜗ Dio heˉ tɨh˜ dsëyꜗ chaˉmiihˉ. Gaꜙta̱a̱yhˋ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kihꜗ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ mahꜗ te̱e̱yꜗ kya̱a̱hˊ. Hiꜙ gaꜙjyooꜗ Dio jeˉ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ mahꜗ gaꜙjë̱ë̱yꜗ goˉte˜. 10 Hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ hi̱ˉ maˊ miˉga̱a̱ꜙ dsaˉ gaꜙjwä̱ä̱ꜗ dsihꜘ chaˊjeˉ jʉʉhˉ jeeˊ kooˉ kya̱a̱hˊ azufre, jeeˊ hä̱ä̱ˊ jahꜘ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ heꜘ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ juuˈ taˉjuuˈ. Jeeˊ ja̱ˉ jëëyꜗ wɨɨꜘ läꜙjmɨɨˈ läꜙhwëˈ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. 11 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjëënꜗ ko̱o̱ˉ hmaˉsii˜ jʉʉhˉ tøøˉ, hiꜙ gaꜙjë̱ë̱nꜙ hi̱ˉ maˊ gyaˈ nëˊ kihˈ. Gaꜙä̱ä̱hꜗ goˉte˜ gyʉʉhˈ hwaꜗ chaˊnëyˊ, moꜙsoꜙ gaꜙläꜙlii˜ goˉteˈ haˉ jeeˊ maˊ laˈ. 12 Hiꜙ gaꜙjë̱ë̱nꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙju̱u̱ꜗ, läꜙjø̱hꜗ läꜙmähꜗ tä̱ä̱hˊ chaˊnëˊ Dio. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙnaꜘ jeˉ, hiꜙ gaꜙnaꜘ gaˊ jyohꜘ jeˉ jeeˊ naˉsɨɨˉ jmɨɨˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˊjnääꜘ kihꜗ Dio. Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ, gaꜙnøøꜗ taˊ kiyhˈ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ naˉsɨɨˉ kiyhꜗ nëˊ jeˉ jeeˊ lleˋ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙjmeeyꜘ. 13 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙju̱u̱ꜗ chaˊjmɨˉñeehꜚ gaꜙhwë̱ë̱yˉ gaꜙta̱a̱yhˋ chaˊnëˊ Dio. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ tä̱ä̱hˊ chaˊjeˉ gaꜙhwë̱ë̱yˉ gaꜙta̱a̱yhˋ chaˊnëˊ Dio. Läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ gaꜙnøøꜗ taˊ kiyhˈ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ gaꜙjmeeyꜘ. 14 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ chaˊjeˉ gaꜙjwä̱ä̱ꜗ dsihꜘ chaˊjeˉ jʉʉhˉ. Heˉ ja̱ˉ laꜗ jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ ji̱i̱h˜ heˉ ju̱u̱ꜘ dsaˉ. 15 Hi̱ˉ saꜙ gaꜙjnøꜗ jmɨɨˉ kihꜗ nëˊ jeˉ jeeˊ naˉsɨɨˉ jmɨɨˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˊjnääꜘ kihꜗ Dio, gaꜙjwä̱ä̱ꜗ dsihꜘ chaˊjeˉ jʉʉhˉ.
1 Gaꜙjëënꜗ ko̱o̱ˉ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ hmëëꜘ, hiꜙ gaꜙjëënꜗ ko̱o̱ˉ hwaꜗ hmëëꜘ, jëëhꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ hiꜙ hwaꜗ heˉ maˊ laˈ toˉnëˊ maˉngëëꜘ baˊ ja̱ˉ. Hiꜙ jmɨˉñeehꜚ moꜙsoꜙ chaˉ gaˊ. 2 Jnäꜘ Jwa̱a̱ꜚ gaꜙjëënꜗ ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ naˉjngɨɨˈ heˉ che̱e̱ˉ Jerusalén hmëëꜘ heˉ gaꜙjyooꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ kihꜗ Dio, läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˉnaˊllu̱u̱ˋ kihˈ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱ꜗ. 3 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnuunꜗ ko̱o̱ˉ juuˈ gaꜙhlëëhꜘ ki̱i̱ˉ heˉ jaꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ heˉ maˊ jähꜘ: —Heeꜚ laˉ hneꜗ kihꜗ Dio heˉ chihꜗ jeeˊ kihˈ dsaꜙ jeeˊ gyayꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ. Dsaˉ heꜘ le̱e̱ꜘ jwɨɨˉ kiyhꜗ. Hiꜙ Dio gyaꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ hiꜙ ja̱ˉbaˊ hñiiꜘ Dio le̱e̱ꜘ Dio kya̱a̱yꜗ. 4 Jeeˊ ja̱ˉ miˉki̱hꜘ Dio jmɨɨˉ heˉ tu̱u̱ˉ mɨˈnëˊ dsaˉ, jeeˊ ja̱ˉ moꜙsoꜙ ju̱u̱yꜘ ji̱hˊko̱hꜘ, niꜙ moꜙsoꜙ kɨˊhooyhꜗ, niꜙ moꜙsoꜙ chaˉ gaˊ jeeˊ moꜙ ji̱i̱ꜗ kiyhꜗ, jëëhꜘ maˉngëëꜘ baˊ läꜙjëꜙ heˉ toˉnëˊ —gaꜙjäyhꜘ. 5 Hi̱ˉ maˊ gyaˈ jmeeꜙ hihꜙ heꜘ gaꜙjähꜘ: —Jnäꜘ jmeenˋ hmëëꜘ läꜙjëꜙ goˉte˜ heˉ chaˉ. Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäꜘ: —Sɨɨꜘ heˉ laˉ. Jëëhꜘ juuˈ laˉ saꜙ naˉhe̱e̱ꜚ, laꜗ juˈdsooꜘ jmahꜗ. 6 Hiꜙ gaꜙjäyhꜘ: —Maˉlaꜙ baˊ. Jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ läꜙko̱o̱ˉ hwëhꜘ A kya̱a̱hˊ hwëhꜘ Zeta, jnäꜘ heꜘ maˉla̱a̱nꜗ jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ nøøˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, hiꜙ läꜙji̱i̱hˈ he̱e̱ꜘ jmɨˉgyʉʉꜙ läꜙ maˉla̱a̱nꜗ ja̱ˉbaˊ. Hi̱ˉ läꜙki̱i̱ˉ dsëꜗ, jnäꜘ kwanˋ hɨ̱yhˈ jmɨɨˉ heˉ laˊ chaˉ baˊ heˉ jmeeꜗ cha̱a̱yˉ tä̱ä̱ꜘ. 7 Hi̱ˉ gaꜙlɨhꜗ miˉteꜗ, hyoyhꜙ läꜙjëꜙ heˉ laˉ. Jnäꜘ le̱e̱nꜘ Dio kya̱a̱yꜗ, hiꜙ hi̱ˉ heꜘ le̱e̱ꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ. 8 Pero läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gohꜙ, kya̱a̱hˊ hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ dsooꜘ, hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ saꜙ läꜙ jëëˊ jneˊ, hi̱ˉ jngëëhꜙ dsaˉ, hi̱ˉ mëꜘ hi̱ˉ ñʉʉhˉ hi̱ˉ ka̱a̱h˜ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hi̱ˉ jmeeꜙ jiˉnahˊ, hi̱ˉ jmeeꜙ jʉʉhˉ kihꜗ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ, kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ, hi̱ˉ heꜘ dsaˉnääꜗ chaˊjeˉ jʉʉhˉ, jeeˊ kooˉ kya̱a̱hˊ azufre, jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ ji̱i̱h˜ ju̱u̱ꜘ dsaˉ —gaꜙjähꜘ Dio. 9 Ja̱ˉgaˊ jayˈ jeeˊ maˊ chehnˈ ja̱ˉ, ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ ángel hi̱ˉ maˊ cho̱o̱hˉ gyiiꜗ kyaahˊ jeeˊ maˊ haaˊ läꜙjëꜙ gyiiꜗ heˉ wɨɨꜘ heˉ jäꜙ jeeˊ lla̱a̱ꜙ goˉte˜. Gaꜙsɨɨyhꜙ jnäꜘ: —Ñaˉ jeeˊ laˉ, mahꜗ hä̱ä̱hnˊ hneˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ laꜗ hmoohˊ le̱e̱ꜘ mëˊ Borrego mähꜗ —gaꜙjähꜘ ángel. 10 Mahꜗ gaꜙjøøyꜗ kihꜗ jmɨˉlleꜘ kinꜙ jeeˊ maˊ chihˈ ko̱o̱ˉ mohꜘ jʉʉhˉ ñiiꜘ, mahꜗ gaꜙheeyhꜗ jnäꜘ Jerusalén ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ jʉʉhˉ heˉ naˉjngɨɨˈ heˉ gaꜙjyooꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ heˉ jaꜗ kihꜗ Dio. 11 Maˊ jnäꜘ jë̱ë̱ˉ ñihꜗ kya̱a̱hˊ jmëëˈ kihꜗ Dio. Laꜗ jihˈgye̱hꜗ läꜙko̱o̱ˉ mɨˈku̱u̱ˊ heˉ laꜗ naˊhñaahꜗ jwërte, läꜙ laꜗ ko̱o̱ˉ mɨˈku̱u̱ˊ jaspe, heˉ jë̱ë̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ waˊhuˉ. 12 Naˉjnëˉ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ naˊhyahˉ jʉʉhˉ hiꜙ ñiiꜘ chooˈ gyaꜙto̱ꜘ hoˊhaahˊ. Läꜙko̱o̱ˉ hoˊhaahˊ ja̱ˉ maˊ chehˈ ja̱a̱ˉ ángel, hiꜙ nëˊ hoˊhaahˊ ja̱ˉ maˊ naˉsɨɨˉ jmɨɨˉ maꜙ kihˉkihꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ nääꜗ dsaˉ Israel. 13 Taꜙ jwooˈ taꜙlaꜙ gaꜙhyaˉ hyooˉ maˊ lleˋ hnëˉ waˊhaahˊ, taꜙ jwooˈ taꜙ kye̱ꜗ maˊ lleˋ hnëˉ waˊhaahˊ kaˉlähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jwooˈ taꜙ ñiiꜘ, hnëˉ waˊhaahˊ, hiꜙ taꜙ jwooˈ taꜙlaꜙ gaꜙdsaꜗ hyooˉ ja̱ˉbaˊ hnëˉ. 14 Jeeˊ maˉcho̱o̱hˉ naˊhyahˉ ñiiꜘ ja̱ˉ, maˊ laˈ kya̱a̱hˊ gyaꜙto̱ꜘ tɨɨˊ. Nëˊ kihˈ naˉsɨɨˉ jmɨɨˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ apóstole kya̱a̱ꜗ Borrego mähꜗ. 15 Hi̱ˉ maˊ hlëëhꜙ kya̱a̱hˊ jnäꜘ heꜘ, maˊ cho̱o̱hˉ ko̱o̱ˉ sɨˊhmaˉtahˉ heˉ llaꜙ hihꜙ heˉ naˉlaꜚ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ, kya̱a̱hˊ heˉ ka̱yꜗ hihꜙ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ waˊhaahˊ kihˈ, hiꜙ kya̱a̱hˊ naˊhyahˉ kihꜗ. 16 Jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ maˊ laˈ kye̱ꜘ kye̱e̱hˋ, kweeˉ baˊ laˈ läꜙ kyooˉ läꜙ huꜘ. Hiꜙ ángel heꜘ gaꜙka̱yꜗ hihꜙ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ sɨˊhmaˉ kiyhꜗ. Gaꜙtëꜘ to̱ꜗ mil naˉdsë˜ to̱ꜗ hñaˉlooꜘ kilómetro läꜙ kyooˉ, hiꜙ ja̱ˉbaˊ ko̱ˉja̱ˉ teꜗ läꜙ huꜘ hiꜙ läꜙ ñiiꜘ kaˉlähꜘ. 17 Ja̱ˉgaˊ gaꜙka̱yꜗ hihꜙ naˊhyahˉ kihꜗ jeeˊ jwɨɨˉ, gaꜙtëꜘ hñaˉlooꜘ naˉdsë˜ to̱ꜗlooꜗ kye̱ꜘ lëëˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ hihꜙ heˉ kooh˜ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. 18 Naˊhyahˉ ja̱ˉ maˊ laˈ kya̱a̱hˊ ku̱u̱ˊ jaspe. Pero jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ maˊ laˈ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ jmahꜗ, maˊ jnäꜘ jë̱ë̱ˉ goˉte˜ läꜙko̱o̱ˉ waˊhuˉ heˉ naˉjngɨɨˈ. 19 Tɨɨˊ naˊhyahˉ kihꜗ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, maˊ naˉlɨɨˊ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ ku̱u̱ˊ heˉ laꜗ naˊhñaahꜗ. Toˉnëˊ tɨɨˊ naˊhyahˉ maˊ laˈ kya̱a̱hˊ jaspe, jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ maˊ laˈ kya̱a̱hˊ zafiro, jeeˊ gaꜙtëꜘ hnëˉ maˊ laˈ kya̱a̱hˊ ágata, jeeˊ gaꜙtëꜘ kye̱ꜘ kya̱a̱hˊ esmeralda, 20 jeeˊ gaꜙtëꜘ hñaꜘ maˊ laˈ kya̱a̱hˊ ónice, jeeˊ gaꜙtëꜘ jñiiꜘ kya̱a̱hˊ cornalina, jeeˊ gaꜙtëꜘ gyiiꜗ kya̱a̱hˊ crisólito, jeeˊ gaꜙtëꜘ jñaꜗ kya̱a̱hˊ berilo, jeeˊ gaꜙtëꜘ ñuꜗ kya̱a̱hˊ topacio, jeeˊ gaꜙtëꜘ gyaꜗ kya̱a̱hˊ crisopraso, jeeˊ gaꜙtëꜘ gyaꜙko̱o̱ꜙ kya̱a̱hˊ jacinto, hiꜙ jeeˊ gaꜙtëꜘ gyaꜙto̱ꜘ kya̱a̱hˊ amatista. 21 Gyaꜙto̱ꜘ waˊhaahˊ ja̱ˉ, maˊ laˈ gyaꜙto̱ꜘ perla. Läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ gyaꜙto̱ꜘ waˊhaahˊ ja̱ˉ, maˊ laˈ ko̱o̱ˉ perla baˊ. Hiꜙ jwëˈ kihꜗ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, maˊ laˈ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ jmahꜗ, maˊ jnäꜘ jë̱ë̱ˉ goˉte˜ läꜙko̱o̱ˉ waˊhuˉ heˉ naˉjngɨɨˈ. 22 Saꜙ gaꜙjëënꜗ gwahꜙ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, jëëhꜘ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ hi̱ˉ chaˉ gaꜙläꜙjëꜙ beꜘ kihꜗ, kya̱a̱hˊ Borrego mähꜗ, hi̱ˉ heꜘ baˊ la̱a̱ˈ gwahꜙ jeeˊ ja̱ˉ. 23 Jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ moꜙsoꜙ jmeeꜙ biiꜗ jmëëꜗ kihꜗ hyooˉ, niꜙ jmëëꜗ kihꜗ sɨhˉ, jëëhꜘ kya̱a̱hˊ maꜙlaꜙ jmëëꜗ kihꜗ Dio baˊ jnäꜘ, hiꜙ Borrego mähꜗ baˊ hi̱ˉ chooꜙ waˊjeˉ kihꜗ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. 24 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ dsaˉta̱a̱hˋ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ ja̱ˉ ngëyꜗ jeeˊ jnäꜘ waˊjeˉ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ rey hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jmɨˉgyʉʉꜙ dsaˉka̱yꜙ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ kiyhꜗ. 25 Saꜙ jnëꜗ ji̱hˊko̱hꜘ waˊhaahˊ kihˈ. Jeeˊ ja̱ˉ leꜘ jmɨɨˈ baˊ jëëhꜘ moꜙsoꜙ läꜙchaˉ hwëˈ. 26 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ dsaˉta̱a̱hˋ hwaˈ ja̱ˉ, dsaˉnääyꜗ dsaˉka̱yꜙ jeeˊ ja̱ˉ läꜙjëꜙ nëëˈ heˉ chaˉ kiyhꜗ. 27 Jeeˊ ja̱ˉ moꜙsoꜙ dsaˉta̱a̱hˋ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ waˊ laˈ chaˉ laꜗ, niꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ saꜙ läꜙjëëˊ jneˊ, niꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ juuˈ taˉjuuˈ. Jeeˊ ja̱ˉ dsaˉta̱a̱hˋ maꜙlaꜙ hi̱ˉ naˉsɨɨˉ jmɨɨˉ kihꜗ nëˊ jeˉ kihꜗ Borrego mähꜗ jeeˊ naˉsɨɨˉ jmɨɨˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˊjnääꜘ kihꜗ Dio.
1 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, hi̱hꜗ ángel heꜘ naˊheeyhˊ jnäꜘ ko̱o̱ˉ jmɨˉjʉʉhˉ, heˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ. Jmɨɨˉ ja̱ˉ jë̱ë̱ˉ läꜙ jë̱ë̱ˉ waˊhuˉ, heˉ hyaˉ jeeˊ gyaˈ Dio kya̱a̱hˊ Borrego mähꜗ. 2 Hiꜙ dsaˉngëëꜘ to̱ꜗdsaahˋ chaˊjwëꜗ kihꜗ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. Läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jwooˈ kihꜗ jmɨɨˉ ja̱ˉ, maˊ tø̱ø̱ꜘ hmaˉ heˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ, heˉ hɨɨˉ gyaꜙto̱ꜘ nëëˈ mɨɨˈ, maꜙ ko̱o̱ˉ nëëˈ läꜙja̱a̱ˉ sɨhˉ. Kya̱a̱hˊ mooˉ kihꜗ hmaˉ ja̱ˉ, dsaˉhlä̱ä̱ꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ. 3 Jeeˊ ja̱ˉ moꜙsoꜙ läꜙchaˉ gaˊ lliꜘwɨɨꜘ. Dio kya̱a̱hˊ Borrego mähꜗ dsaˉta̱a̱yhˋ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ nʉʉhˊ kiyhˈ jmeeꜗ taˊheꜗ. 4 Maˊja̱ˉ jë̱ë̱yꜗ Dio. Hiꜙ jmɨɨˉ kiyhꜗ naˉsɨɨˉ chaˊkyeyˈ. 5 Jeeˊ ja̱ˉ moꜙsoꜙ läꜙchaˉ gaˊ hwëˈ. Moꜙsoꜙ jmeeꜙ biiꜗ naˉhi̱h˜ jeˉ, niꜙ jmëëꜗ kihꜗ hyooˉ, jëëhꜘ Dio Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ chooꜗ waˊjeˉ kihꜗ. Jeeˊ ja̱ˉ dsaˉta̱a̱yhˋ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ mahꜗ jmeeyꜗ hihꜙ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. 6 Mahꜗ gaꜙjähꜘ ángel heꜘ sɨɨhꜙ jnäꜘ: —Juuˈ laˉ saꜙ naˉhe̱e̱ꜚ, laꜗ juˈdsooꜘ goˉte˜. Heꜘ baˊ Dio Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, hi̱ˉ gaꜙjøøꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kiyhꜗ, maˉche̱e̱yꜗ ángel kya̱a̱yꜗ mahꜗ miˉjnääyꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊheꜗ kiyhꜗ, läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ biiꜗ leꜘ toˉcha̱hꜘ laˉ —gaꜙjähꜘ ángel. 7 —Hi̱i̱ꜚ jnäꜘ jä̱hnꜘ toˉcha̱hꜘ laˉ. Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ høøꜙ juuˈ heˉ hlëëhꜙ kihꜗ heˉ naꜗ gaˊ leꜘ taꜙ chaˊnëˊ heˉ naˉsɨɨˉ laˉ —gaꜙjähꜘ Jesús. 8 Jnäꜘ Jwa̱a̱ꜚ maˉnuunꜗ hiꜙ maˉjëënꜗ läꜙjëꜙ heˉ laˉ. Maˉngëëꜘ maˉnuunꜗ hiꜙ maˉjëënꜗ, gaꜙju̱u̱hnˋ jnënꜙ hʉʉˊ tɨɨˊ ángel mahꜗ gaꜙjmä̱ä̱ꜙ jnihꜘ jø̱ø̱hˈ, hi̱ˉ maˉmiˉjnääˉ läꜙjëꜙ heˉ laˉ kinꜙ. 9 Pero ángel heꜘ gaꜙsɨɨhꜙ jnäꜘ: —Jëëˋ daˊ, taꜙ jmeeˉ läꜙnaˉ, jëëhꜘ kweeˉ baˊ la̱a̱nˈ kya̱a̱hˊ hneˉ jeeˊ jmeenˉ taˊheꜗ kihꜗ Dio kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ hneˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio, hiꜙ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ hi̱ˉ høøꜙ juuˈ heˉ naˉsɨɨˉ jeeˊ laˉ. Jmeeˊ jʉʉhˉ kihꜗ Dio baˊ. 10 Hiꜙ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäꜘ kaˉlähꜘ: —Taꜙ hmäˉ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ hlëëhꜙ kihꜗ heˉ naꜗ gaˊ leꜘ taꜙ haˊnëˊ heˉ naˉsɨɨˉ jeeˊ laˉ, jëëhꜘ maˉngooꜗ yaꜙjä̱hꜙ heˉ läꜙteꜗ juuˈ laˉ. 11 Hi̱ˉ hñaaˉ dsëꜗ, waˊ jmeeꜘ bihꜗ hñaaˉ dsëyꜗ. Hi̱hꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ waˊ laˈ chaˉ laꜗ, waˊ jmeeꜘ bihꜗ kiyhꜗ. Hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ lluꜗ, waˊ jmeeꜘ bihꜗ, hi̱hꜗ hi̱ˉ naˉjngëëˈ, waˊ naˉjngëëˈ bihꜗ. 12 —Hi̱i̱ꜚ jnäꜘ ja̱hnꜗ toˉcha̱hꜘ laˉ. Kye̱nˊ heˉ kwëëhnꜚ heˉ gaꜙtë̱ë̱ꜘ hyohꜙ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ haˉ ko̱o̱ˉ teꜗ taˊ heˉ maˉjmeeyꜘ. 13 Jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ läꜙko̱o̱ˉ hwëhꜘ A kya̱a̱hˊ hwëhꜘ Zeta, jnäꜘ heꜘ maˉla̱a̱nꜗ jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ nøøˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, hiꜙ läꜙja̱ˉ, maꜙkeꜙ maˉdsa̱a̱ꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ läꜙ maˉla̱a̱nꜗ ja̱ˉbaˊ —gaꜙjähꜘ Jesús. 14 Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ gyih˜ saˊhmɨɨhˉ kihꜗ mahꜗ hyoyhꜙ jwëˈ kuyhꜙ mɨɨˈ kihꜗ hmaˉ heˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ hyoyhꜙ jwëˈ dsaˉta̱a̱yhˋ taꜙ hoˊhaahˊ kihˈ jwɨɨˉ ja̱ˉ. 15 Pero gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsɨɨˉ jä̱ꜗ taꜙ kaˊhneꜚ, kya̱a̱hˊ hi̱ˉ jmeeꜙ jiˉnahˊ, hi̱ˉ mëꜘ hi̱ˉ ñʉʉhˉ hi̱ˉ ka̱a̱h˜ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hi̱ˉ jngëëhꜙ dsaˉ, hi̱ˉ jmeeꜙ jʉʉhˉ kihꜗ dio hi̱ˉ naˉla̱a̱ꜚ ka̱a̱h˜ dsaˉ, kya̱a̱hˊ hi̱ˉ tɨh˜ dsëꜗ jmeeꜙ juuˈ taˉjuuˈ. 16 —Jnäꜘ Jesús maˉche̱e̱nꜙ ángel kya̱a̱nꜙ mahꜗ miˉjnääyꜙ läꜙjëꜙ heˉ laˉ kihꜗ läꜙka̱a̱ˉ gwahꜙ. Jnäꜘ la̱a̱nꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David, jnäꜘ la̱a̱nꜗ nʉʉꜘ høˈ hi̱ˉ kwaꜙ jeˉ jihˈgye̱hꜗ —gaꜙjäyhꜘ. 17 Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ kya̱a̱hˊ mëˊ Borrego mähꜗ jäyhꜘ: —Ñaˉ. Hi̱ˉ gaꜙnuuꜘ, waˊ jähꜘ: —Ñaˉ. Hi̱ˉ läˉki̱i̱ˉ dsëꜗ, waˊ jäyˉ. Hi̱ˉ hnøøꜗ hɨ̱hꜗ, waˊ hi̱yhꜘ jmɨɨˉ heˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ, heˉ laˊ chaˉ goˉte˜. 18 Jnäꜘ jmeenꜙ dsooꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ nuuˉ juuˈ heˉ hlëëhꜙ kihꜗ heˉ naꜗ gaˊ leꜘ taꜙ chaˊnëˊ, heˉ naˉsɨɨˉ jeeˊ laˉ. Cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ naˉdsë˜ gaˊ juuˈ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ jeeˊ laˉ, të̱ë̱yꜗ läꜙjëꜙ heˉ wɨɨꜘ heˉ naꜗ gaˊ che̱e̱ˈ Dio läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ jeeˊ laˉ. 19 Hiꜙ cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙjñuuhꜗ juuˈ heˉ hlëëhꜙ kihꜗ heˉ naꜗ gaˊ leꜘ taꜙ chaˊnëˊ, heˉ naˉsɨɨˉ jeeˊ laˉ, läꜙja̱ˉ jñuuhꜗ Dio kaˉlähꜘ heˉ laꜗ he̱e̱yꜚ heˉ naˉsɨɨˉ jeeˊ laˉ. Jñuuyhꜗ kihꜗ chaahˈ hmaˉ heˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ jñuuyhꜗ kihꜗ jeeˊ jwɨɨˉ naˉjngɨɨˈ. 20 Hi̱ˉ jmeeꜙ juˈdsooꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ laˉ jäyhꜘ: —Dsooꜘ baˊ, jä̱hnꜘ toˉcha̱hꜘ laˉ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ, neeꜗ, ñahꜚ Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. 21 Läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ heˉ laˊ kwaꜙ Jesús Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ, waˊ laˈ kya̱a̱hꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.