The New Testament of our Lord and Saviour Jesus Christ

Mateo 1

1 Ai mu aɨn pueen ɨ vaujsimua'acɨstyamua'ame'en aɨjna ɨ Jesús, tɨ ajta i'i Cɨriistu'u ɨ tɨ aɨme jetze a'iraanye aɨjna ɨ David tyaacan, ajta aɨjna ɨ Abraham tyaacan. 2 Abraham pu rape'erica'a aɨjna ɨ Isaac. Ajta aɨjna ɨ Isaac, aɨ pu rape'erica'a aɨjna ɨ Jacobo; aɨ pu aɨme tipe'eristyamua'a a'araa aɨjna ɨ Judá, majta seica ɨ maj ihuaamua'ame'en pueen ɨ Judá. 3 Ajta Judá aɨme pu tipe'eristyamua'a a'araa, ɨ mej meyan antya'arujca'a tɨcɨn Fares, ajta aɨjna ɨ seij Zara. Ajta ɨ hua'anaanacɨ'ɨ, ayaa pu antyahuaaca'a tɨcɨn Tamar. Ajta aɨjna ɨ Fares, aɨj pu tipe'eri a'araa ɨ Esrom. Ajta Esrom pu rape'erica'a ɨ Aram. 4 Aram pu rape'erica'a aɨjna ɨ Aminadab. Ajta Aminadab pu rape'erica'a aɨjna ɨ Naasón. Tɨ'ɨqui Naasón tipe'eri a'araa tɨ ayan antyahuaaca'a tɨcɨn Salmón. 5 Ajta aɨjna ɨ Salmón, aɨ pu rape'erica'a aɨjna ɨ Booz. Ayaa pu antyahuaaca'a ɨ naanajra'an ɨ Booz tɨcɨn Rahab. Ajta aɨjna ɨ Booz, aɨ pu rape'erica'a aɨjna ɨ Obed. Ajta ayan antyahuaaca'a ɨ naanajra'an aɨjna ɨ Obed tɨcɨn Rut. Ajta aɨjna ɨ Obed, aɨ pu rape'erica'a aɨjna ɨ Isaí. 6 Isaí pu rape'erica'a aɨjna ɨ David, ɨ tɨ ajta tye'entyajrupi ɨ rey cɨme'e. Aɨjna ɨ David tyaacan, jamuan aɨjna tɨ ajta ɨra'ara'an pueenya'a aɨjna ɨ Urías, aɨ mu tipe'eri mua'araa aɨjna tɨ ayan antyahuaa a'araa tɨcɨn Salomón. 7 Salomón pu rape'erica'a aɨjna ɨ Roboam. Ajta aɨjna ɨ Roboam, aɨ pu pe'erira'an pueenya'a ɨ Abías. Ajta aɨjna ɨ Abías, aɨ pu rape'erica'a aɨjna ɨ Asa. 8 Asa pu rape'erica'a ɨ Josafat. Tɨ'ɨqui Josafat tipe'eri a'araa tɨ ayan antyahuaaca'a tɨcɨn Joram. Ajta aɨjna ɨ Joram, aɨ pu rape'erica'a aɨjna ɨ Uzías. 9 Ajta aɨjna ɨ Uzías, aɨ pu rape'erica'a aɨjna ɨ Jotam. Ajta Jotam pu rape'erica'a aɨjna ɨ Acaz. Ajta e'eyan aɨjna ɨ Acaz tipe'eri a'araa aɨjna ɨ Ezequías. 10 Ezequías pu rape'erica'a aɨjna ɨ Manasés. Ajta Manasés pu rape'erica'a aɨjna ɨ Amón. Ajta aɨjna ɨ Amón, aɨ pu rape'erica'a aɨjna ɨ Josías. 11 Ajta aɨjna ɨ Josías, aɨme pu tipe'eristyamua'a a'araa ɨ Jeconías, majta aɨme ɨ maj ihuaamua'ame'en pueenya'a aɨjna ɨ Jeconías. Tɨ'ɨj Josías tipe'eristyamua'a a'araa, seica mu a'uva'aju'un. Matɨ'ɨj mi aɨme a'uví'itɨ ɨ maj Israel a'uchaatɨma'aca'a. Au mu a'ahua'a huaja'uvi'itɨ seij chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Babilonia. 12 Matɨ'ɨj meyan huaja'uvi'itɨ, aj pu'i Jeconías seij tipe'eri a'araa tɨ ayan antyahuaaca'a tɨcɨn Salatiel. Ajta aɨjna ɨ Salatiel, aɨ pu rape'erica'a aɨjna ɨ Zorobabel. 13 Zorobabel pu rape'erica'a aɨjna ɨ Abiud. Tɨ'ɨjta i aɨn Abiud rape'eri a'araa aɨjna ɨ Eliaquim. Ajta aɨjna ɨ Eliaquim, aɨ pu rape'erica'a aɨjna ɨ Azor. 14 Ajta aɨjna ɨ Azor, aɨ pu rape'erica'a aɨjna ɨ Sadoc. Ajta aɨjna ɨ Sadoc, aɨ pu rape'erica'a aɨjna ɨ Aquim. Ajta aɨjna ɨ Aquim, aɨ pu rape'erica'a aɨjna ɨ Eliud. 15 Ajta aɨjna ɨ Eliud, aɨ pu rape'erica'a aɨjna ɨ Eleazar. Tɨ'ɨjta'i aɨjna ɨ Eleazar tipe'eri a'araa aɨjna ɨ Matán. Ajta, aɨjna ɨ Matán, aɨ pu rape'erica'a aɨjna ɨ Jacob. 16 Jacob pu rape'erica'a aɨjna ɨ José, aɨjna tɨ Mariiya tyevi'itɨnya'a. Ai pu aɨn pueen tɨ naanajra'an pueenya'a aɨjna ɨ Jesús, ɨ maj meyan ratamua'amua tɨcɨn Cɨriistu'u. 17 Aɨj mu cɨn meyan ara'asicaa a'achu cumu tamuaamuata'a japuan muaacua ɨ maj jetzen a'iraanye aɨjna ɨ Abraham tyaacan. Ai pu aɨn pueen ɨ tu'uve'etyajtɨ aɨjna ɨ David. Majta meyan che'eta mana'a ará'axcaa aɨme ɨ maj hua'a jetze a'iraanye aɨjna ɨ David tyaacan. Aɨme mu a'uví'itɨ aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acantaca'a aujna a'ahua'a Babilonia. Ayaa mu che'eta mana'a ará'axcaa tamuaamuata'a japuan muaacua tɨ'ɨj huanu'eihuaca'a aɨjna ɨ Cɨriistu'u. 18 Ayaa pu eenye'eque'e a'unu'ihuaca'a aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. Aɨ pu naanajra'an, aɨjna ɨ Mariiya, pu'uri huataura'acaa ɨ runyuuca cɨme'e tɨ ij huatyeviche'en aɨjna jamuan ɨ José. Matɨ'ɨj cai xɨ naimi'i huatya'aca, aj pu i a'utaseijre ɨ pa'arɨ'ɨ jucaara'an jetze. Aɨ pu ayan raaruu cɨme'en ɨ muáre'eri'ira'ara'an aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 19 Ajta nu'u aɨn tɨ ratyévi'itɨnyáa a'ame, aɨjna ɨ José, rɨ'ɨ pu ti'itevistacaa. Capu raxe'eva'acaa tɨ ayan pueijtzi raata'an me eijre'e hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte. Ma ajta, aɨ pu ayan raxe'eva'acaa tɨ ma ruuraini aviitzi cɨme'e. 20 Tɨ'ɨj raaxa'apɨ'ɨntare tɨ ayan huarɨni, aj pu'i seij tevi huataseijre ɨ jemin ɨ cutzítzajta'a. Ai pu aɨn pueen saɨj tɨ ti'ivaɨre'e ɨ tajapua. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―José, muaa paj i'i huaacɨxa'ara'an ɨ David tyaacan, capaj ratzɨɨnya'a paj ra'anvi'itɨn a'u pe e'eche a'ini ɨ tɨ a'utaseijre ɨ jucaara'an jetze, aɨj pu cɨme'en huanyej ɨ muáre'eri'ira'ara'an ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 21 Aɨ pu tyaatacan tiyauj a'ame. Ayaa xu nu'u raatámua'ati tɨcɨn JESUS, a'ini ai pu aɨn pueenya'a a'ame ɨ tɨ hua'a japua nyuuni ɨ rutyaɨtestyamua'a ɨ mej meri autyajturaa ɨ Dioj jemi. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a. 22 Ayaa pu tyuju'urɨj tɨ ij ayan tya'araurasten a'ij tɨ ajmi'i tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ti'ixaxa'ata'a ɨ tavastara'a jetze ma'acan. 23 Ayan tɨcɨn: Pa'arɨ'ɨ pu nu'u huataseijre'esin ɨ jucaatze'en aɨjna jetze ɨ jɨita'a tɨ cai xɨ a'atɨ ratyevi'itɨn. Tiyauj pu nu'u a'ame tyaatacan. Aj mu mi meyan raatámua'atzi tɨcɨn Emanuel. Aijna i nyuucarijra'a tɨcɨn Emanuel, ayaa pu huataujmua'a tɨcɨn: Dioj pu tajamuan ya huaca. 24 Tɨ'ɨj huajɨ aɨjna ɨ José, aj pu i ayan huarɨj a'ij tɨ tiraata'ixaa aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ta japua ti'ivaɨre'e. Tɨ'ɨqui ya'uvi'itɨ ɨ ruche. 25 Ma ajta, capu jamuan huahuii asta cai huanu'eihuaca'a aɨjna ɨ pa'arɨ'ɨ tɨ tyaata'a. Matɨ'ɨj mi meyan raatamuá'a tɨcɨn JESUS.

Mateo 2

1 Au pu a'unu'ihuaca'a aɨjna ɨ Jesús, chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Belén. Au pu ajtyama'acan aɨjna ɨ chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Judea. Ajna tɨ aɨn a'unu'ihuaca'a ɨ Jesús, au pu ti'ityavaaca'a ɨ rey cɨme'e aɨjna ɨ Herodes. Matɨ'ɨj mi seica Jerusalén e'ire'enye ɨ maj eihua támua'arajcaa. U jetze pujme'en mu a'araacɨ a'utɨ e'ijninyei ɨ xɨcaj. 2 Matɨ'ɨj mi meyan tiraataihua'uri'i ɨ Herodes meyan tɨcɨn: ―¿A'uní a'ij een aɨjna ɨ hua'a rey ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, aɨjna tɨ auchan huanu'eihuaca'a? Ajna a'ahua'a a'utɨ e'ijninyei ɨ xɨcaj, aujna a'u tyej e'eche, xu'ura'ave tu huaseij tɨ a'utátzaarajraa aɨjna cɨme'e tɨ huanu'eihuaca'a. Aɨj tu cɨn tyaun a'uva'aju'un tyej ti rɨ'ɨ tíraatyáanajche. 3 Tɨ'ɨj raamua'areeri'i aɨjna ɨ rey, aɨjna ɨ Herodes, eecan pu ti'ijmua'astɨ́raa aɨjna cɨme'e. Majta, ɨ tyaɨte ɨ maj Jerusalén a'uchaatɨma'acaa, naimi'i mu ti'itzɨɨnya'acaa. 4 Tɨ'ɨqui Herodes hua'utajee naijmi'ica ɨ maj tihue'ijte'e aɨme ɨ maj ti'ivaɨre'e hua'ateyujta'a, majta ɨ maj tihua'amua'atyahua'a ɨ tyaɨte a'ij tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze. Ayaa pu tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'uni nu'u á'anu'eihuan aɨjna ɨ Cɨriistu'u? 5 Aj mu mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aujna u Belén, ɨ chajta'a tɨ aun a'ajtyáma'acan aujna a'ahua'a u Judea, a'ini ayaa pu ajmi'i ra'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. 6 Ayan tɨcɨn: Muan mɨ saj Belén a'uchaatɨme, aujna chuejra'a japua tɨ aun auucá'a u Judá, ijii, muan xu xaa saɨn pueen ɨ saj eitze'e cɨle'en cɨn ti'ijta. Ma ajta, majca'i huayee, seij pu a'amua jetze nú'eihuan tɨ va'acan cɨn tyu'utaijta. Aɨ pu antyujmua'aréera a'ame hua'a cɨme'e ɨ nyetyaɨtestyamua'a, aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan. 7 Aj pu i Herodes huaja'utajee aviitzi cɨme'e aɨme ɨ maj eihua támua'arajcaa. Tɨ'ɨqui ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'achuni ari a'atee tɨ huaja'utaseijre aɨjna ɨ xu'ura'ave? 8 Ajta e'eyan ihua'utáij maj a'ucɨɨne aujna u Belén. Ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sericu, sata'aj yá'uhuauni tyamua'a naa saɨjna ɨ pa'arɨ'ɨ. Satɨ'ɨj raatyaún, aj xu si mu a'uva'aju'un sata'aj naata'ixaate'en, nyata'aj nyajta inyaa á'ume'en, nyata'aj rɨ'ɨ tiraatyajtuaani. 9 Matɨ'ɨj raanamuajri'i maɨjna ɨ rey, aj mu mi a'ucɨj. Ajta aɨn xu'ura'ave tɨ a'utaseijre aɨme jemi aujna seij chuejra'a japua a'u tɨ e'ijnyinyei ɨ xɨcaj, aɨ pu anacai huama'acaa. Tɨ'ɨqui an a'ujcháxɨ ɨ chi'i japua a'u tɨ a'ij e'enya'a aɨjna ɨ pa'arɨ'ɨ. 10 Eecan mu huataujtyamua'ave matɨ'ɨj raaseij maɨjna ɨ xu'ura'ave. 11 Mua'antyenyéesima'acaa mu u chi'ita, matɨ'ɨj mi raaseij ɨ pa'arɨ'ɨ jamuan ɨ naanajra'an. Aj mu mi titunutaxɨ'ɨn. Tyamua'a mu naa rɨ'ɨ tiraata'a. Matɨ'ɨj mi tye'enticúunaxɨ tyu'ujcaaja, aɨ mu raatapueijve ti'itɨ ooro, majta ti'itɨ cɨtzive'eri, majta ti'itɨ cuaane'e tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn mirra. 12 Majta e'eyan tyu'umaaraca'a tɨ nu'u Dioj hua'uta'ijmɨjri'i maj nu'u cai huara'acɨɨne aɨjna jemi ɨ Herodes. Aɨj mu cɨn seij jetze a'ucɨ́j ɨ juye mej mi a'uré'enyen maujna chuejra'a japua a'u mej e'echajca'a. 13 Matɨ'ɨj a'ucɨj aɨme ɨ maj eihua támua'arajcaa, a'atɨ pu huataseijre aɨjna jemi ɨ José tɨ'ɨj ti'imaaracaa. Aɨjna ɨ a'atɨ, ai pu aɨn pueenya'a seij tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ajchesi. Pata'aj ra'anvi'itɨn paɨjna ɨ pa'arɨ'ɨ, pajta ɨ naanajra'an. A'ura'a pata'aj raatyá'avaa mɨ pa'arɨ'ɨ, pajta ɨ naanajra'an. Hua'amvi'itɨchi aujna Egipto. Sata'aj saun a'uté'en asta nyana'ajcai nyajtahua'a ámuaata'ixaate'en a'anaj tɨ huatarɨ'ɨristari saj ya uvé'enyen seyajna. Ayaa xu huarɨni a'ini aɨjna ɨ Herodes, aɨ pu rahuauni ɨ pa'arɨ'ɨ tɨ i raaje'ica. ―Ayaa pu tiraata'ixaa. 14 Tɨ'ɨqui ájche ɨ José. Ya'uvi'itɨ aɨjna ɨ pa'arɨ'ɨ, ajta naanajra'an. Ajta aɨn hua'a jamuan pu á'uraa ajna tɨca'ari tzajta'a. Au mu a'ará'a aujna Egipto. 15 Au mu e'etyee asta cai huamɨ'ɨ aɨjna ɨ Herodes. Ayaa pu aɨjna cɨn huarɨj tɨ'ij aráurasten ɨ nyuucari tɨ cɨme'en ayan ajmi'i tyu'utaxajtaca'a saɨj tɨ ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan tɨcɨn: “U nu ya'utajée ɨ niyauj aujna Egipto.” 16 Tɨ'ɨj Herodes raamua'areeri'i maj raatyaamue'itɨ aɨme ɨ maj eihua támua'arajcaa, eecan pu huatanyu'ucaca'a. Tɨ'ɨj ij ra'utamua'areeri'i a'ij mej tyu'utaxajtaca'a aɨme, aj pu i Herodes tyu'utaijtaca'a maj nu'u hua'ucui'ini naijmi'ica ɨ tɨ'ɨrii mej tyetyaca ɨ maj meyan rajchaɨtɨmee hua'apua ninye'ira'a muucɨ pujme'en. Naijmi'ica mu huaja'ucuii au maj Belén e'echajca'a, majta ɨ seica ɨ maj a'ɨmɨ antacháatɨma'acaa. 17 Ayaa pu tya'arauraste aɨjna ɨ nyuucarijra'a tɨ cɨme'en ayan ajmi'i ra'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Ayaa pu antyahuaaca'a tɨcɨn Jeremías. 18 Ayan tɨcɨn: Ayaa pu tyu'unamuajri'i aujna a'ahua'a u Ramá, Maj ruyeinyaca'a, majta eihua ruxaamɨjtya'acaa. Aɨjna ɨ Raquel, aɨ pu seij aɨn pueen ɨ maj ruyeinyaca'a. Ruyaujmua'a pu cɨme'en ruyeinyaca'a. Capu raxe'eva'acaa maj rɨ'ɨ tiraatejeeve aɨjna cɨme'e ɨ maj meri cai che'e ma'a a'ahua'a ɨ yaujmua'ame'en. ―Ayaa pu'u. 19 Aru tɨ'ɨj ari huamɨ'ɨ aɨjna ɨ Herodes, saɨj pu ajta huataseijre aɨjna jemi ɨ José tɨ'ɨj ti'imaaracaa. Ai pu aɨn pueen saɨj tɨ ti'ivaɨre'e tajapua ɨ tavastara'a jemi. Ayaa pu aɨn tiraata'ixaa tɨcɨn: 20 ―Ajchesi. A'anvi'itɨchi hui aɨjna ɨ pa'arɨ'ɨ, pajta ɨ naanajra'an. Sata'aj ja'ucɨɨne saujna chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Israel. Pu'uri'i huamɨ'ɨ ɨ tɨ raje'icatamɨ'ɨcaa aɨjna ɨ pa'arɨ'ɨ. ―Ayaa pu tiraata'ixaa. 21 Tɨ'ɨqui ajchee aɨjna ɨ José. Aj pu'i ya'uvi'itɨ aɨjna ɨ pa'arɨ'ɨ, ajta naanajra'an. Au mu a'ará'a maujna Israel. 22 Ma ajta aɨn José, ayaa pu raamua'areeri'i tɨ nu'u aɨn Arquelao tie'ijtacaa ruya'upuacɨ'ɨ jetze ma'acan, aɨjna ɨ Herodes tyaacan. Ajta pu Dioj raata'ixaa tɨ'ɨj ti'imaaracaa. Aɨj pu cɨn ti'itzɨɨnya'acaa tɨ aun a'ara'asti, aujna Judea. Tɨ'ɨqui aun a'ará'a tɨ jetzen ajtyama'acan aujna Galileeya. 23 Tɨ'ɨj aun a'ará'a, au pu a'ahuauchejte, chajta'a jetze tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Nazaret. Au pu huayeijxɨ. Ayaa pu tyuju'urɨj tɨ ij ayan aráurasten a'ij mej tyu'utaxajtaca'a aɨme ɨ mej mejmi'i ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Meyan tɨcɨn: “Ayaa mu raatámua'atzi tɨcɨn Nazaret tɨ e'ema'acan.”

Mateo 3

1 Ajna'ɨmɨ aj pu a'utaseijre a'u tɨ cai e'e ti'itɨ aɨjna ɨ Juan tɨ hua'amuaɨ'ɨhuacara'a. Au pu tihue'ixaatya'acaa. 2 Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sata'aj saɨque tyu'umua'ati ɨ a'amua tzajta'a a'ini pu'uri hui tɨn ajna tyaja'ure'enyejsin tɨ Dioj iiyan tyu'utaijta nain japua ɨ chaanaca. 3 Aɨjna ɨ Juan, ai pu aɨn pueenya'a tɨ cɨme'en raataxajtaca'a ajmi'i aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Ayaa pu antyahuaaca'a tɨcɨn Isaías. Ayan tɨcɨn: A'atɨ pu u e'ejíihua a'ame aujna a'ahua'a a'u tɨ cai e'e ti'itɨ. Yaa pu ti'ixa tɨcɨn: “Naa xu rɨ'ɨ huaujjajcuare'en, mɨ a'amua tzajta'a, muan, a'ini tavastara'a pu ya uve'enyejsin. Caxu a'ij yá'unamuajra.” 4 Ajta aɨjna ɨ Juan, ayaa pu é'enya'a ti'itéchajca'a cɨɨxuri tɨ itzijhua, cameeyu'u ju'uxa'a cɨme'e. Ajta tipuaasica'a, navij tɨ rumua'atɨ. Ajta nu'u huatuna'ise cua'acara'a, ajta sarate, ɨtzitá maj xuaa. 5 Majta maɨn ɨ maj a'ɨmɨ a'uchaatɨma'acaa, naijmi'i mu e'ire'eninyeíca'a a'u tɨ a'utyavaaca'a ɨ Juan. Au mu a'arácɨ'ɨca'a tɨj na'a a'u tɨ huatyacá'a aujna chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Judea, majta seica ɨ maj maun e'eche aujna chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Jerusalén, majta ɨ seica ɨ maj maun e'ema'acan a'u tɨ a'atamɨ́'ɨyi ɨ atya'ana tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Jordán. Au mu a'ure'eninyéica'a mej mi raanamua. 6 Cɨme'en mu'u tyu'utyétzaahuate ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, aj pu'i Juan hua'amaɨ'ɨhuaca'a ɨ atya'anara'an jetze ɨ Jordán. 7 Ma ajta ɨ Juan, tɨ'ɨj aɨme huaseij ɨ mej meyan antya'aruu tɨcɨn fariseos, majta ɨ mej meyan antya'aruu tɨcɨn saduceos, tɨ'ɨj aɨn hua'useij ɨ maj eihua a'ava'aju'unca'a mej mi huaujmuaɨ'ɨhua, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Muan mɨ sej ti'ihue'itaca, ¿ni tzaa seri ti'itese'e tɨ cai Dioj pueijtzi amuaata'an? ¿A'atani amuaatá'ixaa sej si seyan rɨcɨ? 8 Rɨ'ɨ xu'u seijna cɨme'e mej mi raamua'aree ɨ tyaɨte sej seri tzaahuati'ira'a cɨn ti'imua'atze. 9 Caxu seyan ti'imua'atze ɨ a'amua tzajta'a yee: “Ayej ti'ayajna tɨ naa titaatyavaɨre'en a'ini tyan tu i'i huaacɨxa'astyamua'ame'en aɨjna ɨ Abraham tyaacan.” Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Ayej ti'ayajna tɨ Dioj raayɨ'ɨtɨ tɨ rɨ'ɨ raará'atza ɨ tetej matɨj ɨ huaacɨxa'ajstyamua'ame'en aɨjna ɨ Abraham tyaacan. Capu ti'itɨ a'ij tyajamuaatyavaɨre'esin sej seyan huanyej saɨjna jetze ɨ Abraham tyaacan. 10 Pu'uri tyaja'ure'enyejsin vejli'itan ajna xɨcajra'a jetze a'anaj tɨ pua'a amua'ajtyá'axɨ'ɨsin ɨ Dioj ca'anin cɨme'e. Ayaa pu á'amuaruuren cumu tɨj a'atɨ cɨye tyé'ijveichixɨ'ɨn tyapueij cɨme'e. Nain ɨ cɨye tɨ cai ti'itaaca, aɨ pu tyé'ijveichixɨ'ɨsin, tɨ'ɨqui ra'antyataira. Ayaa pu che'eta na'a tyajámua'ajtyá'axɨ'ɨsin muejmi. 11 Aru inyaa, nyaa nu ámuaamuaɨ'ɨhuaca'a jaj cɨme'e mej mi raamua'aree ɨ tyaɨte sej seri saɨque tyu'umuá'a ɨ a'amua tzajta'a. Ma ajta, aɨn tɨ hui nyahuarita'a ye e'eve'eme, aɨ pu eitze'e raayɨ'ɨtɨ nyacai inyaa. A'ini nyaa nu cɨle'enya'a cɨn ti'ityejvee ɨ jemin, capu ayan naavijte'e inyeetzi nyaj rajtaɨ'ɨpɨ'ɨn ɨ ca'acaira'an. Ma ajta'i aɨn, seij pu huataíti tɨ huatyaturan muejmi jemi. Ajta aɨn ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu utya'asin mɨ a'amua tzajta'a. Ajta aɨjna tɨ hui nyahuarita'a ye e'eve'eme, aɨ pu rɨ'ɨ á'amuaruuren. 12 Ayaa pu te'eme. Xuee tɨ a'atɨ ari ru'itya'ɨ ɨ tɨ cɨn ra'anaaca'atzi ɨ triigu. Aɨ pu ru'iratu'isin ɨ xaɨri pua'aque. Ajta aɨjna ɨ imue'eri, rajsaɨre'esin u chi'ita. Ajta ɨ xaɨri, taij jetze pu an yá'uraaxɨjsin ɨ tɨ cai a'anaj á'amɨ'ɨca. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Juan. 13 Aj pu i Jesús huataseijre. Au pu a'arajraa aujna chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Galileeya tɨ'ij Juan raamuaɨ'ɨhua atya'ana jetze tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Jordán. 14 Ajta aɨjna ɨ Juan, ayaa pu ti'imuajcaa tɨ raata'ijmɨ. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―¿Ni muaa peyan ye ve'eme inyee jemi? Eitze'e pu raavijte'e pej peyan náamuaɨ'ɨhua inyeetzi. 15 Ma ajta aɨn ɨ Jesús, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Che'e ayen eenye'en. Ayaa pu hui tiraavijte'e tyej teyan huarɨni tyej ra'ara'astijre'en tyaɨjna cɨme'e a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. Aj pu i Juan raamuaɨ'ɨhuaca'a ɨ Jesús. 16 Tɨ'ɨj raamuaɨ'ɨhuaca'a, aj pu'i Jesús a'itáraa a jaata'a. Cɨme'en pu'u a'itáraa, tɨ'ɨqui antácuunyaraca'a ɨ tajapua tɨ a'utyájmuaa. Tɨ'ɨqui ii raaseij tɨ a'icama'acaa aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Ayaa pu seijra'acaa tɨj cucui'i. Tɨ'ɨqui i japuan aujyeijxɨ. 17 Ajta e'eyan nyuucari huanamuajri'i tɨ ute'e uj e'icanamuajre'e. Ayan tɨcɨn: ―Niyauj paj pɨrɨcɨ ɨ nyaj mue'ixe'eve'e. Eecan paj hui naa rɨ'ɨ naata'a i nya tzajta'a.

Mateo 4

1 Tɨ'ɨqui aɨn ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu ya'uvi'itɨ aɨjna ɨ Jesús ɨ jɨri jetze tɨ'ij aɨn tiyaaru'u tyu'utese'en tɨ raamue'itɨn aɨjna ɨ Jesús. 2 Ajta aɨn Jesús, au pu e'etee a'achu cumu hua'apuate xɨcaj tɨ cai ti'icua'a. Aj pu i huata'icuataca'a. 3 Ajta e'eyan aɨn tiyaaru'u e'ire'enye aɨjna ɨ Jesús jemi tɨ ij raamue'itɨn. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a peyan yaujra'an pueen ɨ Dioj. Pata'aj raataijte'en amɨjna mɨ tetej tɨ'ij pan huatyáujtaahua. 4 Ajta Jesús, ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Capu aɨ na'a ruxe'eve'e ɨ pan tɨ cɨn tya'utaviicue'i ɨ tevi, silu ajta pu aɨn ruxe'eve'e nain ɨ nyuucari tɨ e'ema'acan ɨ Dioj jemi.” 5 Tɨ'ɨqui aɨn tiyaaru'u ajtahua'a ya'uvi'itɨ aɨjna ɨ Jesús anna Jerusalén. Teyuu pu japuan ra'antítuaa a'u tɨ avá'apa'atzara'a. 6 Ajta ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a hui yaujra'an paj pueen ɨ Dioj, ancájvetzi, a'ini ayaa pu te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨcɨn: Dioj pu huaja'utaiti ɨ mej títyatatí ɨ jemin mej mi muáachaɨn. Majta mueetzi mamuá'atɨni rumuajca'a cɨme'e. Aɨme mu a muaatyejchajtza tɨ'ij cai ti'itɨ a'ij muaruuraa. 7 Jesús pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ma ajta, ayaa pu che'eta na'a ayan te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨcɨn: “Capej peyan tirá'axaahuari'ira ti'itɨ cɨme'e tɨ Dioj ayan ti'itɨ cɨn huarɨni.” 8 Ajta aɨn ɨ tiyaaru'u, ajtahua'a pu ya'uvi'itɨ a'ahua'a yee jɨri jetze tɨ ajtee. Aj pu i raataseijra nain japua, tɨj na'a seij chuejra'a japua a'u maj a'uchaatɨme ɨ tyaɨte. Raataseijra a'achu tɨ va'atɨ aun huatacá'a. 9 Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nain nu muatapueijve'esin nyeijna tɨ pua'a peyan huarɨni paj titunuta, pej pi'i natyanajche. 10 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aricu, muaa paj ji'i tiyaaru'u, a'ini ayaa pu te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨcɨn: “Sata'aj raatyaanajche saɨjna ɨ tavastara'a ɨ a'amua Dioj. Aɨ xu'u huatyávaɨre'en.” 11 Aj pu i á'uraa aɨjna ɨ tiyaaru'u. Capu che'e a'ij ráaruu. Matɨ'ɨj mi huataseijre ɨ mej títyatatí ɨ tajapua mej mi raatyavaɨre'en maɨjna ɨ Jesús. 12 Tɨ'ɨj Jesús raamua'areeri'i tɨ aityanami'ihuaca'a aɨjna ɨ Juan, aj pu'i á'uraa aujna chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Galileeya. 13 Au pu a'arajraa aujna Nazaret. Tɨ'ɨqui aun a'ucáanye aujna Capernaum, chajta'a tɨ a'utacá'a aujna tɨ a'avastɨme ɨ jaj tɨ a'utacá'a ajna vejli'i seij chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Zabulón, ajtahua'a seij chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Neftalí. 14 Ayaa pu tyuju'urɨj tɨ ij ayan aráurasten a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a aɨjna tɨ ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan aɨjna ɨ Isaías. 15 Ayan tɨcɨn: Ayaa pu te'eme aujna chuejra'a japua a'u mej e'eche ɨ tyaɨte ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan, aujna tɨ huatacá'a u Zabulón, ajta ɨ seij chuejra'a japua u Neftalí, ajta seij ɨ juye tɨ aun e'etyéenyana a'u tɨ a'avastɨme ɨ jaj tɨ ve'e, ajta utavan pujme'en ɨ Jordán, ajta u Galileeya a'u maj a'uchaatɨme ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan. 16 Aɨme ɨ tyaɨte, a'ini capu hua'a jemi raatyajtuaa ɨ mej seijra'acaa ɨ tɨca'ari tzajta'a, aɨ mu raaseij tɨ u a'ajtátzaca'a, tyamua'a náa, majta aɨme ɨ maj a'uchaatɨma'acaa a'u maj yajpuéijtzica'a, ayaa mu e'enya'a, xuee maj cuj mɨ'ɨchica'a, a'ini ayaa pu hue'eenya'a, xuee tɨ huatɨca'a. Aj pu'i hua'a jetze huatátzarajraa. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a. 17 Tɨ'ɨqui aɨn Jesús autyejche tɨ tihua'amua'aten. Ayaa pu tihue'itixáatya'ajraa tɨcɨn: ―Sata'aj saɨque tyu'umua'ati ɨ a'amua tzajta'a a'ini pu'uri tɨn tyaja'ure'enyejsin tɨ tyu'utaijta ɨ Dioj iiyan chaanaca japua. 18 Ajta ɨ Jesús, aa pu e'ejtyama'acaa ajna vejli'i tɨ a'avastɨme ɨ jaj tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Galileeya. Tɨ'ɨj i aɨme huaseij ɨ maj hua'apua ɨ maj ru'ihuaamua'a pueen. Aɨme mu aɨn pueen aɨjna ɨ Simón, ajta juutzajra'an aɨjna ɨ Andrés. Ajta aɨjna ɨ Simón, ayaa mu majta ratamua'amua tɨcɨn Pedro. Aɨ mu xajmua'ari cɨn hue'ité vivi'iracaa. Ayaa mu'u tí'ijrɨ'ɨrajcaa aɨme. 19 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Mu sa'utauriyi'i nyeetzi jemi. Nyaa nu tyajá'amuamua'aten sej si cai che'e seyan hue'ité tí'iviivi'ira'an silu tyaɨte xu'u si tisaɨre'esin inyeetzi jemi. 20 Cɨme'en pu'u ayan tihua'uta'ixaa, aj mu mi raatapua'ajtaca'a. Matɨ'ɨj mi atyaja'upíitɨraa ɨ xajmua'ari, matɨ'ɨj mi a'ucɨ́j jamuan. 21 Tɨ'ɨj ijta'i a'ayee a'uré'enye. Ajtahua'a pu hua'apuaca huaseij ɨ maj ru'ihuaamua'a pueen. Saɨj pu ayan antyahuaa tɨcɨn Jacobo. Ajta ɨ juutzajra'an, ayaa antyahuaa tɨcɨn Juan. Aɨ pu hua'ape'eri ɨ Zebedeo. Au mu a'arátya'acaa ɨ canuuhua'a jetze. Hua'a jamuan pu arácatii ɨ hua'ataata. Xajmua'ari mu rɨ'ɨ ti'iruurajca'a tɨ ti'isujtza'ani. Tɨ'ɨj i Jesús hua'utajee mej mi jamuan á'ujhua'anye'en. 22 Aj mu mi raatapua'ajtaca'a. Matɨ'ɨj mi aitacɨj ɨ canuuhua'a jetze. A mu yáurai ɨ rutaata. Matɨ'ɨj mi a'ucɨj jamuan ɨ Jesús. 23 Tɨ'ɨj aɨn ɨ Jesús autyejche tɨ á'ucha'acanye'en nain japua tɨj na'a au tɨ huatacá'a u Galileeya, aɨ pu tihua'amua'atyahua'a ɨ tyaɨte tɨj na'a tɨ seijre'e hua'ateyuu tzajta'a. Aɨ pu cɨn tihue'ixa'atyahua'a ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Dioj tɨ tie'ijta nain japua ɨ chaanaca. Ajta Jesús tihua'uhuaa naijmi'ica ɨ mej tí'icucui'i. Capu ti'iseicaj na'a ɨ cui'ini'ira'a. Aɨ pu nain cɨn tyu'uhuaataca'a. 24 Aj mu mi raamua'areeri'i tɨj na'a aun tɨ huatacá'a seij ɨ chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Siria. Aɨj mu huámua'areeri'i a'ij tɨ ti'itɨj huáruu aɨjna ɨ Jesús. Matɨ'ɨj mi u huaja'araavi'itɨ ɨ mej ti'icucui'i, tɨ ti'imui'i ɨ cui'ini'ira'a. Seica mu huapɨ'ɨ tí'icucui'icaa, ajta seica, capu huá'aca'anisti'iraca'a. Ajta seica, tiyaaru'u pu hua'a tzajta'a seijra'acaa, majta seica ɨ tɨ hua'acátyauunyéjma'acaa, majta seica mu cɨyaaxavi'i. Naijmi'ica pu tihua'uhuaa. 25 Eihua mu ajtyáxɨɨraca'a ɨ tyaɨte, ɨ maj maun a'araacɨ aujna chuejra'a japua u Galileeya. Majta seica, au mu a'araacɨ tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn tamuaamuata'a tɨ chajta'atajme, majta seica maujna a'ahua'a u Jerusalén, majta seica tɨj na'a aun tɨ huatacá'a u Judea. Seica mu majta a'itacɨj ɨ maj utavan pujme'en e'echajca'a u Jordán. Eihua mu jamuan á'ujhua'anya'a.

Mateo 5

1 Tɨ'ɨj hua'useij ɨ tyaɨte maj eihua mui'icaa, aj pu'i antiraa ɨ Jesús ɨ jɨri japua. An pu a'ujyeijxɨ. Matɨ'ɨj mi aɨme ɨ maj á'ujhua'anya'a jamuan, aɨ mu ajtyáxɨɨraca'a. 2 Aj pu i autyejche tɨ tihuá'umua'aten. 3 Ayan tɨcɨn: ―Miche'e huaujtyamua'ave'en eihua ɨ maj ru'umua'aree ɨ ru tzajta'a maj cai a'ij ti'ijviicue'i ɨ Dioj jemi, a'ini aɨ mu maun huatyáuu mua'aju'un ɨ Dioj jemi. 4 ’Miche'e huaujtyamua'ave'en eihua ɨ maj ruxaamɨste'e maɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi a'ini Dioj pu rɨ'ɨ tihua'uta'asin. 5 ’Miche'e huaujtyamua'ave'en eihua ɨ maj rɨ'ɨ tya'ujmuajca ɨ ru tzajta'a ɨ Dioj jemi, a'ini aɨ mu ra'ancura'asin aɨjna chuejra'a tɨ cɨme'en Dioj tya'ataujratziiri'i tɨ hua'uta'an. 6 ’Miche'e huaujtyamua'ave'en eihua ɨ maj rahuauca, majta ɨ maj eihua raxe'eve'e, mej mi meyan huarɨni a'ij tɨ tiraavijte'e ɨ Dioj jemi, a'ini Dioj pu ayan hua'aruuren mej mi meyan ra'ara'astijre'en. 7 ’Miche'e huaujtyamua'ave'en eihua ɨ maj hua'acu'uve ɨ seica ɨ ru'ihuaamua'a, a'ini Dioj pu hua'ancu'uvajxɨ'ɨsin aɨme. 8 ’Miche'e huaujtyamua'ave'en eihua ɨ maj uraré'en seijre'e ɨ ruxaijnyu'uca jetze, a'ini aɨ mu raseijran ɨ Dioj. 9 ’Miche'e huaujtyamua'ave'en eihua ɨ maj rahuauhuau maj cai nya'usa'a, a'ini ayaa pu Dioj hua'utamua'atzi tɨcɨn: “Niyaujmua'a.” 10 ’Miche'e huaujtyamua'ave'en eihua ɨ mej rajpueiitzi mua'aye'i maɨjna cɨme'e maj meyan rɨcɨ a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. Nain pu xaa tihua'acɨ'ɨti aujna a'u tɨ e'eseijre'e ɨ Dioj. 11 ’Sata'aj huaujtyamua'ave'e satɨj sana'a pua'amua muan, tɨ pua'a maɨn ɨ tyaɨte meyan a'ij pua'a tyaja'amuaxajta, majta a'ij pua'a a'amuaruure na'ari hue'itzi cɨn tyajaamuaxajtzi'i maɨjna cɨme'e sej ti'ixaxa'a nyeetzi jetze ma'acan. 12 Sata'aj huaujtyamua'ave'e. Caxu ruxaamɨstya'a, a'ini eihua pu tyajamuaacɨ'ɨti ɨ tajapua Dioj tɨ e'eseijre'e. Ayaa mu che'eta mana'a hua'uruu aɨme ɨ mej mejmi'i ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. 13 ’Ayaa xu hui ti'ivaɨre'e hua'a tzajta'a ɨ tyaɨtye tɨj ajta ti'ivaɨre'e ɨ unaj ɨ maj cɨn tí'icacare ɨ cue'ira japua. Aɨjna ɨ unaj ti'ivaɨre'e tɨ'ij cai huatyépete ɨ hue'ira'a. Ma ajta, tɨ pua'a huatyáru'una, aj pu'i ráxɨ'ɨsin ɨ tɨ a'ancaca. ¿A'ini auj ti'irɨ'ɨri tɨ'ij ajtahua'a ancaca a'ara'ani? Capu che'e a'ij ti'irɨ'ɨri, a'ini pu'uri ráaxɨ'ɨ ɨ tɨ ancaca. Ayaa pu'u qui ti'ivaɨre'e mej mi ma rúuraaxɨn, mej mi majta raatzíinajye'ican ɨ tyaɨte. Rɨ'ɨ xu'u muan tɨ'ij cai ayan che'eta na'a á'amuaruuren muejmi. 14 ’Ayaa xu seijre'e hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte tɨj tatzari tɨ a'atɨ an ya'újche tɨ ij a'ɨmɨ a'atanyeeri'icɨj nainjapua iiyan chaanaca japua. Ajta, chajta'a tɨ a'utáca ɨ jɨri jetze, capu rɨ'ɨri tɨ huatáuravaa. 15 Ajta, capu a'atɨ ayan cantiira'a antítaiira tɨ ij aun ya'utyárujte'en ɨ utaatzi jete, silu an pu ya'ujchájtza ánɨmɨ tɨ'i a'ɨmɨ a'atanyeeri'icɨ hua'a tzajta'a ɨ maj uraati u chi'ita. 16 Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a ti'itɨ a'ij saruure muan, sata'aj hui seyan raaruuren me eijre'e hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte mej mi raamua'aree sej seyan rɨcɨ saɨjna cɨme'e ɨ tɨ i'ixa'apɨ'ɨn. Aj mu mi xaa rɨ'ɨ tiraatyajtuaani ɨ Dioj. 17 ’Caxu seyan ti'imua'ajca ɨ rutzajta'a yee nyaa nu ra'antipua'arite'esin nyaɨjna ɨ nyuucari tɨ raatyajtua ityejmi jemi aɨjna ɨ Moisés tyaacan, nyajta ɨ mej raataxajtaca'a aɨme ɨ mej ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Canu nyaɨjna cɨn a'uve'eme nyej ni ra'antipua'arite'en nyaɨjna ɨ nyuucari. Canu xaa nya'u. Ayaa nu een cɨn a'uve'eme nyej ni raanaijmi'ire'en. 18 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, meenti auj seijre'e tɨ yan seijre'e iiyan chaanaca japua, ajta ɨ tɨ e'eseijre'e ute'e u tajapua, capu hui ti'itɨ a'uváɨjtzi aɨjna jetze ɨ maj ra'uyu'uxaca'a ɨ yu'uxari jetze, capu ti'itɨ, tɨ pua'a leetra na'a, na'ari ɨ tɨ ra'avá'araráatzajme. 19 Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a a'atɨ cai ra'ara'astijre'en seij ɨ nyuucari tɨ ayan tye'eyu'usi'ihuaca'a ɨ yu'uxari jetze, tɨ pua'a ajta aɨn tiraamua'aten seij ɨ a'atɨ tɨ ayan che'eta na'a cai ra'ara'astijre'en aɨjna, Dioj pu jemi ayan amiteere tɨ cai ti'itɨj vaɨre'e aɨjna ɨ a'atɨ aujna u tajapua. Capu amɨn a'ij tɨ pua'a cai ra'ara'astijre ɨ nyuucari tɨ eitze'e cai ruxe'eve'e; auche'e pu va'acan cɨn autyaturaasin ɨ Dioj jemi. ’Ma ajta, tɨ pua'a a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan ra'atzaahuate'e aɨjna ɨ nyuucari, ajta seica tyu'umua'aten mej mi meyan che'eta mana'a rɨjca, Dioj pu jemi amiteere tɨ aɨn pu xaa ti'ivaɨre'e eihua u tajapua. 20 Aɨj pu cɨn, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, tɨ pua'a sacai seyan tihua'utyamue'itɨn aɨme ɨ maj tihua'amua'aten ɨ yu'uxari jetze, majta aɨme ɨ fariseos, tɨ pua'a sacai hua'utyamue'itɨn saɨjna cɨme'e ɨ saj ra'ara'astijre'en a'ij tɨ tye'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze, ca xu a'anaj a'utyaruti ajna Dioj tɨ e'eseijre'e u tajapua. 21 ’Xu'uri seyan raanamuajri'i mej meyan tihua'uta'ixaa ɨ a'amuaya'upuacɨ'ɨstyamua'a tɨcɨn: “Caxu ti'ityacui'ica. Na'ari cai, tɨ pua'a a'atɨ seij huaje'ica, ruxe'eve'e maj pueijtzi raata'an.” 22 Me nyajta inyaa, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, tɨ pua'a a'atɨ ayan huatanyu'ucan jemin ɨ ruxa'aj tevi, ayaa pu ruxe'eve'e tɨ Dioj ayan pueijtzi raata'an aɨjna ɨ a'atɨ. Nyajta neyan tyaja'amue'ixaate'e, tɨ pua'a a'atɨ ayan a'ij pua'a tiraatajeeve aɨjna ɨ ruxa'aj tevi tɨcɨn: “Muaa paj cai ti'itɨ huayɨ'ɨtɨ”, ayaa pu ruxe'eve'e maj ra'amvi'itɨn aɨme jemi ɨ jueesi. ’Me nyajta inyaa, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, tɨ pua'a a'atɨ ayan a'ij pua'a tiraatajeeve ɨ ruxa'aj tevi tɨcɨn: “Muaa paj cai ti'itɨj mua'aree”, ayaa pu Dioj ayan tiraata'ixaate'esin tɨcɨn: “Aricu, áa paj a'utyaváa pua'ara'ani ɨ taij tzajta'a tɨ cai a'anaj a'amɨ'ɨni.” 23 ’Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a peri ti'itɨ ti'imuaɨ'ɨvajta aɨjna japua a'u saj yá'ana'amiche ɨ Dioj, tɨ pua'a peri ra'utamua'aree ɨ paj cɨn autyajturaa jemin ɨ axa'aj tevi, ayaa paj huarɨni. 24 Au paj ya'utyácan ɨ paj tyu'utamuaɨ'ɨvajta aɨjna japua a'u saj yá'ana'amiche ɨ Dioj. Pata'aj anacai u á'ume'en aɨjna jemi ɨ axa'aj tevi pata'aj tyu'utauuni'i ɨ paj cɨn a'utyajturaa ɨ jemin. Aj pu xaa arí rɨ'ɨri paj mu a'avé'eme'en pata'aj tyu'utamuaɨ'ɨvajta. 25 ’Sata'aj ca'anacan raaxa'apɨ'ɨntare'en aɨjna jamuan ɨ tɨ muájchaɨre'e, tɨ'ɨj auj mua'anvi'itɨn hua'a jemi ɨ jueesi. Sata'aj seyan raaxa'apɨ'ɨntare'en meenti sauj huaju'un ɨ juye jetze. Na'ari tɨ pua'a pacai peyan huarɨni, aɨ pu mueetzi tyu'utatuire'esin ɨ juees jemi. Ajta aɨjna mueetzi pu tyu'utatuire'esin jemin aɨjna ɨ tɨ ravaɨre'e. Ajta aɨn tɨ ravaɨre'e, aɨ pu mue'ityanajsin. 26 Ayaa nu hui ti'imue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, camu a'anaj mue'iratuaasin asta pana'a cai tihua'unajchite'en nain cɨme'e a'achu maj mué'ijijve'e. 27 ’Xu'uri raanamuajri'i ɨ mej mejmi'i meyan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: “Capej jɨita'a jamuan hui'ica ɨ paj cai ratyevi'itɨn.” 28 Me nyajta inyaa, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨcɨn: A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan jɨita'a seijra tyamua'a naa tɨ ij ayan raata'asti ɨ ru tzajta'a tɨ jamuan huahui'ini, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨ aɨjna ɨ a'atɨ ari tyu'ujxana'acɨre ɨ ru tzajta'a aɨjna jamuan ɨ jɨita'a tɨ cai ratyevi'itɨn. 29 ’Nyajta nu neyan tyaja'amue'ixaate'e tɨcɨn: Tɨ pua'a peyan eenye'en rapua'arite'e mɨ ajɨ'ɨ jetze tɨ a'ɨrɨɨta'a pujme'en paɨjna ɨ paj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, aitátɨchi mua'ajɨ'ɨ tɨ a'ɨrɨɨta'a pujme'en seijre'e. Aa paj yauraini. Ayaa paj huarɨni, a'ini eitze'e pu timuaatyava'ɨri pej ti'itɨ a'uraini tɨ cɨle'en cai paj nain ahua'araini matɨ'ɨj an mujá'uraini ɨ taij tzajta'a. 30 Ajta tɨ pua'a peyan eenye'en rapua'arite'e mɨ a'amuájca'a jetze a'ɨrɨɨta'a pujme'en, pata'aj ra'ajtavéijche amɨjna mɨ a'a muajca'a. Pajta a'ɨmɨ yauraini a'ini eitze'e pu timuaatyava'ɨri pej ti'itɨ a'uraini tɨ cɨle'en pacai paj nain ahua'araini matɨ'ɨj an mujá'uraini ɨ taij tzajta'a. 31 ’Majta hui mejmi'i meyan ti'ixaxa'ata'a tɨcɨn: “A'atɨ tɨ raxe'eve'e tɨ ru'ɨj ma uuraini, che'e aɨn papee raatapijte'en ɨ ru'ɨj ɨ tɨ cɨn ma ruuraini.” 32 Me nyajta inyaa, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Tɨ pua'a a'atɨ ru'ɨj ma uuraini, cai ayan ti'itɨ cɨn huarɨn aɨjna ɨ jɨita'a tɨ xana'acɨre'e, tɨ pua'a cai seij jamuan huahui'ini, seij pu'u ɨ tɨ cɨn tyu'uta'a tɨ ij a'atɨ ru'ɨj ma uuraini. Ai pu aɨn pueen tɨ i'i ɨɨra'ara'antaca'a tyu'uxana'acɨre seij jamuan ɨ tyaata'a. Aj pu xaa í'irɨni tɨ ma ruuraini. Ajta aɨjna ɨ tyaata'a tɨ seij ancure'evi'itɨn ɨ jɨita'a tɨ a'atɨ ari ma ruurai, aɨjna ɨ a'atɨ ajta pu tihuaujxana'acɨre. 33 ’Sajta xu'uri raanamuajri'i seijna i nyuucari ɨ mej mejmi'i tihua'uta'ixaa ɨ tyaɨte tɨcɨn: “Capaj yá'ujɨpuan ɨ paj cɨn tya'ataujratziiri'i nyuucajtze'en ɨ Dioj.” 34 Me nyajta inyaa, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨcɨn: Caxu a'atzu ataujratzi'ira'an nyuucajtze'en ɨ Dioj, caxu a'atzu. Caxu sajta ataujratzi'ira'an nyuucatze'en ɨ tajapua, a'ini aɨ pu japuan á'ucaj ɨ Dioj. 35 Caxu sajta ataujratzi'ira'an nyuucajtze'en i chaanaca a'ini aɨ pu yan raɨ́ɨcajme ɨ Dioj. Caxu sajta ataujratzi'ira'an ɨ nyuucajtze'en ɨ Jerusalén, a'ini aɨ pu antyujmua'aree iyaa chajta'a aɨjna ɨ Rey tɨ ve'e. 36 Caxu sajta ataujratzi'iracare'en nyuucajtze'en mɨ a'amuamu'u jetze, a'ini caxu rujɨɨmua'a sana'a raayɨ'ɨtɨ saj raatyaxu'umuare'en na'ari saj raatyácueinare'en seij mɨ a'amua cɨpua. 37 Che'e ayan eenye'en, tɨ pua'a peyan raataxaj yee “¡jee!”, che'e ayan eenye'en tzaahuati'ira'a cɨme'e yee “¡jee!”. Ajta, ayan che'eta na'a, tɨ pua'a peyan yee “¡capu!”, che'e ayan eenye'en tzaahuati'ira'a cɨme'e yee “¡capu!”. Ti'itɨ tɨ a'ij saɨque een, aɨjna jetze pu e'eve'ema'acan aɨjna ɨ tɨ a'ij pua'a een. 38 ’Xu'uri seyan tyu'unamuajri'i ɨ mej mejmi'i meyan ti'ixaxa'ata'a tɨcɨn: “Tɨ pua'a a'atɨ ra'itatɨni ɨ jɨ'ɨsaara'an ɨ ruxa'a tevi, ruxe'eve'e tɨ aɨjna ɨ a'atɨ ayan che'eta na'a tyu'utanajchi rujɨ'ɨ cɨme'e.” Ajta ayan tɨcɨn: “Tɨ pua'a a'atɨ seij ra'antacuura ɨ tamaara'an, ruxe'eve'e tɨ aɨjna a'atɨ ayan che'eta na'a tyu'utanajchi rutamej cɨme'e.” 39 “Me nyajta inyaa, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e yee: Caxu seyan che'eta sana'a raruuraa ɨ tɨ a'ij pua'a een a'ijtɨ aɨn ari ayan amuaaruu muejmi. Tɨ pua'a a'atɨ mui'ityejveeni mua'ɨpee jetze a'ɨrɨɨta'a pujme'en, pata'aj pajta raata'an tɨ mui'ityejveeni ɨ saɨjta'a ɨ mua'ɨpee jetze. 40 Tɨ pua'a a'atɨ ca'anyejri cɨn muajhuavii mɨ a'asiicu'u tɨ ij aɨn mui'ijchueeni, pata'aj raatachuite'en pajta mɨ a'a sa'ahua. 41 Ajta, tɨ pua'a a'atɨ mue'ijte'e paj tia'ara'an tya'antɨni sei vi'ira'a ɨmɨ tɨ huatatee, pata'aj hua'apua vi'ira'a ɨmɨ tya'antɨni. 42 Pajta, pata'aj raata'an, tɨ pua'a a'atɨ ti'itɨ muahuaviira, capej ramueira'a ɨ a'atɨ tɨ muanyáɨri'ira a'ame. 43 ’Ayaa xu seri raanamuajri'i ɨ mej mejmi'i meyan ti'ixaxa'ata'a tɨcɨn: “Pata'aj raxe'eva'a pua'ara'ani paɨjna ɨ a'amincu.” Ajta ayan tɨcɨn: “Pata'aj rajchaɨ́ɨra'a pua'ara'ani paɨjna ɨ tɨ muájchaɨre'e.” 44 Me nyajta inyaa, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e yee: Pata'aj raxe'eva'a pua'ara'ani aɨjna ɨ tɨ muájchaɨre'e. Pajta rahuaviira ɨ Dioj jemi aɨme cɨme'en ɨ mej a'ij pua'a a'amuaruure sej si seyan ruxa'a eenye'en xa'ara'ani aujna, a'amuaya'upua tɨ e'eseijre'e u tajapua. 45 ’Aɨ pu hui huata'aca tɨ aɨn xɨcaj hua'utyátatzavi'ite'en hua'a japua ɨ mej a'ij pua'a ti'ityetyaɨte, ajta hua'a japua ɨ maj rɨ'ɨ ti'ityetyaɨte. Ajta aɨ pu huata'aca mej mi vijvi'iye'en hua'a japua ɨ maj xa'apɨ'ɨn rɨcɨ, majta hua'a japua ɨ maj a'ij pua'a rɨcɨ. 46 Tɨ pua'a seyan hua'axe'eva'a sana'a aɨme ɨ maj a'amuaxe'eve'e muejmi, ¿ni sacai seyan ti'imua'atze sej si saɨjna cɨn ti'itɨ huamué'itɨn ɨ Dioj jemi? Ma sajta cai, caxu. Casi'i, ayaa mu che'eta mana'a rɨcɨ aɨme ɨ maj á'ujhua'an ɨ mej hua'ujíjve'e ɨ mej ti'itɨcɨ. 47 Ajta, tɨ pua'a seyan hua'utataujte'e sana'a saɨme ɨ maj a'amue'ihuaamua'a pueen, ¿ni qui cai ayan tyajamua'amitejte'e sej seyan hua'utyamue'itɨn ɨ seica? Ma sajta cai, caxu. ¿Ni qui macai meyan rɨcɨ aɨme ɨ maj cai ramua'ate ɨ Dioj tzaahuati'ira'a cɨme'e? Ayaa mu rɨcɨ xaa nya'u. 48 ’Aɨj pu cɨn, sata'aj seyan raanaijmi'ire'en a'achu tɨ tyajamua'aturaate'e, sej si seyan ruxa'a eenye'en tyamua'a naa aujna a'u tɨ a'amuaya'upua e'eseijre'e u tajapua.

Mateo 6

1 ’Rɨ'ɨ xu'u muan saj cai seyan huarɨni ɨ tɨ xa'apɨ'ɨn een me eijre'e hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte mej mi amuaaseij. Tɨ pua'a seyan sana'a rɨjca, capu ti'itɨ tyajamuaacɨ'ɨti aɨjna jemi ɨ saj rajya'upua tɨ aɨn tyajámuaatapueijve'en. 2 Aɨj pu cɨn, satɨ'ɨj tihua'apueijve'e aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i, caxu raxajta me eijre'e yee ayaa tu huarɨj. Ayaa mu xaa rɨcɨ seica ɨ ruteyujta'a, majta caaye jetze aɨme ɨ mej ra'ara'astijre'e hua'aye'ira eijre'ecɨtze'e. Aɨ mu meyan rɨcɨ mej mi aɨn tyaɨte rɨ'ɨ tihua'uta'ixaate'en. Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨcɨn aɨ mu meri nain huamue'itɨ maɨjna cɨme'e ɨ maj tyaɨte rɨ'ɨ tyu'uta'ixaa. 3 Ma pajta muaa, tɨ pua'a ti'itɨ paraatapueijve'en ɨ tɨ cai a'ij ti'ijviicue'i, ayaa paj huarɨni tɨ ij cai a'atɨ raamua'aree. 4 Ayaa paj huarɨni, tɨ pua'a petyu'utapueijve'en aviitzi cɨme'e, aj pu xaa, aɨn ɨ paj rajya'upua, aɨ pu raseij ɨ tɨ ru'avaa. Ajta, aɨ pu timuaata'asin aɨjna ɨ paj raamue'itɨ. 5 ’Ajta, satɨ'ɨj muan tényuusime'en ɨ Dioj jemi, caxu seyan eijre'ecɨtze'e rɨjca matɨj ɨ seica ɨ maj nu'u ra'ara'astijre'e hua'aye'ira ɨ mej meyan ti'ijrɨ'ɨre. Tihua'araanajchi mej utyaru'ipi u teyujta'a maj huatyejnyuuni ɨ Dioj jemi, na'ari ɨ mej meyan ajcaacɨ'ɨca aujna caaye jetze mej mi seica hua'useij. Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, amɨ mu'u huamue'itɨ, xaa nya'u. 6 Ma pajta muaa, patɨ'ɨj tényuusime'en ɨ Dioj jemi, pauj mi'i utyárutyén aujna a'achi'ita. Pajta te'ityaanan ɨ pueerta cɨme'e. Aj paj xaa pi huatyejnyuuni aɨjna jemi ɨ paj rajya'upua ɨ tɨ cai seijre'e. Ajta e'eyan aɨjna ɨ paj rajya'upua ɨ tɨ ti'ijsise'i aɨj tɨ a'aruuri'ihuaca'a aviitzi cɨme'e, aɨ pu hui muaata'asin ɨ paj raamue'itɨ. 7 ’Ajta, patɨ'ɨj tényuusime'en ɨ Dioj jemi, capej peyan a'ateevi'in paj tényuusime'en ɨ nyuucari cɨme'e tɨ cai a'ij huataujmua'a. Ayaa mu xaa rɨcɨ aɨme ɨ maj cai ramua'ate ɨ Dioj. Ayaa pu tihua'amityejte'e tɨ Dioj ayan hua'unamua tɨ pua'a meyan a'ateevi'in maj tényuusime'en. 8 Caxu seyan che'eta sana'a rɨjca matɨj aɨme, a'ini ayaa pu i een cɨn sacai xɨ huatyenyuu jemin ɨ saj rajya'upua, aɨ pu ari ru'umua'aree ti'itɨj tɨ a'ij tyajamua'aturaate'e. 9 Ayaa xu si ti'ijhuaviira. Seyan tɨcɨn: Muaa, ɨ paj ta'iya'upua, au paj e'eseijre'e u tajapua, miche'e rɨ'ɨ yá'unamuajra a'ij paj antyahuaa. 10 Che'e tyaja'ure'enyen ajna xɨcajra'a jetze patɨ'ɨj nain japua tyu'utaijta iiyan chaanaca japua. Miche'e ra'ara'astijre'en a'ij pej ti'ijxe'eve'e iiyan chaanaca japua matɨj meyan che'eta mana'a ra'ara'astijre'en u tajapua. 11 Pata'aj pajta taata'an ɨ tɨ ti'icue'iri'i ɨ tɨ ruxe'eve'e nain xɨcaj tzajta'a. 12 Titaatauuni'iri'i ɨ tyaj cɨn autyajturaa mueetzi jemi a'ini ayaa tu che'eta tyana'a rɨ'ɨ tihua'utauuni'ira aɨme ɨ maj autyajturaa ityejmi jemi. 13 Pajta, capej peyan titaata'acare'en ti ayan titáacɨ'ɨti ɨ tyaj cɨme'en cai ra'aviicue'i silu pata'aj peyan tajapua huanyuuni tɨ ij cai taatyáamue'itɨn aɨjna tɨ a'ij pua'a een. Ayaa tu ti'imuahuavii a'ini muaa pa tie'ijta nainjapua, muaa paj antiá'amua'aree nain cɨme'e, miche'e naimi'i rɨ'ɨ timuaatatyamua'aviste'en para rusen cɨme'e. 14 ’Aɨj nu cɨn neyan ti'imue'ixaate'e. Tɨ pua'a seyan tihua'utauuni'i ɨ tyaɨte ɨ maj cɨn autyajturaa muejmi jemi, aɨ pu ajta tyajamuaatauuni'ira muejmi aɨjna ɨ saj rajya'upua tɨ aun e'eseijre'e u tajapua. 15 Ma ajta, tɨ pua'a sacai seyan tihua'utauuni'i ɨ tyaɨtye ɨ maj cɨn autyajturaa muejmi jemi, aɨjna ɨ saj rajya'upua, capu ajta tyajamuaatauuni'ira muejmi ɨ saj cɨn autyajturaa ɨ jemin. 16 ’Tɨ pua'a sauritzi'iva'a, caxu seyan acáujtzaahuatya'a a'amuanyeerime jetze matɨj aɨme ɨ seica ɨ mej meyan rɨcɨ eijre'ecɨtze'e. Aɨme ɨ tyaɨtejra'a, ayaa mu acaujtzaahuate'e ɨ hua'anyeerime jetze mej mi seica tyaɨte raamua'aree yee mej ru'itzi'ive'e. 17 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e. Mu'uri maɨjna cɨme'en raamue'itɨ nain ɨ tɨ tihua'acɨ'ɨti. Ma pajta muaa, patɨ'ɨj á'itzi'iva'a, pata'aj acáɨsta'amitye'en, pajta tya'ava'ahuaate'en á'amuutze'e aseiiti cɨme'e, mej mi cai raamua'aree ɨ tyaɨte yee pé'itzi'ive'e. Aɨ pu'u a'aya'upua ɨ paj cai rasise'ij, aɨ pu ramua'aree. Ajta aɨjna ɨ a'aya'upua tɨ́ rasise'ij ɨ tɨ ru'avaa, aɨ pu muaata'asin ɨ paj raamue'itɨ. 19 ’Caxu seyan tya'usaɨra'a u á'amuachi'ita eihua ɨ tɨ huapɨ'ɨ ti'inajchi sej si saun tya'urájchaɨca. Tɨ pua'a seyan huarɨni, aj mu mi tyajcuási raatéte'enyaxɨ'ɨsin ɨ caanari. Ajta ɨ tyapuusti'i, tyamua'a pu tyu'utyaujchuitaamua'asin. Majta aɨme ɨ nahua'ari, au mu utyaruti ca'anyejri cɨme'e. Matɨ'ɨj mi tyá'unahua'an. 20 Ma sajta muan, sata'aj tya'uhuásaɨre'en u tajapua eihua ɨ tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e ɨ Dioj jemi. Capu ti'itɨ ruchuitáamua'aca aujna, capu ajta ti'itɨ a'uvaɨjtzi. Camu majta utyaru'ipi ɨ nahua'ari maujna. 21 Ayaa pu te'eme: ti'itɨ tɨ na'a tɨ muejmi tyajá'amua'a, tɨ eitze'e timuaatyava'ɨri, muan xu tyu'umua'atzíitya'a xa'aju'un saɨjna cɨme'e. 22 ’Ajta hui, amɨjna mɨ mua'ajɨ'ɨ, ai pu aɨn pueen ɨ paj cɨn a'ucha'acan. Tɨ pua'a re'enye'en pua'ajjɨ'ɨsíjme'eni, tyamua'a paj naa me tyaunyee. 23 Ma ajta, tɨ pua'a cai ti'itɨ vaɨre'e mua'a jɨ'ɨ, ayaa pu hue'en cumu tɨj huatɨca'a. Ajta mua'axaijnyu'uca, tɨ pua'a peyan rɨ'ɨ raatyá'avaa, ayaa pu che'eta na'a ti'ivaɨre'e ɨ paj cɨn huáye'iven hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte. Ajta tɨ pua'a peyan cai rɨ'ɨ tiraatyá'avaa ɨ mua'axaijnyu'uca tɨ ij cai che'e mua'ayee mu á'uvi'itɨjcare'en, ¿ni cai ayan tye'iráame cumu tɨj huatɨca'a? Capu a'atzu huanyeeri'i. 24 ’Capu a'atɨ raayɨ'ɨtɨ tɨ hua'apuaca jemi tyu'utyavaɨre'en. Tɨ pua'a tyu'utatese'en tɨ ayan huarɨni, seij pu ticháɨra'a a'ame tɨ ti'ira'ijte'e, ajta ɨ seij, aɨ pu raxe'eva'a a'ame tɨ tiraatáijte'e. Na'ari cai, nain pu cɨn tiraatyavaɨre'esin ɨ seij, ajta aɨ pu cai ra'ara'astijre'e ɨ saɨj tɨ ti'ira'ijte'e. Cɨme'en aɨjna ɨ Dioj, ajta cɨme'en aɨjna ɨ tumin, capu a'atɨ ayan raayɨ'ɨtɨ tɨ tyu'utaijti'ire'en ruxa'aj na'a aɨme jemi ɨ maj hua'apua. 25 ’Aɨj nu cɨn neyan tyaja'amue'ixaate'e cɨme'en aɨjna yee: Caxu saɨjna cɨn ti'imuajca yee: “¿A'iqui tyeti'icua'ani?”, nusu yee: “¿A'iqui tyetí'ityeye'en?”, na'ari yee: “¿Ti'itaqui cɨn tyetyu'utátachejte'esin?” ¿Ni cai eitze'e ruxe'eve'e ɨ Dioj jemi saj ruuri xa'ara'ani, cai ɨ cue'ira? ¿Ni cai ayan che'eta na'a eitze'e ruxe'eve'e ɨ Dioj jemi a'amuahue'ira'a tɨ ruuri, cai ɨ saj cɨn tyu'utyaujchejte'en? A ni'ijta nya'u. 26 Casi'i, hui sahua'uséij mɨ pina'ase ɨ maj ute'e rá'ara'a. Camu a'atzu ti'ihuastya, camu majta ti'itza'anaca, camu majta rasa'ɨri ɨ imue'eri ɨ ruchi'ita. Ma ajta, aɨ pu tihua'ami'icuaca aɨjna ɨ a'amuaya'upua aun tɨ e'eseijre'e u tajapua. Ajta eihua xu eitze'e jetzen ruxe'eve'e macai aɨme mɨ pina'ase. Aɨ pu rɨ'ɨ tyajá'amuacháɨ a'ame. 27 Capu a'atzu ti'ivaɨre'e tɨ a'atɨ ayan á'ucha'acanye'en ayan te'entímuastɨ́ aɨjna cɨme'e yee a'iqui te'eme. Capu a'atzu raatyava'ɨri tɨ eitze'e a'ateevi'in. 28 ’Ajta, ¿a'ini een cɨn seyan ti'itzɨɨnye'e saɨjna cɨme'e yee ti'itajqui cɨn tyu'utyaujchejte'en? Casi'i muaan, xaaseij mɨ xuuxu'u a'ij tɨ tyé'ejvivausi ma a'ahua'a tɨ huapa'atza. Capu ti'imɨjhuaca mɨ xuuxu'u, capu ajta ti'itzaca. 29 Me nyajta inyaa, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, aɨjna ɨ rey, aɨjna ɨ Salomón tyaacan, eecan pu huapɨ'ɨ tí'ijchaɨca'a. Ma ajta, capu a'anaj náa é'enye'en tyu'utyaujchejte tɨj mɨ xuuxu'u. 30 Ayaa pu'u, Dioj pu ayan naa é'enye'en rɨ'ɨ ti'iruure mɨ ɨxaj tɨ ijii aun e'eseijre'e au tɨ a'upa'atza. Ajta e'eyan, ara'apua'a rasijchen. Tɨ'ɨj huatyaahuan, aj mu mi raatyataira chuej tzajta'a tá'ajtaavijhua. Dioj pu xaa eitze'e rɨ'ɨ a'amuaruure cai aɨjna tɨ rɨ'ɨ raaruu mɨ ɨxaj. ’Muan xu hui cai a'atzu tya'atzaahuate'e xaa nya'u. 31 Aɨj nu cɨn neyan tyaja'amue'ixaate'e. Caxu seyan ti'imuajca saɨjna cɨme'e yee: “¿Ti'itajqui tyacua'ani?”, nusu yee: “¿Ti'itajqui teyé'en?”, na'ari yee: “¿Ti'itajqui cɨn tetyu'utátachejte'esin?” 32 Aɨme ɨ maj cai ramua'ate ɨ Dioj tzaahuati'ira'a cɨme'e, ai mu aɨn pueen ɨ maj cɨn rahuauca. Ma ajta, aɨn ɨ a'amuaya'upua tajapua tɨ e'eseijre'e, aɨ pu ari ramua'aree nain tɨj na'a ɨ tɨ tyajamua'aturaate'e. 33 Ayaa pu'u, sauj mi'i raatahuáun tɨ Dioj tyajamue'ijte'en, sajta saj ra'ara'astijre'en a'ij tɨ aɨn ti'ijxe'eve'e. Tɨ pua'a seyan huarɨni, Dioj pu ajta tyajamuaata'asin naijmi'i eijna ɨ tɨ tyajamua'aturaate'e. 34 Ayej xaa nya'u ti'ayajna. Caxu ti'imuajca saɨjna cɨme'e yee a'iqui te'eme ruijmua'a. Ruijmua'a xu sijta ti'ityesa'a xa'aju'un saɨjna cɨme'e ɨ tɨ tyajamuaacɨ'ɨti ajna. Amɨ pu'u auche'e ɨ saj cɨn ti'ityese'en ijii.

Mateo 7

1 ’Caxu cha'a sana'a seica jetze tí'ipua'ajtya'a ɨ seij tɨ i cai Dioj ayan muejmi jetze tya'ujpuá'ajte'en ca'anin cɨme'e. 2 Ayaa pu'u, satɨ'ɨj seyan ti'ijxajtzi'ira ɨ ruxa'a tevi, ayaa pu che'eta na'a Dioj muejmi tyajámuaaxájtzi'i. A'achu saj caj tiraata'an ɨ seij, ayan che'eta na'a tyajamuáacɨ'ɨti. 3 ¿A'ini een cɨn seyan rasise'ij a'amue'ihuaara'a ɨ tɨ'ɨri cɨle'en cɨn tya'utyajturaa ɨ Dioj jemi? Ma sajta muan caxu rusise'ij ɨ saj va'acan cɨn autyajturaa jemin ɨ Dioj. 4 Ajta, tɨ pua'a peri va'acan cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, ¿a'ini ti'irɨ'ɨri pej peyan tiraata'ixaate'en pamɨjna tɨ cɨle'en cɨn autyajturaa a'ij tɨ ti'itɨj cɨn tya'utyajturaa? 5 Muaa, ɨ paj cai peyan metyáumua'aree, pauj mi'i nain cɨn tyu'utyetzaahuate'en aɨme jemi ɨ paj cɨn autyajturaa. Aj pu xaa raavíitya'a a'ame pej peyan tiraata'ixaate'en ɨ seij a'ij tɨ ti'itɨj cɨn tya'utyajturaa. 6 ’Caxu seyan tihue'ixaatya'a ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Dioj hua'a tzajta'a aɨme ɨ maj tyu'uxana'avijte'e mej mi cai amuá'amuaxaahuari'ira matɨj ɨ tzɨ'ɨcɨ mej tyu'uche'evaca. Ajta caxu seyan tihué'ijcatya'a ɨ tɨ Dioj jemi e'ema'acan aɨme ɨ maj cai ti'ityevi'ira'a. Na'ari cai, ayaa mu rɨni matɨj ɨ tuiixu ɨ xarij tzajta'a a'utɨ a'ajmuaa. A'ij mu pua'a tyajamuaataxajta tyaja'amue'ixaate'esin, majamuajcháɨra'a mu mua'aju'un huapɨ'ɨ. 7 ’Sata'aj seyan sauj rahuauca ɨ Dioj jemi, a'ini aɨ pu tyajamuaata'asin. Tɨ pua'a seyan rahuauca ɨ jemin, aj xu xaa raatyauuni jemin ɨ Dioj. Sauche'e sajta tye'ejtyatu'axa'an ɨ pueerta jetze. Dioj pu xaa tya'antacuuna, aamuata'asin ɨ saj cɨme'en rahuavii. 8 Ayaa pu te'eme a'ini tɨ pua'a a'atɨ ayan ti'ijhuauca, aɨ pu ajta ra'ancura'asin. Tɨ pua'a a'atɨ ti'itɨj huauuca, aɨ pu raatyauuni. Ajta tɨ pua'a a'atɨ ayan tye'ejtyátu'asixɨ'ɨn ta'apueerta, Dioj pu xaa tya'antacuuna. 9 ’¿A'ini tyajamua'amitejte'e muejmi? Tɨ pua'a mua'ayauj ayan ti'imuahuaviira ɨ pan paj raataɨ'ɨte'en, ¿ni amɨ tetej paraatátɨstejsin? Capaj xaa nya'u tetej raatátɨstejsin silu pan paj raataɨ'ɨte'esin. 10 Na'ari, tɨ pua'a ayan ti'imuahuaviira paj hue'ité raata'an, ¿ni qui peyan cu'ucu'u paraatapijte'esin? Capaj xaa nya'u cu'ucu'u raatapijte'esin silu hue'ité paj raata'asin. 11 Ee sein, ayej ti'ayajna, muan xu cai uraré'en ɨ a'amua tzajta'a. Ma sajta muan, sauche'e xu ramua'aree a'ij sej ye'i huarɨni sej si hua'utapueijve'en ɨ a'amuayaujmua'a ti'itɨ tɨ i'ire'en. Ajta ɨ a'amue'iya'upua, eihua pu eitze'e hua'uta'asin ɨ tɨ ti'ire'en aɨme ɨ maj rahuavíira mua'aju'un. 12 ’Aɨj xu cɨn seyan huarɨni nain cɨme'e. Sata'aj seyan che'eta sana'a hua'aruuren ɨ ruxa'aj tyaɨte a'ij sej ti'ijxe'eve'e mej meyan amuaaruuren muejmi. Ayaa pu huataujmua'a nain tɨ tye'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze Moisés tɨ ra'uyu'uxaca'a, ajta ɨ seica jetze ɨ maj ra'uyu'uxaca'a aɨme ɨ mej ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. 13 ’Sej si a'ara'asti au tɨ Dioj e'eseijre'e, ayaa xu huarɨni. Aun xu a'utyarute ɨ pueerta jetze tɨ cɨj antyéeyauj. Ee xaa, seij pu seijre'e ɨ pueerta tɨ antyéeyauj. Au pu pujme'en e'entyéninye'i ɨ juye tɨ ajta a'uyauj. Mui'itɨ mu maun a'utyaru'ipi, majta aɨj mu japuan cɨɨnye ɨ juye tɨ a'uyauj. Matɨ'ɨj maun a'uré'enyen a'u tɨ aupuá'ari, naimi'i mu huaujpua'arixɨ'ɨsin micu. Meyá'ujɨsin ɨ ruxaijnyu'uca tɨ auj ruuricaa. 14 Ma ajta ɨ saɨj ɨ pueerta, aɨ pu hui cɨj antyéeyauj, ajta aɨn ɨ juye tɨ aun antyeninye'i, cɨj pu a'uyauj. Ajta eecan pu muare'eri tɨ a'atɨ japuan huame'en tɨ ij aun a'ara'asti Dioj tɨ e'eseijre'e tɨ ij ruurican a'utyaváa a'ara'ani Dioj jemi. Ajta, camu mui'i ɨ mej meyan tiraatyauuni. 15 ’Rɨ'ɨ xu'u muan hua'a jemi ɨ mej ti'ihue'itaca. Ayaa mu ti'ixaxa'a tɨcɨn: “Dioj jetze ma'acan tu ti'ixaxa'a.” Ma mu ve'ere'enye ma mua'ajcánta. Ayaa mu á'ujhua'an a'amua tzajta'a. Cu xuee ma cai ti'itɨj a'ij ruure. Ma ajta, capu ayan ti'ayajna. Ayaa mu e'en tzaahuati'ira'a cɨme'e matɨj ɨ jɨɨra'avete ɨ maj ti'ityacui'ica. Eecan mu tihua'ari'iraca ɨ tyaɨte ɨ tihuá'a. Majta huá'acuanamuáj. 16 Rɨ'ɨri sej si seyan tihuá'umua'ati saɨjna cɨme'e a'ij mej ye'i rɨcɨ. Ayaa xu che'eta sana'a tihuá'umua'ati satɨj ti'ijmua'ate seij ɨ cɨye tɨ pua'a cai re'enye'en taca'a. Casi'i, jetzen aɨjna ɨ tɨ tyetzicare'e, capu aɨjna jetze taaca ɨ uuva, capu ajta aɨjna jetze taca'a ɨ huarej, jetzen aɨjna ɨ itzíjca'ixa'a. 17 Ayaa pu ti'en, nain ɨ cɨye tɨ ti'ire'en, re'enye'en pu ti'itaca'a. Ajta, nain ɨ cɨye tɨ cai ti'ire'en, capu ajta re'enye'en ti'itaca'a. 18 Capu a'atzu a'ij ti'irɨ'ɨri tɨ aɨn cɨye tɨ ti'ire'en, ayan taca'a aɨjna tɨ cai re'en. Ajta, cɨme'en aɨjna ɨ cɨye tɨ cai re'en, capu ajta irɨ'ɨri tɨ re'enye'en tyu'utáca'an. 19 Ma ajta aɨme ɨ tyaɨte, ayaa mu e'en tɨj ɨ cɨye tɨ cai ti'ire'en. Dioj pu ayan che'eta na'a hua'aruuren matɨj ɨ tyaɨte meyan ti'iruure ɨ cɨye tɨ cai re'en. Aɨ mu tyé'ijveichixɨ'ɨsin, majta ra'antyataira. 20 Aɨj nu cɨn neyan tyaja'amue'ixaate'e tɨcɨn: Ayaa xu eenye'eque'en huá'umua'ati saɨjna cɨme'e a'ij mej ye'i rɨcɨ. 21 ’Ma majta maɨn ɨ mej meyan ti'inyejee tɨcɨn: “Nyavastara'a, casi'i nyavastara'a”, camu naimi'i maun a'utyaruti a'u tɨ teje'ijta ɨ Dioj. Ai mu'u maun a'utyaruti ɨ mej meyan rɨcɨ a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. 22 Ayaa pu te'eme ajna xɨcajra'a jetze tɨ'ɨj Dioj ayan hua'axɨjte'en ɨ tyaɨte. Mui'itɨ mu meyan tinaatá'ixaate'esin maɨjna cɨme'e yee: “Nyavastara'a, casi'i nyavastara'a, tyan tu tyu'utaxajtaca'a anyuucajtze'en tyatɨ'ɨj auj ruuricaa. Tyajta anyuucajtze'en cɨn hua'utamuari ɨ tiyaaru'u maj hua'a tzajta'an seijra'acaa. Ayaa tu che'eta tyana'a, eihua tyu'umuarej tyaɨjna cɨme'e tyaj mueetzi jetzen arátaca'anyajca'a.” 23 Me nyajta inyaa, ayaa nu hui tihua'uta'ixaate'esin tɨcɨn: “Canu a'anaj amuaamuá'a a'atyaɨnni saj pueen. Caxu a'atzu nyetyaɨtestyamua'a pueen. Sericu, saj huii iiyacui inye jemi, mɨ sej a'ij pua'a rɨcɨ.” 24 ’Aɨj pu cɨn, a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan nyanamua, ajta tɨ ayan ra'ara'astijre'e a'ij nyej ti'ixaxa'a, ayaa pu hui che'eta na'a me tyauumua'aree tɨj aɨjna ɨ a'atɨ tɨ huataujchi'ite tetyá japua. 25 Aj mu mi huatyeviiyaca'a. Ajta cámɨ'ɨyixɨ ɨ jaj. Ajta huata'aacaraca'a. Ajta aɨn ɨ chi'ira'an, capu a'ave a'ini tetej japua pu rá'ajtaahuaca'a. 26 Ma ajta, aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan nyanamua, ajta capu ayan ra'ara'astijre'e a'ij nyej ti'ixaxa'a, ayaa pu che'eta na'a een tɨj aɨjna ɨ a'atɨ tɨ cai ti'itɨj mua'aree. Aɨjna ɨ a'atɨ huataujchi'ite a'u tɨ á'usaata'a. 27 Aj mu mi huatyeviiyaca'a. Ajta cámɨ'ɨyixɨ ɨ jaj. Ajta huata'aacaraca'a. Ca'anacan pu a'ave ɨ chi'ira'an. Eecan pu ya'urai aɨjna ɨ a'atɨ tɨ huataujchi'ite a'u tɨ á'usaata'a. Ayaa pu che'eta na'a ti'ijruuren ɨ a'atɨ tɨ cai ra'ara'astijre'e aij nyej ti'ixaxa'a. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 28 Tɨ'ɨj Jesús ra'antipua'ari tɨ tihua'uta'ixaa, eihua mu huajɨ́jxɨca'a maɨjna cɨme'e a'ij tɨ tihua'umuá'ate. 29 Capu cha'a na'a tihua'umuá'ate matɨj ɨ seica ɨ mej tihua'amua'atyahua'a ɨ yu'uxari jetze, silu ayaa pu'u cumu seij tɨ ti'ityejvee ti'itɨj cɨme'e tɨ ve'e.

Mateo 8

1 Tɨ'ɨj acajraa ɨ Jesús jɨri jetze, eihua mu tyaɨte a'ucɨj jamuan. 2 Tɨ'ɨqui saɨj ave'ere'enye ɨ Jesús jemi. Ti'icui'ica aɨjna cɨme'e tɨ tinyej hue'ira'ara'an jetze. Ayaa mu ratamua'amua tɨcɨn leepra. Tɨ'ɨj i aɨn titunutaca'a jemin ɨ Jesús. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a hui mua'araanajchi paj tinaahuaate'en. 3 Aj pu i Jesús ra'ajtamuárej. Ayan tɨcɨn: ―Na'araanajchi paj huarún. Cɨme'en pu'u ayan raataxajtaca'a, aj pu i tiraacá'ari'iri'i ɨ tɨ cɨme'en ti'icui'icaa. Tɨ'ɨqui huarúj. 4 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Casi'i, capaj a'atɨ ixaatya'a silu aricu, u á'ume'en aɨjna jemi tɨ ti'iva'ɨri teyujta'a. Che'e muaaseij. Pajta tyu'utamuaɨ'ɨvajta a'ij tɨ tyu'uxajtaca'a ɨ Moises tyaacan. Ayaa mu eenye'eque'e ramua'areeran tɨcɨn papu'uri huaruj. 5 Aj pu i Jesús a'utyajrupi aujna Capernaum. Tɨ'ɨj aun a'utyajrupi, seij pu u a'uve'eme tɨ i'i xantaaru'u. Ai pu aɨn pueen tɨ anxɨte ti'ijta. Eecan pu rájhuaviiri'i aɨjna ɨ a'atɨ. Ayan tɨcɨn: ―Nyavastara'a, eecan pu ti'icui'i aɨjna tɨ nyavaɨre'e. An pu a'ujcá'a ɨ utaatzi japua. Cɨyaaxara'a. Nainjapua pu racui'i huapɨ'ɨ. 7 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyáa nu xaa a'uma'a na'ame nyej ni tiraahuaate'en. 8 Aj pu i ayan tyu'utanyúu aɨjna tɨ anxɨte ti'ijta tɨcɨn: ―Vasta'a, capu ayan muaavijte'e pej peyan utyarute u niche, a'ini canu Israel jetze ajtyama'acan. Ayaa papu'u huarɨni, pata'aj peyan raataxaj ɨ nyuucari cɨme'e. Aj pu xaa rujni aɨjna tɨ nyavaɨre'e. 9 Ayaa nu ti'imue'ixaate'e nyaɨjna cɨme'e ɨ mej seica ti'inye'ijte'e inyeetzi. Nyajta inyaa, nyaa nu seica ti'ijte'e. Tɨ pua'a neyan tiraata'ixaate'en seij tɨcɨn: “Aricu, u pa'ume'en”, aɨ pu xaa a'uma'a a'ame. Na'ari, tɨ pua'a neyan tiraata'ixaate'en ɨ saɨj tɨcɨn: “Yaa va'axɨɨ”, aɨ pu ajta ya ve'ere'enyejsin. Nyajta neyan tiraataijte'esin ɨ tɨ nyavaɨre'e tɨcɨn: “Aisɨ muaa, pɨ huarɨchi.” Ajta aɨn, ayaa pu rɨni. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ xantaaru'u. 10 Tɨ'ɨj Jesús raanamuajri'i, eecan pu huataujtyamua'ave. Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ maj ra'ajaahuate'e tɨcɨn: ―Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e. Hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte ayuuna maj a'uchaatɨme tɨj na'a tɨ huatyacá'a iiyu Israel, canu a'anaj seij huatyauu iiyu Israel, a'atɨ tɨ ayan che'eta na'a tya'atzaahuate'e tɨj aijna i tyaata'a. 11 Nyajta neyan tyaja'amue'ixaate'e, aɨjna cɨme'e yee eihua mu u a'uva'aju'u mua'aju'un mej mi a'ujra'ase maɨjna jamuan ɨ Abraham tyaacan, majta maɨjna ɨ Isaac tyaacan, majta maɨjna jamuan ɨ Jacobo tyaacan. Au mu hui a'uva'aju'u mua'aju'un a'u tɨ xɨcaj e'ijninyei, majta a'u tɨ xɨcaj é'etyaru'ipi. Aj mu mi ti'icua'ani hua'a jamuan ɨ ma hueica tɨ'ɨjta tyaja'ure'enyen ajna xɨcajra'a jetze tɨ Dioj nain cɨn tyu'utaijta iiyan chaanaca japua. 12 Ma majta aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, Dioj pu hue'ire'iti a pua'aque a'u tɨ a'utɨca'a. Eihua mu huataujyéinyajra'asin, majta eihua mu ancurá'ujcɨ'ɨmáa mua'aju'un ɨ rutamej cɨme'e aɨjna cɨme'e mej eihua rajpueitzi. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 13 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa aɨjna tɨ anxɨte ti'ijta tɨcɨn: ―Aricu, ayaa pu te'eme patɨj peri tya'antzaahua. Cɨme'en pu'u ayan tiraata'ixaa, aj pu i huaruj aɨjna tɨ ti'ivaɨre'e aɨjna jemi ɨ xantaaru'u. Tɨ'ɨqui á'uraa aɨjna ɨ Jesús. 14 Aj pu i Jesús aun a'ará'a Pedro tɨ e'eche. Au pu i aɨn huaseij aɨjna ɨ mu'unyaara'an ɨ Pedro. An pu'u a'ujca'atii ɨ utaatzi japua. Ti'icui'icaa. Pɨstaca'a aɨjna ɨ jɨita'a. 15 Aj pu i Jesús rajví'i muajca'ara'ara'an jetze. Cɨme'en pu'u ayan huarɨj, aj pu'i huarúj. Ajta aɨn ɨ jɨita'a, aɨ pu ajchá. Ajta e'eyan autyejche tɨ tiraami. 16 Tɨ'ɨj huatyatɨca'araca'a, eihua mu huaja'araavi'itɨ ɨ Jesús jemi aɨme ɨ maj tiyaaru'u hua'a tzajta'a seijra'acaa. Aɨ pu hua'utaij aɨme ɨ tiyaaru'use maj nu'u huiracɨɨnye ɨ tyaɨte tzajta'a. Ajta naijmi'ica pu tyu'uhuaa ɨ mej tí'icucui'icaa. 17 Ayaa pu tyuju'urɨj tɨ ij aráurasten a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Isaías, ɨ tɨ ajmi'i ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Ayan tɨcɨn: “Aɨ pu tita'ari'iri'i aɨjna ɨ tɨ tyaj cɨn cai che'e tu'uca'anisti'iraca'a. Ajta aɨ pu yá'utɨɨ ɨ tyaj cɨn tí'icucui'icaa.” 18 Tɨ'ɨj Jesús hua'useij ɨ tyaɨtye ɨ maj eihua ajtyáxɨɨraca'a ɨ jemin, aj pu i ayan tyu'utaityaca'a maj nu'u antacɨɨnye antavan pujme'en. 19 Aj pu i seij tɨ tyujmua'ate ɨ yu'uxari jetze, aɨ pu avere'enye jemin ɨ Jesús. Ayaa pu tirajhuaviiri'i tɨcɨn: ―Maestru, niche'e a jamuan á'ucha'acanye'en a'u tɨna'a paj a'uma'aj pua'ame. 20 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Canu mu'u a'uma'aj na'ame. Aɨme ɨ jarachuiise, au mu hui u'uche cuunísta'a, majta aɨme ɨ pina'ase aú mu ti'itítu'a a'u maj a'asaca. Me nyajta inyaa, i nyej nyajta tyaata'a jetze airaanye, canu a'atzu huatyeechi'i ɨ nyaj tzajta'an huacuti. ―Ayaa pu tiraata'ixaa. 21 Ajta seij tɨ á'ucha'acanya'a jamuan, aɨ pu ayan rájhuaviiri'i tɨcɨn: ―Nyavastara'a, niche'e ya huacati iiya niche asta na'a cai huamɨ'ɨni ɨ nitaata. Nyatɨ'ɨj ra'ava'anan, aj nu ni ye ve'ere'enyejsin nyej ni á'ucha'acanye'en a jamuan. 22 Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Miche'e mɨ seica ra'ava'anan ɨ hua'axa'a mɨ'ɨchi aɨme ɨ maj cai ramua'ate ɨ Dioj. Ma pajta muaa, pata'aj ca'anacan ya ve'ere'enyen. 23 Aj pu'i Jesús atyajraa ɨ baarcu jetze, majta aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. 24 Aj pu i tyamua'a ca'anin cɨn huata'aacaraca'a ɨ jaj japua. Eecan pu'i tyujta'ahua'a vivejmá'a. Tɨ'ɨqui atyáxɨra'axɨ ɨ baarcu jetze. Ajta aɨn ɨ Jesús, aɨ pu i'icujcaa. 25 Majta maɨn ɨ maj á'ujhua'anya'a jamuan, aɨ mu ave'evere'enye jemin. Aj mu mi raajɨste. Meyan tɨcɨn: ―Maeestru, ¡tajapua huanyuuchi! ¡Tu'uri hui cui'ini! 26 Aj pu'i ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―Mɨ saj cai a'atzu tya'atzaahuate'e, ¿a'ini sej si huapɨ'ɨ ti'itzɨɨnye'e? Aj pu i ajche. Tɨ'ɨqui hua'utáijmɨjri'i ɨ aaca, ajta ɨ jaj. Aj pu i huatyapua'araca'a ɨ aaca, ajta a'uráujjé'iyi a'araa ɨ jaj, tyamua'a naa. 27 Eecan mu a'ij ra'utaseij aɨme ɨ tyetyaca. Ayaa mu tyu'urihua'uraca'a tɨcɨn: ―¿Ti'itaani tevijra'a pueen amɨjna? Amɨ pu tihue'ijte'e ɨ aaca, ajta ɨ jaj. Majta mu hui ra'aste. 28 Tɨ'ɨj ta'i Jesús aun a'ará'a utavan pujme'en a'ahua'a Gadara tɨ ajtyama'acan. Matɨ'ɨj mi a'itacɨj ɨ baarcu jetze. Aj mu mi seica hua'antinajchaca'a. Ma hua'apua aɨme. Au mu a'araacɨ a'u maj mɨ'ɨchite á'anaamɨca. Tiyaaru'usi pu hua'a tzajta'a seijra'acaa. Eihua mu simuáruunica'a. Aɨj pu cɨn cai rɨ'ɨristaca'a tɨ a'atɨ a'uré'enyen aujna juye jetze. 29 Matɨ'ɨj mi meyan títe'ejíjhuaca'a. Meyan tɨcɨn: ―¿A'ini hui ti'itɨj petyaruuren ityejmi jemi, Jesús, pej i'i yaujra'an ɨ Dioj? ¿Ni peyan mu a'uve'eme pej pi pueijtzi taata'an? Aru capu xɨ tyaja'ure'enye ajna xɨcajra'a tyaj jetzen rajpueitzi ta'aju'un. 30 Meenti a'ɨmɨ seica muaatyáuu ɨ tuiixute. Ma mui'i. A mu á'ujhua'an metye'enticuáa. 31 Matɨ'ɨj mi maɨn ɨ tiyaaru'use tɨ hua'a tzajta'a seijra'acaa, aɨ mu meyan rájhuaviiri'i maɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Tɨ pua'a peyan titaatamuarite'en ityejmi, taatáitechi ityejmi a'u maj a'utyáuu mɨ tuiixu. 32 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Séricu. Matɨ'ɨj mi huiiraacɨ. Aj mu mi hua'a tzajta'a a'utyajrupi ɨ tuiixute. Majta maɨn ɨ tuiixu, matɨ'ɨj mi huatauruu aun pujme'en atya'ana tɨ a'atamɨ́'ɨyi. Matɨ'ɨjta mi mu atyáavatzɨ a jaata'a. Aj mu mi aujamɨ naijmi'i. 33 Majta maɨn ɨ mej tuiixu chaɨca'a, aɨ mu huatauruu. Matɨ'ɨj mi maun a'ucɨj chajta'a mej mi tyu'utaxaj. Aɨj mu hua'uta'ixaa a'ij tɨ ti'itɨj hua'uruu ɨ tuiixu, majta a'ij tɨ ti'itɨj hua'uruu aɨme ɨ tiyaaru'use ɨ maj hua'a tzajta'a seijra'acaa. 34 Matɨ'ɨj mi aɨme aun maj huachaatɨma'acaa aujna, naimi'i mu ave'ere'enye ɨ Jesús jemi mej mi jamuan tyu'uxáj. Matɨ'ɨj raaseij, eihua mu rájhuaviiri'i maɨjna ɨ Jesús tɨ nu'u a'ura'ani u a'ahua'a yee.

Mateo 9

1 Aj pu i Jesús atyajraa ɨ baarcu jetze. Aj mu mi antacɨj utan pujme'en. Tɨ'ɨqui aun a'ará'a aujna chajta'a a'u tɨ e'ema'acan. 2 Majta maɨn ɨ seica, aɨ mu a'atɨ ave'ere'eneijte ɨ Jesús jemi saɨj tɨ cɨyaaxara'acaa. Aɨj pu japua a'ujca'atii ɨ utaatzi aɨjna ɨ a'atɨ. Tɨ'ɨj Jesús hua'useij aɨme ɨ tyaɨte, aj pu xaa raamua'areeri'i tɨcɨn metya'atzaahuate'e aɨme. Aj pu'i ayan tiraata'ixaa aɨjna tɨ ti'icu'i tɨcɨn: ―Niyauj, uhuatya'aca'anyechi ɨ a'a tzajta'a. Pu'uri timuaatauuni'iri'i ɨ Dioj ɨ paj cɨn autyajturaa ɨ jemin. ―Ayaa pu tiraata'ixaa. 3 Meenti a vejli'i muirátya'acaa seica ɨ maj tye'eyu'uxaca ɨ ruye'ira cɨme'e. Matɨ'ɨj mi meyan tyu'umuá'a ɨ rutzajta'a tɨcɨn: “Amɨ pu a'ij pua'a tirata'aca ɨ Dioj ɨ runyuuca cɨme'e.” 4 Ajta Jesús, aɨ pu rusaɨj rú'umua'areeracaa a'ij mej ye'i tya'umua'atzajca'a ɨ rutzajta'a. Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn seyan a'ij pua'a tya'umua'atze ɨ rutzajta'a? 5 ¿Ti'itaani cai eitze'e muare'eri, ni nyej neyan tiraata'ixaate'en ɨ tɨ cɨyaaxara'a yee: “Pu'uri timuaatauuni'iri'i ɨ Dioj ɨ paj cɨn autyajturaa ɨ jemin”, na'ari yee: “Ajchesi, ajta anchuá mɨ a'utaatzi”? 6 Aru, ayaa nu hui rɨni sej si raamua'aree ɨ nyaj nyajta ɨ tyaata'a jetze airaanye, nyaa nu xaa nyaɨjna cɨn antinmua'aree iiyan chaanaca japua nyej ni tihua'utauuni'i ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. Aj pu i ayan tiraata'ixaa ɨ tɨ cɨyaaxara'a tɨcɨn: ―Ajchesi, tipíi mɨ a'utaatzi. Aricu a'ura'a a'u pe e'eche. 7 Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a ɨ Jesús, aj pu'i ajchá aɨjna tɨ ti'icui'icaa. Tɨ'ɨj i á'uraa u ruche. 8 Majta maɨn ɨ tyaɨte, matɨ'ɨj tyu'useij a'ij tɨ ti'itɨ huarɨj, eecan mu huataujtyamua'ave. Rɨ'ɨ mu tiraatajee ɨ Dioj, maɨjna cɨme'e tɨ aɨn Dioj ari raata'a aɨjna ɨ muare'eri'ira'a ɨ maj cɨn meyan rɨcɨ ɨ tyetyaca. 9 Aj pu i Jesús á'uraa. Tɨ'ɨqui i a'ayee a'uré'enye tɨ'ɨj aɨn huaseij aɨjna ɨ a'atɨ, Mateo tɨ antyahuaa. Au pu huiracatii chi'ita maj tzajta'an hua'ajijva'aca'a ɨ mej ti'itɨ'ɨcɨca. Aj pu i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pata'aj nya jamuan á'ucha'acanye'en. Ajta e'eyan, Mateo ájche. Tɨ'ɨqui á'uraa jamuan. 10 Tɨ'ɨqui ayan tyuju'urɨj matɨ'ɨj maun a'ará'a a'utɨ Mateo e'echajca'a. Tɨ'ɨj Jesús ti'icua'acaa, matɨ'ɨj mi u a'uva'aju'un eihua ɨ maj tí'itejijve'e, majta seica ɨ mej meyan che'eta mana'a a'ij pua'a ti'ityetyaɨte. Naijmi'i mu ti'icua'acaa ɨ meesa japua jamuan ɨ Jesús, majta jamuan aɨme ɨ maj á'ujhua'anya'a ɨ Jesús jamuan. 11 Majta maɨn ɨ fariseos, aɨme ɨ mej eihua huapɨ'ɨ ti'ijxe'eve'e ɨ ruye'ira matɨ'ɨj meyan raaseij a'ij tɨ rɨjcaa ɨ Jesús, ayaa mu tihua'utaihua'uri'i aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Meyan tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn amɨn a'amua maestru pu ti'icua'aca, ajta ti'iya'aca hua'a jamuan ɨ maj hua'ajijve'e ɨ mej ti'itɨ'ɨcɨca, ajta jamuan ɨ maj cai xa'apɨ'ɨn titetyújcha'ɨ? 12 Tɨ'ɨj ayan tya'unamuajri'i ɨ Jesús. Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Cɨme'en aɨme ɨ tyaɨte ɨ maj a'ucɨ'ɨca'a jemin tɨ ya'anaca. Capu ruxe'eve'e maj u a'uju'un ɨ maj re'en aɨjna jemi ɨ tɨ ya'anaca, silu aɨ mu xaa a'uré'eninyei ɨ tɨ ya'anaca jemi ɨ mej ti'icucui'i. 13 Sericu, sata'aj tihuaujmua'aten saɨjna cɨme'e sej si yau'eitaa xa'ara'ani a'ij tɨ huataujmua'a eijna i nyuucari aɨjna cɨme'e maj raxe'eve'e mej mi á'ujcu'uvaa rujɨɨmua'a. Me nyajta, canu a'atzu raxe'eve'e mej tyu'utamuaɨ'ɨvajta. Ayaa pu che'eta na'a een inyeetzi jemi, canu nyaɨjna cɨn ye ve'eme nyaj aɨme huata'inyen ɨ tɨ ayan tihua'amityejte'e maj xa'apɨ'ɨn rɨcɨ silu aɨme ɨ maj meyan ru'umua'aree ɨ rutzajta'a ɨ maj cai xa'apɨ'ɨn rɨcɨ. 14 Matɨ'ɨj mi seica ave'ere'enye. Aɨme mu aɨn pueen ɨ maj Juan jamuan á'ujhua'anya'a. Aɨ mu ave'ere'enye ɨ Jesús jemi. Matɨ'ɨj mi meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn teyan ti'ita'itzi'ive'e ityan, majta aɨme ɨ fariseos? Aru ɨ maj mueetzi jamuan á'ujhua'an, camu hui meyan rɨcɨ. 15 Ayaa pu tyu'utanyu aɨjna ɨ Jesús, tɨcɨn: ―Tɨ pua'a a'atɨ huatyenyaɨche, aj pu i ru'amiincustyamua'a huata'inyesin mej mi tyu'uyesten. Aj pu i tihue'imin. ¿Ni tzaa meyan tyú'uritzi'ive'en tɨ pua'a hua'a jamuan ti'iyeste ɨ a'atɨ? Capu xaa nya'u. Ma ajta xaa, aj pu tyaja'ure'enyejsin ɨ xɨcajra'a maj jetzen ra'avi'itɨn ɨ a'atɨ. Aj mu xaa ɨ amiincustyamua'ame'en ru'ítzi'ive'en, a'ini capu che'e a'ahua'a ɨ hua'amiincu. A'ini nyauche'e nu ye huatyejvee, camu ru'itzi'ive'en ɨ nya'amiincustyamua'a. 16 ’Niche'e seij amuaata'ixaate'en ɨ nyuucari. Tɨ pua'a a'atɨ aɨjna cɨn ti'icu'unya'apua cɨɨxuri cɨme'e tɨ mi'ima'acan, capu ayan ti'ijcu'unya'apuan aɨjna cɨme'e ɨ cɨɨxuri tɨ cai xɨ a'anaj á'usini'i. Na'ari cai, huatyatzu'uta pu a'ame aɨjna ɨ cɨɨxuri tɨ jajcua tɨ'ɨj huatyaja'usini'ihua. Ra'atyásujtza'anaxɨ'ɨsin ɨ tɨ mi'ima'acan. Aj pu i ɨ tɨ anásujtza'ani, eitze'e pu va'atɨ a'ame. 17 Ajta, camu meyan raruure mej ru'ucajtu'ani navij limeetajra'a tzajta'a tɨ racue'iríihuajmee ɨ viinu ɨ maj mauchan raataahuaca'a. Tɨ pua'a meyan raaruuren, aɨjna ɨ viinu tɨ jajcua, aɨ pu rajtyásujtza'ana ɨ navij tɨ racue'iríihuajmee. Tɨ'ɨqui a'uváɨjtzi ɨ navij, ajta ɨ viinu. Aɨj pu cɨn ayan ruxe'eve'e tɨ iru'ucajtu'ani navij tzajta'a tɨ jajcua aɨjna ɨ viinu tɨ ajta jajcua. Ayaa pu eenye'eque'en tya'utaviicue'ira ɨ tɨ ruxa'aj ti'ijájcua. Aɨ pu aɨjna cɨn tye'eviicue'i ɨ tɨ hua'apua. 18 Auche'e pu tihue'ixaatya'acaa tɨ'ɨj seij ave'ere'enye, tɨ ti'ijta u hua'a teyujta'a. Aj pu i titunutaca'a jemin aɨjna ɨ Jesús. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Niyauj pu hui a'ame'ere. Mu a'uta'iyi'i pata'aj ra'ajtamuare'en, tɨ i aɨn auj ruuri a'ara'ani. 19 Jesús pu ájche. Tɨ'ɨqui aun ya'ume jamuan aɨjna ɨ ya'upuaara'an aɨjna tɨ a'ame'ere. Majta mu a'uju'un aɨme ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a. 20 Meenti aɨn jɨita'a aun a'utyavaaca'a tɨ ari ayan a'atyee tɨ ti'icu'i a'achu cumu tamuaamuata'a ninye'ira'a japuan hua'apua. Tɨ'ɨj pɨ na'a pu uva'axujxu'ure. Aɨ pu ave'ere'enye ɨ Jesús jemi. Aj pu i ra'ajtamuárej tɨj na'a tya'uvíjpi'i ɨ cɨɨxura'ara'an jetze. 21 Aɨj pu cɨn ayan huarɨj, a'ini rusaɨj pu ayan tyu'umuá'a tɨcɨn: “Tɨ pua'a aɨ na'a caj tyajtamuare'en tɨj na'a tya'uvíjpi'i ɨ cɨɨxura'ara'an jetze, aj nu xaa rujni.” 22 Aj pu i Jesús pɨ a'ure'eve tɨ'i raaseij ɨ jɨita'a. Aj pu i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Niyauj, huatya'aca'anye mua'a tzajta'a. Petya'atzaahuatye'e nyej timuaahuaate'enche'e. Aɨj paj cɨn peri huaruj. Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a, aj pu i huaruj aɨjna ɨ jɨita'a. 23 Tɨ'ɨqui aun a'ará'a a'u tɨ e'eche ɨ ya'upuaara'an ɨ tɨ á'ame'erajcaa. Tɨ'ɨj utyajrupi u chi'ita, aj pu i hua'useij ɨ tyaɨte, aɨme ɨ mej ti'icɨ'ɨsite'e jamuan ɨ seica ɨ maj jeihua ruyein. 24 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sericu, xu'irácɨɨnye muan, a'ini capu mɨ'ɨchi mɨ tyamueij, silu cutzu pu'u. Ma majta, aɨ mu raatya'atzájraa maɨjna cɨme'e a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a. 25 Aj pu i Jesús huare'ityaca'a a pua'aque. Au pu utyajrupi a'u tɨ aucá'a aɨjna ɨ tyamueij. Aj pu i ra'ajví'i muajca'ara'ara'an jetze. Ajta aɨn ɨ tyamueij, tɨ'ɨqui aɨn ájche. 26 Tɨ'ɨqui nainjapua a'u tɨ na'a maj a'uchaatɨma'acaa, naimi'i mu raamua'areeri'i a'ij tɨ ti'itɨ huarɨj. 27 Tɨ'ɨj Jesús aun a'arajraa, ma hua'apua mu raatavén ɨ maj aracúcu'unijma'acaa, mua'antijíihua. Meyan tɨcɨn: ―Muaa paj i'i yaujra'an aɨjna ɨ David tyaacan, tá'ancu'uvajxɨ'ɨ. 28 Tɨ'ɨj Jesús utyajrupi u chi'ita, aj mu mi ave'ere'enye ɨ jemin. Aj pu i ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni seyan na'antzaahuate'esin nyej tyajamuaahuaate'en? Matɨ'ɨj mi meyan tɨcɨn: ―Ai nya'u tyacai, tavastara'a. 29 Aj pu i hua'arámuara'axɨ ɨ huá'a jɨ'ɨ jetze. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aɨjna cɨme'e saj tya'antzaahuate'e, ayaa pu te'eme. Xu'uri huaruj. 30 Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a, aj mu mi man unyéjnye'eraca'a aɨme ɨ maj hua'apua. Eihua pu tihueijca aɨjna ɨ Jesús maj nu'u cai a'atɨ ixaatya'a. 31 Ma majta, matɨ'ɨj a'ucɨj, aj mu mi autyajhuii mej meyan raataxaj me eijre'e nainjapua a'ij tɨ Jesús hua'uruu. 32 Matɨ'ɨj huiiraju'uncaa u chi'ita, seica mu tɨ ti'icui'i a ye'iré'enejti'ire. Capu tya'anrɨ'ɨrajcaa aɨjna ɨ a'atɨ. 33 Aj pu i Jesús raatamuari ɨ tiyaaru'u tɨ tzajta'an seijra'acaa. Ajta e'eyan autyejche tɨ tyu'utaxaj aɨjna tɨ ti'icui'ica'a. Majta maɨn ɨ tyaɨte, eihua mu huataujtyamua'ave. Meyan tɨcɨn: ―Ee xaa nya'u. Catu a'anaj ti'itɨ teyan tyu'uséij tɨj na'a iiyan huatyacá'a Israel, tyatɨj tauchan teri tyu'useij ijii tɨ a'atɨ ayan raayɨ'ɨtɨ. 34 Ma majta aɨme ɨ fariseos, ayaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Aɨjna ɨ Jesús, aɨ pu aɨjna jetze araujca'anye tɨ tihue'ijte'e ɨ tiyaaru'use tɨ'ij ayan hua'utamuarite'en ɨ tiyaaru'use ɨ maj tyaɨte tzajta'a seijre'e. 35 Nain japua pu á'ucha'acanya'a ɨ Jesús a'u tɨ na'a maj a'uchaatɨma'acaa, chajta'a, tɨ vivéjmee nusu tɨ cɨle'enyejmee. Tihua'amua'atyahua'a pu a'aye'i hua'a teyujta'a aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Dioj tɨ nainjapua tie'ijta. Ajta naijmi'ica pu tyu'uhuaa, nain ɨ maj cɨn ti'icui'icaa nusu ɨ tɨ cai huá'aca'anisti'iraca'a. 36 Tɨ'ɨj aɨme huaseij ɨ tyaɨte, eecan pu huataujxaamɨjte hua'a jemi a'ini eihua mu huamue'itɨche maɨjna cɨme'e ɨ mej rajpueijtzica'a. Majta ruxaamɨjte. Ayaa mu éenya'a tɨj canya'axɨ ɨ maj cai a'atɨ huá'acujta'a á'ucha'acanya'a. 37 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a tɨcɨn: ―Ee xaa nya'u, ayej ti'ayajna, mu'uri mui'itɨ ɨ mej meri rɨ'ɨ huaujruu tɨ Dioj tihua'utaijte'en. Ma ajta, ɨ maj ti'imɨjhuaca hua'a cɨme'en, camu mui'i. 38 Aɨj pu cɨn, ayaa pu tyu'ujxe'eve'e. Sata'aj seyan ti'ijhuaviira saɨjna ɨ tavastara'a tɨ ayan hua'uruuren mej mi tyaɨtestyamua'ame'en pueenye'en mua'ara'ani, tɨ i aɨn tavastara'a hua'ure'itixɨ'ɨn ɨ mej ti'imɨjhuaca mej mi hua'ajsaɨre'en ɨ Dioj jemi.

Mateo 10

1 Aj pu i Jesús hua'utajee aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. Aɨ pu antyujmua'areeraca'a aɨjna cɨme'e mej mi hua'utamuarite'en ɨ tiyaaru'u maj hua'a tzajta'a seijra'acaa ɨ tyaɨte, ajta mej mi nain tihua'uhuaate'en ɨ maj cɨn tí'icucui'icaa, cui'ini'ira'a cɨme'e nusu tɨ cai huá'aca'anisti'iraca'a. 2 Ayaa mu antya'aruu aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, aɨme ɨ tɨ Jesús hua'utaityaca'a. Anacaican, aɨjna ɨ Simón, ɨ maj majta meyan raatamua'amua tɨcɨn Pedro. Aɨ pu ajta huatajee aɨjna ɨ juutzajra'an ɨ Simón. Ayaa pu antyahuaa tɨcɨn Andrés. Ajta aɨme pu huatajee aɨjna ɨ Jacobo, ajta juutzajra'an tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Juan. Ai mu maɨn pueen yaujmua'ame'en ɨ Zebedeeyu. 3 Majta seica huatajee, aɨjna ɨ Felipe, ajta aɨjna ɨ Bartolomé, ajta aɨjna ɨ Tomás, ajtahua'a seij, tɨ ayan antyahuaa Mateo, tɨ tí'itejí'ivihua'a aɨme ɨ mej ti'itɨ'ɨcɨca. Seij pu ajta huatajee. Ai pu aɨn pueen aɨjna ɨ Jacobo, Alfeo tɨ rape'eri, ajtahua'a seij, aɨjna ɨ Lebeo, tɨ ajta ayan antyahuaa tɨcɨn Tadeo. 4 Aɨ pu ajta huatajee aɨjna ɨ Simón ɨ tɨ ajtyama'acan hua'a jetze ɨ mej meyan huataujmua'a tɨcɨn cananista, ajta aɨjna ɨ Judás tɨ ayan tye'entímu'utaca tɨcɨn Iscariote. Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ aviitzi cɨn hua'utatui aɨjna ɨ Jesús. 5 Ai mu aɨn pueen ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase ɨ tɨ Jesús hua'utaityaca'a. Ayaa pu aɨjna cɨn tihuéijca, ayan tihue'ixaatya'a yee: ―Caxu saun a'ucɨ́'ɨca'an saujna a maj a'uchaatɨme ɨ maj seij chuejra'a japua ajtyama'acan, caxu sajta utyaru'iipiche'en chajta'a jetze a'u mej e'eche aɨme ɨ maj Samaariya jetze ajtyama'acan. 6 Ma sajta muan, sata'aj saun á'uju'un hua'a jemi ɨ mej i'i yaujmua'ame'en aɨjna ɨ Israel tyaacan. Yaa mu e'en aɨme tɨj canya'axɨ ɨ maj á'uvej. 7 Sata'aj á'uju'un, sara'antixáata yee pu'uri tɨn tyaja'ure'enyejsin tɨ Dioj ayan tyu'utaijta iiyan chaanaca japua. 8 Sata'aj sajta tihua'uhuaate'en ɨ mej ti'icucui'i. Sajta seyan hua'uruuren ɨ maj mauchan huacuii mej mi ruuri mua'ara'ani majtahua'a mana'a. Sata'aj sajta hua'urújte'en aɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn ti'icucui'i aɨjna ɨ mej meyan ratamua'amua tɨcɨn leepra. Sajta hua'utamuarite'en aɨme ɨ tiyaaru'use ɨ maj hua'a tzajta'a seijre'e ɨ tyaɨte. Muan, caxu tyu'unajchitaca'a aɨjna cɨme'e saj ra'ancura'a saɨjna ɨ muare'eri'ira'a ɨ saj cɨn tihua'amua'aten. Aɨj pu cɨn, caxu hua'ajijva'a. 9 ’Caxu sajta ti'itɨj anyaɨ́'ɨn tzajta'an ɨ puaasi ɨ saj cɨn ava'ujjɨ'ɨque'emee, meeru'u ti'itɨ, centaavu ti'itɨ. 10 Caxu ca'ani pijca ɨ saj cɨn huataujvaɨre'en ɨ juye jetze. Sajta saɨn ajta ca'acaímá'a ɨ tɨ anátápi'ihuajme'e, sajta ucaujchejtya'axɨ'ɨn rusáxu'ijme'en seij cɨme'e ɨ sa'ahua. Caxu sajta itzɨj chuiica. Ayaa xu huarɨni a'ini ayej ti'ixa'apɨ'ɨn mej tyajámuaamín maɨjna cɨme'e ɨ sej ti'imɨjhuaca. 11 ’A'u tɨ na'a maj a'uchaatɨme, satɨ'ɨj a'utyarute saujna, aj xu si seij huahuauni tɨ cai ti'itɨ cɨn atyáturaavaca. Au xu a'utyá'a xa'aju'un u chi'ira'an tzajta'a aɨjna ɨ a'atɨ a'achu saj caj e'eteere saujna chajta'a. 12 Satɨ'ɨj a'utyarute saujna u chi'ita, aj xu hua'utataujte'en. 13 Tɨ pua'a meyan amua'ancure'evi'itɨn tyamua'a naa, che'e ayen éenye'en a'ij sej seri tihua'utataujte. Na'ari cai, sata'aj seij jemi raatyatuaani ɨ runyuuca ɨ saj cɨn seri tihua'utataujte aɨme ɨ maj mauchan amuaatíite. 14 Ajta tɨ pua'a a'atɨ cai amua'ancure'evi'itɨn, na'ari tɨ pua'a macai ranamuajracu a'ij sej tihue'ixaate'en, satɨ'ɨj huirácɨɨnyen saujna chi'ita, sara'atyáca'atzɨjxɨ'ɨn ɨ ruca'acai tɨ i cávatzɨn ɨ chuej. Aj mu mi ramua'areeran ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. 15 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, ajna xɨcajra'a tɨ jetzen tihua'axɨjte'esin ɨ Dioj ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ jemin, eihua pu pueijtzi hua'uta'asin. Eitze'e mu rajpueitzi mua'aju'un aujna chajta'a macai ɨ mej mejmi'i maun e'echajca'a aujna tɨ ayan tyaja'arátyahuaaca'a tɨcɨn Sodoma, ajta aujna u Gomorra. 16 ’Casi'i muan, ayaa nu tyajamuaataijte'esin sej si á'ujhua'anye'en hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte ɨ maj meyan á'amuaruuren tɨj ɨɨra'ave ɨ mej ti'ityacɨ'ɨmaca. Sata'aj seyan tityaumuámua'aren matɨj aɨme ɨ cu'ucu'use ɨ mej eihua raayɨ'ɨtɨ. Sata'aj huámua'ajcantare sej si cai tyu'ɨtzíita ma sá'ujhua'anye'en matɨj majta rɨcɨ aɨme ɨ cucui'ise. 17 Rɨ'ɨ xu'u hua'a jemi ɨ tyetyaca. Aɨ mu muejmi a'utyatuaasin a'u maj tie'ijta hua'a jueesi jemi. Aj mu mi amua'ajvájxɨ'ɨsin a'amua huari jetze. 18 Majta mu muejmi á'avi'itɨn ɨ tajtuhuaani jemi na'ari ɨ rey jemi maɨjna cɨme'e sej seyan ti'ivaɨre'e nye jetze ma'acan. Ayaa mu á'amuaruuren sej si hua'uta'ixaate'en aɨjna cɨme'e a'ij sej een cɨn na'astijre'en inyeetzi. Ayaa xu che'eta sana'a tihua'uta'ixaate'esin aɨme ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan. 19 Aru, ajna xɨcajra'a jetze matɨ'ɨj á'amuavivi'iran, caxu seyan ti'imuajca yee a'i qui ye'i tyetyu'utaxajta, na'ari yee ti'itaqui nyuucarijra'a taataxajta. Matɨ'ɨj meyan amuáaruurén, aj pu i Dioj amuaata'asin a'ij sej ye'i tyu'utaxaj. 20 Ayaa xu'u, caxu ti'itzɨɨnya'a a'ini ɨ sej hua'uta'ixaate'esin, caxu rujɨɨmua'a rajtyauusin silu aɨn ɨ xaijnyu'ucara'ara'an aɨjna ɨ saj rajya'upua, aɨ pu amuaata'itiira a'ij sej ye'i tyu'utaxaj. 21 ’A'atɨ pu hui hue'itzi cɨn ti'ijxajtzi'iran ɨ ru'ihuaara'a mej mi raaje'ica. Ayaa pu che'eta na'a te'eme ɨ ya'upuaara'an hue'itzi pu hua'ataaven ɨ ruyaujmua'a. Majta maɨn ɨ yaujmua'ame'en, aɨ mu che'eta mana'a ajhuiixɨ'ɨn. Ayaa mu tihua'utaijta maj hua'ucui'ini. 22 Majta ɨ tyaɨte naimi'i mu amuá'ajcháɨra'a mua'aju'un maɨjna cɨme'e saj na'astijre'e inyeetzi. Ajta aɨn ɨ tɨ tya'utaviicue'i asta na'a cai nain tye'entipua'are, Dioj pu ru'iratuaasin aɨjna. 23 Matɨ'ɨj a'ij pua'a a'amuaruura iiya chajta'a, sata'aj ca'anacan huiracɨɨnye. Sej si seij chajta'a jetze a'utyarute. Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, satɨ'ɨj sáuj á'ujhua'anye'en seij sajta seij jetze ɨ chajta'ana a'u maj a'uchaatɨme aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, i nyaj nyajta tyaata'a jetze airaanye, nyaa nu xaa ya va'acányejsin. 24 ’Aɨjna ɨ tɨ tihua'amua'ate, eitze'e pu ruxe'eve cai aɨme ɨ mej tyu'ujmua'ate. Ajta, aɨjna tɨ ti'iraijte'e, eitze'e pu ruxe'eve aɨjna cai aɨn tɨ ravaɨre'e. 25 Aɨj pu cɨn, ayan tyu'ujxe'eve'e. Aɨjna tɨ tihua'amua'aten, che'e aɨn ayan che'eta na'a eenye'en tɨj aɨjna tɨ tyu'ujmua'ate. Ajta aɨjna tɨ ti'ivaɨre'e, che'e aɨn ajta ayan che'eta na'a eenye'en tɨj aɨjna tɨ ti'iraijte'e. Ayaa mu che'eta mana'a á'amuaruuren muejmi a'ij mej meri naaruu inyeetzi. A'ini ayaa mu meri naatamuá'a tɨ cɨme'en yee: “Muaa pej i'i Beelzebú aɨjna tɨ tihue'ijte'e ɨ tiyaaru'use”, ayaa mu che'eta mana'a á'amuaruuren muejmi, mɨ saj hui ni'ityaɨtestyamua'a. Ee xaa nya'u, majta mu eitze'e a'ij pua'a á'amuaruuren muejmi. 26 ’Aɨj xu cɨn, ca xu hua'atzɨɨnya'a ɨ tyaɨte. Ti'itɨ tɨ a'ij aviitzi'i ɨ saj cɨn rajpueijtzi, Dioj pu raataseijrata me eijre'e, na'ari ti'itɨ tɨ a'ij tɨ ru'avaa ɨ saj cɨn ti'imuare'e, Dioj pu hua'uta'asin mej mi raamua'aree. 27 Aɨjna ɨ nyaj á'amue'ixaate'e aviitzi cɨme'e, ayaa xu huarɨni, sata'aj raataxaj me eijre'e. Ajta ɨ nyaj á'amue'ixaate'e xahuaani'i cɨme'e, ayaa xu raataxaj ca'anin cɨme'e, an xu'u ɨmɨ a'utyúu ɨ a'amuachi'i japua. 28 Caxu hua'atzɨɨnya'a aɨme ɨ maj ruxa'aj tyaɨte cui'ica a'ini camu raayɨ'ɨtɨ maj a'amuaxaijnyu'uca antipua'arite'en. Ma sajta muan, aɨj xu xaa tzɨɨnya'a aɨjna ɨ Dioj tɨ ayan raayɨ'ɨtɨ tɨ ra'antipua'arite'en mɨ sej seyan che'eta raatyahue'ira'a. Ajta aɨ pu raayɨ'ɨtɨ tɨ ra'antipua'arite'en ɨ a'amuaxaijnyu'uca ɨ saj cɨn sauj ruuricaa ɨ taij jetze tɨ cai a'anaj a'amɨ'ɨni. 29 ’Ayaa pu hua'anajchi aɨme mɨ pina'ase, a'achu cumu sei tumin saɨj. Ayaa pu i een aɨjna ɨ a'amuaya'upua, auche'e pu hua'acha'ɨ mɨ pina'ase. Capu seij mɨ'ɨni ɨ pina'a tɨ pua'a aɨn cai xɨ ayan tyu'utaxaj. 30 Dioj pu ajta ramua'aree a'achu tɨ pua'amua cáuu ɨ a'amuacɨpua. 31 Aɨj pu cɨn, caxu ti'imuajca. Eitze'e xu ruxe'eve'e ɨ Dioj jemi macai mɨ pina'ase. 32 ’A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan tya'anxájta hua'a jemi ɨ tyaɨte aɨjna cɨme'e yee nyaj nu'u nyara'astijre'e nyaɨjna ɨ Jesús, ayaa nu hui che'eta nyana'a tya'anxájta jemin ɨ tɨ ajta ni'iya'upua tajapua tɨ e'eseijre'e tɨ cɨme'en yee aɨ pu xa'apɨ'ɨn huarɨj. 33 Ajta, a'atɨ tɨ ayan hua'a jemi ayan tya'anxájta ɨ tyaɨte tɨ nu'u cai nyamua'ate, ayaa nu che'eta nyana'a tya'anxájta jemin ɨ tɨ ajta ni'iya'upua, tajapua tɨ e'eseijre'e. Ayaa nu xaahui tiraata'ixaate'esin tɨ cɨme'en yee nyaj cai ramua'ate nyaɨjna ɨ a'atɨ. 34 ’Caxu seyan ti'imuajca ɨ nyaj nyaɨjna cɨn a'uve'eme mej mi rɨ'ɨ tyamua'a naa titeetyaturan iiyan chaanaca japua. Canu nyaɨjna cɨn a'uve'eme mej mi rɨ'ɨ titeetyaturan tyamua'a naa silu mej mi e'ita'a a'utácɨɨnye maɨjna cɨme'e a'ij nyaj rɨcɨ. 35 Ayaa nu nyaɨjna cɨn a'uve'eme tɨ ij a'atɨ autyejcheni tɨ raatyénya'usi'ite'en ɨ rutaata. Ajta aɨn tɨ tyamueij ɨ jɨita'a, aɨ pu ajta raatyénya'usi'ite'esin ɨ runaana. Ayan che'eta na'a tihua'aruuren, ɨ jɨita'a tɨ ari timu'u tɨ jɨita'a; aɨ mu huataujnya'usi'ite'esin aɨme rumuunimua'aca. 36 Aɨj mu cɨn, aɨ mu rajchaɨ́ɨra'a mua'aju'un ɨ seica aɨme ɨ ruxa'aj tyaɨtestyamua'a. 37 ’Tɨ pua'a a'atɨ eitze'e raxe'eva'a ɨ rutaata, ajta ɨ runaana cai inyeetzi, capu ayan tiraavijte'e tɨ aɨn nyeetzi jemi huatyaturan tɨj na'a rusen cɨme'e. Ajta tɨ pua'a a'atɨ eitze'e raxe'eva'a ɨ ruyauj tɨ tyaata'a, ajta tɨ jɨita'a, tɨ pua'a eitze'e raxe'eva'a cai inyeetzi, capu ajta ayan tiraavijte'e tɨ aɨn nyeetzi jemi seira'a a'ara'ani tɨj na'a rusen cɨme'e. 38 Ajta, tɨ pua'a a'atɨ raxe'eva'a tɨ á'ucha'acanye'en nyeetzi jamuan, che'e aɨn huataura'an tɨ rajpueijtzi a'ara'ani nyenyuucajtze'e, capu amɨn a'ij tɨ pua'a huamɨ'ɨni ɨ curuu jetze. Na'ari cai, capu ayan tyaja'ure'enyejsin tɨ aɨn ayan huatyaturan nyeetzi jemi a'utɨ Dioj e'eseijre'e. 39 Tɨ pua'a a'atɨ ti'itesa'a tɨ ij cai huamɨ'ɨni, auche'e pu xaa nya'u mɨ'ɨni. Aij pu á'ujɨsin ɨ ruxaijnyu'uca tɨ auj ruuricaa. Ma ajta, aɨn tɨ huataura'an tɨ huamɨ'ɨni aɨjna cɨme'e tɨ tyu'utavaɨ nyeetzi jetze ma'acan, aɨ pu ajtahua'a huatarujsin. Ratyauní ɨ ruxaijnyu'uca tɨ auj ruuri tɨj na'a rusen cɨme'e. 40 ’Aɨjna ɨ a'atɨ tɨ amua'ancure'evi'itɨ u ruchi'ita, aɨ pu ajta na'ancure'evi'itɨ inyeetzi. Ajta, aɨjna ɨ tɨ na'ancure'evi'itɨ inyeetzi, ayaa pu che'eta na'a ra'ancure'evi'itɨ aɨjna tɨ nyaja'utaityaca'a. 41 Ajta aɨjna tɨ ra'ancure'evi'itɨ seij tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a, ayaa pu che'eta na'a tí'iracɨ'ɨti ɨ Dioj jemi tɨj ajta tí'iracɨ'ɨti aɨjna tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a. Na'ari, tɨ pua'a a'atɨ ra'ancure'evi'itɨn a'atɨ tɨ xa'apɨ'ɨn rɨcɨ, ayaa pu che'eta na'a tiraacɨ'ɨti ɨ Dioj jemi tɨj ajta tiraacɨ'ɨti aɨjna ɨ a'atɨ tɨ xa'apɨ'ɨn rɨcɨ. 42 Ajta, tɨ pua'a a'atɨ raata'an cɨj caj ɨ jaj, vaasu tzajta'a saɨj ɨ tevi tɨ cai ti'itɨj cɨn antyujmua'aree, tɨ pua'a ayan tiraata'an aɨjna cɨme'e tɨ aɨn tevi na'astijre'e, ayej ti'ayajna, ti'itɨ pu tí'iracɨ'ɨti ɨ Dioj jemi.

Mateo 11

1 Tɨ'ɨj Jesús raatapua'ajtaca'a tɨ hua'uta'ixaa ɨ tɨ cɨn tihuéijca, aj pu i á'uraa. A'ayee pu a'ará'a chajta'a a'ɨmɨ a'u ma a'ityachaatɨmee tɨ ij tihua'umua'aten, tɨ ij ajta tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte. 2 Ajta aɨjna ɨ Juan, au pu a'ahua'a a'anami'ihuaca'a. Aj pu i yá'umua'areeri'i a'ij tɨ Jesús rɨjcaa. Tɨ'ɨqui hua'utaityaca'a seica ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a mej mi u ya'utyeeseij, majta mej mi tiraataihua'u maɨjna ɨ Jesús. 3 Ayaa mu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni muaa paj paɨn pɨrɨcɨ paɨjna ɨ pej jee i'i Cɨriistu'u paj muaa iiyan ruxe'eve'e, paj nu'u yan va'acáanyen? Na'ari cai, ¿ni ayan tyu'ujxe'eve'e tyej seij huachu'eve'en? 4 Jesús pu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Sericu, sata'aj seyan tiraata'ixaate'en saɨjna ɨ Juan a'ij sej ye'i ti'iseij, sajta ti'inamua. 5 Sata'aj raata'ixaate'en yee mu'uri atanyéjnye'e ɨ maj aracúcu'unijma'acaa; ajta yee mu'uri a á'ujhua'an aɨme ɨ maj anacɨyáaxavi'ijma'acaa ruɨɨca jetze; majta yee mu'uri huarúj maɨjna cɨme'e cui'ini'ira'a tɨ tinyajxɨ ɨ hua'ahue'ira'a jetze. Majta hui aɨme ɨ maj nacuxaitaraca'a, mu'uri huiityajnamua. Majta seica, aɨme ɨ maj huacuii, mu'uri ajtahua'a mana'a huatarú. Nyajta tihua'uta'ixaate'esin aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj hue'iratuaasin. 6 Che'e huaujtyamua'ave'en aɨjna ɨ a'atɨ tɨ cai ruhuarita'a huare'eye'ica inyeetzi jemi aɨjna cɨme'e tɨ cai che'e tye'eviicue'i nyeetzi jemi. 7 Matɨ'ɨj a'ucɨj aɨme ɨ maj Juan jamuan á'ujhua'anya'a, Jesús pu autyejche tɨ tihua'uta'ixaate'en ɨ seica cɨme'en aɨjna ɨ Juan. Ayan tɨcɨn: ―¿Ti'itaani sana'a u a'utyeeseij saujna u mu'utzita? ¿Ni qui seyan tiraaseij ɨ huiini tɨ aaca raru'uxante'e? Caxu xaa nya'u. 8 Tɨ pua'a sacai seyan huarɨj, ¿ti'itaani sana'a a'utyeeseij? ¿Ni a'atɨ sa'utyeeseij tɨ tya'ucáavɨ re'enye'en cɨme'e? Caxu xaa nya'u, a'ini xu'uri ramua'aree tɨcɨn aɨme ɨ mej meyan re'enye'en cɨn tya'ucáavɨ, au mu e'eche hua'achi'ita ɨ rey. 9 Ari tɨ pua'a sacai seyan huarɨj, ¿ti'itaani nya'u? ¿Ni sacai seyan aɨn a'utyeeseij a'atɨ tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a? Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨ aɨn pueen tzɨte'e aɨjna ɨ Juan. Ayej xaa nya'u ti'ayajna, eihua pu eitze'e va'acan cɨn ti'ityejvee aɨjna ɨ Juan cai saɨj tɨ ayaa na'a aɨjna cɨn ti'ityejvee tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a. 10 Aɨ pu aɨn pueen ɨ tɨ cɨme'en ra'axa ɨ yu'uxari jetze. Tɨcɨn: Nyaa nu a'atɨ huataíti tɨ anajca mueetzi jemi mej mi rɨ'ɨ huaujruuren ɨ tyaɨte. 11 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e hua'a tzajta'a naijmi'i ɨ tyaɨte ɨ maj huanyej iiyan chaanaca japua, capu a'atɨ a'anaj tye'entyajrupi ti'itɨj cɨme'e tɨ eitze'e ve'e cai ɨ tɨ cɨn ti'ityejvee aɨjna ɨ Juan. Ma ajta, aɨn tɨ eitze'e cɨle'en cɨn ti'ityejvee ɨ Dioj jemi, eitze'e pu ve'e aɨjna ɨ a'atɨ cai aɨjna ɨ Juan. 12 ’Tɨj na'a ajna'ɨmɨ tɨ tyu'uséijre aɨjna ɨ Juan, tɨ yu e'iré'enye, tyaɨte mu ca'anyejri cɨn rahuauca mej mi maun a'utyarute ajna Dioj tɨ e'eseijre'e. Majta ca'anyejri mu cɨn tí'ityese'e aɨme ɨ tyetyaca ɨ maj ruca'anye mej mi huataura'an maɨjna cɨme'e. 13 Aɨme ɨ maj Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a, ajta aɨjna ɨ yu'uxari jetze tɨ Moisés tyaacan ra'uyu'uxaca'a, naimi'i mu tyu'utaxajtaca'a aɨjna cɨme'e ɨ Dioj tɨ nain japua tie'ijta iiyan chaanaca japua. Mauche'e raaxajtaca'a hasta na'a cai ya huataseijre aɨjna ɨ Juan. 14 Ajta, tɨ pua'a seyan titya'ahuaujca'anen saj rá'antzaahuate'en, aɨjna ɨ Juan, ai pu aɨn pueen aɨjna tɨ nu'u ruxe'eve'e tɨ ya uvé'enyen, aɨjna ɨ tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Elías. 15 Aɨme ɨ maj huityánajca'amua, miche'e rɨ'ɨ tiraanamua. 16 ’¿A'ini nyana'a tiraataxaj yee a'ini me'en aɨme ɨ tyaɨte ɨ maj eijna ninye'ira'a jetze yan huachaatɨme ijii? Ayaa mu e'en matɨj ɨ tɨ'ɨrii ɨ maj vejri'i a'ujti a'u maj tyaja'atua. Aɨ mu hua'atéji'ivihua'a ɨ seica. 17 Meyan tɨcɨn: “Tetyu'utacɨ'ɨsite sej si tyu'utyeenye'en. Ma sajta cai, caxu tyu'utyeenye. Tyajta tu tyu'utáchuiica'a ɨ chuiicari cɨme'e ɨ maj cɨn tí'ichuicaca tɨ pua'a seij huamɨ'ɨni, ma sajta, caxu saɨjna cɨn huataujxaamɨste.” 18 Ayaa nu hui een cɨn neyan tyaja'amue'ihua'u a'ini ayaa pu ti'irɨnyaca. Aɨjna ɨ Juan, ayaa pu mu a'uve'eme. Aɨ pu rú'itzi'iva'acaa. Ajta capu raya'aca'a ɨ nahuaj. Aɨj xu cɨn seyan tyu'utaxajtaca'a yee tiyaaru'u pu tzajta'an seijre'e amɨjna mɨ tevi. 19 Nyajta e'eyan inyaa ya uve'enye, i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye. Canu nye'itzi'ivi. Nyajta raya'aca ɨ nahuaj. Muan xu si seyan ti'inyaxa yee huapɨ'ɨ nu ti'icua'aca, nyajta nu'u nyatahueive'e, majta meyan nya'amiincustyamua'a pueen aɨme ɨ maj nu'u eihua ata'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi, majta aɨme ɨ maj hua'ajijve'e ɨ mej ti'itɨ'ɨcɨca. Ayaa xu ramua'aree tyej rɨ'ɨ me tityaumuámua'aree aɨme jemi ɨ mej ta'ará'astijre'e ityejmi. 20 Aj pu i Jesús autyejche tɨ hua'ajtya'axɨ'ɨn aɨme ɨ maj maun antacháatɨma'acaa a'u tɨ ayan tyaja'urɨj ɨ muáre'eri'ira'ara'an cɨme'e mui'icaca ɨ maj cɨn rɨ'ɨ tya'utaseij. Aɨ pu hua'ajtya'axɨ seij ajta seij ɨ tyaɨtejra'a ɨ maj maun a'uchaatɨma'acaa u chajta'ana jetze a'ini camu autyajhuii maj saɨque tyu'umua'ati. 21 Ayan tɨcɨn: ―Che'e a'ij tɨ na'a, muan mɨ sej Corazín e'eche. Che'e a'ij tɨ na'a, muan mɨ sej Betsaida e'eche. Tɨ pua'a neyan che'eta nyana'a huárɨniiche'en nyamuare'eri'ira'a cɨme'e nyaujna u Tiro, nyajta nyaujna u Sidón, a'ij nyej nyeri ye'i huarɨj nyamuare'eri'ira'a cɨme'e muejmi jemi, mej mi'i mu saɨque tyu'umua'atíiche'en. Aɨ mu majta mej mi'i raataséiratache'en maɨjna cɨme'e mej tyu'utyaujchejte'en xu'umuavi'in cɨme'e, majta mej mi'i nasi avá'ujhua'atyahua'anche'e. 22 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨ ayan te'eme ajna xɨcajra'a jetze tɨ'ɨj Dioj hua'axɨjte'en matɨj mana'a pua'amua tyaɨtejra'a. Eitze'e xu rajpueitzi xa'aju'un macai aɨme ɨ maj aun a'uchaatɨma'acaa maujna u Tiro, majta maujna u Sidón. 23 Sajta muan mɨ sej Capernaum a'uchaatɨme, ¿a'ini tyajamua'amitejte'e? ¿Ni qui ayan yee tyajamua'amitejte'e saj nu'u rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj? Caxu xaa nya'u. Dioj pu pueijtzi amuaata'asin. Au xu a'utyaturaasin mɨ'ɨchite jamuan. Tɨ pua'a neyan che'eta nyana'a huárɨniiche'en nyaujna Sodoma a'ij nyej nyeri tyu'uruu nyamuare'eri'ira'a cɨme'e muejmi jemi, aujna u chajta'a u Sodoma, aɨ pu auj e'etéeriche'en tɨj na'a ajna'ɨmɨ tɨ yu e'ire'enye. 24 Ma ajta, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, ajna xɨcajra'a tɨ jetzen Dioj hua'axɨjte'en aɨme ɨ mej japuan a'uchaatɨme iiyan chaanaca japua, muan xu eitze'e rajpueitzi xa'aju'un sajna, macai aɨme ɨ maj maun a'uchaatɨma'acaa aujna tɨj na'a tɨ Sodoma e'ejtyama'acan. 25 Ajna xɨcajra'a jetze tɨ Jesús ayan tyu'utaxajtaca'a, aj pu i ayan raatyahuau ɨ ruya'upua tɨcɨn: ―Muaa ɨ paj nye'iya'upua, ɨ paj tie'ijta paujna u tajapua, pajta iiyan chaanaca japua, rɨ'ɨ nu timuata'aca nyaɨjna cɨme'e paj hua'uta'a mej mi yau'eitaa mua'ara'ani a'ij tɨ een mueetzi jemi aɨme ɨ maj cai eihua tyu'ujmua'ate. Ma pajta, capaj peyan hua'uta'a mej mi yau'eitaa mua'ara'ani aɨme ɨ maj támua'aree, majta aɨme ɨ maj raayɨ'ɨtɨ. 26 A ni pijta, ayaa paj ti'ijxe'eva'acaa muaa ɨ pej ni'iya'upua. ―Ayaa pu tiraatyajhuau. 27 Aj pu i ajtahua'a ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a tɨcɨn: ―Nain pu tinaatatui aɨjna tɨ ni'iya'upua mej mi raamua'ati tzaahuati'ira'a cɨme'e. Capu a'atɨ nyamua'ate nain cɨme'e a'ij nyej een silu aɨ tɨ ni'iya'upua, aɨ pu xaa nyamua'ate. Ajta, capu a'atɨ ramua'ate nain cɨme'e ɨ tɨ ni'iya'upua silu inyaa i nyej yaujra'an pueen, nyaa nu xaa ramua'ate. Majta, aɨ mu ramua'ate aɨme ɨ tɨ hua'araanajchi nyej tihua'utaseijrate'en a'ij tɨ een. 28 ’Sata'aj ye ve'ere'enyen inyeetzi jemi, satɨj sana'a pua'amua muan, mɨ saj cua'ana saɨjna cɨme'e ɨ saj rahuauca saj rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj, sajta saɨjna cɨn ti'ityese'en ɨ sej ra'ara'astijre'en nain cɨme'e. Nyaa nu xaa amuaata'asin saj huaujsa'upe'en. 29 Sata'aj tye'entyarute saɨjna cɨme'e ɨ nyaj cɨn tyaja'amueijcate'e. Sajta tyu'urɨ'ɨren inyeetzi jemi, a'ini nyaa nu nyaɨn pueen saɨj tɨ i'i mua'acan, canu nyajta a'antzaahuate'e. Tɨ pua'a seyan ye ve'ere'enyen inyeetzi jemi, nyaa nu amuaata'asin saj rɨ'ɨ huarɨni ɨ a'amua tzajta'a. 30 Capu muare'eri saj raanaijmi'ire'en saɨjna cɨme'e ɨ nyaj cɨn amuaata'asin. Ajta, ɨ nyaj cɨn tyaja'amueijcate'e, capu ajta muare'eri sej seyan huarɨni a'ij nyej ti'ijxe'eve'e. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús.

Mateo 12

1 Ajta ajna'ɨmɨ ayaa pu tyuju'urɨj. Au pu auma'aca ɨ Jesús a'ita'a ɨ vi'ira'ajapua. Aj pu pɨti'irɨjcaa a'anaj xɨcajra'a maj jetzen rusa'upi. Majta maɨn ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a, aɨ mu meri eihua tajcuca'a. Aj mu mi autyajhuii maj ra'antitzaanaxɨ'ɨn atzi ti'itɨ tɨ triigu jetze ma'acan. Majcua'a maɨjna ɨ atzi. 2 Majta maɨn ɨ mej jee i'i fariseos, matɨ'ɨj hua'useij mej meyan rɨjcaa, aj mu mi meyan tiraata'ixaa maɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Casi'i, ayaa mu hui rɨcɨ aɨme ɨ maj mueetzi jamuan á'ujhua'an. Ayaa mu rɨcɨ a'ij tɨ cai tyu'uta'aca tɨ a'atɨ ayan rɨjca ɨ xɨcajra'a a'anaj me jetzen rusa'upi. 3 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ fariseos tɨcɨn: ―¿Ni sacai muan a'anaj ra'ujijve ɨ yu'uxari jetze a'ij tɨ ye'i huarɨj aɨjna ɨ David tyaacan tɨ'ɨj huata'icuataca'a, majta ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a? 4 Au pu a'utyajrupi u teyujta'a, ɨ tɨ jee chi'ira'an pueen ɨ Dioj. Ajta e'eyan aɨ pu raacuaa aɨjna ɨ pan ɨ maj Dioj huatámuaɨ'ɨvejte, majta aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, aɨ mu majta raacuaa. Aɨjna ɨ pan, aɨ mu'u racua'aca aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e maujna teyujta'a. Capu amɨn a'ij, capu ti'itɨj cɨn autyajturaa aɨjna ɨ David. 5 ¿Ca'ɨn ni sacai a'anaj ra'ujijve a'ij tɨ tira'uyu'uxaca'a ɨ yu'uxari jetze aɨjna ɨ Moisés tyaacan maj nu'u aɨme ɨ mej títyetyá'upu'u u teyujta'a, aɨ mu ti'ivaɨre'e ajna xɨcajra'a me jetzen rusa'upi? Ma majta, camu ti'itɨj cɨn a'atura ɨ Dioj jemi maɨjna cɨme'e. 6 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Inyaa, i nyej ya huaca muejmi jemi, eitze'e nu va'acan cɨn ti'ityejvee macai aɨme ɨ mej títyetyá'upu'u teyujta'a. 7 Caxu a'atzu yau'eitaa xa'araa a'ij tɨ huataujmua'a aijna tɨ ayan tye'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨ cɨme'en yee Dioj tɨ raataxajtaca'a tɨcɨn: “Ayaa nu ti'ijxe'eve'e mej mi hua'ancu'uvajxɨ'ɨn ɨ ruxa'aj tyaɨte. Canu raxe'eve'e mej tyu'utamuaɨ'ɨvajta.” Na'ari cai, tɨ pua'a seyan tiyau'eitaa xá'ara'aníiche'en, caxu seyan tihua'uxájtzi'iranche'e aɨme ɨ maj cai ti'itɨj cɨn autyajturaa. 8 Aɨj pu cɨn, inyaa i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye, ayaa nu een cɨn antinmua'aree nyajta nyaijna xɨcajra'a a'anaj mej jetzen rusa'upi. 9 Aj pu'i Jesús á'uraa. Tɨ'ɨqui aun teyujta'a a'utyajrupi. 10 Au pu saɨj a'utyavaaca'a tɨ anácɨyaaxaraca'a ɨ rumuajca'a jetze. Majta maɨn ɨ fariseos, aɨ mu majta a'utyáuuca'a. Aɨ mu rahuauca'a a'ij mej ye'i tiraaxajtzi'i ɨ Jesús. Aɨj mu cɨn meyan tiraataihua'uri'i maɨjna ɨ Jesús. Meyan tɨcɨn: ―¿Ni cai rɨ'ɨri tyej teyan tiraahuaate'en saɨj tɨ ti'icu'i ajna xɨcajra'a tyej jetzen tasa'upi? 11 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a seij a'atɨ canya'a ticɨitzi, tɨ pua'a aɨn canya'a atyejveti ta'atyacun ajna matɨ'ɨj pua'a rusa'upi, ¿ni cai ayan rɨni ɨ a'atɨ tɨ u á'ume'en tɨ'ij ra'itaján? Ee xaa, ayaa xu che'eta sana'a rɨcɨ, muan. 12 Eecan pu eitze'e ti'ivaɨre'e seij ɨ tevi cai ɨ canya'a. Aɨj pu cɨn í'irɨni tɨ a'atɨ ayan ti'itɨ cɨn rɨjca ɨ tɨ i'i xa'apɨ'ɨn ajna matɨ'ɨj pua'a rusa'upi. 13 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa aɨjna tɨ anacɨyaaxara'a ɨ rumuajca'a jetze tɨcɨn: ―Huatátzaarachi mua'amuajca'a. Aj pu i aɨ pu raatatzaaraca'a ɨ rumuajca'a. Cɨme'en pu'u ayan huarɨj, aj pu i nain cɨn huaruj. Ayaa pu éenya'a a'araa re'enye'en tɨj ɨ saɨj ɨ rumuajca'a. 14 Matɨ'ɨj mi huiiraacɨ aɨme ɨ fariseos. Aj mu mi autyajhuii maj raaxa'apɨ'ɨntare'en a'ij mej ye'i huarɨni mej mi raaje'ica ɨ Jesús. 15 Tɨ'ɨj aɨn huámua'areeri'i aɨjna ɨ Jesús a'ij mej tiraaxa'apɨ'ɨntarej, aɨ pu huiirajraa aujna. Eihua mu tyaɨte mua'ucɨj jamuan. Ajta aɨjna ɨ Jesús, naijmi'ica pu tyu'uhuaa ɨ mej tí'icucui'icaa. 16 Ajta ayan tihua'utaij mej mi cai raxajta yee a'atɨ tɨ pɨrɨcɨ. 17 Ayaa pu raaruu ɨ Jesús tɨ ij aráurasten a'ij tɨ ajmi'i tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Isaías tyaacan, ɨ tɨ ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. 18 Ayan tɨcɨn: Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ nyevaɨre'e inyeetzi. Nyaa nu ra'antihuau. Ai pu aɨn pueen ɨ nyaj raxe'eve'e, ajta rɨ'ɨ pu tinata'aca. Nyaxaijnyu'uca nu huataíti tɨ á'ume'en aɨjna jamuan, ajta aɨ pu tihua'uta'ixaate'esin aɨme ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan tɨ tihua'acɨ'ɨti nainjapua ɨ tɨ i'i xa'apɨ'ɨn nyeetzi jemi. 19 Capu ajta aɨn ruhuavíira'a a'ame; capu ajta jiihua a'ame. Camu ranamuajran tɨ ti'ixaata a'ame ajna caaye jetze. 20 Capu hua'utamuare'eriste'esin aɨme ɨ mej huapɨ'ɨ tirajpueijtzica'a tɨj pi'ista maj ra'ave'etzi nainjapua. Capu huapɨ'ɨ pueijtzi hua'uta'asin ɨ maj cai che'e te'eviicue'i aɨme ɨ mej meyan e'en tɨj taij tɨ cɨj caj á'ata'a. Aɨ pu hua'a japua huatanyuusin asta na'a cai tyu'utyamue'itɨn aɨjna cɨme'e tɨ naijmi'ica ruxa'aj tyu'utaijte'en. 21 Majta matɨj mana'a pua'amua ɨ tyaɨtejra'a ɨ mej yan japuan seijre'e iiyan chaanaca japua, naimi'i mu ti'ichu'eve'en nyuucajtze'en. Ayaa pu cɨme'en tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Isaías tyaacan. 22 Matɨ'ɨj mi seij mu a'araavi'itɨ ɨ Jesús jemi tɨ tiyaaru'u tzajta'an seijra'acaa. Aɨj pu cɨn cai atanyeerica'a, ajta cai tya'anrɨ'ɨrajcaa aɨjna ɨ a'atɨ. Tɨ'ɨqui Jesús tiraahuaa tɨ'ij tya'anrɨ'ɨraa a'ara'ani, ajta tɨ'ij huityanamuaara'a a'ara'ani. 23 Majta maɨn ɨ tyaɨte, naimi'i mu rɨ'ɨ tya'utaseij. Meyan tɨcɨn: ―¿Ni qui amɨ aɨn pueen aɨjna ɨ huaacɨxa'ara'an aɨjna ɨ David tyaacan? 24 Majta maɨn ɨ fariseos, matɨ'ɨj raanamuajri'i, ayaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Amɨjna mɨ a'atɨ, Beelzebú pu jetzen araujca'anye tɨ'ij ayan hua'utamuarite'en aɨme ɨ tiyaaru'use, aɨme ɨ tɨ ajta Beelzebú tihue'ijte'e. 25 Ajta aɨjna ɨ Jesús, aɨ pu ramua'areeraca'a a'ij mej ti'imua'atzɨjca'a. Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a aɨme ɨ maj maun seij chuejra'a japua a'uchaatɨme e'ita'a ma'utacɨɨnye, tɨ pua'a meyan huarɨni aj mu mi huatyénya'use'esin, ajta aɨjna ɨ chuejra'a, capu che'e a'ateeri. Ajta tɨ pua'a meyan che'eta mana'a e'ita'a a'utácɨɨnye aɨme ɨ mej seij japua ɨ chajta'a a'uchaatɨme, na'ari tyaɨtyestyamua'ame'en seij ɨ a'atɨ, camu che'e a'ateere. 26 Ayaa pu che'eta na'a een, tɨ pua'a aɨn Satanás hua'utamuarite'en ɨ rutyaɨtestyamua'a, tɨ pua'a majta meyan hua'utyenya'usi'ite'esin ɨ rutyaɨtestyamua'a, aɨ pu ajta cai che'e a'ateere, silu te'entipua'arite'esin. 27 Ari inyaa, tɨ pua'a neyan yee Beelzebú nu jetze aranca'anye nyej hua'utamuarite'en ɨ tiyaaru'u, ¿ni tzaa meyan che'eta mana'a Beelzebú jetze ruca'anye aɨme ɨ a'amuaxá'a tyaɨte mej mi meyan che'eta mana'a hua'utamuarite'en? Aɨme ɨ a'amuaxá'a tyaɨte mu meyan raataxaj yee muan xu sajta seyan rɨcɨ saɨjna cɨme'e a'ij sej tinaaxajtzi'i. 28 Na'ari cai, tɨ pua'a neyan nyaɨjna jetze aranca'anye ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, nyej ni tiyaaru'u huatamuarite'en, pu'uri ajna tyaja'ure'enye tɨ Dioj tyu'utaijta ɨ a'amua tzajta'a. 29 ’Ajta, tɨ pua'a a'atɨ raxe'eva'a tɨ tiraanahue'i tia'ara'an a ta'ache ɨ a'atɨ tɨ ruca'anye, ayaa pu ruxe'eve'e tɨ anacaican ra'atyajɨ́'ɨque'en aɨjna tɨ ruca'anye. Aj pu i xaa rɨ'ɨri tɨ a'utyarute a a'utɨ e'eche tɨ ij tiraanahue'i. 30 ’Aɨjna tɨ cai nya jamuan a'ucha'acan, aɨ pu nyejchaɨre'e. Ajta, aɨn tɨ cai hua'ajsá'ɨri ɨ tyaɨte nyeetzi jemi, aɨ pu huaré'ityaca. 31 ’Aɨj nu cɨn, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨ ayan ti'ayajna aɨjna cɨme'e ɨ tyetyaca. I'irɨ'ɨri tɨ tihua'utauuni'i naijmi'ica ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, ajta naijmi'ica jemi ɨ mej a'ij pua'a ti'ixa. Aru tɨ pua'a a'ij pua'a ti'ixajta aɨjna jetze ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, capu xaa nya'u a'anaj tiraatauuni'ira aɨjna. 32 A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan a'ij pua'a tí'inyaxajta inyeetzi i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye, aɨ pu xaa tiraatauuni'ira. Ma ajta, a'atɨ tɨ na'a tɨ a'ij pua'a ti'ixajta aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, capu a'anaj tiraatauuni'ira, silu aɨ pu ru'ityá'a a'ame nain xɨcaj tzajta'a tɨ yu a'uca'itɨ a'ame para rusen cɨme'e. 33 ’Tɨ pua'a hui ti'ire'en ɨ cɨye, re'enye'en pu taca'a, ajta tɨ pua'a cai re'en ɨ cɨye, capu re'enye'en taca'a. Ayaa xu een cɨn ramua'areera tɨ pua'a cɨye re'enye'en nusu cai saɨjna cɨme'e a'ij tɨ́ é'enye'en taaca. 34 Muan xu seijna jetze huanye aɨjna ɨ cu'ucu'u tɨ ti'ihue'itaca, a'ini huapɨ'ɨ xu a'ij pua'a ti'ityetyaɨte. Capu xaa nya'u a'ij ti'irɨ'ɨri sej seyan ti'itɨ huataxaj a'ij tɨ tiraavijte'e. Ayaa pu'u a'ini saɨj pu ayan ti'ixaxa'a a'ij tɨ ayan ti'imua'atze ɨ rutzajta'a. 35 Ajta aɨn tɨ rɨ'ɨ ti'itevi, aɨ pu ayan ti'ixaxa'a ɨ tɨ i'i xa'apɨ'ɨn cɨme'e a'ini ru'umua'aree ɨ rutzajta'a eihua ɨ tɨ i'i xa'apɨ'ɨn. Ayan che'eta na'a, ɨ tɨ a'ij pua'a ti'itevi, aɨ pu a'ij pua'a ti'ixaxa'a a'ini eihua pu ru'umua'aree ɨ rutzajta'a ɨ tɨ a'ij pua'a een. 36 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨ ayan te'eme ajna xɨcajra'a tɨ jetzen Dioj hua'axɨjte'en matɨj mana'a pua'amua yan a'uchaatɨme iiyan chaanaca japua. Ayaa pu ruxe'eva'a a'ame mej meyan tyu'utyetzaahuate'en ɨ Dioj jemi nain ɨ maj cɨn tyu'utaxajtaca'a cha'a mana'a seij majta seij. 37 Dioj pu rɨ'ɨ ti'imuaxa'apɨ'ɨntare'e aɨjna cɨme'e a'ij paj ti'ixaxa'ata'a, na'ari cai, aɨ pu mua'axɨjte'en aɨjna cɨme'e a'ij paj ti'ixaxa'ata'a. 38 Aj mu mi maɨn ɨ fariseos, majta aɨme ɨ mej tyu'ujmua'ate ɨ yu'uxari jetze, aɨ mu meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Maeestru, ayaa tu ti'ijxe'eve'e pej ti'itɨ taataseijrate'en ɨ tyaj cɨn raamua'aree tɨ ute'e e'ema'acan ɨ Dioj jemi a'ij pej ye'i rɨcɨ. 39 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aɨme i tyaɨtejra'a ɨ maj a'ij pua'a ti'ityetyaɨte, ayaa mu ti'inyahuavii nyej ti'itɨ hua'utaseijrate'en ɨ maj cɨn rɨ'ɨ tya'utaseij mata'aj nu'u raamua'aree nyaj Dioj jetze aranca'anye. Ayaa mu che'eta mana'a rɨcɨ tɨj ɨ a'atɨ tɨ ru'ɨj ma uurai. Canu ti'itɨ hua'utaseijrate'esin silu ai nu'u a'ij tɨ tiraaruu aɨjna ɨ Jonás tyaacan, aɨjna tɨ ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. 40 Tɨ'ɨj aɨjna ɨ Jonás aun e'ejve a'u tɨ aunyee ɨ hue'i, aɨ pu hue'i yá'unyɨjcua. Au pu u e'etee hueica xɨcaj tzajta'a, ajta hueica tɨca'ari tzajta'a tɨ arajca ɨ ucaara'an tzajta'a aɨjna ɨ hue'i tɨ yá'unyɨjcua. ’Ayaa pu che'eta na'a ti'inyaruuren inyeetzi i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye. Au nu araca'itɨ na'ame chuej tzajta'a hueica xɨcaj tzajta'a, nyajta hueica tɨca'ari tzajta'a. 41 Ayaa nu hui tyaja'amue'ixaate'e, ajna xɨcajra'a tɨ jetzen Dioj jamuá'axɨjte'en yee xa'apɨ'ɨn xu huarɨj nusu yee caxu xa'apɨ'ɨn huarɨj, aɨme ɨ maj u Nínive e'echajca'a, aɨ mu aun a'utyáhuiixɨ'ɨsin muejmi jamuan, majta tyaja'amuaxa'apɨ'ɨntari'ire'en muan mɨ sej u'uche ijii. Ayaa pu te'eme aɨjna cɨme'e ɨ maj saɨque tyu'umuá'a aɨme ɨ maj Nínive e'echajca'a matɨ'ɨj raanamuajri'i a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a maɨjna ɨ Jonás tyaacan. Me nyajta inyaa, i nyaj ya huaca muejmi jemi, eitze'e nu va'acan cɨn ti'ityejvee cai aɨjna ɨ Jonás tyaacan. Ma sajta muan, caxu na'ara'astijre'esin inyeetzi. 42 Ajta hui, aɨjna ɨ jɨita'a tyaacan tɨ ajmi'i ti'ijtaca'a úute pujme'en, aɨ pu ajta huatyechaxɨjsin muejmi jemi, ajta aɨ pu ajta tyaja'amuaxa'apɨ'ɨntari'ire'en muan, mɨ sej u'uche ijii ajna xɨcajra'a jetze mej jeevi'ihuan ɨ tyaɨte. Ayaa pu te'eme aɨjna cɨme'e tɨ aɨn a'ɨmɨ a'uve'eme tɨ'ij ayan raanamua aɨjna ɨ Salomón tyaacan tɨ nu'u huapɨ'ɨ rɨ'ɨ me tyaúmua'aree. Me nyajta inyaa, i nyaj ya huaca muejmi jemi, eitze'e nu va'acan cɨn ti'ityejvee cai aɨjna ɨ Salomón tyaacan. Ma sajta muan, caxu na'ará'astijre'en inyeetzi. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 43 Ajta ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Tɨ pua'a seij xaijnyu'ucari tɨ tyú'ujxana'acɨre'e, tɨ pua'a huiirajra'ani tzajta'an seij ɨ tevi, aɨ pu á'ucha'acanya'a a'ame tɨ rahuauhuau a'u tɨ a'uhuáchi tɨ'ij huaujsa'upe'en. Tɨ'ɨj cai ratyauve'en, ayaa pu ti'imua'atzi tɨcɨn: 44 “Niche'e huara'ara'ani nyahuarita'a u niche a'u nyaj a'arajraa.” Tɨ'ɨj ave'ere'enyén, ayaa pu eenye'en tyauni aɨjna ɨ a'atɨ, tɨ naa uhue'enya'a a'ame ɨ tzajta'an. Cu xuee maj mauchan uhuare'icha'utaca'a u chi'ita, majta naa rɨ'ɨ ru'uhuáruu. 45 Aj pu i aɨn ɨ xaijnyu'ucari, aɨ pu hui huaja'uve'evi'itɨ ɨ seica, ɨ maj arahua'apua ara'ase, aɨme ɨ maj eitze'e a'ij pua'a e'en cai ɨ saɨj. Aj mu mi utyarute naimi'i mej mi maun huatyá'a mua'ara'ani maɨjna tzajta'a ɨ tevi. Ajta e'eyan, ayan tye'iráame tɨ eitze'e a'ij pua'a eenya'a a'ara'ani aɨjna ɨ tevi cai tɨj ajmi'i eenya'a. Ayaa pu tihua'acɨ'ɨti aime i mej a'ij pua'a ti'ityetyaɨte ɨ maj u'uche ijii. 46 Auche'e pu ti'ixáatacaa aɨjna ɨ Jesús matɨ'ɨj maun a'ará'a aɨjna ɨ naanajra'an, majta ɨ ihuaamua'ame'en. Aa mu a'utyahuiixɨ pua'aque. Mejxe'eva'aca'a maj tyu'utaxaj jamuan. 47 Aj pu i seij ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―A mu pua'aque a'utyáu a'anaana, majta a'ihuaamua'a. Mámuahuauhuau maj nu'u tyu'uxáj a'a jamuan. 48 Aj pu i ayan tyu'utanyúu aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―¿A'ataani maj pueen ninaana, nusu nye'ihuaamua'a? 49 Aj pu i rumuajca'a cɨn hua'utaseijra ɨ mej a'atacáitɨmee. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ai mu aɨn pueen ɨ mej jee ninaana pueen na'ari nye'ihuaamua'a. 50 Ayaa pu'u hui ti'en, a'ini a'achu maj pua'amua meyan rɨcɨ a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj, ai mu aɨn pueen ɨ mej jee ninaana nusu nye'ihuaamua'a. Yaa pu'u.

Mateo 13

1 Ajna xɨcajra'a jetze, Jesús pu huiirajraa u chi'ita. Au pu a'ará'a ajna tɨ a'avastɨme ɨ jaj. Aa pu a'utayeijxɨ. 2 Aj mu mi eihua ajtyáxɨɨraca'a ɨ tyaɨte a'u tɨ a'ij eenya'a. Tyamua'a mu ti'itamui'icaa ɨ tyaɨtye. Aɨj pu cɨn atyajraa baarcu jetze tɨ aata'a a'acáva'acaa. Au pu i a'aracatii. Majta maɨn ɨ tyaɨte, aa mu a'ucaitɨma'acaa a'apueiri jetze cumu tɨ hua'uja'usi ɨ jaj. 3 Ajta e'eyan tihua'ajmuá'ate seij nyuucari cɨme'e. Ayan tɨcɨn: ―A'atɨ hui tɨ ti'ihuastyahua'a, u pu a'umej tɨ tyaja'ahuaste'en. 4 Aa pu auma'aca ratáhua'anáa imue'eri. Seica pu i imue'eri juye jetze huavatzɨ́jraa. Aj mu mi pina'ase utya'ɨmɨ ava'acanyáa, maraara'aje'ipɨ. 5 Ajta seica pu huavatzɨ́jraa tetej tzajta'a a'u tɨ cai eihua chuej á'uca. Aj pu'i huara'ahuaa, a'ini capu huatyetyee ɨ chuej tɨ ucarutixɨ'ɨn ɨ naana'ara'an. Tɨ'ɨj huara'apɨstaca'a ɨ chuej, aj pu i ca'anacan ajnyej ɨ imue'eri. 6 Ajta tɨ'ɨj u e'ire'enye ɨ xɨcaj, aj pu'i huara'ahuaa ɨ xɨcaj cɨme'e ɨ tɨ huanyej. Aj pu cɨn jij huara'ahuaa a'ini capu ajtanáana'ama'acaa. 7 Ajta seica ɨ imue'eri, au pu a'uvatzɨ́jraa a'u tɨ a'utzicare'ejmee. Tɨ'ɨj aɨn tzicare'e huavaujse, aɨ pu i ra'ava'ana ɨ tɨ ti'ihuasti'ihuaca'a. Aɨj pu cɨn cai huácɨɨraca'a. 8 Aru seica pu huavatzɨ́jraa a'u tɨ a'uré'en ɨ chuej. Aɨ pu xaa i ajnyej. Tɨ'ɨqui huavaujse. Tyamua'a pu'i tyu'ucɨɨraca'a. Seica pu imue'eri, ayan airajraa tɨ huacɨɨraca'a seij ajta seij tɨ ajnyej a'achu cumu anxɨte ɨ atzi tɨ cáté'etejma'acaa. Ajta seica, ayan tyu'ucɨɨraca'a a'achu cumu hueicate. Ajta seica, seite japuan tamuaamuata'a pu cáté'etejma'acaa seij ajta seij. 9 Mɨ saj huitánajca'amua, xaanamuajri'i hui tyamua'a naa. 10 Aj mu mi ajtyáxɨɨraca'a a vejli'i jemin ɨ Jesús aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Aj mu mi meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn peyan tihue'ixaate'e ɨ tyaɨte nyuucari cɨme'e tɨ cai a'atɨ yau'eite? 11 Aj pu i ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Muejmi pu Dioj tyaja'amue'ixaate'e a'ahuauritaacan cɨme'e aɨjna tɨ ru'avaa aɨjna cɨme'e tɨ Dioj ari tie'ijta nainjapua iiyan chaanaca japua, ajta u tajapua. Ma majta aɨme ɨ seica, capu a'atzu rɨ'ɨri mej mi yau'eitaa mua'ara'ani a'ini capu Dioj ayan hua'uta'a. 12 Ayaa pu ti'en: cɨme'en aɨjna ɨ a'atɨ tɨ á'ujca'anye tɨ ayan cɨj caj tiyau'eitaa a'ara'ani ɨ Dioj jemi, Dioj pu eihua huapɨ'ɨ raata'asin aɨjna. Ajta aɨjna ɨ a'atɨ tɨ cai á'ujca'anye tɨ eitze'e yau'eitaa a'ara'ani ɨ Dioj jemi, Dioj pu rá'ari'ira a'achu tɨ caj ari tiru'umua'aree. 13 Aɨj nu cɨn neyan tyaja'amue'ixaate'e nyuucari cɨme'e mej mi cai yau'eitaa mua'ara'ani. Ayaa pu ti'en aɨme jemi. Aɨ mu maunyejnye'e, aru camu ti'itɨj seij. Majta mu ti'inamua, aru camu ti'itɨj namua. Camu majta yau'eite. 14 Ayaa pu ari arauraste hua'a jemi a'ij tɨ ra'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ Isaías tyaacan, ɨ tɨ ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan tɨcɨn: Muan xu xaa raanamua tɨj na'a tɨ i yu auumé. Ma sajta muan, caxu yau'eitaa xa'aju'un. Muan xu xaa maunyéjnye'eri xa'aju'un. Ma sajta, caxu ti'itɨj seijran. 15 Ayaa ti'en, a'ini aɨ mu jemin antaujnaamɨ ɨ rutzajta'an. Cɨj mu'u caj tete'ityánajca'amua. Camu á'ujca'anye maj a'atanyéjnye'ere mej raaseij ti'itɨ tɨ pɨrɨcɨ. Na'ari cai, aɨ mu yau'eitaa mua'aju'un. Majta mu maunyéjnye'eri mua'aju'un mej raaseij ti'itɨ tɨ pɨrɨcɨ. Majta mi ra'astíjrá mua'aju'un ɨ maj ranamua. Majta mu nyeetzi jemi ye ve'eré'eninyéica mua'aju'un nyej ni tihua'utauuni'i. Ayaa pu cɨme'en tira'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ Isaías tyaacan. 16 ’Ma sajta muan i saj á'ujhua'an nya jamuan, sata'aj huataujtyamua'ave'en saɨjna cɨme'e ɨ saj huityánajca'amua sej si ra'ara'astijre'en ɨ saj ranamua, sajta ahuaujca'anyen saj a'atanyéjnye'ere sej si raaseij ti'itɨ tɨ pɨrɨcɨ. 17 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, mui'itɨ ɨ maj rɨ'ɨ ti'ityetyaɨtestaca'a, majta aɨme ɨ maj ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan, eihua mu raxe'eva'acaa mej meyan tyu'useij a'ij sej seri ti'iseij inye jemi. Ma majta, camu a'atzu raaseij. Ayaa mu che'eta mana'a ti'ijxe'eva'acaa mej meyan raanamua a'ij sej seri ti'inamua inye jemi. Ma majta, camu xaa nya'u raanamuajri'i. 18 ’Casi'i, xaanamuajri'i a'ij tɨ huataujmua'a i nyuucari tɨ cɨme'en raxa aɨjna ɨ a'atɨ tɨ raahuaste ɨ imue'eri. 19 Tɨ pua'a a'atɨ raanamua ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa Dioj tɨ tie'ijta nainjapua iiyan chaanaca japua, ajta u tajapua, tɨ pua'a aɨn cai yau'eitaa, aɨjna tɨ a'ij pua'a een aɨ tzajta'a huataseijre'esin. Aj pu i rá'ari'ira ɨ nyuucari tɨ rú'umua'areeracaa. Aɨjna ɨ a'atɨ, ayaa pu een tɨj ɨ imue'eri tɨ huavatzɨ́jraa ajna juye jetze. 20 Ajta, aɨjna ɨ imue'eri tɨ huavatzɨ́jraa ɨ tetej tzajta'a, ayaa pu een tɨj ɨ a'atɨ tɨ anacai ra'aranajchaca'a ɨ tɨ raanamuajri'i. 21 Aru capu ti'itɨ japuan ninyei aɨjna ɨ a'atɨ. Tɨ pua'a a'atzu rajpueitzi aɨjna cɨme'e mej seica ra'axaahuari'ira maɨjna cɨme'e tɨ ra'ara'astijre'e inyeetzi, na'ari tɨ pua'a seica a'ij pua'a ma raaruure, cɨj pu'u te'eviicue'ira a'ame. Ca'anacan pu ma nyajauujɨsin. 22 Aɨjna tɨ hui huavatzɨ́jraa a'u tɨ a'utzicare'ejmee, aɨ pu ayen een tɨj seij ɨ tevi tɨ xaa ranamua ɨ nyuucari. Aru eihua pu ti'imuajcaa aɨjna cɨme'e a'ij tɨ te'eme iiyan chaanaca tyej japuan seijre'e. Ajta, nain tɨ tí'ijcha'ɨ, aɨ pu raamue'itɨ aɨjna ɨ tevi. Aɨj pu cɨn, cai che'e ra'utamua'areera a'ij tɨ tiraanamuajri'i. Capu ajta che'e rɨ'ɨri tɨ aɨn tevi ayan raatyavaɨre'en ɨ Dioj. 23 Ajta aɨjna ɨ imue'eri tɨ huavatzɨ́jraa japuan ɨ chuej tɨ huare'en, ayaa pu een tɨj ɨ a'atɨ tɨ yau'eite tɨ'ɨj raanamua ɨ nyuucari. Eihua pu ti'ijvaɨre'e ɨ Dioj. Yaa pu tiraatatuire'esin ɨ Dioj jemi tɨj aɨjna ɨ imue'eri tɨ huacɨɨraca'a a'achu cumu anxɨte tɨ cáté'etejma'acaa, na'ari hueicate ca'ɨn seite japuan tamuaamuata'a ɨ imue'eri. 24 Ajtahua'a seij ayan tihua'uta'ixaa ɨ nyuucari cɨme'e aɨjna ɨ Jesús. Ayan tɨcɨn: ―Ayaa pu ti'irɨnyaca ijii Dioj tɨ tie'ijta iiyan chaanaca japua, ajta u tajapua. A'atɨ pu imue'eri huahuaste japuan ɨ ruchuej tɨ huare'en. 25 Ajta e'eyan matɨ'ɨj náijmi'i tícu'utzuca'a, saɨj pu hui ave'ere'enye tɨ rájchaɨre'e aɨjna tɨ chuej ticha'ɨ. Ajta aɨn tɨ rajchaɨre'e, aɨ pu ɨxaj huahuaste tzajta'an aɨjna ɨ triigu. Aj pu i á'uraa. 26 Aj pu i ajnyej aɨjna ɨ triigu, ajta aɨjna ɨ ɨxaj. Tɨ'ɨj huavaujse, aj pu i huíjmueiyuxɨ aɨjna ɨ triigu. Aj mu mi raamua'areeri'i tɨ ajta seij huáviviihuaca'a ɨ imue'eri a'ini capu huíjmueiyuxɨ aɨjna ɨ ɨxaj. 27 Majta maɨn ɨ mej ti'imuare'e, au mu hui a'uju'un mej mi tiraata'ixaate'en aɨjna tɨ chuej ticha'ɨ. Meyan tɨcɨn: “Tavastara'a, tɨ pua'a paɨn huahuaste imue'eri tɨ re'en aujna a'a chuej japua, ¿a'uni ajnyej aɨjna ɨ ɨxaj?” 28 Aj pu i aɨjna tɨ chuej ticha'ɨ, ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: “Saɨj tɨ nyejchaɨre'e ayan naaruu.” Majta meyan tiraataihua'uri'i aɨme ɨ mej ti'imuare'e meyan tɨcɨn: “¿Ni mua'araanajchi tyaj u a'uju'un tyaj ra'ijcuuxɨ'ɨn tyaɨjna ɨ ɨxaj?” 29 Aj pu i ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: “Capu ruxe'eve'e sej raacuta saɨjna ɨ ɨxaj, a'ini tɨ pua'a seri ra'ijcuunan aɨjna ɨ ɨxaj, ajta pu áijcuuxɨjsin aɨjna ɨ triigu a'ini rujetze pu huáuu. 30 Che'e ayan eenye'en tɨ naijmi'i huavaujse'en asta cai tyaja'ure'enyen tye'entia'asin. Aj nu ni hua'utaijte'esin aɨme ɨ mej ti'imɨjhuaca mej mi anacai ra'ijcuuxɨ'ɨn maɨjna ɨ ɨxaj, mata'aj raajɨ́'ɨque'en mej mi rajsaɨre'en mata'aj ra'antyataira. Majta e'eyan, maɨn maru'utyátuaasin maɨjna ɨ triigu u chi'ita, a'u mej tyéjé'eyuuhuaca.” 31 Jesús pu ajtahua'a seij hua'uta'ixaa ɨ nyuucari. Ayan tɨcɨn: ―Ayaa pu ti'en Dioj tɨ tie'ijta iiyan chaanaca japua, ajta u tajapua. Ayaa pu een tɨj tu'upi ti'itɨ tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn mustaaza. A'atɨ pu raahuaste ɨ atza'ara'an ajna a'ahua'a a'u tɨ tya'atachuej. 32 Aɨjna ɨ mustaaza, ayaa pu e'enye'en tyajatze'e tɨ eitze'e i'i cɨle'en cai seica ɨ atzij. Ma ajta, tɨ'ɨjta huavaujse'en, eitze'e pu ajtɨtɨ'ɨ a'ame cai seica ɨ tu'upi tɨ iiyan seijre'e chaanaca japua. Yaa pu ajtɨtɨ'ɨ a'ame tɨj cɨye. Aj mu mi ave'ere'enyejsin ɨ pina'ase maj ra'ara'a mej mi antyájautauritu'ajte'en an cɨya'ara'an jetze. 33 Ajtahua'a seij nyuucari hua'uta'ixaa. Ayan tɨcɨn: ―Ayaa pu ajta ti'en cɨme'en Dioj tɨ tie'ijta iiyan chaanaca japua, ajta u tajapua. Ayaa pu een tɨj aɨjna ɨ levaduura. Aɨjna ɨ jɨita'a, aɨ pu hueica mediida ru'utyajraa ɨ ariina. Aj pu i rajcueijtzitaca'a levaduura jamuan. Ajta aɨn ɨ levaduura, aɨ pu tzajta'an huanyajxɨ nainjapua ɨ cueijtzi. 34 Ti'itɨ tɨ na'a tɨ tihue'ixa'atyahua'a ɨ tyaɨte, Jesús pu nain tihua'uta'ixaa nyuucari cɨme'e. Capu ti'itɨ hué'ixaatya'acaa tɨ ahuaurite silu nyuucari pu'u cɨme'en. 35 Ayaa pu tyu'uruu tɨ ij ayan aráurasten a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ tɨ ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan tɨcɨn: Nyaa nu tihua'uta'ixaate'esin nyaɨjna cɨme'e ɨ nyuucari. Nyaa nu nyaɨjna huataxajta, aɨjna tɨ ru'avaa nain xɨcaj tzajta'a tɨ yu e'ivere'enye tɨ'ɨj Dioj raatyataahuaca'a eijna i chaanaca tyaj japuan yen seijre'e. 36 Aj pu i Jesús airajraa ɨ tyaɨte jemi. Aj pu i utyajrupi u chi'ita. Au mu ajtyáxɨɨraca'a jemin aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Aj mu mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aisɨ, taata'ixaate'e a'ij tɨ huataujmua'a aɨjna ɨ nyuucari aɨjna tɨ cɨme'en raxa ɨ ɨxaj tɨ huavaujse a'u tɨ e'ejnye tasaahua japua. 37 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aɨjna ɨ tɨ raahuaste ɨ imue'eri tɨ re'en, nyaa nu nyaɨn pueen, inyaa i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye. 38 Ajta aɨjna ɨ tasaahua, ayaa pu huataujmua'a tɨcɨn ɨ chaanaca i tyaj japuan yen i'i seijre'e. Aɨjna ɨ imue'eri tɨ re'en, ayaa pu e'en tɨj aɨme ɨ maj ahuaujca'anye tɨ Dioj tihua'utaijte'en. Ajta aɨjna ɨ ɨxaj, ayaa pu e'en matɨj aɨme ɨ maj i'ityaɨtestyamua'ame'en aɨjna ɨ tiyaaru'u. 39 Ajta hui aɨjna tɨ rájchaɨre'e, aɨjna tɨ raahuaste ɨ ɨxaj, ai pu aɨn pueen aɨjna ɨ tiyaaru'u. Ajta, aɨjna ɨ xɨcajra'a me jetzen ti'itzaanan, ayaa pu huataujmua'a tɨcɨn ajna xɨcajra'a tɨ jetzen te'entipua'ari i chaanaca japua. Majta maɨn ɨ mej ti'itzaanan, ai mu aɨn pueen ɨ mej ti'ivaɨre'e u tajapua Dioj tɨ e'eseijre'e. 40 Ayaa pu che'eta na'a te'eme ajna xɨcajra'a tɨ jetzen nain te'entipua'ari a'ij mej titetyujcha'ɨ matɨ'ɨj rá'ijcuuxɨ́ɨn maɨjna ɨ ɨxaj mej mi ra'antyataira. 41 Nyajta inyaa, i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye, nyaa nu hua'utaijte'esin aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e u tajapua mej mi á'ucɨɨnye nainjapua tɨj na'a ɨ nyaj cɨn antinmua'aree mej mi aun hue'irajtuaani aɨme ɨ maj a'ij pua'a tirata'aca ɨ Dioj, aɨme ɨ maj a'ij pua'a rɨcɨ. 42 Au mu huája'ucáhua'axɨjsin aɨjna tzajta'a a'u tɨ anu'utaa. Au mu ruyeinixɨ'ɨsin eihua, majta ancurá'ujcɨ'ɨmáa mua'aju'un ɨ rutamej cɨme'e maɨjna cɨme'e mej huapɨ'ɨ rajpueijtzi. 43 Majta maɨn ɨ maj meyan rɨcɨ a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj, ayaa mu maun e'eséira'a mua'aju'un aujna hua'aya'upua tɨ tie'ijta. Ayaa mu seira'a mua'aju'un tɨj ɨ xɨcaj tɨ aiiraxɨ'ɨxɨre ɨ aiitɨri jetze. Ajta, a'atɨ tɨ na'a tɨ huiityajnamua, che'e aɨn raanamua tyamua'a naa. 44 ’Aujna a'u tɨ Dioj tie'ijta, iiyan chaanaca japua, ajta u tajapua, ayaa pu ti'irɨni tɨj ɨ a'atɨ tɨ ti'itɨ tɨ huátyau tɨ ru'avaa, tɨ ajta huapɨ'ɨ ti'ijnajchi. Au pu ráatyau tasaahua japua. Aj pu i ajtahua'a raatyá'avaata aujna che'eta mijmu. Eecan pu rutyamua'ave'e aɨjna cɨme'e tɨ ráatyau. Aɨj pu cɨn, nain tuani a'achu tɨ caj tí'ijcha'ɨ. Aj pu i e'eyan, aɨ pu rananan aɨjna ɨ chuej. 45 ’Ajta, ayaa mu rɨcɨ aɨme ɨ maj rahuahuau mej mi maun a'utyarute Dioj tɨ e'eseijre'e, ayaa mu che'eta mana'a rɨcɨ tɨj a'atɨ tɨ ti'itu'araca. Aɨ pu a'ucha'acan tɨ aɨn rahuauni ti'itɨ perla tɨ naa e'en. 46 Tɨ'ɨj seij huátyau, tɨ huapɨ'ɨ ti'ijnajchi, u pu á'umej tɨ ij nain tyu'utuaani a'achu tɨ caj tí'ijcha'ɨ. Aj pu i aɨjná nanan ɨ perla. 47 ’Ajtahua'a seij ɨ nyuucari: ayaa pu een Dioj tɨ tie'ijta iiyan chaanaca japua, ajta u tajapua. Dioj pu ayan rɨcɨ matɨj aɨme ɨ maj hue'ité vivi'iraca xajmua'ari cɨme'e tɨ vivéj. Matɨ'ɨj ra'atyáahua'axɨn a jaata'a, aj pu i cha'ana'a hue'itásaɨre'esin ɨ hue'ité. 48 Matɨ'ɨj cai che'e u'uvejri ɨ xajmua'ari tzajta'a, aj mu mi ra'itapijsin a jaata'a maɨjna ɨ xajmua'ari. Matɨ'ɨj mi huáchijte'e á yaupíjsin aɨme ɨ maj hue'ité vivi'iraca. Au mu a'uráasajrá'ɨn. Aj mu mi hua'ava'ɨxɨ'ɨsin ɨ hue'ité maj re'en. Majta maɨn ɨ hue'ité ɨ maj re'en, sicɨri jetze mu hua'atyátuaasin. Majta ɨ maj cai re'en á mu huáuhua'axɨjsin. 49 ’Ayaa pu che'eta na'a te'eme ajna xɨcajra'a tɨ jetzen nain te'entipua'ari iiyan chaanaca japua. Aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e ɨ ta japua Dioj tɨ e'eseijre'e, aɨ mu huiiraaju'un mej mi hua'ava'ajajpuaxɨ'ɨn rujɨme'en ɨ tyaɨte ɨ mej a'ij pua'a rɨcɨ, majta ɨ maj xa'apɨ'ɨn rɨcɨ. 50 Matɨ'ɨjta mi maun huauucáhua'axɨjsin ɨ oorno tzajta'a aɨme ɨ maj a'ij pua'a rɨcɨ mej mi rajpueijtzi mua'ara'ani taij cɨme'e. Au mu ruyeinixɨ'ɨn, majta ancurá'ujcɨ'ɨmáa mua'aju'un ɨ rutamej cɨme'e aɨjna cɨme'e maj rajpueijtzi. 51 Aj pu i Jesús ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni sacai nain au'eitaa xa'araa muan? Aj mu mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Jee. 52 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a saɨj tɨ tyu'ujmua'ate ɨ yu'uxari jetze, tɨ pua'a aɨn ajta a'utejcheni aɨjna jetzen ti'ihuaujmua'aten a'ij tɨ ti'irɨ'ɨri tɨ Dioj tira'ijte'en nain cɨme'e, ayaa pu eenya'a a'ame aɨjna ɨ a'atɨ tɨj saɨj tɨ huatyeechi'i. Eihua pu te'irajcha'ɨ aujna ruchi'ita. Ajta, a'anaj tɨ na'a pu tye'iraatɨ'ɨcɨ aɨjna tɨ ti'ijájcua, ajta tɨ ti'imí'ima'acan. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 53 Tɨ'ɨj Jesús ra'antipua'ari tɨ tihue'ixaate'e nyuucari cɨme'e, aj pu i á'uraa. 54 Au pu a'ará'a a'u tɨ a'uve'ese. Aj pu i a'utyejche tɨ tihua'umua'aten hua'ateyujta'a. Majta maɨn ɨ maj raanamuajri'i, eecan mu a'ij ra'utaseij. Ayaa mu tyú'urixaatya'acaa tɨcɨn: ―¿A'uqui ya'urɨ́'ɨre amɨjna tɨ ayan tyamua'a naa tiru'umua'aree? ¿Ti'itajni muare'eri'ira'a pueen ɨ tɨ cɨn ayan rɨcɨ aɨjna ɨ tyaj cɨme'en a'ij yá'useij? 55 Amɨjna, aɨ pu hui yaujra'an aɨjna tɨ ti'isi'ichaca. Ajta naanajra'an, aɨ pu aɨn pueen aɨjna ɨ Mariiya. ¿Ni macai maɨn pueen ɨ juutzimua'ame'en aɨjna ɨ Jacobo, ajta aɨjna ɨ José, ajtahua'a seij aɨjna tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Simón, ajta aɨjna ɨ Judás? 56 ¿Ni macai majta ye che ta jamuan, aɨme juutzimua'ame'en ɨ ma juuca? Tɨ pua'a ayan ti'ayajna, ¿a'uni e'ema'acan aɨjna ɨ mua'atziira'ara'an tɨ ya raatyajtuaa amɨjna mɨ Jesús? 57 Matɨ'ɨj mi rá'anchueeraca'a maɨjna ɨ Jesús. Aɨj mu cɨn, mi raatamuari. Ajta, ayaa pu tihua'uta'ixaa ɨ Jesús tɨcɨn: ―Naimi'i mu rɨ'ɨ tiraata'aca aɨjna jemi ɨ tɨ ti'ixaxa'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Ma majta, aɨme ɨ maj huacaitɨme a'u ma e'eche, majta aɨme ɨ tyaɨtestyamua'ame'en ɨ mej e'eche jamuan, camu rɨ'ɨ tiraata'aca. 58 Aj pu i cɨn cai eihua ayan tyu'uruu aɨjna cɨme'e ɨ muáre'eri'ira'ara'an aujna a'ini camu ra'atzaahuatya'acaa.

Mateo 14

1 Ajna xɨcajra'a jetze, aɨjna ɨ Herodes, ɨ tɨ i'i rey, aɨ pu raanamuajri'i a'ij tɨ rɨjcaa aɨjna ɨ Jesús. 2 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ mej ti'ijvaɨra'acaa ɨ jemin tɨcɨn: ―Ai pu aɨn pueen aɨjna ɨ Juan tɨ ti'ityámuaɨ'ɨhuacara'a. Pu'uri a'itáraa a'u maj ya'ava'ana. Aɨj pu cɨn raayɨ'ɨtɨ tɨ ayan rɨcɨ aɨjna cɨme'e ɨ muare'eri'ira'a ɨ tyaj cɨn a'ij yá'useij. 3 Ajta aɨn ɨ Herodes, aɨ pu ajmi'i raatyeevi'i aɨjna ɨ Juan. Ra'anajɨ́'ɨca'a pu ra'ityaana. Ayaa pu een cɨn raaruu a'ini Juan pu ra'ajtya'axɨ aɨjna cɨme'e tɨ Herodes ra'ancure'evi'itɨ aɨjna ɨ jɨita'a tɨ Felipe raatyevi'itɨnya'a. Aɨjna ɨ Felipe, ai pu aɨn pueenya'a ɨ juutzajra'an ɨ rey. Ajta aɨjna ɨ jɨita'a, ayaa pu antyahuaaca'a tɨcɨn Herodías. 4 Ayaa pu tye'irájraa tɨ Juan ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Herodes tɨcɨn: ―Capu a'ij ti'irɨ'ɨri paj ratyevi'itɨnye'en mue'ihuaara'a tɨ ratevi'itɨnya'a. 5 Herodes pu raje'icatamɨ'ɨcaa aɨjna ɨ Juan. Aru hua'atzɨɨnya'aca'a ɨ tyaɨte, a'ini aɨ pu ramua'areeraca'a mej meyan ti'ixaxa'ata'a tɨ nu'u aɨn pueen saɨj tɨ ti'ixaxa'a Dioj jetze ma'acan. 6 Tɨ'ɨj tyaja'ure'enye ajna xɨcajra'a tɨ jetzen huanu'eihuaca'a aɨjna ɨ Herodes, jɨita'a pu utyajrupi u chi'ita tɨ ij tyu'utyeenye'en rusaɨj hua'a vejli'ipua. Ai pu aɨn pueen yaujra'an aɨjna ɨ Herodías. Eecan pu ra'aranajchaca'a aɨjna ɨ rey tɨ ayan tyu'utyeenyei. 7 Aɨj pu cɨn aɨn tya'ataujratziiri'i runyuuca cɨme'e tɨ ayan raata'an aɨjna ɨ jɨita'a a'ij tɨ ti'itɨj ti'ijxe'eve'e. 8 Ajta aɨjna ɨ jɨita'a, aɨ pu ayan tiraataihua'uri'i ɨ runaana tɨcɨn: ―¿Ti'itajni nyaraatahuavii? Aj pu i aɨn naanajra'an ayan tɨcɨn: ―Huatahuaviiri'i ɨ muura'an ɨ Juan tɨ tí'ityamuaɨ'ɨhuaca. Aj pu i, aɨn jɨita'a ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ rey tɨcɨn: ―Pata'aj naataɨ'ɨte'en tuxa'a jetze ɨ muura'an aɨjna ɨ Juan tɨ tí'ityamuaɨ'ɨhuaca. 9 A'ij pu pua'a raata'a aɨjna ɨ rey. Ma ajta, ari ayan tya'ataujratziiri'i tɨ ayan huarɨni a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e. Majta aɨme tɨ hua'uta'inee, aɨ mu majta raanamuajri'i tɨ tyu'uta'a ɨ runyuuca. Aɨj pu cɨn, aɨn tyu'utaijtaca'a mej mi meyan huarɨni a'ij tɨ tiraatahuaviiri'i. 10 Ajta e'eyan aɨ pu xantaaru'u huataityaca'a tɨ u á'ume'en a'u tɨ e'ityanami'i aɨjna ɨ Juan tɨ ij ru'ijvéijche ɨ muura'an. 11 Tɨ'ɨj ayan huarɨj, aj pu i ya'araɨ'ɨte aɨjna ɨ muura'an ɨ tuxa'a jetze tɨ ij Herodías ayan raamua'aree tɨ raaje'ica, tzɨte'e, aɨjna ɨ Juan. Ajta aɨjna ɨ rey, aɨ pu raataɨ'ɨte aɨjna jemi ɨ yaujra'an ɨ Herodías. Aj pu i aɨjna ɨ jɨita'a raataɨ'ɨte ɨ runaana. 12 Majta maɨn ɨ maj á'ujhua'anya'a ɨ Juan jamuan, aɨ mu a ve'ere'enyaa, meya'utɨɨ maɨjna ɨ mɨ'ɨchi. Matɨ'ɨj mi ra'ava'ana. 13 Ajta aɨjna ɨ Jesús, tɨ'ɨj raamua'areeri'i tɨcɨn maraaje'ica aɨjna ɨ Juan, tɨ'ɨqui atyajraa ɨ baarcu jetze. Rusaɨj pu á'uraa. Au pu a'ará'a a'u tɨ cai je'e ti'itɨ. Majta ɨ tyaɨte, aɨ mu raamua'areeri'i a'u tɨ a'ij e'enya'a. Aɨj mu cɨn, cura'acɨjxɨ maj a'uchaatɨme. Aj mu mi ru'ɨcan raatavén. 14 Tɨ'ɨj i Jesús aitaraa ɨ baarcu jetze. Tɨ'ɨj hua'useij ɨ tyaɨte ɨ maj mui'i, aɨ pu hua'ancu'uvajxɨ. Ajta tihua'uhuaa ɨ mej ti'icucui'i. 15 Tɨ'ɨj huatyechumua'araca'a, aj mu mi ave'ere'enye jemin ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Aj mu mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pu'uri tyechumua'ari, ajta capu a'atɨ yeche ayajna. Pata'aj hua'are'itixɨ'ɨn mej mi a'ucɨ́jxɨ'ɨn ma a'ahua'a chajta'a mata'aj ti'itɨ huananan ɨ maj raacua'ani. 16 Ajta aɨjna ɨ Jesús, ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Capu ruxe'eve'e maj a'ucɨ́jxɨ'ɨn. Sata'aj tihua'umín muan. 17 Aj mu mi meyan tɨcɨn: ―Ayaa tu'u pua'amuaca ticha'ɨ anxɨvica ɨ pan, tyajta hua'apuaca ɨ hue'ité. 18 Aj pu i Jesús ayan tɨcɨn: ―Me senyaja'avaɨ'ɨpɨ'ɨte'e. 19 Aj pu i aɨn tihua'utaij maj a'ujra'ase ɨ tu'upi tzajta'a. Aj pu i Jesús ra'ancuraɨ'ɨpɨ'ɨ pan, ajta ɨ hue'ité. Aj pu i utye'e a'ujnyeeraca'a. Tɨ'ɨqui rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj. Aj pu i ra'antitaaraxɨ ɨ pan. Tɨ'ɨqui hua'uraɨ'ɨpɨ'ɨte aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Majta maɨn, aɨme mu hua'uraɨ'ɨpɨ'ɨte ɨ tyaɨte. 20 Naijmi'i mu tyu'ucuaa. Eihua mu huáju'uxai. Ajta eihua pu a'ava'aturaa ɨ pan, majta ɨ hue'ité. Tamuaamuata'a japuan hua'apua mu tya'avaɨ'ɨste tzaacuri jetze maɨjna cɨme'e ɨ tɨ tya'avá'aturaa. 21 Majta maɨn ɨ maj tyu'ucuaa, ayaa mu ara'asicaa a'achu cumu anxɨ vi'ira'a ɨ tyetyaca. Majta ɨ ma juuca, majta ɨ tɨ'ɨrii, aɨ mu majta tyu'ucuaa. 22 Aj pu i hua'utaij aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a maj nu'u atyacɨɨnye ɨ baarcu jetze mej mi antacɨɨnye atan pujme'en, mej mi maɨn anacai maun a'ara'asti. Ajta aɨn ɨ Jesús, au pu a'utyajturaa tɨ ij hua'ure'itixɨ'ɨn ɨ tyaɨte. 23 Tɨ'ɨj hua'ure'itixɨ, au pu a'utyájraa ɨ jɨri jetze rusaɨj tɨ ij raatyajhuauni ɨ Dioj jemi. Tɨ'ɨj huatyatɨca'araca'a, au pu a'utyavaaca'a rusaɨj. 24 Ajta aɨjna ɨ baarcu, pu'uri a'ɨmɨ auma'acaa e'ita'a ɨ jaj japua. Aj pu i huata'aacaraca'a ca'anin cɨme'e. Tyamua'a pu te'etyaxɨjrihua'a ɨ jaj ɨ baarcu jetze aɨjna ɨ aaca cɨme'e tɨ auj ruurájvaaca'a. 25 Ara'apua'a tɨ'ɨj tapua'arijma'aca, Jesús pu ave'ere'enye ajna vejli'i hua'a jemi. Jaj japua pu huama'acaa. 26 Majta maɨn ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, matɨ'ɨj raaseij, eecan mu tyu'utatzɨn. Tyamua'a mu titeejíjhuaca'a maɨjna cɨme'e mej tyu'utatzɨn. Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Nyájcan pu pueen amɨjna. 27 Ajta e'eyan, Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Xu'uhuataujca'anyechi mɨ rutzajta'a. Nyaa nu nyaɨn pɨrɨcɨ ɨ Jesús. Caxu ti'itzɨɨnya'a. 28 Ajta aɨjna ɨ Pedro, aɨ pu ayan tiraatajee tɨcɨn: ―Tavastara'a, tɨ pua'a muaa paɨn pueen, naataijte'e nyaj nyamaana ure'enyen mueetzi jemi aɨjna ɨ jaj japua. 29 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Mu pa'uvé'eme'en. Aj pu i aiitaraa ɨ baarcu jetze. Tɨ'ɨqui rajraa ɨ jaj japua. Aa pu vejli'i auma'acaa a'u tɨ a'ij e'enya'a ɨ Jesús. 30 Tɨ'ɨj raamua'areeri'i tɨ ca'anin cɨn huata'aacaraca'a, aɨ pu tyu'utatzɨn. Aj pu autyejche tɨ a'ucarute ɨ jaj tzajta'a. Aj pu i ayan huajijhuaca'a tɨcɨn: ―Tavastara'a, nya japua huanyuuchi. 31 Cɨme'en pu ayan tyu'ujijhuaca'a, aj pu i Jesús ajmuajca'ataca'a. Ravi'i aɨjna ɨ Pedro. Aj pu i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Capaj a'atzu tya'atzaahuate'e muaa. ¿A'ini een cɨn pacai na'atzaahuate'e? 32 Matɨ'ɨj atyaacɨ ɨ baarcu jetze, aj pu i huatyapua'araca'a aɨjna ɨ aaca. 33 Matɨ'ɨj mi maɨn ɨ maj araati ɨ baarcu jetze, aɨ mu titunutaxɨ ɨ Jesús jemi. Aj mu meyan rɨ'ɨ tiraatajee tɨcɨn: ―Muaa paj tzɨte'e paɨn pueen i yaujra'an ɨ Dioj. 34 Matɨ'ɨj antacɨj, aj mu mi aiitacɨj ɨ baarcu jetze ajna'a a'ahua'a, chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Genesaret. 35 Majta maɨn ɨ tyaɨte, matɨ'ɨj raamuá'a maɨjna ɨ Jesús, aj mu mi tihua'ará'iti'iraxɨ nainjapua ɨ mej a'ɨmɨ antacháatɨma'acaa. Aj mu hua'araavi'itɨ naijmi'ica ɨ mej ti'icucui'i ɨ Jesús jemi. 36 Eihua mu rájhuaviiri'i tɨ hua'uta'an mej mi ra'ajtamuare'en ajna cɨɨxura'ara'an jetze tɨj na'a tɨ uvijpi'i. Majta maɨn ɨ mej meyan ra'ajtamuárej, naijmi'i mu huaruj.

Mateo 15

1 Matɨ'ɨj mi seica ave'ere'enye ɨ Jesús jemi. Aɨme mu aɨn pueen ɨ fariseos, majta aɨme ɨ mej ti'imua'ata ɨ yu'uxari jetze. Au mu a'araacɨ u Jerusalén. Aj mu mi meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: 2 ―¿A'ini een cɨn macai ra'aste ɨ tavaujsimua'a tyaaca tihua'aye'ira aɨme ɨ ma a jamuan á'ujhua'an? Camu meyan ra'aste maɨjna cɨme'e ɨ maj cai anaujmuéitya'axɨ'ɨn meti'icua'aca. 3 Ajta aɨn ɨ Jesús, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sajta muan, ¿a'ini een cɨn seyan ma rúujɨpua ɨ tɨ tyu'utaijtaca'a ɨ Dioj sej si saɨjna a'ara'asten ɨ ruye'ira ɨ saj sana'a rajtyau rujɨɨmua'a? 4 A'ini Dioj pu ayan tyu'utaxajtaca'a aɨjna tɨ cɨme'en yee: “Pata'aj ra'atzaahuatya'a a'ataata, pajta a'anaana.” Ajta ayan tɨ cɨme'en yee: “Sata'aj raaje'ica aɨjna ɨ a'atɨ tɨ a'ij pua'a ti'ijtyá'axɨ'ɨ ɨ rutaata na'ari ɨ runaana.” 5 Ma sajta muan, ayaa xu ti'ixaxa'a tɨ i'i xa'apɨ'ɨn tɨ pua'a a'atɨ ayan tihua'uta'ixaate'en ɨ ruvaujsimua'a tɨcɨn: “Nain a'achu nyaj caj tí'ijcha'ɨ, aɨj nu neri raatámuaɨ'ɨvejte ɨ Dioj. Aɨj nu cɨn cai che'e tí'ijcha'ɨ ɨ nyaj cɨn amuaatavaɨre'en.” 6 Tɨ pua'a a'atɨ ayan tihua'uta'ixaate'en ɨ ruvaujsimua'a, ayaa cha'ajta ti'ixaxa'a cɨme'en aɨjna ɨ a'atɨ yee capu che'e ruxe'eve'e tɨ aɨn hua'utavaɨre'en ɨ ruvaujsimua'a. Ayaa xu me tiruujɨpua saɨjna tɨ Dioj cɨn tyu'utaijtaca'a sej si ra'ara'asten saɨjna cɨme'e ɨ ye'ira sej seyan rujɨɨmua'a sana'a tirajtyau. 7 Muan, mɨ sej a'ij pua'a ti'ityetyaɨte, mɨ saj seyan ra'asten eijre'ecɨtze'e, ayaa pu tyu'utaxajtaca'a muejmi cɨme'e aɨjna ɨ Isaías tyaacan, ɨ tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a. Ayaa pu tya'uyu'uxaca'a tɨcɨn: 8 Naa pu namuajre'e tɨ pua'a metí'ixajta nyeetzi jemi, ma majta, aɨ mu meri ma nuurai. 9 Capu ti'itɨj vaɨre'e tɨ pua'a menaatyaanajche a'ini matɨj mana'a mej ti'imua'ata, ɨ maj cɨn tihue'ijte'e, rujɨɨmua'a mana'a rájtyauve. 10 Aj pu i aɨn hua'utajee ɨ tyaɨte. Tɨ'ɨqui ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Rɨ'ɨ xu'u tyamua'a naa tiraanamua muan sej si yau'eitaa xa'ara'ani. 11 Ti'itɨ tɨ na'a tɨ ti'icue'iri'i, tɨ pua'a a'atɨ raacua'ani, capu a'atzu raxana'ave'e, silu aɨ pu raxana'ave'e ɨ tɨ e'ijninyei ɨ tene'etze'e. 12 Aj mu mi ajtyáxɨɨraca'a jemin aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Matɨ'ɨj mi meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni tzaa pa cai ramua'aree ɨ tɨ cai hua'aranajchaca'a aɨme ɨ fariseos matɨ'ɨj raanamuajri'i a'ij pej tyu'utaxajtaca'a? 13 Ajta aɨn ɨ Jesús, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa mu e'en tɨj tu'upi tɨ cai a'atɨ raahuaste, rusaɨj pu ajnyej. Ayaa pu che'eta na'a hua'aruuren ɨ Dioj tɨj ajta rú'uri'i ɨ tu'upi tɨ rusaɨj ajnyej aɨjna ɨ a'atɨ tɨ tyu'uhuaste, a'ini aɨ pu ra'ijcuuxɨjsin, ajta metyáuraaxɨjsin ɨ tu'upi, Dioj pu ayan che'eta na'a ma huaúuhua'axɨjsin aɨme. 14 Miche'e meyan eenye'en. Ayaa mu e'en matɨj aɨme ɨ maj arácucu'un ɨ maj huauuvi'itɨ. Tɨ pua'a saɨj ta'aracun ayan ra'anaví'ira tɨ ajta aracun mej mi a'ahua'a a'ara'asti naijmi'i, naijmi'i mu atyávatzɨjsin a'u tɨ e'etyacun. 15 Aj pu i Pedro ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Taata'ixaate'e a'ij tɨ huataujmua'a aɨjna ɨ nyuucari ɨ paj pauchan raataxajtaca'a. 16 Ajta Jesús ayaa pu tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni tzaa sacai sajta muan yau'eite? 17 ¿Ni tzaa sacai yau'eite saɨjna? Tɨ pua'a a'atɨ ti'itɨj huacua'ani tɨ cue'iri'i, aɨjna tɨ raacua'ani, pua'aque pu ma'acan. Aj pu i ancajrupi ɨ tene'etze'e, au pu a'arayeijxa ɨ ucaara'an jetze. Ajta e'eyan ɨ chuitɨraara'an jetze huiraame. 18 Ma ajta, aɨjna tɨ e'ijninyei ɨ tene'etze'e ɨ a'atɨ, au pu a'uve'eye'i ɨ tzajta'an. Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ raxana'ave'e aɨjna ɨ a'atɨ. 19 Ayaa pu'u xaa nya'u a'ini ɨ tzajta'an pu a'uve'eye'i naijmi'i ɨ mua'atziira'a tɨ a'ij pua'a een, tɨ ca'anijra'a rata'aca tɨ a'atɨ ayan huarɨni ɨ tɨ a'ij pua'a een, tɨ pua'a ti'ityacui'i na'ari seij jamuan ti'ihuaujxana'acɨre'en. Ajta ɨ tzajta'an pu ajta tasiseiri tɨ ayan ca'anijra'a rata'aca tɨ ayan tyu'umua'ati tɨ tyu'unahua'an, nusu tɨ raacuanamua na'ari tɨ a'ij pua'a tyú'uxajtava'a hua'ajemi ɨ tyaɨte. 20 Naijmi'i tɨj na'a tɨ hui ayan a'ij pua'a een, tɨ tasiseiri ɨ ta tzajta'a, aɨ pu xaa raxana'ave'e ɨ tevi. Ajta aɨjna tɨ cai anaujmuéite'en tyu'ucua'ani, capu ti'itɨ a'ij huataujmua'a ɨ Dioj jemi. Capu ti'itɨj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi aɨjna ɨ a'atɨ tɨ cai anaujmuéite'en tyu'ucuaa. 21 Aj pu i Jesús á'uraa. Au pu a'ará'a ajna a'ahua'a chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Tiro, ajtahua'a seij tɨ ayan tɨcɨn Sidón. 22 Ajta, saɨj pu ave'ere'enye ɨ Jesús jemi. Jɨita'a pu pueen tɨ seij chuejra'a japua e'ema'acan. Ayaa mu hua'atamua'amua tɨcɨn Sirofenicia. Aun tɨ huaca'a pu e'echajca'a aɨjna ɨ jɨita'a. A pu e'eve'eme antijíihua tɨcɨn: ―Nyavastara'a, muaa pej i'i yaujra'an aɨjna ɨ David tyaacan, pata'aj na'ancu'uvajxɨ'ɨn. Eecan pu rajpueijtzi ɨ niyauj tɨ jɨita'a aɨjna cɨme'e tɨ tiyaaru'u tzajta'an seijre'e. 23 Ajta aɨjna ɨ Jesús, capu a'atzu huatanyuu. Aj mu mi avere'enye aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Ayaa mu tirajhuaviiri'i tɨcɨn: ―Pata'aj raataite tɨ a'ura'ani, a'ini ta cujta'an pu e'eve'eme antijíihua. 24 Aj pu i Jesús ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Ayaa pu Dioj nyaja'utaijtaca'a nyaj a'ura'ani hua'a jemi ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan ɨ mej meyan seijre'e tɨj canya'axɨ ɨ maj á'uvej. Capu nyaja'utaijtaca'a aɨme jemi ɨ seica. 25 Aj pu i aɨn jɨita'a avere'enye a vejli'i jemin. Ajta titunutaca'a. Aj pu i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyavastara'a, naatávaɨre'e. 26 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Capu ayan tiraavijte'e nyej huáɨ'ɨpɨ'ɨra'acare'en ɨ pan ɨ maj racua'aca ɨ tɨ'ɨrii nyej ni chiicate huataɨ'ɨpɨ'ɨte'en. 27 Aj pu i aɨn jɨita'a ayan tɨcɨn: ―Ayej xaa nya'u ti'ayajna, nyavastara'a. Aru, casi'i, aɨme ɨ chiicate, ayaa mu racua'aca maɨjna ɨ tɨ te'ení ɨ pan tɨ acajvitze ɨ meesa japua a'u mej tyaja'acua'aca aɨme ɨ mej tihue'ijte'e. 28 Aj pu i Jesús ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Muaa jɨita'a, eecan paj tya'atzaahuate'e. Pu'uri muaata'a a'ij pej ti'ijxe'eve'e. Cɨme'en pu'u ayan tiraataxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús, aj pu i huaruj aɨjna ɨ yaujra'an ɨ jɨita'a. 29 Aj pu i Jesús á'uraa. Au pu ajtéenyee a'u tɨ a'avastɨme ɨ jaj tɨ jajmuaa aujna a'ahua'a u Galileeya. Aj pu i antiraa ɨ jɨri jetze. An pu a'ujyeijxɨ. 30 Eihua mu a'ire'enye ɨ tyaɨte. Aɨme mu a'araavi'itɨ ɨ maj tzare'e rá'ajtuaatɨ́mee ɨ ruɨɨca, majta seica ɨ maj arácucu'un, majta seica ɨ maj cai tyá'anrɨ'ɨréjmee, majta seica ɨ maj puatuusi. Majta mui'icaca mu a'araavi'itɨ ɨ seica ɨ mej ti'icucui'i. Aa mu hua'ajtuaa a'u tɨ a'utyavaaca'a aɨjna ɨ Jesús. Ajta aɨn, aɨ pu naijmi'ica pu tyu'uhuaa. 31 Eecan mu a'ij tya'utaseij ɨ tyaɨte ɨ maj huaje'iré'enijte matɨ'ɨj hua'useij ɨ mej meri rɨ'ɨrístaca'a maj tyu'utaxaj aɨme ɨ mej mejmi'i cai tya'anrɨ'ɨrájma'acaa; majta aɨme ɨ maj puatuusi, mu'uri re'en nainjapua; majta aɨme ɨ maj tzare'e rá'ajtuaatɨ́mee ɨ ruɨɨca, mu'uri á'ujhua'anya'a; majta aɨme ɨ maj aracúcu'unijma'acaa, mu'uri ti'iseijracaa. Majta maɨn ɨ tyaɨte, aɨ mu autyajhuii ɨ mej rɨ'ɨ tiraata'an maɨjna ɨ Dioj tɨ tihue'ijte'e aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan. 32 Aj pu i Jesús hua'utajee aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Naatyanxa'amɨste amɨme tyaɨtejra'a jemi, a'ini pu'uri hueica xɨcaj tyauume maj á'ujhua'an nyaa jamuan. Camu majta ti'itɨj ticha'ɨ maj raacua'ani. Canu raxe'eve'e maj cai tyu'ucuá'an nyahua'ure'itixɨ'ɨn. Na'ari cai tyamua'a mu tí'ityamue'itɨche'en ɨ juye japua. 33 Majta maɨn ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, ayaa mu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'uni jetze a'arɨ'ɨri tyej raahuauni ɨ pan tɨj na'a tɨ ruxe'eve'e tɨ ij tihua'ucɨ'ɨti naijmi'ica ɨ tyaɨte? Capu sein i'i rɨ'ɨri ayajna a'u tɨ cai ma'a a'atɨ. 34 Aj pu i ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'achuni pua'amuaca sajcha'ɨ ɨ pan, muan? Aj mu mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aráhua'apua pu pua'amua i pan. Tyajta cɨjca i hue'ité maj cɨle'en. 35 Aj pu i hua'utaij ɨ tyaɨte maj a'ujra'ase a chuaata'a. 36 Ra'ancuraɨ'ɨpɨ'ɨ ɨ pan, ajta ɨ hue'ité, aj pu i Jesús rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj. Ajta e'eyan ra'antitaaraxɨ ɨ pan. Aj pu i hua'uraɨ'ɨpɨ'ɨ ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Majta maɨn, aɨ mu míjtá'ij hua'uraɨ'ɨpɨ'ɨte ɨ tyaɨte. 37 Naimi'i mu tyu'ucuaa. Tyamua'a mu tityáaju'uxai. Majta e'eyan, aɨme ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a, aɨ mu raara'asaɨj maɨjna tɨ ava'aturaa ɨ pan tɨ ra'antítaaraxɨ. Sicɨri mu jetze tya'ava'ɨste maɨjna cɨme'e tɨ ava'aturaa. Aráhua'apua sicɨri pu tya'ará'aj. 38 Majta maɨn ɨ mej tyu'ucuaa, ayaa mu ará'asica'a a'achu cumu muaacua vi'ira'a ɨ tyetyaca. Majta rujɨme'e mu tyu'ucuaa aɨme ɨ juuca, majta ɨ tɨ'ɨrii. 39 Tɨ'ɨj Jesús hua'ure'itixɨ ɨ tyaɨte, aj pu i atyajraa baarcu jetze. Tɨ'ɨqui á'uraa. Au pu a'ará'a aujna a'ahua'a a'u tɨ e'ejtyama'acan u Magdala.

Mateo 16

1 Majta aɨme ɨ fariseos, majta aɨme ɨ saduceos, aɨ mu á e'iré'enye a'u tɨ a'utyavaaca'a ɨ Jesús, mej mi raatyamue'itɨn hue'itzi cɨme'e. Aɨj mu cɨn meyan raatahuaviiri'i tɨ aɨn hua'utaseijrate'en ɨ maj cɨn raamua'aree tɨ ute'e e'ema'acan ɨ tɨ jetzen araujca'anye. 2 Ajta aɨn Jesús, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Muan xu raayɨ'ɨtɨ a'ij sej ye'i tyu'utaxaj a'ij tɨ ti'itɨ rɨni u ute'e. Tɨ'ɨj huatyechuixare, ayaa xu ti'ixaxa'a tɨ nu'u naa hue'eenya'a a'ame a'ini aurá'apá'uvi'i pu a'araa. 3 Na'ari cai, tɨ'ɨj huatapua'are, ayaa xu sajta seyan cɨme'en ti'ixaxa'a yee ijii mu huatyeviiye, a'ini aurá'apá'uvi'i pu a'araa, majta nu'u ra'utanáa. Muan xu xaa raayɨ'ɨtɨ a'ij sej ye'i tyu'utaxaj a'ij tɨ ti'itɨj rɨni u ute'e. Ma sajta muan, caxu a'atzu raayɨ'ɨtɨ a'ij sej ye'i tyu'utaxaj aɨjna cɨme'e tɨ ari tyaja'ure'enyejsin ɨ xɨcajra'a, tɨ jetzen Dioj ra'antipua'arite'en nain. 4 Muan mɨ sej a'ij pua'a ti'ityetyaɨte, mɨ sej eihua cɨn ata'ɨtza'ara, ayaa xu rahuauca ɨ saj cɨn raamua'aree tɨ ute'e e'ema'acan ɨ nyaj jetzen aranca'anye. Canu xaa nya'u ti'itɨj amuaataseijrate'esin silu ayaa nu'u, ɨ tɨ e'eseijre'e cɨme'en aɨjna ɨ Jonás. Aj pu i Jesús a huaja'utyáhui. Tɨ'ɨqui ya'uraa. 5 Matɨ'ɨj antacɨj utavan pujme'en aɨme ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a, aɨ mu ya'uhua'axɨ mej ya'araɨ'ɨpɨ'ɨn ɨ pan maj raacua'ani. 6 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Rɨ'ɨ xu'u muan, saɨjna cɨme'e fariseos maj ru'utyaaratzɨ ɨ pan tzajta'a tɨ ij ájcu'ustaa, sajta saɨjna cɨme'e saduceos maj majta ru'utyaaratzɨ. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 7 Majta aɨme ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a, aɨ mu tyú'urixaatya'acaa ɨ rujɨɨmua'a. Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a amɨjna, a'ini catu ya'araɨ'ɨpɨ ɨ pan. 8 Aj pu i Jesús raamua'areeri'i a'ij mej ye'i tí'ixajtacaa. Tɨ'ɨqui ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―Muan, mɨ saj cai a'atzu tya'atzaahuate'e, ¿a'ini een cɨn seyan tyu'urixaate'e yee saj cai pan ticha'ɨ? 9 ¿Ni sacai xɨ yau'eite? ¿Ni seri ya'uhua'axɨ a'achu tɨ pua'an sicɨri tye'irájraa ɨ pan tɨ tya'avá'aturaa nyatɨ'ɨj hua'uraɨ'ɨpɨ'ɨte ɨ maj anxɨj vi'ira'a ara'asicaa ɨ tyaɨte nyaɨjna cɨme'e ɨ tya'anxɨvi ɨ pan? 10 ¿Ni sajta seri ya'uhua'axɨ a'achu saj pua'amua caj tya'ava'ɨste ɨ sicɨri jetze nyatɨ'ɨj hua'uraɨ'ɨpɨ'ɨte ɨ maj muaacua vi'ira'a ara'asicaa ɨ tyaɨte nyaɨjna cɨme'e ɨ tya'aráhua'apua ɨ pan? 11 ¿A'ini auj ti'irɨ'ɨri saj cai yau'eite saɨjna, ɨ nyaj cai á'amue'ixaate'e nyaɨjna cɨme'e ɨ pan silu rɨ'ɨ xu'u muan saɨjna ɨ maj cai huataujnyátacan cɨn ti'ixaxa'a aɨme ɨ fariseos, majta aɨme ɨ saduceos? 12 Aj mu xaa mi yau'eitaa mua'araa tɨ ayan tihue'ixaatya'a aɨjna cɨme'e a'ij mej ye'i ti'imua'ataca aɨme ɨ fariseos, majta aɨme ɨ saduceos. Capu xaa nya'u ayan aɨjna cɨn tihua'uta'ixaa yee rɨ'ɨ xu'u muan saɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn ru'utyaaratzɨ ɨ pan tzajta'a. 13 Tɨ'ɨqui Jesús aun a'ará'a aujna a'ahua'a aun tɨ e'ejtyama'acan tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Cesarea de Filipo. Aj pu i ayan tihua'utaihua'uri'i aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a tɨcɨn: ―¿A'iqui meti'ixa ɨ tyaɨte a'atɨ nyaj pueen i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iráanye? 14 Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Seica mu meyan ti'ixaj paj nu'u aɨn pueen aɨjna ɨ Juan tyaacan tɨ ti'ityámuaɨ'ɨhuacara'a, majta seica meyan ti'ixa paj nu'u aɨn pueen aɨjna ɨ Elías, majta seica meyan tɨcɨn paj nu'u aɨn pueen aɨjna Jeremías tyaacan na'ari paj nu'u saɨj pueen aɨme ɨ mej Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a. 15 Aj pu i ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―Ari muan, ¿a'ini tyajamua'amitejte'e a'ataani nyaj pueen? 16 Ajta aɨjna ɨ Simón, tɨ ajta i'i Pedro, aɨ pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Muaa paj paɨn pueen aɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ Dioj an yá'ujra ɨ ɨpuari japua, muaa paj paɨn pueen aɨjna ɨ yaujra'an ɨ Dioj tɨ i'i ruuri. 17 Jesús pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pata'aj hua'atyamua'ave'en muaa, Simón, i pej i'i yaujra'an aɨjna ɨ Jonás. Hua'atyamua'ave'e aɨjna cɨme'e, a'ini capu a'atɨ ayan timuaata'ixaa tɨ iiyan seijre'e chaanaca japua, silu aɨjna tɨ i'i nye'iya'upua tɨ ute'e e'eseijre'e u tajapua, aɨ pu xaa ayan timuaata'ixaa. 18 Nyajta inyaa, ayaa nu hui ti'imue'ixaate'e paj muaa paɨn pueen ɨ Pedro, ɨ paj pajta peyan antyahuaa tɨcɨn ɨ tɨ i'i tetej. Nyajta inyaa, nyeijna japua i tetej, nyaa nu ra'ajtaahua ɨ nyeteyuu. Ajta, capu rɨ'ɨriista a'ame tɨ aɨn tiyaaru'u raatyamue'itɨn aɨjna ɨ tɨ aɨjna cɨn antyujmua'aree mej mi huacui'ini ɨ tyaɨte. 19 Nyaa nu muaata'asin paj paɨjna cɨn anti'amua'areera pej tihua'antacuunye'en ɨ tyaɨte mej mi a'utyarute ajna Dioj tɨ tie'ijta. Patɨj pana'a paj te'ityaanan iiyan chaanaca japua, Dioj pu ayen che'eta na'a te'ityanajsin u tajapua. Ajta patɨj pana'a paj tya'antacuuna iiyan chaanaca japua, Dioj pu ajta ayen che'eta na'a tya'antacuuna u tajapua. ―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 20 Aj pu i Jesús ayan tihuéijca aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a maj nu'u cai a'atɨ ixaatya'a tɨ aɨn pueen aɨjna tɨ Dioj an yá'ujra ɨ ɨpuari japua. 21 Ajna'ɨmɨ, Jesús pu autyejche tɨ tihua'uta'ixaate'en aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a tɨ nu'u ayan ruxe'eve'e tɨ a'ura'ani anna Jerusalén. Au pu nu'u eihua rajpueitzi a'ame. Majta nu'u aɨme ɨ maj hua'avaujsi ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, majta nu'u aɨme ɨ mej ti'ijta hua'ateyujta'a, majta nu'u aɨme ɨ mej tyu'ujmua'ate ɨ yu'uxari jetze, naimi'i mu a'ij pua'a raruuren. Ruxe'eve'e nu'u maj raaje'ica. Aj pu ijta huatarujsin hueica xɨcajra'a jetze. 22 Ajta aɨn ɨ Pedro, aɨ pu ra'iraavi'itɨ ayée. Aj pu i autyejche tɨ ra'ajtya'axɨ'ɨn aɨjna ɨ Jesús. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Che'e a'ij ti'imuavaɨra'a tɨ ij cai ayan ti'imuaruura, nyavastara'a. 23 Aj pu i pɨ ancure'eve aɨjna ɨ Jesús. Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Pedro tɨcɨn: ―Aricu a'ura'a, mɨ pej i'i Satanás. Eecan paj tina'antyu'uuni'i nyej ni autyaturan ɨ Dioj jemi a'ini capej peyan ti'imua'atze a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj, silu a'ij mej ti'ijxe'eve'e ɨ tyaɨte. 24 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a tɨcɨn: ―Tɨ pua'a a'atɨ raxe'eva'a tɨ nyaa jamuan á'ucha'acanye'en, ruxe'eve'e tɨ aɨn cai che'e ayan rɨjca a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e rusaɨj, silu ayaa pu tyu'ujxe'eve'e tɨ aɨn rajpueitzi a'ara'ani nyaa jamuan ruxé'evi'ira'a cɨme'e. 25 Ayaa pu'u, a'atɨ tɨ na'a tɨ ti'ityese'e tɨ cai huamɨ'ɨni, aɨ pu xaa nya'u mɨ'ɨni. Aɨj pu á'ujɨsin ɨ ruxaijnyu'uca tɨ auj ruuricaa. Ajta aɨn ɨ a'atɨ tɨ ayan eenye'eque'e huamɨ'ɨni aɨjna cɨme'e tɨ na'ara'astijre inyeetzi, aɨ pu xaa nya'u ratyauuni ɨ ruxaijnyu'uca tɨ auj ruuricaa. 26 Ahuii, tɨ pua'a a'atɨ nain huámue'itɨn naijmi'i tɨ iiyan seijre'e chaanaca japua, ¿ni qui tiraatyava'ɨri aɨjna tɨ raamue'itɨ tɨ pua'a ya'uraini ɨ ruxaijnyu'uca tɨ auj ruuricaa? Capu xaa nya'u a'atzu tiraatyava'ɨri. Ari, ¿ti'itaani cɨn ti'ipuata'atan aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ij Dioj ajtahua'a raatátɨsten ɨ xaijnyu'ucara'an tɨ auj ruuricaa? Capu ti'itɨj cɨn ti'ipuata'atan xaa nya'u. 27 Nyajta inyaa, i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye, nyaa nu nyajtahua'a ya va'acányejsin. Ayaa nu che'eta nyana'a huataseijre'esin nain cɨme'e tɨj ajta seijre'e ɨ Dioj tɨ ni'iya'upua. Hua'a jamuan nu hui nyajta huataseijre'esin aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e ɨ tajapua. Nyajta nu tihua'uta'asin seij nyajta seij naijmi'ica a'ij tɨ tihua'uvijte'e a'ij mej ti'itɨj huáruu, seij ajta mɨ seij. 28 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, seica mej ya huatyáuuca ayajna, aɨ mu cai huacui'ini asta mana'a cai anacaican naaseij ɨ nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye nyej ni ya tanyen nyej ni tyu'utaijta iiyan chaanaca japua.

Mateo 17

1 Tyauma'aca a'achu cumu arájsevi xɨcaj, aj pu'i Jesús antiraa ɨrij japua. Aɨme pu a'uví'itɨ aɨjna ɨ Pedro, ajta aɨjna ɨ Jacobo, ajta aɨjna ɨ Juan, ɨ tɨ juutzajra'an pueen aɨjna ɨ Jacobo. 2 Matɨ'ɨj maun a'utyáuuca'a, aj pu'i saɨque tyu'utaujseijrataca'a aɨjna ɨ Jesús mejseiiraca. Ayaa pu tyamua'a ti'ityámastacare'e ɨ nyeerima'ara'an tɨj xɨcaj. Tyamua'a pu tyu'utyacueinaraca'a ɨ cɨɨxura'ara'an. Ayaa pu ti'ityatáatɨye'icaa tɨj taij. 3 Majta e'eyan, hua'apua huataseijre hua'a tzajta'a. Ai mu aɨn pue'enya'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan, ajta aɨjna ɨ Elías tɨ ajmi'i ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Aɨ mu tí'ixajtacaa ɨ Jesús jamuan. 4 Ajta aɨn ɨ Pedro, aɨ pu ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Tavastara'a, naa pu xa'apɨ'ɨn tyej ya huatyáuu tyeyajna. Tɨ pua'a mua'araanajchi, tyaj hueicaca huataahua ɨ ɨnaamua. Saɨj pu muacɨ'ɨti mueetzi, ajta seij, amɨjna mɨ Moisés. Ajta seij pu racɨ'ɨti amɨjna mɨ Elías. 5 Auche'e pu ti'ixáataca tɨ'ɨj aitɨri a'acávi'irixɨ hua'a japua. Hua'a tzajta'a pu rájrupi aɨjna ɨ aitɨri tɨ naa tí'ityatáatɨye'i. Aj pu i tzajta'an a'icánamuajre tɨ a'atɨ ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Ai pu aɨn pueen ɨ niyauj, ɨ nyej raxe'eve'e. Eecan pu rɨ'ɨ tinata'aca inyeetzi. Xaanamuajri'i seijna. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a. 6 Matɨ'ɨj raanamuajri'i maɨjna, aj mu mi a'aráavatzɨ a chuaata'a aɨme ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a, a'ini tyamua'a mu tyu'utatzɨn. 7 Aj pu i Jesús a ve'ere'enye hua'a jemi. Tɨ'ɨqui hua'ajtamuarej. Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Xa'ajhuiixɨ'ɨ muan. Caxu ti'itzɨɨnya'a. 8 Majta maɨn, matɨ'ɨj mauunyéjnye'eraca'a, capu che'e ma'a a'aja'atɨjca'a. Ai pu'u an e'eseijra'acaa aɨjna ɨ Jesús. 9 Matɨ'ɨj e'ita'a a'ucaju'unca ɨ jɨri japua, Jesús pu ayan tihua'uta'ijmɨjri'i tɨcɨn: ―Caxɨɨ xu a'atɨ ixaatya'a a'ij sej tyu'useij. Sauche'e rachu'eva'a asta nya na'aj cai inyaa i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye aitára'ani hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. 10 Majta maɨn ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, ayaa mu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn meyan ti'ixaxa'a aɨme ɨ mej tyu'ujmua'ate ɨ yu'uxari jetze meyan tɨcɨn anacai pu nu'u ruxe'eve'e tɨ ya uvé'enyen aɨjna ɨ Elías? 11 Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayej ti'ayajna. Elías pu xaa ya uve'enyejsin tɨ ij nain tyu'ujájcuare'en mej mi majtahua'a ra'ara'astijre'en ɨ Dioj. 12 Me nyajta inyaa, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨ aɨn Elías ari ya uve'enye. Majta maɨn, camu raamuá'a silu ayaa mu raaruu a'ij mej ti'ijxe'eva'aca'a. Ayaa mu majta che'eta mana'a nyaruuren inyeetzi, i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye. Pueijtzi mu majta naata'asin inyeetzi. 13 Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a, aj mu mi raamua'areeri'i tɨ aɨn aɨjna cɨme'en tyu'utaxajtaca'a ɨ Juan tyaacan tɨ hua'amuaɨ'ɨhuacara'a. 14 Matɨ'ɨj maun a'ará'a a'u mej e'etyujsaɨra'acaa eihua ɨ tyaɨte, saɨj pu avere'enye ɨ Jesús jemi. Aj pu i ava'ujtunutaca'a vejli'ipuan. 15 Ayaa pu tirajhuaviiri'i tɨcɨn: ―Nyavastara'a, pata'aj ra'ancu'uvajxɨ'ɨn ɨ niyauj. Aɨ pu rutɨmue'i. Aɨj pu cɨn tirajpueiitzi huapɨ'ɨ. Mui'itɨ pu anajve taij tzajta'a, ajta a aata'a. 16 Nyaa nu ya'araavi'itɨ aɨme jemi ɨ maj mueetzi jamuan á'ujhua'an mej mi tiraahuaate'en. Majta maɨn, camu raayɨ'ɨtɨhua'a mua'araa. 17 Ajta aɨn ɨ Jesús, ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Muan mɨ saj cai a'atzu tya'atzaahuate'e, mɨ saj cai máumua'aree, ¿a'achuni pua'an ninye'ira'a auche'e ruve'eve'e nyej neyan huatyavaa na'ara'ani muejmi jemi? ¿Ni ayan ruxe'eve'e nyej a'ateevi'in para rusen cɨme'e nyej neyan muejmi jemi ya huatyavaaca nyej ni rɨ'ɨ amuaaruuren? Ma sa'ave'evi'itɨchi mɨ pa'arɨ'ɨ. Matɨ'ɨj mi a ye'eve'evi'itɨ. 18 Aj pu i Jesús ra'ajtya'axɨ aɨjna ɨ tiyaaru'u tɨ pa'arɨ'ɨ tzajta'a seijra'acaa. Aj pu i huirajraa. Cɨme'en pu'u huirajraa, tɨ'ɨqui huarúj aɨjna ɨ pa'arɨ'ɨ. 19 Matɨ'ɨjta mi, aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, rujɨme'e mu tyu'uxajtaca'a aɨjna jamuan ɨ Jesús. Ayaa mu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn tyacai raayɨ'ɨtɨhua'a ta'araa tyej raatamuarite'en tyaɨjna ɨ tiyaaru'u tɨ tzajta'an seijra'acaa? 20 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa pu'u ti'ayajna, a'ini caxu a'atzu tya'atzaahuate'e. Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e huataujnyátacan cɨme'e, tyamua'a pu ti'ivaɨre'e sej seyan tya'atzaahuate'e ɨ rutzajta'a tɨ ayan tyaja'ure'enyen a'ij tɨ tyajamua'amitejte'e. Aɨ pu'u ruxe'eve'e sej seyan tya'atzaahuate'e cɨj caj. Tɨ pua'a seyan cɨj caj tya'atzaahuate'e, aj pu xaa rɨ'ɨri sej si seyan tiraataijte'en amɨjna mɨ jɨri tɨcɨn: “Tichesi, atyajra'a a aata'a a'ahua'a atya'ana jetze tɨ ve'e.” Ajta aɨn mɨ jɨri, ayaa xaa nya'u rɨni. Ayaa pu'u xaa nya'u, tɨ pua'a seyan tya'atzaahuate'e, nain xu cɨn raayɨ'ɨtɨhua'a xa'aju'un. 21 Ajta, sata'aj seyan raatamuarite'en saɨjna ɨ tiyaaru'u tɨ ayan een tɨj amɨjna, ayaa pu tyu'ujxe'eve'e saj raatahuavii ɨ Dioj, sajta huauritzi'ive'en. 22 Matɨ'ɨj mauj naijmi'i á'ujhua'anya'a maujna a'ahua'a tɨ jetzen e'ejtyáma'acantaca'a u Galileeya, Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa pu a'atɨ tyu'utatuiire'esin inyeetzi cɨme'e i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye. Aɨ pu nyeetzi cɨme'e hua'utatuiire'esin aɨme jemi ɨ tyetyaca. 23 Majta maɨn, ayaa mu naje'icatan. Me nyajta inyaa, ayaa nu hui huatarujsin hueica xɨcaj jetze. Yaa pu'u xaa nya'u tyaja'ure'enyesin. Majta maɨn ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a, eihua mu huataujxaamɨste matɨ'ɨj raanamuajri'i a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a. 24 Matɨ'ɨj mi chajta'a a'ará'a aujna Capernaum. Matɨ'ɨj mi seica e'ire'enye jemin aɨjna ɨ Pedro. Ai mu aɨn pueen ɨ mej tyú'ujijve'e maɨjna cɨme'e ɨ hua'apua meeru'u ɨ tɨ cɨn tyu'utyavaɨre'esin hua'a teyujta'a. Ayaa mu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni cai ti'inajchitan a'amua maeestru aɨjna ɨ hua'apua meeru'u ɨ tɨ tyu'utyavaɨre'esin u tatéyujta'a? 25 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aa ni'ijta nya'u. Aj pu i Pedro utyajrupi u chi'ita. Capu xɨ ti'itɨ a'ij tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Pedro, silu Jesús pu anacai ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―¿A'ini timua'amitejte'e, Simón? ¿A'atyaɨnqui mejijve'e aɨme ɨ rey ɨ mej tie'ijta iiyan chaanaca japua? ¿A'atyaɨnqui mejijve'e ca'ɨn aɨme ɨ maj ti'itua'araca ɨ mej ti'ira'atɨ'ɨcɨ, na'ari maɨjna cɨme'e a'achu tɨ caj seij tijcha'ɨ? ¿Ni qui aɨme mejijve'e ɨ ruyaujmua'a ca'ɨn qui aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan? 26 Pedro pu ayan huatanyuu tɨcɨn: ―Aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. Ajta Jesús pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aɨj pu cɨn, capu ruxe'eve'e ɨ mej tyu'utanajchita aɨme ɨ hua'ayaujmua'a. 27 Ma ajta, tyata'aj cai teyan hua'utanyu'ucaste'en, ayaa paj huarɨni. Pata'aj hui u á'ume'en a'u tɨ a'avastɨme ɨ jaj. Pajta ra'atyahua'axɨn ɨ cue'itzɨ'ɨpua a aata'a. Pajta, paɨjna ɨ hue'i, ɨ ta'anajca paj raatyévi'ira, pata'aj ra'acána'axɨn, an pej pi ye'etyauni ɨ tenita'a seij ɨ tumin tɨ ayan ti'inajchi a'achu cumu muaacua meeru'u. Pata'aj ya'ara'ɨn ɨ tumin pata'aj tihua'unajchite'en, pajta inyeetzi cɨme'e.

Mateo 18

1 Ajna'ɨmɨ, aɨ mu avere'enye ɨ Jesús jemi aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Ayaa mu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ataani eitze'e ruxe'eve'e ɨ Dioj jemi seij ɨ tɨ ta jetze ajtyama'acan? 2 Aj pu i Jesús seij huatajee ɨ pa'arɨ'ɨ. A e'ita'a ya'utára a'u mej e'ere'eti ɨ seica. 3 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ee xaa, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨ ayan ti'ayajna. Tɨ pua'a sacai saɨque tyu'umua'ati, tɨ pua'a sacai seyan rahuauca sej seyan che'eta sana'a runyáta saj cɨn ti'imuajca matɨj mɨ tɨ'ɨrii, caxu a'anaj a'utyaruti ɨ tajapua Dioj tɨ e'eseijre'e. 4 Aɨj pu cɨn ayan ti'en. A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan huataujseijrata tɨ cai ti'itɨ cɨn ruxe'eve'e, ayaa pu xaa eenya'a a'ame tɨj aijna i pa'arɨ'ɨ. Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ eitze'e ruxe'eve'e ɨ Dioj jemi. 5 Ajta, a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan ra'ancure'evi'itɨn nyenyuucajtze'en seij ɨ pa'arɨ'ɨ tɨj aijna, aɨjna ɨ tevi, aɨ pu ajta na'ancure'evi'itɨ inyeetzi. 6 ’A'atɨ tɨ na'a tɨ a'ij pua'a tiru'utyá'an ɨ tzajta'an ɨ ruxa'aj pa'arɨ'ɨ tɨ ayan na'atzaahuate'e tɨj aijna, ayaa pu tɨ'ɨjtzɨ́'ɨ aɨn ɨ a'atɨ, anacai maj maun u ra'acáavi'ire ɨ tetej sa'unijra'a tɨ ve'e mata'aj ra'atyajraini a aata'a tɨ ij aɨn a'ujamɨn. 7 Cui'i xaa hua'a jemi, aɨme ɨ maj yan a'uchaatɨme iiyan chaanaca japua, ɨ maj majta ca'anijra'a hua'ata'aca ɨ seica mej mi autyaturan ɨ Dioj jemi. Ayaa pu tyuju'ujxe'eve'e mej mi ɨ seica ayan autyaturan ɨ Dioj jemi. Ma ajta, cui'i xaa nya'u aɨjna jemi tɨ ayan ca'anijra'a hua'ata'aca mej mi meyan huarɨni. 8 ’Patɨ'ɨj autyaturan ɨ Dioj jemi, tɨ pua'a peyan tiru'ujpua'ajte'en ɨ a jetze, peyan tɨcɨn nyamuajca'a pu puéenya'a, na'ari nyaɨɨca pu puéenya'a, ayaa nu ti'imuaxaate'e. Para'antiveijche, pej pi ma ruuraini. Eecan pu eitze'e timuaatyava'ɨri paj a'utyaturan seij cɨme'e ɨ amuajca'a, na'ari seij cɨme'e ɨ aɨɨca ajna Dioj tɨ e'eseijre'e, ajna paj a'aruuri pua'ame jemin. Na'ari pacai peyan huarɨni, hua'apuaca paj cɨn ɨ amuajca'a na'ari hua'apuaca cɨn ɨ aɨɨca paj utyarute ajna a'ahua'a a'u tɨ cai a'amɨ'ɨni ɨ taij. 9 Ajta, tɨ pua'a peyan jetzen tiru'ujpua'ajte'en mua'a jɨ'ɨ paɨjna ɨ paj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, aiitátɨchi. Ma paj ruuraini. Eecan pu timuaatyava'ɨri paj peyan a'utyarute seij cɨme'e ɨ mua'a jɨ'ɨ ajna Dioj tɨ tie'ijta. Na'ari cai, ayaa paj hua'apuaca cɨn ajjɨ'ɨsi tɨ'ɨj an mujá'ujɨsin a'u tɨ cai a'anaj a'amɨ'ɨni ɨ taij. 10 ’Rɨ'ɨ xu'u muan sej si cai a'ij pua'a huaja'useijra saɨj tɨ auj cɨle'en. Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e ɨ tajapua, ɨ maj majta hua'achaɨ mua'ara'ani, a'anaj tɨ na'a, aɨ mu huatyáuu jemin ɨ tɨ nye'iya'upua tɨ e'eseijre'e ɨ tajapua. 11 Ayaa nu een cɨn a'uve'eme inyaa, i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye nyej ni hua'a japua huanyuuni aɨjna tɨ á'uvej. 12 ’¿A'ini tyajamua'amityejtye'e a'ij tɨ huarɨni a'atɨ tɨ anxɨte hua'ajya'amua ɨ canya'axɨ? Tɨ pua'a saɨj a'uveti ma a'ahua'a, ¿ni cai ayan rɨni? Aɨ pu huaja'utyahuiite'esin naijmi'ica ɨ seica anna jɨri jetze. U pu a'uma'a a'ame tɨ ij raara'ahuauni aɨjna tɨ á'uvej. 13 Ajta, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Ayaa pu ti'ayajna, tɨ pua'a aɨn me'e yá'utyauni, eitze'e pu rɨ'ɨ tiraata'ixaa aɨjna cɨme'e tɨ raatyau ɨ tɨ á'uvej, cai mɨ seica ɨ tɨ ari huája'utyáhuiita'acaa. 14 Ayaa pu che'eta na'a een aɨjna jemi aɨjna ɨ tɨ amue'iya'upua tɨ tajapua e'eseijre'e. Capu a'atzu raxe'eve'e tɨ saɨj a'uveti tɨ cɨle'en tɨj aijna i pa'arɨ'ɨ. 15 ’Tɨ pua'a a'ihuaara'a ti'itɨj cɨn autya'ɨtzen mueetzi jemi, ayaa paj huarɨni. Aricu, u a'uta'ixaate'e aviitzi cɨme'e ɨ tɨ cɨn autya'ɨtze mueetzi jemi. Tɨ pua'a aɨn mua'antzaahuate'en, muaa paj xaa raamue'itɨ ɨ a'ihuaara'a sej si sajtahua'a ru'ihuaamua'a xa'ara'ani tyamua'a naa. 16 Ma ajta, tɨ pua'a cai mua'antzaahuate'en, pata'aj seica anvi'itɨn aɨjna jemi, hua'apuaca mej mi raamua'aree tɨ pua'a mua'antzaahuate'en nusu cai. Tɨ pua'a a'ihuaara'a cai mua'antzaahuate'en, aɨme ɨ maj hua'apua ayaa mu tyu'utaxajta tɨ ayan ti'ayajna ɨ paj cɨn jetzen tí'ijpua'ajte'e aɨjna ɨ a'ihuaara'a. 17 Ajta e'eyan, tɨ pua'a cai hua'antzaahuate'en ɨ maj hua'apua, pata'aj hua'uta'ixaate'en naijmi'ica ɨ mej tyujsa'ɨri. Ajta, tɨ pua'a a'ihuaara'a cai hua'antzaahuate'en aɨme, ayaa paj che'eta pana'a raruuren patɨj hua'aruure aɨme ɨ maj cai ajtyama'acan muejmi jetze nusu aɨme ɨ maj tyú'ujijve'e u'uvieernu jetze ma'acan. 18 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, satɨj sana'a sej tié'ijmɨ iiyan chaanaca japua, Dioj pu ayan che'eta na'a tié'ijmɨ u tajapua. Ajta satɨj sana'a sej huata'aca iiyan chaanaca japua, Dioj pu ayan che'eta na'a huata'aca u tajapua. 19 ’Nyajta nu neyan tyaja'amue'ixaate'e mɨ sej iiyan chaanaca japua huatyáuu tɨ pua'a seyan che'eta sana'a tiru'umua'areera mɨ sej hua'apua saɨjna cɨme'e a'ij sej ye'i ti'ijhuaviiran ɨ Dioj jemi, aɨjna tɨ nye'iya'upua ayaa pu che'eta na'a á'amuaruuren a'ij sej ti'ijhuavii. 20 Ayaa pu hui te'eme, a'ini a'u tɨ na'a maj e'etyujsa'ɨri nyenyuucajtze'e, au nu a'utyaváa na'ame hua'a tzajta'a. Capu amɨn a'ij tɨ pua'a mahua'apua mana'a na'ari mahueica mana'a. 21 Ajta aɨn ɨ Pedro, aɨ pu avere'enye ɨ Jesús jemi. Ajta ayan tiraataihua'uri tɨcɨn: ―Nyavastara'a, ¿a'achuni pua'amua ruxe'eve'e nyej tiraatauuni'i ɨ nye'ihuaara'a tɨ pua'a ti'itɨj cɨn autya'ɨtzen nyeetzi jemi? ¿Ni qui aráhua'apuá pua'amua? 22 Jesús pu ayan huatanyuu tɨcɨn: ―Canu neyan raataxajta yee aráhua'apua, silu hueicate japuan tamuaamuata'a japuan aráhua'apua. 23 ’Ayaa pu ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj mej mi ti'ihuáuruuni'i seij majta seij. Na'ari cai, ayaa pu che'eta na'a hua'uruuren tɨj aɨjna ɨ rey tɨ ayan ti'ijxe'eva'aca'a tɨ raaxa'apɨ'ɨntare'en a'achu maj caj té'echaɨca'a aɨme ɨ maj ravaɨra'aca'a. 24 Pu'uri pu autyejche tɨ ayan tiraaxa'apɨ'ɨntare'en, matɨ'ɨj seij a'ure'enyejte jemin tɨ eihua té'echaɨca'a, a'achu cumu tamuaamuata'a vi'ira'a meeru'u. 25 Ajta aɨjna tɨ té'echaɨca'a, capu ti'ituaava'acaa ɨ tɨ cɨn tiraanajchite'en. Aɨj pu cɨn, ɨ rey ayan tyu'utaijtaca'a maj nu'u huá'utuaani aɨjna ɨ tyaata'a, ajta ɨra'ara'an, majta ɨ tɨ'ɨrii asta nain tɨ tí'ijchaɨca'a. Ayaa pu tyu'utaijtaca'a tɨ ij tiraanajchite'en nain a'achu tɨ té'echaɨca'a. 26 ’Aj pu i aɨn tɨ té'echaɨca'a titunutaca'a a vejli'ipua ɨ rey jemi. Eihua pu rajée tɨcɨn: “Pauche'e nyechu'eva'a. Nyaa nu xaa timuaanajchite'esin nain cɨme'e a'achu nyaj timua'achaɨre'e.” 27 Ajta aɨjna tɨ rajijve'e, aɨ pu rá'ancu'uvajxɨ. Tiraatauuni'iri'i nain cɨme'e ɨ tɨ té'echaɨca'a. Aj pu i raatátuaa. 28 ’Cɨme'en pu'u huirajraa aɨjna tɨ ravaɨre'e, aj pu i seij huátyau tɨ ayan ajta tira'achaɨra'acaa. Anxɨte meeru'u pu'u té'echaɨca'a. Aɨ pu raatyeevi'i. Tɨ'ɨqui autyejche tɨ ra'anteevi'i cɨjpaara'an jetze. Ca'anin pu cɨn ayan tiraataijtaca'a tɨcɨn: “Tinaanajchite'e a'achu paj tina'achaɨre'e.” 29 ’Aj pu i titunutaca'a aɨjna tɨ ajta ayan ravaɨra'acaa aɨjna ɨ rey. Ayaa pu tiratajee tɨcɨn: “Pauche'e nyechu'eva'a. Nyaa nu ti'imuaanajchite'en.” 30 ’Ma ajta aɨjna ɨ saɨj, capu raataxe'eve, silu iya'uraa. Ajta e'eyan raataijtaca'a maj nu'u ra'ityaanan asta na'a cai tiraanajchite'en nain a'achu tɨ té'echaɨca'a. 31 Majta maɨn ɨ seica ɨ maj ravaɨre'e aɨjna ɨ rey, matɨ'ɨj tyu'useij a'ij tɨ ti'itɨj huarɨj, matɨ'ɨj mi u a'uju'un jemin ɨ tɨ tihue'ijte'e. Nain mu raata'ixaa a'ij tɨ ti'itɨj huarɨj. 32 ’Ajta aɨn ɨ rey, tɨ'ɨqui raataijtaca'a aɨjna ɨ tɨ ravaɨre'e. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: “Muaa pej nyavaɨre'e, huapɨ'ɨ pej a'ij pua'a ti'itevi. Nyaa nu timuaatauuni'iri'i nain cɨme'e a'achu paj tina'achaɨra'aca'a nyaɨjna cɨme'e ɨ pej peyan tinajhuaviiri'i. 33 ¿Ni cai ayan tiraavijtya'acaa pej peyan che'eta pana'a ra'ancu'uvajxɨ'ɨn ɨ axa'aj tevi tɨ nyavaɨre'e nyatɨj nyajta inyaa timua'ancu'uvajxɨ mueetzi?” 34 ’Ajta aɨn tɨ ti'iraijte'e, eecan pu huatanyu'ucaca'a aɨjna jemi. Aj pu i aun tyu'utatuii aɨme jemi ɨ maj hua'anaamɨca mej mi ra'ityaanan asta na'a cai nain tiraanajchite'en a'achu tɨ té'echaɨca'a. 35 ’Ajta aɨn tɨ nye'iya'upua tɨ tajapua e'eseijre'e, ayaa pu che'eta na'a á'amuaruuren seij ajta seij tɨ pua'a pacai tiraatauuni'i ɨ a'ihuaara'a tzaahuati'ira'a cɨme'e.

Mateo 19

1 Tɨ'ɨj Jesús raatapua'ajtaca'a tɨ ayan tihue'ixaate'e, tɨ'ɨqui aun a'arajraa aun tɨ a'utyaca'a u Galileeya. Ajta antaraa utan pujme'en ɨ atya'ana jetze u Jordán. Au pu a'ará'a tɨj na'a au tɨ huaca'a u Judea. 2 Eihua mu tyaɨte a'ucɨ́j jamuan. Ajta au pu tihua'uhuaa ɨ mej tí'icucui'icaa. 3 Aj mu mi seica e'ire'enye ɨ Jesús jemi. Fariseos mu pueen aɨme. Aɨme majhuauca'a mej raatyamue'itɨn tɨ ij aira'ɨtzen ti'itɨj cɨme'e. Ayaa mu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni qui a'ij ti'irɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan ma ruuraini ɨ ru'ɨj ti'itɨj cɨme'e, ti'itɨj tɨ na'a, capu amɨn a'ij? 4 Jesús pu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―¿Ni qui sacai a'anaj ra'ujijve ɨ yu'uxari jetze tɨ cɨme'en yee aɨn tɨ nu'u anacai hua'utaahuaca'a ɨ tyaɨte, ayaa pu naijmi'i huataahuaca'a ɨ tyaata'a, ajta ɨ jɨita'a? 5 Ajta ayan tyu'uxajtaca'a ajna'ɨmɨ tɨcɨn: “Aɨj pu cɨn aɨn tyaata'a ajtaméj ɨ ruvaujsimua'a jemi. Ru'ɨj pu nu'u jamuan huatyaturaasin. Majta maɨn ɨ maj hua'apua, ayaa mu huataujruurejsin cumu saɨj pu'u ɨ tevi.” 6 Ayaa pu'i ti'en, camu che'e hua'apua mana'a silu cumu saɨj pu'u. Aɨj pu cɨn, ɨ tɨ Dioj hua'antyánajchi, miche'e cai ajtáujhua'anan ɨ tyaɨte. 7 Aj mu mi meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Tɨ pua'a ayan ti'éenye'en, ¿a'ini een cɨn tyu'utaijtaca'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan tɨ nu'u a'atɨ ru'ɨj aɨn huatapijte'en ɨ papee ti'itɨ ɨ tɨ cɨn ma ruuraini? 8 Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa pu een cɨn Moisés ayan amuaata'a tɨ a'atɨ ru'ɨj ɨ papee huatapijte'en mej mi raamua'aree tɨ ma ruurai ɨ ru'ɨj a'ini capu ti'itɨ a'amua jetze tasiseiri sej si rɨ'ɨ tihua'ajchaɨ ɨ seica. Ayaa pu xaa Moisés amuaata'a. Ma ajta, capu ayan eenya'a ɨ jajcua ɨmɨ. 9 Ayaa nu hui tyaja'amue'ixaate'e. Capu rɨ'ɨri tɨ a'atɨ cha'a na'a ma ruuraini ɨ ru'ɨj. Ai pu'u aɨn pueen ɨ tɨ cɨn rɨ'ɨri tɨ a'atɨ ma ruuraini ɨ ru'ɨj. Tɨ pua'a aɨn jɨra'ara'an seij jamuan ti'ihuaujxana'acɨre'en, aj pu xaa í'irɨni tɨ ma ruuraini. Ajta aɨn cɨna'ara'an tɨ ayan cha'a na'a ma ruurai ɨ ru'ɨj, tɨ pua'a e'eyan seij ancure'evi'itɨn ɨ jɨita'a, aɨ pu tyu'uxana'acɨre aɨjna jemi ɨ tɨ ma ruurai. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 10 Majta maɨn ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a ayan een aɨme jemi ɨ maj nyejnya'ɨche, ayaa pu tita'amitejte'e ityejmi aɨjna cɨme'e, ayaa pu ti'ixa'apɨ'ɨn maj cai nyéjnya'ɨcha. 11 Ajta Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Camu naijmi'i meyan yau'eitaa mua'aju'un, silu aɨ mu'u ɨ tɨ Dioj hua'uta'a mej mi meyan tya'utaviicue'i ruxé'evi'ira'a cɨme'e. 12 Ayaa pu'u een a'ini ayaa pu tihua'ucɨ'ɨ seica tɨj na'a maj huanunu'eihuaca'a. Majta seica, ayaa mu e'en a'ini tyetyaca mu meyan hua'uruu. Majta seica, aɨ mu raaxa'apɨ'ɨntare rujɨɨmua'a mej mi tye'entyarute ɨ Dioj jemi. A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan tiraayɨ'ɨtɨ, che'e aɨn ayan huarɨni. 13 Majta maɨn ɨ seica, tɨ'ɨrii mu a a'ave'evi'itɨ ɨ Jesús jemi tɨ ij aɨn hua'ajtamuare'en, ajta tɨ ij Dioj jemi raatyajhuauni aɨme cɨme'e. Majta maɨn ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a, aɨ mu a'utyajhuii maj hua'ajtya'axɨ'ɨn aɨme ɨ maj tɨ'ɨrii a'avé'evi'itɨxɨ. 14 Ajta aɨn, Jesús, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sata'aj hua'uta'an mɨ tɨ'ɨrii mej ye ve'ere'enyen nyeetzi jemi. Caxu hue'ijmɨjra, a'ini aɨme ɨ mej a'utyáuu ɨ Dioj jemi, naimi'i mu meyan e'en matɨj maɨme mɨ tɨ'ɨrii. 15 Aj pu i hua'amuutze'en hua'ava'amuara'axɨ aɨjna ɨ Jesús. Ajta iya'uraa. 16 Ajta saɨj pu e'ire'enye ɨ Jesús jemi. Tyaata'a aɨjna. Aj pu i ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Maeestru mɨ paj rɨ'ɨ metyáumua'aree, ¿ti'itaani i'i xa'apɨ'ɨn tɨ ruxe'eve'e nyej ni neyan huarɨni tɨ i ayan naacɨ'ɨti nyaj ruuri na'ara'ani ɨ Dioj jemi tɨj na'a rusen cɨme'e? 17 Jesús pu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn peyan ti'inyejee paɨjna cɨme'e nyej rɨ'ɨ metyáumua'aree ca'ɨn qui inyaa rɨ'ɨ nyeti'itevi? Saɨj pu'u aɨn pueen tɨ rɨ'ɨ metyáumua'aree; ai pu aɨn pueen ɨ Dioj. Tɨ pua'a peyan raxe'eve'e tɨ muaacɨ'ɨti pej peyan ruuri pua'ara'ani ɨ Dioj jemi, pata'aj peyan ra'ara'astijre'en a'ij tɨ tyu'utaijtaca'a ɨ Dioj. 18 Aj pu i ayan tiraataihua'uri'i aɨjna ɨ a'atɨ tɨcɨn: ―¿Ti'itaani nyuucarijra'a na'ara'astijre'en? Jesús pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aijna nya'u tɨ ayan huataujmua'a yee capej ti'ityacui'ica, ajta aɨjna tɨ cɨme'en yee capaj ti'ixana'acɨra'a, ajtahua seij tɨ ayan yee capej ti'inahua'a, capaj pajta a'atɨ hue'itzi cɨn ti'ixaatya'a. 19 Ajta pu hui ayan tyu'utaijtaca'a ɨ Dioj aɨjna cɨme'e paj nu'u hua'ajtzaahuati'ira'a ɨ ataata, pajta ɨ anaana. Pajta, peyan huarɨni pej pi peyan rɨ'ɨ tirajcha'ɨ ɨ axa'aj tevi patɨj asaɨj. 20 Ajta aɨjna ɨ tyamueij, ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Nain nu cɨn tya'ara'aste tɨj na'a ti'ipua'amua. ¿Ti'itaani auj na'aturaate'e? 21 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a ayan timua'araanajchi pej nain cɨn tya'ara'asten, ayaa paj huarɨni. Aricu, nain tyu'utuaachi ɨ tiá'a. Pajta hua'ura'an ɨ tumin aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i. Tɨ pua'a peyan huarɨni, eecan papu'u ra'ancura'asin ɨ tajapua ɨ Dioj jemi. Aj papu'u xaa, mu a'uta'iyi'i pata'aj nyeetzi jamuan á'ucha'acanye'en. ―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 22 Tɨ'ɨj ayan tiraanamuajri'i a'ij tɨ Jesús tyu'utaxajtaca'a, aj pu i utyaavatzɨ ɨ tzajta'an aɨjna ɨ tyamueij. Huatáujxaamɨjte a'ini eihua pu tí'ijchaɨca'a. 23 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a tɨcɨn: ―Ayej xaa nya'u ti'ayajna. Tyamua'a pu ti'imuare'eri maj a'utyarute ajna Dioj tɨ e'eseijre'e aɨme ɨ chijtyaani. 24 Nyajta neyan tyaja'amue'ixaate'e. Eitze'e pu muare'eri tɨ chijtyaani a'utyarute ajna Dioj tɨ e'eseijre'e cai tɨ cameeyu'u anaarute ti'itɨ pɨ'ɨse'e jetze tɨ anacun. 25 Majta aɨme, matɨ'ɨj meyan tiraanamuajri'i, eecan mu a'ij tya'utaseij. Majta meyan tyu'urihua'u tɨcɨn: ―¿Tɨ pua'a ayan ti'eenye'en, ai ta'uj na'a ti'irɨ'ɨri tɨ a'atɨ aun a'utyaturan a'u tɨ Dioj e'eseijre'e? 26 Aj pu i Jesús hua'useij. Ajta ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aɨme jemi ɨ tyetyaca, capu xaa a'ij ti'irɨ'ɨri. Ma ajta, aɨ pu xaa raayɨ'ɨtɨ ɨ Dioj. 27 Ajta aɨjna ɨ Pedro, ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Tyajta ityan, nain tu teri me tyauhuá'axɨ ɨ tyej tí'ijchaɨca'a tyej ti á'ujhua'anye'en a'a jamuan. ¿Ti'itaani taacɨ'ɨti ityejmi? 28 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e. Ajna xɨcajra'a jetze tɨ Dioj nain cɨn tí'ijajcuare'en, inyaa, i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye, ajna nyatɨ'ɨj antiyeijxɨ'ɨn japuan ɨ nya'ɨpua, ayaa pu seira'a a'ame tyamua'a naa mej mi atanyéjnye'ere. Sajta muan mɨ sej nya jamuan á'ujhua'an, ayaa xu che'eta sana'a antira'ase japuan ɨ a'amua'ɨpua, seij sajta seij. Tamuaamuata'a japuan hua'apua xu ara'ase muan, ajta ayan tya'ara'ase ɨ a'amua'ɨpua. Aj xu si seyan tihua'uxa'apɨ'ɨntari'ire'en aɨme tyaɨtejra'a ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, aɨme tyaɨtejra'a mej meyan tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. 29 ’Nyajta neyan tyaja'amue'ixaate'e, a'atɨ tɨ na'a tɨ ti'itɨ a'uraini aɨjna cɨme'e tɨ á'ucha'acanye'en nyeetzi jamuan, tɨ pua'a chi'i, nusu ruja'atzimuá na'ari rucu'utzimuá o rujuutzimua'a, ca'ɨn rutaata, runaana na'ari tɨ pua'a ya'uraini ɨ chuej tɨ japuan ti'ihuaste'e, ayaa pu ti'ijcɨ'ɨti. Tɨ pua'a saɨj na'a ɨ tɨ yá'ujɨsin, ayaa pu tiraacɨ'ɨti a'achu cumu anxɨte ɨ ti'itɨ. Ajta, ayan tiraacɨ'ɨti tɨ ruuri a'ara'ani tɨj na'a rusen cɨme'e ajna Dioj tɨ e'eseijre'e. 30 Ajta, ayaa pu hui ajta te'eme: mui'itɨ ɨ maj nu'u va'acan cɨn títyatatí ɨ Dioj jemi ijii, aɨ mu cɨleenye'en cɨn títyatatyá'a mua'aju'un jemin ɨ Dioj. Majta mui'itɨ ɨ maj nu'u cɨle'en cɨn títyatatí ɨ Dioj jemi ijii, aɨ mu va'acan cɨn títyatatyá'a mua'aju'un aɨjna xɨcajra'a jetze tɨ jetzen Dioj tyu'utaijta.

Mateo 20

1 ’Ayaa pu ajta tie'ijta ɨ Dioj aɨjna tɨ cɨn antyujmua'aree. Ayaa pu rɨcɨ tɨj aɨjna ɨ a'atɨ tɨ raahuii uuva ti'itɨ. Tapua'arijma'aca pu nu'u huirajraa tɨ ij hua'uta'inen aɨme ɨ mej tyu'umuare'en a'u tɨ tyaja'ahuaste'e. 2 Ayaa pu tihua'uxa'apɨ'ɨntari'iri'i tɨ ayan tihua'unajchite'en a'achu cumu sei tumin. Aj pu i hua'utaityaca'a maj á'ucɨɨnye a'u tɨ e'ere'evee ɨ uuva. 3 ’Ajtahua'a pu huirajraa aɨjna ɨ a'atɨ tɨ'ɨj ari e'ita'a huatyama'aca ɨ xɨcaj. Seica pu ajta huaja'utyau ajna a'u maj á'ujsa'upi. Camu ti'itɨj muara'acaa. 4 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: “Sericu muan, sej si yeehui tyaja'uva'amuare'en a'u nyej uuva a'uuhuii, nyajta neyan tyajamuaanajchite'en a'achu tɨ tiraavijte'e.” Matɨ'ɨj mi á'uju'un. 5 ’Ayaa pu che'eta na'a huarɨj aɨjna ɨ a'atɨ. Ajtahua'a pu nu'u huirajraa a'atzaj cumu tacuarixpua. Ajtahua'a, tɨ'ɨj ari vejli'i caame ɨ xɨcaj, ayej che'eta na'a rɨjcaa. 6 Ajtahua'a pu huirajraa tɨ'ɨj ari ancaruti ɨ xɨcaj. Ajtahua'a pu seica á'utyau ɨ maj e'etyu'uuca'a. ’Ayaa pu tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: “¿A'ini een cɨn seyan huatyáuu tɨj na'a á'ara'apua'a ɨmɨ? ¿Ni sacai ti'itɨj maaj á'ajmuáre'e?” 7 Ayaa mu tyu'utanyúu tɨcɨn: “Capu yee a'atɨ ta'inye.” Ayaa pu ij tihua'uta'ixaa tɨcɨn: “Sericu sajta muan, sej si tyaja'uva'amuare'en a'u nyej uuva a'uuhuii.” 8 ’Tɨ'ɨj huatéchumua'araca'a, aj pu i raatajé ɨ saɨj tɨ tihue'ijte'e ɨ mej ti'imɨjhuaca. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: “Pata'aj u huája'utájeeve aɨme ɨ mej ti'imɨjhuaca pata'aj tihua'unajchite'en. Pajta, pata'aj yeehui peyan autyejcheni aɨme jemi ɨ maj cai iiya'ata a'utyajhuii. Pajta peyan ra'antipua'arite'en aɨme jemi ɨ maj anacai a'utyajhuii.” 9 ’Aj mu mi e'ire'enye aɨme ɨ maj antyajrupi tɨ'ɨj ari ancaruti ɨ xɨcaj. Aɨ pu tihua'unajchi seij ajta seij nain cɨme'e ɨ sei tumin. 10 Ajta e'eyan tɨ'ɨj hua'ucɨ́'ɨ tɨ aɨme tyu'unajchite'en ɨ maj anacai antyajrupi, ayaa mu tyú'urixaatya'acaa tɨcɨn: “Eitze'e pu ti'itacɨ'ɨti ityejmi.” Ma ajta cai, capu. Aɨ pu ajta ayan tihua'unajchi sei tumin cha'ata na'a, seij ajta seij. 11 ’Matɨ'ɨj ra'ancura'a, aɨ mu autyajhuii maj huaujnyuuste'en maɨjna jemi ɨ tɨ tichuéj. 12 Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: “Aɨme ɨ maj cai iiya'ata antyajrupi, sei hora mu'u tyu'umuarej. Ma pajta muaa, ayaa paj che'eta pana'a tihua'unajchi patɨj titaanajchi ityejmi. Tyajta ityan, nain tu yee cɨn tya'utaviicue'iri'i, tyajta ti'imuari'ista, tyajta nain tu cɨn tɨj na'a tyu'uxɨraca'a tɨj na'a á'ara'apua'a ɨmɨ.” 13 ’Ajta aɨn, ayaa pu tiraata'ixaa seij tɨ anacai antyajrupi tɨcɨn: “Casi'i, nya'amiincu. Canu a'ij pua'a muaruure. ¿Ni qui pacai peyan tyu'uta'a mua'anyuuca cɨme'e pej peyan tyu'umuare'en sei tumin cɨme'e? 14 Ma'acui icu, ancura'a ɨ pej raamue'itɨ. Aricu. Ayaa nu'u yee raxe'eve'e nyej neyan che'eta nyana'a timuaanajchite'en mueetzi nyatɨj tiraanajchi nyaɨjna ɨ a'atɨ tɨ antyajrupi tɨ'ɨj ari ancura'aruti ɨ xɨcaj. 15 ¿Ni cai ayan yee ti'inyecɨ'ɨti nyej neyan huarɨni a'ij nyej ti'ijxe'eve'e nyaɨjna cɨme'e ɨ nyej ti'ituave, ca'ɨn peyan chueere paɨjna cɨme'e nyej rɨ'ɨ tihua'ajcha'ɨ?” ―Ayaa pu nu'u tiraata'ixaa. 16 Aj pu i Jesús ayan tɨcɨn: ―Aɨj pu cɨn, aɨme ɨ maj cai anacai antyajrupi, aɨ mu anara'asi, majta maɨn ɨ maj anacai antyajrupi, aɨ mu uve'etyajtɨri. 17 Tɨ'ɨj ari Jesús an a'ujnyejsin anna Jerusalén, majta aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, aj pu i hua'utajee rujɨme'e. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: 18 ―Tu'uri a'ujnyejsin anna Jerusalén. Ajta saɨj pu hui nyeetzi tyu'utatuiire'esin i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye. Hua'utatuire'esin aɨme ɨ mej ti'ijta u hua'ateyujta'a, ajta aɨme ɨ mej tye'eyu'uxaca. Aɨ mu tyu'uta'asin mej mi naaje'ica. 19 Majta na'anvi'itɨn aɨme jemi ɨ maj seij chuejra'a japua e'ema'acan mej mi ná'uxaahuari'i. Majta maɨn, ayaa mu tinaatyávajxɨ'ɨsin. Majta ná'atatan inyeetzi curuu jetze. Nyajta mɨ'ɨni, aru hueica xɨcaj jetze nu nyajta huatarujsin. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 20 Ajta aɨn hua'anaana aɨme ɨ yaujmua'ame'en aɨjna ɨ Zebedeeyu, ruyaujmua'a pu jamuan e'ire'enye ɨ Jesús jemi. Aj pu i titunutaca'a a vejli'i jemin tɨ i ti'itɨj raatahuavii. 21 Jesús pu ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini peti'ijxe'eve'e nyej neyan huarɨni mueetzi cɨme'e? Ajta aɨn hua'anaana, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pata'aj peyan hua'uta'an mɨ niyaujmua'a tɨ ij saɨj a'ujyeijxɨ'ɨn a'ɨrɨɨta'a, ajta ɨ saɨj tɨ a'ujyeijxɨ'ɨn autata'a pujme'en ajna xɨcajra'a jetze patɨ'ɨj ya uvé'enyen pej tyu'utaijta iiyan chaanaca japua. 22 Ajta aɨn Jesús, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Caxu a'atzu ramua'aree ti'itɨ saj nyahuavii. ¿Ni seyan ra'aviicue'i saj rajpueitzi xa'ara'ani nyatɨj inyaa tirajpueitzi na'ame? Ayaa mu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Aa ti'ijta nya'u. 23 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayej xaa nya'u ti'ayajna. Muan xu rajpueitzi xa'ara'ani nyatɨj tirajpueitzi na'ame inyaa. Ma ajta, capu ayan ti'inyacɨ'ɨpua inyeetzi nyej a'atɨ huata'an tɨ a'ujyeijxɨ'ɨn nya'ɨrɨɨta'a, na'ari nyautata'a. Ayaa pu'u tihua'acɨ'ɨti mej mi uhuáraasixɨ'ɨn aujna aɨme tɨ Dioj ari hua'antihuau. 24 Majta maɨn ɨ seica, ɨ maj tamuaamuata'a ara'ase, matɨ'ɨj raanamuajri'i, eecan mu huatanínyu'ucacuca'a aɨme jemi ɨ maj hua'apua. 25 Aj pu i Jesús hua'utajee naijmi'ica. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Xu'uri ramua'aree muan a'ij mej ye'i rɨɨ mua'aye'i ɨ mej tie'ijta nain chuejra'a japua. Ca'anyejri mu cɨn tihue'ijte'e ɨ tyaɨte. Majta maɨn ɨ mej títyatatí, aɨ mu tihue'ijte'e ɨ seica a'ij mej ye'i maɨn ti'ijxe'eve'e. 26 Ma ajta, capu ayan tiraavijte'e muejmi jemi. Tɨ pua'a a'atɨ raxe'eva'a tɨ va'acan cɨn ti'ityavaa a'ara'ani, ayaa pu ruxe'eve'e tɨ aɨn cɨle'enya'a cɨn ti'ityavaa a'ara'ani tɨ i amuaatyavaɨre'en naijmi'ica muejmi. 27 A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan raxe'eve'e tɨ tye'entyaruti aɨjna cɨme'e tɨ eitze'e ve'e, aɨ pu anacai ruxe'eve'e tɨ tye'entyarute aɨjna cɨme'e ɨ tɨ eitze'e cɨle'en tɨ ij hua'utyavaɨre'en naijmi'ica ruxé'evi'ira'a cɨme'e. 28 Miche'e meyan huarɨni nyatɨj rɨcɨ inyaa, i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye. Canu nyaɨjna cɨn ya'uve'eme maj naatyavaɨre'en inyeetzi, silu nyata'aj hua'utyavaɨre'en ɨ seica. Ayaa nu een cɨn ya'uve'eme nyej ni huamɨ'ɨni hua'a jetze ma'acan, nyajta nyej ni tiraanajchite'en ɨ Dioj ɨ tɨ cɨn hua'ajijve'e ɨ maj á'apua'aren mui'icaca ɨ tyaɨte. 29 Aj pu i á'uraa aɨjna ɨ Jesús, majta aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Matɨ'ɨj huiiraacɨ maujna Jericó, eihua mu tyaɨte a'ucɨj jamuan. 30 Meenti maɨn ɨ maj hua'apua ɨ maj aracúcu'unijma'acaa, au mu e'ejtya'aca'a juye jetze. Matɨ'ɨj raanamuajri'i tɨ nu'u a a'atamé aɨjna ɨ Jesús, ayaa mu titeejíjhuaca'a tɨcɨn: ―Tavastara'a, mɨ pej hui i'i huaacɨxa'ara'an aɨjna ɨ David tyaacan, tá'ancu'uvajxɨ'ɨ ityejmi. 31 Majta maɨn tyaɨte, aɨ mu hua'ajtya'axɨ. Meyan tihue'ijmɨɨra mej mi cai meyan tí'ijijhua. Ma majta aɨme ɨ maj aracúcu'unijma'acaa, eitze'e mu ca'anin cɨn huajijhuaca'a. Meyan tɨcɨn: ―Tavastara'a, mɨ pej i'i huaacɨxa'ara'an ɨ David tyaacan, tá'ancu'uvajxɨ'ɨ itejmi. 32 Aj pu i Jesús a'utyeechaxɨ. Ajta hua'utajee. Ayaa pu tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini seti'ijxe'eve'e nyej ni ti'itɨ a'ij huáruuren muejmi jemi? 33 Ayaa mu tityaatanyú tɨcɨn: ―Tavastara'a, ayaa tu ti'ijxe'eve'e tyaj atanyéjnye'ere. 34 Aj pu'i aɨn Jesús hua'ancu'uvajxɨ. Ajta hua'arámuara'axɨ ɨ hua'ajɨ'ɨ jetze. Cɨme'en pu'u hua'arámuara'axɨ, aj mu mi huarúj. Matɨ'ɨj mi atanyeenye'eri mua'araa. Majta a'ucɨj jamuan.

Mateo 21

1 Aj mu mi maun a'ará'a ajna a'ahua'a vejli'i u Jerusalén a'u tɨ a'uchajta'atajme tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Betfagé. Au pu a'achajta'a ɨrij jetze mej meyan ratamua'amua tɨcɨn Aceituunajremi. Aj pu i Jesús hua'apuaca huataityaca'a. 2 Ayan tɨcɨn: ―Sericu, sata'aj a'atanyén ajna vejli'i chajta'a tɨ e'eseijre'e. Satɨ'ɨj a'utyarute saujna, aun xu hui ye'etyauni ɨ puuru'u tɨ ajtatapi'i jamuan ɨ yaujra'an. Sata'aj rá'ijxɨjta. Sajta mu huaja'arajájpuan nyeetzi jemi. 3 Tɨ pua'a a'atɨ ayan tyajamue'ihua'ura aɨjna cɨme'e, aj xu si seyan tiraata'ixaate'en tɨ cɨme'en yee tavastara'a pu nu'u raxe'eve'e, sajta hua'a xu ca'anacan raatatuire'esin. 4 Ayaa pu tyuju'urɨj tɨ ij ayan tya'araurasten a'ij tɨ ajmi'i tyu'utaxajtaca'a aɨjna tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a. Ayan tɨcɨn: 5 Pata'aj peyan tihua'uta'ixaate'en aɨme ɨ maj a'uchaatɨme au tɨ huatacá'a aɨjna ɨ chajta'a u Sión tɨ cɨme'en yee: “Casi'i muan, pu'uri mu a'uve'eme muejmi jemi aɨjna ɨ a'amua Rey. Capu a'ij ti'ijviicue'i. Ajta ava'acái puuru'u japua tɨ cɨle'en tɨ yaujra'an pueen saɨj ɨ maj japuan ti'itɨ'ɨcɨca.” 6 Majta maɨn ɨ maj hua'apua, aj mu mi a'ucɨj. Majta meyan huarɨj a'ij tɨ Jesús tihua'utaij. 7 Aj mu ya'aráaja ɨ Jesús jemi maɨjna ɨ puuru'u, majta ɨ yaujra'an. Matɨ'ɨj mi ra'ityéechejte ɨ puuru'u rucɨɨxu cɨme'e. Aj pu i Jesús ave'eyeijxɨ japuan ɨ puuru'u tɨ cɨle'en. 8 Majta maɨn ɨ tyaɨte, eihua mu ajtyáxɨɨraca'a. Majta cɨɨxuri te'epíitɨraa juye jetze. Majta seica, pi'ista te'entivéichixɨ'ɨ, aɨ mu majta a'apíitɨraa majna juye jetze. 9 Majta maɨn ɨ maj anáatyá'a huaju'uncaa, majta maɨn ɨ maj cujta'an huaju'uncaa, aɨ mu huatajijhuaxɨ tɨcɨn: ―Ayaa tu hui ti'imuahuavii paj tu'irajtuaani mɨ paj i'i huaacɨxa'ara'an aɨjna ɨ rey, ɨ David tyaacan. Dioj pu rɨ'ɨ tiraatyajtuaa tyamua'a naa aijna tɨ ye ve'eme nyuucajtze'en ɨ tavastara'a. Che'e aɨn tu'irajtuaani aɨjna tɨ aun e'eseijre'e u tajapua. 10 Aj pu i Jesús a'utyajrupi u Jerusalén. Tɨ'ɨj a'utyajrupi, aj mu mi tyúritzii naijmi'i ɨ maj aun a'uchaatɨma'acaa. Eihua mu tyú'urixaatya'acaa. Meyan tɨcɨn: ―¿A'ataani pueen amɨjna? 11 Majta maɨn ɨ tyaɨte, ayaa mu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ai pu aɨn pueen ɨ Jesús tɨ Nazaret e'ema'acan, tɨ ajta Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a. 12 Ajta e'eyan, Jesús a'utyajrupi u teyujta'a tɨ a'aráyaujta'a. Aj pu i hua'utamuari naijmi'ica aɨme ɨ maj maun tí'itu'acara'a, ajta aɨme ɨ maj maun ti'inana'avacara'a. Tihua'ameesa pu pɨ tyahua'axɨ aɨme ɨ mej japuan tumin hua'apuata'ati'iracara'a, ajta tihuaɨ'ɨpua aɨme ɨ maj cucui'ise tu'aaracara'a. 13 Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa pu tye'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨ Dioj ayan tiraataxajtaca'a tɨ cɨme'en yee ayaa pu nu'u tyaja'arajtyahuáa a'ame ɨ chi'ira'an tɨcɨn: “Chi'i maj tzajta'an ti'ixaxa'a ɨ Dioj jemi.” Ma sajta muan, ayaa xu saɨque raruure ɨ chi'i tɨj tyasta'a a'u maj tzajta'an á'urava'ataca ɨ nahua'ari. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 14 Meenti seica maun e'ere'etya'acaa aujna teyujta'a. Seica mu mua'aracucu'un, majta seica, tzare'e mu huaɨɨcajmee. Aɨ mu e'ire'enye ɨ Jesús jemi. Ajta aɨn tihua'uhuaa. 15 Majta maɨn ɨ mej ti'ijta teyujta'a, majta ɨ mej tyu'ujmua'ate ɨ yu'uxari jetze, matɨ'ɨj raaseij a'ij tɨ Jesús huarɨj mej mi meyan rɨ'ɨ tya'utaseij ɨ tyaɨte, matɨ'ɨj majta hua'useij ɨ tɨ'ɨrii ɨ maj rujijhuava'acaa tɨcɨn: “Tiche'e nu'u rɨ'ɨ tiraatyajtuaani tyamɨjna tɨ David tyaacan jetze a'iraanye”, eecan mu huatanínyu'ucacuca'a. 16 Matɨ'ɨj mi meyan tiraataihua'uri'i maɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―¿Ni tzaa pacai ti'inamua a'ij mej ti'ixa amɨme mɨ tɨ'ɨrii? Aj pu i Jesús ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Aa ni'ijta nya'u. ¿Ni tzaa sacai seyan ra'ujijve ɨ yu'uxari jetze tɨ ayan te'eyu'usi'i? Ayan tɨcɨn: Aɨ mu nu'u majta rɨ'ɨ tirata'aca aɨme ɨ tɨ'ɨrii, majta aɨme ɨ unyaaca'ise. Aɨ mu Dioj jetze araujca'anye mej mi meyan huarɨni. 17 Aj pu i Jesús hua'utatuaa. Ajta iya'uraa. Au pu a'ará'a chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Betania. Au pu huatáxai. 18 Yaa ruijmua'a yee tɨ'ɨj ajtahua'a amuu pɨja'ure'eve, pu'uri i'icuataca'a aɨjna ɨ Jesús. 19 Aɨ pu huarej huaseij tɨ a'atavee ajna vejli'i juye jetze. Aj pu i a'uré'enye a'u tɨ a'atavee aɨjna ɨ huarej. Capu a'atzu taca'acaa silu tyáxamue'icaa pu'u. Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ huarej tɨcɨn: ―Capej che'e a'anaj taca'a. Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a, aj pu i huatyaahua aɨjna ɨ huarej. 20 Majta maɨn ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a, matɨ'ɨj raaseij, eecan mu a'ij tya'utaseij. Ayaa mu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini ti'irɨ'ɨri tɨ ayan ca'anacan huatyaahuan amɨjna mɨ huarej? 21 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayej xaa nya'u huarɨj. Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Tɨ pua'a seyan tya'atzaahuate'e tɨ ij ayan tyaja'ure'enyen a'ij tɨ tyajamua'amitejte'e, ajta tɨ pua'a cai a'ij a'amua'ase saj cai a'ij huarɨni, ayaa xu che'eta sana'a raayɨ'ɨtɨhua'a xa'ara'ani sej seyan raruuren samɨjna mɨ huarej nyatɨj neri raaruu. Sajta seyan raayɨ'ɨtɨhua'a xa'ara'ani sej seyan raataijte'en samɨjna mɨ jɨri tɨcɨn: “Tichesi yee, atyajra'a a jaata'a, a'ahua'a el mar.” Aj pu i xaa ayan tyaja'ure'enyejsin, tɨ ayan huarɨni ɨ jɨri. 22 Satɨj sana'a sej seyan ti'ijhuavi ɨ Dioj, tɨ pua'a seyan tya'atzaahuatya'a, aj xu xaa ra'ancura'asin. 23 Aj pu i Jesús a'utyajrupi teyujta'a a'u tɨ a'aráyaujta'a. Tɨ'ɨj aɨn tihua'umua'aten ɨ tyaɨte, aɨme ɨ mej ti'ijta u teyujta'a, majta hua'avaujsi, aɨ mu e'ire'enye ɨ Jesús jemi. Ayaa mu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ti'itajni hui cɨn peti'ityejvee pej pi peyan rɨcɨ? ¿A'ataani muaata'a pej peyan huarɨni? 24 Jesús pu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Niche'e seij tyajamuaataihua'u. Tɨ pua'a seyan tinaata'ixaate'en saɨjna cɨme'e, aj nu xaa neyan tyajamuaata'ixaate'esin ti'itɨj ɨ nyaj cɨn ti'ityejvee nyej ni neyan rɨcɨ. 25 Aɨjna ɨ tɨ cɨn ti'ityavaaca'a aɨjna ɨ Juan tɨ ij hua'umuaɨ'ɨhuan ɨ tyaɨte, ¿a'uni jetze a'ure'eme? ¿Ni u tajapua, Dioj tɨ e'eseijre'e, na'ari iiyan chaanaca japua, hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte? Matɨ'ɨj mi ti'ityúrixaa rujɨɨmua'a. Meyan tɨcɨn: ―Tɨ pua'a teyan tiraata'ixaate'en yee Dioj pu ya'utaityaca'a, aɨ pu ayan titaata'ixaate'esin yee a'ini een cɨn tyacai ra'atzaahuate'e tyaɨjna. 26 Me tyajta ityan, capu hui rɨ'ɨri tyej teyan raataxaj yee tyetyaca mu ya'utaityaca'a a'ini tyahua'atzɨɨne'e ɨ tyaɨte. Naijmi'i mu meyan ra'atzaahuate'e tɨ aɨn Juan ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. 27 Aj mu mi meyan tiraata'ixaa maɨjna ɨ Jesús. Meyan tɨcɨn: ―Catu ramua'aree. Ajta aɨn ɨ Jesús, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Canu nyajta inyaa amuaata'ixaate'esin ti'itɨj ɨ nyaj cɨn ti'ityejvee nyej ni neyan rɨcɨ. 28 Ajta Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Casi'i, a'ini tyajamua'amitejte'e aijna cɨme'e i nyuucari. A'atɨ pu hua'apuaca tiyaujmua'a. Aj pu i a'ire'enye ɨ seij jemi. Ayaa pu tiraataityaca'a tɨcɨn: “Niyauj, aricu pata'aj tyaja'umuare'en ijii a'u nyaj uuva a'uhuii.” 29 Aj pu i aɨn yaujra'an ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: “Canu neyan rɨni.” Ma ajta aɨn, saɨque pu tyu'umuá'a. Aj pu i xaa u á'umej tɨ tyaja'umuare'en. 30 Ajta e'eyan, aɨn ya'upuaara'an a'ire'enye ɨ saɨj jemi. Ayaa pu che'eta tiraataij aɨjna tɨj ajta ari ɨ saɨj tyu'utaij ɨ ta'anajca. Ajta aɨn yaujra'an, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: “Aa ni'ijta, ayaa nu rɨni.” Ma ajta cai, capu. Capu á'umej tɨ tyaja'umuare'en. 31 Niche'e a'atzu tyajamuaataihua'u. Aɨme ɨ maj hua'apua, ¿a'ataani ayan huarɨj a'ij tɨ ti'ijxe'eva'acaa ɨ ya'upuaara'an? Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aɨjna, ɨ ta'anajca. Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, aɨme ɨ maj hua'ajijve'e u'uvieernu jetze ma'acan, majta aɨme ɨ juuca ɨ maj huataura'an tumin cɨme'e, aɨ mu a'amuamue'itɨn maɨjna cɨme'e mej mi aun a'utyarute Dioj tɨ e'eseijre'e. 32 Ayaa pu'u ti'en, a'ini ayaa pu hui een cɨn mu a'uve'eme aɨjna ɨ Juan tɨ i ayan tyajamuaata'ixaate'en a'ij sej ye'i huarɨni ɨ Dioj jemi. Ma sajta muan, caxu ra'antzaahuate. Majta maɨn ɨ maj hua'ajijve'e, majta aɨme ɨ juuca ɨ maj huataura'an tumin cɨme'e, aɨ mu xaa ra'antzaahuate. Muan xu raamua'areeri'i saɨjna. Capu amɨn a'ij, auche'e pu cai ti'itɨ a'amua jetze tasiseiri sej si saɨque tyu'umua'ati, sej si rá'antzaahuate'en. 33 ’Xaanamuajri'i seij i nyuucari. A'atɨ tɨ nu'u ayan uuva huahuii. Ajta raará'ana tyajcuá cɨme'e. Aj pu'i ti'itɨ atyé'ijche tɨ tzajta'an rámɨ'ɨye ja'ara'ara'an ɨ uuva. Ajta nu'u ti'itɨj ájtaahuaca'a maj japuan huéixe'ere'en mej mi raaseij nainjapua a'utɨ juástɨmee ti'imɨjhuaca. ’Ayaa pu aɨjna cɨn huarɨj, aj pu i hua'utanyaɨjte ɨ chuej mej mi tiraanajchite'en caj e'icaca. Aj pu i á'uraa aɨjna ɨ a'atɨ seij chuejra'a japua. 34 ’Tɨ'ɨj nu'u tyaja'ure'enye matɨ'ɨj pua'a raju'uraca aɨjna ɨ uuva, seica pu huataityaca'a aɨme ɨ mej ti'ijvaɨre'e mej mi hua'utahuavii a'achu tɨ caj ti'ijcɨ'ɨti aɨjna tɨ tichuéj. 35 Majta maɨn ɨ chuej maj huataujnyaɨj, aɨ mu hua'uvívi'i aɨme ɨ maj huataiti'ihuaca'a. Seij mu ra'ityaavajxɨ. Majta seij mu huaje'ica, majta ɨ saɨj, ra'atyátu'asixɨ tetej cɨme'e. Camu ti'itɨj hua'uta'a. 36 ’Ajta nu'u aɨn ɨ tɨ ra'ijtya'aca'a, seica pu ajtahua'a huataityaca'a. Mu'uri eitze'e i'i mui'icaa. Majta maɨn ɨ chuej maj huataujnyaɨj, ayaa mu che'eta mana'a hua'uruu aɨme ɨ maj huataiti'ihuaca'a. 37 ’Yaa pu nu'u tyauma'aca. Tɨ'ɨqui, aɨ huataityaca'a aɨjna ɨ ruyauj. Ayaa pu tyu'umuá'a tɨcɨn: “Mara'antzaahuate'esin sein.” 38 ’Majta maɨn ɨ chuej maj huataujnyaɨj, matɨ'ɨj raaseij maɨjna ɨ yaujra'an, ayaa mu tiraaxa'apɨ'ɨntare rujɨɨmua'a tɨcɨn: “Ai pu aɨn pueen, tɨ nain ti'ijcɨ'ɨti. Che'eré, tiche'e raaje'ica tɨ ij tyejmi ta'aj a'ara'ani.” 39 Aj mu nu'u mi rajví'i maɨjna ɨ yaujra'an. Matɨ'ɨj mi ru'irajrai a pua'aque. Majta raaje'ica. 40 ’Ma'acui ari'icu, ¿a'ini tyajamua'amitejte'e muejmi? Tɨ'ɨj mu a'uve'eme'en aɨjna ɨ a'ara'an ɨ chuej, ¿a'ini ti'itɨj hua'aruuren aɨme ɨ chuej maj huataujnyaɨj? 41 Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aɨ pu cai hua'acu'uvaa hua'antipua'arite'esin aɨme ɨ mej a'ij pua'a ti'ityetyaɨte. Ajta, aɨ pu hui seica huatanyaɨjte'esin ɨ chuej. Majta maɨn, ayaa mu xaa raata'asin ɨ tɨ raacɨ'ɨti tɨ'ɨj ajna tyaja'ure'enyen matɨ'ɨj pua'a ti'iju'uraca. 42 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿Ni sacai a'anaj ra'ujijve ɨ yu'uxari jetze seijna i nyuucari tɨ ayan cɨme'en yee: Aijna i tetej i mej raatyá'uj, ájca'i maj ya'uhua'axɨ ɨ mej chi'i ta'ahuaca; ayan pu tye'irájraa tɨ aɨn puéenya'a a'araa tɨ i'i esquineeru? Tavastara'a pu ayan raaruu, ajta rɨ'ɨ tya'utyaavatzɨ ɨ tatzajta'a. 43 ’Aɨj pu cɨn, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, Dioj pu amuá'ari'ira aɨjna tɨ tyaja'amuacɨ'ɨtíiche'e ute'e tɨ e'ema'acan ɨ Dioj jemi. Aɨ pu hua'uta'asin seica ɨ maj meyan rɨni a'ij tɨ tiraavijte'e. Aɨ mu ra'ara'astijre'esin xaa nya'u. 44 Ajta ain i tetej, tɨ pua'a a'atɨ japuan tíveti, aɨjna ɨ a'atɨ huatyana'axɨjsin aijna i tetej japua. Na'ari cai, tɨ pua'a ain tetej an é'ejveti japuan seij ɨ tevi, aj pu i ain ra'iráxayepe'esin ɨ tevi. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 45 Majta maɨn ɨ maj ti'ijta teyujta'a, majta aɨme ɨ fariseos, matɨ'ɨj raanamuajri'i aij tɨ Jesús tí'ixajtacaa nyuucari cɨme'e, aj mu mi raamua'areeri'i tɨ aɨn aɨme tyaxajta'ajma'a. 46 Matɨ'ɨj mi raahuau aɨj me ye'i huarɨni mej mi raatyeevi'i. Ma majta, camu meyan huarɨj a'ini mahua'atzɨɨnya'aca'a aɨme ɨ tyaɨte ɨ maj maun e'etyujsaɨra'acaa. Aɨme ɨ tyaɨte, naimi'i mu meyan ramua'areeraca'a tɨ Jesús aɨn pueenya'a saɨj tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a.

Mateo 22

1 Ajtahua'a pu Jesús ayan tihua'uta'ixaa nyuucari cɨme'e. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: 2 ―Ayaa pu Dioj hua'aruure ɨ tyetyaca maj iiyan japuan cɨɨnye ɨ chaanaca tɨ Dioj tie'ijta. Ayaa pu che'eta na'a hua'aruure tɨj aɨjna ɨ rey tɨ tyu'uyeste aɨjna cɨme'e tɨ yaujra'an huatyenyaɨɨchaca'a. 3 Ajta aɨn ɨ rey, aɨ pu nu'u hua'utaityaca'a aɨme ɨ mej ti'ijvaɨre'e maj nu'u u hua'utajeeve aɨme ɨ tɨ ari hua'uta'inee. Ma majta aɨme ɨ maj huata'iniihuaca'a, camu á'ujca'anyajca'a maj a a'iré'enyen. 4 ’Ajtahua'a, seica hua'utaityaca'a mej mi majta hua'utajeeve. Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨme ɨ mej ti'ijvaɨre'e tɨcɨn: “Ayaa xu yeehui tihua'uta'ixaate'en aɨme nyej neri hua'uta'inee tɨcɨn pu'uri tyu'utyá'atɨme ɨ cue'ira, pu'uri ajta tyu'utaijtaca'a maj hua'ucui'ini ɨ ya'amuaate tɨ tihua'ucɨ'ɨmite, huaacasi, majta puuyesi. Nain pu yeehui ari huaxa'apɨ'ɨn tyej ti tyu'uyesten.” 5 ’Majta maɨn ɨ maj huata'iniihuaca'a, camu a'atzu hua'utzaahua. Ma'ucɨ́jxɨ micu. Seij pu aun á'umej a'u tɨ tyaja'ahuaste'e. Ajta seij, au pu á'umej a'u tɨ tyaja'atua. 6 Majta ɨ seica, aɨ mu nu'u hua'uvívi'i ɨ mej ti'ijvaɨre'e maɨjna ɨ rey. Majta e'ij pua'a hua'uruu. Majta hua'ucuii seica. 7 ’Eecan pu nu'u huatanyu'ucaca'a aɨjna ɨ rey. Aɨ pu hua'utaityaca'a aɨme ɨ xantaaru'u. Matɨ'ɨj mi hua'ucuii naijmi'ica ɨ tyaɨte. Majta raará'atai ɨ hua'achi'i. 8 Aj pu i aɨn ɨ rey ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ mej ti'ijvaɨre'e tɨcɨn: “Pu'uri huaxa'apɨ'ɨn tyej ti'iyesten. Ma ajta, aɨme ɨ nyej neri tihua'uta'inyee, capu ayan hua'ucɨ́'ɨ maj mu a'uva'aju'un. 9 Sericu muan, tɨj na'a tɨ cure'enyáatɨmee ɨ caaye sata'aj hua'uta'inen matɨj mana'a ɨ tyaɨte a'achu saj pua'amua huaje'etyauni.” 10 Matɨ'ɨj mi huiiraacɨ caaye jetze aɨme ɨ mej ti'ijvaɨre'e. Eihua mu hua'ajsaɨj ɨ tyaɨte a'achu maj pua'amuaca á'utyau, ɨ maj a'ij pua'a ti'ityetyaɨte, majta ɨ maj rɨ'ɨ ti'ityetyaɨte. Ayaa mu'u pua'amua a'utyajrupi u chi'ita a'achu maj ú'uve. 11 ’Aj pu nu'u i aɨn rey, a'utyajrupi aujna tɨ'ij aɨme huaseij ɨ tɨ hua'uta'inee. Aj pu i a'atɨ huaseij tɨ cai ayan ti'itéechan a'ij tɨ tiraavijte'e tɨ pua'a seij huatyenaɨche. 12 Ayaa pu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: “Casi'i, nyá'amincu, ¿a'ini tyu'utarɨ'ɨristaraca'a paj cai peyan ée'enye'en ti'itéechan a'ij tɨ tiraavijte, peyan u'utyajrupi peyujna?” Ajta aɨn ɨ a'atɨ, capu nu'u a'atzu huatanyuu. 13 ’Aj pu i aɨn rey ayan tihua'utaij aɨme ɨ mej ti'ijvaɨre'e tɨcɨn: “Sata'aj yeehui ra'anajɨ'ɨque'en muajca'ara'ara'an jetze, sajta ɨɨcajra'an jetze. Sajta, ma pua'aque ya'urájraini a'u tɨ a'utɨca'a. Au mu yeehui ruyeinya mua'aju'un, majta rutamej cɨn ancurá'ujcɨ'ɨmáa mua'aju'un maɨjna cɨme'e ɨ maj rajpueijtzi.” 14 Majta maɨn tɨ Dioj hua'ajee, aɨ mu mui'i. Ma majta, maɨn tɨ Dioj hua'ava'ahuau, camu mui'i, silu cɨj mu'u micu. 15 Majta maɨn ɨ fariseos, aɨ mu a'ucɨj. Majta meyan raaxa'apɨ'ɨntare mej mi raatyamue'itɨn maɨjna ɨ Jesús tɨ ij aɨn ayan aiira'ɨtzen mej mi maɨjna cɨn jetzen tya'upuá'ajte'en. 16 Matɨ'ɨj mi seica huataityaca'a mej mi tyu'uxáj jamuan ɨ Jesús. Aj mu mi a'ucɨj, majta seica jamuan ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a aɨjna ɨ Herodes. Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Maeestru, aij tu mua'aree tɨ cai ti'itɨ timua'aturaate'e, pajta hui peyan tzaahuati'ira'a cɨn ti'imua'ata a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. Muaa paj cai tí'ajaahuate'e ɨ tyaɨte jemi a'ini capu mueetzi jetze ruxe'eve'e a'atyaɨn maj pueen. 17 Pata'aj peyan titaata'ixaate'en yee, ¿ni qui xa'apɨ'ɨn tyej tyu'unájche aɨjna cɨme'e ɨ maj hua'ajijve'e ɨ u'uvieernu jetze ma'acan nusu tyacai? ¿Ni qui teyan tiraanajchite'en tyaɨjna tɨ ti'ita'ijte'e tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn César? 18 Ajta aɨn ɨ Jesús, pu'uri ramua'areeraca'a maj cai meyan ti'ire'ihua'u huataujnyátacan cɨme'e silu ayaa mu raxe'eva'acaa mej a'ij pua'a raruuren. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Muan xu cai seyan ti'ijrɨ'ɨre huataujnyátacan cɨme'e. ¿A'ini een cɨn seyan ti'itese'e saj naatyeevi'i? 19 Tumin sanaataseijrate'e ɨ maj cɨn ti'inajchita maɨjna ɨ maj cɨn hua'ajijve'e. Aj mu mi seij ya'avaɨ'ɨte, tumin ti'itɨ. 20 Aj pu i ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ataani nyeerima'ara'an a'aseijre'e? ¿A'ini antyahuaa yaj tɨ a'ayu'usi'i? 21 Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Amɨjna nya'u ɨ tyej teyan ratamua'amua tɨcɨn César. Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sata'aj seyan huarɨni. Saraata'an saɨjna ɨ César a'achu tɨ caj tiraacɨ'ɨti, sajta raata'an ɨ Dioj a'achu tɨ caj tiraacɨ'ɨti aɨjna. 22 Matɨ'ɨj meyan tiraanamuajri'i, eecan mu naa rɨ'ɨ tira'utaseij. Matɨ'ɨj mi a yáurai. Majta a'ucɨj. 23 Ajna xɨcajra'a jetze, aɨ mu majta a e'ire'enye aɨme ɨ saduceos. Ayaa mu ti'ixaxa'a aɨme tɨ cɨme'en yee camu che'e huatarujsin ɨ mej huacuii. Matɨ'ɨj mi meyan tiraataihua'uri'i maɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: 24 ―Maeestru, ayaa pu tira'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan. Tɨ pua'a nu'u a'atɨ tɨ nyaɨche, tɨ pua'a aɨn cai titɨ'ɨrijmua'a huamɨ'ɨni, ruxe'eve'e nu'u tɨ aɨn ihuaara'ara'an rancure'evi'itɨn aɨjna tɨ ratyevi'itɨnya'a ɨ tɨ huamɨ'ɨ tɨ ij titɨ'ɨrijmua'a a'ara'ani aɨjna jetze ma'acan. 25 Ayaa pu hui a'anaj tyuju'urɨj tyejmi tzajta'a. Mua'aráhua'apuaca'a maɨjna ɨ ru'ihuaamua'a. Ajta aɨn tɨ i'ivasta'a, aɨ pu huatyenyaɨchaca'a. Ajta e'eyan huamɨ'ɨ. Aru capu titɨ'ɨrijmua'a a'araa aɨjna tɨ ratyevi'itɨnya'a. Aɨ pu jemi huatyajturaa aɨjna tɨ ra'itya'ase. 26 Ayaa pu che'eta na'a tiraaruu aɨjna ɨ juutzajra'an ɨ tɨ hua'apuacajretze ma'acan, aɨ pu ajta cai titɨ'ɨrijmua'a a'araa, huamɨ'ɨ. Ajta e'eyan ɨ saɨj, ɨ tɨ hueicacajretze, aɨ pu ra'antyanaxcaca'a. Ajta, ayaa pu che'eta na'a tiraaruu. Ajta e'eyan, ayan tye'irájraa tɨ ayan tihua'uruu naijmi'ica ɨ maj aráhua'apua. Capu a'atɨ titɨ'ɨrijmua'a a'araa. 27 Tɨ'ɨqui, aɨn jɨita'a ajta huamɨ'ɨ. 28 Ari ijii, ¿a'ataani hui ɨra'ara'an puéenya'a a'ame, ajna xɨcajra'a mej jetzen majtahua'a huatarujsin? Naijmi'i mu xaa ratyevi'itɨnya'a, aɨme ɨ maj arahua'apua. 29 Aj pu i Jesús ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Setya'utyaujxua muan a'ini caxu ramua'aree a'ij tɨ tye'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze. Caxu sajta ramua'aree a'ij tɨ een ɨ muáre'eri'ira'ara'an ɨ Dioj. 30 Ajna xɨcajra'a mej jetzen huatarujsin ɨ mɨ'ɨchite, camu meyan nyejnaɨchen ɨ tyetyaca. Majta ɨ juuca, camu majta vɨɨchen, silu ayaa mu eenya'a mua'aju'un matɨj aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e u tajapua Dioj tɨ e'eseijre'e. 31 ’Ma sajta muan, cɨme'en ajna xɨcajra'a mej jetzen huatarujsin aɨme ɨ maj huaacuii, ¿ni tzaa sacai a'anaj ra'ujijve ɨ yu'uxari jetze a'ij tɨ Dioj tyaja'amue'ixaate'e tɨcɨn: 32 “Nyaa nu nyauj hua'a Dioj pueen aɨme ɨ a'amuaya'upua, aɨjna ɨ Abraham, ajta aɨjna ɨ Isaac, ajta aɨjna ɨ Jacobo”? Dioj pu tihue'ixaa cumu maj mauj ruuricaa. Aɨj pu cɨn, aɨ pu aɨn pueen ɨ hua'a Dioj aɨme ɨ maj ruuri. Capu hua'a Dioj pueen aɨme ɨ maj mɨ'ɨchite. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 33 Majta maɨn ɨ tyaɨte ɨ maj e'etyujsaɨ ɨ jemin, eecan mu naa rɨ'ɨ tira'utaseij maɨjna cɨme'e a'ij tɨ aɨn tihuá'amua'atyajcaa. 34 Majta maɨn ɨ fariseos, matɨ'ɨj raamua'areeri'i tɨ Jesús ayan hua'utyámue'itɨ aɨme ɨ saduceos, aj mu mi tyujsaɨj. 35 Ajta saɨj tɨ hua'a jetze ajtyama'acantaca'a, tyamua'a pu tiraayɨ'ɨtɨhua'a a'ij tɨ tye'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze. Aɨ pu ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: 36 ―Maeestru, ¿ti'itaani nyuucarijra'a eitze'e ruxe'eve'e ɨ tɨ ra'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan? 37 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ai pu aɨn pueen ɨ nyuucarijra'a ɨ ta'anajca, tɨ eitze'e ruxe'eve'e cai maa seij nyuucarijra'a, tɨ ayan tɨcɨn: “Pata'aj peyan rɨ'ɨ tya'uta'amua'ati ɨ a'a tzajta'a ɨ Dioj jemi, nain ɨ paj cɨn rɨ'ɨ tya'uta'amua'ati, a'achu paj caj tya'aca'anye ɨ a'axaijnyu'uca jetze, pajta nain cɨn a'axe'evi'ira'a cɨme'e, ajta a'amua'atziira'a cɨme'e.” 39 Ajta, ayaa pu hui che'eta na'a een ɨ tɨ ra'itya'asi tɨcɨn: “Pata'aj nu'u peyan che'eta pana'a rɨ'ɨ tirajchaɨ ɨ axa'aj tevi patɨj asaɨj ti'itiá'acha'ɨ.” 40 Nain a'ij tɨ tira'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan, ajta nain a'ij mej tyu'utaxajtaca'a aɨme ɨ mej Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a, nain pu cɨn ayan tirájtyauusin aɨjna cɨme'e i tɨ ti'ihua'apua i nyuucari. ―Ayaa pu Jesús tiraata'ixaa. 41 Mauche'e mu e'ere'etya'acaa aɨme ɨ fariseos. Tɨ'ɨqui Jesús ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: 42 ―¿A'ini tyajamua'amitejte'e muejmi cɨme'en aɨjna ɨ Cɨriistu'u, tɨ Dioj an yá'ujra ɨ ɨpuari japua? ¿A'ataani yaujra'an pueen? Ayaa mu tityaatanyúu tɨcɨn: ―Aɨ pu hui rayauj aɨjna ɨ David tyaacan. 43 Aj pu i Jesús ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―Tɨ pua'a ayan ti'ayajna, tɨ'ɨj aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj raata'a tɨ David tyu'utaxaj aɨjna cɨme'e ɨ Cɨriistu'u, ¿a'ini een cɨme'e David ayan raatamuá'a tɨcɨn nyavastara'a? Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ David tyaacan tɨcɨn: 44 Tavastara'a pu ayan tiraata'ixaa aijna i nyavastara'a tɨ cɨme'en yee: “Antiyeijxɨ'ɨ ɨpuari japua iiya nya'ɨrɨɨta'a. Pauche'e anticatii asta nyana'a cai hua'utyamue'itɨn ɨ maj muájchaɨre'e.” 45 Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a David ayan raatamuá'a tɨcɨn nyavastara'a, ¿a'ini ti'irɨ'ɨri tɨ aɨn Cɨriistu'u ayan aɨn pueenya'a a'ara'ani ɨ yaujra'an? Capu a'ij ti'irɨ'ɨri xaa nya'u, a'ini Cɨriistu'u pu eitze'e va'acan cɨn ti'ityejvee cai David tyaacan ayan ti'ityavaaca'a. 46 Majta maɨn ɨ maj raanamuajri'i, camu a'atzu a'ij tirajtyau a'ij mej tyu'utanyuuni. Tɨj na'a ájná'ɨmɨ, capu che'e a'atɨ ahuaujca'anyajca'a tɨ ayan tiraataihua'u.

Mateo 23

1 Aj pu i Jesús hua'uta'ixaa aɨme ɨ tyaɨte mej jemin e'etyujsaɨ, ajta aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Ayan tɨcɨn: 2 ―Aɨme, ɨ maj tyu'ujmua'ate ɨ yu'uxari jetze, majta aɨme ɨ fariseos, aɨ mu ti'ityetatya'upu'u teyujta'a mej mi meyan che'eta mana'a tihuá'umua'aten ɨ tyaɨte ɨ yu'uxari jetze a'ij tɨ rɨjcaa aɨjna ɨ Moisés tyaacan. 3 Aɨj pu cɨn ayan ruxe'eve'e sej si hua'ara'astijre'en, sajta seyan huarɨni nain cɨme'e a'ij mej tyaja'amue'ixaate'e. ’Ma sajta muan, caxu seyan che'eta sana'a rɨjca a'ij mej ye'i rɨcɨ a'ini camu meyan huataujnyátacan cɨn ti'ijrɨ'ɨre a'ij maj tyaja'amue'ixaate'e. 4 Ayaa mu va'acan cɨn tihue'ijcate'e ɨ tyaɨte aɨjna cɨme'e tɨ ayan huapɨ'ɨ muare'eri tɨ cai a'atɨ raayɨ'ɨtɨ tɨ ayan huarɨni. Majta e'eyan aɨ mu hua'utaijte'esin ɨ tyaɨte maj nu'u mi maɨjna cɨn ra'ara'astijre'en. Ma majta maɨn, camu a'atzu taura'aca tɨ ij ayan che'eta na'a tihua'ucɨ'ɨti. 5 ’Matɨj mana'a mej meyan rɨcɨ, ayaa mu'u rɨcɨ eijre'ecɨtze'e mej mi tyaɨte hua'useij. Antajíya'ujme'en mu rata'ahuaca maɨjna ɨ maj cɨn antaujrɨ'ɨque'ejmee ɨ rumuu jetze, majta tɨ́tɨ'ɨjmé'en tya'ajvɨ́jxɨ aɨ tɨ aucastɨmee ɨ hua'asiicu'u. 6 Eecan mu raxe'eve'e tɨ tihua'ucɨ'ɨti maj a'ujra'ase ɨpuari japua jamuan aɨjna ɨ tɨ antyujmua'aree aɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn ti'iyeste. Ajta hua'ateyujta'a, ayaa mu raxe'eve'e maj a'ujra'ase ɨ ta'anajca ɨ ɨpuari japua a'uj maj á'araraase ɨ hua'avaujsimua'a. 7 Eecan pu hua'araanajchi mej maɨn tyaɨte hua'utataujte'en ajna a'u maj tí'itu'araca. Ajta, ayaa pu hua'araanajchi mej tyaɨte meyan tihua'ajeeva tɨcɨn nyavastara'a. 8 ’Ma sajta muan, caxu seyan rahuauca tɨ ij a'atɨ ayan tyajámuaatájeeva tɨcɨn nyavastara'a. Caxu xaa nya'u, a'ini naijmi'i xu ru'ihuaamua'a, ajta saɨj pu'u pueen ɨ a'amuavastara'a. Ai pu aɨn pueen ɨ Dioj. 9 Sajta muan, caxu seyan a'atɨ huatámua'ati tɨcɨn niya'upua, a'ini saɨj pu'u pueen ɨ sej seri rájya'upuataca'a. An pu e'eseijre'e u tajapua. 10 ’Caxu sajta rahuauca mej meyan tyaja'amuajeeva tɨcɨn nyamaeestru'u. Caxu a'atzu, a'ini saɨj pu'u pueen ɨ tɨ i'i a'amuamaeestru, inyaa i nyaj i'i Cɨriistu'u, tɨ Dioj an na'ujyeitza ɨ ɨpuari japua. 11 ’Ajta, aɨjna tɨ eitze'e va'acan cɨn ti'ityejvee a'amua tzajta'a, aɨ pu hui amuaatyavaɨre'esin naijmi'ica muejmi. 12 Ayaa pu'u, a'ini a'atɨ tɨ na'a tɨ á'ujtzaahuate'e tɨ nu'u va'acan cɨn ti'ityejvee, Dioj pu raata'asin tɨ cɨle'enya'a cɨn te'entyárutya. Ma ajta, a'atɨ tɨ na'a tɨ huataujnyátacan cɨn ruseijrata tɨ cɨle'enya'a cɨn ti'ityejvee, Dioj pu ayan raata'asin tɨ te'entyarute ti'itɨj cɨme'e tɨ ve'e. 13 ’Sata'aj huataujxaamɨjte'en muan mɨ sej tyu'ujmua'ate ɨ yu'uxari jetze, sajta muan mɨ sej i'i fariseos. Caxu seyan ti'ijrɨ'ɨre tzaahuati'ira'a cɨme'e a'ini caxu arauraste rujɨɨmua'a. Ayaa xu tihua'atyánaamɨ ɨ tyaɨte mej mi cai a'utyarute a'u tɨ Dioj e'eseijre'e u tajapua. Caxu á'ujca'anye sej seyan huarɨni a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. Caxu sajta hua'ata'aca mej mi meyan huarɨni mɨ seica ɨ mej ti'ityese'e mej mi maun a'utyarute. 14 ’Sajta, sata'aj seyan huataujxaamɨjte'en, muan mɨ sej tyu'ujmua'ate ɨ yu'uxari jetze, sajta muan mɨ sej i'i fariseos. Caxu seyan ti'ijrɨ'ɨre tzaahuati'ira'a cɨme'e a'ini caxu arauraste rujɨɨmua'a. Ayaa xu tihua'ari'ira ɨ hua'a chi'i aɨme ɨ maj juuca, mɨ maj majta rujɨɨmua'atajmee. Sajta e'eyan, aun xu a'utyaru'ipi u teyujta'a; sajta a'ateevi'i cɨn rahuaviiraca ɨ Dioj jemi. Muan xu seyan ruseijrata saj nu'u cai ti'itɨj cɨn autyajturaa. Aɨj pu cɨn eitze'e xu rajpueitzi xa'aju'un. ’Sajta, sata'aj seyan che'eta sana'a huataujxaamɨjte'en muan mɨ saj cai rɨ'ɨ me tityaumuámua'aree. Capu ti'itɨ tasiseiri a'amuatzajta'a. 15 ’Sata'aj huataujxaamɨjte'en, muan, mɨ sej tyu'ujmua'ate ɨ yu'uxari jetze, sajta muan mɨ sej i'i fariseos. Caxu seyan ti'ijrɨ'ɨre tzaahuati'ira'a cɨme'e a'ini caxu aráurasten rujɨɨmua'a. Ayaa xu iiyan cɨɨnye nainjapua ɨ chaanaca, sajta yan cɨɨnye ɨ jaj japua sej si seij huatyamue'itɨn tɨ ij aɨn ayan ti'ityújchaɨca satɨj muan. Sajta, satɨ'ɨj raatyamue'itɨn, ayaa xu tihua'amua'aten tɨ ij e'eyan eitze'e amuaatyamue'itɨn eihua aɨjna cɨme'e tɨ a'ij pua'a tí'itevistan, ajta tɨ'ij aɨn eihua pu eitze'e rajpueitzi a'ame sacai muan. 16 ’Ayaa xu si eenya'a sauj tihua'amua'ate. Ayaa xu ti'ixaxa'a muan tɨcɨn: “Capu ti'itɨj vaɨre'e tɨ pua'a a'atɨ ayan tya'ataujratzii nyuucajtze'en ɨ teyuu, silu tɨ cɨme'en yee tɨ pua'a a'atɨ ayan tya'ataujratzii nyuucajtze'en aɨjna ɨ ooro tɨ teyuu jetze seijre'e, aj pu xaa ayan ruxe'eve'e tɨ aɨn a'atɨ ayan aráurasten aɨjna cɨme'e tɨ tya'ataujratzii.” 17 Muan xu cai ti'itɨj u'umua'aree, mɨ saj cai tihuájáu'eite. ¿Ti'itaani eitze'e ruxe'eve'e ɨ Dioj jemi? ¿Ni aɨjna ɨ ooro tɨ teyuu jetze seijre'e na'ari ɨ teyuu tɨ tzajta'an Dioj huataura'ate'en aɨjna ɨ ooro? 18 Ee xaa nya'u, eitze'e pu ruxe'eve'e ɨ teyuu. Ayaa xu sajta ti'ixaxa'a muan tɨcɨn: “Tɨ pua'a a'atɨ ayan tya'ataujratzii nyuucajtze'en aɨjna tɨ japuan tyu'utamuaɨ'ɨvajta, capu ti'itɨ a'ij ti'ivaɨre'e.” Ma sajta seyan ti'ixaxa'a tɨcɨn: “Tɨ pua'a a'atɨ ayan tya'ataujratzii nyuucajtze'en ɨ muaɨ'ɨvejri tɨ an yá'ujra japuan aɨjna tɨ japuan tyu'utamuaɨ'ɨvajta, aj pu xaa ayan aɨjna cɨn ruxe'eve'e tɨ aráurasten. Capu ti'itɨ a'amua tzajta'a tasiseiri.” 19 Muan, mɨ saj cai rɨ'ɨ me tityaumuámua'aree, ¿ti'itaani eitze'e ruxe'eve'e ɨ Dioj jemi? ¿Ni aɨjna ɨ muaɨ'ɨvejri na'ari aɨjna tɨ japuan raatamuaɨ'ɨvajtaca'a, aɨjna tɨ japuan Dioj huataura'ate'en aɨjna ɨ muaɨ'ɨvejri? Ee xaa nya'u, eitze'e pu ruxe'eve'e aɨjna saj japuan an yá'ujra ɨ tɨ tyu'utamuaɨ'ɨvajta. 20 ’Ayaa pu'u ti'en, aɨjna tɨ tya'ataujratziira nyuucajtze'en aɨjna tɨ japuan tyu'utamuaɨ'ɨvajta, ayaa pu een cɨn tya'ataujratziira nyuucajtze'en aɨjna ɨ ti'itɨ, ajta nyuucajtze'en naijmi'i tɨj na'a tɨ an japuan yá'ujra. 21 Ajta aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan tya'ataujratziira nyuucajtze'en ɨ teyuu, aɨ pu tya'ataujratziira nyuucajtze'en aɨjna ɨ teyuu, ajta nyuucajtze'en Dioj tɨ ari huirajca aujna. 22 Ajta, tɨ pua'a a'atɨ ayan tya'ataujratziira nyuucajtze'en u tajapua, ayaa pu che'eta na'a tya'ataujratziira nyuucajtze'en aɨjna ɨ ɨpuari Dioj tɨ an japuan a'a ye'ixaca. Aɨj pu cɨn, ayaa pu che'eta na'a tya'ataujratziira nyuucajtze'en aɨjna ɨ Dioj tɨ an a'a ye'ixaca japuan aɨjna ɨ ɨpuari. 23 ’Sata'aj huataujxaamɨjte'en, muan, mɨ sej tyu'ujmua'ate ɨ yu'uxari jetze, sajta muan mɨ sej i'i fariseos. Caxu seyan ti'ijrɨ'ɨre huataujnyátacan cɨme'e a'ini caxu seyan ra'ara'astijre'en nain cɨme'e a'ij tɨ tye'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze. Muan xu xaa raata'an e'ica tɨ ruxe'eve'e aɨjna cɨme'e ɨ saj cɨn rá'ancacare'en ɨ saj racua'aca saɨjna ɨ meenta sajta saɨjna tɨ naa tyáará'i, anis ti'itɨ, sajta saɨjna ɨ cumiinu. ’Ma sajta, caxu a'atzu ra'ara'astijre'en saɨjna cɨme'e ɨ tɨ eitze'e ruxe'eve'e tɨ ayan tɨ cɨme'en yee: “Sata'aj seyan raaxa'apɨ'ɨntari'ire'en a'ij tɨ tiraavijte'e”, ajtahua'a seij tɨ ayan yee: “Sata'aj hua'ancu'uvajxɨ'ɨn ɨ ruxa'a tyaɨte”, ajtahua'a i'i tɨ cɨme'en yee: “Sata'aj cai auta'ɨtza'ara'an seij jemi.” Ayaa pu xa'apɨ'ɨn eenya'a a'ame'enche'e saj cai yá'uhua'anan saɨjna tɨ eitze'e ruxe'eve'e, muan xu sajta seyan huárɨniiche'e ɨ tɨ cɨle'en seijre'e. 24 Capu hui ti'itɨ a'amua japua ninye'i, muejmi, mɨ saj tihua'amua'aten ɨ seica. Eecan xu ti'ityesa'aca sej si seyan ra'ara'astijre'en saɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ cai eihua ruxe'eve'e. Ma sajta muan, xu'uri ma ruurai saɨjna ɨ Dioj tɨ raaxajtaca'a aɨjna ɨ nyuucari. 25 ’Sata'aj huataujxaamɨjte'en muan, mɨ sej tyu'ujmua'ate ɨ yu'uxari jetze. Caxu seyan ti'ijrɨ'ɨre huataujnyátacan cɨme'e. Ayaa xu tí'ityaɨ'ɨhuaca, sajta naa eenye'en tyu'utyaujchejte'en sej si naa eenye'en xa'ara'ani me eijre'e. Ma sajta, ɨ rutzajta'a, eecan xu a'ij pua'a ti'ityetyaɨte, aɨjna cɨme'e sej seri tihua'uriiri'i ɨ tihuá'a ɨ seica, sajta saj cai a'ujcu'uvajca'a ɨ saj cɨn tyu'utyaamue'itɨ. 26 Mɨ pej i'i fariseo tɨ cai ti'itɨ a a'atzájta'a tasiseiri, pauj mi'i rɨ'ɨ uhuá'aruuren ɨ tɨ ú'useijre'e ɨ a'a tzajta'a. Aj pu xaa, naa seira'a a'ame ɨ tɨ e'eseijre'e me eijre'e. 27 ’Sata'aj huataujxaamɨjte'en muan, mɨ sej tyu'ujmua'ate ɨ yu'uxari jetze. Caxu seyan ti'ijrɨ'ɨre tzaahuati'ira'a cɨme'e. Muan xu seyan naa seijre'e me eijre'e. Sajta muan, a'ij xu pua'a ti'ityetyaɨte ɨ rutzajta'a. Ayaa xu e'en tɨj huá'achi'i ɨ maj tzajta'an huaja'anaamɨca ɨ mej meri huacuii. A'ini ayaa mu racácueinare'en me e'ijre'e, aɨj pu cɨn naa seijre'e aɨjna ɨ hua'achi'i. Ma ajta, u tzajta'an, eihua pu tya'ura'a ɨ tihua'acari, ajta ɨ tihua'ahue'ira'a tɨ ari tí'ipeti. Ayaa xu che'eta sana'a a'ij pua'a e'en ɨ rutzajta'a aɨjna cɨme'e ɨ saj cai seyan ti'ijrɨ'ɨre tzaahuati'ira'a cɨme'e, sajta a'ij pua'a rɨcɨ. 29 ’Sata'aj huataujxaamɨjte'en, muan mɨ sej tyu'ujmua'ate ɨ yu'uxari jetze, sajta muan mɨ sej i'i fariseos. A'ini caxu seyan ti'ijrɨ'ɨre tzaahuati'ira'a cɨme'e. Ayaa xu rá'ajta'ahuaca ɨ hua'achi'i ɨ maj tzajta'an hua'atyajtuaani ɨ mej meri huacuii, ɨ mej Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a. Sajta seyan tiracámeijra me e'ijre'e tyamua'a naa aɨjna hua'achi'i maj tzajta'an hua'atyajtuaani aɨme ɨ mej rɨ'ɨ ti'itetyaɨtestaca'a. 30 Sajta seyan ti'ixaxa'a tɨcɨn: “Tɨ pua'a teyan ruuri ta'ara'aníche'e ajna'ɨmɨ matɨ'ɨj ye chajca'a aɨme tavaujsimua'a tyaaca, catu xaa nya'u teyan che'eta tyana'a hua'ucui'iníiche'e aɨme ɨ maj Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a matɨj tihua'ucuii ɨ tavaujsimua'a tyaaca.” 31 Aɨj xu cɨn seyan tya'antzaahuate'en ɨ rujetze ɨ saj saɨn pueen hua'ahuaacɨxa'astyamua'a aɨme ɨ maj hua'ucuii aɨme ɨ mej Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a. 32 Ayaa xu'u i, sata'aj raanaijmi'ire'en aɨjna ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi aɨme ɨ a'amuavaujsimua'a tyaaca. 33 ’Muan xu a'ij pua'a ti'ityetyaɨte, mɨ sej aɨjna jetze a'iraanye ɨ cu'ucu'u tɨ tí'ihue'itaca, ¿a'ini tyajamua'amitejte'e? ¿Ni qui ayan yee muan xu huataujvaɨre'esin tɨ ij cai Dioj amuaata'asin ɨ pueijtzi? Ayej xaa nya'u ti'ayajna. Pueijtzi pu á'amuacɨ'ɨti tɨj na'a rusen cɨme'e. 34 Aɨj nu cɨn neyan tyajámuaataiti'ira aɨme ɨ mej Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a, nyajta seica ɨ mej rɨ'ɨ me tityaumuámua'aree, nyajtahua'a seica ɨ mej ti'imua'ata. Ma sajta muan, seica xu cui'ini, sajta seica seyan huá'atatan ɨ curuu jetze, sajta seica, ayaa xu tihua'utyavájxɨ'ɨsin u a'amuateyujta'a. Sajta seica, ayaa xu hua'utamuarite'esin a'u tɨ e'echajta'a, sajta meyee. 35 Ayaa pu'i een cɨn tyaja'amuacɨ'ɨti nain cɨn ɨ pueijtzi ɨ maj cɨn tityaacui iiyan chaanaca japua tɨj na'a maj raaje'ica aɨjna ɨ Abel tyaacan tɨ yu e'ivere'enye matɨ'ɨj raaje'ica maɨjna ɨ Zacarías ɨ tɨ yaujra'an puéenya'a aɨjna ɨ Berequías. Au mu ya'uje'ica e'ita'a tɨ a'utejvee ɨ hua'ateyuu, ajta aɨjna ɨ maj japuan tyu'utamuaɨ'ɨvajta. 36 Ayaa nu hui tyaja'amue'ixaate'e tɨ ayan ti'ayajna. Naijmi'i cɨme'e ɨ mej meyan a'ij pua'a rɨjcaa, pueijtzi pu tihua'acɨ'ɨti aɨme ijii maj yeche aɨjna cɨme'e. 37 ’Sajta muan, mɨ saj Jerusalén huachaatɨme, naijmi'i muan mɨ saj Jerusalén jetze ajtyama'acan, eecan nu huatánxaamɨjte'e muejmi jemi, a'ini ayaa xu hua'acui'ica aɨme ɨ maj Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a. Sajta muan, seyan hua'utyatu'asixɨ aɨme ɨ maj Dioj jetze ma'acan tyaja'amue'ijte'e muejmi. Mui'i nu neyan ti'ijxe'eva'acaa nyej neyan rɨ'ɨ tyajamuaachaɨn, nyej ni amue'irajtuaani. Nyejxe'eva'acaa nyej neyan amuaaruuren tɨj tyacuaara'i tɨ hua'antyasaɨre'e ɨ chɨɨpili'ise tɨ hua'ava'ana ɨ ru'ana cɨme'e. Ma sajta muan, caxu seyan ti'ijxe'eva'acaa. 38 Casi'i muan, pu'uri tɨn nyaj ya ruuraini ɨ xɨcajra'a nyej jetzen raatatuaani ɨ a'amuachi'i. Mua'avi'in pu a'utyechaxɨjsin. 39 Ayaa pu'u, a'ini caxu che'e a'anaj nyeseijran asta sana'a cai seyan raataxaj yee: “Che'e huaujtyamua'ave'en aɨjna tɨ ye'eve'eme nyuucajtze'en aɨjna ɨ tavastara'a.”

Mateo 24

1 Aj pu i Jesús huiirajraa teyujta'a. Tɨ'ɨj huirama'aca, aɨ mu a e'ire'enye aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Aj mu mi raatajé tɨ nu'u raaseij ɨ seica ɨ chi'i tɨ huáuu jetzen ɨ teyuu. 2 Ajta aɨn Jesús, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Casi'i muan, ¿ni seri nain ti'iseij tɨ huáuu iiyacui? Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨ ayan ti'ayajna. Ajna xɨcajra'a mej jetzen nain huatyáuuna ɨ chi'i tɨ ya cure'evee, capu che'e seira'a a'ame jaxu'u jetze tetej tɨ ru japua ticaitɨmee. Nain mu huatyáuuna tyamua'a naa. 3 Aj mu mi a'ucɨj. Au mu a'ará'a jɨri jetze tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Aceituunajremi. Au pu a'utacaica aɨjna ɨ Jesús. Matɨ'ɨj mi a e'ire'enye jemin aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a mej mi tyu'utaihua'un aviitzi cɨme'e. Meyan tɨcɨn: ―Pata'aj taata'ixaate'en a'anaj tɨ ayan ti'irɨni. ¿Ti'itaani a'ij ti'iseira'a a'ame tɨ'ɨj tyaja'ure'enyen ajna xɨcajra'a pej jetzen pajtahua'a áva'acányesin, ajta tɨ'ɨj ajna pɨ ti'irɨjca tɨ tye'entipua'ari nain ɨ tɨ ti'iseijre'e iiyan chaanaca japua? 4 Jesús pu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Rɨ'ɨ xu'u muan, tɨ ij cai a'atɨ amuaacuanamuan. 5 Mui'itɨ mu hui huataseijre'esin nyenyuucajtze'e, meyan tɨcɨn: “Nyaa nu nyaɨn pueen ɨ Cɨriistu'u, tɨ Dioj an nya'ujyéijtza ɨ ɨpuari japua.” Ayaa mu hua'utyaamue'itɨ mua'aju'un eihua tyaɨte hue'itzi cɨme'e. 6 Sajta seyan ti'inamuajran maj nu'u meri tinyá'use'esin a a'ahua'a na'ari maj nu'u meri tɨmua'a autyahuijsin mej tinyá'use'en. Rɨ'ɨ xu'u muan sej si cai ti'itzɨɨnya'a, a'ini ruxe'eve'e tɨ ayan tyu'urɨni. Ma ajta, caxɨɨ pu ajna tyaja'ure'enyejsin ajna xɨcajra'a tɨ jetzen nain tye'entipua'ari. 7 Seica mu hui tyaɨtejra'a, majtahua'a seica tyaɨtejra'a, aɨ mu naijmi'i huataujnya'usi'ite'esin. Majta ɨ mej seica chuejra'a japua a'uchaatɨme, majtahua'a ɨ maj majta seica chuejra'a japua a'uchaatɨme, aɨ mu naijmi'i huataujnya'usi'ite'esin. Mui'icaque mu majta huatatájcu. Ajta huataujca'atzɨjxɨ'ɨsin ɨ chuej mui'icaque iiyan chaanaca japua. 8 Ai pu aɨn pueen ɨ ta'anajca ɨ maj cɨn rajpueitzi mua'aju'un. 9 ’Aj mu mi meyan amuaavívi'iran seica jemi mej mi maɨn a'ij pua'a amuaaruuren, majta mej mi amuaacui'ini. Matɨj mana'a maj a'uchaatɨme iiyan chaanaca japua, aɨ mu amuajchaɨ́ra'a mua'aju'un maɨjna cɨme'e saj muan na'ara'astijre'e inyeetzi. 10 Ajna xɨcajra'a jetze, mui'itɨ mu má nyajáuujɨsin, majta seica mu hui maujtzáarajmua'a mu mua'aju'un seij ajta seij. Majta tyú'ujcháɨra'a mua'aju'un. 11 Majta mui'itɨ mu huataseijre'esin aɨme ɨ mej ti'ihue'itaca maɨjna cɨme'e maj nu'u Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a. Mahuá'acuanamuan eihua ɨ tyaɨte. 12 A'ini mu'uri eitze'e a'ij pua'a rɨcɨ ɨ tyaɨte, camu che'e ru'ihuaamua'a tyamua'a naa mu mua'aju'un. Mui'itɨ mu muare'erista mua'aju'un. 13 ’Ma ajta, Dioj pu japuan nyuuni aɨjna tɨ ayan te'eviicue'i asta na'a cai huamɨ'ɨni. 14 Ajta, ayaa pu anacai ruxe'eve'e sej si a'ucɨ́jxɨ'ɨn nain japua seij chuejra'a japua sej si hua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Dioj tɨ nainjapua tie'ijta. Aj pu xaa tye'entipua'ari nain. 15 ’Ayaa pu ajmi'i ra'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ Daniel tyaacan maj nu'u ti'itɨ huatyechajtza a'u tɨ Dioj huataura'ate nain. Ai pu nu'u aɨn pueen aɨjna ɨ ti'itɨ tɨ a'ij pua'a een, tɨ xana'avi'ire'e, tɨ tzɨɨni'ire'e. Ajta aɨjna tɨ ra'ajijve'e, che'e aɨn yau'eitaa a'ara'ani aɨjna. ’Satɨ'ɨj raaseij, ayaa xu huarɨni muan. 16 Maɨn ɨ maj Judea a'uchaatɨme, miche'e a'ucɨ́jxɨ'ɨn ca'anacan a'u tɨ á'ujɨrime. 17 Ajta, ajna xɨcajra'a jetze, tɨ pua'a a'atɨ an a'ujcatii ɨ ruchi'i japua ta'ava'anami'i, che'e aɨn ca'anacan acajra'ani. Che'e cai ti'itɨ huiira'an ɨ ruchi'ita, silu che'e á'ura'ani ca'anacan. 18 Na'ari tɨ pua'a a'atɨ tyaja'amuare'e u ruvi'ira'ata'a, che'e cai a'uré'eninyeica'an ɨ ruche tɨ ij rucɨɨxu huiiraapin, silu che'e á'ura'ani ca'anacan. 19 ’Cui'i xaa nya'u, eecan mu rajpueitzi mua'aju'un ajna xɨcajra'a jetze ɨ uuca maj a'utájucájme, majta aɨme ɨ maj huá'atzi'itéjme ɨ ruyaujmua'a. 20 Sata'aj seyan tiraatahuavii ɨ Dioj jemi tɨ ij cai ayan ruxe'eva'a saj a'ucɨ́jxɨ'ɨn tɨ'ɨj huáseevi'in, na'ari ajna xɨcajra'a mej jetzen rusa'upi. 21 ’Ajna xɨcajra'a jetze, eitze'e mu rajpueitzi mua'aju'un maj cai a'anaj meyan tirajpueijtzica'a tɨj na'a tɨ Dioj raatyataahuaca'a ɨ chaanaca. Capu ajta che'e hua'acɨ'ɨti ɨ pueijtzi a'ij tɨ tihua'acɨ'ɨti ajna xɨcajra'a jetze. 22 Ajta, tɨ pua'a aɨn tavastara'a ɨ Dioj cai ayan ráaruurénche'e tɨ ij cai che'e ayan íra'atéevi'i tɨ tyaumé'en a'achu pua'an xɨcaj, capu a'atɨ ruuri a'ame'enche'e. Ma ajta, hua'a cɨme'e ɨ tyaɨte tɨ Dioj ari hua'ura'asáɨra'a ɨ jajcua, aɨ pu xaa ari ayan ráaruuráa tɨ'ij cai che'e ayan ira'ateevi'in. 23 ’Sajta muan, caxu seyan ra'atzaahuatya'a tɨ pua'a a'atɨ ayan tyajamuaata'ixaate'en ajna xɨcajra'a jetze tɨcɨn: “Casi'i, iiya pu e'ita'a een aɨjna ɨ Cɨriistu'u.” Caxu sajta ra'atzaahuatya'a tɨ pua'a seij ayan ti'ixajta yee: “Ma'acui, amaa pu e'ita'a een.” 24 Mui'itɨ mu hui huataseijre'esin aɨme ɨ maj nu'u i'i Cɨriistu'u, majta aɨme ɨ maj nu'u Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a. Ma majta, camu. Meti'ihue'itaca mu'u. Ayaa mu maɨjna cɨn a'ij mej tiraayɨ'ɨtɨ mej mi seica a'ij ta'utaseij ɨ tyaɨte. Ayaa mu majta tyu'utáseijrata tɨ ute'e e'ema'acan Dioj jemi a'ij mej ye'i rɨcɨ. Ayaa pu naa seira'a a'ame mej mi hua'utyamue'itɨn hue'itzi cɨme'e aɨme ɨ tɨ Dioj hua'ura'asaɨj, tɨ pua'a ayan ti'irɨ'ɨristan mej hua'utyamue'itɨn. 25 ’Casi'i muan, nu'uri anacai amue'ixaa. 26 Aɨj pu cɨn, caxu seyan ra'atzaahuatya'a tɨ pua'a a'atɨ ayan tyajamuaata'ixáatya'a a'ame tɨ cɨme'en yee amaa pu nu'u a'uye'i ɨtzitá a'u tɨ cai ma'a a'a a'atɨ na'ari ayen yee iiyu pu huirajca aviitzi cɨme'e yu chi'ita. 27 Ma ajta, ayaa pu te'eme ajna xɨcajra'a nyej jetzen nyajtahua'a ya va'acányen i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye. Ayaa nu eijre'ecɨtze'e seira'a na'ame tɨj maj tyámaxcɨva'aran. Anacai pu u á'ijnyéeri'icɨ a'ame a'u tɨ e'ejninyei ɨ xɨcaj, ajta e'eyan ayan che'eta na'a huanyeeri'icɨ a'ame a'u tɨ é'etyaru'ipi. 28 Ajta ayaa pu che'eta na'a te'eme tɨj ti'itɨ tɨ huamɨ'ɨ. Tɨ'ɨj ti'itɨ huamɨ'ɨni, aj mu curá'acɨjxɨ'ɨsin aɨme ɨ mua'ara'ica. 29 ’Cɨme'en pu'u tye'entipua'ari nain ɨ maj cɨn rajpueijtzi mua'aju'un ajna xɨcajra'a jetze, aj pu xaa ayen seira'a a'ame u ute'e tɨ cɨme'en yee: Anaaruti ɨ xɨcaj, capu huanyeeri'icɨ a'ame ɨ maxcɨra'i cɨme'e. Majta maɨn ɨ xu'ura'ave, aɨ mu u a'acávatzɨjxɨ'ɨsin u ute'e. Muaatáujvivájra'asin aɨme ɨ mej tie'ijta ɨ maj majta e'eseijre'e u tajapua, matɨj mana'a pua'amua. 30 ’Ajna xɨcajra'a jetze, aɨj pu huataseijre'esin u ute'e ɨ maj cɨn ramua'areeran tɨcɨn nyaa nu nyajtahua'a ya va'acányejsin inyaa, i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye. Majta maɨn ɨ tyaɨtejra'a mej iiyan seijre'e chaanaca japua, matɨj mana'a pua'amua huataujxaamɨjte'esin naijmi'i ɨ ru jetze. Ayaa mu ti'inyeseijra mua'aju'un nyatɨ'ɨj ava'acáanyen ɨ aiitɨri jetze. Ayaa pu seira'a a'ame tyamua'a naa mej mi meyan huataujtzaahuate'en. Aj mu xaa ramua'areeran ɨ nyaj nain cɨn antinmua'aree. 31 Nyajta nu tya'ucácɨ'ɨsite'esin ca'anin cɨme'e, nyajta hua'utaijte'esin aɨme ɨ mej ti'inavaɨre'e u tajapua maj a'ucɨ́jxɨ'ɨn nain japua ɨ chaanaca mej mi hua'ura'asaɨre'en aɨme ɨ nyej neri hua'ava'ahuau. A'u tɨ juástɨmee ɨ chaanaca, au mu huauuvi'itɨn. 32 ’Sata'aj seyan yau'eitaa xa'ara'ani saɨjna cɨme'e a'ij tɨ ye'i rɨɨ a'aye'i aɨjna ɨ huarej. Tɨ'ɨj antinyajxɨ'ɨn tɨ cua'ati aɨjna ɨ cɨya'ara'an jetze, tɨ pua'a ajta ari huataxúta'an, aj xu si seyan ramua'areeran tɨ ari vejli'i ɨ viita'ari. 33 A'ini ayaa xu ramua'aree a'anaj tɨ pua'a pɨti'irɨcɨ saɨjna cɨme'e ɨ sej rasise'ij, ayaa xu che'eta sana'a tiraamua'aree tɨ ari vejli'i a'anaj tɨ jetzen antipua'ari nain saɨjna cɨme'e saj raseijran nain a'ij nyej neri tyajamuaata'ixaa. 34 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, meenti mauj ruuri naijmi'i ɨ tyaɨte ɨ maj iiyan seijre'e ijii, nain pu xaa aráuraste'esin. 35 Ayej xaa ti'ayajna, aɨ pu antipua'ari naijmi'i tɨj na'a ti'ipua'amua tɨ iiyan seijre'e chaanaca japua, ajta u tajapua. Ajta aɨn ɨ nyuucari a'ij nyej neri tyajamue'ixaa, capu a'anaj antipua'ari xaa nya'u. 36 ’Capu a'atɨ ramua'aree a'anaj tɨ te'entipua'ari na'ari a'atzaj tɨ ayan ti'irɨni. Camu ramua'aree aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e u tajapua. Canu nyajta ramua'aree inyaa silu, aɨ pu xaa ramua'aree aɨjna ɨ nyaj rajya'upua. 37 ’Ajna xɨcajra'a nyaj jetzen nyajtahua'a ya va'acányejsin inyaa, i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye, ayaa pu te'eme. Ayaa mu che'eta mana'a ti'ijrɨ'ɨraa mua'aju'un ɨ tyaɨte matɨj ti'ijrɨ'ɨrajcaa ajna tɨ'ɨj auj ruuricaa aɨjna ɨ Noé tyaacan. 38 Ayaa mu rɨjcaa, tɨ'ɨj cai xɨ antipua'araca'a ɨ chaanaca jaj cɨme'e, meti'icua'acara'a ɨ tyaɨte, majta ya'acara'a. Aɨ mu nyéjnya'ɨcha'a, majta vicha'acara'a. Mauche'e mu meyan rɨjcaa asta cai aɨn Noé atyajraa ɨ baarcu jetze tɨ ve'e. 39 Majta maɨn ɨ tyaɨte, camu a'atzu ramua'areeraca'a a'ij tɨ ti'itɨ rɨniiche'en. Aj mu xaa raamua'areeri'i tɨ'ɨj huatamɨ'ɨyaca'a. Huaja'ujáujte naijmi'ica ɨ tyaɨte. Ayaa pu che'eta na'a tihua'aruuren ajna xɨcajra'a nyej jetzen ya va'acányejsin, i nyaj tyaata'a jetze a'iraanye. 40 ’Ajna au mu huatyauu mua'aju'un vi'ira'ata'a, ma hua'apua ɨ tyetyaca. Saɨj pu á'avi'itɨchi'ihuan tɨ'ij te'entipua'are. Ajta ɨ saɨj, au pu a'utyaturaasin. 41 Majta maɨn ɨ juuca, au mu a'utyáuu mua'aju'un, ma hua'apua. Matya'atɨ'ɨxɨ mu mua'aju'un. Saɨj pu ajta á'avi'itɨchi'ihuan tɨ'ij te'entipua'are, ajta ɨ saɨj, au pu a'utyaturaasin. 42 ’Aɨj pu cɨn, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, sata'aj atanyéjnye'eri tyamua'a naa a'ini caxu ramua'aree a'anaj tɨ xɨcajra'a jetze uve'enyejsin ɨ a'amuavastara'a. 43 Sata'aj seyan yau'eitaa xa'ara'ani seijna. Aɨjna cɨme'e ɨ a'atɨ tɨ huatyeechi'i, tɨ pua'a aɨn ramua'areera a'atzaj tɨ pua'a ɨ tɨca'ari tzajta'a a'utyaruti aɨjna ɨ nahua'ari, ayaa pu rɨni aɨjna tɨ huatyeechi'i. Aɨ pu atányeeri a'ame, ajta capu raata'asin tɨ aɨn nahua'ari ra'antána'aca ɨ pueerta, tɨ'i utyarute u chi'ita. 44 Ayaa pu hui che'eta na'a ruxe'eve'e sej seyan atanyéjnye'eri a'ini inyaa, i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye, ayaa nu uve'enyejsin a'atzaj saj cai pua'a nyechu'eve'e muan. 45 ’Aɨj nu cɨn neyan tyajá'amue'ihua'uran. ¿A'ataani tevijra'a ayan cai a'anaj a'ɨtzee, tɨ ajta rɨ'ɨ me tyauumua'aree tɨ pua'a aɨn vastara'ara'an ayan tiraijcate'en aɨjna cɨme'e tɨ tihue'ijtya'a ɨ seica ɨ mej ti'ijvaɨre'e tɨ ij aɨn tihua'umín a'atzaj tɨ pua'a ari huaxa'apɨ'ɨntari'ihuaca'a? 46 Ajta aɨjna ɨ tevi, naa pu tiraatyavaɨre'esin tɨ pua'a ayan rɨjca a'ij tɨ tiraataij tɨ'ɨjtahua'a uve'enyén aɨjna tɨ ti'iraijte'e. 47 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, tzaahuati'ira'a cɨme'e tɨ pua'a auj ayan rɨjca tɨ'ɨj uve'enyén ɨ vastara'ara'an, aɨ pu xaa ayan tí'iraijcate'en nain cɨme'e a'achu tɨ caj tí'ijcha'ɨ. 48 Ma ajta, tɨ pua'a a'ij pua'a tí'itevistan aɨjna ɨ a'atɨ, ayaa pu rɨni. Ayaa pu ti'imua'atze ɨ rutzajta'a tɨcɨn: “Eecan pu a'ateeri ma a'ahua'a ɨ nyavastara'a.” 49 Aj pu i autyéchesin tɨ e'ij pua'a tihua'utya'axɨ'ɨn ɨ ruxa'a tyaɨte ɨ mej ti'ijvaɨre'e. Ajta hua'a jamuan ti'icua'ani, ajta ye'en aɨme jamuan ɨ maj ruta'arujve'e. 50 Ajta aɨn vastara'ara'an uve'enyejsin ajna xɨcajra'a tɨ jetzen cai rachu'eve'e aɨjna tɨ ti'ijvaɨre'e, ajta a'atzaj tɨj pua'a cai ramua'aree tɨ ari uve'enye. 51 Aj pu i vastara'ara'an eihua pueijtzi raata'asin. Ajta raatáijte'esin tɨ aun a'utyavaaca a'u maj a'utyaturaasin aɨme ɨ maj cai tzaahuati'ira'a cɨn meyan ti'ijrɨ'ɨre. Eecan pu ruyeinixɨ'ɨn aujna, ajta rutamej pu cɨn ancurá'ujcɨ'ɨmáa a'ame aɨjna cɨme'e tɨ rajpueijtzi.

Mateo 25

1 ’Ajna xɨcajra'a jetze, ayaa pu Dioj hua'uta'asin ɨ tyaɨte mej mi maun a'utyarute a'u tɨ aɨn e'eseijre'e u tajapua. Ayaa pu che'eta na'a tihua'uruuren a'ij tɨ tihua'uruu ɨ tyaamua ma juuca, tamuaamuata'a maj nu'u ara'asicaa. Aɨ mu tyaja'utɨɨ ɨ tyú'u'aparaatu mej mi maun ra'antinajche aɨjna tɨ huatyenaɨchi. 2 Camu rɨ'ɨ me títyaumuámua'arajca'a seica, ɨ maj anxɨvi. Majta maɨn ɨ seica, ɨ maj majta anxɨvi, aɨ mu nu'u xaa rɨ'ɨ me títyaumuámua'arajca'a. 3 Majta maɨn ɨ maj cai rɨ'ɨ me títyaumuámua'arajca'a, aɨ mu tyaja'utɨɨ ɨ tyú'u'aparaatu. Aru camu ya'ujáj maɨjna ɨ aceiti ɨ maj cɨn rá'ajtaira. 4 ’Majta maɨn ɨ maj rɨ'ɨ me títyaumuámua'arajca'a, aɨ mu xaa limeeta tzajta'a ru'ucajtuaa ɨ aceite. Aɨj mu a'ujáj, jamuan ɨ tyú'u'aparaatu. 5 A'ini eihua pu nu'u e'etee aɨjna tɨ huatyenaɨchi, tyamua'a pu cutzi tihua'umue'itɨ aɨme ɨ tyaamua. Muaatácu'utzuca'a micu. 6 Pu'uri nu'u tyauuma'aca a'atzaj e'ita'a tɨca'a, tɨ'ɨj saɨj ayan huajijhuaca'a tɨcɨn: “Pu'uri ye ve'eme aɨjna tɨ huatyenaɨchi. Xu'iracɨɨnyechi sej si ra'antinajche.” 7 Matɨ'ɨj mi huajɨjxɨca'a aɨme ɨ tyaamua. E'eyan mu rɨ'ɨ tyu'uruu ɨ tyú'u'aparaatu. 8 ’Aj mu mi aɨme ɨ maj cai rɨ'ɨ huaujruu, ayaa mu tihua'utajé ɨ seica tɨcɨn: “Aisɨ, cɨj caj setitaata'a ɨ aceite a'ini pu'uri huityaxɨ'ɨsin tyejmi tɨ ta'aj.” 9 Majta maɨn ɨ maj rɨ'ɨ me títyaumuámua'arajca'a, ayaa mu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: “Catu xaa nya'u, a'ini ayej nya'ase capu cɨ'ɨti para ityejmi. Capu ajta cɨ'ɨpe para muejmi. Ma sajta muan, sata'aj á'ucɨɨnye hua'a jemi ɨ maj aceite tu'araca sej si raananan para muejmi.” 10 ’Aj mu mi meyan huarɨj. U mu nu'u mi á'uju'un. Mauche'e mu huaju'uncaa, tɨ'ɨj aɨn a'ará'a aɨjna tɨ huatyenaɨchi. Majta maɨn ɨ tyaamua ɨ maj rɨ'ɨ huaujruu, aɨ mu a'ucɨj jamuan a'u maj tyejé'eyeste maɨjna cɨme'e tɨ huatyenaɨchi. Aj pu i aiityanami'ihuaca'a ɨ pueerta. 11 ’A'atzu nu'u a'ateevi'ica, majta ɨ seica a'ará'a ɨ tyaamua. Aj mu mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: “Tavastara'a, muaa ɨ pej i'i tavastara'a, tita'antácuune'e.” 12 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: “Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, ayej ti'ayajna. Canu a'atzu a'amuamuajte.” 13 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sata'aj seyan atanyéjnye'eri a'ini caxu ramua'aree a'anaj tɨ xɨcajra'a jetze neyan inyaa uve'enyejsin. 14 ’Ajta, ayaa pu che'eta na'a Dioj hua'uruuren ajna xɨcajra'a jetze tɨj ɨ a'atɨ ayan tihua'uruu ɨ mej ti'ijvaɨra'acaa. Tɨ'ɨj nu'u ari a'uye'imɨɨca ma a'ahua'a yee, anacai pu hua'utajee aɨme ɨ mej ti'ijvaɨra'acaa. Tihuéijca aɨjna cɨme'e ɨ tɨ aɨn tí'ijchaɨca'a. 15 ’Ayaa pu tiraata'a seij a'achu cumu anxɨj vi'ira'a ɨ tumin. Ajta ɨ saɨj, ayaa pu tiraata'a a'achu cumu hua'apua vi'ira'a. Ajtahua'a ɨ saɨj, sei vi'ira'a pu tiraata'a. Ayaa pu tihua'uta'a aij me tiraayɨ'ɨtɨ. Tɨ'ɨqui á'uraa. 16 Ajta nu'u aɨn tɨ anxɨj vi'ira'a ancura'a, aɨ pu autyejche tɨ tyu'umuare'en tumin cɨme'e. Ajta e'eyan, raamue'itɨ anxɨj vi'ira'a aɨjna cɨme'e tɨ ajmi'i ra'ancura'a. 17 Ayaa pu che'eta na'a huarɨj aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ra'ancura'a a'achu cumu hua'apua vi'ira'a. Raamue'itɨ hua'apua vi'ira'a, icu. 18 Ajta nu'u aɨn tɨ ra'ancura'a aɨjna ɨ sei vi'ira'a, capu tiraamuáriste. Aa pu a'ahua'a a'ará'a. Ra'atyéichajraa a chuaata'a. Au pu ra'ava'ana ɨ tumin tɨ raatanyaɨjte ɨ vastara'ara'an. 19 ’Pu'uri nu'u á'ateevi'icaa, ajta aɨn ɨ hua'avastara'a, uve'enye. Ajta autyejche tɨ raaxa'apɨ'ɨntare'en ɨ tumin cɨme'e. 20 Ajta aɨn tɨ anxɨj vi'ira'a ancura'a, aɨ pu ajta a'ará'a ɨ seica ɨ anxɨj vi'ira'a. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: “Nyavastara'a. Ayaa papu'u caj tinaata'a anxɨj vi'ira'a cɨme'e. Casi'i, aij nu cɨn raamue'itɨ seica tɨ ayan che'eta na'a tya'ara'ase anxɨj vi'ira'a.” 21 ’Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ vastara'ara'an tɨcɨn: “Xa'apɨ'ɨn paj huarɨj, muaa ɨ paj cai a'anaj á'ɨtze. Rɨ'ɨ pej ti'itevi. Aɨj paj cɨn tya'ara'aste. Aɨj nu cɨn neyan ti'imueijcate'en eihua cɨme'e, iiya inyeetzi jemi tyata'aj huatatyamua'ave'en naijmi'i.” 22 ’Ajta aɨn tɨ hua'apua vi'ira'a ancura'a, aɨ pu ajta yara'a. Ayaa pu ajta tiraata'ixaa tɨcɨn: “Nyavastara'a, muaa paj peyan tinyeijca paɨjna cɨme'e hua'apua vi'ira'a ɨ tumin. Casi'i, aij nu cɨn raamue'itɨ seica tɨ ayan che'eta na'a tya'ara'ase hua'apua vi'ira'a.” 23 ’Ajta aɨn ɨ vastara'ara'an, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: “Xa'apɨ'ɨn paj huarɨj, muaa ɨ paj cai a'anaj a'ɨtzee. Rɨ'ɨ pej ti'itevi. Cɨj paj cɨn ra'ara'aste. Aɨj nu cɨn neyan ti'imueijcate'en eihua cɨme'e, iiya inyeetzi jemi tyata'aj huatatyamua'ave'en naijmi'i.” 24 ’Ajta nu'u aɨn tɨ sei vi'ira'a ancura'a, aɨ pu ajta yara'a. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: “Nyavastara'a. Nyaa nu neyan raamua'areeri'i pej peyan tya'ajaaxaijve'e. Ayaa paj tihueijte'e mɨ seica mej mi tyu'uhuaste'en, mata'a tyu'utzaana. Aru nain pu ti'imuacɨ'ɨti mueetzi. Ayaa paj tihueijte'en mej mi ráahuastɨ́ra'ani ɨ imue'eri, mata'aj raara'asaɨre'en tɨ'ɨj ti'icɨɨre. Ajta e'eyan nain timuaacɨ'ɨti mueetzi. 25 Aɨj nu cɨn ti'itzɨɨnya'acaa inyaa. Aj nu cɨn nyaun a a'ahua'a a'ará'a. Nyara'atyeichajraa. Nyatɨ'ɨj ni ra'ava'ana a chuaata'a. Ya'acui nya'u, mueetzi tɨ a'a.” 26 ’Ajta aɨn vastara'ara'an, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: “Muaa, mɨ pej a'ij pua'a ti'itevi, eecan paj hua'ɨna'ase'e. Capej ti'itɨ cɨn nyavaɨre'e. Tɨ pua'a peyan ramua'aree nyej neyan tihueijte'en mej mi tyu'uhuaste'en tɨ i ayan nain tinaacɨ'ɨti inyeetzi, ¿ni tzaa pajta peyan ramua'aree nyaj nyajta neyan tihueijte'en mej mi raara'asaɨre'en tɨ ij ajta nain tinaacɨ'ɨti inyeetzi? 27 Tɨ pua'a peyan ti'ijmua'areera, ¿a'ini een cɨn pacai peyan huarɨj pej pi cai paun yáuutuaa ɨ tumin hua'a jemi ɨ maj tumin tí'inya'ɨjtya nyej ni a'atzu raamue'itɨn? Tɨ pua'a peyan huárɨniiche'e, aj nu xaa ra'ancurá'aniiche'en ɨ tɨ nyeetzi nya'a nyatɨ'ɨj ya uve'enyén. Pa'uta'ɨtzee huapɨ'ɨ.” 28 ’Aj pu nu'u i ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ seica ɨ mej vejli'i huatyáuu tɨcɨn: “Sata'aj yeehui ra'ari'i saɨjna ɨ sei vi'ira'a, sajta raata'an saɨjna tɨ tamuaamuata'a vi'ira'a ti'ituave. 29 Matɨj mana'a pua'amua ɨ mej eihua tí'ijcha'ɨ, eitze'e pu tihua'acɨ'ɨti. Ayaa pu te'eme mej meyan ti'ijchaɨ mua'ara'ani nain a'achu tɨ caj ruxe'eve'e. Majta maɨn ɨ maj cai ti'itɨj ticha'ɨ, aɨ mu tihua'ari'ira aɨme ɨ maj cɨj mana'a tí'ijcha'ɨ mej mi cai che'e ti'ijchaɨ mua'ara'ani. 30 Sajta muan, sata'aj ma ya'urajraini saɨjna ɨ tɨ cai ti'itɨj vaɨre'e ma pua'aque a'u tɨ a'utɨca'a. Au pu ruyeinixɨ'ɨn, ajta ancura'ujcɨ'ɨxɨjsin aɨjna cɨme'e tɨ rajpueijtzi.” ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ vastara'ara'an. 31 ’Ajna xɨcajra'a nyej jetzen yava'acányejsin inyaa, i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye, nyatɨ'ɨjtahua'a huataseijre'en aɨme jamuan ɨ mej ti'ivaɨɨre'e u tajapua, naa pu seira'a a'ame mej mi rɨ'ɨ tya'utaseij ɨ tyaɨte, tyamua'a naa. Nyaa nu antiyeijxa ɨ ɨpuari japua mej mi raamua'aree ɨ nyaj inyaa nain cɨn antinmua'aree iiyan chaanaca japua. 32 ’Matɨ'ɨj mi nyeetzi jemi hua'ajsaɨre'esin naijmi'ica ɨ tyaɨtejra'a i mej iiyan seijre'e ɨ chaanaca japua. Nyajta inyaa, ayaa nu che'eta nyana'a hua'apuaqué hua'ajsaɨre'esin tɨj ajta a'atɨ ayan hua'apuaqué tihua'ajsaɨ ɨ ruya'amua. Au pu hua'ajsaɨj ɨ canya'axɨ saɨjta'a, ajta aɨme ɨ caurasi, ajta saɨjta'a. 33 ’Majta maɨn ɨ maj rɨ'ɨ ti'ityetyaɨte ayaa mu e'en matɨj ɨ canya'axɨ. Nya'ɨrɨɨta'a nu hua'ajsaɨre'esin. Majta aɨme ɨ maj e'ij pua'a ti'ityetyaɨte ayaa mu e'en matɨj ɨ caurasi. Nyauutata'a nu hua'ajsaɨre'esin nyaɨme. 34 ’Nyajta inyaa, i nyej i'i Rey, ayaa nu tihua'uta'ixaate'esin nyaɨme ɨ mej e'ejti nya'ɨrɨɨta'a tɨcɨn: “Iiya'a xu'u ij muan, mɨ saj rɨ'ɨ tiraata'a ɨ niya'upua, sata'aj seyan ra'ancura'an ɨ tɨ ayan tyajá'amuacɨ'ɨti, a'ij tɨ tyu'uxa'apɨ'ɨntari'ihuaca'a tɨj na'a tɨ Dioj raatyataahuaca'a ɨ chaanaca, sej si saun a'utyarute a'u tɨ Dioj e'eseijre'e. 35 Ayaa pu te'eme a'ini muan xu tinaami nyatɨ'ɨj huata'icuataca'a. Muan xu sajta jaj naata'a nyatɨ'ɨj huata'imɨ. Muan xu sajta na'ancure'evi'itɨ ɨ á'amuachi'ita tɨ'ɨj cai a'atɨ nyexe'eva'acaa. 36 Ayaa xu tinaatéechejte nyatɨ'ɨj cai tí'ityechajca. Nyatɨ'ɨj tijcui'inyaca'a, muan xu sajta naatyeeseij. Ajta, nyatɨ'ɨj aityanami'ihuaca'a, muan xu sajta náamuaaraca'a.” 37 ’Majta maɨn ɨ maj rɨ'ɨ ti'ityetyaɨte, ayaa mu tinaata'ixaate'esin tɨcɨn: “Tavastara'a, ¿a'anajni teyan timuaami tyatɨ'ɨj muaaseij ɨ paj i'icuataca'a? ¿A'anajni teyan jaj timuaata'a tyatɨ'ɨj muaaseij paj i'imɨ'ɨcaa? 38 ¿A'anajni teyan timua'ancure'evi'itɨ ɨ tachi'ita ityan tyatɨ'ɨj raamua'areeri'i paj cai a'ij tamuari? Ari i'i, ¿a'anajni tyej teyan huarɨj tyaj timuaatéechejte'en patɨ'ɨj cai ti'itɨj cɨn tí'ityechajca? 39 ¿A'anajni teyan muaamuaaraca'a patɨ'ɨj aityanami'ihuaca'a na'ari tyej teyan muaatyeeseij patɨ'ɨj ti'icui'icaa?” 40 ’Nyajta inyaa, i nyaj i'i Rey, ayaa nu tihua'uta'ixaate'esin tɨcɨn: “Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨ ayan ti'ayajna, satɨj sana'a saj seyan hua'uruu aɨme ɨ nye'ihuaamua'a, ayaa xu che'eta sana'a naaruu inyeetzi. Capu amɨn a'ij tɨ pua'a seyan raatavaɨ saɨj ɨ nye'ihuaara'a tɨ cai ti'itɨj cɨn ti'ityejvee, tɨ cai a'atzu ruxe'eve'e.” 41 ’Aj nu ni neyan tihua'uta'ixaate'esin aɨme ɨ mej e'ejti nyauutata'a tɨcɨn: “Sericu muan, mɨ tɨ Dioj a'ij pua'a tyajamuaata'asin. Saj huii inyeetzi jemi sej si saun a'utyarute taij tzajta'a tɨ Dioj ayan rɨ'ɨ ráaruurijtze aɨjna ɨ tiyaaru'u, majta aɨme ɨ mej ti'ijvaɨre'e, aɨme ɨ xaijnyu'ucari ɨ mej a'ij pua'a e'en. 42 Sericu muan, a'ini caxu tinaami nyatɨ'ɨj huata'icuataca'a. Muan xu sajta cai jaj naata'a nyatɨ'ɨj i'imɨ'ɨcaa. 43 Capu a'atɨ naamuá'a. Ayaa pu i éenya'a, caxu ná'anvi'itɨ á'amuachi'ita. Canu ti'ityéchajcaa. Ma sajta muan, caxu tinaatéechejte. Nyatɨ'ɨj tijcui'inyaca'a, caxu sajta naatyeeseij, caxu sajta náamuaaraca'a nyatɨ'ɨj aityánami'ihuaca'a.” 44 Aɨ mu majta meyan tinaata'ixaate'esin tɨcɨn: “Tavastara'a, ¿a'anajni teyan timuaaseij paj huata'icuataca'a, nusu paj i'imɨ'ɨcaa, na'ari paj cai a'atɨ mua'atyajcaa, na'ari pej ti'icui'icaa, ca'ɨn pej aityánami'ihuacaa, tyajta cai muaatavaɨ ityan?” 45 ’Aj nu ni neyan huatanyuusin tɨcɨn: “A'ini caxu seyan raatavaɨ seij ɨ nye'ihuaara'a tɨ cai ti'itɨj cɨn ti'ityejvee, saɨj tɨ cai ruxe'eve'e, caxu sajta naatavaɨ inyeetzi.” 46 ’Majta maɨn, au mu a'ujú'un tɨ ij pueijtzi huá'ucɨ'ɨti tɨj na'a rusen cɨme'e. Majta maɨn ɨ maj rɨ'ɨ ti'ityetyaɨte, au mu a'ujú'un a'u tɨ Dioj e'eseijre'e mej mi ruuri mua'ara'ani jemin tɨj na'a rusen cɨme'e.

Mateo 26

1 Tɨ'ɨj Jesús raatapua'ajtaca'a tɨ nain tyu'utaxajtaca'a eijna i nyuucari, aj pu i ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. 2 Ayan tɨcɨn: ―Xu'uri ramua'aree tɨ ari vejli'i ajna maj ti'iyesten maɨjna cɨme'e tɨ Dioj tihua'utauuni'i. A'atura auche'e hua'apua xɨcaj. A'atɨ pu ajta tyu'utatuiire'esin ɨ nyacɨme'en i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye mej mi ná'utatan curuu jetze. ―Yaa pu'u tihua'uta'ixaa. 3 Majta maɨn ɨ maj tihue'ijte'e teyujta'a, majta aɨme ɨ mej tyu'ujmua'ate ɨ nyuucari cɨme'e tɨ ti'ijta, majta ɨ hua'avaujsi ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, au mu e'etyujsaɨj chi'ira'an aɨjna tɨ nain cɨn antyujmua'aree u hua'ateyujta'a. Ayaa pu antyahuaa aɨjna tɨcɨn Caifás. 4 Aɨ mu tyú'umua'atziitya'aca'a a'ij mej ye'i huarɨni mej mi hue'itzi cɨn raatyeevi'i maɨjna ɨ Jesús mej mi raaje'ica. 5 Majta meyan tyú'urixaatya'acaa tɨcɨn: ―Catu raatyévi'ira matɨ'ɨj ti'iyestya ɨ tyaɨte mej mi cai huatanínyu'ucacu. Tɨ pua'a teyan huarɨni, aɨ mu taaténya'usi'ite'esin. 6 Meenti aɨjna ɨ Jesús, au pu a'utyavaaca'a u Betania a'u tɨ e'eche aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Simón. Ai pu aɨn pueen ɨ maj majta meyan ratamua'amua tɨcɨn Tɨ Ca'atzaj. 7 Aj pu i saɨj a e'ire'enye jemin aɨjna ɨ Jesús. Jɨita'a pu pɨrɨcɨ tɨ limeeta huatɨsima'acaa. Tete limeetajra'a pu pueenya'a. Ti'itɨ pu ava'ɨstica'a tɨ naa tyáará'i, tɨ ajta huapɨ'ɨ ti'ijnajchi. Tɨ'ɨj Jesús huatyacáica meesa jetze, aɨn jɨita'a an pu yá'ajtuaa an múutze'en. 8 Majta maɨn ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a, matɨ'ɨj raaseij a'ij tɨ huarɨj, eecan mu huatanínyu'ucacuca'a ɨ jɨita'a jemi. Aj mu mi meyan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn á'uvej amɨjna ɨ aceiti? 9 Rɨ'ɨrístache'en pu maj ráatuaaniiche'en mej mi raamué'itɨnche'e eihua ɨ tumin mej mi hua'uta'an aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i. 10 Ajta aɨn ɨ Jesús, aɨ pu raamua'areeri'i a'ij mej ye'i tí'ixajtacaa. Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn seyan rájaaxaijvi'i seijna i jɨita'a? A'ij tɨ naaruu, tyamua'a pu náa i'i xa'apɨ'ɨn. 11 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i, mauche'e mu muejmi jemi seira'a mua'aju'un tɨj na'a rusen cɨme'e. A'anaj tɨ na'a pu i i'irɨ'ɨriista a'ame sej seyan tihua'utavaɨre'en. Me nyajta inyaa, canu che'e muejmi jemi seira'a na'ame. 12 Ayaa pu'u, tɨ'ɨj ain jɨita'a na'ave'emeijri'i inyeetzi, ayaa pu een cɨn ayan naaruu aɨjna cɨme'e tɨ na'ava'anan. 13 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨ ayan ti'ayajna, iiyan chaanaca japua, a'u tɨ na'a mej tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte a'ij tɨ Dioj hue'irajtuaani aɨ mu majta hua'uta'ixaate'esin a'ij tɨ huarɨj aijna i jɨita'a mej mi eihua ra'utamua'aree. 14 Meenti saɨj tɨ hua'a jetze ajtyama'acan ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, aɨjna tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Judás Iscariote, aɨ pu ajtáraa hua'a jemi. Au pu á'uraa tɨ ij tyu'uxáj hua'a jamuan ɨ mej ti'ijta teyujta'a. 15 Ayaa pu tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'achuni seti'inyanajchite'en tɨ pua'a nyajamuaatatuire'en nyaɨjna ɨ Jesús? Maraatye'itáa ɨ tumin. Majta raata'a a'achu cumu seite japuan tamuaamuata'a ɨ tumin, rumua'atɨ plaata. 16 Ajta iya'uraa aɨjna ɨ Judás. Tɨj na'a ajna'ɨmɨ, aɨ pu autyejche tɨ raahuauni a'anaj tɨ i'i xa'apɨ'ɨn tɨ ij hua'utatuire'en. 17 Tɨ'ɨj tyaja'ure'enye ajna xɨcajra'a ɨ ta'anajca mej jetzen ti'iyestyahua'a matɨ'ɨj pan cua'acara'a tɨ cai cujchira'a, aj mu mi a e'ire'enye ɨ Jesús jemi aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Ayaa mu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'uni jetze mua'araanajchi tyej a'uju'un tej ti rɨ'ɨ tyaja'uruuren ɨ paj raacua'ani ɨ pan tyaj cɨn ra'utamua'aree ajna xɨcajra'a tɨ jetzen Dioj tihua'utauuni'iri'i ɨ tayaujmua'a ɨ maj anáatyá'a muaanúnue'ihuaca'a? 18 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sericu muan sajna chajta'a. Aa xu a'atɨ e'etyauni. Sata'aj seyan tiraata'ixaate'en yee: “Yaa pu ti'ixa ɨ maestru tɨ cɨn pu'uri ajna tyaja'ure'enye nyej nain cɨn raanaijmi'ire'en, nyajta nyaj ra'utamua'aree ajna xɨcajra'a tɨ jetzen Dioj tihua'utauuni'iri'i ɨ tayaujmua'a maj anáatyá'a muaanúnue'ihuaca'a.” 19 Majta maɨn ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a, ayaa mu huarɨj a'ij tɨ Jesús tyu'utaijtaca'a. Nain mu rɨ'ɨ tyu'uruu ɨ maj ti'icua'ani. 20 Tɨ'ɨj huachúmua'ancaa, Jesús pu aujcáica ɨ meesa jetze hua'a jamuan ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua mua'ara'axcaa. 21 Mu'uri ti'icua'acaa, tɨ'ɨj ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayej xaa nya'u ti'ayajna, saɨj tɨ a'amua jetze ajtyama'acan, aɨ pu nyacɨme'en tyu'utatuiire'esin hua'a jemi ɨ mej ti'ijta teyujta'a. 22 Aj mu mi huataujxaamɨste ɨ rutzajta'a. Ma'utyajhuii maj raataihua'u maɨjna ɨ Jesús, seij ajta seij. Meyan tɨcɨn: ―¿A'ataani aɨn pueen? ¿Ni qui inyaa? Ajtahua'a seij ayan tɨcɨn: ―¿A'ataani aɨn pueen? ¿Ni qui inyaa? 23 Jesús pu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Aijna tɨ pan cua'a eijna jetze i tuxa'a nyaa jamuan, ai pu aɨn pueen ɨ tɨ nyacɨme'en tyu'utatuiire'esin. 24 Ayaa pu tyaja'ure'enyejsin inyeetzi jemi i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye a'ij tɨ tye'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze. Ma ajta, aɨjna jemi tɨ nyacɨme'en tyu'utatuiire'esin, eitze'e pu raatyavá'ɨrihua'acache'e tɨ cai huanú'eihuanche'e a'ini rajpueijtzi pu a'ame huapɨ'ɨ. Che'e aɨn huataujxaamɨjte'en. 25 Ajta aɨn ɨ Judás, ɨ tɨ hua'utatuiira'amɨ'ɨca'a, ayaa pu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Maestru, canu xaa nyaɨn pueen, ¿ni qui nyacai? Jesús pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Muaa paj asaɨj raataxajtaca'a. 26 Mauche'e mu ti'icua'aca tɨ'ɨj Jesús pan tyɨ'ɨj. Rɨ'ɨ pu tiraata'a ɨ Dioj, ajta ra'antitaaraxɨ. Aj pu i hua'uraɨ'ɨpɨ'ɨ. Ayan tihue'ixaatya'a tɨcɨn: ―Sa'ancuraɨ'ɨpɨ'ɨ. Xaacua'a. Ai pu aɨn pueen i nyahue'ira'a. 27 Ajta e'eyan, vaasu tijáj. Tɨ'ɨjta'i rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj, aɨ pu hua'ure'ite. Ayan ti'ixaata tɨcɨn: ―Xa'anti'i, naijmi'i muan. 28 Aijna tɨ urajmuaa, ai pu aɨn pueen i nyaxuure'e nyaj ra'iraxɨre'esin nyaɨjna cɨme'e nyej ni raanaijmi'ire'en aɨjna tɨ cɨn Dioj rusaɨj ayan tya'ataujratziiri'i ɨ jajcua ɨmɨ. Aɨj nu cɨn hua'a japua nyuuni mui'icaca tɨ ij Dioj ayan tihua'utauuni'i. 29 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Ayej xaa nya'u ayan ti'ayajna, ijii tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame, canu che'e ra'anti'isin nyeijna i ja'ara'a uuva jetze tɨ ma'acan silu ajna xɨcajra'a tɨ Dioj jetzen huataura'ate'esin nainjapua ɨ chaanaca. Aj nu xaa a'amua jamuan ra'anti'isin nyajtahua'a rujajcuatze'en. 30 Aj mu mi seij tyu'utachuiicaca'a ɨ maj cɨn rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj. Aj mu mi a'ucɨj. Au mu a'ará'a Aceituunajremi, ɨrij tɨ a'utáca. 31 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ijii, tɨ tɨca'aren, ma xu nuujɨsin. Setyu'utatyévi'ira'ata nyeetzi jemi. Ayaa pu te'eme tɨj tye'eyu'usi'i tɨ Dioj ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: “Nyaa nu i nyej i'i Dioj, aɨj nu e'icatan ɨ canya'axɨ tɨ tiseíj. Majta maɨn a'ucɨ́jxɨ'ɨsin ɨ canya'axɨ.” 32 Me nyajta inyaa, nyatɨ'ɨj huatarun, aa nu a'uma'aj na'ame u Galileeya. Anacai nu a'aráiixa, sajta e'eyan muan. 33 Ajta aɨn ɨ Pedro, ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Capu amɨn a'ij tɨ pua'a naijmi'i metyu'utatyévi'ira'ata mɨ seica mueetzi jemi. Canu a'anaj neyan rɨni inyaa. 34 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu ti'imue'ixaate'e tɨ ayan ti'ayajna, ijii tɨca'a, tɨ'ɨj cai xɨ huajiihuan ɨ tyacuaara'i, hueica paj peyan tyu'utyaahue'ita yee pacai nyamua'ate. 35 Ma ajta aɨn Pedro, ayaa pu tiraata'ixaa ca'anin cɨme'e tɨcɨn: ―Tɨ pua'a ayan tyu'ujxe'eve'e nyaj a jamuan huamɨ'ɨni, capu amɨn a'ij. Canu a'anaj neyan tyu'utyaahue'ita yee nyacai muamua'ate. Majta maɨn ɨ seica, ayaa mu che'eta mana'a tyu'utaxajtaca'a. 36 Aj pu i á'uraa aɨjna ɨ Jesús, majta maɨn ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Au mu a'ará'a, huastari, cɨye tɨ e'ere'evee tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Getsemaní. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ya xu tite'en muan, iiyacui. Nyajta inyaa, maa nu vejli'i a'atanyejsin nyej ni raatyahuauuni ɨ Dioj jemi. 37 Aj pu i á'uraa. Huaja'uvi'itɨ aɨme, aɨjna ɨ Pedro, ajta aɨme ɨ maj hua'apua, ɨ maj yaujmua'ame'en pueen aɨjna ɨ Zebedeeyu. Ajta e'eyan a'ij pua'a raata'a ɨ tzajta'an. Eecan pu huatáujxaamɨjte. 38 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Eecan pu cai nu'uca'anisti'i yu nyatzajta'a. Huapɨ'ɨ nu nyaxaamɨjte'e. Cu xuee nyaj cuj mɨ'ɨni. Yá xu huatyaturan muan iiya. Sauche'e atanyéjnye'eri nyaa jamuan. 39 A'atzu pu ɨmɨ ajca'i yee a'uré'enye, tɨ'ɨj i á'ajtunutaca'a a chuaata'a. Aj pu i ayan tirajhuaviiri'i ɨ Dioj tɨcɨn: ―Dioj pej ni'iya'upua, naijmi'i pu rɨ'ɨri mueetzi jemi. Tɨ pua'a peti'ita'acare'en tɨ cai ayan tinaacɨ'ɨti aijna tɨ a'ij pua'a een, ɨ nyaj cɨn rajpueitzi na'ame. Na'ari cai, che'e cai ayan eenye'en nyatɨj ti'ijxe'eve'e inyaa, silu patɨj muaa ti'ijxe'eve'e. 40 Aj pu i a e'ire'enye a'u maj a'utyáuuca'a ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Mu'uri i'icu'utzuca'a. Tɨ'ɨj hua'ujɨste, aj pu i ayan tiraataihua'uri'i aɨjna ɨ Pedro tɨcɨn: ―¿Ni tzaa pacai te'eviicue'i paj atányeeri nyaa jamuan a'achu cumu sei oora? 41 Sauche'e xu atanyéjnye'eri, sajta sata'aj raatyajhuauni ɨ Dioj jemi tɨ'ij cai tyajamuaacɨ'ɨti ti'itɨ ɨ saj cɨn autyaturan ɨ Dioj jemi. Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Muan xu xaa huataujca'anyen ɨ rutzajta'a. Ma ajta cai, capu á'amuaca'anisti'i. 42 Ajta á'uraa. Ajtahua'a ayan tirajhuaviiri'i ɨ Dioj tɨcɨn: ―Dioj pej ni'iya'upua, tɨ pua'a cai a'ij ti'irɨ'ɨri tɨ i cai ayan tinaacɨ'ɨti aɨjna ɨ nyaj cɨn rajpueitzi na'ame, che'e ayan éenye'en patɨj ti'ijxe'eve'e muaa. 43 Tɨ'ɨjtahua'a a e'ire'enye. Ajtahua'a pu huá'utyau, macú'utzuca'a, a'ini eihua pu hua'amue'itɨjcaa ɨ cutzi. 44 Aa mu a'utyajturaa aɨme ɨ maj cu'utzuca'a. Hueicacajretze pu ajtahua'a u á'umej ɨ Jesús. Ajtahua'a pu raatyahuau ɨ Dioj jemi. Ayaa pu che'eta na'a tirajhuaviiri'i a'ij tɨ anacaican tiraatahuaviiri'i. 45 Tɨ'ɨj ajtahua'a a e'ire'enye a'u maj a'utyáuuca'a aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Pu'uri ijii, saj huapɨ'ɨ rucu'utzive'e. Pu'uri ijii saj huacu'utzu, sajta huaujsa'upe'en. Casi'i, pu'uri auche'e. Pu'uri ajna tyaja'ure'enye tɨ ij aɨn hua'utátuiire'esin ɨ nyacɨme'en, i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye mej mi naateevi'i aɨme ɨ mej a'ij pua'a rɨcɨ. 46 Xa'ajhuiixɨ'ɨ. Che'eré ticu. Pu'uri a'ave'eme aɨjna tɨ nyacɨme'en tyu'utatuire'esin. 47 Auche'e pu ti'ixáatacaa tɨ'ɨj aɨn Judás a e'ire'enye. Aɨjna ɨ Judás, aɨ pu hua'a jetze ajtyama'acan aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua mua'ara'axcaa. Eihua mu tyaɨte jamuan huaju'uncaa. Seica mu tyu'ɨsima'a ɨ nahuaa tɨ ruxa'ajta'a ajcámɨɨmɨjmee, majta seica cɨye tyuɨ'ɨj ɨ maj cɨn hua'ucui'ini. Naijmi'ica mu huataijtyaca'a aɨme ɨ maj ti'ijta teyujta'a, majta ɨ hua'avaujsi ɨ tyaɨte. 48 Ajta aɨn tɨ hua'utatui aɨjna ɨ Jesús, anacai pu ti'ihuaujmua'atzii a'ij tɨ ye'i huarɨni mej mi raamua'aree a'atɨ tɨ aɨn pueen ɨ Jesús. Ayan tɨcɨn: ―Aɨjna nya'u, ɨ nyaj ru'ityévisiitɨmua'asin nyatɨ'ɨj raatataujte'en, ai pu aɨn pɨrɨcɨ. Sata'aj hui raatyeevi'i. 49 Cɨme'en pu'u a'ará'a, aj pu i ajtyáxɨɨraca'a a'u tɨ a'utya vaaca'a aɨjna ɨ Jesús. Ayaa pu tiraatataujte tɨcɨn: ―¿A'iní pana'a, Maeestru? Ajta ru'ityévisiitɨmua. 50 Aj pu i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Nya'amiincu, ¿ni paɨjna cɨn peyan ye ve'eme? ―Yaa pu'u tiraataihua'uri'i. Majta maɨn ɨ seica, aɨ mu ajtyáxɨɨraca'a jemin. Matɨ'ɨj mi raateevi'i. 51 Matɨ'ɨj raatyeevi'i, aj pu i saɨj tɨ Jesús jamuan á'ucha'acanya'a, aɨ pu ruijcupi ɨ runahuaa tɨ ruxa'ajta'a ajcámɨɨmɨjmee. Aj pu i ru'ityejtze aɨjna ɨ tɨ ravaɨre'e aɨjna tɨ tihue'ijte'e u teyujta'a. Tɨ'ɨqui ra'ajtavéijchaca'a ɨ naxaira'an. 52 Ajta Jesús ayan tiraataij aɨjna ɨ a'atɨ tɨcɨn: ―Ucarujte'e mɨ a'anahuaa, a'ini tɨ pua'a peyan ruijcuta mɨ a'anahuaa, aɨ mu majta muaaje'icatan nahuaa cɨme'e. 53 ¿Ni ayan timua'amitejte'e mueetzi tɨ ayan ruxe'eve'e pej peyan huarɨni? Casi'i, tɨ pua'a neyan raatahuavii ɨ tɨ ni'iya'upua, aɨ pu raayɨ'ɨtɨ tɨ hua'utaijte'en aɨme ɨ mej ti'ijvaɨre'e u tajapua mej mi ava'acanyén naatavaɨre'en. Majta maɨn, aɨ mu meyan a'ará'axcan a'achu cumu hueicate vi'ira'a. 54 Aru tɨ pua'a hui neyan huarɨni, capu che'e huatarɨ'ɨriistari tɨ ij ayan aráurasten a'ij tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨ nu'u ayan ruxe'eve'e mej meyan nyaruuren. 55 Aj pu i Jesús ayan tihua'utaihua'uri'i ɨ tyaɨte tɨcɨn: ―¿Ni seyan ya va'aju'un saɨjna cɨme'e ɨ nyej neyan hua'ura'asaɨre'esin ɨ tyaɨte mej mi huatyénya'use'en ɨ u'uvieernu jemi? ¿Ni saɨjna cɨn tyuɨ'ɨsin ɨ nahuaa tɨ ruxa'ajta'a ajcámɨɨmɨjmee, sajta cɨye tyuɨ'ɨsin sej si naatyeevi'i? Nain tujca'ari tzajta'a tɨ yu e'ire'enye, au nu a'utyavaaca'a teyujta'a. Netyajá'amuamua'atyahua'a nu na'aye'i. Ma sajta muan, caxu a'anaj naatyeevi'i saujna. ¿A'ini een cɨn seyan rɨcɨ ijii? 56 Ayaa pu nain tyuju'uma'a a'ame tɨ i ayan aráurasten a'ij mej mejmi'i ra'uyu'uxaca'a ɨ yu'uxari jetze aɨme ɨ mej Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a. Majta maɨn ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ará'axcaa, naimi'i mu ma ayáurai. Matɨ'ɨj mi huatauruu. 57 Majta maɨn ɨ maj raatyeevi'i maɨjna ɨ Jesús, au mu ya'uvi'itɨ maɨjna jemi ɨ Caifás, aɨjna tɨ nain cɨn antyujmua'aree teyujta'a. Majta maɨn ɨ maj tyu'ujmua'ate ɨ nyuucari tɨ tie'ijta, majta maɨn ɨ hua'avaujsi, au mu majta e'etyujsaɨj a'utɨ a'utyavaaca'a aɨjna ɨ Caifás. 58 Ajta aɨjna ɨ Pedro, a'atzu pu ɨmɨ raavájrajma'a aɨjna ɨ Jesús. Au pu vejli'i a'ará'a a'u tɨ e'ita'a a'aráyaujta'a, a'u tɨ e'irajca aɨjna tɨ nain cɨn antyujmua'aree teyujta'a. Au pu ajta a'utyajrupi. Aj pu i hua'a jamuan a'ujyeijxɨ aɨme ɨ mej tí'icha'ɨ tɨ ij raamua'aree a'ij tɨ tyajauuma'a a'ame. 59 Majta maɨn ɨ mej ti'ijta teyujta'a jamuan naimi'i ɨ hua'ajueesi, aɨ mu rahuauca'a ɨ hue'itzi ɨ maj cɨn Jesús jetze tya'ujpuá'ajte'en tɨ ayan hua'uta'an mej mi raaje'ica. 60 Mui'itɨ mu á'ujca'anyajca'a mej hue'itzi cɨn tya'antzaahuate'en. Capu amɨn a'ij. Camu ti'itɨj huátyau ɨ maj cɨn jetzen tya'ujpuá'ajte'en. A'atzu a'atyeevi'ica tɨ ayan ti'irɨcɨ. Aj mu xaa maɨn ɨ maj hua'apua mu a e'ire'enye. 61 Ayaa mu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa pu yeehui tyu'utaxajtaca'a amɨjna mɨ tevi aɨjna cɨme'e yee: “Nyaa nu raayɨ'ɨtɨ nyaj raatyáuuna aijna i teyuu tɨ chi'ira'an pueen ɨ Dioj, ajta nu'u ajta ra'ajtaahua hueica xɨcaj tzajta'a.” 62 Aj pu i saɨj ajche. Ai pu aɨn pueenya'a ɨ tɨ nain cɨn autyujmua'aree u teyujta'a. Ayaa pu aɨn tyu'utaihua'uri'i ɨ Jesús tɨcɨn: ―¿Ni cai mu nu'u hua'a? ¿Ti'itajni pueen aijna ɨ maj cɨn tya'antzaahuate'e mueetzi jemi? 63 Ajta aɨn ɨ Jesús, capu ti'itɨj a'ij tyu'utaxajtaca'a. Ajta aɨn tɨ nain cɨn antyujmua'aree ɨ teyujta'a, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu ti'imueijcate'e nyuucajtze'en ɨ Dioj pata'aj taata'ixaate'en a'atɨ paj pueen. ¿Ni muaa paɨn pɨrɨcɨ aɨjna ɨ i'iyaujra'an ɨ Dioj? 64 Jesús pu ayan huatanyúu tɨcɨn: ―Muaa paj peyan raataxajtaca'a. Me nyajta inyaa, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨ ayan tyajauuma'a a'ame. Muan xu nyeseira'a xa'aju'un inyeetzi i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye nyatɨ'ɨj an antiyeijxa ɨrɨɨta'an aɨjna tɨ nain cɨn antyujmua'aree u tajapua, sajta nyeseira'a xa'aju'un nyatɨ'ɨjtahua'a ye va'acáanyen ɨ aiitɨri jetze. 65 Ajta aɨn tɨ nain cɨn antyujmua'aree ɨ teyujta'a, aɨ pu ra'antisujtza'an ɨ rusiicu'u mej mi raamua'aree tɨ aɨn huatanyu'ucaca'a. Ayan tɨcɨn: ―A'ij pu pua'a ti'ixa ɨ Dioj jemi. Capu che'e ruxe'eve'e mej mi seica tya'antzaahuate'en jemin. ¿Ni cai ayan ti'ayajna? Casi'i, xu'uri raanamuajri'i tɨ ayan a'ij pua'a ti'ixa ɨ Dioj jemi. 66 ¿A'ini tyajamua'amitejte'e muejmi? Majta maɨn ɨ seica, meyan tɨcɨn: ―Ayaa pu tiraavijte'e tɨ huamɨ'ɨni aɨjna cɨme'e. 67 Aj mu mi ra'arátzi'itzica'imua'axɨ neerima'ara'an jetze, majta ra'ityaavajxɨ ɨ rumuajca'a cɨme'e. Seica mu majta ru'ityavá'ara'a. 68 Majta meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Taata'ixaate'e muaa mɨ paj nu'u i'i Cɨriistu'u, ¿a'ataani mui'ityejvee? 69 Meenti aɨn ɨ Pedro, au pu anu'uhuátacatii e'ita'a tɨ a'aráyaujta'a ɨ chi'ita. Ajta saɨj utyajrupi, ɨ tɨ ravaɨre'e aɨjna ɨ teyujta'a tɨ antyujmua'aree. Jɨita'a aɨjna. Aj pu i a e'ire'enye jemin. Ayaa pu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Muaa paj pajta á'ucha'acanya'a paɨjna jamuan, tɨ Galileeya e'ema'acan. 70 Ajta aɨn Pedro, saɨque pu tiraata'ixaa mej seiraca ɨ seica, ayan tɨcɨn: ―Canu ramua'aree a'ij pej ye'i ti'ixa. 71 Aj pu i ajchá. Pu'uri huiiramá'aca ta'apueerta. Aa pu a'utyeechaxɨ. Ajtahua'a seij raaseij jɨita'a. Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa ɨ tyaɨte ɨ maj aun a'ure'etya'acaa tɨcɨn: ―Amɨjna mɨ tevi, aɨ pu xaa á'ucha'acanya'a jamuan aɨjna ɨ Jesús, Nazaret tɨ e'ema'acan. 72 Ajtahua'a pu saɨque tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Pedro. Nyuucajtze'en pu cɨn ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Canu ramua'ate nyaɨjna ɨ tevi. 73 A'atzu a'atyeevi'ica, majta maɨn ɨ mej e'ere'etya'acaa, aɨ mu a e'ire'enye vejli'i jemin. Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Muaa paj xaa hua'a jetze ajtyama'acan. Tu'uri ramua'aree tyaɨjna cɨme'e a'ij pej ye'i tya'anrú'u. 74 Ajta e'eyan Pedro ayan autyejche tɨ ayan rájhuavii ɨ Dioj tɨ nu'u Dioj ayan pueijtzi raata'an tɨ pua'a cai ayan ti'ayajna. Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa nyuucajtze'en ɨ Dioj tɨcɨn: ―Canu ramua'ate nyamɨjna mɨ tevi. Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a, aj pu i huajijhuaca'a aɨjna ɨ tyacuaara'i. 75 Tɨ'ɨqui Pedro ayan ra'utamua'areeri'i a'ij tɨ Jesús anacai tiraata'ixaa tɨ cɨme'en yee: “Tɨ'ɨj nu'u cai xɨ huajijhua'a ɨ tyacuaara'i, ayaa paj nu'u hueica peyan tyu'utyaahue'ita yee capej nyamua'ate.” Aj pu'i huirájraa. Eecan pu a'ij pua'a raata'a. Tyujyéinyajraa huapɨ'ɨ.

Mateo 27

1 Yaa ruijmua'a yee, á'ara'apua'a, aɨme ɨ mej ti'ijta teyujta'a, majta hua'a vaujsi ɨ tyaɨte, aɨ mu raaxa'apɨ'ɨntare rujɨɨmua'a a'ij mej ye'i huarɨni mej mi raaje'ica ɨ Jesús. 2 Mara'anajɨ'ɨque'e ɨ muajca'ara'ara'an jetze, matɨ'ɨj mi ya'uvi'itɨ. Aj mu mi raatatui aɨjna ɨ tajtuhuan, tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Pilaatu. 3 Ajta aɨjna ɨ Judás, tɨ'ɨj raamua'areeri'i tɨcɨn pueijtzi mu raata'asin ɨ Jesús, eecan pu a'ij pua'a raata'a. Ajta, yáuutuaa hua'a jemi aɨjna ɨ tumin tɨ seite japuan tamuaamuata'a ara'ase. Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨme ɨ mej ti'ijta, ajta aɨme ɨ hua'a vaujsi tɨcɨn: 4 ―Nyaa nu autyajturaa ɨ Dioj jemi a'ini nyajámuaatátui a'atɨ tɨ cai ti'itɨj cɨn ata'ɨtza'ara sej si raaje'ica. Majta meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Capu a'atzu ta jetze ruxe'eve'e ityejmi. Muaa paj puéenya'a. 5 Aj pu i Judás a ya'ajhuá'axɨ ɨ tumin a chuaata'a aujna teyujta'a. Tɨ'ɨqui á'uraa. Tɨ'ɨj i ma'a a'ahua'a a'acáujcue'imi'in. 6 Majta maɨn ɨ mej ti'ijta teyujta'a, aɨ mu raara'aje'ipɨ maɨjna ɨ tumin. Majta meyan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Capu a'ij tyu'uta'aca tyej yáuutuaani aɨjna ɨ tumin a'u tɨ a'usaɨre'e ɨ tumin teyujta'a tɨ ma'acan, a'ini ai pu aɨn pueen ɨ tyaj cɨn tyu'unajchitaca'a tyej ti ya'uraini ɨ xuure'e. 7 Matɨ'ɨj mi meyan raaxa'apɨ'ɨntare a'ij mej ye'i huarɨni maɨjna cɨme'e ɨ tumin. Ayaa mu maɨjna cɨn chuej huananai mej meyan ratamua'amua tɨcɨn Chuej tɨ japuan ti'imɨjhuaca aɨjna tɨ xa'ari tí'ita'ahuaca. Ayaa mu raxe'eva'acaa mej mi maun hua'ava'anaamɨn aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. 8 Ayaa mu majta ratamua'amua tɨj na'a ajna'ɨmɨ tɨ yu e'ire'enye tɨcɨn Chuej maj japuan ra'urá'axɨre ɨ xuure'e. 9 Ajna'ɨmɨ pu arauraste a'ij tɨ ajmi'i tiraataxajtaca'a aɨjna ɨ Jeremías tyaacan tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a tɨcɨn: “Aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, ayaa mu raaxa'apɨ'ɨntare mej tiraanajchite'en a'achu cumu seite japuan tamuaamuata'a tumin tɨ i'i plaata tɨ ij aɨn hua'utatuire'en aɨjna ɨ a'atɨ. Majta e'eyan raara'aje'ipɨ maɨjna ɨ tumin. 10 Ayaa mu majta huarɨj tɨj tinaataij ɨ tavastara'a. Chuej mu huananai a'u tɨ ti'imɨjhuacara'a aɨjna tɨ xa'ari tí'ita'ahuaca.” 11 Ajta aɨn ɨ Jesús, au pu a'utyavaaca'a jemin aɨjna ɨ tajtuhuan. Aj pu i aɨn tajtuhuan ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni muaa pa paɨn pueen ɨ paj hua'arey aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan? Ayaa pu tyu'utanyúu aɨjna ɨ Jesús: ―Aa ni'ijta nya'u, a'ij pej ye'i ti'ixa muaa. 12 Ma ajta aɨn Jesús, matɨ'ɨj jetzen tya'ujpuá'ajte aɨme ɨ mej ti'ijta teyujta'a, majta hua'avaujsi, capu ti'itɨj xajtaca'a. 13 Aj pu i Pilaatu ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni pacai peyan hua'unamuajri'i ɨ mej eihua mueetzi jetze tya'ujpuá'ajte? 14 Ajta aɨn Jesús, capu ti'itɨj xajtaca'a. Capu ajta saɨque tyu'utaxajtaca'a, ni seij cɨme'e ɨ maj cɨn jetzen tya'ujpuá'ajte. Aɨj pu cɨn, eecan pu a'ij yá'useijracaa aɨjna ɨ tajtuhuan. 15 Ajta ajna matɨ'ɨj tí'iyestyajcaa ɨ tyaɨte, ayaa pu tí'ijrɨ'ɨrajcaa aɨjna ɨ tajtuhuan tɨ ayan saɨj huatatuaani tɨ e'ityanami'i, a'atɨ tɨ na'a maj raatahuavii. 16 Meenti saɨj e'ityanami'ihuaca'a tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Barrabás. Naimi'i mu ramua'atyajcaa maɨjna ɨ Barrabás, tɨ a'ij pua'a ti'ityevistaca'a. 17 Matɨ'ɨj ajtyáxɨɨraca'a eihua ɨ tyaɨte, Pilaatu pu ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini seti'ijxe'eve'e muan? ¿Ni qui nyaraatatuaani nyaɨjna ɨ Barrabás, na'ari nyamɨjna mɨ Jesús, ɨ tɨ jee i'i Cɨriistu'u? 18 Ayaa pu tihua'utaihua'uri'i a'ini ayaa pu raamua'areeri'i tɨcɨn mara'anchueera'aca'a ɨ Jesús. Aɨj mu cɨn raatatuiiri'i ɨ tajtuhuan. 19 Auche'e pu anticaica ɨ ɨpuari japua aɨjna ɨ Pilaatu tɨ'ɨj ɨra'ara'an ayan tiraataiti'iri'i tɨcɨn: “A'ij nu pua'a tyu'umaaraca'a nyaɨjna cɨme'e ɨ tevi tɨ cai a'anaj ti'itɨj cɨn autyajturaa. Eihua nu rajpueijtzica'a ijii nyaɨjna cɨme'e. Capaj ti'itɨj cɨn jetzen tí'ipua'ajtya'a.” 20 Majta maɨn ɨ maj ti'ijta u teyujta'a, majta aɨme ɨ hua'avaujsi, aɨ mu ca'anijra'a hua'uta'a ɨ tyaɨte mej mi meyan rájhuavii ɨ tajtuhuan tu ij aɨn huatatuaani aɨjna ɨ Barrabás. Ayaa mu majta tirajhuaviiri'i tɨ ij aɨn tyu'uta'an mej mi raaje'ica maɨjna ɨ Jesús. 21 Ajtahua'a pu ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini seti'ijxe'eve'e muan? ¿A'atajni naatatuaani aɨme ɨ maj hua'apua? Ayaa mu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Barrabás. 22 Aj pu i Pilaatu ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ari mɨ'ɨ, ɨ Jesús? ¿A'ini ti'itɨj cɨn nyaráaruuren? Naimi'i mu meyan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Pata'aj rá'utatan curuu jetze. 23 Pilaatu pu ajtahua'a ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨme'e? ¿Ti'itajni cɨn autyajturaa tyej ti teyan raaruuren? Aj mu mi eitze'e ca'anin cɨn huajijhuaca'a tɨcɨn: ―Pata'aj rá'utatan curuu jetze. 24 Pilaatu pu rú'umua'areeracaa tɨ cai a'ij ti'irɨ'ɨri hua'a jemi, silu mu'uri tɨn autyahuijsima'a mej tyú'ujnya'usite'esin cha'a mana'a. Aɨj pu cɨn anaujmueijte jaj cɨme'e mejseiiraca ɨ tyaɨte. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Canu nyaɨn pueen ɨ tɨ raaje'icatan amɨjna mɨ tyaata'a, silu muan xu'u pueen. 25 Naimi'i mu meyan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Che'e ayan eenye'en tɨ titáacɨ'ɨti itejmi, ajta tɨ tihua'ucɨ'ɨti ɨ tayaujmua'a aɨjna cɨme'e ɨ tyaj raaje'ica. 26 Aj pu i Pilaatu raatátuaa aɨjna ɨ Barrabás hua'a jemi. Ajta raataijtaca'a maj ra'ityavajxɨ'ɨn maɨjna ɨ Jesús. Aj pu i hua'utatui mej mi rá'utatan. 27 Aj mu mi maɨn xantaaru'u ya'ujáj ajna tɨ tajtuhuan e'irajca. Majta hua'utajee naijmi'ica ɨ ruxa'a xantaaru'u mej mi tyujsaɨre'en jemin ɨ Jesús. 28 Matɨ'ɨj mi tiracá'ari'iri'i nain ɨ tɨ tí'ityechajca. Majta siicu'uri mu ru'ucaachejte tɨ pa'u, xu'umuavi'ican cɨme'e. 29 Majta curun mu raatyataave tɨ tzicare'e cɨme'e cɨstíjhuaca'a. Aɨj mu ra'ava'arujti'iri'i. Majta, itzɨj mu ru'ityéechuite ɨrɨɨta'an. Aj mu mi titunutaxɨ jemin. Ayaa mu tirá'uxaahuari'iri'i tɨcɨn: ―¿A'ini pana'a, muaa paj tihue'ijte'e aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan? 30 Majta ra'atyétzi'itzica'imua'axɨ, majta rajví'i maɨjna ɨ itzɨj. Mui'i mu ra'ava'avajxɨ an múutze'en maɨjna cɨme'e. 31 Matɨ'ɨj rá'uxáahuari'ira, aj mu mi rú'ijchuiiri'i maɨjna ɨ siicu'uri tɨ pa'u, xu'umuavi'ican cɨme'e. Majta ru'ucaachejte ɨ siicu'ura'ara'an. Matɨ'ɨj mi ya'ujáj mej mi rá'utatan ɨ curuu jetze. 32 Matɨ'ɨj auju'uncaa, saɨj mu antinájchaca'a tɨ seij chuejra'a japua e'ema'acan tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Cirene. Ajta aɨn ɨ tyaata'a, ayaa pu antyahuaa tɨcɨn Simón. Aj mu mi raataijtaca'a tɨ aɨn ra'anchueni cúrujra'an ɨ Jesús. 33 Matɨ'ɨj mi maun a'ará'a a'u tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa hua'anyuuca cɨme'e tɨcɨn Gólgota. Gólgota, ayaa pu huataujmua'a tɨcɨn Mɨ'ɨchi Mu'ujremi. 34 Au mu raata'a ti'itɨ tɨ raaye'en, viinu tɨ antzina tɨ ranaxca. Tɨ'ɨj ra'ajtamua'a, capu rá'imɨ'ɨ a'araa. 35 Matɨ'ɨj mi rá'utatai ɨ curuu jetze. Majta, huahuajcaca'a maj ti'ihuaujmue'itɨn tetej cɨme'e mej mi raamua'aree ti'itɨ tɨ a'ij racɨ'ɨti seij ajta seij ɨ cɨɨxura'ara'an ɨ Jesús. Ayaa mu tityaará'ujpijte. 36 Majta a'ujrá'asaca'a mej mi ráachaɨn. 37 Majta taabla cɨleenye'en áutatai a'utɨ á'ujmu'u ɨ Jesús. Ayaa mu anacai ra'uyu'uxaca'a ɨ taabla jetze aijna ɨ maj cɨn jetzen tya'ujpuá'ajte tɨcɨn: “Ai pu aɨn pueen i Jesús, ɨ tɨ hua'arey aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan.” 38 Majta jamuan hua'utatai hua'apuaca ɨ nahua'ari. Seij mu áutatai ɨrɨɨta'an ɨ Jesús, majta ɨ saɨj, autata'an. 39 Majta maɨn ɨ maj a'ure'eninyéica'a, matɨ'ɨj raaseij, aɨ mu aicamu'uvajra maj cai rá'acu'uvajca'a. A'ij mu pua'a tí'ijjeevaca'a. 40 Meyan tɨcɨn: ―Muaa, mɨ paj nu'u raatyáuuna ɨ teyuu, pajta nu'u hueica xɨcaj cɨn pajtahua'a ra'ajtaahua, aisɨ nya'u, pata'aj asaɨj ajapua huanyuuni. Tɨ pua'a muaa paɨn pueen ɨ yaujra'an ɨ Dioj, acajra'a hui amɨjna jetze mɨ curuu. 41 Ayaa mu che'eta mana'a tirá'uxaahuari'iri'i aɨme ɨ maj ti'ijta teyujta'a, majta aɨme ɨ maj tyu'ujmua'ate ɨ nyuucari cɨme'e tɨ ti'ijta, majta hua'avaujsi. 42 Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Amɨ pu ari hua'ajapua huanyu ɨ seica. Ma ajta amɨn, capu raayɨ'ɨtɨ tɨ rujapua huanyuuni. Amɨɨ pu nu'u tarey itejmi i tyaj Israel jetze ajtyama'acan; che'e amɨn acajra'ani mɨ curuu jetze. Aj tu xaa ra'antzaahuate'esin. 43 Aɨ pu hui nu'u ra'atzaahuate'e ɨ Dioj. Che'e Dioj japuan huanyuuni ijii tɨ pua'a ayan raxe'eve'e a'ini ayaa pu amɨn tyu'utaxajtaca'a tɨ cɨme'en yee: “Nyaa nu nyaɨn pueen ɨ yaujra'an ɨ Dioj.” 44 Majta maɨn ɨ maj jamuan huaju'uncaa, aɨ mu meyan che'eta ra'uxaahuari'iri'i. 45 Tɨ'ɨj ajna tyaja'ure'enye a'atzaj tacuarixpua, aj pu'i huatyatɨca'araca'a nainjapua ɨ chuej. 46 Tɨ'ɨj tyaja'ure'enye ajna e'ita'a tacuarixpua, aj pu i Jesús ca'anin cɨn huajijhuaca'a ɨ runyuuca cɨme'e tɨcɨn: ―Eloi, eloi, ¿lama sabactani? Eijna i nyuucari, ayaa pu huataujmua'a tɨcɨn: “Mɨ pej ni'i Dioj, mɨ pej ni'i Dioj, ¿a'ini een cɨn pi nyajáuujɨsin?” 47 Seica maj maun huatyauuca'a maraanamuajri'i. Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Aɨ pu hui huatajee aɨjna ɨ Elías tɨ ajmi'i Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a. 48 Cɨme'en mu'u meyan tyu'utaxajtaca'a, aj pu i saɨj a'utáichajraa. Ti'itɨj pu u a'uva'atɨɨ tɨ urajta'ati. Ajta raatyaru'unye nahuaj cɨme'e ta'antzijvi'i. Ra'antijɨ'ɨque'en cɨye jetze, aj pu i ra'ajchui tɨ ij Jesús huaye'en aɨjna jetze. 49 Majta seica, ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Che'e ayan eenye'en. Aisɨ tɨ pua'a ya tanyen aɨjna ɨ Elías tɨ ij aɨn ra'acajtuani. 50 Ajta aɨjna ɨ Jesús, ajtahua'a pu ca'anin cɨn huajijhuaca'a. Aj pu i huamɨ'ɨ. 51 Ajta aɨjna ɨ cɨɨxuri tɨ itzijhua, aun tɨ huatávivɨ́jma'aca teyujta'a, cɨme'en pu'u huamɨ'ɨ aɨjna ɨ Jesús, aj pu i e'ita'a acásujtza'an. Ajta huataujca'atzɨjxɨ ɨ chuej, ajta e'ita'a a'utatapuaj ɨ tetej. 52 Ajta tya'antacuunirixɨ a'u maj a'ava'anami'ihuajma'acaa ɨ maj huacuii. Dioj pu ajtahua'a hua'utatɨste ɨ hua'axaijnyu'uca mui'icaca ɨ maj huacuii, aɨme ɨ mej mejmi'i ra'ara'astijre. Majtahua'a mu i'iruuri mua'araa. 53 Majta aiitacɨj a'u maj a'ava'anami'ihuajma'acaa. Majta maɨn, tɨ'ɨj huatarú aɨjna ɨ Jesús, aɨ mu a'utyajrupi u chajta'a. Au mu a'utaseijre jemin ɨ tyaɨte ɨ maj mui'i. 54 Ajta aɨjna ɨ hua'acapitan ɨ xantaaru'u ɨ maj anxɨte ará'axcaa, majta ɨ maj jamuan tí'ichaɨca'a, nain mu tyu'useij a'ij tɨ tyu'urɨj, ajta tɨ huataujca'atzɨjxɨ ɨ chuej. Eecan mu tyu'utatzɨn. Majta meyan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Tarɨ'ɨ pu aɨn puéenya'a yaujra'an ɨ Dioj. 55 Majta seica, a mu'u ɨmɨ a'utyáuu meti'iseijraca'a ɨ ma juuca. Mi'i mui'i. Aɨ mu á'ujhua'anya'a maɨjna ɨ Jesús jamuan tɨj na'a tɨ u a'arajraa u Galileeya, majta ɨ maj ravaɨra'acaa tɨj na'a tɨ ayan ruxe'eve'e. 56 Ai mu aɨn pueen: aɨjna ɨ Mariiya, Magdala tɨ e'ema'acan, ajta seij tɨ ayan che'eta antyahuaa tɨcɨn Mariiya. Hua'anaana pu pueen aɨjna ɨ Jacobo, ajta aɨjna ɨ José. Saɨj pu ajta hua'ajamuan a'utyavaaca'a, aɨjna tɨ hua'anaana aɨme yaujmua'ame'en aɨjna ɨ Zebedeeyu. 57 Tɨ'ɨj ari huachúmua'ancaa, saɨj pu a e'ire'enye tɨ Arimatea e'ema'acan. Chijtyaani'i pu pɨrɨcɨ aɨjna. Ayaa pu antyahuaa tɨcɨn José. Aɨ pu ajta ra'atzaahuatya'acaa aɨjna ɨ Jesús. 58 Aɨ pu a e'ire'enye jemin aɨjna ɨ Pilaatu. Ajta rájhuaviiri'i tɨ aɨn raatatuiire'en tevijra'an ɨ Jesús tyaacan. Ajta aɨn Pilaatu tyu'utaijtaca'a maj nu'u meyan raatatuire'en. 59 Ajta José, tɨ'ɨqui ra'acajtɨɨ ɨ tevijra'an. Ajta ra'irá'ijcataca'a saavana cɨme'e tɨ jajcua. 60 Aɨ pu auchan ru'ure'ijche u tete'e ɨ tetej tzajta'a para rusaɨj mej mi maun ra'ava'anan tɨ'ɨj huamɨ'ɨni. Ma ajta au pu ra'atyeetye tevijra'an ɨ Jesús tyaacan. Ayaa pu aɨjna cɨn huarɨj, aj pu i ru'ujná tetej cɨme'e tɨ sicɨɨrara'a. Ajta á'uraa. 61 Ajta aɨjna ɨ Mariiya, Magdala tɨ e'ema'acan, ajta ɨ saɨj, ɨ Mariiya, au mu a'ujtyá'aca'a ajna vejli'i ta'iraninyei a'u maj ye'etyeetye. 62 Yaa ruijmua'a yee, matɨj meri rɨ'ɨ huaujruu mej mi huaujsa'upe'en, aɨme ɨ mej ti'ijta teyujta'a, majta maɨn ɨ fariseeyu, aɨ mu a e'ire'enye jemin aɨjna ɨ Pilaatu. 63 Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tavastara'a, ayaa tu ra'utamua'areeri'i tɨ ayan tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ tɨ ti'ihue'itacara'a. Tɨ'ɨj auj ruuricaa, ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: “Hueica xɨcaj nu jetze huatarujsin.” 64 Aɨj pu cɨn, ayaa tu raxe'eve'e pej raataijta mej mi tyu'uchaɨn a'u tɨ a'ava'anami'i asta cai mu a'ume'en hueica xɨcaj. Na'ari cai, í'irɨni mej meyan e'ire'enyén, maraanahua'an ɨ tevijra'an aɨme ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a. Aj mu xaa meyan hue'itzi cɨn tihua'uta'ixaate'esin ɨ tyaɨte tɨ cɨn pu'uri huatarú. Ajta eitze'e pu a'ij pua'a te'eme cai tɨ'ɨj anacai ayan tyu'uhue'itaca'a aɨjna cɨme'e tɨ ayan nu'u yaujra'an pueen ɨ Dioj. 65 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Pilaatu tɨcɨn: ―Ayaa pu te'eme. Meti'icháɨj mu mua'aju'un. Sericu muan, sajta rujáxu'umua'an xarij cɨme'e, ajta úmi'inari cɨme'e, a'ij sej tiraayɨ'ɨtɨ tɨ ij cai a'atɨ ramuara'a ɨ tevijra'an. 66 Matɨ'ɨj mi a'ucɨj. Majta rɨ'ɨ raaruu xarij cɨme'e, majta úmi'inari cɨme'e tɨ ij cai a'atɨ ra'antacuuna. Majta u hua'utyahuii aɨme ɨ mej tí'icha'ɨ.

Mateo 28

1 Tɨ'ɨj mu á'umej aɨjna ɨ xɨcaj mej jetzen rusa'upi, tapua'arijma'aca, aɨjna ɨ Mariiya, Magdala tɨ e'ema'acan, ajta ɨ saɨj tɨ ajta Mariiya, u mu á'uju'un mej mi ya'utyeeseij a'u maj ya'ava'ana. 2 Ca'anin pu cɨn huataujca'atzɨjxɨ ɨ chuej a'ini saɨj tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua, aɨ pu e'ivacaanye u ute'e. Aa pu e'ire'enyaa a'u maj ra'ava'ana. Ya'usíjcɨripuajraa aɨjna ɨ tetej tɨ cɨn ujnámi'ihuaca'a tɨ únú'ujcun. Ajta japuan antiyeijxɨ. 3 Eecan pu tyátaava'a cueiinavi'i cɨme'e i tɨ cɨn ti'ityeechan tyamua'a naa aɨjna ɨ a'atɨ. 4 Majta maɨn ɨ mej tí'ichaɨca'a, ayaa mu huapɨ'ɨ ruvivájcaa, majta a'itavátzɨ maɨjna cɨme'e mej huapɨ'ɨ tyu'utatzɨn. Cu xuee maj cuj huacui'ini. 5 Ajta aɨn tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua, ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨme ɨ juuca tɨcɨn: ―Caxu ti'itzɨɨnya'a, a'ini nyajmua'aree sej u ya'ava'ahuau saɨjna ɨ Jesús ɨ maj rá'utatai. 6 Capu hui ya a'ahua'a a'ini pu'uri ayan huatarú tɨj ajmi'i tyu'utaxajtaca'a. Casi'i, mu sa'uju'un sata'aj ya'useij a'u maj ra'atyeetye. 7 Sajta, sata'aj á'ucɨɨnye iye'itzi cɨme'e sej si huaja'uta'ixaate'en aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a tɨ cɨme'en yee: “Aɨ pu ari huatarú, ajta anacai pu nu'u a'uma'a a'ame aujna Galileeya tɨ ij aɨn huaja'uchu'eve'en aujna. Au xu nu'u yé'eseijran.” Nu'uri amuaatá'ixaa. 8 Majta maɨn ɨ juuca, ca'anacan mu a'ucɨj. Mauche'e mu ti'itzɨɨnya'acaa. Ma majta, muaataujtyamua'ave eihua. Au mu a'uruáachajraa mej mi tihua'uta'ixaate'en aɨme ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a. 9 Ajta, iye'itzi cɨn, Jesús huaja'utyau. Ayaa pu tihua'utataujte tɨcɨn: ―¿A'ini sana'a? Majta maɨn, a mu a e'ire'enye jemin. Majta ra'ave'evi'iraxɨ ɨɨcajra'an jetze. Majta rɨ'ɨ tiraata'a. 10 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Caxu ti'itzɨɨnya'a. Sericu muan sata'aj tihua'uta'ixaate'en ɨ nye'ihuaamua'a maj á'ucɨɨnye maujna Galileeya. Au mu hui nyeje'eseijran. 11 Mauche'e mu huaju'uncaa aɨme ɨ juuca, seica mu aun á'uju'un u chajta'a. Ai mu aɨn pueen seica ɨ mej tí'ichaɨca'a. Majta meyan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ mej ti'ijta teyujta'a nain a'ij tɨ ti'itɨ huarɨj. 12 Majta maɨn ɨ mej ti'ijta teyujta'a, aɨ mu tyujsaɨj hua'ajamuan ɨ vaujsi mej mi raaxa'apɨ'ɨntare'en a'ij mej ye'i huarɨni. Aj mu mi tumin hua'uta'a ɨ xantaaru'u, eihua. 13 Ayaa mu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa xu huarɨni muan. Sata'aj seyan tihua'uta'ixaate'en yee: “Seica mu a'uva'aju'un tɨca'ɨmɨ aɨme ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a tyatɨ'ɨj cu'utzuca'a ityan. Aɨ mu yá'utɨɨ ɨ tevijra'an aviitzi cɨme'e.” 14 Ajta tɨ pua'a raamua'aree ɨ tajtuhuan a'ij tɨ ti'itɨ huarɨj, tyan tu teyan tiraata'ixaate'esin tɨ ij cai ti'itɨ cɨn a'ij amuaaruuren muejmi. 15 Majta tumin mu a'utɨɨ aɨme ɨ xantaaru'u. Majta meyan che'eta mana'a huarɨj matɨj maɨn seica hua'utaityaca'a. Tɨj na'a tɨ yu e'ire'enye, ayaa mu ti'ixaxa'a nainjapua aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan tɨ ayan ti'ayajna. 16 Majta maɨn ɨ maj tamuaamuata'a japuan seij mua'ara'axcaa, au mu á'uju'un aujna Galileeya. Au mu a'ará'a jɨri jetze tɨj anacai tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús maj nu'u maun a'atanyén. 17 Matɨ'ɨj raaseij, aj mu mi rɨ'ɨ tiraata'a. Ma majta maɨn, camu rɨ'ɨ ra'atzaahuatya'acaa tɨ ayan aɨn puéenya'a. 18 Aj pu i Jesús e'ire'enye vejli'i hua'ajemi. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Pu'uri naata'a nyej neyan nain cɨn antinmua'aree tɨj na'a tɨ aun e'eseijre'e u tajapua, ajta tɨj na'a tɨ iiyan seijre'e chaanaca japua. 19 Aɨj xu cɨn a'ucɨ́jxɨ'ɨn nainjapua seij chuejra'a japua sej si hua'utyamue'itɨn ɨ tyaɨte mej mi na'ara'astijre'en. Sajta hua'umuaɨ'ɨhuan nyuucajtze'en ɨ tɨ ni'iya'upua, sajta nyuucajtze'en ɨ nyej i'i yaujra'an, sajta nyuucajtze'en ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 20 Sajta muan, setihua'umua'atyahua'an mej mi nain cɨn ra'ara'astijre'en a'ij nyej neri tyajamuaataij muejmi. Nyajta inyaa, rɨ'ɨ nu huatyavaa na'ame a'amua jemi tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame asta na'a cai nain te'entipua'arite'en.

Marcos 1

1 Yaa pu eenye'eque'en autyejche ɨ nyuucari tɨ cɨme'en ra'axa aɨjna ɨ Jesús ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta yaujra'an pɨrɨcɨ ɨ Dioj. 2 Ayaa pu tya'uyu'uxaca'a ɨ a'atɨ tɨ ti'ixajtacara'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Ayaa pu antyahuaaca'a tɨcɨn Isaías. Ayaa pu tira'uteyu'uxaca'a ayan tɨcɨn: Yaa pu Dioj ti'ixa aɨjna cɨme'en tɨ an yá'ujra ɨ ɨpuari japua ayan tɨcɨn: “Ma'acuí xaa nya'u, nu'uri a'atɨ huataíti tɨ'ij anacai huataseijre'en pacai muaa. Aɨ pu aɨn pueen tɨ anacai tihua'uta'ixaate'esin ɨ tyaɨte maj nu'u mua'ichu'eva'a.” 3 Ajta nu'u ɨ Dioj ayan tɨcɨn: “Aɨjna ɨ tɨ anacai tihua'uta'ixaate'esin, aɨ pu nu'u u e'ejíihua a'ame a'ahua'a ɨtzitá.” Ayan tɨcɨn: “Naa xu rɨ'ɨ huaujruuren muan, a'ini'i aɨ pu ye uve'enyejsin ɨ tavastara'a. Caxu ra'antanaamɨn ɨ juyáara'an jetze.” 4 Aɨjna ɨ tɨ nu'u anacai huataseijre'esin, ai pu aɨn pueen aɨjna ɨ Juan ɨ tɨ hua'amuaɨ'ɨhuacara'a. Aa pu a'utyavaaca'a a'u tɨ cai ti'itɨ a'ahua'aca'a. Ayaa pu tihue'ixaatya'aca'a tɨ ayan tyu'ujxe'eve'e mej saɨque tyu'umua'ati mej mi meyan huarɨni a'ij tɨ ye'i ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. Tɨ'ɨqui aɨn ha'umuaɨ'ɨhuan ɨ Juan tɨ ij Dioj tihua'utauuni'i ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ jemin. 5 Matɨ'ɨj mi naijmi'i e'ire'enye a'u tɨ a'utyavaaca'a ɨ Juan. Au mu a'arácɨ'ɨca'a tɨj na'a a'u tɨ huatacá'a aujna chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Judea, majta aɨme ɨ maj aun a'uchaatɨme aujna chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Jerusalén. Au pu e'ejtyama'acan u Judea. Cɨme'en mu'u raataxajtaca'a ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, aj pu i aɨjna ɨ Juan hua'umuaɨ'ɨhuaca'a ɨ atya'ana jetze tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Jordán. 6 Ajta Juan, ayaa pu e'enya'a ti'itechajca'a cɨɨxuri cɨme'e tɨ jitzijhua ti'itɨj cameeyu'u ju'uxa'a cɨme'e. Ajta navi pu tipuaasica'a. Aɨ pu cɨn ava'ujjɨ'ɨca'acaa. Ajta huatuna'ise pu cua'acara'a, ajta sarate ɨtzitá maj huaxuaavi. 7 Ayaa pu tihue'ihue'ixaatye'e tɨcɨn: ―Saɨj pu ye e'e ve'eme auuche'e. Eitze'e pu va'acan cɨn ti'itejvee aɨjna nyacai inyaa. Aɨj pu cɨn cai naavijte'e inyeetzi nyej ti'itɨ cɨn ti'ityavaa na'ara'ani tɨ cɨle'en jemin aɨjna tɨ ye e'e ve'eme, capu xaa nya'u naavijte'e inyeetzi nyej ni ajtaɨ'ɨpɨ'ɨn ɨ ca'acaira'an. 8 Ayaa nu xaa nya'u neri ámuaamuaɨ'ɨhuaca'a jaj cɨme'e. Ma ajta'i aɨn, seij pu huataíti tɨ huatyaturan muejmi jemi. Xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj pu utya'asin mɨ a'amua tzajta'a. 9 Yaa pu tyuju'urɨj ajna tɨ'ɨj hua'amuaɨ'ɨhuaca'a ɨ Juan. Tɨ'ɨj i a'iraanye ɨ Jesús. Au pu a'arajraa u Nazaret, chajta'a tɨ e'ejtyama'acan aujna a'ahua'a Galileeya. Aj pu i aɨn Juan raamuaɨ'ɨhuaca'a ɨ Jesús u atya'ana jetze tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Jordán. 10 Cɨme'en pu'u Jesús e'itaraa a jaata'a, aj pu i raaseij tɨ antácuunyaraca'a ɨ tajapua tɨ a'utyájmuaa. Ajta e'eyan xaijnyu'ucara'ara'an huaseij ɨ Dioj tɨ e'icáma'acaa. Yaa pu seijra'acaa tɨj cucui'i. Aj pu'i múutze'en japua a'ujyeijxɨ. 11 Ajta e'eyan nyuucari huanamuajri'i tɨ uj e'icanamuajre u tajapua. Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Niyauj paj pɨrɨcɨ ɨ nyaj mue'ixe'eve'e. Eecan paj rɨ'ɨ naata'aca. 12 Tɨ'ɨqui aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ca'anyejri cɨn ya'uvi'itɨ ɨ Jesús aa a'ahua'a ɨtzitá a'u tɨ cai ti'itɨ e'ere'evee. 13 Aujna ɨtzitá, ayaa pu u e'etee sei maxcɨra'i japuan tamuaamuata'a xɨcaj. Auu pu a'utyavaaca'a a'u maj ti'ityaɨn a'ucɨ'ɨca mej simuaruuni. Tɨ'ɨqui aɨn ɨ tiyaaru'u ti'ihuaujtesi'ire tɨ ij ca'anijra'a raata'an aɨjna ɨ Jesús tɨ'ij ti'itɨj cɨn autya'ɨtzen ɨ Dioj jemi. Aru capu ayan tyaja'ure'enye. Aɨ mu raatavaɨ ɨ Jesús ɨ mej títyatatí u tajapua ɨ Dioj jemi. 14 Tɨ'ɨj aiityanami'ihuaca'a ɨ Juan, aj pu'i Jesús u a'utanye u Galileeya. Aɨ pu hua'uta'ixaa cɨme'en aɨjna tɨ cɨn Dioj tiraijca ɨ Juan, ɨ Dioj tɨ tie'ijta nain japua ɨ chaanaca. 15 Ayan tɨcɨn: ―Pu'uri arauraste tɨ ajna tyaja'ure'enyejsin tɨ tyu'utaijta ɨ Dioj nain japua iiyan chaanaca japua. Sata'aj saɨque huarɨni, sata'aj seyan saɨque tyu'umua'ati saɨjna cɨme'e a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. Sata'aj sajta rá'antzaahuate'en ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj ámue'irájtuaani. 16 Tɨ'ɨjta'i Jesús pu aujna e'ejtyama'acaa ajna vejli'i a'u tɨ a'avastɨme ɨ jaj tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Galileeya. Aj pu'i aɨme huaseij ɨ Simón, ajta ɨ Andrés tɨ juutzajra'an pueen ɨ Simón. Aɨ mu xajmua'ari áuuhua'anaa a jaata'a. Ayaa mu tí'ijrɨ'ɨrajcaa aɨme ɨ maj hue'ite vivi'iraca. 17 Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa ɨ Jesús tɨcɨn: ―Mu sa'utauriyi'i inyeetzi jemi sata'aj nyaj jamuan á'ujhua'anye'en. Nyaa nu tyajá'amuamua'aten sej si cai che'e seyan hue'ite ti'ivivi'ira'a, silu tyaɨte xu'u si tisaɨre'esin inyeetzi jemi. 18 Aj mu mi raatapua'ajtaca'a. Matɨ'ɨj mi a tyájaupíi ɨ xajmua'ari majna. Matɨ'ɨj mi a'ucɨj jamuan ɨ Jesús. 19 Aj pu ijta'i ayée a'uré'enye. Tɨ'ɨqui seij huaseij ɨ a'atɨ tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Jacobo. Yaujra'an pɨrɨcɨ ɨ Zebedeo. Aɨ pu ajta raaseij aɨjna ɨ Juan, ɨ tɨ juutzajra'an pueen ɨ Jacobo. Au mu baarcu jetze aráatyá'a. Majta rɨ'ɨ meti'iruurajca'a ɨ xajmua'ari tɨ ti'isújtza'anica'a. 20 Ajta e'eyan Jesús hua'utajee. Aj mu mi raatapua'ajtaca'a ɨ maj xajmua'ari rɨ'ɨ ti'iruurajca'a. Aa mu'u ayáurai ɨ rutaata ɨ baarcu jetze, ajta tɨ jemin ti'imuara'aca'a. Matɨ'ɨj mi Jesús jamuan a'ucɨj. 21 Aj mu mi maun chajta'a a'utyajrupi, tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Capernaum. Tɨ'ɨj tya'ará'aj a'atzaj tɨ pua'a e'ire'enyen ajna xɨcajra'a jetze ɨ maj jetzen rusa'upihua'a, aj pu'i Jesús teyujta'a utyajrupi. Au pu tihua'uhuamuá'ate. 22 Aɨjna ɨ Jesús, capu cha'ana'a na'a tihua'umua'atyahua'a matɨj ɨ seica ɨ maj majta aun tihua'amua'atyahua'a ɨ mej te'eyu'uxacara'a, silu ayaa pu tɨj tɨ ti'itejvee ti'itɨj cɨme'e tɨ ve'e. Aɨj mu cɨn a'ij tya'utaseij matɨ'ɨj raanamuajri'i. 23 Ajta pu saɨj a'utyavaaca'a u teyujta'a, tiyaaru'u tɨ tzajta'an seijra'acaa. A'ij pu pua'a tyaja'uxáataye'icaa aɨjna ɨ tiyaaru'u. 24 Ayan tɨcɨn: ―Aa qui carai é'ecan, ¿a'ini ti'itɨj petya'umua'aree ityejmi jemi, Jesús paj peyan antyahuaa tɨcɨn ɨ paj Nazaret e'ema'acan? ¿Ni peyan mu a'uve'eme paj ta'antipua'arite'en? Nyamuamua'ate a'atɨ paj pɨrɨcɨ. Au paj a'uve'eme Dioj jemi, ɨ paj yaujra'an pueen. 25 Aj pu'i Jesús ra'ajtya'axɨ ɨ tiyaaru'u. Ayan tɨcɨn: ―Capej yee ti'itɨj xajta. Huirájra'a mɨ tevi jetze. ―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 26 Aj pu'i aɨn ɨ tiyaaru'u raatyaca'atzɨjxɨ ɨ tevi ca'anin cɨme'e. Tɨ'ɨqui huajijhuaca'a aɨjna ɨ tiyaaru'u tɨ tzajta'an seijra'acaa aɨjna ɨ tevi. Aj pu'i huirajraa ɨ tevi jetze. 27 Aj mu mi a'ij tya'utaseij aɨme ɨ mej e'etyujsaɨj. Eecan mu tyu'urixaatya'acaa seij ajta seij. Meyan tɨcɨn: ―¿Ti'itajni pueen tɨ jajcuacan cɨn ti'itejvee? ¿A'uqui e'ema'acan? Xuee tɨ cúj ti'itejvee ti'itɨj cɨme'e tɨ ve'e. Amɨ pu tihua'ijte'e ɨ tiyaaru'u. Majta maɨn ra'atzaahuate'e a'ij tɨ ye'i tihua'uta'ixaate'esin. ―Yaa mu tyu'urixaatya'acaa ɨ tyaɨte. 28 Majta mu e'eyan nain japua raamua'areeri'i tɨj na'a u Galileeya a'ij tɨ ti'itɨ cɨn huarɨj ɨ Jesús. 29 Aj mu mi huiiraacɨ u teyujta'a. Matɨ'ɨj mi maun a'ará'a Simón tɨ e'eche, ajta ɨ Andrés. Majta aɨme ɨ Jacobo, ajta ɨ Juan, aɨ mu hua'a jamuan á'ujhua'anya'a. 30 Aɨ pu an a'ujca'atii ɨ mu'unyaara'an ɨ Simón. Aɨ pu ti'icui'icaa. Pɨstaca'a. Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa ɨ Jesús tɨcɨn: ―Ti'icui'i. 31 Aj pu'i ajtyáxɨɨraca'a ɨ jemin aɨjna ɨ Jesús. Tɨ'ɨj i rajví'i muajca'ara'ara'an jetze. Tɨ'ɨqui ra'ajjáj. Aj pu'i ca'anacan huaruj. Ajta e'eyan aɨn tɨ ti'icui'ica'a tihua'umí. 32 Chumua'an, tɨ'ɨj ari u e'etyarutya ɨ xɨcaj, naijmi'ica mu cure'evi'itɨxɨ ɨ mej ti'icucui'i, majta ɨ maj tiyaaru'u hua'a tzajta'a seijre'e. 33 Naijmi'i mu e'ityujsaɨj a pua'aque ta'apueerta, matɨj mana'a maj maun e'echajca'a, majta ɨ a'ahua'ayee. 34 Aɨ pu tihua'uhuaa mui'icaca ɨ mej tí'icucui'icaa. Capu seicaj na'a ɨ cui'ini'ira'a. Tɨ'ɨj i Jesús hua'utamuari ɨ tiyaaru'u ɨ maj seijra'acaa seica ɨ tyaɨte tzajta'a. Jesús pu ajta cai hua'ata'acara'a aɨme ɨ tiyaaru'u mej tyu'utaxaj a'ini majmua'atyajca'a a'atɨ tɨ puéenya'a. 35 Tapua'arijma'aca, tɨ'ɨj auj huachuíjxa, Jesús pu ajche. Aj pu'i mu a'ij huarupi. Aa pu a'ará'a a'ahua'a ɨtzitá, a'utɨ cai ti'itɨ e'ere'evee. Au pu huatyejnyuu ɨ Dioj jemi. 36 Ajta aɨn ɨ Simón, ajta ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, aɨ mu ra'ava'ahuau ɨ Jesús. 37 Matɨ'ɨj ráatyau, aj mu mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Naijmi'i mu muahuauhuau. 38 Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa ɨ Jesús tɨcɨn: ―Che'ere, tiche'e á'ucɨɨnye aun tɨ huatacá'a ɨ seica chajta'ana jetze. Au nu nyajta tihua'uta'ixaate'esin ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj hue'iratuaasin. Ayaa nu een cɨn u a'arajraa u Capernaum. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa ɨ Jesús. 39 Tɨ'ɨqui hua'ateyujta'a tihue'ihue'ixaa nain japua tɨj na'a u Galileeya. Ajta aɨme ɨ tiyaaru'u, Jesús pu hua'utamuari ɨ maj hua'a tzajta'a seijra'acaa ɨ tyaɨte. 40 Tɨ'ɨqui saɨj ajtyáxɨɨraca'a ɨ Jesús jemi. Ti'icui'ica'a aɨjna ɨ a'atɨ. Xana'avi'ire'e aɨjna cɨme'e tɨ tinyajxɨ ɨ hue'ira'ara'an jetze. Ayaa mu ratamua'amua tɨcɨn leepra. Tɨ'ɨj i aɨn titunutaca'a. Rajhuaviiri'i ɨ Jesús tɨ tiraahuaate'en. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a mua'araanajchi, paj tinaahuaate'en. ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a ɨ a'atɨ tɨ titunutaca'a. 41 Aj pu'i Jesús huataujxaamɨste aɨjna jemi tɨ'ɨj raaseij. Tɨ'ɨqui ra'ajtamuárej. Ayan tɨcɨn: ―Na'araanajchi paj huarún. 42 Ayaa pu tyaja'ure'enye. Cɨme'en pu'u raataxajtaca'a ɨ Jesús, tiraacá'ari'iri'i ɨ tɨ cɨn ti'icui'ica'a. Aj pu'i huaruj. 43 Tɨ'ɨj i aɨn Jesús eihua raijca tɨ nu'u cai raxajta a'ij tɨ ti'itɨ huarɨj. Aj pu'i á'uraa ɨ Jesús. 44 Aru anacai pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Casi'i, capaj a'atɨ i'ixaatya'a ni cɨj caj, silu aricu, u á'ume'en jamuan ɨ tɨ ti'iva'ɨri teyujta'a, ta'aj muaaseij, pajta tyu'utamuaɨ'ɨvajta a'ij tɨ tyu'uxajtaca'a ɨ Moisés tyaacan. Aɨj mu cɨn ramua'areera mej ti'iva'ɨri teyujta'a tɨcɨn papu'uri huaruj. 45 Ma ajta aɨjna ɨ tevi, tɨ'ɨj á'uraa, aɨ pu autyejche tɨ raataxaj eihua a'ij tɨ ti'itɨ huarɨj. Nain japua pu hua'ure'ixaa seij ajta seij. Aɨj pu cɨn cai che'e huatarɨ'ɨristaraca'a tɨ Jesús a'utyarute tɨ huachájta'atajme, silu ɨtzitá pu'u qui huaye'icaa a'utɨ cai ti'itɨ e'ere'evee. Aru a'anaj tɨna'a, aɨ mu tyaɨte a'acɨ'ɨca'a a'utɨ a'ij e'enya'a ɨ Jesús. Au mu a'arácɨ'ɨca'a a'u tɨ na'a maj huachaatɨme.

Marcos 2

1 Tyauma'aca hua'apua xɨcaj, hueica xɨcaj, ajtahua'a pu aɨn Jesús u'utyajrupi u Capernaum. Matɨ'ɨj mi raamua'areeri'i ɨ tyaɨte tɨcɨn: “U pu nu'u a'ahua'a e'irajca ruche.” 2 Aj mu mi ca'anacan tyujsaɨj eihua tyaɨte, matɨj mana'a cai che'e titya'uve u chi'ita. Camu majta á'avejricaa ta'apueerta. Ajta aɨn ɨ Jesús, u pu anu'uhuatyavaa u chi'ita. Aɨ pu tihue'ixaatya'acaa a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. 3 Aj mu mi a'atɨ a'ure'enyejte ɨ Jesús jemi saɨj tɨ ti'icu'i. Cɨyaaxara'acaa nainjapua ɨ a'atɨ. Mamuaacua mu ráachuisima'a. 4 Aru capu huatarɨ'ɨristaraca'a maj ru'utyarujte'en u tete'e a'utɨ Jesús anu'ujvee, a'ini tyamua'a mu tí'ityamui'icaa ɨ tyaɨte. Aɨj mu cɨn, anticɨɨnya ánɨmɨ chi'i japua, matɨ'ɨj mi ra'anaacu ɨ chi'i japua. Aj mu mi ru'ucajtuaa ɨ tɨ ti'icu'i a'utɨ anu'uhuatyávaaca'a ɨ Jesús. 5 Aj pu'i hua'useij, ajta ayan tyu'umuá'a tɨcɨn metya'atzaahuate'e, micu. Aɨj pu cɨn ayan tiraata'ixaa ɨ tɨ ti'icu'i tɨcɨn: ―Niyauj, pu'uri hui timuaatauuni'iri'i ɨ Dioj ɨ paj cɨn autyajturaa ɨ jemin. 6 Meenti a vejli'i seica maun e'iráuu ɨ mej te'eyu'uxaca ɨ ruye'ira cɨme'e. Matɨ'ɨj maɨjna huanamuajri'i a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a ɨ Jesús, matɨ'ɨj mi meyan tyu'umuá'a ɨ rutzajta'a tɨcɨn: “¿A'iqui een cɨn ayan ti'ixa amɨjna mɨ tevi? A'ij pu pua'a xaa nya'u ti'ixa. Capu aɨjna cɨn antyujmua'aree amɨjna tɨ seij tyu'utauuni'i ɨ tɨ cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. Aɨ pu'u ɨ Dioj antyujmua'aree tɨ ayan seij tyu'utauuni'i. Yaa mu tya'umua'atzɨjca'a aɨme ɨ mej te'eyu'uxaca ɨ ruye'ira cɨme'e.” 8 Ajta aɨn Jesús, aɨ pu rutzajta'a rú'umua'areeracaa a'ij mej ye'i ti'imua'atzɨjca'a ɨ rutzajta'a. Tɨ'ɨj i ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn seyan tya'umua'atze ɨ rutzajta'a? 9 ¿Ti'itajni cai muare'eri, ni qui nyej neyan tiraata'ixaate'en ɨ tɨ cɨyaaxara'a yee: “Pu'uri timuaatauuni'iri'i ɨ paj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi”, na'ari yee: “Ajchesi, pata'aj ra'anchueni mɨ utaatzi. Pajta yee a'ura'ani”? 10 Ayaa nu xaa nya'u rɨni sata'aj raamua'aree, i nyej nyajta tyaata'a jetze a'iráanye, nyajta nu nyaɨjna cɨn antinmua'aree iiyan chaanaca japua nyej ni tihua'atauuni'i ɨ maj cɨn ata'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi. ―Yaa pu tihua'uta'ixaa ɨ Jesús. Aj pu'i ayan tiraata'ixaa ɨ tɨ cɨyaaxara'a tɨcɨn: ―Ayaa nu ti'imue'ixaate'e. Ajchesi, pajta ra'anchueni mɨ utaatzi. Aricu a'u paj e'eche. 12 Ajta e'eyan aɨn tɨ ti'icui'ica'a, aɨ pu ajchá. Ra'ajchuá ɨ ru'utaatzi. Tɨ'ɨj i á'uraa, meti'iseiraca ɨ tyaɨte. Aɨj mu cɨn naimi'i a'ij tya'utaseij. Rɨ'ɨ mu tiraata'a ɨ Dioj. Meyan tɨcɨn: ―Catu a'anaj ti'itɨj huaseij tyatɨj ijii. ―Yaa mu tyu'utaxajtaca'a ɨ tyaɨte. 13 Tɨ'ɨqui ajtahua'a Jesús aun a'umej a'u tɨ a'avastɨme ɨ jaj. Aa mu a'ure'enineica'a naimi'i ɨ tyaɨte jemin ɨ Jesús. Ajta aɨn Jesús, aɨ pu hué'ixaatya'acaa ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj hue'irajtuaani. 14 Aj pu'i ayée a'ure'ene. Tɨ'ɨqui aun ɨ Leví huaseij, ɨ tɨ i'i yaujra'an aɨjna ɨ Alfeo. Au pu unú'ujcatii chi'ita maj tzajta'an tíiteji'ivi ɨ mej ti'itɨ'ɨcɨca. Aj pu'i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pata'aj nya jamuan a'ujcha'acanye'en. Aj pu'i aɨn ajche ɨ Leví. Tɨ'ɨqui a'umej jamuan. 15 Tɨ'ɨqui ayan tyuju'urɨj matɨ'ɨj a'ará'a ɨ Leví tɨ e'eche. Jesús pu aɨme jamuan ti'icua'aca'a ɨ maj a'ij pua'a ti'ityetyaɨte. Aɨ mu aɨn pɨrɨcɨ ɨ mej hua'ajijve ɨ mej ti'itɨ'ɨcɨca, majta ɨ maj cai xa'apɨ'ɨn rɨjca. Aɨ mu ti'icua'aca'a meesa japua jamuan ɨ Jesús, majta seica ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Naijmi'i mu ti'icua'aca'a a'ini mamui'icáa ɨ maj á'ujhua'anya'a ɨ Jesús jamuan. 16 Meenti seica a'a vejli'i ma'acɨɨnyaca'a. Aɨme mu aɨn pueen ɨ mej tyu'ujmua'ate ɨ tɨ tyu'uxajtaca'a ɨ Moisés tyaacan. Eihua mu nu'u raxe'eve'e ɨ ruye'ira. Ayaa mu antya'aruu aɨme tɨcɨn fariseo. Aɨ mu meyan tyu'useij a'atyaɨn maj jamuan ti'icua'aca'a ɨ Jesús. Aj mu mi meyan aɨme tyu'uta'ixaa ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn aɨn a'amua maestru ti'icua'aca, ajta ya'aca aɨme jamuan ɨ maj tí'iteji'ivi, ajta aɨme jamuan ɨ maj cai xa'apɨ'ɨn rɨcɨ? ―Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a aɨme ɨ mej tyu'ujmua'ate yu'uxarira'an jetze ɨ Moisés, aɨme ɨ mej hua'a jetze ajtyama'acantaca'a ɨ fariseo. 17 Tɨ'ɨj aɨn hua'unamuajri'i ɨ Jesús, ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Ayaa pu tí'een aɨjna cɨme'e ɨ tyaɨte ɨ mej maun a'uré'eninyei jemin ɨ mej ya'anaca. Capu ruxe'eve'e maj maɨn a'uré'eninyeica'an ɨ jemin aɨme ɨ mej re'en, silu aɨ mu xaa a'uré'eninyei ɨ tɨ ya'anaca jemi ɨ mej ti'icucui'i. Ayaa pu che'eta na'a een inyeetzi jemi. Canu nyaɨjna cɨn yeve'eme nyej nyaɨme huata'inyen ɨ mej meyan ruseijrata yee maj xa'apɨ'ɨn rɨcɨ, silu aɨmej nu jemi yeve'eme ɨ maj meyan ru'umua'aree ɨ rutzajta'a maj cai xa'apɨ'ɨn rɨcɨ. 18 Tɨ'ɨqui ayan tyuju'urɨj. Aɨ mu rú'itzi'iva'acaa ɨ maj Juan jamuan á'ujhua'anya'a, majta ɨ fariseo. Matɨ'ɨj mi seica e'ire'enye ɨ Jesús jemi. Ayaa mu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn mauritzi'ivi ɨ maj Juan jamuan á'ujhua'an, majta aɨme ɨ fariseo? Ma majta, ɨ mej mueetzi jamuan á'ujhua'an, camu meyan rɨcɨ. ―Yaa mu tiraata'ixaa. 19 Aj pu'i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a a'atɨ huatyenyaɨche, aj pu'i ru'amiincustyamua'a huata'inyeesin mej mi tyu'uyesten. Aj pu'i aɨn tihua'amin. ¿Ni qui í'irɨni maj ru'itzi'iva'a tɨ pua'a hua'a jamuan auj ti'iyestya'a ɨ a'atɨ? Capu xaa nya'u. 20 Aru ee, aj pu tyaja'ure'enyejsin ɨ xɨcaj ɨ maj jetzen ra'avi'itɨn ɨ a'atɨ. Aj mu xaa maɨn amiincustyamua'ame'en ru'itzi'ive'en a'ini capu che'e hua'a jamuan a'utejvee ɨ hua'amiincu. A'ini'i inyaa, nyauche'e nu ye huatyejvee, camu ru'itzi'ive'en ɨ nya'amiincustyamua'a. 21 ’Niche'e seij amuaata'ixaate'en ɨ nyuucari. Tɨ pua'a a'atɨ aɨjna cɨn ti'ihuaujcu'une'epe'en ɨ cɨɨxuri tɨ mi'ima'acan, capu ayan aɨjna cɨn tyu'ujcu'unye'epe'en cɨɨxuri cɨme'e tɨ cai xɨ a'ana á'usini'i. Huatyatzu'uta aɨjna ɨ cɨɨxuri tɨ jajcua tɨ'ɨj huatyaja'usini'ihua. Tɨ'ɨj i raatyasujtza'ana ɨ tɨ mi'ima'acan. Aj pu'i aɨjna tɨ anásujtza'ani, eitze'e pu i va'atɨ anasuutza'ani a'ame. 22 Ajta, capu ti'itɨ vaɨre'e tɨ pua'a a'atɨ ru'ucajtu'aani navij limeetajra'a tzajta'a tɨ racue'iríihuajmee nahuaj ɨ maj mauchan raataahuaca'a. Tɨ pua'a meyan raaruuren aɨjna ɨ nahuaj tɨ jajcua aɨ pu ra'anasujtza'ana ɨ navij tɨ racue'iríihuajmee. Tɨ'ɨqui a'uvaɨjtzi ɨ navij, ajta ɨ nahuaj. Aɨj pu cɨn ayan tyu'ujxe'eve'e tɨ ru'ucajtu'aani ɨ navij tzajta'a tɨ jajcua aɨjna ɨ nahuaj tɨ ajta jajcua. 23 Tɨ'ɨqui ayan tyuju'urɨj. Ajna xɨcajra'an jetze maj rusa'upihua'a, au pu auma'aca e'ita'a ɨ vi'ira'a japua ɨ Jesús. Majta maɨn ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, aɨme mu autyajhuii maj ru'ijtzaanaxɨ'ɨn ti'itɨ taujri atze'e a'ini eihua mu tajcuca'a. Au mu a'atajú'unca'a maru'ijtzá'ana. 24 Majta maɨn ɨ fariseo, matɨ'ɨj hua'useij maj meyan rɨjcaa, aj mu mi meyan tiraata'ixaa ɨ Jesús. Meyan tɨcɨn: ―Casi'i, ¿a'ini een cɨn meyan rɨcɨ aɨme ɨ mej mueetzi jamuan á'ujhua'an? Capu a'ij ti'irɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan rɨjca ajna ɨ xɨcajra'an jetze mej jetzen rusa'upi. 25 Aj pu'i hua'uta'ixaa ɨ Jesús. Ayan tɨcɨn: ―Niche'e a'atzu tyajamue'ixaate'en. ¿Ni sacai muan a'anaj ra'ujijve ɨ yu'uxari jetze a'ij tɨ ye'i huarɨj ɨ David tyaacan tɨ'ɨj huata'icuataca'a, majta ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a? 26 Tɨ'ɨj nu'u ti'ityavaaca'a ɨ Abiatar tyaacan aɨjna cɨme'e tɨ tihue'ijte'e ɨ mej ti'ivaɨra'acaa teyujta'a, au pu utyajrupi ɨ David. Ajta aɨn ɨ pan ɨ maj Dioj huatamuaɨ'ɨvejte u teyujta'a, aɨ mu'u nu'u racua'aca ɨ mej ti'ivaɨre'e aujna teyujta'a. Capu maa a'atɨ racua'aca. Ma ajta aɨn ɨ David, aɨ pu cai teyujta'a ti'ivaɨra'acaa. Capu a'ij ti'itɨ huarɨj. Aɨ pu nu'u raacuaa aɨjna ɨ pan ɨ maj Dioj huatamuaɨ'ɨvejte. Ajta tihua'umí ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Capu a'atzu autyajturaa ɨ David tyaacan ɨ Dioj jemi. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa ɨ Jesús. 27 Ajta Jesús ayan tihua'uta'ixaa. Ayan tɨcɨn: ―Ajna xɨcajra'an jetze ɨ mej jetzen rusa'upi, ayaa pu Dioj tiraaxa'apɨ'ɨntare ta'aj hua'utavaɨre'en ɨ tyaɨte. Capu ayaa na'a tiraaxa'apɨ'ɨntarej ɨ Dioj mej mi aráurasten mana'a ajna xɨcajra'an ɨ mej jetzen rusa'upi. 28 Aɨj nu cɨn, inyaa i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye, ayaa nu een cɨn antinmua'aree nyajta nyajna xɨcajra'an jetze matɨ'ɨj rusa'upi.

Marcos 3

1 Tɨ'ɨqui ajtahua'a utyajrupi teyujta'a ɨ Jesús. Saɨj pu unu'uhuatyavaaca'a. Ti'icui'i aɨjna, cɨyaaxara'a ɨ rumuajca'a jetze. 2 Majta mu maɨn unu'uhuatyáuuca'a ɨ fariseo. Aɨ mu re'eeva'acaa ɨ Jesús, aisɨ tɨ pua'a aɨn cai tiraahuaate'en ɨ tɨ ti'icu'i. Aj pu ajtahua'a pɨti'irɨjcaa ɨ xɨcajra'a ɨ mej jetzen rusa'upi. Aɨ mu fariseo rumua'atziitya'aca'a ɨ maj cɨn jetzen tya'ujpuá'ajte'en. 3 Aj pu'i Jesús ayan tiraata'ixaa ɨ tɨ cɨyaaxara'a ɨ rumuajca'a jetze, tɨcɨn: ―Ajchesi. Huatyechaxɨ iiya e'ita'a. ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a. 4 Ajta e'eyan hua'uta'ixaa ɨ seica. Ayan tɨcɨn: ―¿Ti'itajni ti'ita'aca tɨ a'atɨ ayan huarɨni tɨ'ɨj ajna tyaja'ure'enyen ajna xɨcajra'a maj jetzen rusa'upi? ¿Ni ayan tiraavijte'e tɨ a'atɨ ayan huarɨni ɨ tɨ xa'apɨ'ɨn cɨn seijre'e, na'ari ɨ tɨ tyu'uje'ihua'a? Ajta, ¿ni qui i'i xa'apɨ'ɨn nyej neyan huarɨni ajna xɨcajra'a mej jetzen rusa'upi nyej ni raarujte'en ɨ a'atɨ tɨ'ij cai huamɨ'ɨni, na'ari nyej ni raata'an tɨ huamɨ'ɨni? ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a ɨ Jesús. Ma majta maɨn ɨ seica, camu a'ij tyu'utaxajtaca'a aɨme. 5 Aj pu'i Jesús hua'useirajraa. Acaujtzáahuatya'a yaa cumu tɨj nyu'ucamɨ'ɨ. Ajta huatáujxaamɨjte hua'a jemi a'ini camu raxe'eva'aca'a maj raanamua. Aj pu'i aɨn ayan tyu'uta'ixaa aɨjna tɨ ti'icu'i tɨcɨn: ―Huatatzaara mɨ amuajca'a. Aj pu'i aɨn ɨ tyaata'a, raatatzaaraca'a ɨ rumuajca'a. Cɨme'en pu'u raatatzaaraca'a, aj pu'i huaruj ɨ a'atɨ ɨ rumuajca'a jetze. 6 Aj mu mi huiiraacɨ aɨme ɨ fariseo. Matɨ'ɨj mi autyajhuii maj raaxa'apɨ'ɨntare'en seica jamuan a'ij mej ye'i huarɨni mej mi raaje'ica ɨ Jesús. Aɨme ɨ seica, ai mu aɨn pueen ɨ maj á'ujhua'an jamuan ɨ tajtuhuan tɨ ve'e. Ayaa pu antyahuaa aɨjna tɨcɨn Herodes. 7 Tɨ'ɨqui á'uraa ɨ Jesús. Aa pu a'ará'a a'u tɨ a'avastɨme ɨ jaj. Majta mu jamuan a'ucɨj ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Eihua mu majta tyaɨte a'ucɨj jamuan ɨ maj maun a'uchaatɨma'acaa u Galileeya. 8 Matɨ'ɨj raamua'areeri'i a'ij tɨ ti'itɨ huáruu ɨ Jesús, tɨ ayan eitze'e raayɨ'ɨtɨhua'a cai maa a'atɨ, eihua mu majta maun a'arácɨ'ɨca'a aujna u Judea, majta aujna u Jerusalén. Au mu majta a'arácɨ'ɨca'a u Idumea. Majta seica maj a'uchaatɨma'acaa u Tiro, majta u Sidón. Seica mu majta e'itacɨ'ɨca'a utavan pujme'en ɨ Jordán. 9 A'ini pu'uri tihuá'uhua'atya'aca'a eihua ɨ mej tí'icucui'icaa, eihua mu ɨ mej ti'icucui'ijmee ajtyáxɨɨraca'a a'u tɨ a'utyavaaca'a ɨ Jesús. Mue'itavatzɨjxɨ ajna vejli'i jemin. Eihua mu raara'amɨjhua'a aɨjna ɨ Jesús. Aɨj pu cɨn aɨn hua'utaij maj jamuan á'ujhua'anya'a maj baarcu raahuaviitze'en tɨ jetzen ateeyeijxɨ'ɨn mej mi cai ratziinajye'ican ɨ tyaɨte. 11 Majta maɨn tiyaaru'u ɨ maj hua'atzajta'a seijra'acaa, matɨ'ɨj raaseij ɨ Jesús, aj mu mi titunutaxɨ vejli'i jemin. Ayaa mu titeejíjhuaca'a tɨcɨn: ―Muaa pa i'i yaujra'an ɨ Dioj. ―Yaa mu tyu'utaxajtaca'a aɨme. 12 Aru Jesús, tɨ'ɨj hua'ajtya'axɨ, aj pu'i ayan tihua'utaij maj cai meyan rɨjca, maj raxajta a'atɨ tɨ pɨrɨcɨ. 13 Aj pu'i an a'ujnyéj ɨ jɨri jetze, a'ini pu'uri rú'umua'areeracaa a'achu maj pua'amua ɨ tɨ tihua'utaijte'esin. Aj pu'i hua'utajee. Matɨ'ɨj mi a ave'ere'enye ɨ tɨ hua'ava'ajajpuaxɨ. 14 Tamuaamuata'a japuan hua'apua mu ará'axcaa ɨ tɨ hua'ava'ajajpuaxɨ. Aj pu'i aɨn tihuéijca aɨjna cɨme'e maj á'ujhua'anye'en jamuan, majta hua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte ɨ Dioj jetze ma'acan. 15 Aɨ pu ajta huéijca aɨjna cɨme'e maj antyujmua'aréera mej mi meyan tihua'uhuaate'en ɨ mej ti'icucui'i, ajta maj majta hua'utamuarite'en ɨ tiyaaru'u maj hua'a tzajta'a seijre'e ɨ tyaɨte. 16 Ai mu aɨn pueen ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. Jesús pu aɨn huatajee ɨ Simón. Tɨ'ɨqui ayan raatamuá'a tɨcɨn Pedro. 17 Ajta pu aɨn ɨ Jacobo, ajta juutzajra'an ɨ Juan. Ai mu maɨn pɨrɨcɨ yaujmua'ame'en ɨ Zebedeu. Tɨ'ɨqui aɨjna ɨ Jesús ayan hua'utamuá'a ɨ runyuuca cɨme'e tɨcɨn Boanerges. Ayaa pu huataujmua'a aɨjna tɨcɨn Yaujmua'ame'en ɨ mej Tyenyuuve. 18 Seica pu ajta hua'utajee. Ai mu aɨn pueen ɨ Andrés, ajta aɨn ɨ Felipe, ajta ɨ a'atɨ tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Bartolomé, ajtahua'a seij ɨ Mateo, ajta ɨ Tomás, ajta aɨjna ɨ Santiago ɨ tɨ yaujra'an pueen aɨjna ɨ Alfeo, ajta ɨ a'atɨ tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Tadeo. Aɨj pu ajta huatajee aɨjna ɨ Simón ɨ tɨ á'ucha'acanya'a hua'a jamuan ɨ mej meyan huataujmua'a tɨcɨn cananista. 19 Aɨj pu ajta huatajee ɨ Judás tɨ ayan te'entimu'utaca tɨcɨn Iscariote. Aɨjna ɨ Judás, aɨ pu aɨn pueen tɨ aviitzi cɨn hua'utatui aɨjna ɨ Jesús. 20 Tɨ'ɨqui á'uraa ɨ Jesús. Aj pu'i chi'ita a'utyajrupi, majta ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Majtahua'a mu eihua ajtyáxɨɨraca'a ɨ tyaɨte, ca che'e huatarɨ'ɨriistaraca'a mej tyu'ucua'ani aɨjna cɨme'e maj eihua tyaɨte. 21 Aj mu mi raamua'areeri'i ɨ ihuaamua'ame'en ɨ Jesús a'u tɨ aɨn e'ij e'enya'a. Aj mu mi a'uré'enye mej mi ra'anvi'itɨn. Ayaa mu een cɨn huarɨj aɨjna cɨme'e tɨ nu'u huataujtɨmue'i ɨ Jesús. 22 Majta maɨn ɨ mej te'eyu'uxaca teyujta'a, ɨ maj maun a'araacɨ u Jerusalén, ayaa mu tí'ixajtacaa aɨme. Meyan tɨcɨn: ―Beelzebú pu jetze araujca'anye amɨjna mɨ tevi. Beelzebú ɨ tɨ tihue'ijte'e naijmi'ica ɨ tiyaaru'use, aɨjna Beelzebú pu ca'anijra'a rata'aca amɨjna tɨ hua'umuarite'en ɨ tiyaaru'use. ―Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a aɨme. 23 Ajta aɨn ɨ Jesús, aɨ pu hua'utajee aɨmej ɨ mej te'eyu'uxaca mej mi raanamua ɨ nyuucari tɨ cɨn tihua'amua'aten. Ayan tɨcɨn: ―¿A'ini ti'irɨ'ɨri tɨ Satanás rusaɨj hua'utamuarite'en ɨ rutyaɨtestyamua'a? Capu a'ij ti'irɨ'ɨri. 24 Ayej che'eta na'a, tɨ pua'a chajta'ana e'ita'a ma'utacɨɨnye, tɨ pua'a meyan huarɨni aj mu mi tyújnya'usi'ite'esin. Matɨ'ɨj a'utácɨɨnye e'ita'a aɨjna ɨ chajta'ana, capu che'e a'ateere. 25 Ajta, tɨ pua'a tyaɨtyestyamua'ame'en ɨ a'atɨ, meyan che'eta mana'a e'ita'a a'utácɨɨnye, camu che'e a'ateere ɨ tyaɨtestyamua'ame'en ajna a'u tɨ e'eche ɨ a'atɨ. 26 Ayej che'eta na'a, tɨ pua'a Satanás ayan huarɨni a'utɨ e'eche, tɨ pua'a aɨn hua'utenya'usi'ite'en ɨ rutyaɨtestyamua'a, aɨ pu ajta cai che'e a'ateere, silu aɨ pu te'entipua'arite'esin. 27 ’Seij nu nyajtahua'a huataxajta ɨ nyuucari. Tɨ pua'a a'atɨ raxe'eva'a tɨ tiraanahue'i ti'ara'an a tɨ e'eche ɨ tɨ ruca'anye, anacai pu ruxe'eve'e tɨ raatyajɨ'ɨque'en ɨ tɨ ruca'anye. Aj pu xaa rɨ'ɨri tɨ utyarute a'u tɨ e'eche tɨ'ij tiraanahue'i. 28 ’Ayej xaa nya'u ti'ayajna, aɨme cɨme'e ɨ tetyaca, rɨ'ɨri tɨ tihua'utauuni'i naijmi'ica ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, ajta naijmi'ica ɨ mej a'ij pua'a ti'ixaxa'a. 29 Aru, tɨ pua'a a'atɨ a'ij pua'a ti'ixajta aɨjna jetze ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, capu xaa nya'u a'anaj tiraatauuni'ira aɨjna. Aɨ pu ru'ityá'a a'ame para rusen cɨme'e. ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a ɨ Jesús. 30 Ayaa pu Jesús tihue'ixaa aɨjna cɨme'e mej meyan tí'ixajtacaa tɨ nu'u tiyaaru'u tzajta'an seijra'acaa, mej mi meyan tiraamua'aree tɨ aɨn Jesús aɨjna jetze araujca'anyajca'a ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, tɨ'ij ayan huarɨni ti'itɨj cɨme'e. 31 Meenti aɨn naanajra'an, majta aɨme ɨ ihuaamua'ame'en, aɨ mu u a'ará'a. Aa mu a'utyahuiixɨ mana'a pua'aque. Aj mu mi raatachu'eve. 32 Majta maɨn ɨ mej huiraatya'acaa jamuan ɨ Jesús, aɨ mu raata'ixaa, meyan tɨcɨn: ―Ma mu a'utyáuu pua'aque anaana, majta a'ihuaamua'a. Mámuahuauhuau, micu. ―Ayaa mu tiraata'ixaa. 33 Aj pu'i ayan tyu'utanyu ɨ Jesús. Ayan tɨcɨn: ―¿A'ataani maɨn pueen ɨ mej ninaana nusu nye'ihuaamua'a? ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a. 34 Tɨ'ɨqui hua'useirajraa ɨ tyaɨte ɨ maj a'atacaitɨma'aca ɨ jemin. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ai mu aɨn pueen ɨ mej jee ninaana, majta ɨ nye'ihuaamua'a. 35 A'achu maj pua'amua meyan aráurasten a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj, ai mu aɨn pueen ɨ mej ninaana, majta nyaja'atzimuá, majta nyacu'utzimuá, majta aɨme ɨ nyajúutzimua'a. Tɨ'ɨqui á'uraa.

Marcos 4

1 Aj pu'i Jesús aj a'ucáanye aa tɨ a'avastɨme ɨ jaj tɨ'ij ajtahua'a tihua'amua'aten. Aj mu mi eihua ajtyáxɨɨraca'a ɨ tyaɨte a'u tɨ a'utyavaaca'a. Tyamua'a mu tí'ityamui'icaa ɨ tyaɨte. Aɨj pu cɨn atyajraa ɨ baarcu jetze tɨ jaata'a a'acáva'acaa. Majta maɨn ɨ tyaɨte, aa mu a'ucaitɨma'aca'a a'apueiri japua. 2 Eihua pu tihue'ixaatya'aca'a aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari. Ayaa pu tihue'ixaa seij cɨme'e ɨ nyuucari. Ayan tɨcɨn: ―Xaanamuajri'i muan. A'atɨ tɨ nu'u ti'ihuastyahua'a, u pu á'umej tɨ tyaja'ahuaste'en, 4 Aa pu auma'acaa ratáhua'anáa ɨ imue'eri. Seica pu juye jetze a'uvatzɨ́jraa. Aj mu mi pina'ase utya'ɨmɨ ava'acanyáa, maraara'aje'ipɨ. 5 Ajta nu'u seica huavatzɨ́jraa tyetye tzajta'a a'u tɨ cai eihua chuej á'uca. Yaa pu'i tyaja'ure'enye, a'ini capu huatyetyee ɨ chuej tɨ tzajta'an iru'ucarutixɨ'ɨn ɨ jiinya'ara'an, ca'anacan pu huara'apɨstaca'a ɨ chuej. Aj pu'i ca'anacan ajnyajxɨ ɨ imue'eri. 6 Ajta tɨ'ɨj u e'ire'enye ɨ xɨcaj, tɨ'ɨqui huara'ahuaa xɨcaj cɨme'e ɨ tɨ tyu'unyej. A'ini capu ajtánaana'ajma'aca'a, aɨj pu cɨn huara'ahuaa. 7 ’Ajta seica ɨ imue'eri, au pu a'uvatzɨ́jraa a'u tɨ tzicare'e a'uvaatɨma'acaa. Tɨ'ɨj aɨn tzicare'e huavaujse. Tɨ'ɨqui aɨn tzicare'e ra'ava'ana aɨjna tɨ tyu'unyej. Aɨj pu cɨn cai huacɨɨraca'a. 8 Aru seica pu nu'u aun a'uvatzɨ́jraa a'u tɨ a'uré'en ɨ chuej. Aɨ pu huanyej. Tɨ'ɨj huavaujse, aj pu'i tyamua'a tyu'ucɨɨraca'a. Seica ɨ imue'eri, ayaa pu caté'etejma'aca'a ɨ cuuxa'a jetze seij tɨ ajtanyéj i'icɨɨri a'achu cumu seite japuan tamuaamuata'a ɨ jatzi. Ajta seica ayan caté'etejma'aca'a a'achu cumu hueicate. Ajta seica anxɨte pu caté'etejma'aca'a seij ajta seij. ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a ɨ Jesús. 9 Ajta ayan tihue'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a a'atɨ huityajnamua, che'e aɨn raanamua tyamua'a naa. 10 Matɨ'ɨj mi a'ucɨj ɨ tyaɨte. Aru camu naijmi'i. A pu a'utyajturaa ɨ Jesús. Majta seica ɨ maj naijmi'i á'ujhua'anya'a hua'a jamuan ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua a'ara'ase. Matɨ'ɨj mi meyan tiraataihua'uri'i a'ij tɨ huataujmua'a aɨjna ɨ nyuucari tɨ raaxajtaca'a. 11 Ajta aɨn Jesús, ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Muejmi pu Dioj tyu'ixaa a'ahuaritaacan cɨme'e aɨjna ɨ tɨ huatáuravaataca'a ɨ Dioj jemi a'iqui ti'iseira'a a'ame ajna xɨcajra'a jetze tɨ'ɨj Dioj ti'itaitya'a a'ame iiyan chaanaca japua. Aru amɨmej má maj a'utyáuu pua'aque, nain pu tihué'itiira nyuucari cɨme'e. 12 Ayaa pu tihua'aruure. Tɨ'ɨj tihue'ixaate'en ɨ nyuucari jetze, seica mu meyan tyu'umua'ati tɨcɨn: “Cu xuee teyau'eite ityan.” Ajta matɨ'ɨj ranamuaaran, meyan tɨcɨn: “Tu'ityájnamua ityan.” Aru capu xaa nya'u. Camu yau'eite, camu majta tanamua. Dioj pu tihué'itiira nyuucari cɨme'e mej mi cai yau'eitaa mua'ara'ani, mej mi cai raanamuaa, a'ini camu a'atzu raxe'eve'e mej saɨque tirajtyauni a'ij mej ye'i huarɨni, tɨ'ij aɨn cai tihua'utauuni'i ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. 13 Ajta Jesús pu ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni tzaa sacai yau'eitaa xa'araa eijna i nyuucari? Tɨ pua'a sacai yau'eitaa xa'araa, ¿A'ini ti'irɨ'ɨri sej si seyan yau'eitaa xa'ara'ani ɨ seica ɨ nyuucari? Nu'uri ijii amuaata'ixaate'esin huataujnyátacan cɨme'e a'ij tɨ huataujmua'a i nyuucari tɨ cɨme'en raxa aɨjna ɨ a'atɨ tɨ nu'u ti'ihuastyahua'a imue'eri cɨme'e. 14 ’Aɨjna ɨ imue'eri tɨ huaste'e, ayaa pu seijre'e tɨj ɨ a'atɨ tɨ a e'etyécha'acanye'e hue'ixaate'e ɨ nyuucara'ara'an cɨme'e tɨ Dioj jemi a'uve'eme. 15 Ajta seica ɨ tyaɨte, yaa mu e'en cumu ɨ imue'eri tɨ aun a'uvatzɨ́jraa juye jetze. Aɨ mu naa ti'ijnamua ɨ nyuucara'ara'an tɨ raaxajtaca'a ɨ a'atɨ. Aru, matɨ'ɨj meyan ranamua, aɨ pu tiyaaru'u hua'ari'iraca. Aɨ pu hua'ari'iraca ɨ nyuucari ɨ maj rú'umua'areeracaa ɨ rutzajta'a. 16 Majta seica, yaa mu e'en tɨj aɨjna ɨ imue'eri tɨ huahuásti'ihuaca'a ɨ tetej tzajta'a. Anacai pu hua'aranajchaca'a ɨ nyuucari ɨ maj raanamuajri'i. 17 Aru cumu cai eihua ajtanáana'ajme, aɨj mu cɨn rajpueitzi mua'aye'i maɨjna cɨme'e mej seica hua'axaahuari'ira cɨme'en ɨ nyuucari, na'ari tɨ pua'a seica a'ij pua'a mahua'aruure, cɨj mu'u te'eviicue'i. Ca'anacan mu ma yuuraini. 18 ’Majta seica ɨ tyaɨte, ayaa mu e'en tɨj ɨ imue'eri tɨ huahuásti'ihuaca'a a'u tɨ a'utzicare'ejmee. Aɨ mu ranamua ɨ nyuucari. 19 Aru eihua pu hua'a jetze ruxe'eve'e a'ij maj rujɨɨmua'a mana'a tirajtyauve iiyan chaanaca japua tyej japuan seijre'e. Ayaa mu huaujmua'amua mej ti'ituava'a. Majta meyan ti'inyacua'atze mej chijtyaani pueenye'en. A'ini tɨ'ɨj pɨ na'a mu meyan ti'imua'atze a'ini ayaa mu ti'ixe'eve'e, capu che'e tya'uve ɨ hua'a tzajta'a mej japuan tyu'umua'ati ɨ nyuucari. Aɨj pu cɨn cai che'e rɨ'ɨri tɨ hua'utavaɨre'en ɨ nyuucari ɨ hua'a tzajta'a. 20 ’Majta seica, ayaa mu e'en cumu aɨjna ɨ imue'eri tɨ huavatzɨ́jraa japuan ɨ chuej tɨ a'uré'en. Aɨ mu xaa ranamua ɨ nyuucari, majta ɨ rutzajta'a raatyatuasin ɨ rumua'ariira'a cɨme'e. Ayaa pu een tɨj een ɨ imue'eri tɨ huacɨɨraca'a eihua. Seica mu tyu'utyavaɨre'esin eihua. Seica mu tyu'utyavaɨre'esin cumu ɨ imue'eri tɨ huacɨɨraca'a a'achu cumu seite japuan tamuaamuata'a tɨ caté'etejme, seij ajta seij. Majta seica cumu ɨ tɨ huacɨɨraca'a a'achu cumu hueicate tɨ caté'etejme, majta seica meyan e'en cumu ɨ tɨ huacɨɨraca'a achu cumu anxɨte, seij ajta seij. 21 Ajta ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿A'ini tyajamua'amitejte'e muejmi? Tɨ pua'a a'atɨ ye vé'eme'en, aparaatu tɨ tijajna, ¿A'uni jetze ya'aruuren aɨjna ɨ aparaatu? ¿Ni sicu'u jetze ru'utyáratza, na'ari utaatzi jete ye'iráchajtza?. Capu xaa nya'u aa ya'utya'avaata, silu an pu eijre'e ya'ujchájtza, ánɨmɨ tɨ'ij a'ɨmɨ a'atányeeri'icɨj. 22 Ti'itɨ tɨ a'ij tyi'aviitzi'i, capu ayan eenye'en a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e, silu huataujseijrata a eijre'e. Na'ari ti'itɨ tɨ a'ij aviitzi'i cɨn ti'imuari'ihua, aj pu'i mua'areeri'ihuan. 23 Muan xu saj rarɨ'ɨrejve. Xaanamuajri'i. ―Yaa pu tihue'ixaa ɨ Jesús. 24 Ajta ayan tihue'ixaa tɨcɨn: ―Rɨ'ɨ xu'u tiraanamua i sej ti'inamua. A'achu saj caj ti'ijnamua ɨ nyuucari, ayaa pu che'eta na'a Dioj tyajamuaata'asin muejmi sej si eitze'e yau'eitaa xa'ara'ani. Ajta aɨn, auche'e pu eitze'e tyajamuaata'asin i sej ranamua. 25 Ayaa pu te'eme. Tɨ pua'a a'atɨ rɨ'ɨ ti'ijnamuajrave, Dioj pu raata'asin tɨ eitze'e yau'eitaa a'ara'ani. Ajta, tɨ pua'a a'atɨ cai rɨ'ɨ ti'ijnamuajrave, Dioj pu rá'ari'ira a'achu tɨ caj ari tiyau'eite. 26 Ajta ayan tɨcɨn: ―Ayaa pu ti'irɨnyaca matɨ'ɨj meyan rɨjca a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. Yaa mu'u huatamui'iraca tɨj huavaujse'en ɨ imue'eri tɨ a'atɨ raahuaste. Aɨjna ɨ a'atɨ ratáhua'anáa pu auma'acaa ɨ imue'eri. 27 Tɨ'ɨqui huatacutzi aɨjna ɨ a'atɨ. Aj pu ijta'i í'ijɨsti tɨ'ɨjta'i ájchesin. A'ateeri tɨ huacáitɨma'a a'ame. Aj pu'i ajnyejsin, tɨ'ɨj i vaujse'en. Aru aɨjna ɨ a'atɨ, aɨ pu cai ramua'aree a'ij tɨ ye'i te'ejnyej ɨ imue'eri. 28 Aɨjna ɨ chuej pu hui rusaɨj rɨ'ɨ raruuren tɨ huavaujse'en ɨ imue'eri. Anacai pu ajnyejsin ɨ huaacɨxa'a. Aj pu'i ɨ huijmueeyu. Tɨ'ɨqui ijta'i mueiyujra'an jetze cányejsin ɨ jatzi. 29 Tɨ'ɨj aɨn huaca'anáa ɨ jatzi, aj mu mi u ya'atzaanan. Pu'uri ijii tyaja'ure'enye a'anaj xɨcajra'a jetze mej jetzen ti'itza'anaca. 30 Ajta ayan tyu'utaxajtaca'a ɨ Jesús tɨcɨn: ―¿A'ini ye'i ti'irɨ'ɨri tyej ti teyan raataxaj a'ij tɨ ye'i tie'ijta ɨ Dioj? ¿Ti'itajqui nyuucarijra'a ruxe'eve'e tyaj raataxaj a'ij tɨ ye'i ti'irɨnyaca Dioj tɨ e'eseijre'e? 31 Ayaa pu een cumu ti'itɨ tu'upi tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn mostaasa. Ayaa pu e'en tɨ eitze'e cɨle'en cai maa seica jatzijra'a tɨ yan seijre'e iiyan chaanaca japua. 32 Tɨ'ɨj huasti'ihua aɨjna ɨ jatzi, aj pu'i vaujse'en. Tɨ'ɨj huavaujse'en, eitze'e pu maj ajtɨtɨ'ɨ a'aye'i cai ɨ pi'ista tɨ yan seijre'e iiyan chaanaca japua. Tyamua'a pu ti'ipuápua'amee ɨ cɨya'ara'an. Ajta ɨ xamue'ira'an, tyamua'a pu tya'antajíya'umee. Aɨj pu cɨn rɨ'ɨri maj pina'ase jetzen tihuaurituajte'en tɨ huaquen tzajta'a. ―Ayaa pu tihue'ixaa ɨ Jesús. 33 Ayaa pu tihua'amua'atyahua'a ɨ nyuucara'ara'an cɨme'e tɨ Dioj jemi e'ema'acan. Eihua pu tihue'ixa'atyahua'a nyuucari cɨme'e a'achu maj caj té'eviicue'iracaa maj raanamua. 34 Ti'itɨ tɨ a'ij tɨ tihue'ixa'atyahua'a ɨ tyaɨte, Jesús pu ayan tihue'ixa'atyahua'a nyuucari cɨme'e tɨ cai a'ahuauritaa. Aru aɨ pu tihue'ixa'atyahua'a aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a a'ij tɨ huataujmua'a naijmi'i ɨ nyuucari huataujnyátacan cɨme'e. 35 Ajna xɨcajra'a jetze, tɨ'ɨj ari tyechumua'ari, Jesús pu hua'uta'ixaa aɨme ɨ mej jamuan á'ujhua'anya'a. Ayan tɨcɨn: ―Tiche'e antacɨɨnye utan pujme'en. 36 Matɨ'ɨj mi a huaja'uhua'axɨ ɨ tyaɨte. Aj mu mi yá'utɨɨ ɨ Jesús jetzen ɨ baarcu aun tɨ a'utyavaaca'a. Majta seica a'ucɨj sei jetze ɨ baarcu. 37 Aj pu'i huata'aacaraca'a tyamua'a ca'anin cɨme'e. Apuutzari pu tyamua'a á'uxɨjva'a. Aj pu'i vivejmá'a tyujta'ahua'a ɨ jaj. Tɨ'ɨj i atyáxɨra'axɨ ɨ baarcu jetze. Pu'uri tɨn ava'ɨstijma'a ɨ baarcu jetze. 38 Ajta aɨn Jesús, aɨ pu a'acujcaa cɨtzajta'an pujme'en ɨ baarcu. Timu'utzi pu huama'acaa. Aj mu mi raajɨste. Meyan tɨcɨn: ―Maeestru, ¿ni cai a jetze ruxe'eve'e tyej teri tɨn cui'ini? 39 Aj pu ca'anacan ájche ɨ Jesús. Aj pu'i raatyápua'ari ɨ aaca. Ajta ayan tiraata'ixaa ɨ jaj, tɨcɨn: ―Capej che'e sihuajna. Xaatapuá'ajta. ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a. Aj pu'i huatyapua'araca'a ɨ aaca. Ajta a'uráujjé'iyi a'araa ɨ jaj tyamua'a naa. 40 Aj pu ijta'i Jesús hua'uta'ixaa ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, ayan tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn huapɨ'ɨ setyu'utatzɨn?. ¿A'ini een cɨn sacai ra'atzaahuate'e ɨ Dioj? ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a. 41 Tyamua'a mu mi eihua tyu'utatzɨn. Majta meyan tyú'urixaatya'acaa maɨjna cɨme'e mej tyu'utatzɨn. Meyan tɨcɨn: ―¿Ti'itajni tevijra'a pueen? Amɨ pu tihue'ijte'e ɨ aaca, ajta ɨ jaj. Nain mu cɨn ra'aste. ―Yaa mu tyu'urixaatya'acaa.

Marcos 5

1 Aj mu mi antacɨɨ antavan pujme'en. Ayaa pu tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Gadara. 2 Aj pu'i Jesús aitaraa ɨ baarcu jetze. Tɨ'ɨqui e'eyan saɨj ave'ere'enye tiyaaru'u tɨ tzajta'an seijra'acaa. Au pu huiirajraa aɨjna ɨ a'atɨ aa maj mɨ'ɨchite a'avá'anaamɨca. 3 Au pu e'echajca'a aɨjna ɨ a'atɨ. Eecan pu simuarun. Capu rɨ'ɨristaca'a tɨ a'atɨ ra'anajɨ'ɨque'en caujnari cɨme'e, ni alampi cɨme'e. 4 Mui'i mu raatatése. Mara'anajɨ'ɨquihua'a muajca'ara'ara'an jetze, majta ɨɨcajra'an jetze alaampi cɨme'e. Aru aɨn, tɨ'ɨj pɨ na'a pu tijtzá'ana'a. Cɨle'enye'en ajta majca'i iyaúhua'anaa. Capu huatarɨ'ɨristaraca'a tɨ a'atɨ a'ij raaruuren tɨ ráamua'ajcante'en. 5 Nain tujca'ari tzajta'a, ajta nain tɨca'ari tzajta'a, aɨ pu á'ucha'acanya'a, anjiihua ajna jɨri jetze. Ajta ajna a'u maj mɨ'ɨchite a'avá'anaamɨca, a pu ayan tihua'utyatu'asixɨn tetej cɨme'e. 6 Tɨ'ɨj raaseij ɨ Jesús, tɨ'ɨj i u a'utatáij. Aj pu'i titunutaca'a ajna vejli'i tɨ a'utyavaaca'a ɨ Jesús. 7 Ajta huajijhuaca'a ca'anin cɨme'e. Ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―¿A'ini ti'itɨj petyaruuren nyeetzi jemi, Jesús pej i'i yaujra'an ɨ Dioj tɨ nainjapua tie'ijta? Aij nu muahuavii ɨ Dioj jemi pata'aj cai pueijtzi naatá'acara'a. 8 Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ a'atɨ, a'ini ayaa pu tiraata'ixaatya'aca'a ɨ Jesús tɨcɨn: ―Tiyaaru'u paj tzajta'an seijre'e mɨ tevi, pej a'ij pua'a metyáumua'aree, huiirajra'a mɨ tevi jetze. ―Yaa pu tiraata'ixaa ɨ Jesús. 9 Ajta ayan raataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini pua'antyahuaa muaa? Ajta ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Ayaa nu antyahuaa tɨcɨn i tyej arájsevi vi'ira'a ara'ase. Ayaa tu ti'itamua'amua aɨjna cɨme'e tyej i'i mui'i. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a. 10 Aj pu'i aɨjna ɨ a'atɨ eihua rájhuaviiri'i ɨ Jesús tɨ aɨn hua'utaite maj á'ucɨɨnye ma a'ahua'ayee ɨ mej tzajta'an seijra'acaa. 11 Meenti maɨn tuiixu, vejli'i tya'antácua'atɨ́ye'icá jɨri jetze. Maj mui'icaa ɨ tuiixu a'achu cumu hua'apua vi'ira'a. 12 Aj mu mi maɨn tiyaaru'u meyan rájhuaviiri'i tɨcɨn: ―Taatá'a ityejmi tyaj a'utyarute mɨ tuiixu tzajta'a. 13 Tɨ'ɨqui aɨn hua'uta'a. Matɨ'ɨj mi huiiraacɨ maɨjna ɨ tiyaaru'use ɨ mej tzajta'an seijra'acaa aɨjna ɨ tevi. Aj mu mi tiyaaru'u huataseijre ɨ tuiixu tzajta'a. Majta maɨn ɨ tuiixu, muaatauru aun pujme'en u ate'e. Aj mu mi atyáavatzɨ a jaata'a. Matɨ'ɨj mi aujamɨ, naijmi'i. 14 Majta maɨn ɨ mej tuiixu chaɨca'a, aɨ mu tyamua'a tyu'utatzɨn. Matɨ'ɨj mi a'ucɨj maj hua'uta'ixaate'en mej chajta'a a'uchaatɨme, majta matɨj mana'a maj a'uchaatɨme a'ɨmɨ. Aj mu mi e'ire'enye ɨ tyaɨte mej mi raamua'aree a'ij tɨ ti'itɨ huarɨj. 15 Matɨ'ɨj mi ave'ere'enye a'u tɨ e'ij e'enya'a ɨ Jesús. Aj mu mi maɨn huaseij ɨ tevi ɨ tiyaaru'use maj tzajta'an seijra'acaa. A pu a'utácatii. Capu che'e mua'avi'i. Capu che'e rutɨmue'i. Pu'uri huaruj aɨjna ɨ tevi. Aj mu mi tyu'utatzɨn. 16 Majta maɨn ɨ mej raaseij a'ij tɨ ti'itɨj huarɨj, nain mu hua'uta'ixaa ɨ tyaɨte a'ij tɨ tiraaruu ɨ tevi ɨ tiyaaru'use maj tzajta'an seijra'acaa, a'ij tɨ tihua'uruu ɨ tuiixu. 17 Aj mu mi a'utyajhuii ɨ tyaɨte maj raahuavii ɨ Jesús tɨ a'ura'ani u a'ahua'ayee. 18 Tɨ'ɨqui á'uraa ɨ Jesús. Aun pu atyajraa ɨ baarcu jetze. Tɨ'ɨj i aɨjna i tɨ tzajta'an seijra'acaa ɨ tiyaaru'use, aɨ pu rájhuaviiri'i tɨ Jesús raata'an tɨ a'ura'ani jamuan. 19 Ajta aɨn ɨ Jesús, capu raata'a aɨjna ɨ tevi tɨ a'ura'ani jamuan. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aricu a'u pej e'eche hua'a jamuan a'ihuaamua'a. Pata'aj hua'uta'ixaate'en nain a'ij tɨ timuaaruu ɨ tavastara'a jemi, a'ij tɨ ye'i rɨ'ɨ timuajcha'ɨ. 20 Aj pu i iya'uraa ɨ a'atɨ. Ajta e'eyan aɨn a'utyejche tɨ hua'uta'ixaate'en ɨ mej maun a'uchaatɨme ajna tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Tamuaamuata'a tɨ chajta'atajme. Nain pu hua'uta'ixaa a'ij tɨ tyu'uruu aɨjna ɨ Jesús. A'u tɨ na'a rɨ'ɨ mu tiraanamuajraca'a ɨ tyaɨte a'ini jajcua ma'acan pu puéenya'a ɨ nyuucari. 21 Aj pu ijta'i huara'araa ɨ Jesús ɨ baarcu jetze. Tɨ'ɨj ii aun a'ará'a aun jetze pujme'en vejli'i a'u tɨ a'avastɨme ɨ jaj. Matɨ'ɨj mi avere'enye eihua tyaɨte a'u tɨ a'utyavaaca'a ɨ Jesús. 22 Aj pu'i saɨj a'ará'a a'atɨ tɨ ti'ivaɨra'acaa hua'ateyujta'a. Va'acan pu cɨn ti'ityavaaca'a. Ayaa pu antyahuaaca'a tɨcɨn Jairo. Tiyauj, jɨitacan. Ti'icui'ica'a aɨjna ɨ yaujra'an. Tɨ'ɨj aɨn Jairo raaseij ɨ Jesús, aj pu'i titunutaca'a a chuaata'a Jesús tɨ é'ejvee. 23 Eihua pu rájhuaviiri'i, ayan tɨcɨn: ―Niyauj pu a'ame'ere. Mu a'uta'iyi'i pata'aj ra'ajtamuaren, ta'aj huarún, ta'aj auj ruuri a'ara'ani. ―Ayaa pu tiraata'ixaa. 24 Aj pu'i Jesús u á'umej jamuan. Majta eihua tyaɨte a'ucɨj hua'a jamuan aɨme ɨ maj hua'apua. Matɨ'ɨj mi ajtyáxɨɨraca'a ɨ tyaɨte. Tyamua'a mu huapɨ'ɨ tityá'acataca'a. 25 Ajta hua'a tzajta'a a'utyavaaca'a ɨ jɨita'a tɨ ti'icu'i. Pu'uri a'ateevi'i a'achu cumu tamuaamuata'a japuan hua'apua ninye'ira'a tɨ ti'icu'i aɨjna ɨ jɨita'a. Tɨ'ɨj pɨ na'a pu uva'amɨ'ɨyica'a xure'ejtacan. 26 Pu'uri eihua huaurijtaca'a ɨ mej ti'ihua'ataca jemi. Pu'uri tyaja'ahuáujrai nain tɨj na'a tɨ caj ti'ituava'aca. Ajta capu ti'itɨj a'ij tiraatyavaɨ. Ma ajta'i, ayaa pu i éenya'a ajtahua'a eitze'e ti'ijcuí'inyaca'a. Aɨj pu cɨn, rajpueijtzica'a eihua aɨjna ɨ jɨita'a. 27 Tɨ'ɨqui tyu'unamuajri'i a'ij tɨ ti'itɨj huáruu ɨ Jesús. Ayan tɨcɨn: “Aij nu cɨn neyan rɨni nyej ra'ajtamuaren cɨɨxura'ara'an jetze, aj nu rujni.” Yaa pu tyu'utaurixajtya'aca'a aɨjna tɨ ti'icui'ica'a. Aɨj pu cɨn a aurupi tyaɨte tzajta'a aɨjna ɨ jɨita'a. Tɨ'ɨj i a e'ire'enye huarita'an ɨ Jesús. Aj pu'i ra'ajtamuárej cɨɨxura'ara'an jetze. 29 Cɨme'en pu'u ra'ajtamuárej, aj pu'i huatyapua'araca'a tɨ uva'axuurica'a. Tɨ'ɨj i yaa raata'a ɨ tzajta'an cumu pu'uri huaruj. 30 Aj pu i raamua'areeri'i ɨ Jesús ɨ rutzajta'a tɨ ti'ihuaujhuaa ɨ a'atɨ cumu tɨ cai che'e raca'anisti'i. Aj pu i pɨ a'ure'eve, hua'useirajraa ɨ tyaɨte. Ayan tɨcɨn: ―¿A'ataani na'ajtamuare i nyacɨɨxu jetze? ―Ayaa pu tihua'utaihua'uri'i. 31 Aj mu mi meyan tiraata'ixaa ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Meyan tɨcɨn: ―Muaa pa hua'aseij ɨ tyaɨte maj a'acata. ¿A'ini een cɨn peyan tyu'utaihuau?, yee: “¿A'ataani na'ajtamuare?” ―Yaa mu tiraata'ixaa. 32 Ma ajta'i aɨn Jesús, aɨ pu hua'useirajye'icaa matɨj mana'a a titya'antavaatɨma'aca. Ayaa pu aɨn rɨjcaa ta'aj raaseij a'atɨ tɨ ra'ajtamuárej. 33 Aj pu i aɨn ɨ jɨita'a, tyamua'a tyu'utatzɨn. Tyamua'a pu tyújvivaaca'a ɨ rutzajta'a a'ini rú'umua'areeracaa ti'itɨ tɨ a'ij huáruu. Aj pu i ajtyáxɨɨraca'a a'u tɨ a'ij een aɨjna ɨ Jesús. Titunutaca'a a vejli'i ɨ jemin. Tɨ'ɨqui nain raata'ixaa a'ij tɨ ti'itɨ raaruu tzaahuati'ira'a cɨme'e. 34 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Niyauj, petya'antzaahua nyej timuaahuaate'enche'e. Aɨj paj cɨn peri huaruj. Aricu, rɨ'ɨ pej tya'amua'astɨ́. Pauche'e paj reenya'a pua'ame. 35 Auche'e pu ti'ixáataca aɨjna matɨ'ɨj seica a'ará'a. Ai mu aɨn pueen ɨ mej e'eche jamuan ɨ tɨ va'acan cɨn ti'itejvee hua'ateyujta'a. Aj mu mi meyan tiraata'ixaa ɨ ya'upuaara'an ɨ tyamueij tɨ ti'icu'i. Meyan tɨcɨn: ―Pu'uri huamɨ'ɨ a'ayauj. ¿A'ini een cɨn para'ɨtziite'e mɨ maeestru? ―Yaa mu tyu'utaxajtaca'a. 36 Ma ajta'i aɨn Jesús, capu hua'antzaahua a'ij mej ye'i tí'ixajtacaa. Ayaa pu tiraata'ixaa ɨ ya'upuaara'an tɨcɨn: ―Capej ti'itzɨɨnya'a. Ai pu'u ruxe'eve'e pej tya'atzaahuatya'a. ―Yaa pu tiraata'ixaa ɨ Jesús. Aj pu i huaja'uvi'itɨ a'u tɨ e'eche ɨ ya'upuaara'an. 37 Aru Jesús capu hua'uta'a naijmi'ica ɨ tyaɨte mej a'uju'un jamuan. Aɨmej pu'u, ɨ Pedro, ajta ɨ Jacobo, ajta aɨjna ɨ Juan, tɨ i'i juutzajra'an ɨ Jacobo. 38 Aa mu a'ará'a a'u tɨ e'eche ɨ ya'upuaara'an ɨ tɨ huamɨ'ɨ. Aj mu mi hua'useij ɨ tyaɨte maj chi'ita huiraati. Eihua mu u'utaujyeinijma'a. Maujyeinyaca'a. Ca'anin mu cɨn u'utaujyeinijma'a maɨjna cɨme'e ɨ tɨ huamɨ'ɨ. 39 Aj pu'i chi'ita utyajrupi. Tɨ'ɨqui hua'uta'ixaa ɨ Jesús. Ayan tɨcɨn: ―¿A'ini sej si ca'anin cɨn ijhua? ¿A'ini sej si ruyein? Capu mɨ'ɨchi mɨ tyamueij, silu cutzu pu'u. 40 Matɨ'ɨj raanamuajri'i a'ij tɨ ye'i tyu'utaxajtaca'a, aj mu mi ra'utaxaahuari'iri'i a'ini májmua'areeraca'a tɨ aɨn pa'arɨ'ɨ huamɨ'ɨ. Aj pu'i aɨn hua'utaij maj huiracɨɨnye. Aj mu mi huiiraacɨ. Tɨ'ɨqui ya'uvi'itɨ ɨ ya'upuaara'an, ajta ɨ naanajra'an, ajta aɨmej ɨ mej á'ujhua'anya'a jamuan. Au mu utyajrupi a'u tɨ aucá'a ɨ tyamueij. 41 Aj pu'i rajví'i muajca'ara'ara'an jetze. Ayaa pu tiraatajee runyuuca cɨme'e tɨcɨn: ―Taliita, cuumi. ―Taliita, cuumi, ayaa pu huataujmua'a tɨcɨn: Tyamueij, ayaa nu ti'imue'ixaate'e, ájchesi. 42 Cɨme'en pu'u ayan huarɨj ɨ Jesús, aj pu i xaa ájche ɨ tyamueij. Tɨ'ɨqui autyejche tɨ a á'ucha'acanye'en. Majta maɨn ɨ tyaɨte, eecan mu u huataujtzaahua. Ajta aɨn ɨ pa'arɨ'ɨ, ayaa pu rájchaɨca'a a'achu cumu tamuaamuata'a ninye'ira'a japuan hua'apua. 43 Ajta aɨn Jesús, eihua pu huéijca maj cai a'atɨj ixaatya'a, ajta maj nu'u tiraamín ɨ tyamueij.

Marcos 6

1 Au pu á'uraa ɨ Jesús, majta ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Matɨ'ɨj mi a'ucɨ́j aun pujme'en a'u tɨ a'uve'ese aɨjna ɨ Jesús. 2 Tɨ'ɨj tyaja'ure'enye ajna ɨ xɨcajra'a mej etzen rusa'upi, tɨ'ɨqui a'utyejche tɨ tihua'umua'aten hua'ateyujta'a. Eihua mu tyaɨte raanamuajri'i. Eecan mu a'ij tya'utaseij. Ayaa mu tyu'urihua'uraca'a tɨcɨn: ―¿A'uni ya'urɨ́'ɨre amɨjna i nyuucarijra'a? ¿Ti'itaani mua'atziira'ara'an pueen aijna tɨ raatyajtuaa amɨjna jemi mɨ Jesús tyaj cai xɨ a'anaj me'e yá'unamuajri'i? 3 Amɨɨ pu yeehui aɨn pueen ɨ yaujra'an ɨ tɨ ti'isi'ichaca. Aɨ pu naanajra'an ayan antyahuaa tɨcɨn Mariiya. Aɨ mu juutzimua'ame'en pueen aɨme ɨ Jacobo, ajta ɨ José, ajta ɨ Judás, ajta aɨjna ɨ Simón. Majta seica ɨ juutzimua'ame'en ɨ ma juuca, aɨ mu yeche ta jamuan. ―Ayaa mu tyú'urixaatya'acaa. Aɨj mu cɨn ra'achueera'acaa maɨjna ɨ Jesús. Aɨj mu cɨn cai raxe'eva'acaa. 4 Ajta ayaa pu Jesús tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Naimi'i mu rájtyauve tyamua'a naa jemin ɨ tɨ ti'ixa ɨ nyuucari tɨ Dioj jemi ma'acan. Ma ajta'i, ɨ maj huacaitɨme ruche, majta ɨ mej i'ivaujsimua'ame'en, majta ɨ mej jamuan e'eche, camu tɨn rájtyauve aɨme. 5 Ayaa pu'u cai huatarɨ'ɨristaraca'a tɨ aɨn Jesús ti'itɨ a'ij huáruuren ɨ maj cɨn a'ij tira'utaseij tɨj ari tyu'uruu pua'amuaque. Ai pu'u huarɨj; hua'ajtamuára'axɨ seica ɨ tyaɨte. Tɨ'ɨj i xaa tihua'uhuaa. 6 Aɨj pu'i cɨn utyaavatzɨ ɨ tzajta'an maj cai ra'atzaahuatya'acaa. Tɨ'ɨqui á'uraa ɨ Jesús. Au pu a'uye'icaa a'ɨmɨ a'u tɨ a'uchajta'ajmee. Ajta tihuá'amua'atyajcaa. 7 Tɨ'ɨqui Jesús pu hua'utajee aɨmej ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. Aj pu'i hua'are'itixɨ hua'apuacajme'en. Ajta tihuéijca aɨjna cɨme'e mej mi hua'utamuarite'en ɨ tiyaaru'use ɨ maj hua'a tzajta'a seijra'acaa ɨ tyaɨte. 8 Ajta ayan tihuéijca maj cai ti'itɨ anyaɨ́'ɨn ɨ maj cɨn huataujvaɨre'en ɨ juye jetze. Aɨ mu'u nu'u a'achuiini, ti'itɨ itzɨj ɨ maj cɨn ráujca'aníhua'a. Capu a'ij ti'irɨ'ɨri mej ti'itɨj anyaɨ́'ɨn ca'ani na'ari ti'itɨ inye'e nusu tumin. 9 Majta, ataujca'acaitya'axɨ'ɨn. Majta saxuijme'en tya'ucaujchéetya'axɨ'ɨn seij ajta seij. Capu nu'u a'ij ti'irɨ'ɨri maj hua'apuacajme'en te'entipíi ɨ siicu'uri. 10 Ajta ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a hui chi'ita xu'utyarute ma a'ahua'a chajta'a, auu xu huatyaturaasin tɨj na'a a'achu saj a'ateere ajna chajta'a. 11 Ajta tɨ pua'a ma a'ahua'a macai amuaata'acare'en saj utyarute, na'ari tɨ pua'a macai ranamuajracu ɨ sej tihue'ixaate'en, ayaa xu huarɨni saj huiracɨɨnye saujna. Sara'atyaca'atzɨjxɨ'ɨn ɨ ruca'acai tɨ'ij caaxɨn ɨ chuej. Ayaa xu huarɨni mej mi raamua'aree ɨ tyaɨte tɨcɨn ma'utyajturaa ɨ Dioj jemi. Miche'e raamua'aree maj autyajturaa ɨ Dioj jemi a'achu maj pua'amua maj cai a'amuanamuajracuca'a. ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, ajna xɨcajra'a tɨ jetzen hua'uxɨjte'en ɨ Dioj ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ jemin, eihua pu pueijtzi hua'uta'asin. Eitze'e mu rajpueitzi mua'aju'un aujna chajta'a macai ɨ mej maun e'echajca'a aujna tɨ ayan tyaja'arátyahuaaca'a tɨcɨn Sodoma, ajta Gomorra. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 12 Matɨ'ɨj mi a'ucɨj. Metihue'ihue'ixaatya'a ɨ tyaɨte tɨ nu'u ayan tyu'ujxe'eve'e maj nu'u saɨque tyu'umua'ati ɨ rutzajta'a. 13 Majta maɨn ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, aɨ mu eihua hua'utamuari ɨ tiyaaru'use ɨ maj hua'a tzajta'a seijra'acaa ɨ tyaɨte. Majta eihua tihua'avá'ahuaatya'axɨ aceiti cɨme'e hua'a muutze'e ɨ mej ti'icucui'i. Naijmi'ica mu tyu'uhuaa. 14 Ira'ateevi'i, matɨ'ɨj mi raanamuajri'i nain japua, tɨj na'a aun maj a'uchaatɨma'aca'a ɨ tyaɨte a'ij tɨ tyu'uruu ɨ Jesús. Ajta aɨjna ɨ tajtuhuan tɨ ve'e, aɨ pu ajta raamua'areeri'i. Ayaa pu antyahuaaca'a ɨ tajtuhuan tɨcɨn Herodes. Aj pu'i ayan tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Herodes tɨcɨn: ―Aɨjna ɨ Juan tyaacan, ɨ tɨ hua'amuaɨ'ɨhuacara'a, aɨ pu hui huatarú. A'itaraa a'u maj ya'ava'ana. Aɨj pu cɨn raayɨ'ɨtɨ tɨ ayan tyu'uruuren. ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ tajtuhuan. 15 Majta seica, meyan tɨcɨn: ―Ai pu aɨn pueen ɨ Elías ɨ tɨ aɨjna cɨn ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Majta seica meyan tɨcɨn: ―Ai pu aɨn pɨrɨcɨ a'atɨ tɨ ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Ayaa pu che'eta na'a ti'ityejvee ɨ Dioj jemi matɨj ɨ seica ɨ mej mejmi'i meyan ti'ixaxa'ata'a. 16 Ma ajta aɨn Herodes, tɨ'ɨj raamua'areeri'i, ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Ai pu aɨn pueen aɨjna tyaacan ɨ Juan ɨ nyaj raataijtaca'a maj ru'ijvéijche ɨ muura'an. Pu'uri ijii, aɨ pu hui huatarú hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Herodes. 17 Aru saɨj pu pueenya'a, jɨita'a tɨ ayan antyahuaaca'a tɨcɨn Herodías. Aɨ pu ɨra'ara'an puéenya'a ɨ Felipe. Ajta aɨn Felipe, aɨ pu juutzajra'an puéenya'a ɨ tajtuhuan ɨ Herodes. Tɨ'ɨqui Herodes aɨn ancure'evi'itɨ aɨjna ɨ jɨita'a, aɨn tɨ Felipe raatyevi'itɨnya'a. 18 Aj pu'i aɨn ɨ Juan ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Herodes tɨcɨn: ―Capu a'ij ti'irɨ'ɨri paj ratyevi'itɨnye'en mue'ihuaara'a tɨ ratyevi'itɨn. ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Juan. 19 Tɨ'ɨqui huatanyu'ucaca'a aɨjna ɨ jɨita'a. Aɨj pu cɨn aɨn Herodes, raataijtaca'a maj ra'anján aɨjna ɨ Juan. Majta ra'anaajɨ'ɨque alaampi cɨme'e a'u tɨ e'ityanami'ihuaca'a. Eecan pu rájchaɨra'acaa aɨjna ɨ jɨita'a. Aɨ pu cɨn raje'icatamɨ'ɨcaa. 20 Ma ajta'i aɨn ɨ Herodes, aɨ pu raamua'areeraca'a tɨ rɨ'ɨ ti'itevistacaa aɨjna ɨ Juan, ajta tɨ ayan rɨjca a'ij tɨ ti'ijxe'eva'acaa ɨ Dioj. Ajta aɨ pu ti'imuajcaa aɨjna jemi ɨ Juan. Auche'e pu ra'aranajchaca'a aɨjna ɨ Herodes tɨ raanamuaa a'ij tɨ tyu'uxajtaca'a aɨjna ɨ Juan. Capu a'ij í'irɨni tɨ cai tyamua'a yau'eityajca'a a'ij tɨ tí'ixajtacaa. Aɨj pu cɨn Herodes cai raata'acara'a aɨjna ɨ jɨita'a tɨ raaje'ica. 21 Tɨ'ɨj ajna tya'ará'a ɨ xɨcaara'an a'anaj tɨ ma'acan aɨjna ɨ Herodes, aj pu xaa aɨn jɨita'a rá'amityejtya'aca'a a'ij tɨ ye'i huarɨni tɨ raaje'ica ɨ Juan. Tɨ'ɨqui Herodes, aɨjna tɨ ti'iyesten tɨ tya'ará'a ɨ xɨcaara'an a'anaj tɨ ma'acan, eihua pu tyaɨte huata'inee, xantaaru'u, matɨj mana'a hua'a capitanme, majta mej ti'ityetatya'upu'u maɨjna cɨme'e mej tihue'ijte'e ɨ tyaɨte, majta ɨ maj maun a'uchaatɨme aujna Galileeya, ɨ mej eihua ruxe'eve'e. 22 Aj pu'i yaujra'an aɨjna ɨ Herodías, aɨ pu utyajrupi u chi'ita a'u maj tyajanú'ucua'aca'a. Aɨjna ɨ yaujra'an, jɨita'a pu pɨrɨcɨ. Aj pu'i aɨn tyu'uteenyei rusaɨj huá'a vejripua. Tyamua'a pu eihua tira'aranajchaca'a aɨjna ɨ Herodes tɨ tyu'uteenyei, majta aɨme ɨ maj jamuan ti'icua'aca'a. Aj pu'i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ tajtuhuan tɨcɨn: ―Naatahuaviiri'i ti'itɨj paj a'ij ti'ijxe'eve'e. Nyamuaata'asin. 23 Eihua pu tya'ataujratziiri'i rusaɨj tɨ ayan raata'an ti'itɨj tɨ raatahuaviira. Capu nu'u a'ij rɨni tɨ pua'a raatahuavii e'ita'a a'u tɨ tihuaje'ijte'e. 24 Aj pu'i á'uraa aɨjna ɨ jɨita'a. Tɨ'ɨj i ayan tiraataihua'uri'i aɨjna ɨ runaana tɨcɨn: ―¿Ti'itajni nyaraatahuavii ɨ tajtuhuan? ―Yaa pu tiraataihua'uri'i. Aj pu i ayan tyu'utanyúu aɨjna ɨ naanajra'an tɨcɨn: ―Huatahuaviiri'i ɨ muura'an aɨjna ɨ Juan tɨ hua'amuaɨ'ɨhuaca. 25 Aj pu i ajtahua'a ca'anacan utyajrupi a'u tɨ a'utyavaaca'a aɨjna ɨ tajtuhuan tɨ ve'e. Aj pu i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu ti'ijxe'eve'e paj naataɨ'ɨte'en tuxa'a jetze ɨ muura'an ɨ Juan tɨ hua'amuaɨ'ɨhuaca. ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ yaujra'an ɨ Herodías. 26 Tyamua'a pu a'ij pua'a tiraata'a aɨjna ɨ tajtuhuan tɨ rusaɨj ayan tya'ataujratziiri'i tɨ ayan nu'u huarɨni a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e aɨjna ɨ jɨita'a ɨ yaujra'an ɨ Herodías. Majta aɨme tɨ hue'inee, aɨ mu majta raanamuajri'i tɨ'ɨj raata'a ɨ runyuuca. Aɨj pu cɨn ti'itevi'ira'aca'a hua'a jemi aɨjna ɨ tajtuhuan. Aɨj pu cɨn, aɨn ra'ara'aste ɨ runyuuca. 27 Ajta e'eyan xantaaru'u huataityaca'a tɨ raaje'icatan, ajta e'eyan ya'araɨ'ɨte'en ɨ muura'an ɨ Juan. 28 Ajta á'uraa ɨ xantaaru'u. Tɨ'ɨqui aun a'ará'a aa tɨ e'ityanami'ihuaca'a aɨjna ɨ Juan. Aj pu'i ru'ijvéijchaca'a ɨ muura'an ɨ Juan. Tɨ'ɨqui ya'araɨ'ɨte ɨ tuxa'a jetze. Ajta aɨn ɨ tajtuhuan, aɨ pu raataɨ'ɨte aɨjna ɨ yaujra'an ɨ Herodías. Tɨ'ɨjta'i aɨn raataɨ'ɨte ɨ runaana. 29 Majta maɨn ɨ maj á'ujhua'anya'a jamuan ɨ Juan, matɨ'ɨj raamua'areeri'i, aj mu mi a'uré'enye jemin Herodes, meya'utɨɨ aɨjna ɨ mɨ'ɨchi. Matɨ'ɨj mi ra'ava'ana. Yaa pu eenye'eque'en huamɨ'ɨ aɨjna ɨ Juan. 30 Majta maɨn ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, aɨ mu tyujsaɨj a'u tɨ a'utyavaaca'a aɨjna ɨ Jesús. Aj mu mi raata'ixaa nain a'ij mej ti'itɨj huáruu, nain a'ij mej ye'i tihua'umuá'ate. 31 Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Mu sa'utauriyi'i. Tiche'e huatasa'upe'en ma a'ahua'a a'u tɨ cai ti'itɨ e'ere'evee. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a. Aru eihua mu a'ure'eninyéica'a ɨ tyaɨte a'u tɨ a'utyavaaca'a aɨjna ɨ Jesús. Majta a'ucɨ'ɨca'a jemin ma mui'itɨ ɨ tyaɨte. Aɨj pu cɨn cai huatacɨ'ɨpajca'a tɨ tyu'ucua'ani aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. 32 Aj mu mi a'ucɨj rujɨɨmua'a baarcu jetze. Matɨ'ɨj mi maun a'ará'a a'u tɨ cai a'a a'atɨ. 33 Majta maɨn ɨ tyaɨte, aɨ mu hua'aséiraca matɨ'ɨj a'ucɨj. Eihua mu raamuá'a ɨ Jesús. Aɨj mu cɨn ru'ɨcan a'ire'enyajxɨ a'u tɨ na'a maj a'uchaatɨme. Aɨ mu mi anacai a'ará'a a'u tɨ a'araíxanche'e aɨjna ɨ Jesús, majta ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. 34 Ajta, tɨ'ɨj aɨn aitama'aca'a ɨ baarcu jetze, eihua pu tyaɨte huaséijraca'a. Tɨ'ɨj ii huataujxaamɨste tɨ'ɨj hua'useij. Yaa mu tityaja'uvátzɨj cumu canya'axɨ tɨ cai a'atɨ hua'a cujta'a huama'acaa. Aɨj pu'i cɨn a'utyejche aɨjna ɨ Jesús tɨ tihuá'umua'aten eihua. 35 Tɨ'ɨj huatyechumua'araca'a, aj mu mi ave'ere'enye jemin ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pu'uri tyechumua'ari. Ajta cai a'atɨ ye'eche ayajna vejli'i. 36 Ajta cai ti'itɨj ticha'ɨ maj raacua'ani mɨ tyaɨte. Pata'aj hua'ure'itixɨ'ɨn, mej mi a'ucɨ́jxɨ'ɨn ma a'ahua'a chajta'a, a'u maj a'uchaatɨme tyaɨte mej mi pan huananan. 37 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús, tɨcɨn: ―Muan xu tihua'amin rujɨɨmua'a sana'a. Aj mu mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―¿Ni rɨ'ɨri tyaj ja'uju'un tyaj pan a'uvá'ananan tyej ti tihua'umín? Tɨ pua'a teyan ti'ituava'a a'achu tɨ caj a'atɨ ramue'itɨcɨjca tɨ pua'a ayan tyu'umuare'en a'achu cumu hua'apua cieentu xɨcaj cɨme'e, capu ajta ti'icɨ'ɨpáa a'ame ɨ tumin tyej ti teyan huarɨni. 38 Aj pu'i aɨn ɨ Jesús, ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sericu, mu xaare'ixe'ere'e a'achuni caj me tirajcha'ɨ ɨ pan. Matɨ'ɨj mi raamua'areeri'i. Aj mu mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ai pu'u caj ti'ixuavi. Anxɨvi ɨ pan. Majta hue'ité, caj mu tí'ityahua'apua. ―Yaa mu tyu'utaxajtaca'a. 39 Tɨ'ɨqui hua'utaityaca'a maj a'ujra'ase aa tɨ a'utu'upi ma mui'itɨ ma'a. 40 Aj mu mi a'ujrá'asaca'a, seica anxɨte ma arástɨmé'en, majta seica hua'apuate japuan tamuaamuata'a mu arástɨmé'en. 41 Aj pu'i aɨn ɨ Jesús, ra'ancuraɨ'ɨpɨ'ɨ ɨ pan, ajta aɨmej ɨ hue'ité. Tɨ'ɨjta'i ra'antítaaraxɨ ɨ pan, aj mu mi hua'uráɨ'ɨpɨ'ɨte ɨ tyaɨte. Majta ɨ hue'ité, aɨ mu majta huatamui'iraca'a. Aj pu'i hua'utaɨ'ɨpɨ'ɨ aɨjna ɨ Jesús ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a mej mi hua'uraɨ'ɨpɨ'ɨte'en ɨ tyaɨte. 42 Naijmi'i mu tyu'ucuaa ɨ tyaɨte. Tyamua'a mu eihua tityáaju'uxai. 43 Ajta eihua pu ava'aturaa ɨ pan, majta ɨ hue'ité. Tamuaamuata'a japuan hua'apua mu tya'ava'ɨste tɨ'ɨti sicɨri jetze aɨjna cɨme'e ɨ tɨ ava'aturaa. 44 Majta maɨn ɨ mej tyu'ucuaa ɨ tyetyaca, ayaa mu ará'axcaa a'achu cumu anxɨ vi'ira'a. 45 Tɨ'ɨqui Jesús pu hua'utaij maj atyacɨɨnye ɨ baarcu jetze maj antacɨɨnye atavan pujme'en, maj nu'u anáatyá'a a'ara'asti ajna Betsaida. Ma ajta aɨn Jesús, aɨ pu aun a'utyajturaa tɨ'i hua'are'itixɨ'ɨn ɨ tyaɨte. 46 Tɨ'ɨj hua'ure'itixɨ, aj pu'i á'uraa aɨjna ɨ Jesús. Tɨ'ɨqui aun a'ará'a a'u tɨ á'ujɨrime tɨ'ij raatyajhuauni ɨ Dioj jemi. 47 Tɨ'ɨj huatyatɨca'araca'a, aa mu meri a'uju'unca'a e'ita'a ɨ jaj japua, jetzen mua'araatyá'a ɨ baarcu. Ajta aɨn ɨ Jesús, aɨ pu rusaɨj a'utácatii jɨri jetze. 48 Tɨ'ɨqui raaseij tɨ hua'amuare'eristya'aca'a maj antacɨɨnye jaj japua a'ini a pu a'ava'aacacaa. Tɨ'ɨj tapua'arijma'aca, aɨ pu a e'ire'enye ajna vejli'i maj huaju'uca'a baarcu jetze. Aɨ pu huama'acaa ɨ jaj japua. Pu'uri hua'antinájchijma'a. 49 Majta maɨn, matɨ'ɨj raaseij, metyu'utatzɨn. Muaajijhuaca'a naijmi'i a'ini naijmi'i mu raaseij tɨ huama'acaa ɨ jaj japua. Ayaa mu tyu'umuá'a tɨcɨn: “Nyájcan pu pueen.” Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Xaatyaujca'anye ɨ rutzajta'a. Caxu ti'itzɨɨnya'a. Nyaa nu nyaɨn pɨrɨcɨ ɨ Jesús. 51 Aj pu'i atyajraa ɨ baarcu jetze a'u ma a'araatya'aca'a. Tɨ'ɨqui huatyapua'araca'a tɨ hua'aacaca'a. Aj mu mi a'ij tya'utaseij. Tɨ'ɨqui utyaavatzɨ ɨ hua'a tzajta'a ɨ mej ti'imuajcaa. 52 Eecan mu ti'imuajcaa a'ini camu yau'eitaa mua'araa a'ij tɨ een cɨn raayɨ'ɨtɨ tɨ aɨn raatamui'iren ɨ pan, a'ini rujɨɨmua'a muaatáujnaamɨ ɨ rutzajta'a. 53 Matɨ'ɨj mi antacɨj jaj japua. Au mu mi a'ará'a ajna a'ahua'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Genesaret. Aa tɨ a'avastɨme ɨ jaj, aa mu ra'ijtápe ɨ baarcu. 54 Cɨme'en mu'u aitacɨj ɨ baarcu jetze, e'eyan mu raamuá'a aɨjna ɨ Jesús ɨ tyaɨte. 55 Aɨj mu mi cɨn ca'anacan muaruáachijmá'a, a me ve'ere'enye ɨ jemin. Matɨ'ɨj mi a'utyajhuii maj hua'ajsaɨre'en jutaatzi japua ɨ mej ti'icucui'i ajna a'u maj ya'amua'areeraca'a tɨ a'utyavaaca'a aɨjna ɨ Jesús. 56 Ajta a'u tɨ na'a tɨ a'ure'eninyéica'a raanchu tzajta'a tɨ huachájta'atajme na'ari tɨ huachájta'atajme tɨ vivejmá'a, a'u tɨ na'a nya'u, mahua'uraatzajye'icaa caaye jetze. Aj mu mi rájhuaviiri'i aɨjna tɨ hua'uta'an maj ra'ajtamuare'en cɨɨxura'ara'an jetze, aɨjna jetze tɨ uvijpi'i ɨ siicu'ura'ara'an tɨ'ij a'achu maj pua'amua ra'ajtamuare'en, mej mi huarún. Ayaa pu'u xaa nya'u tyu'uruu ajna u Genesaret.

Marcos 7

1 Matɨ'ɨj mi maɨn ɨ fariseo, jamuan majta seica ɨ mej te'eyu'uxaca teyujta'a mej mi maɨjna huáurityejte'en a'ij mej ye'i rɨɨ mua'aye'i, au mu a'araacɨ u Jerusalén, majta maun a'ará'a a'utɨ a'utyavaaca'a ɨ Jesús mej mi rájjaahuate'en. 2 Matɨ'ɨj mi hua'useij aɨme ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a maj cai anaujmueitya'axɨ mej tyu'ucuaa a'ij mej ti'ijrɨ'ɨrajcaa ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. 3 Majta aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, ɨ maj majta meyan antya'aruu tɨcɨn fariseo, aɨ mu ra'atzaahuate'e ɨ ruvaujsimua'a tyaaca ti'iye'ira. Ayaa mu che'eta mana'a rɨjca naijmi'i ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Capu ti'iseicaj na'a ɨ tihua'aye'ira ɨ maj cɨn anaujmuéitya'axɨ'ɨn. Tɨ pua'a a'atɨ ti'icua'ani, anacai pu nu'u ruxe'eve'e tɨ aɨn a'atɨ eihua anaujmuéite'en, na'ari cai, ayaa mu'u ti'ixaxa'a tɨcɨn xana'avi'ire'e pu seijre'e aɨjna ɨ a'atɨ ɨ taye'irá jemi. Ajta, tɨ pua'a a'atɨ tyaja'uvá'ananan aujna mercaadu jetze, aɨ pu cai ti'icua'ani tɨ pua'a cai anacai anaujmuéite'en. Ajta ti'imui'i tɨ ayan cɨn tya'ava'ujmua'aree ɨ ruvaujsimua'a tyaaca tihua'aye'ira. Ayaa mu rɨjca: meti'ija'usica ɨ vaasu ɨ maj cɨn ya'aca. Aɨj mu majta ti'ija'usica ɨ ti'itɨ xa'ari, majta ɨ casueela. 5 Matɨ'ɨj mi maɨn fariseo, majta aɨme ɨ mej te'eyu'uxaca teyujta'a, aɨ mu meyan tiraataihua'uri'i maɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn macai ra'aste ɨ tavaujsimua'a tyaacan tíiye'ira ɨ maj ajamuan á'ujhua'an? Ayaa mu'u rɨcɨ maj xana'avisi'i ti'icua'aca ɨ rumuajca'a cɨme'e. ―Yaa mu tyu'utaxajtaca'a aɨme ɨ fariseo. 6 Tɨ'ɨqui ayan tyu'utanyúu aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Tyamua'a pu tyajámuaavijte'e ɨ tɨ ayan ajmi'i ra'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ Isaías tyaacan, aɨjna tɨ ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Aɨ pu ra'uyu'uxaca'a tyamua'a a'ij sej e'en mɨ saj cai huataujnyátacan cɨn tihue'ijte'e ɨ tyaɨte silu seyan sana'a ruseijrata meseíraca ɨ tyaɨte saj nu'u nain cɨn ra'astijre'e. Ayaa pu tira'uyu'uxaca'a aɨjna tɨcɨn: Rɨ'ɨ mu tinaatyátu'araca tɨ pua'a metí'ixajta inyeetzi cɨme'e. Ma ajtá'i, mu'uri ajtacɨ́ɨj inyeetzi jemi rumua'atziira'a cɨme'e. 7 Capu ti'itɨj vaɨre'e tɨ pua'a metyu'utyáanajche inyeetzi jemi. Ayaa mu ti'ihuá'amua'atyahua tɨcɨn: “Dioj pu raatyajtuaa i taye'irá ityejmi jemi.” Ma ajta'i cai, capu, rujɨɨmua'a mu rajtyau ɨ rutzajta'a. Yaa pu hui tira'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ Isaías tyaacan. 8 ’Ayaa xu'u rɨcɨ. Muan sej seri ya'uhua'axɨ a'ij tɨ ajmi'i tyu'utaijtaca'a ɨ Dioj, sej si seyan huarɨni a'ij mej ti'ijxe'eve'e ɨ tyaɨte. Aɨ pu a'amuaranajchi ɨ tihua'aye'ira, tɨ ayan tyu'ujxe'eve'e tɨ xa'ari tyu'uja'usin na'ari tɨ tyu'uja'usin ɨ vaasu ɨ saj cɨn ya'aca. Eihua pu ajta tyu'ujxe'eve'e tɨ ayan tí'en. Ayaa pu nya'u. 9 ’Tyamua'a xu seri ya'uhua'axɨ a'ij tɨ tyu'utaijtaca'a ɨ Dioj, sata'aj ra'ara'asten ɨ hua'aye'ira ɨ tyaɨte. 10 Ayaa pu tí'en, a'ini, ayej tiraataxajtaca'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan, tɨcɨn: “Pata'aj ra'atzaahuatya'a a'ataata, ajta a'anaana.” Ajta ayan tɨcɨn: “Sata'aj raaje'ica aɨjna ɨ a'atɨ tɨ a'ij pua'a ti'ixaxa'a ɨ rutaata jemi na'ari ɨ runaana jemi.” 11 ’Ma sajta muan, ayaa xu tirata'aca tɨ a'atɨ ayan tihua'uta'ixaate'en ɨ ruvaujsimua'a ɨ runyuuca cɨme'e tɨcɨn Corbán. (Ayaa pu huataujmua'a aɨjna ɨ nyuucari tɨcɨn muaɨ'ɨvejri pu pɨrɨcɨ.) Ajta ayan tɨcɨn: “Naijmi'i, a'achu nyaj caj tí'ijcha'ɨ, aɨj nu neri raatamuaɨ'ɨvejte ɨ Dioj. Aɨj nu cɨn nyacai che'e tí'ijcha'ɨ ɨ nyaj cɨn amuaatyavaɨre'en.” 12 Tɨ pua'a hui a'atɨ ayan tihua'uta'ixaate'en tɨcɨn: “Corbán” ca xu che'e raata'acare'en tɨ aɨn hua'utavaɨre'en ɨ ruvaujsimua'a. 13 Aɨj xu cɨn, seyan rúujɨpua ɨ tɨ cɨn tyu'utaijtaca'a ɨ Dioj aɨjna cɨme'e ɨ a'amuaye'ira saj seica huatátu'ire'en. Eihua xu seyan ti'ijrɨ'ɨre. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 14 Tɨ'ɨqui ajtahua'a hua'utajee ɨ tyaɨte. Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa. Tɨcɨn: ―Muan xu raanamua naijmi'i, sej si yau'eitaa xa'ara'ani: 15 Ti'itɨ tɨ a'ij ɨ tɨ ti'icue'iri'i, tɨ pua'a a'atɨ raacua'ani, capu a'atzu raxana'ave'e. Capu raxana'ave'e a'ini ma pua'aque pu ma'acan. Ma ajta ɨ tɨ tzajta'an ma'acan, aɨ pu xaa raxana'ave'e. 16 Muan xu rarɨ'ɨrejve, rɨ'ɨ xu tiraanamua. 17 Tɨ'ɨj cai che'e ma'a a'atɨjca'a, aj pu i aɨn utyajrupi u chi'ita. Aj mu mi meyan tiraataihua'uri'i a'ij tɨ huataujmua'a aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨme'en aɨjna tɨ raxana'ave'e ɨ a'atɨ. 18 Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿Ni tzaa sacai sajta yau'eitaa xa'araa? ¿Ni tzaa sacai yau'eite saɨjna? Tɨ pua'a a'atɨ ti'itɨj huacua'ani tɨ ti'icue'iri'i, aɨjna tɨ raacua'ani, ma pua'aque pu e'ema'acan. Aj pu i ucaruti ɨ ucaara'an jetze. Ajta e'eyan huiraame ɨ chuitɨraara'an jetze. Aɨj pu cɨn cai raxana'ave'e a'ini capu rájrupi ɨ tzajta'an, ɨ xaijnyu'ucara'ara'an jetze. ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. Ajta ayan tihua'uta'ixaa tɨ i'i re'en naijmi'i tɨj na'a tɨ ti'icue'iri'i. 20 Ajta ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aɨjna tɨ tzajta'an aiiráninyei, amɨ pu xaa raxana'ave'e ɨ tevi. 21 Au pu huiraaye'i ɨ tzajta'an ɨ tevi naijmi'i ɨ mua'atziira'a tɨ a'ij pua'a e'en, tɨ ajta ca'anijra'a rata'aca ɨ tevi tɨ'ij a'ij pua'a tyu'umua'ati, tɨ'ij tyu'ujxana'acɨre'en saɨj jamuan tɨ cai ratyevi'itɨn, na'ari jɨita'a ayan huaujxana'acɨre'en seij jamuan tɨ cai cɨna'ara'an pueen. Au pu tzajta'an ajta huiraaye'i ɨ mua'atziira'a tɨ ca'anijra'a rata'aca ɨ tevi tɨ tyu'unahua'an na'ari tɨ tyu'ujé'ica na'ari tɨ cha'a na'a tyu'uxana'acɨre'en hua'a jamuan ɨ tɨ'ɨrii. 22 ’Ajta au pu huiraaye'i ɨ tzajta'an eijna tɨ ca'anijra'a rata'aca tɨ a'atɨ ayan ti'itɨ ti'ijmueira'a ɨ tɨ tí'ijcha'ɨ ɨ saɨj na'ari tɨ a'atɨ a'ij pua'a rɨjca, nusu tɨ seij huácuanamua. Ayaa pu che'eta na'a een tɨ pua'a a'atɨ ayan a'ij pua'a tyu'ujepe'e, na'ari tɨ pua'a a'atɨ seij anchueere'en, nusu tɨ pua'a a'atɨ a'ij pua'a ti'itejeeva, na'ari a'ujtzaahuatyahua'a, ca'ɨn aɨn ayan rɨcɨ ɨ tɨ cai xa'apɨ'ɨn. Naijmi'i tɨj na'a tɨ ayan een, au pu huiraaye'i ɨ tzajta'an ɨ tevi. Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, aɨ pu xaa aɨn pueen ɨ tɨ ru'uráchuaamuara'aca ɨ tevi ɨ tzajta'an. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 24 Aj pu i Jesús á'uraa ajna a'ahua'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Tiro, ajta Sidón. A pu a'ahua'a chi'ita a'utyajrupi, a'ini capu raxe'eva'aca'a tɨ a'atɨ raamua'aree tɨ aun a'utyavaaca'a aujna. Ma'ajtá'i cai, capu huatarɨ'ɨristaraca'a tɨ huatauravaa. 25 Capu xaa nya'u, a'ini saɨj pu ca'anacan raamua'areeri'i. Jɨita'a pu pueenya'a aɨjna tɨ seij chuejra'a japua e'ema'acan. Saɨj pu tevijra'a pueenya'a. Ayaa mu hua'atamua'amua tɨcɨn sirofenicia, ɨ mej nu'u chiicate pueen. Ajta aɨn ɨ jɨita'a, aɨ pu tiyaujca'a, jɨitacan tɨ tiyaaru'u tzajta'an seijre'e. Aj pu i e'ire'enye aɨjna ɨ naanajra'an. Titunutaca'a ajna vejli'i a'u tɨ a'utyavaaca'a aɨjna ɨ Jesús. Aj pu i ayan tirajhuaviiri'i tɨ ru'iramuarite'en ɨ tiyaaru'u tɨ tzajta'an seijra'acaa ɨ yaujra'an. 27 Aj pu i ayan seij nyuucari cɨn tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús, ayan tɨcɨn: ―Miche'e anacai tyu'ucua'ani mɨ tɨ'ɨrii. Capu ayan raavijte'e tɨ huaɨ'ɨpɨ'ɨ ɨ pan tɨ'i chiicate huataɨ'ɨpɨ'ɨte'en. 28 Aj pu'i ayan tyu'utanyúu aɨjna ɨ jɨita'a tɨcɨn: ―Ayej xaa nya'u ti'ayajna, nyavastara'a. Aru casi'i, tɨ pua'a maɨn tɨ'ɨrii, ra'acahua'anan tɨ te'ení ɨ pan ɨ mesa japua, ¿ni qui macai racua'ani ɨ chiicate ɨ mej meesa jete e'iráuu? ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ jɨita'a. 29 Aj pu i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Ayej xaa nya'u tiraavijte'e patɨj peri tiraataxajtaca'a. Pata'aj a'ura'ani. Pu'uri huirajraa ɨ tiyaaru'u tɨ tzajta'an seijra'acaa mua'ayauj. 30 Aj pu i á'uraa aɨjna ɨ jɨita'a. Tɨ'ɨqui a'ará'a u ruche. Tɨ'ɨj aɨn raaseij aɨjna ɨ ruyauj, tɨ an a'ujcá'a utaatzi japua. Aj pu i aɨn jɨita'a raamua'areeri'i tɨ ari huirajraa ɨ tiyaaru'u tɨ tzajta'an seijra'acaa. 31 Ajtahua'a pu huirajraa aɨjna ɨ Jesús ajna a'ahua'a Tiro. Aj pu i u a'uré'enye ajna a'ahua'a Sidón. Au pu e'ita'a a'atanye ajna a'ahua'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Tamuaamuata'a tɨ chajta'atajme. Tɨ'ɨqui aun a'ará'a ajna jaj tɨ jajmuaa, ɨ mej meyan ratamua'amua tɨcɨn Galileeya. 32 Aj mu mi seij a'arajtɨɨ tɨ ti'icu'i. Capu huityajnamua aɨjna ɨ a'atɨ. Ajta capu tyá'anrɨ'ɨre. Aj mu mi rájhuaviiri'i aɨjna ɨ Jesús, tɨ ra'ajtamuare'en ɨ tɨ ti'icu'i tɨ'ij tiraahuaate'en. 33 Aj pu i a'atzu a'ɨmɨ ra'iraavi'itɨ ajna tyaɨte tzajta'a. Tɨ'ɨqui aɨn Jesús, ɨ ruxɨte urujtya'axɨ'ɨ naxaita'a ɨ tɨ ti'icu'i. Tɨ'ɨqui ajta aɨn a chuaata'a a é'ejtzitze. Aj pu'i ra'antimeijri'i nyanuraara'an jetze aɨjna cɨme'e ɨ ruɨjque'e. 34 Tɨ'ɨqui ute'e a'ujnyeeraca'a. Ajta ucayaatɨraa. Aj pu'i ayan tyu'utaxajtaca'a ɨ runyuuca cɨme'e tɨcɨn: ―¡Efata! ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a. (Aijna i nyuucari, ayaa pu huataujmua'a tɨcɨn: “Tya'antácuuna.” Ayaa pu huataujmua'a aijna tɨcɨn: “Efata.”) 35 Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús, aj pu i aɨn huaruj ɨ tɨ ti'icui'ica'a. Pu'uri xaa ajna huityanamuaara'a a'araa. Ajta, ari tya'anrɨ'ɨrajcaa. Capu che'e ca'achira'aca'a ɨ nyanuraara'an. 36 Ajta Jesús raata'ijmɨjri'i tɨ cai a'atɨ huata'ixaate'en. Ma majta, camu meyan huarɨj. A'achu tɨ caj ayan tihua'utaite'enche'e, ayaa mu che'eta caj tihua'ata'ixaate'enche'e ɨ seica. 37 Matɨ'ɨj mi tyamua'a a'ij tya'utaseij ɨ tyaɨte. Meyan tɨcɨn: ―Rɨ'ɨ pu ti'ijrɨ'ɨre aɨjna ɨ Jesús nain cɨme'e. Aɨ pu hui raayɨ'ɨtɨ tɨ tihua'uhuaate'en mej mi huityanamuaara'a mua'ara'ani, ajta mej mi tya'anrɨ'ɨraj mua'ara'ani ɨ maj cai tyá'anrɨ'ɨre. ―Yaa mu tyu'utaxajtaca'a.

Marcos 8

1 Tɨ'ɨj auj aun a'utyavaaca'a aujna Galileeya ɨ Jesús, eihua mu tyaɨte tyujsaɨj. Camu ti'itɨj tichaɨca'a maj raacua'ani. Tɨ'ɨqui aɨn Jesús hua'utajee aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. 2 Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Nyaanxaamɨste'e amɨme jemi mɨ tyaɨte, a'ini pu'uri hueica xɨcaj tyaume maj á'ujhua'an nyaa jamuan. Camu majta ti'itɨj ticha'ɨ maj raacua'ani. 3 Seica mu ɨmɨ cura'acɨjxɨ. Aɨj pu cɨn tɨ pua'a nyahua'ure'itixɨ'ɨn ɨ ruche macai xɨ tyu'ucuá'an, camu tya'utaviicue'ira ɨ juye japua. 4 Matɨ'ɨj mi meyan tiraataihua'uri'i, tɨcɨn: ―¿A'ini ti'irɨ'ɨri pej tihua'umín ayajna a'u tɨ cai a'atɨ e'eche? ―Ayaa mu tiraataihua'uri'i. 5 Aj pu i ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'achuni pua'amuaca saɨ'ɨpɨ'ɨsin ɨ pan? Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Arahua'apuaca. ―Yaa mu tiraata'ixaa aɨme. 6 Aj pu i raataijtaca'a maj a'ujrá'asen ɨ tyaɨte a chuaata'a. Tɨ'ɨqui ra'antyɨ'ɨpɨ'ɨ ɨ pan ute'e aɨjna ɨ Jesús. Aj pu i rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj jemi, ajta ra'antitaaraxɨ. Aɨj pu i hua'ura'ɨpɨ'ɨ ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Majta maɨn, aɨme mu hua'ura'ɨpɨ'ɨ ɨ tyaɨte. 7 Majta mu hue'ité hua'apuaca tichaɨca'a. Ajta pu raatyahuau ɨ Dioj jemi. Tɨ'ɨqui hua'utaij maj hua'ura'ujtaare'en. 8 Naijmi'i mu tyu'ucuaa. Majta tyamua'a tityáaju'uxai. Ajta ava'aturaa ɨ pan tɨ ra'antitaaraxɨ. Sicɨri mu jetze ra'ava'ɨstya'axɨ aɨjna tɨ ava'aturaa. Arahua'apua sicɨ pu tya'aará'a. 9 Majta maɨn ɨ tyaɨte ɨ mej tyu'ucuaa, mua'ara'asica'a cumu muaacua vi'ira'a. Aj pu i aɨn Jesús hua'are'itixɨ ɨ tyaɨte. 10 Tɨ'ɨqui atyajraa baarcu jetze, majta ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Matɨ'ɨj mi a'ucɨj. Au mu a'ará'a ajna a'ahua'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Dalmanuta. 11 Matɨ'ɨj mi fariseo a e'ire'enye, majta e'eyan a'utyajhuii mej ti'ira'ihuau'un maɨjna ɨ Jesús. Maraatatése maj ca'anijra'a raata'an tɨ ij aɨn aiirá'ɨtzen. Maraatáhuaviiri'i tɨ hua'utaseijrate'en ɨ maj cɨn a'ij tya'utaseijra maj nu'u mi cɨn raamua'aree aɨjna tɨ jetzen araujca'anye aɨjna ɨ Jesús, tɨ pua'a aun a'uve'eme aɨjna jemi tɨ ute'e e'eseijre'e tɨ ij ayan huarɨni. 12 Aj pu i aɨn cai che'e a'ij tya'anrɨ'ɨraa a'araa. Tɨ'ɨqui ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn manhuavii aime i tyaɨtejra'a nyej ti'itɨ hua'utaseijrate'en ɨ maj cɨn raamua'aree a'u tɨ e'ema'acan ɨ nyaj cɨn ti'imɨjhuaca? Ajta ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Ayaa nu xaa nya'u tyaja'amue'ixaate'e muejmi, canu ti'itɨj amuaataseijrate'esin. 13 Aj pu i huaja'uhua'axɨ ɨ tyaɨte. Tɨ'ɨqui ajtahua'a atyajraa ɨ baarcu jetze. Aj mu mi a'ucɨj utavan pujme'en. 14 Majta maɨn ɨ maj á'ujhua'anya'a jamuan ɨ Jesús, aɨ mu ya'uhua'axɨ mej ya'araɨ'ɨpɨ'ɨn ɨ pan maj raacua'ani. Seij mu'u caj tyu'ɨsima'a aɨjna ɨ baarcu jetze. 15 Aj pu i ayan tihua'utaij tɨcɨn: ―Xaanamuajri'i muan. Rɨ'ɨ xu'u saɨjna cɨme'e ɨ fariseo maj rajnajchi ɨ pan jetze tɨ'ij huacu'usta, sajta saɨjna cɨme'e maj majta rajnajchi ɨ mej Herodes jamuan á'ujhua'anya'a. 16 Matɨ'ɨj mi a'utyajhuii mej ti'ityurixaate'en ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Meyan tɨcɨn: ―Yaa pu aɨjna cɨn tyu'utaxajtaca'a a'ini catu pan ticha'ɨ. 17 Aj pu i raamua'areeri'i a'ij mej ye'i tí'ixajtacaa. Tɨ'ɨqui ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn seyan ti'ixa yee sajcai pan ticha'ɨ? ¿Ni tzaa sacai xɨ yau'eite, ca'ɨn sacai xɨ tihuáuritejte? ¿Ni cai ti'itɨ a'amua jetze tasiseiri? 18 ¿Ni tzaa sacai ti'iseij, ca'ɨn sacai ti'inamua? ¿Ni sacai ramua'aree? 19 ¿A'achuni pua'an sicɨri ava'aturaa ɨ pan tɨ tya'avá'aturaa nyatɨ'ɨj hua'ura'ɨpɨ'ɨ ɨ maj anxɨ vi'ira'a a'asica'a ɨ tyaɨte aɨjna cɨme'e tɨ anxɨvi a'asica'a ɨ pan? ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. Aj mu mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tamuaamuata'a japuan hua'apua pu ava'aturaa. 20 Aj pu i aɨn Jesús, ayan ajtahua'a tihua'uta'ihua'uri'i tɨcɨn: ―Ajta, ¿a'achuni pua'an sicɨri setya'avaɨ'ɨstya'axɨ saɨjna cɨme'e ɨ tɨ tya'avá'aturaa ɨ ta'arahua'apua tɨ ará'axcaa nyatɨ'ɨj tihua'umí ɨ maj muaacua vi'ira'a ará'axcaa? Aj mu mi meyan tityaatanyú tɨcɨn: ―Arahua'apua sicɨri. 21 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―¿Ni tzaa sacai xɨ yau'eite muan? 22 Matɨ'ɨjta mi maun a'ará'a ajna a'ahua'a chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Betsaida. Matɨ'ɨj mi seij e'ire'enyeijte tɨ aracuuni'icaa. Aj mu mi rájhuaviiri'i aɨjna ɨ Jesús tɨ ra'ajtamuare'en. 23 Tɨ'ɨqui aɨn Jesús rajví'i muajca'ara'ara'an jetze aɨjna ɨ tɨ aracun. Ya'uvi'itɨ pua'aque ɨmɨ aujna a'u tɨ a'achajta'a. Aɨ pu ruɨjque'e ra'arameijraxɨ a jɨ'ɨsaara'an jetze. Ajta ra'ava'amuarej. Tɨ'ɨqui raataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni hui peri ma úunyee? 24 Aj pu i aɨn ɨ tɨ aracun, antányeerejye'ica, ayan tɨcɨn: ―Ahuii, tyetyaca nu seij. Cu xuee cɨye mana'a pueen. Maj mu á'ujhua'an. ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ tɨ aracun. 25 Ajta aɨn Jesús, ajtahua'a pu ra'araamuare a jɨ'ɨsaara'an jetze ɨ tɨ aracun. Ajtahua'a pu rɨ'ɨ metyaunyeeraca'a. Pu'uri xaa ajna icu huaruj. Naijmi'i pu ti'iseijra'aca'a tyamua'a naa. 26 Aj pu i aɨn Jesús raataijtaca'a aɨjna tɨ aracuuni'icaa tɨ nu'u a'ura'ani ɨ ruche. Ajta ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Capej utyaru'iipiche'en u chajta'a. Ni capaj pajta a'atɨ ixaatya'a eijna cɨme'e a'ij nyaj timuaahuaa. 27 Tɨ'ɨj ayan tyuju'urɨj, aj pu'i Jesús, majta ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, au mu a'ará'a a'u tɨ a'uchajta'atajme, ajna a'ahua'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Cesarea de Filipo. Juye jetze mu auuju'ucaa. Tɨ'ɨj i ayan tihua'utaihua'uri'i aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a tɨcɨn: ―¿A'iqui meti'ixa ɨ tyaɨte yee a'ataani nyaj pɨrɨcɨ inyaa? 28 Aj mu mi meyan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Seica mu meyan ti'ixa tɨcɨn muaa paj paɨn pɨrɨcɨ aɨjna ɨ Juan tɨ hua'amuaɨ'ɨhuaca'a, majta seica meyan tɨcɨn paj aɨn pɨrɨcɨ ɨ Elías. Majta seica, meyan ti'ixa tɨcɨn paj nu'u aɨn pɨji'irɨcɨ saɨj ɨ tɨ ti'ityejvee ɨ Dioj jemi. ―Yaa mu tiraata'ixaa. 29 Tɨ'ɨjta'i aɨn ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―Ari muan, ¿a'ini tyajamua'amitejte'e a'ataani nyaj pueen inyaa? Tɨ'ɨqui ayan tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Pedro, tɨcɨn: ―Muaa paj aɨn pɨji'irɨcɨ aɨjna ɨ mej meyan ratamua'amua tɨcɨn Ɨ Cɨriistu'u, ɨ tɨ Dioj an ya'ujyeíjtzaa ɨ ɨpuari japua. ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Pedro. 30 Aj pu i aɨn hua'uta'ijmɨjri'i maj cai a'atɨ ixaatya'a. 31 Tɨ'ɨqui a'utyejche tɨ tihuá'umua'aten. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨ aɨn rusaɨj, ɨ tɨ ajta tyaata'a jetze airaanye, aɨ pu nu'u eihua rajpueitzi a'ame. Ajta tɨ nu'u ayan ruxe'eva'a a'ame maj cai raxe'eva'a mua'aju'un ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, majta ɨ maj va'acan cɨn títyatatí u teyujta'a, majta aɨme ɨ mej te'eyu'uxaca. Naijmi'i mu nu'u cai raxe'eva'a mua'aju'un. Ajta ayan tihua'uta'ixaa maj nu'u raaje'icatan. Tɨ'ɨj nu'u huamɨ'ɨn, aj pu ijta'i huatarujsin hueica xɨcajra'a tzajta'a. 32 Tyamua'a pu tihue'ixaa a'ahuaritaacan cɨme'e. Ajta aɨn ɨ Pedro, aɨ pu ra'iraavi'itɨ ayée. Aj pu'i tiraatixaatya'ajraa tɨ nu'u cai ayan ti'itaura'acare'en. 33 Ma ajta aɨn Jesús, aɨ pu ruhuarita'a a'achaacajraa. Hua'useirajraa aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Aj pu i aɨn ɨ Pedro titya'axɨ. Ayan tɨcɨn: ―Aricu. Ajtára'a inyeetzi jemi, mɨ pej peyan ti'ixaxa'a tɨj aɨjna ɨ tiyaaru'u. Muaa paj cai peyan ti'imua'atze a'ij tɨj ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj silu a'ij mej ti'ijxe'eve'e ɨ tyaɨte. 34 Tɨ'ɨqui Jesús hua'utajee aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, ajta ɨ tyaɨte. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a a'atɨ raxe'eva'a tɨ nyajamuan á'ucha'acanye'en, ayaa pu ruxe'eve'e tɨ cai che'e ayan rɨjca a'ij tɨ rusaɨj ti'ijxe'eve'e. Ma ajta, tɨ pua'a a'atɨ á'ucha'acanye'en nyajamuan, ayaa pu ruxe'eve'e tɨ rajpueitzi a'ara'ani ruxé'evi'ira'a cɨme'e. Ajta tɨ pua'a aɨn huamɨ'ɨni, capu a'ij i'irɨni. 35 Ayaa nu tyajamuaata'ixaate'esin. Tɨ pua'a a'atɨ tyu'utesi'ira'a tɨ cai huamɨ'ɨni, auche'e pu mɨ'ɨni aɨjna ɨ a'atɨ. Aij pu á'ujɨsin ɨ ruxaijnyu'uca tɨ auj ruuri. Ma ajta, tɨ pua'a a'atɨ huamɨ'ɨni aɨjna cɨme'e tɨ á'ucha'acanye'en nyeetzi jamuan, na'ari aɨjna cɨme'e ɨ nyuucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu ajtahua'a huatarujsin. Ajtahua'a pu ratyauni ɨ ruxaijnyu'uca tɨ auj ruuri. 36 Ajta, tɨ pua'a a'atɨ tyu'umue'itɨn naijmi'i tɨj na'a tɨ iiyan ti'iseijre'e chaanaca japua, ¿a'iqui tiraatyava'ɨri aɨjna tɨ raamue'itɨ tɨ pua'a aɨn ya'uraini ɨ ruxaijnyu'uca tɨ auj ruuri? Capu ti'itɨ a'ij tiraatyava'ɨri, ¿ni cai? 37 ¿Ni cai a'ij ti'irɨ'ɨri tɨ huaujnanai ɨ ruxaijnyu'uca tɨ ari ya'urai aɨjna cɨme'e ɨ tɨ tí'ijchaɨca'a? Capu a'atzu a'ij ti'irɨ'ɨri, icu. 38 Ayaa nu nyajta tyaja'amue'ixaate'e. Aijna i tyaɨtejra'a, eihua mu autyajturaa ɨ Dioj jemi. Ayaa mu e'en ɨ Dioj jemi matɨj aɨme ɨ mej ti'ixana'acɨra'a jɨita'a jamuan. Tɨ pua'a seti'itevi'ira'a saɨjna cɨme'e mej ramua'aree ɨ tyaɨte sej nyajamuan á'ujhua'an, na'ari mej ramua'aree tɨ a'amuaranajchi i nyenyuuca, tɨ pua'a seyan ti'itevi'ira'a hua'a jemi, aj nu nyajta inyaa i nyej nyajta tyaata'a jetze a'iraanye, nyaa nu neyan che'eta nyana'a ti'itevi'ira'a na'ame muejmi jemi. Neti'itevi'ira'a nu na'ame muejmi jemi ajna xɨcajra'a jetze nyatɨ'ɨj nyajtahua'a yatanyén iiyan chaanaca japua. Va'acan nu cɨn ti'ityavaa na'ame jemin ɨ Dioj tɨ niya'upua ajna nyatɨ'ɨj yatanyen hua'a jamuan ɨ mej ti'ivaɨre'e tajapua ɨ Dioj jemi.

Marcos 9

1 Ajta ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayej xaa nya'u ti'ayajna, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Seica ɨ mej ya huatyáuu ayajna, aɨ mu cai xɨ cui'ini hasta mana'a cai anacai raaseij tɨ'ɨj yatanyen ɨ Dioj tɨ'ij tyu'utaijta iiyan chaanaca japua ɨ rumuare'eri'ira'a cɨme'e. 2 Tyauma'acaa a'achu cumu arájsevi xɨcaj, aj pu'i aɨn Jesús an a'ujnyéj jɨri japua. Aɨmej pu a'uví'itɨ aɨjna ɨ Pedro, ajta ɨ Jacobo, ajta ɨ saɨj, aɨjna ɨ Juan. Ajta e'eyan saɨque huaujruu aɨjna, a mu a'unyéjnye'erica'a. 3 Tatzavi'in pu cɨn seijra'acaa aɨjna ɨ Jesús. Tyamua'a pu tyu'utyacueinaraca'a ɨ cɨɨxura'ara'an. Yaa pu eenya'a seijra'acaa tɨj seeri. Iiyan chaanaca japua capu ma'a a'atɨ tɨ raayɨ'ɨtɨ tɨ cɨɨxuri tyu'uja'usin tɨ'ij ayan ti'ijcueinavi'i a'ara'ani. 4 Majta aɨme huaseij aɨjna ɨ Elías tɨ ajmi'i ti'ixajtacara'a ɨ Dioj jetze ma'acan, majta maɨjna ɨ Moisés tyaacan. Aɨ mu tí'ixajtacaa maɨjna jamuan ɨ Jesús. 5 Aj pu i aɨn Pedro, ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús. Ayan tɨcɨn: ―Maeestru. Xa'apɨ'ɨn pu naa tyaj ya huatyáuu teyajna. Tiche'e hueicaca huataahua ɨnaamua. Saɨj tɨ mueetzi huacɨ'ɨti, ajta seij aɨjna ɨ Moisés, ajta ɨ saɨj aɨjna ɨ Elías. ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Pedro. 6 A'ini aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a ɨ Jesús metyu'utatzɨn huapɨ'ɨ. Ajta aɨn Pedro, capu ra'amitejtya'acaa a'ij tɨ ye'i tyu'utaxaj. 7 Tɨ'ɨqui jaitɨri a'acávi'irixɨ hua'a japua. Hua'a tzajta'a pu rájrupi. Aj mu mi raanamuajri'i tɨ a'atɨ ayan tyu'utaxajtaca'a, tɨcɨn: ―Ai pu niyauj pɨrɨcɨ ɨ nyej rachu'eve'e. Xaanamuajri'i saijna. ―Ayaa pu tyu'utánamuajre. 8 Matɨ'ɨj muaanyéerajraa nain japua, capu che'e a'a a'atɨjca'a. Aɨ pu'u a'utyavaaca'a hua'a jamuan aɨjna ɨ Jesús. Aj mu mi a'ucɨj. 9 Matɨ'ɨj e'iicaju'uca, aɨ pu tihuéijca aɨjna cɨme'e maj cai a'atɨ ixaatya'a a'ij mej tyu'useij, a'ini seica mu nu'u raaje'icatan aɨjna tɨ ajta tyaata'a jetze ajtyama'acan. Tɨ'ɨj nu'u huamɨ'ɨn, aj pu nu'u ijta'i huatarujsin. Aj pu nu'u i huatarɨ'ɨristari maj raataxaj. 10 Aɨj mu cɨn, aviitzi cɨn tí'ixajtacaa a'ij mej tyu'useij. Ayaa mu tyu'urihua'uraca'a a'ij tɨ huataujmua'a eijna tɨ cɨn ayan yee tɨ'ɨjtahua'a nu'u huatarun ɨ tɨ mɨ'ɨni. 11 Aj mu mi meyan tiraataihua'uri'i ɨ Jesús tɨcɨn: ―Aɨme ɨ mej te'eyu'uxaca, ¿a'ini een cɨn meyan ti'ixaxa'a tɨ anacai ya uve'enyejsin aɨjna ɨ Elías? 12 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayej xaa nya'u ti'ayajna. Aɨjna Elías anacai pu aɨn ye uve'enyejsin. Aɨ pu nain tí'ijajcuare'en. Nyajta inyaa, niche'e a'atzu tyajamuaataihua'u. ¿A'ini tya'axa ɨ yu'uxari jetze aɨjna cɨme'e i nyej nyajta tyaata'a jetze a'iraanye? Ayaa pu tya'axa nyaj nu'u eihua rajpueitzi na'ame. Majta nu'u na'axaahuari'ira mua'aju'un. 13 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Pu'uri ye uve'enye aɨjna ɨ Elías. Pu'uri ayan tya'arauraste a'ij tɨ ye'i te'eyu'usi'ihuaca'a aɨjna yu'uxari jetze. Seica mu meyan a'ij pua'a raaruuren a'ij mej ye'i ti'ijxe'eve'e. ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. Ajta á'uraa aɨme jamuan, aɨjna ɨ Pedro, ajta ɨ Jacobo, ajta aɨjna ɨ Juan. 14 Matɨ'ɨj u e'ire'enye a'u ma e'ij e'enya'a ɨ seica ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a, matɨ'ɨj mi hua'useij maj eihua e'etyujsaɨra'acaa ɨ tyaɨte hua'a jamuan maɨjna ɨ seica. Aɨme mu majta huaseij ɨ mej te'eyu'uxaca teyujta'a. Aɨ mu meyan tyu'urihua'uraca'a. Majta mu tɨn nínyu'ucacuca'a. 15 Majta maɨn ɨ tyaɨte, matɨ'ɨj raaseij aɨjna ɨ Jesús, eihua mu huataujtyamua'ave. Matɨ'ɨj mi a'uruáachajraa jemin mej mi raatataujte'en. 16 Tɨ'ɨqui aɨn ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ti'itajni cɨn setyu'urihua'u? 17 Aj pu i saɨj tɨ a'utyavaaca'a hua'a tzajta'a, aɨ pu ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Maeestru, yaa nu rave'evi'itɨ ɨ niyauj, tiyaaru'u tɨ tzajta'an seijre'e. Aɨjna ɨ tiyaaru'u, aɨ pu cai rata'aca tɨ huatanyuuni, 18 a'ini a'anaj tɨ na'a tɨ aɨn tiyaaru'u rájviivi'i, ajta aya'arajraini a chuaata'a. Ajta eihua aijjaamɨ́scue'ira'a a'aye'i aɨjna ɨ pa'arɨ'ɨ. Ajta ancurá'ujcɨ'ɨmáa ɨ rutamej cɨme'e. Ajta huatyacɨyaaxari nain japua ɨ rutzajta'a. Nu'uri hua'utahuaviiri'i ɨ maj mueetzi jamuan á'ujhua'an maj raatamuarite'en maɨjna ɨ tiyaaru'u. Ma majta maɨn, camu raayɨ'ɨtɨhua'a mua'araa. ―Yaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ a'atɨ. 19 Aj pu'i ayan tyu'utanyúu aɨjna ɨ Jesús, tɨcɨn: ―¿Ni tzaa sacai raayɨ'ɨtɨ muan? ¿Ni sacai xɨɨ tya'atzaahuate'e? ¿A'achuni pua'an ninye'ira'a ruxe'eve'e nyej a'amua cɨme'e huáviicue'ire'en sej si huáurityejte'en? ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. Aj pu i ayan tyu'utaijtaca'a tɨcɨn: ―Ma sa'ave'evi'itɨchi mɨ pa'arɨ'ɨ. 20 Aj mu mi aa ye'eve'evi'itɨ. Ajta aɨn ɨ tiyaaru'u tɨ tzajta'an seijra'acaa ɨ pa'arɨ'ɨ, tɨ'ɨj aɨn huaseij ɨ Jesús, aɨ pu raatyaca'atzɨjxɨ ɨ pa'arɨ'ɨ. Aj pu i aitave a chuaata'a. Tɨ'ɨqui pɨ tavaɨjtzixɨ, áijjaamɨ́xcue'ira'a. 21 Aj pu i Jesús ayan tiraataihua'uri'i aɨjna ɨ taatajra'an ɨ pa'arɨ'ɨ tɨcɨn: ―¿A'achuni ari a'atee tɨ ayan tí'ijruure? Ajta aɨn taatajra'an ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Tɨj na'a tɨ pa'arɨ'ɨstaca'a. 22 Ajta aɨjna ɨ tiyaaru'u tɨ tzajta'an seijra'acaa, eihua pu an ya'ujɨpua taij tzajta'a, ajta a jaata'a tɨ'ij raaje'ica. Tɨ pua'a paraayɨ'ɨtɨhua'an paj tiraahuaate'en, tá'ancu'uvajxɨ'ɨ, pajta taatavaɨre'en. ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna taatajra'an. 23 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Naijmi'i pu ti'irɨ'ɨri jemin ɨ tɨ tya'atzaahuate'e. 24 Aj pu i aɨn taatajra'an ɨ pa'arɨ'ɨ ayan ti'ihuaujyeinyaca'a tɨcɨn: ―Netya'atzaahuate'e inyaa. Naatavaɨre'e nyata'aj eitze'e tya'antzaahuate'en. ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a. 25 Aj mu mi ajtyáxɨɨraca'a eihua ɨ tyaɨte maruáachijmá'a. Tɨ'ɨj aɨn Jesús hua'useij, aj pu'i ra'ajtya'axɨ ɨ tiyaaru'u tɨ pa'arɨ'ɨ tzajta'a seijra'acaa. Ayan tɨcɨn: ―Muaa tiyaaru'u paj cai huiityajnamua, paj cai atányuuve, ayaa nu ti'imue'ijte'e, paj raatatuani mɨ pa'arɨ'ɨ. Capej che'e tzajta'an utyaru'iipiche'en. 26 Aj pu i huajijhuaca'a aɨjna ɨ tiyaaru'u. Tyamua pu raatyaca'atzɨjxɨ aɨjna ɨ pa'arɨ'ɨ ca'anin cɨme'e. Aj pu'i huirajraa ɨ tzajta'an. Ajta aɨn ɨ pa'arɨ'ɨ, aa pu'u qui auca'itɨ a'araa. Xuee tɨ cuj huamɨ'ɨ. Aɨj mu cɨn meyan ti'imua'atzɨjca'a ɨ tyaɨte tɨ ayan nu'u huamɨ'ɨ. 27 Ma ajta'i cai capu. Jesús pu ra'ajví'i muajca'ara'ara'an jetze. Aj pu'i ra'ajjáj. Tɨ'ɨqui huatyeechaxɨ aɨjna ɨ pa'arɨ'ɨ. Aj mu mi a'ucɨ́jxɨ naijmi'i. 28 Tɨ'ɨqui Jesús chi'ita utyajrupi, majta ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Matɨ'ɨj mi aviitzi cɨn tiraihuau'uri'i aɨjna ɨ Jesús, meyan tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn tyacai raayɨ'ɨtɨhua'a ta'araa tyej teyan raatamuarite'en aɨjna ɨ tiyaaru'u tɨ tzajta'an seijra'acaa? 29 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sata'aj seyan raatamuarite'en saɨjna ɨ tiyaaru'ujra'a, ayaa pu tyú'ujxe'eve'e saj raatyajhuauni ɨ Dioj jemi, sajta ru'itzi'iva'a. 30 Matɨ'ɨj mi a'ucɨj. Au mu a'ará'a ajna a'ahua'a u Galileeya. Ajta aɨn ɨ Jesús, aɨ pu tihua'amua'atyahua'a aviitzi cɨme'e ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Ayaa pu aɨjna cɨn huarɨj a'ini capu raxe'eva'aca'a maj raamua'aree ɨ tyaɨte a'u tɨ a'ij een. Ayaa pu tihue'ixaatya'aca'a tɨ nu'u a'atɨ cɨme'en tyu'utatuire'esin aɨjna tɨ ajta tyaata'a jetze a'iráanye aɨme jemi ɨ tyetyaca. Aj mu nu'u mi raaje'icatan. Aru hueica xɨcajra'a jetze pu huatarujsin, ruuri pu nu'u ajtahua'a a'ame. 32 Majta maɨn ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, camu yau'eitaa mua'araa a'ij tɨ tihue'ixaatya'aca'a. Majta ti'itzɨɨnya'acaa. Camu á'ujca'anyajca'a maj raatahuavii tɨ hua'uta'ixaate'en tyamua'a naa a'ahuauritaacan cɨme'e. Matɨ'ɨj mi a'ucɨj. 33 Au mu a'ará'a a'ahua'a chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Capernaum. Matɨ'ɨj mi chi'ita utyajrupi. Aj pu i Jesús ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ti'itajni a'ij setyu'urihua'uraca'a ajna juye jetze? 34 Camu huatanyúu, a'ini meti'itevi'ira'aca'a aɨjna cɨme'e mej tyu'urihua'uraca'a maɨjna cɨme'e tɨcɨn a'ataani eitze'e ruxe'eve'e aɨme. 35 Aj pu i a'ujyeijxɨ aɨjna ɨ Jesús. Tɨ'ɨqui hua'utajee ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a a'atɨ ayan tira'aranajchi tɨ aɨn puéenye'en tɨ eitze'e va'acan cɨn ti'ityávaaca, aɨ pu ruxe'eve'e tɨ aɨn puéenye'en tɨ eitze'e cɨleenya'acan cɨn ti'ityávaaca. Ruxe'eve'e tɨ hua'utyavaɨre'en naijmi'ica ɨ tyaɨte. 36 Aj pu i pa'arɨ'ɨ auvi'itɨ. A e'ita'a ya'utara a'u mej e'ere'eti ɨ seica. Aj pu i ra'ave'evii ɨ múutze'en. Tɨ'ɨqui ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: 37 ―Tɨ pua'a a'atɨ ra'ancure'evi'itɨn nyeetzi jetze ma'acan seij ɨ pa'arɨ'ɨ tɨj aijna, aɨjna tevijra'a ajta necha'ɨj inyeetzi. Ajta ain ɨ tevijra'a, capu inyeetzi na'a ancure'evi'itɨ silu ajta pu ra'ancure'evi'itɨ ɨ Dioj, ɨ tɨ nyaja'utaijtaca'a nyej yatanyén. 38 Ajta aɨjna ɨ Juan, aɨ pu ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Maeestru, seij tu huaseij tɨ hua'amuaritya'acaa anyuucajtze'en cɨme'e ɨ tiyaaru'u ɨ maj hua'a tzajta'a seijra'acaa ɨ tyaɨte. A'ini capu á'ucha'acanya'a tajamuan, aɨj tu cɨn raata'ijmɨjri'i tɨ cai ayan rɨjca. ―Yaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Juan. 39 Aj pu i aɨn Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Caxu seyan ti'ira'ijmɨjra. Tɨ pua'a a'atɨ ayan rɨjca ɨ maj cɨn a'ij tira'utaseijra, aɨjna ɨ a'atɨ pu xaa á'ucha'acanya'a a'ame nyajamuan. Ajta aɨn, capu a'anaj a'ij pua'a ti'inyaxáata a'ame. 40 Tɨ pua'a aɨjna ɨ a'atɨ cai tajemin nyuu, aɨ pu xaa tavaɨre'e ityejmi. 41 Ayaa nu xaa nya'u tyaja'amue'ixaate'e, a'atɨ tɨ na'a, tɨ pua'a aɨn cɨj caj tyajamuaata'an ɨ jaj saj huaye'en aɨjna cɨme'e saj nyajamuan á'ujhua'an, Dioj pu xaa tiraatanajchite'esin aɨjna ɨ a'atɨ. 42 ’Na'ari pua'a a'atɨ tɨ na'a, tɨ pua'a aɨn ɨ a'atɨ a'ij pua'a tiru'utyériira pa'arɨ'ɨ tɨ cɨle'en, tɨ ajta na'atzaahuate'e inyeetzi tɨj aijna, eecan pu pueijtzi tichesin aɨjna ɨ a'atɨ japua. Capu ayan rajpueitzi a'ame'enche'e aɨjna ɨ a'atɨ tɨ pua'a anacai mu ra'acávi'ire'en ɨ tetej sa'unijra'a tɨ ve'e, majta e'eyan ra'atyajraini a jaata'a. 43 ’Matɨ'ɨj autyaturan ɨ Dioj jemi, seica mu meyan rujetze tyu'ujpua'ajte'en. Ayaa nu ti'imue'ixaate'e, tɨ pua'a peyan jetzen tiru'ujpua'ajte'en ɨ amuajca'a paɨjna cɨme'e ɨ paj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, ayaa paj huarɨni. Para'antiveijche ɨ amuajca'a, pej pi seij pana'a cɨn a'utyaturan ɨ amuajca'a ajna tɨ e'eseijre'e ɨ Dioj, ajna paj a'aruuri pua'ame jemin. Na'ari pacai peyan huarɨni, hua'apuaca paj cɨn a'utyaruti ɨ a'amuájca'a ajna a'ahua'a a'u paj antipua'ari, a'u tɨ cai a'arɨ'ɨri tɨ ra'uje'ica ɨ taij. 44 Au mu cai a'acui'ini ɨ chu'inute ɨ maj muaatyacɨ'ɨsin. Capu ajta a'anaj á'amɨ'ɨve ɨ taij. 45 ’Na'ari tɨ pua'a peyan mua'a jetze tiru'ujpua'ajte'en muaɨɨca paɨjna cɨme'e ɨ paj autyajturaa ɨ Dioj jemi, aɨ pu ajta muaatyava'ɨri pej ra'ataveijche pamɨjna muaɨɨca. Eecan pu muaatyava'ɨri paj muaa a'utyaturan seij cɨme'e ɨ aɨɨca ajna tɨ e'eseijre'e ɨ Dioj. Na'ari tɨ pua'a pacai peyan huarɨni, amá papu'u a'umej a'u tɨ Dioj an muajá'ujɨsin a'u tɨ a'ataa. Capu timuaatyava'ɨri paj hua'apuaca cɨn a'ume'en aujna a'u tɨ cai a'anaj rɨ'ɨri paj ra'uje'ica ɨ taij, ajna a'u maj cai a'anaj a'acui'ini ɨ chu'inute ɨ maj muaatyacɨ'ɨsin. Capu ajta a'anaj á'amɨ'ɨve ɨ taij. 47 ’Na'ari tɨ pua'a muaa a jetze paru'ujpua'ajte'en mua'a jɨ'ɨ paɨjna cɨme'e ɨ paj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, aitátɨchi. Eecan pu timuaatyava'ɨri pej pi peyan a'utyarute seij cɨme'e mua'a jɨ'ɨ ajna chajta'a a'u tɨ tie'ijta ɨ Dioj. Ma ajta, capu ti'itɨj a'ij timuaatyava'ɨri paj hua'apuaca ájɨ'ɨsijmá'a paun a'utyarute tɨ pua'a peyan eenye'en au pu muajá'ujɨsin aujna tɨ a'ataa, a'u maj cai a'anaj a'acui'ini ɨ chu'inute maj muaatyacɨ'ɨsin, ajta capu a'anaj á'amɨ'ɨve ɨ taij. 49 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Naiimi'i xu rajpueijtzi xa'aju'un, muan mɨ sej nyajamuan á'ujhua'an sej si seyan titeetyaturan tyamua'a naa uraré'enye'en ɨ rutzajta'a. 50 Ayaa pu ti'ivaɨre'e aɨjna ɨ unaj tɨ ti'itɨ tícacaren. Ma ajta, tɨ pua'a huatyáru'una aɨjna ɨ unaj tɨ'ɨj rajxɨ'ɨni ɨ ta'ancacá, a'ini auj ti'irɨ'ɨri tɨ'ij ajtahua'a ancacáa a'ara'ani. Capu che'e a'ij ti'irɨ'ɨri. Eijna i nyuucari i nyej á'amue'ixaate'e, ayaa pu che'eta ti'ivaɨre'e muejmi tzajta'a tɨj ɨ unaj. Che'e ain amuajcacaren a'amua tzajta'a tɨ ij rɨ'ɨ amuaaruuren. Rɨ'ɨ xu'u titya'ujmuajtya ɨ rutzajta'a. Rɨ'ɨ xu'u sajta a'ahuaujmua'aree rujɨɨmua'a sana'a.

Marcos 10

1 Jesús pu huiirajraa aujna u Capernaum. Tɨ'ɨqui aun a'ará'a ajna a'ahua'a Jerusalén. Ayuu pu pujme'en á'ucha'acanya'a ayun jetze ɨ jatya'ana jetze ɨ Jordán. Majtahua'a mu tyujsaɨj ɨ tyaɨte a'u tɨ a'utyavaaca'a ɨ Jesús. Ajta aɨ pu e'eyan a'utejche tɨ tihua'umua'aten a'ij tɨ ari ti'ijrɨ'ɨrajcaa. 2 Aj mu mi seica e'ire'enye. Fariseo mu pɨrɨcɨ aɨme. Aɨ mu tí'itesa'acaa mej meyan ca'anijra'a raata'an tɨ ij aiirá'ɨtzen aɨjna ɨ Jesús. Aɨj mu cɨn meyan raataihua'uri'i tɨ pua'a nu'u aɨn ayan ti'ita'aca tɨ a'atɨ ma ruuraini ɨ ru'ɨj. 3 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿Ti'itaani amuaataij aɨjna ɨ Moisés tyaacan? 4 Aj mu mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aɨ pu hui Moisés tyu'uta'a tɨ papee raatapijte'en ɨ tɨ cɨn a'atɨ ma ruuraini ɨ ru'ɨj. ―Yaa mu tyu'utaxajtaca'a. 5 Tɨ'ɨqui Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―A'ij xu pua'a tirajtyau ɨ rutzajta'a. Moisés pu tyu'uta'a tɨ a'atɨ ma ruuraini ɨ ru'ɨj. Aɨ pu xaa ayan papee raatapijte'en aru capu ayan tiraata'a ruxé'evi'ira'a cɨme'e. Ai pu'u een cɨn huarɨj aɨjna a'ini ayaa xu ti'ijxe'eva'acaa sana'a rujɨɨmua'a. 6 Ma ajta, tɨ'ɨj Dioj raatyataahuaca'a ɨ chaanaca tyajapuan yen seijre'e, “aɨ pu nu'u aɨme huataahuaca'a ɨ tyaata'a jamuan ɨ jɨita'a.” 7 “Aɨj pu cɨn aɨn tyaata'a ma huaúuhua'axɨjsin ɨ ruvaujsimua'a. Ru'ɨj pu nu'u jamuan a'utyaváa a'ame. 8 Matɨ'ɨj mi meyan eenya'a mua'aju'un ɨ maj hua'apua, cumu saɨj pu'u ɨ tevi.” Camu che'e hua'apua, silu saɨj pu'u. 9 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Dioj pu ayan tiraaxajtaca'a tɨ saɨj na'a ɨ tevi. Aɨj pu cɨn, capu ayan tiraavijte'e sej seyan ma tihuauuhua'anan ɨ ru'ɨstyamua'a, papee sahua'utapiite'en ɨ cɨ́nastyamua'ame'en. ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. Tɨ'ɨqui á'uraa, majta ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. 10 Matɨ'ɨjtahua'a mi chi'ita a'utyajrupi, majtahua'a mu meyan tiraataihua'uri'i aɨjna cɨme'e ɨ papee tɨ cɨn a'atɨ ru'ɨj ma uuraini. 11 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a a'atɨ ru'ɨj ma uuraini, aɨ pu ti'ixana'acɨre'en tɨ pua'a e'eyan seij ancure'evi'itɨn ɨ jɨita'a. Aɨj pu cɨn autyaturaasin jemin ɨ ru'ɨj ɨ tɨ ma rúujɨsin. 12 Na'ari tɨ pua'a jɨita'a rucɨn ma uuraini, aɨ pu ajta ti'ixana'acɨre'en tɨ pua'a ajta e'eyan seij antyaanaxca ɨ tyaata'a. Aɨ pu ajta autyaturaasin jemin ɨ rucɨn ɨ tɨ ma rúujɨsin. 13 Matɨ'ɨj mi tɨ'ɨrii ayauvi'itɨche ɨ Jesús tɨ'ij hua'ajtamuare'en. Aj mu mi maɨn ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a, aɨ mu hua'uta'ijmɨjri'i ɨ tɨ'ɨrii maj nu'u cai huaja'uve'evi'itɨcare'en. 14 Tɨ'ɨj Jesús hua'useij a'ij mej ye'i rɨjcaa, aɨ pu huatanyu'ucaca'a. Tɨ'ɨqui ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Miche'e yej huave'ere'enyejte'en mɨ tɨ'ɨrii inyeetzi jemi. Matɨj mana'a pua'amua ɨ maj á'ujca'ane tɨ Dioj tihua'utaijte'en, naijmi'i mu meyan e'en matɨj i tɨ'ɨrii. Aɨj nu cɨn neyan tyaja'amue'ixaate'e. Caxu hue'ijmɨjra. 15 ’Ayej xaa nya'u ti'ayajna. Naa pu hua'ase mɨ tɨ'ɨrii tɨ tihua'utaijte'en ɨ Dioj. Tɨ pua'a a'atɨ raxe'eva'a tɨ a'utyarute aujna a'u tɨ Dioj tie'ijta, ayaa pu ruxe'eve'e tɨ ayan che'eta na'a raxe'eva'a tɨ tiraataijte'en ɨ Dioj tɨj seij pa'arɨ'ɨ, mɨ tɨ yaa seijre'e. Na'ari cai, capu a'anaj a'utyaruti aujna aɨjna ɨ a'atɨ. 16 Aj pu i aɨn Jesús hua'ancure'evi'itɨ ɨ tɨ'ɨrii. Saxu'ijme'en pu ancaujtɨstyajxɨ ɨ rujetze. Ajta hua'ava'amuara'axɨ, aj pu'i raatyahuau ɨ Dioj jemi tɨ'ij aɨn hua'uchaɨn. Tɨ'ɨqui á'uraa aɨjna ɨ Jesús. 17 Tɨ'ɨj Jesús ari huirama'aca, saɨj pu ave'ere'enye, taichijma'a. Aj pu i titunutaca'a vejripuan ɨ Jesús. Tɨ'ɨqui ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Maeestru, nyaa nu ramua'aree pej rɨ'ɨ ti'itevi. ¿Ti'itajni a'ij ruxe'eve'e tɨ ayan naacɨ'ɨti nyej ruuri na'ara'ani ɨ Dioj jemi tɨj na'a rusen cɨme'e matɨ'ɨj a'itacɨɨnye a chuaata'a ɨ mej meri huacuii? 18 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn peyan ti'inyaxa yee nyaj rɨ'ɨ ti'itevi? Saɨj pu'u seijre'e tɨ rɨ'ɨ ti'itevi, ai pu aɨn pueen ɨ Dioj. 19 Muaa paj peri ru'umua'aree a'ij tɨ tyu'utaijtaca'a ɨ Dioj. Ayaa paj eenye'en: “Capaj ti'ixana'acɨra'a.” Ajtahua'a seij, ayan tɨcɨn: “Capej ti'ityacui'ica.” Ajtahua'a eijna tɨ ayan tɨcɨn: “Capej ti'inahua'a.” Ajta saɨj tɨ ayan tɨcɨn: “Capaj a'atɨ hue'itzi cɨn ti'ixaatya'a.” Ajta ayan tɨcɨn: “Capaj a'atɨ tzajrajmua'a.” Ajta ayan tɨcɨn: “Para'atzaahuatya'a a'ataata, pajta a'anaana.” Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ raataijtaca'a ɨ Dioj. 20 Aj pu aɨn a'atɨ ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Maeestru, cɨme'en ɨ paj pauchan raataxajtaca'a, nain nu cɨn tya'aste i nyuucari nyatɨj nyana'a tyu'uvé'ese. 21 Tɨ'ɨj raaseij, rɨ'ɨ pu tya'utyaujmua'a ɨ rutzajta'a aɨjna ɨ Jesús. Aj pu i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ti'itɨ pu auj mua'aturaate'e paj cai xɨ cɨn tya'ara'aste. Aricu. Nain tyu'utuá ɨ pej tí'ijcha'ɨ. Pata'aj hua'ura'ate'en ɨ tumin ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i. Tɨ pua'a peyan huarɨni, eihua paj ra'ancura'asin aujna a'ahua'a u tajapua. Chijtyaani paj pueenya'a pua'ame aujna tɨ e'eseijre'e ɨ Dioj. Ajta pata'aj mu a'arajra'ani pej pi nyeetzi jamuan á'ucha'acanye'en. 22 Tɨ'ɨj raanamuajri'i aɨjna ɨ nyuucari, tɨ'ɨj i utyaavatzɨ ɨ tzajta'an. Huataujxaamɨjte a'ini eihua pu tí'ijchaɨca'a. Tɨ'ɨqui á'uraa aɨjna ɨ a'atɨ. 23 Aj pu i Jesús ruhuarita'a a'anyeerajraa. Ajta ayan tihua'uta'ixaa ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a tɨcɨn: ―Tyamua'a pu tihua'amuare'eriste'e maj a'utyarute aujna tɨ e'eseijre'e ɨ Dioj ɨ chijtyaani. ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. 24 Aj pu i utyaavatzɨ ɨ hua'a tzajta'a aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a aɨjna cɨme'e a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. Ajtahua'a ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Niyaujmua'a, tyamua'a pu tihua'amuare'eriste'e ɨ mej eihua tí'ijcha'ɨ. Eihua pu hua'a jetze ruxe'eve'e ɨ maj caj tí'ijcha'ɨ. Aɨj pu cɨn muare'eri maj maun a'utyarute aujna tɨ e'eseijre'e ɨ Dioj. 25 Capu xaa nya'u ayan muare'eri tɨ anajra'ani cameeyu'u ti'itɨ pɨ'ɨse'e jetze, tɨj ɨ chijtyaani tɨ a'utyarute ajna tɨ e'eseijre'e ɨ Dioj. 26 Matɨ'ɨj raanamuajri'i, eecan mu a'ij tira'utanamuajri'i. Aj mu mi ti'ityurihua'uri'i rujɨɨmua'a. Meyan tɨcɨn: ―Tɨ pua'a ayan ti'ayajna, ¿ai ta'uj na'a ti'irɨ'ɨri tɨ a'atɨ aun a'utyaturan ɨ Dioj jemi? ―Yaa mu tyu'utaxajtaca'a. 27 Ajtahua'a Jesús hua'useij. Ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aɨme jemi ɨ tetyaca, capu xaa a'ij ti'irɨ'ɨri. Ma ajta, aɨ pu raayɨ'ɨtɨ ɨ Dioj. Nain cɨme'e pu jemin ti'irɨ'ɨri. 28 Aj pu i aɨn Pedro a'utyejche tɨ raata'ixaate'en. Ayan tɨcɨn: ―¡Tavastara'a, ma'acui xaa!, nain tu tyeri tyaja'urai ɨ tyej tí'ijchaɨca'a tyej ti á'ujhua'anye'en a'a jamuan. ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Pedro. 29 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayej xaa nya'u ti'ayajna. Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, tɨ pua'a a'atɨ ti'itɨ a'uraini inyeetzi jemi, na'ari jemin ɨ nyuucari tɨ cɨn huaujjajcuare'en ɨ Dioj jemi, ti'itɨ tɨ na'a tɨ ya'uraini, aɨ pu mijmu eitze'e ancura'an tɨ'ɨj auj ruuri iiyan chaanaca japua. Tɨ pua'a saɨj na'a ɨ tɨ ya'urai, ayaa pu che'eta na'a ra'ancura'asin a'achu cumu anxɨte ti'itɨ tɨ a'ij, tɨ pua'a chi'i, na'ari a'atzimuá na'ari cu'utzimuá na'ari juutzimua'ame'en. Ajta ayan hua'ancure'evi'itɨ rutyaɨtestyamua'a, aɨme rutaata na'ari runaana nusu ru'ɨj, na'ari ruyaujmua'a. Ajta pu ra'ancura'asin ɨ chuej maj japuan vaujse ɨ tyaɨte. Nain pu tya'ancura'asin. Ajta rajpueitzi a'ame. Aru capu amɨn a'ij. Tɨ'ɨj aɨn a'utyarute aujna Dioj tɨ e'eseijre'e, Dioj pu raata'asin tɨ ruuri a'ara'ani jemin tɨj na'a rusen cɨme'e. 31 Ajta ayen tɨ cɨme'en yee: ―Mamui'i ɨ maj vivejme'en cɨn títyatatí ijii, aɨ mu cɨleenye'en cɨn títyatatyá'a mua'aju'un. Majta mui'itɨ ɨ maj cɨleenye'en cɨn títyatatí ijii, aɨ mu vivejme'en cɨn títyatatyá'a mua'aju'un. Ayej xaa nya'u te'eme. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 32 Tɨ'ɨqui á'uraa ɨ Jesús, majta ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. An mu a'ucɨ́j a'ahua'a Jerusalén. Ajta aɨn ɨ Jesús, aɨ pu anacai huama'acaa. Eihua mu rutyamua'ava'acaa ɨ seica. Majta ti'itzɨɨnya'acaa ɨ maj hua'a cujta'a huaju'uca'a. Tɨ'ɨqui ajtahua'a Jesús hua'utajee rujɨɨme'e. Aj pu i autyejche tɨ tihua'uta'ixaate'en a'ij tɨ ti'itɨj raruuren. 33 Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Casi'i, xaanamuajri'i muan. Tu'uri a'uju'un anna Jerusalén. Saɨj pu tyu'utatuire'esin ɨ nyacɨme'en, i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye aɨmej jemi ɨ mej tihue'ijte'e teyujta'a, ajta aɨmej jemi ɨ mej te'eyu'uxaca. Aɨ mu tyu'uta'asin maj naaje'ica. Aj mu mi maɨn tyu'utatuiire'esin aɨmej jemi ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. 34 Matɨ'ɨj mi na'axaahuari'ira mua'aju'un, majta naatyavaaxɨ'ɨn. Majta nyatyetzítzi'ica'imuaxɨ'ɨn ɨ nyajetze. Majta naaje'icatan. Nyatɨ'ɨj hui huamɨ'ɨni, hueica xɨcaj tzajta'a nu nyajtahua'a a a'itamé hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. 35 Aj mu mi ajtyáxɨɨraca'a Jesús jemi aɨjna ɨ Jacobo, ajta aɨjna ɨ Juan. Ai mu maɨn pueen yaujmua'ame'en aɨjna ɨ Zebedeu. Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Maeestru, ayaa tu ti'ijxe'eve'e pej peyan huarɨni a'ij tyej ye'i ti'imuaatahuaviira. ―Yaa mu tyu'utaxajtaca'a. 36 Aj pu i Jesús ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini seti'ijxe'eve'e nyej neyan huarɨni muejmi cɨme'e? ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a. 37 Aj mu mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ahuii, ayaa tu ti'ijxe'eve'e ajna xɨcajra'a jetze patɨ'ɨj yatanyen pej titaataijte'en iiyan chaanaca japua. Pata'aj taata'an tyej uhuáraasixɨ'ɨn saɨj a'ɨrɨɨta'a, ajta saɨj autata'a. ―Yaa mu tyu'utaxajtaca'a. 38 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Muan, caxu ramua'aree a'ij sei ti'itɨj eenya'a huauhuau. ¿Ni seyan ra'aviicue'i saj rajpueitzi xa'ara'ani nyatɨj inyaa tirajpueitzi na'ame? ¿Na'ari sacai ra'aviicue'i ɨ tyaɨte maj a'ij pua'a amuaaruuren muejmi matɨj majta a'ij pua'a ti'inyaruure inyeetzi? ―Yaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 39 Aj mu mi meyan tɨcɨn: ―Níti'ijtá nya'u, ayaa tu tira'aviicue'iran. Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayej xaa nya'u ti'ayajna. Muan xu rajpueitzi xa'aju'un nyatɨj tirajpueitzi na'ame inyaa. Ajta, muejmi, a'ij mu pua'a amuaaruuren matɨj a'ij pua'a ti'inyaruuren inyeetzi. 40 Ma ajta, canu nyaɨjna cɨn antinmua'aree nyaj amuaata'an saj uhuáraasixɨ'ɨn saɨj nya'ɨrɨɨta'a, ajta saɨj nyauutata'a. Aɨme pu'u cɨ'ɨti ɨ maj ayan huaujxa'apɨ'ɨntari'iri'i. 41 Matɨ'ɨj mi raamua'areeri'i ɨ seica ɨ maj tamuaamuata'a maj ara'ase a'ij mej ye'i tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jacobo, ajta aɨjna ɨ Juan. Aj mu mi tininyu'ucacuca'a aɨme jemi ɨ maj hua'apua. 42 Aj pu i Jesús hua'utajee naijmi'ica. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Xu'uri ramua'aree, muan, a'ij mej ye'i rɨcɨ ɨ mej ti'ita'ijte'e nain chuejra'a japua. Ca'anin mu cɨn tihue'ijte'e ɨ tyaɨte. Aɨme ɨ mej vivéjmee cɨn títyatatí, aɨ mu hue'ijte'e a'ij mej ye'i huarɨni ɨ seica. 43 Ma ajta, capu ayan te'eme muejmi jemi. Tɨ pua'a a'atɨ raxe'eva'a tɨ va'acan cɨn ti'ityavaa a'ara'ani, ayaa pu tyu'ujxe'eve'e tɨ aɨn cɨleenya'a cɨn ti'ityavaa a'ara'ani. 44 Ajta tɨ pua'a a'atɨ raxe'eva'a tɨ aɨn pueenye'en ɨ tɨ eitze'e ruxe'eve'e, ayaa pu tyu'ujxe'eve'e tɨ aɨn hua'utyavaɨre'en naijmi'ica ɨ seica. 45 Ayej che'eta na'a ti'en inyeetzi jemi, inyaa i nyajta ɨ tyaata'a jetze airaanye. Canu nyaɨjna cɨn ya'uve'enye mej mi naatyavaɨre'en inyeetzi, silu nyata'aj hua'utyavaɨre'en mui'icaca ɨ tyaɨte. Ayaa nu xaa een cɨn ya'uve'enye nyexe'evi'ira'a cɨme'e nyata'aj hua'a japua huanyuuni, nyaɨjna cɨme'e nyaj huamɨ'ɨni hua'a jetze ma'acan. Nyetiraatanajchite'en ɨ Dioj tɨ cɨn aɨn hua'ajijve'e ɨ maj cɨn á'apua'aren ɨ tyaɨte. 46 Matɨ'ɨj mi maun a'ará'a ajna a'ahua'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Jericó. Matɨ'ɨj mi huiiraacɨ maujna. Pu'uri huirama'aca aɨjna ɨ Jesús, majta maɨn ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, majta mui'itɨ ɨ tyaɨte. Au pu saɨj a'ityacatii vejli'i juye jetze. Ayaa pu antyahuaaca'a tɨcɨn Bartimeo. Yaujra'an pu puéenya'a aɨjna ɨ Timeo. Ajta aracuuni'icaa aɨjna ɨ Bartimeo. Aɨj pu limujna hua'ahuaviiraca'a. 47 Tɨ'ɨj i hua'unamuajri'i maj avejli'i a'ava'aju'ucaa. Cɨme'en pu'u hua'unamuajri'i, tɨ'ɨqui aɨn ta'aracun autyejche tɨ huajijhua. Ayan tɨcɨn: ―Jesús, mɨ pej i'ihuaacɨxa'ara'an aɨjna ɨ tajtuhuan tyaacan ɨ David, na'ancu'uvajxɨ'ɨ inyeetzi. ―Ayaa pu tiraatajee. 48 Majta maɨn ɨ tyaɨte, tyamua'a mu tira'ajtya'axɨ. Maraatá'ijmɨjri'i tɨ'ij cai ayan tí'ijijhua. Ajta aɨn, eitze'e pu ca'anin cɨn huajijhuaca'a, ayan tɨcɨn: ―Mɨ pej i'ihuaacɨxa'ara'an aɨjna ɨ David tyaacan, na'ancu'uvajxɨ'ɨ inyeetzi. 49 Aj pu i Jesús a'utyeechaxɨ. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sericu, sa'utájee. Aj mu mi ya'utajée. Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Huatya'aca'anye ɨ a'a tzajta'a. Ajchesi. Aɨ pu muachu'eve'e ɨ Jesús. ―Yaa mu tiraata'ixaa. 50 Aj pu i aɨn airaujchuiri'i ɨ rucɨɨxu ca'anin cɨme'e. Tɨ'ɨqui ájtzucu. Aj pu i e'ire'enye ɨ Jesús jemi. 51 Aj pu i aɨn Jesús ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini peti'ijxe'eve'e nyej ti'itɨ a'ij huáruuren mueetzi jemi? Tɨ'ɨqui ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ tɨ aracun tɨcɨn: ―Maeestru, ayaa nu ti'ijxe'eve'e nyaj atányeeri. 52 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pu'uri paja'ura'ani muaa. Petya'atzaahuate'e nyaj inyaa timuaahuaate'en. Aɨj paj cɨn peri huaruj. Cɨme'en pu'u ayan tiraata'ixaa ɨ Jesús, aɨjna ɨ tɨ aracun, aj pu i atanyeeraca'a. Tɨ'ɨqui, aɨ pu Jesús jamuan á'ucha'acanya'a a'araa, a'u tɨ na'a tɨ huaye'icaa.

Marcos 11

1 Matɨ'ɨj meri vejli'i anna antyenyéesima'acaa u Jerusalén, au mu a'atanyéj a'u tɨ chajta'atajme tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Betfagé, ajta Betania. Au pu a'achajta'a jɨri jetze tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Aceituunajremi. Tɨ'ɨqui Jesús hua'apuaca huataityaca'a. 2 Ayan tɨcɨn: ―Sericu, sata'aj saun a'atanyén ajna vejli'i chajta'a tɨ e'eseijre'e. Tɨ pua'a seri ara'asti, au xu puuru'u e'etyauni tɨ cai xɨ a'anaj a'atɨ japuan ava'aca. Au pu a'ijtápi'ihuá a'ame. Sata'aj rá'ijxɨjta, sajta mu ya'aráajan. 3 Tɨ pua'a a'atɨ ayan tyajamuaataihua'u yee: “¿A'ini een cɨn sara'ixɨjta mɨ puuru'u?”, ayaa xu tiraata'ixaate'en yee: “Aɨ pu ra'ucupadu ɨ tavastara'a”, sajta seyan tiraata'ixaate'en yee: “Sajtahua'a xu ca'anacan saraatatuire'esin ɨ tɨ racɨi.” 4 Matɨ'ɨj mi u á'uju'un. A mu pua'aque caaye jetze yá'utyau maɨjna ɨ puuru'u. Au pu a'ijtapi'ihuaca'a pueerta jetze. Matɨ'ɨj mi ra'ijxɨjtaca'a. 5 Seica mu maun a'utyáuuca'a aujna. Aɨ mu tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ti'itajni a'ij saruure? ¿A'ini een cɨn sara'ixɨjta mɨ puuru'u? 6 Ayaa mu tihua'uta'ixaa a'ij tɨ ye'i Jesús tihua'uta'ixaa. Majta maɨn ɨ seica, aɨ mu hua'uta'a maj ra'anján. 7 Matɨ'ɨj mi ya'ujáj ɨ Jesús jemi aɨjna ɨ puuru'u. Mara'ityé'itarite rucɨɨxu cɨme'e. Tɨ'ɨqui ave'eyeijxɨ ɨ Jesús ɨ puuru'u japua. 8 Majta maɨn ɨ tyaɨte, eihua mu cɨɨxuri te'epíitɨraa juye jetze. Majta seica pi'ista te'entivéichixɨ'ɨ, aɨj mu majta a'apíitɨraa ajna juye jetze. 9 Majta maɨn maj anáatyá'a muaju'ucaa, aɨ mu autyajhuii mej huajijhua, majta maɨn ɨ maj huaju'uca'a cujta'an aɨjna ɨ Jesús. Yaa mu ti'ijíjhuaca'a tɨcɨn: ―Pu'uri i'i xa'apɨ'ɨn. Che'e Dioj raave'esi aijna tɨ yeve'eme nyuucajtze'en ɨ tavastara'a. 10 Pu'uri i'i xa'apɨ'ɨn. Che'e Dioj raave'esi tyamua'a naa, aijna tɨ a yeve'eme tɨ'ij tyu'utaijta tɨj ajmi'i tyu'utaijtaca'a ɨ tahuaacɨxa'a, aɨjna ɨ David tyaacan. Ajta hui maɨn ɨ maj ti'ivaɨre'e u tajapua, miche'e meyan tiraataxaj yee tyamua'a pu i'ixa'apɨ'ɨn. ―Yaa mu mi tyu'utaxajtaca'a, aujna caaye jetze. 11 Tɨ'ɨj i Jesús utyajrupi anna Jerusalén. Ajta e'eyan a'utyajrupi aujna teyujta'a. Tɨ'ɨj tyu'useij nainjapua, tɨ'ɨqui á'uraa, majta ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. Pu'uri tyechuiixarijma'aca, matɨ'ɨj mi maun a'ará'a ajna Betania. 12 Yaa ruijmua'a yee majta u a'araacɨ aujna Betania. Pu'uri i'icuataca'a aɨjna ɨ Jesús. 13 Tɨ'ɨj ii aɨn huarej pi'ista huaseij tɨ a'ɨmɨ a'atávaaca'a. Eihua pu tyaxamue'i. Tɨ'ɨqui u á'umej tɨ'ij raaseij tɨ pua'a taca'a. Ma ajta'i cai, capu taca'acaa. Aɨ pu'u, xamue'ira'an seijracaa a'ini capu ajna pɨti'irɨjcaa tɨj pua'a taaca. 14 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ huarej, tɨcɨn: ―Capu che'e a'atɨ mu a'uve'ema'a a'ame tɨ raacua'ani mɨ a'ataca'i. ―Yaa pu tiraata'ixaa. Majta maɨn ɨ maj á'ujhua'anya'a ɨ Jesús jamuan, aɨj mu raanajmuajri'i a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a. Matɨ'ɨjta mi a'ucɨj. 15 Aun mu a'ará'a anna Jerusalén. Tɨ'ɨjta'i aɨn Jesús a'utyajrupi aujna teyujta'a. Ajta autyejche tɨ hue'iramuarite'en ɨ mej maun tya'utu'araca, ajta ɨ mej maun tya'unanaave. Tyamua'a pu tyajhua'axɨxɨ ɨ tihua'ameesa ɨ mej tumin jetzen tihua'apuata'ati'iraca, ajta a'u maj cucui'ise a'atu'aracara'a. 16 Ajta cai hua'uta'a tɨ a'atɨ ti'itɨ áutɨsime'en a e'ita'a teyujta'a. 17 Ajta e'eyan tihua'amua'atyájraa, ayan tɨcɨn: ―¿Ni cai ayan te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨ ayan tiraaxajtaca'a ɨ Dioj tɨcɨn: “Ayaa pu nu'u tyaja'arajtyahuáa a'ame ɨ chi'ira'an yee tɨcɨn chi'i maj tzajta'an rɨ'ɨ tirata'aca ɨ Dioj ɨ maj cura'acɨ'ɨca nain japua ɨ chuej tɨ seijre'e”? Ma ajta, capu aɨjna cɨn ti'ivaɨre'e. Ayaa xu raaruu ɨ chi'i tɨj tyasta'a a'u maj a'iraati ɨ nahua'ari. ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. 18 Majta maɨn ɨ tyaɨte, naijmi'i mu a'ij tira'utaseij aɨjna cɨme'e a'ij tɨ ye'i tihua'amua'ate. Majta maɨn ɨ mej ti'ijta teyujta'a, majta aɨme ɨ mej te'eyu'uxaca, aɨ mu raatzɨɨnya'aca'a matɨ'ɨj raanamuajri'i a'ij tɨ ye'i tihua'umuá'ate. Aj mu mi raahuau a'ij mej ye'i huarɨni mej mi raaje'ica maɨjna ɨ Jesús. 19 Ajta aɨn ɨ Jesús, tɨ'ɨj huatyatɨca'araca'a, aj pu'i huirajraa aujna chajta'a, majta ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. 20 Yaa ruijmua'ate'e yee, tɨ'ɨj huatapua'araca'a, au mu a'uré'enye a'utɨ a'atávaaca'a aɨjna ɨ huarej. Pu'uri tyamua'a tí'ihuachica'a nainjapua, ajta téta'ɨmɨ ɨ runaana'a jetze huatyaahua. 21 Tɨ'ɨqui aɨn ɨ Pedro ra'utamua'areeri'i a'ij tɨ een cɨn huatyaahua. Aj pu i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Maeestru, casi'i. Pu'uri tyamua'a ti'ihuachi mɨ huarej pej a'ij pua'a tiraatyajtuaa. 22 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa pu tyu'ujxe'eve'e sej ra'atzaahuatya'a ɨ Dioj. 23 Ajta ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu xaa nya'u tyaja'amue'ixaate'e. Ayej ti'ayajna. Tɨ pua'a a'atɨ tya'atzaahuate'e ɨ rutzajta'a tɨ ayan tya'ara'asti a'ij tɨ aɨn tira'amitejte'e, ayaa pu te'eme. Tɨ pua'a aɨjna ɨ a'atɨ ayan tiraataijte'en aɨjna ɨ jɨri tɨcɨn: “Tichesi, atyaaruti ma jaata'a ajna a'ahua'a el mar”, ayaa pu'i rɨni rɨ'ɨri. Na'ari cai, tɨ pua'a utyaavatzɨn ɨ tzajta'an aijna i mua'ariira'a tɨcɨn: “Ayej nya'ase capu a'ij ti'irɨ'ɨri”, capu ayen te'eme tɨ ayan huarɨni. 24 Aɨj nu cɨn, neyan tyaja'amue'ixaate'e. A'ij sej ye'i tiraatahuaucu ɨ Dioj jemi, tɨ pua'a seyan tya'atzaahuatya'a saj seyan ra'ancura'asin, ayaa pu te'eme, ti'itɨ saj a'ij tyu'utyahuausin. 25 Ajta, patɨ'ɨj raatyajhuauni ɨ Dioj jemi, tɨ pua'a a'atɨ autyaturan mueetzi jemi, ayaa pu tyu'ujxe'eve'e pej tiraatauuni'i. Tɨ pua'a peyan huarɨni, aɨn ɨ aya'upua tɨ aun e'eseijre'e u tajapua, aɨ pu timuaatauuni'ira mueetzi nain cɨme'e ɨ paj cɨn autyajturaa ɨ jemin. 26 Na'ari tɨ pua'a paj cai tiraatauuni'i ɨ tɨ a jemin autyajturaa, capu ajta timuaatauuni'ira ɨ Dioj ɨ paj cɨn autyajturaa ɨ jemin. ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. Matɨ'ɨj mi a'ucɨj. 27 Aj mu mi majtahua'a u Jerusalén a'uju'un. Aj pu i Jesús aun vejli'i a'ucha'acanya'aca'a teyujta'a matɨ'ɨj seica a e'ire'enye. Aɨ mu pueen ɨ mej ti'ijta teyujta'a, majta ɨ mej te'eyu'uxaca, majta seica vaujsi. 28 Aj mu mi meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ti'itajni cɨn peti'ityejvee pej pi peyan rɨcɨ? ¿A'ataani ayan timuaataíj pej pi peyan rɨjca? 29 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Nyajta nu inyaa seij tyajamuaataihua'ura. Tɨ pua'a sanaata'ixaate'en seijna, aj nu ni amuaata'ixaate'esin ti'itɨ ɨ nyaj cɨn ti'ityejvee nyej ni neyan rɨcɨ. 30 ¿A'ataani raata'a aɨjna ɨ Juan tɨ'ij hua'umuaɨ'ɨhua ɨ tyaɨte?, ¿ni Dioj, ca'ɨn mɨ tyetyaca? Xaatanyuuchi. 31 Matɨ'ɨj mi a'utyahui maj rujɨɨmua'a ti'ihuáurihua'ura. Meyan tɨcɨn: ―Tɨ pua'a teyan tiraata'ixaate'en yee: “Dioj ya'utaiityaca'a”, ayaa pu titaata'ixaate'esin yee: “¿A'ini een cɨn tyacai ra'atzaahuate'e a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a aɨjna?” 32 Ma ajta, capu hui rɨ'ɨri tyej teyan tiraata'ixaate'en yee: “Tyetyaca mu ya'utaiityaca'a.” Yaa mu tyu'utaxajtaca'a aɨme, a'ini mu'uri ramua'areeraca'a maj naijmi'i meyan ra'atzaahuatya'acaa tɨ aɨn ɨ Juan ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Aɨj mu cɨn hua'atzɨɨnya'aca'a ɨ tyaɨtye. 33 Aɨj mu mi cɨn meyan tiraata'ixaa maɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Catu hui ramua'aree. Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Canu nyajta nyáa tyajamuaata'ixaate'esin ɨ nyaj cɨn ti'ityejvee nyej ni neyan rɨcɨ. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa.

Marcos 12

1 Ajta e'eyan autyejche ɨ Jesús tɨ tihua'uta'ixaate'en seij cɨme'e ɨ nyuucari. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―A'atɨ tɨ yee raahuii ɨ uuva cɨye'e. Tyajcuá pu nu'u cɨn raará'ana. Aj pu i ti'itɨ huatyataahuaca'a tɨ cɨn raaja'ara'ape'en ɨ uuva. Ajta ti'itɨ ájtaahuaca'a ajteevi'i, ɨ maj japuan utyúu huéiixe'ere'en ɨ mej ti'imɨjhuaca. ’Tɨ'ɨqui ayan huarɨj, seica pu huatanyaɨjte ɨ chuej mej mi tiraanajchite'en cɨj caj. Aj pu i á'uraa aɨjna ɨ a'atɨ seica chuejra'a japua. 2 Tɨ'ɨj nu'u ajna tyaja'ure'enye a'anaj maj pua'a raju'uraca aɨjna ɨ uuva, seij pu huataitaca'a tɨ i hua'utahuavii a'achu tɨ racɨ'ɨcɨpua aɨjna ɨ a'atɨ. 3 Majta maɨn ɨ mej ti'imɨjhuaca, aɨ mu yeehui rajví'i aɨjna tɨ tyu'utaijti'ire. Tyamua'a mu tiraatyáavajxɨ. Ayaa mu'u tiraataityaca'a. Camu ti'itɨ raata'a. 4 ’Ajta aɨn tɨ a'ara'an pueen ɨ chuej, ajtahua'a pu seij huataityaca'a. Majta mu maɨn huatyatu'asixɨ tetej cɨme'e. Matɨ'ɨj mi tyamua'a tira'ava'atu'a ɨ muura'an jetze. Majta tyamua'a a'ij pua'a tira'ajtya'axɨ. 5 Ajtahua'a nu'u seij huataityaca'a. Majta mu amɨn tyamua'a tyu'ujé'ica. A'atzu ayée tyauma'aca. Ajtahua'a seica huataityaca'a. Seica mu huatyaavajxɨ, majta seica huacuii. Ayaa mu hua'uruu aɨme ɨ mej ti'imɨjhuaca. 6 ’Auche'e pu yeehui saɨj turaaca'a. Yaujra'an nu'u aɨjna ɨ a'atɨ. Eihua pu huapɨ'ɨ raxe'eva'aca'a. Ayaa pu ti'imua'atzɨjca'a ayan tɨcɨn: “Ayej nya'ase yeehui mara'antzaahuate'esin, maɨjna.” Tɨ'ɨqui aɨn huataityaca'a. 7 ’Ma ajta, capu ayan te'irajraa. Ayaa mu ti'ihua'urixaa aɨme ɨ mej ti'imɨjhuaca. Meyan tɨcɨn: “Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ nain ti'ijcɨ'ɨti. Che'ere, tiche'e raaje'ica, tɨ'i tyejmi ta'aj a'ara'ani.” Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a. 8 Aj mu mi rajví'i aɨjna ɨ yaujra'an. Matɨ'ɨj mi raaje'ica. Matɨ'ɨqui ru'irajrai a pua'aque aɨjna ɨ maj raaje'ica. Yaa pu tihua'uruu. Antipua'araca'a icu. 9 Aj pu i Jesús ayan tihua'utaihua'uri'i eijna i nyuucarijra'a jetze tɨcɨn: ―¿A'ini tyajamua'amitejte'e? ¿A'ini ti'itɨj ruuren aijna ɨ a'atɨ tɨ a'ara'an pueenya'a ɨ uuva? Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Aɨ pu mu a'uve'ema'a a'ame. Tɨ'ɨqui hua'acui'ini ɨ mej ti'imɨjhuacara'a ajna. Ajta aɨn ɨ chuej, aɨ pu seica huatapueijve'esin. Ayej xaa nya'u te'eme. 10 ’¿Ni sacai a'anaj ra'ujijve ɨ yu'uxari jetze seijna i nyuucari?, tɨ ayan aɨjna cɨn ra'axa: Aijna i tetej i mej ayauhua'axɨ ɨ mej chi'i ta'ahuaca, ayaa pu te'irajraa tɨ aɨn puéenya'a a'araa tɨ i'i esquineeru. 11 Ayaa pu raaruu ɨ tavastara'a. Ɨ tɨ eitze'e i'ixa'apɨ'ɨn, rɨ'ɨ pu tya'utyaavatzɨ ɨ tatzajta'a. 12 Majta maɨn ɨ tyaɨte ɨ mej ti'ijta u teyujta'a, majta ɨ seica, a'ij pu pua'a hua'uruu a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús tɨ ayan hua'a cɨme'en tyu'utaxajtaca'a aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari. Aj mu mi raatatése maj raatyeevi'i, mej mi ra'ityaanan. Ma majta, camu meyan raaruu. Mahua'atzɨɨnya'acaa ɨ tyaɨte. Aɨj mu cɨn raatátuaa. Matɨ'ɨj mi a'ucɨj. 13 Matɨ'ɨj mi seica huataityaca'a mej mi tyu'uxáj jamuan aɨjna ɨ Jesús. Fariseo mu pɨrɨcɨ, majta seica ɨ mej jetzen ajtyama'acan aɨjna ɨ Herodes. Aɨ mu raatatése maj ca'anijra'a raata'an tɨ'ij aɨn aiirá'ɨtzen nyuucari cɨme'e tɨ tyu'utaxaj, mej mi raatyaahue'ita. 14 Matɨ'ɨj mi e'ire'enye, meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Maeestru, aij tu mua'aree pej tzaahuati'ira'a cɨme'e ti'ixaxa'a. Capu a jetze ruxe'eve'e a'ij mej ye'i ti'ixaxa'a ɨ tyaɨte. Muaa paj cai titya'ajaahuate'e silu ayaa paj ti'imua'ataa pua'aye'i tzaahuati'ira'a cɨme'e a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. Tiche'e seij muaataihuau'u. ¿Ni qui xa'apɨ'ɨn tyej tyu'unajchi a'ij tɨ ye'i ti'itajijve'e aɨjna tɨ ti'ita'ijte'e tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Cesar? ¿Ni qui tyetyu'unajchi ca'ɨn tyacai? ―Yaa mu tiraata'ixaa. 15 Ma ajta, aɨjna ɨ Jesús, aɨ pu ramua'areeraca'a maj cai huataujnyátacan cɨn tí'ira'ihuauraca'a. Aɨj pu cɨn ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿A'ini sej si seyan ti'inetese'e saj naateevi'i nyuucari cɨme'e? Seij mɨ tumin me senyaja'aváɨ'ɨte'e. Niche'e ra'useij. 16 Matɨ'ɨj mi ya'avaɨ'ɨte. Tɨ'ɨj ra'useij, tɨ'ɨqui ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―¿A'ataani nyeerima'ara'an a'aseijre'e? ¿A'ini antyahuaa ɨ tɨ a'ayu'usi'i? Aj mu mi meyan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Aɨjna ɨ tɨ ti'itaijte'e, aɨjna tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Cesar. 17 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa xu saɨjna cɨn huarɨni. Saraata'an saɨjna tɨ ti'itaijte'e ti'itɨ tɨ racɨ'ɨcɨpua. Sajta seyan raata'an ɨ Dioj ti'itɨ tɨ ajta ayan racɨ'ɨcɨpua. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. Majta maɨn, tyamua'a mu titeetyaujtzaahua maɨjna cɨme'e a'ij tɨ ye'i tyu'utaxajtaca'a. 18 Matɨ'ɨj mi seica a e'ire'enye ɨ mej meyan antya'aruu tɨcɨn Saduceo. Ai mu meyan ti'ixaxa'a maj nu'u cai che'e huatarujsin ɨ mej meri huacuii. Seij mu cɨn nyuucari tiraataihua'uri'i maɨjna ɨ Jesús. 19 Meyan tɨcɨn: ―Maeestru, ayaa pu tira'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ Moisés. Tɨ pua'a nu'u a'atɨ nyaɨche, tɨ pua'a aɨ cai titɨ'ɨrijmua'a huamɨ'ɨni, ruxe'eve'e nu'u tɨ ihuaara'ara'an ra'ancure'evi'itɨn aɨjna tɨ ratyevi'itɨnya'a ɨ tɨ huamɨ'ɨ. Ajta ayan ruxe'eve'e tɨ aɨn tiyauumua'a a'ara'ani aɨjna jetze ma'acan ɨ tɨ huamɨ'ɨ. 20 ’Ayaa pu'u nu'u tyuju'urɨj. Mua'aráhua'apua mu ara'asicaa aɨme ɨ maj ru'ihuaamua'a. Tɨ'ɨqui aɨn tɨ vasta'a huatyenaɨchaca'a. Capuu xɨ titɨ'ɨrijmua'a huamɨ'ɨ aɨjna tɨ i'ivasta'a. 21 Tɨ'ɨqui aɨn tɨ ra'itya'asi, aɨ pu ra'ancure'evi'itɨ aɨjna tɨ ratyevi'itɨnya'a aɨjna tɨ huamɨ'ɨ. Ajta aɨjna juutzajra'an ajta pu huamɨ'ɨ. Capu ajta titɨ'ɨrijmua'a a'araa. Ajtahua'a saɨj juutzajra'an ra'ancure'evi'itɨ aɨjna ɨ jɨita'a. Ayaa pu che'eta na'a huarɨj. Ajta pu huamɨ'ɨ. Capu ajta titɨ'ɨrijmua'a a'araa. 22 ’Ayaa pu che'eta na'a tihua'uruu naijmi'ica ɨ maj aráhua'apua ara'asicaa ɨ ru'ihuaamua'a. Capu a'atɨ titɨ'ɨrijmua'a a'araa. Tɨ'ɨjta'i nu'u huamɨ'ɨ ɨ jɨita'a. 23 ¿A'iqui te'eme matɨ'ɨj a'itacɨɨnye a'u maj a'ava'anami'i ɨ mej huacuii? Naijmi'i mu huacuii ɨ maj ratyevi'itɨnya'a. ¿A'ataani ɨra'ara'an pueenya'a a'ame ajna xɨcajra'a jetze matɨ'ɨj huatarún? 24 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Muan xu cai ramua'aree a'ij tɨ te'eyu'usi'ihuaca'a ɨ yu'uxari jetze. Sajta cai ramua'aree a'ij tɨ rɨcɨ ɨ Dioj ɨ rumuare'eri'ira'a cɨme'e. Aɨj xu cɨn, muan setya'utaujxua eihua huapɨ'ɨ. 25 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Matɨ'ɨj huatarun ɨ maj huacuii, camu che'e nyeenya'ɨche mua'aju'un. Majta juuca, camu majta vɨɨche mua'aju'un. Ayaa mu'u eenya'a mua'aju'un matɨj e'en ɨ xaijnyu'ucari ɨ mej ti'ivaɨɨre'e aujna tajapua. 26 ’Aɨjna jetze ɨ xɨcajra'a maj jetzen a'itaju'un ɨ maj huacuii, ayaa nu a'atzu tyaja'amue'ixaate'e. ¿Ni sacai a'anaj ra'ujijve aɨjna yu'uxari jetze tɨ ra'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan a'ij tɨ tya'axa ɨ nyuucari tɨ'ɨj aɨn Moisés tu'upi huaseij tɨ vivéj, tɨ ajta tyataasima'a? Aɨ pu jetzen Dioj raatajé. Ayan tɨcɨn: “Nyaa nu nyauche'e hua'a Dioj pueen ɨ maj a'amuayaaxustyamua'a, aɨjna ɨ Abraham, ajta aɨjna ɨ Isaac, ajta aɨjna ɨ Jacobo.” 27 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a ɨ Dioj aɨmej cɨme'e ɨ mej meri huacuii. Tihue'ixa cumu maj mauj ruuri. Tɨ pua'a macai che'e ruuricajche'e jemin ɨ Dioj, capu hua'a Dioj a'ame'enche'e. ―Ayaa pu Jesús tihua'uta'ixaa. 28 Saɨj pu ajta a'ará'a ɨ tɨ te'eyu'uxaca yu'uxari jetze. Hua'unamuajri'i a'ij mej ye'i tyú'urixaatya'acaa. Ra'aranajchaca'a a'ij tɨ ye'i tyu'uxajtaca'a ɨ Jesús. Aj pu i ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ti'itaani nyuucarijra'a eitze'e ruxe'eve'e ɨ tɨ raaxajtaca'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan? ―Yaa pu'u tyu'utaxajtaca'a aɨjna tɨ te'eyu'uxaca ɨ yu'uxari jetze. 29 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ai pu aɨn pueen ɨ nyuucari tɨ eitze'e ruxe'eve'e cai maa seij ɨ nyuucari. Tɨ ayan yee: “Xaanamuajri'i mɨ sej iiyan huachaatɨme aijna chuejra'a japua yu Israel. Aijna tɨ ta'ivastara'a, ɨ Dioj, aɨ pu saɨj na'a pueen. 30 Ayaa pu nu'u tyu'ujxe'eve'e paj rɨ'ɨ tiraatyajtuaani a'atzajta'a ɨ Dioj jemi, nain paj cɨn rɨ'ɨ tiraatyajtuaani, a'axe'evi'ira'a cɨme'e, pajta a'amua'aríira'a cɨme'e, pajta nain ɨ a'aca'aníjra'a, pajta ɨ a'axaijnyu'uca cɨme'e.” Ai pu aɨn pueen ɨ nyuucari tɨ eitze'e ruxe'eve'e. 31 Ajta ɨ nyuucari tɨ ra'itya'asi, ayej che'eta na'a tɨn een. Ai pu aɨn pɨrɨcɨ tɨ cɨme'en raxa yee: “Pata'aj peyan che'eta pana'a rɨ'ɨ tirajchaɨj ɨ axa'aj tevi patɨj asaɨj.” Capu maa nyuucari tɨ ayan eitze'e tyu'ujxe'eve'e cai eijna i nyuucari ɨ tɨ ti'ihua'apua. 32 Aj pu i aɨn ɨ tɨ te'eyu'uxaca ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Maeestru, tyamua'a paj naa xa'apɨ'ɨn tiraataxajtaca'a. Ayej xaa nya'u ti'ayajna patɨj pauchan tiraataxajtaca'a. Saɨj pu'u ɨ Dioj. Camu maa mui'i. 33 Ajta pu ti'ivaɨre'e tɨ pua'a rɨ'ɨ petiraatyájtuaani ɨ Dioj jemi nain cɨme'e ɨ a'atzajta'a, pajta ɨ a'axe'evi'ira'a cɨme'e, pajta a'amua'aríira'a cɨme'e. Ayan che'eta na'a ti'ivaɨre'e paj rɨ'ɨ tirajcha'ɨ ɨ axa'aj tevi patɨj asaɨj. Eihua pu hui ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi tɨ pua'a a'atɨ tya'ara'asten aijna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ ti'ihua'apua. Eitze'e pu ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi eijna cai tɨ a'atɨ tya'ara'asten nain cɨme'e ɨ muaɨ'ɨvejri mej ti'ityacui'ica na'ari nain cɨme'e a'u mej huaja'ata'iraca ɨ ya'amuaate. 34 Tɨ'ɨj Jesús raamua'areeri'i a'ij tɨ ye'i tyu'utanyúu aɨjna ɨ tɨ te'eyu'uxaca, a'ij tɨ aɨn tyu'utaxajtaca'a ahuauritaacan cɨme'e, aj pu i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Papu'uri tɨmua'a a'aca'anye tɨ huataseijre'en ɨ a'atzajta'a nain a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. ―Ayaa pu tiraata'ixaa. Aj pu xaa cai che'e a'atɨ a'ujca'anyaa a'araa tɨ ayan tiráihua'u. 35 Ajtahua'a pu a'utyajrupi ɨ Jesús aujna teyujta'a. Tihua'uhuamuá'atye. Ayan tɨcɨn: ―Ayaa mu ti'ixaxa'a ɨ mej te'eyu'uxaca tɨ aɨn ɨ Cɨriistu'u tɨ nu'u aɨn pueen ɨ huaacɨxa'ara'an aɨjna ɨ David tyaacan. 36 Ma ajta, aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu ca'anijra'a raata'a aɨjna ɨ David tyaacan tɨ ayan tyu'utaxaj tɨcɨn: Tavastara'a pu ayan tiraata'ixaa aijna i nyavastara'a tɨcɨn: “Antiyeijxɨ'ɨ i ɨpuari japua, iiya nya'ɨrɨɨta'a. Pauche'e anticatii asta nyacai hua'utyamue'itɨn ɨ maj muájchaɨre'e.” ―Ayaa pu'u tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ David tyaacan. 37 Aijna ɨ mej meyan ratamua'amua tɨcɨn Cɨriistu'u, ai pu aɨn pueen tɨ avá'ujya'upuatya'aca'a ɨ David tyaacan ayan tɨcɨn: “Nyavastara'a”. Hua'apua pu cɨn raatámua'atzi David tyaacan aɨjna ɨ Cɨriistu'u. Aɨj nu cɨn neyan tyaja'amue'ihua'u, ¿a'iqui tɨ ayan hua'apuaca cɨn raatamuá'a aɨjna ɨ David tyaacan? ¿A'iqui huataujmua'a tɨ aɨn Cɨriistu'u tɨ jetzen a'iráanye aɨjna ɨ David tyaacan, ayaa pu ajta tiji'ivastara'ara'an? Majta maɨn tyaɨte ɨ maj raanamuajri'i, eihua mu a'utyáuuca'a. Hua'aranajchaca'a eihua a'ij tɨ ye'i tyu'utaxajtaca'a. 38 Ajta Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Rɨ'ɨ xu'u aɨmej jemi ɨ mej te'eyu'uxaca. Hua'aránajchi maj ti'itéchajca ɨ siicu'uri cɨme'e tɨ tɨtɨ'ɨjme mej mi huataujseijrata mé eijre'e. Ajta hua'aránajchi maj hua'ajtzaahuati'ira'a ɨ tyaɨte eihua mej mi maɨn tyaɨte hua'utataujte'en a'u tɨ na'a caaye jetze. 39 Majta maɨjna ɨ mej te'eyu'uxaca, matɨ'ɨj teyujta'a utyaru'iipiche'en, aj mu mi rahuauni a'u maj á'araarase ɨ mej va'acan cɨn títyatatí. Na'ari tɨ pua'a meti'iyestya a'ahua'a chi'ita, aɨ mu rahuauni a'u tɨ aɨn a'ujcá'a ɨ tɨ tihua'amicua mej mi tyu'ucua'ani meesa japua a vejli'i jemin. 40 ’Aɨ mu hui majta tihua'ari'iraca nain a'achu maj caj tí'ijcha'ɨ ɨ maj antyujsaɨjtaraca'a ɨ ucarijse. Ayaa mu maɨjna cɨn huarɨn, majta maun a'utyaru'ipiche'e u teyujta'a. Majta a'ateeren mej tényuusima'a mua'aju'un ɨ Dioj jemi. Ayaa mu tyu'ujseijrata maj cai ti'itɨ a'ij huáruu tɨ a'ij pua'a een. Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, eitze'e mu rajpueitzi mua'aju'un aɨme ɨ mej te'eyu'uxaca cai maa a'atɨ. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. Tɨ'ɨqui á'uraa. 41 Ajtahua'a, Jesús pu aun a'utyavaaca'a teyujta'a, ajna vejli'i cajun jetze a'u maj tumin tzajta'an cajhua'anaa mua'aye'i. Jesús pu hua'aseijraca'a ɨ tyaɨte maj ru'ucáhua'anaa ɨ tumin ɨ cajun jetze. Majta maɨn chijtyaani maj mui'icaa, eihua mu tumin ucahua'anaa. 42 Matɨ'ɨj tumin ucahua'anaa, aj pu'i ucarij e'ire'enye tɨ rusaɨjtaca'a. Tɨ'ɨqui ain hua'apuaca ucaahua'axɨ ɨ tumin tɨ cɨj arastɨme. 43 Tɨ'ɨj raaseij ɨ Jesús, aɨ pu hua'utajee aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Ayej ti'ayajna. Eitze'e pu ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi a'achu tɨ caj tyu'uta'a amɨjna mɨ ucarij cai ɨ maj caj nain tyu'uta'a ɨ seica mɨ chijtyaani. 44 Amɨme chijtyaani, aɨ mu'u u'ucajhua'anaa ɨ tumin tɨ huatá'ɨtzee. Ma ajta amɨjna mɨ ucarij, ayaa pu caj eenya'a tɨ cai a'ij ti'ijviicue'i, nain pu caj tya'ucaahua'axɨ tɨj na'a tɨ caj tí'ituava'aca'a.

Marcos 13

1 Matɨ'ɨj mi huiiraacɨ aujna teyujta'a. Pu'uri huirama'aca aɨjna ɨ Jesús, tɨ'ɨqui saɨj tɨ jamuan á'ucha'acanya'a ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Maeestru, casi'i. Huaseij. Tyamua'a pu ti'ivivejme mɨ tetej tɨ ticaitɨmee iiyaj jaxu'u jetze. Ajta mɨ chi'i, naa pu een. 2 Aj pu i ayan tyu'utanyúu aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Casi'i, muan. Xaaseij. Naijmi'i tɨ vivejmá'a huavaatɨmee ɨ chi'i, nain pu huatyauuni'ihua'a tɨ are'evee ɨ chi'i. Capu che'e seira'a a'ame ɨ jaxu'u jetze ɨ tetej tɨ rujapua ticaitɨmee. 3 Matɨ'ɨj mi a'ucɨj. Aun mu a'ará'a ajna teyuu tɨ é'ijnyee jɨri jetze tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Aceituunajremi. Tɨ'ɨqui a a'ujyeijxɨ aɨjna ɨ Jesús, majta seica, aɨjna ɨ Pedro, ajta ɨ Jacobo, ajta ɨ Juan, ajta ɨ Andrés. Ai mu aviitzi cɨn meyan tirajhuaviiri'i tɨcɨn: 4 ―Pata'aj titaata'ixaate'en a'anaj tɨ ayan ti'irɨni. ¿Ti'itajni a'ij ti'iseijre'en tɨ'ɨj ajna pɨ tyaja'ure'enyen tɨ tya'ara'asten nain patɨj peri tyu'utaxajtaca'a? 5 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Rɨ'ɨ xu'u muan, tɨ'ij cai a'atɨ amuaacuanamuan. 6 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Mui'itɨ mu huataseijre'esin maj nyenyuuca cɨme'e ti'ixaata mua'aju'un. Meyan tɨcɨn: “Nyaa nu Cɨriistu'u pueen.” Eihua mu hua'acuanamuan ɨ tyaɨte. 7 ’Tɨ pua'a seri seyan tinamuaara maj nu'u nya'use'en a a'ahua'a, na'ari maj nu'u meri tɨmua'a autyahuijsin mej nya'use'en, caxu ti'itzɨɨnya'a. Capu amɨn a'ij. Ayaa pu tyu'ujxe'eve'e tɨ ayan tyaja'ure'enyen. Caxɨɨ pu ajna tyaja'ure'enyejsin ajna xɨcajra'a jetze tɨ jetzen tya'ara'asti nain cɨme'e. 8 ’Ayaa pu te'eme. Seica mu tyaɨtejra'a, majta seica tyaɨtejra'a, aɨ mu naijmi'i huataujnya'usi'ite'esin. Majta ɨ mej seica chuejra'a japua a'uchaatɨme, majta maj seij chuejra'a japua a'uchaatɨme, aɨ mu naijmi'i huataujnya'usi'ite'esin. Ajta huataujca'atzɨjxɨ'ɨsin ɨ chuej pua'amuaque iiyan chaanaca japua. Mui'itɨ mu majta huatatájcu. Ai pu aɨn pueen ɨ ta'anajca ɨ maj cɨn rajpueitzi mua'aju'un. 9 ’Sahua'uchaɨn muan, a'ini majamuá'avi'itɨn hua'a jemi ɨ mej ti'ijta. Majta teyujta'a mu amua'atyávajxɨ'ɨsin. Majamuaatajeevi sej si tyu'uxáj jamuan ɨ tajtuhuan, sajta jamuan ɨ rey. Majamuaatajeevi maɨjna cɨme'e ɨ nyenyuucajtze'e inyeetzi. Ayaa mu maɨjna cɨn rɨni, muan xu nyeetzi jetze ma'acan tihua'uta'ixaate'esin. 10 Anacai, ai pu ruxe'eve'e sej tihua'uta'ixaate'en nainjapua ɨ chuejra'a a'ij tɨ een cɨn Dioj tihua'utauuni'ira. Ayaa xu saɨjna cɨn huarɨn, aj pu xaa te'entipua'ari nain. 11 ’Tɨ pua'a seica maj amua'anvi'itɨn aɨmej jemi ɨ mej ti'ita'ijte'e, caxu seyan ti'imuajca a'ij sej ye'i tihua'uta'ixaate'esin. Ayaa xu'u huarɨni ajna xɨcajra'a jetze. Aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu amuaata'asin a'ij sej ye'i tyu'utaxaj. Aɨj pu cɨn, a'ij tɨ tyajamuaatamityejte'esin, aɨj xu'u hua'uta'ixaate'en. Ai pu aɨn pueen tɨ ti'ixa aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 12 Ayaa pu ajta te'eme ajna xɨcajra'a jetze. Seica mu rujuutzimua'a á'avi'itɨn aɨme jemi ɨ mej ti'ijta mej mi hua'ucui'ini. Ayaa mu che'eta mana'a hua'aruuren ɨ ruja'atzimuá. Majta seica ayan che'eta mana'a hua'aruuren ɨ ruyaujmua'a. Majta maɨn yaujmua'ame'en, aɨ mu hua'utyenya'usi'ite'esin ɨ ruvaujsimua'a. Aɨ mu majta tyu'uta'asin mej seica hua'ucui'ini. 13 Naijmi'i ɨ tyaɨte, muejmi jemi camu a'amuaxe'eva'a mua'aju'un aɨjna cɨme'e saj inyeetzi jetze ajtyama'acan, aɨ mu naimi'i amuajchaɨɨra'a mua'aju'un. Ajta aɨn ɨ a'atɨ tɨ ayan tya'utaviicue'i asta cai huamɨ'ɨni, Dioj pu ra'ancure'evi'itɨ ajna tɨ tyeje'ijta. 14 ’Ajna xɨcajra'a jetze ti'itɨj xu seijran tɨ a'ij pua'a een, tɨ xana'avi'ire'e, tɨ tzɨɨni'ire'e. Au mu raatyechajtza a'u tɨ cai ayan tiraavijte'e. (Aɨ pu yau'eitaa a'ame tɨ ra'ajijve'en aijna jetze i yu'uxari.) ’Satɨ'ɨj raseijran, ayaa xu huarɨni. Aɨme ɨ maj Judea huachaatɨme, miche'e maɨn a'ucɨ́jxɨ'ɨn ca'anacan a'u tɨ á'ujɨrime. 15 Tɨ pua'a ajna xɨcajra'a jetze, a'atɨ an a'ujcatii ɨ ruchi'i japua ta'ava'anami'i, che'e aɨn ca'anacan acajra'ani. Ajta cai ayan rɨjca, tɨ ti'itɨj huirá'avacare'en u ruchi'ita. 16 Na'ari tɨ pua'a saɨj tyaja'amuare'e ɨ ruvi'ira'ata'a, che'e cai a'uré'eninyeica'an ɨ ruche tɨ'ij rucɨɨxu huiraapin. 17 ’Cui'i xaa aɨme, ɨ maj rajpueitzi mua'aju'un ajna xɨcajra'a jetze aɨme ɨ juuca ɨ maj a'utájucájme, majta aɨme ɨ maj hua'atzi'ite ɨ ruyaujmua'a. 18 Muan xu seyan ti'ihuaviira ɨ Dioj tɨ'ij cai ayan ajna tyaja'ure'enyen tɨ'ɨj huáseevi'in. 19 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨ ayan te'eme ajna xɨcajra'a jetze. Eitze'e mu rajpueitzi mua'aju'un macai ɨ mej meri rajpueitzi mua'araa tɨ yu e'ire'enye. Capu ajta che'e ayan tyaja'ure'enyejsin seij xɨcajra'a jetze tɨj ajna. 20 Ajta tɨ pua'a aɨn tavastara'a cai aɨn ayan raruuren tɨ'ij cai che'e ayan a'ateevi'in tɨ tyaume'en a'achu pua'an xɨcaj, capu a'atɨ ruuri a'ame'enche'e. Ma ajta, hua'a cɨme'en ɨ tyaɨte tɨ Dioj ari hua'antihuau ɨ jajcua ɨmɨ, aɨ pu ari ayan raruure tɨ'ij cai che'e ayan a'ateevi'in. 21 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, ajna xɨcajra'a jetze, ayaa pu te'eme. A'atɨ pu ayan tyajamuaata'ixaate'esin yee: “Casi'i, iiya pu e'ita'a een aɨjna ɨ Cɨriistu'u”, na'ari saɨj ayan yee: “A'acui, aa pu e'ita'a een.” Tɨ pua'a meyan tyajamuaata'ixaate'en ajna xɨcajra'a jetze, caxu ra'atzaahuatya'a. 22 Seica mu ya uve'enyejsin ɨ mej ti'ihue'itaca. Meyan tɨcɨn: “Nyaa nu nyaɨn pueen ɨ Cɨriistu'u.” Majta seica meyan tɨcɨn: “Neti'ityejvee nyaɨjna cɨme'e nyuucajtze'en ɨ Dioj.” Ai mu ha'utaseijrate'esin ɨ tyaɨte a'ij mej ye'i ti'itɨj tyu'uyɨ'ɨtɨ mej mi hua'ucuanamuan, tɨ pua'a huatarɨ'ɨristare maj hua'ucuanamuan ɨ tyaɨte tɨ Dioj ari hua'antihuau rusaɨj. 23 Aru, xaanamuajri'i tyamua'a naa. Caxu xaa nya'u yá'uhua'anan nyej anacai nyeri amue'ixaa nain cɨme'e. 24 ’Ajta hui ajna xɨcajra'a jetze, ajna maj rajpueitzi mua'aju'un, capu che'e airáxɨri ɨ xɨcaj. Ajta ɨ maxcɨra'i cɨme'e, capu che'e ajta huanyeeri'icɨj a'ame. 25 Majta ɨ maj tatatzavi'i ɨ tajapua, aɨ mu huataujca'atzɨjsin. Aj mu mi cávatzɨjxɨ'ɨsin ɨ xu'ura'ave aujna ɨ tajapua. 26 Aj xu xaa si nyeseiran inyeetzi, i nyej nyajta jetzen airaanye ɨ tyaata'a. Yá nu va'acányejsin jaitɨri tzajta'a. Naa pu tyamua'a tyu'unyéeri'icɨj a'ame. Nain nu cɨn antinmua'aréera na'ame ajna xɨcajra'a jetze. 27 ’Matɨ'ɨj mi hua'are'itixɨ'ɨsin ɨ mej nyavaɨre'e mej mi hua'ajsaɨre'en naijmi'ica ɨ tyaɨte tɨ Dioj ari hua'antíhuau ɨ jajcua ɨmɨ. A'u tɨ na'a mu hua'ura'asaɨre'esin iiyan chaanaca japua a'u maj a'ucaitɨme ɨ tyaɨte. 28 ’Sej si eitze'e yau'eitaa xa'ara'ani a'ij nyej tyaja'amue'ixaate'e. Aij xu jetze huáurityejte'en ɨ pi'ista aɨjna ɨ huarej. Tɨ'ɨj antícua'atíjme'eni ánɨmɨ tɨ antipístáre'ejmee, ajta tɨ'ɨj ajtaxámue'itaxɨ'ɨn, ayaa xu eenye'eque'en ramua'areeran tɨ ari vejli'i ɨ viita'ari. 29 Ayaa pu che'eta na'a ti'iseijran tɨ ari pɨ ti'irɨcɨ a'ij nyej nyauchan tyajamue'ixaa. Ayaa xu eenye'eque'en ramua'areeran tɨ ari vejli'i ajna xɨcajra'a jetze tɨ jetzen te'entipua'ari naijmi'i. Pu'uri xaa nya'u vejli'i tɨmua'a. 30 ’Ayej xaa nya'u ti'ayajna, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e ɨ maj mauj ruuri ɨ tyaɨte mej iiyan seijre'e chaanaca japua, aɨ mu cai cui'ini hasta cai naijmi'i ayan tyu'urɨni. 31 Naijmi'i pu te'entipua'ari eijna i chaanaca japua, ajta ɨ tajapua. Ma ajta, auche'e tya'araurastejsin aijna i nyej nyeri tyajamue'ixaa. 32 ’Cɨme'en ajna xɨcajra'a tɨ jetzen te'entipua'ari naijmi'i, capu a'atɨ ramua'aree a'anaj tɨ ayan te'eme. Capu ajta a'atɨ ramua'aree a'atzaj tɨ pua'a ayan te'eme. Aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e u tajapua, camu majta ramua'aree. Nyajta inyaa, i nyej i'iyaujra'an ɨ Dioj, canu nyajta ramua'aree. Aɨ pu'u ramua'aree ɨ niya'upua ɨ Dioj. 33 ’Muan, caxu sajta ramua'aree a'anaj tɨ ajna tyaja'ure'enyejsin. Aɨj nu cɨn neyan tyaja'amue'ixaate'e. Rɨ'ɨ xu'u huaujruuren muan. Sauche'e xu atanyéjnye'eri. Sajta nyejchú'eva'a. 34 ’A'atɨ tɨ huatyapuasaaruve'en a a'ahua'a ɨmɨ. Anacai pu ruchi'i hue'ijcate'en ɨ mej ti'imɨjhuaca aujna chi'ita. Aɨ pu hue'ijcatye'e seij ajta seij mej tyu'umuare'en ti'itɨj tɨ saɨj huayɨ'ɨtɨ. Ajta saɨj pu ti'ijcate'en aɨjna cɨme'e tɨ tí'ichaɨca'a a ta'apueerta. 35 Ayaa nu che'eta nyana'a tyaja'amueijcate'e muejmi, sata'aj atanyéjnye'eri a'ini caxu ramua'aree a'anaj nyaj uve'enyejsin, inyaa ye nyaj i'ichej. Capu a'ij ámuaatámityejte'esin a'anaj nyaj uve'enyejsin, tɨ pua'a huatyechuíxaren, na'ari tɨ e'ita'a tɨca'a nusu matɨ'ɨj huajijhuan ɨ tyacuaara'isi, na'ari a'atzaa tapua'arijma'aca. 36 Tɨ pua'a ca'anacan nu'uvé'enyen, caxu taura'acare'en nyaj amuáatyauni sacu'utzúca'a. 37 Aijna i nyaj á'amue'ixaate'e, aij nu nyajta hue'ixaate'e naijmi'ica ɨ seica neyan tɨcɨn: Sáuche'e xu atanyéjnye'eri. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús.

Marcos 14

1 Pu'uri tɨn ajna tyaja'ure'enyejsima'aca matɨ'ɨj pua'a ti'iyestyahua'a maɨjna cɨme'e canya'axɨ maj hua'acui'ini, majta maj pan cua'aca tɨ cai levaduura ranaxca. Ayaa pu tya'aturaaca hua'apua xɨcaj. Majta maɨn ɨ mej tihue'ijte'e teyujta'a, majta aɨme ɨ mej te'eyu'uxaca, aɨ mu tihuaurixaa a'ij mej ye'i aviitzi cɨn tiraateevi'i ɨ Jesús mej mi raaje'ica. 2 Ayaa mu tyú'urixaatya'acaa tɨcɨn: ―Ijii catu raatévi'ira. Aj tu ti teyan rɨni matɨ'ɨj tyu'uyestén ɨ tyaɨte. Tɨ pua'a teyan huarɨni ijii, ayaa tu hua'utajaaxaijte'esin ɨ tyaɨte. Aj mu mi huatanínyu'ucacu tyejmi jemi. Aɨj pu cɨn tamuáre'eristya'a a'ame tɨ pua'a tyaraatéevi'i tyajta. ―Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a. 3 Meenti aɨn ɨ Jesús, aujna a'utyavaaca'a u Betania. Au pu a'utyavaaca'a a'u tɨ e'eche aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Simón. Ai pu aɨn pueen ɨ mej meyan ratamua'amua tɨcɨn: Tɨ tinyajxɨ hue'ira'ara'an jetze ɨ atzaj. Tɨ'ɨj aɨn Jesús huatyacáica meesa jetze, saɨj pu ave'ere'enye. Jɨita'a pu pueen aɨjna. Aɨ pu limeeta huajajsima'a rumuajca'a jetze. Huijpitica'a aɨjna ɨ ti'itɨ. Tete limeetajra'a pu pueenya'a. Ajta aseiiti pu ava'ɨsti, nardu jetze tɨ ma'acan, ti'itɨ tu'upi. Naa pu tyáará'i aɨjna ɨ aseiiti, ajta eihua ti'inajchi. Aj pu i aɨn ɨ jɨita'a, ra'antitapua aɨjna ɨ limeeta. Tɨ'ɨqui an yá'ajtuaa aɨjna ɨ aseiiti múutze'en aɨjna ɨ Jesús. 4 Aj mu mi seica ɨ maj a'utyáuuca'a aujna, aɨ mu huatanínyu'ucacuca'a maɨjna jemi ɨ jɨita'a. Ayaa mu tyú'urixaatya'acaa tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn huaujhuajcaca'a amɨjna ɨ aseiiti tɨ i'icáujmeijra? 5 I'irɨ'ɨriistaca'a pu maj ráatuaaniiche'en mej mi raamué'itɨnche'e a'achu caj trescientos tumin na'ari eitze'e, tɨ'ɨj ii tyu'utyávaɨre'enche'e ɨ tumin maj hua'utavaɨre'en ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i. ―Yaa mu tyu'utaxajtaca'a. Aj mu mi raatajaaxaijvi'iri'i aɨjna ɨ jɨita'a. 6 Tɨ'ɨqui Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Xaatapuá'ajta sej nínyu'ucacu. ¿A'ini een cɨn e'ita'a xu ranyinyei? Aijna tɨ cɨme'en ayan naaruu mɨ jɨita'a, tyamua'a pu naa xa'apɨ'ɨn huarɨj. 7 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i, aɨ mu mauj muejmi jemi seira'a mua'aju'un tɨj na'a rusen cɨme'e. A'anaj tɨ na'a pu'i i'irɨ'ɨriista a'ame sej hua'utavaɨre'en tɨ pua'a seyan ti'ijxe'eva'a. Ma ajta inyaa, canu che'e muejmi jemi seira'a na'ame. 8 ’Aijna i jɨita'a, ayaa pu cɨn huarɨj a'achu tɨ caj tyu'utarɨ'ɨristaraca'a ɨ jemin. Nyaj cai xɨ huamɨ'ɨ, aɨ pu ayan anacai nyacameijri'i inyeetzi matɨj ti'ijrɨ'ɨre tɨ pua'a a'atɨ huamɨ'ɨni. 9 Ayej xaa nya'u ti'ayajna, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, a'u tɨ na'a mej tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte nyuucajtze'en ɨ Dioj, naijmi'ique'e iiyan chaanaca japua, aɨ mu majta huataxajta a'ij tɨ huarɨj aijna i jɨita'a mej mi eihua ra'utamua'aree. 10 Ajta saɨj ajtaraa a'u maj a'utyauca'a ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. Ayaa pu antyahuaa tɨcɨn Judás Iscariote. Aɨ pu aɨn pueen ajna tɨ Jesús jetze ajtyama'acan. Ayaa pu een cɨn ajtaraa tɨ i aviitzi cɨn tyaja'uxa hua'a jamuan ɨ mej ti'ijta teyujta'a. Raxe'eva'aca'a maj naijmi'i raaxa'apɨ'ɨntare'en a'ij mej ye'i huarɨni tɨ i aɨn hua'utatuire'en ɨ Jesús. 11 Matɨ'ɨj maɨn huanamuajri'i, eecan pu rɨ'ɨ hua'uta'a. Aj mu mi tya'atyaujratziiri'i mej mi tiraanajchite'en aɨjna ɨ Judás. Tɨ'ɨqui á'uraa. Tɨ'ɨj ii raachú'eve a'anaj tɨ í'irɨni tɨ'ij hua'utatuire'en aɨjna ɨ Jesús. 12 Tɨ'ɨj tyaja'ure'enye ajna xɨcajra'a jetze, ɨ maj jetzen pan cua'aca tɨ cai cu'usti. Majta ajna xɨcajra'a jetze mahua'amuaɨ'ɨvajtacara'a ɨ canya'axɨ. Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ anajca ɨ mej ti'iyeste. Majta maɨn ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, aɨ mu mi meyan tiraataihua'uri'i ɨ Jesús tɨcɨn: ―¿A'uni jetze mua'araanajchi tyej a'uju'un tyej ti rɨ'ɨ tyaja'uruuren tyaɨjna cɨme'e ɨ pan tyaj raacua'ani, tyej ti ra'utamua'aree a'ij tɨ titaachaɨj ɨ Dioj, ajna xɨcajra'a jetze tɨ hua'ucuii ɨ hua'ayaujmua'a ɨ maj anáatyá'a muanúnu'eihuaca'a? 13 Tɨ'ɨqui hua'apuaca huataityaca'a maj jamuan á'ujhua'anya'a. Ayan tihue'ixaatya'a tɨcɨn: ―Sericu ajna chajta'a. Aa xu a'atɨ e'etyauni tɨ jaira'ame huatɨsin, jaj tu'urajmuaa. Aj xu si jamuan a'uju'un. 14 A'u tɨ aɨn a'utyaruti, ajna xu raahuauni chi'ira'an jetze ɨ a'atɨ. Aj xu si seyan tiraata'ixaate'en ayan tɨcɨn: “Yaa pu ti'ixa aɨjna ɨ Maeestru yee: ¿A'uni nata'aca nyaj tzajta'an tyu'ucua'ani hua'a jamuan ɨ nyetyaɨtestyamua'a?” Sajta seyan: “Tyata'aj ra'utamua'aree ajna xɨcajra'a jetze matɨ'ɨj huacuii ɨ hua'ayaujmua'a ɨ maj anáatyá'a muaanúnue'ihuaca'a.” ―Ayaa xu tiraata'ixaate'esin. 15 Tɨ'ɨqui aɨn hui amuaataseijrate'esin ánɨmɨ tɨ rujapua tivaatɨme cuaartu tɨ ve'e. Pu'uri rɨ'ɨ tyu'uruu tyamua'a naa. Au xu sij rɨ'ɨ tyauhuáruuren ɨ tyaj raacua'ani. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 16 Matɨ'ɨj mi u á'uju'un ɨ maj hua'apua. Ayaa pu tyaja'ure'enye naijmi'i tɨ tihua'uta'ixaa ɨ Jesús. Aj mu mi rɨ'ɨ raaru ɨ maj raacua'ani mej mi ra'utamua'aree ajna xɨcajra'a jetze tɨ Dioj hua'uchaɨj. 17 Tɨ'ɨj ari huachúmua'ancaa, aj pu i utyajrupi u chi'ita ɨ Jesús, majta ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. 18 Matɨ'ɨj meri ti'icua'acaa meesa japua, aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu xaa nya'u tyaja'amue'ixaate'e. Saɨj tɨ a'amua jetze ajtyama'acan, muan mɨ saj ti'icua'a nyajamuan, aɨjna ɨ a'atɨ, aɨ pu nyeetzi cɨme'en tyu'utatuiire'esin hua'a jemi ɨ mej ti'ijta teyujta'a. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 19 Tɨ'ɨqui utyaavatzɨ ɨ hua'atzajta'a. Aj mu mi a'utyajhuii maj raataihua'u maɨjna ɨ Jesús, saɨj ajta saɨj. Meyan tɨcɨn: ―¿A'ataani pueen? ¿Ni qui inyaa? Ajtahua'a saɨj ayan tɨcɨn: ―¿A'ataani, ca'ɨnqui inyaa? 20 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ai pu aɨn pueen, ɨ saɨj sajta tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. Ai pu pan cua'a eijna jetze i tuxa'a nyajamuan. 21 Ayej xaa nya'u ti'ayajna. Ayaa pu tyaja'ure'enyejsin inyeetzi jemi nyej nyajta ɨ tyaata'a jetze airaanye a'ij tɨ ye'i te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze. Ma ajta, aɨjna tɨ nyacɨme'en tyu'utatuiire'esin hua'a jemi, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, ai pu huapɨ'ɨ rajpueitzi a'ame. Eitze'e pu raatyavá'ɨrihua'acache'e tɨ cai nu'eihuánche'e. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 22 Mauche'e mu ti'icua'acaa. Aj pu i Jesús pan tyɨ'ɨj. Aj pu i rɨ'ɨ tyu'uta'a ɨ Dioj jemi, ajta ra'antitaaraxɨ, aɨ pu hua'uraɨ'ɨpɨ'ɨ. Ayan tɨcɨn: ―Xaacua'a. Ai pu aɨn pueen i nyahue'ira'a. 23 Ajta e'eyan vaasu tijáj. Ajta rɨ'ɨ tyu'uta'a ɨ Dioj jemi, aɨ pu ajta hua'ure'ite. Naijmi'i mu ra'anti'i ɨ jaj ɨ vaasu jetze. 24 Ajta ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aijna tɨ urajmuaa i vaasu tzajta'a, ai pu aɨn pueen i nyaxuure'e ɨ nyaj airaxɨre'esin nyej ni hua'utavaɨre'en mui'icaca jemi, ajta tɨ ij Dioj ra'antipua'ajte'en ɨ tɨ jajcuacan cɨn tya'ataujratziiri'i rusaɨj aɨme jemi tɨ aɨn tihua'utauuni'i. 25 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Ayaj xaa nya'u ti'ayajna. Ijii, canu che'e ra'anti'isin aijna i uuva a'ara'a. Ma ajta, ajna xɨcajra'a jetze tɨ'ɨj Dioj ava'ura'atya'a nainjapua ɨ chaanaca, ajna xɨcajra'a jetze nu xaa ra'anti'isin jajcuacan cɨme'e, ɨ a'ara'ara'an ɨ uuva. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 26 Matɨ'ɨj mi seij tyu'utachuiicaca'a chuiicari maj cɨn rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj. Matɨ'ɨj mi a'ucɨj. Aj mu maun a'ará'a Aceituunajremi, jɨri tɨ a'utacá'a. 27 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa pu te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨ Dioj ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: “Nyaa nu i nyej i'i Dioj, aɨj nu e'icatan ɨ tɨ canya'axɨ tiseíj. Majta a'ucɨ́jxɨ'ɨsin ɨ canya'axɨ.” Yaa pu'u te'eyu'usi'i. Ayaa pu ti'inyaruuren inyeetzi. Sajta muan, setyu'utatyevi'ira'ata inyeetzi jemi. Aj xu si a'ucɨ́jxɨ'ɨsin cumu ɨ canya'axɨ tɨ cai a'atɨ hua'aya'amua. 28 Me nyajta inyaa, nyatɨ'ɨj huatarun, aa nu a'uma'aj na'ame ajna Galileeya. Anacai nu nyaun a'aráiixa. Sajta e'eyan muan. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 29 Aj pu i aɨn Pedro ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Capu amɨn tɨ pua'a metyu'utatyévi'ira'ata mɨ seica mueetzi jemi. Canu neyan rɨni inyaa. 30 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu ti'imue'ixaate'e. Ayaa pu te'eme ijii tɨca'a, tɨ cai xɨ huajijhua'a ɨ tyacuaara'i, hueica paj peyan naatyahue'ita yee pacai nyamua'ate. 31 Ma ajta aɨn Pedro, ca'anin pu cɨn ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a ayan ruxe'eva'a nyaj huamɨ'ɨni a jamuan canu cui'i neyan tihua'uta'ixaate'en yee canu muamua'ate. ―Yaa pu'u tyu'utaxajtaca'a. Majta ɨ seica, ayaa mu che'eta tí'ixajtacaa saɨj ajta saɨj a'ij tɨ Pedro tí'ixajtacaa. 32 Matɨ'ɨj mi a'ucɨj. Aa mu a'ará'a huastari, cɨye tɨ e'ere'evee tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Getsemaní. Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Xa'ujra'asi muan iiyacui, meenti nyaa, nyaraatyáhuauusin ɨ Dioj jemi. 33 Tɨ'ɨj i a aurupi. Aɨme pu a'uví'itɨ aɨjna ɨ Pedro, ajta ɨ Jacobo, ajta aɨjna ɨ Juan. Tɨ'ɨqui a'ij pua'a ru'uhuata'a ɨ tzajta'an. Eecan pu uhuatyauxaamɨste ɨ tzajta'an. 34 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―A'ij pu pua'a nya'ase, huapɨ'ɨ, xuee nyaj cu mɨ'ɨni. Yaa xu huatyaturan muan iiya. Sauche'e atanyéjnye'eri. ―Ayaa pu'u tihua'uta'ixaa. 35 Tɨ'ɨqui a'irájraa a'atzu ayée. Aj pu i a'araujtutzi a chuaata'a. Rajhuaviiri'i ɨ Dioj tɨ pua'a nu'u i'irɨ'ɨriistan tɨ cai ayan tyaja'ure'enyen ajna xɨcajra'a tɨ nu'u jetzen tirajpueiitzi a'ara'ani. 36 Ayaa pu aɨn tirajhuaviiri'i tɨcɨn: ―Dioj, ɨ pej niya'upua pueen, naijmi'i pu í'irɨni mueetzi jemi. Tɨ pua'a peti'ita'acare'en tɨ cai naacɨ'ɨti aijna tɨ a'ij pua'a een nyaj cɨn rajpueiitzi na'ame. Aru tɨ pua'a i'irɨ'ɨriistan, che'e cai ayen tyaja'uré'eninyeica'an nyatɨj ti'ijxe'eve'e inyaa, silu patɨj muaa ti'ijxe'eve'e. 37 Aj pu ijta'i u ya'uve'eme. Aa pu a'ará'a a'u maj a'utyáuuca'a ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Mu'uri i'icu'utzuca'a. Aj pu i hua'ujɨste aɨme. Aj pu'i ayan tiraata'ixaa ɨ Pedro tɨcɨn: ―Simón, ¿ni pacai te'eviicue'i paj atányeeri a'achu caj sei hora? 38 Sauche'e atanyéjnye'eri. Sajta raatyajhuauni ɨ Dioj jemi tɨ ij cai tyajamuaacɨ'ɨti ti'itɨ ɨ saj cɨn autyaturan ɨ Dioj jemi. Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Rɨ'ɨ xu títya'uhuatyáujca'anen ɨ rutzajta'a. Ma ajta cai, capu a'amuaca'anisti'i saj atanyéjnye'eri. Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 39 Ajtahua'a pu á'umej. Ayaa pu che'eta na'a tirajhuaviiri'i ɨ Dioj tɨ cai rajpueitzi a'ara'ani. 40 Tɨ'ɨqui u a'uve'eme. Ajtahua'a pu huá'utyauu macu'utzúca'a a'ini cutzi pu hua'amue'itɨjcɨca'a eihua. Aj pu i Jesús hua'utajee. Capu a'ij hua'amityejtya'aca'a a'ij mej ye'i tiraata'ixaate'en. 41 Hueicacajretze, ajtahua'a pu á'umej. Ajta mu pu a'ure'eve tɨ pua'a meri'ijtahua'a i'icu'utzu. Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿Ni sauj i'icu'utzu? ¿Ni saujsa'upe'e? Pu'uri auche'e. Pu'uri ajna tyaja'ure'enye mej meri nyacɨme'en tyu'utatuiire'esin, i nyej nyajta ɨ tyaata'a jetze airaanye, aɨme jemi ɨ mej a'ij pua'a ti'ityetyaɨte. 42 Xa'ajhuiixɨ'ɨ. Che'ere ticu. Pu'uri a'ave'eme aɨjna tɨ tyu'utatuire'esin inyeetzi cɨme'en aɨmej jemi ɨ mej ti'ijta. 43 Auche'e pu ti'ixáataca aɨjna ɨ Jesús, tɨ'ɨj saɨj e'ire'enye tɨ aɨme jetze ajtyama'acan ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. Judás pu antyahuaa. Eihua mu tyaɨte a'ava'aju'ucaa jamuan aɨjna ɨ Judás. Hua'anyuucajtze'e mu cɨn huaju'uncaa maɨjna ɨ mej ti'ijta teyujta'a, majta maɨjna ɨ mej te'eyu'uxaca, majta maɨjna ɨ vaujsi. 44 Aɨjna ɨ Judás, tɨ hua'utatuiire'esin ɨ Jesús, aɨ pu tya'ataujratziiri'i aɨjna cɨme'e tɨ ayan huarɨni mej mi raamua'aree a'atɨ tɨ pɨrɨcɨ aɨjna ɨ Jesús. Ayan tɨcɨn: ―Aɨjna ɨ nyaj ru'ityevisiitɨmua'asin, ajta ɨ nyaj raatataujte'esin, ai pu aɨn pɨrɨcɨ. Sata'aj raatyeevi'i, sajta ra'anján, anajɨ́'ɨqui'ihuacan tyamua'a naa. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Judás. 45 Cɨme'en pu'u a'ará'a, aj pu i ajtyáxɨɨraca'a a'u tɨ a'utyavaaca'a aɨjna ɨ Jesús. Tɨ'ɨj i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Maeestru. Aɨ pu ayan huataujseijrataca'a tɨj amiincura'an pueen aɨjna ɨ Jesús. Ayan tɨcɨn: ―Maeestru. Ajta ru'ityévisiitɨmua. 46 Majta maɨn ɨ tyaɨte, aɨ mu raatyeevi'i. 47 Saɨj pu ajta ajna huatyavaaca'a. Aɨ pu ruchuun huijcupi. Aj pu i ra'ajtaveijchaca'a ɨ naxaira'an jetze ɨ tɨ ravaɨre'e aɨjna tɨ tihue'ijte'e ɨ mej ti'imɨjhuaca teyujta'a. Aɨ pu tiraapueij. 48 Tɨ'ɨqui Jesús ayan tihua'utaihua'uri'i aɨmej ɨ tyaɨte tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn ya sava'aju'un? ¿A'ini sej si cɨye ti'ivaɨ'ɨsin, sajta tyapuusti'i chuumira'a? ¿Ni qui nahua'ari nyaj pueen sej si seyan tinaateví'ira? 49 Nain tujca'ari tzajta'a nu tyajá'amuamua'atyahua'a nya'aye'i aujna teyujta'a. Caxu a'anaj naatyeevi'i aujna, a'ini ayaa xu nyaruuren tɨ ij aráurasten a'ij tɨ ye'i te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 50 Majta maɨn ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, aɨ mu huatauruu. Aa mu yáurai naimi'i. 51 Ajta saɨj pu raavájrajma'a cujta'an ɨ Jesús. Tyamueij pu pueen tɨ saavana cɨn a'ire'echajca'a tɨ jetzen a'ira'acaitɨ cú'ucutzu. Seica ɨ tyaɨte mu raatyeevi'i aɨjna ɨ tyamueij. 52 Ajta aɨn, aɨ pu a'iraujchua. A yaúhua'axɨ aɨjna ɨ rucɨɨxu. Aj pu i mu e'ij huarupi. A'utaichajraa mua'avi'i. 53 Matɨ'ɨj mi ya'uvi'itɨ aɨjna ɨ Jesús aɨjna jemi ɨ tɨ tihue'ijte'e naijmi'ica ɨ mej ti'imɨjhuaca u teyujta'a. Naijmi'i mu tyujsaɨj, ɨ mej ti'imɨjhuaca u teyujta'a, majta ɨ mej te'eyu'uxaca, majta ɨ hua'avaujsimua'a. 54 Ajta aɨn ɨ Pedro, a pu auma'acaa a'atzu ɨmɨ hua'acujta'an aɨme ɨ maj ya'uvi'itɨ ɨ Jesús. Aa pu a'ará'a a'u tɨ e'eche aɨjna tɨ tihue'ijte'e ɨ mej ti'imɨjhuaca teyujta'a. Au pu utyajrupi e'ita'a tɨ a'aráyaujta'a. Aj pu i a'ujyeijxɨ hua'a jamuan ɨ xantaaru'u. A pu a'utacái a'araa. Rucɨxáitya'aca'a ɨ taij jetze. 55 Majta maɨn ɨ mej tihue'ijte'e ɨ mej ti'imɨjhuaca teyujta'a, majta hua'ajueesi, aɨ mu ti'ihua'uca'a mej mi raatyauni ti'itɨj ɨ maj cɨn jetzen tya'ujpuá'ajte'en, ti'itɨj ɨ maj cɨn raaje'ica aɨjna ɨ Jesús. Camu ti'itɨj huátyau. 56 Ai mu'u huátyau: Maj eihua raahué'itaca'a ɨ tyaɨte. Ma ajta, camu ramua'areeraca'a ɨ seica, majta ɨ seica, ti'itɨj ɨ́ maj xajtaca'a. 57 Seica mu huatyahuiixɨ. Hue'itzi mu cɨn tyu'utaxajtaca'a aɨjna jetze ɨ Jesús. Meyan tɨcɨn: 58 ―Ayaa tu tiraanamuajri'i tɨ ayan ti'ixa tɨ cɨme'en yee: “Nyaa nu raatyáuuna eijna i teyuu tetyaca maj rá'ajtaahuaca'a. Hueica xɨcaj tzajta'a nu seij ajtaahua teyuu maj nu'u cai ra'ajtaahua ɨ tetyaca.” Ayaa pu yeehui tyu'utaxajtaca'a amɨjna mɨ Jesús. ―Ayaa mu tí'ixajtacaa maɨjna. 59 Ma ajta maɨn, camu ramua'areeraca'a ɨ seica, majta ɨ seica, ti'itɨj ɨ maj xajtaca'a. 60 Aj pu i saɨj ajchá hua'a tzajta'a. Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ tihue'ijte'e naijmi'ica ɨ mej ti'imɨjhuaca teyujta'a. Aj pu i aɨn ayan tiraataihua'uri'i aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―¿Ni pacai huatanyuusin aɨjna cɨme'en ɨ mej mueetzi jetze ti'ipua'ajte'e? ¿Ti'itajni cɨn pa'utyajturaa ɨ Dioj jemi maj mi meyan ti'imuahue'ita? 61 Ajta aɨn Jesús, capu ti'itɨ huataxajtaca'a. A'atee a'atzu tɨ ayan cai te'eve'enyuuca'a. Aj pu ijta aɨn tɨ tihue'ijte'e ɨ mej ti'imɨjhuaca teyujta'a, ajtahua'a pu ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni muaa paɨn pueen ɨ Cɨriistu'u, ɨ tɨ yaujra'an pueen ɨ tyej rɨ'ɨ tiraata'an ityan? ―Yaa pu tiraataihua'uri'i. 62 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyaa nu nyaɨn pueen. Ajta xu nyeseij i nye nyajta jetzen airaanye ɨ tyaata'a. An nu a'acacai na'ame ɨrɨɨta'an ɨ tɨ nain cɨn antyujmua'aree. Sajta muan xu nyeseijran nyatɨ'ɨj e'icaame'en jaitɨri tzajta'a. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a. 63 Tɨ'ɨqui aɨn tɨ tihue'ijte'e ɨ maj ti'imɨjhuaca teyujta'a, aɨ pu ra'antisujtza'an ɨ rusiicu'u mej mi raamua'aree tɨcɨn aɨ pu huatanyu'ucaca'a. Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ma'acui xaa nya'u. ¿Ni cai nya'u icu? Capu che'e ruxe'eve'e tɨ a'atɨ cɨme'en tyá'anxajta. 64 Muan xu seri raanamuajri'i tɨ a'ij pua'a tyu'uxajtaca'a ɨ Dioj jemi. ¿A'ini tyajamua'amitejte'e muejmi? ¿Ti'itajni ayan tiraavijte'e? ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. Aj mu mi naijmi'i tyu'uta'a tɨ huamɨ'ɨni aɨjna ɨ Jesús. 65 Matɨ'ɨj mi seica autyajhuii maj ra'atyetzi'itzica'imua'axɨ'ɨn, majta ra'utanáa. Majta ru'ityavá'ara'a rumuajca'a cɨme'e. Meyan tɨcɨn: ―Huataxaj, ¿a'ataani mu'itejvee? ―Yaa mu tiraata'ixaa. Majta maɨn ɨ xantaaru'u, aɨ mu majta ru'ityáavajxɨ. 66 Ajta aɨn Pedro, aɨ pu unu'uhuatyavaaca'a aujna e'ita'a tɨ a'aráyaujta'a u chi'ita. Aj pu i saɨj utyajrupi tɨ ravaɨre'e ɨ tɨ tihue'ijte'e mej ti'imɨjhuaca u teyujta'a. Jɨita'a pu pɨrɨcɨ aɨjna. 67 Aɨ pu utyajrupi a'u tɨ anu'ujcatii aɨjna ɨ Pedro a'u tɨ á'ujcɨxaitya'aca'a taij cɨme'e. Tɨ'ɨj aɨn raaseij, aa pu'u a'uteechaxɨ rajseíra'ajraa. Aj pu i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pajta paj muaa á'ucha'acanya'a jamuan Jesús tɨ Nazaret e'ema'acan. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ jɨita'a. 68 Aj pu i saɨque tiraataxajtaca'a aɨjna ɨ Pedro tɨcɨn: ―Canu ramua'ate. Canu nyajta ramua'aree a'ij pej ye'i ti'inye'ixaate'e muaa. Aj pu i aɨn huirajraa. Aa pu a'iteechaxɨ a tɨ a'apueerta. Aj pu i tyacuaara'i huajijhuaca'a. 69 Tɨ'ɨj i ajtahua'a aɨn jɨita'a raaseij. Aj pu i ayan tihué'itixaa aɨmej ɨ maj e'ere'etya'acaa aujna. Ayan tɨcɨn: ―Amɨjna mɨ a'atɨ, ai pu saɨj pueen tɨ hua'a jetze ajtyama'acan ɨ maj jamuan a'uhua'anya'a. 70 Ajtahua'a saɨque tiraata'ixaa aɨjna ɨ Pedro. A'atzu a'ateevi'ica matɨ'ɨj e'ere'etya'acaa, majtahua'a meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ayej xaa nya'u ti'ayajna, muaa pa aɨn pueen ɨ Galileeya paj e'ema'acan. Ayaa pej ti'ixaxa'a matɨj aɨme ɨ maj aun a'uchaatɨme. ―Yaa mu tiraata'ixaa. 71 Aj pu i Pedro autyejche tɨ nyuucajtze'en ayan tihue'ixaate'en ɨ Dioj tɨcɨn capu ramua'ate. Ajta, tɨ pua'a nu'u cai ayan ti'ayajnaca'a, che'e nu'u Dioj raata'an ɨ pueijtzi. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Canu a'atzu ramua'ate aɨjna ɨ a'atɨ saj raxa. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 72 Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a, aj pu i hua'apuacajretze huajijhuaca'a ɨ tyacuaara'i. Tɨ'ɨqui Pedro ra'utamua'areeri'i a'ij tɨ tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: “Tɨ cai xɨ hua'apuacajretze huajijhua ɨ tyacuaara'i, muaa pa hueicacajretze peyan tiraataxaj yee capaj nyamua'ate.” Ayaa pu tiraata'ixaatya'aca'a aɨjna. Aj pu i a'ij pua'a raata'a, tyujyeinyajraa huapɨ'ɨ aɨjna ɨ Pedro.

Marcos 15

1 Yaa ruijmua'ate'e yee, tɨ'ɨj huatapua'are, naijmi'i mu tyujsaɨj ɨ mej tihue'ijte'e u teyujta'a, majta hua'avaujsimua'a, majta ɨ mej te'eyu'uxaca, majta ɨ seica ɨ maj majta i'ijueesi. Naijmi'i mu tyú'urixaatya'acaa a'ij mej ye'i huarɨni. Aj mu mi ra'anaajɨ'ɨque maɨjna ɨ Jesús. Meya'ujáj. Matɨ'ɨj mi raatatui aɨjna jemi, ɨ a'atɨ tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Pilaatu. 2 Aj pu i Pilaatu ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni muaa paɨn pueen ɨ hua'atajtuhuan ɨ juriiyu? Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyaa nu nyaɨn pueen a'ij pej ye'i ti'ixa muaa. ―Yaa pu'u tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 3 Majta maɨn ɨ mej tihue'ijte'e u teyujta'a, eihua mu tiraaxajtzi'iri'i. 4 Ajta aɨn Pilaatu, ajtahua'a pu ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni pacai naata'ixaate'en paɨjna cɨme'e? Papu'uri hua'unamuajri'i mej eihua ti'imuaxajtzi'i. ―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Pilaatu. 5 Ma ajta aɨn Jesús, capu ti'itɨj xajtaca'a. Aɨj pu cɨn, cai a'ij ra'amityejtya'aca'a aɨjna ɨ Pilaatu. 6 Ayaa pu ti'ijrɨ'ɨrajcaa aɨjna ɨ Pilaatu matɨ'ɨj maɨn ti'iyestyahua'a. Tɨ pua'a maraatahuavii ɨ tyaɨtye tɨ aɨn raatatuaani saɨj tɨ e'ityanami'i, a'atɨ tɨ na'a ɨ maj raatahuavii, aj pu i raatátuaasin. 7 Ajna a'ahua'a seica mu e'ityanami'ihuaca'a ɨ mej nya'usa'acaa ɨ u'uvieernu jemi. Ai mu hua'ucuii ɨ tyaɨte. Ajta saɨj aujna e'ityanami'ihuaca'a tɨ ayan antyahuaaca'a tɨcɨn Barrabás. 8 Aj mu mi a'uré'enye ɨ tyaɨte ɨ Pilaatu jemi. Aɨ mu autyajhuii maj raatahuavii tɨ aɨn ayan huarɨni aɨmej jemi a'ij tɨ ye'i ti'ijrɨ'ɨre. 9 Aj pu i ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini seti'ijxe'eve'e muan? ¿Ni qui nyaraatatuaani nyeijna tɨ a'amuatajtuhuan pueen muan mɨ sej Israel jetze ajtyama'acan? 10 Ayaa pu tihua'utaihua'uri'i a'ini aɨ pu raamua'areeri'i maj ra'achueera'acaa ɨ Jesús aɨme ɨ mej tihue'ijte'e u teyujta'a. Aɨj mu cɨn raatatui maɨjna ɨ Pilaatu. 11 Ma majta maɨn ɨ mej tihue'ijte'e u teyujta'a, aɨ mu raata'a ɨ ca'anijra'a eihua ɨ tyaɨte mej mi raatahuavii aɨjna ɨ Pilaatu tɨ aɨn huatatuaani aɨjna ɨ Barrabás jetzen ma'acan ɨ Jesús. 12 Ajtahua'a ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini naarɨni nyamɨjna jemi, mɨ tɨ a'amuatajtuhuan pueen, mɨ sej Israel jetze ajtyama'acan? 13 Aj mu mi ca'anin cɨn huajijhuaca'a. Meyan tɨcɨn: ―Pata'aj rá'utatan curuu jetze. 14 Aj pu i Pilaatu ayan tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨme'e? ¿Ti'itajni a'ij pua'a huáruu? Matɨ'ɨj raanamuajri'i, eitze'e mu ca'anin cɨn huajijhuaca'a. Meyan tɨcɨn: ―Aútataichi curuu jetze. ―Yaa mu'u titeejíjhuaca'a. 15 Ajta aɨn Pilaatu, aɨ pu raxe'eva'aca'a tɨ rɨ'ɨ tihua'uta'an ɨ tyaɨte. Aɨj pu cɨn raatátuaa aɨjna ɨ Barrabás. Ajta raataijtaca'a maj ra'ira'avajxɨ'ɨn aɨjna ɨ Jesús. Aj pu ijta'i hua'utatui mej mi rá'utatan ɨ curuu jetze. 16 Matɨ'ɨj mi maɨn xantaaru'u ya'ujáj ajna tɨ ti'ijta tɨ e'eche. Au mu ya'utyaarujte e'ita'a tɨ u a'aráyaujta'a. Aj mu mi naijmi'ica tísaɨj ɨ seica, xantaaru'u. 17 Siicu'uri mu ru'ucaachejte tɨ pa'uvi'in, xu'umuavi'ican cɨme'e. Majta curun mu raatyataave tɨ tzicare'e cɨme'e cɨstíjhuaca'a. Aɨj mu ra'ava'arujti'iri'i. 18 Matɨ'ɨj mi autyajhuii maj raatyejíivajra. Yaa cumu rɨ'ɨ mu tiraata'a. Meyan tɨcɨn: ―Ayajna nya'u. Tyamua'a pu i'ixa'apɨ'ɨn. Che'e a'atyeevi'i tɨ ruuri amɨjna tɨ hua'atajtuhuan pueen ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. ―Ayaa mu tirá'uxaahuari'iri'i. 19 Majta ra'ava'avajxɨ an múutze'en itzɨj cɨme'e. Majta ra'atyétzi'itzica'imua'axɨ. Majta mu titunutaxɨ. Ayaa cumu rɨ'ɨ mu tirata'acara'a. 20 Matɨ'ɨj ra'uxaahuari'iri'i, aj mu mi rú'ijchuiiri'i aɨjna ɨ siicu'uri tɨ pa'uvi'in, xu'umuavi'ican cɨme'e. Matɨ'ɨjta mi ru'ucaachejte ɨ siicu'ura'ara'an. Aj mu mi ya'ujáj mej mi rá'utatan ɨ curuu jetze. 21 Ajna, saɨj pu hua'antinajchaca'a aujna a'u maj ya'ava'ajajsima'a aɨjna ɨ Jesús. Ayaa pu antyahuaa aɨjna ɨ a'atɨ tɨcɨn Simón. Au pu e'ema'acan tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Cirene. Ai pu ya'upuaara'an aɨjna ɨ Alejandro, ajtahua'a saɨj ɨ Rufo. Au pu a'arajraa ajna a'ahua'a a'u tɨ cai a'atɨ a'a e'eche. Tɨ'ɨj aɨn Simón hua'antinajchaca'a, aɨ mu huataij tɨ aɨn ra'anchueni cúruujra'an ɨ Jesús. 22 Au mu ya'ujáj aɨjna ɨ Jesús, ajna a'ahua'a, jɨri jetze tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa hua'anyuuca cɨme'e tɨcɨn Gólgota. Gólgota, ayaa pu huataujmua'a tɨcɨn: Mɨ'ɨchí Mu'ujremi. 23 Matɨ'ɨj mi raatanyɨste ti'itɨ nahuaj, cuaane'e tɨ ranaxca. Ayaa mu ratamua'amua aɨjna ɨ cuaane'e tɨcɨn mirra. Ajta aɨn Jesús, capu ra'anti'i aɨjna ɨ nahuaj. 24 Matɨ'ɨj mi rú'ijchuiiri'i ɨ siicu'ura'ara'an. Majta tiracá'ari'iri'i ɨ tí'icɨɨxura'ara'an. Matɨ'ɨjta mi rá'utatai ɨ curuu jetze. Aj mu mi ti'ihuaujmue'itɨ tetej cɨme'e mej mi raamua'aree a'atɨ tɨ racɨ'ɨti ɨ cɨɨxura'ara'an ɨ Jesús seij ajta seij. Ayaa mu tityaará'ujpijte aɨjna ɨ tí'icɨɨxura'ara'an. 25 Pu'uri e'ita'a ujmá'aca ɨ xɨcaj matɨ'ɨj rá'utatai ɨ curuu jetze. 26 Majta ti'itɨ taabla áutatai curuu japua. Ayaa pu te'eyu'usi'ihuaca'a aɨjna jetze ɨ taabla ɨ maj ti'itɨj cɨn jetzen tya'ujpuá'ajte tɨcɨn: “Hua'atajtuhuan ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan.” 27 Majta jamuan Jesús, mahuá'utataixɨ curuu jetze hua'apuaca ɨ nahua'ari maj pueen. Saɨj mu a'utyejche ɨ curuu ɨrɨɨta'an pujme'en, majta seij utata'an pujme'en. 28 Ayaa pu'u eenya'acan cɨn arauraste eijna ɨ nyuucari tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze. Ayan tɨcɨn: “Yaa mu ya'umua'arajca'a tɨj a'ij pua'a ti'itevijca'a.” 29 Majta maɨn ɨ maj a a'atáninyeica'a, matɨ'ɨj raaseij, aɨ mu aicamu'uvajra maj cai ra'ajcu'uvajca'a. Ayaa mu a'ij pua'a tí'ixajtacaa tɨcɨn: ―¿Ni cai icu muaa pa aɨn pueen ɨ paj nu'u raatyáuuna ɨ teyuu, pajta nu'u hueica xɨcaj jetze ra'ajtaahua? 30 Ijii muaa asaɨj a japua huanyuuchi pej pi cai huamɨ'ɨni. Acajra'a yeehui amɨjna jetze mɨ curuu. ―Ayaa mu tira'axaahuari'iraca'a. 31 Aɨ majta ɨ mej tihue'ijte'e u teyujta'a, majta ɨ mej te'eyu'uxaca, aɨ mu naijmi'i ra'axaahuari'iracaa. Meyan tyú'urixaatya'acaa rujɨɨmua'a tɨcɨn: ―Amɨ pu ari hua'a japua huanyu ɨ seica. Ma ajta, capu raayɨ'ɨtɨ tɨ rusaɨj rujapua huanyuuni. 32 Amɨjna tɨ nu'u i'i Cɨriistu'u tɨ nu'u tatajtuhuan i tyej Israel jetze ajtyama'acan, che'e amɨn acajra'ani amɨjna jetze mɨ curuu tyej ti raaseij, tyata'aj tya'antzaahuate'en. ―Ayaa mu tyú'urixaatya'acaa. Majta maɨn ɨ maj jamuan hua'utatai ɨ curuu jetze, aɨ mu majta ra'uxaahuari'iri'i. 33 Tɨ'ɨj ajna tyaja'ure'enye a'atzaj tacuarixpua, aj pu i huatyatɨca'araca'a nainjapua ɨ chuejra'a aun tɨ huatacá'a u Israel. Ajta a'atee tɨ ayan huatɨca'a e'ita'a tacuarixpua. 34 Cɨme'en pu'u tyaja'ure'enye ajna e'ita'a tacuarixpua, aj pu i Jesús ca'anin cɨn huajijhuaca'a runyuucajtze'en. Ayan tɨcɨn: ―Eloi, eloi, ¿lama sabactani? ―Ayaa pu tyu'ujijhuaca'a. Eijna i nyuucari, ayaa pu huataujmua'a tɨcɨn: Niya'upua, ¿a'ini een cɨn penyaja'uhua'axɨ muaa, pej i'i nye'iya'upua? Ayaa pu huataujmua'a eijna i nyuucari. 35 Seica ɨ maj maun a'utyáuuca'a maraanamuajri'i. Matɨ'ɨj mi meyan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Xaanamuajri'i. Aɨj pu huatajee aɨjna ɨ Elías tɨ ajmi'i ti'ityavaaca'a ɨ Dioj jemi. 36 Aj pu i saɨj e'ire'enye taichijma'a. Ti'itɨj pu autɨɨ tɨ u'urajta'ati. Aɨj pu huatyáaru'une nahuaj cɨme'e tɨ antzijvi'i. Tɨ'ɨqui ra'antijɨ'ɨque cɨye jetze. Aj pu i aɨn ra'ajchui tɨ'ij Jesús ra'antiye'en aɨjna jetze ɨ ti'itɨ. Tɨ'ɨj ayan huarɨj, aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ a'atɨ tɨcɨn: ―Saachu'eva'a. Tɨ pua'a yatanyén aɨjna ɨ Elías tɨ ij ra'acajtuani. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 37 Aj pu i Jesús ca'anin cɨn huajijhuaca'a. Tɨ'ɨqui huamɨ'ɨ. 38 Ajna teyujta'a, ti'itɨ pu huatávivɨ́jma'aca cɨɨxuri tɨ itzijhua. Cɨme'en pu'u huamɨ'ɨ ɨ Jesús, aj pu i e'ita'a acásujtza'an aɨjna ɨ cɨɨxuri. 39 Ajta aɨn ɨ hua'acapitan ɨ xantaaru'u ɨ maj anxɨte ara'ase, aa pu a'utyavaaca'a ajna vejli'i ta'ave'enyee aɨjna ɨ Jesús. Aɨ pu raanamuajri'i a'ij tɨ ye'i tyu'ujijhuaca'a ɨ Jesús. Ajta raaseij a'ij tɨ ye'i tyu'umɨ'ɨ. Aj pu i ayan tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ capitán tɨcɨn: ―Ayej xaa nya'u ti'ayajna. Ai pu aɨn puéenya'a ɨ yaujra'an ɨ Dioj. 40 Majta seica a mu'u ɨmɨ a'utyáuu mejseiiraca aɨme maj juuca. Saɨj pu ayan antyahuaaca'a tɨcɨn Mariiya, tɨ Magdala e'ema'acan. Ajta saɨj tɨ ajta ayan antyahuaaca'a tɨcɨn Mariiya. Hua'anaana aɨjna ɨ Jacobo tɨ cɨle'en, ajta aɨjna ɨ José. Ajtahua'a saɨj jɨita'a hua'a jamuan pu a'utyavaaca'a tɨ ayan antyahuaaca'a tɨcɨn Salomé. 41 Ai mu a'ujhua'anya'acaa ɨ Jesús jamuan. Majta raatyavaɨra'aca'a tɨ'ɨj aɨn a'utyavaaca'a aujna a'ahua'a Galileeya. Ma mui'itɨ mu majta a'utyáuuca'a ɨ maj jamuan a'ujnyéj anna Jerusalén. 42 Tɨ'ɨj huatyechumua'araca'a, pu'uri tyaja'ure'enye ajna xɨcajra'a jetze matɨ'ɨj rɨ'ɨ huaujruuren. Yaa ruijmua'a yee pu tyaja'ure'enyejsin ajna xɨcajra'a mej jetzen rusa'upi. 43 Aj pu i a'atɨ a'uré'enye jemin aɨjna ɨ Pilaatu. Ayaa pu antyahuaaca'a aɨjna ɨ a'atɨ tɨcɨn José. Au pu a'ahua'a e'ema'acantacaa tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Arimatea. Aɨ pu ajta hua'a jetze ajtyama'acan aɨme ɨ mej i'ijueesi. Eecan pu va'acan cɨn ti'ityavaaca'a aɨjna ɨ José. Aɨ pu ajta rachu'eva'acaa ajna xɨcajra'a jetze tɨ'ɨj Dioj autyejcheni tɨ tyu'utaijta nainjapua iiyan chaanaca japua. Aɨ pu uhuatyaujca'anye ɨ rutzajta'a. Au pu a'utyajrupi a'u tɨ a'utyavaaca'a aɨjna ɨ Pilaatu. Aj pu i rájhuaviiri'i tɨ aɨn raata'an tɨ ra'acajtɨni ɨ Jesús, tɨ ari mɨ'ɨchi. 44 Ajta aɨn ɨ Pilaatu, eecan pu a'ij tya'utaseij tɨ Jesús ari huamɨ'ɨ. Aj pu i raatajé ɨ hua'acapitan ɨ maj rá'utatai ɨ curuu jetze. Raataihuau'uri'i tɨ pua'a ayan ti'ayajna tɨ ari huamɨ'ɨ. 45 Aj pu'i aɨn hua'acapitan ayan tiraata'ixaa tɨ ayan ti'ayajna. Tɨ'ɨqui Pilaatu raata'a aɨjna ɨ José tɨ aɨn ra'acajtɨni. 46 Tɨ'ɨqui á'uraa aɨjna ɨ José tɨ cɨɨxuri a'unanan tɨ re'en, tɨ naa ti'icueina. Aj pu i ra'acájchuii aɨjna ɨ mɨ'ɨchi. Tɨ'ɨqui ra'irá'ijcataca'a aɨjna cɨme'e ɨ cɨɨxuri. Ajta e'eyan aun ya'uteete aujna a'u maj ru'ure'ijche u tete'e ɨ tetej tzajta'a. Ayaa pu huarɨj, tɨ'ɨqui tetej aityajmua tɨ sicɨɨrara'a. 47 Majta maɨn ɨ juuca, ɨ Mariiya tɨ Magdala e'ema'acan, ajta aɨjna Mariiya tɨ i'inaanajra'an aɨjna ɨ José, aɨ mu raaseij a'u tɨ ye'etéetye.

Marcos 16

1 Tɨ'ɨj mu á'umej ajna xɨcajra'a me jetzen rusa'upi, aɨme ɨ juuca, aɨjna ɨ Mariiya tɨ Magdala e'ema'acan, ajta aɨn Mariiya tɨ i'inaanajra'an aɨjna ɨ Jacobo, ajta aɨn Salomé, aɨ mu ti'itɨj huananai tɨ náa tyáará'i, tu'upi ja'ara'a. Matɨ'ɨj maɨn huananai aj mu mi á'uju'un mej mi ra'acáameijra aɨjna ɨ mɨ'ɨchi. 2 Yaa ruijmua'ate'e yee, tɨ'ɨj auchan e'ire'enyeesima'aca ɨ xɨcaj, au mu a'ará'a a'u tɨ a'avá'anami'ihuaca'a. Aij pu jetze pɨti'irɨcɨ i xɨcaj ta'anajca ɨ iteeri. 3 Ayaa mu tyu'urihua'uraca'a tɨcɨn: ―¿A'ataqui saɨjta'a ya'anxɨɨra ɨ tetej tɨ cɨn ujnámi'i ɨ tɨ úucun tyej ti utyarute? 4 Matɨ'ɨj mauj ɨmɨ ava'aju'ucaa maraaseij tɨ pua'a aɨn tetej cai che'e aityajmuaa. Tyamua'a pu ti'iva'acaa aɨjna tɨ aityamuaaca'a. 5 Aj mu mi a'utyajrupi ajna tɨ auucun matɨ'ɨj mi seij huaseij tɨ anu'ujcatii ɨrɨɨta'an. Tyamueij pu pɨrɨcɨ aɨjna. Tɨtɨ'ɨcan pu tya'ucávɨjcaa unú'ujcatii. Naa pu ti'icueinavi'i tya'ucávɨjcaa aɨjna ɨ tyamueij. Matɨ'ɨj mi tyamua'a eihua tyu'utatzɨn. 6 Aj pu i aɨn ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Caxu ti'itzɨɨnya'a. Muan xu ya'uhuaunyen saɨjna ɨ Jesús tɨ Nazaret e'ema'acan, ɨ tɨ á'utataihuaca'a ɨ curuu jetze. Capu yu'u a'ahua'a. Pu'uri huatarú. Casi'i. Xaaseij iiyan maj ya'ujté. 7 Sericu, sata'aj hua'uta'ixaate'en ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, sajta saɨjna ɨ Pedro. Muan xu hua'uta'ixaate'en yee: “Tɨ nu'u aɨn anacai a'uma'a a'ame anna Galileeya tɨ'ij hua'uchu'eve'en. Ayan che'eta na'a te'eme tɨj aɨn ari tihua'uta'ixaa maj nu'u aun ye'eseijran.” ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ tyamueij. 8 Majta maɨn ɨ juuca, tyamua'a mu tyújvivaaca'a, majta maj a'ij tyá'ujmuajcaa. Aj mu mi huiráruáachajraa. Camu majta a'atɨ huata'ixaa, a'ini meti'itzɨɨnya'acaa. 9 Ayaa pu tyuju'urɨj ajna xɨcajra'a jetze ɨ ta'anajca ɨ iteeri tɨ'ɨj aɨn Jesús huatarú tɨ tapua'arijma'aca aɨjna xɨcaj jetze tɨ anajca. Anacai pu huataseijre aɨjna jemi ɨ Mariiya tɨ Magdala e'ema'acan. Ai pu aɨn pueenya'a ɨ maj tzajta'an seijra'acaa ɨ tiyaaru'use ɨ maj arahua'apua ará'axcaa tɨ hua'utamuari ɨ Jesús. 10 Ajta aɨn Mariiya, aɨ pu u á'umej tɨ tihua'uta'ixaate'en aɨme ɨ maj jamuan a'ujhua'anya'acaa ɨ Jesús, ɨ maj ruxaamɨjtya'acaa aɨjna cɨme'e tɨ Jesús huamɨ'ɨ. Majta ruye'inyaca'a. 11 Majta aɨme, matɨ'ɨj raamua'areeri'i tɨ ari nu'u aɨn Mariiya raaseij aɨjna ɨ Jesús, camu ra'atzaahuatya'acaa. 12 Tɨ'ɨqui Jesús ajtahua'a huataseijre hua'apuaca jemi matɨ'ɨj maun auju'ucaa ajna a'ahua'a a'u tɨ cai a'uchajta'a. Capu che'e aɨ púeenya'a ɨ maj anacai ramua'ajcaa. Ma ajta, ai pu púeenya'a. 13 Matɨ'ɨj mi a'ucɨj mej mi hua'uta'ixaate'en ɨ seica. Camu majta hua'antzaahuate aɨme ɨ maj hua'apua. 14 Tɨ'ɨj ari eitze'e huachúmua'ancaa, matɨ'ɨj huatetyá'aca ɨ meesa jetze ɨ maj tamuaamuata'a japuan seij ara'ase, ajtahua'a pu huataseijre aɨjna ɨ Jesús. Tɨ'ɨqui hua'ajtya'axɨ aɨjna cɨme'e mej ra'antyanaamɨ ɨ ruxaijnyu'uca, ajta aɨjna cɨme'e maj cai tya'atzaahuatya'acaa. Ajta hua'ajtya'axɨ aɨjna cɨme'e maj cai hua'atzaahuatya'aca'a ɨ maj raaseij tɨ'ɨj ari huatarú. 15 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sericu muan. Sa'ucɨjxɨ'ɨn nain japua ɨ chaanaca. Setihua'uta'ixaatye'e naijmi'ica ɨ tyaɨte eijna i nyuucari tɨ cɨn hue'iratuaasin. 16 A'atɨ tɨ ra'atzaahuate'e eijna i nyuucari, ajta huamuaɨ'ɨvijhua, Dioj pu ru'iratuaasin. Ma ajta, tɨ pua'a a'atɨ cai ra'atzaahuatya'a ɨ nyuucari, aɨ pu rajpueitzi a'ame. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 17 Ajta ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa mu tyu'uyɨ'ɨtɨhua'a mua'aju'un ɨ mej tya'atzaahuate'e. Nenyuucajtze'e mu hua'utamuarite'esin ɨ tiyaaru'use ɨ maj hua'a tzajta'a seijre'e ɨ tyaɨte. Majta ti'ixaxa'ata'a mua'aju'un seica cɨme'e ɨ nyuucari ɨ maj cai xɨ raayɨ'ɨtɨ. 18 Cu'ucu'use mu muare'en ɨ mej tyu'uche'evaca ɨ rumuajca'a cɨme'e, maɨn cu'ucu'use camu a'ij hua'aruuren. Na'ari tɨ pua'a hua'ave'eri mua'antiye'en, capu ajta a'ij hua'aruuren. Ajta tɨ pua'a maɨn hua'ajtamuare'en aɨmej mej ti'icucui'i, majta mu rujni. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 19 Cɨme'en pu'u ayan tihua'uta'ixaa ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús, aj pu i Dioj ya'uvi'itɨ u tajapua. An pu a'ujyeijxɨ ɨrɨɨta'an aɨjna ɨ Dioj. 20 Majta maɨn ɨ maj Jesús jamuan a'ujhua'anya'acaa, matɨ'ɨj mi a'ucɨ́jxɨ nain japua ɨ chaanaca. Metihue'ixaa nain cɨme'e ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj hue'iratuaasin. Ajta aɨn ɨ tavastara'a, aɨ pu hua'atavá'ɨrihua'a. Ayaa pu'u aɨn hua'ata'acara'a mej eitze'e raayɨ'ɨtɨhua'an cai maa a'atɨ. Aɨj mu cɨn raamua'areeri'i ɨ tyaɨte tɨ ayan ti'ayajnaca'a a'ij mej ye'i tí'ixajtacaa maɨjna ɨ maj Jesús jamuan a'ujhua'anya'acaa. Ayaa pu upua'araca'a ɨ yu'uxari tɨ ra'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ Marcos.

Lucas 1

1 Mui'itɨ mu meri maɨjna cɨn a'utyajhuii maj ra'usɨɨmua'an tyamua'a naa ti'itɨ tɨ a'ij huarɨj itejmi jemi, 2 mej mi meyan titaata'ixaate'en a'ij tɨ eenya'a a'araa. Ai mu aɨn pueen ɨ maj rujɨ'ɨ cɨn raaseij, ai mu majta maɨn pueen ɨ maj tyu'utyavaɨ mej hua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte ɨ nyuucari tɨ Dioj jemi e'ema'acan. Aɨ mu majta maun a'utyáuuca'a tɨ'ɨj huataseijre aɨjna ɨ Jesús tɨj na'a yu tɨ e'ire'enye. 3 Aɨ mu majta raatyajtuaa itejmi jemi maɨjna ɨ nyuucari. Me nyajta inyaa, a'ini nu'uri a'atyee nyej neyan ti'inmua'ate tyamua'a naa nyaɨjna cɨme'en, ayaa pu tina'amitejtya'acaa ineetzi tɨ i'ixa'apɨ'ɨn nyej timuaataiti'i yu'uxari jetze naijmi'i tɨj na'a ti'itɨ tɨ a'ij huarɨj pej pi raamua'aree, muaa Teófilo, mɨ pej va'acan cɨn ti'ityejvee, pej pi peyan tiraamua'aree tɨ ayan ti'ayajna a'ij mej meri timuaata'ixaa. 5 Tɨ'ɨj aɨn Herodes auj ti'ityavaaca'a rey cɨme'e tɨj na'a aun tɨ huatacá'a u Judeeya, aa pu a'ahua'a e'echajca'a seij tɨ ti'ivaɨre'e teyujta'a. Ayaa pu antyahuaaca'a tɨcɨn Zacarías. Aɨme jetze pu ajtyama'acan Abiatar mej jetzen huanye. Ajta aɨn ɨra'ara'an, ayaa pu antyahuaaca'a tɨcɨn Elisabet. Ajta, aɨn, aɨme jetze pu ajtyama'acan Aarón mej jetzen huanyej. 6 Rɨ'ɨ mu ti'ityetyaɨtestaca'a ɨ Dioj jemi aɨme ɨ maj hua'apua. Nain mu cɨn tya'arauraste ɨ tɨ tyu'utaijtaca'a ɨ tavastara'a, ajta ɨ tɨ cɨn tihuéijca. Capu ti'itɨj a'ij hua'aturaatya'acaa. 7 Ma majta camu seij tiyaujca'a a'ini capu che'e rɨ'ɨriistaca'a tɨ Elisabet tiyauu a'ara'ani, a'ini mu'uri eihua vaujsicɨra'icaa aɨme ɨ maj hua'apua. 8 Ayaa pu'u a'anaj tiraaruu aɨjna tɨ'ɨj auj va'acan cɨn ti'ivaɨra'acaa ɨ Dioj jemi aɨjna ɨ Zacarías, tɨ'ɨj raacɨ́'ɨ tɨ tyu'utyavaɨre'en u teyujta'a seica jamuan mej tiraatamuaɨ'ɨvejte'en ɨ Dioj. 9 Matɨ'ɨj mi ra'antihuau maɨjna ɨ Zacarías tɨ ij aɨn utyarutya u teyujta'a tɨ'ij aun cuaane'e huátaira ɨ tavastara'a jemi a'ij mej ti'ijrɨ'ɨrajcaa. 10 Tɨ'ɨj ari tyaja'ure'enye a'atzaj maj pua'a rata'iraca ɨ cuaane'e, aa mu e'etyu'uuca'a ɨ tyaɨte a pua'aque, metyenyuusime'en ɨ Dioj jemi. 11 Aj pu i seij huataseijre ɨ Zacarías jemi tɨ'ɨj aun teyujta'a unú'ujvaaca'a. Au pu ɨrɨɨta'an pu pujme'en a'utyavaaca'a aɨjna jetze maj japuan rata'iraca ɨ cuaane'e aɨjna ɨ tevi tɨ huataseijre ɨ Zacarías jemi. 12 Tɨ'ɨj raaseij, tyamua'a pu tyu'utatzɨn aɨjna ɨ Zacarías. Eecan pu ratzɨɨnya'acaa. 13 Ajta aɨn tɨ huataseijre, au pu tajapua ti'ivaɨra'acaa ɨ tavastara'a jemi. Aj pu'i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Zacarías, capej ti'itzɨɨnya'a. Dioj pu raanamuajri'i a'ij pej tyu'utyejnyuu ɨ jemin. Ayaa pu hui te'eme ijii, mɨ sej naijmi'i, aɨjna ɨ Elisabet, aɨ pu tiyauj a'ame mueetzi jemi. Ayaa pu nu'u ruxe'eve'e paj nu'u peyan raatámua'ati tɨcɨn Juan. 14 ’Eecan pu rɨ'ɨ timuaata'asin, pajta huata'atyamua'ave'esin paɨjna cɨme'e ɨ pa'arɨ'ɨ. Majta ɨ tyaɨte, eihua mu huataujtyamua'ave'esin maɨjna cɨme'e tɨ'ɨj huanu'eihuan ɨ pa'arɨ'ɨ, a'ini va'acan pu cɨn tityaváa a'ame ɨ tavastara'a jemi. Che'e nu'u cai nahuaj ye'e nusu tejuin. Tɨ'ɨj hui huanu'eihuan tɨ yu auca'itɨ a'ame, aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu jetzen ru'utya'a. 16 Ayaa pu rɨ'ɨ hua'aruuren mui'icaca aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan mej mi majtahua'a raataxe'eve'en ɨ ruvastara'a ɨ Dioj ɨ mej mejmi'i ma ruurai. 17 ’Aɨ pu hui anacai huama'a a'ame cai ɨ tavastara'a. Ayaa pu che'eta na'a aɨjna jetze pu araujca'anyáa a'ame ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj tɨj aɨn tya'aráujca'anyajca'a ɨ Elías aɨjna tɨ ajmi'i ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Ajta ayaa pu che'eta na'a tye'entyujmua'areera a'ame tɨj tye'entyujmua'areeraca'a ɨ Elías. Aɨ pu rɨ'ɨ hua'aruuren aɨme ɨ mej hua'avaujsimua'a pueen ɨ tɨ'ɨrii mej mi majtahua'a hua'utaxe'eve'en ɨ ruyaujmua'a. Majta aɨme ɨ maj cai hua'atzaahuate'e ɨ ruvaujsimua'a, aɨ pu rɨ'ɨ hua'aruuren mej mi meyan rɨ'ɨ me tyítyaumuámua'araa mua'ara'ani matɨj aɨme ɨ mej rɨ'ɨ ti'ityetyaɨte. Ayaa pu huarɨni tɨ'ij rɨ'ɨ hua'uruuren ɨ tyaɨte mej mi ra'ancure'evi'itɨn ɨ tavastara'a. ―Yaa pu'u tiraata'ixaa. 18 Aj pu i Zacarías pu ayan tiraataihua'uri'i aɨjna tɨ jemin huataseijre tɨcɨn: ―A'ini ye'i ti'irɨ'ɨri nyaj raamua'aree tɨ pua'a ayan ti'ayajna nusu cai, a'ini nu'uri vastacɨra'i inyaa. Ajta, aɨn tɨ nyaa jamuan, pu'uri ajta ucarij. 19 Aj pu i aɨn tɨ ti'ivaɨre'e ɨ tavastara'a jemi, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu antyahuaa inyaa tɨcɨn Gabriel. Au nu a'utyejvee Dioj tɨ e'eseijre'e. Aɨ pu nyaja'utaityaca'a nyej yatanyen, nyej ni timue'ixaate'en nyeijna cɨme'e ɨ nyuucari ɨ paj cɨn huata'atyamua'ave'esin. 20 ’Cunquijii, a'ini capaj tya'antzaahua a'ij nyej timuaata'ixaa, capaj che'e atanyuuva'a pua'ame. Ni capu che'e rɨ'ɨriista a'ame pej tyu'utaxaj tɨ yu auca'itɨ a'ame hasta na'a cai huanu'eihuan ɨ pa'arɨ'ɨ. Aj pu araurastejsin a'ij nyej timuaata'ixaa. ―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Gabriel. 21 Majta maɨn ɨ tyaɨte, majchu'eva'acaa maɨjna ɨ Zacarías a'atzaj tɨ huiraame u teyujta'a. Ayaa mu tyu'urihua'uraca'a a'iqui een cɨn ari a'atee tɨ mu nu'ujvee. 22 Tɨ'ɨqui xaa huiirajraa. Tɨ'ɨj huiirajraa, capu che'e rɨ'ɨristacaa tɨ tyu'utaxaj. Ayaa pu'u rumuajca'a cɨn tihue'ixaatya'acaa a'ini capu che'e rɨ'ɨristacaa tɨ huatanyuuni. Aɨj mu cɨn raamua'areeri'i tɨ ti'itɨ huataseijre ɨ jemin u teyujta'a. 23 Tɨ'ɨj ra'antipua'ari tɨ raacɨ́'ɨ tɨ tyu'utyavaɨre'en u teyujta'a, tɨ'ɨqui á'uraa ɨ ruche. 24 Tɨ'ɨqui ayan a'utájucataca'a aɨjna ɨ ɨra'ara'an ɨ Elisabet. Aj pu i huatáuravaataca'a aujna u ruche. Ayaa pu a'atee tɨ cai huiraye'icaa ɨ ruchi'ita a'achu cumu anxɨ maxcɨra'i cɨme'e. 25 Ayaa pu ti'imuajcaa tɨcɨn: ―Tavastara'a pu hui ayan naaruu ineetzi. Pu'uri ayan ra'aranajchaca'a tɨ ayan naaruuren nyej ni cai che'e ti'ityevi'ira'a ɨ tyaɨte jemi nyaɨjna cɨme'e nyaj cai tiyauj na'ara'ani. 26 Tɨ'ɨjta tyajauma'aca arájsevi maxcɨra'i, Dioj pu raataityaca'a aɨjna ɨ Gabriel tɨ u a'atanyén aujna Nazaret, chajta'a tɨ jetzen ajtyama'acan au tɨ huatacá'a Galileeya. 27 Raataityaca'a tɨ u a'atanyén aa tɨ e'eche aɨjna ɨ Mariiya ɨ tɨ ari tɨmua'a huatyeviche'esin aɨjna jamuan ɨ José, aɨj tɨ jetzen huanyej ɨ David tyaacan. Capu xɨ a'atɨ jamuan huahuii aɨjna ɨ Mariiya. 28 Tɨ'ɨqui aun a'utyajrupi a'u tɨ e'eche. Aj pu i aɨn tɨ ti'ivaɨre'e ɨ tavastara'a jemi, ayaa pu tiraatataujte tɨcɨn: ―Aja'ɨmɨ, Mariiya, mɨ pej Dioj jemi tya'ancura'asin. Tavastara'a pu a jemi huatyejvee. 29 Eecan pu utyaavatzɨ ɨ tzajta'an tɨ'ɨj ayan tiraata'ixaa. Eihua pu ti'imuajcaa a'iqui huataujmua'a ɨ nyuucari tɨ raataxajtaca'a. 30 Tɨ'ɨqui ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ a'atɨ tɨcɨn: ―Capej ti'itzɨɨnya'a, Mariiya. Muaa pa rɨ'ɨ raata'a ɨ Dioj. 31 Muaa pa a'utajucata. Muaa pa tiyauj pua'ame, tyaatacan. Ayaa paj raatámua'ati tɨcɨn Jesús. 32 Ajta, aɨ pu va'acan cɨn ti'ityavaa a'ame. Ayaa mu hui majta raatamuá'amuatya'a mua'aju'un tɨcɨn Yaujra'an ɨ Dioj tɨ nain cɨn antyujmua'aree. Ajta, Dioj tɨ ta'ivastara'a, aɨ pu raata'asin tɨ te'entyarute aɨjna cɨme'e tɨ David tyaacan cɨn ti'ityavaaca'a. 33 Ajta aɨn pu tihua'utaijte'esin tɨj na'a rusen cɨme'e aɨme jemi ɨ maj Jacobo jetze huanye. Ajta capu a'anaj ra'antipua'ari tɨ aɨn tihueitya'a a'ame. ―Ayaa pu'u tiraata'ixaa. 34 Tɨ'ɨqui ayan tiraataihua'uri'i aɨjna ɨ Mariiya tɨcɨn: ―A'ini ti'irɨ'ɨri tɨ ayan tyaja'ure'enyen a'ini canu a'anaj tyaata'a jamuan huahuii. 35 Ajta aɨn tɨ ti'ivaɨre'e ɨ tajapua, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj aɨ pu a jetze rávaɨjtzi. Ajta aɨjna cɨme'e tɨ muaacánajsin, aɨj pu cɨn, aɨjna ɨ pa'arɨ'ɨ tɨ nú'eihuan, tavastara'a pu huatyáura'ate'esin. Ayaa mu majta raatamuá'amuatya'a mua'aju'un tɨcɨn Yaujra'an ɨ Dioj. 36 ’Ajta aɨn a'ihuaara'a, aɨjna ɨ Elisabet, aɨ pu hui tiyauj a'ame tɨj ajta ari ucarij. Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn yee capu che'e rɨ'ɨri tɨ tiyauj a'ara'ani. Ma ajta, pu'uri a'atee arájsevi maxcɨra'i tɨ autajuca. 37 ’Ayaa pu'u a'ini nain pu ti'irɨ'ɨri ɨ Dioj jemi. Capu me'e e'e ti'itɨ tɨ muare'eri ɨ jemin. 38 Tɨ'ɨqui Mariiya ayaa tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Nain nu cɨn tiraatyavaɨre'esin ɨ nyavastara'a. Che'e ayan tyaja'ure'enye a'ij pej peri tinaata'ixaa. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Mariiya. Tɨ'ɨqui á'uraa aɨjna ɨ tɨ ti'ivaɨre'e ɨ tajapua. 39 Ajna'ɨmɨ, ca'anacan pu a'umej ɨ Mariiya a'ahua'a chajta'ana jetze ɨrij tɨ a'ava'aca au tɨ huatyacá'a u Judeeya. 40 Tɨ'ɨqui aun a'ará'a a'u tɨ e'eche'e aɨjna ɨ Zacarías. Tɨ'ɨj a'utyajrupi u chi'ita, aj pu i raatataujte aɨjna ɨ Elisabet. 41 Ajta aɨn ɨ Elisabet, tɨ'ɨj raanamuajri'i tɨ raatataujte ɨ Mariiya, tɨ'ɨqui huataujruuraxɨ ɨ pa'arɨ'ɨ ɨ jucaatze'en. Tɨ'ɨqui aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, jemin pu huatyajturaa ɨ Elisabet jemi. 42 Tɨ'ɨj ayan huarɨj, Elisabet pu a'ujca'anyaacan cɨn raata'ixaa aɨjna ɨ Mariiya. Ayan tɨcɨn: ―Dioj pu rɨ'ɨ timuaata'a mueetzi macai ɨ seica ɨ juuca. Ajta pu rɨ'ɨ tiraata'a ɨ pa'arɨ'ɨ tɨ arajca ɨ mua'ajucaatze'e. 43 ’¿A'ini tɨ i Dioj ayan rɨ'ɨ tinaata'a tɨ ayan mu a'uve'eme neetzi jemi ɨ naanajra'an ɨ nyavastara'a? 44 Cɨme'en nu'u raanamuajri'i paj naatataujte, aj pu i huataujruuraxɨ ɨ pa'arɨ'ɨ tɨ arajca ɨ nyajucaatze'e. Aɨ pu huataujtyamua'ave. 45 ’Rɨ'ɨ pu timuaata'a a'ini muaa pa ra'atzaahuate'e tɨ ayan aráurasten a'ij tɨ tavastara'a timuaata'ixaa. ―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Elisabet. 46 Ajta aɨn ɨ Mariiya, ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: Eecan pu rɨ'ɨ tinaatyajtuaa ɨ nyatzajta'a ɨ nyavastara'a. 47 Ajta nyaxaijnyu'uca pu rutyamua'ave'e ɨ Dioj jemi tɨ nu'irajtuaa a'ini aɨ pu ramua'areeraca'a ɨ nyaj cai a'ij ti'ijviicue'i, inyaa i nyej ravaɨre'e. Ijii tɨ yu auca'itɨ a'ame, naijmi'i ɨ mej tyaamua, ayaa mu tyu'utaxajta neetzi cɨme'e yee Dioj pu rɨ'ɨ tinaata'a. 49 Ayaa mu ti'ixaata mua'aju'un maɨjna cɨme'e tɨcɨn pu'uri Dioj eihua ayan ti'itɨj cɨn naaruu tɨ i'ire'en aɨjna cɨme'e ɨ tɨ raayɨ'ɨtɨ ɨ rumuare'eri'ira'a cɨme'e. Che'e rɨ'ɨ me'e tyajjua'a a'ara'ani ɨ tɨ cɨn antyahuaa. 50 Aɨ pu hua'acu'uve naijmi'ica ɨ tyaɨte a'achu maj caj pua'amua ɨ mej ra'aste. Tɨj mana'a maj anacai huataseijre, tɨ yu auca'itɨ a'ame, aɨ pu hua'ancu'uvajxɨ'ɨsin. 51 Va'acan pu cɨn tyu'umuarej ɨ rumuare'eri'ira'a cɨme'e. Aɨ pu hua'antimue'itɨ aɨme ɨ mej á'ujtzaahuate'e ɨ rutevi cɨme'e. 52 Ajta aɨme ɨ mej tie'ijta, aɨ pu hua'ari'iri'i ɨ maj cɨn títyatatyá'acaa. Ma majta aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i, aɨ pu tihua'antyaarujte va'acan cɨme'e. 53 Ajta aɨme ɨ mej tajcuca'a, aɨ pu rɨ'ɨ tihua'uta'a ti'itɨj cɨme'e tɨ re'en. Majta aɨme ɨ mej chijtyaani pueen, aɨ pu hua'utaityaca'a maj á'ucɨɨnye macai ti'itɨ anyaɨ́'ɨn. 54 Aɨ pu hua'utavaɨ aɨme ɨ maj Israel jetze e'ema'acan, aɨme ɨ mej ravaɨre'e. Aɨ pu ra'utamua'areeri'i ɨ tɨ cɨn tya'ataujratziiri'i tɨ nu'u hua'ancu'uvajxɨ'ɨn tɨj na'a rusen cɨme'e aɨme ɨ maj Abraham jetze a'iraanye. 55 Ayaa pu tyuju'urɨj a'ij tɨ ajmi'i tihua'uta'ixaa aɨme ɨ tavaujsimua'a tyaacan. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Mariiya. 56 Ajta, aɨn ɨ Mariiya, au pu a a'utyajturaa a'achu cumu hueica maxcɨra'i jamuan ɨ Elisabet. Tɨ'ɨqui á'uraa ɨ ruche. 57 Tɨ'ɨjta tyaja'ure'enye tɨ tiyauj a'ara'ani ɨ Elisabet, tyaatacan pu tiyauj a'araa. 58 Majta ɨ tyaɨte ɨ maj vejli'i antacháatɨma'acaa, majta ihuaamua'ame'en ɨ pa'arɨ'ɨ vaujsimua'a, aɨ mu cura'acɨjxɨ matɨ'ɨj raamua'areeri'i tɨ rá'ancu'uvajxɨ ɨ tavastara'a. Aj mu mi huataujtyamua'ave ɨ jemin. 59 Tɨ'ɨj tyajauma'aca arahueica xɨcaj jetze tɨ huanu'eihuaca'a, aɨ mu a'uju'un mej mi ra'antisijche ɨ naviira'an ɨ pa'arɨ'ɨ. Majta, ayaa mu raatamuá'amuacujca'a tɨj antyahuaaca'a ɨ taatajra'an ɨ pa'arɨ'ɨ. 60 Ajta aɨn naanajra'an, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Capu ayan antyahuaa a'ame tɨcɨn Zacarías, silu ayaa pu antyahuaa a'ame tɨcɨn Juan. 61 Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―A'ini tɨ i. Capu ma'a a'atɨ tɨ ayan antyahuaa tɨ ajtyama'acan muejmi jemi. 62 Matɨ'ɨj mi rumuajca'a cɨn raataihua'uri'i ɨ taatajra'an mej mi raamua'aree a'ij tɨ ye'i ti'ijxe'eve'e tɨ ayan antyahuaa a'ara'ani. 63 Ajta aɨn taatajra'an, aɨ pu ti'itɨ taabla hua'utahuaviiri'i tɨ jetzen ra'uyu'uxan a'ij tɨ antyahuaa a'ame. Aj pu i ayan tira'utéyu'uxaca'a tɨcɨn: “Ayaa pu antyahuaa tɨcɨn Juan.” Eecan mu naa rɨ'ɨ tira'utaseij ɨ tyaɨte. 64 Cɨme'en pu'u ayan tira'utyeyu'uxaca'a, aj pu i huatarɨ'ɨristaraca'a tɨ tyu'utaxaj. Tɨ'ɨj i autyejche tɨ huatejnyuuni ɨ Dioj jemi; rɨ'ɨ pu tiraata'acaa. 65 Tɨ'ɨj ayan tyuju'urɨj, eecan pu utyaavatzɨ ɨ hua'a tzajta'a aɨme ɨ mej a vejli'i antachaatɨme. Ajta nainjapua aun tɨ jɨri a'ucaitɨme, Judeeya tɨ jetzen ajtyama'acan, eihua mu tyú'urixaatya'acaa a'ij tɨ ti'itɨ huarɨj. 66 A'atɨ tɨ na'a tɨ raamua'areeri'i, ayaa pu ti'ihua'ucaa tɨcɨn: ―¿Ti'itaqui pueenya'a a'ame aɨjna ɨ pa'arɨ'ɨ? Ayaa mu ti'ihua'ucaa, a'ini tavastara'a pu ravaɨra'acaa ɨ pa'arɨ'ɨ. 67 Ajta aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, Zacarías pu jemin huatyajturaa, ɨ tɨ taatajra'an pueen ɨ pa'arɨ'ɨ. Tɨ'ɨqui ayan tyu'utaxajtaca'a ɨ Dioj jetze ma'acan. 68 Ayan tɨcɨn: Miche'e rɨ'ɨ tiraata'an ɨ tavastara'a, ɨ hua'a Dioj aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, aɨjna cɨme'e tɨ ari huataseijre, ajta ari hue'irajtuaa ɨ rutyaɨtestyamua'a. 69 Aɨ pu hui seij te'entyarute, seij tɨ hua'a jetze ajtyama'acan ɨ tyaɨtestyamua'ame'en ɨ David tyaacan. Aɨ pu tu'irajtuaasin itejmi ɨ rumuare'eri'ira'a cɨme'e. 70 Ayaa pu Dioj ajmi'i tya'ataujratziiri'i. Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a aɨme ɨ mej Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a, aɨme ɨ tɨ Dioj huataura'ate. 71 Ayaa pu hui huarɨj tɨ ij tu'irajtuaani, mej mi cai taamué'itɨn aɨme ɨ maj tajchaɨre'e, naijmi'i a'achu maj pua'amua ɨ maj cai taseijracu. 72 Ayaa pu ajta huarɨj tɨ ij hua'acu'uvaa ɨ tavaujsimua'a tyaacan, ajta tu ij ra'utamua'aree ɨ nyuucari tɨ hua'uta'a tzaahuati'ira'a cɨme'e, tɨ ma'a jua'a ɨ tɨ cɨn ti'ihuaurijca. 73 Ayaa pu tya'ataujratziiri'i tzaahuati'ira'a cɨme'e aɨjna jemi ɨ taya'upuacɨ'ɨ, aɨjna ɨ Abraham tyaacan, tɨ ij tu'irajtuaani aɨme jemi ɨ maj tajchaɨre'e, mej mi cai ta'antipua'arite'en, tej tij raatyavaɨre'en tyaj cai ti'itzɨɨnya'a, tej ti teyan uraré'enya'a ta'ara'ani ɨ tatzajta'a, tyata'aj teyan xa'apɨ'ɨn rɨjcaa ɨ Dioj jemi nain xɨcaj tzajta'a, a'achu tyaj pua'a a'ateeri. 76 Pajta muaa niyauj, ayaa mu muaatámua'atzi tɨcɨn Tɨ ti'ixaxa'a aɨjna jetze ma'acan ɨ tɨ nain cɨn antyujmua'aree. A'ini muaa pa anacai huama'a pua'ame cai ɨ tavastara'a pata'aj rɨ'ɨ hua'uruuren ɨ tyaɨte. 77 Muaa pa tihua'uta'ixaate'esin aɨme ɨ tyaɨtestyamua'ame'en ɨ tavastara'a a'ij tɨ aɨn tihue'iratuaasin, aɨjna cɨme'e tɨ tihua'utauuni'ira ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. 78 Ayaa paj rɨni a'ini eecan pu ta'acu'uve ɨ taDioj. Amɨ pu ya va'acányejsin iiyan chaanaca japua tɨ'ij taamuaare itejmi. Au pu hui nain xɨcaj tzajta'a tatzava'a a'ara'ani tɨ ij huanyeeri'icɨ a'ara'ani tyamua'a naa aɨme jemi ɨ maj huachaatɨme tɨca'amiste'e, aɨme jemi ɨ mej ti'itzɨɨne'e ajna xɨcajra'a mej jetzen cui'ini, mej yee cumu tɨca'amiste'e mu seijre'e. Aɨ pu ajta taata'itiira tyej ti rɨ'ɨ tí'ityechajca. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Zacarías. 80 Ajta aɨn ɨ pa'arɨ'ɨ, aɨ pu huave'ese. Ajta ru tzajta'a huataujca'anye. Au pu e'echajca'a a'u tɨ cai me'e e'e ti'itɨ asta na'a cai huataseijre'en eijre'e aɨme jemi ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan.

Lucas 2

1 Ajna'ɨmɨ, tɨ'ɨj aɨn ti'ityavaaca'a ɨ rey cɨme'e aɨjna ɨ Agosto tɨ ajta ayaa antyahuaaca'a tɨcɨn César, aɨ pu raataijtaca'a mej mi ahuaujyu'uxan mej mi hua'ute'itén naijmi'ica maj aun a'uchaatɨme tɨj na'a a'u tɨ teje'ijta. 2 Ayaa pu tyu'urɨj tɨ'ɨj auj Cirenio ti'ityavaaca'a tajtuhuan cɨme'e ajna Siria. Aɨ pu aɨn púeenya'a tɨ hua'utaityaca'a ɨ maj anacai hua'ute'itee. 3 Majta maɨn ɨ tyaɨte, naimi'i mu a'ucɨ́jxɨ a'u mej e'ema'acan mej mi a'ahuaujyu'uxa. 4 Aɨj pu cɨn, aɨn José pu huiirajraa aujna Nazaret, Galileeya jetze tɨ ajtyama'acan. Au pu a'ará'a u Judeeya, chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Belén. Au pu a'unu'ihuaca'a aɨjna ɨ David tyaacan, aɨjna tɨ ajmi'i ti'ityavaaca'a ɨ rey cɨme'e. A'ini aɨj pu jetze huanye aɨjna ɨ José, aɨj pu cɨn aun á'uraa. 5 Ajta pu aɨn á'uraa ɨ Mariiya aɨjna jamuan ɨ José tɨ ra'ancure'evi'itɨ. Ajta aɨjna ɨ Mariiya, pu'uri a'utajucaca'a. 6 Au mu a'utyáuuca'a tɨ'ɨj tyaja'ure'enye ɨ xɨcaj tɨ jetzen huanu'eihuaca'a ɨ pa'arɨ'ɨ. 7 Aɨj pu cɨn tiyauj a'araa anacaican cɨme'e. Tyaataca'a ɨ pa'arɨ'ɨ. Cɨɨxuri pu cɨn raca'ijcataca'a tɨ'ɨj huanu'eihuaca'a. Aɨj pu jetze ra'atyeetye ti'itɨ jetze cɨye tɨ atyacun a'u maj ya'amuaate tyaja'acua'aca a'ini camuche'e u'uvejrica'a cuaartu tzajta'a maj maun a'utyarute. 8 Aujna vejli'i u Belén, seica mu a'utyáuuca'a canya'axɨ maj tiséijracaa. Au mu a'atáxairihua'a hua'a jamuan. 9 Tɨ'ɨqui seij pu huataseijre tɨ tajapua ti'ivaɨre'e tavastara'a jemi. Cɨme'en pu'u huataseijre, aj pu i aɨn tavastara'a a a'atatátzavajraa hua'a jemi ɨ mej e'ejti. Majta maɨn canya'axɨ maj saɨre'e, tyamua'a mu eihua tyu'utatzɨn. 10 Ajta ayan tihua'uta'ixaa aɨjna tɨ tajapua ti'ivaɨre'e tɨcɨn: ―Caxu ti'itzɨɨnya'a. Ayaa nu een cɨn mu a'uve'eme nyata'aj nyuucari amuaata'ixaate'en ɨ saj cɨn huataujtyamua'ave'esin eihua, tɨ ti'ivaɨra'a a'ame para naijmi'ica. 11 Ijii, ajna chajta'a David tyaacan tɨ jetzen e'ema'acan, muejmi cɨme'e pu hui a'unu'ihuaca'a aɨjna tɨ amue'iratuaasin. Ai pu aɨn pueen ɨ Cɨriistu'u, ɨ tavastara'a, aɨjna tɨ Dioj ra'antihuau. 12 ’Ayaa xu eenye'eque'e ramua'areera a'ij tɨ eenya'a aɨn pueen. Aun xu ye'etyauni ɨ pa'arɨ'ɨ, cɨɨxuri cɨn caícatzi'ihua. Au pu araca'itɨ a'ame cɨye jetze ta'atyacun, ya'amuaate maj jetzen tya'acua'aca. 13 Iye'itzi mu cɨn eihua huataseijre aɨme ɨ mej tajapua ti'ivaɨre'e maɨjna jemi ɨ seij. Matɨ'ɨj mi naijmi'i rɨ'ɨ tiratyajtuaa ɨ tavastara'a. Ayaa mu tyu'uxajtaca'a. 14 Meyan tɨcɨn: Tiche'e rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj tɨ huapɨ'ɨ naa seijre'e ɨ tajapua. Ajta iiyan chaanaca japua, miche'e rɨ'ɨ tityeecháatɨme'eni ɨ tyaɨte ɨ tɨ Dioj rɨ'ɨ tihua'uta'asin. ―Ayaa mu'u tyu'utaxajtaca'a. 15 Matɨ'ɨj mi a'ucɨj aɨme ɨ maj tajapua ti'ivaɨre'e. Majta maɨn ɨ maj canya'axɨ tiséijracaa, ayaa mu tyu'utaurixaa tɨcɨn: ―Tiche'e u a'uju'un aujna Belén tyata'aj ya'useij aɨjna a'ij tɨ huarɨj ɨ tɨ taata'ixaa ɨ tavastara'a. 16 Matɨ'ɨj mi ca'anacan u á'uju'un. Au mu yá'utyau maɨjna ɨ José, majta Mariiya, majta ɨ unyaaca'i. Au pu cɨye jetze aráca'atii, ya'amuaate mej jetzen tya'acua'aca. 17 Matɨ'ɨj raaseij ɨ pa'arɨ'ɨ, aj mu mi hua'uta'ixaa ɨ tyaɨte a'ij tɨ aɨn tihua'uta'ixaa tɨ hua'a jemi huataseijre, a'ij tɨ tihua'uta'ixaa aɨjna cɨme'e ɨ pa'arɨ'ɨ tɨ huanu'eihuaca'a. 18 Majta maɨn ɨ maj hua'unamuajri'i a'ij mej tí'ixajtacaa aɨme canya'axɨ maj tiséijracaa, naimi'i mu rɨ'ɨ naa tihua'utaseij. 19 Ajta aɨn ɨ Mariiya, aɨ pu ru'uvaataca'a ɨ rutzajta'a. Eihua pu ti'imuajcaa a'ij tɨ ti'itɨ huarɨj hua'a jemi. 20 Matɨ'ɨj mi a'ucɨj aɨme canya'axɨ maj tiséijracaa. Eecan maujtyamua'ava'a ɨ Dioj jemi, majta rɨ'ɨ tiraata'a nyuucari cɨme'e aɨjna cɨme'e ɨ mej raanamuajri'i, majta ɨ maj raaseij. Naimi'i pu ayan tyaja'ure'enye a'ij tɨ tihua'uta'ixaa ɨ tavastara'a. 21 Tɨ'ɨjta tyajauma'aca arahueica xɨcaj jetze, tɨ'ɨj i tyaja'ure'enye ɨ xɨcaj mej jetzen ra'antisíjchi ɨ naviira'an ɨ tɨ jetzen te'evi'i u pa'arɨ'ɨ. Matɨ'ɨj mi meyan raatamuá'a tɨcɨn Jesús, tɨj ayan anacaican tiraata'ixaa aɨjna ɨ saɨj tɨ tajapua ti'ivaɨre'e. 22 Tɨ'ɨjta ari tyaja'ure'enye a'anaj matɨj pua'a ɨ'ɨhuaca a'ij tɨ ye'i te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze Moisés tɨ ra'uyu'uxaca'a, matɨ'ɨj mi manna ya'uvi'itɨ anna Jerusalén mej mi u ya'utaseijrata ɨ pa'arɨ'ɨ u teyujta'a ɨ tavastara'a jemi. 23 Ayaa mu huarɨj a'ini ayaa pu te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨcɨn: “Ayaa pu ruxe'eve'e mej ya'utaseijrata ɨ tavastara'a jemi naijmi'ica a'achu maj pua'amuacaa ɨ maj anáatyá'a muaanúnue'ihuaca'a ɨ tɨ'ɨrii ɨ mej tetyaca.” 24 Majta tyu'utámuaɨ'ɨvejtan a'ij tɨ ajta te'eyu'usi'i aɨjna jetze tɨ cɨn tihue'itiiri'i ɨ tavastara'a. Ayan tɨcɨn: “Miche'e hua'apuaca huatamuaɨ'ɨvajta ɨ cucui'ise na'ari hua'apuaca ɨ jaamue'ise.” 25 Ajna'ɨmɨ, saɨj pu aun e'echajca'a anna Jerusalén. Ayaa pu antyahuaaca'a tɨcɨn Simeón. Rɨ'ɨ pu ti'ityújchaɨca'a ɨ Dioj jemi. Ajta eihua pu ra'astyajca'a ɨ ruye'ira. Aɨj pu ti'ichu'eva'acaa ajna xɨcaara'an jetze tɨ jetzen Dioj hua'ancu'uvajxɨ'ɨsin aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Ajta aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu jemin huatyajturaa. 26 Aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ayan tiraata'ixaa tɨ nu'u cai mɨ'ɨni cai xɨ huataseire'en ɨ Cɨriistu'u, tɨ tavastara'a ya'utaiti. Aɨ pu nu'u Simeón raseijran. 27 Tɨ'ɨqui ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ca'anijra'a raata'a aɨjna ɨ Simeón tɨ aun a'atanyén u teyujta'a a'u tɨ a'aráyaujta'a. Majta maɨn ɨ vaujsimua'ame'en ɨ pa'arɨ'ɨ, au mu majta a'ará'a u teyujta'a mej mi meyan raaruuren ɨ pa'arɨ'ɨ a'ij tɨ tyu'ujxe'eve'e mej mi ra'ara'asten ɨ ruye'ira. 28 Aj pu i aɨn Simeón ra'ancure'echuii aɨjna ɨ pa'arɨ'ɨ. Tɨ'ɨqui rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj tɨcɨn: 29 Nyavastara'a, pu'uri rɨ'ɨri paj naata'an nyaj nyaxaahua huamɨ'ɨni, a'ini papu'uri ra'ara'aste aɨjna ɨ paj cɨn tya'ata'aratziiri'i ineetzi jemi i nyaj muavaɨre'e. 30 A'ini nyajɨ'ɨ nu cɨn raaseij eijna ɨ paj cɨn tu'irajtuaasin, aijna ɨ paj yan raatyajtua meti'iseiraca naijmi'i ɨ tyaɨte a'achu maj pua'amua yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua. 32 Aɨ pu hua'atatzavi'ira a'ame tyamua'a naa aɨme ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan mej mi cai che'e meyan e'enye'en matɨj aɨme ɨ maj huachaatɨme tɨca'amiste'e. Ajta aɨ pu hui va'acan cɨn tihua'utaijte'esin ɨ mua'atyaɨtestyamua'a, aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Simeón. 33 Eecan mu naa rɨ'ɨ tira'utaseij ɨ vaujsimua'ame'en ɨ pa'arɨ'ɨ aɨjna cɨme'e a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a ɨ pa'arɨ'ɨ cɨme'en. 34 Tɨ'ɨqui Simeón rɨ'ɨ tihua'utyajtuaa. Tɨ'ɨqui ayan tiraata'ixaa ɨ Mariiya, ɨ naanajra'an ɨ pa'arɨ'ɨ tɨcɨn: ―Casi'i, ayaa pu tyu'uxa'apɨ'ɨntari'ihuaca'a tɨ aɨjna pa'arɨ'ɨ cɨme'e mui'itɨ mu va'acan cɨn titye'entyarutixɨ'ɨsin aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, ajta mui'icaca pu tya'ari'ira ɨ maj cɨn títyatatí. Aɨj xu cɨn seyan tiraamua'aree tɨ ayan te'eme a'ini eihua mu ratíti. 35 ’Ayaa pu te'eme tɨ'ij me eijre'e seijre'e a'ij mej ti'imua'atze ɨ tyaɨte mamui'itɨ. Ajta mueetzi, ayaa pu che'eta na'a tímu'uhuatacuí'ini ɨ a'a tzajta'a cumu tɨ a'atɨ mua'antyejtzeti nahuaa cɨme'e. ―Ayaa pu tiraata'ixaa. 36 Seij pu ajta vejli'i a'utyavaaca'a tɨ ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Jɨita'a pu pueen tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Ana. Pu'uri ucarij. Aɨ pu yaujra'an pueen aɨjna ɨ Fanuel, ɨ tɨ Aser jetze ajtyama'acan. Aɨjna ɨ jɨita'a, ayaa pu a'atee tɨ viche'e a'achu cumu arahua'apua ninye'ira'a. Tɨ'ɨqui huamɨ'ɨ ɨ cɨna'ara'an. 37 Tɨ'ɨqui rusaɨjta a'araa. Eihua pu ari a'atee tɨ ayan rusaɨj. Ajta pu'uri ayan jucari na'a cumu muaacuate japuan muaacua ninye'ira'a. Capu ajta a'anaj huiraaye'icaa u teyujta'a silu au pu rɨ'ɨ tirata'acara'a ɨ Dioj jemi nain xɨcaj tzajta'a, ajta nain tɨca'ari tzajta'a. Ajta pu ru'itzi'iva'acaa, ajta tenyuuve'e ɨ Dioj jemi. 38 Cɨme'en pu'u raatapua'ajtaca'a ɨ Simeón tɨ tyu'utaxajtaca'a, aj pu i aɨn a'uré'enye aɨme jemi. Tɨ'ɨqui rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj. Tɨ'ɨqui autyejche tɨ hua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte aɨjna cɨme'en ɨ pa'arɨ'ɨ. Aɨme ɨ tyaɨte, ai mu aɨn pueen ɨ mej rachu'eva'acaa tɨ Dioj hue'irajtuaani naimi'i aun maj Jerusalén huachaatɨme. 39 Majta maɨn ɨ vaujsimua'ame'en ɨ pa'arɨ'ɨ, matɨ'ɨj nain cɨn tya'ara'aste a'ij tɨ te'eyu'usi'i aɨjna jetze tɨ jetzen tihue'itiiri'i ɨ tavastara'a, matɨ'ɨj mi a'ucɨj ajna a'ahua'a Galileeya. Au mu a'utanye u Nazaret, a'u mej e'ema'acan. 40 Ajta aɨn ɨ pa'arɨ'ɨ, aɨ pu huave'ese, ajta huatyaujca'ane. Eecan pu rɨ'ɨ me tyáumua'arajca'a. Ajta pu Dioj rɨ'ɨ tirata'acara'a. 41 Majta aɨme ɨ vaujsimua'ame'en ɨ pa'arɨ'ɨ, tɨ'ɨj pɨ na'a ninye'ira'a jetze, au mu a'atáninyeica'a anna Jerusalén mej mi ra'utamua'aree ajna xɨcajra'a tɨ jetzen Dioj tihua'utauuni'iri'i ɨ hua'a yaujmua'a mej anáatyá'a muaanúnue'ihuaca'a. 42 Tɨ'ɨj ari rájchaɨca'a a'achu cumu tamuaamuata'a japuan hua'apua ninye'ira'a aɨjna ɨ pa'arɨ'ɨ, aɨme vaujsimua'ame'en, au mu a'uju'un mej mi tyu'uyesten ɨ ruye'ira cɨme'e. 43 Tɨ'ɨj tya'upua'araca'a ɨ maj tyu'uyé'este, matɨ'ɨj mi a'araacɨ para aujna me e'eche. Ajta aɨn ɨ pa'arɨ'ɨ, au pu a'utyajturaa anna Jerusalén. Majta maɨn ɨ vaujsimua'ame'en, camu ramua'areeraca'a. 44 Ayaa mu ti'imuajcaa tɨcɨn: Hua'a jamuan pu huamej ɨ seica ɨ maj ta jamuan huaju'uncaa. Mu'uri sei xɨcaj a'atee mej meyan tityaaju'uncaa. Matɨ'ɨj mi autyajhuii mej raahuauni hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte, ajta aɨme jemi ɨ maj hua'a jamuan huaju'uncaa. 45 Matɨ'ɨj cai ráatyau, matɨ'ɨj aun huara'acɨ anna Jerusalén mej mi raahuauni. 46 Mira'atee a'achu cumu hueica xɨcaj maj rahuauhuau. Matɨ'ɨj mi xaa ráatyau. Au pu unú'ujcatii u teyujta'a a'u tɨ a'aráyaujta'a. Au pu a'utácatii hua'a jamuan ɨ mej ti'imua'ata. Aɨme pu namuajra'acaa, ajta tihuéihua'ura. 47 Majta maɨn ɨ maj raanamuajri'i, naimi'i mu naa rɨ'ɨ tira'utaseij maɨjna cɨme'e tɨ tyamua'a naa yau'eitaa a'araa a'ij mej tiraata'ixaa, majta maɨjna cɨme'e a'ij tɨ aɨn tyu'utaxajtaca'a. 48 Majta maɨn ɨ vaujsimua'ame'en matɨ'ɨj raaseij tɨ hua'a tzajta'a je'ejvee, eihua mu a'ij ra'utaseij. Tɨ'ɨqui ayan tiraata'ixaa ɨ naanajra'an tɨcɨn: ―Niyauj, ¿a'ini een cɨn peyan taruure? Tu'uri a'atee tyaj muahuauhuau inyaa, ajta a'ataata. Eecan tu a'ij pua'a tya'atamua'ate mueetzi cɨme'e. 49 Tɨ'ɨqui ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn seyan ti'inyahuauhuau? ¿Ni qui sacai ramua'aree tɨ ayan ruxe'eve'e nyej neyan tya'ava'anmua'areera iiyu niTaata chi'i jetze? 50 Majta maɨn, camu a'atzu maɨn yau'eitaa mua'araa a'ij tɨ tihua'uta'ixaa. 51 Tɨ'ɨqui á'uraa hua'a jamuan ɨ ruvaujsimua'a. Matɨ'ɨj mi maun a'ucáanye u Nazaret. Ajta aɨn, aɨ pu hua'antzaahua ɨ ruvaujsimua'a. Ajta aɨn naanajra'an, aɨ pu nain a'avaataca'a ɨ rutzajta'a. 52 Ajta aɨn ɨ Jesús, aɨ pu huave'ese, ajta eitze'e ari tyú'umua'areeraca'a. Dioj pu rɨ'ɨ tiraata'a, majta ɨ tyaɨte.

Lucas 3

1 Ayaa pu nu'u tyuju'urɨj tɨ'ɨj tyauma'aca a'achu cumu tamuaamuata'a japuan anxɨ ninye'ira'a tɨ ti'ijtaca'a aɨjna ɨ César, tɨ ajta ayan antyahuaa tɨcɨn Tiberio. Ajna'ɨmɨ, tɨ'ɨj auj ti'ityavaaca'a tajtuhuan cɨme'e aɨjna ɨ Póncio Pilaatu aujna Judeeya, ajtahua'a saɨj pu ti'ityavaaca'a tajtuhuan cɨme'e aujna Galileeya. Ayaa pu antyahuaaca'a tɨcɨn Herodes. Ajta juutzajra'an aɨjna ɨ Herodes, aɨ pu ti'ityavaaca'a tajtuhuan cɨme'e aujna Iturea, ajta aujna Traconite. Ayaa pu antyahuaaca'a aɨjna tɨcɨn Felipe. Ajta aɨn ɨ Lisanias, aɨ pu tajtuhuan cɨme'e ti'ityavaaca'a aujna Abilinia. 2 Ajna'ɨmɨ, matɨ'ɨj mauj va'acan cɨn títyatatyá'acaa u teyujta'a aɨjna ɨ Anás, ajta aɨjna ɨ Caifás, au pu a'ucatii aɨjna ɨ Juan, a'ahua'a a'u tɨ cai je'e ti'itɨ. Aɨjna ɨ Juan, aɨ pu rayauj aɨjna ɨ Zacarías. Au pu a'ucaica tɨ'ɨj Dioj raatajé. 3 Nainjapua pu ye'ivajca'a tɨj na'a aun tɨ huatyacá'a ɨ jatya'ana jetze, ɨ Jordán. Ayaa pu tihue'ixaatya'acaa tɨ nu'u ayan ruxe'eve'e maj nu'u saɨque tyu'umua'ati tɨ ij nu'u Dioj tihua'utauuni'i ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ jemin. Aj pu i Juan hua'umuaɨ'ɨhuaca'a. 4 Ayaa pu che'eta na'a rɨjcaa a'ij tɨ tya'uyu'uxaca'a ɨ yu'uxari jetze aɨjna ɨ Isaías, ɨ tɨ ajmi'i ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Ayan tɨcɨn: A'atɨ pu u e'ejijhua aujna a'ahua'a a'u tɨ cai e'e ti'itɨ. Ayaa pu tyaja'axa aɨjna ɨ a'atɨ tɨcɨn: “Naa xu rɨ'ɨ huaujcaten muan sej si rɨ'ɨ tira'ancure'evi'itɨn ɨ tavastara'a, sej si cai raatamuáre'eriste'en saɨjna tɨ yan huataseijre'esin tɨ'ij amue'irajtuaani. 5 Miche'e meyan rɨ'ɨ huaujcaten matɨj aɨme ɨ maj juyeta. Miche'e tyava'ɨstya'axɨ'ɨn a'u tɨ e'etyácúcu'unijmee. Miche'e majta raatyauunaxɨ'ɨn nain ɨ jɨri tɨ huacaitɨme. Ajta ɨ juye tɨ tyujtutajmee, miche'e raataje'iyitya'axɨ'ɨn. Ajta a'u tɨ cai a'upa'atza, miche'e ra'upa'atzare'en. 6 Ajta, tɨ'ɨj uvé'enyen ɨ tavastara'a, naimi'i ɨ tyaɨte ɨ maj yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua, aɨ mu raseijran ɨ tɨ cɨn Dioj hue'iratuaasin.” ―Aii pu'u. 7 Ajta aɨjna ɨ Juan, ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨme ɨ tyaɨte ɨ maj a'ure'eninyéica'a. Ayan tɨcɨn: ―Mɨ sej seyan seijre'e. Cu xuee saj a'uruaachejye'i matɨj ɨ cu'ucu'use tɨ ij cai huá'utaiixɨ'ɨ ɨ taij. ¿Ni tzaa seri ti'itese'e sicu tɨ ij cai Dioj ama'uxɨjte'en? ¿A'ataani ca'anijra'a amuaata'a sej si seyan huarɨni? 8 Na'ari cai, tɨ pua'a muan rujɨɨmua'a ya seve'eré'enyen tzaahuati'ira'a cɨme'e, ayaa xu huarɨni a'ij tɨ ye'i tiraavijte'e saɨjna cɨme'e sej seri saɨque tyu'umuá'a. Caxu seyan ti'imua'atze mɨ ru tzajta'a yee ayaa pu ti'ayajna tɨ naa tyajamuaatyava'ɨri ɨ Dioj jemi a'ini muan xu i'i huaacɨxa'astyamua'ame'en aɨjna ɨ Abraham tyaacan. ’Ayaa nu hui tyaja'amue'ixaate'e a'ini ayaa pu ti'ayajna tɨ Dioj ayan tiraayɨ'ɨtɨ tɨ ayan raaruuren ɨ tetej tɨ ij saɨque huaujruuren tɨj tɨ ayan seira'a a'ara'ani matɨj tyaɨte, matɨj aɨme ɨ mej Abraham tyaacan jetze huanyej. Capu ti'itɨ a'ij tyajamuatyava'ɨri ɨ Dioj jemi sej i'i huaacɨxa'astyamua'ame'en aɨjna ɨ Abraham tyaacan. 9 ’Pu'uri hui vejli'i ajna xɨcajra'an jetze a'anaj tɨ pua'a Dioj amuá'axɨjte'en ca'anin cɨme'e. Ayaa pu á'amuaruuren cumu a'atɨ tɨ cɨye é'ijveichixɨ'ɨsin tyapueij cɨme'e. Naijmi'i ɨ cɨye tɨ cai tí'itaaca, aɨ pu tyu'ure'eveijchi, ajta tí'itairan. Ayaa pu che'eta na'a amuá'axɨjte'en. 10 Matɨ'ɨj maɨn tyaɨte meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini tyana'aqui rɨni? 11 Tɨ'ɨqui ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a a'atɨ hua'apuaca tisiicu'u, che'e seij raatapijte'en aɨjna tɨ cai tisiicu'u. Ayan che'e tana'a, tɨ pua'a a'atɨ tí'ijchaɨca ɨ tɨ ti'icue'iri'i, che'e aɨn raata'an ɨ tɨ cai ti'itɨj ticha'ɨ. 12 Majta mu e'ire'enye seica ɨ maj hua'ajijva'acaa ɨ mej ti'itɨcɨ tɨ ij aɨn hua'umuaɨ'ɨhua. Ayaa mu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Maestru, ¿a'ini taarɨni ityan? 13 Tɨ'ɨqui ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aij xu ancura'an a'achu tɨ caj tiraaxa'apɨ'ɨntare. Caxu hui eitze'e hua'ajijva'a. 14 Majta maɨn ɨ xantaaru'u, ayaa mu majta tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Cari ityan, ¿a'ini taarɨni? Tɨ'ɨqui ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Caxu hua'anahue'ira ɨ hua'atúmin. Caxu hue'itzi cɨn tihua'axajtzi'ira ɨ tyaɨte. Sajta, saɨjna cɨn rɨ'ɨ titya'ujmuajtya a'achu maj caj tyajá'amuanajchite'en. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Juan. 15 Majta maɨn ɨ tyaɨte, ayaa mu ti'imuajcaa ɨ rutzajta'a yee tij cai aɨ pɨrɨcɨ ɨ Cɨriistu'u aɨjna ɨ Juan, ɨ maj rachu'eva'acaa. 16 Tɨ'ɨqui Juan ayan tihua'uta'ixaa naijmi'ica tɨcɨn: ―Aru inyaa, jaj nu cɨn a'amuamuaɨ'ɨhua. Ma ajta saɨj pu au me e'eve'eme tɨ eitze'e raayɨ'ɨtɨ nyacai inyaa. A'ini nyaa nu cɨle'enya'a cɨn ti'ityejvee, ineetzi, capu ayan tiraavijte'e nyaj ra'ajtyaɨ'ɨpɨn ɨ ca'acaira'an. Ma ajta i, amɨn, xaijnyu'ucari pu huataíti tɨ huatyaturan muejmi jemi. Aɨ pu pɨrɨcɨ Dioj tɨ raxaijnyu'uca. Ajta aɨjna tɨ me e'eve'eme, aɨ pu pɨrɨcɨ tɨ rɨ'ɨ á'amuaruuren mɨ a'amua tzajta'a. 17 ’Ayaa pu te'eme ajna tɨ aɨn ya uvé'enyen, cu xuee tɨ cu a'atɨ ru'ityeechuica ɨ tɨ cɨn jetzen ra'anaaca'atze ɨ jatza'ara'an ɨ triigu. Ajta aɨn ru'iratu'isin ɨ xaɨri a pua'aque. Ajta aɨjna ɨ imue'eri, rajsaɨre'esin u chi'ita. Ajta ɨ xaɨri, a pua'aque pu ya'atairan ɨ taij jetze tɨ cai a'anaj á'amɨ'ɨca. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Juan. 18 Aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari, ajta seica cɨme'e, aɨj pu cɨme'en tihue'itiiri'i mej mi raamua'aree a'ij tɨ een ɨ Dioj jemi. 19 Tɨ'ɨqui Juan ra'ajtya'axɨ aɨjna ɨ Herodes, aɨjna cɨme'e tɨ yá'uvi'itɨn aɨjna ɨ Herodías, tɨ anacai vicha'acaa aɨjna jemi ɨ juutzajra'an ɨ Herodes. Ajta pu aɨjna cɨn ra'ajtya'axɨ a'ij tɨ ti'itɨj huáruu. 20 Tɨ'ɨqui Herodes a'ij pua'a huarɨj ti'itɨ cɨme'e tɨ cai xa'apɨ'ɨn een, aɨ pu ra'ityaana aɨjna ɨ Juan. 21 Meenti aɨn Juan hua'amuaɨ'ɨvijhuaca'a ɨ tyaɨte, ajta pu aɨj huamuaɨ'ɨhuaca'a aɨjna ɨ Jesús. Tɨ'ɨj Jesús tyenyuusima'a ɨ Dioj jemi, tɨ'ɨj i antácuunyaraca'a u tajapua tɨ a'utyájmuaa. 22 Ajta aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu áva'acáma'acaa. Ayaa pu seijra'acaa tɨj cucui'i. Aj pu i japuan ujyeijxɨ. Ajta e'eyan nyuucari huanamuajri'i tɨ uj e'icanamuajre'e ute'e. Ayan tɨcɨn: ―Niyauj paj hui pɨrɨcɨ ɨ nyaj eihua mue'ixe'eve'e. Eecan paj rɨ'ɨ naata'a i nyatzajta'a. ―Ayaa pu tyeje'ijcánamuajre. 23 Ajta aɨn ɨ Jesús, ayaa pu rajcha'ɨca'a a'achu cumu seite japuan tamuaamuata'a ninye'ira'a tɨ'ɨj autyejche tɨ tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte. Ajta aɨn, aɨ pu nu'u jetze airaujnejte ɨ José. Ajta aɨn José, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Elí. 24 Ajta aɨn Elí, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Matat. Ajta aɨn Matat, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Leví, ajta aɨn Leví aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Melqui. Ajta aɨn Melqui, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Jana. Ajta aɨjna ɨ Jana, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ José. 25 Ajta aɨjna ɨ José, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Matatías. Ajta aɨn Matatías, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Amós. Ajta aɨjna ɨ Amós, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Nahum. Ajta aɨjna ɨ Nahum, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Esli. Ajta aɨjna ɨ Esli, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Nagai. 26 Ajta aɨn Nagai, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Maat. Ajta aɨn Maat, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Matatías. Ajta aɨn Matatías, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Semei. Ajta aɨn Semei, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ José. Ajta aɨn José, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Judá. 27 Ajta aɨn Judá, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Joana. Ajta aɨn ɨ Joana, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Resa. Ajta aɨn Resa, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Zorobabel. Ajta aɨn Zorobabel, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Salatiel. Ajta aɨn Salatiel, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Neri. 28 Ajta aɨn Neri, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Melqui. Ajta aɨn Melqui, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Adi. Ajta aɨn Adi, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Cosam. Ajta aɨn Cosam, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Elmodam. Ajta aɨn Elmodam, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Er. 29 Ajta aɨn Er, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Josué. Ajta aɨn Josué, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Eliezer. Ajta aɨn Eliezer, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Jorim. Ajta aɨn Jorim, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Matat. Ajta aɨn Matat, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Leví. 30 Ajta aɨn Leví, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Simeón. Ajta aɨn Simeón, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Judá. Ajta aɨn Judá, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ José. Ajta aɨn José, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Jonán. Ajta aɨn Jonán, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Eliaquim. 31 Ajta aɨn Eliaquim, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Melea. Ajta aɨn Melea, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Mainán. Ajta Mainán, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Matata. Ajta aɨn Matata, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Natán. Ajta aɨn Natán, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ David. 32 Ajta aɨn David, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Isaí. Ajta aɨn Isaí, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Obed. Ajta aɨn ɨ Obed, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Booz. Ajta aɨn Booz, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Salmón. Ajta aɨn Salmón, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Naasón. 33 Ajta aɨn Naasón, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Aminadab. Ajta aɨn Aminadab, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Aram. Ajta aɨn Aram, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Esrom. Ajta aɨn Esrom, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Fares. Ajta aɨn Fares, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Judá. 34 Ajta aɨn Judá, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Jacob. Ajta aɨn Jacob, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Isaac. Ajta aɨn Isaac, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Abraham. Ajta aɨn Abraham, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Taré. Ajta aɨn Taré, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Nacor. 35 Ajta aɨn Nacor, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Serug. Ajta aɨn Serug, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Ragau. Ajta aɨn Ragau, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Peleg. Ajta aɨn Peleg, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Heber. Ajta aɨn Heber, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Sala. 36 Ajta aɨn Sala, aɨ pu jetze airaujnejte Cainán. Ajta aɨn Cainán, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Arfaxad. Ajta aɨn Arfaxad, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Sem. Ajta aɨn ɨ Sem, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Noé. Ajta aɨn Noé, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Lamec. 37 Ajta aɨn ɨ Lamec, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Matusalén. Ajta aɨn Matusalén, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Enóc. Ajta aɨn Enóc, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Jared. Ajta aɨn Jared, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Mahalaleel. Ajta aɨn Mahalaleel, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Cainán. 38 Ajta aɨn Cainán, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Enós. Ajta aɨn Enós, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Set. Ajta aɨn Set, aɨ pu jetze airaujnejte ɨ Adán. Ajta aɨn Adán, Dioj pu jetzen airaanye.

Lucas 4

1 Tɨ'ɨqui Jesús jemi huatyajturaa ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Tɨ'ɨj i aun u a'arajraa u Jordán. Tɨ'ɨqui xaijnyu'ucara'ara'an pu ya'uvi'itɨ a'u tɨ cai e'e ti'itɨ. 2 Au pu e'etee a'achu cumu hua'apuate xɨcaj. Ajta aɨn tiyaaru'u, aɨ pu i tyú'ujtyesi'ira'acaa tɨ raamue'itɨn tɨ'ij autya'ɨtzen ɨ Dioj jemi. Ajta aɨn Jesús, capu ti'icua'acaa tɨj na'a tɨ aun e'etee. Tɨ'ɨj tya'ara'astéesima'aca ɨ hua'apuate xɨcaj, tyamua'a pu eihua tyu'utá'icuataca'a. 3 Tɨ'ɨqui ayan tiraata'ixaa ɨ tiyaaru'u tɨcɨn: ―Tɨ pua'a hui yaujra'an paj pueenye'en ɨ Dioj, pata'aj raataijte'en mɨ tetej tɨ pan huatyaujtaahuan. 4 Jesús pu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Ayaa pu te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨcɨn: “Ɨ tyaata'a, capu pan na'a cɨn ruuri a'ame.” 5 Tɨ'ɨqui tiyaaru'u pu ya'uvi'itɨ ɨ jɨri japua. Tɨ'ɨj i tiraataseijra nainjapua tɨj na'a va'atɨ yan huatacá'a ɨ chaanaca japua, matɨj mana'a pua'amuaque yan huachaatɨme i chaanaca japua. 6 Aj pu i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a peyan huarɨni pej titunuta inyeetzi jemi, pajta naatyaanajche, nain nu muaatapueijve'esin paj muaa tihua'utaijte'en, tɨ ij timuaacɨ'ɨti naijmi'i tɨj na'a tɨ naa seijre'e tɨ hua'a jetze seijre'e. Ayaa nu hui rɨni a'ini aɨj nu cɨn antinmua'aree, nyaj neyan raatapueijve'en a'atɨ nyaj a'apueijve'e. 8 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn yee: “Sata'aj seyan sana'a ratyaanajche ɨ tavastara'a ɨ Dioj. Aɨj xu'u huatyavaɨre'en.” 9 Tɨ'ɨqui ajtahua'a aɨn tiyaaru'u ya'uvi'itɨ a'ahua'a yee, ajna Jerusalén. An pu ra'antiví'itɨ japuan u teyujta'a, japuan ɨ tɨ eitze'e antipiti. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a hui pej yaujra'an pueenye'en ɨ Dioj, ancájvetzi muucɨ, a'ini ayaa pu te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨcɨn: Dioj pu huaja'utaiti ɨ mej jemin ti'ivaɨre'e mej mi muáachaɨn. 11 Mamua'ancure'evi'ira mueetzi pej pi cai a a'ajva'ɨtzɨ'ɨn. Aj mu mi muatyechatza tɨ ij cai ti'itɨ a'ij muaruuraa. 12 Tɨ'ɨqui Jesús ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Capej ti'itɨj cɨn a'ij tí'ira'ihua'ura ɨ a'a Dioj aisɨ tɨ pua'a ayan huarɨni a'ij pej ti'ijxe'eve'e muaa.” ―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 13 Tɨ'ɨj nain antipua'ari ɨ tiyaaru'u, tɨ ti'ihuaujtesi'ire, aj pu i á'uraa. Capu che'e a'ure'eninyéica'a jemin asta cai tyaja'ure'enyen a'anaj tɨ pua'a raaxa'apɨ'ɨntare tɨ ajtahua'a huataujtese'en. 14 Tɨ'ɨqui Jesús á'uraa aujna Galileeya. Ajta ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj jemin pu huatyajturaa. Ajta nainjapua tɨ aun huatacá'a, eihua mu tyaɨte raamua'areeri'i a'ij tɨ huarɨj. 15 Aɨ pu tihua'umuá'ate aujna hua'ateyujta'a. Majta maɨn ɨ tyaɨte, aɨ mu rɨ'ɨ tiraata'a maɨjna. 16 Tɨ'ɨqui aun a'ará'a u Nazaret, a'u tɨ a'uve'ese. Tɨ'ɨj tyaja'ure'enye ajna xɨcajra'an jetze maj pua'a rusa'upi, au pu teyujta'a a'utyajrupi tɨj tí'ijrɨ'ɨrajcaa. Tɨ'ɨqui a'utyeechaxɨ tɨ ij hua'utanamuajriste'en. 17 Matɨ'ɨj mi raatapij ɨ yu'uxari tɨ íri'i tɨ Isaías tyaacan ra'uyu'uxaca'a, aɨjna tɨ ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Tɨ'ɨqui raataxɨjtaca'a, aj pu ra'utyau a'ij tɨ te'eyu'usi'i tɨ ayan tɨ cɨme'en yee: 18 Ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, au pu hui huatyaturaasin neetzi jemi, a'ini aɨ pu na'antihuau, nyej ni tihua'uta'ixaate'en aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i ɨ nyuucari cɨme'e ɨ maj cɨn huataujtyamua'ave'esin. Au pu hui nyaja'utaityaca'a nyaj nu'u tihua'uta'ixaate'en aɨme ɨ maj nami'i tɨcɨn yee nu'uri amue'iratuaasin. Ajta nyaj nu'u tihua'uhuaate'en ɨ maj aracucu'unijmee mej mi majtahua'a maunyéjnye'eri, ajta nyaj nu'u hua'a japua huanyuuni aɨme ɨ maj rajpueijtzi. 19 Ajta nyaj nu'u hua'uta'ixaate'en tɨcɨn: “Ijii pu'uri xaa tyaja'ure'enye ajna ninye'ira'a jetze tɨ hui tavastara'a rɨ'ɨ tihua'uta'asin.” ―Ayaa pu tira'ujijve ɨ yu'uxari jetze. 20 Tɨ'ɨqui ratyeejire ɨ yu'uxari, tɨ'ɨj i raatapij ɨ tɨ ti'ivaɨre'e u teyujta'a. Ajta aujyeijxɨ. Naimi'i matɨj mana'a au maj huiirátya'acaa, aɨ mu raseijracaa. 21 Aj pu i autyejche tɨ ayan tihua'uta'ixaate'en tɨcɨn: ―Ijii pu hui ayan tya'arauraste muejmi jemi a'ij tɨ te'eyu'usi'i aijna jetze ɨ saj ranamua. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. 22 Naijmi'ica pu hua'aranajchaca'a. Aɨ mu cɨn naa rɨ'ɨ tira'utaseij aɨjna cɨme'e tɨ naa namuajre'e ɨ nyuucari tɨ raataxajtaca'a. Ayaa mu tyu'urihuauraca'a tɨcɨn: ―¿Ni cai aɨn pueen ɨ yaujra'an ɨ José? ¿A'ini hui auj ti'irɨ'ɨri? 23 Tɨ'ɨqui Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ee tzɨte'e, ayaa pu hui tina'amitejte'e ineetzi sej seyan tinaata'ixaate'esin aijna i nyuucari tɨ ayan namuajre'e tɨcɨn: Mɨ paj ti'ihua'ataca, pata'aj tihua'ahuaate'en asaɨj. Pata'aj peyan che'eta pana'a huarɨni ayajna pej e'ema'acan a'ij paj nu'u peri tyu'uruu aujna a'ahua'a Capernaum ɨ tej teri raamua'areeri'i. 24 ’Ayaa nu hui tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, camu a'anaj ra'ancure'evi'itɨ a'atɨ tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a aɨme ɨ maj maun huachaatɨme aujna tɨ e'ema'acan aɨjna ɨ a'atɨ. 25 ’Ee tzɨte'e, ayan ti'ayajna, ajmi'i tɨ auj seijra'acaa aɨjna ɨ Elías, mui'itɨ mu hui seijra'acaa iiya Israel aɨme ɨ juuca maj rusaɨjta mua'araa. Ajna'ɨmɨ pu'uri mu auma'a a'achu cumu hueica ninye'ira'a japuan e'ita'a maj cai che'e viiye. Ajta, eihua pu huatujri'ihuacaa nainjapua tɨj na'a aun tɨ huatyacá'a u Israel. 26 ’Ma ajta, aɨn Dioj capu hui raataityaca'a aɨjna ɨ Elías tɨ hua'a jemi a'ume'en aɨme jemi ɨ juuca ɨ maj Israel jetze e'ema'acan silu ayaa pu tiraataij tɨ aun á'ume'en aɨjna jemi ɨ jɨita'a tɨ rusaɨjta a'araa, aɨjna tɨ aun e'echajca'a u Sarepta, chajta'a tɨ aun seij chuejra'a japua e'ejtyama'acantaca'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Sidón. 27 ’Ajta tɨ'ɨj auj ti'ityavaaca'a aɨjna ɨ Eliseo tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a, mui'itɨ mu hui tí'icucui'icaa ɨ tyaɨte aɨjna cɨme'e ɨ tɨ tinyajxɨ hua'ahue'ira'a jetze. Mui'itɨ mu seijra'acaa iiyan Israel. Ma ajta, capu a'atɨ tihua'uhuaa silu aɨ pu'u, aɨjna ɨ Naamán, Siria tɨ e'ema'acan. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 28 Cɨme'en mu'u raanamuajri'i ɨ tyaɨte maj teyujta'a huiraati, matɨ'ɨj mi naimi'i huatanínyu'ucacuca'a. 29 Ca'anacan mu ajhuiixɨ. Matɨ'ɨj mi ya'uvi'itɨ ca'anyejri cɨme'e, maj a pua'aque ru'irajtuaani u chajta'ana jetze. An mu ya'ure'enyejte a'u tɨ ancatee ɨ ɨrij jetze ɨ tɨ japuan huachajta'a. An mu ra'ancaráiniche'e a'u tɨ ancatee. 30 Ma ajta aɨn Jesús, e'ita'a pu hua'a jetze tanye. Tɨ'ɨqui á'uraa. 31 Tɨ'ɨqui aun pu a'ucáanye u Capernaum, chajta'a tɨ aun jetze ajtyama'acan u Galileeya. Tɨ'ɨj tyaja'ure'enye ajna xɨcajra'a me jetzen rusa'upi, aɨ pu tihua'umuá'ate. 32 Eihua pu hua'a jetze raavatzɨ ɨ nyuucari a'ini tɨj ayan tihua'uta'ixaa, yaa pu tihua'utamitejte'e tɨcɨn: ―Xuee tɨ cu va'acan cɨn ti'itejvee. 33 Meenti saɨj ɨ tyaata'a, au pu a'utyavaaca'a u teyujta'a. Tiyaaru'u pu tzajta'an seijra'acaa, tɨ e'ij pua'a een. Ca'anin pu cɨn raatajé aɨjna ɨ a'atɨ aɨjna ɨ Jesús. 34 Ayan tɨcɨn: ―Muaa, ¿a'ini ti'itɨ pej tya'umua'aree itejmi jemi, muaa Jesús, mɨ paj hui Nazaret e'ema'acan? ¿Ni peyan ya tamej pej pi tejmi antipua'arite'en? Nyamuamua'ate inyaa a'atɨ paj pɨrɨcɨ, mɨ paj Dioj jemi rɨ'ɨ ti'iseijre'e. 35 Aj pu i Jesús eihua ra'ajtya'axɨ ɨ tiyaaru'u tɨcɨn: ―Capaj ti'itɨj xajta. Huiirajraa hui mɨ tevi jetze. Ajta aɨn tiyaaru'u, aɨ pu ra'arai a chuaata'a mejseiiraca ɨ tyaɨte. Tɨ'ɨqui cai a'ij raaruu ɨ tevi, aj pu i huiirajraa. 36 Naimi'i mu rɨ'ɨ tira'utaseij ɨ tyaɨte. Matɨ'ɨj mi meyan tyu'utaurixaa tɨcɨn: ―¿Ti'itaani nyuucarijra'a cɨn ti'ixa? Aɨ pu hui tihue'ijte'e ɨ tiyaaru'use. Xuee tɨ cu aɨjna cɨn antyujmua'aréera, a'ini rumuare'eri'ira'a pu cɨn ti'imuare'e mej mi huiracɨɨnye ɨ tiyaaru'use ɨ tyaɨte tzajta'a. ―Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a. 37 Ajta nainjapua tɨ aun huatacá'a, naimi'i mu raamua'areeri'i a'ij tɨ Jesús ti'itɨj huáruu. 38 Tɨ'ɨqui huiirajraa aɨjna ɨ Jesús aujna u teyujta'a. Tɨ'ɨqui aun a'ará'a ɨ Simón tɨ e'eche'e. Ajta aɨn ɨ mu'unyaara'an ɨ Simón, aɨ pu ti'icui'icaa. Pɨstacara'a aɨjna ɨ jɨita'a. Matɨ'ɨj mi raatahuaviiri'i maɨjna ɨ Jesús tɨ nu'u tiraahuaate'en. 39 Tɨ'ɨj i Jesús aicaujtutzi aɨjna jemi. Tɨ'ɨqui ra'ajtya'axɨ ɨ tɨ cɨn ti'icu'i. Aj pu i huatyapua'araca'a ɨ cui'ini'ira'a. Cɨme'en pu huatyapua'araca'a ɨ cui'ini'ira'a, aj pu i ajche aɨjna tɨ ti'icui'icaa. Tɨ'ɨqui aɨn tihua'umí. 40 Tɨ'ɨj huara'acaanaca'a ɨ xɨcaj, aɨme ɨ tyaɨte hua'ure'enejtya'axɨ ɨ Jesús jemi naijmi'ica ɨ mej ti'icucui'ijmee. Capu ti'iseicaj na'a ɨ cui'ini'ira'a. Aɨ pu hua'ajtamuára'axɨ seij ajta seij. Tɨ'ɨqui naijmi'ica tyu'uhuaa. 41 Majta maɨn ɨ tiyaaru'use ɨ maj tyaɨte tzajta'a seijra'acaa, naijmi'i mu huiiraacɨ. Matɨ'ɨj mi meyan ca'anin cɨn tiraatajee tɨcɨn: ―Muaa pa yaujra'an pueen ɨ Dioj. Ma ajta aɨn Jesús, aɨ pu hua'ajtya'axɨ. Capu hua'uta'a mej tyu'utaxaj a'ini májmua'areeraca'a tɨcɨn aɨ pu aɨn pɨrɨcɨ Dioj tɨ an yá'ujra ɨ ɨpuari japua. 42 Tɨ'ɨj tapua'arijma'aca, aj pu i huiirajraa u chi'ita ɨ Jesús. Au pu a'ará'a a'u tɨ cai e'e ti'itɨ. Majta maɨn ɨ tyaɨte, aɨ mu ráahuausima'a. Matɨ'ɨj mi maun a'ará'a a'u tɨ a'ij é'enya'a. Mejxe'eva'acaa tɨ cai a'ura'ani, tɨ aun a'utyaturan aɨme jemi. 43 Ma ajta aɨn Jesús, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa pu ajta tyu'ujxe'eve'e nyej tihua'uta'ixaate'en ɨ seica ɨ tyaɨte mej meyee huachaatɨme nyaɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ rɨ'ɨ tihua'uta'asin, ɨ tɨ ajta cɨme'en raxajta tɨ aɨn Dioj yan huataseijre'esin iiyan chaanaca japua tɨ i yan tyu'utaijta tɨj na'a va'atɨ yen seijre'e. Ayaa nu hui een cɨn mu a'uve'eme. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 44 Ajta aɨn Jesús, auche'e pu tihue'ixaatya'acaa u tihua'ateyujta'a jetze tɨj na'a aun tɨ huatacá'a u Judeeya.

Lucas 5

1 A'anaj tɨ ayan tyuju'urɨj tɨ aɨn Jesús aun a'utyavaaca'a a'u tɨ jaj a'avastɨme tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn: Genesaret. Eihua mu tyaɨte ajtyáxɨɨraca'a aɨjna jemi. Aɨ mu ranamuajracaa ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Dioj. 2 Tɨ'ɨqui Jesús hua'apuaca huaseij baarcu ma a'acávivɨ́jma'acaa ɨ mej hue'ité jetze viivi'i. Majta aɨme, mu'uri ti'ija'usica'a ɨ tyu'ujxajmua'a. 3 Tɨ'ɨqui Jesús atyajraa ɨ seij jetze ɨ baarcu, aɨjna Simón tɨ racɨi. Tɨ'ɨqui ayan tiraatahuaviiri'i aɨjna ɨ Simón tɨ a'atzu ɨmɨ huatyechaxɨn a aata'a. Tɨ'ɨqui a'ujyeijxɨ. A pu aracaii tihua'amua'ate ɨ tyaɨte. 4 Tɨ'ɨj raatapua'ajtaca'a tɨ tihue'ixaate'en, aj pu i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Simón tɨcɨn: ―Pata'aj eitze'e a'ɨmɨ huatyechaxɨn a'u tɨ eitze'e autɨ'ɨ ɨ jaj. Pajta ra'atyahua'axɨn mɨ a'axajmua'a pata'aj hue'ité huavívi'i. 5 Simón pu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Maestru, tu'uri huatáxai tyej ti'imuare'e. Catu ti'itɨj huatyeevi'i. Capu amɨn a'ij, a'ini muaa pa hui peyan tinaata'ixaa, ayaa nu rɨni. 6 Matɨ'ɨj mi ra'atyaahua'axɨ ɨ hua'axajmua'a. Ayaa mu cɨn huarɨj, eihua mu huapɨ'ɨ hue'ityátɨɨ. Tɨn pu ajtyasujtza'anixɨ ɨ xajmua'ari ɨ hue'ité cɨme'e. 7 Matɨ'ɨj mi hua'utajee ɨ ru'amiincustyamua'a ɨ maj araati ɨ seij jetze ɨ baarcu, mej mi mu a'uré'enyen mata'aj hua'utavaɨre'en. Matɨ'ɨj mi a'uré'enye. Matɨ'ɨj mi hua'ava'ɨstya'axɨ ɨ hue'ité ɨ baarcu jetze. Tɨn mu atyarutixɨ aɨjna cɨme'e maj ava'ɨstyaca'a. 8 Ajta aɨn Simón, cɨme'en pu'u raaseij, aj pu i titunutaca'a ɨ Jesús jemi. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―A'ura'a ineetzi jemi, nyavastara'a, a'ini eihua nu autyajturaa mueetzi jemi. 9 Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a a'ini eihua pu naa rɨ'ɨ tira'utaseij aɨjna cɨme'e maj eihua huapɨ'ɨ hua'uvívi'i ɨ hue'ité. 10 Ayaa mu che'eta mana'a naa rɨ'ɨ tira'utaseij aɨjna ɨ Jacobo, ajta aɨjna ɨ Juan. Aɨ pu hua'ataata aɨjna ɨ Zebedeo. Majta aɨme, aɨ mu jemin ti'imuare'e jamuan ɨ Simón. Tɨ'ɨqui aɨn Jesús, ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Simón tɨcɨn: ―Capej ti'itzɨɨnya'a. Ijii tɨ yu auca'itɨ a'ame, neetzi jemi papu'u hui tyaɨte tisaɨre'esin. ―Ayaa pu tiraata'ixaa. 11 Matɨ'ɨj mi hue'itajájpuaxɨ ɨ baarcu a tɨ a'uhuáchi, matɨ'ɨj mi nain teje'etiá'a. Matɨ'ɨj mi a'ucɨj jamuan ɨ Jesús. 12 Ajna'ɨmɨ, tɨ'ɨj Jesús aun a'utyavaaca'a ajna a'ahua'a chajta'a, seij pu e'ire'enye jemin. Tyamua'a pu eihua ti'icá'atza aɨjna cɨme'e tɨ tinyajxɨ ɨ hue'ira'ara'an jetze. Tɨ'ɨj raaseij, aj pu i titunutaca'a jemin ɨ Jesús. Aa pu chuaata'ɨmɨ é'etya runyeerime cɨme'e. Ayaa pu ti'ijree tɨcɨn: ―Nyavastara'a, tɨ pua'a hui mua'araanajchi paj tinaahuaate'en. 13 Tɨ'ɨqui Jesús huatamuájca'ataca'a. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―A ni'ijta nya'u na'araanajchi nyej timuaahuaate'en. Papu'uri hui huaruj. Cɨme'en pu'u ayan tiraata'ixaa, aj pu i xaa huaruj icu. 14 Tɨ'ɨqui Jesús ayan tiraataij tɨcɨn: ―Capaj a'atɨ ixaatya'a silu aun pajá'ume'en jemin ɨ tɨ ti'ivaɨre'e u teyujta'a. Pata'aj huata'aseijrata jemin aɨjna. Pajta peyan tyu'utamuaɨ'ɨvajta a'ij tɨ tyu'utaijtaca'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan mej mi raamua'aree tɨcɨn papu'uri huaruj. ―Ayaa pu tiraata'ixaa. 15 Majta maɨn ɨ tyaɨte, nainjapua mu raamua'areeri'i a'ij tɨ Jesús huarɨj. Tɨj na'a ti'itápuaapua'are, eitze'e mu ranamuajracaa. Aɨj mu cɨn, eihua mu ajtyáxɨɨraca'a ɨ tyaɨte ɨ Jesús jemi tɨ aɨn tihua'uhuaate'en aɨjna cɨme'e ɨ mej ti'icucui'i. 16 Ajta aɨn Jesús, a'anaj tɨ na'a pu aun a'atáninyeica'a a'u tɨ cai e'e ti'itɨjcaa tɨ'ij rusaɨj huatyejnyuuni. 17 Ayaa pu tyuju'urɨj ajna'ɨmɨ. Mui'itɨ mu a e'ire'enye ɨ tyaɨte tɨj na'a aun maj huachaatɨme aujna u Galileeya, ajta aujna u Judeeya, ajta aujna u Jerusalén. Ai mu aɨn pueen ɨ fariseos, majta aɨme ɨ mej ti'imua'ata a'ij tɨ te'eyu'usi'i jetzen ɨ yu'uxari jetze ɨ Moisés tyaacan tɨ ra'uyu'uxaca'a. Aɨ mu huirátya'acaa ɨ Jesús jamuan. Ajta ɨ muáre'eri'ira'ara'an ɨ tavastara'a, aɨ pu jemin huatyajturaa tɨ'ij tihua'uhuaate'en ɨ tyaɨte. 18 Majta seica aun e'ire'enye. Tevi mu huáchuisima'a, itari japua mara'ujtáca. Nainjapua pu cɨyaaxara'a ɨ ru jetze aɨjna ɨ a'atɨ. Aɨ mu huataujtese maj ru'utyajtuaani u chi'ita mej mi yanu'uhuaré'eten ɨ Jesús jemi. 19 Aru capu huatarɨ'ɨristaraca'a a'ini eihua mu tyaɨte aityaujsaɨra'acaa ta'apueerta. Matɨ'ɨj mi anticɨj japuan ɨ chi'i. Matɨ'ɨj mi ra'anaacu. Aɨ mu cɨn ayan huarɨj, matɨ'ɨj ru'ucajtuaa japuan maru'ujtyaca ɨ itari. Au mu ru'ucajtuaa hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte a'u tɨ Jesús a'utyejvee. 20 Tɨ'ɨj Jesús hua'useij aɨme, aj pu i xaa raamua'areeri'i tɨcɨn metya'atzaahuate'e, tzɨte'e. Tɨ'ɨqui ayan tiraata'ixaa aɨjna tɨ cɨyaaxara'a tɨcɨn: ―Nya'amiincu, nu'uri timuaatauuni'iri'i ɨ paj hui cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. 21 Majta maɨn ɨ fariseos, majta maɨn ɨ mej ti'imua'ata ɨ yu'uxari jetze, aɨ mu autyajhuii mej meyan ti'imua'atze ɨ ru tzajta'a tɨcɨn: ―¿A'ataqui hui pɨrɨcɨ amɨjna mɨ a'atɨ tɨ ayan a'ij pua'a ti'ixa ɨ Dioj jemi? Seij pu'u na'a aɨn pueen tɨ tihua'utauuni'i ɨ tyaɨte ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. Dioj pu aɨn pueen tɨ ayan tihua'utauuni'i. Ajta amɨn, capu hui aɨjna cɨn antyujmua'aree. 22 Ajta aɨn ɨ Jesús, aɨ pu rusaɨj rú'umua'areeracaa a'ij mej ti'imuajcaa. Aj pu i ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini hui een cɨn seyan ti'imua'atze ɨ rutzajta'a? 23 ¿Ti'itaani eitze'e muare'eri? ¿Ni eitze'e muare'eri nyej neyan tiraata'ixaate'en nyaɨjna tɨ cɨyaaxara'a yee: “Nu'uri timuaatauuni'iri'i ɨ paj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi”, na'ari yee: “Ajchesi, ma paj tamé'en”? Ee xaa nya'u, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e nyeijna cɨme'e tɨ eitze'e muare'eri nyej neyan tiraata'ixaate'en yee: “Ajchesi, ma paj tamé'en.” 24 ’Aru sej si raamua'aree ɨ nyaj hui xaa nyaɨjna cɨn antinmua'aree iiyan chaanaca japua nyej ni tihua'utauuni'i ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, ayaa nu huarɨni inyaa i nyaj nyajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte. Aj pu i ayan tiraata'ixaa aɨjna tɨ cɨyaaxara'a tɨcɨn: ―Nya'amiincu, ayaa nu ti'imue'ixaate'e tɨcɨn, ájchesi hui, pajta anchuá mɨ a'utaatzi. Aricu á'uraa u a'ache. 25 Cɨme'en pu'u ayan tiraata'ixaa, aj pu i aɨn tɨ cɨyaaxara'a, ajche, yá'uchui ɨ ru'utaatzi. Tɨ'ɨqui rɨ'ɨ tiraatajee ɨ tavastara'a. Tɨ'ɨj i á'uraa ɨ ruche. 26 Naimi'i mu naa rɨ'ɨ tira'utaseij. Eecan mu rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj jemi. Majta cai che'e a'ij tirájtyauva'a. Ayaa mu'u tɨcɨn: ―Ijii tu xaa ti'itɨj huaseij tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e. 27 A'atzu a'ateevi'i, aj pu i Jesús aa a'uré'enye. Seij pu a'atɨ huaseij tɨ ti'ityeji'ivi. Ayaa pu antyahuaa tɨcɨn Leví. Au pu e'irajca u chi'ita a'u maj tityeje'eji'ivi. Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Pata'aj hui nyaa jamuan á'ucha'acanye'en. 28 Tɨ'ɨqui aɨn Leví ajche. Naimi'i pu tyeje'etiá'a. Tɨ'ɨqui jamuan á'uraa. 29 Tɨ'ɨqui aɨn Leví tyu'uyé'este ɨ ruche aɨjna cɨme'e tɨ ari Jesús jamuan a'ucha'acan. Majta maɨn ɨ mej titye'eji'ivi, majta seica, aɨ mu hua'a jamuan ti'icua'acaa. 30 Majta aɨme ɨ fariseos, majta aɨme ɨ mej ti'imua'ataca ɨ yu'uxari jetze tɨ Moisés ra'uyu'uxaca'a, aɨ mu autyajhuii mej tihua'uxajtzi'i aɨme jemi ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a. Ayaa mu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn seyan hua'a jamuan ti'icua'aca, sajta hui ya'aca jamuan ɨ mej ti'ityeji'ivi, sajta hua'a jamuan ɨ mej a'ij pua'a rɨjcaa? 31 Ajta aɨn Jesús, ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Ayaa pu hui een cɨme'en ɨ tyaɨte ɨ maj a'ucɨ́'ɨca'an jemin ɨ tɨ ya'anaca. Capu ruxe'eve'e maj a'ucɨ́'ɨca'an jemin ɨ mej re'en silu aɨme mu'u hui ɨ mej ti'icucui'i. 32 Me nyajta inyaa, canu hui nyaɨjna cɨn a'uve'eme nyej ni nyaɨme huatájeevi aɨme ɨ tɨ ayan tihua'amitejte'e yee xa'apɨ'ɨn mu rɨcɨ silu aɨme nu'u ɨ maj ru'umua'aree ɨ ru tzajta'a ɨ maj cai xa'apɨ'ɨn rɨcɨ. 33 Matɨ'ɨj mi meyan tiraataihua'uri'i ɨ Jesús tɨcɨn: ―Aɨme ɨ maj hui Juan jamuan á'ujhua'an, eihua mu ru'itzi'ivi, majta huatyejnyuuve ɨ Dioj jemi. Ayaa mu che'eta mana'a rɨcɨ aɨme ɨ fariseos. Ma majta, aɨme hui ɨ maj a jamuan á'ujhua'an, metiji'icua'aca, majta ya'aca, micu. 34 Ajta aɨn Jesús, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a a'atɨ huatyényaɨchej, aɨ pu ajta ru'amiincustyamua'a huata'inen mej mi tyú'uye'esten. Aj pu i tihué'imicuan. ¿Ni qui meyan tyu'uritzi'ive'e meenti au hua'a jamuan a'utyavaaca? Camu xaa nya'u. 35 ’Ma ajta, auche'e pu hui tyaja'ure'enyejsin ajna xɨcajra'a tɨ jetzen ra'ajjan aɨjna tɨ huatyényaɨchej. Aj mu xaa amiincustyamua'ame'en ru'itzi'ive'en a'ini capu che'e a'ahua'a ɨ hua'amiincu. A'ini nyauche'e nu ya huatyejvee, camu hui ru'itzi'ive'en ɨ nya'amiincustyamua'a. 36 Seij pu tihua'uta'ixaa ɨ nyuucari tɨcɨn: ―Tɨ pua'a a'atɨ racu'unya'apua ɨ cɨɨxuri tɨ mi'ima'acan, capu aɨjna cɨn racu'unya'apua cɨɨxuri cɨme'e tɨ cai xɨ a'anaj á'usini'i. Tɨ pua'a ayan aɨjna cɨn racu'unya'apua, aɨ pu huatyatzu'uta aɨjna ɨ cɨɨxuri tɨ jajcua tɨ'ɨj huatyaja'usini'ihua. Tɨ'ɨqui ra'atyásujtza'anaxɨ'ɨsin ɨ tɨ mi'ima'acan. Aj pu i, ɨ tɨ anásujtza'ani, eitze'e pu hui va'atɨ a'ame. 37 ’Ajta camu meyan rɨjcaa mej ru'ucajtu'ani navij limeetajra'a tzajta'a tɨ cára'ajchira'a viinu ti'itɨ maj mauchan raataahuaca'a. Tɨ pua'a meyan raaruuren, aɨjna ɨ viinu tɨ jajcua, aɨj pu jetze huiitaxɨ́jsin ɨ aaca, ajta autasujtza'ani ɨ navij tɨ cára'ajchira'a. Aj pu i a'uvaɨjtzi ɨ navij, ajta hui ɨ viinu. 38 Aɨj pu hui cɨn ayan tyu'ujxe'eve'e tɨ iru'ucajtu'ani navij tzajta'a tɨ jajcua aɨjna ɨ viinu tɨ ajta jajcua, icu. 39 ’Ajta, matɨ'ɨj ra'anti'i ɨ viinu tɨ mi'ima'acan, capu a'atɨ ayan raxe'eve'e tɨ ra'antiye'en ɨ tɨ jajcua a'ini ayaa pu tira'amitejte'e tɨ cɨme'en yee eitze'e pu hui ajme'ira'a ɨ tɨ mi'ima'acan cai ɨ tɨ jajcua. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús.

Lucas 6

1 Ayaa pu ajta tyuju'urɨj ajna ɨ xɨcajra'a mej jetzen rusa'upi. Aa pu auma'acaa a'ita'a u vi'ira'ata'a ɨ Jesús. Majta maɨn ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, aɨ mu autyajhuii maj ru'ijtzaanaxɨ'ɨn ti'itɨ atzi tɨ triigu jetze huijnyaxɨ. Matɨ'ɨj mi raatyámuatɨ'ɨsixɨ ɨ rumuajca'a jetze. Majta autyajhuii maj raacua'ani. 2 Meenti aɨme ɨ fariseos, seica mu a vejli'i a'utyáuuca'a. Matɨ'ɨj mi meyan tiraataihua'uri'i aɨjna ɨ Jesús. Meyan tɨcɨn: ―¿A'ini hui een cɨn peyan ti'imuare'e ti'itɨ tɨ nu'u cai rɨ'ɨri tɨ ayan ti'itɨj u'uruuren ajna xɨcajra'a mej jetzen pua'a rusa'upi? 3 Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿Ni sacai muan a'anaj ra'ujijve ɨ yu'uxari jetze a'ij tɨ huarɨj aɨjna ɨ David tyaacan tɨ'ɨj huata'icuataca'a, majta maj jamuan á'ujhua'anya'a? 4 Au pu hui a'utyajrupi u teyujta'a, ɨ tɨ ee chi'ira'an pueen ɨ Dioj. Ajta e'eyan, aɨ pu ru'iraɨ'ɨpɨ ɨ pan maj Dioj huatámuaɨ'ɨvejte. Tɨ'ɨqui raacuaa. Ajta aɨme tyu'umi ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Aɨjna ɨ pan, aɨ mu'u racua'aca aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e aujna teyujta'a. Capu hui ti'itɨ a'ij huarɨj aɨjna jemi ɨ David tyaacan. 5 Ajta ayan tɨcɨn: ―Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e inyaa, i nyaj nyajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte, ayaa nu hui een cɨn antinmua'aree nyajta nyaɨjna xɨcaara'an mej jetzen rusa'upi. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa ɨ Jesús. 6 Ajtahua'a hua'a seij jetze ɨ xɨcaara'an mej jetzen rusa'upi, au pu a'utyajrupi u teyujta'a. Au pu tihuá'amua'atyajcaa. Ajta saɨj au pu unú'ujvaaca'a tɨ cɨyaaxara'a ɨ rumuajca'a jetze, jɨrɨɨta'an pujme'en. 7 Majta maɨn ɨ fariseos, majta maɨn ɨ mej ti'imua'ata ɨ yu'uxari jetze tɨ ra'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan, aɨ mu reeva'acaa ti'itɨj maj cɨme'en jetzen tya'ujpuá'ajte'en. Ayaa mu ti'imuajcaa yee aisɨ tɨ pua'a cai seij tyu'uhuaate'en, aijna xɨcajra'a tyej jetzen tasa'upi. 8 Ma ajta Jesús, aɨ pu rú'umua'areeracaa a'ij mej ti'imuajcaa. Aj pu i ayan tiraata'ixaa aɨjna tɨ rumuajca'a jetze cɨyaaxara'a tɨcɨn: ―Ajchesi. Ma huatyechaxɨ ma e'ita'a. Aj pu i ajche. Aa pu a'utyeechaxɨ. 9 Tɨ'ɨqui Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu tyajamuaataihua'ura ti'itɨ tɨ í'irɨni aijna xɨcajra'a tyej jetzen tasa'upi. ¿Ni qui í'irɨni tɨ a'atɨ ayan raaruuren ɨ tɨ i'ixa'apɨ'ɨn na'ari ɨ tɨ a'ij pua'a een? ¿Ni qui ajta í'irɨni tɨ seij huiirajtuaa tɨ ij aɨn cai huamɨ'ɨni na'ari hui tɨ raaje'ica? 10 Tɨ'ɨqui Jesús hua'useirajraa aɨme ɨ maj aa a'antavaatɨma'acaa. Aj pu i ayan tiraata'ixaa aɨjna tɨ cɨyaaxara'a ɨ rumuajca'a jetze tɨcɨn: ―Huatatzaara hui mua'a muajca'a. Aj pu i raatatzaaraca'a. Cɨme'en pu'u ayan huarɨj, aj pu i huaruj. 11 Majta maɨn ɨ fariseos, eecan mu huatanínyu'ucacuca'a maɨjna cɨme'e maj cai a'ij tirajtyau a'ij mej ye'i cɨme'en jetzen tya'ujpuá'ajte'en. Matɨ'ɨj mi autyajhuii mej ti'ityurixaate'en yee a'ij mej ye'i raaruuren maɨjna ɨ Jesús. 12 Ajna'ɨmɨ, Jesús pu a'umej jɨri tzajta'a tɨ'ij huatyejnyuuni ɨ Dioj jemi. Huataxai tɨ huatyenyuu. 13 Tɨ'ɨj tapua'arijma'aca, aɨ pu hua'utajee aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Tɨ'ɨqui hua'ava'ajajpuaxɨ a'achu cumu tamuaamuata'a japuan hua'apua maj ara'ase. Ayaa pu hua'utamuá'a tɨcɨn apuusturu'u, tɨ ayan huataujmua'a tɨcɨn saɨj tɨ tyu'utaijti'ire. Ayaa mu huataujmua'a aɨme ɨ mej tyu'utaijti'ire. 14 Ai mu aɨn pueen ɨ tɨ hua'ava'ajajpuaxɨ. Anacaican, aɨj pu huatajee aɨjna ɨ Simón, ɨ maj majta meyan raatamuá'a tɨcɨn Pedro. Aj pu ijta'ij aɨjna huatajee ɨ Andrés. Juutzajra'an pu pueen aɨjna ɨ Simón. Seica pu ajta huatajee. Aɨme mu aɨn pueen aɨjna ɨ Jacobo, ajta aɨjna ɨ Juan, ajta aɨjna ɨ Felipe. Aɨj pu ajta huatajee aɨjna ɨ Bartolomé, ajta aɨjna ɨ Mateo, ajta aɨjna ɨ Tomás. Ajta aɨjna ɨ Jacobo, aɨ pu yaujra'an pueen ɨ Alfeo. Jesús pu ajta aɨjna huatajee ɨ Simón. Aɨme pu jetze ajtyama'acan aɨme ɨ mej meyan hua'atamua'amua tɨcɨn ɨ maj raayɨ'ɨtɨ maj huanyá'use'en. 16 Aɨme pu ajta huatajee aɨjna ɨ Judás tɨ yaujra'an pueen ɨ Jacobo, ajta aɨjna ɨ Judás tɨ ayan te'entimu'utaca tɨcɨn Iscariote. Ai pu aɨn pueen tɨ tyu'utatuii ɨ Jesús. Aɨme pu'u avá'ajajpuaxɨ. 17 Tɨ'ɨqui Jesús acajraa ɨ jɨri japua, majta ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Au pu a'ará'a a'u tɨ a'upa'atza. Au mu eihua ajtyáxɨɨraca'a ɨ tyaɨte, ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, majta seica. Eihua mu majta ajtyáxɨɨraca'a ɨ maj huachaatɨme au tɨ huatacá'a u Judeeya, majta maɨn ɨ maj aun huachaatɨme u Jerusalén. Aɨ mu ajta ajtyáxɨɨraca'a ɨ maj aun huachaatɨme aujna la coosta, ajna a'ahua'a u Tiro, ajta ajna a'ahua'a u Sidón. 18 Ayaa mu een cɨn mu e'ire'enye mej mi raanamua, tɨ ij aɨn tihua'uhuaate'en ɨ maj cɨn ti'icucui'ijmee. Majta maɨn ɨ maj rajpueijtzica'a aɨjna cɨme'e ɨ tiyaaru'use tɨ hua'a tzajta'a seijre'e, Jesús pu ajta tihua'uhuaa. 19 Naimi'i matɨj mana'a maun a'utyáuuca'a, ayaa mu tí'ityesa'aca'a mej ra'ajtamuare'en aɨjna cɨme'e tɨ aɨn jetze a'iraaye'i ɨ muáre'eri'ira'ara'an tɨ cɨn tihua'uhuaate'en naijmi'ica. 20 Tɨ'ɨqui hua'antaseirajraa aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Tɨ'ɨqui Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sata'aj hui huataujtyamua'ave'en, muan mɨ saj cai a'ij ti'ijviicue'i, a'ini muejmi pu ari tyu'ucɨ'ɨ tɨ Dioj tyaja'amue'ijte'e sej si jamuan tyu'utaijta para rusen cɨme'e. 21 ’Sata'aj hui huataujtyamua'ave'en, muan mɨ saj tajcu. Dioj pu tyajamuaata'asin ɨ saj cɨn huataujvaɨre'en. ’Sata'aj huataujtyamua'ave'en mɨ saj ruyein saɨjna cɨme'e tɨ a'ij pua'a ti'iseijre'e iiyan chaanaca japua. Muaan xu na'anaa xa'aju'un saɨjna cɨme'e tɨ Dioj ari amua'ancu'uvajxɨ. 22 ’Sata'aj hui huataujtyamua'ave'en tɨ pua'a seica tyaɨte majamuájchaɨre'e, na'ari tɨ pua'a majamuaatamuarite'en, na'ari tɨ pua'a maj a'ij pua'a á'amuaruuren nusu tɨ pua'a metyaja'amuaxajtzi'ira maɨjna cɨme'e sej na'astijre'e ineetzi, i nyaj nyajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte. 23 Tɨ'ɨj tyaja'ure'enen ajna mej meyan a'ij pua'a á'amuaruuren ɨ tyaɨte, sata'aj hui huataujtyamua'ave'en a'ini eihua pu huapɨ'ɨ tyaja'amuacɨ'ɨti aɨjna cɨme'e tɨ aun tyeje'ema'acan a'u tɨ Dioj e'eseijre'e. Sata'aj tyu'uteene'en saɨjna cɨme'e saj rutyamua'ave'e, a'ini hua'avaujsimua'acɨ'ɨ, ayaa mu hui che'eta mana'a a'ij pua'a hua'uruu aɨme ɨ mej ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. 24 ’Sajta muaan, mɨ sej chijtyaani, sata'aj hui huataujxaamɨste'en a'ini xu'uri ra'ancura'a iiyan chaanaca japua ɨ tɨ rɨ'ɨ tyajamuaata'asin. 25 ’Sata'aj huataujxaamɨste'en, muan mɨ sej nain tí'ijcha'ɨ, a'ini capu hui ti'itɨ huatyaturaasin muejmi jemi tɨj na'a rusen cɨme'e. ’Sata'aj huataujxaamɨste'en, muan mɨ sej na'ana, cha'a sana'a, a'ini muan xu ruyeinixɨ'ɨsin, sajta huataujxaamɨste'esin. 26 ’Sata'aj hui huataujxaamɨste'en tɨ pua'a naimi'i meyan tyaja'amue'ixaate'e yee xa'apɨ'ɨn xu huarɨj, a'ini hua'avaujsimua'acɨ'ɨ, ayaa mu che'eta mana'a tihua'uta'ixaa aɨme ɨ maj cai tzaahuati'ira'a cɨme'e ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. 27 ’Me nyajta inyaa, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e mɨ sej ne'inamua: ’Sata'aj hui hua'axe'eva'a saɨme ɨ maj amuajchaɨre'e, sata'aj sajta rɨ'ɨ hua'uruuren saɨme ɨ maj a'ij pua'a a'amuaruure. 28 ’Sata'aj rɨ'ɨ tihua'uta'an aɨme ɨ maj a'ij pua'a tyaja'amuaxa. Sata'aj hui sajta ɨ Dioj jemi hua'a cɨme'en huatyejnyuuni aɨme ɨ maj a'ij pua'a a'amuaruure. 29 ’Tɨ pua'a a'atɨ mui'ityejveeni a'ɨpee jetze, pata'aj hui pajta u jetze pujme'en raatanyɨste'en tɨ'ij ajtahua'a mui'ityejveeni aun jetze. Tɨ pua'a a'atɨ mua'achuira mɨ a'achamaara, pata'aj pajta mɨ asiicu'u raatapijte'en. 30 ’Pata'aj pajta tihua'uta'an naijmi'ica a'achu maj hui pua'amua ti'itɨj muahuavii. Ajta tɨ pua'a a'atɨ ti'itɨ antɨni ɨ tɨ mueetzi a'a, capaj hui rahuaviira ca'anejri cɨme'e tɨ muaatatuire'en. 31 ’Pata'aj pajta hui peyan hua'uruuren ɨ seica a'ij pej ti'ijxe'eve'e mej meyan muáaruuren mueetzi. 32 ’Niche'e seij tyajamuaataihua'u. Tɨ pua'a seyan hue'ixe'eve'e sana'a aɨme ɨ maj amue'ixe'eve'e muejmi, ¿a'ini hui tyajamua'amitejte'e aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari? ¿Ni qui ti'itɨ samue'itɨn ɨ Dioj jemi? Caxu xaa nya'u ti'itɨ huamué'itɨn a'ini aɨme ɨ maj a'ij pua'a rɨcɨ, aɨ mu majta hui hue'ixe'eve'e aɨme ɨ seica ɨ maj majta hue'ixe'eve'e. 33 ’Ajta, tɨ pua'a seyan rɨ'ɨ tihua'ata'acare'en sana'a aɨme ɨ maj rɨ'ɨ tyajaamuaata'aca, ¿ni tzaa ayan tyajamua'amitejte'e saj saɨjna cɨn ti'itɨj huamué'itɨn ɨ Dioj jemi? Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e yee caxu hui a'atzu ti'itɨj huamué'itɨn a'ini ayaa mu che'eta mana'a rɨcɨ aɨme ɨ maj a'ij pua'a rɨcɨ. 34 ’Ajta, tɨ pua'a hui seyan tihua'utanyaɨjte'en ti'itɨj tɨ na'a saɨjna cɨme'e mej mi e'eyan amuaatatuire'en, ¿ni ayan tyajamua'amitejte'e saj saɨjna cɨn ti'itɨj huamué'itɨn ɨ Dioj jemi? Capu ayan te'eme. Caxu hui a'atzu ti'itɨj huamué'itɨn a'ini aɨme ɨ maj a'ij pua'a rɨcɨ, aɨ mu hua'utanyaɨjte ɨ seica, majta meyan rachu'eve'en mej mi e'eyan tihua'utatuire'en nain ɨ maj caj tihuatanyɨjte. 35 ’Ayaa xu'u huarɨni. Sata'aj hui hua'axe'eva'a aɨme ɨ maj amua'ajchaɨre'e. Sata'aj rɨ'ɨ tihua'ajchaɨ. Sata'aj sajta ti'itɨj tɨ na'a hua'utanyaɨjte'en. Caxu hua'ahuaviira ca'anejri cɨme'e mej mi amuaatatuire'en. Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨ pua'a seyan huarɨni, eihua pu hui tyajá'amuacɨ'ɨti. Sajta xu yaujmua'ame'en puéenya'a xa'aju'un aɨjna ɨ Dioj ɨ tajapua tɨ e'eseijre'e, a'ini aɨ pu rɨ'ɨ tihua'ajchaɨ aɨme ɨ maj cai rɨ'ɨ tihua'ata'aca, ajta aɨme ɨ maj a'ij pua'a rɨcɨ. 36 ’Sata'aj seyan hua'ancu'uvajxɨ'ɨn, a'ini aɨn ɨ tɨ amue'iya'upua, aɨ pu hui ajta hua'ancu'uvajxɨ'ɨsin. 37 ’Caxu a'ij tihua'ajeeva ɨ seica; tɨ ij cai Dioj a'ij tyaja'amuajeeva muejmi. Caxu sajta hua'axɨjtya'a ɨ seica, tɨ ij cai Dioj tyaja'amuaxɨjte'en muejmi. Sata'aj hui tihua'utauuni'i ɨ seica. Tɨ pua'a seyan huarɨni, Dioj pu ajta tyajamuaatauuni'ira. 38 ’Sata'aj tihua'utapueijve'en ɨ seica jemi. Tɨ pua'a seyan huarɨni, eihua pu ajta muejmi tyajamuaatapueijve'esin. Ayaa pu te'eme tɨj a'atɨ ra'ava'ɨste'en ɨ medida jetze. Aɨjna ɨ a'atɨ, mi'i pu rɨ'ɨ ra'ura'aruuren, ajta raatyáruuráaxɨ'ɨn tɨ'ij rɨ'ɨ huáujra'atza. Tyamua'a pu naa tira'ava'ɨste'esin tɨ ij cai avé'evitzen. Aj pu i, amua'ancara'atzi'ira ɨ a'amuasiicu'u jetze. Ayaa pu á'amuaruuren a'ini a'achu saj hui caj tyu'utapueijve'e, ayaa pu che'eta na'a Dioj pu amuaatapueijve'esin muejmi. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 39 Ajtahua'a seij nyuucari pu cɨn tihue'itiiri'i. Ayan tɨcɨn: ―A'ini tyajamua'amitejte'e muejmi aɨjna cɨme'en ɨ tɨ aracun. ¿Ni rɨ'ɨri tɨ aɨn tɨ aracun ra'anvi'itɨn ɨ juye jetze seij tɨ ajta aracun? Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Capu a'atzu rɨ'ɨri, tɨ aɨn ra'anvi'itɨn, a'ini tɨ pua'a aɨn ra'anvi'itɨn, naimi'i mu hui atyávatzɨjsin a'u tɨ a'atyacun. 40 ’Ajta ayaa pu hui een aɨjna cɨme'e ɨ mej nyaa jamuan á'ujhua'an. Aɨn ɨ a'atɨ tɨ ayan tyu'ujmua'ate capu ayan che'eta na'a ruxe'eve'e tɨj aɨn tɨ ti'ijmua'ate, silu tɨ'ɨj ari ra'antipua'arite'en ɨ tɨ tyu'ujmua'ate, aj pu hui xaa ayen eenya'a a'ame tɨj aɨjna ɨ tɨ tiraamuá'ate. 41 ’Pajta muaa, a'ini hui een cɨn peyan raseij ɨ a'ihuaara'a aɨjna tɨ cɨj caj tya'utyajturaa ɨ Dioj jemi. Ma pajta muaa, capaj aseij ɨ paj hui cɨn eihua a'atura ɨ Dioj jemi. 42 Tɨ pua'a peri eihua cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, ¿a'ini hui ti'irɨ'ɨri pej peyan tiraata'ixaate'en paɨjna ɨ a'ihuaara'a tɨ cɨj caj tya'utyajturaa a'ij tɨ ti'itɨj cɨn tya'utyajturaa ɨ Dioj jemi? Capu a'atzu a'ij ti'irɨ'ɨri a'ini capaj hui aseij muaa asaɨj a'ij pej ti'itɨj cɨn tya'utyajturaa ɨ Dioj jemi. ’Muaa mɨ paj a'ij pua'a ti'ijrɨ'ɨre me eijre'e, pauj mi'i saɨque tyu'umua'ati, pajta nain cɨn tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte ɨ paj hui cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. Aj pu hui xaa ayan tiraavijte'e pej peyan tiraata'ixaate'en ɨ seij a'ij tɨ ti'itɨj cɨn tya'utyajturaa ɨ Dioj jemi. 43 ’Ayaa pu'u ajta een, tɨj ɨ cɨye, nain tɨ ti'ire'en, re'enye'en pu tí'itaaca. Ajta nain ɨ cɨye tɨ cai ti'ire'en, capu ajta re'enye'en tí'itaaca. 44 Ajta naijmi'i ɨ cɨye tɨ tí'itaaca, ayaa mu hui ti'imua'amua maɨjna ɨ tɨ tí'itaaca, a'ini aɨjna ɨ huarej taca'i, capu aɨn rataca'i ɨ cɨye tɨ tyetzicare'e silu aij pu jetze ma'acan ɨ rucɨye'e. Ajta aɨjna ɨ uuva taca'i, capu ajta aɨn rataca'i ɨ jɨ'ɨtzijca'ixa'a jetze silu aij pu ajta jetze ma'acan ɨ rucɨye'e. Ayaa xu che'eta sana'a sajta ti'ijmua'areeran a'atɨ tɨ tevijra'a pueen tij rɨ'ɨ ti'ityevi nusu cai saɨjna cɨme'e a'ij tɨ rɨcɨ. 45 ’Aɨjna ɨ a'atɨ tɨ rɨ'ɨ ti'itevi, aɨ pu hui rɨ'ɨ ti'ixaxa'a, ajta aɨjna tɨ rɨ'ɨ ti'ixaxa'a, au pu ma'acan tzajta'an a'u tɨ eihua ya'avaa tɨ xa'apɨ'ɨn een. Ajta aɨn tɨ a'ij pua'a ti'itevi, aɨ pu a'ij pua'a ti'ixaxa'a, ajta aɨjna tɨ a'ij pua'a ti'ixaxa'a, au pu hui ma'acan tzajta'an a'u tɨ eihua ya'avaa tɨ a'ij pua'a een. Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. A'atɨ tɨ na'a, aɨ pu hui ti'ixaxa'a aɨjna cɨme'e ɨ tɨ ra'avaa ɨ ru tzajta'a. 46 ’Sajta muan, mɨ saj hui cai seyan ti'iruure a'ij nyej tyaja'amue'ixaate'e, a'ini een cɨn seyan ti'inejee tɨcɨn: “Nyavastara'a, nyavastara'a.” 47 ’Ayaa nu hui tyajamuaata'ixaate'esin a'ini een aɨjna ɨ a'atɨ tɨ neetzi jemi mu a'uve'eme tɨ ij neetzi huanamua, ajta ayan tyu'uruuren a'ij nyej ti'ixa. 48 Ayaa pu hui een tɨj aɨjna ɨ a'atɨ tɨ chi'i ájtaahuaca'a. Aɨjna ɨ a'atɨ, eecan pu ru'uca'ijche tyetya'ɨmɨ. Tɨ'ɨqui rá'ajtaahuaca'a ɨ jaxu'u ɨ tyetye japua. Matɨ'ɨj mi huatyeviiyaca'a. Ajta huatamɨ'ɨyaca'a ɨ jatya'ana. Aj pu i jetzen ajtya'a ɨ jatya'ana ɨ chi'i. Ajta aɨn ɨ chi'i, capu hui a'ave a'ini tyamua'a pu naa rɨ'ɨ tira'ajtaahuaca'a ɨ a'atɨ. 49 ’Ma ajta, aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan ti'inyanamua, tɨ pua'a cai ayan tyu'uruuren a'ij nyej ti'ixa, ayaa pu hui een tɨj ɨ saɨj tɨ ajta chi'i ájtaahuaca'a. Capu ru'uca'ijche tyetya'ɨmɨ aɨjna ɨ a'atɨ. Matɨ'ɨjta mi huatyeviiyaca'a. Ajta huatamɨ'ɨyaca'a ɨ atya'ana. Tɨ'ɨj jetzen ajtya'a, aj pu i ra'arai. Nain pu hui tyaja'uraii aɨjna ɨ a'atɨ.

Lucas 7

1 Tɨ'ɨj Jesús raatapua'ajtaca'a tɨ tihue'ixaatya'acaa ɨ tyaɨte, aj pu i aun á'uraa u Capernaum. 2 Au pu saɨj a'utyavaaca'a xantaaru'u tɨ anxɨte tie'ijta. Aɨjna jemi, seij pu ti'icu'i tɨ jemin ti'ivaɨre'e. Pu'uri á'ame'erajcaa. Ajta ɨ xantaaru'u, eihua pu raxe'eva'acaa aɨjna tɨ jemin ti'ivaɨre'e. 3 Tɨ'ɨqui aɨn anxɨte tɨ tie'ijta, aɨ pu raamua'areeri'i a'ij tɨ ti'itɨ ruurajcaa ɨ Jesús. Aj pu i tyaɨte huataij mej mi ya'utajeeve. Aɨme ɨ tyaɨte, ai mu aɨn pueenya'a ɨ maj Israel jetze ajtyama'acantacaa, majta ɨ mej tie'ijtacaa u teyujta'a. 4 Matɨ'ɨj mi aun e'ire'enye a'u tɨ Jesús a'utyavaaca'a. Eihua mu raatyéejee. Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Eecan pu raavijte'e paj a'ume'en jemin a'u tɨ e'eche pej pi peyan huarɨni a'ij tɨ timuaatahuaviira. 5 ’Eecan pu hui rɨ'ɨ titájcha'ɨ aɨjna. Ajta aɨ pu rá'ajtaahuaca'a ɨ teyuu. ―Ayaa mu tiraata'ixaa. 6 Tɨ'ɨqui Jesús u á'umej hua'a jamuan. Aa pu vejli'i auma'aca, tɨ'ɨj aɨn tɨ anxɨte tie'ijta, ajta pu ru'amiincustyamua'a huataij mej mi meyan tiraata'ixaa tɨ nu'u cai aun a'ara'asti aujna tɨ e'eche. Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyavastara'a, capu hui rɨ'ɨ tiraavijte'e paj anya'asti. 7 Aɨj pu cɨn, capu ayan tina'amitejtya'acaa tɨ raavijte'e nyaj nyaun a'atanyén a'u paj a'utyavaaca'a. Tɨ ij cai muamuare'eriste'e, ayaa papu'u hui huarɨni paj raataxaj yee pu'uri huaruj ɨ tɨ ajemi ti'ivaɨre'e. Tɨ pua'a peyan tyu'utaxaj, aj pu aɨn rujni ɨ tɨ nye jemi ti'ivaɨre'e. 8 ’Aɨj nu hui cɨn neyan ti'imue'ixaate'e a'ini seij pu ti'inye'ijte'e ineetzi. Nyaa nu nyajta ti'itɨj cɨn antinmua'aree; nyajta tihue'ijte'e ɨ xantaaru'u. Tɨ pua'a seij nyetyu'utaijte'en yee aricu, aɨ pu ayan rɨni tɨ á'ume'en. Na'ari tɨ pua'a seij neyan tyu'uta'ixaate'en yee mu a'uta'iyi'i, ayaa pu rɨni tɨ mu a'uve'eme'en. Ayaa nu hui tiraata'ixaate'en aɨjna tɨ nyej jemi'i ti'ivaɨre'e yee ayaa paj huarɨni. Ajta aɨn, ayaa pu rɨni. ―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ xantaaru'u aɨjna ɨ Jesús. 9 Ajta aɨn Jesús, tɨ'ɨj ayan tiraanamuajri'i, eecan pu naa rɨ'ɨ tira'utaseij aɨjna jemi. Tɨ'ɨqui pɨ a'ure'eve tɨ ij hua'useiirajra'ani ɨ tyaɨte ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, ayun tɨ huatacá'a iiya Israel, canu hui a'anaj a'atɨ huátyau tɨ ayan che'eta na'a tya'atzaahuate'e tɨj aɨjna ɨ xantaaru'u. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 10 Majta maɨn ɨ maj tyu'utaijti'ire, aɨ mu huara'acɨ a'u tɨ e'eche aɨjna ɨ xantaaru'u. Matɨ'ɨj a'uré'enye, pu'uri huarújcaa aɨjna tɨ jemin ti'ivaɨre'e. 11 A'atzu a'atyeevi'i, Jesús pu aun a'ará'a chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Naín. Majta mu a'ucɨj jamuan aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Majta seica ɨ tyaɨte, mui'itɨ mu a'ucɨj jamuan. 12 Mu'uri vejli'i auju'ucaa ta'antyéninyei chajta'ana jetze matɨ'ɨj seica antinájchaca'a maj mɨ'ɨchi huáchuisima'a. Aɨjna ɨ mɨ'ɨchi, aɨ pu pueenya'a yaujra'an ɨ jɨita'a tɨ rusaɨj. Aɨ pu'u caj pɨti'iyaujra'antaca'a tɨ tyaatacan. Eihua mu tyaɨte jamuan huaju'ucaa. 13 Tɨ'ɨj Jesús raaseij, eihua pu huataujxaamɨste jemin ɨ jɨita'a. Aj pu i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Capaj ayeinya. 14 Tɨ'ɨqui ajtyáxɨɨraca'a. Aj pu i ra'ajtamuárej ɨ cɨye tɨ japuan a'ujcá'a aɨjna tɨ huamɨ'ɨ. Majta maɨn ɨ maj ráachuisima'a, aɨ mu huatyahuiixɨ. Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Muaa, tyamueij, ayaa nu ti'imue'ixaate'e yee: Ajchesi. ―Ayaa pu tiraata'ixaa. 15 Ajta aɨn tɨ huamɨ'ɨ, aɨ pu a'ujyeijxɨ. Aj pu i autyejche tɨ tyu'utaxaj. Tɨ'ɨqui Jesús raatatui ɨ naanajra'an. 16 Matɨ'ɨj mi naimi'i naa rɨ'ɨ tira'utaseij a'ij tɨ ti'itɨj huáruu ɨ Jesús. Eecan pu utyaavatzɨ ɨ hua'a tzajta'a. Matɨ'ɨj mi rɨ'ɨ tyu'uta'a ɨ Dioj jemi. Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―A'atɨ pu hui huataseijre itejmi jemi tɨ va'acan cɨn ti'ityejvee, ajta tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a. Pu'uri mu a'uve'eme ɨ Dioj tɨ ij hua'utyavaɨre'en ɨ rutyaɨtestyamua'a. 17 Nainjapua mu raamua'areeri'i a'ij tɨ ti'itɨ huarɨj aɨjna ɨ Jesús. Nainjapua tɨj na'a aun tɨ huatacá'a u Judeeya, ajta ayée tɨ huacá'a, naimi'i mu raamua'areeri'i. 18 Majta maɨn ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a aɨjna ɨ Juan tɨ hua'amuaɨ'ɨhuaca, aɨ mu raata'ixaa a'ij tɨ Jesús rɨjcaa. Tɨ'ɨqui hua'apuaca huatajee aɨjna ɨ Juan. 19 Aj pu i hua'utaityaca'a mej mi raataihua'u aɨjna ɨ Jesús yee ni qui muaa paɨn pueen aɨjna tɨ nu'u me'e ve'eme, na'ari ayan ruxe'eve'e tej seij huachu'eve'en. Matɨ'ɨj mi a'ucɨj. 20 Matɨ'ɨj mi aun e'ire'enye a'u tɨ a'utyavaaca'a aɨjna ɨ Jesús. Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aɨjna ɨ Juan tɨ hua'amuaɨ'ɨhuaca, aɨ pu hui tyaja'utaityaca'a tyej ti teyan timuaataihua'u yee: “¿Ni qui muaa paɨn pueen aɨjna tɨ me'e ve'eme na'ari tyauj seij chu'eva'a?” ―Ayaa mu tiraata'ixaa. 21 Ajta aɨn ɨ Jesús, auchan pu mui'icaca tyu'uhuaa ɨ maj tí'icucui'icaa, ajta seica ɨ maj cai re'enya'a ɨ rujetze, ajta ɨ maj tiyaaru'u hua'a tzajta'a seijra'acaa. Ajta aɨme ɨ maj aracucu'unijmee, aɨ pu tihua'uhuaa mej mi majtahua'a atanyéjnye'ere. 22 Tɨ'ɨqui Jesús ayan tiha'uta'ixaa aɨme ɨ tɨ Juan hua'utaityaca'a tɨcɨn: ―Sericu muan. Sata'aj a'uju'un ɨ Juan jemi, sata'aj tiraata'ixaate'en a'ij sej seri tyu'useij, a'ij sej seri tyu'unamuajri'i yee aɨme ɨ maj aracucu'unijmee, aɨ mu hui mu'uri majtahua'a mauunyejnye'e. Majta aɨme ɨ maj anacɨyaaxavi'ijmee, aɨ mu mu'uritahua'a á'ujhua'an. Majta aɨme ɨ maj tijcúcui'inyaca'a maɨjna cɨme'e tɨ tinyajxɨ hua'ahue'ira'a jetze, tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn leepra, mu'uri huarúj. Majta aɨme, ɨ maj nacuxa'itaca'a, mu'uritahua'a huityánajca'amua. Majta aɨme ɨ mej meri huacuii, mu'uri majtahua'a mana'a huatarú. Nyajta hui tihua'uta'ixaate'esin aɨme ɨ maj cai a'ij te'eviicue'i aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari ɨ maj cɨn huataujtyamua'ave'en. 23 ’Rɨ'ɨ pu hui tiraata'asin aɨjna ɨ a'atɨ tɨ cai a'ij pua'a tiraata'an ma nuuraiini, aɨjna cɨme'e tɨ cai che'e te'eviicue'i neetzi jemi. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 24 Matɨ'ɨj mi a'ucɨj aɨme ɨ maj Juan jamuan á'ujhua'anya'a. Tɨ'ɨqui Jesús autyejche tɨ tihué'itii ɨ tyaɨte aɨjna cɨme'e ɨ Juan. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿Ti'itajni sej a'utyeeseij saujna ɨtzitá? ¿Ni qui huiini xámue'i u sa'useij tɨ aaca raru'uxante'e? Caxu xaa nya'u. 25 Ca'ɨn, ¿ti'itajni sana'a hui a'utyeeseij? ¿Ca'ɨn a'atɨ sana'a u a'utyeeseij tɨ re'enye'en tya'ucaavɨ? Caxu xaa nya'u, a'ini xu'uri ramua'aree tɨcɨn aɨme mej meyan re'enye'en tya'ucavɨ́ɨtɨmee, majta aɨme tɨ hua'araanajchi naijmi'i tɨj na'a tɨ ti'inajchi, au mu e'eche a'u maj rey e'eche. 26 ’Ari tɨ pua'a sacai saɨjna a'utyeeseij, ¿ti'itajni sana'a a'utyeeseij? ¿Ni qui hui saɨj tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a? Ee tzɨte'e, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e yee aɨ pu pɨrɨcɨ. Ajta aɨn, eitze'e pu va'acan cɨn ti'ityejvee. 27 Ai pu hui aɨn pueen ɨ tɨ cɨme'en ra'axa ɨ yu'uxari jetze tɨcɨn: Nyaa nu hui seij anacai huataíti tɨ huataseijre'esin pacai muaa. Aɨ pu rɨ'ɨ hua'aruuren ɨ tyaɨte mej mi mua'ancure'evi'itɨn mueetzi. 28 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e yee aɨme tzajta'a naijmi'i ɨ tyaɨte ɨ maj huataseijre iiyan chaanaca japua, capu a'atɨ a'anaj te'entyajrupi ti'itɨj cɨme'e tɨ eitze'e ve'e cai ɨ tɨ cɨn ti'ityejvee aɨjna ɨ Juan. Ma ajta, aɨn tɨ eitze'e cɨle'enya'a cɨn ti'ityejvee ɨ Dioj jemi, eitze'e pu hui va'acan cɨn ti'ityavaa a'ame aɨjna ɨ a'atɨ cai aɨjna ɨ Juan ajna xɨcajra'a jetze tɨ Dioj ayan autyéchesin tɨ tyu'utaijta nainjapua. 29 ’Majta naijmi'i ɨ maj raanamuajri'i a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Juan, aɨ mu hui ra'ancura'a a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj maɨjna cɨme'e tɨ Juan hua'umuaɨ'ɨhua. Ayaa mu che'eta mana'a ra'ancura'a aɨme mej ti'ityeji'ivi. 30 ’Majta hui aɨme ɨ fariseos, majta aɨme ɨ mej tyu'ujmua'ate ɨ yu'uxari jetze tɨ Maisée ra'uyu'uxaca'a, aɨ mu hui ratityaca'a a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj a'ini camu huaujmuaɨ'ɨhuaca'a ɨ Juan jemi. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. 31 Ajtahua'a saɨque pu ayan tihua'utaihua'uri'i ɨ Jesús tɨcɨn: ―¿A'ini nyana'a tiraataxaj yee ayaa mu e'en aɨme ɨ tyaɨte ijii maj huátyaamua? ¿Ni cai me'e ti'itɨ tɨ ayan een cumu aɨme? 32 ’Ayaa mu hui e'en matɨj ɨ tɨ'ɨrii maj aj vejli'i a'ujti a'u maj tyaja'atua. Aɨ mu meyan tihua'atají'ivi ɨ seica tɨcɨn: “Tetyu'utacɨ'ɨsite sej si tyu'utyeenye'en, ma sajta cai, caxu tyu'utyeenye. Tyajta tu tyu'utachuiicaca'a tɨ tyu'uxaamɨste'e cɨme'e, ma sajta cai, caxu huaujyeinyaca'a.” 33 ’Ayaa nu neyan tyaja'amue'ixaate'e a'ini aɨjna ɨ Juan, tɨ'ɨj aɨn yee uve'enye, capu hui pan cua'aca, capu ajta viinu ya'aca. Sajta muaan, ayaa xu e'en matɨj aɨme ɨ tɨ'ɨrii saɨjna cɨme'e sej seyan ti'ixa saɨjna cɨme'en ɨ Juan tɨcɨn: “Tiyaaru'u pu tzajta'an seijre'e.” 34 ’Nyajta inyaa, i nyaj nyajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte, nyaa nu ti'icua'aca, nyajta ya'aca. Sajta muan, ayaa xu ti'ixa neetzi cɨme'en yee huapɨ'ɨ nu ti'icua'aca, nyajta nyatahueive'e. Ayaa xu sajta ti'ixa tɨcɨn yee ya'acui huatyejvee hua'amiincu aɨme mej ti'ityeji'ivi, ajta aɨme mej a'ij pua'a titetyújcha'ɨ. 35 Aɨjna tɨ Dioj jemi rɨ'ɨ metyáumua'aree, aɨ mu hui ramua'areeran ɨ yaujmua'ame'en ɨ maj rɨ'ɨ metityaumuámua'aree ɨ Dioj jemi. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 36 Ayaa pu a'anaj tyuju'urɨj. Seij pu raata'inee aɨjna ɨ Jesús tɨ jamuan tyu'ucua'ani. Aɨjna ɨ a'atɨ, fariseo pu pueen. Ayaa pu antyahuaa tɨcɨn Simón. Aj pu i Jesús a a'ura'ahuiixɨ a'u tɨ meesa vejli'i a'utyejvee a'ij mej tiraaxa'apɨ'ɨntari'iri'i aɨjna tɨ raata'inee. 37 Meenti aɨn jɨita'a, au pu a'utyavaaca'a. Eihua pu a'ij pua'a ti'ityújchaɨca'a aɨjna ɨ Dioj jemi. Tɨ'ɨqui aɨ raamua'areeri'i tɨcɨn au pu tyaja'acua'a fariseo tɨ e'eche aɨjna ɨ Jesús. Aj pu i tetej limeetajra'a pu ava'ajaj. Ti'itɨ pu urajmuaa tɨ naa tyáará'i. 38 Tɨ'ɨqui a vejli'i a'utyeechaxɨ a'u tɨ Jesús anu'uhuará'aca'a ɨ meesa jetze. Ruyeinyaca'a aɨjna ɨ jɨita'a. Tɨ'ɨqui Jesús ɨɨca jetze títzutixɨ ɨ tɨ a'itajá'ara'ata aye'icaa aɨjna ɨ jɨita'a. Tɨ'ɨqui rucɨpua cɨn racahuatzi'iri'i, ajta ra'anávisiitɨmuaa. Tɨ'ɨqui ɨɨcajra'an jetze racaaxɨre aɨjna tɨ naa tyáará'i. 39 Ajta aɨn fariseo tɨ Jesús huata'inyee, tɨ'ɨj raaseij a'ij tɨ rɨjcaa aɨjna ɨ jɨita'a, ayaa pu ti'imuajcaa ɨ rutzajta'a tɨcɨn: “Tɨ pua'a amɨn pueenye'en tevi saɨj tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a, aɨ pu hui ramua'areeran ti'itɨ tɨ tevijra'an pɨrɨcɨ aɨjna ɨ jɨita'a tɨ a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ Dioj jemi.” 40 Ajta aɨn Jesús, ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Simón, ti'itɨj nu muaata'ixaate'esin. Ayaa pu tyu'utanyúu aɨjna ɨ Simón tɨcɨn: ―Maeestru, pata'aj naata'ixaate'en. 41 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Seica mu nu'u hui tira'achaɨra'acaa maɨjna ɨ a'atɨ tɨ tumin hua'utanyáɨjte, aɨme maj hua'apua. Seij pu nu'u ayan tira'achaɨra'acaa a'achu cumu anxɨ cieentu ɨ tumin. Ajta ɨ saɨj, ayaa pu nu'u tira'achaɨra'acaa a'achu cumu muaacua jetze ɨ tumin. 42 ’A'ini camu a'atzu ti'ituava'a ɨ maj cɨn tiraanajchite'en, aɨ pu nu'u hui tihua'utauuni'iri'i aɨme ɨ maj hua'apua a'achu maj caj tira'achaɨra'acaa. Ma'acui xaa, ¿a'ini ti'imua'amitejte'e? ¿A'ataani hui eitze'e raxe'eva'a a'ame aɨjna tɨ hua'utauuni'iri'i? ―Ayaa pu Jesús tiraataihua'uri'i. 43 Ajta aɨn ɨ Simón, ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Ayaa pu tina'amitejte'e ineetzi aɨjna cɨme'e tɨ tihua'utauuni'iri'i, aɨ pu hui eitze'e raxe'eva'a a'ame aɨjna tɨ eitze'e tira'achaɨra'acaa a'ini eitze'e pu tiraatauuni'iri'i. Jesús pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Xa'apɨ'ɨn pej hui tyu'utaxajtaca'a. 44 Aj pu i pɨ a'ure'eve tɨ ij raaseij aɨjna ɨ jɨita'a. Aj pu i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Simón tɨcɨn: ―¿Ni pacai raseij peijna i jɨita'a? Nyaa nu utyajrupi iiyu pe e'eche. Capaj racaaxɨre ɨ jaj ɨ nyaɨɨca jetze. Ma ajta'i amɨn ɨ jɨita'a, aɨ pu hui na'anaɨɨri'i nyaɨɨca jetze aɨjna cɨme'e tɨ a'itaja'ara'atajye'ica. Ajta na'anáhuatzi'iri'i ɨ rucɨpua cɨme'e. 45 ’Muaa paj hui cai nu'ityevisiitɨmuaa. Ma ajta'i amɨn mɨ jɨita'a, tɨj na'a tɨ huiityajrupi yu chi'ita, aɨ pu na'anávisiitɨmuaa ɨ nyaɨɨca jetze. 46 Muaa paj cai na'ava'axɨri'iri'i ti'itɨ aceiti yen nyamuutze'e. Ma ajta'i amɨn, aɨ pu hui na'anaxɨri'iri'i ɨ nyaɨɨca jetze ti'itɨ tɨ naa tyáará'i. 47 ’Aɨj nu cɨn neyan ti'imue'ixaate'e. Aɨ pu eihua autyajturaa ɨ Dioj jemi. Nyajta nu nain tiraatauuni'iri'i a'ini eihua pu nyexe'eva'a a'araa. Ma pajta muaa, mɨ nyaj cɨj caj timuaatauuni'iri'i, muaa paj hui cɨj caj ti'inyexe'eve'e. ―Ayaa pu tiraata'ixaa. 48 Ajta Jesús pu ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ jɨita'a tɨcɨn: ―Nu'uri hui timuaatauuni'iri'i ɨ paj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. 49 Majta maɨn ɨ seica ɨ tɨ hua'uta'inee, matɨ'ɨj meyan tiraanamuajri'i, matɨ'ɨj mi autyajhuii mej ti'ihuáurihua'u, tɨcɨn: ―¿A'ataani pueen amɨjna mɨ tɨ tihua'utauuni'ira aɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi? ―Ayaa mu tyu'urihua'uraca'a. 50 Ajta Jesús ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ jɨita'a tɨcɨn: ―Pu'uri Dioj mue'irajtuaa a'ini petya'atzaahuate'e muaa. Aricu hui a'ura'a axaahua. ―Ayaa pu tiraata'ixaa.

Lucas 8

1 Tɨ'ɨj ayan tyuju'urɨj, au pu á'ucha'acanya'a tɨj na'a aun maj huachaatɨme ɨ chajta'ana jetze, ajta a'ɨmɨ maj huachaatɨme. Jesús pu tihue'itiiri'i aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn huataujtyamua'ave'esin, tɨ cɨme'en raxa ɨ Dioj tɨ nainjapua tie'ijta. Majta mu á'ujhua'anya'a aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. 2 Majta seica jamuan á'ujhua'anya'a ma juuca, ɨ tɨ Jesús tihua'uhuaa, ajta aɨme ɨ tɨ hua'a jetze tiyaaru'use huatamuari. Ai mu aɨn pueen aɨjna ɨ Mariiya, mej meyan ratamua'amua tɨcɨn Magdala tɨ e'ema'acan. Aɨjna jetze ɨ jɨita'a, aɨj mu jetze huiiraacɨ ɨ tiyaaru'use ɨ maj arahua'apua ara'ase. 3 Seij pu ajta á'ucha'acanya'a tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Juana, ɨra'ara'an pu pueen aɨjna ɨ Chuza, ɨ tɨ ti'ityejvee ɨ Herodes jemi. Ajtahua'a seij, aɨjna ɨ Susana, majta eihua, ma mui'itɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Aɨ mu majta ravaɨra'acaa maɨjna ɨ Jesús, majta aɨme ɨ seica ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase maɨjna cɨme'e ɨ mej tí'ijchaɨca'a aɨme ɨ juuca. 4 Majta ɨ tyaɨte maj a'ɨmɨ a'uchaatɨme, mauche'e mu ajtyáxɨɨrijma'acaa. Au mu a'arácɨ'ɨca'a seij chajta'ana jetze, ajtahua'a seij, ajtahua'a seij. Matɨ'ɨj mauj a'avá'acɨ'ɨca'a, Jesús pu ayan tyu'utamuaritaca'a tɨcɨn: 5 ―A'atɨ tɨ nu'u hui ti'ihuastyahua'a, u pu nu'u a'umej tɨ tyaja'ahuaste'en. Aa pu auma'acaa ratáhua'aná ɨ imue'eri. Seica pu nu'u juye jetze huavatzɨ́jraa. Matɨ'ɨj mi japuan huachaacajraa aɨme ɨ tyaɨte. Majta pina'ase, utya'ɨmɨ mu a'icará'arava'a. Aa ma'uráasajrá'a maráacuaa. 6 ’Ajta seica ɨ imue'eri, au pu nu'u hui huavatzɨ́jraa tetej tzajta'a. Tɨ'ɨj ajnyajxɨ, aj pu i huara'ataa ɨ xɨcaj cɨme'e a'ini capu huaráanajye'icaa. 7 ’Ajta seica ɨ imue'eri, au pu nu'u huavatzɨ́jraa a'u tɨ a'utzicare'ejmee. Ajta aɨn ɨ tzicare'e, aɨ pu nu'u huavaujse jamuan ɨ imue'eri. Capu tyu'uta'a ɨ imue'eri tɨ tye'ejnyajxɨ'ɨn. 8 ’Ajta seica ɨ imue'eri, aa pu nu'u huavatzɨ́jraa a'u tɨ a'uré'en ɨ chuej. Naimi'i pu hui huanyej. Eihua pu nu'u tyu'ucɨɨraca'a. Eihua pu eitze'e e'irajraa cai ɨ seica tɨ raahuaste. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. Tɨ'ɨj raatapua'ajtaca'a tɨ tyu'utaxajtaca'a, aj pu i ayan tihua'uta'ixaa ca'anin cɨme'e, tɨcɨn: ―Mɨ saj huitánajca'amua, xaanamuajri'i hui tyamua'a naa. Yaa pu'u. 9 Majta aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, aɨ mu raataihua'uri'i a'ij tɨ huataujmua'a aɨjna ɨ nyuucari tɨ raatamuaritaca'a. 10 Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Dioj pu amuaata'a sej yau'eitaa xa'ara'ani ɨ tɨ ru'avaa ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e a'ij tɨ aɨn tie'ijta. Ma ajta ɨ seica, canu hui a'ahuauritaacan cɨn tihua'uta'ixaate'esin, silu cueentu nu'u cɨme'en tihua'uta'ixaate'esin tɨ ij ayan tihua'uruuren tɨ ayan te'eyu'usi'i tɨcɨn: Muan xu nu'u xaa maunyéjnye'eri xa'aju'un. Aru, caxu ti'itɨj seijran. Muan xu xaa raanamua. Aru caxu hui yau'eitaa xa'ara'ani. 11 ’Aɨjna ɨ nyuucari nyaj raataxajtaca'a, ayaa pu hui huataujmua'a. Ɨ imue'eri, ayaa pu een tɨj ɨ nyuucari tɨ Dioj jemi e'ema'acan. 12 ’Ajta ɨ imue'eri tɨ huavatzɨ́jraa juye jetze, ayaa pu een matɨj aɨme ɨ maj ranamua ɨ nyuucari tɨ Dioj jemi e'ema'acan. Ajta aɨn tiyaaru'u, aɨ pu hui a'uré'enyen, tihua'ari'ira ɨ nyuucari tɨ hua'a tzajta'a huatyajturaa. Ayaa pu rɨcɨ mej mi cai rá'antzaahuate'en, tɨ ij cai Dioj hue'irajtuaani. 13 ’Ajta aɨjna ɨ tɨ tetej tzajta'a huavatzɨ́jraa, ayaa pu hui een matɨj aɨme ɨ maj huataujtyamua'ave matɨ'ɨj anacai raanamuajri'i. Ma majta aɨme, camu a'atzu te'eviicue'i. A'atzu mu a'atee mej tya'atzaahuate'e. Aru tɨ'ɨjta tyaja'ure'enyen ajna xɨcajra'a mej jetzen tirajpueitzi, camu che'e tya'utaviicue'i. Ca'anacan mu má rúujɨsin. 14 ’Ajta aɨjna ɨ imue'eri tɨ aun huavatzɨ́jraa tzicare'e tzajta'a, ayaa pu hui een matɨj aɨme ɨ maj ranamua ɨ nyuucari. Aru aɨme, meenti mauj yan huatyáuu iiyan chaanaca japua, eecan mu a'ij tya'ujmua'ate maɨjna cɨme'e ɨ tɨ hua'amuare'eriste'e na'ari aɨjna cɨme'e ɨ mej eihua tí'ijcha'ɨ ca'ɨn aɨjna cɨme'e ɨ tɨ hua'araanajchi tɨ naa seijre'e. Aɨj pu cɨn camu arauraste mej eihua rɨ'ɨ tyu'utatuiire'en ɨ Dioj jemi. 15 ’Ajta aɨjna ɨ imue'eri tɨ aun nu'u huavatzɨ́jraa ɨ chuej japua a'utɨ a'uré'en, ayaa pu een tɨj aɨme ɨ maj urare'enyejmee ɨ rutzajta'a, majta á'ujca'anye ruxé'evi'ira'a cɨme'e tɨ Dioj hua'utaij nain cɨme'e. Aɨ mu hui ranamua ɨ nyuucari, majta ru'utya'an ɨ rutzajta'a. Majta tya'utaviicue'i. Ayaa mu een cɨn huarɨn, eihua mu rɨ'ɨ tyu'utatuire'esin ɨ Dioj jemi. 16 ’¿A'ini tyajamua'amitejte'e muejmi aɨjna cɨme'en ɨ a'atɨ tɨ hui aparaatu ti'itɨ ticha'ɨ? Tɨ'ɨj rá'ajtaira, ¿a'uni jetze iya'aruuren? ¿Ni qui xa'ari tzajta'a ruutyéchajtza na'ari caama jete ye'iráchajtza? Capu xaa nya'u. A'atɨ tɨ na'a an pu ɨmɨ ya'ujchájtza mej mi atanyeere ɨ taij cɨme'e ɨ maj utyaru'ipi. 17 Ajta, naijmi'i tɨj na'a maj aviitzi cɨn meyan rɨcɨ ɨ tyaɨte, capu hui ayan eenya'a a'ame. Aɨ mu xaa hui ramua'areeran tɨ'ɨj Dioj me eijre'e raataseijrata. 18 ’Rɨ'ɨ xu'u muan sej si tyamua'a naa tiraanamua, a'ini tɨ pua'a a'atɨ ti'itɨ ticha'ɨ ɨ Dioj jemi, Dioj pu eitze'e tiraata'asin. Ajta aɨn tɨ cai ti'itɨj ticha'ɨ ɨ Dioj jemi, Dioj pu hui rá'ari'ira aɨjna ɨ tɨ ayan tira'amitejte'e tɨ nu'u tí'ijcha'ɨ. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 19 Ajta aɨn naanajra'an ɨ Jesús, majta ihuaamua'ame'en, aɨ mu e'ire'enye mej mi raaseij. Aru, capu huatarɨ'ɨristaraca'a maj ajtyaxɨɨre a vejli'i jemin a'ini eihua mu tyaɨte aityáuuca'a ta'apueerta. 20 A'atɨ pu ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Ma pua'aque mu a'utyáuu a'anaana, majta a'ihuaamua'a. Mejxe'eve'e mej muaaseij. 21 Ajta aɨn Jesús, ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Ai mu hui aɨn pueen ɨ ninaana, majta ɨ nye'ihuaamua'a, aɨme ɨ maj ranamua ɨ nyuucari tɨ Dioj jemi e'ema'acan, majta meyan rɨ'ɨ tira'astijre'e a'ij tɨ tyu'ujxe'eve'e. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 22 A'anaj tɨ ayan tyuju'urɨj. Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a tɨcɨn: ―Tiche'e antacɨɨnye u jetze pujme'en a'u tɨ a'alaguun. Matɨ'ɨj mi atyaacɨ ɨ baarcu jetze. Matɨ'ɨj mi a'ucɨj. 23 Mauche'e mu jaj japua huaju'ucaa, tɨ'ɨqui huatacu aɨjna ɨ Jesús. Tɨ'ɨqui huata'aacaraca'a, ajta eihua pu atyáxɨjrihua'a ɨ jaj ɨ baarcu jetze. Mu'uri tɨn a'ucaruti. 24 Majta aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, aɨ mu ya'ujɨste aɨjna ɨ Jesús. Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Maeestru, Tu'uri hui tɨn á'ajamɨn. Ajta aɨn Jesús, aɨ pu ajche. Tɨ'ɨqui raata'ijmɨjri'i ɨ aaca, ajta apuutzari tɨ tyujta'ahua'a. Cɨme'en pu'u raata'ijmɨjri'i, aj pu i huatyapua'araca'a. Tɨ'ɨqui naa hue'eenya'a a'araa. 25 Tɨ'ɨqui ayan tihua'utaihua'uri'i aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn sacai tya'atzaahuate'e? Ajta aɨme jemi, eecan utyaavatzɨ ɨ hua'a tzajta'a. Eecan mu majta a'ij pua'a tira'utaseij. Ayaa mu tyu'urihua'uraca'a tɨcɨn: ―¿Ti'itaani tevijra'a pueen amɨjna? Aɨ pu hui tihue'ijte'e ɨ aaca, ajta ɨ jaj, majta hui rá'antzaahua. 26 Matɨ'ɨj antacɨj, au mu a'ará'a au tɨ huatacá'a u Gadara. U jetze pujme'en e'eseijre'e u Galileeya. 27 Tɨ'ɨqui Jesús a'itáraa ɨ baarcu jetze. Aj pu i seij ra'antinajchaca'a. Au pu e'ema'acan ɨ chajta'ana jetze aɨjna ɨ a'atɨ. Tiyaaru'use pu tzajta'an seijre'e. Pu'uri a'atee tɨ cai tí'ityechajca aɨjna ɨ a'atɨ. Capu ajta chi'i jetze chajca'a. Au pu'u e'echajca'a a'u maj mɨ'ɨchite a'avá'anaamɨca. 28 Tɨ'ɨj raaseij aɨjna ɨ Jesús, an pu a'arajve ɨɨcajra'an jetze ɨ Jesús. Eecan pu huajijhuaca'a aɨjna ɨ a'atɨ. Aj pu i ayan tiraatajee ca'anin cɨme'e tɨcɨn: ―¿A'ini ti'itɨ petyaruuren ineetzi jemi, Jesús, ɨ pej yaujra'an pɨrɨcɨ ɨ Dioj tɨ tajapua e'eseijre'e? Ayaa nu hui ti'imuahuavii. Capej hui pueijtzi naata'acare'en. 29 Ayaa pu aɨn a'atɨ tiraatahuaviiri'i aɨjna ɨ Jesús aɨjna cɨme'e tɨ aɨn Jesús ari tiraataij aɨjna ɨ tiyaaru'u tɨ nu'u huiirajra'ani ɨ tevi jetze. Mu'i pu tiyaaru'u raatyeevi'i aɨjna ɨ a'atɨ. Majta aɨme ɨ tyaɨte ɨ maj aun e'echajca'a, aɨ mu ra'anajɨ'ɨquihua'a muajca'ara'ara'an jetze, majta ɨɨcajra'an jetze alaampi cɨme'e. Majta raatya'avaataca'a. Ajta aɨn ɨ tevi, tɨ'ɨj pɨ na'a pu irajtzá'ana'a a'alaampi, ajta me iyauruti a'u tɨ cai e'e ti'itɨ a'ini tiyaaru'u pu tzajta'an seijre'e. 30 Tɨ'ɨqui Jesús ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini pua'antyahuaa muaa? Ayaa pu tyu'utanyúu aɨjna ɨ a'atɨ tɨcɨn: ―I tyej sei vi'ira'a ara'ase. Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna cɨme'e ɨ maj mui'itɨ tzajta'an seijre'e ɨ tiyaaru'use. 31 Majta aɨme ɨ tiyaaru'use, eihua mu rájhuaviiri'i aɨjna ɨ Jesús tɨ ij aɨn cai hua'utaite maj á'ucɨɨnye tɨ e'etyacun a'u maj a'anami'i ɨ tiyaaru'use. 32 Meenti a vejli'i, tuiixute ma'acɨɨnye, aa mu tyaja'ucua'anen jɨri jetze. Majta aɨme tiyaaru'use, ayaa mu tirajhuaviiri'i maɨjna ɨ Jesús tɨ hua'uta'an mej mi tuiixute tzajta'a a'utyarute. Aj pu i hua'uta'a. 33 Matɨ'ɨj huiiraacɨ ɨ tevi jetze, matɨ'ɨj mi a'uruáachajraa ca'anin cɨme'e. Matɨ'ɨj mi a'utyajrupi ɨ tuiixute tzajta'a. Majta maɨn tuiixute a'uruáachajraa. Matɨ'ɨj mi ancaavatzɨ a'u tɨ ancatee. Matɨ'ɨj mi aata'a atyáavatzɨ. Matɨ'ɨj mi a'ujamɨ. 34 Majta aɨme ɨ maj hua'achaɨca'a ɨ tuiixute, matɨ'ɨj raaseij a'ij tɨ ti'itɨj huarɨj, aɨ mu a'uruáachajraa. Matɨ'ɨj mi hua'uta'ixaa ɨ tyaɨte chajta'a me e'eche, majta a'ɨmɨ maj a'uchaatɨme a'ij tɨ ti'itɨj huarɨj. 35 Matɨ'ɨj mi aɨme ɨ tyaɨte, au mu e'ire'enye mej mi raaseij. Matɨ'ɨj aun e'ire'enye a'u tɨ Jesús a'utyavaaca'a, au mu yá'utyau aɨjna ɨ a'atɨ ɨ mej jetzen huiiraacɨ aɨme ɨ tiyaaru'use. Au pu a'utácatii ɨ Jesús jemi. Pu'uri tí'ityechajca. Capu che'e rutɨmue'iraca'a. Matɨ'ɨj mi tyu'utatzɨn tyamua'a eihua. 36 Majta aɨme ɨ maj raaseij, aɨ mu tihua'uta'ixaa ɨ tyaɨte a'ij tɨ Jesús tiraahuaa aɨjna ɨ a'atɨ tiyaaru'use maj tzajta'an seijra'acaa. 37 Matɨ'ɨj mi naimi'i ɨ maj aun a'uchaatɨme tɨj na'a tɨ aun huatacá'a u Gadara, aɨ mu rájhuaviiri'i aɨjna ɨ Jesús, tɨ nu'u a'ura'ani a'ini eihua mu tyu'utatzɨn. Aɨj pu cɨn Jesús atyajraa ɨ baarcu jetze. Tɨ'ɨqui á'uraa. 38 Ajta aɨn ɨ a'atɨ tiyaaru'use maj jetzen huiiraacɨ, eihua pu rájhuaviiri'i aɨjna ɨ Jesús tɨ raata'an tɨ jamuan a'ura'ani. Ma ajta i cai, capu raata'a tɨ jamuan a'ura'ani. 39 Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pata'aj hui huara'ara'ani a'u pej e'eche pata'aj hua'uta'ixaate'en a'ij tɨ muaaruu ɨ Dioj, aɨjna cɨme'e tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e. Aj pu i á'uraa aɨjna ɨ a'atɨ. Tɨ'ɨqui nainjapua tɨj na'a aun tɨ huatacá'a ɨ chajta'ana jetze, aɨ pu hua'uta'ixaa a'ij tɨ ti'itɨ raaruu tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e aɨjna ɨ Jesús. 40 Tɨ'ɨj Jesús huara'araa yu jetze pujme'en, eihua mu tyaɨte ra'ancure'evi'itɨ. Muaataujtyamua'ave a'ini aɨ mu rachu'eva'acaa. 41 Cɨme'en pu'u Jesús aun a'ará'a, aj pu i saɨj ɨ a'atɨ á'ajtunutaca'a a vejli'i jemin ɨ Jesús. Ayaa pu antyahuaa tɨcɨn Jairo. Aɨ pu tie'ijta u teyujta'a. Tɨ'ɨqui aɨn raatahuaviiri'i tɨ Jesús a'uré'enyen jemin chajnan a'ini pu'uri nu'u a'ame'ere ɨ yaujra'an. Ajta aɨ pu'u caj pɨti'ijyauj jɨitacan. Ajta aɨjna ɨ yaujra'an, ayaa pu rajcha'ɨ a'achu cumu tamuaamuata'a japuan hua'apua ninye'ira'a. Tɨ'ɨqui Jesús á'uraa jamuan. Majta ɨ tyaɨte, eihua mu ajtyáxɨɨraca'a jemin. Tyamua'a mu tityá'acataca'a. 43 Meenti aɨn jɨita'a, aa pu ajta a'utyavaaca'a. Pu'uri a'atee a'achu cumu tamuaamuata'a japuan hua'apua ninye'ira'a tɨ ayan aɨjna cɨn ti'icui'i aɨjna cɨme'e tɨ ti'ira'asacara'a ɨ xuure'e. Capu ma'a a'atɨjca'a tɨ raayɨ'ɨtɨhua'a tɨ tiraahuaate'en. 44 Tɨ'ɨqui aɨn jɨita'a, huarita'an a'uré'enye. Aj pu i ra'ajtamuárej ɨ cɨɨxura'ara'an jetze. Cɨme'en pu'u ra'ajtamuárej, aj pu i huatyapua'araca'a tɨ uva'amɨ'ɨye ɨ xuure'e. 45 Tɨ'ɨqui Jesús ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ataani hui na'ajtamuarej? Naimi'i mu meyan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Canu inyaa. Matɨ'ɨj meyan tyu'utaxajtaca'a, aɨjna ɨ Pedro, aɨ pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Maeestru, eihua mu ajtyaxɨɨri ɨ tyaɨte mueetzi jemi. Majta á'ujtajche. 46 Ma ajta aɨn Jesús, ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―A'atɨ pu xaa na'ajtamuarej. Nyaa nu hui raamua'areeri'i tɨ'ɨj nyamuare'eri'ira'a huirajraa. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. 47 Ajta aɨn ɨ jɨita'a, aɨ pu raamua'areeri'i tɨ cai rɨ'ɨri tɨ huatauravaa. Tɨ'ɨqui e'ire'enye. Ruviváa. Aj pu i á'ajtunutaca'a jemin ɨ Jesús. Tɨ'ɨqui ayan tyu'utaxajtaca'a a'ini een cɨn ra'ajtamuárej me eijre'e majséiraca ɨ tyaɨte. Ajta ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna cɨme'e tɨ huaruj. 48 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Niyauj, papu'uri hui huarúj paɨjna cɨme'e pej tya'atzaahuate'e. Aricu, a'ura'a axaahua. 49 Auche'e pu ti'ixáatacaa tɨ'ɨj saɨj e'ire'enye tɨ hua'a jetze ajtyama'acan ɨ maj aun e'eche ɨ Jairo jemi, aɨjna tɨ tie'ijta u teyujta'a. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pu'uri huamɨ'ɨ a'ayauj. Aɨj paj hui cɨn cai che'e tira'antyú'uuni'ira'an mɨ maestru. 50 Tɨ'ɨj Jesús ayan tiraanamuajri'i, ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jairo tɨcɨn: ―Capaj ti'itzɨɨnya'a. Pata'aj tya'antzaahuate'en pana'a. Auche'e pu hui rujni. ―Ayaa pu tiraata'ixaa. 51 Matɨ'ɨj mi a'ucɨj. Matɨ'ɨj maun a'ará'a Jairo tɨ e'eche. Matɨ'ɨj maun a'uré'enye, capu hua'uta'a ɨ tyaɨte maj aun a'utyarute u chi'ita. Aɨme pu'u huata'a aɨjna ɨ Pedro, ajta aɨjna ɨ Juan, ajta aɨjna ɨ Jacobo. Ajta aɨme ɨ vaujsimua'ame'en ɨ tɨ huamɨ'ɨ, aɨme pu ajta huata'a. 52 Meenti maɨn ɨ tyaɨte a pua'aque maj a'utyáuuca'a, naimi'i mu ca'anin cɨn ruyeinyaca'a. Maujxaamɨstya'acaa micu. Ajta aɨn Jesús, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Caxu ruyeinya. Capu hui mɨ'ɨchi. Cutzu pu'u. 53 Matɨ'ɨj mi raatya'atzájraa a'ini májmua'areeraca'a tɨcɨn huamɨ'ɨ. 54 Tɨ'ɨqui Jesús ra'ajtamuárej ɨ pa'arɨ'ɨ ɨ muajca'ara'ara'an jetze. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Niyauj, ájchesi. 55 Tɨ'ɨqui xaijnyu'ucara'ara'an huara'araa ɨ jemin. Cɨme'en pu'u huara'araa ɨ jemin, aj pu i ajche. Tɨ'ɨqui Jesús ayan tihua'utaij ɨ vaujsimua'ame'en maj nu'u tiraamín. 56 Eecan mu naa rɨ'ɨ tira'utaseij ɨ vaujsimua'ame'en. Ajta aɨn Jesús, aɨ pu hua'uta'ijmɨjri'i maj cai a'atɨ ixaatya'a a'ij tɨ ti'itɨj huarɨj.

Lucas 9

1 A'anaj pu ayan huarɨj aɨjna ɨ Jesús. Aɨ pu hua'utajee aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. Aj pu tihuéijca aɨjna cɨme'e mej mi hua'utamuarite'en aɨme ɨ tiyaaru'use ɨ maj tyaɨte tzajta'a seijre'e, majta maj nu'u tihua'uhuaate'en tɨj na'a ti'ipua'amua ɨ cui'ini'ira'a ɨ maj cɨn ti'icucui'i ɨ tyaɨte. Jesús pu ajta hua'uta'a ɨ muáre'eri'ira'ara'an ɨ maj cɨn meyan tyu'uruuren. 2 Tɨ'ɨqui hua'utaityaca'a mej mi a'ucɨ́jxɨ'ɨn mej mi tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Dioj tɨ nainjapua tie'ijta. Ajta pu hua'utaityaca'a mej mi tihua'uhuaate'en ɨ mej ti'icucui'i. 3 Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Caxu ti'itɨ anyaɨ́'ɨn ɨ saj cɨn huataujvaɨre'en ɨ juye jetze, ni ti'itɨj jitzɨj, ca'ɨn ti'itɨ ca'ani na'ari ti'itɨ pan o tumin. Sajta hui, seij xu'u anpiin ɨ siicu'uri. Caxu hua'apuaca té'epiin. 4 ’A'u tɨ na'a saj a'aráiixa ajna a'u tɨ chi'i a'utyejvee, au xu u a'ateere asta sana'a cai á'ucɨɨnye aujna u chajta'a. 5 Ajta, ayaa xu hui huarɨni tɨ pua'a macai amua'ancure'evi'itɨn, satɨ'ɨj á'ucɨɨnye saujna u chajta'a, sajtáujrɨ'ɨpɨ'ɨn ɨ saj ajtáca'acáijme, sajta raatyaca'atzɨjxɨ'ɨn tɨ ij caaxɨn ɨ chuej. Aɨ mu hui cɨn ramua'areeran maj autyajturaa ɨ Dioj jemi. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 6 Matɨ'ɨj mi a'ucɨ́jxɨ nainjapua tɨj na'a aun tɨ huatacá'a. Nainjapua mu hua'uta'ixaa ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj hue'irajtuaani. Majta tihua'uhuaa ɨ tyaɨte. 7 Ajta aɨn ɨ Herodes, aɨjna tɨ tajtuhuan cɨn ti'ityavaaca'a, aɨ pu raamua'areeri'i a'ij mej ti'itɨj ruurajcaa. Capu a'ij tira'amitejtya'acaa a'ini seica mu meyan tí'ixajtacaa tɨcɨn: ―Pu'uri ajtahua'a a'itáraa aɨjna ɨ Juan aujna mej ya'ava'ana. 8 Majta seica meyan tɨcɨn: ―Pu'uri ajtahua'a huataseijre aɨjna ɨ Elías. Majta seica meyan tí'ixajtacaa tɨ nu'u seij pu a'itáraa hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a. 9 Ma ajta aɨn Herodes, ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Tyajta hui ra'antiveijchaca'a ɨ muura'an tyaɨjna ɨ Juan. Aɨj pu cɨn cai aɨn pueen. ¿A'atajqui na'a pueen aɨjna ɨ nyaj cɨme'en neyan ti'inamua? ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a. Ajta huataujtyese tɨ raaseij. 10 Majta maɨn ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, matɨ'ɨj mu'u pɨja'urá'avatzɨ, matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa maɨjna ɨ Jesús a'ij mej ti'itɨj huáruu. Tɨ'ɨqui aɨn hua'uvi'itɨ aɨme. Matɨ'ɨj mi a'ucɨj rujɨme'e aujna a'ahua'a chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Betsaida. 11 Majta maɨn ɨ tyaɨte, matɨ'ɨj raamua'areeri'i, au mu e'ire'enye a'u tɨ a'utyavaaca'a ɨ Jesús. Aɨ pu hua'ancure'evi'itɨ. Ajta tihua'uta'ixaa a'ij tɨ een aɨjna cɨme'e tɨ Dioj tie'ijta nainjapua. Ajta tihua'uhuaa ɨ mej ti'icúcui'ima'acaa. 12 Tɨ'ɨj huare'echuijxaraca'a, aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, aɨ mu e'ire'enye ɨ Jesús jemi. Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pata'aj hue'ire'itixɨ'ɨn ɨ tyaɨte mej mi a'ucɨ́jxɨ'ɨn tɨj na'a aun maj huachaatɨme u chajta'a, ajtahua'a ayée ɨmɨ maj huachaatɨme, mej mi maun tyu'unanan ti'itɨj maj raacua'ani, mej mi majta maun a'ucu'utzu a'ini capu hui ye'e ti'itɨ ayajna a'u tyaj a'utyáuu. 13 Ajta aɨn Jesús, ayaa pu tihua'utaixaa tɨcɨn: ―Sata'aj muan tihua'umín. Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aii tu'u ticha'ɨ a'achu cumu anxɨvica ɨ pan, tyajta hua'apuaca ɨ hue'ite, ca'ɨn tyej tyaja'uvá'ananan ɨ maj cɨn ti'icua'ani naijmi'i. ―Ayaa mu tiraata'ixaa. 14 Majta aɨme ɨ tyetyaca, ayaa mu ara'ase a'achu cumu anxɨj vi'ira'a. Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a tɨcɨn: ―Miche'e a'ujrá'asen ɨ tyaɨte, muaacua jetze mua'arástɨmá'a, meyee majta meyee. 15 Matɨ'ɨj mi meyan huarɨj. Majta ɨ tyaɨte, naimi'i a'ujrá'asaca'a. 16 Aj pu i Jesús, ra'ancuraɨ'ɨpɨ'ɨ ɨ pan, ajta ɨ hue'ite. Aj pu i ute'e a'unyeeraca'a. Rɨ'ɨ pu tiraata'a ɨ Dioj. Ajta, autyejche tɨ ra'antitaaraxɨ'ɨn ɨ pan, ajta ɨ hue'ite. Aj pu i hua'utaɨ'ɨpɨ'ɨ aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Matɨ'ɨj mi autyajhuii maj ha'uraɨ'ɨpɨ'ɨte'en ɨ tyaɨte. A'atzu mu a'atee maj hua'uraɨ'ɨpɨ'ɨte'esin ɨ pan, majta ɨ hue'ite. 17 Naimi'i mu tyu'ucuaa. Tyamua'a mu tityáaju'uxai. Majta aɨme ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a, mauche'e majta tya'ava'ɨstya'axɨ sicɨri jetze maɨjna tɨ tya'avá'aturaa. Ajta aɨn ɨ sicɨri, ayaa pu tya'ará'asaca'a a'achu cumu tamuaamuata'a japuan hua'apua. 18 A'anaj pu ayan tyuju'urɨj. Au pu a'ahua'a Jesús tényuusima'a rusaɨj. Aɨ mu raseijracaa ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Ayaa pu tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini meti'ixa ɨ tyaɨte a'atɨ nyaj pueen inyaa? 19 Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Seica meyan ti'ixa tɨcɨn muaa pa nu'u paɨn pueen aɨjna ɨ Juan tɨ hua'amuaɨ'ɨhuacara'a. Majta seica meyan tɨcɨn muaa pa nu'u paɨn pueen aɨjna ɨ Elías tɨ ajmi'i seijra'acaa. Majta seica meyan tɨcɨn saɨj pu nu'u a'itáraa hua'a jemi ɨ mɨ'ɨchite tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a. 20 Aj pu i ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―Ari muan, ¿a'ini seti'imua'atze a'atɨ nyaj pueen? Ajta aɨn ɨ Pedro, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Muaa pa hui paɨn pueen ɨ Cɨriistu'u tɨ Dioj an muja'ujra ɨ ɨpuari japua. 21 Ajta aɨn ɨ Jesús, eihua pu huéijca maj nu'u cai a'atɨ ixaatya'a a'atɨ tɨ pueen. 22 Ajta Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa pu tyu'ujxe'eve'e ineetzi jemi, i nyaj nyajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte nyej ni inyaa eihua rajpueiitzi na'ara'ani. Majta aɨme ɨ hua'avaujsi, majta aɨme ɨ mej tie'ijta u teyujta'a, majta aɨme ɨ mej ti'imua'ata ɨ yu'uxari jetze tɨ Moisés ra'uyu'uxaca'a, naimi'i mu hui nyetíti. Majtá nyeje'icatan. Ajta, tɨ'ɨj tyauuma'aca hueica xɨcaj, na'itamej hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite nyej ni ruuri na'ara'ani. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 23 Tɨ'ɨqui ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a a'atɨ raxe'eva'a tɨ á'ucha'acanye'en nyaa jamuan, ayaa pu ruxe'eve'e tɨ aɨn anacaican ma ruuraini a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ ru tzajta'a. Ajta e'eyan che'e aɨn huataura'an tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame tɨ ayan che'eta na'a tirajpueiitzi a'ara'ani nyatɨj hui inyaa tirajpueiitzi na'ara'ani. Che'e aɨn ajta ayan huarɨni a'ij nyej ti'ijxe'eve'e inyaa, tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame. 24 ’Ayaa pu'u, tɨ pua'a a'atɨ aɨjna cɨn ti'itesa'a tɨ nain ti'ijsaɨre'en tɨj na'a pua'amua yen ti'iseijre'e tɨ'ij ruxaahua chaa a'ara'ani, aru tɨ pua'a ari huamɨ'ɨni, capu che'e a'ij tiraatyavaɨre'esin aɨjna tɨ tí'ijcha'ɨ. Ajta tɨ pua'a a'atɨ huamɨ'ɨni aɨjna cɨme'e tɨ na'ara'astijre ineetzi, aɨ pu xaa hui auche'e ratyauuni ɨ ruxaijnyu'uca tɨ auj ruuricaa. 25 ’Ahuii, ¿a'ini tyajamua'amitejte'e muejmi? ¿A'ini ti'itɨ tiraatyava'ɨri ɨ a'atɨ tɨ nain huamué'itɨn tɨ ayan seijre'e iiyan chaanaca japua tɨ pua'a e'eyan ya'uraini aɨjna ɨ a'atɨ ɨ ruxaijnyu'uca tɨ auche'e ruuricaa? Capu hui a'atzu ti'itɨ a'ij tiraatyava'ɨri, tzɨte'e. 26 ’Tɨ pua'a a'atɨ ti'itevi'ira'a neetzi jemi ca'ɨn a'ij nyej ti'ixa, inyaa i nyaj nyajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte, ayaa nu hui che'eta nyana'a tyu'utatévi'ira'ata ɨ jemin ajna xɨcajra'a nyej jetzen yava'acányejsin. ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Ajna nu xaa yava'acányejsin, neti'ityavaa nu na'ame ti'itɨj Rey cɨme'e. Ayaa nu che'eta nain cɨn te'entinmua'areera na'ame tɨj ɨ niya'upua. Nyajta nu huataseijre'esin hua'a jamuan ɨ mej ti'ivaɨre'e ɨ tajapua. Huapɨ'ɨ pu hui naa seira'a a'ame mej mi naa rɨ'ɨ tinya'utaseij ɨ tyaɨte. 27 ’Ayaa nu hui tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, seica maj ya huatyáuu ayajna, camuu xɨ cui'ini silu matɨ'ɨj anacaican raseijran tɨ Dioj tyu'utaijta iiyan chaanaca japua. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 28 Tyauuma'aca a'achu cumu arahueica xɨcaj tɨ Jesús ayan tyu'utaxajtaca'a, aj pu i aɨme a'uví'itɨ, aɨjna ɨ Pedro, ajta aɨjna ɨ Juan, ajta aɨjna ɨ Jacobo. Matɨ'ɨj mi anticɨj ɨ jɨri japua. Tɨ'ɨqui Jesús autyejche tɨ huatejnyuuni. 29 Tɨ'ɨj auj tyenyuusima'a, aj pu i saɨque huaujruu aɨjna ɨ Jesús ɨ runyeerime jetze. Tyamua'a pu naa tyu'utyacueinaraca'a ɨ cɨɨxura'ara'an. Ayaa pu ti'ityátaave'e cumu metyamaxcava'ara. 30 Matɨ'ɨj mi hua'apua huataseijre jamuan ɨ Jesús. Ai mu aɨn pueen aɨjna ɨ Moisés tyaacan, ajta aɨjna ɨ Elías. 31 Huapɨ'ɨ mu naa seijra'acaa. Majta jamuan tí'ixajtacaa aɨjna ɨ Jesús. Aɨj mu cɨn tyú'urixaatya'acaa aɨjna ɨ tɨ cɨn araurastejsin ajna Jerusalén, tɨ aɨn huamɨ'ɨni ajna. 32 Ajta aɨn ɨ Pedro, majta ɨ maj hua'apua ɨ maj a'utyáuuca'a jamuan, eihua mu cu'utzíjcucaa. Matɨ'ɨj huajɨ, matɨ'ɨj mi hua'useij aɨme ɨ tyetyaca ɨ maj aa huatyáuuca'a jamuan ɨ Jesús. Majta raaseij a'ij tɨ eenya'a ɨ Jesús tɨ eihua huapɨ'ɨ naa seijra'acaa. 33 Matɨ'ɨj meri a'ucɨɨnicu aujna tɨ a'utyejvee ɨ Jesús aɨme maj hua'apua ɨ tyetyaca, aj pu i ayan Pedro tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Maestru, naa pu xa'apɨ'ɨn tyej ya huatyáuu. Tiche'e hui hueicaca huataahua, ɨnaamua, seij tɨ mueetzi a'a a'ame, ajta seij, Moisés tɨ ra'a a'ara'ani, ajta seij, Elías tɨ ra'a a'ara'ani. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Pedro a'ini capu a'ij ra'amitejtya'acaa. 34 Tɨ'ɨj auj ti'ixáatacaa, aj pu i aitɨri huataseijre. Aj pu i hua'a jetze rájrupi. Tɨ'ɨj hua'a jetze rájrupi, matɨ'ɨj mi tyu'utatzɨn aɨme ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a. 35 Tɨ'ɨqui nyuucari a'icánamuajre ɨ jaitɨri tzajta'a, ayan tɨcɨn: ―Ai pu hui aɨn pueen ɨ niyauj, ɨ nyaj ra'antihuau. Sata'aj raanamua. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a. 36 Tɨ'ɨj ayan tyu'utaxaa, an pu a'utyaváa a'araa rusaɨj aɨjna ɨ Jesús. Majta aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, aɨ mu ru'utya'a ɨ ru tzajta'a. Camu a'atɨ huata'ixaa a'ij mej tyu'useij. 37 Yaa ruijmua'a yee, matɨ'ɨj meri acaacɨj ɨ jɨri japua, eihua mu tyaɨte ra'antinajchaca'a. 38 Meenti seij pu a'utyavaaca'a hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte. Aɨ pu raatajé tɨcɨn: ―Maeestru, eihua nu hui muahuavii paj ya'utyeeseij ɨ niyauj, a'ini aɨ nu'u caj ti'ijyauj. 39 Xaijnyu'ucari tɨ a'ij pua'a een, aɨ pu hui rájviivi'i. Aɨj pu cɨn, eihua rujijhuave'e ɨ pa'arɨ'ɨ. Ajta eihua pu hua'aruri rata'aca ɨ jetzen. Aɨj pu cɨn áijjaamɨxcue'ire'e ɨ ruteni jetze. Cɨj pu'u tirata'aca tɨ ruxaahua rɨ'ɨ me tyaja'ucha'acane'en. Pu'uri ra'apua'arite'esin. 40 Nyahua'uhuaviiri'i hui nyaɨme ɨ maj a jamuan á'ujhua'an maj raatamuarite'en tɨ tzajta'an seijre'e. Majta cai raayɨ'ɨtɨhua'a. ―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ a'atɨ. 41 Ajta aɨn Jesús, ayaa pu tyu'utanyúu: ―Muan mɨ sej iiji huátyaamua, caxu hui tya'atzaahuate'e, mɨ sej a'ij pua'a ti'ityetyaɨte. ¿A'achuni ruxe'eve'e nyej a'ateeri muejmi jemi nyej ni rɨ'ɨ amuaaruuren? Ma ave'evi'itɨchi mɨ pa'arɨ'ɨ. 42 Tɨ'ɨj auj e'eve'ema'acaa, aɨ pu tiyaaru'u ra'itarai a chuaata'a, ajta hua'aruri raata'a. Aru aɨn Jesús, aɨ pu ra'ajtya'axɨ ɨ tiyaaru'u. Aj pu i tiraahuaa ɨ pa'arɨ'ɨ. Ajta raatatui ɨ taatajra'an. 43 Majta naimi'i mu naa rɨ'ɨ tira'utaseij aɨjna cɨme'e tɨ Dioj ayan raaruu aɨjna tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e. Matɨ'ɨj mauj a'ij tyaja'useijracaa ɨ tyaɨte maɨjna cɨme'e a'ij tɨ Jesús huarɨj, ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. 44 Ayan tɨcɨn: ―Rɨ'ɨ xu'u muan tiraanamua. Ayaa pu hui ti'inyaruuren ineetzi, i nyaj nyajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte. Aviitzi mu cɨn neetzi tyu'utatuire'esin hua'a jemi ɨ tyaɨte. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 45 Majta maɨn ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, camu yau'eitaa mua'araa a'ij tɨ huataujmua'a ɨ nyuucari tɨ raataxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús, silu huatauravaataca'a mej mi cai yau'eitaa mua'ara'ani. Majta mu ti'itzɨɨnya'acaa. Aɨj mu cɨn cai raataihua'uri'i maɨjna cɨme'e a'ij tɨ huataujmua'a. 46 A'anaj pu ayan tyuju'urɨj. Aɨme ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a, aɨ mu a'utyajhuii mej tyujreeve aɨjna cɨme'e yee a'ataani eitze'e va'acan cɨn ti'ityejvee ityan tyaj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. 47 Ajta aɨn Jesús, aɨ pu ramua'areeraca'a a'ij mej ti'imuajcaa ɨ rutzajta'a. Aj pu i pa'arɨ'ɨ avé'evi'itɨ. Tɨ'ɨj i a vejli'i raatéjche a'u tɨ a'utyejvee. 48 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―A'atɨ tɨ na'a tɨ ra'ancure'evi'itɨn aijna i pa'arɨ'ɨ nenyuucajtze'e, aɨ pu hui ajta na'ancure'evi'itɨn ineetzi. Ajta aɨn tɨ na'ancure'evi'itɨn ineetzi, aɨ pu ajta ra'ancure'evi'itɨn aɨjna tɨ tinaataij. Ayaa pu'u ti'en a'ini aɨjna tɨ eitze'e cɨle'enye'en cɨn ti'ityejvee muan mɨ sej nyaa jamuan á'ujhua'an, ɨ Dioj jemi, aɨ pu hui eitze'e va'acan cɨn ti'ityejvee cai maa a'atɨ. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 49 Ajta aɨn ɨ Juan, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Maeestru, a'atɨ tu a'useij tɨ hua'amuaritya'acaa ɨ tiyaaru'use maj hua'a tzajta'a seijre'e ɨ tyaɨte. Anyuucajtze'e pu cɨn hua'amuaritya'acaa. Tyajta ityan, tyan tu hui raata'ijmɨjri'i tɨ cai ayan rɨjcaa, a'ini capu tejmi jetze ajtyama'acan. 50 Tɨ'ɨqui ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Caxu ra'ijmɨjra a'ini a'atɨ tɨ na'a tɨ cai a'ij a'amuaruure, aɨ pu xaa a'amuavaɨre'e. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 51 Tɨ'ɨj ari vejli'itaca tɨ tyaja'ure'enyejsin ajna xɨcajra'a tɨ jetzen Dioj ra'avi'itɨn ɨ tajapua, Jesús pu raaxa'apɨ'ɨntare nain cɨme'e tɨ aun a'ujnyén anti Jerusalén. 52 Seica pu huataityaca'a mej mi anacai a'ujnyén. Aa mu a'ará'a chajta'a a'u maj huachaatɨme aɨme Samaariya tɨ e'ema'acan. Au mu a'atanye mej mi rɨ'ɨ tyu'uruuren a'u maj a'aráiixa. 53 Majta aɨme ɨ maj aun e'echajca'a, camu ra'ancure'evi'itɨ maɨjna ɨ Jesús, a'ini mu'uri ramua'areeraca'a tɨcɨn Jerusalén pu a'ujnyejsin. 54 Majta aɨme ɨ maj hua'apua, aɨjna ɨ Jacobo, ajta aɨjna ɨ Juan, matɨ'ɨj raamua'areeri'i, ayaa mu tiraataihua'uri'i maɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Tavastara'a, ¿a'ini hui peti'ijxe'eve'e tej ti teyan huarɨni? ¿Ni tyaraataijte'en ɨ Dioj tɨ ute'e ye'icáxɨre'en ɨ taij tɨ cɨn hua'ucui'ini naijmi'ica, matɨj mana'a ayan maj huachaatɨme? ―Ayaa mu tiraataihua'uri'i. 55 Aj pu i Jesús pɨ a'ure'eve. Aj pu i hua'ajtya'axɨ. Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ca xu hui ramua'aree ti'itɨ tɨ xaijnyu'ucara'ara'an ayan ca'anijra'a tyajamuaata'aca sej si seyan tyu'utaxaj. 56 A'ini inyaa, i nyaj nyajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte, canu hui nyaɨjna cɨn mu a'uve'eme nyej ni hua'antipua'arite'en ɨ tyaɨte, silu aɨj nu cɨn mu a'uve'eme nyej ni hue'irajtuaani. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. Majta a'ucɨj. Majta seij chajta'ana jetze a'atanye. 57 Matɨ'ɨj mauj huaju'ucaa ɨ juye jetze, seij pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyaa nu hui a jamuan a'uma'a na'ame a'u tɨ na'a pa á'umej. 58 Jesús pu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Aɨme ɨ jarachuiise, au mu hui u'uche a'u tɨ aucúcu'unijmee. Majta aɨme ɨ pina'ase, pi'ista jetze mu tyu'uritu'aatya. Me nyajta inyaa, i nyaj nyajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte, canu huateechi'i a'u nyaj a'utacuti. 59 Jesús pu seij huataij ɨ tevi tɨcɨn: ―Pata'aj á'ucha'acanye'en nyaa jamuan. Ajta aɨn tyaata'a, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Niche'e nya'u ya huatacati asta cai huamɨ'ɨni ɨ nitaata nyej ni ra'ava'anan a'ij tej ti'ijrɨ'ɨre ityan. Aj nu xaa a jamuan á'ucha'acanya'a na'ame. 60 Jesús pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Miche'e maɨn ra'ava'ana ɨ mɨ'ɨchi aɨme ɨ hua'axa'a mɨ'ɨchite maɨjna cɨme'e ɨ maj cai ramua'ate ɨ Dioj. Pajta muaa, aricu a'ura'a pej pi ɨ nyuucari hua'uta'ixaate'en tɨ cɨme'en raxa ɨ Dioj tɨ nainjapua tie'ijta. ―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 61 Ajtahua'a seij pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyavastara'a, nyaa nu hui a jamuan á'ucha'acanya'a na'ame, aru nyauj mi'i u a'atanen nye e'eche nyej ni hua'utataujte'en ɨ ne'ihuaamua'a, nyajta ɨ nyavaujsimua'a. 62 Ayaa pu tyu'utanyúu aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Aɨjna ɨ a'atɨ tɨ autyejche tɨ ti'imuare'e, tɨ pua'a ari e'ita'a uma'aca ajta raatyaxaahua, aɨ pu hui cai ti'itɨj vaɨre'e jemin ɨ Dioj tɨ nainjapua tie'ijta.

Lucas 10

1 A'atzu a'ateevi'i, Jesús pu ajtahua'a seica avá'ajajpuaxɨ ɨ maj ayan pua'amuaca a'achu cumu hueicate japuan tamuaamuata'a ara'ase. Aɨ pu hua'utaityaca'a hua'apuacajme'en mej mi anáatyá'a u mua'ara'asti nainjapua a'u tɨ na'a maj huachaatɨme, a'u tɨ Jesús huája'amuáarenche'e. 2 Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Mui'itɨ mu'uri tɨn á'ujca'ane tɨ Dioj tihua'utaijte'en, aru camu mui'i aɨme ɨ maj aɨjna cɨn ti'ivaɨre'e mej tihua'uta'ixaate'en ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj hue'irajtuaani. Aɨj xu hui cɨn seyan tiraatahuavii ɨ tavastara'a tɨ jemin tyu'utatuire'esin naijmi'ica cɨme'e ɨ mej tya'atzaahuate'e, tɨ aɨn tyajamuaataijte'en saj a'ucɨ́jxɨ'ɨn nainjapua a'u mej e'eseijre'e. 3 ’Sericu muan. Ayaa nu hui tyajamuaataijte'esin sej si hua'a tzajta'a á'ujhua'anye'en ɨ tyaɨte. Ayaa xu seira'a xa'aju'un matɨj canya'axɨ maj hua'a tzajta'a á'ujhua'an ɨ jɨɨra'ave. 4 Caxu hui ca'ani te'epin saj tumin tzajta'a uca'an, caxu sajta ca'ani te'epin saj yu'ujcɨɨxu tya'uca'an, caxu sajta yu'ujca'acái tyaɨ'ɨpɨ'ɨn. Caxu a'atɨ taujtya'a ɨ juye jetze. 5 Satɨ'ɨj chi'ita utyarutya, mi'i saj seyan tiraatataujte'en yee: “Rɨ'ɨ xu yee tí'itechajca.” 6 ’Sajta tɨ pua'a aun e'eseijre'e seij ɨ tevi tɨ xaa rɨ'ɨ tí'iche, aɨ xu hui huatyaturaasin jemin ɨ saj cɨn raatataujte. Na'ari cai, ajtahua'a huatyaturaasin muejmi jemi ɨ saj cɨn raatataujte. 7 ’Au xu e'eteere ajna chi'i jetze a'u saj a'aráiixa. Ti'itɨ tɨj na'a maj tyaja'amuamin, aɨj xu hui huacua'ani, sajta raaye'en. Ayaa xu huarɨni a'ini ayaa pu tiraavijte'e mej tiraanajchite'en aɨjna tɨ ti'imɨjhuaca. Caxu á'ujhua'anye'en meyee sajta meyee hua'ache. 8 ’Satɨ'ɨj saun a'utyarute seij jetze ɨ chajta'ana, tɨ pua'a aɨme majamua'ancuré'evi'itɨn, ayaa xu huarɨni. Ti'itɨ maj an amuaajá'ujmuaniira, aɨj xu huacua'ani. 9 Sata'aj sajta tihua'uhuaate'en aɨme ɨ mej ti'icucui'ijmee. Sajta hui seyan hua'uta'ixaate'en yee pu'uri tɨmua'a tyaja'ure'enyejsin tɨ Dioj nainjapua tyu'utaijta iiyan chaanaca japua. 10 ’Na'ari, tɨ pua'a macai amua'ancure'evi'itɨn satɨ'ɨj ara'asti seij jetze ɨ chajta'ana, ayaa xu caaye jetze á'ujhua'anye'en. Ayaa xu hui tihua'uta'ixaate'en yee: “Aɨjna ɨ chuej, tɨ muiiní tɨ ajtavi'itaxɨ ɨ taca'acai jetze, iiya tɨ chajta'a ma'acan, aɨj tu huatyaca'atzɨjxɨ'ɨsin sej si raamua'aree saj va'acan cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. Capu amɨn a'ij sej seri tyu'uruu. Auche'e pu yaraiixa a'anaj tɨ tyaja'ure'enyejsin tɨ Dioj tyu'utaijta nainjapua iiyan chaanaca japua.” Ayaa xu hui tihua'uta'ixaate'en. 12 ’Ayaa nu hui tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e. Ajna xɨcajra'a jetze tɨ'ɨj yaraiixa ɨ Dioj tɨ ij aɨn hua'uxɨjte'en, eitze'e mu hui rajpueitzi mua'aju'un aɨme ɨ maj cai amua'ancure'evi'itɨ aujna chajta'a maj cai aɨme ɨ maj Sodoma e'echajca'a. 13 ’Mɨ saj hui Corazín e'ema'acan, sata'a huataujxaamɨste'en. Sajta muan, mɨ saj Betsaida e'ema'acan, sata'a sajta huataujxaamɨste'en, a'ini muejmi tzajta'a, eihua nu neyan huarɨj tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e. Ma sajta muan, caxu na'ancure'evi'itɨ. Aru tɨ pua'a neyan huárɨniiche'e hua'a tzajta'a aɨme ɨ mej mejmi'i Tiro a'uchaatɨma'acaa o hua'atzajta'a aɨme ɨ mej mejmi'i Sidón e'echajcaa a'ij nyej neri huarɨj muejmi jemi, aɨ mu hui mejmi'i saɨque tyu'umuá'a a'ame'enche'e. Aɨ mu meyan ucaujchejtya'axɨ'ɨnche'e maɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn custaa tí'ita'ahuaca. Aɨ mu hui majta nasi caujhuaate'enche'e, majta meyan eenya'a maj a'ujra'aseche'e mej mi raamua'aree ɨ seica ɨ tyaɨte mej meri saɨque tyu'umuá'a. 14 ’Aru muan, eitze'e xu hui rajpueiitzi xa'aju'un macai aɨme ajna xɨcajra'a jetze tɨ Dioj ayan tihua'axɨjte'en. 15 ’Ari muan, mɨ saj Capernaum e'ema'acan. ¿A'ini tyajamua'amitejte'e muejmi? ¿Ni qui Dioj pu amua'avi'itɨn u ute'e? Capu hui tzɨte'e, silu Dioj pu muaja'ucahua'axɨjsin tyeta'ɨmɨ ɨ chaanaca jete aɨjna cɨme'e saj cai na'ancure'evi'itɨ. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. 16 Ajtahua'a pu ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ tɨ hua'utaityaca'a tɨcɨn: ―Aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan a'amuanamua, aɨ pu hui ajta nyanamua ineetzi. Ajta aɨjna ɨ a'atɨ tɨ amuaatíti, aɨ pu ajta nyetíti ineetzi, ajta, aɨ pu hui ratíti aɨjna tɨ tinaataij ineetzi. 17 Matɨ'ɨj mi a'ucɨ́jxɨ aɨme ɨ maj hueicate japuan tamuaamuata'a ara'ase. Matɨ'ɨj uve'enyajxɨ, eihua mu rutyamua'ava'acaa. Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tavastara'a, majta aɨme ɨ tiyaaru'u, aɨ mu majta ta'ará'astijre'e tyatɨ'ɨj ityan tihua'utaij anyuucajtze'e. 18 Ayaa pu tyu'utanyúu aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Nyaa nu raaseij nyaɨjna ɨ Satanás tɨ'ɨj aɨn u e'icajve u ute'e. Ayaa pu hui tyeje'icajve cumu maj tyámaxcɨva'ara'an. 19 ’Nyajta inyaa, nu'uri tyajamueijca nyaɨjna cɨme'e saj hua'ave'etziinaxɨ'ɨn saɨme ɨ cu'ucu'use, ajta saɨme ɨ tyaxcate sej si tyu'utyamue'itɨn. Nyajta nu hui tyajamueijca sej si tyu'uytyamue'itɨn nain cɨme'e ɨ hua'amuare'eri'ira'a aɨme ɨ maj amuajchaɨre'e. Capu ti'itɨ a'ij á'amuaruuren. 20 ’Ma sajta muan, caxu hui saɨjna cɨn huataujtyamua'ave'en ɨ maj amua'arástijre'esin ɨ tiyaaru'use silu ayaa xu saɨjna cɨn tityaataujtyamua'ave'en, ee xaa nya'u, tɨ ari a'ayu'usi'i tajapua a'ij saj hui antya'aruu sej si saun a'utyaturan tɨj na'a rusen cɨme'e. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 21 Ajna'ɨmɨ, eihua pu huataujtyamua'ave aɨjna ɨ Jesús aɨjna cɨme'e tɨ huatyajturaa jemin ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Ayaa pu tyu'utejnyuu tɨcɨn: ―Eihua nu rɨ'ɨ timuaata'asin, mɨ paj niya'upua, mɨ pej tie'ijta u tajapua, pajta iiyan chaanaca japua. Ayaa nu hui een cɨn rɨ'ɨ timuaata'asin a'ini muaa pa raatyá'avaata aijna ɨ nyuucari mej mi cai yau'eitaa mua'araa aɨme ɨ maj eihua raayɨ'ɨtɨ, majta aɨme ɨ maj eihua tyu'ujmua'ate. Pajta muaa tihua'utaseijrate'e aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i. Ee xaa nya'u, mɨ paj niya'upua, ayaa pu hui mua'aránajchaca'a. 22 ’Nain pu cɨn tineijca ɨ niya'upua. Capu a'atɨ ramua'aree a'atɨ nyaj yaujra'an pueen. Aɨ pu'u ramua'aree ɨ niya'upua. Capu a'atɨ ajta ramua'aree a'atɨ tɨ pueen ɨ niya'upua. Nyaa nu'u hui ramua'aree i nyaj yaujra'an pueen. Majta aɨme ramua'areeran ɨ nyaj hua'utaseijrate'esin nyexe'evi'ira'a cɨme'e. ―Ayaa pu tyu'utejnyuu. 23 Tɨ'ɨqui hua'antaseirajraa ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Rujɨme'e pu hua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Eecan pu hui rɨ'ɨ tyajamuaata'a aɨjna cɨme'e ɨ sej seri ti'iseij. 24 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Aɨme ɨ maj ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan, majta aɨme ɨ mej títatyatyá'acaa rey cɨme'e, mui'itɨ mu raxe'eva'aca'a maj raaseij a'ij sej ti'iseij muan. Majta eihua mu raxe'eva'aca'a maj raanamua a'ij sej seri ti'inamua. Aru capu hui ayan tihua'ucɨ'ɨ. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 25 A'anaj pu ayan huarɨj. Saɨj pu ajche, tɨ ti'imua'ata ɨ yu'uxari jetze tɨ Moisés ra'uyu'uxaca'a. Ayaa pu tí'ityesa'aca'a aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan tiraacuanamua tɨ ij aɨn Jesús ti'itɨj cɨn aiira'ɨtzen. Ayan tɨcɨn: ―Maeestru, ¿ti'itani ruxe'eve'e nyej neyan huarɨni tɨ ij naacɨ'ɨti ineetzi nyaj ruuri na'ara'ani rusen cɨme'e aujna a'u tɨ Dioj e'eseijre'e? 26 Ayaa pu tyu'utanyúu aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―¿A'ini te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze? ¿Ti'itaani pa'ujijve paɨjna jetze ɨ yu'uxari? 27 Aj pu i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pata'aj nu'u peyan rɨ'ɨ tirajcha'ɨ aɨjna ɨ tavastara'a ɨ taDioj nain cɨme'e ɨ a'a tzajta'a, pajta nain cɨme'e a'achu paj caj tya'aca'anye ɨ a'axaijnyu'uca jetze, pajta nain a'axe'evi'ira'a cɨme'e, ajta á'amuá'areeri'ira'a cɨme'e. Ajtahua'a pu seij seijre'e tɨ cɨn ayan yee pata'aj nu'u hui peyan che'eta pana'a rɨ'ɨ tirajcha'ɨ ɨ axa'aj tevi patɨj muaa asaɨj ti'itiá'acha'ɨ. 28 Jesús pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Xa'apɨ'ɨn paj tiraataxajtaca'a. Tɨ pua'a peyan huarɨni, a'ij paj hui tiraataxajtaca'a, paruuri paj pua'ame rusen cɨme'e a'u tɨ Dioj e'eseijre'e. 29 Ajta aɨn tɨ ti'imua'ataca, aɨ pu raxe'eva'aca'a mej mi raamua'aree ɨ tyaɨte tɨ cai a'anaj autyajturaa ɨ Dioj jemi. Aɨj pu cɨn, ayan tiraataihua'uri'i aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―¿A'atani pueen ɨ nyaxa'aj tevi? 30 Ajta aɨn Jesús, ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―A'atɨ pu nu'u Jerusalén a'arajraa. Au pu nu'u hui a'ucama'aca u Jericó. Matɨ'ɨj nu'u mi nahua'ari ra'antinajchaca'a. Metira'ari'iri'i ɨ cɨɨxura'ara'an. Majta raatyaavajxɨ. Matɨ'ɨj nu'u mi a yauuté ɨ juye jetze. Pu'uri á'ame'erajcaa. Majta nu'u maɨn nahua'ari a'ucɨj. 31 ’A'atzu a'ateevi'i, tɨ'ɨj nu'u i saɨj a'ucama'aca juye jetze. Puaari pu hui pueen aɨjna. Tɨ'ɨqui raaseij tɨ á'ame'erajcaa. Aa pu nu'u ɨmɨ a'atanyaan ɨ juye. Ajta nu'u mu á'umej. 32 ’Ajtahua'a pu nu'u saɨj anna a'ucama'aca. Aɨ pu nu'u aɨn pueen saɨj tɨ Leví tyaacan jetze ajtyama'acan. Aɨ pu ajta ti'ivaɨra'acaa hua'ateyujta'a. Tɨ'ɨj aun a'ucáanye a'u tɨ aucá'a ɨ tɨ á'ame'erajcaa, aɨ pu ajta nu'u hui raaseij. Ayaa pu che'eta na'a huarɨj. Aa pu nu'u ɨmɨ tanyaa. Ajta nu'u mu á'umej. 33 ’Ajtahua'a pu nu'u saɨj a'ucama'aca. Ai pu nu'u aɨn pueen saɨj tɨ seij chuejra'a japua e'ema'acan tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Samaariya. Tɨ'ɨj aj a'ucama'aca, aɨ pu nu'u a'ucáanye a'u tɨ aucá'a aɨjna tɨ a'ame'ere. Tɨ'ɨj raaseij, aɨ pu nu'u rá'ancu'uvajxɨ. 34 ’Tɨ'ɨj nu'u i jemin a a'ire'enye. Aj pu i racaaja'usi a jetzen a'u tɨ tyaja'apueijti'ihuaca'a aɨjna cɨme'e ɨ aceiti, ajta u viinu. Ajta nu'u raare'icataxɨ a'u tɨ tyaja'apueijti'ihuaca'a. Aj pu nu'u i ra'ava'ara rucɨi japua ɨ puuru'u. Tɨ'ɨj nu'u i ya'uvi'itɨ, ajna a'ahua'a a'u maj a'asaca ɨ maj puasaaruve'e. Au pu nu'u yáuutuaa. Tyamua'a pu nu'u hui raaxa'apuei. 35 ’Yaa ruijmua'a yee, aɨ pu nu'u hui ru'itaɨ'ɨpɨ hua'apuaca ɨ tumin. Ajta raataɨ'ɨpɨ'ɨ aɨjna tɨ antyujmua'aree aɨjna cɨme'e ɨ chi'i. Ayaa pu nu'u tiraata'ixaa tɨcɨn: “Pata'aj rɨ'ɨ tiraaxa'apuei. Nyajta inyaa, nyatɨ'ɨj uvé'enyen, aj nu yeehui muaata'asin nain a'achu paj caj tiraaxɨjte huaatari cɨme'e, ajta ti'itɨ tɨ huacuaa.” Ayaa pu nu'u hui tiraata'ixaa, aɨjna ɨ Samaariya tɨ e'ema'acan. 36 Ajta aɨn Jesús, ayaa pu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini timua'amitejte'e, aime ɨ maj hueica, a'ataani eenya'a aɨn pɨrɨcɨ tɨ rɨ'ɨ ti'ityevistaa a'araa amɨjna jemi ɨ ruxa'a tevi ɨ mej tiraanahue'iri'i ɨ nahua'ari? 37 Ajta aɨn tɨ ti'imua'ataca ɨ yu'uxari jetze tɨ Moisés ra'uyu'uxaca'a, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ayej nya'ase tɨ aɨn tɨ rá'ancu'uvajxɨ, ai pu aɨn pueen ɨ tɨ xa'apɨ'ɨn ti'itevi aɨjna jemi ɨ ruxa'a tevi. Jesús pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aricu hui, pata'aj peyan huarɨni a'ij tɨ aɨn huarɨj. 38 Ajta aɨn Jesús, majta aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, matɨ'ɨj mauj huaju'ucaa, au pu a'ará'a a'u tɨ a'atɨ e'echajca'a. Ayaa pu antyahuaa aɨjna ɨ jɨita'a tɨcɨn Marta. Tɨ'ɨj i aɨn ra'ancure'evi'itɨ ɨ ruche. 39 Seij pu ti'ihuaara'a, jɨitacan. Ayaa pu antyahuaa tɨcɨn Mariiya. Ajta aɨn Mariiya, an pu vejli'i a'ujyeijxɨ jamuan ɨ Jesús. Ránamuajraca'a a'ij tɨ tí'ixajtacaa. 40 Ajta aɨn ɨ Marta, capu a'ij tirá'atyauve'e a'ij tɨ huarɨni a'ini eihua pu ti'ijmuara'acaa tɨ ij tihua'umín. Tɨ'ɨj i e'ire'enye jemin ɨ Jesús. Ayaa pu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Nyavastara'a, ¿ni cai a jetze ruxe'eve'e tɨ nye'ihuaara'a rusaɨjtacan ya naatyajtuaa nyej ni nyasaɨj ti'imuare'e? Pata'aj hui raata'ixaate'en tɨ naatavaɨre'en. 41 Tavastara'a pu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Marta, Marta, eihua paj ti'imua'atze, pajta eihua a'ij tya'amua'ate. 42 Seij pu'u hui ruxe'eve'e pej peyan huarɨni. Aɨjna ɨ Mariiya, aɨ pu ra'ava'ahuau ɨ tɨ eitze'e re'en. Nyajta inyaa canu hui rá'ari'ira nyamɨjna. ―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús.

Lucas 11

1 A'anaj pu ayaa tyuju'urɨj. Aa pu a'ahua'a a'utyavaaca'a aɨjna ɨ Jesús. Tyenyuusima'a ɨ Dioj jemi. Tɨ'ɨj raatapua'ajtaca'a tɨ huateenyuu, saɨj maj jamuan á'ujhua'anya'a, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tavastara'a, pata'aj peyan titaamua'aten tej huatejnyuuni ɨ Dioj jemi tɨj Juan tihua'umuá'ate aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. 2 Tɨ'ɨj i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Satɨ'ɨj huatejnyuuni, ayaa xu hui tyu'utaxaj yee: Muaa ɨ paj ta'iya'upua, Miche'e rɨ'ɨ me'e tiyau'an ɨ paj cɨn antyahuaa. Che'e ayan tyaja'ure'enyen ajna xɨcajra'a pej jetzen tyu'utaijta iiyan chaanaca japua. Miche'e meyan che'eta mana'a tira'ara'asten a'ij pej ti'ijxe'eve'e aɨme ɨ maj yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua matɨj aɨme tira'ara'aste ɨ maj tajapua a'utyáuu. 3 Pata'aj titaata'an ɨ tɨ ti'icue'iri'i ɨ tyaj cɨn tya'utaviicue'i ijii tɨj na'a yu tɨ auca'itɨ a'ame. 4 Pata'aj titaatauuni'i ɨ tyaj cɨn autyajturaa mueetzi jemi a'ini ayaa tu che'eta tiraatauuni'ira a'atɨ tɨ na'a tɨ autyajturaa itejmi jemi. Pata'aj pajta cai raata'acare'en ɨ tiyaaru'u tɨ aɨn ca'anijra'a taata'acare'en tej ti cai teyan huarɨni ti'itɨj cɨme'e tɨ a'ij pua'a een. ―Yaa pu'u. 5 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Tiche'e teyan raataxaj yee saɨj xu muan ti'amiincu. Ajta e'eyan aɨjna ɨ a'atɨ, tɨ'ɨj ari e'ita'a tɨca'a pɨti'irɨcɨ, au pu hui a'umej a'u tɨ e'eche'e ɨ amiincura'an. Aj pu i ayan tiraata'ixaate'esin tɨcɨn: “Nya'amiincu, hueicaca naatanyaɨjte'e ɨ pan, a'ini auchan pu yeehui uve'enye seij ɨ nya'amiincu tɨ mu'u a'atama'acaa. Me nyajta inyaa, canu ti'itɨj ticha'ɨ ɨ nyaj raamiin.” 7 ’Tɨ'ɨqui ayan hui tyu'utanyuusin aɨjna tɨ huirajca tɨcɨn: “Capej nya'ɨtziitya'a. Pu'uri yeehui e'ityanami'i ɨ pueerta, majta maɨn ɨ tɨ'ɨrii, mu'uri huatyeeje'e. Nyajta inyaa, nu'uri huatyáaca'a. Capu che'e rɨ'ɨri nyaj ájcheni nyaj ti'itɨ muaata'an.” Ayaa pu tiraata'ixaate'esin. 8 ’Me nyajta inyaa, ayaa nu hui tyaja'amue'ixaate'e. Capu xaa ájchesin tɨ ti'itɨ raata'an aɨjna cɨme'e tɨ amiincura'an pueen, silu, aɨ pu ájchesin aɨjna cɨme'e tɨ i cai ma'a ra'ɨtziitya'a ɨ amiincura'an. Aj pu i raata'asin tzɨte'e a'achu tɨ caj ti'itɨj tiraatahuaviira. 9 ’Aɨj nu hui cɨn neyan tyaja'amue'ixaate'e yee sata'aj sauj rahuaviira ɨ Dioj jemi a'ini aɨ pu xaa tyajamuaata'asin. Sajta, sauj rahuauca ɨ jemin. Aɨ xu jemi ratyauuni ɨ Dioj. Sajta sauj tye'ejtyátu'asixɨ'ɨn ta'apueerta. Aj pu i xaa Dioj tya'antacuuna. Tɨ'ɨqui amuaata'asin ɨ saj rahuavii. 10 ’Ayaa xu hui huarɨni a'ini tɨ pua'a a'atɨ ayan ti'itɨj ti'ijhuaviira, aɨ pu ra'ancura'asin. Tɨ pua'a a'atɨ ti'itɨj huauuca, aɨ pu hui ratyauuni. Ajta tɨ pua'a a'atɨ ayan tye'ejtyátu'asixɨ'ɨn ta'apueerta, Dioj pu xaa tira'antacuunye'esin. 11 ’Casi'i muan, ¿ni qui seij ayan huarɨni muan, mɨ sej huayaujmua'a? Tɨ pua'a a'ayauj ayan hue'ite muahuaviira, ¿ni qui cu'ucu'u paraatapijte'esin? Capaj xaa nya'u. Hue'ite papu'u hui raata'asin. 12 Na'ari tɨ pua'a ta'u muahuaviira, ¿ni qui tyaxca paratachuite'esin? Capaj xaa nya'u. Ta'u papu'u raata'asin. 13 ’Ayaa xu muan, mɨ saj a'ij pua'a e'en ɨ ru tzajta'a, xu'uri ramua'aree saj hua'utapueijve'en ɨ ruyaujmua'a ti'itɨ tɨ re'en. Ajta aɨn ɨ tɨ a'amuaya'upua ɨ tajapua tɨ e'eseijre'e, eihua pu hui eitze'e raayɨ'ɨtɨ tɨ hua'uta'an tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an aun a'utyaturan aɨme jemi ɨ maj rahuavii. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 14 A'anaj pu ayan tyuju'urɨj. Jesús pu tiyaaru'u huatamuaritya'acaa tɨ tevi tzajta'a seijra'acaa. Ajta aɨn ɨ tiyaaru'u, capu raata'acara'a tɨ aɨn tevi tyu'utaxaj. Cɨme'en pu'u Jesús raatamuari, aj pu i tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ tevi. Majta maɨn ɨ tyaɨte, eihua mu naa rɨ'ɨ tira'utaseij. 15 Majta seica meyan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Amɨjna mɨ tevi, mɨ Jesús, Beelzebú pu hui jetze araujca'anye tɨ ij ayan tihua'utamuarite'en ɨ tiyaaru'use, a'ini aɨjna ɨ Beelzebú, aɨ pu tihue'ijte'e ɨ seica ɨ tiyaaru'use. Beelzebú pu ca'anijra'a rata'aca tɨ ij ayan amɨn tihua'utaijte'en ɨ tiyaaru'use. ―Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a. 16 Majta seica, ayaa mu rɨ'ɨ tí'ira'ihua'u maɨjna cɨme'e tɨ aɨn hua'utaseijrate'en ti'itɨ tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e, tɨ ajta ɨ tajapua e'ema'acan. 17 Ajta aɨn Jesús, aɨ pu rú'umua'areeracaa a'ij mej ti'imuajcaa. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Matɨj mana'a ɨ maj seij chuejra'a japua tie'ijta, tɨ pua'a e'ita'a ma'utacɨɨnye, aj mu mi huataujnya'usi'ite'esin. Majta hui, camu che'e a'ateeri mej tieiita mua'aju'un. Ajta tɨ pua'a meyan che'eta mana'a a'ita'a a'utácɨɨnye aɨme ɨ maj saɨque mana'a a e'eche, camu majta che'e a'ateeri a me'echaa majna. 18 ’Ajta aɨn Satanás, tɨ pua'a meyan e'ita'a a'utácɨɨnye aɨme ɨ tɨ tihue'ijte'e, ¿a'ini ti'irɨ'ɨri tɨ aɨn a'ateere tɨ tihue'ijte'e naijmi'ica? Capu hui a'atzu a'ij ti'irɨ'ɨri. Ayaa nu ti'ixa nyaɨjna cɨme'e sej seyan ti'inyaxa yee nyaj nu'u Beelzebú jetze aranca'anye nyej ni hua'utamuarite'en ɨ tiyaaru'use. 19 ’Niche'e a'atzu tyajamuaataihua'u. Tɨ pua'a hui neyan Beelzebú jetze aranca'anye nyej ni hua'utamuarite'en ɨ tiyaaru'use, majta aɨme ɨ maj a'amua jamuan á'ujhua'an, aɨ mu majta hua'utamuarite'en ɨ tiyaaru'use. ¿A'atani jetze mua'araujca'anye? Aɨ mu hui mijmu raataxajta yee muan xu autya'ɨtze. 20 ’Na'ari cai, tɨ pua'a inyaa xaijnyu'ucara'ara'an jetze nya'aranca'anye ɨ Dioj, ayaa pu huataujmua'a tɨ ari hui xaa ajna tyaja'ure'enye muejmi jemi tɨ aɨn Dioj nainjapua tyu'utaijta iiyan chaanaca japua. 21 ’Ajta aɨn ɨ a'atɨ tɨ ruca'anye, tɨ eihua tí'ijcha'ɨ ɨ tɨ cɨn huatyenya'use'en, tɨ'ɨj auj cɨme'en rajcha'ɨ ɨ ruchi'i, naa pu tyamua'a ti'aviitzi'i tɨj na'a tɨ tye'irá'a. Capu a'atɨ ti'ijnahue'iran. 22 ’Ma ajta, tɨ pua'a seij mu a'uve'eme'en tɨ eitze'e ruca'anye cai aɨjna, tɨ pua'a raatyenya'usi'ite'en, ajta raataviicue'i, ayaa pu rɨni aɨjna tɨ mu a'uve'ema'a a'ame. Nain pu hui tira'ari'ira ɨ tɨ cɨn nya'usa'acaa. Aj pu i tihua'ura'asin tɨj na'a tɨ tí'ijchaɨca'a ɨ tɨ tihua'unahue'iri'i. 23 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. A'atɨ tɨ na'a tɨ cai nyavaɨre'e ineetzi, aɨ pu hui nyejchaɨre'e ineetzi. Ajta a'atɨ tɨ na'a tɨ cai tyaɨte tisá'ɨri ineetzi jemi, aɨ pu hui hua'ure'ityaca. 24 Ajta ayan tɨcɨn: ―Ayaa pu rɨcɨ ɨ xaijnyu'ucari tɨ a'ij pua'a e'en. Tɨ'ɨj aun huiirajraa tzajta'an seij ɨ tevi, aɨ pu á'ucha'acanye'en tɨ rahuauhuau a'u tɨ a'ahuáujsa'upe'en, a'u tɨ a'uhuáchi. Aru capu hui ratyauuve. Ayaa pu ti'imua'atze tɨcɨn: “Niche'e yeehui huara'ara'ani u niche a'u nyaj a'arajraa.” 25 ’Tɨ'ɨj uvé'enyén, ayaa pu hui een aɨjna ɨ a'atɨ. Naa pu een ɨ ru tzajta'a. Cu xuee mej mauchan uhuare'icha'utaca'a. Nain pu rɨ'ɨ huáruu. 26 Aj pu i aɨn xaijnyu'ucari huajauuvi'itɨn ɨ seica ɨ maj arahua'apua ara'ase. Aɨ mu majta eitze'e a'ij pua'a e'en cai ɨ saɨj. Matɨ'ɨj mi a'utyarute naimi'i mej mi huatyá'a mua'ara'ani maɨjna tzajta'a ɨ tevi. Ajta e'eyan, ayaa pu hui te'iraame tɨ eitze'e a'ij pua'a eenya'a a'ame aɨjna ɨ tevi cai tɨ ajmi'i eenya'a. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. 27 Tɨ'ɨj Jesús auj tí'ixajtacaa, ajta seij jɨita'a aujna a'utyaavaaca'a hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte. Aj pu i ayan tyu'utaxajtaca'a ca'anin cɨme'e tɨcɨn: ―Rɨ'ɨ pu tiraata'a aɨjna ɨ jɨita'a pej jetzen huanu'eihuaca'a, paj pajta jetzen huatzii. 28 Aj pu i Jesús ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Ma ajta aɨme, eitze'e pu hui rɨ'ɨ tihua'ata'aca aɨme ɨ maj ranamua ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Dioj, majta meyan ra'ara'astijre'en. 29 Meenti aɨme ɨ tyaɨte, mauche'e mu maaj ajtyaxɨɨrijma'a ɨ Jesús jemi. Ajta aɨn, ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Eihua mu a'ij pua'a ti'ityetyaɨte ɨ maj ijii huátyaamua. Ayaa mu hui raxe'eve'e nyaj tihua'utaseijrate'en ti'itɨ tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e. Aru canu ti'itɨ hua'utaseijrate'esin. Aij nu'u hua'uta'ixaate'esin tɨ cɨme'en raxa ɨ Jonás tyaacan tɨ ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. 30 ’A'ini aɨ pu hui aɨn pueenya'a ɨ tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e ɨ maj raaseij aɨme maj Nínive e'echajca'a, ayaa nu che'eta nyana'a nyaj aɨn pueen ɨ tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e ɨ maj raseij aɨme ijii maj huátyaamua. 31 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, ajna xɨcajra'a jetze tɨ jetzen Dioj hua'axɨjte'en ɨ tyaɨte, aɨjna tɨ ajmi'i ti'ityavaaca'a reyna cɨme'e aujna antanɨmɨ huarita'an ɨ jaj tɨ ve'e, aɨ pu hui anna a'utyechaxɨjsin hua'a jamuan aime ijii mej huátyaamua. Aɨ pu ajta hua'a jetze tya'ujpua'arite'esin ti'itɨj cɨme'e. Au pu ɨmɨ a'uve'eme tɨ ij raanamua aɨjna ɨ Salomón tyaacan tɨ rɨ'ɨ me tyaúumua'arajca'a. Nyajta inyaa, i nyaj yee huatyejvee ɨ tyaɨte tzajta'a, eitze'e nu hui va'acan cɨn ti'ityejvee cai aɨjna ɨ Salomón. Aɨj pu cɨn aɨjna ɨ reyna hua'a jetze tya'ujpua'arite'esin a'ini camu nyanamua ineetzi. 32 ’Majta aɨme ɨ mej Nínive e'echajca'a, ayaa mu rɨni ajna xɨcajra'an ɨ Dioj tɨ jetzen hua'axɨjte'en ɨ tyaɨte. Aɨ mu huatyahuiixɨ'ɨn aɨme jamuan ɨ maj ijii huátyaamua. Matɨ'ɨj mi tya'ujpua'arite'esin ti'itɨj cɨme'e. Saɨque mu hui tyu'umuá'a matɨ'ɨj raanamuajri'i a'ij tɨ tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jonás tyaacan. Nyajta inyaa, eitze'e nu hui va'acan cɨn ti'ityejvee cai aɨjna ɨ Jonás. Aɨj pu cɨn aɨme ɨ tyetyaca Nínive mej e'echajca'a, aɨ mu tya'ujpua'arite'esin ti'itɨj cɨme'e ɨ maj ijii huátyaamua a'ini camu saɨque tyu'umuá'a nyatɨ'ɨj tihua'uta'ixaa inyaa. 33 ’Cɨme'en hui aɨjna ɨ aparaatu ti'itɨ ɨ maj rá'ajtaira, capu a'atɨ ajna ya'utya'avaata. Capu ajta xa'ari tzajta'a ru'utyechajtza. Capu xaa nya'u silu an pu ɨmɨ ya'ujchájtza mej mi raaseij ɨ maj maun a'utyaruti. 34 ’Ayaa pu hui ti'ivaɨre'e a'ajɨ'ɨ tɨj taij tɨ a'ataa ɨ a'atzajta'a. Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a re'en a'ajɨ'ɨ, ayaa pu een, cu xuee tɨ huanyeeri'icɨ nainjapua ɨ a'atzajta'a. Na'ari cai, tɨ pua'a pacai re'enye'en a'ajɨ'ɨ jetze, ayaa pu een, cu xuee tɨ huatɨca'a ɨ a'atzajta'a. 35 ’Sata'aj seyan huarɨni tɨ ij cai aumɨ'ɨni tɨ a'ataa ɨ a'atzajta'a. 36 Tɨ pua'a naa pu a'ataa ɨ a'atzajta'a, ajta cai a'atzu á'amɨ'ɨca, nainjapua pu hui huanyeeri'icɨ a'ame. Ayaa pu te'eme, cu xuee aparaatu a jetze ráatatza. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. 37 Cɨme'en pu'u raatapua'ajtaca'a tɨ tihua'uta'ixaa, aj pu i saɨj pu raata'inee tɨ tyaja'ucua'ani aa tɨ e'eche. Aɨjna ɨ a'atɨ, fariseo pu pɨrɨcɨ. Au pu a'utyajrupi. Tɨ'ɨj i a vejli'i aura'ahui'ixɨ a'u tɨ meesa a'utyejvee. 38 Ajta aɨn fariseo, au pu raaseij tɨ cai Jesús anacai anaujmueijte a'ij mej ti'ijrɨ'ɨre ɨ maj ra'astijra'acaa maɨjna ɨ Moisés tyaacan. Eecan pu a'ij pua'a tira'utaseij. 39 Aj pu i tavastara'a ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Muan mɨ saj fariseos pueen. Ayaa xu'u ti'itete sej anaujmueijtya'axɨ'ɨn mɨ rumuajca'a jetze. Ma ajta cai a'atzu a'ij amua'amitejte'e saj rɨ'ɨ huaujruuren mɨ ru tzajta'a. Ayaa xu een, cu xuee tɨj a'atɨ raacaja'usin me eijre'e mɨ vaasu, ajta amɨjna mɨ xa'ari. Ayaa xu'u ruseijrata hua'a tzajta'a mɨ tyaɨte saj rɨ'ɨ ti'ityetyaɨte. Ma sajta muan, ayaa xu een mɨ rutzajta'a. A'ij xu pua'a ti'ityetyaɨte saɨjna cɨme'e sej tihua'unahue'iri'i, sajta a'ij pua'a hua'uruu. 40 ’Mɨ saj hui cai ti'itɨ u'umua'aree. Aɨjna tɨ raatyataahuaca'a ɨ saj me eijre'e ratyáhue'ira'a, ¿ni cai aɨn ajta raatyataahuaca'a ɨ a'amuatzajta'a tɨ seijre'e? 41 Sata'aj seyan hua'uta'an ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i seijna tɨ urá'a ɨ a'amuatzajta'a. Ayaa xu aɨjna cɨn huarɨni, tɨ ij tyamua'a te'irajra'ani muejmi jemi. 42 ’Sata'aj huataujxaamɨste'en, muan, mɨ sej fariseos pueen. Ayaa xu ti'itete sej raatatuire'en ɨ Dioj jemi, sei tamuaamuata'a anxɨte jetze ajtyama'acan aɨjna ɨ tu'upi, ti'itɨ menta, sajta saɨjna ɨ tu'upi, ti'itɨ ɨ tɨ ayan huataujmua'a tɨcɨn ruda, sajta nain tɨj na'a pua'amua ti'ixuavi ɨ tu'upi. Muan xu hui ra'utamua'aree naijmi'i tɨj na'a ti'ipua'amua. ’Ma sajta muan, seya'uhuá'axɨ ɨ tɨ eitze'e ruxe'eve'e ɨ Dioj jemi, sej si seyan rɨ'ɨ hua'uruuren ɨ a'amuaxá'a tyaɨte a'ij tɨ tiraavijte'e, sajta sej si rɨ'ɨ tirajchaɨ́ ɨ Dioj. Sana'atzɨ cai yá'uhua'anaacache'e sej seyan aráurasten seijna cɨme'e ɨ tɨ eitze'e ruxe'eve'e. Ajta ayan tyu'ujxe'eve'e sej tyu'uta'an saɨjna cɨme'e tɨ cɨj na'a caj ti'ivaɨre'e. 43 ’Sata'aj huataujxaamɨste'en, muan, mɨ saj fariseos pueen. Eecan xu hui raxe'eve'e tɨ ti'itɨ amuaacɨ'ɨti saj a'ujrá'asen ɨpuari japua a'u maj á'ujraarase ɨ a'amuavaujsi u teyujta'a. Eecan pu a'amuaranajchi maj maɨn tyaɨte amuaatataujte'en aj maj tyaja'atua. 44 ’Sata'aj huataujxaamɨste'en a'ini ayaa xu e'en cumu a'u maj hua'ava'ana ɨ mɨ'ɨchite. Majta hui aɨme ɨ tyaɨte, ɨ maj japuan á'ujhua'anya'a, camu hui ramua'aree a'ij tɨ een átyete'e a'ini capu a e'e ti'itɨ ɨ maj cɨn raamua'aree maj majna hua'avá'anaxɨ. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 45 Tɨ'ɨj i saɨj tɨ ti'imua'ata ɨ yu'uxari jetze, Moisés tyaacan tɨ ra'uyu'uxaca'a, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Maeestru, paj peyan ti'ixa, aɨj paj cɨn a'ij pua'a ti'itajepe'e itejmi. 46 Jesús pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Sajta muan, mɨ sej ti'imua'ata ɨ yu'uxari jetze tɨ Moisés ra'uyu'uxaca'a, sata'aj huataujxaamɨste'en. Ayaa xu hui va'acan cɨn tihue'ijcate'en ɨ tyaɨte aɨjna cɨme'e tɨ ayan huapɨ'ɨ muare'eri, tɨ cai a'atɨ raayɨ'ɨtɨ tɨ ayan huarɨni. Sajta e'eyan, muan xu tihua'utaijte'en ɨ tyaɨte maj nu'u mi maɨjna cɨn ra'ara'astijre'en. Ma sajta muan, caxu a'atzu huataura'asin sej si ti'itɨj cɨn hua'utavaɨre'en. 47 ’Sata'aj huataujxaamɨste'en a'ini muan xu rá'ajta'ahuaca ɨ maj tzajta'an hua'utyátu'asin aɨme ɨ maj Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a. Majta aɨme a'amuahuaacɨxa'astyamua'acɨ'ɨ, aɨ mu hui hua'ucuii. 48 ’Aɨj xu cɨn seyan muan tyu'utaxajta yee amua'aránajchaca'a a'ij mej hua'uruu ɨ a'amuahuaacɨxa'astyamua'acɨ'ɨ. Aɨ mu hui hua'ucuii aɨme ɨ maj Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a. Sajta muan, xu'uri ramua'aree tyamua'a naa a'ij maj hua'uruu. Ayaa pu ajta tyajamua'aranajchaca'a. Sajta, ayaa xu rá'ajtaahuaca'a a'u maj huaje'etyatu'asin. Sajta, ayaa xu che'eta sana'a nyaruuren ineetzi. 49 ’Aɨj pu cɨn ayan Dioj rumua'atziira'a pu cɨn tiraataxajtaca'a tɨcɨn: “Nyahua'utáiti'ira hua'ajemi ɨ tyaɨte seica mej neetzi jetze ma'acan ti'ixaxa'a, nyajta seica ɨ nyaj hua'antihuau mej mi nyavaɨre'e. E'icaca mu cui'ini aɨme ɨ tyaɨte. Aɨ mu hua'acui'ini. Majta seica, a'ij pua'a mu hua'aruuren.” 50 ’Aɨj pu cɨn, ayaa pu hui tira'amitejte'e ɨ Dioj jemi, aɨ mu pú'eenya'a aɨme ijii maj huátyaamua maɨjna cɨme'e matɨj mana'a pua'amua huacuii aɨme ɨ maj Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a, naijmi'i matɨj pua'amua huacuii tɨj na'a tyu'uséijre ɨ chaanaca, naijmi'i tɨj na'a Abel tɨ huamɨ'ɨ asta aɨjna ɨ Zacarías, aɨjna maj ra'upua'ari e'ita'a a'u tɨ a'utyejvee aɨjna ɨ maj japuan ti'imuaɨ'ɨvajtaca, a'u tɨ teyuu a'ijnee. Jee xaa nya'u, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e xaa nya'u. Ayaa pu hui tira'amitejte'e ɨ Dioj jemi, aɨ mu pú'eenya'a nain cɨme'e aɨme ijii maj huátyaamua. 52 ’Sata'aj huataujxaamɨste'en mɨ sej ti'imua'ata ɨ yu'uxari jetze Moisés tyaacan tɨ ra'uyu'uxaca'a. Muan xu rujɨɨmua'a sana'a antyujmua'areeraca'a saɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn raamua'aree a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. Sajta muan, caxu hui huataura'a tɨ Dioj tyajamueijte'en. Sajta hue'ijmɨ aɨme ɨ seica mej mi cai meyan huataura'an tɨ Dioj tihueijte'en. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 53 Tɨ'ɨj Jesús aun huiirajraa, aɨme ɨ fariseos, majta aɨme ɨ mej ti'imua'ata ɨ yu'uxari jetze Moisés tɨ ra'uyu'uxaca'a, aɨ mu autyajhuii mej a'ij pua'a tirájeeve ca'anin cɨme'e. Eecan mu eihua tiraihua'uri'i mej mi raatyauni ɨ maj cɨn jetzen tya'ujpuá'ajte'en maɨjna cɨme'e a'ij tɨ aɨn tyu'utaxajtaca'a.

Lucas 12

1 Majta maɨn ɨ tyaɨte, eihua mu ajtyáxɨɨraca'a. Ayaa mu ará'axcaa a'achu hua'apua vi'ira'a, hueica vi'ira'a, a'achu maj mana'a pua'amua. Aɨj mu cɨn á'acataca'a eihua. Ajta aɨn ɨ Jesús, aɨ pu anacai tihua'atixaatya'ajraa aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Ayan tɨcɨn: ―Rɨ'ɨ xu'u hui muan aɨjna cɨme'e fariseos maj ranajchite'e ɨ pan jetze. Ayaa pu huataujmua'a aɨjna ɨ nyuucari tɨcɨn ɨ tɨ hua'a tzajta'a uraninei, ɨ tɨ cai huataujnyátacan cɨn seijre'e. 2 ’Ayaa pu'u, ti'itɨ tɨ na'a tɨ ru'avaa aviitzi cɨme'e, aɨ pu hui huataseijre'esin me eijre'e mej mi raaseij ɨ tyaɨte. Ajta ti'itɨ maj ra'avaataca'a, aɨ pu antícuuni'ihua mej mi raamua'aree a'ij tɨ een. 3 ’Aɨjna ɨ paj raataxajtaca'a tɨca'amiste'e, Dioj pu raataxajta tujca'ari tzajta'a. Ajta aɨn ɨ paj raataxajtaca'a xahuaanin cɨme'e u chi'ita u tyetye'e, Dioj pu hui raataxajta ca'anin cɨme'e anna ɨ chi'i japua ta'ava'apa'atza. 4 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e mɨ sej nya'amiincustyamua'a pueen, caxu hua'atzɨɨnya'a aɨme ɨ maj mana'a raayɨ'ɨtɨ maj raaje'ica ɨ saj ratyáhue'ira'a, aru camu raayɨ'ɨtɨ maj ra'upua'arite'en ɨ a'amua tzajta'a tɨ seijre'e. 5 ’Me nyajta inyaa, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'esin a'atɨ saj xaa tzɨɨne'e. Sata'aj ratzɨɨnya'a aɨjna tɨ ayan raayɨ'ɨtɨ tɨ raaje'ica ɨ saj ratyáhue'ira'a, tɨ ajta raayɨ'ɨtɨ tɨ yauraini ɨ a'amua tzajta'a tɨ seijre'e aujna taij jetze tɨ cai a'ana a'amɨ'ɨni. Ee tzɨte'e, ayaa nu hui tyaja'amue'ixaate'e tɨcɨn: sata'aj ratzɨɨnya'a saɨjna. 6 ’Aru, caxu a'ij tyá'ujmuajca. ¿Ni sacai seyan tyu'utanajchita a'achu cumu hua'apua centaavu anxɨvica cɨme'e ɨ pina'ase maj cɨle'en? Camu eihua ti'ijnajchi. Ma ajta aɨn Dioj, aɨ pu naijmi'ica autamua'areera. 7 Ee xaa nya'u, ayaa pu ti'ayajna. Dioj pu hui ari raaté'itaaxɨ mɨ a'amuacɨpua a'achu tɨ pua'amuájmee. Caxu ti'itzɨɨnya'a a'ini muan xu eihua eitze'e jetzen ruxe'eve'e ɨ Dioj macai ɨ pina'ase, a'ini aɨ pu xaa amua'ancu'uvajxɨ'ɨsin. 8 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan tyu'utaxajta aɨme jemi ɨ tyaɨte yee na'ara'astijre'en ineetzi, inyaa i nyaj nyajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte, ayaa nu nyajta raataxajta aɨme jemi maj tajapua ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi yee naatyávaɨj ineetzi. 9 Ajta aɨn tɨ ti'ixa aɨme jemi ɨ tyaɨte yee capu nyamua'ate, ayaa nu hui che'eta raataxajta aɨme jemi maj tajapua ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi yee canu ramua'ate. 10 ’Nyajta nu tihua'utauuni'ira aɨme, a'achu maj mana'a pua'amua a'ij pua'a ti'inyaxa ineetzi i nyaj nyajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte. Aru aɨme, a'achu maj mana'a pua'amua a'ij pua'a ti'ijxa aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, canu a'anaj tihua'utauuni'ira aɨme. 11 ’Sajta muan, matɨ'ɨj u amua'aravi'itɨn aɨme jemi maj teyujta'a tie'ijta, nusu aɨme jemi ɨ maj ti'itɨj cɨn antyujmua'aree, ayaa xu huarɨni. Caxu hui a'ij tyá'ujmuajca a'ij sej ye'i tityeetyaujnan na'ari a'ij sej ye'i tyu'utaxaj, a'ini ajna xɨcajra'an jetze, aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu tyajá'amuamua'aten a'ij sej ye'i tyu'utaxaj. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 13 Meenti saɨj hua'a tzajta'a a'utyavaaca'a. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Maeestru, pata'aj peyan tiraata'ixaate'en ɨ nyaja'a yee tɨ e'ita'a tinaata'an aɨjna tɨ titaacɨ́'ɨ aɨjna cɨme'e tɨ saɨj huamɨ'ɨ, a'ini capu tinaata'asin ɨ neetzi tɨ nya'a. 14 Jesús pu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Huumpi, ¿a'ataani tinyeijca juees cɨme'e? ¿A'ataani naata'a nyej neyan tyu'uxa'apɨ'ɨntare'en muejmi jemi? ―Ayaa pu'u tiraata'ixaa. 15 Ajta ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Rɨ'ɨ xu'u muan, sata'aj á'ujcu'uvaa sana'a tyamua'a naa. Che'e cai huapɨ'ɨ sana'a ti'inyacua'atza sej eihua tyu'uchaɨtɨme'eni, ti'itɨ tɨ na'a, a'ini tɨ pua'a a'atɨ eihua ti'itɨ ticha'ɨ, capu hui ti'itɨ a'ij tiraatyavaɨre'esin tɨ ij cai ti'itɨ a'ij raruuren. 16 Tɨ'ɨj i seij nyuucari cɨn tihue'itiiri'i tɨcɨn: ―Aa pu nu'u a'ahua'a chijtyaani e'eche. Chuej pu nu'u ticha'ɨ tɨ japuan tyu'uhuaste. Tyamua'a pu nu'u hui eihua tyu'ucɨɨraca'a. 17 ’Tɨ'ɨj i ayan tyu'umuá'a aɨjna ɨ chijtyaani tɨcɨn: “¿A'ini yeehui naarɨni? Capu che'e ma'a a'arɨ'ɨri a'u nyaa yeehui ya'uruuren ɨ tɨ huacɨɨraca'a.” 18 Tɨ'ɨj nu'u i ayan tyu'umuá'a tɨcɨn: “Ayaa nu rɨni. Nyaraatauuna ɨ nechi'i ma tɨ huavaatɨmee. Nyajta seica nu ajtaahuaxɨ'ɨsin tɨ eitze'e vivejmá'a a'ara'ani. Nyatɨ'ɨj ni nyaun ru'utya'asin ɨ tɨ tyu'ucɨɨraca'a, ajta nain i nyej tí'ijcha'ɨ. 19 Nyajta nu yeehui neyan tyu'utaxajta ɨ nyatzajta'a yee nu'uri nyaun rɨ'ɨ tyu'uruu u chi'ita. Eecan pu a'ateeri tɨ rɨ'ɨ tinaatyavaɨre'esin. Nu'uri yeehui nyasa'upe'en. Niche'e ti'icua'aca, nyajta ya'aca, nyajta netyamua'ava'a.” Ayaa pu nu'u tyu'umuá'a aɨjna ɨ a'atɨ. 20 ’Ajta aɨn ɨ Dioj, ayaa pu hui tiraata'ixaa tɨcɨn: “Muaa, mɨ paj cai ti'itɨj mua'aree. Ijii, tɨca'a paj mɨ'ɨni. Patɨ'ɨj huamɨ'ɨn, ¿a'ataani ti'ijcɨ'ɨti aɨjna ɨ paj muaa rɨ'ɨ raaruu pej pi asaɨj huata'atyámua'ave'enche'e?” Ayaa pu Dioj tiraata'ixaa. 21 ’Nyajta neyan tyaja'amue'ixaate'e. Ayaa pu hui te'eme aɨme jemi matɨj mana'a pua'amua ɨ maj rujɨɨmua'a rajsá'ɨri ti'itɨ tɨ na'a mej mi eihua tí'ijcha'ɨ, majta camu ti'itɨj ticha'ɨ ɨ Dioj jemi. 22 Tɨ'ɨj i Jesús ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a tɨcɨn: ―Aɨj nu cɨn neyan tyaja'amue'ixaate'e. Caxu saɨjna cɨn ti'imuajcaa yee a'iqui ye'i teti'icua'ani nusu yee a'iqui ye'i tyetí'iye'en na'ari yee a'iqui ye'i tyetyu'utátachejte'esin. 23 ’¿Ni cai eitze'e ruxe'eve'e ɨ Dioj jemi saj ruuri xa'ara'ani cai ɨ tɨ saj raacua'ani? ¿Ni cai ayan che'eta na'a eitze'e ruxe'eve'e ɨ Dioj jemi tɨ ruuri a'ame ɨ saj ratyáhue'ira'a cai tɨ náa seiira a'ame ɨ saj cɨn tyu'utaujchejte'en? Aa ni'ijta xaa nya'u. 24 ’Casi'i, xaaseij amɨme cua'atza ɨ maj ute'e rá'ara'a. Camu hui a'atzu ti'ihuastya, camu majta ti'itza'anaca. Camu majta huatyeechi'i ɨ maj tzajta'an rɨ'ɨ ya'uruuren ɨ mej meri rajsaɨj. Capu amɨn a'ij, auche'e pu Dioj tihua'amicua. Ma sajta muan, eitze'e xu jemin ruxe'eve'e ɨ Dioj macai aɨme ɨ cua'atza. 25 ’¿A'ataani raayɨ'ɨtɨ tɨ a'ateeren tɨ eitze'e ruuri a'ame aɨjna cɨme'e tɨ ti'imuajcaa? Capu a'atɨ xaa nya'u. 26 Tɨ pua'a sacai raayɨ'ɨtɨhua'an sej si seyan huarɨni saɨjna cɨme'e tɨ cai muare'eri, ¿a'ini hui een cɨn seyan ti'imuajcaa saɨjna cɨme'e ɨ tɨ tí'ijturaa? 27 ’Casi'i, xaaseij amɨjna mɨ caiipi'i, a'ij tɨ ye'i ti'ivaujse'e. Capu ti'imɨjhuaca amɨjna mɨ caiipi'i, capu ajta ti'itzaca. Capu amɨn a'ij. Dioj pu hui ayan raaruu tɨ eitze'e naa seijre'e cai Salomón tɨ naa seijra'acaa tɨ'ɨj auj ti'ityavaaca'a rey cɨme'e. Capu a'anaj ayan tyu'utyaujchejte ti'itɨ cɨme'e tɨ ayan naa seijre'e tɨj mɨ caiipi'i. 28 ’Casi'i, muan, Dioj pu ayan rɨ'ɨ tirajcha'ɨ mɨ tu'upi tɨ aun á'avaujse'e a'u maj á'atasa'ahuaca. Ajta aɨn tu'upi, capu a'ateeri silu yaa ruijmua'a yee, aɨ mu raaré'eveichi, matɨ'ɨj mi ratairan. Tɨ pua'a hui Dioj ayan rɨ'ɨ tirajcha'ɨ mɨ tu'upi, ¿ni cai eitze'e amuaata'asin ɨ saj cɨn tyu'utyaujchejte'en, muejmi mɨ saj cai a'atzu tya'atzaahuate'e? 29 ’Caxu a'ij ti'ixajta yee a'iqui ye'i tyeti'icua'ani nusu a'iqui ye'i tyetí'ityeye'en. Ayaa xu'u, caxu ti'imuajcaa saɨjna cɨme'e, a'ini naimi'i matɨj mana'a pua'amua yan maj huachaatɨme iiyan chaanaca japua, ayaa mu maɨjna cɨn rahuauhuau. Ma ajta aɨn a'amuaya'upua, tajapua tɨ e'eseijre'e, aɨ pu hui ari ru'umua'aree ti'itɨ tɨ amua'aturaate'e. 31 ’Sata'aj mi'i rajhuauuni tɨ Dioj tyajamueijte'en, sajta ra'ara'astijre'en a'ij tɨ aɨn ti'ijxe'eve'e. Tɨ pua'a seyan huarɨni, Dioj pu hui tyajamuaata'asin tɨj na'a tɨ tyajamua'aturaate'e. 32 ’Caxu ti'itzɨɨnya'a muan, mɨ sej seyan ma á'ujhua'an. Cu xuee canya'axɨ sana'a ɨ maj rujɨɨmua'a mana'a ma á'ujhua'an. Ayaa pu tira'aranajchaca'a ɨ saj rajya'upua tɨ ij aɨn amuaata'an sej saun a'utyarute a'u tɨ aɨn tyeje'ijta. 33 ’Sata'aj tyu'utuaani nain a'achu saj caj tí'ijcha'ɨ, sajta tihua'ura'an aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i. Ayaa xu aɨjna cɨn huarɨni tɨ i aɨjna tyajjua'aca ɨ tɨ e'eyan tyajamuaacɨ'ɨti. Ayaa pu eenya'a a'ame tɨj ti'itɨ ca'ani tɨ cai a'anaj huataujtu'isin. Au pu e'etyá'a a'ame muejmi jemi ti'itɨ tɨ huapɨ'ɨ ti'inajchi. Ajta capu hui a'anaj huatyaxɨjsin, a'ini camu aun a'utyaru'ipi ɨ nahua'ari. Camu majta racɨ'ɨn aɨme ɨ jatzipu'use. 34 ’Ayaa xu eenya'a xa'aju'un a'ini aɨj xu jetzen ti'imua'astɨ xa'aju'un saɨjna jetze tɨ eitze'e amua'aranajchi, tɨ eitze'e a'amua jetze ruxe'eve'e. 35 ’Rɨ'ɨ xu'u tityahuaujcaten sej si tyu'utyavaɨre'en. Sauche'e xu hui atanyéjnye'eri tɨj a'atɨ tɨ taij huityechuaaca tá'ataa. 36 ’Ayaa xu eenya'a xa'aju'un matɨj aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e a'atɨ jemi tɨ aun á'umej a'u mej teje'eye'este aɨjna cɨme'e tɨ saɨj huatyényaɨchej. Majta aɨme ɨ maj ti'ivaɨre'e, mauche'e mu ti'ichu'eve'en a'atzaj tɨ pua'a uve'enyejsin aɨjna tɨ tihue'ijte'e mej mi ca'anacan tira'antácuune'en tɨ'ɨj aɨn tye'ejtyátu'asixɨ'ɨn ɨ pueerta jetze. 37 ’Rɨ'ɨ pu tihua'utavaɨre'esin aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e tɨ'ɨj aɨn hua'useij maj rachu'eve'e a'atzaj tɨ pua'a uve'enye aɨjna tɨ tihue'ijte'e. Ayaa nu hui tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, ayaa pu rɨni aɨjna tɨ tihue'ijte'e. Aɨ pu rucaten tɨ ij hua'utyavaɨre'en. Ajta tihua'utaijte'esin maj auhuiixɨ'ɨn ɨ meesa jetze. Ajta tihua'amin. 38 ’Capu amɨn a'ij a'atzaj tɨ pua'a uve'enyejsin aɨjna tɨ tihue'ijte'e, tɨ pua'a e'ita'a tɨca'a uve'enye nusu tapua'arijma'aca. Rɨ'ɨ pu hui tihua'utyavaɨre'esin aɨme ɨ maj ravaɨre'e tɨ pua'a mauj rachu'eva'a. 39 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e. Aɨjna ɨ a'atɨ tɨ huatyeechi'i, tɨ pua'a aɨ ramua'areera a'atzaj tɨ pua'a ányaiixa ɨ nahua'ari, capu ratá'asin tɨ anya'asti tɨ tyu'unahua'an. 40 Sajta hui muan, rɨ'ɨ xu'u sej si rɨ'ɨ huaujcaten a'ini inyaa, i nyaj nyajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte, nyaa nu uve'enyejsin a'atzaj saj pua'a cai nyechu'eve'e. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 41 Pedro pu ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Tavastara'a, ¿ni tejmi pana'a huata'ixaa i nyuucari ca'ɨn naijmi'ica puaata'ixaa? 42 Ajta aɨn tavastara'a, aɨ pu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―¿A'ataani pueen, aɨjna tɨ ti'ivaɨre'e, tɨ ajta rɨ'ɨ me tyauumua'aree, tɨ ajta cai a'anaj ti'itɨ cɨn auta'ɨtzee? Ajta aɨn tɨ ti'iraijte'e, aɨ pu hui tí'iraijcate'en tɨ ij aɨn aɨjna cɨn antyujmua'aréera aɨme ɨ seica ɨ maj majta ti'ivaɨre'e. Aɨ pu tihua'amin a'atzaj maj pua'a raaxa'apɨ'ɨntare'en mej tyu'ucua'ani. 43 ’Tɨ pua'a ayan rɨjcaa tɨ'ɨj uvé'enyen aɨjna tɨ ti'iraijte'e, rɨ'ɨ pu tiraatyavaɨre'esin aɨjna tɨ ti'ivaɨre'e a'ini nain pu tiraataijcate'esin a'achu tɨj ti'itɨj ticha'ɨ aɨjna tɨ ti'iraijte'e. Ayaa pu te'eme. Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e. 45 ’Ma ajta aɨn tɨ hui ti'ivaɨre'e, tɨ pua'a ayan ti'imuajcaa yee eecan pu u e'eteere aɨjna tɨ tinyeijca, ayaa pu ajta tira'amitejtya'a a'ame tɨ cai iya'ata uve'enyejsin. Tɨ'ɨj i autyejcheni tɨ hua'utyávajxɨ'ɨn aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e, ɨ mej tyetyaca, ajta ɨ ma juuca. Ajta pu hui autyejchesin tɨ tyu'ucua'ani, ajta tɨ nahuaj antiye'en. Tɨ'ɨj i huatyátahueisin. 46 ’Ajta aɨn tɨ ti'iraijte'e, aɨ pu uve'enyejsin a'anaj tɨ pua'a cai rachu'eve'e. Aɨ pu xaa uve'enyejsin a'atzaj tɨ pua'a cai pɨtyámua'are. Aɨ pu hui ajta pueijtzi raata'asin, eihua huapɨ'ɨ. Ayaa pu che'eta ti'ijcɨ'ɨti a'ij tɨ tihua'acɨ'ɨti ɨ seica ɨ maj majta auta'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi. 47 ’Aɨjna tɨ ti'ivaɨre'e tɨ ajta ru'umua'aree a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e aɨjna tɨ ti'iraijte'e, eihua pu ra'ire'evejsin navij cuaartara'a cɨme'e tɨ pua'a cai rɨ'ɨ huaujruuren na'ari cai ayan huarɨni a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e aɨjna tɨ ti'iraijte'e. 48 Ajta aɨn tɨ ti'ivaɨre'e tɨ ajta cai rú'umua'areeracaa a'ij tɨ ti'ijxe'eva'acaa aɨjna tɨ ti'iraijte'e, cɨj pu'u ra'ire'evejsin navij cuaartara'a cɨme'e tɨ pua'a ayan huarɨni tɨ a'ij pua'a een cɨme'e a'ini capu rú'umua'areeracaa a'ij tɨ ye'i huarɨni. Capu ayan ti'ijcɨ'ɨti a'ij tɨ tiraavijte'e. ’Ayaa pu'u xaa nya'u, a'atɨ tɨ na'a mej meyan tiraata'a tɨ va'acan cɨn antyujmua'aréera a'ara'ani, tɨ pua'a ayan va'acan cɨn ti'ityé'ijcati'ihua, ayaa pu hui tyu'ujxe'eve'e tɨ eitze'e tyu'utatuiire'en maɨjna jemi ɨ mej tiraijcate. Ajta, a'atɨ tɨ na'a mej meyan tiraata'a tɨ cɨle'enya'a cɨn antyujmua'aréera a'ara'ani, tɨ pua'a ayan cɨle'enya'a cɨn ti'ityé'ijcati'ihua, ayaa pu che'eta na'a tyu'ujxe'eve'e tɨ cɨj tyu'utatuiire'en maɨjna jemi ɨ mej tiraijcate. 49 ’Ayaa nu een cɨn mu a'uve'eme nyej ni pueijtzi hua'uta'an nyaɨme ɨ maj a'ij pua'a een ɨ rutzajta'a matɨj mana'a pua'amua yen me seijre'e iiyan chaanaca japua. Ajta ayaa pu tina'araanajchi ineetzi tɨ ari autyejcheni. 50 Ayaa pu ajta ti'inyacɨ'ɨti ineetzi, ɨ nyaj cɨn tirajpueiitzi na'ame. Eihua pu hui a'ij pua'a nya'ase, ajta eihua pu a'ij pua'a nya'astɨ a'ame asta na'a cai nain te'entipua'are. 51 ’¿A'ini tyajamua'amitejte'e muejmi? ¿Ni qui nyaɨjna cɨn a'uve'eme mej mi rɨ'ɨ tí'ityechajca ɨ mej yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua? Canu a'atzu. Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e yee canu nyaɨjna cɨn a'uve'eme silu mej mi e'ita'a a'utácɨɨnye. 52 Ajta ijii tɨ yu auca'itɨ a'ame, ayaa pu hui te'eme. Aɨme cɨme'e ɨ maj tya'anxɨvi ɨ tyaɨte, ɨ maj saɨque mana'a che, ayaa pu te'eme aɨ mu a'ita'a a'utajú'un. Majta e'eyan ɨ maj hueica, aɨ mu hua'ajaaxáiivi'ira'a mua'aju'un aɨme ɨ maj hua'apua. Majta aɨme ɨ maj hua'apua, ayaa mu che'eta mana'a tíhuá'ajaaxáiivi'ira'a mua'aju'un ɨ maj hueica. 53 ’Ayaa mu a'ita'a a'utaju'un. Aɨ pu ya'upuaara'an rajaaxáiivi'ira'a a'ame aɨjna ɨ ruyauj, ajta aɨn yaujra'an ayaa pu che'eta na'a ti'ijjaaxáiivi'ira'a a'ame ɨ rutaata. Ajta aɨn ɨ naanajra'an, ayaa pu che'eta na'a ti'ijjaaxáiivi'ira'a a'ame aɨjna ɨ ruyauj tɨ jɨita'a. Ajta aɨn yaujra'an tɨ jɨita'a, ayaa pu che'eta na'a ti'ijjaaxáiivi'ira'a a'ame aɨjna ɨ runaana. Ajta aɨjna ɨ mu'unyaara'an ɨ tɨ jɨita'a ɨ tɨ ucarij, aɨ pu ajta rajaaxáiivi'ira'a a'ame ɨ rumu'u ɨ tɨ jɨita'a tɨ tyamueij. Ajta aɨjna ɨ mu'unyaara'an tɨ tyamueij, aɨ pu hui ajta rajaaxáiivi'ira'a a'ame ɨ rumu'u tɨ ucarij. 54 Tɨ'ɨj i ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ tyaɨte ɨ maj aun ajtyáxɨɨraca'a tɨcɨn: ―Cɨme'en xu'u jaitɨri huaseij tɨ a'ijnyej, yancɨ pujme'en, satɨ'ɨj si seyan ti'ixaxa'a yee mu'uri huatyeviiyen. Ajta, ayaa pu ti'irɨnyaca. 55 Na'ari tɨ pua'a huata'aacare tɨ yeete pujme'en a'itaninyei, ayaa xu hui ti'ixaxa'a tɨcɨn tyaxɨcaj pu a'ame. Ajta, ayaa pu ti'irɨnyaca. 56 ’Muan, mɨ saj cai má umúumua'are, muan xu seyan raayɨ'ɨtɨ a'ij sej ye'i tyu'utaxaj a'ij tɨ ti'itɨ rɨni ɨ ute'e nusu iiyan chaanaca japua. Ma sajta muan, caxu hui a'atzu raayɨ'ɨtɨ a'ij sej ye'i tyu'utaxaj aɨjna cɨme'e a'ij tɨ ti'itɨ rɨni itejmi jemi eijna xɨcajra'a jetze nyaj ya huatyejvee inyaa muejmi jemi. 57 ’Niche'e seij tyajamuaataihua'u. ¿A'ini een cɨn sacai raaxa'apɨ'ɨntare'en rujɨɨmua'a a'ij tɨ tiraavijte'e? 58 Patɨ'ɨj pauj huame'en juye jetze jamuan aɨjna tɨ muájchaɨre'e saj raaxa'apɨ'ɨntare'en aɨjna jemi ɨ juees, pata'aj raatahuavii tyamua'a naa saj sauj juye jetze raaxa'apɨ'ɨntare'en. Na'ari tɨ pua'a pacai peyan huarɨni, aɨ pu hui mua'avi'itɨn ɨ jueesi jemi. Tɨ'ɨqui aɨn juees, aɨ pu tyu'utatuire'esin mueetzi aɨjna jemi ɨ polisiiya. Ajta aɨn polisiiya, aɨ pu mue'ityanajsin. Ayaa nu ti'imue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, camu hui iiya'ata mue'iratuaasin asta pana'a cai tyu'unajchi nain cɨme'e a'achu maj muajijve'en. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa.

Lucas 13

1 Ajna'ɨmɨ, seica mu e'ire'enye ɨ Jesús jemi. Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa maɨjna cɨme'e ɨ maj Galileeya e'echajca'a, Pilaatu tɨ nu'u hua'ucuii matɨ'ɨj mauj canya'axɨ muaɨ'ɨvajtaca'a. 2 Jesús pu ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini tyajamua'amitejte'e muejmi? ¿Ni qui macai eitze'e a'ij pua'a ti'ityetyaɨtestaca'a saj cai muan aɨjna cɨme'e mej meyan tirajpueijtzica'a? 3 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Capu ayan ti'ayajna. Ma ajta, tɨ pua'a sacai saɨque tyu'umua'ati ɨ Dioj jemi, muan xu hui sajta antipua'ari. 4 ’Ari aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan arahueica ara'ase, ɨ tɨ hua'a japua rajve ti'itɨ tɨ ajtee tɨ aun a'utyavaaca'a ajna a'ahua'a Siloé, ¿a'ini tyajamua'amitejte'e? ¿Ni qui eitze'e a'ij pua'a metí'ityetya'a macai aɨme ɨ seica ɨ maj Jerusalén huachaatɨme? 5 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨcɨn: capu hui ayan ti'ayajna. Ma ajta, tɨ pua'a sacai saɨque tyu'umua'ati ɨ Dioj jemi, muan xu sajta antipua'ari. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 6 Tɨ'ɨj i sei nyuucari pu cɨn tihue'itiiri'i tɨcɨn: ―A'atɨ pu nu'u hui huarej taitya'ɨca. Aa pu nu'u ye'etyahuii a'u tɨ uuva a'uvaatɨmee. Tɨ'ɨqui u ya'utyeeseij avee si ari taca'a. Capu nu'u a'atzu taca'acaa. 7 Tɨ'ɨqui ayan tiraata'ixaa aɨjna tɨ aun tí'ichaɨca'a tɨcɨn: “Pu'uri yeehui a'atee a'achu cumu hueica ninye'ira'a nye yee raatyesise'ij a vee si ari taca'a. Aru, capu a'atzu taca'a. Pata'aj re'ijvéijche, a'ini amɨn me ti'itávaaca, capu ti'itɨj vaɨre'e.” 8 ’Ajta aɨn tɨ tí'ichaɨca'a, ayaa pu nu'u tiraata'ixaa tɨcɨn: “Nyavastara'a, che'e auj me távaaca sei ninye'ira'a. Nyaa nu yeehui raaté'ijche'esin, nyajta ti'itɨ atyáraatɨra'asin chuej jamuan. 9 Tɨ pua'a huatáca'an ru'usi, che'e ayan me ti'itávaaca. Na'ari tɨ pua'a cai huatáca'an, aj paj xaa yeehui pi re'ijvéijche.” 10 Ayaa pu a'anaj tyuju'urɨj tɨ ajna pɨti'irɨjcaa a'anaj xɨcajra'an mej jetzen rusa'upi. Jesús pu tihuá'amua'atyajcaa u teyujta'a. 11 Meenti saɨj jɨita'a, au pu anu'uhuatyávaaca'a. Pu'uri tyauma'aca tamuaamuata'a japuan arahueica ninye'ira'a tɨ ti'icui'icaa aɨjna cɨme'e tiyaaru'u tɨ tzajta'an seijre'e. Aɨjna ɨ jɨita'a, eecan pu á'ajtɨpu. Capu a'atzu rɨ'ɨristacaa tɨ huatáujtzaara. 12 Tɨ'ɨj Jesús raaseij, aj pu i raatajé tɨ jemin a ve'ere'enyen. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Jɨita'a, nu'uri timua'ari'iri'i ɨ paj cɨn ti'icu'i. 13 Tɨ'ɨj i ra'ajtamuárej. Cɨme'en pu'u ra'ajtamuárej, aj pu i aɨn jɨita'a huataujtzaaraca'a. Aj pu i rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj. 14 Ajta aɨn tɨ tie'ijta u teyujta'a, eecan pu huatanyu'ucaca'a a'ini Jesús pu tiraahuaa ajna xɨcajra'an jetze matɨ'ɨj pua'a rusa'upi. Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨme ɨ tyaɨte tɨcɨn: ―Ayaa pu hui tya'ara'ase ɨ mej jetzen ti'imɨjhuaca arájsevi xɨcaj. Sata'aj mu a'uva'aju'un sata'aj sajna tihuáujhuaate'en. Caxu mu a'uva'acɨ'ɨca'an ajna xɨcajra'a mej jetzen rusa'upi. 15 Jesús pu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Mɨ saj cai huataujnyátacan cɨn ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi, cɨme'en ajna xɨcajra'a me jetzen rusa'upi, ¿ni sacai seyan ti'imɨjhuaca naijmi'i muan? ¿Ni sacai hué'ixɨɨxɨn ɨ a'amuaya'amua, tɨ pua'a ti'itɨj puéenye'en puuye na'ari puuru'u sej si huaja'uve'ite'en ajna xɨcajra'a mej jetzen rusa'upi? Ni'ijta xaa nya'u. Ayaa xu ti'imɨjhuaca. 16 ’Ari amɨjna mɨ jɨita'a, aɨ pu hui jetzen huanyej aɨjna ɨ Abraham tyaacan. Ajta pu'uri tyajauume a'achu cumu tamuaamuata'a japuan arahueica ninye'ira'a tɨ Satanás ra'atyaajɨ'ɨque cui'ini'ira'a cɨme'e. ¿Ni cai ayan tiraavijte'e nyej tiraahuaate'en nyej ni ru'irajtuaani aɨjna cɨme'e tɨ ti'icu'i? ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 17 Tɨ'ɨj ayan tyu'utaxajtaca'a, aɨme ɨ maj rájchaɨra'acaa maɨjna ɨ Jesús, eecan mu tyu'utatyévi'iri'i ɨ jemin. Majta aɨme ɨ seica ɨ tyaɨte, eecan pu rɨ'ɨ hua'uta'a nain cɨme'e a'ij tɨ ti'itɨ huarɨj tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e. 18 Aj pu i Jesús ayan tiha'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini ti'irɨnyaca iiyan chaanaca japua tɨ Dioj tie'ijta? ¿A'ini ti'iseijre'e tɨ cɨme'en Dioj tie'ijta? 19 ’Ayaa pu seijre'e tɨj mustaaza ti'itɨ tɨ ayan ti'ityájatze'e tɨj jɨɨcan. A'atɨ pu nu'u hui yá'utɨɨ aɨjna ɨ jatzi. Tɨ'ɨj nu'u i raahuaste a'u tɨ tyaja'ará'ana. Tɨ'ɨqui huanye aɨjna ɨ jatzi. Aj pu nu'u i huavaujse. Tɨ'ɨqui ayan a'ajtɨ́tɨ'ɨj a'araa tɨj cɨye. Majta maɨn pina'ase ɨ maj ra'ara'a, aɨ mu nu'u e'ire'enyaa, an mu nu'u a'urá'ara'asaca'a ɨ pi'istaara'an jetze. 20 Ajtahua'a seij hua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini seijre'e tɨ cɨme'en Dioj tie'ijta? 21 ’Ayaa pu hui een tɨj aɨjna ɨ levaduura. Tɨ'ɨj aɨn jɨita'a ru'ityajtɨcɨ, ajta nu'u rajnajchi cueijtzi jetze tɨ hueica mediida ara'ase. Eihua pu nu'u rajcueijtzitaca'a. Ajta aɨn ɨ levaduura, aɨ pu nu'u tzajta'a huanyajxɨ nainjapua ɨ cueijtzi. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 22 Tɨ'ɨqui Jesús aun a'uma'acaa ɨ juye jetze tɨ Jerusalén a'uye'iri. A'u tɨ na'a tɨ a'ure'eninyéica'a, tɨ huachájta'atajme, na'ari a'ɨmɨ ma antachaatɨme, au pu tihua'amua'atyahua'a ɨ tyaɨte. 23 A'atɨ pu ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Tavastara'a, ¿ni cɨj mana'a titya'ara'ase ɨ tɨ Dioj hue'iratuaasin? Ajta aɨn Jesús, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: 24 ―Sata'aj huataujca'anyen sej si saɨjna jetze utyarute ta'apueerta tɨ cɨj antyéeyauj. Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨcɨn mui'itɨ mu meyan huataujca'anyejsin mej mi maun a'utyarute. Ma ajta cai, capu hua'uta'asin. 25 ’Tɨ'ɨqui aɨjna tɨ a e'eche, tɨ'ɨj i ájchesin, ajta tye'ityanajsin ta'apueerta. Sajta muan, amaa xu pua'aque huatyáuu xa'aju'un. Sajta tye'ejtyatu'asixɨ'ɨsin ɨ pueerta jetze. Ayaa xu ca'anin cɨn tiraatajeeva aɨjna tɨ huatyeechi'i. Ayaa xu tɨcɨn: “Tavastara'a, tita'antácuune'e.” Ajta aɨn ayaa pu tyajamuaata'ixaate'esin tɨcɨn: “Canu hui a'amuamuajte a'atyaɨn saj pɨrɨcɨ. Canu nyajta ramua'aree a'u saj a'araacɨ.” 26 ’Sajta muan, ayaa xu tyu'utaxajta tɨcɨn: “Tyan tu tyu'ucuaa a jamuan, tyajta a jamuan hue'í. Pajta muaa ti'itamua'atyahua'a a'u tɨ juye a'uré'eninyei.” 27 Ajta aɨn, ayaa pu tyajamuaata'ixaate'esin tɨcɨn: “Canu hui ramua'aree inyaa a'u sej e'ema'acan. Sericu muan, mɨ sej a'ij pua'a ti'ityetyaɨte.” 28 ’Ayaa pu te'eme ajna xɨcajra'an jetze. Muan xu hua'aseijran aɨme ɨ maj maun a'uráatyá'a mua'aju'un aujna Dioj tɨ e'eseijre'e. Aɨme xu hui seijran saɨme ɨ mej mejmi'i e'echajca'a, saɨjna ɨ Abraham, sajta saɨjna ɨ Isaac, sajta saɨjna ɨ Jacobo. Majta seica mu a a'ire'enyejsin mej mi a'ujra'ase a'utɨ meesa a'utyejvee mej mi tyu'ucua'ani aujna Dioj tɨ e'eseijre'e. Sajta muan, aa xu pua'aque a'utyáuu xa'aju'un. Eihua xu ruyeinya xa'aju'un, sajta ancura'ujcɨ'ɨme ye'icaa xa'aju'un mɨ rutamej cɨme'e saɨjna cɨme'e sej seri rajpueiitzi xa'aju'un. 30 ’Ee xaa nya'u, ayaa pu hui ti'ayajna. Seica ɨ maj nu'u vivejme'en cɨn títyatatí ijii, aɨ mu cɨle'enye'en cɨn títyatatyá'a mua'aju'un ajna xɨcajra'a jetze. Majta seica ɨ maj nu'u cɨle'enye'en cɨn títyatatí ijii, aɨ mu vivejme'en cɨn títyatatyá'a mua'aju'un ajna xɨcajra'a jetze. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 31 Tɨ'ɨj Jesús auchan raatapua'ajtaca'a tɨ tihue'ixaatya'acaa ɨ tyaɨte, matɨ'ɨj mi seica jemin a e'ire'enye. Aɨ mu pueenya'a ɨ fariseos. Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pata'aj ticheni peyajna a'ini amɨ pu nu'u Herodes muaje'icatamɨ'ɨ mueetzi. 32 Aj pu i Jesús ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Sata'aj hui saun á'uju'un saɨjna jemi ɨ Herodes tɨ aviitzi cɨn nyatzajra'ajmua'a ineetzi. Sata'aj sajta seyan tiraata'ixaate'en saɨjna yee pu'uri ijii nyehua'utamuarite'esin nyaɨme ɨ tiyaaru'use ɨ maj hua'a tzajta'a seijre'e ɨ tyaɨte, nyajta yee tihua'ahuaate'en ɨ tyaɨte ijii, nyajta ruijmua'a. Nyajta yee, aaruijmua'a nu aránastyejsin nyaɨjna cɨme'e ɨ nyaj cɨn antinmua'aree. 33 ’Capu amɨn a'ij. Ayaa pu hui tyu'ujxe'eve'e nyej nyauj huame'en ijii, nyajta ruijmua'a, nyajta aaruijmua'a, a'ini capu ayan tiraavijte'e tɨ huamɨ'ɨni ayajna pua'aque u Jerusalén saɨj tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a. 34 ’Muan mɨ saj Jerusalén e'eche'e, mɨ saj Jerusalén e'ema'acan, muan xu hua'acui'ica aɨme ɨ maj Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a. Sajta huá'atu'axaca tyetye cɨme'e aɨme tɨ Dioj huaja'utaityaca'a muejmi jemi. Mui'i nu hui neyan raxe'eva'aca'a nyaj hua'asaɨre'en ɨ a'amuayaujmua'a nyej ni hua'uchaɨn cumu ɨ tyacuaara'i tɨ hua'acha'ɨ ɨ ruyaujmua'a, tɨ hue'icánaamɨ ɨ ru'ana cɨme'e. Sajta muan, caxu seyan ra'utyaaca'anye. 35 ’Casi'i, xaaseij. Nu'uri hui má amuuhuá'axɨ muejmi mɨ sej Jerusalén e'eche. Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Caxu che'e nyeseijran asta na'a cai tyaja'ure'enyen ajna xɨcajra'an jetze saj pua'a seyan tyu'utaxajta yee che'e rɨ'ɨ tiraatyajtuaani aɨjna ɨ tɨ me e'eve'eme nyuucara'ara'an ɨ tavastara'a. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús.

Lucas 14

1 Ayaa pu a'anaj tyuju'urɨj tɨ ajna pɨti'irɨjcaa aɨjna xɨcajra'an mej jetzen rusa'upi. Au pu a'ará'a a'u tɨ e'eche ɨ saɨj ɨ fariseo tɨ va'acan cɨn ti'ityejvee, tɨ ij tyu'ucua'ani jemin. Majta aɨme ɨ tyaɨte, eihua mu re'eeva'acaa maɨjna ɨ Jesús. 2 Meenti saɨj a vejli'i áuuvaaca'a jemin ɨ Jesús. Ti'icui'i aɨjna ɨ a'atɨ. Nainjapua pu cajaa ɨ rujetze. 3 Ajta aɨn ɨ Jesús, ayaa pu tihua'utaihua'uri'i aɨme ɨ fariseos, ajta aɨme ɨ maj ti'imua'ata ɨ yu'uxari jetze Moisés tɨ ra'uyu'uxaca'a. Ayan tɨcɨn: ―¿Ni cai a'ij ti'irɨ'ɨri nyej tiraahuaate'en aijna xɨcajra'an tyej jetzen tasa'upi nusu cai? 4 Majta aɨme, camu ti'itɨ a'ij tyu'utaxajtaca'a. Ajta aɨn Jesús, aɨ pu ra'ajtamuárej aɨjna tɨ ti'icu'i. Ajta tiraahuaa. Aj pu i raataityaca'a tɨ a'ura'ani ruxaahua. 5 Tɨ'ɨj i Jesús ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni cai rɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan huarɨni ajna xɨcajra'an jetze mej jetzen rusa'upi? Tɨ pua'a puuru'u atyejveti a'u tɨ e'etyacun, na'ari puuye atyejveti, ¿ni pacai hui peyan ca'anacan rɨni pej ra'itatuaani a'u tɨ e'etyejve? 6 Majta aɨme jemi, capu u'u anú'uhua'acaa hua'a tzajta'a a'ij tɨ tyu'utaxaj. 7 Tɨ'ɨj i Jesús raaseij a'ij maj rɨjcaa aɨme ɨ tɨ hue'inee mej tyu'ucua'ani. Aɨ mu raahuauca'a vejli'i maj a'ujra'ase jemin ɨ tɨ tihua'amicua. Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: 8 ―Tɨ pua'a hui a'atɨ mue'inen pej tyu'ucua'ani hua'a jamuan ɨ mej ti'iye'este aɨjna cɨme'e tɨ saɨj huatyenyaɨchaca'a, capaj panna a'ujye'ixɨ'ɨn ajna vejli'i jemin ɨ tɨ muaata'inee pej tyu'ucua'ani, silu a'atzu pa a'ɨmɨ a'utayeijxɨ'ɨn. Na'ari cai, tɨ pua'a saɨj uve'enye tɨ eitze'e ruxe'eve'e pacai muaa tɨ ajta raata'inee, aj pu i aɨn muaata'ixaate'esin yee ájchesi, ta'aj amanna a'ujyeijxɨ'ɨn eijna i a'atɨ. Aj pej pi tyu'utatévi'ira'ata, anna paj a'ujyeijxɨ'ɨn paɨjna japua ɨ tɨ eitze'e cai ruxe'eve'e. 10 ’Ma pajta muaa, ayaa papu'u hui huarɨni tɨ pua'a a'atɨ muaata'inen, an paj a'ujyeijxɨ'ɨn japuan ɨ tɨ eitze'e cai ruxe'eve'e tɨ i ayan aɨn tɨ muaata'inee timuaata'ixaate'en tɨ'ɨj uvé'enyen a'u paj a'ujyeijxɨ'ɨn. Ayaa pu timuaata'ixaate'esin tɨcɨn: “Nya'amiincu, pata'aj ájcheni peyajna pata'aj a'ujyeijxɨ'ɨn yee vejli'i a'u tɨ eitze'e a'ujxe'eve'e.” Ayaa paj paɨjna cɨn huarɨn, ayaa paj hui rɨ'ɨ tira'ancura'asin hua'a jemi ɨ tyaɨte maj a jamuan a'ujti. 11 ’A'ini a'atɨ tɨ na'a tɨ á'ujtzaahuate'e, aj pu i a'ij pua'a raataixa tɨ cai eihua ruxe'eve'e. Ajta aɨn tɨ cai á'ujca'anye tɨ ti'itɨ cɨn te'entyarute tɨ ve'e, aj pu i tiraata'asin tɨ ayan te'entyarute ti'itɨj cɨme'e tɨ eitze'e ve'e. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 12 Aj pu i ayan tiraata'ixaa aɨjna tɨ raata'inee tɨ tyu'ucua'ani tɨcɨn: ―Ayaa paj hui huarɨni patɨ'ɨj hua'uta'inen mej tyu'ucua'ani a'atzaj chumua'an nusu tɨca'a. Capaj hue'inen aɨme ɨ a'amincustyamua'a, ca'ɨn a'ihuaamua'a nusu a'ajuutzimua'a, o aɨme ɨ chijtyaani mej a e'eche vejli'i a jemi. Tɨ pua'a peyan hua'uta'inen aɨme, matɨ'ɨj mi majta maɨn muaata'ineesin mueetzi. Ayaa mu huarɨn, aɨ mu hui ti'imuanajchite'en. 13 ’Ma pajta muaa, patɨ'ɨj hua'uta'inen mej tyu'ucua'ani, aɨme papu'u huata'inen ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i, pajta aɨme ɨ maj eihua rajpueijtzi cui'ini'ira'a cɨme'e, pajta aɨme ɨ maj a'ij pua'a tityaacɨ́'ɨca, pajta aɨme ɨ maj aracucu'unijmee. 14 Ayaa paj huarɨn, rɨ'ɨ mu timuaata'asin, a'ini camu ti'ituave ɨ maj cɨn timuaanajchite'en. Ma ajta, aɨ pu Dioj hui timuaatanajchite'esin ajna xɨcajra'an jetze me jetzen a'itaju'un hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. ―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 15 Meenti saɨj tɨ ajta aun huatyajca hua'a jamuan, tɨ'ɨj raanamuajri'i a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Rɨ'ɨ pu tiraata'asin aɨjna tɨ tyu'ucua'ani ajna xɨcajra'an jetze tɨ jetzen Dioj huataseijre'esin tɨ ij tyu'utaijta iiyan chaanaca japua. 16 Jesús pu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―A'atɨ pu nu'u hui rɨ'ɨ huaujruurajca'a tɨ ij tihua'umín. Muicaca pu nu'u huata'inyee. 17 Tɨ'ɨj ajna tyaja'ure'enye tɨ tihua'umín, tɨ'ɨqui aɨn raataityaca'a ɨ tɨ jemin ti'ivaɨre'e tɨ ij hua'utajeeve aɨme ɨ maj huata'iniihuaca'a. Ayan tɨcɨn: “Sata'aj yeehui a'uré'enyen a'ini pu'uri huaxa'apɨ'ɨn.” 18 ’Majta aɨme, naimi'i mu nu'u meyan autyajhuii mej tyu'utauruuni'i. Ajta aɨn ɨ tɨ anacai raata'inee, ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: “Nauchan nu chuej huananai nyaj japuan tyu'umuare'en. Ruxe'eve'e nyej ya'utyeeseij. Ayaa nu ti'imuahuavii mueetzi pej tinaatauuni'i.” 19 ’Ajta saɨj, ayaa pu nu'u tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: “Nauchan nu puuyesi huananai. Anxɨj paari mu ara'ase. Nu'uri á'uraa nyej ni hua'ucalaadu. Pata'aj tinaatauuni'i pajta ineetzi.” 20 ’Ajtahua'a ɨ saɨj, ayaa pu nu'u tiraata'ixaa tɨcɨn: “Nauchan nu huatyenyaɨcha'a. Aɨj pu cɨn cai rɨ'ɨri nyaj nyaun á'ume'en.” 21 ’Ajta aɨn tɨ ti'ivaɨre'e tɨ huaja'utajee, tɨ'ɨqui huara'araa. Ajta nu'u ayan tiraata'ixaa aɨjna tɨ ti'iraijte'e a'ij mej tyu'utaxajtaca'a. Ajta aɨn tɨ huatyeechi'i, eihua pu nu'u hui huatanyu'ucaca'a. Tɨ'ɨj i raataityaca'a aɨjna tɨ ti'ivaɨre'e tɨcɨn: “Pata'aj yeehui ca'anacan paun á'ume'en caaye jetze, ajta juye jetze tɨ cɨj antayauj, tɨj na'a ta'utyeninyei u chajta'a. Pata'aj hua'aravi'itɨn aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i, pajta aɨme ɨ maj rajpueijtzi cui'ini'ira'a cɨme'e, pajta aɨme ɨ maj aracucu'unijmee, pajta aɨme ɨ maj ná'achijmee ɨ ruɨɨca jetze.” 22 ’Ajta aɨn tɨ ti'ivaɨre'e, ayaa pu nu'u tiraata'ixaa tɨcɨn: “Nyavastara'a, nu'uri neyan huarɨj a'ij pej tinaataij. Aru mauche'e mu ú'uve mej seica mu a'uva'aju'un.” 23 ’Ajta aɨn tɨ huatyeechi'i, aɨ pu hui ayan tiraata'ixaa aɨjna tɨ jemin ti'ivaɨre'e tɨcɨn: “Pata'aj yeehui paun á'ume'en ɨ juye jetze a'ɨmɨ tɨ a'atanyaatɨmee, pajta meyee a'ɨmɨ maj huachaatɨme. Pata'aj ca'anyejri cɨn hua'utajeeve maj mu a'uva'aju'un, mej mi u huájɨste yu nyechi'ita. 24 Ayaa nu ti'imue'ixaate'e. Aɨme ɨ nyaj anacaican hua'uta'inee, aɨme, capu saɨj yee ti'icua'ani iiyu i nyej tihua'amin.” Ayaa pu hui tyu'utaxajtaca'a aɨjna tɨ huatyeechi'i. 25 Eihua mu tyaɨte á'ujhua'anya'a maɨjna jamuan ɨ Jesús. Tɨ'ɨqui aɨn hua'useirajraa aɨme ɨ tyaɨte. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: 26 ―A'atɨ tɨ na'a tɨ mu a'uve'eme'en ineetzi jemi, ayaa pu hui tyu'ujxe'eve'e tɨ aɨn eitze'e rɨ'ɨ tinejchaɨca ineetzi cai rɨ'ɨ tirájchaɨɨca ɨ rutaata, ajta ɨ runaana nusu ɨ ru'ɨj ajta ɨ ruyaujmua'a nusu ɨ ru'ihuaamua'a, ajta ɨ rucuutzimua'a nusu ɨ rujuutzimua'a. Na'ari cai, canu raata'asin tɨ nyaa jamuan á'ucha'acanye'en. ’Ee xaa nya'u, canu a'atɨ huata'asin tɨ neetzi jamuan á'ucha'acanye'en tɨ pua'a cai a'atɨ a'ujca'anyaa tɨ na'ara'astijre'en tɨ aɨn a'atɨ huamɨ'ɨni neetzi jetze ma'acan, tɨ ayan tya'ahuaujca'anyen ruxé'evi'ira'a cɨme'e. 27 ’Ayaa nu hui tyaja'amue'ixaate'e tɨ ayan ti'ayajna nyaj cai a'atɨ huata'an tɨ neetzi jamuan á'ucha'acanye'en tɨ pua'a aɨjna ɨ a'atɨ cai ruxé'evi'ira'a cɨn na'ara'asten, tɨ pua'a cai ayan che'eta na'a tirajpueiitzi a'ara'ani nyatɨj inyaa tirajpueitzi na'ame. 28 ’Tɨ pua'a saɨj muan ayan ra'ajtaahuamɨ'ɨ chi'i tɨ ajtee, ni cai a'atɨ ayan rɨni tɨ autyejcheni tɨ ra'ajtaahuan. Anacaican aɨ pu a'ujyeijxa tɨ'ij raate'iten a'achu tɨ ti'itɨ huataujxe'eve'esin tɨ ij raamua'aree tɨ pua'a cɨ'ɨpa ɨ tumin tɨ ij ra'ajcɨ'ɨti, nusu cai. 29 ’Ee xaa, ayaa pu rɨni. Na'ari cai, tɨ pua'a auchan autyeechen, ajta huaxɨn ɨ tumin, capu che'e ra'anticɨ'ɨtzi. Majta maɨn ɨ tyaɨte, matɨ'ɨj raseijra, aɨ mu autyahuijsin mej ra'utaxaahuari'ira. 30 ’Ayaa mu tyu'utaxajta tɨcɨn: “Amɨjna mɨ tyaata'a, aɨ pu yeehui autyejche tɨ ra'ajtaahua mɨ chi'i, aru capu che'e ti'ituave'e ɨ tɨ cɨn ra'anticɨ'ɨti.” 31 ’Na'ari saɨj tɨ ti'ityejvee rey cɨme'e, tɨ pua'a meri a'uju'un maj huataujnya'usi'ite'en, ¿a'ini rɨni aɨjna? ¿Ni cai anacai a'ujyeixa tɨ ij tyu'umua'ati aisɨ tɨ pua'a cai rɨ'ɨri tɨ hua'utyamue'itɨn aɨme cɨme'e ɨ maj tamuaamuata'a vi'ira'a ara'ase? Ajta aɨn ɨ saɨj tɨ ti'ityejvee rey cɨme'e, ayaa pu hue'ityévi'itɨcɨ a'achu cumu seité vi'ira'a ɨ xantaaru'u. Aa ni'ijta xaa nya'u, ayaa pu hui rɨni. 32 ’Ajta tɨ pua'a ayan tira'atamitejte'en tɨ cai huatarɨ'ɨristari tɨ hua'utyamue'itɨn, ayaa pu rɨni. Meenti auj a'ɨmɨ e'eve'evee ɨ saɨj, aɨ pu seica huataíti mej mi a'uju'un ɨ seij jemi ɨ rey mej mi raatahuavii maj raaxa'apɨ'ɨntare'en mej mi cai runya'usi'itya'a. 33 ’Ayaa pu hui che'eta na'a een muejmi jemi. A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan ti'ijxe'eve'e tɨ nyaa jamuan á'ucha'acanye'en, ayaa pu tyu'ujxe'eve'e tɨ nain mé tyáuuhua'axɨn a'achu tɨ tí'ijcha'ɨ. Na'ari cai, canu raata'asin tɨ nyaa jamuan á'ucha'acanye'en. 34 ’Sajta muan, ayaa xu hui ti'ivaɨre'e saj rɨ'ɨ hua'uruuren ɨ seica ɨ tyaɨte ɨ nyuucari cɨme'e mej mi rɨ'ɨ é'enya'a mua'ara'ani ɨ ru tzajta'a. Sajta, ayaa xu che'eta sana'a ti'ivaɨre'e tɨj unaj maj ra'uré'eviváara'a mua'aye'i ɨ tyaɨte ɨ hue'ira'a japua a'ini naa pu tya'ancacá ɨ unaj. Aru tɨ pua'a huatyáru'una, tɨ'ɨqui ráxɨ'ɨsin ɨ ta'ancacá, ¿a'ini tyajamua'amitejte'e? ¿Niqui ajtahua'a rɨ'ɨri tɨ ancaca a'ara'ani? Capu hui xaa nya'u a'atzu. 35 Capu che'e ti'itɨj vaɨre'e, ni ɨ chuej japua, capu ajta ti'ivaɨre'e tɨ ranajchite'en ɨ ya'amuaate chuita japua. Ayaa mu'u raru'ujca ma mu rúuraaxɨjsin. ’Ayaa pu'u hui, cɨme'en ɨ a'atɨ tɨ huityajnamua, che'e aɨn raanamua tyamua'a naa.

Lucas 15

1 Majta aɨme ɨ maj hua'ajijva'aca'a ɨ tyaɨte mej ti'itɨcɨ, majta aɨme ɨ maj a'ij pua'a titetyújcha'ɨ, aɨ mu ajtyáxɨɨraca'a mej mi raanamua. 2 Ma ajta aɨme ɨ fariseos, ajta aɨme ɨ mej ti'imua'ata ɨ yu'uxari jetze Moisés tɨ ra'uyu'uxaca'a, aɨ mu meyan tí'ixajtacaa tɨcɨn: ―Amɨjna mɨ tyaata'a, amɨɨ pu hui rɨ'ɨ tihua'ancure'evi'itɨ ɨ maj a'ij pua'a titetyújcha'ɨ, ajta hua'a jamuan ti'icua'aca. 3 Aj pu i Jesús ayan sei nyuucari cɨn tihua'uta'ixaa tɨcɨn: 4 ―Tiche'e teyan tiraataxaj. Tɨ pua'a saɨj muan canya'axɨ tíya'amua a'achu cumu anxɨte maj ara'ase. ¿Ni cai ayan rɨni tɨ pua'a saɨj a'uveti? Aa pu hua'utyahuiite'esin ɨ seica ɨtzitá. Ajta raarahuausin ɨ saɨj tɨ á'uvej asta na'a cai raatyauni. 5 ’Tɨ'ɨj raatyauni, aj pu i huataujtyamua'ave'esin. Tɨ'ɨj i uhuatyaujratziira. 6 Tɨ'ɨqui u a'uméj ɨ ruche. Aj pu i ru'amiincustyamua'a huatájeevi. Majta maɨn, ajtyaxɨɨri. Aj pu i ayan tihua'uta'ixaate'esin tɨcɨn: “Sata'aj huataujtyamua'ave'en. Nu'uri yeehui ráatyau ɨ canya'a tɨ á'uvej.” ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 7 Ajta ayan tɨcɨn: ―Ayaa nu hui tyaja'amue'ixaate'e tɨ ayan ti'en aun tajapua tɨ Dioj e'eseijre'e, tɨ pua'a a'atɨ saɨque tyu'umua'ati tɨ ij cai che'e a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ, tɨ ij ajta ayan huarɨni a'ij tɨ Dioj ti'ijxe'eve'e, aɨ mu ɨ maj maun e'eseijre'e jemin ɨ Dioj, eitze'e mu rutyamua'ave'e maɨjna cɨme'e tɨ aɨn a'atɨ ayan saɨque tyu'umuá'a ɨ Dioj jemi macai aɨme cɨme'e ɨ seica, ɨ maj mui'i, ɨ maj rɨ'ɨ ti'ityetyaɨte, ɨ tɨ cai hua'aturaate'e maj saɨque tyu'umua'ati. 8 ’Tiche'e teyan tiraataxaj. Tɨ pua'a hui jɨita'a ayan ti'ituave'e a'achu cumu tamuaamuata'a tumin. ¿Ni qui cai ayan rɨni tɨ pua'a seij a'uraini? Aɨ pu ti'itɨ aparaatu ájtairan. Tɨ'ɨqui uhuare'icha'uta u ruchi'ita. Rɨ'ɨ pu ti'ihuauni asta na'a cai raatyauni. 9 Tɨ'ɨj raatyaún, ru'amiincustyamua'a pu huatájeevi, aɨme ɨ maj vejli'i antachaatɨme. Majta maɨn ajtyaxɨɨri. Aj pu i ayan tihua'uta'ixaate'esin tɨcɨn: “Sata'aj huataujtyamua'ave'en neetzi jemi, a'ini nu'uri ráatyau yeehui ɨ tumin nyej ya'urai.” 10 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨ ayan ti'irɨnyaca u tajapua ɨ Dioj jemi, ajta aɨme jemi ɨ maj ravaɨre'e. Au mu hui rutyamua'ave'e maɨjna cɨme'e tɨ saɨj tɨ a'ij pua'a ti'ityújchaɨca'a ɨ jajcua ɨmɨ, aj pu i autyejche tɨ saɨque tyu'umua'ati ɨ Dioj jemi. 11 Jesús pu ajtahua'a seij nyuucari cɨn tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aa pu nu'u a'ahua'a a'atɨ e'echajca'a. Hua'apuaca pu nu'u tiyaujmua'a. 12 Ajta aɨn yaujra'an tɨ pa'arɨ'ɨ, ayaa pu nu'u tiraata'ixaa ɨ rutaata tɨcɨn: “Pata'aj yee tinaata'an ineetzi ɨ tɨ tinaacɨ'ɨti patɨ'ɨj cai che'e ma'ahua'atan muaa.” Ajta aɨn taatajra'an, aɨ pu nu'u e'ita'a tihua'uta'a nain a'achu tɨ tí'ijchaɨca'a. 13 ’A'atzu pu'u a'atyeevi'ica aɨjna tɨ pa'arɨ'ɨ. Tɨ'ɨqui nu'u tí'ijsaɨj ɨ tɨ tí'ijchaɨca'a ɨ taatajra'an. Ajta á'uraa aɨjna ɨ yaujra'an. Aa pu nu'u a'ɨmɨ a'ará'a seij chuejra'a japua. Au pu nu'u ca'anacan tyu'uxɨjte nain tɨj na'a tɨ tiraacɨ́'ɨ aɨjna cɨme'e tɨ a'ij pua'a ti'ityújchaɨca'a. 14 ’Tɨ'ɨj nain tyu'uxɨjte, aj pu nu'u i eihua huatatujritze aujna seij chuejra'a japua. Aj pu i tira'utyaturaate ti'itɨ tɨ huacua'ani. 15 Aj pu i á'uraa. Aj pu nu'u i seij jemi a'uré'enye tɨ ij aɨn ɨ a'atɨ raata'an tɨ tyu'umuare'en. Ajta aɨn ɨ a'atɨ, ayaa pu nu'u hui tiraamuáriste tɨ aun a'ume'en a'u maj tuiixu a'urauu tɨ ij tihua'umín. 16 ’Eecan pu nu'u huata'icuataca'a aɨjna tɨ pa'arɨ'ɨ. Ayaa pu nu'u tirajpueijtzica'a. Ruxe'evi'ira'a cɨme'e tyu'ucua'aniiche'e aɨjna ɨ cutzape'e ti'itɨ, tuiixu maj racua'aca. Ma ajta i cai, capu a'atɨ raata'acara'a tɨ ti'itɨ huacua'ani. 17 ’Aj pu nu'u i u huaujmua'atzɨ. Ayaa pu nu'u tyu'umuá'a tɨcɨn: “Majta aɨme yeehui ɨ maj ravaɨre'e ɨ nitaata, matɨj mana'a pua'amua ruxaahua mu ti'icua'a. Ajta tya'ava'aturaave hua'a jemi. Me nyajta inyaa, iiya nu huatyejvee nye'icuata. Ayej nya'ase nyamɨ'ɨni tujri cɨme'e. 18 Ayej nya'ase yeehui na'ura'ani neyajna. A nu a'uméj ɨ nitaata jemi. Ayaa nu tiraata'ixaate'esin yee: Taata, eihua nu autyajturaa ɨ Dioj jemi, nyajta mueetzi jemi. 19 Capu che'e ayan tiraavijte'e pej peyan naatamua'ati yee niyauj. Pata'aj peyan naaruuren ineetzi patɨj hua'aruure ɨ maj a'a jemi ti'imuare'e.” 20 ’Tɨ'ɨqui á'uraa. Aj pu i aun e'ire'enye ɨ rutaata jemi. Tɨ'ɨj a'ɨmɨ auuma'aca, aɨ pu nu'u hui taatajra'an raaseij. Eecan pu rá'ancu'uvajxɨ. Tɨ'ɨj i a'utáichajraa a'u tɨ e'eve'eme ɨ yaujra'an. Aj pu nu'u i ru'ure'ichuixɨ, ajta ru'ityévisiitɨmua. 21 ’Ajta aɨn yaujra'an, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: “Taata, eihua nu yeehui autyajturaa ɨ Dioj jemi, nyajta mueetzi jemi. Capu che'e yeehui ayan tiraavijte'e pej peyan tinaatajeeva yee niyauj.” 22 ’Ma ajta aɨn taatajra'an, ayaa pu nu'u tihua'uta'ixaa ɨ mej jemin ti'imuare'e tɨcɨn: “Ca'anacan ma sa'ave'echui ɨ siicu'uri tɨ eitze'e naa een sej si saɨjna ru'ucáchejte'en. Sajta aniira sata'aj ru'ucarujti'i ɨ xɨtyaara'an jetze, sajta ra'ajtaca'acaite'en. 23 Sata'aj sajta yeehui seyan huarɨni, saj saɨjna ɨ visaaru'u ɨ tyej teri rajrújte, sata'aj u ya'uva'ajan, sata'aj raame'eni. “Tiche'e yeehui tyu'uyesten, tyajta tyu'ucua'ani taxaahua. 24 A'ini i niyauj, pu'uri ajtahua'a mu'u e'ejnye. Pueere yee ari mu'u a'umɨ'ɨ. Ajta á'uvej, aru tu'uri tyajtahua'a ráatyau.” Ayaa pu tihua'uta'ixaa. Aɨj mu nu'u hui cɨn ma'utyajhuii mej tyu'uyesten. 25 ’Meenti aɨn yaujra'an tɨ vasta'a, aa pu a'ahua'a tyaja'amuara'acaa a'u tɨ a'upa'atza. Tɨ'ɨj ari a e'eve'ema'acaa a vejli'i a'u tɨ a'utyejvee ɨ chi'i, aɨ pu raanamuajri'i mej ti'icuiina, majta ti'inye'e. 26 Tɨ'ɨj nu'u i seij huatajee ɨ tɨ ravaɨre'e ɨ taatajra'an. Aj pu nu'u i ayan tiraataihua'uri'i a'ij maj rɨcɨ. 27 ’Ajta aɨn tɨ ti'ivaɨre'e, ayaa pu hui tiraata'ixaa tɨcɨn: “Pu'uri yeehui uve'enye ɨ a'ajuu. Ajta a'ataata, aɨ pu raamee ɨ visaaru'u ɨ tyaj rajrújte aɨjna cɨme'e tɨ ajtahua'a uve'enye jemin ɨ rutaata. Capu yeehui á'ij eenya'a. Rɨ'ɨ pu naa tya'uve'ene.” Ayaa pu nu'u tiraata'ixaa. 28 ’Ajta aɨn tɨ vasta'a, tɨ'ɨj ayan tiraanamuajri'i, tɨ'ɨj nu'u i huatanyu'ucaca'a. Capu raxe'eva'acaa tɨ utyarute u chi'ita. Ajta aɨn taatajra'an, aɨ pu nu'u huirajraa tɨ ij ya'utajée. Eihua pu raatyéejee tɨ utyarute u chi'ita. 29 ’Ajta aɨn tɨ vasta'a, ayaa pu nu'u tiraata'ixaa ɨ rutaata tɨcɨn: “Casi'i. Tɨj na'a nyej ya huaca mueetzi jemi, eihua nu ti'imuare'e. Canu yeehui a'anaj ti'itɨj cɨn autyajturaa mueetzi jemi. Nain nu yeehui cɨn tya'ara'aste a'ij pej tinaataij. Pajta muaa, capaj yeehui a'ana ti'itɨ naata'a ɨ nyaj cɨn tyu'uyesten hua'a jamuan ɨ nya'amiincustyamua'a, ni ti'itɨj caura. 30 Ma pajta muaa, ayaa paj huarɨj, amɨjna mua'ayauj, aɨ pu juuca jamuan raaxɨjte nain ɨ paj tiraata'a. Ajta tɨ'ɨj uve'enye, muaa paj raaje'icatze ɨ visaaru'u ɨ tyaj rajrújte.” 31 ’Ajta aɨn taatajra'an, ayaa pu nu'u tiraata'ixaa tɨcɨn: “Niyauj, tɨj pana'a peri pua'an xɨcaj ya huaca ineetzi jemi. Ajta tɨj na'a ti'ipua'amua ɨ nyej tí'ijcha'ɨ, mueetzi pu tiá'a. 32 Aru amɨjna mua'ajuu, ayaa pu eenya'a cumu tɨ mɨ'ɨchica'a a'ini capu ma'ahua'acaa. Ayaa pu een ijii cumu tɨ ajtahua'a huatarun. Aɨ pu yeehui a'uvajcaa, aru pu'uri ajtahua'a huataseijre. Aɨj pu cɨn ayan tyu'ujxe'eve'e tyej huatatatyamua'ave'en, tyajta tyu'uyesten.”

Lucas 16

1 Jesús pu ajta ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a tɨcɨn: ―Aa pu nu'u hui a'ahua'a chijtyaani e'echajca'a. Saɨj pu ravaɨra'aca'a aɨjna cɨme'e tɨ antyujmua'areeraca'a nain a'achu tɨ tí'ijchaɨca'a ɨ chijtyaani. Matɨ'ɨj nu'u mi seica jetzen tya'ujpuá'ajte aɨjna tɨ antyujmua'aree aɨjna cɨme'e tɨ ca'anacan raxɨjte'e cha'a na'a tɨ ti'iseijra'acaa. 2 ’Tɨ'ɨj i chijtyaani raatajée. Ayaa pu nu'u tiraataihua'uri'i tɨcɨn: “¿A'ini na'a qui nyej neri tyu'unamuajri'i a'ij paj rɨcɨ muaa? Pata'aj yeehui ra'uyu'uxan nain a'achu paj cɨn anti'amua'areera nyej ni raamua'aree a'achu tɨ caj tya'ara'ase, a'ini capej yeehui che'e peyan antí'amua'aréera pua'ame.” 3 ’Ajta aɨn tɨ ravaɨra'acaa, ayaa pu tyu'umuá'a tɨcɨn: “¿A'iqui nyarɨni? Aɨjna tɨ tí'inyeijte'e, aɨ pu nu'u tina'ari'ira ɨ nyaj cɨn antinmua'aree. Me nyajta inyaa, canu nyaca'anye nyej te'etye'ijche'en. Ajta neti'ityevi'ira'a nyaj yeehui limujna huatahuauni. 4 Nu'uri yeehui ramua'aree a'ij nyaj rɨni, mej mi tyaɨte na'ancure'evi'itɨn tyamua'a naa aujna hua'ache nyatɨ'ɨj cai che'e ti'imuare'e neyajna.” 5 ’Tɨ'ɨj nu'u i hua'utajée seij ajta seij ɨ mej tira'achaɨra'acaa aɨjna ɨ chijtyaani. Ayaa pu nu'u tiraataihua'uri'i ɨ saɨj tɨ anacai ve'ere'enye tɨcɨn: “¿A'achuni yeehui petira'achaɨre'e ɨ tɨ ti'ineijte'e?” 6 ’Aj pu i ayan tyu'utanyúu aɨjna ɨ a'atɨ tɨcɨn: “Anxɨte pua'amuaca ɨ taampu aɨjna ɨ aceiti tɨ aceituuna jetze ma'acan.” ’Ajta aɨn tɨ antyujmua'aree, ayaa pu nu'u hui tiraata'ixaa tɨcɨn: “Ya'acui i papee tɨ jetzen te'eyu'usi'i a'achu paj caj tira'achaɨre'e. A'ujyeijxɨ muaa, ca'anacan. Pata'aj seij auyu'uxa tɨ jetzen a'ayu'usi'i a'achu cumu anxɨ tamuaamuata'a taampu tɨ ara'ase.” 7 ’Tɨ'ɨj nu'u i ajta seij ayan tyu'utaihua'uri'i tɨcɨn: “Cari muaa, ¿a'achuni yeehui petira'achaɨre'e?” ’Ajta aɨn, ayaa pu hui tiraata'ixaa tɨcɨn: “Anxɨte pua'amuaca mediida ɨ triigu.” ’Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: “Ya'acui, i papee. Pata'aj seij auyu'uxa tɨ jetzen a'ayu'usi'i tɨcɨn: muaacuate paj nu'u ra'achaɨre'e.” 8 ’Ajta nu'u aɨn tɨ ti'iraijte'e, aɨ pu hui rɨ'ɨ tiraata'a a'ini rɨ'ɨ pu tyu'umuá'a aɨjna cɨme'e a'ij tɨ ye'i huarɨni. Majta aɨme ɨ maj huachaatɨme seij chuejra'a japua iiyan chaanaca japua, eitze'e mu raayɨ'ɨtɨ a'ij mej ye'i huarɨni ɨ seica ɨ ruxa'a tyaɨte macai aɨme ɨ maj maɨjna jetze ajtyama'acan ɨ tɨ hua'atatzavi'ijte'e ɨ tavastara'a. 9 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Caxu cha'a sana'a raaxɨjtya'a ɨ tumin iiyan tɨ ma'acan chaanaca japua. Che'e ayan tyajamuaatyáva'ɨre'en majca'ihua yee sej si ru'amiincustyamua'a cɨn antimué'itɨn mej mi maɨn amua'ancure'evi'itɨn tyamua'a naa ajna xɨcajra'an jetze tɨ'ɨj cai che'e ma'a a'a túmintan. Au mu hui amua'ancure'evi'itɨn a'u tɨ cai a'anaj á'avatzɨjsin ɨ hua'achi'i. 10 ’Aɨjna tɨ xa'apɨ'ɨn rɨcɨ aɨjna cɨme'e tɨ cɨle'enye'en cɨn ti'ityejvee, aɨ pu ajta xa'apɨ'ɨn rɨni tɨ pua'a ti'ityavaa a'ara'ani va'acan cɨme'e. Ajta aɨn tɨ hui cai xa'apɨ'ɨn rɨcɨ aɨjna cɨme'e tɨ cɨle'enye'en cɨn ti'ityejvee, aɨn capu ajta xa'apɨ'ɨn rɨni tɨ pua'a ti'ityavaa a'ara'ani va'acan cɨme'e. 11 ’Aɨj pu cɨn tɨ pua'a sacai tya'astya ɨ saj cɨn antyujmua'aree saj rajmuáre'e ɨ tumin tɨ yan seijre'e iiyan chaanaca japua, ni qui seyan ti'imua'atze tɨ a'atɨ ayan tyajamueijcate'esin sej raamuáre'en tɨ huapɨ'ɨ ti'ijnajchi para rusen cɨme'e. Capu xaa nya'u ayan te'eme. 12 ’Tɨ pua'a sacai tya'astya saj rajmuáre'en saɨjna cɨme'e tɨ Dioj amuaatapueijve, capu a'anaj amuaata'asin tɨ muejmi a'amua'a puéenya'a a'ara'ani. 13 ’Capu hui rɨ'ɨri tɨ a'atɨ hua'apuaca hua'utyavaɨre'en aɨme jemi ɨ mej tie'ijta. Tɨ pua'a ayan huarɨni, ayaa pu te'eme. Eihua pu rajchaɨ́ɨra'a a'ame ɨ seij, ajta eihua pu rɨ'ɨ tirajchaɨ́ a'ame ɨ saɨj. Na'ari, aɨ pu rɨ'ɨ tira'atzaahuatya'a a'ame ɨ seij. Ajta ɨ saɨj, aɨ pu ra'axaahuari'ira a'ame. Capu a'atzu rɨ'ɨri saj huataura'an tɨ Dioj tyajamuaataijte'en, tɨ pua'a hui saɨjna cɨn huataura'an saj tumin tisaɨre'en. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 14 Majta aɨme ɨ fariseos, eihua mu ranyacua'atzacaa ɨ tumin. Matɨ'ɨj meyan tiraanamuajri'i, eihua mu ra'utaxaahuari'iri'i maɨjna ɨ Jesús. 15 Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Muan xu aɨn pɨrɨcɨ ɨ sej seyan tyu'ujseijrata sej si rɨ'ɨ títyetyáturaave ɨ tyaɨte jemi. Ma ajta Dioj, aɨ pu ru'umua'aree a'ij sej een mu ru tzajta'a. Aɨjna tɨ nu'u ayan naa seijre'e ɨ tyaɨte jemi, aɨ pu hui a'ij pua'a seijre'e ɨ Dioj jemi. 16 ’Tɨj na'a hui ajna'ɨmɨ asta cai huataseijre ɨ Juan, aɨ pu'u tihue'ixaatya'acaa a'ij tɨ tira'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan, ajta a'ij mej ra'uyu'uxaca'a aɨme ɨ mej ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Tɨj na'a tyu'utaseijre ɨ Juan, aɨj mu tihue'ixaate'e ɨ nyuucari cɨme'e ɨ maj cɨn huaujtyamua'ave'en a'ij tɨ een ɨ Dioj jemi a'u tɨ tyeje'ijta. Majta naimi'i ti'ityese'e maj maun a'utyarute ca'anyejri cɨme'e. 17 ’Ajta aɨn yu'uxari, Moisés tyaacan tɨ ra'uyu'uxaca'a, auche'e pu hui nain cɨn tya'ara'astejsin. Eitze'e pu a'ateere maj ra'ara'asten cai nain tɨj na'a tɨ ti'iseijre'e iiyan chaanaca japua, ajta ɨ tajapua tɨ tyeje'eseijre'e. 18 Ajtahua'a seij nyuucari hua'uta'ixaa tɨcɨn: ―A'atɨ tɨ ma ruuraini ɨ ru'ɨj, tɨ pua'a e'eyan seij ancure'evi'itɨn, aɨ pu raxana'acɨre'en aɨjna jemi ɨ jɨita'a. Ajta, tɨ pua'a a'atɨ ra'ancure'evi'itɨn seij ɨ jɨita'a tɨ anacai ma ruurai ɨ rucɨn, aɨjna ɨ a'atɨ, aɨ pu hui ajta raxana'acɨre'en. 19 Ajtahua'a pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aa pu nu'u a'ahua'a chijtyaani e'echajca'a, tɨ naa e'enye'en ti'ityaujche'etyahua'a, cɨɨxuri cɨme'e tɨ ti'inacámua, ajta tɨ ti'ire'en. Tɨ'ɨj pɨ na'a pu ti'iyestyahua'a. Eihua pu hui ti'ina'achita'a aɨjna cɨme'e tɨ ruxaahua e'echajca'a. 20 ’Ajta nu'u aɨn tɨ cai a'ij ti'ijviicue'i, aa pu a'ityajca ta'apueerta a'u tɨ e'eche ɨ chijtyaani. Ayaa pu nu'u antyahuaaca'a aɨjna ɨ a'atɨ tɨ cai a'ij ti'ijviicue'i tɨcɨn Lázaro. Aɨ pu ti'icu'i. Nainjapua pu nu'u hui ca'atza ɨ rujetze. 21 ’Eecan pu raxe'eva'aca'a tɨ raacua'ani ɨ cue'ira tɨ tí'ite'ení tɨ tya'acajvitze meesa japua a'u tɨ tyaja'acua'a ɨ chijtyaani. Majta aɨme ɨ tzɨ'ɨcɨ, aɨ mu a'ure'eninyéica'a, majta raacánya'ɨxɨ ɨ tɨ hui ca'atza japua. 22 ’Tɨ'ɨqui ajna xɨcajra'an tɨ jetzen huamɨ'ɨ aɨjna ɨ Lázaro, matɨ'ɨj nu'u mi aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e ɨ tajapua, aɨ mu ya'uvi'itɨ ɨ Abraham jemi a'u tɨ Dioj e'eseijre'e. Ajta aɨn ɨ chijtyaani, tɨ'ɨj nu'u i aɨn huamɨ'ɨ. Majta hui ra'ava'ana. 23 ’Au pu a'utyajturaa a'u tɨ a'ataasin ɨ taij. Eihua pu rajpueijtzica'a aɨjna ɨ chijtyaani tyaacan. Tɨ'ɨj i ajnyeeraca'a. Aj pu i raaseij aɨjna ɨ Abraham, ajta aɨjna ɨ Lázaro tɨ a'utyavaaca'a ɨ Abraham jamuan. 24 ’Aj pu i raatajé tɨcɨn: “Abraham, mɨ pej ni'iya'upua, na'ancu'uvajxɨ'ɨ. Pata'aj mu ya'utaite pamɨjna mɨ Lázaro tɨ ij amɨn ra'antíru'unyen ɨ ruxɨte tɨ ij naatyacɨmuajte'en ɨ nenyanú jetze a'ini eihua nu rajpueijtzi iiya taij tzajta'a.” 25 ’Ajta aɨn Abraham, ayaa pu nu'u hui tyu'utanyúu tɨcɨn: “Niyauj, ni pacai ramua'aree a'ij tɨ timuaavaɨj patɨ'ɨj pauj ruuricaa ɨ chaanaca japua. Eihua pu yeehui rɨ'ɨ timuaavaɨj. Ajta amɨn mɨ Lázaro, eihua pu a'ij pua'a tirajpueijtzica'a. Ma ajta ijii, aɨ mu yeehui rá'ancu'uvajxɨ'ɨsin meyajna. Pajta muaa, ijii parajpueiitzi paj pua'ame. 26 Ajta i'i, ayaa pu yeehui een, pu'uri ayan huaujruu tɨ ayan tye'etyácuuni'in. Aɨj pu cɨn cai rɨ'ɨri maj antacɨɨnye amun pujme'en muejmi jemi aɨme ɨ mej meyan raxe'eve'e. Ajta cai rɨ'ɨri maj ayun pujme'en aiitacɨɨnye tejmi jemi aɨme ɨ maj majta meyan raxe'eve'e.” Ayaa pu nu'u tiraata'ixaa aɨjna ɨ Abraham. 27 ’Tɨ'ɨj i ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: “Tɨ pua'a ayan ti'eenye'en, niya'upua, ayaa nu yeehui muahuavii, paj amɨjna Lázaro huataite tɨ aun a'atanen nitaata tɨ e'eche, a'ini anxɨvica nu ti'ihuaamua'a. Che'e yeehui amɨn rɨ'ɨ tihuaja'uta'ixaate'en mej mi cai meyun pujme'en a'uva'acɨ'ɨca'an mej mi cai tirajpueitzi mua'ara'ani meyajna.” 29 ’Abraham pu nu'u ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: “Aɨ pu a'utyajturaa aɨme jemi aɨjna Moisés tyaacan tɨ ra'uyu'uxaca'a, ajta ɨ maj ra'uyu'uxaca'a aɨme ɨ maj Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a. Miche'e yeehui aɨjna huanamua.” 30 ’Ajta aɨn chijtyaani tyaacan, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: “Niya'upua, mɨ paj Abraham pueen. Capu ti'itɨj vaɨre'e. Aru tɨ pua'a yeehui a'atɨ tɨ ari huamɨ'ɨ aj pu huataseijre'esin aɨme jemi, aj mu mi saɨque ti'imua'ati ɨ Dioj jemi.” 31 ’Aj pu nu'u i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: “Tɨ pua'a macai raanamua a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan, ajta aɨme ɨ maj Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a, camu yeehui majta ra'antzaahuate'esin tɨ pua'a huataseijre'en hua'a jemi ɨ a'atɨ tɨ a'itáraa ɨ mɨ'ɨchite tzajta'a.” ―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús.

Lucas 17

1 Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a tɨcɨn: ―Ayaa pu te'eme tɨ ti'itɨ huataseijre'en ɨ maj cɨn autyaturan ɨ Dioj jemi. Aru lástima é'ecan jemin aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan ca'anijra'a hua'uta'an mej mi ti'itɨj cɨn auta'ɨtzen ɨ Dioj jemi. 2 ’Na'ajtzɨ aɨjna ɨ a'atɨ maj anacaican ra'acátapi'iran cɨjpaara'an jetze ɨ tetej sa'unijra'a tɨ ve'e mej mi ra'atyajraini a jaata'a tɨ ij an aujamɨn a'u tɨ autɨ'ɨj. Eitze'e pu hui tiraatyava'ɨrihua'an cai ayan tiraatyava'ɨrihua'an tɨ pua'a aɨn ca'anijra'a tihua'uta'an aɨme ɨ maj cɨle'en mej mi maɨn autyaturan ɨ Dioj jemi. 3 ’Aɨj pu cɨn, rɨ'ɨ xu'u muan. Tɨ pua'a aɨn a'ihuaara'a autyaturan mueetzi jemi, pata'aj ra'ajtya'axɨ'ɨn. Tɨ pua'a saɨque tyu'umua'ati mueetzi jemi, aj paj xaa tiraatauuni'ira. 4 ’Tɨ pua'a seij xɨcaj, a'atɨ autyaturan mueetzi jemi aráhua'apuacajretze, ajta tɨ pua'a aɨn a a'uré'enyen mueetzi jemi ayan pua'amua aráhua'apuacajretze tɨ'ij ajtahua'a ayan timuaatahuavii yee tinaatauuni'iri'i ɨ nyaj cɨn autyajturaa mueetzi jemi, ayaa paj hui huarɨni pej tiraatauuni'i. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 5 Majta aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, ayaa mu tiraata'ixaa maɨjna ɨ tavastara'a tɨcɨn: ―Taatávaɨre'e tyata'aj tya'antzaahuate'en eitze'e. 6 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aɨ pu tyu'ujxe'eve'e saj cɨj caj tya'antzaahuate'en. Tɨ pua'a seyan cɨj caj sana'a tya'antzaahuate'en, ayaa pu tyu'utarɨ'ɨristari sej seyan tiraataijte'en saɨjna ɨ huarej tɨ a'ityujcuta, tɨ a e'ita'a jaata'a e'etyaujhuiite'en rusaɨj. Ajta aɨn huarej, ayaa pu rɨni a'ij sej tiraataijte'esin. 7 ’Tiche'e teyan tiraataxaj. Tɨ pua'a a'atɨ ti'imuare'e muejmi jemi aɨjna cɨme'e tɨ tasaahua na'ari canya'axɨ cha'ɨ, ¿A'ini ye'i setiraatajeevi tɨ'ɨj aɨn uvé'enyen a'u tɨ tyaja'amuare'e? ¿Ni qui hui seyan tiraatájeevi yee: “Mu a'uta'iyi'i, a'ujyeijxɨ'ɨ pata'aj tyu'ucua'ani”? Caxu xaa nya'u seyan tiraatájeevi silu ayaa xu'u tiraatájeevi tɨcɨn: “Pata'aj yee rɨ'ɨ tyu'uruuren ɨ tyej ti'icua'ani. Pajta, pata'aj rɨ'ɨ hua'aruuren pej pi titaamin, aj pu yee xaa huatarɨ'ɨristari pej tyu'ucua'ani, pajta paj huaye'en.” 9 ’Ajta aɨn, tɨ'ɨjta ari ayan tyu'uruuren a'ij sej tiraataij, ¿ni sacai che'e a'ij tiraata'ixaate'esin yee che'e Dioj timuaatanajchite'en? Caxu xaa nya'u a'atzu, a'ini ayaa pu tyu'uruu a'ij sej tiraataij. 10 ’Ayaa xu che'eta sana'a huarɨni. Satɨ'ɨj seri raacɨ́'ɨ nain cɨme'e ɨ tɨ cɨn Dioj tyajamueijca, ayaa xu'u tyu'utaxajta yee catu hui ti'itɨj vaɨre'e ityan. Ayaa tu'u huarɨj a'i tɨ tyu'ujxe'eve'e itejmi jemi. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 11 Auche'e pu huama'aca ɨ juye jetze Jerusalén tɨ a'uré'eninyei. Au pu a'uma'aca a'u tɨ a'avastɨme aun tɨ huatacá'a u Samaariya, ajta u Galileeya. 12 Tɨ'ɨj aun a'utyarutijma'acaa, au mu ra'antinajchaca'a ɨ tyetyaca ɨ maj tamuaamuata'a ara'ase. Aɨme meti'icucui'i maɨjna cɨme'e tɨ tinyajxɨ hua'ahue'ira'a jetze, ɨ mej meyan ratamua'amua tɨcɨn leepra. A'atzu mu ɨmɨ a'utyahuiixɨ. 13 Matɨ'ɨj mi ca'anin cɨn raatajé tɨcɨn: ―Jesús, mɨ paj maeestru pueen. Pata'aj tá'ancu'uvajxɨ'ɨn. 14 Tɨ'ɨj Jesús hua'useij, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sata'aj u a'uju'un hua'a jemi ɨ mej ti'ivaɨre'e u teyujta'a sej si huataujseijrata maj maɨn raamua'aree tɨcɨn xu'uri huaruj. Matɨ'ɨj mi u a'uju'un. Mu'uri a a'uju'uca, aj mu mi huaruj. 15 Tɨ'ɨj i saɨj huara'araa tɨ'ɨj raamua'areeri'i tɨcɨn pu'uri huaruj. Aj pu i a'atzu ca'anin cɨn tyu'utaxajtaca'a ɨ Dioj jemi tɨcɨn: ―Rɨ'ɨ nu timuaata'asin nyavastara'a. 16 Aj pu i a'arajve a chuaata'a a vejli'i jemin ɨ Jesús. Aj pu i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Che'e Dioj timuaatanajchite'en. Aɨjna ɨ a'atɨ, Samaariya pu e'ema'acan. 17 Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿Ni macai ara'ase a'achu cumu tamuaamuata'a aɨme ɨ maj huaruj? ¿A'uni a'ij me'en ɨ seica ɨ maj aramuaaca? 18 ¿Ni amɨ na'a rusaɨj huara'araa tɨ ij rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj jemi, amɨjna tɨ seij chuejra'a japua e'ema'acan? 19 Aj pu i ayan tiraata'ixaa aɨjna tɨ ti'icui'ica'a tɨcɨn: ―Ajchesi. Papu'uri huaruj a'ini petya'antzaahua. ―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 20 A'anaj pu ayan tyuju'urɨj. Aɨ mu fariseos meyan tiraataihua'uri'i maɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―¿A'anajni rɨ'ɨ tyaja'ure'enyejsin tɨ Dioj tyu'utaijta iiyan chaanaca japua? Aj pu i Jesús ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―A'anaj tɨ tyaja'ure'enyejsin tɨ Dioj tyu'utaijta iiyan chaanaca japua, capu ayan huataseijre'esin aɨjna cɨme'e ɨ saj cɨn raamua'aree, ajta ɨ saj cɨn raaseij yee pu'uri yan huataseijre. 21 ’Camu hui meyan tiraataxajta ɨ tyaɨte yee, “Ya'acui seijre'e”, na'ari yee, “A'acuí seijre'e”. Camu a'atzu, a'ini pu'uri ye seijre'e aɨjna cɨme'e nyej nyaa ya huatyejvee muejmi tzajta'a. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 22 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a tɨcɨn: ―Pu'uri ajna tyaja'ure'enyejsin ɨ xɨcajra'a sej jetzen seyan raxe'eva'a xa'aju'un huapɨ'ɨ sej raaseij nyatɨ'ɨj anacai tye'entyarute nyaɨjna cɨme'e nyaj nain cɨn antinmua'aréera. Aru, caxu hui raseijran. 23 ’Tyetyaca mu meyan tyajamuaata'ixaate'esin tɨ cɨme'en yee pu'uri ajna tyaja'ure'enye tɨ Dioj tyu'utaijta iiyan chaanaca japua a'ini ya pu nu'u huatyejvee na'ari yee ma pu nu'u huatyejvee na'ari yee aa pu nu'u e'eseijre'e. Caxu hui u a'ucɨ́'ɨca'an hua'ajamuan. 24 A'ini, ayaa nu hui seira'a na'ame nyajna xɨcajra'an nyej jetzen anacaican tye'entyaruti nyaɨjna cɨme'e nyaj nain cɨn antinmua'aréera na'ame. Ayaa nu che'eta nyana'a seira'a na'ame matɨj ɨ maj tyámaxcɨva'ara u ute'e. Tɨ'ɨj huatátaaxɨ'ɨn, ca'anacan pu huanyeeri'icɨ ye'icaa a'ame. 25 ’Aru mi'i pu hui ayan tyu'ujxe'eve'e nyej eihua rajpueiitzi na'ara'ani inyaa. Ayaa pu ajta tyu'ujxe'eve'e mej nyetite aɨme iiji maj huátyaamua. 26 ’Ayajna tɨj tyu'urɨj ajca'ihua'ɨmɨ tɨ'ɨj auj ruuricaa aɨjna ɨ Noé tyaacan, ayaa pu che'eta na'a te'eme ajna xɨcajra'an jetze nyaj jetzen ya uve'enyejsin inyaa, i nyaj nyajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte. 27 ’Meti'icua'acara'a ɨ tyaɨte, majta ya'acara'a. Seica mu nyejnya'ɨjcha'acara'a, majta seica vivɨ'ɨcha'acara'a. Camu a'ij mana'a. Ayaa mu rɨjcaa asta na'a cai Noé aun pu a'utyajrupi ɨ baarcu jetze. Ajta pu i eihua tijɨstyaca'a ɨ jaj. Aɨ pu hui naijmi'ica antipua'ari. 28 ’Ayaa pu che'eta tiraaruu ajca'ihua'ɨmɨ tɨ'ɨj auj ruuricaa aɨjna ɨ Lot tyaacan. Aɨ mu ti'icua'acara'a ɨ tyaɨte. Majta ya'acara'a. Majta ti'inanaavacara'a. Majta ti'ituaacara'a. Majta ti'ihuiityahua'a mu mi, majta chi'i ta'ahuacara'a. 29 ’Aru ajna xɨcajra'an jetze tɨ'ɨj Lot huiirajraa aujna u Sodoma, taij pu hui huaje'icáaxɨre, tɨ azufre cɨn á'ataaca'a. Naijmi'ica pu antipua'araca'a. 30 Ayaa pu che'eta na'a tihua'aruuren ajna xɨcajra'an jetze nyaj huataseijre'esin inyaa i nyaj nyajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte. 31 ’Ayaa xu hui huarɨni ajna xɨcajra'an jetze. Tɨ pua'a a'atɨ an a'ujvaaca ɨ ruchi'i japua tɨ ava'ajaxu'umue'i, tɨ pua'a aun tya'ura'aca ɨ tia'ara'an u chi'ita, che'e cai aun utyaru'iipiche'en tɨ ij tye'ira'ɨn. Ajta aɨn tɨ tyaja'amuare'e ɨ ruvi'ira'ata'a, che'e ajta aɨn cai u a'uye'ican u ruche tɨ ij ti'itɨ a'uva'ɨn. 32 ’Sata'aj hui ra'utamua'aree a'ij tɨ tiraaruu ɨ ɨra'ara'an ɨ Lot tyaacan. 33 A'atɨ tɨ na'a, tɨ pua'a aɨn ayan huarɨni a'ij tɨ tirajtyau rusaɨj tɨj na'a nain xɨcaj tzajta'a, aɨ pu xaa a'uvaɨjtzi. Ajta aɨn tɨ taura'aca tɨ huamɨ'ɨni ineetzi jetze ma'acan, aɨ pu xaa huatyaturaasin tɨj na'a rusen cɨme'e. 34 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, ajna tɨca'ari tzajta'a, ma hua'apua mu huatyéje'itɨ́ mua'aju'un ɨ utaatzi japua. Dioj pu hui seij á'avi'itɨn. Ajta ɨ saɨj, aa pu a'utyaturaasin. 35 ’Majta hua'apua juuca, ma naijmi'i mu tya'atɨ'ɨxɨ́ mu mua'aju'un. Dioj pu seij á'avi'itɨn. Ajta ɨ saɨj, aa pu a'utyaturaasin. 36 ’Majta hua'apua tyetyaca, ma naijmi'i mu tyaja'amuára'a mua'aju'un u vi'ira'ata'a. Dioj pu hui ajta seij á'avi'itɨn. Ajta ɨ saɨj, aa pu a'utyaturaasin. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 37 Majta maɨn ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a, ayaa mu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Tavastara'a, ¿a'uni jetzera'a ra'avi'itɨn ɨ Dioj? Ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Au mej e'etyujsaɨre'esin ɨ mua'ara'ica a'u tɨ ti'itɨ aucá'a tɨ mɨ'ɨchi.

Lucas 18

1 Aj pu i Jesús seij nyuucari cɨn tihua'uta'ixaa mej mi raamua'aree tɨ ayan nu'u tyu'ujxe'eve'e mej tyenyuuca'an a'anaj tɨ na'a. Ajta ayan tyu'ujxe'eve'e maj nu'u cai ruxaamɨste'e. 2 Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aa pu nu'u a'ahua'a seij chajta'ana jetze a'atɨ pu e'echajca'a tɨ juees cɨn ti'ityavaaca'a. Capu nu'u hui ra'atyesa'acaa ɨ Dioj aɨjna ɨ juees, capu ajta jetzen ruxe'eva'acaa a'ij tɨ ti'itɨ hua'aruure ɨ tyaɨte. 3 ’Meenti nu'u saɨj aun a'utyavaaca'a jɨita'a tɨ huaujsaɨjtaraca'a. Ajta aɨn ɨ jɨita'a, a'anaj tɨ na'a pu a'ure'eninyéica'a ɨ juees jemi. Ayaa pu nu'u hui ti'ijhuaviiraca'a tɨcɨn: “Pata'aj yeehui peyan naaruuren paj nya'uxɨjte'en paɨjna cɨme'e tɨ a'atɨ nyejchaɨre'e.” 4 ’Ajta aɨn ɨ juees, aɨ pu nu'u ra'ijmɨjraca'a. Pu'uri a'atyeevi'i tɨ ayan raruurajca'a. Aj pu i ayan tyu'umuá'a tɨcɨn: “Ee xaa nya'u, canu yeehui ra'atese'e ɨ Dioj, capu ajta nyeetzi jetze ruxe'eve'e a'ij tɨ ti'itɨj hua'aruure ɨ tyaɨte. 5 Aru amɨjna mɨ jɨita'a, tɨ'ɨj pu na'a pɨ yeehui ya taninyei. Eecan pu nyajaaxaijte'e. Tij cai nyaa nu yeehui ra'axɨjte'en nyaɨjna cɨme'e tɨ a'atɨ rajchaɨre'e. Na'ari cai, ajtahua'a pu yeehui yatáninyéica'a a'ame asta nyana'a cai tacua'anaxɨ'ɨn nyaɨjna cɨme'e.” Ayaa pu nu'u tyu'umuá'a. 6 Ajta tavastara'a pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Xaanamuajri'i muan a'ij tɨ ti'ixa aɨjna ɨ juees tɨ a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ. 7 Ajta aɨn ɨ Dioj ɨ saj rajya'upua, ¿a'ini tyajamua'amitejte'e a'ij tɨ huarɨni muejmi cɨme'e ɨ tɨ amua'antihuau? ¿Ni cai amuá'axɨjte'en aɨjna cɨme'e ɨ maj amuájchaɨre'e ɨ a'amua xa'aj tyaɨte, ɨ tɨ Dioj amua'antihuau? Ai nya'u cai. Nain xɨcaj tzajta'a, ajta nain tɨca'ari tzajta'a, muan xu rahuavii tɨ ayan huarɨni. ¿Ni qui a'ateere tɨ á'amue'ijmɨ́ɨra a'ame? Capu xaa nya'u a'atzu. 8 ’Ayaa nu hui tyaja'amue'ixaate'e. Dioj pu ayan tyá'ujca'anye tɨ ama'uxɨjte'en aɨjna cɨme'e ɨ maj amuájchaɨre'e. Ajta ca'anacan pu ayan rɨni. Ma ajta, nyatɨ'ɨj uvé'enyen inyaa i nyaj nyajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte, ¿ni qui macai che'e tya'atzaahuate'e aɨme ɨ maj yan chaanaca japua huachaatɨme? Camu a'atzu, tzɨte'e. 9 Jesús pu ajtahua'a seij nyuucari cɨn tihua'uta'ixaa aɨme cɨme'en ɨ mej meyan tyu'umuá'a ɨ ru tzajta'a tɨcɨn rɨ'ɨ mu nu'u ti'ityetyaɨte, ɨ maj majta hua'axaahuata ɨ seica ɨ ruxa'a tyaɨte. Tɨcɨn: 10 ―Aɨme ɨ tyaɨte, ɨ maj hua'apua, au mu nu'u a'utyajrupi teyujta'a mej mi maun huatyejnyuuni. Saɨj pu fariseo pueenya'a. Ajta ɨ saɨj, aɨ pu hui pɨrɨcɨ tɨ hua'ajijva'acaa ɨ mej ti'itɨcɨ. 11 ’Ajta aɨn ɨ fariseo, aɨ pu nu'u huatyeechaxɨ. Aɨ pu i autyejche tɨ ayan tyu'utyejnyuuni ɨ rutzajta'a tɨcɨn: “Dioj, eecan nu huatantyamua'ave'e mueetzi jemi a'ini canu yeehui neyan een matɨj e'en ɨ seica ɨ tyaɨte. Aɨ mu yeehui ti'inahua'a na'ari a'ij mu pua'a titetyújcha'ɨ, majta meti'ixána'acɨra'a juucate jamuan. Canu yeehui nyajta neyen een tɨj amɨjna tɨ hua'ajijve'e aɨme ɨ mej ti'itɨcɨ. 12 Hua'apuacajretze nu yeehui ne'itzi'ivi sei iteeri cɨme'e. Nyajta neyan tiraata'acaa seij tamuaamuata'a tɨ anxɨte ma'acan ɨ tɨ tinaacɨ'ɨ.” 13 ’Ajta aɨn tɨ hua'ajijve'e ɨ mej ti'itɨcɨ, aa pu nu'u hui a'atzu ɨmɨ a'utyaváa. Capu nu'u ajta á'ujca'anyajca'a tɨ ute'e a'ujnyeere, silu antyáujtu'axa'a ɨ rutaviitze'e ɨ rumuajca'a cɨme'e. Ayaa pu nu'u tyu'utyeenyuu tɨcɨn: “Dioj, pata'aj yeehui na'ancu'uvajxɨ'ɨn ineetzi, a'ini a'ij nu pua'a ti'itincha'ɨ.” Ayaa pu'u hui tyu'utaxajtaca'a. 14 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e aɨjna ɨ a'atɨ tɨ hua'ajijve'e ɨ mej ti'itɨcɨ, aɨ pu xaa urare'enya'acan cɨn huatyajturaa ɨ rutzajta'a ɨ Dioj jemi tɨ'ɨj a'ará'a ɨ ruche. Ajta ɨ saɨj ɨ fariseo, capu hui a'atzu xa'apɨ'ɨn tyu'utyajturaa ɨ Dioj jemi. Ayaa pu'u tieenya'a a'araa a'ini tɨ pua'a a'atɨ tɨ na'a á'ujtzaahuate'e, aɨ pu tyu'utatyévi'ira'ata. Ajta tɨ pua'a a'atɨ tɨj na'a cai ayan tya'ujtzaahuate'e, Dioj pu va'acan cɨn tí'iraijcate'en. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 15 Majta seica ɨ tyaɨte, tɨ'ɨrii mu a ye'eve'evi'itɨche ɨ Jesús jemi tɨ ij aɨn hue'ire'echuiixɨ'ɨn tɨ ij Dioj ayan aɨjna cɨn rɨ'ɨ tihua'uta'an. Matɨ'ɨj maɨn hua'useij aɨme ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a, matɨ'ɨj mi hua'ajtya'axɨ ɨ tyaɨte. 16 Ma ajta aɨjna ɨ Jesús, aɨ pu hua'utajee ɨ tɨ'ɨrii mej mi a'iré'enyen ɨ jemin. Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Miche'e mamɨn ma huaje'eve'evi'itɨn ineetzi jemi mɨ tɨ'ɨrii. Caxu hue'ijmɨjra a'ini amɨme pu hui ti'icɨ'ɨti mej mi maun a'utyarute aujna Dioj tɨ e'eseijre'e. 17 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, a'atɨ tɨ na'a tɨ hui cai ayan che'eta na'a á'ujca'ane tɨ Dioj tiraataijte'en a'ij mej titya'ujca'ane mɨ tɨ'ɨrii, capu xaa nya'u ajna a'utyaruti a'u tɨ Dioj e'eseijre'e. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. 18 Ajta aɨn ɨ a'atɨ, au pu a'utyavaaca'a. Ai pu aɨn pueen saɨj tɨ tie'ijta. Ayaa pu tiraataihua'uri'i aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Maeestru, mɨ paj uraré'en ɨ a'a tzajta'a, a'ini tyu'ujxe'eve'e nyej neyan huarɨni tɨ ij tinaacɨ'ɨti nyaj ruuri na'ara'ani para rusen cɨme'e. 19 Jesús pu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn peyan ti'inyaxa yee nyaj uraré'en yu nya tzajta'a? ¿Ni pacai ramua'aree tɨ saɨj na'a aɨn pueen tɨ uraré'en ɨ ru tzajta'a? Ai pu aɨn pueen ɨ Dioj. 20 ’Papu'uri hui ru'umua'aree a'ij tɨ Dioj tyu'utaijtaca yee capaj ti'ixana'acɨra'a, capej yee ti'ityacui'ica, capaj ajta yee ti'inahua'a, capaj ajta yee ti'ihue'itaca. Pajta yee rɨ'ɨ tihua'uchaɨn a'ataata, pajta a'anaana. 21 Ajta aɨn tɨ tie'ijta, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nain nu cɨn tira'ara'astijre tɨj na'a nyej che'e pa'arɨ'ɨsta. 22 Tɨ'ɨj Jesús raanamuajri'i a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a, aj pu i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Saɨj pu'u hui mua'aturaate'e. Pata'aj nain tyu'utuaani a'achu paj caj tí'ijcha'ɨ. Aj pej pi hua'ura'an ɨ tumin aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i. Tɨ pua'a peyan huarɨni, aj paj xaa ra'ancura'asin ɨ tɨ tajapua e'eseijre'e aɨjna tɨ huapɨ'ɨ ti'ijnajchi. Aj pej hui pijta'i mu a'arájra'ani neetzi jamuan. ―Ayaa pu tiraata'ixaa. 23 Ajta aɨn tɨ tie'ijta, tɨ'ɨj raanamuajri'i a'ij tɨ Jesús tyu'utaxajtaca'a, eecan pu huataujxaamɨste a'ini eihua pu tí'ijchaɨca'a. 24 Aj pu i Jesús ra'araaseij. Tɨ'ɨj i ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Eecan pu huapɨ'ɨ hua'amuare'eriste'e aɨme chijtyaani mej mi maun a'utyarute u tajapua Dioj tɨ e'eseijre'e. 25 ’Ee xaa nya'u, ayaa nu hui tyaja'amue'ixaate'e tɨ ayan ti'ayajna, eitze'e pu muare'eri tɨ chijtyaani aun a'utyarute u tajapua Dioj tɨ e'eseijre'e cai tɨ cameeyu'u ti'itɨ anaarute ɨ pɨ'ɨse'e jetze. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. 26 Majta maɨn ɨ maj raanamuajri'i, ayaa mu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini ye'i ti'irɨ'ɨri tɨ a'atɨ aun huatyaturan Dioj tɨ e'eseijre'e? 27 Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aɨme jemi ɨ tyetyaca, capu xaa a'ij ti'irɨ'ɨri. Ma ajta Dioj, aɨ pu xaa raayɨ'ɨtɨ. 28 Ajta aɨn ɨ Pedro, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Maeestru, nain tu hui teri tyaja'uhua'axɨ ɨ tyej tí'ijchaɨca'a tyej ti á'ujhua'anye'en a jamuan. 29 Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, ayaa pu hui tihua'acɨ'ɨti a'atɨ tɨ na'a tɨ ari eitze'e rɨ'ɨ tinajcha'ɨ ineetzi cai maa a'atɨ aɨjna cɨme'e tɨ nyaa jamuan a'ucha'acan. Tɨ pua'a hui a'atɨ ayan eitze'e ti'ijxe'eva'a tɨ nyaa jamuan á'ucha'acanye'en cai ayan ti'ijxe'eva'a tɨ aun huatyaturan ɨ ruchi'ita, nusu tɨ pua'a eitze'e rɨ'ɨ tinajcha'ɨ ineetzi cai ɨ ru'ɨj nusu ɨ ruja'atzimuá nusu ɨ rucu'utzimuá nusu ɨ rujuutzimua'a nusu ɨ ruvaujsimua'a, eihua pu eitze'e ra'ancura'asin ijii tɨ yu auume aijna jetze i chaanaca, ajta, aɨ pu hui ruuri a'ame para rusen cɨme'e tɨ'ɨj majca'i huayee tɨ ye e'eve'eme. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 31 Tɨ'ɨj i rujɨme'e hua'utajee aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Tu'uri hui tɨmua'a a a'ujnyejsin antivi Jerusalén. Ajta naijmi'i pu tya'araurastejsin a'ij mej ye'i tira'uyu'uxaca'a aɨme ɨ mej ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan ineetzi cɨme'e, i nyaj nyajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte. 32 ’Aɨ mu tyu'utatuire'esin ineetzi aɨme jemi ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. Majta aɨme, aɨ mu na'axaahuari'ira mua'aju'un, majta a'ij pua'a ti'inyaxajtan. Aɨ mu hui majta naatyétzi'itzica'imuaxɨ'ɨsin, majta naatyávajxɨ'ɨsin. Matɨ'ɨj mi nyeje'icatan. Tɨ'ɨj hui ari hueica xɨcaj jetze tyajaume'én, aj nu ni aitára'ani hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 34 Majta maɨn ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, camu a'atzu yau'eitaa mua'araa. Aɨ pu ra'avaataca'a a'ij tɨ huataujmua'a. Aɨj pu cɨn cai a'ij tihua'amityejtya'acaa a'ij tɨ huataujmua'a ɨ tɨ raataxajtaca'a. 35 Aa mu vejli'i a'ucaju'uca ajna a'ahua'a u Jericó. Meenti saɨj, aa pu a'utácatii juye tɨ a'atanínye'ij, tɨ limujna huauuca'a. Aracun aɨjna ɨ a'atɨ. 36 Tɨ'ɨj aɨn hua'unamuajri'i maj eihua tyaɨte u a'ucɨ́'ɨca'an, tɨ'ɨj i aɨ tyu'utaihuau ti'itɨ tɨ a'ij rɨjcaa. 37 Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ya pu e'icaave'eme aɨjna ɨ Jesús, Nazaret tɨ e'ema'acan. 38 Tɨ'ɨj i ayan tiraatajee tɨcɨn: ―Jesús, mɨ pej i'i huaacɨxa'ara'an aɨjna ɨ David tyaacan, pata'aj hui na'ancu'uvajxɨ'ɨn. 39 Majta maɨn ɨ maj anáatyá'a muaajú'ucaa, aɨ mu ra'ajtya'axɨ, majta raata'ijmɨjri'i tɨ nu'u cai ti'ixajta. Ma ajta aɨn cai, capu raatapua'ajtaca'a. Eitze'e pu ca'anin cɨn tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Mɨ paj huaacɨxa'ara'an aɨjna ɨ David tyaacan, pata'aj na'ancu'uvajxɨ'ɨn ineetzi. 40 Ajta aɨn ɨ Jesús, aa pu a'utyeechaxɨ. Ajta hua'utaij mej ye'eve'evi'itɨn jemin. Tɨ'ɨj a vejli'i ave'ema'acaa, Jesús pu ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini ti'itɨ peti'ixe'eve'e nyej neyan muaruuren mueetzi? Aj pu i aɨn ta'aracun, ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Nyavastara'a, ayaa nu hui ti'ijxe'eve'e nyaj nyajta atanyeere. 42 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyaa nu muaata'asin paj pajtahua'a atanyeere. Papu'uri huaruj a'ini petya'atzaahuate'e muaa. 43 Cɨme'en pu'u ayan tiraata'ixaa, aj pu i aɨn ta'aracuunica'a, atanyeeraca'a. Ajta á'uraa jamuan ɨ Jesús. Ajta rɨ'ɨ pu tiraata'acara'a ɨ Dioj. Majta aɨme ɨ tyaɨte, matɨ'ɨj raaseij, aɨ mu majta rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj.

Lucas 19

1 Tɨ'ɨj i Jesús aun pu a'utyajrupi u Jericó. Au pu e'ita'a auma'aca. 2 Meenti saɨj aun a'utyavaaca'a tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Zaqueo. Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ tihue'ijte'e aɨme ɨ maj hua'aji'ivi ɨ mej ti'itɨcɨ. Chijtyaani pu pueen aɨjna ɨ Zaqueo. 3 Aɨ pu raseijramɨ'ɨcaa a'atɨ tɨ pɨrɨcɨ aɨjna ɨ Jesús. Aru capu rɨ'ɨristacaa a'ini eihua mu tyaɨte, ajta i'itzapuatuun aɨjna ɨ Zaqueo. 4 Aɨj pu cɨn anayeixɨ'ɨ a'utáichajraa. Aj pu i antiraa ɨ mejchi jetze tɨ ij raaseij tyamua'a naa a'ini pu'uri ramua'areeraca'a tɨcɨn aa pu a'ire'enyejsin. 5 Tɨ'ɨj Jesús aun a'ire'enye, aj pu i ajnyeeraca'a ɨ cɨye jetze. Aj pu i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Zaqueo, pata'aj ca'anacan acajra'ani. Ayaa pu hui tyu'ujxe'eve'e nyej nyaun a'ara'asti ijii nyajna pe e'eche. 6 Tɨ'ɨj i ca'anacan acajraa. Aj pu i ra'ancure'evi'itɨ tyamua'a naa aɨjna ɨ Jesús. 7 Majta aɨme ɨ tyaɨte, matɨ'ɨj raaseij, matɨ'ɨj mi autyajhuii mej meyan a'ij pua'a ti'ixajta tɨcɨn: ―Au pu a'uméj tɨ aun a'ara'asti a'u tɨ e'eche saɨj tɨ a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ. 8 Ajta aɨn Zaqueo, a pu a'utyeechaxɨ. Aj pu i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Casi'i, nyavastara'a, nu'uri e'ita'a hua'utapueijve'esin aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i, e'ita'a ɨ nyaj tí'ijcha'ɨ. Ayaa nu hui nyajta rɨni. Tɨ pua'a nyacai a'anaj a'atɨ tyu'unahue'iri'i, ayaa nu muaacuaca pua'amuaca raata'asin. 9 Aj pu i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ijii pu xaa Dioj hue'irajtuaa aɨme iiya mej che a'ini aijna ɨ a'atɨ, ai pu ajta aɨn pueen huaacɨxa'ara'an aɨjna ɨ Abraham tyaacan. 10 ’Ayaa pu ti'en a'ini inyaa, i nyaj nyajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte, ayaa nu hui een cɨn a'uve'eme nyej ni hua'ava'ahuauni, nyajta hue'irajtuaani aɨme ɨ maj meyan á'ujhua'an cu xuee maj a'uveti. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. 11 Mauche'e mu ti'inamuáaraca ɨ tyaɨte, tɨ'ɨj Jesús seij nyuucari cɨn tihua'uta'ixaa a'ini pu'uri vejli'i antyenyéesima'acaa anti Jerusalén. Majta aɨme ɨ tyaɨte, ayaa mu ti'imuajcaa tɨcɨn pu'uri tɨmua'a huataseijre'esin tɨ Dioj autyejcheni tɨ tyu'utaijta iiyan chaanaca japua. 12 Aɨj pu cɨn ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa pu nu'u hui a'anaj tyuju'urɨj aɨjna ɨ a'atɨ tɨ hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte ɨ mej tie'ijtacaa. Tɨ'ɨqui u a'uma'a a'ame seij chuejra'a japua mej mi maun ye'entihuauni rey cɨme'e. Tɨ'ɨjta'i nu'u uve'enyejsin. 13 ’Tɨ'ɨj cai xɨ u a'umej, anacaican pu nu'u aɨme hua'utajee ɨ mej ti'imuare'e ɨ jemin. Tamuaamuata'a mu hui ara'asaca'a. Aj pu i tumin hua'uta'a seij ajta seij, tɨ ayan ti'ijnajchi ayan pua'amua a'achu maj ramue'itɨcɨ hueica maxcɨra'i cɨme'e. Ayaa pu nu'u tihua'uta'ixaa tɨcɨn: “Sata'aj saɨjna cɨn tiraamuáriste'en tɨ eitze'e raamue'itɨn, asta nyana'a cai uvé'enyen.” 14 ’Ma majta maɨn ɨ tɨ tihue'ijte'e, aɨ mu nu'u hui rájchaɨra'acaa. Matɨ'ɨj mi seica huataityaca'a mej mi meyan tiraata'ixaate'en yee maj cai raxe'eve'e tɨ aɨn te'entyarute ɨ rey cɨme'e. 15 ’Ma ajta aɨn tira'antyajrupi rey cɨme'e. Ajta nu'u uve'enye ajna tɨ e'eche. Aj pu i hua'utajee aɨme ɨ tɨ hua'uta'a ɨ tumin tɨ ij raamua'aree a'achu maj caj raamue'itɨ saɨj ajta saɨj. 16 ’Ajta aɨn tɨ anacai a a'ire'enye, ayaa pu nu'u hui tiraata'ixaa tɨcɨn: “Nyavastara'a, aɨjna ɨ tumin mueetzi tɨ a'a, ayaa pu yeehui tamuaamuata'a pua'amuaca huamue'itɨ.” 17 ’Ayaa pu nu'u tyu'utanyúu aɨjna tɨ ti'iraijte'e tɨcɨn: “Xa'apɨ'ɨn paj huarɨj mɨ paj rɨ'ɨ ti'inyavaɨre'e. A'ini capaj ti'itɨj cɨn a'utya'ɨtzee paɨjna cɨme'e tɨ cai ve'e, nyaa nu yeehui ti'imueijcate'en pata'aj tyu'utaijta tamuaamuata'a pua'amuaque ɨ chajta'ana jetze.” 18 ’Ajta aɨn tɨ ti'ivaɨre'e tɨ ra'itya'asi, aɨ pu ajta a a'ire'enye. Ayaa pu nu'u tiraata'ixaa tɨcɨn: “Nyavastara'a, aɨjna ɨ tumin, mueetzi tɨ a'a, anxɨvica pua'amuaca huamue'itɨ.” 19 ’Ajta aɨn tɨ ti'iraijte'e, ayaa pu nu'u tiraata'ixaa tɨcɨn: “Ayaa nu yeehui ti'imueijcate'en pata'aj tyu'utaijta anxɨvique pua'amuaque ɨ chajta'ana.” 20 ’Tɨ'ɨqui saɨj a a'ire'enye tɨ ti'ivaɨre'e ɨ jemin. Ayaa pu nu'u tiraata'ixaa tɨcɨn: “Nyavastara'a, ya'acui yeehui mueetzi tɨ a'a ɨ tumin. Ayuu nu jetze ra'ancaajɨ'ɨque cɨɨxuri jetze. Nyatɨ'ɨj ni yeehui raatya'avaataca'a. 21 Ayaa nu yeehui huarɨj a'ini nyamuaatatzɨn. Muare'eri tɨ a'atɨ rɨ'ɨ tyu'utyaturan mueetzi jemi. Muaa paj raara'asa'ɨri ɨ paj cai tyu'uta'a. Pajta muaa ti'itza'anaca a'u pej yeehui cai tyaja'ahuastya.” 22 ’Aj pu nu'u i ayan tyu'utanyúu aɨjna tɨ ti'iraijte'e tɨcɨn: “Nyaa nu yeehui pueijtzi muaata'asin nyaɨjna cɨme'e a'ij pej tyu'utaxajtaca'a, mɨ paj a'ij pua'a ti'ivaɨre'e. Muaa pa rú'umua'areeracaa tɨcɨn nyetie'ijtaca ca'anyejri cɨme'e. Nyajta raara'asa'ɨri ɨ nyaj cai tyu'uta'a. Pajta peyan ti'inyaxa yee neti'itza'anaca a'u nyaj cai tyaja'ahuastya. 23 ’Tɨ pua'a yeehui peyan ti'imuajcaa, ¿a'ini een cɨn pacai peyan huarɨj paj a yáuutuaa ɨ tumin hua'a jemi ɨ mej tí'inya'ɨjtya tɨ i a'atzu raamue'itɨn? Ayaa papu'u cɨn huárɨniiche'e, nyaa nu ra'ancurá'aniche'e neetzi tɨ nya'a, nyajta ɨ tɨ raamue'itɨ nyatɨ'ɨj uve'enye.” 24 ’Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ maj a vejli'i a'utyáuuca'a tɨcɨn: “Sata'aj yeehui ra'ari'i ɨ tumin tɨ ru'ityá'a, sej si raata'an saɨjna tɨ tamuaamuata'a ru'ityá'a.” 25 ’Majta aɨme, ayaa mu nu'u tiraata'ixaa tɨcɨn: “Tavastara'a, ¿a'ini tɨ i? Amɨ pu yeehui ari ru'ityá'a tamuaamuata'a pua'amuaca ɨ tumin.” 26 ’Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: “Ayaa nu yeehui tyaja'amue'ixaate'e. A'atɨ tɨ na'a tɨ eihua tí'ijcha'ɨ aɨjna cɨme'e tɨ rɨ'ɨ tyu'utavaɨ, eitze'e pu yeehui ti'ijcɨ'ɨti aɨjna. Ajta a'atɨ tɨ na'a tɨ cai ti'itɨ ticha'ɨ aɨjna cɨme'e tɨ a'ij pua'a tyu'utavaɨ, Dioj pu rá'ari'ira ɨ tɨ cɨj caj tí'ijcha'ɨ. 27 Majta aɨme ɨ maj nyejchaɨre'e, majta maj cai raxe'eva'acaa nyej rey cɨn te'entyarute nyej ni tihua'utaijte'en, ma xu yeehui hua'ave'evi'itɨn, sajta hua'ucui'ini iiya vejli'i nye jemi.” Ayaa pu nu'u hui tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ rey. 28 Tɨ'ɨj Jesús raatapua'ajtaca'a tɨ tihue'ixaate'en, aj pu i anayeixɨ'ɨ á'uraa. An pu a'ujnyéesima'aca anti Jerusalén. 29 Tɨ'ɨj ji aun vejli'i a'uré'enye aujna a'ahua'a Betfagé, ajta aujna a'ahua'a Betania, chajta'a tɨ aun a'utacá'a ajca'i jɨri jetze tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Aceituunajremi. Au pu hua'apuaca huataityaca'a ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sata'aj saun a'utyarute ajna chajta'a, aɨn tɨ e'eseijre'e ɨ juye jetze. Ajna vejli'i a'u sej a'utyaruti, aa xu puuru'u e'etyauuni tɨ a'ijtápi'i, tɨ cai xɨ a'ana a'atɨ japuan ave'eyeijxɨ. Sata'aj rá'ijxɨjta. Sajta ya'aráajan. 31 Tɨ pua'a hui a'atɨ ayan tyaja'amue'ihua'ura yee a'ini een cɨn sara'ixɨjta, sata'aj seyan tiraata'ixaate'en yee tavastara'a pu nu'u raxe'eve'e. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 32 Matɨ'ɨj mi maun u a'uju'un ɨ tɨ hua'utaityaca'a. Ayaa pu tye'irájraa tɨj tihua'uta'ixaa. 33 Matɨ'ɨj mauj rá'ijxɨjtajma'acaa ɨ puuru'u, matɨ'ɨj mi hua'useij aɨme ɨ tɨ hua'acɨi. Aj mu mi tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn sara'ijxɨjta mɨ puuru'u? 34 Matɨ'ɨj mi meyan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Tavastara'a pu nu'u hui raxe'eve'e. 35 Matɨ'ɨj mi ya'ujáj ɨ Jesús jemi. Matɨ'ɨj mi tyu'ujcɨɨxu tira'ityé'itate. Aj mu mi ra'antítuaa maɨjna ɨ Jesús ɨ puuru'u jetze. 36 Tɨj na'a tyu'uma'acaa ɨ Jesús, tyaɨte mu cɨɨxuri te'epiitɨye'icaa ɨ juye jetze a'u tɨ auma'acaa. 37 Tɨ'ɨj i aj auma'acaa ajna Aceituunajremi, a'u tɨ a'ucaujcɨjme'en. Naimi'i ɨ maj jamuan huaju'ucaa, aɨ mu autyajhuii maj rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj maɨjna cɨme'e maj huataujtyamua'ave a'ini eihua mu tyu'useij tɨ huapɨ'ɨ tyu'ujxe'eve'e. 38 Ayaa mu ti'ixaata tɨcɨn: Rɨ'ɨ pu tiraata'a aɨjna tɨ rey cɨme'e ti'ityejvee tɨ ajta me'e ve'eme nyuucajtze'en ɨ tavastara'a, amɨjna tɨ Dioj ra'antihuau. Miche'e rɨ'ɨ hui tí'ityecháj mua'ara'ani aɨme ɨ maj tajapua e'eseijre'e. Miche'e majta rɨ'ɨ tiraata'an aɨjna tɨ aun á'ujca antyɨ'ɨmɨ. 39 Majta seica ɨ fariseos, matɨ'ɨj raanamuajri'i, ayaa mu tiraata'ixaa maɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Maeestru, hua'uta'ijmɨjri'i mej mi cai che'e meyan ti'ixajta aɨme ɨ maj a jamuan á'ujhua'an. 40 Aj pu i Jesús ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Tɨ pua'a aɨme macai meyan ti'ixajta, aɨ pu hui tetej ayan che'eta na'a ti'ixaata a'ame ca'anyejri cɨme'e. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 41 Tɨ'ɨj a vejli'i auma'acaa u Jerusalén, aj pu i raaseij ɨ chajta'ana. Tɨ'ɨj i huaujyeinyaca'a aɨjna cɨme'e. 42 Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Tɨ pua'a muan sajmua'areera, ijii, aijna xɨcajra'a jetze ti'itɨ tɨ pueen tɨ rɨ'ɨ tyajamuaata'asin sej si rɨ'ɨ tí'ityecháj xa'ara'ani ɨ Dioj jemi. Aru caxu raamuá'a. Aɨj pu hui cɨn ari ru'avaa sej si cai raaseij. 43 Pu'uri tyaja'ure'enyejsin muejmi jemi ajna xɨcajra'an jetze mej jetzen amuaatyenya'usi'ite'esin aɨme ɨ maj amuájchaɨre'e. Aɨ mu hui ra'atanajsin ɨ jaxu'u jetze maɨjna cɨme'e ɨ ɨnaamua maj rá'ajtaahuaca'a. Majta amue'ityanajsin. Majta nainjapua tye'ityanaxɨ'ɨsin ɨ saj jetze huiráacɨ'ɨca. 44 ’Majta, naijmi'ica mu hui a'apua'arite'en muejmi, majta ɨ a'amuayaujmua'a, ɨ maj maun huachaatɨme a'u tɨ jaxu'u cɨn tyája'ará'anami'i. Nain mu huatáuuna ɨ tetej tɨ rujapua ticaitɨmee, maɨjna cɨme'e saj hui cai ramua'areeraca'a a'anaj tɨ Dioj huataseijre muejmi jemi. 45 Aj pu i aun a'utyajrupi u teyujta'a. Tɨ'ɨj i autyejche tɨ hue'iramuarite'en aɨme ɨ maj maun ti'ituáa mua'aye'i. 46 Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa pu te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze yee: “Ayaa pu ti'ivaɨre'e ɨ nechi'i mej mi maun huatyejnyuuni ɨ Dioj jemi.” Ma sajta muan, ayaa xu hui raruure tɨ ti'ivaɨre'e tɨj tyasta'ana a'u maj tzajta'an á'urava'ataca ɨ nahua'ari. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 47 Nain xɨcaj tzajta'a pu tihua'amua'atyahua'a ɨ tyaɨte u teyujta'a. Majta aɨme ɨ maj tie'ijta u teyujta'a, majta aɨme ɨ maj ti'imua'ata ɨ yu'uxari jetze Moisés tɨ ra'uyu'uxaca'a, majta ɨ maj eitze'e vivejme'en cɨn títyatatí hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte, aɨ mu tí'ityesa'acaa ɨ ru tzajta'a a'ij mej ye'i huarɨni mej mi raaje'ica. 48 Aru camu a'ij tirajtyau a'ij mej ye'i huarɨni a'ini naimi'i ɨ tyaɨte, aɨ mu rɨ'ɨ ti'ijnamuajracaa.

Lucas 20

1 Ajna'ɨmɨ pu ayan tyuju'urɨj. Au pu tihua'amua'atyajcaa u teyujta'a a'u tɨ a'aráyaujta'a. Ajta pu hué'ixaatya'acaa ɨ tyaɨte ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj hue'iratuaasin. Matɨ'ɨj mi seica a e'ire'enye, aɨme ɨ maj teyujta'a tie'ijta, majta aɨme ɨ maj ti'imua'ata ɨ yu'uxari jetze Moisés tɨ ra'uyu'uxaca'a, majta ɨ hua'avaujsimua'a. 2 Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―¿Ti'itajni cɨn peti'ityejvee pej pi peyan rɨcɨ? ¿A'atani hui aɨjna cɨn timuéijca? 3 Aj pu i Jesús ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Nyaa nu nyajta tyajamuaataihua'ura sej si sajta muan seyan tinaata'ixaate'en. 4 Aɨjna tɨ cɨn hua'umuaɨ'ɨhuaca'a ɨ Juan tyaacan, ¿a'atani hui tiraijca aɨjna? ¿Ni ɨ Dioj ca'ɨn ɨ tyaɨte? 5 Matɨ'ɨj mi meyan ti'ityurihua'uri'i tɨcɨn: ―Tɨ pua'a teyan tiraata'ixaate'en yee Dioj tɨ ute'e e'eseijre'e, aɨ pu tiraijca, aj pu xaa ayan titaata'ixaate'esin yee a'ini tyej tij cai ra'atzaahuate'e. 6 Na'ari, tɨ pua'a hui teyan raataxaj yee tyetyaca mu tiraijca, aj mu mi tyaɨte taatyatu'asixɨ'ɨsin tetej cɨme'e, a'ini ayaa pu tihua'amityejte'e tɨ Juan aɨn púeenya'a saɨj tɨ ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. 7 Aɨj mu cɨn meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Catu ramua'aree a'atɨ tɨ jemin ti'ityavaaca'a aɨjna ɨ Juan. 8 Ajta aɨn Jesús, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Canu nyajta nyaa amuaata'ixaate'esin a'atɨ nyaj jemin ti'ityejvee nyej ni neyan rɨcɨ. 9 Ajta e'eyan Jesús pu seij nyuucari cɨn hua'uta'ixaa ɨ tyaɨte ayan tɨcɨn: ―A'atɨ pu nu'u hui eihua uuva huahuii. Tɨ'ɨqui, seica huata'a ɨ tyaɨte maj man tyu'umuare'en ɨ huastari tzajta'a. Aj pu nu'u i á'uraa aɨjna ɨ a'atɨ. Eihua pu mu'u e'etee. 10 ’Tɨ'ɨj ajna tyaja'ure'enye matɨ'ɨj pua'a raju'uraca, seij pu nu'u u a'utaityaca'a hua'a jemi ɨ tɨ hua'utanyaɨjte mej mi raatatuire'en e'icaca tɨ tyu'ucɨɨraca'a. Majta aɨme ɨ tyaɨte, aɨ mu nu'u raatyaavajxɨ maɨjna tɨ ti'ivaɨre'e. Majta nu'u cai ti'itɨ raata'a, ayaa mu'u tiraataityaca'a. 11 ’Ajtahua'a nu'u seij huataityaca'a tɨ jemin ti'ivaɨre'e. Majta aɨme tɨ hua'utanyaɨjte, majta mu nu'u raatyaavajxɨ. E'ij mu pua'a raaruu. Majta cai ti'itɨ raata'a, ayaa mu'u nu'u tiraataityaca'a. 12 Hueicacajretze, aɨ pu nu'u hui seij ajtahua'a huataityaca'a. Majta nu'u maɨn tɨ hua'utanyaɨjte, aɨ mu tiraapueij. Majta raara'ityaca'a. 13 ’Tɨ'ɨqui nu'u ayan tyu'umuá'a aɨjna ɨ a'atɨ tɨ a'ara'an pueen ɨ chuej, tɨcɨn: “¿A'iqui yeehui naarɨni inyaa? Niyauj nu hui huataíti ɨ nyaj huapɨ'ɨ raxe'eve'e. Ayej nya'ase, aɨ mu xaa ra'arátyese'esin maɨjna.” 14 ’Ma majta aɨme, matɨ'ɨj nu'u raaseij, aj mu mi tyu'utaurixaa. Ayaa mu tiraaxa'apɨ'ɨntare tɨcɨn: “Ai pu yeehui aɨn pueen ɨ tɨ ti'ijcɨ'ɨti. Tiche'e raaje'ica tɨ ij tyejmi huacɨ'ɨti.” 15 ’Aɨj mu nu'u cɨn raara'ityaca'a. Matɨ'ɨj nu'u mi raaje'ica. ’¿A'ini hui tyajamua'amitejte'e muejmi, a'iqui hua'aruuren aɨjna tɨ a'ara'an pueen a'u tɨ uuva a'ahuiiti'i? 16 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Aɨ pu aun a'ure'enyejsin. Ajta e'eyan aɨn hua'acui'ini aɨme ɨ tɨ hua'utanyaɨjte. Aj pu i xaa seica huatapueijve'esin mej mi maun hui tyaja'umuare'en. Matɨ'ɨj meyan tiraanamuajri'i ɨ tyaɨte, ayaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Che'e cai a'anaj ayan ti'irɨjca. 17 Aj pu i Jesús hua'useirajraa. Tɨ'ɨqui ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Na'ari cai ayan ti'ayajna a'ij nyaj tyajamuaata'ixaa, a'ini een cɨn ayan tya'asɨɨmue'i ɨ yu'uxari jetze tɨ ayan tɨcɨn: Aɨjna ɨ tetej ɨ maj majca'i ruurai aɨme ɨ maj chi'i ta'ahuaca, ayaa pu te'irajraa tɨ ain aɨn pueen ɨ maj ra'atyéchajtza u esquiina a'u maj ya'ajtaahua ɨ chi'i. 18 A'atɨ tɨ na'a tɨ pua'a saɨj ɨ a'atɨ aɨjna japua rajveti ɨ tetej ɨ mej meri ra'atyejche u isquiina, aɨ pu huatyana'axɨjsin nainjapua u rujetze. Na'ari a'atɨ tɨ na'a ɨ mej ti'imuare'e, tɨ pua'a seij japua rajveti aɨjna ɨ tetej, aɨ pu tira'iraxayeepe'esin. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 19 Majta aɨme ɨ mej tí'imua'atajcaa ɨ yu'uxari jetze Moisés tɨ ra'uyu'uxaca'a, majta aɨme ɨ mej tie'ijtacaa u teyujta'a, eihua mu tyu'umuá'a a'ij mej ye'i huarɨni mej mi ca'anacan raatyeevi'i, a'ini ayaa mu tiru'umua'areeracaa tɨ hua'a jemi huatyenyuu aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ raataxajtaca'a. Aru aɨme, aɨ mu hua'atzɨɨnya'acaa ɨ tyaɨte. 20 Eihua mu re'eeva'acaa. Aɨj mu cɨn seica huataityaca'a ɨ mej meyan ruseijrataca'a mej meyan ti'ixaxa'a tzaahuati'ira'a cɨme'e. Ayaa mu ti'ijxe'eva'acaa mej tiraataihua'u ti'itɨj cɨme'e tɨ i aɨn aɨjna cɨn aira'ɨtzen mej mi tyu'utatuiire'en ɨ tajtuhuan jemi. 21 Majta aɨme ɨ maj re'eeva'acaa, ayaa mu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Maeestru, tyan tu ramua'aree tɨcɨn pej peyan ti'ixaxa'a tzaahuati'ira'a cɨme'e, pajta tihua'amua'atya a'ij tɨ tiraavijte'e. Ayaa papu'u che'eta hua'aruuren ɨ tyaɨte. Muaa paj tzaahuati'ira'a cɨme'e tihua'amua'ate a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. 22 ¿Ni qui xa'apɨ'ɨn tyej teyan tyu'unajchi aɨjna jemi tɨ ti'itaijte'e, aɨjna tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn César? 23 Ajta aɨn Jesús, aɨ pu ru'umua'areeracaa maj cai meyan ti'ire'ihua'uracaa tzaahuati'ira'a cɨme'e. Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: 24 ―Seij sanaataseijrate'e ɨ tumin. ¿A'ataani nyeerima'ara'an pɨrɨcɨ tɨ jetzen acajvee? ¿A'ini tya'axa tɨ jetzen a'aseijre'e? ¿A'ini hui antyahuaa? 25 Matɨ'ɨj mi meyan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Aɨ pu pɨrɨcɨ ɨ César. Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sata'aj seyan raata'an saɨjna ɨ César, ti'itɨ tɨ a'ara'an pueen. Sata'aj sajta raata'an ɨ Dioj ti'itɨ tɨ a'ara'an pueen. 26 Majta aɨme, camu a'ij tirajtyauva'acaa a'ij mej ye'i huarɨni maj raatyaamue'itɨn maɨjna cɨme'e a'ij tɨ aɨn tihua'uta'ixaa a eijre'e hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte. Majta aɨme ɨ tyaɨte, naa mu rɨ'ɨ tira'utaseij a'ij tɨ aɨn tyu'utaxajtaca'a. Aj mu mi raatapua'ajtaca'a mej tí'ixajtacaa aɨme ɨ seica. 27 A'atzu a'ateevi'ica, seica mu e'ire'enye. Aɨme mu pɨrɨcɨ ɨ saduceos. Ayaa mu ti'ixaxa'a aɨme yee camu che'e huatarujsin ɨ mej meri huacuii. Matɨ'ɨj mi meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: 28 ―Maeestru, ayaa pu ra'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan tɨ ayen te'eme itejmi jemi. Tɨ pua'a nu'u a'atɨ tɨ nyaɨche, tɨ pua'a aɨn cai titɨ'ɨrijmua'a huamɨ'ɨni, ruxe'eve'e nu'u tɨ aɨn ihuaara'ara'an ra'ancure'evi'itɨn aɨjna tɨ ratyevi'itɨnya'a ɨ tɨ huamɨ'ɨ tɨ ij aɨjna jetze ma'acan tiyauj a'ara'ani. 29 ’Ayaa pu hui a'anaj tyuju'urɨj itejmi jemi. Ayaa mu ará'axcaa a'achu cumu arahua'apua ɨ tyaɨte ɨ maj ru'ihuaamua'atacaa. Tɨ'ɨqui aɨn tɨ vasta'a, aɨ pu huatyenyaɨchaca'a. Ajta e'eyan huamɨ'ɨ. Capu xɨ tiyauuca. Ayaa pu hui che'eta na'a tiraaruu ɨ seij tɨ ra'itya'asi. Mu'uri i'i hua'apua. 30 ’Ajta aɨn ɨ saɨj tɨ ra'itya'asi, aɨ pu ra'ancure'evi'itɨ aɨjna ɨ jɨita'a tɨ raatyevi'itɨnya'a aɨjna ihuaara'ara'an tyaacan. Mu'uri i'i hueica. 31 Ajtahua'a saɨj tɨ ra'itya'asi, aɨ pu ajta ra'ancure'evi'itɨ. Ayaa pu che'eta na'a tihua'uruu naijmi'ica ɨ maj arahua'apua, maj cai jetzen tiyauj mua'araa, naimi'i mu huacuii. 32 Ajta e'eyan, aɨn ɨ jɨita'a pu huamɨ'ɨ. 33 ’Ma'acui xaa, matɨ'ɨj aitacɨɨnye hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite, ¿a'ataani jɨra'ara'an puéenya'a a'ame?, a'ini naijmi'i mu ra'ancure'evi'itɨ. 34 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aɨme ɨ tyaɨte ɨ mej ijii huátyaamua, aɨ mu nyejnya'ɨche, majta vivɨɨche. 35 Majta aɨme tɨ ayan tihua'uvijte'e maj ajna a'ara'asti maj aitacɨɨnye hua'atzajta'a ɨ mɨ'ɨchite, majta majna a'ara'asti ajna xɨcajra'an jetze tɨ Dioj nainjapua tyu'utaijta, aɨ mu cai che'e nyejnya'ɨchen, camu majta vivɨɨchen. 36 Camu majta che'e cui'ini, a'ini ayaa mu e'en matɨj aɨme ɨ maj tajapua ti'ivaɨre'e. Aɨ mu yaujmua'ame'en pueen ɨ Dioj a'ini mu'uri huanyej hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. 37 ’Ajta aɨn ɨ Moisés, aɨ pu hui titaata'ixaa aɨjna cɨme'en tɨ'ɨj ra'uyu'uxaca'a a'ij tɨ a'anaj saɨj a'utyajtaa tu'upi tɨ ajtɨtɨ'ɨ. Aɨj pu cɨn Moisés ayan raatamuá'a ɨ tavastara'a tɨcɨn: “Ɨ tɨ Diojra'an pueen aɨjna ɨ Abraham, ajta ayen che'eta na'a Diojra'an pueen aɨjna ɨ Isaac, ajta Diojra'an pueen ɨ Jacobo.” 38 ’Moisés pu hui tihua'uta'ixaa cumu maj mauche'e ruuricaa. Aɨj pu cɨn, ai pu aɨn pueen ɨ hua'a Dioj aɨme ɨ maj ruuri. Capu hua'a Dioj pueen aɨme ɨ maj mɨ'ɨchijta muaatyajturaa tɨj na'a rusen cɨme'e. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 39 Majta seica ɨ mej ti'imua'ata ɨ yu'uxari jetze Moisés tɨ ra'uyu'uxaca'a, ayaa mu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Maeestru, xa'apɨ'ɨn paj tyu'utaxajtaca'a. 40 Tɨjna'a ajna'ɨmɨ, capu che'e a'atɨ ahuaujca'anye tɨ ti'itɨ raataihua'u. 41 Ajta Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨme'e meyan ti'ixaxa'a maɨjna cɨme'e ɨ Cɨriistu'u Dioj tɨ ra'antihuau yee yaujra'an pueen ɨ David tyaacan? 42 Ajta aɨn ɨ David, ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna cɨme'en tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Chuicari. Ayan tɨcɨn: Dioj pu ayan tiraata'ixaa ɨ nyavastara'a ɨ tɨ ra'antihuau tɨ cɨme'en yee: “Acaayeijxɨ'ɨ ɨpuari japua iiya nya'ɨrɨɨta'a. 43 Pauche'e paj hui maj cájcatii asta nyacai hua'utyamue'itɨn ɨ maj muájchaɨre'e.” 44 ’Ajta aɨn ɨ David, aɨ pu hui ayan raatamuá'a aɨjna tɨ Dioj ra'antihuau tɨcɨn nyavastara'a. Tɨ pua'a ayan ti'ayajna, ¿a'ini ti'irɨ'ɨri tɨ aɨn Cɨriistu'u ayan aɨn púeenya'a aɨjna tɨ David jetze airaujnejte? Capu a'ij ti'irɨ'ɨri tzɨte'e. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 45 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Majta tyaɨte ti'inamuajracaa. 46 Ayan tɨcɨn: ―Rɨ'ɨ xu'u muan, aɨme jemi ɨ mej ti'imua'ata ɨ yu'uxari jetze, Moisés tɨ ra'uyu'uxaca'a. Eecan pu hua'araanajchi maj tɨ́tɨ'ɨjmé'en ti'ityecháatɨmá'a maa ma'ujhua'anye'en ajna mej tyaja'atu'araca, majta aɨme ɨ tyaɨte, aɨ mu majta hua'aséira'a mua'aye'i. ’Ayaa mu maɨjna cɨn titya'ujtzáahuatya'a mua'aju'un aɨme ɨ puaarijse maɨjna cɨme'e maj va'acan cɨn títaatatyé'ete ɨ Dioj jemi. Majta, ayaa mu ti'ijxe'eve'e mej aun a'ujrá'asen ɨ ɨpuari japua tɨ eitze'e ruxe'eve'e aujna teyujta'a, ajta hua'araanajchi mej mi a vejli'i a'ujra'ase jemin tɨ tihua'amin matɨ'ɨj ti'iyeste. 47 ’Aɨ mu hui majta hua'ari'iraca ɨ hua'achi'i aɨme ɨ juuca maj huataujsaɨjtaraca'a. Ayaa mu cɨn huarɨn, aj mu mi aun a'utyaruti u teyujta. Matɨ'ɨjta mi a'atyeevi'i mu mua'aju'un mej tyenyuusima'a mua'aju'un mej mi seica tyaɨte hua'useij. Majta maɨn ɨ mej meyan e'en, eihua mu huapɨ'ɨ rajpueiitzi mua'aju'un. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús.

Lucas 21

1 Aj pu i Jesús antanyeerajraa. Aɨme pu huaseij ɨ mej chijtyaani pueen. Au mu tumin u'usaɨra'acaa, tɨ ij aun tyu'utyavaɨre'esin u teyujta'a aɨjna ɨ tumin. 2 Aɨ pu ajta jɨita'a huaseij tɨ cai a'ij ti'ijviicue'i. Ajta aɨjna ɨ jɨita'a aɨ pu hua'apuaca ucaahua'axɨ ɨ tumin tɨ cai a'ij ti'ijnajchi. 3 Aj pu i Jesús ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, ayaa pu ti'en ɨ Dioj jemi. Amɨjna mɨ jɨita'a, eitze'e pu ru'ucaahua'axɨ macai naimi'i ɨ seica. 4 ’Aɨme ɨ seica, naimi'i mu'u hui meyan ru'ucaahua'axɨ maɨjna cɨme'e tɨ ava'aturaa ɨ mej eihua tí'ijcha'ɨ. Aru amɨjna, capu a'ij ti'ijviicue'i. Ma ajta amɨn, nain u'ucaahua'axɨ aɨjna ɨ tɨ cɨn huataujvaɨre'esin. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a. 5 Majta seica meyan tyu'urixaatya'acaa maɨjna cɨme'e tɨ naa seijra'acaa ɨ teyuu, ajta ɨ tetej tɨ cure'ete'ete nainjapua, ajta aɨn ɨ muaɨ'ɨvejri ɨ maj tyauhuará'avɨ tɨ naa ti'en. Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: 6 ―Naijmi'i tɨj na'a sej yan ti'iseij, aj pu tyaja'ure'enyejsin ajna xɨcajra'an mej jetzen nain huatyauuna tyamua'a naa. Capu che'e seira'a a'ame jaxu'u jetze ɨ tetej tɨ rujapua ticaitɨmee. 7 Matɨ'ɨj mi meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Maeestru, ¿a'anajqui ayan te'eme? ¿Ti'itajni cɨn tyájmua'areeran tɨ ari tɨmua'a ayan tyaja'ure'enyejsin? 8 Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Rɨ'ɨ xu'u muan tɨ ij cai a'atɨ amuaacuanamua. Mui'itɨ mu uve'enyejsin nyenyuucajtze'e. Ayaa mu tyajamuaata'ixaate'esin yee: “Nyaa nu yeehui nyaɨn pueen ɨ Cɨriistu'u.” Majta meyan ti'ixaata mua'aju'un tɨcɨn: “Pu'uri hui tɨn tyaja'ure'enyejsin.” Caxu hui á'ujhua'anye'en hua'a jamuan aɨme. 9 ’Satɨ'ɨj seyan tyu'unamua tɨcɨn: “Muaataujnya'usi'ite'esin a a'ahua'a seica jamuan ɨ tyaɨte, majta seica meri autyahuijsin mej tyu'ujnya'usi'ite'en”, caxu ti'itzɨɨnya'a. Ayaa pu hui tyu'ujxe'eve'e tɨ anacai ayan tya'ara'ani. Aru capu xɨ ca'anacan te'entipua'ari nainjapua. 10 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Seica mu tyaɨtyejra'a, majtahua'a seica tyaɨtejra'a, aɨ mu naijmi'i huataujnya'usi'ite'esin. Majta ɨ maj seica chuejra'a japua huachaatɨme, majtahua'a ɨ maj majta seij chuejra'a japua huachaatɨme, aɨ mu naijmi'i huataujnya'usi'ite'esin. 11 ’Pua'amaque pu huataujca'atzɨjxɨ'ɨsin eihua huapɨ'ɨ ɨ chaanaca japua, ajta huatuuri'ihua a'ame. Ajta eihua pu tyu'ucuí'ini'ira'a a'ame. Ayaa pu ti'itɨ rɨni tɨ tyu'utzɨɨni'ira'a a'ame. Ajta ute'e, ti'itɨ pu huataseijre'esin tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e. 12 ’Aru tɨ cai xɨ ayan tyu'urɨni, aɨ mu hui anacaican á'amuavivi'iran, majta a'ij pua'a á'amuaruuren. Au mu tyu'utatuire'esin muejmi u teyujta'a na'ari a'u maj amue'ityaanan. Au mu amua'avi'itɨn aɨme jemi ɨ tajtuhuaani, majta aɨme jemi ɨ maj rey cɨn antyujmua'aree. Ayaa mu een cɨn á'amuaruuren maɨjna cɨme'e saj na'ara'astijre ineetzi. 13 Ayaa pu hui ajta tye'iráame sej si seyan tihua'uta'ixaate'en a'ij tɨ Dioj amuaaruu muejmi. 14 ’Sajta muan, sata'aj seyan huarɨni. Caxu anacaican saɨjna cɨn tyu'umua'ati a'ij sej titeetyaujnan, a'ini nyaa nu amuaata'asin a'ij sej tyu'utaxaj, sajta sej raayɨ'ɨtɨhua'an, sej si hua'utyamue'itɨn aɨme. Camu a'ij tirájtyauváa mua'aju'un a'ij mej tyajámuaatíte, ni camu hue'itzi cɨn amuaatyamue'itɨn. 16 ’Majta aɨme ɨ a'amuavaujsimua'a, majta ɨ a'amue'ihuaamua'a, majta aɨme a'amuanyausimua'a, majta a'amincustyamua'a, aɨ mu aviitzi cɨn tyu'utatuire'esin muejmi. Majta e'icaca muejmi cui'ini. 17 Naijmi'i ɨ tyaɨte, aɨ mu amuajchaɨra'a mua'aju'un muejmi maɨjna cɨme'e saj na'ara'astijre ineetzi. 18 ’Camu a'atzu a'ij á'amuaruuren tɨj pua'a cai Dioj hua'uata'acare'en, silu aɨ pu Dioj a'amuachaɨj a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. 19 Sata'aj hui huatyaujca'anyen ɨ rutzajta'a sej si tya'utaviicue'i. Tɨ pua'a seyan huarɨni, muan xu ramue'itɨn sej si ruuri huatyatura'ani ɨ Dioj jemi. 20 ’Ayaa xu een cɨn raamua'aree tɨ ari tɨmua'a ajna tyaja'ure'enyejsin a'anaj maj pua'a tyu'utyauuna u Jerusalén. Aɨme xu seijran maj antavaatɨmee ɨ xantaaru'u aujna u Jerusalén. 21 ’Majta aɨme ɨ maj Judeeya a'utyáuu, miche'e aɨme iye'itzi cɨn á'ucɨɨnye a'utɨ á'ujɨrime. Majta aɨme ɨ maj Jerusalén a'utyáuu, miche'e aɨme huiracɨɨnye a pua'aque u chajta'ana jetze. Majta aɨme ɨ maj ɨtzitá a'utyáuu, miche'e cai maun a'utyaru'ipiche'en u chajta'ana jetze. 22 ’Che'e ayen tya'ara'ani a'ini pu'uri hui tyaja'ure'enye ajna xɨcajra'an tɨ jetzen araurastejsin nain a'ij tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze. Eihua mu rajpueiitzi mua'aju'un maɨjna cɨme'e tɨ Dioj ayan pueijtzi hua'uta'asin. 23 ’Eecan pu a'ij pua'a hua'aruuren ajna xɨcajra'an jetze aɨme ɨ juuca ɨ maj autájucájmee, ajta aɨme ɨ maj mauj hua'atzi'ite ɨ ruyaujmua'a. Eihua mu hui huapɨ'ɨ rajpueiitzi mua'aju'un aɨme ɨ maj Israel huachaatɨme. Eecan pu pueijtzi hua'uta'asin ɨ Dioj. 24 ’Xantaaru'u mu eihua tyaɨte cui'ini ɨ tyú'ujchún cɨme'e. Majta mui'icaca mu á'avi'itɨn nainjapua ɨ chuej tɨ yen seijre'e iiyan chaanaca japua. Majta aɨme ɨ maj cai Israel e'ema'acan, aɨ mu ratyáuuna ɨ Jerusalén asta na'a cai aráurasten ajna xɨcajra'an mej jetzen tyu'utaijta aɨme ɨ maj cai Israel e'ema'acan. 25 ’Ajta eihua pu tyu'utaseijre'esin u ute'e ɨ xɨcaj jetze, ajta ɨ maxcɨra'i jetze, ajta xu'ura'ave tzajta'a. Ajta iiyan chaanaca japua, eihua pu tyujta'ahua'a a'ame a jaata'a jetze tɨ ve'e. Eecan pu tɨ'ɨráana a'ame. Aɨj pu cɨn utyavatzɨjsin ɨ hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte aɨjna cɨme'e mej ti'itzɨɨne'e. Camu a'ij tihua'amityejtya'a a'ame. 26 Eihua mu huataujtɨmue'ira ɨ tyetyaca maɨjna cɨme'e mej a'ij pua'a titya'ujmua'ate a'ij tɨ hua'a japua yee tiéiixa iiyan chaanaca japua, a'ini ti'itɨj tɨj na'a tɨ ute'e tyeje'eseijre'e, aɨ pu hui huataujca'atzɨjxɨ'ɨsin. 27 ’Ajna xɨcajra'an jetze, aɨ mu nyeseijran inyaa i nyaj nyajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte nyej a'icáamá'a na'ame jaitɨri tzajta'a. Huapɨ'ɨ pu naa seira'a a'ame mej mi naa rɨ'ɨ tira'utaseij ɨ tyaɨte. Nyamuare'eri'ira'a cɨn nu yava'acányejsin. 28 ’Tɨ'ɨj autyejcheni tɨ ayan tyu'urɨni, rɨ'ɨ xu'u huaujruuren. Sata'aj ajnyejnye'erixɨ'ɨn a'ini pu'uri hui vejli'i ajna xɨcajra'an Dioj tɨ jetzen amue'irajtuaani. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 29 Ajta seij nyuucari hua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Casi'i, xaaseij saɨjna ɨ huarej, ajta naijmi'i ɨ cɨye tɨ ti'iseijre'e. 30 Tɨ'ɨj antinyajxɨ'ɨn ɨ xamue'ira'an, muan xu rujɨɨmua'a sana'a raseijran, sajta seyan ramua'areeran tɨ ari vejli'i pɨ ti'irɨcɨ ɨ viita'ari tzajta'a. 31 Ayaa pu che'eta na'a ti'en. Satɨ'ɨj seri raaseijra a'ij nyej tyajamuaata'ixaa, sajta seyan ramua'areeran tɨ ari tɨmua'a ajna pɨ tyaja'arɨcɨ tɨ Dioj tyu'utaijta. 32 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, aɨme cɨme'en ijii mej huátyaamua, mauche'e mu meyan seira'a mua'aju'un tɨ'ɨj naijmi'i tya'araurasten a'ij nyej neri tyajamuaata'ixaa. Camu maɨn anáatyá'a muá'apua'aren. 33 Aɨ pu xaa á'apua'aren ɨ tajapua tɨ e'eseijre'e. Ajta ɨ chaanaca, aɨ pu ajta á'apua'aren. Ma ajta hui aɨn ɨ nyuucari nyej raataxajtaca'a, capu a'anaj á'apua'aren. 34 ’Rɨ'ɨ xu'u tyamua'a naa muan. Caxu a'ij pua'a ruruura ɨ ru tzajta'a saɨjna cɨme'e sej eihua ruta'arujve'e, ajta ayan tyajamuaata'asáa a'aye'i mɨ a'amua tzajta'a ti'itɨj tɨ a'ij pua'a een. Rɨ'ɨ xu'u sajta muan tɨ ij cai a'ij pua'a amuaaruuren mɨ a'amua tzajta'a saɨjna cɨme'e sej eihua huapɨ'ɨ a'ij pua'a tityá'ujmuajte a'ij tɨ ye'i te'eme. Na'ari cai, ajna xɨcajra'an jetze pu hui ca'anacan muejmi japuan rávaɨjtzi satɨ'ɨj pua'a cai che'e hui rachu'eve'e. 35 A'ini aɨ pu hua'a japua rávaɨjtzi naijmi'ica japua ɨ maj yan japuan huachaatɨme ɨ chaanaca. 36 ’Tɨ'ɨj pɨ na'a xu atanyéjnye'eri. Sata'aj seyan rahuaviira ɨ Dioj jemi tɨ ij amuaatyavaɨre'en tɨ ij cai ti'itɨ a'ij amuaaruuren a'ij tɨ ti'itɨj rɨni. Sata'aj sajta rahuaviira sej si seyan nye jemi seira'a xa'ara'ani, neetzi jemi, i nyaj nyajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 37 Nain tujca'ari tzajta'a, aɨ pu tihua'amua'atyahua'a u teyujta'a. Ajta tɨ'ɨj pɨ na'a tɨ huará'acaanacaare'e, au pu a'uye'icaa a'aye'i aujna jɨri jetze tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Aceituunajremi. Au pu a'atáxairihua'a. 38 Majta aɨme ɨ tyaɨte, aɨ mu iiya'a mana'a a'ure'eninyéica'a jemin aujna teyujta'a mej mi raanamua.

Lucas 22

1 Pu'uri ajna vejli'i pɨti'irɨjcaa matɨ'ɨj pua'a maɨjna cɨn ti'iyeste ɨ maj pan cua'aca ɨ maj cai levaduura ranajchite'e. Ayaa mu majta meyan ratamua'amua tɨcɨn Tɨ'ɨj Dioj tihua'utauuni'iri'i ɨ hua'ayaujmua'a ɨ maj anáatyá'a muanúnu'eihuaca'a, aujna a'ahua'a u Egipto. 2 Majta aɨme ɨ mej tie'ijta teyujta'a, majta aɨme ɨ mej ti'imua'ata ɨ yu'uxari jetze, Moisés tɨ ra'uyu'uxaca'a, eihua mu ti'imuajcaa a'ij mej ye'i tiraaje'ica ɨ Jesús. Caxɨ mu a'ij tirajtyauuva'a a'ini hua'atzɨɨnya'acaa ɨ tyaɨte. 3 Tɨ'ɨqui, aɨn tiyaaru'u, ɨ tɨ ayan antyahuaa Satanás, aɨ pu tzajta'an utyajrupi aɨjna jetze ɨ Judás, ɨ mej meyan raatamua'amua tɨcɨn Iscariotes. Aɨ pu ajta hua'a jetze ajtyama'acan ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. 4 Tɨ'ɨqui aɨn Judás aɨme jemi a'uré'enye aɨme ɨ mej tie'ijta teyujta'a, ajta ɨ mej tihue'ijte'e aɨme ɨ maj tí'icha'ɨ aujna teyujta'a. Ayaa mu tyu'urixaatya'acaa maɨjna cɨme'e a'ij tɨ ye'i huarɨni aɨjna ɨ Judás tɨ'ij aviitzi cɨn tyu'utatuiire'en aɨjna ɨ Jesús. 5 Majta aɨme, eecan mu huataujtyamua'ave. Majta tya'ataujratziiri'i maj tumin raata'an. 6 Aɨ pu ra'ancura'a ɨ hua'anyuuca. Aj pu i autyejche tɨ tyu'uchu'eve'en a'anaj tɨ rɨ'ɨri tɨ hua'utatuire'en ɨ Jesús maj cai raseiraca ɨ tyaɨte. 7 Tɨ'ɨj i ajna tyaja'ure'enye ɨ xɨcajra'a me jetzen racua'aca ɨ pan maj cai levaduura ranajchite'e. Ajna xɨcajra'an jetze, aɨ mu majta ramuaɨ'ɨvajta aɨjna ɨ canya'a ɨ maj cɨn ra'utamua'aree ajna xɨcajra'an tɨ Dioj jetzen tihua'utauuni'iri'i ɨ hua'ayaujmua'a ɨ maj anáatyá'a muanúnu'eihuaca'a. 8 Aj pu i Jesús hua'utaityaca'a aɨjna ɨ Pedro, ajta aɨjna ɨ Juan maj u a'uju'un. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sata'aj a'uju'un sej si rɨ'ɨ tyaja'uruuren tyej ti raacua'ani tyaɨjna ɨ tyaj cɨn ra'utamua'aree tɨ Dioj tihua'utauuni'iri'i ɨ hua'ayaujmua'a ɨ maj anáatyá'a muanúnu'eihuaca'a. 9 Ajta aɨme, ayaa mu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'uni jetzera'a peyan ti'ijxe'eve'e tyaj rɨ'ɨ tyaja'uruuren? 10 Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Satɨ'ɨj saun a'utyarute u chajta'ana, tyaata'a pu amua'antinajchi tɨ xa'ari huatɨsin, jaj tɨ urajmuaa. Sata'aj cujta'an u á'uju'un. Sajta jamuan a'utyaruti u chi'ita a'u tɨ aɨn a'aráiixa. 11 ’Sata'aj seyan tiraata'ixaate'en aɨjna tɨ anna e'eche yee: “Ayaa pu ti'ixa ɨ maeestru, yee: ¿A'uni jetzera'a a'arɨ'ɨri tɨ tzajta'an tyu'ucua'ani ɨ tɨ cɨn ra'utamua'aree tɨ Dioj tihua'utauuni'iri'i ɨ hua'ayaujmua'a ɨ maj anáatyá'a muanúnu'eihuaca'a? Aɨj pu yee ti'icua'ani aɨme jamuan ɨ tɨ hua'antihuau.” 12 ’Aɨ pu hui amuaataseijrate'esin ɨ cuaartu, tɨ ve'e, tɨ ánɨmɨ a'ujvee. Pu'uri ra'ava'ajaj. Sata'aj saujna rɨ'ɨ tya'uhuáruuren. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 13 Aj mu mi a'ucɨj. Matɨ'ɨj maun a'ará'a, ayaa pu te'irajraa a'ij tɨ tihua'uta'ixaa ɨ Jesús. Aɨj mu cɨn rɨ'ɨ tyu'uruu ɨ maj cɨn ra'utamua'aree a'ij tɨ Dioj tihua'utauuni'iri'i. 14 Tɨ'ɨj tyaja'ure'enye a'atzaj maj pua'a raacua'ani, naimi'i mu huatyeeji a vejli'i meesa jetze, aɨjna ɨ Jesús, majta aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. 15 Tɨ'ɨj i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Eihua nu huapɨ'ɨ raxe'eva'acaa nyaj muejmi jamuan anacaican tyu'ucua'ani, nyaj cai xɨ rajpueijtzi, tyej ti naimi'i ra'utamua'aree tyaɨjna cɨme'e ɨ tɨ Dioj tihua'utauuni'iri'i ɨ hua'ayaujmua'a ɨ maj anáatyá'a muanúnu'eihuaca'a. 16 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, canu hui che'e a'anaj raacua'ani ɨ pan asta cai nain aráurasten ajna xɨcajra'a Dioj tɨ jetzen nain cɨn huataura'ate'esin iiyan chaanaca japua. 17 Aj pu i rajtɨɨ ɨ taasa. Tɨ'ɨj i rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj jemi, aj pu i hua'utajajni. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ya'acui, sata'aj huara'ujaanten, a'ini ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e nyaj cai che'e a'anaj ra'anti'isin ɨ a'ará'a tɨ uuva jetze airamɨ'ɨyaca'a, asta cai yan huataseijre'en a'anaj tɨ Dioj tyu'utaijta iiyan chaanaca japua. 19 Tɨ'ɨj i raatyɨ'ɨ ɨ pan. Tɨ'ɨj i ajtahua'a pu rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj. Aj pu i ra'antitaaraxɨ ɨ pan. Aj pu i hua'utaɨ'ɨpɨ'ɨ. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa pu huataujmua'a ɨ pan. Ai pu aɨn pueen ɨ nyetevira'a ɨ nyaj cɨn a'amua japua huanyúu. Ayaa xu huarɨni sej si ra'utamua'aree a'ij nyej huarɨni. 20 Matɨ'ɨj meri tyu'ucuá'a, ayaa pu che'eta na'a huarɨj. Aɨ pu ra'ajjáj ɨ taasa. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aijna i taasa tzajta'a tu'urajmuaa, ayaa pu huataujmua'a ɨ nyuucari tɨ cɨme'en Dioj jajcua cɨn tya'ataujratziiri'i tɨ amue'irájtuaani. Nyajta inyaa, nu'uri raataseijrataca'a tɨ ayan ti'ayajna aɨjna cɨme'e ɨ nyaxuure'e nyaj ra'iráxɨre'esin muejmi jetze ma'acan. 21 ’Ajta aɨn ɨ a'atɨ tɨ aviitzi cɨn tyu'utatuire'esin ineetzi, aɨ pu hui ajta ye seijre'e neetzi jamuan iiyancui meesa japua. 22 Ayaa pu ti'inyaruuren ineetzi i nyaj nyajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte a'ij tɨ tyu'uxa'apɨ'ɨntari'ihuaca'a. Aru che'e huataujxaamɨste'en aɨjna tɨ neetzi cɨme'en tyu'utatuire'esin aviitzi cɨme'e. 23 Majta aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, ayaa mu tya'utyajhuii mej huataurihua'u maɨjna cɨme'e a'atɨ tɨ aɨn pueen tɨ ayan rɨni. 24 Matɨ'ɨj mi majta meyan autyajhuii mej huataurihua'u maujjaaxáivi'ira maɨjna cɨme'e a'atɨ tɨ nu'u eitze'e ruxe'eve'e. 25 Ajta aɨn ɨ Jesús, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aɨme ɨ maj rey cɨn ti'itátyatyá'upu'u hua'a tzajta'a ɨ maj cai Israel e'ema'acan, aɨ mu ca'anyejri cɨn tihue'ijte'e. Ajta aɨme ɨ mej meyan tihue'ijte'e, ayaa mu tyu'ujxaa yee rɨ'ɨ mu ti'ityaxá'apuei. 26 ’Aru muan, caxu seyan eenya'a xa'aju'un matɨj aɨme silu ayaa xu'u eenya'a xa'ara'ani. Aɨn ɨ a'atɨ tɨ eitze'e ruxe'eve'e muejmi jemi, che'e aɨn ayan eenya'a a'ara'ani tɨj tɨ eitze'e pa'arɨ'ɨ. Ajta aɨn hui tɨ tie'ijta, che'e ayan eenye'en tɨj aɨjna tɨ ti'ivaɨre'e. 27 ’Casi'i, ¿a'atani eitze'e va'acan cɨn ti'ityejvee? ¿Ni aɨjna tɨ a vejli'i a'ura'ahuiixɨ a'utɨ meesa a'utyejvee, na'ari aɨjna ɨ tɨ tí'ijmin? ¿Ni nyacai nyaɨn pueen inyaa i nyaj eitze'e va'acan cɨn, i nyaj ye vejli'i huara'aca'a iiya ɨ meesa jetze? Me nyajta inyaa, ya nu seijre'e a'amua jamuan nyej ni tyajámuaamín muejmi. 28 ’Sajta muan, muan xu saɨn pueen ɨ saj tɨ'ɨj pɨ na'a ya huatyauu neetzi jemi ɨ nyaj rajpueijtzi. 29 Nyajta nu tyaja'amueijcate'en muejmi sej si tyu'utaijta a'ini aɨjna ɨ niya'upua pu'uri ayan tinyeijca ineetzi nej ni tyu'utaijta. 30 ’Ayaa nu hui tyaja'amueijcate'en sej si seyan tyu'ucua'ani, sajta huaye'en ɨ meesa jetze neetzi jamuan ajna xɨcajra'an nye jetzen yava'acányejsin nyej ni tyu'utaijta iiyan chaanaca japua. Muan xu a'ujra'ase japuan ɨ ɨpuari sej si tihua'axɨjte'en aɨme ɨ tyaɨtejra'a ɨ maj majta Israel jetze huanyej ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 31 Aj pu i aɨjna ɨ Jesús ayan tiraata'ixaa ɨ Pedro tɨcɨn: ―Simón, Simón, aɨjna ɨ tiyaaru'u tɨ i'i Satanás, aɨ pu raatahua'u tɨ Dioj raata'an tɨ i tyu'utyese'en tɨ muatyaamue'itɨn pej pi ma nuuraiini. 32 ’Aru inyaa, ayaa nu hui raatahua'u mueetzi cɨme'e ɨ Dioj jemi pej pi cai aiira'ɨtzen paɨjna cɨme'e paj na'astijre'e ineetzi. Nyajta neyan ti'imueijcate'e. Patɨ'ɨj rɨ'ɨ huarɨn mua'a tzajta'a, pata'aj pajtahua'a na'ara'astijre'en. Ayaa paj huarɨni. Pata'aj ca'anijra'a hua'uta'an a'ihuaamua'a. 33 Ajta aɨn ɨ Pedro, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyavastara'a, nu'uri neyan ahuanca'anye nyej mueetzi jamuan aityanami'ihua na'ari nyaj huamɨ'ɨni mueetzi jamuan. 34 Ajta Jesús ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Pedro, ayaa nu hui ti'imue'ixaate'e, tɨ'ɨj cai xɨ huajijhua ɨ tyacuaara'i, hueica paj peyan tinaatyaahue'ita tɨcɨn capej nyamua'ate. 35 Aj pu i Jesús ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni cai ti'itɨ tyajamua'aturaatya'aca'a nyatɨ'ɨj amuaataityaca'a saj seyan a'ucɨ́jxɨ'ɨn, saj cai ca'ani anpiin, sajta cai ti'itɨ anyaɨ́'ɨn saj tumin tzajta'an uca'ɨn, saj sajta cai ajtáca'acaímá'a? Ayaa mu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Capu ti'itɨ autyajturaa. 36 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ari ijii, tɨ pua'a peyan rajcha'ɨ aɨjna ɨ ca'ani, pata'aj ra'anpiin, na'ari pajta paɨjna ɨ paj tzajta'an tumin uca'ɨn. Tɨ pua'a pacai seij ticha'ɨ ɨ chun xantaaru'u maj raacha'ɨ, ayaa paj huarɨni. Pata'aj raatuaani ɨ a'acɨɨxu pej pi seij chun huananan ɨ tumin cɨme'e. 37 ’Ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Ayaa pu hui tihua'amityejtya'acaa tɨcɨn ai pu aɨn pueen seij tɨ a'ij pua'a ti'itevi.” Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨ ruxe'eve'e tɨ ayan che'eta na'a tya'araurasten ineetzi jemi. Ee xaa nya'u, aijna tɨ ayan te'eyu'usi'i ineetzi cɨme'e, pu'uri tɨmua'a araurastejsin. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 38 Majta aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Casi'i, tavastara'a, hua'apua pu yee ti'iseijre'e ɨ chun. Ayaa pu i ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Amɨ pu'u ti'icɨ'ɨpe. 39 Aj pu i huiirajraa ɨ Jesús. Tɨ'ɨj i aun a'ará'a ajna a'u tɨ a'asaca ɨ jɨri jetze tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Aceituunajremi. Majta aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, aɨ mu majta a'ucɨj jamuan. 40 Tɨ'ɨj aun a'ará'a, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sata'aj seyan huatyejnyuuni sej si cai auta'ɨtzen ti'itɨj cɨme'e. 41 Tɨ'ɨj i aun huaja'utyajtuaa, a'atzu pu ɨmɨ a a'ure'enyáa a'achu cumu a'atzu ɨmɨ pu a'araava'ɨtzɨ ɨ tetej tɨ pua'a a'atɨ raataraini. Au pu titunutaca'a. Tɨ'ɨj i raatyahuau ɨ Dioj jemi. 42 Ayan tɨcɨn: ―Niya'upua, ayaa nu ti'imuahuavii, tɨ pua'a mua'araanajchi paj naata'an nyej ni cai neyan tirajpueitzi na'ara'ani. Aru che'e ayen tyu'urɨni a'ij paj muaa ti'ijxe'eve'e. Che'e hui cai ayan tyaja'ure'eninyeica'a a'ij nyej nyaa ti'ijxe'eve'e. ―Ayaa pu tiraatahuaviiri'i. 43 Aj pu i saɨj jemin huataseijre tɨ tajapua ti'ivaɨre'e. Aɨ pu ca'anijra'a raata'a. 44 Ajta aɨn ɨ Jesús, eihua pu tí'ityesa'aca'a. Aɨj pu cɨn, eitze'e huatyejnyuu. Eecan pu taixɨ'ɨcaa. Ayaa pu seijra'acaa xuee tɨj xuure'e a airajtzunye a chuaata'a. 45 Tɨ'ɨj i ajche a'u tɨ e'etyényuusima'a, tɨ'ɨj i a'uré'enye a'u maj a'ij e'eenya'a aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Mu'uri cu'utzuca'a a'ini eihua mu cua'anacaa maɨjna cɨme'e maj ruxaamɨste'e. 46 Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿A'ini sej si cu'utzu? Xa'ajhuiixɨ'ɨ, sajta huatyejnyuuni tɨ ij cai ti'itɨj a'amua japua rajveti, sej si cai autyaturan ɨ Dioj jemi. 47 Auche'e pu tixáataca ɨ Jesús matɨ'ɨj eihua tyaɨte e'ire'enye. Ajta aɨn tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Judás, tɨ ajta hua'a jetze ajtyama'acantacaa ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, aɨ pu anacai huama'acaa. Aj pu i ajtyáxɨɨraca'a tɨ ij ru'ityévisiitɨmua'an aɨjna ɨ Jesús. 48 Ajta aɨn ɨ Jesús, ayaa pu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Judás, ni peyan nu'ityévisiitɨmua'asin pej pi neetzi cɨme'e tyu'utatuiire'en ineetzi, i nyaj nyajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte. 49 Majta aɨme ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a, matɨ'ɨj raaseij a'ij tɨ ti'itɨ rɨjcaa, matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tavastara'a, ¿ni teyan huarɨni tyaj hua'utyávajxɨ'ɨn taɨjna cɨme'e ɨ ti'itachun? 50 Ajta saɨj tɨ Jesús jamuan á'ucha'acanya'a, aɨ pu ra'ajtyáavajxɨ aɨjna tɨ ravaɨre'e aɨjna tɨ tie'ijta u teyujta'a. Ra'ajtasijchaca'a ɨ naxaira'an, ru'ɨrɨɨta'an tɨ ra'ajtanaxaiica'a. 51 Aj pu i Jesús ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Caxu che'e seyan raruure. Aj pu i Jesús ra'ajtamuárej aɨjna ɨ naxaira'an jetze. Ajta tiraahuaa. 52 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ mej tie'ijta u teyujta'a, ajta ɨ mej tihue'ijte'e ɨ mej tí'icha'ɨ u teyujta'a, ajta aɨme ɨ hua'a vaujsi, naijmi'i matɨj mana'a mej jemin e'ire'enye. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿Ni qui nahua'ari nyaɨn pueen sej si seyan muan mu a'uva'aju'un sej chun tyu'ɨsime'en, sajta cɨye? 53 Tɨ'ɨj pɨ na'a nain xɨcaj tzajta'a, au nu hui a'utyaváa na'aye'i a'u tɨ a'aráyaujta'a u teyujta'a muejmi jemi. Sajta muan, caxu a'anaj naatyeevi'i. Ari ijii xu xaa seyan nyaruure a'ini ayaa pu tyajamuaacɨ́'ɨ tɨ a'amua jetze huaraa aɨjna tɨ tie'ijta tɨca'amiste'e. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 54 Matɨ'ɨj mi raatyeevi'i. Aj mu mi ya'uvi'itɨ. Au mu ya'ure'enyejte a'u tɨ e'eche aɨjna tɨ nain cɨn antyujmua'aree u teyujta'a. Ajta aɨn Pedro, a'atzu pu ɨmɨ ra'asijma'a. 55 Matɨ'ɨj mi aunai ajna e'ita'a tɨ a'aráyaujta'a u teyujta'a. Aj mu mi atyárá'asajraa. Ajta aɨjna ɨ Pedro, aɨ pu hua'a jamuan a'ujyeijxɨ. 56 Tɨ'ɨj aɨn jɨita'a tɨ ti'ivaɨre'e, aɨ pu raaseij tɨ aun a'ajcatii a'u tɨ a'ataa. Tɨ'ɨj tyamua'a raaseij, aj pu i ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Amɨjna mɨ tyaata'a, amɨɨ pu ajta jamuan á'ucha'acanya'a. 57 Ajta aɨn Pedro, ayaa pu tyu'utyaahue'itaca'a tɨcɨn: ―Jɨita'a, canu ramua'ate. 58 A'atzu a'ateevi'i, ajtahua'a saɨj raaseij. Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna tɨcɨn: ―Muaa pa pajta hua'a jetze ajtyama'acan. Ajta aɨn ɨ Pedro, ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Huumpi, canu xaa nya'u. 59 Tɨ'ɨj sei hora tyauuma'aca, ajtahua'a saɨj ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Ayej xaa nya'u ti'ayajna tɨ amɨn aɨn pueen saɨj tɨ Jesús jamuan á'ucha'acanya'a, a'ini Galileeya pu e'ema'acan. 60 Ajta aɨn ɨ Pedro, ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Huumpi, capu a'ij tina'amitejte'e a'ij pej ti'ixa. Tɨ'ɨj auj ayan ti'ixáatacaa, tɨ'ɨj i huajijhuaca'a ɨ tyacuaara'i. 61 Ajta aɨn ɨ tavastara'a, aɨ pu pɨ a'ure'eve. Aj pu i ra'araaseij aɨjna ɨ Pedro. Ajta aɨ pu ra'utamua'areeri'i a'ij tɨ tavastara'a tiraata'ixaa yee tɨ'ɨj cai xɨ huajijhuan ɨ tyacuaara'i, hueica paj peyan tinaatyaahue'ita tɨcɨn capej nyamua'ate. 62 Tɨ'ɨj i Pedro huiirajraa a pua'aque. Aj pu i tyujyeinyajraa huapɨ'ɨ. A'ij pu pua'a tya'ujmua'ajcaa. 63 Majta aɨme ɨ maj rachaɨca'a, aɨ mu autyajhuii maj ra'utaxaahuari'i, majta ra'ajtyaváaxɨ'ɨ maɨjna ɨ Jesús. 64 Matɨ'ɨj mi ra'utajɨ'ɨque a jɨ'ɨsaara'an jetze. Aj mu mi ca'anyejri cɨn raataihua'uri'i tɨcɨn: ―Huataxaj yee a'ataani muaatyáavajxɨ. 65 Majta eihua mu ra'utaxaahuari'iri'i maɨjna cɨme'e tɨ a'ij pua'a een. 66 Tɨ'ɨj huatapua'araca'a, naimi'i mu tyujsaɨj, ɨ hua'avaujsimua'a, majta ɨ mej tie'ijta u teyujta'a, majta aɨme ɨ mej tí'imua'atajcaa ɨ yu'uxari jetze, Moisés tɨ ra'uyu'uxaca'a. Majta a yauuvi'itɨ hua'a jemi ɨ rujueesi. 67 Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pata'aj taata'ixaate'en tɨ pua'a muaa pa paɨn pueen ɨ tɨ Dioj an muja'ujyéijtza ɨ ɨpuari japua nusu pacai. Tɨ'ɨj i Jesús ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Tɨ pua'a neyan tyajamuaata'ixaate'en yee: “Nyaa nu nyaɨn pueen”, caxu muan na'antzaahuate'esin. 68 Ajta tɨ pua'a neyan tyajamuaataihua'u yee: “¿A'atani nyaj pɨrɨcɨ inyaa?” caxu muan, a'atzu huatanyuusin. 69 ’Aru ijii tɨ yu auca'itɨ a'ame, inyaa nyaj nyajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte, au nu hui a'ujcaí na'ame aujna ɨrɨɨta'an ɨ Dioj tɨ nain cɨn antyujmua'aree. 70 Naimi'i mu meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni paɨn pueen yaujra'an ɨ Dioj? Ajta aɨn ɨ Jesús, ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Ayaa pu ti'ayajna, nyaa nu nyaɨn pueen a'ij sej tyu'utaxajtaca'a. 71 Matɨ'ɨj mi meyan tyu'utaurixaa tɨcɨn: ―¿Ti'itaani maa a'ij tyeti'ixe'eve'e ɨ tyaj cɨn jetzen tya'ujpuá'ajte'en ti'itɨj cɨme'e? Tu'uri nya'u hui raanamuajri'i a'ij tɨ amɨn tyu'utaxajtaca'a.

Lucas 23

1 Matɨ'ɨj mi naimi'i ajhuiixɨ ɨ maj maun e'etyujsaɨj. Matɨ'ɨj mi ya'uvi'itɨ maɨjna ɨ Jesús aɨjna jemi ɨ Pilaatu. 2 Matɨ'ɨj mi autyajhuii mej ti'itɨj cɨn jetzen tya'ujpuá'ajte'en. Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Ayaa tu hui raamua'areeri'i tɨ amɨn ca'anijra'a hua'ata'aca ɨ tyaɨte mej mi huatyenya'use'en ɨ u'uvieernu jemi. Capu hua'uta'asin aɨjna ɨ Jesús mej tiraanajchite'en ɨ César ɨ tɨ hua'ajijve'e. Aɨ pu hui ajta ayan tihue'ixaate'e tɨcɨn amɨɨ pu aɨn pueen ɨ tɨ Dioj an ya'ujyeíjtza ɨ ɨpuari japua, tɨ ajta rey cɨme'e ti'ityejvee. ―Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a ɨ tyaɨte. 3 Tɨ'ɨj i Pilaatu ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni paɨn pueen ɨ paj Rey cɨme'e ti'ityejvee aɨme jemi ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan? Ajta aɨn ɨ Jesús, ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Ee, nyaa nu nyaɨn pueen ɨ paj raxa. 4 Tɨ'ɨj i Pilaatu ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ maj tie'ijta u teyujta'a, ajta aɨme ɨ maj maun ajtyáxɨɨraca'a tɨcɨn: ―Capu a'ij na'amityejte'e ti'itɨ tɨ cɨn autyajturaa ɨ nyaj cɨn tiraaxɨjte'en. 5 Majta aɨme, a'ataujca'anyaacan mu cɨn meyan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Eihua pu hui ca'anijra'a hua'ata'aca ɨ tyaɨte mej mi e'ita'a a'utácɨɨnye. Au pu hui autyejche tɨ ayan rɨjcaa ajtyapua Galileeya. Ajta e'eyan, ayun hui va'araanye ayujna. 6 Ajta aɨn Pilaatu, tɨ'ɨj ayan tiraanamuajri'i, ayaa pu tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni qui aɨn Jesús aunna e'ema'acan u Galileeya? 7 Tɨ'ɨj Pilaatu ayan raamua'areeri'i tɨcɨn aɨ pu Herodes aun tyeje'ijta a'u tɨ Jesús e'ema'acan, aj pu i hua'utaij maj ra'anvi'itɨn jemin aɨjna ɨ Herodes, ɨ tɨ rey cɨn ti'ityejvee. Aɨ pu ajta ajna'ɨmɨ aun a'utyavaaca'a u Jerusalén. 8 Ajta aɨn Herodes, eihua pu huataujtyamua'ave tɨ'ɨj raaseij aɨjna ɨ Jesús, a'ini pu'uri a'ateevi'i tɨ raseijramɨ'ɨcaa. Ayaa pu ti'ijxe'eva'acaa tɨ aɨn Jesús ti'itɨ cɨn ayan huarɨni tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e a'ini pu'uri eihua ramua'areeraca'a a'ij tɨ aɨn ti'itɨj huáruu aɨjna ɨ Jesús. 9 Eihua pu ti'ira'ihua'uracaa. Ajta aɨn Jesús, capu a'atzu huatanyúu. 10 Majta aɨme ɨ mej tie'ijta teyujta'a, majta aɨme ɨ mej ti'imua'ata ɨ yu'uxari jetze Moisés tɨ ra'uyu'uxaca'a, au mu vejli'i jemin huatyáuuca'a. Ca'anin mu cɨn ti'ijxajtzi'iracaa. 11 Ajta aɨn ɨ Herodes, majta aɨme ɨ xantaaru'u ɨ tɨ tihue'ijte'e, matɨ'ɨj meyan tihua'unamuajri'i, matɨ'ɨj mi autyajhuii mej meyan tiraatzajrajmua'an. Majta ra'utaxaahuari'iri'i maɨjna ɨ Jesús. Matɨ'ɨj mi cɨɨxuri ru'ucaachejte, hua'a cɨɨxu ɨ maj jamuan tie'ijta ɨ Herodes. Matɨ'ɨj mi hua'utaij mej mi majtahua'a ra'anvi'itɨn ɨ Pilaatu jemi. 12 Ajna xɨcajra'a jetze, aɨ mu ru'amiincustyamua'a mua'araa aɨjna ɨ Pilaatu, ajta aɨjna ɨ Herodes. Tɨ'ɨj cai xɨ ayan tyuju'urɨj, mauche'e mu tyujchaɨra'acaa. 13 Ajta aɨn Pilaatu hua'utajee aɨme ɨ mej tie'ijta u teyujta'a, ajta aɨme ɨ maj tihue'ijte'e ɨ tyaɨte, ajta aɨme ɨ tyaɨte. 14 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Satɨ'ɨj seyan yee ru'uve'enyejte samɨjna ineetzi jemi, ayaa xu saɨjna cɨn jetzen ti'ipua'ajte'e yee aɨ pu ca'anijra'a hua'ata'aca ɨ tyaɨte mej mi e'ita'a a'utácɨɨnye. Nu'uri tiraataihua'uri'i, muan xu nyeseíiraca. Ma'ajta, capu a'ij na'amityejte'e ti'itɨ tɨ cɨn autyajturaa ɨ saj cɨn jetzen ti'ipua'ajte'e. 15 Capu ajta a'ij tira'amitejte'e aɨjna ɨ Herodes a'ini aɨ pu ajtahua'a mu ya'utaityaca'a tyejmi jemi. ’Aɨj xu hui cɨn seri ramua'aree tɨ cai ayan tiraavijte'e tɨ amɨn huamɨ'ɨni a'ini capu ti'itɨj cɨn autyajturaa. 16 Aɨj nu hui cɨn inyaa pueijtzi raata'asin nyamɨjna. Nyajta ra'axɨjte'esin. Nyatɨ'ɨj ni raatátuaasin nicu. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Pilaatu. 17 Ayaa mu ti'ijrɨ'ɨrajcaa mej seij huatatuaani ɨ maj aityanami'i ajna matɨ'ɨj ti'iye'estyahua'a. 18 Majta aɨme ɨ tyaɨte, naimi'i mu meyan titeetejiihuajraa tɨcɨn: ―Miche'e hui ra'anvi'itɨn amɨjna mɨ tyaata'a, pej pi'i Barrabás huatatuaani itejmi jemi. 19 (Aɨjna ɨ Barrabás, ayaa een cɨn ra'ityaana a'ini ca'anijra'a pu hua'uta'a ɨ tyaɨte Jerusalén mej e'echajca'a mej mi huataujnya'usi'ite'en. Aɨ pu ajta aɨn pueen saɨj ɨ tɨ ti'ityacui'ica.) 20 Ajta aɨn Pilaatu, auche'e pu raxe'eva'acaa tɨ raatatuaani aɨjna ɨ Jesús. Aɨj pu cɨn, ajtahua'a pu ayan tihua'ajee tɨ ij raamua'aree a'ij mej ti'ijxe'eva'acaa ɨ tyaɨte. 21 Majta aɨme ɨ tyaɨte, majtahua'a mu meyan tityeetejiihuajraa tɨcɨn: ―Pata'aj hui rá'utatan, pata'aj rá'utatan. 22 Hueica pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨme'e? ¿Ti'itajni a'ij huáruu tɨ a'ij pua'a een? Capu hui a'ij na'amityejte'e ti'itɨj tɨ cɨn autyajturaa tɨ ij ayan raavijte'e tɨ huamɨ'ɨni amɨjna. Aɨj nu hui cɨn neyan nyana'a rɨni. Pueijtzi nu'u raata'asin. Nyajta raatátuaasin. 23 Majta aɨme ɨ tyaɨte maaj mu eitze'e ca'anin cɨn huajijhuaca'a. Majtahua'a meyan tiraataij tɨ rá'utatan. Matɨ'ɨj mi tyu'umue'itɨ maɨjna cɨme'e ɨ mej eihua titeetyéjijhuajma'aca'a. 24 Aj pu i Pilaatu raaxa'apɨ'ɨntare tɨ ayan huarɨj a'ij mej ti'ijxe'eva'acaa ɨ tyaɨte. 25 Tɨ'ɨj i raatátuaa aɨjna ɨ maj ra'ityaana aɨjna cɨme'e tɨ ca'anijra'a hua'uta'a mej mi huataujnya'usi'ite'en, tɨ ajta ti'ityacui'ica. Ai pu aɨn pueen ɨ maj rájhuaviiri'i ɨ tyaɨte. Ajta aɨn ɨ Pilaatu, aɨ pu tyu'utatuii ɨ Jesús mej mi meyan raaruuren a'ij mej ti'ijxe'eva'acaa ɨ tyaɨte. 26 Matɨ'ɨj mi ya'ujáj. Aa mu ya'ujáasima'aca, matɨ'ɨj seij huatyeevi'i tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Simón tɨ Cirene e'ema'acan. Au pu ɨtzitá a'aráará'a tɨ i aun Jerusalén a'utyarute. Matɨ'ɨj mi ru'uhuatyeechuite ɨ curuu tɨ ij ra'anchueni. Maraataij tɨ raachuisime'en cujta'an ɨ Jesús. 27 Eihua mu tyaɨte huaju'ucaa hua'a cujta'a. Mui'itɨ ɨ juuca, eihua mu ruxaamɨjtya'acaa, mua'antyujyeinya'a mu muaajú'ucaa aɨjna jemi. 28 Aj pu i Jesús pɨ a'ure'eve. Ayaa pu tihua'ixaa tɨcɨn: ―Muan juuca, mɨ sej hua'ayaujmua'a pueen aɨme ɨ maj Jerusalén huachaatɨme, caxu neetzi cɨn ruyeinya, silu rujɨɨmua'a sahuaujyeinixɨ'ɨ muejmi cɨme'e, sajta saɨme cɨme'e ɨ ruyaujmua'a a'ini aj pu hui tyaja'ure'enyejsin aɨjna ɨ xɨcajra'a sej jetzen seyan tyu'utaxajta yee: “Dioj pu rɨ'ɨ tihua'uta'a aɨme ɨ maj cai a'anaj tiyauumua'a mua'araa, majta aɨme ɨ maj cai a'anaj tɨ'ɨrii hua'a jetze huataseijre, majta aɨme ɨ maj cai a'anaj hua'utzii ɨ hua'ayaujmua'a.” 30 ’Ajna xɨcajra'an jetze, ayaa mu hui rɨni ɨ tyaɨte. Aɨ mu tiraata'ixaate'esin ɨ jɨri tɨcɨn: “Pata'aj tejmi japua rajveti.” Majta meyan che'eta mana'a tiraata'ixaate'esin aɨjna ɨ jɨri aa tɨ huacaitɨme tɨcɨn: “Pata'aj taatyá'avaa.” 31 ’Tɨ pua'a neyan tirajpueiitzi nyaɨjna cɨme'e nyaj cai ti'itɨ cɨn autyajturaa, ¿a'ini tyajamua'amitejte'e mej meyan tirajpueitzi mua'aju'un aɨme ɨ maj xaa ti'itɨj cɨn autyajturaa? Huapɨ'ɨ mu hui rajpueiitzi mua'aju'un xaa nya'u. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 32 Majta seica mu huajajpuajma'a mej mi maun huá'utatan jamuan ɨ Jesús. Aɨme ɨ maj hua'apua, aɨ mu aɨn pueen ɨ maj xaa a'ij pua'a ti'irujca. 33 Matɨ'ɨj mi maun a'ará'a a'u tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Mɨ'ɨchimu'uta. Aɨ mu rá'utatai jamuan ɨ maj a'ij pua'a ti'irujca. Seij mu áutatai ɨrɨɨta'an pujme'en ɨ Jesús. Majta ɨ saɨj, aɨ mu áutatai auutata'an pujme'en. 34 Tɨ'ɨj i Jesús ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Niya'upua, pata'aj hui tihua'utauuni'i a'ini camu ramua'aree a'ij maj rɨcɨ. Majta aɨme ɨ xantaaru'u, aɨ mu huahuajcaca'a mej tetej a'ucaahua'axɨn mej mi raamua'aree a'atɨ tɨ racɨ'ɨti ɨ cɨɨxura'ara'an ɨ Jesús. 35 Majta aɨme ɨ tyaɨte, au mu a'utyáuu mej seijracaa. Majta aɨme ɨ mej tihue'ijte'e, aɨ mu majta ra'utaxaahuari'iri'i. Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Amɨ pu seica japua huanyúu. Che'e hui amɨn rujapua huanyuuni, tɨ pua'a hui ayan ti'ayajna tɨ amɨn aɨn pueen Dioj tɨ ra'antihuau, aɨjna Dioj tɨ an ya'ujyeíjtza ɨ ɨpuari japua. 36 Majta aɨme ɨ xantaaru'u mua'ajtyaxɨɨraca'a, majta ra'utaxaahuari'iri'i. Aɨ mu majta raatanyɨste ɨ viinu tɨ antzina tɨ ra'antiye'en. 37 Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a Rey cɨme'e pej ti'ityávaaca aɨme jemi ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, pata'aj a japua huanyuuni. 38 Majta taabla ti'itɨ mu áutatai a'u tɨ á'ujmu'u ɨ Jesús. Ayaa pu te'eyu'usi'ihuaca'a aɨjna jetze ɨ taabla tɨcɨn: “Ai pu aɨn pueen ɨ hua'aRey aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan.” 39 Ajta seij ɨ maj hua'apua ɨ tɨ a'ij pua'a ti'ijrɨ'ɨrajcaa, aj pu á'atataihuaca'a. Aɨ pu ayan a'ij pua'a tiraataxajtaca'a. Ayan tɨcɨn: ―¿Ni pacai paɨn pueen aɨjna tɨ Dioj an mua'ujyéijtza ɨ ɨpuari japua? Pata'aj a japua huanyuuni, pajta tyejmi japua. 40 Ajta ɨ saɨj tɨ a'ij pua'a ti'ijrɨ'ɨrajcaa, tɨ ajta á'atataihuaca'a, aɨ pu ra'ajtya'axɨ tɨcɨn: ―¿Ni hui pacai ra'atese'e ɨ Dioj? Casi'i, ayaa paj che'eta pana'a tirajpueitzi tɨj amɨjna. 41 Ayaa pu hui tiraavijte'e tyej teyan tirajpueiitzi a'ini pu'uri taacɨ́'ɨ a'ij tɨ tiraavijte'e aɨjna cɨme'e a'ij tej ti'itɨj huáruu. Ajta amɨn, capu ti'itɨj cɨn autyajturaa. 42 Aj pu i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Jesús, pata'aj nya'utamua'aree ajna xɨcajra'an pej jetzen autyéchesin pej tyu'utaijta. 43 Ajta aɨn ɨ Jesús, ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Ayaa nu hui ti'imue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, ijii, muaa pa paun a'utyaváa pua'ame neetzi jamuan a'u tɨ Dioj rɨ'ɨ timuaata'asin. ―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 44 Tɨ'ɨj ari tyauuma'aca a'atzaj tacuarixpua, aj pu i nainjapua huatyatɨca'araca'a ɨ chuej japua. Ayaa pu a'atee a'achu cumu hueica oora tɨ ayan eenya'a, a'ini aɨjna xɨcaj aumɨ'ɨ. Capu i che'e huanyeeri'icɨcaa. Ajta aɨn ɨ cɨɨxuri tɨ itzijhua tɨ ajta aun a'utavivɨjma'acaa u teyujta'a, aɨ pu e'ita'a acasujtza'anixɨ. 46 Ca'anin pu cɨn huajijhuaca'a aɨjna ɨ Jesús. Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Mɨ pej niya'upua, mueetzi nu huatatuire'esin ɨ nyaxaijnyu'uca. Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a, aj pu i raatapua'ajtaca'a tɨ tíyeeye. 47 Ajta aɨn ɨ xantaaru'u, tɨ anxɨte tie'ijta, tɨ'ɨj raaseij a'ij tɨ huarɨj, aj pu i rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj. Ajta ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Ayej xaa nya'u ti'ayajna. Aɨ pu rɨ'ɨ ti'itevistacaa. 48 Majta aɨme ɨ tyaɨte ɨ maj ajtyáxɨɨraca'a maujna mej mi tyu'umua'ariive'en, matɨ'ɨj raaseij a'ij tɨ ti'itɨ huarɨj, aɨ mu antyaujtu'asixɨ an rutaviitze'e maɨjna cɨme'e maj huaataujxaamɨste. Majta a'ucɨj. 49 Majta aɨme ɨ maj ramua'ajcaa, majta aɨme ɨ juuca ɨ maj a'araacɨ jamuan aujna u Galileeya, aɨ mu a'ɨmɨ a'utyáuj mej seijracaa a'ij tɨ ti'itɨ rɨcɨ. 50 Meenti seij aun e'eseijra'acaa tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn José. Ai pu aɨn pueen saɨj tɨ hua'a jetze ajtyama'acan ɨ hua'a jueesi ɨ maj hueicate japuan tamuaamuata'a maj ara'ase. Rɨ'ɨ pu ti'itevistacaa aɨjna. Capu ti'itɨ cɨn autyajturaa. 51 Ajta aɨn, capu ra'aranajchaca'a a'ij mej tiraaxa'apɨ'ɨntarej, capu ajta rɨ'ɨ raata'a a'ij mej huarɨj ɨ seica ɨ jueesi. Au pu e'ema'acan aɨjna ɨ José, chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Arimatea, tɨ ajta aun huatacá'a u Judeeya. Ajta aɨn José, aɨ pu rachu'eva'acaa a'anaj xɨcajra'an jetze Dioj tɨ tyu'utaijta iiyan chaanaca japua. 52 Tɨ'ɨj i aun á'umej ɨ Pilaatu jemi. Ayaa pu tiraatahuaviiri'i tɨ aɨn Pilaatu raatatuire'en ɨ Jesús tɨ mɨ'ɨchi. 53 Tɨ'ɨqui ra'acajtɨɨ ɨ tevijra'a. Aj pu i saabana cɨn raaca'ijcataca'a. Tɨ'ɨqui aun a'utyajrupi a'u tɨ auucun. Tɨ'ɨqui yanu'uhuare'etyee a'u maj mauchan yauucú ɨ jaij. Caxɨ mu a'anaj a'atɨ maun utyátuutuhua'a. 54 Pu'uri ajna pɨti'irɨjcaa ajna xɨcajra'a mej jetzen rɨ'ɨ ruruuren. Ajta pu'uri tɨn tyaja'ure'enyejsima'a ajna xɨcajra'an mej jetzen rusa'upi. 55 Majta aɨme ɨ juuca, ɨ maj maun a'araacɨ u Galileeya jamuan ɨ Jesús, aɨ mu cujta'an huaju'ucaa aɨjna ɨ José. Matɨ'ɨj mi raaseij a'u tɨ auucun, majta a'u tɨ ya'uruu ɨ mɨ'ɨchi. 56 Matɨ'ɨj mi a'ucɨ́j ɨ ruche. Aj mu mi rɨ'ɨ raaruu ɨ tu'upi tɨ naa tyáará'i, majta ɨ maj cɨn racápɨtijra. Majta e'eyan huaujsa'upe ajna xɨcajra'an jetze a'ij tɨ tyu'ujxe'eve'e.

Lucas 24

1 Tɨ'ɨjta ajna tyaja'ure'enye ɨ tujca'ari ta'anajca iteeri jetze. Iiya'a mu'u u á'uju'un maɨjna ɨ juuca mej tyaja'utɨɨ ɨ maj rɨ'ɨ tyu'uruu ɨ tu'upi tɨ naa tyáará'i. Matɨ'ɨj mi u á'uju'un a'u tɨ auucun. 2 Matɨ'ɨj mi maun a'ará'a. Aj mu mi raaseij aujna tɨ auucun tɨ pua'a ari tya'antacuuni'i. Ajta aɨn ɨ tetej ɨ maj ra'ityajmua, pu'uri a'atɨ ya'usíjcɨripuajraa. 3 Matɨ'ɨj mi aun a'utyajrupi a'u tɨ auucun. Aru camu ráatyau ɨ tevijra'an ɨ Jesús. 4 Meenti mauj maɨjna cɨn ti'imuajcaa a'ij tɨ ti'itɨ huarɨj aɨjna cɨme'e ɨ mɨ'ɨchi, iye'itzi cɨn mu hua'apua huataseijre ɨ tyetyaca aɨme jemi ɨ juuca. Ayaa mu cueinavi'in ti'ityecháatɨma'acaa. Ayaa pu ti'ityamastajye'icaa cumu mej tyámaxcɨva'ara'an. 5 Eecan mu tyu'utatzɨn ɨ juuca. Aɨj mu cɨn titunutaxɨ, majta aicaujtuuxɨ. Majta aɨme ɨ tyetyaca, ayaa mu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿A'ini sej si een cɨn seyan rahuauhuau hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite seij tɨ ari ruuri? 6 Capu hui ya'a a'ahua'a a'ini pu'uri ajtahua'a huatarú. ¿Ni hui sacai ramua'aree a'ij tɨ tyajamuaata'ixaa tɨ'ɨj auj a'utyavaaca'a muejmi jemi aujna u Galileeya yee tɨ ayan tyu'ujxe'eve'e maj tyu'utatuiire'en aɨjna tɨ hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte hua'a jemi ɨ mej a'ij pua'a titetyújcha'ɨ mej mi rá'utatan? Ajta yee hueica xɨcaj tzajta'a pu ajtahua'a nu'u huatarujsin. ―Aɨ mu tyetyaca meyan tihua'uta'ixaa. 8 Majta aɨme ɨ juuca, aj mu mi ra'utamua'areeri'i a'ij tɨ tihua'uta'ixaa. 9 Matɨ'ɨj mi huiiraacɨ a'u tɨ auucun. Matɨ'ɨj mi a'ucɨj ruche. Aj mu hua'uta'ixaa aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan seij ara'ase, ajta ɨ seica. Nain mu hua'uta'ixaa a'ij mej ti'itɨ tyu'useij. 10 Aɨme ɨ juuca, aɨ mu aɨn pueen, ɨ Mariiya, Magdala tɨ e'ema'acan, ajta aɨn ɨ Juana, ajtahua'a saɨj ɨ Mariiya tɨ naanajra'an pueen aɨjna ɨ Jacobo, majta seica ɨ juuca. Aɨ mu meyan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ maj Jesús hua'antihuau. 11 Aru aɨme, camu hua'antzaahua ɨ juuca a'ini capu a'ij tihua'amityejtya'acaa a'ij mej tyu'utaxajtaca'a. 12 Ajta aɨn Pedro, aɨ pu ajchá. Tɨ'ɨqui a'utáichajraa ajna a'u tɨ auucun. Tɨ'ɨj i a'utyajrupi. Tɨ'ɨqui aicaujtutá tɨ'ij cɨɨxuri tyu'useij. Aa pu rujɨme'e tí'ijpiica'a a chuaata'a. Tɨ'ɨqui á'uraa. Eihua pu ti'imuajcaa ɨ rutzajta'a a'ij tɨ ti'itɨ huarɨj. 13 Ajna xɨcajra'a jetze, ma hua'apua ɨ maj hua'a jetze ajtyama'acan aɨme ɨ mej Jesús jamuan á'ujhua'anya'a, au mu auju'ucaa chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Emaús. A'atzu pu a'ɨmɨ pɨtyaja'arɨcɨ aujna u Jerusalén a'achu cumu tamuaamuata'a kiloometru. 14 Ayaa mu tyu'uxájtajma'a nain a'ij tɨ ti'itɨj huarɨj. 15 Mauche'e mu tyu'uxaatajma'aca, majta ti'ihuáurihuaurajma'a rujɨɨmua'a, tɨ'ɨj aɨn Jesús ajtyáxɨɨraca'a tɨ i hua'a jamuan huame'en. 16 Aru capu hua'uta'a mej raamua'ati. 17 Tɨ'ɨj i Jesús ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ti'itajni a'ij setyu'urixaate'e seyan huaju'un? Matɨ'ɨj mi huatyahuiixɨ, mue'icaujtutajma'a. 18 Ajta seij tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Cleofas. Aɨ pu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―¿Ni pacai ramua'aree a'ij tɨ ti'itɨ huarɨj ijii itejmi jemi? ¿Ni pacai muaa paɨn pueen ɨ paj huaye'i pana'a paj cai ti'itɨ mua'aree a'ij tɨ ti'itɨ taruure itejmi? 19 Aj pu i ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ti'itaani a'ij huarɨj? Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aɨjna cɨme'en ɨ Jesús, Nazaret tɨ e'ema'acan. Aɨ pu hui ti'ixaxa'ata'a ɨ rumuare'eri'ira'a cɨme'e ɨ Dioj jetze ma'acan. Ajta eihua pu ayan tyu'uruu tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e, mej seiiraca ɨ tyaɨte. 20 Majta aɨme ɨ mej tie'ijta u teyujta'a, majta aɨme ɨ mej ti'itaijte'e, aɨ mu hui Jesús tyu'utatuii mej mi tyu'uta'an maj raaje'ica. Matɨ'ɨj mi rá'utatai. 21 ’Me tyajta ityan, ayaa tu hui ti'ijxe'eva'acaa tɨ aɨn pueenya'a a'ame'enche'e tɨ tu'irajtuaani itejmi i tyaj Israel jetze ajtyama'acan. Pu'uri hueica xɨcaj tyajauume ɨ maj rá'utatai. 22 ’Majta seica juuca ɨ maj tejmi jetze ajtyama'acan, eihua mu a'ij pua'a tya'utaseijra. Iya'a mu u a'atanye a'u maj ya'ava'ana maɨjna ɨ Jesús. 23 Aru camu ráatyau ɨ mɨ'ɨchi. Matɨ'ɨj mi huara'acɨ. Aj mu mi taata'ixaa tɨcɨn seica mu huataseijre aɨme jemi. Aɨ mu nu'u maɨn pueen ɨ maj tajapua ti'ivaɨre'e. Ayaa mu eeri'i tihua'uta'ixaa tɨ nu'u ari ajtahua'a huatarú aɨjna ɨ Jesús. 24 Majta seica ɨ maj ta jamuan á'ujhua'an, aɨ mu majta u a'atanye a'u maj ya'ava'ana. Ayaa pu eenya'a a'ij mej tyu'utaxajtaca'a aɨme ɨ juuca. Aru camu hui a'a ya'useij maɨjna ɨ Jesús. ―Ayaa mu tiraata'ixaa aɨme ɨ maj hua'apua. 25 Ajta aɨn, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―A'ij xu pua'a tityá'ujmuajte muan. Caxu a'ij tirajtyauve mɨ rutzajta'a sej si ca'anacan tira'antzaahuate'en nain tɨj na'a a'ij mej tyu'utaxajtaca'a aɨme ɨ mej Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a. 26 ’¿Ni cai ayan tyu'ujxe'eva'acaa tɨ i anacai ayan tirajpueitzi a'ara'ani aɨjna ɨ tɨ ajta Dioj an ra'ujyeijtza ɨ ɨpuari japua, tɨ i e'eyan tye'entyarute aɨjna cɨme'e tɨ tyu'utaijta iiyan chaanaca japua, ajta u tajapua, ajta nainjapua? 27 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús tyamua'a naa nain tɨj na'a tɨ te'eyu'usi'ihuaca'a ɨ yu'uxari jetze aɨjna cɨme'en, tɨj na'a tɨ aɨn ra'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan, ajta matɨj mana'a ɨ maj tyu'utaxajtaca'a aɨme ɨ maj Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a. 28 Matɨ'ɨj meri a vejli'i auju'ucaa ajna chajta'a a'u maj a'aráiixa, auche'e pu huama'acaa aɨjna ɨ Jesús, yaa pu cumu mu pu a'ayee a'uma'a a'ame. 29 Ajta aɨme, eihua mu ca'anijra'a raata'a tɨ aun huatyaturan. Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pata'aj ya huatyaturan tyejmi jemi, a'ini pu'uri tyechuijxari, ajta ari tɨn tyatɨca'ari. Tɨ'ɨj i aun a'utyajrupi tɨ ij hua'a jamuan aun a'utyaturan. 30 Tɨ'ɨj i Jesús ayan huarɨj tɨ'ɨj aɨn auca'atii hua'a jamuan a vejli'i meesa jetze. Tɨ'ɨj i raatyɨ'ɨpɨ ɨ pan, ajta rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj. Aj pu i ra'antitaaraxɨ ɨ pan. Tɨ'ɨj i autyejche tɨ hua'utaɨ'ɨpɨ'ɨte'en. 31 Cɨme'en pu'u hua'utaɨ'ɨpɨ'ɨ, aj mu mi raamuá'a. Aj pu i a'ahuaujpua'arixɨ mej seiiraca. 32 Matɨ'ɨj mi meyan ti'ityu'urihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni cai u'utzunajca'a ɨ taxaijnyu'uca ɨ ta tzajta'a, ajta ca'anijra'a yu huataseijre u ta tzajta'a tɨ'ɨj aɨn tyu'uxájtajma'a ta jamuan ɨ juye jetze, tɨ ayan ti'ita'ixaatya'acaa a'ij tɨ huataujmua'a ɨ tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze? 33 Matɨ'ɨj ajhuiixɨ. Ca'anacan mu huara'acɨ u Jerusalén. Au mu huá'utyau aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan seij maj ara'ase, majta ɨ seica ɨ maj hua'a jamuan á'ujhua'anya'a. Naimi'i mu tyujsaɨj maujna. 34 Majta maɨjna ɨ maj maun a'utyáuuca'a u Jerusalén, ayaa mu tihua'uta'ixaa ɨ maj hua'apua tɨcɨn: ―Ayej xaa nya'u ti'ayajna. Tavastara'a pu ajtahua'a a'itáraa hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. Ajta huataseijre jemin aɨjna ɨ Simón. 35 Majta aɨme ɨ maj hua'apua, aɨ mu tihua'uta'ixaa a'ij tɨ ti'itɨ huarɨj matɨ'ɨj maun auju'ucaa ɨ juye jetze, ajta a'ij mej ye'i tiraamua'a tɨ'ɨj aɨn ra'antitaaraxɨ ɨ pan. 36 Mauche'e mu ti'ixáatacaa maɨjna cɨme'e tɨ'ɨj aɨn Jesús huataseijre hua'a jemi. Au pu e'ita'a huatyeechaxɨ. Aj pu i ayan tihua'utataujte tɨcɨn: ―Che'e huatyáapua'are ɨ a'amua tzajta'a. 37 Eecan mu huajɨjxɨca'a. Majta tyu'utatzɨn a'ini yaa pu hua'aseijratya'acaa. Cu xuee maj cu mɨ'ɨchí seijra. 38 Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn a'ij pua'a amuaata'a? ¿A'ini sej si cai xɨ tya'atzaahuate'e? 39 Casi'i, i nyamuajca'a jetze, ajta i nyaɨɨca jetze. Nyaa nu nyaɨn pueen. Sata'aj na'ajtamuare'en sej si seyan raaseij. Saɨj tɨ mɨ'ɨchi, capu ayan nyaxa'aj ti'ityahue'ira'a, capu ajta ayan nyaxa'aj ti'ityajcari. Xu'uri nyeseij nyaj xaa tyahue'ira'a, nyajta tyájcari. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 40 Tɨ'ɨj ayan tihua'uta'ixaa, aj pu i ayan tihua'utaseijra ɨ rumuajca'a jetze, ajta ruɨɨca jetze. 41 Majta aɨme, camu xɨ ra'antzaahuate'e a'ini eihua mu a'ij pua'a yá'useijracaa, majta rutyamua'ava'acaa. Aj pu i ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni sacai ti'itɨj ticha'ɨ ɨ nyaj raacua'ani? 42 Matɨ'ɨj mi seij raata'a ɨ hue'i tɨ hue'ijchi'i. 43 Tɨ'ɨj i ra'ancure'echuii. Aj pu i raacuaa mej seiiraca aɨme. 44 Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu tyajamuaata'ixaa nyatɨ'ɨj a'amua jemi huacatii tɨ ayan ruxe'eva'acaa tɨ nain cɨn tya'araurasten a'ij tɨ tya'uyu'uxaca'a neetzi cɨme'en aɨjna ɨ Moisés, majta aɨme ɨ maj Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a, ajta jetzen ɨ tihua'achuiica. 45 Aj pu i hua'uta'a mej mi yau'eitaa mua'ara'ani a'ij tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze. 46 Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa pu te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze nyaj nu'u neyan tirajpueitzi na'ara'ani inyaa, i nyaj nyaɨn pueen ɨ Cɨriistu'u tɨ Dioj an nyaja'ujyeijtza ɨ ɨpuari japua. Ajta nu'u hueica xɨcaj tzajta'a nu nyajtahua'a aitára'ani hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. 47 ’Majta nu'u, nainjapua tihua'uta'ixaate'esin nyenyuucajtze'e mej mi saɨque tyu'umua'ati ɨ Dioj jemi tɨ ij aɨn tihua'utauuni'i. Ma'utyajhuijsin nu'u mej meyan tihua'uta'ixaate'en iiya maj Jerusalén huachaatɨme, majta meyee ɨ maj a'ɨmɨ antachaatɨme, majta meyee ɨ mej seij chuejra'a japua huachaatɨme tɨj na'a ɨ tɨ yan seijre'e iiyan chaanaca japua nainjapua. 48 ’Muan xu tihua'uta'ixaate'esin a'ij sej seri saɨjna cɨn tyu'useij. 49 Nyaa nu u ya'utaiti muejmi jemi aɨjna tɨ niya'upua cɨn tya'ataujratziiri'i. Sajta muan, sata'aj seyan yan huate'en iiyan chajta'a asta na'a cai huatyaturan muejmi jemi aɨjna tɨ ute'e e'icanyejsin. Aɨj xu jetzen aráujca'anyejsin. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 50 Tɨ'ɨj i aɨjna ɨ Jesús huaja'uvi'itɨ u a'ahua'a u Betania. Tɨ'ɨj i ajméijca'ataxɨ. Aj pu i rɨ'ɨ tihua'uta'a ɨ hua'a tzajta'a. 51 Tɨ'ɨj auj rɨ'ɨ tihua'utá'asima'acaa, au pu huaja'uhua'axɨ. Aj pu i ute'e tíraa. 52 Majta aɨme, au mu raatyanajchaca'a. Eihua mu huataujtyamua'ave. Matɨ'ɨj mi a'ucɨj u Jerusalén. 53 Tɨ'ɨj pɨ na'a, mu maun a'utyáuuca'a u teyujta'a mej mi rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj. Aii pu'u.

Juan 1

1 Jajcua ɨmɨ pu seijra'acaa aɨjna ɨ tɨ jee tɨcɨn ɨ nyuucari. Ajta, aɨjna ɨ nyuucari, aɨ pu seijra'acaa ɨ Dioj jemi. Ajta aɨ pu Dioj puéenya'a aɨjna ɨ nyuucari. 2 Aɨ pu jajcua ɨmɨ seijra'acaa ɨ Dioj jemi tɨ'ɨj cai xɨ ma'ahua'acaa ɨ chaanaca. 3 Nain tɨj na'a tɨ ti'iseijre'e, aɨjna nyuucari jetze pu ayan tyu'utaseijre. Aɨ pu ɨ Dioj, ajta aɨjna ɨ nyuucari, aɨ mu naijmi'i tyu'utaahuaca'a tɨj pua'amua yen ti'iseijre'e. Ajta, capu ti'itɨ ayan ti'iseijra'a a'ame'enche'e tɨ pua'a cai aɨn nyuucari ayan tyu'utaxajtanche'e. 4 Tɨj na'a jajcua ɨmɨ tɨ yu e'ire'enye, aɨj pu jetze e'iráninyeica'a aɨjna tɨ i'iruuri rusen cɨme'e. Ajta aɨj pu cɨn ayan huanyeeri'icɨcaa hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte aɨjna cɨme'e tɨ cɨn i'iruuri mej mi meyan raamua'aree a'ij tɨ een ɨ Dioj jemi. 5 Ajta aɨjna tej teyan tyajta ratamua'amua tɨcɨn tatzari, aɨ pu huanyeeri'icɨ a'araa aɨme tzajta'a ɨ tyaɨte ɨ maj á'ujhua'anya'a tɨca'amiste'e. Majta aɨme ɨ mej meyan tɨca'amiste'e á'ujhua'anya'a, camu raayɨ'ɨtɨhua'a maj ra'uje'ica ɨ tatzari tɨ hua'atzajta'a huanyeeri'icɨcaa. 6 Seij pu ayan u a'uve'eme tɨ Dioj ayan ya'utaityaca'a. Ayaa pu antyahuaaca'a tɨcɨn Juan. 7 Ayaa pu een cɨn u a'uve'eme tɨ ij ayan aɨjna cɨn tya'anxájta a'ij tɨ ari ti'ijmua'areeraca'a aɨjna cɨme'en tɨ i'i tatzari, mej mi naimi'i meyan tya'antzaahuate'en a'ij tɨ aɨn ayan tihue'ixaate'e. 8 Ajta aɨjna ɨ Juan, capu aɨn puéenya'a ɨ tatzari silu ayaa pu'u een cɨn a'uve'eme tɨ ij aɨjna cɨn tihua'uta'ixaate'en aɨjna jetze ma'acan aɨjna ɨ tatzari. 9 Ajta aɨn tɨ tzaahuati'ira'a cɨn tatzari pueen, tɨ ajta huatatátza huanyeeri'i a'aye'i hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte, a'achu maj pua'amua yen seijre'e, aɨ pu mu a'uvé'ema'acaa iiyan chaanaca japua. 10 Aɨ pu ayan huatyajturaa iiyan chaanaca japua. Ajta, aɨ pu nain tyu'utaahuaca'a tɨj na'a tɨ yan chaanaca japuan ti'iseijre'e. Ma majta maɨn, ɨ mej yan huachaatɨma'acaa iiyan chaanaca japua, camu raamuá'a. 11 Aɨ pu mu a'uvé'ema'acaa, ajta aɨme jemi ɨ rutyaɨtestyamua'a huatyajturaa. Majta aɨme, camu ra'ancure'evi'itɨ. 12 Ma majta, seica mu xaa ra'ancure'evi'itɨ aɨme ɨ tyaɨtestyamua'ame'en. Ajta aɨn, ayej tihua'uta'a aɨmej ɨ maj ra'astijre mej mi yaujmua'ame'en pueenya'a mua'ara'ani ɨ Dioj a'achu maj pua'amuaca. 13 Majta aɨme, camu meyan tyetyaca jetze a'iráninyeica'a maɨjna cɨme'e tɨ tyaata'a ayan ti'ijxe'eva'acaa. Camu a'atzu xaa nya'u, silu ayaa mu'u maɨjna jetze ajtyama'acan ɨ Dioj. 14 Ajta aɨn ɨ nyuucari aɨ pu ayan huataujtevistaca'a. Aɨ pu ajta ityejmi jemi huatyajturaa. Tyan tu tyajta teyan raaseij tyaɨjna ɨ tɨ cɨn rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj. Tyan tu raaseij ɨ tɨ cɨn Dioj rɨ'ɨ tyu'uta'a aɨjna cɨme'e tɨ aɨ na'a caj ti'iyaujra'an ɨ Dioj. Aɨ pu e'ema'acan ɨ ruya'upua jemi. Nain pu cɨn rɨ'ɨ titájchaɨca'a ruxé'evi'ira'a cɨme'e. Ajta, nain pu ayan tzaahuati'ira'a cɨn tyu'utaxajtaca'a. 15 Ajta aɨn ɨ Juan, ayaa pu aɨjna cɨn tyu'utaxajtaca'a, ayan ti'ixaata tɨcɨn: ―Ai pu aɨn pueen ɨ nyaj cɨme'en nyeri tyajamue'ixaa yee aɨjna tɨ ye'eve'eme nyaj cujta'an, eitze'e pu va'acan cɨn ti'ityejvee nyacai inyaa, a'ini aɨ pu anacai seijra'acaa nyacai inyaa. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a. 16 Naijmi'i ityan tu'uri teyan tyaɨjna cɨn ra'ancura'a tyaɨjna cɨme'e ɨ tɨ nain cɨn rɨ'ɨ naa titata'aca. Ruxe'eve'evi'ira'a pu cɨn rɨ'ɨ titata'aca tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame. 17 A'ini ayaa pu'u, aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, Dioj pu ayan raatyajtuaa ɨ Moisés jemi. Dioj pu ajta ayan tiréijca aɨjna ɨ Jesús, tɨ ajta Cɨriistu'u pueen, tɨ ij aɨn ruxé'evi'ira'a cɨn rɨ'ɨ titaata'an, tɨ ij ajta tzaahuati'ira'a cɨn titaataseijrate'en a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. 18 Capu a'atɨ a'anaj raaseij ɨ Dioj, silu aɨ pu'u tɨ aɨ na'a caj ti'iyaujra'an. Ruxe'eve'evi'ira'a pu cɨn rɨ'ɨ titata'aca tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame. Capu a'atɨ a'anaj raaseij ɨ Dioj, silu aɨ pu'u tɨ saɨj na'a yaujra'an pueen, tɨ ajta Dioj jemi seijre'e, aɨ pu ayan taatamuá'ate a'ij tɨ een. 19 Majta aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, maj majta teje'ijta maujna Jerusalén, aɨ mu huaja'utaityaca'a ɨ Juan jemi seica ɨ maj ti'ivaɨra'acaa u hua'ateyujta'a, majta seica ɨ maj maɨjna jetze a'iraanye aɨjna ɨ Leví tyaacan mej mi meyan tiraataihua'u tɨ cɨme'en yee: “¿A'ataani paj pɨrɨcɨ?” 20 Ajta aɨjna ɨ Juan, capu hua'uta'ijmɨjri'i maj raamua'ati silu ruxé'evi'ira'a pu cɨn ayan tihua'uta'ixaa mejseiiraca naijmi'i ɨ tyaɨte. Ayan tɨcɨn: ―Canu nyaa nyaɨn pueen ɨ Cɨriistu'u tɨ Dioj ra'antihuau. 21 Matɨ'ɨj mi meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ataajni paj pueen? ¿Ni paɨn pueen aɨjna ɨ Elías? Ajta ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Canu nyaɨn pueen. Majta meyan tɨcɨn: ―¿Ni paɨn pueen ɨ tyaj rachu'eve'e, aɨjna tɨ Dioj jetze ma'acan titaata'ixaate'esin? Ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Canu nyaɨn pueen. 22 Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―¿A'ataani nya'u paj pueen muaa? Pata'aj taata'ixaate'en a'a cɨme'en tej ti tyajta teyan tihua'uta'ixaate'en aɨme ɨ maj taja'utaityaca'a. ¿A'ini peti'ixa a'a cɨme'en? 23 Aj pu'i ayan Juan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Nyaa nu nyaɨn pueen aɨjna tɨ ayan cɨme'en tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Isaías tyaacan tɨ nu'u ayan a'atɨ pu a'a avé'ejijhua aujna hua'ɨtzita. Ayan tɨcɨn: “Rɨ'ɨ xu huaujruuren sej si seyan tyamua'a naa ra'ancure'evi'itɨn saɨjna ɨ tavastara'a.” 24 Majta seica ɨ fariseos, ɨ maj tyu'utaijti'ire, ayaa mu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Tɨ pua'a peyan muaa cai aɨn pueen aɨjna ɨ Cɨriistu'u, pajta cai muaa aɨn pueen ɨ Elías, pajta cai muaa aɨn pueen aɨjna ɨ tyaj rachu'eve'e tɨ Dioj jetze ma'acan titaata'ixaate'esin, ¿a'ini een cɨn peyan hua'amuaɨ'ɨhua ɨ tyaɨte? 26 Ayaa pu tyu'utanyúu aɨjna ɨ Juan tɨcɨn: ―Nyaa nu a'amuamuaɨ'ɨhua jaj cɨme'e. Ma ajta, seij pu ayan muejmi jemi seijre'e ɨ saj cai ramua'ate. 27 Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ auj me e'eve'eme. A'ini inyaa cɨleenya'a nu cɨn ti'ityejvee ɨ jemin, capu ayan tiraavijte'e nyaj ra'ajtaɨ'ɨpɨ'ɨn ɨ ca'acaira'an. 28 Ayaa pu tyu'uruu aujna a'ahua'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Betábara, u jetze pujme'en, ɨ atya'anara'an jetze ɨ Jordán, a'u tɨ aɨn Juan huaja'amuaɨ'ɨhuaca'a. 29 Yaa ru'ijmua'a yee, aɨ pu huaseij aɨjna ɨ Jesús tɨ e'eve'ema'acaa ajna jemin. Aj pu i ayan tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Juan tɨcɨn: ―Casi'i xaaseij muan, mɨ canya'a Dioj tɨ raatámuaɨ'ɨvajta. Ai pu aɨn pueen tɨ ruxé'evi'ira'a cɨn ra'urauuna nain cɨme'e a'ij mej titya'utyajturaa ɨ Dioj jemi a'achu maj pua'amua yen seijre'e iiyan chaanaca japua. 30 Ai pu aɨn pueen ɨ nyaj cɨme'en neyan tyu'utaxajtaca'a nyatɨ'ɨj neyan tyajamuaata'ixaa yee: “Saɨj pu ye é'eve'ema'a a'ame nyahuarita'a majca'ihua, tɨ ajta eitze'e va'acan cɨn ti'ityejvee nyacai inyaa, a'ini aɨ pu anacai huataseijre nyacai inyaa.” 31 Canu nyajta inyaa nyasaɨj ramua'atyajcaa. Aru ayaa nu een cɨn mu a'uve'eme nyej ni neyan hua'umuaɨ'ɨhua ɨ jaj cɨme'e tɨ ij aɨn ayan huataseijre'en aɨme jemi ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. 32 Aj pu'i Juan ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu raaseij nyaɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj tɨ ute'e e'icáma'acaa. Yaa pu seijra'acaa tɨj cucui'i. Aj pu i an múutze'en a'ujyeijxɨ. 33 Canu a'atzu ramua'atínche'e tɨ pua'a cai ayan tinaata'ixaate'enche'e aɨjna tɨ nyaja'utaityaca'a ayan tɨcɨn: “Tɨ pua'a hui peyan raaseij tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan e'icaanyen tɨ ij seij japuan huatyaturan, aj paj ramua'ati tɨ aɨn pueen tɨ ayan tiraataijte'esin aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj tɨ muejmi tzajta'a huatyaturan sej si saɨjna jetze araujca'anyen.” 34 Nyaa nu neyan raaseij. Nyajta nu neyan tyajamuaata'ixaate'esin tɨ aɨn pueen ɨ yaujra'an ɨ Dioj. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 35 Yaa ruijmua'a yee, ajtahua'a pu aun a'utyavaaca'a aɨjna ɨ Juan. Ajta aɨme ɨ tɨ hua'uvi'itɨjma'a, hua'apua mu jamuan á'ujhua'anya'a. 36 Tɨ'ɨj raaseij tɨ aun a'atama'acaa aɨjna ɨ Jesús, ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Xaaseij muan, ɨ canya'a Dioj tɨ raatamuaɨ'ɨvajta. 37 Matɨ'ɨj meyan tiraanamuajri'i aɨme ɨ maj hua'apua, matɨ'ɨj mi Jesús huataven. 38 Ajta aɨn Jesús, tɨ'ɨj pɨ a'ure'eve, aj pu'i hua'useij maj raavájrajme'e. Aj pu'i ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini seti'ijxe'eve'e muan? Aj mu meyan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Rabí, ¿a'uni pe'eche muaa? Aijna i nyuucari tɨcɨn Rabí, ayaa pu huataujmua'a tɨcɨn Tevi tɨ Tihua'amua'ate. 39 Aj pu i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sata'aj ya va'aju'un sata'aj ya'useij. Matɨ'ɨj mi a'ucɨj jamuan. Majta u ya'useij a'utɨ e'echajca'a. Majta mu jamuan aun a'utyajturaa a'achu pua'an oora ti'ituraaca'a aɨjna xɨcajra'a jetze. Yaa pu tyauuma'aca tya'acáará'a tacuarixpua. 40 Ajta, saɨj tɨ hua'ajetze ajtyama'acantacaa ɨ maj hua'apua ɨ maj Jesús jamuan a'ucɨ́j, ayaa pu antyahuaaca'a tɨcɨn Andrés. Aɨ pu juutzajra'an pɨrɨcɨ aɨjna ɨ Simón, tɨ ajta i'i Pedro. 41 Aj pu'i aɨn Andrés anacai ra'antinajchaca'a aɨjna ɨ ruja'a, ɨ Simón. Aj pu'i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tu'uri ráatyau tyaɨjna ɨ Mesías. (Mesías, ayaa pu huataujmua'a aɨjna ɨ nyuucari tɨcɨn Cɨriistu'u tɨ Dioj Ra'antihuau.) 42 Tɨ'ɨqui ya'araavi'itɨ aɨjna ɨ Simón ɨ Jesús jemi. Ajta aɨn Jesús, tyamua'a pu tira'araaseij. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Muaa paj aɨn pueen ɨ yaujra'an ɨ Jonás. Ayaa paj antyahuaa pua'ame tɨcɨn Cefas. (Cefas, ayaa pu huataujmua'a tɨcɨn Pedro, tɨ ajta tetej pueen.) 43 Yaa ruijmua'a yee, Jesús pu aun á'uye'imɨjcaa. Ayaa pu tiraaxa'apɨ'ɨntare tɨ aun á'ume'en aujna ajtyapua, Galileeya a'ahua'a. Tɨ'ɨj i aɨn ra'antinajchaca'a aɨjna ɨ Felipe. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pata'aj nya jamuan á'ucha'acanye'en. 44 Aɨjna ɨ Felipe, au pu e'ema'acantacaa, aujna chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Betsaída. Au mu majta e'ema'acan aɨjna ɨ Andrés, ajta aɨjna ɨ Pedro. 45 Aj pu'i aɨn Felipe aɨn huátyau ɨ Natanael. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tu'uri ráatyau tyaɨjna tɨ cɨme'en Moisés tyaacan ayan ra'uyu'uxaca'a aɨjna jetze ɨ yu'uxari, ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. Ai pu hui ajta aɨn pueen ɨ maj majta cɨme'en ra'uyu'uxaca'a aɨme ɨ mej Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a. Ai pu aɨn pueen aɨjna ɨ Jesús, Nazaret tɨ e'ema'acan. Aɨ pu yaujra'an pueen ɨ José. 46 Ajta aɨjna ɨ Natanael, ayaa pu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni qui Nazaret e'ema'acan? ¿Ni ayan ti'irɨ'ɨri tɨ aun Nazaret ti'itɨ a'iraanyen tɨ ti'ire'en? Aj pu'i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Felipe tɨcɨn: ―Che'ere, pata'aj ya'useij. 47 Tɨ'ɨj Jesús raaseij tɨ e'eve'ema'acaa aɨjna ɨ Natanael, ayaa pu tyu'utaxajtaca'a cɨme'en aɨjna tɨcɨn: ―Xaaseij, pu'uri e'eve'eme seij tɨ tzɨte'e Israel jetze ajtyama'acan. Capu ti'ihue'itzi aɨjna jemi. Capu a'anaj ti'ihue'itaca. 48 Aj pu'i aɨn Natanael ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'uni pe nyaja'umuá'a? ¿A'ini pej pi een cɨn nyamua'ate? Jesús pu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Nyaa nu nyaun muaja'useij patɨ'ɨj paun e'iracatii jeten aɨjna ɨ huarej, tɨ'ɨj cai xɨ muaatajeeva aɨjna ɨ Felipe. 49 Aj pu'i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Natanael tɨcɨn: ―Rabí, muaa paj paɨn pueen pej i'i yaujra'an ɨ Dioj. Muaa paj aɨn pueen ɨ pej titaataijte'esin ityejmi i tyej Israel jetze ajtyama'acan. 50 Aj pu'i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Muaa paj peyan tya'atzaahuate'e paɨjna cɨme'e nyej neyan timuaata'ixaa yee nyaj nyaun muaja'useij patɨ'ɨj paun e'iracatii ɨ huarej jete. Ayaa nu ti'imue'ixaate'e pej pauj peyan ti'iseiran ti'itɨ cɨme'e tɨ eitze'e ruxe'eve'e cai aɨjna. 51 Ajta ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu ti'imue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e pej peyan raseijran tɨ ayan antacúuni'ihua a'ame u tajapua. Majta aɨme ɨ mej maun ti'ivaɨre'e Dioj tɨ e'eseijre'e, aɨ mu yava'acaninyeica'a mua'aju'un inyeetzi jemi, i nyaj nyajta tyaata'a jetze a'iraanye. Majta mu aun a'ujninyeica'a mua'aju'un maujna u tajapua.

Juan 2

1 Tɨ'ɨj hueica xɨcajretze tyauma'aca, saɨj pu huatyenyaɨchaca'a ajna a'ahua'a Galileeya, chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Caná. Ajta aɨn naanajra'an ɨ Jesús, aun a'utyavaaca'a. 2 Majta aɨme ɨ mej ti'iyeste, aɨ mu raata'inee maɨjna ɨ Jesús, majta hua'uta'inee aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, mej mi hua'a jamuan tyu'uyesten. 3 Tɨ'ɨj huaxɨj aɨjna ɨ viinu, aj pu'i aɨn naanajra'an ɨ Jesús ayan tiraata'ixaa aɨjna tɨcɨn: ―Capu che'e urajmuaa ɨ viinu. 4 Tɨ'ɨqui Jesús ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Naanaj, ¿a'ini peti'ijxe'eve'e inyeetzi jemi? Capuu xɨ ajna tyaja'ure'enye ɨ nyaj jetzen aɨme jemi huataseijre'en me nyeseíiraca aɨme ɨ tyaɨtye. 5 Aj pu'i aɨn naanajra'an ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e tɨcɨn: ―Sata'aj seyan huarɨni a'ij tɨ aɨn tyajamuaata'ixaate'esin. 6 Ajta aun vejli'i tya'uvaatɨma'acaa ɨ xa'ari. Ayaa pu tí'ipua'amuacaa a'achu cumu arájsevi tɨ tetej cɨme'e taavijhuaca'a. Ai pu aɨn pueen ɨ maj maɨjna cɨn tyu'uja'usi na'ari maɨjna jetze huaɨ'ɨhua aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan mej mi meyan maɨjna cɨn aráurasten ɨ ruye'ira. Ayaa pu tya'uvejrica'a a'achu cumu seite liitru, na'ari seite liitru japuan tamuaamuata'a. 7 Aj pu'i Jesús ayan tihua'utaij aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e. Ayan tɨcɨn: ―Sata'aj ra'ava'ɨstya'axɨ'ɨn ɨ jaj ɨ xa'ari tzajta'a. Matɨ'ɨj mi tya'ava'ɨstya'axɨ tyamua'a náa. 8 Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sata'aj ru'itajanya'ɨn cɨj caj ɨ jaj tu'urajmuaa mɨ xa'ari tzajta'a. Sata'aj sajta raata'an saɨjna tɨ aɨjna cɨn antyujmua'aree mej ye ti'iyeste. Aj mu mi meyan raata'a. 9 Ajta aɨn tɨ ayan antyujmua'aree, aɨ pu ra'anti'i aɨjna ɨ jaj tɨ huataujviinutaca'a. Aɨ pu cai ramua'areeraca'a a'u tɨ e'ema'acan aɨjna ɨ viinu. Ma majta aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e, aɨ mu xaa ramua'areeraca'a. Aɨj pu cɨn, aɨ pu raatajé aɨjna ɨ a'atɨ tɨ huatyenyaɨche. 10 Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―A'atɨ tɨ na'a ayaa tu ti'ijrɨ'ɨre. Anacai pu hui hua'ata'aca aɨjna ɨ viinu tɨ eitze'e re'en. Tɨ pua'a meri ta'aruu, aj pu'i aɨn hua'uta'asin ɨ tɨ cai re'en. Ma pajta muaa, ma'a pu a'ayaúche ɨ tɨ eitze'e re'en tɨj na'a tyaj autyajhuii tej tij ijii ra'antiye'en. ―Ayaa pu tiraata'ixaa. 11 Ai pu aɨn pueenya'a ɨ tɨ anacai ayan ti'itɨ cɨn huarɨj aɨjna ɨ Jesús, ɨ maj cɨn rɨ'ɨ tira'utaseij. Ayaa pu huarɨj aujna u Caná, chajta'a tɨ aun a'utacá'a u Galileeya. Ayaa pu hua'a jemi huataseijre ɨ ti'imuare'eri'ira'ara'an ɨ tɨ cɨn rɨ'ɨ tihua'uta'a. Majta aɨme ɨ mej jamuan á'ujhua'anya'a, aɨ mu eitze'e rá'antzaahua. 12 Tɨ'ɨjta'i, aun a'ucáanye aujna Capernaum aɨme jamuan ɨ naanajra'an, ajta ihuaamua'ame'en. Au mu e'etee a'achu pua'an xɨcaj. 13 Tɨ'ɨj ari vejli'itaca ajna maj jetzen meyan ra'utamua'aree ajna xɨcajra'an tɨ jetzen Dioj tihua'utauni'iri'i aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acantaca'a, tɨ'ɨqui Jesús an a'ujnyéj auna Jerusalén. 14 Au pu a'utyajrupi ta'utyeninyei ɨ teyuu tɨ a'utejvee. Aj pu'i aun huá'utyau aɨme ɨ mej ti'ityatu'araca ti'ityaɨn huaacasi nusu canya'axɨ ca'ɨn cucui'ise. Ajta seica pu huátyau ɨ mej an e'ijtyá'acaa meesa jetze mej mi tumin huapuáta'ata. 15 Aj pu'i cuaarta huatyataahuaca'a caujnari cɨme'e. Tɨ'ɨqui aɨjna cɨn hue'iramuari naijmi'ica. Aɨme pu ajta huiiramuari ɨ canya'axɨ, ajta ɨ huaacasi. Ajta pu pɨ tyajhuá'axɨ ɨ tihua'ameesa aɨme ɨ mej japuan tumin tí'ipuata'ati'iraca. Ajta nainjapua ráahua'astɨ́raa ɨ tumin. 16 Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨme ɨ mej cucui'ise tu'araca tɨcɨn: ―Sata'aj té'irá'an nain ɨ tɨ ayun ti'iseijre'e. Caxu che'e seyan ráruuráa niya'upua tɨ raatyeechi'i. Che'e cai ayan ti'ityava'ɨrihua'an tɨj chi'i ɨ maj tzajta'an tumin mue'itɨcɨ. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 17 Majta aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, aj mu mi meyan ra'utamua'areeri'i tɨ ayan te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Na'anca'anyaacan nu yeehui cɨn neyan ya'asaca a'u pej a'utyeechi'i nyej ni muaatyaanajche.” 18 Majta aɨme ɨ mej tihue'ijte'e ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, ayaa mu tirajhuaviiri'i tɨ ij aɨn ca'anyejri cɨn ti'itɨ hua'utaseijrate'en ɨ maj cɨn rɨ'ɨ tiraaseij. Meyan tɨcɨn: ―Pata'aj taataseijrate'en ti'itɨ ɨ tyaj cɨn avá'atajɨ'ɨsivi'iraxɨ'ɨn tyej ti tyaɨjna cɨn raamua'aree paj paɨjna cɨn anti'amua'aree pej peyan rɨcɨ. 19 Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a seyan raatyáuuna seijna i teyuu, nyaa nu hueica xɨcaj tzajta'a nyajtahua'a ra'ajjájsin. 20 Ajta aɨme ɨ Israel maj jetze ajtyama'acan, ayaa mu tityaatanyúu tɨcɨn: ―Ayaa pu hui a'atee a'achu cumu hua'apuate ninye'ira'a japuan arájsevi maj rá'ajtaahuaca'a. ¿Ni qui muaa peyan hueica xɨcaj tzajta'a pajtahua'a ra'ajtaahua? ―Ayaa mu tiraataihua'uri'i. 21 Ma ajta aɨn Jesús, aɨ pu aɨjna cɨme'en tí'ixajtacaa ɨ teyuu tɨ jetzen seijre'e. Ai pu aɨn pueenya'a ɨ tevijra'an. 22 Tɨ'ɨj Dioj ra'ajjáj ɨ Jesús hua'atzajta'a ɨ mej meri huacuii, aɨme ɨ mej jamuan á'ujhua'anya'a, aj mu mi ra'utamua'areeri'i a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a aɨjna cɨme'en. Ajta, ayan tihua'amityejtya'acaa tɨ ayan ti'ayajnaca'a a'ij tɨ te'eyu'usi'ihuaca'a ɨ hua'ayu'uxa jetze. Majta rá'antzaahua a'ij tɨ Jesús tyu'utaxajtaca'a. 23 Tɨ'ɨj aun a'utyavaaca'a u Jerusalén ajna xɨcajra'an jetze matɨ'ɨj ti'iyestyajcaa aɨjna cɨme'e tɨ Dioj tihua'utauni'iri'i, eihua mu tyaɨte raaseij a'ij tɨ Jesús rɨjcaa aɨjna cɨme'e tɨ huapɨ'ɨ naa tihua'aseijrate'e. Aɨj mu cɨn mui'itɨ rá'antzaahua tɨ nu'u aɨn pueenya'a ɨ maj rachu'eva'acaa. 24 Ma ajta Jesús, capu huataura'a tɨ huataujtuiire'en aɨme jemi, a'ini aɨ pu naijmi'ica mua'atyajcaa. 25 Capu ayan ruxe'eva'acaa tɨ a'atɨ ayan raata'ixaate'en a'ij tɨ een ɨ tyaata'a, a'ini aɨ pu rusaɨj rú'umua'areeracaa a'ij tɨ eenya'a mua'atzajcaa ɨ tzajta'an ɨ tevi.

Juan 3

1 Aun pu saɨj a'utyavaaca'a tɨ aɨme jetze ajtyama'acantaca'a ɨ fariseos. Ayaa pu antyahuaaca'a tɨcɨn Nicodemo. Aɨ pu saɨj aɨn pueenya'a ɨ hua'avaujsi ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. 2 Aɨ pu tɨca'ɨmɨ a e'ire'enye ɨ Jesús jemi. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Rabí, tyan tu ramua'aree paj paun a'uve'eme ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e a'ij pej titaata'ixaate'en. Ayaa pu ti'ijmua'aree tɨ cai a'ij ti'irɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan rɨjca patɨj muaa, aɨjna cɨme'e ɨ tyaj cɨn ava'atajɨ'ɨsivi'iraxɨ'ɨn tɨ pua'a cai Dioj ayan jemin seijra'a. 3 Ajta Jesús ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Ee xaa nya'u, ayaa nu ti'imue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, tɨ pua'a a'atɨ cai ajtahua'a huanu'eihua, capu rɨ'ɨri tɨ aɨn aun a'utyarute aujna Dioj tɨ e'eseijre'e. 4 Aj pu'i Nicodemo ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini ti'irɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan ajtahua'a huanu'eihua tɨ pua'a aɨn ari vasta'a pueenye'en? Capu xaa nya'u a'ij ti'irɨ'ɨri tɨ ajtahua'a atyahui'ixɨn ɨ ucaara'an jetze ɨ runaana tɨ ij ajtahua'a huanu'eihua. ―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Nicodemo. 5 Tɨ'ɨqui Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu ti'imue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, tɨ pua'a cai ayan huaujjajcuare'en aɨjna cɨme'e tɨ ayan huaujmuaɨ'ɨhua jaj cɨme'e, ajta tɨ pua'a cai ayan ajtahua'a huanu'eihua aɨjna cɨme'e tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan huatyaturan ɨ jemin, capu a'ij ti'irɨ'ɨri tɨ aɨn a'atɨ aun a'utyarute aujna Dioj tɨ e'eseijre'e. 6 Saɨque pu een aɨjna tɨ aɨjna jetze e'iraninyei tɨ ayan ratyáhue'ira'a. Ayaa pu che'eta na'a saɨque een aɨjna tɨ aɨjna jetze e'iraujnejte ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 7 ’Capej a'ij tyá'amuajca nyej neyan ti'imue'ixaate'e yee ruxe'eve'e paj pajtahua'a huanu'eihua. 8 Casi'i, ayaa pu rɨcɨ ɨ aaca. Nain japua pu hua'aacaj. Pajta ranamua tɨ́ ujhua'ana. Ma ajta, capu a'ij mua'amitejte'e a'u tɨ pujme'en a'uve'eye'i na'ari a'u tɨ pujme'en huarú'ipi. Ayaa pu che'eta na'a tihua'aruure matɨj mana'a pua'amua ɨ mej meyan e'iraujnejte maɨjna jetze ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. ―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 9 Ajta aɨn Nicodemo ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini ti'irɨ'ɨri tɨ ayan tyaja'ure'enyen? 10 Tɨ'ɨqui Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Mɨ pej tihua'amua'ate aɨme ɨ mej Israel tyaacan jetze ajtyama'acan, ¿ni tzaa ayan ti'ayajna paj cai yau'eite a'ij nyej ti'imue'ixaate'e? 11 Ayaa nu ti'imue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, ayaa tu tyaɨjna cɨn ti'ixaxa'a ɨ tej teyan ramua'aree, tyajta tyaɨjna cɨn tyu'utaxajta ɨ tyaj tyajɨ'ɨsin cɨn tyu'useij. ’Ma sajta muan, caxuuxɨ ra'ancura'a a'ij tyej tyaja'amue'ixaate'e. 12 Ayaa nu nyaɨjna cɨn timuaata'ixaa a'ij tɨ ti'irɨnyaca iiyan chaanaca japua. Ma pajta muaa, capaj cɨme'en tya'atzaahuate'e. ¿A'ini ti'irɨ'ɨri pej peyan tya'antzaahuate'en tɨ pua'a neyan nyaɨjna cɨn timuaata'ixaate'en a'ij tɨ ti'irɨnyaca u tajapua Dioj tɨ e'eseijre'e? Capu xaa nya'u a'ij ti'irɨ'ɨri. 13 ’Capu a'atɨ a'anaj ayan u a'ujnyéj u tajapua silu aɨ pu'u ɨ tɨ yava'acaanye iiyan chaanaca japua. Nyaa nu nyaɨn pueen i nyaj nyajta tyaata'a jetze airaanye. 14 Ajta, tɨj aɨn Moisés ajmi'i ra'ajpi aɨjna ɨ cu'ucu'u aujna a'ahua'a tɨ cai e'e ti'itɨɨtaca'a, ayaa pu che'eta na'a ruxe'eve'e tɨ Dioj ayan na'ajjan inyeetzi i nyaj nyajta tyaata'a jetze airaanye, tɨ ij ayan tihua'ucɨ'ɨti a'achu maj pua'amua na'antzaahuate'esin mej mi meyan ruuri huatyaturan tɨj na'a rusen cɨme'e. 16 ’Ayaa pu Dioj ayan hua'utaxe'eve aɨme ɨ mej yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua tɨ i ayan nyaja'utaityaca'a inyeetzi, nyej nyaa nyana'a caj ti'iyaujra'an, nyej ni neyan huamɨ'ɨni hua'a jetze ma'acan mej mi cai antipuá'are silu tɨ ayan tihua'ucɨ'ɨti mej mi meyan ruuri huatyaturan tɨj na'a rusen cɨme'e, a'achu maj pua'amua meyan na'ara'astijre'esin inyeetzi. 17 Ayaa pu xaa nya'u ti'ayajna. Capu Dioj ayan nyaja'utaityaca'a nyaj yava'acáanyen iiyan chaanaca japua nyej ni neyan hua'uxɨjte'en nyaɨme ɨ mej yan huachaatɨme nyaɨjna cɨme'e nyej ni pueijtzi hua'uta'an silu ayaa pu nyaja'utaityaca'a nyej ni hua'ajapua huanyuuni nyaɨjna cɨme'e nyaj naijmi'ica tyu'utauuni'i. 18 ’Ayaa pu ti'ijcɨ'ɨti a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan na'astijre'e inyeetzi, nyej ni cai ra'uxɨ́jte'en, nyajta cai pueijtzi raata'an. Ma ajta aɨn, a'atɨ tɨ na'a tɨ cai na'astijre'e inyeetzi, Dioj pu ari ra'uxɨ́jte tɨ ij ayan pueijtzi raata'an aɨjna cɨme'e tɨ aɨn cai na'astijre'e inyeetzi nyej nyaa nyana'a caj ti'iyaujra'an ɨ Dioj. 19 Ayaa pu ari hua'a cɨme'en ra'uxɨjte ɨ Dioj nyej nyeri hua'a jemi huataseijre aɨme jemi ɨ mej yan huachaatɨme chaanaca japua nyej ni neyan tíhua'utyátatzavi'in. Ma majta maɨn ɨ tyaɨte, ayaa mu eitze'e raataxe'eve maj maun a'utyaturan a'u tɨ a'utɨca'a maj cai raataxe'eve maj maun a'utyaturan a'u tɨ á'unyeeri'i. Ayaa mu een cɨn raataxe'eve a'ini a'ij mu pua'a titetyújchaɨca'a. 20 Ayej xaa nya'u ti'ayajna, a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan a'ij pua'a ti'ityujchaɨ, capu a'atzu ra'araanajchi tɨ ayan huarɨni tɨ a'ij pua'a een cɨme'e a'u tɨ á'unyeeri'i. Capu xaa nya'u ayan á'ujca'anye tɨ ayan a'ij pua'a huarɨni a'u tɨ á'unyeeri'i aɨjna cɨme'e tɨ ratzɨɨnye'e tɨ ij ayan huatamiteere'en a'ij tɨ een aɨjna tɨ cɨn ayan rɨcɨ. 21 Ma ajta a'atɨ tɨ na'a tɨ hui tzaahuati'ira'a cɨn rɨ'ɨ ti'ityujchaɨ, aɨ pu xaa ayan á'ujca'anye tɨ ayan rɨjca a'u tɨ á'unyeeri'i tɨ ij ayan huatamiteere'en tyamua'a naa tɨ ayan rɨcɨ aɨjna cɨme'e tɨ ra'astijre'e ɨ Dioj. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a ɨ Jesús. 22 Tɨ'ɨj i Jesús aun á'umej ajna a'ahua'a, aun tɨ a'utacá'a u Judea. Majta mu jamuan a'ucɨj aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Au pu hua'a jamuan a'utyavaaca'a a'achu pua'an xɨcaj. Majta mu hua'umuaɨ'ɨhuaca'a ɨ tyaɨte. 23 Ajna'ɨmɨ, aɨ pu Juan ajta hua'amuaɨ'ɨhuaca'a ajna a'ahua'a chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Enón. Au pu vejli'i a'utacá'a u chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa Salim. Ayej ti'iruurajca'a a'ini eihua pu jájmuaaca'a aujna. Majta mu eihua tyaɨte e'iré'eninyeica'a ɨ jemin tɨ ij hua'umuaɨ'ɨhua. 24 Ayaa pu ti'iruurajca'a a'ini camuu xɨ ra'ityanajca'a maɨjna ɨ Juan. 25 Matɨ'ɨj mi autyajhuii aɨme ɨ maj Juan jamuan á'ujhua'anya'a mej tyújtya'axɨn aɨme jamuan ɨ seica ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan maɨjna cɨme'e ɨ hua'aye'ira, ɨ tɨ nu'u ayan ruxe'eve'e maj nu'u e'etyɨ'ɨhuaxɨn. 26 Matɨ'ɨj mi e'ire'enye ɨ Juan jemi. Aj mu mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Rabí, casi'i a'ij tɨ rɨcɨ aɨjna tɨ aun a'utyavaaca'a mueetzi jemi patɨ'ɨj paun u jetze pujme'en u Jordán. Ai pu hui aɨn pueen ɨ paj cɨme'en tyu'utaxajtaca'a. Ajta ijii, aɨ pu hua'amuaɨ'ɨhua ɨ tyaɨte. Majta naimi'i mu e'ire'eninyei ɨ jemin. 27 Ajta aɨn Juan ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Tɨj na'a tɨ a'atɨ ayan ra'ancura'asin, ayaa pu ti'ijcɨ'ɨti aɨjna cɨme'e tɨ Dioj ayan raata'asin. 28 Muan xu hui sajta seri náanamuajri'i nyej neyan tyajamuaata'ixaa yee nyaj cai nyaɨn pueen ɨ Cɨriistu'u tɨ Dioj ra'antihuau, silu Dioj pu ayan nyaja'utaityaca'a nyej ni anacai huataseijre'en muejmi jemi. 29 Ayaa pu ti'irɨnyaca tɨ'ɨj a'atɨ huatyenyaɨche. Aɨjna ɨ jɨita'a, aɨ pu huatyaturaasin aɨjna jemi tɨ ra'ancure'evi'itɨ. Ajta aɨn amiincura'an ɨ a'atɨ, aɨ pu a vejli'i a'utyavaaca tɨ ij ayan ra'anvi'itɨn aɨjna ɨ jɨita'a aɨjna jemi ɨ tyaata'a. Aɨ pu ajta ayan rutyamua'ave'e aɨjna cɨme'e tɨ ayan ranamua a'ij tɨ aɨn a'atɨ tyu'utaxajta aɨjna cɨme'e tɨ ari ra'ancure'evi'itɨ aɨjna ɨ jɨita'a. Ayaa nu hui che'eta nyana'a nyetyamua'ave'e inyaa a'ini pu'uri antipua'ari ɨ nyaj cɨn antinmua'aree. 30 Ayaa pu ruxe'eve'e tɨ aɨn eitze'e va'acan cɨn tye'entyarute. Ajta inyeetzi jemi, ayaa pu ajta ruxe'eve'e nyej eitze'e cɨleenya'a cɨn tyu'utyavaɨre'en. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Juan―. 31 ’Aɨjna tɨ hui u e'icaanye u ute'e, aɨ pu nain cɨn antyujmua'aree. Nyajta inyaa, i nyej iiyan chaanaca japua ma'acan, iiya nu hui ma'acan, nyajta neyan ti'ixaxa'a a'ij tɨ ti'itɨj rɨɨ a'aye'i iiyan chaanaca japua. Ajta aɨn tɨ ute'e e'icaanye, aɨ pu nain cɨn antyujmua'aree. 32 Aɨ pu ayan aɨjna cɨn ti'ixaxa'a a'ij tɨ aɨn tyu'useij, ajta a'ij tɨ aɨn tyu'unamuajri'i ɨ Dioj jemi. Ma ajta, capu a'atɨ ra'atzaahuate'e a'ij tɨ ti'ixaj. 33 Ajta aɨn tɨ ayan ra'antzaahuate'e, aɨ pu ayan raata'itiira tɨ ayan ti'ayajna tɨ Dioj ayan tzaahuati'ira'a cɨn ti'ixaxa'a. 34 Aɨjna tɨ Dioj ya'utaityaca'a, ayaa pu hui che'eta na'a aɨjna cɨn ti'ixaj a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a ɨ Dioj. Ayaa pu aɨjna cɨn rɨcɨ a'ini Dioj pu ayan raata'a tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj nain cɨn huatyaturan ɨ jemin. 35 Ajta, aɨn ya'upuaara'an raxe'eve'e ɨ ruyauj, ajta ayan raata'a tɨ aɨn yaujra'an nain cɨn antyujmua'aréera a'ara'ani. 36 Aɨjna tɨ ra'astijre'e aɨjna ɨ yaujra'an, aɨ pu ruuri huatyaturaasin ɨ Dioj jemi tɨj na'a rusen cɨme'e. Ajta aɨn tɨ cai ayan tira'ará'astijre'e, capu ayan racɨ'ɨti tɨ ruuri huatyaturan ɨ Dioj jemi silu Dioj pu pueijtzi raata'asin, jicu.

Juan 4

1 Majta maɨn ɨ fariseos, ayaa mu raamua'areeri'i tɨcɨn eitze'e pu nu'u hua'amue'itɨjcɨ ɨ tyaɨte aɨjna ɨ Jesús cai aɨjna ɨ Juan. Ajta nu'u hua'amuaɨ'ɨhuá. 2 Ma ajta aɨn Jesús, capu ayan hua'amuaɨ'ɨhuaca'a, silu aɨme mu'u ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. 3 Ajta aɨn Jesús, tɨ'ɨj ayan tyu'unamuajri'i mej nu'u meyan raamua'areeri'i aɨme ɨ fariseos, aj pu'i aun a'arajraa u Judea. Tɨ'ɨqui ajtahua'a aun a'utamé ajtyapua u Galileeya. 4 Ayaa pu ruxe'eva'acaa tɨ aun e'ita'a a'uré'enyen u Samaariya. 5 Tɨ'ɨqui aun a'ará'a chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Sicar, tɨ aun jetze ajtyama'acan u Samaariya. Au pu vejli'i a'utacá'a aɨjna chuejra'a tɨ aɨn nu'u Jacobo tyaacan raatapueijve ɨ ruyauj ɨ José tyaacan. 6 Au pu ye'etyaacu aɨjna ɨ Jacobo. Ajta aɨn Jesús, au pu a'ujyeijxɨ a vejli'i a'utɨ e'etyacun a'ini tyamua'a pu ti'icua'anaca'a aɨjna cɨme'e tɨ a'atee tɨ huamej ɨ juye jetze. A'atza ajna pɨti'irɨjcaa a tacuarixpua. 7 Tɨ'ɨqui saɨj a e'ire'enye, jɨita'a tɨ Samaariya e'ema'acan. Ayaa pu aɨjna cɨn e'ire'enye tɨ ij jaj e'itajanya'ɨn. Aj pu'i Jesús ayan tiraatajee tɨcɨn: ―Cɨj caj jaj tinaata'a. 8 Majta aɨme, ɨ mej jamuan á'ujhua'anya'a, au mu a'uju'un u chajta'a mej mi cue'ira tyu'unanan. 9 Ajta aɨn jɨita'a ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Muaa paj hui Israel jetze ajtyama'acan. Nyajta inyaa, inyaj i'i jɨita'a iiya nyaj Samaariya ma'acan. ¿A'ini een cɨme'e peyan jaj nyahuavii nyaj cɨj caj timuaata'an? (Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ jɨita'a a'ini aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan camu a'ij á'ujmua'ara aɨme jemi, ɨ mej Samaariya e'eche.) 10 Aj pu'i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a paj mua'areera ti'itɨ tɨ cɨn Dioj ruxé'evi'ira'a cɨn muaatapueijve'esin, pajta ramua'areera a'atɨ nyaj pueen inyaa, i nyaj neyan muahuavii, ayaa paj naatahuaviiranche'e. Nyajta nu neyan nyaɨjna muaata'aniche'en nyaɨjna ɨ jaj ɨ paj cɨn rusen cɨn ruuri. 11 Ajta aɨn ɨ jɨita'a, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyavastara'a, capej ti'itɨ ticha'ɨ ɨ paj cɨn ra'itajanya'ɨn ɨ jaj, ajta eihua pu hui ucatee ɨ tɨ atyacun. ¿A'uni jetze paya'ajanya'ɨsin paɨjna ɨ jaj? 12 ¿Ni peyan eitze'e ti'itɨ cɨn anti'amua'aree muaa cai aɨjna ɨ taya'upuacɨ'ɨ, aɨjna ɨ Jacobo tyaacan tɨ ayan taata'a tej teyan auye'en iiyacui? Aɨ pu ajta ayajna ya'acara'a, majta aɨme ɨ yaujmua'ame'en, majta ɨ tɨ hua'aya'amuaaca'a. 13 Ayaa pu tyu'utanyúu aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Ayaa nu ti'imue'ixaate'e tɨ ayan tihua'aruuren a'achu maj pua'amua meyan raye'e maɨjna ɨ jaj tɨ e'itaninyei mɨ ta'atyacun jetze. Matɨ'ɨj huaye'en, majtahua'a mu huata'icu majca'i huayee. 14 Ma ajta, a'atɨ tɨ na'a tɨ aɨjna huaye'en ɨ jaj nyaj hui neyan raata'asin, capu che'e a'anaj huata'imɨ. Ee xaa nya'u, ayaa pu seira'a a'ame ɨ jemin tɨ aɨjna ɨ jaj nyaj neyan raata'asin ayan e'itaninyeica'a a'ame tɨ ij aɨn a'atɨ rusen cɨn ruuri a'ara'ani. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. 15 Aj pu'i aɨn jɨita'a ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyavastara'a, pata'aj peyan cɨj caj tinaata'an paɨjna ɨ jaj nyej ni cai che'e huata'imɨn, tɨ ij ajta cai che'e ayan ruxe'eva'a nyej neyan yaraajein nyeyajna. 16 Aj pu'i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aricu, u a'utájee ɨ tɨ muajá'uvi'itɨn. Pajta mu a'uve'eme'en. 17 Aj pu'i aɨn jɨita'a ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Capu a'atɨ nyajá'uvi'itɨn. Aj pu'i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Xa'apɨ'ɨn paj tyu'utaxajtaca'a tɨ nu'u cai a'atɨ muajá'uvi'itɨn. 18 Ayaa pu ti'ayajna ɨ maj meri anxɨvi ara'asi mua'araa aɨme ɨ maj muatyevi'itɨnya'a. Ajta aɨn ɨ paj jamuan á'ucaj ijii, capu muajá'uvi'itɨn aɨjna. Ayaa paj tzaahuati'ira'a cɨn tyu'utaxajtaca'a. 19 Aj pu'i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ jɨita'a tɨcɨn: ―Nyavastara'a, ayaa pu hui tina'amitejte'e pej peyan Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a. 20 Tavaujsimua'acɨ'ɨ mu rana'amicha'a ɨ Dioj aijna jetze ɨ jɨri. Ma sajta muan, mɨ saj Israel jetze ajtyama'acan, ayaa xu ti'ixaxa'a tɨ ayan ruxe'eve'e tej tyaun yá'ana'amiche'en aujna a'ahua'a u Jerusalén. ―Ayaa pu tiraata'ixaa. 21 Ajta aɨn Jesús, ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Jɨita'a, ayaa nu ti'imue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, pu'uri tɨn tyaja'ure'enyejsin ajna xɨcajra'an jetze saj cai che'e rana'amicha'a xa'aju'un ɨ taya'upua iiyan jɨri japua, camu majta che'e rana'amicha'a mua'aju'un u Jerusalén. 22 ’Muan, mɨ saj Samaariya e'ema'acan, ayaa xu hui ramua'ate saɨjna ɨ saj rana'amiche. Me tyajta ityan, tyan tu ramua'ate tyaɨjna ɨ tyaj rana'amiche a'ini aɨjna tɨ ayan tajapua nyuuni, aɨme jetze pu huataseijre'esin ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. 23 Ma ajta, pu'uri tɨn tyaja'ure'enyejsin ajna xɨcajra'an jetze mej meyan maɨjna jetze araujca'anyen ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj mej mi meyan tzaahuati'ira'a cɨn rana'amiche'en ɨ taya'upua. Ee xaa nya'u, pu'uri ajna tyaja'ure'enye mej meyan rɨcɨ aɨme ɨ mej tzaahuati'ira'a cɨn rana'amiche a'ini taya'upua pu ayan hua'ahuauhuau aɨme ɨ mej meyan rana'amiche. 24 Dioj pu xaijnyu'ucari pueen, majta aɨme ɨ mej rana'amiche, ayaa pu ruxe'eve'e mej maɨjna jetze araujca'anyen ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj mej mi tzaahuati'ira'a cɨn rana'amiche'en. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. 25 Ajta aɨn jɨita'a ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyaa nu hui ramua'aree tɨ aɨn tyejmi jemi huataseijre'esin aɨjna ɨ tɨ jee Mesías pueen, ɨ mej meyan ratamua'amua tɨcɨn Cɨriistu'u tɨ Dioj ra'antihuau. Tɨ'ɨj aɨn ayan huataseijre'en, aɨ pu nain cɨn titaata'ixaate'esin. 26 Aj pu'i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Inyaa, i nyaj a jamuan ti'ixaj, nyaa nu nyaɨn pueen. 27 Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a, aj mu mi uve'enye aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Eecan mu a'ij ra'utaseij maɨjna cɨme'e tɨ aɨn jɨita'a jamuan tí'ixajtacaa. Ma ajta, capu a'atɨ ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: “¿A'ini pajruuren pamɨjna mɨ jɨita'a?” Ni camu meyan yee: “¿A'ini een cɨme'e peyan jamuan ti'ixaj?” 28 Ajta aɨn jɨita'a, a pu ya'utara aɨjna ɨ ruxa'ari. Tɨ'ɨqui u á'umej u chajta'a. Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa ɨ tyaɨte. Ayan tɨcɨn: ―Mu sa'utauriyi'i sej si ya'useij a'atɨ tɨ ayan tinaata'ixaa nain cɨme'e a'ij nyej ti'itincha'ɨ. ¿Ni qui cai aɨn pueen ɨ Cɨriistu'u? ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 30 Matɨ'ɨj meyan tiraanamuajri'i, aj mu mi maɨn ɨ tyaɨte huiiraacɨ u chajta'a. Matɨ'ɨj mi maun u á'uju'un ɨ Jesús jemi. 31 Meenti mauj aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, ayaa mu ca'anyejri cɨn rata'acara'a tɨ tyu'ucua'ani. Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Rabí, pata'aj tyu'ucua'ani. 32 Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Nyaa nu nyaɨjna cɨn huatyanvaɨre'esin nyaɨjna cɨme'e ɨ cue'ira ɨ saj cai ramua'ate. 33 Majta maɨn, ayaa mu tyu'urixaatya'acaa tɨcɨn: ―Tij a'atɨ ari tirava'atuiri'i ɨ cue'ira. 34 Aj pu'i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aɨj nu cɨn neyan huatyanvaɨre'esin nyaɨjna cɨme'e nyej ni neyan ra'ara'asten ɨ tɨ cɨn Dioj ayan nyaja'utaityaca'a, nyajta nyej nain cɨn ra'anticɨ'ɨti nyaɨjna ɨ tɨ cɨn tinyeijca. 35 ’Caxu seyan tyu'utaxajta yee auche'e tya'atura a'achu cumu muaacua maxcɨra'i, sej si tyu'urá'atzaana. Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, xaaseij, sajta nainjapua huanyeerajra'ani aujna maj a'utyáuu ɨ maj ti'ihuaste'e. Eihua mu huacuéinavi'ijmee. Pu'uri huaxa'apɨ'ɨn saj hua'ajsaɨre'en sej si tyu'utatuiire'en ɨ Dioj jemi. 36 Ajta ijii, pu'uri ra'ancura'asin a'atɨ aɨjna tɨ racɨ'ɨti, aɨ pu hua'ajsaɨre'esin mej mi meyan ruuri huatyaturan tɨj na'a rusen cɨme'e mej mi naijmi'i meyan huataujtyamua'ave'en, aɨjna ɨ tɨ tyu'uhuaste a'ij tɨ Dioj tiraijca, ajta aɨjna tɨ ayan tyu'urá'atza a'ij tɨ ajta Dioj tiraijca. 37 ’Aɨj pu cɨn ayan ti'ayajna a'ij tɨ te'eyu'usi'i tɨ ayan tɨcɨn: “Aɨ pu raayɨ'ɨtɨ tɨ tyu'uhuaste'en. Ajta aɨn ɨ saɨj ayaa pu raayɨ'ɨtɨ tɨ tyu'urá'atzaana.” 38 Ayaa nu hui nyaɨjna cɨn amuaataityaca'a sej si seyan saɨjna huara'atzaanaj a'u saj cai tyaja'uhuáste. Seica mu eihua huapɨ'ɨ tyu'umuarej. Sajta muan, aɨj xu seyan ancura'a ɨ maj raamue'itɨ maɨjna cɨme'e ɨ mej tyu'umuarej. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 39 Majta aɨme ɨ mej Samaariya e'ema'acan, mui'itɨ mu rá'antzaahua maɨjna cɨme'e tɨ ayan tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ jɨita'a tɨcɨn Jesús nain tiraata'ixaa a'ij tɨ ti'ityújchaɨca'a. 40 Aɨj pu cɨn, maɨn u e'ire'enye ɨ jemin, matɨ'ɨj mi eihua rájhuaviiri'i tɨ i aɨn aun a'utyaturan hua'a jamuan. Aɨj pu cɨn, aun ayan e'etee hua'a jamuan a'achu cumu hua'apua xɨcaj. 41 Majta eihua mu eitze'e rá'antzaahua ɨ Jesús maɨjna cɨme'e a'ij tɨ tihua'uta'ixaa. 42 Ayaa mu tiraata'ixaa maɨjna ɨ jɨita'a tɨcɨn: ―Anacai tu hui tyaɨjna cɨn tya'antzaahua tyaɨjna cɨme'e a'ij paj pana'a peri titaata'ixaa. Tyajta ijii, catu che'e teyan tyaɨjna cɨn tyana'a tya'antzaahuate'e silu tu'uri teyan raanamuajri'i tajɨɨmua'a. Tyajta hui teyan ramua'aree tzaahuati'ira'a cɨme'e tɨ aɨn pueen aɨjna tɨ ayan tyejmi japua nyuuni tyatɨj tyana'a pua'amua yen seijre'e chaanaca japua. 43 Tɨ'ɨj tyauuma'aca a'achu cumu hua'apua xɨcaj, aj pu'i aɨn Jesús huirajraa aujna. Aj pu'i aun á'umej ajtyapua u Galileeya. 44 Jesús pu ayan huatauxajtaca'a rusaɨj maj nu'u cai rɨ'ɨ tirajchaɨ aɨme ɨ mej aun e'eche a'u tɨ ajta e'eche saɨj tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a. Aɨj pu cɨn, huirajraa aujna u Judea. 45 Ma ajta aɨme ɨ maj Galileeya e'ema'acan, tyamua'a mu naa tira'ancure'evi'itɨ tɨ'ɨj aɨn hua'a jemi a'ará'a. Ayaa mu'u meri nain tyu'uséijraca'a a'ij tɨ huarɨj aɨjna ɨ Jesús tɨ'ɨj aun a'utyavaaca'a aujna Jerusalén matɨ'ɨj tí'iyestyajcaa ajna xɨcajra'an tɨ jetzen Dioj tihua'utauuni'iri'i. Majta aɨme ɨ maj Galileeya e'ema'acan, aɨ mu majta a'utyáuuca'a maujna. 46 Ajta aɨn Jesús, aɨ pu ajtahua'a hua'umuaaraca'a aɨme jemi ɨ mej maun e'echajca'a maujna Caná, a'u tɨ ɨ jaj huataujviinutaca'a. Aɨ pu saɨque ayan raaruu, nya'u. Ajta pu seij aun a'utyavaaca'a tɨ ti'itɨj cɨn ti'ityavaaca'a aɨjna jemi ɨ rey. Ajta aɨn, seij pu tiyaujca'a tɨ aun a'ucatii aujna Capernaum. Ti'icui'icaa aɨjna ɨ yaujra'an. 47 Tɨ'ɨj aɨn a'atɨ ayan raamua'areeri'i tɨ Jesús aun a'arajraa aujna Judea, ajta ari aun a'ará'a u Galileeya, tɨ'ɨqui aɨjna ɨ a'atɨ u á'umej ɨ jemin. Eihua pu rájhuaviiri'i tɨ aɨn Jesús aun á'ume'en aɨjna jemi tɨ ti'icu'i tɨ ij raarujte'en a'ini pu'uri nu'u tɨmua'a mɨ'ɨni. 48 Ayaa pu Jesús tiraata'ixaa, tɨcɨn: ―Caxu a'anaj tya'antzaahuate'esin tɨ pua'a nyacai neyan ti'itɨ tyajamuaataseijrate'en ɨ saj cɨn ava'ajɨ'ɨsivi'iraxɨ'ɨn na'ari ti'itɨ ɨ saj cɨn raamua'aree tɨ Dioj ayan naata'a nyej neyan huarɨni. 49 Ajta aɨn tɨ ti'itɨj cɨn ti'ityavaaca'a ɨ rey jemi, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyavastara'a, pata'aj peyan u á'ume'en nyeetzi jamuan, na'ari cai, aɨ pu hui mɨ'ɨni ɨ niyauj. 50 Ajta Jesús ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Aricu a'u pej e'eche. Pu'uri rujni ɨ a'ayauj. Ajta aɨn a'atɨ, aɨ pu rá'antzaahua a'ij tɨ tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús. Tɨ'ɨqui á'uraa. 51 Tɨ'ɨj ari avejli'i auma'aca aɨjna ɨ a'atɨ, aɨ mu ra'antinajchaca'a ɨ maj ravaɨre'e. Ayaa mu tiraata'ixaa tɨ nu'u ari huaruj aɨjna ɨ yaujra'an. 52 Aj pu'i ayan tihua'utaihua'uri'i a'atzaj tɨ pua'a ayan huatyapua'araca'a aɨjna tɨ cɨn pɨstaca'a aɨjna ɨ yaujra'an. Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―A'atzaj pu hui huatyapua'araca'a ɨ tajcai a'atzaj tya'acáará'a ɨ tacuarixpua. 53 Cɨme'en mu'u meyan tiraata'ixaa, aj pu'i raamua'areeri'i aɨjna ɨ ya'upuaara'an tɨ ayan pua'a pɨti'irɨjcaa a'atzaj tɨ pua'a Jesús ayan tiraata'ixaa tɨ nu'u aɨn yaujra'an ari rujni. Aɨj pu cɨn, huataujtuiitze ɨ tavastara'a jemi. Majta aɨme ɨ tyaɨtestyamua'ame'en, aɨ mu majta meyan huarɨj. 54 Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ hua'apua tɨ ayan huapɨ'ɨ ruxe'eve'e tɨ ayan tyu'uruu aɨjna ɨ Jesús aujna a'ahua'a u Galileeya tɨ'ɨj aun huirájraa u Judea.

Juan 5

1 Pu'uri a'atzu a'atéevi'ica matɨ'ɨj tyu'uyé'este aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan. Ajta aɨn Jesús, aun pu a'ujnyéj anna Jerusalén. 2 Aun pu jajmuaa ajna vejli'i ta'aj pueerta a'u mej jetzen a'utyaru'ipi ɨ canya'axɨ. Ayaa pu tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Betesda. Anxɨvi pu a'aportaalijma'acaa a'u mej e'etyujsa'ɨrihua'a eihua tyaɨte ɨ mej tí'icucui'icaa. Seica mu meyan aracúcu'unijma'acaa, majta seica, a'ij pua'a mu huatzúna'icha'a, majta seica cɨyaaxavi'icaa ɨ huáɨɨca. 4 Aɨ mu meyan rachu'eva'acaa tɨ ij a'atɨ ayan ra'utaruurajxɨ'ɨn ɨ jaj, a'ini a'anaj tɨna'a, ayaa pu rɨjcaa saɨj tɨ ute'e ti'ivaɨre'e Dioj tɨ e'eseijre'e. Aɨ pu ava'acáninyéica'a ajna tɨ jajmuaa, tɨ ij aɨn ra'utaruurajxɨ'ɨn. Ajta aɨn a'atɨ tɨ anacai atyajra'ani ɨ jaj tzajta'a, aɨ pu ayan rujni tɨj na'a tɨ cɨn ti'icu'i. 5 Meenti seij aun a'utyavaaca'a tɨ ayan ari a'atee a'achu cumu seité japuan tamuaamuata'a japuan arahueicaj ninye'ira'a tɨ ayan ti'icu'i. 6 Tɨ'ɨj i Jesús ayan raaseij tɨ aun aúuca'atii, ayaa pu raamua'areeri'i tɨ aɨn nu'u a'atɨ ari a'atee tɨ ayan een. Aj pu'i ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni peyan ti'ijxe'eve'e pej huarún? 7 Ajta aɨn tɨ ti'icu'i, ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Nyavastara'a, tɨ'ɨj ayan ra'utaruurajxɨ'ɨn ɨ jaj, capu hui ma'a a'atɨ tɨ naatavaɨre'en nyej ni atyajra'ani ɨ jaj tzajta'a. Ajta, nyatɨ'ɨj nyauj a a'umé'en, saɨj pu hui ca'anacan aun atyeeme nyaj cai inyaa. ―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna tɨ ti'icu'i. 8 Aj pu'i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ajchesi. Anchuaa mɨ a'utaatzi. Pajta hui a'ura'ani. 9 Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a, aj pu'i aɨn a'atɨ huarúj. Ajta yá'uchui ɨ ru'utaatzi. Tɨ'ɨqui á'uraa. Ajta ajna pɨti'irɨjcaa ajna xɨcajra'a mej jetzen rusa'upi tɨ'ɨj huaruj. 10 Ajta aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, ayaa mu tiraata'ixaa maɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan huaruj tɨcɨn: ―Pu'uri hui ajna pɨti'irɨcɨ ɨ xɨcajra'an tyaj jetzen tasa'upi. Ajta ayaa pu te'eyu'usi'i aɨjna jetze ɨ yu'uxari tɨ ayan ti'itaijte'e tɨ nu'u cai a'ij ti'irɨ'ɨri pej peyan raachuisime'en mɨ a'utaatzi ijii. 11 Ajta aɨn tɨ anácɨyaaxaraca'a, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa pu tinaata'ixaa aɨjna tɨ naarujte tɨcɨn yee nyaj nu'u ra'anchueni ɨ nya'utaatzi, nyajta nu'u u a'ura'ani. 12 Aj mu mi meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ataani pueen aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan timuaata'ixaa paj nu'u peyan ra'anchueni, pajta nu'u a'ura'ani? 13 Ajta aɨn ɨ a'atɨ tɨ ayan huarúj, capu a'atzu ramua'atyajcaa a'atɨ tɨ puéenya'a, a'ini aɨjna ɨ Jesús pu'uri a aurutyaca'a hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte ɨ maj maun e'etyujsaɨra'acaa. 14 Tɨ'ɨqui Jesús aun yá'utyau aujna teyujta'a. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ma'acui xaa, papu'uri huaruj. Capej che'e ti'itɨj cɨn a'aturaa ɨ Dioj jemi. Na'ari cai, ayaa pu tyaja'ure'enyejsin tɨ eitze'e pueijtzi muaacɨ'ɨti cai ajmi'i. 15 Aj pu'i á'uraa aɨjna ɨ a'atɨ. Ajta ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan tɨ aɨn Jesús aɨn puéenya'a tɨ ayan raarujte. 16 Majta aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, ayaa mu een cɨn a'ij pua'a raruurajca'a maɨjna ɨ Jesús maɨjna cɨme'e tɨ aɨn ayan rɨjcaa ajna xɨcajra'a mej jetzen rusa'upihua'a. 17 Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame, aɨ pu auj ti'imuare'e ɨ niya'upua. Ayaa nu che'eta nyana'a inyaa ti'imuare'e. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 18 Ayaa mu een cɨn eitze'e meyan ti'ityesa'acaa mej mi raaje'ica maɨjna cɨme'e tɨ nu'u ayan Jesús raataxaahuataca'a tɨ ayan huarɨni a'ij mej ti'ijrɨ'ɨre ajna xɨcajra'an jetze maj rusa'upihua'a. Aɨ pu ajta nu'u ayan ratamua'amua'atya'a ɨ Dioj tɨ nu'u ya'upuaara'an pueen. Aɨj pu nu'u cɨn ayan tyú'ujseijrataca'a tɨ ayan che'eta na'a een tɨj ɨ Dioj. 19 Ayaa pu tyu'utanyúu aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, capu rɨ'ɨri nyej neyan ti'itɨj huáruuren nyasaɨj, i nyaj nyajta tyaata'a jetze airaanye. Ayaa nu che'eta nyana'a ti'iruure a'ij nyaj ti'isise'i tɨ ayan ti'iruure ɨ niya'upua. 20 Ayaa pu ɨ niya'upua nyexe'eve'e inyeetzi i nyaj yaujra'an pueen. Aɨ pu ajta ti'inyeseijrate'e nain a'ij tɨ aɨn ti'iruure. ’Ee xaa nya'u, ayaa pu tinaataseijrate'esin ti'itɨ tɨ eitze'e huapɨ'ɨ ruxe'eve'e cai a'ij nyej nyeri tyu'uruu sej si tyamua'a naa tira'utaseij. 21 Ayaa pu hui niya'upua huá'ajjajpuaxɨ'ɨsin ɨ tyaɨte hua'a tzajta'a ɨ mej meri huacuii. Aɨ pu ajta hua'ata'asin mej mi majtahua'a ruuri mua'ara'ani. Ayaa nu che'eta nyana'a hua'uta'asin a'achu pua'amua aɨme tɨ ayan na'araanajchi nyaj neyan hua'uta'an mej mi majtahua'a ruuri mua'ara'ani. 22 Ajta yeehui aɨn niya'upua, capu a'atɨ á'axɨjte'e silu pu'uri ayan nain cɨn tinyeijca inyeetzi, i nyaj yaujra'an pueen nyej ni naijmi'ica a'uxɨ́jte'en. 23 Ayaa pu een cɨn huarɨj ɨ niya'upua mej mi meyan che'eta mana'a rɨ'ɨ tinaata'an inyeetzi matɨj majta rɨ'ɨ tirata'aca maɨjna ɨ niya'upua. Ajta, aɨn tɨ cai rɨ'ɨ tinaata'aca inyeetzi, i nyaj yaujra'an pueen, aɨ pu ajta cai rɨ'ɨ tiraata'aca ɨ niya'upua tɨ iiyan nyaja'utaityaca'a. 24 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan ranamuaj a'ij nyej ti'ixaj, ajta tɨ ayan ra'ara'astijre'en aɨjna tɨ yan nyaja'utaityaca'a, aɨjna ɨ a'atɨ, ayaa pu ruurican cɨn huatyaturaasin tɨj na'a rusen cɨme'e. Capu a'anaj pueijtzi racɨ'ɨti a'ini aɨ pu ari huiirajraa a'u tɨ ayan tiya'acɨ'ɨtinche'e tɨ huamɨ'ɨni. Aɨ pu ajta ari aun a'utyajrupi a'u tɨ ayan ya'acɨ'ɨti tɨ ruuri a'ara'ani. 25 ’Ayaa nu tzaahuati'ira'a cɨn tyaja'amue'ixaate'e. Ayaa pu tyaja'ure'enyejsin, ee xaa nya'u. Ayaa pu ari tyaja'ure'enye ajna xɨcajra'an tɨ jetzen ayan tihua'acɨ'ɨti aɨme ɨ mej meri huacuii mej mi meyan raanamua a'ij nyej ti'ixa inyaa, i nyaj yaujra'an pueen ɨ Dioj. Majta aɨme ɨ mej meyan ra'ancura'asin a'ij mej ti'ijnamuajran, aɨ mu rusen cɨme'e ruuri mua'aju'un. 26 A'ini rujetze pu ayan rusen cɨn ruuri ɨ Dioj, aɨ pu ayan naata'a inyeetzi i nyaj yaujra'an pueen nyej ni neyan che'eta nyana'a nyejetze rusen cɨn ruuri. 27 Aɨ pu hui ajta naata'a nyej ni nyaɨjna cɨn antinmua'aréera na'ara'ani nyej ni hua'uxɨjte'en ɨ tyaɨte a'ini nyaa nu nyajta tyaata'a jetze airaanye. 28 ’Caxu saɨjna cɨn rɨ'ɨ tiyá'useijra, a'ini aj pu tyaja'ure'enyejsin matɨj mana'a pua'amua ɨ mej meri huacuii, ayaa mu ranamuajran nyatɨ'ɨj hua'utajeeve. 29 Au mu e'itajú'un a'u mej a'ava'anami'ihuajmee. Majta aɨme, ɨ mej rɨ'ɨ titetyujchaɨca'a, aɨ mu e'itajú'un mej mi ruuri mua'ara'ani. Ma majta aɨme ɨ mej a'ij pua'a titetyújchaɨca'a, aɨ mu e'itajú'un nyej ni neyan hua'uxɨjte'en tɨ ij ayan pueijtzi tihua'ucɨ'ɨti. 30 ’Capu rɨ'ɨri nyej neyan ti'itɨ huáruuren nyasaɨj nyana'a, silu ayaa nu che'eta nyana'a hua'axɨjte'e a'ij nyej ti'ijnamua ɨ niya'upua jemi. Ajta, ayaa pu tiraavijte'e a'ij nyej tihua'axɨjte'e a'ini canu neyan rahuauca nyej neyan rɨcɨ a'ij tɨ tina'araanajchi silu ayaa nu rɨcɨ nyej ni neyan rɨ'ɨ tiraata'an aɨjna tɨ yan nyaja'utaityaca'a. 31 Tɨ pua'a nyasaɨj nyana'a neyan tyu'utanxaj, canu neyan tzaahuati'ira'a cɨn nyeyan tyu'utanxajta. 32 ’Ma ajta, saɨj pu ayan tinaatyáxajta inyeetzi, nyajta inyaa, ayaa nu ramua'aree tɨj na'a a'ij tɨ tí'inyaxaj inyeetzi, ayaa pu tzaahuati'ira'a cɨn tí'inyaxaj aɨjna. 33 ’Muan xu seica huataityaca'a ɨ Juan jemi. Aɨ pu ajta tzaahuati'ira'a cɨn tyajamuaata'ixaa inyeetzi cɨme'e. 34 Capu hui ayan ruxe'eve'e tɨ a'atɨ ayan tí'inyaxajta inyeetzi. ’Me nyajta, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e nyaɨjna cɨme'e ɨ Juan tɨ ij Dioj ayan tyajamuatáuuni'i. 35 Ayaa pu a'atzu tyu'utyavaɨ aɨjna ɨ Juan tɨj tatzari tɨ a'ataa, tɨ ajta nain japua huatátzave'ejye'i. Sajta muan, ayaa xu a'atzu huataura'a sej seyan huataujtyamua'ave'en saɨjna cɨme'e saj ra'ancura'a a'ij tɨ aɨn tyu'utaxajtaca'a. 36 ’Ti'itɨ pu eitze'e ruxe'eve'e cai a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Juan. Aɨjna tɨ Dioj ayan cɨn tinyeijca nyej ni neyan nyaɨjna cɨn tya'ara'asten ɨ nyaj nyeri neyan nyaɨjna rɨcɨ, aɨ pu ajta ti'ivaɨre'e sej si seyan raamua'aree tɨ ayan nyaja'utaityaca'a aɨjna ɨ niya'upua. 37 Ajta aɨn ɨ niya'upua tɨ ayan nyaja'utaityaca'a, aɨ pu ajta naatyaxájtaca'a inyeetzi cɨme'e. Muan xu cai a'anaj raanamuajri'i tɨ tyu'uxajtaca'a. Caxu sajta a'anaj a'amuajɨ'ɨsi cɨn raaseij a'ij tɨ een. 38 Caxu sajta ra'ancura'asin a'ij tɨ aɨn tyu'utaxajtaca'a a'ini caxu na'ara'astijre'esin inyeetzi, Dioj tɨ nyaja'utaityaca'a. 39 ’Muan xu aujca'anyaacan cɨn tyu'ujmua'ate saɨjna jetze ɨ yu'uxari a'ini ayaa pu tyajamua'amitejte'e sej saɨjna jetze yau'eitaa xa'aju'un a'ij sej ye'i huarɨni sej si rusen cɨn ruuri xa'ara'ani. Ai pu hui aɨn pueen ɨ yu'uxari tɨ jetzen te'eyu'usi'i a'ij mej tyu'utaxajtaca'a inyeetzi cɨme'en. 40 ’Ma sajta muan, caxu á'ujca'anye sej seyan na'ara'astijre'en inyeetzi nyej ni amuaata'an sej si rusen cɨn ruuri xa'ara'ani. 41 ’Capu nye jetze ruxe'eve'e tɨ pua'a tevi ayan rɨ'ɨ tinaata'an. 42 Ma sajta muan saɨque xu ti'imua'atze. Nyaa nu neyan ramua'aree saj cai hui raxe'eve'e ɨ Dioj ɨ a'amua tzajta'a. 43 Ayaa nu een cɨn ava'acaanye niya'upua jetze ma'acan. Ma sajta muan, caxu na'ancure'evi'itɨ. Aru tɨ pua'a a'atɨ runyuucajtze'en cɨn mu a'uve'eme'en, muan xu xaa ra'ancure'evi'itɨ saɨjna. 44 ’¿A'ini ti'irɨ'ɨri saj tzaahuati'ira'a cɨn tya'antzaahuate'en tɨ pua'a seyan rɨ'ɨ tyu'utaura'an rujɨɨmua'a sana'a, sajta cai ti'ityesa'a saj raahuauni tɨ Dioj rɨ'ɨ tyajamuaata'an? Capu xaa nya'u a'ij ti'irɨ'ɨri. 45 Caxu seyan muan ti'imua'atza nyaj tyaja'amuaxajtzi'iran ɨ niya'upua jemi. Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ tyaja'amuaxajtzi'iran aɨjna ɨ Moisés tyaacan, ɨ sej seyan rachu'eve'e tɨ aɨn a'amuajapua nyuuni. 46 ’Tɨ pua'a seyan tya'atzaahuatya'a saɨjna jemi ɨ Moisés, ayaa xu sajta na'antzaahuate'enche'e inyeetzi saɨjna cɨme'e tɨ aɨn ayan nyeetzi cɨme'en ra'utéyu'uxaca'a. 47 ¿A'ini sej si cai ra'atzaahuate'e a'ij tɨ aɨn tira'utyeyu'uxaca'a?, ¿a'ini ti'irɨ'ɨri sej seyan rá'antzaahuate'en a'ij nyej inyaa tyajamuaata'ixaate'esin? Capu xaa nya'u a'ij ti'irɨ'ɨri. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús.

Juan 6

1 A'atzu a'ateevi'i, tɨ'ɨqui Jesús aun u jetze pujme'en antaraa ɨ jaj japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Galileeya. Ayaa pu ajta tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Tiberias. 2 Eihua mu tyaɨte a'ucɨj jamuan a'ini mu'uri raaseij maɨjna tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e tɨ ayan tihua'uhuaa aɨme ɨ mej tí'icucui'icaa. 3 Aj pu'i Jesús anna a'ujnyéj jɨri japua. An pu a'utayeijxɨ, majta aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. 4 Pu'uri vejli'itaca ajna xɨcajra'an mej jetzen ti'iyestyahua'a maɨjna cɨme'e tɨ Dioj hue'irajtuaa aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acantaca'a. 5 Tɨ'ɨqui Jesús ayan huanyéerajraa. Tɨ'ɨj i hua'useij maj a'ava'aju'uncaa ɨ tyaɨte. Aj pu'i Jesús aɨn Felipe ayan tyu'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'uni tyeya'ananan ɨ pan ɨ maj racua'ani aɨme ɨ tyaɨte? 6 Pu'uri ramua'areeraca'a ɨ Jesús a'ij tɨ rɨni. Ma ajta, ayaa pu een cɨn raataihua'uri'i ɨ Felipe tɨ ij ayan raaseij a'ij tɨ rɨni. 7 Felipe pu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Tɨ pua'a teyan ti'ituava'a a'achu maj ramue'itɨjca arahueica maxcɨra'i cɨme'e, capu aɨ na'a cɨ'ɨpe tyej ti pan huananan tej ti naijmi'ica tyu'umín. 8 Aj pu'i seij tɨ jamuan á'ucha'acanya'a, aɨjna ɨ Andrés tɨ juutzajra'an pueen ɨ Simón, aɨ pu ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Yaa pu pa'arɨ'ɨ huatyejvee. Anxɨvica pu hui pan ticha'ɨ, ajta hua'apuaca ɨ hue'ité. Ma ajta, capu a'atzu cɨ'ɨpe mej mi naimi'i tyu'ucua'ani. 10 Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sata'aj hua'utaijte'en ɨ tyaɨte maj a'ujrá'asixɨ'ɨn. Ayaa pu een cɨn ayan raataxajtaca'a a'ini eihua pu hua'ɨxaata'acaa aujna. Majta aɨme ɨ tyetyaca, au mu a'uráasajraa. Ayaa mu ara'asijma'a a'achu cumu anxɨj vi'ira'a meyee majta meyee. 11 Aj pu'i Jesús ra'ancuraɨ'ɨpɨ'ɨ ɨ pan. Ajta rɨ'ɨ tiraatataujtzi'ire ɨ Dioj jemi. Ajta hua'uraɨ'ɨpɨ'ɨ aɨme ɨ mej a'ucaitɨma'acaa a'achu tɨ seij raxe'eva'acaa. Ayaa pu che'eta na'a hua'uraɨ'ɨpɨ'ɨ ɨ hue'ite. 12 Matɨ'ɨj ruxaahua tyu'ucuaa, ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a tɨcɨn: ―Sata'aj raaraɨ'ɨpɨ'ɨn ɨ tɨ ava'aturaa. Che'e cai ti'itɨ a'uvaɨ'ɨtzɨ'ɨn. 13 Matɨ'ɨj mi raaraɨ'ɨpɨ. Ayaa mu tya'ava'ɨstya'axɨ ɨ sicɨri jetze aɨjna ɨ pan tɨ ava'aturaa mej tyu'ucuaa. 14 Majta aɨme ɨ tyaɨte, matɨ'ɨj meyan raaseij maɨjna ɨ Jesús tɨ ayan huarɨj, ayaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Ayej xaa nya'u ti'ayajna, amɨ pu hui aɨn pueen aɨjna tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a, tɨ ayan ya nu'u uve'enyejsin iiyan chaanaca japua. 15 Ajta aɨn Jesús, ayaa pu rú'umua'areeracaa ɨ rutzajta'a mej meyan raaxa'apɨ'ɨntare maj e'ire'enyejsin mej mi ca'anyejri cɨn tiraijcate'en tɨ aɨn te'entyarute ɨ rey cɨme'e. Aɨj pu cɨn, ayan ajtáraa. Au pu jɨri japua a'ujnyéj rusaɨj. 16 Tɨ'ɨj huara'acáanajma'aca, au mu a'ucáanye a'utɨ a'avastɨmee ɨ jaj aɨme ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a. 17 Au mu baarcu jetze atyaacɨ. Matɨ'ɨj mi antacɨj u jetze pujme'en u Capernaum. Pu'uri huará'atɨca'arijma'a. Ajta aɨn Jesús, capu ma'ahua'acaa. 18 Ca'anin pu cɨn hua'aacaca'a. Ajta pu'uri a'ujruurajca'a ɨ jaj. 19 Matɨ'ɨj auju'uncaa a'achu anxɨ, o arájsevi kiloometro, matɨ'ɨj mi raaseij tɨ e'eve'ema'acaa aɨjna ɨ Jesús. Jaj japua pu huama'acaa. Eecan mu tyu'utatzɨn. 20 Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Nyaa nu aɨn pueen. Caxu ti'itzɨɨnya'a. 21 Matɨ'ɨj mi meyan huatyaujca'ane mej mi meyan ra'atyajtuaani ɨ baarcu jetze. Camu a'achu a'ateevi'i maun a'utanye ajna a'u maj á'uju'uncaa. 22 Majta aɨme ɨ tyaɨte ɨ maj aun u jetze pujme'en e'etyujsaɨ ɨ Jesús jemi, aɨ mu aun a'utyajturaa. Yaa ruijmua'a yee, ayaa pu tihua'amityejtya'acaa tɨ saɨj na'a a'acáva'acaa ɨ baarcu, ajta tɨ aɨn Jesús cai aɨjna jetze atyajraa hua'a jamuan ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, silu rujɨɨmua'a mu'u antacɨj. 23 Matɨ'ɨj mi seica maun újhuiixɨ ɨ baarcu ajna vejli'i a'u maj tyaja'ucuaa ɨ tyaɨte tɨ'ɨj Jesús rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj. Au pu e'ema'acan ɨ baarcu, chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Tiberias. 24 Matɨ'ɨj mi aɨme tyaɨte meyan raamua'areeri'i tɨ nu'u cai ajta aun a'ucatii u Tiberias aɨjna ɨ Jesús, majta aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Matɨ'ɨj mi maɨjna jetze u huatyaacɨjxɨ aɨjna jetze ɨ baarcu tɨ ti'imui'i. Seica mu atyaacɨjxɨ seij jetze, majtahua'a ɨ seica, seij jetze mu mijta atyaacɨ, mej mi maun a'atanyén u Capernaum, mej mi maun raahuauni maɨjna ɨ Jesús. 25 Matɨ'ɨj ráatyau maujna u jetze pujme'en a'alaguun jetze, aj mu mi meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Rabí, ¿a'anajni ya para'a peyujna? 26 Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e. Caxu saɨjna cɨn nyahuauhuau saɨjna cɨn saj tyu'useij a'ij nyej huarɨj ɨ saj cɨn ava'ujjɨ'ɨsivi'iraxɨ'ɨn silu ayaa xu een cɨn nyahuauhuau saɨjna cɨme'e saj raacuaa saɨjna ɨ pan, sajta saj tyamua'a naa tityáaju'uxai. 27 Caxu seyan sana'a tyu'umuare'en sej si saɨjna huamué'itɨn ɨ cue'ira tɨ a'uvaɨjtzi silu sata'aj seyan tyu'umuare'en sej si saɨjna huamué'itɨn ɨ saj cɨn huataujvaɨre'en tɨj na'a rusen cɨme'e. Nyajta inyaa, i nyaj nyajta tyaata'a jetze e'irannyejte, nyaa nu nyaɨjna amuaata'asin a'ini aɨn Dioj tɨ niya'upua pueen, aɨ pu aɨjna cɨn tinyeijca. 28 Matɨ'ɨj mi meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ti'itajni hui ruxe'eve'e tej teyan tyaɨjna cɨn huarɨni a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj? 29 Jesús pu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Ayaa pu ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj saj seyan na'antzaahuate'en inyeetzi tɨ Dioj nyaja'utaityaca'a. 30 Matɨ'ɨj mi meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ti'itajni cɨn peyan rɨcɨ tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e tyej ti teyan raaseij, tyej ti tyaɨjna cɨn mua'antzaahuate'en? ¿A'ini pej pi peyan rɨcɨ? 31 Tavaujsimua'acɨ'ɨ mu meyan raacuaa maɨjna tɨ jee maná pueen maujna a'u tɨ cai e'eti'itɨjcaa. Ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Aɨ pu nu'u hua'uta'a maj maɨjna huacua'ani ɨ cue'ira tɨ nu'u ute'e e'ema'acan.” 32 Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e tɨ cai aɨn pueen ɨ Moisés tyaacan tɨ ayan hua'uta'a aɨme a'amuaya'upuacɨ'ɨstyamua'a maj raacua'ani ɨ cue'ira tɨ ute'e e'ema'acan. Capu xaa nya'u, silu niya'upua pu ayan amuaata'asin sej si huataujvaɨre'en saɨjna cɨme'e ɨ cue'ira tɨ tzaahuati'ira'a cɨn ute'e e'ema'acan. 33 A'ini nyaa nu aɨn pueen ɨ cue'ira tɨ Dioj jemi e'ema'acan, nyeetzi pu jemi ajta e'ema'acan. Nyaa nu ute'e e'icaanye nyej ni hua'uta'an maj ruuri mua'ara'ani tɨj na'a rusen cɨme'e matɨj mana'a pua'amua yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua. 34 Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tavastara'a, pata'aj peyan taata'an paɨjna ɨ cue'ira tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame. 35 Aj pu'i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Nyaa nu aɨn pueen ɨ tɨ jetzen e'ema'acan ɨ cue'ira ɨ maj cɨn huataujvaɨre'en mej mi ruuri mua'ara'ani tɨj na'a rusen cɨme'e. A'atɨ tɨ na'a tɨ nyeetzi jemi ve'ere'enyen, capu a'anaj i'icuata a'ame. Ajta, a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan na'ara'astijre'en inyeetzi, capu ajta a'anaj huata'imɨ, silu Dioj pu rusen cɨn raata'asin. 36 ’Nyajta inyaa, ayaa nu neri tyajamuaata'ixaa saj seri nyeseij inyeetzi. Ma sajta muan, caxu tya'atzaahuate'e. 37 Matɨj mana'a pua'amua ɨ tɨ Dioj naatatuire'esin, aɨme mu ve'ere'enyejsin inyeetzi jemi. Ajta tɨ pua'a a'atɨ ayan nyeetzi jemi ve'ere'enyen, canu a'anaj raara'iti. 38 ’Canu nyaɨjna cɨn mu a'uve'eme nyej ni neyan huarɨni a'ij nyaj nyasaɨj nyana'a ti'ijxe'eve'e silu nyej ni neyan huarɨni a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e aɨjna tɨ yan nyaja'utaityaca'a. 39 Ajta, ayaa pu ti'ijxe'eve'e aɨjna tɨ yan nyaja'utaityaca'a tɨ cai seij a'uveti aɨme ɨ mej ve'ere'enye inyeetzi jemi silu nyej ni naijmi'ica japua huanyuuni ajna xɨcajra'an tɨ jetzen nain cɨn te'entipua'ari. 40 ’Ee xaa nya'u, ayaa pu ti'ijxe'eve'e ɨ niya'upua tɨ ayan tiraacɨ'ɨti tɨ ruurican cɨn huatyaturan tɨj na'a rusen cɨme'e a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan tira'amitejte'e a'atɨ nyaj pɨrɨcɨ, ajta ayan na'astijra'a inyeetzi. Nyajta inyaa, ayaa nu ra'ajjájsin huá'a tzajta'a ɨ mej meri huacuii ajna xɨcajra'an tɨ jetzen nain cɨn te'entipua'ari. 41 Majta aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, matɨ'ɨj mi autyajhuii maj runyuuste'e rujɨɨmua'a maɨjna cɨme'e tɨ Jesús ayan tyu'utaxajtaca'a tɨ nu'u aɨn pueen ɨ cue'ira tɨ ute'e e'icaanye. 42 Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―¿Ni cai aɨn pueen ɨ Jesús tɨ ajta yaujra'an pueen aɨjna ɨ José? ¿Ni qui tyacai hua'amuajte ɨ taatajra'an, ajta ɨ naanajra'an? A'ini tijta nya'u. Aɨj pu cɨn, ¿a'ini ti'irɨ'ɨri tɨ aɨn ayan ti'ixajta tɨ nu'u ute'e e'icaanye? 43 Aj pu'i Jesús ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Caxu hui seyan che'e runyuustya'a. 44 Capu rɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan ve'ere'enyen inyeetzi jemi tɨ pua'a cai Dioj anacai ca'anijra'a raata'an tɨ ij ayan huarɨni. Nyajta nu neyan ra'ajjájsin hua'a tzajta'a ɨ mej meri huacuii ajna xɨcajra'a tɨ jetzen nain cɨn te'entipua'ari. 45 ’Ayaa mu tira'uyu'uxaca'a aɨme ɨ mej ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan tɨcɨn: “Dioj pu nu'u ayan tihua'amua'aten naijmi'ica.” A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan ranamua ɨ rutzajta'a a'ij tɨ ti'ixa ɨ niya'upua, ajta tɨ ayan raaruuren a'ij tɨ aɨn ti'ijxe'eve'e, aɨ pu ayan ve'ere'enyejsin inyeetzi jemi. 46 ’Capu ayan huataujmua'a tɨ a'atɨ ari raaseij aɨjna ɨ niya'upua silu inyaa, i nyaj nyaun a'uve'eme a'u tɨ aɨn e'eseijre'e, nyaa nu neri raaseij ɨ niya'upua. 47 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e tɨ a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan tya'antzaahuate'en a'ij nyej ti'ixa, aɨ pu ruurican cɨn huatyaturaasin tɨj na'a rusen cɨme'e. 48 Nyaa nu nyaɨn pueen ɨ cue'ira tɨ jetzen e'iraninyei ɨ maj cɨn ruuri mua'ara'ani tɨj na'a rusen cɨme'e. 49 ’A'amuahuaacɨxa'astyamua'acɨ'ɨ meyan raacuaa maɨjna ɨ maná aujna a'ahua'a a'u tɨ cai e'eti'itɨjcaa. Majta e'eyan mu huacuii. 50 Ma ajta, ya pu seijre'e aɨjna ɨ cue'ira tɨ ute'e e'icaanye. Tɨ pua'a a'atɨ ayan raacua'ani aɨjna, capu a'anaj mɨ'ɨni. 51 Nyaa nu nyaɨn pueen aɨjna ɨ cue'ira tɨ ute'e e'icaanye, tɨ jetzen a'iráninyei ɨ maj cɨn ruuri mua'ara'ani. Tɨ pua'a a'atɨ ayan raacua'ani aɨjna ɨ cue'ira, aɨ pu ruurican cɨn huatyaturaasin tɨj na'a rusen cɨme'e. Ajta, aɨjna ɨ cue'ira, ai pu aɨn pueen ɨ nyaj ratyáhue'ira'a, ɨ nyaj nyajta ratámuaɨ'ɨvajta hua'a jetze ma'acan matɨj mana'a maj yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua mej mi ruuri mua'ara'ani tɨj na'a rusen cɨme'e. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 52 Majta aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, ca'anin mu cɨn autyajhuii mej tihuaurixaate'en. Meyan tɨcɨn: ―¿A'ini ti'irɨ'ɨri tɨ aɨn a'atɨ ayan nu'u ruhue'ira'a taamin? 53 Aj pu i Jesús, ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu tyajamuaata'ixaate'esin. Tɨ pua'a sacai raacua'ani i nyahue'ira'a, i nyaj nyajta tyaata'a jetze e'irannyejte, ajta tɨ pua'a sacai raaye'en i nyaxuure'e, caxu rusen cɨn ruuri xa'aju'un. 54 A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan raacua'ani i nyahue'ira'a, ajta ayan raaye'en i nyaxuure'e, aɨ pu ayan ruurican cɨn huatyaturaasin tɨj na'a rusen cɨme'e. Nyajta nu neyan ra'ajjájsin ajna xɨcajra'an tɨ jetzen nain cɨn te'entipua'ari. 55 ’Ayej ti'ayajna xaa nya'u. Aɨ pu nyahue'ira'a, aɨn pueen ɨ tɨ cue'ira jetzen e'iraninyei ɨ maj tzaahuati'ira'a cɨn ruuri mua'ara'ani ɨ Dioj jemi. Ajta aijna, ai pu xaa nya'u aɨn pueen ɨ jaj ɨ maj tzaahuati'ira'a cɨn iraaye'en mej mi cai che'e ruxaamɨstya'a ɨ Dioj jemi. 56 A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan raacua'ani i nyahue'ira'a, ajta tɨ ayan raaye'en i nyaxuure'e, aɨ pu huatyaturaasin inyeetzi jemi. Nyajta nu neyan che'eta nyana'a huatyaturaasin ɨ jemin. 57 ’Aɨ pu ayanna nyaja'utaityaca'a ɨ niya'upua tɨ i'iruuri. Nyajta nu nyaɨjna jetze aranca'anye nyej ni ruuri na'ara'ani ɨ niya'upua jemi. Ajta aɨn ɨ a'atɨ tɨ ayan ti'icua'aca inyeetzi jemi, aɨ pu ayen che'eta na'a nyeetzi jetze araujca'anye tɨ ij aɨn ruuri a'ara'ani ɨ Dioj jemi. 58 Ai pu aɨn pueen ɨ cue'ira tɨ ute'e e'icaanye. Tahuaacɨxa'astyamua'acɨ'ɨ mu meyan raacuaa maɨjna ɨ maná. Majta huacuii. Ma ajta, aɨn tɨ ayan racua'aca aɨjna ɨ cue'ira tɨ nyeetzi jetze e'iraninyei, aɨ pu ruurican cɨn huatyaturaasin tɨj na'a rusen cɨme'e. 59 Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús tɨ'ɨj aun tihuá'amua'atyajcaa a'u maj e'etyujsa'ɨrihua'a aujna u Capernaúm. 60 Matɨ'ɨj maɨjna huanamuajri'i, ayaa mu mui'itɨ tyu'utaxajtaca'a aɨme ɨ mej jamuan á'ujhua'anya'a tɨcɨn: ―A'ij pu pua'a taata'a tɨ ayan ti'ixa. Eecan pu hui muare'eri tyej teyan yau'eitaa ta'ara'ani. 61 Ajta aɨn Jesús, ayaa pu rú'umua'areeracaa mej meyan runyuustya'acaa. Aj pu'i ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni a'ij pua'a amuaata'a nyej neyan tyajamuaata'ixaa? 62 Ari tɨ pua'a seyan naaseij inyeetzi, i nyaj tyaata'a jetze e'irannyejte, nyej ni aun a'ujnyén utya'ɨmɨ a'u nyaj anacai á'ucatii. 63 Aɨjna jetze ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu jetzen e'iraninyei ɨ saj cɨn ruuri xa'ara'ani. Ma ajta, capu aɨjna cɨn ti'ivaɨre'e aɨjna tɨ jetzen e'iraninyei ɨ saj ratyáhue'ira'a. Capu a'atzu xaa nya'u. Ma ajta, aɨjna ɨ nyuucari ɨ nyej neyan tyaja'amue'ixaate'e, aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu ca'anijra'a naata'a nyej neyan tyu'utaxaj. Ajta, aɨj pu jetze e'iraninyei ɨ saj cɨn ruuri xa'ara'ani. 64 Ma sajta muan, mui'itɨ xu cai tya'atzaahuate'e. Ayaa pu tihua'uta'ixaa a'ini tɨj na'a jajcua ɨmɨ tɨ yu e'ire'enye, aɨ pu rú'umua'areeracaa a'atɨ tɨ pɨrɨcɨ tɨ cai ra'atzaahuatya'acaa, ajta a'atɨ tɨ pueen tɨ Jesús cɨme'en tyu'utatuiire'esin. 65 Ajta, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu een cɨn tyajamuaata'ixaa tɨ cai rɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan huataujtuiire'en inyeetzi jemi tɨ pua'a cai Dioj anacai ca'anijra'a raata'an tɨ ayan huarɨni. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 66 Ajna'ɨmɨ mui'itɨ mu meyan tityaacáujxaahuataca'a mej mi cai che'e jamuan á'ujhua'anye'en. 67 Aj pu'i Jesús ayan tihua'utaihua'uri'i aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase tɨcɨn: ―Ari muaan, ¿ni sajta seri ajtácɨɨnicu inyeetzi jemi? 68 Ajta aɨn ɨ Simón, tɨ ajta i'i Pedro, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyavastara'a, ¿a'atajni maa jemin tyá'uju'un? Mueetzi pu'u jemi seijre'e ɨ nyuucari ɨ tyaj cɨn ruuri ta'ara'ani, tɨj na'a rusen cɨme'e. 69 Ayaa tu hui ra'atzaahuate'e, tyajta teyan ramua'aree paj paɨn pueen i paj Dioj jemi e'icaanye, tɨ Dioj ajta muaja'utyatuaasin ɨ ru'ɨrɨɨta'a. 70 Aj pu'i Jesús ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―¿Ni qui nyacai neyan amua'antihuau muejmi mɨ saj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase? A'ini nijta nya'u. Ma ajta, seij tɨ muejmi jetze ajtyama'acan, tiyaaru'u pu jetzen seijre'e. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 71 Aɨjna tɨ nu'u tiyaaru'u jetzen seijre'e, aɨ pu ayan huatamua'a ɨ Judás. Aɨ pu yaujra'an puéenya'a aɨjna ɨ Simón tɨ ayan te'entimu'utaca tɨcɨn Iscariote. Ajta aɨn Judás, hua'a jetze pu ajtyama'acantaca'a ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. Aɨ pu aɨn pueen tɨ ayan tyu'utatuiire'esin aɨjna cɨme'en ɨ Jesús.

Juan 7

1 Tɨj na'a ajna'ɨmɨ, au pu a'utyajturaa ɨ Jesús aujna u Galileeya. Capu che'e aun á'ucha'acanya'a u Judea a'ini aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acantaca'a ɨ mej aun e'echajca'a, ayaa mu raxe'eva'acaa maj raaje'ica. 2 Pu'uri ajta vejli'itaca ajna matɨ'ɨj meyan ti'iyestyahua'a maɨjna cɨme'e maj ava'ɨnaamua'asin, ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. 3 Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa ɨ ihuaamua'ame'en ɨ Jesús tɨcɨn: ―Pata'aj hui peyan huiirajra'ani peyujna pej paun a'ura'ani aujna u Judea, mej mi aɨme ɨ maj mueetzi jamuan á'ujhua'an meyan raaseij a'ij paj rɨcɨ paɨjna cɨme'e tɨ hui huapɨ'ɨ ruxe'eve'e, ɨ maj cɨn ava'ujjɨ'ɨsivi'iraxɨ'ɨsin. 4 Tɨ pua'a hui a'atɨ ayan raxe'eve'e mej mi me eijre'e meyan raamua'ati, capu ayan aviitzi cɨn ti'imuare'e. A'ini ayaa paj hui rɨcɨ paɨjna cɨme'e tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e, naa pu xa'apɨ'ɨn pej peyan a eijre'e huata'aseijrata hua'a jemi, matɨj mana'a pua'amua maj yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua. ―Ayaa mu tiraata'ixaa. 5 Majta aɨme ɨ maj ihuaamua'ame'en pueenya'a, camu majta rá'antzaahua maɨjna ɨ Jesús. 6 Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Capuu xɨ ajna tyaja'ure'enye tɨ huaxa'apɨ'ɨn inyeetzi jemi nyej ni nyaun a'utanyen. Aru muejmi jemi, a'anaj tɨ na'a pu ayan i'ixa'apɨ'ɨn. 7 Capu hui a'atzu rɨ'ɨri mej amuajchaɨra'a ɨ maj yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua. Ma majta xaa inyeetzi menyéjchaɨre'e maɨjna cɨme'e nyaj cai neyan a'ij pua'a tihua'axajta mej meyan a'ij pua'a titetyújchaɨ. 8 Sata'aj saun a'ujnyén anna a'u maj tyejé'eyeste. Caxɨɨ nu a'uma'a na'ame inyaa nyej ni nyaun ijii tyaja'uva'amua'ariive'en a'ini capu xɨ ayan tyaja'ure'enye tɨ ari huaxa'apɨ'ɨn. 9 Tɨ'ɨj ayan tihua'uta'ixaa, aj pu'i aun a'utyajturaa aujna u Galileeya. 10 Ma ajta aɨn, ayaa pu huarɨj. Matɨ'ɨj a'ucɨj ɨ ihuaamua'ame'en mej mi maun tyajá'uyesten, aɨ pu ajta u á'umej. Capu ruseiirata u á'umej, silu aviitzi pu'u cɨn u á'umej. 11 Majta maɨn ɨ mej maun tyeje'eyestyahua'a, aɨ mu rá'ixe'eri'iraca'a maɨjna ɨ Jesús. Meyan ti'ixaata tɨcɨn: ―¿A'uni a'ij een aɨjna ɨ a'atɨ? 12 Eihua mu a'ij pua'a tí'ixajtacaa aɨjna cɨme'e ɨ Jesús hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte ɨ maj maun e'etyujsaɨra'acaa. Seica mu meyan tí'ixajtacaa tɨcɨn: “Rɨ'ɨ pu ti'itevi.” Majta seica meyan tí'ixajtacaa tɨcɨn: “Capu a'atzu. Aɨ pu hui hua'acuanamua ɨ tyaɨte.” 13 Majta, capu a'atɨ ayan á'ujca'anyajca'a tɨ ayan ruseiirata tyu'utaxajta aɨjna cɨme'e ɨ Jesús a'ini mahua'atzɨɨnya'acaa aɨme ɨ mej ti'itɨj cɨn antyujmua'areeraca'a aɨme jemi ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. 14 Matɨ'ɨj meri e'ita'a ujú'uncaa ɨ maj ti'iyestyahua'a, aj pu'i Jesús aun a'utyajrupi teyujta'a. Tɨ'ɨqui autyejche tɨ tihua'amua'aten ɨ tyaɨte. 15 Eecan mu rɨ'ɨ tira'utaseij aɨme ɨ mej maun ti'ijta teyujta'a. Ayaa mu tyu'urixaatya'acaa tɨcɨn: ―¿A'ini ti'irɨ'ɨri tɨ aɨn cai a'anaj ti'ihuaujmua'ate, aɨ pu raayɨ'ɨtɨ tɨ ayan tihua'umua'aten? 16 Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Canu a'ij tirajtyau nyasaɨj a'ij nyej tihua'amua'aten silu aɨ pu ayan tinaata'a aɨjna tɨ ya nyaja'utaityaca'a. 17 Tɨ pua'a hui a'atɨ ayan á'ujca'anye tɨ ayan huarɨni a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj, aɨ pu xaa ayan ramua'areeran tɨ pua'a Dioj ayan naata'a nyej neyan ti'imua'ata ca'ɨn nyasaɨj nyana'a a'ij tirajtyau. 18 Aɨjna tɨ ayan ti'ixaxa'a a'ij tɨ aɨn na'a tirajtyau rusaɨj, ayaa pu een cɨn ayan rɨcɨ tɨ ij rɨ'ɨ tyu'utaura'an rusaɨj. Me nyajta inyaa, ayaa nu nyaɨjna cɨn ti'imuare'e nyej ni neyan rɨ'ɨ tiraata'an nyaɨjna tɨ yan nyaja'utaityaca'a. Tɨ pua'a hui a'atɨ ayan á'ujca'anye tɨ ayan huarɨni a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj, aɨ pu xaa ayan ramua'areeran tɨ pua'a Dioj ayan tinaata'a nyej neyan ti'imua'ata ca'ɨn nyasaɨj nyana'a a'ij tirajtyau. 19 ’¿Ni cai aɨn Moisés tyaacan ayan amuaatyajtuaa aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta? Aa ni'ijta nya'u. Ma sajta muan, capu a'atɨ tɨ muejmi jetze ajtyama'acan ayan aráurasten a'ij tɨ aɨn nyuucari ti'ixa. ¿A'ini een cɨme'e seyan ti'ijxe'eve'e saj naaje'ica? 20 Majta aɨme ɨ maj maun ajtyáxɨɨraca'a, ayaa mu tityaatanyú tɨcɨn: ―Tiyaaru'u pu mueetzi tzajta'a seijre'e. ¿A'ataani hui ayan ti'ijxe'eve'e tɨ'ij muaaje'ica? 21 Aj pu'i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Seij nu'u cɨn neyan huarɨj tɨ ayan huapɨ'ɨ ruxé'eva'acaa. Ajta aɨn amuaatyejtyau naijmi'ica. Eecan xu ava'ujjɨ'ɨsivi'iraxɨ. 22 Ma sajta muan, ayaa xu ti'ijrɨ'ɨre saɨjna cɨme'e tɨ Moisés tyaacan ayan amuaataij saj nu'u ra'antisijchixɨ'ɨn ɨ naviira'an. Ee xaa, capu Moisés tyaacan jetze huanyej, silu Dioj pu ayan raatyajtuaa aɨme jemi ɨ á'amuaya'upuacɨ'ɨstyamua'a. Aɨj xu cɨn seyan ra'antisi'iche ɨ naviira'an ɨ unyaaca'i tɨ tyaata'a sajna xɨcajra'an saj jetzen rusa'upi. 23 Ayaa xu een cɨn ti'ijrɨ'ɨre sej si cai autya'ɨtzen saɨjna jemi ɨ nyuucari tɨ Moisés tyaacan raatyajtuaa. Tɨ pua'a ayan een, a'ini een cɨn sij nínyu'ucacu inyeetzi jemi saɨjna cɨme'e nyej neyan nain cɨn raarujte seij ɨ a'atɨ nyajna xɨcajra'a saj jetzen rusa'upi. 24 Xaatapuá'ajta sej seyan tihua'axɨjte'e a'ij tɨ tyajamua'amitejte'e. Ma sajta muan, ayaa xu huarɨni sej si seyan tihua'uxɨjte'en a'ij tɨ tiraavijte'e tzaahuati'ira'a cɨme'e. 25 Cɨme'en pu'u ayan tiraataxajtaca'a, aj mu mi seica meyan autyajhuii mej ti'ihuáurihua'u. Meyan tɨcɨn: ―¿Ni cai aɨn pueen ɨ maj meyan cɨme'en ti'ityese'e maj raaje'ica? 26 Yaa pu hui eijre'e huatyavaa tihue'ixaate'e. Ma majta, camu a'ij ti'ijee. ¿Ni qui meri meyan raamuá'a tɨcɨn: “Ai pu aɨn pueen ɨ Cɨriistu'u”? 27 Me tyajta ityan, tyan tu hui ramua'aree a'u tɨ e'ema'acan tyaɨjta ɨ a'atɨ. Ma ajta aɨn ɨ Cɨriistu'u, tɨ'ɨj aɨn ya uvé'enyen, capu a'atɨ ramua'areeran a'u tɨ e'ema'acan aɨjna. ―Ayaa mu tí'ixajtacaa. 28 Ajta aɨn Jesús, auche'e pu tihua'amua'atyajcaa u teyujta'a. Aj pu'i ayan ca'anin cɨn tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Ee xaa nya'u, ayaa pu hui ti'ayajna saj nyamua'ate, sajta seyan ramua'aree a'u nyaj e'ema'acan. Canu nyasaɨj nyana'a ya va'acaanye silu tɨ ya nyaja'utaityaca'a, aɨ pu nain cɨn ayan ti'ijrɨ'ɨre. Capu ti'ihue'itzi ɨ jemin. Ma sajta muan, caxu ramua'ate a'ini caxu ra'astijre'e. 29 Me nyajta inyaa, nyaa nu xaa ramua'ate a'ini au nu e'ema'acan ɨ jemin. Aɨ pu hui ajta yan nyaja'utaityaca'a. 30 Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a, aj mu mi meyan tyu'utatése maj raatyeevi'i. Ma ajta, capu a'atɨ ayan raatyeevi'i a'ini capuu xɨ ajna tyaja'ure'enye ajna tɨ jetzen huaxa'apɨ'ɨntari'ihuaca'a tɨ ayan huamɨ'ɨni. 31 Majta aɨme ɨ mej jemin e'etyujsaɨ, mui'itɨ mu meyan rá'antzaahua. Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Tɨ'ɨj ya uvé'enyen aɨjna ɨ Cɨriistu'u Dioj tɨ ra'antihuau, ¿ni qui eitze'e ayan aɨjna cɨn rɨni tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e cai amɨjna mɨ a'atɨ? 32 Majta aɨme ɨ fariseos, ayaa mu tyu'unamuajri'i aɨme ɨ tyaɨte mej meyan xahuaani'i mu cɨn tyu'urixaate'e. Matɨ'ɨj mi aɨme ɨ mej ti'ijta u teyujta'a, majta aɨme ɨ fariseos, aɨ mu seica huataityaca'a aɨme ɨ maj maun tí'icha'ɨ mej mi raatyeevi'in. 33 Aj pu'i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Canu che'e a'ateeren muejmi jemi a'ini pu'uri vejli'i nyej ni nyaun a'ujnyén nyaɨjna jemi tɨ yan nyaja'utaityaca'a. 34 Muan xu nyahuauni, aru caxu me'e nyeje'etyauni. Ajta, capu rɨ'ɨrista a'ame saj saun a'ujnyén a'u nyaj a'ij eenya'a na'ame. 35 Majta aɨme ɨ mej maun ti'ijta teyujta'a, ayaa mu tyu'urihua'uraca'a tɨcɨn: ―¿A'uqui hui a'uméj a'u tɨ cai rɨ'ɨri tyej teyan yá'utyauni? ¿Ni qui aun seij chuejra'a japua a'uméj hua'a jemi ɨ tyaɨte ɨ maj a'ucɨ́jxɨ hua'a tzajta'a aɨme ɨ maj Grecia e'ema'acan? ¿Ni qui hui ajta ayan tihua'amua'aten aɨme ɨ mej Grecia e'ema'acan? 36 ¿A'iqui huataujmua'a aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨn tyaj nu'u rahuauni, tyajta nu'u cai ratyauni, tɨ ajta nu'u cai rɨ'ɨri tyaj aun a'uju'un a'u tɨ a'ij eenya'a a'ame? ―Ayaa mu tyu'urihua'uraca'a. 37 Tɨ'ɨj ari te'entipuá'arijma'aca ɨ mej ti'iyeste, ajna xɨcajra'an tɨ eitze'e ruxe'eva'acaa ɨ maj maɨjna jetze ti'iyestyahua'a, aj pu'i Jesús ayan huatyeechaxɨ hua'a tzajta'a. Aj pu'i ayan ca'anin cɨn tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Tɨ pua'a hui a'atɨ ayan ruxaamɨstya'a aɨjna cɨme'e tɨ cai uraré'enya'a cɨn huatyajturaa ɨ Dioj jemi, che'e aɨn ayan ve'ere'enyen inyeetzi jemi nyej ni nyeyan ca'anijra'a tiraata'an. 38 Ayaa pu che'eta na'a raruuren aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan na'ara'astijre'esin inyeetzi a'ij tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨcɨn: “Aɨj pu jetzen e'iraninyei ɨ tzajta'an tyamua'a naa aɨjna ɨ jaj tɨ jetzen araujca'anyen aɨjna ɨ tɨ cɨn ruuri a'ame. Ayej seiira'a a'ame tɨj jetzen a'irámɨ'ɨye ɨ jaj.” ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 39 Aɨjna ɨ nyuucari tɨcɨn “jaj”, ayaa pu huataujmua'a tɨcɨn: ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, ɨ tɨ Dioj raatyajtuaaniiche'e hua'a tzajta'a aɨme ɨ mej rá'antzaahua. Ayaa pu aɨjna cɨn tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús a'ini capu xɨ a'ahua'aca'a aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨjna cɨme'e tɨ aɨn Jesús cai xɨ a'ujnyéj u ute'e tɨ ij Dioj ayan an ya'acájrati ɨ ɨpuari japua. 40 Cɨme'en mu'u meyan raanamuajri'i tɨ ayan tyu'utaxajtaca'a, aj mu mi meyan tyu'utaxajtaca'a seica ɨ tyaɨte tɨcɨn: ―Ayej hui xaa nya'u ti'ayajna tɨ aɨn pueen tɨ ayan ti'ixaxa'a ɨ Dioj jetze ma'acan, ɨ tyaj teyan rachu'eve'e. 41 Majta seica mu meyan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Ai pu hui ain i'i pɨrɨcɨ tɨ i'i Cɨriistu'u. Majta seica meyan tyu'urihua'uracaa tɨcɨn: ―¿A'ini hui ti'irɨ'ɨri tɨ aɨn Cɨriistu'u ayan aun e'ema'acanta u Galileeya? 42 ¿Ni cai ayan te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨ nu'u aɨn Cɨriistu'u ayan e'iraujnyejte'esin aɨjna jetze ɨ tyaɨtestyamua'ame'en ɨ David tyaacan? Ajta nu'u tɨ aun e'ema'acanta a'ame aujna u Belén, a'u tɨ aɨn David tyaacan e'echajca'a. ―Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a. 43 Aɨj mu cɨn e'ita'a a'utacɨj ɨ tyaɨte maɨjna cɨme'e ɨ Jesús. Seica mu saɨque tí'ixajtacaa. Majta seica saɨque. 44 Seica mu meyan raxe'eva'acaa mej meyan raatyeevi'i. Ma ajta, capu a'atɨ ahuaujca'anye tɨ rajví'i. 45 Matɨ'ɨj mi aɨme ɨ mej tí'icha'ɨ u teyujta'a, au mu a'uré'enye hua'a jemi ɨ maj maun ti'ijta u teyujta'a, majta ɨ fariseos jemi. Matɨ'ɨj meyan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn sacai ya'araavi'itɨ? 46 Majta aɨme ɨ mej ti'icha'ɨve, ayaa mu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Capu hui a'atɨ ayan ti'ixaxa'a tɨj amɨn ti'ixaxa'a. 47 Ayaa mu tyu'utanyúu aɨme ɨ fariseos tɨcɨn: ―¿Ni ajta ari ayan amuaacuanamua muejmi? 48 ¿Ni cai seij tɨ ti'itaijte'e ari rá'antzaahua aɨjna, na'ari seij tɨ tyejmi jetze ajtyama'acan i tyej fariseos pueen? 49 Majta ɨ tyaɨte ɨ maj maun e'etyújsaɨra'acaa, camu a'atzu yau'eite a'ij tɨ te'eyu'usi'i aɨjna jetze ɨ nyuucari Moisés tyaacan tɨ raatyajtuaa. Dioj pu ari hua'uxɨjte amɨme. ―Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a aɨme ɨ fariseos. 50 Ajta aɨn Nicodemo, aɨjna tɨ ari ɨ Jesús jemi a'atányajca'a, tɨj ajta seij pueenya'a tɨ hua'a jetze ajtyama'acan, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: 51 ―Capu ayan tiraavijte'e tej teyan ra'uxɨ́jte'en tɨ'ij pueijtzi raacɨ'ɨti. Ayaa pu tya'axa ɨ yu'uxari jetze ɨ tyaj cɨn ti'ijta tɨ ayan nu'u ruxe'eve'e tyej nu'u tiráihua'u anacaiican cɨn tyaɨjna ɨ a'atɨ tyej ti raamua'aree a'ij tɨ ti'itɨj cɨn rɨcɨ. ¿Ni cai ayan ti'ayajna? 52 Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―¿Ni hui muaa pa pajta paun e'ema'acan u Galileeya? Auhuauchi ɨ yu'uxari jetze pej pi peyan raamua'aree tɨ cai a'atɨ aun e'ema'acan u Galileeya tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a. 53 Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a. Matɨ'ɨj mi a'ucɨ́jxɨ a'u tɨ seij e'eche.

Juan 8

1 Ajta Jesús pu aun á'umej jɨri tɨ a'utacá'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Aceituunajremi. 2 Tapua'arijma'aca pu aun a'ujnyéj teyujta'a. Majta mu eihua tyaɨte ajtyáxɨɨraca'a ɨ jemin. Aj pu'i a'ujyeijxɨ tɨ i tihuá'umua'aten. 3 Majta aɨme ɨ mej jetzen tyu'ujmua'ate ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, majta aɨme ɨ fariseos, aɨ mu seij a'araavi'itɨ ɨ jɨita'a. Ayaa mu raatyeevi'i tɨ'ɨj auj ayan rɨjcaa ɨ jɨita'a tɨ ruxana'acɨra'acaa. Matɨ'ɨj mi raataij tɨ aun e'ita'a a'utyechaxɨn mej mi raaseij ɨ tyaɨte. 4 Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa maɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Maeestru, ayaa mu yeehui raatyeevi'i amɨjna mɨ jɨita'a tɨ'ɨj auj huaujxana'acɨra'acaa. 5 Ajta aɨn Moisés, ayaa pu yeehui titaataij aɨjna jetze ɨ nyuucari tɨ raatyajtuaa tɨ ayan ruxe'eve'e tyaj nu'u tetej cɨn raaje'ica. Ari muaa, ¿a'ini yeehui pajta ti'ixa? 6 Ayaa mu maɨjna cɨn tiraataihua'uri'i mej mi maɨjna cɨn ra'antimue'itɨn a'ij tɨ aɨn ti'itɨj cɨn tihua'uta'ixaate'esin. Ayaa mu rahuauca'a maɨjna ɨ maj cɨn tiraaxajtzi'i. Ajta aɨn Jesús, aɨ pu aicaujtutzi. Aj pu'i ayan autyejche tɨ ruxɨte cɨn ra'uyu'uxa a chuaata'a. 7 Mauche'e mu ti'ira'ihua'uracaa. Aj pu'i Jesús ayan huatyeechaxɨ. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a hui saɨj muan a'anaj cai aɨjna cɨn ayan autya'ɨtze ɨ á'amuamua'atziira'a cɨme'e, che'e aɨn a'atɨ anacai raatatú'a ɨ tetej cɨme'e. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 8 Ajtahua'a pu ayan aicaujtutzi. Ajta ra'uyu'uxaca'a a chuaata'a. 9 Majta aɨme, cɨme'en mu'u meyan raanamuajri'i a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús, matɨ'ɨj mi maun tihuii, seij majta seij, anacaican aɨjna tɨ eitze'e vasta'a. Tɨ'ɨqui aɨ na'a ɨ Jesús aun a'utyajturaa jamuan aɨjna ɨ jɨita'a tɨ aun e'ita'a a'utyavaaca'a. 10 Aj pu'i Jesús ayan huatyeechaxɨ. Aj pu'i ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Jɨita'a, ¿a'uni hui á'ij me'en aɨme? ¿Ni cai ma'a a'atɨ tɨ ayan ti'itɨj cɨn mueetzi jetze ti'ipua'ajte'e? 11 Aj pu'i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyavastara'a, capu yeehui a'atɨ ayan nyeetzi jetze ti'itɨj cɨn ti'ipua'ajte'e. Jesús pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Canu nyajta inyaa ti'itɨj cɨn mueetzi jetze tya'ujpuá'ajte'esin. Pata'aj a'ura'ani. Capej hui che'e peyan paɨjna cɨn autya'ɨtza'ara'an. ―Ayaa pu tiraata'ixaa. 12 Tɨ'ɨj ajtahua'a ayan tihua'uta'ixaa ɨ tyaɨte ɨ Jesús, ayej tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Nyaa nu yeehui nyaɨn pueen ɨ tatzari tɨ cɨn huanyeeri'i hua'a japua naijmi'ica ɨ maj yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua. A'atɨ tɨ na'a hui tɨ nyaa jamuan á'ucha'acanye'en, capu a'anaj ayan tɨca'amiste'e á'ucha'acanya'a a'ame, silu ayaa nu yeehui raatyajtuaani ɨ jemin nyaɨjna ɨ tatzari ɨ tɨ cɨn ruuri a'ara'ani. 13 Matɨ'ɨj mi aɨme fariseos meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Muaa paj peyan asaɨj tityá'axajta. Aɨj pu yeehui cɨn cai ti'itɨj vaɨre'e a'ij pej tityá'axajta asaɨj. 14 Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Tɨ pua'a neyan nyasaɨj tí'inxajta, auche'e pu yeehui ti'ivaɨre'e nyej neyan ti'inxajta nyasaɨj aɨjna cɨme'e nyej neyan ramua'aree a'u nyej a'arajraa, nyajta neyan che'eta nyana'a ramua'aree a'uj nyaj a'uméj. Ma sajta muan, capu yeehui a'ij tyajamua'amitejte'e, a'u nyaj a'arajraa, na'ari a'u nyaj a'uméj. 15 Ayaa xu seyan sana'a hua'axɨjte'e a'ij saj rujɨɨmua'a tirajtyauve. Me nyajta inyaa, canu a'atɨ ijii á'axɨjte'en. 16 Aru, tɨ pua'a hui neyan a'atɨ a'axɨjtya'a, auche'e pu ayan tiraavijte'e nyej neyan rɨcɨ a'ini canu nyasaɨj neyan a'ij tirajtyau, silu aɨ pu ayan naata'a aɨjna tɨ yan nyaja'utaityaca'a. 17 Ayaa pu yeehui te'eyu'usi'i aɨjna jetze ɨ nyuucari ɨ saj cɨn ti'ijta tɨ ayan nu'u ti'ivaɨre'e tɨ pua'a mahua'apua meyan ti'itɨj cɨn huataujxajta. 18 Nyaa nu yeehui nyaɨn pueen saɨj ɨ nyej neyan ti'inxajta nyasaɨj. Ajta yeehui ɨ saɨj tɨ ayan tinyetyáxajta, aɨ pu aɨn pueen ɨ niya'upua tɨ iiyan nyaja'utaityaca'a. 19 Matɨ'ɨj mi meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'uni yeehui a'ij een tɨ aya'upua pueen? Jesús pu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Caxu yeehui nyamua'ate a'atɨ nyaj pueen. Caxu sajta ramua'ate ɨ niya'upua. Tɨ pua'a seyan nyamua'atyaa, ayaa xu yeehui sajta ramua'ajcaa ɨ niya'upua. 20 Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús tɨ'ɨj auj tihua'amua'atyajcaa aujna teyujta'a, ajna vejli'i a'u maj ya'asa'ɨri ɨ tumin. Ma majta ɨ tyaɨte, capu a'atɨ ayan raatyeevi'i a'ini capuu xɨ ajna tyaja'ure'enye aɨjna xɨcajra'a jetze tɨ jetzen Jesús huamɨ'ɨni. 21 Ajtahua'a pu Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Nyaa nu yeehui nyaun a'ujnyejsin, sajta muan xu nyahuauni inyeetzi. Ajta, cai Dioj tyajamuaatauuni'ira. Muan xu cui'ini saɨjna cɨme'e saj autyajturaa ɨ Dioj jemi. Capu rɨ'ɨri saj saun a'ujnyén a'u nyaj a'ujnyejsin. 22 Matɨ'ɨj mi meyan tityúrihua'uri'i aɨme ɨ mej maun ti'ijta teyujta'a tɨcɨn: ―¿A'ini yeehui huataujmua'a aɨjna ɨ nyuucari tɨ nu'u cai rɨ'ɨri tyaj tyaun a'ujnyén a'u tɨ nu'u a'ujnyejsin? ¿Ni qui ayan huataujmua'a tɨ aɨn huaujje'ica? 23 Auche'e pu ayan tihue'ixaatya'acaa tɨcɨn: ―Muan xu hui yuucɨ pujme'en e'ema'acan. Nyajta inyaa, ute'e nu e'ema'acan. Muan xu yeehui hua'a jetze ajtyama'acan aɨme ɨ mej yan seijre'e iiyan chaanaca japua. Nyajta inyaa, canu neyan hua'a jetze ajtyama'acan. 24 Ayaa nu hui neyan amuaata'ixaa tɨ pua'a cai ayan Dioj tyajamuaatauuni'ira, muan xu cui'ini saɨjna cɨme'e saj autyajturaa ɨ Dioj jemi. Tɨ pua'a yeehui sacai seyan tya'antzaahuate'en nyaj nyaɨn pɨrɨcɨ a'ij nyej ti'ixaj, muan xu xaa cui'ini saɨjna cɨme'e saj autyajturaa ɨ Dioj jemi. 25 Matɨ'ɨj mi meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ataani yeehui paj pueen? Ajta Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Nyaa nu nyaɨn pueen ɨ nyaj neyan cɨme'en tyaja'amue'ixaatya'acaa tɨj na'a jajcua ɨmɨ tɨ yu e'ire'enye. 26 Eihua nu neri ti'ixajtamɨ'ɨ muejmi cɨme'e, nyajta neyan nyaɨjna cɨn amuá'uxɨjte'en. Ma ajta aɨn tɨ yan nyaja'utaityaca'a, aɨ pu tzaahuati'ira'a cɨn ti'ixaxa'a. Nyajta nu hui neyan tihue'ixaate'e aɨme ɨ mej yan japuan seijre'e iiyan ɨ chaanaca japua a'ij nyej neyan raanamuajri'i nyaɨjna jemi tɨ yan nyaja'utaityaca'a. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 27 Majta aɨme, camu yau'eitaa mua'araa a'ij tɨ tihue'ixaatya'acaa, tɨ ayan cɨme'en raxa tɨ ya'upuaara'an pueen. 28 Aɨj pu cɨn Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Satɨ'ɨj yeehui aj nyaja'utavé'en inyeetzi i nyaj tyaata'a jetze e'irannyejte, aj xu si ramua'areeran a'atɨ nyaj pueen, sajta xu ramua'areeran nyaj cai nyasaɨj nyana'a a'ij tirajtyau a'ij nyej tyajamuaata'ixaa silu ayaa nu che'eta nyana'a ti'ixaxa'a a'ij tɨ niya'upua ayan tinaamua'ate. 29 Aɨjna tɨ hui yan nyaja'utaityaca'a, aɨ pu nyeetzi jemi seijre'e. Capu ayan rusentacan naatyajtuaa a'ini ayaa nu yeehui tɨ'ɨj pɨna'a neyan ti'ijrɨ'ɨre a'ij tɨ tira'araanajchi. 30 Majta aɨme ɨ tyaɨte, tɨ'ɨj Jesús auj ayan tihue'ixaatya'acaa, mui'itɨ mu meyan rá'antzaahua. 31 Aj pu'i Jesús ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan ɨ maj majta rá'antzaahua tɨcɨn: ―Tɨ pua'a hui seyan tya'utaviicue'i sej si seyan tira'ara'astijre'en a'ij nyej tyaja'amue'ixaate'e, aj xu xaa seyan á'ujhua'anya'a xa'aju'un inyeetzi jamuan. 32 Muan xu sajta yeehui ramua'areeran saɨjna tɨ nain cɨn ayan ti'ayajna. Aɨj xu cɨn ruxaahua á'ujhua'anya'a xa'aju'un. 33 Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tyan tu yeehui Abraham tyaacan jetze e'iraanyej. Catu yeehui a'anaj seica jemi ca'anyejri cɨn tyu'utyavaɨ. Aɨj pu yeehui cɨn, ¿a'ini auj ti'irɨ'ɨri pej peyan ti'ita'ixaate'e tyaj nu'u taxaahua á'ujhua'anya'a ta'ara'ani? 34 Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu yeehui tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e tɨ a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan autya'ɨtza'ara'an ɨ Dioj jemi, aɨ pu ca'anyejri cɨn ti'imuare'e aɨjna jemi tɨ a'ij pua'a een. 35 Ajta aɨn tɨ ca'anyejri cɨn tyaja'amuare'e a'u mej e'eche ɨ tyaɨtestyamua'ame'en aɨjna tɨ ti'iraijte'e, aɨ pu cai aun rusen cɨn huatyaturaasin aujna. Majta aɨn tɨ yaujra'an pueen, au pu yeehui huatyaturaasin para rusen cɨme'e. 36 ’Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a neyan huarɨni inyaa, i nyaj nyajta yaujra'an pueen, nyej ni amue'irajtuaani sej si ruxaahua á'ujhua'anye'en, ayaa xu xaa nya'u ruxaahua a'uhua'anya'a xa'aju'un, tzɨte'e. 37 Nyaa nu hui neyan ramua'aree saj saɨjna jetze e'iraanyej saɨjna ɨ Abraham tyaacan. Ma sajta muan, xu'uri seyan á'ujca'anye sej seyan naaje'ica saɨjna cɨme'e saj cai che'e ranamuajracu a'ij nyej tyaja'amue'ixaate'e. 38 Ayaa nu nyaɨjna cɨn tyaja'amue'ixaate'e a'ij nyaj yeehui neri nyaun tyajá'useij ɨ niya'upua jemi. Sajta muan, ayaa xu che'eta sana'a ti'ijrɨ'ɨre a'ij saj sajta tiraanamuajri'i ɨ ruya'upua. 39 Matɨ'ɨj mi meyan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Tyan tu yeehui rajya'upuaca'a tyaɨjna ɨ Abraham tyaacan. Aj pu'i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a yeehui seyan yaujmua'ame'en pueenye'en aɨjna ɨ Abraham tyaacan, ayaa xu che'eta sana'a rɨ'ɨ titetyújchaɨ xa'aju'un a'ij tɨ aɨn ajta rɨ'ɨ ti'ityújchaɨca'a. 40 Ayaa pu i eenya'a, xu'uri seyan tiraaxa'apɨ'ɨntarej saj naaje'ica. Capu yeehui ayan ti'ijrɨ'ɨrajcaa aɨjna ɨ Abraham tyaacan. Nyajta inyaa, nyaa nu nyaɨn pueen saɨj tɨ ayan tyajamuaata'ixaa aɨjna tɨ ayan ti'ayajna, ɨ nyaj nyajta neyan raanamuajri'i nyaɨjna jemi ɨ Dioj. 41 Ayaa xu seyan a'ij pua'a titetyújchaɨ a'ij tɨ ajta rɨcɨ ɨ a'amuaya'upua. Matɨ'ɨj mi meyan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Catu yeehui huanu'eihuaca'a hua'a jetze ɨ mej rusaɨjtajma'acaa patɨj muaa. Saɨj pu'u yeehui aɨn pueen ɨ tyaj rajya'upua. Aɨ pu yeehui aɨn pueen ɨ Dioj. 42 Aj pu'i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a yeehui aɨn Dioj a'amuaya'upua pueenye'en, muan xu nyexe'eva'a xa'aju'un a'ini au nu a'uve'eme ɨ jemin. Canu yeehui nyasaɨj nyana'a neyan a'uve'eme silu aɨ pu yan nyaja'uta'ityaca'a. 43 ¿A'ini een cɨn sacai nyajau'eite a'ij nyej tyaja'amue'ixaate'e? Caxu xaa nya'u yau'eite a'ini sacai ahuaujca'anye saj ra'ancura'an a'ij nyej ti'ixa. 44 Muan xu yeehui saɨjna jetze ajtyama'acan ɨ tiyaaru'u. Ai pu aɨn pueen ɨ a'amuaya'upua. Sajta muan, ayaa xu'u sana'a saɨjna cɨn seyan ra'astijre'e a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ a'amuaya'upua. Tɨj na'a tɨ huataseijre ɨ tyaata'a tɨ yu e'ire'enye, aɨ pu yeehui ti'ityacui'ica. Capu a'anaj tzaahuati'ira'a cɨn tyu'utaxajtaca'a. Aɨ pu yeehui nain cɨn ti'ihue'itaca. Tɨj na'a tɨ ayan ti'ihue'i, aɨ pu jetzen e'iraninyei ɨ tzajta'an aɨjna tɨ hue'itzi pueen. Ayej xaa nya'u, ai pu aɨn pueen tɨ ti'ihue'itaca. Ajta tɨj na'a tɨ hue'itzi pueen, aɨj pu jetzen e'iraninyei. 45 ’Me nyajta inyaa, ayaa nu tzaahuati'ira'a cɨn ti'ixaxa'a. Aɨj xu cɨn, caxu yeehui na'atzaahuate'e. 46 ¿Ni saɨj muejmi jetze tɨ ajtyama'acan ayan ti'itɨj cɨn na'axɨjte'e aɨjna cɨme'e nyej ti'itɨj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi? A'ini capu rɨ'ɨri sej seyan huarɨni, ayaa pu huataujmua'a nyej neyan tzaahuati'ira'a cɨn tyaja'amue'ixaate'e. Tɨ pua'a ayan, ¿a'ini yeehui een cɨme'e sacai na'atzaahuate'e? 47 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Aɨjna tɨ Dioj jetze ajtyama'acan ayan ra'astijre'e a'ij tɨ ti'ixaj ɨ Dioj. Sajta muan, ayaa xu een cɨn cai seyan ra'astijre'e saɨjna cɨme'e sacai Dioj jetze ajtyama'acan. 48 Majta aɨme ɨ mej ti'ijta teyujta'a, ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―¿Ni yeehui cai ayan ti'ayajna a'ij tyej ti'ixaj pej peyan Samaariya e'ema'acan, ajta tiyaaru'u pu mueetzi tzajta'a seijre'e? 49 Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Capu tiyaaru'u nyeetzi tzajta'a seijre'e silu nyaa nu rɨ'ɨ tirata'aca ɨ niya'upua. Sajta muan, ayaa xu majca'i núutache inyeetzi. 50 Me nyajta inyaa, canu yeehui nyasaɨj nyana'a neyan rahuauhuau tɨ a'atɨ rɨ'ɨ tinaata'an, silu seij pu'u xaa ayan rahuauhuau. Ai pu yeehui aɨn pueen tɨ tzaahuati'ira'a cɨn ayan tiraaxa'apɨ'ɨntare'en. 51 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e. Tɨ pua'a a'atɨ ayan ra'astijre'en a'ij nyej ti'ixaxa'a, capu yeehui a'anaj racɨ'ɨti tɨ huamɨ'ɨni. 52 Cɨme'en mu'u meyan raanamuajri'i, aj mu mi meyan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Tu'uri yeehui ramua'aree tɨ ayan ti'ayajna tɨ tiyaaru'u pu mueetzi tzajta'a seijre'e. Aɨ pu yeehui Abraham huamɨ'ɨ, majta aɨme ɨ mej Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a. Ma pajta muaa, ayaa papu'u yeehui ti'ixa tɨ ayan nu'u, tɨ pua'a a'atɨ ayan ra'astijre'en a'ij pej ti'ixa, tɨ nu'u cai a'anaj mɨ'ɨni. 53 ¿Ni tzaa yeehui peyan eitze'e va'acan cɨn ti'ityejvee cai ɨ ti'itɨ tɨ cɨn ti'ityavaaca'a ɨ taya'upua ɨ Abraham? Aɨ pu yeehui xaa huamɨ'ɨ. Majta aɨme ɨ mej Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a, aɨ majta huacuii. Ari muaa, ¿a'ini peti'ixa a'ataani paj pɨrɨcɨ? 54 Ajta aɨn Jesús, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Capu yeehui ti'itɨj vaɨre'e tɨ pua'a neyan nyasaɨj ahuantzaahua'ate'en. Ai pu aɨn pueen tɨ ayan rɨ'ɨ tinaata'aca ɨ niya'upua, aɨjna ɨ saj cɨme'en seyan ti'ixa yee aɨ pu a'amua Dioj pueen. 55 Sajta muan, caxu yeehui ramua'ate. Me nyajta inyaa, nyaa nu xaa ramua'ate. Tɨ pua'a neyan tyaja'amue'ixaatya'a yee canu ramua'ate, ayaa nu tí'ihue'itaca satɨj muan. Me nyajta inyaa, nyaa nu xaa ramua'ate, nyajta neyan ra'astijre'e a'ij tɨ ti'ixaxa'a. 56 Ajta yeehui aɨjna ɨ Abraham tɨ a'amuaya'upua pueen, aɨ pu huataujtyamua'ave aɨjna cɨme'e tɨ ayan tira'amitejtya'acaa tɨ ayan raaseij a'anaj xɨcajra'an nyaj jetzen nain cɨn antinmua'aréera. Aɨ pu xaa raaseij, ajta aɨjna cɨn huataujtyamua'ave. 57 Majta aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―¿Ni tzaa yeehui peyan raaseij paɨjna ɨ Abraham tyaacan? Capu a'ij ti'irɨ'ɨri a'ini capaj xɨ peyan hua'apuate japuan tamuaamuata'a ninye'ira'a rajcha'ɨ. 58 Ajta ayan tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―Ayaa nu tzaahuati'ira'a cɨn tyaja'amue'ixaate'e. Tɨ'ɨj cai xɨ Abraham huaseijre, nyaa nu neri seijra'acaa. 59 Cɨme'en mu'u meyan raanamuajri'i, aj mu mi tetej titu'utu ɨ maj cɨn raatyatua'asixɨ'ɨn. Ajta aɨn Jesús huatauravaataca'a. Aj pu'i aun huirajraa aujna teyujta'a.

Juan 9

1 Tɨ'ɨj aun a'atama'acaa, Jesús pu a'atɨ huaseij tɨ arácuuni'i pu huanu'eihuaca'a. 2 Majta aɨme ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a, ayaa mu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Maeestru, ¿a'ataani yeehui ayan autyajturaa ɨ Dioj jemi tɨ ij aɨn ayan arácuuni'i huanu'eihua? ¿Ni qui aɨn autyajturaa ca'ɨn ɨ vaujsimua'ame'en? 3 Aj pu'i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Capu yeehui a'atɨ autyajturaa ɨ Dioj jemi. Capu amɨjna a'atɨ ayan autyajturaa, camu majta ɨ vaujsimua'ame'en. Ayaa pu yeehui tiraaruu tɨ ij ayan huataseijre'en ɨ jemin a'ij tɨ Dioj tiraayɨ'ɨtɨ aɨjna cɨme'e ɨ rumua'are'eri'ira'ara'an. 4 Ayaa pu ruxe'eve'e tɨ'ɨj auj tujca'ari tzajta'a pɨti'irɨcɨ tej teyan tyaɨjna jetze tyu'umuare'en Dioj tɨ cɨn ayan yan nyaja'utaityaca'a. Pu'uri yeehui ajna tyaja'ure'enyejsin tɨ huatyatɨca'ari. Capu che'e rɨ'ɨriista a'ame ajna tɨ a'atɨ ayan tyu'umuare'en. 5 Ijii, nyatɨ'ɨj nyauj neyan huaca iiyan chaanaca japua, ayaa nu ti'ivaɨre'e hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte tɨj tatzari tɨ cɨn hua'a japua huanyeeri'i mej mi meyan ti'itɨj huaseij matɨj mana'a pua'amua ɨ maj yan japuan huachaatɨme ɨ chaanaca japua. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 6 Tɨ'ɨj ayan tyu'utaxajtaca'a, aj pu'i, aɨn a chuaata'a a'arájtzitzee. Ajta, ruɨjque'e cɨn rajrú'unye ɨ xarij. Aj pu i ra'arajpɨtijri'i a jɨ'ɨsaara'an jetze aɨjna tɨ aracun. 7 Ajta ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aricu yeehui, u a'ume'e paujna a'u tɨ ja'ajmuaa tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Siloé. (Ayaa pu huataujmua'a aɨjna ɨ nyuucari tɨcɨn tɨ huataiti'ihuaca'a.) Aj pu'i u á'umej aɨjna ɨ a'atɨ, ajta acaurista'ami. Tɨ'ɨqui mu a'uve'eme. Pu'uri ayan atanyéeri. 8 Majta aɨme ɨ mej a vejli'i a'uchaatɨme a'acaa a'u tɨ e'echajca'a aɨjna ɨ a'atɨ, majta aɨme, ɨ mej mejmi'i meyan raseijracaa tɨ'ɨj aɨn auj limujna huauca'a, ayaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―¿Ni cai yeehui aɨn pueen tɨ ayan aun a'utacái a'aye'i tɨ ij limujna hua'utahuavii ɨ tyaɨte? 9 Seica mu meyan tyu'utaxajtaca'a tɨ nu'u aɨn pueen. Majta seica meyan tɨcɨn: ―Capu yee aɨn pueen, silu ayaa pu'u na'a seijre'e tɨj aɨjna. Ajta aɨn, ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Nyaa nu yeehui nyaɨn pueen. 10 Matɨ'ɨj mi meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini ye'i petya'atányeeraca'a? 11 Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aɨjna yeehui ɨ mej meyan ratamua'amua tɨcɨn: Jesús, aɨ pu xarij huatyáaru'unyáa, tɨ'ɨqui yeehui na'arapɨtijri'i ye nyajɨ'ɨ jetze. Aj pu'i ayan tinaataij nyaj nu'u nyaun u á'ume'en nyaujna Siloé, a'u tɨ ja'ajmuaa nyaj nu'u ni aranja'usixɨ'ɨn. Nyatɨ'ɨj yeehui ni u a'umej, nyajta aranja'usixɨ. Aj nu ni neyan maunyeeraca'a. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 12 Matɨ'ɨj mi meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'uni a'ij een aɨjna ɨ a'atɨ? Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Canu yeehui me'e ya'amua'aree. 13 Matɨ'ɨj mi ya'uvi'itɨ maɨjna tɨ arácuuni'i aɨme jemi ɨ fariseos. 14 Ajta, ayaa pu ajna pɨti'irɨjcaa ajna xɨcaara'an jetze mej jetzen rusa'upi tɨ'ɨj Jesús ayan raatyáaru'unyej ɨ xarij, ajta tiraahuaa. 15 Aɨj mu cɨn, aɨme ɨ fariseos majta meyan raataihua'uri'i a'ij tɨ aɨn tya'atanyeeraca'a. Ajta aɨn a'atɨ ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aɨ pu yeehui na'arapɨtijri'i ye nyajɨ'ɨ jetze. Nyajta neyan aranja'usixɨ. Ajta ijii, nyaa nu yeehui neri mauunyee. 16 Majta ɨ mej hua'a jetze ajtyama'acan ɨ fariseos, ayaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Capu yeehui aun e'ema'acan ɨ Dioj jemi aɨjna a'ini capu ayan ra'astijre'e aɨjna cɨme'e ɨ xɨcaj tyej jetzen tasa'upi. Majta seica meyan tɨcɨn: ―¿A'ini yeehui ti'irɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan huarɨni tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e tɨ pua'a ayan nu'u a'utya'ɨtza'ara'an ɨ Dioj jemi? Aɨj pu cɨn, seica mu saɨque tí'ixajtacaa. Majta ɨ seica, saɨque mu majta tí'ixajtacaa. Camu naimi'i ruxa'a mana'a meyan tí'ixajtacaa. 17 Matɨ'ɨj meyan majtahua'a tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Pajta muaa, ¿a'ini yeehui peti'imua'atze a'atɨ tɨ pɨrɨcɨ?, a'ini aɨ pu timuaahuaa pej pi atanyeeraca'a. Ajta aɨn a'atɨ ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aɨ pu yeehui Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a. 18 Majta aɨme ɨ mej aun ti'ijta teyujta'a, camu rá'antzaahua tɨ ayan arácuuni'i huanu'eihuaca'a, tɨ ari huaruj tɨ i ari atanyee ijii icu. Matɨ'ɨj mi meyan hua'utaijtaca'a mej mi u a'uva'aju'un ɨ vaujsimua'ame'en. 19 Ayaa mu tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni tzaa yeehui aɨn pueen a'amuayauj? ¿Ni aɨn pueen sej seyan ti'ixaj yee arácuuni'i pu huanu'eihuaca'a? ¿A'ini yeehui auj ti'irɨ'ɨri tɨ ari mauunyee? 20 Majta aɨme ɨ vaujsimua'ame'en, ayaa mu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Ayaa tu xaa ramua'aree tɨ aɨn tayauj pɨrɨcɨ, tyajta yeehui ramua'aree tɨ arácuuni'i huanu'eihuaca'a. 21 Me tyajta ityan, catu xaa nya'u ramua'aree a'ij tɨ een cɨme'e tɨ ayan ari mauunyee nusu a'atɨ tɨ ayan raarujte. Sata'aj yeehui seyan tiraataihua'u a'ini, pu'uri vasta'a. Aɨ pu ajta rusaɨj tyu'utaxajta. 22 Ayaa mu een cɨn tyu'utaxajtaca'a ɨ vaujsimua'ame'en a'ini mahua'atzɨɨnya'acaa aɨme ɨ mej aun teyujta'a ti'ijta, ɨ maj majta meri meyan tiraaxa'apɨ'ɨntare mej mi ru'ire'ite maujna teyujta'a a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan tyu'utaxaj yee Jesús pu nu'u aɨn pueen ɨ Cɨriistu'u tɨ Dioj ra'antihuau. 23 Aɨj mu cɨn meyan tyu'utaxajtaca'a ɨ vaujsimua'ame'en yee mata'aj raataihua'u maɨjna a'ini aɨjna ɨ hua'ayauj pu'uri vastacaa. 24 Majtahua'a mu meyan raatajé maɨjna tɨ arácuuni'i huanu'eihuaca'a. Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pata'aj peyan pana'a rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj. Pajta cai yeehui peyan rɨ'ɨ tiraata'acare'en paɨjna ɨ a'atɨ a'ini aɨ pu atya'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi. 25 Ajta aɨn, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a yeehui ayan atya'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi nusu cai, canu xaahui a'atzu ramua'aree, silu ayaa nu xaa ramua'aree nyaj anacai arácuuni'i. Me nyajta ijii, nyaa nu hui mauunyee. 26 Matɨ'ɨj mi meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini ye'i muaaruu? ¿A'ini ye'i timuaahuaa pej pi yeehui atanyeere? 27 Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Nu'uri amuaata'ixaa. Sajta muan, caxu náanamuajri'i. ¿A'ini een cɨme'e seyan raxe'eve'e nyaj nyajtahua'a amuaata'ixaate'en? Tij sajta muan seyan raxe'eve'e saj sajta jamuan á'ujhua'anye'en. 28 Majta meyan eihua mu a'ij pua'a tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aa ti'ijta nya'u. Muaa paj yeehui paɨjna jamuan a'ucha'acan, tzɨte'e. Tyajta ityan, tyan tu teyan ra'astijre'e tyaɨjna ɨ Moisés tyaacan. 29 Tyan tu yeehui teyan ramua'aree tɨ Dioj ayan jamuan tyu'uxajtaca'a ɨ Moisés. Ajta, cɨme'en aɨjna ɨ a'atɨ, catu yeehui a'atzu ramua'aree a'u tɨ e'ema'acan. 30 Aj pu'i ayan tyu'utanyúu aɨjna ɨ a'atɨ tɨcɨn: ―¿Ni cai nya'u icu? Muan xu cai ramua'aree a'u tɨ e'ema'acan. Ma ajta aɨn ayan naarujte nyej ni neyan atanyeere. 31 Ayaa tu yeehui ramua'aree tɨ Dioj cai ayan ranamua a'atɨ tɨ ayan ata'ɨtza'ara ɨ jemin. Dioj pu xaa ayan ranamua aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan rana'amiche, ajta tɨ ayan ra'astijre'e a'ij tɨ Dioj ti'ijxe'eve'e. 32 Capu yeehui a'anaj a'atɨ ayan raanamuajri'i tɨ seij ayan raarujte aɨjna tɨ arácuuni'i huanu'eihuaca'a tɨ ij ayan atanyéeri a'ara'ani. 33 Tɨ pua'a hui cai Dioj jemi a'ama'acantacache'e, capu a'ij rɨniiche'e tɨ naarújte'enche'e inyeetzi. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 34 Majta aɨme meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nain paj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi muaa, tɨj na'a pej yeehui peyan huanu'eihuaca'a tɨ yu e'ire'enye. ¿Ni tzaa muaa peyan huatya'aca'anye pej peyan titaamua'aten? ―Ayaa mu tiraata'ixaa. Majta ru'ire'ityaca'a. 35 Ajta aɨn Jesús, ayej raamua'areeri'i mej meyan ru'ire'ityaca'a. Tɨ'ɨj ayan yá'utyau aɨjna ɨ a'atɨ, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―¿Ni peyan ra'atzaahuate'e paɨjna tɨ tyaata'a jetze e'iraujnyejte? 36 Aj pu'i aɨn a'atɨ ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Nyavastara'a yeehui, ¿a'ataani aɨn pɨrɨcɨ nyej ni neyan rá'antzaahuate'en? 37 Jesús pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Papu'uri yeehui raaseij. Ee xaa nya'u ayan ti'ayajna, aɨ pu a jamuan ayan ti'ixaj. 38 Ajta aɨn tevi ayej tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyavastara'a, nyaa nu yeehui mua'atzaahuate'e. Aj pu'i raatyanajchaca'a. 39 Ajta aɨn Jesús ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Ayaa nu yeehui nyaɨjna cɨn a'uve'eme iiyan chaanaca japua nyej ni hua'uxɨjte'en naijmi'ica ɨ mej yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua, mej mi meyan atanyéjnye'ere aɨme ɨ mej aracucu'unijmee, mej mi majta yeehui meyan aracucu'unijma'a mua'ara'ani aɨme ɨ maj nu'u meyan atanyéjnye'e. 40 Meenti seica ɨ fariseos, au mu vejli'i a'utyáuuca'a. Matɨ'ɨj meyan raanamuajri'i a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a, matɨ'ɨj mi meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ai nu'u ye'i? ¿Ni tzaa yeehui tyajta ityan aracucu'unijmee? 41 Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a yeehui seyan aracucu'unijme'eni tɨ ij cai ti'itɨj a'ij tyajamua'amityejtya'a, capu rɨ'ɨriista a'ame'enche'e tɨ a'atɨ ti'ijtɨj cɨn muejmi jetze tya'ujpuá'ajte'en. Ma sajta muan, ayaa xu yeehui ti'ixa saj nu'u seyan atanyéjnye'e tɨ ij nain cɨn tyajamua'amitejte'e, aɨj pu cɨn sauche'e xu ata'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi.

Juan 10

1 ’Ayaa nu yeehui tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e. Tɨ pua'a a'atɨ aun a'utyarute canya'axɨ hua'acúraa, tɨ pua'a cai aun a'utyarute a'utɨ a'apueerta silu tɨ pua'a ancura'ara'ani ɨ tyajcua jetze, aɨ pu nahua'ari pueen, ajta tɨ ti'ityacui'ica. 2 Ma ajta, aɨn tɨ yeehui aun a'utyarute a'u tɨ a'apueerta, ai pu aɨn pueen tɨ hua'ajya'amua ɨ canya'axɨ. 3 Ajta aɨn tɨ tí'icha'ɨ a'u tɨ a'apueerta, aɨ pu tira'antacuunye'esin tɨ'i aun a'utyarute aɨjna tɨ hua'ajya'amua. Majta aɨme ɨ canya'axɨ, aɨ mu yeehui ranamua i nyuucara'ara'an. Ajta aɨn a'atɨ ayan hua'ajee a'ij maj antya'aruu seij ajta seij. Aɨ pu ajta hue'irájajpua. 4 ’Tɨ'ɨj ari naijmi'ica huirájaapuan ɨ ruya'amua, aɨ pu hua'a cujta'a auma'a a'ame. Majta aɨme anacai mu huaju'u mua'aju'un ɨ jemin a'ini aɨ mu ra'aste a'ij tɨ aɨn tihue'ixaate'e. 5 Camu a'anaj meyan huaju'u mua'aju'un jemin saɨj ɨ maj cai ramua'ate. Camu xaa nya'u, silu muatauuruuna ɨ jemin a'ini camu yeehui ramua'ate ɨ nyuucara'ara'an aɨjna ɨ a'atɨ ɨ maj cai ramua'ate. 6 Ayaa pu tihua'uta'ixaa ɨ Jesús aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari. Majta aɨme, camu yau'eitaa mua'araa a'ij tɨ aɨn tihua'uta'ixaa. 7 Aɨj pu cɨn, Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e. Nyaa nu yeehui nyaɨn pueen ɨ pueerta ɨ mej jetzen utyarute ɨ canya'axɨ u cúrajta'a. 8 Matɨj mana'a mej meyan anacai huataseijre nyacai inyaa, aɨ mu nahua'ari puéenya'a, majta mej ti'ityacui'ica. Ma ajta aɨme ɨ canya'axɨ, camu yeehui hua'unamuajri'i a'ij mej tyu'utaxajtaca'a. 9 ’Nyaa nu yeehui nyaɨn pueen ɨ pueerta. A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan aun a'utyarute aɨjna cɨme'e tɨ na'antzaahuate'en inyeetzi, aɨ pu ruuri huatyaturaasin para rusen cɨme'e. Aɨ pu yeehui ruxaahua huiraye'icaa a'ame, ajta utyaru'ipicha'a a'ame. Ruxaahua pu ratyauni ɨ tɨ cɨn huataujvaɨre'en. 10 ’Ajta aɨn nahua'ari, ayaa pu'u yeehui een cɨn u a'uve'eme tɨ ij tyu'unahua'an, tɨ ij ajta tityaacui'ini, tɨ ij ajta naijmi'ica antipua'arite'en. Me nyajta inyaa, ayaa nu yeehui een cɨn mu a'uve'eme mej mi ruuri mua'ara'ani, tɨ ij ayan tihua'ucɨ'ɨti nain a'ij tɨ ti'iseijre'e ɨ maj cɨn huataujtyamua'ave'en para rusen cɨme'e. 11 ’Nyaa nu yeehui nyaɨn pueen i nyej xa'apɨ'ɨn cɨn seijre'e, i nyaj nyajta neyan hua'ajya'amua ɨ canya'axɨ. Nyajta nu neyan huamɨ'ɨni hua'a jetze ma'acan. 12 Ajta aɨn ɨ maj raata'a tɨ tyu'umuare'en, capu yeehui aɨn pueen ɨ tɨ hua'ajya'amua ɨ canya'axɨ. Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a raaseij tɨ jɨɨra'ave e'eve'eme, aɨ pu an huajáuhua'axɨjsin, ajta huatáuruuna. Aj pu'i aɨn jɨɨra'ave hua'a tzajta'a aun a'utyaruti, ajta huaja'ucuíjxɨ'ɨsin ɨ canya'axɨ. 13 Ajta aɨn ɨ a'atɨ ayan huatáuruuna a'ini ayaa mu'u raata'a tɨ tyu'umuare'en na'a, ajta capu yeehui a'atzu jetzen ruxe'eve'e a'ij tɨ tihua'aruuren ɨ canya'axɨ, icu. 14 ’Me nyajta inyaa, nyaa nu yeehui nyaɨn pueen i nyej rɨ'ɨ ti'itevi, i nyaj nyajta hua'ajya'amua ɨ canya'axɨ. Nyaa nu hua'amuajte nyaɨme ɨ canya'axɨ. Majta aɨme ɨ canya'axɨ aɨ mu yeehui nyamua'ate inyeetzi. 15 Ayaa pu che'eta na'a nyamua'ate ɨ niya'upua. Nyajta inyaa, ayaa nu che'eta nyana'a ramua'ate ɨ niya'upua. Nyajta nu huamɨ'ɨni hua'a jetze ma'acan ɨ canya'axɨ. 16 ’Nyaa nu yeehui nyajta hua'a cujta'a huame'en seica ɨ canya'axɨ ɨ maj cai hua'a jetze ajtyama'acan aɨme ɨ mej iiyu seijre'e cúrajta'a. Ayaa pu yeehui ruxe'eve'e nyej ni neyan hua'uva'ajajpuan. Aɨ mu majta ra'ancura'asin ɨ nyenyuuca. Naijmi'i mu ɨ canya'axɨ matɨj mana'a pua'amua, au mu seira'a mua'aju'un seij tzajta'a ɨ cúraa. Ajta saɨj pu'u yeehui hua'a cujta'a a'uma'a a'ame. 17 ’Ayaa pu yeehui een cɨn niya'upua nyeetzi xe'eve'e a'ini nyaa nu huamɨ'ɨni nyej ni nyajtahua'a huatarun. 18 Capu a'atɨ na'ari'iraj inyeetzi silu nyexe'evi'ira'a nu cɨn mɨ'ɨni. Nyaa nu yeehui nyaɨjna cɨn antinmua'aree nyej ni neyan ahuanca'anye nyej huamɨ'ɨni. Nyajta nyaɨjna cɨn antinmua'aree nyej ni nyajtahua'a huatarun. Ayaa pu aɨjna cɨn tinyeijca ɨ niya'upua. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 19 Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a ɨ Jesús, aj mu mi e'ita'a a'utacɨj aɨme ɨ mej aun ti'ijta hua'a teyujta'a ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan. 20 Mui'itɨ mu meyan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Tiyaaru'u pu yeehui tzajta'an seijre'e, ajta rutɨmue'i. Caxu seyan ra'atzaahuatya'a. 21 Majta seica meyan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Capu yeehui rɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan ti'ixajta tɨ pua'a ayan tiyaaru'u tzajta'an seijra'a. ¿Ni tzaa tiyaaru'u ayan raayɨ'ɨtɨ tɨ ayan yeehui raarujte'en a'atɨ tɨ ayan aracun? Capu xaa nya'u. ―Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a. 22 Pu'uri a'atzu a'ateevi'ica tɨ'ɨj ari vejli'i pɨti'irɨjcaa matɨ'ɨj meyan maɨjna cɨn ti'iyeste a'anaj maj meyan tyu'utatuii ɨ teyuu. Pu'uri ajta ajna pɨti'irɨjcaa tɨ huaseevi'i a'aye'i. 23 Ajta aɨn Jesús, au pu á'ucha'acanya'a aujna teyujta'a, a'u tɨ a'aportaale tɨ Salomón rá'ajtaahuaca'a. 24 Majta meyan ajtyáxɨɨraca'a ɨ jemin aɨme ɨ mej maun ti'ijta teyujta'a. Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Capaj yeehui peyan ta'aviitza'a. Pata'aj peyan tzaahuati'ira'a cɨn taata'ixaate'en tɨ pua'a paɨn pueen ɨ Cɨriistu'u nusu pacai. 25 Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Nyaa nu hui xaa nyeri amuaata'ixaa. Sajta muan, caxu na'antzaahua. Aɨjna ɨ nyaj cɨn neyan rɨcɨ tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e, ayaa nu yeehui nyaɨjna cɨn neyan rɨcɨ nyuucajtze'en ɨ niya'upua. Ajta, aɨ pu aɨjna cɨn ayan tí'inyaxaj. 26 Ma sajta muan, caxu yeehui na'atzaahuate'e a'ini caxu hua'a jetze ajtyama'acan ɨ canya'axɨ ɨ nyaj hua'ajya'amua. 27 Ajta aɨme ɨ canya'axɨ, ayaa mu nyanamua a'ij nyej tihue'ixaate'e. Nyaa nu yeehui hua'amuajte, majta meyan na'astijre'e inyeetzi. 28 Ayaa nu yeehui hua'ata'aca mej meyan ruurican huatyaturan para rusen cɨme'e. Camu a'anaj antipua'ari, capu yeehui rɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan ná'ajajpuani'i. 29 Ajta niya'upua, ɨ tɨ ayan naatatui aɨme ɨ canya'axɨ, aɨ pu nain cɨn antyujmua'aree. Capu yeehui ajta rɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan rá'ajajpuani'i. 30 ’Tyan tu tanaijmi, seij tyana'a pɨrɨcɨ ɨ niya'upua, nyajta inyaa. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. 31 Majta aɨme ɨ maj maun ti'ijta teyujta'a, majtahua'a mu tetej titú'utu mej mi maɨjna cɨn raatyatu'asixɨ'ɨn. 32 Aj pu'i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Nyaa nu neri eihua tyajamuaataseijrate a'ij nyej rɨcɨ tɨ i'i xa'apɨ'ɨn. ¿Ti'itajni sij cɨn pɨ naatyátu'asixɨ'ɨsin? ¿Ni qui aɨjna cɨme'e nyaj raarujte, na'ari ti'itɨ cɨn, nya'u? 33 Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Catu yeehui tyaɨjna cɨn muaatyatu'asixɨ'ɨsin pej peyan ti'itɨj cɨn rɨcɨ tɨ i'i xa'apɨ'ɨn, silu ayaa tu een cɨn muaatyatu'asixɨ'ɨsin pej peyan a'ij pua'a ti'ixa ɨ Dioj jemi, a'ini muaa, tevi pana'a pɨrɨcɨ. Pajta peyan ti'aseijrata paj nu'u Dioj pueen. ―Ayaa mu tiraata'ixaa. 34 Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿Ni cai ayan te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨ nu'u Dioj ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ mej aɨme jemi raatyajtuaa ɨ runyuuca?, tɨcɨn: “Ayaa pu nu'u yeehui ayan tihua'uta'ixaa tɨ nu'u ayan hua'utamuá'a tɨcɨn: Diosi maj nu'u pueen.” 35 Dioj pu ayan hua'utamuá'a aɨjna cɨme'e maj nu'u dioosi pueen. Ajta capu yeehui rɨ'ɨri tej teyan ra'urauuna tyaɨjna tɨ ari te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze. 36 ’Tɨ pua'a Dioj ayan hua'utamuá'a, ¿a'ini tyej teyan raatámua'ati tyaɨjna tɨ niya'upua huataura'ate, ajta yan ya'utaityaca'a iiyan chaanaca japua? ¿Ni qui teyan che'eta tyana'a raatámua'ati a'ij tɨ Dioj ari hua'utamuá'a ɨ seica? A ni'ijta nya'u. Aɨj pu yeehui cɨn, ¿a'ini seyan saɨjna cɨn ti'inyaxajtzi'i saɨjna cɨme'e nyej neyan tyajamuaata'ixaa yee nyaa nu nyaɨn pueen ɨ yaujra'an ɨ Dioj? 37 ’Sata'aj na'atzaahuatya'a tɨ pua'a yeehui neyan che'eta nyana'a rɨjca a'ij tɨ ajta rɨcɨ ɨ niya'upua, na'ari tɨ pua'a nyacai nyana'a, sata'aj cai na'atzaahuatya'a. 38 Ee xaa, tɨ pua'a neyan nyana'a rɨjca a'ij tɨ ajta aɨn rɨcɨ, sajta sacai seyan ahuaujca'anyen sej yeehui na'antzaahuate'en, ayaa nu tyajamuaata'ixaate'e sata'aj seyan sana'a tya'atzaahuatya'a saɨjna cɨme'e a'ij nyaj rɨcɨ sej si seyan yeehui raamua'aree, sajta yau'eitaa xa'ara'ani tyej teyan naijmi'i seij tyana'a pɨrɨcɨ, ɨ niya'upua, nyajta inyaa. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 39 Majtahua'a mu meyan ti'ityesa'acaa mej mi raatyeevi'i. Ma ajta aɨn, hua'a jetze ajtaraa. 40 Aj pu'i au pu antaraa ɨ Jesús u jetze pujme'en ɨ atya'anara'an jetze aujna u Jordán. Au pu a'ará'a a'utɨ anacai aɨ hua'amuaɨ'ɨhuaca'a aɨjna ɨ Juan. Au pu a'utyajturaa. 41 Majta mui'itɨ mu u e'ire'enye ɨ jemin. Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Capu yeehui a'anaj ayan huarɨj aɨjna ɨ Juan ti'itɨ maj cɨn ava'ujjɨ'ɨsijvi'iraxɨ'ɨn aɨjna cɨme'e maj rɨ'ɨ ta'utaséij. Ma ajta, tɨj na'a mej meyan tyu'utaxajtaca'a maɨjna cɨme'e ɨ Jesús, ayaa pu yeehui ayan ti'ayajna. ―Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a. 42 Majta mui'itɨ mu maun huataujtuiri'i ɨ Jesús jemi.

Juan 11

1 Meenti saɨj ti'icui'icaa tɨ ayan antyahuaaca'a tɨcɨn Lázaro. Au pu e'echajca'a chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Betania. Au mu majta e'echajca'a ɨ juutzajra'an, aɨjna ɨ Mariiya, ajta ɨ Marta tɨ i'i cu'utzaara'an. 2 Ajta aɨjna ɨ Mariiya, ai pu aɨn pueen tɨ ra'ava'axɨri'iri'i ɨ tavastara'a aɨjna cɨme'e tɨ naa tyáará'i. Aɨ pu ajta ra'anáhuatzi'iri'i ɨ rucɨpua cɨme'e ɨ ɨɨcajra'an jetze. Ajta aɨn ihuaara'ara'an ti'icui'icaa, aɨjna ɨ Lázaro. 3 Matɨ'ɨj mi maɨn juutzimua'ame'en meyan tiraatanyú'uchite ɨ Jesús tɨcɨn: ―Tavastara'a, aɨ pu yeehui ti'icu'i aɨjna ɨ paj raxe'eve'e. 4 Ajta aɨn Jesús, tɨ'ɨj ayan raamua'areeri'i, ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Capu yeehui ayan tijcui'inyaca'a tɨ i huamɨ'ɨni silu mej mi rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj. Ayaa pu ajta aɨjna cɨn Dioj ayan rɨ'ɨ tinaata'asin inyeetzi, i nyaj yaujra'an pueen. 5 Jesús pu hua'axe'eva'acaa aɨjna ɨ Marta, ajta ɨ juutzajra'an, ajta aɨjna ɨ Lázaro. 6 Ma ajta aɨn, tɨ'ɨj ayan raamua'areeri'i tɨ nu'u ti'icu'i aɨjna ɨ Lázaro, auche'e pu aun a'utyajturaa hua'apua xɨcaj a'u tɨ a'ij éenya'a a'aye'i. 7 Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a ayan tɨcɨn: ―Tiche'e yeehui tyajtahua'a tyaun a'atanyén u Judea. 8 Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Maeestru, capu xɨ yeehui a'achu a'atee mej meyan tyu'utyese maj muaatyatu'asixɨ'ɨn tetej cɨme'e. ¿Ni tzaa pajtahua'a paun a'atanyejsin? 9 Ayaa pu tyu'utanyúu aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: ―¿Ni yeehui cai ayan á'atɨjtɨ'ɨ tɨ ayan huanyeeri'i ɨ xɨcaj cɨme'e a'achu cumu tamuaamuata'a oora japuan hua'apua? Capu a'atɨ ayan tye'ijcá'acatá a'ame tɨ pua'a auj nyeeriste'e á'ucha'acanye'en a'ini aɨ pu cɨn mauunyee aɨjna cɨme'e tɨ huanyeeri'i iiyan chaanaca japua. 10 Tɨ pua'a yeehui aɨn a'atɨ ayan tɨca'ari tzajta'a á'ucha'acanye'en, aɨ pu xaa a'ijcá'acatá a'ame a'ini capu huanyeeri'i. Aɨj pu cɨn huatacɨ'ɨpe tyej tyaun a'atanyén. 11 Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aɨ pu yeehui huatacu ɨ ta'amiincu aɨjna ɨ Lázaro. Au nu a'atanyejsin nyej ni ráajɨsten. 12 Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a tɨcɨn: ―Tavastara'a, tɨ pua'a yeehui ayan cutzu, aɨ pu rɨ'ɨ rujni. 13 Ayaa pu tihua'amityejtya'acaa aɨme tɨ Jesús aɨjna cɨn ayan tí'ixajtacaa tɨ ayan Lázaro cujcaa tɨ ij huaujsa'upe'en na'a. Ma ajta, aɨjna ɨ tɨ Jesús ayan tí'ixajtacaa, ayaa pu huataujmua'a tɨ ayan huamɨ'ɨ. 14 Aj pu'i ayan a'ahuauritaacan cɨn tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Pu'uri yeehui huamɨ'ɨ aɨjna ɨ Lázaro. 15 Nyajta nu neyan huatantyamua'ave nyaj cai nyaun a'utyavaaca'a a'ini aɨ pu tyajamuaatyava'ɨri sej si seyan rá'antzaahuate'en satɨ'ɨj raaseiiran a'ij nyaj huarɨni. Tiche'e yeehui tyaun a'uju'un a'u tɨ a'ij een. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 16 Ajta aɨn Tomás tɨ ajta ayan antyahuaa tɨcɨn ɨ tɨ hua'apuarí pueen, aɨ pu ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ seica tɨcɨn: ―Tiche'e yeehui tyajta tyaun a'uju'un tyej ti teyan jamuan huacui'ini. 17 Tɨ'ɨj Jesús aun a'ará'a u Betania, ayaa pu raamua'areeri'i tɨcɨn pu'uri ayan a'atee a'achu cumu muaacua xɨcaj mej meyan ra'ava'ana. 18 Au pu vejli'i pɨja'arɨcɨ aujna u Jerusalén a'achu cumu hueica kiloometru. 19 Mui'itɨ mu aun e'ire'enye aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan a'u mej e'eche aɨjna ɨ Marta, ajta aɨjna ɨ Mariiya mej mi meyan hua'utyapua'arite'en ɨ maj cɨn ruxaamɨste'e tɨ aɨn hue'ihuaara'a huamɨ'ɨ. 20 Tɨ'ɨj aɨn Marta ayan raamua'areeri'i tɨ nu'u Jesús e'eve'ema'acaa, aj pu'i u a'umej tɨ ij ra'antinajche. Ajta aɨn Mariiya, au pu a'utyajturaa u chi'ita. 21 Aj pu'i Marta ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyavastara'a, tɨ pua'a yeehui peyan ya huácatijche'e, capu mɨ'ɨniiche'e ɨ nyaja'a. 22 Me nyajta inyaa, ayaa nu yeehui ramua'aree tɨ Dioj auche'e ayan muaata'asin tɨj na'a a'ij pej tiraatahuaviira. 23 Jesús pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aɨ pu yeehui ajtahua'a huatarujsin aɨjna ɨ a'ihuaara'a. 24 Aj pu'i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Marta tɨcɨn: ―Nyaa nu yeehui neyan ramua'aree tɨ ajtahua'a huatarujsin ajna xɨcajra'an tɨ jetzen nain te'entipua'ari, tɨ ajta Dioj jetzen hua'ajjájpua naijmi'ica ɨ mej meri huacuii. 25 Ajta aɨn Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyaa nu yeehui nyaɨn pɨrɨcɨ i nyaj hua'ajjá'apuanaj na'aye'i ɨ mej meri huacuii, nyajta nu neyan hua'ata'aca mej mi ruuri mua'ara'ani. A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan na'atzaahuate'en inyeetzi, tɨ pua'a aɨn ayan huamɨ'ɨni, auche'e pu ayan ruuri a'ame. 26 Ajta a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan rɨ'ɨ ti'ityujcha'ɨ, tɨ ajta na'atzaahuate'e inyeetzi, aɨ pu cai a'anaj mɨ'ɨni. ¿Ni qui peyan tya'atzaahuate'e paɨjna cɨme'e? 27 Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Marta tɨcɨn: ―Ee xaa nya'u, nyavastara'a. Ayaa nu yeehui tya'atzaahuate'e paj paɨn pueen ɨ Cɨriistu'u, pajta paj yaujra'an pueen ɨ Dioj, paj yan chaanaca japua e'icanyejsin. 28 Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a, aj pu'i u á'umej u chi'ita. Tɨ'ɨj i aviitzi cɨn ya'utajée ɨ rujuu. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pu'uri me e'eve'eme ɨ maeestru. Aɨ pu yeehui muaje'echue'eve'e aujna. 29 Cɨme'en pu'u ayan tyu'unamuajri'i aɨjna ɨ Mariiya, aj pu'i ca'anacan ajchee, ajta u a'umej ɨ jemin. 30 Ajta aɨn Jesúc, capuu xɨ aun a'utyarutyaca'a u chajta'a silu au pu'u auche'e a'utyavaaca'a a'utɨ Marta ye'entinájchaca'a. 31 Majta ɨ maj Israel jetze ajtyama'acantacaa, au mu e'ere'etya'acaa u chi'ita jamuan ɨ Mariiya mej mi meyan raatyapua'arite'en ɨ maj cɨn ruxaamɨstya'acaa. Matɨ'ɨj meyan raaseij tɨ aɨn Mariiya ca'anacan ajchee, tɨ'ɨqui huirajraa u chi'ita, matɨ'ɨj mi maɨn raatavén. Ayaa mu tyu'umuá'a tɨ nu'u aun a'umej a'u maj ya'ava'ana ɨ ihuaara'ara'an tɨ ij aun a'ahuaujyeinixɨ'ɨn. 32 Tɨ'ɨj Mariiya aun a'ará'a a'utɨ a'utyaavaaca'a aɨjna ɨ Jesús, aj pu'i raaseij, ajta a'itave a'u tɨ a'araɨɨcajme. Aj pu'i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyavastara'a, tɨ pua'a yeehui peyan ya huatyávaacache'e, capu ayan mɨ'ɨníiche'e ɨ nyaja'a. 33 Tɨ'ɨj i Jesús ayan raaseij tɨ ruyeinyacaa. Aɨ mu majta ruyeinyacaa aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acantacaa, ɨ maj majta jamuan huaju'uncaa. Aɨj pu cɨn eihua pu utyeenye ɨ tzajta'an. Ajta eihua pu a'ij pua'a raata'a. 34 Aj pu'i ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'uni jetzera'a yeehui seya'ava'ana? Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Mu a'uta'aye'i, tavastara'a, pata'aj yeehui ya'uteeseij. 35 Aj pu'i huaujyeinyaca'a ɨ Jesús. 36 Matɨ'ɨj mi meyan tyu'utaxajtaca'a aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acantacaa tɨcɨn: ―Casi'i yeehui, eihua pu raxe'eva'acaa. 37 Majta seica meyan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Aɨ pu yeehui seij huarujte tɨ arácuuni'i. ¿Ni cai ayan raayɨ'ɨtɨhua'a tɨ ij ayan raata'an aɨjna ɨ Lázaro tɨ cai huamɨ'ɨni? 38 Ajtahua'a pu utyeenye ɨ tzajta'an ɨ Jesús. Aj pu'i aun a'ará'a a'u maj ya'ava'ana, a'u tɨ e'etyasta'a. Tete pu e'ityamuaaca'a aujna a'u tɨ a'utyacun. 39 Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sata'aj yeehui ra'anta'ɨn mɨ tetej. Aj pu'i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Marta, tɨ juutzajra'an pueen aɨjna tɨ huamɨ'ɨ, tɨcɨn: ―Aru tavastara'a, a'ij pu pua'a yeehui tya'aaca, a'ini pu'uri ayan a'atee muaacua xɨcaj tɨ ayun ava'anami'ihuaca'a. 40 Aj pu'i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―¿Ni cai yeehui neyan timuaata'ixaa pej peyan raseijran ɨ paj cɨn rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj tɨ pua'a peyan na'antzaahuate'en? A'ini ni'ijta nya'u. 41 Matɨ'ɨj mi meyan ra'anta'ɨ ɨ tetej. Aj pu'i Jesús ute'e a'unyeeraca'a, ajta ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Dioj pej nye'iya'upua. Ayaa nu yeehui nyaɨjna cɨn rɨ'ɨ timuaata'asin nyaɨjna cɨme'e paj peri náanamuajri'i. 42 Nyaa nu yeehui ramua'aree pej peyan a'anaj tɨ na'a nyanamua. Me nyajta neyan tyu'utaxajtaca'a nyaɨjna cɨme'e mej eihua yej re'evee ɨ tyaɨte mej mi meyan rá'antzaahuate'en paj hui yan nyaja'utaityaca'a. 43 Tɨ'ɨj ayan tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús, aj pu'i ca'anin cɨn raatajé. Ayan tɨcɨn: ―Lázaro hui, pata'aj huirajra'ani iiya pua'aque. 44 Aj pu'i huirajraa aɨjna ɨ tɨ huamɨ́'ɨcaa. Auche'e pu ca'ijcatzi'ihuaca'a ɨ jɨɨcajra'an jetze, ajta ɨ muajca'ara'ara'an jetze, aɨjna cɨme'e ɨ cɨɨxuri ɨ maj cɨn hua'acaicata mua'aye'i ɨ mɨ'ɨchite. Ajta paanyu cɨn aránami'ihuaca'a nyeerima'ara'an jetze. Aj pu'i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sata'aj hui tiracá'ari'i, sajta ra'utáxɨjta. 45 Matɨ'ɨj meyan raaseij a'ij tɨ huarɨj ɨ Jesús, mui'itɨ mu meyan huataujtuiiri'i ɨ jemin aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acantacaa, aɨme ɨ maj majta e'ire'enye maj ramuáare maɨjna ɨ Mariiya. 46 Ma majta seica, aɨme jemi mu a'uju'un ɨ fariseos. Majta mu hua'uta'ixaa a'ij tɨ huarɨj aɨjna ɨ Jesús. 47 Matɨ'ɨj mi aɨme ɨ maj maun ti'ijta teyujta'a, majta aɨme ɨ fariseos, ayaa mu hua'utajee ɨ jueesi mej mi naimi'i tyujsaɨre'en. Ayaa mu tyu'urihua'u tɨcɨn: ―¿A'ini yeehui tyarɨni? A'ini aɨ pu tɨ'ɨj pɨ na'a ayan ti'itɨj cɨn rɨcɨ tɨ ayan huapɨ'ɨ ruxe'eve'e, ɨ maj cɨn ava'ujjɨ'ɨsivi'iraxɨ'ɨn ɨ tyaɨte. 48 Tɨ pua'a yeehui teyan raata'acare'en tɨ ayan rɨjca, naimi'i mu meyan huataujtuire'esin ɨ jemin. Majta aɨme ɨ mej Roma ajtyama'acan, matɨ'ɨj meyan raamua'aree, aj mu mi yeehui ya uve'enyejsin, mej mi tita'ari'i nain ɨ tyaj cɨn títyatatí, iiyu teyujta'a, ajta iiyan chuejra'a japua, iiya Israel. 49 Aj pu'i seij ayan tyu'utaxajtaca'a, tɨ ajna'ɨmɨ aɨjna cɨn ti'ityavaaca'a ti'itɨ cɨme'e tɨ eitze'e ve'e ɨ maj cɨn ti'ivaɨre'e u teyujta'a. Ayaa pu antyahuaaca'a tɨcɨn Caifás. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Muan xu yeehui cai ti'itɨj mua'aree. 50 Capu yeehui ayan tyajamua'amitejte'e tɨ ayan eitze'e titaatyava'ɨri tɨ saɨj na'a ayan huamɨ'ɨni hua'a jetze ma'acan ɨ tyaɨte cai tyej naimi'i antipua'are. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 51 Capu rusaɨj na'a a'ij tirajtyau a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a silu aɨ pu Dioj jetze ma'acan raataxajtaca'a tɨ Jesús ayan nu'u hua'a jetze ma'acan mɨ'ɨni matɨj mana'a Israel jetze maj ajtyama'acan. 52 Ajta nu'u, capu aɨme na'a silu aɨ pu nu'u ajta hua'a jetze ma'acan huamɨ'ɨni ɨ yaujmua'ame'en ɨ Dioj ɨ maj nu'u a'ɨmɨ a'ucaitɨme, tɨ ij aɨn nu'u ajta hua'ura'asaɨre'en mej mi seij mana'a tyaɨtejra'a pueenya'a mua'ara'ani. 53 Tɨj na'a ajna'ɨmɨ tɨ ayan tyu'utaxajtaca'a, aɨ mu meyan tiraaxa'apɨ'ɨntare a'ij mej ye'i huarɨni mej mi raaje'ica. 54 Aɨj pu cɨn, Jesús cai che'e ruseijrata á'ucha'acanya'a hua'a tzajta'a aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acantacaa. Tɨ'ɨqui huirajraa aujna Judea. Aj pu'i aun a'ará'a ajna a'ahua'a tɨ a vejli'i a'utacá'a a'u tɨ cai e'e ti'itɨjcaa. Aj pu'i chajta'a a'utyajrupi tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Efraín. Au pu a'utyajturaa, majta aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. 55 Tɨ'ɨjta ari vejli'i pɨti'irɨjcaa matɨ'ɨj aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acantacaa meyan maɨjna cɨn ti'iyestyahua'a ɨ xɨcajra'an tɨ Dioj jetzen tihua'utauuni'iri'i, mu'itɨ mu maun cura'acɨjxɨ mej mi maun a'ujnyén anti Jerusalén mej mi anacai atyɨ'ɨhuaxɨ'ɨn a'ij tɨ ayan tyu'ujxe'eve'e mej mi meyan tyu'uyesten. 56 Aɨ mu mauche'e rahuauca'a. Matɨ'ɨj maun a'utyáuuca'a maujna teyujta'a, ayaa mu tyu'urihua'uraca'a tɨcɨn: ―¿A'ini yeehui timua'amitejte'e mueetzi? ¿Ni cai yaj uve'enyejsin tɨ ye tírámua'ariive'esin ɨ mej ti'iyesten? 57 Majta aɨme ɨ maj maun ti'ijta teyujta'a, majta ɨ fariseos, ayaa mu tyu'utaijtaca'a tɨ nu'u ayan huarɨni tɨ pua'a a'atɨ me'e yá'amua'areera a'u tɨ a'ij een ɨ Jesús, tɨ aɨn nu'u ayan tihua'uta'ixaate'en maj nu'u mi raatyeevi'in.

Juan 12

1 Tɨ'ɨj auj tya'aturaaca a'achu cumu arájsevi xɨcaj mej mi meyan maɨjna cɨn tyu'uyesten ɨ xɨcajra'an tɨ jetzen Dioj tihua'utauuni'iri'i, au pu á'umej u Betania aɨjna ɨ Jesús. Au pu e'echajca'a aɨjna ɨ Lázaro tɨ Jesús ra'ajjáj hua'a tzajta'a ɨ mej meri huacuii. 2 Matɨ'ɨj mi tyá'ucue'iraataca'a maɨjna cɨme'e a'ij tɨ Jesús huarɨj. Matɨ'ɨj mi tiraami. Ajta aɨn Marta, ayaa pu ti'ivaɨra'acaa tɨ tihua'atyá'axɨ'ɨn. Ajta aɨn Lázaro, aɨ pu huatyacatii ɨ meesa jetze jamuan aɨjna ɨ Jesús. 3 Aj pu'i Mariiya ayan a'a yajjaj a'achu cumu e'ita'a liitru aɨjna ɨ a'aseiiti tɨ náa tyáará'i, tɨ ajta huapɨ'ɨ eihua ti'ijnajchi. Naardu pu raja'ara'a tɨ rumua'atɨ. Mariiya pu ra'anaxɨri'iri'i ɨɨcajra'an jetze ɨ Jesús. Aj pu'i rucɨpua cɨn ra'anáhuatzi'iri'i. Ajta tyamua'a pu náa tya'uhuá'aacaca'a nainjapua u chi'ita aɨjna cɨme'e ɨ a'aseiiti tɨ naa tya'aaca. 4 Ma ajta seij tɨ jamuan á'ucha'acanya'a, ayaa pu tihuaujnyuuste tɨ'ɨj raaseij. Ai pu aɨn pueen aɨjna ɨ Judás, tɨ ayan te'entimu'utaca tɨcɨn Iscariote. Aɨ pu ajta e'eyan tyu'utatuire'esin ɨ Jesús. 5 Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―¿A'ini yeehui een cɨn macai raatuaa maɨjna ɨ aseiiti a'ini ayaa pu ti'ijnajchi a'achu cumu hueica cieentu ɨ tumin? Aj pu'i yeehui rɨ'ɨrista a'ame'enche'e mej meyan hua'uta'an ɨ tumin aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Judás. 6 Capu ayan raataxajtaca'a aɨjna cɨme'e tɨ jetzen ruxe'eva'acaa a'ij tɨ tihua'aruure aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i, silu ayaa pu aɨjna cɨn ayan tyu'utaxajtaca'a a'ini aɨ pu nahua'ari puéenya'a. A'ini aɨ pu rachaɨca'a ɨ maj tzajta'an ru'ucá'ave ɨ tumin, aɨ pu ajta ruvaɨra'acaa aɨjna cɨme'e ɨ tumin. 7 Aj pu'i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Capej yeehui ra'ɨtziitya'a. Che'e ayan huarɨni a'ini aɨ pu ayan raatyajtuaa aɨjna ɨ aseiiti tɨ ij ayan ra'utamua'aree ɨ xɨcajra'an mej jetzen na'ava'anajsin. 8 Aɨ mu yeehui muejmi jemi seira'a mua'aju'un para rusen cɨme'e aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i. Me nyajta inyaa, canu neyan rusen cɨn muejmi jemi seira'a na'ame. Aɨj pu cɨn xa'apɨ'ɨn huarɨj amɨjna mɨ jɨita'a. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. 9 Meenti aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acantacaa, mui'itɨ mu meyan raamua'areeri'i tɨ Jesús aun a'utyavaaca'a. Matɨ'ɨj mi maun e'ire'enye mej mi raaseij, majta maj raaseij maɨjna ɨ Lázaro tɨ Jesús ayan ra'ajjáj hua'a tzajta'a ɨ mej meri huacuii. 10 Aɨj mu cɨn meyan tiraaxa'apɨ'ɨntare aɨme ɨ mej maun ti'ijta teyujta'a mej mi majta raaje'ica maɨjna ɨ Lázaro, a'ini mu'itɨ mu meyan rá'ajaahuatya'acaa ɨ Jesús maɨjna cɨme'e tɨ ayan Lázaro huarujte. Majta aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acantacaa, aɨ mu meyan huataujtuira'acaa ɨ Jesús jemi. 12 Yaa ruijmua'a yee, aɨme ɨ mej maɨjna cɨn ajtyáxɨɨraca'a mej mi maun tyu'uyesten, ayaa mu raamua'areeri'i tɨ nu'u aɨn Jesús e'eve'ema'acaa aujna Jerusalén. 13 Matɨ'ɨj mi tacɨj xámue'i antíveichixɨ, majta ya'upí. Matɨ'ɨj mi a'uju'un mej mi ye'entinajche. Ayaa mu ti'ijíjhuaca'a tɨcɨn: ―Tyamua'a pu ti'ixa'apɨ'ɨn. Tiche'e yeehui rɨ'ɨ tiraata'an tyaɨjna tɨ ye'eve'eme nyuucajtze'en ɨ tavastara'a. Tiche'e yeehui rɨ'ɨ tiraata'an tyaɨjna ɨ Rey tɨ titaataijte'esin ityejmi tyaj Israel jetze ajtyama'acan. ―Ayaa mu e'evé'ejijhuajma'a. 14 Aj pu'i Jesús ayan puuru'u ráatyau tɨ cai xɨ a'atɨ japuan ave'eyeijxɨ. Aj pu'i japuan ave'eyeijxɨ tɨ ij ayan huarɨni a'ij tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨcɨn: 15 Caxu yeehui ti'itzɨɨnya'a mɨ sej saun huachaatɨme u Sión. Casi'i yeehui muan, aɨ pu me'eve'emej ɨ tɨ tyajamuaataijte'esin. Aɨ pu ajta yeehui ava'aca yaujra'an japua ɨ puuru'u. 16 Majta aɨme ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a, anacaican, camu yau'eitaa mua'araa a'ij tɨ huataujmua'a tɨj na'a tɨ ayan te'eyu'usi'ihuaca'a. Ma ajta, tɨ'ɨj ari Dioj ayan ra'ajjáj ɨ Jesús, ajta ayan nain cɨn tiréijca, aj mu mi xaa ra'utamua'areeri'i tɨ ayan cɨme'en te'eyu'usi'ihuaca'a aɨjna cɨme'e ɨ Jesús. Majta meyan ra'utamua'areeri'i mej meyan raaruu. 17 Majta aɨme ɨ maj mui'i ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, aɨ mu majta Jesús jamuan seira'acaa tɨ'ɨj Jesús ayan raatajé aɨjna ɨ Lázaro tɨ nu'u ayan huirajra'ani a'utɨ a'avá'anami'ihuaca'a, tɨ'ɨj Jesús ayan ra'ajjáj hua'a tzajta'a ɨ mej meri huacuii. Aɨ mu e'eyan meyan tyu'utaxajtaca'a a'ij tɨ huarɨj. 18 Majta aɨme ɨ seica ɨ tyaɨte, matɨ'ɨj raamua'areeri'i tɨ Jesús ayan ti'itɨ cɨn huarɨj tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e, matɨ'ɨj mi meyan u a'uju'un mej mi ye'entinajche. 19 Majta aɨme ɨ fariseos, ayaa mu tyu'urixaatya'acaa tɨcɨn: ―Ayej xaa nya'u te'eme, capu ti'itɨ a'ij tyajamuatyava'ɨre'esin sej seyan raata'ijmɨ. Casi'i, matɨj mana'a yeehui pua'amua maj yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua, naimi'i mu ra'ajaahuate'e. 20 Meenti seica meyan maun a'utyáuuca'a hua'a tzajta'a aɨme ɨ mej aun a'ujnyéj mej mi raatyaanajche ɨ Dioj ajna matɨ'ɨj ti'iyestya. Au mu e'ema'acan aɨme u Grecia. 21 Aɨ mu e'ire'enye ɨ Felipe jemi, aɨjna tɨ aun e'ema'acan u Betania, chajta'a tɨ aun a'utacá'a u Galileeya. Ayaa mu tirajhuaviiri'i tɨcɨn: ―Muaa vasta'a, ayaa tu yeehui ti'ijxe'eve'e tyej tyu'uxáj jamuan ɨ Jesús. 22 Ajta aɨn Felipe, a pu a'uré'enye tɨ ij ayan tiraata'ixaate'en aɨjna ɨ Andrés. Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa maɨjna ɨ Jesús. 23 Jesús pu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Pu'uri yeehui ajna tyaja'ure'enye tɨ Dioj ayan rɨ'ɨ tinaata'an inyeetzi, i nyaj nyajta tyaata'a jetze e'irannyejte. 24 Ayaa nu yeehui tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e tɨ pua'a cai e'ejveti a chuaata'a tɨ ij aun huamɨ'ɨni aɨjna ɨ jatzijra'an ɨ triigu, ayaa pu rusaɨj na'a huatyaturaasin aɨjna ɨ jatzijra'an. Na'ari tɨ pua'a ayan huamɨ'ɨni, eihua pu yeehui jetzen e'iranyejsin seica ɨ jatzi. 25 Ayej che'eta na'a een hua'a cɨme'en ɨ tyaɨte. Tɨ pua'a ayan eitze'e jetzen ruxe'eve'e a'atɨ tɨ na'a aɨjna tɨ iiyan ti'iseijre'e iiyan chaanaca japua cai ayan jetzen ruxe'eva'a tɨ ra'ara'astijre'en ɨ Dioj, aɨ pu yeehui yáuujɨsin ɨ ruxaijnyu'uca tɨ auj ruuricaa. Na'ari cai, tɨ pua'a cai ayan a'atzu jetzen tyu'ujxe'eve'e tɨj na'a tɨ iiyan ti'iseijre'e iiyan chaanaca japua silu ayaa pu huataura'an tɨ nain a'ura'ini tɨ iiyan rajcha'ɨ, tɨ ij ayan ra'ara'astijre'en ɨ Dioj, ayaa pu yeehui ruurican cɨn huataura'asin para rusen cɨme'e. 26 Tɨ pua'a a'atɨ ayan nyavaɨra'a pu a'ame inyeetzi, ayaa pu ruxe'eve'e tɨ aɨn ayan che'eta na'a rɨjca a'ij nyaj rɨcɨ inyaa. Ajta, a'u tɨ na'a nyej nyeyan a'utyaváa na'ame, aɨ pu ajta inyeetzi jamuan a'utyaváa a'ame aɨjna tɨ nyavaɨre'e. Tɨ pua'a yeehui a'atɨ ayan nyavaɨre'e, aɨ pu ɨ niya'upua ayan rɨ'ɨ tiraata'asin. 27 ’Pu'uri a'ij pua'a nya'ase yu nyatzajta'a. ¿A'ini nyana'a nij neyan tyu'utaxajta? ¿Ni qui neyan tyu'utaxajta nyaɨjna tɨ cɨme'en yee: “Niya'upua, pata'aj yeehui peyan nu'irajtuaani tɨ ij cai ayan tinaacɨ'ɨti a'ij tɨ ari tyaja'ure'enyejsin”? Me nyajta cai, canu. Canu neyan tyu'utaxajta a'ini ayaa nu yeehui een cɨn yu a'uve'eme nyej neyan ya huacati ijii. 28 ’Mɨ pej ne'iya'upua, pata'aj tihua'utaseijrate'en ɨ nyaj cɨn rɨ'ɨ timuaata'asin. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. Aj pu'i ute'e e'icanamuajre tɨ a'atɨ ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Nu'uri yeehui neyan tihua'utaseijrate. Nyajtahua'a nu neyan tihua'utaseijrate'esin. 29 Majta aɨme ɨ tyaɨte ɨ maj aun ajtyáxɨɨraca'a, aɨ mu majta raanamuajri'i. Seica mu meyan raataxajtaca'a maj nu'u huatyejnyuu. Majta seica meyan tyu'utaxajtaca'a tɨ saɨj nu'u ayan jamuan tyu'utaxajtaca'a tɨ ute'e ti'ivaɨre'e ɨ Dioj tɨ e'eseijre'e. 30 Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Capu ayan yeehui tyu'utaxajtaca'a aɨjna cɨme'e tɨ ca'anijra'a naata'an inyeetzi silu tɨ ayan ca'anijra'a amuaata'an muejmi. 31 ’Pu'uri yeehui ayan tyaja'ure'enye ajna xɨcaara'an jetze tɨ Dioj jetzen hua'uxɨjte'en matɨj mana'a pua'amua yan huachaatɨme. Pu'uri ajta ajna tyaja'ure'enye ɨ xɨcaara'an jetze ɨ nyaj jetzen raatamuarite'esin nyaɨjna tɨ yan tie'ijta iiyan chaanaca japua. 32 Nyajta inyaa, matɨ'ɨj meri aj nyaja'utavé'en, aj nu ni neyan naijmi'ica huatájeevi ɨ tyaɨte mej mi curá'acɨjxɨ'ɨn inyeetzi jemi. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 33 Ayaa pu een cɨn ayan tyu'utaxajtaca'a mej mi meyan raamua'aree a'ij tɨ ye'i tí'imɨ'ɨni. 34 Matɨ'ɨj meyan tiraata'ixaa aɨme ɨ mej maun ajtyáxɨɨraca'a tɨcɨn: ―Ayaa tu yeehui teyan raanamuajri'i tyaɨjna jetze ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta tɨ aɨn Cɨriistu'u nu'u ayan rusen cɨn ruuri huatyaturaasin. Aɨj pu yeehui cɨn, a'ini ti'irɨ'ɨri pej peyan ti'ixaj yee tɨ nu'u ayan ruxe'eve'e maj nu'u aj ya'utave'en maɨjna tɨ tyaata'a jetze e'iraujnyejte. A'ataani yeehui pɨrɨcɨ aɨjna tɨ nu'u tyaata'a jetze e'iraujnyejte. 35 Aj pu'i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Auche'e pu a'atzu a'ateere muejmi jemi ɨ tatzari tɨ cɨn huanyéeri'icɨ a'ame. Sata'aj yeehui seyan á'ujhua'anye'en a'ij tɨ tiraavijte'e meenti auj muejmi tzajta'a ayan seijre'e ɨ tatzari tɨ cɨn huanyeeri'i, tɨ ij yeehui cai a'amua japua rájveti ɨ tɨ huatɨca'a. Aɨjna tɨ yeehui ayan tɨca'amiste'e a'ucha'acan, capu ramua'aree a'u tɨ á'umej. 36 Sata'aj seyan huataujtuiire'en aɨjna jemi tɨ jetzen e'iraninyei ɨ tatzari tɨ cɨn huanyeeri'i sej si seyan saɨjna jetze ajtyama'acanta aɨjna tɨ huanyeeri'i. Tɨ'ɨj raatapua'ajtaca'a tɨ ayan tihua'uta'ixaa, aj pu'i á'uraa aɨjna ɨ Jesús, ajta huatauravaataca'a hua'a jemi. 37 Aɨ pu ari eihua tyu'umuarej hua'a jemi ti'itɨ tɨ ayan huapɨ'ɨ ruxe'eve'e. Ma majta aɨme, camuu xɨ rá'ujca'anyajca'a mej meyan huataujtuiire'en ɨ jemin. 38 Ayej tyu'urɨj tɨ'i ayan aráurasten a'ij tɨ tiraataxajtaca'a aɨjna ɨ Isaías tyaacan tɨ ajmi'i ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan, tɨ ayan tɨcɨn: Nyavastara'a, capu a'atɨ yeehui ayan rá'antzaahua a'ij tyej tihua'uta'ixaa. Capu yeehui a'atɨ ayan yau'eitaa a'araa a'ij tɨ huataujmua'a aɨjna tɨ Dioj rumuare'eri'ira'a cɨn ayan huarɨj. 39 Aɨj mu cɨn cai rá'antzaahua aɨjna cɨme'e, a'ij tɨ pua'amuaque ayan raataxajtaca'a aɨjna ɨ Isaías tyaacan tɨcɨn: Aɨ pu nu'u yeehui ayan hua'uruu mej meyan aracucu'unijme'eni mej mi cai atanyéjnye'eri. Aɨ pu yeehui ayan hua'uruu mej mi antaujnaamɨn ɨ rutzajta'a mej mi cai yau'eitaa mua'ara'ani. Na'ari tɨ pua'a pɨ mana'a, aɨ mu saɨque tyu'umua'atíiche'en, nyaj nu'u neyan hua'urújte'enche'e. 41 Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Isaías tyaacan aɨjna tɨ ayan raaseij ɨ tɨ Dioj cɨn rɨ'ɨ tiraatá'aniche'en. Aɨ pu ajta ayan tiraataxajtaca'a aɨjna cɨme'en ɨ Jesús. 42 Ee xaa nya'u, mui'itɨ ɨ mej maun ti'ijta teyujta'a, aɨme mu meyan rá'antzaahua. Ma majta aɨme, camu raxajtacuca'a hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte maɨjna cɨme'e mej hua'atzɨɨnya'acaa ɨ fariseos, majta maɨjna cɨme'e ɨ seica meyan hue'ire'iti maujna u teyujta'a. 43 Eitze'e pu hua'aranajchaca'a mej mi tyaɨte meyan rɨ'ɨ tihua'uta'an cai ɨ Dioj. 44 Aj pu'i Jesús ayan ruseiirata tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Tɨ pua'a yeehui a'atɨ ayan na'antzaahuate'en inyeetzi, capu nyeetzi na'a a'atzaahuate'e silu ajta pu ra'atzaahuate'e aɨjna tɨ yan nyaja'utaityaca'a. 45 Tɨ'ɨj aɨn ayan nyeseij inyeetzi, aɨ pu ajta raseij aɨjna tɨ yan nyaja'utaityaca'a. 46 Ayaa nu yeehui een cɨn a'uve'eme iiyan chaanaca japua nyej ni neyan hua'uruuren ɨ tyaɨte tɨj tatzari ɨ tɨ cɨn hua'a tzajta'a huanyeeri'i mej mi cai che'e meyan tɨca'amiste'en á'ujhua'anye'en aɨme ɨ maj meyan na'astijre'e inyeetzi. 47 Tɨ pua'a a'atɨ nyanamua a'ij nyej ti'ixa, ajta cai na'astijra'a, canu yeehui ra'axɨjte'en inyaa, a'ini canu nyaɨjna cɨn a'uve'eme nyej ni neyan hua'uxɨjte'en aɨme ɨ mej yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua silu nyej ni hue'irajtuaani. 48 ’Ee xaa nya'u, ti'itɨ pu yeehui pueen tɨ ayan ra'axɨjte'en aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan naare'iti, tɨ cai ra'astijre'e a'ij nyej ti'ixa. Aɨjna nya'u hui, ɨ nyaj cɨn tyu'utaxajtaca'a, ayaa pu ra'axɨjte'esin ajna xɨcaara'an jetze tɨ jetzen nain te'entipua'ari. 49 Ayaa pu'u na'a, a'ini canu hui nyasaɨj a'ij tirajtyau a'ij nyej tyu'uxajtaca'a silu aɨn tɨ niya'upua pueen, aɨ pu ayan tinaataij a'ij nyej ye'i tyu'utaxaj, ajta ɨ nyaj cɨme'en neyan tyu'utaxajta. 50 Nyaa nu yeehui neyan ramua'aree tɨ ayan tinaataij tɨ ij ayan tyajamuaacɨ'ɨti sej seyan ruurican huatyaturan para rusen cɨme'e. Aɨj nu cɨn ayaa nu che'eta nyana'a ti'ixa a'ij tɨ aɨn niya'upua ayan aɨjna cɨn tinyeijca nyej ni tyu'utaxaj.

Juan 13

1 Pu'uri tɨmua'a ajna tyaja'ure'enyejsima'a ɨ maj cɨn ra'utamua'aree a'anaj tɨ Dioj ayan tihua'utauuni'iri'i. Pu'uri ramua'areeraca'a ɨ Jesús tɨ ari ajna tyaja'ure'enye ɨ xɨcaara'an jetze tɨ jetzen a'ura'ani iiyan chaanaca japua tɨ ij aun a'ujnyén u ute'e, ya'upuaara'an tɨ e'eseijre'e. Tɨj na'a tɨ yan huataseijre iiyan chaanaca japua, aɨ pu ayan hua'axe'eva'acaa aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Ajta ijii pu'uri ayan hua'utaseijrataca'a tɨ nain cɨn hua'axe'eva'acaa. 2 Matɨ'ɨj ti'icua'acaa ɨ́ chumua'an, aɨ pu ajta aun a'utyavaaca'a aɨjna ɨ Judás, tɨ yaujra'an pueen ɨ Simón, tɨ ajta ayan te'entimu'utaca tɨcɨn Iscariote. Pu'uri aɨn Satanás ca'anijra'a raata'acaa tɨ tyu'utatuiire'en ɨ Jesús. 3 Jesús pu ajta ramua'areeraca'a tɨ aɨn ya'upuaara'an ayan nain cɨn tiréijca, tɨ ajta ruya'upua jemi a'uve'eme, ajta au pu ajta a'ujnyejsin ɨ jemin. 4 Aj pu'i ajchee a'u mej tyaja'acua'acaa, ajta huira'ujchuiiri'i ɨ rutasi tɨ ru'irá'avɨjca'a. Aj pu'i ava'ujjɨ'ɨque cɨɨxuri cɨme'e ɨ maj cɨn huá'acáimɨ. 5 Tɨ'ɨqui aun atyeejei ɨ caasu jetze. Aj pu'i autyejche tɨ hua'anaja'usixɨ'ɨn ɨ hua'achapuatze'en seij ajta seij ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Ajta hua'anahuatzi'iraxɨ aɨjna cɨme'e ɨ cɨɨxuri tɨ cɨn ava'ujjɨ'ɨca'acaa. 6 Aj pu'i aun e'ire'enye aɨjna jemi ɨ Simón tɨ ajta i'i Pedro. Aj pu i aɨn Pedro ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyavastara'a, ¿ni yeehui pajta peyan nya'anaja'usixɨ'ɨsin nyechapua jetze? 7 Aj pu'i ayan tiraata'ixaa ɨ Jesús tɨcɨn: ―Capuu xɨ a'ij timua'amitejte'e a'ij nyaj aɨn cɨn nyeyan rɨcɨ, silu majca'ihuayee paj xaa yeehui yau'eitaa pua'ame. 8 Aj pu'i Pedro ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Capej xaa nya'u, a'anaj peyan na'anaja'usixɨ'ɨsin ɨ nyachapuaatze'e. Ajta aɨn Jesús, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a yeehui nyacai neyan mua'anaja'usixɨ'ɨn a'achapuaatze'e, capej che'e hua'a jetze ajtyama'acanta pua'ame ɨ mej nyeetzi jemi seiira'a mua'aju'un. 9 Aj pu'i ayan tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Pedro tɨcɨn: ―Nyavastara'a, tɨ pua'a yeehui ayan ruxe'eve'e, capaj ayaa pana'a na'anaja'usixɨ'ɨn ɨ nyechapuaatze'e, silu pajta paj peyan na'anaja'usixɨ'ɨn ɨ nyamuajca'a jetze, pajta na'ava'aja'usixɨ'ɨn ɨ nyamu'u jetze. 10 Aj pu'i Jesús ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Tɨ pua'a yeehui a'atɨ ari ayan huaɨ'ɨhuaca'a, ayaa pu'u ruxe'eve'e tɨ ayaa na'a ra'anaja'usixɨ'ɨn ɨ chapuaatze'e, a'ini capu che'e chuaamuara'a nain japua tɨ ratyáhue'ira'a. Sajta muan, caxu che'e chuaamua, silu seij pu yeehui xaa ayan chuaamuara'a. 11 Ayaa pu een cɨn ayan tyu'utaxajtaca'a tɨ nu'u saɨj na'a chuaamuara'a, a'ini aɨ pu ari ramua'areeraca'a a'atɨ tɨ aɨn puéenya'a tɨ ayan tyu'utatuiire'esin ɨ́ cɨme'en ɨ Jesús. 12 Tɨ'ɨj raatapua'ajtaca'a tɨ ayan hua'anaja'usixɨ, ajta pu huira'ujvɨjri'i ɨ rutasi. Aj pu'i a'ujyeijxɨ ɨ meesa jetze. Ayaa pu tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni yeehui sajmua'aree a'ij nyaj een cɨn neyan amuaaruu? Nyaa nu tyajamuaata'ixaate'esin. 13 Ayaa xu yeehui muan naatamua'amua yee Maeestru, sajta seyan tɨcɨn Tavastara'a. Ayaa pu yeehui tiraavijte'e a'ini nyaa nu nyaɨn pueen. 14 Ajta ijii, nyaj a'amuavastara'a pueen, nyajta a'amua maeestru, ayaa nu amua'anaja'usixɨ ɨ a'amuachapuaatze'e. Sata'aj yeehui seyan che'eta sana'a anauja'usixɨ'ɨn ruchapuaatze'e rujɨɨmua'a. 15 Ayaa nu amuaata'itiiri'i sej si seyan huarɨni a'ij nyej neri amuaaruu muejmi. 16 ’Ayaa nu yeehui tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e tɨ eitze'e ruxe'eve'e aɨjna tɨ ti'ijta cai aɨjna tɨ ravaɨre'e. Ajta yeehui, eitze'e pu ruxe'eve'e aɨjna tɨ yan nyaja'utaityaca'a cai i nyaj a'utaiti'ihuaca'a. 17 Ajta ijii, satɨj seri ti'ijmua'aree saɨjna, Dioj pu yeehui rɨ'ɨ tyajamuaata'asin tɨ pua'a seyan che'eta sana'a huarɨni. 18 ’Canu naijmi'ica muejmi cɨme'en neyan ti'ixaj. Nyaa nu ramua'aree a'ij mej e'en ɨ nyej hua'ava'ahuau. Nyajta nu neyan ra'ava'ahuau tɨ ij aráurasten a'ij tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨ ayan tɨcɨn: “Aɨ pu nu'u yeehui ɨ nyaj raata'inee tɨ tyu'ucua'ani inyeetzi jamuan, aɨ pu nu'u yeehui autyejche tɨ najcháɨra'a a'ara'ani.” 19 Ayaa nu anacai neyan tyaja'amue'ixaate'e ijii tɨ'ɨj cai xɨ ayan tyu'urɨni sej si seyan tya'antzaahuate'en nyaj nyaɨn pueen a'ij nyej neri tyajamuaata'ixaa, sej si sauj tya'atzaahuate'e ajna tɨ ayan ti'inyaruuren. 20 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, tɨ pua'a yeehui a'atɨ ayan ra'ancure'evi'itɨn aɨjna nyaj raataityaca'a, aɨ pu ajta na'ancure'evi'itɨ inyeetzi. Ajta a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan na'ancure'evi'itɨ inyeetzi, ayaa pu che'eta na'a ra'ancure'evi'itɨ aɨjna tɨ yan nyaja'utaityaca'a. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 21 Tɨ'ɨj ayan tihua'uta'ixaa, eihua pu a'ij pua'a raata'a ɨ tzajta'an ɨ Jesús. Aj pu'i ayan a'ahuauritaacan cɨn tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Ayaa nu hui tzaahuati'ira'a cɨn neyan tyaja'amue'ixaate'e, saɨj tɨ muejmi jetze ajtyama'acan ayan tyu'utatuire'esin inyeetzi. 22 Majta aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, mua'araujseijraxɨ seij ajta seij. Camu a'ij tirájtyauva'a a'ij tɨ huataujmua'a aɨjna tɨ Jesús ayan tiraataxajtaca'a. 23 Ajta saɨj tɨ aɨme jetze ajtyama'acan, aɨ pu aicaujtutzi ɨ Jesús jemi. Ai pu aɨn pueen Jesús tɨ raxe'eva'acaa. 24 Ajta aɨn Simón, tɨ ajta i'i Pedro, aɨ pu rumuajca'a cɨn raatajé aɨjna tɨ Jesús raxe'eva'acaa. Aj pu'i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pata'aj yeehui raataihua'u a'atɨ tɨ pueen tɨ cɨme'en raataxajtaca'a. 25 Ajtahua'a pu ayan aicaujtutzi ɨ Jesús jemi. Aj pu'i ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Nyavastara'a, ¿a'ataani aɨn pueen? 26 Aj pu'i ayan tiraata'ixaa ɨ Jesús tɨcɨn: ―Tɨ pua'a yeehui neri ra'atyáru'unyen i tuxa'a jetze ɨ pan, aj nu ni raata'ɨte'esin nyaɨjna ɨ a'atɨ tɨ aɨn pueen. Aj pu'i Jesús ayan ra'atyáaru'unyej ɨ pan ɨ tuxa'a jetze. Aj pu'i aɨjná huata'ɨte ɨ Judás, tɨ yaujra'an pueen ɨ Simón, tɨ ayan te'entimu'utaca tɨcɨn Iscariote. 27 Cɨme'en pu'u ayan ra'ancura'ɨ ɨ pan aɨjna ɨ Judás, aj pu'i Satanás ayan huataseijre ɨ tzajta'an. Ajta aɨn Jesús, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pata'aj yeehui ca'anacan peyan huarɨni a'ij pej peri tyu'umuá'a. 28 Majta ɨ seica, camu a'atzu yau'eitaa mua'araa a'ij een cɨn ayan tiraata'ixaa. 29 Seica mu meyan tiraamua'a tɨ Jesús ayan tiraata'ixaa tɨ ti'itɨ huananan ɨ maj cɨn tyu'uyesten na'ari ti'itɨ tɨ hua'utapueijve'en ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i. 30 Cɨme'en pu'u ayan ra'ancura'ɨ ɨ pan, aj pu'i huirajraa aɨjna ɨ Judás. Ajta pu'uri huatɨca'acaa. 31 Tɨ'ɨj huirajraa aɨjna ɨ Judás, aj pu'i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Pu'uri hui Dioj ayan rɨ'ɨ tinaata'a i nyaj nyajta tyaata'a jetze e'irannyejte. Nyajta inyaa, ayaa nu neri nyaɨjna cɨn rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj nyaɨjna cɨme'e a'ij nyej huarɨj. 32 Tɨ pua'a yeehui neyan rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj nyaɨjna cɨme'e nyej neyan huamɨ'ɨni, Dioj pu ajta rusaɨj ayan rɨ'ɨ tinaata'asin aɨjna cɨme'e tɨ ayan na'ajjájsin. Ajta aɨ pu ca'anacan rɨ'ɨ tinaata'asin. 33 ’Niyaujmua'a, a'atzu nu'u neyan ya a'ateeri muejmi jemi. Muan xu nyahuauni. Me nyajta inyaa, ayaa nu che'eta nyana'a tyaja'amue'ixaate'e a'ij nyej neri tihua'uta'ixaa aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Capu xaa nya'u rɨ'ɨri saj yeehui aun a'ujnyén a'u nyaj a'ujnyejsin. 34 Nyajta nu neyan jajcuacan cɨn tyaja'amueijcate'en sej seyan huaujxe'eve'en. Ayaa pu ruxe'eve'e sej seyan che'eta sana'a huaujxe'eve'en a'ij nyej neri tyajamuaaxe'eve muejmi. 35 Tɨ pua'a yeehui seyan huaujxe'eve'en, aj mu mi naimi'i meyan ramua'areeran sej seyan na'astijre'e. 36 Aj pu'i ayan tiraataihua'uri'i aɨjna ɨ Simón, tɨ ajta i'i Pedro tɨcɨn: ―Tavastara'a, ¿a'uni yeehui pa'uma'a pua'ame? Ajta Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Capuu xɨ yeehui rɨ'ɨri paj paun á'ume'en nyeetzi cujta'a a'u nyaj a'uméj silu majca'ihuayee xaa pej peyan paun nyaj cujta'a pa'uma'a pua'ame. 37 Aj pu'i Pedro ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn cai rɨ'ɨri ijii nyaj yeehui nyaun á'ume'en a'a cujta'an mueetzi? Nyaa nu yeehui á'anca'anye nyaj huamɨ'ɨni a jetze ma'acan. 38 Aj pu'i Jesús ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―¿Ni tzaa yeehui peyan ahua'aca'anye paj nu'u peyan huamɨ'ɨni nyeetzi jetze ma'acan? Ayaa nu yeehui tzaahuati'ira'a cɨn ti'imue'ixaate'e a'ij pej peyan rɨni. Tɨ'ɨj cai xɨ huajiihuan ɨ tyacuaara'i, hueica paj peyan tyu'utyaahue'ita paj nu'u cai nyamua'ate.

Juan 14

1 ’Caxu a'ij tyá'ujmuajca. Sauche'e xu yeehui ra'atzaahuatya'a ɨ Dioj, sauche'e xu sajta na'atzaahuatya'a inyeetzi. 2 Eihua pu chi'i aun teje'eseijre'e a'u tɨ niya'upua huatyeechi'i ɨ ute'e. Tɨ pua'a cai ayan ti'ayajnacache'e, nyaa nu yeehui saɨque tyajámuaata'ixáate'enche'e. Au nu a'uma'a na'ame nyej ni nyaun rɨ'ɨ raaruuren a'u saj saun a'utyá'a xa'aju'un. 3 Ajta, tɨ pua'a neyan nyaun a'ura'ani nyej ni neyan rɨ'ɨ raaruuren a'u sej a'utyá'a sa'aju'un, aj nu ni yan va'acányejsin nyajtahua'a nyej ni neyan amua'anvi'itɨn sej si sajta saun a'utyá'a xa'ara'ani a'u nyaj nyajta a'ucai na'ame. 4 Sajta muan, xu'uri yeehui huamuájte ɨ juye jetze tɨ aun a'uré'eninyei a'u nyaj a'uma'a na'ame. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. 5 Aj pu'i Tomás ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tavastara'a, catu yeehui ramua'aree a'u paj a'uma'a pua'ame. Aɨj tu cɨn catu a'atzu huamuájte ɨ juye jetze tɨ aun a'uré'eninyei. 6 Tɨ'ɨqui Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyaa nu nyaɨn pueen ɨ tɨ amua'avi'itɨn aɨjna jetze ɨ juye, nyaa nu nyajta nyaɨn pueen ɨ tɨ tzaahuati'ira'a cɨn ti'ixaxa'a, nyajta nu yeehui nyaɨn pueen ɨ tɨ jetzen e'iraninyei ɨ saj cɨn ruuri xa'ara'ani. A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan huataujtuiire'en ɨ Dioj jemi, ayaa pu ruxe'eve'e tɨ aɨn anacaican huataujtuiire'en inyeetzi jemi. 7 Tɨ pua'a rɨ'ɨ se tinaamua'ati, ayaa xu sajta tiraamua'ati saɨjna ɨ niya'upua. Tɨj na'a tɨ yu áuca'itɨ a'ame, muan xu xaa ramua'ate, sajta seri raaseij. 8 Aj pu'i aɨn Felipe ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tavastara'a, pata'aj yeehui taataseijrate'en paɨjna ɨ a'aya'upua. Aɨj tu'uj xe'eve'e ityan. 9 Aj pu'i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nu'uri xaa yeehui a'atee nyaj muejmi jemi huaca. ¿Ni tzaa pacai xɨ nyamua'ate, muaa Felipe? Ayaa nu ti'imue'ixaate'e. A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan naaseij inyeetzi, aɨ pu ajta ari raaseij ɨ niya'upua. ¿A'ini een cɨn peyan tinaata'ixaa yee nyaj nu'u amuaataseijrate'en ɨ niya'upua? 10 ¿Ni tzaa pacai peyan tya'atzaahuate'e tɨ aɨn niya'upua nye jemi seijre'e, nyajta nu yeehui che'eta nyana'a niya'upua jemi seijre'e? Canu nyasaɨj a'ij tirajtyau a'ij nyaj ti'imue'ixaate'e, silu aɨn niya'upua tɨ ayan nyej jemi seijre'e, aɨ pu rumuare'eri'ira'a cɨn ayan rɨcɨ. 11 Pata'aj peyan na'antzaahuate'en tɨ pua'a yeehui neyan timuaata'ixaate'en yee niya'upua pu nu'u nye jemi seijre'e, nyajta nu jemin seijre'e ɨ niya'upua jemi. Na'ari cai, pata'aj paɨjna cɨn pana'a tya'antzaahuate'en a'ij nyej yeehui huarɨj tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e. 12 ’Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e. A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan na'astijre'e inyeetzi, ayaa pu che'eta na'a huarɨni a'ij nyej rɨjcaa inyaa. Ee xaa nya'u, aɨ pu yeehui ayan huarɨni tɨ eitze'e ruxe'eve'e cai ɨ nyaj cɨn neyan rɨjcaa. Ayaa pu een cɨn rɨni aɨjna cɨme'e nyaj nyaun a'uma'a na'ame ɨ niya'upua jemi. 13 Nyajta neyan huarɨni a'ij sej seyan tiraatahuaviira neetzi jetze ma'acan, nyej ni rɨ'ɨ tiraata'an ɨ niya'upua. 14 Ti'itɨ tɨ na'a sej yeehui seyan tiraatahuaviira nyeetzi jetze ma'acan, ayaa nu xaa neyan rɨni. 15 ’Tɨ pua'a yeehui seyan nyexe'eva'a inyeetzi, ayaa su saɨjna ara'astijre'en ɨ nyaj cɨn tyajamuaataijte'esin. 16 Nyajta nu neyan raatahuaviira ɨ niya'upua jemi tɨ i aɨn yan amuaja'utaíti'i seij tɨ a'amua japua huanyuuni, tɨ i aɨn muejmi jemi huatyaturan tɨ na'a rusen cɨme'e. 17 Ai pu aɨn pueen ɨ xaijnyu'ucari tɨ jetzen e'iraninyei tɨj na'a tɨ ayan ti'ayajna. Capu rɨ'ɨri mej meyan ra'ancura'an aɨme ɨ mej yan japuan huachaatɨme ɨ chaanaca japua, a'ini capu a'ij hua'amityejte'e a'ij tɨ rɨcɨ aɨjna ɨ xaijnyu'ucari. Camu yeehui majta ramua'ate. Ma sajta muan, ayaa xu een cɨn ramua'ate a'ini aɨ pu a'amua jemi seijre'e, ajta pu muejmi jemi huatyaturaasin. 18 ’Canu yeehui rusentacan amuaatyatuaasin, tɨ cai a'atɨ ayan a'amuavaɨre'e silu nyaa nu nyajtahua'a muejmi jemi uve'enyejsin. 19 Capu che'e a'ateere mej hui cai che'e nyeseijran aɨme ɨ mej yan japuan huachaatɨme ɨ chaanaca japua. Ma sajta muan, muan xu xaa nyeseijran. Nyaa nu huatarujsin nyej ni nyajtahua'a ruuri na'ara'ani, aɨj xu cɨn sajtahua'a ruuri xa'aju'un. 20 Ajna xɨcaara'an jetze nyej jetzen huatarujsin, aj xu si seyan ramua'areeran nyej neyan jemin seijre'e ɨ niya'upua jemi, ajta yeehui aɨn, aɨ pu ajta nyeetzi jemi seijre'e. 21 A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan ra'ancura'a a'ij nyej tyu'utaijtaca'a, tɨ ajta ayan nain ra'ara'astijre'en, aɨ pu aɨn pueen tɨ xaa nyexe'eve'e. Niya'upua pu hui ajta raxe'eva'a a'ame aɨjna tɨ ayan nyexe'eve'e. Nyajta inyaa, nyaa nu raxe'eva'a na'ame, nyajta jemin huataseijre'esin. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús. 22 Aj pu'i saɨj tyu'utaxajtaca'a tɨ ayan antyahuaaca'a tɨcɨn Judás. Capu aɨjna ɨ Judás tɨ ayan te'entimu'utaca tɨcɨn Iscariote, silu saɨj. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tavastara'a, ¿a'ini auj ti'irɨ'ɨri pej pi peyan pana'a tyejmi jemi huataseijre'esin, pajta cai aɨme jemi ɨ mej yan japuan huachaatɨme ɨ chaanaca japuan? 23 Aj pu'i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a a'atɨ ayan nyexe'eva'a, aɨ pu ayan ra'ara'astijre'en a'ij nyej ti'imua'ata. Niya'upua pu ajta raxe'eva'a a'ame. Tyan tu yeehui tyajta huataseijre'esin ɨ jemin. Tyajta teyan huatyaturaasin ɨ jemin. 24 Ajta aɨn tɨ cai ayan nyexe'eve'e, aɨ pu ajta cai ra'astijre'e a'ij nyej ti'imua'ata. Canu yeehui nyasaɨj a'ij tirajtyau a'ij nyej tyaja'amue'ixaate'e silu aɨjna ɨ nyuucari, aɨj pu jetze e'iraninyei aɨjna ɨ niya'upua tɨ yan nyaja'utaityaca'a. 25 ’Ayaa nu tyajamuaata'ixaa ijii nyej nyauj a'amua jemi yan huaca. 26 Ajta aɨn tɨ hui a'amua japua huanyuuni, aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, ɨ tɨ ayan tiraavijte'e sej si rana'amiche'en, aɨ pu ɨ niya'upua ayan ya'utaiti nyeetzi jetze ma'acan, tɨ i aɨn nain cɨn tyajamuáamua'aten. Aɨ pu hui ajta ayan amuaata'asin sej si seyan ra'utamua'aree nain cɨn a'ij nyej tyajamuaata'ixaa. 27 ’Ayaa nu neyan amuaata'asin tɨ ij nain cɨn amuaatyápua'arite'en. Aɨjna ɨ nyaj cɨn amuaatyápua'arite'esin, nyeetzi pu jetze e'iraninyei. Capu hui ayan een a'ij tɨ aɨn tɨ hua'a jetze na'a e'iraninyei aɨme ɨ mej yan japuan huachaatɨme iiyan chaanaca japua ɨ maj maɨjna cɨn hua'utyápua'arite'en ɨ ruxa'aj tyaɨtye. Caxu a'ij pua'a tya'ujmuajca. Caxu sajta ti'itzɨɨnya'a. 28 Xu'uri yee seyan raanamuajri'i nyej neyan tyajamuaata'ixaa nyaj nu'u a'uma'a na'ame, nyajta nu'u muejmi jemi uve'enyejsin. Tɨ pua'a yeehui seyan nyexe'eva'acache'e, ayaa xu een cɨn rutyamua'ava'acache'e saɨjna cɨme'e nyaj nyaun a'uméj ɨ niya'upua jemi a'ini niya'upua pu eitze'e ruxe'eve'e nyacai inyaa. 29 Ayaa nu anacai tyaja'amue'ixaate'e tɨ cai xɨ ti'itɨ a'ij huarɨj sej si seyan tya'antzaahuate'en nyaj nyaɨn pueen ajna xɨcaara'an jetze tɨ jetzen ayan tyaja'ure'enyejsin nyaj nyaun a'uméj. 30 ’Canu yeehui che'e eihua tyajamuaata'ixaate'esin a'ini pu'uri tɨn ya uve'enyejsin aɨjna tɨ a'ij pua'a een, tɨ ajta yan japuan tie'ijta ɨ chaanaca japua. Ma ajta aɨn, capu a'atzu rɨ'ɨri tɨ ayan ti'itɨj cɨn na'antimue'itɨn. 31 Che'ere yeehui, tiche'e huiracɨɨnye teyujna mej mi maɨn ɨ mej yan chaanaca japua huachaatɨme, meyan raamua'aree nyej neyan raxe'eve'e ɨ niya'upua, nyajta neyan che'eta nyana'a rɨcɨ a'ij tɨ aɨn ayan tinaataij.

Juan 15

1 ’Nyaa nu nyaɨn pueen ɨ cɨye tɨ xaa re'en. Ajta niya'upua pu aɨn pueen ɨ tɨ rɨ'ɨ raruure ɨ pi'ista. 2 Aɨ pu ayan ra'antivé'iche tɨj na'a ɨ pi'ista tɨ nyeetzi jetze e'iraninyei tɨ ajta cai taaca. Ajta tɨj na'a ɨ pi'ista tɨ xaa taaca, aɨ pu cɨj caj tira'antive'iche tɨ ij eitze'e huatáca'an. 3 Xu'uri yeehui uraré'en muan, aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari ɨ nyaj cɨn neri tyajamuaata'ixaa. 4 Sata'aj sauj seyan nyeetzi jemi seijra'a. Aj nu ni neyan che'eta nyana'a muejmi jemi seira'a na'ame. ’Capu a'atzu a'ij ti'irɨ'ɨri tɨ seij pi'ista ayan rusaɨj huatáca'an silu ayaa pu ruxe'eve'e tɨ auj ajtávaaca ɨ cɨye jetze. Ayaa pu che'eta na'a een muejmi jemi. Capu yeehui a'atzu a'ij ti'irɨ'ɨri sej ti'itɨj huamué'itɨn ɨ saj cɨn tyu'utatuiire'en ɨ Dioj jemi tɨ pua'a sacai nyeetzi jemi seijra'a. 5 ’Nyaa nu nyaɨn pueen ɨ cɨye. Ma sajta muan, muan xu pi'ista pueen tɨ nyeetzi jetze ajta'upu'u. Tɨ pua'a a'atɨ ayan nyeetzi jemi seijra'a, tɨ pua'a nyajta inyaa jemin seijra'a, aɨ pu yeehui ayan eihua ti'imue'itɨn ɨ tɨ cɨn tyu'utatuiire'esin ɨ Dioj jemi. Sajta muan, tɨ pua'a sacai nyeetzi jemi seijra'a, caxu ti'itɨ a'ij ruuren. 6 Ayaa pu een tɨj na'a tɨ cai che'e ayan nyeetzi jemi seijre'e. Ayaa pu een tɨj aɨjna ɨ pi'ista, ɨ tɨ antivéichi'ihuaca'a, tɨ ajta a'atɨ a ya'uhua'axɨ tɨ ij huatyaahuan. Ayaa mu raruuren naijmi'ica ɨ pi'ista maj meyan ra'ara'asaɨre'en, majta an yá'uhua'axɨn ɨ taij japua tɨ ij huatyajtaani. 7 ’Tɨ pua'a seyan nyeetzi jemi seijra'a, tɨ pua'a sajta seyan ra'ara'astijre'en ɨ nyuucari ɨ nyaj ámuaamuá'ate, ayaa pu yeehui Dioj ayan amuaata'asin ti'itɨ saj a'ij tiraatahuaviira. 8 Tɨ pua'a seyan eihua raamue'itɨn ɨ saj cɨn tyu'utatuiire'en ɨ Dioj jemi, aɨj pu aɨjna cɨn amiteera'a a'ame sej seyan na'astijre'e inyeetzi. Ayaa xu saɨjna cɨn rɨ'ɨ tiraata'asin ɨ niya'upua. 9 Ayaa nu che'eta nyana'a neri tyajamuaataxe'eve a'ij tɨ ajta ari tinaataxe'eve ɨ niya'upua. Sata'aj sauj nyeetzi jemi seijra'a nyej ni amuaaxe'eve'en. 10 ’Tɨ pua'a yeehui seyan ra'ara'astijre'en a'ij nyej neri tyajamuaataij, aj xu si seyan nyeetzi jemi seira'a xa'aju'un nyej ni amuaaxe'eve'en. Nyajta inyaa, ayaa nu che'eta nyana'a ra'astijre'e a'ij tɨ tinaataij ɨ niya'upua. Aɨj nu yeehui cɨn neyan jemin seira'a na'ame tɨ ij ajta niya'upua ayan naataxe'eve'en. 11 Ayaa nu een cɨn tyaja'amue'ixaate'e tɨ ij muejmi jemi seira'a a'ara'ani ɨ nyaj cɨn nyetyamua'ave'e, sej si sajta nain cɨn huataujtyamua'ave'en. 12 ’Ayaa nu yeehui nyaɨjna cɨn tyaja'amueijcate'en sej si seyan che'eta sana'a huaujxe'eve'en a'ij nyej neri tyajamuaataxe'eve muejmi. 13 Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ eitze'e muare'eri ɨ tɨ cɨn a'atɨ ayan raataxe'eve'en ɨ ruxa'aj tevi tɨ i ayan jetzen ma'acan huamɨ'ɨni. 14 ’Muan xu yeehui saɨn pueen ɨ nyetyaɨtestyamua'a tɨ pua'a seyan huarɨni a'ij nyej tyaja'amueijte'e. 15 Canu che'e neyan amuaatamua'atzi yee mɨ sej yeehui ti'ivaɨre'e inyeetzi jemi, a'ini saɨj tɨ ayan ti'ivaɨre'e capu ramua'aree a'ij tɨ rɨcɨ aɨjna tɨ ti'iraijte'e. Me nyajta inyaa, ayaa nu amuaatamua'atzi yee mɨ sej nyetyaɨtestyamua'a, a'ini nu'uri neyan tyajamuaata'ixaa nain a'achu nyaj nyana'a neyan raanamuajri'i ɨ niya'upua jemi. 16 ’Caxu muan seyan na'ava'ahuau inyeetzi, silu ayaa nu yeehui neyan amua'antihuau, nyajta nu neyan nyaɨjna cɨn tyajamueijca sej si u a'uju'un sej si seyan ti'itɨ huamué'itɨn ɨ saj tyu'utatuiire'en ɨ Dioj jemi. Nyajta neyan raxe'eve'e tɨ i ayan rusen cɨn huatyaturan ɨ saj raamue'itɨ. Aj pu xaa, aɨn niya'upua ayan amuaata'asin ti'itɨj saj raatahuaviira inyeetzi jetze ma'acan. 17 Ayaa nu tyaja'amueijte'e, saj yeehui huaujxe'eve'en seij sajta seij. 18 ’Caxu saɨjna á'uhua'anan. Tɨ pua'a yeehui maɨn amuajchaɨre'e ɨ maj yan japuan huachaatɨme ɨ chaanaca, aɨ mu anacai nyeetzi tichaɨra'acaa. 19 Aɨme ɨ mej yan japuan huachaatɨme ɨ chaanaca japua, aɨme mu meyan che'eta mana'a tia'amuaxe'eva'acache'e tɨj ɨ rutyaɨtestyamua'a tɨ pua'a seyan hua'a jetze ajtyama'acantache'e. Ma sajta muan, caxu hua'a jetze ajtyama'acan, silu nyaa nu yeehui amua'antihuau aɨme tzajta'a. Aɨj mu cɨn meyan amuajchaɨre'e aɨme ɨ mej yan huachaatɨme ɨ chaanaca japua. 20 ’Caxu yá'uhua'anan a'ij nyej tyajamuaata'ixaa yee eitze'e pu ruxe'eve'e aɨjna tɨ ti'ijta cai aɨjna tɨ ravaɨre'e. Tɨ pua'a a'ij pua'a mana'a naaruu inyeetzi, aɨ mu che'eta mana'a a'ij pua'a á'amuaruuren muejmi. Na'ari tɨ pua'a meyan ra'ara'astijre'en a'ij nyej tihua'umuá'ate, aɨ mu majta ra'ara'astijre'esin a'ij saj tihua'amua'aten. 21 Ayaa mu yeehui á'amuaruuren maɨjna cɨme'e sej seyan na'astijre'e inyeetzi, a'ini camu ramua'ate aɨjna tɨ yan nyaja'utaityaca'a. 22 ’Tɨ pua'a nyacai yáva'acányejniche'e, nyajta cai a'ij tíhua'uta'ixáate'enche'e, capu hua'acɨ'ɨtíiche'e tɨ Dioj pueijtzi hua'uta'an aɨjna cɨme'e maj nyetite. Ajta, ijii, capu yeehui che'e me'e ti'itɨ ɨ maj cɨn jetzen pua'arite'e maɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. 23 A'atɨ tɨ nyejchaɨre'e inyeetzi, aɨ pu ajta tichaɨre'e ɨ niya'upua. 24 Tɨ pua'a nyacai neyan huárɨniiche'e ti'itɨj tɨ cai maa a'atɨ ayan raayɨ'ɨtɨhua'a, capu ayan tiraavijtya'acache'en tɨ Dioj ayan pueijtzi hua'uta'an aɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ jemin. Ma majta aɨme, mu'uri naaseij, majta nyejchaɨra'acaa inyeetzi, majta meyan che'eta mana'a raaruu ɨ niya'upua. 25 Ayaa mu yeehui meyan huarɨj tɨ ij aráurasten a'ij tɨ te'eyu'usi'i aɨjna jetze ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta tɨcɨn: “Aɨ pu cai tiraaviitya'a a'araa maj mana'a meyan tinyajcháɨra'a mua'araa.” 26 ’Tɨ'ɨj aɨn hui yan uve'enyén aɨjna tɨ a'amua japua huanyuuni, ɨ nyaj yan ya'utaiti muejmi jemi, tɨ ajta Dioj jemi e'ema'acan, aɨ pu ayan tinyetyaxáatajma'a a'ame inyeetzi. Aɨ pu aɨn pueen ɨ xaijnyu'ucari tɨ tzaahuati'ira'a cɨn ti'imua'ata, tɨ ajta aun a'uve'eme ɨ Dioj jemi. 27 Sajta muan, ayaa pu ajta ruxe'eve'e sej seyan tinaatyáaxajta inyeetzi a'ini nyatɨj nyana'a yan huataseijre tɨ yu e'ire'enye, muan xu á'ujhua'anya'a inyeetzi jamuan.

Juan 16

1 ’Ayaa nu nyaɨjna cɨn tyaja'amue'ixaate'e sej si cai ti'itɨj cɨn huamue'itɨchen. 2 Aɨme mu amue'iré'iti u teyujta'a. Ee xaa nya'u, ayaa pu ajna tyaja'ure'enyejsin ɨ xɨcaara'an jetze tɨ jetzen ayan te'eme. Ayaa pu tiraatámitejte'esin ɨ a'atɨ tɨ ayan tyu'utavaɨ ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e tɨ amuáacuii muejmi. 3 Ayaa mu maɨjna cɨn ti'iruuren a'ini camu nyamua'ate inyeetzi, camu majta ramua'ate ɨ niya'upua. 4 Ayaa nu hui tyaja'amue'ixaate'e sej si seyan ra'utamua'aree nyej neyan tyajamuaata'ixaa tɨ pua'a ari ayan tyaja'ure'enyen. Canu neyan tyajamuaata'ixaa jajcua ɨmɨ a'ini nyauche'e nu hui seijra'acaa muejmi jemi. 5 Nyajta inyaa, ijii nu nyaun a'uma'a na'ame nyaɨjna jemi tɨ yan nyaja'utaityaca'a. Ma sajta muan, caxu a'atzu ne'ihua'u a'u nyaj a'uméj. 6 ’Eecan xu huataujxaamɨste saɨjna cɨme'e nyej neyan neri tyajamuaata'ixaa. 7 Me nyajta inyaa, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e tɨ ayan tyajamuaatyava'ɨri nyej neyan a'ura'ani. A'ini tɨ pua'a nyacai a'ura'ani, capu ya va'acányejsin, muejmi jemi aɨjna tɨ hui a'amua japua huanyuuni. ’Ma nyajta inyaa, tɨ pua'a neyan a'ura'ani, aj nu ya'utaiti nyaɨjna tɨ aɨn yava'acáanyen iiyan muejmi jemi. 8 Tɨ'ɨj aɨn yava'acáanyen, aj pu'i ayan aɨjna cɨn hua'axɨjte'en aɨme ɨ mej yan japuan huachaatɨme ɨ chaanaca japua, aɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, ajta aɨjna cɨme'e nyej neyan urare'enya'acan cɨn seijre'e. Aɨ pu ajta aɨjna cɨn hua'axɨjte'en aɨjna cɨme'e tɨ Dioj pueijtzi hua'uta'asin. 9 ’Ayaa pu een cɨn hua'axɨjte'en aɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi a'ini camu na'atzaahuate'e inyeetzi. 10 Ayaa pu ajta een cɨn hua'axɨjte'en aɨjna cɨme'e nyaj neyan urare'enya'acan cɨn seijre'e a'ini au nu a'uma'a na'ame a'u tɨ e'eseijre'e ɨ niya'upua, a'u tɨ yeehui cai che'e rɨ'ɨri saj naaseij. 11 Cɨme'en pu'u aɨjna ɨ nyuucari tɨ Dioj pueijtzi ayan tyu'uta'asin, ayaa pu hua'axɨjte'en a'ini pu'uri raaxa'apɨ'ɨntare ɨ Dioj tɨ ayan pueijtzi raata'asin aɨjna tɨ tie'ijta iiyan chaanaca japua. 12 ’Ayaa pu na'araanajchi nyej eihua huapɨ'ɨ neyan tyajamuaata'ixaate'en. Ma sajta muan, caxuu xɨ nain au'eitaa sa'aju'un ijii. 13 Ma ajta aɨn yeehui ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj tɨ tzaahuati'ira'a cɨn ti'ixaxa'a, tɨ'ɨj uve'enyén, aɨ pu nain cɨn tyajá'amuamua'aten tɨ ayan ti'ayajna. Capu ayan aɨjna cɨn tyajamuaata'ixaate'esin a'ij tɨ rusaɨj na'a a'ij tirajtyau silu ayaa pu'u na'a ayan tyajamuaata'ixaate'esin a'ij tɨ na'a ti'inamua. Aɨ pu ajta tyajamuaata'ixaate'esin a'ij tɨ auj tyaja'ure'enyejsin. 14 ’Aɨ pu hui ayan ra'ancura'asin nyeetzi tɨ nya'a, ajta ayaa pu che'eta na'a a'ahuaritaacan cɨn tyajamuaata'ixaate'esin. Ayaa pu aɨjna cɨn huarɨn, aɨ pu ayan rɨ'ɨ tinaatyatuaasin. 15 Tɨj na'a tɨ ayan niya'upua jemi seijre'e, aɨ pu ajta nyeetzi nya'a. Aɨj nu cɨn neyan raataxajtaca'a yee aɨn xaijnyu'ucari pu nu'u ayan ra'ancura'an nyeetzi tɨ nya'a tɨ ij ajta nu'u tyajamuaata'ixaate'en a'ahuauritaacan cɨme'e muejmi jemi. 16 ’Capu a'achu a'ateeri saj cai che'e seyan me'e nyeje'eseijran. Tɨ'ɨj ajta capu ajta che'e a'ateeri, saj rujajcuatze'en sajtahua'a nyeseijran. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 17 Majta seica ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, ayaa mu tyu'urihua'uraca'a tɨcɨn: ―¿A'ini yeehui huataujmua'a aɨjna ɨ nyuucari tɨ nu'u cai a'achu a'ateeri tyaj cai che'e me'e ye'eseijran, ajta nu'u cai che'e a'ateeri tyaj tyajtahua'a tajajcuatze'en raseijran? ¿A'ini yeehui ajta huataujmua'a ɨ seij tɨ ayan nu'u a'ini aɨ pu a'uma'a a'ame ɨ ruya'upua jemi? 18 Mauche'e mu'u meyan tyu'urihua'uraca'a tɨcɨn: ―¿A'ini yeehui huataujmua'a aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨme'en yee tɨ nu'u cai a'achu a'ateeri? Catu a'atzu yau'eite a'ij tɨ een cɨn ayan tyu'utaxajtaca'a. 19 Tɨ'ɨqui Jesús ayan raamua'areeri'i mej meyan raxe'eva'acaa mej maɨjna cɨn meyan tiraataihua'u. Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿Ni seyan saɨjna cɨn tyu'urihua'u a'ij tɨ huataujmua'a aɨjna ɨ nyej neyan tyu'utaxajtaca'a yee tɨ nu'u cai a'achu a'ateeri saj cai che'e me'e nyeje'eseijran, ajta tɨ cai nu'u ajta a'achu a'ateeri saj rujajcuatze'en sajtahua'a nyeseijran? 20 ’Ayaa nu hui tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e. Muan xu ruyeinixɨ'ɨn, sajta huataujxaamɨste'esin, meenti majta aɨme meyan huataujtyamua'ave'esin aɨme ɨ maj yan chaanaca japua huachaatɨme. Muan xu xaa huataujxaamɨste'esin. Ma ajta aɨn ɨ saj cɨn huataujxaamɨste'esin, aɨj pu ajta jetzen ayan e'iranyejsin ɨ saj sajta cɨn huataujtyamua'ave'esin. 21 ’Ayaa pu tyaja'amuaaruuren tɨj ajta ti'ijruuren ɨ jɨita'a tɨ ayan ti'ijcui'inye tɨ tiyauj a'ame. Tɨ'ɨj ajna tyaja'ure'enyen tɨ jetzen tiyauj a'ara'ani, ayaa pu eihua tirajpueiitzi a'ame. Ma ajta aɨn, tɨ pua'a ari huanu'eihua ɨ pa'arɨ'ɨ, aj pu'i yá'uhua'axɨjsin ɨ tɨ cɨn rajpueijtzica'a aɨjna cɨme'e tɨ eihua huapɨ'ɨ rutyamua'ave'e a'ini pa'arɨ'ɨ pu ayan huanu'eihuaca'a iiyan chaanaca japua. 22 ’Ayaa pu che'eta na'a tyaja'amuaruuren muejmi. Pu'uri ayan ajna tyaja'ure'enye ɨ xɨcaara'an jetze saj jetzen huataujxaamɨste'esin. Me nyajta inyaa, nyajtahua'a nu a'amuaseijran. Sajta muan, ajna xu huataujtyamua'ave'esin. Ajta capu che'e rɨ'ɨriista a'ame tɨ a'atɨ ayan amua'ari'iran ɨ saj cɨn rutyamua'ave'e. 23 ’Ayaa pu hui te'eme ajna xɨcaara'an jetze, saj cai che'e ti'itɨ nyahuaviira inyeetzi. Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, ajna xɨcaara'an jetze tɨ aɨn niya'upua ayan amuaata'asin tɨj na'a ɨ saj seyan raatahuaviira inyeetzi jetze ma'acan. 24 Tɨj na'a jajcua ɨmɨ tɨ yu e'ire'enye, caxu hui xɨ ti'itɨ raatahuaviiri'i inyeetzi jetze ma'acan. Sata'aj seyan raatahuavii a'ini ayaa xu saɨjna cɨn huarɨn, aj xu si seyan ra'ancura'asin, aj xu si sajta seyan nain cɨn huataujtyamua'ave'esin. 25 ’Tɨj na'a jajcua ɨmɨ tɨ yu e'ire'enye, ayaa nu nyaɨjna cɨn tyajamuaata'ixaa nyuucari cɨme'e tɨ saɨque namuajre'e. Ma ajta, ajna tyaja'ure'enyejsin ɨ xɨcaara'an jetze nyaj cai che'e neyan saɨque tyaja'amue'ixaatya'a na'ame, silu nyaa nu huataujnyátacan cɨn tyajamuaata'ixaate'esin nyaɨjna cɨme'e a'ij tɨ een niya'upua tɨ e'eseijre'e. 26 ’Ayaa xu yeehui huarɨni sajna xɨcaara'an jetze sej seyan raatahuavii inyeetzi jetze ma'acan. Canu neyan tyaja'amue'ixaate'e tɨ ayan ruxe'eva'a a'ame nyej neyan raatahuavii ɨ niya'upua nyej ni muejmi jetze ma'acan huatanyuuni. 27 Capu xaa nya'u. Niya'upua pu rusaɨj a'amuaxe'eve'e aɨjna cɨme'e saj hui naataxe'eve inyeetzi, sajta seyan rá'antzaahua nyaj nyaun u e'iraanye ɨ niya'upua jemi. 28 ’Au nu e'iraanye ɨ niya'upua jemi, nyajta nu neyan a'uve'eme iiyan chaanaca japua. Nyajta ijii, ayaa nu hui tichesin iiyan chaanaca japua nyej ni nyaun a'ujnyén ɨ niya'upua jemi. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 29 Majta aɨme, ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Papu'uri ijii xaa nya'u peyan a'ahuauritaacan cɨn ti'ixaj. Capej che'e saɨque ti'ixaj, paɨjna cɨme'e tɨ cai a'ahuáurite. 30 Tu'uri xaa teyan ramua'aree paj nain ru'umua'aree, ajta yeehui tɨ cai ayan ruxe'eve'e tɨ a'atɨ ayan ti'itɨj cɨn ti'imue'ihua'ura. Aɨj tu cɨn teyan ra'atzaahuate'e paj paun e'iraanye ɨ Dioj jemi. 31 Aj pu'i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿Ni tzaa seyan seri sicu tina'atzaahuate'e? 32 Me nyajta inyaa, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨ ajna tyaja'ure'enyejsin ɨ xɨcaara'an jetze mej jetzen amuaatamuarite'esin. Au xu a'ucɨ́jxɨ'ɨsin a'u tɨ seij e'eche, seij sajta seij. Muan xu yeehui ma nuujɨsin nyej ni nyasaɨj nyana'a huatyaturan. Me nyajta, canu nyasaɨj yu huatyaturaasin a'ini niya'upua pu nyeetzi jemi seijre'e. 33 Ayaa nu hui een cɨn tyaja'amue'ixaate'e sej si seyan huatyaujpua'arite'en ɨ rutzajta'a saɨjna cɨme'e sej nyeetzi jetze ajtyama'acan. Eihua mu pueijtzi amuaata'asin aɨme ɨ mej yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua. Capu amɨn a'ij. Sata'aj seyan huataujtyamua'ave'en saɨjna cɨme'e nyej neri hua'antimue'itɨ.

Juan 17

1 Tɨ'ɨj Jesús ayan tyu'utaxajtaca'a, aj pu'i ute'e a'ujnyeeraca'a ayan ti'ixaata, tɨcɨn: ―Mɨ pej ni'iya'upua, pu'uri hui ajna tyaja'ure'enye pej peri raaxa'apɨ'ɨntare. Pata'aj tihua'utaseijrate'en ɨ tyaɨte pej peri rɨ'ɨ tinaata'a i nyaj ayauj pueen, nyej ni nyajta rɨ'ɨ timuaata'an mueetzi, 2 a'ini muaa paj paɨjna cɨn peyan tinyeijca nyej ni nain cɨn antinmua'aréera hua'a jemi ɨ tyaɨte, nyej ni neyan hua'uta'an mej ruuri mua'ara'ani para rusen cɨme'e, matɨj mana'a pua'amua ɨ pej naatatui inyeetzi. 3 Ayaa mu een cɨn ruuri mua'ara'ani para rusen cɨme'e maɨjna cɨme'e mej meyan muáamua'ati mɨ pej muaa pana'a asaɨj paɨn pueen tzaahuati'ira'a cɨme'e ɨ Dioj, majta maɨjna cɨme'e mej meyan náamua'ati, nyej Jesús pueen, i nyaj nyajta aɨn pueen ɨ Cɨriistu'u ɨ pej nyaja'utaityaca'a. 4 ’Ayaa nu een cɨn rɨ'ɨ timuaata'a hua'a jemi ɨ mej yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua, a'ini nu'uri ra'antipua'ari ɨ paj cɨn peyan tinyeijca. 5 Ari ijii, mɨ pej ni'iya'upua, pata'aj hui peyan che'eta pana'a rɨ'ɨ tinaatyajtuaani mueetzi jemi a'ij pej rɨ'ɨ tinaata'acare'e nyatɨ'ɨj nyaun a'ucatii mueetzi jemi tɨ'ɨj cai xɨ seijra'acaa ɨ chaanaca. 6 ’Nu'uri neyan hua'utaseijrate a'ij pej een nyaɨme jemi ɨ pej peyan naatatuiiri'i aɨme ɨ mej hua'a jetze ajtyama'acantacaa ɨ mej yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua. Ayaa mu atyaɨtestyamua'a mu pueenya'a. Pajta muaa, muaa paj naatatuiiri'i. Majta aɨme, aɨ mu meyan ra'ara'astijre a'ij paj tyu'utaijtaca'a. 7 ’Mu'uri ramua'aree tɨ mueetzi jetze a'iraanye nain tɨj pana'a paj peyan paɨjna cɨn tinyeijca, a'ini neyan che'eta nyana'a tihua'uta'ixaa a'ij pej peri tinaata'ixaa inyeetzi. Majta aɨme, ayaa mu ra'ancura'a ɨ nyaj hua'uta'ixaa. Ayaa mu tzaahuati'ira'a cɨn ramua'areeraca'a nyaj mueetzi jemi a'uve'eme, majta meyan rá'antzaahua pej peyan yan nyaja'utaityaca'a. 9 ’Ayaa nu hua'a cɨme'en muahuavii. Canu neyan muahuavii hua'a cɨme'en matɨj mana'a pua'amua meyan iiyan seijre'e ɨ chaanaca japua, silu hua'a cɨme'en ɨ paj pana'a peri naatávi'itɨste, a'ini atyaɨtestyamua'a mu pueen. 10 Matɨj mana'a pua'amua ɨ mej nyetyaɨtestyamua'a pueen, aɨ mu majta atyaɨtestyamua'a pueen mueetzi. Majta aɨme ɨ mej atyaɨtestyamua'a pueen mueetzi, ayaa mu che'eta mana'a nyetyaɨtestyamua'a pueen inyeetzi. Ayaa mu rɨ'ɨ tinaata'aca inyeetzi maɨjna cɨme'e mej meyan rɨ'ɨ ti'ityujcha'ɨ nyatɨj inyaa. 11 ’Canu hui che'e yan huatyaturaasin iiyan chaanaca japua. Ma majta aɨme, aɨ mu xaa meyanna huatyaturaasin. Nyajta inyaa, mueetzi jemi nu a'uma'a na'ame. Ayaa nu ti'imuahuavii pata'aj rɨ'ɨ tihua'uchaɨn amuare'eri'ira'a cɨme'e, aɨme ɨ pej naatávi'itɨste mej mi meyan che'eta mana'a naijmi'i seira'a maj saɨj mana'a pueenye'en tyatɨj ityan. 12 Nyatɨ'ɨj hua'a jemi huacatii, nyaa nu rɨ'ɨ tihua'achaɨɨca'a mueetzi jetze ma'acan. Capu a'atɨ á'uvej tɨ hua'a jetze ajtyama'acan silu aɨjna tɨ ayan tiraavijte'e tɨ ayan pueijtzi raacɨ'ɨti. Ayaa pu een cɨn huarɨj tɨ ij ayan aráurasten a'ij tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze. 13 ’Nyajta ijii nu a'uma'a na'ame mueetzi jemi. Me nyajta inyaa, ayaa nu neyan ti'ixa nyatɨ'ɨj nyauj hua'a jemi ya huacaj mej mi nain cɨn meyan che'eta mana'a huataujtyamua'ave'en nyatɨj inyaa ti'inyetyamua'ave'e. 14 Nyaa nu tihua'uta'ixaa ɨ nyuucari ɨ paj cɨn peyan tineijca. Majta aɨme ɨ maj yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua, aɨ mu hua'ajchaɨre'e ɨ nyetyaɨtestyamua'a a'ini camu hua'a jetze ajtyama'acan ɨ mej iiyan seijre'e. Nyajta inyaa, canu nyajta hua'a jetze ajtyama'acan. 15 ’Canu nyaɨjna cɨn neyan muahuavii pej pi hue'irajtuaani iiyan chaanaca japua silu pata'aj rɨ'ɨ tihua'uchaɨn tɨ ij cai aɨn tɨ a'ij pua'a ti'itevi hua'antimue'itɨn ɨ nyetyaɨtestyamua'a. 16 Camu hua'a jetze ajtyama'acan ɨ mej yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua. Nyajta inyaa, ayaa nu che'eta nyana'a cai hua'a jetze ajtyama'acan. 17 Pata'aj rɨ'ɨ tihua'utyajtuaani mueetzi jemi paɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ ayan ti'ayajna. Tɨj na'a pej peyan tyu'utaxajtaca'a, aɨ pu ayan ti'ayajna. 18 Ayaa nu che'eta nyana'a tihua'utaityaca'a maj a'ucɨ́jxɨ'ɨn nainjapua ɨ chaanaca japua patɨj muaa yan tinyaja'utaityaca'a. 19 Nyajta inyaa, ayaa nu huatyánya'a mueetzi jemi hua'a jetze ma'acan mej mi majta tzaahuati'ira'a cɨn huataura'an majta mueetzi jemi. 20 ’Canu nyaɨme nyana'a cɨme'en muahuavii, silu nyajta neyan ti'imuahuavii nyaɨme cɨme'en ɨ mej meyan tya'antzaahuate'esin maɨjna cɨme'e a'ij mej tihua'uta'ixaate'esin, mej mi naimi'i meyan saɨj mana'a pueenya'a mua'ara'ani, patɨj peyan nyeetzi jemi seijre'e, mɨ pej ni'iya'upua, nyatɨj nyajta inyaa mueetzi jemi seijre'e. Miche'e hui majta meyan tyejmi jemi seira'a mua'ara'ani mej mi aɨme ɨ maj yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua, meyan tya'antzaahuate'en pej peyan yan nyaja'utaityaca'a. 22 ’Aɨjna tɨ huapɨ'ɨ naa seijre'e ɨ paj cɨn rɨ'ɨ tinaata'a, ayaa nu che'eta nyana'a nyaɨjna cɨn rɨ'ɨ tihua'uta'a mej mi meyan saɨj mana'a pueenya'a mua'ara'ani tyatɨj ityan, nyatɨj nyajta hua'a jemi seijre'e, patɨj pajta muaa nyeetzi jemi seijre'e. Nyajta nu nyaɨjna cɨn rɨ'ɨ tihua'uta'a mej mi nain cɨn saɨj mana'a pueenya'a mua'ara'ani, mej mi aɨme ɨ maj yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua, meyan raamua'aree pej peyan yan nyaja'utaityaca'a, pajta peyan che'eta pana'a hua'utaxe'eve patɨj pajta tinaataxe'eve inyeetzi. 24 ’Ayaa nu ti'ijxe'eve'e, mɨ pej ni'iya'upua aɨme cɨme'en ɨ pej peyan naatávi'itɨste, mej mi maun a'utyaturan a'u nyaj a'utyaváa na'ame, mej mi majta meyan raaseij maɨjna tɨ huapɨ'ɨ naa seijre'e ɨ paj cɨn rɨ'ɨ tinaata'a, aɨjna ɨ paj cɨn rɨ'ɨ tinaata'a paɨjna cɨme'e pej peyan nyexe'eva'acaa jajcua ɨmɨ tɨ'ɨj cai xɨ seijra'acaa ɨ chaanaca. 25 ’Niya'upua, mɨ paj nain cɨn uraré'en, camu hui meyan muamua'ate aɨme ɨ mej yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua. Me nyajta inyaa, nyaa nu xaa muamua'ate. Majta ɨ nyetyaɨtestyamua'a, aɨ mu meyan ramua'aree pej peyan yan nyaja'utaityaca'a. 26 Nu'uri neyan hua'utaseijrate a'ij pej een. Nyajta nu hui nyauj neyan hua'utaseijrate'esin mej mi meyan che'eta mana'a huaujxe'eve'en seij majta seij patɨj muaa ti'inyexe'eve'e, nyej ni nyajta hua'a jemi seira'a na'ara'ani. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús.

Juan 18

1 Tɨ'ɨj Jesús ayan raatapua'ajtaca'a tɨ tyu'uxajtaca'a, aj pu'i á'uraa, majta aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Matɨ'ɨj mi antacɨj achi japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Cedrón. Au pu u jetze pujme'en eihua tyu'uvaatɨma'acaa ɨ cɨye, aseituuna cɨye. 2 Ajta aɨn ɨ Judás tɨ ayan tyu'utatuire'esin ɨ Jesús cɨme'e, aɨ pu a'amua'atyajca'a aujna a'ini mui'i mu maun e'etyujsaɨ, aɨjna ɨ Jesús, majta ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. 3 Majta aɨme ɨ mej maun ti'ijta teyujta'a, majta aɨme ɨ fariseos, ayaa mu hua'ava'ahuau aɨme ɨ xantaaru'u ɨ mej maun tí'icha'ɨ u teyujta'a. Ayaa mu ara'asicaa a'achu cumu hueicate. Naimi'i mu tatzari tyu'ɨsima'a, majta ti'itɨj aparaatu, majta ɨ maj cɨn huatyenya'use'en. Ajta aɨn ɨ Judás, aɨ pu hua'uvi'itɨjma'a. Matɨ'ɨj mi maun a'ará'a a'utɨ Jesús a'utyavaaca'a. 4 Ajta aɨn Jesús aɨ pu ari ramua'areeraca'a a'ij tɨ ti'itɨ raruuren. Aj pu'i hua'antinajchaca'a. Ayaa pu tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'atajni sahuauhuau? 5 Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Jesús, tɨ Nazaret e'ema'acan. Aj pu'i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Nyaa nu nyaɨn pueen. Ajta aɨn Judás, tɨ ayan tyu'utatuiire'esin, au pu hua'a jamuan a'utyavaaca'a ɨ xantaaru'u. 6 Tɨ'ɨj Jesús ayan tihua'uta'ixaa yee tɨ nu'u aɨn pueen, aɨ mu ruhuarita'a caacɨj. Majta a'aráavatzɨ a chuaata'a. 7 Ajtahua'a pu ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'atajni sahuauhuau? Majta meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Jesús tɨ Nazaret e'ema'acan. 8 Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Nu'uri hui neyan tyajamuaata'ixaa yee nyaj nyaɨn pueen. Tɨ pua'a seyan nyeetzi huauhuau, sata'aj seyan hua'uta'an maj á'ucɨɨnye amɨme ɨ mej nyaa jamuan á'ujhua'an. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 9 Ayaa pu tyuju'urɨj tɨ ij ayan aráurasten a'ij tɨ aɨn ari tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: “Capu nu'u a'atɨ á'uvej tɨ hua'a jetze ajtyama'acan aɨme paj nu'u naatatuiiri'i.” 10 Ajta aɨn Simón, tɨ ajta i'i Pedro, aɨ pu chun huitechuiica'a. Aɨ pu rú'ijcupi. Aj pu'i aɨjna cɨn tiraapueij tɨ ravaɨra'acaa aɨjna ɨ tɨ nain cɨn antyujmua'areeraca'a u teyujta'a. Pedro pu ayan ra'ajtaveijchaca'a ɨ naxaira'an ɨ a'atɨ. Ayaa pu antyahuaaca'a aɨjna tɨ ti'ivaɨre'e tɨcɨn Malco. 11 Aj pu'i Jesús ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Pedro tɨcɨn: ―Ucarujte'e mɨ a'achun. ¿Ni cai ayan ruxe'eve'e nyej nyaɨjna cɨn ra'ara'astijre'en ɨ tɨ niya'upua ayan cɨn tinyeijca? 12 Matɨ'ɨj mi aɨme ɨ xantaaru'u, ajta aɨn ɨ tɨ hua'a capitán pueen, majta aɨme ɨ maj maun tí'icha'ɨ u teyujta'a, aɨ mu raatyeevi'i maɨjna ɨ Jesús. Matɨ'ɨj mi ra'anaajɨ'ɨque. 13 Anacai mu maun ya'uvi'itɨ maɨjna jemi ɨ Anás, a'ini aɨ pu aɨn pueenya'a ɨ mu'unyaara'an aɨjna ɨ Caifás tɨ ajna'ɨmɨ nain cɨn antyujmua'areeraca'a u teyujta'a. 14 Ajta aɨn Caifás, aɨ pu aɨn pueenya'a tɨ ayan tihua'uta'ixaa ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan tɨ ayan nu'u tihua'atyava'ɨrihua'an tɨ saɨj na'a ɨ tevi ayan huamɨ'ɨni hua'a jetze ma'acan ɨ tyaɨte. 15 Ajta aɨn Pedro, aɨ pu ɨmɨ huama'acaa cujta'an ɨ Jesús. Ajta jamuan huama'acaa seij tɨ ajta Jesús jamuan á'ucha'acanya'a. Ajta aɨn ɨ saɨj tɨ Jesús jamuan á'ucha'acanya'a, aɨ pu ramua'atyajcaa aɨjna tɨ nain cɨn antyujmua'areeraca'a u teyujta'a. Aɨj pu cɨn, jamuan ɨ Jesús aun a'utyajrupi a'u tɨ a'aráyaujta'a ajna tɨ e'eche aɨjna ɨ tɨ ti'ijta. 16 Ajta aɨn Pedro, pua'aque pu a'utyajturaa ta'apueerta. Aj pu'i ɨ saɨj tɨ Jesús jamuan á'ucha'acanya'a, aɨ pu a'uré'enye ta'apueerta. Aj pu'i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ jɨita'a tɨ aun tí'icha'ɨ ta'apueerta. Aj pu'i aun ya'uvi'itɨ aɨjna ɨ Pedro. 17 Aj pu'i aɨn jɨita'a tɨ aun tí'icha'ɨ ta'apueerta, ayaa pu aɨn ɨ Pedro tyu'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿Ni hui pacai pajta muaa hua'a jetze ajtyama'acan aɨme ɨ mej maɨjna jamuan á'ujhua'anya'a? Aj pu'i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Canu hui a'atzu. 18 Eecan pu huaseevi'i ajna'ɨmɨ. Majta aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e u teyujta'a, majta aɨme ɨ maj maun tí'icha'ɨ, aɨ mu auunai. Majta au mu atavaatɨma'acaa a'u tɨ a'ataa mej mi huaujcɨxaite'en. Ajta aɨn Pedro, aɨ pu hua'a jamuan a'utyavaaca'a, ajta pu aɨn rucɨxaitya'acaa. 19 Meenti aɨn tɨ nain cɨn antyujmua'areeraca'a, aɨ pu ayan tiraataihuauri'i aɨjna ɨ Jesús aɨjna cɨme'en ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, ajta aɨjna cɨme'en a'ij tɨ aɨn tí'imua'atajca'a. 20 Jesús pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyaa nu hui eijre'e tihua'uta'ixaa ɨ tyaɨte ɨ mej yan seijre'e iiyan chaanaca japua. Tɨ'ɨj pɨ na'a nu tihuá'amua'atyajcaa hua'a teyujta'a, nyajta nyaujna teyujta'a a'u maj e'etyujsa'ɨri aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Canu hui ti'itɨ aviitzi cɨn tyu'utaxajtaca'a. 21 ¿A'ini een cɨn peyan ti'inye'ihua'u? Pata'aj peyan tihua'utaihua'u paɨme ɨ mej náanamuajri'i. Casi'i, aɨ mu xaa nya'u meyan ramua'aree a'ij nyej tyu'utaxajtaca'a. ―Ayaa pu Jesús tiraata'ixaa. 22 Meenti saɨj tɨ hua'a jetze ajtyama'acan ɨ maj maun tí'icha'ɨ teyujta'a, aa pu vejli'i a'utyavaaca'a. Cɨme'en pu'u ayan raanamuajri'i a'ij tɨ Jesús tyu'utaxajtaca'a, aj pu'i ra'arajvee. Ajta ayan tira'ajtya'axɨ tɨcɨn: ―¿Ni tzaa ayan tiraavijte'e pej peyan tí'ire'ixaatya'a paɨjna tɨ nain cɨn antyujmua'aree u teyujta'a? 23 Aj pu'i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a nyacai ti'itɨj cɨn xa'apɨ'ɨn huarɨj nyatɨ'ɨj neyan tiraata'ixaa, pata'aj hui peyan a'ij tyu'utaxaj. Na'ari cai, tɨ pua'a neyan xa'apɨ'ɨn tyu'utaxajtaca'a a'ini een cɨn peyan na'arajvee. 24 Aj pu'i aɨn Anás ayan tihua'utaij maj ra'anvi'itɨn maɨjna jemi ɨ Caifás. Ajta, aɨn Jesús, aɨ pu auj anájɨ'ɨqui'ihuaca'a. 25 Auche'e pu aun rucɨxaitya'a aɨjna ɨ Simón, tɨ ajta i'i Pedro. Aj pu'i a'atɨ ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni tzaa ayan ti'ayajna paj hua'a jetze ajtyama'acan ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a? Aj pu'i Pedro ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Canu. 26 Meenti saɨj tɨ ayan ravaɨra'acaa ɨ tɨ nain cɨn antyujmua'areeraca'a, aun pu a'utyavaaca'a. Aɨ pu ajta ihuaara'ara'an pueenya'a aɨjna ɨ a'atɨ tɨ Pedro ayan ra'ajtaveijchaca'a ɨ naxaira'an. Aj pu'i ayan aɨn ɨ Pedro tyu'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ayej nya'ase nyaa nu nyaun muaje'eseij amɨjna jamuan a'u tɨ a'uvaatɨmee ɨ aceituuna cɨye'e. 27 Ajtahua'a pu saɨque tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Pedro tɨ nu'u cai ramua'ate aɨjna ɨ Jesús. Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a, aj pu'i ayan huajijhuaca'a ɨ tyacuaara'i. 28 Matɨ'ɨj mi aɨme ɨ mej ti'ijta u teyujta'a, au mu ru'iraavi'itɨ maujna a'u tɨ Caifás huiracai a'aye'i. Matɨ'ɨj mi maun ya'uvi'itɨ u chi'ita a'u tɨ a'ucatii ɨ tajtuhuan tɨ ti'ivaɨre'e hua'a jetze ma'acan ɨ Roma mej e'eche. Pu'uri tɨn tapua'arijma'aca, ajta mu'uri tɨn a'utyahuijsima'a mej tyu'uyesten. Aɨj mu cɨn cai aun a'utyajrupi a'u tɨ aɨn tajtuhuan a'ucatii mej mi cai ti'itɨ cɨn autyaturan ɨ ruye'ira cɨme'e a'ini capu hua'a jetze ajtyama'acantaca'a aɨjna ɨ tajtuhuan. Ayaa mu raxe'eva'acaa mej meyan raacua'ani ɨ cue'ira ɨ maj cɨn ra'utamua'areera majna xɨcaara'an tɨ jetzen Dioj tihua'utauuni'iri'i. 29 Aɨj pu cɨn aɨn Pilaatu ayan huirajraa a pua'aque hua'a jemi. Aj pu'i ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ti'itajni yeehui saj cɨn seyan tí'ijxajtzi'i samɨjna mɨ a'atɨ? 30 Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a yeehui cai ayan ti'itɨj cɨn autyájturánche'e tɨ a'ij pua'a een, catu teyan muaatatuíire'enche'e. 31 Aj pu'i Pilaatu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sata'aj seyan ra'anvi'itɨn sata'aj rujɨɨmua'a seyan ra'uxɨ́jte'en saɨjna cɨme'e a'ij tɨ tyajamuaata'aca ɨ a'amua ye'ira. Matɨ'ɨj mi meyan tyu'utanyúu aɨme ɨ mej ti'ijta u teyujta'a tɨcɨn: ―Capu hui ayan titata'aca tyej ti teyan a'atɨ huaje'ica. 32 Ayaa pu tyu'urɨj tɨ ij ayan aráurasten aɨjna ɨ nyuucari ɨ tɨ cɨn Jesús ayan tyu'utaxajtaca'a a'ij tɨ nu'u ayan tí'imɨ'ɨni. 33 Aj pu'i Pilaatu ajtahua'a aun a'utyajrupi u chi'ita. Tɨ'ɨqui u ya'utajée ɨ Jesús. Ayaa pu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni paj hui paɨn pueen ɨ tɨ tihue'ijte'e aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan? 34 Jesús pu ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni yeehui asaɨj pana'a peyan a'ij tirajtyau nusu saɨj ayan tinaatyaxajtaca'a mueetzi jemi? 35 Aj pu'i aɨjna ɨ Pilaatu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―¿Ni tzaa neyan Israel jetze ajtyama'acan? Canu xaa nya'u yeehui. Aɨme ɨ mej atyaɨtestyamua'a pueen, majta aɨme ɨ mej maun ti'ijta u teyujta'a, aɨ mu aɨn pueen ɨ maj mueetzi yava'atua inyeetzi jemi. ¿Ti'itajni hui a'ij puaaruu? 36 Ajta aɨn Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aɨjna ɨ nyaj cɨn ti'ijta, capu hui yan japuan ma'acan ɨ chaanaca japua. Tɨ pua'a ayan eenye'en a'ame'enche'e, ayaa mu maɨjna cɨn tyu'utatyese'enche'e ɨ mej nyavaɨre'e mej mi cai meyan naateevi'in aɨme ɨ maj maun ti'ijta u teyujta'a. Ma ajta, saɨque pu eenya'a seijre'e ɨ nyaj cɨn ti'ijta. 37 Aj pu'i Pilaatu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aa ni'ijta nya'u, muaa paj xaa hui ti'itɨj cɨn tihue'ijte'e aɨme ɨ tyaɨte. Ajta aɨn Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Xa'apɨ'ɨn pej peyan tyu'utaxajtaca'a nyaj nu'u ti'itɨj cɨn tihue'ijte'e. Ee xaa nya'u ayan ti'ayajna nyaj nyaɨjna cɨn huanu'eihuaca'a. Ayaa nu een cɨn yan huataseijre iiyan chaanaca japua nyej ni neyan tyu'utaxaj nyaɨjna cɨme'en tɨ ayan ti'ayajna. Matɨj mana'a pua'amua ɨ mej meyan ra'ancura'a maɨjna tɨ ayan ti'ayajna, naimi'i mu hui nyanamua. 38 Aj pu'i Pilaatu ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ti'itajni aɨn yeehui pueen aɨjna tɨ ayan ti'ayajna? 39 Ma sajta muan, ayaa xu ti'ijrɨ'ɨre nyaj neyan amue'iratuiitze'en seij tɨ aityanami'i satɨ'ɨj seri seyan ra'utámua'areeri'i ɨ xɨcaara'an jetze tɨ Dioj jetzen tihua'utauuni'iri'i ɨ a'amuavaujsicɨ'ɨ. ¿Ni seyan hui raxe'eve'e nyej neyan amue'iratuiitze'en nyamɨjna tɨ ayan nu'u tyaja'amue'ijte'e mɨ sej Israel jetze ajtyama'acan? ―Ayaa pu tihua'utaihua'uri'i. 40 Matɨ'ɨj mi meyan ca'anin cɨn tityeejíjhuaca'a tɨcɨn: ―Catu. Catu raxe'eve'e tyamɨjna. Pata'aj yeehui tu'iratuiitze'en paɨjna ɨ Barrabás. Ajta aɨn Barrabás, aɨ pu hua'a jetze ajtyama'acantaca'a aɨme ɨ mej hua'utyenya'usi'i mej mi huá'ari'i ɨ maj cɨn ti'ijta aɨme ɨ mej Roma e'ema'acan.

Juan 19

1 Aj pu'i Pilaatu ya'uvi'itɨ aɨjna ɨ Jesús mej mi ra'ityavajxɨ'ɨn maɨjna cɨme'e ɨ cuaarta. 2 Matɨ'ɨj mi aɨme ɨ xantaaru'u, tzicare'e mu huatyácɨstaca'a mej mi curuun huatyátaahua. Matɨ'ɨj mi ra'avá'amuaniiri'i. Matɨ'ɨj mi cɨɨxuri ru'ucávɨjri'i tɨ nacamua. 3 Mui'itɨ mu ajtyáxɨɨraca'a vejli'i ɨ jemin. Ayaa mu ti'ire'ixaatya'acaa tɨcɨn: ―Aja'ɨ, mɨ paj nu'u yeehui tihue'ijte'e ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Matɨ'ɨj mi ra'araavajxɨ. 4 Aj pu'i ajtahua'a huirajraa aɨjna ɨ Pilaatu. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Casi'i muan, nu'uri hui neyan amuaatatuire'esin sej si seyan raamua'aree tɨ cai ti'itɨ a'ij tina'amitejte'e ɨ nyaj cɨn ti'itɨj cɨn jetzen tya'ujpuá'ajte'en. 5 Aj pu'i Jesús ajta huirajraa. Auche'e pu ayan tira'ava'amuá aɨjna ɨ curuun tɨ tzicare'e cɨn cɨstíjhuaca'a, ajta ru'ucavɨ́ɨ aɨjna ɨ cɨɨxuri tɨ nacamua. Tɨ'ɨj Jesús huirajraa, aj pu'i Pilaatu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ya'acui, pu'uri ya huatyéjvee i tyaata'a. 6 Majta aɨme ɨ mej meyan ti'ijta u teyujta'a, majta aɨme ɨ mej maun tí'icha'ɨ, cɨme'en mu'u meyan raaseij, aj mu mi ca'anin cɨn huatyejiihuajraa tɨcɨn: ―A'utataichi ɨ curuu jetze. A'utataichi papu'u. Aj pu'i Pilaatu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Muan xu hui ra'anvi'itɨn sej si rujɨɨmua'a sana'a rá'utatan. Me nyajta nyaa, capu hui a'ij ayan tina'amitejte'e ɨ nyaj cɨn ti'itɨj cɨn jetzen tya'ujpuá'ajte'en. 7 Majta aɨme ɨ mej maun ti'ijta u teyujta'a, eihua mu meyan tí'ira'ixaatya'acaa tɨcɨn: ―Ayaa tu yeehui tirájye'ira tɨ cɨme'en ayan tiraavijte'e tɨ aɨn aɨjna cɨn huamɨ'ɨni aɨjna cɨme'e tɨ ayan huataujseijrataca'a tɨ aɨ pu nu'u aɨn pueen ɨ yaujra'an ɨ Dioj. 8 Tɨ'ɨj ayan raanamuajri'i aɨjna ɨ Pilaatu, eitze'e pu tyu'utatzɨn. 9 Ajtahua'a aun utyajrupi u chi'ita. Ajta ya'uvi'itɨ ɨ Jesús. Aj pu'i ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'uni yeehui a'ɨmɨ peyan e'ema'acan muaa? Ajta aɨn Jesús, capu a'atzu huatanyúu. 10 Aj pu'i Pilaatu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―¿Ni tzaa pacai peyan ahua'aca'anyej pej yeehui tinaata'ixaate'en? ¿Ni cai ayan timua'amitejte'e nyaj nyaɨjna cɨn antinmua'aree nyej ni mue'irajtuaani, nusu nyej ni nyajta ma'utatan ɨ curuu jetze? 11 Ajta Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a cai anacai Dioj ayan muaata'acarénche'e pej peyan tye'enti'amua'areera, capej ti'itɨj cɨn anti'amua'arenche'e inyeetzi jemi. Aɨj pu cɨn, aɨme ɨ mej nyeetzi cɨme'en tyu'utatuii mueetzi jemi, eitze'e mu ti'itɨj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. 12 Tɨj na'a tɨ Jesús ayan tyu'utaxajtaca'a, aɨn Pilaatu pu ayan rahuauca'a a'ij tɨ huarɨni tɨ ru'irajtuaani aɨjna ɨ Jesús. Ma majta aɨme, ɨ mej maun ti'ijta teyujta'a, majtahua'a mu meyan tityeetejiihuajraa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a hui peyan ru'irajtuaani pamɨjna mɨ tyaata'a, capej che'e ti'itɨj cɨn ti'ityavaa pua'ame paɨjna jemi ɨ César tɨ ti'itaijte'e a'ini a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan huataujseijrata tɨ aɨn pueen tɨ ti'itaijte'e, aɨ pu hui ayan rájchaɨre'e aɨjna ɨ César. ―Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a. 13 Tɨ'ɨj Pilaatu ayan raanamuajri'i, aj pu'i ru'iraavi'itɨ aɨjna ɨ Jesús. Aj pu'i Pilaatu an a'ujyeijxɨ japuan ɨ ɨpuari a'u mej tyaja'axa'apɨ'ɨntare'e. Ayaa pu tyaja'arajtyahuaa aujna tɨcɨn Au tɨ tetej a'umuáanijmee tɨ pa'atza. Ajta, ayaa pu tyaja'arajtyahuaa hua'anyuuca cɨme'e ɨ hebreo tɨcɨn Gabata. 14 Pu'uri ajna pɨti'irɨjcaa ɨ xɨcaara'an mej jetzen rɨ'ɨ huaujruuren mej mi meyan maɨjna cɨn ra'utamua'aree ajna xɨcaara'an jetze tɨ Dioj jetzen tihua'utauuni'iri'i. Pu'uri ayan pɨti'irɨjcaa a'atzaa cumu tacuarixpua. Aj pu'i Pilaatu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ya'acui ari'icu, mɨ tɨ hui tyaja'amue'ijte'e. 15 Majta maɨn, ayaa mu titeetejiihuajraa tɨcɨn: ―Huiravi'itɨchi. Majta meyan tɨcɨn: ―Huiravi'itɨchi, pata'aj rá'utatan ɨ curuu jetze. Aj pu'i Pilaatu tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni tzaa seyan raxe'eve'e nyej ni hui neyan rá'utatan nyamɨjna tɨ tyaja'amueijte'e? Majta aɨme ɨ mej maun ti'ijta teyujta'a, ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Capu hui a'atɨ ti'itaijte'e silu aɨ pu'u tɨ César cɨn ti'ityejvee. 16 Tɨ'ɨj ta'i Pilaatu ayan hua'utatui aɨjna ɨ Jesús mej mi meyan rá'utatan ɨ curuu jetze. 17 Matɨ'ɨj mi aɨme ɨ xantaaru'u meyan ya'uvi'itɨ. Ajta aɨn Jesús, aɨ pu yá'uchui ɨ rucúruu. Matɨ'ɨj mi mauna a'ará'a a'u tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Mɨ'ɨchimu'uta. Ayaa pu tyaja'arajtyahuaa hua'anyuuca cɨme'e ɨ Hebreo tɨcɨn Gólgota. 18 Au mu rá'utatai jamuan hua'apuaca, saɨjta'a mu rá'utatai ɨ saɨj, majta saɨjta'a ɨ saɨj. Ajta aɨn Jesús, au pu e'ita'a á'utataihuaca'a. 19 Pilaatu pu ayan raataijtaca'a mej meyan ra'uyu'uxa jetzen ɨ taabla tɨ ayan tyá'axajtacaa tɨcɨn: “Jesús Nazaret tɨ nu'u e'ema'acan, tɨ ajta nu'u tihue'ijte'e aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan.” Matɨ'ɨj mi rá'utatai ɨ curuu jetze a'u tɨ á'ujmu'u ɨ Jesús. 20 Majta aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, mui'itɨ mu meyan ra'ujijve a'ini au pu vejli'i pɨja'arɨjcaa u chajta'ana jetze a'u maj rá'utatai. Ajta aɨn tɨ a'asɨɨmue'ihuaca'a, hueica nyuucari pu cɨn á'ayu'usi'ihuaca'a, ɨ hua'a nyuuca ɨ Hebreo, ajta hua'anyuuca ɨ mej Roma e'ema'acan, ajta hua'anyuuca ɨ Griego. 21 Majta aɨme ɨ mej maun ti'ijtaca'a u teyujta'a, ayaa mu huaujnyuuste maɨjna jemi ɨ Pilaatu. Ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Capej peyan hui ra'ayu'uxa yee aɨ pu nu'u ti'itaijte'e ityejmi i tyaj Israel jetze ajtyama'acan silu ayaa papu'u yee aɨ pu ayan ruseijrata tɨ aɨn pueen ɨ tɨ ti'itaijte'e. 22 Aj pu'i Pilaatu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Che'e yeehui ayan eenye'en a'ini nu'uri neyan ra'uteyu'uxaca'a a'ij nyej tiraaxa'apɨ'ɨntare. 23 Majta aɨme ɨ xantaaru'u, matɨ'ɨj meri rá'utatai ɨ Jesús, matɨ'ɨj mi ti'ijpí ɨ tí'icɨɨxura'ara'an. Matɨ'ɨj mi muaacuaque'e ti'ijxáɨra'axɨ maɨjna ɨ tí'icɨɨxura'ara'an. Tɨj na'a tɨ saɨque tí'ijcatii, saɨj pu raacɨ́'ɨ ɨ xantaaru'u. Ajta aɨ pu ava'aturaa ɨ siicu'ura'ara'an tɨ ru'ucavɨ́ɨ a'aye'i. Seij pu cɨn jitzijhuaca'a nain japua. 24 Aɨj mu cɨn meyan tyu'utaurixaa tɨcɨn: ―Tiche'e cai yeehui rasujtza'ana silu tiche'e teyan ti'ihuatamue'itɨn tetej cɨme'e tyej ti teyan raamua'aree a'atɨ tɨ ayan racɨ'ɨti. Ayaa pu ayan tyu'urɨj tɨ ij ayan aráurasten a'ij tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨ ayan tɨcɨn: “Aɨ mu yeehui saaxu'ijme'en huara'ujpi ɨ ti'inyacɨɨxu. Majta mu maɨn ti'ihuaujmue'itɨ tetej cɨme'e mej mi yeehui raamua'aree a'atɨ tɨ racɨ'ɨti ɨ nyesiicu'u.” Ayaa mu xaa nya'u meyan huarɨj aɨme ɨ xantaaru'u. 25 Majta seica, a mu vejli'i a'utyáuuca'a a'u tɨ a'uvaatɨma'acaa ɨ curuu. Ai mu aɨn pueenya'a ɨ naanajra'an ɨ Jesús, ajta ɨ juutzajra'an ɨ naanajra'an, ajta aɨjna ɨ Mariiya tɨ ɨra'ara'an pueenya'a aɨjna ɨ Cleofas, ajtahua'a seij, aɨjna ɨ Mariiya, Magdala tɨ e'ema'acan. 26 Aj pu'i Jesús ayan raaseij tɨ aun a'utyavaaca'a ɨ runaana. Ajta pu aun vejli'i a'utyavaaca'a aɨjna Jesús tɨ raxe'eva'acaa, tɨ ajta jamuan á'ucha'acanya'a. Aj pu'i ayan tiraata'ixaa ɨ runaana tɨcɨn: ―Casi'i, muaa jɨita'a, ma'a pu huatyejvee amɨjna tɨ ayauj pueen. 27 Ajta ayan tiraata'ixaa aɨjna tɨ jamuan á'ucha'acanya'a tɨcɨn: ―Ya'acui ari huatyejvee aɨjna tɨ hui anaanaj pueen. Tɨj na'a tɨ ayan tyu'utaxajtaca'a, tɨ yu e'ire'enye aɨn tɨ jamuan á'ucha'acanya'a ayan ya'uvi'itɨ ɨ naanajra'an ɨ Jesús tɨ ij aun huatyaturan u ruche. 28 Tɨ'ɨqui ayan huarɨj aɨjna ɨ Jesús. Pu'uri ramua'areeraca'a tɨ ari nain te'entipua'ari. Tɨ'ij ayan aráuraste'esin a'ij tɨ te'eyu'usi'ihuaca'a ɨ yu'uxari jetze, ayaa pu i tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Ne'imɨ'ɨ. 29 Aa pu vejli'i xa'ari a'utácatii tɨ ava'ɨsticaa aɨjna ɨ viinu tɨ antzina. Matɨ'ɨj mi ti'itɨj huatyáaru'une tɨ ta'achira'a ɨ viinu cɨme'e, matɨ'ɨj mi jisopo cɨya'ara'an jetze ma ru'ucaaxu'i, aj mu mi ra'ajtyaxɨɨraca'a vejli'i ɨ tenya'ara'an jetze. 30 Tɨ'ɨj aɨn ra'anti'i, aj pu'i ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Pu'uri icu. Nu'uri ra'antipua'ari. Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a, aj pu'i a'icámu'uvajxɨ. Aj pu'i huamɨ'ɨ aɨjna ɨ Jesús, icu. 31 Pu'uri ajna pɨti'irɨjcaa ɨ xɨcaara'an jetze, ɨ mej jetzen rɨ'ɨ huaujruuren. Ajta aɨn xɨcaara'an jetze tɨ ra'itya'asi, ajna pɨti'irɨjcaa matɨ'ɨj ra'utyahuijsin mej meyan tyu'uyesten maɨjna cɨme'e ɨ xɨcaara'an jetze tɨ jetzen Dioj tihua'utauuni'iri'i. Aɨj mu cɨn, camu raxe'eva'acaa aɨme ɨ maj maun ti'ijtaca'a u teyujta'a mej mi aɨme mɨ'ɨchite meyan huatyaturan majna curuu jetze tɨ'ɨj ari tyaja'ure'enyen ajna saaba jetze. Aɨj mu cɨn rájhuaviiri'i maɨjna ɨ Pilaatu tɨ aɨn ayan tyu'utaijta mej mi aɨme xantaaru'u meyan hua'antína'axɨn ɨ huáɨɨca jetze aɨme ɨ mej hua'utatai, mej mi ca'anacan huacui'ini. Tɨ pua'a meyan huarɨni, aj pu'i rɨ'ɨrista a'ame mej hua'acajtuaani ɨ mɨ'ɨchite. 32 Aɨj mu cɨn u a'uva'aju'un aɨme ɨ xantaaru'u. Matɨ'ɨj mi ra'antina'axɨ ɨ ɨɨcajra'an jetze ɨ saɨj ɨ maj rá'utatai ɨ Jesús jamuan. Majta meyan che'eta mana'a huarɨj ɨ seij jemi. 33 Ma ajta, matɨ'ɨj Jesús jemi a e'ire'enye, matɨ'ɨj mi raaseij tɨ aɨn ari mɨ'ɨchica'a. Aɨj mu cɨn cai ra'antina'axɨ ɨ ɨɨcajra'an. 34 Ma ajta seij ɨ xantaaru'u, aɨ pu ra'ajtyéjtze itza'apuara'ara'an jetze cɨye cɨme'e tɨ antipiti. Aj pu'i airaaxɨrej eihua ɨ jaj, ajta ɨ xuure'e. 35 Nyajta inyaa, i nyej neyan raaseij, nyaa nu neyan ti'ityáxajta. Ajta ayaa pu ayan ti'ayajna a'ij nyaj ti'ityáxajta. Nyaa nu ramua'aree nyej neyan tzaahuati'ira'a cɨn ti'ixaj. Nyajta neyan nyaɨjna cɨn ti'ityáxajta sej si sajta rá'antzaahuate'en. 36 Ayaa pu een cɨn tyu'urɨj tɨ ij ayan aráurasten a'ij tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨ ayan tya'axa tɨcɨn: “Camu nu'u seij antína'aca ɨ cariira'an.” 37 Ajta seica jetze tɨ ayan tya'axa tɨcɨn: “Aɨ mu nu'u raseijran maɨjna ɨ maj ra'ajtyéjtze.” 38 Tɨ'ɨqui aɨn José, tɨ Arimatea e'ema'acan, aɨ pu rájhuaviiri'i aɨjna ɨ Pilaatu tɨ aɨn raatatuiire'en ɨ tevijra'an ɨ Jesús. Ajta aɨn José, aɨ pu ajta ra'astijra'acaa aɨjna ɨ Jesús. Ma ajta aɨn ayan aviitzi cɨn huarɨj a'ini aɨ pu hua'atzɨɨnya'acaa ɨ maj maun ti'ijtaca'a u teyujta'a. Aj pu'i Pilaatu ayan raata'a. Aɨj pu cɨn u a'uve'eme. Aj pu'i ra'acajtuaa ɨ tevijra'an ɨ Jesús. Tɨ'ɨqui yá'uchui. 39 Nicodemo pu ajta jamuan u a'uve'eme. Ai pu aɨn pueenya'a tɨ tɨca'amiste'e ráamuaaraca'a ɨ Jesús. Ti'itɨ pu a'arajtɨɨ, aɨjna ɨ mirra tɨ muatɨ'ɨsi ranaxca tɨ áloes ma'acan, ti'itɨ tu'upi. Ayaa pu tijetyajca'a a'achu cumu seite kiilu japuan tamuaamuata'a. 40 Matɨ'ɨj mi yá'uchui ɨ tevijra'an ɨ Jesús. Matɨ'ɨj mi racáhuaa maɨjna cɨme'e tɨ náa tyáará'i. Majta raca'ijcataca'a cɨɨxuri cɨme'e tɨ mestí. Ayaa mu maɨjna cɨn huarɨj a'ij mej tirájye'irajca'a maj hua'ava'anan ɨ mɨ'ɨchite aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. 41 Huastari pu tyeje'ere'evee ajna vejli'i a'u maj rá'utatai maɨjna ɨ Jesús. Ajta aujna, au pu tyasta'a seijra'acaa tɨ a'atɨ aun ya'ujcú tɨ ij aun a'atɨ ava'anan. Ajta, capu xɨ a'atɨ aun ava'anami'ihuaca'a. 42 Au mu ya'utyeete maɨjna ɨ Jesús a'ini au pu vejli'i a'utacá'a, ajta pu'uri ajna pɨti'irɨjcaa ɨ xɨcaara'an jetze mej jetzen rɨ'ɨ huaujruuren aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan.

Juan 20

1 Tɨ'ɨj ari pɨti'irɨjcaa ɨ tɨ cɨn tya'utyé'iteesin i iteeri, iya'ata pu'u aun pu á'umej aɨjna ɨ Mariiya, Magdala tɨ e'ema'acan, aujna a'u maj ya'ava'ana. Auche'e pu huachuíjxavi'icaa. Tɨ'ɨj aun a'ará'a, aj pu'i raaseij tɨ a'atɨ ra'anta'ɨ ɨ tetej tɨ a'ityamuaaca'a a'u tɨ a'utyacun. 2 Aj pu'i aun huara'araa. Tɨ'ɨj i a'utáichajraa a'u maj a'utyáuuca'a aɨjna ɨ Simón tɨ ajta i'i Pedro, ajta ɨ seij tɨ Jesús jamuan á'ucha'acanya'a. Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ Jesús raxe'eva'acaa. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Mu'uri hui yá'uchui ɨ tavastara'a, maujna a'u maj yauuté. Tyajta ityan, catu ramua'aree a'u maj yáuutuaa. 3 Ajta aɨn ɨ Pedro, ajta ɨ saɨj tɨ Jesús jamuan á'ucha'acanya'a, au mu a'uju'un a'u maj ya'ava'ana maɨjna ɨ Jesús. 4 Naimi'i mu maun a'uruáachajraa. Ajta ɨ saɨj, aɨ pu eitze'e ca'anin a'utáichajraa. Aɨj pu cɨn ayan raatyaamue'itɨ aɨjna ɨ Pedro. Aɨj pu cɨn, anacai pu aun a'ará'a. 5 Tɨ'ɨj aun a'ará'a, aj pu'i aicaujtutzi. Ajta aun utyenyeeraca'a. Tɨ'ɨj i raaseij tɨ an á'ujpiica'a aɨjna ɨ cɨɨxuri tɨ mestí ɨ maj cɨn raca'ijcataca'a. Ajta aɨn, capu aun utyajrupi. 6 Ajta aɨn Pedro, tɨ cujta'an huatáijma'a, ajta pu aun a'ará'a. Au pu utyajrupi. Aj pu'i raaseij ɨ cɨɨxuri tɨ mestí tɨ aun á'ujpiica'a. 7 Aɨ pu ajta raaseij ɨ cɨɨxuri ɨ maj cɨn ra'ava'ana ɨ múutze'en. Naa pu ti'ijiri'ihuaca'a. Ajta rujɨme'e pu á'ujpiica'a. 8 Tɨ'ɨqui ɨ saɨj tɨ Jesús jamuan á'ucha'acanya'a, tɨ anacai aun a'ará'a, aɨ pu ajta aun a'utyajrupi. Cɨme'en pu'u raaseij, aj pu'i tya'antzaahua. 9 Majta aɨme, camuu xɨ yau'eitaa mua'araa a'ij tɨ huataujmua'acaa maɨjna tɨ ayan te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨ nu'u ayan ruxe'eva'acaa tɨ aɨn Jesús ayan a'itára'ani hua'a tzajta'a ɨ mej meri huacuii tɨ ij ajtahua'a huatarun. 10 Majta aɨme ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a, matɨ'ɨj mi maun a'ucɨ́jxɨ u ruche. 11 Ajta aɨn Mariiya, aun pu a'utyajturaa a pua'aque, ajna vejli'i a'u maj ya'ava'ana. Aɨ pu ruyeinyacaa. Tɨ'ɨj auj ruyeinyacaa, aɨ pu a'icaujtutzi, aun pu a'utyenyeeraca'a. 12 Aj pu'i hua'apuaca huaseij ɨ mej ute'e ti'ivaɨre'e. Cueinavi'in mu tí'ichajcaa. An mu e'ejtya'acaa a'u maj ya'ujté. Saɨj pu an a'ujcatii a'u tɨ á'ujmu'ucaa. Ajta ɨ saɨj, a'u tɨ a'ucáɨɨcajma'acaa. 13 Matɨ'ɨj mi meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Muaa, jɨita'a, ¿a'ini yeehui een cɨn peyan ayein? Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aɨ mu yeehui yá'uchui ɨ nyavastara'a. Nyajta inyaa, canu ramua'aree a'u mej yáuutuaa. 14 Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a, aj pu'i pɨ a'ure'eve. Tɨ'ɨj i raaseij tɨ aɨn Jesús aun a'utyavaaca'a. Ma ajta aɨn Mariiya, capu ayan raamuá'a tɨ aɨn pueenya'a ɨ Jesús. 15 Aj pu'i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Muaa jɨita'a, ¿a'ini een cɨn peyan ayein? ¿A'atajni pahuauhuau? Aɨ pu ayan ti'imua'atzajcaa tɨ aɨn pueenya'a tɨ rɨ'ɨ aun tya'uruuraa a'aye'i aujna huastari. Aɨj pu cɨn ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyavastara'a, tɨ pua'a muaa peyan yá'uchui, pata'aj peyan hui tinaata'ixaate'en a'u pej ya'uruu nyej ni nyaun u a'ume'en nyej ni ra'anchueni. 16 Aj pu'i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Muaa, Mariiya. Aj pu'i pɨ a'ure'eve ɨ jemin. Ajta ayan tiraata'ixaa aɨjna cɨme'e ɨ hua'a nyuuca aɨme ɨ Hebreo tɨcɨn: ―Raboni. (Raboni, ayaa pu huataujmua'a aɨjna ɨ nyuucari tɨcɨn Mɨ Pej Ti'imua'ata.) 17 Aj pu'i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Capaj xɨɨ nyamuare'e a'ini nyauche'e a'atzu a'amua jamuan seira'a na'ame. Aj nu ni hui nyaun a'ujnyejsin ɨ niya'upua jemi. Pata'aj paun a'ura'ani hua'a jemi ɨ nye'ihuaamua'a pata'aj peyan tihua'uta'ixaate'en yee nyaj nu'u nyajtahua'a nyaun a'ujnyejsin jemin aɨjna tɨ niya'upua pueen, tɨ ajta a'amuaya'upua pueen, jemin ɨ tɨ nye'iDioj, tɨ ajta a'amua Dioj pueen. ―Ayaa pu tiraata'ixaa. 18 Ajta aɨn Mariiya tɨ Magdala e'ema'acan, au pu á'umej hua'a jemi ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a. Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Nyaa nu hui neri raaseij ɨ tavastara'a. Tɨ'ɨqui ayan tihua'uta'ixaa a'ij tɨ aɨn Jesús ayan tiraata'ixaa. 19 Ajna'ɨmɨ tɨ'ɨj ari ajna pɨti'irɨjcaa ɨ seij jetze i iteeri, tɨ'ɨj ari huachúmua'ancaa, au mu e'ere'etya'acaa aɨme ɨ maj Jesús jamuan á'ujhua'anya'a. Majta meyan ra'ityaana u chi'ita a'u maj anu'ujtya'acaa maɨjna cɨme'e mej hua'atzɨɨnya'acaa aɨme ɨ mej maun ti'ijtaca'a u teyujta'a. Aj pu'i Jesús ayan e'ire'enye hua'a jemi. Au pu hua'a tzajta'a a'uteechaxɨ. Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Che'e hui amuaatyápua'arite'en ɨ a'amua tzajta'a. 20 Tɨ'ɨj ayan tihua'uta'ixaa, aj pu'i ayan hua'utaseijrate ɨ rumuajca'a, ajta ɨ ru'itza'apua a'u mej tiraapueij aɨme ɨ maj rá'utatai ɨ curuu jetze. Majta maɨn ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, huapɨ'ɨ mu huataujtyamua'ave matɨ'ɨj raaseij ɨ tavastara'a. 21 Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Che'e hui amuaatyápua'arite'en ɨ a'amua tzajta'a. A'ini niya'upua pu yan nyaja'utaityaca'a inyeetzi, ayaa nu che'eta nyana'a tyajamuaatáiti inyaa. 22 Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a, aj pu'i ayan hua'utajɨ'ɨtze. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sata'aj hui ra'ancura'an saɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 23 Tɨ pua'a hui aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ayan ca'anijra'a amuaata'an sej si seyan tiraatauuni'i a'atɨ tɨj na'a ɨ tɨ cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, Dioj pu xaa ayan tiraatauuni'ira, na'ari cai, tɨ pua'a aɨn xaijnyu'ucara'ara'an cai ca'anijra'a Amuaata'an sej si cai seyan tiraatauuni'i, capu xaa Dioj ayan tiraatauuni'ira. ―Ayaa pu Jesús tihua'uta'ixaa. 24 Ajta aɨn Tomás ɨ mej meyan ratamua'amua tɨcɨn ɨ tɨ hua'apuarí, aɨ pu hua'a jetze ajtyama'acantaca'a ɨ mej tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'asicaa. Aɨ pu ajta cai aun hua'a jemi a'utyavaaca'a tɨ'ɨj Jesús ayan hua'a jemi huataseijre. 25 Matɨ'ɨj meyan tiraata'ixaa maɨjna ɨ Tomás maj nu'u meyan raaseij ɨ tavastara'a, aj pu'i ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Canu yeehui a'anaj tya'antzaahuate'esin tɨ pua'a nyacai raaseij ɨ muajca'ara'ara'an jetze a'u maj ya'anajtze, tɨ pua'a nyajta cai anáxɨteta a'u tɨ claavu a'aná'upu'ujma'acaa, tɨ pua'a nyajta cai ajtyejmeini ɨ itza'apuara'ara'an jetze. 26 Tɨ'ɨj ari tyauma'aca a'achu cumu sei iteeri, majtahua'a mu maun e'ere'etya'acaa u chi'ita. Ajta aɨn Tomás, au pu hua'a jamuan a'utyavaaca'a. Ajta e'ityanami'ihuaca'a ɨ pueerta. Aj pu'i Jesús aun e'ire'enye. Ajta a'utyéechaxɨ hua'a tzajta'a. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Che'e yeehui amuaatyápua'arite'en ɨ a'amua tzajta'a. 27 Aj pu'i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Tomás tɨcɨn: ―Casi'i, huaseij i nyamuajca'a. Pata'aj peyan anáxɨteta. Pata'aj pajta meve'emeeini mua'amuajca'a cɨme'e pej pi ajtyejmeini iiyaj nyeitza'apua jetze. Capej che'e peyan saɨque ti'imuajca silu pata'aj tya'atzaahuatya'a. 28 Aj pu'i Tomás ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Muaa paj paɨn pueen ɨ nyavastara'a, pajta ɨ nyeDioj. 29 Aj pu'i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Muaa papu'u peyan tya'atzaahuate'e paɨjna cɨme'e pej yeehui peyan nyeseij. Miche'e huaujtyamua'ave'en ɨ maj cai naaseij, ɨ maj majta mauche'e meyan tya'atzaahuate'e. ―Ayaa pu tiraata'ixaa. 30 Eihua pu maa ayan huarɨj ɨ Jesús tɨ ayan huapɨ'ɨ ruxe'eve'e, mejseiiraca aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, ɨ tɨ cai a'ayu'usi'i eijna jetze i yu'uxari. 31 Ma ajta eijna jetze i yu'uxari, ayaa pu een cɨn te'eyu'usi'i sej si seyan rá'antzaahuate'en tɨ Jesús aɨn pueen ɨ Cɨriistu'u tɨ Dioj ra'antihuau, tɨ ajta aɨn pueen ɨ yaujra'an ɨ Dioj. Ayaa pu ajta een cɨn pɨ te'eyu'usi'i sej si seyan ruurican cɨn huatyaturan para rusen cɨme'e saɨjna cɨme'e sej seyan ra'astijre'e.

Juan 21

1 Tɨ'ɨjta'i, Jesús ajtahua'a huataseijre aɨme jemi ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Ayaa pu tyu'urɨj. 2 Au mu a'utyáuuca'a aɨjna ɨ Simón tɨ ajta i'i Pedro, ajta aɨjna ɨ Tomás ɨ mej meyan ratamua'amua tɨcɨn ɨ tɨ hua'apuarí. Au mu majta a'utyáuuca'a aɨjna ɨ Natanael tɨ aun e'ema'acan u Caná, chajta'a tɨ aun huatacá'a u Galileeya, majta aɨme ɨ yaujmua'ame'en pueen ɨ Zebedeo, majta seica ɨ maj hua'apua ɨ maj majta jamuan á'ujhua'anya'a. 3 Ajta aɨn Simón tɨ ajta i'i Pedro, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Nyauche'e nu hui tityáuhue'itepuan. Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tyan tu yeehui tyajta a'uju'un ta'aju'un. Matɨ'ɨj mi u a'uju'un. Majta maun atyaacɨ ɨ baarcu jetze. Muaataxai mej hue'itepua. Majta, camu ti'itɨ huateevi'i. 4 Iya'ata pu'u, tɨ'ɨj ari tapua'arijma'aca, Jesús pu aun a'utyavaaca'a a saata'a. Majta aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, camu raamuá'a tɨ aɨn puéenya'a. 5 Aj pu'i Jesús ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―Mɨ sej nye'ihuaamua'a, ¿ni seri hui hua'uvívi'i ɨ hue'ite? Matɨ'ɨj mi meyan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Catú. Catu yeehui a'atzu. 6 Aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sata'aj hui ra'atyahua'axɨn ɨ a'amua xajmua'a ɨrɨɨta'an pujme'en ɨ baarcu jetze. Amaa xu yee seica tyauuni. Matɨ'ɨj mi meyan huarɨj. Cɨme'en mu'u meyan huarɨj, aj mu mi ava'ajɨstyaca'a ɨ hue'ite ɨ xajmua'ari tzajta'a. Ajta, capu huatarɨ'ɨristaraca'a maj ra'itapín aɨjna cɨme'e ɨ maj mui'icaa ɨ hue'ite. 7 Ajta aɨn ɨ tɨ Jesús raxe'eva'acaa, ayaa pu tiraata'ixaa ɨ Pedro tɨcɨn: ―Tavastara'a pu pueen amɨjna. Ajta aɨn Pedro, aɨ pu tye'ijvihuáani a'utyavaaca'a tɨ ij ruxaahua tyu'umuare'en. Cɨme'en pu'u ayan raanamuajri'i tɨ amingura'an ayan tyu'utaxajtaca'a yee aɨn a'atɨ pu tavastara'a pueen, aj pu'i ucaujchejte ɨ rusiicu'u. Aj pu'i atyejve a jaata'a. 8 Majta aɨme ɨ seica, cujta'an mu huaju'uncaa. Maraajájpuajmá'a ɨ xajmua'ari, mua'ava'ɨstican ɨ hue'ite. Capu a'achu áuteevi'i a'utɨ avastɨmee ɨ jaj, a'achu cumu anxɨte meetru. 9 Matɨ'ɨj meri maun a'ará'a a'u tɨ a'uhuáchi, aj mu mi meyan raaseij tɨ aun á'ataaca'a, ajta ari á'atɨ'ɨxcuara'acaa. Hue'ite mu an á'uje'etii ɨ tɨ'ɨxcuá japua. Ajta pan pu an á'umuaanica'a. 10 Jesús pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sata'aj hui má muaja'avá'ɨn seica ɨ hue'ite ɨ saj sauchan hua'uvívi'i. 11 Aj pu'i Simón tɨ ajta i'i Pedro, au pu atyajraa ɨ baarcu jetze. Ajta ra'ityajájpuaca'a ɨ xajmua'ari a'u tɨ a'uhuáchi. Tyamua'a mu titya'avá'ɨstica'a ɨ hue'ite mej vivéjmee. Ayaa mu ará'asica'a a'achu cumu anxɨte japuan hua'apuate japuan tamuaamuata'a japuan hueica. Ajta aɨn xajmua'ari, capu huasujtza'an, capu amɨn a'ij mej meyan ava'ɨstica'a. 12 Aj pu'i Jesús ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Iya'aj sétyú'ucua'a. Capu a'atɨ ahuaujca'anye tɨ ayan raataihua'u yee a'atɨ tɨ pɨrɨcɨ a'ini mu'uri ramua'areeraca'a tɨ aɨn pueenya'a ɨ tavastara'a. 13 Aj pu'i Jesús aun e'ire'enye ɨ hua'a jemi, ajta ra'antyɨ'ɨpɨ'ɨ ɨ pan. Aj pu'i hua'ura'ɨpɨ'ɨte. Ayaa pu che'eta na'a huarɨj aɨjna cɨme'e ɨ hue'ite. 14 Pu'uri i'i hueica tɨ Jesús ayan huataseijre aɨme jemi ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a tɨ'ɨj ari a'itáraa hua'a tzajta'a ɨ mej meri huacuii. 15 Matɨ'ɨj meri tyu'ucuaa, Jesús pu ayan tiraata'ixaa ɨ Simón tɨ ajta i'i Pedro tɨcɨn: ―Simón, mɨ pej yaujra'an pueen ɨ Juan, ¿ni tzaa peyan eitze'e nyexe'eve'e maj nu'u cai amɨme? Ajta aɨn Pedro, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ee xaa nya'u, nyavastara'a. Muaa pa yeehui ramua'aree nyaj muaxe'eve'e. Jesús pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pata'aj yeehui rɨ'ɨ tihua'uchaɨn ɨ nyatɨ'ɨrijmua'a. 16 Ajtahua'a pu Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Simón, mɨ pej yaujra'an pueen ɨ Juan, ¿ni qui panxe'eve'e? Ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Ee xaa nya'u, nyavastara'a. Muaa paj ramua'aree nyej muaxe'eve'e. Jesús pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pata'aj rɨ'ɨ hua'uruuren paɨme ɨ mej nyeetzi jemi tyujsa'ɨrihua'a mua'aye'i. 17 Ajtahua'a pu ayan che'eta na'a tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Simón, mɨ pej yaujra'an pueen ɨ Juan, ¿ni qui peyan tzaahuati'ira'a cɨn nyexe'eve'e? Ajta aɨn Pedro, a'ij pu pua'a raata'a tɨ Jesús ayan che'eta na'a hueica tiraataihua'uri'i tɨ pua'a nu'u ayan raxe'eva'acaa. Aj pu'i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Nyavastara'a, muaa paj yeehui nain cɨn ru'umua'aree. Muaa paj peyan ramua'aree nyaj xaa muaxe'eve'e. Jesús pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pata'aj rɨ'ɨ tihua'uchaɨn ɨ mej nyeetzi jemi tyujsa'ɨrihua'a mua'aye'i. 18 Ayaa nu hui ti'imue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e. Patɨ'ɨj pauj pa'arɨ'ɨstaca'a, ayaa papu'u ti'ite'echetyahua'a pej pi axaahua á'ucha'acanye'en a'ij tɨ timua'aranajchaca'a. Ma ajta, majca'i huayee, patɨ'ɨj peri vastacɨra'itan, ayaa papu'u hui ajméijca'ataxɨ'ɨsin tɨ ij a'atɨ ayan mu'ucachejte'en. Aɨ pu mua'avi'itɨn a'u paj cai a'uye'imɨ'ɨ. ―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 19 Ayaa pu een cɨn tyu'utaxajtaca'a ɨ Jesús mej mi meyan raamua'aree a'ij tɨ ye'i tí'imɨ'ɨni aɨjna ɨ Pedro, tɨ ajta cɨn rɨ'ɨ tiraata'asin ɨ Dioj. Aj pu'i Jesús ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Pedro tɨcɨn: ―Pauche'e peyan na'astijra'a asta pana'a cai huamɨ'ɨni. 20 Aj pu'i Pedro pɨ a'ure'eve tɨ'ɨj raaseij tɨ cujta'an huama'acaa aɨjna tɨ Jesús raxe'eva'acaa. Aɨ pu aɨn pueenya'a tɨ ayan e'icaujtutzi an taviitze'en ɨ Jesús matɨ'ɨj ti'icua'acaa, tɨ ajta ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn aɨjna ɨ Jesús: “Tavastara'a, ¿a'atani hui muaatatuiire'esin aɨme jemi?” 21 Tɨ'ɨj Pedro ayan raaseij, ayaa pu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Ari amɨjna, nyavastara'a, ¿a'iqui ti'itɨj raruuren? 22 Aj pu'i Jesús ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Capu hui mueetzi jetze ruxe'eve'e tɨ pua'a ayan na'araanajchi tɨ aɨn ayan ruuri huatyaturan asta nyana'a cai yan uvé'enyen. Pata'aj peyan na'astijra'a inyeetzi. ―Ayaa pu tiraata'ixaa. 23 Aɨj mu cɨn meyan ta'utanamuajri'i yee tɨ nu'u cai a'anaj mɨ'ɨni aɨjna ɨ a'atɨ tɨ Jesús jamuan á'ucha'acanya'a. Ma ajta, capu ayan tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Jesús tɨ nu'u cai mɨ'ɨni silu capu jetzen ruxe'eva'acaa tɨ pua'a aɨn a'atɨ ayan ruuri huatyaturan asta na'a cai uvé'enyen ɨ Jesús. 24 Nyaa nu nyaɨn pueen i nyaj Jesús jamuan á'ucha'acanya'a. Nyajta nu neyan nyaɨjna cɨn ti'ityáxajta. Nyajta neyan tira'utéyu'uxaca'a. Tyajta ityan, ayaa tu ramua'aree tɨ ayan ti'ayajna a'ij nyaj ti'ityáxajta. 25 Capu ti'iseicaj na'a ɨ seica tɨ Jesús ayan tyu'uruu. Tɨ pua'a meyan nain a'uyú'uxanche'e, ayaa pu tina'amitejte'e tɨ cai yan japuan á'avejri ɨ chaanaca japua nain ɨ yu'uxari tɨ ayan tyu'ujxé'eve'enche'e mej tya'uyú'uxan.

Hechos 1

1 Ninyauusi Teófilo, seij jetze ɨ yu'uxari ɨ tɨ anajca, aɨj nu jetze nyeri ra'uyu'uxaca'a nain a'ij tɨ huarɨj aɨjna ɨ Jesús, nyajta nain cɨme'e a'ij tɨ tihua'uta'ixaa ɨ tyaɨte. 2 Ajta, aɨn ɨ Jesús, hua'ajtavi'itɨ aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan saɨj maj ara'ase. Tɨ'ɨj tihua'utáijte'esima'a nain cɨme'e, aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu raata'a tɨ Jesús tihua'utaijte'en a'ij mej ti'itɨ huáruuren tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame. Tɨ'ɨqui xaa á'uvi'itɨchi'ihuaca'a aɨjna ɨ Jesús u tajapua. 3 Anacaican, tɨ'ɨj huamɨ'ɨ ɨ Jesús ajta e'eyan huatarú hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite, tɨ'ɨqui aɨme jemi huataseijre ɨ maj jamuan a'uhua'anya'a. Hua'apuate xɨcaj pu a'atee tɨ ayan ti'itásiseirihua'a aɨme jemi. Eihua pu tihua'utaseijrate ti'itɨ cɨme'e ɨ maj cɨn raamua'aree tɨcɨn ayan ti'ayajna tɨ ari ajtahua'a huatarú hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. Ajta ayan tihua'utá'ixaatya'acaa aɨjna cɨme'e ɨ Dioj tɨ nain japua tie'ijta. 4 Ajna tɨ aun a'utyavaaca'a hua'a jamuan, ajta auj ti'icua'acara'a hua'a jamuan. Ayaa pu tihua'uta'ijmɨjri'i maj nu'u cai huirácɨ'ɨca'an maujna u Jerusalén. Ayaa pu tihua'uta'ixaa maj raachu'eve'en tɨ mi'i aráurasten ɨ tɨ cɨn ari anacaican tya'ataujratziiri'i ɨ hua'aya'upua ɨ tɨ tajapua e'eseijre'e. Ayan tɨcɨn: ―Ai pu aɨn pueen ɨ nyej neri amue'ixaa. 5 Aɨjna ɨ Juan, aɨ pu hui hua'amuaɨ'ɨhuacara'a jaj cɨme'e. Ma ajta'i ruijmua'a, aaruijmua'a, aɨ pu yava'acányejsin ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Aɨ pu hui huatyaturaasin mueetzi jemi. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 6 Matɨ'ɨj mi tyujsaɨj. Matɨ'ɨj mi meyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Tavastara'a, ¿ni qui ari tyaja'ure'enye aɨjna xɨcajra'a jetze paj taata'asin tyej títyataté'en iiyan Israel? Aɨ pu aɨn pueen ɨ tɨ anacaican cɨn ari tya'ataujratziiri'i ɨ tyaj rajya'upua tɨ tajapua e'eseijre'e. 7 Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Capu a'amua jetze ruxe'eve'e saj raamua'aree a'anaj tɨ ayan tiraaxa'apɨ'ɨntarej ɨ tyaj rajya'upua. Capu ajta a'amua jetze ruxe'eve'e a'anaj tɨ tyaja'ure'enyejsin. 8 Ma sajta muan, tɨ'ɨj ya va'acáanyen aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu hui amuaata'asin ɨ tɨ cɨn amu'uca'anísti'iraj a'ame. Aj xu sij nye jetze ma'acan tihua'utá'ixaate'esin aɨmej ɨ maj yan huachaatɨme iiyan Jerusalén, sajta aɨmej ɨ maj maun huachaatɨme u Samaariya. Aj xu sijta aɨme ɨ maj a'ɨmɨ antachaatɨme seij chuejra'a japua, tɨj na'a va'atɨ yen seijre'e iiyan ɨ chaanaca. 9 Cɨme'en pu'u ayan tihua'uta'ixaa, aj pu'i á'uvi'itɨchi'ihuaca'a u tajapua, mej seiiraca ɨ tyaɨte. Aj pu i aitɨri raatya'avaataca'a. 10 Mauche'e mu ute'e á'unyejnye'ericaa matɨ'ɨj mi iye'itzi cɨn hua'apua huataseijre ɨ tyetyaca aɨme jemi. Naa mu cueinavi'in tya'ucavɨ́ɨtɨma'a. 11 Ayaa mu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Mɨ saj Galileeya e'eche, ¿a'ini een cɨn ute'e sá'unyejnye'e? Aɨjna ɨ Jesús, ɨ tɨ á'uvi'itɨchi'ihuaca'a u tajapua, aɨ pu hui mijmu ayan yava'acányejsin ayajna satɨj sana'a seri tiraaseij a'ij tɨ ye'i tyaja'uvi'itɨchi'ihuaca'a. ―Ayaa mu tihua'uta'ixaa. 12 Au mu a'utyauca'a aujna Aceituunajremi, jɨri jete tɨ a vejli'i a'utacá'a u Jerusalén. Yaa pu huatatee a'achu maj caj tihua'ata'acara'a tɨ a'atɨ matanyen aujna xɨcajra'a mej jetzen rusa'upi. Aj mu mi u a'araacɨ maujna Aceituunajremi. 13 Aj mu mi manna a'ujnyéj u Jerusalén. Matɨ'ɨj mi a'utyajrupi u chi'ita tɨ rujapua tivaatɨme. An mu anticɨj ta'antityájtɨ japua ɨ chi'i. Aun mu a'utyajrupi cuaartu tzajta'a, a'u maj e'iráatyá'a mua'aye'i. Aɨ mu maun e'irátya'acaa aɨjna ɨ Pedro, ajta ɨ Juan, ajta aɨjna ɨ Santiago, ajta aɨjna ɨ Andrés. Aɨ pu ajta aɨn a'utyavaaca'a aɨjna ɨ Felipe, ajta ɨ Tomás, ajtahua'a aɨjna ɨ Bartolomé, ajta ɨ Mateo, ajta saɨj tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Santiago, yaujra'an aɨjna ɨ Alfeo. Aɨ pu ajta aun a'utyavaaca'a aɨjna ɨ Simón mej meyan raatamua'amua tɨcɨn tɨ a'ujca'anyaacan cɨn ayan rɨni. Ajta aɨjna ɨ Judás tɨ yaujra'an pueen aɨjna ɨ Santiago. 14 Seica mu majta maun a'utyáuuca'a ɨ ihuaamua'ame'en ɨ Jesús. Majta seica ma juuca pueen. Ajta aɨjna ɨ Mariiya, naanajra'an aɨjna ɨ Jesús. Naijmi'i mu tyujsaɨj mej mi raatyajhuauni ɨ Dioj jemi. Naijmi'i mu ramua'areeraca'a maj rá'uviicue'i maɨjna cɨme'e maj ra'ara'astijre'en ɨ tavastara'a. 15 Yaa pu a'anaj tyuju'urɨj matɨ'ɨj naijmi'i tyujsaɨra'acaa a'achu cumu anxɨte japuan seite ɨ maj ru'ihuaamua'a maj huaujmuajtyaca'a majna. Aj pu i aɨn Pedro, a ja'utyeechaxɨ tɨ i tihua'uta'ixaate'en. Ayan tɨcɨn: 16 ―Ne'ihuaamua'a, ruxe'eva'aca'a tɨ aɨn aráurasten a'ij tɨ ye'i te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze aɨjna cɨme'e ɨ Judás. Aɨ pu ayan tyu'utaura'a tɨ hua'utatu'iire'en aviitzi cɨme'e aɨme ɨ tyaɨte ɨ Jesús mej mi ratyeevi'i. Aɨjna jetze ɨ yu'uxari, ajta aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu raatavaɨ aɨjna ɨ David tyaacan tɨ'ij aɨn anacaican raataxaj a'ij tɨ ye'i ti'itɨ raruuren aɨjna ɨ Judás. 17 ’Judás pu hui ajta ta jetze ajtyama'acan. Ayaa pu che'eta na'a ti'itɨj cɨn ti'ityavaaca'a tyatɨj ityan. 18 Ayaa pu xaa nya'u tiraaruu. Aɨjna ɨ Judás, aɨ pu hui chuej huananai aɨjna cɨme'e ɨ tumin maj raata'a maɨjna cɨme'e tɨ hua'utatui aɨjna ɨ Jesús. Ajta e'eyan caujcue'imi'in. Tɨ'ɨqui nu'u acaatza ɨ caujnari. Aj pu i a chuaata'a e'ejve. Tyamua'a pu'i tya'utasujtza'an, ayaa pu eenya'aca'a te'iraacua ɨ ti'ixayaara'an. 19 Majta maɨn ɨ ma maun huachaatɨme anna u Jerusalén, naijmi'i mu tyu'unamuajri'i a'ij tɨ ti'itɨ raaruu aɨjna ɨ Judás. Aɨj mu cɨn meyan raatamuá'a maɨjna ɨ chuej tɨcɨn Acéldama. Ayaa pu huataujmua'a aijna i nyuucari tɨcɨn Chuej tɨ nu'u Xuure'eme'e. 20 ’Ayaa pu'u xaa nya'u ti'ayajna. Ma'acui xaa pu'uri ayan tyaja'ure'enye a'ij tɨj te'eyu'usi'i aɨjna jetze ɨ yu'uxari tɨ ayan huataujmua'a tɨcɨn ɨ Ti'ichuiicara'ara'an tɨ cɨme'en yee: Che'e nu'u huatyaturan ɨ chi'ira'an. Che'e nu'u cai a'atɨ utyeeme'en. Ajta ayan tɨcɨn: Che'e saɨj tye'entyarute aɨjna cɨme'e ɨ tɨ cɨn ti'ityavaaca'a aɨjna ɨ a'atɨ. 21 ’Aɨj pu cɨn ruxe'eve'e tyej seij ave'evi'itɨn, ɨ tɨ ta jamuan á'ucha'acanya'a saɨj tɨ nain xɨcaj tzajta'a ya huatyavaaca'a tɨ'ɨj auj Jesús tajamuan seijra'acaa. 22 ’A'atɨ tɨ tajamuan á'ucha'acanya'a tɨj na'a tɨ Juan raamuaɨ'ɨhuaca'a ɨ Jesús, ajta tɨj na'a tɨ aɨn Jesús á'uvi'itɨchi'ihuaca'a u tajapua. Ruxe'eve'e tɨ saɨj tɨ ta jamuan á'ucha'acanya'a tɨ i ajta ayan tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte tɨ ari huatarú aɨjna ɨ Jesús. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Pedro. 23 Aj mu mi hua'apuaca avé'evi'itɨ: aɨjna ɨ José Justo, maj majta meyan ratamua'amua tɨcɨn Barsabás, majta maɨjna ɨ Matiiya. 24 Aj mu mi raatahuaviiri'i ɨ Dioj. Aj mu mi meyan tɨcɨn: ―Tavastara'a, muaa paj ru'umua'aree a'ij tɨ ye'i ti'imua'atze ɨ rutzajta'a saɨj ajta ɨ saɨj. Taataseijrate'e aijna ɨ maj hua'apua'a muaa pa seij ave'evi'itɨn tɨ'ij aɨn te'entyarute aɨjna cɨme'e ɨ tɨ cɨn ti'ityavaaca'a aɨjna ɨ Judás tyaacan. Aɨ pu hui airajraa tɨ'ij a'ura'ani a'u tɨ ayan tiya'uvijte'e. 26 Aj mu mi raataruurajxɨ maɨjna ɨ xa'ari ɨ maj tzajta'an ru'utyaahua'axɨ ɨ tetej. Aj pu i seij huiityejve aɨjna cɨme'e tɨ huatanyúu aɨjna ɨ Matiiya. Aj mu mi raata'a tɨ tyu'utyavaɨre'en hua'a jamuan ɨ maj tamuaamuata'a japuan saɨj ara'ase.

Hechos 2

1 Tɨ'ɨj ajna tyaja'ure'enyen aɨjna xɨcajra'a mej jetzen ti'iye'estyahua'a maɨjna cɨme'e ta'araahua'apua i iteeri. Ayaa mu ratamua'amua tɨcɨn Pentecostés. Aj mu mi naijmi'i tyujsaɨj aɨjna xɨcajra'a jetze aujna u chi'ita. 2 Matɨ'ɨj mi raanamuajri'i tɨ ca'anin cɨn huatajujhua'anaca'a a ute'e. Eihua pu tyá'usihuajnaca'a aujna u chi'ita a'u maj e'irátya'acaa. 3 Aj mu mi ti'itɨj huaseij yaa cumu nyanuri tɨ a'ataa. Ajta a'usújtza'anixɨ cɨle'enya'ajma'a aɨjna ɨ nyanuri. Tɨ'ɨqui aɨn hua'a muutze'e a'aravatzɨjxɨ ɨ tɨ ajtasujtza'anixɨ. 4 Tɨ'ɨqui i huatyajturaa ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj hua'a jemi ɨ tyaɨte. Matɨ'ɨj mi autyajhuii mej tyu'uxáj seica cɨme'e ɨ nyuucari ma cai xɨ a'anaj cɨn me'e tyaja'axa. Aɨ pu hua'uta'a ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj mej meyan tyu'utaxaj. 5 Meenti seica ɨ tyaɨte maun a'utyáuuca'a ɨ maj nain japua cura'acɨjxɨ ɨ chuej japua. An mu a'utyáuuca'a anna Jerusalén. Eihua mu raxe'eva'acaa aɨme ɨ maj manna e'echajca'a, ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan mej meyan rɨjca a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. 6 Matɨ'ɨj raanamuajri'i tɨ huatajujhua'anaca'a, naijmi'i ɨ maj tyujsaɨj, capu a'ij hua'amitejtya'acaa ɨ hua'a tzajta'a. Eecan mu a'ij pua'a tya'utaseij a'ini mahua'anamuajraca'a mej tí'ixajtacaa aɨjna cɨme'e ɨ hua'anyuuca saɨj ajta saɨj. 7 Eihua mu a'ij pua'a tyaja'useijracaa. Ayaa mu tyu'urihua'uraca'a tɨcɨn: ―Aime i tyetyaca i mej ti'ixa, au mu hui Galileeya e'ema'acan. 8 ¿A'ini tyu'utarɨ'ɨristaraca'a mej meyan ti'ixajta tyatɨj ityan ti'itamua'amua? Tanyuuca mu cɨn ti'ixa mamɨjna. 9 Seica tu tyaun e'ema'acan aujna a'ahua'a Partia, tyajta seica aujna Media, tyajta seica aujna Elam; tyajta seica aujna a'ahua'a Mesopotamia. Tyajta seica tyaun e'ema'acan aujna Judea. Tyajta seica aujna a'ahua'a Capadocia, tyajta seica aujna u Ponto. Tyajta seica aujna a'ahua'a Asia e'ema'acan. 10 ’Seica tu tyajta tyaun e'ema'acan aujna a'ahua'a Frigia, tyajta seica aujna Panfilia. Tyajta seica aujna a'ahua'a Egipto, tyajta pua'amuaque aujna u Africa, tyajta naijmi'ique'e aun maj ɨmɨ tya'aranamua u Cirene, tyajta aujna u Creta, tyajta aujna Arabia. Seica mu Roma e'ema'acan; aɨ mu majta ya tamuaare, aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, majta ɨ maj huataujjuriiyutaca'a. Tyan tu hua'anamua a'ij mej ti'ixa i tanyuuca cɨme'e. Aɨj mu cɨn ti'ixa tɨ naa namuajre'e a'ij tɨ ye'i rɨj a'aye'i ɨ Dioj. ―Ayaa mu tihuaurixaa. 12 Seica mu a'ij tya'utaseij. Majta seica, a'ij pua'a titya'utáujmua'ajtyaca'a. Aɨ mu mi tyu'utaurihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ti'itaqui a'ij rɨni? 13 Majta seica hua'utáxaahuari'iri'i, ɨ mej meyan tɨcɨn: ―Nahuaj mu anti'i tɨ rú'i. Aɨj mu cɨn ta'aruu. ―Yaa mu tyu'utaxajtaca'a. 14 Ajta aɨn Pedro, aɨ pu a a'utyeechaxɨ, majta ɨ maj tamuaamuata'a japuan saɨj ara'ase. Aj pu i hua'utajee ca'anin cɨme'e aɨme ɨ tyaɨte. Ayan tɨcɨn: ―Xaanamuajri'i tyamua'a naa, mɨ sej Israel jetze ajtyama'acan, sajta mɨ sej iiyan huachaatɨme Jerusalén. Niche'e a'atzu tyajamuaata'ixaate'en. 15 Ayaa xu ti'ixa tɨcɨn: “Mata'aruj aɨme ɨ tyetyaca.” Camu xaa nya'u. Capu hui ayan ti'ayajna a'ini auchan pu a'ire'enyejsin ɨ xɨcaj. 16 Ma ajta, ai pu aɨn pueen ɨ tɨ raaxajtaca'a aɨjna ɨ a'atɨ tyaacan tɨ ayan antyahuaaca'a tɨcɨn Joel. Aɨ pu hui aɨjna cɨn ti'ityavaaca'a ɨ Dioj jemi tɨ ij Dioj jetze ma'acan tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte. Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna tɨcɨn: 17 Ayaa pu nu'u ti'ixa ɨ Dioj. Ayaa pu te'eme ajna xɨcajra'a jetze tɨ'ɨj jetzen te'entipua'ari naijmi'i. Nyaxaijnyu'uca nu u a'utaiti tɨ'ɨj hua'a tzajta'a huatyaturan ɨ mej yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua. A'amuayaujmua'a, ɨ mej tyetyaca, majta ɨ ma juuca, aɨ mu nyenyuucajtze'en tihua'utá'ixaate'esin ɨ tyaɨte. Ajta a'amuavaujsimua'a meti'imáara mu mua'aju'un aɨjna xɨcajra'a jetze. 18 Nyajta nyaxaijnyu'uca u a'utaiti ta'aj huatyaturan hua'a jamuan ɨ mej ti'ivaɨre'e inyeetzi jetze ma'acan. Capu amɨn a'ij, tɨ pua'a metyetyaca nusu majuuca. Aɨ mu majta nyenyuuca cɨn tihua'utá'ixaate'esin. 19 Nyaa nu ti'itɨ amuaataseijrate'esin u tajapua ɨ saj cɨn ramua'areeran a'ij tɨ ti'itɨj rɨni. Sajta raseijran ti'itɨj saj cɨn a'ij tya'utaseij va'acan japua tɨj na'a ve'e i chuej. Ti'itɨj xu seijran tɨj xuure'e, sajta taij, sajta ɨ tá'ajcɨtzu. 20 Ajta ɨ xɨcaj, capu che'e airáxɨri. Ajta ɨ maxcɨra'i, ayaa pu huatyaujruurejsin tɨj xuure'e. Aj pu xaa tyaja'ure'enyejsin aɨjna xɨcajra'a jetze tɨ'ɨj aɨn tavastara'a ya va'acányen iiyan chaanaca japua. Aɨ pu nu'u ajtahua'a raajajcuare'en naijmi'i tɨj pua'amua ti'iseijre'e iiyan chaanaca japua. Naa pu nu'u ti'iseiira'a a'ame aɨjna xɨcajra'a jetze. Ajta ajna tyu'utzɨɨni'ira'a pu a'ame. 21 Ma ajta a'atɨ tɨ na'a tɨ pua'a Dioj huatahuavii, aɨjna ɨ Dioj japuan pu nyuuni aɨjna ɨ a'atɨ. Ayaa pu hui tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Joel. 22 ’Mɨ sej Israel jetze ajtyama'acan, xaanamuajri'i saijna: xu'uri ramua'aree tɨ Dioj ra'antihuau aɨjna ɨ Jesús tɨ Nazaret e'ema'acan. Ayaa pu ti'ayajna a'ini aɨjna ɨ Jesús, eihua pu ti'itɨ cɨn ayan huarɨj tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e, aɨjna cɨme'e tɨ tihua'utaseijrate'en ɨ tyaɨte. Aɨ pu ajta rumuare'eri'ira'a cɨme'e ayan huarɨj mueetzi jemi sej si raamua'aree tɨ Dioj ra'antihuau. 23 ’Ayaa pu tiraaxa'apɨ'ɨntarej ɨ Dioj tɨ seij amuaatatuire'en ɨ tyaata'a. Ajta anacai pu aɨn Dioj raamua'areeri'i a'ij sej ye'i huarɨj, muan xu rá'utatai ɨ curuu jetze. Majta seica ɨ maj a'ij pua'a ti'ityetyaɨte, aɨ mu amuaatavaɨ. 24 Ajta Dioj pu raatatɨste ɨ xaijnyu'ucara'ara'an. Aɨ pu ajta japuan huanyúu ɨ tɨ cɨn rajpueijtzi tɨ'ɨj huamɨ'ɨ aɨjna ɨ Jesús. Ayaa pu huarɨj, a'ini'i capu huatarɨ'ɨriistaraca'a tɨ a'ateevi'in tɨ aun e'eseijra'a mɨ'ɨchite tzajta'a. 25 Aɨj pu cɨn ayan tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ David tyaacan cɨme'en aɨjna ɨ Jesús tɨcɨn: A'anaj tɨ na'a nu raseij nyaɨjna ɨ tavastara'a tɨ ye vejli'i seijre'e nyevejripua nya'ɨrɨɨta'a. Aɨj pu cɨn cai ti'itɨ nya'ɨtziite'e. 26 Aɨj nu cɨn nyetyamua'ave'e yu nyatzajta'a. Eecan nu rɨ'ɨ tirata'aca ɨ Dioj. Nyajta inyaa, canu rɨ'ɨ a'ij a'ini nyauche'e rachu'eve'en tɨ'ij aɨn ajtahua'a naatátɨsten i nyaxaijnyu'uca. 27 Nyentyamua'ave'e a'ini muaa Dioj paj cai ma nyajaujɨsin aujna maj a'utyaru'ipi ɨ mɨ'ɨchite. Capaj pajta raata'asin tɨ huatepete i nyahue'ira'a inyeetzi paj eihua nyexe'eve'e. 28 Pajta pajtahua'a pana'a naatátɨsten i nyaxaijnyu'uca nyata'aj ruuri na'ara'ani rusen cɨme'e. Ayaa paj naa tinaata'asin nyaj huatantyamua'ave'en ajna paj a'utyavaaca. Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ David tyaacan. 29 ’Ne'ihuaamua'a, ayaa nu hui tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e tɨ aɨn David ari huamɨ'ɨ, majta ra'ava'ana. Auche'e pu ye seijre'e iiyan Jerusalén a'u maj ya'ava'ana. 30 Ma ajta ti'itɨj pu cɨn ti'ityavaaca'a aɨjna ɨ David tyaacan. Aɨ pu rú'umua'areeracaa tɨ aɨn Dioj ayan huarɨj aɨjna cɨme'e tɨ Dioj seij a'ujyeijtza ɨ ruhuaacɨxa'a aɨjna ɨ David tyaacan aɨjna japua ɨ ɨpuari. 31 A'ini aɨ pu David tyaacan rú'umua'areeracaa a'ij tɨ ti'itɨ a'ame a'anaj, aɨ pu aɨjna cɨn raataxajtaca'a tɨ aɨn Cɨriistu'u huatarujsin. Ajta tɨ cai Dioj ma rúujɨsin aujna a'u maj a'utyaru'ipi ɨ mɨ'ɨchite, capu nu'u ajta huatyejpetzi ɨ ruhue'ira'a jetze. 32 ’Pu'uri hui Dioj raatatɨste ɨ xaijnyu'ucara'ara'an aɨjna ɨ Jesús tɨ'ij ajtahua'a ruuri a'ara'ani. Tyan tu tyu'useij tyaijna cɨme'e. 33 Pu'uri antiyeijxɨ ɨrɨɨta'an ɨ Dioj u tajapua. Ajta pu'uri ra'ancura'a aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ tɨ Dioj cɨn ayan tya'ataujratziiri'i. Ayaa pu'icu, i sej ti'iseij ijii, ajta nain cɨme'e sej ti'inamua, au pu hui e'ema'acan u tajapua ɨ Dioj jemi. 34 ’Ma'acui xaa, capu tíraa u tajapua aɨjna ɨ David tyaacan. Majta ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: Ayaa pu aɨn tavastara'a tiraata'ixaa aɨjna ɨ nyavastara'a tɨcɨn: “Pauche'e yan ujcatii iiya nya'ɨrɨɨta'a asta nyana'a cai hua'utyamue'itɨn ɨ maj muájchaɨre'e. 35 Aj mu mi muaatyavaɨre'esin mueetzi.” Ayaa pu tiraata'ixaa ɨ Dioj. 36 ’Aɨj mu cɨn, mata'aj seica naijmi'i ɨ maj iiyan huachaatɨme Israel, mata'aj raamua'aree tɨ ayan ti'ayajna aijna i nyuucari aɨjna ɨ Jesús saj rá'utatai, ai pu aɨn pueen ɨ tɨ Dioj ayan raatamuá'a tɨcɨn Tavastara'a, ajta Cɨriistu'u. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Pedro. 37 Matɨ'ɨj raanamuajri'i ɨ tyaɨte, a'ij pu pua'a hua'uta'a ɨ hua'a tzajta'a. Aj mu mi meyan tiraataihua'uri'i maɨjna ɨ Pedro, majta ɨ seica ɨ maj tamuaamuata'a japuan saɨj ara'ase. Ayaa mu tɨcɨn: ―Casi'i, ta'ihuaamua'a, ¿a'ini tyarɨni ijii? 38 Aj pu i ayan tyu'utanyúu aɨjna ɨ Pedro tɨcɨn: ―Sata'aj naijmi'i saɨque ti'ihuaujmua'atziite'en saɨjna cɨme'en ɨ tɨ ruxe'eve'e ɨ Dioj jemi, sata'aj huamuaɨ'ɨvijhua nyuucajtze'en ɨ tavastara'a aɨjna ɨ Jesús. Ayaa xu saɨjna cɨn huarɨni, aj pu'i tyajamuaatauuni'ira ɨ Dioj, ajta aɨ pu raatáiti tɨ xaijnyu'ucara'ara'an huatyaturan mueetzi jemi. 39 Eijna i nyuucari amuaacɨ'ɨti mueetzi, ajta a'amuayaujmua'a, ajta ɨ maj a'ɨmɨ huachaatɨme seij chuejra'a japua. Ayaa pu tihua'acɨ'ɨti naijmi'ica tɨ hua'utajeeve aɨjna ɨ tavastara'a, ɨ tɨ Dioj pueen. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Pedro. 40 Seica nyuucari pu cɨn tihue'ixaa. Eihua pu hua'uta'ijmɨjri'i mej mi cai meyan a'ij pua'a titetyújchaɨ matɨj ɨ seica ɨ tyaɨte. 41 Aɨme ɨ maj raanamuajri'i, aɨ mu huaujmuaɨ'ɨhuaca'a ɨ mej meyan ara'ase a'achu cumu hueica vi'ira'a. Aj mu mi aɨme jemi antyaujsaɨj ɨ seica ɨ mej tya'antzaahua. 42 Majta naijmi'i mu meyan tyu'umua'atziitya'acaa, aɨ mej tihuá'amua'atyajcaa aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. Rɨ'ɨ mu naa tí'ityechajca. Majta rujɨɨmua'a huaraurɨ'ɨpɨ'ɨtyahua'a ɨ pan seij majtahua'a mɨ seij. Majta mu ratyahuaucara'a ɨ Dioj jemi. 43 Eecan mu rɨ'ɨ tityaujmua'atyajca'a ɨ maj tya'antzaahua. Majta maɨn ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, Dioj pu hua'utavaɨ mej mi meyan tyu'uyɨ'ɨtɨhua'an macai maa seica. 44 Naijmi'i mu rɨ'ɨ tí'ityechajca ɨ maj tya'antzaahua. Majta mu naijmi'i tyu'urá'ura'a tɨj na'a a'achu tɨ caj ti'ipua'amua saɨj ajta ɨ saɨj ti'itɨ cue'ira, ajta ti'itɨ cɨɨxuri. 45 Ayaa mu rɨjcaa, tɨ pua'a cai a'atɨ a'ij ti'ijviicue'ira, saɨj pu ti'itɨ tuani tɨ a'ara'an pueen, aj pu i xaa raata'asin ɨ tumin aɨjna ɨ tɨ cai a'ij ti'ijviicue'i. 46 A'anaj tɨ na'a nain tujca'ari tzajta'a mu tyujsa'ɨrihua'a u teyujta'a. Majta mu maun tyujsa'ɨrihua'a a'u mej e'eche mej mi huara'urɨ'ɨpɨ'ɨte'en saxuijme'en seij majta seij. Naijmi'i mu ti'icua'acaa. Eecan mu rutyamua'ava'acaa ɨ rutzajta'a. 47 Rɨ'ɨ mu tirata'acara'a aɨjna ɨ tavastara'a. Majta seica naa mu tiyau'eitaa mua'araa. Tɨ'ɨj pɨ na'a nain xɨcaj tzajta'a, Dioj pu ca'anijra'a hua'ata'acara'a aɨme ɨ tyaɨte mej mi jajcuacan cɨn tya'antzaahuate'en. Aɨj mu cɨn eitze'e huatamui'iraca'a.

Hechos 3

1 Sei xɨcaj jetze pu ayan tyuju'urɨj aɨjna ɨ Pedro, ajta aɨjna ɨ Juan. Naijmi'i mu a a'ujnyéj anna a'ahua'a teyuu tɨ a'utejvee. Ayaa mu huarɨj, a'ini pu'uri tyaja'ure'enyajca'a a'atzaj maj pua'a tenyuuva'a mua'aye'i ɨ Dioj jemi. A'atzaj pu pɨti'irɨjcaa cumu ayée ucama'aca ɨ xɨcaj. 2 Seica mu a'atɨ a a'utu'ara'a mua'aye'i mej mi maɨn ye'itejcheti ajna a'ahua'a ta'apueerta a'u mej meyan taja'atamua'amua tɨcɨn tɨ naa seijre'e. Ayaa mu ti'ijrɨ'ɨrajcaa tɨj na'a nain xɨcaj tzajta'a, tɨ'ij aɨn tumin hua'ahuaviira ɨ maj maun a'utyaru'ipi u teyujta'a. Capu ráye'ivajca'a aɨjna ɨ a'atɨ. Ayaa pu eenya'a huanu'eihuaca'a, capu ráye'ivajca'a, a'ini cɨyaaxara'acaa ɨ ruɨɨca jetze. 3 Tɨ'ɨj aɨme huaseij aɨjna ɨ Pedro, ajta aɨjna ɨ Juan ɨ maj maun a'utyarutijma'a u teyujta'a, tɨ'ɨqui tumin hua'utahuaviiri'i. 4 Aj pu i aɨn Pedro ra'araaseij tyamua'a naa. Ajta aɨjna ɨ Juan, ayaa pu che'eta na'a naa tira'araaseij. Aj pu i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Pedro tɨcɨn: ―Pata'aj hui taaseij. 5 Tɨ'ɨqui anpuá'araca'a aɨjna ɨ tyaata'a. Ayaa pu ti'imuajcaa aɨjna tɨcɨn tumin mu raata'asin. 6 Ajta aɨn Pedro ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Canu plaata ticha'ɨ, canu nyajta ooro ticha'ɨ ɨ nyaj muaatapueijve'en. Eru ti'itɨ nyaj ticha'ɨ, aɨj nu'u muaata'asin. Ayaa nu ti'imue'ixaate'e aɨjna jetze ma'acan ɨ Jesús tɨ Nazaret e'ema'acan, ájchesi, pata'aj hui rajra'ani. 7 Tɨ'ɨqui ra'anaavi'i ɨ muajca'ara'ara'an jetze. Ajta ra'ajjáj. Cɨme'en pu'u ra'ajjáj, aj pu i huaruj ɨ ruɨɨca jetze ajta nainjapua ɨ ruchyapua jetze. 8 Aɨjna tɨ cɨyaaxara'acaa tɨ'ɨqui ájtzucu. Ajta a a'utyeechaxɨ. Aj pu i autyejche tɨ á'ucha'acanye'en. Tɨ'ɨqui hua'a jamuan a'utyajrupi u teyujta'a ɨ Pedro, ajta ɨ Juan. Titzúna'acha'a pu huama'acaa. Rɨ'ɨ pu tirata'acara'a ɨ Dioj. 9 Naijmi'i mu raaseij ɨ tyaɨte tɨ ari á'ucha'acanya'a aɨjna ɨ tɨ cɨyaaxara'acaa, majta raanamuajri'i tɨ rɨ'ɨ tirata'acaa ɨ Dioj. 10 Maraamua'a tɨcɨn aɨj pu pɨrɨcɨ ɨ tɨ aj e'ityacatii a'u tɨ a'apueerta tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn tɨ naa seijre'e, ajta ɨ tɨ limujna hua'ahuavi'iraca'a ɨ tyaɨte. Matɨ'ɨj mi náa rɨ'ɨ tira'utaseij, majta tɨn ti'itzɨɨnya'acaa. 11 Ajta aɨn ɨ tɨ cɨyaaxara'acaa, aɨ pu hua'avivi'iraca'a aɨjna ɨ Pedro, ajta aɨjna ɨ Juan. Aa mu a'utyáuuca'a ta'apueerta tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn a'u tɨ Salomón e'evé'echi'ive'e. Naijmi'i mu a'utyáarua aɨme ɨ tyaɨte a'u maj a'utyáuuca'a. Eecan mu naa titya'utáujmua'ajtyaca'a aɨme jemi. 12 Tɨ'ɨj aɨn Pedro hua'useij, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn seyan a'ij tyajá'useij mɨ rutzajta'a muan, mɨ saj Israel jetze ajtyama'acan? ¿A'ini sej si eecan taseij? ¿Ni seyan ti'imua'atze tyaj ityan tyajɨɨmua'a tiraahuaa eijna i a'atɨ? ¿Ni ayan tyajamua'amityejtye'e tyej ityan raarujte tyaɨjna tɨ ayan me tyaja'ucha'acane'en tyaɨjna cɨme'e ɨ tyaj raayɨ'ɨtɨ na'ari tyaɨjna cɨme'e ɨ tyaj cai a'anaj autyajturaa ɨ Dioj jemi? Capu xaa nya'u ayan ti'ayajna. 13 ’Ajta aɨjna ɨ Dioj, aɨ pu rɨ'ɨ tihua'ata'acara'a ɨ a'amuavaujsimua'a tyaaca aɨjna ɨ Abraham tyaacan, ajta aɨjna ɨ Isaac tyaacan, ajta aɨjna ɨ Jacobo tyaacan. Aɨ pu hua'aDioj raarujte aijna i a'atɨ, a'ini áij pu tya'antzaahua aɨjna jemi ɨ Jesús tɨ Nazaret e'ema'acan. Dioj pu ayan tiraata'a aɨjna tɨ ravaɨre'e tɨ aɨn ti'ityávaaca ti'itɨj cɨme'e tɨ eitze'e ve'e, aɨjna saj muan tyu'utatuii aɨjna ɨ Jesús hua'a jemi ɨ mej tie'ijta. Ajta aɨn Pilaatu, raxe'eva'aca'a tɨ raatatuaani. Ma sajta muan, caxu raataxe'eve, silu ayaa xu ti'ijxe'eva'acaa tɨ huamɨ'ɨni. 14 ’Caxu raatátuaa saɨjna ɨ a'atɨ tɨ cai a'anaj ti'itɨj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, ajta ɨ tɨ rɨ'ɨ ti'ityevistaca'a silu ayaa xu tiraata'ixaa tɨ aɨjna huatatuaani ɨ seij tɨ a'ij pua'a ti'ityevistaca'a. 15 Muan xu hui sajta raaje'ica saɨjna ɨ a'atɨ tɨ hua'ata'acara'a maj ruuri mua'ara'ani ɨ tyaɨte. Ajta Dioj pu ajtahua'a raatatɨste ɨ xaijnyu'ucara'ara'an tɨ i ajtahua'a ruuri a'ara'ani. Aɨj tu xaa huaseij, ityan. 16 Aɨj pu jetze araujca'anye ɨ Jesús aɨjna ɨ tɨ cɨyaaxara'acaa. Ɨ saj raaseij, saj sajta seri ramua'ate, aɨ pu rá'antzaahua ɨ Jesús ajta tiraahuaate'e. Aɨj pu cɨn ari huaruj. 17 ’Ma'acui xaa nya'u, ne'ihuaamua'a, nyaa nu ramua'aree a'ij sej ti'itɨj huáruu saj cai ramua'areeraca'a, majta ɨ maj tyaja'amue'ijte'e, camu majta ramua'areeraca'a. 18 Ajta Dioj pu ra'ara'aste a'ij maj anacaican tyu'utaxajtaca'a aɨmej ɨ mej ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨ nu'u aɨn Cɨriistu'u rajpueiitzi a'ame, aɨjna cɨme'e tɨ nu'u Dioj an yá'ujra ɨpuari japua. 19 ’Sata'aj saɨque tyu'umua'ati ɨ Dioj jemi. Sajta huataujtuiire'en ɨ Dioj jemi tɨ ij aɨn tyajamuaataijte'en, tɨ ij ajta aɨn tyajamuaatauuni'i ɨ saj cɨn autyajturaa ɨ jemin. Aj pu hui tyaja'ure'enyejsin aɨjna xɨcajra'a jetze tɨ'ɨj jetzen tavastara'a tajapua nyuuni. 20 Aj pu i Dioj u ya'utaiti mueetzi jemi aɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ari raata'a tɨ aɨjna cɨn antyujmua'aréera tɨ tyu'utaijta nain japua. Ai pu aɨn pueen ɨ Cɨriistu'u aɨjna ɨ Jesús. 21 ’Ruxe'eve'e tɨ aɨn Jesús u a'utyaváa a'ara'ani aujna u tajapua hasta na'a cai Dioj tyu'ujájcuare'en nain tɨj na'a ɨ tɨ iiyan ti'iseijre'e ɨ chaanaca japua. Ayaa pu aɨn Dioj ajmi'i tya'ataujratziiri'i matɨ'ɨj tyu'utaxajtaca'a aɨme ɨ mej jetzen ma'acan ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj. 22 Ayaa pu aɨn Moisés tihua'uta'ixaa aɨme ɨ tavaujsimua'a tyaaca tɨcɨn: “Dioj pu nu'u seij avé'evi'itɨ ɨ a'atɨ tɨ ayan che'eta na'a jetzen ma'acan tyu'utaxajta nyatɨj inyaa. Aɨ pu mueetzi jetze ajtyama'acanta a'ame. Xaanamuajri'i naijmi'i a'ij tɨ aɨn tyu'utaxajta sata'aj sajta rá'antzaahuate'en. 23 Tɨ pua'a nu'u cai a'atɨ rá'antzaahuate'en, miche'e raatamuarite'en. Che'e cai che'e aɨn hua'a jemi seijra'a ɨ tyaɨte.” Ayaa pu nu'u hui tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Moisés. 24 ’Ayaj xaa nya'u ti'ayajna naijmi'i ɨ maj tyu'utaxajtaca'a ɨ Dioj jetze ma'acan, tɨj na'a ajna tɨ'ɨj aɨn Samuel seijra'acaa, ajta tɨj na'a tɨ yu e'ire'enye, aɨ mu anáatyá'a tyu'utaxajtaca'a aɨjna xɨcajra'a jetze tɨ'ɨj Dioj tiraataijte'en aɨjna ɨ Cɨriistu'u. 25 Eijna ɨ tɨ Dioj cɨn tya'ataujratziiri'i, aɨ pu hui ajta mueetzi jemi huatyaturaasin a'ini muan xu naijmi'i huayaujmua'a pueen ɨ mej ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Dioj pu ajta tya'ataujratziiri'i ɨ runyuuca cɨme'e aɨme jemi ɨ a'amuavaujsimua'a tyaaca. Ayaa pu aɨjna cɨn tiraata'ixaa ɨ Abraham tyaacan tɨcɨn: “Naijmi'i ɨ tyaɨte ɨ maj maun huachaatɨma'a mua'aju'un ɨ chaanaca japua, aɨ mu ra'ancura'asin ɨ tɨ i'i xa'apɨ'ɨn tɨj na'a ɨ tɨ hua'utyavaɨre'esin aɨme ɨ maj a jetze airanyejsin.” 26 Tɨ'ɨj i Dioj ra'antihuau aɨjna ɨ Jesús tɨ ravaɨre'e. Aɨ pu u ya'utaityaca'a mueetzi jemi tɨ'ij aɨn rɨ'ɨ tyajamuaata'an sej si naijmi'i raatapua'ajta saɨjna ɨ tɨ a'ij pua'a een. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Pedro.

Hechos 4

1 Mauche'e mu tihue'ixaatya'aca'a ɨ tyaɨte. Matɨ'ɨj mi seica a'a e'ire'enye a'u maj a'utyáuuca'a aɨjna ɨ Pedro, ajta aɨjna ɨ Juan. Ai mu maɨn pueenya'a ɨ me tí'icha'ɨ u teyujta'a, majta aɨme ɨ saduceos. 2 Capu hua'aranajchaca'a ɨ tyaɨte ɨ mej meyan tihuá'amua'atyajcaa aɨjna ɨ Pedro, ajta ɨ Juan. Majta meyan tihue'ixaatya'aca'a tɨ cɨn Dioj pu ajtahua'a raatatɨste ɨ xaijnyu'ucara'ara'an aɨjna ɨ Jesús. 3 Aj mu mi hua'uvívi'i. Matɨ'ɨj mi hue'ityaana aujna a'ahua'a carcel. Camu tihueihua'uri'i a'ini'i pu'uri tyechuijxarijma'acaa. 4 Majta ɨ tyaɨte, eihua mu tyu'unamuajri'i a'ij mej tyu'uxajtaca'a. Majta rá'antzaahua. Aɨj mu cɨn meri meyan ará'axcaa a'achu cumu anxɨj vi'ira'a aɨme ɨ mej tya'atzaahuatya'acaa. 5 Yaa ruijmua'a yee, aɨ mu tyujsaɨj anna Jerusalén aɨme ɨ maj antyujmua'aree anna chajta'a, majta aɨme ɨ hua'avaujsimua'a, majta aɨme ɨ mej tihua'amua'atyahua'a ɨ yu'uxari jetze. 6 Au pu a'utyavaaca'a aɨjna ɨ Anás ɨ tɨ hua'avastara'a, ajta aɨjna Caifás, ajta aɨjna ɨ Juan, ajta aɨjna ɨ Alejandro. Mui'itɨ mu man na'a a'utyáuuca'a aɨme ɨ maj tyaɨtestyamua'ame'en pueen aɨjna ɨ hua'avastara'a. 7 Aɨ mu mi meyan tyu'utaijtaca'a maj hue'iravi'itɨn aɨjna ɨ Pedro, majta aɨjna ɨ Juan mej mi tihueihua'u. Aj mu mi a e'ita'a huaja'utyáhui. Matɨ'ɨj mi tihua'utaihua'uri'i. Meyan tɨcɨn: ―¿A'ataani jetze xa'araujca'anye sej si seyan rɨcɨ, na'ari a'ataani jetze ma'acan seyan ti'iruure seijna cɨme'e? 8 Aj pu i aɨn Pedro aɨjna jetze araujca'anye aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Muan mɨ saj antyujmua'aree iiya chajta'a, sajta muan mɨ saj hua'avaujsimua'a aɨme ɨ maj yan huachaatɨme iiya Israel. 9 Cunqui ijii sej seri ti'ita'ihua'u saɨjna cɨme'e ɨ tɨ i'i xa'apɨ'ɨn ɨ tɨ tiraacɨ́'ɨ aijna i tyaata'a i tɨ cɨyaaxara'acaa, sata'aj raamua'aree a'ij tɨ een cɨn huaruj. 10 ’Ayaa tu tyaja'amue'ixaate'e mueetzi, tyajta a'achu pua'amuaca sej yan huachaatɨme iiya Israel: eijna i tyaata'a iiya tɨ huatyejvee, aɨj pu cɨn ari huaruj aɨjna cɨme'e tɨ'ɨri rá'antzaahua aɨjna ɨ Jesús ɨ Cɨriistu'u tɨ Nazaret e'ema'acan, aɨjna ɨ saj rá'utatai ɨ curuu jetze. Dioj pu ajtahua'a raatatɨste ɨ xaijnyu'ucara'ara'an tɨ'ij ajtahua'a ruuri a'ara'ani. 11 Aɨjna ɨ Jesús, ai pu aɨn pueen “ɨ tetej saj nu'u majca'i ya'uhua'axɨ mɨ saj chi'i ájtaahuaca'a. Ayaa pu tye'irájraa tɨ aɨn pueenya'a a'araa ɨ isquineeru'u.” 12 Capu hui ma'a a'atɨ seijre'e tyej jetzen arataca'anyen tɨ'ij Dioj tajapua huanyuuni. Aɨ pu'u na'a Dioj ayan raatyajtua ɨ Jesús itejmi jemi iiyan tyej seijre'e iiyan chaanaca japua tyej ti Jesús jetze arataca'anyen tɨ'ij Dioj tajapua huanyuuni. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Pedro. 13 Eecan mu a'ij hua'utaseij aɨme ɨ tyetyaca. Ayaa mu tihua'axajtaca'a tɨcɨn: ―Hua'uca'anisti'i ɨ hua'a tzajta'a amɨjna mɨ Pedro, ajta amɨjna mɨ Juan. Majta raamua'areeri'i tɨcɨn maj cai a'anaj ti'ihuaujmua'ate, majta meyan tɨcɨn: ―Camu ti'itɨj cɨn tityetyáuuca'a. Aj mu mi hua'umuájtyaca'a tɨcɨn aɨ mu jamuan á'ujhua'anya'a aɨjna ɨ Jesús. 14 Majta maɨjna huaseij ɨ a'atɨ tɨ huaruj. Au pu a'utyavaaca'a jamuan aɨjna ɨ Pedro, ajta aɨjna ɨ Juan. Aɨj mu cɨn cai a'ij tyu'utaxajtaca'a yee capu ayan ti'ayajna. 15 Aj mu mi hua'utaij maj huiracɨɨnye aujna mej a'iraati maɨjna ɨ hueesi. Matɨ'ɨj mi ti'ityúrixáatya'ajraa. 16 Majta meyan tɨcɨn: ―¿A'iqui tyahua'aruuren tyamɨme mɨ tyetyaca? ―Ayaa mu'u tyu'urihua'uraca'a. Majta meyan tɨcɨn: ―Capu hui rɨ'ɨri tyej teyan tiraataxaj yee capu ayan ti'ayajna a'ini naijmi'i ɨ maj iiyan huachaatɨme iiyan Jerusalén, aɨ mu ramua'aree a'ij tɨ ti'itɨj huáruu aɨjna ɨ tevi aɨjna cɨme'e ɨ tɨ ti'icui'icaa. 17 Peru, tyej ti cai e'itze'e majca'i huayee hua'anamuajra ɨ tyaɨte tzajta'a, tiche'e hua'uta'ijmɨ ijii maj cai che'e tihue'ixaatya'a ɨ tyaɨte maɨjna cɨme'e nyuucajtze'en aɨjna ɨ Jesús. ―Ayaa mu tyu'utaurixaa. 18 Aj mu mi hua'utajee. Majta hua'uta'ijmɨjri'i maj nu'u cai che'e tihue'ixaatya'a ɨ tyaɨte maɨjna cɨme'e nyuucajtze'en ɨ Jesús. Majta nu'u cai che'e meyan tihua'amua'atyá ɨ tyaɨte. 19 Ajta aɨjna ɨ Pedro, ajta aɨjna ɨ Juan, ayaa mu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Muan xu raaxa'apɨ'ɨntare'en rujɨɨmua'a tɨ pua'a ayan tiraavijtya'a tyaj amua'antzaahuate'en mueetzi nusu tyaj rá'antzaahuate'en aɨjna ɨ Dioj. 20 A'ini ayaa pu hui tyu'ujxe'eve'e tyaj raataxaj aɨjna tyej teri raaseij, ajta ɨ tyej teri raanamuajri'i. 21 Majta maɨjna ɨ jueesi, aɨ mu mauj hua'uta'ijmɨjri'i, majta hua'utanyeeche. Matɨ'ɨj mi hua'uta'a maj huiracɨɨnye maɨjna cɨme'e maj cai a'ij tirajtyauva'aca'a a'ij mej ye'i tihua'ajtya'axɨ'ɨn a'ini naijmi'i ɨ tyaɨte, aɨ mu rɨ'ɨ tiraata'acara'a ɨ Dioj maɨjna cɨme'e a'ij tɨ ti'itɨj huarɨj. 22 Ajta aɨn ɨ tyaata'a tɨ Jesús jetze araujca'anye aɨjna ɨ tɨ huaruj, ayaa pu tirajchaɨca'a a'achu cumu hua'apuate ninye'ira'a japuan e'ita'a. 23 Matɨ'ɨj mi hua'utatuaa maɨjna ɨ Pedro, majta maɨjna ɨ Juan. Aj mu mi a'ucɨj aɨme ɨ maj huanami'ihuaca'a. Matɨ'ɨj mi aun a'ará'a a'u maj a'utyáuuca'a aɨme ɨ hua'acumpanyeerustyamua'a. Aj mu mi hua'uta'ixaa nain a'ij mej ye'i tyu'utaxajtaca'a aɨme ɨ maj va'acan cɨn títyatatí, majta ɨ hua'avaujsi. 24 Matɨ'ɨj maɨn hua'unamuajri'i, aj mu mi naijmi'i meyan tiraatahuaviiri'i ɨ Dioj. Meyan tɨcɨn: ―Tavastara'a, muaa paj paɨn pueen ɨ paj ratyataahuaca'a aɨjna ɨ tajapua, pajta paɨjna i chaanaca tyaj yan japuan seijre'e, pajta muaa raatyajtuaa ɨ jaj ɨ tɨ ve'e. Naijmi'i tɨj na'a a'achu tɨj pua'amua yen ti'iseijre'e, muaa paj nain tyu'utaahuaca'a. 25 Muaa paj hui peyan tyu'utaxajtaca'a ajca'ihua'ɨmɨ paɨjna cɨme'e tɨ ayan axaijnyu'uca jetze araujca'anye aɨjna ɨ David tyaacan, aɨjna tɨ muavaɨra'aca'a. Ayaa pu tira'uyu'uxaca'a tɨcɨn: ¿A'ini mej mi nínyu'ucacu aɨme ɨ maj seij chuejra'a japua e'ema'acan? Majta ɨ tyaɨte, aɨ mu ti'imuajca maɨjna cɨme'e tɨ cai ayan te'irajra'ani. 26 Rɨ'ɨ mu u a'uruuren mej mi huataujnya'usi'ite'en aɨme ɨ hua'arey iiyan mej seijre'e chaanaca japua. Majta aɨme ɨ mej tihue'ijte'e ɨ tyaɨte, aɨ mu tyujsaɨre'esin, naijmi'i ɨ maj rajchaɨre'e eijna i tavastara'a, majta eijna tɨ an yá'ujra ɨ ɨpuari japua. Ayaa pu tira'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ David tyaacan. 27 ’Ayaj xaa nya'u ti'ayajna, aɨjna ɨ Herodes, ajta aɨjna ɨ Póncio Pilaatu, aɨ mu hui tyujsaɨj iiya chajta'a hua'a jamuan ɨ tyaɨte mej seij chuejra'a japua e'ema'acan, majta hua'a jamuan ɨ mej yeche iiya Israel. Maujmua'atziitya'acaa a'ij mej tiraatyamue'itɨn aɨjna tɨ muavaɨre'e, aɨjna ɨ Jesús, aɨjna tɨ cai a'anaj ti'itɨj cɨn autyajturaa mueetzi jemi. Ai pu aɨn pueen paj muaa an yá'ujra ɨ ɨpuari japua. 28 Ayaa mu che'eta mana'a rɨjcu a'ij pej ye'i anacaican tiraaxa'apɨ'ɨntarej tɨ ayan tyu'uxe'eva'a a'ara'ani, tɨ'ij ayan tyu'urɨni. 29 ’Ma'acui xaa nya'u, muaa paj ta'ivastara'a, casi'i, pɨ mi ti'itanyeeche. Taata'a ɨ ca'anijra'a ɨ tatzajta'a ityejmi i tyaj muavaɨre'e tyata'aj hui cai ti'itzɨɨnya'a tyej tihua'uta'ixaate'en mueetzi jetze ma'acan. 30 Pata'aj pajta ahua'aca'anen pej pi tihua'uhuaate'en ɨ mej ti'icucui'i. Pajta hua'utaseijrate'en eijna ɨ paj cɨn peri hua'uta'a maj raayɨ'ɨtɨhua'an eijna jetze ma'acan i Jesús tɨ muavaɨre'e, tɨ cai a'anaj ti'itɨj cɨn autyajturaa mueetzi jemi. ―Yaa mu tiraatahuaviiri'i ɨ Dioj. 31 Matɨ'ɨj maɨjna cɨn meyan huarɨj, aj pu'i huatyaujca'atzɨjxɨ ɨ chi'i maj ɨ tzajta'an huirátya'aca'a. Aj pu'i i huatyajturaa ɨ hua'a tzajta'a aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Aijna jetze mu a'ujca'anyaacan cɨn meyan tihua'uta'ixaa ɨ Dioj jetze ma'acan. Camu ti'itzɨɨnya'acaa. 32 Naijmi'i ɨ maj ra'atzaahuatya'acaa, aɨ mu rɨ'ɨ tyu'urixaatya'acaa. Camu a'ij tihua'axajtaca'a seij majta seij. Majta tyu'urá'ura'a seij majta seij ɨ mej tí'ijchaɨca'a. Capu a'atɨ a'atzu ayan ti'ixa maɨjna cɨme'e yee nyeetzi pu ti'inya'a. Metyu'urá'ura'ate micu, aɨme. 33 Majta maɨn ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, mauche'e mu tihue'ixaatya'acaa maɨjna cɨme'e tɨ Dioj ajtahua'a raatatɨste ɨ xaijnyu'ucara'ara'an aɨjna ɨ Jesús. Aɨj mu jetze araujca'anyajca'a ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj huapɨ'ɨ mej mi tihue'ixaatya'acaa. Rɨ'ɨ mu tihua'ajchaɨca'a, seij majta seij. 34 Ajta ayan eenya'a, capu a'anaj a'atɨ cai a'ij ti'ijviicue'iracaa aɨjna cɨme'e naijmi'i mu tyu'utuaaxɨ a'achu maj caj tyu'ujcháɨtɨma'acaa, ti'itɨj chuej, na'ari chi'i. Aj mu mi meyan huarɨj, u mu ya'arajtɨ ɨ tumin maj ra'ancura'a maɨjna cɨme'e mej tyu'utuaa. 35 Aj mu mi tyu'utatuii aɨme jemi ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. Majta maɨn, aɨme mu huará'a ɨ tumin ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i. 36 Aɨj pu cɨn ayan tyuju'urɨj aɨjna ɨ José, aɨjna tɨ ti'ivaɨra'acaa aɨme jamuan huaacɨxa'ajstyamua'ame'en ɨ Leví tyaacan. Au pu e'ema'acan aɨjna ɨ José, ajna a'ahua'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Chipre. Ayaa mu majta raatamuá'a tɨcɨn Bernabé. Aijna i nyuucari tɨcɨn Bernabé, ayaa pu huataujmua'a eijna tɨcɨn rɨ'ɨ pu tihua'ata'aca aɨme ɨ maj ruxaamɨste'e. 37 Seij pu chuej tichaɨca'a aɨjna ɨ José. Aj pui'i raatuaa. Ajta u ya'arajtɨ aɨjna ɨ tumin. Tɨ'ɨqui aɨme huatatui ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase.

Hechos 5

1 Ajta aɨn ɨ a'atɨ tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Ananías, aɨ pu seij chuej huatua aɨjna jamuan ɨ ru'ɨj tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Safira. 2 Ajta aɨjna ɨ Ananías, ayaa pu tyu'utaujseijrataca'a tɨ nain a'arajtɨɨ ɨ tumin. Ma ajta cai, capu. E'icaca pu huatyajturaa ɨ tumin ɨ rujemi. Ajta tɨ ti'ituraavaca'a, aɨj pu hua'utatui aɨmej ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. Ajta nain pu aumua'areeraca'a aɨjna ɨ jɨita'a. 3 Aj pui'i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Pedro tɨcɨn: ―Ananías, ¿a'ini een cɨme'e paraata'a tɨ aɨn tiyaaru'u timuaataijte'en ɨ mua'atzajta'a? Muaa paj hui raacuanamua ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj paɨjna cɨme'e ɨ pej e'icaca huatyaturaate ɨ tumin ɨ paj raamue'itɨ paɨjna cɨme'e ɨ chuej ɨ paj raatuaa. 4 ¿Ni cai mueetzi a'aca'a patɨ'ɨj cai xɨ raatuaa? Ajta, patɨ'ɨj raatuaa, ¿ni cai a'ij ti'irɨ'ɨristaca'a pej tyu'unajchi nain cɨme'e, capaj a'ij pana'a? ¿A'ini pej pi tyu'umuá'a peijna cɨme'e? Capaj aɨme pɨtyu'ucuanamua ɨ tyetyaca, silu aɨj paj pɨtyu'ucuanamua ɨ Dioj. ―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Pedro. 5 Tɨ'ɨj raanamuajri'i aɨjna ɨ nyuucari, aj pu'i a a'arajve a vejli'i a'u tɨ a'araɨɨcajme aɨjna ɨ Pedro. Tɨ'ɨqui huamɨ'ɨ aɨjna ɨ Ananías. Majta naijmi'i ɨ maj raanamuajri'i a'ij tɨ ti'itɨj huarɨj, eecan mu tyu'utatzɨn. 6 Aj mu mi seica a e'ire'enye mej tyetyaca mej tyaamua. Matɨ'ɨj mi ra'ire'ijcataca'a ti'itɨj cɨme'e, cɨɨxuri. Matɨ'ɨj mi yá'utɨɨ. Matɨ'ɨj mi ra'ava'ana. 7 Tyauuma'aca a'achu cumu hueica hora, aj pui'i aɨn u a'atanye aɨjna ɨ ɨra'ara'an aɨjna tɨ huamɨ'ɨ. Capu ti'itɨj mua'areeraca'a aɨjna a'ij tɨ ti'itɨj huarɨj. 8 Aj pui'i ayan tiraataihua'uri'i aɨjna ɨ Pedro tɨcɨn: ―Pata'aj hui naata'ixaate'en, ¿ni qui saraatuaa saɨjna ɨ chuej? ¿Ni qui seyan tira'ancura'a ɨ tumin saɨjna cɨme'e ɨ chuej saj raatuaa? Aj pui'i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ jɨita'a tɨcɨn: ―¡Ee! Tyaraatuaa. 9 Aj pui'i aɨn Pedro ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn naimi'i seyan tiru'umua'areeracaa sej si seyan raaruu ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj sej si seyan tiraacuanamuan? Casi'i, a mu a'ava'aca'arajna aɨme ɨ mej meri a a'ava'aju'un. Aɨ mu u ya'ava'ana ɨ a'acɨn. Aɨ mu hui majta mua'atɨni mueetzi, micu. 10 Tɨ'ɨj ayan tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Pedro, aj pui'i a a'arajve a'utɨ a'araɨɨcajme. Ajta pu aɨn huamɨ'ɨ aɨjna ɨ jɨita'a. Aj mu mi utyajrupi aujna chi'ita aɨme ɨ tyaamua, matɨ'ɨj raaseij tɨcɨn pu'uri mɨ'ɨchi. Aj mu mi ru'irajchui. Majta e'eyan u ya'ava'ana a'u mej ye'etyeetye ɨ cɨna'ara'an. 11 Majta naijmi'i ɨ maj ra'atzaahuatya'acaa, majta ɨ seica a'achu maj pua'amua ɨ maj raamua'areeri'i, naijmi'i mu tyu'utatzɨn tyamua'a naa. 12 Majta maɨn ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, eihua mu meyan tyu'uruu mej mi hua'utaseijrate'en ɨ tyaɨte mej Dioj jetze araujca'anye. Majta ɨ mej tya'atzaahuatya'acaa, aɨ mu tyujsaɨj ajna a'ahua'a mej meyan tyaja'amua'amua tɨcɨn tɨ Salomón a'ave'echi'ive'e. 13 Ajta capu a'atɨ a'uca'anyajca'a tɨ ajtyaxɨɨre aɨme jamuan aujna tɨ e'ejtéchi'ivi'i. Capu amɨn a'ij, aɨme ɨ seica, rɨ'ɨ mu tihua'ajchaɨca'a aɨmej ɨ mej tya'atzaahuatya'acaa. 14 Aɨj mu cɨn, tya'antzaahua eihua ɨ tyaɨte, tyetyaca, majta juuca. Mu'uri eitze'e mui'icaa ɨ maj ra'atzaahuatya'acaa maɨjna ɨ tavastara'a. 15 Majta mi autyajhuii maj hue'irajtɨni ɨ mej ti'icucui'i ɨ caaye jetze. Caama japua mu hua'ujtuaa, majta itari japua. Ayaa mu hua'uruu. Ayaa mu ti'imua'astɨ tɨcɨn tɨ pua'a nu'u queenima'ara'an aɨjna ɨ Pedro hua'a japua tanyen aɨme ɨ mej ti'icucui'i. 16 Eihua mu majta cura'acɨjxɨ ɨ tyaɨte maj a'ɨmɨ antachaatɨme. Aɨme mu u a'araavi'itɨ ɨ mej ti'icucui'i, majta ɨ maj hua'a tzajta'a seijre'e ɨ tiyaaru'u. Naijmi'i mu huaruj. 17 Matɨ'ɨj mi hua'anchueere eihua aɨjna tɨ tihue'ijte'e u teyujta'a, majta aɨme ɨ maj hua'a jamuan á'ujhua'anya'a aɨme ɨ saduceos. 18 Aɨj mu cɨn hua'uvívi'i aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. Matɨ'ɨj mi hue'ityaana u carcel. 19 Tɨ'ɨqui tɨca'ɨmɨ saɨj a e'ire'enye. Tɨ'ɨqui tya'antacú aɨjna a'u tɨ a'a pueerta. Aɨ pu aɨn pueen ɨ tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua Dioj tɨ e'eseijre'e. Aj pui'i aɨn hue'iraavi'itɨ. 20 Tɨ'ɨqui ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sericu, sata'aj saun a'utyahuiixɨ'ɨn a'u tɨ a'aráyaujta'a e'ita'a u teyujta'a. Sata'aj hui hua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte nain cɨme'e eijna i nyuucari tɨ cɨme'en Dioj tihua'utauuni'i.―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ a'atɨ. 21 Matɨ'ɨj mi meyan huarɨj. Tapua'arijma'aca mu u a'utyajrupi u teyujta'a. Aj mu mi autyajhuii mej tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte. Majta aɨme ɨ tɨ tihue'ijte'e u teyujta'a, majta ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, matɨ'ɨj maun a'ará'a, mahua'utaitaca'a maj tyujsaɨre'en ɨ hua'ajueesi, majta naijmi'i ɨ hua'avaujsimua'a, ɨ maj maun huachaatɨme ajna Israel. Matɨ'ɨj mi hua'utaijtaca'a maj hue'iravi'itɨn maujna a'u maj nu'u eityanami'ihuaca'a aɨmej ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. 22 Matɨ'ɨj mi a'ucɨj seica ɨ hua'axantaarustyamua'a. Aj mu mi maun a'uré'enye aujna carcel. Aru capu anu'uja'atɨɨtacaa, majta huara'acɨ mej mi meyan tihua'uta'ixaate'en. 23 Meyan tɨcɨn: ―Ayaa tu eenye'eque'e tyana'a raatyau ɨ carcel tyamua'a pu naa te'ityanami'ihuaca'a. Majta mu rachaɨca'a tyamua'a naa ɨ xantaaru'u. Tyatɨ'ɨj tya'antacú, capu anu'uja'atɨɨtacaa. ―Yaa mu'u tyu'utaxajtaca'a. 24 Tɨ'ɨj raanamuajri'i aɨjna ɨ capitán tɨ cɨn ti'ivaɨre'e u teyujta'a, majta ɨ mej vivejme'en cɨn títyatatyá'acaa u teyujta'a, capu a'ij tihua'arɨ'ɨristya'acaa a'ij mej ye'i tyu'utaxaj. Eihua mu tyu'urihua'uraca'a a'ij tɨ tya'ara'ani. 25 Aj pui'i saɨj a e'ire'enye. Aj pui'i hua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Casi'i, aɨme ɨ tyetyaca ɨ saj hui muan hue'ityaana, au mu anu'uhuatyáuu u teyujta'a. Metihua'amua'ate ɨ tyaɨte. 26 Ajta'i e'eyan aɨn á'uraa aɨjna ɨ capitán, seica jamuan ɨ maj ravaɨre'e. Matɨ'ɨj mi huaja'uve'evi'itɨ. Camu ca'anyejri cɨn a'ini'i mahua'atzɨɨnya'acaa ɨ tyaɨte. Ayaa mu ti'imua'astɨ tɨcɨn tɨ pua'a mataatyatu'asixɨ'ɨn tetej cɨme'e. 27 Matɨ'ɨj huaja'uve'evi'itɨ, aj mu mi hua'utaijtaca'a maj huataujseijrata aɨme jemi ɨ mej títyatatí jueesi cɨme'e mej mi maɨn tihua'utaihua'u ɨ mej tie'ijta u teyujta'a. 28 Aj pui'i ayan tihua'uta'ixaa aɨjna tɨcɨn: ―Tyan tu amuaata'ijmɨjri'i saj cai che'e seyan tihua'amua'atyá ɨ tyaɨte saɨjna jetze ma'acan ɨ Jesús. ¿Ni seyan huarɨj muan? Caxu xaa nya'u seyan huarɨj. Sauche'e xu tihua'amua'ate nainjapua iiyan Jerusalén. Sajta seyan tajetze ti'ipua'ajte'e ityejmi tɨcɨn tyan tu tyaɨn pueen ɨ tyaj raaje'ica tyaɨjna ɨ tevi.―Ayaa mu tihua'uta'ixaa. 29 Ayaa pu i tyu'utanyúu aɨjna ɨ Pedro, majta ɨ seica. Meyan tɨcɨn: ―Ruxe'eve'e tyaj rá'antzaahuate'en ɨ Dioj. Capu ayan tyu'ujxe'eve'e tyaj mueetzi antzaahuate'en mɨ sej i'i tyetyaca. 30 Aɨjna tɨ hua'aDioj ɨ tavaujsimua'a tyaaca, aɨ pu hui ajtahua'a raatatɨste ɨ ruxaijnyu'uca aɨjna ɨ Jesús tɨ ij ruuri a'ara'ani. ’Ma sajta muan, saraaje'ica. Ayaa xu hui tirá'utatai cɨye jetze. 31 Dioj pu an yá'ujra ɨpuari japua ru'ɨrɨɨta'a pujme'en. Ajta aɨjna cɨn antyujmua'aréera a'araa tɨ anacai a'ara'ani, ajta tɨ hua'a japua huanyuuni ɨ tyaɨte. Ayaa pu raaruu ɨ Dioj tɨ'ij aɨn hua'uta'an aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan ɨ maj ahuaujca'anyen mej mi saɨque tyu'umua'ati ɨ Dioj jemi, ajta tɨ'ij aɨn tihua'utauuni'i ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. 32 ’Aij tu huaseij ityan, ajta ayan che'eta na'a aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu raatyaxajtan. Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ Dioj raataityaca'a tɨ huatyaturan aɨme tzajta'a ɨ maj ra'atzaahuate'e ɨ Dioj.―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 33 Matɨ'ɨj raanamuajri'i eijna, eecan mu huatanínyu'ucacuca'a. Aɨj mu cɨn meyan ti'ijxe'eva'aca'a maj hua'ucui'ini. 34 Aj pui'i saɨj a a'utyeechaxɨ tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Gamaliel. Fariseo pu pueenya'a aɨjna. Aɨ pu tihua'amua'atyahua'a ɨ yu'uxari jetze. Naijmi'i mu rɨ'ɨ tirajchaɨca'a maɨjna ɨ Gamaliel. Aj pui'i aɨn tyu'utaijtaca'a maj hue'iravi'itɨn aɨme ɨ tyetyaca. 35 Aj pui'i ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ mej tie'ijta: ―Muan tyetyaca saj iiyan huachaatɨme Israel, rɨ'ɨ xu'u a'ij sej ye'i hua'aruuren aime i tyetyaca. 36 Xu'uri hui ra'utamua'areeri'i, tɨ ari a'atee tɨ saɨj huanyej tɨ ayan antyahuaaca'a tɨcɨn Teudas. Ayaa pu hui tya'ujtzaahuatya'aca'a tɨcɨn eecan pu ruxe'eve'e. Seica mu majta jamuan á'ujhua'anya'a. Ayaa mu ará'axcaa a'achu cumu muaacua cieentu ɨ tyetyaca. Aru maraaje'ica maɨjna ɨ a'atɨ. Majta ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, seica mu cure'itixɨ. Capu ti'itɨj a'ij tiraatyavaɨ aɨjna ɨ Teudas. 37 ’Ajtahua'a hui saɨj huanyej, aɨjna ɨ Judás tɨ Galileeya e'ema'acan. Aj pui'i huataseijre ajna matɨ'ɨj hua'ute'itee ɨ tyaɨte. Aɨ pu huaja'uvi'itɨ mui'icaca mej mi jamuan á'ujhua'anye'en. Majta mu hui raaje'ica. Majta ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, aɨ mu a'ucɨ́jxɨ. 38 ’Aɨj nu cɨn neyan tyaja'amue'ixaate'e nyaɨjna cɨme'e a'ij mej ye'i rɨcɨ. Caxu hui huá'ajeeva seime i tyetyaca. Miche'e huiracɨɨnye, a'ini'i tɨ pua'a rujɨɨmua'a mana'a meyan tirajtyau, naijmi'i pu tyaja'uvaɨjtzi. 39 Na'ari cai tɨ pua'a maɨjna jetze araujca'anye ɨ Dioj mej meyan rɨcɨ, capu ra'antipua'arite'esin. Rɨ'ɨ xu'u hui sej si cai saɨjna nya'usi'itya'a ɨ Dioj, sata'aj cai huaapua'a ratyesa'a saɨjna ɨ Dioj.―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Gamaliel. 40 Naijmi'i mu rá'antzaahua. Aj mu mi aɨme huatajee ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. Majta hua'utyaavajxɨ. Majta hua'uta'ijmɨjri'i maj nu'u cai che'e tihue'ixaatya'a ɨ tyaɨte Jesús jetze ma'acan. Aj mu mi hua'utatuaa. 41 Majta maɨn ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, matɨ'ɨj mi huiiraacɨ aujna a'u maj a'irátya'acaa aɨme ɨ hua'ajueesi. Eecan mu huataujtyamua'ave maɨjna cɨme'e tɨ aɨn Dioj ayan tihua'uta'a mej meyan rajpueiitzi mua'araa maɨjna jetze ma'acan ɨ Jesús. 42 Ma majta camu xaa nya'u raatapua'ajtaca'a maj cai che'e meyan rɨjca. Nain tujca'ari tzajta'a aɨ mu tihua'amua'atyahua'a ɨ tyaɨte. Aɨ mu tihue'ixa'atyahua'a tɨ aɨn Dioj an yá'ujra aɨjna ɨ ɨpuari japua aɨjna ɨ Jesús. Ayaa mu tihue'ixa'atyahua'a maujna teyujta'a, majta maujna hua'ache.

Hechos 6

1 Majta, mu'uri eitze'e mui'icaa aɨme ɨ mej tya'atzaahuatya'acaa. Majta seica ɨ maj raayɨ'ɨtɨhua'a ɨ hua'anyuuca aɨme ɨ griego, aɨ mu autyajhuii maj tinínyu'ucacun. Mahua'ajaaxaijvi'iraca'a aɨme ɨ maj raayɨ'ɨtɨhua'a ɨ hua'anyuuca ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Meyan tɨcɨn: ―Matɨ'ɨj tyu'ura'ura'asin ɨ tɨ ti'icue'iri'i tɨ'ɨj pɨ na'a nain xɨcaj tzajta'a, camu hui tihua'urá'aca ɨ ucarijse maj rusaxu'ijma'a á'ujhua'an, ɨ maj raayɨ'ɨtɨ ɨ hua'anyuuca aɨme ɨ griego.―Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a. 2 Aj mu mi hua'ajsaɨj aɨme ɨ mej tya'atzaahuate'e. Matɨ'ɨj mi meyan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase tɨcɨn: ―Capu hui raavijte'e tyej teyan tiya'uhua'anan tyej tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte Jesús jetze ma'acan tyej ti tihua'umín ɨ meesa japua. 3 ’Casi'i ta'ihuaamua'a, sata'aj hui arahua'apuaca ava'ahuauni ɨ tyetyaca muejmi mej jetze ajtyama'acan. Sata'aj hua'ava'ajajpuaxɨ'ɨn ɨ maj rɨ'ɨ me titya'umuámua'aree ɨ tyaɨte. Ayaa pu hui tyu'ujxe'eve'e tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj huatyaturan aɨme jemi seij ajta seij tyamua'a naa. Ajta ayan tyu'ujxe'eve'e maj ru'umua'areera. Tyan tu teyan tihue'ijcate'en tyaɨjna cɨme'e. 4 ’Tyajta ityan, tauche'e tu teyan rɨ'ɨ tityaaju'u ta'aju'un tyaɨjna cɨme'e tyej raatahuavii ɨ Dioj, tyajta tihua'utá'ixaate'esin ɨ tyaɨte ɨ nyuucari cɨme'e.―Ayaa mu tihua'uta'ixaa. 5 Ai pu hua'aranajchaca'a naijmi'ica ɨ tyaɨte. Matɨ'ɨj mi hua'ava'ahuau aɨme ɨ Esteban, aɨjna tɨ eihua ra'atzaahuatya'acaa ɨ Dioj. Ajta aɨn xaijnyu'ucara'ara'an huatyajturaa jemin huapɨ'ɨ. Majta mu maɨjna ava'ahuau maɨjna ɨ Felipe, majta maɨjna ɨ Prócoro, majta maɨjna ɨ Nicanor. Seica mu majta ava'ahuau. Ayaa mu antya'aruu tɨcɨn Timón, ajta aɨjna ɨ Parmenas, ajta aɨjna ɨ Nicolás. Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ Antioquía e'ema'acan. Ajta, aɨ pu anacai rá'antzaahua ɨ hua'aye'ira aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. 6 Matɨ'ɨj mi huaja'uvi'itɨ a'u maj a'utyáuuca'a aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. Aj mu mi maɨn raatahuaviiri'i ɨ Dioj. Matɨ'ɨj mi antyujmua'aréera mua'araa maɨjna cɨme'e maj nu'u hua'utyavaɨre'en aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. 7 Eihua mu raanamuajri'i ɨ nyuucari aɨme aa mej vejli'i antachaatɨme, majta ajca'ihua'ɨmɨ maj antachaatɨme, majta a'ɨmɨ maj a'uchaatɨme, naijmi'i mu raanamuajri'i. Majta ɨ tyaɨte ɨ maj hua'a jamuan á'ujhua'anya'a anna Jerusalén, eihua mu huatamui'iraca'a. Majta maɨn ɨ mej títyatatyá'acaa u teyujta'a, mui'itɨ mu rá'antzaahua ɨ nyuucari. 8 Ajta aɨjna ɨ Esteban, eihua pu ra'atzaahuatya'acaa ɨ Dioj, ajta eihua pu Dioj jetze araujca'anyajcaa. Aɨj pu cɨn hua'utaseijra ɨ tyaɨte a'ij mej ye'i rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj. 9 Ma majta mu seica a e'ire'enye mej mi raataxaj ti'itɨ tɨ cai xa'apɨ'ɨn. Ai mu aɨn pueen ɨ mej seij jetze e'ema'acan u teyujta'a, mej meyan ratamua'amua tɨcɨn hua'ateyuu ɨ maj huatatuiihuaca'a. Aɨ mu aɨn pueen ɨ maj Israel jetze huanyej. Au mu e'ema'acan aujna a'ahua'a Cirene, majta seica aujna a'ahua'a chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Alejandría. Seica mu majta maun e'ema'acan aujna a'ahua'a Cilicia, majta seica u Asia. Matɨ'ɨj mi autyajhuii mej tira'ixaate'en maɨjna ɨ Esteban. 10 Aru camu a'atzu raatyaamue'itɨ a'ini'i aɨj pu jetze araujca'anyajcaa ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Ajta eitze'e pu rú'umua'areeracaa aɨjna ɨ Esteban macai aɨme. 11 Matɨ'ɨj mi meyan huarɨj aviitzi cɨme'e. Seica mu huatajee. Aj mu mi hua'utaij maj tiraaxajtzi'i tɨcɨn: “Tu'uri raanamuajri'i tɨ aɨn a'ij pua'a tiraataxajtaca'a aɨjna ɨ Moisés, ajta ɨ Dioj.” 12 Ayaa mu hua'uruu maj hua'anínyu'ucaste ɨ tyaɨte, majta ɨ hua'avaujsi, majta ɨ maj tihua'amua'atyahua'a ɨ yu'uxari jetze. Matɨ'ɨj mi raatyeevi'i ɨ Esteban. Matɨ'ɨj maun ya'uvi'itɨ aɨme jemi ɨ rujueesi. 13 Majta seica mu ava'ahuau ɨ mej meyan tí'ihue'itaca'a tɨcɨn: ―Tɨ'ɨj pɨ na'a nain xɨcaj tzajta'a, ai pu hui a'ij pua'a ti'ixa aɨjna ɨ teyuu, ajta ɨ yu'uxari. 14 Tu'uri teyan tiraanamuajri'i tɨ aɨn ayan tyu'utaxajtaca'a tɨ nu'u tiraatauuna aɨjna ɨ teyuu aɨjna ɨ Jesús tɨ Nazaret e'ema'acan, ajta tɨ nu'u ta'ari'i ɨ taye'irá ɨ tɨ taata'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan tɨ raatyajtuaa.―Yaa mu tyu'utaxajtaca'a. 15 Aj mu mi ca'anin cɨn ra'araaseij naijmi'i ɨ hua'ajueesi. Ayaa mu ra'utaseij cumu tɨ tyataave'en ɨ nyeerima'ara'an aɨjna ɨ Esteban. Yaa pu eenya'a tɨj nyeerima'ara'an ɨ saɨj ɨ xaijnyu'ucari tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua ɨ Dioj jemi.

Hechos 7

1 Aj pui'i ayan tiraataihua'uri'i aɨjna tɨ tie'ijta u teyujta'a tɨcɨn: ―¿Ni ayan ti'ayajna? 2 Aj pui'i ayan tyu'utanyúu aɨjna ɨ Esteban. Ayan tɨcɨn: ―Xaanamuajri'i, ne'ihuaamua'a, sajta muan, nyavaujsimua'a. Tɨ'ɨj cai xɨ aɨn Abraham u a'ará'a ajna a'ahua'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Harán, tɨ'ɨj auj aun a'utyavaaca'a ajna a'ahua'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Mesopotamia, Dioj pu hui huataseijre ɨ jemin ɨ Abraham. Aɨjna ɨ Dioj, ayaa pu seijra'acaa cumu maj tyámaxcɨva'ara'an. 3 Ayaa pu aɨn Dioj tiraata'ixaa tɨcɨn: “huirajraa ayujna aché. Majta mua'atyaɨtestyamua'a, capaj hua'avi'itɨ silu miche'e meyan eenye'en ayajna. Seij nu muaataseijrate'esin ɨ chuej paj japuan seira'a pua'ame. Pata'aj a'ura'ani paujna.” Yaa pu tiraata'ixaa. 4 ’Aj pui'i aɨn Abraham huiirajraa aujna Mesopotamia. Ayaa pu ajta tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Caldea. Tɨ'ɨqui aun a'ará'a aujna u Harán. A'atzu hui a'ateevi'ica, tɨ'ɨqui aɨn huamɨ'ɨ ɨ taatajra'an aɨjna ɨ Abraham. Aj pui'i Dioj raataij aɨjna ɨ Abraham tɨ nu'u huiirajra'ani aujna u Harán tɨ'ij a'ura'ani eijna chuejra'a japua saj yan japuan huachaatɨme ijii. 5 Capu saɨj chuej raacɨ́'ɨ aɨjna ɨ Abraham, ni cɨj caj a'u tɨ ahuaujchejte'en tɨ'ij aɨn ayan tiraataxaj aɨjna cɨme'e yee nyeetzi pu nya'a ɨ chuej. Ajta aɨn tya'ataujratziiri'i ɨ Dioj tɨ chuej raata'an. Ajta ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: “Tɨ'ɨj nu'u huamɨ'ɨni aɨjna ɨ Abraham, aɨme pu cɨ'ɨti ɨ yaujmua'ame'en.” Capu hui amɨn a'ij tɨ ajta cai titɨ'ɨrijmua'a aɨjna ɨ Abraham ajna xɨcajra'a jetze tɨ'ɨj Dioj jetzen ayan tya'ataujratziiri'i. 6 ’Ayaa pu ajta tiraata'ixaa tɨcɨn: “Mua'ahuaacɨxa'astyamua'a mu maun a'utyá'a mua'aju'un seij chuejra'a japua a'u maj cai e'ema'acan. Majta aɨme ɨ mej tie'ijta aujna, aɨ mu tihua'utaijte'esin mej tyu'umuare'en pueijtzi cɨme'e. Majta a'ij pua'a tihua'ajeeva mua'aju'un. Mua'ateeri a'achu cumu muaacua cieentu ninye'ira'a maj rajpueiitzi mua'aju'un. 7 ’Nyaa nu hui nyajta neyan hua'aruuren mej mi meyan che'eta mana'a tirajpueiitzi mua'ara'ani aɨme ɨ maj a'ij pua'a tihua'ajeeva mua'aju'un, che'e ti'itɨj cɨme'e nicu. Aj mu míjtá'ij huiráaju'un aɨme ɨ a'ahuaacɨxa'astyamua'a maujna. Majta maɨn mijmu naatyavaɨre'en iiya a'u paj á'uca.” Ayaa pu hui tiraata'ixaa ɨ Dioj aɨjna ɨ Abraham tyaacan. 8 ’Aj pu i Dioj raata'a aɨjna ɨ Abraham ti'itɨj tɨ cɨn raamua'aree tɨ Dioj rusaɨj tya'ataujratziiri'i tɨ nu'u chuej raacɨ'ɨti. Ai pu aɨn pueen ɨ maj ra'antisi'iche ɨ runavij ɨ ta'antyujvi'i ɨ hua'a sa'atapu'u jetze. Aɨj pu cɨn tɨ'ɨj tyauuma'aca a'achu cumu arahueica xɨcaj tɨ huanu'eihuaca'a ɨ yaujra'an ɨ Abraham, ayaa pu raaruu ɨ ruyauj tɨ ayan antyahuaaca'a tɨcɨn Isaac. Ajta aɨjna ɨ Isaac, ayaa pu che'etana'a raaruu aɨjna ɨ ruyauj tɨ ayan antyahuaaca'a tɨcɨn Jacobo. Ajta aɨn ɨ Jacobo, ayaa che'etana'a hua'uruu aɨmej ɨ ruyaujmua'a, ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ará'axcaa, ɨ mej ee tavaujsimua'a pueen. 9 ’Majta aɨme ɨ tavaujsimua'a, eecan mu ra'anchueere seij ɨ ru'ihuaamua'a tɨ ayan antyahuaaca'a tɨcɨn José. Aɨ mu raatuaa ɨ ru'ihuaamua'a. Aj mu mi seica yauvi'itɨ seij chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Egipto. Ajta Dioj pu raatavaɨ aɨjna ɨ José. 10 Dioj pu nu'u raatavaɨ tɨ ij cai che'e rajpueiitzi a'ara'ani. Dioj pu jetze araujca'anyajca'a aɨjna ɨ José tɨ ij aɨn ru'umua'areera tyamua'a naa. Ajta Dioj pu raata'a aɨjna ɨ José tɨ aɨn eihua rɨ'ɨ ra'aseijratya'a aɨjna ɨ rey, ɨ mej meyan raatamuá'a tɨcɨn Faraón. Aɨj pu cɨn antyujmua'areeraca'a aɨjna ɨ José aɨjna cɨme'e tɨ tyu'utaijta tɨj na'a nain japua aun tɨ huatacá'a u Egipto, ajta ajna a'u tɨ e'echajca'a aɨjna ɨ rey. 11 ’Aj pui'i eihua tujri huatyáxuaaviraca'a aujna u Egipto, ajta iiya a'u maj e'echajca'a aɨme ɨ tavaujsimua'acɨ'ɨ. Ayaa pu tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Canaán ayajna, aijna chuejra'a japua iiya a'utyeje'eseijre'e. Eihua mu hui rajpueijtzi mua'araa ɨ tyaɨte. Capu xuaavi'ica'a ti'itɨj maj huacua'ani. 12 ’Tɨ'ɨqui ayan tyu'unamuajri'i aɨjna ɨ Jacobo tɨcɨn au pu nu'u a'axuaavi ɨ ti'itɨ tɨ iraacua'ani aujna u Egipto. Aj pui'i hua'utaiityaca'a maj a'uju'un maujna ɨ tavaujsimua'acɨ'ɨ. Anacaican mu huaja'uvá'amuaaraca'a. 13 Matɨ'ɨjtahua'a huaja'uvá'amuaaraca'a maujna u Egipto. Aj pui'i aɨn ɨ José hua'uta'ixaa aɨme ɨ ru'ihuaamua'a a'atɨ tɨ pueen aɨjna. Ajta ɨ José aɨj pu huata'ixaa aɨjna ɨ Faraón a'atyaɨn maj pueen aɨme i'ihuaamua'ame'en, majta a'atyaɨn maj tyaɨtestyamua'ame'en pueen. 14 Ajta e'eyan tyu'utaijtaca'a aɨjna ɨ José tɨ ij aun a'uré'enyen ɨ taatajra'an, majta ɨ maj jamuan e'echajca'a. Ayaa mu ará'axcaa a'achu cumu hueicate japuan tamuaamuata'a japuan anxɨvi. 15 ’Tɨ'ɨqui Jacobo, aun á'uraa aujna u Egipto. Au pu ɨmɨ a'umɨ'ɨ aɨjna, majta aɨme ɨ tavaujsimua'a, aɨ mu majta maun a'ucuii. 16 Aj mu mi maun ɨmɨ huaja'utɨ ɨ mɨ'ɨchite aujna u Canaán. Ayaa pu tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Siquem. Au mu huaja'ava'ana aɨjna tzajta'a ɨ tɨ hua'unanairi'i aɨjna ɨ Abraham aɨme ɨ yaujmua'ame'en aɨjna ɨ Hamor, tɨ Siquem e'echajca'a. A'achu pu tihua'unajchi aɨjna ɨ Abraham. 17 ’Tɨ'ɨj ajna tyaja'ure'enye ɨ xɨcaj tɨ jetzen arauraste aɨjna tɨ cɨme'en ɨ Dioj ayan tya'ataujratziiri'i ɨ Abraham jemi tzaahuati'ira'a cɨme'e, eihua mu huatamui'iraca'a aɨme ɨ tavaujsimua'acɨ'ɨ ɨ maj jetzen airaanye. Mu'uri mui'icaa aɨme ɨ tyaɨte maj maun a'utyá'acaa aujna u Egipto. 18 ’Aj pu nu'u i saɨj te'entyajrupi rey cɨme'e. Aɨ pu cai raamuá'a aɨjna ɨ José tyaacan. 19 Ajta e'eyan a'ij pua'a tihua'ajchaɨca'a ɨ tyaɨte ɨ tyaj hua'a jetze airaanye ityan. Aɨ pu a'ij pua'a hua'uruu ɨ tavaujsimua'acɨ'ɨ. Ayaa pu hui tyu'utaijtaca'a aɨjna ɨ rey maj hue'irahua'axɨn aɨme ɨ hua'ayaujmua'a ɨ maj mauj unyaaca'i mej mi huacui'ini. 20 ’Aɨjna xɨcajra'a jetze pu huanu'eihuaca'a aɨjna ɨ Moisés. Dioj pu rɨ'ɨ yá'useijracaa ɨ pa'arɨ'ɨ. Majta maɨn vaujsimua'ame'en aɨjna ɨ pa'arɨ'ɨ, aɨ mu ráave'esijri'i maujna ruche a'achu cumu hueica maxcɨra'i. 21 Tɨ'ɨj hui ajna tyaja'ure'enye aɨjna xɨcajra'a jetze ɨ mej jetzen hua'acui'ini aɨme ɨ tɨ'ɨrii, saɨj pu japuan huanyu. Jɨita'a aɨjna tɨ rá'ancu'uvajxɨ. Ai pu aɨn puéenya'a ɨ yaujra'an aɨjna ɨ rey. Aɨ pu ráave'esijri'i tɨj ruyauj. 22 Matɨ'ɨj mi nain tiraamuá'ate ɨ hua'amua'atziira'a aɨme Egipto mej e'ema'acan. Eecan pu raayɨ'ɨtɨhua'a aɨjna ɨ Moisés aɨjna cɨme'en tɨ tyu'utaxaj, ajta aɨjna cɨme'en a'ij tɨ ti'itɨ huáruuren. 23 ’Ayaa pu ari tirajchaɨca'a a'achu cumu hua'apuate ninye'ira'a aɨjna ɨ Moisés, raxe'eva'aca'a aɨjna tɨ u huaja'uva'amuaare ɨ ru'ihuaamua'a, ɨ mej meyan hua'atamua'amua tɨcɨn yaujmua'ame'en aɨjna ɨ Israel. Aj pu'i á'uraa. 24 ’Tɨ'ɨqui aun a'ará'a. Tɨ'ɨqui seij huaseij tɨ Egipto e'ema'acan. Aɨ pu a'ij pua'a raruurajca'a i'ihuaara'ara'an aɨjna ɨ Moisés. Tɨ'ɨqui aun a'umej aɨjna ɨ Moisés tɨ'ij japuan huanyuuni aɨjna ɨ ru'ihuaamua'a. Aɨj pu cɨn aɨn Moisés aɨjna huaje'ica ɨ a'atɨ tɨ Egipto e'ema'acan. 25 Ayaa pu hui ti'imuajcaa aɨjna cɨme'e maj ramua'aree aɨme ɨ ihuaamua'ame'en tɨ aɨn Moisés Dioj jetze araujca'anye tɨ'ij hue'irajtuaani. Ma majta'i cai, camu. 26 ’Yaa ruijmua'ate'e yee pu huá'utyau hua'apuaca ɨ ru'ihuaamua'a. Maujnya'usi'itya'aca'a aɨme. Ayaa pu ti'ijxe'eva'aca'a aɨjna ɨ Moisés tɨ hua'uta'ijmɨ, tɨ'ɨqui ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: “Muan tyetyaca, mɨ saj ru'ihuaamua'a, ¿a'ini sej si seyan a'ij pua'a ruruure muan rujɨɨmua'a?” 27 Aj pu nu'u i aɨn tɨ a'ij pua'a raruurajca'a ɨ seij ɨ ru'ihuaamua'a, tɨ'ɨqui nu'u aɨn raatátajchaca'a ɨ Moisés. Aj pui'i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: “¿A'ataani mua'antíhuau mueetzi ti'itɨj cɨme'e cumu juees, pej pi titaataijte'en ityejmi? 28 Tij pajta inyeetzi e'icatan patɨj tiraaje'ica paɨjna mɨ tɨ Egipto e'ema'acan ɨ tajcai.” Yaa pu tiraata'ixaa. 29 ’Tɨ'ɨj aɨn raanamuajri'i aɨjna ɨ Moisés, aj pui'i huatauruu. A'uraa seij chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Madián. Au pu hui a'ucatii yaa cumu a'atɨ tɨ cai aun e'ema'acan. Au pu huatyenyaɨchaca'a. Ajta hua'apuaca titɨ'ɨrijmua'aca'a aɨjna ɨ Moisés. 30 ’Tyauuma'aca a'achu cumu hua'apuate ninye'ira'a, tɨ'ɨqui saɨj huataseijre aɨjna ɨ Moisés jemi a'ahua'a ɨtzitá a vejli'i ɨ jɨri jetze tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Sinaí. Au pu hui a'utyavaaca'a ti'itɨ tzajta'a tu'upi tɨ tyataasima'acaa aɨjna ɨ a'atɨ. Aɨj pu pɨrɨcɨ saɨj tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua. 31 Tɨ'ɨj aɨjna huaseij aɨjna ɨ Moisés, eecan pu a'ij ra'utaseij. Aj pu'i ya'utyeeseij tyamua'a naa. Tɨ'ɨqui raanamuajri'i aɨjna ɨ tavastara'a. 32 Ayan tɨcɨn: “Nyaa nu nyaɨn pueen ɨ hua'aDioj aɨme ɨ a'amuavaujsimua'acɨ'ɨ, i nyaj Diojra'an pueen aɨjna ɨ Abraham, nyajta aɨjna ɨ Isaac, nyajta aɨjna ɨ Jacobo.” Yaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Dioj. Ajta aɨn ɨ Moisés, eihua pu ruvivájcaa. Capu che'e á'ujca'anyajca'a tɨ raaseij. 33 ’Ajta ayan tiraata'ixaa ɨ tavastara'a tɨcɨn: “Pata'aj ajta'ɨpɨ'ɨn mɨ paj rajtaca'acai a'ini'i nyeetzi pu nya'a mɨ chuej paj japuan a'ucha'acan. Nu'uri huatyenya'ate. 34 Nyaa nu hui nyeri hua'useij a'ij mej ye'i a'ij pua'a hua'aruure ɨ nyatyaɨtestyamua'a ɨ maj maun a'utí u Egipto. Nyaa nu raanamuajri'i aɨjna ɨ maj cɨn aupuaapua'are'e. Nyajta nu'uri ya va'acányejsin nyej ni hua'a japua huanyuuni mej mi huiracɨɨnye aujna u Egipto. Aɨj nu cɨn inyaa muaataijte'esin pata'aj a'ura'ani pata'aj paun á'ume'en paujna Egipto.” Ayaa pu hui tiraata'ixaa aɨjna ɨ Dioj. 35 ’Aɨjna ɨ Moisés, aɨ pu aɨn pueen ɨ maj raatityaca'a maɨjna cɨme'e mej meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: “¿A'ataani mua'antíhuau mueetzi cumu ti'itɨj cɨme'e juees pej pi nu'u titaataijte'en ityejmi?” ’Dioj pu jetze rucá'anyajcaa aɨjna ɨ Moisés tɨ i aɨn tihua'utaijte'en, ajta hue'irajtuaani. Dioj pu rusaɨj raataityaca'a aɨjna ɨ a'atɨ tɨ'ɨj aɨn huataseijre'en ɨ tu'upi tzajta'a ti'itɨ tɨ tyataasima'acaa. 36 ’Aɨjna ɨ Moisés, aɨ pu aɨn pueen ɨ tɨ hue'irajtuaa aujna u Egipto aɨmej ɨ tayaaxujmua'acɨ'ɨ. Ajta eihua pu ti'itɨ hua'utaseijra mej mi maɨjna cɨn raamua'aree tɨ Dioj jetze araujca'anyajca'a aɨjna ɨ Moisés aujna u Egipto, ajta aujna a'ahua'a jaj tɨ ve'e tɨ e'eseijre'e tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn jaj tɨ pa'u, ajta aujna a'ahua'a ɨtzitá. A'atee a'achu cumu hua'apuate ninye'ira'a tɨ ayan rɨjcaa aɨjna ɨ Moisés. 37 ’Aɨjna ɨ Moisés, aɨ pu hui ajta aɨn pueenya'a ɨ tɨ ayan tihua'uta'ixaa aɨmej ɨ yaujmua'ame'en aɨjna ɨ Israel tyaacan tɨcɨn: “Dioj pu nu'u seij avé'evi'itɨ tɨ aɨn va'acan cɨn ti'ityavaa a'ara'ani ɨ jemin. Aɨ pu nu'u ajtyama'acan muejmi jemi. Ajta nu'u ayan che'etana'a tyu'utyavaɨre'esin nyatɨj nu'u inyaa. Sata'aj nu'u rá'antzaahuate'en.” 38 ’Matɨ'ɨj maɨn tyaɨte tyujsaɨj ajna a'ahua'a ɨtzitá, aɨ pu ajta a a'utyavaaca'a hua'a jamuan. Aɨ pu xaa tyahuaacɨxa'astyamua'a japua huanyu jemin aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ti'ivaɨre'e ɨ tajapua, aɨjna tɨ tiraata'ixaa anna jɨri japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Sinaí. Moisés pu ra'ancura'a ɨ nyuucari me jetzen ruuri mua'ara'ani tɨ'ij e'eyan aɨn taata'ɨten ityejmi. 39 ’Ma majta, camu á'ujca'anyajca'a maj rá'antzaahuate'en silu ayaa mu ti'ijxe'eva'acaa ɨ rutzajta'a maj huara'acɨɨne aun pujme'en u Egipto. 40 Ayaa mu tiraata'ixaa maɨjna ɨ Aarón. Meyan tɨcɨn: “Pata'aj santute taatyataaven mej mi maɨn anáatyá'a mua'ara'ani, a'ini, catu xaa nya'u ramua'aree a'ij tɨ ti'itɨ raaruu aɨjna ɨ Moisés, ɨ tɨ tu'irajtuaa aujna u Egipto.” 41 ’Aj mu mi maɨn santu ti'itɨ huatyataahuaca'a, tɨ ayan seijra'acaa tɨj visaaru'u. Matɨ'ɨj mi tiraatámua'ɨvejte maɨjna ɨ visaaru'u. Eecan mu huataujtyamua'ave maɨjna cɨme'e ɨ maj raatyataahuaca'a rujɨɨmua'a maɨjna ɨ santu. 42 ’Ajta, aɨn ɨ Dioj, aɨ pu hui ma hua'uhua'axɨ. Aɨj pu cɨn ajtaraa aɨme jemi mej mi seij jemi tyu'utyavaɨre'en, aɨme jemi ɨ maj maun e'eseijre'e u tajapua, xu'ura'ave, maxcɨra'i, xɨcaj, ti'itɨ tɨ a'ij ti'iseijre'e u ute'e. Ayaa pu te'eyu'usi'i aɨjna jetze ɨ yu'uxari maj ra'uyu'uxaca'a aɨme ɨ maj títyatatyá'acaa ti'itɨj cɨme'e ɨ Dioj jemi. Ayan tɨcɨn: Muan yaujmua'ame'en aɨjna ɨ Israel, ¿ni qui seyan tinaatámuaɨ'ɨvejte satɨ'ɨj a'ucɨɨnyaca'a saujna ɨtzitá? Caxu xaa nya'u. Sira'atee hua'apuate ninye'ira'a saujna u mu'utzíta'a. Caxu xaa nya'u tinaatámuaɨ'ɨvejte. 43 Ma sajta, ayaa xu tiraatɨsima'a ɨ chi'ira'an saɨjna ɨ santu tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Moloc, sajta ráachuisima'a ɨ tɨ jetzen seijra'acaa xu'ura'ave'era'an ɨ saɨj ɨ santu tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Renfán. Ai mu nu'u hui aɨn pueenya'a santute ɨ saj rujɨɨmua'a seyan tihua'utaahuaca'a sej si rɨ'ɨ tihua'uta'an saɨme. Aɨj nu cɨn nyaun amuaataiti aujna'ɨmɨ ajna a'ahua'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Babilonia. Ayaa pu hui tihua'uta'ixaa ɨ Dioj. 44 ’Aujna ɨtzitá, aɨ pu e'eseijra'acaa hua'a jemi ɨ tavaujsimua'a tyaaca aɨjna ɨ tɨ cura'anami'i ɨ ɨnaamua a'u maj e'etyujsa'ɨri. Ayaa mu hui eenye'en huatyataahuaca'a a'ij tɨ ye'i aɨn Dioj tiraataij aɨjna ɨ Moisés, tɨ'ɨj ayan tiraata'ixaa tɨcɨn tɨ nu'u raatyataaven ayan eenye'en tɨj aɨjna ɨ mua'atyejri a'ij tɨ aɨn tiraataseijra. 45 ’Matɨ'ɨj ra'ancurá'ajáj maɨjna ɨ ɨnaamua, aj mu mi u ya'arajtɨ aɨme ɨ maj mu a'uva'aju'un aɨjna jamuan ɨ Josué matɨ'ɨj hua'utyaamue'itɨ ɨ tyaɨte aɨmej jemi ɨ maj maun e'echajca'a. Dioj pu hue'iraavi'itɨ tɨ'ij aɨn hua'uta'an aɨmej ɨ tavaujsimua'a tyaaca seij chuejra'a japua maj japuan huaujchéetya'ajra'ani. Au pu e'eseijra'acaa aɨjna ɨ ɨnaamua hasta na'a cai ajna tyaja'ure'enye aɨjna xɨcajra'a jetze tɨ jetzen aɨn huataseijre'en aɨjna ɨ rey, ɨ David tyaacan. 46 ’Aɨjna ɨ David tyaacan, ai pu raacɨ́'ɨ tɨ Dioj rɨ'ɨ tirajchaɨca'a. Aɨj pu cɨn raatyahuau aɨjna ɨ David ɨ Dioj jemi tɨ'ij Dioj raata'an tɨ David ra'ajtaaven ɨ teyuu tɨ'ij ayan ti'ivaɨra'a a'ara'ani tɨj chi'ira'an aɨjna ɨ Diojra'an aɨjna ɨ Jacobo. 47 Capu ajta ayan tyaja'ure'enye silu aɨ pu rá'ajtaahuaca'a ɨ chi'ira'an ɨ Dioj aɨjna ɨ Salomón. 48 ’Ma ajta, Dioj tɨ eitze'e antyujmua'aree cai maa a'atɨ, aɨ pu cai a'a e'eche ɨ chi'i tzajta'a ɨ maj rá'ajtaahuaca'a ɨ tyaɨte. Aɨj pu hui cɨn ayan tira'uyu'uxaca'a ɨ saɨj tɨ ti'itaxaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan tɨcɨn: 49 Ayaa pu ti'ixa ɨ tavastara'a. Ayan tɨcɨn: Nyaa nu antiyeijxɨ'ɨsin ɨ nya'ɨpua japua u tajapua, nyajta nu'u a'arachyapuarita ɨ chaanaca japua. ¿Ti'itajni chi'ira'a sanaatyataaven inyeetzi? ¿Ca'ɨn a'uni jetze a'arɨ'ɨri nyaj nu'u huánsa'upe'en? 50 ¿Ni nyacai nyaɨn pueen inyaa i nyaj nain tyu'utaahuaca'a tɨ aun teje'eseijre'e u tajapua, ajta tɨ ti'iseijre'e iiyan chaanaca japua? Ayaa pu ti'ixa ɨ Dioj. 51 Aj pui'i ayan tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Esteban. Ayan tɨcɨn: ―Muan xu i'i muare'eri. Capu hui ti'itɨ a'amua tzajta'a uteninyei. Ayaa xu antaujnaamɨ ɨ a'amuatzajta'a, matɨj rɨjcaa ɨ a'amuavaujsimua'acɨ'ɨ. A'anaj tɨ na'a nain xɨcaj tzajta'a, muan xu cai ra'ancura'ave aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 52 ’Naijmi'i a'achu maj pua'amuacaa ɨ maj ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan, aɨme ɨ maj a'ij pua'a hua'uruu ɨ a'amuavaujsimua'acɨ'ɨ. Aɨ mu majta hua'ucuii aɨme ɨ maj anacaican raataxajtaca'a yee aɨ pu ya va'acányejsin ɨ tɨ urare'enya'acan cɨn seijre'e ɨ Dioj jemi. ’Ma'acui xaa nya'u, muan mɨ saj cai ramua'areeraca'a, muan xu raatyeevi'i, sajta raaje'ica. 53 Aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e u tajapua ɨ Dioj jemi, aɨ mu amuaatatuii ɨ ye'ira tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze. Ma sajta muan, caxu ra'atzaahuatya'acaa.―Yaa pu'u tyu'uxajtaca'a aɨjna ɨ Esteban. 54 Matɨ'ɨj meyan tiraanamuajri'i, eecan mu huatanínyu'ucacuca'a. Aɨj mu cɨn tyamua'a titya'avá'ujche'eva ɨ rutamej jetze. Tyamua'a me ti'ijnyeechajca'a. 55 Ajta aɨn ɨ Esteban, xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨj pu jetze rucá'anyajcaa. Aj pu i a a'ujnyeeraca'a ɨ tajapua. Tɨ'ɨqui ayan eenye'en tyu'useij tɨ airatatzajcaa aujna tɨ e'eseijre'e ɨ Dioj, ajta tɨ aun a'utyavaaca'a aɨjna ɨ Jesús ɨrɨɨta'an ɨ Dioj. 56 Ajta ayan tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Esteban ayan tɨcɨn: ―Casi'i, nyejseij ɨ tɨ ari antacuuni ɨ tajapua, nyajta nyaɨjna seij ɨ tɨ ajta hua'a jetze airaanye ɨ tyaɨte. Aj huatyejvee ɨrɨɨta'an ɨ Dioj.―Yaa pu jemi tyu'utaxajtaca'a. 57 Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a, aj mu mi huityaujnaxɨ ɨ rumuajca'a cɨme'e ɨ runaxaiita'a mej mi cai raanamua a'ij tɨ ti'ixa. Majta huatyejiihuajraa ca'anin cɨme'e aɨme. Majta u a'utyáruaachaca'a jemin. 58 Aj mu mi ru'iraajaj maujna u chajta'a. Matɨ'ɨj mi autyajhuii maj raatyatu'asixɨ'ɨn tetej cɨme'e. Majta maɨn ɨ mej ti'iseijracaa, aɨ mu te'ityujchuiixɨ ɨ tyu'ujsiicu'u. Matɨ'ɨj mi a tyaja'ajraj a chuaata'a jemin aɨjna ɨ tyamueij tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Saulo. 59 Matɨ'ɨj ratu'axaca'a aɨjna ɨ Esteban, ayaa pu tiraatyajhuau ɨ Dioj jemi, tɨcɨn: ―Jesús, nyavastara'a, pata'aj ra'ancura'an i nyaxaijnyu'uca. 60 Aj pui'i titunutaca'a. Ayan tɨcɨn: ―Nyavastara'a, capaj aɨme jetze rapua'aritya'a aɨjna ɨ maj cɨn autyajturaa mueetzi jemi.―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a. Tɨ'ɨqui huamɨ'ɨ aɨjna ɨ Esteban.

Hechos 8

1 Ajta aɨn ɨ Saulo, aɨ pu ti'iseijracaa matɨ'ɨj raaje'ica maɨjna ɨ Esteban. Ajna xɨcajra'a jetze matɨ'ɨj raaje'ica, majta e'eyan autyajhuii mej a'ij pua'a hua'uruuren ca'anin cɨme'e aɨme ɨ mej tya'atzaahuate'e, ɨ maj maun a'utyáuuca'a anna Jerusalén. Majta e'eyan a'ucɨ́jxɨ nainjapua tɨj na'a aun tɨ huatacá'a u Judea, majta u Samaariya. Aɨ mu'u cai a'ucɨj aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. 2 Majta seica ɨ maj rɨ'ɨ tira'ara'aste ɨ hua'aye'ira, aɨ mu ra'ava'ana maɨjna ɨ Esteban tyaacan. Eihua mu rájxaamɨjri'ira'acaa. 3 Ajta aɨn Saulo, a'ij pua'a pu hua'aruurajcaa aɨme ɨ mej tya'atzaahuate'e. A'u tɨ na'a maj a'uchaatɨma'acaa, aɨ pu a'utyaru'ipicha'a u hua'achi'ita. Ajta hue'irája'apuana'a ɨ tyetyaca, ajta aɨme ma juuca. Naijmi'ica pu ti'itatú'irihua'a mej mi hua'unán. 4 Majta maɨn ɨ maj a'ucɨ́jxɨ, a'u tɨ na'a maj á'ujhua'anya'a, aɨ mu tihua'umuá'ate ɨ tyaɨte maɨjna cɨme'e ɨ nyuucari ɨ tɨ Dioj cɨn hue'irajtuaani. 5 Aj pui'i saɨj u a'atanye ajna a'ahua'a chajta'a tɨ aun e'ejtyema'acan aujna u Samaariya. Ayaa pu antyahuaa aɨjna ɨ a'atɨ tɨcɨn Felipe. Aj pui'i autyejche tɨ tihua'uta'ixaate'en aɨjna jetze ma'acan ɨ Cɨriistu'u. 6 Eihua mu rá'ajaahuatya'acaa ɨ tyaɨte. Matɨ'ɨj raanamuajri'i aɨjna ɨ Felipe, ajta matɨ'ɨj tyu'useij a'ij tɨ ti'itɨj huarɨj, eihua mu ra'atzaahuatya'acaa, a'ini ayaa pu rɨjcaa mej mi raamua'aree tɨ Dioj jetze araujca'anyajca'a. 7 Majta mui'itɨ huaruj ɨ maj tiyaaru'use hua'a tzajta'a seijra'acaa; eecan mu huajijhuaca'a aɨme ɨ tiyaaru'use matɨ'ɨj huiiraacɨ ɨ tyaɨte tzajta'a. Majta mui'itɨ mu huaruj ɨ maj cɨyaaxavi'i, majta ɨ maj ruɨɨca jetze cɨyaaxavi'i. 8 Aɨj mu cɨn huaujtyamua'ave tyamua'a naa aujna chajta'a. 9 Saɨj pu ajta a'utyavaaca'a tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Simón. Eecan pu rú'umua'areeracaa aɨjna tɨ ti'itɨ a'ij huáruuren aɨjna cɨme'e maj a'ij tya'utaseij ɨ tyaɨte. Pu'uri a'atee tɨ ayan rɨjcaa aɨjna ɨ Simón. Eihua pu a'ujtzaahuatya'aca'a aɨjna cɨme'e tɨ nu'u eecan ruxe'eve'e. 10 Naijmi'i mu ra'atzaahuatya'acaa, tɨj na'a tɨ'ɨrii, majta ɨ maj vaujsi. Meyan ti'ixaata tɨcɨn: ―Dioj pu hui jetze araujca'anye amɨjna mɨ tyaata'a. 11 Pu'uri a'ateevi'i aɨjna ɨ Simón tɨ ayan rɨjcaa mej mi a'ij tya'utaseij. Aɨj mu cɨn ra'atzaahuatya'acaa. 12 Majta aɨ mu rá'antzaahua tɨ'ɨj aɨn Felipe hua'uta'ixaa aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari ɨ tɨ ayan tira'axa ɨ tɨ jetzen tie'ijta ɨ Dioj, ajta ɨ tɨ cɨn raxaj ɨ Jesús jetze ma'acan. Aj mu mi huamuaɨ'ɨvijhuaca'a ɨ tyetyaca, majta ɨ juuca. 13 Ajta aɨn ɨ Simón, aɨ pu ajta rá'antzaahua. Ajta huamuaɨ'ɨvijhuaca'a. Eecan pu a'ij tya'utaseij aɨjna cɨme'e a'ij tɨ ye'i rɨjcaa aɨjna ɨ Felipe, ajta aɨjna cɨme'e tɨ ti'itɨ hua'utaseijra ɨ maj cɨn raamua'aree tɨ Dioj jetze araujca'anyajca'a aɨjna ɨ Felipe. Aɨj pu cɨn aɨn Simón autyejche tɨ á'ucha'acanye'en jamuan. 14 Matɨ'ɨj raamua'areeri'i aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, ɨ mej meri rá'antzaahua ɨ nyuucari ɨ tɨ Dioj jemi e'ema'acan aɨme ɨ maj Samaariya a'uchaatɨme, aj mu mi hua'utaityaca'a aɨjna ɨ Pedro, ajta aɨjna ɨ Juan aɨme jemi. 15 Matɨ'ɨj maun a'ará'a, aj mu mi raatahuaviiri'i ɨ Dioj tɨ'ij huatyaturan hua'a tzajta'a aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 16 A'ini'i caxɨ pu ya va'acaanyajca'a aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj tɨ'ij huatyaturan hua'a tzajta'a. Majta aɨme ɨ tyaɨte, naijmi'i mu huamuaɨ'ɨvijhuaca'a nyuucajtze'en aɨjna ɨ Jesús. 17 Matɨ'ɨj mi maɨn ɨ maj hua'apua, aɨ mu hua'ava'amuara'axɨ an hua'amuutze'e aɨme ɨ tyaɨte. Matɨ'ɨj meyan huarɨj, aj pu xaa ya va'acaanye hua'a tzajta'a aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 18 Tɨ'ɨqui aɨn Simón raaseij tɨ ya va'acaanye aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj matɨ'ɨj seij ava'amuare'e an múutze'en, tɨ'ɨqui aɨn tumin hua'utá'amɨ'ɨcaa. 19 Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Simón tɨcɨn: ―Sata'aj naata'an nyej neyan huarɨni, nyej seij avá'amuare'en, tɨ'ɨj ya va'acáanyen aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj tɨ'ij aɨn huatyaturan aɨjna tzajta'a ɨ a'atɨ. 20 Aj pui'i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Pedro tɨcɨn: ―Che'e antipua'are mɨ tumin, pajta muaa, a'ini pej pi peyan ti'imua'atze muaa paj tumin cɨn tyu'unanan ɨ Dioj tɨ tihua'ata'aca. 21 Capu hui ayan tiraavijte'e pej peyan tyu'utyavaɨre'en peijna cɨme'e. Capaj muaa huata'acɨ'ɨpua aɨjna cɨme'e ɨ paj cai rɨ'ɨ ti'itiá'acha'ɨ mua'a tzajta'a ɨ Dioj jemi. 22 Pata'aj raatapua'ajta peijna cɨme'e ɨ paj a'ij pua'a ti'iruure. Pata'aj hui raatahuavii ɨ Dioj, tɨ'ij aɨn Dioj timuaatauuni'i aɨjna cɨme'e ɨ paj rajtyau mua'a tzajta'a. 23 Ayaa nu ti'imuaseij mueetzi, eecan paj chueere mua'a tzajta'a. Tyamua'a paj tirajpueiitzi pua'ame paɨjna cɨme'e ɨ paj autyajturaa ɨ Dioj jemi.―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Pedro. 24 Aj pui'i ayan tyu'utanyúu aɨjna ɨ Simón tɨcɨn: ―Sata'aj raatahuavii ɨ Dioj tɨ ij cai ti'itɨ a'ij nyaruuren, patɨj pauchan tyu'utaxajtaca'a. 25 Aɨjna ɨ Pedro, ajta aɨjna ɨ Juan, aɨ mu tihua'uta'ixaa ɨ tyaɨte maɨjna cɨme'e ɨ maj raaseij a'ij tɨ ti'itɨ raaruu ɨ Jesús, majta hua'uta'ixaa ɨ nyuucari ɨ tɨ cɨn hue'irajtuaani ɨ Dioj. Mui'icaque mu meyan tihua'uta'ixaa ɨ tyaɨte maj a'uchaatɨme aujna u Samaariya. Matɨ'ɨj mi a'ucɨ́j anna Jerusalén. 26 Tɨ'ɨqui saɨj tyu'uxajtaca'a jamuan aɨjna ɨ Felipe. Ai pu aɨn pueenya'a aɨjna ɨ a'atɨ saɨj tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua ɨ Dioj jemi. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aricu á'ura'a aate pujme'en aɨjna juyejra'a jetze tɨ Jerusalén a'ure'eninye'i u jetze pujme'en aujna Gaza a'ahua'a. Aijna juyejra'a jetze, ai pu aɨn pueen tɨ aun mu'utzíta'a a'ure'eninye'i. 27 Aj pui'i á'uraa aɨjna ɨ Felipe. A pu a'ucama'aca tɨ'ɨj a'atɨ antinájchaca'a tɨ Etiopía e'ema'acan. Aɨ pu aɨn pueen ɨ tu'uva'atajpi'ihuaca'a aɨjna ɨ a'atɨ. Va'acan cɨn pu ti'ityejvee aɨjna jemi ɨ mej jee Candace. Ayaa pu huataujmua'a Candace tɨcɨn hua'areina ɨ maj maun e'ema'acan aujna Etiopía. Aɨjna ɨ tu'uva'atajpi'ihuaca'a, aɨ pu antyujmua'areeraca'a tɨ tumin saɨra'aca'a. Aɨ pu anna a'atanye anna Jerusalén tɨ'ij Dioj a'utyaanajche. 28 Pu'uri aun pɨje'ejva aɨjna chuejra'a japua tɨ aun e'ema'acan. Aɨ pu jetze a'aracai ɨ carreta huama'aca. Yu'uxari pu jetze te'ejijva'acaa tɨ aɨn ra'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ a'atɨ tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a. Ayaa pu antyahuaaca'a tɨcɨn Isaías. 29 Aj pui'i aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, raata'ixaa aɨjna ɨ Felipe tɨcɨn: ―Ajtyaxɨ vejli'i amɨjna jetze mɨ carreta. Pata'aj ra'antinajche. 30 Taichijmá'a pu aɨjna ɨ Felipe ra'antinajchaca'a aɨjna ɨ a'atɨ. Tɨ'ɨqui aɨn Felipe raanamuajri'i ɨ tɨ te'ejijva'acaa aɨjna jetze ɨ yu'uxari aɨn tɨ ra'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ Isaías tyaacan. Aj pui'i aɨn Felipe ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni peyaue'ite ɨ paj ra'ajijve'e? 31 Aj pui'i ayan tyu'utanyúu aɨjna ɨ a'atɨ tɨcɨn: ―¿A'ini ti'irɨ'ɨri nyaj yau'eitaa na'ara'ani, tɨ pua'a cai a'atɨ naata'itii a'ij tɨ huataujmua'a ɨ nyuucari, nyej ni yau'eitaa na'ara'ani?―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ a'atɨ. Aj pui'i raata'inee aɨjna tu'uva'atajpi'ihuaca'a tɨ aɨn Felipe antira'ani ɨ carreta jetze, tɨ nu'u a'ujyeijxɨ'ɨn jamuan. 32 Ayaa pu tyá'axajtacaa ɨ tɨ jetzen te'ejijva'acaa tɨ ayan tya'asɨɨmue'ihuacaa tɨcɨn: Meya'ujáj mej mi raaje'ica matɨj nu'u hua'arujca ɨ canya'axɨ. Ayaa pu'u eenya'a a'ame tɨj canya'a maj racáyejsin. A'ini ayaa pu aɨjna ɨ canya'a capu ave'enyuu, yaa cumu tɨ cai tyá'anrɨ'ɨre. Matɨ'ɨj meyan raatyaxaahuataca'a, ayaa pu che'etana'a cai te'eve'enyuuca'a aɨjna matɨ'ɨj a'ij pua'a raaruu. 33 Eihua pu nu'u tyu'utatyévi'iri'i aɨjna cɨme'e ɨ maj ra'utaxaahuari'iri'i. Capu a'atɨ japuan huanyúu aɨjna. Capu ajta a'ij ti'irɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan tyu'utaxaj cɨme'en aɨme ɨ huaacɨxa'astyamua'ame'en aɨjna ɨ a'atɨ a'ini aɨ pu nu'u ya'uvi'itɨ ɨ xaijnyu'ucara'ara'an tɨ'ij cai che'e iiyan seijra'a chaanaca japua. 34 Aj pui'i aɨn tɨ uva'atajpi'ihuaca'a, ayan tiraataihua'uri'i aɨjna ɨ Felipe tɨcɨn: ―Pata'aj naata'ixaate'en, ¿ni rusaɨj tyaujxajta na'ari a'atɨ seij tyaxajta? 35 Aj pui'i aɨn Felipe autyejche tɨ raata'ixaate'en aɨjna cɨme'en ɨ tɨ ra'ajijva'acaa ɨ yu'uxari jetze. Aɨj pu huataxajtaca'a aɨjna ɨ nyuucari aɨjna cɨme'en a'ij tɨ ti'itɨ raaruu aɨjna ɨ Jesús. 36 Matɨ'ɨj mi ayée a'uré'enye a'u tɨ a'ajmuaa. Aj pui'i aɨn ɨ tu'uva'atajpi'ihuaca'a ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Felipe tɨcɨn: ―Casi'i, ya'acui ajmuaa. ¿Ni qui cai rɨ'ɨri paj náamuaɨ'ɨhua ineetzi? 37 Aj pui'i Felipe ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Tɨ pua'a petya'atzaahuatya'a mua'a tzajta'a, aj pu xaa nya'u huatarɨ'ɨristari. Aj pui'i ayan tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ tu'uva'atajpi'ihuaca'a tɨcɨn: ―Nyaa nu xaa nya'u tya'atzaahuate'e tɨ aɨn Jesús i'i yaujra'an ɨ Dioj. 38 Aj pui'i raataij tɨ huatyechaxɨn ɨ carreta. Matɨ'ɨj mi acaacɨj ɨ maj hua'apua. Aj mu mi atyaacɨ a jaata'a. Tɨ'ɨqui aɨn Felipe raamuaɨ'ɨhuaca'a aɨjna ɨ tu'uva'atajpi'ihuaca'a. 39 Aj mu mi aiitacɨj a jaata'a. Ajta e'eyan aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ya'uvi'itɨ aɨjna ɨ Felipe iye'itzi cɨme'e. Ajta aɨn ɨ tu'uva'atajpi'ihuaca'a capu che'e raaseij ɨ Felipe a'ij tɨ huarupi. Capu amɨn a'ij, iya'uraa naa tyu'ujtyámua'ava'a. 40 Ajta, aɨn ɨ Felipe, au pu a'utaseijre ajna a'ahua'a chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Azoto. Aɨ pu tihua'uta'ixaa ɨ tyaɨte aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj hue'irajtuaani. Ayaa pu aɨjna cɨn huarɨj, ajtahua'a me yee tɨ huachájta'atajme, ajtahua'a meyee, ajta na'a cai a'ará'a ajna a'ahua'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Cesarea.

Hechos 9

1 Meenti aɨn ɨ Saulo, ayan auj tihuá'anyeechacaa tɨ hua'ucui'ini aɨme ɨ maj ra'atzaahuatya'acaa aɨjna ɨ tavastara'a. Aɨj pu cɨn aɨjna u a'utéeseij aɨjna tɨ tihue'ijtya'acaa u teyujta'a. 2 Aj pui'i raatahuaviiri'i tɨ aɨn raatapijte'en ɨ yu'uxari ɨ tɨ cɨn u a'utyarute u teyujta'a ajta a'ahua'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Damasco. Tɨ pua'a nu'u aun huaja'utyauuni ɨ tyaɨte ɨ maj nu'u ra'atzaahuatya'acaa ɨ nyuucari ɨ maj cɨn rɨ'ɨ tityaaju'ucaa ɨ Dioj jemi, aj pu nu'u i hue'irávi'itɨj hua'anajɨ'ɨca'axɨ'ɨn, tɨ'ij nu'u i hua'avi'itɨn u Jerusalén. 3 Tɨ'ɨj ari aun vejli'i auma'acaa ajna Damasco, iye'itzi cɨn pu eihua huatátzarajraa. Ute'e pu va'acaanye ajna a'u tɨ a'utyavaaca'a aɨjna ɨ Saulo. 4 Tɨ'ɨqui aɨn arajve a chuaata'a. Ti'itɨ pu huanamuajri'i tɨ ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Saulo, Saulo. ¿A'ini een cɨn peyan a'ij pua'a nyaruure? 5 Aj pui'i ayan tiraataihua'uri'i aɨjna ɨ Saulo tɨcɨn: ―¿A'ataani paj pueen, nyavastara'a? Aj pui'i ayan tyu'utánamuajre tɨcɨn: ―Nyaa nu nyaɨn pueen i nyej i'i Jesús, i paj a'ij pua'a nyaruure. 6 Aj pui'i tavastara'a ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Ajchesi, aricu u chajta'a. Aa mu muaja'uta'ixaate'esin a'ij pej ye'i huarɨni. 7 Majta maɨn ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a, au mu a'utyáuuca'a, camu che'e ave'enyuuca'a. Ti'itɨ mu xaa huanamuajri'i, aru camu a'atɨj a'a a'useij. 8 Aj pui'i ajche aɨjna ɨ Saulo. Tɨ'ɨj maunyeeraca'a, capu che'e atányeericaa. Matɨ'ɨj mi ra'anaví'ira'a ɨ muajca'ara'ara'an jetze, meya'uvi'itɨ u Damasco. 9 Ayaa pu a'atee a'achu cumu hueica xɨcaj tɨ arácuuni'i, ajta tɨ cai ti'itɨ huacuaa; ayaa pu che'eta na'a a'atee hueica xɨcaj tɨ cai ya'acara'a. 10 Saɨj pu a'utyavaaca'a aujna Damasco, a'atɨ tɨ ajta tya'atzaahuatya'acaa. Ayaa pu antyahuaaca'a tɨcɨn Ananías. Aj pui'i tavastara'a huataseijre jemin aɨjna ɨ Ananías. Ayaa pu tiraatajee tɨcɨn: ―Ananías. Aj pui'i ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Ye'e nyaj huatejvee, nyavastara'a. 11 Aj pui'i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ tavastara'a tɨcɨn: ―Aricu, aɨjna caayera'a jetze tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn tɨ huataujre'iye. Pata'aj hui paun tyu'utaihua'un ɨ Judás tɨ e'eche tɨ pua'a aun a'utácatii aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Saulo. Tarso pu hui e'ema'acan aɨjna ɨ a'atɨ. Aɨ pu rahuauhuau ɨ Dioj jemi. 12 A'atɨ pu nu'u huataseijre aɨjna jemi ɨ Saulo. Tevi pu huataseijre tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Ananías. Ajta ayan tyu'uséijre tɨ aɨn Ananías nu'u ra'ava'amuarej an múutze'en tɨ ij ajtahua'a atanyeere.―Ayaa pu tiraata'ixaa ɨ tavastara'a. 13 Aj pui'i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Ananías: ―Casi'i, nyavastara'a. Mui'itɨ mu meri naata'ixaa a'ij tɨ ti'itɨ ruure aɨjna ɨ a'atɨ. Eecan pu nu'u a'ij pua'a hua'aruure aɨmej ɨ maj mua'atzaahuate'e aun maj a'uchaatɨme aujna Jerusalén. 14 Ajta ijii, aɨmej ɨ mej tie'ijta u teyujta'a, aɨ mu nu'u raata'a tɨ aɨn ya tanyen, tɨ'ij hue'iravi'itɨn hua'anajɨ'ɨca'axɨ'ɨn aɨmej ɨ maj muana'amiche mueetzi. 15 Ajtahua'a pu ayan tiraataij ɨ tavastara'a tɨcɨn: ―Aricu. Nyaa nu hui ra'ava'ahuau nyaɨjna ɨ a'atɨ tɨ'ij aɨn nyeetzi jetze ma'acan tihua'uta'ixaate'en aɨmej ɨ mej seij chuejra'a japua e'eche, ajta ɨ hua'arey. Aɨ pu hui ajta nyeetzi jetze ma'acan tihua'utá'ixaate'esin ɨ maj maun a'uchaatɨme aujna u Israel. 16 Ayej xaa nya'u, nyaa nu raataseijrate'esin nyaɨjna ɨ Saulo ɨ tɨ ayan tyu'ujxe'eve'e tɨ eihua rajpueiitzi a'ara'ani nyeetzi jetze ma'acan.―Ayaa pu tiraata'ixaa ɨ tavastara'a. 17 Aj pui'i á'uraa aɨjna ɨ Ananías. Au pu a'ará'a Judás tɨ e'eche. Aj pui'i aun a'utyajrupi u chi'ita. Ajta e'eyan ra'ava'amuarej an múutze'en aɨjna ɨ Saulo. Aj pui'i ayan tiraatataujte tɨcɨn: ―Ne'ihuaara'a, Saulo. Aɨ pu hui ayan tinaataij ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ mueetzi jemi a'utaseijre patɨ'ɨj ya va'atamá'acaa. Ayaa pu tinaataij pej pi pajtahua'a atanyeere, ajta paj paɨjna jetze ara'aca'anyen ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj.―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Ananías. 18 Cɨme'en pu'u ayan tiraata'ixaa, aitácuurixɨ ɨ jɨ'ɨsaara'an jetze ɨ ti'itɨ naviira'an tɨ huatyaahua. Aj pu'i ajtahua'a atanyeeraca'a. Tɨ'ɨqui aɨn ajche aɨjna ɨ Saulo. Tɨ'ɨqui huamuaɨ'ɨvijhuaca'a. 19 Aj pui'i xaa tyu'ucuaa. Ajta ru'uhuatáca'anisti'iri'i. Au pu huatyajturaa hua'a jamuan ɨ maj tya'atzaahuate'e hua'apua, hueica xɨcaj, aujna u Damasco. 20 Aj pui'i autyejche tɨ tihua'uta'ixaate'en u hua'ateyujta'a. Ayaa pu tihua'amua'atyahua'a tɨ nu'u yaujra'an pueen ɨ Dioj aɨjna ɨ Jesús. 21 Naijmi'i ɨ maj raanamuajri'i, aɨ mu a'ij yá'useijracaa eecan. Ayaa mu tí'ixajtacaa tɨcɨn: ―¿Ni cai aɨn pueen ɨ tɨ a'ij pua'a hua'uruu anna Jerusalén aɨmej ɨ maj rana'amicha'a maɨjna ɨ Jesús? ¿Ajta ni cai aɨjna pu cɨn mu a'uve'eme tɨ'ij amɨn hue'iravi'itɨn hua'anajɨ'ɨca'axɨ'ɨn tɨ'ij hua'utatuire'en ɨ maj tie'ijta aujna teyujta'a anna Jerusalén?―Ayaa mu tyu'urixaatya'acaa. 22 Maaj pu'u eitze'e ru'uhuatáca'anisti'iri'i tɨ'ij aɨn ayan tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte. Eecan pu hua'utyaamue'itɨ aɨmej ɨ juriiyu ɨ maj Damasco e'eche aɨjna cɨme'e tɨ ayan tiraataxajtaca'a tɨcɨn: ―¡Ee, ayej ti'ayajna, aɨjna ɨ Jesús, ai pu aɨn pueen ɨ tɨ Dioj an yá'ujra ɨ ɨpuari japua! 23 A'atzu a'ateevi'ica, aj mu mi raaxa'apɨ'ɨntare aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan mej mi raaje'ica maɨjna ɨ Saulo. 24 Nain tujca'ari tzajta'a, majta nain tɨca'ari tzajta'a, au mu e'ityétya'aca'a tɨ a'apueerta a'u tɨ e'iraninyei ɨ juye. Ajta, aɨ pu raamua'areeri'i aɨjna ɨ Saulo tɨcɨn maraatyévi'ira. 25 Majta maɨn ɨ seica, ɨ mej tya'atzaahuate'e, aɨ mu ra'atyájra tzaacuri jetze tɨ ve'e. Matɨ'ɨj mi ra'acajtuaa tɨca'ɨmɨ a'atzaj cumu e'ita'a tɨca'a maɨjna ɨ Saulo ɨ jaxu'u jetze. Aj pui'i á'uraa. 26 Tɨ'ɨqui aun a'ará'a u Jerusalén. Aɨ pu raxe'eva'acaa tɨ hua'ajtyájaahuate'en aɨme ɨ mej tya'atzaahuate'e. Ma majta, camu raxe'eva'acaa a'ini majtzɨɨnya'acaa. Camu a'atzu ra'atzaahuatya'acaa tɨ aɨn ayan tya'atzaahuate'e aɨjna ɨ Saulo. 27 Capu amɨn a'ij, aɨ pu ɨ Bernabé, aɨ pu ra'ancure'evi'itɨ. Aj pui'i ya'uvi'itɨ aɨme jemi ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase. Ajta hua'uta'ixaa tɨ nu'u aɨn Saulo, aɨjna huaseij ɨ tavastara'a tɨ'ɨj nu'u a a'uma'aca juye jetze, ajta Saulo pu hua'uta'ixaa tzaahuati'ira'a cɨme'e aɨme ɨ maj Damasco e'eche. Aɨ pu tihue'ixaa Jesús jetze ma'acan. 28 Aɨj pu cɨn, aun a'utyajturaa aɨjna ɨ Saulo anna Jerusalén. Ajta aɨme hua'a jamuan á'ucha'acanya'a. Tihue'ixaatya'acaa Jesús jetze ma'acan tzaahuati'ira'a cɨme'e. 29 Seica pu ajta jamuan tyu'uxajtaca'a. Ai mu aɨn pueen ɨ mej ti'ixaxa'a hua'anyuuca cɨme'e ɨ griego. Eihua mu tyú'urixaatya'acaa maɨjna cɨme'e. Aɨ mu rátyesa'acaa maj raaje'ica. 30 Matɨ'ɨj aɨme ɨ maj ihuaamua'ame'en pueen ɨ mej tya'atzaahuate'e, matɨ'ɨj maɨn raamua'areeri'i, aj mu mi ya'uvi'itɨ maɨjna ɨ Saulo aujna a'ahua'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Cesarea. Matɨ'ɨj mi raataityaca'a aun pujme'en chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Tarso. 31 Tɨj na'a a'u tɨ na'a maj a'uchaatɨme ɨ mej tya'atzaahuate'e, aujna a'ahua'a tɨ jetzen ajtyama'acan aujna Judea, ajta aujna Galileeya, ajta aujna Samaariya, naijmi'i mu rɨ'ɨ tityeechaatɨma'acaa tyamua'a naa. Eecan mu rucá'anyajcaa ɨ rutzajta'a. Majta maɨjna jetze araujca'anyajcaa ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ɨ tɨ rɨ'ɨ tihua'uta'a. Meti'itzɨɨnya'acaa aɨjna cɨme'e tɨ pua'a ti'itɨj cɨn ma'utya'ɨtzen ɨ Dioj jemi. Majta huatamui'iraca'a eihua. 32 Ajta aɨjna ɨ Pedro, aɨ pu á'ucha'acanya'a hua'amuaara ɨ i'ihuaamua'ame'en ɨ tavastara'a, aɨme pu ajta u a'uvá'amuaaraca'a ɨ seica ɨ mej tya'atzaahuatya'acaa. Au mu e'echajca'a, chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Lida. 33 Seij pu huátyau aujna, tyaata'a tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Eneas. Pu'uri a'ateevi'ica arahueica ninye'ira'a tɨ huáca'atii ɨ utaatzi japua. Cɨyaaxara'acaa aɨjna ɨ a'atɨ. 34 Aj pui'i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Pedro tɨcɨn: ―¡Eneas! Jesús ɨ tɨ Dioj an yá'ujra ɨpuari japua, aɨ pu hui ti'imuahuaate'en. Ajchesi, pata'aj rɨ'ɨ raaruuren mɨ a'utaatzi. Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a, aj pui'i ajche ɨ Eneas. 35 Majta maɨn ɨ maj aun huachaatɨma'acaa aujna Lida, majta maujna u Sarón, naijmi'i mu raaseij. Majta jajcuacan cɨn tyu'umuá'a. Mara'antzaahua micu maɨjna ɨ tavastara'a. 36 Saɨj tɨ nu'u ajta tya'atzaahuate'e, ajna a'ahua'a pu a'utyavaaca'a chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Jope. Jɨita'a aɨjna ɨ a'atɨ. Ayaa pu antyahuaa tɨcɨn Tabita. Tabita, ayaa pu huataujmua'a hua'anyuuca cɨme'e ɨ griego tɨcɨn Doorca. Aɨ pu ayan rɨjcaa ti'itɨ cɨme'e tɨ i'i xa'apɨ'ɨn. Eihua pu hua'atyava'ɨrihua'a ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'iracaa. 37 Tɨ'ɨj Pedro auj aun a'utyavaaca'a aujna u Lida, tijcui'inyaca'a aɨjna ɨ Doorca. Tɨ'ɨqui huamɨ'ɨ. Seica mu racáɨɨri'i maɨjna ɨ mɨ'ɨchi. Matɨ'ɨj mi ru'utyajtua anna ta'anajca tɨ aitya'asi ɨ cuaartu. 38 A pu vejli'i pɨtyaja'arɨcɨ u Lida, ajna a'ahua'a Jope. Ajta au pu a'utyavaaca'a aɨjna ɨ Pedro aujna u Lida. A'ini aɨme ɨ mej tya'atzaahuatya'acaa mu'uri ramua'areeraca'a tɨ aun a'utyavaaca'a, aɨ mu hua'utaityaca'a hua'apuaca mej mi ya'uta'ixaate'en a'ij tɨ ti'itɨj huarɨj. Ayaa mu ti'ijree tɨcɨn: ―Pata'aj hui ca'anacan a'ura'ani aujna Jope. 39 Tɨ'ɨqui Pedro á'uraa hua'a jamuan. Tɨ'ɨj aun a'ará'a, aɨ mu ya'uvi'itɨ anna tɨ aucá'a ɨ mɨ'ɨchi ɨ cuaartu tzajta'a. Majta maɨn ma juuca ɨ maj mua'antyújjɨɨmuajtaraca'a aɨjna cɨme'e maj huacuii ɨ hua'acɨna'ajmua'a, aɨ mu jemin a'ataváatɨma'acaa. Maujyeinyaca'a. Matɨ'ɨj mi tiraataseijra ti'itɨ cɨɨxuri, majta siicu'uri, ti'itɨ tɨ ti'itaahuacara'a aɨjna ɨ Doorca tɨ che'e ruuricaa. 40 Aj pui'i Pedro hua'utaij maj huiracɨɨnye. Aj pui'i titunutaca'a. Tɨ'ɨqui raatyahuau ɨ Dioj jemi. Pɨ pu ancure'evee tɨ'ij raaseij aɨjna ɨ mɨ'ɨchi. Aj pui'i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―¡Tabita, ájchesi! Aj pui'i atanyeeraca'a. Tɨ'ɨj i raaseij aɨjna ɨ Pedro. Aj pui'i a'ujyeijxɨ caama japua. 41 Ajta e'eyan Pedro pu rajví'i muajca'ara'ara'an jetze. Aj pui'i ra'ajjáj. Tɨ'ɨqui aɨn Pedro, hua'utajee aɨme ɨ i'ihuaamua'ame'en, ajta aɨmej ma juuca ɨ maj antyujjɨmuajtaraca'a. Aɨj pu hua'utaseijra ɨ tɨ huamɨ'ɨ. Pu'uri i'i ruuricaa aɨjna. 42 Majta e'eyan nainjapua raamua'areeri'i aɨme ɨ maj maun a'uchaatɨma'acaa aujna Jope. Mui'itɨ mu rá'antzaahua maɨjna ɨ tavastara'a. 43 Ajta aɨn ɨ Pedro, a'atzu pu aun a'utyajturaa aujna u Jope. Saɨj pu jemi a'ucatii tɨ navij ti'ihua'aca. Simón pu antyahuaaca'a aɨjna ɨ a'atɨ.

Hechos 10

1 Meenti saɨj aun a'utyavaaca'a ajna a'ahua'a chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Cesarea. Ayaa pu antyahuaaca'a aɨjna ɨ tyaata'a tɨcɨn Cornelio. Aɨ pu aɨn pueenya'a ɨ hua'acapitan ɨ mej meyan antya'aruu tɨcɨn xantaaru'u ɨ mej Italia e'ema'acan. 2 Aɨjna ɨ Cornelio, eihua pu rana'amicha'a ɨ Dioj, majta ɨ seica ɨ tyaɨtestyamua'ame'en. Cornelio pu ajta ra'astyahua'a ɨ hua'aye'ira aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Eihua pu hua'utavaɨ tumin cɨme'e, ajta rahuauca'a eihua ɨ Dioj jemi. 3 A'anaj pu ayan tyuju'urɨj. A'atzaj tya'acáará'a ɨ tacuarixpua e'ita'a ucama'aca ɨ xɨcaj, tɨ'ɨj ti'itɨ huataseijre. Cu xuee tevi utyajrupi u chi'ita a'u tɨ a'utyavaaca'a aɨjna ɨ Cornelio. Raaseij tyamua'a naa. Ai pu aɨn pueen saɨj tɨ ti'ivaɨre'e ɨ tajapua ɨ Dioj jemi aɨjna tɨ huataseijre. Aj pui'i ayan tiraatajee tɨcɨn: ―¡Cornelio! 4 Tɨ'ɨqui rajseíra'ajraa. Ti'itzɨɨnya'aca'a aɨjna ɨ Cornelio. Aj pui'i ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ti'itaani, nyavastara'a? Aj pui'i ayan tiraata'ixaa aɨjna tɨ ti'ivaɨre'e ɨ tajapua tɨcɨn: ―Dioj pu hui ra'ancura'a nain ɨ paj peri raahuaviiri'i, ajta ɨ paj cɨn hua'utavaɨ ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i. 5 Pata'aj hua'utaijte'en ɨ tyetyaca maj u a'uju'un maujna u Jope, mej mi ya'uve'evi'itɨn maɨjna ɨ Simón tɨ ajta ayan antyahuaa tɨcɨn Pedro. 6 Au pu hui a'utyejvee seij jamuan tɨ ajta ayan antyahuaa tɨcɨn Simón. Navij pu ti'ihua'aca aɨjna ɨ Simón. A pu vejli'i e'eche a'u tɨ jaj a'avastɨme. Aɨ pu hui timuaata'ixaate'esin a'ij pej ye'i huarɨni.―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ tɨ ti'ivaɨre'e ɨ tajapua. 7 Aj pui'i á'uraa aɨjna ɨ tevi tɨ tira'ixaa aɨjna ɨ Cornelio. Aj pui'i aɨn Cornelio, hua'apuaca huataityaca'a ɨ maj ravaɨre'e. Seij pu ajta seij huataityaca'a tɨ i'i xantaaru'u. Eecan pu ra'astyajca'a ɨ hua'aye'ira aɨjna cɨme'e aɨjna ɨ xantaaru'u. 8 Nain pu hua'uta'ixaa a'ij tɨ ti'itɨ huarɨj. Aj pui'i hua'utaityaca'a maj nu'u u a'uju'un u Jope. 9 Yaa ruijmua'ate'e yee a'atzaj tacuarixpua, matɨ'ɨj meri a vejli'i auju'ucaa u chajta'a, aj pui'i Pedro antiraa ɨ chi'i japua a'u tɨ a'upa'atza tɨ'ij raatyajhuauni ɨ Dioj jemi. 10 Eecan pu huata'icuataca'a. Pu'uri ayan ti'ijxe'eva'acaa tɨ tyu'ucua'ani. Matɨ'ɨj mauj rɨ'ɨ ti'iruurajcaa ɨ tɨ ti'icua'ani, aj pui'i ti'itɨ huataseijre ɨ jemin. 11 Ayaa pu aɨjna tyu'useij tɨ nu'u antaujcu u tajapua. Ti'itɨ pu a e'icáma'acaa a ute'e, saavana ti'itɨ, muaacuaque'e pu uhue'isquiinajme, ajta antijɨ'ɨqui'ihuaca'a. 12 Naijmi'i mu tityé'eseijra'acaa aɨjna jetze ɨ saavana naijmi'i ɨ animaalis, ɨ maj muaacuaca ajtyaɨɨcajmee, majta ɨ maj chuaata'a huacɨ'ɨca, ɨ maj a'usinuurejye'i, majta ɨ maj rá'ara'ive. 13 Aj pui'i a'atɨ huanamuajri'i tɨ ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pedro, ájchesi. Iiya'a huá'ucui'i pata'aj iiya'a huá'ucua'ani. 14 Ajta aɨn ɨ Pedro, ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Canu xaa nya'u. Canu a'anaj racua'ani ɨ tɨ cai tata'aca ɨ taye'irá na'ari ti'itɨ tɨ xana'avi'ire'e. 15 Ajtahua'a a'atɨ huanamuajri'i. Ayan tɨcɨn: ―A'ini nain pu rɨ'ɨ tyu'utyájtua ɨ Dioj, capej che'e peyan ti'ixajta yee xana'avi'ire'e. 16 Ayaa pu'u, hueicacajretze. Ajtahua'a tíraa ute'e u tajapua aɨjna ɨ saavana. 17 Eecan pu ti'imuajcaa aɨjna ɨ Pedro tɨcɨn a'iqui een cɨn ya tanye aɨjna mɨ ti'itɨ, a'iqui te'eme ijii aɨjna cɨme'e ɨ hua'aye'ira. Auche'e pu ti'imua'ajcá matɨ'ɨj maɨn a'ará'a ta'apueerta aɨme ɨ tɨ huaja'utaityaca'a aɨjna ɨ Cornelio. Aɨ mu tyu'utaihuau a'u tɨ e'echajca'a aɨjna ɨ Simón. Matɨ'ɨj maun a'ará'a. 18 Aj mu mi ca'anin cɨn hua'utajee tɨ pua'a nu'u aun á'uca aɨjna ɨ Simón tɨ ajta ayan antyahuaa tɨcɨn Pedro. 19 Ajta aɨjna, auche'e pu ti'imuajcaa aɨjna cɨme'e ɨ tɨ huataseijre ɨ jemin. Aj pui'i ayan tiraata'ixaa ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj tɨcɨn: ―Simón, seica mu hui muahuauhuau. Ma hueica aɨme ɨ maj muaatyahuauunyen. 20 Ajchesi. Pata'aj acajra'ani. Pej pi a'ura'ani hua'a jamuan. Capej ti'itzɨɨnya'a a'ini nyaa nu hua'utaityaca'a. 21 Aj pui'i acajraa aɨjna ɨ Pedro a'u maj a'utyáuuca'a. Tɨ'ɨqui ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Nyaa nu nyaɨn pueen i sej nyahuauhuau. ¿Ti'itajni cɨn ya sava'aju'un? 22 Aj mu mi meyan tityaatanyúu tɨcɨn: ―Ayaa tu een cɨn yava'aju'un aɨjna jetze ma'acan aɨjna ɨ Cornelio ɨ tɨ hua'acapitan. Rɨ'ɨ pu hui ti'itevi. Eihua pu hui rana'amiche'e ɨ Dioj. Ajta naijmi'i mu rɨ'ɨ tirajcha'ɨ ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Saɨj tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua ɨ Dioj jemi, aɨ pu raata'ixaa tɨ aɨn mueetzi huataijta paj nu'u a'ura'ani aa tɨ e'eche aɨjna, tɨ'ij aɨn Cornelio muaanamua nain cɨme'e a'achu paj pana'a caj tihua'utá'ixaate'esin ɨ nyuucari.―Ayaa mu tiraata'ixaa. 23 Tɨ'ɨqui aɨn hua'uta'inee maj utyarute u chi'ita. Au mu a'utyajturaa aujna. Yaa ruijmua'ate'e yee pu á'uraa aɨjna ɨ Pedro hua'a jamuan ɨ maj hueica. Majta seica mu a'ucɨj i'ihuaamua'ame'en ɨ maj tya'atzaahuate'e maun e'echajca'a aujna u Jope. 24 Majta seij jetze ɨ xɨcaj, au mu a'ará'a u Cesarea. Aɨ pu hua'achu'eva'acaa aɨjna ɨ Cornelio. Aɨj pu cɨn hua'utajee ɨ ru'ihuaamua'a, ajta ɨ ru'amiincustyamua'a. Naijmi'i mu tyujsaɨj u chi'ita. 25 Tɨ'ɨj Pedro u a'utyajrupi u chi'ita, aɨ pu ra'antinajchaca'a aɨjna ɨ Cornelio. Aj pui'i aɨn Cornelio a a'arajve a vejli'ipuan ɨ Pedro. 26 Aj pui'i aɨn Pedro pu ra'ajjáj. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Huatyechaxɨ, tevi nu'u pueen inyaa. 27 Matɨ'ɨj a'atzu tyu'uxaata rujɨɨmua'a, matɨ'ɨj mi utyajrupi u chi'ita. Tɨ'ɨqui aɨn Pedro hua'useij ɨ maj tyujsaɨj eihua ɨ tyaɨte. 28 Aj pui'i ayan tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Pedro tɨcɨn: ―Muan xu ru'umua'aree ɨ taye'irá tɨ cai tata'aca ityejmi i tyaj Israel jetze ajtyama'acan tyaj nu'u cai teyan tityaaja'ujhua'anye'en aɨme jamuan ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan ni tyaj nu'u cai teyan tihua'amuaara. Ma ajta Dioj pu naataseijra tɨ cai ayan tiraavijte'e nyej neyan tiraaxajta yee capu amɨn tya'aste amɨjna ɨ a'atɨ nusu yee xana'avisi'i pu seijre'e amɨjna. 29 Aɨj mu cɨn, naatajé meijna i ta'ihuaamua'a nyaj nu'u mu a'uve'eme'en, canu ti'itɨ a'ij tyu'utaxajtaca'a. Ayaa nu ti'ijxe'eve'e nyaj raamua'aree a'iqui een cɨn sanaatajee.―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Pedro. 30 Aj pui'i ayan tyu'utanyúu aɨjna ɨ Cornelio tɨcɨn: ―Pu'uri hui tyauumé muaacua xɨcaj, ayaa nu nyeche huatacai, nyahuánitzi'ive'e. Nyajta raatyahuau ɨ Dioj jemi, a'atzaj cumu e'ita'a ucama'aca ɨ xɨcaj. Tɨ'ɨqui a'atɨ huataseijre inyeetzi jemi. Naa pu ti'ityamastajye'icaa aɨjna ɨ tɨ ru'ucávɨjcaa. 31 Ajta ayan tinaata'ixaa aɨjna ɨ a'atɨ tɨcɨn: “Cornelio, Dioj pu nu'u ari raanamuajri'i aɨjna ɨ paj raatyahuau ɨ jemin. Ajta aɨ pu ra'utamua'areeri'i a'achu paj caj tihua'utapueijve ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i. 32 Pata'aj hui hua'utáite maj u a'uju'un aujna u Jope. Miche'e nu'u ya'uve'evi'itɨn maɨjna ɨ Simón, tɨ ajta ayan antyahuaa tɨcɨn Pedro. Aa pu á'uca a'u tɨ e'eche ɨ Simón, aɨjna tɨ navij ti'ihua'aca. Aa pu nu'u e'eche ajna vejli'i jaj tɨ a'avastɨme.” Ayaa pu hui tinaata'ixaa. 33 Aɨj nu cɨn ca'anacan hua'utaityaca'a mɨ seica mej mi muaaja'utájeeve. Xa'apɨ'ɨn paj huarɨj pej peri mu ya'uve'enye. Yaa tu'uri, ticu, naijmi'i u'utyáuu. Dioj pu ramua'aree a'ij tyej ye'i ti'ijxe'eve'e, tyata'aj naijmi'i raanamua a'achu tɨ na'a caj aɨn tavastara'a timuaataíj pej titaata'ixaate'en.―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Cornelio. 34 Aj pui'i ayan tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Pedro tɨcɨn: ―Nu'uri xaa neyan ti'inityejte'e ijii tɨcɨn ayej xaa nya'u ti'ayajna aɨjna jemi ɨ Dioj naijmi'i mu meyan tityaatanyúu tɨcɨn Dioj pu ayan che'eta na'a ti'ijxe'eve'e naijmi'ica cɨme'e tɨj ajta ityejmi. 35 Naijmi'ica pu a'ancure'evi'itɨ ɨ Dioj aɨme ɨ tyaɨte ɨ maj rɨ'ɨ tirata'aca, majta maj xa'apɨ'ɨn rɨcɨ. Capu Dioj jetze ruxe'eve'e tɨ pua'a seij chuejra'a japua mé'ema'acantan maɨjna ɨ a'ataɨn. 36 ’Ai pu hui aɨn pueen ɨ nyuucari ɨ tɨ Dioj cɨn ayan tihua'utajée aɨmej ɨ huaacɨxa'astyamua'ame'en aɨjna ɨ Israel tyaacan. Aɨ pu ayan tihua'uta'ixaa ɨ nyuucari cɨme'e tɨ tyu'utyamua'aviste'e aɨjna cɨme'e tɨ hua'a japua huanyúu aɨjna ɨ Jesús ɨ tɨ Dioj an yá'ujra ɨ ɨpuari japua. Aɨjna ɨ tɨ tavastara'a pueen ityejmi, aɨ pu taata'a tej ti rɨ'ɨ tityaatyáturan ɨ Dioj jemi. 37 ’Xu'uri ramua'aree a'ij tɨ ye'i ti'itɨ huarɨj aujna a'ahua'a tɨj na'a nainjapua u Judea. Au pu autyejche aujna u Galileeya tɨ'ɨj aɨn tihua'uta'ixaa ɨ tyaɨte, ajta tɨ'ɨj raamua'ɨhuaca'a aɨjna ɨ Juan. 38 Dioj pu ya'utaityaca'a ɨ ruxaijnyu'uca tɨ'ij aɨn jemin huatyaturan ɨ Jesús. Ajta aɨn ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨj pu jetze araujuca'anyajca'a aɨjna ɨ Jesús. Tɨ'ɨqui á'ucha'acanya'a a'araa. Ayaa pu i'irɨjcaa ɨ tɨ í'ixa'apɨ'ɨn cɨme'e. Ajta tihua'ahua'atyahua'a naijmi'ica ɨ maj rajpueijtzi maɨjna cɨme'e tɨ tiyaaru'u tihue'ijtya'acaa. Ayaa pui'i rɨjcaa aɨjna ɨ Jesús a'ini Dioj pu raatavaɨ. 39 ’Tyan tu raaseij nain cɨme'e a'ij tɨ huarɨj iiya a'u mej e'eche aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan ajta anna Jerusalén. Aɨ mu rá'utatai ɨ cɨye jetze ta'utácúruu. Ayaa mu hui een cɨn raaje'ica maɨjna ɨ Jesús. 40 Ajta, Dioj pu ajtahua'a raatatɨste ɨ xaijnyu'ucara'ara'an tɨ'ɨj tyauuma'aca hueica xɨcaj tɨ huamɨ'ɨ. Aɨj pu cɨn ajtahua'a huatarú aɨjna ɨ Jesús. Ajta Dioj pu hui hua'uta'a mej mi seica raaseij. 41 Camu naijmi'i raaseij, silu aɨ mu'u ɨ tɨ hua'ave'evi'itɨ ɨ Dioj. Ityan tu tyaɨn pueen i tyaj tyu'ucuaa, tyajta hue'í jamuan aɨjna ɨ Jesús tɨ'ɨj a'itara'a a'u maj avá'anámi'ihuajmee ɨ mɨ'ɨchite. Tyan tu hui xaa nya'u raaseij. 42 ’Aɨ pu titaataij tej ti tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte, tyajta teyan tiraataxaj yee Jesús pu aɨn pueen ɨ tɨ Dioj ra'antihuau aɨjna cɨme'e ɨ tɨ hua'uxɨjte'en naijmi'ica ɨ tyaɨte, ɨ maj mauj ruurijmee, majta ɨ mej meri huacuii. 43 Ajta ɨ maj títyatatyá'aca'a maɨjna cɨme'e mej Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a, naijmi'i mu tyu'utaxajtaca'a maɨjna cɨme'e tɨ pua'a nu'u a'atɨ tɨ na'a rá'antzaahuate'en aɨjna ɨ Jesús, nain pu nu'u cɨn tiraatauuni'ira ɨ tɨ cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi nyuucajtze'en ɨ Jesús. 44 Auche'e pu tí'ixajtacaa aɨjna ɨ Pedro, tɨ'ɨj aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ya va'acaanye. Tɨ'ɨqui huatyajturaa hua'a tzajta'a naijmi'ica jemi aɨme ɨ maj raanamuajri'i a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Pedro. 45 Seica mu majta a a'utyáuuca'a ɨ maj aɨme jetze ajtyama'acan ɨ mej tya'atzaahuate'e, ɨ maj majta aɨme jetze ajtyama'acan ɨ maj ra'antisi'iche ɨ runavij ɨ ta'antyujvi'irajmee ɨ hua'asa'atapu'u jetze. Eecan mu rɨ'ɨ ta'utaséij aɨme maɨjna cɨn tɨ Dioj ajta raatyajtuaa ɨ ruxaijnyu'uca aɨme jemi ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. 46 Ayaa mu een cɨn rɨ'ɨ ta'utaséij a'ini ayaa mu tihua'unamuajri'i ɨ maj seica nyuucari cɨn tí'ixajtacaa, majta eecan mu rɨ'ɨ tirata'acara'a ɨ Dioj. 47 Aj pui'i ayan tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Pedro tɨcɨn: ―Ayaa mu che'eta mana'a tira'ancura'a ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj tyatɨj ityan. Ayej nya'ase, capu maa a'atɨ tɨ hua'uta'ijmɨ maj cai rumuaɨ'ɨhua aɨme ɨ tyaɨte. Capu xaa nya'u maa a'atɨ. 48 Ajta e'eyan hua'utaij maj huaujmuaɨ'ɨhua nyuucajtze'en aɨjna ɨ Jesús ɨ tɨ ajta Cɨriistu'u pueen, ɨ tɨ Dioj an yá'ujra ɨ ɨpuari japua. Ayaa pu aɨjna cɨn huarɨj, matɨ'ɨj mi maɨn ɨ maj huamuaɨ'ɨvijhuaca'a, aɨ mu raatahuaviiri'i maɨjna ɨ Pedro tɨ aɨn a a'utyaturan hua'a jamuan a'achu cumu hua'apua xɨcaj, hueica xɨcaj.

Hechos 11

1 Aj mu mi aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, majta aɨme ɨ mej ihuaamua'ame'en pueen ɨ maj maun a'uchaatɨme nainjapua ɨ Judea, aɨ mu raamua'areeri'i tɨcɨn aɨ mu majta ra'ancura'a ɨ nyuucari ɨ tɨ aɨjna jetze a'uve'eme ɨ Dioj aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. 2 Tɨ'ɨj aɨn Pedro anna a'ará'a anna Jerusalén, majta e'eyan aɨme ɨ mej tya'atzaahuate'e, ɨ maj ra'antisi'iche ɨ runavij, a'ij mu pua'a tiraatajee maɨjna. 3 Meyan tɨcɨn: ―A'ij paj pua'a huarɨj a'ini aɨme paj huaja'uvá'amuaaraca'a ɨ maj cai ra'antisi'iche ɨ runavij, pajta hua'a jamuan tyu'ucuaa.―Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a aɨme. 4 Aj pui'i Pedro autyejche tɨ tihua'uta'ixaate'en nain a'ij tɨ ti'itɨ huarɨj. 5 Ayan tɨcɨn: ―Au nu chajta'a a'utyavaaca'a ajna Jope. Nyaraatyáhuausima'acaa ɨ Dioj jemi. Aj pui'i ti'itɨ inyeetzi jemi huataseijre, saavana ti'itɨ tɨ ute'e a e'icaanye. Muaacuaque'e pu ajtaujhue'isquiinajmee, ajta antijɨ́'ɨqui'ihuacaa. An pu hui e'icaanye a'u nyaj a'ujcatii. 6 Nyaa nu raseijracaa. Aj nu ni aɨme huaseij aɨjna tzajta'a ɨ saavana eihua mu animaalis, ɨ maj muaacuaca ajtyaɨɨcajmee, majta ɨ maj simuaruuni, majta ɨ maj chuaata'a huacɨ'ɨca ɨ maj a'usinuurejye'i, majta ɨ maj rá'ara'ive. 7 ’Nyatɨ'ɨj ni nyaɨjna huanamuajri'i. Aj pui'i a'atɨ ayan tinaata'ixaa tɨcɨn: “¡Pedro, ájchesi! Iiya'a huá'ucui'i, pata'aj huá'ucua'ani.” 8 Ayaa nu hui tyu'utanyúu tɨcɨn: “Nyavastara'a, canu xaa nya'u, a'ini canu a'anaj raacuaa ti'itɨ tɨ cai tata'aca ɨ taye'irá nusu ti'itɨ tɨ xana'avi'ire'e.” 9 ’Ute'e pu hui pujme'en ajtahua'a a'atɨ ayan tinaata'ixaa tɨcɨn: “A'ini nain pu tyu'utaahuaca'a ɨ Dioj, capej che'e peyan ti'ixajta yee xana'avi'ire'e.” 10 Hueica pu ayan tyuju'urɨj. Ajta e'eyan tíraa ute'e u tajapua aɨjna ɨ saavana. 11 ’Cɨme'en pu'u tíraa, seica mu hui u a'ará'a aujna a'u nyaj a'ucatii inyaa. Ma hueicaca'a aɨme. Au mu nu'u huaja'utaityaca'a u Cesarea mej mi naahuauni inyeetzi. 12 Ajta aɨn ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu naataij nyaj nu'u a'ura'ani hua'a jamuan, nyaj nu'u cai hua'atzɨɨnya'a. Aɨ mu majta a'ucɨj nya jamuan aime i ta'ihuaamua'a i maj arájsevi. Naijmi'i tu a'utyajrupi u chi'ita a'u tɨ e'eche aɨjna ɨ a'atɨ. 13 ’Aɨ pu taata'ixaa tɨ nu'u saɨj huataseijre ajna a'u tɨ e'eche. Aɨjna ɨ tevi, aɨ pu aɨn pueenya'a saɨj tɨ nu'u ti'ivaɨre'e u tajapua ɨ Dioj jemi. Ayaa pu nu'u tiraata'ixaa aɨjna ɨ tevi tɨcɨn: “Pata'aj hua'utaite mɨ tyetyaca aujna u Jope mej mi u ya'utajeeve aɨjna ɨ Simón tɨ ajta ayan antyahuaa tɨcɨn Pedro. 14 Aɨ pu nu'u timuaata'ixaate'esin a'ij tɨ ye'i Dioj timuaatauuni'ira ajta naijmi'ica aɨme a'atyaɨtestyamua'a.” Ayaa pu hui tiraata'ixaa aɨjna ɨ a'atɨ. 15 ’Nyatɨ'ɨj autyejche nyej tihua'uta'ixaate'en, aj pui'i yava'acaanye aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Aɨ pu hui a'utyajturaa hua'a tzajta'a aɨme. Ayaa pu che'etana'a tyu'utyajturaa ityejmi tzajta'a. 16 Aj nu ni ra'utamua'areeri'i nyaɨjna ɨ tɨ ayan tyu'utaxajtaca'a ɨ tavastara'a tɨcɨn: “Ayaj xaa nya'u ti'ayajna, aɨjna cɨme'e ɨ Juan, aɨ pu nu'u hua'umuaɨ'ɨhuacara'a jaj cɨme'e. Aru aɨ pu xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj huatyaturaasin mueetzi tzajta'a.” Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ tavastara'a. 17 ’Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a Dioj ayan che'etana'a tihua'utapueijve'en ɨ tɨ ajta taatapueijve ityejmi tyatɨ'ɨj rá'antzaahua aɨjna ɨ Jesús ɨ tɨ Dioj an yá'ujra ɨ ɨpuari japua, a'ini auj ti'irɨ'ɨri nyaj ra'antimue'itɨn ɨ Dioj.―Ayaa pu'u tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Pedro. 18 Matɨ'ɨj raanamuajri'i maɨjna i'ihuaamua'ame'en ɨ maj maun a'uchaatɨme aɨnna Jerusalén, camu che'e ti'itɨ xajtaca'a, silu rɨ'ɨ mu tiraata'a ɨ Dioj tɨcɨn: ―Huatyaxcui'ihua, pu'uri hui Dioj hua'uta'a ɨ mej seij chuejra'a japua e'eche mej mi jajcuacan cɨn tyu'umua'ati mej mi ruuri mua'ara'ani tɨj na'a rusen cɨme'e. 19 Majta maɨn ɨ maj a'ucɨ́jxɨ maɨjna cɨme'e ɨ maj seica raaje'ica maɨjna ɨ Esteban, majta a'ij pua'a hua'uruu aɨme ɨ mej tya'atzaahuate'e, aɨ mu a'ɨmɨ a'ucɨ́jxɨ. Au mu a'ará'a ajna a'ahua'a Fenicia, majta seica ajna a'ahua'a Chipre, majta seica ajna a'ahua'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Antioquía. Aɨme mu huata'ixaa ɨ nyuucari ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. 20 Majta ɨ seica ɨ mej Chipre e'ema'acan aɨme jamuan ɨ mej Cirene e'ema'acan, aɨ mu maun a'atanye maujna u Antioquía. Aj mu mi autyajhuii maj hua'uta'ixaate'en aɨme ɨ maj hua'anyuuca cɨn ti'ixaxa'a ɨ griego. Aɨj mu hua'uta'ixaa ɨ nyuucari ɨ tɨ tyu'utyamua'aviste'e aɨjna jetze ma'acan ɨ tavastara'a aɨjna ɨ Jesús. 21 Eihua pu hua'utavaɨ ɨ tavastara'a. Aɨj mu cɨn mui'itɨ rá'antzaahua. Majta ra'ancure'evi'itɨ ɨ tavastara'a. 22 Majta maɨn ɨ mej tya'atzaahuate'e, ɨ maj maun a'uchaatɨme anna Jerusalén, matɨ'ɨj maɨn raanamuajri'i a'ij tɨ ti'itɨ huarɨj, aɨj mu huataityaca'a ɨ Bernabé aujna Antioquía. 23 Tɨ'ɨj aun a'ará'a aɨjna ɨ Bernabé, tɨ'ɨqui raaseij tɨ Dioj rɨ'ɨ tyu'uruu hua'a jemi. Aɨj pu cɨn eecan huataujtyamua'ave aɨjna ɨ Bernabé. Ayaa pu tihua'uta'ixaa maj nu'u u huatyaujca'anen ɨ rutzajta'a mej mi mauj ra'atzaahuatya'a ɨ tavastara'a. 24 Ayaa pu tyu'uruu aɨjna ɨ Bernabé, a'ini rɨ'ɨ pu ti'itevistacaa. Eecan pu aɨjna jetze araujca'anyajca'a ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Ajta eihua pu tya'atzaahuatya'acaa. Aɨj pu cɨn eihua hua'utyaamue'itɨ ɨ tyaɨte mej mi rá'antzaahuate'en maɨjna ɨ tavastara'a. 25 Tɨ'ɨjta'i á'uraa aɨjna ɨ Bernabé aujna u Tarso tɨ i raahuauni aɨjna ɨ Saulo. 26 Tɨ'ɨqui ráatyau. Aj pui'i aun ya'araavi'itɨ aujna Antioquía. Au mu a'atee hua'a jamuan ɨ mej tya'atzaahuate'e a'achu cumu sei ninye'ira'a. Majta tihua'umuá'ate eihua ɨ tyaɨte aɨjna ɨ Bernabé, ajta aɨjna ɨ Saulo. Aujna u Antioquía, majta maɨn ɨ tyaɨte anacaican mu meyan hua'utamuájtyacaa tɨcɨn cristianos mu pueen. 27 Aɨjna xɨcajra'a jetze, seica mu u a'ará'a aujna Antioquía Jerusalén maj a'araacɨ. Aɨ mu maɨn pueenya'a ɨ maj Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a. 28 Ayaa pu antyahuaaca'a saɨj tɨcɨn Agabo. Aɨ pu a a'utyeechaxɨ a e'ita'a hua'a tzajta'a. Aɨj pu jetze araujca'anyajca'a ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, tɨ'i ayan tihua'uta'ixaate'en tɨ nu'u huatuuri'ihua a'ame nainjapua iiyan chaanaca japua. (Ayaj xaa nya'u tyuju'urɨj tɨ'ɨj aɨn tie'ijtacaa aɨjna ɨ rey tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Claudio.) 29 Aj mu mi maɨn ɨ mej tya'atzaahuate'e ɨ maj maun a'uchaatɨme aujna Antioquía, aɨ mu raaxa'apɨ'ɨntare maj tihua'utaiti'i aɨme ɨ ru'ihuaamua'a aujna Judea ɨ maj cɨn huataujvaɨre'en, seij majta seij mej meyan tihua'utapueijve'en a'achu maj caj ti'ijviicue'i. 30 Ayaa mu huarɨj. U mu tihuaja'utaiti'iri'i nain ɨ mej tihua'utapueijve. Ajta aɨn ɨ Bernabé, aɨjna jamuan ɨ Saulo, aɨ mɨ hua'utatui ɨ hua'avaujsimua'a aɨme ɨ maj maun a'utyáuuca'a anna Jerusalén.

Hechos 12

1 Ajta, aɨjna xɨcajra'a jetze, aɨjna ɨ rey ɨ Herodes, aɨ pu autyejche tɨ hua'avivi'i seica ɨ mej tya'atzaahuate'e tɨ'ij a'ij pua'a hua'uruuren. 2 Aɨ pu raataijtaca'a maj raaje'ica ɨ Jacobo, ɨ tɨ ja'atzaara'an pueen aɨjna ɨ Juan. Aɨ mu ra'antiveijchaca'a ɨ muura'an. 3 A'ini aɨ pu ramua'areeraca'a tɨ hua'aranajchaca'a aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan tɨ aɨn ayan tyu'uruu, aɨ pu ajta huateevi'i aɨjna ɨ Pedro, ajna matɨ'ɨj maɨn tí'iyestyajcaa maɨjna cɨme'e maj racua'aca ɨ pan tɨ cai cujchira'a. 4 Ayaa pu aɨjna cɨn huarɨj ɨ Herodes tɨ ra'ityaana aujna carcel. Eihua mu rachaɨca'a meyan muaacua ma'a. Majtahua'a meyee mamuaacua ma'a. Majtahua'a muaacua ma'a. Majtahua'a meyee muaacua ma'a. Ayaa pu aɨn ti'imuajcaa tɨ ajna ru'irajtuaani mej mi raaseij naijmi'i ɨ tyaɨte. Ayaa pu tyu'umuá'a tɨ ayan huarɨni, tɨ'ɨj tya'anaara'an ɨ maj tyu'uyé'este maɨjna cɨme'e canya'axɨ maj cui'ica. 5 Aɨj pu cɨn aɨn Herodes rachaɨca'a aɨjna ɨ Pedro. Ma majta ɨ mej tya'atzaahuate'e, aɨ mu a'ujca'anyaacan cɨn rahuauca'a ɨ Dioj jemi maɨjna cɨme'e ɨ Pedro. 6 Yaa ruijmua'ate'e yee pu huatyatɨca'araca'a pu ru'irajtuaniche'e mej mi raaseij ɨ tyaɨte, ajta aɨn ɨ Pedro i'icujcaa. A e'ita'a a'ura'aca'itɨ anajɨ'ɨqui'ihuaj cadeena cɨme'e ruɨɨca jetze, ajta rumuajca'a jetze. Majta ɨ xantaaru'u maj hua'apua, aɨ mu ajtatápi'ihuajma'acaa maɨjna jetze ɨ Pedro. Majta seica ɨ xantaaru'u, au mu a e'ityáuuca'a ta'apueerta, maj rachaɨca'a. 7 Aj pui'i iye'itzi cɨme'e, saɨj huataseijre jemin. Aɨ pu aɨn pueen saɨj tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua ɨ tavastara'a jemi. Ajta uhuanyeeri'icɨra'ajraa aujna u carcel. Aj pui'i raataruurajxɨ aɨjna ɨ tevi. Raajɨste aɨjna ɨ Pedro. Ayan tɨcɨn: ―Ca'anacan, ájchesi. Aj pui'i a á'avatzɨjxɨ ɨ cadeena a chuaata'a aɨjna tɨ cɨn ɨ'ɨqui'ihuaca'a ɨ Pedro. 8 Aj pui'i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Uca'achejte'e mua'asiicu'u, ajta ajtá'aca'acaite'e. Aj pu'i ayan huarɨj aɨjna ɨ Pedro. Ajtahua'a ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua tɨcɨn: ―Uca'achejte'e mɨ seij mua'acɨɨxu. Pata'aj naatavaj inyeetzi. 9 Aj pui'i huiirajraa aɨjna ɨ Pedro, cujta'an aɨjna ɨ tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua. Ajta capu ramua'areeraca'a ti ayan ti'ayajna a'ij tɨ ti'itɨ raruurajca'a aɨjna jamuan ɨ tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua. Capu ramua'areeraca'a ti ayan ti'ayajna nusu ti'imaaracaa na'a. 10 Matɨ'ɨj mi maun a'uré'enye a'u tɨ a'utyavaaca'a saɨj ɨ xantaaru'u tɨ rachaɨca'a ɨ carcel. Majta ayée seij jemi ɨ xantaaru'u. Aj mu mi maɨn a'uré'enye a'utɨ tyapuusti'i pueertara'a e'ityejvee a'u tɨ a'atanyaan ɨ juye. Tɨ'ɨqui antaujcu rusaɨj aɨjna ɨ pueerta. Aj mu mi huiiraacɨ. Aɨj mu jetze a'ucɨ́j ɨ juye. Matɨ'ɨj mi raatyaaxɨjte a'u tɨ hua'ase ɨ juye. Iye'itzi cɨn pu á'uraa aɨjna ɨ tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua. 11 Aj pui'i raamua'areeri'i aɨjna ɨ Pedro tɨ ayan ti'ayajna. Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Nu'uri ramua'aree tɨ ayan ti'ayajna tɨ tavastara'a seij u a'utaityaca'a tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua tɨ'ij aɨn nu'irajtuaani tɨ'ij cai ayan tinaaruuren a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e aɨjna ɨ Herodes, majta aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. 12 Tɨ'ɨj aɨn raamua'areeri'i tɨ ayan ti'ayajna, aj pui'i á'uraa. Au pu a'ará'a Mariiya tɨ e'eche, naanajra'an aɨjna ɨ Juan tɨ ajta ayan antyahuaa tɨcɨn Marcos. Au mu tyujsaɨj eihua ɨ tyaɨte. Aɨ mu rahuauca'a ɨ Dioj jemi. 13 Tɨ'ɨqui aɨn te'ejtyatu'asixɨ ajna ta'apueerta ajna ta'antyéninyei. Aj pui'i saɨj huiirajraa tɨ'ij raaseij a'atɨ tɨ pɨrɨcɨ. Tyamueij aɨjna, jɨita'a tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Rode. 14 Tɨ'ɨj aɨn raanamuajri'i tɨ huajijhuaca'a, aɨ pu raamua'areeri'i tɨcɨn aɨ pu pɨrɨcɨ ɨ Pedro. Capu ajta tya'antacú. Ayaa pu huarɨj, a'ini huapɨ'ɨ pu rutyamua'ava'acaa aɨjna ɨ tyamueij. Tɨ'ɨqui a'utáichajraa tɨ'ij huaja'uta'ixaate'en tɨ nu'u a a'utyavaaca'a a ta'apueerta aɨjna ɨ Pedro. 15 Aj mu mi meyan tiraata'ixaa maɨjna ɨ tyamueij tɨcɨn: ―Pa'atɨmue'i papu'u. Ajta aɨn, eihua pu ayan tí'ixajtacaa tɨ ayan ti'ayajna, tɨcɨn: ―Aɨ pu hui pɨrɨcɨ. Majta maɨn, meyan tɨcɨn: ―Capu aɨn pueen. Xaijnyu'ucara'ara'an pu pueen. 16 Meenti auche'e aɨn Pedro, te'ejtyatua'axa'a ɨ pueerta jetze. Aj mu mi xaa tya'antacú. Matɨ'ɨj raaseij, eecan mu a'ij tya'utaseij. 17 Rumuajca'a pu cɨn hua'uta'ixaa aɨjna ɨ Pedro mej mi cai che'e a'ij tyáruaasime'en. Aj pui'i hua'uta'ixaa a'ij tɨ ye'i tiru'irajtuaa u carcel aɨjna ɨ tavastara'a. Ajta ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sata'aj raata'ixaate'en saɨjna ɨ Jacobo, sajta ɨ seica ɨ ta'ihuaamua'a. Aj pu'i á'uraa. Tɨ'ɨqui u a'ahua'a yee a'ará'a. 18 Yaa ruijmua'ate'e yee cumu tapua'arijma'aca. Eihua mu á'upuaapua'ara'a ɨ xantaaru'u. Camu ramua'areeraca'a a'ij tɨ ti'itɨj raaruu aɨjna ɨ Pedro. 19 Eihua pu raahuau aɨjna ɨ Herodes. Capu ráatyau. Aj pui'i aɨme huataihua'uri'i ɨ xantaaru'u maj rachaɨca'a. Ajta e'eyan aɨn Herodes hua'utaijtaca'a maj nu'u hua'ucui'ini aɨme ɨ xantaaru'u. Aj pui'i aɨn huiirajraa u Judea aɨjna ɨ Herodes. Tɨ'ɨqui aun a'ará'a ajna Cesarea. Au pu a'atee. 20 Ajta aɨn ɨ Herodes, tyamua'a pu tihuá'ajaaxaijvi'iracaa aɨme ɨ maj aun a'uchaatɨme aujna u Tiro, majta ɨ maj Sidón e'eche. Aɨ mu tyujsaɨj. Matɨ'ɨj mi naijmi'i u a'atanye aujna Cesarea. Mejxe'eva'acaa mej tyu'uxáj maɨjna jamuan ɨ Herodes. Matɨ'ɨj mi seij huamue'itɨ tumin cɨme'e. Aɨ pu aɨn pueen ɨ tɨ ravaɨra'acaa aɨjna ɨ rey. Ayaa pu antyahuaaca'a aɨjna ɨ a'atɨ tɨcɨn Blasto. Aɨ pu hua'utavaɨ mej mi tyu'uxáj jamuan. Matɨ'ɨj mi raatahuaviiri'i maɨjna ɨ Herodes tɨ'ij cai che'e huá'ajaaxaijvi'ira aɨme, silu che'e rɨ'ɨ tie'enyen. Majta ratzɨɨnya'acaa a'ini au pu tyaja'uve'eye'icaa ɨ tihua'acue'ira ajna a'ahua'a aɨjna chuejra'a japua a'u tɨ tyeje'ijta aɨjna ɨ Herodes. 21 Aɨjna xɨcajra'a jetze maj raaxa'apɨ'ɨntare, aɨ pu ucaujchejte ɨ rusiicu'u ɨ maj cɨn raamua'ati tɨ aɨn i'irey. Aj pui'i acaayeijxɨ ɨ ɨpuari jetze. Tɨ'ɨqui tihua'uta'ixaa naijmi'ica ɨ tyaɨte. 22 Matɨ'ɨj raanamuajri'i maɨjna ɨ Herodes, ayaa mu tityeetejiihuajraa tɨcɨn: ―Dioj pu hui pɨrɨcɨ mɨ tɨ ti'ixa, capu tevi pueen. 23 Ajta aɨn ɨ Herodes, capu rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj. Aɨj pu cɨn e'eyan saɨj ɨ tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua ɨ tavastara'a jemi, aɨ pu tiraacuí'ini. Tɨ'ɨqui tijcui'inyaca'a. Matɨ'ɨj mi maɨn chu'inute raatyajcɨ'ɨcɨ maɨjna ɨ Herodes. Aj pui'i huamɨ'ɨ. 24 Majta, eihua mu raanamuajri'i ɨ nyuucari ɨ maj tavastara'a jetze ma'acan tyu'utaxajtaca'a. Anacaican, aɨ mu raanamuajri'i aɨme ɨ maj a vejli'i antachaatɨme, majta ajca'ihua'ɨmɨ yee maj a'uchaatɨme, majtahua'a ajca'ihua'ɨmɨ maj a'uchaatɨme. Naijmi'ique'e pu huanamuáarajraa. 25 Ajta aɨn ɨ Bernabé, ajta ɨ Saulo, matɨ'ɨj arauraste ɨ mej tihuaja'utaiti'iri'i, aɨ mu a'ucɨj aujna Jerusalén. Majta ya'uvi'itɨ maɨjna ɨ Juan tɨ ajta ayan antyahuaaca'a tɨcɨn Marcos.

Hechos 13

1 Meenti, ajna a'ahua'a, chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Antioquía, au mu a'utyáuuca'a ɨ tyaɨte ɨ maj tya'atzaahuate'e. Seica mu tí'ixajtacaa ɨ Dioj jetze ma'acan, majta seica mu tihua'amua'atyajcaa ɨ tyaɨte. Ai mu aɨn pueen aɨjna ɨ Bernabé, ajta aɨjna ɨ Simón, tɨ ajta ayan antyahuaaca'a tɨcɨn tɨ xu'umuara'a. Ajtahua'a aɨjna ɨ Lucio tɨ Cirene e'ema'acan, ajta ɨ Manaén. (Aɨjna ɨ Manaén, aɨ pu amiincura'an pu eenya'a ɨ Herodes tɨ tie'ijtacaa nain japua u Galileeya.) Ajta pu aɨn aun a'utyavaaca'a aɨjna ɨ Saulo. 2 A'anaj mu tyenyuuva'a majta rú'itzi'iva'acaa, aj pu i aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sahua'ave'evi'itɨchi samɨjna mɨ Bernabé, sajta samɨjna mɨ Saulo mata'aj hui meyan tyu'utyavaɨre'en maɨjna cɨme'en nyej nyeri tihua'utaiti'iri'i. 3 Aj mu mi raatahuaviiri'i ɨ Dioj, majta ru'itzi'iva'a. Matɨ'ɨj mi hua'ava'amuara'axɨ ɨ hua'amuutze'e. Aj mu mi hua'utaityaca'a maj nu'u a'ucɨɨne. 4 A'ini aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu hua'utaityaca'a aɨjna ɨ Bernabé, ajta aɨjna ɨ Saulo, au mu pujme'en a'ucɨj aujna a'ahua'a, chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Seleucia. Aj mu mi atyaacɨ ɨ baarcu jetze. Matɨ'ɨj mi aun jetze pujme'en antacɨj seij chuejra'a japua tɨ a'araahuachi tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Chipre. 5 Au mu vejli'i e'ejteenye aujna a'ahua'a baarcu tɨ a'utéecha'aca. Ayaa pu tyaja'arajtyahuaa ɨ chajta'ana tɨcɨn Salamina. Matɨ'ɨj mi autyajhuii mej tihua'uta'ixaate'en a'ij tɨ tihua'uta'ixaa ɨ Dioj. Aú pu tihue'ixaatya'acaa hua'ateyuu tzajta'a aɨmej ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Ajta aɨjna ɨ Juan, aɨ pu hua'a jamuan huama'acaa, ajta pu aɨn hua'avaɨra'acaa. 6 Nain japua mu u'ucɨɨnyacaa tɨj na'a a tyaja'aráahuachi. Matɨ'ɨj mi maun a'ará'a chajta'a, tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Pafos. Au mu ra'antinajchaca'a seij ɨ tɨ Israel jetze ajtyama'acan tɨ ayan antyahuaaca'a tɨcɨn Barjesús. Támua'aree aɨjna. Ajta tí'ihue'itaca tɨ nu'u ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. 7 Aɨjna tɨ támua'aree, aɨ pu ravaɨra'acaa ɨ tajtuhuan ɨ tɨ cɨn antyujmua'aree. Ayaa pu antyahuaaca'a aɨjna ɨ tajtuhuan tɨcɨn Sergio Paulo. Eecan pu tyá'umua'areeracaa aɨjna ɨ tajtuhuan. Aj pu i hua'utaijtaca'a aɨjna ɨ Bernabé, ajta aɨjna ɨ Saulo aɨjna cɨme'e tɨ aɨn tajtuhuan ayan ti'ijxe'eva'acaa tɨ hua'unamua a'ij tɨ een cɨn huaja'utaityaca'a ɨ Dioj. 8 Ajta aɨn tɨ támua'aree, aɨ pu ayan antyahuaaca'a tɨcɨn Elimas. Aɨ pu hua'a jetze ma'acan huatyeechaxɨ tɨ'i cai tya'antzaahuate'en aɨjna ɨ tajtuhuan. 9 Ajta aɨn ɨ Saulo, tɨ ajta ayan antyahuaa tɨcɨn Pablo, aɨ pu aɨjna jetze araujca'anyajca'a ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Aj pu i ra'araaseij tyamua'a naa. 10 Tɨ'ɨqui ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Muaa pa tí'ihue'itaca, ɨ tɨ tiyaaru'u ataata pueen, muaa pa cai raxe'eve'e naijmi'i tɨj na'a tɨ í'ixa'apɨ'ɨn. ¿Ni qui hui pacai a'anaj ra'antipua'arite'esin paj cai muaa tihua'antyu'uuni'ira'an mej meyan rɨcɨ a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj? 11 Pu'uri Dioj pueijtzi muaata'asin ijii. Pua'aracúuni paj pua'ame. Capej hui che'e ma'unyeeri pua'ame tujca'ari tzajta'a. Tɨ'ɨqui ayan te'irajraa a'ij tɨ tiraata'ixaa aɨjna ɨ Pablo. Tyamua'a pu tya'aracúuni'i a'araa aɨjna tɨ támua'arajcaa. Cu xuee tɨ cuj huatyatɨca'are ɨ jemin, ajta cumu tɨ huame'en queeniste'e. Aj pu i a'atɨ huáhuau tɨ ra'anaví'ira'a, ayan tɨcɨn capu mauunyee. 12 Ajta aɨn ɨ tajtuhuan, tɨ'ɨj raaseij a'ij tɨ ti'itɨ huarɨj, tɨ'ɨqui rá'antzaahua a'ini rɨ'ɨ pu naa tira'utaseij a'ij maj ye'i tihua'umuá'ate maɨjna cɨme'e ɨ tavastara'a tɨ ranyuuca. 13 Aj mu mi a'ucɨj, aɨjna ɨ Pablo, majta maɨjna ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a. Au mu atyaacɨ ɨ baarcu jetze. Matɨ'ɨj mi maun a'ure'enyáa ajna a'ahua'a seij chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Panfilia. Au mu a'ará'a ajna chajta'ana japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Perge. Tɨ'ɨqui aɨjna ɨ Juan, au pu huaja'utyatuaaxɨ. Ajta aun a'iraanye u Jerusalén. 14 Majta maɨn ɨ seica, aɨ mu huiiraacɨ aujna Perge. Matɨ'ɨj mi maun a'ará'a ajna a'ahua'a aɨjna chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Pisidia. Matɨ'ɨj mi maun a'ará'a aujna Antioquía. Au mu a'utyajrupi hua'a teyuu tzajta'a aɨjna xɨcajra'a mej jetzen rusa'upi. Matɨ'ɨj mi huatyára'asaca'a. 15 Aj mu mi seica ra'ujijve ɨ yu'uxari ɨ tya'anxɨvi, majta ɨ seica ɨ yu'uxari ɨ maj tya'uyu'uxaca'a ɨ mej ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Matɨ'ɨj mi ɨ mej tie'ijta teyujta'a, aɨ mu meyan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ta'ihuaamua'a, tɨ pua'a ti'itɨ sahue'ixaatya'acu ɨ tyaɨte, e'eyan sahua'utá'ixaate'e ijii. 16 Aj pu i aɨ a'utyeechaxɨ aɨjna ɨ Pablo. Tɨ'ɨj i rumuajca'a cɨn hua'uta'ijmɨjri'i tɨcɨn maj cai a'ij tyáruaasime'en. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Muan tyetyaca mɨ saj Israel jetze ajtyama'acan, muan mɨ saj sajta ra'atzaahuate'e ɨ Dioj, xaanamuajri'i hui seijna i nyuucari. 17 Aɨjna ɨ hua'aDioj ɨ mej uyé'esise'ira'a aujna Israel, aɨ pu hua'ave'evi'itɨ aɨme ɨ taya'upuacɨ'ɨstyamua'a. Aj pu i aɨn hua'utamuí'ire eihua matɨ'ɨj mauj maun e'echajca'a a'u maj cai chuej e'ejchaɨca'a. A mu e'echajca'a maujna a'ahua'a seij chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Egipto. Aj pu nu'u i Dioj hue'irajtuaa, aujna chuejra'a japua, a'ini aɨ pu ayan hua'umuá'amuatya'acaa. 18 ’Aɨ pu nu'u hua'a cɨme'e hua'uviicue'ire hua'apuate ninye'ira'a matɨ'ɨj á'ujhua'anya'a ajna a'ahua'a ɨtzitá. 19 Ajta arahua'apuaca pu antipua'ari ɨ tyaɨte ɨ maj maun a'uchaatɨma'acaa ɨ seij chuejra'a japua, tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Canaán. Aj pu nu'u i hua'utapueijve ɨ rutyaɨtestyamua'a aɨme ɨ maj huá'achuéra'acaa ɨ maj anacaican maun e'echajca'a. 20 ’Ira'atee nu'u a'achu cumu muaacua cieentu japuan muaacuajetze ninye'ira'a tɨ ayan hua'utyaamue'itɨ. Ajta e'eyan Dioj nu'u hua'uta'a ɨ ruyaujmua'a tɨ tihua'utaijte'en jueesi cɨme'e. Ayaa pu nu'u tyauuma'aca asta na'a cai huataseijre aɨjna ɨ Samuel ɨ tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a. 21 ’Aj mu nu'u mi raatahuaviiri'i tɨ Dioj tyu'uta'an tɨ saɨj rey tihua'utaijte'en. Aj pu i Dioj ayan raata'a tɨ seij tihua'utaijte'en. Ai pu nu'u aɨn pueenya'a aɨjna ɨ Saúl tɨ yaujra'an pueen aɨjna ɨ Cis, ɨ tɨ hua'a jetze ajtyama'acantacaa aɨme ɨ maj Benjamín jetze a'iraanye. Saúl pu tihua'utaij a'achu cumu hua'apuate ninye'ira'a. 22 ’Aj pu nu'u i Dioj ra'ari'iri'i aɨjna ɨ Saúl tɨ tihue'ijtya'acaa. Aj pu i aɨjna huata'a tɨ aɨn ɨ David tihua'utaijte'en rey cɨme'e. Cɨme'en pu nu'u tyu'utaxajtaca'a ɨ Dioj, ayan tɨcɨn: “Nyaa nu hui ra'antihuau nyaijna i David, ɨ tɨ yaujra'an pueen aɨjna ɨ Isaí. Rɨ'ɨ pu xaahui tinaata'asin inyeetzi. Naijmi'i pu ayan ti'irɨni a'ij nyej ti'ijxe'eve'e.” 23 Seij tɨ nu'u i'ihuaacɨxa'ara'an aɨjna ɨ David tyaacan, ai pu hui aɨn pueen ɨ Jesús ɨ tɨ Dioj ya'utaityaca'a aɨme jemi ɨ maj Israel a'uchaatɨme tɨ ij hua'a japua huanyuuni. Ayaa pu tya'ara'aste ɨ Dioj aɨjna tɨ cɨme'en tya'ataujratziiri'i. 24 ’Tɨ'ɨj cai xɨ a a'utaseijre aɨjna ɨ Jesús, aɨ pu hui Juan hua'uta'ixaa aɨmej ɨ maj Israel ma a'uchaatɨme. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨ nu'u ayan ruxe'eve'e maj huámua'ɨvijhua, ajta maj nu'u saɨque tyu'umua'ati ɨ rutzajta'a. 25 Ajta, tɨ ari ajna tyaja'ure'enyejsima'aca ɨ xɨcajra'a tɨ jetzen huamɨ'ɨni ɨ Juan, ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna tɨcɨn: “Canu hui nyaa nyaɨn pɨrɨcɨ ɨ saj rachu'eve'e. Seij pu aɨn pueen, auche'e pu me e'eve'eme. Aɨjna jemi, capu hui ayan tinaavijte'e inyeetzi nyaj ti'itɨj cɨn raatyavaɨre'en ti'itɨj cɨme'e tɨ cɨle'en. Aɨ pu eitze'e va'acan cɨn ti'ityavaa a'ame nyacai inyaa.” 26 ’Ne'ihuaamua'a, mɨ sej Abraham jetze huanyej, mɨ sajta Dioj jemi tya'atzaahuate'e, mueetzi pu hui jemi a'ame eijna i nyuucari tɨcɨn a'amua japua huanyuuni ɨ Dioj. 27 ’Ma majta aɨme ɨ maj Jerusalén me e'echajca'a, majta aɨme ɨ maj tihue'ijtya'acaa, camu a'atzu ramua'areeraca'a a'atɨ tɨ pɨrɨcɨ aɨjna ɨ Jesús, camu majta yau'eitaa mua'araa ɨ nyuucari ɨ maj ra'uyu'uxaca'a aɨme ɨ mej mejmi'i ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Ayaa mu tira'ara'aste maɨjna ɨ nyuucari maɨjna cɨme'e maj ti'itɨj cɨn jetzen tya'ujpuá'ajte maɨjna ɨ Jesús. Camu rɨ'ɨ a'ij maj ra'ujijva'acaa eijna i nyuucari a'ij tɨ ye'i huataujmua'a a'anaj tɨ na'a tɨ'ɨjta ajna tyaja'ure'enyen aɨjna xɨcajra'a ɨ mej jetzen rusa'upi. 28 ’Camu hui majta a'ij tirajtyau ɨ maj cɨn raamua'aree tɨ ayan tiraavijte'e tɨ aɨn huamɨ'ɨni. Ma majta, aɨ mu Pilaatu huata'ixaa tɨ aɨn raataijta maj nu'u raaje'ica. 29 Matɨ'ɨj mi meyan tyuju'uruurá nain tɨj na'a tɨ te'eyu'usi'ihuaca'a aɨjna ɨ yu'uxari jetze, aj mu mi ra'acajtɨɨ ɨ curuu jetze. Matɨ'ɨj mi ra'ava'ana. 30 ’Aru Dioj pu hui ayan tiraata'a tɨ huatarun ɨ mɨ'ɨchite tzajta'a. 31 Ajta aɨn ɨ Jesús, aɨ pu huataujseijrataca'a aɨme jemi ɨ maj anacaican jamuan a'ujhua'anya'acaa tɨ'ɨj aɨn a'arajraa aujna Galileeya, tɨ'ɨj aun a'ará'a anna Jerusalén. Ijii, ai mu hui aɨn pueen ɨ maj tihue'ixaate'e ɨ tyaɨte cɨme'en aɨjna ɨ Jesús. 32 ’Tyajta ityan, ayaa tu tyaja'amue'ixaate'e tyeijna i nyuucari ɨ tɨ amuaatatyamua'aviste'esin aijna ɨ tɨ cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i aɨme jemi ɨ tavaujsimua'acɨ'ɨ. Aɨ pu hui arauraste ityejmi jemi, ityan i tyaj hua'ayaujmua'a. Aɨj pu cɨn arauraste tɨ aɨn raata'a tɨ huatarun ɨ mɨ'ɨchite tzajta'a aɨjna ɨ Jesús. Ayaa pu te'eyu'usi'ihuaca'a ɨ Chuiicari jetze ɨ tɨ hua'apua tɨcɨn: “Muaa paj ni'iyauj. Ijii nu xaa neri inyaa mue'iya'upua na'ame.” 34 ’Cɨme'en hui aijna i nyuucari tɨ nu'u Dioj ayan tiraata'a tɨ huatarun ajtahua'a ɨ mɨ'ɨchite tzajta'a tɨ'ij cai a'anaj huatepete ɨ tevijra'a, ayaa pu te'eyu'usi'ihuaca'a tɨcɨn: “Ayaa nu che'eta nyana'a tyajamuaata'asin naijmi'ica a'achu pua'amuaca a'ij nyej neri ti'itɨj cɨn tya'atanratziiri'i nyaɨjna ɨ David, ɨ nyaj cɨn tiraata'a, tɨ nyeetzi jemi seijre'e ɨ tɨ xa'apɨ'ɨn een.” 35 Aɨj pu hui cɨn ayan te'eyu'usi'ihuaca'a seij jetze ɨ Chuiicari tɨcɨn: “Capaj muaa ti'ita'acare'en tɨ huatepete ɨ tevijra'a aɨjna tɨ muavaɨre'e, tɨ ajta urare'enya'acan cɨn seijre'e mueetzi jemi.” 36 ’Puj, ayej ti'ayajna xaa, aɨ pu hui ɨ David hua'utyavaɨ ɨ rutyaɨtestyamua'a a'ij tɨ ti'ijxe'eva'acaa ɨ Dioj. Tɨ'ɨqui huamɨ'ɨ, matɨ'ɨj mi ra'ava'ana aɨme jamuan ɨ ruvaujsimua'a tyaaca. Ajta e'eyan huatyejpetzi ɨ tevijra'a, tzɨte'e. 37 Ma ajta aɨn ɨ tevijra'a aɨjna tɨ Dioj raata'a tɨ huatarun, capu xaa nya'u huatyejpetzi. 38 ’Aɨj nu cɨn neyan ti'ijxe'eve'e, ne'ihuaamua'a, saj hui raamua'aree tyatɨj teri tyaja'amue'ixaate'e tɨ Dioj tyajamuaatauuni'ira aɨjna cɨme'e tɨ Jesús huamɨ'ɨ muejmi jetze ma'acan tu i aɨn raatyáuuna ɨ saj cɨn autyajturaa ɨ jemin. 39 Aɨj pu jetze hue'irajtuaa naijmi'ica a'achu pua'amuaca mej tya'atzaahuate'e. Aɨ pu hue'iratuaasin naijmi'ica ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. Ma ajta, aɨjna ɨ yu'uxari tɨ ra'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan, capu a'anaj ti'itɨj cɨn hue'iratuaníiche'e. 40 ’Rɨ'ɨ xu'u muan tɨ'ij cai ayan tyájamuáaruuren a'ij mej mejmi'i tyu'utaxajtaca'a aɨme ɨ mej ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. 41 Meyan tɨcɨn: Casi'i, muan xu tya'utaxaahuari'iri'i, che'e utyávatzɨn ɨ a'amuatzajta'a. Sajta muan antipua'are, a'ini ayaa nu rɨni ijii sej che'e ruuri, ti'itɨj nu cɨn neyan rɨcɨ ɨ saj cai a'anaj ra'antzaahuate'esin. Capu amɨn a'ij, tɨ pua'a a'atɨ ayan tyajamue'ixaate'en. 42 Aj mu mi huiiraacɨ u teyujta'a. Matɨ'ɨj huiiracɨɨnya, aj mu mi seica raata'inee tɨ tihua'uta'ixaate'en eitze'e aɨjna cɨme'en seij jetze ɨ xɨcaj mej jetzen rusa'upi. 43 Tɨ'ɨj antipua'araca'a ɨ mej raanamuajri'i ɨ nyuucari, matɨ'ɨj mi eihua tyaɨte a'ucɨj jamuan aɨjna ɨ Pablo, majta aɨjna ɨ Bernabé. Seica mu aɨn puéenya'a ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, majta seica ɨ maj raataxe'eve ɨ hua'aye'ira, aɨ mu pueen ɨ maj Israel e'ema'acan. Aɨjna ɨ Pablo, ajta aɨjna ɨ Bernabé, eihua mu tihue'ixaatya'acaa. Mahueijcate maj nu'u raahuauni ɨ tɨ nu'u Dioj ayan tiraatyatuaasin. 44 Tɨ'ɨj ajtahua'a tyaja'ure'enye ajna xɨcajra'a mej jetzen rusa'upi, naijmi'i mu e'etyujsaɨj ɨ maj maun a'uchaatɨme anna Jerusalén, mej mi raanamua ɨ nyuucari tɨ cɨn tie'ijta aɨjna ɨ Dioj. 45 Matɨ'ɨj mi maɨn ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, matɨ'ɨj hua'useij mej eihua tyaɨte tyujsaɨj, eecan mu hua'anchueere. Aj mu mi autyajhuii maj maɨjna jetze tya'ujpuá'ajte'en ti'itɨj cɨme'en maɨjna ɨ Pablo. A'ij mu pua'a ti'ijreevacaa a'ij tɨ tí'ixajtacaa. 46 Matɨ'ɨj mi hua'a jetze huatyaujca'ane aɨjna ɨ Pablo, ajta aɨjna ɨ Bernabé. Matɨ'ɨj mi meyan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aɨ pu hui ruxe'eve'e tyaj anacaican tyajamue'ixaate'en ɨ nyuucari tɨ jetzen ra'axa ɨ Dioj, mueetzi jemi mɨ saj Israel jetze ajtyama'acan. A'ini caxu ra'ancura'asin, capu ajta a'ij tyajamua'amitejte'e tɨ ayan tyajámuaavijte'e sej seyan ruuri xa'ara'ani ɨ Dioj jemi tɨj na'a rusen cɨme'e. Aɨj tu cɨn, teri u a'uju'un hua'a jemi ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan. 47 Yaa pu hui te'eme, a'ini ayaa pu titaataij ɨ tavastara'a tɨcɨn: Nyaa nu amua'antihuau sata'aj tihua'uta'ixaate'en ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan, sajta nain japua tɨj na'a iiyan chaanaca japua. Aɨ mu ramua'areeran meijna i nyuucari i nyaj cɨn hue'iratuaasin. Ayaa mu tihua'uta'ixaa. 48 Matɨ'ɨj raanamuajri'i ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan, eecan mu huataujtyamua'ave. Eecan mu rɨ'ɨ tiraata'a ɨ nyuucari tɨ jetzen ra'axa ɨ Dioj. Majta naijmi'i ɨ tɨ Dioj anacaican u huaja'antíhuau mej mi ruuri mua'ara'ani tɨj na'a rusen cɨme'e a'u tɨ e'eseijre'e ɨ Dioj, aɨ mu rá'antzaahua. 49 Aɨj pu cɨn, eecan mu hua'uta'ixaa nainjapua aujna chuejra'a japua. Tɨ'ɨj pɨ na'a tɨ tápuaapua'are, eitze'e mu tyaɨte meyan tiraanamuajri'i ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj hue'iratuaasin hasta mana'a cai raanamuajri'i naijmi'i ɨ maj maun a'uchaatɨme. 50 Ma majta maɨjna ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, aɨ mu ca'anijra'a hua'uta'a mej mi tinínyu'ucacun seica ɨ uuca ɨ maj eecan ra'atzaahuate'e ɨ Dioj, ɨ uuca maj eitze'e ti'itɨj cɨn ruxe'eva'acaa ɨ chajta'ana. Majta seica ca'anijra'a hua'uta'a ɨ tyetyaca ɨ mej eihua ti'itɨ cɨn ruxe'eva'acaa aujna u chajta'a. Ca'anijra'a mu hua'uta'a mej mi a'ij pua'a hua'uruuren maɨjna ɨ Pablo, majta maɨjna ɨ Bernabé. Aj mu mi hua'utamuari aujna a'u maj a'uchaatɨme. 51 Majta maɨn ɨ maj hua'apua, aɨ mu tyu'utyaaca'atzɨ ɨ tyu'ujca'acai tɨ'ij caaxɨn ɨ chuej, mej mi maɨn tyaɨte meyan tiraamua'aree maj autyajturaa ɨ Dioj jemi. Aj mu mi a'ucɨj. Aa mu a'ará'a a'ahua'a chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Iconio. 52 Majta maɨn ɨ mej tya'atzaahuate'e, eecan mu huataujtyamua'ave. Majta maɨjna jetze rucá'anyajcaa ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj.

Hechos 14

1 Ajta aɨn ɨ Pablo, ajta ɨ Bernabé, matɨ'ɨj maun a'ará'a aujna Iconio, aj mu mi a'utyajrupi hua'ateyujta'a aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Au mu tihue'ixaa ɨ tyaɨte tzaahuati'ira'a cɨme'e. Aɨj mu cɨn, eihua rá'antzaahua aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, majta ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. 2 Majta seica, ɨ maj cai tya'atzaahuatya'acaa, aɨ mu ca'anijra'a hua'uta'a aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. Aɨj mu cɨn a'ij pua'a tya'utanamuajri'i aɨme ɨ maj hua'apua. 3 Aɨj mu cɨn a'atee aɨjna ɨ Pablo, ajta aɨjna ɨ Bernabé, ca'anin mu cɨn tihua'uta'ixaa ɨ tavastara'a jetze ma'acan. Aɨj pu cɨn ca'anijra'a hua'uta'a mej mi meyan huarɨni maj raamua'aree ɨ tyaɨte, maj Dioj jetze araujca'anye ɨ maj hua'apua. 4 Majta ɨ tyaɨte ɨ mej e'echajcaa u chajta'a, aɨ mu tyujsa'ɨrihua'a seica mej meyan ti'imua'areeraca'a aɨme jemi ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, majta seica ti'imua'areeraca'a aɨme jemi ɨ maj hua'apua. 5 Aj mu mi maɨn ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, majta aɨme ɨ mej seij chuejra'a e'ema'acan, aɨme jamuan ɨ mej tihue'ijte'e, aɨ mu meyan tiraaxa'apɨ'ɨntarej maj nu'u a'ij pua'a huarɨni, majta nu'u hua'utyatu'asixɨ'ɨsin tetej cɨme'e. 6 Aj mu mi raamua'areeri'i aɨme ɨ maj hua'apua. Aɨj mu cɨn huatauruu. Au mu a'ará'a aujna a'ahua'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Listra, ajta tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Derbe. Au pu jetzen ajtyama'acan aujna u Licaonia. Majta á'ujhua'anya'a tɨj na'a a'u tɨ ɨmɨ uastɨmee ɨ chuej. 7 Mauche'e mu tihue'ixaatya'acaa ɨ tyaɨte aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj hue'iratuaasin. 8 Au pu saɨj a'utyavaaca'a aujna a'ahua'a Listra, tevi tɨ cai ra'aviicue'iraca'a ɨ ruɨɨca jetze. Ayaa pu eenya'a huanu'eihuaca'a. Capu huaye'icaa. 9 Aɨ pu raanamuajri'i a'ij tɨ tí'ixajtacaa aɨjna ɨ Pablo. Tɨ'ɨqui aɨn Pablo raaseij. A pu tyamua'a naa tiru'umua'areeracaa tɨ aɨjna tɨ cai re'en ruɨɨca jetze, aɨ pu rujni aɨjna cɨme'e tɨ tya'antzaahuate'en. 10 Aj pu i ayan tiraatajee ca'anin cɨme'e tɨcɨn: ―Huatyechaxɨ. Tɨ'ɨqui aɨn ájtzucu. Ajta a á'ucha'acanya'a a'araa. 11 Matɨ'ɨj raaseij a'ij tɨ ti'itɨ huáruu ɨ Pablo, aj mu mi huajijhuaca'a ɨ tyaɨte runyuuca cɨme'e maj cɨme'en ti'ixaxa'a aujna Licaonia. Meyan tɨcɨn: ―Ɨ Dioosi mu ya va'acaanye. Cu xuee muaatyaujtyaɨtestyaca'a mej mi ya huataseijre iiya ityejmi jemi. 12 Yaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Amɨjna mɨ Bernabé, aɨ pu hui aɨn pueen ɨ Dioj tyej teyan ratamua'amua tɨcɨn Júpiter, ajta amɨjna ɨ Pablo, aɨ pu hui aɨn pueen aɨjna ɨ Mercurio. Ayaa mu raatamuá'a maɨjna ɨ Pablo, a'ini aɨ pu nu'u raataxajtaca'a. 13 Aa pu vejli'i e'eseijra'acaa ɨ teyuu ajna ta'antyéninyei aujna chajta'a. Ajta aɨn ɨ puaari tɨ ti'ivaɨre'e Júpiter jemi aujna teyujta'a, aɨ pu u huaja'uvá'ajajpuaca'a ɨ tuuru'use, ajta ɨ xuuxu'u tɨ tutijhua. Aɨjna ɨ puaari, majta ɨ tyaɨte, aɨ mu huá'ana'amiche'e ɨ tuuru'use, majta hua'umuaɨ'ɨvejtaca'a. 14 Majta maɨn ɨ Pablo, ajta aɨjna ɨ Bernabé, matɨ'ɨj raamua'areeri'i, a mu aurupi ɨ tyaɨte tzajta'a, maruáachijmá'a, majta antijíihua. Matɨ'ɨj mi anacaican tyu'utásújtza'anaxɨ ɨ tyu'ujcɨɨxu maɨjna cɨme'e mej mi maɨjna cɨn hua'uta'ijmɨjra ɨ tyaɨte. 15 Meyan tɨcɨn: ―Muan tyetyaca, ¿a'ini sej si seyan rɨcɨ? Tyan tu hui tyajta tyetyaca pueen, satɨj muan. Ayaa tu een cɨn mu a'uva'aju'un tyata'aj tyajamue'ixaate'en sata'aj muan raatapua'ajta seijna tɨ cai ti'itɨj vaɨre'e, sata'aj ratyána'amiche'en ɨ Dioj tɨ i'iruuri, tɨ ajta raatyataahuaca'a ɨ tajapuaana, ajta ɨ chaanaca tyaj japuan yan seijre'e, ajta ɨ jaj tɨ iiyan seijre'e tajamuan, ajta nain tɨj na'a pua'amua ti'iseijre'e iiyan chaanaca japua, ajta jaj tzajta'a tɨ ti'iseijre'e. 16 ’A'anajɨmɨ pu hui Dioj hua'uta'a ɨ tyaɨte mej meyan eenye'en seijra'a matɨj maɨn ti'ijxe'eva'acaa. 17 Ma ajta, tɨj na'a jajcua ɨmɨ tɨj na'a tɨ yu e'ire'enye, Dioj pu hua'a jemi tyu'utyájtua ɨ maj cɨme'en raamua'aree a'ij tɨ ye'i huarɨj ɨ Dioj. Ayaa xu hui ti'ijmua'aree tɨ Dioj á'amuacha'ɨj tyamua'a naa. Nain pu cɨn tyajamuaatyavaɨre'esin viite cɨme'e, maj huaviiye, ajta tɨ tyu'ucɨɨre, ajta tyajamuaata'asin ɨ saj raacua'ani, ajta sej re'enya'a seijra'a xa'ara'ani mɨ ruxaijnyu'uca jetze.―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 18 Mui'icaca pu huata'ixaa ɨ tyaɨte. Xa'ichu'i pu hua'utyaamue'itɨ mej mij cai meyan tihua'amuaɨ'ɨvejtya'a. 19 Aj mu mi seica u a'uva'aju'un. Au mu a'araacɨ aujna a'ahua'a Antioquía, majta maujna Iconio. Ai mu aɨn pueen ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Matɨ'ɨj mi hua'uta'ixaa ɨ tyaɨte tɨ nu'u a'ij pua'a ti'itevi ɨ Pablo. Matɨ'ɨj mi raatyatu'asixɨ tetej cɨme'e. Ayaa mu tyu'umuá'a tɨcɨn huamɨ'ɨ. Aɨj mu cɨn mi ya'ujaanajraa a pua'aque ɨ chajta'ana jetze. 20 Aj mu mi maɨn ɨ mej tya'atzaahuate'e maun e'etyujsaɨj a'u mej yauujájsima'a ɨ Pablo. Mua'ajtyaxɨɨraca'a a'u maj yauuté. Cɨme'en mu'u jemin ajtyáxɨɨraca'a, aj pu i ajche aɨjna ɨ Pablo. Ajtáhua'a, pu a'utyajrupi u chajta'a. Yaa ruijmua'ate'e yee, aɨ pu á'uraa aɨjna jamuan ɨ Bernabé. Au mu a'ucɨj u Derbe. 21 Au mu tihue'ixaa ɨ nyuucari cɨme'e tɨ cɨn Dioj hue'iratuaasin. Eihua mu hua'utyaamue'itɨ ɨ tyaɨte aujna Derbe, mej mi maɨn tya'antzaahuate'en. Aj mu mi huara'acɨ maujna u Listra, majta maujna u Iconio, majta u Antioquía. 22 Nainjapua mu ca'anijra'a hua'ata'a aɨme ɨ maj tya'atzaahuate'e mej mi cai ratápuaapua'ajta'an mej tya'atzaahuate'e, majta hua'uta'ixaa tɨ nu'u ayan tyu'ujxe'eve'e tɨ a'atɨ anacaican ayan tirajpueitzi a'ara'ani tɨ i aun a'utyarute aujna tɨ e'eseijre'e ɨ Dioj. 23 Majta hua'ava'ahuau ɨ hua'avaujsi mej mi tyu'utyavaɨre'en u hua'a teyujta'a. Matɨ'ɨj tenyuuva'a, majta huauritzi'ive, aj mu mi raijca ɨ tavastara'a naijmi'ica ɨ mej ra'atzaahuate'e. 24 Matɨ'ɨj antacɨj ajna a'ahua'a seij chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Pisidia. Au mu a'ará'a aujna a'ahua'a seij chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Panfilia. 25 Aj mu mi maun a'ará'a chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Perge. Au mu tihue'ixaa ɨ nyuucari cɨme'e. Aj mu mi a'ucɨj aujna a'ahua'a chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn u Atalia. 26 Au mu baarcu jetze atyaacɨ. Matɨ'ɨj mi antacɨj yutan pujme'en ajna a'ahua'a Antioquía. Aa pu pɨtyaja'arɨcɨ a'u maj yuaijca ɨ Dioj tɨ hua'achaɨ a'ara'ani mej mi meyan rɨjca a'ij mej tihua'utaiti'iri'i ɨ ru'ihuaamua'a. 27 Matɨ'ɨj maun a'ará'a aujna Antioquía. Aj mu mi hua'ajtyasaɨ ɨ maj teyujta'a e'etyujsa'ɨrihua'a. Nain mu tihua'uta'ixaa ɨ nyuucari cɨme'e a'ij tɨ Dioj ayan tihua'uta'a aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan mej mi majta maɨn tya'antzaahuate'en. 28 Matɨ'ɨj mi maun a'atee hua'a jamuan ɨ mej tya'atzaahuate'e aujna Antioquía.

Hechos 15

1 Seica mu maun a'ará'a aujna u Antioquía. Aɨ mu aɨn pueen ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Au mu a'araacɨ aujna Judea. Matɨ'ɨj mi autyajhuii mej tihua'umua'aten ɨ ru'ihuaamua'a. Meyan tɨcɨn: ―Tɨ pua'a sacai ra'antisi'iche ɨ runavij ta'antyújvi'irajmee mɨ a'amua sa'atapu'u jetze a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan, tɨ pua'a sacai seyan huarɨni, saɨj ajta saɨj, capu a'ij ti'irɨ'ɨri tɨ Dioj tyajamuaatauuni'i. 2 Ma majta aɨjna ɨ Pablo, ajta ɨ Bernabé, eecan mu tihue'ixaatya'acaa tzaahuati'ira'a cɨme'e. Aj mu mi aɨme ru'ihuaamua'a meyan tyuíjca aɨme ɨ maj hua'apua, hua'a jamuan ɨ seica mej mi a'ujcɨɨnye anna Jerusalén, mej mi raaxa'apɨ'ɨntare'en aɨme jamuan ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, majta ɨ vaujsi ɨ mej tyujsa'ɨrihua'a u teyujta'a anna Jerusalén. 3 Majta maɨn ɨ mej tyujsa'ɨrihua'a aujna Antioquía, aɨ mu hua'utaij. Matɨ'ɨj mi a'ucɨj. Au mu Fenicia a'uré'enye, majta maujna u Samaariya. Nainjapua mu tihua'uta'ixaa maɨjna cɨme'en maj tya'antzaahuate'en ɨ Dioj jemi, aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. Aɨj mu cɨn huataujtyamua'ave tyamua'a naa aɨme ɨ hue'ihuaamua'a matɨ'ɨj hua'unamuajri'i a'ij mej tí'ixajtacaa. 4 Matɨ'ɨj maun a'ará'a anna Jerusalén aɨjna ɨ Pablo, ajta aɨjna ɨ Bernabé, eecan mu hua'ancure'evi'itɨ tyamua'a naa aɨme ɨ mej tyujsa'ɨrihua'a u teyujta'a, majta ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, majta ɨ vaujsi. Matɨ'ɨj mi meyan tihua'uta'ixaa nain tɨ Dioj tyu'utyájtua eitze'e hua'a jemi ɨ seica ɨ tyaɨte. 5 Majta seica aɨme ɨ fariseos ɨ mej tya'atzaahuate'e, aɨ mu anna a'utyáuuca'a. Meyan tɨcɨn: ―Eecan pu hui ruxe'eve'e mej meyan huarɨni aɨme ɨ mej tya'atzaahuate'e ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. Miche'e hui ra'ara'asten nain cɨme'e a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan. Miche'e ra'antísiichixɨ'ɨn ɨ runavij. 6 Aj mu mi tyujsaɨj aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, majta ɨ vaujsi mej mi tihuaurixaate'en maɨjna cɨme'e. 7 Matɨ'ɨj a'atzu a'ateevi'ica mej ti'ixa, aj pu i aɨn Pedro ajchee. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ne'ihuaamua'a, muan xu hui seri ramua'aree a'anaj tɨ ɨmɨ Dioj na'antihuau inyeetzi nyaj a'amua jetze ajtyama'acan, nyej ni tihua'uta'ixaate'en ɨ nyuucari cɨme'e tɨ cɨn Dioj tihua'utauuni'i ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan mej mi rá'antzaahuate'en. 8 Ajta aɨn Dioj, ɨ tɨ ru'umua'aree a'ij tɨ a'atɨ ti'imua'atze ɨ rutzajta'a, aɨ pu taataseijra tɨ aɨn mijmu hua'ancure'evi'itɨ. Ayaa pu che'eta na'a tihua'uta'a tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an huatyaturan aɨme tzajta'a tɨj titaatá'a itejmi. 9 ’Jemin ɨ Dioj, naijmi'i tu teyan tyaxá'a tyana'a een. A'ij tɨ aɨn raajajcuare ɨ taxaijnyu'uca tyatɨ'ɨj rá'antzaahua, ayaa pu che'eta na'a tihúa'ajajcuaren ɨ hua'axaijnyu'uca aɨme. 10 Aɨj pu hui cɨn, a'ini een cɨn seyan ti'ijraaxaijte'e ɨ Dioj saɨjna cɨme'e sej tihue'ijcate'e aɨme ɨ mej tya'atzaahuate'e ye'ira cɨme'e ɨ maj cai raviicue'iraca'a ɨ tavaujsimua'a tyaaca, tyajta ityan. 11 ’Ma ajta, ayaa pu tita'amitejte'e ityejmi tyaj cai tí'inajchita, tyaɨjna cɨme'e tɨ tavastara'a tajapua huanyu ityejmi. Ayaa pu hui che'eta na'a hua'a japua ti'inyuuni aɨme.―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 12 Aj mi mu raatapua'ajtaca'a naimi'i ɨ mej tí'ixajtacaa. Eecan mu hua'anamuajracaa matɨ'ɨj tihue'ixaatya'acaa maɨjna ɨ Pablo, majta maɨjna ɨ Bernabé. Nain mu hua'uta'ixaa tɨj na'a tɨ hua'uta'a ɨ Dioj ɨ hua'a tzajta'a aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. Eihua mu rɨ'ɨ huarɨj ɨ maj cɨn rɨ'ɨ tya'utaseij. Dioj pu hua'utavaɨ aɨme ɨ maj hua'apua. 13 Matɨ'ɨj ra'anticɨ'ɨ mej ti'ixa, aj pu i Jacobo ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Ne'ihuaamua'a, xaanamuajri'i ɨ nyaj amuaata'ixaate'esin. 14 Amɨjna ɨ Simón auchan pu hui titaata'ixaa tɨ Dioj hua'a cɨme'en hua'utavaɨ aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan, seica tyaɨte tzajta'a mej mi rɨ'ɨ tiraata'an. 15 A'ij tɨ ti'ixa aɨjna, ayaa mu hui che'eta mana'a mejmi'i tira'uyu'uxaca'a aɨme ɨ mej ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Ayaa pu xaa nya'u te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze. 16 Ayan tɨcɨn: Tɨ'ɨj antipua'aren, nyaa nu uve'enyejsin. Aɨjna ɨ chi'ira'an ɨ David, ɨ tɨ'ɨri a'ave, nyaa nu nyajtahua'a rajajsin. Nyaa nu ra'ajtaahua jajcuacan nyaɨjna jetze ɨ tɨ auj a e'ejnyee. 17 Majta ɨ seica ɨ tyaɨte, miche'e naimi'i raahuauni ɨ tavastara'a aɨme ɨ tyaɨte ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan, mej mi náamua'ati a'ij nyej antyahuaa inyaa. 18 Yaa pu ti'ixa ɨ tavastara'a ɨ tɨ jajcua'ɨmɨ hua'uta'ixaa aɨjna ɨ ti'itɨ ɨ maj nu'u raamua'ati. 19 ’Aɨj nu hui cɨn neyan tyajamue'ixaate'e tyaj cai teyan tihúa'ajaaxaijvi'ira aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan ɨ maj mauchan tya'antzaahuate'esin. 20 Eitze'e pu ti'ivaɨre'e tyej tihua'utaiti'i yu'uxari jetze, tyej ti teyan tihua'uta'ixaate'en maj nu'u cai ti'icua'aca ɨ tɨ ti'icue'iri'i ɨ maj raamuaɨ'ɨvajtaca'a hua'a jemi ɨ hua'a dioosi, majta nu'u cai ruxana'acɨra'a juucate jamuan, ajta maj cai ɨ juuca ruxana'acɨra'a ɨ tyetyaca jamuan. ’Majta maj nu'u cai racua'aca hue'ira'ara'an ti'itɨ maj raatyacue'imi'in, ajta maj cai racua'aca ɨ xuura'ara'an. 21 Ai pu ayan tyu'ujxe'eve'e, a'ini matɨj mana'a titya'utyajhuii aujna a'u maj a'uchaatɨme ɨ tyaɨte, ayaa mu tihua'uta'ixaa a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan, majta hua'ateyujta'a mu ra'ujijve ɨ yu'uxari jetze tɨ aɨn ra'uyu'uxaca'a.―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 22 Aj mu mi maɨn ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, majta ɨ vaujsi, aɨ mu raaxa'apɨ'ɨntare maj seica ava'ahuauni ɨ rujemi mej mi hua'utaite aɨjna jamuan ɨ Pablo, ajta aɨjna ɨ Bernabé, mej mi a'ucɨɨne aujna Antioquía. Aɨme mu antíhuau aɨjna ɨ Judás tɨ ajta ayan antyahuaa tɨcɨn Barsabás, majta maɨjna ɨ Silas. Aɨme ɨ maj hua'apua, ai mu aɨn pueen hua'avaujsi mej ti'ixa'apɨ'ɨntare'e. 23 Aɨme mu jemin raataityaca'a ɨ yu'uxari tɨ ayan aɨjna cɨn tira'axa: “Ityan, i tyaj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, tyajta i tyej i'i vaujsi i tyaj titasa'ɨri u teyujta'a, yaa tu á'amuataujte'e mɨ sej tya'atzaahuate'e, mɨ sej seij chuejra'a japua a'uchaatɨme saujna Antioquía, sajta aman tɨ huatacá'a aujna a'ahua'a Siria, ajta saujna a'ahua'a u Cilicia. 24 ’Tu'uri raamua'areeri'i maj seica ɨ tyaj cai huata'aca, aɨ mu ya a'ucɨj iiya Jerusalén. Eecan mu a'amua'ɨtziitya'aca'a maɨjna cɨme'e ɨ mej tyajamue'ixaa. Eecan pu utyaavatzɨ ɨ a'amuatzajta'a. 25 A'ini naimi'i tu'uri teyan tyu'uta'a ɨ nyuucari cɨme'e, ayaa pu tita'amitejte'e tɨ i'i xa'apɨ'ɨn tyaj hua'antihuauni seica ɨ tejmi jetze mej ajtyama'acan. Aɨme tu ti antíhuau tyej ti hua'utaite mueetzi jemi, mej mi u a'uju'un ɨ tyaɨte aɨme jamuan ɨ Pablo, ajta aɨjna ɨ Bernabé. 26 ’Aɨme ɨ maj hua'apua, aɨ mu meyan titya'ahuaujca'ane tɨ pua'a ayan tyu'ujxe'eva'a maj huacui'ini aɨjna cɨme'e metihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte aɨjna jetze ma'acan ɨ tavastara'a ɨ Jesús tɨ i'i Cɨriistu'u. 27 Aɨj tu cɨn tihua'utaityaca'a tyaɨjna ɨ Judás, tyajta tyaɨjta ɨ Silas. Aɨ mu tyajamuaata'ixaate'esin rujɨɨmua'a mueetzi jemi mej mi nain cɨn tyajamuaata'ixaate'en ɨ nyuucari cɨme'e a'ij tyej teri tiraaxa'apɨ'ɨntarej. 28 ’Ee xaa nya'u, ayaa pu tira'amitejte'e aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, ajta ityejmi, ayaa pu tita'amitejte'e tɨ i'i xa'apɨ'ɨn tyaj cai eihua ti'itɨ cɨn tyaja'amueijcatya'a, silu aij tu'u ɨ tɨ eitze'e ruxe'eve'e. 29 Caxu racua'aca ɨ hua'ahue'ira'a ɨ ya'amuaate ɨ maj hua'umuaɨ'ɨvejtaca'a ɨ hua'a dioosi jemi. Caxu sajta racua'aca hue'ira'ara'an ɨ tɨ huatyácue'imi'inihuaca'a na'ari ti'itɨ xuura'ara'an. ’Caxu sajta tyu'uxana'acɨra'a juucate jamuan, majta mamɨjna ɨ ma juuca, maj cai tyu'ujxana'acɨra'a ɨ tyetyaca jamuan a'ij tyej tyaja'amue'ixaate'e. Rɨ'ɨ xu tityeetyáturaasin ɨ Dioj jemi tɨ pua'a seyan huarɨni saɨjna cɨme'e. Che'e a'ij tyaja'amuavaɨra'a.” 30 Matɨ'ɨj mi meyan huarɨj, matɨ'ɨj mi maun huajauiityaca'a aujna Antioquía. Aj mu mi a'ucɨj. Au mu e'etyujsaɨj naijmi'i ɨ mej tya'atzaahuate'e. Matɨ'ɨj mi hua'utapij ɨ yu'uxari. 31 Majta maɨn ɨ hue'ihuaamua'a, matɨ'ɨj ra'ujijve ɨ yu'uxari jetze, eecan mu huataujtyamua'ave a'ini naa pu hua'uta'a aɨjna ɨ yu'uxari. 32 Ajta, aɨjna ɨ Judás, ajta aɨjna ɨ Silas, aɨ mu rujɨɨmua'a mana'a antyujmua'areeraca'a majta maɨjna cɨn mej mi tyu'utaxaj ɨ Dioj jetze ma'acan. Aɨj mu cɨn ca'anijra'a eihua hua'uta'a ɨ hue'ihuaamua'a aɨjna cɨme'e ɨ mej tihua'uta'ixaa. Rɨ'ɨ mu tyamua'a naa tihua'uta'a. 33 Matɨ'ɨj mi a'atzu maun a'atee. Aj mu mi maɨn ɨ hue'ihuaamua'ame'en meyan tihua'uta'ixaa maj á'ucɨɨnye ruxé'evi'ira'a cɨme'e a'u maj a'araacɨ, mej mi majtahua'a maun a'ara'asti aɨme jemi ɨ maj huaja'utaityaca'a. 34 Ma ajta, aɨjna ɨ Silas, ayaa pu tira'aranajchaca'a tɨ aun a'utyaturan. 35 Majta maɨn, ɨ Pablo, ajta ɨ Bernabé, aɨ mu auna a'utyajturaa aujna Antioquía. Majta jamuan ɨ seica, mauche'e mu metihua'amua'atyajca'a. Majta tihue'ixaatya'acaa ɨ nyuucari cɨme'e tɨ cɨme'en raxaj ɨ tavastara'a. 36 A'atzu a'atyeevi'ica, aj pu i aɨn ɨ Pablo ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Bernabé tɨcɨn: ―Tiche'e tyajtahua'a huaja'uva'amuaare ɨ ta'ihuaamua'a ɨ maj maun a'uchaatɨme nain japua a'u tyej teri huaja'uta'ixaa ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxaj ɨ tavastara'a, tyata'aj raamua'aree a'ij tɨ ye'i tihua'avaɨre'e. 37 Ajta aɨn ɨ Bernabé, aɨj pu húavi'itɨjma'a aɨjna ɨ Juan, tɨ ajta ayan antyahuaa tɨcɨn Marcos. 38 Ma ajta aɨjna ɨ Pablo, capu ra'avi'itɨmɨ'ɨca'a a'ini aɨ pu Marcos aun huaja'uhua'axɨ ajna a'ahua'a u Panfilia. Capu che'e ti'imuara'acaa hua'a jamuan. 39 Eihua mu huaujtya'axɨ. Aɨj mu cɨn rusáaxu'ima'a a'ucɨ́jxɨ. Ajta aɨjna ɨ Bernabé, aɨ pu xaa ya'uvi'itɨ aɨjna ɨ Marcos. Baarcu jetze mu a'ucɨj mej mi maun a'ara'asti aujna u Chipre. 40 Ajta aɨn ɨ Pablo, aɨ pu ra'antihuau aɨjna ɨ Silas. Majta maɨn ɨ hue'ihuaamua'a, aɨ mu raijca ɨ Dioj ɨ tɨ hua'uchaɨn ɨ tavastara'a aɨme ɨ maj hua'apua. Matɨ'ɨj mi a'ucɨ́j. 41 Aa mu a'uré'enye ajna u Siria, ajta aujna Cilicia. A'u tɨ na'a a'u maj e'etyujsa'ɨri u teyujta'a, aɨ mu ca'anijra'a hua'uata'aca ɨ ru'ihuaamua'a.

Hechos 16

1 Aɨjna ɨ Pablo, ajta aɨjna ɨ Silas, aa mu a'ucáanye maujna u Derbe, majta maujna u Listra. Au mu seij huátyau tɨ tya'atzaahuate'e. Ayaa pu antyahuaaca'a aɨjna tɨcɨn Timuteeyu. Ajta aɨjna ɨ naanajra'an, Israel pu jetze ajtyama'acan, ajta taatajra'an, griego pu púeenya'a aɨjna. 2 Rɨ'ɨ mu tirajchaɨca'a aɨjna ɨ Timuteeyu aɨme ihuaamua'ame'en ɨ mej Listra e'ema'acan, majta ɨ mej Iconio e'ema'acan. 3 Aɨjna ɨ Pablo, ayaa pu ti'ijxe'eva'acaa tɨ aɨn Timuteeyu u á'ume'en hua'a jamuan. Aɨj pu cɨn raataityaca'a maj ra'antisijche ɨ naviira'an mej mi cai huataninyu'ucacun aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Ayaa pu'u, a'ini'i naijmi'i ɨ maj maun a'uchaatɨma'acaa aujna aunɨmɨ tɨj na'a aun tɨ huatacá'a, aɨ mu ramua'areeraca'a tɨ taatajra'an aɨjna ɨ Timuteeyu, aɨ pu griego puéenya'a. 4 Matɨ'ɨj mi maun a'ará'a seij jetze ɨ chajta'ana, au mu hua'uta'ixaate ɨ tyaɨte a'ij mej tiraaxa'apɨ'ɨntarej ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, majta ɨ vaujsi ɨ maj Jerusalén a'ujti a'ij mej ti'ijxe'eva'acaa mej meyan huarɨni ɨ tyaɨte. Matɨ'ɨj ra'anticɨ'ɨ ɨ tyaɨte mej tihua'uta'ixaa, seij jetze ɨ chajta'ana, majtahua'a meyee meyan huarɨj, majtahua'a meyee. 5 Aɨj pu cɨn aɨme ɨ maj tyújsa'ɨrihua'a, aɨ mu ahuaujca'anye mej mi eitze'e tya'antzaahua. Majta huatamui'iraca'a. 6 Nainjapua mu huacɨj aujna tɨj na'a aun tɨ huatacá'a u Frigia. Aru capu hua'uta'a aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj maj a'utyarute aujna tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Asia, mej mi tihua'uta'ixaate'en ɨ nyuucari tɨ cɨme'en ra'axa ɨ Dioj. 7 Aj mu mi ajna vejli'i a'atanye a'u tɨ a'avastɨme seica chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Misia. Au mu a'utyarutyeeche'e aɨjna chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Bitinia, aru capu a'ij tyu'utarɨ'ɨristaraca'a a'ini capu hua'uta'a aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Jesús. 8 Matɨ'ɨj mi antacɨj u jetze pujme'en u Bitinia. Matɨ'ɨj mi aun pujme'en a'ucajrupi chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Troas. 9 Tɨca'ɨmɨ pu ti'itɨ huamaaraca'a aɨjna ɨ Pablo. Tɨ nu'u aun a'utyejvee utan pujme'en a'atɨ tɨ seij chuejra'a japua e'ema'acan tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Macedonia. Eecan pu nu'u hua'utahuaviiri'i ayan tɨcɨn: ―Xa'icɨɨnichi yu jetze pujme'en, muan, sata'aj hui taatavaɨɨre'en ityejmi.―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ a'atɨ. 10 Tɨ'ɨj ayan tyu'umaaraca'a aɨjna ɨ Pablo, ca'anacan tu huátacate tej ti antacɨɨnye aujna a'ahua'a Macedonia, a'ini ayaa pu tita'amityejtya'acaa tɨ aɨn Dioj taatajee tej ti tihua'uta'ixaate'en ɨ nyuucari cɨme'e tɨ cɨn Dioj hue'iratuaasin. 11 Tyatɨ'ɨj huiiraacɨ taujna u Troas, au tu antacɨj ɨ baarcu jetze aujna u Samotracia aujna a'u tɨ chuej a'utacá'a aata'a. Yaa ruijmua'ate'e yee tu a'antanyej aujna chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Neápolis. 12 Tyatɨ'ɨj huiiraacɨ tyaujna, aj tu ti taun a'ará'a seij jetze ɨ chajta'ana tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Filipos. Au mu mejmi'i a'achajcaa aɨme ɨ maj Roma jetze ajtyama'acan. Ajta, aujna Filipos, ai pu aɨn pueen ɨ chajta'a tɨ eitze'e ruxe'eve'e tɨj na'a aun tɨ huatacá'a u Macedonia. Au tu a'atzu a'atee tyej tyaun a'utyáuu. 13 A'anaj matɨj pua'a rusa'upihua'a, au tu huiiraacɨ a pua'aque u chajta'a. Au tu a'ahua'a a'uré'enye vejli'i jate'e tej ti raahuauni a'u tɨ a'arɨ'ɨri tyej huatyejnyuuni ɨ Dioj jemi. Au tu a'ura'asaca'a. Aj tu ti autyajhuii tej tihua'uta'ixaate'en ɨ juuca ɨ mej tyujsaɨj maujna aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ jetzen ra'axa ɨ Dioj. 14 Seij ɨ jɨita'a, ayaa pu antyahuaaca'a tɨcɨn Lidia. Tiatira pu e'ema'acan aɨjna. Aɨ pu cɨɨxuri ti'itua'aracara'a tɨ ti'inacámua. Aɨ pu ajta ranajchimɨ'ɨca'a ɨ Dioj. Aj pu i Dioj raata'a tɨ rá'antzaahuate'en a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Pablo. 15 A pu i huámua'ɨvijhuaca'a, majta aɨme ɨ i'ihuaamua'ame'en. Aj pu i ayan titaatajee aɨjna ɨ Lidia tɨcɨn: ―Tɨ pua'a ayan tyajamua'amityejtya'a aɨjna cɨme'e ɨ nyej nyeri ra'atzaahua'ate'e nyaɨjna ɨ tavastara'a, sata'aj mu a'uva'aju'un nyaj jamuan sej si saun a'utyáu xa'ara'ani a'u nyej e'eche.―Ayaa pu titaata'ixaa. Aɨ pu ta'antimue'itɨ. 16 A'anaj ayaa pu titaaruu. Au tu auju'uca'a aujna mej yá'ana'amiche ɨ Dioj. Au tu ti ra'antinajchaca'a seij ɨ tyamueij tɨ tiyaaru'u tzajta'an seijra'acaa. Jɨita'a pu pueenya'a aɨjna. Aɨjna ɨ tiyaaru'u, aɨ pu raayɨ'ɨtɨhua'a tɨ ti'itɨj huámua'aree. Eihua pu hua'amue'itɨchihua'a aɨjna ɨ jɨita'a ɨ tumin hua'a jemi ɨ maj rachaɨca'a. 17 Tɨ'ɨqui aɨn taataven. Aa pu e'evé'ejijhuajma'a ayan tɨcɨn: ―Amɨme mɨ tyetyaca, ai mu hui ravaɨre'e ɨ Dioj ɨ tɨ ta japua e'eseijre'e naijmi'ica japua mata'aj meyan tyajamuaata'ixaate'en a'ij tɨ ti'irɨ'ɨri tɨ Dioj tyajamuaatauuni'i. 18 Ayaa pu a'urɨjnya'a nain xɨcaj tzajta'a asta tɨ'ɨj cai che'e tye'eviicue'i aɨjna ɨ Pablo. Aj pu'i pɨ a'ure'eve. Tɨ'ɨqui ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ tiyaaru'u tɨcɨn: ―Ayaa nu hui ti'imue'ijte'e aɨjna jetze ma'acan ɨ Cɨriistu'u paj huiirajra'ani pamɨjna jetze mɨ tyamueij. ―Ayaa pu tiraata'ixaa. Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a, aj pu'i e'eyan huiirajraa aɨjna ɨ jɨita'a jetze. 19 Majta maɨn ɨ maj rachaɨca'a ɨ tyamueij, matɨ'ɨj raamua'areeri'i tɨ cai che'e a'ij ti'irɨ'ɨri maj raamue'itɨn ɨ tumin aɨjna jetze, aj mu mi hua'uvívi'i maɨjna ɨ Pablo, majta maɨjna ɨ Silas. Matɨ'ɨj mi huaja'uvi'itɨ aɨme jemi ɨ mej tie'ijta aujna a'ahua'a tɨ a'aráyaujta'a a'u mej tyaja'atu'araca ti'itɨj. 20 Matɨ'ɨj mi a huajautuaa hua'a jemi ɨ jueesi. Meyan ti'ixaata tɨcɨn: ―Aime i tyetyaca, Israel mej jetze ajtyama'acan, eihua mu hui hua'ajaaxaijte'e iiyu maj huachaatɨme. 21 Saɨque mu hui tihua'amua'ate ɨ ye'ira jetze tɨ cai ayan titaavijte'e ityejmi, tyej teyan tira'antzaahuate'en, na'ari tyej teyan huarɨni ityan i tej Roma jetze ajtyama'acan. 22 Matɨ'ɨj mi maɨn tyaɨte hua'utajaaxaijvi'iri'i maɨjna ɨ Pablo, majta maɨjna ɨ Silas. Aj mu mi maɨn jueesi meyan tyu'utaijtaca'a maj nu'u tihua'acá'ari'iraxɨn ɨ tihua'acɨɨxu, majta nu'u hua'utyávajxɨ pi'ista cɨme'e. 23 Matɨ'ɨj hua'utyávajxɨ eihua, majta hue'ityaana. Majta raijca tɨ maɨjna ɨ tɨ tí'icha'ɨ tɨ hua'uchaɨn tyamua'a naa. 24 Aɨjna maj tiráchaɨra, aɨ pu hua'utyajtuaa ujca'ihua'ɨmɨ tɨ jua'ase. Ajta ɨ huáɨɨca, an pu ra'anarujtya'axɨ aɨjna jetze ɨ taabla tɨ ij cai huirácu'ucunyen ɨ huáɨɨca. 25 A'atzaj tyauuma'aca tɨca'ɨmɨ, a'atzaj cumu e'ita'a tɨca'a, aɨ mu tyenyuusima'a ɨ Dioj jemi, majta ti'ichuiicaca'a aɨjna ɨ Pablo, ajta aɨjna ɨ Silas. Majta ɨ seica ɨ mej nami'ihuacaa, aɨ mu hua'anamuajracaa. 26 Tɨ'ɨj i iye'itzi cɨme'e huatyaujca'atzɨjxɨ ɨ chuej. Ajta ɨ jaxu'u a'u maj á'anami'ihuacaa, ca'anin pu cɨn huatyaujca'atzɨjxɨ. Cɨme'en pu'u ayan huarɨj, aj pu i tya'antacuunirixɨ a'u tɨ a'apueerta, aujna a'u maj á'anami'ihuacaa, ajta ti'ijtza'anixɨ ɨ cadeena ɨ maj cɨn anajɨ'ɨquihuajma'acaa ɨ maj nami'ihuacaa. 27 Ajta aɨn tɨ tí'icha'ɨ, tɨ'ɨj huatájɨ, aj pu i raaseij tɨ tya'antacúuni'ihuajma'acaa ajna a'u tɨ a'apueerta. Aɨ pu i ru'ijcupi ɨ ruchuun tɨ'ɨj i huaujje'ica a'ini yaa pu raata'a cumu mu'uri huiiraacɨ ɨ maj nami'ihuacaa. 28 Ma ajta aɨn ɨ Pablo, ca'anacan pu huajijhuaca'a. Ayaa pu tiraatajee tɨcɨn: ―Capej hui peyan aruura pej peyan aje'icata. Tyauche'e tu naimi'i huiraati. 29 Aj pu i taij huahuáu. Tɨ'ɨqui ayan u a'a utyajrupi taichijmá'a aujna a'u maj a'anami'ihuacaa. Aj pu i a autunutaca'a ajna vejli'i a'u maj a'utyáuuca'a aɨjna ɨ Pablo, ajta aɨjna ɨ Silas. 30 Tɨ'ɨqui hue'iraavi'itɨ. Aj pu i ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ini naarɨni tɨ'ij Dioj tinaatauuni'i? 31 Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pata'aj rá'antzaahuate'en ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús. Aj pu xaa Dioj timuaatauuni'ira, ajta aɨme ɨ maj a jamuan a e'eche. 32 Matɨ'ɨj mi meyan tira'ixaa maɨjna ɨ a'atɨ, majta aɨme ɨ maj jamuan a e'eche aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ jetzen ra'axa ɨ tavastara'a. 33 Yaa pu i éenya'a a'atzaj tɨca'ɨmɨ aɨn tɨ tí'ichaɨca'a, aɨ pu hua'uja'usi ɨ maj tzaanicaa. Matɨ'ɨj mi e'eyan huaujmuaɨ'ɨhuaca'a aɨjna ɨ tɨ tí'ichaɨca'a, majta aɨme ɨ maj jamuan a e'eche. 34 Tɨ'ɨj i huaja'uvi'itɨ ɨ ruche. Aj pu i tihua'umí. Ajta ɨ maj jamuan a e'eche, eecan mu huataujtyamua'ave maɨjna cɨme'e maj rá'antzaahua ɨ Dioj. 35 Tapua'arijma'aca mu maɨn ɨ jueesi hua'utaij ɨ polisiiya. Ayaa mu tiraata'ixaa aɨjna tɨ tí'ichaɨca'a tɨcɨn: ―Che'e hue'irajtuaani ɨ maj nami'i ɨ maj hua'apua. 36 Aj pu i aɨn tɨ tí'icha'ɨ, ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Pablo tɨcɨn: ―Manaataij ɨ jueesi nyaj nu'u amui'irajtuaani. Aɨj pu cɨn, pu'uri rɨ'ɨri saj huiracɨɨnye. Capu a'atɨ che'e a'amuajaaxaíitya'a a'ame.―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna tɨ tí'ichaɨca'a. 37 Ajta aɨn ɨ Pablo, ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna tɨ tí'ichaɨca'a tɨcɨn: ―Aricu, hua'uta'ixaate'e ɨ polisiiya tɨcɨn: “Ityejmi, i tyej aɨme jetze ajtyama'acan ɨ maj romanos pueen, aɨ mu cai ti'itɨ taataihua'ura a'ij tyaj ti'itɨ cɨn tityautyajturaa, aɨ mu majta taatyaavajxɨ me eijre'e tyaɨte tzajta'a, majta ta'ityaana. ¿Ti'itajni? ¿Ni meri ta'axɨjte'en aviitzi cɨme'e? Catu xaa nya'u huiráaju'un. Miche'e maɨn yéve'eré'enyen mata'aj maɨn tu'irajtuaani.” 38 Matɨ'ɨj mi maɨn polisiiya meyan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ jueesi a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Pablo. Matɨ'ɨj raamua'areeri'i tɨ aɨn ɨ Pablo, ajta aɨn ɨ Silas aɨme jetze, mu nu'u jetze a'ajtyáma'acan ɨ romano, eecan mu tyu'utatzɨn aɨme ɨ jueesi. 39 Matɨ'ɨj mi u a'uju'un aɨme ɨ jueesi mej mi tyaja'utauruuni'i hua'a jemi ɨ maj hua'apua. Matɨ'ɨj mi hue'irajtuaa. Aj mu mi ca'anijra'a hua'uta'a maj huiracɨɨnye aujna chajta'a. 40 Ma majta maɨn ɨ maj hua'apua, matɨ'ɨj huiiraacɨ aujna carcel, au mu a'uju'un Lidia tɨ e'echajca'a mej mi hua'useij ɨ ru'ihuaamua'a ɨ mej tya'atzaahuate'e. Ca'anijra'a mu hua'uta'a ɨ hua'a tzajta'a. Aj mu mi a'ucɨj.

Hechos 17

1 Matɨ'ɨj mi maun a'uré'enye aujna chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Anfípolis, ajta tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Apolonia. Aj mu míjtá'ij maun a'ará'a chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Tesalónica a'u tɨ hua'ateyuu e'eseijre'e aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. 2 Tɨj na'a ti'ijrɨ'ɨrajcaa aɨjna ɨ Pablo. Au pu a'utyajrupi hua'ateyujta'a a'anaj tɨ ayan tyaja'ure'enye aɨjna xɨcajra'a jetze matɨ'ɨj pua'a rusa'upi. Hueica iteeri tzajta'a pu tihua'uta'ixaa ɨ yu'uxari jetze. 3 Ayaa pu tihue'ixaatya'acaa tɨ ayan tyu'ujxe'eva'acaa tɨ aɨn rajpueijtzi a'ara'ani aɨjna ɨ tɨ nu'u Dioj an yá'ujra ɨ ɨpuari japua. Ajta, nu'u tɨ'ɨj huamɨ'ɨn, ayaa pu tyu'ujxe'eva'acaa tɨ huatarun ajtahua'a hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. Ayaa pu tihue'ixaatya'acaa tɨcɨn: ―Aɨjna ɨ Jesús, aɨ pu hui aɨn pueen ɨ tɨ Dioj an yá'ujra ɨ ɨpuari japua. 4 Matɨ'ɨj mi seica rá'antzaahua ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Aj mu mi hua'ajaahua maɨjna ɨ Pablo, majta maɨjna ɨ Silas, majta mu eihua tya'antzaahua ɨ maj maɨn pueen ɨ griego ɨ maj rana'amiche'e ɨ Dioj, majta mui'itɨ ɨ juuca ɨ maj eitze'e ruxe'eve'e ɨ chajta'ana. 5 Majta aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, eecan mu hua'anchueere. Aɨj mu cɨn hua'ajsaɨ seica ɨ maj a'ij pua'a ti'ityetyaɨte ɨ maj á'ujhua'anya'a ajna a'ahua'a a'u maj tyaja'atuáj mua'aye'i. Aj mu mi ca'anijra'a hua'uta'a ɨ tyaɨte mej mi huataninyu'ucacun. Eecan pu a'ij pua'a tyuju'utyaarɨ aujna ɨ chajta'a. Aj mu mi maun a'uju'un Jasón tɨ e'eche. Aɨme mu mi huáhuau ɨ Pablo, majta maɨjna ɨ Silas, mej mi hue'iravi'itɨn, majta tyu'utatuiire'en ɨ tyaɨte jemi. 6 Ma majta, camu huá'utyau aɨme ɨ maj hua'apua; seica mu huatyau. Aɨj mu cɨn aɨme a'ujájpuaca'a maɨjna ɨ Jasón, majta seica ɨ ihuaamua'ame'en. Aɨ mu me huaja'ujájpuaca'a aɨme jemi ɨ mej ti'itɨj cɨn títyatatí. Majta antijíihua meyan tɨcɨn: ―Maijna i tyetyaca i maj hua'ajaaxaijte'e nainjapua ɨ tyaɨte ɨ chaanaca japua, aɨj mu cɨn majta meri meyan a'uva'aju'un. 7 Ajta aijna i Jasón, ai pu hui hua'ancure'evi'itɨ ɨ ruche. Camu tya'aste ɨ ye'ira jetze ɨ tɨ tyu'utaijtaca'a aijna ɨ ta rey, aijna tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn César. Ayaa mu ti'ixa tɨ nu'u hui saɨj aɨn pueen ɨ rey, aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Jesús.―Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a aɨme ɨ mej a'ij pua'a ti'ityetyaɨte. 8 Matɨ'ɨj aɨme huanamuajri'i, eecan pu a'ij pua'a hua'uta'a ɨ hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte, majta ɨ maj ti'itɨj cɨn títyatatí. 9 Aj pu i aɨn ɨ Jasón, majta maɨjna ɨ seica, tumin mu tyu'uta'a aɨme jemi ɨ mej títyatatí mej mi hua'utatuaani cai che'e meyan hua'aruuraa matɨj hua'uruu u maj huaja'uvá'ajajpuaca'a. Majta aɨme ɨ mej títyatatí, aɨ mu hua'utatuaa. 10 Matɨ'ɨj mi maɨn hua'ihuaamua'a ca'anacan hua'utaityaca'a maɨjna ɨ Pablo, majta maɨjna ɨ Silas maj á'ucɨɨnye tɨca'ari tzajta'a ajna a'ahua'a chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Berea. Cɨme'en mu'u maun a'ará'a, aj mu mi a'utyajrupi hua'ateyujta'a aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. 11 Aɨme ɨ mej Berea e'eche, eitze'e mu rɨ'ɨ naa tihua'ajeevacaa macai aɨme ɨ mej Tesalónica a'uchaatɨma'acaa. Naa mu rɨ'ɨ tira'ancura'a ɨ nyuucari. Tɨ'ɨj pu na'a nain xɨcaj tzajta'a, aɨ mu rahuauca'a ɨ yu'uxari jetze mej mi raamua'aree tɨ pua'a ayan ti'ayajna nusu cai a'ij tɨ tí'ixajtacaa aɨjna ɨ Pablo. 12 Aɨj mu cɨn mui'itɨ tya'antzaahua, majta mui'itɨ ɨ maj aɨme jetze ajtyama'acan ɨ griego, aɨ mu majta tya'antzaahua, ɨ ma juuca ɨ maj rɨ'ɨ huajá'useijracaa tyamua'a naa. Ayaa mu che'eta mana'a tya'antzaahua ɨ tyetyaca. 13 Majta aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, aɨme ɨ mej Tesalónica e'echajcaa, matɨ'ɨj raamua'areeri'i tɨ aɨn Pablo tihue'ixaa ɨ nyuucari tɨ jetzen ra'axa ɨ Dioj aujna Berea, matɨ'ɨj mi maun á'uju'un. Aɨ mu majta ca'anijra'a hua'uta'a ɨ tyaɨte mej mi hua'utajaaxaijvi'i. Eecan mu huá'anyu'ucastya'acaa. 14 Majta maɨn ɨ hue'ihuaamua'a, aɨ mu cai a'atee; e'eyan mu raataityaca'a tɨ Pablo a'ura'ani aujna ta'avastɨmee ɨ jaj tɨ ve'e. Majta maɨn ɨ Silas, ajta ɨ Timuteeyu, aɨ mu a'utyajturaa aujna u Berea. 15 Majta ɨ maj Pablo jamuan a'ucɨj, aɨ mu ya'uvi'itɨ chajta'a jetze tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Atenas. Majta e'eyan huara'acɨ. Mahua'utaitaca'a maɨjna ɨ Silas, majta maɨjna ɨ Timuteeyu maj nu'u tyujsaɨre'en ca'anacan. 16 Tɨ'ɨj Pablo auche'e hua'achu'eva'acaa aujna Atenas, eecan pu tinyu'ucaca'a ɨ rujetze aɨjna cɨme'e tɨ hua'useij ɨ hua'a dioosi ɨ ma a e'ere'etya'acaa nain japua aujna chajta'ana. 17 Aɨj pu cɨn aɨn Pablo tihue'ixaatya'acaa hua'a teyujta'a aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, ajta aɨme jemi ɨ griego ɨ maj Dioj na'amiche'e. Ajta tɨ'ɨj pɨ na'a nain tujca'ari tzajta'a, aɨ pu tihua'ixaatya'acaa aɨme ɨ maj maun a'utyáuuca'a ajna a'u maj tyaja'atu'araca. 18 Meenti maun seica a'utyáuuca'a ɨ mej tyu'ujmua'ate a'ij mej ti'ixaxa'a aɨme ɨ mej ee epicúreos, majta seica ɨ mej tyu'ujmua'ate a'ij mej ti'ixaxa'a aɨme ɨ mej meyan huataujmua'a tɨcɨn estoicos. Matɨ'ɨj mi autyajhuii mej tyu'uxáj eihua. Matɨ'ɨj mi autyajhuii maj meyan tira'ixaate'en maɨjna. Ayaa mu seica ti'ixa tɨcɨn: ―¿A'ini hui ti'ixa mɨ tɨ eihua ti'ixa? Majta seica meyan ti'ixa tɨcɨn: ―Xuee ayan hui ti'ita'ixaate'e seij cɨme'e ɨ nyuucari tɨ seij jemi e'ema'acan ɨ Dioj. Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a a'ini Pablo pu ayan tihue'ixaatya'acaa aɨjna cɨme'e ɨ Jesús, ajta aɨjna tɨ nu'u huatarú hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. 19 Matɨ'ɨj mi ya'uvi'itɨ anna a'u maj e'etyujsa'ɨrihua'a jɨri japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Areópago. Ayaa mu tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni rɨ'ɨri tyaj ityan raamua'aree mɨ paj hui jajcuacan cɨn ti'itamua'ate? 20 ¿A'ini peti'ita'ixaate'e ti'itɨj cɨme'e tyaj cai yau'ite, tyaj cai a'anaj raanamuajri'i? Ayaa tu hui ti'ijxe'eve'e tyaj raamua'aree a'ij tɨ huataujmua'a aɨjna ɨ nyuucari. 21 Ayaa mu aɨjna cɨn tiraataihua'uri'i, a'ini naijmi'i ɨ maj Atenas e'ema'acan, majta ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan ɨ mej meri maun a'uchaatɨme aujna Atenas, camu maa ti'itɨ avá'amua'areeracaa. Aɨ mu'u pɨ namuajraca'a ɨ tɨ jajcuacan cɨn tihue'ixaatya'acaa ɨ nyuucari. 22 Aj pu i Pablo huatyeechaxɨ e'ita'a hua'a tzajta'a ɨ mej e'etyujsaɨra'acaa aujna Areópago. Ayan tɨcɨn: ―Muan mɨ saj tyetyaca, Atenas saj e'ema'acan, nain nu cɨn ti'iseij sej eihua hua'achue'eve'e ɨ rudiojtyamua'a. 23 Ayaa nu hui tyaja'amue'ixaate'e a'ini nyatɨ'ɨj á'ucha'acanya'a nyahua'aseijraca'a a'u tɨ na'a sej ya'utyechajtza seij ɨ a'amua dioosi. Seij nu huaseij ɨpuari japua tɨ jetzen te'eyu'usi'i ayan tɨcɨn: “Tyej rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj tyaj cai ramua'ate.” Aijna saj cai ramua'ate, rɨ'ɨ xu tirata'aca. Aij nu xaa cɨn neyan tyajamuaata'ixaate'esin. 24 ’Aɨjna ɨ Dioj tɨ raatyataahuaca'a i chaanaca tyaj japuan seijre'e, ajta nain cɨme'e tɨ ayan ti'iseijre'e, ai pu hui aɨn pueen ɨ tɨ tie'ijta naijmi'ique'e u tajapua, ajta naijmi'ique'e iiyan chaanaca japua. Capu ayun che ɨ Dioj iiyu teyujta'a ɨ maj rá'ajtaahuaca'a ɨ tyetyaca. 25 Capu ayan tyu'ujxe'eve'e maj raatyavaɨre'en ti'itɨj cɨme'e tɨ tira'aturaate'e a'ini aɨ pu rusaɨj hua'ata'aca naijmi'ica ɨ tyetyaca maj ruuri mua'ara'ani, maj ucajyaatɨye'ican, ajta hua'ata'aca naijmi'ica tɨj na'a ti'itɨ tɨ hua'aturaate'e. 26 ’Ayaa pu Dioj raaruu mej seij jetze huanyej ɨ tyaata'a naijmi'i ɨ tyaɨte mej mi nain japua seijre'e iiyan chaanaca japua. Ajta, aɨ pu hui raaxa'apɨ'ɨntare a'achu maj á'atɨjtɨ'ɨren, ajta a'u maj a'uchaatɨme'eni. 27 Ayaa pu Dioj aɨjna cɨn huarɨj mej mi raahuauni maɨjna, mej mi meyan eenye'eque'e raatyauuni. Me ajta aɨn, capu a'achu a'ɨmɨ me'e e'eseijre'e ityejmi jemi. 28 ’Ayaa pu'u na'a ti'en a'ini aɨj tu jetze ruuri ɨ Dioj, tyej ti teyan e'enya'a me tya'ujhua'anye'en, tyej ti teyan huatyauuca. Majta maɨn ɨ mej tí'ichuicaca muejmi tzajta'a, seica mu majta meyan che'eta mana'a tyu'utaxajtaca'a a'ij nyej inyaa tyaja'amue'ixaate'e. Majta meyan tɨcɨn: “Tyan tu tyajta yaujmua'ame'en pueen ɨ Dioj.” 29 ’A'ini tyan tu yaujmua'ame'en pueen ɨ Dioj, capu hui ayan tiraavijte'e tyej teyan ti'imuajca tɨ Dioj ayan een tɨj ti'itɨ tɨ taavijhua ooro cɨme'e, nusu i plaata cɨme'e, nusu tetej cɨme'e. Capu ayan een tɨj ti'itɨ ɨ maj raatyataahuaca'a ɨ tyaɨte a'ij mej ye'i tirajtyau maɨjna cɨme'e ɨ rumua'atziira'a. 30 ’A'anajɨmɨ, camu ramua'areeraca'a ɨ tyaɨte a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj tɨj na'a tɨ yu e'ire'enye. Ajta aɨn ɨ Dioj, capu a'anaj hua'uxɨjte ajna'ɨmɨ. Ma ajta, ijii pu xaa, aɨ pu ti'ihue'ijte'e naijmi'ique'e maj nu'u saɨque tyu'umua'ati ɨ tyaɨte, aɨjna cɨme'e, tɨ Dioj ari ayan tiraaxa'apɨ'ɨntarej seij xɨcajra'a jetze tɨ jetzen hua'uxɨjte'en naijmi'ica ɨ maj yan huachaatɨme iiyan i chaanaca japua. Aɨ pu hui hua'axɨjte'en aɨjna ɨ a'atɨ tɨ Dioj ra'antihuau. Dioj pu ari hua'utaseijra naijmi'ica ɨ tyaɨte tɨ ayan ti'ayajna aɨjna cɨme'e tɨ ra'ajjáj hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite aɨjna ɨ a'atɨ.―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Pablo. 32 Matɨ'ɨj raanamuajri'i tɨ Dioj ra'ajjáj ɨ mɨ'ɨchite tzajta'a aɨjna ɨ Jesús, seica mu ra'axaahuari'iracaa. Majta seica meyan tɨcɨn: ―Ayaa tu ti'ijxe'eve'e paj pajtahua'a tita'ixaate'en paɨjna cɨme'e. 33 Aj pu i ajtaraa ɨ Pablo hua'a jetze. 34 Aru mauche'e mu seica ɨ tyaɨte á'ujhua'anya'a jamuan, mara'antzaahua micu. Ai mu aɨn pueen, ɨ maj hua'a tzajta'a a'utyáuuca'a aɨjna ɨ Dionisio, ɨ tɨ hua'a jetze ajtyama'acantacaa aujna Areópago, ajta seij ɨ jɨita'a tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Dámaris, majta seica mu majta tya'antzaahua.

Hechos 18

1 Ajta e'eyan Pablo huiirajraa aujna Atenas. Tɨ'ɨqui aun a'ará'a chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Corinto. 2 Au pu yá'utyau seij tɨ Israel jetze ajtyama'acan tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Aquila. Au pu e'ema'acan aujna seij chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Ponto. Aɨjna ɨ Aquila, ajta aɨjna ɨ ɨra'ara'an tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Priscila, aɨ mu maun a'araacɨ aujna a'ahua'a seij chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Italia, a'ini ayaa pu tyu'ujxe'eva'acaa maj nu'u á'ucɨɨnye maujna aɨjna cɨme'e ɨ hua'arey ɨ romanos tɨ ayan a tyaja'utaityaca'a mej a'ucɨɨne naimi'i ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Ajta aɨn ɨ Pablo, aɨ pu u huaja'uvá'amuaaraca'a. 3 Pablo pu racu'unya'apuaca'a ɨ navij chi'ira'a. Ayaa mu che'eta mana'a ti'imuara'acaa aɨme, aɨjna ɨ Aquila, ajta aɨjna ɨ Priscila. Aɨj pu cɨn a'utyajturaa hua'a jamuan, ajta ti'imuara'acaa hua'a jamuan aɨjna ɨ Pablo. 4 Nain xɨcajra'a jetze matɨj pua'a rusa'upi, au pu a'utyaru'ipicha'a hua'a teyujta'a, tihue'ixaatya'acaa tɨ'ij ayan eenye'eque'en hua'antimue'itɨn aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, majta ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. 5 Matɨ'ɨj mi huiiraacɨ aujna u Macedonia aɨjna ɨ Silas, ajta aɨjna ɨ Timuteeyu. Matɨ'ɨj mi maun a'ará'a a'u tɨ a'utyavaaca'a ɨ Pablo, tɨ ajta cɨn antyujmua'areeraca'a nain cɨme'e tɨ tihua'uta'ixaate'en ɨ yu'uxari jetze. Naa tya'ahuauritaacan cɨme'e, aɨ pu tihue'ixaatya'acaa aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, aɨjna cɨme'e tɨ Jesús aɨn pueen ɨ tevi tɨ Dioj an yá'ujra ɨ ɨpuari japua, aɨjna maj rachu'eva'acaa. 6 Majta maɨn, camu a'atzu raxe'eva'acaa maj raanamua. Aɨj mu cɨn autyajhuii mej a'ij pua'a tiráajeeve. Aj pu i Pablo tyu'utyaca'atzɨjxɨ ɨ tyu'ujcɨɨxu mej mi raamua'aree tɨcɨn ma'utya'ɨtzee ɨ Dioj jemi. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Muaan xu puéenya'a xa'aju'un tɨ'ij mueetzi jetze rajveti ɨ pueijtzi. Nyaa nu hui ra'ara'aste tɨ tinyeijca. Ijii tɨ yu auca'itɨ a'ame, hua'a jemi nu a'uma'a na'ame ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan.―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 7 Aj pu i huirajraa u hua'ateyujta'a. Aa pu a'ará'a aa tɨ e'eche a'atɨ tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Justo. Aɨ pu rana'amiche'e ɨ Dioj, ajta aun e'echajca'a ajna vejli'i a'u tɨ a'utyejvee ɨ teyuu. 8 Ajta aɨn ɨ Crispo, ɨ tɨ tie'ijta u teyujta'a, aɨ pu rá'antzaahua ɨ tavastara'a, majta meyan che'eta mana'a naijmi'i tɨ hua'a jamuan e'echajca'a aɨjna ɨ Crispo. Majta seica ɨ maj Corinto a'uchaatɨma'acaa, matɨ'ɨj raanamuajri'i ɨ nyuucari, eihua mu rá'antzaahua. Matɨ'ɨj mi huamuaɨ'ɨvijhuaca'a. 9 Aj pu i tɨca'ɨmɨ, tɨ'ɨj aɨn Pablo tí'imaaracaa, aɨ pu raaseij ɨ tavastara'a. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Capej ti'itzɨɨnya'a. Pauche'e paj hui tihue'ixaatya'a pua'ame. Capaj raatyápuaapua'ajtan. 10 Nyaa nu a jamuan ya huatyejvee. Capu a'atɨ timua'antyu'uuni'ira. Capu ajta a'atɨ pueijtzi muaata'asin. Eihua nu hui tityaɨtestyamua'a iiya chajta'a.―Ayaa pu tiraata'ixaa ɨ tavastara'a. 11 Aɨj pu cɨn Pablo ayan aun e'etee sei ninye'ira'a japuan e'ita'a aujna Corinto. Tihua'amua'atyajcaa aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ jetzen ra'axa ɨ Dioj. 12 Aru tɨ'ɨj aɨn Galión aun ti'ivaɨra'acaa tajtuhuan cɨme'e aujna tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Acaya, aɨmej ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, aɨ mu autyajhuii mej tinínyu'ucacun maɨjna jemi ɨ Pablo. Matɨ'ɨj mi ya'ujáj jueesi jemi. 13 Aj mu mi meyan tiraata'ixaa ɨ tajtuhuan tɨcɨn: ―Aijna i tyaata'a, aɨ pu hui hua'amue'itɨjcaa ɨ tyaɨte mej mi meyan saɨque ti'ijna'amiche'en ɨ Dioj. Aru capu hui ayan tihua'ata'aca ɨ taye'irá mej meyan rɨjca. 14 Pu'uri tɨn tyu'utaxáatache'e aɨjna ɨ Pablo, tɨ'ɨj aɨn Galión, ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan tɨcɨn: ―Casi'i muan, mɨ sej Israel jetze ajtyama'acan, tɨ pua'a hui amɨn ti'itɨ a'ij pua'a huáruu tɨ cai xa'apɨ'ɨn, na'ari ti'itɨ huaje'ica tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e, aj nu xaa neyan tyája'amuanamuáarache'en. Aru a'ini ai pu'u cɨn ti'ixa a'amuaye'ira, ¿a'iqui huataujmua'a aɨjna? ¿Ni cai nyuucari pueen aɨjna? Ayaa pu hui tiraavijte'e rujɨɨmua'a saj muan seyan ra'antipua'arite'en, a'ini canu nyaa raxe'eve'e nyaj raaxa'apɨ'ɨntare'en nyeijna i nyuucari.―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 16 Tɨ'ɨj i hue'irajtuaa a pua'aque aujna a'u maj e'etyujsa'ɨrihua'a ɨ jueesi. 17 Aj mu mi maɨn ɨ mej i'i griego, naijmi'i mu rajví'i maɨjna ɨ Sóstenes ɨ tɨ tie'ijta u teyujta'a. Matɨ'ɨj mi raatyaavajxɨ aujna jemi ɨ tajtuhuan. Ma ajta aɨjna ɨ Galión, capu jetzen ruxe'evá'a a'araa aɨjna cɨme'e. 18 Auche'e a'atzu a'atee aujna Corinto aɨjna ɨ Pablo. Tɨ'ɨqui hua'utataujte ɨ ru'ihuaamua'a. Ajta e'eyan baarcu jetze atyajraa, ajta á'uraa jamuan aɨjna ɨ Priscila, ajta aɨjna ɨ Aquila. Matɨ'ɨj antacɨɨnye ajna a'ahua'a seij chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Siria. Tɨ'ɨj cai xɨ u a'arajraa aujna u Cencrea, aj mu mi racaaye tɨ i ra'ara'asten ti'itɨ cɨme'e tɨ aɨn aɨjna cɨn tya'ataujratziiri'i. 19 Matɨ'ɨj mi maun a'ará'a aujna chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Efeso. Au pu huaja'utyáhui ɨ Pablo jamuan aɨjna ɨ Priscila, ajta aɨjna ɨ Aquila. Aj pu i aun a'uré'enye aujna teyujta'a. Tihua'uta'ixaa aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan ɨ maj tyujsa'ɨrihua'a aujna. 20 Aɨ mu raatajé tɨ nu'u eitze'e a'ateevi'in. Ma ajta cai, capu ahuaujca'anye. 21 Aj pu i hua'utataujte. Ayan tɨcɨn: ―A'anaj nu'iran ya tanyejsin tɨ pua'a Dioj naata'an. Aj pu i ajtyajraa ɨ baarcu jetze. Tɨ'ɨqui aun Efeso á'uraa. 22 Tɨ'ɨj aun a'utanyaa, chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Cesarea. Anacaican pu anna a'ujnyéj u Jerusalén. Tɨ'ɨj i hua'utataujte ɨ mej tyujsaɨj u teyujta'a. Ajta e'eyan, aɨn aun a'ucáanye aujna Antioquía. 23 Au pu a'atzu a'atee aujna. Aj pu i u a'arajraa. Aa pu a'atanyaa a'u tɨ e'echajta'ajtajmee saxu'ijma'a a'u maj a'uchaatɨma'acaa ɨ tyaɨte, seij chuejra'a japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Galacia, ajtahua'a saɨj tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Frigia. Aɨ pu ca'anijra'a hua'ata'acara'a naijmi'ica ɨ mej tya'atzaahuate'e. 24 Aɨjna xɨcajra'a jetze, saɨj pu a e'ire'enye tɨ Israel jetze ajtyama'acan. Ayaa pu antyahuaa tɨcɨn Apolos. Au pu e'eche aujna chajta'ana jetze tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Alejandría. Eecan pu raayɨ'ɨtɨhua'a tɨ tihua'uta'ixaate'en ɨ nyuucari cɨme'e. Ajta tyamua'a tiraayɨ'ɨtɨhua'a a'ij tɨ ye'i huataujmua'a ɨ tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze. 25 Naa pu tyu'umua'atyajcaa a'ij tɨ ti'ijxe'eva'acaa ɨ tavastara'a. Tyu'utaxajtaca'a a'ujca'anyaacan cɨme'e, ajta tɨ tyamua'a naa rɨ'ɨ tyu'utanyuuni aɨjna cɨme'e ɨ Jesús. Ajta aɨj pu'u mua'areeraca'a aɨjna ɨ tɨ cɨn Juan hua'utamuaɨ'ɨhuaca'a. 26 Aɨ pu aɨjna cɨn autyejche tɨ tihua'uta'ixaate'en u teyujta'a a'ujca'anyaacan cɨme'e. Matɨ'ɨj maɨn raanamuajri'i aɨjna ɨ Priscila, ajta aɨjna ɨ Aquila, aɨ mu raata'inee tɨ huaja'uva'amuaare aujna a'u maj e'eche. Au mu ra'itiiri'i eitze'e a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ tavastara'a. 27 Ajta tɨ'ɨj ari á'uye'imɨjcaa ajna a'ahua'a Acaya aɨjna ɨ Apolo, aɨ mu ihuaamua'ame'en ca'anijra'a raata'a. Aj mu mi tihuaja'utaiti'iri'i ɨ ru'ihuaamua'a ɨ maj aun e'eche maj nu'u naa tyamua'a tira'ancure'evi'itɨn. Tɨ'ɨj aɨn Apolos aun a'ará'a aujna Acaya, eecan pu hua'utavaɨ tɨ Dioj hua'uta'a ruxé'evi'ira'a cɨme'e maj rá'antzaahuate'en. 28 A'ujca'anyaacan cɨme'e pu hua'utyaAmue'itɨ ɨ tyaɨte aɨme tzajta'a ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Aɨjna yu'uxari jetze pu tihua'utaseijrate tɨ Jesús aɨn pueen ɨ tɨ nu'u Dioj an yá'ujra ɨ ɨpuari japua.

Hechos 19

1 Tɨ'ɨj aɨn Apolos aun a'utyavaaca'a aujna Corinto, Pablo pu anna ɨmɨ a'utyeenye mu'utzíta'a japua. Tɨ'ɨjta'i aun a'ará'a aujna Efeso. U pu huaja'utyau seica ɨ mej tya'atzaahuate'e. 2 Ayaa pu tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni cai huatyajturaa muejmi tzajta'a ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj satɨ'ɨj rá'antzaahua? Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Catu xaa tyan me'e ya'anamuajraca'a ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 3 Aj pu i Pablo ayan tihua'utaihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'atajni nyuucajtze'e cɨn xaamuaɨ'ɨvijhuaca'a? Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aɨj tu nyuucajtze'e cɨn huátamuaɨ'ɨvijhuaca'a aɨjna ɨ Juan tyaacan. 4 Pablo pu ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Juan pu hui hua'umuaɨ'ɨhuaca'a ɨ tyaɨte aɨjna cɨme'e mej mi saɨque tyu'umua'ati ɨ rutzajta'a. Ma ajta, aɨ pu hué'ixaatya'acaa maj nu'u tya'antzaahuate'en jemin ɨ tɨ auj uve'enyejsin majca'i huayee. Aɨ pu hui aɨn pueenya'a a'ame ɨ Jesús, ɨ tɨ Dioj an yá'ujra ɨpuari japua. 5 Matɨ'ɨj raanamuajri'i, aj mu mi huamaɨ'ɨvijhuaca'a nyuucajtze'en aɨjna ɨ Jesús. 6 Ajta, cɨme'en pu'u aɨn Pablo hua'ava'amuara'axɨ an hua'amuutze'e, aj pu i aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj huataseijre hua'a tzajta'a. Matɨ'ɨj mi autyajhuii maj tyu'uxáj nyuucari cɨme'e maj cai xɨ raayɨ'ɨtɨhua'a, majta mej tyu'utaxaj ɨ Dioj jetze ma'acan. 7 Ayaa mu ará'axcaa cumu tamuaamuata'a japuan hua'apua ɨ tyetyaca. 8 A'ateevi'i a'achu cumu hueica maxcɨra'i tɨ aɨn Pablo á'ucha'acanya'a hua'ateyujta'a. Au pu tihue'ixaatya'acaa a'ujca'anyaacan cɨme'e. Ajta hua'atyámue'itɨjma'a ɨ tyaɨte aɨjna cɨme'e ɨ tɨ Dioj tie'ijta iiyan chaanaca japua, ajta u tajapua. 9 Ma majta seica, camu cɨme'en tyu'uta'a ɨ ruxaijnyu'uca maj raanamua ɨ nyuucari tɨ cɨme'en tihue'ixaatya'acaa. Camu che'e ra'antzaahuatya'acuca'a silu ayaa mu'u a'ij pua'a tí'ixajtacaa ɨ tyaɨte tzajta'a. Tɨ'ɨqui aɨn Pablo ava'araa hua'a tzajta'a. Tɨ'ɨqui seica ɨ mej tya'atzaahuate'e, aɨme pu auvi'itɨ a'u mej tihua'amua'aten, ajna a'ahua'a chi'ira'an jetze aɨjna tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Tiranno. Au pu tihue'ixaatya'acaa nain xɨcajra'a tzajta'a. 10 Yaa pu tyauuma'aca a'achu cumu hua'apua ninye'ira'a tɨ aɨn Pablo ayan tihua'amua'atyajcaa. Aɨj pu cɨn naijmi'i ɨ maj maun a'uchaatɨma'acaa aujna Asia, naijmi'i mu raanamuajri'i ɨ nyuucari tɨ jetzen ra'axa ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús, naijmi'i ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, majta ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. 11 Ajta aɨn ɨ Dioj, va'acan pu cɨn rɨ'ɨ hua'uruu ɨ tyaɨte aɨjna jetze ɨ Pablo mej mi naijmi'i naa rɨ'ɨ tya'utaseijra ɨ Dioj jemi. 12 Tɨj ajta aɨjna ɨ panyuura'an aɨjna ɨ Pablo, ajta aɨjna ɨ cɨɨxuri tɨ cɨn ava'ujrɨ'ɨque'e, tɨ pua'a nu'u a'atɨ hua'a japua an tyaja'upíitɨra'ani aɨme japua ɨ mej ti'icucui'i, aj mu nu'u mi huaruj naijmi'i, ajta nu'u hua'utamuari ɨ tiyaaru'u ɨ maj hua'a tzajta'a seijra'acaa aɨme ɨ tyaɨte. 13 Majta seica ɨ mej Israel jetze ajtyama'acantacaa ɨ mej á'ujhua'anya'a a'u tɨ na'a maj a'uchaatɨma'acaa, aɨ mu hua'amuaritya'acaa ɨ tiyaaru'use ɨ maj hua'a tzajta'a seijra'acaa ɨ tyaɨte. Mejxe'eva'acaa mej meyan huarɨni nyuucara'ara'an cɨme'e ɨ Jesús. Ayaa mu che'eta mana'a ti'ijxe'eva'acaa a'atɨ ti'iyaujmua'a tɨ Israel jetze ajtyama'acantacaa mej raatamuarite'en ɨ tiyaaru'u tɨ tevi tzajta'a seijra'acaa. Ayaa mu ará'axcaa araahua'apua aɨme ɨ yaujmua'ame'en aɨjna ɨ a'atɨ tɨ tihue'ijte'e ɨ mej ti'ivaɨre'e u teyujta'a. Ayaa pu antyahuaaca'a aɨjna ɨ a'atɨ tɨcɨn Esceva. Matɨ'ɨj mi maɨn yaujmua'ame'en meyan tiraatajee ɨ tiyaaru'u tɨcɨn: ―Ayaa nu hui tyaja'amue'ijte'e nyaɨjna jetze ma'acan aɨjna ɨ Jesús ɨ tɨ jetzen ma'acan ti'ixa ɨ Pablo. 15 Aj pu i ayan tyu'utanyúu aɨjna ɨ tiyaaru'u tɨcɨn: ―Nyajmua'ate hui nyaɨjna ɨ Jesús, nyajta nyaɨjna ɨ Pablo. Ari muan, ¿a'atáɨnni saj pɨrɨcɨ? 16 Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a, aj pu'i aɨn tiyaaru'u ca'anacan hua'a jetze rajve. Aɨj pu cɨn hua'utyaamue'itɨ. Eecan pu hua'utyaavajxɨ. Majta maɨn, ca'anacan mu huiiraacɨ, mamuámua'avijmá'a, meti'ipuéiti'ihuajmá'a. Matɨ'ɨj mi huatauruu. 17 Majta ɨ maj maun e'echajca'a maujna Efeso, naijmi'i mu raamua'areeri'i a'ij tɨ ti'itɨ hua'uruu aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, majta ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. Aɨj mu cɨn tyu'utatzɨn naijmi'i. Matɨ'ɨj mi rɨ'ɨ tiraata'a ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús. 18 Majta mui'itɨ ɨ mej tya'atzaahuate'e, aɨ mu u a'uva'aju'un mej huáujjujre'ete'en ti'itɨ cɨme'e tɨ a'ij pua'a een ɨ maj cɨn meri autyajturaa, ti'itɨ na'a ɨ mej a'ij pua'a huarɨj. 19 Majta ɨ mej ti'ichyahuaara, u mu tyaja'araɨ'ɨpɨ ɨ tyu'ujyu'uxari. Aj mu mi tyu'utaij, meti'iseiraca ɨ tyaɨte. Matɨ'ɨj raate'itee a'achu tɨ na'a caj ti'inajchica'a aɨjna ɨ yu'uxari, ayaa pu ará'a a'achu cumu muaacua jetze vi'ira'a ɨ plaata. 20 Ayaa pu ca'anin cɨn ti'ijnamuajra'acaa ɨ nyuucari tɨ jetzen ra'axa ɨ tavastara'a, ajta meyee, asta nainjapua mu raamua'areeri'i. 21 Tɨ'ɨj ayan tyu'urɨj. Tɨ'ɨqui Pablo raaxa'apɨ'ɨntare tɨ i u huaja'uva'amuaare aujna Macedonia, ajta aujna Acaya, ajta tɨ'ij anna á'ume'en u Jerusalén. Ajta tɨ nu'u, anna huaja'umuaaren anna Jerusalén, ruxe'eva'a pu nu'u a'ame tɨ aun á'ume'en aujna Roma. 22 Aɨj pu cɨn hua'apuaca huataityaca'a ɨ maj ravaɨre'e, aɨjna ɨ Timuteeyu, ajta aɨjna ɨ Erasto mej mi á'ucɨɨnye aujna Macedonia. Ajta aɨn ɨ Pablo, au pu auche'e a'utyajturaa aujna u Asia. 23 Ajna xɨcajra'a jetze, eihua mu huatanínyu'ucacuca'a ɨ tyaɨte maɨjna cɨme'e tɨ huataseijre ɨ hua'aye'ira ɨ mej tya'atzaahuate'e. 24 Saɨj pu aɨn puéenya'a tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Demetrio. Aɨ pu chi'i ta'ahuaca tɨ cɨle'en tɨ plaata rumua'atɨ. Ayaa pu e'enye'en ta'ahuaacaa pu tɨj dioosi tɨ hua'achi'i. Ayaa pu antyahuaa aɨjna ɨ hua'adioj tɨcɨn Artemisa. Eihua pu hua'amue'itɨcɨ ɨ maj jamuan ti'imuara'acaa. 25 Hua'ajsaɨj aɨme ɨ maj jamuan ti'imuara'acaa, ajta seica ɨ mej meyan che'eta mana'a ti'imuara'acaa ti'itɨj cɨme'e. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Múan tyetyaca, muan xu ramua'aree tyej tyamua'a naa ti'ijmue'itɨcɨ ɨ tumin tyaɨjna cɨme'e tyej ti'imɨjhuaca. 26 Tyamua'a xu ti'ijmua'aree, sajta ranamua saɨjna ɨ Pablo, aɨ pu tyajá'uxajtan tɨ aɨme ɨ dioosi au ma e'eseijre'e u teyujta'a, tyetyaca mu hua'ata'ahuaca. Camu nu'u dioosi pɨrɨcɨ. Aɨj pu hui cɨn ari eihua hua'utyaamue'itɨ ɨ tyaɨte ɨ mej meyun ma'acan Efeso, ajta nainjapua aun tɨ huatacá'a tɨj na'a u Asia. 27 ’Eecan pu a'ij pua'a ti'iruure, a'ini ayaa pu hui tyu'utarɨ'ɨristari tyej eihua tyaja'uraini ɨ tyej cɨn ti'imɨjhuaca. Ajta aɨjna cɨme'e ɨ tatéyuu tɨ tzajta'an huiirajvee ɨ tadioj tɨ ve'e, aɨjna ɨ Artemisa, ayaa pu tyu'utarɨ'ɨristari maj hui cai che'e meyan ti'ijna'amiche'en. Majta, camu che'e raataxe'eve'esin ɨ tɨ ve'e aɨjna i diooj ɨ maj rana'amiche'e nainjapua aun tɨ huatacá'a tɨj na'a u Asia, ajta tɨj na'a iiyan chaanaca japua. ―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 28 Matɨ'ɨj raanamuajri'i maɨjna, eecan mu huatanínyu'ucacuca'a. Ma'utyajhuii mej tyéjijhuajmá'a. Meyan tɨcɨn: ―Huapɨ'ɨ pu hui ve'e aɨjna ɨ Artemisa, Efeso tɨ e'ema'acan. 29 Ca'anacan mu a'uvaɨjtzima'a. Matɨ'ɨj mi ruaachijma'a naijmi'i. Maun a'utyajrupi u teyujta'a. Matɨ'ɨj mi tyaɨte hua'uvívi'i aɨme ɨ maj hua'apua, aɨjna ɨ Gayo, ajta aɨjna ɨ Aristarco, ɨ maj Macedonia e'ema'acan. Aɨ mu á'ujhua'anya'a jamuan aɨjna ɨ Pablo. Matɨ'ɨj mi huaja'ujájpuaca'a aujna chi'ita a'u mej e'etyujsa'ɨrihua'a ɨ tyaɨte. 30 Ajta aɨn ɨ Pablo, aɨ pu ayan ti'ijxe'eva'acaa tɨ ajta aɨn aun a'utyarute. Majta maɨn ɨ mej tya'atzaahuate'e camu tyu'uta'a tɨ utyarute. 31 Majta seica ɨ mej tie'ijta aujna Asia, ɨ Pablo tɨ hue'ihuaara'a, aɨ mu meyan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Che'e nu'u cai a'utyaru'ipiche'en aujna chi'ita. 32 Meenti aɨme ɨ tyaɨte, ayaa mu mauj titétejijhuajmá'a. Seica mu saɨque tí'itejijhuaca'a. Majta seica saɨque. Majta e'ita'a mu ará'axcaa ɨ maj cai ramua'areeraca'a a'ij mej een cɨn tyéjijhuajmá'a, majta camu ramua'areeraca'a a'ij mej een cɨn tyujsaɨj. 33 Majta maɨn ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, seica mu meyan ca'anijra'a mu ayan tiraata'a tɨ maɨjna ɨ Alejandro tɨ tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte. Matɨ'ɨj mi seica ayauutáxɨ a'u maj a'avé'enyejnye'e ɨ tyaɨte. Majta seica meyan tira'araajee a'ij tɨ ye'i huarɨni. Ajta aɨn ɨ Alejandro, aɨ pu rumuajca'a cɨn hua'uta'ijmɨjri'i maj cai che'e ti'ixajta. Aɨ pu ayan ti'ijxe'eva'acaa tɨ hua'a japua huatanyuuni aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. 34 Ma majta ɨ tyaɨte, matɨ'ɨj raamua'areeri'i tɨ aɨn Israel jetze ajtyama'acan, naijmi'i mu jijhuaca'a a'achu cumu hua'apua hora. Meyan tɨcɨn: ―Huapɨ'ɨ pu ve'e, aɨjna ɨ Artemisa tɨ Efeso e'ema'acan. 35 Ajta aɨn ɨ ti'iyu'uxaca, aɨ pu xaa hua'uta'ijmɨjri'i maj nu'u cai che'e ti'ixajta. Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa ɨ tyaɨte tɨcɨn: ―Muan tyetyaca, Efeso sej e'ema'acan, naijmi'i ɨ tyaɨte ɨ maj iiyan chaanaca japua seijre'e, naijmi'i mu hui ramua'aree tyaj ityan antitamua'aree taɨjna cɨme'e tyaj ráachaɨn ɨ teyuu tɨ tzajta'an urajca ɨ diooj tɨ ve'e, aɨjna ɨ Artemisa, ajta aɨjna ɨ tetej tɨ u e'icajve u tajapua. 36 Capu a'ij ti'irɨ'ɨri tɨ a'atɨ ra'axaahuari'ira aɨjna. Xaatapuá'ajta mɨ sej tyéjijhua. Caxu hui ti'itɨj mua'aree a'ij sej ti'itɨj ruure. 37 ’Muan xu ya huave'evi'itɨ saɨme ɨ tyetyaca iiyu chi'ita, saɨjna ɨ Gayo, sajta saɨjna ɨ Aristarco. Majta maɨn, camu hui a'anaj tyu'unáhua u teyujta'a, camu majta a'ij pua'a ti'ixa ɨ tadioj jemi. 38 ’Tɨ pua'a hui aɨn Demetrio, majta ɨ maj jamuan ti'imuare'e, tɨ pua'a a'atɨ huá'ajaaxaijvi'ira, tya'antacuuni aujna ɨ jueesi mej e'iraati. Miche'e maɨn maun a'ahuaujnyuuste'en. 39 Ajta tɨ pua'a muan ti'itɨj cɨn setyu'ujchaɨra'a, rujɨɨmua'a xu raaxa'apɨ'ɨntare'en a'ij tɨ ti'itɨj cɨn ti'ita'aca ɨ yu'uxari jetze. 40 Ayajna tyatɨj een, ayaa pu hui tyu'utacɨ'ɨpe mej tejmi jetze tya'ujpuá'ajte'en maɨjna cɨme'e, a'ij tyaj ti'itɨj huáruu iiya chajta'a tyej teyan ti'ita'ɨtziite'e. Tɨ pua'a meyan maɨjna cɨn tejmi jetze tya'ujpuá'ajte'en, capu ti'itɨ ma'a a'ahua'a tyej teyan tyu'uta'an ɨ maj cɨn taatatuaani.―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna tɨ ti'iyu'uxaca. 41 Tɨ'ɨj antipua'araca'a tɨ ti'ixa, aɨ pu hue'iré'ityaca'a ɨ tyaɨte.

Hechos 20

1 Tɨ'ɨj antipua'araca'a ɨ maj huauritziite, Pablo pu hua'utajee ɨ mej tya'atzaahuate'e tɨ ij aɨn a'atzu ca'anijra'a hua'uta'an mej mi cai ruxaamɨjtya'a. Aj pu i hue'ire'echuiixɨ seij ajta seij, ajta hua'utataujte. Tɨ'ɨqui á'uraa u Macedonia. 2 Nainjapua pu hua'umuaaraca'a matɨj mana'a titye'echaatɨma'acaa aɨme ɨ i'ihuaamua'ame'en. Eecan pu ca'anijra'a hua'uta'a aɨjna cɨme'e ɨ tɨ cɨn tihua'uta'ixaa. Ajta e'eyan, aun a'ará'a aujna u Grecia. 3 Au pu ayan a'atee a'achu cumu hueica maxcɨra'i. Tɨ'ɨqui atyéye'imɨjcaa ɨ baarcu jetze tɨ i antara'ani aujna Siria. Majta aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acantacaa, aɨ mu meyan tiraaxa'apɨ'ɨntarej maj maun ye'ityéchu'eve'en juye jetze tɨ jetzen huamej. Ajta aɨjna ɨ Pablo, tɨ'ɨj nu'u i raamua'areeri'i. Tɨ'ɨqui ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn niche'e huara'ara'ani nyej ni nyaun a'uré'enyen u Macedonia. 4 Aɨ mu a'ucɨj jamuan, aɨjna ɨ Sópater tɨ yaujra'an pueen aɨjna ɨ Pirro. Au pu e'ema'acan aɨjna ɨ Sópater u Berea. Aɨ mu majta a'ucɨj aɨjna ɨ Aristarco, ajta ɨ Segundo, ɨ maj Tesalónica e'eche. Gayo pu ajta á'uraa aun tɨ Derbe e'ema'acan. Aɨ mu majta a'ucɨj aɨjna ɨ Timuteeyu, ajta aɨjna ɨ Tíquico, ajta Trófimo. Au mu e'ema'acan a'u tɨ huatacá'a u Asia. 5 Aɨ mu ɨ ta'ihuaamua'a anára'asaca'a. Majta maɨn, au mu nu'u taje'echu'eva'a mua'aju'un ityejmi aujna chajta'a u Troas. 6 Tyajta ityan, tɨ'ɨj tya'upua'araca'a ɨ mej tyu'uyé'este maɨjna cɨme'e ɨ maj racua'aca ɨ pan tɨ cai levaduura ranaxca, au tu a'araacɨ aujna Filipos ɨ baarcu jetze. Anxɨj xɨcaj tu jetze a'ará'a aujna Troas. Au tu huaja'utyau ɨ seica. Tyajta ityan, au tu a'atee aráhua'apua xɨcaj. 7 Tɨ'ɨjta tyaja'ure'enye ɨ seij xɨcajra'a jetze, aɨ mu tyujsaɨj mej mi hua'uraɨ'ɨpɨ'ɨte'en ɨ pan. Ajta aɨ pu tihua'umuá'ate aɨjna ɨ Pablo. A'ini ayaa pu tyu'ujxe'eva'acaa tɨ a'ura'ani ɨ seij xɨcajra'a jetze tɨ ra'itya'asi, auche'e pu tihue'ixaatya'acaa asta e'ita'a tɨca'ɨmɨ. 8 Au mu tyujsaɨj anna ɨmɨ cuaartu jetze, tɨ tyu'ujhueica. An pu u'utaaca eihua ɨ cantiira'a. 9 Ajta au pu huiracatii tyamueij tɨ ayan antyahuaaca'a tɨcɨn Eutico. An pu ave'ere'eyeijxɨ tɨ anacun. Ajta aɨn ɨ Pablo, eihua pu tihue'ixaa. Eecan pu a'atee tɨ tihue'ixaate'e. Aɨj pu cɨn huamué'itɨche ɨ cutzi cɨme'e aɨjna ɨ Eutico. Aj pu i ticu. Cuj pu ancure'ejve tɨ tyu'ujhueica jetze ɨ chi'i. Matɨ'ɨj mi ra'ajjáj mɨ'ɨchícan. 10 Aj pu i acajraa aɨjna ɨ Pablo tɨ'ɨj i ra'ave'evii aɨjna ɨ tyamueij tɨ'ɨri mɨ'ɨchi. Tɨ'ɨqui ru'ihuaamua'a ayan tyu'uta'ixaa tɨcɨn: ―Caxu ti'itzɨɨnya'a. Auche'e pu hui ruuri. 11 Aj pu i ajtahua'a antiraa ɨ chi'i jetze. Hua'uraɨ'ɨpɨ'ɨte ɨ pan. Matɨ'ɨj mi raacuaa. Tyamua'a pu tyu'utáxai tɨ tihue'ixaate'e. Tapua'arijma'aca pu á'uraa. 12 Ajta aɨn ɨ tyamueij, ruurican mu a'uví'itɨ. Eecan mu naa tyu'utaujtyamua'ave. 13 Tyajta ityan, ta'anáatyá'a tu a'uju'un. Tyatɨ'ɨj ti baarcu jetze atyaacɨ. Au tu a'ará'a taujna Asón, tyej ti ya'arávi'itɨn taɨjna ɨ Pablo, a'ini ru'ɨcan pu a'araye'imɨjca'a. 14 Tyatɨ'ɨj ráatyau taɨjna ɨ Pablo taujna Asón, tɨ'ɨqui tajamuan atyajraa ɨ baarcu jetze. Tyatɨ'ɨjta ti a'ucɨj ajna a'ahua'a u Mitilene. 15 Au tu huiiraacɨ. Yaa ruijmua'ate'e yee tu antacɨj utan pujme'en. Au tu vejli'i e'ejtyenyaa a'utɨ a'araahuachi tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Quío, tyatɨ'ɨj ti seij jetze ɨ xɨcaj tyaun antanyej taujna Samos. Yaa ruijmua'ate'e yee aun tu a'ará'a aujna chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Mileto. 16 Ayaa tu huarɨj a'ini Pablo pu raaxa'apɨ'ɨntare tɨ cai aun a'atanyén aujna Efeso. Capu ajta e'eteerimɨ'ɨca'a aujna aun tɨ huatacá'a u Asia. Ca'anacan pu u a'urányajmɨ'ɨca'a aujna Jerusalén, tɨ pua'a nu'u i'irɨ'ɨriistan tyaj tyaun a'utyáuuca matɨ'ɨj ti'iyestyen maɨjna cɨme'e maj ra'utamua'aree tɨ ari ayan tyaumé anxɨj tamuaamuata'a xɨcaj. 17 Au pu a'utyaváa u Mileto, tɨ'ɨj Pablo hua'ataijtaca'a maj u a'uva'aju'un ɨ vaujsi ɨ maj hua'a jetze ajtyama'acan aɨme ɨ maj tyujsa'ɨrihua'a aujna u Efeso. 18 Matɨ'ɨj mi maɨn vaujsi a e'ire'enye. Aj pu i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Muan xu ramua'aree a'ij nyej ye tyu'utyejvee nyatɨj nyana'a anacaican nyej yara'a iiya Asia. 19 Ayaa nu hui ti'ijvaɨɨre'e ɨ tavastara'a tzaahuati'ira'a cɨme'e. Canu a'antzaahuate'e nyeijna cɨme'e silu nyahuanyeinixɨ nyaɨjna cɨme'e nyajá'amuacha'ɨj. Nyajta, eihua nu tyu'utése nyaɨjna cɨme'e mej a'ij pua'a tinaatajée. 20 ’Canu a'anaj a'atura nyaj cai pua'a tyaja'amue'ixaatya'a ti'itɨj cɨme'e tɨ amuaatyava'ɨri muejmi. Nyetyaja'amue'itii nyaujna teyujta'a, nyajta nyaujna a'amuache. 21 Nyetihua'uta'ixaa nyaɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, nyajta nyaɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan, tɨ ayan tyu'ujxe'eve'e maj saɨque tyu'umua'ati ɨ Dioj jemi, majta rá'antzaahuate'en maɨjna ɨ tavastara'a ɨ Jesús aɨjna tɨ Dioj an yá'ujra ɨ ɨpuari japua. 22 ’Tɨj ajta ijii, au nu hui Jerusalén a'uma'aj na'ame nyaɨjna cɨme'e tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan tinaataij. Canu xaahui ramua'aree a'ij tɨ ti'itɨ mu'u nyaja'aruuren. 23 Aij nu'u xaa mua'aree, tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj anacaican ayan tinaata'ixaa yee a'u tɨ na'a tɨ huachájta'atajme, au mu nu'u nye'ityánajsin. Ayaa nyaj nu'u tirajpueiitzi na'ame. 24 Capu amɨn a'ij, capu nye jetze ruxe'eve'e inyeetzi. Ajta nyetevi, capu ti'itɨj ranajchi inyeetzi jemi. Aii nu'u hui neyan ti'ijxe'eve'e, nyaj ra'anticɨ'ɨti nyaj huára'ani iiyan chaanaca japua, nyajta ra'ara'asten nyaɨjna cɨme'e ɨ tɨ Dioj ayan tinyeijca nyej tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte ɨ nyuucari cɨme'e tɨ jetzen ra'axa ɨ Dioj, tɨ'ij aɨn tihua'utauuni'i ruxé'evi'ira'a cɨme'e. 25 ’Ma sajta muan, nyej a'amuajemi á'ucha'acanya'a a'aye'i, nyajta á'amue'ixaate'e cɨme'en ɨ Dioj tɨ nain japua tie'ijta, iiyan chaanaca japua, ajta u tajapua. Ayaa nu ti'ijmua'aree saj cai che'e a'anaj nyeseijran inyeetzi. 26 Aɨj nu cɨn neyan tyaja'amue'ixaate'e ijii, tɨ pua'a a'atɨ ya'uraini ɨ ruxaijnyu'uca ɨ Dioj jemi, capu Dioj nye jetze rapua'arite'e, a'ini canu a'anaj raatapua'ajtaca'a nyej tyajamue'ixaa ɨ nyuucari, silu nain nu tyajamue'ixaa a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. 28 Rɨ'ɨ xu'u muan mɨ rutzajta'a. Sajta rɨ'ɨ xu'u hua'a jetze aɨme ɨ tyaɨte Dioj tɨ tyajamueijca. Sata'aj hua'uchaɨn naijmi'ica ɨ mej tyujsa'ɨri ɨ Dioj jemi, ɨ tɨ hua'unanai ɨ rutevi cɨme'e aɨjna ɨ Jesús. 29 ’Ayaa nu nyaa ti'ijmua'aree nyatɨ'ɨj a'ura'ani, seica mu a'uva'aju'u mua'aju'un mueetzi tzajta'a mej meyan e'en matɨj ɨɨra'ave titya'utyáru'ipi hua'a tzajta'a ɨ ya'amuaate. Camu tihua'utauuni'ira ɨ mej tya'atzaahuate'e. 30 Majta seica mu a'amua tzajta'a huataseijre'esin. Hue'itzi mu cɨn tyajá'amuamua'aten mej mi amuajsaɨre'en muejmi ɨ rujemi. 31 ’Naa xu'u rɨ'ɨ muan. Aɨj xu autamua'aree, tɨ'ɨri ayan tyauumé hueica ninye'ira'a nyej tyaja'amue'ixaate'e seij nyajta seij nain tujca'ari tzajta'a, nain tɨca'ari tzajta'a, neyan ni te'icán yé'inya'a a'amua cɨme'e. 32 ’Nyajta ijii, nyetyaja'amueijcate'e ɨ Dioj jemi, nyaɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ jetzen ra'axa a'achu tɨ caj titaatapueijve'esin ɨ Dioj. Aijna ɨ nyuucari pu amuaata'asin ɨ ca'anijra'a, ajta amuaata'asin saj a'utyá'a xa'ara'ani hua'a jamuan ɨ tɨ Dioj rusaɨj hua'avá'ajajpuaca'a. 33 ’Canu a'anaj neyan ti'ijxe'eva'aca'a nyaj ra'ancura'an hua'a tumin, canu nyajta ɨ tihua'acɨɨxu aɨme ɨ nye'ihuaamua'a. 34 Ayaa xu hui sajta ti'ijmua'aree nyaj huatyanvaɨ nyamuajca'a cɨme'e, nyajta neyan che'eta nyana'a tihua'utyavaɨ aɨme ɨ mej nyaj jamuan á'ujhua'anya'a. 35 Nain nu hui cɨn tyu'umuarej, nyajta nu amue'itiiri'i tɨ ayan tyu'ujxe'eve'e aɨjna cɨme'e tyaj hua'utyavaɨre'en ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i. ’Muan xu sajta seyan tira'utamua'aree a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a ɨ Jesús tɨcɨn: “Eitze'e pu rɨ'ɨ rutyamua'ave'e aɨjna ɨ tɨ ti'ita'aca cai aɨjna ɨ tɨ tya'ancura'aca.”―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Pablo. 36 Tɨ'ɨj ayan tihua'uta'ixáatya'a, aj pu i Pablo titunutaca'a hua'a jamuan aɨme ɨ vaujsi. Ajta raatyahuau ɨ Dioj jemi. 37 Naijmi'i mu ru'ire'echuixɨ, majta antyujyeinya. Majta ra'ancávisiitɨmua'axɨ. 38 Ai pu aɨn pueen ɨ nyuucari tɨ raataxajtaca'a tɨ eitze'e a'ij pua'a hua'uta'a yee maj nu'u che'e a'anaj me'e ye'eseijran. Aj mu mi u a'uju'un jamuan a'u tɨ a'atyajraa ɨ baarcu jetze.

Hechos 21

1 Tyatɨ'ɨj ti a huaja'uhua'axɨ ɨ ta'ihuaamua'a, tyatɨ'ɨj ti atyaacɨ ɨ baarcu jetze. Aj tu ti antacɨj aujna u Cos. Yaa ruijmua'ate'e yee tu tyaun a'uraanye tyaujna Rodas. Tyajta tyaun huiiraacɨ, tyatɨ'ɨjta ti tyaun a'uraanye aujna u Pátara. 2 Au tu ti sei á'utyau ɨ baarcu tɨ Fenicia a'uméj. Aɨj tu jetze atyaacɨ. Tyatɨ'ɨj ti a'ucɨj. 3 Au tu a'ujú'ucaa tyatɨ'ɨj raaseij a tɨ a'araahuachi. Ayaa pu tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Chipre. Au tu tauutata'a pujme'en ajcaanye, mu tu a'uju'un tyana'a asta aujna u Siria. Au mu tye'iratuaaxɨ ɨ ijca tɨ tyu'utɨsima'a ɨ baarcu. Aɨj tu cɨn acaacɨj. Ayaa pu tyaja'arajtyahuaa aujna tɨcɨn Tiro. 4 Au tu ti huá'utyau ɨ ta'ihuaamua'a. Au tu ti hua'a jamuan a'utyajturaa aráhua'apua xɨcaj jetze. Aj pu i xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, ti'itɨ hua'uta'ixaa aɨme. Aɨj mu cɨn raata'ijmɨjracaa tɨ nu'u cai a'ura'ani aɨjna ɨ Pablo aujna Jerusalén. 5 Tɨ'ɨj tyaja'ure'enye aráhua'apua xɨcaj jetze, aj tu ti a'ucɨj. Naijmi'i ɨ mej tya'atzaahuate'e, majta ɨ maj hua'atyevi'itɨn, majta ɨ hua'ayaujmua'a, au mu tajautuaa tɨ uastɨmee chajta'ana jetze. Au tu titunutaxɨ a'apueiri japua, tej ti raatyajhuauni ɨ Dioj jemi. 6 Tyatɨ'ɨj ti hua'utatauutya'a, aj tu ti atyaacɨ ɨ baarcu jetze. Majta maɨn ɨ maj a taja'avá'atuaa, au mu huara'acɨ. 7 Tyatɨ'ɨj huiiraacɨ taujna Tiro, tyauche'e tu huaju'ucaa baarcu jetze. Tyatɨ'ɨj ti tyaun a'ará'a taujna Tolemaida. Tyatɨ'ɨj ti hua'utataujte ɨ ta'ihuaamua'a. Tyajta tyaun huá'a jamuan a'utyajturaa sei xɨcaj. 8 Yaa ruijmua'ate'e yee pu á'uraa ɨ Pablo. Tyajta ityan i tyaj jamuan á'ujhua'anya'a, tyajta tu jamuan a'ucɨj. Tyatɨ'ɨj ti eitacɨj ayun pujme'en, chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Cesarea. Au tu a'ará'a aa tɨ e'eche aɨjna ɨ Felipe tɨ tyajá'uxajtan tyaɨte tzajta'a. Ai pu aɨn pueen seij ɨ maj aráhua'apua ara'ase ɨ mej ti'ivaɨre'e u teyujta'a. Au tu a'utyajturaa taɨjna jamuan ɨ Felipe. 9 Muaacuaca pu tiyaujmua'a juucajtaca maj cai xɨ vɨɨche. Aɨ mu tí'ixajtacaa nyuucari cɨme'e tɨ Dioj raatyajtuaa hua'a jemi. 10 Aun tu a'atee yaa pua'an xɨcaj tɨ'ɨj saɨj a e'ire'enye tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Agabo. Au pu a'arajraa aujna u Judea. Ai pu pɨrɨcɨ aɨjna ɨ Agabo seij tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a. 11 U pu a'uve'eme tɨ ij támua'aree. Aj pu i ra'ava'axɨjtaca'a ɨ Pablo ɨ puaasajra'ara'an. Tɨ'ɨqui aɨjna cɨn ra'anaajɨ'ɨque ɨ ɨɨcajra'an jetze, ajta ɨ muajca'ara'ara'an jetze. Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Ayaa pu hui ti'ixa ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj aɨjna tɨ cɨme'en yee, maj nu'u ra'anaajɨ'ɨque'esin aɨjna cɨme'e ɨ puaasajra'ara'an aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan aujna Jerusalén. Majta nu'u hua'utatuiire'esin aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. 12 Tyatɨ'ɨj raanamuajri'i tyaɨjna, ityan, majta aɨme ɨ mej Cesarea e'ema'acan, naijmi'i tu raatajée tɨ nu'u cai au á'ume'en. 13 Aj pu i ayan tyu'utanyúu ɨ Pablo tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn seyan tyu'ujyein, sajta a'ij pua'a tityá'ujmuajte inyeetzi cɨme'e? Niche'e hui huamɨ'ɨni. Ayaa nu tya'anca'anye maj na'anájɨ'ɨque'en, nyajta nyaj huamɨ'ɨni nyaujna Jerusalén nyaɨjna cɨme'e nyaj ravaɨre'e ɨ tavastara'a ɨ Jesús.―Ayaa pu titaata'ixaa aɨjna ɨ Pablo. 14 A'ini catu raataviicue'iri'i tyaj ra'antimue'itɨn, tyatɨ'ɨj ti raata'a tɨ u á'ume'en. Ayaa tu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Che'e ayan tyaja'ure'enyen a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ tavastara'a. 15 Tyajta e'eyan huátacate. Tyajtɨ'ɨj ti tyaun a'ujnyéj anna Jerusalén. 16 Seica ɨ mej tya'atzaahuate'e ɨ mej Cesarea e'ema'acan, aɨ mu a'ujnyéj tajamuan. Ajta saɨj tɨ hua'a jetze ajtyama'acan ɨ me Chipre e'ema'acan, ayaa pu antyahuaa tɨcɨn Mnasón. Pu'uri a'atee tyamua'a tɨ tya'atzaahuate'e. Au tu a'araíxanche'e a'u tɨ e'eche aɨjna. 17 Tyatɨ'ɨj tyaun a'ará'a, naa mu rɨ'ɨ tita'ancuré'evi'itɨ ɨ ta'ihuaamua'a. Eecan mu huataujtyamua'ave. 18 Yaa ruijmua'ate'e yee pu Pablo ta jamuan u á'umej tyej ti ya'uva'amuaare tyaɨjna ɨ Jacobo. Majta ɨ vaujsi, naijmi'i mu aun a'utyáuuca'a. 19 Aj pu'i Pablo hua'utataujte. Tɨ'ɨqui ayan tihua'uta'ixaa naijmi'ica a'ij tɨ ti'itɨ huarɨj aɨme jemi ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan, aɨjna cɨme'e tɨ Dioj jetze ruca'anye aɨn ɨ Pablo, ayan Dioj jetze tya'aráujca'anyajca'a. 20 Matɨ'ɨj raanamuajri'i, aj mu mi rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj. Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa maɨjna ɨ Pablo tɨcɨn: ―Casi'i, ta'ihuaara'a, a'ini aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, mui'itɨ mu hui tya'atzaahuate'e, majta, naijmi'i mu raxe'eve'e tɨ a'atɨ ayan huarɨni a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a ɨ yu'uxari jetze aɨjna ɨ Moisés tyaacan tɨ ra'uyu'uxaca'a. 21 Majta meyan ti'ixa paj nu'u tihua'amua'ate aɨme, ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, ɨ maj majta seij chuejra'a japua e'eche, muaa paj nu'u peyan tihua'amua'ate maj nu'u cai meyan rɨjca a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Moisés, maj nu'u cai ra'antisijchixɨ'ɨ ɨ hua'anavij ɨ hua'ayaujmua'a, majta nu'u cai ra'ara'asten ɨ taye'irá. 22 ’¿A'ini tyana'a tijrɨni?, a'ini matɨ'ɨj raamua'aree ɨ tyaɨte paj ya uve'enye, aj mu mi tyujsaɨre'esin. 23 ’Pata'aj peyan huarɨni a'ij tyaj timuaata'ixaate'esin ityan. Muaacua mu ya muaatyáuu ɨ tyetyaca, ɨ maj ti'itɨj cɨn tya'ataujratziiri'i ɨ Dioj jemi. 24 Pata'aj hua'anvi'itɨn paujna teyujta'a pej pi huá'ajajcuare'en hua'a jamuan, pajta tyu'unaachita ɨ maj hua'ajijve'en. Aj pu hui xaa rɨ'ɨriista a'ame maj caujyajxɨ'ɨn. Aj mu mi ramua'areeran tɨ cai ayan ti'ayajna a'ij mej timuaata'ixaa mueetzi, silu pajta paj muaa ra'ara'astejsin ɨ yu'uxari. 25 ’Majta ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan, tu'uri tihua'utaiti'iri'i tyej teyan raaxa'apɨ'ɨntare maj cai hue'ira'a cua'aca maj raamuaɨ'ɨvajtaca'a. Aɨ pu hui xaa rɨ'ɨri maj raacua'ani ɨ maj cai raamuaɨ'ɨvajtaca'a. Aru, camu nu'u majta xuure'e cua'aca, majta cai racua'aca ɨ hue'ira'ara'an ɨ maj racácue'imin. Majta cai tyu'ujxana'acɨra'a ɨ tyetyaca juuca jamuan ɨ maj cai hua'atyevi'itɨn, majta ɨ juuca, maj nu'u cai seica autyanaxcan ɨ tyetyaca ɨ maj cai hua'acɨna'ajmua'a pueen. 26 Yaa ruijmua'ate'e yee, Pablo pu huaja'uvi'itɨ aɨme ɨ tyetyaca. Ajta huaujjajcuare hua'a jamuan. Aj pu i teyujta'a a'utyajrupi tɨ i hua'uta'ixaate'en ɨ mej tie'ijta aujna matɨ'ɨj ra'antipua'arite'en ɨ maj rujajcuare'en, majta maɨjna cɨn meyan huarɨni mej tyu'umuaɨ'ɨvejta, saɨj ajta saɨj. 27 Tɨ'ɨj ari tɨmua'a antipua'arijma'aca aráhua'apua xɨcaj jetze, seica ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, aɨ mu raaseij aɨjna ɨ Pablo aujna teyujta'a. Aɨme au mu e'ema'acan tɨj na'a au tɨ huatacá'a u Asia. Matɨ'ɨj raaseij, nainjapua mu hua'uta'ixaa ɨ tyaɨte. Ca'anijra'a mu hua'uta'a maj huatanínyu'ucacu, matɨ'ɨjta mi raatyeevi'i. 28 Muajijhuaca'a ca'anin cɨme'e. Meyan tɨcɨn: ―Muan tyetyaca mɨ sej hui Israel jetze ajtyama'acan, sataatávaɨre'e. Ai pu hui aɨn pueen ɨ tyaata'a tɨ nainjapua a'ucha'acan, tihua'amua'atyá naijmi'ica ɨ tyaɨte maj nu'u ma ruuraini ɨ taye'irá, majta maj nu'u cai ra'ara'asten a'ij tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze, majta mej mi meyan a'ij pua'a ti'ixajta aɨjna cɨme'e ɨ teyuu. Ajta aɨn, seij pu hui griegos utyaarujte iiyu teyujta'a, aɨj pu cɨn autya'ɨtze ɨ taye'irá cɨme'e. 29 Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a, a'ini anacai mu raaseij maɨjna ɨ Trófimo tɨ Efeso e'ema'acan. Au mu ya'useij chajta'a, jamuan aɨjna ɨ Pablo. Aɨj mu cɨn meyan tyu'umuá'a tɨ aun ru'utyaarujte aujna teyujta'a. 30 Nainjapua ɨ chajta'ana, eihua mu ru'itziitya'acaa. Majta cura'aruaáchejye'icaa. Matɨ'ɨj mi raatyeevi'i maɨjna ɨ Pablo. Majta ru'irajáanajraa a pua'aque aujna teyujta'a. Majta e'eyan tye'ityaana a tɨ a'apueerta. 31 Mu'uri tɨn raajé'icatache'e maɨjna ɨ Pablo. Tɨ'ɨj i raamua'areeri'i aɨjna ɨ xantaaru'u ta'anajca ayan tɨcɨn maj nu'u nainjapua ru'itziite'e u chajta'a. Ajta aɨjna ɨ xantaaru'u, ayaa pu aɨjna tye'entyujmua'areeraca'a tɨ tihua'utaijte'en ɨ xantaaru'u ɨ maj seivi'ira'a ará'axcaa. 32 Aj pu i aɨn xantaaru'u ta'anajca hua'ajsaɨj ɨ ruxantaaru'ustyamua'a, ajta aɨme ɨ maj anxɨte tie'ijta. Matɨ'ɨj mi u a'uju'un maruáachijmá'a a'u maj a'utyáuuca'a ɨ tyaɨte. Majta maɨn ɨ tyaɨte, matɨ'ɨj hua'useij maɨjna ɨ xantaaru'u ta'anajca jamuan ɨ ruxantaaru'ustyamua'a, matɨ'ɨj mi raatapua'ajtaca'a maj ratyáva'ara'a ɨ Pablo. 33 Aj pu i ajtyáxɨɨraca'a ɨ xantaaru'u ta'anajca. Tɨ'ɨj i rajví'i aɨjna ɨ Pablo. Aj pu i raataijtaca'a maj ra'anajɨ'ɨque'en hua'apuaca cɨme'e ɨ cadeena. Aj pu i ayan tihua'uta'ihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'ataani pɨrɨcɨ? ¿Ti'itajni a'ij huáruu? 34 Majta maɨn ɨ tyaɨte, seica mu meyan saɨque titétejijhuajmá'a, majta seica saɨque. Aɨj pu cɨn cai a'ij tiraamua'areeri'i tzaahuati'ira'a cɨme'e aɨjna ɨ xantaaru'u ta'anajca aɨjna cɨme'e mej eihua tyéjijhuajmá'a. Tɨ'ɨj i raataijtaca'a maj ra'ajjan a'u mej e'iraati ɨ xantaaru'u. 35 A'ini eihua mu tyaɨte, majta ca'anyejri cɨn ratyáca'anihua'a maɨjna ɨ Pablo, matɨ'ɨj mi maɨn ɨ xantaaru'u huá'ajajni'iri'i. Matɨ'ɨj mi yá'uchui maɨjna ɨ Pablo, majta ra'antítuaa maɨjna escaleera jetze tɨ ajtyu'upu'u ɨ chi'i jetze. 36 Majta maɨn tyaɨte ɨ maj raatavén, ayaa mu mauj titétejijhuajmá'a tɨcɨn: ―Sá'ajajni'iri'i, che'e huamɨ'ɨni. 37 Matɨ'ɨj ru'utyarúute'esima'aca maɨjna ɨ Pablo a'u maj e'iraati ɨ xantaaru'u, tɨ'ɨqui aɨn Pablo tiraataihua'uri'i aɨjna ɨ xantaaru'u ta'anajca tɨcɨn: ―¿Ni pacai naata'aca nyej a'atzu timuaata'ixaate'en? Ajta aɨn xantaaru'u ta'anajca, ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―¿Ni muaa paraayɨ'ɨtɨ ɨ hua'anyuuca ɨ griego? 38 ¿Ni pacai paɨn pueen ɨ paj Egipto e'ema'acan, u paj pauchan hua'ɨtziitya'aca'a ɨ tyaɨte mej mi autyajhuii mej tyújnya'usi'ite'en? ¿Ni pacai muaa paɨn pɨrɨcɨ ɨ paj huaja'uvi'itɨ muaacua vi'ira'a mej ti'ityacui'ica paujna a'u tɨ cai e'e ti'itɨ? 39 Aj pu i Pablo ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Me nyajta, nyaa nu Israel jetze ajtyama'acan. Au nu e'ema'acan aujna Tarso, chajta'ana tɨ eihua ruxe'eve'e aun tɨ huatacá'a u Cilicia. Eihua nu muahuavii paj naata'an nyej tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte. 40 Aj pu i xaa raata'a tɨ tihua'uta'ixaate'en. Aj pu i Pablo huatyeechaxɨ ajna escaleera jetze. Rumuajca'a pu cɨn hua'uta'ijmɨjri'i maj cai che'e téjijhuajme'en. Matɨ'ɨj cai che'e e'ijtyáruaasima'aca, aj pu i hua'anyuuca cɨn tihua'uta'ixaa ɨ hebreo. Ayan tɨcɨn:

Hechos 22

1 ―Ne'ihuaamua'a, sajta nyavaujsimua'a, xaanamuajri'i a'ij nyaj tyajamuaata'ixaate'esin inyaa cɨme'en. 2 Matɨ'ɨj raanamuajri'i tɨ ayan tihua'uta'ixaa hua'anyuuca cɨme'e ɨ hebreo, matɨ'ɨj mi huatyapua'araca'a tyamua'a naa. Ajta ayan tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Pablo tɨcɨn: 3 ―Nyaa nu hui Israel jetze ajtyama'acan. Au nu a'unu'ihuaca'a aujna a'ahua'a Tarso au tɨ huatacá'a u Cilicia. Aru, ayuu nu huave'ese yu Jerusalén. Nyetihuanmua'ate nyaɨjna jemi ɨ Gamaliel, tɨ tyejtyánamuajraca'a ɨ yu'uxari jetze ajca'i tɨ ɨmɨ e'ema'acan. Ayaa nu hui nyaa tyu'uvaɨ jemin ɨ Dioj nain cɨme'e ɨ nyexe'evi'ira'a satɨj muan rɨcɨ ijii. 4 A'anaj ɨmɨ nu a'ij pua'a hua'aruurajcaa nyaɨme ɨ mej tya'atzaahuate'e aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari ɨ mej jetzen huaju'ucaa. Nyahua'utavén asta nyana'a cai hua'ucuii. Nyajta naijmi'ica huavívi'i ɨ tyetyaca, nyajta ɨ maj juuca nyej ni hue'ityaanan. 5 ’Aɨjna tɨ tihue'ijte'e aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e teyujta'a, majta aɨme ɨ vaujsi, naijmi'i mu hui ramua'aree ɨ maj yu'uxari naatapij nyej ni huája'uvá'ajajpuan u Damasco ɨ ta'ihuaamua'a ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan nyej ni tyu'utatuiire'en. Au nu á'umej nyej ni hua'uvívi'iran nu ɨ mej tya'atzaahuate'e, nyajta u huája'arájajpua neyujna Jerusalén tyej ti pueijtzi hua'uta'an. 6 ’Nyatɨ'ɨj ni nyaun auma'aca juye jetze. Nu'uri tɨmua'a antyenyéesima'acaa nyaujna Damasco a'atzaj cumu tacuarixpua. Ca'anacan pu hui taij huatátaaxɨ inyee jemi. Ute'e pu e'icátatzave'e ca'anin cɨme'e. 7 Nyatɨ'ɨj ni ca'anacan a a'arajve a chuaata'a. Nyajta e'eyan a'atɨ huanamuajri'i tɨ ayan tinaatajée tɨcɨn: “Saulo, ¿a'ini een cɨn peyan a'ij pua'a nyaruure?” 8 Nyatɨ'ɨj ni neyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: “¿A'atani paj pɨrɨcɨ muaa, nyavastara'a?” Ajta ayan tinaata'ixaa tɨcɨn: “Nyaa nu nu'u hui aɨn pueen Jesús nyaj Nazaret e'ema'acan, nyaa nu aɨn pueen ɨ pej a'ij pua'a nyaruure.” 9 ’Majta maɨn ɨ mej nya jamuan huaju'ucaa, aɨ mu majta raaseij ɨ taij, majta tyu'utatzɨn. Ma majta, camu raanamuajri'i ɨ a'atɨ tɨ naatajée. 10 ’Nyatɨ'ɨj ni neyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: “¿A'ini ti'itɨ nyaruuren, nyavastara'a?” ’Ajta aɨn tavastara'a, ayaa pu hui tinaata'ixaa tɨcɨn: “Ajchesi, aricu aujna u Damasco. Au mu muaata'ixaate'esin nain a'ij pej ye'i huarɨni.” 11 ’Nyajta arácuuni'i na'araa ɨ taij cɨme'e. Aɨj mu cɨn maɨn ɨ maj nya jamuan huaju'ucaa, aɨ mu nyajautuaa u Damasco. 12 ’Saɨj pu aun a'utyavaaca'a aujna tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Ananías. Nain pu cɨn ra'ara'aste ɨ tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan. Rɨ'ɨ mu tiraatajee naimi'i ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan ɨ maj aun e'echajcaa aujna Damasco. 13 Mu pu a'uve'eme tɨ naamuaare aɨjna. Aa vejli'i pu nye jemi huatyeechaxɨ. Aj pu i ayan tinaata'ixaa tɨcɨn: “Ne'ihuaara'a, Saulo, pata'aj atanyéeri pua'ara'ani.” ’Cɨme'en pu'u ayan tinaata'ixaa, aj nu ni atanyéeri na'araa. 14 Ajta ayan tinaata'ixaa tɨcɨn: “Hua'aDioj ɨ tavaujsimua'a tyaacan, aɨ pu nu'u hui mua'ave'evi'itɨ mueetzi pej pi raamua'aree a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e, pajta raseijran aɨjna tɨ cai a'anaj ti'itɨj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, pajta ranamuaaran a'ij tɨ ti'itɨ ti'ixa. 15 Muaa pa á'ucha'acanya'a pua'ame tyaɨte tzajta'a paɨjna jetze ma'acan ɨ tavastara'a. Muaa pa nu'u hui hue'ixáatya'a pua'ame a'ij pej peri tyu'useij, pajta ɨ pej peri raanamuajri'i. 16 Ajta ijii, ¿ti'itajni pauj chu'eve'e? Ajchesi, a'a huá'amuaɨ'ɨhuachi, pajta raatajéeven nyuucajtze'en ɨ tavastara'a tɨ ij aɨn timuaatauuni'i ɨ paj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi.” Yaa pu hui tinaata'ixaa. 17 ’Nyatɨ'ɨj ni neyun a'uve'eme yu Jerusalén. Teyujta'a nu a'utyajrupi nyej ni Dioj jemi tyu'utanyuuni'i. Nyajta e'eyan tyu'umaaraca'a. 18 Aɨj nu hui tavastara'a huaseij, tɨ nu'u ayan tinaata'ixaa tɨcɨn: “Ca'anacan, á'ura'a ayujna Jerusalén a'ini camu mua'antzaahuate'esin a'ij pej tihua'utá'ixaate'esin inyeetzi jetze ma'acan.” 19 ’Aj nu ni neyan tiraata'ixaa tɨcɨn: “Nyavastara'a, aɨ mu ramua'aree ɨ nyaj á'ucha'acanya'a hua'ateyujta'a a, nyajta meyee, nyajta hue'ityaana ɨ mej tya'atzaahuate'e mueetzi jemi, nyajta hua'utyaavajxɨ. 20 Majta ramua'aree nyaj nyaun a'utyavaaca'a nyaujna matɨ'ɨj raaje'ica maɨjna ɨ Esteban ɨ tɨ tyu'utaxajtaca'a mueetzi jetze ma'acan. Nyaa nu hui tyu'uta'a nyaɨjna cɨme'e maj raaje'ica. Nyajta tyú'uchaɨ ɨ tihua'acɨɨxu aɨme ɨ maj raaje'ica.” 21 ’Ma ajta aɨn tavastara'a, ayaa pu tinaata'ixaa tɨcɨn: “Aricu, a'ini nyamuaataiti ɨmɨ tyaɨte tzajta'a ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan.”―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Pablo. 22 Mauche'e mu raanamuajri'i. Aj mu mi autyajhuii maj huatyéjíihuajra'ani. Meyan tɨcɨn: ―Xa'anvi'itɨchi sata'aj raaje'ica. Tyana'ajtzɨ raatáijtache'e maj raaje'ica. 23 Eecan mu tyéjijhuajmá'a. Majta tyu'ujcɨɨxu, ute'e mu tyajá'uhua'anaa, majta chuej eirá'aratzɨ́'ɨ. Ute'e mu tyajá'uhua'anaa. 24 Meenti mauj tyéjijhuajmá'a, ajta aɨn xantaaru'u ta'anajca, aɨ pu hua'utaij maj ru'utyajtuaani u tete'e a'u me e'eche ɨ xantaaru'u. Ajta tyu'utaijtaca'a maj ra'ira'avajxɨ'ɨn, majta tiraihua'uran maɨjna ɨ Pablo mej mi raamua'aree a'ij mej een cɨn meyan títyetyéjijhuajma'a ɨ tyaɨte. 25 Matɨ'ɨj mi raatyáajɨ'ɨque mej mi ra'ira'avajxɨ'ɨn. Aj pu i Pablo ayan tiraata'ixaa ɨ cɨn ti'ityejvee tɨ aa a'utejvee ayan tɨcɨn: ―¿Ni ayan tyajamuaata'aca ɨ a'amuaye'ira sej si na'ira'avajxɨ'ɨn inyeetzi i nyaj nyaun Roma jetze e'ejtyama'acan? Ma majta cai xɨ meyan tiraaxa'apɨ'ɨntarej maj pueijtzi naata'an inyeetzi. 26 Ajta aɨn tɨ anxɨte tie'ijta, tɨ'ɨj raanamuajri'i aɨjna ɨ Pablo, au pu a'umej aɨjna jemi xantaaru'u ɨ ta'anajca. Aj pu i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―¿A'ini pana'a pijrɨni aɨjna cɨme'e ɨ a'atɨ? ¿Au pu chajta'a e'ema'acan Roma tɨ e'ejtyama'acan? 27 Aj pu i aɨn ɨ xantaaru'u ɨ ta'anajca, a a'ire'enye ɨ Pablo jemi. Tɨ'ɨqui ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―Naata'ixaate'e. ¿Ni paun e'ema'acan chajta'a tɨ Roma e'ejtyama'acan? Aj pu'i Pablo ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Ee. 28 Aj pu i aɨn ɨ xantaaru'u ɨ ta'anajca ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Eihua nu tyu'unajchitaca'a inyaa nyej ni huatyanromáanota. Tɨ'ɨj i ayan Pablo tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ni'i romano inyaa a'ini auj nu a'unu'ihuaca'a. 29 Majta maɨn ɨ maj raataihua'uri'i, aj mu mi ava'acɨ rujɨme'e. Ajta aɨn xantaaru'u ɨ ta'anajca, aɨ pu mi'ijmu tyu'utatzɨn tɨ'ɨj raamua'areeri'i tɨ ra'ityaana aɨjna ɨ Pablo, ɨ tɨ aun Roma jetze ajtyama'acan. 30 Yaa ruijmua'ate'e yee, ajta aɨn xantaaru'u ɨ ta'anajca, ayaa pu ti'ijxe'eva'acaa tɨ raamua'aree a'ij mej een cɨn meyan tí'ijxajtzi'i ɨ Pablo aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Tɨ'ɨqui ra'uxɨjte. Ajta hua'utaij maj nu'u tyujsaɨre'en aɨme ɨ mej tie'ijta u teyujta'a, majta ɨ jueesi. Aj pu i ya'ujáj aɨjna ɨ Pablo. Tɨ'ɨqui hua'a jemi a yáuutuaa.

Hechos 23

1 Tɨ'ɨj i hua'useij ɨ Pablo aɨme ɨ hua'a jueesi ɨ maj e'etyujsaɨra'acaa. Tɨ'ɨj i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ne'ihuaamua'a, tɨj na'a nyej che'e tyamueista, tɨj na'a tɨ yu e'ire'ene nain nu cɨn tya'ara'aste. Canu hui ti'itɨj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. 2 Aj pu i aɨn Ananías, ɨ tɨ tihue'ijte'e aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e u teyujta'a, aɨ pu hua'utaij maj ra'ancajveeni. 3 Ajta aɨn Pablo, ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Dioj pu mua'ancavejsin mueetzi, mɨ paj a'ij pua'a ti'itevi. Muaa papu'u paman huataca pej pi na'uxɨjte'en peijna jetze i yu'uxari. Ma pajta ayaa paj tya'utyaturaasin peijna cɨme'e paj hua'utaij maj na'ancájveeni. 4 Majta maɨn ɨ maj maun e'ere'etya'acaa, ayaa mu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―¿A'ini pej pi peyan a'ij pua'a ti'ijree pamɨjna tɨ eitze'e ruxe'eve'e ɨ Dioj jemi? 5 Ayaa pu tihua'uta'ixaa ɨ Pablo tɨcɨn: ―Ne'ihuaamua'a, canu ramua'areeraca'a a'atɨ tɨ pueen. Ma ajta tzɨj aɨn pueen ɨ tɨ eitze'e ruxe'eve'e ɨ Dioj jemi. Ajta, tɨ pua'a nyajmua'areera, canu neyan tyu'utaxáatache'e, a'ini ayaa pu te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨcɨn: “Capej a'ij pua'a ti'ijxajta paɨjna tɨ tihue'ijte'e ɨ tyaɨte.” 6 Aj pu i raamua'areeri'i ɨ Pablo tɨcɨn seica mu puéenya'a ɨ mej meyan huataujmua'a tɨcɨn saduceos, majta seica meyan tɨcɨn fariseos. Aj pu i ca'anin cɨme'e hua'utajée tɨcɨn: ―Ne'ihuaamua'a, nyaa nu fariseo pɨrɨcɨ. Hua'a jetze nu huanu'eihuaca'a aɨme ɨ fariseos. Ijii mu ti'inyaxajtzi'i iiyacui maɨjna cɨme'e nyaj rachu'eve'e ajna xɨcajra'an jetze matɨ'ɨj huatarun ɨ mɨ'ɨchite. 7 Tɨ'ɨj ayan tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Pablo, aj mu mi autyajhuii mej ti'ihuáurihua'u aɨme ɨ fariseos, majta aɨme ɨ saduceos. Aɨj pu cɨn cai che'e huatarɨ'ɨristaraca'a mej ti'itɨj huaxa'apɨ'ɨntare'en matɨ'ɨj tyujre saɨj ajta saɨj. 8 Majta maɨn ɨ saduceos, ayaa mu ti'ixa tɨcɨn: “Camu nu'u huatarujsin ɨ mɨ'ɨchite.” Majta meyan tɨcɨn: “Camu nu'u seira'a mua'aju'un ɨ xaijnyu'ucara'ara'an mej ti'ivaɨre'e u tajapua, camu majta seira'a mua'aju'un ɨ hua'axaijnyu'uca aɨme ɨ meri huacuii.” Ma majta aɨme fariseos, nain mu cɨn tya'atzaahuatya'acaa. 9 Eecan mu eihua ijhuaca'a. Mu'uri eitze'e eihua tyéjijhuajmá'a. Matɨ'ɨj mi seica huatyahuiixɨ. Ai mu aɨn pueen ɨ mej tihua'amua'ate ɨ yu'uxari jetze. Majta mu maɨn pɨrɨcɨ ɨ maj fariseos jetze ajtyama'acan. Aj mu mi meyan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Amɨjna mɨ a'atɨ, capu hui ti'itɨj a'ij huáruu. Ajta tɨ pua'a saɨj ari tiraata'ixaa ɨ xainyu'ucari tɨ ti'ivaɨre'e va'acan cɨme'e u tajapua tɨ e'eseijre'e, tiche'e cai jemin nyuuca'an ɨ Dioj. 10 Eecan mu eihua tyu'urixaatya'acaa. Mu'uri eitze'e nínyu'ucacuca'a. Aɨj pu cɨn tyu'utatzɨn ɨ xantaaru'u tɨ anxɨte tie'ijta. Ajta ayan tyu'umuá'a tɨcɨn tyamua'a mu hui tiraatéte'enyajxɨ'ɨsin aɨjna ɨ Pablo. Aɨj pu cɨn hua'utaij ɨ xantaaru'u maj a'uju'un mej mi ru'irávi'itɨn ca'anyejri cɨme'e, mej mi maun ra'anvi'itɨn a'u me e'eche ɨ xantaaru'u. 11 Seij tɨca'ari tzajta'a pu aɨn tavastara'a huataseijre vejli'i aɨjna jemi ɨ Pablo. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Uhuatyá'aca'anyechi mua'a tzajta'a. Ayajna patɨj peri nye jemi tyu'utanyúu iiyan Jerusalén, ayaa paj hui che'eta pana'a tyája'utaxájta paujna Roma. 12 Yaa ruijmua'ate'e yee, seica ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, aɨ mu tya'ataujratziiri'i maj raaje'ica maɨjna ɨ Pablo, Hua'apuate japuan cɨj caj mu ará'axcaa ɨ tyetyaca. Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: “Camu nu'u ti'icua'ani, ni camu majta ye'en asta mana'a cai raaje'ica.” 14 Au mu a'uju'un aɨme jemi ɨ mej tie'ijta u teyujta'a, majta aɨme jemi ɨ hua'avaujsi. Ayaa mu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Tu'uri hui teyan titya'atátaratziiri'i tyaj cai che'e tyu'ucua'ani, asta tyana'a cai raaje'ica ɨ Pablo. Aj tu hui ti ti'icua'ani, tyajta ye'en. 15 Ijii, ayaa xu huarɨni muan, majta ɨ seica ɨ jueesi, sata'aj raatahuavii ɨ xantaaru'u ta'anajca tɨ ya'arávi'itɨn ɨ Pablo, aɨjna cɨme'e sej si tyu'utaihua'u tyamua'a naa. Tyajta ityan, tu'uri rɨ'ɨ huataruu tyaj raaje'ica meenti cai xɨ ya uve'enye. 16 Ma ajta pa'arɨ'ɨ pu ti'inamuáaraca tɨ'ɨj ayan tihua'uta'ixaa. Aj pu'i aɨn pa'arɨ'ɨ aun a'umej a'u mej e'eche ɨ xantaaru'u. Tɨ'ɨj i raata'ixaa aɨjna ɨ Pablo. Aɨjna ɨ pa'arɨ'ɨ, aɨ pu rayauj cu'utzaara'an ɨ Pablo. 17 Tɨ'ɨqui aɨn Pablo seij huatajée ɨ maj anxɨte tie'ijta. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pata'aj hui ra'anvi'itɨn ɨ pa'arɨ'ɨ aɨjna ɨ ta'anajca jemi ɨ xantaaru'u. Ti'itɨj pu raata'ixaate'esin. 18 Tɨ'ɨqui aɨn tɨ anxɨte tie'ijta, ya'uvi'itɨ ɨ xantaaru'u jemi ta'anajca. Tɨ'ɨj i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aɨjna ɨ Pablo tɨ aityanami'i, ayaa pu tinaataij nyaj nu'u ya'arávi'itɨn iiya mueetzi jemi nyeijna i pa'arɨ'ɨ. Ti'itɨj pu nu'u muaata'ixaate'esin. 19 Ajta aɨn xantaaru'u ta'anajca, ra'anaví'ira'a ɨ muajca'ara'ara'an jetze. Tɨ'ɨj i ya'uvi'itɨ ayée. Tɨ'ɨj i ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ti'itajni pénye'ixaatya'amɨ'ɨ? 20 Ayaa pu tiraata'ixaa ɨ pa'arɨ'ɨ tɨcɨn: ―Aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, aɨ mu ataujratziiri'i mej muaatahuavii ɨ Pablo paj nu'u ruijmua'a ra'anvi'itɨn hua'a jemi ɨ hua'ajueesi. Mata'aj nu'u rɨ'ɨ tiraamua'aree. 21 Aru, capaj hua'atzaahuatya'a. Seica mu nu'u rachu'eva'a mua'aju'un maujna juye jetze aviitzi cɨme'e. Hua'apuate japuan cɨj caj mu ara'ase aɨme ɨ tyetyaca. Maraaxa'apɨ'ɨntarej runyuuca cɨme'e maj nu'u cai ti'itɨj cua'ani, majta nu'u cai ye'en asta mana'a nu'u cai raaje'ica. Mu'uri rɨ'ɨ huaujruu. Mejchu'eve'e mu'u mi paj raata'an tɨ ayan huarɨni. 22 Aj pu i ɨ xantaaru'u ta'anajca raataityaca'a ɨ pa'arɨ'ɨ tɨ a'ura'ani. Anacaican pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Capaj a'atɨ ixaatya'a a'ij pej tinaata'ixaa. 23 Aj pu i hua'apuaca huatajée ɨ maj anxɨte tie'ijta. Tɨ'ɨj i ayan tihua'utaij tɨcɨn: ―Sata'aj hua'ajsaɨre'en ɨ xantaaru'u, a'achu cumu hua'apua ciento ɨ maj ru'ɨcan á'uju'un, majta hueicate japuan tamuaamuata'a maj avé'etye'ete, majta hua'apua ciento ɨ maj chun tyu'ɨsin. Sata'aj a'uju'un saujna Cesarea ijii tɨca'a a'atzaj aramuaacuacajretze pu tyauuma'aca ɨ tɨca'ari. 24 Ajta hua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Sajta seij tyé'esiirate'en ɨ cahuaayu'u ɨ Pablo tɨ japuan ava'acái a'uméj. Sata'aj saun yautuaani ɨ tajtuhuan jemi tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Félix. Caxu a'atɨ ta'acare'en tɨ a'ij raruuraa. 25 Ayaa pu tiraataiti'iri'i aɨjna ɨ Félix tɨcɨn: 26 “Claudio Lisias, ɨ tajtuhuan tɨ eihua ruxe'eve'e. Yaa nu muataujte'e muaa Félix mɨ paj tajtuhuan cɨn ti'ityejvee, mɨ pej eihua axe'eve'e. 27 Aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, aɨ mu raatyeevi'i maɨjna ɨ tevi. Majre'icatache'e mu, aru nyaa nu a'uré'enye nyahua'antívi'itɨ́ ɨ nyaxantaaru'ustyamua'a. Nyaa nu japuan huanyúu a'ini nyaraamua'areeri'i tɨ aɨn romano pueen. 28 Nyeya'uvi'itɨ hua'a jemi ɨ jueesi ɨ mej ti'ixa'apɨ'ɨntare'e a'ini nyájmua'areerimɨ'ɨca'a a'ij mej een cɨn tí'ijxajtzi'i. 29 ’Nyatɨ'ɨj ni raamua'areeri'i maj maɨjna cɨn tí'ijxajtzi'i maɨjna cɨme'e ɨ ruye'ira. Capu ti'itɨ cɨn autyajturaa ɨ maj cɨn raaje'ica nusu ɨ maj cɨn ra'ityaanan aɨjna ɨ a'atɨ. 30 Aru nyatɨ'ɨj raamua'areeri'i maj seica ɨ maj maun Israel jetze ajtyama'acan, aɨ mu nu'u tya'ataujratziiri'i maj raaje'ica, nyatɨ'ɨj ni muaataiti'iri'i nyaɨjna ɨ tevi. Nyajta nu hua'utaij ɨ maj tí'ijxajtzi'i maj mueetzi huata'ixaate'en ɨ maj cɨn tí'ijxajtzi'i.” Aj pu i aɨjna huataiti'iri'i ɨ tajtuhuan. 31 Majta maɨn xantaaru'u, ayaa mu raaruu a'ij tɨ tihua'uta'ixaa ɨ xantaaru'u ta'anajca. Tɨca'a mu ya'uvi'itɨ maɨjna ɨ Pablo. Matɨ'ɨj mi maun ya'ure'enyejte aujna chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Antípatris. 32 Yaa ruijmua'ate'e yee mu a'ucɨj ɨ maj ta'ave'ete'ete maɨjna Pablo jamuan. Majta ɨ maj ru'ɨcan huaju'ucaa, aɨ mu huara'acɨ a'umaj e'eche ɨ xantaaru'u. 33 Matɨ'ɨj a'ucanyáa maujna Cesarea ɨ maj avé'etye'ete, matɨ'ɨj mi raatatui maɨjna ɨ yu'uxari, majta maɨjna ɨ Pablo. 34 Ajta aɨn ɨ tajtuhuan tɨ'ɨj ra'ancure'epi ɨ yu'uxari, aj pu i ra'ujijve. Ajta e'eyan aɨjna Pablo tyu'utaihua'uri'i ayan tɨcɨn: ―¿Ti'itajni chuejra'a japua pe'ema'acan? Tɨ'ɨj i raamua'areeri'i tɨ aun Cilicia e'ema'acan. 35 Aj pu i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Aj nu muanamuajran matɨ'ɨj yá uve'enyén ɨ maj ti'itɨj cɨn mueetzi jetze ti'ipua'ajte'e. Aj pu i raataijtaca'a maj nu'u ráachaɨn ɨ polisiiya aujna a'u tɨ Herodes eirajca.

Hechos 24

1 Anxɨj xɨcaj pu tyauuma'aca, tɨ'ɨj aɨn ɨ Ananías ɨ tɨ tie'ijta u teyujta'a, aɨ pu a'ucanyáa aujna Cesarea aɨme jamuan ɨ hua'avaujsi, ajta seij tɨ abogado pɨrɨcɨ. Ayaa pu antyahuaa aɨjna tɨcɨn Tértulo. Aɨ mu ti'itɨ cɨn jetzen tya'ujpuá'ajte aɨjna ɨ Pablo ɨ tajtuhuan jemi. 2 Matɨ'ɨj u ya'utajée ɨ Pablo, aj pu i aɨn Tértulo autyejche tɨ tiraaxajtzi'i. Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Félix tɨcɨn: ―Tu'uri hui eihua rɨ'ɨ tí'ityeche naa tyaxaahua meenti pauj muaa ti'itaijte'e. Eihua paj rɨ'ɨ tirajtyauve a'a tzajta'a tyata'aj eitze'e rɨ'ɨ yee títeecháatɨme'eni. 3 Nain tu teri ancura'a. Aɨj tu cɨn naa títaatátyamua'ave nain japua. Rɨ'ɨ tu timuaata'aca muaa Félix pej i'i tajtuhuan, pej eihua naa rɨ'ɨ ti'iruure. 4 Aru tyata'aj cai maa muá'ɨtzaa, ayaa nu ti'imuahuavii paj a'atzu huata'an ɨ ca'anijra'a paj a'atzu taanamua tej timuaata'ixaate'esin. 5 ’A'ini amɨjna mɨ tevi, eihua tu'uri hui tirájtyauri'iri'i tɨ ti'itziita iiyan chaanaca japua. Nain japua pu ca'anyijra'a hua'uta'a ɨ tyaɨte ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan mej mi huaujnya'usi'ite'en. Aɨ pu ajta antyujmua'aree aɨme cɨme'e ɨ maj ra'atzaahuate'e maɨjna tɨ Nazaret e'ema'acan. 6 Ajta aɨ pu huataujtese tɨ raatyaxaahuata ɨ teyuu. Aɨj tu hui cɨn rajví'i. Ayaa tu ti'ijxe'eva'aca'a tyaj pueijtzi raata'an a'ij tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze. 7 Ajta aun tɨ ta'anajca, aɨjna ɨ Lisias, aɨ pu aun a'utyajrupi. Tɨ'ɨj i tá'ajajni'iri'i ca'anyejri cɨme'e. 8 Ajta ayan titaata'ixaa tɨcɨn maj mueetzi jemi a'uva'aju'un ɨ mej tí'ijxajtzi'i. Tɨ pua'a nu'u muaa asaɨj petiraihua'u, aj paj xaa ramua'areeran tɨ ayan ti'ayajna nain ɨ tyaj cɨn ti'itɨj cɨn jetzen ti'ipua'ajte'e.―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Tértulo. 9 Majta maɨn ɨ maj a'utyáuuca'a ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, aɨ mu majta naimi'i meyan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Ayaa pu ti'ayajna. 10 Aj pu i aɨn tajtuhuan rumuajca'a cɨn tiraata'ixaa aɨjna ɨ Pablo ayan tɨcɨn: ―Pata'aj hui tyu'utaxaj. Tɨ'ɨj i Pablo ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Rɨ'ɨ pu hui tinaata'a nyaj huatyánnya'a inyaa, a'ini nyajmua'aree tɨcɨn juees paj pɨrɨcɨ aijna chuejra'a japua. Papu'uri a'atee paj juees pɨrɨcɨ. 11 A'ini ti'irɨ'ɨri paj raamua'aree tɨ ayan ti'ayajna. Auchan pu tamuaamuata'a japuan hua'apua xɨcaj a'atee nyaj an a'ujnyéj an Jerusalén nyej ni rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj. 12 ’Majta aɨme ɨ mej ti'inyaxajtzi'i, matɨ'ɨj naateevi'i, canu hua'ajtya'axɨ'ɨca'a ɨ tyaɨte aujna teyujta'a tɨ ve'e tzajta'a, ni canu nyajta ca'anijra'a hua'ata'acaa maj huataninyu'ucacun aujna teyujta'a, ni canu nyajta ca'anijra'a hua'ata'acaa nyaujna u chajta'a. 13 Amɨme mɨ tyaɨte, camu majta a'ij tirájtyausin ɨ maj cɨn nye jetzen tya'ujpuá'ajte'en. 14 ’Ayaa nu'u xaa ti'imue'ixaate'e. Nyaa nu hui ravaɨre'e ɨ Dioj ɨ maj rana'amicha'a ɨ nyavaujsimua'acɨ'ɨ. Nyaa nu ravaɨre'e nyaɨjna cɨme'e ɨ ye'ira ɨ mej jetzen huaju'ucaa. Aɨjna cɨme'e ɨ nyeye'ira, ayaa mu ti'ixa amɨme tɨcɨn nyasaɨj nu a'ij tirajtyau. Me nyajta, canu. Nain nu hui antzaahua a'ij tɨ ye'i te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze ɨ tya'anxɨvi, nyajta nain a'achu maj caj tira'uyu'uxaca'a aɨme ɨ mej ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. 15 Ayaa nu hui nyajta inyaa tirájxe'evi'ira'a ɨ Dioj jemi, matɨj amɨme nyaɨjna cɨme'e maj huatarujsin ɨ mɨ'ɨchite tzajta'a ɨ mej meri huacuii, aɨme ɨ maj rɨ'ɨ ti'ityetyaɨtestaca'a, majta aɨme ɨ maj a'ij pua'a titetyújchaɨca'a. 16 Aj nu hui cɨn ti'ityese'e nyej neyan réenya'a me nyá'ucha'acanye'en ɨ Dioj jemi, nyajta hua'a jemi ɨ tyaɨte. 17 ’Tɨ'ɨj tyauuma'aca a'achu pua'an ninye'ira'a nyaj a'ucha'acan nyej ni tumin hua'uta'an ɨ nyetyaɨtestyamua'a, nyajta tyu'utámuaɨ'ɨvejtan ɨ Dioj jemi. 18 Nyatɨ'ɨj ni u a'ahuánjajcuare a'ij tɨ tya'axa ɨ taye'irá jetze. Ayaa nu rɨjcaa matɨ'ɨj seica taaseij maujna teyujta'a tɨ ve'e. 19 ’Aɨme aɨn pueenya'a ɨ maj maun e'ema'acan aun tɨ huatacá'a aujna Asia. Camu eihua a e'etyaɨtestaca'a inyeetzi jemi, camu majta ru'itzíitya'aca'a. Tɨ pua'a ti'itɨ a'ij metyá'umua'areera inyeetzi jemi, miche'e maɨn yéve'eré'enyen mueetzi jemi mej mi maɨjna cɨn nye jetze tya'ujpuá'ajte'en. 20 Na'ari cai, miche'e mamɨn mɨ mej ya huatyáuu raataxaj ti'itɨ nyaj cɨn autyajturaa nyatɨ'ɨj nyaun a'utyavaaca'a hua'a jemi ɨ hua'a jueesi. 21 ’Tij cai hui aɨ pueen ɨ ti'itɨ ɨ nyaj cɨn autyajturaa nyatɨ'ɨj u a'utyavaaca'a hua'a jemi, nyatɨ'ɨj ni huajijhuaca'a neyan tɨcɨn: “Muan xu ti'inyaxajtzi'i ijii saɨjna cɨme'e ɨ nyaj tya'atzaahuate'e aɨjna cɨme'e maj nu'u majtahua'a huatarujsin ɨ mɨ'ɨchite.”―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Pablo. 22 Tɨ'ɨj Félix raanamuajri'i, capu ra'aranajchaca'a tɨ raaxa'apɨ'ɨntare'en. A'ini aɨ pu rú'umua'areeracaa a'ij tɨ eenya'a ɨ hua'aye'ira ɨ mej tya'atzaahuate'e. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Chauj mi'i uve'enyén ɨ xantaaru'u ɨ ta'anajca aɨjna ɨ Lisias. Aj nu tyamua'a naa ti'ijmua'areeran aijna ɨ saj cɨn tí'ijxajtzi'i muan. 23 Aj pu i Félix aɨjna huataij ɨ xantaaru'u tɨ anxɨte tie'ijta tɨ auj rachaɨ́ca aɨjna ɨ Pablo. Ajta nu'u a'atzu raata'an tɨ á'ucha'acanye'en rusaɨj. Ajta maj ráamuaare ɨ amiincustyamua'ame'en, majta ti'itɨ tiraata'an tɨ tira'aturaate'e. Ajta aɨjna ɨ Félix, aj pu i á'uraa. 24 Tɨ'ɨj tyauuma'aca a'achu pua'an xɨcaj, ajtahua'a pu uve'enye aɨjna ɨ Félix, ajta jamuan ɨra'ara'an tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Drusila. Aɨ pu Israel jetze ajtyama'acan. Tɨ'ɨj i raataijtaca'a ɨ Pablo tɨ i aɨn tiraataihua'u aɨjna cɨme'e tɨ pua'a a'atɨ ra'atzaahuaatya'a aɨjna ɨ Jesús, tɨ i'i Cɨriistu'u. 25 Pablo pu ayan tiraata'ixaa tɨ ayan tyu'ujxe'eve'e tɨ a'atɨ ayan huarɨni ɨ tɨ i'i xa'apɨ'ɨn cɨme'e naijmi'ica jemi, ajta nu'u tɨ rɨ'ɨ hua'utyéchaɨn. Pablo pu ajta ayan aɨjna tyu'uta'ixaa aɨjna ɨ Félix tɨ Dioj ayan pueijtzi tihua'uta'asin aɨme ɨ mej yen seijre'e iiyan ɨ chaanaca japua. Aɨj pu cɨn tyu'utatzɨn aɨjna ɨ Félix. Aj pu i ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Pata'aj a'ura'ani ijii. Nyamuaatájeevi hui nyajtahua'a nyatɨ'ɨj huatácɨ'ɨpáaca. Aj nu ni muanamuajran nyajtahua'a. 26 Ma ajta aɨn Félix ayaa pu ti'ijxe'eva'acaa tɨ Pablo tumin raata'an aɨjna cɨme'e tɨ raatatuaani. Aj pu cɨn eihua pu raataijtaca'a tɨ tyu'uxáj jamuan. 27 Tɨ'ɨj tyauuma'aca hua'apua ninye'ira'a, tɨ'ɨqui Félix airajraa tɨ ti'ityavaaca'a tajtuhuan cɨme'e. Tɨ'ɨquita'i saɨj te'entyajrupi tajtuhuan cɨme'e. Ayaa pu antyahuaaca'a tɨcɨn Porcio Festo. Ajta aɨn ɨ Félix, ayaa pu ti'ijxe'eva'acaa tɨ reenya'a huatyaturan aɨme jemi ɨ mej Israel jetze ajtyma'acan, aɨj pu cɨn cai raatátuaa ɨ Pablo.

Hechos 25

1 Aj pu i Festo aun a'ará'a aujna tɨ'ij tye'entyarute tajtuhuan cɨme'e. Hueica xɨcaj pu a'atee aujna Cesarea. Aj pu i a'ujnyéj anna Jerusalén. 2 Majta maɨn ɨ mej tihue'ijte'e u teyujta'a, majta seica ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan ɨ maj va'acan cɨn títyatatí, aɨ mu jemin a'uré'enye maɨjna ɨ Festo. Matɨ'ɨj mi tiraaxajtzi'iri'i maɨjna ɨ Pablo. 3 Eihua mu rájhuaviiri'i ti'itɨ tɨ hua'a jetze ruxe'eva'acaa tɨ aɨn Festo raataijta maj ya'uve'evi'itɨn maɨjna ɨ Pablo. Ayaa mu ti'imuajcaa aɨme maj raaje'ica a a'ahua'a, juye jetze. 4 Ajta ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Festo tɨcɨn: ―Aityanami'i aɨjna ɨ Pablo aujna Cesarea. Nyajta inyaa, u nu a'uma'aj na'ame ruijmua'a, na'ari aaruijmua'a. 5 Miche'e seica u a'uju'un nya jamuan ɨ mej tie'ijta va'acan cɨme'e mej mi raamua'aree tɨ pua'a aɨn Pablo autya'ɨtze ti'itɨj cɨme'e, mej mi maɨn ti'itɨj cɨn jetzen tya'ujpuá'ajte'en.―Ayaa pu tihua'uta'ixaa. 6 Ayaa pu u e'etee a'achu cumu arahueica xɨcaj, na'ari tamuaamuata'a xɨcaj anna Jerusalén. Aj pu i a'ucáanye aujna Cesarea. Yaa ruijmua'ate'e yee pu antiyeijxɨ hua'a jamuan ɨ jueesi. Aj pu i raataijtaca'a maj nu'u ya'aráajan maɨjna ɨ Pablo. 7 Tɨ'ɨj aɨn Pablo a'utyajrupi aujna, aj mu mi maɨn ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, aɨme ɨ maj maun a'araacɨ u Jerusalén, aɨ mu ajtyáxɨɨraca'a. Matɨ'ɨj mi eihua tiraaxajtzi'iri'i maɨjna cɨme'e tɨ a'ij pua'a een. Aru capu huatarɨ'ɨristaraca'a maj raataxaj tɨ pua'a ayan ti'ayajna nusu cai. 8 Aj pu i Pablo tyu'utaxajtaca'a tɨ'ij huatyaujnan. Ayan tɨcɨn: ―Canu hui ti'itɨj cɨn autyajturaa jemin ɨ hua'ayu'uxa ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan ni canu nyajta nyaɨjna cɨme'e ɨ hua'ateyuu. Canu nyajta ti'itɨj cɨn autyajturaa aɨjna jemi ɨ tɨ tihue'ijte'e aɨme ɨ romanos.―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Pablo. 9 Ajta aɨn ɨ Festo, a'ini ayaa pu ti'ijxe'eva'acaa tɨ rɨ'ɨ tyu'utyaturan aɨme jemi ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, tɨ'ɨj i ayan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿Ni mua'araanajchi paj a'ura'ani panna Jerusalén nyata'aj nyanna ya'uxa'apɨ'ɨntare'en mueetzi cɨme'e? 10 Pablo pu ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Yaa nu huatyejvee hua'a jemi i jueesi i maj hueica i maj ravaɨre'e ɨ tɨ tihue'ijte'e ɨ romanos. Ayaa pu hui tiraavijte'e saj raaxa'apɨ'ɨntare'en seyajna. A'ini papu'uri tyamua'a ramua'aree, canu ti'itɨj cɨn autyajturaa aɨme jemi ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. 11 Tɨ pua'a xaa na'utyáturánche'e ti'itɨj cɨme'e tɨ hua'ata'aca maj naaje'ica, aj nu xaa ánca'anyénche'e nyaj huamɨ'ɨni. Na'ari cai, tɨ pua'a hui cai ayan ti'ayajna a'ij mej meri tinaaxajtzi'iri'i, capu a'atɨ huataujcɨ'ɨpua tɨ nyeetzi tyu'utatuiire'en hua'a jemi. Nyámuahuavii tɨ aɨn raaxa'apɨ'ɨntare'en aɨjna tɨ tihue'ijte'e ɨ romanos. 12 Ajta aɨn ɨ Festo, aɨme jamuan pu tyu'uxajtaca'a ɨ maj tira'ixaa. Aj pu i ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Pablo tɨcɨn: ―Muaa pa hui rájhuau tɨ aɨn raaxa'apɨ'ɨntare'en ɨ tɨ tihue'ijte'e ɨ romanos, aɨjna jemi pa a'uméj. 13 Tyauuma'aca a'achu cumu hua'apua xɨcaj, hueica xɨcaj tɨ'ɨj saɨj aun a'ará'a aujna u Cesarea. Ai pu aɨn pueen aijna tɨ rey cɨme'e ti'ityavaaca'a. Aɨ pu tihue'ijte'e aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Ayaa pu antyahuaaca'a tɨcɨn Agripa. Ai pu ajta aun a'ará'a aɨjna tɨ yá'uvi'itɨn tɨ ayan antyahuaaca'a tɨcɨn Berenice. Au mu a'uva'aju'un mej mi raatataujte'en maɨjna ɨ Festo. 14 A'ini eihua mu u e'eteeri maujna, Festo pu raata'ixaa aɨjna ɨ rey aɨjna cɨme'en ɨ Pablo. Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Ajna tɨ'ɨj hui Félix airajraa ɨ tɨ cɨn ti'ityavaaca'a, nyatɨ'ɨj nyauna a'ucatii u Jerusalén, aɨme ɨ mej tie'ijta hua'a teyujta'a, majta hua'avaujsi ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, aɨ mu ti'itɨj cɨn jetzen tya'ujpuá'ajte maɨjna ɨ Pablo. Majta e'eyan nyajhuaviiri'i nyaj pueijtzi raata'an. 16 Ayaa nu tihua'uta'ixaa nyaɨjna cɨme'e tɨ cai taata'aca ɨ hua'aye'ira ɨ romanos tyej teyan pueijtzi raata'an ɨ a'atɨj tɨ aɨn huamɨ'ɨni. Anacai pu ayan tyu'ujxe'eve'e tɨ aɨn a'atɨ tyu'uxáj hua'a jamuan ɨ mej ti'itɨj cɨn jetzen ti'ipua'ajte'e tɨ rusaɨj runyuuca cɨn huatyaujnan. 17 ’Aɨj nu hui cɨn, matɨ'ɨj mu a'uva'aju'un nyeetzi jemi, canu a'achu a'atee, silu yaa ruijmua'ate'e yee nu antiyeijxɨ hua'a jamuan ɨ jueesi. Nyatɨ'ɨj ni raataijtaca'a mej ra'anvi'itɨn ɨ Pablo. 18 Majta maɨn ɨ mej ti'itɨj cɨn jetzen tya'ujpuá'ajte, matɨ'ɨj autyajhuii maj tyu'utaxaj, camu maɨjna cɨn jetzen tya'ujpuá'ajte a'ij nyej ti'imuajcaa. 19 Ai mu'u cɨn tiraaxajtzi'iri'i maɨjna cɨme'e ɨ ruye'ira, ajta aɨjna ɨ a'atɨ tyaacan tɨ ayan antyahuaaca'a tɨcɨn Jesús. Ma ajta aɨn Pablo ayan ti'ixa tɨcɨn: “Auche'e pu nu'u ruuri aɨjna ɨ Jesús.” 20 ’A'ini canu a'atzu rajtyau a'ij nyej ye'i huarɨni nyeijna cɨme'e, nyetiraihua'uri'i nyaɨjna ɨ Pablo tɨ pua'a u a'uye'imɨ'ɨ anna Jerusalén mej mi ya'uxa'apɨ'ɨntare'en maɨjna cɨme'e. 21 Tɨ'ɨqui aɨn naatahuaviiri'i tɨ aɨn hui raaxa'apɨ'ɨntare'en ɨ tɨ ti'itaijte'e ityejmi ɨ tyaj romanos pueen. Nyatɨ'ɨj ni raataityaca'a tɨ aityanami'ihua, ajta cai capu rɨ'ɨri nyaj raatáite nyaɨjna jemi ɨ tɨ ti'itaijte'e. 22 Aj pu i aɨn Agripa ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Na'araanajchi hui nyaj raanamua inyaa rusentacan. Aj pu i ayan tyu'utanyúu aɨjna ɨ Festo tɨcɨn: ―Ruijmua'a paj hui ranamuajran. 23 Yaa ruijmua'ate'e yee pu aun a'ará'a aɨjna ɨ Agripa, ajta aujna ɨ Berenice, ajta aɨjna ɨ Festo. Eihua mu a'ujtzaahuatya'acaa. Matɨ'ɨj mi maun a'utyajrupi hua'a jamuan ɨ mej vivejme'en cɨn títyatatí ɨ xantaaru'u, majta ɨ maj ya'aráaja maɨjna ɨ Pablo. 24 Yaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Festo tɨcɨn: ―Agripa mɨ paj i'i rey, sajta mɨ sej yaa huatyáuu tajamuan, xaaseij hui samɨjna mɨ tevi. Aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan ɨ maj aun e'eche anna Jerusalén, majta ɨ mej iiyan huachaatɨme ayujna Cesarea, naijmi'i mu naatahuaviiri'i amɨjna cɨme'e i tevi. Ayaa mu títyetyéjijhuajma'a tɨcɨn: “Capu nu'u che'e ayan tiraavijte'e tɨ ruuri.” 25 ’Ayaa pu hui tina'amitejte'e ineetzi tɨ cai ti'itɨj cɨn autya'ɨtze tɨ hua'ata'aca maj raaje'ica. Ajta amɨjna, ayaa pu tinaatahuaviiri'i tɨ aɨn nu'u raaxa'apɨ'ɨntare'en aujna ɨ tɨ ti'itaijte'e. Nyatɨ'ɨj ni neyan tyu'umuá'a tɨcɨn niche'e raatáite nyaujna u Roma. 26 ’A'ini capu hui a'ij tina'amitejte'e a'ij nyej ye'i tiraataite ɨ nyavastara'a, aɨjna tɨ ti'itaijte'e aijna cɨme'e i tevi, nyaa nu yaa rave'evi'itɨ muejmi jemi, ne'ihuaamua'a, nyajta mueetzi jemi, Agripa, mɨ paj i'i rey, pata'aj tiráihua'u tɨ'ij huámua'areeri'ihua a'ij nyej ye'i tiraataite. 27 Ayaa pu'u, a'ini ayej nya'ase capu ti'itɨj vaɨre'e tɨ pua'a nyaj cai ra'uyu'uxan a'ij mej ti'itɨj cɨn jetzen ti'ipua'ajte'e nyej ni raatáite.―Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Festo.

Hechos 26

1 Aj pu i Agripa ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Pablo tɨcɨn: ―Nyaa nu muaata'asin paj tyu'utaxaj mua'a nyuuca cɨme'e. Aj pu i Pablo ajméijca'ataca'a. Tɨ'ɨj i autyejche tɨ huatyaujnan runyuuca cɨme'e. 2 Ayan tɨcɨn: ―Agripa muaa paj i'i rey, yaa pu hui tina'amitejte'e tɨ tyamua'a naa tinatyava'ɨri nyej ya huatyejvee mueetzi jemi nyej ni huatyannan ijii i maj cɨn ti'inyaxajtzi'i ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. 3 Naa pu nya'ase a'ini papu'uri ramua'aree a'ij tɨ een ɨ hua'aye'ira ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, pajta ramua'aree ɨ maj cɨme'en rujee. Aɨj nu cɨn neyan ti'imuahuavii paj naanamua tyamua'a naa. 4 ’Naijmi'i ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan mu'uri hui ramua'aree a'ij nyaj ye tyu'utyavaaca'a nyatɨ'ɨj pa'arɨ'ɨstacaa, ajta ijii nyej nyeri vasta'a. Canu ti'itɨj a'ij huáruu ajna nyej e'eche ni iiyacui, canu nyajta ti'itɨj a'ij ruure. 5 Mu'uri a'atee maj nyamua'ate. Tɨ pua'a hua'araanajchi, í'irɨni mej meyan tyu'utaxaj yee nain nu cɨn tya'ara'aste ɨ ye'ira ɨ maj raaxa'apɨ'ɨntare ɨ maj i'i fariseo. Eitze'e pu hui muare'eri hua'aye'ira aɨme ɨ fariseo. 6 ’Ma majta, mu'uri u nya'araajaj mej mi nyeetzi jetze tya'ujpuá'ajte'en maɨjna cɨme'e nyaj rachu'eve'e nyaɨjna tɨ Dioj cɨn tya'ataujratziiri'i ɨ tavaujsimua'acɨ'ɨ jemi. 7 ’Majta aɨme ɨ tatyaɨtestyamua'a ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, aɨ mu majta rachu'eve'e asta na'a cai tyaja'ure'enyen ajna xɨcajra'a jetze matɨ'ɨj huatarujsin hua'atzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. Aɨj mu hui cɨn rana'amiche'e ɨ Dioj. Nain tujca'ari tzajta'a, majta nain tɨca'ari tzajta'a mu ravaɨre'e. Ajta muaa, Agripa, pej i'i rey, a'ini ayaa nu che'eta nyana'a ti'ijchu'eve'en nyaɨjna, aɨj mu cɨn ti'inyaxajtzi'i. 8 ¿Ni tzaa cai rɨ'ɨri saj rá'antzaahuate'en tɨ Dioj ajtahua'a hua'uta'asen ɨ mej meri huacuii mej mi majtahua'a huatarun? 9 ’Nyaa nu nyajta jajcua'ɨmɨ neyan ti'imuajcaa tɨ ayan tyu'ujxe'eve'e nyaj nain cɨn tihua'uta'ijmɨ ɨ maj ra'atzaahuate'e maɨjna tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Jesús tɨ Nazaret e'ema'acan. 10 Nyajta neyan huarɨj anna Jerusalén. Aɨme ɨ mej tie'ijta teyujta'a, aɨ mu hui papee naatapij ɨ nyaj cɨn huatancɨ'ɨpua nyaj hue'ityaanan eihua ɨ mej tya'atzaahuate'e. Ajta, matɨ'ɨj hua'acui'icara'a, nyaa nu nyajta tyu'uta'a ɨ ca'anijra'a nyaɨjna cɨme'e tɨ na'aránajchaca'a. 11 ’Mui'itɨ nu hui pueijtzi hua'uta'a mej mi ra'antipua'arite'en ɨ maj ra'atzaahuate'e, mej mi majta raatyaxaahuata maɨjna ɨ Jesús. Ayaa nu hua'aruurajcaa nain japua hua'ateyujta'a, a'ini eihua nu hua'ajchaɨra'acaa. A'u tɨ na'a nu huaye'ivajcaa matɨj mana'a tityeechaatɨma'acaa nyej ni a'ij pua'a hua'uruuren. 12 ’Ayaa nu eenye'eque'e auma'aca nyaujna Damasco. Aɨme ɨ mej tie'ijta teyujta'a, aɨ mu hui naataityaca'a, majta naata'a ɨ nyaj cɨn neyan rɨcɨ. 13 ’Ayaa nu ti'imue'ixaate'e, muaa paj i'i rey, au nu auuma'aca juye jetze a'atzaj cumu tacuarixpua nyatɨ'ɨj raaseij tɨ a'icátaaxɨ u ta japua. Tyamua'a pu nye jetze ti'irájve ɨ taij, ajta hua'a jetze ɨ mej nya jamuan á'ujhua'anya'a. Eitze'e pu huatátaaxɨ cai ɨ xɨcaj. 14 Tyatɨ'ɨj ti aitavátzɨ. Aj nu ni a'atɨ huanamuajri'i tɨ a'a tyaja'utaxajtaca'a hua'anyuuca cɨme'e aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan tɨcɨn: “Saulo, Saulo, ¿a'ini pej pi peyan a'ij pua'a nyaruure inyeetzi? Muaa pa asaɨj tiá'ani.” 15 ’Nyatɨ'ɨj ni neyan tiraataihua'uri'i tɨcɨn: “¿A'ataani paj pueen, nyavastara'a?” ’Aj pu i ayan tyu'utanyúu tɨcɨn: “Nyaa nu nu'u nyaɨn pueen ɨ Jesús, paj a'ij pua'a nyaruure. 16 Ajchesi. Huatyechaxɨ. Ayaa nu een cɨn huataseijre mueetzi jemi nyej ni timueijcate'en nyaɨjna cɨme'e paj naatyavaɨre'en, pajta tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte a'ij pej peri tyu'useij inyee jemi, pajta peyan tihua'utá'ixaate'esin a'ij nyaj nyauj eenye'eque'e timuaataseijrate'esin. 17 ’Nyaa nu nu'u a japua nyuuni hua'a jemi ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, nyajta hua'a jemi ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. Ijii nu muaataiti paj a'ura'ani aɨme jemi mej mi yau'eitaa mua'ara'ani, majta raamua'aree a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj, tɨ i cai che'e aɨn tihue'ijtya'a ɨ Satanás silu Dioj pu'u tihua'utaijte'esin. Aj pu nu'u xaa Dioj tihua'utauuni'ira. Ajta hua'uta'asin maj maun a'utyá'a mua'ara'ani aɨme jamuan ɨ tɨ Dioj rɨ'ɨ a tihuaja'utyahuii aɨjna cɨme'e ɨ maj na'antzaahua.” Ayaa pu hui tinaata'ixaa aɨjna ɨ Jesús. 19 ’Ayaa pu'u xaa, Agripa muaa paj i'i rey, nyara'ara'aste nyaɨjna u tajapua tɨ e'eseijre'e. 20 Nyatɨ'ɨj ni anacai tihua'uta'ixaa nyaɨme ɨ maj aun a'uchaatɨme aujna Damasco. Nyajta aɨme jemi ɨ maj maun Jerusalén e'eche. Nyajta naijmi'ique'e tɨj na'a au tɨ huatacá'a u Judea, au nu tihua'uta'ixaa ɨ tyaɨte, nyajta ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. Eihua nu hui hua'uje mej mi saɨque tyu'umua'ati ɨ rutzajta'a, mej mi majtahua'a Dioj jemi seira'a mua'ara'ani, mata'aj majta meyan huarɨni mej mi seica raamua'aree tɨcɨn: “Mu'uri saɨque tyu'umuá'a.” 21 Aɨj mu hui cɨn ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, aɨ mu naatyeevi'i aujna teyujta'a. Meneje'icatacuca'a, micu. 22 ’Ma majta, Dioj pu naatavaɨ eihua. Aɨj nu cɨn cai xɨ huamɨ'ɨ silu nyauche'e nu hui tihue'ixaate'e naijmi'ica ɨ tyaɨte, ɨ maj tɨ'ɨrii, nyajta ɨ maj vaujsi. Ai nu'u hua'uta'ixaa a'ij mej tyu'utaxajtaca'a aɨme ɨ mej ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan, ajta aɨjna ɨ Moisés tyaacan. Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨ ayan eenye'en rɨniiche'e tɨ nu'u ayan rajpueiitzi a'ara'ani aɨn tɨ Dioj an yá'ujra ɨ ɨpuari jetze. Ajta nu'u tɨ'ɨj huamɨ'ɨn, aɨ pu aɨn pueenye'e a'ame ɨ tɨ anacai huatarujsin ɨ mɨ'ɨchite tzajta'a. Ajta e'eyan aɨn nu'u tihue'ixaate'en tɨ ari e'eseijre'e ɨ tɨ cɨn Dioj hua'utavaɨ ɨ tyaɨte ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, ajta ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. 24 Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a ɨ Pablo, aj pu i e'eyan huajijhuaca'a aɨjna ɨ Festo tɨcɨn: ―Pablo, pa'atɨmue'i muaa. Pa'atɨmue'i hui paɨjna cɨme'e paj eihua tihua'amua'ate. 25 Ajta aɨn ɨ Pablo, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Festo paj i'i tajtuhuan. Canu hui nyatɨmue'i. Cɨme'en aɨjna ɨ nyej neri tyajamue'ixaa nyamua'ariira'a jetze pu huanyej tɨ re'en, ajta ayan ti'ayajna. 26 Amɨ pu hui rey ru'umua'aree aɨjna cɨme'e. Aɨj pu cɨn í'irɨni nyaj cai ti'itzɨɨnya'a nyetyu'utaxaj jamuan. Ayej nya'ase, capu ti'itɨ a'ij huarɨj tɨ cai raamua'areeri'i, a'ini capu ti'itɨ a'ij huarɨj aviitzi cɨme'e. 27 ’Ari muaa, Agripa pej i'i rey, ¿ni pacai ra'atzaahuate'e ɨ maj tyu'utaxajtaca'a aɨme, ɨ mej ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan? Nyaa nu ramua'aree paj ra'atzaahuate'e. 28 Ajta Agripa ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―¿Ni ayan timua'amitejte'e paj paɨjna cɨn na'antimue'itɨn nyaj nyajta inyaa tya'antzaahuate'en aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ cai ti'imui'i? 29 Ajta aɨn Pablo, ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: ―Tɨ pua'a cɨj na'a, na'ari tɨ pua'a eihua, ayaa nu hui ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj jemi, paj muaa, majta naijmi'i mɨ seica ɨ maj nyanamua ijii, mej mi meyan tira'ara'asten maɨjna ɨ Jesús nyatɨj inyaa, ɨ nyaj cɨme'en neri pueijtzi huatánnya'a, silu maj cai meyan tirajpueiitzi mua'ara'ani nyatɨj inyaa. 30 Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Pablo, tɨ'ɨj i huatyeechaxɨ aɨjna ɨ rey, ajta aɨjna ɨ tajtuhuan, ajta aɨjna ɨ Berenice; majta mu huatyahuiixɨ ɨ mej e'ere'etya'acaa hua'a jamuan. 31 Aj mu mi huiiraacɨ rujɨɨmua'a mej mi tihuaurixaate'en maɨjna cɨme'e. Majta meyan tyu'urixaatya'acaa tɨcɨn: ―Amɨjna mɨ tevi, capu hui ti'itɨj a'ij huáruu ɨ tɨ ti'ita'aca ɨ maj cɨn raaje'ica. Capu ajta ayan tiraavijte'e tɨ ayan aityanami'ihua. 32 Ajta aɨn Agripa, aɨ pu ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Festo tɨcɨn: ―Tɨ pua'a aɨn cai ayan ti'ijhuauca tɨ aɨn raaxa'apɨ'ɨntare'en ɨ tɨ ti'itaijte'e, rɨ'ɨriistaca pu tyaj ra'uxɨjte'enche'e ityan.

Hechos 27

1 Matɨ'ɨj raaxa'apɨ'ɨntare mej hua'utaite aujna Italia, matɨ'ɨj mi tyu'utatuii maɨjna ɨ Pablo, majta ɨ seica ɨ maj nami'ihuacaa seij jemi ɨ tɨ anxɨte ti'ijta. Ayaa pu antyahuaaca'a aɨjna tɨcɨn Julio. Aɨ pu tihue'ijte'e ɨ mej meyan antya'aruu tɨcɨn xantaaru'ustyamua'ame'en ɨ tɨ ti'itaijte'e. 2 Au tu a'atyaacɨ baarcu jetze aujna chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Adramitio. Ajta aɨn ɨ baarcu, aɨ pu antamé'eniche'e utan pujme'en tɨ ij aun a'ure'enyéniche'e a'u maj baarcu á'utyauuve tɨ huatacá'a u Asia. Tyatɨ'ɨj ti a'ucɨj, seij pu ajta á'uraa ta jamuan tɨ ayan antyahuaaca'a tɨcɨn Aristarco. Au pu e'ema'acan aujna Tesalónica, aujna chajta'a tɨ aun huatacá'a aujna a'ahua'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Macedonia. 3 Yaa ruijmua'ate'e yee, tyatɨ'ɨj ti tyaun a'ará'a baarcu tɨ a'utyeecha'aca tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Sidón. Ajta aɨn ɨ Julio, aɨ pu rɨ'ɨ ti'itevistacaa aɨjna jemi ɨ Pablo. Aɨ pu raata'a tɨ hua'umuaare ɨ ru'amiincustyamua'a. Majta maɨn ɨ amiincustyamua'ame'en, rɨ'ɨ mu naa tira'ancure'evi'itɨ ɨ Pablo. 4 Au tu tijta ti antacɨj. Tyatɨ'ɨj ti taun a'uré'enye tɨ a'araahuachi, tauutata'a tu pujme'en ajcaanye aujna tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Chipre. Au tu pujme'en a'ura'arupi a'ini yeeme'en pu ava'aacacaa. 5 Tyatɨ'ɨjta ti antacɨj ajna vejli'i tɨ a'avastɨme ɨ jaj, aun tɨ huatacá'a aujna u Cilicia, ajta u Panfilia. Tyatɨ'ɨjta ti taun antanyej aujna chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Mira, ajta aun tɨ huatacá'a a'ahua'a Licia. 6 Ajta aɨn tɨ anxɨte tie'ijta, seij pu aun huátyau ɨ baarcu tɨ Italia á'umej. Au pu e'ema'acan aɨjna ɨ baarcu aujna Alejandría. Aj pu i aɨn taataij tyaj atyacɨɨnye tyaɨjna jetze. 7 Aɨjna ɨ baarcu, yaa pu pua'an xɨcaj a'atee tɨ huamej. Eecan pu taatamuáre'eriste. Xa'ichu'i tu a vejli'i a'uré'enye aujna tɨ a'araahuachi tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Gnido. Auche'e pu a'ava'aacacaa aujna. Aɨj tu cɨn u jetze pujme'en ajcaanye tɨ a'araahuachi tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Creta. Au tu vejli'i a'uré'enye aujna a'ahua'a Salmón. 8 Tyatɨ'ɨjta ti mu a'uju'un muare'eri cɨme'e aujna tɨ a'avastɨme ɨ jaj. Tyatɨ'ɨjta ti tyaun antanyej tɨ baarcu a'utyeecha'aca tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Tɨ a'uré'en tɨ rɨ'ɨri tɨ ira'ujcheni. Au pu vejli'i pɨtyaja'arɨcɨ aujna chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Lasea. 9 Tu'uri a'ateevi'i tyaj huaju'un. Pu'uri tyu'utzɨɨni'ira'acaa aujna a'u tyaj a'uju'ucaa, a'ini pu'uri vejli'i pɨ ti'irɨjcaa ɨ tɨ jetzen tɨ huaseevi'i a'aye'i. Aɨj pu cɨn ayan tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Pablo, tɨcɨn: ―Muan tyetyaca, ayaa pu hui tina'amitejte'e inyeetzi tɨ eecan tyu'utzɨɨni'ira'a a'ame, tɨ pua'a taaju'un. Teyá'ujɨsin i baarcu, tyajta ɨ ijca, ajta ayan tyu'utarɨ'ɨristari tyaj hui a'uveti ityan. 11 Ajta aɨn tɨ anxɨte tie'ijta, eitze'e pu rá'antzaahua aɨjna ɨ a'atɨ tɨ baarcu huajájsín, ajta aɨjna tɨ antyujmua'aree aɨjna u baarcu cɨme'e. Ajta aɨjna ɨ nyuucari ɨ tɨ Pablo hua'uta'ixaa, capu rá'antzaahua. 12 Ajta aujna maj a'utyajhuii, capu naa hue'eenya'a mej mi maun a'ateevi'in maujna ajna xɨcajra'a jetze tɨ huacɨmuajra. Aɨj mu cɨn mui'itɨ meyan tyu'umuá'a maj á'ucɨɨnye maujna mej mi maun a'ara'asti maujna Fenice, tyej ti a'atzu a'ateevi'in tyaujna, baarcu tɨ a'utyeecha'aca. Aujna Fenice, au pu Creta e'ejtyema'acan. Au pu seijra'acaa tɨj na'a ujtyapua pujme'en, ajta ante pujme'en. 13 Aujna, cɨj pu tiráacarejye'icaa yente pujme'en. Ayaa mu tí'ixajtacaa tɨcɨn rɨ'ɨri maj nu'u mauj huaju'un. Matɨ'ɨj mi a'ucɨj. Au mu vejli'i ajtéenyee a'u tɨ a'avastɨme ɨ jaj, aujna u Creta. 14 Ma ajta, capu a'achu a'ateevi'i, ca'anin cɨn aca'aacaraca'a ɨ jɨri jetze. Ca'anin pu cɨn raatajɨ'ɨtze ɨ baarcu aɨjna tɨ yentyapua pujme'en a'ira'aacaraca'a. 15 Eecan pu yá'utajchájraa ɨ baarcu. Capu che'e huatarɨ'ɨristaraca'a tyaj huaju'un ɨ aaca tzajta'a. Aɨj tu cɨn huatáta'a tɨ ta'antɨni ɨ aaca. 16 Aj tu ti tyaun a'uré'enye tɨ a'araahuachi, chuej tɨ calen, tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Cauda. Capu ayan rɨ'ɨ huapɨ'ɨ tyu'aacaca'a aujna. Ajta aɨn ɨ baarcu tɨ cɨle'en tyaj raajájsima'a, muare'eri tu cɨn ra'antítuaa ɨ baarcu jetze tɨ ve'e. 17 Matɨ'ɨj meri ra'antítuaa, aj mu mi raatacá'anye caujnari cɨme'e ɨ baarcu tɨ ve'e. Mu'uri ti'itzɨɨnya'acaa tɨ ari tyá'ajcachaa ɨ sej japua. Ayaa pu tyaja'arajtyahuaa aujna tɨcɨn La Sirte. Aɨj mu cɨn ra'acajtuaa a jaata'a ɨ ti'itɨj tɨ ij ra'anján ɨ aaca. 18 Yaa ruijmua'ate'e yee, auche'e pu hua'aacaca'a tyamua'a, eihua. Matɨ'ɨj mi autyajhuii maj te'etyáhua'axɨn a jaata'a ɨ ijca maj tyu'utɨsima'a ɨ baarcu jetze. 19 Hueica xɨcaj tu a'atee tyej te'etyaahua'axɨ tamuajca'a cɨme'e nain tɨ tyu'utɨsima'acaa ɨ baarcu. 20 Eecan tu a'atee tyaj cai a'atzu raaseij ɨ xɨcaj, tyajta ɨ xu'ura'ave. Ajta auche'e pu a'ij pua'a hue'eenya'acaa. Tyamua'a pu tyu'aacaca'a, majta viiyacaa. Tu'uri teyan ti'imuajcaa tej teri mue'itɨche'esin. Tyajta teyan ti'imuajcaa tyaj cai che'e a'ij rɨni. 21 Ajta tu'uri a'ateevi'i tyaj cai ti'itɨj cua'acaa. Aj pu i huatyeechaxɨ hua'a tzajta'a aɨjna ɨ Pablo. Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Muan tyetyaca, sana'ajtzɨ́ na'antzaahuate'enche'e. Saj cai a'aracɨ'ɨca'anche'e saujna u Creta, catu teyan tyaja'urainiiche'e ɨ ijca. 22 Aru ijii, eihua nu hui a'amuahuavii saj uhuatyaujca'anyen mɨ rutzajta'a, a'ini capu a'atɨ mɨ'ɨni muan. Tij tyajta baarcu a'uraini. Capu amɨn ti'itɨ. 23 ’Tɨca'a, saɨj pu hui huataseijre inyee jemi, saɨj tɨ ravaɨre'e ɨ Dioj ɨ nyaj nyajta ravaɨre'e inyaa, ɨ tɨ ajta nyecha'ɨ. 24 Ayaa pu tinaata'ixaa tɨcɨn: “Pablo, capej nu'u ti'itzɨɨnya'a. Ruxe'eve'e tɨ aɨn César raaxa'apɨ'ɨntare'en ɨ maj cɨn ti'imuaxajtzi'i. Ajta nu'u ruxé'evi'ira'a pu cɨn Dioj raata'a maj ruuri mua'ara'ani naijmi'i a'achu pua'amua maj huaju'un a'a jamuan.” 25 Aɨj pu hui cɨn sata'aj uhuatyaujca'anyen mɨ rutzajta'a, muan, tyetyaca. Nyaa nu xaa ra'atzaahuate'e ɨ Dioj. Ayaa pu te'eme a'ij tɨ aɨn tinaata'ixaa. 26 Ma ajta, auche'e pu hui ruxe'eve'e tyej tyaun a'ara'asti aujna a'ahua'a tɨ a'araahuachi. 27 Tyauuma'aca a'achu cumu tamuaamuata'a japuan muaacua xɨcaj, tɨca'a, auche'e pu ráatajchijma'a ɨ baarcu ɨ aaca. Aɨjna japua ɨ jaj tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Adriático, tɨ'ɨj tyaja'ure'enye cumu a'atzaj e'ita'a tɨca'a, aɨme ɨ maj ramuare'e ɨ baarcu, mu'uri ramua'areeraca'a tyej teri rata'asijma'a a'u tɨ a'araahuachi. 28 Matɨ'ɨj mi raate'itee caujnari cɨme'e a'achu tɨ auutɨ'ɨ. Ayaa pu autɨ́'ɨcaa a'achu cumu seite japuan tamuaamuata'a japuan arajsevij meetru. Capu a'atzu a'atyeevi'i, majtahua'a raate'itee, pu'uri seite japuan arahua'apua meetruu autɨ́'ɨcaa. 29 Matɨ'ɨj mi muaacuaca atyaahua'axɨ ɨ tyapuusti'i tɨ acaujtuáavijmee cɨtzajta'an ɨ baarcu tɨ i sej jetze avá'ujnan. Meti'itzɨɨnya'acaa tyaj tya'araatu'an ɨ tetej jetze. Majta ti'itzɨɨnya'acaa, aɨj mu cɨn autyajhuii mej huatyejnyuuni asta na'a cai huatapua'are. 30 Seica mu meyan ti'ijxe'eva'acaa maj huiracɨɨnye ɨ baarcu jetze. Aɨ mu meyan ruseijrataca'a maj ra'atyahua'axɨn ɨ tyapuusti'i tɨ acaujtuáavijmee. Ma majta cai ayan huarɨj. Maraacajtuaa mu'u ɨ baarcu ɨ tɨ calen mej mi maɨjna jetze huataujvaɨre'en. 31 Aj pu i Pablo ayan tiraata'ixaa aɨjna anxɨte tɨ ti'ijta, ajta ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a tɨcɨn: ―Ayaa pu hui tyu'ujxe'eve'e maj yaa huatyaturan ta jamuan iiya baarcu jetze, na'ari cai, capu ti'itɨ a'ij tyajamuaatyavaɨre'esin. 32 Aɨj mu cɨn maɨn xantaaru'u ra'antiveijchaca'a ɨ caujnari ɨ tɨ cɨn a'ijtapi'ihuaca'a ɨ baarcu tɨ calen. Aj pu i atyejve a aata'a. 33 Tɨ'ɨj ari tɨn tapua'arijma'aca, Pablo pu ayan ca'anijra'a tihua'uta'a ɨ hua'a tzajta'a maj nu'u ti'icua'ani. Ayan tɨcɨn: ―Pu'uri a'atyee tamuaamuata'a japuan muaacua xɨcaj sej seyan ti'ijchu'eve'e, sajta seyan tirajpueiitzi tujri cɨme'e, caxu me'e tyaja'acua'a. 34 Nu'uri tyaja'amue'ixaate'e saj a'atzu tyu'ucua'ani. Ayaa pu hui tyu'ujxe'eve'e sej si cai huacui'ini, a'ini capu ti'itɨ a'ij á'amuaruuren. 35 Tɨ'ɨj ayan tihua'uta'ixaa, aj pu i pan huiirá'ɨ. Tɨ'ɨj i rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj jemi, meseíraca ɨ tyaɨte. Tɨ'ɨj i ra'antitaaraxɨ ɨ pan, aj pu i autyejche tɨ raacua'ani. 36 Naijmi'i mu a'ujca'anyajcaa. Matɨ'ɨj mi tyu'ucuaa majta aɨme. 37 Ayaa tu ará'axcaa a'achu cumu hua'apua ciento japuan hueicate japuan tamuaamuata'a japuan arájsevi tyaj arátya'acaa ɨ baarcu jetze. 38 Matɨ'ɨj tyu'ucuaa a'achu tɨ hua'aranajchaca'a, matɨ'ɨj mi ra'atyájrai a jaata'a maɨjna ɨ triigu tɨ ij cai che'e tíjetyejtere ɨ baarcu. 39 Tɨ'ɨj huatapua'araca'a, camu che'e huamuájtyajcaa a'u tɨ pɨtyaja'arɨcɨ. Matɨ'ɨj mi raaseij a'u tɨ a'arɨ'ɨri tɨ a'utyejcheni ɨ baarcu, a'u tɨ a'utásaata'a. Au mu ti'ijxe'eva'acaa maj ya'usaráichajra'ani ɨ baarcu ɨ sej japua tɨ pua'a rɨ'ɨristan. 40 Matɨ'ɨj mi ra'antiveijchaca'a ɨ caujnari ɨ maj cɨn ra'ijtápe ɨ baarcu. Majta raatáxɨpi ɨ cɨye mej jetzen huaju'un. Matɨ'ɨj mi raataxɨjtaca'a maɨjna ɨ caujnari ɨ tɨ cɨn ajtatápi'ihuajma'acaa ɨ paala ɨ maj cɨn raacá'aca ɨ baarcu. Majta meyan huarɨj, marajca'anye ɨ cɨɨxuri ɨ ta'acaavɨ ɨ baarcu jetze a tɨ auunyee tɨ ij ra'anján aaca cɨme'e aɨjna ɨ cɨɨxuri. Matɨ'ɨj mi huataura'a tɨ ra'antɨni aɨjna ɨ baarcu. 41 Ajta catu raata'asaca'a ajna a'u tɨ á'usaata'a a'ini sej jetze pu tye'ijcáxɨ. Capu che'e rɨ'ɨristaca'a maj raatáru'uxante'en a'u tɨ aunyee. Ajta ɨ cɨtzajta'an u baarcu, pu'uri tyaaná'achijma'acaa aɨjna cɨme'e tɨ ra'ajtyaava'ara ɨ jaj ca'anin cɨme'e. 42 Majta maɨn xantaaru'u, mahua'acui'icucaa naijmi'ica ɨ maj aityanami'ihuaca'a mej mi cai antajaun, ajta, mej mi cai a'ucɨ́'ɨca'an. 43 Ajta aɨn anxɨte tɨ tie'ijta, aɨ pu ayan ti'ijxe'eva'acaa tɨ japuan huanyuuni tɨ'ij raavaɨre'en aɨjna ɨ Pablo. Aj pu cɨn cai hua'uta'a ɨ xantaaru'u maj hua'ucui'ini. Aj pu i ayan tihua'utaij ɨ maj raayɨ'ɨtɨhua'a maj huatajaun maj nu'u anáatyá'a mua'atyavatzɨn a jaata'a mej mi antajaun u jetze pujme'en a'u tɨ á'usaata'a. 44 Majta nu'u seica cɨye japua huatajaun, majta seica cɨye japua tɨ ti'ipa'atza ɨ baarcu jetze ajtaná'axɨ. Au mu naijmi'i a'ará'a u jetze pujme'en. Capu a'atɨ aujamɨ.

Hechos 28

1 Tyatɨ'ɨj tyeri tyaun e'ere'eti tɨ a'araahuachi, naijmi'i tu ruuricaa. Capu saɨj huamɨ'ɨ. Aj tu ti raamua'areeri'i tɨcɨn ayaa pu tyaja'arajtyahuaa ajna tɨ a'araahuachi tɨcɨn Malta. 2 Majta maɨn ɨ maj aun e'eche, rɨ'ɨ mu ti'ityetyaɨtestaca'a ityejmi jemi. Matɨ'ɨj mi auunai, aj mu mi taatajée tyaj ahuátacɨxaite'en a'ini meviiyacaa, ajta huaseevi'i. 3 Ajta aɨn Pablo, cɨye pu huara'asaɨj tɨ'ij ra'anajtuaa a tá'ataa. Aj pu i cu'ucu'u u a'iraanye tɨ tyu'ujé'ica ɨ taij jetze a'ini capu ra'aviicue'iraca'a tɨ pɨsti ɨ taij. Tɨ'ɨqui Pablo tímuiiri'i muajca'ara'ara'an jetze. 4 Majta maɨn ɨ maj aun e'eche, matɨ'ɨj raaseij tɨ cu'ucu'u an cávɨjcaa muajca'ara'ara'an jetze ɨ Pablo, ayaa mu tyú'urixaatya'acaa tɨcɨn: ―Cu xuee aɨn pueen ɨ tɨ ti'ityacui'ica. Pu'uri xaa ráavaɨ tɨ cai aujamɨ a jaata'a. Ma ajta ayaa pu hui tiraavijte'e ɨ Dioj jemi, tɨ cai raata'asin tɨ ruuri a'ara'ani aɨjna ɨ Pablo. 5 Tɨ'ɨqui aɨn Pablo, raatyaaca'atzɨj ɨ rumuajca'a. Aj pu i an tá'ataa huavatzɨ ɨ cu'ucu'u. Capu ti'itɨ a'ij raaruu ɨ Pablo. 6 Majta maɨn ɨ tyaɨte, ayaa mu ti'imuajcaa tɨcɨn pu'uri tɨn tyájaasin. Majta seica meyan tɨcɨn pu'uri tɨn mɨ'ɨni. Meti'ijchú'eva'acaa a'atzaj tɨ ti'itɨ a'ij raruuren. A'atzu a'ateevi'ica, ajta aɨjna ɨ Pablo, capu ti'itɨ a'ij raaruu. Aj mu mi saɨque tyu'umuá'a. Matɨ'ɨj mi meyan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Amɨjna, Dioj pu hui pɨrɨcɨ. 7 Aujna vejli'i chuej tɨ a'utacá'a, ajta aɨjna ɨ a'atɨ ɨ tɨ tajtuhuan pɨrɨcɨ aujna tɨ a'araahuachi, aɨ pu ta'ancure'evi'itɨ. Ajta, tyamua'a pu naa titaaxa'apueiri'i hueica xɨcaj tzajta'a. Ayaa pu antyahuaaca'a aɨjna tɨcɨn Publio. 8 Ajta aɨn taatajra'an aɨjna ɨ Publio, aɨ pu ti'icui'icaa. Eihua pu pɨstacara'a, ajta a'achu'itaca'a. Tɨ'ɨqui Pablo raamuaaraca'a. Ajta raatahuaviiri'i ɨ Dioj tɨ huarún. Aj pu i ra'ava'amuarej an múutze'en. Tɨ'ɨj i huaruj. 9 Ayaa pu'u huarɨj, majta mu seica u a'uva'aju'un ɨ mej ti'icucui'i ɨ maj aun e'eche. Aɨme pu ajta tyu'uhuaa. 10 Eecan mu rɨ'ɨ titaatyeejee, majta nain mu titaatapueijve a'achu tɨ tita'aturaatya'acaa ɨ tyaj cɨn a'uju'un. Tyatɨ'ɨjta ti huátacate tyej ti á'ucɨɨnye. 11 Tɨ'ɨj tyauuma'aca hueica maxcɨra'i, aj tu ti atyaacɨ seij jetze ɨ baarcu tɨ ajta aun a'utyajturaa tejmi jamuan hasta tɨj na'a cai che'e tyú'ucɨmuajravi'icaa. Au pu e'ema'acan aɨjna ɨ baarcu u Alejandría ɨ tɨ taajá'utɨɨ. Ajta, ti'itɨ pu seijra'acaa a tɨ aunyee ɨ baarcu jetze. Ti'itɨ pu antitaavíihuajma'acaa hua'apua tɨ ayan seijre'e tɨj dioosi ɨ maj hua'apua, saɨj tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Cástor, ajta ɨ saɨj tɨcɨn Pólux. Tyatɨ'ɨjta ti tyaun a'ucɨj tej ti tyaun u a'ara'asti, seij jetze ɨ chajta'ana. 12 Tyatɨ'ɨj ti tyaun a'ará'a baarcu tɨ a'utyeecha'aca aujna chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Siracusa. Hueica xɨcaj tu a'atee tyaujna. 13 Tyatɨ'ɨj ti a'ucɨj. Tyatɨ'ɨj ti tyaun vejli'i ajtyeenye tɨ a'avastɨme. Au tu ti a'ará'a tyaujna chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Regio. Yaa ruijmua'ate'e yee yente pujme'en pu va'atá'aacaca'a ca'anin cɨme'e. Tyajta seij jetze ɨ xɨcaj, au tu a'ará'a aujna chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Puteoli. 14 Au tu huá'utyau seica ɨ ta'ihuaamua'a. Matɨ'ɨj mi taatajee tyaj tyaun a'utyaturan hua'a jamuan sei iteeri. Ayaa tu tyaɨjna cɨn huarɨj, tyatɨ'ɨj ti tyaun a'ará'a tyaujna u Roma. 15 Majta maɨn ɨ ta'ihuaamua'a ɨ maj maun e'eche, mu'uri ramua'areeraca'a tyej tyeri tyaun aujú'un. Aɨj mu cɨn huiiraacɨ u chajta'ana mej mi ta'antinájche. Au mu ɨmɨ a'araacɨ maujna chajta'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn El Foro de Apio, ajta tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Tɨ hueica chi'i a'ara'ase a'u maj á'ujta'arujve'e. Tɨ'ɨj Pablo hua'useij, aj pu i rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj, ajta eitze'e ahuaujca'anye ɨ rutzajta'a. 16 Tyatɨ'ɨj tyaun a'ará'a tyaujna u Roma, aɨ mu raata'a tɨ Pablo rusaɨj nami'ihua. Seij pu'u rachaɨca'a ɨ xantaaru'u. 17 Tyauuma'aca hueica xɨcaj tzajta'a, aj pu i Pablo hua'utajee ɨ maj tihue'ijte'e ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Matɨ'ɨj tyujsaɨj, tɨ'ɨqui Pablo ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Ne'ihuaamua'a, canu hui ti'itɨ a'ij hua'uruu aɨme jemi ɨ tyaɨte, canu nyajta autya'ɨtze aɨjna cɨme'e ɨ taye'irá. Ayaa nu éenya'a, majtahua'a mu naatyeevi'i maujna Jerusalén, matɨ'ɨj mi aɨme hua'utatui ɨ romanos. 18 Metinyaihua'uri'i, majta meyan ti'ijxe'eva'acaa maj naatatuaani a'ini canu ti'itɨ a'ij huáruu tɨ ayan tiraavijte'e maj maɨjna cɨn naaje'ica. 19 Canu ti'itɨ cɨn tihuá'axajtzi'iran ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan inyaa. Ma majta, matɨ'ɨj huaujnyuuste, aj nu ni raatahuaviiri'i tɨ aɨn raaxa'apɨ'ɨntare'en aɨjna tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn César. 20 Aɨ nu hui cɨn neyan tiraatahuaviiri'i nyaj ya amuaateeseij, nyajta tyaja'amue'ixaate'en. Aɨj nu cɨn anájɨ'ɨqui'i cadeena cɨme'e a'ini nyaa nu neyan che'eta nyana'a ti'ijchu'eve'e ɨ Dioj matɨj aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. 21 Matɨ'ɨj mi meyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Capu a'atɨ mu titaja'utaiti'iri'i mueetzi cɨme'e aujna u Judea. Majta ɨ ta'ihuaamua'a, ɨ maj aun a'araacɨ, capu ajta a'atɨ ti'itɨ cɨn ti'imuaxajtzi'i, ni capu ajta a'atɨ titaata'ixaa mueetzi cɨme'e ti'itɨ paj a'ij huáruu ma a'ahua'a. 22 Ajta ityejmi, ta'araanajchi tyej hui raanamua a'ij pej ti'ixa muaa, a'ini naijmi'ique'e pu a'ij pua'a namuajre'e aɨjna cɨme'e ɨ tɨ jajcua ɨ nyuucari pej tihue'ihue'ixaa ɨ tyaɨte.―Ayaa mu tiraata'ixaa maɨjna ɨ Pablo. 23 Matɨ'ɨj mi raaxa'apɨ'ɨntare a'anaj maj majtahua'a tyujsaɨre'esin mej mi majtahua'a raanamua maɨjna ɨ Pablo. Mui'itɨ mu ajtyáxɨɨraca'a ɨ tyaɨte a'u tɨ Pablo a'utyavaaca'a. Tɨj na'a ara'apua'a tya'utyejche asta chumua'anɨmɨ, raatapua'ajtaca'a tɨ tihue'ixaa aɨjna cɨme'e tɨ Dioj tie'ijta nainjapua iiyan chaanaca japua, ajta u tajapua. Aɨjna ɨ Pablo hua'atesa'acaa tɨ hua'utyamue'itɨn mej mi rá'antzaahuate'en ɨ Jesús. Yu'uxari jetze pu tihua'uta'ixaatya'aca'a aɨn tɨ ra'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan, ajta aɨn maj ra'uyu'uxaca'a ɨ seica ɨ mej ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. 24 Seica mu ra'atzaahuatya'acaa a'ij tɨ Pablo tihue'ixaatya'aca'a. Majta seica, camu a'atzu ra'atzaahuatya'acaa. 25 Matɨ'ɨj mi cai a'ij tyu'uta'a. Aɨj mu cɨn a'ucɨ́jxɨ. Mauche'e mu seica ranamuajracaa a'ij tɨ Pablo tí'ixajtacaa. Tɨ'ɨj ra'antipua'ari, ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Aɨn ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, tzaahuati'ira'a pu hui cɨn tihua'uta'ixaa a'amuavaujsimua'acɨ'ɨ tɨ'ɨj aɨn Isaías ayan tyu'utaxajtaca'a ɨ Dioj jetze ma'acan tɨcɨn: 26 Aricu, hua'a tzajta'a aɨme jemi ɨ tyaɨtestyamua'ame'en. Pata'aj nu'u tihua'uta'ixaate'en yee muan xu ranamuaara xa'aju'un, aru caxu yau'eitaa xa'aju'un. A'atɨ pu nu'u xaa tyajamuaata'ixaate'esin aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari, aru caxu ramua'areeran a'ij tɨ huataujmua'a. 27 Ayaa nu nu'u hua'aruuren a'ini mu'uri hua'utyaana ɨ hua'axaijnyu'uca jetze. Majta nacuxa'i pueen. Yaa mu cu xuee macai tanamua. Camu nu'u majta atanyéjnye'e. Canu xaa hua'uta'asin maj maunyejnye'ere. Canu nyajta hua'uta'asin maj raanamua a mej mi yau'eitaa mua'ara'ani ɨ rutzajta'a, mej mi cai ya va'aju'un inyeetzi jemi nyej ni tihua'utauuni'i. Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Isaías ɨ tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a. 28 ’Sata'aj hui seyan raamua'aree muan, ijii tɨ yu auumé, tɨ Dioj ari hua'uta'a ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan, mej mi meyan che'eta mana'a tira'ancura'an ɨ tɨ cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i tɨ nu'u hua'a japua huatanyuuni. Aɨ mu xaa ranamuajran, micu.―Ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna ɨ Pablo. 29 Tɨ'ɨj ayan tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Pablo, aj mu mi a'ucɨ́j ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Matɨ'ɨj mi huiiraacɨ a pua'aque. Aj mu mi ti'ityúrixáatya'ajraa rujɨɨmua'a. 30 Ajta aɨjna ɨ Pablo, au pu a'atee hua'apua ninye'ira'a aujna u chi'ita ɨ maj huataujnyaɨj tzajta'a. Aɨ pu hua'ancure'evi'itɨjcɨcara'a naijmi'ica ɨ maj ya'amuaaracara'a. 31 Eihua pu tihue'ixaatyahua'a aɨjna cɨme'e tɨ Dioj nain cɨn antyujmua'aree iiyan chaanaca japua, ajta u tajapua. Ajta tihua'amua'atyahua'a aɨjna cɨme'e ɨ tavastara'a, ɨ Jesús tɨ Dioj an yá'ujra ɨ ɨpuari japua. Capu ti'itzɨɨnya'acaa aɨjna ɨ Pablo. Ajta capu a'atɨ nyu'ucamɨ'ɨcaa.

Romanos 1

1 Aij nu jetze tyaja'amuayu'use'e nyaɨjna cɨme'e ɨ nyaj ravaɨre'e ɨ Cɨriistu'u tɨ i'i Jesús. Aɨ pu na'antihuau inyeetzi, i nyaj i'i Pablo nyej ni nyaɨjna cɨn tya'ara'asten a'ij tɨ aɨn tinyeijca. Ayaa pu een cɨn na'ava'ahuau hua'a tzajta'a ɨ seica nyej ni tihua'uta'ixaate'en nyeijna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj hua'a japua huanyuuni. 2 Jajcua jɨmɨ pu Dioj ayan tya'ataujratziiri'i tɨ ayan rɨ'ɨ tihua'uta'an aɨme ɨ maj ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Aɨj mu cɨn meyan ra'uteyu'uxaca'a maɨjna jetze ɨ yu'uxari tɨ yan tyejmi jemi huatyajturaa. 3 Ajta aɨn ɨ nyuucari, aɨj pu cɨme'en raxaj aɨjna tɨ i'i yaujra'an pueen, tɨ ajta e'iraanyej aɨjna jetze ɨ David tyaacan. Ayaa pu tyaja'ure'enye a'ini aɨ pu tyaatacan huanu'eihuaca'a matɨj ɨ seica. 4 Ma ajta aɨn ɨ Dioj, aɨ pu e'eyan ayan ra'antihuau tɨ nain cɨn antyujmua'aréera aɨjna cɨme'e tɨ aɨjna jetze araujca'anyajca'a ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj aɨjna tɨ ayan raatamuá'a tɨcɨn niyauj pu yee pueen. Dioj pu ayan nain cɨn tiraijca tɨ'ɨj aɨn aiitaraa hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. Ai pu aɨn pueen aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan antyahuaa Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. Aɨ pu tavastara'a pueen. 5 Cɨriistu'u nu jetze ra'ancura'a aɨjna tɨ cɨn ɨ Dioj rɨ'ɨ tinaata'a nyej ni neyan jetzen ma'acan a'ura'ani hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte nyej ni neyan hua'uta'inen mej mi ra'ara'astijre'en maɨjna ɨ tavastara'a maɨjna cɨme'e mej tya'antzaahuate'en, naimi'i ɨ tyaɨte ɨ mej yan chaanaca japua huachaatɨme. 6 Sajta muan, muan xu sajta hua'a jetze ajtyama'acan aɨme ɨ tyaɨte, ɨ tɨ Dioj ajta amua'antihuau muejmi sej si jetzen ajtyama'acanta xa'ara'ani ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. 7 Aijna yu'uxari jetze nu nyeyan tyaja'amuayu'use'e naijmi'ica mɨ sej saun huachaatɨme saujna u Roma, muan ɨ tɨ Dioj a'amuaxe'eve'e, tɨ ajta amua'antihuau sej si jemin seijra'a xa'ara'ani. Che'e ayan tyaja'ure'enyen tɨ aɨn ɨ Dioj, ɨ tyej rajya'upua, ajta ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, miche'e maɨn rɨ'ɨ tyajamuaata'an, majta jamuaatyapua'arite'en. 8 Anacaican cɨme'e, ayaa nu naijmi'i rɨ'ɨ tirata'aca nyaɨjna ɨ Dioj ɨ nyaj ravaɨre'e nyaɨjna cɨme'e saj seyan tira'atzijre'e ɨ Dioj. Jamuan ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, ayaa nu rɨ'ɨ tirata'aca, a'ini nain japua chaanaca japua mu'uri ramua'aree sej seyan tya'atzaahuate'e. 9 Ajta aɨn ɨ Dioj, ɨ nyaj ravaɨre'e nain cɨn a'achu nyaj a'anca'anyaacan cɨn neyan tihua'uta'ixaate'en ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxaj aɨjna tɨ yaujra'an pueen ɨ Dioj, aɨ pu ru'umua'aree nyaj a'anaj tɨ na'a neyan amua'atámua'areeri nyatɨ'ɨjta rahuavíiraj na'aye'i. Ayaa nu ti'ijhuavii tɨ ayan nata'acare'en ɨ Dioj nyaj nyaun a'amuamuaara na'ara'ani tɨ pua'a ayan Dioj tirá'aca'ane. 11 Eihua nu á'amuaseijramɨ'ɨ nyej ni ca'anijra'a amuaata'an sej si saɨjna jetze araujca'anyen ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj sej si eitze'e tya'utaviicue'i. 12 Ee xaa nya'u, ayaa nu ti'ijxe'eve'e inyaa, tej ti teyan che'eta tyana'a ca'anijra'a huatáta'an ityejmi jemi, aɨjna cɨme'e tyej tyaxá'a tya'atzaahuate'e taxe'evi'ira'a cɨme'e. 13 Ayaa nu nyajta ti'ijxe'eve'e, nye'ihuaamua'a, saj seyan raamua'aree nyaj mui'itɨ neyan raaxa'apɨ'ɨntare nyaj nyaun a'atanyén muejmi jemi. Tɨj na'a nyaj anacai neyan tiraaxa'apɨ'ɨntarej nyaj neyan huarɨni, tɨj na'a tɨ yu e'ire'enye, ti'itɨ pu naata'ijmɨjri'i nyej ni cai nyaun á'ume'en. Ayaa nu ti'ijxe'eva'acaa nyej neyan che'eta nyana'a tiraamue'itɨn muejmi cɨme'e ɨ nyaj cɨn tyu'utatu'ire'en ɨ Dioj jemi a'ij nyej nyeri tiraamue'itɨ hua'a tzajta'a ɨ seica ɨ tyaɨte ɨ maj seij chuejra'a japua huachaatɨme. 14 Ayaa nu nyeri nyaɨjna cɨn tya'atanratziiri'i ɨ Dioj jemi nyej ni tihua'uta'ixaate'en aɨme ɨ maj raayɨ'ɨtɨ hua'anyuuca aɨme ɨ maj Grecia e'ema'acan, nyej ni nyajta tihua'uta'ixaate'en aɨme ɨ maj seij chuejra'a japua e'ema'acan. Capu amɨn a'ij tɨ pua'a eihua metyáumua'aree nusu tɨ pua'a macai ti'itɨ a'ij tya'umua'aree, nyauche'e nu neyan tihua'uta'ixaate'esin naijmi'ica. 15 Aɨj nu cɨn eihua nu a'anca'anyaacan cɨn neyan raxe'eve'e nyaj nyajta tyajamuaata'ixaate'en ɨ nyuucari cɨme'e tɨ cɨn Dioj a'amuajapua huanyuuni, muan, mɨ sej Roma e'eche. 16 Capu nyetevi'iraste'e aɨjna ɨ nyuucari, silu aɨj nu cɨn rɨ'ɨ tirata'aca ɨ Dioj, a'ini ɨ nyuucari jetze pu ma'acan ɨ muáre'eri'ira'ara'an ɨ Dioj ɨ tɨ cɨn hua'ajapua huanyuuni naijmi'ica ɨ mej ra'ara'astijre'esin, anacaican aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, majta e'eyan aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. 17 Aɨjna ɨ nyuucari jetze pu ajta seijre'e a'ij tɨ huarɨj ɨ Dioj mej mi maɨn tyaɨte meyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ jemin. Ayaa mu xaa nya'u urare'enya'acan cɨn huatyaturaasin ɨ Dioj jemi tɨj na'a rusen cɨme'e, maɨjna cɨme'e mej meri tya'atzaahuate'e. Aɨj pu cɨn ayan te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨcɨn: “Aɨjna tɨ urare'enya'acan cɨn huatyajturaa ɨ Dioj jemi ɨ rutzajta'a, aɨ pu ruurican huatyaturaasin aɨjna cɨme'e tɨ araujca'anye aɨjna cɨme'e tɨ tya'atzaahuate'e.” 18 Ma ajta, ute'e pu e'eve'ema'acan aɨjna tɨ jeijre'e seijre'e tɨ rɨ'ɨ huapɨ'ɨ nyu'ucamɨ'ɨ ɨ Dioj aɨjna cɨme'e a'ij maj rɨcɨ ɨ tyaɨte aɨjna tɨ a'ij pua'a een, aɨjna cɨme'e ɨ maj meri ma ruurai ɨ Dioj, majta e'ij pua'a tihua'ajchaɨ ɨ ruxa'aj tyaɨte, majta meyan tihue'ijmɨ maj cai che'e ranajche ɨ Dioj tzaahuati'ira'a cɨme'e. Ayaa mu een cɨn hua'aruure mej mi a'ij pua'a ti'itetyaɨtesta mua'ara'ani. 19 Ajta tɨj na'a tɨ ayan í'irɨni tɨ a'atɨ ayan tira'amitejtya'a a'ij tɨ een ɨ Dioj, matɨj mana'a pua'amua ɨ tyaɨtye meyan ru'umua'aree ɨ rutzajta'a a'ini Dioj pu rusaɨj ari hua'utaseijrate. 20 Tɨj na'a tɨ Dioj raatyataahuaca'a ɨ chaanaca tɨ yu e'ire'enye, tyamua'a pu naa ayan tihua'amityejtya'a a'aye'i aɨme aɨjna ɨ tyaj cai rasise'ij tajɨ'ɨ cɨme'e. Aɨ pu xaa ayan tira'amitejtya'a a'aye'i a'ij tɨ een ɨ muáre'eri'ira'ara'an ɨ Dioj, ajta tɨ ayan huatyaturan tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame, tɨj na'a rusen cɨme'e, a'ini ayaa pu een ɨ Dioj. Ayaa pu tira'amitejtya'a a'aye'i aɨjna cɨme'e tɨ Dioj ari raatyataahuaaca'a. Aɨj pu cɨn, capu rɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan jetzen seij tyá'ujpuaapua'are'en. Aɨme mu rujɨɨmua'a meyan púeenya'a. 21 Aɨ mu ramua'atyajcaa ɨ Dioj. Majta raatyaxaahuataca'a maɨjna cɨme'e maj cai che'e ranajchaca'a maɨjna tɨ i'i Dioj, camu majta rɨ'ɨ tiraata'acaa. Ma majta aɨme, aɨj mu jetze ucajrupi maj maɨjna jetze tyu'umua'ati ɨ mua'atziira'a tɨ cai ti'itɨ vaɨra'acaa. Capu che'e huatarɨ'ɨristaraca'a tɨ ayan tihua'utamitejte'en tzaahuati'ira'a cɨme'e. 22 Meenti mauj meyan tí'ixajtacaa tɨcɨn tyan tu yee rɨ'ɨ metityaumuámua'aree, capu ayan tye'irájraa. E'itze'e mu cai mauumúmua'araa mua'araa. 23 Ayaa pu tihua'aruurajcaa asta mana'a cai raatapua'ajtaca'a mej meyan rɨ'ɨ tiraata'an maɨjna ɨ Dioj tɨ cai a'anaj mɨ'ɨni. Ayaa mu'u seij huatyaanajche tɨ ayan seijre'e tɨj tevi na'ari tɨj pina'a nusu tɨj ti'itɨ tɨ muaacuaca ajtaɨɨcajmee ca'ɨn ti'itɨ tɨ a'usinuuran. 24 Aɨj pu cɨn Dioj ayan mahua'uhua'axɨ mej mi meyan ra'ara'astijre'en naijmi'i tɨj na'a tɨ e'ij pua'a een tɨ ayan tihua'amitejte'e ɨ hua'a tzajta'a, ti'itɨ tɨ na'a tɨ e'ij pua'a een ɨ maj cɨn huaujtyamua'ave'en. Aɨ mu majta meyan ti'ijrɨ'ɨraa mua'araa ɨ rujetze tɨj na'a tɨ tyu'utyévi'iraste. 25 Ayaa pu aɨjna cɨn tihua'uruu a'ini aɨ mu ya'uhua'axɨ maɨjna tɨ cɨme'en raxa ɨ Dioj tzaahuati'ira'a cɨme'e mej mi ra'ara'astijre'en maɨjna tɨ hue'itzi na'a pueen. Aɨ mu meyan hua'utyanajchaca'a, majta hua'utyavaɨ aɨme tɨ Dioj hua'utaahuaca'a. Camu che'e mi ravaɨra'acu mua'araa maɨjna ɨ Dioj, ɨ tyej teyan rɨ'ɨ tirata'aca tɨj na'a rusen cɨme'e. Che'e ayan tyaja'ure'enyen. 26 Aɨj pu cɨn Dioj ayan hua'uta'a mej mi meyan ra'ara'astijre'en ti'itɨj tɨ a'ij pua'a eenya'acan cɨn e'iraninyeica ɨ hua'a tzajta'a, tɨj na'a tɨ tyu'utyevi'iraste'e. Ajta aɨme ɨ maj juuca ɨ maj hua'a jetze ajtyama'acantaca'a, aɨ mu tiratápuaapua'ajtyahua'a mej meyan titye'entyaujnyaxcan tyetyaca jamuan a'ij tɨ aɨn Dioj tihu'autyajtuaa. Ayaa mu'u een cɨn huarɨj mej mi meyan saɨque huarɨni tɨ cai aɨn Dioj ayan eenye'eque'en tihua'utyajtuaa. 27 Majta aɨme ɨ tyetyaca, ayaa mu che'eta mana'a tiratápuaapua'ajtyahua'a mej meyan tihua'antyanyaxcan ɨ juuca a'ij tɨ tiraaxa'apɨ'ɨntare ɨ Dioj. Ayaa mu eenye'eque'en huarɨj maɨjna cɨme'e maj ruxa'a tyetyaca jamuan huaujxana'acɨre'en aɨjna cɨme'e ɨ tɨ a'ij pua'a een tɨ hua'a tzajta'a e'iráninyeica'a. Ayaa mu huarɨj maɨjna cɨme'e tɨ tyu'utyevi'iraste'e ɨ ruxa'aj tyetyaca jamuan. Aɨj pu cɨn pu'uri tihua'ucɨ'ɨ a'ij tɨ tiraavijte'e aɨjna cɨme'e ɨ mej eihua huapɨ'ɨ a'ij pua'a huarɨj. 28 Ajta, a'ini capu ayan tihua'amityejtya'acaa tɨ ayan raavijtya'acaa mej meyan raamua'ati ɨ Dioj, aɨ pu ayan hua'uta'a mej meyan tyu'umua'ati a'ij mej tirajtyau rujɨɨmua'a aɨjna cɨme'e ɨ rumua'atziira'a. Ayaa mu'u huarɨj maɨjna cɨme'e tɨ cai ti'itɨj vaɨre'e, ajta mej mi meyan ti'ijrɨ'ɨraa tɨj na'a tɨ cai ayan tiraavijte'e. 29 Nain pu hua'a jemi seijre'e tɨ a'ij pua'a een. Aɨj mu cɨn huataujxana'acɨra'ataca'a, majta a'ij pua'a titetyújchaɨca'a. Eecan mu ti'inyacua'atzaca'a. Ee xaa nya'u a'ij mu pua'a ti'ityetyaɨtestaca'a. Aɨj mu jetze ucajrupi: aɨ mu ti'ityaura'atya'acara'a ɨ tyi'ara'an ɨ ruxa'aj tevi. Majta ti'ityacui'ica. Eihua mu majta rutya'axɨ'ɨcaa. Majta rucuanamuajca'a rujɨɨmua'a. Majta mu a'ij pua'a hua'aruurajcaa ɨ ru'ihuaamua'a. Ee xaa nya'u, ayaa mu rɨcɨ. A'ij mu pua'a tyu'ujepe'e. 30 Hue'itzi mu cɨn tihue'ixaate'e ɨ ruxa'a tyaɨte, majta rajchaɨre'e ɨ Dioj. Majta ruxé'evi'ira'a cɨn hua'utyaxaahua'ajtaca'a ɨ ruxa'a tyaɨte. Majta a'ujtzáahuatya'a. Ayaa mu ruseijrataca'a maj nu'u huapɨ'ɨ ruxe'eve'e. Aɨj mu majta jetzen ucajrupi a'ij mej ye'i huarɨni mej mi a'ij pua'a tihua'utzájra'amua'an. Camu majta hua'astijre'e ɨ ruvaujsimua'a. 31 Camu a'atzu meyan ti'ijrɨ'ɨre tɨ xa'apɨ'ɨn een seijre'e. Eihua mu majta cai arauraste ɨ maj cɨn tya'ataujratziiri'i. Camu majta hua'axe'eve'e ɨ rutyaɨtestyamua'a. Camu a'atzu xaa nya'u hua'acu'uvaa mua'aye'i ɨ ruxa'aj tyaɨte. 32 Rumua'atziira'a mu cɨn ru'umua'aree a'ij tɨ Dioj ari tiraaxa'apɨ'ɨntare tɨ ayan tiraavijte'e tɨ ayan tiraacɨ'ɨti tɨ huamɨ'ɨni aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan ti'ijrɨ'ɨre. Capu hua'a jetze ruxe'eve'e. Mauche'e mu meyan rɨcɨ. Majta ca'anijra'a hua'ata'aca ɨ seica mej mi meyan che'eta mana'a ti'ijrɨ'ɨraa mua'ara'ani.

Romanos 2

1 Pajta muaa, a'atɨ paj pɨrɨcɨ, tɨ pua'a peyan seij jetze tí'ijpua'ajte'e ɨ a'axa'aj tevi ti'itɨj cɨme'e, capu rɨ'ɨri pej peyan tyu'utaxaj yee capaj aɨn púeenya'a ɨ paj cɨn peyan huarɨj ti'itɨj tɨ a'ij pua'a een. Muaa paj asaɨj a jetze tia'apua'ajte'e paɨjna cɨme'e pej peyan che'eta pana'a ti'itye'echa'ɨ a'ij tɨ aɨn ti'ityujcha'ɨ aɨjna ɨ pej jetzen ti'itɨj cɨn ti'ipua'ajte'e. 2 Tyajta ityan, ayaa tu ramua'aree tɨ aɨn Dioj ayan tihua'uxɨjte'en tzaahuati'ira'a cɨme'e aɨme ɨ mej meyan a'ij pua'a títeetyújcha'ɨ. 3 ¿Ni qui ayan timua'amitejte'e tɨ cai Dioj pueijtzi muaata'asin, muaa mɨ pej peyan che'eta pana'a a'ij pua'a ti'itye'echa'ɨ tɨj ajta aɨn a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ ɨ paj jetzen ti'ijpua'ajte'e ti'itɨj cɨme'en? 4 ¿Ní qui muaa paj raatyaxaahuataca'a paɨjna ɨ Dioj tɨ eihua huapɨ'ɨ rɨ'ɨ timuata'aca, tɨ ajta mua'acu'uvaa a'aye'i? Auche'e pu te'eviicue'i mueetzi cɨme'e. ¿Ni cai ti'itɨ mueetzi jetze tasiseiri tɨ Dioj ayan rɨ'ɨ timuata'aca pej pi saɨque tyu'umua'ati ɨ jemin? 5 Ma pajta muaa, ¿a'ini pej pi peri ra'antyaana ɨ a'axaijnyu'uca pej pi cai saɨque tyu'umua'ati ɨ Dioj jemi? Ayaa paj ramue'itɨcɨ tɨ aɨn Dioj eihua huapɨ'ɨ pueijtzi muaata'asin ajna xɨcajra'a jetze tɨ jetzen ayan huataseijre'en a jeijre'e ɨ Dioj tɨ'ij nain cɨn titya'axɨjte'en tzaahuati'ira'a cɨme'e. 6 Aɨ pu Dioj nu'u a'atɨ ayan tyu'uta'asin a'ij tɨ nu'u tiraavijte'e seij ajta seij. 7 Majta seica, aɨ mu ɨ mej meyan te'eviicue'i mej meyan rɨ'ɨ titetyujcha'ɨ maɨjna cɨme'e mej meyan rahuauhuau tɨ Dioj ayan rɨ'ɨ tihua'uta'an, tɨ aɨn ajta va'acan cɨn tihua'utaijte'en, tɨ ajta ayan tihua'uta'an mej mi ruurican huatyaturan ɨ jemin tɨj na'a rusen cɨme'e, ayaa pu xaa nya'u tihua'ucɨ'ɨti mej meyan ruurican huatyaturan ɨ Dioj jemi tɨj na'a rusen cɨme'e. 8 Ajta aɨme ɨ mej rujɨɨmua'a mana'a rájtyauve, majta cai á'ujca'anye mej meyan ra'ara'astijre'en aɨjna cɨme'e tɨ ayan ti'ayajna, silu aɨ mu'u maɨjna cɨn ra'ara'astijre'en maɨjna tɨ hua'a tzajta'a huiraninyei tɨ a'ij pua'a een, ayaa pu tihua'acɨ'ɨti tɨ Dioj ayan hua'ajtya'axɨ'ɨsin. A'ij pu pua'a tihua'uta'asin ɨ pueijtzi aɨjna cɨme'e tɨ nyu'ucamɨ'ɨ. 9 Matɨj mana'a pua'amua ɨ mej a'ij pua'a títeetyújcha'ɨ, eecan pu hua'utamuare'eriste'esin. Dioj pu huapɨ'ɨ pueijtzi hua'uta'asin, anacai aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, ajta e'eyan aɨme jemi ɨ mej seij chuejra'a japua huachaatɨme. 10 Majta aɨme, matɨj mana'a pua'amua ɨ mej rɨ'ɨ títeetyújcha'ɨ, Dioj pu ayan rɨ'ɨ tihua'uta'asin. Aɨ pu ajta va'acan cɨn tihua'utaijte'esin. Tyamua'a pu naa hua'utyapua'arite'esin tɨj na'a rusen cɨme'e. Ayaa pu xaa nya'u tihua'acɨ'ɨti aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, majta aɨme ɨ maj seij chuejra'a japua e'ema'acan. 11 Ayaa pu te'eme a'ini naimi'i mu ruxa'a e'en ɨ Dioj jemi. 12 Matɨj mana'a pua'amua ɨ maj cai a'anaj ra'ancura'a ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, ayaa mu majta á'apua'aren. Ma ajta Dioj pu cai hua'axɨjte'esin aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari. Majta aɨme ɨ maj ra'ancura'a maɨjna ɨ nyuucari, tɨ pua'a meyan ti'itɨ cɨn atya'ɨtza'ara'an, matɨj mana'a pua'amua, aɨjna ɨ nyuucari, aɨ pu xaa ti'itɨ cɨn hua'ajetze tya'ujpuá'ajte'esin. 13 Ayaa pu'u, a'ini aɨme ɨ mej urare'enya'acan cɨn huatyaturaasin ɨ Dioj jemi, camu meyan huatyaturaasin maɨjna cɨme'e maj ranamua maɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. Camu xaa nya'u, silu ayaa mu xaa urare'enya'acan cɨn huatyaturaasin ɨ Dioj jemi tɨ pua'a meyan ra'ara'astijre'en a'ij tɨ tira'axa aɨjna ɨ nyuucari. 14 Ee xaa nya'u, aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan, ɨ maj cai a'anaj ra'ancura'a ɨ nyuucari, tɨ pua'a meyan ra'ara'astijre'en a'ij tɨ ti'ixa maɨjna cɨme'e mej a'ij tirajtyau ɨ rutzajta'a, ayaa pu aɨjna cɨn huataujmua'a maj rutzajta'a a'ij tirajtyau maɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. 15 Aɨ mu meyan ti'itaseijrate'e tɨj na'a a'ij tɨ aɨn ti'ijxe'eve'e ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, aɨ pu seijre'e ɨ hua'a tzajta'a. Tzaahuati'ira'a pu cɨn hua'ata'aca maj xaa ru'umua'aree a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e aɨjna ɨ nyuucari. Ayaa pu hua'a jetze ti'ipuaapua'ajte'e ɨ hua'amua'atziira'a, ajta aɨ pu tihua'ata'uuni'iraca. 16 Ayaa pu te'eme a'ij nyej tyajá'amuamua'ate. Ajna xɨcajra'a jetze tɨ jetzen nain cɨn antyujmua'aréera a'ame aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, Dioj pu raata'asin tɨ aɨn Cɨriistu'u hua'uxɨjte'esin ɨ tyetyaca tɨj na'a ɨ maj cɨn meyan tyu'uruu aviitzi cɨme'e. 17 Pajta muaa, tiche'e teyan mueetzi cɨn tyu'utaxaj paj nu'u paɨjna jetze ajtyama'acan ɨ Israel, pajta ra'astijre'e paɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, pajta peyan a'atzaahuate'e paɨjna cɨme'e paj nu'u ranajche tzaahuati'ira'a cɨme'e ɨ Dioj. 18 ¿Ni qui ayan ti'ayajna, nusu peri ramua'aree a'ij tɨ aɨn ti'ijxe'eve'e?, ¿pajta peri peyan raxa'apɨ'ɨntare ɨ tɨ i'ixa'apɨ'ɨn paɨjna cɨme'e pej tyamua'a naa tihua'amua'ate paɨjna jetze ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta? 19 ¿Ni qui pajta peyan ti'imua'atze paj nu'u raayɨ'ɨtɨ pej tihua'umua'aten aɨme ɨ maj cai a'anaj ti'ihuaujmua'ate?, na'ari ¿paj nu'u raayɨ'ɨtɨ pej tihua'utaseijrate'en tzaahuati'ira'a cɨme'e a'ij tɨ een ɨ Dioj? 20 ¿Ni qui peyan raayɨ'ɨtɨ paj rɨ'ɨ tihua'umua'aten aɨme ɨ tɨ cai ayan tihua'amityejte'e a'ij tɨ tiraavijte'e?, nusu ¿peyan raayɨ'ɨtɨ pej tihua'umua'aten aɨme ɨ maj cai xɨ huavaujse? ¿Ni qui ayan ti'ayajna pej peyan raayɨ'ɨtɨ aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, tɨ ajta ayan tzaahuati'ira'a cɨn te'eyu'usi'i? ¿Ni tzaa ayan ti'ivaɨre'e aɨjna ɨ nyuucari pej pi nain cɨn ru'umua'areera? 21 Tɨ pua'a ayan ti'ayajna mueetzi jemi, mɨ pej seica tyu'umua'aten, ¿a'ini een cɨme'e pacai peyan tia'amua'ate asaɨj? Mɨ pej peyan tihua'amua'ate maj nu'u cai tyu'unahua'an, ¿ni qui peyan cai ti'inahua'a muaa? 22 Ayaa paj pajta tihue'ixaate'e maj nu'u cai ruxana'acɨre'e. ¿Ni qui muaa pacai peyan axana'acɨre'e? Mɨ tɨ cai mua'araanajchi maj hua'anajche ɨ maj cai diooj pueen, ¿ni pacai peyan ti'inahua'a hua'a teyujta'a tzajta'a? 23 Muaa paj ca'anyejri hua'ata'aca mej mi ratyaxaahua ɨ Dioj aɨjna cɨme'e paj cai ra'ara'astijre'e paɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. Ma pajta muaa, muaa paj ahua'atzaahuate'e paɨjna cɨme'e ɨ nyuucari. 24 Aɨj pu cɨn ayan te'eyu'usi'i, tɨcɨn: “A'ij mu pua'a tíya'uséij ɨ Dioj aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan muejmi cɨme'e.” 25 Tɨ pua'a peyan ra'astijre'e paɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, aj pu xaa ayan timuaatyavaɨre'esin mej mi raamua'aree ɨ tyaɨte paj paɨjna jetze ajtyama'acan aɨjna ɨ Israel. Ma ajta, tɨ pua'a peyan ti'itɨ cɨn autyaturan paɨjna jetze ɨ nyuucari, ayaa mu muaruuren matɨj hua'arujca aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. 26 Ajta a'atɨ tɨ seij chuejra'a japua e'ema'acan, tɨ pua'a aɨn ayan ra'ara'astijre'en ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. ¿Ni cai Dioj ayan tiraata'asin aɨjna ɨ ja'atɨ tɨ ayan eenye'en huatyaturan aɨme jemi ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan tɨj ɨ a'atɨ tɨ ra'antisijchaca'a ɨ runavij? Ee xaa nya'u, ayaa pu tí'en. 27 Aɨjna ɨ a'atɨ tɨ cai ra'antisijchaca'a ɨ runavij tɨ ajta auj ra'astijre'e ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, aɨ pu mua'axɨjte'en mueetzi aɨjna cɨme'e pej atya'ɨtza'ara paɨjna jemi ɨ nyuucari. Capu amɨn a'ij pej peri ra'ancura'a paɨjna ɨ nyuucari, pajta ra'antisijchaca'a ɨ a'anavij. 28 Tɨ pua'a a'atɨ ayaa na'a ti'ijrɨ'ɨra me jeijre'e, capu ayan huataujmua'a tɨ aɨn ɨ a'atɨ tzaahuati'ira'a cɨn Israel jetze ajtyama'acan. Capu xaa nya'u. Ajta aɨn ɨ a'atɨ tɨ ayan ra'antisijchaca'a ɨ runavij, capu ayaa na'a ti'ivaɨre'e tɨ ij ayan seira'a a'ara'ani me jeijre'e ɨ hue'ira'ara'an jetze. 29 Capu ayan ti'ayajna tɨ a'atɨ tzaahuati'ira'a cɨn Israel jetze ajtyama'acan aɨjna cɨme'e tɨ aɨn tya'ara'astijre me jeijre'e seijre'e. Aɨ pu'u xaa ruxe'eve'e tɨ aɨn nain cɨn aráurasten ɨ rutzajta'a. Ajta, aɨjna ɨ ti'itɨ tɨ ti'ivaɨre'e tɨ ij a'atɨ ayan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi, capu aɨ na'a ɨ maj meyan ti'ijrɨ'ɨre ɨ ruhue'ira'a cɨme'e. Capu ajta aɨ na'a pɨrɨcɨ ɨ tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze, silu ai pu aɨn pɨrɨcɨ tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan rɨ'ɨ raaruuren ɨ a'atɨ ɨ tzajta'an. Ajta aɨjna ɨ maj cɨn rɨ'ɨ tiraata'asin aɨjna ɨ a'atɨ, capu hua'a jemi e'iraninyeica ɨ tyaɨte silu Dioj pu jemi e'iraninyeica.

Romanos 3

1 ¿Ti'itajni cɨn a'ij tirajchaɨre'e aɨjna ɨ a'atɨ tɨ Israel jetze ajtyama'acan? ¿Ni qui ti'itɨj a'ij tiraatyava'ɨri tɨ aɨn ra'antisijchaca'a ɨ runavij? 2 Ayej xaa nya'u. Eihua pu tira'ancura'asin, ajta mui'icaca pu cɨn raatyava'ɨri, aɨjna cɨme'e tɨ Dioj anacai raatyajtuaa ɨ runyuuca aɨme jemi ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan. 3 Ma majta seica, camu meyan tira'ara'astijre. ¿A'ini huataujmua'a aɨjna ɨ maj cai meyan tira'ara'astijre? ¿Ni qui meyan ra'urauuna maɨjna tɨ cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i? 4 Camu a'atzu xaa nya'u. Che'e ayan eenye'en ɨ Dioj jemi tɨ aɨn Dioj rusaɨj ayan tzaahuati'ira'a cɨn huatyaturan tɨj na'a rusen cɨme'e. Ma majta ɨ tyetyaca, che'e ayan eenye'en mej ti'ihue'itaca. Che'e ayen eenye'en a'ini ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn: Mej mi raamua'aree tɨ ayan ti'ayajna a'ij pej peri tyu'utaxajtaca'a, pej pi tyu'utyamue'itɨn paɨjna cɨme'e matɨ'ɨj maɨn mua'axɨjte'en. 5 Tɨ pua'a ayan seijre'e tɨ Dioj ayan urare'enya'acan cɨn huatyajturaa aɨjna cɨme'e tyaj cai ra'astijre'e ityan, ¿a'ini huataujmua'a amɨjna? ¿Ni qui teyan tyu'utaxaj a'ij mej ti'ixaxa'a aɨme ɨ maj cai ramua'ate ɨ Dioj? Ayaa mu tɨcɨn: “Capu nu'u xa'apɨ'ɨn rɨcɨ ɨ Dioj aɨjna cɨme'e tɨ aɨn huatanyu'ucan ityejmi jemi.” 6 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, tɨ pua'a ayan ti'ayajna a'ij mej ti'ixaxa'a aɨme, ¿a'ini auj ti'irɨ'ɨri tɨ aɨn Dioj hua'axɨjte'en naijmi'ica ɨ maj yan huachaatɨme ɨ chaanaca japua? Capu xaa nya'u a'ij ti'irɨ'ɨri. 7 Rɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan tyu'utaxaj yee, ¿a'ini een cɨme'e Dioj ayan auj na'axɨjte'en aɨjna cɨme'e ɨ nyaj nu'u autyajturaa ɨ jemin? Capu ayan tiraavijte'e a'ini Dioj pu eitze'e tzaahuati'ira'a cɨn huatyaturaasin aɨjna cɨme'e nyaj nu'u ti'ihue'itaca. Ajta eitze'e mu meyan rɨ'ɨ tirata'aca ɨ Dioj maɨjna cɨme'e. 8 Tɨ pua'a ayan ti'ayajnacache'e a'ij tɨ ti'ixa aɨjna ɨ a'atɨ, ayaa pu ajta rɨ'ɨrístaca tyej teyan tyu'utaxajtanche'e tɨcɨn: “Tiche'e nu'u teyan a'ij pua'a ti'irajcha'ɨ tɨ ij ayan huatyaturan ɨ tɨ i'ixa'apɨ'ɨn.” Ee xaa nya'u, ayaa mu seica ta jetze ti'ipua'arite'e tyaj nu'u teyan ti'ixaxa'a. Mu'uri xaa nya'u meyan ra'antimue'itɨ tɨ Dioj ayan aɨjna cɨn hua'axɨjte'en. 9 ¿A'ini na'aqui? ¿Ni qui ayan huataujmua'a tɨ eitze'e naa ti'itavaɨre'e ityejmi i tyej Israel jetze ajtyama'acan cai aɨme? Capu xaa nya'u a'atzu, a'ini tu'uri teyan raataxajtaca'a tɨ aɨn ɨ tɨ a'ij pua'a een, aɨ pu ta'antimue'itɨ tyej ti tya'uta'ɨtzee ɨ Dioj jemi naijmi'ica ityan i tyaj Israel jetze ajtyama'acan, majta aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. 10 Ayaa pu xaa nya'u ti'ayajna a'ini ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn: Capu nu'u ma'a a'a a'atɨ tɨ ayan urare'enya'acan cɨn seijra'a. Capu a'atɨ. 11 Capu nu'u ma'a a'a a'atɨ tɨ yau'eite a'ij tɨ een ɨ Dioj jemi. Capu nu'u ma'a a'a a'atɨ tɨ ayan rahuauhuau tɨ ij raatyaanajche. 12 Naijmi'i mu meri ma ruurai majca'i. Camu che'e ti'itɨ cɨn ti'ivaɨre'e ɨ jemin. Capu ma'a a'a a'atɨ tɨ ayan rɨ'ɨ ti'ityujcha'ɨ. Capu a'atɨ xaa nya'u. 13 A'ij pu pua'a namuajre'e a'ij mej ti'ixaxa'a. Runyanu mu cɨn ti'ihue'itaca mej mi hua'ucuanamuan ɨ ruxa'a tyaɨte. Ayaa pu che'eta na'a ti'ivaɨre'e ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ixaxa'a tɨj ajta ɨ hua'ave'eri tɨ je'ihuaje'ica, aɨjna tɨ cu'ucu'u jetze e'ijninyei. 14 Eihua mu a'ij pua'a tyu'ujepe'e, majta huapɨ'ɨ eihua hua'ajaaxaijte'e ɨ ruxa'a tyaɨte. 15 Ca'anacan mu a'uruaachejye'i mej mi seij huaje'ica ma a'ahua'a. 16 A'u tɨ na'a maj a'acɨɨnye, aɨ mu a'ujca'anyaacan cɨn raatyáuuna tɨj na'a tɨ aun tyeje'eseijre'e. Eihua mu pueijtzi hua'ata'aca ɨ ruxa'aj tyaɨte. 17 Capu ayan tihua'amityejte'e a'ij tɨ een tɨ'ɨj Dioj hua'utyapua'arite'en ɨ tyaɨte mej mi ru'ihuaamua'atan tyamua'a naa. 18 Camu majta ra'atese'e ɨ Dioj. Camu majta rata'aca tɨ hua'a jemi seijra'a. 19 Tyajta ityan, tu'uri teyan ramua'aree a'ij tɨ ti'ixa ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. Ayaa pu tihue'ixaate'e aɨme ɨ mej jetzen ruxe'eve'e mej meyan ra'ara'astijre'en maɨjna ɨ nyuucari. Ajta ayan huatyatuiihuaca'a mej mi huatyaturan maj cai che'e ti'itɨ xajta naijmi'i ɨ tyaɨte maɨjna cɨme'e tɨ cai che'e me'e ti'itɨ ɨ maj ru jetze rupua'arite'e. Ayaa pu'u te'irajraa tɨ ij ayan amiteera tɨ Dioj hua'axɨjte'esin naijmi'ica ɨ maj yan huachaatɨme ɨ chaanaca japua aɨjna cɨme'e maj autyajturaa ɨ jemin. 20 Aɨj pu cɨn capu a'atɨ ayan urare'enya'acan cɨn huatyaturaasin ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e tɨ aɨn a'atɨ ayan ra'astijre'e aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. Me tyajta ityan, ayaa tu een cɨn ramua'aree ti'itɨ tɨ pɨrɨcɨ tɨ a'ij pua'a een tyaɨjna cɨme'e tɨ cai rɨ'ɨri tyaj nain cɨn ra'ara'astijre'en tyaɨjna ɨ nyuucari. 21 Ajta ijii, pu'uri ayan titaataseijrate a'ij tɨ ti'irɨ'ɨri tyej teyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi. Tu'uri ramua'aree tɨ cai ayan che'eta na'a ti'ivaɨre'e aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. Ee xaa nya'u, ayaa pu che'eta na'a ti'ita'ixaate'e aɨjna ɨ nyuucari, majta aɨme ɨ mej mejmi'i ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. 22 Ayaa pu che'eta na'a tihua'acɨ'ɨti naijmi'ica mej mi meyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi maɨjna cɨme'e mej meyan ra'ara'asten maɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. Ayaa pu che'eta na'a tihua'acɨ'ɨti aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, majta aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan, a'ini naimi'i mu ruxa'a e'en ɨ Dioj jemi. Naimi'i mu majta autyajturaa ɨ jemin. Ajta capu a'atɨ ayan raayɨ'ɨtɨ tɨ'ij ayan nain cɨn rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj. 24 Ajta pu Dioj ruxé'evi'ira'a cɨn ayan tihua'uxa'apɨ'ɨntari'iri'i mej mi urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ jemin aɨjna cɨme'e tɨ aɨ pu ayan rɨ'ɨ tihua'uta'a. Ayaa pu een cɨn hua'a japua huanyúu aɨjna cɨme'e a'ij tɨ huarɨj ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. 25 Dioj pu ayan raatyajtuaa ɨ Jesús hua'a tzajta'a aɨme ɨ maj yan japuan huachaatɨme iiyan chaanaca japua tɨ ij aɨn ayan huataura'an tɨj muaɨ'ɨvejri ɨ tɨ cɨn tyu'utanajchita aɨjna cɨme'e ɨ mej tye'echaɨca'a ɨ Dioj jemi. Ajta tɨ ij aɨn hua'utyapua'arite'en ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e mej ra'atzaahuate'e. Dioj pu ayan huarɨj tɨ ij ayan tihua'utaseijrate'en tɨ cai aɨn a'ij pua'a huarɨj tɨ'ɨj aɨn anacai tihua'uta'uuni'iri'i ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ jemin. Capu ajna'ɨmɨ pueijtzi hua'ata'acara'a. 26 Aɨ pu ajta ayan huarɨj mej mi maɨn ɨ mej huatyaɨte ijii meyan raaseij tɨ aɨn xa'apɨ'ɨn huarɨj aɨjna cɨme'e tɨ rusaɨj uraré'en. Ayaa pu ajta huarɨj mej mi raamua'aree tɨ ajta xa'apɨ'ɨn rɨcɨ aɨjna cɨme'e tɨ ayan tihua'axa'apɨ'ɨntari'ira mej mi meyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ jemin, naijmi'ica, a'achu maj pua'amua ra'astijre'e. 27 Tɨ pua'a ayan ti'ayajna, ¿ti'itajni cɨn tyá'atatzaahuate'en? Catu ti'itɨj cɨme'e, a'ini capu che'e ayan tiraavijte'e. ¿Ti'itajni pɨrɨcɨ ɨ nyuucari tɨ taata'ijmɨjra? ¿Ni qui aɨjna cɨme'e tyaj ra'ara'astijre'en tyaɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta? Capu xaa nya'u aɨn pueen, silu aɨjna ɨ nyuucari ɨ tyaj cɨn tya'atzaahuate'e. 28 Ayaa pu xaa ti'ayajna a'ini ayaa pu tita'amitejte'e tɨ a'atɨ ayan urare'enya'acan cɨn huatyaturaasin ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e tɨ aɨn a'atɨ tya'atzaahuate'e. Ajta capu ti'itɨ cɨn raatyava'ɨri tɨ ayan ra'ara'astijre'en aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. 29 Ajta aɨn ɨ Dioj, ¿ni qui ayaa na'a pueen hua'a Dioj, ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan nusu ajta hua'a Dioj pueen aɨme ɨ maj seij chuejra'a japua e'ema'acan? Ee xaa nya'u, aɨ pu ajta hua'a Dioj pueen a'ini saɨj pu'u aɨn pueen ɨ Dioj. Aɨ pu hua'axɨjte'en aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan mej mi urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ jemin maɨjna cɨme'e ɨ mej tya'atzaahuate'e. Aɨ pu ajta ayan che'eta na'a hua'axɨjte'en aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan mej mi meyan che'eta mana'a urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ jemin a'ini ayaa mu che'eta mana'a tya'atzaahuate'e. 31 ¿Ni qui teyan tyaɨjna cɨn ra'urauuna tyaɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta tyaɨjna cɨme'e tyej teyan tya'atzaahuate'e? Catu xaa nya'u. Me tyajta ityan, tyan tu tyaɨjna cɨn ranaijmire'en.

Romanos 4

1 ¿A'ini tyana'a tyu'utaxajta tyaɨjna cɨme'e ɨ tayaaxujcɨ'ɨ, aɨjna ɨ Abraham tyaacan, ɨ tyaj jetzen e'iraanye? ¿A'ini tiraarɨ'ɨre aɨjna jemi ɨ Dioj? 2 Ayej xaa nya'u ti'ayajna, tɨ pua'a aɨn Abraham ayan urare'enya'acan cɨn huatyaturanche'e ɨ Dioj jemi, aɨjna cɨme'e tɨ ayan ti'itɨj cɨn tya'ara'aste, aj pu xaa rɨ'ɨrístacajche'e tɨ aɨn rusaɨj ahuaujtzaahuate'en. Ma ajta cai, capu a'atzu rɨ'ɨristaca'a tɨ ayan huarɨni ɨ Dioj jemi. 3 Ma ajta, ayaa pu tya'axa ɨ yu'uxari jetze tɨcɨn: “Abraham pu rá'antzaahua aɨjna ɨ Dioj. Aɨj pu cɨn, ayaa pu Dioj tiraaxa'apɨ'ɨntari'iri'i tɨ aɨn ayan urare'enya'acan cɨn huatyajturaa ɨ jemin.” Ayaa pu te'eyu'usi'i. 4 Niche'e seij huataxaj ɨ nyuucari. Tɨ pua'a a'atɨ ti'itɨj cɨn ti'imuara'a ayaa pu ruxe'eve'e mej tiraanajchite'en maɨjna cɨme'e tɨ aɨn tyu'umuarej. Camu ti'itɨ raatapueijve'esin ruxé'evi'ira'a cɨme'e, silu ayaa mu ti'ijnajchite'en a'ij tɨ tiraavijte'e. 5 Ayaa pu che'eta na'a een ɨ Dioj jemi. Capu a'atzu a'ij ti'irɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan raamue'itɨn tɨ ayan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e tɨ ayaa na'a tyu'umuarej ti'itɨ cɨme'e. Ma ajta aɨn, tɨ pua'a ayan rá'antzaahuate'en aɨjna tɨ tihua'axa'apɨ'ɨntari'ira aɨme ɨ mej a'ij pua'a ti'ityetyújcha'ɨ mej mi meyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ jemin, tɨ pua'a rá'antzaahuate'en na'a aɨjna ɨ a'atɨ, Dioj pu aɨjna cɨn ti'ijxa'apɨ'ɨntari'iran tɨ ij aɨn urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ jemin. 6 Ajta, ayaa pu che'eta na'a ra'uteyu'uxaca'a aɨjna ɨ David tyaacan tɨ ayan tya'axa tɨ nu'u Dioj ayan rɨ'ɨ tirata'aca aɨjna ɨ a'atɨ tɨ Dioj ayan tiji'ijxa'apɨ'ɨntari'ire tɨ ij ayan aɨn urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ jemin. Capu ajta nu'u jetzen ruxe'eve'e tɨ aɨn a'atɨ cai tyu'umuarej ti'itɨj cɨme'e tɨ xa'apɨ'ɨn een. 7 Ayan tɨcɨn: Rɨ'ɨ pu tihua'uta'a aɨme ɨ tɨ Dioj tihua'uta'uuni'iri'i ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ jemin. Miche'e maɨjna cɨn huaujtyamua'ave'en, a'ini capu che'e pueijtzi hua'uta'asin. 8 Rɨ'ɨ pu tirata'aca aɨjna ɨ a'atɨ tɨ Dioj cai ayan jetzen ti'itɨj cɨn tya'ujpuá'ajte'en tɨ aɨn ti'itɨj cɨn autyajturaa ɨ jemin. 9 Ajta aɨjna ɨ tɨ cɨn Dioj rɨ'ɨ tihua'ata'aca, ¿ni qui aɨme na'a cɨ'ɨti ɨ mej meri ra'antisijchaca'a ɨ runavij na'ari ajta ayan tihua'ucɨ'ɨti ɨ seica ɨ maj cai meyan ra'antijsijchaca'a ɨ runavij? Ayaa nu neri tyajamuaata'ixaa nyaɨjna cɨme'e ɨ Abraham tyaacan, tɨ Dioj ayan tiraaxa'apɨ'ɨntari'iri'i tɨ aɨn urare'enya'acan cɨn huatyajturaa ɨ jemin, aɨjna cɨme'e tɨ aɨn Abraham ayan rá'antzaahua. 10 ¿A'anajni ayan tiraaxa'apɨ'ɨntari'iri'i ɨ Dioj? ¿Ni qui ayan raaruu tɨ'ɨj Abraham cai xɨ ra'antisijchaca'a ɨ runavij?, na'ari ¿ayan tiraaxa'apɨ'ɨntari'iri'i tɨ'ɨj aɨn ayan ari ra'antisijchaca'a? Ee xaa nya'u, ayaa pu ti'ayajna, capu Dioj ayan tiraaxa'apɨ'ɨntari'iri'i tɨ'ɨj ayan ari ra'antisijchaca'a ɨ runavij silu tɨ'ɨj cai xɨ ra'antisijchaca'a. 11 Aj pu'i ayan raatyajtua aɨjna ɨ ye'ira mej mi meyan ra'antisijche ɨ runavij. Ajta ayan huataujmua'acaa aɨjna ɨ ye'ira tɨ aɨn Abraham tyaacan ayan urare'enya'acan cɨn huatyajturaa ɨ Dioj jemi, aɨjna cɨme'e tɨ'ɨj cai xɨ ra'antisíicha ɨ runavij, aɨ pu ra'antzaahuate ɨ Dioj. Aɨj pu cɨn, ai pu aɨn pueen ɨ hua'ahuaacɨxa'a naijmi'i aɨme ɨ maj cai ra'antisi'iche ɨ runavij, ɨ maj majta tya'atzaahuate'e. Aɨj pu cɨn Dioj ayan che'eta na'a tihua'axa'apɨ'ɨntari'ira mej mi meyan che'eta mana'a urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi tɨj aɨjna ɨ hua'ahuaacɨxa'ajcɨ'ɨ. 12 Ajta aɨjna ɨ Abraham tyaacan, aɨ pu ajta hua'ahuaacɨxa'a pueen ɨ maj ra'antisi'iche ɨ runavij. Majta aɨme, camu meyan mana'a ra'antisi'iche ɨ runavij, silu aɨ mu majta meyan eenye'e rɨ'ɨ ti'ityetyújcha'ɨ tɨj ajta aɨjna ɨ Abraham tyaacan rɨ'ɨ ti'ityújchaɨca'a, aɨjna tɨ tahuaacɨxa'a pueen, tɨ ajta tya'atzaahuatya'acaa tɨ'ɨj cai xɨ ra'antisíicha ɨ runavij. 13 Ajta pu Dioj ayan tya'ataujratziiri'i aɨjna jemi ɨ Abraham, ajta aɨme jemi ɨ mej jetzen a'iraanye tɨ nu'u ayan tiraacɨ'ɨti nain tɨ seijre'e iiyan chaanaca japua. Capu Dioj ayan tya'ataujratziiri'i, aɨjna cɨme'e tɨ aɨn Abraham ayan ra'astijra'acaa aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. Capu xaa nya'u, silu ayaa pu een cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i aɨjna cɨme'e tɨ aɨn Abraham tyaacan ayan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e tɨ tya'atzaahuatya'acaa. 14 Ayaa pu'u na'a, a'ini tɨ pua'a ayan tihua'ucɨ'ɨti aɨme ɨ maj ra'astijre'e maɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, capu che'e ayan ruxe'eve'e tɨ a'atɨ ayan tya'antzaahuate'en, ajta capu che'e ti'itɨj vaɨre'e ɨ tɨ cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i. Pueijtzi pu hua'ata'aca aɨjna cɨme'e tɨ cai rɨ'ɨri tɨ a'atɨ nain cɨn ra'ara'astijre'en aɨjna ɨ nyuucari. Ma ajta, camu ti'itɨj cɨn autyaturan tɨ pua'a cai seijre'e aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. 16 Aɨj pu cɨn, aɨjna tɨ cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i ayan tihua'acɨ'ɨti aɨjna cɨme'e maj meyan tya'atzaahuate'e tɨ ij ayan eenya'a a'ara'ani tɨ Dioj ruxé'evi'ira'a cɨn rɨ'ɨ tihua'uta'an, ajta tɨ ayan tzaahuati'ira'a cɨn tihua'ucɨ'ɨti naijmi'ica aɨme ɨ maj maɨjna jetze a'iraanye ɨ Abraham tyaacan. Naijmi'ica pu ti'icɨ'ɨti anacaican aɨme ɨ maj ra'antisijchaca'a ɨ runavij, ajta aɨme ɨ mej meyan che'eta mana'a tya'atzaahuate'e tɨj aɨjna ɨ Abraham tyaacan. Aɨ pu aɨn pueen ɨ tahuaacɨxa'a, naijmi'ica a'achu tyaj pua'amua. 17 Ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Ayaa nu neri timuaaxa'apɨ'ɨntari'iri'i mueetzi. Mui'itɨ mu tyaɨtye mueetzi jetze eirányejsin.” Aɨj pu cɨn, ayaa pu tira'amitejte'e ɨ Dioj, tɨ aɨn Abraham tyaacan aɨn pueenya'a a'araa ɨ tahuaacɨxa'a. Abraham pu ayan rá'antzaahua aɨjna ɨ Dioj tɨ raayɨ'ɨtɨ tɨ ajtahua'a hua'utatɨsten ɨ hua'axaijnyu'uca aɨme ɨ maj meri huacuii. Ajta aɨjna ɨ tɨ cai xɨ ti'iseijre'e, Dioj pu runyuuca cɨn ayan ti'ixaxa'a tɨ'ij ajta ayan te'irajra'ani. 18 Ajta aɨn ɨ Abraham, tɨ'ɨj ayan tira'amitejtya'acaa tɨ cai che'e a'ij ti'irɨ'ɨristaca'a tɨ tipe'eri a'ara'ani, ma ajta ayaa pu tya'antzaahua mej meyan mui'itɨ jetzen titye'irányejsin ɨ tyaɨtye a'ij tɨ Dioj tya'ataujratziiri'i ɨ jemin. Ayan tɨcɨn: “Ayaa mu pua'amua mua'aju'un aɨme ɨ mej mueetzi jetze eirányejsin tɨj xu'ura'ave.” 19 Pu'uri rájchaɨca'a aɨjna a'achu cumu anxɨte ninye'ira'a aɨjna ɨ Abraham. Aɨj pu cɨn ayan tira'amitejtya'acaa tɨ ari á'apua'aren ɨ rutevi jetze. Ayaa pu che'eta na'a tira'amitejtya'acaa aɨjna rujɨ́ra'ara'an cɨme'en, aɨjna ɨ Sara, tɨ cai che'e rɨ'ɨristaca'a tɨ tiyauj a'ara'ani. 20 Capu amɨn a'ij. Capu raatyaxaahuataca'a tɨ rá'antzaahuate'en. Eecan pu ra'utamua'areeri'i a'ij tɨ tya'ataujratziiri'i ɨ Dioj. Aɨj pu cɨn, huatyaujca'ane ɨ rutzajta'a tɨ ij eitze'e ayan tya'antzaahuate'en. Ajta, aɨ pu rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj. 21 Ayaa pu nain cɨn tira'amitejtya'acaa tɨ Dioj ayan raayɨ'ɨtɨ tɨ ayan huarɨni ɨ rumuare'eri'ira'a cɨme'e a'ij tɨ aɨn ari tya'ataujratziiri'i. 22 Aɨj pu cɨn ayan Dioj tiraaxa'apɨ'ɨntari'iri'i tɨ aɨn Abraham urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ jemin. 23 Ajta aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨme'en ayan Dioj tiraaxa'apɨ'ɨntari'iri'i, capu ayan te'eyu'usi'ihuaca'a tɨ ij ayaa na'a tiraacɨ'ɨti aɨjna silu ayaa pu ajta ti'itacɨ'ɨti ityejmi. Dioj pu ayan che'eta na'a titaaxa'apɨ'ɨntari'ira ityejmi tej ti tyajta urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ jemin. Ayaa pu ajta ti'itacɨ'ɨti ityejmi, i tyej ra'atzaahuate'e aɨjna tɨ ra'ajjáj hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta aɨn pueen ɨ tavastara'a. 25 Aɨ pu ayan huatáujtuii tɨ i huamɨ'ɨni ta jetze ma'acan, tɨ ij aɨn tyu'unajchitaca'a itá cɨme'en ɨ tyej té'echaɨca'a tyaɨjna cɨme'e ɨ tyej cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. Aj pu'i Dioj aɨjna cɨn ra'ajjáj hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite tyej ti teyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ jemin.

Romanos 5

1 Ayaa pu ti'ayajna. Tu'uri urare'enya'acan cɨn huatyajturaa ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e ɨ tyej tya'atzaahuate'e. Ajta aɨn ɨ tavastara'a, aɨjna Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, aɨ pu ayan taatyapua'ari ɨ Dioj jemi. 2 Pu'uri xaa nya'u rɨ'ɨri tyej teyan huataseijre'en jemin tɨ ij ijii aɨ rɨ'ɨ titaata'an. Ayaa tu eenye'eque'e seijre'e tɨ aɨ rɨ'ɨ titaatá'a. Tyajta teyan tyaɨjna cɨn tatyamua'ave'e tyaɨjna cɨme'e tyej tyauj rachu'eve'e ajna xɨcaara'an ɨ tyaj jetzen seijra'a ta'ara'ani tyaɨjna jamuan ɨ Dioj tɨ ayan rɨ'ɨ huapɨ'ɨ naa seijre'e mej mi maɨjna cɨn rɨ'ɨ naa tira'utaseij ɨ tyaɨte. 3 Capu aɨ na'a, silu tyajta tyaɨjna cɨn teyan tatyamua'ave'e tyaɨjna cɨme'e ɨ tyaj cɨn rajpueijtzi, a'ini ayaa tu ti'ijmua'aree tyej teyan raayɨ'ɨtɨ tyaj tya'utaviicue'i tyaɨjna cɨme'e tyej ti'itɨ cɨn tirajpueijtzica'a. 4 Ajta, tɨ pua'a teyan raayɨ'ɨtɨ tyej teyan tya'utaviicue'i, tyajta tu teri tyu'utyaamue'itɨ ɨ Dioj jemi. Tɨ pua'a tyajta teyan tyu'utyamue'itɨn, aj pu xaa ayan í'irɨni tyej teyan raachu'eve'en tyej ti tyaun a'utyaturan ɨ Dioj jemi. 5 Capu a'anaj taatatyevi'iraste'esin tyej teyan raachu'eve'en a'ini eihua pu ca'anijra'a taata'a ɨ Dioj ɨ tatzajta'a aɨjna cɨme'e tyaj jetzen arátaca'anye aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Ajta Dioj ayan tiya'utaityaca'a ɨ ruxaijnyu'uca tɨ'i tyejmi jemi huatyaturan. 6 Tyauche'e tu cai a'ij té'eviicue'iracaa tɨ'ɨj ajna tyaja'ure'enye ajna xɨcaara'an tɨ jetzen Dioj ayan tiraaxa'apɨ'ɨntare tɨ aɨn Cɨriistu'u hua'a jetze ma'acan huamɨ'ɨni ɨ tyaɨtye ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. 7 A'anácɨmɨ pu ayan ti'irɨni tɨ a'atɨ ayan huataura'an tɨ huamɨ'ɨni seij jetze ma'acan tɨ rɨ'ɨ ti'itevij. Ee xaa nya'u, camu mui'i ɨ mej meyan huataura'an mej mi seij jetzen ma'acan huacui'ini, capu amɨn a'ij tɨ pua'a aɨn a'atɨ eecan huapɨ'ɨ rɨ'ɨ ti'itevij. 8 Ma ajta Dioj, ayaa pu een cɨn titaataseijrate tɨ aɨn huapɨ'ɨ taxe'eve'e aɨjna cɨme'e tyatɨ'ɨj tyauj a'aturaacara'a ɨ jemin, Cɨriistu'u pu xaa tajetze ma'acan huamɨ'ɨ. 9 Ayaa pu'u een cɨn huamɨ'ɨ tej ti teyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi. Aɨj pu cɨn ayan huarɨn, ayej xaa nya'u ti'ayajna tɨ'i aɨn tajapua huanyuuni tɨ ij cai taacɨ'ɨti ɨ pueijtzi tɨ ayan tyaja'ure'enyejsin. 10 Ayaa pu ti'ayajna, a'ini tyatɨ'ɨj tyauj rajchaɨra'acaa tyaɨjna ɨ Dioj, aɨ pu ayan rɨ'ɨ taaruu tej ti teyan rɨ'ɨ titeetyaturan ɨ jemin aɨjna cɨme'e tɨ aɨn yaujra'an tajetze ma'acan huamɨ'ɨ. Ijii, a'ini aɨ pu ayan rɨ'ɨ taaruu tej ti rɨ'ɨ titeetyaturan ɨ Dioj jemi, ¿ni cai ayan ti'ayajna tɨ aɨn tu'irajtuaani aɨjna cɨme'e tɨ ajtahua'a i'iruuri? Ee xaa nya'u ayaa pu ti'ayajna. 11 Capu aɨ na'a, silu tyajta tu teyan tatyamua'ave'e jemin ɨ Dioj tyaɨjna cɨme'e tɨ aɨn tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, aɨ pu ayan rɨ'ɨ titaaruu tyej ti teyan rɨ'ɨ titeetyaturan ɨ Dioj jemi. 12 Ayaa pu ti'ayajna, tɨ aɨjna tɨ a'ij pua'a een ayan huataseijre iiyan chaanaca japua aɨjna cɨme'e tɨ saɨj na'a ayan autyajturaa ɨ Dioj jemi. Ajta aɨjna cɨme'e tɨ aɨjna ɨ seij ayan autyajturaa, aj pu'i ajta yan tyaja'ure'enye tɨ huamɨ'ɨ aɨjna ɨ a'atɨ. A'ini naimi'i mu meyan e'iraanyej maɨjna jetze ɨ tevi, ayaa pu ajta tihua'ucɨ'ɨ mej mi majta huacuii a'ini naimi'i mu majta meyan autyajturaa ɨ Dioj jemi. 13 Ee xaa, tɨ'ɨj cai xɨ huatyatuiihuaca'a ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, mu'uri meyan a'aturaaca'a ɨ tyaɨte ɨ Dioj jemi. Ma ajta, tɨ pua'a cai seijra'a ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, capu ajta xaa rɨ'ɨrista a'ame tɨ a'atɨ ayan ra'uxɨ́jte'en ɨ saɨj ti'itɨj cɨme'e ɨ tɨ cɨn autyajturaa. 14 Ma ajta, tɨj na'a tɨ Dioj raatyataahuaca'a aɨjna ɨ Adán asta na'a cai huataseijre aɨjna ɨ Moisés, naimi'i mu huacuii ɨ tyaɨte. Capu amɨn a'ij tɨ pua'a macai meyan che'eta mana'a huarɨj a'ij tɨ huarɨj aɨjna ɨ Adán tɨ cai ayan ra'ara'astijre a'ij tɨ Dioj ayan tiraijca. Ajta aɨjna ɨ Adán, aɨ pu ayan éenya'a tɨj aɨjna tɨ cai xɨ huataseijre. 15 Ma ajta, capu ruxa'aj na'a aɨjna tɨ te'irajraa aɨjna cɨme'e tɨ Dioj ruxé'evi'ira'a cɨn taatapueijve, ajta aɨjna tɨ a'irájraa tɨ saɨj na'a autyajturaa ɨ Dioj jemi. Capu xaa nya'u, a'ini mui'itɨ mu meyan huacuii maɨjna cɨme'e tɨ saɨj ayan autyajturaa ɨ Dioj jemi. Ma ajta, eitze'e pu huapɨ'ɨ ti'ivaɨre'e aɨjna tɨ Dioj taatapueijve, a'ini aɨ pu ra'uraú aɨjna tɨ jetzen ma'acan seira'a ja'araa tɨ a'ij pua'a eenya'acaa tɨ ij ajta huá'ucɨ'ɨti mui'icaca a'ij tɨ ɨ saɨj ɨ tevi huarɨj ruxé'evi'ira'a cɨme'e tɨ ij aɨn ayan rɨ'ɨ tihua'uta'an. 16 Ajta, aɨjna tɨ Dioj taatapueijve, capu ayan che'eta na'a een a'ij tɨ te'irajraa aɨjna cɨme'e tɨ ɨ saɨj ayan autyajturaa ɨ Dioj jemi. Tɨ'ɨj aɨn ɨ a'atɨ ayan autyajturaa ɨ Dioj jemi, aj pu'i Dioj ra'uxɨjte, ajta pueijtzi raata'a. Ma ajta Dioj, matɨ'ɨj eihua autyajturaa ɨ jemin, aɨ pu ayan taatapueijve aɨjna ɨ tyaj cɨn uraré'enye'en cɨn huatyaturan ɨ jemin. 17 Ayaa pu'u xaa nya'u, a'ini tɨ pua'a ayan ti'ayántan ɨ maj huacuii matɨj mana'a pua'amua e'iraanye maɨjna jetze ɨ tevi, ayaa pu ajta ayan ti'ayajna mej mi ruuri mua'ara'ani maɨjna cɨme'e maj ra'ancura'a maɨjna tɨ cɨn Dioj eihua huapɨ'ɨ rɨ'ɨ tihua'uta'a, majta maɨjna cɨme'e meyan ra'ancura'a tɨ hua'utapueijve mej mi meyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ jemin aɨjna cɨme'e a'ij tɨ huarɨj aɨjna ɨ tevi, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. 18 Ayaa pu xaa nya'u tyaja'ure'enye, a'ini seij pu'u ayan autyajturaa ɨ Dioj jemi, Dioj pu naijmi'ica auxɨ́jte tɨ ij pueijtzi hua'uta'an. Ayaa pu ajta te'irajraa mej mi naijmi'i meyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan, mej mi ruuri mua'ara'ani tɨj na'a rusen cɨme'e. 19 Aɨj pu cɨn, ayan te'irajraa mej meyan titya'utyajturaa ɨ Dioj jemi aɨme ɨ maj mui'i aɨjna cɨme'e tɨ ɨ seij aɨjna ɨ Adán tyaacan ayan autyajturaa ɨ Dioj jemi, ayaa pu ajta tihua'acɨ'ɨti mui'icaca mej mi meyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e tɨ ɨ saɨj ɨ tevi, aɨjna ɨ Jesús ayan arauraste aɨjna tɨ cɨn Dioj tiréijca. 20 Ajta aɨn ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, ayaa pu een cɨn raatyajtuaa tɨ ij ayan eitze'e huataseijre'en ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. Ma ajta cɨme'en aɨjna tɨ nu'u ayan eitze'e huataseijre ɨ maj cɨn autyajturaa, ayaa pu ajta te'irájraa. Dioj pu ajta eitze'e rɨ'ɨ tihua'uta'a ɨ ruxé'evi'ira'a cɨme'e. 21 Ayaa pu'u xaa nya'u, aɨjna tɨ a'ij pua'a een ɨ Dioj jemi, ayaa pu aɨjna hua'utyaamue'itɨ ɨ mej huacuii. Ayaa pu te'irájraa tɨ'ij ayan che'eta na'a tyu'utyaamue'itɨ a'ame aɨjna ɨ tɨ cɨn Dioj rɨ'ɨ titaatá'a, tyej ti urare'enya'acan cɨn huatyaturan, tyej ti teyan ruuri ta'ara'ani tɨj na'a rusen cɨme'e aɨjna cɨme'e tɨ aɨn tavastara'a ɨ Jesús, tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, aɨ pu ayan ta japua huanyúu.

Romanos 6

1 ¿A'ini huataujmua'a ɨ nyej neri jamue'ixaa? ¿Ni qui tyaj tyauj autya'ɨtza'ara'an ɨ Dioj jemi tɨ ij eitze'e Dioj rɨ'ɨ titaata'an? 2 Catu xaa nya'u. ¿A'ini ti'irɨ'ɨri tej teyan tyauj títya'utya'ɨtza'ara'an ɨ Dioj jemi, a'ini catu che'e ra'astijre'e tyaɨjna tɨ a'ij pua'a een? Capu xaa nya'u che'e a'ij ti'irɨ'ɨri tyaj ra'ara'asten ɨ tɨ a'ij pua'a een. 3 Ma sajta muan, xu'uri seyan ramua'aree saɨjna, tyatɨ'ɨj huamuaɨ'ɨvijhuaca'a tyaɨjna cɨme'e tyej teri ra'astijre'e tyaɨjna ɨ Cɨriistu'u, tɨ ajta i'i Jesús, tyan tu tyajta tyaɨjna jetze ajtyama'acantaca'a tɨ'ij aɨn huamɨ'ɨ. 4 Tyatɨ'ɨj huamua'ɨvijhuaca'a, ayaa pu ajta titaaruu maj ta'ava'ana aɨjna jamuan ɨ tɨ huamɨ'ɨ, tej ti teyan che'eta tyana'a jajcuacan cɨn ruuri ta'ara'ani a'ij tɨ ajta tiraaruu aɨjna ɨ Cɨriistu'u. Dioj pu ayan ra'ajjáj hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite aɨjna cɨme'e tɨ muáre'eri'ira'ara'an huataseijre. 5 Tɨ pua'a teyan tyaɨjna jetze ajtyama'acantaca'a tɨ'ɨj aɨn huamɨ'ɨ, ayaa pu ti'ayajna tyaj tyajta jetzen ajtyama'acanta ta'aju'un tyaɨjna tɨ'ɨj Dioj ayan ra'ajjáj hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. 6 Ayaa pu'u, ayaa pu tita'amitejte'e, tɨ aɨn tɨ a'ij pua'a een, ɨ tyaj cɨn a'ij pua'a ti'itítachaɨca'a, Dioj pu ajta ra'uxɨjte jamuan ɨ Cɨriistu'u matɨ'ɨj rá'utatai ɨ Curuu jetze, tɨ ij ayan antipua'are aɨjna tɨ a'ij pua'a een ɨ tyaj cɨn a'ij pua'a ti'itítachaɨca'a tɨ ij cai che'e ca'anijra'a tyajamuaataijte'en aɨjna tɨ a'ij pua'a een. 7 Tɨ pua'a a'atɨ arí huamɨ'ɨni, capu che'e rɨ'ɨrista a'ame tɨ aɨn ɨ tɨ a'ij pua'a een ayan tiraataijte'en. 8 Me tyajta ityan, ayaa pu tita'amitejte'e tɨ ayan ti'ayajna. Tɨ pua'a ityan Cɨriistu'u jetze ajtyama'acan aɨjna cɨme'e tɨ huamɨ'ɨ, tyan tu tyajtahua'a ruuri ta'aju'un tyaɨjna jamuan. 9 Ayej xaa nya'u ti'ayajna, a'ini Dioj pu ari ra'ajjáj aɨjna ɨ Cɨriistu'u hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite, aɨj pu cɨn, capu che'e rɨ'ɨri tɨ Cɨriistu'u ajtahua'a huamɨ'ɨni. Capu che'e rɨ'ɨri tɨ ra'antimue'itɨn aɨjna ɨ muáre'eri'ira'ara'an ɨ maj cɨn huacui'ini. 10 Tɨ'ɨj aɨn huamɨ'ɨ, ayaa pu een cɨn huamɨ'ɨ tɨ ij ra'upua'arite'en aɨjna tɨ a'ij pua'a een ɨ maj cɨn a'ij pua'a titetyújchaɨca'a. Ajta ijii, tɨ Cɨriistu'u ajtahua'a i'iruuri, aɨ pu ayan aɨjna cɨn ruuri tɨ ij rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj. 11 Che'e ayan che'eta na'a tyajamua'amityejtya'a sej seri huacuii sej si cai che'e seyan raatyava'ɨrihua'an saɨjna tɨ a'ij pua'a een. Che'e ajta ayan tyajamua'amityejtya'a sej ruurican huatyajturaa ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e sej seri saɨjna jetze ajtyama'acan ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. 12 Aɨj pu cɨn, caxu seyan rata'acare'en tɨ aɨn ɨ tɨ a'ij pua'a een ayan tyaja'amue'ijtya'a ɨ a'amua tzajta'a. Caxu sajta ra'astijra'a aɨjna tɨ a'ij pua'a een tɨ huiiraninyei ɨ a'amua tzajta'a. 13 Caxu sajta ratuiira'a tɨj na'a tɨ seijre'e ɨ a'amuajetze saɨjna jemi ɨ tɨ a'ij pua'a een sej si seyan ratyava'ɨrihua'an, silu sata'aj seyan huataujtuiire'en ɨ Dioj jemi saɨjna cɨme'e tɨ ayan tyajamua'amitejte'e tɨ aɨn ari amue'irajtuaa hua'a tzajta'a aɨme ɨ mej meri huacuii. Sata'aj seyan tiraatatuire'en tɨj na'a tɨ seijre'e a'amuajetze sej si seyan saɨjna cɨn raatyava'ɨrihua'an ti'itɨj cɨme'e tɨ xa'apɨ'ɨn een. 14 Tɨ pua'a seyan huarɨni, capu a'anaj tyajamuaataijte'esin aɨjna tɨ a'ij pua'a een, a'ini xu'uri seyan saɨjna jetze araujca'anye tɨ Dioj ruxé'evi'ira'a cɨn rɨ'ɨ tyajamuata'aca. Caxu che'e seyan ca'anyejri cɨn ra'astijra'a saɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. 15 ¿A'ini tyajamua'amitejte'e muejmi? ¿Ni qui teyan tyauj a'ij pua'a ti'itítacháɨ ta'ara'ani tyaɨjna cɨme'e tɨ Dioj ruxé'evi'ira'a cɨn rɨ'ɨ titaata'aca, tyajta cai che'e ra'astijra'a tyaɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta? Catu xaa nya'u a'atzu. 16 Muan xu seyan ramua'aree tɨ pua'a seyan huataujtuiire'en a'atɨ jemi sej si ca'anyejri cɨn ra'ara'astijre'en, muan xu ca'anyejri cɨn raatyava'ɨriha'a sa'aju'un, xaa nya'u. Capu amɨn a'ij tɨ pua'a seyan tiraatyava'ɨrihua'an saɨjna tɨ a'ij pua'a een, tɨ ajta ayan amuaata'asin saj huacui'ini, na'ari tɨ pua'a seyan sana'a tiraatyava'ɨrihua'an saɨjna tɨ xa'apɨ'ɨn een sej si seyan ruuri huatyaturan ɨ Dioj jemi. 17 Ajna'ɨmɨ xu xaa seyan ca'anyejri cɨn raatyavaɨ saɨjna tɨ a'ij pua'a een. Arú ijii, ayaa nu een cɨn rɨ'ɨ tirata'aca ɨ Dioj nyaɨjna cɨme'e saj a'ujca'anyaacan cɨn ra'ara'astijre'e saɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tyajamuaamuá'ate, ɨ saj sajta ra'ancura'a. 18 Dioj pu amue'irajtuaa sej si cai che'e ca'anyejri cɨn raatyava'ɨrihua'an saɨjna tɨ a'ij pua'a een. Ma ajta, ayaa pu amuaaruu sej si ca'anyejri cɨn raatyavaɨre'en saɨjna tɨ xa'apɨ'ɨn een aɨjna jemi ɨ Dioj. 19 Ayaa nu nyaɨjna cɨn a'ahuauritaacan cɨn tyaja'amue'ixaate'e a'ij tɨ tihua'aruurajcaa hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte a'ini ayaa pu tyajamua'aturaate'e saj cai nain jau'eite. Ayaa xu sejmi'i tyu'ujtuiira'acaa satɨj sana'a saj ratyáhue'ira'a sej si seyan raatyava'ɨrihua'an ɨ saj cɨn huataujxana'acɨre'en, sej si sajta seyan huarɨni tɨj na'a tɨ cai xa'apɨ'ɨn een ɨ Dioj jemi. Aɨj pu cɨn, ayaa pu ruxe'eve'e sej seyan che'eta sana'a huataujtuiiren nain cɨme'e satɨj sana'a saj ratyáhue'ira'a sej si seyan raatyava'ɨrihua'an ɨ tɨ xa'apɨ'ɨn een sej si seyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi. 20 Satɨ'ɨj sauj raatyava'ɨrihua'a saɨjna tɨ a'ij pua'a een, capu a'amua jetze ruxe'eva'acaa sej seyan ra'ara'astijre'en saɨjna tɨ xa'apɨ'ɨn een ɨ Dioj jemi. 21 ¿Ti'itajni cɨn a'ij tyajamuaatyavaɨ ajna'ɨmɨ aɨjna, tɨj na'a tɨ ari já'amuatyevi'iraste'e? Capu sein ti'itɨ, a'ini tɨj na'a tɨ ayan a'ij pua'a een, ayaa pu hua'atyava'ɨrihua'a mej mi maɨjna cɨn huacui'ini. 22 Ma ajta ijii, tɨ'ɨj Dioj amue'irajtuaa sej si cai che'e raatyava'ɨrihua'an aɨjna ɨ tɨ a'ij pua'a een, ayaa xu seri ca'anyejri cɨn raatyava'ɨri saɨjna ɨ Dioj. Ajta, ayaa pu tyajamuaacɨ'ɨti sej seyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi, sej si seyan seira'a xa'ara'ani ɨ jemin tɨj na'a rusen cɨme'e. 23 Ayaa pu'u xaa nya'u ti'ayajna. Ayaa pu raamue'itɨn ɨ a'atɨ tɨ huamɨ'ɨni tɨ pua'a ayan raatyavaɨre'e aɨjna tɨ a'ij pua'a een. Ajta, ayaa pu een cɨn Dioj rɨ'ɨ titaatá'a ruxé'evi'ira'a cɨme'e tej ti teyan ruuri huatyaturan ɨ jemin, aɨjna cɨme'e tyej tyaɨjna jetze ajtyama'acan tyaɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús, ɨ tavastara'a.

Romanos 7

1 Ne'ihuaamua'a, mɨ sej ramua'aree a'ij tɨ tya'axa ɨ yu'uxari jetze ɨ maj cɨn ti'ijta, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨ aɨn nyuucari ayaa na'a ti'iraijte'e ɨ a'atɨ tɨj na'a tɨ auj ruuri. Capu che'e ti'iraitya'a a'ame tɨ'ɨj huamɨ'ɨni. 2 Ayaa pu ti'ayajna, tɨ pua'a jɨita'a ayan ari viche'e, ayaa pu ti'iraijte'e aɨjna ɨ nyuucari tɨ nu'u ayan ruxe'eve'e tɨ aɨn jɨita'a ayan huatyaturan jamuan ɨ rucɨn tɨj na'a tɨ auj ruuri. Aru tɨ pua'a aɨn cɨna'ara'an huamɨ'ɨni, capu che'e ayan ti'iraitya'a a'ame. 3 Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a nu'u seij jamuan huatyeviche'en tɨ pua'a auj ruuri ɨ cɨna'ara'an, ayaa mu tiraatamua'amuatya'a mua'aju'un maɨjna ɨ jɨita'a tɨcɨn tɨ huataujxana'acɨre. Ma ajta tɨ pua'a aɨn cɨna'ara'an ayan huamɨ'ɨni, aɨjna ɨ nyuucari capu che'e ti'iraitya'a a'ame. Ajta camu che'e meyan raatamua'amuatya'a mua'aju'un tɨcɨn tɨ huataujxana'acɨre, tɨ pua'a seij jamuan huatyeviche'en. 4 Sajta muan, nye'ihuaamua'a, a'ini Cɨriistu'u pu ayan rajpueijtzi ja'araa ɨ rutevi cɨme'e muejmi jetze ma'acan aɨjna cɨme'e tɨ huamɨ'ɨ ɨ curuu jetze, capu che'e tyajamueitya'a a'ame aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. Aɨj xu cɨn, muan seij jetze xu ajtyama'acan. Ai pu aɨn pueen aɨjna tɨ Dioj ayan ra'ajjáj hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite sej si seyan raatatuiire'en ɨ Dioj jemi satɨj sana'a saj saɨjna cɨn huarɨj tɨ i'ixa'apɨ'ɨn. 5 Ayaa pu'u xaa nya'u titaaruu tɨ'ɨj ayan ti'itaijtya'acaa aɨjna cɨme'e tɨ a'ij pua'a een. Aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, aɨ pu ca'anijra'a raata'a aɨjna tɨ a'ij pua'a een tɨ huiiraninyei ɨ ta tzajta'a. Ajta aɨn tɨ a'ij pua'a een, ayaa pu ti'imuara'acaa ɨ ta tzajta'a, tyatɨj tyana'a ve'e ɨ ta jetze, tyej ti teyan raamue'itɨn tyaj huacui'ini. 6 Ajta ijii, capu che'e ti'itaitya'a a'ame aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, a'ini Cɨriistu'u pu huamɨ'ɨ ta jetze ma'acan. Aɨ pu aɨjna jetze taatyajtuaa tyej ti jajcuacan cɨn ti'ityava'ɨrihua'an tyaɨjna cɨme'e ɨ ye'ira tɨ aɨjna jetze ma'acan ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, tyej ti cai che'e teyan ti'ityava'ɨrihua'an ɨ ye'ira cɨme'e tɨ mi'ima'acan, tɨ ajta te'eyu'usi'ihuaca'a. 7 ¿A'ini huataujmua'a aɨjna? ¿Ni ayan huataujmua'a, tɨ aɨn nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, ni cai aɨn pueen ɨ tɨ a'ij pua'a een? Capu xaa nya'u, a'ini canu neyan ramua'areeranche'e ti'itɨ tɨ pɨrɨcɨ tɨ a'ij pua'a een tɨ pua'a cai huatyaturanche'e ityejmi jemi aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. Tɨ pua'a cai ayan tinaata'ixáate'enche'e aɨjna ɨ nyuucari tɨcɨn: “Capej ti'inyacua'atze”, canu a'anaj ramua'areeranche'e tɨ ayan a'ij pua'a een tɨ pua'a neyan ti'inyacua'atze. 8 Ajta aɨjna tɨ a'ij pua'a een tɨ huiiraninyei yu nyatzajta'a, aɨ pu ayan ti'ihuaujxe'eviste inyeetzi jetze nyej ni eihua huapɨ'ɨ ti'inyacua'atze aɨjna cɨme'e tɨ aɨn nyuucari ayan tinaamua'ate a'ij tɨ huataujmua'a aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨme'en yee capej ti'inyacua'atze. Ayaa pu'u, a'ini tɨ pua'a cai ayan seijra'a ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, capu rɨ'ɨri tej teyan raamua'areera ti'itɨ tɨ pɨrɨcɨ tɨ a'ij pua'a een. 9 Ajta jajcua ɨmɨ nu neyan nyaxaahua á'ucha'acanya'a; canu ti'itɨ ti'imua'areeraca'a. Capu ti'inyeijtya'acaa aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. Aj nu ni neyan ra'utamua'areeri'i nyaɨjna ɨ nyuucari. Nyatɨ'ɨj ni neyan tiraamua'areeri'i tɨj na'a ɨ nyaj cɨn autyajturaa nyaɨjna jemi ɨ nyuucari. Canu che'e rɨ'ɨ me tya'ucha'acanya'a. 10 Ajta, ayaa pu tina'amitejtya'acaa tɨ ayan tyu'urɨj. Aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj ayan tiraaxa'apɨ'ɨntare tɨ nu'u cɨn rɨ'ɨ titaata'acare'enche'e, capu ayan rɨ'ɨ titaatá'a tzɨte'e, silu ayaa pu'u na'uxɨjte nyej ni neyan huamɨ'ɨni nyaɨjna cɨme'e nyaj cai ra'ara'aste nyaɨjna ɨ nyuucari. 11 Ayaa pu aɨjna cɨn tye'irájraa. Aɨjna tɨ a'ij pua'a een, ayaa pu ti'ihuaujxe'eviste inyeetzi jetze aɨjna cɨme'e tɨ aɨn nyuucari ayan tyu'utaxajtaca'a ti'itɨ tɨ pɨrɨcɨ tɨ a'ij pua'a een. Ajta e'eyan, aɨn tɨ a'ij pua'a een ayan naacuanamua nyej ni cai neyan ra'ara'asten nyaɨjna ɨ nyuucari. Ayaa pu aɨjna cɨn huarɨj, aɨ pu ɨ nyuucari ayan nya'uxɨjte nyej ni huamɨ'ɨni aɨjna cɨme'e nyaj cai ra'ara'astijre. 12 Aɨj pu cɨn, capu ti'itɨj ra'aturaate'e aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. Ajta aɨjna tɨ cɨn ayan tihueijte'e, capu ajta ti'itɨ ra'aturaate'e. Ayaa pu een cɨn ti'ijta a'ij tɨ tiraavijte'e, ajta nain pu cɨn i'i xa'apɨ'ɨn. 13 ¿Ni qui ayan huataujmua'a tɨ aɨjna tɨ i'i xa'apɨ'ɨn ayan na'uxɨjte nyej ni nyeyan huamɨ'ɨni? Capu xaa nya'u a'atzu. Ma ajta, ayaa pu ruxe'eva'acaa tyej teyan tiraatamua'ati ti'itɨ tɨ pɨrɨcɨ tɨ a'ij pua'a een, tyej ti teyan raamua'aree tɨ aɨn pɨrɨcɨ aɨjna tɨ xaa a'ij pua'a een ɨ Dioj jemi. Aɨj pu cɨn aɨjna tɨ a'ij pua'a een ayan ti'ihuaujxe'eviste inyeetzi jetze, tɨ i aɨn tɨ i'i xa'apɨ'ɨn, ayan na'uxɨjte'en nyej ni nyaɨjna cɨn huamɨ'ɨni, nyaj cai ra'aste nyaɨjna ɨ nyuucari, tɨ ij ajta ayan seira'a a'ara'ani tɨ eihua huapɨ'ɨ a'ij pua'a seijre'e ɨ Dioj jemi aɨjna ɨ ti'itɨ tɨ aɨn nyuucari raata'ijmɨ. 14 Ayaa tu ramua'aree tɨ aɨn nyuucari aɨjna jetze ma'acan ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Me nyajta inyaa, i nyaj cɨn ratyáhue'ira'a, nyaa nu nyajta ti'ivaɨre'e nain cɨme'e nyaɨjna tɨ a'ij pua'a een. 15 Ayaa pu'u, canu yau'eite a'ij nyej een cɨn neyan ti'itincha'ɨ. A'ini ɨ ti'itɨ ɨ nyaj neyan raxe'eve'e nyaj cɨn neyan huarɨni, canu xaa nya'u neyan rɨcɨ. Ajta, aɨjna tɨ cai a'atzu na'araanajchi, ayaa nu nyaɨjna cɨn rɨcɨ. 16 Ayaa pu'u, tɨ pua'a neyan rɨcɨ nyaɨjna cɨme'e tɨ cai a'atzu na'araanajchi, aj nu xaa nyaɨjna cɨn neyan tyu'utaxaj yee aɨ pu nu'u i'i xa'apɨ'ɨn aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. 17 Aɨj pu cɨn, ayaa na'a een. Canu che'e nyaɨn pueen ɨ nyej nyasaɨj neyan rɨcɨ, silu aɨ pu aɨn pueen ɨ tɨ a'ij pua'a een tɨ tasiseiri yu nyatzajta'a. 18 Ayaa nu ramua'aree tɨ yu nyatzajta'a aɨjna jetze ɨ nyaj ratyáhue'ira'a, capu ti'itɨ ú'useijre'e tɨ xa'apɨ'ɨn een. Nyaa nu xaa neyan a'anca'anye nyej neyan huarɨni nyaɨjna cɨme'e tɨ i'i xa'apɨ'ɨn. Me nyajta inyaa, capu rɨ'ɨri nyej neyan rɨjca. 19 Ma ajta, ɨ nyaj cɨn neyan rɨcɨ, capu aɨn pueen ɨ tɨ i'i xa'apɨ'ɨn tɨ ajta na'araanajchi nyej neyan huarɨni. Ca pu xaa nya'u. Ajta, aɨjna tɨ a'ij pua'a een, tɨ ajta cai a'atzu na'araanajchi nyej neyan rɨjca, nyauche'e nu nyaɨjna cɨn neyan rɨcɨ. 20 Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a neyan nyaɨjna cɨn rɨjca a'ij tɨ cai tina'araanajchi, canu che'e nyaɨn pueen inyaa, i nyaj neyan rɨcɨ, silu aɨjna tɨ a'ij pua'a een tɨ ú'useijre'e yu nyatzajta'a, aɨ pu xaa aɨn pueen ɨ tɨ aɨjna cɨn ayan rɨcɨ. 21 Aɨj pu cɨn, ayaa pu tina'amitejte'e tɨ ayan ti'inyaruure. Nyatɨj nyana'a nyaj neyan nyaɨjna cɨn á'anca'anye nyej neyan huarɨni ɨ tɨ i'i xa'apɨ'ɨn cɨme'e, aɨ pu ajta nyeetzi jemi seijre'e aɨjna tɨ a'ij pua'a een. 22 Ee xaa nya'u, nyaxaijnyu'uca nu cɨn neyan ti'ijxe'eve'e nyej neyan ra'ara'astijre'en tɨj na'a tɨ taatyajtuaa ɨ Dioj. 23 Ayaa pu ajta tina'amitejte'e tɨ ayan ti'inyaruure nyatɨj nyana'a ti'ityejve'e ɨ nyejetze. Aɨ pu nya'use'e aɨjna tɨ a'ij pua'a een aɨjna jamuan ɨ tɨ ti'ijta yu nyaxaijnyu'uca jetze. Aɨ pu ajta na'antimue'itɨ nyej ni ca'anyejri cɨn raatyava'ɨrihua'an nyaɨjna tɨ a'ij pua'a een tɨ ayan ti'ijta yu nyej jetze nyatɨj nyana'a ti'ityejve'e. 24 Cui'ixaa inyeetzi. ¿A'ataani ayan nu'iratuaasin aɨjna jetze i nyaj ratyáhue'ira'a tɨ i cai ayan ti'inyacɨ'ɨti nyej neyan huamɨ'ɨni? 25 Ee xaa nya'u, eecan nu huapɨ'ɨ rɨ'ɨ tirata'aca ɨ Dioj nyaɨjna cɨme'e a'ij tɨ huarɨj ta jetze ma'acan aɨjna ɨ Jesús, ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta tavastara'a pueen. Me nyajta inyaa, nyaxaijnyu'uca nu cɨn ratyava'ɨri a'ij tɨ titaatyajtuaa aɨjna ɨ Dioj. Nyatɨj nyana'a ti'ityejve'e yu nye jetze, ayaa nu nyajta ratyava'ɨri a'ij tɨ tí'inyeijte'e aɨjna tɨ a'ij pua'a een.

Romanos 8

1 Rumuare'eri'ira'ara'an pu cɨn amue'irajtuaa aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj sej si seyan ruuri huatyaturan ɨ jemin aɨjna ɨ Cɨriistu'u, tɨ ajta i'i Jesús. Capu che'e a'anaj tyaja'amueitya'a a'ame aɨjna ɨ muáre'eri'ira'ara'an aɨjna tɨ a'ij pua'a een tɨ ajta jamuata'aca saj huacui'ini. Aɨj pu cɨn, capu che'e Dioj ti'itɨj cɨn muejmi jetze tya'upuá'ajte'esin. 3 Ajta aɨn ɨ Dioj, aɨ pu ayan huarɨj a'ij tɨ cai tyu'utarɨ'ɨristaraca'a tɨ ayan huarɨni ityejmi jemi aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. Capu a'atzu taavaɨra'acaa aɨjna ɨ nyuucari aɨjna cɨme'e tyaj cai tya'ataví'icue'ira'a tyej ra'ara'asten. Aɨj pu cɨn Dioj ayan mu ya'utaityaca'a ɨ ruyauj tɨ ij aɨn ayan che'eta na'a huataseijre'en matɨj aɨme ɨ tyetyaca ɨ mej a'ij pua'a titetyújcha'ɨ ɨ Dioj jemi, tɨ ij ajta aɨn huataujmuaɨ'ɨvejrita aɨme jetze ma'acan ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. Ayaa pu aɨjna cɨn huarɨj tɨ'ij ayan ra'uxɨ́jte'en tɨ cai che'e ti'itaitya'a a'ara'ani aɨjna tɨ a'ij pua'a een. 4 Aɨ pu ayan huarɨj tyej ti tyaɨjna cɨn teyan ra'ara'astijre'en a'ij tɨ tiraavijte'e, a'ij tɨ aɨn ti'ijxe'eve'e aɨjna ɨ nyuucari. Ayaa tu xaa teri teyan ra'ara'astijre a'ini catu che'e teyan ti'ititacha'ɨ tyaɨjna cɨme'e tɨ a'ij pua'a een tɨ huiiraninyei ɨ ta tzajta'a, silu tyej teyan tyaɨjna jetze arátaca'anye tyaɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 5 Majta aɨme ɨ mej meyan ti'ityujcha'ɨ maɨjna cɨme'e tɨ a'ij pua'a een tɨ huiiraninyei ɨ hua'a tzajta'a aɨme, ayaa mu maɨjna cɨn ti'imua'atze a'ij tɨ aɨn ca'anijra'a tihua'ata'aca aɨjna tɨ a'ij pua'a een. Majta aɨme ɨ mej maɨjna jetze araujca'anye ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, ayaa mu maɨjna cɨn rahuahuau a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 6 Tɨ pua'a a'atɨ ayan na'a aɨjna jetze ti'imuajca tɨ a'ij pua'a een tɨ huiiraninyei ɨ tzajta'an, ayaa pu ti'ijcɨ'ɨti tɨ huamɨ'ɨni. Ma ajta tɨ pua'a aɨn a'atɨ ayan tyu'utaura'an tɨ ayan ti'ityujcha'ɨ a'ij tɨ aɨn ti'ijxe'eve'e aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, ayaa pu Dioj raatyapua'arite'en ɨ tzajta'an, ajta ayan raata'acare'en tɨ ayan ruurican huatyaturan ɨ jemin. 7 Ajta aɨjna ɨ a'atɨ tɨ aɨjna jetze tyu'umua'ati tɨ a'ij pua'a een, aɨ pu rajchaɨre'e ɨ Dioj. Capu taura'aca tɨ aɨn ti'iraiítya'a a'ara'ani aɨjna ɨ nyuucari tɨ Dioj jetze e'iraninyei. Ee xaa nya'u, capu a'atzu a'ij ti'irɨ'ɨri tɨ aɨn a'atɨ ayan ra'ara'asten rusaɨj. 8 Ayaa pu'u na'a. Capu a'ij ti'irɨ'ɨri mej rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj aɨme ɨ maj mana'a meyan ra'astijre'e maɨjna tɨ a'ij pua'a een tɨ huiiraninyei ɨ hua'a tzajta'a. 9 Ma sajta muan, caxu seyan tityataura'acare'en tɨ aɨn ɨ tɨ a'ij pua'a een ayan tyaja'amueitya'a ja'ara'ani, a'ini aɨj pu ari huatyajturaa muejmi jemi aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Aɨj pu cɨn, aɨ pu tyaja'amueitya'a a'ame. Ajta, tɨ pua'a cai ayan seij jemi huatyajturaa aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Cɨriistu'u, aɨjna ɨ a'atɨ capu Cɨriistu'u jetze ajtyama'acan. 10 Ajta, tɨ pua'a Cɨriistu'u ayan huatyajturaa ɨ a'amua tzajta'a, ayaa pu ja'amuacɨ'ɨti tɨ aɨn aupua'are ɨ saj ratyáhue'ira'a. A'apua'aren xaa nya'u aɨjna cɨme'e tɨ huiraninyeica'a a'aye'i tɨ a'ij pua'a een ɨ a'amua tzajta'a. Ma ajta, ayaa xu ruuri huatyajturaa ɨ a'amua tzajta'a aɨjna cɨme'e tɨ Dioj ayan amua'uxɨjte sej si seyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ jemin. 11 Ajta, tɨ pua'a ayan huatyajturaa muejmi tzajta'a ɨ xaijnyu'ucara'ara'an aɨjna ɨ Dioj tɨ ra'ajjáj aɨjna ɨ Jesús hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite, aɨjna tɨ ra'ajjáj ɨ Cɨriistu'u hua'a tzajta'a ɨ mej meri huacuii, aɨ pu ajta rarujte'en ɨ saj ratyáhue'ira'a aɨjna cɨme'e tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ari seijre'e ɨ a'amua tzajta'a. 12 Aɨj pu cɨn, ayan ruxe'eve'e ityejmi jemi tej ti cai che'e teyan ra'astijra'a tyaɨjna tɨ a'ij pua'a een tɨ huiiraninyei ɨ ta tzajta'a. 13 Ayaa pu'u na'a, a'ini tɨ pua'a seyan ra'ara'astijre'en saɨjna tɨ a'ij pua'a een tɨ huiiraninyei ɨ a'amua tzajta'a, ayaa pu tyajamuaacɨ'ɨti saj huacui'ini. Ma sajta muan, tɨ pua'a seyan tira'antipua'arite'en saɨjna tɨ a'ij pua'a een tɨ ayan huiiraninyei ɨ a'amua tzajta'a, tɨ pua'a sajta seyan huarɨni saɨjna cɨme'e saj jetzen araujca'anye ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, ayaa pu tyajamuáacɨ'ɨti sej seyan ruuri huatyaturan ɨ Dioj jemi, a'ini aɨme ɨ mej meyan jetzen araujca'anye ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ mu yaujmua'ame'en pueen ɨ Dioj. 15 Ajta aɨn ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ saj ra'ancura'a, capu ayan tyaja'amueijte'e saj ca'anyejri cɨn tyu'umuare'en, sej si sajtahua'a ratzɨɨnye'e saɨjna tɨ tyaja'amueijte'e. Capu xaa nya'u, silu ai pu'u aɨn pueen ɨ xaijnyu'ucari tɨ ayan a'amuaya'upuajtaca'a. Aɨj tu cɨn teyan ra'anjee ɨ Dioj, tɨcɨn: “Taata yee, taata.” 16 Ajta aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, ajta ɨ tamua'atziira'a, ayaa mu che'eta mana'a ti'ijmua'aree tyaj nu'u teyan yaujmua'ame'en pueen ɨ Dioj, ɨ tɨ ta'iya'upua. 17 Ajta, tɨ pua'a teri teyan yaujmua'ame'en pueenye'en ɨ Dioj, ti'itɨ pu aɨjna cɨn ajta ti'itacɨ'ɨti. Ayaa pu ti'itacɨ'ɨti ɨ Dioj jemi tɨj ajta ayan tiraacɨ́'ɨ ɨ Cɨriistu'u. Tɨ pua'a teyan tyajta jamuan Cɨriistu'u rajpueijtzi, tyan tu tyajta jamuan Cɨriistu'u ra'ancura'asin tyaɨjna tɨ rɨ'ɨ huapɨ'ɨ naa seiira'a a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. 18 Ayaa pu xaa nya'u tina'amitejte'e inyeetzi. Aɨjna tɨ cai xɨ seijre'e ityejmi jemi, ɨ tɨ huapɨ'ɨ naa seiira'a a'ame tɨ ajta ti'itacɨ'ɨti tɨ'ɨjtahua'a huataseijre'en ɨ tavastara'a, eihua pu jeitze'e huapɨ'ɨ ruxe'eve'e aɨjna cai aɨjna ɨ tyaj cɨn rajpueijtzi iiyan chaanaca japua. 19 Ajta, tɨj na'a tɨ ayan ti'iseijre'e tɨ Dioj ayan tyu'utaahuaca'a, aɨ pu ari a'ujca'anyaacan cɨn rachu'eve'e ajna xɨcaara'an tɨ jetzen Dioj hua'utaseijrata aɨme ɨ mej yaujmua'ame'en pueen. 20 Ajta nain tɨj na'a aɨjna tɨ ti'iseijre'e, ayaa pu saɨque huaujruu tɨ ij cai ayan eenya'a a'ara'ani a'ij tɨ ti'ijxe'eva'acaa ɨ Dioj. Ma ajta, capu ayan rusaɨj huaujruu silu Dioj pu ruxé'evi'ira'a cɨn ayan raatyajtuaa tɨ ij ayan raajajcuare'en majca'ihuayee. 21 Nain tɨ ti'iseijre'e, ayaa pu ti'ijchu'eve'e ajna xɨcaara'an tɨ jetzen Dioj ayan raatyajtuaani tɨ ij cai che'e ayan ca'anyejri cɨn raatyava'ɨrihua'an aɨjna tɨ ra'antipua'arite'esin. Aj pu xaa ayan che'eta na'a huataujseijrata a'ame tɨj na'a ɨ tɨ Dioj raatyataahuaca'a jamuan ɨ maj yaujmua'ame'en pueen ɨ Dioj. Ruxaahua pu cɨn naa seira'a a'ame. 22 Ayaa tu ti'ijmua'aree tɨ ayan eenya'a a'aye'i tɨj na'a jajcua jɨmɨ tɨ yu e'ire'enye, tɨ ayan che'eta na'a ti'iseijre'e tɨ taujye'in aɨjna cɨme'e tɨ tyamua'a tirajpueitzi a'aye'i tɨj jɨita'a tɨ pua'a ayan tira'utacui'inye. 23 Me tyajta ityan, tyan tu teyan che'eta tyana'a tataye'in a'ini pu'uri seijre'e ityejmi jemi aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, tɨ aɨn pueen ɨ ta'anajca tɨ Dioj ayan cɨn tya'ataujratziiri'i. Ta'ataca'anyaacan tu cɨn teyan rachu'eve'e tɨ ij ayan nain cɨn titáacɨ'ɨti aɨjna cɨme'e tyej yaujmua'ame'en pueen ɨ Dioj, tɨ ij ajta Dioj ayan ru'irajtuaani ɨ tyaj ratyáhue'ira'a. 24 Ayaa pu een cɨn Dioj tu'irajtuaa tyej ti teyan raachu'eve'en tyaɨjna ɨ tyaj cai xɨ raseij. Aru, tɨ pua'a teri raaseij ɨ tej rachu'eve'e, capu che'e ruxe'eve'e tyaj rachue'eva'a. ¿Ni cai ayan ti'ayajna tɨ cai ma'a a'atɨ tɨ ayan rachu'eve'e aɨjna tɨ ari raseij? Capu xaa nya'u ma'a a'a ja'atɨ. 25 A'ini tu'uri rachu'eve'e tyaɨjna tɨ cai xɨ taacɨ́'ɨ, aɨj pu cɨn ayan tyu'ujxe'eve'e tyej teyan raachu'eve'en tyacai teyan caxaahuata. 26 Ajta aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu tavaɨre'e aɨjna cɨme'e ɨ tyaj rahuavi'iraca ɨ Dioj jemi, a'ini catu a'ij rɨni tyajɨɨmua'a, ni catu a'atzu ramua'aree ti'itɨ tɨ nyuucarijra'a ayan ruxe'eve'e tej ti teyan tyu'utyejnyuuni ɨ jemin. Aɨj pu cɨn aɨ pu ta jetze ma'acan tyenyuusin. Ayaa pu ti'icɨ'ɨxɨ, cumu tɨ cai tyá'anrɨ'ɨre, a'ini capu a'atɨ raayɨ'ɨtɨ tɨ ayan tyu'utaxaj. 27 Ajta aɨjna tɨ ayan tiru'umua'aree nain cɨme'e a'ij tyej ti'imua'atze ɨ ta tzajta'a, aɨ pu ajta ramua'aree a'ij tɨ huataujmua'a aɨjna tɨ rahuavii aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj a'ini aɨ pu ayan hua'a japua huatanyuusin a'ij tɨ aɨn ayan ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. 28 Tyan tu tyajta teyan ramua'aree tɨ Dioj ayan tavaɨre'e tɨ ij nain cɨn ayan te'irajra'ani tɨ i aɨjna cɨn rɨ'ɨ titaata'an ityejmi, i tyaj raxe'eve'e ɨ Dioj. Ajta Dioj pu aɨjna cɨn ayan taatajée tej ti teyan raatyava'ɨrihua'an a'ij tɨ aɨn ari titaaxa'apɨ'ɨntari'iri'i. 29 Ajta aɨme ɨ tɨ Dioj jajcua jɨmɨ hua'amuajtyaca'a tɨ ayan hue'irajtuaani, aɨ pu ajta jajcua jɨmɨ hua'antihuau tɨ ij ayan hua'uruuren mej mi meyan che'eta mana'a seira'a mua'ara'ani tɨj aɨjna ɨ yaujra'an. Ajta ayan tiraaxa'apɨ'ɨntare tɨ ij ayan hua'ajá'a pueenya'a a'ara'ani, aɨ pu ajta eitze'e vasta'a pueenya'a a'ara'ani macai ɨ seica ɨ ru'ihuaamua'a ɨ maj mui'i tɨ Dioj hua'aya'upuaca'a. 30 Ajta aɨme ɨ tɨ ayan jajcua jɨmɨ hua'antihuau, aɨ pu ajta hua'utajée. Ajta aɨme ɨ tɨ ayan hua'utajée, aɨ pu ajta ayan tihua'uxa'apɨ'ɨntari'iri'i maj nu'u urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ jemin. Ajta aɨme ɨ tɨ ayan tihua'uxa'apɨ'ɨntari'iri'i, aɨ pu ajta ayan hua'uta'a mej mi nain cɨn meyan che'eta mana'a seiira'a tɨj ajta aɨn seijre'e ɨ yaujra'an tɨj na'a rusen cɨme'e. 31 Aɨj pu cɨn, ¿a'ini tetyu'utaxajta? Tɨ pua'a Dioj ayan tajapua nyuuca, ¿ni auj ayan ti'irɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan ta'antipua'arite'en ityejmi? Capu xaa nya'u. 32 Capu Dioj ayan tiraatauuni'iri'i ɨ ruyauj tɨ ij cai huamɨ'ɨni ɨ curuu jetze, silu ayaa pu tihua'utatuii ta jetze ma'acan naijmi'ica, tyatɨj tyana'a pua'amua ityan. Aɨj pu cɨn, ayan che'eta na'a ruxé'evi'ira'a cɨn ayan nain taatapueijve'esin, nain tɨj na'a tɨ ti'iseijre'e ɨ Cɨriistu'u jemi. 33 ¿A'ataani ayan tihuá'axajtzi'iran aɨme tɨ Dioj ayan hua'antihuau? Capu a'atɨ xaa nya'u, a'ini Dioj pu rusaɨj ayan tihua'uxa'apɨ'ɨntari'iri'i mej mi meyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ jemin. 34 ¿A'ataani ayan ti'ijxa'apɨ'ɨntare'en tɨ ayan pueijtzi taata'an ityejmi? Capu a'atɨ, a'ini saɨj pu'u ta jetze ma'acan nyuu a'ame. Aɨ pu ajta aun e'eseijre'e ɨrɨɨta'an ɨ Dioj. Ai pu aɨn pueen ɨ Cɨriistu'u tɨ huamɨ'ɨ tajetze ma'acan. Ee xaa nya'u, eitze'e pu ayan tiraavijte'e tej teyan raataxaj yee ai pu aɨn pueen tɨ ajta a'itáraa hua'a tzajta'a ɨ mej meri huacuii. 35 ¿A'ataani ayan te'entyu'uuna ɨ Cɨriistu'u jemi tɨ ij cai che'e ayan taxe'eva'a? ¿Ni qui ayan ti'ijruuren tɨ pua'a ti'itɨ tamuare'eriste'e na'ari tɨ pua'a ti'itɨ ayan ta'ɨtziitya'a? Capu xaa nya'u. ¿Arí tɨ pua'a meyan a'ij pua'a taaruuren nusu tɨ pua'a teyan tajcu? Capu ajta aɨjna. ¿Ari tɨ pua'a tyaj cai a'ij ti'ijviicue'i?, ca'ɨn ¿tɨ pua'a ayan titáacɨ'ɨti tɨ tzɨɨni'ira'a ɨ tyaj tyaɨjna cɨn huacui'ini? Capu xaa nya'u ayan te'entyu'uuna ɨ Cɨriistu'u jemi. ¿Arí tɨ pua'a meyan taacui'ini? Capu ajta xaa nya'u. 36 Ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn: Tɨj na'a tɨ é'ijninyei ɨ xɨcaj, asta na'a cai u e'etyarute, tɨ'ɨj pɨna'a mu meyan hua'atu'ire'e aɨme mej mi taacui'ini. Ayaa pu tihua'amityejte'e tej teyan che'eta tyana'a ti'ityava'ɨri matɨj aɨme ɨ canya'axɨ ɨ mej hua'acui'ica mej mi meyan raatuaani ɨ hua'ahue'ira'a ɨ canya'axɨ. 37 Capu xaa nya'u ayan a'atɨ te'entyu'uuna. Tɨj na'a tɨ ayan ti'itaruure, nain tu cɨn teyan tyu'utyamue'itɨ aɨjna cɨme'e tɨ Cɨriistu'u ayan taataxe'eve tɨ ij ayan huamɨ'ɨni ta jetze ma'acan. 38 Ayej xaa nya'u ti'ayajna. Ayaa pu tina'amitejte'e inyeetzi tɨ ayan ti'ayajna tɨ cai ti'itɨ ayan te'entyu'uuna tɨ ij cai che'e ayan titáacɨ'ɨti aɨjna tɨ cɨn Dioj taataxe'eve. Capu amɨn a'ij tɨ pua'a teyan ruuri huatyaturan na'ari tɨ pua'a teyan huacui'ini. Camu majta meyan te'entyu'uuna aɨme ɨ mej tajapua ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi, na'ari aɨme ɨ mej meyan ti'ivaɨre'e ɨ tiyaaru'u jemi. Ti'itɨ tɨ na'a tɨ a'ij seijre'e, tɨ pua'a auj tyaja'ure'enyejsin na'ari tɨ pua'a ari ayan te'irajraa nusu muáre'eri'ira'ara'an pueen ɨ a'atɨ, capu ajta ayan te'entyu'uuna. Capu amɨn a'ij tɨ pua'a aɨn puéenye'en tɨ tajapua e'eseijre'e na'ari u tajete, ti'itɨ tɨ na'a tɨ ayan seijre'e, capu a'atzu a'ij ti'irɨ'ɨri tɨ ayan te'entyu'uuna ɨ Cɨriistu'u jemi, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta tavastara'a pueen.

Romanos 9

1 Ayaa nu tzaahuati'ira'a cɨn neyan tyaja'amue'ixaate'e ɨ Cɨriistu'u jemi. Canu ti'ihue'i nyana'a. Ayaa nu á'anxɨjte'en ɨ nyamua'atziira'a cɨme'e nyej ni nyeyan raamua'ati tɨ pua'a ayan tiraavijte'e nusu cai. Ajta aɨn ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu ajta aɨjna cɨn nyavaɨre'e. 2 Eecan nu huatyanxa'amɨste, nyajta a'anaj tɨ na'a neyan rajpueijtzi yu nyatzajta'a. 3 Tɨ pua'a rɨ'ɨrístacajche'e, na'araanajchicache'e tɨ Cɨriistu'u ayan ma nuurainijche'e tɨ ij na'antipua'arite'en hua'a jetze ma'acan ɨ nye'ihuaamua'a, aɨme ɨ mej meyan che'eta mana'a airaujneijte nyatɨj inyaa. 4 Aɨ mu Israel jetze ajtyama'acan. Ai mu aɨn pueen ɨ tɨ Dioj hua'aya'upuaca'a. Aɨ pu ajta huataseijre hua'a jemi aɨjna tɨ naa seira'a a'araa mej mi meyan raamua'aree tɨ Dioj aun huatyajturaa hua'a jemi. Dioj pu ajta hua'a jemi mui'icaca cɨn tyu'uta'a ɨ runyuuca a'ij tɨ ayan tya'ame'enche'e. Majta aɨme, ayaa mu ra'ancura'a maɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, majta maɨjna ɨ ye'ira a'ij mej ti'ina'amiche. Dioj pu ajta mui'icaca cɨn tya'ataujratziiri'i hua'a jemi. 5 Aɨ mu majta hua'a jetze huanyej ɨ tavaujsimua'a jetze. Ajta, hua'a jetze pu ayan airaujneijte aɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta aɨn pueen ɨ Dioj ɨ tɨ nain cɨn antyujmua'aree. Tiche'e teyan rɨ'ɨ tiraata'acare'en tɨj na'a rusen cɨme'e. Che'e ayen tyaja'ure'enyen. 6 Canu nyeyan tyaja'amue'ixaate'e tɨ aɨn nyuucari cai ti'itɨ vaɨra'acaa tɨ Dioj ayan tihua'uta'a. Canu xaa nya'u, a'ini aɨme ɨ mej jetzen airaujneijte ɨ taya'upuacɨ'ɨ aɨjna ɨ Israel, camu naimi'i meyan Israel jetze ajtyama'acan. 7 Ajta capu ayan huataujmua'a maj naimi'i yaujmua'ame'en pueen aɨjna ɨ Abraham tyaacan tɨ pua'a meyan maɨjna jetze airaujneijte. Camu xaa nya'u. Ma ajta ayan tɨcɨn: “Ayaa pu amiteera'a a'ame. Aɨ mu'u aɨn pueenya'a mua'aju'un ɨ a'ayaujmua'a, aɨme ɨ mej jetzen airanyejsin aɨjna jetze ɨ Isaac.” 8 Ayaa pu'u na'a, aɨme ɨ maj Abraham jetze airaujneijte, capu ayaa na'a hua'ucɨ́'ɨ naijmi'ica tɨ Dioj ayan hua'aya'upuaca'a maɨjna cɨme'e maj maɨjna jetze airaujneijte. Ayaa pu ajta tihua'acɨ'ɨti aɨme ɨ maj tya'atzaahuate'e maɨjna tɨ cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i. Aɨme pu xaa ayan amiteera'a a'ame maj meyan yaujmua'ame'en pueen aɨjna ɨ Abraham tyaacan. 9 Ayaa pu'u, a'ini Dioj pu ayan tya'ataujratziiri'i tɨcɨn: “Ajna tɨ ari ayan tiraaxa'apɨ'ɨntare tɨ ayan tyaja'ure'enyejsin, nyaa nu nyajtahua'a ya uve'enyejsin. Ajta aɨn ɨ Sara, aɨ pu arí tiyauj a'ame.” 10 Ajta ɨ tɨ eitze'e ruxe'eve'e, ayaa pu tiraaruu aɨjna ɨ Rebeca. Aɨ pu hua'apuaca tiyaujmua'a a'araa. Ajta saɨj pu'u aɨn pueenya'a ɨ hua'ataata, aɨjna ɨ taya'upuacɨ'ɨ, aɨjna ɨ Isaac. 11 Ajta matɨ'ɨj cai xɨ huanunu'eihuaca'a ɨ maj hua'apua, matɨ'ɨj cai xɨ ti'itɨ a'ij huaruurajca'a, tɨ pua'a tɨ xa'apɨ'ɨn een na'ari tɨ a'ij pua'a een, ayaa pu Dioj tiraata'ixaa ɨ hua'anaana tɨcɨn: “Aɨjna tɨ vasta'a, aɨ pu raatyavaɨre'esin aɨjna tɨ pa'arɨ'ɨ.” Ajta ayan tɨcɨn: “Nyaa nu raataxe'eve nyaɨjna ɨ Jacobo. Nyajta rájchaɨra'acaa nyaɨjna ɨ Esaú.” Ayaa pu een cɨn tiraata'ixaa tɨ ij ayan raamua'aree a'ij tɨ rɨcɨ ɨ Dioj tɨ aɨn seij ava'ahuau. Capu ayan aɨjna cɨn ra'ava'ahuau aɨjna cɨme'e tɨ aɨn a'atɨ ti'itɨj cɨn ra'ara'astijre, silu aɨ pu ayan een cɨn ra'ava'ahuau tɨ aɨn Dioj rusaɨj raatajée. 14 A'ini teyan tyaɨjna cɨn tyu'utaxajta. ¿Ni qui teyan tyu'utaxajta tɨ cai xa'apɨ'ɨn rɨcɨ ɨ Dioj? Catu xaa nya'u. 15 Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna ɨ Moisés tɨcɨn: “Nyaa nu neyan tiraatauuni'ira a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan na'araanajchi. Nyajta nu neyan ra'acu'uve a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan na'araanajchi.” 16 Aɨj pu cɨn, capu ayan ti'ijcɨ'ɨti seij ɨ a'atɨ aɨjna cɨme'e tɨ ayan raxe'eve'e rusaɨj. Capu ajta aɨjna cɨn tɨ ti'itɨj rɨcɨ, silu aɨjna cɨn pu ayan ti'ijcɨ'ɨti tɨ Dioj ayan rá'ancu'uvajxɨ. 17 Aɨj pu cɨn Dioj ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Faraón tɨcɨn: “Ayaa nu nyaɨjna cɨn neyan timuéijca pej te'entyarute paɨjna cɨme'e pej i'i rey, nyej ni hua'utaseijrate'en a'ij nyej huarɨni ɨ nyamuare'eri'ira'a cɨme'e nyej ni pueijtzi muaata'an. Aj mu mi nyeetzi cɨme'en meyan tihua'uta'ixaate'esin a'u tɨ na'a maj huachaatɨme iiyan chaanaca japua.” 18 Aɨj pu cɨn Dioj ayan ra'acu'uve a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan ra'araanajchi. Ajta pu ayan raata'aca tɨ ayan ra'antyánaamɨn ɨ ruxaijnyu'uca a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan ra'araanajchi ɨ Dioj tɨ ij ayan raaruuren. 19 Ajta saɨj muan, ayan pu tinaata'ixaate'esin tɨcɨn: “Tɨ pua'a ayan ti'ayajna, ¿a'ini een cɨme'e Dioj ayan auj ta jetze ti'ipua'arite'e? ¿A'ataani rajchaɨre'e ɨ Dioj?” 20 Me nyajta inyaa, ayaa nu ti'imue'ihuau tɨcɨn: “¿A'ataani paj pueen pej pi peyan anyuuste'e ɨ Dioj jemi mɨ pej i'i tyaata'a?” Dioj pu muaatyataahuaca'a mueetzi. ¿Ni peyan tiraata'ixaate'esin paɨjna tɨ muaatyataahuaca'a tɨcɨn: “A'ini een cɨme'e peyan naatyataahuaca'a”? Capaj xaa nya'u. 21 Niche'e nyajtahua'a seij ti'imue'ihuau nyaɨjna cɨme'e ɨ a'atɨ tɨ xa'ari tí'ita'ahuaca. ¿Ni cai ayan tiraavijte'e tɨ aɨn seica huátaahuan ɨ xa'ari tɨ naa ti'iseijre'e, tɨ ajta huapɨ'ɨ ti'inajchi, ajta seica tɨ cai naa ti'en, tɨ cha'ana'a na'a cɨn ti'ivaɨre'e? Ajta nain, aɨj pu cɨn ayan tí'itaavijhuaca'a seij cɨme'e ɨ xarij. 22 ¿A'ini pana'a tyu'utaxajta tɨ pua'a Dioj ayan huárɨniiche'e tɨ aɨn cai huatanyu'ucan, ajta ayan ta'utaviicue'iranche'e tyamua'a naa a'ij mej rɨ'ɨ mua'aye'i aɨme ɨ tɨ ayan tiraavijte'e tɨ aɨn Dioj pueijtzi hua'uta'an? Ayaa pu een cɨn rɨni ɨ Dioj tɨ ij ayan amiteera'a tɨ aɨn rumuare'eri'ira'a cɨn pueijtzi hua'uta'asin aɨme ɨ mej a'ij pua'a titetyujcha'ɨ. 23 Ajta, ayaa pu ta'utaviicue'iranche'e tɨ ij ajta tiraataseijrata tɨ ayan huapɨ'ɨ rɨ'ɨ tihua'uta'a aɨme ɨ tɨ hua'ancu'uvajxɨ, ɨ tɨ anacai ayan rɨ'ɨ tihua'utyajtuaa tɨ ij ayan tihua'ucɨ'ɨti mej mi ruuri meyan eenye'eque'e huatyaturan ɨ jemin tɨj na'a rusen cɨme'e. 24 Ayaa pu xaa nya'u ti'itaruuren ityejmi ɨ tɨ ari taatajée, ityejmi i tyaj Israel jetze ajtyama'acan, ajta aɨme ɨ maj seij chuejra'a japua e'ema'acan. 25 Jee xaa nya'u, ayaa pu aɨjna cɨn ti'ixaj ɨ Dioj aɨjna jetze tɨ ayan ra'uteyu'uxaca'a aɨjna ɨ Oseas tyaacan tɨcɨn: Aɨme ɨ maj cai anacai nyeetzi jetze ajtyama'acantaca'a, nu'uri neyan hua'utamua'atzi tɨcɨn maj nyetyaɨtejmua'a pueen. Ajta aɨjna nyaj cai raataxe'eve, ayaa nu nyajta raatámua'atzi tɨcɨn mɨ nyaj muaxe'eve'e. 26 Ajta, ayaa pu te'eme ajna a'u maj meyan tihua'uta'ixaa ɨ tyaɨte maj nu'u cai nyetyaɨtestyamua'a pueen, amajna mu meyan hua'utamua'atzi maj nu'u yaujmua'ame'en pueen ɨ Dioj tɨ i'i ruuri. 27 Ajta aɨn ɨ Isaías tyaacan, ayaa pu ca'anin cɨn tyu'utaxajtaca'a aɨme cɨme'en ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan tɨcɨn: “Capu amɨn a'ij tɨ pua'a meyan mui'icá aɨme ɨ hua'ayaujmua'a aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Tɨ pua'a maj meyan a'achu araxca tɨj na'a tɨ seijre'e ɨ sej tɨ aun a'ajca a'u tɨ a'avastɨme ɨ jaj, capu naijmi'ica huiiratuaasin ɨ Dioj, silu aɨme pu'u huiiratuaasin ɨ maj cɨn meyan huatyajturaa. 28 Ayaa pu te'eme, a'inica'anacan pu Dioj ayan nain cɨn ra'antipua'arite'esin tɨ pueijtzi hua'uta'asin aɨme ɨ maj yan huachaatɨme ɨ chaanaca japua.” 29 Ayaa pu che'eta anacai tira'uteyu'uxaca'a aɨjna ɨ Isaías tɨcɨn: Ayaa tu eenya'a ta'aju'unche'e matɨj aɨme ɨ maj maun a'uchaatɨma'acaa u Sodoma, matɨj majta aɨme ɨ maj aun e'echajca'a u Gomorra, ɨ maj cai che'e e'eseijre'e maujna. Ma ajta aɨn Dioj, ɨ tɨ tihue'ijte'e naijmi'ica ɨ maj aun e'eseijre'e u tajapua, aɨ pu ayan raatyajtuaa ityejmi jemi mej mi meyan huatyaturan aɨme ɨ maj ta jetze airaujneijte. 30 Aɨj pu cɨn, ¿a'ini ti'itɨ tetyu'utaxajta? Ayaa pu'u xaa nya'u. Aɨme ɨ maj seij chuejra'a japua e'ema'acan, camu meyan rahuauca'a mej mi meyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi. Capu amɨn a'ij. Ayaa pu ajta tihua'ucɨ'ɨ maj meyan urare'enya'acan cɨn huatyajturaa ɨ Dioj jemi maɨjna cɨme'e mej tya'antzaahua. 31 Ma majta aɨme, ɨ maj Israel jetze ajtyama'acantaca'a, ɨ maj meyan rahuauca'a mej mi urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi, maɨjna cɨme'e mej meyan ra'ara'astijre maɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, aɨ mu xaa cai meyan ra'ancura'a maɨjna ɨ maj rahuauca'a. 32 ¿A'ini een cɨn macai meyan ra'ancura'a? Ayej xaa nya'u, ayaa mu een cɨn huamue'itɨche maɨjna cɨme'e maj rahuauca'a mej mi meyan huarɨni maj ti'itɨj cɨn tya'ara'astijre'en. Camu meyan rahuauca'a maɨjna cɨme'e maj tya'antzaahua. Aɨ mu meyan huamue'itɨche maɨjna cɨme'e maj ratite maɨjna tɨ cɨme'en ayan te'eyu'usi'i tɨcɨn: Casi'i, ayaa nu ratyatuaasin nyaɨjna ɨ a'atɨ nyaujna u Sión. Ayaa pu tinaatyava'ɨri tɨj ɨ tetej ɨ mej jetzen a'ijcá'acatá ɨ tyetyaca, ɨ maj majta jetzen a'itavitze. Ma ajta capu raatatyevi'iraste'esin aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan rá'atzaahuate'en.

Romanos 10

1 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, nye'ihuaamua'a, nyej neyan a'anca'anyaacan cɨn ti'ijxe'eve'e yu nyatzajta'a, nyajta nu rahuavii ɨ Dioj tɨ ij aɨn Dioj ayan hue'irajtuaani. 2 Aɨme nu cɨn neyan ti'ixa ɨ maj a'ujca'anyaacan cɨn rana'amiche ɨ Dioj. Aru camu tzaahuati'ira'a cɨn rana'amiche. 3 Matɨ'ɨj meyan rahuauca a'ij mej ye'i huarɨni mej mi meyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi, camu a'atzu ramua'areeraca'a a'ij tɨ Dioj ari tiraaxa'apɨ'ɨntare tɨ ij a'atɨ ayan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ jemin. Ayaa mu'u rahuauca maɨjna ɨ maj cɨn rujɨɨmua'a mana'a rajtyau. Aɨj mu cɨn meyan ratite maɨjna ɨ tɨ Dioj ari ayan tiraaxa'apɨ'ɨntare. 4 Ayaa pu'u na'a, a'ini Cɨriistu'u pu nain cɨn ra'ara'astijre aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta tɨ ij a'atɨ tɨ na'a ayan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e tɨ aɨn ɨ ja'atɨ ayan tya'atzaahuate'e. 5 Ajta aɨjna ɨ Moisés, ayaa pu ra'uyu'uxaca'a tɨ nu'u aɨn ɨ a'atɨ tɨ ayan ra'astijre'e aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, ayaa pu nu'u ajta tyu'ujxe'eve'e tɨ aɨn aɨjna jetze araujca'anye ɨ nyuucari. 6 Ajta aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ari urare'enya'acan cɨn huatyajturaa ɨ Dioj jemi, ayaa pu ti'imua'atze tɨcɨn: “Capej peyan tya'umua'atzɨ ɨ a'atzajta'a tɨ ayan ruxe'eve'e paj a'ujnyén u tajapua pej yárava'acájneijte'en paɨjna ɨ Cɨriistu'u.” Ajta ayan tɨ aɨjna cɨme'en: “Capej peyan paj tyetya'ɨmɨ a'ucaanyen ɨ tajete paj ra'itatuaani ɨ Cɨriistu'u hua'a tzajta'a ɨ mej meri huacuii.” 8 Ma ajta, ayaa pu ti'ixa aɨjna tɨ tzaahuati'ira'a cɨn huatyajturaa urare'enya'acan cɨn ɨ Dioj jemi tɨcɨn: “Pu'uri mueetzi jemi seijre'e ɨ nyuucari paj peyan tihua'uta'ixaate'en, pajta paɨjna jetze peyan ti'imua'atza ɨ a'a tzajta'a.” Ai pu aɨn pueen ɨ nyuucari ɨ tej teyan tihue'ixaatya'a ta'aye'i. 9 Ayaa pu'u na'a, a'ini tɨ pua'a mamuaseiiraca ɨ tyaɨte, pej peyan raataxaj yee Jesús pu tavastara'a pueen, ajta tɨ pua'a peyan tya'atzaahuate'e ɨ a'atzajta'a tɨ Dioj ayan ra'ajjáj hua'atzajta'a ɨ mɨ'ɨchite, aj pu xaa Dioj mue'irajtuaani. 10 Jee xaa nya'u, ayaa pu ti'ayajna, a'atɨ pu ayan urare'enya'acan cɨn huatyaturaasin ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e tɨ tya'atzaahuate'e ɨ rutzajta'a. Dioj pu ajta ru'irajtuaasin aɨjna cɨme'e tɨ aɨn a'atɨ ayan tyu'utaxajtaca'a tɨ Dioj jetze ajtyama'acan, meseíraca ɨ tyaɨte. 11 Ayej xaa nya'u ti'ayajna, a'ini ayaa pu te'eyu'usi'i ɨ nyuucari jetze tɨcɨn: “Capu a'anaj ratatyevi'iraste'esin a'atɨ tɨ na'a tɨ rá'antzaahuate'en aɨjna ɨ Cɨriistu'u.” 12 Ayaa pu'u, naimi'i mu ruxa'a een, aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, majta aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan, a'ini seij pu'u aɨn pueen ɨ tavastara'a tɨ ayan ti'itaijte'e naijmi'ica ityejmi, tɨ ajta nain cɨn rɨ'ɨ tihua'ata'aca aɨme ɨ mej meyan rahuavii tɨ aɨn hua'utavaɨre'en. 13 Ajta ayan tye'eyu'usi'i tɨcɨn: “A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan rahuauhuau ɨ tavastara'a jemi tɨ aɨn raatavaɨre'en, Dioj pu ayan ru'irajtuaasin aɨjna ɨ a'atɨ.” 14 Aru, ¿a'ini ti'irɨ'ɨri mej meyan rahuaviira maɨjna ɨ tavastara'a tɨ pua'a maj cai xɨ ra'atzaahuatya'a? Capu a'ij ti'irɨ'ɨri xaa nya'u. Ajta, ¿a'ini ti'irɨ'ɨri mej meyan rá'antzaahuate'en tɨ pua'a maj cai xɨ raanamuajri'i maɨjna a'atɨ tɨ pɨrɨcɨ? Capu a'atzu a'ij ti'irɨ'ɨri. Ajta, ¿a'ini ti'irɨ'ɨri mej meyan raanamuaj tɨ pua'a cai a'atɨ ayan tihua'uta'ixaate'en? Capu xaa nya'u a'ij ti'irɨ'ɨri. 15 Ajta, ¿a'ini ti'irɨ'ɨri mej meyan tihua'uta'ixaate'en tɨ pua'a ma cai huataiti'ihuaca'a maj aun á'uju'un hua'a jemi? Capu xaa nya'u a'ij ti'irɨ'ɨri. Aɨj pu cɨn ayan te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Eecan tu huapɨ'ɨ naa hua'aseijrate'e aɨme ɨ maj huataiti'ihuaca'a tejmi jemi mej mi taata'ixaate'en maɨjna cɨme'en ɨ tavastara'a.” 16 Ma ajta, camu naimi'i meyan ra'ancura'a maɨjna ɨ nyuucari ɨ tyaj cɨn tatyamua'ave'e, a'ini ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Isaías tyaacan tɨcɨn: “Tavastara'a, capu a'atɨ ayan rá'antzaahua a'ij tyej tihua'uta'ixaa.” 17 Ayaa pu'u. A'atɨ pu ayan tya'atzaahuate'e aɨjna cɨme'e tɨ ayan raanamuajri'i ɨ mej tyu'utaxajtaca'a. Ajta aɨn ɨ nyuucari ɨ mej meyan raataxajtaca'a, ayaa mu een cɨn raataxajtaca'a a'ini Cɨriistu'u pu ayan hua'utaij. 18 Nyajta inyaa, ayaa nu tyaja'amue'ihuau tɨ pua'a macai raanamuajri'i. A'ini mijta, xaa nya'u. Ayan te'eyu'usi'i tɨcɨn: Ayaa pu nainjapua namuajre'e a'ij mej ti'ixaxa'a iiyan chaanaca japua. Ajta hua'anyuuca, mu'uri meyan raanamuajri'i a'u tɨ na'a yan japuan ɨ chaanaca tɨj na'a a'uyauj. 19 Nyajtahua'a nu neyan tyaja'amue'ihuau tɨ pua'a macai yau'eitaa mua'araa aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan. Ajmi'i pu ayan tyu'utanyúu aɨjna ɨ Moisés tyaacan. Ayan tɨcɨn: Ayaa nu ca'anyejri cɨn amuaata'asin saj ahuaujchueere'en nyaɨjna cɨme'e nyaj rɨ'ɨ tihua'uta'asin aɨme ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan. Nyajta nu amuaatanyú'ucaste'esin nyaɨjna cɨme'e nyej ni rɨ'ɨ tihua'uta'asin aɨme ɨ tyaɨte ɨ maj cai rɨ'ɨ me titya'umuámua'aree. 20 Ajta aɨn Isaías, ayaa pu huataura'a tɨ ayan a jeijre'e tyu'utaxaj tɨcɨn: Ayaa mu na'antinajchaca'a aɨme ɨ maj cai nya'uuhuausima'a. Nyajta nu huatanseijrataca'a aɨme jemi ɨ maj cai nyahuauca'a. 21 Ma ajta aɨn, ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨme cɨme'en ɨ mej Israel jetze ajtyama'acantaca'a tɨcɨn: “Tɨ'ɨj pɨ na'a nain xɨcaj tzajta'a, ayaa nu hua'ahuavii mej mi saɨque tyu'umua'ati inyeetzi jemi. Ma ajta, camu a'atzu na'astijre'e. Tyamua'a mu antaujnaamɨ inyeetzi jemi.”

Romanos 11

1 Aɨj nu cɨn neyan tyaja'amue'ihua'u. ¿Ni qui ari ma hua'uhua'axɨ ɨ Dioj aɨme ɨ maj tyaɨtestyamua'ame'en pueen? Capu xaa nya'u, a'ini capu ma nuurai inyeetzi, i nyaj nyajta Israel jetze ajtyama'acan, a'ini aɨj nu jetze airáanye ɨ Abraham tyaacan, nyajta hua'a jetze ajtyama'acan aɨme ɨ mej airaujneijte maɨjna jetze ɨ Benjamín. 2 Ee xaa nya'u, capu ayan ma hua'uhua'axɨ ɨ Dioj aɨme ɨ rutyaɨtestyamua'a ɨ tɨ jajcua ɨmɨ hua'antihuau. ¿Ni sacai seyan ramua'aree a'ij tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨ aɨjna cɨn ayan tya'axa a'ij tɨ aɨn Elías ayan tiraatyajhuau ɨ Dioj jemi tɨ ij aɨn pueijtzi hua'uta'an? Ayan tɨcɨn: 3 “Casi'i, nyavastara'a, mu'uri hua'ucuii aɨme ɨ mej mueetzi jetze ma'acan ti'ixaxa'a. Majta meyan tyu'utauunaxɨ maɨjna ɨ tyajcua ɨ mej japuan ti'imuaɨ'ɨvajtaca. Nyaa nu'u ni ya huatyejvee. Capu che'e maa a'atɨ. Majta meri nyaje'icatacu.” Ayaa pu'u tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Elías. 4 Ma ajta aɨn ɨ Dioj, ayaa pu tyu'utanyúu tɨcɨn: “Ayaa nu hua'utyajtuaa mej mi meyan huatyaturan inyeetzi jemi a'achu cumu arahua'apua vi'ira'a ɨ tyaɨte, ɨ maj cai a'anaj ranajchaca'a maɨjna ɨ Baal.” Ayaa pu tiraata'ixaa. 5 Ayaa pu che'eta na'a seijre'e ijii aɨme ɨ maj tyaɨtestyamua'ame'en pueen. Dioj pu ruxé'evi'ira'a cɨn hua'antihuau. 6 Ajta tɨ pua'a Dioj ayan hua'antihuau ruxé'evi'ira'a cɨme'e, capu che'e rɨ'ɨri mej meyan ti'itɨ cɨn te'entyarute ɨ jemin aɨjna cɨme'e mej meyan ti'itɨj cɨn ra'ara'astijren. Na'ari cai, capu ti'itɨ a'ij ti'ityava'ɨri tɨ Dioj ayan hua'antihuau ɨ ruxé'evi'ira'a cɨme'e. 7 ¿A'ini na'aqui? Aɨjna ɨ maj a'ujca'anyaacan cɨn rahuauca'a aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acantaca'a, camu ra'ancura'a maɨjna. Ma majta, aɨme ɨ tɨ Dioj hua'antihuau, aɨ mu xaa ra'ancura'a. Majta aɨme ɨ seica, Dioj pu ayan ca'anijra'a hua'uta'a mej mi antaujnaamɨn ɨ ruxaijnyu'uca ɨ jemin. 8 Ayaa pu'u na'a, a'ini ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Dioj pu ayan hua'uruu mej mi meyan tyu'ujtɨmue'ira ɨ rumu'u jetze. Ayaa pu hua'uruu tɨ ij cai a'ij tihua'amityejtya'a ɨ maj rasise'ij, mej mi majta cai yau'eitaa mua'ara'ani ɨ maj ranamuaj. Ayaa pu'i eenya'a ja'araa tɨj na'a tɨ yu e'ire'enye.” 9 Ajta aɨn ɨ David tyaacan, ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: Miche'e cai che'e meyan rutyamua'ava'a maɨjna cɨme'e tɨ eihua tihua'ucɨ'ɨ, silu miche'e seica tihua'ari'i nain cɨme'e, majta hua'antipua'arite'en. Che'e ayan hua'a japua rajveti a'ij tɨ tiraavijte'e aɨjna cɨme'e mej auta'ɨtze ɨ Dioj jemi. 10 Che'e cai ayan tihua'amityejtya'a a'ij tɨ ti'itɨ tihua'ucɨ'ɨti. Miche'e meyan tyaujca'anihua'an tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame maɨjna cɨme'e maj ca'anyejri cɨn ti'imuare'e. 11 Nyajta nu neyan tyaja'amue'ihua'u. ¿Ni qui meyan nain cɨn auta'ɨtze tɨ ij ayan hua'a japua rajveti mej rajpueiitzi mua'ara'ani tɨj na'a rusen cɨme'e, tɨ ij cai che'e rɨ'ɨristan tɨ Dioj hue'irajtuaani? Capu xaa nya'u a'atzu, silu ayaa pu eenya'a a'araa. A'ini aɨ mu autyajturaa ɨ Dioj jemi, Dioj pu ayan rɨ'ɨ tihua'uta'a aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan mej mi meyan ruuri huatyaturan ɨ jemin. Ayaa pu een cɨn huarɨj ɨ Dioj tɨ ij ayan hua'uruuren aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan mej mi chueera'a mua'ara'ani. 12 Ajta, tɨ pua'a Dioj ayan eihua huapɨ'ɨ rɨ'ɨ tihua'uta'a aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan aɨjna cɨme'e ɨ mej meyan huamue'itɨche ɨ jemin aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acantaca'a, eihua pu eitze'e huapɨ'ɨ tihua'uta'asin naijmi'ica ajna xɨcaara'an tɨ jetzen hua'anaijmire'en aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. 13 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e mɨ sej seij chuejra'a japua e'ema'acan, a'ini Dioj pu ayan tinaataij nyej neyan tyajamuaata'ixaate'en muejmi, ayaa nu tyu'utanca'anyej nyej ni nain cɨn jamuaatyavaɨre'en a'ij tɨ tiraavijte'e. 14 Ayaa nu een cɨn rɨcɨ nyej nyaɨjna cɨn ca'anijra'a hua'uta'an nyaɨme ɨ nyaxa'aj tyaɨte tɨ pua'a rɨ'ɨristan mej mi chueera'a mua'ara'ani nyej ni je'icaca antimué'itɨn mej meyan rá'antzaahuate'en. 15 Ayaa pu'u, tɨ'ɨj aɨn Dioj ayan ma hua'uhua'axɨ aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acantaca'a, aj pu i aɨn hua'ancure'evi'itɨ aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acantacaa. ¿A'ini te'eme icu, tɨ'ɨj Dioj ajtahua'a hua'ancure'evi'itɨn aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan? ¿Ni cai ayan seira'a a'ame tɨj tɨ pua'a Dioj ayan hua'ajjájpua hua'a tzajta'a ɨ mej meri huacuii? 16 Niche'e seij nyuucari jamuaata'ixaate'en nyaɨjna cɨme'e ɨ cueijtzi ɨ maj pan huátaahuan. Tɨ pua'a Dioj huataura'ate'en aɨjna ɨ cueijtzi ɨ maj anacaican raatamuaɨ'ɨvejte, aɨ pu ajta huataura'ate'esin nain ɨ pan ɨ maj raataahuaca'a. Ajta, tɨ pua'a Dioj ayan huataura'ate aɨjna ɨ naana'a tɨ jetzen ajtanyéj ɨ cɨye, aɨ pu ajta huataura'ate naijmi'i ɨ pi'ista tɨ jetzen ajta'upu'u ɨ cɨye jetze. Ayaa pu che'eta na'a een muejmi jemi. 17 Tiche'e teyan raataxaj tɨ Dioj ayan ra'antina'axɨ jetzen ɨ aceituuna je'icaca ɨ pi'ista. Aj pu ij seij antivi'ite ɨ pi'ista tɨ seij jetze ma'acantaca'a aceituuna tɨ rusaɨj ajnyej. Sajta muan, ayaa xu saɨjna jetze ajtyama'acantaca'a ɨ aceituuna tɨ rusaɨj ajnyej. Ajta ijii, muan xu seri saɨjna jetze ajtyama'acan tɨ Dioj jetze ra'antivi'ijte aɨjna ɨ pi'ista. Pu'uri amú'uca'anisti'i aɨjna tɨ a'ara'ara'an pɨrɨcɨ aɨjna ɨ aceituuna. 18 Aɨj xu cɨn, caxu seyan a'ujtzaahuatya'a saɨjna cɨme'e ɨ tɨ Dioj ari ra'antina'axɨ aɨjna ɨ pi'ista. Tɨ pua'a seyan a'ujtzaahuatya'a sata'aj seyan tyu'umua'ati saɨjna jetze ɨ nyuucari tɨ ayan tɨcɨme'en yee “capu ayan muejmi jetze araujca'anye ɨ naana'ara'an aɨjna ɨ cɨye, silu muan xu saɨjna jetze araujca'anye ɨ naana'ara'an.” 19 Tɨ pua'a seyan ti'ixajta tɨcɨn: “Ayaa pu ra'antina'axɨ aɨjna ɨ pi'ista tɨ ij ayan ta'antivi'ijtya'axɨ'ɨn ityejmi ɨ cɨye jetze.” 20 Ee xaa nya'u, ayaa pu ti'ayajna. Capu amɨn a'ij. Ayaa pu een cɨn hua'uruu aɨjna cɨme'e maj cai rá'antzaahua. Ma sajta muan, ayaa xu'u sana'a saɨjna jetze ajtyama'acan saɨjna cɨme'e sej seyan tya'atzaahuate'e. Caxu seyan a'ujtzaahuatya'a, silu sata'aj seyan ti'itzɨɨnya'a, a'ini Dioj capu ayan tiraatauuni'iri'i aɨjna ɨ pi'ista tɨ ajtanyajxɨ ɨ cɨye jetze tɨ re'en. Capu ajta tyajamuaatauuni'ira muejmi. 22 Sata'aj seyan saɨjna jetze tyu'umua'ati ɨ tɨ cɨn Dioj amua'ancu'uvajxɨ muejmi, ajta ɨ tɨ cɨn muare'eri hua'uta'a aɨme. Aɨ pu muare'eri hua'uta'a aɨme ɨ maj autyajturaa ɨ jemin. Aɨ pu ajta amua'ancu'uvajxɨ muejmi. Ajta, ayaa pu auj á'amuaruuren tɨ pua'a seyan a'atyeevi'in saj saɨjna jetze araujca'anye tɨ cɨme'en Dioj rɨ'ɨ tyajamuaata'a. Na'ari cai, aɨ pu ajta ma amúuhua'axɨjsin muejmi. 23 Ajta aɨme, tɨ pua'a macai che'e a'ateevi'in maj cai meyan tya'atzaahuatya'a, Dioj pu ayan ajtahua'a hua'antivi'ijte'esin a'ini aɨ pu raayɨ'ɨtɨ tɨ ayan huarɨni. 24 Ayej xaa nya'u ti'ayajna, Dioj pu raayɨ'ɨtɨ tɨ ayan huarɨni a'ij tɨ cai ti'irɨnyaca a'anaj tɨ na'a iiyan. Aɨ pu amua'antina'axɨ aɨjna jetze ɨ cɨye tɨ ɨtzitá huanyej tɨ ij ayan amua'antivi'ijte'en jetzen ɨ saɨj ɨ mej ra'atyahuii. Ma ajta, aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, a'ini aɨme anacai mu ajtyama'acantaca'a maɨjna jetze ɨ cɨye, capu a'atzu muare'erista a'ame tɨ Dioj ajtahua'a hua'antivi'ijtya'axɨ'ɨn aɨjna jetze, mej mi majtahua'a tyaɨtestyamua'ame'en pueenya'a mua'ara'ani. 25 Ayaa nu ti'ijxe'eve'e, nye'ihuaamua'a, sej si yau'eitaa xa'ara'ani tyamua'a naa a'ij tɨ huataujmua'a aijna tɨ ru'avaa ɨ Dioj jemi, sej si cai a'ujtzaahuatya'a ti'itɨ cɨme'e. Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e mej meri antaujnaamɨ mui'itɨ aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan. Mauche'e mu meyan huatyaturaasin asta mana'a cai meyan ara'astɨ mua'ara'ani a'achu maj pua'amua tɨ Dioj ayan hua'uxa'apɨ'ɨntare mej tya'antzaahuate'en aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. 26 Aj pu i xaa Dioj hue'irajtuaani naijmi'ica aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Aɨj pu cɨn ayan te'eyu'usi'i tɨcɨn: Mu pu a'uve'ema'a a'ame aujna u Sión, aɨjna ɨ a'atɨ tɨ hue'irajtuaani. Ayaa pu rɨ'ɨ hua'aruuren aɨme ɨ mej Jacobo jetze airáanye mej mi cai che'e a'ij pua'a titetyújchaɨ ɨ Dioj jemi. 27 Nyajta nu neyan tya'atanratziiri'i aɨme jemi nyej neyan hua'uruuren nyajna xɨcaara'an nyej jetzen tihua'uta'uuni'ira ɨ maj cɨn autyajturaa nyeetzi jemi. 28 Aɨ mu rájchaɨre'e ɨ Dioj maɨjna cɨme'e maj raatityaca'a maɨjna ɨ nyuucari ɨ tɨ cɨn Dioj hue'irajtuaani. Ayaa mu maɨjna cɨn huarɨj, ayaa pu tyajamuaacɨ́'ɨ muejmi sej si sajta raanamua saɨjna ɨ nyuucari. Ma ajta, aɨn ɨ Dioj, auche'e pu hua'axe'eve'e aɨjna cɨme'e tɨ jajcua ɨmɨ hua'antihuau, ajta aɨjna cɨme'e tɨ ti'itɨ cɨn tya'ataujratziiri'i aɨme jemi ɨ hua'ahuaacɨxa'astyamua'acɨ'ɨ. 29 Ee xaa nya'u, auche'e pu hua'utyavaɨre'esin a'ini Dioj pu cai ra'urauuna aɨjna ɨ nyuucari tɨ ti'itɨj cɨn tya'ataujratziiri'i. Capu ajta yá'uhua'ana aɨjna tɨ cɨn hua'utajee. 30 Sajta muan, ajna'ɨmɨ xu cai sajta ra'astijra'acaa. Ma ajta aɨn Dioj pu ayan amua'ancu'uvajxɨ muejmi, a'ini aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, camu ra'astijra'acaa. 31 Ajta ijii, ayaa mu een cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi tɨ ij ajta Dioj hua'ancu'uvajxɨ'ɨn aɨjna cɨme'e tɨ ari amua'ancu'uvajxɨ muejmi. 32 Ayaa pu Dioj hua'uxɨjte naijmi'ica ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ jemin, tɨ ij ajta hua'ancu'uvajxɨ'ɨn matɨj mana'a pua'amua meyan seijre'e. 33 Ee xaa nya'u, ayaa pu ti'ayajna. Eecan pu huapɨ'ɨ tyu'uyɨ'ɨtɨ aɨjna ɨ Dioj. Nain pu cɨn ru'umua'aree. Capu a'atzu amiteere a'ij tɨ ti'itɨ cɨn ayan ti'ixa'apɨ'ɨntare'e. Capu rɨ'ɨri tyej teyan yau'eitaa ta'ara'ani a'ij tɨ Dioj ayan ruxé'evi'ira'a cɨn hua'aruure ɨ tyaɨte ɨ maj yan japuan seijre'e ɨ chaanaca japua. 34 “¿A'ataani ramua'aree a'ij tɨ een ɨ mua'atziira'ara'an ɨ Dioj? ¿A'ataani ayan raatavaɨ ɨ Dioj tɨ ij ayan tiraata'ixaate'en aɨjna ɨ Dioj a'ij tɨ ye'i huarɨni? Capu a'atɨ xaa nya'u. 35 ¿A'ataani ari ayan ti'itɨ tiraatapueijve ɨ Dioj tɨ ij ayan ruxe'eva'a a'ara'ani tɨ aɨn Dioj ajta ti'itɨ cɨn ayan tira'achaɨre'e aɨjna ɨ a'atɨ? Capu a'atɨ xaa nya'u.” 36 Ayaa pu'u, a'ini naijmi'i pu jemin ma'acan. Aɨ pu nain tyu'utaahuaca'a. Nain pu aɨjna cɨn ayan ti'iseijre'e tɨ ij ayan rɨ'ɨ tiraata'an. Tyajta ityan, tiche'e tyajta rɨ'ɨ tiraata'an tɨj na'a rusen cɨme'e. Che'e ayan tyaja'ure'enyen.

Romanos 12

1 A'ini Dioj pu ari amua'ancu'uvajxɨ, ayaa nu tyaja'amuahuavii, nye'ihuaamua'a, sej si seyan huataujtuiire'en ɨ Dioj jemi ɨ rutevi cɨme'e, sata'aj raatyajtuaani ɨ Dioj jemi, ɨ saj sajta cɨn rɨ'ɨ tiraata'an. Tɨ pua'a seri seyan huarɨni, aj xu si raatyavaɨre'en a'ij tɨ tiraavijte'e, saj ruuri cɨn huataujmuaɨ'ɨvajta. 2 Caxu seyan tityataura'acare'en sej seyan che'eta sana'a titetyújchaɨ matɨj aɨme ɨ seica ɨ mej yan japuan seijre'e i chaanaca. Caxu xaa nya'u seyan rɨjca muan, silu sata'aj seyan saɨque huaujruuren saɨjna cɨme'e sej seri huaujjajcuare ɨ á'amuamua'atziira'a jetze. Aj xu seyan ramua'areeran a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj, sajta seyan ramua'areeran ti'itɨ tɨ i'i xa'apɨ'ɨn ɨ Dioj jemi, ti'itɨ tɨ ayan tira'araanajchi, nusu a'ij sej huarɨni sej si nain cɨn ra'ara'astijre'en a'ij tɨ Dioj ti'ijxe'eve'e. 3 A'ini Dioj pu aɨjna cɨn tinyeijca nyej ni neyan tyajamuáamua'aten, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e naijmi'ica muejmi. Che'e cai a'atɨ ayan a'ujtzaahuatya'a, a'ini capu ayan tiraavijte'e. Caxu xaa nya'u seyan rɨjca, silu sata'aj seyan rɨ'ɨ me titya'umuámua'ara'a ɨ ru jetze. Sata'aj seyan saɨjna jetze tyu'umua'ati a'ij tɨ ti'itɨj cɨn Dioj ari tyajamueijca, seij ajta seij. Ayaa pu xaa nya'u tiraavijte'e. 4 Ayaa pu'u na'a. Tyatɨj tyana'a pua'amua tyej teyan ratyáhue'ira'a, ajta capu ti'iseicaj na'a tɨj na'a ti'ityejve'e ɨ tajetze. Capu ajta ti'iseicaj na'a ɨ tɨ cɨn titaatyava'ɨri tyatɨj tyana'a teyan ti'ityejve'e, silu ayaa pu ti'imui'i. 5 Ayaa pu che'eta na'a een tyej teri Cɨriistu'u jetze ajtyama'acan. I tyaj mui'itɨ ara'ase, ayaa tu naijmi'i ti'itaseijrata tyaj seij tyana'a jetze ajtyama'acan ɨ tevi. Ajta a'atɨ tɨ na'a tɨ ta jetze ajtyama'acan, aɨ pu ajta hua'a jetze ajtyama'acan ɨ seica, a'achu maj pua'amua. 6 Capu ayan ruxa'a na'a titaacɨ́'ɨ ityejmi aɨjna ɨ tyaj cɨn teri ratyava'ɨri. Aɨj pu cɨn, tiche'e teyan tiraatyavaɨre'en a'ij tɨ aɨn Cɨriistu'u ayan rɨ'ɨ titaatá'a. Tɨ pua'a ayan tiraacɨ́'ɨ seij ɨ a'atɨ tɨ ayan tyu'utaxaj ɨ Dioj jetze ma'acan, che'e aɨn ayan jetzen ma'acan tyu'utaxajta a'achu tɨ caj ru'umua'aree. 7 Tɨ pua'a ayan tiraacɨ́'ɨ seij ɨ a'atɨ tɨ ayan hua'utyavaɨre'en ɨ seica, che'e ayan hua'utyavaɨre'en, na'ari tɨ pua'a ayan tiraacɨ́'ɨ tɨ ayan tihuá'umua'aten ɨ seica, che'e ayan tihuá'umua'aten. 8 Tɨ pua'a ayan tiraacɨ́'ɨ aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan raayɨ'ɨtɨhua'an tɨ ca'anijra'a hua'uta'an ɨ seica, che'e ayan ca'anijra'a hua'uta'an. Seica pu ayan tihua'ucɨ'ɨ mej meyan tihua'utapueijve'en aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i. Miche'e meyan ruxé'evi'ira'a cɨn tyamua'a naa tihua'utapueijve'en. Ajta aɨn tɨ ayan antyujmua'aree aɨjna cɨme'e tɨ ti'ijta teyujta'a, che'e aɨn a'ujca'anyaacan cɨn ti'ivaɨra'a. Ajta aɨn tɨ hua'acu'uve aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i, che'e aɨn rutyámua'ava'acan cɨn hua'ancu'uvajxɨ'ɨn. 9 Ayaa pu ruxe'eve'e saj tzaahuati'ira'a cɨn huaujxe'eve'en seij sajta seij. Sata'aj raatite saɨjna tɨ a'ij pua'a een, sajta seyan ra'ara'astijre'en saɨjna tɨ i'i xa'apɨ'ɨn. 10 Sata'aj seyan huaujxe'eve'en seij sajta seij tɨj ru'ihuaamua'a naa. Sata'aj sajta seyan huataujca'anyen tyamua'a naa saɨjna cɨme'e saj rɨ'ɨ tyu'uta'an seij sajta seij. 11 Caxu raaxaahuata saj ratyava'ɨrihua'an ɨ tavastara'a, silu sa'ujcanyaacan xu cɨn seyan saɨjna jetze huataujca'anyen ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 12 Sata'aj huaujtyamua'ave'en saɨjna cɨme'e sej seyan ti'ijtɨj cɨn ti'ichue'eve'e tɨ Dioj jemi e'ema'acan. Sata'aj sajta seyan tya'utaviicue'i saɨjna cɨme'e ɨ saj cɨn rajpueiitzi xa'aye'i. Sauche'e xu rahuaviira ɨ Dioj. Caxu raatápuaapua'ata'an. 13 Sata'aj seyan tihua'ura'an ɨ sej tí'ijcha'ɨ aɨme jemi ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i. Sata'aj sajta seyan ruxé'evi'ira'a cɨn hua'ancure'evi'itɨn ɨ a'amuaxá'a tyaɨte ɨ ruche. 14 Ayaa xu sajta seyan hua'uruuren aɨme ɨ mej a'ij pua'a a'amuaruure. Sata'aj rɨ'ɨ tihua'uta'an. Caxu seyan rahuaviira ɨ Dioj jemi tɨ ij aɨn pueijtzi hua'uta'an, silu rɨ'ɨ xu tihua'uta'an. 15 Sata'aj seyan huaujtyamua'ave'en aɨme jamuan ɨ maj rutyamua'ave'e. Ayaa xu sajta huarɨni saj huatyáujxaamɨste'en aɨme jamuan ɨ maj ruxaamɨste'e. 16 Sata'aj seyan rɨ'ɨ tí'ityechajca tɨj ɨ ru'ihuaamua'a naa. Caxu a'ujtzaahuatya'a, silu sata'aj seyan antyaujsaɨre'en hua'a jamuan ɨ maj cai ti'itɨ cɨn títyetyá'upu'u tɨ eihua ruxe'eve'e. Caxu seyan a'ujtzaahuatya'a ɨ rutzajta'a saj nu'u rɨ'ɨ me titya'umuámua'aree tyamua'a naa cai maa a'atɨ. 17 Tɨ pua'a a'atɨ ayan a'ij pua'a a'amuaruure muejmi, caxu seyan che'eta sana'a a'ij pua'a raruure muan. Rɨ'ɨ xu'u sata'aj seyan sana'a huarɨni tɨ'i ayan rɨ'ɨ tihua'amityejya'a naijmi'ica ɨ tyaɨte saj xa'apɨ'ɨn rɨcɨ. 18 Sata'aj seyan huarɨni, satɨj sana'a saj caj tiru'umua'aree, tɨ pua'a rɨ'ɨristan, sata'aj rɨ'ɨ titetyújchaɨ hua'a jemi ɨ seica ɨ tyaɨte, a'achu maj pua'amua. 19 Caxu pueijtzi rata'acare'en ɨ a'atɨ tɨ ari a'ij pua'a amuaaruu, silu che'e aɨn Dioj ayan pueijtzi raata'an. Ayaa xu huarɨni, a'ini ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Ayaa pu ti'inyacɨ'ɨpua inyeetzi nyej pueijtzi raata'an nyaɨjna ɨ a'atɨ tɨ a'ij pua'a muaaruu. Nyaa nu raata'asin nyaɨjna a'ij tɨ tiraavijte'e.” 20 Ma sajta muan, ayaa xu huarɨni a'ij tɨ te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Tɨ pua'a i'icuata aɨjna tɨ muájchaɨre'e, pata'aj tiraamín. Ajta tɨ pua'a huata'imɨn aɨjna ɨ a'atɨ, pata'aj jaj raata'an. Tɨ pua'a peyan huarɨni, ayaa paj pueijtzi raata'asin paɨjna cɨme'e paj xa'apɨ'ɨn raaruu. Aɨ pu xaa, aɨ pu tirajpueiitzi a'ame tyamua'a naa.” 21 Caxu rata'acare'en tɨ aɨjna tɨ a'ij pua'a een ayan amuaamue'itɨn, silu sata'aj seyan tiraamue'itɨn saɨjna tɨ a'ij pua'a een saɨjna cɨme'e saj xa'apɨ'ɨn rɨcɨ.

Romanos 13

1 Ayaa pu tyu'ujxe'eve'e tɨ a'atɨ tɨ na'a ayan hua'ara'astijre'en aɨme ɨ mej ti'itɨj cɨn antyujmua'aree. Dioj pu ayan raaxa'apɨ'ɨntare mej meyan ti'itɨj cɨn títyataté'en. Aɨj pu cɨn Dioj ayan hua'antihuau. 2 Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a a'atɨ cai huataura'an tɨ ij ayan hua'ara'astijre'en, aɨ pu ajta ma rúuhua'ana aɨjna tɨ Dioj ayan raatyajtuaa iiyan chaanaca japua. Ajta, tɨ pua'a a'atɨ ayan huarɨni, pueijtzi pu aɨjna japua rávaɨjtzi. 3 Tɨ pua'a a'atɨ ayan rɨ'ɨ ti'ityujcha'ɨ, capu ruxe'eve'e tɨ aɨn a'atɨ ayan hua'atzɨɨnya'a aɨme ɨ mej ti'itɨj cɨn antyujmua'aree. Ma ajta aɨjna tɨ a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ, ayaa pu xaa nya'u tiraavijte'e tɨ aɨn ayan hua'atzɨɨnya'a aɨme ɨ mej ti'ijta. Tɨ pua'a peyan ti'ijxe'eve'e paj cai ti'itɨj cɨn ratzɨɨnya'a paɨjna tɨ ti'ijta, pata'aj peyan huarɨni ti'itɨj cɨme'e tɨ i'i xa'apɨ'ɨn. Tɨ pua'a peyan huarɨni, ayaa pu rɨ'ɨ timuaata'asin aɨjna tɨ ti'ijta, a'ini Dioj pu aɨjna cɨn ra'antihuau tɨ ij aɨn ti'ityava'ɨrihua'an jemin. Ma ajta, tɨ pua'a peyan a'ij pua'a títiá'acha'ɨ, aj paj xaa ratzɨɨnya'a pua'ame, a'ini aɨ pu aɨjna cɨn antyujmua'aree tɨ pueijtzi muaata'an. Aɨ pu xaa nya'u ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi tɨ ij Dioj jetze ma'acan ayan pueijtzi hua'uta'an aɨme ɨ maj a'ij pua'a titetyújcha'ɨ. 5 Aɨj pu cɨn, ayan tyu'ujxe'eve'e sej seyan hua'ara'astijre'en aɨme ɨ mej ti'itɨj cɨn títyatatí tɨ ij cai ayan a'amua japua rájveti ɨ pueijtzi. Ayaa pu ajta ruxe'eve'e aɨjna cɨme'e sej seyan ra'ara'astijre'e ɨ Dioj. 6 Ayaa pu ajta tyu'ujxe'eve'e saj sajta saɨjna cɨn ti'inajchita aɨjna tɨ a'amuajijve'e, a'ini aɨme ɨ mej meyan a'amuajijve'e, aɨ mu ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi. Tɨ'ɨj pɨ na'a nain xɨcaj tzajta'a, ayaa mu maɨjna cɨn ti'ivaɨre'e. 7 Tɨ pua'a peyan a'atɨ te'echaɨre'e, pata'aj peyan tiraanajchite'en a'achu paj caj tira'achaɨre'e, na'ari tɨ pua'a peyan paɨjna cɨn te'echaɨ ɨ mej uvieernu jemi muajijve'e, pata'aj peyan che'eta pana'a tihua'unajchite'en. Ajta tɨ pua'a peyan paɨjna cɨn te'echaɨ ɨ mej muajijve'e maɨjna cɨme'e ɨ pej ti'itu'araca, pata'aj pajta peyan paɨjna cɨn tyu'unajchi. Tɨ pua'a ayan tiraavijte'e pej peyan rɨ'ɨ tihua'ajchaɨ aɨme ɨ mej ti'ijta, pata'aj peyan huarɨni. Na'ari tɨ pua'a ayan tiraavijte'e pej rɨ'ɨ tihua'utyajtuaani aɨme ɨ mej ti'itátyatyá'upu'u, pata'aj peyan rɨ'ɨ tihua'uta'an. 8 Sata'aj nain cɨn tyu'unajchita sej si cai che'e ti'itɨj cɨn te'echaɨ ɨ a'amuaxá'a tevi jemi. Ayaa xu'u sana'a saɨjna cɨn tira'achaɨra'a ɨ saɨj saj huaujxe'eve'en seij sajta seij, a'ini aɨjna tɨ ayan raxe'eve'e ɨ ruxa'a tevi, aɨ pu aɨjna cɨn ari ra'ara'astijre aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. 9 Ayaa pu tihua'utaij tɨcɨn: “Capej ti'ixana'acɨra'a.” Ajta ayan tɨcɨn: “Capej ti'ityacui'ica.” Ajta i'i tɨ ayan tɨcɨn: “Capej ti'inahua'a.” Ajta i'i tɨ ayan tɨcɨn: “Capej ti'inyacua'atza.” Naijmi'i ɨ nyuucari tɨ ayan een, ajta ti'itɨ tɨ a'ij tɨ ra'itya'asi, naijmi'i tɨj na'a tɨ ayan, aɨ pu ara'ase aɨjna jetze ɨ nyuucari tɨ ayan te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Pata'aj peyan raxe'eva'a ɨ axa'aj tevi patɨj asaɨj ti'axe'eve'e.” 10 Tɨ pua'a a'atɨ ayan tzaahuati'ira'a cɨn raxe'eva'a ɨ ruxa'aj tevi, aɨ pu cai a'anaj a'ij pua'a raruuren. Aɨj pu cɨn, aɨjna ɨ a'atɨ nain cɨn ra'ara'astejsin aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. 11 Sata'aj seyan huarɨni saɨjna cɨme'e sej seri ru'umua'aree ti'itɨj tɨ xɨcaara'an jetze pɨti'irɨcɨ. Pu'uri ayan tyaja'ure'enye sej rɨ'ɨ huaujruuren sej si atanyéjnye'eri tyamua'a naa, a'ini pu'uri eitze'e vejli'i ajna xɨcaara'an tɨ jetzen Dioj tajapua nyuuni. Pu'uri xaa nya'u eitze'e vejli'i tɨ cai vejli'itaca tyatɨ'ɨj anacai tya'antzaahua. 12 Pu'uri eitze'e huatɨca'a aɨjna tɨ jetzen ti'ijta aɨjna tɨ a'ij pua'a een. Pu'uri ajta vejli'i ajna xɨcaara'an tɨ jetzen Cɨriistu'u tajapua nyuuni. Aɨj pu cɨn, tiche'e teyan ma rúuhua'axɨn tɨj na'a tɨ a'ij pua'a een tyej teyan anacai tyaɨjna cɨn rɨjcaa. Tiche'e tyajta tyaɨjna jetze arataca'anyen ɨ tyaj cɨn raatyamue'itɨn tyaɨjna ɨ tyaj cɨn ti'ityese'e. 13 Tiche'e teyan rɨ'ɨ ti'ititachaɨca a'ij mej ti'ijrɨ'ɨre ɨ tyaɨte maj nyeeriste'e á'ujhua'an. Tiche'e tyajta cai che'e teyan a'ij pua'a eenya'acan cɨn ti'iyestya, tyajta cai che'e a'ij pua'a ti'ityata'aru, tyajta cai che'e ti'ixana'acɨra'a hua'a jamuan ɨ maj tyu'unacua'atziste'e, tyajta cai che'e ti'ixana'acɨra'a seij jamuan tɨ cai aɨn pueen ɨ tyaj yá'uvi'itɨn. Tiche'e tyajta cai teyan nya'usa'a tajɨɨmua'a. Capu ajta xa'apɨ'ɨn tyej teyan a'atachueera'a tajɨɨmua'a. 14 Ma sajta muan, sata'aj seyan rɨ'ɨ titetyújchaɨca a'ij tɨ ti'ityújchaɨca'a ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. Caxu che'e seyan saɨjna jetze ti'imuajca a'ij sej ye'i huarɨni sej si seyan ra'ara'astijre'en saɨjna tɨ a'ij pua'a een tɨ huiiraninyei ɨ a'amuatzajta'a.

Romanos 14

1 Tɨ pua'a a'atɨ cai xɨ ru'umua'aree a'ij tɨ huataujmua'a tɨ ayan ra'ara'astijre'en ɨ tavastara'a, sata'aj ra'ancure'evi'itɨn ruxé'evi'ira'a cɨme'e. Caxu seyan sana'a ra'axɨjtya'a saɨjna cɨme'e a'ij tɨ tira'amitejte'e aɨjna. 2 Ayaa pu maujmua'are ɨ seij ɨ Dioj jemi tɨ ayan ti'ita'aca tɨ nain tyu'uca'ani, ajta aɨjna ɨ saɨj, tɨ cai tyamua'a naa tiru'umua'aree a'ij tɨ een ɨ Dioj jemi, ayaa pu tira'amitejte'e tɨ ayaa na'a ti'ita'aca tɨ raacua'ani tɨ tye'ejnyéj a chuaata'a. 3 Ayaa pu tyu'ujxe'eve'e tɨ aɨn ɨ tɨ nain ti'icua'aca cai ayan raxaahuata aɨjna tɨ cai nain ti'icua'aca. Ajta aɨn tɨ cai nain ti'icua'aca, ayaa pu che'eta na'a ruxe'eve'e tɨ aɨn cai ra'axɨjtya'a aɨjna tɨ nain ti'icua'aca, a'ini Dioj pu ajta ayan ra'ancure'evi'itɨ aɨjna ɨ a'atɨ. 4 Pajta muaa, mɨ pej cai nain ti'icua'aca, ¿a'ataani ayan aɨjna cɨn timuéijca pej peyan ra'axɨjte'en ɨ a'atɨ tɨ seij jemi ti'ivaɨre'e? Capu a'atɨ, a'ini seij pu ti'iraijte'e. Ajta aɨn ɨ a'atɨ, aɨ pu ara'astijre'esin aɨjna tɨ ti'iraijte'e. Na'ari tɨ pua'a cai ayan huarɨni, aɨ pu jemin mue'itɨche'en. Ma ajta, aɨjna tɨ nain ti'icua'aca, aɨ pu xaa ara'astijre'esin, a'ini tavastara'a pu ca'anijra'a raata'asin tɨ ij ayan ra'ara'astijre'en. 5 Ajta saɨj jemi, ayaa pu tira'amitejte'e tɨ sei xɨcaj ayan eitze'e ruxe'eve'e ɨ Dioj jemi cai seica xɨcajra'an jetze. Ajta seij jemi, ayaa pu tira'amitejte'e tɨ ruxa'aj na'a ayan e'en nain xɨcajra'an jetze. Miche'e meyan rujɨɨmua'a mana'a tiraaxa'apɨ'ɨntare'en tyamua'a naa, a'ij tɨ tya'umua'atze ɨ rutzajta'a ɨ tɨ xa'apɨ'ɨn een ɨ Dioj jemi. 6 Aɨjna tɨ ayan tira'amitejte'e tɨ seij xɨcajra'an jetze eitze'e ruxe'eva'a, ayaa pu tiraaxa'apɨ'ɨntare ɨ tavastara'a jemi. Ajta aɨn tɨ nain ti'icua'aca, ayaa pu ajta rɨcɨ ɨ tavastara'a jemi, a'ini aɨjna ɨ a'atɨ ajta pu rɨ'ɨ tirata'aca ɨ Dioj. Ajta aɨn tɨ cai nain ti'icua'aca, aɨ pu ayan che'eta na'a ti'icua'aca ɨ tavastara'a jemi. Aɨ pu ajta rɨ'ɨ tirata'aca ɨ Dioj. 7 Ayaa pu'u, a'ini tyatɨj tyana'a pua'amua ityan, capu a'atɨ ayan rusaɨj ruuri. Capu ajta ayan rusaɨj mɨ'ɨni. 8 Tɨ pua'a teyan i'iruuri, ayaa tu i'iruuri tyej ti rɨ'ɨ tiraata'an ɨ tavastara'a na'ari tɨ pua'a teyan huacui'ini, ayaa tu che'eta tyana'a cui'ini tyej ti huatatatuiire'en ɨ tatevij cɨme'e tyaɨjna jemi. Aɨj pu cɨn, capu amɨn a'ij tɨ pua'a teyan i'iruuri nusu tɨ pua'a teyan huacui'ini. Tyauche'e tu tavastara'a jetze ajtyama'acan. 9 Aɨj pu cɨn, Cɨriistu'u ayan huamɨ'ɨ, ajta a'itáraa hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite tɨ ij aɨn ayan hua'avastara'a pueenya'a a'ara'ani aɨme ɨ mej meri huacuii, ajta aɨme ɨ maj mauj i'iruuri. 10 Pajta muaa, ɨ paj cai xɨ ru'umua'aree tyamua'a naa, ¿a'ini een cɨn peyan ra'axɨjte'e ɨ a'ihuaara'a? Pajta muaa, ɨ paj nain cɨn ti'ita'aca, a'ini een cɨn peyan raxaahua paɨjna ɨ e'ihuaara'a. Capu a'atzu ayan tiraavijte'e sej seyan rɨjca, a'ini naijmi'i tu teyan huataseijre'esin aɨjna jemi ɨ Dioj tɨ ij aɨn ayan ta'uxɨ́jte'en naijmi'ica ityejmi. 11 Ayaa pu xaa nya'u te'eyu'usi'i tɨcɨn: Ayaa pu ti'ixa aɨjna ɨ tavastara'a tɨcɨn: A'ini nyaa nu ruuri, ayaa pu ti'ayajna, matɨj mana'a pua'amua maj yan chaanaca japua seijre'e, aɨ mu titunutaxɨ'ɨsin inyeetzi jemi. Aɨ mu majta, meyan rɨ'ɨ tinaata'asin maɨjna cɨme'e ɨ nyaj Dioj pueen. 12 Aɨj pu cɨn, a'achu tyaj pua'amua tyaj yan seijre'e, naijmi'i tu teyan tyu'utaxajta mé jeijre'e ɨ Dioj jemi a'ij tyaj ti'itɨj cɨn huarɨj. 13 Aɨj pu cɨn, tiche'e teyan raatapua'ajta tyej teyan tya'ataxɨjte'e tajɨɨmua'a. Aru tiche'e teyan raaxa'apɨ'ɨntare'en ɨ ta tzajta'a tyej ti cai che'e ti'itɨj cɨn raatamuáre'eristen ɨ ta'ihuaara'a, nusu tyej ti cai che'e ca'anijra'a raata'an tɨ ij ti'itɨj cɨn huamue'itɨchen ɨ Dioj jemi. 14 Ayaa nu ru'umua'aree inyaa, a'ini ayaa nu tyu'unamuajri'i nyaɨjna jemi ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ayan ti'ayajna. Tɨj na'a tɨ seij racua'aca tɨ ti'icue'iri'i pueen, capu rusaɨj na'a raxana'ave'e aɨjna tɨ racua'aca. Ma ajta, tɨ pua'a aɨjna jemi ɨ a'atɨ ayan tira'amitejtya'a tɨ ti'itɨ ayan xana'avi'ire'e, aɨjna jemi pu xaa ayan een, tɨ ayan xana'avi'ire'e. 15 Tɨ pua'a peyan ca'anijra'a rata'aca ɨ e'ihuaara'a tɨ aɨn cai ayan racua'aca ɨ ti'itɨ ɨ paj xaa racua'aca, rɨ'ɨríista a'ame paj raaje'ihua'atan i tzajta'an a'ini, aɨjna jemi, aɨ pu xana'avi'ire'e aɨjna tɨ raacuaa. Capaj xa'apɨ'ɨn huarɨj. Capaj xaa nya'u raxe'eve'e ɨ e'ihuaara'a paɨjna cɨme'e paj ca'anijra'a raata'a tɨ ayan huarɨni a'ij tɨ tiraaje'ihua'ajtaca'a. Capej ra'antipua'arite'en ɨ e'ihuaara'a a'ini Cɨriistu'u pu jetzen ma'acan huamɨ'ɨ aɨjna ɨ e'ihuaara'a. 16 Capaj che'e peyan ti'itiá'acha'ɨ. Na'ari cai, ayaa mu seica meyan ti'ijxájtzi'ira'a mua'ara'ani maɨjna tɨ ayan timua'amitejte'e tɨ xa'apɨ'ɨn een. 17 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e a'ini aɨjna tɨ ayan titaacɨ́'ɨ tɨ Dioj ayan ti'itaijte'e naijmi'ica ityejmi, capu ayan aɨjna cɨn tyej teyan ti'icua'aca na'ari tyej teyan ya'aca. Capu xaa nya'u, silu ayaa tu urare'enya'acan cɨn huatyajturaa ɨ Dioj jemi. Tyajta rɨ'ɨ tityeetyajturaa ɨ ta tzajta'a. Ajta, aɨ pu ca'anijra'a taata'a aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj tyej ti teyan huatatatyamua'ave'en. 18 Ee xaa nya'u, a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan ravaɨre'e ɨ Cɨriistu'u, aɨjna ɨ a'atɨ ayaa pu rɨ'ɨ tirata'aca ɨ Dioj. Majta maɨn ɨ tyaɨte, ayaa pu ajta hua'aranajchi tɨ ayan ti'ijrɨ'ɨre aɨjna ɨ a'atɨ. 19 Aɨj pu cɨn tiche'e teyan ahuataca'anyen tyej ti teyan rɨ'ɨ ti'itítacháɨ tej teyan ta'ihuaamua'a ta'ara'ani tyamua'a naa, tyej tyajta rɨ'ɨ huátaruuren tajɨɨmua'a tyej ti eitze'e raayɨ'ɨtɨhua'an a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. 20 Caxu saɨjna cɨn raatyauunan saɨjna tɨ Dioj ayan raatyajtuaa hua'a jemi ɨ a'amue'ihuaamua'a saɨjna cɨme'e saj nain ti'icua'aca. Naa pu ti'ire'en tɨj na'a tɨ ti'icue'iri'i. Ma ajta, tɨ pua'a a'atɨ aɨjna cɨn ca'anijra'a raata'an ɨ ru'ihuaara'a tɨ aɨn ihuaara'ara'an ayan raacua'ani aɨjna tɨ raaje'ihua'a ɨ Dioj jemi, aɨj pu cɨn ayan autyaturaasin ɨ Dioj jemi aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan ca'anijra'a raata'a ɨ ru'ihuaara'a. 21 Aɨj pu cɨn, eitze'e pu ayan tiraavijte'e paj cai peyan racua'aca ɨ hue'ira'a ca'ɨn paj cai peyan raya'aca ɨ nahuaj. Jee xaa nya'u pata'aj cai peyan ti'itɨj cɨn a'ij huarɨni tɨ ayan ca'anijra'a raata'acare'en tɨ aɨn e'ihuaara'a ti'itɨj cɨn autyaturan ɨ Dioj jemi. 22 Tɨ pua'a ayan timua'amitejte'e tɨ ayan ti'ire'en ɨ Dioj jemi pej peyan ti'itɨ huacua'ani, pata'aj peyan asaɨj pana'a aviitzi cɨn tiru'umua'areera. Capej peyan ti'ixajta me jeijre'e, tyaɨte tzajta'a. Che'e huaujtyamua'ave'en aɨjna ɨ a'atɨ tɨ cai rumua'atziira'a cɨn a'ujxɨjte'e aɨjna cɨme'e a'ij tɨ ti'itɨj cɨn rɨcɨ, a'ini aɨ pu ari ayan tiraaxa'apɨ'ɨntare tɨ ayan ti'ire'en ɨ Dioj jemi. 23 Ma ajta aɨn ɨ a'atɨ, tɨ pua'a cai xɨ tyamua'a naa tiraaxa'apɨ'ɨntare tɨ ayan ti'ire'en ɨ Dioj jemi tɨ ij ti'itɨ huacua'ani, tɨ pua'a ayan racua'aca, aɨ pu aɨjna cɨn a'ujxɨjte'en tɨ a'ij pua'a rɨcɨ a'ini aɨ pu cai tya'atzaahuatya'a ayan racua'a. Ajta, ti'itɨ tɨ na'a tɨ a'atɨ ayan cɨn rɨcɨ, tɨ pua'a cai ayan tiraaxa'apɨ'ɨntare tɨ ayan ti'ire'en ɨ Dioj jemi tɨ ayan huarɨni, aɨ pu aɨjna cɨn autyaturaasin ɨ Dioj jemi tɨ pua'a ayan rɨjca, a'ini capu tya'atzaahuatya'acaa.

Romanos 15

1 Tyajta ityan, i tyej tyamua'a naa tiru'umua'aree a'ij tɨ een ɨ Dioj jemi, ayaa pu tiraavijte'e tyej tya'utaviicue'i tyaɨjna cɨme'e a'ij maj ti'ijrɨ'ɨre aɨme ɨ maj cai xɨ yau'eite tyamua'a naa ɨ Dioj jemi. Tiche'e cai teyan tyana'a rahuauca ityejmi cɨme'e a'ij tɨ tita'amitejte'e, silu tiche'e rɨ'ɨ tihua'uta'an ɨ seica. 2 Ayaa pu titaavijte'e ityejmi, a'achu tyaj pua'amua, tyej ti rɨ'ɨ tiraatyavaɨre'en ɨ ta'ihuaara'a tɨ ij aɨn eitze'e raayɨ'ɨtɨhua'an a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. 3 Ayaa pu xaa nya'u Cɨriistu'u ajta ayan huarɨj. Capu ayaa na'a rahuauca'a a'ij tɨ tira'aranajchaca'a, silu ayaa pu raara'aste a'ij tɨ te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Ayaa pu nyeetzi japua rajve maj na'ajtya'axɨ mueetzi jetze ma'acan.” 4 Ayaa pu'u, a'ini nain tɨj na'a tɨ ajna'ɨmɨ á'ayu'usi'ihuaca'a, ayaa pu een cɨn te'eyu'usi'ihuaca'a tyej ti jetzen huatamua'aten, tɨ ij aɨn tɨ á'ayu'usi'ihuaca'a ca'anijra'a taata'acare'en tyej ti teyan tya'utaviicue'i, tyajta teyan rachue'eva'a tɨ Dioj ayan tu'irajtuaani. 5 Ajta aɨn Dioj tɨ ayan ca'anijra'a amuaata'aca sej si seyan huatyaujca'anyen, ajta sej si tya'utaviicue'i, che'e aɨn ajta amuaata'acare'en sej rɨ'ɨ titetyújchaɨ rujɨɨmua'a sej si seyan ru'ihuaamua'a xa'ara'ani tyamua'a naa a'achu saj pua'amua. Che'e Dioj rɨ'ɨ tyajamuaata'acare'en aɨjna cɨme'e saj sauj seyan ra'astijre'e ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús, sej si naijmi'i seyan rɨ'ɨ tiraata'an saɨjna ɨ Dioj tɨ ya'upuaara'an pueen ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. Sata'aj seyan rɨ'ɨ tiraata'acare'en a'achu saj ru'umua'aree ɨ a'amuatzajta'a. 7 Sata'aj seyan che'eta sana'a ancura'ujvi'itɨn seij sajta seij a'ij tɨ Cɨriistu'u ajta amua'ancure'evi'itɨ muejmi sej si seyan saɨjna cɨn rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj. 8 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨ aɨn Cɨriistu'u ayan aɨjna cɨn te'entyajrupi tɨ ij hua'utyavaɨre'en aɨme ɨ maj runavij antisi'iche aɨjna cɨme'e mej meyan raamua'aree tɨ Dioj tzaahuati'ira'a cɨn arauraste a'ij tɨ ari tya'ataujratziiri'i. Cɨriistu'u pu nain cɨn tya'ataujratziiri'i hua'a jemi ɨ hua'ahuaacɨxa'astyamua'acɨ'ɨ mej mi aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acantacaa majta meyan rɨ'ɨ tiraata'asin ɨ Dioj maɨjna cɨme'e tɨ aɨn hua'ancu'uvajxɨ. Ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn: Aɨj nu cɨn rɨ'ɨ timuaata'asin hua'a tzajta'a aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. Ayaa nu ti'ichuiica na'ame nyej ni nyaɨjna cɨn rɨ'ɨ timuaata'an. 10 Ajtahua'a ayan tɨcɨn: Sata'aj huataujtyamua'ave'en hua'a jamuan ɨ tyaɨtestyamua'ame'en pueen ɨ Israel tyaacan, muaan mɨ sej seij chuejra'a japua e'ema'acan. 11 Ajtahua'a seij ayan tɨcɨn: Sata'aj rɨ'ɨ tiraata'an ɨ tavastara'a, naijmi'i muan, a'achu saj pua'amua, mɨ sej seij chuejra'a japua e'ema'acan. Sata'aj sajta seyan tyu'utachuiica ɨ jemin sej si saɨjna cɨn rɨ'ɨ tiraata'an, naijmi'i muan, mɨ tyaɨte sej yan huachaatɨme chaanaca japua. 12 Ajtahua'a, ayan tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Isaías tyaacan tɨcɨn: Seij pu airaujneijte'esin aɨjna jetze ɨ Isaí. Aɨ pu ayan huataseijre'esin tɨ ij ayan tihua'utaijte'en naijmi'ica aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. Majta aɨme, ayaa mu rajchu'eve'esin tɨ'i aɨn hue'irajtuaani. 13 Ajta aɨn ɨ Dioj tɨ ayan ca'anijra'a tata'aca tej ti teyan raachu'eve'en, che'e aɨn ayan rɨ'ɨ tyajamuaata'an sej si eihua huapɨ'ɨ huataujtyamua'ave'en, tɨ ij ajta amuaatyápua'arite'en tyamua'a naa saɨjna cɨme'e sej seyan ra'astijre'e saɨjna ɨ tavastara'a. Che'e aɨn ajta ayan rɨ'ɨ tyajamuaata'an sej si eitze'e seyan raachu'eve'en saɨjna cɨme'e saj saɨjna jetze araujca'anye ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 14 Ayaa pu tina'amitejte'e inyeetzi tɨ ayan ti'ayajna muejmi cɨme'e sej seyan nain cɨn rɨ'ɨ titetyújcha'ɨ seij sajta seij. Nain xu u'umua'aree ɨ tɨ ruxe'eve'e, sajta seyan raayɨ'ɨtɨ sej si huauritii seij sajta seij. 15 Ayaa nu eihua ahuanyaca'anyaa nyej ni neyan tyajamuaatayu'use'en ti'itɨ cɨme'e. Capu ti'iseicaj na'a, canu nyajta ti'itzɨɨnya'acaa nyej neyan huarɨj, silu ayaa nu nyajtahua'a ti'itɨ cɨn amua'utamua'areeri'i nyaɨjna cɨme'e, a'ini Dioj pu ayan tinyeijca. Ayaa nu nyaɨjna cɨn te'entyajrupi nyej ni tyu'utyavaɨre'en ɨ Dioj jemi. Nyajta nu nyaɨjna cɨn antinmua'aree nyej neyan ratyavaɨre'en ɨ Cɨriistu'u, tɨ ajta i'i Jesús, nyej ni neyan tihua'uta'ixaate'en aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan a'ij tɨ ari huarɨj ɨ Dioj. Ayaa mu eenya'a mua'aju'un tɨj muaɨ'ɨvejri tɨ seij raatyajtuaa ɨ Dioj jemi tɨ ij ayan rɨ'ɨ tiraata'an. Ee xaa nya'u, aɨn ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu ayan hua'aruuren mej mi meyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi. 17 Aɨj nu cɨn huapɨ'ɨ huatantyamua'ave'e jemin ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús nyaɨjna cɨme'e nyej neyan ravaɨre'e ɨ Dioj. 18 Aɨj nu'u cɨn neyan a'anca'anye nyej tyaja'amue'ixaate'en nyaɨjna cɨme'e tɨ Cɨriistu'u ari ayan tyu'uruu aɨjna cɨme'e nyaj ravaɨre'e mej mi maɨn ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan meyan ra'ara'astijre'en maɨjna ɨ Dioj. Ayaa mu een cɨn ra'astijre'e maɨjna cɨme'e mej meyan raanamuajri'i a'ij nyej tyu'utaxajtaca'a, majta meyan naaseij inyeetzi a'ij nyej ti'itɨj cɨn huarɨj, nyej neyan huarɨj tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e, ɨ maj cɨn a'ij tya'utaseij, a'ini Dioj pu raatyajtuaa ɨ rumuare'eri'ira'a inyeetzi jemi aɨjna cɨme'e nyaj nyaɨjna jetze aranca'anyajca'a ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Aɨj nu cɨn nain japua neri tihua'uta'ixaa nyaɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Cɨriistu'u. Nainjapua tɨj na'a aun maj huachaatɨme u Jerusalén, nyajta meyee a'u maj e'ere'etya'acaa asta nyana'a cai nyaun ɨmɨ a'atanye nyaujna a'u maj a'uchaatɨme tɨj na'a tɨ aun huatacá'a u Ilírico, nain nu cɨn tihua'uta'ixaa ɨ Cɨriistu'u jetze ma'acan. 20 Tɨj na'a nyaj autyejche nyaj ra'ara'astijre'en ɨ tavastara'a tɨ yu e'ire'enye, ayaa nu ahuanca'anye nyej neyan tihua'uta'ixaate'en ɨ nyuucari cɨme'e a'u maj cai xɨ a'anaj ya'unamuajri'i, nyej ni cai neyan che'eta nyana'a nyaɨjna jetze a'utejcheni a'u tɨ ari saɨj tyaja'umuáre. 21 Me nyajta inyaa, ayaa nu huarɨj a'ij tɨ te'eyu'usi'i tɨcɨn: Aɨ mu raseijran maɨjna ɨ tɨ cai xɨ a'atɨ aɨjna cɨn tihua'uta'ixaa. Majta mu yau'eitaa mua'aju'un maɨjna ɨ maj cai xɨ a'anaj raanamuajri'i. 22 Aɨj pu cɨn, mui'itɨ mu naata'ijmɨjri'i nyaj cai neyan nyaun a'atanyén muejmi jemi. 23 Aru ijii, a'ini capu che'e ma'a a'arɨ'ɨri nyej nyaun tyaja'umuare'en tɨj na'a ayun tɨ huaca'a, ajta a'ini pu'uri tyajaume a'achu pua'an ninye'ira'a nyej neyan ti'ijxe'eve'e nyej amuaja'uva'amuaare, ayaa nu ti'imua'atze nyej neyan huarɨni nyatɨ'ɨj nyaun a'umé'en u España. Ayaa nu ti'ijxe'eve'e inyaa nyej nyaun amuaja'utéseijra nyatɨ'ɨj nyaun a'umé'en, tyej ti a'atzu huatatyamua'ave'en tajɨɨmua'a, sej si sajta naatavaɨre'en nyej ni nyajtahua'a u a'umé'en a'u nyaj a'uméj. 25 Me nyajta inyaa, ijii, u nu a'uma'a na'ame u Jerusalén nyej ni hua'utavaɨre'en aɨme ɨ mej maun e'eche ɨ ta'ihuaamua'a, ɨ mej Dioj jemi seijre'e. 26 Majta aɨme ɨ mej maun Macedonia huachaatɨme, majta aɨme ɨ maj maun Acaya e'ema'acan, ayaa pu hua'aranajchaca'a mej ti'itɨj hua'uta'an aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i, ɨ maj maun e'eche u Jerusalén. 27 Ayaa pu tihua'aranajchaca'a mej meyan huarɨni. Ee xaa nya'u, ayaa mu tihua'achaɨra'acaa, a'ini aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan, ayaa pu tihua'ucɨ'ɨ maj ra'ancura'an maɨjna ɨ tɨ cɨn Dioj rɨ'ɨ tihua'uta'a aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acantaca'a. Aɨj mu cɨn aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan meyan tihua'achaɨre'e maj meyan ti'itɨ tihua'uta'an maɨjna ɨ maj cɨn huataujvaɨre'en. 28 Ayaa nu anacai hua'utatuiire'esin nyaɨjna ɨ mej tyu'uta'a ɨ ta'ihuaamua'a. Nyatɨ'ɨj nain cɨn ra'anticɨ'ɨ, aj nu ni nyaun a'uméj muejmi jemi. Nyajta e'eyan u a'uma'a na'ame u España. 29 Ayaa nu ru'umua'aree tɨ ayan te'eme ajna nyatɨ'ɨj nyaun a'umé'en muejmi jemi tɨ aɨn tavastara'a ayan nain cɨn rɨ'ɨ titaata'an naijmi'ica ityejmi. Capu ti'itɨ a'ij tita'aturaatya'a a'ame. 30 Ayaa nu tyaja'amuahuavii, nye'ihuaamua'a mɨ saj sajta ra'ara'astijre'en ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, sej si seyan tinaatyavaɨre'en saɨjna cɨme'e ɨ nyaj cɨn tí'ityese'e. Sata'aj seyan ti'ijhuaviira ɨ Dioj inyeetzi cɨme'e. 31 Sata'aj seyan ti'ijhuaviira tɨ ij aɨn Dioj ayan nu'irajtuaani mej mi cai á'ij nyaruure aɨme ɨ maj cai meyan ra'ara'astijre'e ɨ tavastara'a, aɨme ɨ maj Judea huachaatɨme. Sata'aj sajta seyan rahuaviira mej mi maɨn ɨ mej Dioj jemi seijre'e, ɨ maj Jerusalén e'ema'acan, mej mi meyan ra'ancura'an ɨ nyaj cɨn hua'utavaɨre'en. 32 Ayaa xu huarɨni nyej ni nyaun a'umé'en muejmi jemi tɨ pua'a Dioj ayan naata'acare'en, tyej ti tajɨɨmua'a huatatatyamua'ave'en, tyej ti tyajta ca'anijra'a huatáta'an seij tyajta seij. 33 Ajta aɨn ɨ Dioj tɨ rɨ'ɨ taatyapua'ari, che'e aɨn ayan huatyaturan naijmi'ica jemi, muejmi. Che'e ayan tyaja'ure'enyen.

Romanos 16

1 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e nyaɨjna cɨme'e ɨ ta'ihuaara'a tɨ jɨita'a, aɨjna ɨ Febe. Aɨ pu hua'avaɨre'e aɨme ɨ mej e'etyujsa'ɨri aujna a'ahua'a Cencrea. 2 Ayaa nu tyaja'amuahuavii sej si seyan ra'ancure'evi'itɨn tyamua'a naa a'ij tɨ tiraavijte'e ityejmi jemi, i tyej Dioj jemi seijre'e. Sata'aj seyan ra'ancure'evi'itɨn a'ini aɨ pu ajta ra'astijre'e ɨ tavastara'a. Sata'aj seyan nain cɨn raatyavaɨre'en tɨj na'a tɨ tira'aturaate'e, a'ini aɨ pu ari mui'icaca huatavaɨ ɨ tyaɨte, ajta pu nyeetzi huatavaɨ. 3 Sata'aj hua'utataujte'en saɨme ɨ Priscila, sajta saɨjna ɨ Aquila. Aɨ mu majta meyan nyeetzi jamuan ti'imuare'e tyej ti naijmi'i raatyavaɨre'en tyaɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. 4 Aɨ mu meyan huataura'a mej mi nyeetzi japua huanyuuni. Ayaa mu tɨn maɨjna cɨn huacuii. Eecan nu nyaɨjna cɨn ti'intyamua'ave'e. Majta aɨme, ayaa mu majta tyu'ujtyamua'ave'e matɨj mana'a pua'amua ɨ mej e'etyujsa'ɨri, aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. 5 Sata'aj sajta hua'utataujte'en aɨme ɨ mej aun e'etyujsa'ɨri a'u maj e'eche aɨjna ɨ Priscila, ajta aɨjna ɨ Aquila. Sata'aj sajta seyan tiraatataujte'en saɨjna ɨ nya'amiincu ɨ Epeneto, tɨ aun e'eche u Acaya tɨ ayan anacai huataujtuiiri'i ɨ Cɨriistu'u jemi. 6 Sata'aj seyan tiraatataujte'en saɨjna ɨ Mariiya, aɨjna tɨ ari eihua tyu'umuarej muejmi jemi. 7 Sata'aj sajta hua'utataujte'en saɨme ɨ Andrónico, sajta ɨ Junias. Aɨ mu majta nyaa jamuan aityanami'ihuaca'a. Majta aɨme ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, aɨ mu tyamua'a naa hua'amuajte maɨjna ɨ maj hua'apua, ɨ maj majta anacai ra'ara'astijre ɨ Cɨriistu'u nyaa cai inyaa. 8 Sata'aj seyan che'eta sana'a tiraatataujte'en saɨjna ɨ Ampliato, ɨ nyaj eihua raxe'eve'e ɨ tavastara'a jemi. 9 Ayaa xu sajta tiraatataujte'en saɨjna ɨ Urbano tɨ ta jamuan rava'ɨre'e ɨ Cɨriistu'u. Sata'aj seyan tiraatataujte'en saɨjna ɨ Estaquis, ɨ nya'amiincu ɨ nyaj nyajta eihua raxe'eve'e. 10 Sata'aj saɨjna huatataujte'en ɨ Apeles. Aɨ pu eihua rá'uviicue'iri'i ɨ Cɨriistu'u jetze ma'acan, ajta ayaa pu tyu'utyaamue'itɨ. Sata'aj seyan hua'utataujte'en saɨme ɨ mej Aristóbulo jamuan e'eche. 11 Sata'aj sajta raatataujte'en ɨ nye'ihuaara'a, saɨjna ɨ Herodión. Ajta aɨme ɨ maj Narciso jamuan e'eche, ɨ maj majta ra'astijre'e ɨ tavastara'a, sata'aj seyan che'eta sana'a tihua'utataujte'en. 12 Sata'aj sajta saɨme huatataujte'en aɨjna ɨ Trifena, sajta saɨjna ɨ Trifosa. Aɨ mu juuca pueen, ɨ maj majta eihua huapɨ'ɨ ti'imuare'e ɨ tavastara'a jemi. Sata'aj seyan raatataujte'en saɨjna ɨ Pérsida, ɨ nya'amiincu ɨ nyaj nyajta eihua raxe'eve'e. Ai pu aɨn pueen seij ɨ jɨita'a tɨ ajta eihua huapɨ'ɨ ari tyu'umuarej ɨ tavastara'a jemi. 13 Sata'aj sajta raatataujte'en saɨjna ɨ Rufo, tavastara'a tɨ ra'antihuau. Sata'aj sajta seyan raatataujte'en saɨjna naanajra'an aɨjna ɨ Rufo, a'ini aɨ pu ayan tinaachaɨ cumu nyaj yaujra'an i'i pueenye'en. 14 Sata'aj seyan hua'utataujte'en saɨme ɨ Asíncrito, sajta saɨjna ɨ Flegonte, sajta saɨjna ɨ Hermas. Sata'aj seyan che'eta sana'a hua'utataujte'en ɨ seica, saɨjna ɨ Patrobas, sajta saɨjna ɨ Hermes, sajta aɨme ɨ ta'ihuaamua'a ɨ maj hua'a jamuan e'ere'eti. 15 Sata'aj sajta saɨme huatataujte'en saɨjna ɨ Filólogo, sajta saɨjna ɨ Julia, sajta saɨjna ɨ Nereo, sajta ɨ juutzajra'an tɨ jɨita'a, sajta saɨjna ɨ Olimpas, sata'aj sajta seyan hua'utataujte'en naijmi'ica aɨme ɨ maj hua'a jamuan e'ere'eti, ɨ maj majta Dioj jemi seijre'e. 16 Sata'aj sajta seyan hua'utaujte'en seij sajta seij a'ij tɨ tiraavijte'e ɨ Dioj jemi. Matɨj mana'a pua'amua ɨ mej e'etyujsa'ɨri mej mi raanajche ɨ Dioj, naimi'i mu meyan tyaja'amuataujte'e. 17 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, muan, nye'ihuaamua'a. Rɨ'ɨ xu'u muan aɨme jemi ɨ maj ca'anijra'a amuaata'aca sej si e'ita'a a'utácɨɨnye, majta meyan a'amuamuáre'eriste'e sej seyan auta'ɨtzen ɨ Dioj jemi. Aɨ mu meri ajtacɨ́j aɨjna jetze a'ij sej seri tiraarɨ'ɨre. Caxu hua'a jamuan á'ujhua'anye'en, a'ini matɨj mana'a mej meyan e'en, camu a'atzu ravaɨre'e ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Cɨriistu'u. Rujɨɨmua'a mu'u ravaɨre'e. Ayaa mu maɨjna cɨn hua'acuanamua ɨ tyaɨte ɨ maj cai ti'itɨj cɨn a'aturaj. Ayaa mu maɨjna cɨn tihue'ixaate'e nyuucari cɨme'e tɨ ayaa na'a naa namuajre'e, nusu ti'itɨ maj cɨn ahuaujtzaahuate'en aɨme ɨ mej meyan ranamua. 19 Naimi'i mu meri meyan raanamuajri'i sej seri ra'astijre'e ɨ tavastara'a. Aɨj nu cɨn huapɨ'ɨ nyetyamua'ave'e muejmi cɨme'e. Me nyajta inyaa, ayaa nu ti'ijxe'eve'e sej seyan támua'araa sej si seyan rɨjca a'ij tɨ ayan tiraavijte'e ɨ Dioj jemi, sej si sajta cai seyan huataura'an sej seyan rɨjca saɨjna cɨme'e tɨ a'ij pua'a een. 20 Ajta aɨn ɨ Dioj tɨ rɨ'ɨ taatyapua'ari, ca'anacan pu nain cɨn ra'antipua'arite'esin aɨjna ɨ Satanás, tɨ ij ayan amuaata'an saj nain cɨn raatyamue'itɨn saɨjna ɨ tiyaaru'u. 21 Aɨ pu ayan ya a'amuaataujte'e aɨjna ɨ Timuteeyu, tɨ nya jamuan ti'imuare'e. Ya mu majta á'amuataujte'e ɨ nye'ihuaamua'a aɨjna ɨ Lucio, ajta ɨ Jasón, ajta aɨjna ɨ Sosípater. 22 Nyajta inyaa, i nyaj i'i Tercio, i nyaj nyajta neyan ra'ayu'uxa ɨ Pablo jetze ma'acan nyeijna i yu'uxari, nyaa nu nyajta á'amuataujte'e ɨ tavastara'a jetze ma'acan. 23 Ajta aɨjna ɨ Gayo, ɨ nyaj jemin ya huaca ajta tɨ rɨ'ɨ tihua'ata'aca naijmi'ica aɨme ɨ mej meyan ye tyujsa'ɨri meyajna, aɨ pu ajta ya á'amuataujte'e. 24 Majta aɨme, ɨ Erasto tɨ aɨjna cɨn ti'ityejvee iyaa chajta'a tɨ tumin tisá'ɨri, ajta aɨjna ɨ ta'ihuaara'a, aɨjna ɨ Cuarto, aɨ mu majta ya á'amuataujte'e. 25 Tiche'e teyan rɨ'ɨ tiraata'an tyaɨjna ɨ Dioj tɨ ayan raayɨ'ɨtɨ tɨ ca'anijra'a amuaata'an sej si seyan rɨ'ɨ titetyújchaɨca a'ij nyej tyaja'amue'ixaatya'a na'aye'i nyaɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa a'ij tɨ huarɨj ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. Aɨjna ɨ nyuucari, ai pu aɨn pueen ɨ tɨ Dioj cɨn ari titaataseijrate aɨjna tɨ ayan ru'avaataca'a tɨj na'a tɨ Dioj raatyataahuaca'a ɨ chaanaca tɨ yu e'ire'enye. 26 Ma ajta ijii, Dioj pu ari titaataseijrate. Aɨjna ɨ Dioj tɨ seijre'e tɨj na'a rusen cɨme'e, aɨ pu ayan tyu'utaijtaca'a tej teyan raamua'aree tyaɨjna jetze ɨ mej jetzen ra'uyu'uxaca'a aɨme ɨ mej ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Ayaa pu ti'ijxe'eve'e mej mi naimi'i matɨj mana'a pua'amua'a mej iiyan seijre'e ɨ chaanaca japua, mej mi rá'antzaahuate'en, majta ra'ara'astijre'en ɨ jemin. 27 Tiche'e teyan rɨ'ɨ tiraata'acare'en tɨj na'a rusen cɨme'e tyaɨjna ɨ Dioj tɨ aɨn rusaɨj nain cɨn támua'aree. Tiche'e teyan rɨ'ɨ tiraata'acare'en aɨjna cɨme'e tɨ tajapua huanyúu aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. Che'e ayan tyaja'ure'enyen.

1 Corintios 1

1 Inyaa, i nyaj i'i Pablo, ɨ tɨ Dioj na'antihuau ruxé'evi'ira'a cɨme'e nyej ni tyu'utyavaɨre'en ɨ Cɨriistu'u jetze ma'acan tɨ ajta aɨn pueen ɨ Jesús, nyaɨjna jamuan ɨ ta'ihuaara'a ɨ Sóstenes. 2 Yaa nu tyaja'amuayu'use'e muan mɨ saj saun e'etyujsa'ɨri saujna Corinto sej si raatyaanajche ɨ Dioj, mɨ saj rɨ'ɨ ti'ityeseijre'e saɨjna cɨme'e tɨ aɨn Cɨriistu'u, tɨ ajta Jesús pueen, muejmi huataura'ate, ajta muejmi huatajée sej si jemin seijra'a. Muan xu sajta hua'a jemi seijre'e matɨj mana'a pua'amua mej yen seijre'e tɨj na'a ve'e ɨ chaanaca ɨ maj majta meyan ti'ixa tɨ yee Jesús pu hua'avastara'a pueen. Ee xaa nya'u, aɨ pu aɨn pueen ɨ hua'avastara'a, ajta ayan che'eta na'a tavastara'a pueen itejmi. 3 Ajta aɨn ɨ Dioj ɨ tyaj rajya'upua, ajta ɨ tavastara'a aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen, miche'e maɨn rɨ'ɨ tyajamuaata'an, majta amuaatyápua'arite'en. 4 A'anaj tɨ na'a nu neyan rɨ'ɨ tirata'aca ɨ Dioj nyaj ranajche muejmi cɨme'en, a'ini eihua pu rɨ'ɨ tyajamuaata'a ɨ Dioj aɨjna cɨme'e sej seri jemin seijre'e ɨ Cɨriistu'u, tɨ ajta Jesús pueen, a'ini aɨjna jemi muan xu seri nain tya'ancura'a tɨ tyajamuatyava'ɨri ɨ saj cɨn tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte, ajta ɨ saj cɨn yau'eitaa xa'ara'ani a'ij tɨ een ɨ Dioj jemi. 6 Ayaa pu een cɨn amuaaruu a'ini muan xu tyamua'a naa tihua'uta'ixaa ɨ tyaɨte ɨ Cɨriistu'u jetze ma'acan. 7 Aɨj pu cɨn cai ti'itɨ jama'utyaturaate ɨ tɨ cɨn Dioj rɨ'ɨ tyajamuaata'a. Aɨj xu cɨn, sauj rachu'eve'e tɨ yan huataseijre'en ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. 8 Aɨ pu ajta ca'anijra'a amuaata'asin sej si tya'utaviicue'i asta na'a cai nain tye'entipua'are, tɨ ij cai a'atɨ ti'itɨ cɨn a'amua jetze tí'ipua'ajtya'a ajna xɨcajra'a tɨ jetzen tihua'axɨjte'en ɨ tyaɨte aɨjna ɨ tavastara'a, ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. Aɨ pu xaa tihua'axɨjte'en a'achu maj pua'amua yan huachaatɨme ɨ chaanaca japua. 9 Ayaa pu te'eme a'ini Dioj pu ayan araurastejsin aɨjna cɨme'e ɨ tɨ cɨn tya'ataujratziiri'i. Ajta, aɨ pu amuaatajée sej si seyan ruuristan jamuan ɨ yaujra'an aɨjna ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. 10 Me nyajta inyaa, ayaa nu eihua tyaja'amuahuavii nyuucajtze'en aɨjna ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u sej si ruxa'aj sana'a ti'ixajta, sej si cai che'e e'ita'a a'utacɨ'ɨca'an, sej si sajtahua'a rɨ'ɨ huaujruuren, sej si saɨjna cɨn antyaujsaɨre'en náijmi'i sej si seyan che'eta seij sana'a cɨn seyan ti'ixa'apɨ'ɨntara'a. 11 Ayaa nu een cɨn tyaja'amue'ixaate'e, nye'ihuaamua'a, a'ini aɨme ɨ mej Cloé jemi e'eche, aɨ mu meyan tinaata'ixaa muejmi cɨme'en saj nu'u rujaaxaijvi'i rujɨɨmua'a sana'a. 12 Aɨjna cɨme'en ɨ saj nu'u rujaaxaijvi'i, ayaa pu huataujmua'a sej seyan rɨcɨ, tɨ seij ayan ti'ixa yee: “Nyaa nu Pablo jetze ajtyama'acan.” Ajta seij ayan yee: “Nyajta inyaa, Apolos nu jetze ajtyama'acan.” Ajta seij ayan yee: “Nyaa nu Pedro jetze ajtyama'acan”; na'ari yee: “Nyaa nu Cɨriistu'u jetze ajtyama'acan.” 13 Niche'e a'atzu tyajamuaataihua'u. ¿Ni qui ayan saɨque huaujruu ɨ Cɨriistu'u tɨ ij ayan huatámui'ire? Capu xaa nya'u. ¿Ni qui meyan na'utatai ɨ curuu jetze inyeetzi i nyaj i'i Pablo muejmi jetze ma'acan? Camu xaa nya'u a'atzu. Ari i'i, ¿ni qui neyan á'amuamuaɨ'ɨhuaca'a nyenyuucajtze'en i nyaj i'i Pablo? Canu xaa nya'u a'atzu. 14 Eecan nu rɨ'ɨ tirata'aca ɨ Dioj nyaj cai a'atɨ huamuaɨ'ɨhuaca'a silu aɨme nu'u nyaɨjna ɨ Crispo, nyajta nyaɨjna ɨ Gayo. Ayaa nu'u huarɨj sej si cai saɨjna cɨn a'ujtzaahuatya'a saɨjna cɨme'e saj huamuaɨ'ɨvijhuaca'a nyenyuucajtze'e. 16 Nyajta nu hua'umuaɨ'ɨhuaca'a aɨme ɨ tyaɨtestyamua'ame'en aɨjna ɨ Estéfanas. Ayaa pu'u xaa nya'u, canu cui'i ramua'aree tɨ pua'a nyajtahua'a seij huamuaɨ'ɨhuaca'a nusu nyacai. Jee xaa, capu Cɨriistu'u ayan na'utaityaca'a nyej ni hua'umuaɨ'ɨhua ɨ tyaɨte silu ayaa pu een cɨn na'utaityaca'a nyej ni neyan tihua'uta'ixaate'en ɨ nyuucari cɨme'e ɨ tɨ cɨn Dioj hue'irajtuaani. Capu ayan na'utaityaca'a nyej ni nyaɨjna cɨn tihua'uta'ixaate'en nyej eihua huapɨ'ɨ raayɨ'ɨtɨ ɨ hua'amua'atziira'a aɨme ɨ tyetyaca ɨ maj nu'u rɨ'ɨ tyu'uyɨ'ɨtɨ. Capu xaa nya'u, silu ayaa pu'u aɨjna cɨn na'utaityaca'a tɨ ij ayan ti'ivaɨra'a a'ara'ani ɨ muáre'eri'ira'ara'an aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Cɨriistu'u, ɨ maj rá'utatai ɨ curuu jetze. 18 Ayaa pu'u, a'ini aɨme jemi ɨ mej a'uva'ɨtzɨ, ayaa pu tihua'amityejte'e tyaj huatyátatɨmue'i tyaɨjna cɨme'e tyej teyan tihue'ixaate'e tɨ Cɨriistu'u ayan huamɨ'ɨ hua'a jetze ma'acan ɨ curuu jetze. Me tyajta ityan, ɨ tɨ Dioj tu'irajtuaasin, tejmi pu ayan tita'amitejte'e tɨ aɨn nyuucari aɨn pueen ɨ muáre'eri'ira'ara'an ɨ Dioj. 19 A'ini ayaa pu tya'asɨɨmue'i tɨcɨn: Nyaa nu yee ra'antipua'arite'esin ɨ hua'amua'atziira'a aɨme ɨ maj nu'u eihua huapɨ'ɨ raayɨ'ɨtɨ. Nyajta nu yee raatyáuuna nain ɨ mej meri raarɨ'ɨre aɨme ɨ maj tyamua'a tiru'umua'aree. 20 Tɨ pua'a ayan ti'ayajna, ¿a'uni a'ij een aɨjna ɨ tɨ tyamua'a tiru'umua'aree? Capu xaa nya'u ma'a a'ahua'a. Ajta aɨn tɨ tyu'ujmua'ate, ¿a'uni a'ij een aɨjna? Capu ajta ma'a a'ahua'a. Na'ari ɨ saɨj tɨ ayan huapɨ'ɨ raayɨ'ɨtɨ tɨ tyu'utaxaj aɨme jemi ɨ mej ijii huatyaɨte, ¿a'uni e'eseijre'e? Capu che'e me'e e'eseijre'e a'ini Dioj pu ari raataseijrataca'a tɨ cai ti'itɨ a'ij huataujmua'a ɨ hua'amua'atziira'a aɨme ɨ mej yan japuan huachaatɨme ɨ chaanaca. 21 Ma ajta aɨn ɨ Dioj, ayaa pu raaxa'apɨ'ɨntare rumua'atziira'a cɨme'e tɨ cai rɨ'ɨrista a'ame mej meyan maɨjna cɨn raamua'ati hua'amua'atziira'a cɨme'e aɨme ɨ mej meyan iyan seijre'e. Ayaa pu een cɨn ayan raaxa'apɨ'ɨntare ɨ Dioj a'ini ayaa pu raxe'eva'aca'a tɨ ayan hue'irajtuaani aɨjna cɨme'e mej meyan ra'atzaahuate'e aɨjna ɨ nyuucari tɨ nu'u cai a'ij huataujmua'a ɨ nyuucari tyej teyan tihue'ixaate'e. 22 Majta maɨn, ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, ayaa mu ti'ijhuavii ɨ Dioj jemi ɨ maj cɨn rɨ'ɨ naa tya'utaseij, ajta aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan, aɨ mu rahuauhuau ɨ mua'atziira'a mej mi maɨjna cɨn nain au'eitaa mua'ara'ani. 23 Me tyajta ityan, ayaa tu tihue'ixaate'e tyaɨjna cɨme'e ɨ Cɨriistu'u ɨ maj rá'utatai ɨ curuu jetze. Ajta aɨn ɨ nyuucari ɨ tyaj cɨn tihue'ixaate'e, ayaa pu aɨjna cɨn hua'utajaaxaijte'esin aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Ajta aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan, ayaa pu tihua'amityejte'e tɨ cai a'ij huataujmua'a. 24 Ma majta aɨme, ɨ tɨ Dioj hua'utajée, tɨ pua'a aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan na'ari mej seij chuejra'a japua e'ema'acan, ayaa pu tihua'amityejte'e tɨ Cɨriistu'u aɨn pueen ɨ muáre'eri'ira'ara'an tɨ cɨn Dioj hue'irajtuaani, ajta aɨ pu aɨn pueen ɨ mua'atziira'a tɨ cɨn Dioj ti'ijta. 25 Ee xaa nya'u, aɨjna tɨ nu'u cai a'ij huataujmua'a, aɨjna tɨ Dioj jemi e'ema'acan eitze'e pu raayɨ'ɨtɨ cai ɨ hua'amua'atziira'a ɨ tyetyaca. Ajta aɨjna tɨ nu'u cai ru'uca'anisti'i ɨ Dioj, eitze'e pu ti'ivaɨre'e cai ɨ hua'amuare'eri'ira'a ɨ tyetyaca. 26 ¿Ni cai ayan tyajamua'amitejte'e muejmi? Casi'i, a'ij tɨ een muejmi tzajta'a tɨ Dioj ayan amuaatajée. Caxu mui'i sana'a mɨ sej eihua huapɨ'ɨ ru'umua'aree ɨ hua'amua'atziira'a aɨmej, ɨ maj yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua. Caxu sajta mui'i sana'a mɨ saj saɨjna cɨn antyujmua'aree ɨ tɨ eihua huapɨ'ɨ ruxe'eve'e nusu saɨjna jetze airaujneijte aɨme ɨ mej ruxaahua á'ujhua'anya'a. Caxu xaa nya'u. 27 Ma ajta aɨn Dioj, aɨ pu hua'antihuau aɨme ɨ maj cai a'ij tyá'umua'areeracaa tɨ ij aɨn hua'utatyevi'iraste'en aɨme ɨ mej meyan ruseijrata maj nu'u eihua huapɨ'ɨ tya'umua'aree. Dioj pu ajta ayan hua'antihuau aɨme ɨ maj cai ti'itɨj cɨn antyujmua'aree aɨme jemi ɨ maj yan huachaatɨme chaanaca japua tɨ ij ajta hua'utatyevi'iraste'en aɨme ɨ maj va'acan cɨn tyítyatatí. 28 Ee xaa, Dioj pu ayan hua'antihuau aɨme ɨ maj cai hua'a jetze ti'ica'anyajca'a, ajta aɨme ɨ maj hua'axaahuataca'a. Ayaa pu xaa nya'u ti'ayajna, Dioj pu ayan aɨjna cɨn hua'antihuau aɨme ɨ maj cai seijre'e aɨme jemi ɨ tyetyaca tɨ ij ayan hua'antipua'arite'en aɨme ɨ maj títyatatí iiyan chaanaca japua, tɨ ij cai a'atɨ ayan a'ujtzaahuatya'a ɨ Dioj jemi. 30 Ma sajta muan, xu'uri jemin seijre'e ɨ Cɨriistu'u aɨjna cɨme'e a'ij tɨ tyajamuaaxa'apɨ'ɨntari'iri'i ɨ Dioj. Cɨriistu'u pu jemi e'ema'acan ɨ Dioj mua'atziira'a ɨ tyaj cɨn ru'umua'aree a'ij tɨ een ɨ Dioj jemi. Aɨ pu ajta tajapua huanyúu tyej ti urare'enya'acan cɨn a'utyaturan ɨ jemin. Cɨriistu'u pu muejmi huataura'ate. Aɨ pu ajta tyu'utanajchitaca'a a'amua cɨme'en ɨ saj cɨn tye'echaɨca'a. 31 Aɨj pu cɨn, ayan te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Tɨ pua'a yee a'atɨ ayan raxe'eva'a tɨ ti'itɨj cɨn a'ujtzaahuate'en, che'e aɨn ayan huarɨni aɨjna cɨme'e a'ij tɨ tavastara'a ayan rɨ'ɨ tiraata'a.”

1 Corintios 2

1 Nyajta inyaa, nye'ihuaamua'a, nyatɨ'ɨj anacai a muja'uva'amuaaraca'a nyej ni tyajamuaata'ixaate'en ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i, canu cui'i neyan nyaɨjna cɨn tyajamue'ixaa nyaɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ huapɨ'ɨ cɨn naa namuajre'e, canu nyajta nyaɨjna cɨme'e ɨ hua'amua'atziira'a ɨ tyetyaca silu 2 ayaa nu tiraaxa'apɨ'ɨntare nyaj aɨ na'a yau'eitaa na'ara'ani muejmi jemi nyaɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen, ɨ maj rá'utatai ɨ curuu jetze. Nyajta, nyatɨ'ɨj nyaun a'utyavaaca'a muejmi jemi, ayaa nu amua'aseijratya'acaa tɨ nu'u cai nu'uca'anisti'i. Cu xuee nyaj ti'itzɨɨnya'acaa. Ee xaa, eihua nu nyevivajca'a. 4 Ajta aɨn ɨ nyuucari, ɨ nyaj cɨn tyajamue'ixaa, capu ayan eenya'a tɨj aɨjna tɨ huapɨ'ɨ naa namuajre'e, tɨ ajta hua'amua'atziira'a jetze airáninyeica ɨ maj cɨn hua'amue'itɨcɨ ɨ tyaɨte. Capu xaa nya'u, silu ayaa nu nyaɨjna cɨn tyajamuaata'ixaa sej si raamua'aree nyaj nyaɨjna jetze aranca'anye ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, ajta aɨ pu jemin ma'acan ɨ muare'eri'ira'a ɨ nyaj cɨn neyan rɨcɨ. 5 Ayaa nu nyaɨjna cɨn huarɨj, sej si cai saɨjna jetze araujca'anyen ɨ hua'amua'atziira'a ɨ tyetyaca silu sej si saɨjna jetze araujca'anyen ɨ muáre'eri'ira'ara'an ɨ Dioj saɨjna cɨme'e ɨ saj tya'atzaahuate'e. 6 Me tyajta ityan, tyan tu xaa tyaɨjna cɨn tyajamue'ixaa seij cɨme'e ɨ mua'atziira'a aɨme tzajta'a ɨ mej meri tyu'unáijmire. Ajta aɨn ɨ mua'atziira'a, capu hua'a jetze huanyej aɨme ɨ mej yan japuan seijre'e ɨ chaanaca. Capu ajta hua'a tzajta'a ma'acan aɨme ɨ mej ti'ijta iiyan chaanaca japua, ɨ maj majta a'uva'ɨtzɨ. 7 Ee xaa nya'u, tyan tu teyan raxa ɨ Dioj mua'atziira'a cɨme'e tɨ cai rɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan rusaɨj a'ij tirajtyauni ɨ mua'atziira'a tɨ ru'avaataca'a tɨ cɨme'en jajcua ɨmɨ tɨ'ɨj cai xɨ huataseijre ɨ chaanaca. Dioj pu ayan tiraaxa'apɨ'ɨntare tɨ ayan titáacɨ'ɨti ityejmi aɨjna tɨ huapɨ'ɨ naa seira'a a'ara'ani. 8 Ma majta aɨme, ɨ mej yan ti'ijta iiyan chaanaca japua, capu a'atzu a'ij tihua'amityejtya'acaa aɨjna tɨ ru'avaataca'a, a'ini tɨ pua'a meyan ramua'areeracajche'e, camu meyan tirá'atatánche'e ɨ tavastara'a, ɨ tɨ ajta huapɨ'ɨ naa ti'iseira'a a'ara'ani tɨj na'a rusen cɨme'e. 9 Ma ajta, ayaa pu tye'eyu'usi'i tɨcɨn: Aɨjna tɨ yee Dioj rɨ'ɨ raaruu aɨme cɨme'e ɨ mej raxe'eve'e, capu a'atɨ ayan raaseij, capu ajta a'ij tihua'amityejtya'acaa a'ij tɨ tye'eme'enche'e. 10 Ma ajta aɨn, Dioj pu taataseijrate aɨjna cɨme'e tɨ tejmi jemi raatyajtuaa aɨjna ɨ ruxaijnyu'uca tɨ ij aɨn ayan titaata'itii. Ajta aɨn xaijnyu'ucara'ara'an, nain pu cɨn ayan tira'amitejte'e, ajta nain pu ru'umua'aree a'ij tɨ tira'amitejte'e ɨ Dioj. 11 Ayaa pu'u, a'ini hua'a cɨme'en ɨ tyetyaca, aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ tyaata'a, aɨ pu'u ru'umua'aree a'ij tɨ tira'amitejte'e aɨjna ɨ a'atɨ. Ayaa pu che'eta na'a een ɨ Dioj jemi. Capu a'atɨ ru'umua'aree a'ij tɨ tira'amitejte'e ɨ Dioj silu aɨ pu'u ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 12 Me tyajta ityan, catu tyaɨjna ancura'a ɨ hua'amua'atziira'a aɨme ɨ maj yan japuan huachaatɨme ɨ chaanaca silu aɨ pu tyejmi jemi huatyajturaa aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj tyej ti yau'eitaa ta'ara'ani a'ij tɨ Dioj ari ruxé'evi'ira'a cɨn rɨ'ɨ titaatá'a. 13 Ai pu aɨn pueen ɨ tyaj amue'ixaa. Capu aɨn na'a pueen ɨ hua'amua'atziira'a ɨ maj cɨn ta'itiiri'i ɨ tyetyaca silu ai pu aɨn pueen ɨ nyuucari tɨ ayan cɨn ta'itiiri'i ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Ayaa tu rɨcɨ tyej hue'ixaa a'ij tɨ huataujmua'a ɨ mua'atziira'a tɨ Dioj jemi e'ema'acan tyaɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ca'anijra'a taata'a tyej teyan tyu'utaxaj. 14 Ajta aɨjna tɨ cai jemin huatyajturaa ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu cai ra'ancura'asin aɨjna tɨ jemin e'ema'acan ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, a'ini capu ti'itɨ a'ij huataujmua'a aɨjna jemi ɨ a'atɨ. Capu rɨ'ɨri tɨ aɨn yau'eitaa a'ara'ani a'ini ayaa pu ruxe'eve'e tɨ a'atɨ ayan jetzen araujca'anyen ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, tɨ ij ayan tira'amitejtya'a a'ij tɨ huataujmua'a. 15 Ajta aɨn tɨ jetzen araujca'anye ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, nain pu ayan tira'amitejtya'a a'ame tɨ pua'a ayan ti'ivaɨre'e nusu cai. Ma ajta, capu rɨ'ɨri tɨ saɨj ayan ra'axɨjte'en aɨjna ɨ a'atɨ, tɨ pua'a ti'ivaɨre'e nusu cai. 16 Ayan tɨcɨn: “¿A'ataani yee ru'umua'aree a'ij tɨ tira'amitejte'e ɨ tavastara'a tɨ ij aɨn a'atɨ ayan tira'itii?” Me tyajta ityan, ayaa pu ayan tita'amitejte'e a'ij tɨ ajta tira'amitejte'e ɨ Cɨriistu'u.

1 Corintios 3

1 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, nye'ihuaamua'a, tɨ cai huatarɨ'ɨriistaraca'a nyej neyan tyajamuaata'ixaate'en tɨj aɨme ɨ tɨ hua'a jemi huatyajturaa ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, silu tɨj aɨme ɨ mej yan japuan seijre'e ɨ chaanaca, mɨ saj sauchan huataujtuiiri'i ɨ Cɨriistu'u jemi. 2 Nyatɨ'ɨj tyajamuaamí, canu cue'ira jamuaamí silu aɨj nu'u amua'anti'ite ɨ leechi a'ini caxu xɨ yá'ujapɨ'ɨra'a ɨ cue'ira. Sajta ijii, sauche'e xu seyan e'en. Caxuu xɨ tyaja'ujapɨ'ɨra'a. 3 Sauche'e xu seyan e'en matɨj aɨme ɨ mej yan japuan huachaatɨme ɨ chaanaca. A'ini ayaa pu seijre'e muejmi tzajta'a cumu saj ruchueere'e, sajta saj rujaaxaijvi'i. ¿Ni cai ayan huataujmua'a saj sauj hua'ajemi ajtyama'acan aɨme ɨ mej yan japuan seijre'e ɨ chaanaca? Ee xaa nya'u, muan xu seyan ti'ijrɨ'ɨre a'ij mej ti'ijrɨ'ɨre ɨ seica ɨ tyetyaca. 4 Ayaa xu rɨcɨ. Seij tɨ muejmi jemi ajtyama'acan ayan ti'ixa tɨcɨn: “Nyaa nu Pablo jetze ajtyama'acan.” Ajta ɨ saɨj ayan tɨcɨn: “Nyajta inyaa, Apolos nu jetze ajtyama'acan.” ¿Ni sacai seyan che'eta sana'a rɨcɨ matɨj aɨme ɨ tyetyaca ɨ maj cai jetzen seijre'e ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj? Ee xaa nya'u, ayaa xu rɨcɨ. 5 Niche'e a'atzu tyajamue'ihua'u. ¿A'ini ti'itɨj cɨn ti'ivaɨre'e aɨjna ɨ Apolos, na'ari ti'itajni cɨn na'antinmua'aree inyaa, inyaj i'i Pablo? Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Tyan tu'u ravaɨre'e ɨ tavastara'a jemi. Ayaa xu een cɨn tya'antzaahua ɨ tavastara'a jemi saɨjna cɨme'e tyej teyan ravaɨre'e, a'ij tɨj aɨn titaijca seij ajta seij. 6 Ayaa nu ti'ivaɨre'e tɨj a'atɨ tɨ ayan tyu'uhuii, ajta aɨn ɨ Apolos, aɨ pu ayan ti'ivaɨre'e tɨj a'atɨ tɨ tyu'ipuaa. Ajta aɨn ɨ Dioj, aɨ pu raaváujsi'iri'i tɨ ij huacɨɨre. 7 Aɨj pu cɨn, aɨjna tɨ tyu'uhuii capu ti'itɨj cɨn ruxe'eve'e. Ajta aɨn tɨ tyu'ipuaa, capu ti'itɨj cɨn ruxe'eve'e, silu aɨ pu xaa ɨ Dioj tɨ raaváujsi'iri'i tɨ i huacɨɨre, aɨ pu xaa aɨn pueen ɨ tɨ ruxe'eve'e. 8 Naijmi'i mu ti'ivaɨre'e aɨjna tɨ ti'ihuiite'e, ajta aɨjna tɨ ti'ipua a'aye'i. Ruxa'a mu'u ti'ivaɨre'e, ajta Dioj pu ayan hua'uta'asin a'ij tɨ tiraavijte'e aɨjna cɨme'e ɨ tɨ racɨ'ɨcɨpua ɨ tɨ cɨn tyu'umuarej, a'ini tyan tu jamuan ti'imuare'e ɨ Dioj. Sajta muan, ayaa xu ti'itɨj cɨn ti'ivaɨre'e tɨj a'u maj tyaja'atasaahua, ajta tɨj chi'i tɨ Dioj ra'ajtaahua. 10 Me nyajta inyaa, a'ini Dioj pu jeihua huapɨ'ɨ naa tinaata'a nyej ni neyan tyu'umuare'en, ayaa nu huarɨj tɨj a'atɨ tɨ chi'i ajtaahua. Nyaa nu re'itátaahuaxɨ nyaɨjna tɨ japuan ájtaavijhua ɨ jaxu'u tɨj a'atɨ tɨ tyamua'a naa raayɨ'ɨtɨ. Ajta ɨ saɨj aɨ pu japuan tya'ajtaahua. Ajta ayan ruxe'eve'e tɨ rɨ'ɨ naa tira'ajtaahua tɨ ij cai a'ij pua'a eenya'a ajcɨ'ɨpiihua. 11 A'ini, cɨme'en aɨjna tɨ e'itátaavijhua, saɨj pu'u pueen, ajta ai pu aɨn pueen ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. Capu maa a'atɨ tɨ ayan ti'ivaɨre'e tɨj aɨjna tɨ e'itátaavijhua. 12 Ajta, ayaa pu seira'a a'ame tɨj ti'itɨj tɨ cɨn japuan ájtaavijhuaca'a tɨ pua'a aɨjna cɨme'e ɨ ooro nusu plaata cɨme'e na'ari tetej cɨme'e tɨ huapɨ'ɨ ti'ijnajchi. Ajta ayan che'eta na'a seira'a a'ame tɨ pua'a ayan ájtaavijhuaca'a aɨjna cɨme'e ɨ cɨye na'ari ɨxaj cɨme'e ca'ɨn huaacɨxa'a cɨme'e. Ee xaa nya'u, ayaa pu seira'a a'ame ɨ ti'itɨ ɨ maj cɨn tyu'umuarej ɨ tyaɨte, seij ajta seij, matɨj mana'a pua'amua mej iiyan seijre'e ɨ chaanaca japua. Ajna xɨcajra'a jetze, ayaa pu Dioj raaxa'apɨ'ɨntare'en a'ij tɨ een a'ini ayaa pu tyaja'ure'enyejsin tɨj taij tɨ cɨn hua'utaseijrate'esin. Ajta aɨjna ɨ taij, aɨ pu raatyamua'atzi tɨ pua'a xa'apɨ'ɨn metyu'umuarej seij ajta seij nusu macai. 14 Tɨ pua'a ayan tye'eviicue'i ɨ taij tzajta'a aɨjna tɨ cɨn a'atɨ tyu'umuarej, ayaa pu tiraacɨ'ɨti aɨjna ɨ a'atɨ a'ij tɨ tiraavijte'e. 15 Na'ari cai, tɨ pua'a huatyajtaani ɨ tɨ cɨn tyu'umuarej ɨ a'atɨ, nain pu á'ujɨsin. Ajta aɨn ɨ a'atɨ, Dioj pu xaa ru'iratuaasin aru ayaa pu eenya'a a'ame tɨj a'atɨ tɨ xa'ichu'i aun ráavaɨ ɨ taij tzajta'a. 16 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e nyaɨjna cɨme'e saj saɨn pueen ɨ chi'ira'an ɨ Dioj. Ajta muejmi tzajta'a pu huatyajturaa ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 17 Tɨ pua'a a'atɨ ayan raatyáuuna aɨjna ɨ chi'ira'an ɨ Dioj, Dioj pu ra'antipua'arite'esin aɨjna ɨ a'atɨ a'ini pu'uri Dioj huataura'ate aɨjna ɨ chi'i, saj muan saɨn pueen ɨ chi'ira'an ɨ Dioj. 18 Caxu rucuanamua rujɨɨmua'a. Tɨ pua'a ayan tira'amitejtya'a seij ɨ a'atɨ tɨ ayan rɨ'ɨ tiru'umua'aree aɨjna cɨme'e ɨ hua'amua'atziira'a aɨme ɨ mej ijii huatyaɨte, che'e aɨn cai che'e ayan a'ujtzaahuatya'a aɨjna cɨme'e ɨ hua'amua'atziira'a. Che'e aɨn ayan ra'ancura'an ɨ mua'atziira'a tɨ tavastara'a jetze e'ema'acan, a'ini aɨjna ɨ hua'amua'atziira'a aɨme ɨ mej ijii huatyaɨte, capu ti'itɨ a'ij huataujmua'a ɨ Dioj jemi. Ayaa pu xaa tya'asɨɨmue'i tɨcɨn: “Dioj pu hua'avivi'ira'an aɨme ɨ maj meyan á'ujtzaahuate'e maɨjna cɨme'e mej ti'ihue'itaca ɨ rumua'atziira'a cɨme'e.” 20 Ajta ayan te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Tavastara'a pu ramua'aree tɨ cai ti'itɨj vaɨre'e ɨ hua'amua'atziira'a aɨme ɨ maj nu'u eihua huapɨ'ɨ tya'umua'aree.” 21 Aɨj xu cɨn, caxu che'e seyan a'ujtzaahuatya'a saɨjna cɨme'e saj nu'u seij jetze ajtyama'acan ɨ tyaata'a. Naimi'i pu ayan tyaja'amuacɨ'ɨti, tɨ pua'a neyan tyaja'amuavaɨra'a inyaa, i nyaj i'i Pablo na'ari aɨn Apolos ayan tyaja'amuavaɨra'a nusu aɨjna ɨ Pedro. Tɨ pua'a ayan aɨjna cɨn rɨ'ɨ tyajamuaata'an ɨ Dioj aɨjna cɨme'e tɨj na'a tɨ iiyan seijre'e chaanaca japua nusu sej seyan ruuri huatyaturan na'ari sej seyan huacui'ini, ti'itɨ tɨ a'ij tɨ ayan ijii ti'iseijre'e ca'ɨn ti'itɨ tɨ ayan tyaja'ure'enyejsin, naimi'i pu ayan tyaja'amuavaɨre'e. 23 Sajta muan, ayaa xu saɨjna jetze ajtyama'acan ɨ Cɨriistu'u, ajta aɨn Cɨriistu'u, aɨ pu ajta Dioj jetze ajtyama'acan.

1 Corintios 4

1 Ayaa pu ruxe'eve'e tɨ ayan tyajamua'amityejtya'a ityejmi cɨme'en tyej teyan ravaɨre'e ɨ Cɨriistu'u, ajta tɨ ayan titaijca aɨjna cɨme'e ɨ tɨ rua'avaa ɨ Dioj jemi. 2 Ajta, aɨjna tɨ ravaɨre'e, ayaa pu tyu'ujxe'eve'e tɨ aɨn ɨ a'atɨ ayan aráurasten nain cɨme'e aɨjna ɨ tɨ cɨn tiraijca. 3 Me nyajta inyaa, capu nyejetze ruxe'eve'e tɨ pua'a muan seyan na'uxɨjte'en, na'ari meyan na'uxɨjte'en aɨme ɨ mej ijii huatyaɨte maɨjna cɨme'e a'ij tɨ tihua'amityejte'e. Ee xaa nya'u, canu nyasaɨj á'anxɨjte'en, a'ini canu nyaa nyasaɨj ramua'aree tij ti'itɨj cɨn nya'utyajturaa ɨ Dioj jemi. Capu amɨn a'ij, capu ayan huataujmua'a nyej neri xa'apɨ'ɨn een ɨ Dioj jemi. Tavastara'a pu aɨn pueen ɨ tɨ na'axɨjte'en. 5 Aɨj xu cɨn seyan huarɨni. Caxu ti'itɨ cɨn hua'axɨjtya'a asta na'a cai ajna tyaja'ure'enyen ajna xɨcajra'a tɨ jetzen Dioj ari raaxa'apɨ'ɨntare. Sata'aj sauj raachu'eva'a saɨjna ɨ tavastara'a tɨ'ɨj ajtahua'a ya uvé'enyen. Aj pu xaa aɨn raataseijrata tɨj na'a tɨ ru'avaataca'a a'u tɨ a'utɨca'a. Aɨ pu ajta raataseijrata ɨ tɨ ayan tihua'amityejtya'acaa ɨ hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte. Aj pu'i ayan tihua'acɨ'ɨti tɨ Dioj ayan rɨ'ɨ tihua'uta'asin naijmi'ica a'ij tɨ tiraavijte'e seij ajta seij. 6 Me nyajta inyaa, nain cɨn ɨ nyej neri tyajamue'ixaa, ayaa nu tyajamuaata'itiiri'i nyeetzi cɨme'en nyajta nyaɨjna cɨme'en ɨ Apolos nyej ni nyaɨjna cɨn jamuaatyavaɨre'en. Caxu yá'uhua'anan saɨjna ɨ nyuucari tɨ ayan tɨcɨn: “Sata'aj seyan aráurasten saɨjna cɨme'e a'ij tɨ te'eyu'usi'i.” Caxu seyan ahuaujtzaahuate'en saɨjna cɨme'e saj nu'u seij jetze ajtyama'acan. Caxu sajta raatyaxaahuata ɨ saɨj. 7 ¿Ni tzaa a'atɨ ayan aɨjna cɨn timuéijca aɨjna cɨme'e tɨ eitze'e ruxe'eve'e cai ɨ tɨ cɨn antyujmua'aree ɨ axa'aj tevi? Capu xaa nya'u. ¿Ni qui peyan ti'itɨ tí'ijcha'ɨ ɨ paj cai ra'ancura'a seij jemi? Capu xaa nya'u. Ajta, tɨ pua'a ayan ti'ayajna pej peyan ra'ancura'a, ¿a'ini een cɨme'e peyan a'atzaahuate'e? Capu ayan tiraavijte'e a'ini Dioj pu ayan muaatapueijve. 8 Muan xu nu'u seri huatajuxai tyamua'a naa. Sajta nu'u seri huataujchijtyaanitaca'a. Muan xu nu'u cai taata'inyaa, sajta seyan ti'ijta rujɨɨmua'a sana'a. Oojala cu tɨ ayan tyaja'ure'enyen sej seyan tyu'utaijta. Eihua huapɨ'ɨ nu neyan ti'ijxe'eve'e. 9 Ayaa nu een cɨn neyan tyaja'amue'ixaate'e a'ini ayaa pu tina'amitejte'e tɨ Dioj ayan taataseijrataca'a muejmi jemi tyaj ityan aɨn pueen ɨ tyaj cai ti'itɨj cɨn antitamua'aree, tyajta tyan tu aɨn pueen ɨ maj majta cɨme'en meri raaxa'apɨ'ɨntare tyaj nu'u huacui'ini a'u maj tityaja'acui'ica. Dioj pu ayan taataseijrataca'a naijmi'ica jemi ɨ mej tajapua seijre'e, ajta hua'a jemi ɨ mej yan japuan huachaatɨme ɨ chaanaca, a'u tɨ na'a nainjapua. 10 Ayaa xu ti'ixaxa'a muan tyaj nu'u tatɨmue'i tyaɨjna cɨme'e tyej teyan ravaɨre'e ɨ Cɨriistu'u. Ma sajta muan, saj nu'u huapɨ'ɨ naa tiru'umua'aree ɨ Cɨriistu'u jemi. Capu nu'u tu'uca'anisti'i ityejmi. Ma sajta muan, ayaa xu nu'u nain cɨn tye'eviicue'i. Eecan mu nu'u rɨ'ɨ tyajamuata'aca muejmi. Majta mátaxana'ave'e mu nu'u ityejmi. 11 Tɨj na'a tɨ yu e'ire'enye, ajta ijii ayaa tu tyana'a ji'itajcu, tyajta ji'icu. Tyamua'a tu titacacɨɨxure'e. Eecan mu a'ij pua'a taruure. Catu tyajta me'e e'eche. 12 Ca'anin tu cɨn ti'imɨjhuaca tamuajca'a cɨme'e. Tɨ pua'a a'ij pua'a meti'itaxajta, tyan tu teyan rɨ'ɨ tihua'ata'aca. Ajta tɨ pua'a a'ij pua'a mataruura, tyan tu teyan ra'aviicue'i. 13 Ajta, matɨ'ɨj tyaɨte hue'itzi tataavijra'a ityejmi, rɨ'ɨ tu naa tihua'ajee. Tɨj na'a tɨ yu e'ire'enye ajta ijii, ayaa pu tihua'amityejte'e ityejmi cɨme'en tyaj nu'u eihua huapɨ'ɨ hua'axana'aviste'e, tyaj nu'u teyan hua'aseijrate'e hua'a jemi tɨj ɨ xaɨri ɨ maj ma rúuraaraj ɨ mej yan japuan seijre'e ɨ chaanaca. 14 Canu nyaɨjna cɨn neyan tyaja'amue'ixaate'e nyej ni neyan amuaatatyevi'iraste'en, silu nyej ni rɨ'ɨ jamuaata'itii muan, mɨ saj seyan na'aseijrate'e cumu niyaujmua'a ɨ nyej eihua huapɨ'ɨ a'amuaxe'eve'e. 15 Tij cai mui'itɨ mu tyajamue'itiiri'i ɨ Cɨriistu'u jetze ma'acan. Capu a'ij amiteere'e a'achu maj pua'amua ara'ase. Ma ajta, seij pu'u ɨ tɨ a'amuaya'upuajtaca'a, nyajta inyaa, nyaa nu nyaɨn pueen i nyaj a'amuaya'upuajtaca'a ɨ Cɨriistu'u jemi nyaɨjna cɨme'e nyej tyajamue'ixaa ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj amue'irajtuaani. 16 Aɨj nu cɨn neyan tyaja'amuajee sej seyan tityaaju'un nyatɨj inyaa. 17 Aɨj nu cɨn neyan amuaatáiti'iri'i nyaɨjna ɨ Timuteeyu ɨ nyaj nyajta ya'upuaara'an pueenya'a ɨ tavastara'a jemi, ɨ nyaj nyajta eihua huapɨ'ɨ raxe'eve'e. Aɨ pu amuaatanamuajriste'esin a'ij nyej ti'itincha'ɨ jemin ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. Ayaa nu che'eta nyana'a tihué'itii aɨme ɨ seica, a'u tɨ na'a maj e'etyujsa'ɨri. 18 Seica muan, xu'uri á'ujtzaahuate'e. Cu xuee tɨ cuj ayan tyajamua'amitejte'e nyaj cai che'e nyaun mu a'atanyén. 19 Me nyajta inyaa, nyaa nu xaa ca'anacan nyaun a'atanyejsin muejmi jemi tɨ pua'a ayan tinaatá'acare'en ɨ tavastara'a. Aj nu xaa ramua'areeran tɨ pua'a seyan ti'ityujcha'ɨ muáre'eri'ira'ara'an cɨme'e ɨ Dioj na'ari nyuucari sana'a cɨn seyan ti'ityujcha'ɨ. 20 Ayaa pu'u xaa nya'u, a'ini aɨjna ɨ Dioj, capu nyuucari na'a cɨn tie'ijta silu rumuare'eri'ira'a cɨme'e. 21 ¿A'ini seti'ijxe'eve'e muan? ¿Ni qui neyan nyaɨjna cɨn u a'ume'en nyej ni pueijtzi amuaata'an na'ari nyej neyan nyaɨjna cɨn amuaja'uva'amuaare nyaɨjna cɨme'e nyaja'amuaxe'eve'e, nyej ni nyajta cua'anin cɨn tyajamue'ixaate'en?

1 Corintios 5

1 Ayaa nu tyu'unamuajri'i tɨ ayan ti'ayajna tɨ saɨj tɨ muejmi jemi ajtyama'acan ti'ixana'acɨre'e aɨjna cɨme'e tɨ jamuan hui'ica aɨjna tɨ ratyevi'itɨn ɨ ya'upuaara'an. Eecan pu a'ij pua'a seijre'e aɨjna. Majta aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan, camu meyan rɨcɨ. 2 Ma sajta muan, aɨj xu cɨn á'ujtzaahuate'e. ¿Ni cai ayan tiraavijte'e saj saɨjna cɨn huataujxaamɨste'en? Ee xaa nya'u. Sata'aj raatamuarite'en saɨjna ɨ a'atɨ tɨ ij cai che'e seira'a muejmi jemi. 3 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e. Ya nu ɨmɨ huaca inyaa. Me nyajta, au nu á'uca muejmi jemi nyamua'atziira'a cɨme'e. Nu'uri neyan ra'uxɨ́jte nyaɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan rɨcɨ nyatɨj neyan raruurénche'e tɨ pua'a nyaun a'ucatiiche'e. 4 Ayaa xu huarɨni satɨ'ɨj e'etyujsaɨre'en nyuucajtze'en ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús, ajta nyatɨ'ɨj nyaun muejmi jemi e'eseijra'a nyamua'atziira'a cɨme'e. Sata'aj seyan saɨjna jetze araujca'anyen ɨ muáre'eri'ira'ara'an ɨ tavastara'a ɨ Jesús sej si raatatuire'en saɨjna ɨ a'atɨ ɨ Satanás jemi tɨ ij aɨn tiyaaru'u ra'upua'arite'en ɨ tevijra'an, tɨ ij ajta Dioj ru'irajtuaani ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ a'atɨ ajna xɨcajra'a tɨ jetzen tyu'utaijta ɨ tavastara'a. 6 Capu xa'apɨ'ɨn saj seyan saɨjna cɨn a'ujtzaahuatya'a a'ini ayaa pu tyu'utaujnaxca muejmi jemi tɨj ajta tyu'utaujnaxca ɨ maj ranajchite'esin ɨ cueijtzi. Cɨj mu'u caj tirajnajchite'esin. Ajta e'eyan nain japua huanyajxɨ'ɨsin. 7 Aɨj xu cɨn, sata'aj ma ruuraini saɨjna tɨ mi'ima'acan sej si seyan huaujjajcuare'en tɨj aɨjna ɨ cueijtzi tɨ cai ti'itɨ ranaxcaca'a. Ayaa xu huarɨni a'ini pu'uri huataujmuaɨ'ɨvajtaca'a aɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ tejmi jetze ma'acan huamɨ'ɨ tɨ ij cai pueijtzi taacɨ'ɨti. 8 Aɨj pu cɨn, tiche'e teyan tyu'uyesten a'ij tɨ tiraavijte'e ɨ Dioj jemi, tyata'aj cai che'e teyan a'ij pua'a ti'ititacha'ɨ, tyajta cai che'e ti'itɨj cɨn autyaturan ɨ Dioj jemi silu tiche'e teyan rɨ'ɨ ti'ititacha'ɨ tzaahuati'ira'a cɨme'e, tiche'e tyajta teyan tyana'a tyu'utaxaj nyuucari cɨme'e tɨ ayan ti'ayajna. 9 Nu'uri neyan tyajamuaataiti'iri'i ɨ yu'uxari jetze saj cai hua'a jamuan tyujsa'ɨrihua'an aɨme ɨ mej ti'ixana'acɨre'e. 10 Aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨme'en: “Ɨ mej ti'ixana'acɨre'e”, capu ayan huataujmua'a a'atɨ tɨ na'a tɨ a'ij pua'a rɨjca ɨ Dioj jemi, tɨ pua'a a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ nusu tɨ huapɨ'ɨ ti'inyacua'atze tɨ eihua tí'ijcha'ɨ na'ari ti'inahua'a ca'ɨn seij na'amiche'e tɨ cai Dioj pueen. Tɨ pua'a ayan huataujmua'ati, ayaa pu ruxe'eva'a a'ame saj seyan ajtacɨɨnye naijmi'ica jemi ɨ maj yan japuan seijre'e ɨ chaanaca. 11 Ma ajta, ayaa pu huataujmua'a ɨ nyaj cɨn tyajamuaataiti'iri'i saj cai che'e jamuan á'ujhua'anye'en seij tɨ ayan tamuari tɨj ta'ihuaara'a tɨ pua'a aɨn a'atɨ ayan ti'ixana'acɨre'e nusu huapɨ'ɨ ti'inyacua'atze tɨ eihua tí'ijcha'ɨ na'ari rana'amiche tɨ cai Dioj pueen ca'ɨn a'ij pua'a tyu'ujepe'e. Caxu sajta jamuan á'ujhua'anye'en tɨ pua'a ayan rutahuéiive'e na'ari ti'inahua'ara. Caxu sajta ti'icua'aca jamuan saɨj tɨ ayan rɨcɨ. 12 Canu nyaɨjna cɨn antinmua'aree nyej neyan hua'uxɨjte'en aɨme ɨ maj cai tyejmi jetze ajtyama'acan silu aɨ pu Dioj hua'axɨjte'en. Ma sajta muan, muan xu xaa saɨjna cɨn antyujmua'aree sej seyan hua'uxɨjte'en aɨme ɨ mej ja'amua jetze ajtyama'acan. Sata'aj raatamuarite'en saɨjna ɨ a'atɨ tɨ a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ.

1 Corintios 6

1 Tɨ pua'a seyan tyu'ujaaxaijvi'ira, ¿a'ini ti'irɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan huataura'an tɨ aun á'ume'en hua'a jemi ɨ jueesi ɨ maj cai tyejmi jetze ajtyama'acan i tyej tya'atzaahuate'e mej mi maɨn meyan raaxa'apɨ'ɨntare'en? ¿A'ini een cɨme'e sacai rujɨɨmua'a raaxa'apɨ'ɨntare'en aɨme jemi ɨ mej jemin seijre'e ɨ Dioj? 2 Xu'uri ramua'aree tyej teyan hua'uxɨjte'en naijmi'ica ɨ mej yan japuan seijre'e ɨ chaanaca. Tɨ pua'a ayan te'eme saj hua'uxɨjte'en saɨme ɨ mej yan japuan seijre'e ɨ chaanaca, ¿ni tzaa sacai raayɨ'ɨtɨ sej seyan raaxa'apɨ'ɨntare'en saɨjna tɨ cai ti'itɨ jetzen ruxe'eve'e? 3 Casi'i, tyan tu tyajta hua'axɨjte'e aɨme ɨ mej tajapua ti'ivaɨre'e. Aɨj pu cɨn, capu a'atzu muare'eri tyej teyan raaxa'apɨ'ɨntare'en aɨjna tɨ tyejmi jetze ayan ti'ijninyei ijii tyej huatyaɨte. 4 Ajta tɨ pua'a ayan ruxe'eva'a sej seyan raaxa'apɨ'ɨntare'en saɨjna tɨ muejmi jetze ti'ijninyei ijii, ¿a'ini een cɨme'e seyan saɨjna cɨn tihue'ijcate'e mej mi jueesi cɨn antyujmua'aréera aɨme ɨ maj cai rɨ'ɨ tihua'axe'eve'e ɨ tyaɨte? 5 Ayaa nu een cɨn tyaja'amue'ixaate'e nyej ni amuaatatyevi'iraste'en. ¿Ni tzaa cai rɨ'ɨri tɨ muejmi jemi seij seijra'a tɨ ayan raayɨ'ɨtɨ tɨ tyamua'a naa ra'uxɨ́jte'en aɨjna cɨme'e ɨ maj rujaaxaijvi'i ɨ ta'ihuaamua'a ɨ maj majta tya'atzaahuate'e? 6 Ma sajta muan, ayaa xu ti'ijrɨ'ɨre. Seij pu ayan runyuuste'e ɨ ru'ihuaara'a, ajta ayan rɨcɨ hua'a jemi ɨ maj cai tya'atzaahuate'e. 7 Xu'uri saɨjna cɨn huamue'itɨche saɨjna cɨme'e tɨ a'atɨ ayan runyuuste'e aɨjna jemi ɨ ru'ihuaara'a. Ayaa pu tyajamuaatyava'ɨri sej seyan huataura'an tɨ a'atɨ ayan a'ij pua'a amuaaruuren nusu tɨ ayan ti'itɨ amuaanahue'i. 8 Ma sajta muan, ayaa xu rujɨɨmua'a saɨn pueen ɨ sej a'ij pua'a hua'aruuraa sa'aye'i, sajta seyan tihua'anahue'i. Ayaa xu hua'aruure ɨ a'amue'ihuaamua'a. 9 Muan xu ramua'aree tyamua'a naa tɨ cai ayan tihua'acɨ'ɨti aɨme ɨ mej a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ maj maun a'utyarute a'u tɨ Dioj tyeje'ijta. Caxu taura'acare'en tɨ a'atɨ a'amuacuanamua. Camu aun a'utyaruti aɨme ɨ mej a'ij pua'a rɨjca na'ari aɨme ɨ maj rana'amiche aɨjna tɨ cai Dioj pueen nusu aɨme ɨ mej ti'ixana'acɨre'e ɨ ruxa'a tevi jamuan ca'ɨn aɨme ɨ mej ruxa'a tyetyaca jamuan ti'ixana'acɨre'e. 10 Capu ajta tihua'acɨ'ɨti aɨme ɨ mej ti'inahua'ara nusu ɨ mej eihua huapɨ'ɨ ti'inyacua'atze maj tí'ijchaɨca ca'ɨn ɨ mej ruta'arujve'e na'ari ɨ mej a'ij pua'a tyu'ujepe'e o mej aviitzi cɨn ti'inahua'a. Camu xaa nya'u seira'a mua'aju'un ɨ Dioj jemi. 11 Sajta muan, e'icaj xu hua'a jetze ajtyama'acantaca'a. Ma ajta Dioj, aɨ pu ari tyajámuaacá'ari'iri'i ɨ saj cɨn autyajturaa ɨ jemin. Aɨ pu ajta huataura'ate muejmi. Ajta aɨjna cɨme'e ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, muan xu urare'enya'acan cɨn huatyajturaa ɨ Dioj jemi nyuucajtze'en aɨjna ɨ tavastara'a, ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. 12 Nain pu i'ixa'apɨ'ɨn. Ajta ayaa pu tinata'aca nyej neyan huarɨni. Ma ajta, capu nain ayan ti'ivaɨre'e. Naijmi'i pu i'i xa'apɨ'ɨn, ajta ayaa pu xaa nata'aca nyej neyan huarɨni. Me nyajta inyaa, canu huatana'asin tɨ ti'itɨ na'antimue'itɨn nyej ni nyaɨjna cɨn ca'anyejri cɨn tiraatyavaɨre'en. 13 Ajta aɨjna tɨ ti'icue'iri'i, aɨ pu ayan ti'ivaɨre'e ɨ jucáj jetze. Ajta aɨjna ɨ jucáj, aɨ pu ajta ayan ti'ivaɨre'e tɨ cue'ira tya'arayeijxɨ'ɨn. Ma ajta Dioj, aɨ pu ra'antipua'arite'esin ɨ jucáj, ajta ɨ cue'ira. Ajta ɨ tyej ratyáhue'ira'a, capu ayaa na'a ti'ivaɨre'e tyej ti tyaɨjna cɨn ti'ixana'acɨra'a silu tej ti tyaɨjna cɨn raatyavaɨre'en ɨ tavastara'a. Ajta ɨ tavastara'a, aɨ pu ajta raatyavaɨre'esin aɨjna ɨ tyej ratyáhue'ira'a. 14 Ajta aɨn Dioj, aɨ pu rumuare'eri'ira'a cɨn ra'ajjáj ɨ tavastara'a hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. Aɨ pu ajta ta'ajjájpua ityejmi. 15 Xu'uri ramua'aree tɨ Cɨriistu'u jetze ajtyama'acan aɨjna ɨ saj ratyáhue'ira'a. ¿A'ini huataujmua'a aɨjna? ¿Ni qui nyaj ra'antyanajchite'e jamuan ɨ jɨita'a tɨ ti'ityeji'ivi ɨ rutevi cɨme'e nyaɨjna tɨ Cɨriistu'u jetze ajtyama'acan? Capu xaa nya'u. 16 ¿Ni qui seyan ramua'aree tɨ aɨn tɨ ayan antyaujnaxca jamuan ɨ jɨita'a tɨ ti'ityeji'ivi ɨ rutevi cɨme'e, ayaa pu huaujruu mej mi seij mana'a tevijra'an pueenye'en? 17 Ma ajta aɨn tɨ ayan huataujtu'ire'en ɨ tavastara'a jemi, ayaa pu ruruuren tɨ aɨjna jamuan seij na'a pueen ɨ xaijnyu'ucara'ara'an tzajta'a. 18 Sata'aj nain cɨn raatapua'ajta sej seyan ti'ixana'acɨre'e. Ajta seica cɨme'e ɨ maj cɨn atyaturaave ɨ Dioj jemi, naimi'i pu ayan cai rutevi cɨn a'ij tyu'uruure. Ma ajta, tɨ pua'a a'atɨ ayan ti'ixana'acɨra'a, aɨ pu a'ij pua'a raruure ɨ rutevi. 19 Casi'i, ayaa pu ti'ivaɨre'e ɨ a'amuatevi tɨj teyuu tɨ tzajta'an huirajca ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Aɨ pu a'amua tzajta'a seijre'e. Ajta, muan xu ra'ancure'evi'itɨ ɨ Dioj. Muan xu cai saɨjna cɨn antyujmua'aree ɨ rutevi a'ini aɨ pu tyu'utanajchitaca'a muejmi jetze ma'acan. Aɨj pu cɨn ayan ruxe'eve'e sej seyan rana'amiche'en ɨ rutevi cɨme'e.

1 Corintios 7

1 Cɨme'en aɨjna ɨ sej seri me tinyaja'utaiti'iri'i, ayaa pu tyamua'a ti'ixa'apɨ'ɨn tɨ cai a'atɨ nyaɨcha. 2 Ma ajta, ayaa mu eihua maɨjna cɨn ti'ixana'acɨre'e. Miche'e meyan huarɨni, a'achu maj pua'amua. Miche'e huatyenyaɨche ɨ tyetyaca, seij ajta seij. Majta aɨme ɨ juuca, miche'e majta huatyeviche'en, seij ajta seij. 3 Ajta aɨn ɨ tyaata'a, che'e ayan ra'ara'astijre'en a'ij tɨ tiraavijte'e aɨjna jemi ɨ ru'ɨj. Ajta aɨn jɨita'a, che'e ayan che'eta na'a ra'ara'astijre'en a'ij tɨ tiraavijte'e ɨ rucɨn jemi. 4 Ayaa pu'u na'a, a'ini aɨn jɨra'ara'an, capu ayan aɨjna cɨn antyujmua'aree ɨ rutevi cɨme'e silu aɨ pu xaa ayan antyujmua'aree ɨ cɨna'ara'an. Ajta aɨn cɨna'ara'an, capu ajta ayan aɨjna cɨn antyujmua'aree ɨ rutevi cɨme'e, silu aɨn ɨra'ara'an, aɨ pu xaa aɨjna cɨn antyujmua'aree. 5 Caxu cha'a sana'a ajtacɨ́'ɨca'an silu saɨjna cɨme'e sej seri seyan raaxa'apɨ'ɨntare sej a'atzu a'atyeevi'in saj huatyejnyuuni ɨ Dioj jemi. Sata'aj e'eyan ajtyaxɨɨre tɨ'ij cai aɨn Satanás ayan ca'anijra'a jamuaata'an sej seij jamuan tyu'uxana'acɨre'en aɨjna cɨme'e saj cai a'ujcu'uvajca'a. 6 Canu neyan tyaja'amue'itii silu ayaa nu nyaɨjna cɨn ca'anijra'a jamuaata'aca sej seyan rɨcɨ. 7 Nyajta inyaa, ayaa nu ti'ijxe'eve'e mej mi meyan e'enye'en nyatɨj inyaa, matɨj mana'a pua'amua ɨ tyetyaca. Ma ajta aɨn Dioj, aɨ pu ari ayan tiraata'a seij ajta seij a'ij tɨ aɨn tihua'uxa'apɨ'ɨntari'iri'i. 8 Me nyajta inyaa, ayaa nu tihue'ixaate'e nyaɨme ɨ maj cai xɨ huanyéjnya'ɨchaca'a, majta aɨme ɨ maj majta cai xɨ víche'ejmee, majta aɨme ɨ mej huaujsaɨjtaraca'a. Cɨme'en aɨme, matɨj mana'a pua'amua, ayaa pu i'i xa'apɨ'ɨn mej mi meyan é'enya'a huatyaturan nyatɨj inyaa. 9 Aru, tɨ pua'a cai rɨ'ɨri maj á'ujcu'uvaa, miche'e huanyéjnyaɨche, majta huáviche'en. Eitze'e pu hua'atyava'ɨri mej meyan huarɨni maj cai rajpueijtzi mua'ara'ani ɨ rutzajta'a. 10 Me nyajta inyaa, canu neyan tihue'ijcate'e aɨme ɨ mej nyéjnyaɨche, majta ɨ mej víche'ejmee silu aɨ pu tavastara'a ayan tihue'ijte'e. Che'e cai aɨn jɨra'ara'an ajtaye'ican aɨjna jemi ɨ rucɨn. 11 Ajta, tɨ pua'a ayan ajtara'ani, che'e ayan éenya'a huatyaturan tɨ rusaɨjtan. Na'ari cai, che'e ajtahua'a ra'antyanaxca aɨjna ɨ rucɨn. Ajta aɨn ɨ cɨna'ara'an, che'e ayan che'eta na'a huarɨni. Che'e cai ajtaye'ican aɨjna jemi ɨ ru'ɨj. 12 Ajta, aɨme cɨme'e ɨ seica, capu ayan tihue'ixaate'e ɨ tavastara'a silu inyaa, nyaa nu neyan tihue'ixaate'e. Che'e ayan huarɨni aɨjna ɨ ta'ihuaara'a tɨ aɨjna tyevi'itɨn ɨ jɨita'a tɨ cai tya'atzaahuate'e. Tɨ pua'a aɨn jɨita'a a'ujca'anyaa tɨ jamuan huatyaturan, ayaa pu tyu'ujxe'eve'e tɨ aɨn ta'ihuaara'a cai ma ruuraini. 13 Ayan che'eta na'a een cɨme'en ɨ jɨita'a tɨ ra'antyanaxcaca'a seij tyaata'a tɨ ajta cai tya'atzaahuate'e. Tɨ pua'a aɨn ajta ayan a'ujca'anyaa tɨ jamuan huatyaturan, ayaa pu che'eta na'a ruxe'eve'e tɨ cai ma ruuraini ɨ rucɨn. 14 Ayaa pu aɨjna cɨn ruxe'eve'e, a'ini Dioj pu ajta huataura'ate aɨjna ɨ cɨna'ara'an tɨ cai tya'atzaahuate'e aɨjna cɨme'e nyuucajtze'en ɨ jɨra'ara'an. Ajta aɨn ɨ jɨra'ara'an tɨ ajta cai tya'atzaahuate'e, Dioj pu ajta ayan huataura'ate aɨjna jɨra'ara'an nyuucajtze'en ɨ ta'ihuaara'a. Na'ari cai, aɨ mu xana'avisi'i mua'aju'un ɨ yaujmua'ame'en. Ma ajta ɨ Dioj, aɨ pu ari huataura'ate aɨme. 15 Ma ajta aɨn tɨ cai tya'atzaahuate'e, tɨ pua'a ayan ajtara'ani, che'e ayan eenye'en. Capu che'e ayan ruxe'eve'e maj naimi'i huatye'en. Ajta aɨn ɨ ta'ihuaara'a nusu aɨn ɨ tajuu, ayaa pu tihua'acɨ'ɨti mej mi ruxaahua raaxa'apɨ'ɨntare'en, a'ini Dioj pu ayan taatajée tej ti tyamua'a naa ta'ihuaamua'a ta'ara'ani. 16 Che'e ayan eenye'en a'ini mɨ pej jɨra'ara'an pueen, capaj ramua'aree tɨ pua'a peyan ru'irajtuaani ɨ a'acɨn nusu pacai. Pajta muaa, mɨ pej cɨna'ara'an pueen, capaj pajta ramua'aree tɨ pua'a peyan ru'irajtuaani ɨ a'ɨj nusu pacai. 17 Ayaa pu xaa nya'u ti'ayajna. Ayaa nu tihue'ijcate'e aɨme ɨ mej e'etyujsa'ɨri nainjapua teyujta'a, a'achu maj pua'amua, mej mi meyan tityaaju'un a'ij tɨ tavastara'a ayan tihua'uxa'apɨ'ɨntari'iri'i seij ajta seij, a'ij tɨ ajta Dioj tihua'utajée. 18 Tɨ pua'a ari antisijchi'ihuaca'a ɨ naviira'an ɨ a'atɨ tɨ'ɨj Dioj raatajée, che'e aɨn a'atɨ cai ayan ti'ityesa'a tɨ ra'ava'anan ɨ tɨ antisijchi'ihuaca'a. Ajta, tɨ pua'a cai xɨ antisijchi'ihuaca'a ɨ naviira'an ɨ a'atɨ tɨ'ɨj Dioj raatajée, ayaa pu ruxe'eve'e tɨ aɨn a'atɨ cai ra'antisiiche ɨ runavij. 19 Ayaa pu'u xaa nya'u, a'ini capu a'ij huataujmua'a ɨ Dioj jemi tɨ pua'a a'atɨ ra'antisijche ɨ runavij nusu cai ayan ra'antisijchaca'a. 20 Aɨj pu cɨn, a'atɨ tɨ na'a, che'e aɨn ayan eenya'a huatyaturan a'ij tɨ eenya'a tɨ'ɨj Dioj ayan raatajée. 21 Tɨ pua'a pauj ca'anyejri cɨn ti'imuara'acaa tɨ'ɨj Dioj muaatajée, capej paɨjna cɨn a'ij tyá'amuajca. Aru tɨ pua'a ayan ti'irɨ'ɨristan pej pi ra'antimue'itɨn, pej pi pajta axaahua á'ucha'acanye'en, pata'aj peyan huarɨni. 22 Ayaa pu'u na'a ti'en, a'ini aɨjna tɨ ca'anyejri cɨn ti'imuara'acaa tɨ'ɨj tavastara'a raatajée, pu'uri ayan ruxé'evi'ira'a cɨn ti'ivaɨre'e ɨ tavastara'a jemi. Ajta aɨn tɨ ruxaahua ti'imuara'acaa tɨ'ɨj tavastara'a raatajée, aɨ pu ari ca'anyejri cɨn ti'ivaɨre'e ɨ jemin. 23 Cɨriistu'u pu tyu'utanajchitaca'a ɨ saj cɨn tye'echaɨca'a ɨ Dioj jemi. Aɨj pu cɨn, caxu che'e taura'acare'en sej ca'anyejri cɨn ti'imuara'a hua'a jemi ɨ tyetyaca. 24 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, nye'ihuaamua'a, sata'aj seyan che'eta sana'a e'enye'en huatyaturan ɨ Dioj jemi seij sajta seij satɨj e'enya'a tɨ'ɨj aɨn amuaatajée. 25 Cɨme'en aɨme ɨ maj cai víche'ejmee, capu ti'itɨj cɨn tinyeijca ɨ tavastara'a silu ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e a'ij tɨ ayan tina'amitejte'e inyeetzi i nyaj cai atya'ɨtza'ara aɨjna cɨme'e tɨ aɨn ná'ancu'uvajxɨ ɨ tavastara'a. 26 A'ini pu'uri tɨn tyaja'ure'enyejsin ɨ tyaj cɨn rajpueiitzi ta'aju'un, ayaa pu tina'amitejte'e tɨ ayan tiraavijte'e sej seyan e'enye'en huatyaturan satɨj e'en ijii. 27 Tɨ pua'a peri seij tyevi'itɨnye'en, capej peyan rahuauca a'ij pej ye'i huarɨni paj ma ruuraini. Na'ari tɨ pua'a pauj asaɨj á'ucha'acanye'en, capej peyan rahuauca paj huatyenyaɨche. 28 Ma ajta, tɨ pua'a saɨj huatyenyaɨche, capu aɨn ti'itɨj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. Ajta tɨ pua'a seij jɨita'a ayan huatyeviche'en, capu ajta ti'itɨj cɨn autyajturaa. Camu xaa nya'u a'ij pua'a rɨcɨ silu ayaa pu hua'utamuare'eriste'esin maɨjna cɨme'e mej meri naiimi'i á'ujhua'an. Me nyajta inyaa, ayaa nu een cɨn neyan tyaja'amue'ixaate'e a'ini canu raxe'eve'e tɨ ayan tyaja'amuaruure. 29 Casi'i, nye'ihuaamua'a, ayaa pu huataujmua'a aɨjna ɨ nyuucari nyaj ja'amue'ixaate'e. Pu'uri tɨn tyaja'ure'enyejsin aɨjna xɨcajra'a tɨ ayan titaaxa'apɨ'ɨntari'iri'i. Tɨj na'a ijii tɨ yu auca'itɨ a'ame, miche'e meyan ti'ityujchaɨ aɨme ɨ mej nyéjnyaɨche. Miche'e meyan rɨjca matɨj aɨme ɨ maj cai xɨ huanyéjnya'ɨchaca'a. 30 Majta aɨme ɨ maj ruxaamɨste'e, miche'e meyan e'enye'en yaa cumu maj cai ruyein. Majta aɨme ɨ maj rutyamua'ave'e, miche'e majta meyan e'enye'en yaa cumu maj cai che'e na'anaj. Ajta aɨme ɨ mej ti'inanaave, che'e ayan tihua'amityejtya'a maj cai ti'itɨ ticha'ɨ. 31 Ajta aɨme ɨ maj meyan maɨjna cɨn ruvaɨre'e tɨ iiyan ti'iseijre'e chaanaca japua, miche'e cai nain cɨn ruvaɨra'a, a'ini pu'uri tɨn tye'entipua'ari nain tɨj na'a tɨ yan ti'iseijre'e iiyan chaanaca japua. 32 Nyajta inyaa, ayaa nu ti'ijxe'eve'e muejmi cɨme'en saj cai ti'itɨj cɨn a'ij tyá'ujmuajca a'ini aɨjna tɨ cai nyaɨche, ayaa pu aɨjna jetze ruxe'eve'e aɨjna cɨme'en ɨ tɨ tiraacɨ'ɨti ɨ tavastara'a jemi. Aɨj pu cɨn ayan rɨ'ɨ ti'ityujcha'ɨ tɨ'ij ayan rɨ'ɨ tiraata'an aɨjna ɨ tavastara'a. 33 Ma ajta aɨn tɨ nyaɨche, ayaa pu aɨjna jetze ruxe'eve'e aɨjna cɨme'en tɨ yan ti'iseijre'e iiyan chaanaca japua tɨ ij ayan aɨjna cɨn rɨ'ɨ tiraata'acare'en aɨjna ɨ ru'ɨj. Aɨj pu cɨn cai che'e rɨ'ɨri tɨ nain cɨn tiraatyavaɨre'en ɨ tavastara'a. 34 Ayaa pu che'eta na'a een cɨme'en, ɨ jɨita'a tɨ rusaɨj a'ucha'acan, tɨ ajta cai viche'e. Ayaa pu aɨjna jetze ruxe'eve'e aɨjna cɨme'en tɨ tiraacɨ'ɨti ɨ tavastara'a jemi. Ayaa pu ajta aɨjna jetze ruxe'eve'e tɨ urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi, nain cɨme'e ɨ rutevi jetze, ajta ɨ ruxaijnyu'uca cɨme'e. Ma ajta aɨn ɨ jɨita'a tɨ ari viche'e, ayaa pu aɨjna jetze ruxe'eve'e aɨjna tɨ yan ti'iseijre'e iiyan chaanaca japua tɨ ij ayan rɨ'ɨ tiraata'acare'en ɨ rucɨn. 35 Canu nyaɨjna cɨn neyan tyaja'amue'ixaate'e nyej ni ti'itɨj cɨn amuaata'ijmɨ silu nyej ni ti'itɨj cɨn amuaatyavaɨre'en sej si seyan rɨ'ɨ ti'ityujchaɨ a'ij tɨ tiraavijte'e, sej si nain cɨn rana'amiche'en ɨ tavastara'a. 36 Ajta aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan tiyauj tɨ cai xɨ viche'e, tɨ pua'a ayan ra'amityejtya'a tɨ cai xa'apɨ'ɨn rɨcɨ tɨ raata'ijmɨ, ajta tɨ pua'a ari mu á'ume'en ɨ tɨ cɨn tyamueistaca aɨjna ɨ jɨita'a, che'e aɨn ya'upuaara'an ayan huarɨni a'ij tɨ tira'amitejtya'acaa. Capu ti'itɨj cɨn ti'ixana'acɨre'en ɨ Dioj jemi, che'e aɨn jɨita'a huatyeviche'en. 37 Ma ajta aɨjna ɨ a'atɨ, tɨ pua'a ayan tyamua'a naa tiraaxa'apɨ'ɨntare ɨ rutzajta'a tirachaɨ́ɨ a'aye'i ɨ ruyauj a'ij tɨ een, ajta tɨ pua'a cai a'atɨ ayan ca'anyejri rata'aca tɨ huatyeviche'en aɨjna ɨ yaujra'an, aɨjna ɨ a'atɨ, aɨ pu xaa xa'apɨ'ɨn rɨcɨ. 38 Aɨj pu cɨn, xa'apɨ'ɨn rɨcɨ aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan rata'acare'en ɨ ruyauj tɨ huatyeviche'en. Ajta aɨn ɨ a'atɨ tɨ ayan rachaɨ́ a'aye'i ɨ ruyauj a'ij tɨ een, tɨ ij cai huatyeviche'en, aɨ pu eitze'e xa'apɨ'ɨn rɨcɨ. 39 Ajta, aɨjna ɨ jɨita'a tɨ ari viche'e, aɨ pu ca'anyejri cɨn naiimi'i seijre'e jamuan ɨ rucɨn tɨj na'a tɨ auj ruuri aɨjna ɨ cɨna'ara'an. Ajta, tɨ pua'a huamɨ'ɨni aɨjna ɨ cɨna'ara'an, pu'uri rɨ'ɨri tɨ ajtahua'a ruxé'evi'ira'a cɨn huatyeviche'en aɨjna jamuan a'atɨ tɨ ra'araanajchi. Saɨj pu'u ruxe'eve'e, tɨ ayan huatyeviche'en a'ij tɨ tiraavijte'e ɨ tavastara'a jemi. 40 Ma ajta aɨjna ɨ jɨita'a, eitze'e pu ɨ Dioj rɨ'ɨ tirata'aca tɨ pua'a ayan eenye'eque'e huatyaturan a'ij tɨ een. Ayaa pu tina'amitejte'e inyeetzi. Ajta ayej nya'ase tɨ ajta ayan che'eta na'a tira'amitejte'e ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj.

1 Corintios 8

1 Cɨme'en ɨ cue'ira ɨ maj ti'imuaɨ'ɨvajtaca ɨ rudioosi jemi, ayaa tu ramua'aree. Naijmi'i tu máumua'arejmee. Ajta, ayaa pu ti'irɨnyaca tɨ a'atɨ ayan aɨjna cɨn a'ujtzaahuatya'a tɨ eihua máumua'aree. Ma ajta, a'atɨ pu rɨ'ɨ a'ij ti'ijrɨ'ɨre tɨ pua'a rɨ'ɨ ti'ijxe'eve'e ɨ ruxa'aj tevi. 2 Ajta aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan ti'imua'atze ɨ rutzajta'a tɨ eihua máumua'aree, aɨ pu cai máumua'aree a'ij tɨ ye'i tyu'ujxe'eve'e ɨ Dioj jemi. 3 Ma ajta, Dioj pu ramua'ate aɨjna ɨ a'atɨ tɨ rɨ'ɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. 4 Aɨj pu cɨn, cɨme'en aɨjna ɨ cue'ira ɨ maj tihua'amuaɨ'ɨvejte'e ɨ rudioosi, ayaa tu ramua'aree maj cai rɨ'ɨ meyan seijre'e iiyan chaanaca japua ɨ maj nu'u dioosi pueen. Tyajta, tyan tu ramua'aree tɨ saɨj na'a ɨ Dioj tɨ iiyan seijre'e. 5 Ee xaa nya'u, ma mui'i ɨ mej jee dioosi pueen, tɨ pua'a iiyan mej seijre'e chaanaca japua nusu aun mej e'eseijre'e u tajapua, a'ini ayaa pu tita'amitejte'e mej i'imui'i ɨ mej dioosi pueen, majta i'imui'i ɨ mej ti'itɨj cɨn títyatatí. 6 Me tyajta ityan, ayaa tu ti'ijmua'aree tɨ, ityejmi jemi, saɨj na'a ɨ Dioj ɨ tyaj rajya'upua. Nain pu aɨjna jemi tyu'utaseijre. Tyajta ityan, naimi'i tu tyaɨjna cɨn seijre'e tyej ti rɨ'ɨ tiraatyajtuaani ɨ jemin. Ajta seij pu'u ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. Nain pu tyu'utaavijhuaca'a aɨjna jemi. Tyajta ityan, naimi'i tu tyaɨjna jetze arataca'anye tej ti ruuri. 7 Ma majta, camu naimi'i meyan che'ata mana'a ti'ijmua'aree, silu seica, ayaa mu ti'ijrɨ'ɨrajcaa maj hua'ana'amiche'en ɨ maj cai dioosi pɨrɨcɨ. Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a meyan raacua'ani ɨ cue'ira ɨ mej ramuaɨ'ɨvajtaca, auche'e pu ayan tihua'amityejte'e maj majta maɨjna na'amiche'e ɨ tɨ cai Dioj pueen maɨjna cɨme'e maj raacuaa maɨjna ɨ cue'ira maj raamuaɨ'ɨvajtaca'a. Ayaa mu aɨjna cɨn raacua'an, tɨ'ɨqui a'ij pua'a hua'ata'acara'a a'ame ɨ hua'axaijnyu'uca jetze aɨjna cɨme'e tɨ a'ij pua'a huarɨni aɨjna ɨ hua'axaijnyu'uca. 8 Aru, casi'i muan, capu ti'itɨ cɨn titatyava'ɨri ɨ cue'ira ɨ Dioj jemi. Capu a'atzu a'uvaɨjtzi tɨ pua'a tyacai raacua'ani. Capu ajta titatyava'ɨri tɨ pua'a tyaraacua'ani. 9 Ma sajta muan, rɨ'ɨ xu'u sej si cai seyan a'ij pua'a raaruuren saɨj ɨ a'atɨ tɨ cai eihua te'eviicue'i, sata'aj cai seyan ca'anijra'a tiraata'acare'en tɨ aɨn ayan autyaturan Dioj jemi saɨjna cɨme'e tɨ i'i xa'apɨ'ɨn muejmi jemi. 10 Casi'i muaa, mɨ paj rɨ'ɨ ti'ijmua'aree. Tiche'e teyan tiraataxaj yee a'atɨ tɨ cai eihua te'eviicue'i ɨ rutzajta'a, ajta aɨ pu muaseij, paj paun tyaja'acua'a paujna teyujta'a a'u maj rana'amiche'e ɨ hua'adiooj. Tij ca'anijra'a papu'u raata'asin aɨjna ɨ a'atɨ tɨ'ij aɨn ajta raacua'ani ɨ cue'ira ɨ maj raatamuaɨ'ɨvajtaca'a. 11 Ayaa pu aɨjna cɨn huarɨj, aj pu'i a'uvaɨjtzi aɨjna ɨ a'ihuaara'a tɨ cai eihua te'eviicue'i, tɨ ajta jetzen ma'acan huamɨ'ɨ ɨ Cɨriistu'u. A'uvaɨjtzi, icu, aɨjna cɨme'e paj ca'anijra'a raata'a paɨjna cɨme'e paj rɨ'ɨ ti'ijmua'aree a'ij tɨ een ɨ Dioj jemi. 12 Aɨj pu cɨn, satɨ'ɨj seyan autyaturan aɨme jemi saɨjna cɨme'e saj a'ij pua'a hua'uruu ɨ hua'amua'atziira'a jetze ɨ maj cai eihua te'eviicue'i, muan xu sajta saɨjna cɨn autyaturaave ɨ Cɨriistu'u jemi. 13 Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a nye'ihuaara'a a'uvaɨjtzi aɨjna cɨme'e tɨ raacuaa ɨ cue'ira ɨ maj raamuaɨ'ɨvajtaca'a, canu a'anaj racua'ani nyaɨjna ɨ cue'ira nyej ni cai ca'anijra'a raata'an tɨ ayan huarɨni aɨjna tɨ cɨn a'uvaɨjtzi.

1 Corintios 9

1 Nyajta inyaa, nyaxaahua nu a'ucha'acan. Nyajta nu nyaɨn pueen seij tɨ Dioj na'utaityaca'a nyej ni jetzen ma'acan tyu'utaxaj. Nyajta nu raaseij nyaɨjna ɨ Jesús, ɨ tavastara'a. Sajta muan, xu'uri nyeetzi jemi seijre'e aɨjna cɨme'e nyej ti'ivaɨre'e ɨ tavastara'a jemi. 2 Tɨ pua'a cai ayan tihua'amitejte'e ɨ seica jemi tɨ Dioj ayan na'utaityaca'a, muejmi jemi pu xaa ayan tyajamua'amitejte'e a'ini muan xu saɨn pueen ɨ tyaj cɨn teyan ramua'aree tɨ Dioj ayan aɨjna cɨn tineijca. 3 Ayaa nu huatyanna aɨme jemi ɨ mej nyaj cɨme'en ti'ihua'u. 4 ¿Ni cai ayan titata'aca tyej tyu'ucua'ani, ajta tyaj huaye'en? Ee xaa nya'u, ayaa pu ti'ayajna. 5 ¿Ni cai ayen che'eta na'a titata'aca tyej seij tyevi'itɨnye'en tɨ ajta tya'atzaahuate'e matɨj ɨ seica ɨ tɨ Dioj hua'utaityaca'a, majta aɨme ɨ ihuaamua'ame'en ɨ tavastara'a, ajta aɨjna ɨ Pedro? 6 Ari ityan, i nyaj i'i Pablo, ajta aɨjna ɨ Bernabé, ¿ni qui tyan tyana'a tyaɨn pueen ɨ tɨ ayan ruxe'eve'e tyaj tamuajca'a cɨn tyu'umuare'en? 7 Capu a'atɨ tɨ ayan ti'ivaɨre'e xantaaru'u cɨme'e ayan tihuaujnajchite'en rusaɨj. Ajta capu a'atɨ ayan cai racua'ani ɨ taca'ira'an ɨ tɨ raahuii. Capu ajta a'atɨ ayan cai ra'anti'isin hua'aleechi tɨ hua'asaɨre'e ɨ ya'amuaate. 8 Canu neyan ti'ixa a'ij mej tirajtyau rujɨɨmua'a mana'a ɨ tyetyaca silu ayaa pu che'eta na'a te'eyu'usi'i jetzen ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. 9 Ayaa pu tya'asɨɨmue'i ɨ yu'uxari jetze, tɨ Moisés tyaacan ra'uyu'uxaca'a tɨcɨn: “Capej ra'ancánaamɨn ɨ puuye tɨ'ɨj aɨn atáye'icaa rayuu ɨ triigu.” ¿Ni qui jetzen ruxe'eve'e ɨ Dioj aɨjna ɨ puuye, na'ari tyejmi na'a cɨme'en ayan ti'ixa? Ee xaa nya'u. Nain pu cɨn tyejmi cɨn ayan tyu'utaxajtaca'a. Ayaa pu een cɨn tyejmi cɨme'en ayan te'eyu'usi'ihuaca'a a'ini ayaa pu tiraavijte'e tɨ aɨn a'atɨ tɨ tasa'ahuaca ayan rachu'eve'e tɨ ti'itɨj raacɨ'ɨti aɨjna cɨme'e tɨ tyu'utasaahuaca'a. Ajta, aɨn tɨ ti'itza'anaca, ayaa pu ajta ayan tiraavijte'e tɨ ayan rachu'eve'e tɨ ti'itɨ raacɨ'ɨti aɨjna tɨ huacɨɨraca'a. 11 Tɨ pua'a teri raatyajtua muejmi jemi tyaɨjna tɨ Dioj jemi e'ema'acan tɨ'ij rɨ'ɨ á'amuaruuren, ¿ni qui ayan a'ij pua'a tyaja'amuaseijrate'e tɨ ayan titáacɨ'ɨti a'icaj aɨjna ɨ saj cɨn huataujvaɨre'en iiyan chaanaca japua? 12 Tɨ pua'a ayan tiraavijte'e tɨ ayan tihua'ucɨ'ɨti ɨ seica a'icaj ɨ saj cɨn huataujvaɨre'en, eitze'e pu ayan tiraavijte'e tɨ ayan titáacɨ'ɨti itejmi. Me tyajta ityan, catu teyan rɨcɨ silu nain tu cɨn te'eviicue'i tyej ti cai ra'antanaamɨn sej si cai che'e ra'ara'astijre'en ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Cɨriistu'u. 13 Xu'uri ramua'aree a'ij mej rɨcɨ aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e u teyujta'a. Ayaa mu racua'aca maɨjna ɨ maj seica maun tya'utyatúutuhua'a mua'aye'i u teyujta'a. Majta aɨme ɨ mej maun ti'ivaɨre'e a'u maj tyaja'amuaɨ'ɨvajtaca, aɨ mu majta meyan racua'aca a'icaj ɨ maj maun raatamuaɨ'ɨvajtaca'a. 14 Ayaa pu che'eta na'a een, tavastara'a pu ayan tyu'utaijtaca'a tɨ ayan tiraavijte'e tɨ ayan tihua'ucɨ'ɨti aɨme ɨ mej tihua'uta'ixaate'esin ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Dioj, mej mi maɨjna cɨn huataujvaɨre'en maj tyu'utaxajtaca'a maɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj hue'irajtuaani. 15 Me nyajta inyaa, canu a'anaj huatannya'a nyej nyaɨjna cɨn huatyanvaɨre'en a'ij tɨ tiraavijte'e inyeetzi jemi. Canu nyajta nyaɨjna cɨn tyaja'amuayu'use'e sej si seyan huarɨni inyeetzi jemi. Eitze'e pu na'araanajchi nyaj huamɨ'ɨni cai a'atɨ ayan tina'ari'i aɨjna ɨ nyaj neyan nyaɨjna cɨn huatyaturaasin. 16 Capu xaa nya'u ayan tinata'aca nyaj nyaɨjna cɨn ahuantzaahuate'en nyaɨjna cɨme'e nyej neyan tihua'uta'ixaate'en ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj hue'irajtuaani a'ini Dioj pu ayan aɨjna cɨn tineijca. Pueijtzi pu naata'asin tɨ pua'a nyacai neyan tihua'uta'ixaate'en. 17 Ee xaa nya'u, ti'itɨ pu ayan ti'inyacɨ'ɨtiiche'en tɨ pua'a neyan nyexe'evi'ira'a cɨn tíhua'uta'ixáate'enche'e. Ma ajta cai, capu, a'ini Dioj ayan aɨjna cɨn tineijca. 18 Tɨ pua'a ayan ti'ayajna, ¿ti'itajni ayan tinaacɨ'ɨti inyeetzi? Ai pu aɨn pueen, nyaj cai hua'ajijva'a nyetihue'ixaate'e, nyajta cai huatyanvaɨre'en nyaɨjna cɨme'e ɨ nyaj cɨn antinmua'aree. 19 Aɨj pu cɨn, nyaa nu neyan nyaxaahua naa tyaja'ucha'acan nain cɨme'e. Capu a'atɨ tí'inyeijte'e. Me nyajta inyaa, nyaa nu neri huanruu naijmi'ica jemi tɨj a'atɨ tɨ ca'anyejri cɨn ti'imuare'e nyej ni eitze'e hua'umue'itɨn. 20 Aɨme jemi ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, ayaa nu huanruu yaa cumu nyaj Israel jetze ajtyama'acanta nyej ni hua'umue'itɨn ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Ee xaa nya'u, capu ruxe'eve'e nyej neyan ra'astijra'a ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. Capu amɨn a'ij, ayaa nu huanruu tɨj a'atɨ tɨ ayan ra'astijre'e nyej ni hua'umue'itɨn aɨme ɨ mej ra'astijre'e ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. 21 Nyajta, aɨme jemi ɨ maj cai ra'astijre'e ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, ayaa nu nyajta huanruu tɨj a'atɨ tɨ cai ayan ra'astijre'e nyej ni nyajta hua'umue'itɨn aɨme ɨ maj cai ra'astijre'e ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. Me nyajta inyaa, nyaa nu xaa seij nyuucari ara'astejsin ɨ Dioj jemi, ɨ nyuucari tɨ cɨn tita'itiiri'i ɨ Cɨriistu'u. 22 Aɨme jemi ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i, nyajta nu neyan huanruu tɨj a'atɨ tɨ cai a'ij ti'ijviicue'i nyej ni hua'umue'itɨn aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i. Naijmi'ica jemi nu neyan huanruu tɨj na'a tɨ seijre'e nyej ni seica huamué'itɨn nain cɨn a'ij nyej ye'i rɨcɨ. 23 Ayaa nu een cɨn rɨcɨ nyaɨjna cɨme'e nyej ni tihua'uta'ixaate'en ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj hue'irajtuaani, tɨ ij ajta tinaacɨ'ɨti ɨ tɨ cɨn Dioj rɨ'ɨ tihua'uta'asin aɨme ɨ mej ra'ara'astijre'esin maɨjna ɨ nyuucari. 24 Xu'uri ramua'aree a'ij mej ti'ijrɨ'ɨre aɨme ɨ mej ru'achaca a'u maj a'ahuajcaca. Naimi'i ɨ maj rua'achaca, ayaa mu che'eta mana'a ti'ityesa'a maj tyu'umue'itɨn. Ma ajta, seij pu'u aɨn pueen ɨ tɨ ti'imue'itɨn, ajta ra'ancura'asin ɨ maj raatapueijve'esin. Sata'aj seyan che'eta sana'a tyu'utese'en sej si sajta seyan ti'itɨ huamué'itɨn ɨ Dioj jemi. 25 A'atɨ tɨ na'a tɨ hua'a jamuan ta'ichaca, ayaa pu a'ujcu'uve nain cɨme'e tɨ ij ayan curuun ancura'ɨn tɨ a'uvaɨjtzi. Me tyajta ityan, ayaa tu ti'ityese'e tyej ti curuun ancura'ɨn tɨ naa seira'a a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. 26 Aɨj nu cɨn, canu cha'a nyana'a ta'ichaca. Canu nyajta cha'a nyana'a tya'ancurá'atu'axa ɨ aaca tzajta'a, silu ayaa nu tye'ejtyantu'axa ɨ nyejetze, nyajta inyaa raatyamue'itɨ na'aye'i ca'anyejri cɨme'e tɨ'ij na'ara'astijre'en ɨ nyaj ratyáhue'ira'a. Ayaa nu een cɨn rɨcɨ tɨ ij cai Dioj naara'ite nyatɨ'ɨj neri neyan tihua'uta'ixaa ɨ seica.

1 Corintios 10

1 Ayaa nu ti'ijxe'eve'e inyaa, sej ra'utamua'aree tɨ jaitɨri a'acáava'a hua'uvi'itɨjma'a ɨ tavaujsimua'acɨ'ɨ. Majta e'eyan jaata'a antacɨj. 2 Aɨ mu huamuaɨ'ɨvijhuaca'a jamuan aɨjna ɨ Moisés tyaacan tɨ'ɨj auj a'acavá'acaj aɨjna ɨ jaitɨri, majta matɨ'ɨj antaju'ucaa a jaata'a. 3 Naimi'i mu majta raacuaa maɨjna ɨ cue'ira tɨ aun a'uve'eme Dioj tɨ e'eseijre'e. 4 Majta maɨjna anti'i ɨ jaj tɨ ajta aun a'uve'eme ɨ Dioj jemi, a'ini aɨ mu jetze ra'anti'i maɨjna jetze ɨ tetej tɨ hua'a jamuan huama'acaa. Ajta aɨn ɨ tetej, ai pu aɨn pueenya'a ɨ Cɨriistu'u. 5 Ma majta aɨme, mui'itɨ mu cai rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj. Aɨj pu cɨn Dioj ayan hua'antipua'ari ajna a'u tɨ cai e'eti'itɨjcaa. 6 Ajta, ayaa pu een cɨn te'eyu'usi'ihuaca'a tɨ ij ayan titaata'itii ityejmi tyej ti cai teyan tyaɨjna jetze tityaaju'un aɨjna jetze tɨ a'ij pua'a een matɨj aɨme huarɨj. 7 Caxu hua'anajcha ɨ maj cai dioj pueen, matɨj seica aɨme huarɨj. Caxu hua'anajcha xaa nya'u, a'ini ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Aɨme mu tyaɨte meyan a'ujrá'asaca'a mej mi tyu'ucua'ani, mej mi majta huaye'en. Matɨ'ɨj mi meyan ajhuiixɨ mej tyu'utyeenye'en.” 8 Eecan pu ruxe'eve'e saj cai seyan che'eta sana'a tyu'uxana'acɨre'en matɨj seica aɨme huarɨj. Majta, ayaa mu huacuii sei xɨcaj tzajta'a a'achu cumu seite japuan hueica vi'ira'a ɨ tyaɨte. 9 Tiche'e cai ti'itɨ cɨn ra'ihuau'ura ɨ tavastara'a matɨj seica aɨme meyan huarɨj. Matɨ'ɨj mi á'upua'araca'a, matɨ'ɨj cu'ucu'use hua'uchei. 10 Tyata'aj tyajta cai a'ij tyana'a ti'ityenyuuca'an matɨj majta seica meyan huarɨj. Ajta aɨn tɨ tye'entipuaapua'ate, aɨ pu hua'antipua'ari aɨme. 11 Ee xaa nya'u, ayaa pu een cɨn tihua'uruu tɨ ij Dioj ayan tihua'uta'itii. Ma ajta, ayaa pu te'eyu'usi'ihuaca'a aɨjna cɨme'e tɨ'i rɨ'ɨ taaruuren itejmi, a'ini pu'uri ajna tyaja'ure'enyejsin ɨ xɨcaj tɨ jetzen te'entipua'ari ɨ chaanaca i tyaj japuan yan seijre'e. 12 Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a ayan a'atɨ seij tira'amitejtya'a tɨ cai rɨ'ɨristan tɨ ti'itɨj cɨn atya'ɨtza'ara'an ɨ tavastara'a jemi, che'e aɨn rɨ'ɨ tyu'umé'en tɨ ij cai autyaturan. 13 Tɨj na'a tɨ ayan a'amua japua rajve tɨ ij ca'anijra'a amuaata'an sej si ti'itɨj cɨn autyaturan ɨ Dioj jemi, ayaa pu che'eta na'a hua'a japua rajve matɨj mana'a pua'amua iiyan seijre'e chaanaca japua. Ajta aɨn Dioj, capu a'anaj atya'ɨtza'ara muejmi jemi. Aɨj pu cɨn, Dioj cai a'anaj raata'asin tɨ ti'itɨj ayan huapɨ'ɨ ca'anijra'a jamuaata'an sej si autyaturan ɨ Dioj jemi saɨjna cɨme'e saj cai che'e tya'utaviicue'i. Ma ajta aɨn, tɨ'ɨj auj ayan ca'anijra'a amuaata'an sej si ti'itɨj cɨn autyaturan, Dioj pu ajta amuaata'asin a'ij sej ye'i huarɨni sej si ajtacɨɨnye, sej si sajta tya'utaviicue'i. 14 Aɨj xu cɨn, ayaa xu huarɨni, mɨ nyej a'amuaxe'eve'e. Rɨ'ɨ xu'u muan, sej si cai a'anaj hua'ana'amiche'en aɨme ɨ maj cai dioosi pueen. 15 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨj tyaɨte ɨ maj rɨ'ɨ metityaumuámua'aree. Sata'aj rujɨɨmua'a seyan tiraaxa'apɨ'ɨntare'en tɨ pua'a xa'apɨ'ɨn nyeti'ixa na'ari nyacai. 16 Aɨjna ɨ vaasu ɨ tyej jetzen ya'aca tej ti teyan rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj, aɨ pu ajta ayan huataujmua'a tyej naimi'i huatyatavaɨre'en tyaɨjna cɨme'e Cɨriistu'u tɨ raxuure'e. Ajta aɨjna ɨ pan tej ra'antita'ara'a ta'aye'i, tyan tu tyajta naimi'i huatyatavaɨre'en tyaɨjna cɨme'e tɨ Cɨriistu'u tajapua huanyúu ɨ rutevi cɨme'e. 17 Ajta, a'ini saɨj pu'u ɨ pan, ayaa pu huataujmua'a i tyaj i'i mui'i, tu'uri seij tyana'a tyaɨtejra'an pueen tyej seij tyana'a jetzen ajtyama'acan, a'ini naimi'i tu seij tyana'a cua'aca ɨ pan. 18 Casi'i, xu'uhuaujmua'atzɨ seijna jetze a'ij mej ti'ijrɨ'ɨre aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Aɨme ɨ mej racua'aca ɨ mej ti'imuaɨ'ɨvajtaca, aɨ mu majta naimi'i ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi. 19 ¿A'ini nya'u huataujmua'a ɨ nyej ti'ixa? ¿Ni qui eihua jetzen ruxe'eve'e ɨ cue'ira ɨ mej ti'imuaɨ'ɨvajta hua'a jemi ɨ maj cai dioosi pueen? Capu xaa nya'u. Ari aɨjna tɨ cai dioj pueen, ¿ni qui eihua jetzen ruxe'eve'e aɨjna? 20 Capu xaa nya'u, sein. Ayaa pu huataujmua'a ɨ nyaj tyaja'amue'ixaate'e. Aɨjna ɨ mej ti'imuaɨ'ɨvajta ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan, camu raatamuaɨ'ɨvajta ɨ Dioj jemi silu aɨme jemi mu'u ɨ tiyaaru'use. Canu raxe'eve'e saj hua'utyavaɨre'en aɨme ɨ tiyaaru'use. 21 Capu rɨ'ɨri sej seyan jetzen ya'aca ɨ vaasu ɨ maj cɨn rɨ'ɨ tiraata'aca ɨ tavastara'a tɨ pua'a sajta sauj saɨjna jetze ya'aca ɨ vaasu ɨ maj cɨn rana'amiche ɨ tɨ cai Dioj pueen. Capu ajta rɨ'ɨri sej jetzen ti'icua'aca ɨ meesa ɨ mej jetzen ra'utamua'aree ɨ tavastara'a tɨ pua'a sajta sauj saɨjna jetze ti'icua'aca ɨ meesa mej jetzen hua'ana'amiche ɨ tiyaaru'use. 22 Na'ari cai, ayaa tu aɨjna cɨn rɨni, ca'anijra'a tu raata'asin ɨ Dioj tɨ aɨn chueera'a ja'ara'ani aɨme jemi ɨ tiyaaru'use tɨ ij ayan huatanyu'ucan ityejmi jemi. Ajta, aɨ pu eihua huapɨ'ɨ eitze'e ruca'anye tyacai ityan. 23 Nain pu nu'u ayan tinata'aca. Ma ajta, capu nain ayan tinaatyava'ɨri. Nain pu xaa ayan tinata'aca. Ma ajta,capu nain ayan rɨ'ɨ nyaruure. 24 Sajta, sata'aj seyan huaujruuren seij sajta seij. A'atɨ tɨ na'a, che'e cai ayan rahuauca ɨ tɨ cɨn rɨ'ɨ huataujvaɨre'en, silu che'e ayan rahuauca a'ij tɨ ye'i huarɨni tɨ rɨ'ɨ tiraata'an ɨ ruxa'aj tevi. 25 Sata'aj seyan raacua'ani ti'itɨ tɨ na'a ɨ maj ratua ajna mej e'eseijre'e ɨ mej ti'itu'araca. Caxu sajta seyan tyu'urihua'ura tɨ pua'a ayan a'ij pua'a amuaaruuren ɨ a'amuaxaijnyu'uca jetze nusu cai, a'ini tavastara'a pu ra'a ɨ chuej i tyaj japuan huachaatɨme. Aɨ pu ajta ra'a tɨj na'a tɨ iiyan ti'iseijre'e. 27 Tɨ pua'a saɨj tɨ cai tya'atzaahuate'e ajta amuaata'inyen saj jamuan tyu'ucua'ani, pata'aj peyan ahua'aca'anyen paj paun a'ume'en jamuan aɨjna ɨ a'atɨ, pata'aj nain tyu'ucua'ani tɨj na'a tɨ an tyeje'etia'asin mueetzi jemi. Capaj ti'ihua'u pana'a tɨ ij cai a'ij pua'a muaruuren ɨ axaijnyu'uca jetze. 28 Ma ajta, tɨ pua'a a'atɨ ayan timuaata'ixaate'en yee tɨ nu'u huatamuaɨ'ɨvijti'ihuaca'a, ayaa paj huarɨni paj cai racua'aca paɨjna cɨme'e paj raxe'eve'e paj raatavaɨre'en paɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan timuaata'ixaa, pajta paɨjna tɨ cai a'ij pua'a raruuren ɨ xaijnyu'ucara'ara'an aɨjna ɨ a'atɨ. Ee xaa nya'u, capu a'ij raruuren ɨ a'axaijnyu'uca. ¿A'ini een cɨme'e ayan tyu'uta'ijmɨ nyeetzi jemi nyej ni cai neyan huarɨni a'ij tɨ tinata'aca nyej ni cai a'ij pua'a raruuren ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ nyaxa'aj tevi? 30 ¿A'ini auj ti'irɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan a'ij pua'a tí'inyaxajta aɨjna cɨme'e nyaj rɨ'ɨ tirata'aca ɨ Dioj nyaɨjna cɨme'e ɨ cue'ira nyaj nyaxaahua raacuaa? 31 Ayaa pu'u na'a, satɨj sana'a ti'itɨj cɨn rɨcɨ, tɨ pua'a seti'icua'aca na'ari seya'aca nusu ti'itɨ saj a'ij ruure, sata'aj seyan huarɨni sata'aj rɨ'ɨ tiraata'acare'en ɨ Dioj jemi. 32 Sata'aj seyan huarɨni sej si cai a'ij pua'a tihua'ata'acare'en saɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan nusu saɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan na'ari saɨme ɨ mej e'etyujsa'ɨri ɨ Dioj jemi. 33 Ayaa nu ti'ityese'e nyaj rɨ'ɨ tihua'ata'acare'en naijmi'ica nain cɨme'e tɨ ij ayan tihua'ucɨ'ɨti ɨ tɨ hua'atyava'ɨri, tɨ ij ajta Dioj hue'irajtuaani. Aɨj nu cɨn cai neyan nyana'a rahuauca ɨ tɨ nyeetzi tyava'ɨri.

1 Corintios 11

1 Nyajta inyaa, ayaa nu tyu'umé tɨj ajta Cɨriistu'u tyu'umé. Sata'aj sajta muan seyan che'eta sana'a huarɨni nyatɨj inyaa. 2 Ma sajta muan, xa'apɨ'ɨn xu huarɨj saɨjna cɨme'e saj nain cɨn nyamua'aree, sajta sauj ra'astijre'e ɨ ye'ira ɨ nyaj jamuaatá'itiiri'i. 3 Me nyajta inyaa, ayaa nu ti'ijxe'eve'e sej seyan raamua'ati tɨ Cɨriistu'u ayan antyujmua'aree aɨme jemi, matɨj mana'a pua'amua seijre'e ɨ tyetyaca. Ayaa mu che'eta mana'a ɨ tyetyaca tite'entyujmua'aree aɨme jemi ɨ ru'ɨstyamua'a. Ajta Dioj pu ayan antyujmua'aree ɨ Cɨriistu'u jemi. 4 Aɨj nu cɨn, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. A'atɨ pu ayan raatyaxaahuata aɨjna tɨ cɨn antyujmua'aree tɨ pua'a utyamuucu'utzi huatyejnyuuni. 5 Ajta, tɨ pua'a jɨita'a ayan antimua'avi'i huatyejnyuuni, nusu antimua'avi'i ti'ixajta ɨ Dioj jetze ma'acan, aɨ pu ajta raatyaxaahuata aɨjna ɨ tɨ ti'ira'ijte'e. Ayaa pu che'eta na'a tyu'utyevi'iraste'e tɨj jɨita'a tɨ ayan caujyen rumu'u jetze. 6 Ayaa pu xaa ti'ayajna, a'ini tɨ pua'a jɨita'a cai ayan á'ujca'anye tɨ ra'ava'anan ɨ rumu'u, ayan tiraavijte'e tɨ aɨn jɨita'a caujsisaaxɨ'ɨn ɨ rumu'u jetze. Ma ajta, tɨ pua'a ayan tira'amitejte'e tɨ tyu'utyevi'iraste'e tɨ ayan caujsisaaxɨ'ɨn, che'e aɨn ayan ra'ava'anan ɨ rumu'u. 7 Ee xaa nya'u, ayaa pu ruxe'eve'e tɨ antimua'avi'i seijra'a ɨ tyaata'a a'ini aɨ pu aɨn ɨ taavijra'ara'an pueen ɨ Dioj, ajta aɨ pu aɨn pueen ɨ tɨ rɨ'ɨ tirata'aca. Ma ajta aɨn jɨita'a, aɨ pu aɨn pueen ɨ tɨ rɨ'ɨ tirata'aca ɨ tyaata'a. 8 A'ini aɨjna ɨ tyaata'a, capu ayan aɨjna jetze huatyataavijhuaca'a ɨ jɨita'a jetze silu aɨn jɨita'a, aɨ pu xaa aɨjna jetze huatyataavijhuaca'a ɨ tyaata'a jetze. 9 Capu ajta ayan huatyataavijhuaca'a ɨ tyaata'a aɨjna cɨme'e tɨ'i raatavaɨre'en ɨ jɨita'a silu aɨn jɨita'a, ayaa pu huatyataavijhuaca'a aɨjna cɨme'e tɨ'i raatavaɨre'en ɨ tyaata'a. 10 Aɨj pu cɨn ayan ruxe'eve'e tɨ aɨn jɨita'a ayan ra'ava'anan ɨ rumu'u tɨ ij ayan seijre'e tɨ aɨn ra'astijre'e aɨjna tɨ ti'iraijte'e. Ayaa pu ajta ruxe'eve'e tɨ ij cai a'ij pua'a hua'ata'acare'en aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e ɨ tajapua. 11 Ma ajta, camu rujɨɨmua'a seijre'e ɨ juuca ɨ tavastara'a jemi. Camu majta rujɨɨmua'a seijre'e ɨ tyetyaca jemi. 12 Ayaa pu'u na'a aɨjna cɨme'e tɨ aɨn jɨita'a aɨjna jetze huatyataavijhuaca'a ɨ tyaata'a, ajta aɨn tyaata'a, ayaa pu aɨjna jetze airaujneijte ɨ jɨita'a. Ajta nain pu Dioj jemi tyaja'uve'eme. 13 Sata'aj seyan rujɨɨmua'a sana'a tiraaxa'apɨ'ɨntare'en tɨ pua'a ayan tiraavijte'e tɨ pua'a jɨita'a ayan antimua'avi'i huatyejnyuuni ɨ Dioj jemi. 14 ¿Ni cai ayan tyajamua'amitejte'e aɨjna cɨme'e ɨ tyaj ratyáhue'ira'a tɨ ayan tyu'utyevi'iraste'e tɨ pua'a tyaata'a ayan caatɨ'ɨre? 15 Ma ajta, tɨ pua'a jɨita'a ayan caatɨ'ɨre, ai pu aɨn pueen ɨ tɨ cɨn rɨ'ɨ tirata'aca ɨ Dioj a'ini ayaa pu raatyajtuaa ɨ cɨpua ɨ jemin tɨ ij ayan ra'ava'anan. 16 Tɨ pua'a a'atɨ ayan huarɨni tɨ tajaaxaijvi'i aɨjna cɨme'e, sata'aj seyan tiraata'ixaate'en yee catu saɨque teyan ti'ititacha'ɨ, majta aɨme ɨ mej pua'amuaque e'etyujsa'ɨri ɨ Dioj jemi, camu yee majta saɨque meyan ti'ityujcha'ɨ. 17 Ajta ɨ nyej neri jamuaata'ixaate'esin, canu rɨ'ɨ tyajamuaata'asin a'ini satɨ'ɨj muan e'etyujsaɨre'en, caxu re'en cɨn e'etyujsaɨre'en silu a'ij pua'a xu'u rɨjca. 18 Anacaican, ayaa nu ya raamua'areeri'i sej e'ita'a a'utacɨ́'ɨca satɨ'ɨj saun e'etyujsaɨre'en. Me nyajta inyaa, tɨmua'a nu tɨn tya'atzaahuate'e a'ini ayaa pu ruxe'eve'e mej seica airaaju'un muejmi jemi ɨ mej saɨque ti'imua'atze sej si seyan hua'utamua'ati aɨme ɨ mej muejmi jemi seijre'e, ɨ maj majta tzaahuati'ira'a cɨn meyan rɨcɨ. 20 Muan xu sajta seyan huarɨni. Satɨ'ɨj e'etyujsaɨre'en, caxu saɨjna cɨn ti'icua'ani ɨ saj cɨn ra'utamua'aree tɨ tavastara'a tajapua huanyúu. 21 Caxu xaa nya'u, silu tɨ'ɨj ajna tyaja'ure'enyen sej seyan tyu'ucua'ani, satɨj sana'a pua'amua seyan rɨcɨ seij sajta seij. Ayaa xu anáatyá'a ti'icua'ani ɨ sej tya'uca'inya'ama'acaa. Ajta ɨ seica ɨ maj cai meyan tya'uca'inya'ama'acaa, capu che'e tihua'acɨ'ɨti, silu mataacuj mu mua'aju'un. Majta seica meyan huapɨ'ɨ huatyata'arujsin. 22 ¿Ai ta'uj na'a? ¿Ni tzaa sacai huachaatɨme a'u sej tyaja'ucua'ani, a'u saj sajta a'uye'en?, ¿na'ari seri hua'axaahua aɨme ɨ mej e'etyujsa'ɨri ɨ Dioj jemi?, ¿nusu sej seyan raxe'eve'e saj a'ij pua'a tihua'uta'an aɨme ɨ maj cai ti'itɨ ticha'ɨ? ¿A'ini na'a ɨ nyaj cɨn tyaja'amue'ixaate'e? ¿Ni qui neyan rɨ'ɨ tyajamue'ixaate'en nyaɨjna cɨme'e sej seyan ti'ityujcha'ɨ? Canu xaa nya'u. 23 Ayaa pu'u na'a, ɨ tɨ nyavastara'a raatyajtuaa inyeetzi jemi, aij nu'u nyajta muejmi jemi huatyajtuaa. Ajna'ɨmɨ tɨca'ari tzajta'a tɨ'ɨj aviitzi cɨn huatatuiri'ihuaca'a ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús, aɨ pu raatyɨ'ɨpɨ ɨ pan. 24 Tɨ'ɨj rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj, aj pu'i ra'antitaaraxɨ, ajta ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: “Ai pu aɨn pueen i nyaj raatyahue'ira'a i nyaj cɨn muejmi japua nyuuni. Sata'aj seyan raacua'ani sej si saɨjna cɨn na'utamua'aree.” 25 Matɨ'ɨj tyu'ucuaa, ayaa pu che'eta na'a huarɨj aɨjna cɨme'e ɨ vaasu ɨ mej jetzen huaye'en. Ayaa pu tihue'ixaatya'a tɨcɨn: “Ayaa pu huataujmua'a aijna i vaasu. Ai pu aɨn pueen ɨ nyuucari tɨ jajcua ɨ tɨ cɨn Dioj ti'itɨj cɨn tya'ataujratziiri'i aɨjna cɨme'e nyaj ra'iráxɨre'esin i nyaxuure'e. Ajta, aijna i ye'ira i saj cɨn huaye'en saijna jetze i vaasu, satɨj sana'a sej seyan rɨcɨ, saj seyan saɨjna cɨn na'utamua'aree”. Ayaa pu'u tihua'uta'ixaa. 26 Aɨj pu cɨn, satɨj sana'a saj racua'ani saɨjna ɨ pan, sajta saj huaye'en saɨjna jetze ɨ vaasu, ayaa xu saɨjna cɨn tihua'uta'ixaate'en a'ij tɨ huataujmua'a tɨ aɨn tavastara'a huamɨ'ɨ. Muan xu seyan tihua'uta'ixaate'esin tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame asta na'a cai uvé'enyen ɨ tavastara'a. 27 Aɨj pu cɨn, a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan cha'ana'a raacua'ani aɨjna ɨ pan, nusu cha'ana'a na'a huaye'en aɨjna jetze ɨ vaasu a'ij tɨ cai tiraavijte'e, ayaa pu jetzen újpua'ari tɨ raatyaxaahuataca'a ɨ Cɨriistu'u tɨ ayan rajpueijtzica'a ɨ rutevi cɨme'e, tɨ ajta ra'iraaxɨre ɨ ruxuure'e. 28 Aɨj pu cɨn, che'e ayan huarɨni a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan anacai ra'amityejtya'a a'ij tɨ een ɨ rutzajta'a ɨ Dioj jemi tɨ ij ayan raamua'aree tɨ ari ayan tiraavijte'e. Aj pu xaa, rɨ'ɨrista a'ame tɨ ayan raacua'ani ɨ pan, ajta tɨ huaye'en ɨ vaasu jetze. 29 Ayaa pu een cɨn ayan ruxe'eve'e tɨ a'atɨ ayan ra'amityejtya'a a'ij tɨ huataujmua'a aɨjna tɨ ratyáhue'ira'a ɨ tavastara'a. Tɨ pua'a a'atɨ cai ayan ra'amityejtya'a a'ij tɨ huataujmua'a ɨ ye'ira, ajta cha'ana'a na'a raacua'ani ɨ pan, ajta cha'ana'a na'a huaye'en ɨ vaasu jetze, Dioj pu ayan pueijtzi raata'asin aɨjna cɨme'e tɨ cai huaujruu a'ij tɨ tiraavijte'e. 30 Aɨj mu cɨn mui'itɨ cai che'e hua'aca'anisti'i ɨ mej a'amua jetze ajtyama'acan, majta ti'icucui'i. Majta seica meri huacuii. 31 Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a ayan anacai ta'amityejtya'a a'ij tɨ een ɨ tatzajta'a ɨ Dioj jemi, capu ayan pueijtzi taacɨ'ɨti. 32 Ajta, tɨj na'a tɨ tavastara'a ayan ta'axɨjte'en, aɨ pu aɨjna cɨn pueijtzi taata'asin tɨ ij cai pueijtzi taacɨ'ɨti naijmi'ica jamuan ɨ mej yan huachaatɨme, iiyan chaanaca japua. 33 Aɨj xu cɨn, muan, nye'ihuaamua'a, ayaa xu huarɨni. Satɨ'ɨj u e'etyujsaɨre'en, sata'aj huaujxe'eve'en seij sajta seij sej si naimi'i tyu'ucua'ani. 34 Tɨ pua'a a'atɨ ayan eihua ti'icuata, che'e aɨn aun tyaja'ucua'ani u ruche. Na'ari cai, Dioj pu amuá'axɨjte'en satɨ'ɨj u e'etyujsaɨre'en. Nyajta inyaa, nyatɨ'ɨj nyaun a'atanyén muejmi jemi, aj nu ni eitze'e rɨ'ɨ á'amuaruuren.

1 Corintios 12

1 Ayaa nu ti'ijxe'eve'e saj raamua'aree a'ij tɨ een aɨjna ɨ tɨ cɨn tyajamueijca ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 2 Xu'uri sicu ramua'aree a'ij sej ti'ijrɨ'ɨrajcaa satɨ'ɨj cai xɨ tya'atzaahuatya'acaa. Aɨme xu jemi á'ujca'anyajca'a ɨ maj cai dioosi pueen, ɨ maj majta cai ti'ixaxa'a. Muan xu hua'ajaahuatya'aca'a a'ij tɨ ye'i tyajamua'amityejtya'acaa. 3 Aɨj nu cɨn neyan tyaja'amue'ixaate'e. Tɨ pua'a a'atɨ ayan aɨjna jetze araujca'anyen ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an capu a'anaj ca'anijra'a raata'asin aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan tyu'utaxaj yee: “Che'e Dioj pueijtzi raata'an aɨjna ɨ Jesús.” Ma ajta, tɨ pua'a a'atɨ cai aɨjna jetze araujca'anyáa ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, capu a'atzu ajta rɨ'ɨri tɨ aɨn ayan tyu'utaxaj yee: “Jesús pu vastara'ara'an pueen”. 4 Capu ti'iseicaj na'a ɨ tɨ cɨn tyajamueijca ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Ma ajta, seij pu'u aɨjna ɨ xaijnyu'ucari. 5 Capu ti'iseicaj na'a ɨ saj cɨn ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi. Ma ajta, seij pu'u ɨ tɨ tavastara'a pueen. 6 Capu ajta ti'iseicaj na'a ɨ saj cɨn ti'imuare'e. Ma ajta, seij pu'u ɨ Dioj tɨ nain cɨn ti'imuare'e hua'a jamuan ɨ tetyaca, a'achu maj pua'amua iiyan seijre'e. 7 Ajta naijmi'ica jemi, aɨn xaijnyu'ucari ayan huataseijre tɨ ij ti'itɨ cɨn tihuéijcate'en seij ajta seij, mej mi maɨjna cɨn tihua'utyavaɨre'en naijmi'ica. 8 Seij pu ayan aɨjna cɨn tiraijca aɨjna ɨ xaijnyu'ucari tɨ ayan tyu'utaxaj tyamua'a pu naa raayɨ'ɨtɨhua'acan cɨme'e. Ajtahua'a seij, aɨn xaijnyu'ucari rusaɨj pu ajta aɨjna cɨn tiraijca ɨ a'atɨ tɨ ayan tyu'utaxaj a'ij tɨ tiru'umua'aree. 9 Aɨjna ɨ xaijnyu'ucari, rusaɨj pu ajta ca'anijra'a rata'aca tɨ a'atɨ tya'atzaahuatya'a, ajta seij pu ayan tirata'aca tɨ aɨn a'atɨ tihua'ahua'atyahua'an. 10 Ajta seij, aɨ pu ayan tirata'aca ɨ a'atɨ tɨ ayan rɨjca ɨ maj cɨn rɨ'ɨ tira'utaseij. Ajta seij tɨ ayan tihua'uta'ixaate'en ɨ Dioj jetze ma'acan aɨjna cɨme'e tɨ aɨn xaijnyu'ucari ca'anijra'a rata'aca. Ajta ɨ saɨj, ayaa pu tirata'aca tɨ raayɨ'ɨtɨhua'an tɨ raatamitejte'en ti'itɨ tɨ xaijnyu'ucari pueen. Ajta seij rayɨ'ɨtɨ tɨ tyu'utaxaj seica cɨme'e ɨ hua'anyuuca ɨ mej seica chuejra'a japua e'ema'acan. Ajta seij ɨ a'atɨ, ayaa pu rata'aca tɨ rayɨ'ɨtɨhua'an tɨ ayan tyu'utaxaj a'ij tɨ huataujmua'a aɨjna tɨ raataxajtaca'a ɨ saɨj. 11 Tɨj na'a mej meyan cɨn rɨcɨ, aɨ pu rusaɨj ca'anijra'a hua'ata'aca aɨjna ɨ xaijnyu'ucari. Aɨ pu rusaɨj ayan hua'ata'aca naijmi'ica, seij ajta seij, a'ij tɨ aɨn tihua'uxa'apɨ'ɨntari'iri'i. 12 Ayaa pu che'eta na'a een ɨ Cɨriistu'u jemi a'ij tɨ een aɨjna cɨme'en tɨ seij ratyáhue'ira'a. Seij pu'u tɨ ratyáhue'ira'a, ajta eihua pu ti'imui'i tɨ jetzen ti'iseijre'e. Ma ajta, tɨ pua'a ayan ti'imui'i tɨ jetzen seijre'e, seij pu'u pueen ɨ tevijra'an. 13 Aɨj pu cɨn, satɨ'ɨj huamuaɨ'ɨvijhuaca'a, seij pu'u ɨ xaijnyu'ucari tɨ muejmi tzajta'a huatyajturaa tɨ ij ayan amuaaruuren sej si seij sana'a tevijra'an pueenya'a xa'ara'ani jamuan ɨ Cɨriistu'u. Capu amɨn a'ij tɨ pua'a Israel jetze sa'ajtyama'acan na'ari seyan seij chuejra'a japua e'ema'acan nusu seyan ca'anyejri cɨn ti'imuare'e ca'ɨn seyan ruxaahua á'ujhua'an, seij pu'u ɨ xaijnyu'ucari saj jetzen araujca'anye. 14 Ajta, capu ti'iseicaj na'a tɨ jetzen seijre'e ɨ tevijra'an silu ti'imui'i. 15 Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a aɨn ɨɨcajra'an ayan tyu'utaxaj yee a'ini canu muajca'a pueen, canu nyajta ajtyama'acan ɨ tevijra'an jetze, capu ayan ti'ayajna. Aɨ pu jauche'e aɨn tevijra'an jetze ajtyama'acan. 16 Ayan cha'ata na'a, tɨ pua'a aɨn naxaira'an ayan tyu'utaxaj yee a'ini canu jɨ'ɨsi pueen, canu nyajta jetzen ajtyama'acan ɨ tevijra'an, capu ajta ayan ti'ayajna. Aɨ pu xaa tevijra'an jetze ajtyama'acan aɨjna ɨ naxaira'an. 17 Tɨ pua'a nain tevijra'an aɨn pueenye'en ɨ jɨ'ɨsi, ¿a'ini ti'irɨ'ɨri tɨ huiityanamuajra? Capu a'ij ti'irɨ'ɨri. Ajta, tɨ pua'a nain tevijra'an aɨn pueenye'en ɨ tɨ cɨn huiityajnamua, ¿a'ini ti'irɨ'ɨri tɨ tyu'ɨchu? Capu xaa nya'u a'ij ti'irɨ'ɨri. 18 Ma ajta aɨn Dioj, ayaa pu eenye'en tyu'utyájtua ɨ tɨ jetzen seijre'e ɨ tevijra'an ɨ Cɨriistu'u a'ij tɨ aɨn tiraaxa'apɨ'ɨntare. 19 Tɨ pua'a naimi'i tɨ jetzen seijre'e ayan seij na'a pueenye'en, ¿a'uni e'eseijra'a a'ame ɨ tevijra'an? Capu ma'a a'ahua'a a'ame. 20 Ma ajta, ayaa pu ti'imui'i tɨ tevijra'an jetze ti'iseijre'e, ajta seij pu'u ɨ tevijra'an. 21 Aɨj pu cɨn, capu rɨ'ɨri tɨ aɨn jɨ'ɨsi ayan tiraata'ixaate'en ɨ muajca'a tɨcɨn: “Capej nyej jetze ruxe'eve'e muaa.” Capu ajta rɨ'ɨri tɨ aɨn muura'an ayan che'eta na'a tiraata'ixaate'en ɨ ɨɨca yee: “Capej nyej jetze ruxe'eve'e muaa.” 22 Ma ajta, aɨn tɨ jetzen seijre'e tɨ ayan tita'amitejte'e tɨ cai ruca'anye, aɨ pu xaa ayan eitze'e ruxe'eve'e cai ɨ seica. 23 Ajta, aɨn tɨ jetzen seijre'e ɨ tyej teyan ratyaxaahuata tyaɨjna cɨme'e tɨ ayan tita'amitejte'e tɨ cai ti'itɨj vaɨre'e, aɨ tu eitze'e rɨ'ɨ tirata'aca tyaɨjna cɨme'e ɨ tyaj cɨn rɨ'ɨ tiraatyechejte'en. Ajta aɨn tɨ jetzen seijre'e tɨ ajta tyu'utyevi'iraste'e tɨ pua'a ayan seijre'e me eijre'e, aɨj tu teyan rɨ'ɨ ti'iteche'ete a'ij tɨ tiraavijte'e. 24 Ajta, ɨ seica tɨ jetzen seijre'e, tɨ ajta cai ayan tyu'utyevi'iraste'e, catu teyan rɨ'ɨ tirateche'ete. Ma ajta Dioj, ayaa pu eenye'en huatyajtuaa ɨ tevijra'an tɨ'ij ayan eitze'e rɨ'ɨ tirata'acare'en aɨjna tɨ tira'aturaate'e mej mi cai e'ita'a a'utácɨɨnye ɨ mej tevijra'an jetze ajtyama'acan silu mej mi meyan che'eta mana'a ahuaujcu'uven seij majta seij. 26 A'ini tɨ pua'a seij ayan tirajpueiitzi, naimi'i mu meyan che'eta mana'a tirajpueiitzi mua'aju'un. Ajta tɨ pua'a ayan tiraacɨ'ɨti seij tɨ ti'itɨj cɨn rɨ'ɨ tyu'utyaturan, naimi'i mu majta jamuan huataujtyamua'ave'esin. 27 Ayaa pu ajta xaa nya'u ti'en muejmi cɨme'e. Muan xu tevijra'an pueen ɨ Cɨriistu'u. Naimi'i xu jetzen ajtyama'acan, seij sajta seij. 28 Ajta aɨn Dioj ari hua'antihuau aɨme ɨ mej ti'itɨ cɨn tihua'utyavaɨre'en ɨ mej u e'etyujsa'ɨri teyujta'a. Anacai, aɨ pu hua'antihuau aɨme ɨ tɨ hua'utaityaca'a maj á'ujhua'anye'en metihue'ixaatya'a, ajta e'eyan aɨme ɨ mej Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'an. Aɨ pu ajta hua'antihuau aɨme mej mi meyan tihua'umua'aten, majta ɨ mej meyan tyu'umuáre'en ɨ maj cɨn naa rɨ'ɨ tya'utaseij ɨ tyaɨte, ajta aɨme ɨ mej tihua'ahua'atyahua'an. Majta aɨme ɨ mej ti'itɨ cɨn hua'utyavaɨre'en, majta ɨ mej ti'itɨj cɨn antyujmua'aree, majta aɨme ɨ mej seica nyuucari cɨn ti'ixaxa'a, naijmi'ica pu ayan tyu'uta'a ɨ Dioj. 29 ¿Ni qui naijmi'ica ayan tyu'uta'a mej mi meyan á'ujhua'anye'en metihue'ixaatya'a? Capu xaa nya'u. ¿Ni qui majta naijmi'i meyan ti'ixaxa'a ɨ Dioj jetze ma'acan? Camu majta xaa nya'u. Na'ari, ¿ni qui naijmi'i meyan tihua'umua'aten? Camu xaa nya'u. ¿Ni qui naijmi'ica ayan tyu'uta'a mej mi tyu'umuare'en ɨ maj cɨn naa rɨ'ɨ tya'utaseij ɨ tyaɨte? Camu xaa nya'u. 30 Cari qui aɨjna, ¿ni naijmi'i meyan tihua'ahuaate'e nusu meyan seij nyuucari cɨn ti'ixaxa'a na'ari meyan tyu'utaxaj a'ij tɨ huataujmua'a ɨ tɨ raataxajtaca'a ɨ saɨj? Camu xaa nya'u naijmi'i meyan tite'entyujmua'aree. 31 Sajta muan, sata'aj seyan huatyaujca'anyen sej si seyan raatyauni ɨ Dioj jemi saɨjna tɨ eitze'e ruxe'eve'e, tɨ pua'a seyan ti'ijxe'eva'a. Me nyajta inyaa, nyauche'e nu jamuaata'itiira a'ij sej eitze'e re'enye'en cɨn ti'iteseijra'a.

1 Corintios 13

1 Tɨ pua'a nyacai raxe'eva'a ɨ nyaxa'aj tevi nyej neyan ti'ira'ixaatya'a, capu ti'itɨj vaɨre'e. Ayaa nu eenya'a na'ame ɨ jemin tɨj ɨ tyapuusti'i tɨ ayan een tɨj taampu ɨ tɨ cɨn a'atɨ cha'a na'a ti'iruajte'e na'ari tɨj tuxa'a ɨ tɨ rujetze rajvitze. Capu amɨn a'ij tɨ pua'a neyan seica nyuucari cɨn tira'ixaate'en nusu nyaɨjna cɨme'e ɨ hua'anyuuca ɨ mej ti'ivaɨre'e u tajapua. 2 Tɨ pua'a nyacai raxe'eva'a ɨ nyaxa'aj tevi, capu ajta ti'itɨj vaɨre'e nyaj raayɨ'ɨtɨ nyej tyu'utaxaj Dioj jetze ma'acan tɨ pua'a neyau'eitaa nain tɨj na'a tɨ ru'avaa ɨ Dioj jemi, nusu nyaj nain u'umua'aree na'ari neyan tya'atzaahuatya'a nyej ni neyan tiraataijte'en ɨ jɨri tɨ aun ticheni a'u tɨ a'utáca, tɨ pua'a neyan raayɨ'ɨtɨ, canu ti'itɨj cɨn ti'ivaɨre'e tɨ pua'a nyacai nyajta raxe'eva'a ɨ nyaxa'aj tevi. 3 Ayaa pu che'eta na'a een tɨ pua'a neyan tíhua'urá'ate'en nain tɨj na'a nyej tí'ijcha'ɨ na'ari tɨ pua'a, nyajta neyan huatanya'an ɨ nyacɨme'en mej mi naatyataira, canu nyajta ti'itɨj mue'itɨn tɨ pua'a nyacai raxe'eva'a ɨ nyaxa'aj tevi. 4 Tɨ pua'a a'atɨ ayan raxe'eva'a ɨ ruxa'aj tevi, ayaa pu eenya'a a'ame. Aɨ pu a'ateevi'i tɨ tya'utaviicue'i a'ame, ajta rɨ'ɨ tirá'ancu'uvajxɨ'ɨsin ɨ saɨj. Capu ajta chueere, ajta capu á'ujtzaahuate'e. 5 Ajta aɨn tɨ raxe'eve'e ɨ ruxa'aj tevi, capu runyáta tɨ huatanyu'ucan, ajta capu rajchaɨre'e ɨ saɨj. Capu ajta te'entyu'uuni'iraca, ajta cai rahuauca ɨ tɨ jetzen ruxe'eve'e. Capu ajta ra'utamua'areera tɨ pua'a a'atɨ ayan a'ij pua'a raaruuren. 6 Ayaa pu ajta een ɨ a'atɨ tɨ ayan raxe'eve'e ɨ ruxa'aj tevi. Capu aɨjna cɨn huataujtyamua'ave'esin aɨjna cɨme'e tɨ a'ij pua'a een silu aɨj pu cɨn huataujtyamua'ave'esin aɨjna cɨme'e tɨ tzaahuati'ira'a cɨn ayan huarɨj. 7 Tɨ pua'a a'atɨ ayan raxe'eva'a ɨ ruxa'aj tevi, aɨ pu nain cɨn tiraatauuni'ira. Nain pu ajta cɨn tya'atzaahuate'e tɨ aɨn Dioj rɨ'ɨ tiraata'asin. Aɨ pu ajta nain cɨn ti'ijchu'eve'e tɨ Dioj nain cɨn araurastejsin. Nain pu ajta cɨn te'eviicue'i ɨ tɨ cɨn tirajpueiitzi. 8 Capu a'anaj huatyapua'ari tyej ti teyan ti'itaxe'eve'e. Ma ajta, aɨ pu xaa huatyapua'ari tyej teyan ti'ixaxa'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Ajta, tyej teyan seica nyuucari cɨn ti'ixaxa'a, aɨ pu ajta huatyapua'ari. Ajta, aɨjna tɨ tyejmi jemi huatyajturaa tyej ti tyamua'a naa tiru'umua'areera, aɨ pu ajta huatyapua'ari. 9 Ayaa pu'u xaa, catu nain cɨn ru'umua'aree. Catu tyajta nain cɨn ti'ixaxa'a ɨ Dioj jetze ma'acan. 10 Ma ajta, tɨ'ɨj ayan huataseijre'en ɨ tɨ ari huaujnaijmire, aj pu xaa huatyapua'ari ɨ tɨ a'aturaaca'a. 11 Nyatɨ'ɨj nyauj pa'arɨ'ɨstaca'a, ayaa nu che'eta nyana'a ti'ixaxa'ata'a tɨj pa'arɨ'ɨ, nyajta neyan ti'imua'atzɨjca'a tɨj pa'arɨ'ɨ. Ajta ijii, ɨ nyej neri vasta'a, ayaa nu neri ma ruurai nyej neyan me tyáumua'arajca'a tɨj pa'arɨ'ɨ. 12 Ajta ijii, ayaa tu che'eta tyana'a rasise'ij ɨ Dioj tyatɨj taqueenime'e ti'isise'i ajtya'ahua jetze, ɨ tyaj cai tyamua'a raseij. Ma ajta, ajna xɨcajra'a tɨ me'e ve'eme, aj tu xaa raseijran ɨ jetzen, tyamua'a naa. Ijii, e'icaj nu caj tya'umua'aree. Ma ajta, ajna xɨcajra'a jetze, nain nu cɨn yau'eitaa na'ame tɨj ajta Dioj ti'inyamua'ate. 13 Aɨj pu cɨn, ti'ihueica tɨ ijii ayan seijre'e ityejmi jemi. Ai pu'u aɨn pueen: tyej tya'atzaahuate'e, tyej rachu'eve'e tɨ Dioj nain cɨn ranaijmire'en, tyej huátaxe'eve'en. Ajta ai pu aɨn pueen ɨ tɨ eitze'e ruxe'eve'e, tyej huátaxe'eve'en seij tyajta seij.

1 Corintios 14

1 Sata'aj seyan rahuauca saj haujxe'eve'en seij sajta seij. Ayaa pu i éenya'a, sauche'e su seyan sajta rahuauca tɨ Dioj rɨ'ɨ tyajamuaata'acare'en aɨjna cɨme'e ɨ muáre'eri'ira'ara'an tɨ aɨjna jemi seijre'e ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, sej si seyan tyu'utaxaj Dioj jetze ma'acan. 2 Ma ajta, aɨn ɨ tɨ raayɨ'ɨtɨ tɨ seij nyuucari cɨn tyu'utaxaj, capu ayan tihue'ixaate'e ɨ tyaɨte a'ini camu yau'eitaa mua'ara'ani a'ij tɨ ti'ixa. Aɨ pu'u jamuan ti'ixa ɨ Dioj aɨjna cɨme'e tɨ ru'avaa jemin ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 3 Ma ajta aɨn tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a, aɨ pu xaa aɨme ti'ixaate'e ɨ tetyaca tɨ ij rɨ'ɨ hua'uruuren, tɨ ij ajta ca'anijra'a hua'uta'an, tɨ ij ajta rɨ'ɨ tihua'utajeeve. 4 Ajta aɨn tɨ seij nyuucari cɨn ti'ixaxa'a, aɨ pu rusaɨj rɨ'ɨ ruruure. Ma ajta aɨn tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a, aɨ pu rɨ'ɨ hua'aruuren naijmi'ica ɨ mej aun e'etyujsa'ɨri teyujta'a. 5 Ayaa nu xaa ti'ijxe'eve'e saj naimi'i seyan seica nyuucari cɨn tyu'utaxaj. Me nyajta inyaa, eitze'e nu neyan ti'ijxe'eve'e aɨjna saj Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'an. Casi'i muaan, tɨ pua'a cai ma'a a'ahua'a a'atɨ tɨ ayan tihue'ixaate'en aɨme jemi ɨ tyaɨte a'ij tɨ huataujmua'a aɨjna tɨ raataxajtaca'a aɨjna tɨ seij nyuucari cɨn ti'ixaxa'a, tɨ pua'a cai a'atɨ tɨ ayan raayɨ'ɨtɨ, capu a'ij ti'irɨ'ɨri tɨ rɨ'ɨ hua'uruuren aɨme ɨ mej e'etyujsa'ɨri teyujta'a. Aɨj pu cɨn eitze'e pu ruxe'eva'a a'ame aɨjna tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a cai aɨjna ɨ a'atɨ tɨ seij nyuucari cɨn ti'ixaxa'a. 6 Casi'i, nye'ihuaamua'a, tɨ pua'a nyaun a'umé'en muejmi jemi nyej tyajamuaata'ixaate'en seij cɨme'e ɨ nyuucari ɨ saj cai yau'eite, canu ti'itɨ cɨn a'ij tyajamuaatyavaɨre'esin. Ayaa pu te'eme tɨ pua'a nyacai tyajamuaata'ixaate'en nyaɨjna tɨ ru'avaataca'a ɨ Dioj jemi, nusu tɨ pua'a nyacai Dioj jetze ma'acan na'ari tɨ pua'a nyacai ti'itɨj cɨn tyajamuaata'ixaate'en tɨ ca'anijra'a jamuaata'an ca'ɨn tɨ pua'a nyacai tyajamuaata'itii. 7 Ayaa pu che'eta na'a ruxe'eve'e tɨ a'atɨ ayan a'ahuauritaacan cɨn tyu'utacuiina aɨjna jetze ɨ tuuturu'u tɨ cai uráxaijnyu'uca na'ari aɨjna jetze ɨ mej jetzen ruxɨte cɨn ti'icuinaca. Tɨ pua'a cai a'ahuaritaacan cɨn tyu'utacuiina ɨ tuuturu'u jetze, ¿a'ini auj ti'irɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan raamua'aree ti'itɨ tɨ chuiicarira'a pueen? 8 Ajta, tɨ pua'a cai a'ahuauritaacan cɨn huatánamuajre'en ɨ corneeta jetze, capu a'atɨ rucaten tɨ ij u a'uve'enya'use'en. 9 Ayaa pu che'eta na'a een muejmi jemi, tɨ pua'a seyan tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte nyuucari cɨme'e ɨ maj cai yau'eite. ¿A'ini ti'irɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan raamua'aree a'ij tɨ huataujmua'a ɨ sej raataxajtaca'a? Capu a'ij ti'irɨ'ɨri. Capu ti'itɨj vaɨra'a a'ame ɨ saj raataxajtaca'a. 10 Tyamua'a pu ti'imui'i ɨ nyuucari tɨ iiyan namuajre'e chaanaca japua. Ajta naimi'i mu meyan a'ahuaritaacan cɨn ti'ixaxa'a. 11 Ma ajta, tɨ pua'a nyacai ramua'aree a'ij tɨ huataujmua'a ɨ nyuucari, ayaa nu seiira'a na'ame ɨ jemin ɨ tɨ raxa tɨj a'atɨ tɨ seij chuejra'a japua e'ema'acan. Ajta aɨjna tɨ ti'ixa, aɨ pu ajta inyeetzi jemi ayej eenya'a seiira'a a'ame tɨj a'atɨ tɨ seij chuejra'a japua e'ema'acan. 12 Aɨj pu cɨn, mɨ saj huapɨ'ɨ raxe'eve'e tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ti'itɨj amuaata'an, ayaa pu che'eta na'a een muejmi cɨme'e, sata'aj ahuaujca'anyen saj hua'utyamue'itɨn ɨ seica saɨjna cɨme'e saj rɨ'ɨ hua'uruuren aɨme ɨ mej u e'etyujsa'ɨri teyujta'a. 13 Ma ajta aɨn tɨ seij nyuucari cɨn ti'ixaxa'a, ayaa pu ruxe'eve'e tɨ aɨn a'atɨ ayan raatahuavii tɨ aɨn Dioj ayan raata'an ɨ muáre'eri'ira'ara'an tɨ cɨn yau'eitaa a'ara'ani a'ij tɨ ti'ixaj. 14 Ayaa pu xaa nya'u ti'en, a'ini tɨ pua'a neyan nyaɨjna cɨn raatyajhuauni seij cɨme'e ɨ nyuucari, nyaxaijnyu'uca pu xaa ajta huatyenyuusin. Ma ajta, nyamua'atziira'a pu cai ti'itɨ cɨn ti'imue'itɨn. 15 Ari inyaa, a'ini nyarɨni. Nyaxaijnyu'uca nu cɨn xaa huatyenyuusin. Nyajta neyan che'eta nyana'a nyamua'atziira'a cɨn neyan rɨni. Nyajta nu tyu'utachuiica nyaxaijnyu'uca cɨme'e, nyajta ɨ nyamua'atziira'a cɨme'e. 16 Tɨ pua'a peyan rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj a'axaijnyu'uca cɨme'e, ¿a'ini ti'irɨ'ɨri tɨ a'atɨ tɨ cai muejmi jetze ajtyama'acan ayan huatyejnyuuni yee che'e ayen tya'ara'ani tɨ'ɨj ayan muaanamua pej peyan rɨ'ɨ tiraata'aca ɨ Dioj? Capu rɨ'ɨri a'ini aɨjna ɨ a'atɨ, capu yau'eitaa a'ame a'ij pej tyu'utaxajta. 17 Rɨ'ɨriista pu a'ame pej peyan tyamua'a naa rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj. Ma pajta muaa, capaj a'ij rɨ'ɨ raaruu ɨ axa'aj tevi. 18 Ayaa nu een cɨn eihua rɨ'ɨ tirata'aca ɨ Dioj nyaɨjna cɨme'e nyej eitze'e neyan ti'ixaxa'a seica cɨme'e ɨ nyuucari sacai naimi'i muan. 19 Nyajta, nyatɨ'ɨj hua'a jemi a'utyavaaca aɨme ɨ mej e'etyujsa'ɨri teyujta'a, nyej ni neyan tihua'uta'itii, eitze'e pu na'araanajchi inyeetzi nyaj a'ahuaritaacan cɨn tihua'uta'ixaate'en anxɨ nyuucari cɨme'e nyacai nyej neyan tyu'utaxaj tamuaamuata'a vi'ira'a nyuuca seij cɨme'e ɨ nyuucari ɨ maj cai yau'eite. 20 Nye'ihuaamua'a, caxu che'e seyan ti'imuajca matɨj ɨ tɨ'ɨrii, silu sata'aj seyan eenye'en seiira'a matɨj ɨ tɨ'ɨrii saɨjna cɨme'e saj cai a'ij pua'a rɨcɨ. Sata'aj sajta seyan che'eta sana'a tyu'umua'ati matɨj aɨme ɨ mej meri vaujsi. 21 Ayaa pu te'eyu'usi'i aɨjna jetze ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta tɨcɨn: “Ayaa nu tihua'uta'ixaate'esin aɨjna ɨ tyaɨtejra'a nyaɨjna cɨme'e ɨ mej seica nyuucari cɨn ti'ixaxa'a. Aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan, aɨ mu tihua'uta'ixaate'esin. Ma majta aɨme ɨ nyetyaɨtestyamua'a, camu na'ara'astijre'esin inyeetzi.” 22 Aɨj pu cɨn, aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cai yau'eite, capu ayan ti'ivaɨre'e tɨ i tihua'uta'itii aɨme ɨ mej tya'atzaahuate'e silu ayaa pu'u na'a ti'ivaɨre'e tɨ i tihua'uta'itii hua'a jemi ɨ maj cai tya'atzaahuate'e. 23 Ee xaa nya'u, ayaa pu ti'ayajna. Casi'i, a'ini ti'itɨ metyu'utaxajta ɨ seica ɨ maj cai tya'atzaahuate'e, na'ari ɨ seica ɨ maj cai rɨ'ɨ me tityaumuámua'aree tɨ pua'a aun ma'utyarute a'u sej e'etyujsa'ɨri. Sajta muan, tɨ pua'a xu seyan naimi'i ti'ixaata xa'aju'un seica cɨme'e ɨ nyuucari ɨ maj cai yau'eite, a'ini tihua'amityejte'e aɨme. ¿Ni qui seyan nu'u tya'ataujtɨmue'iri'i? Ee xaa nya'u. 24 Ajta, tɨ pua'a seij aun a'utyarute muejmi jemi tɨ cai tya'atzaahuate'e nusu tɨ cai muejmi jetze ajtyama'acan, sajta muan, tɨ pua'a xu naimi'i ti'ixaata xa'aju'un ɨ Dioj jetze ma'acan, ayaa pu tiraatamitejte'esin saj naimi'i ra'axɨjte'en aɨjna cɨme'e tɨ aɨn ayan autyajturaa ɨ Dioj jemi. 25 Aj pu'i ayan huataseijre'esin tɨj na'a tɨ ru'avaataca'a u tzajta'an. Ajta aɨn tyaata'a, a a'arávaɨjtzi a chuaata'a. Aɨ pu raatyanajchi ɨ Dioj, ajta ayan tyu'utaxajta yee tɨ Dioj muejmi jemi seijre'e. 26 ¿A'ini sana'a sij rɨni nye'ihuaamua'a? Sata'aj seyan huarɨni satɨj sana'a saj e'etyujsaɨre'esin. Sata'aj naiimi'i rɨ'ɨ huaujruuren ti'itɨ cɨme'e, tɨ pua'a seij ti'ichuiicamɨ'ɨ, nusu seij ti'itɨ cɨn tihue'itiiramɨ'ɨ na'ari ti'ixajtamɨ'ɨ ɨ tɨ jetzen raatyajtuaa ɨ Dioj caɨn seij nyuucari cɨn ti'ixajtamɨ'ɨ, na'ari saɨj ayan raxe'eve'e tɨ tihue'ixaate'en a'ij tɨ huataujmua'a ɨ nyuucari tɨ raataxajtaca'a ɨ saɨj. Sata'aj seyan huarɨni sej rɨ'ɨ hua'uruuren naijmi'ica. 27 Tɨ pua'a seica meyan raxe'eva'a maj seica nyuucari cɨn tyu'utaxaj, miche'e meyan eenye'en maj hua'apua ma'a na'ari maj hueica ma'a. Miche'e meyan tyu'utaxaj seij majta seij. Ajta, che'e seij ayan tihue'ixaate'en a'ij tɨ huataujmua'a. 28 Ajta, tɨ pua'a cai ma'a a'atɨ tɨ ayan raayɨ'ɨtɨ tɨ ayan tihue'ixaate'en a'ij tɨ huataujmua'a, che'e aɨn cai ti'ixajta hua'a jemi ɨ mej e'etyujsa'ɨri. Che'e aɨn rusaɨj ti'ixajta ɨ rujemi, ajta ɨ Dioj jemi. 29 Majta aɨme ɨ mej Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a, miche'e meyan eenye'en ti'ixajta, maj hua'apua mana'a, na'ari maj hueica mana'a. Majta ɨ seica, miche'e meyan tiraaxa'apɨ'ɨntare'en a'ij tɨ ti'ixa ɨ saɨj. 30 Ajta, tɨ pua'a iye'itzi cɨn ti'itɨ raatyatuaani seij jemi, che'e aɨn tɨ ti'ixa ayan raatapua'ajta. 31 Ayaa pu ti'irɨ'ɨri saj naimi'i Dioj jetze ma'acan tyu'utaxaj sej si tihua'uta'itii naijmi'ica, sej si sajta ca'anijra'a hua'uta'an. 32 Majta aɨme ɨ maj Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a, ayaa pu ruxe'eve'e maj majta raayɨ'ɨtɨhua'an maj tiraijte'en ɨ ruxaijnyu'uca hua'a jemi ɨ mej e'etyujsa'ɨri. Ayaa pu ruxe'eve'e a'ini capu Dioj cha'ana'a hua'aruuren mej mi cai xa'apɨ'ɨn ruruure silu aɨ pu hua'utyapua'arite'esin. Sata'aj seyan che'eta sana'a huarɨni a'ij mej meri ti'ijrɨ'ɨre naijmi'i ɨ seica ɨ mej e'etyujsa'ɨri ɨ Dioj jemi. 34 Caxu hua'ata'acare'en aɨme ɨ juuca, mej mi ti'ixajta matɨ'ɨj e'etyujsaɨre'en u teyujta'a. Capu a'ij ti'irɨ'ɨri mej ti'ixajta silu mej ra'ara'astijre'en a'ij tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze ɨ maj cɨn ti'ijta. 35 Tɨ pua'a meyan raxe'eva'a maj ti'itɨ huamua'areera, miche'e meyan tihua'utaihua'u ɨ rucɨna'astyamua'a ɨ ruche. Ayaa pu xaa nya'u, a'ini ayaa pu tyu'utyevi'iraste'e tɨ pua'a jɨita'a ti'ixajta hua'a jemi ɨ mej e'etyujsa'ɨri u teyujta'a. 36 ¿Ai ta'uj na'a? ¿Ni muejmi jetze a'uve'eme ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Dioj, na'ari ayan na'a muejmi jemi huatyatuiihuaca'a? Capu xaa nya'u. 37 Tɨ pua'a a'atɨ ayan tira'amitejtya'a ɨ rujetze tɨ aɨ rusaɨj aɨn pueen seij tɨ ti'ixaxa'a ɨ Dioj jetze ma'acan, na'ari aɨn jetze araujca'anye ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, che'e aɨn ayan ráamua'ati nyej neyan nyaɨjna cɨn tyaja'amuayu'use'e a'ij tɨ aɨn tinyeijca ɨ tavastara'a. 38 Tɨ pua'a aɨn a'atɨ cai ayan ráamua'ati, caxu sajta muan seyan ra'astijre. 39 Aɨj pu cɨn, nye'ihuaamua'a, naa pu ti'ixa'apɨ'ɨn saj ca'anin cɨn rahuauca saj Dioj jetze ma'acan ti'ixajta. Sajta, sata'aj cai hue'ijmɨjra ɨ maj seica nyuucari cɨn ti'ixajta. 40 Ayaa pu'u na'a, satɨj sana'a sej seyan rɨcɨ, sata'aj seyan xa'apɨ'ɨn eenya'acan cɨn rɨjca a'ij tɨ tiraavijte'e.

1 Corintios 15

1 Nyajta nu neyan tyaja'amue'ixaate'e, nye'ihuaamua'a, sej si ra'utamua'aree a'ij nyaj eenye'en cɨn tyajamue'ixaa nyaɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj jamue'iratuaasin, ɨ saj sajta ra'ancura'a, ɨ saj sajta sauj seyan jemin seijre'e. 2 Ai pu aɨn pueen ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj amue'iratuaasin tɨ pua'a sauj seyan ra'astijra'a a'ij nyej neri tyajamuaata'ixaa. Na'ari cai, capu ti'itɨj a'ij tyaja'amuavaɨre'e tɨ pua'a saɨque sana'a tira'antzaahua. 3 Ayaa na'a, a'ini ayaa nu che'eta nyana'a a'amua jemi raatyajtua nyaɨjna ɨ nyaj nyajta ra'ancura'a ɨ tɨ eitze'e ruxe'eve'e tyaj raamua'aree tɨ aɨn Cɨriistu'u huamɨ'ɨ tajetze ma'acan tɨ ij titaatauuni'i ɨ tyaj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. Ayaa pu te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze. 4 Matɨ'ɨj nu'u ra'ava'ana, ajta, tɨ'ɨj ayan tyauuma'aca hueica xɨcaj tzajta'a, Dioj pu ayan ra'ajjáj hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite a'ij tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze. 5 Aj pu'i aɨjna jemi huataseijre ɨ Pedro, ajta e'eyan hua'a jemi ɨ maj tamuaamuata'a japuan saɨj ara'ase. 6 Ajta e'eyan aɨme jemi huataseijre ɨ mej meyan a'ara'ase a'achu cumu anxɨ cieentu japuan cɨj caj matɨ'ɨj naijmi'i u e'etyujsaɨɨra'aca'a. Mauche'e mu mui'itɨ ruuri, majta seica, meri huacuii. 7 Tɨ'ɨqui ajta aɨjna jemi huataseijre ɨ Jacobo, ajta e'eyan naijmi'ica jemi ɨ tɨ hua'antihuau. 8 Ajta, nyeetzi jemi pu'uqui te'entipua'ari tɨ ayan huataseijre. Tij ayaa nu huanu'eihuaca'a matɨ'ɨj cai xɨ nyechu'eva'aca'a, a'ini nyaa nu nyaɨn pueen ɨ tɨ eitze'e cɨle'enye'en cɨn ti'ityejvee hua'a jemi tɨ Dioj hua'antihuau. Ee xaa nya'u, capu ayan tiraavijte'e nyej neyan raataxaj yee nyaa nu hua'a jetze ajtyama'acan aɨme ɨ tɨ Dioj hua'antihuau, a'ini nyaa nu huapɨ'ɨ a'ij pua'a hua'uruu aɨme ɨ mej e'etyujsa'ɨrihua'a mej mi raatyanajche ɨ Dioj. 10 Ma ajta Dioj, aɨ pu rɨ'ɨ tinaata'a. Aɨj nu cɨn nyaa nu nyaɨn pueen seij tɨ Dioj na'antihuau. Ajta eecan pu huapɨ'ɨ tyu'utyavaɨ tɨ aɨn ayan rɨ'ɨ tinaata'a a'ini eitze'e nu ca'anin cɨn tyu'umuarej macai ɨ seica. Ma ajta, Dioj pu aɨn pueenya'a tɨ ca'anijra'a naata'a. Canu nyasaɨj nyana'a tyu'umuarej. 11 Capu amɨn a'ij. Capu jetzen ruxe'eve'e tɨ pua'a aɨme me tyu'umuarej nusu inyaa. Naimi'i tu teyan che'eta tyana'a tihue'ixaate'e. Sajta muan, ayaa xu che'eta sana'a tya'antzaahua. 12 Ajta, tɨ pua'a teri teyan tyajamue'ixaa tɨ Dioj ra'ajjáj ɨ Cɨriistu'u hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite, ¿a'ini een cɨme'e meyan ti'ixaata mua'aye'i seica, ɨ mej a'amua jetze ajtyama'acan aɨjna cɨme'e maj nu'u cai che'e huatarujsin aɨme ɨ mej meri huacuii? 13 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Tɨ pua'a ayan macai che'e huatarun aɨme ɨ mej meri huacuii, capu ajta Dioj ra'ajjáj ɨ Cɨriistu'u hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. 14 Ajta, tɨ pua'a Dioj cai ra'ajjáj ɨ Cɨriistu'u, capu ti'itɨ vaɨre'e ɨ tyej teri tyajamue'ixaa, ajta capu ti'itɨj vaɨre'e sej seyan tya'atzaahuate'e. 15 Ajta, ayaa pu te'eme tyaj hue'ita'ame pueen tyaɨjna cɨme'e ɨ tyaj cɨn tyu'utaxajtaca'a tyaɨjna cɨme'en ɨ Dioj, a'ini tu'uri teyan raataxajtaca'a yee: “Aɨ pu ra'ajjáj ɨ Cɨriistu'u hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite.” Ma ajta cai capu, tɨ pua'a macai che'e huatarun ɨ mej meri huacuii. Ee xaa nya'u, tɨ pua'a ayen een matɨj seica ti'ixaxa'a, capu Dioj ayan ra'ajjáj. 16 Ayaa pu'u, tɨ pua'a Dioj cai hua'ajjájpuaxɨ'ɨ aɨme ɨ mej meri huacuii, ayaa pu huataujmua'a tɨ cai Dioj ajta ra'ajjáj ɨ Cɨriistu'u. 17 Tɨ pua'a cai ra'ajjáj aɨjna ɨ Cɨriistu'u, capu ti'itɨj vaɨre'e sej seyan tya'atzaahuate'e. Ajta, tɨ pua'a cai ra'ajjáj, capu ayan a'amua japua huanyúu ɨ saj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. 18 Ajta aɨme ɨ mej meyan tya'atzaahuatya'a ɨ Cɨriistu'u jemi muaacuii, mu'uri á'uvej. 19 Tɨ pua'a ayaa na'a auj titaatyava'ɨri tyej tyauj i'iruuri tyej teyan ra'atzaahuatya'a ɨ Cɨriistu'u, eitze'e pu a'ij pua'a ti'itaruure tɨ cai a'ij tihua'aruure naijmi'ica aɨme ɨ seica ɨ mej yan japuan seijre'e ɨ chaanaca. 20 Ma ajta xaa, ayaa pu ti'ayajna tɨ Cɨriistu'u a'itáraa hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. Ai pu aɨn pueen ɨ ta'anaayeijxɨ ɨ tyaj cɨn raamua'aree maj majta huatarujsin aɨme ɨ mej meri huacuii. 21 Ayaa pu'u na'a, a'ini ayaa pu tihua'acɨ'ɨti ɨ tyaɨte mej meyan huacui'ini maɨjna cɨme'e tɨ seij na'a ɨ tyaata'a ayan autyajturaa ɨ Dioj jemi, ayaa pu che'eta na'a tihua'acɨ'ɨti maj huatarun maɨjna cɨme'e tɨ ajta seij na'a ɨ tyaata'a huatarú hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. 22 A'ini naimi'i mu meyan cui'ica maɨjna cɨme'e tɨ aɨn Adán autyajturaa ɨ Dioj jemi, ayaa mu che'eta mana'a huatarujsin maɨjna cɨme'e mej maɨjna jetze ajtyama'acan aɨjna ɨ Cɨriistu'u. 23 Ma ajta, ayaa pu tihua'acɨ'ɨti a'ij tɨ tihua'uxa'apɨ'ɨntari'iri'i ɨ xɨcajra'an jetze tɨ ayan tiraavijte'e. Anacai pu huatarú aɨjna ɨ Cɨriistu'u. Ajta e'eyan, tɨ'ɨj ya uvé'enyen, aɨme mu huatarun aɨme ɨ maj Cɨriistu'u jetze ajtyama'acan. 24 Aj pu'i nain te'entipua'arite'esin. Anacai pu Cɨriistu'u aɨme antipua'arite'esin matɨj mana'a tityátatyá'upu'u, ajta aɨme ɨ mej ti'itɨj cɨn antyujmua'aree. Aj pu'i xaa tyu'utatuire'esin ɨ Dioj jemi tɨj na'a aɨn tɨ cɨn antyujmua'areeraca'a. 25 Ayaa pu'u, a'ini ayaa pu ruxe'eve'e tɨ aɨn Cɨriistu'u ayan tyu'utaijta asta na'a cai hua'utyamue'itɨn matɨj mana'a pua'amua maj rajchaɨre'e. 26 Ajta ɨ tɨ cɨn te'entipua'arite'esin tɨ raatyamue'itɨn ɨ tɨ rajchaɨre'e, ai pu aɨn pueen ɨ tɨ cɨn u'umɨ'ɨni. 27 Ajta, tɨ'ɨj ayan ti'ixa tɨ nu'u aɨn nain tyu'utyaamue'itɨ, capu xaa nya'u ayan huataujmua'a tɨ aɨn ajta raatyamue'itɨ aɨjna ɨ Dioj tɨ ayan raata'a tɨ nain cɨn antyujmua'aréera. 28 Tɨ'ɨj tyu'utyamue'itɨn nain tɨj na'a tɨ iiyan ti'iseijre'e, ajta ute'e tɨ teje'eseijre'e, aɨjna tɨ i'i yaujra'an pueen ɨ Dioj, aɨ pu rusaɨj huataujtuire'esin aɨjna jemi ɨ Dioj tɨ nain cɨn antyujmua'areeraca'a, matɨj mana'a pua'amua ɨ maj iiyan seijre'e chaanaca japua, ajta u tajapua. 29 Tɨ pua'a pɨ na'a ayan saɨque eenye'en, ¿a'ij tɨ huataujmua'atiiche'e mej meyan ti'ijrɨ'ɨre ɨ tyaɨte maj huamuaɨ'ɨvijhua aɨme jetze ma'acan ɨ mej meri huacuii? Tɨ pua'a macai che'e meyan huatarun ɨ mej meri huacuii, ¿a'ini een cɨme'e meyan hua'a nyuucajtze'en rumuaɨ'ɨvijhua? 30 Tyajta ityan, ¿a'ini een cɨme'e teyan á'ataca'anye tɨ'ɨj pɨ na'a tyej teyan huacui'ini pueijtzi cɨme'e? 31 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e nyaɨjna cɨme'e nyaj ahuantzaahuate'en muejmi cɨme'e ɨ Cɨriistu'u jemi, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta tavastara'a pueen. Tɨ'ɨj pɨ na'a nain xɨcaj tzajta'a, ayaa pu tina'amitejte'e inyeetzi nyej neri mɨ'ɨmɨca. 32 Tɨ pua'a macai huatarun ɨ mej meri huacuii, ¿a'ini ti'itɨj tinatyava'ɨri nyaj neyan tyaata'a pueen, tɨ pua'a neyan huatenya'use'en hua'a jamuan ɨ ti'ityaɨn aujna a'ahua'a u Efeso? Ayaa mu xaa ti'ixaxa'a tɨcɨn: “Tiche'e yee tyu'ucua'ani, tyajta ti'itɨ antiye'en, a'ini ruijmua'a tu cui'ini.” 33 Caxu rata'acare'en tɨ a'atɨ a'amuacuanamua ti'itɨj cɨme'e. Casi'i, aɨme ɨ mej a'ij pua'a titetyujcha'ɨ, ayaa mu nu'u a'ij pua'a ca'anijra'a hua'ata'aca ɨ maj rɨ'ɨ titetyujcha'ɨ mej mi majta meyan che'eta mana'a a'ij pua'a huarɨni. 34 Sata'aj sajtahua'a rɨ'ɨ me tityaumuámua'aren, sata'aj sajta raatapua'ajta ɨ saj cɨn atya'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi. Camu tzaahuati'ira'a cɨn ramua'ate ɨ Dioj seica ɨ mej a'amua jetze ajtyama'acan. Ayaa nu een cɨn tyaja'amue'ixaate'e nyej ni amuaatatyevi'iraste'en. 35 Ma ajta, tɨ pua'a a'atɨ ayan tyu'utaihua'usin tɨcɨn: “¿A'ini ye'i ti'irɨ'ɨri mej huatarun ɨ mɨ'ɨchite? ¿Ti'itajni tevijra'an cɨn meyan seira'a mua'aju'un?” 36 Me nyajta inyaa, ayaa nu tiraata'ixaate'esin yee, mɨ paj cai máumua'aree. Aɨjna ɨ jatzi paj raahuaste, capu ajnyejsin tɨ pua'a cai anacai a'utátzi'ite. 37 Patɨ'ɨj ti'ihuaste'e, capej paɨjna huaste'e ɨ cɨye tɨ ajnyejsin silu aɨj paj huaste'en ɨ jatzi tɨ pua'a ti'itɨ triigu nusu ti'itɨ seica. 38 Ajta aɨn ɨ Dioj, aɨ pu ayan rata'aca ɨ cɨya'ara'an a'ij tɨ ari tiraaxa'apɨ'ɨntari'iri'i, seij ajta seij ɨ jatzi. 39 Ajta, capu ruxa'a na'a e'en ɨ hue'ira'a. Seij pu saɨque e'enya'a tyahue'ira'a ɨ tyaata'a. Ajta saɨque mu e'enye'en tyahue'ira'a ɨ ya'amuaate. Majta aɨme ɨ pina'ase, aɨ mu majta saɨque e'enye'en tyahue'ira'a. Aɨ mu majta ɨ hue'ité, saɨque mu majta e'enye'en tyahue'ira'a. 40 Ajta tɨ ute'e ti'iseijre'e, ajta tɨ iiyan ti'iseijre'e chaanaca japua, capu ruxa'a na'a ti'en. Ajta, seij pu aɨn pueen ɨ tɨ naa tihua'aseijrate'e aɨjna tɨ ute'e ti'iseijre'e. Ajta seij pu ajta aɨn pueen ɨ tɨ naa tihua'aseijrate'e aɨjna tɨ ti'iseijre'e iiyan chaanaca japua. 41 Aɨjna ɨ xɨcaj, aɨ pu seij aɨn pueen tɨ naa tihua'aseijrate'e. Ajta ɨ maxcɨra'i, capu ruxa'aj na'a ayan tihua'aseijrate'e. Majta aɨme ɨ xu'ura'ave, camu majta ruxa'a mana'a meyan e'en. 42 Ayaa pu che'eta na'a e'enye'en ti'iseijre'e aɨjna cɨme'e ɨ mej huatarun aɨme ɨ mej meri huacuii. Aɨjna ɨ tevijra'an tɨ huanu'eihuaca'a, aɨ pu á'apua'aren. Ajta aɨn tɨ Dioj rajjajsin, capu che'e a'anaj á'apua'aren aɨjna. 43 Aɨjna tevijra'an, ayaa pu huanu'eihuaca'a maj cai rɨ'ɨ tirata'acare'en. Ajta, tɨ'ɨj Dioj rajjan, aɨ pu tyamua'a naa rɨ'ɨ tiraata'asin. Tɨ'ɨj huanu'eihua aɨjna ɨ tevijra'an, capu a'atzu ruca'anye. Ajta, tɨ'ɨj Dioj rajjan, aɨ pu rumuare'eri'ira'a cɨn rajjajsin. 44 Ayaa pu eenye'en nú'eihuan tɨ ij tya'utaviicue'i iiyan chaanaca japua. Ajta, ayaa pu eenye'en rajjajsin tɨ ij ayan jetzen araujca'anyen ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Tɨ pua'a ayan seijre'e ɨ tevijra'an tɨ ayan tya'utaviicue'i iiyan chaanaca japua, ajta pu ayan che'eta na'a seijra'a ɨ tevijra'an tɨ jetzen araujca'anyen ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 45 Jee xaa nya'u, ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Aɨjna ɨ tevi, aɨjna ɨ Adán tɨ anacai huataseijre, aɨ pu ayan eenye'en ruuri huatyajturaa.” Ajta aɨjna ɨ tevi, aɨjna tɨ ajta Adán pɨrɨcɨ ɨ tu'uve'etyajtɨ, ayaa pu eenye'en huatyajturaa xaijnyu'ucari tɨ ayej auj tihua'ata'aca mej meyan ruuri mua'ara'ani. 46 Capu anacai huataseijre aɨjna tɨ jetzen araujca'anyen ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, silu aɨjna tɨ rusaɨj ta'utaviicue'i iiyan chaanaca japua. Tɨ'ɨj aɨn ayan huataseijre'en, aj pu xaa huataseijre'esin aɨjna tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an jetze araujca'anyen. 47 Ajta, aɨn ɨ tyaata'a, ɨ tɨ anacai huataseijre, aɨ pu chuej cɨn huatyataavijhuaca'a. Aɨj pu cɨn, iiyan maj chuej japua ma'acan. Ajta ɨ tyaata'a, ɨ tɨ hua'apua tɨ huanyej, aɨ pu ute'e e'ema'acan. 48 Majta aɨme ɨ mej yan japuan huachaatɨme iiyan chaanaca japua, ayaa mu e'en tɨj ajta een ɨ tevi tɨ chuej japua ma'acan. Majta aɨme ɨ mej jetzen ajtyama'acan aɨjna tɨ ute'e e'ema'acan, ayaa mu majta e'en tɨj een aɨjna ɨ a'atɨ. 49 A'ij tyej teri teyan e'en taavijra'an cɨme'e aɨjna ɨ tevi tɨ chuej japua ma'acan, ayaa tu che'eta tyana'a eenya'a ta'aju'un taavijra'an cɨme'e aɨjna ɨ tevi tɨ ute'e e'ema'acan. 50 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, nye'ihuaamua'a. Capu rɨ'ɨri tɨ aun a'utyarute a'u tɨ Dioj tie'ijta a'atɨ tɨ na'a tɨ auj ayen seijre'e taavijra'an cɨme'e aɨjna ɨ tevi tɨ chuej japua ma'acan. Ajta, aɨjna ɨ a'atɨ tɨ á'apua'aren, capu rɨ'ɨri tɨ ayan tiraacɨ'ɨti aɨjna tɨ cai a'anaj á'apua'aren. 51 Xaanamuajri'i muan, a'ini ayaa nu tyajamuaata'ixaate'esin ti'itɨj cɨme'e tɨ ru'avaataca'a ɨ Dioj jemi. Catu naimi'i cui'ini, silu Dioj pu naijmi'ica saɨque taruuren ityejmi. 52 Ayaa pu te'eme ajna xɨcajra'a tɨ jetzen huatánamuajre'en ɨ trompeeta tɨ cɨme'en nain te'entipua'arite'esin. Tɨ'ɨj aɨn tɨ tajapua ti'ivaɨre'e ucaajijhua ɨ trompeeta jetze, aj pu'i ayan seiira'a a'ame tɨ'ɨj maj huatyamaxcava'axɨ'ɨn iye'itzi cɨme'e. Aj pu'i Dioj huá'ajjajpuaxɨ'ɨsin aɨme ɨ mej meri huacuii mej mi cai che'e a'anaj aupua'are. Tyajta ityan, saɨque tu huatyátaruurejsin, a'ini ayaa pu ruxe'eve'e tɨ aɨn tɨ á'apua'aren ayan saɨque huaujruuren tɨ ij cai che'e aupua'are. Ajta ayan ruxe'eve'e tɨ aɨn tɨ mɨ'ɨni, ajta ayan saɨque huaujruuren tɨ ij cai che'e huamɨ'ɨni. 54 Tɨ'ɨj saɨque huaujruuren aɨjna tɨ á'apua'aren tɨ ij cai che'e aupua'are, ajta tɨ'ɨj ari saɨque huaujruu aɨjna tɨ mɨ'ɨniiche'en tɨ ij cai che'e huamɨ'ɨni, aj pu xaa ayan tyaja'ure'enyejsin a'ij tɨ anacai te'eyu'usi'ihuaca'a, aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa yee: “Nain pu hui cɨn ratyaamue'itɨ aɨjna ɨ tɨ hua'acui'ica. 55 Mɨ paj hua'acui'ica, ¿a'uni a'ij een ɨ paj cɨn hua'utyaamue'itɨ? Capu me'e e'eseijre'e xaa nya'u.” Ajta ayan tɨcɨn: “Mɨ paj cɨn tihua'upueij, ¿a'uni a'ij een? Capu xaa nya'u ma'a ja'ahua'a.” 56 Ajta aɨjna tɨ cɨn tihua'apueijte'e aɨjna tɨ ajta hua'acui'ica, ai pu aɨjna jetze araujca'anyen ɨ maj cɨn atya'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi. Ajta aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, ai pu aɨn pueen tɨ ca'anijra'a hua'ata'aca mej mi meyan auta'ɨtza'ara'an ɨ Dioj jemi. 57 Ma ajta, tiche'e teyan rɨ'ɨ tirata'acare'en tyaɨjna ɨ Dioj tɨ ayan titata'aca tyej teyan tyu'utyamue'itɨn tyaɨjna cɨme'e tyej jetzen ajtyama'acan ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. 58 Aɨj xu cɨn seyan huarɨni, nye'ihuaamua'a, mɨ nyaj a'amuaxe'eve'e huapɨ'ɨ. Sata'aj rɨ'ɨ ti'ityeseira'a a'anaj tɨ na'a, sata'aj sajta tya'utaviicue'i tɨ ij cai a'atɨ amua'ari'i ɨ á'amuamua'atziira'a. Sata'aj sajta a'ujca'anyaacan cɨn tyu'umuare'en ɨ tavastara'a jemi a'anaj tɨ na'a, a'ini xu'uri ramua'aree tɨ eecan huapɨ'ɨ tyajamuatyava'ɨri. Caxu huaapua'a sana'a ti'imuare'e tavastara'a jetze ma'acan.

1 Corintios 16

1 Cɨme'en ɨ tumin sej rasaɨre'e sej si cɨn hua'utavaɨre'en aɨme ɨ mej Dioj jemi seijre'e, ayaa nu che'eta nyana'a tyaja'amueijcate'e a'ij nyej neri tihuéijca aɨme ɨ mej e'etyujsa'ɨri nain japua u Galacia. 2 Ayaa xu huarɨni seij sajta seij, ajna xɨcajra'a tɨ jetzen tya'utye'itén ɨ iteeri. Che'e seij ayan ra'ajta'an ɨ ruche a'achu tɨ caj ti'ixe'evi'ira'a, tɨ pua'a Dioj raata'a eihua nusu cɨj na'a. Che'e aɨn rajsaɨre'en tɨj na'a sei iteeri tɨ ij cai che'e ayan ruxe'eva'a saj rajsa'ɨrihua'an ajna nyatɨ'ɨj nyaun a'atanyén. 3 Nyatɨ'ɨj nyaun a'ara'asti, aj nu ni neyan hua'ure'epijte'esin ɨ yu'uxari aɨme ɨ saj hua'antihuau mej mi maɨjna cɨn majta ra'anya'a aujna u Jerusalén ɨ sej seri rajsaɨj saj hua'utapueijve'esin. 4 Tɨ pua'a ajta ayan tina'amitejtya'a tɨ ayan titaatyava'ɨri nyaj nyajta nyaun á'ume'en, aɨ mu majta a'uju'u mua'aju'un nyeetzi jamuan. 5 Nyatɨ'ɨj nyaun anacai a'atanyén u Macedonia, aj nu ni amuumuaarin. Me nyajta inyaa, nyauj mi'i nyaun u a'atanyén u Macedonia. 6 Tij nyacai a'atzu muejmi jemi a'ateeri, na'ari neyan a'atyeevi'in tɨj na'a tɨ huaseevi'i a'ame sej si seyan naatyavaɨre'en saɨjna cɨme'e a'u tɨ na'a nyaj á'umej. 7 Canu neyan raxe'eve'e nyaj ijii nyana'a amuaaseij nyej ni a'atzu nyana'a amuaamuaare, silu ayaa nu raxe'eve'e nyej ni a'atyeevi'in nyaj nyaun a'ucatii muejmi jemi, tɨ pua'a ayan tinata'acare'en ɨ tavastara'a. 8 Me nyajta inyaa, au nu a'utyaváa na'ame nyaujna u Efeso asta na'a cai tyaja'ure'enyen ajna matɨ'ɨj ti'iyeste maɨjna cɨme'e ta'araahua'apua tɨ ara'ase i iteeri. Ee xaa, ayaa nu huarɨni a'ini naa pu tinaavaɨ aɨjna cɨme'e ɨ nyej ti'imuare'e nyej ni eihua huapɨ'ɨ raatyavaɨre'en ɨ tavastara'a. Capu amɨn a'ij mej eihua nyejchaɨre'e. 10 Ajta, tɨ'ɨj aun a'atanyén aɨjna ɨ Timuteeyu, sata'aj rɨ'ɨ tirájchaɨɨca tyamua'a naa, a'ini aɨ pu ayan che'eta na'a ti'ivaɨre'e ɨ tavastara'a jemi nyatɨj inyaa. 11 Che'e cai a'atɨ raxaahuata. Tɨ'ɨj ajtahua'a u a'arajra'ani, sata'aj raata'an tɨj na'a tɨ ayan ruxe'eve'e tɨ ij ajtahua'a ya ra'asti nyeetzi jemi. Ayaa nu rachu'eve'e tɨ aɨn ya huacati hua'a jamuan ɨ seica ɨ ta'ihuaamua'a. 12 Ajta aɨjna ɨ ta'ihuaara'a, aɨjna ɨ Apolos, eecan nu ca'anijra'a raata'acara'a na'aye'i tɨ muejmi jemi a'atanyén hua'a jamuan ɨ seica ɨ ta'ihuaamua'a. Ma ajta aɨn, capu a'uye'imɨɨ a'araa. Aj pu nu'u aun a'atanyejsin muejmi jemi tɨ'ɨj huatácɨ'ɨpáaca. 13 Rɨ'ɨ xu'u muan. Sata'aj rɨ'ɨ ti'ityeseira'a saɨjna cɨme'e saj ra'astijre'e ɨ tavastara'a. Sata'aj sajta huatyaujca'anyen ɨ rutzajta'a. Sata'aj sajta araujca'anyen saɨjna jetze ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj sej si tya'utaviicue'i. 14 Satɨj sana'a sej seyan rɨcɨ, sata'aj seyan rɨjca saɨjna cɨme'e saj huaujxe'eve'en. 15 Xu'uri ramua'aree ai mu aɨn pueen ɨ maj anacai huataujtu'iri'i ɨ tavastara'a jemi ayujna Acaya aɨme ɨ tyaɨtestyamua'ame'en aɨjna ɨ Estéfanas. Aɨ mu majta meri maɨjna cɨn autyajhuii maj hua'utyavaɨre'en aɨme ɨ mej Dioj jetze ajtyama'acan. Ayaa nu ca'anijra'a amuaata'aca, nye'ihuaamua'a, sej si hua'atzaahuatya'a aɨme, sajta naijmi'ica ɨ tyaɨte ɨ mej meyan che'eta mana'a ti'imuare'e tyatɨj ityan, ɨ maj majta tzaahuati'ira'a cɨn ti'ivaɨre'e tavastara'a jetze ma'acan. 17 Nyaa nu xaa huatantyamua'ave matɨ'ɨj ya ra'a, aɨjna ɨ Estéfanas jamuan aɨjna ɨ Fortunato, ajta aɨjna ɨ Acaico. Aɨ mu xaa rɨ'ɨ tinaata'a maɨjna cɨme'e maj ya náamuaaraca'a muejmi jetze ma'acan tɨ ij cai ti'itɨ na'aturaatya'a. 18 Aɨ mu rɨ'ɨ tinaata'a yu nyatzajta'a. Majta mu rɨ'ɨ amuaata'asin muejmi ɨ a'amua tzajta'a. Ayaa pu tyu'ujxe'eve'e saj rɨ'ɨ tihua'uta'an naijmi'ica ɨ tyetyaca mej meyan e'en matɨj aɨme ɨ maj hueica. 19 Ya mu á'amuataujte'e aɨme ɨ mej e'etyujsa'ɨri hua'ateyujta'a tɨ ayun seijre'e tɨj na'a tɨ ayun huatacá'a iiya Asia. Ajta aɨjna ɨ Aquila, ajta aɨjna ɨ Priscila, aɨ mu tyamua'a naa á'amuataujte'e nyuucajtze'en ɨ tavastara'a. Ayaa mu che'eta mana'a ya á'amuataujte'e naijmi'i ɨ mej e'etyujsa'ɨri a'u mej e'eche aɨjna ɨ Aquila, ajta aɨjna ɨ Priscila. 20 Naimi'i ɨ ta'ihuaamua'a ɨ mej ya huati, aɨ mu majta á'amuataujte'e. Sata'aj huaujtaujte'en tyamua'a naa, su'ityaujvisi'itɨmua'acare'e nyuucajtze'en ɨ tavastara'a. 21 Nyajta inyaa, i nyaj Pablo pueen, nyamuajca'a nu cɨn tyaja'amuayu'use'e nyej ni nyajta amuaatataujte'en. 22 Tɨ pua'a a'atɨ cai raxe'eva'a ɨ tavastara'a, che'e ayan pueijtzi raacɨ'ɨti. Che'e ya uvé'enyen ɨ tavastara'a. 23 Che'e aɨn tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús, che'e aɨn rɨ'ɨ tyajamuata'acare'en. 24 Eihua nu nyajta a'amuaxe'eve'e nyaɨjna cɨme'e saj sajta saɨjna jetze ajtyama'acan ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús. Yaa pu'u, che'e ayan tyaja'ure'enyen.

2 Corintios 1

1 Inyaa, i nyaj i'i Pablo, nyaa nu seij nyaɨn pueen tɨ Dioj ayan tinyeijca ruxé'evi'ira'a cɨme'e nyej ni neyan tihua'uta'ixaate'en a'ij tɨ ti'itɨ ti'iseijre'e ɨ Cɨriistu'u jemi, ɨ tɨ ajta i'i Jesús. Jamuan aɨjna ɨ ta'ihuaara'a aɨjna ɨ Timuteeyu, ayaa tu tyaja'amuayu'use'e mɨ sej e'etyujsa'ɨri sej si ratyaanajche ɨ Dioj, mɨ sej Corinto a'uchaatɨme, tyajta teyan tihua'ayu'use'e naijmi'ica ɨ mej Dioj jemi seijre'e, matɨj mana'a ɨ maj maun a'uchaatɨme tɨj na'a tɨ aun huatacá'a u Acaya. 2 Che'e aɨjna ɨ Dioj, ɨ tyaj rajya'upua, ajta aɨjna ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen, miche'e rɨ'ɨ tyajamuaata'acare'en, majta rɨ'ɨ tyajamuaatyapua'arite'en sej si tyamua'a naa, ru'ihuáamua'ataa xa'ara'ani. 3 Tiche'e rɨ'ɨ tiraata'acare'en tyaɨjna ɨ Dioj tɨ ajta ya'upuaara'an pueen ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. Aɨjna ɨ Dioj, ai pu aɨn pueen ɨ tyaj rajya'upua tɨ ajta nain cɨn ta'acu'uvaa a'aye'i, ai pu aɨn pueen ɨ Dioj tɨ ajta nain cɨn rɨ'ɨ taarú'u. 4 Aɨ pu ajta rɨ'ɨ taarú'u aɨjna cɨme'e ɨ tyaj cɨn á'aviicue'ira'a ta'aye'i tej ti teyan che'eta tyana'a rɨ'ɨ hua'anrú'ure'en aɨme ɨ mej ti'itɨj cɨn á'aviicue'ire'e. Aɨj tu cɨn tiche'e teyan rɨ'ɨ hua'anrú'ure'en tyaɨjna cɨme'e ɨ tɨ cɨn Dioj ajta rɨ'ɨ taarú'u. 5 Ayej xaa nya'u ti'ayajna tɨ tyamua'a naa ayan ti'itacɨ'ɨpuaca aɨjna tɨ cɨn ajta rajpueijtzica'a aɨjna ɨ Cɨriistu'u. Ayan che'eta na'a Cɨriistu'u ajta tyamua'a naa rɨ'ɨ taarú'u tej ti tya'utaviicue'i. 6 Tɨ pua'a teyan ti'itɨj cɨn á'aviicue'ira'a, ayaa pu ajta ti'ivaɨre'e tɨ ij Dioj rɨ'ɨ amua'anrú'ure'en, ajta amue'irajtuaani. Ajta, tɨ pua'a Dioj ayan rɨ'ɨ ta'anrú'ure'e, ayaa pu ajta ti'ivaɨre'e tɨ ij ajta aɨn rɨ'ɨ amua'anrú'ure'en. Ayaa pu xaa tyaja'amuaruure muejmi tɨ pua'a seyan che'eta sana'a tyamua'a naa tya'utaviicue'i ɨ saj cɨn rajpueijtzi tyatɨj ityan tirajpueiitzi. 7 Ayaa pu tita'amitejte'e sej seyan xaa nya'u te'eviicue'i, a'ini ayaa tu ti'ijmua'aree tɨ ayan che'eta sana'a tyaja'amuacɨ'ɨpuaca sej seyan rajpueijtzi tyatɨj ityan, ajta Dioj pu ayan che'eta na'a rɨ'ɨ amua'anrú'ura'a a'ame muejmi tɨj ajta rɨ'ɨ tita'anrú'ura'a a'ame itejmi. 8 Ayaa tu ti'ijxe'eve'e, ta'ihuaamua'a, sej raamua'aree a'ij tyaj tirajpueijtzica'a tyatɨ'ɨj tyaun a'utyá'acaa aujna u Asia. Eecan tu huapɨ'ɨ á'aviicue'ira'acaa, asta na'a cai utyaavatzɨ ɨ tatzajta'a. Ayaa pu tita'amityejtya'acaa tyaj cai che'e a'ij huarɨni. 9 Ee tzɨte'e, ayaa pu tita'amityejtya'acaa ɨ tatzajta'a tyaj huacui'ini. Ma ajta, ayaa pu aɨjna cɨn taaruu tej ti cai tajɨɨmua'a á'atatzaahuatya'a silu tej ti tyaɨjna jetze arataca'anyen ɨ Dioj tɨ hua'ajjá'ajpuana ɨ mej meri huacuii. 10 Aɨ pu ayan tu'irajtuaa tɨ ij cai ayan titáacɨ'ɨti tej tyaɨjna cɨn huacui'ini tɨ huapɨ'ɨ a'ij pua'a seijre'e. Aɨ pu ajta auche'e tu'irajtuaasin. Ee xaa nya'u, ayaa tu ti'ijchu'eve'e tɨ aɨn ajtahua'a tu'irajtuaani. 11 Ma ajta, ayaa pu tyu'ujxe'eve'e saj saɨjna cɨn taatavaɨre'en saj rahuaviira ɨ Dioj itejmi cɨme'e, mej mi majta mui'itɨ meyan rɨ'ɨ tiraata'acare'en ɨ Dioj itejmi cɨme'en maɨjna cɨme'e tɨ aɨn Dioj ayan che'eta na'a rɨ'ɨ titaatá'a itejmi a'ij sej seri mui'itɨ tiraahuaviiri'i. 12 Aɨj tu xaa cɨn á'atatzaahuate'en. Ajta aɨn ɨ taxaijnyu'uca ayan ti'ita'ixaate'e tɨ ayan ti'ayajna tyej teyan rɨ'ɨ ti'ititacha'ɨ hua'a jemi ɨ mej iiyan seijre'e chaanaca japua, tyajta eitze'e rɨ'ɨ ti'ititacha'ɨ muejmi jemi. Tɨj na'a tej teyan huarɨj, ayaa tu tzaahuati'ira'a cɨn teyan rɨjcaa ɨ Dioj jemi, nain cɨme'e a'ij tɨ tiraavijte'e. Catu teyan ti'ijrɨ'ɨrajcaa a'ij mej ti'ijrɨ'ɨre ɨ tyetyaca mej iiyan seijre'e ɨ chaanaca japua silu Dioj pu ayan rɨ'ɨ titaatá'a. 13 Ajta, ɨ nyaj tyaja'amuayu'use'e, ayaa pu'u na'a aɨn pueen a'ij saj sana'a tiraayɨ'ɨtɨ saj ra'ujijve'en, a'ij saj sana'a sajta tiyau'eite. Ayaa nu nyajta ti'ijxe'eve'e saj raamua'aree nain cɨme'e tyaj tyaɨn pueen ɨ saj cɨn rɨ'ɨ tiraata'asin ɨ Dioj. Ee xaa, xu'uri seyan raamua'areeri'i. Sajta muan, muan xu saɨn pueen ɨ tyaj cɨn rɨ'ɨ tiraata'asin ajna xɨcajra'an tɨ jetzen ajtahua'a huataseijre'esin aɨjna ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús. 15 A'ini ayaa pu tina'amitejtya'acaa, ayaa nu tiraaxa'apɨ'ɨntare nyaj anacai nyaun a'atanyén muejmi jemi nyej ni hua'apua rɨ'ɨ tyajamuaata'an. 16 Ayaa nu ti'ijxe'eva'acaa nyaj amuaamuaare nyatɨ'ɨj nyaun a'ume'en u Macedonia, nyajta nyatɨ'ɨj nyaun pɨ e'ejveti nyajtahua'a amuaamuaare. Nyajta neyan raxe'eva'acaa saj seyan tiraaxa'apɨ'ɨntare'en ɨ saj cɨn naatyavaɨre'en nyej ni nyaun á'ume'en u Judea. 17 ¿A'ini tyajamua'amitejte'e muejmi? ¿Ni qui seyan tina'aseijrate'e tɨ cai rɨ'ɨri saj na'antzaahuate'en saɨjna cɨme'e nyaj nu'u cai tzaahuati'ira'a cɨn ti'ixa'apɨ'ɨntare'e? Me nyajta inyaa, canu xaa nya'u neyan een, a'ini canu neyan ti'ijrɨ'ɨre matɨj aɨme ɨ tyetyaca ɨ maj rujɨɨmua'a ti'imua'atze tɨcɨn “jee.” Ma ajta, capu ayan te'iraame. 18 Ma ajta Dioj, aɨ pu cai a'anaj atya'ɨtza'ara. Aɨj pu cɨn, aɨjna ɨ tyej teri amuaata'ixaa, capu ayan een tɨ hua'apuaca cɨn huataujmua'a. Aɨjna tɨ cɨme'en raxaj yee “jee”, capu ajta ayan huataujmua'a yee “capu”. 19 Ajta aɨjna tɨ yaujra'an pueen ɨ Dioj, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen, tyan tu teyan cɨme'en amue'ixaa inyaa, jamuan aɨjna ɨ Silvano, ajta aɨjna ɨ Timuteeyu. Aɨjna ɨ Cɨriistu'u, nain pu cɨn tihuaujmua'atziitya'a, ajta raxa'apɨ'ɨntare'e. Aɨjna jemi tɨj na'a ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxaj yee “jee”, a'anaj tɨ na'a pu ayan te'iraame tɨcɨn “jee”. 20 Ajta nain ɨ tɨ cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i, aɨ pu araurastejsin ɨ Cɨriistu'u jetze. Aɨj tu cɨn teyan ti'ixaxa'a yee “jee”. Yaa pu ti'ayajna ɨ jemin. Ayaa tu cɨn rɨ'ɨ tirata'aca ɨ Dioj. 21 Ma ajta Dioj, ai pu aɨn pueen ɨ tɨ rɨ'ɨ titájcha'ɨ itejmi. Aɨ pu tyajamuájcha'ɨ muejmi jemin ɨ Cɨriistu'u. 22 Aɨ pu itejmi huataura'ate, ajta raatyajtuaa ɨ ruxaijnyu'uca itejmi jemi tej ti raamua'aree tɨ aɨn ranaijmire'en ɨ tɨ ari taata'a. 23 Dioj pu ru'umua'aree a'ij nyej ti'imua'atze. Canu ti'ihue'i nyana'a. Canu cha'a nyana'a ti'ixa'apɨ'ɨntare'e silu rɨ'ɨ nu ti'ixa'apɨ'ɨntare'e. Ayaa nu een cɨn cai nyaun a'atanye muejmi jemi nyej ni cai amuaatamuáre'eriste'en. 24 Catu xaa nya'u teyan tyaja'amueijte'e sej si ca'anyejri cɨn ra'ara'astijre'en ɨ tavastara'a, silu a'amua jamuan tu ti'imuare'e sej si saɨjna cɨn huataujtyamua'ave'en, a'ini muan xu ra'astijra'a xa'aye'i tyamua'a naa.

2 Corintios 2

1 Me nyajta inyaa, ayaa nu tihuanxa'apɨ'ɨntari'iri'i nyaj cai nyajtahua'a amuaamuaare nyej ni cai nyajtahua'a amuaatyaxaamɨste'en. 2 Ee xaa nya'u, tɨ pua'a neyan amuaatyaxaamɨste'en, ¿a'atyaɨnni mana'aqui maɨn pueenya'a mua'aju'un ɨ mej naatátyamua'aviste'esin inyeetzi? Capu che'e sein a'atɨ, a'ini muan xu saɨn pueen ɨ nyaj amuaatyaxaamɨste. 3 Ayaa nu een cɨn neyan tyaja'amuatayu'use nyej ni ramua'areera saj cai naatyaxaamɨste'esin nyatɨ'ɨj nyaun a'ara'asti a'ini ayaa pu tiraavijte'e saj naatátyamua'aviste'en. Ma ajta, ayaa pu tina'amitejtya'acaa sej seyan e'en naijmi'i muan sej saɨjna cɨn huataujtyamua'ave'en saɨjna cɨme'e ɨ nyaj nyajta cɨn nyetyamua'avi. 4 Nyatɨ'ɨj tyajamuaatayu'use, eihua pu a'ij pua'a nya'asajca'a, nyajta nyeyeinya tyamua'a. Ee xaa, huapɨ'ɨ pu nu'ucui'icaa yu nyatzajta'a, a'ini canu raxe'eva'acaa nyaj amuaatyaxaamɨste'en, silu ayaa nu ti'ijxe'eva'acaa saj ramua'aree nyaj eihua huapɨ'ɨ a'amuaxe'eve'e. 5 Ma ajta, tɨ pua'a a'atɨ ayan ti'itɨ cɨn a'ij tyu'uruu tɨ i a'atɨ huataujxaamɨste'en, capu ayan nyeetzi na'a huáruu silu e'icaj pu ajta muejmi ayan huáruu. Ayaa nu een cɨn tyaja'amue'ixaate'e nyej ni cai eihua amuaatamuáre'eriste'en naijmi'ica muejmi. 6 Pu'uri aɨ pu'u ɨ maj mui'itɨ meri meyan pueijtzi raata'a aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan huarɨj. 7 Aɨj pu cɨn, ayaa pu ari tyu'ujxe'eve'e saj tiraatauuni'i, sajta rɨ'ɨ ra'anrú'ure'en. Na'ari cai, aɨ pu mue'itɨche'en nain cɨme'e aɨjna cɨme'e tɨ eihua huapɨ'ɨ ruxaamɨste'e. 8 Aɨj nu cɨn neyan ca'anijra'a a'amuata'asin saj sajtahua'a seyan tiraataseijrate'en saj sauj raxe'eve'e. 9 Ayaa nu een cɨn tyajamuaatayu'use nyej ni amuaatyeeseij a'ij sej titetyújcha'ɨ muan, ajta nyej ni ramua'aree tɨ pua'a seyan nain cɨn tya'aste. 10 A'atɨ tɨ na'a saj tiraatauuni'i, nyaa nu nyajta neyan che'eta nyana'a tiraatauuni'ira. Tɨ pua'a neyan ti'itɨ cɨn tiraatauuni'iri'i, ti'itɨ tɨ na'a, ayaa nu een cɨn tiraatauuni'iri'i nyej ni a'amua japua huanyuuni ɨ Cɨriistu'u jemi tɨ ij cai aɨn Satanás ti'itɨ cɨn ta'antimue'itɨn, a'ini tyan tu xaa ramua'aree a'ij tɨ aɨn eenye'eque'e ti'imuare'e. 12 Nyatɨ'ɨj nyaun a'ará'a nyaujna u chajta'ana tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Troas, nyej ni nyaun tihua'uta'ixaate'en ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Cɨriistu'u, nyavastara'a pu ayan naata'a nyej ni nyaxaahua tyamua'a naa tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte. 13 Me nyajta, eihua nu huapɨ'ɨ ti'imuajcaa nyaɨjna cɨme'e nyaj cai ráatyau ɨ nye'ihuaara'a, nyaɨjna ɨ Tito, tɨ cai aun autyavaaca'a. Aɨj nu cɨn hua'utatautya'a, nyaun á'umej u Macedonia. 14 Ajta, tyamua'a tu rɨ'ɨ tiraata'asin tyaɨjna ɨ Dioj tɨ ayan taata'aca tyamua'a naa tyaj tyu'utyamue'itɨn jamuan ɨ Cɨriistu'u. Cu xuee tyaj cuj ityan e'ita'a huaju'un, ajta aɨ pu Cɨriistu'u anacai huame'en, majta tacujta'a huaju'un ɨ tyej teri hua'utyaamue'itɨ. Ajta a'u tɨ na'a tyaj e'ita'a huaju'un Dioj pu ayan raruure tɨ tyejmi jetze a'iráninyei aɨjna tɨ naa tya'aaca ɨ maj cɨn ráamua'ati. 15 Tyajta ityan, ayaa tu seijre'e ɨ Dioj jemi. Cu xuee tyaj cuj ityan raatɨsin ɨ tɨ naa tya'aaca aɨjna cɨme'e tyej teyan Cɨriistu'u jetze ajtyama'acan. Ayaa tu che'eta tyana'a seijre'e hua'a jemi ɨ tɨ Dioj hue'irajtuaasin, ajta hua'a jemi ɨ mej á'apua'aren. 16 Ayaa pu een aɨme jemi ɨ seica ɨ mej á'apua'aren, ayaa pu hua'a jemi tya'aaca tɨj ti'itɨ tɨ huamɨ'ɨ ɨ maj cɨn majta a'apua'are. Ajta aɨme ɨ seica ɨ tɨ Dioj hue'iratuaasin, ayaa pu hua'a jemi tya'aaca tɨj ti'itɨ tɨ ruuri tɨ naa tyáará'i ɨ maj cɨn huaujrujte'en. ¿A'atani ayan a'avejre tɨ'i ayan tyu'utyavaɨre'en ɨ Dioj jemi? Capu xaa nya'u ma a'a a'atɨ tɨ ayan a'avejre. 17 Me tyajta ityan, catu teyan e'en matɨj ɨ seica, ɨ maj mui'itɨ, ɨ mej meyan huataujvaɨre'en ɨ maj cɨn ramue'itɨcɨ maɨjna cɨme'e maj ramuare'e ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Dioj. Me tyajta ityan, ayaa tu tzaahuati'ira'a cɨn ti'ititacha'ɨ a'ini Dioj pu ta'antihuau. Tyajta ityan, ayaa tu ɨ Dioj jemi ti'ixaxa'a tɨj saɨj tɨ Cɨriistu'u jetze ma'acan ti'ivaɨre'e.

2 Corintios 3

1 ¿Ni qui ayan tyajamua'amitejte'e tyaj tyajtahua'a autyajhuii tej tyajɨɨmua'a teyan rɨ'ɨ ti'itata'aca muejmi jemi? Na'ari, ¿ni qui ayan ruxe'eve'e tɨ a'atɨ ayan yu'uxari autyéyu'uxan ɨ tɨ cɨn rɨ'ɨ tyajamuata'aca itejmi cɨme'e nusu ayan tyu'ujxe'eve'e saj ra'utéyu'uxan ɨ sej jetzen rɨ'ɨ ti'itata'aca itejmi? Seica jemi pu xaa ayan tyu'ujxe'eve'e, aru ityejmi jemi, capu. 2 Muan xu rujɨɨmua'a sana'a saɨn pueen ɨ tɨ titaatyava'ɨri tɨj yu'uxari ɨ tyaj cɨn huatataseijrata hua'a jemi, matɨj mana'a pua'amua yen seijre'e mej mi ra'ujijve'en, maj yau'eitaa mua'ara'ani. 3 Muan xu xaa seyan e'en tɨj yu'uxari tɨ Cɨriistu'u jetze a'uve'eme. Ma ajta, capu tetej jetze á'ayu'usi'ihuaca'a silu aɨn ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu raatyajtuaa muejmi jemi tɨ'ij ayan a'amua tzajta'a tyu'useira'a a'ara'ani mɨ saj sauj ruuri. 4 Ayaa tu tya'atzaahuate'e a'ini Cɨriistu'u pu ayan ti'iseijre'e ɨ Dioj jemi. 5 Capu ayan tiraavijte'e tyaj tyajɨɨmua'a teyan tyu'utaxaj yee tejmi pu jetze seijre'e ɨ muare'eri'ira'a tej ti teyan raayɨ'ɨtɨhua'an silu aɨjna ɨ tyaj jetzen arataca'anye, aɨ pu aun a'uve'eye'i ɨ Dioj jemi. 6 Ajta aɨn Dioj, aɨ pu ayan ta'antihuau tej ti teyan tyaɨjna cɨn tyu'utyavaɨre'en, aɨjna ɨ nyuucari tɨ jajcua tɨ Dioj ajta cɨn tya'ataujratziiri'i. Tyajta ityan, catu tyaɨjna cɨn ti'imuare'e tɨ a'ayu'usi'i tetej jetze, silu aij tu cɨme'en tɨ ayan seijre'e tɨ jetzen a'iráninyei ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Ajta aɨn ɨ nyuucari tɨ á'ayu'usi'ihuaca'a ɨ tetej jetze, aɨ pu ayan hua'ata'aca mej mi meyan a'atɨ a'uxɨ́jte'en tɨ ij aɨn huamɨ'ɨni. Ma ajta aɨn ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu ruurican a'ihuatyajtuaani. 7 Ma ajta aɨn ɨ nyuucari ɨ maj cɨn meyan a'atɨ a'uxɨ́jte'en tɨ'i aɨn huamɨ'ɨni, ayaa pu á'ayu'usi'ihuaca'a tetej jetze tɨ a'ura'atzatzeihuaca'a. Eecan pu huapɨ'ɨ naa seijra'acaa tɨ'ɨj Dioj ayan raatyajtuaa aɨjna jemi ɨ Moisés. Ajta aɨn Moisés, ayaa pu huapɨ'ɨ tyataatɨye'icaa ɨ nyeerima'ara'an jetze. Majta aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, capu rɨ'ɨristaca'a maj ra'araaseij ɨ Moisés aɨjna cɨme'e tɨ ayan huapɨ'ɨ tyataatɨye'icaa ɨ nyeerima'ara'an jetze. Ma ajta, aɨ pu tyapua'arijma'acaa. 8 Ajta aɨn tɨ cɨn ti'ivaɨre'e aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, ¿ni cai ayan eihua huapɨ'ɨ eitze'e naa seiira'a a'ara'ani? 9 Ee xaa nya'u, ayaa pu ti'ayajna. Tɨ pua'a ayan eihua huapɨ'ɨ naa seijra'acaa ajna'ɨmɨ tɨ'ɨj Dioj raatyajtuaa ɨ nyuucari ɨ maj cɨn a'atɨ a'uxɨ́jte'en, ayaa pu tyu'ujxe'eve'e tɨ eitze'e huapɨ'ɨ naa seira'a a'ara'ani aɨjna nyuucari tɨ rata'aca ɨ a'atɨ tɨ aɨn urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi. 10 Ee tzɨte'e, ayaa pu ti'ayajna, aɨ pu ajmi'i huapɨ'ɨ naa seijra'acaa aɨjna ɨ nyuucari tɨ raatyajtuaa ɨ Moisés jemi. Ajta ijii, capu che'e naa seijre'e aɨjna cɨme'e tɨ ari seij huataseijre tɨ eitze'e huapɨ'ɨ naa seijre'e. 11 Ajta, tɨ pua'a ayan náa eenye'en huataseijre aɨjna tɨ ajta tyápua'ari, eitze'e pu huapɨ'ɨ naa seira'a a'ame aɨjna ɨ tɨ ayan huatyaturaasin tɨj na'a rusen cɨme'e. 12 A'ini tu'uri teyan rachu'eve'e ɨ Dioj jemi tɨ ayan te'irajra'ani, aɨj tu cɨn teyan taxaahua tihue'ixaate'e, tyajta cai ti'itzɨɨnya'a. 13 Catu teyan rɨcɨ a'ij tɨj aɨn Moisés huarɨj tɨ cɨɨxuri cɨn araujna ɨ runyeerima'a jetze mej mi cai ra'araaseij aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acantacaa, mej mi cai raaseijra tɨ'ɨj tyápua'arijme'en aɨjna tɨ tyataatɨye'icaa. 14 Majta maɨn, aɨ mu cai huataura'a maj yau'eitaa mua'ara'ani. Ayaa mu huarɨj. Cu xuee maj cuj araujna cɨɨxuri cɨme'e. Tɨj na'a ajna'ɨmɨ tɨ yu e'ire'enye, ayaa pu een seijre'e. Matɨ'ɨj ra'ajijva'a maɨjna ɨ nyuucari tɨ mi'ima'acan ɨ tɨ cɨn Dioj ayan anacai tya'ataujratziiri'i, auche'e pu ayan seijre'e ɨ maj cɨn aranami'i, ajta capu xɨ a'atɨ hua'utáxɨɨxɨ, a'ini aɨ pu'u raayɨ'ɨtɨ ɨ Cɨriistu'u. 15 Ee xaa nya'u, ayaa pu ti'en ijii a'anaj tɨ na'a raxe'eve'e maj ra'ujijve'en aɨjna ɨ tɨ Moisés ra'uyu'uxaca'a, mauche'e mu meyan aranami'ihuajmee mej mi cai yau'eitaa mua'ara'ani. 16 Ma ajta, tɨ pua'a a'atɨ ayan huataujtu'ire'en ɨ tavastara'a jemi, Dioj pu ra'utáxɨjta aɨjna tɨ cɨn aránami'ihuaca'a. 17 Ajta aɨn ɨ tɨ i'i tavastara'a, ajta aɨn ɨ tɨ i'i xaijnyu'ucara'ara'an, aɨ mu ruxa'aj een, ajta a'u tɨ aɨn e'eseijre'e ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ tavastara'a, au pu a'arɨ'ɨri tɨ a'atɨ ruxaahua á'ucha'acanye'en ɨ Dioj jemi. 18 Me tyajta ityan, ayaa tu eenye'eque'e seijre'e. Ayaa tu seijre'e. Cu xuee tyaj cai aranami'ihuajmee, tyajta teyan che'eta tyana'a tyamua'a naa ti'itaseijrata tɨj ajta aɨn tavastara'a tyamua'a naa tyu'ujseijrata. Tyan tu saɨque huatyátaruurejsin tej ti teyan seira'a ta'ara'ani tɨj tevijra'an ɨ tavastara'a tej ti eitze'e tyamua'a naa rɨ'ɨ ti'itaseijratáa ta'aju'un tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame. Ajta, aɨ pu jetzen a'iráninyei ɨ tavastara'a jetze, ajta aɨjna jamuan ɨ ruxaijnyu'uca.

2 Corintios 4

1 Tyajta ityan, tyan tu tyaɨjna cɨn ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e tɨ aɨn Dioj ayan tá'ancu'uvajxɨ'ɨ. Aɨj tu cɨn cai mue'itɨche'e. 2 Me tyajta ityan, tu'uri raataxaahuataca'a tej tij teyan a'ij pua'a rɨjcaa aviitzi cɨme'e, tej tij tyajta cai teyan rɨjcaa aɨjna tɨ tyu'utevi'iraste'e, tej tij cai ti'itɨj cɨn tacuanamua. Catu á'ataca'anye tej teyan ti'itɨj cɨn tyu'uhué'ita. Catu tyajta á'ataca'anye tej saɨque tyu'utaxaj tyaɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxaj ɨ Dioj, silu ayaa tu ruunyátacan cɨn ti'ixaxa'a tzaahuati'ira'a cɨme'e. Ayaa tu tyaɨjna cɨn rɨcɨ tej ti teyan tyu'utáseijrata hua'a jemi matɨj mana'a pua'amua ɨ tyaɨte tej ti ca'anijra'a hua'uta'an mej mi raamua'aree a'ij tɨ ayan ti'ayajna ɨ Dioj jemi. 3 Ajta, tɨ pua'a ayan a'utanámi'i ɨ nyuucari ɨ tyaj cɨn tihue'ixaate'e, ayaa pu'u na'a a'utanámi'i hua'a jemi ɨ mej a'apua'are. 4 Ai mu aɨn pueen ɨ tɨ hua'utanaamɨ ɨ hua'amua'atziira'a tzajta'a aɨjna ɨ dioj tɨ naijmi'ica ti'ijte'e ɨ mej ijii huatyaɨte. Ayaa pu een cɨn hua'uruu mej mi cai yau'eitaa mua'ara'ani ɨ nyuucari tɨ ayan ti'ivaɨre'e tɨj tatzari tɨ hua'atatzavi'i ɨ hua'a tzajta'a mej mi meyan raamua'ati maɨjna ɨ tavastara'a tɨ ayan huapɨ'ɨ naa seijre'e. Aɨ pu ajta aɨn pueen ɨ tɨ nain cɨn ruxa'a een tɨj ɨ Dioj. 5 Ayaa pu xaa ti'ayajna, a'ini catu tajɨɨmua'a tyana'a tihue'ixaate'e, silu aɨjna ɨ tyaj cɨme'en tihue'ixaate'e, aɨ pu aɨn pueen ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. Ai pu ajta aɨn pueen ɨ tavastara'a. Tyajta ityan, ayaa tu tyaja'amuavaɨre'e muejmi Jesús jetze ma'acan. 6 Ajta aɨn ɨ Dioj, ayaa pu jajcua ɨmɨ ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: “Che'e a'ataaca ɨ taij ajna a'utɨ a'utɨca'a.” Aɨ pu ajta utyátatzaraca'a yu tatzajta'a, tɨ ij aɨn ayan taata'an tej yau'eitaa ta'ara'ani, a'ij tɨ een cɨn huapɨ'ɨ naa seijre'e ɨ Dioj aɨjna cɨme'e tɨ Cɨriistu'u aɨjna jemi seijre'e. 7 Tyajta ityan, ayaa tu seijre'e ɨ Dioj jemi tɨj xa'ari tɨ xarij cɨn taavijhua, ɨ tyaj tzajta'an teri ruuhuásaɨj ɨ tɨ cɨn Dioj rɨ'ɨ titaatá'a, ɨ tɨ ajta huapɨ'ɨ ti'ijnajchi. Ayaa pu een ɨ tɨ seijre'e tɨ aɨn muáre'eri'ira'ara'an tɨ nain cɨn tyu'utyamue'itɨn, capu tejmi jetze a'iráninyei, silu aij pu'u jetze ɨ Dioj. 8 Nain tu cɨn rajpueijtzi ityan. Me tyajta, catu a'atzu mue'itɨche'en. Capu ajta a'ij ta'amitejte'e a'ij tɨ te'eme. Me tyajta ityan, tyan tu a'ij tirajtyauve a'ij tyaj huarɨni. 9 Aɨme ɨ tyaɨte, a'ij mu pua'a xaa taruuraa mua'aye'i. Ma ajta Dioj, capu ma tuuhua'ana. Aɨ mu xaa ta'ajɨpua. Ma ajta, camu ta'antipua'arite'esin. 10 A'u tɨ na'a tej a'acɨɨnye, ayaa tu che'eta tyana'a ti'ipueijti'ihua ta'aju'un, a'ij tɨ eenye'eque'e huamɨ'ɨ ɨ Jesús. Ayaa tu tyaɨjna cɨn rɨni, a'ini tyan tu ra'aviicue'i, ajta ayan che'eta na'a seijre'e jemin ɨ tyaj ratyáhue'ira'a aɨjna tɨ cɨn Jesús ajta tata'aca tej tyauj ruuri. 11 A'ini ityan, i tej tyauj ruuri, ayaa pu ti'itaruure, a'anaj tɨ na'a tu á'ataca'anye tyaj huacui'ini nyuucajtze'en ɨ Jesús. Ajta aɨjna jemi ɨ tyaj ratyáhue'ira'a tɨ ajta á'apuapua'are, aɨjna jemi pu ajta seira'a a'ame ɨ muare'eri'ira'a tɨ cɨn ajtahua'a ruuri aɨjna ɨ Jesús. 12 Aɨj pu cɨn, tyan tu teyan rajpueijtzi tyaɨjna cɨme'e tej teyan á'ataca'anye tej huacui'ini. Ma sajta muan, ruxaahua xu rɨ'ɨ titeecháatɨmee saɨjna cɨme'e tyaj ityan rajpueijtzi. 13 Ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Nyaa nu tya'antzaahua. Aɨj nu hui cɨn neyan tyu'utaxajtaca'a.” Ayaa pu che'eta na'a een itejmi jemi. Tyan tu tyajta tya'atzaahuate'e, tyajta teyan ti'ixaxa'a tyaɨjna cɨme'e tej teri ramua'aree tɨ aɨjna ɨ tɨ ra'ajjáj ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús, hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite, aɨ pu ajta ta'ajjájpuaxɨ'ɨsin jamuan ɨ Jesús. Aɨ pu ajta taataseijrata muejmi jamuan tej ti naimi'i huatyaturan ɨ jemin. 15 Ajta nain tɨ ayan tyu'urɨj, aɨ pu tyajamuatyava'ɨri muejmi, a'ini satɨ'ɨj eitze'e huatámui'ire saɨjna cɨme'e tɨ Dioj rɨ'ɨ tyajamuata'aca, eitze'e xu huataujtyamua'ave'esin sej si huapɨ'ɨ rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj. 16 Ayaa tu cɨn cai cataxáahuajye'i. Ee xaa, aɨjna ɨ tyaj ratyáhue'ira'a tɨ me eijre'e seijre'e, aɨ pu á'apuapua'are. Ma ajta ɨ tɨ yu tatzajta'a seijre'e, aɨ pu rujajcuare'en a'anaj tɨ na'a nain xɨcaj tzajta'a. 17 Ajta aɨjna ɨ tyaj cɨn cɨj caj rajpueijtzi, tɨ ajta cai eihua ruxe'eve'e, aɨ pu ayan rɨ'ɨ taruure tej ti teyan ra'ancura'an tyaɨjna tɨ huapɨ'ɨ naa seira'a a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. Capu a'atzu ráti'asi aɨjna tɨ ijii seijre'e. Ajta eihua pu eitze'e ruxe'eve'e cai ɨ tyaj cɨn rajpueijtzica'a. 18 Aɨj tu cɨn, catu á'ataca'ane aɨjna jemi ɨ tɨ ti'itaavijhua, tɨ ajta me eijre'e seijre'e, silu aij tu jemi á'ataca'ane tyaɨjna tɨ cai taavijhua, ɨ tɨ ajta cai me eijre'e seijre'e, a'ini aɨjna tɨ ayan taavijhua, capu a'ateeri. Ma ajta, aɨjna tɨ cai taavijhua, tɨ ajta cai me eijre'e seijre'e, aɨ pu xaa a'ateeri tɨj na'a rusen cɨme'e.

2 Corintios 5

1 Ajta aɨjna ɨ tyaj ratyáhue'ira'a, ayaa pu titaatyava'ɨri tɨj ɨnaamua tyaj jeten chajca. Tyajta teyan ramua'aree tɨ pua'a huatyauune aɨjna ɨ ɨnaamua, tyauche'e tu huatyeechi'i ɨ tɨ Dioj jemi e'eseijre'e, tɨ ajta cai muajca'a cɨn taavijhua. Ute'e pu e'eséira'a a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. 2 Tyajta ityan, tej tyauj iiyan seijre'e chaanaca japua, tyan tu taxaijnyuuste'e yu tatzajta'a, tyajta teyan taxaamɨste'e tyaɨjna cɨme'e tej tij tyaun a'utyarute tyaujna chi'ita tɨ ute'e e'eseijre'e tɨ ajta Dioj cɨn ta'ancánajsin. 3 Ayaa pu aɨjna cɨn rɨni tɨ ayan ta'ancanán, catu tij che'e muamua'avijma'a á'ujhua'anya'a ta'aju'un. 4 Ayaa pu ti'en, a'ini ijii tej tyauj jeten huachaatɨme aɨjna ɨ ɨnaamua, eecan tu tayein yu tatzajta'a, tyaɨjna cɨme'e tɨ ayan tamuáre'eriste'e ti'itɨ cɨme'e. Capu aɨ na'a tej teyan ratzɨɨnye'e tɨ Dioj ayan ta'ari'i aɨjna tɨ cɨn ta'ancánajsin, silu tej huapɨ'ɨ teyan ti'ijxe'eve'e tɨ aɨn eitze'e ta'ancáanan, tɨ ij aɨn tɨ a'ateeri tɨj na'a rusen cɨme'e nain ti'icáanan aɨjna tɨ á'apuapua'are. 5 Ajta aɨn tɨ ayan rɨ'ɨ taruure tej ti teyan tyaɨjna ancura'an, ai pu aɨn pueen ɨ tɨ Dioj rusaɨj raatyajtuaa itejmi jemi, ɨ ruxaijnyu'uca tej ti teyan raamua'aree tɨ Dioj aɨjna cɨn tya'ataujratziiri'i itejmi jemi. 6 Aɨj tu cɨn, a'anaj tɨ na'a, aɨ pu ca'anijra'a tata'aca a'ini ayaa tu ramua'aree tyatɨ'ɨj tyauj teyan ruuri seijra'a tyeijna jetze ɨ tej ratyáhue'ira'a, tyan tu cai xɨ tyaun a'utí ɨ tavastara'a jemi. Ayaa pu'u xaa nya'u ti'en, a'ini ayaa tu een cɨn ya á'ujhua'an tyaɨjna cɨme'e tyaj ra'atzaahuate'e. Catu tyaɨjna cɨme'e tyana'a ya á'ujhua'an tej ti tyaɨjna jetze arataca'anyen aɨjna tej ti'isise'i teyajna. 8 Tyamua'a pu ca'anijra'a tata'aca, ajta eitze'e pu ta'araanajchi tyaj tihuiini tyaɨjna jetze ɨ tyaj ratyáhue'ira'a tej ti tyaun é'eseijra'a a'u tej a'utyeechi'i ɨ tavastara'a jemi. 9 Aɨj tu cɨn, teyan ti'ityese'e tej teyan rɨ'ɨ ti'ititacha'ɨ tej teyan rɨ'ɨ tiraata'an ɨ tavastara'a, capu amɨn a'ij tɨ pua'a teyan a'ɨmɨ seijra'a nusu teyan jemin seijra'a. 10 Ee xaa nya'u tɨ ayan ti'en, a'ini ayaa pu tyu'ujxe'eve'e tej naijmi'i teyan huatataseijrata aujna a'u tɨ a'utáca ɨ Cɨriistu'u tɨ ij aɨn ta'uxɨ́jte'en naijmi'ica itejmi. Aj pu xaa ayan ti'ijcɨ'ɨti a'ij tɨ tiraavijte'e seij ajta seij a'ij tɨ ti'itɨ tyu'umue'itɨ aɨjna cɨme'e a'ij tɨ huarɨj tɨ'ɨj auj ruuricaa, tɨ pua'a xa'apɨ'ɨn huarɨj nusu a'ij pua'a huarɨj. 11 Aɨj tu cɨn, tu'uri ramua'aree tɨ ayan tyu'ujxe'eve'e tej eihua huapɨ'ɨ ra'atesa'a ɨ tavastara'a, ayaa tu een cɨn ti'ityesa'a ta'aye'i tej ti hua'utyamue'itɨn ɨ tyetyaca mej mi ra'ancura'an ɨ tɨ ayan ti'ayajna itejmi jetze. Ajta aɨn ɨ Dioj, aɨ pu ramua'aree a'ij tej e'en. Ajta, ayaa nu ti'ijxe'eve'e tɨ ayan che'eta na'a tyajamua'amityejtya'a ɨ a'amua xaijnyu'uca tzajta'a. 12 Catu tyajtahua'a muejmi jemi ra'irá'aca ɨ tyaj cɨn huatátatzaahuate'en, silu tyan tu jamuata'aca ɨ saj cɨn huataujtyamua'ave'en itejmi cɨme'e sej si seyan raayɨ'ɨtɨhua'an saj huatanyuuni aɨme jemi ɨ mej meyan maɨjna cɨn ahuaujtzaahuate'e maɨjna cɨme'e a'ij tɨ a'atɨ rusise'irata me seiraca ɨ tyaɨte, ɨ maj majta cai hua'a jetze ruxe'eve'e a'ij tɨ een aɨjna ɨ a'atɨ ɨ rutzajta'a. 13 Tɨ pua'a ayan ti'ayajna a'ij maj ti'ixaxa'a tyaj nu'u tatɨmue'i, ayaa tu een cɨn tatɨmue'i tej ti teyan raatyavaɨre'en ɨ Dioj. Na'ari cai, tɨ pua'a teyan rɨ'ɨ me tityaumuámua'aree, ayaa tu een cɨn rɨcɨ tej ti rɨ'ɨ jamuaatyavaɨre'en muejmi. 14 Ai pu xaa aɨn pueen ɨ tɨ ti'itaijte'e tɨ aɨn Cɨriistu'u taxe'eve'e. Ayaa pu tita'amitejte'e itejmi tɨ saɨj na'a huamɨ'ɨ hua'a jetze ma'acan, naijmi'ica, a'achu pua'amua ɨ tyaɨte. Ajta, tɨ pua'a ayan tyu'urɨj, aɨj mu cɨn naijmi'i jamuan huacuii. 15 Ayaa pu ajta een cɨn hua'a jetze ma'acan huamɨ'ɨ mej mi aɨme ɨ maj mauj ruuri maj cai che'e rujɨɨmua'a mana'a a'ij tirájtyauve'en a'ij mej ye'i ti'ityujcha'ɨ, silu mej mi rɨ'ɨ ti'ityújchaɨca maɨjna jemi ɨ tɨ hua'a jetze ma'acan huamɨ'ɨ, tɨ ajta huatarú hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. 16 Aɨj pu cɨn, ijii tɨ yu auca'itɨ a'ame, catu che'e teyan a'atɨ ma'usíse'ij a'ij tɨ tita'amitejte'e ɨ tatzajta'a aɨjna cɨme'e ɨ tyaj cɨn raaseij me jeijre'e. Ee xaa, ayaa tu tejmí'i raatasíse'ira'a ɨ Cɨriistu'u tɨ'ɨj aɨn auj tevi na'a pueenya'a. Ajta ijii, catu che'e teyan rasise'ij. 17 Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a a'atɨ ayan Cɨriistu'u jetze ajtyama'acan, aɨ pu aɨn pueen seij tɨ Dioj ari raajajcuare. Pu'uri me tyauvatzɨ a'ij tɨ ti'ityújchaɨca'a tɨ mi'ima'acan cɨme'e. Nain pu jajcuacan cɨn seijre'e ɨ jemin. 18 Naijmi'i tɨj na'a eijna ɨ tyaj cɨme'en ti'ixa, aɨ pu jemi e'ema'acan ɨ Dioj tɨ ayan taaruu tej ti tyajtahua'a re'enye'en huatyaturan ɨ jemin aɨjna cɨme'e tɨ Cɨriistu'u ayan tajapua huanyúu. Aɨ pu Dioj ajta ayan aɨjna cɨn titaijca tej ti tyajta teyan hua'uruuren ɨ tyaɨte mej mi majtahua'a re'enye'en huatyaturan ɨ jemin. 19 Ayaa pu huataujmua'a tɨ aɨn Dioj ayan hua'uruu aɨme ɨ mej yan huachaatɨme ɨ chaanaca japua mej mi majtahua'a re'enye'en huatyaturan ɨ jemin aɨjna cɨme'e tɨ Cɨriistu'u hua'ajapua huanyúu. Aɨj pu cɨn cai ayan Dioj hua'uxɨjte aɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ jemin, silu aɨ pu aɨjna cɨn titaijca aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari ɨ tyaj cɨn rɨ'ɨ hua'uruuren mej mi majtahua'a re'enye'en huatyaturan ɨ jemin. 20 Aɨj tu cɨn, tyan tu tyaɨn pueen ɨ tɨ Dioj taataityaca'a tej ti tihua'uta'ixaate'en ɨ Cɨriistu'u jetze ma'acan. Dioj pu ayan tihua'ajee aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari ɨ tyaj cɨn tihue'ixaate'e. Aɨj tu cɨn teyan tyaja'amuajee sata'aj seyan sajtahua'a re'enye'en huatyaturan ɨ Dioj jemi. 21 Ajta aɨn ɨ Dioj, ayaa pu raaruu ɨ Cɨriistu'u tejmi jetze ma'acan. Eijna tɨ cai a'anaj ti'itɨ cɨn autyajturaa ɨ jemin, aɨ pu Dioj ayan raaruu tɨ japuan rajveti nain ɨ pueijtzi tɨ tacɨ'ɨtíiche'en itejmi aɨjna cɨme'e ɨ tyaj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, tej ti jamuan ɨ Cɨriistu'u teyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ jemin.

2 Corintios 6

1 A'ini tyan tu naijmi'i ti'imuare'e, ayaa tu tyajtahua'a tyaja'amuajee sej seyan ra'ancura'an ɨ tɨ cɨn Dioj rɨ'ɨ tyajamuaata'asin sej si seyan eihua huapɨ'ɨ raatatu'ire'en ɨ jemin aɨjna ɨ saj cɨn tyu'umuarej. 2 Aɨj pu cɨn ayan te'eyu'usi'i tɨcɨn: Ayaa nu muaanamuajri'i ajna xɨcajra'an tɨ jetzen ari huaxa'apɨ'ɨn, nyajta, neyan muaatavaɨ ajna xɨcajra'an nyej hui jetzen mue'irajtuaa. Casi'i, muan, pu'uri ayan tyaja'ure'enye ajna xɨcajra'a tɨ jetzen ari huaxa'apɨ'ɨn saj ra'ancura'an. Ee xaa nya'u, pu'uri ajna pɨti'irɨcɨ ajna xɨcajra'a tɨ jetzen Dioj amue'irajtuaani. 3 Tyajta ityan, catu teyan hua'utamuare'eriste'e ti'itɨ cɨme'e tɨ tihua'antyu'uuni'i, silu ayaa tu rɨ'ɨ ti'itítacháɨ ta'aye'i tɨ ij cai a'atɨ a'ij ti'itaxajta. 4 Me tyajta ityan, ayaa tu muejmi jemi taseijrata matɨj aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi nain cɨme'e. Capu amɨn a'ij tɨ pua'a teyan eihua huapɨ'ɨ ti'itɨj cɨn á'aviicue'ire'e nusu teyan tirajpueiitzi na'ari ti'itɨ tamuare'eriste'e ca'ɨn ti'itɨ a'ij pua'a taruure. 5 Tyauche'e tu teyan che'eta tyana'a ti'ivaɨre'e, tij majta meyan taatyavajxɨ'ɨn nusu ta'ityaanan na'ari taatamuarite'en a'u tɨ na'a tyaj á'ujhua'an ca'ɨn tyaj muare'eri cɨn ti'imuare'e, nusu tyaj huatáxaire'en tyaj atanyeenye'eri na'ari tyaj huatatájcuca'a. 6 Ayaa pu ajta seijre'e tej teyan ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e tyaj cai ti'itɨ cɨn a'ij pua'a rɨcɨ, tyajta tyamua'a naa tiru'umua'aree a'ij tɨ een ɨ Dioj, tyajta tyamua'a tu te'eviicue'i hua'a jemi ɨ seica. Tyan tu tyajta rɨ'ɨ tihua'ajcha'ɨ ɨ taxa'a tyaɨte, tyajta tyaɨjna jetze arataca'anye ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Tyajta tu tzaahuati'ira'a cɨn hua'axe'eve'e. 7 Ayaa tu tyajta huataujnyátacan cɨn ti'ixaxa'a. Catu ti'ihue'i tyana'a. Tyajta tyaɨjna cɨn ti'imuare'e ɨ muáre'eri'ira'ara'an cɨme'e ɨ Dioj. Tyajta tu teyan seijre'e tyaɨjna jamuan ɨ tyaj cɨn tyu'utese'en nain cɨme'e tɨ ta jetze seijre'e tej ti teyan huarɨni tɨ naa een ɨ Dioj jemi. 8 Tɨ pua'a meyan rɨ'ɨ titaata'an na'ari meyan taatyaxaahua, nusu meyan a'ij pua'a ti'itaxajta ca'ɨn rɨ'ɨ metihue'ixaatya'a itejmi cɨme'en, tyauche'e tu teyan ti'ivaɨre'e. Ayaa mu majta ti'itaxaata mua'aju'un tyaj nu'u ti'ihue'itaca. Me tyajta ityan, tzaahuati'ira'a tu cɨn teyan rɨcɨ. 9 Capu ajta tajetze ruxe'eve'e tɨ pua'a macai tamua'ate nusu matamua'ate. Ayaa tu tyajta hua'a jemi seijre'e cu xuee tyaj cui'icu. Me tyajta ityan, tyauche'e tu ruuri. Pueijtzi mu ta'ate'e aru camu ta'apua'arite'en. 10 Ayaa tu seijre'e cumu tyaj taxaamɨste'e. Me tyajta ityan, a'anaj tɨ na'a tu tatyamua'ave'e. Catu a'ij ti'ijviicue'i. Me tyajta, ayaa tu hua'aruuren mui'itɨ mej mi huataujchijtyaanita. Catu nu'u ti'itɨ ticha'ɨ. Me tyajta, nain tu xaa tí'ijcha'ɨ. 11 Ayaa nu a'ahuauritaacan cɨn tyajamue'ixaa nain cɨme'e, muan, mɨ sej Corinto a'uchaatɨme. Eihua nu a'anca'anye muejmi jemi. 12 Catu ti'itɨ a'amuamueire'e muejmi, silu muan xu rujɨɨmua'a sana'a rumueire'e saɨjna cɨme'e a'ij tɨ tyajamua'amitejte'e ɨ a'amuatzajta'a. 13 Aɨj nu cɨn neyan tyaja'amuahuavii sej si sajtahua'a ahuaujca'anyen itejmi jemi. Ayaa nu xaa tyaja'amue'ixaate'e cumu saj tɨ'ɨri púeenye'en. 14 Caxu hua'ajtyaja'ahuatyahua'an aɨme ɨ maj cai tya'atzaahuate'e. Xu'uhuaujmua'atzɨ aɨjna cɨme'e, ¿a'ini ti'irɨ'ɨri mej seij mana'a tyaɨtejra'a pueenye'en aɨjna tɨ uraré'en ɨ Dioj jemi, ajta aɨjna tɨ a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ? Capu xaa nya'u a'ij ti'irɨ'ɨri. Ari aɨjna, ¿ni qui ruxa'aj na'a seijre'e ɨ nyeeriste'e, ajta ɨ tɨca'ari tzajta'a? Capu xaa nya'u. 15 ¿Ti'itajni a'ij meti'ixa'apɨ'ɨntare'en aɨjna ɨ Cɨriistu'u, jamuan aɨjna ɨ Satanás? Capu xaa nya'u ti'itɨ. Ajta aɨn tɨ tya'atzaahuate'e, ¿ni qui ayan ruxa'aj na'a ra'ancura'asin tɨj ajta ra'ancura'asin aɨjna tɨ cai tya'atzaahuate'e? Capu xaa nya'u ti'itɨ. 16 ¿Ti'itajni a'ij meti'ixa'apɨ'ɨntare'en aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e teyujta'a aɨme jamuan ɨ ti'ityaɨn ɨ maj hua'ana'amiche ɨ maj cai Dioj pueen? Capu xaa nya'u ti'itɨ. Tyajta ityan, ayaa tu ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi tɨj teyuu tɨ tzajta'an huirajca ɨ Dioj tɨ i'iruuri. Aɨj pu cɨn ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: Nyaa nu u'uchaa na'ame hua'a tzajta'a. Nyajta nu neyan hua'a Dioj pueenya'a na'ame. Majta aɨme, aɨ mu nyetyaɨtestyamua'a pueenya'a mua'aju'un. 17 Ayaa pu ti'ixa ɨ tavastara'a tɨcɨn: Aɨj xu cɨn ajtacɨɨnye hua'a jemi sej si rujɨme'en á'ujhua'anye'en. Caxu ti'itɨ muara'a tɨ xana'avi'ire'e. Nyajta nu neyan rɨ'ɨ amua'ancure'evi'itɨ. 18 Ajta ayan ti'ixa ɨ tavastara'a tɨ nain cɨn antyujmua'aree tɨcɨn: Nyaa nu a'amuaya'upua pueenya'a na'ame. Sajta muan, ayaa xu niyaujmua'a pueenya'a xa'aju'un, satɨj sana'a sej tyetyaca pueen, ajta mɨ saj juuca. Yaa pu'u.

2 Corintios 7

1 A'ini Dioj pu ayan tya'ataujratziiri'i, muan ta'ihuaamua'a ɨ tej a'amuaxe'eve'e, tiche'e teyan me tiruuraini tɨj na'a tɨ ayan ti'itaxana'aviste'e, tɨ aɨjna jetze airaninyeica ɨ tatyevi jetze nusu ɨ ta tzajta'an, tej ti raanaijmi'ire'en aɨjna tɨ tita'aturaate'e tej ti urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi. Tata'aj teyan huarɨni tyaɨjna cɨme'e tɨ Dioj ayan huataura'ate itejmi jemi. 2 Caxu ra'antanaamɨn ɨ a'amuaxaijnyu'uca itejmi jemi, a'ini catu a'ij pua'a amuaaruu. Catu tyajta a'atɨ ca'anijra'a huata'a tɨ ij a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ. Ee xaa nya'u, catu a'atɨ tyu'uhue'itze tej ti ti'itɨj cɨn huatyatavaɨre'en. 3 Canu neyan tyaja'amue'ixaate'e nyej ni ti'itɨj cɨn ama'uxɨjte'en. Canu a'atzu, a'ini nu'uri neyan tyajamue'ixaa tej teyan á'ataca'anye muejmi jemi, tɨ pua'a teyan naimi'i huacui'ini nusu teyan naimi'i ruuri huatyaturan. 4 Eecan nu nyaxaahua tyaja'amue'ixaate'e, canu a'ij ti'itzɨɨnya'a nyana'a. Eihua nu a'antzaahuate'e muejmi cɨme'e, nyajta eihua nu rɨ'ɨ tyanmua'ate. Nyajta huapɨ'ɨ nu nyetyamua'ave'e nain cɨme'e ɨ tyaj rajpueijtzi. 5 Me tyajta ityan, tyatɨ'ɨj tyaun a'ará'a u Macedonia, capu a'atzu huatarɨ'ɨristaraca'a tej huatasa'upe'en, silu tyan tu rajpueijtzica'a nain cɨme'e, tɨj na'a tɨ ayan titaaruu. Eecan tu á'aviicue'ira'acaa hua'a jemi ɨ tyaɨte, tyajta ti'itzɨɨnya'acaa ɨ tatzajta'an. 6 Ajta aɨn ɨ Dioj tɨ rɨ'ɨ hua'anrú'ura'a a'aye'i ɨ maj a'ij tya'ujmua'ate, aɨ pu ayan rɨ'ɨ taaruu aɨjna cɨme'e tɨ aɨn ya uve'enye ɨ Tito. 7 Ayaa pu xaa aɨjna cɨn rɨ'ɨ taaruu, ajta aɨjna cɨme'e tɨ aɨn Tito ajta rɨ'ɨ taaruu ajta aɨjna cɨme'e saj anacai rɨ'ɨ raaruu aɨjna ɨ ta'ihuaara'a. Aɨ pu xaa titaata'ixaa muejmi cɨme'en, saj nu'u eihua huapɨ'ɨ seyan ti'ijxe'eve'e saj naaseij, saj nu'u tyamua'a sajta tyujxaamɨste'e, ajta nu'u tyamua'a muejmi jetze ruxe'eve'e a'ij tɨ ti'inyavaɨre'e inyeetzi. Aɨj nu cɨn eitze'e huatantyamua'ave. 8 Me nyajta inyaa, capu che'e a'ij pua'a nya'ase nyaj neyan amuaatyaxaamɨste nyaɨjna cɨme'e a'ij nyaj tyajamuaataiti'iri'i. Anacai pu xaa, a'ij pua'a nya'asajca'a, aru capu che'e a'ini a'atzu pu'u a'atee saj ruxaamɨstya'acaa. 9 Ma ajta, canu nyaɨjna cɨn nyetyamua'ave'e nyaɨjna cɨme'e saj huataujxaamɨste, silu aɨj nu cɨn nyana'a nyetyamua'ave'e saj seyan huataujxaamɨste sej si saɨque ti'ityújchaɨca. Ayaa pu xaa nya'u a'ij pua'a amuaata'a sej si seyan huataujxaamɨste'en jemin ɨ Dioj. Aɨj pu cɨn, catu tajɨ́ɨmua'a tyana'a pueijtzi amuaata'a. 10 Ee xaa nya'u. Tɨ pua'a a'atɨ ayan huataujxaamɨste'en ɨ Dioj jemi tɨ ij saɨque ti'ityújchaɨca, capu xaa a'ij pua'a tiraata'asin, silu Dioj pu ru'iratuaasin. Na'ari tɨ pua'a a'atɨ ayaa na'a ruxaamɨste'e matɨj aɨme ɨ mej yan japuan seijre'e ɨ chaanaca, ayaa pu tyaja'ure'enyejsin tɨ aupua'are. 11 Aru casi'i muan, a'ij tɨ tyajamuaaruu aɨjna cɨme'e sej seyan huataujxaamɨste'en ɨ Dioj jemi. Huapɨ'ɨ pu ca'anijra'a amuaata'a saj raahuauni ɨ tɨ cɨn Dioj tyajamuaatauuni'i. Eecan xu huatanínyu'ucacuca'a saɨjna cɨme'e tɨ a'ij pua'a eenya'a. Eecan xu sajta ti'itzɨɨnya'acaa saɨjna cɨme'e tɨ a'amuacɨ'ɨtiiche'e ɨ pueijtzi. Sajta eecan huapɨ'ɨ á'ujca'anyajca'a inyeetzi cɨme'e, sajta huapɨ'ɨ xu a'ij tya'ujmua'ate. Muan xu sajta tyamua'a naa pueijtzi raata'a aɨjna tɨ a'ij pua'a rɨjcaa. Ijii tu xaa teyan ramua'aree saj cai ti'itɨ cɨn autyajturaa aɨjna cɨme'e tɨ a'ij pua'a eenya'a. 12 Aɨj pu cɨn tyamua'a tyu'utyavaɨ ɨ nyaj amuaatáiti'iri'i. Me nyajta inyaa, canu nyaɨjna cɨn amuaatáiti'iri'i nyaɨjna cɨme'e ɨ a'atɨ tɨ ayan autyajturaa, canu nyajta amuaatáiti'iri'i nyaɨjna cɨme'e tɨ a'atɨ seij jemi a'utyajturaa, silu ayaa nu een cɨn amuaatáiti'iri'i tɨ ij ayan amuaatamitejte'en muejmi ɨ Dioj jemi a'achu saj caj á'ujca'anye tejmi jemi. 13 Aɨj tu cɨn teri rɨ'ɨ huarɨj ɨ tatzajta'a. Capu ajta aɨ na'a tej teri rɨ'ɨ huarɨj, silu tyajta teyan tyaɨjna cɨn huatátatyamua'ave'e tyaɨjna cɨme'e tɨ aɨn Tito ayen che'eta na'a rutyamua'ave'e, a'ini muan naimi'i xu rɨ'ɨ tiraata'a ɨ tzajta'an. 14 Ee xaa, nu'uri nejmi'i ahuantzaahua ɨ Tito jemi muejmi cɨme'e. Sajta muan, caxu a'atzu naatatyevi'iraste. A'ini nain ɨ tej teri tyajamue'ixaa, ayaa pu ti'ayajna, ayaa pu che'eta na'a ayan ti'ayajna ɨ tyaj cɨme'en ahuatatzaahuate jemin ɨ Tito. 15 Ajta eitze'e pu aɨn ayan ahuaujca'anye muejmi jemi, a'ini aɨ pu ayan ra'utamua'areeri'i a'ij saj muan naimi'i titá'astijre'e. Aɨ pu ajta aɨjna autamua'areera a'aye'i sej seyan tyamua'a naa ra'ancure'evi'itɨ, sej seyan eihua huapɨ'ɨ ti'itzɨɨnya'acaa. 16 Nyajta inyaa, nyaa nu nyetyamua'ave'e, a'ini nain nu cɨn a'anca'anye muejmi jemi, a'ini muan xu xaa araurastejsin.

2 Corintios 8

1 Ta'ihuaamua'a, ayaa tu ti'ijxe'eve'e saj raamua'aree a'ij tɨ Dioj rɨ'ɨ tihua'uta'a aɨme ɨ mej u e'etyujsa'ɨri a'u tɨ na'a aun tɨ huatacá'a u Macedonia. 2 Matɨ'ɨj mauj eihua huapɨ'ɨ á'aviicue'ira'acaa, ajta eihua tihua'aturaatya'acaa ɨ maj cɨn ruvaɨra'acaa, ma majta, eihua mu huapɨ'ɨ rutyamua'ava'acaa. Aɨj pu cɨn ayan te'irajraa mej meyan ruxé'evi'ira'a cɨn tyu'utyavaɨ maɨjna cɨme'e tɨ eihua huapɨ'ɨ ara'asicaa ɨ Dioj jemi. 3 Ayaa nu tihua'utyaxajta ɨ mej meyan tyu'utapueijve a'achu maj caj ti'ijviicue'iracaa. Ee xaa, aɨ mu ruxé'evi'ira'a cɨn eitze'e meyan huarɨj. 4 Ca'anin mu cɨn tajhuaviiri'i tej teyan hua'uta'an maj tyu'utyavaɨre'en maɨjna cɨme'e maj hua'utyavaɨre'en aɨme ɨ maj e'etyujsa'ɨri ɨ maj ajtyama'acan ɨ tavastara'a jetze. 5 Ma majta aɨme, camu meyan mana'a tyu'utapueijve a'ij tej ti'ijchu'eva'acaa. Anacai mu huataseijre ɨ tavastara'a jemi, majta e'eyan itejmi jemi maɨjna cɨme'e tɨ ayan ti'ijxe'eva'acaa ɨ Dioj. 6 Aɨj tu cɨn teri ca'anijra'a raata'a tyaɨjna ɨ Tito tɨ aɨn ayan raanaijmi'ire'en muejmi jemi aɨjna tɨ cɨn anacai autyejche muejmi tzajta'a sej si seyan che'eta sana'a tyu'utapueijve'en ruxé'evi'ira'a cɨme'e. 7 Ajta ijii, a'ini eitze'e pu ayan tyajamuaacɨ́'ɨ muejmi cai ɨ seica, nain cɨme'e, tɨ pua'a saj rá'atzaahuate'en ɨ tavastara'a na'ari saj tihua'uta'ixaate'en ɨ nyuucari cɨme'e tɨ ayan ti'ayajna nusu saj ru'umua'areera a'ij tɨ een ɨ Dioj jemi, ca'ɨn sajta nain cɨn á'ujca'anye itejmi jemi, sajta taxe'eve'e, aɨj pu cɨn, ayaa tu ti'ijxe'eve'e. Ayaa xu huarɨni sej si sajta hua'utyamue'itɨn saɨjna cɨme'e ɨ saj cɨn rɨ'ɨ tihua'uta'asin. 8 Canu nyaɨjna cɨn tyajamuaataijte'esin, silu ayaa nu een cɨn tyaja'amue'ixaate'e sej si huataujseijrata sej seyan che'eta sana'a tzaahuati'ira'a cɨn hua'axe'eve'e saɨme ɨ maj Jerusalén e'etyujsa'ɨri matɨj ɨ seica ɨ maj a'ujca'anyaacan cɨn hua'utyavaɨ ɨ ru'ihuaamua'a. 9 Ee xaa, xu'uri ramua'aree ɨ tɨ cɨn rɨ'ɨ titaatá'a ruxé'evi'ira'a cɨme'e ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús, tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. Aɨ pu ayan nain tí'ijchaɨca'a, ma ajta aɨ pu u ute'e ayan eenye'eque'e huataujseijrataca'a tɨj seij tɨ cai a'ij ti'ijviicue'i tɨ ij muejmi japua huanyuuni, sej si seyan saɨjna cɨn seira'a xa'ara'ani saj saɨn pueenya'a xa'ara'ani ɨ saj ra'ancura'asin ɨ jemin saɨjna cɨme'e tɨ aɨn Cɨriistu'u cai a'ij ti'ijviicue'iracaa. 10 Ayaa pu tina'amitejte'e aɨjna cɨme'e ɨ saj hua'utyavaɨre'en. Ayaa pu i'i xa'apɨ'ɨn saj ijii raanaijmi'ire'en ɨ saj cɨn autyajhuii ɨ ru'usi, ɨ saj anacai saɨjna cɨn tya'ataujratziiri'i, sajta anacai seyan rɨjcaa. 11 Ma sajta muan, ijii sata'aj raanaijmi'ire'en ɨ saj cɨn seyan rɨjcaa. A'ini muan xu a'ujca'anyaacan cɨn huataura'a sej seyan huarɨni, sata'aj seyan che'eta sana'a saɨjna cɨn raanaijmi'ire'en sej seyan tyu'uta'an a'achu saj caj tí'ijcha'ɨ. 12 A'ini, tɨ pua'a a'atɨ á'ujca'anye tɨ ti'itɨ tyu'uta'an, ayaa pu xa'apɨ'ɨn tira'aseijrate'e ɨ Dioj tɨ aɨn a'atɨ ayan tyu'uta a'achu tɨ caj tí'ijcha'ɨ. Capu a'atzu jetzen ruxe'eve'e ɨ Dioj ti'itɨ tɨ a'ij cai ticha'ɨ aɨjna ɨ a'atɨ tɨ xaa ti'itɨ tyu'uta'a. 13 Canu nyaɨjna cɨn neyan tyaja'amue'ixaate'e tɨ ij cai hua'utamuare'eriste'en ɨ seica. Canu nyajta nyaɨjna cɨn amueijcate'e tɨ huapɨ'ɨ muare'eri een muejmi jemi. Ayaa nu'u ni neyan ti'ijxe'eve'e sej si ruxa'a sana'a tya'utaviicue'i. Aɨj pu cɨn, ayan ti'ivaɨre'e ɨ sej eihua tí'ijcha'ɨ ijii sej si saɨjna cɨn hua'utyavaɨre'en ɨ tɨ tihua'aturaate'e. Ajta, majca'ihua yee, aɨ mu meyan che'eta mana'a amuaatyavaɨre'esin maɨjna cɨme'e ɨ mej eihua tí'ijcha'ɨ tɨ ij cai ti'itɨ tyajamuá'aturaatya'a muejmi. 15 Ayaa pu xaa nya'u, a'ini ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Capu nu'u ti'itɨ turaavaca aɨjna jemi tɨ eihua rajsaɨj. Ajta, capu nu'u tira'aturaatya'acaa aɨjna tɨ cɨj na'a rajsaɨj.” 16 Ma'acui xaa, eihua tu huapɨ'ɨ rɨ'ɨ ti'ira'ate'e ɨ Dioj tɨ ayan ca'anijra'a raata'a aɨjna ɨ Tito tɨ ayan a'ujca'anyaacan cɨn amuaatamua'areera nyatɨj inyaa. 17 Aɨ pu xaa ayan ra'ancura'a aɨjna ɨ tyaj cɨn ca'anijra'a raata'a, ajta aɨjna cɨme'e, tɨ eihua á'ujca'anyajca'a. Aɨ pu rusaɨj huataura'a tɨ ij aun u a'ume'en muejmi jemi. 18 Tyajta ityan, ta'ihuaara'a tu huataityaca'a tɨ ij ajta jamuan u á'ume'en. Aɨjna ɨ ta'ihuaara'a, naijmi'ique'e mu rɨ'ɨ ti'ijseij maɨjna cɨme'e a'ij tɨ aɨn tihue'ixaatya'a a'aye'i ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj hue'irajtuaani. 19 Ajta, aɨme ɨ mej maun e'etyujsa'ɨri ɨ Dioj jemi, aɨ mu ra'antihuau tɨ ij aɨn tajamuan á'ucha'acanye'en tej ti naimi'i teyan arátara'asten tyaɨjna cɨme'e ɨ tyaj hua'uta'asin, tej ti tyaɨjna cɨn rɨ'ɨ tiraatyajtuaani ɨ tavastara'a. Tyajta teyan een cɨn raataijtaca'a tɨ aun a'umé'en muejmi jemi sej si raamua'aree tej tyauj á'ataca'anye tej teyan hua'utyavaɨre'en ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i. 20 Ayaa tu ti'ityese'e tɨ ij cai a'atɨ ayan ti'itaxajtzi'ira aɨjna cɨme'e tyaj nu'u a'ij pua'a rɨcɨ tyaɨjna cɨme'e tyaj ramuare'e aɨjna ɨ mej meyan a'ujca'anyaacan cɨn tyu'uta'a, tɨ ti'imui'i. 21 Ayaa pu'u xaa nya'u, a'ini catu teyan tyana'a ti'itese'e tej ti teyan rɨjca a'ij tɨ tiraavijte'e ɨ tavastara'a jemi, silu tej ti teyan che'eta tyana'a rɨjca a'ij tɨ tiraavijte'e hua'a jemi ɨ tyetyaca. 22 Tyajta aɨme jamuan ɨ maj hua'apua, tyajtahua'a tu seij huataíti ɨ ta'ihuaara'a, ɨ tɨ ari mui'itɨ huataujseijrataca'a tɨ aɨn tyamua'a naa á'ujca'anyajca'a mui'itɨ cɨme'e. Ajta ijii, eitze'e pu á'ujca'anye aɨjna cɨme'e tɨ eihua huapɨ'ɨ tya'atzaahuate'e muejmi jemi. 23 Ajta, aɨjna ɨ Tito, ai pu aɨn pueen tɨ nyeetzi jamuan ti'ivaɨre'e muejmi cɨme'e. Naijmi'i tu ti'imuare'e. Majta aɨme ɨ maj hua'apua ɨ ta'ihuaamua'a, ai mu aɨn pueen ɨ maj hua'utaityaca'a aɨme ɨ maj maun e'etyujsa'ɨri. Ai mu aɨn pueen ɨ maj hua'a jetze ma'acan ti'ivaɨre'e ɨ tyaɨte majta maɨjna cɨn rɨ'ɨ tiraata'aca ɨ Cɨriistu'u. 24 Aɨj xu cɨn, sata'aj seyan hua'utaseijrate'en saɨme ɨ tyetyaca saj tzaahuati'ira'a cɨn hua'axe'eve'e, mej mi naijmi'i meyan raamua'aree nainjapua a'u maj e'etyujsa'ɨri mej mi ta'utatzaahuate'en a'ij tɨ tiraavijte'e tej teyan á'atatzaahuate'e muejmi cɨme'e.

2 Corintios 9

1 Cɨme'en aɨjna ɨ tyaj cɨn hua'avaɨre'e aɨme ɨ tɨ Dioj rɨ'ɨ tihua'ajcha'ɨ, capu a'atzu ruxe'eve'e tej teyan tyajamuaatayu'use'en. 2 A'ini nu'uri ramua'aree sej seri á'ujca'anye sej si seyan huarɨni ruxé'evi'ira'a cɨme'e. Aɨj nu cɨn neyan a'antzaahuate'e hua'a jemi ɨ mej maun a'uchaatɨme tɨj na'a aun tɨ huatacá'a u Macedonia. Ayaa nu tihue'ixaate'e yee pu'uri ayan a'atee sei ninye'ira'a ɨ saj seri rɨ'ɨ huaujruu. Ajta, xu'uri ca'anijra'a hua'ata'aca aɨjna cɨme'e sej seyan a'ujca'anyaacan cɨn tyu'utyavaɨre'en. 3 Me nyajta inyaa, ayaa nu een cɨn ta'ihuaamua'a huataíti muejmi jemi tɨ ij cai ayan te'irajra'ani tyaj huaapua'a tyana'a ahuatatzaahuate'en aɨjna cɨme'e saj cai xɨ rɨ'ɨ huaujruu, a'ij nyej neri tihua'uta'ixaa muejmi cɨme'en. 4 Na'ari cai, tɨ pua'a seica ɨ mej maun Macedonia e'ema'acan meyan maun nya jamuan a'uju'un, teyan amuaatyauuni sacai xɨ rɨ'ɨ huaujruuren, aj pu xaa taatatyevi'iraste'esin itejmi. Capu amuaatatyevi'iraste'esin muejmi, silu itejmi pu xaa aɨjna cɨme'e tyaj muejmi cɨme'en ahuatatzaahuate. 5 Aɨj pu cɨn ayaa pu tinaatámitejte tɨ ayan tyu'ujxe'eve'e nyej neyan ca'anijra'a hua'uta'an ɨ nye'ihuaamua'a mej mi maun á'uju'un muejmi jemi, mej mi anacai rɨ'ɨ amuaaruuren maɨjna cɨme'e ɨ saj cɨn tya'ataujratziiri'i sej tyu'utapueijve'en. Ayaa pu'u, a'ini canu raxe'eva'acaa nyaj ca'anyejri cɨn amuaataijte'en sej si tyu'utapueijve'en silu sej si ruxé'evi'ira'a cɨn tyu'uta'an. 6 Caxu yá'uhua'anan. Tɨ pua'a cɨj sana'a tyu'uta'an, cɨj xu'u sajta tya'ancura'asin. Ajta, tɨ pua'a eihua setyu'uta'an, eihua xu sajta tya'ancura'asin. 7 Ayaa pu tyu'ujxe'eve'e sej seyan huarɨni, seij sajta seij, che'e a'atɨ tɨ na'a ayan tyu'uta'an a'ij tɨ ari tiraaxa'apɨ'ɨntare ɨ rutzajta'a. Che'e cai ayan ramuájchya'a, a'ini eecan pu ra'araanajchi ɨ Dioj tɨ a'atɨ rutyamua'ava'a tyu'utapueijve'en. 8 Ajta aɨn ɨ Dioj, aɨ pu raayɨ'ɨtɨ tɨ ayan raatamui'iren nain cɨme'e ɨ tɨ cɨn rɨ'ɨ tyajamuaata'an sej si seyan a'anaj tɨ na'a tya'ancura'ave'en tɨj na'a tɨ tyu'ujxe'eve'e. Aɨ pu ajta ayan raatamui'irejsin tɨ ij ayan ti'icɨ'ɨpáa aɨjna jetze satɨj sana'a saj cɨn tyu'umuare'en tɨ xa'apɨ'ɨn een. 9 Ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn: Aɨ pu a'ɨmɨ tihua'urá'ate, aɨ pu ajta tihua'apueijve'e aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i, ajta, tɨj na'a tɨ ayan rɨcɨ tɨ xa'apɨ'ɨn een, aɨ pu ayan huatyaturaasin ɨ Dioj jemi tɨj na'a rusen cɨme'e. 10 Ajta aɨn tɨ ti'itá'aca ɨ imue'eri tɨ cɨn a'atɨ ayan tyu'uhuaste'en, aɨ pu ajta ayan tyu'uta'asin, ajta raatamui'iren ɨ saj cɨn huataujvaɨre'en sej si eitze'e seyan tyu'umuare'en aɨjna cɨme'e tɨ xa'apɨ'ɨn een. 11 Eihua pu huapɨ'ɨ raatamui'irejsin nain cɨme'e tɨ tyajamua'aturaate'e sej si ruxé'evi'ira'a cɨn tihua'uta'an tyamua'a naa. Aɨj tu cɨn ityan, tyamua'a tu rɨ'ɨ tiraata'asin ɨ Dioj. 12 A'ini tɨj na'a sej seyan saɨjna cɨn ti'ivaɨre'e, muan xu seyan hua'atyava'ɨri aɨme ɨ mej Dioj jemi seijre'e, saɨjna cɨme'e ɨ tɨ tihua'aturaate'e. Ajta, caxu aɨ sana'a cɨn ti'ivaɨre'e, silu ajta mu eihua rɨ'ɨ tirata'aca ɨ Dioj jemi maɨjna cɨme'e a'ij sej huarɨj. 13 Ayaa pu'u, a'ini ayaa xu saɨjna cɨn tihua'avaɨre'e, aɨ mu maɨjna cɨn ramua'areeran a'ij sej tira'aste ɨ tavastara'a. Sajta muan, ayaa xu saɨjna cɨn rɨ'ɨ tiraata'asin ɨ Dioj saj ra'astijre'e, sajta ra'ancura'aca ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj amue'iratuaasin. Ayaa xu sajta rɨ'ɨ tiraata'asin ɨ Dioj saɨjna cɨme'e ɨ saj tyamua'a naa tihua'utapueijve aɨme ɨ mej Jerusalén a'uchaatɨme, sajta naijmi'ica. 14 Majta aɨme, ayaa mu á'ujca'anye muejmi jemi, majta meyan rahuauhuau ɨ Dioj jemi muejmi cɨme'en, maɨjna cɨme'e tɨ Dioj eihua huapɨ'ɨ rɨ'ɨ tihua'uta'a a'ij sej ti'itɨ cɨn huarɨj. 15 Tiche'e teyan rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj tyamua'a naa tyaɨjna cɨme'e tɨ aɨn ayan taatapueijve aɨjna tɨ ayan huapɨ'ɨ tyu'ujxe'eve'e ɨ tɨ cɨme'en cai rɨ'ɨri tej teyan rɨ'ɨ tiraata'an a'ij tɨ tiraavijte'e.

2 Corintios 10

1 Nyajta inyaa, i nyaj i'i Pablo, ayaa nu ca'anijra'a amuata'aca nyaɨjna cɨme'e nyej neyan che'eta nyana'a rɨ'ɨ ti'itincha'ɨ tɨj ajta ɨ Cɨriistu'u tɨ ayan tya'utaviicue'iri'i matɨ'ɨj a'ij pua'a raaruu, tɨ ajta hua'ancu'uvajxɨ ɨ tyaɨte. Nyaa nu nyaɨn pueen ɨ mej meyan ti'ixaxa'a nyaj nu'u ti'itzɨɨnye'e tɨ pua'a muejmi jemi naatyavaaca, nyajta nu'u huatyanca'anye yu nyatzajta'a muejmi jemi nyatɨ'ɨj nu'u ya'ɨmɨ huatyavaaca. 2 Me nyajta inyaa, ayaa nu amuaatahuaviira saj cai seyan rɨjca nyatɨ'ɨj nyaun a'utyavaaca muejmi jemi, sata'aj cai ca'anijra'a naata'acare'en nyej neyan huatanseijrata nyej neyan che'eta nyana'a nyaca'anye yu nyatzajta'a nyatɨj neyan ti'ihuanxa'apɨ'ɨntari'ira nyej neyan huatanseijrata hua'a jemi ɨ mej meyan ti'itaxajtzi'i tyaj nu'u teyan ti'ititacha'ɨ matɨj aɨme ɨ mej iiyan huachaatɨme chaanaca japua. 3 Tyajta ityan, tyan tu á'ujhua'an iiyan chaanaca japua tatevij cɨme'e ɨ tyaj ratyáhue'ira'a. Me tyajta ityan, catu teyan tatevij cɨn nya'use'e. 4 A'ini aɨjna ɨ tyaj cɨn nya'use'e, capu aun a'uve'eme ɨ hua'amua'atziira'a jetze ɨ maj rutevi cɨn á'ujhua'an, silu au pu a'uve'eme ɨ tej jetze arataca'anye tej ti muáre'eri'ira'ara'an cɨn raatyáuuna tyaɨjna ɨ maj cɨn tyaujnaamɨ. 5 Tyan tu ra'urá'uunaca tɨj na'a ɨ hua'amua'atziira'a ɨ maj cɨn hua'acuanamua ɨ tyaɨte. Tyan tu ramue'itɨcɨ ɨ hua'amua'atziira'a, tɨj na'a ɨ maj cɨn a'ujtzaahuatya'a macai rata'aca ɨ ruxaijnyu'uca maj raamua'ati ɨ Dioj. Tɨj na'a hua'amua'atziira'a, ayaa tu che'eta tyana'a raruure tɨj ɨ xantaaru'u tɨ a'atɨ seij huateevi'i, ajta tyu'utatuiire'en aɨjna jemi tɨ ti'ijta. Aɨj tu cɨn tɨj na'a ɨ hua'amua'atziira'a tej teyan ramue'itɨcɨ, tyan tu Cɨriistu'u jemi ti'ituire'e tɨ ij ayan ra'ara'astijre'en. 6 Tyajta ityan, tu'uri rɨ'ɨ huataruu tej ti teyan huarɨni satɨ'ɨj rɨ'ɨ raanaijmi'ire'en saj ra'astijre'en ɨ Dioj. Tɨ pua'a ajna seij ayan raatyaxaahuata tɨ cai che'e ayan ra'ara'astijre'en, pueijtzi tu raata'asin naijmi'ica a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan rɨni. 7 Ma'acui xaa, sata'aj seyan seijna jetze tyu'umua'ati ɨ tɨ ayan ti'ayajna. Tɨ pua'a a'atɨ ayan tira'amitejtya'a tɨ aɨn Cɨriistu'u jetze ajtyama'acan, che'e aɨn ajta ra'utamua'aree ɨ rutzajta'a tej tyajta teyan che'eta tyana'a ityan ɨ Cɨriistu'u jetze ajtyama'acan tɨj ajta aɨjna. 8 Capu amɨn a'ij tɨ pua'a inyaa eitze'e na'ahuantzaahuate'en nyaɨjna cɨme'e ɨ tɨ cɨn nyavastara'a tinyeijca. Capu aɨjna cɨn ayan tinyeijca nyej ni amua'antipua'arite'en silu nyej ni rɨ'ɨ amuaruuren. Me nyajta inyaa, canu a'atɨ huata'asin tɨ aɨn ayan naatatevi'ira'aste'en. 9 Ayaa nu een cɨn tyaja'amue'ixaate'e sej si cai ayan tinyaja'useijra nyaj nu'u a'amuamuarite'e nyaɨjna cɨme'e a'ij nyej tyaja'amuayu'use'e. 10 A'ini ayaa mu ti'ixaxa'a tɨcɨn tɨj na'a tɨ rá'ayu'uxaca, ca'anijra'a pu tata'aca, ajta ca'anyejri pu cɨn ti'itaijte'e aɨjna ɨ yu'uxari jetze. Ma ajta aɨn, tɨ pua'a nu'u ya huatyavaaca itejmi jemi, capu á'ujca'anye tɨ ayan titaata'ixaate'en. Ajta, capu nu'u a'atzu ruxe'eve'e a'ij tɨ ti'ixaata a'ame. 11 Majta aɨme ɨ mej meyan ti'ixaxa'a, miche'e meyan raamua'aree tɨcɨn ayaa tu che'eta tyana'a ti'ixaxa'a ɨ yu'uxari jetze tɨ pua'a ya'ɨmɨ taatyáuuca tyatɨj tyajta ti'ixaxa'a tɨ pua'a tyaun muejmi jemi a'utyáuuca. 12 Me tyajta ityan, catu á'ataca'anye tej teyan raataxaj yee tyan tu hua'a jetze ajtyama'acan ɨ seica. Catu tyajta teyan yee ayaa tu che'eta tyana'a e'en matɨj ɨ seica ɨ mej meyan rɨ'ɨ ruruure muejmi jemi. Majta aɨme, tɨ pua'a meyan tyu'ujseijra seij ajta seij, majta meyan a'ujtzaahuatya'a rujɨɨmua'a, tɨ pua'a meyan rɨjca, camu xaa nya'u meyan rɨ'ɨ metityaumuámua'aree. 13 Me tyajta ityan, ayaa tu tyana'a a'atatzaahuate'e a'ij tɨ ayan tiraavijte'e. Ayaa tu rɨcɨ a'achu tɨ caj Dioj ayan taate'itiitze tej ti teyan ahuatatzaahuate'en muejmi cɨme'e. 14 Catu teyan huapɨ'ɨ mu a'ucɨ'ɨca ɨ tɨ cɨn Dioj taate'itiitze tɨ pua'a teyan tyaun a'atanyén muejmi jemi silu tyan tu tyaɨn pueen ɨ tej anacai tyajamuaata'ixaa ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Cɨriistu'u. 15 Catu huapɨ'ɨ a'atatzaahuate'e tyaɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn tyu'umuarej ɨ seica, silu ayaa tu ti'ijxe'eve'e ityan, saj eitze'e tya'antzaahuate'en, tej ti eitze'e tyu'utyavaɨre'en muejmi jemi. 16 Tyan tu teyan raxe'eve'e tej tyaun tihua'uta'ixaate'en ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxaj ɨ Cɨriistu'u, hua'a jemi ɨ mej a'ɨmɨ a'uchaatɨme seij chuejra'a japua, tɨ ij cai ayan ruxe'eva'a tej teyan á'atatzaahuatya'a tyaɨjna cɨme'e a'ij tɨ tyu'umuarej ɨ saɨj, ajna a'u tɨ ayan tira'itiitze. 17 Ayan tɨcɨn: “Aɨjna tɨ ayan á'ujtzaahuate'e, che'e aɨn aɨjna cɨn a'ujtzaahuatya'a a'ij tɨ Dioj ayan rɨ'ɨ tiraata'a.” 18 Ayaa pu'u xaa ti'en, a'ini aɨjna tɨ rusaɨj rɨ'ɨ tyu'ujseijrata, capu aɨn pueen aɨjna tɨ Dioj ayan ra'ancure'evi'itɨ silu aɨjna ɨ a'atɨ tɨ aɨn tavastara'a ayan rɨ'ɨ ti'ijseijra.

2 Corintios 11

1 Ayaa nu ti'ijxe'eve'e sej si a'atzu tya'utaviicue'i saɨjna cɨme'e nyej ni neyan nyatɨmue'ira cɨn nyetyaja'amue'ixaate'e. Ee xaa, sata'aj a'atzu tya'utaviicue'i nyeetzi jemi. 2 Tij cai tɨ aɨn Dioj ayan naata'a nyej ni neyan amua'anchueere'en muejmi, a'ini nyaa nu neyan raaxa'apɨ'ɨntare sej si seyan aɨj sana'a jemin huatyaturan ɨ Cɨriistu'u saj cai ti'itɨ cɨn atya'ɨtza'ara'an, yaa cumu saj huatyeviche'en ɨ jemin. 3 Me nyajta inyaa, ayaa nu eenye'eque'e ti'itzɨɨnye'e tɨ pua'a ayan che'eta na'a a'atɨ amuaacuanamuan tɨj aɨn ɨ cu'ucu'u ayan tiraacuanamua ɨ rumua'atziira'a cɨme'e aɨjna ɨ Eva. Ayaa nu nyajta eenye'eque'e ti'itzɨɨnye'e, tɨ pua'a ayan a'ij pua'a amuaaruuren ɨ á'amuamua'atziira'a jetze sej si cai che'e tzaahuati'ira'a cɨn ra'astijra'a ɨ Cɨriistu'u, sej si cai che'e seyan nain cɨn rana'amiche'en. 4 Ayaa pu ti'en, a'ini tɨ pua'a a'atɨ mu a'uve'eme'en tɨ ajta ayan ti'ixaxa'a seica cɨme'e ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxaj ɨ Jesús, tɨ cai ruxa'a een a'ij tej teri tyajamue'ixaa, muan xu xaa rɨ'ɨ tira'ancure'evi'itɨjcɨca. Na'ari cai, tɨ pua'a seij ayan huatyaturan muejmi jemi ɨ xaijnyu'ucari tɨ cai aɨn pueen tɨ Dioj anacai raatyajtuaa muejmi jemi, ma sajta muan, naa xu tyamua'a tira'ancure'evi'itɨjcɨca. Na'ari cai, tɨ pua'a seyan ra'ancura'an seij ɨ nyuucari tɨ ajta cai ruxa'a een a'ij tɨ een ɨ saj anacai ra'ancura'a, tyamua'a xu naa tira'astijre'e saɨjna. 5 Ayaa pu tina'amitejte'e inyeetzi, nyaj cai neyan eitze'e cɨleenya'a cɨn ti'ivaɨre'e macai aɨme ɨ maj nu'u meyan tyu'utaijti'ire mej mi eihua huapɨ'ɨ va'acan cɨn tyu'utyavaɨre'en. 6 Tɨ pua'a ayan ti'en nyaj nu'u cai neyan nyaɨjna cɨn tihua'amua'ate nyej ni tyamua'a naa tyu'utaxaj hua'a jemi ɨ tyaɨte, capu amɨn a'ij, a'ini tyamua'a nu naa inyaa rɨ'ɨ tiru'umua'aree nyaɨjna cɨme'e a'ij nyaj ti'ixaxa'a. Nain tu cɨn teyan tyamua'a naa tyajamuaataseijrate muejmi jemi, tyajta naijmi'ica jemi. 7 ¿Ni qui nyacai autyajturaa ɨ Dioj jemi nyaɨjna cɨme'e nyaj neyan huanruu nyej ni cɨleenya'a cɨn tyu'utyavaɨre'en muejmi jemi tɨ ij Dioj huapɨ'ɨ tyajamuaata'an muejmi aɨjna cɨme'e nyaj huaapua'a nyana'a tyajamuaata'ixaa ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Dioj? Canu xaa a'atzu aɨjna cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. 8 Nyaa nu huajá'uriiri'i aɨme ɨ mej pua'amuaque e'etyujsa'ɨri ɨ Dioj jemi nyej ni nyaɨjna cɨn huatyanvaɨre'en nyej ni nyajta amuaatyavaɨre'en muejmi. 9 Ajta, nyatɨ'ɨj nyaun a'utyavaaca'a muejmi jemi, ajta eihua pu tina'aturaatya'aca'a, canu ti'itɨj cɨn amuaatamuáre'eriste a'ini aɨme ɨ nye'ihuaamua'a ɨ mej maun a'uva'aju'un, aɨ mu meyan naata'a ɨ tɨ tina'aturaatya'aca'a. Ayaa nu nain cɨn huarɨj nyej ni cai amuaatajaaxaijte'en. Nyajta nyauche'e nu neyan nyaɨjna cɨn rɨcɨ. 10 Tɨj na'a tɨ ayan ti'ayajna Cɨriistu'u jemi, aɨ pu ajta nyeetzi jemi seijre'e. Aɨj nu cɨn cai raata'asin tɨ a'atɨ ayan naata'ijmɨn nyej ni cai che'e tihua'uta'ixaate'en tɨj na'a a'u tɨ huatacá'a u Acaya aɨjna ɨ nyaj cɨn a'utantzaahuate'en. 11 ¿A'ini een cɨme'e? ¿Ni qui aɨjna cɨme'e nyaj cai a'amuaxe'eve'e? Capu xaa nya'u. Dioj pu xaa ramua'aree tɨcɨn nyaja'amuaxe'eve'e. 12 Nyajta, a'ij nyaj rɨcɨ, nyauche'e nu eitze'e neyan rɨni nyej ni ra'antipua'arite'en nyaɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn á'ujtzaahuate'e maj nu'u meyan che'eta mana'a ti'imuare'e tyatɨj ityan. 13 Matɨj mana'a mej meyan e'en matɨj aɨme, aɨ mu cai tzaahuati'ira'a cɨn huataiti'ihuaca'a. Aɨ mu hue'itzi cɨn ti'imuare'e, majta meyan tyu'ujseijrata tɨ nu'u Cɨriistu'u hua'utaityaca'a. 14 Tyajta ityan, catu rɨ'ɨ tira'utaseij tyaɨjna cɨme'e. Tyan tu teri teyan ramua'aree tɨ aɨn Satanás ajta ayan ruseijrata tɨ aɨn pueen saɨj tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua a'u tɨ á'unyeeri'i rusen cɨme'e. 15 Aɨj pu cɨn, capu a'ij taatyéjtyauuve tɨ pua'a aɨme ɨ mej meyan ti'ijvaɨre'e ɨ Satanás jemi meyan che'eta mana'a tyu'ujseijrata maj nu'u maɨjna cɨn ti'ivaɨre'e ɨ tɨ xa'apɨ'ɨn een cɨme'e. Majta, ayaa mu te'entipua'arite'esin a'ij mej meri tiraamue'itɨ maɨjna cɨme'e a'ij mej ti'itɨj huáruu. 16 Nyajtahua'a nu neyan tyaja'amue'ixaate'e: caxu seyan ti'inyeseijra nyaj nu'u nyatɨme'i. Na'ari cai, tɨ pua'a seyan ti'inyeseijra, sata'aj seyan na'ancure'evi'itɨn tɨj saɨj tɨ rutɨmue'i nyej ni nyajta a'atzu ahuantzaahuate'en. 17 Canu nyaɨjna cɨn neyan tyaja'amue'ixaate'e nyaɨjna cɨme'e tɨ ayan tineijca ɨ tavastara'a, silu nyej neyan nyatɨmue'iracan cɨn ti'ixa nyej ni tzaahuati'ira'a cɨn ahuantzaahuate'en. 18 A'ini mui'itɨ mu meyan á'ujtzaahuate'e maɨjna cɨme'e a'ij mej ti'ityujcha'ɨ ɨ rujetze, ayaa nu che'eta nyana'a a'antzaahuate'en a'ij nyej ti'itincha'ɨ ɨ nyejetze. 19 Ma sajta muan, eihua xu rɨ'ɨ me titya'umuámua'aree. Aɨj xu cɨn tyamua'a naa tya'ataví'icue'i aɨme jemi ɨ mej rutɨmue'i. 20 Tɨ pua'a a'atɨ ayan tyajamuaataijte'en sej si ca'anyejri cɨn tyu'umuare'en, muan xu seyan tya'ataví'icue'i. Na'ari, tɨ pua'a a'atɨ ayan amua'ari'i ɨ saj cɨn huataujvaɨre'en, muan xu sajta tya'ataví'icue'i saɨjna cɨme'e. Sajta seyan che'eta sana'a rɨcɨ tɨ pua'a a'atɨ amuaacuanamuan nusu tɨ pua'a a'atɨ á'ujtzaahuate'e muejmi jemi na'ari tɨ pua'a ayan amue'ityejveeni. 21 Ee xaa nya'u, eecan nu huapɨ'ɨ ti'ityevi'ira'a tyaj cai teyan che'eta tyana'a á'ataca'anye matɨj aɨme. Ma ajta, ti'itɨ tɨ na'a tɨ cɨn a'atɨ ayan á'ujtzaahuate'e, ayaa nu che'eta inyaa nyaɨjna cɨn a'antzaahuate'e. 22 ¿Ni qui meyan nu'u aɨme jetze ajtyama'acan ɨ mej meyan hua'atamua'amua tɨcɨn Hebreos? Nyaa nu nyajta aɨme jetze ajtyama'acan. ¿Ni qui meyan nu'u maɨjna jetze a'iráanye aɨjna ɨ Israel? Ayaa nu che'eta inyaa nyaɨjna jetze a'iráanye. Na'ari, tɨ pua'a meyan nu'u Abraham jetze a'iraujneijte. Nyajta nu inyaa aɨjna jetze a'iranneijte. 23 ¿Ni qui meyan nu'u ti'ivaɨre'e Cɨriistu'u jetze ma'acan? Eitze'e nu inyaa neyan ti'ivaɨre'e. Ijii nu xaa nyatɨmue'iracan cɨn tyaja'amue'ixaate'e. Eitze'e nu eihua ti'imuare'e macai aɨme. Eitze'e nu eihua aityanami'ihuaca'a macai aɨme. Mui'itɨ mu naatyáavajxɨ. Canu che'e ramua'aree a'achu maj pua'amua meyan naaruu. Nyajta nu mui'itɨ tɨn huamɨ'ɨ. 24 Anxɨvi pua'amua mu meyan naaruu aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, mej meyan na'ityaavajxɨ navij puaasajra'ara'an cɨme'e ayan pua'amua seite japuan tamuaamuata'a japuan aramuaacua. 25 Hueica pua'amua mu na'ityaavajxɨ cɨye cɨme'e. Majta seij naatyatua'asixɨ tetej cɨme'e. Hueica pua'amua pu atyajrupi ɨ baarcu ɨ nyaj tzajta'an yé'icacare'e. Ayaa nu nyajta a'atee sei tɨca'ari, nyajta sei tujca'ari nyaj nyaun jaj japua huajaujsima'a. 26 Eihua nu a'ɨmɨ huaye'ive ɨ juye jetze, nyajta eihua nu tyu'utatzɨn nyaɨjna cɨme'e nyaj antáye'icáa ɨ atya'ana japua, nyajta nyaɨme cɨme'e ɨ nahua'ari, ajta aɨme jemi ɨ nyej hua'axa'a Israel jetze ajtyama'acan na'ari aɨme jemi ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. Nyajta neyan che'eta nyana'a tyu'utatzɨn a'u nyej a'uye'icaa tɨ pua'a chajta'a na'ari a'u tɨ cai ma'a a'a a'atɨ nusu atya'ana jetze tɨ ve'e, nyajta aɨme jemi mej meyan ti'ihue'itaca maɨjna cɨme'e maj nu'u ta'ihuaamua'a pueen. 27 Eihua nu rá'uviicue'iri'i, nyajta eihua rajpueijtzica'a. Mui'itɨ nu pua'amua huatáxai nyaj atanyee nyaɨjna cɨme'e ɨ nyaj tyu'utatzɨn. Nyajta nu rajpueijtzica'a nyaɨjna cɨme'e nyaj huata'icuataca'a, nyajta nyaj huata'imɨ. Mui'itɨ nu pua'amua nyacai tyu'ucuaa, nyajta huatyaxaamɨ, nyajta cai tí'ityechajca. 28 Ajta i'i, tɨj na'a nain tujca'ari tzajta'a, ayaa pu ti'inyamuare'eriste'e aɨjna cɨme'e nyaj eecan a'ij tya'anmua'ate aɨme jemi ɨ mej nain japua e'etyujsa'ɨri ɨ Dioj jemi. 29 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, tɨ pua'a seij cai ru'uca'anisti'ira tɨ hua'a jetze ajtyama'acan ɨ mej e'etyujsa'ɨri ɨ Dioj jemi, ayaa pu ajta cai nyeetzi tinu'uca'anisti'i ɨ jemin. Ajta, tɨ pua'a a'atɨ ayan ca'anijra'a raata'an seij tɨ ajta hua'a jetze ajtyama'acan tɨ ij aɨn ayan autya'ɨtzen ɨ Dioj jemi, eecan pu naatajaaxaijte'esin. 30 Tɨ pua'a ayan tyu'ujxe'eve'e nyaj ti'itɨ cɨn ahuantzaahuate'en, ayaa nu huarɨni nyej neyan nyaɨjna cɨn a'antzaahuate'en nyaɨjna cɨme'e ɨ tɨ cai nu'uca'anisti'i. 31 Ajta aɨn ɨ Dioj tɨ ajta ya'upuaara'an pueen ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús, aɨ pu ramua'aree nyaj cai ti'ihue'i. Tiche'e rɨ'ɨ tiraata'an aɨjna ɨ Dioj tɨj na'a rusen cɨme'e. 32 Nyatɨ'ɨj nyaun a'utyavaaca'a u Damasco, aɨjna ɨ tajtuhuan tɨ aɨn rey ra'antihuau, aɨ pu rachaɨca'a ɨ chajta'ana, aujna u Damasco, tɨ ij aɨn ayan naateevi'i. 33 Me nyajta inyaa, ayaa nu eenye'eque'e huiirajraa maj na'acajtuaa sicɨri jetze aujna a'u tɨ anacun ɨ jaxu'u jetze.

2 Corintios 12

1 Nyauche'e nu a'antzaahuate'e. Capu a'ij rɨni tɨ cai ti'itɨ cɨn tinaatyava'ɨri. Nu'uri nyaɨjna cɨn tyajamuaata'ixaate'esin a'ij tɨ ti'itɨ tyu'utaseijre inyeetzi jemi, ajta aɨjna tɨ tavastara'a ayan naataseijra. 2 A'atɨ nu neyan mua'ate tɨ Cɨriistu'u jetze ajtyama'acan tɨ a'anaj ayan tiraaruu. Pu'uri a'atee a'achu cumu tamuaamuata'a japuan muaacua ninye'ira'a tɨ Dioj utya'ɨmɨ ya'uvi'itɨ a'u mej e'eseijre'e ɨ mej Dioj jemi ti'ivaɨre'e. Canu ramua'aree tɨ pua'a aɨn a'atɨ auche'e ayan seijra'a ɨ rutevi cɨme'e nusu cai. Dioj pu xaa ramua'aree. 3 Nyaa nu xaa ramua'aree tɨ Dioj ayan ya'uvi'itɨ u utya'ɨmɨ aujna a'u tɨ naa hue'en. Canu ramua'aree tɨ pua'a auj seijre'e ɨ rutevi cɨme'e nusu cai che'e, silu aɨ pu ɨ Dioj ramua'aree. 4 Auu pu ayan eenye'eque'e tyaja'anamua aɨjna tɨ cai a'ij rɨ'ɨri tɨ a'atɨ raataxaj iiyan chaanaca japua, a'ini capu ayan a'achauutzijre'e tɨ a'atɨ ayan raataxaj iiyan chaanaca japua. 5 Canu nyacɨme'en a'antzaahuate'en, silu aɨj nu xaa cɨn a'antzaahuate'en nyaɨjna ɨ a'atɨ. Ajta tɨ pua'a neyan nyacɨme'en a'antzaahuate'e, aij nu cɨn a'utantzaahuate'esin nyaɨjna cɨme'e ɨ tɨ cai nu'uca'anisti'i. 6 Ma ajta, tɨ pua'a neyan ca'anijra'a ti'itanya'acare'en nyej ni a'utantzaahuate'en, canu nyaɨn pueenya'a na'ame saɨj tɨ cha'a na'a ti'ixaj, a'ini nyaa nu tzaahuati'ira'a cɨn tyu'utaxajta. Me nyajta inyaa, canu neyan rɨni tɨ ij cai a'atɨ ayan huapɨ'ɨ ti'inyeseijra inyeetzi a'ij tɨ cai tiraavijte'e, silu che'e aɨn ayan ti'inyeseijra a'ij nyej rɨcɨ, ajta a'ij nyaj ti'ixa. 7 A'ini eecan pu huapɨ'ɨ tyu'ujxe'eva'acaa aɨjna tɨ huataseijre inyeetzi jemi, nyej ni cai huapɨ'ɨ ahuantzaahuate'en, Dioj pu ayan raatyajtuaa inyeetzi jemi ti'itɨ tɨ nya'ɨtziitya'acaa ɨ nyetevi jetze. Cu xuee tɨ cuj tzicare'e na'ajtejtze i nyejetze. Aɨ pu aɨn pueenya'a ɨ tɨ Satanás ya'utaityaca'a tɨ nya'ɨtziite'en nyej ni cai huapɨ'ɨ ahuantzaahuate'en. 8 Hueica pua'amua nu neyan nyaɨjna cɨn tirajhuaviiri'i ɨ tavastara'a tɨ na'ari'i aɨjna tɨ nu'ucui'ica'a yu nyatzajta'a. 9 Ajta aɨn ɨ tavastara'a, aɨ pu ayan tinaata'ixaa tɨcɨn: “Aɨjna ɨ nyaj cɨn nyexe'evi'ira'a cɨn rɨ'ɨ timuaata'aca, ayaa pu a'avejre mueetzi, a'ini ayaa pu ranaijmire'en ɨ nyamuare'eri'ira'a aɨjna cɨme'e ɨ tɨ cai mu'uca'anisti'i.” Aɨj nu cɨn, neyan nyexe'evi'ira'a cɨn ahuantzaahuate'en nyaɨjna cɨme'e tɨ cai nu'uca'anisti'i tɨ ij aɨn muáre'eri'ira'ara'an ɨ Cɨriistu'u ayan nyeetzi jemi huatyaturan. 10 Aɨj nu cɨn, neyan nyexe'evi'ira'a cɨn a'anca'anye ɨ Cɨriistu'u jetze ma'acan nyej ni nyaɨjna cɨn tya'utaviicue'i aɨjna tɨ cai nu'uca'anisti'i nusu ɨ maj a'ij pua'a ti'inyejee na'ari aɨjna tɨ nyamuare'eriste'e ca'ɨn maj a'ij pua'a nyaruure na'ari maj pueijtzi naata'aca. Ayaa nu á'anca'anye a'ini tɨj na'a tɨ cai nu'uca'anisti'i, aɨj nu jetze aranca'anye ɨ tɨ tavastara'a rɨ'ɨ tinata'aca inyeetzi. 11 Ee xaa nya'u, nyaa nu xaa nyatɨmue'i. Muan xu ca'anyejri naata'a nyej ni neyan huarɨni. Ma ajta, eitze'e pu ayan tiraavijtya'acache'e sej seyan rɨ'ɨ na'anrú'ure'en, a'ini canu xaa nya'u eitze'e cɨleenya'a cɨn ti'ivaɨre'e macai aɨme ɨ maj nu'u huapɨ'ɨ va'acan cɨn ti'ivaɨre'e tɨ eeri'i Dioj nu'u hua'antihuau. Capu amɨn a'ij nyaj cai ti'itɨ cɨn antinmua'aree. 12 Xu'uri tyu'useij muejmi jemi tɨ ayan huarɨj tɨj na'a tɨ ayan rɨjca ɨ a'atɨ tɨ Dioj raataityaca'a. Aɨjna ɨ maj cɨn naa rɨ'ɨ tira'utaseij, ajta aɨjna tɨ cɨn Dioj tihue'itiiri'i, ajta aɨjna tɨ ayan huarɨj aɨjna cɨme'e ɨ muáre'eri'ira'ara'an ɨ Dioj, naijmi'i pu ayan tyu'utaseijre muejmi jemi nyatɨ'ɨj nyauj té'eviicue'iracaa aɨme jemi ɨ mej nyejchaɨre'e. 13 ¿Ti'itajni ayan cai tyajamuaacɨ́'ɨ tɨ ajta cai ayan tihua'ucɨ'ɨ aɨme ɨ mej pua'amuaque e'etyujsa'ɨri? Capu ti'itɨ xaa nya'u, silu aɨjna ɨ nyaj cai a'anaj ti'itɨj cɨn muare'eri amuaata'a. Sata'aj tinaatauuni'i nyaj cai nyaɨjna cɨn xa'apɨ'ɨn pɨ amuaaruu. 14 Casi'i, muan, nu'uri nyajtahua'a rɨ'ɨ huanruu nyej ni nyajtahua'a amuaja'uva'amuaare. Pu'uri hueica tyaja'ure'enyejsin. Nyajta, canu a'atzu ti'itɨj cɨn muare'eri amuaata'asin, a'ini canu rúuhuaumen tɨ muejmi a'amua'a, silu nyaj muejmi a'uva'ahuauni. Ayaa nu rɨcɨ a'ini capu ayan tiraavijte'e maj maɨn tɨ'ɨrii meyan ruvaujsimua'a ti'itɨ ta'acare'en, silu aɨme ɨ vaujsimua'ame'en, aɨ mu meyan ti'itɨ hua'uata'aca ɨ ruyaujmua'a. 15 Nyaa nu xaa nyexe'evi'ira'a cɨn ti'itɨ á'ujɨsin nyeetzi tɨ nya'a na'ari neyan raaxɨjte'en tɨj na'a tɨ nyeetzi nya'a nyej ni jamuaatyavaɨre'en muejmi. Ajta, tɨ pua'a neyan eitze'e a'amuaxe'eva'a, ¿ni qui ayan huataujmua'a saj cai che'e seyan nyexe'eve'e inyeetzi? 16 Che'e ayan eenye'en nyaj cai ti'itɨ cɨn muare'eri ámuaata'a. Ayaa xu ti'ixa nyaj nu'u huapɨ'ɨ ru'umua'aree nyaj hue'itzi cɨn ti'itinchaɨca, nyajta nu'u hue'itzi cɨn ama'urai. 17 ¿Ni neyan ti'itɨ cɨn amuaja'urai nyaɨjna cɨme'e nyej seica huataityaca'a muejmi jemi? Canu xaa nya'u. 18 Nyaa nu ca'anijra'a raata'a nyaɨjna ɨ Tito tɨ ij aɨn á'ume'en muejmi jemi. Nyajta jamuan raataityaca'a nyaɨjna ɨ ta'ihuaara'a. ¿Ni qui ti'itɨ cɨn amuaaja'urai aɨjna ɨ Tito? Capu xaa nya'u. ¿Ni tyacai ityan teyan che'eta tyana'a ti'ititacha'ɨ tɨj ajta aɨjna? ¿Ni tyacai teyan che'eta tyana'a á'ataca'anye muejmi jemi tɨj ajta aɨjna? A'ini tijta xaa nya'u. 19 Tɨj na'a nyej neyan tyaja'amue'ixaate'e, ayan tyajamua'amitejte'e tej teyan tajapua huatyátanan muejmi jemi. Me tyajta ityan, catu, silu ɨ Dioj jemi tu teyan tyaja'amue'ixaate'e tyaɨjna cɨme'e tej Cɨriistu'u jetze ajtyama'acan, tej ti nain cɨn rɨ'ɨ amuaaruuren muejmi, ɨ tej a'amuaxe'eve'e. 20 Ayaa nu een cɨn ti'itzɨɨnye'e tɨ pua'a neri nyaun ara'asti, nyajta neyan eenye'eque'e amuaatauuni saj cai seyan ti'ityujcha'ɨ a'ij nyej ti'ijxe'eve'e, sajta seyan eenye'eque'e naatyauni muan nyaj cai neyan een a'ij sej sajta ti'ijxe'eve'e. ¿Ni qui seyan muan xu tyujtya'axɨ'ɨsin nusu seyan ahuaujchueere'en na'ari seyan tininyu'ucacu? ¿Ni qui seyan a'ita'a a'utaju'un na'ari sajta seyan a'ij pua'a ti'ihuaujxajtzi'i nusu a'ij pua'a setyu'ujxajta? ¿Ni qui majta seica meyan a'ujtzaahuatya'a mua'aju'un, majta a'ij pua'a rɨɨ mua'aju'un? 21 Ayaa nu nyajta eenye'eque'e ti'itzɨɨnye'e tɨ ayan Dioj naatatevi'ira'aste'en muejmi jemi nyatɨ'ɨj nyajtahua'a nyaun a'ara'asti. Tij cai ayan tyu'ujxe'eva'a a'ame nyaj nyaɨjna cɨn huatyanxaamɨste'en nyaɨjna cɨme'e ɨ maj mui'itɨ, aɨme ɨ maj a'amua jetze ajtyama'acan, ɨ maj majta anacai autyajturaa ɨ Dioj jemi. Aɨ mu aɨn pueen ɨ maj majta cai xɨ saɨque tyu'umuá'a mej mi raatapua'ajta ɨ maj cɨn auta'ɨtza'ara, tɨj na'a tɨ a'ij pua'a seijre'e ɨ Dioj jemi, maj ruxana'acɨra'acaa, maj majta rutevi cɨn raamue'itɨjcɨ ɨ tumin, maj cai ti'itɨ a'astijre'e, aɨjna ɨ maj cɨn meyan a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ.

2 Corintios 13

1 Nu'uri hua'apua jama'uva'amuaaraca'a, nyajtahua'a nu neri tɨn a'atanyejsin muejmi jemi. Ayaa nu rɨni a'ij tɨ te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Mej mi tzaahuati'ira'a cɨn seij a'uxɨ́jte'en, ayaa pu ruxe'eve'e mej meyan tyu'utaxaj hua'apua ɨ tyaɨte nusu hueica.” 2 Ayaa nu tihua'utanyuuche ɨ mej mejmi'i autyajturaa ɨ Dioj jemi, nyajta naijmi'ica ɨ seica. Ijii, nyaj ya'ɨmɨ huatejvee, nu'uri nyajtahua'a neyan che'eta nyana'a tihuá'anyuuche nyatɨj huarɨj nyatɨ'ɨj hua'apuacajretze amuámuaaraca'a. Tɨ pua'a nyajtahua'a nyaun a'atanyén, canu che'e tihua'utauuni'ira, 3 a'ini muan xu seyan raxe'eve'e nyaj ti'itɨ jamuaataseijrate'en ɨ saj cɨn raamua'aree tɨ aɨn Cɨriistu'u ayan ca'anijra'a naata'aca nyej ni neyan tyu'uxáj aɨjna jetze ma'acan. Ajta aɨn Cɨriistu'u, capu ayan een muejmi jemi tɨj seij tɨ cai ru'uca'anisti'i, silu eecan pu huapɨ'ɨ tyu'umuarej muejmi jemi aɨjna cɨme'e ɨ rumuare'eri'ira'a. 4 Aɨ pu xaa cɨn ayan áutataihuaca'a ɨ curuu jetze aɨjna cɨme'e tɨ cai ru'uca'anisti'iraca'a ɨ rutevi jetze. Ma ajta ijii, aɨ pu ruuri seijre'e aɨjna cɨme'e ɨ muáre'eri'ira'ara'an ɨ Dioj. Ajta, ityejmi, ayaa pu che'eta na'a cai tu'uca'anisti'i aɨjna cɨme'e tej Cɨriistu'u jetze ajtyama'acan. Me tyajta ityan, ɨ tyaj cɨn ti'ivaɨre'e muejmi jemi, tyan tu ruuri ta'aju'un ɨ jemin tyaɨjna cɨme'e tej jetzen arataca'anye ɨ Dioj. 5 Sata'aj seyan huaujmua'atziite'en aisɨ tɨ pua'a seyan ra'astijre'e saɨjna cɨme'e sej tya'atzaahuate'e nusu sacai. Sata'aj huatyaujsei tyamua'a naa ɨ rujetze. ¿Ni qui ayan ari tyajamua'amitejte'e tɨ aɨn Jesús, tɨ ajta Cɨriistu'u pueen, aɨn muejmi jemi huatyajturaa? Na'ari cai, nusu seri huamué'itɨche. 6 Ayaa nu ti'ijxe'eve'e tɨ ij ayan tyajamua'amityejtya'a tyaj cai huamue'itɨche ityan. 7 Me tyajta ityan, ayaa tu ti'ijhuavii ɨ Dioj sej si cai ti'itɨ cɨn autyaturan. Catu teyan tacɨme'en rahuavii tɨ ij ayan tyajamua'amityejtya'a tej teyan tyaɨjna cɨn tya'ara'asten, silu sej si seyan huarɨni a'ij tɨ tiraavijte'e. Capu amɨn a'ij tɨ pua'a ayan tyajamua'amitejte'e tyaj huamue'itɨche nusu tyacai. 8 Ayaa nu een cɨn neyan tyaja'amue'ixaate'e, a'ini catu tyaɨjna cɨn antitamua'aree tej raata'ijmɨ tyaɨjna tɨ tzaahuati'ira'a cɨn seijre'e, silu tyan tu tyaɨjna cɨn antitamua'aree tej ti tyu'utyavaɨre'en tyaɨjna cɨme'e tɨ tzaahuati'ira'a cɨn seijre'e. 9 Tyan tu xaa teyan tatyamua'ave'e tyaɨjna cɨme'e tɨ cai tu'uca'anisti'i itejmi, tyajta tyaɨjna cɨme'e saj muan seri huatyaujca'ane ɨ rutzajta'a ɨ tavastara'a jemi. Ayaa tu muejmi cɨme'en ti'ijhuavii tɨ ij Dioj ayan amuaanáijmire'en. 10 Ayaa nu ya'ɨmɨ huatyavaa neyan tyaja'amuayu'use'e tɨ ij cai ayan tyu'ujxe'eva'a a'ara'ani nyej ni neyan amuaatamuáre'eriste'en nyaɨjna cɨme'e tɨ nyavastara'a ayan tinyeijca nyej ni rɨ'ɨ amuaaruuren. Capu xaa nya'u aɨjna cɨn ayan tinyeijca nyej ámuaatyáuuna. 11 Sata'aj huaujtyamua'ave'en, nye'ihuaamua'a. Sata'aj rɨ'ɨ huaujruuren saɨjna cɨme'e a'ij sej ti'ityujcha'ɨ. Sata'aj sajta seyan ra'astijra'a ɨ nyaj cɨn a'amuahuavii. Sata'aj sajta seyan che'eta sana'a rɨ'ɨ tyu'umua'ati, sata'aj sajta ruxaahua tí'ichajca. Tɨ pua'a seyan huarɨni, aɨ pu muejmi tzajta'a huatyaturaasin aɨjna ɨ Dioj tɨ ayan a'amuaxe'eve'e, tɨ ajta amuaatyápua'arite'en. 12 Sata'aj seyan huáujtaujte'en, xu'ityaujvisi'itɨmua'acare'e saɨjna cɨme'e saj naimi'i Cɨriistu'u jetze ajtyama'acan. 13 Naimi'i ɨ mej tya'atzaahuate'e, ɨ maj majta iiya tyujsa'ɨri, aɨ mu á'amuataujte'e. 14 Che'e ayan muejmi jemi huatyaturan aɨjna ɨ tɨ cɨn rɨ'ɨ tyajamuaata'aca ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. Che'e ajta a'amuaxe'eva'a ɨ Dioj. Che'e ajta aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan huatyaturan muejmi jemi naijmi'ica. Che'e ayan tyá'ara'ani.

Gálatas 1

1 Inyaa, i nyaj i'i Pablo, naijmi'ica jamuan ɨ nye'ihuaamua'a ɨ mej nyaa jamuan ya huati, 2 tyan tu ye tyaja'amuayu'use'e muejmi mɨ sej e'etyujsa'ɨri mui'icaque u Galacia. Nyaa nu nyaɨn pueen saɨj ɨ tɨ Dioj nyaja'utaityaca'a. Capu tevi na'a nyaja'utaityaca'a, capu a'atɨ ajta na'antihuau silu aɨ pu'u nya'u aɨjna ɨ Jesús tɨ i'i Cɨriistu'u, ajta ɨ taatajra'an tɨ aɨn pueen ɨ Dioj tɨ ra'ajjáj hua'atzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. 3 Che'e aɨn ɨ Dioj ɨ tyaj rajya'upua, ajta aɨn ɨ tavastara'a aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, miche'e maɨn rɨ'ɨ tyajamuaata'an ruxé'evi'ira'a cɨme'e, miche'e majta rɨ'ɨ tyajamuaatyápua'arite'en ɨ a'amuatzajta'a. 4 Che'e ayen éenye'en, a'ini aɨn ɨ tavastara'a huataura'a tɨ huamɨ'ɨni ta jetze ma'acan tɨ ij aɨn tu'irajtuaani aɨme tzajta'a ɨ mej a'ij pua'a titetyújcha'ɨ ɨ mej yan japuan huachaatɨme iiyan chaanaca japua. Ayaa pu ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj ɨ tyaj rajya'upua tɨ aɨn Jesús ayan huarɨni. 5 Aɨj pu cɨn tiche'e teyan rɨ'ɨ tiraata'an para rusen cɨme'e. Ayaa pu'u, che'e ayan tyaja'ure'enyen. 6 Eecan nu a'ij pua'a tya'utanmua'a nyaɨjna cɨme'e sej seyan ca'anacan ma rúuhua'ana saɨjna tɨ amuaatajée sej si ra'ara'astijre'en seij a'ini Cɨriistu'u pu a'amua japua huanyúu ruxé'evi'ira'a cɨme'e. Muan xu ma rúuhua'ana sej si saɨque tira'ancura'an seica ɨ nyuucari ɨ saj nu'u cɨn huataujtyamua'ave'en. 7 Ma ajta cai, capu a'atzu aɨn pueen seij ɨ nyuucari ɨ tɨ cɨn Dioj amue'iratuaasin. Ayej nya'ase seica mu a'amua'ɨtziite'e sej si cai che'e rɨ'ɨ tityá'ujmua'atya. Tij macai meyan ti'ityese'e mej saɨque raaruuren ɨ nyuucari tɨ xaa a'ij ti'itɨj cɨme'en raxa ɨ Cɨriistu'u. 8 Aru tɨ pua'a a'atɨ ayan saɨque tyaja'amue'ixaatya'a ɨ nyuucari tɨ cai ayan namuajre'e a'ij tej teri tyajamue'ixaa, che'e Dioj pueijtzi raata'an. Capu amɨn a'ij a'atɨ tɨ pueen tɨ ayan saɨque tyaja'amue'ixaate'e, tɨ pua'a inyaa na'ari seij tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua. 9 Tu'uri teyan tyaja'amue'ixa. Tyajta tyajtahua'a tu teyan tyaja'amue'ixaate'e yee tɨ pua'a a'atɨ ayan saɨque tyaja'amue'ixaatya'a seica ɨ nyuucari tɨ cai ayan namuajre'e a'ij tej teri tyajamue'ixaa, che'e Dioj pueijtzi raata'an. 10 ¿A'ini seti'imua'atze muan nyeetzi cɨme'en? ¿Ni qui yee nyej neyan raahuausin ɨ tyaɨte tzajta'a mej mi rɨ'ɨ tinaaseij nusu nyej neyan raahuausin ɨ Dioj jemi tɨ aɨn xaa rɨ'ɨ tinaaseij? ¿Ni qui ayan tyajamua'amitejte'e nyaj nyaɨjna cɨn neyan ti'ityese'e nyej ni rɨ'ɨ tihua'uta'an ɨ tyaɨte? Tɨ pua'a ayan tya'ame'enche'e nyej nyaɨjna cɨn ti'ityese'e, capu che'e rɨ'ɨrista a'ame'enche'e nyej neyan nicu ti'ijvaɨre'e ɨ Cɨriistu'u. 11 Ayaa nu ti'ijxe'eve'e, nye'ihuaamua'a, sej si tiraamua'ati tɨ cai a'atɨ rusaɨj a'ij tirajtyau ɨ nyuucari ɨ nyaj cɨn tyajamue'ixaa. 12 Canu ra'ancura'a tyaɨte jemi. Capu a'atɨ ayan tinaamua'ate, silu aɨn Cɨriistu'u, aɨ pu tinaataseijrate aɨjna tɨ avítzi'ihuaca'a ɨ Dioj jemi. 13 Sajta muan, xu'uri raamua'areeri'i a'ij nyej ti'ijrɨ'ɨrajcaa ɨ jajcua'ɨmɨ nyatɨ'ɨj nyauj ra'astijra'acaa ɨ hua'aye'ira aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan. Na'aranca'anyaacan nu cɨn a'ij pua'a hua'aruurajcaa aɨme ɨ mej Cɨriistu'u jemi seijra'acaa. Nyaa nu ti'ityesa'acaa nyaj hua'antipua'arite'en naijmi'ica. 14 Eitze'e nu ra'astijra'acaa ɨ nyavaujsimua'a tyaacan tihua'aye'ira cai aɨme ɨ nyaxa'aj tyaɨte, ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, ɨ maj majta meyan tí'ityeta nyatɨj inyaa. Naijmi'ica nu huatyaamue'itɨ nyaɨjna cɨme'e ɨ nyaj raayɨ'ɨtɨhua'a ɨ taye'irá. 15 Ma ajta Dioj, aɨ pu na'antihuau nyatɨ'ɨj cai xɨ huanu'eihuaj. Aɨ pu ajta naatajée aɨjna cɨme'e tɨ ná'ancu'uvajxɨ ruxé'evi'ira'a cɨme'e. Tɨ'ɨj i ra'aranajchaca'a nyej raamua'ati aɨjna tɨ i'i yaujra'an nyej ni neyan tihua'uta'ixaate'en hua'a tzajta'a aɨme ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan. Tɨ'ɨj Dioj ayan naaruu, canu a'atɨ jemi a'atanye tɨ ij aɨn tinaamua'aten a'ij nyej ti'itɨ cɨn neyan huarɨni. 17 Canu nyajta nyaun a'ujnyéj anti Jerusalén nyej ni hua'umuaare aɨme ɨ maj anacai antíhuaviihuaca'a nyatɨ'ɨj cai xɨ inyaa, silu e'eyan nu nyaun a'atanye u Arabia. Aj nu ni'ijta nyaun á'umej u Damasco. 18 Hueica ninye'ira'a nu nyaun e'etee. Aj nu ni nyaun a'ujnyéj anti Jerusalén nyej ni raamua'ati nyaɨjna ɨ Pedro. Nyajta nu jamuan a'ucatii a'achu cumu hua'apua iteeri. 19 Seij nu nyajta nyaun a'useij nyaɨjna ɨ Jacobo tɨ i'i juutzajra'an ɨ tavastara'a. Canu maa a'atɨ a'useij tɨ hua'a jetze ajtyama'acantacaa aɨme ɨ maj antíhuaviihuaca'a. 20 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e tɨ aɨn Dioj ajta ramua'aree nyaj cai hue'itzi cɨn tyaja'amuayu'use'e. 21 Nyajta e'eyan, nyaun u a'ará'a nyaujna ɨ seij chuejra'a japua u Siria, nyajta nyaujna u Cilisia. 22 Majta aɨme ɨ maj maun a'uchaatɨme ɨ maj majta Cɨriistu'u jemi seijre'e, capu a'atɨ nyamua'ajcaa. 23 Aɨ mu'u nyuucari namuajraca'a tɨcɨn: “Aɨ pu yeehui aɨn pueen ɨ tɨ ajmi'i a'ij pua'a taruurajca'a. Ma ajta aɨn, ijii pu yeehui ayan tihue'ixaate'e a'aye'i ɨ tyaɨte mej mi meyan tira'ara'astijre'en ɨ ye'ira tɨ ajmi'i ra'antipua'aritya'amɨ'ɨcaa.” 24 Majta aɨme, rɨ'ɨ mu tiraata'acaa ɨ Dioj inyeetzi cɨme'e.

Gálatas 2

1 Tɨ'ɨj arí ayan tyauma'aca a'achu cumu tamuaamuata'a japuan muaacua ninye'ira'a, nyajtahua'a nu nyaun a'ujnyéj anti Jerusalén nyaɨjna jamuan ɨ Bernabé. Nyajta nu nyaɨn a'uví'itɨ ɨ Tito. 2 Au nu a'ujnyéj nyaɨjna cɨme'e tɨ Dioj ayan ca'anijra'a naata'a. Au nu tihua'uta'ixaa nain cɨme'e ɨ nyuucari a'ij nyej ye'i tihue'ihue'ixaate'esin nyaɨme ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan. Aru aviitzi nu cɨn neyan huarɨj hua'a jemi ɨ mej ee tihue'ijte'e. Ayaa nu een cɨn huarɨj tɨ ij cai a'atɨ tina'antyu'uuni'i aɨjna cɨme'e a'ij nyaj rɨcɨ. Tɨ pua'a ayan tina'antyu'uuni'i, capu che'e ti'itɨ huatyavaɨre'esin a'ij nyaj rɨcɨ. 3 Ma ajta cai, capu ayan tye'irájraa a'ij mej ɨ seica ti'ijxe'eva'acaa a'ini aɨme ɨ mej tihue'itya'acaa, camu meyan raataityaca'a aɨjna cɨme'e ɨ maj ra'antisijchixɨ'ɨn ɨ runavij, a'ini hua'a jetze pu ajtyama'acan ɨ griego aɨjna ɨ Tito. 4 Ayaa pu een cɨn huataseijre itejmi jemi a'ini seica mu aviitzi cɨn utyajrupi itejmi tzajta'a mej mi taajeeve'en a'ij tej ti'ititacha'ɨ ityan ɨ Cɨriistu'u jemi tɨ aɨn ari tu'irajtuaa. Aɨ mu meyan ruseijrataca'a maj nu'u tejmi jemi jetze ajtyama'acan. Ma majta cai, camu. Meti'ihue'itaca mu'u. Ayaa mu'u raxe'eva'acaa micu mej mi titaataijte'en ca'anyejri cɨme'e. 5 Catu a'atzu hua'uta'a mej mi meyan titaatyamue'itɨn, a'ini ayaa tu ti'ijxe'eva'acaa tɨ auj rɨ'ɨrista a'ara'ani sej raanamua tzaahuati'ira'a cɨme'e ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj amue'iratuaasin. 6 Majta aɨme, ɨ mej jee huapɨ'ɨ mu ruxe'eve'e, camu maa a'ij tirajtyau mej mi majta maɨn raanaijmi'ire'en a'ij nyej tihue'ihue'ixaa ɨ tyaɨte ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan. Ajta, capu nyejetze ruxe'eve'e tɨ pua'a mej meyan huapɨ'ɨ ruxe'eve'e nusu macai, a'ini Dioj pu ruxa'a na'a hua'ancure'evi'itɨcɨ ɨ tyaɨte, matɨj mana'a pua'amua. 7 Ma majta maɨn, tɨ'ɨjta'ij ayan tihua'amityejtya'acaa tɨ aɨn Dioj ayan che'eta na'a tinaataityaca'a inyeetzi tɨj ajta ayan aɨj tyu'utaityaca'a aɨjna ɨ Pedro. Tihua'amityejtya'acaa tɨ Dioj ayan tinaataityaca'a nyej ni tihua'uta'ixaate'en aɨme ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan nyaɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj hue'irajtuaani. Ma ajta aɨn, ɨ Pedro, Dioj pu ayan tiraataityaca'a tɨ ayan tihua'uta'ixaate'en aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan. 8 Ayaa pu'u na'a, a'ini aɨn tɨ ti'imuara'acaa ɨ Pedro jamuan tɨ ij tiraataijte'en tɨ aɨn hua'a jamuan u á'ume'en ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, aɨ pu ayan che'eta na'a ti'imuara'acaa inyeetzi jamuan nyej ni hua'a jamuan u á'ume'en ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan. 9 Majta maɨn ɨ maj hueica, aɨjna ɨ Jacobo, ajta aɨjna ɨ Pedro, ajta aɨjna ɨ Juan, ai mu aɨn pueenya'a ɨ mej jee antyujmua'aree aɨme jemi ɨ seica ɨ maj Dioj jemi seijre'e. Tɨ'ɨj ari ayan tihua'amityejtya'acaa tɨ Dioj ayan rɨ'ɨ tinaata'a, aj mu mi tyamua'a naa tina'ancure'evi'itɨ, majta maɨn tyamua'a naa ra'ancure'evi'itɨ maɨjna ɨ Bernabé. Aɨ mu xaa meyan tiraaxa'apɨ'ɨntare itejmi cɨme'e tyaj nu'u hua'a jamuan u á'uju'un aɨme ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan tej ti teyan tihua'uta'ixaate'en, majta meyan ru jetze maj nu'u aɨme jemi u a'uju'un ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan. 10 Aɨ mu'u tajhuaviiri'i tyaj nu'u aɨme autamua'aree tyauche'e ɨ maj cai a'ij te'eviicue'i tyaj nu'u hua'utavaɨre'en. Nyajta inyaa, nyaa nu xaa ahuanca'anye nyej ni nyexe'evi'ira'a cɨn neyan huarɨni. 11 Ajta aɨn ɨ Pedro, tɨ'ɨj aun a'atanye u Antioquía, nyaa nu ra'ajtya'axɨ ɨ jemin, a'ini aɨ pu a'uta'ɨtzee ti'itɨj cɨme'e. 12 Matɨ'ɨj cai xɨ a a'atanye seica ɨ tyetyaca jamuan aɨjna ɨ Jacobo, ayaa pu rɨjcaa aɨjna ɨ Pedro. Hua'a jamuan pu ti'icua'acara'a aɨme ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan. Ma ajta aɨn, matɨ'ɨj e'ire'enye aɨme ɨ seica, Pedro pu ayan autyejche tɨ ajtara'ani hua'a jemi ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan. Capu che'e hua'ajaahuatya'acaa a'ini hua'atzɨɨnya'acaa aɨme ɨ maj hua'a jetze ajtyama'acan aɨme ɨ maj meyan ra'antisi'iche ɨ runavij. 13 Majta ɨ seica ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, camu majta meyan huarɨj huataujnyátacan cɨme'e silu meyan hue'itzi cɨn ruseijrataca'a a'ij tɨ ajta huarɨj aɨjna ɨ Pedro. Aɨj pu cɨn tya'utyaujhue'itze ajta aɨjna ɨ Bernabé. 14 Tɨ'ɨj ayan tina'amitejtya'acaa maj cai meyan rɨ'ɨ titetyújchaɨca'a tzaahuati'ira'a cɨme'e a'ij tɨ ti'itamua'atya ɨ nyuucari, nyatɨ'ɨj ni meseíraca ɨ tyaɨte neyan tiraata'ixaa nyaɨjna ɨ Pedro tɨcɨn: “Muaa paj hua'a jetze ajtyama'acan ɨ mej Israel jetze huanyej. Ma pajta muaa, ayaa papu'u ti'itiá'acha'ɨ matɨj aɨme ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan. Capaj xaa nya'u peyan ti'itiá'acha'ɨ. ¿A'ini een cɨme'e peyan hua'aruure paɨme ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan mej mi meyan aráurasten tihua'aye'ira aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan?” 15 Tyan tu hua'a jetze ajtyama'acan tyaɨjna cɨme'e tyej Israel jetze huanyej. Catu hua'a jetze ajtyama'acan aɨme ɨ maj a'uta'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi. 16 Tyan tu teyan ramua'aree a'ij tɨ een ɨ Dioj jemi tɨ a'atɨ urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ jemin. Capu xaa nya'u ti'itɨ a'ij tiraatyavaɨre'en aɨjna ɨ a'atɨ tɨ pua'a nain cɨn aráurasten aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta, silu aɨ pu xaa urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi tɨ pua'a aɨn ra'ara'astijre'en ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. Tyajta ityan, ayaa tu tyajta ityan teri ra'atzaahuate'e tyaɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús tej ti teyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e tyaj ra'ara'astijre'en tyaɨjna ɨ Cɨriistu'u. Catu xaa nya'u ra'ara'astijre'e tyaɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta a'ini capu a'atɨ urare'enya'acan cɨn huatyaturaasin ɨ Dioj jemi tɨ pua'a ra'ara'astijre'en aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. 17 Ari tɨ pua'a ayan te'irajra'ani tej teyan a'ij pua'a eenya'acan cɨn huatyaturan matɨj aɨme ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan tyaɨjna cɨme'e tej teyan raahuausin tej ti teyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan jemin ɨ Cɨriistu'u, ¿a'ini na'aqui huataujmua'a? ¿Ni qui ayan huataujmua'a tɨ Cɨriistu'u ca'anijra'a tata'aca tej ti teyan a'ij pua'a ti'ititacha'ɨ? Capu xaa nya'u, capu a'atzu. 18 Me nyajta inyaa, tɨ pua'a nyajtahua'a nyana'a ra'utyejcheni nyaj ra'ara'astijre'en ɨ nyej nyejmi'i raatapua'ajtaca'a nyej neyan ra'astijra'acaa, tɨ pua'a neyan huarɨni nyajtahua'a, ayaa pu huataujmua'a tɨcɨn yee nya'uta'ɨtze ti'itɨj cɨme'e nyatɨ'ɨj anacaican raatapua'ajtaca'a. 19 Aɨj pu cɨn, nyatɨ'ɨj ra'astijra'acaa ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta, ayaa pu tyaja'ure'enye tɨ cai huatarɨ'ɨristaraca'a nyaj nain cɨn aranrastijre'en. Aɨj pu cɨn ayaa pu huataujmua'a, cu xuee nyaj huamɨ'ɨ jemin aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta nyej ni ruurican huatyaturan ɨ Dioj jemi. 20 Naacɨ'ɨ ajta inyeetzi mej mi meyan naaruuren matɨ'ɨj rá'utatai ɨ Cɨriistu'u ɨ curuu jetze. Aɨj nu cɨn cai che'e nyana'a ruurican huatyajturaa silu ruurican nu huatyajturaa a'ini Cɨriistu'u pu ruurican seijre'e nyeetzi jetze. Ajta a'ij nyej rɨ'ɨ ti'itincha'ɨ ijii nyej nyau ratyáhue'ira'a, ayaa nu aranca'anye nyaɨjna cɨme'e nyaj ra'ara'astijre'en nyaɨjna tɨ i'i yaujra'an pueen ɨ Dioj. Aɨ pu icu naataxe'eve, ajta huataura'a tɨ huamɨ'ɨni nyeetzi jetze ma'acan. 21 Aɨj nu cɨn cai ma rúujɨsin nyaɨjna ɨ tɨ Dioj cɨn rɨ'ɨ tinaata'a ruxé'evi'ira'a cɨme'e. Ayej xaa nya'u, tɨ pua'a rɨ'ɨrístanche'e tɨ a'atɨ ayan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e tɨ nain cɨn aráurasten aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta, capu che'e ti'itɨ huatyavaɨɨre'enche'e tɨ huamɨ'ɨ ɨ Cɨriistu'u.

Gálatas 3

1 Muan, mɨ sej Galacia a'uchaatɨme, caxu a'atzu a'uumua'aree muan. ¿A'ataani amuaaxainyaraca'a sej si seyan a'ij pua'a me tityáumua'aren? Muejmi jemi tu tyamua'a naa tyajamuaata'ixaa maj rá'utatai maɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. 2 Niche'e seij tyajamuaataihua'u. ¿A'ini sej eenye'eque'e ra'ancura'a ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj? ¿Ni qui saɨjna cɨn saj ra'astijra'acaa ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta na'ari saɨjna cɨn saj ra'atzaahuatya'acaa ɨ sej raanamuajri'i itejmi jemi? 3 ¿Ni tzaa seyan rɨ'ɨ huapɨ'ɨ cai mauumuámua'aree? Ayaa xu ra'utyajhuii sej seyan araujca'anye saɨjna jetze ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. ¿Ni tzaa ayan tyajamua'amitejte'e sej si seyan raanaijmi'ire'en saj ra'ara'astijre'en ɨ tavastara'a saɨjna cɨme'e saj ru jetze a'ij tirajtyau rujɨɨmua'a sana'a? Capu xaa nya'u a'ij ti'irɨ'ɨri. 4 Naijmi'i tɨj na'a ɨ tɨ Dioj cɨn rɨ'ɨ tyajamuaata'a, ¿ni qui ayan tyajamuaaruu tɨ ij ayan eenya'a a'ara'ani tɨ nain tyaja'uveti? Ma ajta, capu xaa nya'u a'ij amiteere'e tɨ pua'a nain tyaja'uveti nusu cai. 5 ¿A'ini een cɨme'e Dioj raataityaca'a ɨ ruxaijnyu'uca tɨ aɨn muejmi jemi huatyaturan? Ajta, ¿a'ini een cɨme'e Dioj ayan tyu'umuarej muejmi jemi aɨjna cɨme'e tɨ ra'ará'an ɨ ti'imuari'i tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e? ¿Ni qui ayan huarɨj aɨjna cɨme'e saj ra'ara'astijre saɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta? Capu a'atzu xaa nya'u, silu ayaa pu huarɨj aɨjna cɨme'e saj ra'atzaahuatya'acaa ɨ tej teri tyajamue'ixaa. 6 Ayaa pu che'eta na'a tya'atzaahuatya'acaa aɨjna ɨ Abraham tyaacan a'ij tɨ Dioj tiraata'ixaa. Aɨj pu cɨn, Abraham urare'enya'acan cɨn huatyajturaa ɨ Dioj jemi. 7 Sata'aj seyan raamua'aree saɨjna tɨ cɨme'en yee matɨj mana'a pua'amua ɨ mej tya'atzaahuate'e, ai mu nu'u aɨn pueen ɨ mej jetzen e'iraanye aɨjna ɨ Abraham tyaacan. 8 Ajta, jajcua ɨmɨ, aɨ pu ayan te'eyu'usi'ihuaca'a ɨ yu'uxari jetze tɨ Dioj ayan tihua'ata'acare'en aɨme ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan mej mi urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ jemin aɨjna cɨme'e ɨ mej tya'atzaahuate'e, micu. Ajta aɨn ɨ Dioj, anacaican pu ayan tiraata'ixaa aɨjna ɨ Abraham tyaacan aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨme'en Dioj hue'irajtuaani, ayan tɨcɨn: “Naijmi'ica ɨ tyaɨte ɨ maj huachaatɨme iiyan chaanaca japua, nyaa nu yee rɨ'ɨ tihua'uta'asin mueetzi cɨme'e.” 9 Aɨj pu cɨn, naijmi'ica ɨ maj tya'atzaahuate'e, Dioj pu rɨ'ɨ tihua'uta'asin jamuan aɨjna ɨ Abraham tyaacan tɨ ajta ra'atzaahuatya'acaa ɨ Dioj. 10 Ma ajta aɨme ɨ mej ra'ara'astijre maɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta, naijmi'ica pu pueijtzi hua'ata'asin ɨ Dioj, a'ini ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Pueijtzi pu yee tiraata'asin a'atɨ tɨ na'a tɨ cai nain cɨn ra'ara'astijre'en a'ij tɨ ye'i tya'axa jetzen ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta.” 11 Ajta aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta, capu rɨ'ɨri tɨ aɨn ayan raaruuren ɨ a'atɨ tɨ'ij ayan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi. Ayaa pu'u eenya'a a'araa a'ini ayaa pu ajta te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Aɨ pu yee tɨ urare'enya'acan cɨn huatyajturaa ɨ Dioj jemi, aɨ pu yee ruuri a'ame aɨjna cɨme'e, icu, tɨ aɨn ayan tya'atzaahuate'e.” 12 Tɨ pua'a a'atɨ ayan ra'ara'astijre'en ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta, capu ayan ruxe'eve'e tɨ aɨjna a'atɨ tya'antzaahuate'en, silu che'e ra'ara'astijre'en pu'u aɨjna ɨ nyuucari a'ini ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Aɨjna tɨ yee ayan ra'ara'astijre'en a'ij tɨ te'eyu'usi'i ɨ nyuucari jetze, aɨ pu yee aɨjna cɨn rɨ'ɨ ti'ityújchaɨ́ a'ame.” 13 Ajta aɨjna ɨ Cɨriistu'u, aɨ pu tu'irajtuaa tɨ ij cai pueijtzi taacɨ'ɨti aɨjna cɨme'e tyaj cai ra'astijre'e ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta. Pueijtzi pu xaa raacɨ́'ɨ ta jetze ma'acan a'ini ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Pueijtzi pu yee raata'asin a'atɨ tɨ na'a maj ra'atatan ɨ cɨye jetze.” 14 Ayaa pu aɨjna cɨn tiraaruu tɨ ij ayan tihua'ucɨ'ɨti aɨme ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan eijna ɨ tɨ cɨn Dioj rɨ'ɨ tiraata'a aɨjna ɨ Abraham tyaacan, tɨ ij ajta tyaj tyaɨjna cɨn tya'atzaahuatya'a tej tij ra'ancura'an tyaɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj a'ij tɨ aɨn ari tya'ataujratziiri'i. 15 Casi'i, nye'ihuaamua'a, tiche'e tyaɨjna cɨn tyu'utaxaj a'ij tɨ ti'irɨnyaca tej ti tyauj yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua. Tɨ pua'a a'atɨ ari ra'uyu'uxaca'a ɨ papee jetze ɨ maj cɨn ra'ancura'an ɨ ti'ara'an a'atɨ tɨ huamɨ'ɨ, tɨ pua'a ari ayan te'eyu'usi'ihua a'ij tɨ tiraavijte'e, capu rɨ'ɨri tɨ a'atɨ ti'itɨ maa jetzen tira'uyu'uxan. Ruxe'eve'e maj ra'ara'astijre'en a'ij tɨ te'eyu'usi'ihua. 16 Ma'acui xaa, Dioj pu ayan ajmi'i tya'ataujratziiri'i ti'itɨj cɨme'e aɨjna jemi ɨ Abraham tyaacan ajta aɨme jemi ɨ mej jetzen e'iranyejsin. Arú, capu ayan te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨ ayan tihua'ucɨ'ɨtinche'e ɨ maj mui'itɨ e'iranyejsin aɨjna ɨ Abraham tyaacan jetze, silu tɨ ayan tiraacɨ'ɨtinche'e ɨ tɨ saɨj na'a e'iranyejsin. Ajta aɨn tɨ saɨj na'a, ai pu aɨn pueen ɨ Cɨriistu'u. 17 Ayaa pu huataujmua'a eijna. Anacaican, Dioj pu ayan raata'a ɨ runyuuca ɨ Abraham jemi a'ij tɨ tyaja'ure'enyejsin. Tɨ'ɨjta ari tyauma'aca a'achu cumu muaacuacientos ninye'ira'a japuan seite japuan tamuaamuata'a, aj pu'i Dioj hua'uta'a aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta. Aɨj pu cɨn, capu rɨ'ɨri tɨ aɨn nyuucari ra'urauuna aɨjna tɨ cɨn Dioj anacaican tihuaurijca ɨ Abraham tyaacan jemi. Aɨj pu cɨn auche'e ti'ivaɨre'e aɨjna ɨ tɨ cɨn tihuaurijca. 18 Ayaa pu'u ti'en, a'ini tɨ pua'a ti'itɨ ayan tiraacɨ'ɨti saɨj ɨ a'atɨ aɨjna cɨme'e tɨ aɨn nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta ayan tiraata'aca, capu che'e ayaa na'a eenya'a a'ame tɨ ayan tiraacɨ'ɨti aɨjna cɨme'e tɨ a'atɨ ayan tya'ataujratziiri'i tɨ ayan nu'u tyaja'ure'enyejsin. Ajta aɨn Dioj, aɨ pu ruxé'evi'ira'a cɨn ayan rɨ'ɨ tiraata'a aɨjna ɨ Abraham tyaacan a'ini ayaa pu tihuaurijca. 19 Tɨ pua'a ayan een, ¿a'ini tɨ i Dioj hua'uta'a aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta? Ayej xaa nya'u, ayaa pu een cɨn raatyajtuaa hua'a jemi mej mi'i raamua'aree nain cɨme'e ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. Ayaa pu eenya'a a'ame'enche'e asta na'a cai huataseijre'enche'e aɨjna tɨ jetzen huanyej aɨjna ɨ Abraham tyaacan a'ij tɨ ayan Dioj tihuaurijca tɨ ayan te'eme'enche'e. Ajta aɨn ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta, capu Dioj rusaɨj raatyajtuaa hua'a jemi, silu aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e ɨ tajapua, aɨ mu majta raaxa'apɨ'ɨntare mej mi hua'a jemi raatyajtuaani maɨjna ɨ nyuucari. 20 Ayaa pu'u na'a, tɨ pua'a ayan seijre'e saɨj tɨ i'ixa'apɨ'ɨntaca'a, aɨ pu tihua'utyavaɨre'esin naijmi'ica ɨ mej tyu'urixaate'e, mej mi ra'antipua'arite'en. Ma ajta, seij pu'u pueen ɨ Dioj. Rusaɨj pu ayan tihuaurijca, ajta rusaɨj pu raanaijmi'ire'en. 21 ¿A'ini na'aqui? ¿Ni qui ayan huataujmua'a tɨ saɨque tya'axa aɨjna jetze ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta, ajta saɨque tya'axa aɨjna tɨ cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i? Capu xaa nya'u, a'ini tɨ pua'a ayan ti'irɨ'ɨriistache'e tɨ taata'acare'en tyaj ruuristache'e ɨ Dioj jemi aɨjna ɨ nyuucari tɨ huatyajturaa aɨme jemi, aj pu xaa, icu, rɨ'ɨrístaca tyaj urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e tyaj ra'astijre'e tyaɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta. 22 Ma ajta, aɨjna ɨ nyuucari jetze, ayaa pu tya'axa tɨ nu'u naimi'i meyan autyajturaa ɨ Dioj jemi, a'achu maj mana'a pua'amua yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua. Ayaa pu een cɨn tya'axa tɨ ij aɨjna cɨn rɨ'ɨristan tɨ aɨn Dioj tya'ataujratziiri'i tɨ tihua'ucɨ'ɨti aɨjna cɨme'e maj ra'ara'astijre'en maɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. Ee xaa nya'u, ayaa pu'u na'a tɨ aɨjna tɨ cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i, aɨme pu ti'icɨ'ɨti aɨme ɨ maj meyan tya'atzaahuate'e. 23 Tɨ'ɨj cai xɨ huataseijre ɨ Cɨriistu'u tej ti teyan ra'ara'astijre'en, ayaa pu eenye'eque'e seijra'acaa cumu tej a'ityanami'ihuaca'a aɨjna cɨme'e tɨ ca'anin cɨn taachaɨ aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta. Ayaa tu eenya'a huatyajturaa ajna'ɨmɨ tɨj na'a tɨ yu e'ire'enye tɨj ijii ayan huataseijre aɨjna ɨ tyaj teri ticu ra'atzaahuate'e. 24 Aɨj pu cɨn, ayaa pu taachaɨ aɨjna ɨ nyuucari asta na'a cai huataseijre'en ɨ Cɨriistu'u tej ti teyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan aɨjna cɨme'e tej ra'ara'astijre tyaɨjna ɨ Cɨriistu'u. 25 Ma'acui xaa nya'u, a'ini ari huataseijre ɨ tej jemin ra'astijre'e, capu che'e tachaɨj aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta. 26 Naimi'i xu yaujmua'ame'en pueen ɨ Dioj saɨjna cɨme'e saj ra'astijre'e saɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús, a'ini Cɨriistu'u pu a'amuanyeere'e sej si'i seyan eenya'a xa'ara'ani tɨj aɨjna, satɨj sana'a pua'amua huamuaɨ'ɨvijhuaca'a ɨ jemin. 28 Aɨj pu cɨn, cai che'e ma a'ahua'a ɨ tɨ ee Israel jetze ajtyama'acan, na'ari tɨ ee ɨ Griego. Capu ajta ma a'ahua'a ɨ Cɨriistu'u jemi ɨ tɨ ee saɨj tɨ ca'anyejri cɨn ti'imuare'e nusu ɨ tɨ ee ruxaahua cɨn ti'imuare'e. Capu ajta jetzen ruxe'eve'e ɨ Cɨriistu'u tɨ pua'a a'atɨ tyaata'a pueen nusu jɨita'a na'a, a'ini naijmi'i xu Cɨriistu'u jetze ajtyama'acan. Muan xu xaa seij tyaɨtyejra'an pueen ɨ jemin. 29 Ajta, tɨ pua'a seyan Cɨriistu'u jetze ajtyama'acan, aɨj xu cɨn sajta yaujmua'ame'en pueen aɨjna ɨ Abraham tyaacan, ajta aɨ pu tyaja'amuacɨ'ɨti aɨjna tɨ cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i.

Gálatas 4

1 Niche'e neyan nyajta seij tyu'utaxaj. Aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan nain tiraacɨ'ɨti, meenti auj pa'arɨ'ɨsta, ayaa pu che'eta na'a een tɨj ajta saɨj tɨ ca'anyejri cɨn ti'imuare'e. Capu amɨn a'ij tɨ ari nain tia'ara'an pueen. 2 Ruxe'eve'e tɨ aɨn hua'ara'astijre'en aɨme ɨ maj rachaɨ́, ɨ maj maɨjna cɨn antyujmua'aree mej tyu'uchaɨn nain ɨ tia'ara'an asta na'a cai ari ayan aráurasten a'achu pua'an ninye'ira'a tɨ ari pɨti'ihuaujxa'apɨ'ɨntari'iri'i ɨ taatajra'an jemi. 3 Ayaa pu che'eta na'a eenya'a a'araa itejmi jemi. Tɨ'ɨj cai xɨ tyaja'ure'enye ajna xɨcajra'a tɨ jetzen titáacɨ'ɨti aɨjna ɨ tɨ ari pɨti'ihuaujxa'apɨ'ɨntari'iri'i, ayaa tu eenye'eque'e seijra'acaa matɨj aɨme ɨ mej ca'anyejri cɨn ti'imuare'e a'ini tyauche'e tu ra'astijra'acaa ɨ tihua'aye'ira ɨ maj rujɨɨmua'a mana'a rajtyau ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan. 4 Ma ajta Dioj, tɨ'ɨj ari tyaja'ure'enyen ajna xɨcajra'a tɨ jetzen ayan tiraaxa'apɨ'ɨntare, aɨ pu ruyauj a'utaityaca'a tɨ yava'acáanyen. Ajta aɨn yaujra'an, aɨ pu huanu'eihuaca'a ɨ jɨita'a jetze, ajta ayan tiraacɨ́'ɨ tɨ ayan ra'ara'astijre'en ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta, tɨ ij aɨn hue'irajtuaani aɨme ɨ maj ca'anyejri cɨn ra'astijra'acaa maɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, tej ti teyan ra'ancura'an nain a'ij tɨ tiraavijte'e tɨ titáacɨ'ɨti aɨjna cɨme'e tɨ Dioj ayan taateya'upuataca'a. 6 A'ini muan xu yaujmua'ame'en pueen ɨ Dioj, Dioj pu ya'utaityaca'a ɨ ruyauj xaijnyu'uca tɨ'ij aɨn xaijnyu'ucara'ara'an huatyaturan ɨ a'amuatzajta'a. Ai pu aɨn pueen ɨ xaijnyu'ucari tɨ ayan rájee tɨcɨn: “Abba, mɨ pej ni'iya'upua.” 7 Aɨj xu cɨn cai che'e ca'anyejri cɨn ti'imuare'e silu seri yaujmua'ame'en pueen. A'ini muan xu'uri yaujmua'ame'en pueen, Dioj pu ajta ayan amuaaruu tɨ ti'itɨj tyajamuaacɨ'ɨti. 8 Jajcua ɨmɨ, satɨ'ɨj cai xɨ ramua'atyajcaa ɨ Dioj, muan xu ca'anyejri cɨn tihua'avaɨra'acaa aɨme ɨ maj cai meyan huataseijre mej mi dioosi pueenye'en mua'ara'ani silu tyaɨte mu'u meyan ti'ijxe'eva'acaa. 9 Aru ijii, saj seri ramua'ate ɨ Dioj nusu ijii tɨ Dioj rɨ'ɨ tyajamuaata'a aɨjna cɨme'e tɨ a'amuamua'ate muejmi, ¿a'ini auj ti'irɨ'ɨri tɨ ti'itɨ ca'anijra'a amuaata'an sej si'i sajtahua'a ra'ara'astijre'en ɨ tihua'aye'ira tɨ cai ti'itɨj vaɨre'e, ɨ tɨ cai amuata'acara'a saj rɨ'ɨ metityaumuámua'are'en? ¿Ni qui seyan huataura'an saj sajtahua'a ca'anyejri cɨn tyu'utyavaɨre'en saɨjna cɨme'e ɨ nyuucari? 10 Muan xu seyan ra'utamua'areera saɨjna cɨme'e tɨ ari ajna tyaja'ure'enye ɨ xɨcaj tɨ jetzen ti'itɨ a'ij huarɨj na'ari ɨ maxcɨra'i tɨ jetzen ti'itɨ tyaja'ure'enyejsin nusu ajna tɨ'ɨj ari pɨti'irɨcɨ viita'ari tzajta'a ca'ɨn xɨjcata'a. Sajta saɨjna autamua'areera ɨ ninye'ira'a mej jetzen meyan ti'ijrɨ'ɨre ti'itɨj cɨme'e. 11 Aɨj nu cɨn neyan ti'itzɨɨnye'e muejmi cɨme'e. Ayej nya'ase capu ti'itɨj huatyavaɨ nain ɨ nyaj cɨn tyu'umuarej muejmi tzajta'a. 12 Nye'ihuaamua'a, ayaa nu tyaja'amuahuavii sej seyan rɨjca nyatɨj inyaa. Ayaa nu nyajta ti'itinchaɨca'a satɨj muan, satɨ'ɨj cai xɨ ramua'ajcaa ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta. Nyatɨ'ɨj nyaun a'ucatii a'amua jamuan, caxu ti'itɨj cɨn autyajturaa inyeetzi jemi. 13 Nyatɨ'ɨj anacaican tyajamuaata'ixaa ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj amue'irajtuaani, ayaa nu ti'icui'ican cɨn neyan huarɨj. 14 Eihua pu huapɨ'ɨ amuaatamuare'eristaraca'a aɨjna cɨme'e nyej neyan ti'icui'icaa. Ma sajta muan, caxu naataxána'ave. Caxu sajta naatyaxaahuataca'a, silu tyamua'a xu naa tina'ancure'evi'itɨ yaa cumu nyaj aɨn pueenye'en seij tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua na'ari nyaj inyaa aɨn pueenye'en ɨ Cɨriistu'u rusaɨj tɨ ajta i'i Jesús. 15 ¿Ai ta'uj tzaa huarɨj sej si cai che'e seyan rɨ'ɨ naa tyu'ujtyamua'ave'e satɨj sejmi'i eenya'a nyatɨ'ɨj nyaun a'ucatii a'amua jamuan? Ee xaa nya'u, rɨ'ɨri nyej neyan raataxaj tzaahuati'ira'a cɨme'e yee tɨ pua'a rɨ'ɨrístanche'e ajna'ɨmɨ sej seyan huarɨni, ayaa xu ra'itatu'utu'unche'en ɨ a'amuajɨ'ɨsi, sajta naatatu'utu'ute'enche'e inyeetzi. 16 ¿A'ini na'a qui? ¿Ni seri nyejchaɨre'e saɨjna cɨme'e nyej neyan tzaahuati'ira'a cɨn tyaja'amue'ixaate'e? 17 Majta aɨme ɨ tyaɨte, eihua mu á'aviicue'ire'e mej mi amuaatyamue'itɨn mej mi'i rujɨɨmua'a muejmi cɨme'e huaujtyamua'ave'en. Ayaa mu ti'ijxe'eve'e tej ti e'ita'a a'utácɨɨnye sej si cai che'e á'aviicue'ira'a tejmi jamuan silu sej si'i seyan sicu rɨ'ɨ tihua'axe'eva'a aɨme. 18 Naa pu xa'apɨ'ɨn tɨ pua'a a'atɨ á'aviicue'ira'a sej si rɨ'ɨ tiraataxe'eve'en. Ajta capu ayan ruxe'eve'e nyej nyaun a'ucatii a'amua jamuan. Aɨ pu'u che'e aɨn a'utyeviicue'ire'en a'ij tɨ tiraavijte'e aɨjna cɨme'e tɨ i'ixa'apɨ'ɨn. 19 Mɨ sej nye'itɨ'ɨrijmua'a, eihua nu tirajpueiitzi na'ame muejmi cɨme'e, ayan cumu ɨ jɨita'a tɨ ra'utacui'ini pa'arɨ'ɨ cɨme'e. Ayaa pu te'eme asta sana'a cai seyan che'eta sana'a rɨ'ɨ titetyújcha'ɨ tɨj aɨjna ɨ Cɨriistu'u. 20 Canu a'atzu ramua'aree a'ij nyej ye'i huarɨni muejmi cɨme'e. Ojala cu nyej nyaun a'ucatiiche'e muejmi jemi nyej ni'i cai che'e tyaja'amuayu'use'e nyana'a, silu nyej ni tyajamue'ixaate'en senyeseíiraca. 21 Sata'aj seyan tinaata'ixaate'en muan mɨ sej seyan raxe'eve'e sej si ra'ara'astijre'en saɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta, ¿ni tzaa sacai seyan tiraanamuajri'i a'ij tɨ tya'axa aɨjna jetze ɨ nyuucari? 22 Ayaa pu te'eyu'usi'i tɨ nu'u hua'apuaca tipe'eristyamua'a ɨ mej tyetyaca aɨjna ɨ Abraham tyaacan. Seij pu nu'u jetzen huanu'eihuaca'a aɨjna ɨ jɨita'a tɨ nu'u ca'anyejri cɨn ti'imuara'acaa, ajta ɨ saɨj, aɨ pu nu'u jetzen huanu'eihuaca'a aɨjna ɨ jɨita'a tɨ nu'u ruxaahua á'ucha'acanya'a. 23 Aɨjna tɨ huanu'eihuaca'a aɨjna jetze ɨ jɨita'a tɨ ca'anyejri cɨn ti'imuara'acaa, aɨ pu nu'u che'eta na'a ayana eenye'en huanu'eihuaca'a matɨj ɨ tɨ'ɨrii. Ajta nu'u ɨ saɨj, aɨjna tɨ nu'u huanu'eihuaca'a jetzen ɨ jɨita'a tɨ nu'u ruxaahua á'ucha'acanya'a, aɨ pu aɨjna cɨn huanu'eihuaca'a tɨ nu'u Dioj ayan cɨn tya'ataujratziiri'i. 24 Rɨ'ɨri tej teyan raataxaj tɨ ayan huataujmua'a aɨjna ɨ nyuucari tɨ ayan te'eyu'usi'i. Aɨme ɨ juuca ɨ maj hua'apua, ayaa mu huataujmua'a ɨ nyuucari tɨ hua'apua tɨ cɨn Dioj tihuaurijca ɨ tyetyaca jemi. Seij nyuucari pu aun e'ema'acan ɨ jɨri japua tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Sinaí. Aɨj mu jetzen e'iranyejsin aɨme ɨ tɨ'ɨrii ɨ maj tyu'utyavaɨre'esin ca'anyejri cɨme'e. Ajta aɨjna ɨ nyuucari, aɨj pɨrɨcɨ aɨjna ɨ jɨita'a tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Hagar. 25 Aɨjna ɨ Hagar, ayaa pu huataujmua'a aɨjna ɨ jɨri ɨ Sinaí, tɨ aun a'utacá'a u Arabia. Ayaa pu ajta huataujmua'a chajta'a tɨ e'eseijre'e u Jerusalén, a'ini auche'e pu ca'anyejri cɨn ti'imuare'e jamuan ɨ yaujmua'ame'en. 26 Ajta aɨjna ɨ Jerusalén tɨ tajapua e'ema'acan, aɨ pu ruxaahua a'ucha'acan. Ajta aɨ pu pueen ɨ tanaanaj. 27 Ayaa pu'u na'a a'ini ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn: Pajta muaa, tɨ cai che'e mua'utacui'ini, pata'aj ca'anin cɨn huá'ayeinixɨ'ɨn. Ayaa paj huarɨni, a'ini papu'uri eitze'e tiyaujmua'a pua'ame mɨ paj cai a'anaj autájucataca'a cai aɨjna ɨ jɨita'a tɨ rucɨn jamuan huahuii. 28 Sajta muan, nye'ihuaamua'a, ayaa xu che'eta sana'a seijre'e tɨj aɨjna ɨ Isaac tɨ aɨjna cɨn e'iraanye tɨ cɨn Dioj ayan tya'ataujratziiri'i. 29 Ajna'ɨmɨ aɨjna ɨ yaujra'an tɨ ayan che'eta na'a eenye'en huanu'eihuaca'a matɨj ɨ tɨ'ɨrii, aɨ pu a'ij pua'a tiraaruu aɨjna ɨ yaujra'an tɨ ayan huanu'eihuaca'a aɨjna cɨme'e ɨ ti'imuare'eri'ira'ara'an ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Ajta ijii, ayaa pu che'eta ti'irɨnyaca. 30 Ma ajta, ¿a'ini tya'axa ɨ yu'uxari jetze? ¿Ni qui ayan tɨ cɨme'en yee: “Pata'aj yeehui raatamuarite'en paɨjna ɨ jɨita'a tɨ ca'anyejri cɨn ti'imuare'e, pajta yeehui ɨ yaujra'an, a'ini capu yee a'anaj ti'itɨ ti'ijcɨ'ɨti aɨjna ɨ yaujra'an ɨ jɨita'a tɨ ca'anyejri cɨn ti'imuare'e, silu nain pu yee ti'ijcɨ'ɨti icu aɨjna ɨ yaujra'an ɨ jɨita'a tɨ ruxaahua a'ucha'acan”? 31 Aɨj pu cɨn, nye'ihuaamua'a, catu tyaɨjna jetze e'iraanye aɨjna ɨ jɨita'a tɨ ca'anyejri cɨn ti'imuara'acaa. Catu xaa nya'u, silu aɨj tu jetzen e'iraanye aɨjna ɨ jɨita'a tɨ ruxaahua á'ucha'acanya'a.

Gálatas 5

1 Cɨriistu'u pu tu'irajtuaa tej ti taxaahua á'ujhua'anye'en. Aɨj xu cɨn, caxu che'e taura'acare'en sej seyan ca'anyejri cɨn ti'imuara'a. Aɨ pu xaa a'amuamuare'eristaa a'ame. 2 Nyajta inyaa, i nyaj i'i Pablo, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Tɨ pua'a seyan huataura'an maj ra'antisijchixɨ'ɨn ɨ a'amua navi jetze, capu che'e a'atzu jamuaatyavaɨre'esin ɨ Cɨriistu'u. 3 Nyajta nu neyan tiraata'ixaate'esin tzaahuati'ira'a cɨme'e a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan huataura'an maj ra'antisijche ɨ naviira'an jetze, ayaa pu ajta ruxe'eve'e tɨ aɨn nain cɨn ra'ara'astijre'en tɨj na'a a'ij tɨ te'eyu'usi'i jetzen ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta. 4 Muan, mɨ saj nu'u seyan rahuauhuau sej si urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi, muan xu seri ma ruurai saɨjna ɨ Cɨriistu'u. Muan xu ajtacɨ́j jemin aɨjna ɨ tɨ rɨ'ɨ tyajamuaata'a. 5 Me tyajta ityan, tyan tu tyaɨjna jetze arataca'anye ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj tyaɨjna cɨme'e tej tya'atzaahuate'e. Ayaa tu een cɨn ta'ataca'anyaacan cɨn rachu'eve'en tɨ ayan titáacɨ'ɨti tej ti teyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi a'ij tej ti'ijxe'eve'e. 6 Ayaa pu'u ti'en, a'ini ɨ Cɨriistu'u jemi, capu a'atzu jetzen ruxe'eve'e tɨ pua'a a'atɨ ari ra'antisijchaca'a ɨ runavij nusu cai. Ma ajta, aɨ pu xaa jetzen ruxe'eve'e tɨ a'atɨ ayan hua'utaxe'eve'en ɨ tyaɨte aɨjna cɨme'e tɨ tya'atzaahuate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e. 7 Tyamua'a xu sejmi'i seyan ti'ijrɨ'ɨrajcaa. ¿A'ataani tyájámua'antyú'uuni'iri'i sej si cai che'e seyan ra'astijre'e saɨjna ɨ nyuucari tɨ ayan ti'ayajna? 8 Capu xaa nya'u ayan ca'anijra'a amuaata'aca aɨjna tɨ á'amuajee, silu seij pu a'atɨ jetze ma'acan. 9 Ayej nya'ase tɨ ayan che'eta na'a a'amuaruure tɨj ajta ayan raruure ɨ pan ɨ maj rajnaachitya maɨjna ɨ levaduura ti'itɨ. Aj pu'i rarutixɨ'ɨn nain japua ɨ pan tzajta'a. 10 Ayaa pu tina'amitejte'e tɨ tavastara'a cai amuaata'a saj saɨque tyu'umua'ati. Ajta aɨn ɨ a'atɨ tɨ tyajamua'antyu'uuni'i, tavastara'a pu pueijtzi raata'asin, a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan rɨcɨ. 11 Ayaa nu tyaja'amue'ihua'u, nye'ihuaamua'a, tɨ pua'a neyan nyana'a tyaja'amue'ixaate'e tɨ ayan nu'u ruxe'eve'e maj ra'antijsiche ɨ runavij, ¿a'ini een cɨn meyan mauj a'ij pua'a nyaruure? Tɨ pua'a neyan tyaja'amue'ixaatya'a, capu che'e a'atɨ nyajaaxaitya'a a'ame aɨjna cɨme'e nyej neyan tyaja'amue'ixaate'e tɨ Cɨriistu'u huamɨ'ɨ ɨ curuu jetze. 12 Ajta cɨme'en aɨme ɨ mej tyajamua'antyu'uuni'i, ayaa pu tina'araanajchi inyeetzi, tɨ ru'uraxuaahua ɨ nahuaa tɨ ij nain cɨn hua'atyasijchixɨ'ɨn. 13 Ma sajta muan, nye'ihuaamua'a, Dioj pu ayan amuaatajée sej si'i ruxaahua á'ujhua'anye'en, sicu. Ayaa pu i éenya'a, caxu huataura'an sej si seyan cha'a sana'a ti'ijrɨ'ɨraa a'ij tɨ tyajamua'amitejte'e ɨ tɨ a'ij pua'a een cɨme'e, silu sata'aj huataujvaɨre'en rujɨɨmua'a saɨjna cɨme'e saj huaujxe'eve'en. 14 Sata'aj seyan rɨ'ɨ titetyujchaɨ a'ini tɨj na'a tɨ tya'axa jetzen ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, nain pu araurastejsin seij cɨme'e ɨ nyuucari tɨ ayan yee: “Pata'aj yee raxe'eva'a paɨjna ɨ axa'aj tevi patɨj asaɨj ti'axe'eve'e.” 15 Tɨ pua'a sauj seyan a'ij pua'a tyú'uxajta, na'ari sauj seyan titetyújchaɨra'a saɨjna cɨme'e saj chueere, rɨ'ɨ xu'u muan sej si cai ahuaujpua'arite'en rujɨɨmua'a. 16 Aɨj nu cɨn, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, sata'aj seyan ti'ijrɨ'ɨraa saj saɨjna jetze araujca'anya'a ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj sej si cai seyan ra'ara'astijre'en saɨjna ɨ tɨ a'ij pua'a een tɨ huiraninyei ɨ a'amua tzajta'a. 17 Ayaa pu'u, a'ini ɨ xe'evi'ira'ara'an tɨ a'ij pua'a een tɨ huiraninyei ɨ tzajta'an ɨ a'atɨ, aɨ pu rajchaɨre'e ɨ xe'evi'ira'ara'an ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Aɨ mu meyan tyujchaɨre'e. Aɨj xu cɨn cai a'anaj a'aturaaven ti'itɨj cɨme'e sej si cai seyan huarɨni a'ij sej rɨniiche'en. 18 Ma ajta, tɨ pua'a aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan ca'anijra'a amuaata'an sej si seyan ra'ara'astijre'en a'ij tɨ aɨn ti'ijxe'eve'e, capu che'e muejmi jetze tya'upuá'ajte'en ti'itɨj cɨme'e aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta. 19 Tyamua'a pu tira'amitejte'e a'ij tɨ rɨcɨ tɨ pua'a a'atɨ ayan ra'ara'astijre'en ɨ ruxé'evi'ira'a tɨ a'ij pua'a een tɨ huiraninyei ɨ tzajta'an. Ayaa mu rɨcɨ ɨ tyaɨte, meti'ixana'acɨre'e, majta a'ij pua'a tityajá'ujhua'ane'en, cha'a na'a mu taura'aca seica jamuan ɨ tyaɨte. 20 Aɨ mu majta hua'anajche aɨme ɨ maj cai dioosi pueen, majta mu hua'achyahue'iraca ɨ ruxa'a tyaɨte. Eecan mu tyujchaɨra'a mua'aye'i seica jamuan. Camu majta rɨ'ɨ tyu'urixaate'e. Majta mu a'ujchueere mua'aye'i. Eecan mu majta runya'usi'itya'a mua'aye'i maɨjna cɨme'e maj tyu'utaura'ate'en nain. E'ita'a mu a'utacɨ́'ɨca mua'aye'i. Majta tihuiicara'a mua'aye'i seica jemi maɨjna cɨme'e maj saɨque ti'imua'atze. 21 Eecan mu majta ti'inyacua'atze ɨ tihuá'a ɨ seica, majta ruta'arujve'e. Mata'aruj mu ruxaahua a'uhua'anya'a mua'aye'i jamuan ɨ mej ti'iyeste ti'itɨj cɨme'e. Tɨj na'a tɨ ayan a'ij pua'a een, ayaa mu rɨcɨ aɨme ɨ maj ra'ara'astijre'en ɨ ruxé'evi'ira'a tɨ a'ij pua'a een tɨ huiraninyei ɨ hua'a tzajta'a. Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e, aɨme ɨ mej meyan a'ij pua'a titetyújcha'ɨ, capu xaa nya'u ayan tihua'acɨ'ɨti mej maun a'utyarute a'u tɨ Dioj e'eseijre'e. 22 Ma majta aɨme ɨ mej jetzen araujca'anye maɨjna jetze ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, ayaa mu rɨ'ɨ titetyújcha'ɨ. Mahuaujxe'eva'a mu mua'aye'i ɨ seica ɨ tyaɨte. Maujtyamua'ava'a mu mua'aye'i. Tyamua'a pu naa rɨ'ɨ huatyapua'araca'a ɨ hua'a tzajta'a. Majta raayɨ'ɨtɨ maj tya'utaviicue'i maɨjna cɨme'e tɨ hua'amuare'eriste'e. Rɨ'ɨ mu majta tihua'acha'ɨ mua'aye'i ɨ ruxa'a tyaɨte. Rɨ'ɨ mu ti'itetyaɨte aɨme. Camu ti'itɨj cɨn a'uta'ɨtza'ara ɨ seica jemi. 23 Rɨ'ɨ mu titetyujchaɨcan cɨn maja'ujhua'an. Camu majta rɨ'ɨ a'ij rɨj mua'aye'i. Ajta aɨme cɨme'e ɨ tyaɨte mej meyan e'en, capu ma a'ahua'a seij ɨ nyuucari tɨ ayan hua'a jetze ti'itɨj cɨn tya'upuá'ajte'en. 24 Majta aɨme, ɨ maj jetzen ajtyama'acan ɨ Cɨriistu'u, mu'uri nain tityacá'a maɨjna cɨme'e ɨ ruxé'evi'ira'a tɨ a'ij pua'a een tɨ huiraninye'i ɨ hua'a tzajta'a mej mi cai che'e a'ij pua'a titetyújcha'ɨ. 25 Tɨ pua'a teyan ruurican huatyaturan ɨ Dioj jemi tyaɨjna cɨme'e tej jetzen arataca'anyen tyaɨjna jetze ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, tiche'e tyajta teyan rɨ'ɨ ti'ititacha'ɨ tyaɨjna cɨme'e tyaj tyajta jetzen arataca'anyen tyaɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an jetze. 26 Tiche'e cai á'atatzaahuatya'a ti'itɨj cɨme'e. Tiche'e tyajta cai ca'anijra'a tata'acare'en tej ti huatatyenya'usi'ite'en tajɨɨmua'a. Tiche'e tyajta cai tihua'anyacua'atzi'ira ɨ tihuá'a ɨ tyaxá'a tyaɨte.

Gálatas 6

1 Nye'ihuaamua'a, tɨ pua'a saɨj muan autyaturan ti'itɨj cɨme'e, sata'aj seyan huarɨni. Che'e saɨj muan rɨ'ɨ raaruuren. Ajta aɨn tɨ rɨ'ɨ raaruurejsin, che'e aɨn pueenya'a ɨ tɨ eitze'e araujca'anye aɨjna jetze ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Che'e ajta rɨ'ɨ ti'ityujchaɨcan cɨn ayan rɨ'ɨ raaruuren, ajta cai yá'uhua'anan tɨ í'irɨni tɨ ti'itɨ ca'anijra'a raata'an tɨ ij ayan che'eta na'a autyaturan tɨj ajta ɨ saɨj. 2 Sej si ra'ara'astijre'en ɨ nyuucari tɨ Cɨriistu'u jetze ma'acan. Ruxe'eve'e sej seyan huataujvaɨre'en seij ajta seij saɨjna cɨme'e tɨ a'atɨ tya'utaviicue'i aɨjna tɨ raatamuáre'eriste'e. 3 Ayaa pu'u, a'ini tɨ pua'a a'atɨ ayan tiraatamitejtya'a tɨ aɨ pu mijmu eihua ruxe'eve'e, tɨ pua'a cai ti'itɨ, aɨ pu rucuanamuan rusaɨj ɨ rutzajta'a. 4 Ma ajta, che'e ayen eenye'en tɨ a'atɨ tɨ na'a ayan tiraamua'ati a'ij tɨ ti'imɨjhuaca rusaɨj. Tɨ'ɨjta ayan huarɨn, aj pu xaa rɨ'ɨriista a'ame tɨ ahuaujtzaahuate'en, aru aɨ pu'u na'a aɨjna cɨme'e tɨ ari tyu'uruu rusaɨj. Capu che'e ruxe'eva'a a'ame tɨ aɨn ayan ahuaujtzaahuate'en aɨjna cɨme'e tɨ ayan nu'u eitze'e ruxe'eve'e cai ɨ ruxa'a tevi. 5 Che'e ayan eenye'en a'ini ayaa pu ruxe'eve'e tɨ a'atɨ tɨ na'a ayan ra'aviicue'iran aɨjna cɨme'e tɨ raatamuáre'eriste'en. 6 Ajta aɨme tɨ a'atɨ ayan tihua'amua'ate a'ij tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze, miche'e maɨn cɨj tiraata'an ɨ tɨ cɨn huataujvaɨre'en aɨjna tɨ tihua'amua'ate. 7 Caxu seyan rucuanamua. Capu rɨ'ɨri saj ra'utaxaahuari'i ɨ Dioj, a'ini aɨ pu tyu'utanajchita a'ij tɨ tiraavijte'e. A'achu saj caj tyu'uta'an, ayaa pu che'eta na'a tyaja'amuacɨ'ɨti. 8 Aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan ti'ityujcha'ɨ tɨ ij ayan rɨ'ɨ tiraata'an ɨ ruxé'evi'ira'a tɨ a'ij pua'a een tɨ huiiraninyei ɨ tzajta'an, ayaa pu tiraacɨ'ɨti tɨ tyaja'uraiini aɨjna cɨme'e ɨ ruxé'evi'ira'a tɨ a'ij pua'a een. Ajta aɨn ɨ a'atɨ tɨ ayan rɨ'ɨ ti'ityujcha'ɨ tɨ ayan rɨ'ɨ tiraata'an aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, ayaa pu tiraacɨ'ɨti tɨ ayan ruurican huatyaturan ɨ Dioj jemi para rusen cɨme'e. 9 Tiche'e cai taxaamɨstya'a tyaɨjna cɨme'e tej teyan raruure ɨ tɨ i'i xa'apɨ'ɨn, a'ini tɨ'ɨj ajna tyaja'ure'enyen a'anaj tɨ huaujxa'apɨ'ɨntare, tɨ pua'a tyacai anacaican raataxaahuata, ajna xɨcajra'a jetze pu xaa titáacɨ'ɨti nain a'ij tɨ tiraavijte'e. 10 Aɨj pu cɨn, tɨj na'a tɨ ayan titáacɨ'ɨti tej teyan huarɨni, tiche'e teyan rɨ'ɨ tihua'uchaɨn ɨ taxa'a tyaɨte. Tyata'aj eitze'e rɨ'ɨ tihua'uchaɨn aɨme ɨ maj majta tajamuan tya'atzaahuate'e. 11 Rɨ'ɨ xu'u muan tiraaseij a'ij nyaj va'acan cɨn tira'uyu'uxaca'a ɨ nyamuajca'a cɨme'e. 12 Ma majta, aɨme ɨ maj a'amua'ɨtziite'e, ayaa mu'u een cɨn ti'ityese'e sej si ca'anyejri cɨn ra'antisijchixɨ'ɨn ɨ runavij mej mi rujɨɨmua'a mana'a huataujvaɨre'en. Camu raxe'eve'e tɨ pueijtzi hua'uta'an aɨjna cɨme'e maj nu'u majta ra'ara'astijre'en maɨjna ɨ Cɨriistu'u ɨ tɨ áutataihuaca'a ɨ curuu jetze. 13 Aɨ mu huataura'a mej mi ra'antisijche ɨ runavij, ma majta cai camu ra'ara'astijre'e ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta. Ayaa mu'u raxe'eve'e mej mi amuaataseijrate'en aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan mej mi maɨjna cɨn ahuaujtzaahuate'en aɨme jemi ɨ saj nu'u ra'antisijchaca'a ɨ runavij. 14 Me nyajta inyaa, che'e nyaj cai a'anaj ahuantzaahuate'en ti'itɨj cɨme'e silu che'e aɨ pu'u na'a tɨ Cɨriistu'u nyej jetze ma'acan rajpueijtzi a'araa ɨ curuu jetze. Aɨj pu cɨn nyacai che'e ra'ara'astijre'en ɨ tihua'aye'ira aɨme ɨ maj yan chaanca japua huachaatɨme. Aɨj mu majta cɨn nyeijchaɨre'e inyeetzi. 15 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e a'ini capu che'e ti'itɨj nyejetze ruxe'eve'e tɨ pua'a a'atɨ ra'antisijchaca'a ɨ runavij nusu cai. Ai pu'u xaa Dioj jetze ruxe'eve'e tɨ aɨn a'atɨ saɨque tyu'umua'ati tɨ ij rujajcuatze'en huatyaturan jemin ɨ Dioj. 16 Che'e Dioj hua'utyapua'arite'en, ajta hua'ancu'uvajxɨ'ɨn a'achu maj mana'a pua'amua ra'ara'astijre'en aɨjna ɨ nyuucari, a'ini ai mu aɨn pueen ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, ɨ tyaɨtejra'an ɨ tɨ Dioj hua'antihuau. 17 Aɨj pu cɨn ijii tɨ yu auca'itɨ a'ame, che'e cai che'e a'atɨ nya'ɨtziitya'a, a'ini tyamua'a nu neri nicu ti'icapita'inara'a nyaɨjna cɨme'e ɨ nyaj rajpueijtzi ɨ Jesús jetze ma'acan. 18 Che'e aɨn tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, che'e aɨn rɨ'ɨ tyajamuaata'an ɨ a'amua tzajta'a, mɨ sej nye'ihuaamua'a pueen. Ayaa pu'u, che'e ayan tya'ara'ani.

Efesios 1

1 Inyaa, i nyaj i'i Pablo, nyaa nu saɨj pɨrɨcɨ tɨ Dioj na'antihuau ruxé'evi'ira'a cɨme'e nyej ni ti'itɨj cɨn tiraatyavaɨre'en aɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. Ayaa nu tyaja'amuayu'use'e muejmi, mɨ saj tyaɨtestyamua'ame'en pueen ɨ Dioj, mɨ saj Efeso e'eche. Nain xu cɨn arauraste a'ij tɨ ari tyajamueijca aɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. 2 Ajta aɨn ɨ Dioj, ɨ tyaj rajya'upua, jamuan ajta aɨn ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, miche'e maɨn rɨ'ɨ tyajamuaachaɨn, majta amuaatyápua'arite'en ɨ a'amua tzajta'a. 3 Tiche'e rɨ'ɨ tiraata'an tyaɨjna ɨ Dioj ɨ tɨ ya'upuaara'an pueen ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, a'ini aɨn Dioj, aɨ pu ayan taatapueijve nain tɨj na'a tɨ e'eseijre'e u tajapua tɨ ij titáacɨ'ɨti jamuan ɨ Cɨriistu'u. 4 Ayaa pu ti'ayajna, a'ini jajcua ɨmɨ, tɨ'ɨj cai xɨ ratyataahua ɨ chaanaca ɨ tyaj yan japuan seijre'e, ajna'ɨmɨ Dioj pu ta'antihuau jamuan ɨ Cɨriistu'u tej ti teyan uraré'enya'a ta'ara'ani ɨ tatzajta'a, tej ti cai ti'itɨ cɨn autyaturan ɨ jemin. 5 A'ini eihua pu huapɨ'ɨ taxe'eva'acaa, ayaa pu titaaxa'apɨ'ɨntari'iri'i tɨ aɨn rusaɨj taya'upua a'ara'ani aɨjna cɨme'e tɨ Cɨriistu'u ayan huarɨni tɨ tajetze ma'acan huamɨ'ɨni. Dioj pu ayan titaaxa'apɨ'ɨntari'iri'i ɨ ruxé'evi'ira'a cɨme'e. Ayaa eenya'a a'ara'ani, tej ti teyan rɨ'ɨ tiraata'an aɨjna cɨme'e tɨ eihua huapɨ'ɨ naa seijre'e tɨ aɨn Dioj ayan rɨ'ɨ titáachaɨn. Ajta ruxé'evi'ira'a cɨn ayan rɨ'ɨ ti'itaachaɨn jamuan aɨjna ɨ tɨ raxe'eve'e, aɨjna ɨ Cɨriistu'u. 7 Aɨ xaa tyu'utanajchitaca'a aɨjna ɨ tyaj cɨn té'echaɨca'a ɨ Dioj jemi. Ayaa pu aɨjna cɨn tyu'utanajchitaca'a aɨjna cɨme'e tɨ ruxuure'e airáaxɨre tajetze ma'acan tɨ ij Dioj ayan titaatauuni'i ɨ tyaj cɨn jemin autyajturaa. Ayaa tu een cɨn ramua'aree tɨ Dioj rɨ'ɨ ti'itachaɨ ruxé'evi'ira'a cɨme'e, nain cɨme'e tɨ tyeje'eseijre'e u tajapua. 8 Nain pu ayan taatapueijve aɨjna cɨme'e tɨ aɨn nain cɨn rɨ'ɨ me tyaúmua'aree, ajta nain cɨn yau'eite aɨjna ɨ Dioj. 9 Ajta, ayaa pu taata'a tyaj raamua'ati ti'itɨ tɨ pɨrɨcɨ tɨ ru'avaa aɨjna cɨme'e a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e, a'ini ayaa pu ra'aranajchaca'a tɨ ayan huarɨni tɨ'ɨj aɨn ayan tiraaxa'apɨ'ɨntare'en ti'itɨ tɨ cɨn ti'ityavaa a'ame ɨ Cɨriistu'u. 10 Ayaa pu raaxa'apɨ'ɨntare tɨ ayan eenya'a a'ame tɨ'ɨj tyaja'ure'enyen ajna xɨcajra'a tɨ jetzen nain araurastejsin, tɨ ij Cɨriistu'u hua'amu'ucan puéenya'a a'ame naijmi'i matɨj mana'a pua'amua e'eseijre'e u tajapua, ajta matɨj mana'a pua'amua yan seijre'e iiyan chaanaca japua. 11 Tyajta ityan, i tyaj anacai rá'antzaahua tyaɨjna ɨ Cɨriistu'u, Dioj pu ajta ta'antihuau tɨ ij ti'itɨ taacɨ'ɨti jamuan ɨ Cɨriistu'u. Aɨ pu jajcua ɨmɨ taaxa'apɨ'ɨntari'iri'i a'ij tɨ ayan tira'aranajchaca'a. Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ Dioj nain cɨn rɨ'ɨ tyu'uruuren a'ij tɨ ari ti'ihuaujxa'apɨ'ɨntari'iri'i tej ti teyan rɨ'ɨ tiraata'an tyaɨjna cɨme'e tɨ eihua huapɨ'ɨ naa ti'iseijre'e ɨ jemin. 13 Sajta muan, mɨ sej seyan raanamuajri'i ɨ nyuucari tɨ ayan ti'ayajna, ɨ tɨ Dioj cɨn amue'iratuaasin, muan xu sajta rá'antzaahua. Ajta, ayaa pu che'eta na'a tyajamuaacɨ́'ɨ jamuan ɨ Cɨriistu'u tɨj ari Dioj ayan tya'ataujratziiri'i tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan huatyaturan muejmi jemi. 14 Ajta aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, ai pu aɨn pueen ɨ tɨ tyejmi jemi huatyajturaa, ɨ tyaj tyajta cɨn ramua'aree tɨ ayan ti'ayajna tɨ ti'itɨ taacɨ'ɨti ajna xɨcajra'an tɨ jetzen Dioj titaatatuire'esin aɨjna cɨme'e ɨ Cɨriistu'u tɨ tajetze ma'acan tyu'utanajchitaca'a tej ti rɨ'ɨ tiraata'an tyaɨjna cɨme'e tɨ eihua huapɨ'ɨ naa ti'iseijre'e ɨ jemin. 15 Aɨj nu cɨn, tɨj na'a nyaj anacai raanamuajri'i sej seyan rɨ'ɨ ra'astijre'e ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús, sajta seyan rɨ'ɨ tihua'ajchaɨ naijmi'ica aɨme ɨ tyaɨtestyamua'ame'en ɨ Dioj, tɨj na'a tɨ yu e'ire'enye, canu a'anaj raatapua'ajtaca'a nyej neyan tí'ijtaujtzi'ire'e ɨ Dioj muejmi cɨme'e, nyajta nu rahuavii muejmi cɨme'en. 17 Ayaa nu nyauj neyan rahuavii jemin aɨjna tɨ ya'upuaara'an pueen ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. Ayaa nu rahuavii nyaɨjna ɨ ya'upuaara'an tɨ huapɨ'ɨ naa seijre'e tɨ ij aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ayan amuaata'an sej si rɨ'ɨ me tityaumuámua'ara, sej si sajta rɨ'ɨ tiyau'eitaa xa'ara'ani aɨjna tɨ ari huataseijre muejmi jemi sej si seyan tiraamua'ati tyamua'a naa ɨ Dioj. 18 Ayaa nu nyajta rahuavii sej si sajta yau'eitaa xa'ara'ani tzaahuati'ira'a cɨme'e ɨ a'amua tzajta'a sej si seyan raamua'aree ti'itɨ tɨ pɨrɨcɨ ɨ saj rachu'eve'e, ɨ tɨ cɨn amuaatajée ɨ Dioj, sej si sajta seyan raamua'aree a'ij tɨ een tɨj na'a pua'amua tɨ rɨ'ɨ huapɨ'ɨ naa seiira'a a'ame aɨjna tɨ hua'acɨ'ɨti aɨme ɨ tyaɨtestyamua'ame'en ɨ Dioj. 19 Nyajta nu neyan rahuavii sej si seyan raamua'aree tɨ cai amiteere'e, tɨ huapɨ'ɨ eihua raayɨ'ɨtɨ ɨ Dioj tɨ ti'itɨj cɨn ayan huáruuren i tyejmi tzajta'a aɨjna ɨ rumuare'eri'ira'a cɨme'e. Tyan tu teyan ra'atzaahuate'e aɨjna cɨme'e tɨ ari eihua huapɨ'ɨ rɨ'ɨ tyu'uruu ɨ rumuare'eri'ira'a cɨme'e aɨjna cɨme'e a'ij tɨ huarɨj ɨ Cɨriistu'u cɨme'en tɨ'ɨj ayan raatarujte hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite, ajta ya'uvi'itɨ u tajapua. Tɨ'ɨj i an yá'ujra ɨ ɨpuari japua ɨrɨɨta'an pujme'en. 21 Cɨriistu'u pu aɨjna cɨn te'entyajrupi ɨ tɨ eitze'e ve'e cai maaj ti'itɨ tɨ u ute'e e'eseijre'e. Aɨ pu eitze'e va'acan cɨn ti'ityejvee cai maa a'atɨ tɨ tie'ijta na'ari a'atɨ tɨ ti'itɨ cɨn antyujmua'aree nusu tevi tɨ ca'anyejri cɨn tyu'utyaamue'itɨ o a'atɨ tɨ aɨjna cɨn ti'ityejvee tɨ anajca cɨme'e. Eitze'e pu ajta ayan ruxe'eve'e ɨ nyuucari ɨ tyaj cɨn teyan ratamua'amua tyaɨjna ɨ Cɨriistu'u cai maa seij ɨ nyuucari ɨ tyaj cɨn a'atɨ huatamua'a. Ayaa pu xaa nya'u che'eta een ijii tɨ ma'acan, ajta tɨ yu auca'itɨ a'ame para rusen cɨme'e. 22 Ajta aɨn Dioj, aɨ pu raata'a tɨ Cɨriistu'u nain cɨn antyujmua'aréera, ajta aɨ pu ra'antihuau tɨ tyu'utyavaɨre'en aɨjna cɨme'e tɨ aɨn pueenya'a a'ara'ani ɨ hua'amu'ucan nain cɨme'e ɨ hua'a jemi ɨ mej e'etyujsa'ɨri mej mi ratyaanajche ɨ Dioj. 23 Majta aɨme ɨ mej e'etyujsa'ɨri, ayaa mu che'eta mana'a ajtyama'acan aɨjna jetze ɨ hua'amu'ucan tɨj a'atɨ ratyáhue'ira'a ɨ ru jetze, a'ini aɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta hua'amu'ucan pueen, aɨ pu hua'anaijmi'ire'en nain cɨme'e. A'ini ai pu aɨn pueen ɨ tɨ ranaijmi'ire'en tɨj na'a tɨ e'eseijre'e tɨ Dioj raatyataahuaca'a.

Efesios 2

1 Sajta muan, ayaa xu é'enya'a saj mɨ'ɨchica'a ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e ɨ saj cɨn autyajturaa ɨ jemin, ajta aɨjna ɨ saj a'ij pua'a rɨjcaa. 2 Ayaa xu a'ij pua'a titetyujchaɨca'a satɨ'ɨj sauj seyan rɨjcaa a'ij mej rɨcɨ ijii aɨme ɨ mej yan japuan seijre'e ɨ chaanaca japua. Ajna'ɨmɨ aɨ xu seyan a'astijra'acaa saɨjna tɨ a'ij pua'a een tɨ ajta aɨjna cɨn antyujmua'aree tɨ ayan tihua'utaijte'en aɨme ɨ maj xaijnyu'ucari pueen ɨ maj seijre'e aaca tzajta'a. Ai pu aɨn pueen ɨ xaijnyu'ucari tɨ ari ti'imuare'e hua'a tzajta'a aɨme ɨ maj hua'a jetze ajtyama'acan aɨme ɨ maj cai a'atɨ a'astijre'e. 3 Tyajta ityan, anacaican tu naimi'i teyan hua'a jetze ajtyama'acantaca'a aɨme. Ayaa tu che'eta tyana'a ra'astijra'acaa a'ij tɨ tita'amityejtya'acaa aɨjna cɨme'e ti'itɨ tɨ huanyej ɨ tajetze nusu ti'itɨ tɨ huataseijre ɨ tamua'atziira'a cɨme'e. Tɨj na'a tɨ seijra'acaa ɨ tajetze, tyan tu raata'acara'a tɨ aɨn titaataijte'en. Ayaa tu é'enya'aca'a matɨj ɨ seica ɨ tɨ Dioj pueijtzi hua'uta'asin. 4 Ma ajta Dioj, aɨ pu eihua huapɨ'ɨ taataxe'eve. Aɨj pu cɨn, naa pu tá'ancu'uvajxɨ'ɨ ruxé'evi'ira'a cɨme'e. 5 Tyatɨ'ɨj tyauj teyan é'enya'a tyaj mɨ'ɨchica'a aɨjna cɨme'e ɨ tyaj cɨn autyajturaa ɨ jemin, aɨ pu taatarujte jamuan ɨ Cɨriistu'u. Aɨ pu amue'irajtua aɨjna cɨme'e tɨ huapɨ'ɨ rɨ'ɨ tyajamuájchaɨ ruxé'evi'ira'a cɨme'e. 6 Ajta, Dioj pu taajɨste jamuan ɨ Cɨriistu'u. Aɨ pu ajta aɨjna jamuan an taja'urá'atzaca'a aujna u ute'e a'u tɨ tie'ijta aɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. 7 Ayaa pu een cɨn huarɨj tɨ ij ayan éenya'a a'ara'ani tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame para rusen cɨme'e, aɨ pu taataseijrate'esin tɨ rɨ'ɨ huapɨ'ɨ titájcha'ɨ aɨjna cɨme'e tɨ aɨn tajapua huanyúu aɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. 8 Aɨ pu amue'irajtuaa aɨjna cɨme'e tɨ aɨn rɨ'ɨ tyajamuájchaɨ aɨjna cɨme'e saj rá'antzaahua. Dioj pu ayan amuaata'a ruxé'evi'ira'a cɨme'e. Caxu rujɨɨmua'a sana'a a'ij tirajtyau. 9 Tɨ'ij cai a'atɨ a'ujtzaahuatya'a, aɨj pu cɨn cai rɨ'ɨri tɨ a'atɨ rusaɨj raamue'itɨn aɨjna cɨme'e a'ij tɨ xa'apɨ'ɨn cɨn rɨcɨ. 10 Ayaa pu'u na'a, a'ini tyan tu tyaɨn pueen ɨ tɨ Dioj ayan rusaɨj táaruurejsin a'ij tɨ tira'amitejte'e. Jajcuacan pu ayan taaruu ɨ tatzajta'a jamuan aɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús tej ti teyan huarɨni aɨjna cɨme'e tɨ i'i xa'apɨ'ɨn a'ij tɨ aɨn anacaican rɨ'ɨ tiraaruu tyejmi cɨme'e. 11 Aɨj pu cɨn caxu seyan yá'uhua'anan tɨ ajna'ɨmɨ ayaa xu e'enya'a saj cai Cɨriistu'u jemi huatyáuuca. Ajta muan xu cai hua'a jetze ajtyama'acantaca'a aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan. Ayej xaa nya'u ti'ayajna, aɨme ɨ mej meyan huataujmua'a tɨcɨn: “I tyaj ra'antisi'iche ɨ tanavi”, ayaa mu amuaatamua'a muejmi tɨcɨn: “Mɨ saj cai seyan ra'antisi'iche ɨ runavij.” Ayaa mu tyaja'amuaxa maɨjna cɨme'e sej seij chuejra'a japua e'ema'acan. Caxu sajta yá'uhua'anan tɨ ajna'ɨmɨ, ayaa xu cai ajtyama'acantaca'a aɨme jetze ɨ tɨ Dioj hua'a jemi raatyajtuaa ɨ nyuucari ɨ tɨ cɨn tya'ataujratziiri'i tɨ ayan rɨ'ɨ tihua'uta'an. Capu ajta ma'ahua'acaa ɨ saj cɨn rachu'eve'en. Ajta, capu huataseijre muejmi jemi ɨ Dioj iiyan chaanaca japua. 13 Ma ajta ijii, mɨ saj a'ɨmɨ huatyáuuca a'u tyaj tyajta ityan e'eseijra'acaa, xu'uri vejli'i huatyáuu tyejmi jemi aɨjna cɨme'e tɨ aɨn Cɨriistu'u ayan a'amua japua huanyúu aɨjna cɨme'e tɨ ruxuure'e airaaxɨre. 14 Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ taatyapua'ari ɨ tatzajta'a naijmi'ica muejmi, ajta ityejmi. Aɨ pu ayan taaruu tej ti teyan seij tyana'a tyaɨtestyamua'ame'en pueenya'a ta'ara'ani. Aɨ pu raatyáuunite aɨjna tɨ tya'antanaamɨɨ, aɨjna ɨ tyaj cɨn tanya'usi'itya'acaa. 15 Aɨ pu ra'antipua'arite ɨ rutevi cɨme'e aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tie'ijta, nain cɨme'e ɨ maj cɨn tyui'imɨjra. Ayaa pu een cɨn huarɨj tɨ ij ayan hua'uruuren ɨ rujetze aɨme ɨ maj hua'apua mej mi seij mana'a tyaɨtestyamua'ame'en pueenya'a mua'ara'ani. Ayaa pu aɨjna cɨn huarɨj, aɨ pu hua'utyápua'ari ɨ maj hua'apua. 16 Aɨj pu ajta cɨn ayan huarɨj tej ti tyajtahua'a a'utyáuu ta'ara'ani ɨ Dioj jemi ɨ tyaj hua'apua aɨjna cɨme'e ɨ rutevi ɨ maj rá'utatai ɨ curuu jetze. Ayaa pu een cɨn huarɨj, aɨ pu ra'antipua'arite ɨ tyaj cɨn tanya'usi'itya'acaa. 17 Aɨ pu mu a'uve'eme tɨ i ayan tyajamuaata'ixaate'en aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari ɨ tɨ cɨn amuaatyápua'arite'en mɨ saj a'ɨmɨ a'utyáuuca. Ayaa pu che'eta na'a tihua'uta'ixaa aɨme ɨ mej vejli'i seijra'acaa aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari ɨ tɨ cɨn ajta hua'utyápua'ari aɨme. 18 Ayaa pu'u, Cɨriistu'u tajapua huanyúu, tej ti, i tyaj hua'apua, seij tyana'a cɨn ɨ xaijnyu'ucari teyan jamuan tyu'utaxaj tyaɨjna jamuan ɨ tyaj rajya'upua. 19 Aɨj xu cɨn cai che'e saɨn pueen ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan na'ari aɨme ɨ maj cai a'ij rumuari, silu xu'uri hua'a jetze ajtyama'acan aɨme jemi ɨ maj a'utyáuu ɨ Dioj jemi. Ee xaa nya'u, xu'uri hua'a jetze ajtyama'acan aɨme ɨ maj tyaɨtestyamua'ame'en pueen ɨ Dioj. 20 Naijmi'i tu ti'ivaɨra'a ta'aju'un tɨj seij ɨ chi'i tɨ tzajta'an e'eseijre'e ɨ Dioj. Aɨme ɨ tɨ hua'utajée ɨ Jesús, majta aɨme ɨ mej mejmi'i ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan, ayaa mu ti'ivaɨra'a mua'aju'un tɨj tetej tɨ japuan ájtaavijhua ɨ jaxu'u. Ajta aɨn ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús, ai pu aɨn pueen ɨ tetej tɨ esquineeru cɨn ti'ivaɨre'e. 21 Naimi'i tu títavi'iraxɨ'ɨsin jetzen tyaɨjna ɨ Cɨriistu'u, tyajta naimi'i tu huatyaaju'u ta'aju'un tej ti teyan ti'ivaɨra'a ta'ara'ani tɨj teyuu tɨ jetzen Dioj huiracatii. 22 Sajta muan, jetzen aɨjna ɨ Cɨriistu'u, muan xu sajta tyújvi'iraxɨ'ɨsin sej si seyan ti'ivaɨra'a xa'ara'ani tɨj chi'i tɨ jetzen huiracatii ɨ ruxaijnyu'uca cɨme'e aɨjna ɨ Dioj.

Efesios 3

1 Aɨj nu cɨn neyan huarɨni inyaa, i nyaj i'i Pablo, i nyaj nyajta aityanami'i nyaɨjna cɨme'e nyej ti'ivaɨre'e jemin ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús nyaɨjna cɨme'e nyej tyaja'amue'ixaate'e muan mɨ saj cai Israel jetze ajtyama'acan. 2 Tij sacai seri raanamuajri'i saɨjna cɨme'e tɨ Dioj ayan rɨ'ɨ tinaatyajtuaa aɨjna cɨme'e tɨ ayan tinyeijca nyej ni tyajamuaata'ixaate'en muejmi. 3 Nu'uri cɨj caj tyajamuaataiti'iri'i aɨjna cɨme'e tɨ Dioj naataseijrate me eijre'e ti'itɨ tɨ pɨrɨcɨ ɨ tɨ ru'avaataca'a ɨ jemin. 4 Satɨ'ɨj ra'ujiiven a'ij nyej tyajá'amuayu'use'e nyeijna jetze i yu'uxari, aj xu xaa yau'eitaa xa'aju'un a'ij nyej tiyau'eite tyamua'a naa nyaɨjna cɨme'e tɨ ru'avaataca'a aɨjna jetze ɨ Cɨriistu'u. 5 Capu xaa nya'u hua'utaseijrate aɨme ɨ seica ɨ tyaɨte ɨ maj cai che'e ya'ahua'acaa, ɨ maj jajcua ɨmɨ seijra'acaa. Ma ajta ijii, aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan hua'utaseijrate aɨme ɨ maj huatyáuu ɨ Dioj jemi mej mi meyan tiraatyavaɨre'en. Aɨ pu ajta ayan tihua'utaseijrate aɨme ɨ mej ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. 6 Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ ru'avaataca'a tɨ aɨme ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan, ayaa pu tihua'acɨ'ɨti jamuan aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, mej mi naimi'i antyaujsaɨre'en mej mi meyan e'enye'en maj saɨj mana'a tyaɨtestyamua'ame'en pueenya'a mua'ara'ani, mej mi naimi'i ra'ancura'an aɨjna tɨ tya'ataujratziiri'i tɨ ayan rɨniiche'en aɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. 7 Aɨj nu cɨn neyan te'entyajrupi nyaɨjna cɨme'e nyej neyan ti'ivaɨre'e nyej tihua'uta'ixaate'en ɨ nyuucari cɨme'e tɨ cɨme'en raxa ɨ Dioj. Aɨ pu ayan rɨ'ɨ tinaachaɨ aɨjna cɨme'e tɨ ayan naatapueijve ruxé'evi'ira'a cɨme'e nyej ni neyan tyu'umuare'en nyaɨjna cɨme'e ɨ muáre'eri'ira'ara'an ɨ Dioj. 8 Ayaa pu een, nyaa nu nyaɨn pueen ɨ tɨ eitze'e cai ruxe'eve'e macai ɨ seica ɨ maj cɨle'en cɨn ti'itátyatyá'upu'u ɨ Dioj jemi. Capu amɨn a'ij, auche'e pu Dioj ayan rɨ'ɨ tinajcha'ɨ tɨ aɨjna cɨn tinyeijca nyej ni tihua'uta'ixaate'en nyaɨme ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan mej mi raamua'aree a'ij tɨ een Cɨriistu'u jemi tɨ ti'iseijre'e, tɨ cai amiteere'e naijmi'i tɨj na'a ti'ipua'amua tɨ titáacɨ'ɨti aɨjna jemi para rusen cɨme'e, nyej ni tihua'uta'ixaate'en naijmi'ica tyamua'a naa a'ij tɨ Dioj tiraaxa'apɨ'ɨntare a'ij tɨ te'eme aɨjna cɨme'en ɨ tɨ ru'avaa. Jajcua ɨmɨ tɨj na'a tɨ yu e'ire'enye, aɨ pu ru'avaataca'a ɨ Dioj jemi, ɨ tɨ nain tyu'utaahuaca'a tɨj na'a ti'ipua'amua tɨ ti'iseijre'e. 10 Ayaa pu tiraaxa'apɨ'ɨntarej mej mi meyan ra'anticuuna aɨjna ɨ tɨ ru'avaataca'a aɨme jemi ɨ maj e'etyujsa'ɨri u teyujta'a mej mi aɨme hua'useij ɨ maj tie'ijta u tajapua, majta aɨme ɨ maj ti'itɨj cɨn antyujmua'aree aun tɨ Dioj e'eseijre'e, mej mi meyan raamua'aree tɨ cai ti'iseicaj na'a ɨ tɨ cɨn Dioj ayan huarɨj ɨ rumua'atziira'a cɨme'e, aɨjna tɨ jajcua ɨmɨ ayan tiraaxa'apɨ'ɨntare para rusen cɨme'e. Aɨ pu ari ra'anticɨ'ɨ aɨjna cɨme'e tɨ aɨn Cɨriistu'u, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i tavastara'a pueen, aɨ pu tajapua huanyúu. 12 A'ini tu'uri ra'atzaahuate'e tyaɨjna, ajta aɨjna cɨme'e tɨ aɨn Cɨriistu'u huamɨ'ɨ tajetze ma'acan, aɨj pu cɨn ari rɨ'ɨri tyej ti cai ti'itzɨɨnya'a a'anaj tɨ na'a tyaun a'ara'asti ɨ Dioj jemi. 13 Aɨj nu cɨn neyan tyaja'amuahuavii, saj cai ruxaamɨstya'a aɨjna cɨme'e nyej neyan tirajpueiitzi muejmi jetze ma'acan, a'ini eihua pu huapɨ'ɨ tyajá'amuacɨ'ɨti tɨ ayan ti'inyaruure. 14 Aɨj nu cɨn neyan titunuta jemin ɨ tyaj rajya'upua ɨ tyaj jetzen ra'ancura'a a'ij tɨ huataujmua'a seij ajta seij ɨ tyaɨtestyamua'ame'en, ɨ mej u ute'e e'eseijre'e, majta ɨ mej yan chaanaca japua huachaatɨme, matɨj mana'a pua'amua ɨ tyaɨtestyamua'ame'en ɨ Dioj. 16 Ayaa nu ti'ijhuavii tɨ aɨn Dioj ca'anijra'a amuaata'an ɨ a'amua tzajta'a sej si seyan saɨjna jetze araujca'anyen ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Che'e aɨn Dioj ajta ayan rɨ'ɨ tyajamuájchaɨ aɨjna cɨme'e tɨ aɨn amuaare'epijte aɨjna tɨ naa e'icaj ti'iseijre'e ɨ jemin, tɨ ij aɨn Cɨriistu'u aun a'utyaturan muejmi jemi, aɨjna cɨme'e sej seyan ra'astijre'e. 18 Ayaa nu nyajta ti'ijhuavii sej si seyan anacai huaujxe'eve'en nain cɨme'e, sej si sajta seyan nain cɨn tya'utaviicue'i saɨjna cɨme'e sej huapɨ'ɨ huaujxe'eve'en, sej si sajta e'eyan saɨjna jetze araujca'anyen ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj sej si raamua'aree nain cɨme'e ɨ tɨ cɨn Cɨriistu'u a'amuaxe'eve'e. Tɨj na'a a'u tɨ e'eseijre'e aatya'ɨmɨ, ajtyapua'ɨmɨ, aacɨ'ɨmɨ, aɨ pu xaa aun a'ara'asti tɨ ij aun amuaaxe'eve'en. 19 Ee xaa nya'u, ayaa nu ti'ijhuavii muejmi cɨme'e sej si seyan raamua'aree ɨ tɨ cɨn Cɨriistu'u a'amuaxe'eve'e, aɨjna tɨ cai amiteere'e nain cɨme'e, tɨ'ij aun a'utyaturan muejmi jemi naijmi'i tɨj na'a ɨ tɨ cɨn Dioj a'amuanaijmi'ire'en. 20 Ajta aɨn ɨ tɨ eihua huapɨ'ɨ raayɨ'ɨtɨ tɨ ayan huarɨni aɨjna cɨme'e ɨ tyaj cai raayɨ'ɨtɨ tyaj rahuavii nusu tɨ cai ayan tita'amitejte'e aɨjna cɨme'e tɨ aɨn ti'imuare'e ɨ ta tzajta'a ɨ rumuare'eri'ira'a cɨme'e, tiche'e teyan rɨ'ɨ tiraata'an a'u tyaj e'etitasa'ɨri ɨ jemin. Jamuan aɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús, tiche'e teyan che'eta tyana'a rɨ'ɨ tiraata'an tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame para rusen cɨme'e. Yaa pu'icu. Che'e ayan tyaja'ure'enyen.

Efesios 4

1 Aɨj nu cɨn, inyaa, i nyaj aityanami'i aɨjna cɨme'e nyaj ravaɨre'e ɨ tavastara'a, ayaa nu tyaja'amuahuavii sej si seyan rɨ'ɨ titetyujchaɨ a'ij tɨ tiraavijte'e a'ini Dioj pu amuaatajée. 2 Sej si cai ti'itɨ cɨn a'ujtzaahuatya'a silu ayaa xu'u cumu saj cai ti'itɨj cɨn ti'ityejvee. Sej si hua'ancu'uvajxɨ'ɨn sej si tya'utaviicue'i seij sajta seij aɨjna cɨme'e sej huaujxe'eve'en. 3 Sata'aj huatyaujca'anyen sej si sauj seij sana'a tyaɨtestyamua'ame'en pueenye'en a'ini aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu rɨ'ɨ tyaja'amuasaɨre'esin aɨjna cɨme'e tɨ ari amuaatyapua'ari. 4 Ayaa pu'u ti'en, a'ini seij mu'u ɨ tyaɨtestyamua'ame'en ɨ mej yen seijre'e, ajta seij pu'u ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Ayaa pu che'eta na'a een tɨ seij na'a aɨjna sej jetzen rachu'eve'e aɨjna tɨ cɨn amuaatajée ɨ Dioj. 5 Seij pu'u ɨ tavastara'a, ajta seij pu'u aɨn pueen ɨ tyaj ra'atzaahuate'e, ajta seij pu'u cɨn ɨ nyuucajtze'en ɨ maj cɨn muaɨ'ɨvijhuaca. 6 Ajta seij pu'u ɨ Dioj, ɨ tyaj naimi'i rajya'upua. Aɨ pu nain cɨn antyujmua'aree. Aɨ pu ajta nain cɨn ti'imuare'e tɨ'ij nain tyu'unáijmi'ire'en. Aɨ pu ajta naijmi'i jemi seijre'e ityejmi jemi. 7 Ajta ityejmi, ayaa pu titaatapueijve ɨ Cɨriistu'u seij ajta seij aɨjna ɨ tɨ cɨn rɨ'ɨ titajcha'ɨca'a a'ij tɨ aɨn titaaxa'apɨ'ɨntari'iri'i. 8 Aɨj pu cɨn ayan te'eyu'usi'i tɨcɨn: Tɨ'ɨj nu'u aɨn a'ujnyéj u tajapua, aɨ pu nu'u huaja'uvi'itɨ aɨme tɨ ij hue'ityaanan naijmi'ica ɨ tɨ hua'utyaamue'itɨ. Aɨ pu ajta nu'u hua'ure'epijte aɨme ɨ rutyaɨtestyamua'a aɨjna tɨ cɨn rɨ'ɨ tihua'ajchaɨca'a. 9 Ajta eijna i nyuucari tɨ ayan raxaj yee aɨ pu nu'u a'ujnyéj u tajapua, ¿a'ini huataujmua'a aijna? ¿Ni qui ayen huataujmua'a yee aɨ pu ajta anacai ya va'acaanye iiyan chaanaca japua? Ee xaa nya'u, ayaa pu ti'ayajna tɨ ayan huataujmua'a. 10 Aɨjna tɨ ya va'acaanye, ai pu aɨn pueen ɨ tɨ aun a'ujnyéj anna'ɨmɨ u tajapua tɨ ij raanaijmi'ire'en tɨj na'a tɨ ti'ityapua'amua tɨ nainjapua ti'iseijre'e. 11 Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ seica antihuau, mej mi te'entyarute maɨjna cɨme'e ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, ajta seica, mej mi meyan tyu'utyavaɨre'en maɨjna cɨme'e mej tyu'utaxaj Dioj jetze ma'acan. Aɨ pu ajta seica antihuau mej mi meyan á'ujhua'anye'en mej tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj hue'iratuaasin, ajta seica, mej mi meyan maɨjna cɨn antyujmua'aréera mej mi rɨ'ɨ tihua'uchaɨn ɨ mej e'etyujsa'ɨri. Ajta seica, aɨ pu ayan tihua'uta'a mej mi tihua'umua'aten ɨ tyaɨte. 12 Ayaa pu een cɨn hua'antihuau mej mi rɨ'ɨ hua'uruuren ɨ hua'a tzajta'a ɨ mej huatyáuu ɨ Dioj jemi, mej mi aɨme majta tyu'utyavaɨre'en aɨjna cɨme'e mej mi tyújvi'iraxɨ'ɨn jamuan ɨ Cɨriistu'u. 13 Ayaa tu een cɨn huarɨn, aj tu xaa a'ara'asti tej ti seij tyana'a cɨn rá'antzaahuate'en, tej ti teyan che'eta tyana'a raamua'ati tyaɨjna tɨ yaujra'an pueen ɨ Dioj. Aj tu xaa, nain cɨn teri huavaujse aɨjna cɨme'e tej teri tyu'unáijmi'ire a'ij tɨ Cɨriistu'u titaaxa'apɨ'ɨntari'iri'i tej ti teyan e'enye'en tɨj ajta aɨn een. 14 Ayaa tu tyajta tyaɨjna cɨn huarɨn, catu che'e teyan é'enya'a ta'aju'un matɨj ɨ tɨ'ɨrii maj mana'a tyaja'unamuajran, maɨjna cɨme'e maj cai xɨ ramua'aree yee ayaa pu ti'ixa'apɨ'ɨn o capu ayan ti'ixa'apɨ'ɨn. Catu che'e teyan cha'a tyana'a tityaaju'un tɨj ɨ jaitɨri tɨ aɨn aaca ayan ráatajchi a'u tɨ na'a pujme'en. Capu che'e rɨ'ɨriista a'ame mej mi meyan cha'a mana'a titaacuanamuan maɨjna cɨme'e a'ij tɨ tihua'araanajchi mej tita'ixaate'en aɨme ɨ tyetyaca ɨ maj raayɨ'ɨtɨ tyamua'a naa maj cɨn e'ihuacuanamuan maɨjna cɨme'e tɨ hue'itzi na'a pueen. 15 Me tyajta ityan, ayaa tu ti'ixaata ta'aju'un huataujnyátacan cɨme'e a'ini tyátaxe'eve'e. Ayaa tu een cɨn huarɨn, aj tu xaa nain cɨn títavi'iraxɨ'ɨsin jamuan ɨ tɨ tamu'ucan pueen, tɨ i'i Cɨriistu'u. 16 Ajta aɨjna jetze, naijmi'ica pu ayan vaujsi'i ɨ rutyaɨtestyamua'a, ajta naijmi'i mu tyújvi'iraxɨ'ɨsin nainjapua tɨj mana'a maj antyújna'amiche. Ayaa pu te'eme aɨjna cɨme'e mej huaujxe'eve'en seij majta seij, ajta aɨjna cɨme'e matɨj mana'a pua'amua meyan ti'imuare'e maɨjna cɨme'e a'ij tɨ tihua'ucɨ'ɨ seij ajta seij. 17 Aɨj nu cɨn, neyan tyaja'amue'ixaate'e. Ayaa nu tyaja'amueijcate'e ɨ tavastara'a jetze ma'acan sej si cai che'e seyan titetyujcha'ɨ matɨj aɨme ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan. Capu ti'itɨj vaɨre'e ɨ hua'amua'atziira'a. 18 Camu rɨ'ɨ tiyau'eite, majta a'ɨmɨ mu a'utyajturaa a'u tɨ cai e'eseijre'e ɨ Dioj tɨ i'i ruuri, aɨjna cɨme'e maj cai ramua'aree a'ij tɨ een ɨ Dioj jemi maɨjna cɨme'e mej ra'antaná ɨ ruxaijnyu'uca. 19 Camu che'e rutevi'ira'a. Aɨj mu cɨn meyan huataura'a mej meyan huarɨni a'ij tɨ tihua'amityejte'e, ti'itɨ tɨ hua'araanajchi ɨ rutzajta'a mej mi nain cɨn tyu'uxana'acɨre'en. Majta maɨn, mauche'e mu cai á'ujcu'uváa raahuausin maj majtahua'a meyan a'ij pua'a huarɨni. 20 Ma sajta muan, caxu seyan raamuá'a saɨjna jemi ɨ Cɨriistu'u, sej si seyan che'eta sana'a a'ij pua'a huarɨni matɨj aɨme. 21 Ayej nya'ase xu'uri raamua'areeri'i, tɨ ajta aɨn tyajamuaamuá'ate tzaahuati'ira'a cɨme'e a'ij tɨ een aɨjna jemi ɨ Jesús. 22 Ayaa pu tyajamuaamuá'ate aɨjna cɨme'e a'ij sej sejmi'i titetyujchaɨca'a, sej si yá'uhua'axɨn a'ij sej sejmi'i titetyujchaɨca'a, a'ini ayaa pu a'ij pua'a á'amuaruurajca'a aɨjna cɨme'e tɨ á'amuacuanamuajca'a aɨjna ɨ á'amuamua'atziira'a tɨ ti'ihue'itaca. 23 Ajta, sej si seyan huaujjajcuare'en saɨjna cɨme'e a'ij sej me tityaumuámua'aree sej si seyan rɨ'ɨ titetyujchaɨ a'ij tɨ tyajamuaaxa'apɨ'ɨntari'iri'i sej si seyan e'enya'a xa'ara'ani tɨj ɨ Dioj tɨ nain cɨn ayan rɨcɨ tzaahuati'ira'a cɨme'e a'ij tɨ tiraavijte'e, ajta aɨ pu uraré'en. 25 Aɨj pu cɨn, ayan ruxe'eve'e sej raatapua'ajta saj cai seyan tyu'ujcuanamua, silu ayaa xu huataujnyátacan cɨn tiraata'ixaate'en ɨ ruxa'aj tevi, a'ini naimi'i tu seij tyana'a jetze ajtyama'acan ɨ tyaɨtestyamua'ame'en. 26 Tɨ pua'a seyan ti'itɨj cɨn huatanínyu'ucacu, caxu saɨjna cɨn ti'itɨj cɨn autyaturaave'en ɨ Dioj jemi. Caxu sajta seyan a'atyeevi'in sej seri nínyu'ucacu ti'itɨj cɨme'e. Ayaa nu tyajamuéijcate'e saj cai raata'asin tɨ aɨn tiyaaru'u ayan aviitzi cɨn huataseijre'en muejmi tzajta'a. 28 Ajta aɨjna tɨ ti'inahua'ara'a, ayaa pu ruxe'eve'e tɨ cai che'e ti'inahua'a silu che'e rumuajca'a cɨn tyu'umuare'en ti'itɨj tɨ a'ij tiratyava'ɨri tɨ ij ayan ti'itɨ huamué'itɨn ɨ tɨ cɨn hua'utyavaɨre'en aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i. 29 Caxu ti'itɨ xajta tɨ a'ij pua'a namuajre'e, ajta tɨ cai ti'itɨj vaɨre'e silu aɨj xu'u huataxaj ɨ nyuucari tɨ i'i xa'apɨ'ɨn aɨjna cɨme'e tɨ hua'atyava'ɨri mej mi eitze'e yau'eitaa mua'ara'ani a'ij tɨ tihua'aturaate'e, tɨ ij ajta rɨ'ɨ tihua'uta'an aɨme ɨ maj ranamua. 30 Caxu sajta a'ij pua'a tiraata'an ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨjna tɨ rujɨme'e amuatyahuii asta na'a cai tyaja'ure'enyen ajna xɨcajra'a tɨ jetzen Dioj amue'iratuaasin. 31 Sata'aj raatapua'ajta nain cɨme'e ɨ saj cɨn a'ij pua'a me tityaumuámua'aree, na'ari ɨ saj cɨn ti'ijaaxaijte'e nusu ɨ saj cɨn nínyu'ucacu ca'ɨn ɨ saj cɨn hua'ataji'ivi ɨ tyaɨte o saj cɨn a'ij pua'a tihua'axa. Nain tɨj na'a tɨ a'ij pua'a een, sata'aj seyan raatapua'ajta. 32 Sata'aj rɨ'ɨ titetyujchaɨ, sajta ahuaujcu'uven seij sajta seij. Sata'aj seyan tyu'utauruuni'i seij sajta seij a'ini Dioj pu ajta tyajamuaatauuni'iri'i aɨjna cɨme'e tɨ Cɨriistu'u a'amua japua huanyúu.

Efesios 5

1 Aɨj xu cɨn seyan tityahuaujca'anyen sej si seyan rɨ'ɨ titya'urare'enye'en ɨ a'amua tzajta'a a'ij tɨ tya'urare'en ɨ Dioj, a'ini xu'uri yaujmua'ame'en pueen ɨ Dioj tɨ a'amuaxe'eve'e. 2 Sata'aj seyan rɨ'ɨ titetyujchaɨ saɨjna cɨme'e saj huaujxe'eve'en a'ini Cɨriistu'u pu ayan che'eta na'a taataxe'eve. Aɨ pu huataujmuaɨ'ɨvajtaca'a tajetze ma'acan ɨ Dioj jemi. A'ini aɨ pu aɨjna cɨn rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj, aɨj pu cɨn ayan eenya'a seijre'e tɨj muaɨ'ɨvejri tɨ naa tyáará'i u tajapua aɨjna cɨme'e tɨ aɨn ayan tajetze ma'acan huanyúu. 3 Caxu a'atzu raata'acare'en tɨ ayan huarɨni muejmi tzajta'a maj huataxana'acɨre'en na'ari maj ti'itɨ cɨn a'ij pua'a huarɨni nusu maj huapɨ'ɨ ranyacua'atze ɨ tumin. Capu xaa nya'u ayan tiraavijte'e mej meyan huarɨni aɨme ɨ mej tyaɨtestyamua'ame'en pueen ɨ Dioj, ɨ tɨ hua'utyahuii ɨ rujemin. 4 Caxu sajta hua'ata'acare'en mej meyan ti'ixajta nyuucari cɨme'e tɨ a'ij pua'a namuajre'e na'ari tɨ cai ti'itɨj vaɨre'e nusu ɨ maj cɨn titya'axaahuari'i. Capu a'atzu i'i xa'apɨ'ɨn mej meyan a'ij pua'a ti'ijeeva silu miche'e rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj. 5 Jee xaa nya'u, ayaa pu ti'ayajna, tɨ pua'a a'atɨ ayan a'ij pua'a ti'itevista aɨjna cɨme'e tɨ tyu'uxana'acɨre'en nusu aɨjna cɨme'e tɨ a'ij pua'a me tyauumua'aree ca'ɨn aɨjna cɨme'e tɨ huapɨ'ɨ raxe'eve'e tɨ eihua ti'ijcha'ɨ, capu a'anaj racɨ'ɨti tɨ aɨjna aun a'utyarute Dioj tɨ e'eseijre'e ajna ɨ xɨcajra'a tɨ jetzen tyu'utaijta aɨjna ɨ Cɨriistu'u, a'ini aɨn tɨ huapɨ'ɨ raxe'eve'e tɨ eihua ti'ijcha'ɨ, ayaa pu seijre'e ɨ Dioj jemi tɨj saɨj tɨ ayan rana'amiche ti'itɨ tɨ cai Dioj pɨrɨcɨ. 6 Caxu raata'acare'en tɨ a'atɨ amuaacuanamua aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ hue'itzi na'a pueen, a'ini Dioj pu eihua huapɨ'ɨ pueijtzi hua'uta'asin aɨme ɨ mej meyan ti'ihue'itaca. Ai mu aɨn pueen ɨ maj cai ra'astijre'e ɨ Dioj. 7 Aɨj xu cɨn, caxu hua'ajtyanaxcan aɨme. 8 Ana'ɨmɨ xu sajta seyan titetyujchaɨca'a matɨj aɨme ɨ maj tɨca'amiste'e á'ujhua'an. Ma sajta ijii, ayaa xu e'en matɨj aɨme ɨ mej nyeeriste'e á'ujhua'an. Ayaa xu seri e'en aɨjna cɨme'e tɨ Cɨriistu'u a'amua japua huanyúu. Aɨj xu cɨn, sauj seyan rɨ'ɨ huarɨni matɨj aɨme ɨ mej nyeeriste'e á'ujhua'an. 9 Ayaa mu xaa nya'u rɨ'ɨ titetyujchaɨ ɨ mej nyeeriste'e á'ujhua'an mej meyan nain cɨn rɨcɨ tɨ xa'apɨ'ɨn cɨme'e, majta meyan rɨcɨ a'ij tɨ tiraavijte'e, ajta tɨ tzaahuati'ira'a cɨme'e seijre'e. 10 Sata'aj sajta raahuauni saj yau'eitaa xa'ara'ani a'ij sej rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj. 11 Caxu a'atzu hua'ajtyanaxcan hua'a jemi ɨ mej meyan a'ij pua'a titetyujchaɨ ɨ maj tɨca'amiste'e á'ujhua'an, silu ayaa xu hua'utaseijrate'en tɨ cai ti'itɨj vaɨre'e a'ij mej rɨcɨ, a'ini ayaa pu tyu'utevi'iraste'e tɨ a'atɨ ayan ti'ixajta a'ij maj aviitzi cɨn rɨcɨ aɨme ɨ maj cai a'atɨ a'astijre'e. 13 Ma ajta, naijmi'i pu huataseijre'esin a'ij tɨ een tɨ pua'a a'atɨ raatyatátzavi'i, a'ini aɨjna ɨ tatzari, nain pu cɨn ti'iseijrata a'ij tɨ een. Aɨ pu cɨn, ayan te'eyu'usi'i tɨcɨn: Huatajɨsi mɨ pej i'i cutzu, ajta ajchesi amajna hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. Ajta aɨn Cɨriistu'u pu muatyatátzavi'ira. 15 Rɨ'ɨ xu'u muan, sej si seyan rɨ'ɨ titetyujchaɨ matɨj aɨme ɨ mej rɨ'ɨ metityaumuámua'aree. Caxu seyan e'enye'en matɨj aɨme ɨ maj saɨque metityaumuámua'aree. 16 Sata'aj seyan ahuaujca'anyen sej si nain cɨn seyan huarɨni a'ij tɨ ti'ixa'apɨ'ɨn ijii tɨ auj huaxa'apɨ'ɨn a'ini a'ij pua'a mu meyan rɨcɨ ɨ maj huátyaamua ijii. 17 Aɨj xu cɨn, caxu saɨque metityaumuámua'ara silu ayaa xu ahuaujca'anyen sej si seyan yau'eitaa xa'ara'ani a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ tavastara'a. 18 Caxu seyan ta'aruu a'ini tɨ pua'a seyan huarɨni, a'ij pu pua'a á'amuaruuren asta sacai nain cɨn a'uveti. Ma sajta muan, sata'aj nain cɨn araujca'anyen saɨjna jetze ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 19 Satɨ'ɨj u e'etyujsaɨre'en, sata'aj seyan tihuaurixaate'en saɨjna cɨme'e ɨ chuiicari ɨ saj sajta cɨn ti'icuiina, sajta ɨ saj cɨn rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj. Sata'aj seyan tyu'utachuiica, sajta tyu'utacuiina ɨ a'amua tzajta'a sej si seyan rɨ'ɨ tiraata'an ɨ tavastara'a. 20 Sajta, sata'aj seyan huarɨni a'anaj tɨ na'a saj ti'ijtáujtzi'ira'a ɨ Dioj ɨ tyaj rajya'upua nain cɨme'e tɨ ti'iseijre'e nyuucajtze'en ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. 21 Sata'aj seyan huarɨni sej seyan huataura'an saj huaujvaɨre'en seij sajta seij saɨjna cɨme'e saj ra'astijre'e saɨjna ɨ Cɨriistu'u. 22 Sajta muan, mɨ sej víche'ejmee, sata'aj seyan huataura'an saj seyan che'eta sana'a hua'ara'astijre'en ɨ a'amuacɨna'astyamua'a satɨj seri tira'astijre'e saɨjna ɨ tavastara'a. 23 Ayaa xu een cɨn huarɨni a'ini aɨn ɨ cɨna'ara'an, ayaa pu che'eta na'a mu'ucan pueen aɨjna jemi ɨ tɨ raatyevi'itɨn tɨj ajta aɨn Cɨriistu'u hua'amu'ucan pueen naijmi'ica jemi ɨ mej e'etyujsa'ɨri ɨ jemin. Ajta Cɨriistu'u pu hue'iratuaasin. 24 Ma'acui xaa, a'ini aɨ mu ra'astijre'e maɨjna ɨ Cɨriistu'u aɨme ɨ mej e'etyujsa'ɨri ɨ jemin, ayaa pu che'eta na'a ruxe'eve'e mej mi aɨme ɨ mej víche'ejmee mej mi hua'ara'astijre'en aɨme ɨ rucɨna'astyamua'a nain cɨme'e. 25 Sajta muan, mɨ saj hua'acɨnastyamua'a pueen, sata'aj seyan che'eta sana'a hua'axe'eva'a ɨ ru'ɨstya'amua'aca tɨj ajta aɨn Cɨriistu'u tíhua'utaxé'eve aɨme ɨ mej e'etyujsa'ɨri ɨ jemin. Aɨ pu ajta huataura'a tɨ huamɨ'ɨni hua'a jetze ma'acan tɨ ij ajta rujɨme'e hua'utyahuii ɨ rutyaɨtestyamua'a. Aɨ pu hua'ujajcuare aɨjna cɨme'e tɨ hua'ari'iri'i ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ jemin. Aɨ pu ajta rɨ'ɨ hua'uruu ɨ hua'a tzajta'a aɨjna cɨme'e maj rá'antzaahua maɨjna ɨ nyuucari tɨ aɨn raatyajtuaa hua'a jemi. 27 Aɨ pu Cɨriistu'u ajta hua'utatuiire'esin ɨ rujemi. Ayaa mu seira'a mua'aju'un tɨj a'atɨ tɨ siicu'uri cɨn ucaujchejte tɨ cai a'atzu ti'itɨj cámeijri'i, tɨ cai a'atzu huatyatzu'uta, tɨ cai ti'itɨ tira'aturaate'e. Ayaa mu naa seira'a mua'aju'un tɨj ti'itɨj tɨ tyámaxcɨva'ara'a. Naa mu uraré'enya'a mua'aju'un, majta camu ti'itɨj cɨn a'aturaa mua'aju'un tɨ'ij cai a'atɨ ti'itɨj cɨn hua'a jetze tya'upuá'ajte'en. 28 Ayaa pu ruxe'eve'e mej mi aɨme ɨ mej nyaɨche'ejmee meyan che'eta mana'a tihua'axe'eva'a ɨ ru'ɨstya'amua'aca matɨj majta tyu'ujxe'eve'e ɨ rujetze. Aɨn tɨ ayan raxe'eve'e ɨ ru'ɨj, aɨ pu ajta ayan ruxe'eve'e rusaɨj. 29 Ayaa pu'u ti'en, a'ini capu a'atɨ a'anaj ayan rajchaɨra'acaa ɨ rutevi, silu aɨ pu ti'ijmicua, ajta rɨ'ɨ pu ayan che'eta na'a raaxa'apuei tɨj ajta aɨn Cɨriistu'u rɨ'ɨ tihua'axa'apuei aɨme ɨ mej e'etyujsa'ɨri ɨ jemin. 30 Tyan tu xaa títavi'iraxɨ jamuan aɨjna ɨ Cɨriistu'u. 31 Ayan tɨcɨn: “Aɨj pu nu'u cɨn, a'atɨ pu ayan ma rúujɨsin ɨ rutaata, ajta ɨ runaana tɨ ij nu'u huatyenyaɨche aɨjna jamuan ɨ ru'ɨj. Majta nu'u aɨme ɨ maj hua'apua, ayaa mu nu'u seij mana'a tyaɨtejra'a puéenya'a mua'ara'ani.” Yaa pu'u xaa nya'u. 32 Ai pu pueen ti'itɨj tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e tɨ ajta aviitzi cɨn ayan ti'en. Me nyajta inyaa aij nu cɨme'en ti'ixa nyaɨjna ɨ Cɨriistu'u, nyajta nyaɨme cɨme'en ɨ maj e'etyujsa'ɨri ɨ jemin. 33 Ma sajta muan, satɨj sana'a saj nyaɨche'ejmee, ayaa pu ruxe'eve'e sej seyan che'eta sana'a hua'axe'eva'a ɨ a'amua'ɨjstya'amua'aca satɨj sajta tyu'ujxe'eve'e ɨ rutevi jetze. Ajta aɨme ɨ maj víche'ejmee, ayaa pu ajta ruxe'eve'e maj hua'ara'astijre'en ɨ hua'acɨnastyamua'a.

Efesios 6

1 Sajta muan, mɨ sej i'i tɨ'ɨrii, sata'aj hua'ara'astijre'en ɨ a'amuavaujsimua'a a'ini ayaa pu tiraavijte'e ɨ tavastara'a jemi. 2 Ayan tɨcɨn: “Pata'aj nu'u rɨ'ɨ tihua'uta'an ɨ ataata, ajta anaana.” Ai pu aɨn pueen ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i ti'itɨj cɨme'e tɨ pua'a a'atɨ ayan ra'ara'astijre'en. 3 Ajta ayan tɨcɨn: “Tɨ ij tyamua'a naa timuaavaɨre'en, pej pi pajta nu'u a'ateevi'in paj ruuri pua'ara'ani iiyan chaanaca japua.” 4 Sajta muan, mɨ sej hua'aya'upua pueen, caxu muare'eristan ɨ a'amuayaujmua'a jemi mej mi cai huatanyu'ucan, silu rɨ'ɨ xu tihua'uchaɨn. Sej si tihua'umua'aten, sajta tihua'uta'ixaate'en tyamua'a naa a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ tavastara'a. 5 Sajta muan, mɨ saj ca'anyejri cɨn ti'ivaɨre'e seij jemi, sata'aj hua'ara'astijre'en aɨme ɨ mej iiyan chaanaca japua tyaja'amue'ijte'e. Sata'aj seyan che'eta sana'a hua'ara'astijre'en satɨj sajta tira'astijre'e tzaahuati'ira'a cɨme'e saɨjna ɨ Cɨriistu'u, aɨjna cɨme'e saj rɨ'ɨ huataujseijrata, sajta seyan ti'itzɨɨnye'e tɨ pua'a sacai nain cɨn tya'ara'asten. 6 Sata'aj seyan a'ujca'anyaacan cɨn tihua'utyavaɨre'en aɨme ɨ mej tyaja'amue'ijte'e tɨ pua'a meyan tyaja'amuaseij nusu macai. Sata'aj che'eta sana'a tihua'utyavaɨre'en satɨj sajta tiraatyavaɨre'en saɨjna ɨ Cɨriistu'u. Sata'aj seyan saɨjna cɨn aráurasten a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj nain cɨme'e a'achu saj caj á'ujca'anye ɨ a'amua tzajta'a. 7 Sata'aj seyan che'eta sana'a ruxé'evi'ira'a cɨme'e tihua'utyavaɨre'en yaa cumu tavastara'a jemi xu ti'ivaɨre'e. Ee xaa nya'u, caxu tetyaca sana'a jemin ti'ivaɨre'e a'ini ayaa xu ramua'aree tɨ aɨn tavastara'a ayan tiraatapueijve'esin naijmi'ica a'ij tɨ ti'itɨ huáruu tɨ i'i xa'apɨ'ɨn. Capu amɨn a'ij tɨ pua'a a'atɨ ca'anyejri cɨn ti'imuare'e nusu ayan ruxé'evi'ira'a cɨn ti'ivaɨre'e. 9 Sajta muan, mɨ sej tihue'ijte'e, ayaa xu che'eta sana'a rɨ'ɨ tihua'ajchaɨ aɨme ɨ mej muejmi jemi ti'ivaɨre'e. Caxu hua'anyeeche a'ini xu'uri ramua'aree tɨ aɨn tɨ aun e'eseijre'e u tajapua, aɨj pu tɨ tihue'ijte'e aɨme ɨ mej muejmi jemi ti'ivaɨre'e. Aɨ pu ajta tyaja'amue'ijte'e muejmi. Ajta ɨ jemin, naimi'i xu ruxa'aj e'en, mɨ sej tihue'ijte'e, sajta mɨ sej ca'anyejri cɨn ti'imɨjhuaca. 10 Ajcaahui, sata'aj seyan huataujca'anyen aɨjna cɨme'e sej jetzen araujca'anen ɨ tavastara'a saj nain cɨn tyu'utyamue'itɨn ɨ muáre'eri'ira'ara'an cɨme'e. 11 Sata'aj rɨ'ɨ tityacaujnan nain cɨme'e ɨ tɨ Dioj raatyajtuaa muejmi jemi ɨ saj cɨn ti'ityese'e tɨj ajta xantaaru'u tɨ nainjapua caujnan, sej si tya'utaviicue'i nain cɨme'e tɨ tiyaaru'u aviitzi cɨn tiraaxa'apɨ'ɨntare a'ij tɨ huarɨni tɨ amuaatyamue'itɨn. 12 Ayaa xu huarɨni a'ini catu xaa nya'u aɨme jamuan ti'itesa'aca ɨ tyetyaca silu hua'a jamuan aɨme ɨ mej ti'itɨj cɨn antyujmua'aree, majta aɨme ɨ mej tie'ijta, aɨme ɨ xaijnyu'ucari ɨ maj a'ij pua'a e'en, ɨ maj majta títyatatí ti'itɨj cɨme'e tɨ tɨca'amiste'e seijre'e iiyan chaanaca japua, ajta ɨ mej e'eseijre'e u tajapua. 13 Aɨj xu cɨn nainjapua caujnan saɨjna cɨme'e tɨ Dioj raatyajtuaa muejmi jemi sej si cɨn ti'ityesa'a tɨ'ɨj ajna tyaja'ure'enyen ɨ xɨcaj tɨ jetzen huataseijre'en aɨjna tɨ a'ij pua'a een. Ayaa xu huarɨni tɨ ij cai aɨn amauutaxɨn aujna u saj a'utyáuuca, sajta muan, satɨ'ɨj seri raatyamue'itɨ, ayaa xu huarɨni, sata'aj saun a'utyáuu xa'ara'ani. 14 Ayaa xu seiira'a xa'aju'un, nain ɨ sej seyan tyu'utaxaj, huataujnyátacan xu cɨn seyan raataxaj. Ajta nain a'ij sej rɨcɨ, ayaa xu seyan raruuren a'ij tɨ tiraavijte'e ɨ Dioj jemi. Aɨj pu xaa ayan tyajamuaatyavaɨre'esin tɨj ajta ti'ivaɨre'e aɨjna ɨ puaasi tɨ cɨn ava'ujjɨ'ɨqui ɨ xantaaru'u, ajta aɨjna tɨ cɨn antyaujnaamɨ ɨ rutaviitze'e. 15 Sata'aj seyan che'eta sana'a rɨ'ɨ huaujruuren tɨj ajta saɨj tɨ re'enya'a cɨn ajtaujca'acaite'e tɨ i aun japuan e'eye'iva a'u tɨ a'ij pua'a hue'en. Sata'aj seyan huatyaujca'anyen sej si seyan tya'utaviicue'i saj tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte saɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj hua'utyapua'arite'esin. 16 Sajta saɨjna cɨme'e, sata'aj seyan huarɨni, sata'aj nain cɨn rá'antzaahuate'en ɨ tavastara'a. Ayaa xu een cɨn huarɨn, muan xu raayɨ'ɨtɨhua'an saj huatyaujnan tɨ'ij cai ti'itɨj cɨn amua'antipua'arite'en aɨjna ɨ tiyaaru'u. 17 Sata'aj sajta ra'ancura'an aɨjna tɨ cɨn Dioj amue'iratuaasin. Ayaa pu tyajamuaatyava'ɨri tɨj ajta tiraatyava'ɨri ɨ xantaaru'u aɨjna tɨ cɨn utyamuucu'u. Ajta i'i, sata'aj seyan ru'ityechuaaca aɨjna ɨ chun tɨ ruxa'ajta'a ajcamɨɨmɨjmee tɨ amuaatachuiite'esin aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Aɨjna tɨ ruxa'ajta'a ajcamɨɨmɨjmee, ai pu aɨn pueen ɨ nyuucari tɨ jetzen raxa ɨ Dioj. 18 Sata'aj seyan araujca'anyen saɨjna jetze ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj sej si rahuauca ɨ Dioj jemi tɨ'ɨj pɨ na'a saɨjna cɨme'e nain ti'itɨ tɨ a'ij tyajamua'aturaate'e. Aɨj xu cɨn, sauche'e xu atanyéjnye'eri. Caxu raxaahuata sej seyan hua'a cɨme'e rahuauca ɨ Dioj jemi naijmi'ica aɨme ɨ mej huatyáuu ɨ Dioj jemi. 19 Sata'aj seyan rahuauca ɨ Dioj jemi nyeetzi cɨme'en tɨ ij aɨn Dioj ayan naata'an a'ij nyej neyan tyu'utaxaj a'anaj tɨ na'a, nyej ni neyan tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte, nyej ni neyan cai ti'itzɨɨnya'a ti'itɨ cɨme'e nyej neyan tihua'uta'ixaate'en nyaɨjna cɨme'e tɨ a'aviitzi'i aɨjna cɨme'e a'ij tɨ Cɨriistu'u tajapua huanyúu. 20 Aɨj nu cɨn nyeri aityanami'i nyaɨjna cɨme'e nyej tihue'ixaate'e ɨ tyaɨte ɨ Jesús jetze ma'acan. Sata'aj seyan ti'ihuaviira ɨ Dioj jemi nyej ni cai ti'itzɨɨnya'a ti'itɨj cɨme'e nyej tihua'uta'ixaate'en a'ij tɨ ayan tinaavijte'e inyeetzi nyej neyan huarɨni. 21 Ajta aɨn Tíquico, ɨ nye'ihuaara'a ɨ nyaj raxe'eve'e tɨ ayan che'eta na'a tya'atzaahuate'e ɨ tavastara'a jemi nyatɨj inyaa, aɨ pu cai ti'itɨj cɨn atya'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi. Aɨ pu nain tyajamuaata'ixaate'esin sej si raamua'aree a'ij tɨ ti'inyavaɨre'e, sej si sajta raamua'aree a'ij nyej rɨcɨ. 22 Ayaa nu een cɨn muejmi jemi raatáiti sej si raamua'aree a'ij tɨ ti'itavaɨre'e, tɨ ij ajta aɨn rɨ'ɨ tyajamuaata'an. 23 Che'e Dioj hua'utyapua'arite'en naijmi'ica ɨ sej ru'ihuaamua'a. Ajta aɨn ɨ Dioj ɨ tyaj rajya'upua, ajta aɨn ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, miche'e maɨn amuaataxe'eve'en a'ini muan xu tya'atzaahuate'e. 24 Che'e a'ij tihuá'avaɨɨra'a naijmi'ica ɨ maj rusen cɨn raxe'eve'e maɨjna ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u.

Filipenses 1

1 Inyaa, i nyej i'i Pablo, ajta aijna i Timuteeyu, ityan i tyej ravaɨre'e tyaɨjna ɨ Jesús ɨ Cɨriistu'u, ayaa tu tyajá'amuayu'use'e naijmi'ica muan mɨ sej ra'atzaahuate'e saɨjna ɨ Jesús ɨ Cɨriistu'u, majta maɨme ɨ mej tyaja'amue'ijte'e, majta maɨme ɨ mej tyaja'amuavaɨre'e ti'itɨj cɨme'e, naijmi'ica tu tyajá'amuayu'use'e mɨ sej huachaatɨme saujna Filipos. 2 Che'e aɨn Dioj ɨ tɨ ta'iya'upua, ajta aɨn ɨ tavastara'a aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, miche'e maɨn rɨ'ɨ tyaja'amuachaɨj mua'ara'ani, miche'e majta amuaatyápua'arite'en ɨ a'amuaxaijnyu'uca jetze mɨ saj mui'i sej si xa'apɨ'ɨn ru'ihuaamua'a xa'ara'ani tyamua'a naa. 3 Eecan nu nyetyamua'ave'e ɨ Dioj jemi a'anaj tɨ na'a nyej huauhuau ɨ Dioj jemi muejmi cɨme'en nyatɨ'ɨjta amua'utámua'aree. 4 A'anaj tɨ na'a nyej huahuauca ɨ Dioj jemi naijmi'ica cɨme'en muan, eecan nu tí'ijtaujtzi'ire'e ɨ Dioj jemi nyatɨ'ɨjta a'amuaamua'areera. 5 Ayaa nu'u caj ti'irɨcɨ inyaa aɨjna cɨme'e ɨ sej naatavaɨ tyej ti hua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte tyaɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Dioj. Sanaatávaɨ ɨ jajcua, sajta ijii. 6 Nyaa nu nyajta ápɨ'ɨn tyajá'umua'aree tɨ aɨjna ɨ tɨ autyejche tɨ rɨ'ɨ amuaaruuren ɨ a'amua tzajta'a, aɨ pu xaa nya'u raanaijmi'ire'esin ajna xɨcajra'a jetze tɨ'ɨj ajtahua'a uvé'enyen aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta ayan antyahuaa ɨ Cɨriistu'u. 7 Ayáa pu tiraavijte'e nyej neyan ti'ihuánmua'aten muejmi cɨme'e a'ini muejmi nu a'amua jemi á'anca'anye. Tɨ pua'a neyan i'inami'ihua, na'ari tɨ pua'a nyaj aɨjna jetze huatanyuuni ɨ nyuucari tɨ aɨjna jetze raxa ɨ Dioj, na'ari neyan tiraataxaj yee tyamua'a pu i'i xa'apɨ'ɨn amɨjna i nyuucari, naimi'i tu ra'ancura'ave ɨ tyaj cɨn rajpueitzi, tyajta a'achu tɨ caj taatapueijve ɨ Dioj. 8 Dioj pu ramua'aree nyaj eihua a'ij pua'a tya'anyamua'ate muejmi cɨme'e. Ayaa nu che'eta a'amua jetze ánca'anye a'ij tɨ aɨn ajta a'amua jetze á'ujca'ane aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. 9 Ayaa nu ti'ijhuavii ɨ Dioj jemi naijmi'i cɨme'e mɨ sej ru'ihuaamua'a, sej si eitze'e huaujxe'eve'en rujɨɨmua'a tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame, sata'aj cai ti'itɨj cɨn auta'ɨtzen, sata'aj seyan raayɨ'ɨtɨhua'an eitze'e, sata'aj nain cɨn rɨ'ɨ me tityaumuámua'aree ɨ Dioj jemi. 10 Nyajta nu neyan ti'ijxe'eve'e tɨ ij ayan amuaatámitejte'en ɨ tɨ eitze'e ruxe'eve'e, tɨ ij cai ti'itɨ a'amua tzajta'a tasiseiirihua'an tɨ a'ij pua'a een, tɨ ij cai a'atɨ ti'itɨj cɨn muejmi jetze tya'upuá'ajte'en ajna xɨcajra'a jetze tɨ'ɨj yaj uvé'enyen aɨjna ɨ Cɨriistu'u ɨ tɨ Dioj an yá'ujra ɨ ɨpuari japua. 11 Sata'aj seyan huarɨni ti'itɨ tɨ í'ixa'apɨ'ɨn aɨjna jemi ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u tij na'a tɨ yu á'uca'a. Aj mu mi xaa eihua rɨ'ɨ tiraata'asin ɨ Dioj. 12 Casi'i, nye'ihuaamua'a, ayaa nu ti'ijxe'eve'e saj raamua'aree eijna cɨme'e, a'ij tɨ ti'itɨ naaruu, ɨ nyatɨ'ɨri tyu'utyavaɨ nyuucajtze'en ɨ Dioj mej mi eitze'e raanamua. 13 Pu'uri eijre'e seijre'e nyaj nami'i nyaɨjna cɨme'e nyej ti'ivaɨre'e ɨ Cɨriistu'u jetze ma'acan. Tyamua'a mu ramua'aree aɨ́me ɨ xantaaru'u ɨ maj racha'ɨ aɨjna tɨ va'acan cɨn ti'ityejvee, majta ɨ seica. Naimi'i mu ramua'aree. 14 Majta ɨ seica ɨ nye'ihuaamua'a, ɨ maj majta ti'ixa ɨ Cɨriistu'u jetze ma'acan, mu'uri aujca'anyajca'a maɨjna cɨme'e nyaj nami'i. Mu'uri ti'ixa ca'anisíj cɨme'e. Camu ti'itɨj cɨn ti'itzɨɨne'e. 15 Ma majta seica meyan ti'ixa ɨ Cɨriistu'u jetze ma'acan, a'ini eihua mu chueere nyeetzi cɨme'e, mej nye'ijchaɨre'e. Majta seica meyan ti'ixa tzaahuati'ira'a cɨme'e. 16 Aɨme ɨ mej ti'ixa tzaahuati'ira'a cɨme'e, ayaa mu rɨcɨ a'ini mene'ixe'eve'e. Aɨ mu ramua'aree nyaj nami'i aɨjna cɨme'e nyej nyaɨjna cɨn tí'ixajtacaa Cɨriistu'u jetze ma'acan. 17 Ma majta ɨ seica, aɨ mu rujɨɨmua'a mana'a a'ij tirajtyau mej tyu'utaxaj ɨ Cɨriistu'u jetze ma'acan. Camu ti'ixa tzaahuati'ira'a cɨme'e silu ayaa mu ti'imua'atze tɨ pua'a meyan ti'ixa, aj nu ni eitze'e tirajpueitzi na'ame iiyu nyaj nami'i. 18 Aru, ¿a'ini i'irɨni? Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ eitze'e ruxe'eve'e ɨ mej ti'ixaxa'a ɨ Cɨriistu'u jetze ma'acan. Aɨj nu cɨn nyetyamua'ave'e. Capu nye jetze ruxe'eve'e a'ij mej ye'i ti'ixa, tɨ pua'a metí'ixajta huataujnyátacan cɨme'e nusu macai. Ayej ti'ayajna. Me nyajta inyaa, eitze'e nu maa nyetyamua'ave'e. 19 Ayaa nu'u, nyaa nu ramua'aree tɨ xa'apɨ'ɨn tye'iráame nyeetzi jemi a'ini muan xu rahuavii ɨ Dioj jemi. Ajta aɨn ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Cɨriistu'u, aɨ pu i ajta naatavaɨ. 20 Eecan nu raachú'eve'e, ayaa nu nyajta ti'ijxe'eve'e nyej nij cai a'anaj ti'ityevi'ira'a ɨ Dioj jemi. Huapɨ'ɨ nu raxe'eve'e nyej neyan a'ahuánca'anye'en nyej neyan rɨ'ɨ tyu'utanseijrata mej mi raamua'aree ɨ nyaj Cɨriistu'u nu jetze nyaca'anye tɨ pua'a neyan ira'ateevi'in nyej i'iruuri na'ara'ani na'ari nyaj huamɨ'ɨni. 21 Ayaa pu tina'amitejte'e inyeetzi, tɨ pua'a neyan ira'ateevi'in nyaj i'iruuri na'ara'ani, nain nu cɨn tyu'utyavaɨre'esin nyaɨjna jemi ɨ Cɨriistu'u. Me nyajta, tɨ pua'a nyaa huamɨ'ɨni, nyaa nu xaa tyu'utyamue'itɨ ɨ tajapua. 22 Tɨ pua'a neyan ira'ateevi'in nyaj i'iruuri na'ara'ani, aj nu xaa nya'u nain ti'iseijran aɨjna cɨme'e nyej ti'imuare'e. Aj nu xaa nya'u tyu'utyamue'itɨ. Aɨj nu xaa cai mua'aree ti'itɨj tɨ eitze'e i'ixa'apɨ'ɨn, tij nyaj ira'ateevi'in nyaj ruuri nusu nyaj ca'anacan huamɨ'ɨni. 23 Eecan nu ramua'areeri'ira'a i nyaxaijnyu'uca cɨme'e. Canu xaahui ramua'aree ti'itɨj tɨ eitze'e na'araanajchi. Eecan pu ayan nya'astɨ a'aye'i nyaj a'ura'ani nyata'aj a'utyaváa na'ara'ani ɨ Cɨriistu'u jemi. Eitze'e pu í'ixa'apɨ'ɨn tzɨte'e nyaj a'ura'ani. 24 Ma ajta eitze'e pu a'amua jetze ruxe'eve'e nyaj ruuri na'ara'ani. 25 Ayej nya'ase, ayan ti'ayajna nyaj yan huacai na'ara'ani. Ayan nu huacai na'ara'ani sej si eitze'e rá'antzaahuate'en, sej si eitze'e huaujtyamua'ave'en. 26 Aɨj pu cɨn nyatɨ'ɨjtahua'a ya huacai na'ara'ani a'amua jemi, eecan xu huataujtyamua'ave'esin, sajta rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Cɨriistu'u tɨ i'i Jesús, a'ini'i aɨ pu naatavaɨ inyeetzi. 27 Ma'acui xaa, huapɨ'ɨ pu ruxe'eve'e sej seyan huarɨni a'ij tɨ tiraavijte'e, satɨj tiraanamuajri'i seijna jetze ɨ nyuucari tɨ jetzen raxa ɨ Dioj. Tɨ pua'a nyaun nya'atanyen nyej tyajamuaata'ixaate'en na'ari nyej ya'umua'ati ya'ɨmɨ, ayaa nu raxe'eve'e nyej ni raamua'aree saj sauj tya'atzaahuate'e naijmi'i. Sata'aj naijmi'i tyu'utyese'en tɨ ij cai a'atɨ a'amuamue'itɨn sej si cai che'e rá'atzaahuate'en ɨ nyuucari tɨ jetzen raxa ɨ Dioj. 28 Muan xu cai seyan tihue'itzɨɨne'e setyu'utatése'e sej tihuaurixaate'en hua'a jamuan ɨ maj amuájchaɨre'e. Tɨ pua'a seyan huarɨni, aj mu xaa raamua'aree maj huatyáapua'are. Ma sajta muan, Dioj pu amue'irájtuani. 29 Ayaa pu'u na'a, a'ini Dioj pu amuaata'a sej rajpueitzi xa'ara'ani Cɨriistu'u jetze ma'acan, sajta rá'antzaahuate'en. 30 Ayaa tu teri taxa'a antyu'uuve tyaɨjna cɨme'e satɨj anacaican naaseij ɨ nyaj cɨn ti'ityesa'acaa, sajta sauche'e xu ranamuajran nyej ti'itese'e nyauche'e.

Filipenses 2

1 Muan xu Cɨriistu'u jetze ruca'anye ɨ a'amua tzajta'a. Aɨ pu ajta rɨ'ɨ amuaata'aca tɨ aɨn amue'ixe'eve'e ɨ Cɨriistu'u sej si xa'apɨ'ɨn huarɨni, a'ini xu'uri ra'ancure'evi'itɨ ɨ xaijnyu'ucara'ara'an, sajta seica xu tihua'umua'atziire'e, sajta xu seica a hua'acu'uve. 2 Aɨj nu cɨn a'amuahuavii saj rɨ'ɨ tinaata'an nain cɨme'e, sej si seyan ruxa'aj tyu'umua'ati naa tyamua'a naijmi'i, sej si seyan ruxa'a títyaahuaujxe'eve'en, sej si ruxa'aj tirájtyauve'en seij ajta mɨ seij, sej si muan rujɨɨmua'a raahuauni. 3 Che'e cai a'atɨ rusaɨj rajtyauve'en ɨ tɨ cɨn ahuaujtzaahuate'en. Ajta che'e cai a'atɨ tyáuura'atya'a, silu che'e aɨn ayan tiraatámitejte'en tɨ eitze'e ti'ivaɨre'e ɨ saɨj cai aɨjna. 4 Che'e cai a'atɨ aɨ na'a rahuauca aɨjna ɨ tɨ jetzen ruxe'eve'e rusaɨj, silu che'e ajta raatavaɨre'e ɨ saɨj aɨjna cɨme'e tɨ ajta aɨjna jetze ruxe'eve'e. 5 Sata'aj seyan che'eta sana'a tyu'umua'ati a'ij tɨ tyu'umuá'a aɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. 6 Ajta aɨn ɨ Cɨriistu'u, ayaa pu i éenya'a i'i Dioj, capu ayan tira'amityejtya'aca'a tɨ ayan tityauura'atya'a tɨ ayan auche'e ruxa'a e'enye'en ɨ Dioj jemi. 7 Silu aa pu ti'ityia'a ɨ ruxé'evi'ira'a cɨme'e ɨ tɨ cɨn ti'ityavaa a'araa u tajapua. Aj pu i aɨn huaseijre tɨj ɨ a'atɨ mej ti'ira'ijte'e. Ayaa pu huanu'eihuaca'a tyatɨj ityan. 8 Ajta pu ayan tevi pueenya'a tyatɨj ityan. Ajta aɨn, capu va'acan cɨn ti'ityavaaca'a, silu huataura'a tɨ huamɨ'ɨni. Huamɨ'ɨ, icu, ɨ curuu jetze. 9 Aɨj pu cɨn Dioj antyɨ'ɨmɨ ra'antítuaa. Aj pu i raata'a tɨ tye'entyaruti ti'itɨj cɨme'e tɨ eitze'e ve'e cai maa ti'itɨ. 10 Aɨj pu cɨn, ajna xɨcaajra'an jetze tɨ'ɨj tye'entipua'arite'en nain, matɨ'ɨj raamua'aree tɨcɨn: “Pu'uri tie'ijta ɨ Jesús” aj mu xaa, titunutaxɨ'ɨn naimi'i ɨ mej e'eseijre'e u tajapua, majta ɨ mej yan seijre'e iiyan chaanaca japua, majta ɨ mej e'eseijre'e u tajete, mata'aj naimi'i meyan raataxaj yee, “Ai pu tavastara'a pueen aɨjna ɨ Jesús tɨ i'i Cɨriistu'u.” Ayaa mu maɨjna cɨn huarɨn, aj mu mi rɨ'ɨ tiraata'asin ɨ Dioj ɨ tyaj rajya'upua. 12 Sajta muan, mɨ nyáa amue'ixe'eve'e, a'anaj tɨ na'a nyaj a'ucatii a'amua jamuan, a'anaj tɨ na'a, ayaa xu huarɨj nyatɨj tyajamue'ixaa. Sajta ijii, nyaj ya a'ɨmɨ huataca, sata'aj seyan che'eta sana'a huarɨni. Sauche'e xu seyan rɨjca, a'ij nyaj tyaja'amue'ixaate'e. Sata'aj raanaijmi'ire'en ɨ tɨ auj tyajamua'aturaate'e a'amua tzajta'a. Rɨ'ɨ xu'u muan nain cɨme'e, sej si cai ti'itɨj cɨn auta'ɨtzen ɨ Dioj jemi. 13 Ayaa pu'u, a'ini Dioj pu amuaata'aca ɨ ca'anijra'a, sej si seyan rɨjcaa ɨ tɨ í'ixa'apɨ'ɨn a'ij tɨ aɨn tira'araanajchi. Ajta aɨ pu tyajámuaatavaɨre'esin sej si raanaijmi'ire'en. 14 Naijmi'i tɨ na'a tɨ ayan ruxe'eve'e sej seyan huarɨni, sata'aj cai cɨme'en runyuustya'a, na'ari saj cai cɨme'en a'ij pua'a tyu'urixaatya'a tɨ'ij cai a'atɨ ti'itɨ cɨn muejmi jetze tya'upuá'ajte'en, sej si seyan ti'ityeré'enye'en ɨ a'amua tzajta'a, sej si seyan tyaɨtestyamua'ame'en éenya'a xa'aju'un ɨ Dioj, sej si cai ti'itɨj cɨn autyaturan ɨ Dioj jemi, iiyan chaanaca japua saj huapuasaaruve'en hua'a tzajta'a ɨ maj a'ij pua'a ti'ityetyaɨte, ɨ maj cai xa'apɨ'ɨn metityaumuámua'aree. Sajta hua'a tzajta'a á'ucɨɨnye sej tihua'uta'ixaate'en ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj taajajcuare'e ityejmi. Ayaa xu saɨjna cɨn huarɨn, muan xu huaseijre'en a eijre'e hua'a jemi ɨ tyaɨte. Xuee saj cu muan hua'atatzavi'ira aɨme. 16 Aɨj nu cɨn ahuantzaahuate'esin nyajna xɨcajra'an jetze tɨ'ij ajtahua'a uve'enyén aɨjna ɨ Cɨriistu'u. Ayaa nu neyan ahuantzaahuate'esin tɨ eecan naa tinaavaɨ nyej nyaɨjna cɨn ti'ityesa'acaa, ajta ayan naa tinaavaɨ nyaɨjna cɨme'e ɨ nyej tyu'umuarej. 17 Muan xu tyu'utamuaɨ'ɨvajta saɨjna cɨme'e sej ti'ivaɨre'e ɨ Cɨriistu'u jemi, sajta saɨjna cɨme'e saj ra'atzaahuate'e. Ajta, tɨ pua'a menyaje'icatan ayajna mej mi raanaijmi'ire'en ɨ saj cɨn seri seyan tyu'utamuaɨ'ɨvajtaca'a, nyauche'e nu nyetyamua'ave'e nyaɨjna cɨme'e nyaj a'atzu tyajámuaatavaɨ. Muejmi nu jetze nyetyamua'ave'e. 18 Sajta muan, sata'aj seyan che'eta sana'a huaujtyamua'ave'en, sajta nyeetzi huata'an ɨ nyaj cɨn huatántyamua'ave'en. 19 Ajta, tɨ pua'a ayan naata'acare'en ɨ nyavastara'a aɨjna ɨ Jesús, ayaa nu raxe'eve'e nyaj ca'anacan Timuteeyu tyu'utaiti'i muejmi jemi nyej ni huatantyamua'ave'en nyatɨ'ɨj raamua'aree a'ij tɨ tyaja'amuavaɨre'e muejmi. 20 Capu maa a'atɨ ayajna tɨj amɨjna tɨ ayan che'eta na'a ti'imua'atze nyatɨj inyaa, tɨ ajta ayan rahuauca tzaahuati'ira'a cɨme'e aɨjna tɨ a'amua jetze ruxe'eve'e. 21 Ma majta mɨ seica, naimi'i mu rahuauca ɨ tɨ hua'a jetze ruxe'eve'e. Camu a'atzu rahuauca ɨ tɨ jetzen ruxe'eve'e ɨ Cɨriistu'u tɨ i'i Jesús. 22 Aru xu'uri muan ramua'aree tɨ aɨn Timuteeyu, pu'uri tyu'utaséijrataca'a tɨ cai auta'ɨtze a'ini pu'uri tinaatyavaɨ aɨjna cɨme'e nyej tihua'uta'ixaa ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Dioj. Eecan pu tyu'umuarej nya jamuan tɨj saɨj yaujra'an ti'imɨjhuaca jamuan ɨ taatajra'an. 23 Aɨj nu cɨn nyéjxe'eve'e nyaj raataite muejmi jemi nyatɨj nyeri tiraamua'areeri'i a'ij tɨ ye'i tinaatyavaɨre'esin inyeetzi. 24 Me nyajta inyaa, nyauche'e nu rachu'eve'e ɨ nyavastara'a, nyej ni nyasaɨj ca'anacan a'atanyén. 25 Ajta, ayej nya'ase, ayaa pu ruxe'eve'e nyaj anacaican muejmi jemi raataite ɨ nye'ihuaara'a, aɨjna ɨ Epafrodito. Ai pu aɨn pueen ɨ saj muan nyaja'utaiti'iri'i inyeetzi jemi tɨ aɨn tinaata'an ti'itɨ tɨ na'aturaate'e. Aɨ pu tyu'umuarej nya jamuan, tyajta naijmi'i tu tyu'utyésa'aca'a. 26 Eecan pu xaa á'amuaseijramɨ'ɨ. Ajta e'ij pua'a raata'a aɨjna cɨme'e ɨ sej raamua'areeri'i tɨ aɨn tijcui'inyaca'a. 27 Ayej xaa nya'u ti'ayajna tɨ ti'icui'ica'a. Tɨn pu huamɨ'ɨ. Ma ajta Dioj pu rá'acu'uvajca'a aɨjna. Ajta ayan che'eta na'a ná'acu'uvajca'a inyeetzi nyej ni cai nyaxaamɨstye'eche'e. Pu'uri naacɨ'ɨ ɨ nyaj cɨn rajpueitzi na'aye'i. 28 Aɨj nu cɨn nyeri eitze'e raxe'eve'e nyej raataite muejmi jemi sej si huaujtyamua'ave'en satɨ'ɨjtahua'a raaseij. Me nyajta inyaa, nyej ni cai che'e neyan ti'inyaxaamɨjtya'a. 29 Sata'aj ra'ancure'evi'itɨn ɨ tavastara'a jetze ma'acan. Sata'aj huaujtyamua'ave'en aɨjna jemi ɨ Epafrodito. Sajta rɨ'ɨ tihuá'ajchaɨca ɨ tyetyaca tɨj amɨjna, saɨjna cɨme'e tɨ tɨn huamɨ'ɨ tɨ ti'imuara'aca'a ɨ Cɨriistu'u jetze ma'acan. Aɨ pu ayan huataujtuaa tɨ huamɨ'ɨni tɨ'ij tinaavaɨre'en inyeetzi. Capu ayan tyajamuaacɨ́'ɨ muejmi sej si seyan huarɨni a'ini saj cai ya a'ahua'aca'a.

Filipenses 3

1 Pu'uri ijii, nye'ihuaamua'a, sata'aj huaujtyamua'ave'en jemin ɨ tavastara'a. Nu'uri neyan tyajamuaataiti'iri'i. Nu'uri nyajtahua'a nyana'a tyajá'amue'iti'i. Capu nya'una'aviste'e nyeetzi jemi nyej neyan rɨcɨ, a'ini aɨ pu a'amuacháɨj a'ame. 2 Rɨ'ɨ xu'u muan, aɨme jemi ɨ tyetyaca ɨ mej meyan á'ujhua'an matɨj ɨ tzɨ'ɨcɨ ɨ tɨ cai a'atɨ hua'aya'amua. A'ij mu pua'a rɨcɨ aɨme ɨ tyetyaca, maj ruhue'ira'a ájtasí'iche. Tyu'ɨtziite'e, micu. 3 Me tyajtá ityan, ai tu aɨn pueen ɨ tyaj tanavi a'antisi'iche tzaahuati'ira'a cɨme'e. Ajta aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu xaa taata'aca tyej rɨ'ɨ tirata'acare'en ɨ Dioj. Eecan tu jetzen huatátatyamua'ave'esin ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. Tyajta ityan, catu xaa ra'atzaahuate'e tyaɨjna cɨme'e ɨ tyaj rajtyau ɨ tatzajta'a. 4 Tɨ pua'a seij ayan tira'amitejte'e tɨ ayan tiraavijte'e tɨ ra'atzaahuatya'a aɨjna ɨ tɨ tirajtyau ɨ rutzajta'an, che'e aɨn raamua'aree tɨ eitze'e ayan tiraavijte'e inyeetzi jemi. 5 Tɨ'ɨj tyauma'aca arahueica xɨcaj nyej jetzen huanu'eihuaca'a, mana'antísijchaca'a ɨ nyenavi jetze. Hua'a jetze nu ajtyama'acan ɨ mej jee yaujmua'ame'en aɨjna Israel tyaacan. Nyajta i'i huaacɨxa'ara'an aɨjna ɨ Benjamín tyaacan. Hua'a jetze nu ajtyama'acan ɨ mej jee hebreo pueen. Ayaa nu huanu'eihuaca'a. Nyajta nu hua'anyuuca cɨn ti'ixaxa'a. Cɨme'en aɨjna ɨ yu'uxari tɨ ra'uteyu'uxaca'a aɨjna ɨ Moises tyaacan, nyaa nu i'i fariseeyu. 6 Ayaa nu rɨ'ɨ huapɨ'ɨ tí'ityesa'aca'a nyaɨjna cɨme'e ɨ nyeye'ira. Aɨj nu cɨn a'ij pua'a tihuá'ajtya'axɨ'ɨca'a ɨ mej ra'atzaahuatya'acaa maɨjna ɨ Jesús. Nyajta, canu a'anaj ti'itɨj cɨn autyajturaa aijna cɨme'e ɨ nyej tiye'iraca'a. 7 Nain a'achu tɨ caj ti'ipua'amua, eecan pu nyejetze ruxe'eva'aca'a ɨ nyej nyejmi'i tiye'iraca'a. Ajta ijii, ayaa pu tina'amitejte'e inyeetzi tɨ cai che'e ti'itɨj vaɨre'e aɨjna cɨme'e nyej nyeri ravaɨre'e nyaɨjna ɨ Cɨriistu'u. 8 Ajta e'eyan, ɨ tɨ eitze'e ruxe'eve'e, a'ij tɨ ti'itɨ tinaacɨ'ɨtíiche'e, pu'uri ayan tina'amitejte'e tɨcɨn yee tyu'ɨtziite'e. Niche'e yee maruuhua'axɨn. Ai pu'u, eecan pu eitze'e tinaatyáva'ɨrihua'an nyaj raamua'ati nyaɨjna ɨ nyavastara'a aɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. Nyaɨjna cɨme'e ɨ Cɨriistu'u, nain nu ma huahua'axɨ. Cu xuee, xaɨri pu'u pueenya'a aɨjna tɨ ajmi'i na'aránajchaca'a. Ayaa pu tina'amitejte'e ijii tɨ ayan een cɨme'e. Nyaa nu má rúuraaxɨ nyaɨjna cɨme'e nyej ni tyu'utyáamue'itɨn ɨ Cɨriistu'u jemi. 9 Ayaa nu'u ti'imua'atze nyaɨjna cɨme'e, nyej ni huatyavaa na'ara'ani ɨ Cɨriistu'u jemi, nyej ni cai ti'itɨ cɨn autyaturan ɨ Dioj jemi. Canu che'e neyan ti'imua'atze yee nyaa nu rɨ'ɨ ti'itevi nyaɨjna cɨme'e nyej yee nain cɨn ra'ara'astijre a'ij tɨ tya'axa ɨ yu'uxari jetze, silu ayaa pu tira'amitejte'e ɨ Dioj ɨ nyej rɨ'ɨ ti'itevi, aɨjna cɨme'e nyaj ra'atzaahuate'e ɨ Cɨriistu'u. 10 Ai pu aɨn pueen ɨ nyej raxe'eve'e nyata'aj raamua'ati nyaɨjna ɨ Cɨriistu'u, nyajta raamua'ati ɨ muare'eri'ira'a ɨ tɨ cɨn Dioj ra'ajjáj ɨ Cɨriistu'u hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite, nyajta rajpueiitzi na'ame ɨ Cɨriistu'u jamuan, nyej ni neyan seira'a na'ara'ani tɨj aɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ'ɨj huamɨ'ɨ. 11 Aɨj nu cɨn rachu'eve'en nyaj raata'ase ajna xɨcajra'an jetze matɨ'ɨj a'itacɨɨnye ɨ mɨ'ɨchite tɨ pua'a nyacai a'ij huarɨni inyaa. 12 Caxɨɨ nu xaa nya'u raata'asaca'a nyaɨjna ɨ nyaj cai xɨ a'uta'ɨtza'ara'an; canu nyajta xɨɨ nain ra'ara'astijre. Nauche'e nu huátain nyej ni raata'ase nyaɨjna ɨ tɨ cɨme'en naata'asaca'a ɨ Cɨriistu'u tɨ i'i Jesús tɨ ij aɨn huataura'ate'en inyeetzi. 13 Nye'ihuaamua'a, canu neyan tyaja'amue'ixaate'e yee nu'uri raanaijmi'ire, silu ayaa nu'u rɨcɨ: canu che'e neyan nyaɨjna cɨn ti'imua'atze yee ɨ tu'uve'etyajtɨ silu nyeti'itese'e nyej ni raata'ase ɨ ta'anajca. 14 Ayaa nu een cɨn rɨcɨ, nyej ni raata'ase a'u tɨ a'utavɨɨ ɨ úmi'inari, nyej ni ti'itɨ huamué'itɨn ɨ tɨ cɨn Dioj nye'ejee u ute'e ɨ Cɨriistu'u jemi, aɨjna jemi tɨ ajta i'i Jesús. 15 Naimi'i a'achu tyaj caj ti'ityapua'amua ɨ tyej teri vaujsi, tiche'e teyan che'eta tyana'a tyu'umua'ati. Na'ari cai tɨ pua'a seyan saɨque tyu'umua'ati ti'itɨj cɨme'e, tɨ cai ayan tyajámuaavijte'e, Dioj pu tyajámuaataseíjrate'esin. 16 Aɨj tu'u, tiche'e teyan ra'ara'astijre'en tyaɨjna cɨme'e ɨ tyej teri raata'asaca'a. 17 Nye'ihuaamua'a, sata'aj seyan ti'ityete'en nyatɨj rɨcɨ inyaa. Sajta muan, ayaa xu tyu'umua'ati saɨjna cɨme'e ɨ mej meyan rɨcɨ a'ij tyej tyajamue'ixaa. Nyajta nu xaa huányeinixɨ nyaɨjna cɨme'e ɨ nyej neri'itahua'a neyan tyaja'amue'ixaate'e. 18 Rɨ'ɨ xu'u muan, a'ini mui'i nu tyajámuaata'ixaa, nyaɨjna cɨme'e ɨ nyej neri'itahua'a neyan tyajamuaata'ixaate'esin, nyajta nu nyeyéenyen huányeinixɨ'ɨsin nyaɨjna cɨme'e, ɨ maj mui'itɨ saɨque meyan ti'imua'atze. Ayaa mu rɨcɨ, cu xuee maj cu rájchaɨre'e ɨ Cɨriistu'u tɨ aɨn huamɨ'ɨ ɨ curuu jetze. 19 Ayaa pu tihua'acɨ'ɨti ɨ maj ya'uraini ɨ hua'axaijnyu'uca tɨ auj ruuricaa. Ma'ahúaujpua'arixɨ'ɨsin, micu. Eitze'e pu hua'a jetze ruxe'eve'e mej eihua tyu'ucua'ani, aɨj pu cɨn hua'axaye pu pueen ɨ hua'a Dioj. Majta meyan á'ujtzaahuate'e maɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn tyu'utatyévi'ira'ata. Ai mu'u jetze tyu'umua'ati aɨjna tɨ e'eseijre'e iiyan chaanaca japua. 20 Me tyajta ityan, au tu e'ema'acan u tajapua. Tyajta eecan tu rachu'eve'e tɨ aun e'ivacaanyen aɨjna tɨ tu'irajtuaani, ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ i'i Cɨriistu'u. 21 Aɨ pu saɨque taaruuren tɨj na'a aɨn raatyahue'ira'a tɨ naa seijre'e, aɨjna ɨ rumuare'eri'ira'a cɨme'e, ɨ tɨ cɨn tyu'utyamue'itɨn naijmi'i tɨ ye seijre'e iiyan chaanaca japua, ajta naijmi'i tɨ an e'eseijre'e u tajapua.

Filipenses 4

1 Ayaa pu'u, nye'ihuaamua'a ɨ nyaj amue'ixe'eve'e. Eecan nu á'amuaseijramɨ'ɨ, a'ini muan xu aɨn pueen ɨ nyaj cɨn huatantyamua'ave'e, ɨ nyaj raamue'itɨ. Sahuaujca'anyen ɨ a'amua tzajta'a sej si tyu'utyavaɨre'en sauche'e ɨ tavastara'a jemi, muan mɨ nyaj amue'ixe'eve'e. 2 Nyaa nu hue'ijee amɨme, nyaɨjna ɨ Evodia, nyajta nyaɨjna ɨ Síntique, mej mi mua'atyujcɨ'ɨpiire'en mej mi ru'ihuaamua'a mua'ara'ani ɨ tavastara'a jemi. 3 Pajta muaa, mɨ paj xaa nyeetzi jetze ajtyavaɨre'e, nyaa nu muahuavii ɨ paj hua'utavaɨre'en amɨme ɨ uuca, a'ini aɨ mu majta ajtyavaɨra'acaa inyeetzi jetze, tyatɨ'ɨj tihua'utá'ixaatya'acaa ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj tu'irajtuaani. Majta jetzen ajtyavaɨra'acaa aɨjna ɨ Clemente, majta hua'a jetze mɨ seica ɨ mej nyeetzi jetze ajtyavaɨra'acaa. Ayaa pu tye'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze a'ij mej antya'aruu mej mi a'utyáuu mua'ara'ani ruurican para rusen cɨme'e ɨ Dioj jemi. 4 A'anaj tɨ na'a nain xɨcaj tzajta'a, ajta nain tɨca'ari tzajta'a, sahuaujtyamua'ave'en muan ɨ tavastara'a jemi. Nyajtahua'a nu tyajamuaata'ixaate'esin yee: Sahuáujtyamua'ave'en. 5 Sata'aj naimi'i seyan tiraamua'aree saj cai ti'itɨ tyaura'atya'a, silu sara'uviicue'i tyamua'a naa aɨme ɨ maj saɨque ti'imua'atze. Pu'uri ye vejli'i huatyéjvee ɨ tavastara'a. 6 Caxu ti'imuajca ti'itɨj cɨme'e, silu nain xu tiraata'ixaate'en ɨ Dioj jemi a'achu tɨ caj tyajamua'aturaate'e, sata'aj raatahuavii nain cɨme'e, sajta rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj. 7 Aj pu xaa Dioj amuaata'asin ɨ saj cɨn rɨ'ɨ huarɨni ɨ rutzajta'a. Capu a'atɨ ramua'aree a'ij tɨ ye'i i'i rɨ'ɨri tɨ ayan rɨ'ɨ amuaata'an ɨ rutzajta'a. Aɨ pu xaa Dioj amuaatyápua'arite'esin ɨ a'amuaxaijnyu'uca, ajta ɨ á'amuamua'atziira'a aɨjna cɨme'e ɨ saj jetzen araujca'anye ɨ Cɨriistu'u tɨ i'i Jesús. 8 Sajta e'eyan, nye'ihuaamua'a, sata'aj seyan tyu'umua'ati seijna jetze ti'itɨ tɨ ayan ti'ayajna, na'ari ti'itɨ tɨ ayan raavijte'e sej si rɨ'ɨ tiraatyajtuaani nusu ti'itɨ tɨ ayan raavijte'e tɨ tiraacɨ'ɨti seij. Sajta seyan jetzen tyu'umua'ati ti'itɨ tɨ runyáta, ca'ɨn ti'itɨ tɨ naa seijre'e. Tɨ pua'a ti'itɨ ti'ixa'apɨ'ɨn na'ari ayan tiraavijte'e sej rɨ'ɨ tiraata'ixaate'en, sata'aj seijna jetze tyu'umua'ati. 9 Ajta ti'itɨ nyej tyajamuaamuá'ate, nusu ti'itɨ saj ra'ancura'a nyeetzi jetze, na'ari nyej tyajámuaata'ixaa, sata'aj seyan huarɨni. Ajta aɨn ɨ Dioj pu amuaatyávaɨre'esin sej si naa rɨ'ɨ tityeetyáuuca. 10 Eecan nu huatantyamua'ave'e ɨ nyavastara'a jemi, nyaɨjna cɨme'e ɨ saj sajtahua'a sana'a nya'utámua'areeri'i. Muan xu nyamua'ajcaa tzɨte'e ti'itɨ tɨ na'aturaatya'acaa. Ayaa pu'u, capu tyajamuaata'a a'ij sej ye'i tinaatyavaɨre'en. 11 Canu neyan ti'ixa yee canu a'ij ti'ijviicue'i. Canu xaa nya'u. Nu'uri raarɨ'ɨre a'ij nyaj tira'aviicue'iran nyaɨjna cɨme'e a'achu nyaj caj ti'ituave. 12 Nyaa nu ramua'aree a'ij nyej ye'i huarɨni tɨ pua'a nyaj cai a'ij ti'ijviicue'i nusu tɨ pua'a yee nyeti'ituaave inyaa. Nyaa nu nyeri raarɨ'ɨre nyej nain cɨn tyu'utyamue'itɨn nyaɨjna cɨme'e ɨ nyaj uxa na'ari tɨ pua'a nye'icua. Ajta tɨ pua'a ti'itɨ na'ava'aturaate'en, na'ari tɨ pua'a nyacai ti'itɨj ticha'ɨ, nyajta neyan raarɨ'ɨre nyej tyu'utyamue'itɨn. 13 Nain nu cɨn tyu'utyamue'itɨn, nyaɨjna cɨme'e nyej Cɨriistu'u jetzen aranca'anye. 14 Ma sajta muan, xa'apɨ'ɨn xu huarɨj saɨjna cɨme'e seyan tinaatavaɨ iiya nyaj aɨjna cɨn tí'ityesa'aca'a. 15 Sajta muan, mɨ sej Filipos e'eche, xu'uri ramua'aree a'ij tɨ e'enya'a satɨ'ɨj xa'ichu'i tya'ara'aste anacaican ɨ saj cɨj rá'antzaahua ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Dioj. Nyatɨ'ɨj neri huirama'aca nyaujna Macedonia, muan xu'u naatavaɨ saɨjna cɨme'e ɨ tyej naijmi'i tyu'umuarej. Muan xu xaa tinaatapueijve inyeetzi. Sajta muan xu tya'ancura'a nyeetzi jemi. A'u tɨ na'a mu tyujsa'ɨrihua'a mɨ seica, camu a'atzu meyan huarɨj satɨj muan. 16 Ajta, nyatɨ'ɨj nyaun a'utyavaaca'a aujna Tesalónica, caxu seij sana'a tinyaja'utaiti'iri'i aɨjna cɨme'e ɨ tɨ tina'aturaatya'aca'a. 17 Canu xaa rahuauca saj sajtahua'a tinaata'an, silu aij nu'u huauuca ɨ tɨ tyajamuáacɨ'ɨti auúche'e. 18 Nain nu neri ancura'a. Nyajta xaa nya'u eitze'e auche'e. A'ini Epafrodito ari tinaata'a a'achu saj caj tinyaja'utaiti'iri'i, eihua nu tí'ijcha'ɨ nyeri. Ɨ saj tinyaja'utaiti'iri'i, yaa pu een tɨj muaɨ'ɨvejri tɨ naa tyáará'i, tɨ naa een, tɨ ra'araanajchi ɨ Dioj. 19 Ajta aɨn ɨ Dioj ɨ nyej ti'ijvaɨre'e, aɨ pu nain tyajamuaatapueijve'esin ruxé'evi'ira'a cɨme'e a'achu tɨ caj tyajamua'aturaate'e. Ayaa pu tyajamuaata'asin a'ij tɨ tiraavijte'e, a'ini aɨn pu nain tí'ijcha'ɨ jamuan aɨjna ɨ Cɨriistu'u, ɨ tɨ i'i Jesús. 20 Tiche'e eecan tiraatataujtzi'ire'e ɨ Dioj, aɨjna ɨ tyaj rajya'upua. Tiche'e rɨ'ɨ tiraataxaj para rusen cɨme'e. Che'e ayajna. 21 Sata'aj hua'utataujte'en nyeetzi jetze ma'acan naijmi'ica ɨ maj a'utyáuu ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e tɨ aɨn Cɨriistu'u hua'a japua huanyúu. Majta ɨ nye'ihuaamua'a ɨ maj ayajna huati, aɨ mu majta huá'ataujte'e. 22 Naijmi'i ɨ maj ya huati ayajna, ɨ maj ya huatyauu ɨ Dioj jemi, aɨ mu á'amuataujte'e tzɨte'e, aɨme ɨ maj hua'a jetze ajtyama'acan ɨ hua'atyaɨtestyamua'a aɨjna tɨ i'i Cesar. 23 Che'e aɨn ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ i'i Jesús, che'e aɨn rɨ'ɨ tyajá'amuacháɨ a'ara'ani.

Colosenses 1

1 Inyaa, i nyej i'i Pablo, nyaa nu nyajta hua'a jetze ajtyama'acan aɨ́me ɨ tɨ tihua'utaij aɨjna ɨ Jesús, ɨ tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. Ayaa nu ti'ivaɨre'e ɨ Cɨriistu'u jemi, a'ini ayaa pu raxe'eve'e ɨ Dioj. 2 Jamuan nyeijna i nye'ihuaara'a, aijna i Timuteeyu, ayaa nu tyaja'amuayu'use'e mɨ sej Colosas e'eche, muan mɨ saj a'utyáuu ɨ Dioj jemi. Ayaa tu tyaja'amuataujte'e muan, mɨ saj sauche'e te'eviicue'i, saɨjna cɨme'e saj ra'atzaahuate'e saɨjna ɨ Cɨriistu'u. Che'e aɨn ɨ tɨ ta'iya'upua ɨ tɨ i'i Dioj, che'e amɨn rɨ'ɨ tyaja'amuachaɨ́j a'ara'ani, che'e ajta amuaatyápua'arite'en ɨ a'amuaxaijnyu'uca tzajta'a. 3 A'anaj tɨ na'a tyej ti'ijhuavii tyaɨjna ɨ Dioj, ɨ tɨ rajya'upua aɨjna ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, a'anaj tɨ na'a tyej ti'ijhuavii muejmi cɨme'e, eecan tu tatyamua'ave'e ɨ Dioj jemi. 4 Ayaa tu'u rɨcɨ tyaɨjna cɨme'e tyej teri yá'umua'areeri'i saj nu'u ra'atzaahuate'e saɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ i'i Jesús, sajta nu'u eihua hue'ixe'eve'e naijmi'ica ɨ maj a'utyáuu ɨ Dioj jemi. 5 Ayaa xu rɨjca, a'ini sauche'e rachu'eve'en saɨjna ɨ tɨ Dioj a'amua'ɨnye'e ɨ tajapua. Tyatɨ'ɨj cai xɨ tyajamuaatayu'use, muan xu seri sejmi'i raanamuajri'i saɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Dioj a'atzaahuati'ira'a cɨme'e. 6 Eijna i nyuucari ayan che'eta na'a huataseijre muejmi jemi tɨj ajta huataseijre nainjapua ɨ chaanaca. Ayaa pu seijre'e tyaɨte tzajta'a tɨj cɨye tɨ ajvaujse'esin, tɨ ajta antatáca'a. Ayaa pu che'eta na'a ti'iruure muejmi jemi. Tɨj auche'e na'a, satɨ'ɨj anacaican raamua'areeri'i iya'ahuauritaacan cɨme'e tɨ Dioj tzɨte'e rɨ'ɨ a'amuacha'ɨ tɨj na'a aɨn nyuucari tya'utyejche tɨ rɨ'ɨ amuaaruuren. 7 Naijmi'i tɨj na'a eijna, aɨ pu tyajamuaamuá'ate aɨjna ɨ Epafras tɨ tajamuan ti'ivaɨre'e. Eecan tu raxe'eve'e tyaɨjna. Ajta aɨn, huapɨ'ɨ pu tajetze ma'acan ti'ivaɨre'e ɨ Cɨriistu'u jemi. Capu ti'itɨj cɨn á'ɨtze. 8 Aɨ pu ajta ari titaata'ixaa ɨ sej rɨ'ɨ huapɨ'ɨ ru'ihuaamua'a saɨjna cɨme'e saj jetzen araujca'anye ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 9 Aɨj tu cɨn, catu a'anaj raatapua'ajtaca'a tyej Dioj ti'ihuavii muejmi cɨme'en. Nain xɨcaj tzajta'a tɨ yu e'ire'enye tɨ'ɨj amɨn titaata'ixaa, ayaa tu rɨcɨ. Dioj tu ti'ihuavii tɨ i aɨn tyajamuáamua'aten nain cɨme'e sej si raamua'aree a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj, sej si tyamua'a me tityaumuámua'aree, tɨ ij aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj amuaata'an sej si raamua'aree a'ij sej ye'i huarɨni a'ahuauritaacan cɨme'e tyamua'a náa. 10 Ayaa tu een cɨn ti'ijhuavii sej si seyan huarɨni a'ij tɨ tihua'uvijte'e aɨme ɨ maj ramua'ate aɨjna ɨ tavastara'a. Tyajta sej si seyan rɨ'ɨ raata'an saɨjna cɨme'e ɨ saj cɨn ti'imɨjhuacara'a. Sata'aj seyan eenye'en tɨj cɨye tɨ ajvaujse'esin, tɨ ajta antatáca'a. Ajta sej si eitze'e raayɨ'ɨtɨhua'an a'ij tɨ een ɨ Dioj. 11 Che'e Dioj amuaata'an nain ɨ ca'anijra'a ɨ a'amuatzajta'a aɨjna cɨme'e ɨ muáre'eri'ira'ara'an ɨ tyaj cɨn rɨ'ɨ tira'utaseijra. Aj xu si jetzen araujca'anyejsin sej si tya'utaviicue'i, sej si sajta sauj raachu'eve'en a'ij tɨ ti'itɨ á'amuaruuren, sej si sajta huaujtyamua'ave'en. 12 Ayaa xu een cɨn ti'ijtáujtzi'ira'a xa'ara'ani ɨ tɨ ta'iya'upua, a'ini aɨ pu amuaata'a sej si ra'ancura'an saɨjna ɨ tɨ tyajamuaacɨ'ɨti saxu'ijmé'en ajna a'utɨ a'anaj tɨ na'a huanyeeri'i. Ayaa pu che'eta na'a tyajamuácɨ'ɨti seij ajta mɨ seij tɨj ayan tihua'acɨ'ɨti ɨ seica ɨ maj huatyáuu ɨ Dioj jemi. 13 Ayaa pu te'eme, a'ini aɨ pu tu'irajtuaa aujna a'u tɨ a'utɨca'a a'anaj tɨ na'a tɨ'ij cai che'e ti'itaijte'en aɨjna tɨ aun antyujmua'aree. Dioj pu ta'araavi'itɨ aujna a'u tɨ tie'ijta aɨjna ɨ yaujra'an tɨ huapɨ'ɨ raxe'eve'e. 14 Ayaa pu tyu'utanajchitaca'a ɨ tyaj cɨn té'echaɨca'a ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e tɨ aɨn yaujra'an tajetze ma'acan huamɨ'ɨ, ajta titaatauuni'iri'i ɨ tyaj cɨn autyajturaa ɨ jemin. 15 Ajta aɨn ɨ yaujra'an, ai pu aɨn pueen ɨ tyaj jetzen raamua'aree a'ij tɨ een ɨ Dioj ɨ tyaj cai rasise'ij. Ai pu ajta aɨn pueen ɨ tɨ anacai seijra'acaa tɨ'ɨj cai xɨ me'e e'e ti'itɨjcaa. 16 Aɨj pu jamuan Dioj nain tyu'utaahuaca'a, tɨj na'a pua'amua ɨ tajapua tɨ e'eseijre'e, ajta tɨj na'a pua'amua tɨ e'eseijre'e iiyan chaanaca japua, nain ɨ tyaj rasise'ij, ajta nain ɨ tyaj cai rasise'ij. Majta maɨn ɨ xaijnyu'ucari ɨ mej tie'ijta u tajapua, Dioj pu nain hua'utaahuaca'a a'achu maj pua'amua. Aj pu i hua'antihuau mej mi meyan che'eta mana'a tyu'utyavaɨre'en ɨ tajapua matɨj tajtuhuaani, arcaarti, muayajtuumua'a tɨ ve'e, pixcaa muayuu, ajta teneenti'i. Nain pu tyu'utaahuaca'a jamuan ɨ Cɨriistu'u, ajta Cɨriistu'u pu hua'ancure'evi'itɨn. 17 Cɨriistu'u pu ayan seijra'acaa tɨ'ij cai xɨ me'e e'e ti'itɨjcaa. Ajta nain pu Cɨriistu'u jetze araujca'anye tɨ ij tya'utáviicue'iran. 18 Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ va'acan cɨn antyujmua'aree rutyaɨtestyamua'a cɨme'e, aɨme ɨ maj tya'atzaahuate'e. Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ jetzen tyu'unyej nain tɨ ti'iseijre'e, ajta ai pu aɨn pueen ɨ tɨ anacai a'itáraa hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. Aɨj pu cɨn ayaa pu eenya'a a'ara'ani tɨ eitze'e va'atɨ a'ame nain cɨme'e. 19 Ayaa pu'u, ra'aranajchaca'a ɨ Dioj tɨ Cɨriistu'u ayan che'eta na'a éenya'a a'ara'ani ɨ ruxa'aj Dioj nain cɨme'e. 20 Ajta, ra'aranajchaca'a tɨ Cɨriistu'u jamuan hua'utyápua'aren ɨ maj rajchaɨre'e mej mi rɨ'ɨ tityeetyáturan ɨ Dioj jemi. Naijmi'ica aɨme ɨ maj tajapua e'eseijre'e, majta aɨme ɨ mej yan seijre'e iiyan chaanaca japua, aɨ pu hua'utyápua'araca'a aɨjna cɨme'e tɨ Cɨriistu'u ra'iraaxɨre ɨ ruxuure'e ɨ curuu jetze, tɨ'ɨj huamɨ'ɨ tajetze ma'acan. 21 Sajta muan, anacai, caxu xa'apɨ'ɨn é'enya'a ɨ Dioj jemi, sajta rájchaɨra'acaa ɨ a'amua tzajta'a saɨjna cɨme'e a'ij sej ye'i ti'ijrɨ'ɨrajcaa. 22 Ma ajta Dioj pu ari amuaatyápua'ari aɨjna cɨme'e tɨ Cɨriistu'u huamɨ'ɨ jetzen ɨ curuu. Cɨriistu'u pu a'amua japua huanyúu aɨjna cɨme'e tɨ tirajpueijtzica'a ɨ rujetze. Aj pu i amua'anvi'itɨn ɨ Dioj jemi, muan mɨ sej a'utyáuu xa'aju'un jemin. Caxu che'e a'anaj ti'itɨj cɨn autyaturan ɨ Dioj jemi. Capu ajta a'atɨ muejmi jetze ti'itɨj cɨn tya'upuá'ajte'en. 23 Ayaa pu te'eme tɨ pua'a sauj tya'utaviicue'i sej tya'atzaahuate'e, ajta tɨ pua'a sacai yá'uhua'anan ɨ saj sauj rachu'eve'en a'ij tɨ ti'ixaxa'a ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj amue'irajtuaani. Ai pu aɨn pueen ɨ nyuucari ɨ mej meri tihua'uta'ixaa nainjapua. Me nyajta inyaa, Dioj pu ajta ayan tinyeijca nyej ni nyaɨjna cɨn tyu'utyavaɨre'e. 24 Ari ijii, nyaa nu huatantyamua'ave'e nyaɨjna cɨme'e tɨ ayan tyajamuaatyáva'ɨrihua'an ɨ nyaj cɨn tirajpueiitzi na'araa. Nyajta neyan raanaijmi'ire'en ɨ nyejetze cɨme'e ɨ tɨ tya'atura mej mi raamua'aree a'ij tɨ tirajpueijtzica'a aɨjna ɨ Cɨriistu'u. Aɨj nu cɨn nyahua'avaɨre'e aɨme, ɨ tɨ cɨn Cɨriistu'u antyujmua'aree, aɨme ɨ mej i'i tyaɨtestyamua'ame'en. 25 Nyaa nu xaa te'entyajrupi nyaɨjna cɨme'e tɨ cɨn Dioj ayan tinyeijca nyej ni neyan huarɨni a'ij tɨ Dioj ayan tiraaxa'apɨ'ɨntare. Aɨj nu cɨn tyajamuaata'ixaate'esin nain cɨme'e ɨ nyuucari tɨ jetzen raxa ɨ Dioj. 26 Aijna i nyuucari, ai pu aɨn pueen ɨ tɨ ru'avaa tɨ Dioj ramua'areeraca'a, aviitzi cɨme'e, ajca'ihua'ɨmɨ, nain xɨcaj tzajta'a tɨ yu e'ire'enye. Aɨme ɨ maj anacaican e'echajca'a, camu a'atzu ramua'areeraca'a a'ij tɨ Dioj rɨniiche'e. Aru ijii, pu'uri tihua'uta'ixaa me eijre'e hua'a jemi ɨ maj a'utyáuu ɨ Dioj jemi. 27 Ayaa pu raaxa'apɨ'ɨntare ɨ Dioj tɨ tihua'uta'ixaate'en me eijre'e mej mi raamua'aree tɨ eecan pu naa seijre'e eijna ɨ tɨ ru'avaa hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte ɨ mej meyan a'uchaatɨme nainjapua, iiyan ɨ chaanaca japua. Ai pu aɨn pueen ɨ Cɨriistu'u tɨ a'amua tzajta'a e'eseijre'e. Aɨ pu ajta amuaata'asin sej si raseíran tɨ eecan pu naa seijre'e ɨ Dioj jemi. 28 Tyajta ityan, ayaa tu tihue'ixaate'e ɨ tyaɨte a'ij tɨ ti'itɨj huáruu aɨjna ɨ Cɨriistu'u. Naijmi'ica tu rɨ'ɨ ti'ixaate'e, tyajta iya'ahuauritaacan cɨn tu tihua'amua'aten mej mi raamua'aree tzaahuati'ira'a cɨme'e tɨ pua'a ayan ti'ayajna nusu cai. Ayaa tu een cɨn rɨcɨ tyej ti urare'enya'acan cɨn tyu'utatuiire'en ɨ Dioj jemi ajna xɨcajra'a jetze tyatɨ'ɨj hua'anvi'itɨn naijmi'ica ɨ Cɨriistu'u jemi. 29 Aɨj nu cɨn neyan ca'anin cɨn ti'imɨjhuaca, nyajta neyan ti'itese'e nain cɨme'e a'achu tɨ caj nyata'aca ɨ ca'anijra'a, nyajta nain cɨn ɨ nyaj cɨn a'anca'anye.

Colosenses 2

1 Aɨj nu cɨn neyan raxe'eve'e sej si raamua'aree nyaj a'amua japua ti'ityese'esin eihua. Ayaa nu che'eta nyana'a hua'a japua ti'ityese'e aɨme ɨ maj Laodicea e'eche, nyajta aɨme ɨ maj cai a'anaj naaseij nyenyeerime jetze. 2 Ayaa nu een cɨn rɨcɨ mej mi huatyaujca'ane ɨ ru tzajta'a, mej mi majta naijmi'i ru'ihuaamua'a mua'ara'ani tyamua'a naa maɨjna cɨme'e ɨ mej huaujxe'eve'e rujɨɨmua'a. Ayaa nu raxe'eve'e tɨ tihua'acɨ'ɨti ti'itɨ tɨ eecan tihua'utyava'ɨrihua'an mej mi yau'eitaa mua'ara'ani nain cɨme'e, mej mi majta raamua'aree tɨ ayan ti'ayajna aɨjna tɨ ru'avaa ɨ Dioj jemi. Ai pu aɨn pueen aɨjna tɨ i'i Cɨriistu'u. 3 Naijmi'i ɨ tɨ ruxe'eve'e tyej ti rɨ'ɨ me tityaumuámua'aree, eitze'e pu titaatyava'ɨrihua'an cai tumin tɨ ru'avaa tyasta'a. Ajta aɨn ɨ Cɨriistu'u, aɨ pu taata'asin tyej ti yau'eitaa ta'ara'ani nain cɨme'e, tyej ti raamua'aree tzaahuati'ira'a cɨme'e. 4 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨ ij cai a'atɨ amuaacuanamuan aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari ɨ tɨ cai huataujnyátacan cɨn namuajre'e. 5 Canu xaa ye'eche a'amua jamuan, silu ayaa nu ya'ɨmɨ ya huaca. Capu amɨn a'ij. Eihua nu ama'utamua'aree yu nyatzajta'a, cu xuee nyaj cu a'utyejvee muejmi jemi. Eecan nu huatatyamua'ave'e nyaɨjna cɨme'e nyaj neri ramua'aree ɨ sej rɨ'ɨ ru'ihuaamua'a tyamua'a naa, sajta tya'utaviicue'i saɨjna cɨme'e ɨ saj ra'atzaahuate'e saɨjna ɨ Cɨriistu'u. 6 A'ini xu'uri autyajhuii saj rá'antzaahuate'en saɨjna tɨ aɨn pueen ɨ tɨ i'i tavastara'a aɨjna Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, sata'aj seyan rɨ'ɨ tityeetyáuuca a'ij tɨ tiraavijte'e aɨjna jemi. 7 Sata'aj seyan seijna jetze ucarute ɨ saj rájtyauuni ɨ Cɨriistu'u jemi sej si seyan che'eta sana'a tya'utáviicue'iran tɨj cɨye tɨ ajtanáana'ajme tyetya'ɨmɨ chuaata'a. Xu'uri cɨj caj yau'eite ɨ Cɨriistu'u jemi. Sata'aj seyan tihuaujmua'aten sej si yau'eitaa xa'ara'ani nain cɨme'e, sej si eitze'e tya'utaviicue'i saɨjna cɨme'e ɨ saj ra'atzaahuate'e a'ij mej meri tyajamuaamuá'ate. Sata'aj sajta huapɨ'ɨ tiraatataujtzi'ire'en ɨ Dioj. 8 Rɨ'ɨ xu'u muan, caxu hua'uta'acare'en mej amuaatyamue'itɨn seica cɨme'e nyuucari ɨ maj cɨn ti'ihue'itaca. Ayaa mu ti'ijxe'eve'e mej mi meyan tyajamua'ari'iran ɨ saj cɨn tya'atzaahuate'e maɨjna cɨme'e a'ij maj tirajtyau rujɨɨmua'a, ɨ nyuucari tɨ cai ti'itɨj vaɨre'e. Aɨjna, ɨ mej ti'ixaxa'a, camu a'ij tirajtyau ɨ Cɨriistu'u jemi, silu ayaa mu'u tyaja'amue'ixaate'e maɨjna cɨme'e ɨ maj rujɨɨmua'a mana'a tirajtyau, na'ari ɨ maj cɨn ti'imua'ata maɨjna cɨme'e ɨ maj raye'irajca'a ɨ jajcua. 9 Ayaa pu'u, a'ini nain tɨj na'a Dioj een, aɨ pu huatyajturaa ɨ Cɨriistu'u jemi ɨ rujetze. 10 Ajta Dioj pu ayan amuaanaijmi'iri'i ɨ Cɨriistu'u jemi sej si ruuri xa'ara'ani jemin. Ajta aɨn ɨ Cɨriistu'u, ai pu hua'a mu'ucan pueen matɨj mana'a pua'amua e'eseijre'e ɨ xaijnyu'ucari ɨ maj tie'ijta, majta aɨme ɨ maj títyetyá'upu'u ɨ tajapua. 11 Sajta muan, xu'uri ra'ara'aste saɨjna cɨme'e ɨ maj ra'antisí'ichaca ɨ runavij. Ma sajta, caxu ra'ara'aste saɨjna cɨme'e ɨ mej tyetyaca meyan amuaaruu ɨ rumuajca'a cɨme'e silu Cɨriistu'u pu'u ayan ra'ara'aste muejmi jetze ma'acan tɨ'ɨj huamɨ'ɨ ɨ curuu jetze. Aɨ pu nain amuá'ari'iri'i ɨ saj cɨn a'ij pua'a rɨjcaa tɨ ij cai che'e tyajamuaataijte'en ɨ rujetze. 12 Ayaa pu tira'amitejte'e ɨ Dioj tɨ ayan tyajamuaaruu satɨ'ɨj huamuaɨ'ɨvijhuaca'a. Xuee saj cu muan ava'ujnaa ɨ Cɨriistu'u jamuan. Ayan che'eta na'a tɨj saj muan a'itacɨɨnye ɨ mɨ'ɨchite tzajta'a jamuan ɨ Cɨriistu'u. Ayaa pu een aɨjna cɨme'e saj muan ra'atzaahuate'e saɨjna cɨme'e ɨ muare'eri'ira'a Dioj tɨ cɨn ra'ajjáj aɨjna ɨ Cɨriistu'u hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. 13 Ajna'ɨmɨ, ayaa xu eenya'a ɨ rutzajta'a, sauche'e xu mɨ'ɨchite pueenya'a ɨ Dioj jemi, saɨjna cɨme'e ɨ saj autyajturaa u Dioj jemi, sajta saɨjna cɨme'e ɨ maj cai meyan amua'antisijchixɨ ɨ a'amuanavi jetze. Ma ajta ijii, Dioj pu ajtahua'a amuaatatɨste ɨ a'amuaxaijnyu'uca sej si a'utyáuu xa'ara'ani ɨ Cɨriistu'u jamuan. Nain pu ari tyajamuaatauuni'iri'i ɨ saj cɨn autyajturaa jemin. 14 Aɨ pu xaa ra'urauu aɨjna tɨ te'eyu'usi'ihuaca'a, ɨ tɨ jetzen rá'axajtaca'a ɨ nyuucari tɨ cɨme'en tyejmi jetze ti'itɨj cɨn tya'ujpuá'ajte, ɨ tyaj cɨme'en tye'echaɨca'a. Aɨ pu antipua'ari'ira'a aɨjna cɨme'e tɨ rá'utatai ɨ curuu jetze jamuan aɨjna ɨ Cɨriistu'u. 15 Majta maɨn ɨ xaijnyu'ucari ɨ maj tie'ijta, majta ɨ mej títyatatí ɨ tajapua, Cɨriistu'u pu huajá'uriiri'i ɨ maj cɨn antyujmua'areeraca'a. Aɨ pu ajta hua'utatyévi'iraste me eijre'e. Hua'uva'ajaapuajmá'a, pu a'ityajraa. Hua'utyáamue'itɨ aɨjna cɨme'e tɨ huamɨ'ɨ ɨ curuu jetze. 16 Aɨj pu cɨn, miche'e macai ámuamueire'e maɨjna cɨme'e a'ij sej tyu'ucua'ani, a'ij sej ye'i tityeeyé'en, nusu aɨjna xɨcajra'a tɨ jetzen ayan nu'u ruxe'eve'e sej tyu'uyesten tɨ tya'utye'itén ɨ maxcɨra'i, na'ari tɨ tya'ara'asti a'anaj maj rusa'upi. 17 Naijmi'i tɨj na'a tɨ ayan ti'en, cu xuee tɨ a'atɨ huaquen jetze a'ucha'acan. Ayaa pu ti'ivaɨre'e tyej ti teyan raamua'aree a'ij tɨ tyaja'ure'enyejsin. Ma ajta, ɨ tɨ xaa ápɨ'ɨn tɨn, ai pu aɨn pueen, aɨjna ɨ Cɨriistu'u. 18 Majta maɨn ɨ maj hua'araanajchi maj rucɨɨnive'e eijre'ecɨtze'e, aɨme ɨ tyetyaca mu nu'u tihua'utatyaujtzi'ire'e aɨme ɨ mej títyatatí ɨ tajapua. Ma sajta muan, caxu hua'ata'acare'en meyan tyajamua'ari'iran maɨjna cɨme'e ɨ sej seri raamue'itɨ ɨ Dioj jemi. Aɨ mu xaa rucɨɨnive'e maɨjna cɨme'e mej mi nain tyu'utaxaj a'ij mej nu'u tyu'useij a'ij tɨ ti'en ɨ tajapua. Majta eihua ahuaujtzaahuate'en maɨjna cɨme'e ɨ hua'amua'atziira'a ɨ maj rujɨɨmua'a mana'a tirajtyau. 19 Mu'uri ma ruurai maɨjna ɨ mu'ucan ɨ tyej jetzen aiirányajxɨ'ɨn, ɨ tyaj jetzen arataca'anye tyej ti teyan che'eta tyana'a naimi'i huavaujse'en a'ij tɨ Dioj titata'aca tɨj ajta tyújvi'iraxɨ'ɨn ɨ cari taata'a jamuan. 20 Casi'i muan, Cɨriistu'u pu a'amua japua huanyúu tɨ'ɨj huamɨ'ɨ, ajta camu che'e tyajamue'ijte'e maɨjna cɨme'e ɨ hua'amua'atziira'a ɨ seica ɨ tyetyaca. Tɨ pua'a ayan, ¿a'ini een cɨn seyan che'eta sana'a ti'ijrɨ'ɨre matɨj ɨ seica ɨ maj meyan ti'ijxe'eve'e mej tyajamuaataijte'en maɨjna cɨme'e a'ij mej meri ti'ijrɨ'ɨrajcaa? 21 Ayaa mu tyaja'amue'ixaate'e tɨcɨn: “Caxu rajtyámua'atzi. Caxu raatyajcua'ani. Caxu rajtyámɨjhua'an.” 22 Naijmi'i tɨj na'a ɨ nyuucari tɨ ayan een, naimi'i pu cɨme'en raxa ti'itɨ tɨ antipua'ari aɨjna cɨme'e ɨ maj raaxɨn. 23 Ayej xaa nya'u, ayaa pu tihua'amityejte'e tɨ i'i xa'apɨ'ɨn tɨ pua'a a'atɨ ra'ara'astijre'en aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ ayan een. Cu xuee rɨ'ɨ mu mé tityaumuámua'aree, cu xuee tɨ ti'itiá'a ɨ tɨ cɨn ti'ityavaaca'a ruxé'evi'ira'a cɨme'e, cu xuee pueijtzi pu raata'an ɨ rujetze. Ma ajta, capu ti'itɨj vaɨre'e silu ayaa pu'u mej mi huataura'an rujɨɨmua'a mana'a micu.

Colosenses 3

1 Ayaa pu tira'amitejte'e ɨ Dioj ɨ sej seri sajtahua'a huataruu jamuan ɨ Cɨriistu'u. Aɨj pu cɨn, ayaa pu ruxe'eve'e sej seyan tyu'umua'ati saɨjna cɨme'e ɨ tɨ tyeje'eseijre'e ɨ tajapua a'u tɨ Cɨriistu'u nain cɨn antyujmua'aree ɨ Dioj jemi. 2 Sata'aj seyan tyu'umua'ati saɨjna cɨme'e ɨ tɨ tyeje'eseijre'e ɨ tajapua. Caxu seyan sana'a tyu'umua'ati saɨjna cɨme'e ɨ tɨ ti'iseijre'e iiyan chaanaca japua. 3 Ayaa xu huarɨni, a'ini xu'uri huacuii ɨ Cɨriistu'u jamuan. Ajta, Cɨriistu'u pu amuaata'ɨnye ɨ tajapua ɨ Dioj jemi, ɨ saj cɨn ruuri xa'ara'ani jemin. 4 Ajta aɨn ɨ Cɨriistu'u, aɨjna tyaj jetzen arátaca'anye tyej i'i ruuri, tɨ'ɨj aɨn huataseijre'en me eijre'e, aj tu ti teyan che'eta tyana'a huataseijre'en jamuan. Nain pu ayan naa ti'iseira'a a'ame huapɨ'ɨ mej mi naijmi'i náa rɨ'ɨ tira'utaseij. 5 Aɨj pu cɨn, sata'aj seyan raatapua'ajta naijmi'i tɨj na'a tɨ a'ij pua'a een, tɨ a'amua jetze aiiráninyeiica. Caxu hua'a jamuan huajiti ɨ saj cai naijmi'i i'ipi. Caxu che'e seyan rɨjca ɨ ruxana'acɨre'en cɨme'e. Caxu sajta huataura'an tɨ tyajamuaataijte'en ɨ a'amua jetze tɨ aiiráninyeiica. Caxu che'e rahuauca ɨ tɨ a'ij pua'a een. Sajta i'i, caxu ti'imuajchya'a. A'atɨ tɨ ayan ti'imuajche'e, ayaa pu che'eta na'a een ɨ Dioj jemi tɨj aɨjna ɨ a'atɨ tɨ rana'amiche'e ɨ tɨ cai Dioj pueen. 6 Pu'uri tyaja'ure'enyejsin tɨ tyu'utyavaɨjtzi ɨ pueijtzi hua'a japua ɨ maj cai maɨjna cɨn ra'ara'astijre'en ɨ Dioj. Eecan mu tirajpueitzi mua'aju'un. 7 Sajta muan, ayaa xu anacaican rɨjcaa nain cɨme'e tɨ a'ij pua'a een, satɨ'ɨj sauuche'e ra'astyajca'a nain tɨ ayan. 8 Ari ijii, ayaa pu ruxe'eve'e sej ticaura'ari'i naijmi'i tɨj na'a tɨ ayan een: Caxu nínyu'ucacu, ni caxu rujaaxaijvi'ira, ni caxu rutya'axɨ'ɨ, ni caxu a'ij pua'a é'enye'en, ni caxu a'ij pua'a tihua'ixaatya'a hua'a jemi ɨ tyaɨte. Caxu sajta a'ij pua'a ti'ixajta. 9 Caxu tyu'urixaatya'a hue'itzi cɨme'e seij ajta seij, a'ini xu'uri raatapua'ajtaca'a saɨjna tɨ mi'ima'acan ú'useijra'acaa ɨ rujetze, sajta nain maj uuraini a'ij tɨ ye'i rɨjcaa aɨjna tɨ mi'ima'acan. 10 Ari muan, xu'uri tihuaujchejte saɨjna cɨme'e tɨ ti'ire'en, tɨ ti'ijájcua. Dioj pu auj amuaajajcuare'esin ɨ a'amua tzajta'a sej si seyan eenya'a xa'ara'ani tɨj aɨjna tɨ amuaatyajtuaa iiyan chaanaca japua, sej si nain cɨn raamua'ati. 11 Ajta ɨ Dioj, capu jetzen ruxe'eve'e tɨ pua'a a'atɨ Israel jetze ajtyama'acan nusu tɨ pua'a i'i Griego pueenye'en. Capu ajta jetzen ruxe'eve'e tɨ pua'a peri ra'ara'aste paɨjna cɨme'e maj mua'antisijchaca'a a'a navi nusu pacai. Capu amɨn a'ij tɨ pua'a a'ɨmɨ pe'ema'acan, na'ari seij chuejra'a japua peje'eche. Capu ajta a'ij i'irɨni tɨ pua'a seica pej jemin ti'ivaɨɨre'e na'ari paj peyan tihue'ijte'e ɨ seica. Ayaa pu'u, Cɨriistu'u pu xaa aɨn pueen ɨ tɨ ruxe'eve'e. Nain pu cɨn ra'ara'asten. Ajta aɨn pu huatyaturaasin hua'a tzajta'a ɨ rutyaɨtestyamua'a a'u tɨ na'a maj mana'a a'uchaatɨme. 12 Ayaa pu'u, Dioj pu amua'antihuau. Xu'uri huatyáuu jemin, ajta aɨ pu amue'ixe'eve'e. Sej si seyan huarɨni a'ij tɨ tiraavijte'e. Sata'aj ahuaujcu'uven seij sajta seij. Sata'aj rɨ'ɨ hua'achaɨn ɨ seica, caxu a'ujtzaahuatya'a, caxu sajta rucɨɨniva'a. Sata'aj seyan tya'utaviicue'i ti'itɨ tɨ a'ij tyaja'amuaruure. 13 Sata'aj seyan rá'uviicue'i seij sajta seij. Sata'aj sajta tyu'utauruuni'i tɨ pua'a saɨj rájaaxaijte'en ɨ ruxa'aj tevi. A'ini tavastara'a pu ari muejmi tyu'utauuni'iri'i, sata'aj seyan che'eta sana'a tyu'utauruuni'i seij sajta mɨ seij. 14 Ajta, ɨ tɨ eitze'e ruxe'eve'e cai maa nyuucari, sata'aj seyan huaujxe'eve'en. Ai pu aɨn pueen ɨ saj cɨn ahuaujxaxu'ite'en sej si seij sana'a tyaɨtejra'a pueenya'a xa'ara'ani. Ajta, aɨ pu amuaanaijmi'ire'esin. 15 Che'e Cɨriistu'u amuaatyápua'arite'en ɨ a'amua tzajta'a sej si ru'ihuaamua'a xa'ara'ani tyamua'a naa. Ayaa pu tyajamuaatajée ɨ tavastara'a sej si seyan xa'apɨ'ɨn eenya'a seij ajta mɨ seij, a'ini naimi'i xu ruxaxu'itare'en. Sajta, seyan ti'ijtaujtzi'ire'en ɨ Dioj. 16 Sata'aj seyan tyu'umua'ati eihua saɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Cɨriistu'u sej si raamua'aree a'ij sej tihua'amua'aten ɨ seica, a'ij sej ye'i rɨ'ɨ me tityaumuámua'aren sej si tihue'ixaate'en nain a'ahuaritaacan cɨme'e. Sajta chuiicari xu cɨn tiraatataujtzi'ire'en ɨ Dioj. Ayaa xu tyu'utachuiica ɨ rutzajta'a saɨjna cɨme'e chuiicari tɨ yu'uxari jetze ma'acan, nusu chuiicari tɨ Dioj jetze raxa, na'ari ti'itɨ tɨ rɨ'ɨ ama'utámua'atziite'en ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 17 Ayaa pu'u, satɨj sana'a ti'ixa, satɨj sana'a rɨcɨ, sata'aj seyan huarɨni nain cɨme'en nyuucajtze'en ɨ tavastara'a aɨjna ɨ Jesús. Sata'aj tiraatataujtzi'ire'en ɨ Dioj ɨ ta'iya'upua jamuan ɨ Cɨriistu'u. 18 Muan, mɨ sej vɨɨche, sata'aj ra'ara'astijre'en aɨme jemi a'amuacɨna'astyamua'a, a'ini ayaa pu tiraavijte'e ɨ tavastara'a jemi. 19 Sajta muan, mɨ sej nyaɨche, sata'aj rɨ'ɨ tihua'ajcháɨɨ xa'ara'ani tyamua'a naa aɨme ɨ sej huaja'uvi'itɨn. Caxu a'ij tihua'ajeeva. 20 Sajta muan, mɨ sej huataatajmua'a, sata'aj seyan nain cɨn hua'ara'astijre'en matɨj mana'a tyaja'amue'ixaate'en aɨme ɨ a'amuavaujsimua'a, a'ini aɨ pu rɨ'ɨ tiraata'asin aɨjna ɨ tavastara'a. 21 Sajta muan, mɨ sej hua'avaujsimua'a, caxu huapɨ'ɨ hua'ajtya'axɨ'ɨ aɨme ɨ a'amuayaujmua'a mej mi cai a'ij pua'a tyá'ujmuajtya. 22 Sajta muan, mɨ sej ti'ijti'ire'e, sata'aj nain cɨn ra'ara'astijre'en aɨme ɨ mej tyaja'amue'ijte'e. Sata'aj seyan tyu'umuare'en tyamua'a naa satɨj sana'a tiraayɨ'ɨtɨ a'ini muan xu ra'atzaahuate'e saɨjna ɨ tavastara'a. Caxu raatapua'ajta saɨjna cɨme'e tɨ cai ma'a a'ahua'a aɨjna ɨ tɨ tyaja'amue'ijte'e. Seica mu meyan rɨcɨ. Aɨj mu caj ti'imuare'e tɨ pua'a aɨn tɨ tihue'ijte'e tɨ hua'aseijra. Ayaa mu'u rɨjca mej mi rɨ'ɨ raata'an. 23 Ma sajta muan, satɨj sana'a rɨcɨ, sata'aj seyan che'eta sana'a tyu'umuare'en tzaahuati'ira'a cɨme'e satɨj tiraatyavaɨ́re'enche'e saɨjna ɨ tavastara'a. Caxu seyan sana'a tyu'umuare'en mej mi amuaaseij aɨme ɨ tyetyaca. 24 Xu'uri ramua'aree tɨ aɨn tavastara'a, aɨ pu ajta tyajámuaatanajchite'esin ɨ tɨ rujɨme'e. Auche'e pu tyajamuaacɨ'ɨti aɨjna saj raamue'itɨ, a'ini ai pu aɨn pueen ɨ sej ti'ijvaɨre'e aɨjna ɨ tavastara'a tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. 25 Ma ajta, aɨn ɨ tɨ a'ij pua'a rɨcɨ, ayaa pu che'eta na'a a'ij pua'a ti'ijcɨ'ɨti. Ruxa'a pu tihua'aruuren ɨ Dioj, capu a'atɨ eitze'e re'en cai ɨ saɨj ɨ jemin.

Colosenses 4

1 Sajta muan, mɨ sej tihue'ijte'e, sata'aj tihua'utapueijve'en tɨj na'a ɨ tɨ ruxe'eve'e, tɨj na'a tɨ ayan tiraavijte'e tɨ tihua'acɨ'ɨti. Ayaa xu huarɨni a'ini xu'uri ramua'aree tɨ saɨj ajta tyaja'amue'ijte'e muejmi. Ute'e pu e'eseijre'e aɨjna. 2 Sata'aj sauj rahuaviira ɨ Dioj jemi. Caxu a'ij ruaaca. Sajta muan, sauche'e ti'ijtáujtzi'ira'a ɨ Dioj. 3 Sajta, sata'aj seyan sauj rahuaviira ɨ Dioj jemi ityejmi cɨme'en tɨ ij Dioj ayan taataseijrate'en a'ij tɨ ye'i ti'itɨ huáruuren tyej ti teyan tihua'uta'ixaate'en ɨ nyuucari, tyej ti tyaɨjna hua'utaseijrate'en ɨ Cɨriistu'u, aɨjna tɨ ru'avaa ɨ Dioj jemi. Aɨj pu cɨn, nu'uri aiityanami'i. 4 Sauche'e xu sajta rahuaviira ɨ Dioj jemi nyeetzi cɨme'en nyej ni a'ahuauritaacan cɨn tihue'ixaate'en a'ij tɨ tiraavijte'e nyej neyan rɨcɨ. 5 Ayaa xu rɨjca muan, caxu cha'a sana'a á'ujhua'anye'en hua'a jamuan ɨ maj cai tya'atzaahuate'e, silu ayaa xu'u rɨjca matɨj tyaɨte ɨ mej rɨ'ɨ metityaumuámua'aree. A'anaj tɨ na'a tɨ í'irɨni sej seyan huarɨni ɨ tɨ i'i xa'apɨ'ɨn, ayaa xu'u rɨjca. 6 Sata'aj rɨ'ɨ hua'ata'acare'en saɨjna cɨme'e sej seyan ti'ixaxa'a, mej mi maɨjna cɨn raamua'aree ɨ saj cai rucɨɨnive'e. Sajta seyan tihue'ixaate'en mej mi huajɨ́jxɨn, mej mi re'enya'a mua'ara'ani. 7 Ajta aɨn ɨ Tíquico aɨjna ɨ ta'ihuaara'a ɨ Cɨriistu'u jemi, aɨ pu tyajamuaata'ixaate'esin nain a'ij tɨ ti'inyavaɨre'e inyeetzi. Eihua nu raxe'eve'e nyamɨjna. Aɨ pu ari tinaavaɨ. Capu a'anaj a'ɨtzee. Ajta, naijmi'i tu ti'ivaɨre'e ɨ tavastara'a jemi. 8 Aɨj nu cɨn nyaraatáiti muejmi jemi tɨ ij ayan tyajamuaata'ixaate'en a'ij tɨ ti'itavaɨre'e, tɨ ij rɨ'ɨ amuaata'an. 9 Nyajta nu jamuan raataiti nyaɨjna ɨ Onésimo, ɨ tɨ muejmi jetze ajtyama'acan. Eecan tu tyajta raxe'eve'e tyaɨjna ɨ ta'ihuaara'a. Capu ajta a'anaj a'ɨtzee. Aɨ mu nain cɨn tyajamuaata'ixaate'esin a'ij tɨ ti'iruure iyaacui. 10 Majta maɨn ɨ ta'ihuaamua'a, aɨ mu á'amuataujte'e, anacaican aɨjna ɨ Aristarco tɨ ajta ayajna aiityanami'i nyaa jamuan, ajta aɨjna ɨ Marcos, tɨ i'i nyausajra'an pɨrɨcɨ aɨjna ɨ Bernabé. Xu'uri ramua'aree a'ij sej ye'i huarɨni aɨjna cɨme'e, tɨ cɨme'en yee tɨ pua'a aɨn a'uré'enyen muejmi jemi aɨjna ɨ Marcos, sata'aj ra'ancure'evi'itɨn tyamua'a naa. 11 Ajta aɨn ɨ Jesús, ɨ tɨ ajta ayan antyahuaa tɨcɨn Justo, aɨ pu ajta á'amuataujte'e. Aime ɨ maj hueica, ai mu'u aɨn pueen ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, ɨ mej meyan nyeetzi jetze ajtyavaɨre'e tyej ti teyan tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte cɨme'en ɨ Dioj tɨ tie'ijta iiyan chaanaca japua. Eecan mu rɨ'ɨ naata'a inyeetzi. 12 Ajtahua'a seij pu á'amuataujte'e, aɨjna ɨ Epafras. Aɨ pu ajtyama'acan muejmi jetze, ajta pu ravaɨre'e aɨjna ɨ Jesús tɨ i'i Cɨriistu'u. A'anaj tɨ na'a pu tí'ityese'e aɨjna cɨme'e tɨ rahuavii ɨ Dioj jemi muejmi cɨme'en, sej si tya'utaviicue'i, sej si cai ti'itɨj cɨn autyaturan, sej si sajta ra'ara'astijre'en nain cɨme'e a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. 13 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e tɨ ayan ti'ayajna. Aɨjna ɨ Epafras, eecan pu ti'ityese'e muejmi cɨme'en, ajta aɨme cɨme'en ɨ mej maun a'uchaatɨme, ajna a'ahua'a Laodicea, majta ɨ maj seij jetze e'eche ɨ chajta'a ajna Hierápolis. 14 Aɨ mu majta á'amuataujte'e, aɨjna ɨ Lucas, ɨ tɨ tihua'ahua'atya, ɨ tyaj raxe'eve'e, ajta aɨjna ɨ Demas. 15 Sata'aj seyan hua'utataujte'en nyeetzi jetze ma'acan aɨme ɨ ta'ihuaamua'a Laodicea maj a'uchaatɨme, sajta saɨjna ɨ Ninfas. Sata'aj sajta hua'utataujte'en aɨme ɨ mej e'etyujsa'ɨri a'u tɨ e'eche ɨ Ninfas. 16 Satɨ'ɨj seri ra'ujijve seijna i yu'uxari sej si naijmi'i raanamua, sata'aj seyan tyu'utaite mej mi hua'utanamuajriste'en aɨme Laodicea mej e'eche. Ajta ɨ saɨj ɨ yu'uxari, Laodicea tɨ e'ema'acan, sata'aj sajta ra'ujijve'en sej si sajta naijmi'i raanamua. 17 Sajta, sata'aj seyan tiraata'ixaate'en saɨjna ɨ Arquipo yee: “Rɨ'ɨ papu'u muaa, pej pi nain cɨn ra'ara'asten ɨ tavastara'a tɨ tí'imue'ijcate'e.” 18 Inyaa, i nyej i'i Pablo, aij nu jetze tyaja'amuataujte'e eijna i nyej ra'uyu'uxaca'a nyamuajca'a cɨme'e. Caxu yá'uhua'anan ɨ nyej aiityanami'i. Che'e a'ij tyaja'amuavaɨra'a. Yaa pu'u.

1 Tesalonicenses 1

1 Inyaa Pablo, ajta aɨjna ɨ Silvano, ajta aɨjna ɨ Timuteeyu, ayaa tu tyaja'amuayu'use'e muejmi mɨ sej Tesalónica e'eche, saj sajta tyujsa'ɨri ɨ Dioj jemi, sajta jemin ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. Ayaa tu ti'ijxe'eve'e tɨ Dioj rɨ'ɨ tyajamuaachaɨn, tɨ ajta rɨ'ɨ amuaaruuren a'amua tzajta'a sej si rɨ'ɨ ru'ihuaamua'a xa'ara'ani. 2 A'anaj tɨ na'a tu rɨ'ɨ tirata'aca ɨ Dioj jemi muejmi cɨme'e. A'anaj tɨ na'a tyaj huavii ɨ Dioj, tyajta tu ra'ixaate'e muejmi cɨme'en, a'ini muan xu eihua ti'imuare'e saɨjna cɨme'e saj ra'astijre'e saɨjna ɨ tavastara'a. Sajta seyan che'eta sana'a eihua ti'imuare'e saɨjna cɨme'e saj raxe'eve'e saj hua'utyavaɨre'en ɨ seica ɨ maj e'eseijre'e ɨ Dioj jemi. Sajta muan, caxu a'anaj raatyaxaahuataca'a ɨ saj rachu'eve'e ɨ tavastara'a aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u tɨ'ij aɨn amue'irajtuaani, a'u saj yá'ajpueijtzica'a. 4 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e mɨ sej ta'ihuaamua'a. Tu'uri ramua'aree tɨ Dioj a'amuaxe'eve'e, ajta aɨ pu amua'avá'ahuauxɨ. 5 Ayaa tu een cɨn ramua'aree a'ini tyatɨ'ɨj teyan tyajamue'ixaa ɨ nyuucari cɨme'e tɨ cɨme'en raxa ɨ Dioj, caxu cha'a sana'a raanamuajri'i silu aɨj xu cɨn muáre'eri'ira'ara'an ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Aɨj xu cɨn tyamua'a naa yau'eitaa xa'araa ɨ rutzajta'a. Aɨj xu sajta cɨn rú'umua'areeracaa tɨ ayan ti'ayajna aɨjna ɨ nyuucari. Muan xu sajta seyan taseijraca'a ti'ityaɨn tyaj tyaɨtejra'an pueenya'a, tyajta teyan ti'ivaɨra'acaa muejmi cɨme'e. Ayaa tu huarɨj muejmi jemi sej si raamua'aree a'ij tɨ tiraavijte'e ɨ tavastara'a jemi. 6 Sajta muan e'eyan xu seyan che'eta sana'a huarɨj tyatɨj ityan, ajta tɨj aɨn huarɨj ɨ tavastara'a, a'ini eihua xu rajpueijtzica'a. Capu amɨn a'ij. Sauche'e xu huataujtyamua'ave, a'ini aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu ca'anijra'a amuaata'a ɨ a'amua tzajta'a. 7 Aɨj mu cɨn, naimi'i aɨme ɨ maj e'etyujsa'ɨri, a'achu maj mana'a pua'amua ɨ maj maun e'ema'acan u Macedonia, majta ɨ maj maun e'ema'acan u Acaya, aɨ mu rɨ'ɨ tyaja'amuaseij muejmi a'ij sej rɨcɨ. 8 Capu au na'a a'anamuajre'e muejmi jemi ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ tavastara'a, silu nainjapua pu namuajre'e aɨjna cɨme'en sej seri ra'astijre'e ɨ Dioj. Aɨj pu cɨn cai che'e ruxe'eve'e tej ti'itɨ huataxaj taɨjna cɨme'e. 9 Ee xaa nya'u, seica mu ti'ita'ixaate'e a'ij tyaj titya'utyajhuii tej tyu'umuare'en a'amua tzajta'a. Sajta nu'u, satɨ'ɨj rá'antzaahua ɨ Dioj, sajta nu'u huaja'uhua'axɨ saɨme ɨ maj cai Dioosi pueen. Xu'uri nu'u ravaɨre'e saɨjna tɨ i'i Dioj tzaahuati'ira'a cɨme'e, tɨ ajta ruuri rusen cɨme'e. 10 Xu'uri nu'u ijii rachu'eve'e saɨjna tɨ yaujra'an pueen ɨ Dioj tɨ aɨn ajtahua'a u e'icaanyen u tajapua, aɨjna Dioj tɨ raatarujte hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. Ai pu aɨn pueen ɨ Jesús. Aɨ pu tu'irajtuaasin tɨ'ij cai pueijtzi taacɨ'ɨti tɨ Dioj hua'uta'asin aɨme ɨ maj yan chaanaca japua huachaatɨme.

1 Tesalonicenses 2

1 Sajta muan, nye'ihuaamua'a, tyamua'a xu ramua'aree tɨ naa titaavaɨ tyatɨ'ɨj amuaamuaaraca'a. 2 Anacai mu xaa a'ij pua'a taaruu aɨme ɨ mej Filipos e'eche. Eihua tu rajpueijtzica'a taujna. Xu'uri ramua'aree tɨ ayan ti'ayajna. Capu amɨn a'ij. A'ini Dioj pu ca'anijra'a taata'a, aɨj tu cɨn tyauj á'ataca'anyajca'a tej teyan tyajamuaata'ixaate'en ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj amue'iratuaasin. Eihua mu taatamuáre'eriste xaa nya'u. 3 Catu taɨjna cɨn autyajhuii tej teyan tyajamuaata'ixaate'en hue'itzi cɨme'e, silu tyan tu teyan ámuaatá'ixaate tyaɨjna cɨme'e tyaj huataujnyátacan cɨn ti'ixaxa'a. Catu tyajta ti'ityese'e tyaj amuaacuanamuan. 4 Me tyajta ityan, ayaa tu tyaja'amue'ixaate'e a'ini ayaa pu tira'aranajchaca'a ɨ Dioj tɨ aɨjna cɨn ta'antihuau tej ti amue'ixaate'en ɨ nyuucari tɨ Dioj cɨn amue'iratuaasin. Catu teyan ti'ityese'e tej rɨ'ɨ tihua'uta'an ɨ tyaɨte, silu tej rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj tɨ ru'umua'aree a'ij tej tyá'uhuátamua'atzɨ ɨ tatzajta'a. 5 Xu'uri ramua'aree tyaj cai a'anaj teyan tyajamuaata'ixa tyana'a tyaɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ naa a'amuanamuajriste'e. Catu tyajta teyan taseijrataca'a tyaj ti'itɨj ancura'an. Dioj pu ru'umua'aree tej teyan rɨcɨ tzaahuati'ira'a cɨme'e. 6 Catu a'anaj teyan raahuau muejmi jemi sej rɨ'ɨ titaata'an. Catu tyajta teyan raahuau seica jemi. Rɨ'ɨríistaca pu tej teyan tyajamuaata'ijte'enche'e ca'anyejri cɨme'e aɨjna cɨme'e tɨ Cɨriistu'u ta'antihuau. 7 Me tyajta ityan, catu teyan huarɨj, silu rɨ'ɨ tu ti'itítachaɨca'a muejmi jemi. Ayaa tu che'eta tyana'a rɨ'ɨ tyajamuajchaɨca'a tɨj aɨn ɨ hua'anaana ɨ tɨ'ɨrii rɨ'ɨ tihua'ajchaɨ. 8 Eecan tu a'amuaxe'eva'aca'a. Aɨj pu cɨn, ayan ta'aranajchaca'a tej teyan tyajamuaata'ixaate'en ɨ nyuucari tɨ Dioj cɨn amue'iratuaasin. Tyajta teyan á'ataca'anyajca'a tej tyajamuaata'an nain tɨj tyana'a tej tí'ijchaɨca'a, ayaa tu tyajta á'ataca'anyajca'a tej huacui'ini muejmi jetze ma'acan. Ayaa tu ti'imua'atzɨjca'a a'ini eecan tu á'ataca'anye muejmi jemi. 9 Tij sacai sauj ramua'aree, ta'ihuaamua'a, tej eihua tyu'umuarej, tyajta tej rajpueijtzica'a. Ee xaa, tetyu'umuare tujca'ari tzajta'a, tyajta tɨca'ari tzajta'a tej ti cai a'atɨ huatamuáre'eriste'en tej amuaata'ixaate'en ɨ nyuucari cɨme'e tɨ cɨn Dioj amue'iratuaasin. 10 Muan xu taaseij a'ij tej ti'itítachaɨca'a muejmi jemi, mɨ sej tya'atzaahuate'e. Nain tu cɨn teyan huarɨj a'ij tɨ tiraavijte'e ɨ Dioj jemi. Catu a'anaj a'atɨ a'ij pua'a huáruu. Catu tyajta ti'itɨj cɨn autyajturaa. Dioj pu ajta ramua'aree tɨ ayan ti'ayajna. 11 Muan xu ramua'aree a'ij tej rɨ'ɨ ti'itítachaɨca'a muejmi jemi naijmi'ica a'achu pua'amua. Ayaa tu che'eta tyana'a tyajamue'itiiri'i seij tyajta seij tɨj tihué'itii ɨ hua'ataata aɨme ɨ tɨ'ɨrii. 12 Aɨj tu cɨn, ca'anijra'a amuaata'a sej si seyan rɨ'ɨ titetyújcha'ɨ a'ij tɨ tiraavijte'e ɨ Dioj jemi. Tyajta teyan huarɨj sej si huatyaujca'anyen ɨ rutzajta'a. Eecan tu á'amuajee sej si seyan huarɨni a'ij tɨ tiraavijte'e ɨ Dioj jemi, a'ini ai pu aɨn pueen ɨ tɨ á'amuajee sej si saun a'ara'asti a'u tɨ aɨn tyeje'ijta ɨ Dioj, sej si sajta saun yancura'an ɨ saj cɨn naa seira'a xa'aju'un para rusen cɨme'e. 13 Tyan tu xaa tyajamue'ixaa ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Dioj. Sajta muan, satɨ'ɨj raanamuajri'i, caxu saɨjna jetze ra'ancura'a ɨ mej cha'a mana'a ti'ixaxa'a ɨ tyetyaca silu ayaa xu tiyaúchueere'e tɨ Dioj jetze ma'acan ɨ nyuucari. Ee xaa nya'u, aɨj pu jetze ma'acan, ajta aɨ pu rɨ'ɨ á'amuaruuren ɨ a'amua tzajta'a, mɨ sej tya'atzaahuate'e. Aɨj tu cɨn a'anaj tɨ na'a tu tí'ijtaujtzi'ire'e ɨ Dioj jemi taɨjna cɨme'e sej seyan ra'ancura'a ɨ nyuucari. 14 Sajta muan, ta'ihuaamua'a, ayaa xu huarɨj, cu xuee saj huáɨjchuca'a aɨme ɨ maj Judeeya a'uchaatɨme, ɨ maj majta e'etyujsa'ɨri teyujta'a mej mi raatyaanajche ɨ Dioj, a'ini aɨ mu majta ajtyama'acan ɨ Cɨriistu'u jetze. Ayaa xu che'eta sana'a tirajpueíjtzica'a aɨme jemi ɨ ruxa'a tyaɨte a'ij mej tirajpueíjtzica'a aɨme ɨ maj Judeeya e'ema'acan. 15 Majta aɨme ɨ seica, ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, aɨ mu raaje'ica ɨ tavastara'a tɨ ajta i'i Jesús. Majta hua'ucuii aɨme ɨ maj Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a. Majta taatamuári ityejmi. E'ij mu pua'a tirata'aca ɨ Dioj jemi. Majta mu hua'ajchaɨre'e naijmi'ica ɨ tyaɨte ɨ maj yan chaanaca japua huachaatɨme. 16 Ayaa mu een cɨn meyan rɨcɨ mej mi ta'ijmɨjra tej ti cai che'e hua'uta'ixaate'en ɨ nyuucari tɨ Dioj jetze ma'acan aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan. Camu a'atzu raxe'eve'e tɨ Dioj hue'irajtuaani ɨ hua'axa'a tyaɨte. Ayaa mu maɨjna cɨn huarɨn, aɨ mu ramue'itɨn tɨ Dioj pueijtzi hua'uta'an para rusen cɨme'e aɨjna cɨme'e mej eihua huapɨ'ɨ autyajturaa jemin ɨ Dioj. Pu'uri xaa ajna tyaja'ure'enyejsin tɨ Dioj pueijtzi hua'uta'asin. 17 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Tyatɨ'ɨj ca'anejri cɨn ajtacɨ́j, catu má amuuhuá'axɨ, silu eihua tu ti'imua'atzɨjca'a muejmi cɨme'en. Capu a'atzu a'atyeevi'ica tyatɨ'ɨj cai che'e huaapua'a tej teyan ya'ɨmɨ huate'en. Aɨj tu cɨn eihua huapɨ'ɨ tyu'utése tej ti a'atanyén muejmi jemi. 18 Eihua tu teyan ti'ijxe'eva'aca'a tej taun a'atanyén a'u sej e'eche. Ee xaa nya'u, ayaa nu ti'ijxe'eva'aca'a inyaa, i nyaj i'i Pablo. Canu a'anaj cai ti'ijxe'eva'aca'a. Ma ajta aɨn ɨ Satanás, aɨ pu na'antánaamɨɨ. 19 Nyajta nu neyan tyaja'amue'ixaate'e ti'itɨ ɨ nyaj cɨme'en ti'ijchu'eve'e, ɨ nyaj cɨme'en nyetyamua'ave'e, ɨ nyaj cɨme'en ahuantzaahuate'en nyaɨjna cɨme'e nyej ti'imue'itɨn nyajna xɨcajra'an jetze tɨ'ɨj ajtahua'a huataseijre'en ɨ tavastara'a tɨ ajta i'i Jesús. ¿Ni sacai muan saɨn pueen? 20 Ee xaa nya'u, muan xu saɨn pueen, ɨ nyaj cɨme'en ahuantzaahuate'esin, ɨ nyaj cɨme'en huatantyamua'ave'esin.

1 Tesalonicenses 3

1 Tyatɨ'ɨj cai che'e te'eviicue'i tyaj cai ramua'aree a'ij tɨ tyaja'amuavaɨra'acaa, ayaa pu tita'amityejtya'acaa ityejmi tɨ ayan eitze'e tiraavijte'e tej teyan tyajɨɨmua'a huatyaturan teyujna Atena. 2 Aɨj tu cɨn, tyaɨn Timuteeyu tyu'utaiti'iri'i tɨ u a'atanyén muejmi jemi. Aɨjna ɨ Timuteeyu, ai pu aɨn pueen ɨ ta'ihuaara'a, ajta Dioj pu ra'ava'ahuau tɨ ij tajamuan á'ucha'acanye'en tej tihua'uta'ixaate'en ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa a'ij tɨ huarɨj ɨ Cɨriistu'u. Ayaa tu een cɨn tiraataiti'iri'i tɨ ij aɨn Timuteeyu ca'anijra'a amuaata'an sej si huatyaujca'anyen ɨ rutzajta'a, tɨ ij cai seij raataxaahuata aɨjna cɨme'e tɨ eihua tirajpueiitzi ijii. Xu'uri tyamua'a ramua'aree tɨ ari tiraaxa'apɨ'ɨntari'iri'i tej teyan tirajpueiitzi ta'ara'ani. 4 Ee xaa nya'u, tyatɨ'ɨj taun a'utyá'acaa muejmi jemi, ayaa tu anacaican tyajamue'ixaa tej teyan tirajpueiitzi ta'ara'aníche'e tyaɨjna cɨme'e mej a'ij pua'a taruurénche'e. Ajta ayan tyaja'ure'enye. Aɨj xu seri mua'aree. 5 Nyajta nu tiraatányuuche nyej ni raamua'aree a'ij tɨ tyaja'amuavaɨra'acaa, tɨ pua'a sauj tya'atzaahuatya'acaa. Canu che'e té'eviicue'iracaa, a'ini nu'uri ti'itzɨɨnya'acaa nyaɨjna cɨme'e tɨ aɨn tiyaaru'u amuaatamuáre'eriste'en muejmi jemi sej si cai che'e tya'antzaahuate'en, tɨ'ij cai che'e ti'itɨ vaɨra'a a'ara'ani naijmi'i ɨ tyaj cɨn tyu'umuarej muejmi jemi. 6 Aru aɨn ɨ Timuteeyu, pu'uri muejmi jemi u a'arajraa. Ti'ita'ixaate'e aɨjna ɨ tyaj cɨn tatyamua'ave'e sej sauj tya'atzaahuate'e, sajta huaujxe'eve'e seij sajta seij. Sajta nu'u sauj rutyamua'ave'e satɨ'ɨjta ta'utamua'aree ityejmi. Muan xu nu'u raxe'eve'e saj taaseij. Tyajta ityan, ayaa tu che'eta tyana'a huapɨ'ɨ ti'ijxe'eve'e tej amuaaseij. 7 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, muan ta'ihuaamua'a. Eecan pu rɨ'ɨ taata'a tyatɨ'ɨj raamua'areeri'i saj sauj seyan tya'atzaahuate'e. Pu'uri xaa rɨ'ɨri tej tya'utaviicue'i nain cɨme'e ɨ tyaj cɨn rajpueijtzi, ajta ɨ tyaj cɨn taxaamɨste'e. 8 A'ini muan xu sauj te'eviicue'i sej sauj ra'atzaahuate'e ɨ tavastara'a, pu'uri ajtahua'a í'irɨni nyaj rɨ'ɨ me tyu'utyavaaca. 9 Aɨj tu cɨn eecan huapɨ'ɨ tí'ijtaujtzi'ire'e ɨ Dioj muejmi cɨme'e tyaɨjna cɨme'e tej eihua huapɨ'ɨ tatyamua'ave'e ɨ muejmi jemi a'ini muan xu rɨ'ɨ titata'aca. 10 Nain tujca'ari tzajta'a, ajta nain tɨca'ari tzajta'a ca'anin tu cɨn rahuavii tɨ Dioj ayan tata'acare'en tej ti tyajtahua'a amuaaseij, tyajta tyajamuaatavaɨre'en tyaj raanaijmi'ire'en ti'itɨ tɨ na'a tɨ tyajamua'aturaate'e aɨjna cɨme'e saj ra'atzaahuate'e ɨ tavastara'a. 11 Ajta aɨn ɨ Dioj ɨ tyaj rajya'upua, ajta aɨn ɨ tavastara'a tɨ ajta i'i Jesús, miche'e maɨn taata'acare'en tej ti taun a'atenyen muejmi jemi. 12 Che'e aɨn tavastara'a ruxé'evi'ira'a cɨn amuaata'an sej si eihua huapɨ'ɨ huaujxe'eve'en seij sajta seij, sej si sajta seyan che'eta sana'a tihua'uxe'eve'en naijmi'ica ɨ tyaɨte a'achu pua'amua ɨ a'amuaxá'a tyaɨte tyatɨj ityan tyaja'amuaxe'eve'e. 13 Che'e ajta aɨn amuaata'an ɨ ca'anijra'a ɨ a'amuatzajta'a sej si cai ti'itɨj cɨn autyaturan ɨ Dioj jemi ɨ tej rajya'upua, sej si sajta seyan urare'enyejme'eni ɨ a'amua tzajta'a ajna xɨcajra'an jetze tɨ ajtahua'a huataseijre'en aɨjna ɨ tavastara'a tɨ ajta i'i Jesús, jamuan naijmi'i ɨ mej ti'ivaɨre'e u tajapua.

1 Tesalonicenses 4

1 Ajta ijii, ta'ihuaamua'a, tu'uri teyan tyajamuaata'ixaa a'ij sej ye'i titetyújcha'ɨ sej si rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj. Ee xaa, xu'uri seyan rɨ'ɨ titetyújcha'ɨ. Me tyajta ityan, ayaa tu tyaja'amuahuavii Jesús jetze ma'acan sej si seyan eitze'e rɨ'ɨ titetyújcha'ɨ. Tyan tu ca'anijra'a amuaata'asin sej si eitze'e rɨ'ɨ titetyújcha'ɨ tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame. 2 Xu'uri xaa ramua'aree ti'itɨ nyuucarira'an pueen ɨ tyaj cɨn teri amue'ixaa Jesús jetze ma'acan. 3 Ayaa pu ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj sej si uraré'enye'en xa'ara'ani, ajta nu'u saj raatapua'ajta saj a'atɨ jamuan ti'ixana'acɨra'a. 4 Ayaa pu ti'ijxe'eve'e sej seyan ti'ijmua'areera sej seyan raaruuren ɨ rutevi sej si seyan huarɨni a'ij tɨ tiraavijte'e tɨ pua'a a'atɨ huatyényaɨche. Che'e aɨn ayan ratyevi'itɨnye'en mej mi raaseij ɨ seica tɨ xa'apɨ'ɨn huarɨj nain cɨme'e. 5 Che'e aɨn cai cha'a na'a ratyevi'itɨnye'en a'ij mej rɨcɨ aɨme ɨ tyaɨtejra'a ɨ maj cai ra'astijre'e ɨ Dioj, matɨj mana'a pua'amua yan huachaatɨme iyan chaanaca japua, ɨ mej cha'a mana'a nyejnya'ɨche a'ij tɨ tihua'amitejte'e rumua'atziira'a cɨme'e tɨ a'ij pua'a een. 6 Ajta nu'u ayan tyu'ujxe'eve'e tɨ a'atɨ cai a'anaj autyaturan aɨjna cɨme'e tɨ a'ij pua'a raaruuren ɨ ruxa'a tevi aɨjna cɨme'e tɨ raxana'acɨre'en jamuan ɨra'ara'an ɨ ru'ihuaara'a. Ayaa pu'u, a'ini Dioj pu pueijtzi raata'asin aɨjna tɨ ayan rɨni. Tu'uri tyejmi'i teyan tyajamuaata'ixaa. 7 Capu ayan titaatajée ɨ Dioj tej ti teyan tyu'uxana'acɨre'en silu aɨ pu ayan ta'antihuau tej ti urare'enyejme'eni ɨ tatzajta'a. 8 Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a a'atɨ cai ra'atzaahuate'e a'ij tej tyaja'amue'ixaate'e tyaɨjna cɨme'e, aɨ pu cai má rúuhua'axɨjsin ɨ nyuucari tɨ tyetyaca jemi e'ema'acan. Capu a'atzu, silu aɨ pu xaa má rúuhua'axɨjsin ɨ Dioj tɨ ruxaijnyu'uca huataityaca'a tɨ muejmi jemi huatyaturan. 9 Capu a'atzu ruxe'eve'e nyej neyan tyaja'amuayu'use'e aɨjna cɨme'e sej huaujxe'eve'en sej si tyamua'a naa tyu'urihuaamua'atan. Dioj pu ari ramua'aree sej seyan huaujxe'eve'en. 10 Ee xaa, ayej ti'ayajna sej hua'axe'eve'e ɨ ru'ihuaamua'a naijmi'ica a'achu maj pua'amua a'u maj a'uchaatɨme tɨj na'a au tɨ huatacá'a u Macedonia. Me tyajta ityan, ayaa tu'u ca'anijra'a amuaata'asin sej si sauj eitze'e huaujxe'eve'en. 11 Tyan tu tyajta teyan tyaja'amueijcate'e sej si rɨ'ɨ titetyujcha'ɨ tɨ ij cai ti'itɨ á'amuajaaxaijte'e, sej si antyujmua'aréera saɨjna cɨme'e a'ij tɨ tiraacɨ́'ɨ seij ajta seij. Ajta i'i, che'e a'atɨ tyu'umuare'en ɨ rumuare'eri'ira'a cɨme'e seij ajta seij a'ij tɨ tiru'umua'aree. Ayaa tu anacaican tyajamueijca mej mi rɨ'ɨ tyajamuaaseij aɨme ɨ maj tya'astijre'e ɨ tavastara'a jemi, ajta tɨ ij cai ti'itɨ tyajamuá'aturaatya'a. 13 Cɨme'en aɨme ɨ mej meri huacuii, ayaa mu seijre'e cu xuee maj cújcu'utzu. Ayaa tu ti'ijxe'eve'e sej raamua'aree tzaahuati'ira'a cɨme'e sej si cai che'e ruxaamɨstya'a matɨj aɨme ɨ seica ɨ maj cai rachu'eve'e ɨ tavastara'a. 14 Ayaa tu tya'atzaahuate'e ityan: tɨ'ɨjta Jesús huamɨ'ɨ, aɨ pu tɨ ajtahua'a huatarú. Aɨj tu cɨn teyan tyajta tya'atzaahuate'e tɨ aɨn Dioj ajtahua'a hua'aravi'itɨn jamuan ɨ Cɨriistu'u aɨme ɨ mej meri huacuii aɨjna cɨme'e ɨ maj majta meri ra'ara'astijre maɨjna ɨ Jesús. 15 Ayaa tu tyaja'amue'ixaate'e ɨ tavastara'a jetze ma'acan tɨ ayan eenya'a a'ara'ani. Catu anáatyá'a ta'aju'un ityan i tej teyan ruuri seijre'e yan chaanaca japua tɨ'ɨj amɨn ajtahua'a huataseijre'en ɨ tavastara'a silu aɨme ɨ mej meri huacuii, aɨ mu xaa anáatyá'a mua'aju'un. 16 Tɨ'ɨj Dioj raataxajta ɨ nyuucari tɨ cɨn tihua'utaijte'en, au pu e'icanamuaara'a a'ame tɨ a'atɨ ucajijhua ɨ trompeeta jetze aujna Dioj tɨ e'eseijre'e. Ajta u e'icájijhua aɨjna tɨ jemin ti'ivaɨre'e. Aj pu xaa i tavastara'a u e'icanyejsin u ute'e. Majta maɨn ɨ maj huacuii, ɨ maj anáatyá'a ra'ara'astijre, aɨ mu a'itaju'un a'u maj a'ava'anami'ihuajma'acaa. 17 Tyajta e'eyan ityan i tej tauj ruuri, ɨ tej yan seijre'e ɨ chaanaca japua, aɨ pu ajta ta'avi'itɨn ɨ jaitɨri jetze hua'a jamuan ɨ maj mauchan huatarú. Ayaa tu seira'a ta'aju'un jamuan ɨ tavastara'a para rusen cɨme'e. 18 Aɨj xu cɨn, rɨ'ɨ xu tyu'utaura'an muan rujɨɨmua'a saɨjna cɨme'e i nyuucari i nyaj á'amue'ixaate'e.

1 Tesalonicenses 5

1 Ta'ihuaamua'a, capu a'atzu ruxe'eve'e tej tyaɨjna cɨn tyaja'amuayu'use'e a'atzaj tɨ pua'a ya uve'enyejsin ɨ tavastara'a, ti'itɨ tɨ xɨcajra'an jetze ajtahua'a huataseijre'esin. 2 Xu'uri ramua'aree tyamua'a naa tɨ ca'anacan tyaja'ure'enyejsin. Ayaa pu huataseijre'esin tɨj nahua'ari tɨ utyaruti tɨca'ari tzajta'a a'u tɨ tyaja'anahua'an. 3 Majta maɨn ɨ tyaɨte, ayaa mu ti'ixaata mua'aju'un tɨcɨn: “Capu che'e ti'itɨ a'ij rɨcɨ. Pu'uri tyu'upuá'arajraa.” Tɨ pua'a meri meyan ti'ixajta, aj pu i ajna tyaja'ure'enyejsin ɨ xɨcajra'an tɨ jetzen hua'antipua'arite'esin. Ayaa pu seira'a a'ame tɨj jɨita'a tɨ ra'utacui'ine. Capu huatarɨ'ɨristari maj huatyaujnan mej mi cai tirajpueiitzi mua'ara'ani. 4 Ma sajta muan, ta'ihuaamua'a, caxu che'e tɨca'amiste'e seijre'e. Aɨj pu cɨn, cai che'e muejmi japua cájveti ajna xɨcajra'an jetze. Capu ayan tyaja'ure'enyejsin muejmi jemi tɨj ɨ nahua'ari tɨ aun a'utyaruti tɨca'ari tzajta'a. 5 Capu a'atzu xaa nya'u, a'ini muan xu hua'a jetze ajtyama'acan aɨme jemi ɨ maj ajna e'eseijre'e a'u tɨ á'unyeeri'i ɨ Dioj jemi. Muan xu hua'a jetze ajtyama'acan aɨme jemi ɨ maj á'ujhua'an tujca'ari tzajta'a. Aɨj pu cɨn, ayan tiraavijte'e tej teyan huarɨni. 6 Aɨj tu cɨn cai che'e teyan rɨjcaa ta'aju'un matɨj ɨ seica ɨ mej meyan seijre'e. Cu xuee maj cújcu'utzu. Tiche'e teyan eenya'a ta'ara'ani tej atanyéjnye'eri, tej rɨ'ɨ me tityaumuámua'aree. 7 Majta maɨn ɨ maj cu'utzu, ayaa mu tí'ityacu'utzu tɨca'amiste'e, majta maɨn ɨ maj ruta'arujve'e, aɨ mu ruta'arujve'e tɨ'ɨj auj huatɨca'a. 8 Me tyajta ityan, a'ini tyan tu hua'a jetze ajtyama'acan aɨme jemi ɨ mej nyeeriste'e á'ujhua'an ɨ Dioj jemi, tiche'e teyan rɨ'ɨ tityajá'ujhua'ane'en. Tiche'e tyajta rá'antzaahuate'en ɨ tavastara'a. Tɨ pua'a teyan huarɨni, aɨ pu tavastara'a tajapua nyuuni. Tiche'e tyajta huátaxe'eve'en seij tyajta seij. Tɨ pua'a teyan huarɨni, ayaa pu xaa huatarɨ'ɨristari tej teyan ti'ijjchu'eve'e tɨ Dioj tu'irajtuaani. 9 Ayaa pu een a'ini capu Dioj ayan tiraaxa'apɨ'ɨntarej ityejmi jemi tej ti teyan tirajpueiitzi ta'ara'ani tyaɨjna cɨme'e tɨ Dioj ti'itɨj cɨn tita'uxɨjte'en. Capu xaa nya'u, silu ayaa pu Dioj ayan titaaxa'apɨ'ɨntari'iri'i tɨ aɨn tavastara'a tɨ ajta i'i Jesús tɨ i'i Cɨriistu'u, aɨ pu tu'irajtuaasin. 10 Aɨ pu huamɨ'ɨ tajetze ma'acan tej ti teyan ruuri ta'ara'ani jamuan ɨ tavastara'a, tyatɨj tyana'a a'achu tyaj pua'amua. Capu amɨn a'ij tej tyauj ruuri na'ari teri huacuii, naimi'i tu huatyaturaasin jemin para rusen cɨme'e. 11 Aɨj xu cɨn ca'anijra'a tyu'uta'an seij sajta seij. Sata'aj sauj tyu'utavaɨre'en. Ee xaa, xu'uri seyan rɨcɨ seij sajta seij. 12 Mɨ saj ta'ihuaamua'a, ayaa tu tyaja'amuahuavii sej si rɨ'ɨ tihua'ajchaɨ aɨme ɨ a'amuavaujsimua'a, ɨ mej rɨ'ɨ ti'imɨjhuaca muejmi jemi, ɨ maj majta maɨjna cɨn antyujmua'aree mej tyajamuáamua'aten a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ tavastara'a. Aɨ mu majta ca'anijra'a amuaata'aca. 13 Che'e ayan tyajamua'amityejtya'a mej eihua huapɨ'ɨ rɨ'ɨ ti'itetyaɨte aɨjna cɨme'e mej meyan ti'imɨjhuaca muejmi jemi, sej si seyan rɨ'ɨ ti'ityeseijre'e ɨ rutzajta'a. 14 Ayaa tu tyajta tyaja'amuahuavii sej si rɨ'ɨ tihua'uta'ixaate'en aɨme ɨ maj cai ti'imuara'acu mej mi majtahua'a tyu'umuare'en. Sej si ca'anijra'a hua'uta'an aɨme ɨ maj cai rucaca'anye ɨ ruxaijnyu'uca jetze. Sata'aj sajta hua'utavaɨre'en aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i. Sata'aj naijmi'ica á'acu'uvaa. 15 Rɨ'ɨ xu'u muan tɨ ij cai a'atɨ ayan che'eta na'a a'ij pua'a raaruuren ɨ ruxa'a tevi tɨj ajta a'ij pua'a raaruu aɨjna. Ayaa xu ti'ityesa'a sej si a'anaj tɨna'a rɨ'ɨ tihua'ajchaɨ seij sajta seij, sajta naijmi'ica. 16 Sata'aj rutyamua'ave'e a'anaj tɨ na'a. Caxu a'anaj ratápuaapua'ajta'an saj huatejnyuuni ɨ Dioj jemi. 18 Sata'aj nain cɨn tí'ijtaujtzi'ire'e ɨ Dioj a'ini ayaa pu ti'ijxe'eve'e sej seyan huarɨni a'ini Jesús, ɨ tɨ i'i Cɨriistu'u, aɨ pu a'amua japua nyuuni. 19 Caxu ra'antanaamɨn saɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 20 Caxu sajta a'ij pua'a tihua'aseijra aɨme ɨ mej ti'ixaxa'a ɨ Dioj jetze ma'acan, silu rɨ'ɨ xu tihua'unamua tyamua'a naa a'ij mej ti'ixa. 21 Naa xu tyamua'a tyu'utaihuau ti'itɨ tɨ na'a i'i xa'apɨ'ɨn na'ari cai. Caxu a'anaj yá'uhua'anan ɨ tɨ i'i xa'apɨ'ɨn. 22 Tɨ pua'a ti'itɨ ayan tyajamua'amitejtya'a tɨ a'ij pua'a een, caxu a'anaj seyan rɨjca ti'itɨ tɨ na'a tɨ ayan a'ij pua'a éenye'en. 23 Ajta aɨn Dioj, aɨjna tɨ amuaatyápua'arite'en, che'e aɨn amuaatyá'avaa tɨ ij nain cɨn amuaanáijmi'ire'en. Che'e Dioj amuaatyá'avaa muejmi sej si cai ti'itɨ cɨn a'aturaa u a'amuaxaijnyu'uca tzajta'a nusu á'amuamua'atziira'a jetze na'ari ɨ rutevi jetze ajna xɨcajra'an tɨ jetzen ajtahua'a ya uve'enyejsin ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. 24 Capu a'atzu atya'ɨtza'ara aɨjna tɨ ayan tyajamuaatajée. Aɨ pu ajta araurastejsin aɨjna cɨme'e ɨ tɨ cɨn ataujratziiri'i. 25 Ta'ihuáamua'a, sata'aj rahuauca ɨ Dioj jemi tyejmi cɨme'en. 26 Sata'aj sajta hua'utataujte'en tyamua'a naa naijmi'ica ɨ ta'ihuaamua'a. 27 Ayaa nu tyaja'amueijcate'e jemin ɨ tavastara'a sej raataijta maj hua'utanamuajriste'en eijna i yu'uxari naijmi'ica ɨ ta'ihuaamua'a. 28 Ajta aɨn tavastara'a, ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, che'e aɨn rɨ'ɨ tyajamuaachaɨn muejmi. Che'e ayan tya'ara'ani.

2 Tesalonicenses 1

1 Inyaa i nyaj i'i Pablo, jamuan ɨ Silvano, ajta aɨjna ɨ Timuteeyu, ayaa tu tyaja'amuayu'use'e mɨ sej Tesalónica e'eche, sajta mɨ sej e'etyujsa'ɨri jemin aɨjna ɨ Dioj ɨ tej rajya'upua, sajta jemin ɨ tavastara'a aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. 2 Ajta aɨn ɨ Dioj ɨ tej rajya'upua, ajta aɨn ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen, miche'e maɨn rɨ'ɨ tyajamuaachaɨn, majta amuaatyápua'arite'en tyamua'a naa a'amua tzajta'a. 3 Ayaa pu xaa nya'u tijí'ixa'apɨ'ɨn tej teyan tí'ijtaujtzi'ire'e ɨ Dioj a'anaj tɨ na'a muejmi cɨme'en. Ayaa pu tiraavijte'e a'ini tɨ'ɨj pɨ na'a tɨ yu auucá'a, eitze'e xu muan tya'atzaahuate'e, ajta eitze'e xu muan huaujxe'eve'e seij sajta seij. 4 Aɨj tu cɨn rɨ'ɨ tyaja'amuaxa ɨ seica jemi ɨ mej e'etyujsa'ɨri mej mi tí'ijtaujtzi'ire'e ɨ Dioj. Ayaa tu een cɨn rɨ'ɨ tyaja'amuaxa a'ini muan xu ra'aviicue'i tyamua'a naa ɨ saj cɨn rajpueijtzi. Sajta muan, sauche'e xu ra'astijre'e ɨ tavastara'a. 5 Aɨj tu cɨn ramua'aree tɨ Dioj ayan ti'ixa'apɨ'ɨntare'e a'ij tɨ tiraavijte'e. Ajta ayaa pu tira'amitejte'e ɨ Dioj tɨ ayan tiraavijte'e sej saun u a'utyarute a'u tɨ tyeje'ijta. Aɨj xu cɨn rajpueiitzi xa'aye'i ijii. 6 Dioj pu ajta ayan che'eta na'a een naijmi'ica jemi. Aɨ pu seij huata'asin a'ij tɨ tiraavijte'e. Majta aɨme ɨ mej tyájámua'antyú'uuni'iri'i, aɨ pu pueijtzi hua'uta'asin a'ij mej meri pueijtzi tyajamuaata'a muejmi. 7 Ajta Dioj pu aamuaata'asin sej huaujsa'upe'en tajamuan ajna xɨcajra'an tɨ jetzen ajtahua'a huataseijre'esin u ute'e ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús. Aɨ pu hua'a jamuan huataseijre'esin aɨme ɨ mej tajapua ti'ivaɨre'e, ɨ maj majta va'acan cɨn títyatatí. Ayaa pu seira'a a'ame, cu xuee tɨ ti'ityéchajca aɨjna cɨme'e tɨ tyataasin. 8 Aɨ pu pueijtzi hua'uta'asin aɨme ɨ maj cai ramua'ate ɨ Dioj, majta ɨ maj cai ra'ara'astijre ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa a'ij tɨ huarɨj ɨ tavastara'a aɨjna ɨ Jesús. 9 Aɨ pu pueijtzi cɨn hua'uta'asin tɨ cai a'anaj antipua'ari. Aɨ pu ajta hua'ure'iti mej mi aun a'utyarute a'u tɨ cai e'eseijre'e ɨ maj cɨn raamua'aree tɨ Dioj nainjapua tie'ijta rumuare'eri'ira'a cɨme'e. 10 Ayaa pu hua'aruuren ajna xɨcajra'an tɨ jetzen ajtahua'a ya uve'enyejsin mej mi rɨ'ɨ tiraata'an aɨme ɨ tyaɨtyestyamua'ame'en ɨ maj jemin huatyáuu. Majta naimi'i ɨ maj meri ra'ara'astijre, aɨ mu rɨ'ɨ tya'utaseijra maɨjna jemi. Ayaa pu ajta che'eta na'a tyajamuaacɨ'ɨti saj raaseij aɨjna cɨme'e saj ra'antzaahuate a'ij tej tyajamue'ixaa. 11 Aɨj tu cɨn tɨ'ɨj pɨ na'a tu rahuavii ɨ Dioj jemi muejmi cɨme'en. Ayaa tu rahuavii tɨ ayan tiraatámitejte'e ɨ Dioj tɨ ayan tiraaviitya'a a'aye'i tɨ amua'antihuau. Che'e aɨn raanaijmi'ire'en naijmi'i tɨj na'a saj seri cɨn tya'ataujratziiri'i tɨ xa'apɨ'ɨn een. Che'e aɨn raanaijmi'ire'en aɨjna cɨme'e ɨ rumuare'eri'ira'a, ajta naijmi'i tɨj na'a saj cɨn tyu'umuare'en aɨjna cɨme'e sej tya'atzaahuate'e. 12 Ayaa tu een cɨn rahuavii sej si rɨ'ɨ tiraata'an saɨjna ɨ tavastara'a a'amua tzajta'a. Che'e aɨn tavastara'a ajta rɨ'ɨ tyajamuaata'an muejmi. Ayaa tu ti'ijxe'eve'e a'ini aɨjna ɨ Dioj, ajta ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, aɨ mu rɨ'ɨ tyaja'amuachaɨ mua'aju'un para rusen cɨme'e.

2 Tesalonicenses 2

1 Cɨme'en ajna xɨcajra'an tɨ jetzen ya uve'enyejsin ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, tɨ'ɨj aɨn tajsaɨre'esin ɨ rujemi, ayaa tu tyaja'amuahuavii, ta'ihuaamua'a, saj cai ti'itzɨɨnya'a. 2 Caxu ti'ita'acare'en tɨ a'atɨ tyajamua'antyú'uuni'iran, tɨ ayan ti'ixajta yee pu'uri tyaja'ure'enye ajna xɨcajra'an tɨ jetzen ya uve'enyejsin ɨ tavastara'a. Caxu ra'atzaahuate'e tɨ pua'a ayan tyaja'amue'ixaatya'a yee nyaa nu ti'ixa Dioj jetze ma'acan nyaɨjna cɨme'e, na'ari tɨ pua'a a'atɨ ayan yee ayaa nu tya'ancura'anamuajri'i tɨcɨn yee pu'uri tyaja'ure'enye. Caxu sajta ra'atzaahuate'e tɨ a'atɨ muejmi jemin a'uré'enyen, ayan tyaja'amue'ixaatya'a yee yu'uxari nu a'araapi tɨ aɨn Pablo ra'uteyu'uxaca'a tɨ jetzen te'eyu'usi'i tɨ yee ari tyaja'ure'enye ajna xɨcajra'an tɨ jetzen ya uve'enyejsin. 3 Caxu a'atɨ ta'acare'en tɨ amuaacuanamua ti'itɨ cɨme'e, a'ini ayaa pu ruxe'eve'e tɨ anacai ayan tyaja'ure'enyen maj ma ruuraini ɨ Dioj, majta autyahuijsin maj rajchaɨ́ɨra'a mua'aju'un. Aj pu i huataseijre'esin aɨjna ɨ a'atɨ tɨ cai ti'itɨ a'astijre'e. Aɨ pu hua'a jetze ajtyama'acan aɨme ɨ tɨ Dioj hua'antipua'arite'esin. 4 Aɨ pu ajta rajchaɨre'e matɨj mana'a pua'amua ɨ mej meyan huataujmua'a tɨcɨn dioosi maj pɨrɨcɨ. Aɨ pu ayan á'ujtzaahuate'e tɨ nu'u eitze'e ruxe'eve'e cai maaj ti'itɨ ɨ mej meyan ratyaanajche. Aɨ pu cɨn ayan huarɨn, aj pu i aun a'utyarute teyujta'a a'u mej ya'utyanajche ɨ Dioj. Aj pu i aɨjna japua a'ujyeijxa ɨ ɨpuari japua, ajta aun huataujseijrata tɨ nu'u aɨn pueen ɨ Dioj. 5 ¿Ni qui sacai che'e ramua'aree nyej neyan nyaɨjna cɨn tyajamuaata'ixaa nyatɨ'ɨj nyaun a'utyavaaca'a muejmi jemi? Ee xaa nya'u, sauche'e xu ramua'aree. 6 Sajta seyan ramua'aree ti'itɨ tɨ pɨrɨcɨ tɨ ra'ijmɨ tɨ ij cai ca'anacan huataseijre'en aɨjna ɨ a'atɨ asta na'a cai ari tyaja'ure'enyen a'anaj tɨ pua'a huaujxa'apɨ'ɨntari'iri'i. 7 Ayej xaa nya'u ti'ayajna. Pu'uri ti'imuare'e aɨjna tɨ ru'avaa tɨ cai ti'itɨ a'astijre'e. Ma ajta aɨn tɨ ra'ijmɨ, auche'e pu ayan raatyanajsin asta na'a cai yá'uvi'itɨn. 8 Aj pu xaa huataseijre'esin me eijre'e aɨjna tɨ cai ti'itɨ a'astijre'e. Ajta aɨn tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús, aɨ pu raje'icatan. Aɨ pu ra'apua'arite'esin aɨjna ɨ runyuuca cɨme'e, ajta aɨjna cɨme'e tɨ naa seira'a a'ame tɨ'ɨj ajtahua'a huataseijre'esin ɨ tavastara'a. 9 Ajta aɨn tɨ cai ti'itɨj a'astijre'e, aɨ pu anacai huataseijre'esin cɨme'en ɨ muare'eri'ira'ara'an aɨjna ɨ Satanás. Eihua pu ayan raruuren mej mi naa rɨ'ɨ tira'utaseij ɨ tyaɨte. Eihua pu hua'acuanamuan aɨjna cɨme'e ɨ tɨ cɨn hua'utaseijrate'esin, ɨ maj cɨn ramua'areeran a'ij tɨ te'eme. 10 Ayaa pu een cɨn hua'acuanamuan nain cɨme'e a'ij tɨ tiru'umua'aree mej mi a'upua'arixɨ'ɨn ɨ tyaɨte a'ini camu huataura'a mej raataxe'eve'en ɨ tɨ ayan ti'ayajna tɨ ij Dioj hue'irajtuaani. 11 Aɨj pu cɨn Dioj tyu'utaijta tɨ aun a'utyaturan hua'a jemi aɨjna tɨ hua'acuanamua mej mi ca'anyejri cɨn rá'antzaahuate'en ɨ tɨ hue'itzi na'a, tɨ ij Dioj hua'uxa'apɨ'ɨntari'ire'en ayan tihua'axɨjte'en mej meyan a'ij pua'a huarɨj aɨjna cɨme'e maj ra'atzaahuate'e ɨ tɨ cai ayan ti'ayajna, silu ayaa pu hua'aranajchaca'a mej meyan huarɨni ɨ tɨ a'ij pua'a een ɨ Dioj jemi. 13 Sajta muan, mɨ saj ta'ihuaamua'a, eihua pu a'amuaxe'eve'e ɨ tavastara'a. Ajta, ayaa pu tiraavijte'e tej teyan tí'ijtaujtzi'ire'e ɨ Dioj tɨ'ɨj pɨ na'a muejmi cɨme'e a'ini jajcua ɨmɨ Dioj pu amua'antihuau tɨ ij aɨn amue'irajtuaani aɨjna cɨme'e tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ayée amuaatyahuii, ajta aɨjna cɨme'e saj ra'atzaahuate'e ɨ tɨ ayan ti'ayajna ɨ Dioj jemi. 14 Ayaa pu een cɨn Dioj ayan amuaatajée aɨjna cɨme'e ɨ tej tyajamue'ixaa ɨ Cɨriistu'u jetze ma'acan tɨ ij ayan tyajamuaacɨ'ɨti sej seyan che'eta sana'a naa seira'a xa'ara'ani tɨ ajta ayan naa seijre'e u tajapua ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. 15 Aɨj xu cɨn, mɨ sej ta'ihuaamua'a, sata'aj huatyaujca'anyen ɨ rutzajta'a. Sajta muan ayaa xu huarɨni saɨjna cɨme'e, ti'itɨ tyaj a'ij tyajamuaamuá'ate, nain tɨj tyana'a tyajámuaatá'itiiri'i nusu tyaj amue'ixaa, caxu yá'uhua'anan. 16 Yaa pu'icu, ta'ihuaamua'a, che'e ayen tya'ara'ani, mej meyan amuaatyápua'arite'en ɨ a'amua tzajta'a, majta ca'anijra'a amuaata'an sej si seyan tyu'umuare'en saɨjna cɨme'e nain cɨme'e ti'imuari'ira'a tɨ i'i xa'apɨ'ɨn, sej si sajta seyan tihua'uta'ixaate'en. Che'e ayan rɨ'ɨ amuaaruuren aɨjna ɨ tavastara'a, aɨjna rusaɨj ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, ajta ɨ Dioj ɨ tyaj rajya'upua, ɨ tɨ taxe'eve'e para rusen cɨme'e, ajta ayan taata'a a'ij tej tiraachu'eve'en aɨjna cɨme'e tɨ rɨ'ɨ titáachaɨn.

2 Tesalonicenses 3

1 Aj caahui, nye'ihuaamua'a, sata'aj seyan rahuaviira tyejmi cɨme'en tej ti ca'anacan tihua'uta'ixaate'en ɨ nyuucari cɨme'e ɨ tavastara'a tɨ raxa naijmi'ique'e mej meyanna huachaatɨme, mej mi majta raanamua aɨme ɨ mej a ɨmɨ a'uchaatɨme asta na'a cai nainjapua huanamuajre'en. Sata'aj seyan rahuaviira mej meyan che'eta mana'a ra'ara'astijre'en ɨ nyuucari satɨj muan tira'ara'astijre. 2 Sata'aj sajta rahuaviira tɨ aɨn tavastara'a tu'irajtuaani mej mi cai a'ij taaruuren ɨ tyetyaca ɨ maj a'ij pua'a titetyujcha'ɨ, ɨ maj majta a'ij pua'a ti'ityetyaɨte. Ayaa xu rahuaviira a'ini camu naimi'i tya'atzaahuate'e. 3 Ajta aɨn ɨ tavastara'a, capu a'anaj atya'ɨtza'ara. Aɨ pu xaa ca'anijra'a amuaata'asin sej si tya'utaviicue'i. Ajta, aɨ pu rɨ'ɨ tyaja'amuacháɨ a'ame tɨ'ij cai amuaatyamue'itɨn aɨjna tɨ a'ij pua'a een. 4 Tyajta ityan, ayaa pu tita'amitejte'e aɨjna jemi ɨ tavastara'a sej seyan huarɨni a'ij tej teri tyajamuaataij. Ajta, ayaa pu che'eta na'a tita'amitejte'e sej sauj seyan huarɨni majca'ihua yee. 5 Che'e aɨn tavastara'a ca'anijra'a amuaata'an ɨ a'amua tzajta'a sej si seyan che'eta sana'a tityahuaujxe'eve'en seij sajta seij tɨj ajta Dioj tyaja'amuaxe'eve'e muejmi. Che'e aɨn ajta amuaata'an ɨ ca'anijra'a sej si seyan che'eta sana'a tya'utaviicue'i tɨj ajta Cɨriistu'u tya'utaviicue'iri'i. 6 Ayaa tu tyaja'amue'ijte'e, ta'ihuáamua'a, nyuucajtze'en ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, sej si seyan cai tityajá'ujhua'ane'en jamuan seij a'amue'ihuaara'a tɨ ajta i'i hua'ɨna'ase'e, tɨ cai ti'imɨjhuaca, tɨ cai ayan che'eta na'a rɨ'ɨ ti'ityujcha'ɨ a'ij tej teri tyajamue'ixaa muejmi. 7 Muan xu rujɨɨmua'a seri ramua'aree a'ij sej ye'i huarɨni, sej si seyan che'eta sana'a huarɨni tyatɨj ityan. Catu a'atzu hua'ɨna'asa'aca'a tyatɨ'ɨj tyauj muejmi jemi a'utyáuuca'a. 8 Catu huaapua'a tyana'a tyu'ucuaa seij jemi, silu tetyu'unajchitaca'a ticu. Nain tujca'ari tzajta'a, tyajta nain tɨca'ari tzajta'a, tetyu'umuare ca'anin cɨme'e. Eihua tu tya'utaviicue'iri'i tej ti cai ti'itɨ cɨn amuaatamuáre'eriste'en. 9 Ee xaa nya'u, ayaa pu tiraavijtya'acaa tej huaapua'a tyana'a tyu'ucua'ani. Capu amɨn a'ij. Saɨque tu huarɨj tej ti amuaamua'aten a'ij sej huarɨni, sej si seyan che'eta sana'a rɨ'ɨ titetyujcha'ɨ. 10 Ayej xaa nya'u ti'ayajna. Tyatɨ'ɨj tyauj a'utyáuuca'a muejmi jemi, ayaa tu tyajámuaatáijte aɨjna tɨ cɨme'en yee: Tɨ pua'a a'atɨ cai ra'ujca'anye tɨ tyu'umuare'en, caxu raata'acare'en tɨ aɨn tyu'ucua'ani. 11 Ajta ijii, ayaa tu ti'inamua tɨcɨn seica aɨme, aɨ mu nu'u hua'ɨna'ase'e. Camu ti'itɨj cɨn ti'imuare'e silu ayaa mu rucɨɨnive'en mej mi tyu'ɨtziite'e. 12 Ayaa tu ca'anijra'a hua'uta'asin naijmi'ica ɨ mej meyan e'en, ayaa tu tihua'utaijte'esin aɨjna jemi ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, mej mi tyu'umuare'en, maj cai che'e a'ij mana'a ti'ityáruurejnye'en, mej mi rujɨɨmua'a raamue'itɨn ɨ maj cɨn huataujvaɨre'en. 13 Sajta muan, nye'ihuaamua'a, caxu raxaahuata sej seyan huarɨni a'ij tɨ tiraavijte'e. 14 Tɨ pua'a a'atɨ cai á'ujca'anye tɨ ra'ara'astijre'en a'ij tej tyaja'amuayu'use'e tyeijna jetze i yu'uxari, ayaa xu huarɨni. Sata'aj raamua'ati saɨjna ɨ a'atɨ, sajta seyan tiyá'uhua'axɨn tɨ ij huataujtyévi'irata aɨjna ɨ a'atɨ. 15 Ma sajta muan, caxu seyan a'ij pua'a raruure tɨj a'atɨ tɨ amuájchaɨɨre'e, silu ayaa xu rɨ'ɨ tiraatajeeve a'ini a'amue'ihuaara'a pu pueen. 16 Ajta aɨn tavastara'a tɨ tyu'utyapua'ari, che'e aɨn rusaɨj amuaatyápua'arite'en a'amua tzajta'a, a'anaj tɨ na'a ajta nain cɨme'e. Che'e aɨn tavastara'a huatyaturan muejmi jemi. 17 Inyaa Pablo, nyamuajca'a nu cɨn tyaja'amuayu'use'e aijna i yu'uxari jetze i nyaj cɨn amuaatataujte'e. Ayaa nu te'eyu'uxaca nainjapua ɨ ti'inyeyu'uxa. Aɨj xu cɨn raamua'aree tɨ ayan ti'ayajna nyaj ra'uyu'uxaca'a nyasaɨj. 18 Ajta aɨn tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús, tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, che'e aɨn rɨ'ɨ tyajamuaachaɨn naijmi'ica muejmi.

1 Timoteo 1

1 Inyaa, i nyaj i'i Pablo, nyaa nu nyaɨn pueen seij tɨ ravaɨre'e aɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta Jesús pueen. Ayaa pu eenye'eque'e na'antihuau a'ini ayaa pu tinaataij ɨ Dioj tɨ tu'irajtuaa, ajta ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús, ɨ tyaj rachu'eve'e. 2 Ayaa nu ye ti'imuayu'use'e muaa, Timuteeyu, pej peyan nyamuari yee niyauj a'ini muaa paj pajta peyan che'eta pana'a tzaahuati'ira'a ra'astijre'e ɨ tavastara'a nyatɨj inyaa. Ayaa nu ti'ijhuauhuau mueetzi cɨme'e tɨ aɨn ɨ Dioj ɨ tɨ ta'iya'upua, ajta aɨn ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta Jesús ɨ tavastara'a, miche'e maɨn rɨ'ɨ timuaacháɨj mua'ara'ani, miche'e majta muá'ancu'uvajxɨ'ɨn, miche'e majta rɨ'ɨ mu'uhuáruuren ɨ a'a tzajta'a. 3 Nyatɨ'ɨj nyaun auma'aca u Macedonia, ayaa nu timuaatahuaviiri'i pej paun a'utyaturan aujna Efeso. Nyajtahua'a nu neyen ti'imuahuavii pej paun a'utyaturan pej pi peyan tihua'uta'ijmɨ ɨ seica ɨ tyetyaca mej mi cai che'e meyan tihua'amua'ate maɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ hue'itzi cɨn namuajre'e. 4 Mata'aj cai che'e maɨjna namuajra a'ij mej ti'itɨj tihue'ixaate'e maɨjna cɨme'e a'ij mej tityeenyéj ɨ huaacɨxa'astyamua'ame'en. Cu xuee macai a'anaj ra'antipua'arite'esin mej meyan raataxaj yee ai pu aɨn pueen tɨ ayan huanyej ɨ seij jetze, ajta ɨ seij, saɨj pu ajta jetzen huanyej asta mana'a cai a'ara'asti ɨ Dioj jemi. Naijmi'i tɨj na'a, ayaa pu'u ti'ivaɨre'e mej mi huataujnya'usi'ite'en ɨ tyaɨte maɨjna cɨme'e ɨ maj cai a'ij tiru'umua'aree. Capu ti'itɨ vaɨre'e mej mi raanaijmi'ire'en a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. Tɨ'ij a'atɨ ayan raanaijmi'ire'en, ayaa pu tyu'ujxe'eve'e tɨ aɨn a'atɨ ayan tira'antzaahuate'en ɨ Dioj. 5 Ayaa tu een cɨn ti'imueijcate'e mej mi huaujxe'eve'en seij majta seij maɨjna cɨme'e ɨ mej uraré'en ɨ rutzajta'a, majta ɨ maj rɨ'ɨ mé titaumuámua'arejmee, majta ɨ maj tzaahuati'ira'a cɨn ra'astijre'e ɨ tavastara'a. 6 Seica mu meri ya'uhua'axɨ mej meyan e'enya'a. Aɨj mu cɨn autyajhuii mej meyan tyu'utaxaj maɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ cai ti'itɨ vaɨre'e. 7 Ayaa mu ti'ijxe'eve'e mej te'entyarute maɨjna cɨme'e mej tihua'umua'aten a'ij tɨ huataujmua'a ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta tɨ Moises ra'uyu'uxaca'a. Ma majta aɨme, camu a'atzu yau'eite a'ij mej ti'ixa. Camu majta ramua'aree a'ij tɨ een maɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn meyan raataxaj yee ayaa pu ti'ayajna. 8 Tyan tu ramua'aree tɨ ti'ivaɨre'e aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, Moises tɨ ra'uyu'uxaca'a. Tɨ ij ayan ti'ityava'ɨrihua'an, ayaa pu ruxe'eve'e maj nain cɨn ra'ara'astijre'en a'ij tɨ tyu'ujxe'eve'e. 9 Tyajta, teyan ti'ijmua'aree tɨcɨn ayaa mu een cɨn tira'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta mej mi hua'uta'ijmɨjra aɨme ɨ maj a'ij pua'a titetyújcha'ɨ. Camu maɨjna cɨn hua'uta'ijmɨjra aɨme ɨ maj rɨ'ɨ mé tityaumuámua'aree ɨ rutzajta'a. Aɨme mu xaa maɨjna cɨn hua'uta'ijmɨjra ɨ maj cai ranamuajracu a'ij tɨ tira'axa ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, majta aɨme ɨ maj cai ra'astijre'e a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. Majta seica, ai mu aɨn pueen ɨ maj rá'axaahuari'i ɨ hua'aye'ira, majta aɨme ɨ maj a'ij pua'a titetyújcha'ɨ, majta aɨme ɨ maj rutaata cui'ica, na'ari runaana, a'atɨ tɨ na'a tɨ ti'ityacui'ica. 10 Ayaa mu majta ɨ nyuucari cɨn hua'uta'ijmɨjra aɨme ɨ maj xana'acɨre'e juucate jemi, majta aɨme ɨ maj che'eta mana'a xana'acɨre'e hua'a jamuan ɨ tɨ'ɨrii caɨn hua'a jamuan seica ɨ tyetyaca. Ayaa mu che'eta seica maɨjna cɨn ɨ nyuucari hua'uta'ijmɨjra aɨme ɨ maj seica vivi'i mej mi tihua'umuáriste'en ca'anyejri cɨme'e, majta aɨme ɨ mej ti'ihue'itaca, majta aɨn ɨ maj ti'ityacuanamuajca. Ti'itɨ tɨ na'a maj tɨ cai naa e'en, tɨ saɨque e'en, aɨ mu huata'ijmɨjra maɨjna cɨme'e ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, ti'itɨ tɨ na'a maj cai ranamuajracu ɨ nyuucari tɨ rɨ'ɨ tyu'uruure ɨ tyú'utzajta'a. 11 Aijna ɨ nyuucari tɨ rɨ'ɨ tyu'uruure, aɨ pu aɨjna cɨn ayan tira'axa a'ij tɨ tira'axa ɨ nyuucari tɨ naa namuajre'e, tɨ ajta cɨn Dioj tu'irajtuaani. Ajta aɨn Dioj, aɨ pu aɨjna cɨn tinyeijca inyeetzi nyej ni tihua'uta'ixaate'en nyaɨjna cɨme'e ɨ nyuucari. Aɨj nu cɨn rɨ'ɨ tiraata'asin ɨ Dioj. 12 Eecan nu tí'ijtaujtzi'ire'e nyaɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús ɨ tavastara'a ɨ nyaj jetzen aranca'anye. Ayaa nu een cɨn tí'ijtaujtzi'ire'e a'ini ayaa pu tira'amitejtya'acaa nyaj cai ti'itɨj cɨn auta'ɨtze. Aɨ pu na'antihuau inyeetzi nyej ni raatyavaɨre'en. 13 Jajcua ɨmɨ nu a'ij pua'a ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jemi, nyajta a'ij pua'a hua'uruurajca'a aɨme ɨ maj ra'astijre'e ɨ tavastara'a. Eihua nu huá'unya'usi'itya'aca'a. Aru capu amɨn a'ij, Dioj pu ná'ancu'uvajxɨ aɨjna cɨme'e nyaj cai ramua'areeraca'a a'ij nyaj rɨjca, nyajta cai tya'atzaahuatya'acaa. 14 Eihua pu huapɨ'ɨ rɨ'ɨ tinajcháɨ a'araa ɨ tavastara'a. Aɨ pu ajta ayan naata'a nyej ni rá'antzaahua nyaɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta ayan antyahuaa tɨcɨn Jesús. Ayaa pu ajta naata'a nyej ni raxe'eva'a na'ara'ani. 15 Ayaa nu ti'imue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e tɨ ayan ti'ayajna tɨ aɨjna cɨn mu a'uve'eme iiyan chaanaca japua aɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús tɨ'ij aɨn hue'irajtuaani aɨme ɨ mej a'ij pua'a titetyujcha'ɨ. Che'e cai a'atɨ ayan ti'ixajta yee capu ayan ti'ayajna. Nyaa nu ramua'aree a'ini nyaa nu nyaɨn pueen i nyaj eitze'e a'ij pua'a ti'itinchaɨca'a cai maa a'atɨ. 16 Aɨj pu cɨn Dioj ná'ancu'uvajxɨ inyeetzi i nyaj aɨn pueen ɨ nyaj eitze'e a'ij pua'a ti'itinchaɨca'a tɨ'ij aɨn Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús tihua'utaseijrate'en ɨ tyaɨte a'ij tɨ een cɨme'e ɨ Cɨriistu'u raayɨ'ɨtɨ tɨ a'atɨ tyu'utauuni'i nain cɨme'e tɨj na'a tɨ a'ij pua'a een. Aɨ pu ayan ti'ijxe'eva'acaa mej mi meyan raaseij aɨme ɨ maj ra'antzaahuate'enche'e mej mi maun a'utyaturan jemin ruurican para rusen cɨme'e. 17 Aɨj pu cɨn, ayan ruxe'eve'e tyej rɨ'ɨ tiraata'an para rusen cɨme'e, tyajta tiratataujtzi'ire'en tyaɨjna tɨ Tajtuhuan cɨn ti'ityejvee, tɨ cai a'anaj rupuata'atan, tɨ ajta cai a'anaj mɨ'ɨni, ɨ tyaj cai a'anaj raseij tajɨ'ɨ cɨme'e. Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ aɨ na'ajcaj ti'iDioj. 18 Niyauj, mɨ paj i'i Timuteeyu, ayaa nu ti'imue'ixaate'e aɨjna cɨme'e ɨ maj anacaican a jemi tyu'utaxajtaca'a aɨme ɨ mej ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Pata'aj peyan tyu'utatese'en tyamua'a naa paɨjna cɨme'e ɨ paj cɨn ti'ivaɨre'e ɨ tavastara'a jemi. 19 Pata'aj pauj tya'atzaahuatya'a pajta muaa rɨ'ɨ ti'ití'acháɨɨ pua'ara'ani ɨ a'atzajta'a tɨ'ij cai aun huataseijre'en ti'itɨ tɨ tyu'utyevi'iraste'e. Seica mu meri ma ruuhua'axɨ mej tya'atzaahuatya'acaa, majta, aɨ mu raataxaahuataca'a maj rɨ'ɨ tyá'useijra'acaa ɨ rutzajta'a. Ayaa mu cɨn huarɨn, nain pu á'upua'arixɨ ɨ maj tya'atzaahuatya'acaa. 20 Aɨme cɨme'en nu ti'ixa ɨ maj hua'apua, aɨjna ɨ Himeneo, ajta aɨjna ɨ Alejandro. Aɨme nu neri tyu'utatuii ɨ Satanás jemi mej mi raamua'aree maj cai che'e a'ij pua'a tiraata'an ɨ tavastara'a aɨjna cɨme'e a'ij mej rɨcɨ.

1 Timoteo 2

1 Ayaa pu tina'amitejte'e tɨ ayan ruxe'eve'e sej si seyan huarɨni. Sata'aj naijmi'ica cɨn huatyejnyuuni. 2 Aɨj xu cɨn seyan tiraatahuavii, sajta seyan hua'a jemi huatyejnyuuni, sajta tihua'atyaujtzi'ira naijmi'ica jemi, aɨme ɨ maj tajtuhuan cɨn ti'ityatatyá'upu'u, majta aɨme ɨ mej ti'ijta. Ayaa xu huarɨni tyej ti rɨ'ɨ yee tí'itechajca, tyajta ra'ara'asten ɨ taye'irá cɨme'e, tyajta rɨ'ɨ tirajchaɨ́ ta'ara'ani ɨ tavastara'a tɨ'ɨj cai a'atɨ tajaaxaijta'a. 3 Ayaa pu tiraavijte'e sej si seyan huarɨni. Ayaa pu tira'araanajchi a'ame ɨ Dioj tɨ tu'irajtuaa, a'ini aɨ pu ayan ti'ijxe'eve'e tɨ naijmi'ica huirajtuaani, mej mi raamua'aree nain tɨj na'a tɨ ayan ti'ayajna aɨjná jemi. 5 Ayaa pu'u ti'en, a'ini seij pu'u ɨ Dioj, ajta seij pu'u aɨ pueen tɨ hua'a japua huanyuuni ɨ tyaɨte ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. Ajta pu tyaata'a pɨrɨcɨ. Ai pu aɨn pueen ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. 6 Aɨ pu huataujmuaɨ'ɨvejritaca'a tɨ'ij aɨn tyu'utanajchita nain cɨme'e ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ tyaɨte ɨ Dioj jemi. Ai pu aɨn pueen aɨjna tɨ Dioj tihua'uta'ixaa a eijre'e, a'atzaa tɨ pua'a raaxa'apɨ'ɨntare. 7 Me nyajta inyaa, aɨj pu cɨn na'antihuau nyej ni tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte nyaɨjna cɨme'e nyej ni tyu'utyavaɨre'en ɨ Dioj jemi. Ayaa nu ti'imue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e. Canu ti'ihue'i. Nyaa nu xaa tihua'amua'ate aɨme ɨ mej tya'atzaahuate'e ɨ tavastara'a jemi, nyajta tihua'uta'ixaate'esin tzaahuati'ira'a cɨme'e aɨme ɨ maj majta Israel jetze ajtyama'acan. 8 Aɨj nu cɨn neyan ti'ijxe'eve'e matɨj mana'a a'u tɨ maj a'ucaitɨme, miche'e huatyejnyuuni ɨ Dioj jemi, meyan rɨ'ɨ titya'urare'enye'e ɨ rutzajta'a majta cai nínyu'ucacu, majta cai rújaaxáivi'ira. 9 Ajta aɨme ɨ juuca, ayaa nu che'eta ti'ijxe'eve'e mej mi meyan ti'ityéchajca a'ij tɨ tiraavijte'e, miche'e meyan cai ti'itéchajca maɨjna cɨme'e tɨ tyu'utyevi'iraste'e silu maɨjna cɨme'e tɨ cai a'ij pua'a tihua'aseijrate'e. Miche'e cai ayaa mana'a tyava'ujhua'atyahua'an ɨ rucɨpua jetze aɨjna cɨme'e tɨ huapɨ'ɨ ti'inajchi, miche'e majta cai ayaa mana'a tya'ucárúutye'ejme'en ooro cɨme'e, miche'e majta cai huapɨ'ɨ ayaa mana'a tya'acamuátzɨ'ɨjme'e maɨjna cɨme'e ti'itɨj peerla, nusu macai ayaa mana'a tyu'utaujche'etyahua'an maɨjna cɨme'e ɨ cɨɨxuri tɨ huapɨ'ɨ ti'ijnajchi. 10 Miche'e meyan huarɨni ɨ juuca mej mi seica meyan raamua'areera mej rɨ'ɨ ti'ityetyaɨte. Miche'e meyan tyu'uruuren a'ij tɨ ti'ixa'apɨ'ɨn, a'ini ayaa pu tihua'uvijte'e aɨme ɨ juuca ɨ maj meyan tyu'ujseijrata mej meyan ra'astijre'e ɨ Dioj jemi. 11 Ayaa pu ruxe'eve'e aɨme jemi ɨ maj juuca mej mi raarɨ'ɨren meyan ti'inamuaara, majta meyan tihua'ará'astijre'en ɨ tyetyaca. 12 Canu hua'ata'aca aɨme ɨ juuca mej mi tihua'umua'aten u teyujta'a ɨ tyetyaca, ni maj majta tihua'utaijte'en. Ruxe'eve'e tɨ aɨn jɨita'a aun teyujta cai ave'enyuuca'an. 13 Ayaa pu'u ti'en, a'ini Dioj pu anacaican Adán huatyataahuaca'a. Ajta e'eyan aɨn Eva huatyataahuaca'a. 14 Ajta, aɨn Adán, aɨ pu ramua'areeraca'a a'ij tɨ rɨjcaa tɨ'ɨj autyajturaa ɨ Dioj jemi. Capu a'atɨ raacuanamua. Ma ajta aɨn Eva, Satanás pu xaa raacuanamua. Aɨj pu cɨn a'aturaá a'araa ɨ Dioj jemi. 15 Aru Dioj pu hue'irajtuaasin aɨme ɨ juuca matɨ'ɨj aɨme tiyaujmua'a mua'ara'ani tɨ pua'a meyan a'ateeren mej tya'atzaahuate'e majta maj rɨ'ɨ tihua'ajchaɨ ɨ seica. Majta mej urare'enyejme'eni ɨ rutzajta'a maɨjna cɨme'e mej meyan huarɨni a'ij tɨ tiraavijte'e.

1 Timoteo 3

1 Ayej xaa nya'u ti'ayajna aijna i nyuucari. Tɨ pua'a a'atɨ ayan raxe'eva'a tɨ aɨn antyujmua'aréera aɨjna cɨme'e tɨ hua'achaɨ ɨ mej e'etyujsa'ɨri u teyujta'a, aɨ pu xaa raxe'eve'e tɨ tyu'umuári'ihua tɨ i'i xa'apɨ'ɨn. 2 Aɨj pu cɨn, ayan ruxe'eve'e tɨ ayan éenye'en aɨjna tɨ ayan antyujmua'aree aɨjna cɨme'e tɨ hua'achaɨ. Ruxe'eve'e tɨ cai ti'itɨj cɨn a'aturaa mej mi cai a'ij pua'a ti'ixajta ɨ tyaɨte. Ajta tɨ saɨj na'a nyaɨcha. Ajta ayan ruxe'eve'e tɨ rɨ'ɨ ti'ityujcha'ɨ, tɨ cɨj na'a ti'iya'aca ɨ ti'itɨ nahuaj, ajta tɨ cai tyú'uxajtave'e, mej mi rɨ'ɨ tiraata'an ɨ tyaɨte. Ajta ayan ruxe'eve'e tɨ hua'ancure'evi'itɨn tyamua'a naa aɨme ɨ maj ramuaarin ajna tɨ e'eche, ajta tɨ raayɨ'ɨtɨhua'an tɨ tihua'umua'aten tyamua'a naa. 3 Ajta ayan ruxe'eve'e tɨ cai rutyahueive'e, ajta tɨ cai nya'usa'amɨ'ɨ, silu tɨ rɨ'ɨ tyaja'ucati aɨme jemi ɨ tyaɨte, ajta tɨ cai ti'itɨ cɨn ti'ijaaxaijta. Ayaa pu ajta ruxe'eve'e tɨ cai ramuájchya'a ɨ tumin tɨ ramue'itɨcɨ. 4 Ayaa pu ruxe'eve'e tɨ raayɨ'ɨtɨhua'an tɨ tihua'utaijte'en tyamua'a naa aɨme ɨ maj jemin e'eche, ajta ɨ yaujmua'ame'en. Ayaa pu che'eta na'a ruxe'eve'e mej ra'ara'asten a'ij tɨ tiraavijte'e. 5 Ayaa pu tí'en, a'ini tɨ pua'a cai raayɨ'ɨtɨ tɨ tihua'utaijte'en aɨme ɨ maj jemin e'eche, capu a'ij ti'irɨ'ɨri tɨ hua'uchaɨn aɨme ɨ maj aun e'etyujsa'ɨri ɨ teyujta'a mej mi tiraatataujtzi'ire'en ɨ Dioj. 6 Ruxe'eve'e tɨ ari a'atee tɨ tya'antzaahua. Na'ari cai, aɨ pu a'ujtzaahuate'en aɨjna cɨme'e tɨ va'acan cɨn ti'ityejvee. Tɨ pua'a ayan tya'ujtzaahuatya'a, Dioj pu ayan che'eta ti'ijxa'apɨ'ɨntare'en a'ij tɨ ari tiraaxa'apɨ'ɨntare ɨ tiyaaru'u jemi. 7 Ajta ayan ruxe'eve'e mej jemin ramua'areera tɨ rɨ'ɨ ti'itevi aɨme ɨ maj cai tya'atzaahuate'e. Na'ari cai, seica mu ra'utaxaahuari'ira, ajta aɨn tiyaaru'u, aɨ pu cɨme'en ayan tiraatyamue'itɨ. 8 Cɨme'en aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e u teyujta, ayaa pu ruxe'eve'e mej meyan rɨ'ɨ me tityá'ujhua'ane'en maj cai ti'ihue'ita, mej mi rá'antzaahuate'en ɨ tyaɨte. Ajta ayan ruxe'eve'e maj cai eihua raya'aca ti'itɨ nahuaj, majta maj cai ramuájchya'a ɨ tumin maj ramue'itɨcɨ aɨjna cɨme'e maj hua'ucuanamua ɨ seica. 9 Ayaa pu ajta ruxe'eve'e maj nain cɨn tya'atzaahuate'en aɨjna tɨ ru'avaataca'a ɨ Dioj jemi, a'ij tɨ tyu'uruu ɨ tavastara'a. Eecan pu ruxe'eve'e mej meyan tiru'umua'areera ɨ rutzajta'a tɨ ayan ti'ayajna. 10 Tɨ pua'a meyan ti'ijxe'eva'a mej mi tyu'utyavaɨre'en u teyujta'a, aɨ pu ruxe'eve'e maj maɨn tyaɨte anacaican meyan tiraaxa'apɨ'ɨntare'en aɨme jemi ɨ mej ti'ivaɨra'acu. Tɨ pua'a cai ti'itɨ a'ij tihua'aturaate'e, aj pu rɨ'ɨrista a'ame mej meyan tyu'utyavaɨre'en. 11 Ayaa pu che'eta na'a ti'en aɨme jemi ɨ juuca ɨ maj huaja'uvi'itɨn. Eecan pu ruxe'eve'e mej meyan rɨ'ɨ mé tityá'ujhua'ane'en. Ruxe'eve'e maj cai a'ij pua'a tyú'uxajtave'e, majta cai rúta'arujva'a, maj cai ti'itɨ cɨn atá'ɨtza'ara'an. 12 Majta aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e u teyujta'a, ayaa pu ruxe'eve'e tɨ saɨj na'a nyaɨche, ajta tɨ raayɨ'ɨtɨhua'an tɨ tyamua'a naa tihua'utaijte'en ɨ ruyaujmua'a, ajta aɨme ɨ seica ɨ rutyaɨtestyamua'a. 13 Tɨ pua'a saɨj rɨ'ɨ tyu'utyavaɨre'en u teyujta'a, ayaa pu ramue'itɨn mej rɨ'ɨ tiraata'an ɨ tyaɨte maɨjna cɨme'e tɨ rɨ'ɨ tyu'utyavaɨ. Ajta pu Dioj raatáca'anyesti'ire'esin tɨ ij auj ti'ivaɨra'a, ajta cai ti'itzɨɨnya'a a'ini aɨ pu tya'aste aɨjna ɨ Cɨriistu'u jemi tɨ ajta i'i Jesús. 14 Ijii, nyej ti'imuayu'use'e, ayaa nu ti'ijxe'eve'e nyej ca'anacan nyaun a'utyaváa na'ara'ani mueetzi jemi. Aru tɨ pua'a na'ateevi'in neyajna, ayaa nu ti'ijxe'eve'e pej raamua'aree a'ij mej ti'itɨj cɨn huarɨni aɨme ɨ tyaɨtestyamua'ame'en ɨ Dioj, aɨme ɨ mej e'etyujsa'ɨri u teyujta'a mej mi tiraatataujtzi'ire'en maɨjna ɨ Dioj tɨ i'iruuri. Ai mu aɨn pueen ɨ maj tihue'ixaate'e ɨ nyuucari tɨ ayan ti'ayajna ɨ Dioj jemi. Majta aɨme, camu taura'aca maj saɨque tihua'utyamue'itɨn. 16 Ee xaa nya'u, ayaa pu ti'ayajna, capu hue'itzi na'a. Huapɨ'ɨ pu muare'eri tɨ a'atɨ raamua'ati aɨjna tɨ ru'avaa ɨ Dioj jemi, ɨ tyaj cɨn teyan ti'iye'ira, a'ini ayaa pu tyuju'urɨj: Aɨ pu ayan huataseijre tyahué'ira'acán cɨme'e. Ajta aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu ayan tihua'uta'ixaa yee tɨ ayan ti'ayajna ɨ Cɨriistu'u jemi. Majta aɨme ɨ maj tajapua ti'ivaɨre'e, aɨ mu raaseij. Majta aɨme ɨ tyaɨtejra'a maj yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua, seica mu meyan tihua'uta'ixaa a'ij tɨ aɨn huarɨj. Majta aɨme ɨ maj yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua, mui'itɨ mu tya'antzaahua aɨjna jemi. Ajta Dioj pu ya'uvi'itɨ ɨ tajapua tɨ ij aun nain cɨn antyujmua'aréera a'ara'ani.

1 Timoteo 4

1 Ajta aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu ayan ti'ixa a'ahuaritaacan cɨme'e tɨ nu'u ayan te'eme majca'ihua yee tɨ'ɨj te'entipua'arijme'en. Seica mu nu'u yá'uhua'axɨ'ɨsin ɨ maj tya'atzaahuate'e. Aɨme mu nu'u namuaara mua'aju'un ɨ xaijnyu'ucari ɨ mej tihua'ahueitze'e, majta mu ranamuajran a'ij tɨ aɨn tiyaaru'u tihua'amua'aten. 2 Aɨj pu cɨn ayan huataseijre'esin mej meyan hue'itzi cɨn tihua'amua'aten maɨjna cɨme'e aɨme ɨ mej ti'ihue'itaca, ɨ majta a'ij pua'a titetyújcha'ɨ. Capu rɨ'ɨri tɨ a'atɨ hua'utatyévi'imua'an. A'ini camu meyan rɨcɨ a'ij mej tiru'umua'aree ɨ rutzajta'a tɨ ayan tiraavijte'e, cu xuee tiyaaru'u pu huá'ataixɨ'ɨ ɨ hua'a mu'u jetze. 3 Aɨ mu hua'uta'ijmɨjra ɨ tyaɨte maj cai huatyenyaɨchen, maj cai huatyeviche'en. Majta meyan tihua'utaijte'esin maj cai raacua'ani ti'itɨ tɨ ti'icue'iri'i. Aru aɨn Dioj, nain pu yan tyu'utyájtua mej mi ra'ancura'an ɨ tyaɨte ɨ maj tya'atzaahuate'e, majta ramua'aree ti'itɨ tɨ ayan ti'ayajna, mej mi maɨjna cɨn tiraatataujtzi'ire'en. 4 A'ini tyamua'a pu ti'ire'en naijmi'i tɨj na'a tɨ Dioj tyu'utaahuaca'a, capu ayan tiraavijte'e tɨ a'atɨ ti'itɨ ma uraini silu che'e aɨn ra'ancura'an. Che'e ajta aɨjna cɨn tiraatataujtzi'ire'en ɨ Dioj jemi, a'ini pu'uri aun a'aviitzi'ire'en ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e tɨ aɨn Dioj ari ayan tyu'utatuire'esin tɨ'ɨj huatyejnyuuni ɨ Dioj jemi. 6 Pata'aj peyan tihua'uta'an mej mi raamua'ati ɨ a'ihuaamua'a aíjna i nyej neri muaata'ixaa. Tɨ pua'a peyan huarɨni, tyamua'a pej tyu'utyavaɨre'esin ɨ Cɨriistu'u jemi tɨ ajta i'i Jesús. Petyu'utyavaɨre'esin paɨjna cɨme'e tɨj na'a paj pa'arɨ'ɨstaca'a muaa pa ranamuajracaa ɨ nyuucari pej jetzen tya'antzaahua, ɨ nyuucari ɨ mej tyamua'a naa timuaamuá'ate. 7 Capej ra'atzaahuatya'a aɨjna ɨ nyuucari tɨ cai Dioj jemi e'ema'acan, ti'itɨ mej ti'imuarita tɨ cai ayan ti'ayajna, tɨ cai ti'itɨj vaɨre'e. Pata'aj peyan ámua'atya paɨjna cɨme'e pej peyan huarɨni a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. 8 Cɨj pu caj ti'ivaɨre'e tɨ pua'a peyan hua'acua'ajtye'en paɨjna cɨme'e paj raata'an ɨ a'atzajta'a pej pi huatya'aca'anye ɨ mua'atévira'a jetze. Aru ti'ivaɨre'e para naijmi'ica tɨ pua'a peyan ámua'atya paɨjna cɨme'e pej peyan huarɨni a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. Ti'ivaɨre'e ijii pej yan huatyaturan iiyan chaanaca japua, ajta timuaatyava'ɨri pej pi ruuri pua'ara'ani para rusen cɨme'e. 9 Ayaa nu ti'imue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e tɨ ayan ti'ayajna. Che'e cai a'atɨ ayan saɨque ti'ixajta. 10 Ayaa tu een cɨn ti'imɨjhuaca, tyajta ti'ityesa'aca tyej teyan raachu'eve'en tyaɨjna jemi ɨ Dioj tɨ i'iruuri, tɨ ajta rɨ'ɨ tihua'ata'aca naijmi'ica ɨ tyaɨte eitze'e. Aɨ pu ajta hue'iratuaasin aɨme ɨ mej tya'atzaahuate'e. 11 Pauche'e tihua'amua'atya, pajta pauj tihua'utaijte'en paɨjna cɨme'e nyej ye ti'imue'iyu'use'e. 12 Capej ti'ita'acare'en tɨ a'atɨ muacáxaahuata aɨjna cɨme'e pej pauj tyamueij, silu ayaa papu'u rɨ'ɨ tyaja'ucha'acane'en tyamua'a naa mej mi aɨme ɨ mej tya'atzaahuate'e meyan che'eta mana'a á'ujhua'anye'en patɨj muaa aɨjna cɨme'e a'ij pej tihue'ixaate'e, a'ij pej rɨ'ɨ ti'itiá'acha'ɨ, ajta a'ij pej tihua'axe'eve'e. Miche'e majta meyan che'eta mana'a timuáɨjchu patɨj muaa aɨjna cɨme'e a'ij pej tira'astijre'e ɨ tavastara'a, ajta a'ij pej tya'urare'en ɨ a'atzajta'a. 13 Ayaa paj rɨjca asta nyacai uvé'enyen, pata'aj peyan hua'utanamuajriste'en ɨ yu'uxari jetze ɨ tyaɨte tzajta'a, pajta tihua'uta'ixaate'en, pajta tihuá'umua'aten. 14 Capej raxaahuata aɨjna tɨ Dioj muaatapueijve matɨ'ɨj maɨn vaujsi mamua'ajtamuarej, majta tyu'utaxajtaca'a mueetzi cɨme'en ɨ Dioj jetze ma'acan. 15 Pata'aj peyan raaruure paɨjna cɨme'e, pata'aj nain cɨn ti'amua'atya mej mi naimi'i meyan tiraaseij pej ranaijmi'ire'en ɨ tɨ mueetzi jemi huatyajturaa. 16 Rɨ'ɨ papu'u paɨjna cɨme'e a'ij pej ti'itɨj ruure, pajta a'ij pej ti'itɨ tihua'amua'ate. Pata'aj peyan ta'utaviicue'i paɨjna cɨme'e a'ini tɨ pua'a peyan huarɨni, muaa paj asaɨj huiirá'atuaasin, pajta hue'iratuaasin aɨme ɨ maj muanamuajran.

1 Timoteo 5

1 Capaj a'ij pua'a ti'ijtyá'axɨ'ɨ seij tɨ ari vastacɨra'i, silu rɨ'ɨ pej tiraatajeeva cumu a'ataata papu'u. Ajta aɨme ɨ tyetyaca ɨ maj cai xɨ vaujsicɨra'i, pata'aj rɨ'ɨ tihua'utajeeva cumu a'ihuaamua'a papu'u. 2 Pata'aj rɨ'ɨ tihua'utajeeva ɨ juuca ɨ mej meri ucarijse cumu a'anaana papu'u, majta aɨme ɨ maj cai xɨ ucarijse cumu a'acu'utzimua'a papu'u na'ari ajuutzimua'a. Pata'aj rɨ'ɨ tihua'utajeeva a'ij tɨ tiraavijte'e nain cɨme'e. 3 Ajta aɨme ɨ juuca ɨ maj meri huaujsaɨjtaraca'a, tɨ pua'a ayan ti'ayajna maj huaujsaɨjtaraca'a, majta ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'ira, pata'aj hua'utavaɨre'en. 4 Na'ari cai, tɨ pua'a auj tiyaujmua'a ca'ɨn auj tiya'acuajmua'a, ayaa paj huarɨni. Miche'e aɨme mi'i rɨ'ɨ raaruuren mej maɨjna cɨn tya'ara'asten mej hua'utavaɨre'en ɨ ruxa'aj tyaɨtestyamua'a. Matɨ'ɨj meyan huarɨn, mu'uri xaa tyu'unajchitaca'a maɨjna cɨme'e ɨ mej té'echaɨca'a ruvaujsi jemi na'ari ruya'acuajmua'a jemi. Ajta ai pu aɨn pueen ɨ tɨ rɨ'ɨ tirata'aca ɨ Dioj. 5 Pata'aj peyan huarɨni, tɨ pua'a a'atɨ xaa huaujsaɨjtaraca'a, tɨ ajta cai a'ij ti'ijviicue'ira, aɨ pu xaa tya'antza'ahuatya ɨ Dioj jemi, ajta tyenyuuve'en nain xɨcaj tzajta'a, ajta nain tɨca'ari tzajta'a tɨ ij ayan ti'ijhuaviira tɨ Dioj raatavaɨre'en. 6 Ajta aɨn ɨ jɨita'a tɨ huaujsaɨjtaraca'a, tɨ pua'a ayan rɨ'ɨ tira'araanajchi aɨjna cɨme'e tɨ naa seijre'e jemin, cu xuee tɨ huamɨ'ɨ ɨ Dioj jemi. Ma ajta auche'e pu ruuri. 7 Pata'aj pajta hua'utanamuajriste'en ɨ tyaɨte paɨjna ɨ nyuucari mej mi cai ti'itɨj cɨn a'aturaá mua'ara'ani, tɨ'ij ajta cai a'atɨ ti'itɨj cɨn hua'a jetze tí'ipua'ajtya'a. 8 Tɨ pua'a a'atɨ cai tihua'utavaɨre'en aɨme ɨ rutyaɨtestyamua'a, aɨme ɨ maj eitze'e vejli'i jemin e'eche, aɨ pu aɨjna cɨn ma ruurai tɨ ra'atzaahuatya'acaa ɨ Dioj jemi. Eitze'e pu a'ij pua'a rɨcɨ cai saɨj tɨ a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ, tɨ ajta cai a'anaj ra'atzaahuate'e. 9 Cɨme'en aɨme ɨ maj huaujsaɨjtaraca'a, aɨme papu'u auyu'uxan ɨ mej meyan rajcha'ɨ a'achu cumu hueicate ninye'ira'a o eitze'e ninye'ira'a. Ajta, ayaa pu ruxe'eve'e tɨ cai a'anaj ti'ixana'acɨra'a jemin ɨ rucɨn tyaacan. 10 Ayaa pu ajta ruxe'eve'e, maj naimi'i ramua'areera ɨ tyaɨte tɨ pua'a xa'apɨ'ɨn huarɨj ti'itɨj cɨme'e, tɨ rɨ'ɨ tihua'uxa'apueiri'i ɨ tɨ'ɨrii ca'ɨn tɨ hua'ancure'evi'itɨ aɨme ɨ maj ramuaaracara'a nusu tɨ hua'anaja'usixɨ ɨ huáɨɨca jetze aɨme ɨ maj huatyáuu ɨ Dioj jemi na'ari tɨ hua'utavaɨ aɨme ɨ maj tihua'amuare'eriste'e o tɨ ayan huataura'a tɨ ayan huarɨni ti'itɨ tɨ a'ij ti'ixa'apɨ'ɨn. 11 Ajta aɨme ɨ maj huataujsaɨjtaraca'a, ɨ maj mauj tyaamuastaca, capaj peyan hua'ayu'uxa jetzen ɨ papee, a'ini tɨ'ɨj ari eitze'e hua'uta'asi maj huaviche'en, majta cai che'e raxe'eva'a mua'aju'un mej tyu'utyavaɨre'en ɨ Cɨriistu'u jemi, aɨ mu xaa huatyeviche'esin. 12 Tɨ pua'a peyan hua'uyu'uxan ɨ papee jetze, ajta tɨ pua'a meyan huatyeviche'en, aɨ mu rajpueitzi mua'aju'un ɨ Dioj jemi a'ini mu'uri ra'utaxaahuari'iri'i ɨ maj anacaican cɨn tya'ataujratziiri'i ɨ Dioj jemi. 13 Ajta aɨjna cɨme'e, ayaa mu ti'ijrɨ'ɨre mej á'ujhua'anye'en ɨ hua'achi'i tzajta'a meyee, majta meyee. Ayaa mu cɨn ma'ujhua'anye'en a'ini ayaa mu rɨcɨ a'ij tɨ ti'itɨ tihua'araanajchi. Ayaa mu á'ujhua'anye'en meyee, majta meyee mej eihua tyu'ujxajtave'e, majta eihua tyu'urihua'uve'e maɨjna cɨme'e a'ij tɨ rɨcɨ ɨ ruxa'aj tevi. Ajta ayaa te'irajra'ani mej eihua tyú'uxajtave'e tɨ ayan tiraavijte'e. 14 Ayaa pu ti'irɨnyaca aɨme jemi ɨ maj mauj tyaamuastaca ɨ maj huataujsaɨjtaraca'a. Aɨj nu cɨn neyan ti'imue'ixaate'e tɨcɨn miche'e huatyeviche'en mej mi tiyauumua'a mua'ara'ani. Miche'e majta rɨ'ɨ tyu'umuare'en a'u me e'eche mej mi cai raata'an maɨjna tɨ tajchaɨre'e tɨ ti'itɨ cɨn hua'ajetze tya'ujpuá'ajte'en. 15 Ayaa pu ti'ayajna maj seica meri ma ruurai ɨ maj anacaican tya'ataujratziiri'i ɨ Dioj jemi mej mi ra'ara'asten maɨjna ɨ Satanás. 16 Ajta aɨn jɨita'a tɨ ajta tya'atzaahuate'e, tɨ pua'a a me e'eche jemin seica ɨ maj huaujsaɨjtaraca'a, che'e aɨn hua'utavaɨre'en tɨ ij cai huá'amuare'eristya'a aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e u teyujta'a. Tɨ pua'a ayan huarɨni, aj pu xaa huatarɨ'ɨristari aɨme jemi ɨ maj teyujta'a ti'ivaɨre'e mej mi hua'utavaɨre'en ɨ maj cai a'ij te'eviicue'i ɨ maj huaujsaɨjtaraca'a. 17 Pata'aj peyan hua'uruuren aɨme ɨ mej antyujmua'aree u teyujta'a. Tɨ pua'a xa'apɨ'ɨn marɨcɨ, ayaa pu tiraavijte'e pej tyamua'a rɨ'ɨ tihua'ata'acare'en ti'itɨj cɨme'e tɨ tihua'aturaate'e. Pata'aj eitze'e rɨ'ɨ tihua'uta'an aɨme mej mi'i huatyaujca'anyen maɨjna cɨme'e mej tihua'uta'ixaate'en, majta mej tihuá'umua'aten. 18 Ayaa paj huarɨni, a'ini ayaa pu te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨcɨn: “Caxu ra'anajɨ'ɨquihua'an mɨ puuye tɨ raayun ɨ triigu ruɨɨca cɨme'e silu che'e rɨ'ɨristan tɨ cɨj caj tiraacua'ani.” Ajta pu ayan te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Ayaa pu tiraavijte'e mej mi tiraanajchite'e a'atɨ tɨ ti'imɨjhuaca a'achu tɨ caj raamue'itɨ.” 19 Tɨ pua'a a'atɨ ti'itɨj cɨn jetzen ti'ijpuá'ajtya'a seij tɨ hua'achaɨ u teyujta'a, tɨ pua'a aɨ na'a ti'ijpuá'ajtya'a, capej ranamuajra. Aru tɨ pua'a ma hua'apua na'ari mahueica meyan jetzen ti'ijpuá'ajtya'a, aj paj xaa raanamua. 20 Majta aɨme ɨ maj hua'achaɨ ɨ tyaɨte teyujta'a, tɨ pua'a a'ij pua'a me titetyújchaɨ ɨ Dioj jemi, pata'aj hua'ajtya'axɨ'ɨn, meti'inamuáaraca ɨ tyaɨte, mej mi raamua'aree ɨ seica mej mi cai meyan titya'ɨtzaa. 21 Jemin ɨ Dioj, nyajta jemin ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús, nyajta hua'a jemi ɨ mej ti'ivaɨre'e ɨ tajapua, Dioj tɨ hua'antihuau, ayaa nu tí'imue'ijcate'e pata'aj nain cɨn na'ara'astijre'en a'ij nyej neri timue'ixaa. Capej ti'itɨ cɨn a'ij rɨjca paɨjna cɨme'e pej seij eitze'e xe'eve'e, pajta seij cai peyan ti'ixe'eva'a silu pata'aj peyan che'eta pana'a hua'aruure naijmi'ica. 22 Capej á'iyi'itze'e paj ra'ava'amɨjhua'an seij ɨ a'atɨ ti'itɨ tɨ a'ij cɨme'en pej pi cai jamuan autyaturan ɨ Dioj jemi. Pata'aj asaɨj rɨ'ɨ tihua'achaɨn pata'aj cai ti'itɨj cɨn autyaturan ɨ Dioj jemi, seij jamuan ɨ tevi. 23 Pata'aj raatapua'ajta paj cai aɨ pana'a jaj ya'aca. Pata'aj cɨj caj ti'itɨ nahuaj tyu'uye'en a'ini eihua pej tí'icucui'i. 24 Aɨjna cɨme'en ɨ seica ɨ tyetyaca, a eijre'e pu seijre'e ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi tɨ ij anacaican pueijtzi hua'uta'an. Ajta seica cɨme'en, capu a'ij amiteere anacaican ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, silu majca'i huayee xaa tyaja'ure'enyejsin ajna xɨcajra'an tɨ jetzen huataseijre'esin. 25 Ayaa pu che'eta na'a een aɨjna cɨme'e ɨ tɨ xa'apɨ'ɨn ɨ maj cɨn meri tyu'utavaɨ, aɨ pu a eijre'e seijre'e. Na'ari tɨ pua'a cai anacai amiteere, majca'i huayee pu huataseijre'esin. Capu rɨ'ɨri tɨ huatáuravaa para rusen cɨme'e.

1 Timoteo 6

1 Ayaa pu ruxe'eve'e muejmi jemi satɨj sana'a pua'amua mej ca'anyejri cɨn tyaja'amuamuariste'e tɨ i ayan tyajamuá'amityejtya'a tɨ ayan raavijte'e sej hua'ara'astijre'en aɨme ɨ mej tyaja'amue'ijte'e. Na'ari tɨ pua'a sacai seyan huarɨni, aɨ mu a'ij pua'a tyu'utaxajta maɨjna cɨme'e ɨ tyej teyan raatamua'amua tɨcɨn Dioj tɨ ta'ivastara'a, majta maɨjna cɨme'e a'ij tyej ti'imua'ata. 2 Ajta, a'ini aɨ mu ɨ mej tyaja'amueijte'e, aɨ mu majta tya'atzaahuate'e, ayaa xu huarɨni. Caxu hua'axaahuari'ira saɨjna cɨme'e sej ru'ihuaamua'a ɨ tavastara'a jemi, silu ayaa xu eitze'e tihua'utyavaɨre'en. Ayaa xu huarɨni a'ini eitze'e pu tihua'acɨ'ɨti aɨme ɨ mej tyaja'amueijte'e aɨjna cɨme'e sej seyan tihua'utyavaɨre'en, majta meyan tya'atzaahuate'e, ajta Dioj pu hua'axe'eve'e. Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ ruxe'eve'e pej peyan tihua'umuá'ate. Pajta, pata'aj ca'anijra'a hua'uta'an mej mi meyan huarɨni. 3 Seica mu meyan ti'imua'ataca maɨjna cɨme'e tɨ cai ayan ti'ayajna, tɨ saɨque een aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ rɨ'ɨ taaruuren tɨ cɨme'en taamuá'ate ɨ tavastara'a ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. Majta meyan ti'imua'ataca aɨjna cɨme'e tɨ saɨque een aɨjna cɨme'en ɨ nyuucari tɨ tzaahuati'ira'a cɨn ti'ixa ɨ Dioj jemi. Tɨ pua'a a'atɨ ayan eenye'en, capu ti'itɨ u'umua'aree silu á'ujtzaahuate'e pu'u. Eihua pu tyu'urihuauve'e nain cɨme'e, ajta nya'usa'amɨ'ɨ aɨjna cɨme'e a'ij tɨ huataujmua'a seij ɨ nyuucari. Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ te'iraaye'i tɨ ayan rɨcɨ. Maujcheere rujɨɨmua'a na'ari maujtyesa'a. Majta a'ij pua'a tyu'ujxajtave'e ca'ɨn sei pu ayan tí'ijxajtzi'i ɨ ruxa'aj tevi tɨ ij a'ij pua'a raaruuren. 5 A'anaj tɨ na'a maujtyese'e aɨme ɨ mej a'ij pua'a me tyaumuámua'aree. Aɨ pu tiyaaru'u tihua'ari'iri'i ɨ maj anacaican cɨn rú'umua'areeracaa tzaahuati'ira'a cɨme'e. Aɨj pu cɨn ayan tihua'amitejte'e mej meyan tiraamue'itɨn maɨjna cɨme'e mej huataujseijrata maj nu'u Cɨriistu'u jemi ti'ivaɨre'e. 6 Ma ajta, tɨ pua'a a'atɨ rɨ'ɨ hua'uruuren aɨjna cɨme'e tɨ ra'astijre'e ɨ Dioj eihua pu aɨjna cɨn ramue'itɨn, tɨ pua'a ajta rutyamua'ave'e. 7 A'ini tyatɨ'ɨj huataseijre iiyan chaanaca japua, catu ti'itɨ uve'eneijte. Ajta, tyatɨ'ɨj huiracɨɨnye teyanna chaanaca japua, catu ti'itɨj a'atɨni. 8 Ayaa pu éenya'a, tiche'e huatatyamua'ave'en tyaɨjna cɨme'e tyej tí'ijcha'ɨ ɨ tyej ti'icua'a, ajta ɨ tyaj cɨn tí'ityatache'ete. 9 Majta aɨme ɨ mej meyan raxe'eve'e mej huataujchijtyaanita, ayaa mu e'en matɨj aɨme ɨ ti'ityaɨn a'atɨ tɨ caujnari cɨn hua'utyaajɨ'ɨque. Aɨ pu hua'atyanaamɨ ɨ hua'a tzajta'a mej mi eihua ti'ijxe'eve'e, maj cai cɨn rɨ'ɨ me tauúmua'araa, tɨ eihua a'ij pua'a tyu'uruure. Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ nain tihua'ari'ira, tɨ hua'antipua'arite'esin rusen cɨme'e. 10 A'ini aij pu jetze airáninyei naijmi'i tɨj na'a tɨ a'ij pua'a seijre'e aɨjna cɨme'e maj huapɨ'ɨ tumin ranyacua'atze'e. Majta seica, aɨ mu meri ra'atyaxaahuataca'a ɨ mej tya'atzaahuate'e maɨjna cɨme'e mej eihua huapɨ'ɨ ranyacua'atze'e ɨ tumin. Matɨ'ɨj meyan huarɨni, eihua mu rajpueitzi mua'ara'ani. 11 Pajta muaa, mɨ pej ra'astijre'e ɨ Dioj, pata'aj cai a'atzu tya'aste paɨjna cɨme'e silu ayaa papu'u huarɨni. Pata'aj peyan tiraahuauni pej uraré'enye'en ɨ a'atzajta'a, pajta pata'aj rɨ'ɨ tí'ichajca ɨ Dioj jemi. Pajta pata'aj tya'atzaahuatya'a tzaahuati'ira'a cɨme'e. Ayaa papu'u pajta tiraahuauni paj hua'axe'eve'en tyamua'a naa ɨ tyaɨte, paj tya'utaviicue'i, pajta ayan huatya'apua'arite'e ɨ a'atzajta'a. 12 Pata'aj ti'ityese'e tyamua'a naa pej pi ratyamue'itɨn paɨjna tɨ xa'apɨ'ɨn een aɨjna cɨme'e pej tya'atzaahuate'e. Pata'aj ti'ityese'e paɨjna huatyamue'itɨn paj ruuri pua'ara'ani rusen cɨme'e ɨ Dioj jemi, a'ini aɨj pu cɨn Dioj muaatajée ajna xɨcajra'an pej jetzen raata'a a'anyuuca meti'iseiraca ɨ tyaɨte. Xa'apɨ'ɨn paj raataxajtaca'a paj nu'u ra'ara'astijre'en ɨ tavastara'a jemi. 13 Ayaa nu ti'imueijcate'e ti'itɨj cɨme'e jemin ɨ Dioj tɨ naijmi'ica hua'ata'aca maj ruuri mua'ara'ani, ajta jemin ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús tɨ ajta xa'apɨ'ɨn tyu'utaxajtaca'a tɨ'ɨj aɨn ti'ixaatya'acaa jemin aɨjna ɨ tajtuhuan tɨ ayan antyahuaaca'a tɨcɨn Póncio Pilaatu. 14 Ayaa nu ti'imueijcate'e pej peyan ra'ara'astijre'en nain cɨn a'ij nyej neri timuaataíj, pej pi cai ti'itɨj cɨn autyaturan, tɨ ij cai a'atɨ ti'itɨj cɨn mueetzi jetze tya'upuá'ajte'en. Pata'aj pauj peyan rɨjca tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame asta cai ajtahua'a ye huataseijre'en ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús, tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. 15 Ajta ayen te'eme tɨ'ɨj Dioj ayan raaxa'apɨ'ɨntare'en yee pu'uri raavijte'e tɨ ajtahua'a huataseijre'en. Ajta aɨn Dioj, ai pu aɨn pueen ɨ tyaj rɨ'ɨ tirata'aca, ɨ tɨ rusaɨj nain japua tie'ijta. Aɨ pu tihue'ijte'e aɨme ɨ maj tajtuhuan cɨn ti'itátyatyá'upu'u. Ai pu ajta aɨn pueen ɨ hua'avastara'a aɨme ɨ tyej teyan hua'atamua'amua tɨcɨn yee tavastara'a, ɨ maj meyanna seijre'e iiyan chaanaca japua. 16 Aɨ pu'u na'a aɨn pueen ɨ tɨ cai a'anaj mɨ'ɨni, ajta aɨn á'uca a'u tɨ ayan eihua a'utáca a'u tyaj cai a'arajvee ɨ jemin. Capu a'atɨ a'anaj raaseij, ajta capu rɨ'ɨri tɨ a'atɨ rujɨ'ɨ cɨn raaseij. Tiche'e rɨ'ɨ tiraata'an, ajta che'e aɨn nain cɨn antyujmua'aréera a'ara'ani rusen cɨme'e. 17 Ayaa paj tihua'utaijte'en aɨme ɨ maj chijtyaani pueen, ɨ maj yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua mej mi cai hua'axaahuata ɨ seica ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i. Miche'e majta cai maɨjna cɨn a'ujtzaahuatya'a maɨjna cɨme'e mej eihua tí'ijcha'ɨ tɨ huapɨ'ɨ ti'ijnajchi, a'ini capu rɨ'ɨri mej raamua'aree tɨ tyahua'ava'ɨrihua'an majca'i huayee. Aɨj pu cɨn, miche'e ra'atzaahuatya'a ɨ Dioj tɨ ruxé'evi'ira'a cɨn taatapueijve'esin naijmi'i tɨj na'a tyej ti tyaɨjna cɨn huatatyamua'ave'en. 18 Pata'aj tihua'utaijte'en mej mi meyan huarɨni ɨ tɨ i'i xa'apɨ'ɨn cɨme'e, mej mi eihua huapɨ'ɨ meyan tyu'umuare'en maɨjna cɨme'e tɨ xa'apɨ'ɨn, mej mi ruxé'evi'ira'a cɨn tihua'uta'an ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i, mej mi ra'ujca'anye mej tyu'ura'an tyamua'a naa aɨjna mej tí'ijcha'ɨ. 19 Tɨ pua'a meyan huarɨni, eihua mu huapɨ'ɨ ratya'avaata ɨ Dioj jemi tɨ tihua'atyava'ɨrihua'an majca'i huayee rusen cɨme'e. Ayaa mu meyan huarɨn, aɨ mu xaa ramua'areeran mej maun te'entyaruti ɨ Dioj jemi mej mi ruuri mua'ara'ani rusen cɨme'e. Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ tihua'atyava'ɨrihua'an tzɨte'e. 20 Muaa, pej i'i Timuteeyu, pata'aj rɨ'ɨ pana'a pej pi nain cɨn tya'ara'asten Dioj tɨ cɨme'en timuéijca. Capaj a'atzu ra'aste ɨ mej eihua tyú'uxajtave'e maɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ cai ti'itɨj vaɨre'e, ajta tɨ saɨque een. Ayaa mu tya'ujtzaahuate'e mej ru'umua'aree, aru capu ayan ti'ayajna. Camu a'atzu ru'umua'aree. 21 Majta seica meri hua'unamuajri'i. Ayaa mu cɨn huarɨn, matɨ'ɨj mi maɨn ca'anacan yá'uhua'axɨ ɨ mej tya'atzaahuate'e. Aj mu mi ajtacɨ́j ɨ tavastara'a jemi, micu. Yaa pu i cu. Che'e a'ij ti'imuavaɨra'a.

2 Timoteo 1

1 Inyaa, nyaa nu i'i Pablo, tɨ Dioj na'antihuau ruxé'evi'ira'a cɨme'e nyej ni ratyavaɨre'en ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús aɨjna cɨme'e tɨ Dioj ayan tya'ataujratziiri'i tɨ taata'asin tyaj ruuri ta'ara'ani rusen cɨme'e jamuan tyaɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. 2 Ayaa nu ye ti'imuayu'use'e muaa pej i'i Timuteeyu, mɨ pej ni'iyauj. Che'e aɨn Dioj tɨ ta'iya'upua, ajta aɨn ɨ tavastara'a, ɨ Cɨriistu'u, tɨ ajta i'i Jesús, miche'e maɨn rɨ'ɨ timuaata'an, miche'e muá'ancu'uvajxɨ'ɨn, majta rɨ'ɨ timuaatyapua'ariten ɨ a'atzajta'a. 3 Tɨj na'a tyatɨ'ɨjta mua'utamua'aree, nain xɨcaj tzajta'a na'ari nain tɨca'ari tzajta'a, nyatɨ'ɨjta tyenyuusime'en, nyaa nu tí'ijtaujtzi'ire'e mueetzi cɨme'e ɨ Dioj jemi ɨ nyaj jemin cai ti'itɨj cɨn autyajturaa nyej ravaɨre'e. Ayaa nu che'e nyana'a jemin ravaɨre'e matɨj maɨn ti'ivaɨra'acaa ɨ nyahuaacɨxa'astyamua'a tyaaca. 4 Nyaa nu mua'utamua'aree ɨ paj cɨn ayein. Aɨj nu cɨn eihua raxe'eve'e nyaj nyajtahua'a muaaseij nyej ni nyaɨjna cɨn huatantyamua'ave'en. 5 Nyaa nu ra'utamua'areeri'i pej tya'atzaahuate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e. Aɨ pu anacaican tya'antzaahua ɨ a'aya'acua aɨjna ɨ Loida tyaacan, ajta e'eyan a'anaana Eunice ayan che'eta na'a tya'antzaahua. Ajta ijii ayaa pu tina'amitejte'e inyeetzi pej peyan che'eta pana'a tya'atzaahuate'e ɨ tavastara'a jemi. 6 Aɨj nu cɨn neyan ti'imue'ijte'e paj pajtahua'a ahua'aca'anyen pej tyu'utyavaɨre'en nain cɨme'e a'ij tɨ Dioj timuaata'a nyatɨ'ɨj mua'avá'amuarej ɨ nyamuajca'a cɨme'e. 7 Pata'aj ahua'aca'anyen tyamua'a naa a'ini capu ayan tiraata'a ɨ Dioj tyej teyan ti'itzɨɨne'e. Capu a'atzu, silu aɨ pu titaatá'a tyej taɨjna jetze arataca'anye, tyajta tyej ti taxe'eve'e, tyajta tej ti rɨ'ɨ metityaumuámua'aree. 8 Aɨj paj cɨn cai ti'ityevi'ira'a pej tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte a'ij tɨ tyu'uruu ɨ tavastara'a. Capej pajta ti'ityevi'ira'a paɨjna cɨme'e nyaj ra'astijre'e. Ma pajta muaa, pata'aj nya jamuan huata'an tyej ti naimi'i rajpueiitzi ta'ara'ani, tyej ti Dioj jetze arataca'anye tyej teyan huarɨni mej mi eitze'e raanamua ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj hue'iratuaasin. 9 Aɨj tu jetze arataca'anye ɨ Dioj tɨ tu'irajtuaa ityejmi, ajta titaijca tyej ti teyan uraré'enye'en ta'ara'ani ɨ tatzajta'a. Capu aɨjna cɨn tu'irajtuaa aɨjna cɨme'e tyej ti'itɨj cɨn tyu'utyavaɨ. Capu xaa nya'u. Ayaa pu'u na'a tu'irajtuaa aɨjna cɨme'e a'ij tɨ anacaican tiraaxa'apɨ'ɨntarej, ajta aɨjna cɨme'e tɨ rɨ'ɨ titaatá'a. Aɨ pu ajmi'i rɨ'ɨ titaatá'a jamuan ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. Tɨ'ɨj cai xɨ séira'aca ɨ chaanaca tyej yan japuan puasaaruve'e, aɨ pu ayan rɨ'ɨ titaatá'a. 10 Aru ijii, pu'uri a eijre'e seijre'e a'ij tɨ rɨ'ɨ titaatá'a aɨjna cɨme'e tɨ huataseijre aɨjna tɨ tu'irajtuaa, aɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. Aɨ pu ra'antipua'arite aɨjna ɨ maj cɨn cui'ini. Ajta, aɨ pu taata'a tyej raaseij ɨ tyaj ruuri ta'ara'ani rusen cɨme'e tej ra'ara'astijre'en ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj tu'irajtuaasin. 11 Ajta ineetzi, Dioj pu na'antihuau nyej ni tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte nyaɨjna ɨ nyuucari, nyajta nyaɨjna cɨn tyu'utyavaɨre'en, nyajta nyej tihuá'umua'aten. 12 Aɨj nu cɨn neyan nyana'a rajpueijtzi. Me nyajta, canu ti'ityevi'ira'a a'ini nyaa nu ramua'ate nyaɨjna ɨ nyaj ra'astijre'e. Ajta ayan tina'amitejte'e tɨ aɨn raayɨ'ɨtɨ tɨ ratya'avaa ɨ nyaj cɨme'en tiraijca tɨ'ij ajna huataseijre'en ajna xɨcajra'a tɨ jetzen Dioj ayan na'uxɨjte'en a'ij tɨ tiraavijte'e. 13 Ayaa papu'u pauj tihua'amua'atya paɨjna cɨme'e a'ij pej tinaanamuajri'i ɨ nyenyuuca cɨme'e tɨ a'ij huatarujte'en. Pata'aj pauj peyan ra'astijre'e ɨ tavastara'a, pata'aj pajta pauj peyan hua'axe'eve'e ɨ tyaɨte. 14 Pata'aj rɨ'ɨ tiratyá'avaa tɨ cɨn Dioj timuéijca. Pata'aj rɨ'ɨ tya'uhuatya'aca'anyen paɨjna cɨme'e xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj pej jetze ara'aca'anye pej pi rɨ'ɨ tiratyá'avaa, a'ini aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ye huatyaturaasin tyejmi jemi. 15 Papu'uri ramua'aree ɨ maj ma nuurai naimi'i aɨme ɨ mej aun e'ema'acan tɨj na'a tɨ huatacá'a u Asia. Aɨ mu hua'a jetze ajtyama'acan aɨjna ɨ Figelo, ajta aɨjna ɨ Hermógenes. 16 Ayaa nu ti'ijxe'eve'e tɨ aɨn tavastara'a rɨ'ɨ hua'ancu'uvajxɨ'ɨn ɨ tyaɨtestyamua'ame'en aɨjna ɨ Onesíforo a'ini eihua pu ye nyava'atui ɨ nyaj cɨn huarún. Capu ajta raatatyévi'iraste nyej aiityanami'ihuaca'a. 17 Ma ajta aɨn Onesíforo, tɨ'ɨj aun a'utyavaaca'a u Roma, aɨ pu naahuau muare'eri cɨme'e. Aj pu i xaa naatyau. 18 Che'e tavastara'a ayan tiraata'an tɨ Dioj rɨ'ɨ ra'ancu'uvajxɨ'ɨn ajna xɨcajra'a tɨ jetzen tavastara'a ajtahua'a huataseijre'en. Muaa pa ramua'aree tyamua'a naa naijmi'i tɨj na'a ɨ tɨ cɨn tinaatyavaɨ nyatɨ'ɨj nyaun a'ucatii u Efeso.

2 Timoteo 2

1 Pajta muaa, pej ni'iyauj, pata'aj huata'aca'anyen ɨ a'atzajta'a paɨjna cɨme'e tɨ Dioj rɨ'ɨ timuaata'a a'ini muaa pa ra'astijre'e ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. 2 Ayaa papu'u huarɨni. Aɨjna pej peri nyeetzi huanamuajri'i a'ij nyej tihua'uta'ixaa ɨ tyaɨte, seica mej ti'iseiraca, patɨj pana'a tinaanamuajri'i, aɨj papu'u cɨn tihua'utaijte'en seica ɨ tyetyaca ɨ maj rɨ'ɨ titetyújcha'ɨ, mej mi raayɨ'ɨtɨhua'an mej tihua'umua'aten ɨ tyaɨte. Pata'aj tya'utaviicue'i tajamuan. 3 Pata'aj rɨ'ɨ tiraatyavaɨre'en ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. Pata'aj peyan che'eta pana'a ta'utaviicue'i tajamuan aɨjna cɨme'e ɨ paj rajpueijtzi tɨj ajta xantaaru'u tɨ ti'ivaɨre'e ta'utaviicue'i aɨjna cɨme'e tɨ rajpueijtzi. 4 Ajta, a'atɨ tɨ na'a tɨ ti'ivaɨre'e tɨj xantaaru'u, tɨ'ij aɨn rɨ'ɨ raata'an aɨjna tɨ ta'uyu'uxaca'a, aɨ pu'u na'a jetzen ruxe'eve'e a'ij mej rɨcɨ ɨ mej i'i xantaaru'u. 5 Ayaa pu che'eta na'a een aɨme ɨ mej maun a'utyarute mej mi tyu'utatyese'en hua'a jamuan ɨ maj huatyaruaache. Tɨ ij seij raamue'itɨn aɨjna ɨ curuun, ayaa pu tyu'ujxe'eve'e tɨ aɨn ayan tyu'utatyese'en a'ij mej tiraaxa'apɨ'ɨntare aɨme ɨ mej ti'ijta. 6 Ajta aɨjna tɨ eihua ti'imɨjhuaca japuan ɨ ruchuej, ayaa pu tiraavijte'e tɨ anacaican tiraacɨ'ɨti aɨjna tɨ tyu'ucɨɨraca'a. Aj pu tihua'acɨ'ɨti ɨ seica. 7 Pata'aj peijna jetzen peyan ti'imua'atzaa a'ij nyej ti'imue'ixaate'e, a'ini tavastara'a pu muaata'asin pej yau'eitaa pua'ara'ani nain cɨme'e a'ij tɨ huataujmua'a. 8 Pata'aj ra'utamua'aree peijna cɨme'en ɨ Jesús, tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. Aɨ pu ajtahua'a huatarú hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. Aɨ pu ajta huaacɨxa'ara'an pueen aɨjna ɨ David tyaacan. Ai pu aɨn pueen ɨ nyuucari ɨ nyej tihue'ixaate'en ɨ tyaɨte. 9 Aɨj nu cɨn neyan rajpueijtzi, mej meyan na'anaajɨ'ɨquen a'ij mej tihua'anajɨ'ɨqui ɨ mej a'ij pua'a titetyujcha'ɨ. Aru nyauche'e nu tihua'uta'ixaate'esin a'ini capu ti'irɨ'ɨri mej ratya'avaa aɨjna ɨ nyuucari tɨ Dioj jetze raxa a'u nyaj aiityanami'i. 10 Aɨj nu cɨn nain cɨn ta'utaviicue'ira nyaɨme jemi ɨ tɨ Dioj hua'antihuau, tɨ ij ajta Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús hue'irajtuaani mej mi jemin huatyaturan rusen cɨme'e a'u tɨ á'unyeeri'i tyamua'a naa. 11 Ayaa nu ti'imue'ixaate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e seij nyuucari tɨ ayan tɨcɨn: Tɨ pua'a tyej teyan jamuan huacuii, tyan tu tyajta jamuan ruuri ta'ara'ani. 12 Tɨ pua'a tej teyan ta'utaviicue'i ɨ tyaj rajpueijtzi, tyan tu tyajta jamuan tie'ijta ta'aju'un. Na'ari cai, tɨ pua'a teyan ma ruurai, aɨ pu ajta ma tuurai itejmi. 13 Tɨ pua'a teyan titya'utá'ɨtza'ara'an ɨ Dioj jemi, aɨ pu cai a'anaj a'uta'ɨtzeesin itejmi jemi a'ini capu rɨ'ɨri tɨ aɨn rusaɨj rutíte. 14 Pata'aj pauj paɨjna cɨn tihua'uta'ixaate'en mej mi maɨjna cɨn ra'utamua'aree a'ij nyej neri timue'ixaa. Pata'aj rɨ'ɨ tihua'uta'ixaate'en ɨ Dioj jemi mej mi cai tyú'ujtyesi'ira'a rujɨɨmua'a nyuucari cɨme'e a'ini capu ti'itɨj vaɨre'e silu a'ij pu pua'a na'a hua'aruure aɨme ɨ maj ranamua. 15 Pata'aj peyan paɨjna cɨn ti'ityesa'a nain cɨn a'achu paj caj tiru'umua'aree pej pi huata'aseijrata ɨ Dioj jemi, patɨj seij ɨ tɨ Dioj raataxajtaca'a tɨcɨn xa'apɨ'ɨn paj huarɨj. Ayaa paj peyan eenya'a pua'ame tɨj seij tɨ ti'imɨjhuaca tɨ cai a'anaj autyajturaa ti'itɨj cɨme'e tɨ raatatyevi'iraste'en. Ayaa pu'u na'a, a'ini aɨ pu xa'apɨ'ɨn rɨjca aɨjna cɨme'e tɨ ti'imua'ata a'ij tɨ tiraavijte'e aɨjna ɨ nyuucari tɨ ayan ti'ayajna. 16 Capej hua'ajaahuate'e aɨme ɨ mej eihua tyu'ujxajtave'e, a'ini aɨme ɨ maj meyan tyu'ujxajtave'e, eitze'e mu maruujɨpua ɨ ye'ira tɨ ayan ti'ayajna asta mana'a cai che'e ti'itɨ xajta tɨ xa'apɨ'ɨn een. 17 Eihua mu a'ij pua'a tyu'uruure aɨme ɨ mej meyan tyu'ujxajtave'e, tɨj na'a tɨ tyu'ume a'ij mej ti'ixa, eitze'e pu a'ij pua'a hua'aruuren ɨ tyaɨte. Ayaa pu ti'irɨnyaca aɨme jemi ɨ maj hua'apua, aɨjna ɨ Himeneo, ajta aɨjna ɨ Fileto. 18 Aɨ mu meri ma ruuhua'axɨ ɨ nyuucari tɨ ayan ti'ayajna a'ini ayaa mu ti'ixaxa'a maj nu'u meri majtahua'a huatarú ɨ mɨ'ɨchite. Mu'uri seica huatyaamue'itɨ a'ij mej tya'antzaahuate'en. 19 Ma ajta, Dioj ayan tyu'uruu tɨ ij cai ti'itɨ ta'antipua'arite'en itejmi. Cu xuee tɨj chi'i ájtaahuaca'a tɨ cimieentu japua ru'ujche tɨ cai rɨ'ɨri tɨ a'atɨ ra'anján, ajta, tɨ a'ayu'usi'i tɨ ayan tɨcɨn: “Tavastara'a pu hua'amuajte aɨme ɨ rutyaɨtestyamua'a”; ajta tɨ ayan tɨcɨn: “Naimi'i matɨj mana'a pua'amua ɨ maj meyan raataxaj yee tɨ ra'astijre'e ɨ tavastara'a, miche'e maɨn ma rúuhua'axɨn ɨ maj a'ij pua'a cɨn titetyujcha'ɨ.” 20 Eihua pu ti'itɨ aun tya'useijre'e chi'i tzajta'a tɨ ve'e. Capu aɨ na'a seijre'e ti'itɨ tɨ taavijhua ɨ ooro cɨme'e na'ari plaata cɨme'e silu ajta pu aɨn tya'useijre'e tɨ cɨye cɨn ti'itaavijhua, ajta xarij cɨme'e. Seica tɨ aun tye'irá'a, ayaa pu ti'ivaɨɨre'e matɨ'ɨj ti'iyeste, ajta seica tɨ ajta aun tye'irá'a, cha'a na'a pu cɨn ti'ivaɨre'e. 21 Ayaa pu tí'en. Tɨ pua'a a'atɨ ayan raxe'eve'e tɨ ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi tɨj aɨjna ɨ ti'itɨ tɨ ayan ti'ivaɨre'e matɨ'ɨj ti'iyeste, ayaa pu ruxe'eve'e tɨ ma ruuraini naijmi'i tɨj na'a tɨ a'ij pua'a een, aj pu xaa ayan tiraaviitya'a a'ame tɨ ij tiraatyavaɨre'en ɨ tavastara'a, tɨ ij tavastara'a ayan ratya'avaa tɨ ij tiraatyava'ɨrihua'an ti'itɨj cɨme'e tɨ xa'apɨ'ɨn een. 22 Pata'aj pauj ma rúuhua'axɨn ɨ maj cɨn a'ij pua'a titetyujcha'ɨ ɨ mej tyaamua. Pata'aj peyan huarɨni hua'a jamuan ɨ mej meyan ti'ixa yee mej ra'astijre'e ɨ tavastara'a maɨjna cɨme'e ɨ mej uraré'en ɨ rutzajta'a. Pata'aj peyan rɨjca a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. Pata'aj pajta hua'axe'eve'e ɨ tyaɨte. Pajta peyan hua'utyapua'arite'en ɨ hua'a tzajta'a ɨ a'ihuaamua'a. 23 Capej hua'astijre'e aɨme ɨ mej eihua tyú'uxajtave'e a'ini papu'uri ramua'aree tɨ ayaa na'a ti'ivaɨre'e mej mi tyu'ujaaxaijte'en ɨ tyaɨte ɨ maj rɨ'ɨ me tityaumuámua'aree. 24 Ajta, capu ayan tiraavijte'e seij tɨ tavastara'a vaɨre'e tɨ ayan eenya'a aucha'acanya'a tɨ seica jamuan ti'ijaaxaijta. Capu a'atzu, silu che'e aɨn rɨ'ɨ tihua'umua'aten. Che'e ajta cai nyu'ucamɨ'ɨ tya'utaviicue'i. 25 Ajta aɨn tɨ ravaɨre'e ɨ tavastara'a, ayaa pu ruxe'eve'e tɨ ruxaahua rɨ'ɨ hua'uruuren aɨme ɨ maj rajchaɨre'e a'ij tɨ aɨn ti'imua'ataca. Ruxe'eve'e tɨ aɨn ra'utamua'aree yee rɨ'ɨri tɨ Dioj hua'uta'an mej mi saɨque tyu'umua'ati mej mi raamua'ati ɨ nyuucari tɨ ayan ti'ayajna, mej mi majtahua'a rɨ'ɨ me títya'umuámua'araa mua'ara'ani. Matɨ'ɨj meyan huarɨni, rɨ'ɨriista pu a'ame maj huiracɨɨnye a'u tɨ tiyaaru'u huáje'ityáana a'u tɨ ayan hua'uruu a'ij tɨ aɨn ti'ijxe'eva'acaa maj ra'ara'astijre'en.

2 Timoteo 3

1 Ayej xaa nya'u ti'ayajna tɨ ayan te'eme majca'ihua yee tɨ'ɨj te'entipua'arijme'en nain. Eihua mu rajpueiitzi mua'aju'un. 2 Ayaa mu eenya'a mua'aju'un ɨ tyaɨte. Ayaa mu raxe'eva'a a'ame seij ɨ tyaɨte a'ij tɨ aɨme tihua'amitejte'e seij ajta seij. Majta eihua huapɨ'ɨ raxe'eve'e maj tumin tisaɨre'en. Eihua mu a'ujtzaahuatya'a mua'aju'un, majta eihua hua'axaahuata mua'aju'un ɨ ruxa'aj tyaɨte. Eihua mu a'ij pua'a tyú'uxajtava'a mua'aju'un. Camu hua'atzaahuatya'a mua'aju'un ɨ ruvaujsimua'a. Camu majta rɨ'ɨ tihua'uta'asin aɨme ɨ maj ti'itɨj cɨn hua'utyavaɨ. Eihua mu a'ij pua'a titetyujcháɨ mua'aju'un. 3 Camu hua'axe'eva'a mua'aju'un ɨ tyaɨte. Camu majta tihua'uta'uuni'ira silu eihua mu a'ij pua'a tyu'ujxaatava'a mua'aju'un. Aɨ mu majta simuaruuni mua'aju'un. Marajchaɨra'a mu mua'aju'un nain cɨme'e tɨ i'i xa'apɨ'ɨn. 4 Aviitzi mu cɨn tyu'utatu'ire'esin ɨ ruxa'a tevi. Camu a'atzu á'ujcu'uvaa mua'aju'un. Eihua mu a'ujtzaahuatya'a mua'aju'un maɨjna cɨme'e tɨ ayan tihua'amitejte'e mej eihua ruxe'eve'e. Eihua mu raxe'eva'a mua'aju'un mej meyan huarɨni a'ij tɨ tihua'araanajchi. Majta camu raxe'eva'a mua'aju'un ɨ Dioj. 5 Aru aɨ mu majta meyan huataujseijrata ɨ tyaɨte jemi maj nu'u ra'astijre'e ɨ Dioj, aru camu aɨjna jetze araujca'anyaa mua'aju'un. Capaj hua'ajaahuatya'a muaa. 6 Ayaa mu e'en matɨj aɨme ɨ maj hue'itzi cɨn utyaru'ipi u hua'achi'ita ɨ tyaɨte mej mi hua'utyamue'itɨn aɨme ɨ juuca ɨ maj cai te'eviicue'i ɨ rutzajta'a, ɨ maj ruxaamɨste'e maɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. Majta meyan huataura'aca tɨ ti'itɨ ca'anijra'a hua'uta'an mej mi meyan huarɨni ti'itɨ tɨ a'ij pua'a een, tɨ ajta hua'araanajchi. 7 A'anaj tɨ na'a meyan tihua'anamuajran ɨ mej tihua'amua'ate mej mi eitze'e yau'eitaa mua'ara'ani ti'itɨ tɨ jajcua. Camu a'anaj huataura'asin mej raamua'ati ɨ nyuucari tɨ ayan ti'ayajna. 8 Ajta aɨme ɨ tyetyaca ɨ mej tihua'amua'ate, ayaa mu che'eta mana'a tirajchaɨre'e ɨ tɨ ayan ti'ayajna matɨj aɨme ɨ maj Moisés tyaacan mej tichaɨra'acaa, aɨme ɨ maj hua'apua. Ai mu aɨn pueenya'a aɨjna ɨ Janes tyaacan, ajta aɨjna ɨ Jambres tyaacan. Ajta aɨme ɨ mej meyan e'en, ayaa mu a'ij pua'a me tityaumuámua'aree. Camu a'atzu tya'atzaahuate'e tzaahuati'ira'a cɨme'e. 9 Camu che'e a'ateere mej meyan rɨcɨ a'ini ayaa che'eta na'a tihua'aruuren a'ij tɨ tihua'uruu ɨ seica ɨ maj hua'apua. Naimi'i mu ramua'areeran tɨ cai ti'itɨj vaɨre'e a'ij mej ti'ixaxa'a. 10 Ma pajta muaa ramua'aree nain cɨme'e a'ij nyej eenye'eque'e a'ucha'acan, ɨ nyaj cɨn ti'imɨjhuaca. Muaa paj pajta ramua'aree nyaj tzaahuati'ira'a cɨn tya'atzaahuate'e, nyajta tye'eviicue'i tyamua'a naa ɨ nyaj cɨn rajpueijtzi. 11 Muaa pa ramua'aree tyamua'a naa mej a'ij pua'a naaruu, nyaj eihua rajpueijtzi na'araa. Muaa pa ramua'aree ti'itɨ tɨ a'ij naaruu aujna a'ahua'a u Antioquía, ajta aujna u Iconio, ajta aujna u Listra. Eihua nu tya'utaviicue'iri'i ɨ nyaj cɨn rajpueijtzica'a. Ajta nyavastara'a pu nu'irajtuaa nain cɨme'e ɨ nyaj rajpueijtzica'a. 12 Ayej xaa nya'u, ayan che'eta na'a ti'iruuren a'atɨ tɨ na'a tɨ ti'ityese'e tɨ ra'ara'astijre'en ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. A'ij mu pua'a raruuren maɨjna ɨ a'atɨ. 13 Ajta aɨme ɨ mej a'ij pua'a titetyujcha'ɨ, majta aɨme ɨ maj cai tzaahuati'ira'a cɨn meyan rɨcɨ, mauche'e mu eitze'e a'ij pua'a e'enya'a mua'aju'un ɨ rutzajta'a. Mauche'e mu eitze'e hua'acuanamua mua'aju'un seica ɨ tyaɨte. Majta eitze'e mu tya'utyaúhue'itze'esin rujɨɨmua'a. 14 Ma pajta muaa, pata'aj pauj peyan tya'atzaahuatya'a a'ij pej tiraarɨ'ɨre, peijna jetze tɨ ayan timua'amitejtya'acaa. Pata'aj peyan pauj tya'atzaahuatya'a a'ini muaa pa hua'amuajte a'ij mej timuaamuá'ate. 15 Pajta, tɨj na'a patɨ'ɨj pa'arɨ'ɨsta, muaa pa ramua'areeraca'a a'ij tɨ te'eyu'usi'i aɨjna jetze ɨ yu'uxari tɨ Dioj rujemi ratya'avaataca'a. Ai pu aɨn pueen ɨ nyuucari tɨ muaata'asin pej rɨ'ɨ me tyáumua'araa tɨ ij Dioj mue'irajtuaani aɨjna cɨme'e pej rá'antzaahua ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. 16 Naijmi'i tɨj na'a tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨ Dioj rujemi ratya'avaataca'a, au pu e'ema'acan ɨ Dioj jemi a'ini xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu rumuare'eri'ira'a cɨn hua'uta'a mej mi meyan tira'uyu'uxa. Ajta ti'ivaɨre'e mej mi cɨn tihua'umua'aten ɨ tyaɨte na'ari mej mi cɨn hua'uta'ixaate'en ɨ maj cɨn raamua'aree ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, mej mi rɨ'ɨ hua'uruuren. Ajta pu ti'ivaɨre'e mej mi tihua'umua'aten a'ij tɨ ti'ixa'apɨ'ɨn ɨ Dioj jemi, ajta a'ij tɨ cai ti'ixa'apɨ'ɨn mej mi uraré'enya'a mua'ara'ani ɨ rutzajta'a. 17 Ajta ayan tiraatyava'ɨrihua'an aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ra'astijre'e ɨ Dioj tɨ aɨn ɨ yu'uxari cɨn huaujnaijmi'ire'en naimi'i tɨj na'a tɨ ruxe'eve'e tɨ ij ayan huarɨni ti'itɨ tɨ a'ij ti'ixa'apɨ'ɨn.

2 Timoteo 4

1 Ayaa nu een cɨn tí'imue'ijcate'e jemin ɨ Dioj, ajta jemin ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. A'ini Cɨriistu'u pu raxa'apɨ'ɨntare aɨme jemi ɨ maj mauj yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua, ajta aɨme jemi ɨ maj meri huacuii. Aɨ pu ajtahua'a huataseijre'esin tɨ'ij tyu'utaijta nainjapua. 2 Pata'aj muaa tihua'uta'ixaate'en ɨ nyuucari cɨme'e. Pajta pata'aj hua'utahuavii ca'anin cɨme'e mej mi raanamua tɨ pua'a meyan titya'ujca'ane maj raanamua na'ari macai ranamuajracu. Pata'aj rɨ'ɨ hua'uruuren aɨme ɨ maj cai xa'apɨ'ɨn metityaúmua'aree. Pata'aj hua'uta'ijmɨ mej mi cai a'ij pua'a rɨjca. Pata'aj pajta hua'uta'an ɨ ca'anijra'a mej mi meyan huarɨni a'ij tɨ tyu'ujxe'eve'e. Rɨ'ɨ papu'u paɨjna cɨme'e pej pi ta'utaviicue'i hua'a jemi ɨ tyaɨte, pajta paɨjna cɨme'e pej tihua'amua'aten tyamua'a naa. 3 Ayaa paj huarɨni a'ini ajna pu tyaja'ure'enyejsin ajna xɨcajra'an jetze mej jetzen cai che'e te'eviicue'ira mua'aju'un mej raanamua ɨ tɨ i'i xa'apɨ'ɨn a'ij pej ti'ihua'amua'atyaca. Ma majta aɨme, seica mu huatájeevi aɨme maj raanamua maɨjna cɨme'e a'ij mej rujɨɨmua'a mana'a tirajtyau. 4 Aɨ mu yá'uhua'axɨjsin ɨ tɨ ayan ti'ayajna mej mi rá'antzaahuate'en ɨ nyuucari tɨ cha'a na'a pu'u ti'ixa. 5 Ma pajta muaa, pata'aj pauj nain cɨn rɨ'ɨ me tyáumua'araa pata'aj pajta tya'utaviicue'i tɨ pua'a ti'itɨ muaatamuáre'eristen. Nyajta nu neyan tí'imue'ijcate'e pej peyan á'ucha'acanye'en pej pi tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte ɨ nyuucari cɨme'e tɨ cɨn Dioj hue'irajtuaani. Pata'aj nain cɨn tya'ara'asten ɨ paj cɨn anti'amua'aree paɨjna cɨme'e ɨ paj cɨn ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi. 6 Ayaa pu'u ti'en a'ini ayaa pu tina'amitejte'e tɨj nyana'a nyaj rajpueijtzica'a tɨ ayan ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi cumu mua'ɨvejri ɨ maj an yajxɨre'esin japuan ɨ mej jetzen ti'imuaɨ'ɨvajta. Pu'uri tyaja'ure'enye ajna ɨ nyaj jetzen huamɨ'ɨni. 7 Eihua nu rá'uviicue'iri'i nyej neyan huarɨni a'ij tɨ tiraavijte'e ɨ Dioj jemi. Nu'uri ra'anticɨ'ɨ ɨ nyaj cɨn ava'anmua'areeraca'a. Canu raatyaxaahuataca'a silu nyara'astijraca'a ɨ nyavastara'a. 8 Aɨj pu cɨn Dioj ratya'avaataca'a inyeetzi jemi ti'itɨ tɨ tinaacɨ'ɨti aɨjna cɨme'e nyaj urare'enye'e ɨ nyatzajta'a. Nyavastara'a pu raaxa'apɨ'ɨntare a'ij tɨ tiraavijte'e, aɨ pu aɨjna naatátɨstejsin ajna xɨcajra'an tɨ jetzen ayan tiraaxá'apɨ'ɨntari'iran inyeetzi cɨme'e. Ajta, capu nyeetzi na'a huatátɨstejsin, silu naijmi'ica a'achu pua'amuaca ɨ mej maɨjna cɨn rachu'eva'acaa tɨ aɨn ajtahua'a huataseijre'en hua'a jemi. 9 Pata'aj huata'aca'anyen tɨj na'a tɨ ti'irɨ'ɨri paj yatanyen nyeetzi jemi, a'ini Demas pu ma nuurai aɨjna cɨme'e tɨ eitze'e ra'aranajchaca'a ɨ tɨ ayan ti'iseijre'e iiyan chaanaca japua. Crescente pu aun á'umej aujna a'ahua'a tɨ huatacá'a u Galacia. 11 Ajta aɨjna ɨ Lucas, aɨ pu ye huatyajturaa nyeetzi jemi. Pata'aj raata'inen paɨjna ɨ Marcos tɨ pua'a me'e peya'useij tɨ ajamuan ya tanyen. Pata'aj ya'arávi'itɨn, a'ini aɨ pu tinaatyava'ɨri ɨ nyaj cɨn ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi. 12 Nyaraataityaca'a nyaɨjna ɨ Tíquico tɨ aun á'ume'en u Efeso. 13 Patɨ'ɨj mu a'arajra'ani, pata'aj mu nyaja'arápijre'en ɨ nyaj ra'ityavaara na'aye'i ɨ nyaj nyaun ya'utyajtua aɨjna jemi ɨ Carpo, aujna Troas tɨ e'eche. Pajta, pata'aj mu tinyaja'arapijre'en ɨ yu'uxari, ajta ɨ seica ɨ papee, nyeetzi tɨ ti'inya'a. 14 Ajta aɨn ɨ Alejandro tɨ tyapuusti'i tí'ita'ahuaca, eihua pu a'ij pua'a naaruu. Aru tavastara'a pu ayan raaruuren a'ij tɨ tiraavijte'e aɨjna jemi aɨjna cɨme'e a'ij tɨ naaruu. 15 Pajta muaa, rɨ'ɨ papu'u paɨjna jemi tɨ'ij aɨn cai muaatyamue'itɨn, a'ini eihua pu rájchaɨra'acaa a'ij tej tihua'utá'ixaatya'acaa ɨ tyaɨte. 16 Nyatɨ'ɨj anacaican huatyanna, capu a'atɨ nyeetzi cɨme'e huatyeechaxɨ tɨ nyajapua huanyuuni. Naimi'i mu ma nuurai. Che'e Dioj cai pueijtzi hua'ata'acare'en aɨjna cɨme'e a'ij maj huarɨj. 17 Me nyajta inyaa, aɨj nu jetze ará'anca'anye ɨ tavastara'a. Aɨ pu naata'a ɨ ruca'anijra'a nyej ni nain cɨn tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte, mej mi naimi'i raanamua aɨme ɨ maj cai Israel jetze ajtyama'acan. Ajta aɨ pu nu'irajtuaa nyej ni cai ca'anacan huamɨ'ɨni. 18 Tavastara'a pu naatavaɨre'esin nain cɨme'e tɨ'ij cai aɨn tɨ a'ij pua'a een naatyamue'itɨn ti'itɨj cɨme'e. Aɨ pu nu'irajtuaasin tɨ ij na'avi'itɨn u ute'e a'u tɨ aɨn tyeje'ijta nyej ni aun a'utyaváa na'ara'ani. Tiche'e teyan rɨ'ɨ tiraata'an tɨj na'a tɨ yu auumé para rusen cɨme'e. Che'e ayan tya'ara'ani. 19 Pata'aj naatataujti'itze'en aɨjna ɨ Prisca, ajta aɨjna ɨ Aquila, ajta aɨme ɨ tyaɨtestyamua'ame'en aɨjna ɨ Onesíforo. 20 Ajta aɨn ɨ Erasto, au pu a'utyajturaa aujna chajta'ana jetze u Corinto. Nyajta Trófimo nu aun a'utyajtuaa ti'icui'ican aujna chajta'ana jetze u Mileto. 21 Pata'aj huata'aca'anyen pej yatanyen anacaican meenti cai xɨ ajna pɨtyaja'arɨcɨ tɨ huaseevi'i a'aye'i. Aɨ mu ya muatataujte'esin aɨjna ɨ Eubulo, ajta aɨjna ɨ Pudente, ajta aɨjna ɨ Lino, ajta aɨjna ɨ Claudia, majta naimi'i ɨ ta'ihuaamua'a ɨ mej tya'atzaahuate'e. 22 Che'e aɨn tavastara'a huatyaturan mueetzi jemi. Che'e aɨn rɨ'ɨ timuaata'an. Yaa pu'u. Pu'uri antipua'araca'a.

Tito 1

1 Inyaa, i nyaj i'i Pablo, ayaa nu ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi. Ajta aɨn ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, aɨ pu na'antihuau nyej ni neyan tyu'utyavaɨre'en nyaɨjna cɨme'e mej mi eitze'e tya'atzaahuatya'a aɨme ɨ Dioj tɨ hua'antihuau, mej mi majta eitze'e yau'eitaa mua'ara'ani tzaahuati'ira'a cɨme'e. Tɨ pua'a meri yau'eitaa mua'ara'ani tzaahuati'ira'a cɨme'e, aj mu mi rɨ'ɨ titetyújchaɨɨ mua'aju'un maɨjna cɨme'e ɨ ruye'ira. 2 Aɨj mu cɨn rachue'eva'a mua'aju'un mej meyan ruuri mua'ara'ani para rusen cɨme'e, a'ini ayaa pu tya'ataujratziiri'i ɨ Dioj jajcua ɨmɨ. Ajta aɨjna ɨ Dioj, capu ti'ihue'itaca. 3 Ajta aɨn Dioj, tɨ'ɨj tyaja'ure'enye a'anaj tɨ huaujxa'apɨ'ɨntari'ire, aɨ pu raata'a maj raamua'aree ɨ runyuuca cɨme'e. Aɨj pu cɨn ayan tinaataij aɨjna ɨ Dioj tɨ tu'irajtuaani nyej ni tihua'uta'ixaate'en aɨjna cɨme'e tɨ Dioj tya'ataujratziiri'i. Ee xaa nya'u, aɨj nu cɨn ti'ityejvee ɨ tavastara'a jemi. 4 Ayaa nu ti'imuayu'use'e, mɨ pej i'i Tito, mɨ pej pajta niyauj pueenya'a pua'araa tzaahuati'ira'a cɨme'e paɨjna cɨme'e pej peyan che'eta pana'a tya'atzaahuate'e nyatɨj inyaa. Ayaa nu ti'ijxe'eve'e mej meyan muaruuren aɨjna ɨ Dioj ɨ tyaj rajya'upua, ajta aɨn ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús, ɨ tɨ tu'irajtuaani, miche'e rɨ'ɨ timuaachaɨn, miche'e majta muaatyapua'arite'en ɨ a'a tzajta'a. 5 Ayaa nu een cɨn muaja'utyajtuaa aujna u Creta ɨ chuej tɨ a'araahuachi ɨ jaj japua pej pi rɨ'ɨ raaruuren ɨ tɨ a'aturaaca'a, pej pi pajta hua'antihuauni a'ij nyej neri timue'ixaa aɨme ɨ mej tye'entyarute vaujsi cɨme'e nain japua matɨj mana'a maj huachaatɨme aujna u Creta. 6 Ajta ayaa pu ruxe'eve'e tɨ ayan een aɨjna ɨ a'atɨ tɨ tye'entyarute vasta'a cɨme'e, tɨ cai ti'itɨj cɨn a'aturaa, ajta tɨ seij na'a tyevi'itɨnye'en ɨ jɨita'a. Majta ɨ yaujmua'ame'en aɨjna ɨ a'atɨ, ayaa pu ruxe'eve'e mej tya'atzaahuatya'a, tɨ'i cai a'atɨ aɨjna cɨn hua'a jetze tya'upuá'ajte'en mej a'ij pua'a titetyújcha'ɨ na'ari maj cai ti'itɨj a'astijre'e. 7 A'atɨ tɨ ayan vasta'a cɨn ti'ityejvee, aɨ pu xaa ayan antyujmua'aree aɨjna cɨme'e tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ivaɨre'e aɨme jemi ɨ tyaɨte. Aɨj pu cɨn ayan ruxe'eve'e tɨ rɨ'ɨ ti'ityujcha'ɨ, tɨ cai ti'itɨj cɨn a'aturaa. Ruxe'eve'e tɨ cai ayan á'ujtzaahuate'e, ajta tɨ cai ca'anacan huatanyu'ucan, ajta tɨ cai rutyahueive'e. Ajta, ayan che'eta na'a ruxe'eve'e tɨ cai ayan runya'usi'ive'e, ajta tɨ cai aɨjna cɨn ruvaɨra'a aɨjna cɨme'e ɨ tumin maj ti'ipue'ivi u teyujta'a, na'ari tɨ ti'inyacua'atze tɨ eihua ti'ijcha'ɨ. 8 Ma ajta aɨn, che'e ayen eenya'a a'ara'ani tɨ ruxé'evi'ira'a cɨme'e hua'ancure'evi'itɨn matɨj mana'a pua'amua ramuaaren, tɨ ajta aɨjna jetze ucarutye aɨjna cɨme'e tɨ xa'apɨ'ɨn een. Ajta pu ayan ruxe'eve'e tɨ aɨn rɨ'ɨ metyáumua'aree, tɨ ajta rɨ'ɨ ti'ityujcha'ɨ, tɨ ajta uraré'en ɨ rutzajta'a. Ajta i'i, ayaa pu ruxe'eve'e tɨ ruca'anye ɨ rutzajta'a tɨ ij cai ti'itɨj cɨn autyaturan aɨjna cɨme'e tɨ a'ij pua'a een. 9 Ruxe'eve'e tɨ aɨn ajta yau'eitaa tyamua'a naa ɨ nyuucari tɨ ayan ti'ayajna a'ij tyej teri tihua'umuá'ate tɨ ij cai a'anaj yá'uhua'anan. Tɨ pua'a ayan huarɨn, aj pu xaa raayɨ'ɨtɨhua'a a'ame tɨ ij tihua'umua'aten tzaahuati'ira'a cɨme'e a'ij tɨ ayan tiraavijte'e, aɨ pu ajta rayɨ'ɨtɨhua'a a'ame tɨ hua'utyamue'itɨn aɨme ɨ mej saɨque ti'ixaxa'a. 10 Ayaa pu ruxe'eve'e a'ini mui'itɨ mu me á'ujhua'an ɨ maj cai ti'itɨj a'astijre'e. Eihua mu tihua'amua'ate maɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ cai ti'itɨj vaɨre'e, tɨ ajta tyu'ucuanamua. Aɨme mu jetze ajtyama'acan aɨme ɨ mej ra'antisi'iche ɨ ruhue'ira'a. 11 Eecan pu ruxe'eve'e tyej hua'uta'ijmɨ mej mi cai che'e meyan ti'ixajta a'ini eihua mu tihua'antyu'uuni'ira matɨj mana'a pua'amua rutyaɨtestyamua'a seij ɨ a'atɨ, majta meyee. Ayaa mu een cɨn meyan tihua'amua'ate aɨjna cɨme'e ɨ tɨ cai ayan tiraavijte'e mej mi aviitzi cɨn raamue'itɨn ɨ tumin ɨ maj rujɨɨmua'a huataujvaɨre'en. 12 Seij tɨ hua'a jetze ajtyama'acan, tɨ nu'u hua'a jetze ma'acan ti'ixaxa'a, ayan tyu'utaxajtaca'a aɨme cɨme'en tɨcɨn: “Naimi'i mu ti'ihue'itaca aɨme ɨ maj Creta huachaatɨme. A'ij mu hui pua'a ti'iruure aɨme ɨ maj hua'ɨna'ase'e. Majta eihua huapɨ'ɨ juxaavaca hasta mana'a cai anajucataxɨ'ɨn.” 13 Ee xaa, ayaa pu ti'ayajna a'ij tɨ tiraataxajtaca'a. Aɨj pu cɨn, ayaa pu ruxe'eve'e pej peyan huarɨni. Pata'aj ca'anin cɨn hua'ajtya'axɨ'ɨn mej mi tya'antzaahuate'en huataujnyáatacan cɨme'e a'ij tɨ tiraavijte'e, mej mi cai che'e ranamuajra ɨ nyuucari tɨ cai ti'itɨj vaɨre'e tɨ ajta aɨme jetze huanyej aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan, mej mi cai che'e ranamuajra a'ij mej tihue'ijte'e aɨme ɨ tyetyaca ɨ maj cai raataxe'eve ɨ tɨ ayan ti'ayajna ɨ Dioj jemi. 15 Ajta aɨme jemi ɨ mej uraré'en seijre'e ɨ rutzajta'a, ayaa pu tihua'amitejte'e tɨ naimi'i tɨj na'a tɨ Dioj ayan tyu'utaahuaca'a, aɨ pu ti'ivaɨre'e ɨ ruye'ira cɨme'e. Majta, camu a'atzu taura'aca tɨ ti'itɨ hua'utaxana'ave'en tɨ a'ij pua'a een. Ma ajta aɨme jemi ɨ maj a'ij pua'a seijre'e ɨ rutzajta'a, capu ti'itɨ i'ire'en. Eihua mu a'ij pua'a me tityaumuámua'aree. Majta, camu che'e raayɨ'ɨtɨ mej meyan raataxaj yee aɨ pu ayan tiraavijte'e nusu aɨ pu cai ayan tiraavijte'e. 16 Ayaa mu ti'ixaxa'a tɨcɨn: “Tyan tu ramua'ate ɨ Dioj”. Ma majta cai, camu ramua'ate a'ini camu meyan rɨcɨ a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. Eecan mu tyu'uxana'amɨste'e. Camu ti'itɨ a'astijre'e. Camu majta ti'itɨ cɨn ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi.

Tito 2

1 Ma pajta muaa, ayaa pu ruxe'eve'e pej peyan tihua'umua'aten mej mi meyan rɨ'ɨ titetyujcha'ɨ a'ij tɨ tiraavijte'e aɨjna cɨme'e mej tya'atzaahuate'e huataujnyáatacan cɨme'e. 2 Pata'aj peyan tihua'umua'aten ɨ maj vaujsicɨra'i maj cai eihua raya'acare'en ɨ nahuaj, silu cɨj mu'u, mej mi seica rɨ'ɨ tihua'useij. Ruxe'eve'e mej mi rɨ'ɨ me tityaumuámua'aren, majta mej rɨ'ɨ titetyujcha'ɨ maɨjna cɨme'e mej ra'astijre'e ɨ tavastara'a. Ajta ayan ruxe'eve'e mej hua'uxe'eve'en ɨ ruxa'a tyaɨte, ajta mej mi tya'utaviicue'i tyamua'a naa. 3 Pata'aj peyan che'eta pana'a tihua'umua'aten aɨme ɨ ucarijse mej mi majta rɨ'ɨ titetyujcha'ɨ. Capaj hua'ata'acare'en maj a'ij pua'a tyu'ujeeva seij ajta seij. Capu ajta ayan tiraavijte'e mej eihua raya'acare'en ɨ nahuaj, silu mej mi tihua'umua'aten ti'itɨ tɨ a'ij ti'ivaɨre'e. 4 Miche'e maɨn jucarijse meyan tihua'umua'aten ɨ maj juuca ɨ maj auj tyaamua mej mi meyan tihua'uxe'eve'en ɨ rucɨna'astyamua'a, majta ɨ ruyaujmua'a. 5 Ayaa pu ruxe'eve'e mej rɨ'ɨ metityaumuámua'aree aɨme ɨ maj mauj tyaamua, mej mi cai tyu'uxana'acɨre'en. Ajta, ayaa pu ruxe'eve'e mej nain cɨn ti'ichaɨj ɨ ruche. Ajta, mej mi rɨ'ɨ hua'ajchaɨ ɨ rutyaɨtestyamua'a. Miche'e majta hua'ara'astijre'en ɨ rucɨna'astyamua'a. Na'ari, tɨ pua'a macai ayan huarɨni, ɨ seica ɨ maj hua'aseij, camu che'e raataxe'eve'esin maj ra'ara'astijre'en ɨ tavastara'a. 6 Ayaa paj che'eta pana'a ca'anijra'a hua'uta'an ɨ tyetyaca ɨ maj mauj tyaamua mej mi rɨ'ɨ metityaumuámua'are'en maɨjna cɨme'e a'ij mej rɨcɨ. 7 Pajta muaa, pata'aj peyan aseijrata hua'a jemi tɨj saɨj tɨ ari arauraste nain cɨme'e a'ij nyej nyauchan timue'ixaa, aɨjna cɨme'e a'ij paj rɨcɨ tɨ i'i xa'apɨ'ɨn cɨme'e. Pata'aj tihuá'umua'aten tzaahuati'ira'a cɨme'e, pajta peyan tihua'utaseijrate'en tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e mej mi meyan huarɨni. 8 Pata'aj peyan tihua'uta'ixaate'en tyamua'a naa a'ahuaritaacan cɨme'e a'ij tɨ tiraavijte'e mej mi cai meyan saɨque ti'ixajta. Ayaa paj huarɨni tɨ i hua'utatévi'iraste'en aɨme ɨ maj muájchaɨre'e maɨjna cɨme'e maj cai ti'itɨj cɨn huatanyuusin tɨ a'ij pua'a namuajre'e maj cɨn titaaxajtzi'i. 9 Pata'aj peyan tihua'utajeeve aɨme ɨ mej ti'imuare'e ca'anyejri cɨme'e, mej mi hua'ara'astijre'en aɨme ɨ mej tihue'ijte'e. Miche'e meyan tyu'umuare'en mej mi nain cɨn rɨ'ɨ tihua'uta'an. Ayaa pu ruxe'eve'e maj cai a'ij mana'a tihua'ajeeva aɨme ɨ mej tihue'ijte'e. 10 Mej mi majta cai tihua'anahue'ira, silu mej mi nain cɨn hua'ara'astijre'en, mata'aj cai ti'itɨj cɨn ata'ɨtza'ara'an. Tɨ pua'a meyan huarɨni, ayaa mu een cɨn ca'anijra'a hua'uta'asin ɨ seica mej mi majta raataxe'eve'en, maj majta ra'ara'astijre'en a'ij tyej tihua'amua'ate aɨjna cɨme'en tɨ Dioj tu'irajtuaani. 11 Ee xaa, pu'uri me eijre'e seijre'e tɨ Dioj ari rɨ'ɨ tihua'acha'ɨ ɨ tyetyaca aɨjna cɨme'e tɨ Dioj ra'ujca'anye tɨ hue'irajtuaani naijmi'ica. 12 Aɨj tu cɨn ramua'aree tɨ ayan ruxe'eve'e tyej ra'antipua'arite'en nain cɨme'e tɨ a'ij pua'a een ɨ Dioj jemi, ajta nain cɨn tyej rahuausin iiyan chaanaca japua, tɨ cai ayan a'ateeren rusen cɨme'e. Ajta, ayaa pu ruxe'eve'e tyej teyan rɨ'ɨ ti'ititacha'ɨ a'ij tɨ tiraavijte'e, a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. Ajta ayan ruxe'eve'e tyej rɨ'ɨ me tityaumuámua'aren tyatɨj tyana'a teyan a'ateerin iiyan japuan ɨ chaanaca tɨ yan seijre'e. 13 Tyajtahua'a tu tyauj rachu'eve'en ɨ tyaj cɨn huatatyamua'ave'en ajna xɨcajra'a tɨ jetzen tyaja'ure'enyejsin ɨ tyej rachu'eve'en tɨ ajtahua'a ye huataseijre'esin aɨjna ɨ Dioj tɨ nain cɨn antyujmua'aree, tɨ ajta tu'irajtuaani. Ai pu aɨn pueen ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. 14 Aɨ pu huataura'a tɨ huamɨ'ɨni tajetze ma'acan tɨ ij aɨn tyu'unajchita nain cɨme'e a'ij tyej té'echaɨca'a ityan, tyaɨjna cɨme'e tyaj cai a'atzu ra'ara'astijre ɨ Dioj. Ayaa pu een cɨn ajta huamɨ'ɨ tajetze ma'acan tɨ ij rɨ'ɨ taaruuren ɨ tatzajta'a tyej ti tyaɨtestyamua'ame'en pueenya'a ta'ara'ani, tyej ti ahuátaca'anyen tyej ti teyan huarɨni i tɨ i'ixa'apɨ'ɨn cɨme'e. 15 Aɨ pu aɨn pueen ɨ tɨ ruxe'eve'e pej peyan tihua'umua'aten. Pata'aj ca'anijra'a hua'uta'an nain cɨme'e ɨ paj cɨn anti'amua'aree. Pata'aj pajta hua'ajtya'axɨ'ɨn. Capaj hua'ata'acare'en tɨ a'atɨ a'ij pua'a ti'imuaseijra.

Tito 3

1 Pata'aj hua'uta'ijcate'en ɨ tyaɨte mej mi meyan hua'astijre'en aɨme ɨ mej ti'ijta, majta aɨme ɨ mej ti'itɨj cɨn antyujmua'aree. Miche'e meyan huarɨni a'ij mej ti'ijxe'eve'e ɨ mej ti'ijta. Miche'e majta ahuaujca'anye'en mej mi maɨjna cɨn tyu'umuare'en ti'itɨ tɨ a'ij ti'ixa'apɨ'ɨn. 2 Capaj hua'ata'acare'en mej a'ij pua'a tihua'ajeeva ɨ ruxa'a tyaɨte silu pata'aj ca'anijra'a hua'uta'an mej mi ru'ihuaamua'a mua'ara'ani tyamua'a naa, mej mi majta rɨ'ɨ tihua'uchaɨn ɨ seica. Miche'e majta rɨ'ɨ tihuaurixaate'en maj cai a'ij mana'a pua'a tyu'ujeeva. 3 Capaj yá'uhua'anan a'ij tyej eenya'a ajcua ɨmɨ tyaj cai xɨ tya'atzaahuatya'acaa. Catu ti'itɨj u'umua'areeraca'a. Catu tyajta ti'itɨ a'astijra'acaa. Ti'itɨ tɨ na'a pu tacuanamua. Cu xuee tyej ravaɨra'acaa ca'anyejri cɨme'e ɨ tɨ tatzajta'an seijra'acaa tɨ a'ij pua'a een. Ajta ti'itɨ tɨ ta'aranajchaca'a, aɨj tu tyajta vaɨra'acaa. Ayaa tu ti'itítachaɨca'a tyej hua'ajchaɨra'acaa ɨ taxa'a tyaɨte. Seica mu majta tájchaɨra'acaa ityejmi. Tyajta ityan, ayaa tu che'eta tyana'a ityan tyajɨɨmua'a tu tájaaxaijvi'iraca'a seij tyajta seij. 4 Ma ajta aɨn ɨ Dioj ɨ tɨ tu'irajtuaani, aɨ pu taata'a tyej teyan raaseij tɨ aɨn rɨ'ɨ tyamua'a ti'itachaɨ. Aɨ pu ajta taxe'eve'e. 5 Aɨ pu xaa tu'irajtuaa. Capu aɨjna cɨn tu'irajtuaa aɨjna cɨme'e tyej teyan huarɨj ɨ tɨ i'ixa'apɨ'ɨn silu aɨjna cɨme'e tɨ aɨn tá'ancu'uvajxɨ'ɨ. Aɨ pu taajajcuare ɨ ruxaijnyu'uca cɨme'e. Cu xuee tyaj tyajtahua'a huanu'eihua ɨ Dioj jemi, aɨjna cɨme'e tɨ ta'ari'iri'i tɨ xana'avi'ira'acaa ɨ tajetze. 6 Ruxaijnyu'uca pu xaa huatyajtuaa ityejmi jemi nain cɨme'e ɨ ruxé'evi'ira'a aɨjna cɨme'e tɨ tajapua huanyúu aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. 7 Ayaa pu een cɨn raatyajtua tyejmi jemi tɨ i aɨn ayan tiraaxa'apɨ'ɨntare'en tyej ti cai che'e ti'itɨj cɨn autyaturan ɨ jemin aɨjna cɨme'e tɨ tá'ancu'uvajxɨ'ɨ. Ayaa tu een cɨn seijre'e tyej ti teri rachu'eve'e tɨ'ij titáacɨ'ɨti majca'ihua yee tyej ruuri ta'ara'ani jemin para rusen cɨme'e. 8 Ayaa pu xaa nya'u ti'ayajna. Aɨj nu cɨn neyan ti'ijxe'eve'e paj muaa ca'anijra'a hua'uta'an mej mi rá'antzaahuate'en tɨj nyana'a neri timue'ixaa aɨme ɨ mej meri ra'astijre'e ɨ Dioj. Miche'e majta rɨ'ɨ mana'a maɨjna jetze ucarute maj rɨ'ɨ titetyújchaɨca maɨjna cɨme'e tɨ i'ixa'apɨ'ɨn. Tɨ pua'a meyan huarɨni, aɨ mu xaa rɨ'ɨ tiraata'asin ɨ Dioj, majta hua'utyavaɨre'en naijmi'ica. 9 Ma majta seica, eihua mu maɨjna cɨn tyu'urihua'ura mua'aju'un maɨjna cɨme'e tɨ cai amiteere'e, majta seica maɨjna jetze ucaruti mej meyan ti'ixaata mua'aju'un yee a'atani tevijra'an jetze huanyej ɨ ruhuaacɨxa'astyamua'acɨ'ɨ. Majta seica, ayaa mu tyu'urihua'ura mua'aju'un maɨjna cɨme'e yee a'iqui huataujmua'a aɨjna ɨ nyuucari tɨ ra'uyu'uxaca'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan. Ayaa mu een cɨn meyan autyahuijsin mej mi e'ita'a a'utácɨɨnye, majta mej mi huataujnya'usi'ite'en. Naijmi'i matɨj mana'a meyan e'en matɨj aɨme, camu ti'itɨj vaɨre'e. Capaj hua'ajaahuatya'a. 10 Tɨ pua'a a'atɨ ayan tyajá'amua'ɨtziitya'a sej si seyan autyahuiini sej si e'ita'a a'utácɨɨnye, ayaa paj raaruuren. Pata'aj raata'ijmɨ seicajretze, na'ari hua'apuacajretze. Tɨ pua'a auj ayan rɨjca tɨ cai mua'astijra'a, pata'aj raataite ma a'ahua'a. 11 Tɨ pua'a cai mua'astijre'e, ayaa papu'u een cɨn peyan tiraamua'aree tɨ aɨn ɨ tevi saɨque na'a ti'imuatze tɨ cai ayan tiraavijte'e. Pu'uri Dioj raaxa'apɨ'ɨntari'iri'i aɨjna cɨme'e tɨ pueijtzi raata'asin. 12 Nyaa nu muaataiti'ira mueetzi jemi nyaɨjna ɨ Artemas, nyajta nyaɨjna ɨ Tíquico. Matɨ'ɨj maun a'ara'asti a'u pej a'utyejvee, aj paj xaa ahua'aca'anyen a'achu paj caj ru'umua'aree pej ya tanyen nyeetzi jemi, ayujna Nicópolis. Ayaa nu tiraaxa'apɨ'ɨntare nyej neyan nyeyun a'ateeri tɨj na'a ajna tɨ huaseevi'i a'ame. 13 Pata'aj peyan huarɨni nain tɨj na'a tɨ í'irɨni paj hua'utavaɨre'en paɨjna ɨ Zenas, pajta paɨjna ɨ Apolos. Aɨjna ɨ Zenas, ai pu aɨn pueen seij tɨ ti'ixa'apɨ'ɨntare'e. Pata'aj hua'utavaɨre'en mej mi aun a'arácɨɨne. Pata'aj peyan rɨ'ɨ raaruuren tɨ ij cai ti'itɨ tihua'aturaatya'a. 14 Majta aɨme ɨ tatyaɨtestyamua'a, ayaa pu ruxe'eve'e mej meyan tiraayɨ'ɨtɨhua'an mej maɨjna jetze ucarute mej meyan rɨjca ɨ tɨ i'ixa'apɨ'ɨn cɨme'e mej mi maɨjna cɨn huataujvaɨre'en. Na'ari cai, camu ti'itɨ cɨn huatyavaɨre'esin. 15 Aɨ mu yaj muataujte'e matɨj mana'a pua'amua mej ye huatyáuu nya jamuan. Pata'aj peyan tihua'utataujte'en tajetze ma'acan aɨme ɨ maj taxe'eve'e, ɨ maj meyan che'eta mana'a tya'atzaahuate'e. Che'e rɨ'ɨ tyaja'amuavaɨra'a.

Filemón 1

1 Inyaa, i nyaj i'i Pablo, ayaa nu een cɨn aityanami'i aɨjna cɨme'e nyaj ra'astijre'e ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta Jesús pueen. Jamuan ɨ nye'ihuaara'a aɨjna ɨ Timuteeyu, ayaa tu tyaja'amuayu'use'e mɨ pej i'i Filemón, mɨ pej tajamuan ti'imɨjhuaca, mɨ tyej muaxe'eve'e eihua, ajta aɨjna tɨ i'i Apia, aɨjna ɨ jɨita'a tɨ tajuu pueen tɨ ajta tya'atzaahuate'e, ajta mɨ Arquipo, ɨ tɨ ayan che'eta na'a te'eviicue'i tyatɨj ityan. Tyan tu tihua'ayu'use'e naijmi'ica ɨ mej aun e'etyujsa'ɨri a'u pe e'eche. 3 Ajta aɨn Dioj ɨ tyaj rajya'upua, ajta aɨn tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, miche'e rɨ'ɨ tyajamuaachaɨn, miche'e majta amuatyapua'arite'en ɨ a'amua tzajta'a. 4 Tɨj na'a nyaj amua'utámua'aree, ayaa nu rɨ'ɨ tirata'aca na'aye'i ɨ Dioj nyatɨj nyana'a ti'ijhuavii. 5 Ayaa nu een cɨn tí'ijtaujtzi'ire'e na'aye'i nyaɨjna cɨme'e nyej neyan ti'inamua pej eihua huapɨ'ɨ ra'astijre'e ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús. Pajta nu'u eihua huapɨ'ɨ hua'axe'eve'e aɨme ɨ mej tyaɨtestyamua'ame'en pueen ɨ Dioj. 6 Ayaa nu ti'ijhuavii ɨ Dioj jemi pej pi peyan huata'aseijrata huataujnyáatacan cɨme'e paj nain cɨn ra'astijre'e ɨ tavastara'a mej mi ɨ seica raamua'aree tzaahuati'ira'a cɨme'e a'ij tɨ een tɨj na'a pua'amua titáacɨ'ɨti aɨjna cɨme'e tyej ra'atzaahuate'e ɨ Cɨriistu'u. 7 Eecan nu nyetyamua'ave'e mueetzi jemi. Ee xaa nya'u, rɨ'ɨ paj naata'a aɨjna cɨme'e paj ca'anijra'a hua'uta'a aɨme ɨ mej tyaɨtestyamua'ame'en pueen ɨ Dioj. 8 Nyaa nu xaa nyaɨjna cɨn antinmua'aree nyej ti'itɨj cɨn timuaataijte'en a'ij pej ti'itɨ huáruuren aɨjna cɨme'e tɨ Cɨriistu'u na'antihuau. 9 Me nyajta cai, canu neyan rɨni nyaj timuaataijte'en ca'anyejri cɨme'e. Aɨ pu'u na'araanajchi nyej neyan timuaatahuavii a'ini eihua nu muaxe'eve'e inyaa, i nyaj neri vastacɨra'i pueen, nyajta neri a'ityanami'i nyaɨjna cɨme'e nyej ra'astijre'e ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. 10 Ayaa nu ti'imuahuavii nyaɨjna cɨme'e ɨ niyauj aɨjna ɨ Onésimo, tɨ ari ajta tya'atzaahuate'e aɨjna cɨme'e nyaj neyan raateya'upuataca'a ayujna a'u nyaj a'ityanami'i. 11 Jajcua ɨmɨ, capu ti'itɨ timuaatyavaɨ. Ma ajta aɨn, pu'uri tinaatyava'ɨri inyeetzi, ajta pu mueetzi ti'ityava'ɨri. 12 Nu'uri ni raataiti mueetzi jemi nyaɨjna ɨ nyaj eihua huapɨ'ɨ raxe'eve'e. 13 Ayaa nu ti'ijxe'eva'acaa tɨ ye huatyaturanche'e nyaa jamuan tɨ ij naatavaɨre'enche'e mueetzi jetze ma'acan nyej nyau ye a'ityanami'i nyaɨjna cɨme'e nyaj tihue'ixaate'e ɨ tyaɨte Cɨriistu'u jetze ma'acan. 14 Me nyajta inyaa, canu ti'ijxe'eva'acaa paj cai naata'acare'en nyej neyan Onésimo japuan huanyuuni. Tɨ pua'a peyan ti'itɨj cɨn naatyavaɨre'enche'e, ayaa nu ti'ijxe'eva'acaa pej peyan huarɨni axe'evi'ira'a cɨme'e. Canu xaa nya'u ti'ijxe'eva'acaa paj ca'anyejri cɨn peyan huárɨniiche'e. 15 Tij cai ayan een cɨn a'atzu a'atee tɨ mu e'ij huarupi tɨ ij ajtahua'a mueetzi jemi huatyaturan para rusen cɨme'e, tɨ ij aɨn huatyaturan mueetzi jemi tɨj mue'ihuaara'a pej eihua raxe'eve'e. Capu che'e ca'anyejri cɨn muatyavaɨre'esin silu a'ihuara'a pu a'ame. Eecan pu ruxe'eve'e inyeetzi jemi aɨjna ɨ a'atɨ. Aru eitze'e pu ruxe'eve'e mueetzi jemi a'ini tevi pu pueen, ajta a'ihuara'a pueen ɨ tavastara'a jemi. 17 Aɨj nu cɨn neyan muahuavii tɨ pua'a peyan tinaaséijri'i nyej a jamuan ti'imuare'e. Pata'aj peyan che'eta pana'a ra'ancure'evi'itɨn paɨjna ɨ Onésimo patɨj tina'ancure'evi'itɨ inyeetzi. 18 Tɨ pua'a ti'itɨj cɨn a'ij pua'a muaruu na'ari tɨ pua'a ti'itɨj cɨn timua'achaɨre'e, nyeetzi paj huajijve'en. 19 Nyamuajca'a nu cɨn ti'imuayu'use'e. Inyaa, i inyaj i'i Pablo, nyaa nu ti'imuanajchite'en. Me nyajta inyaa, canu a'atzu nyaɨjna cɨn timuaata'ixaate'esin nyaɨjna cɨme'e ɨ pej tina'achaɨre'e paɨjna cɨme'e tɨ timuaacɨ'ɨti paj ruuri pua'ame para rusen cɨme'e. 20 Ayaa nu ti'ijxe'eve'e, nye'ihuaara'a pej pi ti'itɨj cɨn naatavaɨre'en ɨ tavastara'a jemi. Pata'aj ca'anijra'a naata'an ɨ Cɨriistu'u jemi. 21 Ayaa pu tina'amitejte'e tɨ ayan ti'ayajna pej peyan huarɨni a'ij nyej ti'imuahuavii. Aɨj nu cɨn ye ti'imuayu'use'e. Nu'uri ramua'aree pej peyan eitze'e rɨni a'ij nyaj cai ti'imuahuavii. 22 Ajta aɨjna cɨme'e, pata'aj peyan huarɨni. Pata'aj seij rɨ'ɨ huáruuren ɨ cuaartu nyej ni nyaun huiracatii, a'ini ayaa nu rachu'eve'e tɨ Dioj naata'acare'en nyej nyajtahua'a nyaun a'atanyén mueetzi jemi aɨjna cɨme'e pej peyan raatahuaviiri'i ɨ Dioj jemi. 23 Aɨ pu ajta ye muataujte'e aɨjna ɨ Epafras tɨ nyaj jamuan ye a'ityanami'i, aɨjna cɨme'e tɨ ajta ra'astijre'e ɨ Cɨriistu'u tɨ ajta i'i Jesús. 24 Aɨ mu majta ye muataujte'e aɨme, aɨjna ɨ Marcos, ajta ɨ Aristarco, ajta Demas, ajta ɨ Lucas. Ai mu aɨn pueen ɨ mej nyaj jamuan ti'imuare'e. 25 Ajta aɨn tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u, che'e aɨn ruxé'evi'ira'a cɨn rɨ'ɨ tyajamuaachaɨn. Yaa pu'u, che'e ayan tyaja'ure'enyen.

Hebreos 1

1 Ayaa pu jajcua ɨmɨ Dioj mui'itɨ tihua'uta'ixaa ɨ tavaujsimua'acɨ'ɨ, mui'icaca cɨme'e ɨ nyuucari. Ajna'ɨmɨ Dioj pu ayan seica huataityaca'a mej mi tyu'utaxaj Dioj jetze ma'acan. 2 Ma ajta ijii, tyaj huatyaɨte, tɨj na'a tɨ nain araurastejsin, aɨn Dioj ayan tiraijca ɨ ruyauj tɨ ij aɨn titaata'ixaate'en ɨ Dioj jetze ma'acan. Aɨ pu ajta ayan ra'antihuau tɨ'ij nain ti'ijcɨ'ɨti aɨjna ɨ ruyauj. Dioj pu ajta jamuan tyu'utaahuaca'a ɨ chaanaca ɨ tyaj japuan yan seijre'e. 3 Ajta aɨn ɨ yaujra'an, ayaa pu nain cɨn che'eta na'a rɨ'ɨ huapɨ'ɨ naa seijre'e tɨj ajta ɨ Dioj. Ajta ɨ tevijra'an, ayaa pu che'eta na'a seijre'e tɨj ajta ɨ Dioj. Aɨ pu ajta ravi'i tɨj na'a tɨ iiyan ti'iseijre'e ɨ chaanaca japua, ajta u tajapua. Runyuuca pu cɨn huapɨ'ɨ antyujmua'aree, aɨ pu ayan rɨcɨ tɨ'ij a'ateevi'in. Tɨ'ɨj aɨn yaujra'an tihua'aca'ari'iri'i ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, aj pu'i aun a'ujyeijxɨ ɨpuari japua ɨrɨɨta'an aɨjna tɨ nain cɨn antyujmua'aree, tɨ ute'e e'eseijre'e. 4 Ayaa pu een cɨn huarɨj, ajta ayan te'irajraa tɨ aɨn ayan huapɨ'ɨ eitze'e re'enya'a a'araa macai aɨme ɨ xaijnyu'ucari ɨ maj tajapua ti'ivaɨre'e. Ajta eihua pu eitze'e ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj ari raatamuá'a ɨ ruyauj cai aɨjna ɨ nyuucari tɨ ajta cɨn hua'utamuá'a aɨme ɨ mej tajapua ti'ivaɨre'e. 5 Ayaa pu'u xaa, Dioj capu a'anaj ayan tiraata'ixaa seij tɨ hua'a jetze ajtyama'acan tɨj ayan tiraata'ixaa ɨ ruyauj tɨcɨn: Muaa paj niyauj pueen. Nyajta inyaa, ijii nu mua'antíhuau. Ajta ayan tɨcɨn: Nyaa nu ya'upuaara'an pueenya'a na'ame. Ajta amɨn, amɨ pu niyauj pueenya'a a'ame. 6 Ajta, tɨ'ɨj ayan ya'araavi'itɨ iiyan chaanaca japua aɨjna tɨ jajcua ɨmɨ seijra'acaa, ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: Miche'e maɨn raatyaanajche matɨj mana'a pua'amua ɨ mej ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi. 7 Ajta, ayaa pu hua'a cɨme'en ti'ixa aɨme ɨ maj tajapua ti'ivaɨre'e tɨcɨn: Ayaa pu hua'aruure aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e u tajapua mej mi meyan seijra'a tɨj aaca, majta mej mi meyan seijra'a tɨj taij tɨ a'ataa aɨme ɨ tɨ tihue'ijte'e. 8 Ma ajta, cɨme'en ɨ ruyauj, ayaa pu ti'ixa tɨcɨn: Muaa, mɨ paj Dioj pueen, muaa paj anti'amua'areera pua'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. Papu'uri icu ru'iteechui ɨ ’itzɨj ɨ maj cɨn raamua'aree paj uraré'en cɨn seijre'e, paj pajta xa'apɨ'ɨn ti'ijta a'ij tɨ tiraavijte'e. 9 Muaa paj raataxe'eve maj rɨ'ɨ ti'ityujcha'ɨ tzaahuati'ira'a cɨme'e. Ajta, capu a'atzu mua'aránajchaca'a maj a'ij pua'a ti'ityújchaɨca. Aɨj pu cɨn, aɨn Dioj ɨ paj jemin seijre'e, aɨ pu ayan rɨ'ɨ timuaatyajtuaa pata'aj eitze'e huata'atyamua'ave'en macai aɨme ɨ mej mueetzi jamuan seijre'e. 10 Ajta ayan tɨcɨn: Muaa, nyavastara'a, jajcua ɨmɨ paj raatyataahuaca'a ɨ chaanaca. Ajta, tɨj na'a tɨ iiyan seijre'e u tajapua, amuajca'a paj cɨn raatyataahuaca'a. 11 Aɨ pu te'entipua'ari tɨj na'a pua'amua tɨ ti'iseijre'e. Ma pajta muaa, pauche'e paj huatyavaa pua'ame. Ajta tɨj na'a tɨ tyu'utaavijhuaca'a, ayaa pu tyu'utémí'ima'acantari tɨj cɨɨxuri tɨ cai che'e ti'itɨj vaɨre'e. 12 Ayaa paj raatyáxu'uta'inaxɨ'ɨsin tɨj cɨɨxuri tɨ mi'ima'acan, ɨ maj raatyajtutzi. Naimi'i pu saɨque ruruuren. Ma pajta muaa, pauche'e peyan che'eta pana'a seijre'e tɨj na'a rusen cɨme'e. Capaj a'anaj á'apua'aren. 13 Dioj capu a'anaj ayan tiraata'ixaa seij tɨ tajapua ti'ivaɨre'e silu ruyauj pu xaa ayan tyu'uta'ixaa tɨcɨn: Pata'aj ye a'ujyéijxɨ'ɨn nya'ɨrɨɨta'a. Pata'aj peyan huacati asta nyana'a cai hua'antimue'itɨn aɨme ɨ maj muájchaɨre'e mej mi meyan timua'ara'astijre'en mueetzi. 14 Capu xaa nya'u ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ mej tajapua ti'ivaɨre'e a'ini aɨ mu aɨn pueen ɨ xaijnyu'ucari tɨ Dioj ayan tihue'ijte'e mej mi meyan ti'ivaɨra'a ma'ujhua'anye'en, mej mi hua'utyavaɨre'en aɨme ɨ tɨ hua'acɨ'ɨti tɨ Dioj hue'irajtuaani.

Hebreos 2

1 Aɨj pu cɨn ayan ruxe'eve'e tej eitze'e tyamua'a naa ra'ara'astijre'en tyaɨjna ɨ tyaj raanamuajri'i, tej ti cai yá'uhua'axɨn. 2 Ee xaa nya'u, aɨjna ɨ nyuucari ɨ mej mejmi'i raataxajtaca'a aɨme ɨ maj tajapua ti'ivaɨre'e, aɨ pu xaa ti'ivaɨra'acaa. Ajta a'atɨ tɨ na'a tɨ cai ti'itɨj cɨn ra'ara'astijre, ayaa pu pueijtzi ancura'a a'ij tɨ tiraavijtya'acaa. Tɨ pua'a ajmi'i ayan tihua'uruu, ¿a'ini auj ti'irɨ'ɨri tɨ cai pueijtzi taata'an tɨ pua'a teyan raatyaxaahua tyaɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj tu'irajtuaasin, tɨ ajta eihua huapɨ'ɨ ruxe'eve'e? Anacaican, tavastara'a pu ayan raataxajtaca'a. Ajta e'eyan, seica mu taata'ixaa aɨme ɨ maj raanamuajri'i. 4 Dioj pu ajta tya'anxájtaca'a aɨjna cɨme'e tɨ ayan huarɨj ti'itɨj cɨme'e tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e, ajta ti'itɨ ɨ tyaj cɨn rɨ'ɨ tya'utaseij. Aɨ pu ajta raatyajtuaa ɨ ruxaijnyu'uca hua'a jemi a'ij tɨ tira'aranajchaca'a tɨ ij aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ayan hua'uta'an a'ij mej ye'i tiraayɨ'ɨtɨhua'an. 5 Ajta, capu Dioj ayan aɨjna cɨn tihuéijca aɨme ɨ mej tajapua ti'ivaɨre'e mej mi maɨjna cɨn antyujmua'aréera mua'ara'ani ɨ chaanaca maj japuan huachaatɨma'a mua'aju'un, aɨjna ɨ chaanaca ɨ tyaj cɨme'en ti'ixa. 6 Ayaa pu a'atɨ a'anaj ayan tya'anxájtaca'a tɨcɨn: Muaa Dioj, mueetzi jemi cai a'atzu ti'itɨ cɨn ruxe'eve'e ɨ tyetyaca, matɨj mana'a pua'amua. ¿A'ini een cɨn peyan ra'utámua'areeri'i? Ajta, aɨn tɨ jetzen airaujneijte ɨ tyaata'a, ¿a'ini een cɨn peyan rɨ'ɨ tirata'aca pej peyan rɨ'ɨ tirajchaɨ? 7 Ayaa paj raaruu tɨ ij a'atzu a'ateevi'in tɨ eitze'e cɨleenya'a cɨn ti'ityavaa a'ara'ani cai aɨme ɨ mej tajapua ti'ivaɨre'e. Ma pajta muaa, rɨ'ɨ paj tiraata'a paɨjna cɨme'e paj ra'antihuau tɨ eihua huapɨ'ɨ tiraacɨ'ɨti mej mi naimi'i naa rɨ'ɨ tira'utaseij. 8 Pajta peyan ti'itɨj cɨn tiraijca tɨ'ij aɨn ayan tihueitya'a a'ame ɨ tyaɨte mej mi naimi'i ca'anyejri cɨn ra'ara'astijre'en. Tɨ pua'a ayan aɨjna cɨn tiraijcatache'e mej mi naimi'i ra'ara'astijre'en, capu me'e je'e ti'itɨjtaca'a tɨ cai ra'ará'astijra'acaa. Ma ajta ijii, ayaa pu japɨ'ɨn seijre'e maj cai xɨ naimi'i meyan ra'astijre'e. 9 Ma ajta ityejmi, ayaa pu japɨ'ɨn seijre'e cɨme'en aɨjna ɨ Jesús. Dioj pu ayan raaruu tɨ ij a'atzu a'ateevi'in eitze'e cɨleenya'a cɨn ti'ityavaa a'ara'ani macai aɨme ɨ maj tajapua ti'ivaɨre'e. Ajta ijii, Dioj pu ayan rɨ'ɨ raatyajtuaa, ajta va'acan cɨn tiraijca, aɨjna cɨme'e tɨ aɨn Jesús ayan rajpueitzi a'araa aɨjna cɨme'e tɨ huamɨ'ɨ. Dioj pu ayan rɨ'ɨ tihua'uta'a ɨ tyaɨte aɨjna cɨme'e tɨ aɨn Jesús ayan naijmi'ica jetze ma'acan huamɨ'ɨ. 10 Nain pu tiraacɨ́'ɨ aɨjna, ajta nain pu ayan jemin ti'iseijre'e aɨjna cɨme'e tɨ ayan nain tyu'utaahuaca'a. Ayaa pu'u xaa ruxe'eva'acaa tɨ aɨn hue'irajtuaani mui'icaca ɨ ruyaujmua'a mej mi jemin huatyaturan tɨj na'a rusen cɨme'e. Aɨj pu cɨn ayan tiraavijte'e tɨ ayan raanaijmi'ire'en aɨjna tɨ e'ita'a ve'ejvee aɨjna cɨme'e tɨ ayan rajpueitzi a'araa, aɨjna tɨ hue'iratuaasin ɨ ruyaujmua'a. 11 Ajta aɨn tɨ huataura'ate aɨme, ajta aɨme tɨ aɨn ari hue'itevi'itɨcɨ, naimi'i mu seij mana'a jetze ajtyama'acan. Aɨj pu cɨn, capu ratevi'iraste'e tɨ aɨn ayan hua'atamua'amuate'en tɨcɨn: “Nye'ihuaamua'a mu pueen.” 12 Ajta ayan tɨcɨn: Nyaa nu hua'utanamuajriste'esin a'ij pej antyahuaa hua'a jemi ɨ nye'ihuaamua'a. Nyaa nu rɨ'ɨ timuaata'asin hua'a tzajta'a aɨme ɨ mej e'etyujsa'ɨri. 13 Ajtahua'a ayan tɨcɨn: Nyaa nu a'anca'anye ɨ jemin. Ajtahua'a rujajcuatze'en, ayan tɨcɨn: Yaa nu huatejvee hua'a jamuan ɨ yaujmua'ame'en tɨ Dioj naatávi'itɨste. 14 Majta aɨme ɨ yaujmua'ame'en a'ini meyan che'eta mana'a eenye'en tyahue'ira'a, majta meyan eenye'en tyáxuure'e, aɨj pu cɨn Jesús ayan huaujruu tɨ'i ayan che'eta na'a eenye'en tyáhue'ira'acaa, ajta ayan eenye'en tyáxuura'acaa matɨj aɨme. Ayaa pu een cɨn huarɨj tɨ'ij ayan ra'antipua'arite'en aɨjna tɨ aɨjna cɨn antyujmua'aree ɨ maj cɨn huacui'ini ɨ tyaɨte. Ai pu aɨn pueen ɨ tiyaaru'u. Aɨj pu cɨn Jesús hua'a jetze ma'acan huamɨ'ɨ, tɨ ij ajta hue'irajtuaani aɨme ɨ mej ca'anyejri cɨn seijra'acaa tɨj na'a maj auj ruuri mej meyan ti'itzɨɨnya'acaa maj huacui'ini. 16 Ee xaa nya'u ayan ti'ayajna, capu ayan huaujruu matɨj aɨme ɨ mej tajapua ti'ivaɨre'e tɨ'ij hua'utyavaɨre'en silu ayaa pu huaujruu matɨj aɨme ɨ mej Abraham jetze airaujneijte. 17 Aɨj pu cɨn, ayan ruxe'eva'acaa tɨ aɨn ayan saɨque huaujruuren tɨ ij ayan eenye'en seijra'a matɨj aɨme ɨ ihuaamua'ame'en nain cɨme'e tɨ ij ayan aɨjna cɨn te'entyarute ɨ Dioj jemi, tɨ ij ayan nain cɨn tyu'utyavaɨre'en ɨ Dioj jemi, tɨ ij ajta ayan hua'ancu'uvajxɨ'ɨn ɨ tyaɨte tɨ ij ajta cai a'anaj ti'itɨj cɨn atya'ɨtza'ara'an, tɨ ij ajta huá'ari'i ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. 18 Pu'uri xaa nya'u rɨ'ɨri tɨ aɨn ayan hua'utyavaɨre'en aɨme ɨ maj á'aviicue'ire'e ti'itɨ cɨme'e, a'ini aɨ pu ari rajpueiitzi a'araa, ajta rá'uviicue'iri'i.

Hebreos 3

1 Aɨj pu cɨn, ayaa xu huarɨni, nye'ihuaamua'a, mɨ tɨ Dioj amue'itévi'itɨcɨ, a'ini muejmi pu huata'inee aɨn tɨ ute'e e'eseijre'e sej si naimi'i seyan huatyaturan ɨ jemin. Sata'aj seyan saɨjna jetze tyu'umua'ati saɨjna jetze ɨ Jesús tɨ Dioj ayan aɨjna cɨn tiraijca tɨ titaata'ixaate'en cɨme'en aɨjna ɨ nyuucari ɨ tyaj ra'astijre'e. Aɨ pu Jesús ajta nain cɨn ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi tɨ ij taatyavaɨre'en itejmi. 2 Ayaa pu che'eta na'a Jesús pu nain cɨn arauraste aɨjna jemi tɨ ayan ra'antihuau tɨj ajta aɨn Moisés ayan nain cɨn arauraste tɨ'ɨj ajmi'i ti'ivaɨra'acaa ɨ chi'ira'an jetze ɨ Dioj. 3 Ma ajta, Dioj pu ayan tiraaxa'apɨ'ɨntari'iri'i tɨ ayan tiraavijte'e tɨ eitze'e rɨ'ɨ tiraatyajtuaani aɨjna ɨ Jesús cai aɨjna ɨ Moisés. Ee xaa nya'u, eitze'e tu rɨ'ɨ tirata'aca tyaɨjna tɨ chi'i ta'ahuaca tyacai tyaɨjna ɨ chi'i. 4 Ayaa pu ti'ayajna a'ini tɨj na'a tɨ ti'iseijre'e ɨ chi'i, a'atɨ pu rá'ajtaahuaca'a. Ma ajta Dioj, aɨ pu nain tyu'utaahuaca'a tɨj na'a tɨ ti'iseijre'e. 5 Ajta aɨn Moisés, nain pu cɨn arauraste tɨ'ɨj auj ti'ivaɨra'acaa ɨ chi'ira'an jetze ɨ Dioj. Ayaa pu een cɨn huarɨj, aɨ pu ajta ayan tya'anxájtaca'a a'ij mej majca'i huayee tyu'utaxajtanche'e. 6 Ma ajta aɨn Cɨriistu'u, aɨ pu ayan nain cɨn arauraste tɨ'ɨj ti'ivaɨra'acaa ɨ ruche. Ee xaa, aɨ pu yaujra'an pueenya'a aɨjna tɨ huatyeechi'i. Tyajta ityan, tyan tu tyaɨtestyamua'ame'en pueen, tyan tu tyajta tyaun a'ujti ɨ chi'ira'an jetze, tɨ pua'a teyan tya'utaviicue'i tyaj tyaxaahua tyajá'uxajtanye'en tyaɨjna ɨ tyaj cɨn tatyamua'ave'e tyaɨjna cɨme'e ɨ tyaj rachu'eve'e. 7 Aɨj xu cɨn, sata'aj raanamua tyamua'a naa a'ij tɨ ti'ixaj aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, ayan tɨcɨn: Tɨ pua'a ijii saraanamua tɨ ayan tyaja'amue'ixaate'e ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 8 Caxu seyan che'eta sana'a ra'antanaamɨn ɨ a'amua tzajta'a matɨj aɨme ɨ maj ajca'ihua'ɨmɨ naatatyése inyeetzi. Ajna xɨcajra'a mej jetzen rájhuau mej mi naatyeeseij ajna a'u tɨ cai e'eti'itɨjcaa. 9 Au mu meyan rájhuau mej mi naatyeeseij, majta meyan maun e'etee a'achu cumu hua'apuate ninye'ira'a mej ti'iseij nyatɨj nyana'a rɨjcaa. 10 Aɨj nu cɨn hua'utajaaxaijvi'iri'i nyaɨme ɨ tyaɨtejra'a. Nyajta neyan tyu'utanixaa yee a'anaj tɨ na'a aɨ mu a'ij pua'a ti'imua'atze ɨ rutzajta'a. Majta, camu a'atzu ramua'aree a'ij nyej ti'ijxe'eve'e. 11 Aɨj nu cɨn, nyenyu'ucamɨ'ɨ nu cɨn neyan tya'atyanratziiri'i maj cai a'anaj maun a'utyaruti a'u maj ahuaujsa'upe'en inyeetzi jamuan. Ayaa pu xaa tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Dioj. 12 Rɨ'ɨ xu'u, nye'ihuaamua'a, tɨ ij cai ayan huataseijre'en muejmi jemi seij tɨ a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ ɨ rutzajta'a, tɨ ajta cai tya'atzaahuate'e. Caxu raata'acare'en seij tɨ ayan een tɨ aɨn ayan á'ujca'anye tɨ ma ruuraini aɨjna ɨ Dioj tɨ i'iruuri. 13 Sajta muan, sata'aj ca'anijra'a huataura'an seij sajta seij tɨj na'a nain xɨcajra'a tzajta'a sej sauj ruuri tɨ ij cai seij muan ayan ra'antanaamɨn ɨ rutzajta'a aɨjna cɨme'e tɨ ayan raacuanamua aɨjna tɨ a'ij pua'a een. 14 Ee xaa nya'u, ayaa pu ruxe'eve'e sej seyan huarɨni, a'ini ayaa pu ti'itɨ titáacɨ'ɨti jamuan ɨ Cɨriistu'u tɨ pua'a teyan tyauj tya'utaviicue'i tɨj na'a rusen cɨme'e ɨ tyaj cɨn tatyamua'ave'e tyaɨjna cɨme'e ɨ tyaj rachu'eve'e tyatɨj titya'utyajhuii. 15 Ayaa pu xaa a'ij tɨ tya'uyu'usi'ihuaca'a ɨ yu'uxari jetze tɨcɨn: Tɨ pua'a ijii saraanamua tɨ ayan tyaja'amue'ixaate'e ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. Caxu seyan che'eta sana'a ra'antanaamɨn ɨ a'amua tzajta'a matɨj aɨme ɨ mej ajca'ihua'ɨmɨ naatatyése inyeetzi. 16 Majta aɨme, ɨ maj raanamuajri'i, majta ra'utaxaahuari'iri'i, ai mu aɨn pueen ɨ tɨ Moisés tyaacan hue'iraavi'itɨ aujna u Egipto. 17 Ajta aɨme, ɨ tɨ Dioj ayan a'atee hua'apuate ninye'ira'a tɨ hua'ajaaxaijvi'i aɨme, ai mu aɨn pueen ɨ maj autyajturaa ɨ Dioj jemi, majta á'upua'araca'a maujna a'ahua'a a'u tɨ cai e'eti'itɨjcaa. 18 Aɨ mu majta aɨn pueen ɨ tɨ hua'a cɨme'en Dioj ayan tya'ataujratziiri'i maj nu'u cai a'anaj maun a'utyaruti a'u maj ahuaujsa'upe'en aɨjna cɨme'e maj cai ra'ara'astijre. 19 Ee xaa nya'u ayaa pu ti'ayajna tɨ ayan tita'amitejte'e tɨ cai ayan hua'ucɨ́'ɨ maj maun a'utyarute a'u maj ahuaujsa'upe'en aɨjna cɨme'e maj cai tya'antzaahua.

Hebreos 4

1 Auche'e pu ayan ti'ivaɨre'e ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj ayan tya'ataujratziiri'i tɨ í'irɨni tyej tyaun a'utyarute a'u tɨ aɨn taata'asin tyej tyaun a'ahuátasa'upe'en. Aɨj pu cɨn, tiche'e rɨ'ɨ tyana'a tɨ ij cai ayan te'irajra'ani tɨ saɨj muan ti'itɨj cɨn auta'ɨtzen tɨ ij cai raacɨ'ɨti tɨ aun a'utyarute. 2 Ayaa pu'u, ayaa pu che'eta na'a taacɨ́'ɨ ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj tu'irajtuaani, tɨj ajta tihua'ucɨ'ɨ aɨme. Ma ajta, capu a'atzu a'ij tihua'utyavaɨ ɨ maj raanamuajri'i aɨjna cɨme'e maj cai tya'antzaahua matɨ'ɨj raanamuajri'i. 3 Ajta ijii, ityan i tyaj tya'antzaahua, tyan tu tyaun a'utyaruti a'u tyej a'ahuátasa'upe'en. Ayaa pu huataujmua'a tɨ ayan titáacɨ'ɨti a'ini ayaa pu Dioj tyu'utaxajtaca'a hua'a cɨme'en tɨcɨn: Nyenyu'ucamɨ'ɨ nu cɨn tya'atanratziiri'i maj cai a'anaj maun a'utyaruti a'u maj a'ahuaujsa'upe'en inyeetzi jamuan. Ma ajta, tɨj na'a ajna'ɨmɨ tɨ raatyataahuaca'a ɨ chaanaca tɨ yu e'ire'enye, pu'uri cɨ'ɨpiihuaca'a ɨ tɨ cɨn Dioj tyu'umuarej. 4 Ee xaa nya'u, a'ini ma a'ahua'a pu ayan tyu'utaxajtaca'a aɨjna cɨme'en ɨ xɨcajra'a ta'arahua'apua. Ayan tɨcɨn: Ajta ajna xɨcajra'a jetze ɨ ta'arahua'apua, Dioj ayan raatapua'ajtaca'a ɨ tɨ cɨn tyu'umuarej. Tɨ'ɨqui huaujsa'upe. 5 Ajta, tyauuche'e tu tyaɨjna cɨme'en ti'ixa ɨ nyuucari tɨ cɨme'en tiraataxajtaca'a ɨ Dioj tɨcɨn: Camu nu'u a'anaj maun a'utyaruti mej mi nyeetzi jamuan a'ahuaujsa'upe'en. 6 Aɨj pu cɨn, mauche'e mu meyan seijre'e seica ɨ maj xaa maun a'utyarute mej mi jamuan ɨ Dioj a'ahuaujsa'upe'en. Ma majta aɨme, ɨ tɨ anacai hua'a jemi raatyajtuaa ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj hue'irátuaaníiche'en, camu maun a'utyajrupi maɨjna cɨme'e maj cai ra'ara'astijre. 7 Aɨj pu cɨn, pu'uri eihua a'ateevi'i tɨ'ɨj aɨn Dioj raata'a aɨjna ɨ David tyaacan tɨ ayan tyu'utaxaj tɨ Dioj ayan raaxa'apɨ'ɨntare a'anaj tɨ ayan tyaja'ure'enyejsin ajna xɨcajra'an tɨ ayan raatamuá'a tɨcɨn: “ijii”. Ayaa pu aɨjna cɨn tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: Tɨ pua'a ijii saraanamua a'ij tɨ ti'ixa ɨ Dioj, caxu ra'antanaamɨn ɨ a'amuatzajta'a. 8 Ajta, tɨ pua'a aɨn Josué tyaacan ayan hua'uta'aniche'en maj huaujsa'upe'enche'e, capu ayan raataxájtanche'e ɨ Dioj aɨjna cɨme'e ɨ seij jetze ɨ xɨcaj. 9 Aɨj pu cɨn, auche'e pu tura hua'a jemi ɨ tyaɨtestyamua'ame'en pueen ɨ Dioj mej mi jamuan huaujsa'upe'en, a'ini a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan aun a'utyarute tɨ ij a'ahuáujsa'upe'en ɨ Dioj jamuan, aɨ pu ayan che'eta na'a raatapua'ajta ɨ tɨ cɨn ti'imuare'e tɨj ajta Dioj tiraatapua'ajtaca'a ɨ tɨ cɨn tyu'umuarej. 11 Aɨj pu cɨn tiche'e teyan ahuataca'anyen nain cɨme'e taca'anijra'a tej ti tyaun a'utyarute, tɨ ij cai a'atɨ ayan che'eta na'a huarɨni a'ij mej mejmi'i huarɨj aɨme, ɨ maj cai tya'ara'aste maɨjna cɨme'e maj cai tya'antzaahua. 12 Ajta aɨn ɨ nyuucari tɨ Dioj jetze airáninyei, aɨ pu e'ihuarujte'en, ajta ti'imɨjhuaca huapɨ'ɨ. Tyamua'a pu tya'uru'ipi ɨ tatzajta'an. Eitze'e pu ti'ivaɨre'e cai ɨ chun tɨ hua'apua cɨn ajcamɨɨmɨ, tɨ ajta huapɨ'ɨ antamɨɨmɨ, ɨ maj majta cɨn rasi'ichaca ɨ carij tɨ ruvi'i, majta cɨn ra'utasi'iche ɨ tu'utanaj. Au pu xaa uru'ipi aɨjna ɨ nyuucari ɨ xaijnyu'ucara'ara'an jetze ɨ tevi, ajta ɨ mua'atziira'ara'an jetze. Tyamua'a pu raayɨ'ɨtɨ tɨ ayan raatamitejte'en a'ij tɨ seij ti'imua'atze, ajta a'ij tɨ seij ti'ijxe'eve'e tɨ ayan huarɨni. 13 Ti'itɨ tɨ na'a tɨ ayan ti'iseijre'e, tɨ ajta aɨjna jetze ajtyama'acan aɨjna tɨ Dioj ayan tyu'utaahuaca'a, tɨj na'a ti'ijpua'amua, ayaa pu eijre'e seijre'e ɨ jemin. Ajta ayan ruxe'eve'e tyaj naimi'i teyan tyu'utáseijrata ɨ jemin. Ajta capu ti'itɨ ru'avaa ɨ jemin. 14 Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Pu'uri seijre'e ɨ ta jemi seij tɨ va'acan cɨn ti'ivaɨre'e ta jetze ma'acan ɨ Dioj jemi. Ajta aɨ pu ari aun a'ujnyéj u tajapua. Aɨj pu cɨn, tiche'e teyan taca'anijra'a cɨn tyauj ra'astijra'a tyaɨjna ɨ tyaj tya'atzaahuate'e. 15 A'ini aɨ pu va'acan cɨn ti'ivaɨre'e tajetze ma'acan ɨ Dioj jemi, aɨ pu raayɨ'ɨtɨ tɨ ayan tá'ancu'uvajxɨ'ɨn aɨjna cɨme'e tyaj cai tacaca'anyej ɨ ta tzajta'a. Aɨ pu che'eta na'a nain cɨn tirajpueijtzica'a tyatɨj ityan tirajpueiitzi. Ajta, aɨ pu cai ti'itɨj cɨn ata'ɨtza'ara. 16 Aɨj pu cɨn, tiche'e teyan taxe'evi'ira'a cɨn ajtyaxɨɨre tyajna vejli'i a'u tɨ a'utyejvee ɨ ɨpuari a'u tɨ aɨn a'acajca ɨ Dioj tɨ ij aɨn ayan tá'ancu'uvajxɨ'ɨn, tɨ'ij ajta rɨ'ɨ titaata'an, tɨ ij ajta taatavaɨre'en a'anaj tɨ na'a tɨ'ɨj ayan ruxe'eve'e.

Hebreos 5

1 Ayaa pu een aɨjna cɨme'en a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan va'acan cɨn ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi. Anacai mu meyan ra'ava'ahuausin hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte. Matɨ'ɨj mi meyan tí'iraijcate'en tɨ ij aɨn hua'a japua huanyuuni ɨ Dioj jemi. Aɨ pu ajta tyu'utamuaɨ'ɨvajta aɨjna ɨ maj raatapueijve'esin ɨ Dioj, ajta aɨjna ɨ ya'amuaate ɨ maj hua'utamuaɨ'ɨvajta maɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. 2 A'ini aɨjna ɨ a'atɨ ajta ramua'aree tɨ cai rusaɨj te'eviicue'i, aɨ pu ajta raayɨ'ɨtɨ tɨ hua'ancu'uvajxɨ'ɨn aɨme ɨ maj cai a'ij tiru'umua'aree, ajta aɨme ɨ maj ti'itɨj cɨn atya'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi. 3 Aɨj pu cɨn ruxe'eve'e tɨ aɨn anacaiican ayan tyu'utamuaɨ'ɨvajta aɨjna cɨme'e tɨ aɨn rusaɨj ti'itɨ cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. Ajta je'iyan, ayaa pu ruxe'eve'e tɨ ayan che'eta na'a huarɨni hua'a cɨme'en ɨ tyaɨte ɨ maj meyan che'eta mana'a ti'itɨ cɨn titya'utyajturaa ɨ Dioj jemi. 4 Ajta, capu a'atɨ ayan rusaɨj te'entyaruti aɨjna cɨme'e tɨ ayan tyu'utyavaɨre'en ɨ Dioj jemi, silu tɨ pua'a Dioj ayan aɨjna cɨn tiraijcate'en a'ij tɨ ayan tiraijca aɨjna ɨ Aarón tyaacan. 5 Aɨj pu cɨn, capu ayan rusaɨj huataujtuaa aɨjna ɨ Jesús tɨ ayan va'acan cɨn te'entyarute tɨ ij ayan tyu'utyavaɨre'en ɨ Dioj jemi. Capu xaa nya'u, silu Dioj pu ayan tiraata'ixaa tɨcɨn: Muaa paj niyauj pɨrɨcɨ. Ijii nu neyan muaatéya'upuataca'a. 6 Ajta pua'amuaque pu ayan ti'ixa tɨcɨn: Muaa paj peyan paɨjna cɨn ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi tɨj ajta va'acan cɨn ti'ivaɨre'e aɨjna ɨ Melquisedequi tɨj na'a rusen cɨme'e. 7 Tɨ'ɨj auj yan seijra'acaa iiyan chaanaca japua, Jesús pu ayan huatyenyuu, ajta raatyahuau aɨjna jemi tɨ raayɨ'ɨtɨhua'a tɨ ru'irajtuaani. Eihua pu ayan huaujyeinyaca'a aɨjna jemi tɨ'ij aɨn cai raata'acare'en tɨ huamɨ'ɨni. Ajta aɨn Dioj ayan raanamuajri'i aɨjna cɨme'e tɨ ayan huataura'a tɨ ayan aráurasten a'ij tɨ ti'ijxe'eva'acaa ɨ Dioj. 8 Ayaa pu i yaujra'an pueenya'a, auche'e pu ayan rɨ'ɨ raaruu tɨ ayan ra'ara'astijre'en aɨjna cɨme'e ɨ tɨ cɨn rajpueijtzica'a. 9 Ajta, tɨ'ɨj Dioj ayan raanaijmi'ire, Jesús pu aɨjna cɨn te'entyajrupi aɨjna cɨme'e tɨ aɨn ayan hue'irajtuaani tɨj na'a rusen cɨme'e naijmi'ica aɨme ɨ mej ra'astijre'e. 10 Ajta Dioj ayan aɨjna cɨn tiraijca tɨ ij ayan che'eta na'a va'acan cɨn tyu'utyavaɨre'en ɨ Dioj jemi tɨj ajta tyu'utyavaɨ aɨjna ɨ Melquisedequi. 11 Eihua tu tyaja'amue'ixaatya'acu tyaɨjna cɨme'e. Ma ajta, eecan pu muare'eri tej teyan tyamua'a naa tyajamuaata'ixaate'en a'ini caxu ca'anacan yau'eitaa xa'aju'un. 12 Ee xaa nya'u, ijii tej teyan tyaja'amue'ixaate'e, ayaa pu tiraavijtya'acache'en sej seyan rujɨɨmua'a sana'a tihua'umua'aten ɨ seica. Ma ajta cai caxu, silu ayaa pu ruxe'eve'e tɨ a'atɨ ayan ajtahua'a tyajamuáamua'aten ɨ maj cɨn autyajhuiica mej tihua'amua'aten maɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ Dioj jetze a'uve'eye'i. Ayaa xu e'en matɨj aɨme ɨ tɨ'ɨrii maj rumua'atɨ leechi ya'aca, maj cai xɨ yá'ujapɨ'ɨre'e ɨ cue'ira. 13 A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan een tɨj pa'arɨ'ɨ tɨ leechi cɨn ruuri, capu xɨ yau'eite aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tihua'umua'aten a'ij tɨ ye'i saɨj rɨ'ɨ ti'ityujcha'ɨ ɨ Dioj jemi. 14 Ma ajta, aɨjna ɨ nyuucari tɨ ayan ti'ivaɨre'e tɨj ɨ cue'ira ɨ maj racua'aca ɨ maj vaujsi, ayaa pu tihua'acɨ'ɨti mej mi maɨjna cɨn tihua'amua'aten aɨme ɨ maj meri vaujsi, ɨ maj majta meri raayɨ'ɨtɨ tɨ ayan tihua'amityejtya'a tɨ pua'a ti'itɨ ayan ti'ixa'apɨ'ɨn nusu cai. Ayaa pu een cɨn meyan raayɨ'ɨtɨ maɨjna cɨme'e mej meyan rɨ'ɨ ti'ityujcha'ɨ ɨ Dioj jemi.

Hebreos 6

1 Aɨj pu cɨn, tiche'e teyan ma rúuhua'axɨn tyaɨjna ɨ maj cɨn anacai tita'itiiri'i cɨme'en ɨ Cɨriistu'u tej ti teyan eitze'e huavaujse'en ɨ Dioj jemi. Tiche'e cai che'e tyaɨjna jetze ucaaju'un, aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxaj tyaj saɨque tyu'umua'ati tyaɨjna cɨme'e ɨ ye'ira tɨ cai che'e ti'itɨj vaɨre'e ɨ Dioj jemi, nusu tɨ cɨme'en raxaj tyaj rá'atzaahuate'en ɨ Dioj. 2 Ajta seica tɨ ayan ti'itaijte'e tyaj nu'u huá'atamuaɨ'ɨvijhua na'ari tyaj nu'u hua'avá'amuare'en ca'ɨn tɨ cɨme'en raxaj ajna xɨcajra'a ɨ mej jetzen a'itaju'un aɨme ɨ maj meri huacuii. Ajta, aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxaj tɨ Dioj ayan hua'axɨjte'en seij ajta seij a'ij tɨ tiraacɨ'ɨti tɨj na'a rusen cɨme'e. Naijmi tɨj na'a ɨ tyaj tyauchan tiraataxajtaca'a, ayaa pu'u een ɨ maj cɨn anacai tita'itiiri'i. Pu'uri ruxe'eve'e tyej eitze'e huavaujse'en ɨ Dioj jemi. 3 Ayaa tu tyaɨjna cɨn rɨni tɨ pua'a Dioj ayan titaata'acare'en. 4 Ma majta seica, ayaa mu meri huarɨj. Seij pu a'anaj ayan tihua'amitejtya'acaa tɨ ayan ti'ayajna aɨjna ɨ nyuucari. Mu'uri a'anaj raamuá'a aɨjna tɨ Dioj hua'utapueijve tɨ ajta ute'e a'uve'eme. Ajta aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan hua'a tzajta'a huatyajturaa. 5 Aɨ mu majta raataxe'eve aɨjna ɨ nyuucari tɨ i'ire'en, tɨ ajta Dioj jemi u a'uve'eme. Majta mu ra'ancura'a maɨjna ɨ muare'eri'ira'a tɨ cɨn Dioj ayan tyu'utaijta tɨj na'a rusen cɨme'e. 6 Matɨ'ɨj mi ma ruurai. Aɨj pu cɨn capu a'atzu a'ij ti'irɨ'ɨri tɨ ayan hua'ujajcuare'en mej mi majtahua'a saɨque tyu'umua'ati. Capu xaa nya'u, a'ini aɨ mu majtahua'a rujɨɨmua'a rá'utatan ɨ curuu jetze maɨjna tɨ yaujra'an pueen ɨ Dioj. Majtahua'a mu a jeijre'e hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte, aɨ mu majta rá'axaahuari'i. 7 Ayaa pu che'eta na'a ti'irɨnyaca hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte tɨj ajta ayan ti'irɨnyaca ɨ chuej japua matɨ'ɨj huateviiye. Dioj pu ayan rɨ'ɨ tirata'aca aɨjna ɨ chuej tɨ pua'a matɨ'ɨjta huateviiye, ayan japuan tyu'unyén aɨjna tɨ tihua'atyava'ɨri aɨme ɨ maj japuan ti'ihua'astya. 8 Ma ajta, tɨ pua'a japuan tyu'unyén aɨjna ɨ tyetzicare'e, ajta aɨjna tɨ tyú'uxu'uhua'ate'e matɨ'ɨj huateviiye, capu ti'itɨ vaɨre'e aɨjna ɨ chuej. Ee xaa nya'u, ayaa pu ti'irɨ'ɨri tɨ ayan te'eme tɨ Dioj a'ij pua'a raruuren, ajta ayan tiratyátairan. 9 Capu amɨn a'ij tej teyan tyaja'amue'ixaate'e, mɨ tej ja'amua'axe'eve'e, a'ini ayaa pu tita'amitejte'e muejmi cɨme'en tɨ cai ayan tyajamuaacɨ'ɨti aɨjna tɨ a'ij pua'a een, silu sej seyan ra'ancura'asin tɨj na'a tɨ ayan ti'iseiira'a a'ame ajna xɨcajra'an tɨ jetzen Dioj amue'irajtuaani. 10 Dioj pu xaa ra'utamua'areera a'ij tɨ tiraavijte'e ɨ saj cɨn tyu'umuarej, saj sajta hua'utaxe'eve ɨ Dioj jetze ma'acan aɨme ɨ tɨ hue'iravi'itɨcɨ ɨ Dioj. Capu a'atzu yá'uhua'ana ɨ Dioj sej seri cɨn tihua'utyavaɨ, saj sajta sauche'e ti'itɨ cɨn tihua'atyava'ɨri. 11 Ayaa tu ti'ijxe'eve'e muejmi cɨme'en sej si seyan che'eta sana'a a'araujca'anyaacan cɨn seyan rɨjca seica cɨme'e tɨ ij Dioj ayan amuaanáijmi'ire'en aɨjna cɨme'e ɨ saj cɨn rachu'eve'e asta na'a cai nain te'entipua'are. 12 Sata'aj cai seyan hua'ɨna'asa'a silu seyan che'eta sana'a huarɨni matɨj aɨme ɨ maj ra'ancura'asin maɨjna tɨ cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i tɨ ayan tihua'ucɨ'ɨti aɨjna cɨme'e mej tya'atzaahuate'e, majta maj tya'utaviicue'iri'i. 13 Tɨ'ɨj Dioj ayan tya'ataujratziiri'i aɨjna ɨ Abraham jemi, aɨ pu ayan rusaɨj tiraata'ixaa ɨ runyuuca cɨme'e, a'ini capu ma'a hua'acaa a'atɨ tɨ eitze'e va'acan cɨn ti'ityavaaca'a tɨ ij ayan nyuucara'ara'an cɨn tiraata'an. 14 Ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: “Huapɨ'ɨ nu rɨ'ɨ timuaatyatuaasin. Eihua nu huapɨ'ɨ hua'utamui'irejsin ɨ a'ayaujmua'a.” 15 Ajta aɨn Abraham, tɨ'ɨj a'ateevi'i tɨ ayan rachu'eve'e ruxé'evi'ira'a cɨme'e, aj pu'i ayan ra'ancura'a aɨjna tɨ cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i. 16 Ee xaa nya'u, a'ini ayaa mu ti'ijrɨ'ɨre ɨ tetyaca maj runyuuca ti'ita'aca aɨjna cɨme'e ɨ nyuucajtze'en aɨjna tɨ eitze'e va'acan cɨn ti'itejvee macai aɨme. Ajta a'anaj tɨ na'a maj ti'itɨj cɨn tyújtya'axɨ'ɨn, ayaa mu ramua'aree tɨ ari rɨ'ɨ ti'ihuaujxa'apɨ'ɨntare tɨ'ɨj saɨj runyuuca cɨn ayan ti'itá'aca. 17 Aɨj pu cɨn, tɨ'ɨj Dioj ayan tiraaxa'apɨ'ɨntare tɨ ayan tihua'utaseijrate'en tyamua'a na'a aɨme ɨ tɨ tihua'acɨ'ɨti mej mi raamua'aree tɨ cai a'atzu rɨ'ɨri tɨ saɨque huarɨni aɨjna cɨme'e a'ij tɨ aɨn ari tiraaxa'apɨ'ɨntare, aɨ pu ajta ayan runyuuca cɨn tiraataxajtaca'a. 18 Aɨj pu cɨn, ti'ihua'apua pu ti'iseijre'e tɨ cai ja'atɨ raayɨ'ɨtɨ tɨ saɨque tyu'uruuren ɨ tatzajta'an, tɨ cɨme'en cai rɨ'ɨri tɨ Dioj ayan tyu'utyaahue'ita: ai pu aɨn pueen, aɨjna ɨ tɨ cɨn tya'ataujratziiri'i, ajta runyuuca tɨ cɨn tyu'utaxajtaca'a. Aɨj tu cɨn huatyataca'anyen tyamua'a naa, ityan i tyaj jemin ajtyáxɨɨraca'a tɨ ij aɨn tachaɨj a'ara'ani, tej ti teyan ra'ancura'an ɨ tej rachu'eve'e, aɨjna tɨ ajta ayan raatyajtuaa itejmi jemi. 19 Ajta aɨn ɨ tyaj rachu'eve'e, ayaa pu ca'anijra'a tata'aca tɨ ij cai ti'itɨj tya'ɨtziitya'a ɨ tatzajta'an, tɨ ij cai ti'itɨj ta'antimue'itɨn. Cu xuee aɨ pu ari aun a'utyajrupi u tajapua, huarita'an aɨjna ɨ cɨɨxuri tɨ e'ita'a a'acáavɨj. 20 Ajta aɨn ɨ Jesús, aɨ pu anacai a'utyajrupi tɨ ij aɨn tajapua huanyuuni, aɨjna cɨme'e tɨ Dioj ayan aɨjna cɨn tiraijca tɨ i aɨn ayan che'eta na'a va'acan cɨn tyu'utyavaɨre'en ɨ Dioj jemi tɨj na'a rusen cɨme'e tɨj ajta aɨjna ɨ Melquisedequi.

Hebreos 7

1 Ajta aɨn Melquisedequi, capu tíya'upuajcaa, ajta capu tinaanacaa. Capu ajta amiteere'e a'atɨ tɨ jetzen airaujneijte, capu ajta ayan amiteere'e a'anaj tɨ huanu'eihuaca'a na'ari a'anaj tɨ huamɨ'ɨ. Aɨj pu cɨn, ayaa pu che'eta na'a huaujruu tɨj ajta saɨj tɨ yaujra'an pueen ɨ Dioj. Ajta aɨ pu ayan va'acan cɨn ti'ityavaa a'ame ɨ Dioj jemi tɨj na'a rusen cɨme'e. Ajna'ɨmɨ aɨ pu ajta aɨjna cɨn ti'ityavaaca'a ɨ rey cɨme'e aɨme jemi ɨ maj Salem e'echajca'a, ajta va'acan cɨn ti'ityavaaca'a aɨjna jemi ɨ Dioj tɨ nain cɨn antyujmua'aree. Ajta aɨjna ɨ maj cɨn meyan ratamua'amua tɨcɨn Melquisedequi, ayaa pu huataujmua'a tɨcɨn “Rey tɨ rɨ'ɨ naa ti'ijta”. Ajta aɨjna tɨ rey pueen tɨ Salem e'ema'acan, ayaa pu huataujmua'a tɨcɨn “Rey tɨ rɨ'ɨ tihua'ajcha'ɨ mej mi ruxaahua tí'iteseijra'a”. Aɨ pu ra'antinajchaca'a aɨjna ɨ Abraham tyaacan tɨ'ɨj aun pɨjé'ejve a'u tɨ huaja'ucuii aɨme ɨ reeyejte. Ajta, aɨn Melquisedequi ayan rɨ'ɨ tiraatyajtuaa. Tɨ'ɨqui Abraham ayan raatapueijve tamuaamuata'a pua'amua tɨ aɨjna jetze ajtyama'acantaca'a tɨj na'a tɨ ayan tihua'ari'iri'i. 4 Sata'aj seyan saɨjna jetze tyu'umua'ati tɨ huapɨ'ɨ va'acan cɨn ti'ityavaaca'a ɨ Dioj jemi aɨjna tɨ tayaaxúj pueen. Ajta aɨjna ɨ Abraham tyaacan, aɨ pu ayan raatapueijve a'achu cumu tamuaamuata'a pua'amua tɨ aɨjna jetze ajtyama'acantaca'a tɨj na'a tɨ ayan tihua'ari'iri'i. 5 Ee xaa nya'u, aɨme ɨ maj Leví jetze airaujneijte ɨ maj majta ti'itɨj cɨn títyatatí ɨ Dioj jemi, ayaa mu tyu'utaijti'ire mej meyan hua'utahuavii ɨ tyaɨte a'achu cumu tamuaamuata'a pua'amua ɨ mej tí'ijcha'ɨ a'ij tɨ te'eyu'usi'i aɨjna jetze ɨ yu'uxari ɨ maj cɨn ti'ijta. Ayaa mu xaa nya'u hua'ahuaviiraca'a ɨ ru'ihuaamua'a. Capu amɨn a'ij tɨ pua'a aɨ mu majta Abraham jetze airaujneijte aɨme ɨ ihuaamua'ame'en. 6 Ma ajta amɨn, ɨ tɨ cai hua'a jetze ajtyama'acan, aɨ pu ra'ancura'a aɨjna Abraham jemi a'achu cumu tamuaamuata'a pua'amua. Aɨ pu ajta rɨ'ɨ raatyajtuaa aɨjna ɨ Abraham. Ajta Dioj pu ti'itɨj cɨn tya'ataujratziiri'i aɨjna jemi ɨ Abraham. 7 Ajta, naimi'i mu meyan ramua'aree tɨ ayan ti'ayajna tɨ aɨn tɨ eitze'e va'acan cɨn ti'itejvee ayan rɨ'ɨ tirata'aca ɨ Dioj jetze ma'acan aɨjna tɨ cɨleenya'a cɨn ti'itejvee. 8 Ajta ayaa pu ti'irɨnyaca iiyan chaanaca japua mej mi meyan ra'ancura'an maɨjna ɨ tamuaamuata'a tɨ pua'amua aɨme ɨ tyaɨte ɨ maj majta cui'ica. Ma ajta, ayaa pu ti'ityaujxajta tɨ ajna'ɨmɨ, aɨ pu ayan ra'ancura'a aɨjna tɨ auj cɨn ruuri. 9 Aɨj pu cɨn, rɨ'ɨri tej teyan raataxaj yee aɨ pu Leví ajta ayan tyu'unajchitaca'a a'achu cumu tamuaamuata'a pua'amua aɨjna cɨme'e tɨ auche'e huataseijre'esin aɨjna jetze ɨ ruyaaxu, aɨjna ɨ Abraham tyaacan. Leví pu xaa tyu'unajchitaca'a ajna tɨ'ɨj Melquisedequi ayan ra'antinajchaca'a aɨjna ɨ Abraham tyaacan. 11 Ajta, tɨ pua'a rɨ'ɨrístanche'e tɨ hua'unaijmi'ire'en ɨ tyaɨte ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e mej va'acan cɨn títyatatí aɨme ɨ maj Leví jetze ajtyama'acan, capu a'atzu ruxe'eva'a a'ame'enche'e tɨ seij ayan huataseijre'en tɨ ayan che'eta na'a va'acan cɨn tyu'utyavaɨre'en tɨj ajta tyu'utyavaɨ aɨjna ɨ Melquisedequi, tɨ ajta cai Leví jetze ajtyama'acantaca'a. Capu xaa nya'u ayan ruxe'eva'a a'ame'enche'e a'ini aɨn nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, aɨ pu ayan huataseijre hua'a jemi ɨ mej Leví jetze ajtyama'acantaca'a. 12 Ma ajta xaa, tɨ pua'a ayan ruxe'eve'e maj saɨque huarɨni mej mi hua'antihuauni aɨme ɨ mej tye'entyaruti ɨ Dioj jemi, ayaa pu che'eta na'a ruxe'eve'e maj saɨque raaruuren ɨ nyuucari ɨ maj cɨn tyu'utaijta. 13 Ee xaa nya'u ayaa pu ti'ayajna, a'ini aɨjna ɨ tyaj cɨme'en raxaj, seij pu tyaɨtejra'a jetze ajtyama'acan, ajta capuuxɨ a'anaj a'atɨ ayan ti'itɨ cɨn tyu'utyavaɨ ɨ Dioj jemi, tɨ ajta aɨjna tyaɨtejra'a jetze ajtyama'acan. 14 Ee sein, aɨn tavastara'a ayan Judá jetze airaujneijte. Ajta aɨn Moisés tyaacan capu a'anaj ti'itɨ huataxajtaca'a aɨjna cɨme'en ɨ tyaɨtejra'a, tɨ hua'a jetze huataseijre'enche'e aɨme ɨ maj va'acan cɨn ti'ityavaa mua'aju'unche'e ɨ Dioj jemi. 15 Ee xaa, ayaa pu ti'ayajna xaa nya'u, tɨ seij ayan huataseijre tɨ ayan che'eta na'a va'acan cɨn ti'itejvee ɨ Dioj jemi tɨj ajta aɨjna ɨ Melquisedequi. 16 Ajta aɨn, capu ayan aɨjna cɨn tiraijca aɨjna cɨme'e tɨ ayan aráurasten a'ij mej tira'uyu'uxaca'a aɨme ɨ tetyaca ɨ maj cui'ica a'ij tɨ tyu'ujxe'eve'e tɨ seij jetzen airaanyen tɨ'ij ti'itɨ cɨn te'entyarute ɨ Dioj jemi. Capu xaa nya'u ayaa na'a, silu aɨ pu aɨjna cɨn ayan te'entyajrupi aɨjna cɨme'e tɨ ayan ruurican seira'a a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. Ajta, capu rɨ'ɨri tɨ ja'atɨ ra'upua'arite'en. 17 Ajta, ayan cɨme'en tyu'utaujxajtaca'a tɨcɨn: Muaa pa peyan che'eta pana'a va'acan cɨn ti'ityavaa pua'ame ɨ Dioj jemi tɨj na'a rusen cɨme'e tɨj ajta aɨjna ɨ Melquisedequi. 18 Ayaa pu te'eme, a'ini Dioj pu ari ayan ra'uraúu aɨjna ɨ nyuucari tɨ anacai raatyajtuaa aɨme jemi ɨ mej Israel jetze ajtyama'acantaca'a. Ayaa pu aɨjna cɨn huarɨj a'ini camu té'eviicue'iracaa aɨme ɨ maj va'acan cɨn títyatatyá'acaa, ajta capu ti'itɨ tyu'utyavaɨ aɨjna ɨ nyuucari. 19 Ee xaa, capu ti'itɨ huanaijmi'ire aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijtaca'a, silu aɨ pu xaa tɨ'ɨj Dioj ayan raatyajtuaa itejmi jemi aɨjna tɨ eitze'e re'en ɨ tyaj rachu'eve'e, ɨ tyaj tyajta cɨn vejli'i ajtyaxɨ'ɨren jemin ɨ Dioj. 20 Ayaa pu ajta een cɨn eitze'e ti'ivaɨre'e aɨjna ɨ tyaj rachu'eve'e aɨjna cɨme'e tɨ Dioj ayan runyuuca tyu'uta'an, ayan raatyajtua itejmi jemi. Majta aɨme ɨ seica, ayaa pu Dioj cai runyuuca cɨn tyu'uta'a aɨme cɨme'e. Capu amɨn a'ij mauche'e mu va'acan cɨn te'entyajrupi ɨ Dioj jemi. 21 Ma ajta aɨjna ɨ Jesús, aɨ pu aɨjna cɨn ayan te'entyajrupi nyuucajtze'en aɨjna tɨ cɨme'en tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: Tavastara'a pu runyuuca huata'a, muaa paj va'acan cɨn ti'ityavaa pua'ame ɨ Dioj jemi tɨj na'a rusen cɨme'e, ajta aɨ pu cai a'anaj ruhuarita'a acaame. 22 Aɨj pu cɨn, ayan éenya'a a'araa tɨ aɨn Jesús aɨn pueenya'a ɨ tyaj cɨn raamua'aree tɨ eihua huapɨ'ɨ eitze'e re'en aɨjna ɨ nyuucari tɨ jajcua tɨ cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i itejmi jemi. 23 Majta aɨme ɨ mej mejmi'i va'acan cɨn tyu'utyavaɨ ɨ Dioj jemi, mui'itɨ mu meyan ara'asicaa maɨjna cɨme'e maj cai a'achu a'atee maj meyan maɨjna cɨn tyu'utyavaɨre'en aɨjna cɨme'e maj cui'icaa. 24 Ma ajta amɨn ɨ Jesús, a'ini amɨ pu ayan seira'a a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e, aɨ pu ajta va'acan cɨn ti'ityavaa a'ame ɨ Dioj jemi tɨj na'a rusen cɨme'e. 25 Aɨj pu cɨn, aɨ pu raayɨ'ɨtɨ tɨ nain cɨn hue'irajtuaani aɨme ɨ maj huataujtuire'en ɨ Dioj jemi maɨjna cɨme'e maj ra'astijre'e maɨjna ɨ Jesús. Ayaa pu'u xaa nya'u, a'ini ayaa pu een cɨn ruurican huatyaturaasin tɨ ij hua'a japua huanyuuni. 26 Aɨj pu ajta cɨn, ayaa pu tiraavijtya'acaa tɨ ayan ta japua huanyuuni seij tɨ ayan een tɨj aɨjna tɨ ayan va'acan cɨn ti'itejvee ɨ Dioj jemi. Aɨ pu urare'enya'acan cɨn huatyajturaa ɨ Dioj jemi. Ajta, capu a'atzu ti'itɨj cɨn a'ij pua'a hua'aruuren ɨ tyaɨte. Capu ajta ti'itɨ cɨn atya'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi. Ajta, capu ayan ti'ityujcha'ɨ matɨj ɨ seica ɨ mej a'ij pua'a seijre'e ɨ Dioj jemi. Dioj pu ajta ayan rɨ'ɨ raatyajtuaa tɨ ij aɨn ayan jemin a'utyaturan utya'ɨmɨ u tajapua. 27 Ajta, capu ayan ruxe'eve'e tɨ aɨjna Jesús ayan tyu'utamuaɨ'ɨvajta ɨ ru cɨme'en nain xɨcaj tzajta'a, capu ajta hua'a cɨme'en ɨ tyaɨte matɨj ti'ijrɨ'ɨre aɨme ɨ seica ɨ maj va'acan cɨn títyatatí ɨ Dioj jemi. Capu xaa nya'u, a'ini ayaa pu seij na'a huarɨj nain cɨme'e tɨ'ɨj aɨn rusaɨj huataujmuaɨ'ɨvajtaca'a. 28 Ajta, aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, ayaa pu hua'antihuauca mej mi va'acan cɨn tyu'utyavaɨre'en aɨme ɨ tyaɨte ɨ maj cai te'eviicue'i ɨ rutzajta'a. Ma ajta, aɨjna ɨ nyuucari ɨ tɨ cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i, aɨ pu ayan ra'antihuau aɨjna ɨ yaujra'an tɨ ari huataujnaijmi'ire tɨj na'a rusen cɨme'e.

Hebreos 8

1 Ajta aɨjna ɨ tyaj cɨme'en ti'ixaj, ayaa pu huataujmua'a. Pu'uri seij ayan va'acan cɨn ti'itejvee ɨ Dioj jemi tɨ ayan ta japua nyuuca. Aɨ pu ari aun a'ujyeijxɨ ɨrɨɨta'an a'u tɨ a'acajca aɨjna tɨ huapɨ'ɨ naa seijre'e aujna ute'e. 2 Au pu ti'ivaɨre'e u teyujta'a, aɨjna jetze ɨ ɨnaamua tɨ tzaahuati'ira'a cɨn a'utyejvee a'u tɨ Dioj e'eseijre'e. Capu tevi rá'ajtaahuaca'a silu tavastara'a pu'u. 3 Ayaa pu ti'ijcɨ'ɨcɨpua a'atɨ tɨ na'a tɨ va'acan cɨn ti'itejvee ɨ Dioj jemi tɨ aɨn raatyajtuaani ɨ meesa japua aɨjna tɨ tyu'utapueijve'en, ajta ɨ ti'ityaɨn maj hua'utamuaɨ'ɨvajtaca'a. Aɨj pu cɨn ayan ruxe'eve'e tɨ aɨn Jesús ajta ti'itɨ huatamuaɨ'ɨvajta. 4 Tɨ pua'a aɨn ayan huatyávaacache'en iiyan chaanaca japua, capu a'atzu rɨ'ɨríistanche'e tɨ aɨn ayan va'acan cɨn tyu'utyavaɨre'en ɨ Dioj jemi, a'ini mauche'e mu seica meyan seijre'e ɨ mej meyan maɨjna cɨn ti'imuaɨ'ɨvajtaca ɨ maj cɨn tyu'utapueijve ɨ Dioj jemi, a'ij tɨ te'eyu'usi'i aɨjna jetze ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. 5 Majta aɨme, ayaa mu ti'ivaɨre'e aɨjna tɨ ayan seijre'e tɨj queenima'ara'an aɨjna tɨ ute'e e'eseijre'e. Majta, matɨ'ɨj meyan aráurasten ɨ hua'aye'ira, ayaa mu ra'ijchu a'ij tɨ tzaahuati'ira'a cɨn seijre'e ɨ ute'e ɨ Dioj jemi. Aɨj pu cɨn, tɨ'ɨj Moisés tyaacan ayan a'utecheniiche'en tɨ ra'ajtaahua aɨjna ɨ ɨnaamua tɨ Dioj ayan tiraata'itiiri'i, ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: “Pata'aj hui peyan nain cɨn huarɨni a'ij nyej timuaataseijrate patɨ'ɨj paun a'utyavaaca'a ɨ jɨri japua.” 6 Ma ajta ijii, Cɨriistu'u pu'uri ayan ra'ancura'a tɨ ayan aɨjna cɨn tyu'utyavaɨre'en aɨjna cɨme'e tɨ eitze'e re'en ɨ Dioj jemi cai aɨjna ɨ maj cɨn ti'ivaɨre'e iiyan chaanaca japua. Ayaa pu che'eta na'a eitze'e re'en aɨjna ɨ nyuucari ɨ tɨ cɨn ta japua huanyúu. Ayaa pu een cɨn eitze'e re'en a'ini eitze'e re'en aɨjna ɨ nyuucari tɨ Dioj ayan raata'a, tɨ ajta jeitze'e re'en aɨjna tɨ tya'ataujratziiri'i tɨ titáacɨ'ɨti. 7 Ajta aɨn nyuucarijra'a ɨ tɨ cɨn anacai Dioj tya'ataujratziiri'i, tɨ pua'a ayan cai ti'itɨj cɨn tya'utyaturaanche'e, capu a'atzu huataujcɨ'ɨpuáache'e tɨ seij ayan huatyauuni ɨ tɨ cɨn Dioj ayan tya'ataujratziira. 8 Ma ajta Dioj, ayaa pu hua'a jetze tya'ujpuá'ari maj cai a'atzu arauraste maɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ anacai raatyajtuaa hua'a jemi. Aɨj pu cɨn ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: Ayaa pu ti'ixa ɨ tavastara'a yee ma'acui xaa, nya'u. Pu'uri ajna xɨcajra'a jetze tyaja'ure'enyejsin nyej jetzen jajcuacan cɨn nyuucari tihua'uta'asin ɨ nyaj cɨn tya'atanratziira nyaɨme jemi ɨ mej Israel jetze ajtyama'acan, nyajta hua'a jemi ɨ tyaɨtyejmua'ame'en pueen aɨjna ɨ Judá. 9 Canu neyan che'eta nyana'a eenye'eque'e ɨ nyuucari hua'uta'asin nyatɨj tihua'uta'a aɨme ɨ hua'avaujsimua'acɨ'ɨ, ajna xɨcajra'an nyej jetzen hua'utavaɨ, nyajta hue'iraavi'itɨ aujna u Egipto, a'ini camu a'atee mej meyan huarɨni a'ij nyej nyaɨjna cɨn tihuéijca nyaɨjna jetze ɨ nyuucari nyaj raatyajtuaa aɨme jemi. Ma ajta, capu che'e nyej jetze ruxe'eva'acaa nyaj rɨ'ɨ tihua'uchaɨn. 10 Ai pu aɨn pueen ɨ nyuucari tɨ jajcua ɨ nyaj cɨn tya'atanratziira aɨme jemi ɨ maj Israel jetze ajtyama'acan. Ayaa pu ajta ti'ixa ɨ tavastara'a tɨcɨn: Tɨ'ɨj te'entipua'are ajna xɨcajra'an jetze, ayaa nu ca'anijra'a hua'uta'asin mej mi ra'utamua'aree ɨ rutzajta'a ɨ nyuucari ɨ nyaj cɨn ti'ijta. Ayaa nu raatyatuaasin ɨ nyenyuuca hua'axaijnyu'uca jetze, seij nyajta seij tyamua'a naa. Nyajta nu inyaa hua'a Dioj pueenya'a na'ame. Majta aɨme, aɨ mu nyetyaɨtestyamua'a mua'aju'un. 11 Majta aɨme, camu che'e meyan tihua'utá'itiira ɨ ruxa'a tyaɨte yee sata'aj raamua'ati ɨ tavastara'a. Camu xaa nya'u, a'ini naimi'i mu meyan nyamua'atyaa mua'aju'un, matɨj mana'a pua'amua ɨ tyaɨte, aɨme ɨ maj cɨleenya'a cɨn títyatatí, majta aɨme ɨ maj va'acan cɨn títyatatí. 12 Nyajta inyaa, nyaa nu neyan tihua'utauuni'ira ɨ maj cɨn a'ij pua'a ti'ityújchaɨca'a inyeetzi jemi. Nyajta, canu che'e a'anaj neyan ra'utamua'areera ɨ maj cɨn nyeetzi jemi autyajturaa. 13 Ayaa pu'u na'a, a'ini tavastara'a pu ayan cɨme'en ti'ixaj yee jajcuacan nu cɨn nyuucari huatyatuaasin, ayaa pu een cɨn ajta ayan tiraaxa'apɨ'ɨntare tɨ ari mi'ima'acan aɨjna ɨ nyuucari tɨ anacai hua'a jemi raatyajtuaa. Ajta aɨn tɨ ari mi'ima'acanta a'araa, ajta cai che'e ti'itɨj vaɨre'e, pu'uri tɨn antipua'ari nain cɨme'e.

Hebreos 9

1 Ajta cɨme'en ɨ nyuucari tɨ anacai aɨme jemi raatyajtuaa, ayaa pu jetzen te'eyu'usi'ihuaca'a a'ij mej ye'i huarɨni mej mi rana'amiche'en ɨ Dioj, ajta a'ij tɨ eenya'a seira'a a'ame aɨjna ɨ ɨnaamua. 2 Ajta aɨn ɨ ɨnaamua, hua'apua pu cɨn ájtaavijhuaca'a ɨ maj tzajta'an te'irá'a ɨ maj cɨn ti'ina'amicha'a. Ajta tzajta'an ɨ tɨ a jeijre'e ájtaavijhuaca'a, au pu a'utyaavaaca'a aɨjna tɨ antitátzajmee, ajta aɨjna ɨ meesa tɨ ajta japuan e'etyá'a aɨjna ɨ pan tɨ Dioj jemi huatyatuiihuaca'a. Ayaa pu tyaja'arajtyahuaa tɨ nu'u “ajna a'u tɨ Dioj huataura'ate”. 3 Ajta, huarita'an aɨjna cɨɨxuri tɨ e'ita'a a'acáavɨj tɨ hua'apua, au pu seij a'utyavaaca'a ɨ ɨnaamua. Ayaa mu tya'atamua'amua tɨcɨn “Aɨjna tɨ Dioj huapɨ'ɨ huataura'ate.” 4 Au pu tzajta'an seijra'acaa aɨjna tɨ ooro cɨn taavijhuaca'a, maj majta japuan ti'imuaɨ'ɨvajtacara'a cɨtzive'eri cɨme'e. Au mu majta ru'utyajtua aɨjna ɨ chi'ira'an tɨ ooro cɨn nain japua cámeijri'ihuaca'a, tɨ ajta uramuaaca'a aɨjna tetej tɨ jetzen te'eyu'usi'ihuaca'a aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj anacai tya'ataujratziiri'i. Au pu ajta huiiracatii aɨjna ɨ xa'ari tɨ ooro cɨn taavijhuaca'a, tɨ ajta tzajta'an uramuaanica'a aɨjna ɨ cue'ira, aɨjna ɨ mej meyan ratamua'amua tɨcɨn maná. Au pu ajta huiiraca'atii aɨjna ɨ Aarón itzɨj tɨ jetzen tya'ajtanyajxɨ. 5 Majta aɨme ɨ maj tajapua ti'ivaɨre'e, ɨ maj majta huapɨ'ɨ naa seijre'e, au mu japuan utyi'uuca'a aɨme ɨ maj hua'apua. Aɨ mu ru'anaj cɨn ra'ava'anajca'a aujna a'u tɨ Dioj tihua'utauuni'iracara'a. A'ini ti'imui'i ɨ mej maun te'irá'a, capu cɨ'ɨpe tej ijii tyu'utaxaj saxuijme'en nain tɨj na'a. 6 Matɨ'ɨj meri nain rɨ'ɨ tyu'uruu, a'anaj tɨ na'a mu maun a'utyaru'ipicha'a tzajta'an ɨ tɨ anajca ɨ ɨnaamua aɨme ɨ maj va'acan cɨn ti'ivaɨra'acaa ɨ Dioj jemi mej mi meyan huarɨni a'ij mej maɨjna cɨn tite'entyujmua'aree a'ij tɨ tyu'ujxe'eve'e. 7 Ajta ɨ seij jetze ɨ ɨnaamua, seij pu'u aun a'utyaru'ipi tɨj na'a sei ninye'ira'a cɨme'e. Aɨ pu aɨn pueenya'a aɨjna tɨ eitze'e va'acan cɨn ti'ivaɨra'acaa ɨ Dioj jemi. Ajta aɨjna huajajsima'a aɨjna ɨ xuure'e tɨ cɨn tyu'utamuaɨ'ɨvajta ɨ rucɨme'en ɨ tɨ cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, ajta aɨme cɨme'en ɨ tyaɨte, ɨ maj cɨn Dioj jemi autyajturaa. 8 Ajta aɨn ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, ayaa pu cɨme'en ti'ita'ixaate'e tɨ ayan huataujmua'a tɨ cai xɨ tya'antacuuni'i tej ti tyaun a'utyarute ajna tɨ eihua huapɨ'ɨ huataura'ate ɨ Dioj tɨ pua'a auj aun a'utyavaaca aɨjna ɨ ɨnaamua tɨ a eijre'e e'eseijre'e. 9 Ajta aɨn tɨ a eijre'e e'eseijre'e, ayaa pu huataujmua'a ɨ hua'aye'ira ɨ maj ijii huatyaɨte. Ayaa mu ti'ijrɨ'ɨre aɨme ɨ mej meyan aráurasten maɨjna ɨ ye'ira. Aɨ mu ti'itatu'ire ɨ Dioj jemi ti'itɨ tɨ na'a maj ti'ipueijve'e, majta ɨ maj raatamuaɨ'ɨvajta. Ma ajta, tɨj na'a tɨ ayan een ɨ maj raatamuaɨ'ɨvajta, capu aɨn pueen ɨ tɨ xaa raanaijmi'ire'en ɨ mua'atziira'ara'an aɨjna tɨ rana'amiche ɨ Dioj. 10 Capu xaa nya'u, a'ini ayaa pu'u aɨjna cɨn ti'ivaɨre'e ɨ maj racua'aca nusu maj raya'aca na'ari ɨ maj cɨn huatyaɨ'ɨhuaxɨ'ɨn, naijmi'i tɨj na'a pu aɨn pueen ɨ maj mana'a cɨn ti'ijta a'ij tɨ huarɨni ɨ rucɨme'en. Ayaa pu ti'ihuaujxa'apɨ'ɨntare mej meyan rɨcɨ asta na'a cai Dioj ayan raanaijmi'ire'en tɨj na'a tɨ ti'iseijre'e. 11 Ajta ijii, Cɨriistu'u pu ayan huataseijre itejmi jemi a'ini aɨ pu va'acan cɨn ti'itejvee ɨ Dioj jemi tɨ ij ayan aɨjna cɨn rɨ'ɨ titaata'an tɨj na'a tɨ i'ixa'apɨ'ɨn een tɨ auj ayan tyaja'ure'enyejsin. Au pu e'ita'a a'utyajrupi ɨ ɨnaamua jete tɨ eitze'e ti'ivaɨre'e, tɨ ajta eihua eitze'e huataujnaijmi'ire, a'ini capu ayan ájtaavijhuaca'a muajca'a cɨme'e. 12 Seij pu'u aun a'utyajrupi aujna tɨ Dioj ayan huataura'ate. Ajta, capu aɨn huajajsima'a aun a'utyajrupi ɨ hua'axuure'e aɨme ɨ caurasi nusu aɨme ɨ visaaru'utzi, silu ruxuure'e pu cɨn aun a'utyajrupi tɨ ij raatahuauni tɨ tyu'utanajchita hua'a jetze ma'acan ɨ tyaɨte tɨj na'a rusen cɨme'e ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. 13 Ee xaa nya'u, cɨj pu caj ti'ivaɨra'acaa mej meyan hua'aruuren aɨme ɨ maj ti'itɨj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, maj meyan hua'utyaɨɨraxɨ'ɨn maɨjna cɨme'e ɨ hua'axuure'e ɨ caurasi, ajta ɨ hua'axuure'e ɨ tuuru'use. Majta mu cɨn hua'acavivaaraca ɨ nasijra'an ɨ visaaru'u tɨ huáàcaj ɨ maj raatyaatai. 14 Aɨj pu cɨn eihua huapɨ'ɨ eitze'e jamuaatyaɨɨraxɨ'ɨn ɨ a'amua mua'atziira'a jetze aɨjna cɨme'e ɨ xuure'e tɨ Cɨriistu'u ra'iraaxɨre. Ajta, aɨjna jetze ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj tɨ rusen cɨn seijre'e, aɨj pu jetze huatyaujca'anyajca'a tɨ ij ayan cai ti'itɨ cɨn a'aturaa tɨ'ɨj huataujmuaɨ'ɨvajtaca'a ɨ Dioj jemi. Ayaa pu een cɨn huarɨj sej si seyan raatapua'ajta sej ra'astijre'e saɨjna ɨ ye'ira tɨ cai che'e ti'itɨj vaɨre'e, sej si tyu'utyavaɨre'en saɨjna jemi ɨ Dioj tɨ i'iruuri. 15 Aɨj pu cɨn, aɨ pu aɨn pueen tɨ ayan tiraaxa'apɨ'ɨntare tɨ Dioj jajcuacan cɨn tya'ataujratziira hua'a jemi tɨ hua'utajée mej mi meyan ra'ancura'an aɨjna tɨ tihua'acɨ'ɨti tɨj na'a rusen cɨme'e a'ij tɨ Dioj tya'ataujratziiri'i. Ayaa pu te'eme, a'ini Cɨriistu'u pu huamɨ'ɨ aɨjna cɨme'e tɨ ij huá'ari'i ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi matɨ'ɨj mauj ra'astijra'acaa maɨjna ɨ nyuucari ɨ tɨ anacai cɨn tya'ataujratziiri'i ɨ Dioj. 16 Ayaa pu ti'en, tɨ pua'a ayan seijra'a ɨ papee tɨ jetzen te'eyu'usi'i tɨ nu'u ayan tiraacɨ'ɨti seij ɨ a'atɨ, anacaican pu ayan ruxe'eve'e tɨ aɨjna ɨ ja'atɨ huamɨ'ɨni tɨ ayan papee cɨn tya'ataujratziiri'i. 17 Ee xaa nya'u, aj pu xaa ayan ti'ivaɨre'e aɨjna ɨ papee tɨ pua'a ayan huamɨ'ɨni aɨjna ɨ ja'atɨ tɨ aɨjna cɨn tya'ataujratziiri'i. Ajta, tɨ pua'a auj ruuri aɨjna ɨ a'atɨ, capu a'atzu tiratyava'ɨri ɨ saɨj aɨjna ɨ papee tɨ ayan tiraacɨ'ɨti. 18 Aɨj pu cɨn, ayaa pu ajta ayan ruxe'eva'acaa tɨ aɨn nyuucari tɨ anacaican cɨn tya'ataujratziiri'i ɨ Dioj, aɨ pu ajta aɨjna cɨn ti'ihuaujxa'apɨ'ɨntari'iri'i aɨjna cɨme'e tɨ ti'itɨ ruxuure'e airáaxɨre. 19 Tɨ'ɨj aɨn Moisés tyaacan ayan tihua'utanamuajriste naijmi'ica ɨ tyaɨte tɨj na'a tɨ ayan te'eyu'usi'ihuaca'a jetzen ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, aɨ pu tírajnájchi aɨjna ɨ hua'axuure'e ɨ visaaru'u, ajta jamuan ɨ hua'axuure'e ɨ caurasi aɨjna ɨ jaj jamuan, ajta jamuan aɨjna ɨ muxa tɨ pa'u, ajta jamuan aɨjna ɨ hisopo pi'ista. Aj pu ij, aɨjna cɨn, ayan raatyátzutijraxɨ ɨ yu'uxari tɨ íri'i, ajta hua'utyatzutijraxɨ naijmi'ica ɨ tyaɨte. 20 Ayaa pu aɨjna cɨn huarɨj, aj pu'i ayan tihua'uta'ixaa tɨcɨn: “Ai pu aɨn pueen ɨ xuure'e tɨ cɨn ayan tyu'uxa'apɨ'ɨntari'ihuaca'a aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj ayan tya'ataujratziiri'i muejmi jemi. Ayaa nu nyaɨjna cɨn huarɨj a'ij tɨ aɨn titaataij.” 21 Ajta aɨn Moisés tyaacan, ayan che'eta na'a xuure'e cɨn raatyátzutijraxɨ aɨjna ɨ ɨnaamua, ajta tɨj na'a ti'ipua'amua ɨ xa'ari, ajta ɨ tuxa'a ɨ maj cɨn ti'iva'ɨri aujna ɨnaamua jete. 22 Ee xaa nya'u, ayan ti'ayajna. Cɨme'en ɨ aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, tɨmua'a mu tɨn nain huatyaɨɨraxɨ xuure'e cɨme'e. Ajta, tɨ pua'a cai ti'itɨ ra'iraxɨre'en ɨ ruxuure'e, capu a'ij ti'irɨ'ɨri tɨ ayan tihua'utauuni'i ɨ tyaɨte ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. 23 Aɨj pu cɨn ayan ruxe'eva'acaa mej meyan raatyaɨɨraxɨ'ɨn tɨj na'a tɨ ayan seijra'acaa tɨj queenima'ara'an pueen aɨjna tɨ ute'e e'eseijre'e. Ajta ayan ruxe'eva'acaa tɨ a'atɨ ayan raatyaɨɨraxɨ'ɨn aɨjna tɨ ute'e e'eseijre'e aɨjna cɨme'e ɨ muaɨ'ɨvejri tɨ eitze'e re'en cai ɨ maj cɨn meyan ti'ijrɨ'ɨre iiyan chaanaca japua. 24 Ajta aɨn Cɨriistu'u, capu aun a'utyajrupi ɨnaamua jete tɨ muajca'a cɨn ájtaavijhuaca'a, tɨ ajta ayan een tɨj queenima'ara'an aɨjna tɨ ute'e e'eseijre'e, silu au pu u tajapua a'utyajrupi ɨ Dioj jemi ta jetze ma'acan. 25 Ajta, capu aun a'utyajrupi tɨ ij mui'itɨ huataujmuaɨ'ɨvajta tɨj ajta aɨn tɨ va'acan cɨn ti'ivaɨre'e iiyan chaanaca japua. Ayaa pu tɨj na'a seij ninye'ira'a jetze aɨ pu utyaru'ipi ajna tɨ Dioj huataura'ate tɨ ij raatyátzutijraxɨ'ɨn xuure'e cɨme'e tɨ aɨn rusaɨj cai ra'iraaxɨre, silu seij pu'u aun a'utyajrupi aɨjna ɨ Cɨriistu'u. 26 Na'ari cai, ayaa pu ruxe'eva'a a'ame'enche'e tɨ aɨn mui'itɨ rajpueitzi a'ame'enche'e tɨj na'a tɨ huataseijre ɨ chaanaca tyaj japuan yan seijre'e. Ma ajta, ayaa pu xaa nya'u ti'ayajna tɨ aɨn seij na'a ayan huataseijre ijii tɨ ari nain te'entipua'ari tɨ ij ra'antipua'arite'en ɨ maj cɨn atya'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi. Ayaa pu een cɨn ra'antipua'ari aɨjna tɨ rusaɨj huataujmuaɨ'ɨvajtaca'a. 27 Ajta, ayaa pu ti'ihuaujxa'apɨ'ɨntari'iri'i aɨme jemi ɨ tyaɨte tɨ seij na'a ayan tiraacɨ'ɨti ɨ tyaata'a tɨ huamɨ'ɨni, ajta e'eyan Dioj ra'axɨjte'en. Ayaa pu che'eta na'a een tɨ aɨn Cɨriistu'u seij na'a huataujmuaɨ'ɨvajtaca'a hua'a jetze ma'acan ɨ tyaɨte tɨ ij huá'ari'i ɨ maj cɨn mui'itɨ autyajturaa ɨ Dioj jemi. Ajta, aɨ pu ajtahua'a huataseijre'esin hua'a jemi ɨ maj a'ujca'anyaacan cɨn rachu'eve'e. Capu che'e pueijtzi hua'uta'asin aɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn a'atura ɨ tyaɨte silu aɨ pu'icu hue'iratuaasin.

Hebreos 10

1 Ajta aɨn ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, ayaa pu'u na'a een tɨj queenima'ara'an tɨj na'a tɨ i'ixa'apɨ'ɨn tɨ ayan tyaja'ure'enyejsin. Capu aɨn pueen aɨjna tɨ tzaahuati'ira'a cɨn seijre'e ɨ Dioj jemi. Ajta, a'ini ayaa pu ruxe'eve'e mej meyan che'eta mana'a tyu'utamuaɨ'ɨvajta tɨj na'a sei ninye'ira'a cɨme'e, aɨj pu cɨn capu a'atzu a'ij ti'irɨ'ɨri tɨ aɨn nyuucari ayan hua'unaijmi'ire'en aɨme ɨ mej jemin ajtyaxɨɨri ɨ Dioj jemi. 2 Na'ari cai, tɨ pua'a pɨ na'a, ¿ni qui macai raatapua'ajtanche'e mej meyan tyu'utamuaɨ'ɨvajta? Jee xaa nya'u, a'ini tɨ pua'a meyan tihua'utáuuni'irache'en ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, camu che'e meyan ra'utamua'aréeranche'e mej ti'itɨ cɨn autyajturaa. 3 Ma ajta, ayaa mu maɨjna cɨn ra'utamua'aree tɨj na'a sei ninye'ira'a ɨ maj cɨn Dioj jemi autyajturaa maɨjna cɨme'e mej meyan ti'imuaɨ'ɨvajtaca, 4 Ayaa pu'u na'a, a'ini capu rɨ'ɨri tɨ ayan aɨjna cɨn tihua'utauuni'i ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e ɨ hua'axuure'e aɨme ɨ tuuru'use, majta aɨme ɨ caurasi. 5 Aɨj pu cɨn, tɨ'ɨj aɨn Cɨriistu'u yan huataseijre iiyan chaanaca japua, ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: Capaj peyan raataxe'eve nyaj ti'itɨ tyu'utamuaɨ'ɨvajta na'ari nyaj ti'itɨ tyu'utatuiire'en mueetzi jemi, silu ayaa paj rɨ'ɨ naaruu ɨ nyaj ratyáhue'ira'a. 6 Capu a'atzu mua'aránajchaca'a mej meyan tyu'utamuaɨ'ɨvajta mueetzi jemi ɨ maj hua'utyaatai na'ari ɨ maj meyan tyu'utatuiri'i mueetzi jemi aɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn autyajturaa mueetzi jemi. 7 Nyatɨ'ɨj ni neyan tyu'utanixaa yee: “Ma'acui xaa, ayaa nu een cɨn mu a'uve'eme nyej ni neyan tya'ara'asten a'ij pej ti'ijxe'eve'e, muaa, mɨ paj Dioj pueen, a'ij tɨ nyeetzi cɨme'en te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨ íri'i.” 8 Anacai pu ayan tyu'utaxajtaca'a yee tɨ Dioj cai ra'aranajchaca'a mej meyan tyu'utamuaɨ'ɨvajta na'ari maj ti'itɨ tyu'utatuiire'en ɨ jemin. Ajta yee tɨ cai raataxe'eve mej meyan tyu'utamuaɨ'ɨvajtaca'a ɨ maj hua'utyaatai nusu maj maɨjna cɨn tyu'utamuaɨ'ɨvajtaca'a maɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. Naimi'i tɨj na'a maj meyan ti'imuaɨ'ɨvajta, ayaa pu tihua'utaij mej meyan huarɨni aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. 9 Ajta e'eyan ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: “Ma'acui xaa, ayaa nu een cɨn mu a'uve'eme nyej ni neyan tya'ara'asten a'ij pej ti'ijxe'eve'e muaa, mɨ pej Dioj pueen.” Ayaa pu huataujmua'a aɨjna tɨ raataxajtaca'a tɨ aɨn ari ra'uraúu aɨjna ɨ nyuucari tɨ anacai huatyatuiihuaca'a tɨ ij raatyajtuaani ɨ tu'uve'etyajtɨ. 10 Ajta, a'ini ayan ruxé'evi'ira'a cɨn mu a'uve'eme, aɨ pu ajta ayan tu'iraavi'itɨ tɨj na'a rusen cɨme'e aɨjna cɨme'e tɨ ayan huataujmuaɨ'ɨvajtaca'a ɨ rutevi cɨme'e aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. 11 Ajta a'atɨ tɨ na'a tɨ va'acan cɨn ti'itejvee ɨ Dioj jemi, ayaa pu nain tujca'ari tzajta'a ti'ivaɨre'e aɨjna cɨme'e ɨ tɨ cɨn tiraijca. A'anaj tɨ na'a ayan che'eta na'a ti'imuaɨ'ɨvajtaca, aɨjna tɨ cai ti'itɨ vaɨre'e tɨ ij tihua'utauuni'i ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. 12 Ma ajta aɨn Cɨriistu'u, tɨ'ɨj ayan seij na'a tyu'utamuaɨ'ɨvajtaca'a tɨ ij ayan tihua'utauuni'i tɨj na'a rusen cɨme'e ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, aɨ pu aun a'ujyeijxɨ ɨrɨɨta'an ɨ Dioj. 13 Aj pu'i autejchee tɨ raachu'eve'en asta na'a cai tyamua'a naa tihua'utyamue'itɨn naijmi'ica ɨ maj rajchaɨre'e, a'ini seij pu cɨn ɨ muaɨ'ɨvejri, ayan hua'unáijmi'ire tɨj na'a rusen cɨme'e aɨme ɨ tɨ hue'iraavi'itɨ. 15 Ajta aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, ayaa pu che'eta na'a ti'ixaj itejmi jemi. Anacai pu ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: 16 Ayaa pu ti'ixa ɨ tavastara'a tɨ cɨme'en yee: Ai pu aɨn pueen ɨ nyuucari ɨ nyaj cɨn tya'atanratziiri'i hua'a jemi tɨ'ɨj te'entipua'are ajna xɨcajra'a jetze. Nyaa nu neyan hua'uta'asin mej mi meyan ra'utamua'aree ɨ rutzajta'a ɨ nyuucari ɨ nyaj cɨn ti'ijta. Nyajta nu neyan raatyajtuaasin nyaɨjna ɨ nyuucari ɨ hua'amua'atziira'a jetze. 17 Ajta ayan ti'ixa tɨcɨn: Canu che'e ra'utamua'areera ɨ maj cɨn nyeetzi jemi autyajturaa na'ari ɨ maj cɨn a'ij pua'a ti'ityújchaɨca'a. 18 Aɨj pu cɨn, camu che'e meyan ti'imuaɨ'ɨvajtaca maɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, a'ini Dioj pu ari tihua'utauuni'iri'i. 19 Ajta ijii, nye'ihuaamua'a, ayaa pu ti'ita'aca tej ti tyaxaahua tyaun a'utyarute teyujta'a a'u tɨ Dioj e'irajca aɨjna cɨme'e tɨ aɨn Jesús ra'iraaxɨre ɨ ruxuure'e ta jetze ma'acan. 20 Aɨj pu cɨn ayan jajcuacan cɨn taatájuyete ɨ tyaj japuan huaju'un tej ti tyajna e'ita'a a'utyarute a'u tɨ a'acáavɨj aɨjna ɨ cɨɨxuri tej ti tyaun tzajta'an ruurican cɨn huatyaturan tyaɨjna jemi aɨjna cɨme'e tɨ ru cɨme'en huataujmuaɨ'ɨvajtaca'a. Ajta aɨn ɨ cɨɨxuri, yaa pu huataujmua'a ɨ tevijra'an aɨjna ɨ Jesús. 21 Ajta, ijii pu ayan va'acan cɨn ti'ivaɨre'e ɨ jemin ta jetze ma'acan ɨ tyaj tyaɨtestyamua'ame'en pueen ɨ Dioj. 22 Aɨj pu cɨn, tiche'e teyan vejli'i ajtyaxɨɨre ɨ jemin tyatɨj tyaɨte ɨ tyaj tzaahuati'ira'a cɨn uraré'en seijre'e ɨ ta tzajta'a. Tiche'e tyaxaahua jemin ajtyaxɨɨre tyaɨjna cɨme'e tej teyan ra'atzaahuate'e tɨ ayan ti'ayajna tɨ aɨn Dioj rɨ'ɨ titaata'asin aɨjna cɨme'e tɨ aɨn Cɨriistu'u ari taatyaɨɨraxɨ ɨ taxaijnyu'uca jetze tej ti cai che'e ra'utamua'aree ɨ tamua'atziira'a jetze aɨjna tɨ a'ij pua'a een. Nain pu cɨn icu, taatyaɨɨraxɨ ɨ ta jetze. 23 Tiche'e teyan tyaɨjna cɨn tya'utaviicue'i tej tyauj teyan tya'atzaahuatya'a a'ij tej teri tihua'uta'ixaa ɨ tyaɨte aɨjna cɨme'en ɨ tyaj rachu'eve'e. Che'e cai ti'itɨ ayan ca'anijra'a tata'acare'en tej ti cai che'e tya'atzaahuatya'a ɨ Cɨriistu'u, a'ini aɨ pu cai a'anaj ti'itɨj cɨn atya'ɨtza'ara tɨ runyuuca cɨn tya'ataujratziiri'i itejmi jemi. 24 Tiche'e teyan huarɨni tej ti ca'anijra'a huatáta'an seij tyajta seij tej ti huátaxe'eve'en, tyajta teyan huarɨni tɨ xa'apɨ'ɨn cɨme'e. 25 Tiche'e cai raxaahuata tej teyan cai che'e e'etitasa'ɨrihua'an a'ij mej ti'ijrɨ'ɨre ɨ seica, silu tiche'e eitze'e ca'anijra'a huatáta'an tej ti teyan rɨ'ɨ ti'ihuataxe'eve'en tyatɨj ta'ihuaamua'a tyaɨjna cɨme'e tɨ ayan tita'amitejte'e tɨ ajna xɨcajra'an jetze ari tyaja'ure'enyejsin. 26 Ma ajta, tɨ pua'a teyan taxe'evi'ira'a cɨn tyauj teyan a'ij pua'a ti'ititacha'ɨ tyatɨ'ɨj teri raamua'areeri'i a'ij tɨ tira'axaj aɨjna jetze ɨ yu'uxari tɨ tzaahuati'ira'a cɨn tya'axa, capu che'e titáacɨ'ɨti saɨj ɨ muaɨ'ɨvejri tɨ cɨn Dioj titaatauuni'i, silu aɨ pu'u xaa ayan titáacɨ'ɨti aɨjna tɨ tzɨɨni'ire'e, tɨ aɨn Dioj pueijtzi cɨn taata'asin. Huapɨ'ɨ pu pueijtzi cɨn hua'uta'asin aɨme ɨ maj rajchaɨre'e. Ayaa pu aɨjna cɨn hua'aruuren tɨj taij tɨ nain cɨn ti'ita'iraca aɨjna cɨme'e tɨ huapɨ'ɨ nyu'ucamɨ'ɨ. 28 Cɨme'en aɨjna ɨ nyuucari tɨ ra'uteyu'uxaca'a aɨjna ɨ Moisés tyaacan, tɨ pua'a hua'apua, na'ari hueica meti'iseiraca tɨ a'atɨ ayan ti'itɨ cɨn autyajturaa aɨjna jemi ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, tɨ pua'a meyan raataxaj yee aɨ pu ti'itɨj cɨn autyajturaa, camu che'e rá'ancu'uvajxɨ'ɨsin, silu méjje'icatan. 29 Ajta eitze'e pu a'ij pua'a tiraacɨ'ɨti aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ma ruuraini aɨjna tɨ yaujra'an pueen ɨ Dioj. Eihua pu huapɨ'ɨ eitze'e pueijtzi cɨn tiraata'asin aɨjna cɨme'e tɨ aɨjna ɨ ja'atɨ ayan raatyaxaahuataca'a aɨjna ɨ xuure'e tɨ cɨn raaxa'apɨ'ɨntare aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i, tɨ ajta cɨn Dioj ru'iraavi'itɨ. Aɨj pu ajta cɨn raatanyu'ucaste aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 30 Ayaa pu te'eme, a'ini tu'uri ramua'ate aɨjna tɨ ayan raataxajtaca'a tɨcɨn: “Ayaa pu ti'inyecɨ'ɨcɨpua inyeetzi nyej ni pueijtzi raata'an nyaɨjna ɨ a'atɨ.” Ajta ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: “Tavastara'a pu hua'axɨjte'en ɨ rutyaɨtestyamua'a.” 31 Ee xaa nya'u, eihua pu huapɨ'ɨ tzɨɨni'ire'e tɨ Dioj ayan ra'uxɨ́jte'en saɨj tɨ a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ ɨ Dioj jemi tɨ i'iruuri. 32 Sata'aj ra'utamua'aree a'ij tɨ eenye'eque'e seijra'acaa ajna'ɨmɨ, satɨ'ɨj anacai ra'ancura'a saɨjna ɨ tavastara'a. Aj xu si tya'utaviicue'iri'i saɨjna ɨ saj cɨn tyu'utése. Eihua xu rajpueijtzica'a. 33 Ajna'ɨmɨ nya'u mu meyan amá'uxaahuari'iri'i, meti'iseiraca ɨ tyaɨte. Majta, a'ij mu pua'a amuaaruu. Ajna'ɨmɨ nya'u, muan xu sajta ca'anijra'a hua'uta'a aɨme ɨ seica, ɨ mej meyan che'eta mana'a rajpueijtzica'a, a'ini naimi'i xu ru'ihuaamua'a pueen. 34 Muan xu hua'ancu'uvajxɨ aɨme ɨ mej aityanami'ihuaca'a. Sajta seyan saɨjna cɨn huataujtyamua'ave tyamua'a naa matɨ'ɨj meyan tyajamuá'ari'iri'i ɨ saj tí'ijchaɨca'a. Ayaa xu een cɨn seyan huataujtyamua'ave, a'ini xu'uri ramua'areeraca'a rujɨɨmua'a sej seyan tí'ijcha'ɨ ɨ Dioj jemi saɨjna tɨ tyajá'amua'a tɨ eitze'e re'en, tɨ ajta ayan seira'a a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. 35 Aɨj pu cɨn, caxu yá'ujɨpuan ɨ saj a'ujca'anyaacan cɨn rachu'eve'e, a'ini eihua pu huapɨ'ɨ tyajamuaacɨ'ɨti aɨjna cɨme'e sej seyan tya'utaviicue'iri'i. 36 Ee xaa nya'u, ayaa pu ruxe'eve'e sej seyan tya'utaviicue'i, sej si sajta seyan huarɨni a'ij tɨ aɨn ti'ijxe'eve'e tɨ i ayan tyajamuaacɨ'ɨti aɨjna ɨ tɨ cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i muejmi jemi. 37 Ayaa pu'u na'a, a'ini capu a'atzu a'ateeri a'ij tɨ te'eyu'usi'i tɨcɨn: Aɨjna tɨ ya uve'enyejsin, aɨ pu xaa huataseijre'esin. Capu che'e a'ateeri. 38 Ajta aɨn tɨ urare'enya'acan cɨn huatyajturaa inyeetzi jemi, aɨ pu aɨjna cɨn ruuri a'ame aɨjna cɨme'e tɨ tya'atzaahuate'e. Ma ajta, tɨ pua'a aɨn caujxaahuata, capu a'atzu na'aranáajchi a'ame yu nyatzajta'a. 39 Me tyajta ityan, catu hua'a jetze ajtyama'acan ɨ mej meyan caujxaahuataca, aɨme ɨ tɨ Dioj hua'antipua'arite'esin. Catu xaa nya'u, silu tyan tu hua'a jetze ajtyama'acan ɨ mej tya'atzaahuate'e, aɨme ɨ tɨ Dioj hue'iratuaasin tɨj na'a rusen cɨme'e.

Hebreos 11

1 Ayaa pu ti'en tej teyan tya'atzaahuate'e, aɨj tu cɨn teyan ramua'aree tɨ ayan te'eme aɨjna ɨ tyaj cɨn ti'ichu'eve'e. Aɨj tu ajta cɨn ramua'aree tɨ ayan ti'ayajna ɨ tyaj cai rasise'ij. 2 Aɨjna cɨn mej tya'antzaahua aɨme ɨ mej mejmi'i seijra'acaa ɨ tavaujsimua'acɨ'ɨ. Aɨj pu cɨn Dioj ayan rɨ'ɨ tihua'utyáxajtaca'a. 3 Aɨjna cɨn tej tya'atzaahuate'e, aɨj pu cɨn ayan tita'amitejte'e tɨ naijmi'i tɨj na'a jiiji tɨ ti'iseijre'e, ayaa pu een cɨn huataseijre aɨjna cɨme'e tɨ cai seijra'acaa, a'ini Dioj pu ayan raataxajtaca'a. 4 Aɨjna cɨn tɨ ayan tya'antzaahua aɨjna ɨ Abel tyaacan, aɨj pu cɨn ayan tyu'utamuaɨ'ɨvajtaca'a ɨ Dioj jemi ti'itɨ cɨme'e tɨ eitze'e re'enya'acan cɨn seijra'acaa ɨ Dioj jemi cai aɨjna tɨ cɨn tyu'utamuaɨ'ɨvajtaca'a aɨjna ɨ Caín tyaacan. Aɨj pu cɨn Dioj ayan cɨme'en tiraatyáxajtaca'a tɨ aɨn Abel urare'enya'acan cɨn huatyajturaa ɨ jemin aɨjna cɨme'e tɨ ra'ancura'a aɨjna tɨ cɨn tyu'utamuaɨ'ɨvajtaca'a. Ajta aɨn ɨ Abel, aɨ pu xaa huamɨ'ɨ. Ma ajta, auche'e pu ti'ita'ixaate'e aɨjna cɨme'e tɨ tya'antzaahua. 5 Aɨjna cɨn tɨ tya'antzaahua aɨjna ɨ Enóc, aɨj pu cɨn Dioj ayan ya'uvi'itɨ u tajapua tɨ ij cai raacɨ'ɨti ɨ tɨ huamɨ'ɨni. Majta ɨ seica, camu me'e yá'utyau aɨjna cɨme'e tɨ Dioj ya'uvi'itɨ. Ayaa mu cɨme'en tyu'utyaxajtaca'a tɨ nu'u ra'aranajchaca'a ɨ Dioj a'ij tɨ ti'ityújchaɨca'a. 6 Ajta tɨ pua'a a'atɨ cai tya'atzaahuatya'a, capu a'atzu rɨ'ɨri tɨ aɨn a'atɨ ayan huarɨni a'ij tɨ tira'araanajchi ɨ Dioj. Ayaa pu ti'en, a'ini tɨ pua'a a'atɨ ayan raxe'eva'a tɨ vejli'i ajtyaxɨɨre ɨ Dioj jemi, anacai pu ayan ruxe'eve'e tɨ aɨn a'atɨ ayan tya'antzaahuate'en tɨ Dioj seijre'e, ajta tɨ aɨn Dioj ayan rɨ'ɨ tihua'ata'aca aɨme ɨ maj a'ujca'anyaacan cɨn rahuauhuau. 7 Aɨ pu ajta tya'antzaahua aɨjna ɨ Noé tyaacan. Aɨj pu cɨn, tɨ'ɨj Dioj ayan tiraatányuuche aɨjna cɨme'e tɨ nu'u ayan tyaja'ure'enyejsin, aj pu'i aɨn Noé rá'antzaahua, ajta e'eyan raatyataahuaca'a aɨjna ɨ canuuhua'a tɨ ve'e, tɨ'ij ajta cɨn hua'utavaɨ ɨ rutyaɨtestyamua'a maj cai huacui'ini. Ayaa pu aɨjna cɨn huarɨj, aɨ pu hua'uta'a aɨme ɨ mej iiyan japuan seijra'acaa ɨ chaanaca maj raamua'aree maj cai xa'apɨ'ɨn rɨjcaa ɨ Dioj jemi. Aɨj pu cɨn, ayaa pu tiraacɨ́'ɨ aɨjna ɨ Noé tyaacan tɨ'ij ayan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e tɨ tya'antzaahua. 8 Ayaa pu che'eta na'a tya'antzaahua aɨjna ɨ Abraham tyaacan. Aɨj pu cɨn ayan ra'ara'astijre tɨ'ɨj Dioj ayan raataityaca'a tɨ aun a'ura'ani aujna a'u tɨ ya'acɨ'ɨti. Aɨj pu cɨn, aɨn cai ramua'areeraca'a a'u tɨ a'umej, aɨ pu aun á'uraa. 9 Aɨjna cɨme'e tɨ tya'antzaahua, aɨ pu a'ucatii a'u tɨ cai e'ema'acan, aɨjna seij chuejra'a japua tɨ cɨme'en Dioj ayan tya'ataujratziiri'i tɨ ayan ya'acɨ'ɨti. Au pu a'ucatii navij chi'ira'a jete aɨjna jamuan ɨ Isaac tyaacan, ajta aɨjna ɨ Jacobo tyaacan, ɨ tɨ hua'a jemi Dioj ayan che'eta na'a aɨjna cɨn tya'ataujratziiri'i tɨ ayan tihua'ucɨ'ɨti tɨj ajta ti'ijcɨ'ɨti aɨjna ɨ Abraham tyaacan. 10 Aɨj pu cɨn ayan huarɨj a'ini ayaa pu ti'ijchu'eva'acaa tɨ aun a'utyarute ajna chajta'a tɨ cai ja'atɨ a'anaj ratyáuuna aɨjna cɨme'e tɨ Dioj rusaɨj ráasɨɨmua'a a'ij tɨ seira'a a'ame, ajta rá'ajtaahuaca'a. 11 Aɨjna cɨme'e tɨ tya'antzaahua aɨjna ɨ Sara tyaacan, aɨj pu cɨn Dioj ayan tiraata'a tɨ ayan pa'arɨ'ɨ huataseijre'en ɨ jetzen, capu amɨn a'ij tɨ ari huapɨ'ɨ ucaristaca'a. Ayaa pu aɨjna cɨn ayan tiraacɨ́'ɨ aɨjna cɨme'e tɨ ayan tira'amitejtya'acaa tɨ aɨn Dioj ayan araurastejsin aɨjna cɨme'e ɨ tɨ cɨn tya'ataujratziiri'i. 12 Aɨj mu cɨn meyan a'iráanye mui'itɨ maɨjna jetze saɨj tɨ ari á'ame'erajcaa. Ayaa mu mui'itɨ huataseijre ɨ yaujmua'ame'en matɨj mana'a pua'amua ɨ xu'ura'ave ɨ maj ute'e e'eseijre'e, nusu matɨj majta meyan a'asica'a tɨj ɨ sej tɨ aun a'ajca a'u tɨ a'avastɨme ɨ jaj tɨ ve'e. Ayaa mu mui'icaa tɨ cai rɨ'ɨri tɨ a'atɨ hua'uté'iten. 13 Naimi'i aɨme maj cai xɨ ra'ancura'acaa maɨjna tɨ cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i aɨjna cɨme'e mej tya'antzaahua, aɨ mu huacuii. Cu xuee mu'uri a'ɨmɨ raseira, majta a'ɨmɨ a'utyáuu maraatataujte maɨjna tɨ tihua'acɨ'ɨti aɨjna cɨme'e mej tya'antzaahua. Ayaa mu maɨjna cɨn huarɨj, ayaa mu majta maɨjna cɨn raataxajtaca'a yee maj cai hua'a jetze ajtyama'acantacaa aɨme ɨ mej iiyan huachaatɨme chaanaca japua, majta ca'anyejri cɨn u a'araacɨ ɨ ruche. 14 Ajta, tɨ pua'a meyan ti'ixajta ɨ tyaɨte matɨj aɨme, ayaa pu huataujmua'a aɨjna ɨ mej meyan ti'ixa tɨcɨn mu'uri seij chuejra'a úuhuaumen a'u maj a'uté'en. 15 Ajta aɨjna ɨ seij chuejra'a ɨ maj nu'u rúuhuaumen, capu ajna pɨtyaja'arɨcɨ a'u maj u ja'aráacɨ, a'ini tɨ pua'a meyan ra'utamua'aréeranche'e maɨjna ɨ chuejra'a ɨ maj japuan a'araacɨ, ayaa pu rɨ'ɨrístaca maj huara'acɨɨne. 16 Ma majta aɨme, mu'uri meyan raxe'eva'acaa maj aun a'uté'en seij chuejra'a japua tɨ eitze'e re'en. Ayaa pu huataujmua'a aɨjna ɨ nyuucari tɨcɨn seij chuejra'a mu uhuauumen tɨ tajapua e'eseijre'e. Aɨj pu cɨn, capu ratevi'iraste'e ɨ Dioj mej meyan raatámua'ati tɨcɨn hua'a Dioj pu pueen, a'ini aɨ pu ari rɨ'ɨ raaruu seij chajta'a a'u mej a'utyaturan tɨj na'a rusen cɨme'e. 17 Aɨjna cɨme'e tɨ tya'antzaahua aɨjna ɨ Abraham tyaacan, aɨj pu cɨn tɨ'ɨj Dioj ayan raateeseij, aɨ pu raatamuaɨ'ɨvajtaca'a ɨ ruyauj aɨjna ɨ Isaac tyaacan. Aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ra'ancura'a aɨjna tɨ cɨn tya'ataujratziiri'i ɨ Dioj, aɨ pu ajta ayan titauura'acara'a tɨ raatamuaɨ'ɨvajta ɨ ruyauj tɨ saɨj na'a pueen, tɨ ajta cɨme'en Dioj ayan raataxajtaca'a tɨcɨn: “Naimi'i ɨ mej a'iranyejsin mueetzi jetze, ayaa mu raatámua'atzi tɨcɨn hua'aya'upua pu pueen aɨjna ɨ Isaac.” 19 Aɨj pu cɨn ayan tira'amitejtya'acaa aɨjna ɨ Abraham tɨ aɨn Dioj raayɨ'ɨtɨhua'a tɨ hua'ajjajpuan aɨme ɨ tetyaca ɨ mej meri huacuii. Ajta, tɨ'ɨj Dioj ayan raatatui ɨ yaujra'an, ayaa pu tiraatamitejte tɨ aɨn Isaac a'itáraa hua'a tzajta'a ɨ mej meri huacuii. 20 Aɨjna cɨme'e tɨ ajta tya'antzaahua aɨjna ɨ Isaac tyaacan, aɨj pu cɨn ayan rájhuaviiri'i ɨ Dioj tɨ aɨn rɨ'ɨ tihua'utyajtuaani majca'ihua yee ɨ yaujmua'ame'en aɨjna ɨ Jacobo tyaacan, ajta aɨjna ɨ Esaú tyaacan. 21 Aɨjna cɨme'e tɨ tya'antzaahua aɨjna ɨ Jacobo tyaacan, aɨj pu cɨn tɨ'ɨj ari á'ame'erajcaa, aicaujtutá japuan ɨ ru'itzɨj, rɨ'ɨ tihua'utyajtuaa seij ajta seij ɨ yaujmua'ame'en aɨjna ɨ José tyaacan. Aɨ pu ajta rana'amicha'a ɨ Dioj. 22 Aɨjna cɨme'e tɨ tya'antzaahua aɨjna ɨ José tyaacan, aɨj pu cɨn, tɨ'ɨj ari vástacɨra'icaa, ayaa pu tihua'uta'ixaa aɨjna cɨme'en maj nu'u meyan huiiraaju'un aɨme ɨ mej Israel jetze ajtyama'acantacaa mej mi seij chuejra'a japua a'uté'en. Ajta pu ayan tihua'utaij a'u maj tyaja'ava'anan ɨ ti'icariira'an. 23 Aɨjna cɨme'e mej tya'antzaahua ɨ vaujsimua'ame'en aɨjna ɨ Moisés tyaacan, aɨj pu cɨn, tɨ'ɨj huanu'eihuaca'a, aɨ mu raatya'avaataca'a hueica maxcɨra'i cɨme'e a'ini ayaa pu tihua'amitejtya'acaa tɨ naa seijra'acaa aɨjna ɨ pa'arɨ'ɨ. Majta, camu raatatzɨn aɨjna ɨ tɨ cɨn tyu'utaijtaca'a aɨjna ɨ rey maj nu'u hua'ucui'ini ɨ tɨ'ɨri mej tetyaca. 24 Aɨjna cɨme'e tɨ tya'antzaahua aɨjna ɨ Moisés tyaacan, tɨ'ɨj ari vástacaa, capu huataura'a mej meyan raatámua'ati tɨcɨn yaujra'an pu pueen aɨjna ɨ jɨita'a ɨ rey tɨ rape'eri. 25 Ayaa pu tiraaxa'apɨ'ɨntare tɨ ayan rajpueitzi a'ara'ani aɨme jamuan ɨ tyaɨtestyamua'ame'en pueen ɨ Dioj. Ajta, capu a'atzu ra'aranajchaca'a tɨ ayan a'atzu a'ateevi'in huataujtyamua'ave'en aɨjna cɨme'e tɨ ayan huarɨni aɨjna tɨ a'ij pua'a een ɨ Dioj jemi. 26 Ayaa pu tira'amitejtya'acaa tɨ ayan eitze'e ratyava'ɨri mej meyan tirá'uxaahuari'i Cɨriistu'u jetze ma'acan cai tɨ ayan tiratyava'ɨri tɨj na'a tɨ huapɨ'ɨ ti'ijnajchi ɨ mej tí'ijcha'ɨ aɨme ɨ mej tí'ijtacaa aujna u Egipto. Ayaa pu een cɨn ayan rachu'eva'acaa aɨjna tɨ tiraacɨ'ɨti ɨ Dioj jemi. 27 Aɨjna cɨme'e tɨ tya'antzaahua, aun pu a'arajraa u Egipto. Ajta, capu raatatzɨn tɨ pua'a eihua huapɨ'ɨ huatanyu'ucan aɨjna ɨ rey, silu tyamua'a pu tya'utaviicue'iri'i. Cu xuee tɨ cuj a'ɨmɨ raseiraca aɨjna ɨ Dioj tɨ cai seijre'e. 28 Aɨjna cɨme'e tɨ tya'antzaahua, aɨj pu cɨn ayan tya'ara'aste aɨjna xɨcajra'a tɨ jetzen Dioj tihua'utauuni'i. Ayaa pu een cɨn ra'ajtyapɨtijraxɨ xuure'e cɨme'e tɨ i cai ayan tihua'ucɨ'ɨti aɨjna tɨ hua'acui'ini aɨme ɨ maj anáatyá'a huanunu'eihuaca'a. 29 Aɨjna cɨme'e mej tya'antzaahua ɨ tyaɨte, aɨj mu cɨn meyan antacɨj ɨ jaj japua tɨ ve'e tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Jaj tɨ Pa'u. Ayaa mu japuan antacɨj tɨj chuej tɨ huachi. Ma majta, aɨme ɨ maj Egipto e'ema'acantacaa, matɨ'ɨj meyan raataxe'eve mej meyan che'eta mana'a huarɨni, matɨ'ɨj mi auujamɨj. 30 Aɨjna cɨme'e mej tya'antzaahua ɨ mej Israel jetze ajtyama'acantacaa, aɨj pu cɨn matɨ'ɨj meri arahua'apua xɨcaj pua'amua ataujnajchaca'a aujna chajta'ana, aj pu'i a'avatzɨ ɨ jaxu'u ɨ tɨ cɨn ra'anami'ihuaca'a aujna chajta'ana, u Jericó. 31 Aɨjna cɨme'e tɨ tya'antzaahua aɨjna ɨ Rahab tyaacan, aɨjna ɨ jɨita'a tɨ huá'ajijva'aca'a mej mi jamuan ji'ipitya'a, a'ini aɨ pu tyamua'a naa hua'ancure'evi'itɨ aɨme ɨ mej meyan tyu'iré'ixe'ere'en ɨ chajta'ana, aɨj pu cɨn cai huamɨ'ɨ hua'a jamuan ɨ maj cai ra'ara'astijre ɨ Dioj. 32 ¿Ti'itajni nyajtahua'a jamuaata'ixaate'en? Capu ti'icɨ'ɨpe nyej neyan tyajamuaata'ixaate'en a'ij mej huarɨj aɨjna ɨ Gedeón tyaacan, ajta aɨjna ɨ Barac tyaacan, ajta aɨjna ɨ Sansón tyaacan, ajta aɨjna ɨ Jefté tyaacan, ajta aɨjna ɨ David tyaacan, ajta aɨjna ɨ Samuel tyaacan, majta aɨme ɨ maj Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a. 33 Ayaa mu hua'utyaamue'itɨ aɨme ɨ maj títyatatyá'acaa ɨ rey cɨme'e seij chuejra'a japua, majta rɨ'ɨ tyu'utaijtaca'a, majta ra'ancura'a aɨjna tɨ cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i. Majta seica meyan hua'ancaanajxɨ hua'ateni'itze'en ɨ muajyete. Matɨj mana'a mej meyan huarɨj, ayaa mu maɨjna cɨn huarɨj aɨjna cɨme'e mej tya'antzaahua. 34 Majta seica meyan ra'uje'ica ɨ taij tɨ ij cai hua'utyataira, majta seica huatauruu mej mi cai hua'ucui'ini. Ayaa pu tihua'uruu aɨme ɨ maj cai rucaca'anyajcaa. Ca'anijra'a pu xaa hua'uta'a mej mi meyan huatyaujca'anyen tyamua'a naa. Matɨ'ɨj mi meyan hua'utyaamue'itɨ matɨj mana'a maj cɨn huanya'use, majta hua'utamuari aɨme ɨ xantaaru'u ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acantacaa. 35 Majta aɨme ɨ juuca, ayaa mu majtahua'a hua'ancure'evi'itɨ ɨ rutyaɨtestyamua'a ɨ maj majtahua'a a'itacɨj hua'a tzajta'a ɨ mej meri huacuii. Majta seica, ayaa mu rajpueiitzi mua'araa maɨjna cɨme'e maj cai hua'ata'acara'a maj hue'irajtuaani a'u maj hua'ityaana. Ayaa mu een cɨn huarɨj maɨjna cɨme'e mej meyan rachu'eva'acaa maj majtahua'a huatarun mej mi maun ruuri a'utyaturan seij chuejra'a japua tɨ eitze'e re'en. 36 Majta seica meyan rajpueiitzi mua'araa maɨjna cɨme'e maj hua'uxaahuari'iri'i nusu maj hua'utyaavajxɨ na'ari maj hua'anaajɨ'ɨca'axɨ cadeena cɨme'e na'ari maj hue'ityaana. 37 Ayaa mu majta hua'uruu. Mahua'utyatu'asixɨ tetej cɨme'e. Majta e'ita'a hua'utáveichixɨ. Majta hua'ucuii chun cɨme'e tɨ ruxa'ajta'a camɨɨmɨjmee. Ayaa mu e'enye'en ti'itechajca'a maɨjna cɨme'e ɨ hua'anavij ɨ canya'axɨ nusu ɨ hua'anavij ɨ caurasi. Camu a'ij ti'ijviicue'iracaa. Eihua mu rajpueijtzica'a. Majta a'ij mu pua'a tihua'ajchaɨca'a. 38 Camu huatyéechi'icaa. A'u tɨ na'a mu a'ujhua'anya'acaa a'u tɨ cai e'eti'itɨjcaa, majta a'u tɨ huájɨrima'acaa. Majta au mu e'echajca'a a'u tɨ e'etyasta'a, majta maujna cuuni'istya'a, ajta a'u tɨ a'ucucu'unijmee tɨj na'a iiyan chaanaca japua. Ma majta aɨme, eihua mu huapɨ'ɨ eitze'e ti'ivaɨra'acaa ɨ Dioj jemi macai aɨme ɨ maj cai hua'axe'eva'acaa. 39 Dioj pu ayan rɨ'ɨ tihua'utyajtuaa naijmi'ica aɨjna cɨme'e mej tya'antzaahua. Ma majta aɨme, camu xɨ ra'ancura'a aɨjna tɨ cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i aɨjna cɨme'e tɨ Dioj ari titaaxa'apɨ'ɨntari'iri'i itejmi jemi aɨjna tɨ eitze'e re'en tɨ aɨn ayan tejmi jamuan hua'unaijmi'ire'en aɨme.

Hebreos 12

1 A'ini eihua mu ta jemi huatyáuu ɨ mej ti'iseij, tiche'e teyan raatyaxaahua tyaɨjna cɨme'e tɨ ayan tamuare'eriste'e, tiche'e tyajta raatapua'ajta tyaɨjna ɨ tyaj cɨn atya'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi, tyaɨjna tɨ a'anaj tɨ na'a tatyajɨ'ɨqui. Tiche'e teyan tya'utaviicue'i tyamua'a naa tej ti xa'apɨ'ɨn rɨjca tyaɨjna cɨme'e ɨ tɨ cɨn Dioj titaijca tej ra'antipua'arite'en iiyan chaanaca japua. 2 Tiche'e tyamɨjna jetze arataca'anyen ɨ Jesús, aɨjna tɨ anacai taataseijrate a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj. Aɨ pu ajta ayan taanaijmi'ire'en ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e tej teyan tya'antzaahuate'en. A'ini aɨ pu ayan ramua'areeraca'a tɨ ayan tiraacɨ'ɨti aɨjna tɨ cɨn huataujtyamua'ave, aɨj pu cɨn ayan rá'uviicue'iri'i maj rá'utatan ɨ curuu jetze. Capu jetzen ruxe'eva'acaa mej meyan maɨjna cɨn pueijtzi raata'an tɨ ayan ratevi'irastya'acaa. Ajta ijii, an pu a'acajca aɨjna japua ɨ ɨpuari ɨrɨɨta'an a'u tɨ Dioj a'acajca. 3 Sata'aj seyan saɨjna jetze tyu'umua'ati a'ij tɨ aɨn huarɨj tɨ ayan tya'utaviicue'iri'i tyamua'a naa aɨme ɨ maj eihua huapɨ'ɨ rajchaɨra'acaa ɨ Dioj jemi. Sata'aj seyan saɨjna jetze ra'utamua'aree sej si cai cua'ana, tɨ i cai utyavatzɨn ɨ a'amua tzajta'a. 4 Caxuu xɨ seyan tyu'utése asta sana'a cai ra'iraaxɨre ɨ a'amuaxuure'e saɨjna cɨme'e saj saɨjna jamuan á'aviicue'ire'e tɨj na'a tɨ a'ij pua'a een ɨ Dioj jemi. 5 Sajta seyan ya'uhua'axɨ saɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨme'en Dioj ayan ca'anijra'a a'amuata'aca, tɨj hua'ataata ayan tihue'ixaate'e ɨ ruyaujmua'a tɨcɨn: Niyauj, capaj raxaahuata tɨ tavastara'a ayan ti'imue'itii, capaj pajta peyan axaamɨstya'a tɨ pua'a aɨn pueijtzi muaata'an. 6 Capaj xaa nya'u huarɨni, a'ini tavastara'a pu ayan ti'ira'itii aɨjna tɨ raxe'eve'e, ajta ayan pueijtzi rata'aca a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan ra'ancure'evi'itɨ tɨj ruyauj. 7 Ruxe'eve'e sej seyan tya'utaviicue'i a'ini Dioj pu a'amue'itii. Ayaa pu che'eta na'a a'amuaruure tɨj saɨj tyaata'a ayan hua'aruure ɨ ruyaujmua'a. A'atɨ tɨ na'a tɨ ya'upuaara'an pueen ayan ti'ihue'itii ɨ ruyaujmua'a a'achu ma pua'amua. 8 Tɨ pua'a ayan tihua'acɨ'ɨti matɨj mana'a pua'amua ɨ mej yaujmua'ame'en pueen tɨ hua'aya'upua ayan tihué'itii, ajta tɨ pua'a cai a'atɨ ayan tyajamue'itii, aɨj xu cɨn cai yaujmua'ame'en pueen, silu aɨme xu pueen ɨ mej cha'a mana'a huanunu'eihuaca'a, ɨ maj cai tíya'upua. 9 Ajta i'i, naimi'i tu tyatɨj tyana'a pua'amua teyan tíya'upuajcaa, tyajta tu teyan hua'astijra'acaa tyaɨjna cɨme'e maj tita'itiiri'i. Aɨj pu cɨn, eihua pu eitze'e ayan tiraavijte'e tej teyan ra'ara'astijre'en tyaɨjna ɨ taya'upua tɨ rusen cɨn seijre'e, tej ti jemin ruuri ta'ara'ani. 10 Aɨme ɨ taya'upua, ayaa mu a'atzu mana'a a'ateevi'i meyan tita'itiiri'i a'ij tɨ tihua'aranajchaca'a. Ma ajta aɨn Dioj, ayaa pu een cɨn ayan ti'ita'itii tɨ ij rɨ'ɨ taaruuren, tej ti teyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan tɨj ajta aɨjna. 11 Ee xaa, capu naa tyu'ase tɨ pua'a auj ti'ita'itiira, silu tyaj tu rajpueijtzi. Ma ajta, tɨ'ɨj ajtahua'a rɨ'ɨ titaatyápua'arite'en tyej ti rɨ'ɨ ti'itachaɨ ta'ara'ani tyaɨjna cɨme'e tɨ ayan titaata'itiiri'i aɨjna cɨme'e ɨ tyaj rajpueijtzica'a. 12 Aɨj pu cɨn, sata'aj huatyaujca'anyen. Caxu seyan seijra'a tɨj a'atɨ tɨ ruxaamɨste'e, tɨ cai ruca'anye ɨ rumuajca'a jetze, ajta rutunuj jetze. 13 Sata'aj rɨ'ɨ huaujruuren nain cɨme'e sej si tyamua'a naa tityaaju'un ɨ Dioj jemi, sej si cai che'e a'ij pua'a huatzúna'iche'en, silu sej si huarún tyamua'a naa. 14 Sata'aj saɨjna cɨn tyu'utatese'en saj ruxaahua ti'iteseijra'a naijmi'ica jemi ɨ tetyaca. Sata'aj sajta sej seyan urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ a'amua tzajta'a, a'ini tɨ pua'a a'atɨ cai ayan uraré'en ɨ rutzajta'a, capu a'anaj raseijran ɨ tavastara'a. 15 Caxu raata'acare'en tɨ saɨj muan ayan ti'itɨj cɨn autyaturan tɨ ij cai che'e Dioj ayan rɨ'ɨ tiraata'an. Rɨ'ɨ xu'u muan tɨ cai ayan huataseijre'en muejmi jemi a'atɨ tɨ ayan saɨque amuaaruuren tɨ ij ayan tyajamuaɨ'ɨtziite'en, tɨ ajta ayan ca'anijra'a hua'uta'an eihua ɨ tyaɨte mej mi meyan ti'itɨ cɨn autya'ɨtzen ɨ Dioj jemi. 16 Rɨ'ɨ xu'u sajta, tɨ'ij cai a'atɨ ayan tyu'uxana'acɨre'en na'ari raatyaxaahua aɨjna tɨ Dioj raatyajtuaa itejmi jemi tɨj aɨjna ɨ Esaú. Aɨ pu ayan raatuaa aɨjna tɨ raacɨ'ɨtiiche'en, tɨ a'ara'an pueenya'a aɨjna cɨme'e tɨ Israel jetze ajtyama'acan. Aɨ pu ajta aɨn pueenya'a tɨ anacai huanu'eihuaca'a. Ajta ayaa pu een cɨn raatuaa aɨjna cɨme'e tɨ huata'icuataca'a. 17 Sajta seri ramua'aree a'ij tɨ te'irajraa. Tɨ'ɨj ajtahua'a ayan raataxe'eve tɨ ayan tiraacɨ'ɨti aɨjna tɨ cɨn Dioj ayan rɨ'ɨ tiraatyajtuaani, ayaa pu raara'ityaca'a aɨjna ɨ ya'upuaara'an. Capu che'e huatarɨ'ɨristaraca'a tɨ caujxaahuata. Capu amɨn a'ij tɨ ajta ruyeinyaj rájhuau. 18 Ajta, caxu seyan che'eta sana'a ajtyáxɨɨraca'a ɨ Dioj jemi matɨj aɨme ɨ maj maun a'atanye jɨri jetze a'u tɨ cai hua'uta'a maj japuan á'ujhua'anye'en, a'u tɨ jetzen eihua á'ataaca'a, a'u tɨ a'utɨca'acaa. Huapɨ'ɨ pu xaa huatɨca'acaa, ajta é'ecan mu viiyacaa apuutzari cɨme'e. 19 Ajta ayan a'atɨ ucájijhuaca'a trompeeta jetze. Aj pu i seij ayan tyu'utaxajtaca'a. Huapɨ'ɨ pu tzɨɨni'ira'acaa tɨ namuajra'acaa. Aɨj mu cɨn meyan rájhuaviiri'i ɨ tyaɨte tɨ aɨn cai che'e ayan tihue'ixaatya'a. 20 Ayaa mu huarɨj a'ini camu a'atzu ra'aviicue'iraca'a maɨjna tɨ ayan tihua'utaij tɨcɨn: “Tɨ pua'a ti'itɨ ayan japuan á'ucha'acanye'en ɨ jɨri, capu amɨn a'ij ti'itɨ tɨ pɨrɨcɨ, sata'aj seyan raatyatu'asixɨ'ɨn tetej cɨme'e.” 21 Ee xaa nya'u, huapɨ'ɨ pu tzɨɨnisi'i seijra'acaa ɨ tɨ raaseij aɨjna ɨ Moisés tyaacan. Aɨj pu ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: “Nenvivej nyaɨjna cɨme'e nyaj ti'itzɨɨnye'e.” 22 Ma ajta, caxu seyan saujna ajtyáxɨɨraca'a, silu seij xu'u jetze, aɨjna ɨ jɨri tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Sión, a'u tɨ e'eseijre'e aɨjna ɨ chajta'a a'u tɨ á'ucaj ɨ Dioj tɨ ruuri, aujna u Jerusalén tɨ ute'e e'eseijre'e. Au mu majta e'etyujsaɨre mui'itɨ ɨ mej tajapua ti'ivaɨre'e mej mi maujna tyu'uyesten. Majta ayaa mu pua'amua tɨ cai rɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan hua'uté'iten a'achu maj ara'ase. 23 Muan xu sajta hua'a jamuan ajtyáxɨɨraca'a ɨ mej meyan e'etyujsaɨre maɨjna cɨme'e tɨ ayan che'eta tihua'acɨ'ɨti tɨj ayan tiraacɨ'ɨti aɨjna ɨ yaujra'an tɨ anacai huanu'eihuaca'a. Aɨ mu majta meri a'ayu'usi'i maujna u tajapua. Sajta muan, ayaa xu jemin ajtyáxɨɨraca'a saɨjna jemi tɨ hua'axɨjte'e ɨ tyaɨte. Ai pu aɨn pueen ɨ Dioj tɨ naijmi'ica ti'ijte'e. Muan xu sajta hua'a jamuan e'etyujsaɨ ɨ hua'axaijnyu'uca aɨme ɨ tetyaca ɨ maj urare'enya'acan cɨn huatyajturaa ɨ Dioj jemi, aɨme tɨ ajta Dioj hua'unáijmi'ire. 24 Xu'uri sajta ajtyáxɨɨraca'a saɨjna jemi ɨ Jesús, aɨjna tɨ ayan raaxa'apɨ'ɨntare aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ eitze'e re'en, tɨ ajtahua'a cɨn tya'ataujratziiri'i ɨ Dioj. Ajta aɨn ɨ xuura'ara'an tɨ aɨn ra'iraaxɨre, eitze'e pu re'enya'acan cɨn seijre'e ɨ Dioj jemi cai ɨ tɨ Abel tyaacan ya'urai, a'ini aɨjna tɨ Jesús ayan ra'iraaxɨre, ai pu aɨn pueen tɨ cɨn Dioj rɨ'ɨ titaatá'a itejmi. 25 Rɨ'ɨ xu'u muan, sej si cai seyan raatyaxaahua saɨjna tɨ tyaja'amue'ixaate'e. Ee xaa nya'u, camu huataujvaɨ aɨme matɨ'ɨj raatyaxaahuataca'a aɨjna tɨ iiyan chaanaca japua tihua'utajée. Aɨj pu cɨn, capu a'atzu a'ij huatarɨ'ɨristari tej teyan huatyatavaɨre'en tɨ pua'a teyan raatyaxaahua tyaɨjna tɨ ayan ti'itajee tɨ ute'e e'eseijre'e. 26 Ajna'ɨmɨ, aɨ pu raataruurajxɨ ɨ chaanaca tɨ'ɨj tyu'utaxajtaca'a. Ma ajta ijii, pu'uri ajtahua'a ayan tya'ataujratziiri'i tɨcɨn: “Nyajtahua'a nu neyan raataruurajxɨ'ɨsin nyaɨjna ɨ chaanaca, nyajta naijmi'i tɨj na'a tɨ e'eseijre'e u tajapua.” 27 Aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨme'en yee “nyajtahua'a nu raataruurajxɨ'ɨsin”, ayaa pu huataujmua'a tɨ anacai raataruurajxɨ'ɨsin tɨj na'a tɨ tyu'utaavijhuaca'a. Aj pu'i ti'ityí'asin tɨ ij ayan huatyaturan aɨjna tɨ cai rɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan raataruurajxɨ'ɨn. 28 Aɨj pu cɨn, tiche'e tyaɨjna cɨn huatatatyamua'ave'en tyaɨjna cɨme'e tɨ ayan titáacɨ'ɨti tej tyaun a'utyaturan seij chuejra'a japua tɨ cai a'atɨ raayɨ'ɨtɨ tɨ raataruurajxɨ'ɨn. Aɨj pu cɨn, tiche'e tyajta teyan rana'amiche'en tyaɨjna ɨ Dioj a'ij tɨ tira'araanajchi. Tiche'e teyan ratzɨɨnya'a ra'ara'astijre'en, a'ini aɨjna ɨ Dioj ɨ tyaj rana'amiche, ayaa pu een tɨj taij tɨ nain ti'ita'iraca.

Hebreos 13

1 Sata'aj sauj huaujxe'eve'en tɨj ru'ihuaamua'a. 2 Caxu yá'uhua'anan saj tyamua'a naa hua'ancure'evi'itɨn ɨ ta'ihuaamua'a ɨ saj cai hua'amuajte a'ini matɨ'ɨj seica meyan huarɨj, ayaa pu te'irajraa maj cai ramua'areeraca'a meyan hua'ancure'evi'itɨ aɨme ɨ maj tajapua ti'ivaɨra'acaa. 3 Sata'aj hua'utamua'aree saɨme ɨ maj a'ityanami'i yaa cumu muan xu sajta hua'a jamuan a'ityanami'i. Sata'aj sajta hua'utamua'aree saɨme ɨ mej a'ij pua'a hua'aruure a'ini naimi'i tu seij tyana'a jetze ajtyama'acan. 4 Miche'e naimi'i meyan ti'imuajca tɨ i'ixa'apɨ'ɨn mej huanyejnyaɨche ɨ tyaɨte. Caxu hua'ata'acare'en mej meyan ti'ixana'acɨre'e ɨ maj meri nyejnya'ɨche a'ini Dioj pu xaa hua'axɨjte'en aɨme ɨ maj a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ, majta aɨme ɨ mej ti'ixana'acɨre'e. 5 Caxu seyan huataura'an sej seyan eitze'e raxe'eva'a ɨ tumin sacai maa ti'itɨ. Sata'aj seyan saɨjna cɨn huataujtyamua'ave'en saɨjna cɨme'e saj caj tí'ijcha'ɨ, a'ini ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ tavastara'a tɨcɨn: “Canu a'anaj ma'a muajáujɨsin. Canu nyajta a'anaj muájá'uhua'axɨjsin.” 6 Aɨj pu cɨn, rɨ'ɨri tej teyan taxaahua tyu'utaxaj yee: Tavastara'a pu nyavaɨre'e, aɨj nu cɨn cai ti'itzɨɨnye'e a'ij mej nyaruuren ɨ tyaɨte. 7 Sata'aj hua'utamua'aree aɨme tyaaca, ɨ mej tyajamue'itiiri'i maɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ Dioj jetze a'uve'eme. Sata'aj saɨjna jetze tyu'umua'ati a'ij tɨ hua'a jemi te'irajraa sej si seyan che'eta sana'a ra'ara'astijre'en saɨjna ɨ Jesús matɨj aɨme. 8 Ajta aɨn Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen, ayaa pu che'eta seijre'e ijii, tɨj ajta seijra'acaa jajcua jɨmɨ, tɨj ajta ayan seira'a a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. 9 Caxu huataura'an tɨ a'atɨ ayan amuaacuanamuan aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari maj cha'a mana'a cɨn tyaja'amue'itii tɨ saɨque huataujmua'a a'ij tyaj tyajamue'itiiri'i ityan. Ma sajta muan, Sata'aj seyan huatyaujca'anyen ɨ ja'amua tzajta'a saɨjna cɨme'e tɨ Dioj ti'itɨj cɨn rɨ'ɨ tyajamuaata'a. Capu a'atzu a'ij ti'irɨ'ɨri saj huatyaujca'anen ɨ a'amua tzajta'a saɨjna cɨme'e ɨ ye'ira tɨ ayan tihue'ijte'e ti'itɨ cue'ira maj raacua'ani. Capu a'atzu hua'utyavaɨ aɨme ɨ maj maɨjna cɨn ra'ara'astijre'e. 10 Ajta ayaa pu Dioj raatyajtuaa itejmi jemi ɨ maj japuan ti'imuaɨ'ɨvajtaca tɨ cɨme'en cai ayan hua'ata'aca mej jetzen tyu'ucua'ani aɨme ɨ maj maun ti'ivaɨre'e ɨ ɨnaamua jete. 11 Ayaa pu che'eta na'a tiraaruu aɨjna ɨ Jesús tɨj ajta aɨn tɨ va'acan cɨn ti'itejvee ɨ Dioj jemi ayan hua'aruurajcaa aɨme ɨ ya'amuaate ɨ maj hua'atamuaɨ'ɨvajtaca'a maɨjna jetze ma'acan ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi ɨ tyaɨte. Tɨ'ɨj ari hua'ucuii, aj pu'i aun raatyatuaaracara'a ɨ hua'axuure'e aujna ɨnaamua jete. Ajta ɨ hua'a hue'ira'a, aɨ pu aun raatyatuaaracara'a a pua'aque a'u mej a'uchaatɨma'acaa ɨ tyaɨte, tɨ ij aun raatyataira. 12 Ajta aɨn Jesús, ayaa pu che'eta na'a tirajpueijtzica'a a pua'aque ɨ chajta'ana jetze tɨ ij ayan urare'enya'acan cɨn hue'iravi'itɨn ɨ rutyaɨtestyamua'a aɨjna cɨme'e tɨ ra'iraaxɨre ɨ ruxuure'e. 13 Aj pu cɨn, tiche'e teyan jemin ajtyaxɨɨre a pua'aque a'u tej tejmí'i a'uchaatɨma'acaa tej ti teyan che'eta tyana'a tya'utaviicue'i tyaɨjna cɨme'e tɨ tyu'utevi'iraste'e tɨj ajta aɨn tya'utaviicue'iri'i. 14 Ayej xaa nya'u ayan tiraavijte'e a'ini capu ayan raatyajtuaa itejmi jemi chajta'a tɨ iiyan seijre'e chaanaca japua tɨ a'ateevi'in silu tyauche'e tu raahuausin tyaɨjna tɨ ayan auj huataseijre'esin. 15 A'ini Jesús pu ayan tajapua huanyúu, tiche'e teyan a'anaj tɨ na'a nyuucajtze'en rɨ'ɨ tiraatyajtuaani ɨ Dioj jemi. Ai pu aɨn pueen ɨ tyaj cɨn ti'imuaɨ'ɨvajtaca, aɨjna ɨ nyuucari ɨ tyaj cɨn huatatatyamua'ave'en, ɨ tyaj tyajta cɨn ra'utamua'aree. 16 Caxu yá'uhua'anan saj seyan rɨjca saɨjna tɨ i'ixa'apɨ'ɨn, sajta seyan tihua'utyavaɨre'en ɨ seica saɨjna cɨme'e ɨ sej tí'ijcha'ɨ, a'ini tyamua'a pu ra'araanajchi ɨ Dioj sej seyan saɨjna cɨn rɨ'ɨ tiraata'acare'en a'ij saj rɨcɨ. Tij seyan tyu'utámuaɨ'ɨvejta ɨ Dioj jemi. 17 Sata'aj hua'ara'astijre'en saɨme ɨ mej meyan antyujmua'aree teyujta'a. Sata'aj seyan huarɨni a'ij mej tyaja'amue'ijte'e, a'ini aɨ mu a'amuacha'ɨj mua'aye'i maɨjna cɨme'e sej si seyan ra'ara'astijre'en ɨ Dioj. Majta mu meyan ramua'aree tɨ ayan ruxe'eve'e maj raatanamuajriste'en ɨ Dioj a'ij mej ti'itɨj cɨn huarɨj. Miche'e meyan ruxaahua tyajamuaata'itii, a'ini capu a'atzu a'ij tyajamuatyava'ɨri tɨ pua'a meyan huataujxaamɨste'en maɨjna cɨme'e saj muare'eri hua'uta'a. 18 Ayaa pu tita'amitejte'e yu tatzajta'a tyaj nain cɨn xa'apɨ'ɨn rɨcɨ, tyajta teyan ti'ijxe'eve'e tej teyan huarɨni a'ij tɨ tiraavijte'e. Aɨj xu cɨn, sata'aj sauj rahuavíira ɨ Dioj jemi itejmi cɨme'e. 19 Nyajta nu neyan á'amuajee ca'anín cɨme'e sej si eitze'e seyan huarɨni saj rájhuavii ɨ Dioj jemi tɨ ij ajtahua'a naata'an nyej ca'anacan muejmi jemi a'utyavaaca. 20 Tiche'e teyan rɨ'ɨ tiraata'acare'en tyaɨjna ɨ Dioj tɨ a'ij huatyapua'arite'en, tɨ ajta ra'ajjáj hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite aɨjna ɨ tavastara'a aɨjna tɨ Jesús pueen. Ai pu aɨn pueen tɨ ayan va'acan cɨn antyujmua'aree aɨjna cɨme'e tɨ hua'achaɨ a'ara'ani ɨ rutyaɨtestyamua'a tɨj saɨj tɨ hua'a cujta'a huamé'en ɨ canya'axɨ. Ayaa pu éenye'eque'e seijre'e aɨjna cɨme'e tɨ ra'iraaxɨre ɨ ruxuure'e tɨ ij ayan raaxa'apɨ'ɨntare'en aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj tya'ataujratziiri'i tɨj na'a rusen cɨme'e. Che'e aɨn Dioj ayan amuaanáijmi'ire'en nain cɨme'e tɨ xa'apɨ'ɨn een sej si seyan huarɨni a'ij tɨ aɨn ti'ijxe'eve'e. Che'e aɨn ayan amuaaruuren sej si seyan e'enye'en seijra'a a'ij tɨ tira'araanajchi aɨjna cɨme'e tɨ aɨn Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen ayan a'amua japua huanyúu. Aɨj pu cɨn, tiche'e teyan rɨ'ɨ tirata'acare'en tɨj na'a rusen cɨme'e. 22 Nye'ihuaamua'a, ayaa nu tyaja'amuahuavii sej seyan rá'uviicue'i saɨjna ɨ nyuucari ɨ nyaj cɨn ca'anijra'a amuata'aca, a'ini cɨj nu'u caj neyan tyajamuaata'itiiri'i. 23 Sata'aj raamua'aree mej meri raatátuaa ɨ ta'ihuaara'a aɨjna ɨ Timuteeyu. Tɨ pua'a ca'anacan ye ra'asti, nyaa nu ra'avi'itɨn nyeetzi jamuan, aj nu ni a'uma'a na'ame muejmi jemi tej ti naimi'i jamuaaseij. 24 Sata'aj hua'utataujte'en aɨme ɨ mej nain cɨn antyujmua'aree muejmi jemi, sajta naijmi'ica ɨ tɨ Dioj huataura'ate. Majta aɨme ɨ maj meyun Italia e'ema'acan, aɨ mu naijmi'i ya á'amuataujte'e. 25 Che'e aɨn Dioj rɨ'ɨ tyajamuaata'acare'en naijmi'ica muejmi. Yaa pu'u xaa. Che'e ayan tya'ara'ani.

Santiago 1

1 Inyaa Santiago, i nyaj ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi, nyajta nyaɨjna ɨ tavastara'a jemi, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen, ayaa nu nyeijna jetze tyaja'amuataujte'e, mɨ saj hua'a jetze ajtyama'acan aɨme ɨ tyaɨtejra'a ɨ maj hua'a jetze a'iraujneijte aɨme ɨ hua'avaujsimua'acɨ'ɨ ɨ maj tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, sajta mɨ tɨ Dioj amuaare'itixɨ a'u tɨ na'a seij chuejra'a japua. 2 Tɨ pua'a ayan tyajamuaacɨ'ɨti tɨj na'a aɨjna ɨ saj cɨn á'aviicue'ire'e, sata'aj seyan tyu'umua'ati tɨ xa'apɨ'ɨn een, sata'aj sajta saɨjna cɨn huataujtyamua'ave'en. 3 Ayaa xu huarɨni, a'ini xu'uri ramua'aree tɨ pua'a ayan aɨjna cɨn amuaaruuren tɨ ij Dioj ayan amuaateeseij tɨ pua'a seyan ra'astijre'e nusu sacai, aɨ pu ajta ayan á'amuaruuren sej si tya'utaviicue'i. 4 Sata'aj sajta seyan rɨ'ɨ raaruuren sej si nain cɨn tya'utaviicue'i, a'ini satɨ'ɨj seyan saɨjna cɨn huarɨn, ayaa xu nain cɨn araurastejsin ɨ Dioj jemi, sajta seyan runaijmi'ire'en. Capu ti'itɨ tyajamua'utyáturaate'esin. 5 Tɨ pua'a ra'aturaate'e seij tɨ ij naa tiru'umua'areera a'ij tɨ ye'i huarɨni, che'e aɨn ayan raatahuavii ɨ Dioj. Ajta aɨn Dioj, ayaa pu aɨjna cɨn raata'asin, a'ini aɨ pu ruxé'evi'ira'a cɨn eihua huapɨ'ɨ tihua'ata'aca ɨ rutyaɨtestyamua'a. Ajta, aɨ pu cai hua'ajtya'axɨ'ɨsin. 6 Ma ajta, che'e aɨn ɨ a'atɨ ayan aɨjna tiraatahuavii aɨjna cɨme'e tɨ ayan ti'ayajna tɨ xaa tya'atzaahuate'e icu. Che'e aɨn cai a'ij me'e tyejé'eti'itɨɨtan, a'ini aɨjna ɨ a'atɨ tɨ xaa a'ij pu pua'a na'a tira'amitejte'e, ayaa pu che'eta na'a een tɨj ajta een ɨ jaj tɨ aujruuréjvee ɨ aaca cɨme'e. 7 Capu a'atzu xa'apɨ'ɨn metyáumua'aree aɨjna ɨ a'atɨ aɨjna cɨme'e tɨ hua'apuaca cɨn á'ujca'anye tɨ ij ayan huarɨni. Capu a'atzu ayan tira'amitejte'e a'ij tɨ huarɨni ti'itɨj cɨme'e. Ajta a'atɨ tɨ ayan een, capu a'atzu ra'ancura'asin ɨ tavastara'a jemi. 9 Ajta aɨn ɨ ta'ihuaara'a tɨ cai a'ij ti'ijviicue'i, che'e aɨn aɨjna cɨn huataujtyamua'ave'en aɨjna cɨme'e tɨ Dioj ayan eihua huapɨ'ɨ rɨ'ɨ tiraata'asin. 10 Ajta aɨn ɨ ta'ihuaara'a tɨ ajta chijtyaani pueen, che'e aɨn ayan rɨ'ɨ tirata'acare'en ɨ Dioj aɨjna cɨme'e tɨ ayan tiraacɨ'ɨti aɨjna tɨ raatatyevi'iraste'esin. Aɨ pu xaa ayan che'eta na'a tyu'utyapua'ari tɨj ajta aɨjna ɨ xuuxu'u tɨ tu'upi jetze xuta'a. 11 Ee xaa, tɨ'ɨj u e'ijnyen ɨ xɨcaj, aɨ pu'i aɨn tu'upi ayan huatyáhuasin ɨ xɨcaj cɨme'e. Ajta aɨn xuuxu'ura'an, aɨ pu cávatzɨjsin. Ayaa pu'i tyu'utyapua'ari ɨ tɨ cɨn naa seijra'acaa. Ayaa pu che'eta na'a ti'ijruuren aɨjna ɨ chijtyaani. Aɨ pu á'apua'aren nain cɨme'e tɨ eihua huapɨ'ɨ tí'ijchaɨca'a. 12 Rɨ'ɨ pu tirata'aca aɨjna ɨ a'atɨ tɨ pua'a ayan ra'aviicue'i aɨjna tɨ ca'anijra'a rata'aca tɨ ayan huarɨni tɨ a'ij pua'a een ɨ Dioj jemi, a'ini tɨ'ɨj ari ayan tya'utaviicue'i aɨjna tɨ cɨn raatamuáre'eristen, Dioj pu ayan tiraata'asin aɨjna tɨ ayan raamue'itɨ, tɨ ayan ruurican huatyaturan a'u tɨ Dioj e'eseijre'e tɨj na'a rusen cɨme'e. Ayaa pu aɨjna cɨn tya'ataujratziiri'i ɨ Dioj tɨ ayan hua'uta'asin naijmi'ica aɨme ɨ maj meyan raxe'eve'e maɨjna ɨ Dioj. 13 Tɨ pua'a ayan ca'anijra'a tirata'aca seij ɨ a'atɨ tɨ ayan raaruuren aɨjna tɨ a'ij pua'a een ɨ Dioj jemi, che'e cai aɨn ayan tyu'utaxaj yee Dioj pu ayan ca'anijra'a rata'aca tɨ'ij ayan huarɨni a'ini capu rɨ'ɨri tɨ Dioj ayan ca'anijra'a raata'an tɨ i aɨn a'atɨ ayan a'ij pua'a huarɨni. Ee xaa nya'u, capu ajta a'atzu rɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan ca'anijra'a raata'an ɨ Dioj tɨ'ij aɨn Dioj ayan huarɨni aɨjna tɨ a'ij pua'a een. Ajta aɨn ɨ Dioj, capu a'anaj ayan ca'anijra'a tirata'aca ɨ a'atɨ tɨ'ij aɨn a'atɨ ayan huarɨni aɨjna tɨ a'ij pua'a een. 14 Ma ajta, tɨ pua'a ayan ca'anijra'a raata'an ɨ a'atɨ tɨ ayan huarɨni aɨjna tɨ a'ij pua'a een ɨ Dioj jemi, ayaa pu xaa aɨjna jetze á'ujca'anye aɨjna jetze ɨ ruxé'evi'ira'a tɨ jetzen a'iráninyei ɨ rutzajta'a. Aɨ pu aɨjna cɨn á'ujca'anye tɨ ayan tira'amitejtya'a tɨ naa seijre'e aɨjna ɨ ti'itɨ tɨ a'ij pua'a een. 15 Cɨme'en pu'u ayan raaxa'apɨ'ɨntare tɨ ayan huarɨni, aj pu'i ayan autyaturaasin ɨ Dioj jemi. Ajta, tɨ pua'a ari huataujnaijmi'ire'en aɨjna tɨ a'ij pua'a een ɨ Dioj jemi, aj pu'i mɨ'ɨni aɨjna ɨ a'atɨ tɨ a'uta'ɨtzee ɨ Dioj jemi. 16 Ne'ihuaamua'a, mɨ nyaj eihua huapɨ'ɨ a'amuaxe'eve'e, caxu huataura'an tɨ a'atɨ ti'itɨ cɨn amuaacuanamuan. 17 Tɨj na'a tɨ xa'apɨ'ɨn een, tɨ ajta cai ti'itɨ cɨn a'atura tɨ ayan rɨ'ɨ tyajamuaacɨ'ɨti a'anaj tɨ na'a, au pu e'ema'acan u tajapua, aɨjna jemi ɨ tej rajya'upua, aɨjna tɨ nain tyu'utaahuaca'a aɨjna tɨ ayan ti'itatzave'e tɨ ute'e e'eseijre'e. Ma ajta, aɨjna jemi, a'anaj tɨ na'a pu ayan che'eta na'a ti'iseijre'e itejmi jemi. Capu a'atzu saɨque ruruurajca, capu ajta ayan raaruurejsin tɨ'ij ayan huatyatɨca'are itejmi jemi. 18 Ruxe'evi'ira'a pu cɨn, ayan taata'a tej teyan huataseijre'en ɨ chaanaca japua aɨjna cɨme'e tɨ tejmi jemi raatyajtuaa ɨ runyuuca tɨ tzaahuati'ira'a cɨn seijre'e. Ayaa pu een cɨn huarɨj tej ti teyan che'eta tyana'a eenye'eque'en seijra'a tya'ara'ani tɨj ajta aɨjna tɨ anacaican cɨn huataseijre ɨ ilooti ɨ maj majta ratatú'irihua'a mua'aye'i ɨ Dioj jemi. 19 Aɨj pu cɨn, sata'aj seyan raamua'aree a'ij sej ye'i huarɨni, ne'ihuaamua'a, mɨ nyaj ja'amuaxe'eve'e. Rɨ'ɨ xu'u sej si raanamua tyamua'a naa. Ma sajta, caxu ca'anacan tihua'uta'ixaate'esin ɨ tyaɨte. Caxu sajta ca'anacan huatanínyu'ucacu, a'ini capu rɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan raaruuren aɨjna tɨ xa'apɨ'ɨn een ɨ Dioj jemi tɨ pua'a ayan nyu'ucamɨ'ɨ cɨn ti'ityujcha'ɨ. 21 Aɨj pu cɨn, sata'aj seyan raatapua'ajta nain cɨme'e tɨ a'ij pua'a een, tɨ ajta xana'avisi'i seijre'e. Ma sajta muan, sata'aj seyan ruxaamɨstya'a ra'ancura'an saɨjna ɨ nyuucari tɨ muejmi jemi huatyatuiihuaca'a, tɨ ajta cɨn Dioj ayan raayɨ'ɨtɨ tɨ amue'irajtuaani. 22 Sajta muan, caxu seyan sana'a ranamuajra a'ij tɨ ti'ixa ɨ nyuucari silu sajta seyan huarɨni a'ij tɨ tyaja'amue'itii. Na'ari cai, ayaa xu rucuanamuáa xa'aju'un rujɨɨmua'a sana'a. 23 Ayaa pu een aɨjna ɨ a'atɨ tɨ cai ayan rɨcɨ a'ij tɨ ti'ixa ɨ nyuucari silu ayaa na'a rusaɨj ranamuajra. Ayaa pu een tɨj aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ruqueenima'a seij ɨ astya'ahua jetze. 24 Cɨme'en pu'u ruseij, aj pu i tichesin ajta e'iyan yá'uhua'axɨjsin a'ij tɨ seijra'acaa ɨ queenima'ara'an. 25 Ajta aɨn tɨ tyamua'a naa tira'aseij aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj ti'ijta, tɨ ajta cai ti'itɨ cɨn a'atura, tɨ ajta Dioj cɨn ru'irajtuaani, ayaa pu Dioj rɨ'ɨ tiraata'asin tɨ pua'a aɨn pueenya'a a'ame saɨj tɨ ayan rɨ'ɨ ti'ityujcha'ɨ a'ij tɨ aɨn nyuucari ti'ixa. Na'ari cai tɨ pua'a ayan pueenya'a a'ame saɨj tɨ ayaa na'a ranamuajra, ajta ca'anacan yá'uhua'axɨn, capu re'enye'en huatyaturan ɨ Dioj jemi. 26 Tɨ pua'a a'atɨ ayan tyu'ujxajta ɨ rutzajta'a yee tɨ tyamua'a naa tira'astijre'e ɨ ruye'ira, ajta tɨ pua'a aɨn a'atɨ cai raatapua'ajta tɨ a'ij pua'a tihua'axajta ɨ ruxa'a tyaɨte, aɨ pu ayan rucuanamua ɨ rutzajta'a. Capu ti'itɨ vaɨre'e aɨjna ɨ ye'irajra'an aɨjna ɨ a'atɨ. 27 Ayaa mu rɨcɨ aɨme ɨ mej meyan ra'ara'astijre'e ɨ ye'ira tɨ re'enye'en cɨn seijre'e ɨ Dioj jemi, tɨ ajta cai ti'itɨj cɨn a'atura jemin ɨ tyaj rajya'upua. Miche'e ayaa mana'a rɨjca: mej mi meyan hua'umuaare aɨme ɨ mej ti'itɨ cɨn rajpueijtzi maɨjna cɨme'e ɨ maj xa'ajcanta mua'araa nusu maj antyujsaɨjtaraca'a; mej mi majta ahuaujcu'uven mej mi cai huataujxana'acɨre'en aɨme jamuan ɨ mej chaanaca japua huachaatɨme.

Santiago 2

1 Ne'ihuaamua'a, a'ini muan xu ra'astijre'e ɨ tavastara'a aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen, tɨ ajta nain cɨn antyujmua'aree ɨ Dioj jemi, aɨj pu cɨn, sata'aj seyan ruxa'aj sana'a huaja'useijra naijmi'ica ɨ tyaɨte. Capu amɨn a'ij tɨ pua'a saɨj chijtyaani pueen nusu cai. 2 Tiche'e teyan tiraataxaj yee hua'apua mu maun a'utyarute a'u sej e'etyujsa'ɨri. Ajta ɨ saɨj, ayaa pu aniira ucárujtya'a, ajta náa e'enye'en ti'ityecháa. Ajta ɨ saɨj, aɨ pu cai a'ij ti'ijviicue'i, ajta ayan mi'ima'acan ucacháa. 3 Sajta muan, ayaa xu tyamua'a naa ra'ancure'evi'itɨn saɨjna tɨ naa e'enye'en ti'itéechan, sajta seyan tiraata'ixaate'en tɨcɨn: “Iiya'a ij, pata'aj ya a'ujyeijxɨ'ɨn ya tɨ eitze'e a'ujxe'eve'e.” Ajta, cɨme'en aɨjna tɨ ayan mi'ima'acan ucacháa, seyan cha'a sana'a tiraata'ixaate'en tɨcɨn: “Pata'aj ma huatyavaaca nusu ya a'ujyeijxɨ'ɨ ye nyaɨ́ɨcata'a.” 4 Tɨ pua'a seyan rɨjca, ¿ni qui seyan ruxa'a sana'a tihua'useijra ɨ ruxa'aj tyaɨte? ¿Ni qui sacai seyan ruruure matɨj aɨme ɨ maj a'ij pua'a me tityaumuámua'aree, ɨ maj majta hua'axɨjte'e ɨ ruxa'a tyaɨte? Ayej xaa nya'u ti'ayajna. Tɨ pua'a seyan cai ruxa'aj sana'a tihua'useijra ɨ ruxa'a tyaɨtye, ayaa xu ruruure matɨj aɨme. 5 Casi'i, xaanamuajri'i, ne'ihuaamua'a. Dioj pu ayan hua'ava'ajajpuaxɨ aɨme ɨ maj cai a'ij ti'ijviicue'i aɨme tzajta'a ɨ mej yan japuan huachaatɨme ɨ chaanaca japua, mej mi eihua huapɨ'ɨ tí'ijchaɨca ɨ Dioj jemi maɨjna cɨme'e mej tya'atzaahuate'e, tɨ ij ajta ayan tihua'ucɨ'ɨti maj jamuan tyu'utaijta tɨj na'a Dioj ari aɨjna cɨn tya'ataujratziiri'i hua'a jemi ɨ maj raxe'eve'e. 6 Ma sajta muan, xu'uri raatyaxaahuataca'a saɨjna tɨ cai a'ij ti'ijviicue'i. Majta aɨme ɨ maj chijtyaani pueen, aɨ mu aɨn pueen ɨ maj pueijtzi amuata'aca. Majta meyan amua'avi'itɨjcɨca hua'a jemi ɨ mej ti'ixa'apɨ'ɨntare'e. 7 Aɨ mu majta a'ij pua'a ti'ijxa maɨjna ɨ nyuucajtze'en saj cɨn seyan antya'aruu, ɨ saj sajta rɨ'ɨ tirata'aca. 8 Xa'apɨ'ɨn xu rɨcɨ tɨ pua'a seyan tzaahuati'ira'a cɨn ra'ara'astijre'en saɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj ti'ijta tɨ ayan cɨme'en ti'ixaj ɨ nyuucari jetze tɨcɨn: “Pata'aj peyan raxe'eva'a ɨ axa'aj tevi patɨj asaɨj ti'axe'eve'e.” 9 Ma ajta, tɨ pua'a sacai seyan ruxa'aj sana'a tihua'useijra ɨ tyaɨte, ayaa xu seri autyajturaa ɨ Dioj jemi. Ajta aɨn ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj ti'ijta, ayaa pu ari ayan ama'uxɨjte aɨjna cɨme'e saj cai ra'aste saɨjna ɨ nyuucari. 10 Ayaa pu'u na'a a'ini tɨ pua'a a'atɨ ayan nain cɨn tya'ara'aste aɨjna ɨ nyuucari maj cɨn ti'ijta, ajta tɨ pua'a ayan seij cɨn autyaturan ɨ nyuucari jemi, ayaa mu ra'axɨjte'e tɨ nain cɨn autyajturaa, 11 A'ini aɨn tɨ ayan raataxajtaca'a tɨcɨn: “Capej ti'ixana'acɨra'a”, aɨ pu ajta ayan raataxajtaca'a tɨcɨn: “Capej ti'ityacui'ica.” Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a peyan cai tyu'uxana'acɨre, ma pajta peyan xaa tyu'ujé'ica, aɨj paj cɨn peri autyajturaa aɨjna jemi ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. 12 Aɨj pu cɨn, sata'aj seyan ti'ixajta, sajta seyan rɨ'ɨ ti'ityujcha'ɨ a'ij tɨ tiraavijte'e aɨjna cɨme'e tɨ Dioj ayan aɨjna cɨn amuá'axɨjte'en aɨjna jemi ɨ nyuucari tɨ cɨn amue'irajtuaani. 13 Ee xaa nya'u, tɨ pua'a a'atɨ cai ayan hua'acu'uve ɨ ruxa'aj tyaɨte, capu Dioj ayan rá'ancu'uvajxɨ'ɨsin ajna xɨcajra'an tɨ jetzen titya'axɨjte'en. Na'ari cai, tɨ pua'a a'atɨ ayan hua'acu'uve ɨ ruxa'aj tyaɨte, Dioj pu rɨ'ɨ tiraata'asin ajna xɨcajra'an jetze. 14 Ne'ihuaamua'a, ¿a'ini ti'itɨ cɨn tiratyava'ɨri seij ɨ a'atɨ tɨ pua'a ayan na'a ti'ixajta yee tɨ tya'atzaahuate'e, ajta cai ayan ti'itɨ cɨn rɨjca ɨ maj cɨn raamua'aree tɨ ayan ti'ayajna tɨ aɨn a'atɨ tya'atzaahuate'e? ¿Ni rɨ'ɨri tɨ aɨn ayan ru'irajtuaani tɨ ayan na'a tya'atzaahuate'e? Capu xaa nya'u. 15 Tiche'e teyan tiraataxaj yee tɨ a'atɨ ayan huarɨni tɨ a'amua jetze ajtyama'acan. Capu amɨn a'ij, tɨ pua'a tyaata'a pɨrɨcɨ na'ari jɨita'a. Aɨ pu ayan cai ti'itéechan, ajta cai ti'itɨ ticha'ɨ tɨ raacua'ani tɨj na'a sei xɨcaj jetze. Ajta aɨn a'atɨ ayan a'iré'enyen seij jemi tɨ ajta muejmi jetze ajtyama'acan. Aj pu i ayan tiraata'ixaate'en aɨjna tɨ tira'aturaate'e. Ajta aɨjna ɨ a'atɨ, ayaa na'a tiraata'ixaate'en yee “Aricu, che'e rɨ'ɨ mu'u timuajá'avaɨra'a.” Ajta cai ti'itɨ raata'an tɨ cɨn huataujvaɨre'en. ¿A'ini na'aqui te'eme aɨjna jemi tɨ cai ti'itɨ tihua'uta'a, aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayaa na'a tya'atzaahuate'e? ¿Ni qui tyamua'a naa? Capu a'atzu xaa nya'u. 17 Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a a'atɨ ayaa na'a tya'atzaahuatya'a, ajta cai ti'itɨ cɨn ayan rɨcɨ tɨ cɨn raataseijrate'esin yee ayej ti'ayajna tɨ aɨn a'atɨ tya'atzaahuate'e, capu a'atzu a'ij ti'ityava'ɨri. 18 Ma ajta, a'atɨ pu ayan tyu'utaxajta tɨcɨn: “Seij pu ayaa na'a tya'atzaahuate'e, ajta ɨ saɨj, aɨ pu ayan ti'itɨ cɨn tɨ xa'apɨ'ɨn een rɨcɨ.” Me nyajta inyaa, ayaa nu ti'imue'ixaate'e yee pata'aj naataseijrate'en ɨ paj cɨn tya'atzaahuate'e pacai peyan ti'itɨ tɨ xa'apɨ'ɨn een cɨn tí'iruuraa. Me nyajta inyaa, ayaa nu timuaataseijrate'esin tɨ ayan ti'ayajna nyaj tya'atzaahuate'e nyaɨjna cɨme'e ɨ nyaj ti'itɨ cɨn neyan rɨcɨ tɨ xa'apɨ'ɨn een. 19 Ayaa papu'u tya'atzaahuate'e tɨ saɨj na'a pueen ɨ Dioj. Xa'apɨ'ɨn paj rɨcɨ. Ayaa mu che'eta mana'a tya'atzaahuate'e aɨme ɨ tiyaaru'use, majta ruvive. 20 Mɨ paj cai rɨ'ɨ metyáumua'aree, ¿ni tzaa peyan raxe'eve'e nyej neyan tyamua'a naa timuaataseijrate'en tɨ cai ti'itɨ a'ij ti'ityava'ɨri tɨ pua'a a'atɨ ayaa na'a tya'atzaahuate'e, ajta cai ti'itɨ cɨn ayan rɨcɨ tɨ xa'apɨ'ɨn een? 21 Aɨjna ɨ taya'upuacɨ'ɨ aɨjna ɨ Abraham tyaacan, urare'enya'acan pu cɨn huatyajturaa ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e tɨ raatamuaɨ'ɨvajtaca'a ɨ ruyauj ɨ tetej japua, aɨjna ɨ Isaac. ¿Ni cai ayan ti'ayajna? Ee xaa nya'u. 22 Aɨj pu cɨn ayaa tu ramua'aree tɨ aɨjna a'ij tɨ huarɨj, ayaa pu jamuan ti'ityava'ɨri aɨjna tɨ ajta tya'atzaahuate'e. Ajta, ayaa pu raanaijmi'ire tɨ tya'atzaahuatya'acaa aɨjna ɨ Abraham aɨjna cɨme'e a'ij tɨ huarɨj. 23 Tɨ'ɨqui ayan arauraste aɨjna tɨ ayan te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨcɨn: “Abraham pu rá'antzaahua aɨjna ɨ Dioj, ajta ayaa pu tiraaxa'apɨ'ɨntari'iri'i tɨ aɨn ayan urare'enya'acan cɨn huatyajturaa ɨ Dioj jemi.” Matɨ'ɨj mi meyan raatamuá'a tɨcɨn: “Tɨ amiincura'an pueen ɨ Dioj.” 24 Aɨj pu cɨn, ayaa pu amiteere'e tɨ saɨj ayan urare'enya'acan cɨn huatyaturaasin ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e a'ij tɨ ajta rɨcɨ, capu aɨ na'a cɨn tɨ tya'atzaahuate'e. 25 Ayaa pu che'eta na'a tiraaruu aɨjna ɨ Rahab tyaacan, aɨjna ɨ jɨita'a tɨ ramue'itɨcɨjca ɨ tumin ɨ rutevi cɨme'e. Tɨ'ɨj aɨn ayan rɨ'ɨ hua'ancure'evi'itɨ aɨme ɨ mej re'eeva'acaa, aj pu'i seij jetze ɨ juye hua'utaityaca'a. Tɨ'ɨj ayan aɨjna cɨn huarɨj, aj pu'i ayan urare'enya'acan cɨn huatyajturaa ɨ Dioj jemi. 26 A'ini capu rɨ'ɨri tɨ a'atɨ ruuri a'ara'ani tɨ pua'a cai uráxaijnyu'uca, ayaa pu che'eta na'a cai ti'itɨj vaɨre'e tɨ pua'a a'atɨ ayaa na'a tya'atzaahuate'e, ajta cai ti'itɨ a'ij ruura tɨ xa'apɨ'ɨn een.

Santiago 3

1 Sata'aj cai seyan huataura'an saj mui'itɨ saɨjna cɨn te'entyarute saɨjna cɨme'e sej tihua'amua'atyá ɨ seica a'ini xu'uri ramua'aree tɨ eitze'e ca'anin cɨn ta'axɨjte'en ɨ Dioj itejmi, i tej teyan ti'imua'ata cai ayan hua'axɨjte'en aɨme ɨ maj cai meyan ti'imua'ata. 2 Ee xaa, naimi'i tu teyan ti'itɨj cɨn titya'utá'ɨtza'ara. Ajta tɨ pua'a a'atɨ cai ayan ti'itɨ cɨn atya'ɨtza'ara'an aɨjna cɨme'e a'ij tɨ aɨn ti'ixa, ayaa tu ti'ijmua'aree tɨ aɨn pueen tɨ urare'enya'acan cɨn seijre'e, ajta tɨ aɨn raayɨ'ɨtɨ tɨ ayan á'ujcu'uve'en ɨ rutevi tɨ'ij cai ti'itɨj cɨn autyaturan. 3 Casi'i, ayaa tu hua'ancarujti'iraca hua'atenye'en ɨ cahuaayu'u tyaɨjna ɨ xaachi'in mej mi ta'ara'astijre'en. Aɨj tu cɨn, tyaɨjna cɨn teyan hua'ara'aca'ani. 4 Ajta aɨjna ɨ baarcu, tɨ ajta tyamua'a ti'ive'e. Aɨ pu aaca ayan ráatajchi ca'anin cɨme'e. Ma ajta aɨjna cɨn ɨ cɨye tɨ aata'a atejvee, ayaa pu ti'ivaɨre'e tɨ ij aɨn ɨ tɨ ramuare'e ayan raajajsime'en ɨ baarcu a'u tɨ aɨn ayan ye'exe'eve'e. 5 Ayaa pu che'eta na'a cɨleenye'en seijre'e ɨ tajetze aɨjna ɨ tanyanuj. Ma ajta, ayaa pu á'ujca'anye tɨ va'acan cɨn ahuaujtzaahuate'en. Tyajta ityan, tyamua'a tu teri teyan ramua'aree tɨ ayan rɨ'ɨri tɨ taij tɨ cɨj na'a tyajtaani, ayaa pu va'acan cɨn tyu'ura'ataasin. 6 Ee xaa nya'u, ayaa pu che'eta na'a seijre'e ɨ tanyanuj tɨj taij. Ayaa pu ajta seijre'e tɨj na'a tɨ a'ij pua'a een ɨ maj cɨn a'ij pua'a títyeetyújcha'ɨ aɨme ɨ maj yan japuan huachaatɨme ɨ chaanaca japua. Aɨ pu taja'ujɨpua tɨj na'a ɨ tajetze. Aɨjna tɨ a'ij pua'a een tɨ jetzen e'ijninyei ɨ tanyanuj, aɨ pu ca'anijra'a rata'aca ɨ tiyaaru'u tɨ ayan huarɨni. Aɨ pu ajta aɨjna cɨn ayan ca'anijra'a hua'ata'aca mej mij meyan nyu'ucamɨ'ɨ cɨn a'ij pua'a ti'iteseijra'a matɨj mana'a pua'amua meyan yan japuan huachaatɨme iiyan chaanaca japua. 7 Ee xaa nya'u, ayaa mu raayɨ'ɨtɨ ɨ tyaɨte maj huá'umua'acante'en matɨj mana'a pua'amua yen seijre'e aɨme ɨ ti'ityaɨn mej iiyan xuaa, majta ɨ maj rá'ara'ive, majta ɨ maj sinuurave a chuaata'a, majta ɨ maj jaata'a a'axuaa. Mu'uri meyan tihua'umua'acaante naijmi'ica. 8 Ma ajta, capu a'atɨ ayan raayɨ'ɨtɨ tɨ rusaɨj ayan ráamua'ajcante'en ɨ runyanu. Ayaa pu een aɨjna ɨ nyanuri tɨj aɨjna tɨ a'ij pua'a een, tɨ cai a'anaj ti'itɨj cɨn tya'astijre'e. Ajta aɨn tɨ jetzen a'ijninyei, ayaa pu che'eta na'a een tɨj hua'ave'eri tɨ tyu'ujé'ica. 9 Aɨj tu cɨn tanyanuj teyan rɨ'ɨ cɨn tirata'aca tyaɨjna ɨ tavastara'a, tyaɨjna ɨ tyaj tyajta rajya'upua. Tyajta tyaɨjna cɨn teyan a'ij pua'a tihua'axa tyaɨme ɨ tetyaca ɨ tɨ Dioj ayan hua'utaahuaca'a meyan seira'a tɨj ɨ tevijra'an. 10 Ajta, ayaa pu ti'irɨnyaca tɨ aɨj tyana'a cɨn ɨ tanyanuj teyan rɨ'ɨ ti'ita'aca, tyajta teyan tyaɨjna cɨn a'ij pua'a ti'ixa. Ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e, ne'ihuaamua'a, tɨ cai ayan tiraavijte'e. 11 Niche'e seij cɨn neyan tyajamue'itii. Cɨme'en aɨjna a'u tɨ a'ajaijxa, ¿ni qui rɨ'ɨri tɨ aun mijmu ayan ajnyen aɨjna ɨ jaj tɨ rumua'atɨ jamuan ɨ jaj tɨ antzijvi'i? Capu a'atzu xaa nya'u. 12 Ne'ihuaamua'a, ayaa pu che'eta na'a een aɨjna cɨme'e ɨ huarej, a'ini capu rɨ'ɨri tɨ aɨjna jetze ayan huatáca'an aɨjna ɨ aceituuna. Ajta aɨjna jetze ɨ uuva, capu rɨ'ɨri tɨ ayan jetzen huatáca'an aɨjna ɨ huarej. Aɨj pu cɨn, ayan che'eta na'a cai rɨ'ɨri tɨ jaj tɨ rumua'atɨ aun ajnyen a'u tɨ a'ajaijxa tɨ ajta jetzen ajnyen aɨjna ɨ jaj ta'antzijvi'i. 13 Tɨ pua'a a'atɨ muejmi jemi seijra'a tɨ rɨ'ɨ metyáumua'aree, tɨ ajta yau'ite tyamua'a naa, che'e aɨn ayan aɨjna cɨn tyajamuaataseijrate'en aɨjna cɨme'e tɨ rɨ'ɨ ti'ityujchaɨɨca, tɨ ajta ayan ruseijrata tɨ cai va'acan cɨn antyujmua'aree. Ayaa xu saɨjna cɨn ramua'aree tɨ aɨn a'atɨ tzaahuati'ira'a cɨn rɨ'ɨ metyáumua'aree. 14 Ma sajta muan, tɨ pua'a seyan huapɨ'ɨ chueera'a ɨ rutzajta'a, ajta tɨ pua'a seyan ca'anin cɨn ti'itesa'aca sej seyan ra'antimue'itɨn a'ij sej ti'ijxe'eve'e ɨ ru tzajta'a, caxu seyan saɨjna cɨn a'ujtzaahuatya'a. Caxu sajta ti'ihue'ita saɨjna cɨme'e a'ij saj rɨcɨ. 15 Tɨj na'a tɨ ayan een, capu ayan tiraavijte'e. Capu ajta aun a'uve'eme u tajapua Dioj tɨ e'eseijre'e silu yan pu chaanaca japua huataseijre. Au pu e'iraninyei hua'a mua'atziira'a jetze aɨme ɨ mej rujɨɨmua'a mana'a a'ij tirajtyauve a'ij maj rɨcɨ. Ee xaa nya'u, tiyaaru'u pu ayan ca'anijra'a hua'ata'aca mej mi meyan huarɨni. 16 A'u tɨ na'a mej meyan chueere, ajta a'u tɨ na'a mej meyan ca'anin cɨn ti'itese'e mej mi meyan ra'antimue'itɨn a'ij mej ti'ijxe'eve'e, au mu meyan cha'a mana'a a'ij pua'a ti'ityujchaɨ mua'aye'i, majta meyan ra'astijre'e ti'itɨ tɨ na'a tɨ a'ij pua'a een. 17 Ajta aɨn mua'atziira'a tɨ aun a'uve'eme u tajapua Dioj tɨ e'eseijre'e, ayaa pu ca'anijra'a hua'ata'aca mej meyan urare'enya'acan cɨn seira'a mua'ara'ani, mej mi majta tyamua'a naa tyu'urihuaamua'atan, majta ruxé'evi'ira'a cɨn meyan rɨ'ɨ ti'iteseijra'a. Aɨ pu ajta ayan ca'anijra'a hua'ata'aca mej mi hua'astijra'a aɨme ɨ mej tihue'ijte'e, mej mi majta ruxé'evi'ira'a cɨn hua'ancu'uvajxɨ'ɨn ɨ ruxa'aj tyaɨte. Nain mu cɨn meyan rɨcɨ ti'itɨj cɨme'e tɨ rɨ'ɨ ti'iseijre'e. Tɨ pua'a meyan ti'itɨj cɨn tya'ataujratzii, ayaa pu te'eme mej meyan huarɨni. Camu ti'ihue'itaca. 18 Ajta aɨme ɨ maj meyan rahuauhuau a'ij mej huarɨni mej mi hua'utyapua'arite'en ɨ ruxa'a tyaɨte mej mi cai che'e meyan runya'usi'ite'e, ayaa mu tyu'utatuire'esin ɨ Dioj jemi aɨjna tɨ re'enya'acan cɨn seijre'e ɨ jemin maɨjna cɨme'e mej ruxé'evi'ira'a cɨn rɨ'ɨ ti'ityujchaɨɨca, majta ca'anijra'a hua'ata'aca ɨ seica mej mi meyan che'eta mana'a huarɨni.

Santiago 4

1 Ayaa pu ti'irɨnyaca muejmi tzajta'a. Xu'uri e'ita'a a'utacɨ́'ɨca, sajta runya'usi'ite'e. ¿A'uni jetze e'iraaye'i aɨjna tɨ ca'anijra'a amuata'aca sej si seyan rɨcɨ? ¿Ni cai aun e'iraaye'i ɨ a'amua tzajta'a? Ee xaa nya'u, aɨ pu pɨrɨcɨ ɨ á'amuamua'atziira'a tɨ ayan ca'anijra'a amuata'aca saj runya'usi'ite'e. 2 Ayaa xu raxe'eve'e saj eihua tí'ijchaɨca. Ma sajta cai, caxu seyan tí'ijcha'ɨ. Aɨj xu cɨn seyan ti'ityacui'ica. Sajta eihua huapɨ'ɨ ti'inyacua'atze. Ma sajta muan, caxu seyan ráacu'uvijre'e. Aɨj xu cɨn seyan autyajhuiica saj runya'usi'ite'en, sajta rujaaxaijvi'i. Ayaa xu een cɨn sacai tí'ijcha'ɨ saɨjna cɨme'e saj cai seyan rahuavii ɨ Dioj jemi. 3 Na'ari cai, tɨ pua'a seyan raatahuavii, capu ayan tyajamuaata'aca aɨjna cɨme'e saj cai seyan huataujnyátacan cɨn raatahuaviiri'i, a'ini ayaa xu eenye'eque'en raxe'eva'acaa sej si cha'a sana'a raaxɨjte'en a'ij tɨ tyajamua'amitejtya'acaa, sej si saɨjna cɨn huataujtyamua'ave'en. 4 Mɨ sej seyan ruxana'acɨre'e, ¿ni tzaa sacai seyan ramua'aree a'ij tɨ seijre'e ɨ Dioj jemi? Tɨ pua'a a'atɨ ayan hua'ajtyájaahuate'en aɨme ɨ maj iiyan chaanaca japua huachaatɨme, tɨ pua'a ayan che'eta na'a huarɨni a'ij mej ti'ijrɨ'ɨre, aɨ pu ajta ayan eenye'eque'en huatyaturaan ɨ Dioj jemi tɨ saɨj tɨ rajchaɨre'e. Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a a'atɨ ayan raxe'eve'e tɨ hua'ajtyájaahuate'en tyamua'a naa aɨme ɨ maj iiyan seijre'e ɨ chaanaca japua, aɨ pu ajta ayan eenya'a a'ame tɨj saɨj tɨ rajchaɨre'e ɨ Dioj. 5 Ee xaa nya'u ayaa pu ti'ayajna. Na'ari cai, capu ti'itɨ cɨn a'ij huataujmua'a aɨjna ɨ nyuucari tɨ ari a'ayu'usi'i ayan tɨcɨn: “Eecan pu chueere aɨjna jemi ɨ xaijnyu'ucara'ara'an tɨ ayan raatyajtuaa itejmi tzajta'a.” 6 Ma ajta aɨn Dioj, ayaa pu eitze'e rɨ'ɨ titata'aca tej ti teyan ra'ara'astijre'en. Aɨj pu cɨn, ayan te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Dioj pu ayan hua'ajchaɨre'e aɨme ɨ maj á'ujtzaahuate'e. Ma ajta, aɨ pu rɨ'ɨ tihua'ata'aca aɨme ɨ maj ruxaamɨste'e ɨ jemin.” 7 Aɨj pu cɨn, sata'aj seyan ra'ara'astijre'en ɨ Dioj. Sata'aj sajta rajchaɨ́ɨra'a saɨjna ɨ tiyaaru'u. Tɨ pua'a seyan huarɨni, aj pu xaa tichesin muejmi jemi. 8 Sata'aj ajtyaxɨɨre vejli'i ɨ Dioj jemi. Tɨ pua'a seyan huarɨni, aj pu i Dioj ajta huatyaturaasin vejli'i muejmi jemi. Sata'aj cai che'e ti'itɨ cɨn a'ij rɨjca tɨ a'ij pua'a seijre'e, mɨ sej ata'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi. Sajta, sata'aj raatatuire'en ɨ a'amuaxaijnyu'uca ɨ Dioj jemi tɨ ij aɨn ayan huataura'ate'en muejmi, mɨ saj seyan ruseijrata saj nu'u cai ti'itɨj cɨn ata'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi. 9 Sata'aj a'ij pua'a tya'utaujmua'ati saɨjna cɨme'e ɨ saj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, sata'aj sajta huataujxaamɨste'en, sajta huaujyeinixɨ'ɨn. Sata'aj cai che'e seyan ti'itɨj cɨn na'anaa silu sata'aj seyan huataujxaamɨste'en saɨjna cɨme'e a'ij sej sejmi'i rɨjcaa. Sata'aj sajta cai che'e hua'a jemi huataujtyamua'ave'en silu che'e ayan a'ij pua'a amuaata'asti. 10 Sata'aj seyan ruyeinya setíra'ara'astijre'en ɨ tavastara'a jemi. Tɨ pua'a seyan huarɨni, aj pu ij rɨ'ɨ tyajamuaatyatuaasin. 11 Caxu a'ij pua'a tyu'ujxajta seij sajta seij, ne'ihuaamua'a, a'ini tɨ pua'a a'atɨ ayan a'ij pua'a ti'ijxajta ɨ ru'ihuaara'a, na'ari ayan ra'axɨjte'e, aɨ pu ajta a'ij pua'a ti'ijxa aɨjna ɨ yu'uxari ɨ maj cɨn ti'ijta. Aɨ pu ajta ayan rusaɨj raaxa'apɨ'ɨntare tɨ cai che'e ti'itɨ vaɨre'e aɨjna ɨ nyuucari. Sajta muan, tɨ pua'a seyan rujɨɨmua'a sana'a raaxa'apɨ'ɨntare'en tɨ cai che'e ti'itɨ vaɨre'e ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta, caxu che'e seyan ra'astijre'e a'ij tɨ tiraavijte'e silu xu'uri seyan huaujruu tɨj aɨme ɨ mej ti'ixa'apɨ'ɨntare'e. 12 Ma ajta, saɨj pu'u aɨn pueen tɨ ayan raatyajtuaa aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn ti'ijta. Ajta, ai pu aɨn pueen tɨ ajta saɨj na'a ayan ti'ixa'apɨ'ɨntare'e. Aɨ pu'u na'a raayɨ'ɨtɨ tɨ amue'irajtuaani, ajta ayan che'eta na'a, aɨ pu'u na'a raayɨ'ɨtɨ tɨ amua'antipua'arite'en. Tɨ pua'a ayan, ¿a'ini een cɨn peyan ti'imua'atze paj paɨjna cɨn anti'amua'aree paɨjna cɨme'e paj peyan ra'axɨjte'e ɨ a'ihuaara'a? 13 Rɨ'ɨ xu'u muan, mɨ sej seyan ti'ixaxa'a tɨcɨn saj nu'u saun a'uju'u xa'aju'un ijii nusu ruijmua'a a'ahua'a chajta'ana jetze, saj nu'u saun seyan e'eteeri a'achu cumu sei ninye'ira'a sej ti'itɨj cɨn tyaja'umuare'en sej si saɨjna cɨn tumin huamué'itɨn. 14 Ayaa xu ti'ixaxa'a a'ij sej huarɨni. Ma sajta muan, caxu ramua'aree a'ij tɨ te'eme ruijmua'a, tɨ pua'a sauj ruuri xa'aju'un nusu sacai. Ayaa xu een tɨj aɨjna pɨxcaari tɨ a'atzu a'ateevi'i huataseijre'esin, ajta e'eyan a'upua'arixɨ'ɨsin. 15 Aɨj pu cɨn ayan tiraavijte'e saj seyan tyu'utaxaj yee tɨ pua'a nu'u aɨn tavastara'a ayan amuata'acare'en, sej seyan ruuri huatyaturaasin, aj xu si sajta seyan huarɨni ti'itɨ cɨme'e nusu ɨ saɨj cɨme'e. 16 Ma sajta muan, caxu seyan ti'ixaxa'a silu ayaa xu á'ujtzaahuate'e saɨjna cɨme'e a'ij tɨ rujɨɨmua'a sana'a ayan tyajamua'amitejte'e. Aɨjna ɨ saj cɨn á'ujtzaahuate'e, tɨj na'a pua'amua tɨ ayan een, ayaa pu a'ij pua'a seijre'e ɨ Dioj jemi. 17 Ajta, a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan ru'umua'aree a'ij tɨ tiraavijte'e tɨ ayan huarɨni ti'itɨ cɨme'e, aɨ pu autyaturaasin ɨ Dioj jemi tɨ pua'a cai ayan huarɨni.

Santiago 5

1 Rɨ'ɨ xu'u muan, mɨ sej chijtyaani pueen. Sata'aj huaujyeine, sajta ruxaamɨstya'a huajijhua saɨjna cɨme'e tɨ tɨn ari ajna tyaja'ure'enyejsin ajna xɨcajra'an jetze sej jetzen rajpueiitzi xa'aju'un. 2 Pu'uri tí'ipeti tɨj na'a ɨ saj seri tí'ijsaɨj a sej e'eche. Ajta, ɨ tyaja'amuacɨɨxu, mu'uri raráacɨ'ɨxɨ aɨme ɨ jatzipu'use. 3 Ajta pu'uri tyu'utyáujchuitaamua aɨjna ɨ ooro ɨ sej eihua rajcha'ɨ; ajta aɨjna ɨ plaata ɨ saj sajta tí'ijsaɨj, ayaa pu che'eta na'a tyu'utyáujchuitaamua. Ajta aɨjna tɨ cɨn tyu'utyáujchuitaamua, aɨ pu rusaɨj amuaatyaxajta, ajta tɨ'ɨj ayan a'amua'axɨjtya'a, ayaa pu che'eta na'a á'amuaruuren tɨj taij tɨ raatyataira ɨ a'amuahue'ira'a. Ayaa xu saɨjna cɨn tí'ijsaɨj tɨ eihua huapɨ'ɨ ti'ijnajchi sej si saɨjna cɨn huataujtyamua'ave'en ijii tɨ nain ari te'entipua'ari. 4 Ma sajta muan, ayaa xu hue'itzi cɨn hua'ari'iri'i ɨ maj raamue'itɨ ɨ tetyaca, ɨ maj tyu'ure'eveijchaca'a ɨ a'amuavi'ira'ata'a. Ajta aɨn tavastara'a pu'uri ramua'aree a'ij sej huarɨj a'ini aɨn tɨ nain cɨn antyujmua'aree pu'uri hua'unamuajri'i ɨ mej maɨjna cɨn runyuuste'e aɨme ɨ mej ti'imuara'acaa muejmi jemi. 5 Ayaa pu cai ti'itɨj tyajamuá'aturaatya'a, seyan ruxaahua tí'itechajca'a iiyan chaanaca japua. Ayaa xu che'eta sana'a ruxaahua ti'icua'acara'a. Cu xuee saj tyu'ujcɨ'ɨmite'e mej mi amuaacui'ini tɨj visaaru'u tɨ tyaruu. 6 Muan xu sajta ra'uxɨjte, sajta raaje'ica saɨjna tɨ rɨ'ɨ ti'ityújchaɨca'a. Ajta aɨn, capu a'atzu amuaata'ijmɨjra. 7 Aɨj xu cɨn ne'ihuaamua'a, sata'aj tyamua'a naa tya'utaviicue'i asta na'a cai ya uvé'enyen ɨ tavastara'a. Casi'i, autamua'areeri'i a'ij tɨ rɨcɨ aɨjna tɨ chuej japua ti'imɨjhuaca. Ayaa pu rachu'eve'e asta na'a cai tyu'ucɨɨre aɨjna tɨ ajninyei a chuaata'a, tɨ ij ayan ra'ancura'an ɨ taca'ira'an tɨ eihua huapɨ'ɨ ruxe'eve'e. Ayaa pu rachu'eve'e maj autyajhuiini maj huateviiye ajna viita'ari tzajta'a, ajta matɨ'ɨj atacheni. 8 Sata'aj seyan che'eta sana'a raachu'eve'en. Sata'aj huatyaujca'anyen ɨ a'amua tzajta'a, a'ini pu'uri tɨn ya uve'enyejsin aɨjna ɨ tavastara'a. 9 Caxu a'ij pua'a tyu'ujxajta seij sajta seij, ne'ihuaamua'a, tɨ ij cai Dioj ayan che'eta na'a amua'uxɨjte'en muejmi. Rɨ'ɨ xu'u muan, a'ini pu'uri tɨn ya uve'enyejsin aɨjna tɨ ayan ti'ixa'apɨ'ɨntare'e. 10 Sata'aj seyan hua'utamua'aree saɨme ɨ mej ti'ixaxa'ata'a ɨ tavastara'a jetze ma'acan. Sata'aj seyan tiraarɨ'ɨren saɨme jemi a'ij mej huarɨj maɨjna cɨme'e maj tya'utaviicue'iri'i ɨ maj cɨn rajpueijtzica'a. 11 Casi'i, autamua'areeri'i muan. Ayaa pu tita'amitejte'e tɨ Dioj rɨ'ɨ tihua'uta'a aɨme ɨ maj ti'itɨj cɨn tya'utaviicue'iri'i. Xu'uri raamua'areeri'i saɨjna ɨ tɨ cɨn tya'utaviicue'iri'i aɨjna ɨ Job tyaacan. Sajta, xu'uri raamua'areeri'i a'ij tɨ ti'itɨ cɨn tavastara'a ayan tiraaxa'apɨ'ɨntari'iri'i aɨjna jemi, tɨ aɨn tavastara'a ayan rɨ'ɨ tirajchaɨ́ a'araa, ajta ayan rá'ancu'uvajxɨ. 12 Ajta, ai pu aɨn pueen tɨ eitze'e ruxe'eve'e, ne'ihuaamua'a, saj cai ti'itɨj cɨn tya'ataujratzi'iracare'en, caxu seyan rɨjca ɨ tajapua tɨ e'ema'acan cɨme'e, nusu ɨ chaanaca cɨme'e, ni caxu ti'itɨ cɨme'e silu che'e ayan eenya'a a'ara'ani. Tɨ pua'a seyan raataxaj yee jee, che'e ayan tyaja'ure'enyen. Na'ari, tɨ pua'a seyan raataxaj yee capu, che'e ajta ayan tyaja'ure'enyen. Ayaa xu aɨjna cɨn huarɨni tɨ ij cai Dioj ayan ama'uxɨjte'en. 13 Tɨ pua'a saɨj tɨ muejmi jetze ajtyama'acan ayan rajpueijtzi, che'e aɨn ayan huatejnyuuni ɨ Dioj jemi tɨ'ij Dioj ayan ra'ancu'uvajxɨ'ɨn. Na'ari tɨ pua'a seij ayan rutyamua'ava'a, che'e aɨn chuiicari cɨn rɨ'ɨ tiraata'acare'en ɨ Dioj. 14 Tɨ pua'a saɨj tɨ muejmi jetze ajtyama'acan ayan ti'icui'icaa, che'e aɨn hua'utajeeve aɨme ɨ vaujsi ɨ mej teyujta'a ti'ivaɨre'e mej mi maɨjna cɨn huatejnyuuni, mej mi majta nyuucajtze'en ɨ tavastara'a meyan ra'ava'ahuaate'en maɨjna ɨ a'ara'ara'an aɨjna ɨ aceituuna. 15 Tɨ pua'a meyan tya'atzaahuatya'a muaatejnyuuni, ayaa pu aɨjna cɨn Dioj ayan ru'iratuaasin aɨjna tɨ ti'icui'icaa. Tavastara'a pu xaa rarujte'en, ajta ayan tiraatauuni'ira tɨ pua'a aɨn a'atɨ ti'itɨj cɨn autyajturaa ɨ jemin. 16 Aɨj pu cɨn sata'aj seyan a'ij tyu'utaxaj seij sajta seij ɨ saj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, sajta seyan huatejnyuuni seij cɨme'e sajta seij tɨ ij Dioj ayan amuaarujte'en. Ee xaa nya'u, eecan pu ti'ivaɨre'e ti'itɨj cɨme'e tɨ pua'a a'atɨ tɨ urare'enya'acan cɨn seijra'a ayan huatejnyuuni ɨ Dioj jemi. 17 Ajta aɨjna ɨ Elías, ayaa pu che'eta na'a tí'ityaataca'a tyatɨj ityan. Ajta, ca'anin pu cɨn huatejnyuu maj cai huateviiye. Aɨj pu cɨn, ayan a'atee a'achu cumu hueica ninye'ira'a japuan e'ita'a maj cai huaviiyaca'a. 18 Tɨ'ɨqui ajtahua'a huatejnyuu. Majta e'eyan huateviiyaca'a. Ajta aɨn tɨ tyu'uhuásti'ihuaca'a a chuaata'a ayan tyu'ucɨɨraca'a. 19 Ne'ihuaamua'a, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e. Tɨ pua'a a'atɨ ayan ruhuarita'a ti'icaame tɨ ij cai che'e ayan tya'atzaahuatya'a, ayaa pu te'eme tɨ pua'a saɨj ayan raatyaamue'itɨn tɨ'ij ajtahua'a tya'atzaahuatya'a. 20 A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan raatyamue'itɨn aɨjna tɨ autyajturaa ɨ Dioj jemi tɨ ij aɨn ayan raatapua'ajta aɨjna tɨ cɨn ata'ɨtza'ara, aɨ pu ayan raatavaɨre'esin aɨjna cɨme'e tɨ cai ya'uraini ɨ ruxaijnyu'uca tɨ cɨn ruuri. Aɨ pu ajta aɨjna cɨn ayan huarɨni tɨ eihua huapɨ'ɨ tiraatauuni'i aɨjna ɨ Dioj aɨjna tɨ cɨn autyajturaa ɨ jemin. Ayaa pu'u xaa. Antipua'araca'a.

1 Pedro 1

1 Inyaa, Pedro, tɨ Dioj naataityaca'a nyej tyu'utyavaɨre'en ɨ jemin, yaa nu á'amuataujte'e muejmi, mɨ saj seij chuejra'a japua a'uchaatɨme a'u maj amuaare'itixɨ, tɨj na'a a'u tɨ huatacá'a u Ponto, ajta aujna u Galacia, ajta aujna u Capadocia, ajta aujna u Asia, ajta aujna u Bitinia, a'u tɨ na'a saj a'utyáuu. 2 Aɨ pu ayan amua'antihuau aɨjna cɨme'e tɨ jajcua ɨmɨ ayan tyajamuaaxa'apɨ'ɨntari'iri'i a'ij tɨ tyájamuáaruuren aɨjna ɨ Dioj ɨ tyaj rajya'upua. Ajta aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ayan amue'iraavi'itɨ sej si seyan huatyaturan ɨ Dioj jemi, aɨjna cɨme'e sej seri ra'astijre'e saɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ayan ra'iraaxɨre ɨ ruxuure'e tɨ ij ayan muejmi japua huanyuuni. Che'e aɨn Dioj ayan rɨ'ɨ tyajamuata'acare'en, ajta che'e ayan jamuaatyapua'arite'en tyamua'a naa. 3 Tiche'e rɨ'ɨ tiraata'acare'en tyaɨjna ɨ Dioj, tɨ ajta ya'upuaara'an pueen ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. A'ini aɨ pu eihua huapɨ'ɨ tá'ancu'uvajxɨ'ɨ, aɨ pu ayan taata'a tej ti jajcuacan cɨn huanunu'eihua tej ti teyan raachu'eve'en tyaɨjna, ɨ tyaj cɨn ruuri ta'aju'un aɨjna cɨme'e tɨ aɨn Dioj ayan ra'ajjáj hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. 4 Aɨ pu ajta ayan titaata'asin tɨ ayan titáacɨ'ɨti aɨjna tɨ cai a'anaj huataujtu'isin, tɨ cai ajta a'anaj huatechuaamuari, tɨ ajta cai a'anaj ahuaujpua'arixɨ'ɨsin. Dioj pu ayan amuajtá'are aujna u tajapua. 5 Aɨ pu ajta ayan rɨ'ɨ a'amuacha'ɨ aɨjna cɨme'e ɨ muáre'eri'ira'ara'an, a'ini muan xu seyan tya'atzaahuate'e. Ajta pu'uri ayan rɨ'ɨ ruurijhua tɨ ij aɨn ayan huataseijre'en aɨjna tɨ cɨn amue'irajtuaani ajna xɨcajra'an jetze tɨ jetzen nain cɨn te'entipua'ari. 6 Aɨj xu cɨn seyan tyamua'a naa rutyamua'ava'a saɨjna cɨme'e tɨ Dioj ayan rɨ'ɨ tyajamuaata'asin. Ma ajta ijii, ayaa pu ruxe'eve'e saj seyan saɨjna cɨn ruxaamɨstya'a saj mui'icá cɨn rajpueijtzi. 7 Ayaa pu een cɨn ayan a'amuaruure mej mi meyan rɨ'ɨ tiraata'acare'en ɨ Dioj muejmi cɨme'e ajna xɨcajra'an tɨ jetzen ajtahua'a huataseijre'en aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. Ee xaa nya'u, aɨ mu majta meyan rɨ'ɨ amuaatyatuaasin, majta rɨ'ɨ tyajamua'utaseijra a'ini muan xu seyan saɨjna cɨn tya'utaviicue'iri'i ɨ saj cɨn rajpueijtzica'a saɨjna cɨme'e saj tya'atzaahuate'e. Ayaa pu ti'ivaɨre'e sej seyan rajpueijtzi tɨ ij Dioj ayan raamua'aree saj tzaahuati'ira'a cɨn tya'atzaahuate'e. Aɨj pu cɨn eitze'e ayan ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi sej seyan rajpueijtzi cai aɨjna ɨ ooro, ɨ maj taij cɨn raatyáuuna tɨ ij rumua'atɨ a'ara'ani. 8 Ajta aɨn Cɨriistu'u, muan xu cai a'anaj raaseij, ayaa xu sauj raxe'eve'e. Sajta, cai xɨ raaseij ijii, sauche'e xu seyan tya'atzaahuate'e, sajta seyan saɨjna cɨn rɨ'ɨ rutyamua'ave'e. Capu ayan rɨ'ɨri tɨ a'atɨ ayan raataxaj yee a'achu tɨ caj rɨ'ɨ tirata'aca aɨjna cɨme'e tɨ ayan tyajamuaacɨ'ɨti aɨjna tɨ huapɨ'ɨ naa seiira'a a'ame. 9 Ayaa xu ra'ancura'asin tɨ Dioj ayan amue'irajtuaani aɨjna cɨme'e sej seyan tya'atzaahuate'e. 10 Majta aɨme ɨ maj ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan, aɨ mu mejmi'i meyan tyu'utaxajtaca'a maɨjna cɨme'e tɨ cɨn Dioj ayan rɨ'ɨ tyajamuaatá'aniche'e. Aɨ mu majta a'ujca'anyaacan cɨn ti'ihuauca'a, majta maɨjna cɨn ti'imua'atzɨjca'a mej mi yau'eitaa mua'ara'ani. 11 Ayaa mu ti'ihuauca'a ti'itɨj tɨ xɨcajra'an jetze ayan tyaja'ure'enyejsin, ajta a'ij tɨ eenya'a a'ame'enche'e ajna xɨcajra'an jetze tɨ cɨme'en raataxajtaca'a aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj tɨ ajta ayan huatyajturaa hua'a jemi. Camu a'atzu yau'eityajca'a a'ij tɨ huataujmua'an aɨjna tɨ cɨme'en anacai raataxajtaca'a yee tɨ aɨn Cɨriistu'u ayan rajpueijtzi a'ara'ani, tɨ ajta nu'u e'eyan Dioj rɨ'ɨ raatyatuasin mej mi rɨ'ɨ tiya'useiira mua'ara'ani. 12 Ayaa pu Dioj hua'uta'a mej mi meyan raamua'aree maj cai rujɨme'e meyan tí'ixajtacaa silu ayaa mu maɨjna cɨn ti'ivaɨra'acaa muejmi cɨme'en, matɨ'ɨj meyan cɨn tyu'utaxajtaca'a a'ij tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan ca'anijra'a hua'uta'a mej mi meyan tyu'utaxajtaca'a maɨjna cɨme'en ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj amue'iratuaasin a'ij sej sauchan tiraanamuajri'i. Dioj pu u tajapua ya'utaityaca'a ɨ ruxaijnyu'uca tɨ ij aɨn hua'a jamuan huatyaturan. Majta aɨme ɨ maj tajapua ti'ivaɨre'e, mauche'e mu meyan raxe'eve'e mej meyan yau'eitaa mua'ara'ani aɨjna tɨ cɨn Dioj amue'iratuaasin. 13 Aɨj xu cɨn, sata'aj huatyaujca'anyen ɨ rutzajta'a. Sata'aj sajta rɨ'ɨ tya'utaujmua'ati sej si tyamua'a naa nain cɨn raachu'eve'en aɨjna tɨ ayan tyajamuaacɨ'ɨti ɨ tɨ cɨn Dioj rɨ'ɨ tyajamuaata'asin ajna xɨcajra'an jetze tɨ jetzen huataseijre'esin aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta i'i Cɨriistu'u. 14 Sata'aj seyan che'eta sana'a huarɨni matɨj tɨ'ɨrii ɨ maj hua'astijre'e ɨ ruvaujsimua'a. Sata'aj cai che'e seyan a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ a'ij tɨ ajmi'i ca'anijra'a amuata'acare'e aɨjna tɨ ru tzajta'a huiraninyeica'a satɨ'ɨj cai xɨ yau'eityajca'a a'ij tɨ tiraavijte'e ɨ Dioj jemi. 15 Ee xaa nya'u, sata'aj cai a'ij pua'a rɨjca, silu sata'aj seyan nain cɨn urare'enya'acan cɨn ti'iteseijra'a tɨj ajta urare'enya'acan cɨn ti'iseijre'e aɨjna tɨ amuaatajée. Sata'aj seyan nain cɨn huarɨni a'ij sej ti'ityujcha'ɨ a'ini ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Sata'aj seyan urare'enya'acan cɨn ti'iteseijra'a a'ini nyaa nu nyajta urare'enya'acan cɨn seijre'e.” 17 Ajta aɨn Dioj ayan ruxa'a na'a hua'axɨjte'en ɨ tyaɨte a'ij tɨ saɨj huarɨj. Aɨj pu cɨn, tɨ pua'a seyan raatamuá'amuate'en yee rutaata, sata'aj seyan ra'atesa'a satɨj sana'a sauj iiyan tipuasaaruve'e chaanaca japua. 18 Ayaa pu tiraavijte'e sej seyan rɨ'ɨ ti'ityujcha'ɨ a'ini xu'uri ramua'aree ti'itɨ tɨ pɨrɨcɨ tɨ cɨme'en Cɨriistu'u ayan tyu'utanajchitaca'a aɨjna ɨ saj cɨn té'echaɨca'a ɨ Dioj jemi sej si cai che'e seyan ti'ijrɨ'ɨraa a'ij sej sejmi'i ti'ijrɨ'ɨrajcaa saɨjna cɨme'e ɨ ye'ira tɨ cai ti'itɨ vaɨra'acaa, ɨ maj amuaata'itiiri'i ɨ a'amuavaujsicɨ'ɨ. Capu Cɨriistu'u aɨjna cɨn tyu'utanajchitaca'a aɨjna cɨme'e ɨ ooro, na'ari aɨjna cɨme'e ɨ plaata, tɨ ayan a'apua'are, silu aɨ pu aɨjna cɨn tyu'utanajchitaca'a aɨjna cɨme'e ɨ ruxuure'e tɨ huapɨ'ɨ ti'ivaɨre'e. Ayaa pu Cɨriistu'u huataujmuaɨ'ɨvajtaca'a tɨj canya'a, tɨ cai a'atzu cápita'ina, tɨ cai ti'itɨ cɨn a'atura. 20 Ayaa pu Dioj ra'antihuau tɨ'ɨj cai xɨ raatyataahua aɨjna ɨ chaanaca tɨ'i ayan aɨjna cɨn tyu'utyavaɨre'en. Ajta, ijii tɨ nain te'entipua'ari, Cɨriistu'u pu ayan huataseijre tɨ ij a'amua japua huanyuuni. 21 Ayaa xu een cɨn seyan ra'atzaahuate'e ɨ Dioj saɨjna cɨme'e a'ij tɨ huarɨj aɨjna ɨ Cɨriistu'u. Ajta Dioj ayan ra'ajjáj hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. Tɨ'ɨjta'i ayan rɨ'ɨ tiraatyajtuaa tɨ ij ayan nain cɨn antyujmua'aréera tɨj na'a rusen cɨme'e. Aɨj xu cɨn seyan tya'atzaahuate'e, sajta ti'ichue'eve'e. 22 A'ini muan xu seyan rá'antzaahua saɨjna ɨ nyuucari tɨ ayan ti'ayajna sej si sajta seyan hua'axe'eva'a ɨ ru'ihuaamua'a, aɨj xu cɨn seri rɨ'ɨ uhuaujruu ɨ a'amua tzajta'a. Aɨj xu cɨn, sata'aj seyan a'ujca'anyaacan cɨn huaujxe'eve'en seij sajta seij, tyamua'a naa. 23 Che'e ayan tyaja'ure'enyen a'ini caxu jajcuacan cɨn huanunu'eihuaca'a aɨjna cɨme'e tɨ á'apuapua'are silu aɨjna cɨme'e tɨ cai a'anaj á'apua'aren. Ai pu aɨn pueen ɨ nyuucari tɨ Dioj jemi a'uve'eye'i. Aɨ pu taarujte'eve, ajta ayan rusen cɨn a'ateeri. 24 Ee xaa nya'u, ayaa pu che'eta na'a te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨcɨn: Matɨj mana'a pua'amua mej tyahue'ira'a, ayaa mu e'en tɨj aɨjna ɨ ɨxaj. Ajta ɨ maj cɨn á'ujtzaahuate'e, ayaa pu een tɨj aɨjna ɨ xuuxu'ura'an aɨjna ɨ ɨxaj. Ayaa pu ti'irɨnyaca tɨ ayan huatyaahuan aɨjna ɨ ɨxaj, ajta cávatzɨjsin aɨjna ɨ xuuxu'ura'an. 25 Ma ajta aɨn ɨ nyuucari tɨ Dioj jemi a'uve'eye'i, aɨ pu rusen cɨn seira'a a'ame. Ajta aɨn ɨ nyuucari, ai pu aɨn pueen ɨ mej tyajamuaata'ixaa, ɨ saj sajta cɨn huataujtyamua'ave.

1 Pedro 2

1 Aɨj pu cɨn, ayaa pu ruxe'eve'e saj raatapua'ajta saɨjna cɨme'e saj a'ij pua'a hua'aruure ɨ ruxa'aj tyaɨte nusu saj hua'acuanamua ca'ɨn saj hue'itzi cɨn ruseijrata. Sata'aj sajta cai ruchueera seij sajta seij. Sajta sata'aj cai a'ij pua'a tihua'axajta ɨ ruxa'aj tyaɨte. 2 Sata'aj seyan é'enye'en matɨj ɨ tɨ'ɨri ɨ maj eihua huapɨ'ɨ tza'acuj mej mi maɨjna cɨn huavaujse'en maɨjna cɨme'e ɨ hua'a tzi'ime ɨ hua'anaana. Sata'aj seyan che'eta sana'a raxe'eva'a tɨ ij aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan aɨjna cɨn tyajamuaataiti'i aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ re'enya'acan cɨn seijre'e tɨ ij aɨjna cɨn rɨ'ɨ amuaaruuren tɨ ij ayan tyajamuaacɨ'ɨti tɨ aɨn Dioj ayan amue'irajtuaani, a'ini xu'uri raamua'areeri'i tɨ aɨn tavastara'a ayan rɨ'ɨ tyaja'amuachaɨ a'aye'i. 4 Ayaa xu seri ajtyáxɨɨraca'a saɨjna jemi tɨ ayan een tɨj tetej tɨ i'iruuri. Majta ɨ tyetyaca, maruuhua'axɨ maɨjna ɨ tetej. Ma ajta Dioj, aɨ pu ra'ava'ahuau aɨjna cɨme'e tɨ rɨ'ɨ huapɨ'ɨ tyu'utyavaɨre'en. 5 Sajta muan, ayaa pu che'eta na'a Dioj rɨ'ɨ á'amuaruuren sej si seyan che'eta sana'a eenye'en tyu'utyavaɨre'en tɨj ɨ tetej tɨ i'iruuri ɨ tɨ cɨn chi'i ira'ajtaahua. Ayaa pu á'amuaruuren sej si seij sana'a seijra'a ɨ tyaɨte tɨ muejmi jamuan huatyajturaa aɨjna ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, sej si seyan urare'enya'acan cɨn seijra'a ɨ Dioj jemi, sej si va'acan cɨn tyu'utyavaɨre'en ɨ jemin. Aɨj xu cɨn, sata'aj seyan rɨ'ɨ xa'aju'un saj saɨjna cɨn tyu'utamuaɨ'ɨvajta saɨjna cɨme'e tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan amuaata'asin, sej si seyan ra'utamua'aree tɨ ij ajta Dioj ayan ra'ancura'an aɨjna ɨ muaɨ'ɨvejri aɨjna cɨme'e a'ij tɨ huarɨj aɨjna ɨ Jesús tɨ Cɨriistu'u pueen. 6 Ayaa pu ti'een, a'ini ayaa pu te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨcɨn: Casi'i, xaaseij. Nu'uri ra'atyájra aujna u Sión, seij ɨ tetej, ɨ nyaj ra'ava'ahuau tɨ i ayan tyu'utyavaɨre'en nyaj japuan ra'ajtaahua ɨ chi'i. Ajta aɨn ɨ tetej, eihua nu huapɨ'ɨ rɨ'ɨ tiraatyajtuaa. Ajta, capu a'atzu rɨ'ɨri mej meyan tyu'utatévi'ira'a a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan ra'ara'astijre'en aɨjna ɨ tetej. 7 Ajta, muejmi jemi ɨ sej tya'atzaahuate'e, eecan pu naa tyajamua'aseijrate'e aɨjna ɨ tetej. Ma majta aɨme jemi ɨ maj cai á'ujca'anye mej tya'antzaahuate'en, ayaa pu te'eme a'ij tɨ te'eyu'usi'i tɨcɨn: Aɨjna ɨ tetej ɨ maj ma ruuhua'axɨ aɨme ɨ maj ra'ajtaahua ɨ chi'i, Dioj pu ayan ra'ava'ahuau tɨ ayan tyu'utyavaɨre'en tɨ japuan ra'ajtaahua ɨ chi'i. 8 Ajta, ayan tɨcɨn: Aɨj pɨrɨcɨ ɨ tetej ɨ maj jetzen á'ijcaacata ɨ tyaɨte, ajta ɨ mej jetzen a'itávitzej. Ayaa mu een cɨn jetzen á'ijcaacata maɨjna cɨme'e maj cai ra'astijre'e maɨjna ɨ nyuucari ɨ maj raanamuajri'i. Ayaa pu een cɨn ayan tihua'uxa'apɨ'ɨntari'iri'i tɨ'i Dioj ayan hua'uruuren. 9 Ma sajta muan, ayaa xu e'en tɨj seica ɨ tyaɨte tɨ Dioj hua'antihuau, sej si seyan jamuan huatyaturan. Muan xu sajta saɨn pueen aɨme ɨ saj seij chuejra'an japua e'ema'acan tɨ Dioj ayan huataura'ate. Muan xu sajta tyaɨtestyamua'ame'en pueen ɨ Dioj sej si seyan tihua'uta'ixaate'en ɨ saj cɨn rɨ'ɨ tirata'aca saɨjna tɨ ayan amuaatajée. Sata'aj cai che'e seyan á'ujhua'anye'en a'u tɨ a'utɨca'a, silu sej si saun a'utyaturan ɨ jemin a'u tɨ á'unyeeri'i sej si saun rɨ'ɨ tiyá'useijra. 10 Ajna'ɨmɨ, caxu tyaɨtestyamua'ame'en pueenya'acaa ɨ Dioj. Ma sajta ijii, xu'uri muan tyaɨtestyamua'ame'en pueen aɨjna. Ajna'ɨmɨ, capuuxɨ amua'acu'uvajca'a aɨjna ɨ Dioj. Ma ajta ijii, aɨ pu ari amua'acu'uve. 11 Ayaa nu tyaja'amuahuavii mɨ nyej a'amuaxe'eve'e sej seyan seijra'a matɨj aɨme ɨ maj seij chuejra'a japua e'epuasaaruve'e, na'ari matɨj aɨme ɨ maj hua'utamuari. Caxu seyan taura'acare'en sej seyan ra'astijra'a saɨjna tɨ a'amua tzajta'a huiraninyei tɨ a'ij pua'a een, tɨ ajta ti'itese'e aɨjna jetze ɨ a'amuaxaijnyu'uca. 12 Sata'aj seyan rɨ'ɨ titetyújchaɨca hua'a jemi ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan tɨ ij xa'apɨ'ɨn te'irajra'ani tɨ pua'a meyan ti'itɨ cɨn a'ij pua'a tyaja'amuaxajta. Tɨ pua'a seyan rɨjca, ayaa mu raseira mua'aju'un saj xa'apɨ'ɨn huarɨj saɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn a'ij pua'a tyaja'amuaxajtaca'a, majta meyan rɨ'ɨ tiraata'asin maɨjna ɨ Dioj ajna xɨcajra'an tɨ jetzen ajtahua'a huataseijre'esin itejmi jemi ɨ tavastara'a. 13 Sata'aj seyan hua'astijra'a matɨj mana'a pua'amua ɨ tyaɨte ɨ maj ti'itɨ cɨn antyujmua'aree a'ini ayaa pu titaata'itiiri'i ɨ tavastara'a. Tiche'e ra'astijra'a tyaɨjna tɨ aɨjna cɨn ti'itejvee tɨ nain cɨn tyu'utaijta, a'ini aɨ pu aɨn pueen tɨ eitze'e va'acan cɨn ti'ivaɨre'e. 14 Tiche'e tyajta hua'astijra'a aɨme ɨ tajtuhuaani, a'ini aɨjna tɨ nain cɨn ti'ijta aɨ pu ayan hua'utaityaca'a mej mi pueijtzi hua'uta'an aɨme ɨ maj a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ, mej mi majta rɨ'ɨ tihua'ata'acare'en aɨme ɨ maj meyan rɨcɨ a'ij tɨ tiraavijte'e. 15 Ayaa pu xaa ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj sej seyan rɨ'ɨ titetyújchaɨca sej si saɨjna cɨn hua'antimue'itɨn aɨme ɨ maj cai máumua'aree, mej mi cai che'e meyan a'ij pua'a ti'ixajta, tɨ cai ti'itɨ vaɨre'e. 16 Sata'aj seyan rɨjca matɨj aɨme ɨ maj ruxaahua ti'imɨjhuaca. Ma sajta muan, caxu seyan titaatáujtuuhua'an saj a'ij pua'a huarɨni, sajta seyan jetzen rupua'aritya'a saj nu'u xa'apɨ'ɨn huarɨj saɨjna cɨme'e saj ruxaahua á'ujhua'an. Sata'aj seyan rɨ'ɨ titetyújchaɨca matɨj aɨme ɨ mej ravaɨre'e ɨ Dioj. 17 Sata'aj rɨ'ɨ tihua'ajchaɨ naijmi'ica a'ij tɨ tiraavijte'e. Sata'aj hua'axe'eva'a ɨ ta'ihuaamua'a ɨ maj majta tya'atzaahuate'e. Sata'aj ra'atesa'a ɨ Dioj. Sata'aj sajta rɨ'ɨ tiraatyajtuaani aɨjna ɨ tajtuhuan tɨ nain cɨn ti'ijta iiya chuejra'a japua. 18 Sajta muan, mɨ sej ca'anyejri cɨn ti'imɨjhuaca, sata'aj hua'ara'astijre'en a'ij tɨ tiraavijte'e aɨme ɨ mej tyaja'amue'ijte'e. Sata'aj hua'astijra'a a'achu maj pua'amua. Caxu aɨme sana'a tɨ pua'a meyan rɨ'ɨ tyajamuájchaɨ, na'ari maj rɨ'ɨ ti'itetyaɨte, na'ari tɨ pua'a a'ij pua'a meti'itetyaɨte, sata'aj naijmi'ica a'astijra'a. 19 Ee xaa nya'u, ayaa pu Dioj rɨ'ɨ tiraatyatuaasin aɨjna ɨ a'atɨ tɨ pua'a aɨn ayan ra'utamua'aree ɨ Dioj, ajta aɨn ayan tya'utaviicue'i tɨ pua'a saɨj ayan pueijtzi raata'an tɨ cai ayan tiraavijte'e. 20 Aru tɨ pua'a ayan pueijtzi muaacɨ'ɨti aɨjna cɨme'e pej peyan a'ij pua'a huarɨj, tɨ pua'a peyan paɨjna cɨn tya'utaviicue'i tyamua'a naa, capu a'atzu a'ij timuatyava'ɨri. Na'ari cai, tɨ pua'a peri xa'apɨ'ɨn huarɨj, tɨ pua'a paɨjna cɨn rajpueijtzi, pajta peyan tya'utaviicue'i tyamua'a naa, Dioj pu rɨ'ɨ timuaatyatuaasin. 21 Ee xaa nya'u, Dioj pu ayan aɨjna cɨn amuaatajée sej seyan rajpueijtzi, sajta tya'utaviicue'i, a'ini aɨjna ɨ Cɨriistu'u a'amua jetze ma'acan pu rajpueiitzi a'araa. Ayaa pu aɨjna cɨn huarɨj, tɨ'ij muejmi huata'itii sej si seyan che'eta sana'a huarɨni a'ij tɨ aɨn anacai huarɨj. 22 Capu ti'itɨj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. Capu ajta a'anaj tyu'uhue'itaca'a. 23 Matɨ'ɨj meyan ra'ajtya'axɨ, aɨ pu cai ayan hua'ajtya'axɨ aɨme. Matɨ'ɨj pueijtzi raata'a, ni capu ayan tihua'uxájtzi'iri'i, silu ayaa pu huataujtuiiri'i aɨjna jemi tɨ ayan tzaahuati'ira'a cɨn tihua'axɨjte'e. 24 Aɨ pu rusaɨj rajpueiitzi a'araa ɨ rujetze tajetze ma'acan aɨjna cɨme'e ɨ tyaj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. Ayaa pu aɨjna cɨn huarɨj tej ti teyan raatapua'ajta ɨ tyaj cɨn atya'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi. Muan xu saɨjna cɨn huaruj saɨjna cɨme'e tɨ aɨn rajpueijtzica'a. 25 Ajna'ɨmɨ, ayaa xu seijra'acaa matɨj ɨ canya'axɨ tɨ cai a'atɨ hua'asaɨre'e. Ma ajta ijii, xu'uri saɨjna jemi tyujsaɨj, saɨjna jemi tɨ a'amua cujta'a huame'en, tɨ ajta aɨjna cɨn antyujmua'aree tɨ nain cɨn a'amua japua huanyuuni.

1 Pedro 3

1 Sajta muan, mɨ sej víche'ejmee, sata'aj seyan che'eta sana'a hua'astijra'a saɨme ɨ a'amuacɨna'astyamua'a. Ayaa xu huarɨni sej si seyan eenye'eque'en hua'antimue'itɨn ɨ seica ɨ maj cai ra'aste ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxaj ɨ Cɨriistu'u. Tɨ pua'a seyan huarɨni, capu ruxe'eva'a ja'ame saj tihua'uta'ixaate'en sej si hua'utyamue'itɨn silu seyan sana'a huá'amue'itɨn saɨjna cɨme'e saj rɨ'ɨ ti'ityujcha'ɨ. 2 Aɨ mu xaa meyan ra'ancura'asin ɨ nyuucari matɨ'ɨj raaseij sej seyan tzaahuati'ira'a cɨn rana'amiche ɨ Dioj, sajta saj cai ti'itɨ cɨn a'atura aɨme jemi ɨ rucɨna'astyamua'a. 3 Majta aɨme ɨ mej víche'ejmee, capu ayan tiraavijte'e maj meyan mana'a rɨ'ɨ huaujruuren maɨjna cɨme'e tɨ jeijre'e seijre'e, tɨ pua'a aɨjna cɨme'e maj meyan rɨ'ɨ ti'ihuaujcɨsta, nusu maj meyan ti'itɨ cɨn ucaujrujti'iraxɨ'ɨn tɨ ooro cɨn taavijhua na'ari maj meyan re'enya'acan cɨn tyu'utyaujchejte'en cɨɨxuri cɨme'e tɨ tɨtɨ'ɨj. 4 Capu aɨ na'a ayan tiraavijte'e silu miche'e meyan rɨ'ɨ tihua'aseijratya'a maɨjna tɨ ru'avaa ɨ hua'a tzajta'an, maɨjna tɨ cai a'anaj a'apua'ari. Miche'e cai meyan ti'itɨj cɨn hua'amuare'eriste'e ɨ rucɨna'astyamua'a. Ai pu aɨn pueen tɨ eihua huapɨ'ɨ ruxe'eve'e ɨ Dioj jemi. 5 Ayaa mu eenye'eque'en rɨ'ɨ huaujruu ajca'ihua'ɨmɨ aɨme ɨ juuca ɨ maj urare'enya'acan cɨn huatyajturaa ɨ Dioj jemi, ɨ maj majta tya'antzaahua ɨ Dioj jemi. 6 Ayaa mu che'eta mana'a hua'ara'astijre ɨ rucɨna'astyamua'a tɨj aɨjna ɨ Sara tyaacan ayan ra'ara'astijre aɨjna ɨ Abraham tyaacan. Ajta, pu ayan raatamuá'a tɨcɨn “nyavastara'a”. Sajta muan mɨ sej víche'ejmee, ayaa xu yaujmua'ame'en pueenya'a xa'aju'un aɨjna ɨ Sara tɨ pua'a seyan nain cɨn rɨ'ɨ huarɨni, sajta cai ti'itɨ cɨn ti'itzɨɨnya'a. 7 Sajta muan, mɨ sej nyejnya'ɨche, sata'aj seyan rɨ'ɨ tihua'ajchaɨ ɨ ru'ɨstyamua'a. Sata'aj seyan rɨ'ɨ tihua'utyajtuaani a'ini camu meyan ruca'anye satɨj muan, mɨ sej tetyaca pueen. Naimi'i xu sajta seyan che'eta sana'a ra'ancura'asin saɨjna tɨ cɨn Dioj rɨ'ɨ tyajamuaata'asin sej si ruuri huatyaturan ɨ Dioj jemi. Ayaa xu rɨ'ɨ tihua'ajchaɨ ɨ a'amua'ɨstyamua'a tɨ ij cai ti'itɨ cɨn amuaatamuáre'eriste'en aɨjna cɨme'e ɨ saj cɨn raatahuaviira ɨ Dioj. 8 Yaa pu'u xaa, ayaa xu huarɨni, naijmi'i muan. Sata'aj seyan che'eta sana'a rahuauca ɨ Dioj jemi sej sij seyan ru'ihuaamua'aca tyamua'a naa. Sata'aj ahuaujcu'uven seij sajta seij, sata'aj seyan sajta huaujxe'eve'en. Sata'aj sajta seyan ahuaujca'anyen aɨme jemi ɨ mej rajpueijtzi sej si rɨ'ɨ tihua'uta'an. Sajta muan, sata'aj cai ti'itɨ cɨn a'ujtzaahuatya'a. 9 Tɨ pua'a a'atɨ ayan a'ij pua'a amuaaruuren, caxu seyan che'eta sana'a a'ij pua'a raruuraa. Na'ari, tɨ pua'a a'atɨ ayan a'ij pua'a tyaja'amuaxajta, caxu seyan che'eta sana'a a'ij pua'a ti'ijxajta, silu sata'aj seyan rɨ'ɨ tiraata'an, a'ini ayaa pu aɨjna cɨn Dioj tyajamuaatajée sej si seyan huarɨni tɨ ij ajta aɨn Dioj ayan ti'itɨ cɨn rɨ'ɨ tyajamuaata'an. 10 Ayaa pu aɨjna cɨn te'eyu'usi'i tɨcɨn: Tɨ pua'a a'atɨ ayan raxe'eva'a tɨ a'ateevi'in ruuri, tɨ ajta rɨ'ɨ tiraatyavaɨre'en nain xɨcaj tzajta'a, che'e aɨn ayan huarɨni tɨ cai a'ij pua'a tyú'ujxajtava'a, tɨ cai ajta ayan tí'ihue'itacare'en. 11 Che'e aɨn raatapua'ajta tɨ a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ, ajta che'e aɨn ayan huarɨni tɨ xa'apɨ'ɨn cɨn seijra'a. Che'e ajta aɨn ayan rahuauca tɨ rɨ'ɨ ti'iseijra'a hua'a jemi ɨ tyaɨte. Che'e ahuaujca'anyen tɨ ayan huarɨni. 12 Ee xaa, rɨ'ɨ pu tihua'aseij ɨ Dioj aɨme ɨ maj rɨ'ɨ titetyújcha'ɨ. Aɨ pu hua'anamua matɨ'ɨj meyan ti'ijhuaviira ɨ jemin. Ajta ayaa pu tavastara'a a'ij pua'a tihua'aseij aɨme ɨ maj a'ij pua'a titetyújcha'ɨ. 13 Tɨ pua'a ayan ti'en, ¿ni cai a'atɨ ayan me'eseijre'e tɨ ayan a'ij pua'a amuaaruuren aɨjna cɨme'e saj a'ujca'anyaacan cɨn ti'itese'e sej seyan huarɨni ti'itɨ cɨme'e tɨ í'ixa'apɨ'ɨn? Capu xaa nya'u. Capu ma'a a'atɨ xaa nya'u. 14 Ma ajta, tɨ pua'a seyan saɨjna cɨn rajpueijtzi saɨjna cɨme'e saj xa'apɨ'ɨn cɨn huarɨj, capu amɨn a'ij. Dioj pu rɨ'ɨ tyajamuaata'asin. Aɨj xu cɨn, caxu hua'atzɨɨnya'a, caxu sajta a'ij pua'a titya'ujmuajca. 15 Ma sajta muan, sata'aj seyan rɨ'ɨ tiraatyajtuaani ɨ rutzajta'a saɨjna ɨ Cɨriistu'u, a'ini aɨ pu tavastara'a pueen. A'anaj tɨ na'a xu seyan rɨ'ɨ huaujruuren sej si seyan huatyaujnan hua'a jemi ɨ maj meyan maɨjna cɨn tyaja'amue'ihua'ura ɨ saj cɨn ti'ichu'eve'e ɨ rujemi. 16 Ma sajta, sata'aj seyan sana'a rɨjca, sata'aj cai a'ujtzaahuatya'a seyan tihue'ixaatya'a, sata'aj sajta ra'atesa'a saɨjna ɨ saj jamuan ti'ixa. Sata'aj seyan rɨ'ɨ tya'utaujmua'ati ɨ rumua'atziira'a cɨme'e sej si cai ti'itɨ cɨn a'aturaaca, tɨ ij ayan tihua'utatevi'iraste'en aɨme ɨ maj a'ij pua'a a'amuaruure maɨjna cɨme'e maj meyan a'ij pua'a tyaja'amuaxa a'ij saj rɨcɨ saɨjna cɨme'e saj rɨ'ɨ titetyújcha'ɨ ɨ Cɨriistu'u jemi. 17 Ayaa na'a, a'ini tɨ pua'a Dioj ayan ti'ijxe'eve'e saj ti'itɨj cɨn rajpueijtzi, eitze'e pu rɨ'ɨ tyajamuatyava'ɨri saj seyan saɨjna cɨn rajpueijtzi saj xa'apɨ'ɨn rɨcɨ cai tɨ pua'a seyan saɨjna cɨn rajpueijtzi saɨjna cɨme'e saj a'ij pua'a rɨcɨ. 18 Ajta aɨn Cɨriistu'u, ayan seij na'a huamɨ'ɨ aɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn naijmi'i meyan autyajturaa ɨ Dioj jemi. Aɨjna tɨ cai ti'itɨ cɨn autyajturaa ayan hua'a jetze ma'acan huamɨ'ɨ aɨme ɨ maj a'ij pua'a titetyújchaɨca'a tɨ ij ayan hua'anvi'itɨn ɨ Dioj jemi. Aɨjna ɨ maj meyan raaje'ica ɨ Cɨriistu'u tɨ ratyáhue'ira'acaa, Dioj pu ajta ayan ruxaijnyu'uca cɨn ra'ajjáj hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite. 19 Ajta aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan raata'a tɨ tihua'uta'ixaate'en aɨme ɨ xaijnyu'ucari ɨ mej maun tajete aityanami'ihuaca'a. 20 Majta aɨme ɨ xaijnyu'ucari, ajna'ɨmɨ mu meyan cai ra'ara'astijre, ajna xɨcajra'a jetze tɨ jetzen Dioj auj ayan té'eviicue'iracaa, ajta ayan rachu'eva'acaa tɨ'ɨj auj aɨn Noé ratyataahuajma'a aɨjna ɨ baarcu tɨ ve'e. Ajta aɨ pu seica huatyavaɨ mej mi maun utyajrupi ɨ baarcu tzajta'a mej mi cai aujamɨn ɨ jaj cɨme'e. Ayaa mu ara'asicaa arahueica. 21 Ajta aɨn ɨ jaj ayan huataujmua'a ɨ saj cɨn huamuaɨ'ɨvijhuaca'a, aɨjna tɨ ajta cɨn Dioj ayan amue'irajtuaa. Capu ayan huataujmua'a tɨ Dioj ayan amuá'ari'iri'i ɨ chuej tɨ ca'ame'e ɨ a'amua jetze, silu ayaa pu huataujmua'a sej seyan rájhuaviiri'i ɨ Dioj tɨ ayan amuaata'an sej urare'enya'acan cɨn huatyaturan ɨ rumua'atziira'a jetze ɨ Dioj jemi, aɨjna cɨme'e tɨ ayan ra'ajjáj hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchite aɨjna ɨ Jesús tɨ Cɨriistu'u pueen. 22 Ajta ijii, an pu a'ujnyéj u tajapua tɨ ari aun a'acajca ɨrɨɨta'an pujme'en ɨ Dioj. Aɨ pu ajta ari aɨjna cɨn antyujmua'aree tɨ tihua'utaijte'en aɨme ɨ maj tajapua ti'ivaɨre'e, ajta aɨme ɨ maj ti'itɨj cɨn antyujmua'aree, ajta aɨme ɨ maj va'acan cɨn tityatatya'upu'u, matɨj mana'a pua'amua ɨ maj xaijnyu'ucari pueen.

1 Pedro 4

1 A'ini aɨn Cɨriistu'u pu ayan rujetze rajpueiitzi a'araa, sata'aj seyan saɨjna jetze tyu'umua'ati sej si seyan che'eta sana'a huarɨni, a'ini a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan rujetze rajpueiitzi a'araa, ayaa pu ari raatapua'ajtaca'a tɨ ti'itɨ cɨn atya'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi. 2 Ayaa pu aɨjna cɨn a'ateevi'i tɨ ruuri aɨjna ɨ a'atɨ aɨjna cɨme'e tɨ aɨjna jetze araujca'anye a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj tɨj na'a tɨ auj a'ateevi'i a'ame. Capu che'e aɨjna jetze a'ujca'anyaa a'ame aɨjna tɨ a'ij pua'a een tɨ ajta rujetze huiraninyei. 3 Che'e ayaa na'a eenye'en a'ij tɨ ari tyu'urɨj tɨj na'a maj anacai huataseijre ɨ tyetyaca tɨj na'a tɨ yu je'ire'enye a'ij tɨ tihua'araanajchi aɨme ɨ maj seij chuejra'a japua e'ema'acan. Tej ti cai che'e teyan tyana'a ti'ijrɨ'ɨraa matɨj aɨme. Ayaa mu ruxana'acɨra'acaa, majta á'ujca'anye maɨjna jetze tɨ a'ij pua'a een. Majta ruta'arujve'e, majta maj huapɨ'ɨ ti'iye'estyahua'a. Aɨ mu majta e'etyujsa'ɨri mej mi naimi'i meyan rana'amiche'en aɨjna tɨ cai Dioj pueen. 4 Ajta ijii, ayaa mu a'ij pua'a tyajá'useij saj cai che'e hua'ajaahuate'e sej seyan cai ti'itɨ a'astijre'e saj hua'a jamuan á'ujhua'anye'en. Aɨj mu cɨn meyan a'ij pua'a a'amuaruure. 5 Ma ajta, ayaa pu tihua'acɨ'ɨti mej meyan tyu'utaxaj a'ij maj titetyújchaɨca'a maɨjna jemi tɨ ari rɨ'ɨ huaujruu tɨ ij ayan hua'uxɨjte'en aɨme ɨ maj ruuri, ajta aɨme ɨ maj meri huacuii. 6 A'ini aɨ pu ajta ayan che'eta na'a hua'axɨjte'en aɨme ɨ mej meri huacuii tɨj ajta tita'axɨjte'en itejmi i tyaj tyauj ruuri. Aɨj pu cɨn ajta ayan tihua'uta'ixaa aɨme ɨ mej huacuii aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj hue'irajtuaani tɨ ij aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan tihua'uta'an mej meyan ruuri huatyaturan tɨj na'a rusen cɨme'e tɨj ajta ɨ Dioj. 7 Pu'uri tɨn nain te'entipua'ari. Aɨj xu cɨn seyan rɨ'ɨ tyajamua'amitejte'e, sajta seyan nain cɨn á'ujcu'uvaa sej si seyan ti'ijhuauca ɨ Dioj jemi a'ij tɨ tiraavijte'e. 8 Ajta, ai pu aɨn pueen tɨ eitze'e ruxe'eve'e saj cai ti'itɨ cɨn a'aturaa, sata'aj seyan huaujxe'eve'en tyamua'a naa a'ini tɨ pua'a seyan huaujxe'eve'en, ayaa xu sajta tyu'utauruuni'ira mui'icaca cɨme'e tɨ saɨj ayan ti'itɨ cɨn autyajturaa muejmi jemi. 9 Sata'aj cai a'ij pua'a ti'ixaata silu seyan ancura'ujvi'itɨn seij sajta seij. 10 Ayaa xu sajta huarɨni a'ij tɨ tiraavijte'e aɨme jemi ɨ mej ravaɨre'e aɨjna ɨ Dioj, a'ini capu tí'iseicaj na'a ɨ tɨ cɨn rɨ'ɨ tyajamuaata'a sej si saɨjna cɨn tyu'utyavaɨre'en. Sata'aj seyan huataujvaɨre'en seij sajta seij saɨjna cɨme'e a'ij tɨ Dioj seij tyu'utapueijve. 11 A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan tyu'utaxaj, che'e aɨn ayan huarɨni tɨ ayan Dioj jetze ma'acan ti'ixajta. Ajta a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan ti'itɨ cɨn ti'ivaɨra'a, che'e aɨn ayan huarɨni tɨ aɨjna jetze araujca'anyaa ɨ Dioj. Ayaa xu een cɨn seyan huarɨni mej mi nain cɨn rɨ'ɨ tiraatyajtuaani maɨjna ɨ Dioj maɨjna cɨme'e tɨ aɨn Jesús, tɨ Cɨriistu'u pueen, ayan hua'uta'a ɨ ca'anijra'a mej mi meyan huarɨni. Ayaa mu rɨ'ɨ tiraata'asin maɨjna ɨ Cɨriistu'u, a'ini aɨ pu ajta ayan nain cɨn antyujmua'aréera a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. Che'e ayan tyaja'ure'enyen. 12 Muan, mɨ nyaj a'amuaxe'eve'e, tɨ pua'a seyan ti'itɨ cɨn á'aviicue'ira'a saɨjna ɨ saj cɨn huapɨ'ɨ rajpueijtzi, tɨ ajta ca'anin cɨn a'amua japua rajve, caxu seyan a'ij tyá'ujmuajca, setye'entixaata yee tɨ cai xɨ a'anaj ayan ti'iseijre'e ɨ chaanaca japua, a'ini ayaa pu een cɨn ayan tyajamuaaruu tɨ ij Dioj ayan amuaateeseij, aisɨ tɨ pua'a sacai urare'enya'acan cɨn seijre'e nusu sacai. 13 Caxu a'ij tyá'ujmuajca silu ayaa xu huataujtyamua'ave'en a'ini xu'uri rajpueijtzi ɨ Cɨriistu'u jamuan sej si sajta seyan huataujtyamua'ave'en saɨjna cɨme'e tɨ rɨ'ɨ tyajamuaata'asin ajna xɨcajra'an jetze tɨ jetzen huataseijre'esin aɨjna ɨ maj cɨn naa rɨ'ɨ tira'utaseijra ɨ tavastara'a. 14 Ee xaa nya'u ayaa pu ti'ayajna. Tɨ pua'a meyan a'ij pua'a tyaja'amuaxajta maɨjna cɨme'e sej seyan Cɨriistu'u jetze ajtyama'acan, Dioj pu aɨjna cɨn rɨ'ɨ tyajamuaata'aca, ajta aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, ɨ tɨ ajta ayan ca'anijra'a tata'aca tej ti teyan rɨ'ɨ tiraatyajtuaani ɨ Cɨriistu'u, aɨ pu xaijnyu'ucara'ara'an ajta muejmi jemi seijre'e. 15 Ma ajta, cɨme'en a'atɨ tɨ na'a tɨ muejmi jetze ajtyama'acan, che'e amɨn cai ayan aɨjna cɨn tirajpueiitzi aɨjna cɨme'e tɨ seij huaje'ica, na'ari ti'itɨ huanahua nusu tɨ a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ, ca'ɨn ayan rɨjcaa tɨ cai jetzen ruxe'eve'e. 16 Ma ajta, tɨ pua'a seij ayan aɨjna cɨn á'aviicue'ire'e aɨjna tɨ cɨn rajpueijtzi aɨjna cɨme'e tɨ Cɨriistu'u jetze ajtyama'acan, che'e aɨn cai ti'itevi'ira'atan, silu che'e rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj aɨjna cɨme'e tɨ Cɨriistu'u jetze ajtyama'acan. 17 Ayaa pu'u xaa nya'u, a'ini pu'uri ajna tyaja'ure'enye tɨ ij Dioj ayan hua'uxɨjte'en ɨ tyaɨte. Ajta, ayan autechesin tɨ hua'axɨjte'en ɨ rutyaɨtestyamua'a. Ajta, tɨ pua'a ayan autejcheni itejmi jemi, ¿a'iqui te'eme ɨ tɨ hua'acɨ'ɨti aɨme ɨ maj cai ra'astijre'e maɨjna ɨ nyuucari tɨ Dioj rɨ'ɨ titaatyajtuaani itejmi jemi? 18 Aɨj pu cɨn ayan te'eyu'usi'i tɨcɨn: “Tɨ pua'a muare'eri cɨn Dioj ayan ru'irajtuaa aɨjna ɨ a'atɨ tɨ rɨ'ɨ ti'ityújchaɨca'a, ¿a'iqui eenya'a a'ame hua'a jemi ɨ mej a'ij pua'a ti'ijxa ɨ Dioj, majta aɨme jemi ɨ maj a'ij pua'a titetyújcha'ɨ? Capu a'atzu a'ij xaa nya'u tihua'utyavaɨre'esin.” 19 Aɨj pu cɨn, miche'e meyan huarɨni ti'itɨ cɨme'e tɨ xa'apɨ'ɨn een, a'ij tɨ tiraavijte'e aɨme ɨ mej ti'itɨj cɨn á'aviicue'ire'e maɨjna ɨ maj cɨn rajpueijtzi maɨjna cɨme'e tɨ Dioj ayan tihua'uta'a. Miche'e meyan raatatuiire'en ɨ ruxaijnyu'uca aɨjna jemi tɨ hua'utyataahuaca'a tɨ ajta cai a'anaj ti'itɨ cɨn atya'ɨtza'ara.

1 Pedro 5

1 Ayaa nu ca'anijra'a hua'ata'aca, nyaɨme ɨ mej vaujsi pueen, ɨ maj muejmi jetze ajtyama'acan. Nyaa nu nyajta vasta'a pueen. Nyajta nu neyan tyu'useij aɨjna tɨ cɨn rajpueijtzica'a aɨjna ɨ Cɨriistu'u. Ayaa pu che'eta na'a ti'inyacɨ'ɨti inyeetzi tɨj ajta tihua'acɨ'ɨti aɨme ɨ maj majta Jesús jamuan á'ujhua'anya'a ajna xɨcajra'an jetze tɨ jetzen huataseijre'esin aɨjna tɨ huapɨ'ɨ naa ti'iseira'a a'ame ɨ Dioj jemi. 2 Ayaa nu tyaja'amueijcate'e sej rɨ'ɨ tihua'uchaɨn aɨme ɨ maj tyaɨtestyamua'ame'en pueen ɨ Dioj a'ij tɨ aɨn ari aɨjna cɨn tyajamueijca. Caxu ca'anyejri cɨn seyan rɨjca silu ruxé'evi'ira'a cɨme'e xu'u, a'ij tɨ Dioj ti'ijxe'eve'e. Caxu sajta saɨjna cɨn seyan rɨjca sej si ti'itɨ cɨn huamué'itɨn, silu ayaa xu'u a'ujca'anyaacan cɨn tyu'utyavaɨre'en. Na'ari cai, ayaa xu tyu'utatévi'ira'ata saɨjna cɨme'e saj ti'itɨ huamue'itɨ. 3 Sata'aj cai a'ujtzaahuatya'a saj va'acan cɨn antyujmua'aree sej seyan tihua'utaijte'en mej mi ca'anyejri cɨn meyan ti'itɨ cɨn huarɨni aɨme ɨ saj hua'acha'ɨ. Ma sajta muan, sata'aj seyan rɨ'ɨ titetyújchaɨca hua'a jemi a'ij tɨ tiraavijte'e. 4 Tɨ pua'a seyan huarɨni, ayaa pu tyaja'amuacɨ'ɨti ajna xɨcajra'an jetze tɨ jetzen huataseijre'esin aɨjna tɨ nain cɨn antyujmua'aree tɨ ayan che'eta na'a rɨ'ɨ ti'itachaɨca tɨj ajta ayan rɨcɨ aɨjna tɨ rɨ'ɨ tihua'acha'ɨ ɨ rucanya'axɨjstyamua'a. Aɨ pu ayan amuaatátɨstejsin aɨjna ɨ curun tɨ cai a'anaj a'upua'arixɨ'ɨsin, tɨ ajta rɨ'ɨ ti'iseira'a a'ame ɨ Dioj jemi tɨj na'a rusen cɨme'e. 5 Sajta muan, mɨ sej sauj tyaamua, sata'aj seyan hua'astijra'a saɨme ɨ vaujsi. Sata'aj naijmi'i seyan huarɨni, sej si seyan huarɨni sacai a'ujtzaahuatya'a seij sajta seij a'ini ayaa pu te'eyu'usi'i tɨcɨn: Dioj pu muare'eri hua'ata'aca aɨme ɨ mej á'ujtzaahuate'e. Ma ajta, aɨ pu ayan rɨ'ɨ tihua'ata'aca aɨme ɨ maj cai meyan á'ujtzaahuate'e. 6 Sata'aj seyan huataura'an saj cɨleenya'acan cɨn tyu'utyavaɨre'en ɨ Dioj jemi, aɨjna tɨ nain cɨn antyujmua'aree, tɨ ij aɨn ayan va'acan cɨn tyajamuéijcate'en a'anaj tɨ ayan tyajamuaaxa'apɨ'ɨntari'iri'i. 7 Sata'aj seyan saɨjna jemi ɨ Dioj raatyajtuaani tɨj na'a ɨ saj cɨn a'ij tya'ujmua'ate a'ini eihua pu ti'imua'atze muejmi cɨme'e a'ij tɨ tyaja'amuaruure. 8 Sata'aj tyamua'a naa titya'ujcu'uvaa, sajta rɨ'ɨ tí'itye'ixe'era'a muan saɨjna cɨme'e tɨ aɨn tiyaaru'u, ɨ tɨ amuajchaɨre'e, ayan eenye'eque'en a'ucha'acan tɨj muajye tɨ á'ujijhuan aɨjna cɨme'e tɨ ayan rahuauhuau aɨjna tɨ raatyacɨ'ɨme. 9 Sata'aj seyan huatyaujca'anyen saɨjna cɨme'e saj tya'atzaahuate'e sej si cai rata'acare'en tɨ aɨjna ɨ tiyaaru'u amua'antimue'itɨn. Ayaa xu sajta ramua'aree tɨ ayan hua'aruure aɨme ɨ a'amue'ihuaamua'a ɨ maj meyan a'ucaitɨme a'u tɨ na'a ɨ chaanaca japua. Ayaa pu eenye'eque'e seijre'e tɨ ayan hua'anaijmi'ire'en mej mi meyan che'eta mana'a aɨjna cɨn á'aviicue'ira'a ɨ maj cɨn rajpueijtzi satɨj sajta muan. 10 Ajta aɨn ɨ Dioj tɨ nain cɨn rɨ'ɨ ti'ita'aca, aɨjna tɨ ayan amuaatajée tɨ ij ayan tyajamuaacɨ'ɨti aɨjna ɨ saj cɨn naa rɨ'ɨ tiyá'useijra ɨ Cɨriistu'u jemi tɨj na'a rusen cɨme'e, ayaa pu á'amuaruuren. Satɨ'ɨj a'atzu a'ateevi'in saj ti'itɨ cɨn á'aviicue'ira'a ɨ saj cɨn rajpueijtzi, aɨ pu rusaɨj ayan a'amuanaijmi'ire'en, ajta ayan ca'anijra'a amuaata'asin sej si tya'utaviicue'i. Aɨ pu ajta ayan amuaata'asin sej seyan huatyaujca'anyen tyamua'a naa. 11 Che'e aɨn ayan aɨjna cɨn ti'ityávaaca tɨ ayan nain cɨn antyujmua'aréera tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame, tɨj na'a rusen cɨme'e. 12 Ayaa nu cɨj caj tyaja'amuayu'use'e nyaɨjna jamuan ɨ Silvano tɨ ayan tina'amitejte'e tɨ aɨn pueen seij ɨ nye'ihuaara'a tɨ cai ti'itɨ cɨn atya'ɨtza'ara. Ayaa nu nyeijna jetze tyaja'amue'ixaate'e tɨ ai pu aɨn pueen ɨ tɨ tzaahuati'ira'a cɨn Dioj ayan rɨ'ɨ titata'aca. Nyajta nyeijna jetze neyan ca'anijra'a amuata'aca sej si cai a'anaj yá'uhua'anan a'ij nyej tyaja'amue'ixaate'e. 13 Aɨme ɨ mej ya huatyáuu iiya Babilonia, ɨ tɨ Dioj ajta hua'antihuau, ya mu á'amuataujte'e. Aɨ pu ajta ya á'amuataujte'e ɨ niyauj, aɨjna ɨ Marcos. 14 Sata'aj seyan huáujtaujte'en xu'ityaujvisi'itɨmua'acara'a saɨjna cɨme'e saj huaujxe'eve'e, seij sajta seij. Che'e aɨn Dioj rɨ'ɨ amuaatyápua'arite'en naijmi'ica muejmi mɨ sej Cɨriistu'u jetze ajtyama'acan. Ayaa pu'u xaa. Antipua'araca'a.

2 Pedro 1

1 Inyaa Simón, i nyaj nyajta Pedro pueen, aij nu jetze tyaja'amuayu'use'e nyaɨjna cɨme'e nyaj ravaɨre'e nyaɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. Aɨ pu na'antihuau nyej ni neyan tyu'utyaɨre'en ɨ jemin. Sajta muan, Dioj pu ayan amue'irajtua muejmi, aɨjna ɨ Dioj tɨ urare'enya'acan cɨn seijre'e sej si seyan che'eta sana'a tya'atzaahuate'e tyatɨj ityan. Ai pu aɨn pueen tɨ eihua huapɨ'ɨ tyajamuatyava'ɨri. 2 Che'e ayan eitze'e tyajamuaacɨ'ɨti tɨ rɨ'ɨ tyajamuaata'acare'en, ajta tɨ rɨ'ɨ tyajamuaatyapua'arite'en aɨjna cɨme'e sej seri ramua'ate ɨ Dioj, sajta saɨjna ɨ Jesús, tɨ ajta tavastara'a pueen. 3 Rumuare'eri'ira'a pu cɨn Dioj ayan titaatá'a nain tɨ ruxe'eve'e ɨ tyaj cɨn ruuri huatyaturan ɨ jemin, ɨ tyaj tyajta cɨn teyan rɨ'ɨ ti'ititacha'ɨ a'ij tɨ aɨn ayan ti'ijxe'eve'e. Ayaa pu een cɨn ayan rɨ'ɨ titaatá'a aɨjna cɨme'e tyej teyan raamuá'a tyaɨjna tɨ ayan taatajée tyej ti teyan huatyaturan ɨ jemin tɨj na'a rusen cɨme'e tɨ ij ayan taacɨ'ɨti aɨjna ɨ tyaj cɨn rɨ'ɨ tiyá'useijra, tyaɨjna cɨme'e tɨ aɨn ayan nain cɨn antyujmua'aree. 4 A'ini ayan een ɨ jemin, aɨ pu ayan titaatá'a aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨn va'acan cɨn tya'ataujratziiri'i, tɨ ajta eihua huapɨ'ɨ tajetze ruxe'eve'e tyej ti tyaɨjna cɨn huatátauuna tɨ ij cai a'ij pua'a taaruuren aɨjna tɨ a'ij pua'a een tɨ hua'a tzajta'a seijre'e ɨ tyaɨte ɨ mej yan seijre'e chaanaca japua, tej ti tyajta teyan che'eta tyana'a urare'enya'acan cɨn seijra'a tɨj ajta ɨ Dioj. 5 Aɨj xu cɨn, sata'aj seyan huatyaujca'anyen sej saɨjna cɨn rajtyanaijmi'ire'en ɨ saj cɨn tya'atzaahuate'e saɨjna cɨme'e saj sajta tzaahuati'ira'a cɨn rɨ'ɨ titetyújcha'ɨ. Sajta sata'aj seyan saɨjna cɨn rajtyanaijmi'ire'en ɨ saj cɨn rɨ'ɨ titetyújcha'ɨ saɨjna cɨme'e saj tyamua'a naa tiru'umua'aree. 6 Sata'aj sajta saɨjna cɨn rajtyanaijmi'ire'en ɨ saj cɨn rɨ'ɨ tiru'umua'aree saɨjna cɨme'e saj sajta nain cɨn á'ujcu'uvaa. Sata'aj sajta saɨjna cɨn rajtyanaijmi'ire'en ɨ saj cɨn a'ujcu'uve saɨjna cɨme'e saj sajta tya'utaviicue'i. Sata'aj sajta saɨjna cɨn rajtyanaijmi'ire'en ɨ saj cɨn seyan te'eviicue'i saɨjna cɨme'e saj tzaahuati'ira'a cɨn rana'amiche ɨ Dioj. 7 Sata'aj sajta saɨjna cɨn rajtyanaijmi'ire'en ɨ saj cɨn tzaahuati'ira'a cɨn rana'amiche ɨ Dioj saɨjna cɨme'e saj tyamua'a naa huataurihuaamua'ata. Sata'aj sajta saɨjna cɨn rajtyanaijmi'ire'en ɨ saj seyan rɨ'ɨ tyu'utaurihuaamua'ataca'a saɨjna cɨme'e sej seyan titeehuaujxe'eve'e. 8 Sata'aj seyan nain cɨn rajtyanaijmi'ire'en a'ini tɨ pua'a seyan rɨ'ɨ titetyújchaɨca tyamua'a naa, ayaa pu a'amuaruuráj a'ame saj eihua huapɨ'ɨ tyu'utyavaɨre'en sej si tyamua'a naa ti'itɨ cɨn tyu'utatuiire'en ɨ Dioj jemi saɨjna cɨme'e saj tzaahuati'ira'a cɨn ramua'ate saɨjna ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. 9 Na'ari cai, a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan tira'aturaate'e tɨ ayan nain cɨn rajtyanaijmi'ire'en ɨ tɨ cɨn tya'atzaahuate'e, ayaa pu che'eta na'a een tɨj a'atɨ tɨ aracun, tɨ cai a'ɨmɨ ti'iseijrave. Aɨ pu ari ya'uhua'axɨ tɨ Dioj ayan tiraatauuni'iri'i aɨjna tɨ ajmi'i cɨn autyajturaa ɨ jemin. 10 Aɨj xu cɨn, nye'ihuaamua'a, sata'aj seyan eitze'e huatyaujca'anyen sej si seyan huarɨni tɨ ij ayan amiteera'a tɨ Dioj ayan amuaatajée, ajta amua'antihuau. Tɨ pua'a seyan huarɨni, capu a'anaj ayan á'amuaruuren tɨ Dioj ayan ma amuuhua'axɨn tɨj na'a rusen cɨme'e. 11 Ma ajta, ayaa pu tyaja'amuacɨ'ɨti sej si tyamua'a naa saun a'utyarute a'u tɨ rusen cɨn tyaja'utaijta aɨjna ɨ tavastara'a tɨ tu'irajtuaa, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. 12 Aɨj nu cɨn neyan rɨni nyaj a'anaj tɨ na'a neyan tyaja'amue'ixaatya'a sej seyan tira'utamua'aree saɨjna. Capu amɨn a'ij sej seri ramua'aree, sajta seri tya'utaviicue'iri'i saɨjna cɨme'e sej seyan tya'atzaahuate'e. 13 Ayaa pu tina'amitejte'e tɨ ayan tiraavijte'e nyej neyan huarɨni tɨj na'a nyaj nyauj yan seijre'e, nyej ni ca'anijra'a amuaata'acare'en sej si seyan tira'utamua'aree a'ij sej huarɨni, a'ini nu'uri neyan ramua'aree tɨ ari vejli'i pɨti'irɨcɨ ajna xɨcajra'an jetze nyej jetzen huamɨ'ɨni. Ayaa nu nyaɨjna cɨn ramua'aree a'ini aɨ pu tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús, tɨ ajta Cɨriistu'u pueen, ayaa pu tinaata'ixaa. 15 Nyajta nu neyan huatyanca'anyejsin nyej ni neyan tyajamue'itii tɨ ij ayan huatarɨ'ɨristare sej seyan a'anaj tɨ na'a tira'utamua'aree nyatɨ'ɨj cai che'e ma'ahua'atan. 16 Tyatɨ'ɨj tyaɨjna jamue'ixaa a'ij tɨ eenye'eque'en huataseijre'esin ajna xɨcajra'an jetze tɨ jetzen ajtahua'a ya va'acányejsin aɨjna ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen, tɨ ij ayan nain cɨn antyujmua'aréera, catu ra'astijra'acaa tyaɨjna ɨ nyuucari ɨ maj rujɨɨmua'a mana'a rajtyau, ɨ maj meyan ti'imua'atzajcaa. Catu xaa nya'u tajɨɨmua'a tyana'a rajtyau silu tyajɨ'ɨsi tu cɨn naa rɨ'ɨ tiya'useiira ta'araa tɨ aɨ pu nain cɨn antyujmua'aree. 17 Ajta, Dioj ayan rɨ'ɨ tiraatyajtuaa, ajta rɨ'ɨ tiraata'a aɨjna cɨme'e tɨ huapɨ'ɨ ti'iseijre'e u tajapua tɨ'ɨj Dioj ayan cɨme'en tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: “Ai pu aɨn pueen ɨ niyauj, ɨ nyaj eihua huapɨ'ɨ raxe'eve'e. Aɨ pu ajta rɨ'ɨ tinata'aca inyeetzi.” 18 Tyajta ityan, ayaa tu raanamuajri'i tyaɨjna ɨ nyuucari tɨ ute'e je'icanamuajre tyatɨ'ɨj tyanna ja'utyáuuca'a tyaɨjna jamuan anna ɨ jɨri jetze tɨ Dioj huataura'ate. 19 Ajta aɨjna ɨ tyaj ya'useij, aɨ pu ayan arauraste aɨjna tɨ ajmi'i ayan te'eyu'usi'ihuaca'a aɨjna ɨ yu'uxari jetze ɨ maj cɨme'en tyu'utaxajtaca'a ɨ Dioj jetze ma'acan. Aɨj tu cɨn teri eitze'e tyamua'a naa tiru'umua'aree tɨ ayan ti'ayajna aɨjna tɨ ajmi'i ayan te'eyu'usi'ihuaca'a. Rɨ'ɨ pu tyajamuaatyavaɨre'esin tɨ pua'a seyan che'eta sana'a ra'ara'astijre'en tɨj ajta a'atɨ ayan tyamua'a naa tya'atanyee tatzari cɨme'e a'u tɨ a'utɨca'a. Sata'aj seyan che'eta sana'a ra'ara'astijre'en tɨj ajta a'atɨ tɨ ayan atanyee asta na'ajcai huataseijre'en aɨjna ɨ xu'ura'ave tɨ tapua'arijma'aca uje'ijninyei. Sata'aj seyan ra'ara'astijre'en asta na'ajcai aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan huatyaturan ɨ a'amua tzajta'a. 20 Anacai, ayaa pu ruxe'eve'e sej seyan raamua'aree tɨ cai a'atɨ a'anaj rusaɨj a'ij tirajtyau a'ij tɨ huataujmua'a aɨjna ɨ nyuucari ɨ maj meyan tyu'utaxajtaca'a ɨ Dioj jetze ma'acan tɨ ayan raatyajtuaa itejmi jemi. 21 Capu a'atɨ a'anaj rusaɨj a'ij tirajtyau tɨ ayan tyu'utaxaj ɨ Dioj jetze ma'acan silu aɨjna xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, ayaa pu ca'anijra'a hua'uta'a maj meyan tyu'utaxaj, aɨme ɨ maj maɨjna cɨn tyu'utaxajtaca'a ɨ Dioj jetze ma'acan.

2 Pedro 2

1 Aj mu mi hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte meyan huataseijre seica ɨ maj hue'itzi cɨn tihue'itiiri'i. Ayaa mu che'eta mana'a huataseijre'esin muejmi jemi aɨme ɨ maj majta hue'itzi cɨn tyajamuaata'itiira. Aviitzi mu cɨn meyan raatyatuasin muejmi jemi maɨjna ɨ nyuucari tɨ amá'ujɨsin, ɨ maj cɨn ma ruuraini maɨjna ɨ tavastara'a tɨ ajta hua'a jetze ma'acan tyu'utanajchitaca'a ɨ mej té'echaɨca'a ɨ Dioj jemi. Aɨj pu cɨn ayaa tihua'acɨ'ɨti tɨ aɨn Dioj ayan ca'anacan hua'antipua'arite'en. 2 Majta mui'itɨ mu meyan hua'ara'astijre'esein mej mi meyan che'eta mana'a huataujxana'acɨre'en matɨj aɨme. Ayaa mu een cɨn seica meyan a'ij pua'a ti'ijxaata mua'aju'un maɨjna ɨ nyuucari ɨ tyaj cɨme'en huaju'un maɨjna cɨme'e a'ij maj rɨcɨ aɨme ɨ maj hue'itzi cɨn tyajamuaatáiitiira. 3 Ayaa mu een cɨn meyan muejmi cɨme'en ti'imue'itɨn maɨjna cɨme'e mej huapɨ'ɨ raxe'eve'e mej eihua tí'ijchaɨca. Aɨj mu cɨn meyan hue'itzi cɨn amuaatyamue'itɨ. Tɨj na'a ajca'ihua'ɨmɨ tɨ'ɨj Dioj ayan hua'uxɨjte, tɨj na'a ijii auche'e pu araurastejsin aɨjna ɨ nyuucari tɨ hua'a cɨme'en tyu'utaxajtaca'a. Ajta ayan ti'ayajna tɨ Dioj auj ayan hua'antipua'arite'esin. 4 Ee xaa nya'u, Dioj pu cai ayan tihua'utauuni'iri'i aɨme ɨ maj mejmi'i tajapua ti'ivaɨra'acaa, aɨmej ɨ maj majta meyan ti'itɨ cɨn autyajturaa ɨ jemin, silu au pu ayan huaje'etyaahua'axɨ u tajete a'u tɨ pueijtzi hua'ata'acara'a a'ame. Au pu hua'utyajtuaa a'u tɨ e'etyacun mej mi maun a'anami'ihua a'u tɨ a'utɨca'a. Au mu e'evíitzi'ihua mua'aju'un asta na'a cai Dioj ayan hua'uxɨjte'en ajna xɨcajra'an jetze tɨ jetzen nain te'entipua'arite'esin. 5 Capu ajta tihua'utauuni'iri'i aɨme ɨ maj jajcua ɨmɨ yan seijra'acaa, silu ayaa pu tyu'uta'a tɨ aɨn jaj ayan tijɨste nainjapua ɨ chaanaca tɨ ij aɨjna cɨn pueijtzi hua'uta'an aɨme ɨ maj cai a'atzu ra'astijra'acaa ɨ Dioj. Ma ajta, aɨ pu xaa raatavaɨ aɨjna ɨ Noé tɨ ayan tihua'uta'ixaa a'ij mej ye'i huarɨni mej mi xa'apɨ'ɨn cɨn seijra'a ɨ Dioj jemi. Ajta Dioj ayan hua'utavaɨ aɨme ɨ seica ɨ maj meyan arahua'apua ara'asicaa. 6 Aɨ pu ajta hua'uxɨjte aɨme ɨ maj maun a'uchaatɨma'acaa ɨ chajta'ana jetze tɨ hua'apua, aujna u Sodoma ajta u Gomorra. Nain pu cɨn hua'utyaatai. Ayaa pu een cɨn hua'uruu tɨ ij ayan titaata'itii a'ij tɨ hua'aruuren aɨme ɨ maj cai a'atzu ra'astijre'e ɨ Dioj. 7 Ma ajta, aɨ pu raatavaɨj aɨjna ɨ Lot, aɨjna tɨ rɨ'ɨ ti'ityújchaɨca'a ɨ jemin, aɨjna tɨ ajta a'ij pua'a ra'asajcaa a'ij maj rɨjcaa ɨ mej meyan huataujxana'acɨre aɨme ɨ maj cai a'atzu ti'itɨ a'astyajca'a. 8 Ajta aɨn ɨ tevi tɨ rɨ'ɨ ti'ityújchaɨca'a ɨ Dioj jemi, a'ini aɨ pu nain tujca'ari tzajta'a ayan hua'a tzajta'a e'echajca'a, eihua pu rajpueijtzica'a ɨ rutzajta'a tɨ urare'enya'acan cɨn seijra'acaa. Ayaa pu een cɨn tirajpueijtzica'a aɨjna cɨme'e tɨ ayan raaseij, ajta raanamuajri'i ɨ maj a'ij pua'a rɨjcaa aɨme ɨ maj cai ti'itɨ a'astyajcaa. 9 Aɨj pu cɨn, Dioj ayan raayɨ'ɨtɨ tɨ ayan ru'ijrajtuaani aɨjna jetze tɨ cɨn rajpueijtzi aɨjna ɨ a'atɨ tɨ rɨ'ɨ ti'ityujcha'ɨ. Aɨ pu ajta ayan raayɨ'ɨtɨ tɨ hue'ityaanan aɨme ɨ maj a'ij pua'a titetyújcha'ɨ tɨ ij ayan pueijtzi hua'uta'an ajna xɨcajra'an jetze tɨ jetzen hua'axɨjte'en naijmi'ica. 10 Ee xaa nya'u, ayaa pu ti'ayajna, tɨ ayan tihua'acɨ'ɨti aɨme ɨ mej jetzen á'ujca'anye maɨjna jetze tɨ eihua a'ij pua'a ti'iseijre'e, mej mi meyan huataujxana'acɨre'en maɨme jamuan ɨ ruxa'a tyetyaca. Ayaa pu che'eta na'a a'ij pua'a ti'iseijre'e maj cai a'atzu ti'itɨ cɨn tya'aste. Ayaa mu á'ujca'anye maj meyan huarɨni a'ij tɨ tihua'amitejte'e. Eihua mu á'ujtzaahuate'e. Aɨ mu majta cai ratzɨɨnya'a meyan á'ujca'anye mej a'ij pua'a tihua'axajta aɨme ɨ maj tajapua e'eseijre'e. 11 Ma majta aɨme ɨ maj tajapua ti'ivaɨre'e, camu meyan á'ujca'anye mej meyan a'ij pua'a tihua'axajta aɨme ɨ tyetyaca maɨjna jemi ɨ tavastara'a. Ma majta aɨme, eitze'e mu rucaca'anye, majta eitze'e va'acan cɨn antyujmua'aree macai aɨme ɨ tyetyaca. 12 Majta aɨme ɨ tyetyaca, ayaa mu a'ij pua'a ti'ixaata mua'aye'i maɨjna cɨme'e ɨ maj cai a'atzu yau'ite. Aɨj mu cɨn meyan che'eta mana'a seijre'e matɨj aɨme ɨ ya'amuaate ɨ maj cai tihuájáu'eite, ɨ maj cha'a mana'a á'ujhua'an. Ayaa mu een cɨn huanunu'eihuaca'a mej mi tyaɨte hua'uvivi'in, majta hua'ucui'ini. Majta aɨme ɨ tyetyaca, ayaa pu che'eta na'a meyan antipua'ari maɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn a'ij pua'a hua'uruu aɨme ɨ maj anacai rɨ'ɨ titetyújchaɨca'a. 13 Ayaa pu che'eta na'a tihua'uta'asin tɨ a'atɨ ayan tihua'ari'ira ɨ maj tí'ijcha'ɨ matɨj majta aɨme rujɨɨmua'a mana'a meyan tihua'ari'iri'i ɨ seica ɨ mej tí'ijchaɨca'a. Ajta aɨjna ɨ maj ti'itɨ cɨn huataujtyamua'ave'en, ayaa mu tujca'ari tzajta'a ruxaahua ti'iteseijre'e maɨjna cɨme'e tɨ ru jetze huiraninyei. Ayaa mu che'eta mana'a seijre'e hua'a tzajta'a ɨ tyaɨte tɨj ti'itɨ tɨ e'ihuaméijra, tɨj ajta aɨjna tɨ cɨn capita'inaca'a. Ruxaahua mu rutyamua'ave'e maɨjna cɨme'e maj amuaacuanamua mua'aju'un meenti majta meyan ti'iyeste muejmi jamuan. 14 Ayaa mu jetzen á'ujca'anye maɨjna jetze ɨ jɨita'a matɨj mana'a mej meyan raseijra mej mi meyan jamuan tyu'uxana'acɨre'en. Camu majta a'anaj raatapua'ajta maj meyan a'atura ɨ Dioj jemi. Majta, ayaa mu ca'anijra'a hua'ata'aca aɨme ɨ maj cai xɨ te'eviicue'i, mej mi majta meyan cha'ata mana'a autyaturan ɨ Dioj jemi. Tyamua'a mu tiraarɨ'ɨre a'ij mej ti'itɨj cɨn huarɨni mej mi meyan tiraatyeevi'i ti'itɨ tɨ na'a mej meyan ti'ijxe'eve'e maɨjna cɨme'e mej chueere. Ai mu aɨn pueen ɨ tyaɨtejra'a tɨ Dioj pueijtzi hua'uta'asin. 15 Mu'uri ajtacɨ́j ɨ juye jetze ɨ maj japuan huaju'un aɨme ɨ tɨ rɨ'ɨ tihua'amityejte'e. Majta meri maɨjna jetze ucajrupi tɨj ajta ayan ucajrupi aɨjna ɨ Balaam tyaacan tɨ yaujra'an pueenya'a aɨjna ɨ Beor tyaacan. Ajta aɨjna ɨ Balaam, ayaa pu ra'aranajchaca'a tɨ ti'itɨ huamué'itɨn aɨjna cɨme'e tɨ a'ij pua'a huarɨni. 16 Ma ajta, puuru'u, tɨ cai tyá'anrɨ'ɨre, ayaa pu tyu'utanyu tɨj tyaata'a. Aj pu'i ra'ajtya'axɨ aɨjna ɨ Balaam aɨjna cɨme'e tɨ a'ij pua'a rɨjcaa. Ayaa pu aɨjna cɨn huarɨj, aɨ pu ayan raata'ijmɨjri'i aɨjna tɨ ayan ruseijrataca'a tɨ nu'u Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a, tɨ cai ti'itɨ cɨn ayan huarɨni aɨjna cɨme'e tɨ rutɨmue'i. 17 Ayaa mu che'eta mana'a ti'ivaɨre'e aɨme ɨ tyetyaca tɨj a'u tɨ a'ajaijxa a'u tɨ cai jaj jetze airáninyei na'ari ɨ jaitɨri tɨ aaca ráatajchi, ajta tɨ jetzen cai vijvi'iye. Ayaa pu tihua'acɨ'ɨti mej maun a'utyaturan u tajete a'u tɨ huapɨ'ɨ a'utɨca'a tɨj na'a rusen cɨme'e. 18 Ayaa pu aɨjna cɨn ayan ti'irɨnyaca aɨjna cɨme'e mej meyan ca'anin cɨn á'ujtzaahuate'e maɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ cai a'ij huataujmua'a. Majta meyan ca'anijra'a hua'ata'aca ɨ seica mej mi meyan tyu'umua'ati maɨjna jetze tɨ hua'ajetze huiiraninyei tɨ ayan rusaɨj a'ij tirajtyau. Ayaa mu aɨjna cɨn huarɨj, aɨ mu meyan majta ca'anijra'a hua'ata'aca aɨme ɨ maj mauche'e tihuijsin hua'a jemi mej mi majtahua'a ti'itɨ cɨn autyaturan ɨ Dioj jemi maɨjna cɨme'e mej hue'itzi cɨn tihue'ijte'e aɨme ɨ tyetyaca. 19 Ayaa mu ti'itɨ cɨn tya'ataujratziiraca maj nu'u tihua'uta'an mej mi ruxaahua á'ujhua'anye'en. Ma ajta, capu rɨ'ɨri a'ini aɨ mu rujɨɨmua'a mana'a meyan ca'anyejri cɨn ti'ivaɨre'e maɨjna cɨme'e maj a'ij pua'a titetyújcha'ɨ, a'ini a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan ca'anyejri cɨn ti'ivaɨre'e, aɨ pu ayan ravaɨre'e aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ari ra'antimue'itɨ. 20 Ajta tɨ pua'a meri meyan raatapua'ajtaca'a maj meyan che'eta mana'a a'ij pua'a titetyújcha'ɨ matɨj ɨ seica ɨ maj yan japuan seijre'e ɨ chaanaca, tɨ pua'a meyan raatapua'ajtaca'a maɨjna cɨme'e maj ra'ancura'a maɨjna ɨ tavastara'a tɨ ajta ayan tu'irajtuaani, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen, tɨ pua'a meyan maɨjna cɨn huarɨj, majtahua'a mu meyan a'ij pua'a huatyaarɨj tɨ ij ajtahua'a hua'utyamue'itɨn aɨjna tɨ a'ij pua'a een, ayaa mu eitze'e a'ij pua'a ti'ityeseira'a mua'aju'un tɨ'ɨj nain te'entipua'are cai tɨ jajcua maj ɨmɨ seijra'acaa. 21 Mana'ajtzɨ cai a'anaj raamua'atijche'en maɨjna ɨ ye'ira tɨ naa ti'iseijre'e ɨ Dioj jemi macai meyan ramua'areera, majta yá'uhua'axɨn aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj ayan huataura'ate, tɨ ajta ayan raatyajtuaa aɨme jemi tɨ ij aɨjna cɨn tihua'utaijte'en. 22 Ayaa pu xaa tihua'uruu a'ij tɨ te'eyu'usi'i ɨ yu'uxari jetze tɨcɨn: “Aɨjna ɨ tzɨ'ɨ ajtahua'a pu mu a'uve'eme a'utɨ ajjáraj tɨ'ij raacua'ani ɨ rujara'ari.” Ajta tɨ ayan tɨcɨn: “Aɨjna ɨ tuiixu tɨ huaɨ'ɨhuaca'a, ajtahua'a pu mu a'uve'eme a'u tɨ huaɨ'ɨhuaca'a ɨ xarij cɨme'e tɨ ij ajtahua'a ayan huaɨ'ɨhua.”

2 Pedro 3

1 Muan, nyaj a'amuaxe'eve'e, aɨ pu aɨn pueen ɨ nyaj hua'apuacajretze cɨn tyaja'amuayu'use'e. Ayaa nu che'eta nyana'a nyaɨjna cɨme'e ɨ tɨ hua'apua, ca'anijra'a nu cɨn amuata'aca sej si seyan tzaahuati'ira'a cɨn tyu'umua'ati saɨjna jetze ɨ nyaj cɨn neyan amuata'aca saj ra'utamua'aree a'ij mej tyu'utaxajtaca'a aɨme ɨ maj Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a, sata'aj seyan che'eta sana'a ra'utamua'aree ɨ nyuucari ɨ tɨ cɨn tyajamuaataij aɨjna ɨ tavastara'a tɨ ajta aɨn pueen aɨjna tɨ amue'iratuaasin. Ai pu aɨn pueen ɨ nyuucari tɨ aɨn ayan tiraatyajtuaa itejmi jemi tyej ti teyan tyajamuaata'ixaate'en muejmi. 3 Ayaa xu ramua'aree tɨ ayan te'eme ajna xɨcajra'an jetze tɨ jetzen nain te'entipua'ari. Aɨ mu huataseijre'esin aɨme ɨ mej amua'axaahuari'i mej mi ra'axaahuari'ira ɨ nyuucari tɨ tejmi jemi raatyajtuaa. Ayaa mu maɨjna cɨn á'ujhua'anya'a mua'aju'un maj meyan ra'astijra'a aɨjna tɨ ayan tihua'amitejte'e tɨj na'a a'ij tɨ tihua'araanajchi tɨ a'ij pua'a een. 4 Ayaa mu ti'ixaata mua'aju'un tɨcɨn: “Ai ta'uj huarɨj aɨjna ɨ tɨ cɨn Dioj ayan tya'ataujratziiri'i tɨ nu'u ya huataseijre'esin. Tij cai capu ayan tyaja'ure'enyejsin a'ini auche'e pu ayan che'eta na'a seijre'e tɨj ajta ayan seijra'a a'aye'i tɨj na'a aɨjna xɨcajra'an mej jetzen huacuii ɨ tavaujsimua'acɨ'ɨ tɨj na'a ajta ijii. Ayaa pu che'eta na'a auche'e seijre'e tɨj ajta seijra'acaa ajna tɨ'ɨj Dioj ayan raatyataahuaca'a ɨ chaanaca.” 5 Ayaa mu een cɨn meyan ti'ixa maɨjna cɨme'e maj meyan ruxé'evi'ira'a cɨn taura'aca meyan yá'uhua'axɨn tɨ jajcua ɨmɨ Dioj ayan runyuuca cɨn tyu'utaijtaca'a tɨ ayan huataseijre'en aɨjna ɨ tajapua. Ajta aɨn ɨ chaanaca, ayaa pu tyu'utyataavijhuaca'a tɨ'ij ayan ajnyen a aata'a. Ajta aɨn tɨ japuan seijre'e, ayaa pu ajta aɨjna cɨn ruuri a'aye'i aɨjna cɨme'e ɨ jaj. 6 Ajta aɨme ɨ maj jajcua ɨmɨ japuan huachaatɨma'acaa ɨ chaanaca japua, aɨ mu hua'ujpua'arixɨ maɨjna cɨme'e tɨ aɨn jaj ayan huatamɨ'ɨyaca'a, ajta hua'ujamɨste. 7 Ma ajta ijii, ayaa pu ti'ijcɨ'ɨti aɨjna ɨ tajapua tɨ ijii seijre'e, ajta aɨjna ɨ chaanaca ɨ tyaj yan japuan seijre'e i tyaj ijii huatyaɨte, Dioj pu ayan racha'ɨ tɨ ij ayan raatyataira. Ayaa pu ari raaxa'apɨ'ɨntare tɨ ayan huarɨni ajna xɨcajra'an jetze tɨ jetzen hua'axɨjte'en ɨ runyuuca cɨme'e, ajta huá'apua'arite'en aɨme ɨ tyaɨte ɨ maj cai a'atzu ra'astijre'e. 8 Sata'aj cai seyan tiyá'uhua'axɨn, tɨ seij xɨcaj ayan che'eta na'a ti'itej ɨ Dioj jemi tɨj ajta ti'itej a'achu cumu sei vi'ira'a ninye'ira'a. Ajta, sei vi'ira'a ninye'ira'a ayan che'eta na'a ti'itej ɨ Dioj jemi tɨj sei xɨcajra'a. 9 Tɨ pua'a Dioj ayan cai ca'anacan aráurasten aɨjna cɨme'e ɨ tɨ cɨn tya'ataujratziiri'i, capu ayan huataujmua'a tɨ cai a'anaj aɨjna cɨn aráurasten a'ij mej ti'imua'atze ɨ seica silu tyamua'a pu ayan te'eviicue'i muejmi jemi aɨjna cɨme'e tɨ cai raxe'eve'e tɨ a'atɨ ayan a'uveti. Capu xaa nya'u ayan raxe'eve'e silu ayaa pu raxe'eve'e maj naimi'i meyan huataujtuiire'en ɨ jemin maɨjna cɨme'e maj saɨque tyu'umua'ati mej mi cai che'e a'ij pua'a rɨjca. 10 Ma ajta, ayaa pu che'eta na'a tyaja'ure'enyejsin ajna xɨcajra'an jetze tɨ jetzen huataseijre'esin ɨ tavastara'a tɨj ajta nahua'ari ayan aviitzi cɨn huataseijre'en ɨ tɨca'ari tzajta'a. Ajta aɨn ɨ tajapua, ayaa pu huatanamuajre'esin tɨ'ɨj antipua'are. Ca'anin pu cɨn tyu'utátzi'iti. Ajta tɨj na'a tɨ ayan tyu'utaavijhuaca'a, aɨ pu ayan huataujtu'isin aɨjna cɨme'e tɨ rɨ'ɨ huatyataasin. Ajta aɨjna ɨ chaanaca, ajta nain tɨj na'a japuan ti'iseijre'e u tɨ tyu'utaavijhuaca'a, naijmi'i tɨj na'a ayan raatyataira. 11 A'ini nain pu ayan huataujtu'isin, ayaa pu tyu'ujxe'eve'e sej seyan rɨ'ɨ titetyújchaɨca, sej si rɨ'ɨ ti'iteseijra'a ɨ Dioj jemi nain cɨme'e a'ij saj rɨcɨ, sej si sajta nain cɨn ra'ara'astijre'en ɨ Dioj. 12 Sata'aj seyan rahuauca, sajta seyan a'ujca'anyaacan cɨn ti'ijchue'eva'a tɨ ayan tyaja'ure'enyen ajna xɨcajra'an jetze tɨ jetzen Dioj te'entipua'arite'esin. Ayaa pu aɨjna cɨn huataujtu'isin aɨjna ɨ tajapua aɨjna cɨme'e tɨ taij raatyataira. Ajta aɨjna tɨ cɨn nain tyu'utaavijhuaca'a tɨj na'a tɨ ti'iseijre'e, aɨ pu ajta huataujtu'isin aɨjna cɨme'e tɨ rɨ'ɨ tiraatyátaira. 13 Me tyajta ityan, a'ini aɨ pu aɨjna cɨn tya'ataujratziiri'i tɨ ayan huarɨni, aɨj tu cɨn teyan rachu'eve'e seij ɨ tajapua tɨ jajcua, ajta seij ɨ chaanaca tɨ ajta jajcua a'u tɨ e'eséira'a a'ame aɨjna tɨ urare'enya'acan cɨn seijre'e matɨj mana'a maun seira'a mua'aju'un. 14 Aɨj xu cɨn seyan huarɨni, mɨ nyaj a'amuaxe'eve'e, a'ini ayaa xu seri rachu'eve'e tɨ ayan tyaja'ure'enyejsin. Sata'aj seyan tityaatyaujca'anyen sej seyan eenye'eque'en seijra'a ɨ jemin saj tyamua'a naa ru'ihuaamua'atan, sej si cai ti'itɨ cɨn a'aturaaca, tɨ ij aɨn Dioj cai ti'itɨ cɨn a'amua jetze tya'ujpua'arite'en. 15 Sata'aj saɨjna jetze tyu'umua'ati tɨ Dioj ayan amue'iratuaasin aɨjna cɨme'e tɨ raayɨ'ɨtɨ tɨ tya'uteviicue'i muejmi jemi. Ajta aɨn ɨ ta'ihuaara'a ɨ tyaj raxe'eve'e, aɨjna ɨ Pablo, Dioj pu ayan raata'a tɨ yau'eitaa a'ara'ani tyamua'a naa. Aɨ pu ayan che'eta na'a tyajamuaatayu'use nain cɨme'e tyatɨj ityan. 16 Ajta aɨjna jetze tɨ aɨn ra'uteyu'uxaca'a, aɨjna jetze ayan namuajre'e seica ɨ nyuucari tɨ ayan muare'eri tɨ a'atɨ ayan yau'eitaa a'ara'ani. Ajta seica ɨ tyaɨte ɨ maj cai ti'itɨ u'umua'aree, ɨ maj majta cai xɨ te'eviicue'i ɨ maj cɨn tya'atzaahuate'e, ayaa mu ti'itese'e mej mi meyan saɨque tiyau'eitaa mua'ara'ani, mej mi majta tihué'itiira a'ij tɨ cai ayan tiraavijte'e aɨjna tɨ Pablo ra'uteyu'uxaca'a, ajta aɨjna tɨ te'eyu'usi'i aɨjna jetze ɨ yu'uxari tɨ Dioj ayan raatyajtuaa itejmi jemi. Tɨ pua'a meyan maɨjna cɨn huarɨni, ayaa pu tihua'acɨ'ɨti maj antyujpua'arite'en. 17 A'ini xu'uri ca'anijra'a ramua'aree, muan mɨ nyaj a'amuaxe'eve'e, rɨ'ɨ xu'u muan tɨ ij cai a'atɨ ayan amuaata'an sej si seyan che'eta sana'a caujxaahuatan ɨ Dioj jemi matɨj aɨme ɨ maj cai ti'itɨ a'astijre'e. Rɨ'ɨ xu'u sej si cai saɨjna cɨn tiyá'uhua'axɨn ɨ sej seyan te'eviicue'i saɨjna cɨme'e saj hua'astijre'e saɨme. 18 Ma sajta muan, sata'aj seyan huaujnaijmi'ire'en ɨ rutzajta'a saɨjna cɨme'e tɨ aɨn tavastara'a rɨ'ɨ tyajamuata'aca, aɨjna tɨ ajta amue'irajtuaa, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. Sata'aj seyan che'eta sana'a huaujnaijmi'ire'en saɨjna cɨme'e saj ramua'ate. Tiche'e rɨ'ɨ tiraatyajtuaani ijii, tyajta tɨj na'a rusen cɨme'e. Che'e ayan tyaja'ure'enyen. Yaa pu'u. Pu'uri antipua'araca'a.

1 Juan 1

1 Cɨme'en aɨjna ɨ Jesús tɨ Cɨriistu'u pueen. Aɨ pu jajcua ɨmɨ seijra'acaa tɨj na'a tɨ yu e'ire'enye. Aɨ pu ajta aɨn pueen ɨ tyej raanamuajri'i a'ij tɨ ye'i tyu'utaxajtaca'a. Tyan tu tyajta tajɨ'ɨ cɨn raaseij, tyajta teyan raamuá'a a'atɨ tɨ puéenya'a, tyajta teyan tamuajca'a cɨn ra'ajtamuárej tyaɨjna tɨ nyuucari pueen tɨ ajta ruurican e'ihuatyajtuaani. 2 Ajta, aɨ pu huataseijre aɨjna tɨ ruurican e'ihuatyajtuaani. Tyajta ityan, tyan tu raaseij. Tyajta teyan tiraatyáxajta, tyajta teyan tyaja'amue'ixaate'e tyaɨjna tɨ rusen cɨn i'i ruuri, tɨ ajta jemin seijre'e ɨ rutaata ɨ Dioj. Ajta, aɨ pu tejmi jemi huataseijre. 3 Aɨj tu tyajta teyan tyaja'amue'ixaate'e tyaɨjna ɨ tyaj raaseij, tyajta ɨ tyaj raanamuajri'i, sej si sajta muan seyan che'eta sana'a tyu'umua'ati tyatɨj ityan ti'imua'atze tyej ti naijmi'i ta'ihuaamua'a ta'ara'ani. Ee xaa nya'u, tyan tu jemin seijre'e tyaɨjna ɨ Dioj jemi ɨ tyaj rajya'upua. Tyan tu tyajta teyan che'eta tyana'a jemin seijre'e tyaɨjna jemi ɨ tɨ yaujra'an pueen ɨ Dioj, aɨjna ɨ Jesús, ɨ tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. 4 Ayaa tu een cɨn teyan tyaja'amuayu'use'e tɨ ij ayan raanaijmi'ire'en ɨ saj cɨn rutyamua'ave'e. 5 Ai pu aɨn pueen ɨ nyuucari ɨ tɨ Cɨriistu'u ayan titaata'ixaa tɨ nu'u aɨn Dioj ayan tejmi jemi seijre'e tɨj tatzari tɨ ayan tatatzavi'i ɨ ta tzajta'a, ajta nu'u capu a'atzu jemin seijre'e ti'itɨ tɨ a'ij pua'a een, tɨ ayan che'eta na'a een tɨj tɨca'ari. 6 Tɨ pua'a teyan tyaɨjna jetzen teyan me títyajáuhuaanye'en tyará'antixáata tityaaju'un a'u tɨ a'utɨca'a, tyajta teyan yee tyej teyan Dioj jemi seijre'e, catu tzaahuati'ira'a cɨn teyan ti'ititacha'ɨ silu teti'ihue'itaca tu'u. 7 Me tyajta ityan, tɨ pua'a teyan che'eta tyana'a tyaɨjna jetze tityaaju'un, aɨ pu rɨ'ɨ taruure tyej ti teyan tyamua'a naa ta'ihuaamua'a ta'ara'ani. Ajta, aɨjna tɨ yaujra'an pueen aɨjna ɨ Jesús, aɨ pu ajta ta'ari'ira nain tɨj na'a ɨ tyaj cɨn atyáturaavaca ɨ Dioj jemi. Aɨ pu ayan taruure aɨjna cɨme'e tɨ ari huamɨ'ɨ ta jetze ma'acan. Aɨj pu cɨn ayan tira'iraaxɨre ɨ ruxuure'e. 8 Tɨ pua'a teyan tiraataxaj yee tyaj cai ti'itɨ cɨn atyáturaavaca ɨ Dioj jemi, ayaa tu tajɨɨmua'a tyana'a tacuanamua. Ajta, aɨjna ɨ nyuucari tɨ ayan ti'ayajna, capu tejmi jemi seijre'e. 9 Me tyajta ityan, tɨ pua'a teyan tiraataxaj ɨ tyaj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, ayaa tu ti'ijmua'aree tɨ Dioj araurastejsin aɨjna cɨme'e tɨ cɨn tya'ataujratziiri'i tɨ nu'u ayan titaatauuni'i nain cɨme'e ɨ tyaj cɨn autyajturaa ɨ jemin. Tyan tu tyajta teyan ti'ijmua'aree tɨ ayan tiraavijte'e tɨ Dioj ayan titaatauuni'i. 10 Tɨ pua'a teyan tiraataxaj yee tyaj cai a'anaj ti'itɨj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi, ayaa pu huataujmua'a aɨjna ɨ tyej teri teyan tyaɨjna cɨn raatamuá'a ɨ Dioj tɨ nu'u ti'ihue'ita. Ajta aɨjna ɨ nyuucari tɨ ayan tejmi jemi raatyajtuaa, capu xaa nya'u a'atzu tejmi jemi seijre'e.

1 Juan 2

1 Mɨ sej tyaamua ijii, mɨ nyaj huapɨ'ɨ a'amuaxe'eve'e, ayaa nu een cɨn tyaja'amuayu'use'e sej si cai ti'itɨ cɨn autyaturan ɨ Dioj jemi. Ma ajta, tɨ pua'a a'atɨ ayan ti'itɨ cɨn tyautyáturan ɨ Dioj jemi, saɨj pu taya'upua jemi seijre'e tɨ tajetze ma'acan ti'ixa'apɨ'ɨntare'e. Ai pu aɨn pueen aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. Aɨ pu urare'enya'acan cɨn seijre'e ɨ Dioj jemi. 2 Cɨriistu'u pu ajta tajetze ma'acan rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj tɨ ij cai pueijtzi taata'an aɨjna cɨme'e ɨ tyaj cɨn autyajturaa ɨ jemin. Ayaa pu ajta che'eta na'a hua'a japua huanyúu naijmi'ica a'achu maj pua'amua ɨ mej yan huachaatɨme ɨ chaanaca japua. 3 Tɨ pua'a teyan tira'astijra'a a'ij tɨ aɨn titaataij, ayaa tu aɨjna cɨn teyan ti'ijmua'aree tyaj tzaahuati'ira'a cɨn teyan ti'ijmua'ate. 4 Tɨ pua'a cai a'atɨ ra'astijra'a a'ij tɨ titaataij, ajta tɨ pua'a aɨjna ɨ a'atɨ ayan tyu'utaxaj yee tɨ ayan ti'ijmua'ate aɨjna ɨ Jesús, aɨjna ɨ a'atɨ, ayaa pu ti'ihue'itaca. Ajta, capu tzaahuati'ira'a cɨn ti'ityujcha'ɨ. 5 Ma ajta, tɨ pua'a aɨjna ɨ a'atɨ ayan tira'ara'asten aijna i nyuucari ɨ tɨ tejmi jemi huatyatu'iihuaca'a, ayaa tu tyaɨjna cɨn ti'ijmua'aree tɨ ayan raanaijmi'ire ɨ tzajta'an aɨjna ɨ a'atɨ tɨ aɨn tzaahuati'ira'a cɨn raxe'eve'e ɨ Dioj nain cɨme'e. Ayaa tu tyajta tyaɨjna cɨn ti'ijmua'aree tyej teyan tyaɨjna jemi seijre'e ɨ Dioj. 6 Ajta tɨ pua'a a'atɨ ayan tya'ujseijrata tɨ aɨ pu mijmu ayan urare'enya'acan cɨn seijre'e jemin ɨ Dioj, ayaa pu ajta tyu'ujxe'eve'e tɨ aɨn a'atɨ ayan che'eta na'a rɨ'ɨ ti'ityujcha'ɨ tɨj ajta rɨ'ɨ ti'ityújchaɨca'a aɨjna ɨ Jesús tɨ Cɨriistu'u pueen. 7 Mɨ nyaj a'amuaxe'eve'e, canu jajcuacan cɨn tyaja'amuayu'use'e ɨ tɨ cɨn titaataij ɨ Dioj, silu aɨj nu cɨn tyaja'amuayu'use'e nyaɨjna ɨ nyuucari tɨ jajcua ɨmɨ Dioj ayan aɨjna cɨn titaataij tɨj na'a tɨ jajcua ɨmɨ seijra'acaa muejmi jemi, tɨj na'a tɨ yu e'ire'enye. Ajta aɨjna tɨ jajcua ɨmɨ cɨn titaataij ɨ Dioj, ai pu aɨn pueen ɨ nyuucari ɨ saj raanamuajri'i. 8 Me nyajta inyaa, nyajta nu jajcuacan cɨn tyaja'amuayu'use'e tɨ ayan ti'ayajna aɨjna jemi, ajta muejmi jemi, a'ini pu'uri te'entipua'ari aɨjna tɨ aɨn e'eseijre'e a'u tɨ a'utɨca'a. Ajta pu'uri autyejche tɨ huatatátzave'en aɨjna tɨ tzaahuati'ira'a cɨn tatatzavi'i. 9 Tɨ pua'a a'atɨ ayan tyu'ujseijrata tɨ aɨn mijmu ari an á'umej a'u tɨ á'unyeeri'i, ajta ɨ a'atɨ, aɨ pu ru'ihuaara'a tichaɨre'e, aɨ pu ajta auche'e an aume a'u tɨ a'utɨca'a, a'u tɨ cai a'atatzave'e. 10 Ajta aɨn ɨ a'atɨ tɨ raxe'eve'e ɨ ru'ihuaara'a, aɨ pu xaa aun aume a'u tɨ a'atatzave'e ɨ tavastara'a. Ajta capu ti'itɨ cɨn a'aturaa ɨ Dioj jemi. 11 Ma ajta aɨn ɨ tɨ rajchaɨre'e ɨ ru'ihuaara'a, aɨ pu aun e'eseijre'e a'u tɨ a'utɨca'a. Aɨ pu xaa auj aume a'u tɨ a'utɨca'a, ajta capu ramua'aree a'u tɨ a'uméj a'ini tɨca'ari pu ayan raaruu tɨ ij aracun. 12 Ayaa nu een cɨn tyaja'amuayu'use'e muejmi mɨ sej tyaamua ijii, a'ini Dioj pu ayan tyajamuaatauuni'iri'i ɨ saj cɨn autyajturaa ɨ jemin aɨjna cɨme'e a'ij tɨ huarɨj aɨjna ɨ Jesús. 13 Sajta muan, mɨ saj hua'avaujsimua'a pueen, ayaa nu een cɨn tyaja'amuayu'use'e a'ini muan xu ramua'ate saɨjna tɨj na'a tɨ jajcua ɨmɨ seijra'acaa tɨj na'a tɨ yu e'ire'enye. Sajta muan, mɨ saj tyaamua, ayaa nu een cɨn tyaja'amuayu'use'e a'ini muan xu seri ra'antimue'itɨ saɨjna ɨ xaijnyu'ucari tɨ a'ij pua'a een. Sajta muan, mɨ saj hua'ayaujmua'a pueen, ayaa nu een cɨn tyaja'amuayu'use'e a'ini muan xu ramua'ate saɨjna ɨ tyaj rajya'upua. 14 Ayaa nu nyajta een cɨn tyaja'amuayu'use'e mɨ saj hua'ava'ujsimua'a pueen a'ini muan xu seri ramua'ate saɨjna tɨ jajcua ɨmɨ seijra'acaa tɨj na'a tɨ yu e'ire'enye. Ayaa nu nyajta een cɨn tyaja'amuayu'use'e mɨ saj tyaamua a'ini muan xu tyamua'a naa te'eviicue'i. Ajta aɨjna ɨ nyuucari tɨ Dioj ayan tejmi jemi raatyajtuaa, aɨ pu muejmi jemi seijre'e a'ini muan xu ra'astijre'e. Muan xu sajta seri ra'antimue'itɨ saɨjna ɨ xaijnyu'ucari tɨ a'ij pua'a een. 15 Ayaa nu tyaja'amueijcate'e saj cai seyan tihua'ɨjchu aɨme ɨ maj yan japuan huachaatɨme ɨ chaanaca japua. Sata'aj cai sajta seyan ti'ijxe'eva'a tɨj na'a ɨ tɨ ti'iseijre'e iiyan chaanaca japua. A'atɨ tɨ na'a tɨ raxe'eve'e hua'aye'ira ɨ mej yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua, capu ajta cui'i raxe'eve'e ɨ Dioj. 16 Ayaa pu xaa nya'u ti'ayajna a'ini tɨj na'a tɨ ayan ti'iseijre'e iiyan chaanaca japua, yan pu ma'acan. Tɨj na'a ɨ mej meyan jetzen titya'ujca'ane a'ɨj tɨ tzajta'an tasiseiri, ajta tɨj na'a ɨ mej raseij tɨ ca'anijra'a hua'ata'aca mej mi maɨjna cɨme'en ti'inyacua'atzen, ajta naijmi'i tɨj na'a ɨ maj cɨme'en á'ujtzaahuate'e, nain tɨj na'a tɨ ayan een, aɨj pu jetze mej e'eve'eme ɨ hua'amua'atziira'a ɨ maj yan seijre'e iiyan chaanaca japua. Capu Dioj jemi e'ema'acan. 17 Ajta tɨj na'a tɨ hua'a jetze ruxe'eve'e aɨme ɨ mej yan seijre'e iiyan chaanaca japua, ajta tɨj na'a ɨ mej jetzen titya'ujca'ane, aɨ pu te'entipua'arite'esin. Ma ajta aɨjna ɨ tɨ ayan tira'astijre'e a'ij tɨ ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj, aɨ pu ruuri huatyaturaasin ɨ jemin tɨj na'a rusen cɨme'e. 18 Mɨ sej tyaamua pueen ijii, pu'uri tɨn tyaja'ure'enyejsin ajna xɨcajra'a tɨ jetzen nain te'entipua'arite'esin. Muan xu sajta seri raanamuajri'i tɨ aɨn ayan huataseijre'esin aɨjna tɨ rajchaɨre'e ɨ Cɨriistu'u. Ee xaa nya'u, ayaa pu ti'ayajna maj meri mui'itɨ huataseijre ɨ maj rajchaɨre'e ɨ Cɨriistu'u. Aɨj tu cɨn teyan ti'ijmua'aree tɨ ari tɨmua'a tyaja'ure'enyejsin aɨjna xɨcajra'a jetze tɨ nain te'entipua'arite'esin. 19 Aɨ mu ta jemi tihuii. Ma majta, camu tajetze ajtyama'acantaca'a. Tɨ pua'a meyan tajetze ajtyama'acantache'e, aɨ mu tajemi huatyaturanche'e. Ma majta, ayaa mu een cɨn ajtacɨ́j tɨ ij ayan huataseijre'en maj cai naijmi'i tajetze ajtyama'acan. 20 Ajta aɨn ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu ari huatyajturaa muejmi jemi, ajta aɨ pu ayan tyajamuaata'a ɨ mua'atziira'a sej si nain tzaahuati'ira'a cɨn tyu'umua'ati. 21 Canu nyaɨjna cɨn tyaja'amuayu'use'e nyaɨjna cɨme'e saj cai tzaahuati'ira'a cɨn ramua'aree saɨjna tɨ ayan ti'ayajna silu nyaɨjna cɨme'e saj xaa seyan ramua'aree. Ajta ti'itɨ tɨ ayan hue'itzi pueen, capu aɨjna jetze airáninyei aɨjna jetze tɨ tzaahuati'ira'a cɨn ayan ti'ayajna. 22 ¿Ni sacai ramua'aree a'atɨ tɨ aɨn pueen tɨ ti'ihue'itaca? Ee xaa, ai pu aɨn pueen ɨ tɨ ayan ti'ixa yee tɨ cai Jesús aɨn pueen ɨ Cɨriistu'u. Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ rajchaɨre'e aɨjna ɨ Cɨriistu'u. Aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan che'eta na'a ma rúujɨpua aɨjna ɨ tyaj rajya'upua, aɨ pu ajta ma rúujɨpua aɨn tɨ yaujra'an pueen ɨ Dioj. 23 A'atɨ tɨ na'a tɨ ma ruuraini aɨjna tɨ yaujra'an pueen, capu ajta rɨ'ɨ ti'iseijre'e aɨjna jemi ɨ tyaj rajya'upua. Ma ajta, aɨn tɨ ayan tiraataxaj yee Jesús pu aɨn pueen aɨjna tɨ yaujra'an pueen ɨ Dioj, tɨ pua'a ayan huarɨni, aɨ pu ajta rɨ'ɨ seijra'a a'ame ɨ Dioj jemi. 24 Sajta muan, ayaa xu huarɨni. Che'e aɨn nyuucari ɨ saj jajcua ɨmɨ raanamuajri'i, che'e ayan muejmi jemi huatyaturan. Ajta aɨjna ɨ nyuucari ɨ saj jajcua ɨmɨ raanamuajri'i, tɨ pua'a ayan muejmi jemi huatyaturan, ayaa xu sajta muan naimi'i rɨ'ɨ ti'ityeseira'a xa'aju'un saɨjna jemi tɨ yaujra'an pueen ɨ Dioj, sajta saɨjna jemi ɨ tyaj rajya'upua. 25 Ajta ai pu aɨn pueen ɨ tɨ cɨn tya'ataujratziiri'i itejmi jemi tɨ ayan titáacɨ'ɨti tej teyan rusen cɨn ruuri ta'ara'ani ɨ jemin. 26 Ayaa nu tyaja'amuayu'use'e nyaɨme cɨme'en ɨ mej meyan tyaja'amuahue'itze'e. 27 Ma sajta muan, auche'e pu muejmi jemi seijre'e aɨjna ɨ mua'atziira'a tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan tyajamuaata'a. Aɨj pu cɨn cai ayan tyu'ujxe'eve'e tɨ a'atɨ ayan tyajamue'itii a'ini aɨjna ɨ mua'atziira'a, ayaa pu tyaja'amue'itii nain cɨme'e. Aɨ pu ajta tzaahuati'ira'a cɨn tyaja'amue'itii, ajta cai tyaja'amuahue'itze'e. Sata'aj seyan che'eta sana'a huarɨni a'ij tɨ ari tyajamuaata'itiiri'i, sata'aj naijmi'i huatyaturan ɨ jemin. 28 Ajta i'i, mɨ sej yaujmua'ame'en pueen, sata'aj seyan naimi'i huatyaturan ɨ jemin tej ti teyan a'ataca'anyaacan cɨn ra'ancure'evi'itɨn ajna xɨcajra'a tɨ jetzen huataseijre'esin. Sata'aj sajta seyan huarɨni tɨ ij cai taatatyevi'iraste'en ɨ jemin. 29 Tɨ pua'a muan seri ramua'areera tɨ urare'enya'acan cɨn seijre'e ɨ Dioj, xu'uri sajta ramua'aree tɨ ayan ti'ayajna tɨ a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan xa'apɨ'ɨn ti'ityujcha'ɨ, aɨjna ɨ a'atɨ, aɨ pu xaa aɨn Dioj jetze eiraanye.

1 Juan 3

1 Ee xaa nya'u, sata'aj saɨjna jetze tyu'umua'ati tɨ aɨn ɨ tyaj rajya'upua, ayan eihua huapɨ'ɨ taataxe'eve a'ini aɨ pu xaa taateya'upuataca'a. Aɨj tu cɨn, tu'uri yaujmua'ame'en pueen ɨ Dioj. Aɨj mu cɨn cai tamuajte aɨme ɨ maj yan huachaatɨme ɨ chaanaca japua maɨjna cɨme'e maj cai raamuá'a. 2 Mɨ nyaj a'amuaxe'eve'e, tu'uri yaujmua'ame'en pueen ɨ Dioj. Ma ajta cai xɨ a'ij amiteere'e a'ij tyaj eenya'a ta'aju'un. Me tyajta ityan, ayaa tu ti'ijmua'aree tɨ ayan ti'itacɨ'ɨti ajna xɨcajra'a jetze ɨ tɨ jetzen huataseijre'esin. Aɨ pu saɨque taruuren ya ta jetze tej ti teyan che'eta tyana'a eenya'a ta'ara'ani tɨj ajta aɨn eenya'a seijre'e u tajapua a'ini ajna tu raseijran tyaɨjna a'ij tɨ een. 3 Ajta a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan ti'ijchu'eve'e aɨjna tɨ ayan tiraacɨ'ɨti, ayaa pu aɨjna cɨn rɨ'ɨ ruruuren tɨ ayan che'eta na'a urare'enya'acan cɨn seira'a a'ara'ani ɨ rutzajta'a tɨj ajta aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. 4 Ma ajta, a'atɨ tɨ na'a tɨ ti'itɨ cɨn atya'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi, aɨ pu ajta raatyaxaahuata aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨn Dioj tie'ijta. Ajta tɨj na'a ɨ maj cɨn atya'ɨtza'ara, ayaa pu seijre'e ɨ Dioj jemi tɨ ayan che'eta na'a een ɨ maj cɨn raatyaxaahuata maɨjna ɨ nyuucari tɨ ajta cɨn Dioj tie'ijta. 5 Ajta, xu'uri ramua'aree tɨ ayan een cɨn huataseijre aɨjna ɨ Jesús tɨ ’ij ayan ra'urauuna ɨ tyaj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. Ajta, capu a'atzu ti'itɨ cɨn atya'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi aɨjna ɨ Jesús, tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. 6 Ajta, a'atɨ tɨ na'a tɨ Dioj jemi seijre'e capu ajta a'atura ɨ jemin. Ma ajta, a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan ti'itɨ cɨn atya'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi, aɨjna ɨ a'atɨ capuu xɨ yau'eitaa a'araa a'ij tɨ een aɨjna, capu ajta xɨɨ raamuá'a. 7 Mɨ sej tyaamua pueen ijii, caxu raata'acare'en tɨ a'atɨ ayan tyájá'amuacuanamua. A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan xa'apɨ'ɨn ti'ityujcha'ɨ, aɨ pu ayan che'eta na'a urare'enya'acan cɨn seijre'e ɨ Dioj jemi tɨj ajta aɨjna ɨ Jesús, tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. 8 Ma ajta, a'atɨ tɨ na'a tɨ ti'itɨ cɨn tye'etya'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi, aɨ pu aɨjna jetze ajtyama'acan ɨ tiyaaru'u, a'ini aɨjna ɨ tiyaaru'u, ayaa pu tɨj na'a jajcua jɨmɨ tya'utyejche tɨ ayan tye'etya'ɨtza'ara tɨj na'a ɨ tɨ'ɨri ye e'ire'enye. Ayaa pu een cɨn huataseijre aɨjna tɨ yaujra'an pueen ɨ Dioj tɨ ij raatyáuuna nain ɨ muáre'eri'ira'ara'an ɨ tiyaaru'u. 9 Capu che'e atya'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi a'atɨ tɨ na'a tɨ Dioj jetze airaanye. Capu che'e ti'itɨj cɨn atya'ɨtza'ara aɨjna cɨme'e tɨ jemin seijre'e aɨjna tɨ Dioj ayan raatyajtuaa. Capu rɨ'ɨri tɨ aɨn a'atɨ ayan ti'itɨ cɨn tye'etya'ɨtza'ara'an a'ini aɨ pu Dioj jetze airaanye. 10 Ayaa pu aɨjna cɨn tye'emiteere'e a'atyaɨn maj pueen ɨ yaujmua'ame'en ɨ Dioj, ajta a'atyaɨn maj pueen ɨ yaujmua'ame'en ɨ tiyaaru'u. Capu Dioj jetze airaanye a'atɨ tɨ cai xa'apɨ'ɨn ti'ityujcha'ɨ, tɨ ajta cai raxe'eve'e ɨ ru'ihuaara'a. 11 Ajta, ai pu aɨn pueen ɨ nyuucari tɨj na'a saj jajcua ɨmɨ raanamuajri'i tɨj na'a tɨ yu e'ire'enye tɨ ayan tyu'ujxe'eve'e tej teyan tityahuátaxe'eve'en seij tyajta seij. 12 Tyej ti cai teyan huarɨni a'ij tɨ ti'itɨ cɨn huarɨj aɨjna ɨ Caín tɨ aɨjna jetze airaanye tɨ a'ij pua'a een. Ajta ayan tiraaje'ica ɨ ru'ihuaara'a. ¿Ni sacai ramua'aree a'ij tɨ een cɨn raaje'ica? Ayaa pu aɨjna cɨn tiraaje'ica aɨjna cɨme'e tɨ a'ij pua'a ti'ityújchaɨca'a aɨjna. Ma ajta xa'apɨ'ɨn pu ti'ityújchaɨca'a aɨjna ɨ ihuaara'ara'an. 13 Ne'ihuaamua'a, caxu a'ij tyájá'useijra tɨ pua'a meyan tyajamuájchaɨra'a aɨme ɨ maj yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua. 14 Ayaa tu tyaɨjna cɨn ti'ijmua'aree tyaj cai che'e mɨ'ɨchijta seijre'e aun ɨ Dioj jemi silu tu'uri teyan ruurican jemin huatyajturaa aɨjna cɨme'e tyaj hua'axe'eve'e tyaɨme ɨ ta'ihuaamua'a. Ma ajta, a'atɨ tɨ na'a tɨ cai raxe'eve'e ɨ ru'ihuaara'a, aɨ pu auche'e ayan mɨ'ɨchijta seijre'e ɨ Dioj jemi. 15 Ee xaa nya'u, aɨjna ɨ a'atɨ tɨ rajchaɨre'e ɨ ru'ihuaara'a, ai pu aɨn pueen tɨ ti'ityacui'ica. Sajta muan, xu'uri seyan ti'ijmua'aree tɨ cai rusen cɨn ruuri huatyaturaasin ɨ Dioj jemi a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan ti'ityacui'ica. 16 Ayaa tu tyaɨjna cɨn ti'ijmua'aree a'ij tɨ een, tɨ pua'a a'atɨ tzaahuati'ira'a cɨn raxe'eva'a ɨ ru'ihuaara'a tyaɨjna cɨme'e tɨ aɨn Jesús tɨ Cɨriistu'u pɨrɨcɨ, aɨ pu tajetze ma'acan huamɨ'ɨ. Aɨj pu cɨn, ayan tyu'ujxe'eve'e tej teyan che'eta tyana'a hua'a jetze ma'acan huacui'ini ɨ ta'ihuaamua'a. 17 Ma ajta, capu a'atɨ jemi seijre'e aɨjna tɨ cɨn Dioj taxe'eve'e tɨ pua'a ayan huarɨni. Tɨ pua'a aɨn a'atɨ ayan eihua huapɨ'ɨ tí'ijcha'ɨ ɨ maj cɨn huataujvaɨre'en iiyan chaanaca japua, tɨ pua'a ajta ayan raseijra tɨ aɨn ihuaara'ara'an cai a'ij ti'ijviicue'i, ajta tɨ pua'a cai ra'ancu'uvajxɨ'ɨn tɨ ij ti'itɨ cɨn raatavaɨre'en, capu a'atzu jemin seijre'e aɨjna tɨ eihua tí'ijcha'ɨ aɨjna tɨ cɨn taxe'eve'e ɨ Dioj. 18 Mɨ sej yaujmua'ame'en pueen, tiche'e cai teyan tyana'a ti'ixajta tyaj nu'u taxe'eve'e seij tyajta seij. Tiche'e cai tyaɨjna cɨn tyana'a teyan ti'ixajta tanyuuca cɨme'e silu tiche'e tyaɨjna cɨn tihua'utaseijrate'en tej tzaahuati'ira'a cɨn hua'axe'eve'e tyaɨjna cɨme'e tyaj ti'itɨ cɨn hua'uatyavaɨre'en ɨ ta'ihuaamua'a. 19 Tɨ pua'a teyan tyaɨjna cɨn huarɨni, aj tu xaa teyan ti'ijmua'areeran tej teyan tzaahuati'ira'a cɨn rɨ'ɨ ti'ititacha'ɨ tyaɨjna jemi ɨ nyuucari tɨ ayan ti'ayajna. Tɨ pua'a tyajta tyaɨjna cɨn teyan huarɨni, aj tu ti cai che'e a'ij pua'a titya'utátamuajti ɨ taxaijnyu'uca jetze tyaɨjna jemi ɨ Dioj. 20 Tɨ pua'a ayan ta'axɨjtya'a ɨ taxaijnyu'uca, capu ruxe'eve'e tyej teyan ti'itzɨɨnya'a a'ini eitze'e pu va'acan cɨn ti'itejvee ɨ Dioj cai ɨ taxaijnyu'uca. Ajta, aɨ pu nain tya'umua'aree. 21 Mɨ nyaj a'amuaxe'eve'e, tɨ pua'a cai ti'itɨ cɨn ta'axɨjtya'a ɨ taxaijnyu'uca, ayaa pu een cɨn rɨ'ɨri tyaj cai ti'itɨ cɨn ti'itzɨɨnya'a ɨ Dioj jemi. 22 Ayaa tu tyajta tyaɨjna cɨn teyan tira'ancura'asin tyaɨjna jemi ti'itɨ tɨ na'a tyaj raatahuaviira. Ayaa pu aɨjna cɨn ti'itacɨ'ɨti aɨjna cɨme'e tej teyan tira'astijre'e a'ij tɨ aɨn ti'itaijte'e, ajta aɨjna cɨme'e tej teyan rɨ'ɨ ti'ititacha'ɨ a'ij tɨ tira'araanajchi. 23 Ai pu aɨn pueen aɨjna tɨ cɨn ayan ti'itaijte'e tej ti teyan tya'antzaahuate'en tɨ aɨn Jesús yaujra'an pueen ɨ Dioj, ajta ai pu aɨn pueen ɨ Cɨriistu'u Dioj tɨ ra'antihuau, tej ti tyajta teyan tityahuátaxe'eve'en seij tyajta seij a'ij tɨ aɨn titaataij. 24 Ajta aɨn tɨ ayan ra'astijre'e a'ij tɨ Dioj tie'ijta, aɨ pu ayan che'eta na'a jemin seijre'e ɨ Dioj tɨj ajta Dioj jemin ti'iseijre'e aɨjna ɨ a'atɨ. Ayaa tu tyaɨjna cɨn ti'ijmua'aree tɨ aɨn Dioj ta jemi seijre'e aɨjna cɨme'e tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan ta jemi huatyajturaa.

1 Juan 4

1 Mɨ nyaj a'amuaxe'eve'e, sata'aj cai ra'atzaahuatya'a a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan ruseijrata tɨ nu'u aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ca'anijra'a raata'a tɨ tyu'utaxaj, silu sata'aj anacaican hua'uteeseij sej si raamua'aree ti'itɨ tɨ xaijnyu'ucarijra'a ca'anijra'a hua'ata'aca maj meyan tyu'utaxaj. Sata'aj seyan huarɨni a'ini aɨme ɨ maj cai tzaahuati'ira'a cɨn ti'ixaxa'a ɨ Dioj jetze ma'acan, mui'itɨ mu meri hua'a tzajta'a huataseijre aɨme jemi ɨ maj yan seijre'e iyan chaanaca japua. 2 Ayaa tu tyaɨjna cɨn tiraamua'aree tɨ pua'a aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan ca'anijra'a rata'aca tɨ a'atɨ ayan tyu'utaxaj ɨ Dioj jetze ma'acan nusu cai. A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan tiraataxaj yee tɨ aɨn Jesús tɨ Cɨriistu'u pueen, aɨ pu nu'u ajta ayan tyahué'ira'acán cɨn huataseijre iiyan chaanaca japua, tɨ pua'a aɨjna ɨ a'atɨ, ayan tiraataxaj, aɨ pu aɨn pueen tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan ca'anijra'a rata'aca tɨ ayan tyu'utaxaj Dioj jetze ma'acan. 3 Ma ajta a'atɨ tɨ na'a tɨ cai ayan tiraataxaj yee tɨ Jesús ayan tyahué'ira'acán cɨn huataseijre, aɨ pu cai tzaahuati'ira'a cɨn ti'ixaxa'a ɨ Dioj jetze ma'acan, silu aɨ pu ayan ca'anijra'a rata'aca a'ij tɨ tyu'utaxaj aɨjna ɨ xaijnyu'ucari tɨ rajchaɨre'e ɨ Cɨriistu'u. Xu'uri seyan tiraanamuajri'i tɨ aɨn yan huataseijre'esin iiyan chaanaca japua. Ee xaa nya'u, pu'uri yan seijre'e hua'a tzajta'a ɨ maj yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua. 4 Mɨ sej tyaamua ijii, muan xu Dioj jetze ajtyama'acan. Sajta seri hua'utyaamue'itɨ saɨme ɨ mej hue'itzi cɨn ti'ixaxa'a saɨjna cɨme'e tɨ aɨn ɨ tɨ muejmi jemi huatyajturaa, eitze'e pu va'acan cɨn antyujmua'aree cai aɨjna tɨ yan seijre'e iiyan ɨ chaanaca japua. 5 Ma majta aɨme, aɨ mu hua'a jetze ajtyama'acan aɨme ɨ maj yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua. Aɨj pu cɨn, tɨj na'a mej meyan ti'ixaata mua'aye'i, aɨ pu ca'anijra'a hua'ata'aca mej meyan tyu'utaxaj aɨjna ɨ hua'amua'atziira'a aɨme ɨ maj yan seijre'e iiyan chaanaca japua. Majta aɨme ɨ maj yan seijre'e, aɨ mu meyan tihua'anamua. 6 Me tyajta ityan, tyan tu Dioj jetze ajtyama'acan. A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan ramua'ate ɨ Dioj, aɨ pu ayan tanamua. Ajta aɨjna ɨ a'atɨ tɨ cai ramua'ate ɨ Dioj, aɨ pu ajta cai tanamua itejmi. Ayaa tu een cɨn teyan ti'ijmua'aree tɨ pua'a a'atɨ ayan tzaahuati'ira'a cɨn ti'ixaxa'a ɨ Dioj jetze ma'acan na'ari tɨ pua'a hue'itzi cɨn ti'ixaxa'a. 7 Mɨ nyej a'amuaxe'eve'e, tiche'e teyan tityahuátaxe'eve'en seij tyajta seij a'ini Dioj pu rusaɨj ayan ca'anijra'a titata'aca tej ti teyan huátaxe'eve'en. Ajta aɨn tɨ hua'axe'eve'e ɨ ruxa'aj tyaɨte, aɨ pu Dioj jetze e'iraanye, ajta aɨ pu ramua'ate ɨ Dioj. 8 Ma ajta, aɨn tɨ cai hua'axe'eve'e ɨ ruxa'aj tyaɨte, aɨ pu cai xɨ ramua'ate ɨ Dioj, a'ini Dioj pu tzaahuati'ira'a cɨn rusaɨj taxe'eve'e, nain xɨcaj tzajta'a, ajta nain tɨca'ari tzajta'a. 9 Ayaa pu aɨjna cɨn tejmi jemi huataseijre tɨ Dioj ayan taxe'eve'e aɨjna cɨme'e tɨ aɨn ayan ya'utaityaca'a ɨ ruyauj tɨ saɨj na'a pueen tɨ ij ya uvé'enyen iiyan chaanaca japua tej ti ruuri huatyaturan ɨ Dioj jemi tyaɨjna cɨme'e tɨ aɨn tajapua huanyúu. 10 Ayaa pu aɨjna cɨn ayan eenye'eque'e seijre'e tɨ Dioj ayan taxe'eve'e. Catu tyan anacai raataxe'eve ɨ Dioj, silu aɨ pu anacai taataxe'eve itejmi, ajta ayan ya'utaityaca'a ɨ ruyauj tɨ ij aɨn ayan ra'urauuna ɨ tyaj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi tɨ ij cai Dioj ayan pueijtzi titata'acare'en. 11 Mɨ nyaj a'amuaxe'eve'e, ja'ini Dioj pu'uri ayan titaataxé'eve, ayaa pu tyú'ujxe'eve'e tyej teyan che'eta tyana'a huátaxe'eve'en seij tyajta seij. 12 Capu a'atɨ a'anaj raaseij ɨ Dioj. Ma ajta, tɨ pua'a teyan ti'itaxe'eva'a seij tyajta seij, Dioj pu ayan tejmi jemi seijre'e, ajta aɨ pu tejmi jemi runaijmi'ire'e aɨjna tɨ cɨn Dioj ayan ti'itaxe'eve'e. 13 Ayaa tu een cɨn teyan ti'ijmua'aree tyej teyan jemin seijre'e, ajta tɨ ayan aɨn tejmi jemi seijre'e aɨjna cɨme'e tɨ ayan tejmi jemi raatyajtuaa ɨ ruxaijnyu'uca. 14 Tyajta ityan, tyan tu teyan tiraaseij, tyajta teyan tiratyaxájta tɨ aɨn ɨ tyaj rajya'upua, aɨn ayan tiya'utaityaca'a ɨ ruyauj tɨ ij ayan hue'irajtuaani aɨme ɨ maj yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua. 15 A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan tiraataxaj yee Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u aɨ pueen, aɨ pu ajta aɨn pueen tɨ yaujra'an pɨrɨcɨ ɨ Dioj, Dioj pu jemin seijre'e aɨjna ɨ a'atɨ. Ajta aɨn ɨ a'atɨ, aɨ pu ayan che'eta na'a seijre'e ɨ Dioj jemi. 16 Aɨj tu cɨn teyan ti'ijmua'aree, tyajta teyan tira'atzaahuate'e tɨ ayan ti'itaxe'eve'e ɨ Dioj, a'ini Dioj pu ayan a'anaj tɨ na'a ti'itaxe'eve'e. Ajta aɨn ɨ a'atɨ tɨ ayan seijre'e tɨ hua'axe'eve'e, aɨ pu ajta jemin seijre'e ɨ Dioj. Ajta Dioj pu ayan che'eta na'a jemin seijre'e aɨjna ɨ a'atɨ. 17 Ayaa pu eenye'eque'e seijre'e tɨ ayan huaujnaijmi'ire itejmi jemi tej ti cai ti'itzɨɨnya'a ajna xɨcajra'a tɨ jetzen thuá'axɨjte'en aɨjna cɨme'e tej teyan che'eta tyana'a seijre'e iiyan chaanaca japua tɨj ajta aɨjna, tyaɨjna cɨme'e tyaj hua'axe'eve'e ɨ tyaxá'a tyaɨte. 18 Tɨ pua'a a'atɨ ayan ti'ijxe'eva'a a'ame ajna xɨcajra'a jetze tɨ Dioj jetzen hua'axɨjte'en, capu ayan ti'itzɨɨnya'a, a'ini tɨ pua'a aɨjna ɨ a'atɨ nain cɨn ayan ti'ijxe'eva'a ɨ Dioj, aɨj pu cɨn raatyapua'arite'esin ɨ ru tzajta'a aɨjna tɨ cɨn ti'itzɨɨnye'e tɨ Dioj pueijtzi raata'an. Ayaa pu xaa nya'u ti'ayajna a'ini tɨ pua'a a'atɨ ayan ti'itzɨɨnya'a, aɨ pu ajta ti'itɨ cɨn rajpueijtzi a'aye'i, ajta aɨn tɨ ti'itzɨɨnye'e, capu u huatyaujnaijmi'ire ɨ rutzajta'a tɨ aɨn ayan ti'ijxe'eve'e ɨ ruxa'aj tevi. 19 Ayaa tu tyaɨjna cɨn ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj a'ini Dioj pu anacai ayan titaataxé'eve itejmi. 20 Tɨ pua'a a'atɨ ayan ti'ixajta yee aɨ pu nu'u raxe'eve'e ɨ Dioj, ajta tɨ pua'a rajchaɨ́ɨra'a ɨ ru'ihuaara'a, ayaa pu ti'ihue'itaca aɨjna ɨ a'atɨ a'ini tɨ pua'a aɨn cai raxe'eva'a ɨ ru'ihuaara'a tɨ ayan me tíruusíse'iran, capu a'atzu a'ij ti'irɨ'ɨri tɨ aɨjna ɨ a'atɨ ayan raxe'eva'a aɨjna ɨ Dioj tɨ cai a'anaj rasise'ij. 21 Ajta ai pu aɨn pueen ɨ nyuucari tɨ cɨn aɨn ayan titaataij. Che'e nu'u aɨn tɨ ayan ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj, che'e aɨn ajta ayan ti'ijxe'eva'a ɨ ru'ihuaara'a.

1 Juan 5

1 A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan tya'atzaahuate'e tɨ Jesús aɨn pueen aɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ Dioj ra'antihuau, aɨjna ɨ a'atɨ, aɨ pu ajta Dioj jetze huanyej. Ajta aɨn tɨ ayan ti'ijxe'eve'e aɨjna tɨ ya'upuaara'an pueen, aɨ pu ajta ayan hua'axe'eve'e aɨme ɨ tɨ ayan hua'uteya'upuataca'a. 2 Ayaa tu een cɨn teyan ti'ijmua'aree tyej tzaahuati'ira'a cɨn hua'axe'eve'e tyaɨme ɨ maj yaujmua'ame'en pueen ɨ Dioj tyaɨjna cɨme'e tej teyan ti'ijxe'eve'e ɨ Dioj, tyajta teyan tira'astijre'e a'ij tɨ aɨn ti'itaijte'e. 3 Ajta, ayaa pu huataujmua'a aɨjna ɨ tyaj nu'u raxe'eve'e ɨ Dioj tyej ti teyan tyaɨjna cɨn ra'ara'astijre'en tyaɨjna ɨ tɨ cɨn ti'itaijte'e. Ajta, capu muare'eri tyej teyan tyaɨjna cɨn ra'ara'astijre'en tyaɨjna tɨ cɨn Dioj ayan ti'itaijte'e. 4 Ayaa pu aɨjna cɨn ayan ti'en a'ini a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan Dioj jetze airaanye, aɨ pu hua'antimue'itɨcɨ aɨme ɨ maj yan seijre'e iiyan chaanaca japua. Ajta, ayaa tu tyaɨjna cɨn hua'antimue'itɨcɨ tyaɨjna cɨme'e tyej tya'atzaahuate'e. 5 Ai pu aɨn pueen tɨ hua'antimue'itɨcɨ aɨme ɨ maj yan seijre'e iiyan chaanaca japua. Aɨ pu aɨn pueen tɨ ayan tya'atzaahuate'e tɨ Jesús aɨn pɨrɨcɨ tɨ yaujra'an pueen ɨ Dioj. 6 Ajta aɨjna ɨ Jesús, tɨ Cɨriistu'u pueen, ai pu aɨn pueen tɨ ayan huataseijre itejmi jemi. Ayaa tu tyaɨjna cɨn ti'ijmua'aree tɨ aɨ pu tzaahuati'ira'a cɨn tejmi jemi jemi huataseijre tɨ'ɨj aɨn ayan huamuaɨ'ɨvijhuaca'a, ajta tɨ'ɨj ayan tira'iraaxɨre ɨ ruxuure'e tɨ'ɨj huamɨ'ɨ. Dioj pu ayan cɨme'en tiraatyáxajtaca'a aɨjna cɨme'e ɨ Jesús tɨ'ɨj aɨn huamuaɨ'ɨvijhuaca'a. Ajta ayan che'eta na'a cɨme'en tiraatyáxajtaca'a tɨ'ɨj Jesús huamɨ'ɨ, majta raseiraca ɨ tyaɨte. 7 Ajta aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu ayan tiraatyáxajta aɨjna cɨme'e a'ini aɨ pu tzaahuati'ira'a cɨn ti'ixaxa'a. 8 Ee xaa nya'u, mahueica ɨ mej meyan tiraatyáxajta. Ai pu aɨn pueen ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj tɨ tejmi jemi raatyajtuaa. Ai pu ajta aɨn pueen ɨ nyuucari ɨ tyaj raanamuajri'i tɨ'ɨj Jesús ayan huamuaɨ'ɨvijhuaca'a. Ai pu ajta aɨn pueen ɨ tyaj cɨn ra'utamua'aree tɨ Cɨriistu'u ayan tyu'umɨ'ɨ ɨ curuu jetze. Majta maɨjna ɨ maj hueica, naijmi'i mu meyan che'eta mana'a tiraatyáxajta. 9 Ajta, tɨ pua'a teyan tira'ancura'an a'ij mej ti'ixa ɨ tyaɨte, ayaa pu eitze'e ayan tiraavijte'e tyej teyan tira'ancura'an a'ij tɨ ajta ti'ixa ɨ Dioj a'ini eitze'e pu ruxe'eve'e a'ij tɨ ti'ixa. Ai pu aɨn pueen tɨ cɨme'en Dioj raatyaxajtaca'a, aɨjna tɨ tiraatyáxajtaca'a cɨme'en ɨ ruyauj. 10 A'atɨ tɨ na'a tɨ ra'atzaahuate'e aɨjna tɨ yaujra'an pueen ɨ Dioj, aɨjna ɨ a'atɨ, aɨ pu jemin seijre'e aɨjna tɨ cɨme'en huataujxajtaca'a. Ajta a'atɨ tɨ na'a tɨ cai ra'atzaahuate'e ɨ Dioj, aɨ pu ayan ti'ixa tɨ nu'u ti'ihue'itaca ɨ Dioj aɨjna cɨme'e tɨ cai rá'antzaahua aɨjna tɨ cɨn Dioj raatyaxajtaca'a ɨ ruyauj cɨme'en. 11 Ajta, ai pu aɨn pueen tɨ cɨme'en tiraatyáxajtaca'a tɨcɨn Dioj ayan taata'a tyej ti teyan ruuri huatyaturan ɨ jemin tɨj na'a rusen cɨme'e. Ajta, ayaa tu een cɨn ruuri ta'aju'un tyaɨjna cɨme'e tɨ aɨjna jetze tɨ yaujra'an pueen, aɨj pu jetze airáninyei ɨ tyaj cɨn ruuri ta'ara'ani. 12 A'atɨ tɨ na'a tɨ jemin seijre'e aɨjna tɨ yaujra'an pueen ɨ Dioj, aɨ pu ajta jemin ruuri huatyaturaasin tɨj na'a rusen cɨme'e. Ma ajta a'atɨ tɨ na'a tɨ cai jemin seijre'e aɨjna tɨ yaujra'an pueen ɨ Dioj, capu ajta ruuri huatyaturaasin ɨ jemin tɨj na'a rusen cɨme'e. 13 Ayaa nu een cɨn neyan tyajamuaatayu'use sej si seyan tiraamua'aree sej seyan jemin ruuri huatyaturaasin tɨj na'a rusen cɨme'e mɨ sej seyan tya'atzaahuate'e saɨjna jemi tɨ yaujra'an pueen ɨ Dioj. 14 Ajta, ai pu aɨn pueen tɨ ca'anijra'a tata'aca tyej ti teyan tyaxaahua ajtyaxɨɨre ɨ jemin. Tɨ pua'a teyan ti'itɨj tiraatahuavii a'ij tɨ tiraavijte'e ɨ jemin, ayaa tu tiraamua'aree tɨ aɨn ayan ti'itanamua. 15 Ajta tɨ pua'a teyan tiraamua'aree tɨ aɨn ayan ti'itanamua tɨj na'a a'ij tyej ti'itɨ tiraatahuaviira, aɨj tu cɨn teyan tyajta tiraamua'aree tɨ ayan titaata'asin a'ij tɨ tiraavijte'e ɨ tyaj cɨme'en raatahuaviiri'i. 16 Tɨ pua'a a'atɨ ayan ti'ijseijra tɨ aɨn ihuaara'ara'an ayan ti'itɨ cɨn tye'etya'ɨtza'ara'an ti'itɨ cɨme'e tɨ cai ayan tiraavijte'e tɨ huamɨ'ɨni, che'e aɨn a'atɨ ayan aɨjna cɨn tiraatahuavii ɨ Dioj. Tɨ pua'a ayan aɨjna cɨn huarɨni, Dioj pu ajta ayan tiraata'asin tɨ aɨn ruuri huatyaturan ɨ jemin aɨjna ɨ ihuaara'ara'an tɨ ayan ti'itɨj cɨn tye'etya'ɨtza'ara tɨ cai ayan aɨjna cɨn tiraacɨ'ɨti tɨ huamɨ'ɨni. Ma ajta, ayaa pu ajta seijre'e ɨ maj cɨn atya'ɨtza'ara'a tɨ aɨjna cɨn ayan tiraacɨ'ɨti tɨ a'atɨ huamɨ'ɨni. Canu neyan tyaja'amueijcate'e sej si saɨjna cɨn seyan tiraatahuavii. 17 Matɨj mana'a meyan maɨjna cɨn a'ij pua'a tí'ityarɨcɨ, ai pu ajta aɨn pueen ɨ maj cɨn atya'ɨtza'ara ɨ Dioj jemi. Ajta, auche'e pu tejmi jemi seijre'e ɨ maj cɨn atya'ɨtza'ara tɨ ajta aɨjna cɨn cai ayan tiraacɨ'ɨti tɨ a'atɨ aɨjna cɨn cai huamɨ'ɨni. 18 Tyan tu teyan ti'ijmua'aree tɨ cai ti'itɨ cɨn atya'ɨtza'ara ɨ a'atɨ tɨ ayan Dioj jetze airaanye, silu aɨjna ɨ a'atɨ tɨ Dioj jetze airaanye, aɨ pu ayan tya'ujcu'uve, ajta cai ɨ xaijnyu'ucari ra'ajtamɨjhua aɨjna tɨ a'ij pua'a een. 19 Tyan tu tyajta teyan ti'ijmua'aree tyaj Dioj jetze ajtyama'acan. Majta aɨme ɨ seica ɨ maj yan huachaatɨme iiyan chaanaca, naijmi'i mu ra'astijre'e maɨjna ɨ xaijnyu'ucari tɨ a'ij pua'a een. 20 Tyajta tu teyan tiraamua'aree tɨ aɨn tɨ yaujra'an pueen ɨ Dioj yan huataseijre. Aɨ pu ajta ayan taata'a tyej ti teyan tiyau'eitaa ta'ara'ani ti'itɨ tɨ ayan ti'ayajna. Tyan tu tyajta teyan ti'ijmua'ate tyaɨjna tɨ tzaahuati'ira'a cɨn ti'ixaxa'a. Tyan tu tyajta jemin seijre'e tyaɨjna jemi tɨ ayan che'eta na'a tzaahuati'ira'a cɨn ti'ixaxa'a, tyajta tyaɨjna jemi seijre'e tɨ yaujra'an pueen ɨ Dioj, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. Ai pu aɨn pueen ɨ Dioj tɨ nain cɨn ajta tzaahuati'ira'a cɨn seijre'e, tɨ ajta ayan titata'aca tyej teyan ruuri huatyaturan ɨ jemin tɨj na'a rusen cɨme'e. 21 Mɨ sej yaujmua'ame'en pueen, rɨ'ɨ xu'u saɨjna cɨme'e, sej si cai rana'amiche'en ti'itɨ tɨ na'a tɨ cai Dioj pueen.

2 Juan 1

1 Inyaa, i nyaj vasta'a pueen, aij nu jetze ya muataujte'e, muaa mɨ pej hua'anaana pueen aɨme ɨ mej maun e'etyujsa'ɨri, muaa tɨ Dioj mua'antíhuau. Yaa nu nyajta hua'ataujte'e ɨ a'ayaujmua'a ɨ mej ra'astijre'e ɨ nyuucari tɨ ayan ti'ayajna. Ayaa nu neyan tzaahuati'ira'a cɨn tyaja'amuaxe'eve'e, majta meyan che'eta mana'a tyaja'amuaxe'eve'e matɨj mana'a pua'amua ɨ mej meyan ti'ijmua'aree ɨ nyuucari tɨ ayan ti'ayajna. 2 Ayaa tu tyaɨjna cɨn tyaja'amuaxe'eve'e tyaɨjna cɨme'e tɨ aɨn nyuucari tɨ ayan ti'ayajna. Ayaa pu tejmi jemi seijre'e, ajta ayan tejmi jemi seira'a a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. 3 Che'e aɨn Dioj ɨ tyaj rajya'upua, aɨjna jamuan ɨ Jesús tɨ Cɨriistu'u pueen, aɨjna tɨ ajta yaujra'an pɨrɨcɨ ɨ Dioj, che'e aɨn ayan rɨ'ɨ tyajamuaata'acare'en, ajta amua'ancu'uvajxɨ'ɨn, ajta amuaatyápua'arite'en sej si seyan tzaahuati'ira'a cɨn rɨ'ɨ titetyújchaɨca, sej si sajta huaujxe'eve'en seij sajta seij. 4 Eecan nu nyaɨjna cɨn nyetyamua'ave'e nyaɨjna cɨme'e nyej neyan tiraamua'areeri'i maj seica ɨ maj mueetzi jetze ajtyama'acan meyan che'eta mana'a tzaahuati'ira'a cɨn meyan rɨ'ɨ titetyújcha'ɨ a'ij tɨ titaataij aɨjna ɨ tyaj rajya'upua. 5 Ajta ijii, mɨ paj hua'anaana pueen, ayaa nu ti'itɨj cɨn ti'imuahuavii. Canu jajcuacan cɨn ti'imuayu'use'e nyaɨjna cɨme'e tɨ Dioj ayan aɨjna cɨn titaataij silu aij nu cɨn ti'imuayu'use'e nyaɨjna cɨme'e tɨ jajcua ɨmɨ tejmi jemi raatyajtuaa tyaj nu'u teyan tityahuátaxe'eve'en seij tyajta seij. 6 Ayaa pu aɨjna cɨn tye'emiteere'e seij tyajta sei tzaahuati'ira'a cɨn tira'ara'astijre'en a'ij tɨ aɨn ti'itaijte'e, tyej teyan tityahuátaxe'eve'en. Ajta, ai pu aɨn pueen ɨ tɨ cɨn titaataij. Aɨj pu cɨn, a'ini ayaa xu jajcua ɨmɨ tiraanamuajri'i tɨj na'a tɨ yu e'ire'enye, ayaa pu tyu'ujxe'eve'e saj nu'u seyan tityahuaujxe'eve'en. 7 Ayaa pu aɨjna cɨn tyu'ujxe'eve'e sej seyan huarɨni, a'ini aɨme ɨ maj tyu'ucuanamuajca mu'uri mui'itɨ huataseijre huá'a tzajta'a aɨme ɨ maj yan huachaatɨme ɨ chaanaca japua. Aɨ mu meyan aviitzi cɨn ti'ixaxa'a tɨ nu'u aɨn Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen ayan nu'u cai ayan tyu'utaujtyevistaca'a. Ai mu aɨn pueen ɨ maj tyu'ucuanamuajca, ɨ maj majta rajchaɨre'e ɨ Cɨriistu'u. 8 Rɨ'ɨ xu'u muan, tɨ ij cai ayan amuaaruuren mɨ a'amua tzajta'a sej si cai ya'uraini ɨ saj cɨn tyu'umuarej silu tɨ ij ayan naijmi'i tyajamuaacɨ'ɨti ɨ saj raamue'itɨ ɨ Dioj jemi. 9 A'atɨ tɨ na'a tɨ ayan rɨcɨ rusaɨj a'ij tɨ tirajtyauve, ajta cai ayan tira'astijre'e aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨn Cɨriistu'u ayan tita'itiiri'i, capu seijre'e ɨ Dioj jemi aɨjna ɨ a'atɨ. Ma ajta, a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan tira'astijre'e aɨjna tɨ cɨn ayan tita'itiiri'i, aɨ pu rajya'upua. Ayaa pu che'eta na'a seijre'e aɨjna jemi tɨ yaujra'an pueen ɨ Dioj. 10 Tɨ pua'a a'atɨ muejmi jemi mu a'uve'eme'en tɨ cai ayan tira'astijre'e aɨjna ɨ nyuucari tɨ tejmi jemi raatyajtuaa, caxu raatataujtya'a, caxu sajta ra'ancure'evi'itɨjcɨjcare'en a'u saj e'eche, a'ini a'atɨ tɨ na'a tɨ ayan ra'ancure'evi'itɨn, aɨ pu jamuan ajta ayan rɨcɨ tɨ a'ij pua'a een. 12 A'ini capu ti'iseicaj na'a ɨ tɨ tyu'ujxe'eve'e ɨ nyaj cɨn tyajamuaata'ixaate'en, silu ti'imui'i, aɨj nu cɨn cai raxe'eve'e nyej neyan tyajamuaataiti'i aíjna i yu'uxari jetze silu ayaa nu ti'ijchu'eve'e nyaj nyasaɨj u á'ume'en muejmi jemi tyej ti naijmi'i taseira ta'ara'ani, tyej ti teyan ti'ihuáta'ixaate'en tyej ti nain cɨn huatatyamua'ave'en. 13 Majta aɨme ɨ maj yaujmua'ame'en pueen, ɨ maj jamuan e'etyujsa'ɨri maɨjna a'ajuu ɨ tɨ Dioj ra'antihuau, aɨ mu ya á'amuataujte'e. Ayaa pu'u, che'e ayan tyaja'ure'enyen.

3 Juan 1

1 Inyaa, i nyaj vasta'a pueen, ya nu muataujte'e, muaa Gayo mɨ nyaj muaxe'eve'e. Ee xaa nya'u, tzaahuati'ira'a nu cɨn muaxe'eve'e. 2 Ayaa nu ti'ijhuavii mueetzi cɨme'en, mɨ nyaj muaxe'eve'e, tɨ ij tyamua'a naa timuaavaɨre'en, pej pi pajta cai ti'ijcui'inye. Nyaa nu ramua'aree paj urare'enya'acan cɨn seijre'e mua'a tzajta'a. 3 Eihua nu nyaɨjna cɨn huatantyamua'ave nyaɨjna cɨme'e matɨ'ɨj yara'a seica ɨ ta'ihuaamua'a, matɨ'ɨj meyan tinaata'ixaa paj nu'u tzaahuati'ira'a cɨn rɨ'ɨ ti'itiá'acha'ɨ, a'ini muaa paj xaa peyan ra'astijre'e paɨjna tɨ ayan ti'ayajna. 4 Ai pu aɨn pueen tɨ huapɨ'ɨ rɨ'ɨ naa tinata'aca nyej ni neyan tiraanamua mej meyan tzaahuati'ira'a cɨn rɨ'ɨ titetyújchaɨ́ mua'aye'i ɨ niyaujmua'a. 5 Mɨ nyaj muaxe'eve'e, xa'apɨ'ɨn paj rɨcɨ tɨj na'a paj peyan ti'itɨj cɨn tihua'atyava'ɨri ɨ ta'ihuaamua'a. Ajta eitze'e pu xa'apɨ'ɨn cɨn seijre'e ɨ Dioj jemi tɨ pua'a peyan hua'utyavaɨre'en paɨme ɨ paj cai hua'amuajte a'ini aɨ mu meyan raatyaxajtaca'a hua'a jemi ɨ maj ya tyujsa'ɨri mueetzi cɨme'en paj nu'u peyan hua'axe'eve'e ɨ a'axa'aj tyaɨte. Ayaa nu ti'imuahuavii pata'aj peyan tihua'utyavaɨre'en tyamua'a naa tɨ ij cai ti'itɨj hua'aturaatya'a matɨ'ɨj a'ucɨɨne a'ini ayaa pu tiraavijte'e aɨjna cɨme'e mej meyan ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi. 7 Aɨ mu maɨjna jetze ma'acan u a'araacɨ, majta camu ti'itɨ ancura'a aɨme jemi ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. 8 Aɨj pu cɨn ayan tyu'ujxe'eve'e tyej teyan tyamua'a naa tihua'ancure'evi'itɨn, tyajta hua'utyavaɨre'en ti'itɨ cɨme'e ɨ maj meyan rɨcɨ tyej ti hua'a jamuan naijmi'i tyu'umuare'en tyaɨjna jetze ma'acan tɨ ayan ti'ayajna. 9 Nu'uri ti'itɨ tihua'utaiti'iri'i aɨme ɨ maj maun e'etyujsa'ɨri. Ma ajta aɨn Diótrefes, tɨ huapɨ'ɨ ra'araanajchi tɨ nain cɨn antyujmua'aréera hua'a jemi, aɨ pu cai ra'ancure'evi'itɨjcɨca'a aɨjna ɨ nyuucari. 10 Aɨj nu cɨn, nyatɨ'ɨj nyaun a'atanyén, nyaa nu neyan tyajamuaata'asin saj ra'utamua'aree a'ij tɨ aɨn rɨcɨ, tɨ ayan a'ij tí'inyaxaj aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari tɨ hue'itzi pueen. Ajta, capu aɨ na'a ayan tira'araanajchi tɨ ayan nyaruure, silu aɨ pu ajta cai hua'ancure'evi'itɨjcɨca ɨ ta'ihuaamua'a. Ee xaa, aɨ pu ajta ayan hue'ijmɨ, aɨme ɨ mej meyan ti'ijxe'eve'e mej meyan tihua'ancure'evi'itɨn. Ajta, aɨn Diótrefes, aɨ pu ayan tihua'amuarite'e mej mi cai che'e maun e'etyujsa'ɨrihua'an. 11 Mɨ nyaj muaxe'eve'e, capej peyan che'eta pana'a rɨjca tɨj aɨjna tɨ a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ, silu pata'aj peyan che'eta pana'a rɨjca tɨj ajta aɨn tɨ xa'apɨ'ɨn ti'ityujcha'ɨ. A'atɨ tɨ na'a tɨ xa'apɨ'ɨn rɨcɨ, aɨ pu Dioj jetze ajtyama'acan. Ma ajta, a'atɨ tɨ na'a tɨ a'ij pua'a rɨcɨ, aɨ pu cai a'anaj raamuá'a ɨ Dioj. 12 Ma ajta, cɨme'en aɨjna ɨ Demetrio, naimi'i mu meyan rɨ'ɨ ti'ijxa. Ee xaa nya'u, ayaa pu ti'ayajna tɨ aɨn ayan tzaahuati'ira'a cɨn ti'ityujcha'ɨ. Nyaa nu nyajta neyan tiraatyáxajta nyaɨjna ɨ Demetrio. Sajta muan, ayaa xu seyan ti'ijmua'aree nyeetzi cɨme'e nyaj huataujnyátacan cɨn neyan tiraatyáxajta. 13 Nyatɨ'ɨj ti'imuayu'usa'acaa, ayaa pu ca'anijra'a tinata'acara'a nyej eihua timuaata'ixaate'en. Nyajta inyaa, canu neyan tiraataxe'eve nyej neyan timuaatayu'use'en ɨ yu'uxari jetze. 14 Me nyajta inyaa, ayaa nu ti'ijxe'eve'e nyej ca'anacan muejmi jemi a'atanyén tyej ti naijmi'i tyu'utaxaj tyamua'a naa. 15 Che'e Dioj muaatyapua'arite'en. Aɨ mu ɨ ta'amincustyamua'a ya muataujte'e. Pata'aj muaa peyan nyeetzi jetze ma'acan hua'utataujte'en naijmi'ica ɨ nya'amincustyamua'a ɨ maj maun a'utyáuu. Ayaa pu'u xaa, nu'uri ra'antipua'ari.

Judas 1

1 Inyaa, i nyaj i'i Judas, nyaa nu saɨj pɨrɨcɨ tɨ ti'ivaɨre'e aɨjna jemi ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. Nyaa nu nyajta juutzajra'an pueen aɨjna ɨ Jacobo. Ayaa nu tyaja'amuayu'use'e muan mɨ tɨ amuaatajée ɨ Dioj aɨjna ɨ tyaj tyajta rajya'upua. Aɨ pu ajta a'amuachaɨ a'ame tɨ ij ayan tyajamuaacɨ'ɨti sej seyan seira'a sa'aju'un jemin ɨ Cɨriistu'u. 2 Che'e ayan tyajamuaacɨ'ɨti tɨ Dioj, ayan amua'ancu'uvajxɨ'ɨn tyamua'a naa, tɨ ij ajta nain cɨn amuaatyápua'arite'en sej si seyan huapɨ'ɨ huaujxe'eve'en seij sajta seij. 3 Ayaa pu'u, ne'ihuaamua'a mɨ nyaj a'amuaxe'eve'e, ayaa nu ti'ijxe'eva'acaa nyej neyan nyaɨjna cɨn tyajamuaataiti'i nyaɨjna cɨme'en tɨ Dioj tu'irajtuaasin tyatɨj tyana'a pua'amua tej teyan ra'astijre'e. Ma ajta, ca'anijra'a pu naata'aca nyej ni neyan ca'anejri cɨn tyajamuaatayu'use'en nyej ni neyan tyajamuaatahuavii sej seyan tyu'utatyese'en sej si sauj ra'ara'astijre'en saɨjna ɨ nyuucari tɨ seij na'a raatyajtuaa hua'a jemi ɨ tɨ Dioj huataura'ate. 4 Seica mu aviitzi cɨn ajtyaujnaxcaca'a muejmi jemi. Ai mu aɨn pueen ɨ maj cai ra'astijre'e ɨ Dioj. Majta saɨque pu ayan tihua'amitejte'e aɨjna ɨ nyuucari ɨ tyaj cɨn raamua'areeri'i tɨ huaapua'a pu rɨ'ɨ titaatá'a aɨjna tɨ ti'itaijte'e, aɨjna ɨ tavastara'a, ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. Ayaa pu tihua'amitejte'e tɨ nu'u aɨn tavastara'a ayan rɨ'ɨ tihua'uta'a mej mi meyan cha'a mana'a a'ij pua'a titetyújchaɨca a'ij tɨ tihua'amitejte'e. Ayaa mu maɨjna cɨn huarɨn, aɨ mu majta ma rúujɨpua ɨ tavastara'a. Ajta ayan tihua'acɨ'ɨti a'ij tɨ ajmi'i te'eyu'usi'ihuaca'a ɨ maj cɨn rajpueitzi mua'aju'un. 5 Ayaa nu raxe'eve'e nyej neyan amuaata'an saj ra'utamua'aree tɨ aɨn tavastara'a xaa hue'irajtuaa aujna u Egipto aɨme ɨ rutyaɨtestyamua'a. Aj pu'i e'eyan aɨn ayan hua'upua'ari aɨme ɨ maj cai ra'ara'astijre. 6 Majta aɨme ɨ mej tajapua ti'ivaɨre'e, ɨ maj majta cai arauraste maɨjna cɨme'e ɨ tɨ cɨn Dioj hua'antihuau, silu maraatyaxaahuataca'a maɨjna cɨme'e ɨ́ maj cɨn titetya'upu'uca'a u tajapua a'u mej a'utyá'acaa mej mi pua'amuaque ti'itɨ cɨn te'entyarute tɨ eitze'e cɨn seijre, aɨj pu cɨn Dioj ayan hue'ityaana a'u tɨ a'utɨca'a. Au mu e'ityanami'i mua'aju'un tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e, tɨ i aɨn Dioj ayan pueijtzi hua'uta'an ajna xɨcajra'an tɨ'ɨj hua'axɨjte'en naijmi'ica matɨj mana'a pua'amua seijre'e. 7 Ayaa pu che'eta na'a Dioj hua'uxɨjte aɨme ɨ maj Sodoma e'echajca'a, majta ɨ seica ɨ maj Gomorra e'ema'acantacaa, majta seica ɨ maj a'ɨmɨ a'atachaatɨma'acaa. Ayaa mu huataura'a aɨme mej mi huataujxana'acɨre'en, mej mi majta saɨque huataujxana'acɨre'en a'ij tɨ cai tiraavijte'e, tyaata'a jamuan ɨ ruxa'aj tyaata'a. Ayaa mu tyu'utaseijriti'ihuaca'a maj maɨn pueen ɨ mej meyan tirajpueiitzi mua'aju'un maɨjna jetze ɨ taij tɨ cai a'anaj a'amɨ'ɨni. 8 Majta aɨme ɨ mej aviitzi cɨn ajtyaujnaxcaca'a muejmi jemi, ayaa mu che'eta mana'a maɨjna jetze ti'imua'atze yee maj ruxaahua huataujxana'acɨre'en. Aɨj mu cɨn a'ij pua'a raruure ɨ rutevi. Majta meyan ma rúujɨpua a'atɨ tɨ na'a tɨ ti'itɨ cɨn antyujmua'aree. Aɨ mu majta a'ij pua'a tihua'axa aɨme ɨ maj tajapua e'eseijre'e, ɨ maj majta rɨ'ɨ huapɨ'ɨ naa seijre'e. 9 Ma ajta aɨn Miguel tɨ eihua ti'itɨ cɨn ti'ivaɨre'e ɨ tajapua, capu ayan huataura'a tɨ ayan ca'anin cɨn ra'uxɨ́jte'en aɨjna ɨ tiyaaru'u matɨ'ɨj ti'itesa'acaa maɨjna cɨme'e a'ij mej raaruuren ɨ tevijra'an aɨjna ɨ Moisés tyaacan. Capu xaa ayan ca'anin cɨn ra'uxɨ́jte silu ayaa pu tiraata'ixaa tɨcɨn: “Che'e aɨn tavastara'a mua'ajtya'axɨ'ɨn.” 10 Ma majta aɨme ɨ tyetyaca, ayaa mu cha'a mana'a a'ij pua'a ti'ixaxa'a maɨjna cɨme'e ti'itɨ tɨ a'ij maj cai yau'ite. Ajta ayaa mu maɨjna cɨn rujɨɨmua'a ahuaujpua'arite'e maɨjna cɨme'e ɨ maj rujɨɨmua'a a'ij tirajtyauve ajta aɨjna tɨ a'ij pua'a tihua'amitejte'e. Ayaa mu e'en matɨj ɨ ti'itɨ maj cai raayɨ'ɨtɨ maj tyu'umua'ati. Aɨj mu cɨn rujɨɨmua'a ahuaujpua'arite'e. 11 Cui'i xaa, Dioj pu pueijtzi hua'uta'asin aɨme. Ayaa mu che'eta mana'a a'ij pua'a titetyújchaɨca'a tɨj ajta aɨjna ɨ Caín. Huaapua'a mu meyan huataura'a mej mi meyan eihua huapɨ'ɨ raamue'itɨn ɨ pueijtzi. Ayaa mu che'eta mana'a tɨj huarɨj aɨjna ɨ Balaam tyaacan tɨ eihua huapɨ'ɨ auta'ɨtze ɨ Dioj jemi. Ayaa mu che'eta mana'a ahuaujpua'arixɨ'ɨn tɨj ajta á'upua'araca'a aɨjna ɨ Coré tɨ'ɨj aɨn ca'anin cɨn raatyaxaahuataca'a aɨjna tɨ cɨn antyujmua'aréera aɨjna ɨ Moisés tyaacan. 12 Satɨj sana'a e'etyujsaɨre'en sej si naimi'i tyu'ucua'ani saɨjna cɨme'e saj huaujxe'eve'en, aɨme mu a'ij pua'a rɨɨ mua'aye'i. Ayaa mu'u, camu a'ij mana'a ti'icua'aca muejmi jamuan, majta meyan ti'iseijre'e muejmi jemi tɨj cɨɨxuri tɨ ti'icameijri'i. Aɨ mu rujɨɨmua'a mana'a tyu'ujmi'icuaca, majta, camu tihua'ami'icuaca ɨ seica. Ayaa mu e'en tɨj jaitɨri maj cai jetzen vijvi'iye silu aaca pu raatɨsin. Ayaa mu majta e'en tɨj cɨye tɨ cai taaca tɨ'ɨj cai che'e xɨjcata'a pɨti'irɨjcaa, tɨ pua'a a'atɨ ra'ijcupi. Cu xuee hua'apua pu huatyaahua nain cɨme'e. 13 Majta meyana e'en tɨj ɨ jaj tɨ á'ujruuréjvee ca'anin cɨme'e, tɨ ajta jetzen aamɨxcue'iri ajninyei. Ajta aɨjna tɨ hua'a jetze airáninyei aɨme ɨ tyaɨte, ayaa pu hua'utatévi'iraste'en. Majta mu meyan e'en tɨj xu'ura'ave ɨ maj mauj á'ujhua'an a'u tɨ a'utɨca'a. Ayaa pu tihua'acɨ'ɨti maj maun a'utyaturan a'u tɨ eihua huapɨ'ɨ a'utɨca'a. 14 Ajta aɨn ɨ Enóc, aɨjna tɨ arahua'apua jetze ti'itej aɨme ɨ maj Adán jetzen airaanye, aɨ pu ayan tyu'utaxajtaca'a aɨme cɨme'en tɨ'ɨj ayan tyu'utaxajtaca'a ɨ Dioj jetze ma'acan tɨcɨn: “Casi'i, xaaseij tavastara'a pu yava'acányejsin hua'a jamuan ɨ maj ravaɨre'e ɨ tajapua, aɨme tɨ ajta huataura'ate. 15 “Aɨ pu hua'axa'apɨ'ɨntari'iran naijmi'ica, ajta aɨj pu cɨn hua'axɨjte'en naijmi'ica ɨ mej rajchaɨra'acaa ɨ Dioj aɨjna cɨme'e ɨ mej a'ij pua'a rɨjcaa tɨ cai ayan tiraavijte'e ɨ Dioj jemi. Aɨ pu ajta aɨjna cɨn hua'axɨjte'en aɨjna cɨme'e maj meyan eihua huapɨ'ɨ a'ij pua'a tí'ixajtacaa ɨ Dioj aɨme ɨ maj autyajturaa ɨ jemin mej mi cai meyan huarɨni a'ij tɨ tiraavijte'e ɨ jemin.” Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Enóc. 16 Aɨme ɨ tyaɨte, ai mu aɨn pueen ɨ maj ti'itɨ cɨn runyuuste'e, ɨ maj nínyu'ucacu. Ayaa mu titetyújcha'ɨ a'ij tɨ tihua'amitejte'e ɨ hua'a tzajta'a. Ca'anin mu cɨn ti'ixaata mua'aye'i mej mi maɨjna cɨn á'ujtzaahuate'e. Majta meyan rɨ'ɨ tihua'ajee ɨ tyaɨte mej mi ti'itɨ cɨn hua'utyamue'itɨn. 17 Ma sajta muan, mɨ nyaj a'amuaxe'eve'e, sata'aj ra'utamua'aree a'ij mej tyu'utaxajtaca'a ɨ Dioj jetze ma'acan aɨme ɨ tɨ hua'antihuau ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. 18 Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨ ayan tyaja'ure'enyejsin tɨcɨn: “Ajna, tɨ'ɨj ari nain te'entipua'arijme'en, aɨ mu huataseijre'esin aɨme ɨ maj titya'axaahuari'i, ɨ mej meyan titetyújchaɨ mua'aju'un a'ij tɨ tihua'amitejte'e ɨ hua'a tzajta'a, tɨj na'a tɨ cai ayan tiraavijte'e ɨ Dioj jemi.” 19 Ai mu aɨn pueen ɨ mej ca'anijra'a hua'ata'aca ɨ tyaɨte mej mi e'ita'a a'utacɨ'ɨca'an. Aɨ mu rujɨɨmua'a mana'a a'ij tirajtyau a'ij mej rɨcɨ. Camu a'atzu jetzen araujca'anye ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj. 20 Ma sajta muan, mɨ nyaj a'amuaxe'eve'e, sata'aj ca'anijra'a tyu'uta'an seij sajta seij sej si tya'utaviicue'i saɨjna cɨme'e saj ra'ara'astijre'en saɨjna tɨ Dioj ayan huataura'ate. Sata'aj sajta araujca'anyen saɨjna jetze ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, sej si seyan huatejnyuuni ɨ Dioj jemi. 21 Sata'aj sauj ra'utamua'aree tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame tɨ aɨn Dioj ayan a'amuaxe'eve'e. Sata'aj sajta seyan rachue'eva'a saɨjna ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen tɨ ij aɨn aɨjna cɨn amua'ancu'uvajxɨ'ɨn aɨjna cɨme'e tɨ ayan tyajamuaata'asin sej seyan jemin ruurican huatyaturan tɨj na'a rusen cɨme'e. 22 Sata'aj sajta ca'anijra'a hua'uta'an seica ɨ maj cai rɨ'ɨ tya'atzaahuate'e. 23 Sata'aj sajta hue'irajtuaani seica, muare'eri cɨme'e. Ayaa pu seira'a a'ame. Cu xuee saj hue'irajtuaani ɨ taij jetze. Sajta seica, ɨ mej ti'itzɨɨni'ire'e, sata'aj hua'ancu'uvajxɨ'ɨn. Ayaa xu saɨjna cɨn ti'itzɨɨnya'a a'ini eihua mu huapɨ'ɨ xana'avisi'i. Cu xuee ajta tihua'acɨɨxu ayan ti'ichuaamua aɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. 24 Ajta aɨn ɨ Dioj tɨ saɨj na'a pueen, ai pu aɨn pueen tɨ tu'irajtuaani. Aɨ pu raayɨ'ɨtɨ tɨ ca'anijra'a amuaata'an sej si cai ti'itɨ cɨn atya'ɨtza'ara'an ɨ jemin. Aɨ pu ajta amuaatyahuiite'esin ɨ jemin a'u tɨ rɨ'ɨ huapɨ'ɨ naa ti'iseijre'e. Muan xu cai ti'itɨ a'aturaacan cɨn saun huate'en, sajta huapɨ'ɨ xu huataujtyamua'ave'esin. Tiche'e teyan rɨ'ɨ tiraata'an a'ini aɨ pu aɨjna cɨn ti'ityejvee aɨjna cɨme'e tɨ eitze'e ve'e. Aɨ pu ajta nain cɨn ti'ijta, ajta nain cɨn antyujmua'aree. Aɨ pu ajta ayan tyejmi japua huanyúu aɨjna cɨme'e tɨ Cɨriistu'u tu'irajtuaa tɨ'ɨj cai xɨ huataséiira'a ɨ chaanaca tyaj japuan seijre'e. Tiche'e teyan tyaɨjna cɨn rɨ'ɨ tiraata'an tɨjna'a tɨ yu auca'itɨ a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. Che'e ayan tyaja'ure'enyen.

Apocalipsis 1

1 Yaa nu nyaɨjna cɨn tyu'utaxajta nyaɨjna cɨme'en ɨ nyuucari ɨ tɨ ru'avaataca'a ɨ Dioj jemi, tɨ ajta cɨme'en raxa ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. Dioj pu ayan raata'a tɨ aɨn Cɨriistu'u ajta hua'utaseijrate'en aɨme ɨ maj ravaɨre'e mej mi raamua'aree tɨ Dioj ari ayan raaxa'apɨ'ɨntare a'ij tɨ ca'anacan tyaja'ure'enyejsin. Ajta aɨn Cɨriistu'u, ayaa pu aɨjna cɨn hua'uta'ixaa aɨjna cɨme'e tɨ saɨj a'utaityaca'a tɨ jemin ti'ivaɨre'e ɨ ute'e tɨ ij ayan raataseijrate'en aɨjna ɨ Juan. 2 Nyaa nu neyan tyaja'amue'ixaate'e tɨ ayan ti'ayajna aɨjna ɨ nyuucari tɨ Dioj jemi e'ema'acan, tɨ cɨme'en raxa a'ij tɨ huarɨj aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. 3 Che'e rutyamua'ava'a aɨjna ɨ a'atɨ tɨ ayan hua'anamuajriste'e aijna i nyuucari tɨ Dioj jemi a'uve'eme. Miche'e majta rutyamua'ava'a aɨme ɨ mej meyan ranamua, majta meyan ra'astijre'e a'ij tɨ te'eyu'usi'i aijna jetze, a'ini pu'uri tɨn tyaja'ure'enyejsin. 4 Nyajta inyaa, i nyaj i'i Juan, ayaa nu tyaja'amuayu'use'e mɨ sej saun e'etyujsa'ɨri aráhua'apuaque'e a'u tɨ huaca'a u Asia. Che'e aɨn rɨ'ɨ tyajamuaata'an, ajta amuaatyápua'arite'en aɨjna tɨ jajcua ɨmɨ seijra'acaa, tɨ ajta ijii seijre'e, tɨ ajta ayan auj seira'a a'ame para rusen cɨme'e. Che'e ayan che'eta na'a amuaaruuren aɨjna xaijnyu'ucara'ara'an tɨ aun e'eseijre'e a'u tɨ Dioj á'ujca ɨpuari japua. Aɨ pu arahua'apua cɨn ti'ivaɨre'e. 5 Che'e ajta aɨn rɨ'ɨ tyajamuaata'an, ajta amuaatyápua'arite'en aɨjna ɨ Jesús tɨ ajta Cɨriistu'u pueen. Aɨ pu cai a'anaj ti'itɨ cɨn atya'ɨtza'ara aɨjna cɨme'e tɨ ayan tya'anxájta ɨ Dioj jetze ma'acan. Ai pu ajta aɨn pueen ɨ tɨ anacai a'itáraa hua'a tzajta'a aɨme ɨ mɨ'ɨchite. Ai pu ajta aɨn pueen tɨ tihue'ijte'e naijmi'ica ɨ mej títyatatí iiyan chaanaca japua. Aɨ pu taxe'eve'e, ajta ruxuure'e cɨn tacaijxɨ ɨ tyaj cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. 6 Aɨ pu ajta ayan taata'a tyej ti jamuan tyu'utaijta, ajta tej ti tyajta raatyavaɨre'en tyaɨjna ɨ Diojra'an, ɨ tɨ ajta rajya'upua ɨ Cɨriistu'u. Tiche'e teyan rɨ'ɨ tirata'acare'en tɨj na'a rusen cɨme'e. Che'e aɨn ajta nain cɨn tyu'utaijta, tɨj na'a tɨ yu jauca'itɨ a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. 7 Casi'i, xaaseij, aɨ pu jaitɨri jetze yava'acányejsin. Naimi'i mu raseijran matɨj mana'a maj raaje'ica. Majta naimi'i ɨ hua'atyaɨtestyamua'a, matɨj mana'a pua'amua iiyan seijre'e ɨ chaanaca japua, aɨ mu ruyeinyen maɨjna cɨme'e maj huataujxaamɨste'esin matɨ'ɨj raaseij. 8 Ayaa pu ti'ixa aɨjna ɨ tavastara'a, tɨ ajta Dioj pueen tɨ seijre'e, tɨ ajta jajcua ɨmɨ seijra'acaa, ajta tɨ seijra'a a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. Ayan tɨcɨn: “Nyaa nu nyaɨn pueen ɨ ta'anajca, nyajta, ɨ nyatu'uve'etyajtɨ.” 9 Me nyajta inyaa, i nyaj i'i Juan, inyaj a'amue'ihuaara'a pueen, ayaa nu che'eta nyana'a a'amua jamuan rajpueijtzi nyaɨjna cɨme'e nyaj Cɨriistu'u jetze ajtyama'acan. Naimi'i tu tyu'utaijta Cɨriistu'u jamuan. Tyajta naimi'i tu teyan te'eviicue'i. Au nu a'ucatii aujna aata'a tɨ a'araahuachi tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Patmos. Au nu a'ityanami'ihuaca'a nyaɨjna cɨme'e nyaj tihua'uta'ixaa nyaɨjna cɨme'en ɨ nyuucari tɨ cɨn raxa ɨ Dioj, tɨ ajta aɨjna cɨn raxa a'ij tɨ huarɨj aɨjna ɨ Jesús. 10 Tɨ'ɨj ari ajna pɨti'irɨjcaa matɨ'ɨj rana'amiche ɨ tavastara'a, aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan rajve nyeetzi jemi. Nyatɨ'ɨj ni nyeyan raanamuajri'i u nyahuarita'a tɨ a'atɨ ca'anin cɨn naatajée. Ayaa pu namuajra'acaa tɨj tɨ pua'a a'atɨ ucaajijhua trompeeta jetze. 11 Ayan tɨcɨn: ―Pata'aj hui ra'utyeeyu'uxa ɨ yu'uxari jetze a'ij pej ti'iseij. Pajta hua'utaiti hua'a jemi ɨ mej aráhua'apuaque'e e'etyujsa'ɨri ɨ Dioj jemi, aun tɨ huaca'a u Asia. Tɨj na'a aujna u Efeso, ajta aujna u Esmirna, ajta aujna u Pérgamo, ajta aujna u Tiatira, ajta aujna u Sardis, ajta aujna u Filadelfia, ajta aujna u Laodicea. 12 Nyatɨ'ɨj ni pɨ a'ure'eve nyej ni raaseij nyaɨjna ɨ a'atɨ tɨ neje'ejeevaca'a. Nyatɨ'ɨj neyan huarɨj, ayaa nu eenye'eque'e tyu'useij ti'itɨ tɨ japuan antitátzajmee, ooro tɨ cɨn taavijhuaca'a. Ayaa pu pua'amua ara'asicaa arahua'apua ɨ cantiira'a. 13 Ajta, au pu e'ita'a aɨjna tɨ japuan antitátzajmee, seij pu aun huatyavaaca'a tɨ ayan seijra'acaa tɨj tevi. Ayaa pu e'enye'en tya'ucávɨjcaa cɨɨxuri cɨme'e tɨ tɨtɨ'ɨj, ajta puaasi pu cɨn ava'ajɨ'ɨqui'ihuaca'a tɨ ooro cɨn taavijhua. 14 Cueinara'an pu huijmu'ucaa, ajta cueinavi'ican pu cácɨjpuajca'a. Ayaa pu seijra'acaa tɨj canya'a muxa tɨ cueina, tɨ ajta seijre'e tɨj ɨ seeri. Eecan pu ajta ayan seijra'acaa ɨ ɨ'ɨsaara'an jetze tɨj taij tɨ a'ataa. 15 Ajta, ayaa pu seijra'acaa ɨ ɨɨcajra'an jetze tɨj ti'itɨ tɨ camueijri'ihua, tɨ mestí. Naa pu ti'ityamastajye'icaa tɨj coobre maj an ya'uxɨre ɨ taij tzajta'a. Ajta, tɨ'ɨj aɨn tí'ixajtacaa, ayaa pu namuajra'acaa tɨj jatya'ana tɨ sihuajna tɨ huatamɨ'ɨyaca'a. 16 Aɨ pu ru'ɨrɨɨta'a ru'itya'acaa ɨ rumuajca'a jetze, ɨ xu'ura'ave ɨ maj arahua'apua ara'ase. Ajta aɨn ɨ nyuucari tɨ jetzen e'ijninyeica'a, ayaa pu seijra'acaa tɨj chun tɨ ruxa'ajta'a tya'ajcámɨɨmɨ́jmee. Ajta ayaa pu tya'ataaca'a ɨ rujetze tɨj ɨ xɨcaj tɨ nain cɨn a'iraxɨ'ɨxɨre. 17 Cɨme'en nu'u raaseij, aj nu ni a'arajve a'u tɨ a'araɨɨcajme. Cu xuee nyaj cu huamɨ'ɨni. Ma ajta aɨn, ru'ɨrɨɨta'a cɨn ɨ rumuajca'a na'ajtamuare. Ayaa pu tinaata'ixaa tɨcɨn: ―Capej hui ti'itzɨɨnya'a. Nyaa nu nyaɨn pueen ɨ nyaj anajca, ajta nyaj uve'etyajtɨ. 18 Nyaa nu nyaɨn pueen ɨ nyaj i'iruuri. Nyaa nu huamɨ'ɨ. Me nyajta, ijii, nyajtahua'a nu i'iruuri para rusen cɨme'e. Nyajta nu nyaɨjna cɨn antinmua'aree nyej ni raaxa'apɨ'ɨntare'en maj huacui'ini na'ari maj ruuri mua'ara'ani, nyajta nyej ni hue'ityaanan aujna a'u maj a'acui'ini na'ari nyaj hue'irajtuaani nyaujna. 19 ’Ma'acui xaa, pata'aj paɨjna autyeeyu'uxa ɨ pej peri raaseij, ɨ tɨ ijii seijre'e, ajta ɨ tɨ auj seijre'e, ajta tɨ auj ayan tyaja'ure'enyejsin. 20 ’Aɨme cɨme'en ɨ xu'ura'ave ɨ maj aráhua'apua ara'ase ɨ paj hua'useij ɨ nyaj hue'itya'aca nya'ɨrɨɨta'a pujme'en ɨ nyamuajca'a jetze, ajta aɨjna ɨ tɨ arahua'apua tɨ japuan antitátzajmee, ayaa nu'uri timuaata'ixaate'esin matɨj mana'a pua'amua ru'avaataca'a mueetzi jemi. Maɨjna ɨ xu'ura'ave ɨ maj arahua'apua ara'ase, ai mu aɨn pueen ɨ maj maɨjna cɨn antyujmua'aree mej mi hua'uchaɨn ɨ maj e'etyujsa'ɨri hua'a teyujta'a. Ajta, ɨ tɨ arahua'apua tɨ japuan antitátzajmee, ai mu maɨn pueen ɨ tyaɨte ɨ maj aráhua'apuaque'e e'etyujsa'ɨri ɨ maj rana'amiche ɨ Dioj.

Apocalipsis 2

1 ’Pata'aj peyan tiraataiti'i paɨjna ɨ tɨ aɨjna cɨn antyujmua'aree tɨ hua'acha'ɨ aɨme ɨ maj maun e'etyujsa'ɨri u Efeso tɨ cɨme'en yee: “Ayaa pu ti'ixa aɨjna ɨ tɨ hue'itya'aca ru'ɨrɨɨta'a aɨme ɨ xu'ura'ave ɨ maj arahua'apua ara'ase. Ayaa pu ti'ixa aɨjna tɨ hua'a tzajta'a an e'eye'ive ɨ tɨ ooro cɨn taavijhua, tɨ ajta antitátzajmee. 2 Nyaa nu hui neyan ti'ijmua'aree a'ij sej titetyújcha'ɨ, saj sajta tyamua'a naa te'eviicue'i. Sajta muan, caxu hua'ancure'evi'itɨcɨ aɨme ɨ maj a'ij pua'a titetyújcha'ɨ silu ayaa xu seri hua'umua'areeri'i aɨme ɨ meyan ruseijrataca'a maj nu'u aɨn pueen ɨ tɨ Dioj hua'antihuau; maj nu'u tyu'utyavaɨre'en tavastara'a jetze ma'acan. Ma majta aɨme, camu aɨn pueen. Ayaa mu'u ruhue'itaca'a. 3 Nyaa nu neyan ti'ijmua'aree saj raayɨ'ɨtɨ saj tya'utaviicue'i nain cɨme'e. Muan xu sajta rajpueijtzi xa'aye'i. Ma sajta muan, caxu raatyaxaahuataca'a saj na'ara'astijre'e. 4 “Me nyajta inyaa, ayaa nu tyaja'amue'ixaate'e ɨ saj cɨn autyajturaa inyeetzi jemi. Xu'uri raatyaxaahuataca'a sej seyan nyexe'eve'e satɨ'ɨj anacai ti'inyexe'eva'acaa. 5 Sata'aj seyan seijna jetze tyu'umua'ati a'ij sej eenye'eque'e ma nuurai. Sata'aj seyan saɨque tyu'umua'ati sej si seyan che'eta rɨ'ɨ titetyújcha'ɨ satɨ'ɨj anacai rɨjcaa. Na'ari sacai seyan huarɨni, nyaa nu nyaun muejmi jemi a'atanyejsin nyej ni amua'ari'i aɨjna ɨ tɨ antitátzajmee ɨ tɨ ajta muejmi jemi seijre'e. Ayaa nu xaa rɨni tɨ pua'a sacai saɨque tyu'umua'ati. 6 “Ma sajta muan, xa'apɨ'ɨn xu rɨcɨ aɨjna cɨme'e tɨ cai a'atzu amua'aranajchi a'ij mej ye'i rɨcɨ aɨme ɨ maj meyan hua'atamua'amua tɨcɨn: Ɨ maj ca'anyejri cɨn tie'ijta. Ayaa pu che'eta cai tina'araanajchi inyeetzi. 7 Ajta aɨn ɨ tɨ huityajnamua, che'e aɨn rɨ'ɨ tiraanamua a'ij tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj tihue'ixaate'e aɨme ɨ maj e'etyujsa'ɨri ɨ Dioj jemi. Ajta, aɨjna cɨme'e aɨjna ɨ a'atɨ tɨ tyu'umue'itɨn, ayaa nu raata'asin tɨ aɨn a'atɨ ayan raacua'ani aɨjna jetze ɨ tɨ seijre'e ɨ cɨye tɨ cɨn i'iruuri a'ara'ani, aɨjna ɨ cɨye ɨ tɨ aun a'atavee a'u maj a'utaujtyamua'ave'en jemin ɨ Dioj.” 8 ’Pata'aj pajta peyan tiraataiti'i paɨjna ɨ tɨ aɨjna cɨn antyujmua'aree tɨ hua'acha'ɨ aɨme ɨ maj maun e'etyujsa'ɨri u Esmirna tɨ cɨme'en yee: “Ayaa pu ti'ixa aɨjna ɨ tɨ aɨn pueen ɨ ta'anajca, ajta ɨ tɨ aɨn pueen ɨ tu'uve'etyajtɨ, aɨjna ɨ tɨ huamɨ'ɨ, tɨ ajta ajtahua'a huatarú. 9 Nyaa nu neyan ti'ijmua'aree ɨ saj cɨn rajpueijtzi, sajta muan, sacai a'ij ti'ijviicue'i. Ma sajta muan, nyeetzi jemi xu chijtyaani pueen tyamua'a eihua. Nyaa nu nyajta ramua'aree maj eihua huapɨ'ɨ ti'ihue'itaca aɨme ɨ mej meyan ruseijrataca maj nu'u maɨjna jetze ajtyama'acan ɨ Israel. Ma ajta, capu ayan ti'ayajna silu aɨ mu jemin e'etyujsa'ɨri ɨ Satanás. 10 “Caxu ratzɨɨnya'a ɨ saj rajpueiitzi xa'aju'un. Casi'i, aɨjna ɨ tiyaaru'u aɨ pu aun amua'utyatuaasin seica jamuan a'u maj tityaja'anaamɨca. Ayaa pu aɨjna cɨn á'amuaruuren mej mi amuaatyeeseij tɨ pua'a seyan tina'astijra'a nusu sacai. Ayaa xu pua'an xɨcaj rajpueiitzi xa'aju'un a'achu cumu tamuaamuata'a xɨcaj. Tɨ pua'a seyan nain cɨn tya'utaviicue'i inyeetzi jemi, sajta cai a'ij sana'a tɨ pua'a meyan amuaacui'ini, nyaa nu nyaɨjna amuaata'asin nyaɨjna ɨ curuun ɨ saj cɨn i'iruuri xa'aju'un tɨj na'a rusen cɨme'e. 11 Ajta aɨn ɨ tɨ huityajnamua, che'e aɨn rɨ'ɨ tiraanamua a'ij tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj tihue'ixaate'e aɨme ɨ maj e'etyujsa'ɨri ɨ Dioj jemi. Ajta, aɨjna ɨ a'atɨ tɨ tyu'umue'itɨn, capu a'atzu racɨ'ɨti tɨ aɨn ayan che'eta rajpueiitzi a'ara'ani matɨj aɨme ɨ maj yá'ujɨsin ɨ ruxaijnyu'uca ɨ tɨ auj ruuricaa.” 12 ’Pata'aj pajta peyan tiraataiti'i paɨjna ɨ tɨ aɨjna cɨn antyujmua'aree tɨ hua'acha'ɨ aɨme ɨ maj maun e'etyujsa'ɨri u Pérgamo tɨ cɨme'en yee: “Ayaa pu ti'ixa aɨjna ɨ tɨ ru'ityeechui ɨ chun ɨ tɨ ruxa'ajta'a tya'ajcámɨɨmɨ́jmee. 13 Nyaa nu hui ramua'aree a'u saj a'uchaatɨme, aujna a'u tɨ teje'ijta aɨjna ɨ Satanás. Ma sajta muan, sauche'e xu na'astijre'e inyeetzi. Caxu raatyaxaahuataca'a saj na'atzaahuate'e inyeetzi sajna xɨcajra'a tɨ jetzen seijra'acaa aɨjna ɨ Antipas tyaacan, aɨjna tɨ ayan huataujseijrataca'a tɨ aɨn nyeetzi jetze ma'acan ti'ivaɨra'acaa. Capu ti'itɨ cɨn autyajturaa inyeetzi jemi aɨjna ɨ a'atɨ. Ma majta, aɨ mu raaje'ica muejmi tzajta'a, maujna a'u tɨ teje'ijta aɨjna ɨ Satanás. 14 “Ma sajta muan, ti'itɨ xu cɨn autyajturaa inyeetzi jemi. Au mu e'eseijre'e muejmi jemi seica ɨ mej meyan tira'astijre'e maɨjna ɨ nyuucari ɨ maj cɨn meyan che'eta tihua'amua'ate tɨj ajta aɨn Balaam tyaacan tiraamuá'ate aɨjna ɨ Balac tyaacan tɨ ayan hue'itzi cɨn hua'utyamue'itɨn aɨme ɨ maj Israel jetze ajtyama'acantacaa, mej mi meyan raacua'ani maɨjna ɨ hue'ira'a ɨ maj raamua'ɨvajtaca'a aɨme jemi ɨ maj cai dioj pueen, ajta maj tyu'uxana'acɨre'e. 15 Ayaa mu che'eta mana'a seijre'e muejmi jemi seica ɨ mej meyan majta ra'astijre'e ɨ hua'aye'ira aɨme ɨ maj ca'anejri cɨn tie'ijta ɨ mej jee nicolaítas. Ma sajta muan, ayaa xu sauj hua'ata'aca maj maun é'eseijra'a. 16 “Aɨj nu cɨn, neyan tyaja'amue'ixaate'e yee sata'aj saɨque tyu'umua'ati. Na'ari sacai seyan huarɨni, nyaa nu muejmi jemi a'atanyejsin, nyej ni hua'utyenya'usi'ite'en aɨme aɨjna cɨme'e nyej neyan tyu'utaijta saj ca'anyejri cɨn hua'utamuarite'en. 17 “Ajta aɨn tɨ huityajnamua, che'e aɨn tyamua'a naa tiraanamua a'ij tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj tihue'ixaate'e aɨme ɨ maj e'etyujsa'ɨri ɨ Dioj jemi. Ajta aɨn ɨ tɨ tyu'umue'itɨn, ayaa nu raatapueijve'esin aɨjna ɨ cue'ira tɨ ute'e é'eviitzi'i. Nyajta nu tetej raatátɨstejsin tɨ cueinara'a. Ajta aɨjna jetze ɨ tetej jajcuacan cɨn pu te'eyu'usi'i a'ij tɨ ari antyahuaa aɨjna ɨ a'atɨ. Ajta capu ma'a a'atɨ ayan ramua'aree a'ij tɨ te'eyu'usi'i silu aɨ pu ɨ a'atɨ ramua'aree ɨ nyaj raatátɨstejsin nyaɨjna ɨ tetej.” 18 ’Pata'aj pajta peyan tiraataiti'i paɨjna ɨ tɨ aɨjna cɨn antyujmua'aree tɨ hua'acha'ɨ aɨme ɨ maj maun e'etyujsa'ɨri u Tiatira tɨ cɨme'en yee: “Ayaa pu yee ti'ixa aɨjna tɨ yaujra'an pueen ɨ Dioj, tɨ ajta ayan é'enye'en aj jɨ'ɨsíjmee tɨj taij tɨ atyújmeme, tɨ ajta ayan eenye'en tiɨɨcajmee tɨj coobre ti'itɨ ɨ maj tiracámeijri'i. 19 “Nyaa nu ramua'aree a'ij sej titetyújcha'ɨ. Muan xu hui seyan ruxe'eve'e seij sajta seij. Sajta, seyan ruxé'evi'ira'a cɨn ti'ivaɨre'e. Sajta te'eviicue'i tyamua'a naa. Sajta ijii, eitze'e xu rɨ'ɨ titetyújcha'ɨ sacai sejmi'i. 20 “Ma ajta, aɨ pu cai na'araanajchi a'ij saj rɨcɨ. Muan xu rata'aca tɨ aɨn jɨita'a ayan a'utyavaaca muejmi jemi, aɨjna ɨ jɨita'a tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn Jezabel. Ayaa pu ruseijrata tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'a. Ma ajta, capu aɨn pueen a'ini aɨ pu ayan hue'itzi cɨn tihua'amua'ate mej mi tyu'uxana'acɨre'en mej mi majta meyan raacua'ani maɨjna ɨ hue'ira'a ɨ maj ramua'ɨvajtaca'a aɨme jemi ɨ maj cai dioj pueen. 21 Nu'uri a'atee nyaj raata'a tɨ saɨque tyu'umua'ati. Ma ajta aɨn, capu a'atzu á'ujca'anye tɨ ayan saɨque huarɨni aɨjna cɨme'e tɨ ti'ixana'acɨra'a. 22 “Ma'acui xaa, ayaa nu an ya'arajɨsin utaatzi japua a'u maj a'acu'ucutzu ɨ mej ti'icucui'i. Majta aɨme ɨ maj jemin ti'ixana'acɨre'en, ayaa nu eihua huapɨ'ɨ pueijtzi hua'uta'asin tɨ pua'a macai raatyaxaahuata mej meyan a'ij pua'a rɨcɨ tɨj ajta aɨjna. 23 Nyajta nu hua'acui'ini nyaɨme ɨ yaujmua'ame'en aɨjna ɨ jɨita'a. Majta naimi'i, a'achu maj pua'amua e'etyujsa'ɨri ɨ Dioj jemi, aɨ mu ramua'areeran nyaj nyaɨn pueen ɨ tɨ ru'umua'aree a'ij tɨ tira'amitejte'e seij ɨ rumua'atziira'a jetze, ajta a'ij tɨ tya'umua'atzɨ ɨ rutzajta'a. Nyajta, ayaa nu amuaata'asin seij nyajta seij a'ij tɨ ayan tiraavijte'e aɨjna cɨme'e a'ij tɨ saɨj ti'ityújchaɨca'a. 24 “Saj sajta muan, mɨ seica, mɨ saj saun Tiatira e'eche, mɨ saj sajta cai seyan tira'astijre'e saɨjna ɨ nyuucari, caxu saɨjna huarɨ'ɨre ɨ mej ee eihua huapɨ'ɨ ruxe'eve'e ɨ Satanás jemi. Aɨj nu cɨn, canu maa a'ij ti'itɨj cɨn tyaja'amueijcate'en, silu sata'aj seyan huarɨni saj sauj ra'astijra'a a'ij sej seri tiraarɨ'ɨre. Sata'aj seyan huarɨni, asta nyana'a cai nyajtahua'a ya uvé'enyen. 26 “Ajta aɨn tɨ tyu'umue'itɨn, tɨ ajta ayan che'eta na'a rɨ'ɨ ti'ityujcha'ɨ nyatɨj inyaa, asta na'a cai nain te'entipua'are, nyaa nu nyaɨjna cɨn tí'iraijcate'en tɨ ij aɨn tihua'utaijte'en aɨme ɨ maj seij chuejra'a japua a'uchaatɨme. 27 Ca'anyejri pu cɨn tihue'itya'a a'ame. Ayaa pu che'eta na'a tihua'antipua'arite'esin aɨme ɨ maj rájchaɨre'e tɨj a'atɨ ayan tiraatyataaraxɨ'ɨn ɨ xa'ari tɨ xarij cɨn taavijhua. Ayaa nu che'eta nyana'a ti'itɨ cɨn tí'iraijcate'en tɨj ajta aɨn niya'upua ayan ti'itɨ cɨn tinyeijca. 28 Nyajta neyan huatyaturan ɨ jemin tɨ ij aɨn ayan tatzava'a a'ara'ani tɨj aɨjna ɨ xu'ura'ave tɨ e'ijninyei tapua'arijma'aca. 29 Ajta aɨn tɨ huityajnamua, che'e aɨn a'atɨ tyamua'a naa tiraanamua a'ij tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan tihue'ixaate'e aɨme ɨ maj e'etyujsa'ɨri ɨ Dioj jemi.”

Apocalipsis 3

1 ’Pata'aj peyan tiraataiti'i paɨjna tɨ aɨjna cɨn antyujmua'aree tɨ hua'acha'ɨ aɨme ɨ maj maun e'etyujsa'ɨri u Sardis tɨ cɨme'en yee: “Ayaa pu ti'ixa aɨjna tɨ jemin seijre'e ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj tɨ arahua'apuaca cɨn ti'imuare'e. Nyaa nu nyajta ru'ityá'a ɨ xu'ura'ave ɨ maj arahua'apua ara'ase. Ayaa nu neyan ti'ijmua'aree ɨ saj cɨn ti'imuare'e. Ayaa mu ti'ixaxa'a saj nu'u ruuri saɨjna cɨme'e saj eihua ti'imuare'e. Ma sajta muan, nyeetzi jemi xu seyan mɨ'ɨchi. 2 Sata'aj atanyéjnye'ere, sata'aj sajta rɨ'ɨ raaruuren saɨjna tɨ auj muejmi jemi seijre'e, tɨ ajta ari tɨmua'a mɨ'ɨni, a'ini ayaa pu tina'amitejte'e inyeetzi saj cai ti'itɨj cɨn arauraste ɨ Dioj jemi. 3 “Sata'aj seyan ra'utamua'aree ɨ saj ra'ancura'a, ɨ saj sajta raanamuajri'i. Sata'aj saɨjna cɨn aráurasten, sajta saɨque tyu'umua'ati. Tɨ pua'a sacai seyan atanyéjnye'ere, nyaa nu mu a'uve'ema'a na'ame muejmi jemi tɨj nahua'ari. Sajta muan, caxu ramua'areeran a'atzaj nyaj pua'a nyaun a'atanyejsin muejmi jemi. 4 “Ma majta, seica mu muejmi jemi seijre'e ɨ maj cai meyan ti'itɨ cɨn titya'atura ɨ rujetze. Aɨ mu á'ujhua'anya'a mua'aju'un inyeetzi jamuan, majta á'ujhua'anya'a mua'aju'un maj cueiinavi'in tyu'uchán, a'ini ayaa pu tihua'uvijte'e aɨme. 5 “Aɨjna ɨ tɨ ti'imue'itɨn, ayaa pu hui é'enye'e ti'ityecháa a'ame cueinavi'ican. Nyajta inyaa, canu ra'urauuna tɨ cɨn antyahuaa ɨ yu'uxari jetze ɨ mej jetzen a'ayu'usi'i aɨme ɨ maj rusen cɨn huatyaturaasin ɨ Dioj jemi, silu nyaa nu nyajta neyan tiraataxajta ɨ tɨ cɨn antyahuaa jemin ɨ niya'upua, nyajta hua'a jemi ɨ mej jemin ti'ivaɨre'e ɨ niya'upua. 6 Ajta aɨn ɨ tɨ huityajnamua, che'e aɨn a'atɨ tyamua'a tiraanamua a'ij tɨ tihue'ixaate'e ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj aɨme ɨ mej e'etyujsa'ɨri jemin ɨ Dioj.” 7 ’Pata'aj pajta tiraataiti'i paɨjna ɨ tɨ aɨjna cɨn antyujmua'aree tɨ hua'acha'ɨ aɨme ɨ maj maun e'etyujsa'ɨri u Filadelfia tɨ cɨme'en yee: “Pata'aj peyan tɨcɨn yee ayaa pu ti'ixa aɨjna ɨ Dioj ɨ tɨ rɨ'ɨ tirajcha'ɨ, aɨjna ɨ tɨ ajta tzaahuati'ira'a cɨn ti'ixaxa'a. Aɨ pu yee ajta aɨjna cɨn antyujmua'aree tɨ hua'ata'aca mej mi maun a'utyarute a'u tɨ e'irajca aɨjna ɨ tɨ jetzen huanyej ɨ David tyaacan. Tɨ pua'a aɨn tya'antacuuna, capu rɨ'ɨri tɨ a'atɨ te'ityaanan. Ajta, tɨ pua'a aɨn te'ityaanan, capu ajta rɨ'ɨri tɨ a'atɨ tya'antacuuna. 8 “Nyaa nu ramua'aree a'ij saj rɨcɨ. Casi'i, xaaseij. Nu'uri neyan amuaata'a sej si seyan ruxaahua saun a'utyarute. Ajta, capu rɨ'ɨri tɨ a'atɨ amuaata'ijmɨ. Nyaa nu ramua'aree tɨ cai eihua amú'uca'anisti'i. Ma sajta muan, sauche'e xu ra'ara'astijre'e a'ij nyaj tyajamue'ixaa. Caxu sajta nyaxaahua. 9 “Ma'acui xaa, ayaa nu hua'aruuren nyaɨme ɨ maj meyan ruseijrata maj nu'u Israel jetze ajtyama'acan. Camu xaa nya'u aɨjna jetze ajtyama'acan silu meti'ihue'itaca mu'u. Aɨ mu jemin e'etyujsa'ɨri ɨ Satanás. Ayaa nu ca'anyejri cɨn hua'aruuren mej mi mu a'uva'aju'un mej titunutaxɨ'ɨn muejmi jemi mej mi majta raamua'aree nyaj a'amuaxe'eve'e. 10 A'ini muan xu seyan ra'ara'astijre'e a'ij nyej neri tyajamueijca, saj seyan che'eta sana'a tya'utaviicue'i nyatɨj nyajta inyaa tya'utaviicue'iri'i, ayaa nu rɨ'ɨ tyaja'amuacha'ɨ tɨ ij cai ayan tyajamuaacɨ'ɨti ajna maj jetzen meyan á'aviicue'ira'a mua'aju'un, ajna xɨcajra'a tɨ'ɨj ayan tyaja'ure'enyejsin tɨ'ij hua'a japua rájveti naijmi'ica ɨ maj iiyan huachaatɨme ɨ chaanaca japua. Mi'i mu a'uva'aju'un maj titunutaxɨ'ɨsin muejmi jemi mej mi majta raamua'aree nyaj a'amuaxe'eve'e. 11 “Mu nu a'icáame inyaa ca'anacan. Rɨ'ɨ xu'u, sata'aj seyan huarɨni sata'aj rɨ'ɨ tirajchaɨ́ xa'ara'ani ɨ sej seri tí'ijcha'ɨ ɨ Dioj jemi. Caxu raata'acare'en tɨ a'atɨ amuaanáhue'iran ɨ curuun ɨ sej seri raatyaamue'itɨ. 12 “Ajta aɨn tɨ tyu'umue'itɨn, ayaa nu ti'itɨj cɨn tiraataijcate'esin tɨ'ij ti'ityavaa a'ame u teyujra'an ɨ nyeDioj. Aɨ pu aun a'uracaí a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. Nyajta nu ra'acácheti nyaɨjna jetze ɨ tɨ cɨn antyahuaa ɨ nyeDioj, nyajta ɨ tɨ cɨn tyaja'arajtyahuaa chajta'ara'an ɨ nyeDioj, aujna u Jerusalén ɨ tɨ jajcua, ɨ tɨ ajta aun e'icaanye u tajapua a'u tɨ e'eseijre'e ɨ nyeDioj. Nyajta nu neyan jetzen ra'acachajtza ɨ nyaj jajcuacan cɨn antyahuaa. 13 “Ajta aɨn a'atɨ tɨ huiityajnamua, che'e tyamua'a naa tiraanamua a'ij tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan tihue'ixaate'e aɨme ɨ mej e'etyujsa'ɨri ɨ Dioj jemi.” 14 ’Pata'aj pajta peyan tiraataiti'i paɨjna ɨ tɨ aɨjna cɨn antyujmua'aree tɨ hua'acha'ɨ aɨme ɨ maj maun e'etyujsa'ɨri u Laodicea. Peyan tɨ cɨme'en yee: “Ayaa pu ti'ixa aɨjna tɨ ayan tzaahuati'ira'a cɨn ti'ixaxa'a tɨcɨn: Ayan ti'ayajna, aɨjna tɨ ajta tzaahuati'ira'a cɨn a'ij ti'ixa Dioj cɨme'en. Ajta capu ayan ti'ihue'itaca. Aɨ pu ajta aɨn pueen ɨ tɨ Dioj jamuan tyu'utaahuaca'a tɨj na'a tɨ ti'iseijre'e ijii. 15 “Nyaa nu ramua'aree a'ij sej titetyújcha'ɨ. Caxu a'ujca'anyaacan cɨn na'ancure'evi'itɨ inyeetzi. Caxu sajta ca'anyejri cɨn naatamuari, silu cha'ana'a xu'u seyan titetyújcha'ɨ. Ayaa pu tina'araanajchi saj a'ujca'anyaacan cɨn na'ancure'evi'itɨn na'ari ca'anyejri cɨn saj naatamuarite'en. 16 Ayaa xu ti'ivaɨre'e tɨj jaj tɨ cɨj na'a ti'ipɨstí. Caxu seyan ti'ivaɨre'e tɨj jaj tɨ eihua pɨsti nusu tɨ eihua cɨmuajra. Aɨj nu cɨn neyan á'amuaruuren tɨj a'atɨ tɨ ayan jaj aijtzitzee tɨ cai xa'apɨ'ɨn rámencate'e. Nyaa nu ca'anyejri cɨn ma amúuhua'axɨjsin. 17 “Ayaa xu ti'ixaxa'a yee sej seri chijtyaani saj pueen, tɨ yee eihua huapɨ'ɨ rɨ'ɨ tyajamuaavaɨ, tɨ yee cai ti'itɨ tyajamua'aturaate'e. Ma sajta muan, caxu seyan ti'ijmua'aree saj xana'avisi'i, sajta seyan a'ij pua'a hua'aseijrate'e hua'a jemi ɨ tyaɨte. Muan xu xaa cai a'ij ti'ijviicue'i, sajta aracucu'unijmee, sajta seyan muamua'avijmee. 18 “Aɨj nu cɨn, neyan tyaja'amuahuavii sej si nyeetzi jemi raananan saɨjna ɨ ooro tɨ taij jetze ruta'ahuaca sej si seyan huataujchijtyaanita. Sata'aj seyan nyeetzi jemi raananan ɨ cɨɨxuri tɨ naa ti'icueina sej si saɨjna cɨn ucaujchejtya'axɨ'ɨn tɨ ij cai ayan seijra'a ɨ saj cɨn ti'itevi'ira'a saɨjna cɨme'e saj muamua'avijmee. Sata'aj sajta nyeetzi jemi raananan saɨjna ɨ ti'itɨ ɨ saj araujhuaate'en ɨ rujɨ'ɨ jetze tɨ'ij rɨ'ɨristan sej ti'itɨ huaseij. 19 “Ayaa nu huá'atya'axɨ'ɨca, nyajta pueijtzi hua'ata'aca aɨme ɨ nyaj hua'axe'eve'e. Aɨj pu cɨn, sata'aj saɨque tyu'umua'ati, sajta a'ujca'anyaacan cɨn na'ara'astijre'en. 20 “Ma'acui xaa, nyaa nu a'ityejvee ta'apueerta, nyete'ejtyaatua'axa. Tɨ pua'a a'atɨ ayan naanamua nyaj rajée, tɨ pua'a aɨn ajta tina'antacuunye'en, aj nu ni jemin utyaruti tyej ti naimi'i tyu'ucua'ani tyajɨɨmua'a. 21 “Ajta aɨn ɨ tɨ tyu'umue'itɨn, ayaa nu raata'asin tɨ nyajamuan a'ujyeijxɨ'ɨn a'u nyej teje'ijta a'ini ayaa pu tinaaruu inyeetzi. Nyatɨ'ɨj tyu'utyaamue'itɨ, aj nu ni an niya'upua jamuan a'ujyeijxɨ a'u tɨ aɨn teje'ijta. 22 Ajta aɨn ɨ a'atɨ tɨ huiityajnamua, che'e tyamua'a naa tiraanamua a'ij tɨ aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ayan tihue'ixaate'e aɨme ɨ mej e'etyujsa'ɨri ɨ Dioj jemi.”

Apocalipsis 4

1 Tɨ'ɨj raatapua'ajtaca'a tɨ tyu'uxajtaca'a, aj nu ni neyan eenye'eque'e tyu'useij. Seij nu huaseij ɨ pueerta tɨ antacuuni'ihuaca'a u tajapua. Ajta aɨn ɨ nyaj anacaican raanamuajri'i, ajtahua'a pu ti'inye'ixaatya'acaa. Ayaa pu namuajra'acaa tɨj a'atɨ tɨ ucáaji'ihua'a trompeeta jetze. Ayan tɨcɨn: ―Yen vejnyéchi nyej ni timuaataseijrate'en a'ij tɨ tu'ujxe'eve'e tɨ ayan tyaja'ure'enyen majca'i huayee. 2 Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a, aj pu aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu nyeetzi jemi ru'utyía'a. Ayaa nu eenye'en tyu'useij cumu a'u tɨ ɨpuari a'utyejvee u tajapua. Ajta aɨjna japua ɨ ɨpuari a'atɨ pu jetzen acajca. 3 Ajta aɨn tɨ jetzen acajca, ayaa pu naa eenye'en ti'itéechan. Ayaa pu seijra'acaa tɨj tetej tɨ huapɨ'ɨ ti'ijnajchi, tɨ pa'u ɨ tetej ajta tɨ tyaumua ajta ɨ tɨ ranaxca. Ajta ayan seijra'acaa tɨj ɨ saɨj ɨ tetej ɨ tɨ pa'u tɨ ajta naa ti'imestí. Cu'uxai pu ajta atavɨjca'a a'u tɨ a'utyavaaca'a ɨ ɨpuari. Ayaa pu rua'aaravi'i seijra'acaa tɨj aɨjna ɨ tetej mej meyan ratamua'amua tɨcɨn esmeralda. 4 Ajta, seica ɨ ɨpuari ajta atavaatɨma'acaa a'u tɨ a'utejvee aɨjna ɨ ɨpuari. Seite japuan muaacua pu ara'asicaa aɨjna ɨ ɨpuari. Majta maɨn ɨ vaujsi, aɨ mu acatyé'etyajma'acaa jetzen ɨ seica ɨ ɨpuari. Majta meyan seite japuan muaacua ara'asicaa aɨme ɨ vaujsi. Majta cueinavi'in mu ti'itéchajca'a, majta curun tya'utyarújte'ema'a tɨ ooro cɨn taavijhuaca'a. 5 Aɨjna seij japua ɨ ɨpuari meyan tyamaxcɨva'ara'a, majta tenyuuca'a. Ajta, an tɨ a'ave'evee ɨ ɨpuari, tatzari pu a'ataatɨma'acaa tɨ ayan pua'amua arahua'apua. Ajta aɨn ɨ tatzari, ai pu aɨn pueen ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj tɨ arahua'apua cɨn ti'imuare'e. 6 Ajta aujna a'u tɨ a'ave'evee, ayaa pu e'enye'en huara'amuaa a chuaata'a aɨjna cɨme'e tɨ naa ti'imestí, tɨ ajta ti'itatza. Ayaa pu seijra'acaa tɨj aɨjna ɨ tetej mej meyan ratamua'amua tɨcɨn cristal. Majta aɨme ɨ maj muaacua ara'ase ɨ maj ruuri, au mu uhuá'upu'ujma'acaa tɨj na'a ti'ipua'amua ɨ ɨpuari. Tɨ'ɨj pɨ na'a mu ti'ise'ij, nain japua, tɨj na'a utya'ɨmɨ, ajta iiyan chaanaca japua. 7 Ajta aɨn ɨ tɨ saɨtɨ, ayaa pu araseijre'e tɨj muajye. Ajta ɨ tɨ hua'apua, ayaa pu araseijre'e tɨj puuye. Ajta aɨn tɨ ruuri tɨ hueica, ayaa pu tya'acanyee tɨj tyaata'a, ajta aɨn ɨ tɨ muaacua, ayaa pu seijra'acaa tɨ cua'ɨra'ave tɨ rá'ara'ive. 8 Majta aɨme ɨ maj muaacua, ɨ maj majta ji'i ruuri, aɨ mu arajsevica ajtá'anájmee ɨ maj muaacua. Tɨ'ɨj pɨ na'a mu ti'ise'ij nainjapua tɨj na'a utya'ɨmɨ, majta iiyan chaanaca japua. Nain tujca'ari tzajta'a, majta nain tɨca'ari tzajta'a, aɨ mu jemin ti'ichuiicaca'a ɨ Dioj. Camu a'anaj raatapua'ajta mej meyan ti'ichuiica tɨcɨn: Rɨ'ɨ pu ti'iseijre'e, tyamua'a pu urare'enya'acan cɨn seijre'e, xa'apɨ'ɨn pu een seijre'e tɨj na'a rusen cɨme'e ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Dioj tɨ nain cɨn antyujmua'aree, aɨjna ɨ tɨ rusaɨj seijra'acaa, tɨ ajta seijre'e ijii, tɨ ajta seira'a a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. 9 Majta meyan rɨ'ɨ tirata'aca, majta rana'amiche'e, aɨ mu majta ti'ijtáujtzi'ira'a mua'aye'i maɨjna tɨ aɨn ɨpuari jetze acajca, tɨ ajta ruuri tɨj na'a rusen cɨme'e. 10 Matɨj mana'a meyan rɨcɨ ɨ maj muaacua, ɨ maj majta ruuri, aɨ mu majta meyan rɨcɨ aɨme ɨ maj vaujsi ɨ maj seite japuan muaacua ara'ase. Aɨ mu a'icaujtuuxɨjsin maɨjna jemi ɨ tɨ ɨpuari jetze ajcajca, mej mi raatyaanajche maɨjna tɨ i'i ruuri tɨj na'a rusen cɨme'e, majta raatatuire'esin ɨ jemin ɨ tyu'ujcúrun. Majta meyan ti'ichuiica tɨcɨn: 11 Ayaa pu timuaavijte'e mueetzi, mɨ paj tavastara'a pueen, mɨ paj pajta i'i Dioj. Tyej ti teyan rɨ'ɨ timuaata'an, tyej ti teyan muana'amiche'en. Pej pi nain cɨn anti'amua'areera, a'ini muaa paj nain tyu'utaahuaca'a, nain ɨ tɨ seijre'e ijii. Ayaa mu een cɨn huataseijre maɨjna cɨme'e pej peyan tira'utyaaca'anye axe'evi'ira'a cɨme'e. Aɨj mu cɨn meyan huátaavijhuaca'a.

Apocalipsis 5

1 Nyatɨ'ɨj ni ayan eenye'en tyu'useij, tɨ aɨjna ɨ tɨ acajca ɨ ɨpuari jetze, ru'ɨrɨɨta'an pu ru'ityépijcaa ɨ yu'uxari ɨ tɨ ruxa'ajta'a tya'asɨɨmue'ihuaca'a, ajta, á'avijti'ihuaca'a arahua'apuaca cɨme'e ɨ xɨjca. 2 Nyajta a'atɨ huaseij tɨ ute'e ti'ivaɨre'e. Aɨjna ɨ a'atɨ eecan pu huapɨ'ɨ uraca'anye. Ca'anin pu cɨn tyu'utahuau. Ayaa pu tɨcɨn: ―¿A'ataani ayan huataujcɨ'ɨpua tɨ aɨn ra'ajsújtza'anaxɨ'ɨn ɨ tɨ cɨn á'avi'ijti'ihuajmee, ajta ɨ tɨ raataxɨjta ɨ yu'uxari? ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a. 3 Tɨ'ɨqui ayan te'irajraa. Tɨj na'a aujna a'ahua'a u ute'e, ajta iiyan chaanaca japua, ajta u tajete, capu ma'a a'atɨ tɨ ayan tyu'utaujcɨ'ɨpua ɨ tɨ ayan tiraatáxɨjta, ajta tɨ ra'useij a'ij tɨ te'eyu'usi'ihuaca'a. 4 Nyajta inyaa, eihua nu huapɨ'ɨ nyeyeinyaca'a nyaɨjna cɨme'e maj cai ratyauva'aca'a seij tɨ ayan tyu'utaujcɨ'ɨpua ɨ tɨ ayan tiraatáxɨjta ɨ yu'uxari nusu tɨ ra'useij, ajta tɨ ra'ujijve'en. 5 Tɨ'ɨqui saɨj tɨ hua'a jetze ajtyama'acantacaa aɨme ɨ vaujsi, ayaa pu tinaata'ixaa tɨcɨn: ―Capaj ayeinya. Ma'acui xaa, aɨjna mej meyan ratamua'amua tɨcɨn Ɨ muajye ɨ tɨ hua'a jetze ajtyama'acan aɨme ɨ maj Israel jetze airaanye, aɨjna ɨ maj majta meyan ratamua'amua tɨcɨn Aɨjna ɨ tɨ David jetze airaujnejte, aɨ pu ari tyu'utyaamue'itɨ tɨ'ij aɨn ayan tira'asujtza'anaxɨ'ɨn ɨ ta'arahua'apuaca cɨn á'avi'ijti'ihuajmee, tɨ ajta raatáxɨjta. 6 Nyajta neyan eenye'en tyu'useij tɨj ti'itɨ ɨ Canya'a ayaa seijra'acaa tɨj ɨ mej meri raaje'ica. Au pu a'utyavaaca'a jemin ɨ ɨpuari. Aɨ pu ajta hua'a tzajta'a seijra'acaa ɨ maj muaacua ɨ maj ruuri, majta aɨme ɨ ma a'atacaitɨma'acaa aɨme ɨ vaujsi. Ajta aɨjna ɨ Canya'a, arahua'apuaca pu ájta'ahuájma'acaa, ajta arahua'apuaca'ame'en pu ájjɨ'ɨsíjma'acaa. Ajta aɨn jɨ'ɨsaara'an ɨ ta'arahua'apua, ai pu aɨn pueen ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj ɨ tɨ nainjapua u ya'utaityaca'a iiyan chaanaca japua. 7 Ajta aɨn ɨ Canya'a, au pu a'uve'eme aɨjna jemi ɨ tɨ a'acajca ɨ ɨpuari jetze. Tɨ'ɨqui ra'ancure'epi aɨjna ɨ yu'uxari ɨ tɨ ɨrɨɨta'an seijra'acaa aɨjna ɨ tɨ ɨpuari jetze acajca. 8 Tɨ'ɨj ra'ancure'epi aɨjna ɨ yu'uxari, aɨme ɨ maj muaacua ɨ maj ruuri, majta aɨme ɨ vaujsi ɨ maj seite japuan muaacua ara'ase, aɨ mu meyan a'ɨmɨ a'icaujtuuxɨ maɨjna jemi ɨ Canya'a. Matɨj mana'a pua'amua te'itya'ɨca'a maɨjna ɨ aarpa, majta tuxa'a tɨ ooro cɨn tí'itaavijhuaca'a. Cuaanye'e pu ava'ɨstijma'acaa aɨjna jetze ɨ tuxa'a. Ajta aɨjna ɨ cuaane'e, ai pu aɨn pueen maj raatahuaviiri'i ɨ Dioj aɨme ɨ maj rɨ'ɨ tí'ityeseijre'e ɨ Dioj jemi. 9 Matɨ'ɨj mi meyan jajcuacan cɨn tyu'utachuiicaca'a tɨcɨn: Ayaa pu tiraavijte'e paj muaa peyan ra'ancure'epin, pajta raatáxɨjta a'ini mamuaaje'ica. Pajta muaa, papu'uri tyu'utanajchitaca'a paɨjna cɨme'e ɨ a'axuure'e ɨ maj cɨn té'echaɨca'a ɨ Dioj jemi, pej pi tyu'utatuiire'en ɨ Dioj jemi ɨ tyaɨte maj nainjapua e'ema'acan. Aɨ mu hua'a jetze ajtyama'acan matɨj mana'a seij jetze maj airaujneijte nusu a'achu pua'amua ɨ maj seij nyuucari cɨn ti'ixaxa'a nusu matɨj mana'a pua'amua ɨ maj tyaɨtestyamua'ame'en pueen. A'u tɨ na'a mej e'eseijre'e seij japua ɨ chuej, au mu e'ema'acan. 10 Pajta muaa, papu'uri peyan rɨ'ɨ hua'uruu mej mi meyan maɨn tyaɨtestyamua'ame'en pueenya'a mua'ara'ani aɨjna ɨ tɨ ti'ijta, mej mi majta ti'itɨj cɨn tyu'utyavaɨre'en maɨjna jemi ɨ Dioj. Ma majta aɨme, aɨ mu tyu'utaijta iiyan chaanaca japua. Ayaa mu tyu'utachuiicaca'a. 11 Nyatɨ'ɨj ni atanyeeraca'a. Nyatɨ'ɨj ni hua'unamuajri'i aɨme ɨ maj u tajapua ti'ivaɨre'e. Ma mui'icá huapɨ'ɨ. Capu a'atzu rɨ'ɨri tɨ hua'uté'iten, ni capu amiteere'e a'achu maj pua'amua. Ayaa mu pua'amua matɨj ɨ xu'ura'ave. Aɨ mu maun atavaatɨma'acaa maɨjna jetze ɨ ɨpuari, majta aɨme jetze ɨ maj muaacua ɨ maj ruuri, majta aɨme jetze ɨ vaujsi. 12 Aɨ mu meyan ca'anin cɨn tyu'utachuiicaca'a tɨcɨn: Tiche'e teyan rɨ'ɨ tiraata'an tyaɨjna ɨ Canya'a ɨ maj raaje'ica. Ee xaa, ayaa pu tiraavijte'e tɨ aɨn ayan tira'ancura'an aɨjna tɨ Dioj cɨn tiraijcate'en, ajta tɨj na'a tɨ jemin ti'iseijre'e ɨ Dioj, ajta ɨ mua'atziira'a ɨ tɨ cɨn tyu'utaijta, ajta ɨ muáre'eri'ira'ara'an ɨ tɨ cɨn nain cɨn tyu'utyamue'itɨn. Tiche'e rɨ'ɨ tiraata'an, tyajta ahuatatzaahuate'en tyaɨjna jemi, tiche'e tyajta huatatyamua'ave'en tyaɨjna jemi ɨ Canya'a. Ayaa mu tyu'utáchuiica'a. 13 Nyatɨ'ɨj ni neyan tihua'unamuajri'i mej ti'ichuiica, matɨj mana'a pua'amua maj u tajapua e'eseijre'e, majta aɨme mej iiyan seijre'e ɨ chaanaca japua, majta aɨme, matɨj pua'amua u tajete mej e'eseijre'e, majta aɨme ɨ maj japuan e'eseijre'e ɨ jaj tɨ ve'e, majta matɨj mana'a pua'amua a'aseijre'e ɨ jaj tzajta'a. Naimi'i mu meyan ti'ichuiicaca'a tɨcɨn: Tiche'e rɨ'ɨ tiraata'an tyaɨjna ɨ tɨ acajca ɨ ɨpuari jetze, tyajta tyaɨjna ɨ Canya'a. Tiche'e rɨ'ɨ tiraata'an, tiche'e tyajta rɨ'ɨ tirajcha'ɨ, tyajta rɨ'ɨ tiraatyajtuaani, tyajta rɨ'ɨ tiraata'an ɨ tɨ nain cɨn antyujmua'aréera a'ara'ani tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. 14 Majta aɨme ɨ maj muaacua ɨ maj ruuri, ayaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Che'e ayan tyaja'ure'enyen. Majta aɨme ɨ vaujsi, aɨ mu a'icaujtuuxɨ, majta raatyanajchaca'a ɨ Dioj.

Apocalipsis 6

1 Nyatɨ'ɨj ni raaseij tɨ aɨn Canya'a seij asujtza'an ɨ tɨ cɨn á'avijti'ihuaca'a ɨ yu'uxari. Cɨme'en pu'u ayan huarɨj, aj nu ni raanamuajri'i seij tɨ hua'a jetze ajtyama'acan ɨ maj ruuri, ɨ maj majta muaacua. Ayaa pu ca'anin cɨn tyu'utaxajtaca'a. Cu xuee maj cuj huatyejnyuuni. Ayan tɨcɨn: ―Iya'a ii. 2 Nyajtahua'a nu atanyeeraca'a tɨ pua'a a a'utejvee aɨjna ɨ cahuaayu'u ɨ tɨ cueinara'a. Ajta aɨn tɨ ava'aca, aɨ pu tú'unamɨ'ɨ huitechuiica'a rumuajca'a jetze. Ajta aɨ pu huiirajraa tɨ ij hua'antimue'itɨn. A'u tɨ na'a pu a'uye'icaa hasta na'a cai naijmi'ica antimue'itɨ. 3 Tɨ'ɨqui ajtahua'a rasujtza'an. Nyatɨ'ɨj ni neyan tiraanamuajri'i tɨ'ɨj aɨn tɨ hua'apua tɨ ajta hua'a jetze ajtyama'acan ɨ maj ruuri, ɨ maj muaacua, ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Iya'a ii. 4 Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a, saɨj pu huiirajraa ɨ cahuaayu'u tɨ pa'usáarara'a. Ajta ayaa pu tiraata'a aɨjna tɨ ava'aca tɨ ij aɨn ayan hua'ɨtziite'en ɨ tyaɨte ɨ maj yan seijre'e i chaanaca japua mej mi cai che'e ru'ihuaamua'a mua'ara'ani silu mej mi huaujcui'ini saɨj ajta saɨj. Aɨ pu cɨn, aɨ pu ra'ancure'echuii seij ɨ chun ɨ tɨ ve'e, ɨ tɨ ajta tya'ajcámɨɨmɨ́jmee ruxa'ajta'a. 5 Aj pu'i hueicacajretze rajsujtza'an. Nyatɨ'ɨj ni neyan tiraanamuajri'i tɨ ajta saɨj tɨ hua'a jetze ajtyama'acan ɨ maj ruuri, ɨ maj muaacua, aɨ pu ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Iya'a ii. Nyatɨ'ɨj ni nyajtahua'a atanyeeraca'a. Ma'acui xaa, a pu a'utyejvee saɨj ɨ cahuaayu'u tɨ xu'umuara'a. Ajta aɨn ɨ tɨ ava'aca, aɨ pu ráachuisima'a ɨ maj cɨn tya'acá'ita'ara. 6 Nyatɨ'ɨj ni a'atɨ huanamuajri'i. Cu xuee hua'a tzajta'a a'a tyaja'utaxajtaca'a ɨ maj ruuri, aɨme ɨ maj muaacua. Ayan tɨcɨn: ―Sei mediida ɨ triigu, ayaa pu che'eta na'a ti'ijnáachi a'ame tɨj a'atɨ ayan tiramue'itɨn sei xɨcaj cɨme'e. Ajta hui hueica mediida ɨ triigu tɨ tɨ́tɨ'ɨjmé'en huíjmueiyujmee, ayaa pu che'eta na'a ti'ijnáachi a'ame tɨj a'atɨ ayan tiramue'itɨn sei xɨcaj cɨme'e. Ma sajta muan, caxu yá'ujɨpuan a'u maj tyaja'ahuaste'e aceituuna ti'itɨ na'ari uuva ti'itɨ silu miche'e maɨjna cɨn huataujvaɨre'en. Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a. 7 Tɨ'ɨqui ayan ɨ tɨ muaacua asujtza'an. Cɨme'en pu'u ayan rasujtza'an, aj nu ni raanamuajri'i tɨ aɨn ɨ tɨ muaacua tɨ ajta hua'a jetze ajtyama'acan ɨ maj ruuri. Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Iya'a ii. 8 Nyajtahua'a nu atanyeeraca'a. Nyatɨ'ɨj ni raaseij nyaɨjna ɨ cahuaayu'u ɨ tɨ cɨj ti'ityaumuara'a. Ajta aɨn ɨ tɨ ava'aca, ayaa pu antyahuaa tɨcɨn i nyaj hua'acui'ica. Ajta ɨ saɨj ɨ tɨ cujta'an huama'acaa, ayaa pu ajta antyahuaa tɨcɨn i nyaj hua'a chi'i pueen ɨ mɨ'ɨchite. Dioj pu ayan hua'uta'a mej mi maɨjna cɨn antyujmua'aréera e'ica aɨme ɨ maj yan huachaatɨme ɨ tyaɨte iiyan chaanaca japua mej mi hua'ucui'ini aɨme ɨ tyaɨte maɨjna cɨme'e maj tyújnya'usi'ite'en nusu tujri cɨme'e na'ari cui'ini'ira'a cɨme'e o aɨme cɨme'e ɨ ti'ityaɨn ɨ maj ti'ityacɨ'ɨmaca. 9 Tɨ'ɨqui ɨ ta'anxɨvi asujtza'an. Nyatɨ'ɨj ni nyaɨme huaseij ɨ hua'axaijnyu'uca aɨme ɨ maj maɨjna cɨn huácuiihuaca'a maɨjna maj ra'ara'astijre maɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxa ɨ Dioj, majta maɨjna cɨme'e maj ra'ancura'a ɨ nyuucari Cɨriistu'u tɨ raatyajtuaa ɨ hua'a jemi. Majta aɨme an mu e'ejtya'acaa ɨ ɨpuari jete. 10 Majta ca'anin cɨn jíjhuacaa tɨcɨn: ―Tavastara'a, mɨ paj urare'enya'acan cɨn seijre'e, mɨ paj tzaahuati'ira'a cɨn ti'ixaxa'a, ¿a'achuni auj a'ateeri asta pana'a cai peyan tiraaxa'apɨ'ɨntare'en paɨme cɨme'e ɨ maj taacuii, pej pi pueijtzi hua'uta'an paɨme ɨ maj an japuan huachaatɨme anna chaanaca japua? 11 Tɨ'ɨqui hua'ure'epijte ɨ cɨɨxuri ɨ tɨ tɨtɨ'ɨjme, tɨ ajta ti'icueina. Ayaa pu tihua'uta'ixaa maj nu'u mauj a'atzu tyu'uchu'eve'en asta na'a cai ayan tya'araurasten a'achu tɨ ari hua'uxa'apɨ'ɨntari'iri'i aɨme jemi ɨ maj ruxa'aj ti'itɨj cɨn ti'ivaɨra'acaa, ajta aɨme ɨ hue'ihuaamua'a ɨ maj meyan che'eta mana'a eenye'eque'e cui'ini matɨj aɨme. 12 Tɨ'ɨqui ɨ ta'arajsevi asujtza'an. Nyatɨ'ɨj ni nyajtahua'a atanyeeraca'a. Ma'acui xaa nya'u. Eecan pu huapɨ'ɨ huataujca'atzɨ ɨ chaanaca. Ajta aɨn ɨ xɨcaj, huatyaxu'umuaraca'a. Ayaa pu seijra'acaa tɨj aɨjna ɨ cɨɨxuri tɨ xu'umua ɨ maj cɨn ti'ityaujche'etyahua'a mua'aye'i tɨ pua'a meyan maujxaamɨjte'e. Ajta aɨjna ɨ maxcɨra'i, aɨ pu huatyapa'uraca'a. Ayaa pu seijra'acaa tɨj xuure'e. 13 Majta aɨme ɨ xu'ura'ave, aɨ mu meyan che'eta mana'a a'ajvatzɨjxɨ ɨ chuej japua tɨj aɨjna ɨ taca'ira'an ɨ huarej tɨ auj seijre'e tɨ'ɨj huaseevi'i a'aye'i. Tɨ pua'a aɨn cɨya'ara'an huataujruurajxɨ'ɨn aaca cɨme'e, naijmi'i pu cávaɨjtzi ɨ taca'ira'an. 14 Ajta ɨ tajapua tɨ je'eseijre'e, aɨ pu ahuáujpua'arixɨ. Ayaa pu che'eta na'a huateeseijre tɨj ajta a'atɨ yu'uxari huatyeejire. Ajta tɨj na'a a'utɨ a'u jɨrime, ajta tɨj na'a a'utɨ a'arahuáchijmee ɨ jaj japua, naijmi'i pu huara'axɨ. Capu che'e mu'u e'e seiraa a'araa ɨ jɨri. 15 Majta naimi'i ɨ maj yan japuan seijra'acaa iiyan chaanaca japua, a mu ahuauravaataca'a a'ahua'a tyasta'ana tzajta'a majta jaij tzajta'a aujna jɨri jetze. Ayaa mu huarɨj aɨme ɨ maj ti'itɨj cɨn títyatatí, tɨ pua'a tajtuhuan pueen nusu presideenti pueen na'ari ɨ maj tihue'ijte'e ɨ xantaaru'u nusu ɨ macai maj chijtyaani pueen nusu ɨ maj eihua ruca'anyejme. Naimi'i matɨj mana'a pua'amua yen seijre'e iiyan chaanaca japua, meyan huatauravaataca'a. Capu amɨn a'ij tɨ pua'a ruxa'a mana'a á'ujhua'anya'a a'ij tɨ tihua'araanajchi, na'ari ca'anyejri mu cɨn ti'imuara'acaa. 16 Ayaa mu tihua'utajée maɨjna ɨ jɨri, majta maɨjna ɨ tetej tɨcɨn: ―Sata'aj yeehui tajapua rájveti sej si ta'ava'anan tɨ ij cai taaseij aɨjna ɨ tɨ acajca ɨ ɨpuari japua, ajta tɨ ij cai pueijtzi taacɨ'ɨti aɨjna jemi ɨ Canya'a ɨ tɨ ari nyu'ucamɨ'ɨ. 17 Ee xaa, pu'uri yeehui ayan tyaja'ure'enye aɨjna xɨcajra'a mej jetzen pueijtzi taata'asin maɨjna cɨme'e mej meri nínyu'ucacu, majta capu a'atɨ raayɨ'ɨtɨ tɨ tya'utaviicue'i aɨjna cɨme'e.

Apocalipsis 7

1 Nyajta e'eyan muaacuaca huaseij ɨ mej ti'ivaɨre'e u tajapua. Aa mu a'utyáuuca'a. Saɨj pu aun e'eseijra'acaa u jetze pujme'en Teijmata'a, ajta saɨj aujna a'ahua'a Huaahuata pujme'en, ajta saɨj Cuameche pujme'en. Ajta ɨ saɨj, au pu a'utyavaaca'a Tzareeme'en pujme'en. Majta aɨme ɨ maj muaacua, aɨ mu cai hua'ata'acara'a ɨ aaca tɨ huata'aacare ɨ chuej japua na'ari ɨ jaj japua nusu cɨye tzajta'a. 2 Nyatɨ'ɨj ni seij huaseij tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua. Au pu pujme'en e'eve'ema'acaa a'u tɨ e'ijninyei ɨ xɨcaj. Aɨ pu ru'ityaatɨɨca'a aɨjna ɨ tɨ cɨn Dioj hua'ajtiyú'uxaxɨ áj hua'acuaatze'e tɨ ayan tya'axa maj nu'u tyaɨtestyamua'ame'en pueen. Aj pu'i aɨn tevi ayan ca'anin cɨn hua'utajée aɨme ɨ maj maɨjna cɨn antyujmua'areeraca'a maj a'ij pua'a raaruuren ɨ chaanaca, majta ɨ jaj tɨ ve'e. 3 Ayaa pu tihua'uta'ixaa tɨcɨn: ―Caxu xɨ pueijtzi ra'ata'a ɨ chaanaca na'ari ɨ jaj tɨ ve'e nusu ɨ cɨye asta tyana'a cai hua'ajtiyú'uxaxɨ'ɨn hua'acuaatze'e tyaɨme ɨ maj ravaɨre'e ɨ taDioj. ―Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a. 4 Nyatɨ'ɨj ni neyan tiraanamuajri'i a'achu maj pua'amua ɨ tɨ hua'ajtiyú'uxaxɨ ɨ hua'acuaatze'e. Ayaa mu pua'amuacaa a'achu cumu anxɨte japuan hua'apuate japuan muaacua vi'ira'a. Aɨ mu hua'a jetze ajtyama'acan matɨj mana'a tyaɨtestyamua'ame'en maj pueen ɨ mej a'iraujnejte maɨjna jetze ɨ Israel. 5 Majta aɨme ɨ maj maɨjna jetze a'iraujneijte ɨ Judá, ayaa mu ará'axcaa tamuaamuata'a japuan hua'apua vi'ira'a. Majta aɨme ɨ maj maɨjna jetze a'iraujneijte ɨ Rubén, ayaa mu che'eta ará'axcaa tamuaamuata'a japuan hua'apua vi'ira'a. Majta aɨme ɨ maj maɨjna jetze a'iraujnejte ɨ Gad, ayaa mu majta ará'axcaa a'achu cumu tamuaamuata'a japuan hua'apua vi'ira'a. 6 Majta aɨme ɨ maj maɨjna jetze a'iraujneijte ɨ Aser, ayaa mu che'eta mana'a ará'axcaa tamuaamuata'a japuan hua'apua vi'ira'a. Majta aɨme ɨ maj maɨjna jetze a'iraujneijte ɨ Neftalí, ayaa mu che'eta mana'a ará'axcaa a'achu cumu tamuaamuata'a japuan hua'apua vi'ira'a. Majta mu meyan che'eta mana'a ará'axcaa a'achu cumu tamuaamuata'a japuan hua'apua vi'ira'a aɨme ɨ maj maɨjna jetze a'iraujneijte ɨ Manasés. 7 Aɨme cɨme'en ɨ seica, ɨ maj Simeón jetze a'iraujneijte, ayaa mu majta ará'axcaa a'achu cumu tamuaamuata'a japuan hua'apua vi'ira'a. Majta aɨme ɨ maj Leví jetze a'iraujneijte, ayaa mu che'eta mana'a ará'axcaa a'achu cumu tamuaamuata'a japuan hua'apua vi'ira'a. Majta aɨme ɨ maj Isacar jetze a'iraujneijte, ayaa mu che'eta ará'axcaa tamuaamuata'a japuan hua'apua vi'ira'a. 8 Naimi'i mu meyan tamuaamuata'a japuan hua'apua vi'ira'a arastɨma'acaa aɨme ɨ tyaɨtestyamua'ame'en ɨ maj Zabulón jetze a'iraujneijte, majta ɨ maj maɨjna jetze a'iraujneijte ɨ José, ayaa mu che'eta ará'axcaa matɨj ɨ seica, majta aɨme ɨ maj Benjamín jetze a'iraujneijte, ayaa mu che'eta mana'a ará'axcaa. 9 Nyatɨ'ɨj ni nyajtahua'a atanyeeraca'a, nyajta hua'useij ɨ seica ɨ maj maun e'etyujsaɨra'acaa. Ayaa mu tyamua'a tí'ityamui'icaa. Capu rɨ'ɨristaca'a tɨ a'atɨ hua'uté'iten. A'u tɨ na'a mu e'ema'acantajma'acaa, matɨj mana'a pua'amua maɨn pueen ɨ tyaɨte ɨ maj seij chuejra'a japua e'ema'acan, matɨj mana'a pua'amua ɨ tyaɨte ɨ maj saɨque tí'ijye'ira, majta naijmi'i maj saɨque ti'ixaxa'a. Au mu a'utyauuca'a jemin ɨ Canya'a. Aɨ mu cueinavi'in ti'ityecháatɨma'acaa aɨme, majta tacɨj mu huiitepiitɨma'acaa. 10 Ca'anin mu cɨn meyan tí'ityejijhuaca'a tɨcɨn: Ca'anyejri pu cɨn tu'irajtuaa aɨjna ɨ taDioj ɨ tɨ acajca ɨ ɨpuari jetze, ajta aɨjna ɨ Canya'a. 11 Majta aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e u tajapua, aɨ mu atavaatɨma'acaa a'u tɨ a'utyavaaca'a ɨ ɨpuari, majta a'u maj a'utyauuca'a aɨme ɨ vaujsi, majta aɨme ɨ maj muaacua ɨ maj ruuri. Matɨ'ɨj mi a'icaujtuuxɨ ɨ jemin ɨ tɨ acajca ɨ ɨpuari jetze mej mi raatyaanajche ɨ Dioj. 12 Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: Che'e ayan tyaja'ure'enyen. Tu'uri teyan rɨ'ɨ tiraata'asin, tyajta teyan rɨ'ɨ tiya'useiira ta'aju'un, a'ini aɨ pu nain tya'umua'aree. Aɨj tu cɨn teyan rɨ'ɨ tirata'acara'a ta'aju'un, tyajta rɨ'ɨ tiraatyatuutuhua'a ta'aju'un. Aɨ pu taDioj jemi seira'a a'ame ɨ muáre'eri'ira'ara'an, ajta ɨ ca'anijra'a tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. 13 Aj pu'i saɨj ɨ tɨ vastacɨra'i ayan tinaataihua'uri'i tɨcɨn: ―¿A'atyaɨnni maj pueen aɨme ɨ maj cueinavi'in ti'ityechaatɨme? ¿A'uni jetze ma'uva'aju'un? 14 Nyatɨ'ɨj ni neyan tiraata'ixaa tɨcɨn: ―Muaa vasta'a, muaa paj ramua'aree pej peyan tinaata'ixaate'en. Aj pu'i ayan tinaata'ixaa tɨcɨn: ―Ai mu hui maɨn pueen ɨ maj tya'utaviicue'iri'i ɨ maj eihua huapɨ'ɨ rajpueiitzi mua'araa. Ai mu meri tyu'uja'usi ɨ tyu'ujcɨɨxu, majta tyu'ucueiinare ɨ tihua'acɨɨxu maɨjna cɨme'e maj ra'ara'astijre maɨjna ɨ Cɨriistu'u ɨ tɨ hua'a jetze ma'acan huamɨ'ɨ. 15 Aɨj mu hui cɨn meyan iiya seijre'e jemin ɨ ɨpuari tɨ jetzen acajca aɨjna ɨ Dioj. Aɨ mu majta ravaɨre'e teyujta'a a'u tɨ aɨn Dioj e'eseijre'e. Nain tujca'ari tzajta'a, majta nain tɨca'ari tzajta'a, au mu ravaɨre'e. Ajta aɨn ɨpuari jetze tɨ acajca, aɨ pu hua'achaɨn aɨjna cɨme'e tɨ rusaɨj hua'a jemi huatyaturaasin. 16 Camu hui che'e huatyatujritze'esin, camu majta che'e huata'icuj. Capu ajta che'e hua'acucui'i a'ame ɨ hua'amu'u ɨ xɨcaj cɨme'e. Capu ajta che'e hua'ataixɨ'ɨra a'ame ɨ xɨcaj. 17 A'ini aɨ pu Canya'a aɨjna jetze a a'utejvee ɨ ɨpuari. Aɨ pu hua'achaɨ a'ame. Aɨ pu hua'avi'itɨn ajna a'u tɨ jajmuaa ɨ maj cɨn ruuri mua'ara'ani. Ajta aɨn Dioj, aɨ pu rɨ'ɨ tihua'uta'asin mej mi cai che'e ti'itɨ cɨn ruxaamɨstya'a.

Apocalipsis 8

1 Tɨ'ɨqui aɨn Canya'a rasujtza'an aɨjna ɨ tɨ cɨn á'avijti'ihuajma'acaa, aɨjna ɨ ta'arahua'apua. Aj pu'i nainjapua tyu'upuá'arajraa u ute'e. Ayaa pu a'atee a'achu cumu e'ita'a hoora tɨ cai ti'itɨ namuajra'acaa. 2 Nyatɨ'ɨj ni hua'useij ɨ maj arahua'apua, ɨ maj majta ti'ivaɨre'e u tajapua. Aɨ mu aɨn pueen ɨ maj Dioj jemi huatyauuca. Matɨ'ɨj mi tya'ancura'ɨ ɨ trompeeta, ɨ tɨ ta'arahua'apua. 3 Aj pu'i saɨj mu a'uve'eme tɨ ajta ti'ivaɨre'e u tajapua. Aɨ pu jetzen ajtyeechaxɨ aɨjna ɨ maj japuan ti'imuaɨ'ɨvajtaca. Ajta ti'itɨ huiityajajnaca'a cɨtzive'eri. Seij pu raatatɨste ɨ cuaane'e tɨ ij aɨjna rajnajchite'en aɨjna jamuan ɨ nyuucari ɨ maj cɨn raatahuaucara'a ɨ Dioj jemi matɨj mana'a pua'amua ɨ maj rɨ'ɨ ti'iteseijre'e ɨ Dioj jemi. Ajta, aɨjna ɨ hua'anyuuca, an pu e'eseijra'acaa japuan aɨjna ɨ tɨ ooro cɨn taavijhua ɨ maj japuan ti'imuaɨ'ɨvajtaca tɨ ajta jemin a'utejvee aɨjna ɨ ɨpuari. 4 Aj pu'i tyamua'a tya'ajcɨtzujtaraca'a aɨjna ɨ cuaane'e aɨjna jamuan ɨ nyuucari ɨ maj cɨn raatahuaucara'a ɨ Dioj jemi. Aɨj pu jetzen ájcɨtzujtaraca'a aɨjna ɨ muajca'ara'ara'an aɨjna ɨ tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua. 5 Aj pu'i rajtɨɨ aɨjna ɨ cɨtzive'eri, ajta ra'ava'ɨstya'a aɨjna ɨ taij tɨ aun a'uve'eme aɨjna japua ɨ maj japuan ti'imuaɨ'ɨvajtaca. Aj pu'i aya'ucáaxɨre ɨ chaanaca japua. Cɨme'en pu'u ayan huarɨj, aj nu ni raanamuajri'i. Cu xuee muatyényuu. Eecan pu tyamua'a ti'ityáca'arajnajmá'a. Majta tyamaxcɨva'ara'a. Ajta huataujca'atzɨxɨ ɨ chaanaca. 6 Majta aɨme ɨ maj arahua'apua ara'ase, ɨ maj majta ti'ivaɨre'e u tajapua, aɨme ɨ maj trompeeta te'itya'ɨca'a, aɨ mu rɨ'ɨ huaujruu mej mi maɨjna tzajta'a ucaajijhua. 7 Ajta aɨjna ta'anajca, aɨ pu ucájijhuaca'a aɨjna tzajta'a ɨ trompeeta. Cɨme'en pu'u ayan huarɨj, matɨ'ɨj mi teetej caavatzɨ aɨjna jamuan ɨ taij, xuure'e tɨ ranaxca. Nainjapua pu huavatzɨ iiyan chaanaca japua. Ajta e'icaj pu tyu'ura'ataa. Ajta aɨn ɨ cɨye, e'icaj pu ajta tyu'ura'ataa. Ajta ɨ ɨxaj, naimi'i pu huara'ataa aɨjna. 8 Ajta aɨn ɨ tɨ hua'apua ɨ tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua, aɨ pu ajta ucájijhuaca'a aɨjna tzajta'a ɨ trompeeta. Ajta ti'itɨ pu atyajrai ɨ jaj jetze ɨ tɨ ve'e. Cu xuee jɨri na'a aɨjna ɨ ti'itɨ ɨ tɨ ajta tyataasima'a. Tɨ'ɨqui a a'ucajrupi a aata'a. Aj pu'i e'icaj saɨque huaujruu ɨ jaj tɨj xuure'e. 9 Majta e'icaj mu huacuii ɨ maj maun e'echajca'a. Majta maɨn ɨ baarcu ɨ maj japuan a'acɨɨnyaca'a ɨ jaj, e'icaj mu majta huatyaana'axɨ. 10 Ajta aɨn ɨ tɨ hueica, aɨ pu ajta ucájijhuaca'a aɨjna tzajta'a ɨ trompeeta. Cɨme'en pu'u ucájijhuaca'a, aj pu'i xu'ura'ave tɨ ve'e e'icajve u ute'e. Ayaa pu tya'ataaca'a tɨj tatzari. Aj pu'i a a'arajve e'icaca japua ɨ atya'ana, ajta e'icaca japua a'u tɨ a jaixavi'ijmee. 11 Ajta aɨn ɨ xu'ura'ave, ayaa pu antyahuaaca'a tɨcɨn Ta'antzijvi'i. E'icaj pu antziivi'i a'araa ɨ jaj. Majta ɨ tetyaca, mui'itɨ mu huacuii maɨjna cɨme'e maj re'i maɨjna ɨ jaj ɨ tɨ antzijvi'i. 12 Ajta aɨn tɨ muaacua, aɨ pu ajta ucájijhuaca'a ɨ trompeeta jetze. Cɨme'en pu'u ayan huarɨj, ti'itɨ pu ra'ajtyaatu'a ɨ xɨcaj, ajta ɨ maxcɨra'i, ajta e'icaj ɨ xu'ura'ave mej mi cai che'e meyan a'atáatɨme'eni. E'icaj tujca'ari tzajta'a, camu che'e á'ataaca'a, ajta e'icaj tɨca'ari tzajta'a, camu majta che'e á'ataaca'a. 13 Nyatɨ'ɨj ni neyan a'ujnyeeraca'a. Utya'ɨmɨ pu seij rá'ara'acaa ɨ cua'ɨra'ave. Nyatɨ'ɨj ni neyan raanamuajri'i tɨ ayan tí'ixajtacaa tɨcɨn: ―Cui'i xaa, cui'i xaa, cui'i xaa, aɨme hui ɨ maj iiyan japuan huachaatɨme ɨ chaanaca, a'ini eihua mu hui rajpueitzi mua'aju'un matɨ'ɨj meyan ucajijhua ɨ seica ɨ maj hueica ɨ trompeeta jetze. Pu'uri hui tɨn ayan tyaja'ure'enyejsin.

Apocalipsis 9

1 Aj pu'i aɨn ta'anxɨvi ayan ucájijhuaca'a ɨ trompeeta jetze. Cɨme'en pu'u ayan huarɨj, nyatɨ'ɨj ni raaseij ɨ xu'ura'ave tɨ ari e'icajve u ute'e, ajta an a'arajve ɨ chaanaca japua. Ajta aɨn, aɨ pu ra'ancure'echuii aɨjna ɨ yaavi ɨ tɨ cɨn ra'antacuuna a'u tɨ e'etyacun tɨ huápɨ'ɨ a'ucatee. 2 Aj pu'i aɨ pu ayan ra'antacú aɨjna tɨ e'etyacun tɨ ayan cai amiteere'e a'achu tɨ ucatee. Cɨme'en pu'u ra'antacú, ayaa pu huitacɨtzujtaraca'a tɨj tya'itacɨtzúuta a'aye'i ɨ hoorno tzajta'a tɨ ve'e. Ajta aɨn ɨ xɨcaj, ajta ɨ maxcɨra'i, aɨ mu a'utanami'ihua mua'araa maɨjna cɨme'e ɨ cɨtzij tɨ a'itacɨtzujtaca'a aujna a'u tɨ e'etyacun. 3 Matɨ'ɨj mi huatuna'ise mu'itacɨ́ cɨtzij tzajta'a. Ayaa mu tihua'uta'a mej mi meyan tyu'uche'eve'en matɨj aɨme ɨ tyaxcate. 4 Ayaa mu tihuéijca maj nu'u cai a'ij pua'a raruuraa ɨ ɨxaj tɨ ajninyei ɨ chuej japua na'ari tu'upi ti'itɨ nusu cɨye. Ai mu'u nu'u aɨn pueen ɨ maj a'ij pua'a hua'aruuren, aɨme ɨ tyaɨte ɨ tɨ cai te'eyu'usi'i hua'acuaatzi jetze maj nu'u tyaɨtestyamua'ame'en pueen ɨ Dioj. 5 Ayaa mu tihau'uta'a mej meyan a'ateeri a'achu cumu anxɨ maxcɨra'i maj pueijtzi hua'uta'an ɨ tetyaca. Majta, camu meyan tihua'uta'a maj hua'ucui'ini. Ajta, aɨjna ɨ maj cɨn pueijtzi hua'uta'asin, ayaa pu che'eta na'a een tɨ pua'a tyaxca raache'en ɨ a'atɨ. 6 Ayaa pu te'eme ajna xɨcajra'a jetze. Ayaa mu rahuauni ɨ tyetyaca maj huacui'ini. Ma ajta, capu a'ij tyu'utarɨ'ɨristari. Eihua mu huapɨ'ɨ jetzen á'ujca'anye maj huacui'ini mej mi cai che'e rajpueijtzi. Ma majta, ca'anyejri mu cɨn tya'utaviicue'ira. 7 Majta maɨn huatuna'ise, ayaa mu seijra'acaa matɨj cahuaayu'use ɨ mej meri hua'acáanajxɨ mej mi japuan huanya'use'en. Ti'itɨ mu ava'arújtya'ama'acaa ɨ rumu'u jetze. Ayaa pu seijra'acaa tɨj curun tɨ ooro cɨn taavijhuaca'a. Majta, hua'anyeerime ayan seijra'acaa matɨj tyaɨte. 8 Ayaa mu majta e'enye'en cácɨjpuajca'a matɨj juuca, majta meyan e'enye'en antátamajca'a matɨj muajyete. 9 Nainjapua mu ti'icácaujnacaa ti'itɨj cɨme'e tɨj tyapuusti'i pueenya'a. Majta, eihua huapɨ'ɨ cá'arajnacaa matɨ'ɨj tirá'ara'ixɨ. Yaa pu e'enya'a namuajra'acaa matɨj aɨme ɨ cahuaayu'u ɨ maj ca'anin cɨn ru'uva'ajaapuajme'e ɨ carreta ɨ maj tzajta'an huatyauuca'a aɨme ɨ maj unya'use'en. 10 Ayaa mu e'enya'a huacuasi matɨj tyaxcate. Ajta aɨjna ɨ hua'amuare'eri'ira'a ɨ maj cɨn meyan e'enya'a a'ateeri anxɨj maxcɨra'i maj pueijtzi hua'uta'asin ɨ tetyaca, aɨ pu hua'acuasi pu seijre'e. 11 Ajta aɨn tɨ tihue'ijte'e, ai pu aɨn pueen ɨ xaijnyu'ucari tɨ nain cɨn antyujmua'aree aujna te'etyacun tɨ huápɨ'ɨ a'ucatee. Ayaa pu antyahuaa hua'anyuuca cɨme'e aɨme ɨ Hebreos tɨcɨn Abadón. Ajta hua'anyuuca cɨme'e ɨ Griego, ayaa pu antyahuaa tɨcɨn Apolión. Ayaa pu huataujmua'a tɨcɨn, “Aɨjna tɨ e'ihuaje'ica”. 12 Pu'uri seij mu a'umej ɨ maj cɨn pueijtzi mua'ara'ani. Ajta auche'e hua'apua a'atura tɨ ayan tyaja'ure'enyen. 13 Aj pu'i aɨn tɨ arájsevi, aɨ pu ajta ucájijhuaca'a ɨ trompeeta jetze. Cɨme'en pu'u ayan ucájijhuaca'a, nyatɨ'ɨj ni a'atɨ huanamuajri'i tɨ aun tí'ixajtacaa a'u tɨ a'utejvee aɨjna ɨ maj japuan ti'imua'ɨvajtaca. Ayaa pu tiraata'ixaa aɨjna tɨ ucájijhuaca'a tɨcɨn: ―Pata'aj hue'ixɨ́jtaxɨ'ɨn aɨme ɨ maj muaacua ɨ maj majta aityanami'i aujna vejli'i atya'ana jetze tɨ ve'e tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Eufrates. 15 Aj pu'i huá'uxɨjtaca'a aɨme ɨ maj muaacua, ɨ maj majta aityanami'ihuaca'a asta ajna tyaja'ure'enyen ɨ xɨcajra'an mej jetzen huacui'ini a'icaj ɨ tyaɨte ɨ maj yan japuan huachaatɨme. Pu'uri pɨti'ihuaujxa'apɨ'ɨntare a'atzaj tɨ pua'a, ti'itani xɨcajra'an, ajta ti'itani maxcɨra'ira'an, ajta ti'itani ninye'ira'a tɨ ayan huarɨni. 16 Majta maɨn ɨ xantaaru'u, ɨ maj avé'etye'ete, ayaa mu ara'asicaa a'achu cumu seite vi'ira'a pua'amuaj maj ma'a, majta ayaa mu pua'amua a'achu cumu tamuaamuata'a vi'ira'a ɨ mej meyan pua'amua maj ma'a. Ayaa nu tyu'unamuajri'i a'achu maj pua'amua ara'asicaa. 17 Nyajta, ayaa nu e'enye'en hua'useij ɨ cahuaayu'u nyatɨ'ɨj neyan tyu'umaaraca'a. Aɨme ɨ maj avé'etye'ete, ayaa mu antyaujna ɨ rutaviitze'e ti'itɨj cɨme'e tɨ ayan seijre'e tɨj taij tɨ a'ataa, ajta ɨ tɨ cuatumua, ajta ɨ tɨ tyaumua. Majta aɨme ɨ cahuaayu'u, ayaa mu e'enya'a huijmu'u matɨj muajyete. Ajta ɨ tɨ an hua'atenye'e jetze e'ijninyeica'a ɨ taij, jamuan ɨ cɨtzij, ajta aɨjna tɨ tyaumua tɨ ayan tya'aaca tɨj tyapuusti'i. 18 Matɨ'ɨj e'icaj huácuiihuaca'a ɨ tetyaca ɨ tɨ hueica jetze ɨ maj cɨn pueijtzi hua'uta'a, aɨjna cɨn ɨ taij, ajta aɨjna ɨ cɨtzij, ajta aɨjna ɨ tɨ ayan tya'aaca tɨj tyapuusti'i, tɨj na'a pua'amua a'ijninyeica'a aɨn hua'atenye'etze'e ɨ cahuaayu'u. 19 Ee xaa nya'u, ayaa mu tiraayɨ'ɨtɨ mej ti'ityacui'ini maɨjna cɨme'e ɨ rutenye'e. Ayaa mu majta e'enye'en huacuasi matɨj cu'ucu'use, majta meyan e'enye'en huijmu'u. Majta ɨ maj cɨn pueijtzi hua'uta'a ɨ tetyaca. 20 Majta maɨn ɨ seica ɨ maj yan japuan seijra'acaa iiyan chaanaca japua, ɨ maj cai huácuiihuaca'a maɨjna cɨme'e ɨ cui'ini'ira'a, camu raataxaahuataca'a ɨ maj ti'itɨ huátaahuan ɨ tɨ cai Dioj pueen. Camu majta raatapua'ajtaca'a mej meyan rana'amiche'en maɨjna ɨ tiyaaru'u na'ari maɨme ɨ ti'itɨ tevijra'a tɨ ayan taavijhua ooro cɨme'e na'ari plaata cɨme'e nusu coobre cɨme'e ca'ɨn tetej cɨme'e o cɨye cɨme'e, ti'itɨ tɨ na'a, maj cai atanyéjnye'e, majta cai huitanajca'amua, majta cai cɨɨnivej. 21 Majta aɨme ɨ tyaɨte, camu majta raatapua'ajtaca'a maj cai ti'ityacui'ica. Majta maɨjna ɨ chahueiiri camu majta raatapua'ajtaca'a maj cai ramuara'a maɨjna ɨ tɨ tyu'utyáhueiitaca'a tɨ'ij aráurasten ɨ hua'aye'ira. Majta ɨ tyaɨte, mauche'e mu meyan ruxana'acɨra'acaa, majta tyú'unahue'iracaa.

Apocalipsis 10

1 Nyatɨ'ɨj ni nyajtahua'a seij huaseij tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua. Eecan pu ruca'anye aɨjna, ajta ute'e pu a va'acáma'acaa. Jaitɨri pu racánajca'a, ajta cu'uxai atavɨjca'a ɨ muura'an jetze. Ayaa pu tyá'ajtaave'e ɨ nyeerima'ara'an tɨj ɨ xɨcaj, ajta ayan seijra'acaa ɨ ɨɨcajra'an tɨj ti'itɨ tɨ tyataasin. 2 Aɨ pu ru'ityépijcaa ɨ rumuajca'a jetze ɨ yu'uxari tɨ cɨle'en. Pu'uri autácuuri'ihuaca'a. Aj pu'i a a'araɨ́ɨcataca'a ɨ jaj japua ɨ tɨ ve'e aɨjna cɨme'e ɨ ruɨɨca ru'ɨrɨɨta'a pujme'en. Aɨ pu ajta a'araɨ́ɨcataca'a ɨ chuej japua ɨ seij cɨme'e ɨ ruɨɨca ruutata'a pujme'en. 3 Aj pu'i ca'anin cɨn huajijhuaca'a. Ayaa pu namuajra'acaa tɨj muajye tí'iji'ihuaca. Cɨme'en pu'u ayan tyu'ujijhuaca'a, matɨ'ɨj mi huateenyuu aɨme ɨ maj arahua'apua ara'ase. 4 Matɨ'ɨj meyan huateenyuu, nyaa nu rá'ayu'uxáche'e. Nyajta e'eyan raanamuajri'i ɨ a'atɨ tɨ ute'e nyaja'utajée ayan tɨcɨn: ―Pata'aj ru'umua'areera a'ij mej tyu'utaxajtaca'a ɨ maj huateenyuu aɨme ɨ maj aráhua'apua ara'ase. Capaj ra'ayu'uxa. 5 Ajta aɨn ɨ tɨ tajapua ti'ivaɨre'e ɨ nyaj raaseij tɨ jaj japua a'araɨ́ɨcataca'a, ajta chuej japua ajta a'araɨ́ɨcataca'a, aɨ pu ajméijca'ataca'a, ajta ayan tya'ataujratziiri'i tɨ nu'u ari tyaja'ure'enyejsin ajna xɨcajra'an tɨ jetzen nain te'entipua'ari. Aɨj pu jetze tya'ataujratziiri'i ɨ nyuucajtze'en aɨjna tɨ rusen cɨn ruuri. Ai pu aɨn pueen ɨ Dioj tɨ tajapua huatyataahuaca'a, ajta naijmi'ica tɨ aun e'eseijre'e. Aɨ pu ajta raatyataahuaca'a ɨ chaanaca ɨ tyaj japuan yen seijre'e, aɨ pu ajta raatyataahuaca'a tɨj na'a tɨ japuan ti'iseijre'e, ajta ɨ jaj tɨ ve'e, ajta tɨj na'a tɨ aun e'eseijre'e. 7 Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ a'atɨ tɨ nu'u ajna a'araurastejsin aɨjna ɨ tɨ ru'avaa ɨ Dioj jemi a'ij tɨ aɨn Dioj tya'ataujratziiri'i hua'a jemi ɨ maj ravaɨra'acaa maɨjna cɨme'e mej jetzen ma'acan ti'ixaxa'ata'a. Ajna pu nu'u ayan a'araurastejsin ajna xɨcajra'an tɨ jetzen ucajijhua ɨ tɨ tajapua ti'ivaɨre'e ɨ tɨ arahua'apua pueen. 8 Aj pu'i aɨn ɨ nyaj raanamuajri'i tɨ ute'e tyaja'utaxajtaca'a, ayaa pu tinaata'ixaa tɨcɨn: ―Aricu, aɨjna jemi pata'aj ra'ancura'ɨn ɨ yu'uxari tɨ autacuuri'i muajca'ara'ara'an jetze aɨjna tɨ tajapua ti'ivaɨre'e, tɨ aun japuan huatejvee ɨ jaj japua, tɨ ajta aun japuan huatejvee ɨ chuej japua. 9 Nyatɨ'ɨj ni nyaun á'umej nyaɨjna jemi tɨ tajapua ti'ivaɨre'e. Ayaa nu tiraata'ixaa tɨ naata'ɨte'en ɨ yu'uxari tɨ cɨle'en. Aj pu'i ayan tinaata'ixaa tɨcɨn: ―Ya'acui, nya'u. Pata'aj hui raatyajcua'ani. Aɨ pu mua'atzíivitya'a pu a'ame mua'a jucaatze'e. Ajta, ayaa pu mua'améncatya'a a'ame mua'aténi'itze'e tɨj sarate. 10 Nyatɨ'ɨj ni ra'ancura'ɨ nyaɨjna ɨ yu'uxari tɨ cɨle'en. Au nu ya'ancura'ɨ ɨ muajca'ara'ara'an jetze aɨjna tɨ tajapua ti'ivaɨre'e. Nyatɨ'ɨj ni raatyajcuaa. Eecan pu naa tinú'ucacarajca'a ɨ neteni jetze'e tɨj sarate. Ajta, nyatɨ'ɨj yá'uxɨj, eecan pu na'atzíjvitya'acaa ye nyajucaatze'e. 11 Aj pu'i ayan tinaata'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa pu ajta ayan tyu'uxe'eve'e paj pajtahua'a tyu'utaxaj aɨme jemi ɨ tyaɨte ɨ maj seij chuejra'a japua e'ema'acan, ɨ maj majta seij nyuucari cɨn ti'ixaxa'a, pajta hua'a cɨme'en ɨ mej tihue'ijte'e.

Apocalipsis 11

1 Aj pu'i a'atɨ naatachui ti'itɨ cɨye ɨ maj cɨn tí'itaaca a'achu tɨ huatatee. Ayaa pu tinaata'ixaa tɨcɨn: ―Iya'a i, pata'aj hui raaté'iten a'achu tɨ antayauj ɨ teyuu a'u mej yá'ana'amiche ɨ Dioj, pata'aj pajta raaté'iten a'achu tɨ auyauj aɨjna ɨ maj japuan ti'imuaɨ'ɨvajtaca. Pata'aj pajta hua'uté'iten a'achu maj pua'amua ɨ maj maun rana'amiche. 2 Pajta, capaj hui paun ra'itáa a'achu tɨ antayauj aujna u pua'aque tɨ a'aráyaujta'a. Pata'aj rujɨɨme'e raatyajtuaani a'ini Dioj pu ari hua'uta'a ɨ maj seij chuejra'a japua e'ema'acan mej mi meyan a'ateere a'achu cumu hua'apuate japuan hua'apua maxcɨra'i maj maun ra'ave'echetzi'inaxɨ'ɨn maɨjna chajta'a tɨ Dioj ayan rusaɨj huataura'ate. 3 ’Nyajta inyaa, ayaa nu hui tihua'uta'asin aɨme ɨ maj hua'apua ɨ maj ca'anijra'a ti'ita'aca inyaa cɨme'e ɨ muare'eri'ira'a mej mi meyan a'ateevi'in a'achu cumu seivi'ira'a japuan tamuaamuata'ate japuan hueicate xɨcaj maj tihua'uta'ixaate'en nyeetzi jetze ma'acan. Ayaa mu maɨjna cɨn ti'itéechan maɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn ti'ityaujche'eta aɨme ɨ maj ruxaamɨste'e maɨjna tɨ saɨj huamɨ'ɨ. 4 Ai mu hui aɨn pueen ɨ huarej ɨ tɨ ti'ihua'apua ɨ tɨ jemin a'atavee ɨ tavastara'a tɨ iiyan tie'ijta chaanaca japua. Ai mu hui majta maɨn pueen ɨ maj hua'apua ɨ ta'antitátzajmee. Aɨ mu xaa jemin seijre'e ɨ tavastara'a. 5 Tɨ pua'a a'atɨ ayan ti'ixe'eva'a tɨ a'ij pua'a hua'uruuren, taij pu aijninyei an hua'atenyi'itze'e, ajta hua'amue'itɨcɨ aɨme ɨ maj hua'ajchaɨre'e. Ee xaa, tɨ pua'a hui a'atɨ ayan ti'ijxe'eva'a tɨ a'ij pua'a hua'uruuren, ayaa pu ti'ihuaujxa'apɨ'ɨntare aɨjna jemi ɨ a'atɨ maj maɨn raaje'ica. 6 Majta aɨme ɨ maj hua'apua, aɨj mu hui cɨn antyujmua'aréera mua'aju'un maj hua'uta'ijmɨ ɨ viite mej mi cai che'e viiya menti mauj tihue'ixaate'e ɨ tyaɨte. Aɨj mu cɨn meyan tite'entyujmua'areera mua'aju'un maj saɨque raaruuren ɨ jaj tɨ'ij ayan huataujru'ure'en tɨj xuure'e. Ayaa mu che'eta mana'a cɨn tite'entyujmua'areera mua'aju'un maj pueijtzi hua'uta'an aɨme ɨ tyaɨte ɨ mej iiyan seijre'e ɨ chaanaca japua. Nain mu hui cɨn pueijtzi hua'uta'asin ɨ cui'ini'ira'a cɨme'e tɨj na'a tɨ ayan tihua'araanajchi. 7 Matɨ'ɨj ra'antipua'arite'en ɨ maj cɨn naatyaxajta, aj pu'i ti'itɨ aun a'itamé a'u tɨ e'etyacun ɨ tɨ huápɨ'ɨ a'ucatee. Aɨ pu hui hua'utenya'usi'ite'esin, ajta hua'acui'ini ajta, hua'utyaamue'itɨ. 8 Au mu majta a'utyá'a mua'aju'un ɨ mɨ'ɨchite caaye jetze aujna a'ahua'a chajta'ana jetze tɨ ve'e ɨ tɨ nu'u ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Sodoma, ajta ayan tɨcɨn Egipto. Au pu hua'avastara'a á'utataihuaca'a ɨ curuu jetze. 9 Ayaa mu mɨ'ɨchite huáruuren aɨme ɨ tetyaca mej nain japua huachaatɨme, a'u tɨ na'a seij chuejra'a japua, aɨme ɨ mej seij nyuucari cɨn ti'ixaxa'a, a'achu maj pua'amua ara'ase ɨ tyaɨtejra'a. Hueica xɨcaj japuan e'ita'a mu hua'aseira mua'aju'un ɨ mɨ'ɨchite. Majta, camu raata'acara'a tɨ a'atɨ hua'ava'anan. 10 Majta aɨme ɨ maj iiyan huachaatɨme ɨ chaanaca japua, eihua mu huataujtyamua'ave'esin maɨjna cɨme'e ɨ mej meri hua'ucuii. Aɨ mu majta maɨjna cɨn ti'iyesten, majta tyu'utaujpueijve'esin ti'itɨ maɨjna cɨme'e ɨ maj cai che'e hua'ɨtziite'e aɨme ɨ maj hua'apua ɨ maj ti'ixaxa'ata'a ɨ Dioj jetze ma'acan, ɨ maj majta nu'u pueijtzi hua'uta'a aɨme ɨ mej iiyan seijre'e i chaanaca japua. 11 Tɨ'ɨj tyauma'aca hueica xɨcaj japuan e'ita'a, xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu huatyajturaa aɨme jemi ɨ maj hua'apua. Ajtahua'a pu hua'utatɨste ɨ hua'axaijnyu'uca ɨ maj cɨn ruuri. Matɨ'ɨj mi ajhuiixɨ. Majta eihua tyu'utatzɨn aɨme ɨ maj hua'useij. 12 Matɨ'ɨj mi raanamuajri'i tɨ a'atɨ ca'anin cɨn u e'icájijhuaca'a u ute'e ayan tɨcɨn: ―Iya'a, sajcɨɨnyechi seyujna ute'e, jaitɨri jetze u tajapua. Matɨ'ɨj mi ticɨj, mahua'aseiiraca ɨ maj hua'ajchaɨra'acaa. 13 Cɨme'en mu'u ticɨj, aj pu'i huatyaujca'atzɨjxɨ ɨ chaanaca tyamua'a naa. Ajta e'icaj pu a'avatzɨ ɨ tihua'achi'i ɨ tɨ aun a'uvaatɨma'acaa. Majta aráhua'apua vi'ira mu huacuii ɨ tyaɨte tɨ'ɨj huatyaujca'atzɨjxɨ. Majta aɨme ɨ seica ɨ tyaɨte, eihua mu huapɨ'ɨ tyu'utatzɨn, majta rɨ'ɨ tiraatyeejee ɨ Dioj. 14 Pu'uri mu a'uma'a ɨ maj cɨn rajpueijtzi ɨ tɨ hua'apua. Ajta pu'uri tɨn tyaja'ure'enyejsin ɨ tɨ hueica ɨ maj cɨn rajpueijtzi mua'aju'un. 15 Aj pu'i aɨn tɨ ute'e ti'ivaɨre'e, aɨjna tɨ arahua'apua pueen, aɨ pu ajta ucájijhuaca'a. Nyajta hua'unamuajri'i maj ca'anin cɨn tí'ixajtacaa u ute'e, meyan tɨcɨn: Pu'uri xaa te'entyajrupi ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ tɨ Dioj ra'antihuau. Pu'uri nain cɨn antyujmua'aree tɨ tihua'utaijte'en aɨme ɨ maj huachaatɨme anna chaanaca japua. Aɨ pu tihua'utaijte'esin tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. 16 Majta aɨme ɨ vaujsi ɨ maj seite japuan muaacua ara'ase, ɨ maj majta hua'ɨpuari japua e'ere'eti ɨ Dioj jamuan, aɨ mu a'icaujtuuxɨ, majta raatyanajchaca'a ɨ Dioj. 17 Meyan tɨcɨn: Rɨ'ɨ tu timuaata'aca, tavastara'a, mɨ paj Dioj pueen, mɨ paj pajta nain cɨn anti'amua'aree, mɨ paj pajta seijre'e ijii, mɨ paj pajta seijra'acaa jajcua ɨmɨ. 18 Majta aɨme ɨ maj seij chuejra'a japua e'ema'acan, matɨj pua'amua, eihua mu huapɨ'ɨ nínyu'ucacuca'a. Pajta muaa, papu'uri huatanyu'ucaca'a. Pu'uri ajna tyaja'ure'enye ajna xɨcajra'a paj jetzen hua'axɨjte'en aɨme ɨ mej meri huacuii. Pata'aj rɨ'ɨ tihua'uta'an paɨme ɨ maj muavaɨre'e, aɨme ɨ mej mueetzi jetze ma'acan ti'ixaxa'a, majta aɨme ɨ maj mueetzi jemi rɨ'ɨ ti'iteseijre'e. Pata'aj rɨ'ɨ tihua'uta'an matɨj pua'amua mua'astijre'e, capu amɨn tɨ pua'a meyan va'acan cɨn títyatatí na'ari cɨleenya'a cɨn metítyatatí. Pata'aj pajta hua'antipua'arite'en aɨme ɨ mej meri hua'upua'ari aɨme ɨ mej iiyan chaanaca japua huachaatɨme. Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a aɨme ɨ maj seité japuan muaacua ara'ase. 19 Aj pu'i aɨn ɨ teyuu a'u tɨ Dioj e'eseijre'e u tajapua, aɨ pu antácuunyaraca'a. Ajta aun teyujta'a seijra'acaa aɨjna ɨ chi'i tɨ cɨle'en tɨ ajta tzajta'an urácatii ɨ nyuucari tɨ cɨn tya'ataujratziiri'i ɨ Dioj. Matɨ'ɨj mi huatyamaxcava'axɨ aujna teyujta'a, majta tyenyuuca'a. Eihua pu ca'anin cɨn ti'ityáca'arajnajmá'a. Huatyaujca'atzɨjca'a ɨ chuej, majta caavatzɨ ɨ tyeetej.

Apocalipsis 12

1 Aj pu'i ti'itɨ huataseijre u ute'e ɨ nyaj cɨn rɨ'ɨ tya'utaseij. Jɨita'a pu seijra'acaa tɨ ayan eenye'en ti'itechajca'a cɨɨxuri cɨme'e tɨ naa tí'ityatáatɨye'i tɨj ɨ xɨcaj. Ajta maxcɨra'i japua ujvaaca'a aɨjna ɨ jɨita'a. Aɨ pu curuun ajta u'utyarujtya'acaa tɨ jetzen seijra'acaa ti'itɨ cumu xu'ura'ave. Ayaa mu ara'asicaa a'achu cumu tamuaamuata'a japuan hua'apua. 2 Pu'uri autájucaca'a, ajta ruyeinyaca'a aɨjna cɨme'e tɨ ra'acui'icaa a'ini pu'uri tɨn tiyauj a'ame. 3 Ajtahua'a saɨj huataseijre. Ma'acui xaa, aɨjna ɨ cu'ucu'u ɨ tɨ pa'u, ɨ tɨ vivéj. Arahua'apuaca pu huijmu'u, ajta tamuaamuata'a ava'ahuajmee. Aɨ pu ajta ru'utyarujtya'acaa ɨ curuun ɨ tɨ arahua'apua. 4 Ajta, rucuasi pu cɨn hua'ajcura'ana e'icaca aɨme ɨ xu'ura'ave ɨ maj ute'e e'eseijre'e. Aj pu 'i hua'ajájpuaca'a. Aj pu'i huaje'icaahua'axɨ iiyan chaanaca japua. Ajta aɨn ɨ cu'ucu'u, aa pu vejli'i jemin a'utyeechaxɨ aɨjna ɨ jɨita'a tɨ ari tɨn tiyauj a'ame tɨ'ij raatyacɨ'ɨme tɨ'ɨj huanu'eihua ɨ unyaaca'i. 5 Aj pu'i tiyauj a'araa, tyaatacan. Ai pu aɨn pueen tɨ ca'anyejri cɨn tihua'utaijte'esin matɨj mana'a pua'amua ɨ maj chaanaca japua je'ema'acan. Ajta aɨn unyaaca'i, Dioj pu ya'uvi'itɨ u tajapua a'u tɨ e'eseijre'e ɨ ɨpuari tɨ japuan acajca ɨ Dioj. 6 Aɨjna ɨ jɨita'a, a pu huatauruu aujna pujme'en a'u tɨ cai a'a a'atɨ, a'u tɨ ajta Dioj rɨ'ɨ ya'uruurijtze. Au pu e'eteeri a'achu cumu seivi'ira'a japuan tamuaamuata'ate japuan hueicate xɨcaj. Ajta aɨn ɨ Dioj, aɨ pu rachaɨ́ a'ame. 7 Matɨ'ɨj mi autyajhuii maj huatenya'use'en ɨ tajapua. Aɨjna ɨ Miguel, majta ɨ maj jamuan ti'ivaɨra'acaa, aɨ mu ranya'usi'itya'acaa maɨjna ɨ cu'ucu'u, majta maɨjna ɨ maj ravaɨra'acaa ɨ cu'ucu'u. 8 Matɨ'ɨj mi hua'utyaamue'itɨ maɨjna ɨ cu'ucu'u, majta aɨme ɨ maj ravaɨra'acaa. Capu che'e hua'uta'a maj maun a'utyauuca u tajapua. 9 Matɨ'ɨj mi ye'icajrai maɨjna ɨ cu'ucu'u tɨ vivéj, aɨjna ɨ cu'ucu'u tɨ jajcua jɨmɨ seijra'acaa, aɨjna ɨ tej teyan ratamua'amua tɨcɨn tiyaaru'u, tyajta ɨ tyej teyan ratamua'amua tɨcɨn Satanás. Ai pu aɨn pueen aɨjna ɨ tɨ hua'acuanamua matɨj mana'a pua'amua yen seijre'e iiyan chaanaca japua. Aj mu mi aye'icajrai iiyan chaanaca japua, jamuan ɨ maj ravaɨra'acaa. 10 Nyatɨ'ɨj ni raamua'areeri'i tɨ a'atɨ aun tajapua a'utyaavaaca'a. Tɨ'ɨqui ca'anin cɨn tyu'utaxajtaca'a ayan tɨcɨn: ―Pu'uri hui xaa ayan tyaja'ure'enye tɨ aɨn ɨ TaDioj ari hue'irajtuaa aɨme ɨ maj ra'astijre'e. Pu'uri nain cɨn antyujmua'aree tɨ i'i tihua'utaijte'en naijmi'ica tɨj na'a rusen cɨme'e. Pu'uri hui nain cɨn tiraijca aɨjna ɨ Cɨriistu'u tɨ ari ra'antihuau, a'ini pu'uri ya'ucajrai aɨjna tɨ tihua'axajtzi'i ɨ ta'ihuaamua'a. Nain xɨcaj tzajta'a, ajta nain tɨca'ari tzajta'a, aɨ pu hui ayan tihua'axajtzi'i aɨjna jemi ɨ Dioj. 11 ’Majta maɨn ɨ ta'ihuaamua'a, aɨ mu maɨjna cɨn ra'antimue'itɨ maɨjna cɨme'e tɨ aɨn Canya'a ra'iraaxɨre ɨ ruxuure'e tɨj muaɨ'ɨvejri ɨ Dioj jemi, majta mu ra'antimue'itɨ maɨjna cɨme'e mej meyan tihua'utá'ixaatya'acaa aɨjna cɨme'e ɨ nyuucari ɨ tɨ cɨme'en raxa ɨ Cɨriistu'u. Camu a'atzu raataxaahuataca'a maj ra'astijre'e. Capu amɨn a'ij tɨ pua'a a'atɨ ayan hua'anyeecha tɨ hua'ucui'ini. Mauche'e mu ra'aviicue'i. 12 ’Sata'aj seyan huaujtyamua'ave'en mɨ saj seyun seijre'e tajapua, sajta muan, mɨ saj seyun ti'ivaɨre'e. Sajta muan, mɨ saj seyun huachaatɨme saujna chaanaca japua, sajta muan, mɨ saj saun a'utyauuca ɨ jaj japua, cui'i xaa, a'ini muejmi jemi ari huataseijre aɨjna ɨ tiyaaru'u. Ajta i'inyu'ucamɨ'ɨ huapɨ'ɨ a'ini pu'uri ramua'aree tɨ cai che'e a'ateeri, a'ini Dioj pu'uri ra'ityánajsin. ―Yaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Dioj. 13 Ajta aɨn ɨ cu'ucu'u, tɨ'ɨj raamua'areeri'i tɨ aun e'ejve ɨ chaanaca japua, aj pu'i raatavén aɨjna ɨ jɨita'a ɨ tɨ tiyauj a'araa. 14 Ajta Dioj pu ayan tiraata'a aɨjna ɨ jɨita'a tɨ raavaɨre'en tɨ'ij ca'anacan ticheni a'u tɨ a'ij eenya'a aɨjna jemi ɨ cu'ucu'u. Ajta Dioj pu ti'ijmi'icua a'ame. Aj pu'i aun a'ará'a a'u tɨ cai a'a a'atɨ, a'u tɨ ajta Dioj rɨ'ɨ tiya'uruurijtze. Au pu e'eteeri a'achu cumu hueica ninye'ira'a japuan e'ita'a. 15 Aj pu'i aɨn cu'ucu'u eihua jaj aijxɨ́re an rutene'etze'e tɨ'ij ya'ujáujte'en, ajta ra'ujamɨste'en aɨjna ɨ jɨita'a. 16 Ajta aɨn ɨ chuej, aɨ pu raatavaɨ aɨjna cɨme'e tɨ a'utátzi'ite tɨ'ij atyarute ɨ jaj, ɨ tɨ ra'ijxɨ́re ɨ cu'ucu'u an rutene'etze'e. 17 Aj pu'i aɨn cu'ucu'u raatajaaxaijvi'iri'i aɨjna ɨ jɨita'a. Ajta á'uraa. Aj pu'i autyejche tɨ hua'utenya'usi'ite'en aɨme ɨ seica, ɨ maj yaujmua'ame'en pueen aɨjna ɨ jɨita'a. Ai mu aɨn pueen ɨ mej meyan ra'astijre'e a'ij tɨ tihue'ijte'e ɨ Dioj, ɨ maj majta tya'anxájta maɨjna cɨme'e ɨ Jesús. Ajta aɨn ɨ cu'ucu'u, aɨ pu aun huateechaxɨ a'apueiri japua, a'u tɨ a'avastɨme ɨ jaj tɨ ve'e.

Apocalipsis 13

1 Nyatɨ'ɨj ni a'atɨ tɨ huapɨ'ɨ á'atyesi'ire'e huaseij. Aɨ pu ɨ jaj tzajta'a tɨ ve'e a'itama'acaa. Tamuaamuata'a pua'amuaca pu ava'ahuajmee, ajta arahua'apuaca huijmu'u. Curuun pu tya'utyarujti'ihuaca'a ɨ ru'ahuaj jetze seij ajta seij, ajta ayaa pu te'eyu'usi'i aɨjna jetze ɨ muura'an a'ij tɨ antyahuaa tɨ a'ij pua'a namuajre'e ɨ Dioj jemi. 2 Ayaa pu seijra'acaa aɨjna ɨ ti'itɨ ɨ nyaj raaseij. Ayaa pu eenya'a seijra'acaa tɨj jɨripu. Ayaa pu e'enye'en tiɨɨcajmee tɨj juutze'e. Ayaa pu ajta een anténi tɨj muajye. Ajta aɨn ɨ cu'ucu'u, aɨ pu nain raatatui aɨjna ɨ ti'itɨ ɨ rumuare'eri'ira'a, ajta tɨj na'a tɨ cɨn tie'ijta, ajta ɨ tɨ cɨn eihua antyujmua'aree. 3 Cu xuee ti'ipueijti'ihuaca'a saɨj ɨ muura'an tɨ'ij huamɨ'ɨni. Ajta, ajtahua'a pu huaruj aɨjna ɨ tɨ ti'ipueijti'ihuaca'a. Aɨj pu cɨn naijmi'i matɨj mana'a maj yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua, eecan mu rɨ'ɨ tira'utaseij, majta ra'ara'astijre maɨjna ɨ ti'itɨ. 4 Majta maɨn ɨ tyetyaca aɨ mu raatyanajchaca'a maɨjna ɨ cu'ucu'u a'ini pu'uri aɨn cu'ucu'u raatatui aɨjna ɨ ti'itɨ tɨ huapɨ'ɨ á'atyesi'ire'e ɨ tɨ cɨn antyujmua'aree. Majta maɨn tyaɨte raatyanajchaca'a maɨjna ɨ ti'itɨ. Ayaa mu tɨcɨn: ―¿A'ataani ayan een tɨj amɨjna mɨ ti'itɨ? ¿A'ini auj ti'irɨ'ɨri tɨ a'atɨ raatyenya'usi'ite'en tɨ ij raatyamue'itɨn? Capu xaa nya'u a'atɨ. ―Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a. 5 Ca'anijra'a pu raata'a tɨ'ij a'ujtzaahuatya'a huapɨ'ɨ ɨ Dioj jemi. Ayaa pu tiraata'a tɨ ayan a'ateevi'in tɨ aɨjna cɨn antyujmua'aréera tɨ eihua huapɨ'ɨ a'ij pua'a ti'ixajta. Ayaa pu á'atyeere a'achu cumu hua'apuate maxcɨra'i japuan hua'apua. 6 Aj pui'i autyejche tɨ a'ij pua'a ti'ixajta ɨ Dioj jemi aɨjna cɨme'e tɨ rusaɨj ayan huaujruu tɨj ɨ Dioj. Eecan pu a'ij pua'a tira'ixaa aɨjna ɨ Dioj, ajta aɨme ɨ maj aun e'eseijre'e ɨ Dioj jemi u tajapua. Aɨ mu ti'ivaɨre'e matɨj chi'ira'an ɨ tɨ tzajta'an seijre'e ɨ Dioj. 7 Ajta aɨn ɨ cu'ucu'u aɨ pu ca'anijra'a raata'a tɨ'ij hua'utenya'usi'ite'en aɨme ɨ maj rɨ'ɨ ti'iteseijre'e ɨ Dioj jemi. Ajta ayan tiraata'a tɨ'ij hua'utyamue'itɨn. Ayaa pu ajta tiraata'a tɨ aɨjna cɨn antyujmua'aréera tɨ'ij tihua'utaijte'en matɨj mana'a pua'amua yen seijre'e iiyan chaanaca japua, aɨme tyaɨtejra'a, majta aɨme tyaɨtejra'a, majta aɨme ɨ maj seij chuejra'a japua e'ema'acan, tɨj na'a ɨ tɨ seijre'e ɨ hua'anyuuca. 8 Matɨj mana'a pua'amua iiyan huachaatɨme ɨ chaanaca japua, aɨ mu rana'amicha'a mua'aju'un, matɨj mana'a ɨ maj cai á'ayu'usi'ihuaca'a ɨ yu'uxari jetze ɨ tɨ ra'a aɨjna ɨ Canya'a ɨ tɨ huamé'ere tɨ'ɨj cai xɨ huataseijra'a ɨ chaanaca. Aɨjna ɨ yu'uxari, ai pu aɨn pueen tɨ jetzen te'eyu'usi'i a'ij tɨ antyahuaa saɨj ajta saɨj matɨj mana'a pua'amua ruuri huatyájturaa jemin ɨ Canya'a tɨj na'a rusen cɨme'e. 9 Tɨ pua'a a'atɨ huityajnamua, che'e aɨn tyamua'a naa tiraanamua. 10 Tɨ pua'a pɨti'ihuaujxa'apɨ'ɨntare'en, mej seij huatevi'iran maj ra'ityaanan, aɨ mu xaa raatévi'ira. Tɨ pua'a a'atɨ tityaacui'ini chun cɨme'e, ayaa pu tyu'ujxe'eve'e tɨ ayan che'eta aɨjna cɨn tyu'umɨ'ɨni. Ayaa pu Dioj ayan tihua'utajée aɨme ɨ maj rɨ'ɨ ti'iteseijre'e ɨ jemin mej mi tya'utaviicue'i, mej mi majta ra'atzaahuate'e. 11 Nyatɨ'ɨj ni seij huaseij ɨ ti'itɨ tɨ a'itanyej a chuaata'a. Hua'apuaca pu ava'ahuajmee tɨj canya'a. Ayaa pu ajta ti'ixaxa'a tɨj ɨ cu'ucu'u. 12 Aɨ pu ra'ara'astijre aɨjna jetze ma'acan ɨ ti'itɨ ɨ ta'anajca tɨj na'a ɨ tɨ cɨn antyujmua'aree. Ayaa pu ca'anyejri cɨn tihue'ijte'e matɨj mana'a mej iiyan seijre'e chaanaca japua mej mi ratyaanajche maɨjna ɨ ta'anajca tɨ huaruj ɨ tɨ ti'ipueijti'ihuaca'a aɨjna cɨme'e ɨ tɨ huamɨ'ɨ. 13 Ayaa pu ti'imɨjhuaca aɨjna ɨ tɨ ravaɨre'e mej mi ti'itɨj cɨn rɨ'ɨ tira'utaseij. Ee xaa, nya'u, ayaa pu raayɨ'ɨtɨ tɨ taij u e'icajraiini u ute'e, mejseiiraca ɨ tyaɨte. 14 Aɨ pu hua'acuanamua ɨ tyaɨte ɨ mej yan seijre'e iiyan chaanaca japua aɨjna cɨme'e tɨ ca'anijra'a rata'aca tɨ ayan huarɨni aɨjna jetze ma'acan ɨ ta'anajca. Aj pu'i ayan tihuéijca mej mi ratyatáahuan ti'itɨ tevijra'a tɨ ayan seijre'e tɨj aɨjna ɨ ti'itɨ ta'anajca, aɨjna ɨ tɨ tyu'upueijti'ihuaca'a aɨjna cɨme'e ɨ chun, ajta aɨjna ɨ ti'itɨ tɨ huaruj. 15 Ajta aɨn ɨ ta'anajca, ayaa pu ajta tiraata'a aɨjna ɨ tɨ ravaɨre'e tɨ'ij xaijnyu'ucari raatátɨsten aɨjna ɨ ti'itɨ tevijra'a tɨ'ij tyu'utaxaj. Ayaa pu ajta tiraata'a tɨ aɨjna cɨn antyujmua'aréera tɨ ayan tihua'utaijte'en maj raaje'ica a'atɨ tɨ na'a ɨ tɨ cai á'ujca'anye tɨ raatyaanajche aɨjna ɨ ti'itɨ tɨ tevijra'a. 16 Aɨ pu ajta tihue'ijte'e mej mi anaujyu'uxaxɨ'ɨn ɨ rumuajca'a jetze na'ari maj araujyu'uxaxɨ'ɨn ɨ rucuaatzi jetze naijmi'i ɨ tyaɨte. Capu tihua'utauuni'ira tɨ pua'a a'atɨ ayan cɨle'en cɨn ti'itejvee nusu va'acan cɨn ti'itejvee, tɨ pua'a chijtyaani pueen nusu cai a'ij ti'ijviicue'i. Capu ajta tɨ pua'a meyan ruxaahua á'ujhua'anye'en na'ari maj ca'anejri cɨn ti'imuare'e. 17 Tɨ pua'a cai a'atɨ a'ayu'usi'ihua a'ij tɨ antyahuaa aɨjna ɨ ti'itɨ na'ari ɨ tɨ cɨn ti'itej, capu rɨ'ɨrista a'ame tɨ aɨjna ɨ a'atɨ ti'itɨ huananan. Capu ajta rɨ'ɨrista a'ame tɨ ti'itɨ huatuaani. 18 Aɨj pu cɨn, ayan tyu'ujxe'eve'e tɨ a'atɨ rɨ'ɨ metyaúumua'araj. Che'e aɨn yau'eitaa a'ara'ani a'ij tɨ huataujmua'a aɨjna ɨ tɨ cɨn ti'itej a'ij tɨ antyahuaa aɨjna ɨ ti'itɨ. Aɨjna ɨ tɨ cɨn ti'itej, au pu a'uve'eme aɨme tzajta'a ɨ tyetyaca. Ayaa pu ti'itej a'achu arájsevi sieentu japuan hueicate japuan arájsevi.

Apocalipsis 14

1 Nyatɨ'ɨj ni atanyeeraca'a. ¡Ma'acui xaa!, an pu huatyavaaca'a jɨri japua aɨjna ɨ Canya'a ɨ tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Sión. Aɨ mu majta jamuan manna huatyáuuca ɨ maj anxɨte japuan hua'apuate japuan muaacua vi'ira'a ara'ase. Ayaa pu te'eyu'usi'ihuaca'a aj hua'acuaatze'e a'ij tɨ antyahuaa aɨjna ɨ Canya'a, ajta a'ij tɨ antyahuaa aɨjna ɨ tɨ rajya'upua. 2 Nyatɨ'ɨj ni raanamuajri'i tɨ a'atɨ u tajapua tyaja'utaxajtaca'a. Ayaa pu namuajra'acaa tɨj jaj tɨ sihuajna ca'anin. Ayaa pu ajta namuajra'acaa matɨj maj tyenyuuca'an huapɨ'ɨ. Ajta ɨ nyuucari ɨ tɨ cɨn tyu'utaxajtaca'a, ayaa pu namuajra'acaa matɨj aɨme ɨ mej ti'icuiina aɨjna jetze ɨ aarpa. 3 Majta meyan ti'ichuiicaca'a seij cɨme'e ɨ chuiicari ɨ tɨ jajcua aɨjna jemi ɨ Dioj, majta aɨme jemi ɨ maj muaacua ɨ maj ruuri, majta aɨme jemi ɨ vaujsi ɨ maj seite japuan muaacua ara'ase. Capu a'atɨ raayɨ'ɨtɨhua'a tɨ tyu'utachuiica aɨjna cɨme'e ɨ chuiicari silu aɨ mu'u ɨ maj anxɨte japuan hua'apuate japuan muaacua vi'ira'a ara'ase, ɨ tɨ aɨn Canya'a tyu'unajchitaca'a ɨ maj cɨme'en té'echaɨca'a ɨ Dioj jemi. Matɨ'ɨj mi maun iya'ujhua'anya'a iiyan chaanaca japua. 4 Ai mu aɨn pueen ɨ maj cai ti'ihuaujxana'acɨre juucate jemi a'ini aɨ mu urare'enyama'aca cɨn á'ujhua'anya'a. Ai mu aɨn pueen ɨ mej meyan á'ujhua'anya'a aɨjna jamuan ɨ Canya'a a'u tɨ na'a tɨ a'umej. Aɨ pu hue'irajtuaa hua'a tzajta'a aɨme ɨ maj yan seijre'e iiyan chaanaca japua. Ajta aɨn ɨ Canya'a, aɨ pu ayan che'eta na'a huá'avi'itɨste'esin ɨ Dioj jemi tɨj a'atɨ tyu'utatuire'esin ɨ Dioj jemi aɨjna ɨ icɨɨri tɨ anacai ajtanyéj. Jamuan ɨ Dioj, aɨ pu ajta hua'ancure'evi'itɨ. 5 Ajta aɨme, camu a'atzu ti'ihue'itaca, silu tyamua'a mu uraré'en seijre'e ɨ Dioj jemi. 6 Nyatɨ'ɨj ni seij huaseij tɨ tajapua ti'ivaɨre'e. Ute'e pu rá'ara'acaa tɨ'ij tihua'uta'ixaate'en ɨ nyuucari ɨ maj cɨn huataujtyamua'ave'en matɨj mana'a rusen cɨme'e. Aɨ pu rá'ara'acaa tɨ'ij tihua'uta'ixaate'en matɨj mana'a pua'amua yan huachaatɨme i chaanaca japua, matɨj mana'a pua'amua ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan, matɨj mana'a pua'amua maɨn pueen ɨ tyaɨte, matɨj mana'a pua'amua ɨ maɨn pueen ɨ tyaɨtestyamua'ame'en, majta naijmi'i aɨme ɨ maj saɨque ti'ixaxa'a. 7 Aj pu'i ca'anin cɨn ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Sata'aj ra'atesa'a ɨ Dioj, sata'aj sajta rɨ'ɨ tiraatyajtuaani a'ini pu'uri ayan tyaja'ure'enye ajna tɨ jetzen Dioj hua'axɨjte'en naijmi'ica ɨ tyaɨte. Sata'aj rana'amiche'en aɨjna tɨ raatyataahuaca'a ɨ tajapua, ajta ɨ chaanaca, ajta ɨ jaj tɨ ve'e, ajta a'u tɨ na'a tɨ huajaixavi'ijmee. 8 Aj pu'i saɨj tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua ɨ tɨ hua'apua, aɨ pu cujta'an tyu'uxájtajma'a. Ayan tɨcɨn: ―Pu'uri a'ave. Nain pu cɨn a'ave aɨjna ɨ Babilonia aɨjna ɨ tɨ hua'utyatɨmue'iraste aɨjna cɨme'e tɨ hua'a jamuan huataujxana'acɨre matɨj mana'a pua'amua seij chuejra'a japua e'ema'acantacaa. Dioj pu ajta raatatɨmue'iraste'esin aɨjna cɨme'e tɨ huapɨ'ɨ nyu'ucamɨ'ɨ. 9 Aj pu'i saɨj tɨ tajapua ti'ivaɨre'e, aɨjna ɨ tɨ hueica, aɨ pu ajta cujta'an tyu'uxájtajma'a ca'anin cɨme'e tɨcɨn: ―Tɨ pua'a hui a'atɨ rana'amiche'en aɨjna ɨ tevi tɨ huapɨ'ɨ á'atyesi'ire'e, ajta aɨjna ɨ tevi, ajta ayan tira'utyaca'anyen maj ra'usɨɨmua'an ɨ cuaatzajra'an jetze nusu muajca'ara'ara'an jetze a'ij tɨ antyahuaa aɨjna ɨ ti'itɨ ɨ tɨ huapɨ'ɨ á'atyesi'ire'e, Dioj pu ajta raatyatɨmue'iraste'esin aɨjna cɨme'e tɨ huapɨ'ɨ nyu'ucamɨ'ɨ. Ajta aɨn ɨ a'atɨ, ti'itɨ pu hui anti'isin tɨ ayan raaruuren tɨ aɨjna ɨ hua'ave'eri tɨ cai ti'itɨ ranaxca, ɨ maj cɨn hua'acui'ica. Aɨ pu ajta rajpueiitzi a'ame ɨ taij cɨme'e, ajta aɨjna cɨme'e tɨ ayan tya'aaca tɨj tyapuusti'i. Ayaa pu hui tirajpueiitzi a'ame hua'a jemi ɨ maj tajapua ti'ivaɨre'e, ajta aɨjna jemi ɨ Canya'a. 11 Ajta aɨn ɨ cɨtzij tɨ ajcɨtzu aɨjna cɨme'e ɨ maj cɨn rajpueijtzi, ayaa pu hui a'ateeri tɨj na'a rusen cɨme'e tɨ ájcɨtzúuta a'ame. Capu ajta hua'ata'aca maj huaujsa'upe'en tujca'ari tzajta'a nusu tɨca'ari tzajta'a. Ayaa mu hui tirajpueiitzi mua'aju'un aɨme ɨ maj rana'amiche maɨjna ɨ ti'itɨ, ajta ɨ tevi, matɨj mana'a mej meyan ra'ancura'a ɨ maj cɨn hua'a jetze ra'uyu'uxa a'ij tɨ antyahuaa aɨjna ɨ ti'itɨ. 12 ’Aɨj pu cɨn Dioj ayan tihua'ajee aɨme ɨ maj rɨ'ɨ ti'iteseijre'e ɨ jemin mej mi tya'utaviicue'i, aɨme ɨ maj ra'astijre'e a'ij tɨ tyu'utaijtaca'a ɨ Dioj, aɨme ɨ maj majta ra'atzaahuate'e maɨjna ɨ Jesús. 13 Nyatɨ'ɨj ni raanamuajri'i tɨ a'atɨ ute'e teje'icáxajtaca'a. Ayaa pu tinaata'ixaa tɨcɨn: ―Pata'aj peyan tira'utéeyu'uxa yee: “Tɨj na'a tɨ yu auca'atɨ a'ame, miche'e rɨ'ɨ tityaujmuajtya'a aɨme ɨ maj ra'atzaahuate'e ɨ tavastara'a.” Ajta aɨn ɨ xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, ayan tɨcɨn: “Ee xaa nya'u, rɨ'ɨ pu Dioj tihua'uta'a a'ini pu'uri rɨ'ɨri maj huaujsa'upe'en, mej mi cai che'e ti'itɨ cɨn á'aviicue'ira'a, a'ini pu'uri tihua'ucɨ'ɨ ɨ maj raamue'itɨ maɨjna cɨme'e mej tyu'umuarej.” 14 Nyatɨ'ɨj ni nyajtahua'a atanyeeraca'a. Ma'acui xaa, aɨj nu huaseij ɨ jaitɨri tɨ cueiina. Saɨj pu ajta aɨn japuan ujcatii tɨ ayan seijra'acaa tɨj tyaata'a. Aɨ pu curuun utyárujtya'acaa tɨ ooro cɨn taavijhuaca'a, ajta ru'ityechuaaca'a ru'ɨrɨɨta'a pujme'en ɨ chun tɨ aicaujtuta tɨ ajta tyamua'a naa tya'antamɨɨmɨ. 15 Aj pu'i saɨj tɨ tajapua ti'ivaɨre'e aun a'irájraa u teyujta'a. Aɨ pu ca'anin cɨn ayan tiraatajée aɨjna tɨ jaitɨri japua anu'ujcatii tɨcɨn: ―Pata'aj hui mɨ chun cɨn raare'eveijche ɨ tɨ ari ti'icɨɨri, pata'aj tyu'urá'atzaana, a'ini pu'uri ajna tyaja'ure'enye ɨ paj jetzen tyu'urá'atzaana. Pu'uri hui eihua ti'icɨɨri, ajta ari huará'aca'anaca'a ɨ chaanaca japua. 16 Ajta aɨn ɨ tɨ jaitɨri japua anu'ujcatii, aɨ pu ca'anin cɨn tyu'ure'eveijchaca'a ɨ chaanaca japua, ajta tyu'ura'atzaj tɨj na'a tɨ tyu'ucɨɨraca'a. 17 Aj pu'i saɨj tɨ tajapua ti'ivaɨre'e ajta aun e'irajraa u teyujta'a. Aɨ pu ajta ru'itechuaaca'a seij ɨ chun tɨ aicaujtuta, tɨ ajta tyamua'a naa tya'antamɨɨmɨ. 18 Aj pu'i saɨj tɨ tajapua ti'ivaɨre'e aun e'irajraa a'u tɨ a'utejvee aɨjna ɨ maj japuan ti'imuaɨ'ɨvajtaca. Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ aɨjna cɨn antyujmua'aree ɨ taij cɨme'e. Aj pu'i ayan tiraatajée aɨjna ɨ tɨ ru'itechuaaca'a ɨ chun tɨ aicaujtuta, tɨ ajta antamɨɨmɨ. Ayan tɨcɨn: ―Pata'aj hui raare'eveijche, pajta rajsaɨre'en ɨ taca'ira'an ɨ pi'ista tɨ aun a'uvaatɨmee ɨ chaanaca japua a'ini pu'uri cuasi aɨjna ɨ uuva. 19 Cɨme'en pu'u ayan tiraata'ixaa, aj pu'i aɨn ayan raare'eveijchaca'a ɨ chaanaca japua, ajta rajsaɨj aɨjna ɨ tɨ tyu'ucɨɨraca'a ɨ chaanaca japua. Aj pu'i aun ya'ucaahua'axɨ aɨjna tzajta'a ɨ maj cɨn rajaachi ɨ uuva a'u tɨ Dioj ya'ujáche aɨjna cɨme'e tɨ huapɨ'ɨ nyu'ucamɨ'ɨ. 20 Aa mu ya'ujáche a pua'aque ɨ chajta'ana. Xuure'e pu airamɨ'ɨyaca'a aɨjna ɨ maj ra'ajache. Tyamua'a pu tya'utɨ'ɨ a'araa. Ayaa pu tya'utɨ'ɨ a'utɨ jɨmɨ a'ata'ase ɨ xaachima'ara'an jetze ɨ cahuaayu'u. Ajta, ayaa pu a'uyauucan japua huamɨ'ɨyajraa a'achu cumu hueica cieentu kilómetros.

Apocalipsis 15

1 Nyatɨ'ɨj ni nyajtahua'a seij huaseij ɨ tɨ tajapua eihua ruxe'eve'e. Eecan nu rɨ'ɨ tira'utaseij. Ai mu aɨn pueen ɨ maj ti'ivaɨre'e u tajapua, ɨ maj arahua'apua ara'ase. Aɨj mu cɨn antyujmua'aree maɨjna cɨme'e ɨ pueijtzi ɨ tɨ ayan ara'ase a'achu cumu arahua'apua. Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ nain cɨn te'entipua'ari ɨ tɨ cɨme'en Dioj ayan pueijtzi hua'uta'asin aɨjna cɨme'e tɨ huapɨ'ɨ nyu'ucamɨ'ɨ. 2 Nyatɨ'ɨj ni ti'itɨ huaseij. Naa pu ti'imestí. Aa pu aumuaanijmee, cu xuee viidriu na'a, taij tɨ tzajta'an seijre'e. Majta aɨme ɨ maj raatyaamue'itɨ maɨjna ɨ tevi tɨ huapɨ'ɨ tyesi'ire'e, majta ɨ tevi tɨ ravaɨre'e, majta ɨ tɨ cɨn ti'itáa a'aye'i ɨ tɨ cɨn ayan antyahuaa. Au mu huatyáuuca'a a'utɨ avastɨmee aɨjna ɨ viidriu tɨ aumuaanijmee. Aɨ mu te'ityaɨ'ɨca'a rumuajca'a jetze maɨjna ɨ aarpa tɨ Dioj hua'utapueijve mej mi maɨjna cɨn tyu'utacuiina ɨ jemin. 3 Majta meyan maɨjna cɨn ti'ichuiicaca'a maɨjna cɨme'e a'ij tɨ huarɨj aɨjna ɨ Moisés tɨ ti'ivaɨra'acaa ɨ Dioj jemi, majta maɨjna cɨme'e a'ij tɨ huarɨj ɨ Canya'a. Meyan tɨcɨn: Eecan paj huapɨ'ɨ rɨ'ɨ naa huarɨj patɨ'ɨj tu'irajtuaa muaa, tavastara'a, mɨ pej Dioj pueen, paj pajta nain cɨn anti'amua'aree. Aɨj tu cɨn rɨ'ɨ tya'utaseij. Tɨj na'a a'ij paj rɨcɨ, xa'apɨ'ɨn paj rɨcɨ, pajta tzaahuati'ira'a cɨn raaxa'apɨ'ɨntare'e, mɨ pej peyan tie'ijta tɨj na'a tɨ yu auca'itɨ a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. 4 Naimi'i mu meyan rɨ'ɨ timuaatyajtuaani, majta rɨ'ɨ timuaata'asin, mueetzi, mɨ paj tavastara'a pueen, a'ini muaa paj asaɨj urare'enya'acan cɨn seijre'e ɨ Dioj jemi. Naijmi'i ɨ maj seij chuejra'a japua e'ema'acan, aɨ mu a'uva'aju'u mua'aju'un mej mi muaatyaanajche, a'ini papu'uri tihua'utaseijrate pej peyan xa'apɨ'ɨn huarɨj a'ij tɨ tiraavijte'e. 5 Nyatɨ'ɨj ni atanyeeraca'a tɨ pua'a ari tya'antacuuni'i u teyujta'a a'u tɨ e'iracatii aɨjna ɨ tɨ tyá'anxajta aɨjna cɨme'e ɨ Dioj. 6 Matɨ'ɨj mi maun a'iraacɨ u teyujta'a aɨme ɨ maj tajapua ti'ivaɨre'e ɨ maj arahua'apua ara'ase. Mu'uri raatɨsima'a ɨ pueijtzi ɨ tɨ ajta arahua'apua ara'ase. Cɨɨxuri mu majta ti'itéecha tɨ ma'a tí'ityatáatɨye'i tyamua'a naa. Majta mu ava'ajɨ'ɨqui'ihuajma'acaa an rutaviitze'e puaasi cɨme'e tɨ ooro cɨn taavijhua. 7 Ajta saɨj ɨ maj muaacua ɨ maj ruuri, aɨ pu hua'ura'ɨpɨ'ɨte aɨme ɨ maj arahua'apua ara'ase aɨjna ɨ tuxa'a ɨ tɨ ava'ɨstijmee ɨ tɨ cɨn huapɨ'ɨ nyu'ucamɨ'ɨ ɨ Dioj ɨ tɨ i'iruuri rusen cɨme'e. Saɨj ajta saɨj pu hua'ura'ɨpɨ'ɨte aɨjna ɨ tuxa'a. 8 Aj pu'i tyamua'a tyájcɨtzujtaraca'a u teyujta'a aɨjna cɨme'e ɨ muáre'eri'ira'ara'an ɨ Dioj. Ajta, eihua pu huapɨ'ɨ huatátzarajraa. Aj pu'i tyamua'a tya'uhuajɨstyaca'a u teyujta'a aɨjna ɨ cɨtzij. Capu che'e huatarɨ'ɨristaraca'a tɨ saɨj aun a'utyarute u teyujta'a asta mana'a cai ra'antipua'arite'e ɨ maj arahua'apua ara'ase maj pueijtzi hua'uta'an ɨ tɨ ajta arahua'apua ara'ase.

Apocalipsis 16

1 Nyatɨ'ɨj ni seij huaseij ɨ a'atɨ tɨ aun a'utyavaaca'a u teyujta'a. Tɨ'ɨqui ca'anin cɨn tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Sericu, sata'aj hui a ya'ucáxɨre'en ɨ chaanaca japua tɨj na'a ɨ tɨ ava'ɨsti ɨ cutzape'e jetze ɨ tɨ arahua'apua ara'ase mej mi raamua'aree tɨ huapɨ'ɨ nyu'ucamɨ'ɨ ɨ Dioj. 2 Cɨme'en pu'u ayan tyu'utaxajtaca'a aɨjna, aj pu'i saɨj u a'uve'eme. Tɨ'ɨqui aya'ucajrai ɨ chaanaca japua ɨ cutzape'e jetze tɨ aramuaaca'a. Aj pu'i hua'a japua rajve aɨjna ɨ tɨ cɨn i'icá'atzata ɨ tɨ a'ij pua'a tya'aaca, ajta ɨ tɨ a'ij pua'a seijra'acaa. Ayaa pu tihua'uruu aɨme tɨ hua'a jetze te'eyu'usi'ihuaca'a a'ij tɨ antyahuaa aɨjna ɨ ti'itɨ, majta aɨme ɨ maj raatyanajchaca'a. 3 Ajta, ɨ tɨ hua'apua, aɨ pu ajta aya'ucajrai ɨ cutzape'e ɨ tɨ aramuaaca'a japuan ɨ jaj tɨ ve'e. Cɨme'en pu'u ayan huarɨj, aj pu'i saɨque huaujruu ɨ jaj tɨj xuure'e tɨ airamɨ'ɨyaca'a tevi jetze tɨ huamɨ'ɨ. Ajta, naijmi'i ɨ maj jaj tzajta'a chajca'a, aɨ mu huacuii. 4 Ajta ɨ tɨ hueica, aɨ pu aya'ucajrai aɨjna ɨ saɨj ɨ tɨ cutzape'e jetze aramuaaca'a ɨ atya'ana tzajta'a, ajta japuan a'u tɨ a'ajaijxajmee. Cɨme'en pu'u ayan huarɨj, tɨj na'a tɨ ti'iseijre'e saɨque pu huaujruu tɨj xuure'e. 5 Nyatɨ'ɨj ni raanamuajri'i ɨ tɨ aɨjna cɨn antyujmua'aree ɨ jaj, aɨ pu ayan tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Xa'apɨ'ɨn paj hui huarɨj paɨjna cɨme'e paj hua'uxɨjte, muaa, mɨ paj jajcua jɨmɨ seijra'acaa, pajta ijii paj pauj seijre'e. 6 Naa pu hui xa'apɨ'ɨn a'ini aɨme ɨ tetyaca mu'uri hua'ucuii aɨme ɨ maj mueetzi jemi rɨ'ɨ ti'iteseijre'e, majta aɨme ɨ maj mueetzi jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a. Aɨj paj cɨn peri hua'uta'a maj majta xuure'e huaye'en. Ayaa mu hui eenye'eque'e ra'antimue'itɨ. 7 Nyatɨ'ɨj ni raanamuajri'i tɨ a'atɨ tɨ aun a'utyavaaca'a jetzen a'u maj tyaja'amuaɨ'ɨvajtaca. Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Ee xaa nya'u, tavastara'a, mɨ pej Dioj pueen, mɨ paj hui pajta nain cɨn anti'amua'aree. Tzaahuati'ira'a paj cɨn hua'axɨjte'e. Naa pu tiraavijte'e a'ij pej tihua'uta'a. 8 Ajta ɨ tɨ muaacua, aɨ pu aya'ucajrai ɨ cutzape'e aɨjna japua ɨ xɨcaj. Ajta ayan tiraata'a aɨjna ɨ xɨcaj tɨ huá'uta'ixɨ'ɨri. 9 Majta aɨme ɨ tetyaca, huá'ataixɨ'ɨ aɨjna cɨme'e tɨ huapɨ'ɨ tyajxɨcacaa. Majta a'ij pua'a tiraatajée ɨ Dioj ɨ tɨ aɨjna cɨn antyujmua'aree tɨ pueijtzi hua'ata'aca. Camu raatyaxaahuataca'a aɨjna tɨ a'ij pua'a een a'ij maj rɨcɨ, camu majta rɨ'ɨ tiraata'a ɨ Dioj. 10 Ajta ɨ tya'anxɨvi, aɨ pu ajta aya'ucajrai aɨjna ɨ cutzape'e aɨjna japua a'u tɨ a'acajca aɨjna ɨ ti'itɨ tɨ a'ij pua'a een. Cɨme'en pu'u ayan huarɨj, huapɨ'ɨ pu huatyatɨca'araca'a a'u tɨ teje'ijta. Majta aɨme ɨ tetyaca, aɨ mu ava'ujche'eve'e ɨ runyanu jetze maɨjna cɨme'e mej eihua huapɨ'ɨ rajpueijtzica'a. 11 Majta eihua mu a'ij pua'a tiraatajée maɨjna ɨ Dioj ɨ tɨ tajapua e'eseijre'e maɨjna cɨme'e mej eihua huapɨ'ɨ rajpueijtzica'a. Camu majta a'atzu raatyaxaahuataca'a a'ij maj rɨjcaa tɨ a'ij pua'a een. 12 Ajta ɨ tɨ arájsevi, aɨ pu ajta aya'ucajrai ɨ cutzape'e aɨjna japua ɨ jatya'ana ɨ tɨ ve'e tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Eufrates. Cɨme'en pu'u ayan huarɨj, aj pu'i nainjapua atyaaxɨ'ɨ ɨ jatya'ana. Ayaa pu een cɨn atyaaxɨ'ɨ mej mi antacɨɨnye aɨme ɨ mej tie'ijta a'u tɨ e'ijninyei ɨ xɨcaj. 13 Nyatɨ'ɨj ni hua'useij ɨ maj hueica ɨ maj a'ijnyájxɨ hua'atene'etze'e aɨjna ɨ cu'ucu'u, ajta aɨjna ɨ ti'itɨ tɨ a'ij pua'a een, ajta aɨjna tɨ hua'a jetze ma'acan ti'ixaxa'a hue'itzi cɨme'e. Ayaa mu seijra'acaa matɨj tyaacujse. Ai mu aɨn pueen ɨ xaijnyu'ucari ɨ maj a'ij pua'a een. 14 Ai mu majta aɨn pueen ɨ xaijnyu'ucari ɨ maj tiyaaru'u jetze ajtyema'acan. Au mu á'ujhua'an nainjapua ɨ chaanaca japua mej mi hua'ajsaɨre'en aɨme ɨ mej tie'ijta iiyan chaanaca japua mej mi huatenya'use'en ajna xɨcajra'an tɨ huapɨ'ɨ ruxe'eve'e tɨ'ɨj aɨn huataseijre'en ɨ Dioj tɨ nain cɨn antyujmua'aree. 15 Ayaa pu tɨcɨn: “Ma'acui xaa, yaa nu hui uve'enyejsin tɨj nahua'ari tɨ aviitzi cɨn utyaru'ipi ɨ hua'a chi'ita. Rɨ'ɨ pu tiraata'a aɨjna tɨ a'atanyee, ajta cɨn ti'ityeechan tɨ'ij cai mua'avi'i á'ucha'acanye'en, mejseij ɨ tyaɨte ɨ tɨ cɨn ti'ityevi'ira'a.” Yaa pu tyu'utaxajtaca'a. 16 Majta aɨme ɨ maj hueica, au mu hua'ajsaɨj aujna a'ahua'a tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa hua'anyuuca cɨme'e ɨ hebreos tɨcɨn Armagedón. 17 Ajta ɨ tɨ arahua'apua, aɨ pu aya'ucajrai ɨ cutzape'e. Cɨme'en pu'u ayan huarɨj, aj pu'i saɨj ca'anin cɨn tyu'utaxajtaca'a tɨ aun a'utyavaaca'a teyujta'a. Aujna, a'u tɨ a'utejvee ɨ maj japuan ti'imuaɨ'ɨvajtaca, ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna tɨcɨn: ―Pu'uri icu, antipua'araca'a. 18 Matɨ'ɨj mi huatyamaxcava'axɨ, majta tenyuuca'a. Eihua pu ajta tí'ica'arajnaca'a. Ajta eecan huapɨ'ɨ huataujca'atzɨjxɨ ɨ chaanaca. Tɨj na'a tɨ yu e'ire'enye maj yan huataseijre ɨ tyetyaca iiyan chaanaca japua, capu a'anaj ayan huataujca'atzɨjxɨ. Eecan pu huapɨ'ɨ xaa huataujca'atzɨjxɨ. 19 Ajta aɨjna ɨ chajta'ana ɨ tɨ ve'e, hueica pu autatzi'ityaca'a. Ajta á'avatzɨjxɨ ɨ hua'achajta'ana ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. Aɨ pu Dioj, ajta ra'utamua'areeri'i aujna u Babilonia tɨ'ij pueijtzi raata'an tɨ'ij tiraacɨ'ɨti ɨ tɨ cɨn huapɨ'ɨ nyu'ucamɨ'ɨ ɨ Dioj. 20 Ajta tɨj na'a a'u tɨ a'araahuachi ɨ jaj tzajta'a, aɨ pu ahuáujpua'arixɨ. Capu ajta che'e seijra'acaa a'u tɨ á'ujɨrime. 21 Majta mu teetej caavatzɨ, tyamua'a mevivejmá'a. Tyamua'a pu tijetyéjma'acaa a'achu cumu hueicate kiilu. Aɨme pu japua rajve ɨ tetyaca. Majta aɨme ɨ tetyaca, a'ij mu pua'a tiraatajée maɨjna ɨ Dioj maɨjna cɨme'e ɨ teetej a'ini eihua mu rajpueijtzica'a mej meyan caavatzɨ ɨ teetej.

Apocalipsis 17

1 Aj pu'i saɨj tɨ tajapua ti'ivaɨre'e, tɨ ajta seij huityatɨɨca'a ɨ cutzape'e tɨ arahua'apua ara'ase, aɨ pu mu a'uve'eme, ajta ayan tinaata'ixaa tɨcɨn: ―Iya'a i, nyaa nu muaataseijrate'esin aɨjna tɨ cɨn Dioj ra'uxɨ́jte'en aɨjna ɨ jɨita'a tɨ va'acan cɨn ti'ityavaaca'a, tɨ ajta raamue'itɨca'a ɨ tumin ɨ ruhue'ira'a cɨme'e. Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ aun á'ujca ɨ jaj japua tɨ ve'e. 2 Majta aɨme ɨ mej tie'ijta iiyan chaanaca japua, aɨ mu huataujxana'acɨre maɨjna jamuan ɨ jɨita'a. Majta aɨme ɨ maj iiyan huachaatɨme chaanaca japua, aɨ mu majta huatyaata'aru maɨjna cɨme'e tɨ aɨn jɨita'a ayan hua'uta'a maj majta jamuan tyu'uxana'acɨre'en. 3 Aj pu'i aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, aɨ pu nyaja'uví'itɨ ajna a'u tɨ cai e'e ti'itɨ. Au nu jɨita'a huaseij tɨ aɨjna japua a'ujcatii ɨ ti'itɨ tɨ pa'u. Ajta aɨn ɨ ti'itɨ, eihua pu jetzen e'eyu'usi'ihuaca'a ɨ tɨ cɨn ayan antyahuaaca'a, tɨ ajta cɨn a'ij pua'a ti'ijxa ɨ Dioj. Arahua'apuaca pu huijmu'u aɨjna ɨ ti'itɨ, ajta tamuaamuata'a pua'amuaca ava'ahuajmee. 4 Ti'inacamua ɨ tɨ ti'ityeechan, ajta cɨj caj ti'ipa'uvi'i. Eihua pu huapɨ'ɨ ucarujti'ihuaca'a aɨjna ɨ tɨ ooro cɨn taavijhua, ajta tetej tɨ huapɨ'ɨ ti'ijnajchi, ajta peerla ti'itɨ. Aɨ pu ajta ru'ityatɨɨca'a ɨ cutzape'e ɨ tɨ ooro cɨn taavijhua. Ajta aɨjna jetze ɨ cutzape'e, ti'itɨ pu ava'ɨsti ɨ tɨ tyú'uxana'avi'iste'e, ajta ɨ tɨ cɨn huataujxana'acɨre aɨjna ɨ jɨita'a. 5 Ajta ayan te'eyu'usi'ihuaca'a ɨ cuaatzajra'an jetze a'ij tɨ antyahuaa. Nyajta inyaa, canu yau'eitaa na'araa nyaɨjna ɨ nyuucari tɨ jetzen te'eyu'usi'ihuaca'a tɨ cɨme'en yee: “Babilonia, ɨ tɨ va'acan cɨn ti'itejvee. Hua'ana'ana aɨme ɨ juuca ɨ maj ramue'itɨcɨ ɨ tumin ɨ ruhue'ira'a cɨme'e. Ai pu aɨn pueen tɨ jetzen aun a'uve'eme ɨ tɨ tyú'uxana'aviste'e iiyan chaanaca japua.” 6 Nyatɨ'ɨj ni raaseij tɨ aɨn jɨita'a tahuáaca'a aɨjna cɨme'e ɨ hua'axuure'e aɨme ɨ maj rɨ'ɨ ti'iteseijre'e ɨ Dioj jemi, majta aɨme ɨ maj huácuiihuaca'a maɨjna cɨme'e maj ra'astijre'e maɨjna ɨ Jesús. Eecan nu a'ij tya'utaseij nyatɨ'ɨj raaseij. 7 Ajta aɨn ɨ tɨ tajapua ti'ivaɨre'e, ayaa pu tinaata'ixaa tɨcɨn: ―¿A'ini een cɨn peyan tya'utaseij? Nyaa nu muaata'ixaate'esin a'ij tɨ huataujmua'a aɨjna tɨ cai amiteere'e aɨjna cɨme'e ɨ jɨita'a, ajta aɨjna ɨ ti'itɨ tɨ japuan ava'aca, ɨ tɨ ajta arahua'apuaca huijmu'u, ajta tɨ tamuaamuata'a ava'ahuajmee. 8 Aɨjna ɨ ti'itɨ paj hui raaseij, aɨ pu ajmi'i huataseijre, ajta ijii, capu che'e ya'a a'ahua'a. Ajta, auche'e pu a'itaméj aujna a'utɨ e'etyacun tɨ cai a'ij amiteere'e a'achu tɨ ucatee. Majca'i huayee pu ajta á'apua'aren aɨjna ɨ ti'itɨ. Majta aɨme ɨ mej yan huachaatɨme iiyan chaanaca japua, ɨ maj cai á'ayu'usi'ihuaca'a aɨjna jetze ɨ yu'uxari a'ij maj antya'aruu, aɨjna ɨ yu'uxari tɨ jajcua jɨmɨ jetzen te'eyu'usi'ihuaca'a matɨj mana'a pua'amua ruuri huatyájturaa ɨ Dioj jemi, ayaa mu rɨ'ɨ tiya'useiira mua'aju'un matɨ'ɨj raaseij maɨjna ɨ ti'itɨ a'ini aɨ pu ajmi'i huataseijre, ajta ajna'ɨmɨ i'iruurica'a, ajta cai che'e me iya'ahua'a. Ajta, auche'e pu huataseijre'esin. 9 ’Aijna ɨ nyuucari, tɨ hui a'atɨ yau'eitaa a'ara'ani, ruxe'eve'e tɨ aɨjna jetze tyu'umua'ati tyamua'a naa. Aɨjna ɨ tɨ arahua'apuaca huijmu'u, ayaa pu hui huataujmua'a tɨcɨn: Aɨjna ɨ jɨri tɨ arahua'apua ara'ase tɨ japuan á'ujca aɨjna ɨ jɨita'a. 10 Aɨ mu majta aɨn pueen ɨ maj tie'ijta, ɨ maj majta arahua'apua ara'ase. Mua'anxɨvi ɨ mej meri á'upua'araca'a. Saɨj pu'u auj ti'itɨ cɨn ti'itejvee. Ajta ɨ saɨj, capu xɨ seijre'e. Ɨ tɨ ayan huataseijre'esin, ayaa pu hui tyu'ujxe'eve'e tɨ cɨj na'a caj tye'eteevi'in. 11 Ajta aɨn ɨ ti'itɨ tɨ ajmi'i huataseijre, ajta ijii capu che'e ya'a a'ahua'a, ai pu aɨn pueen ɨ ta'arahueica. Aɨ pu ajta hua'a jetze ajtyama'acan aɨme ɨ maj arahua'apua ara'ase. Aɨ pu hui ajta á'apua'aren. 12 ’Ajta aɨjna ɨ tɨ tamuaamuata'a ava'ahuajmee, ayaa pu hui huataujmua'a tɨcɨn tamuaamuata'a mu ara'ase ɨ maj ti'ijta. Majta aɨme, camuuxɨ maɨjna cɨn titye'entyajrupi mej mi tyu'utaijta. Mauche'e mu ra'ancura'asin mej mi cɨj mana'a caj titye'eteevi'in a'achu cumu sei oora maj tyu'utaijta jamuan ɨ ti'itɨ. 13 Naijmi'i mu meyan ruxa'aj ti'imua'atze. Majta maj raatatuire'en maɨjna ɨ ti'itɨ matɨj mana'a ɨ maj cɨn antyujmua'aree, ajta ɨ hua'amuare'eri'ira'a. 14 Aɨ mu hui raatenya'usi'ite'esin maɨjna ɨ Canya'a. ’Ajta aɨn ɨ Canya'a, aɨ pu hua'utyaamue'itɨ a'ini ai pu aɨn pueen ɨ tavastara'a ɨ tɨ ajta tihueijte'e aɨme ɨ tɨ hua'avasta'a pueen ɨ tyaɨte. Ai pu hui ajta aɨn pueen ɨ tajtuhuan tɨ naijmi'ica tie'ijte'e ɨ seica ɨ tajtuhuaani. Majta aɨme ɨ mej jemin seijre'e ɨ Canya'a, ai mu aɨn pueen ɨ tɨ hua'utajée, tɨ ajta hua'antihuau. Ai mu majta aɨn pueen ɨ maj cai atya'ɨtza'ara ɨ jemin. 15 Aj pu'i ayan tinaata'ixaa tɨcɨn: ―Aɨjna ɨ jaj tɨ ve'e ɨ paj hui raaseij, ɨ tɨ ajta japuan á'ujca aɨjna ɨ jɨita'a tɨ ramue'itɨcɨ ɨ tumin ɨ ruhue'ira'a cɨme'e, ai mu aɨn pueen ɨ tyaɨtestyamua'ame'en aɨjna ɨ jɨita'a, majta ɨ tyaɨtejra'an, majta ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan, ɨ maj majta seij cɨn ti'ixaxa'a ɨ nyuucari. 16 Ajta aɨjna tɨ tamuaamuata'a ava'ahuajmee, ɨ mej tie'ijta aɨjna jamuan ɨ ti'itɨ, aɨ mu rajchaɨ́ɨra'a mua'aju'un maɨjna ɨ jɨita'a tɨ ramue'itɨcɨ ɨ tumin ɨ ruhue'ira'a cɨme'e. Majta hua'are'itixɨ'ɨsin ɨ tyaɨte ɨ maj rá'ajaahuatya'acaa. Majta ca'anyejri cɨn tiracá'ari'ira tɨj na'a ɨ tɨ ti'itéechan. Majta raatyacɨ'ɨsin ɨ hue'ira'ara'an. Majta ra'atyátaira. 17 ’Ayaa pu te'eme, a'ini Dioj pu ayan ca'anijra'a hua'uta'asin mej mi meyan tira'ara'asten a'ij tɨ aɨn ti'ijxe'eve'e maɨjna cɨme'e maj ruxa'a mana'a tyu'umua'ati. Majta raatatuire'en ɨ ti'itɨ jemi matɨj mana'a ti'itɨ ɨ maj cɨn antyujmua'aree. Ayaa mu ráruurén asta na'a cai ayan tya'araurasten a'ij tɨ Dioj ari tiraataxajtaca'a. 18 Ajta, aɨjna ɨ jɨita'a ɨ paj raaseij, ai pu aɨn pueen ɨ chajta'ana tɨ ve'e ɨ tɨ tihue'ijte'e aɨme ɨ tajtuhuaani ɨ mej ti'itɨ cɨn títyatatí a'u tɨ na'a iiyan chaanaca japua. ―Ayaa pu tinaata'ixaa aɨjna ɨ tɨ tajapua ti'ivaɨre'e.

Apocalipsis 18

1 Nyajta seij huaseij ɨ tɨ tajapua ti'ivaɨre'e. Aa pu tajapua va'acáma'acaa aɨjna. Eihua pu huapɨ'ɨ ti'itɨj cɨn antyujmua'aree. Nain japua pu ajta huatátzarajraa iiyan chaanaca japua aɨjna cɨme'e tɨ tyátaave'e a rujetze. 2 Aj pu'i ca'anin cɨn huajijhuaca'a ayan tɨcɨn: ―Pu'uri hui á'avatzɨjxɨ, pu'uri xaa hui á'avatzɨjxɨ aujna u Babilonia, ɨ chajta'ana tɨ vivéjmee. Mu'uri hui maun a'uchaatɨme aɨme ɨ tiyaaru'u. Pu'uri ajta hua'achi'i pueen ɨ xaijnyu'ucari ɨ maj xana'avisi'i seijre'e. Au mu a'asaca, matɨj mana'a pua'amua ɨ pina'ase ɨ maj xana'avisi'i seijre'e, ɨ tyaj cai a'atzu hua'axe'eve'e. 3 ’Ayaa pu hui tiraaruu, a'ini aɨ pu ca'anijra'a hua'uta'a matɨj mana'a pua'amua ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan mej mi meyan che'eta mana'a a'ij pua'a huarɨni tɨj ajta huarɨj aɨjna ɨ Babilonia. Aɨj pu hui cɨn Dioj ayan che'eta na'a pueijtzi tihua'uta'asin a'ini eecan pu huapɨ'ɨ nyu'ucamɨ'ɨ aɨjna ɨ Dioj. Aɨme ɨ mej iiyan tie'ijta ɨ chaanaca japua, matɨj mana'a pua'amua jamuan huataujxana'acɨre. Majta aɨme ɨ mej ti'itua'araca iiyan chaanaca japua, aɨ mu hui meri huataujchijtyaanitaca'a maɨjna cɨme'e mej eihua huapɨ'ɨ tí'inyacua'atzacaa mej huapɨ'ɨ tí'ijchaɨca aɨme. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ tɨ tajapua ti'ivaɨre'e. 4 Nyatɨ'ɨj ni seij huanamuajri'i tɨ ute'e teje'icáxajtaca'a ayan tɨcɨn: ―Sata'aj hui saun huiracɨɨnye mɨ sej nyatyaɨtestyamua'a pueen, sej si cai sajta seyan auta'ɨtzen tɨj aɨjna, tɨ ij cai pueijtzi amuaata'an ɨ Dioj a'ij tɨ aɨn raata'asin aɨjna ɨ jɨita'a. 5 Ee xaa, aɨjna ɨ tɨ cɨn ayan huarɨj, aɨ pu hui ari nain cɨn autyajturaa ɨ Dioj jemi. Pu'uri xaahui amiteere'e ijii u tajapua Dioj tɨ e'eseijre'e. Ajta aɨn Dioj, aɨ pu ari ra'utamua'areeri'i tɨj na'a tɨ cɨn a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ. 6 ’Che'e ayan tiraacɨ'ɨti tɨj ajta aɨn pueijtzi tihua'uta'a ɨ tɨ hua'utyaamue'itɨ. Che'e ajta hui hua'apua tyu'utanajchita tɨj na'a seij cɨme'e tɨ ayan huarɨj tɨ a'ij pua'a een. Ajta aɨn ɨ vaasu tɨ jetzen raya'aca aɨjna tɨ cɨn huataujtɨmue'ira, che'e hui ayan ra'ava'ɨste'en aɨjna cɨme'e ɨ tɨ hua'apua ara'ase ɨ tɨ cɨn huatyátahuan. 7 Aɨ pu hui hua'ujtzaahua rusaɨj, ajta huataujseijrataca'a aɨjna cɨme'e tɨ eihua huapɨ'ɨ tí'ijchaɨca'a. Che'e ruxa'a na'a tiraacɨ'ɨti tɨ'ij rajpueiitzi a'ara'ani, ajta tɨ huataujxaamɨste'en. Ayaa pu hui ti'ixaj ɨ rutzajta'a tɨcɨn yee: “Aɨ pu aɨjna cɨn ti'itejvee ɨ jɨita'a tɨ tie'ijta, ajta ayan tɨcɨn tɨ cai rusaɨjtaca'a, tɨ cai a'anaj ruxaamɨjtya'a a'ame.” 8 Aɨj pu hui cɨn ca'anacan japuan rávaɨjtzi sei xɨcaj cɨme'e tɨ rajpueiitzi a'ara'ani. Aj pu xaa tijcui'ini, ajta ruxaamɨjtya'a a'ame. Ajta ayan tirajpueiitzi a'ame tujri cɨme'e. Ajta huatyatairi'ihua, a'ini eihua pu raayɨ'ɨtɨ ɨ rumuare'eri'ira'a cɨme'e ɨ tavastara'a, aɨjna ɨ Dioj tɨ ra'uxɨ́jte'en. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ a'atɨ tɨ tajapua ti'ivaɨre'e. 9 Ajta aɨme ɨ tajtuhuaani ɨ mej tie'ijta iiyan chaanaca japua, ɨ maj majta jamuan huataujxana'acɨre, majta jamuan huataujchijtyaanitaca'a, matɨ'ɨj raaseij a'utɨ á'ajcɨtzu aɨjna cɨme'e tɨ tyataasin, aɨ mu ruyeinixɨ'ɨn, majta ijhuan maɨjna cɨme'e ɨ chajta'ana. 10 Majta maɨn, a mu ɨmɨ a'uhuistɨra'asin maɨjna cɨme'e maj ratzɨɨnye'e ɨ tɨ cɨn rajpueiitzi a'ame. Ayaa mu ti'ixaata mua'aju'un tɨcɨn: ―Cui'i xaa, cui'i xaa, muaa mɨ hui pej chajta'ana pueen tɨ ve'e, mɨ paj eihua ti'itɨj cɨn anti'amua'aree, mɨ paj hui Babilonia pueen, sei xɨcaj pu cɨn ayan tyaja'ure'enye tɨ Dioj ma'uxɨ́jte'e. 11 Majta aɨme ɨ mej ti'itu'araca iiyan chaanaca japua, aɨ mu majta ruyeinixɨ'ɨn, majta ruxaamɨstya'a mua'aju'un maɨjna cɨme'e ɨ chajta'ana a'ini capu che'e ma'a a'atɨ tɨ tihua'unanai ɨ mej ti'itua'araca ti'itɨ tɨ na'a mej ti'itɨcɨ, tɨ pua'a ooro, nusu plaata, na'ari tetej tɨ tyamua'a ti'ijnajchi, ti'itɨ peerla. Majta seica cɨɨxuri ti'itua'araca. Capu che'e a'atɨ tihua'ananairan ɨ tɨ ti'imestí, ɨ tɨ nacamua, tɨ ta'ati, tɨ pa'u. Camu majta che'e hua'ananaira mua'aju'un ɨ cɨye maj tu'araca tɨ eihua ti'ijnajchi na'ari ti'itɨ coobre nusu tyapuusti'i nusu aɨjna ɨ tetej ɨ maj racaamete, ɨ maj cɨn tya'antamɨɨmɨte'en ɨ tyapueij na'ari ɨ chun. 13 Camu majta che'e meyan tihua'ananairan ɨ maj cue'ira ti'ina'achita'an ti'itɨ tzanca, na'ari ti'itɨ tɨ na'a tɨ naa tya'aaca nusu cuaane'e na'ari ti'itɨ mirra, na'ari cuaane'e tɨ cueina, ti'itɨ nahuaj, na'ari aceiti, na'ari hariina tɨ re'en, ti'itɨ triigu, ajta ya'amuaate maj seijre'e huaacasi, na'ari canya'axɨ, ajta cahuaayu'u. Ajta, aɨjna ɨ carreta maj ru'uva'ajaapuaj maj mua'aye'i ɨ cahuaayu'u, majta aɨme ɨ maj ca'anyejri cɨn ti'imuare'e ruxa'aj tyaɨte jemi, camu mij che'e tihua'ananairan. 14 Ayaa pu tyaja'ure'enye a'ij tɨ ajmi'i tye'eyu'usi'ihuaca'a ayan tɨcɨn: ―Aɨjna tɨ tyamua'a ti'ire'en, ɨ paj huapɨ'ɨ raxe'eva'acaa, capu che'e seira'a a'ame mueetzi jemi. Ajta, naijmi'i tɨj na'a tɨ huapɨ'ɨ ti'ijnajchi, ajta tɨ naa seijre'e ɨ paj cɨn a'atzaahuate'e asaɨj, papu'uri tyaja'urai. Capej che'e ti'ityauni. 15 Majta aɨme ɨ maj ti'itu'araca, ɨ maj majta maɨjna cɨn huatyaujchijtyaanitaca'a maɨjna cɨme'e mej tihua'ananairaca'a, aɨ mu a'ɨmɨ huahuistɨra'asin, maɨjna cɨme'e maj ratzɨɨnya'a mua'aju'un tɨ Dioj pueijtzi raata'a. Maujyeinixɨ'ɨn, majta ca'anin cɨn muaataujxaamɨste'esin. 16 Ayaa mu ti'ixaata mua'aju'un tɨcɨn: ―Cui'i xaa, cui'i xaa, muaa pej chajta'ana pueen, tɨ ve'e. Ɨ paj paɨjna ti'itéchajca'a ɨ tɨ mestí tɨ naa e'en, pajta paɨjna cɨme'e tɨ nacamua, pajta ɨ tɨ pa'u cɨme'e. Ɨ paj uca'arujti'iri'i paɨjna ɨ tɨ ooro cɨn taavijhua, pajta paɨjna cɨme'e ɨ tetej tɨ huapɨ'ɨ ti'ijnajchi, pajta paɨjna cɨme'e ɨ peerla ti'itɨ. 17 Sei oora pu hui cɨn, naijmi'i tyu'ura'axɨ tɨj na'a tɨ huapɨ'ɨ ti'inajchicaa. Majta aɨme ɨ maj ramɨjhuaca maɨjna ɨ baarcu, majta aɨme ɨ mej ti'imɨjhuaca maɨjna jetze ɨ baarcu ɨ maj a'acɨɨnye ɨ jaj japua, majta naijmi'i ɨ maj hue'ité vivi'i, au mu ɨmɨ huahuistɨraa. 18 Matɨ'ɨj raaseij maɨjna ɨ cɨtzij tɨ ajtyɨ'ɨmɨ ajcɨtzujtaca'a, tɨ tya'ajtaiira ɨ chajta'ana, matɨ'ɨj mi huataujyeinyajraa. Meyan tɨcɨn: ―¿Ti'itajni maa chajta'a seijra'acaa tɨj amɨjna? Capu hui me'e e'e chajta'a. 19 Matɨ'ɨj mi ti'itɨ avá'ujratziiraxɨ ti'itɨ tɨ muiiní ɨ rumu'ujetze, maj ruyein, majta ruxaamɨste'e. Ayaa mu ti'ityejíjhuaca'a tɨcɨn: ―Cui'i xaa, cui'i xaa, muaa hui chajta'ana tɨ ve'e, a'ini mueetzi mu jetze huataujchijtyaanitaca'a matɨj mana'a pua'amua mej tihue'ijtya'acaa aɨme ɨ maj baarcu jetze antacɨ'ɨca ɨ jaj japua. Aɨ mu hui cɨn huataujchijtyaanitaca'a maɨjna cɨme'e pej eihua huapɨ'ɨ tí'ijchaɨca'a. ―Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a aɨme ɨ tyaɨte. 20 Sajta muan, mɨ saj tajapua e'eseijre'e, sata'aj huataujtyamua'ave'en, sajta muan, mɨ saj rɨ'ɨ ti'iteseijre'e ɨ Dioj jemi, sajta muan, mɨ tɨ Dioj amua'antihuau, sej si'i tihua'uta'ixaate'en ɨ tyaɨte, sajta muan, mɨ saj Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a. Sata'aj huataujtyamua'ave'en saɨjna cɨme'e tɨ Dioj ayan tyajamuaaxa'apɨ'ɨntari'iri'i aɨjna cɨme'e tɨ ra'uxɨ́jte aɨjna ɨ jɨita'a. 21 Aj pu'i saɨj tɨ tajapua ti'ivaɨre'e, tɨ ajta eihua huapɨ'ɨ ruca'anye, aɨ pu tetej ájtɨ tɨ ayan seijra'acaa tɨj aɨjna ɨ maj cɨn tyá'atɨ'ɨxɨca. Aj pu'i ra'atyájrai ɨ jaj tzajta'a tɨ ve'e. Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Ayaa pu hui che'eta na'a eenye'eque'e raatyáuuna aɨjna ɨ chajta'ana tɨ ve'e, tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Babilonia. Capu che'e me'e e'e seira'a a'ame. 22 Camu che'e meyan namuaara mua'aju'un aɨme ɨ mej ti'icuinaca aɨjna jetze ɨ aarpa nusu aɨme ɨ maj ti'icuinaca ruchuicari cɨme'e. Camu hui majta namuaara mua'aju'un muejmi jemi aɨme ɨ mej ti'icɨ'ɨsita tuuturu'u jetze na'ari aɨme ɨ maj ucaají'ihua mua'aye'i ɨ trompeeta jetze. Majta aɨme ɨ mej ti'imɨjhuaca, matɨj mana'a pua'amuaca, a'ijtɨ mana'a tiraayɨ'ɨtɨ, camu hui che'e muejmi jemi seira'a mua'aju'un. Camu xaa nya'u a'atzu. Camu majta che'e namuaara mua'aju'un aɨme ɨ mej tyá'atɨ'ɨxɨca. 23 ’Ajta, capu hui che'e a'atáa a'ame muejmi jemi ɨ taij tɨ huatatza a'aye'i ɨ hua'achi'i tzajta'a. Capu ajta che'e ayan namuaara a'ame maj xaahuaani cɨn tyu'utaxaj aɨme ɨ maj mauchan huanényaɨchaca'a, ajta maj mauchan huavɨɨche, a'ini aɨme ɨ maj muejmi jemi ti'itu'araca'a, ai mu maɨn pueenya'a ɨ mej yan japuan seijra'acaa ɨ chaanaca, ɨ maj majta vivejme'en cɨn títyatatyá'aca'a. Pajta peyan tihua'ucuanamua matɨj mana'a pua'amua ɨ maj seij chuejra'a japua e'ema'acan paɨjna cɨme'e pej peyan huata'aseijrataca'a paj huapɨ'ɨ naa seijre'e aɨme jemi mej mi meyan huarɨni tɨ a'ij pua'a een ɨ Dioj jemi. 24 Ai pu ajta aɨn pueen tɨ hua'ucuii naijmi'ica aɨme ɨ maj Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a, majta aɨme ɨ maj rɨ'ɨ ti'iteseijra'acaa ɨ Dioj jemi. Ee xaa nya'u, aɨ pu hua'ucuii matɨj mana'a pua'amua huácuiihuaca'a iiyan chaanaca japua, tɨj na'a jajcua ɨmɨ, tɨ ajta ijii.

Apocalipsis 19

1 Nyatɨ'ɨjta ni hua'unamuajri'i ɨ maj tajapua ca'anin cɨn ti'ichuiicaca'a. Cu xuee eihua huapɨ'ɨ ajtyáxɨɨraca'a aɨme ɨ maj ti'ichuiicaca'a. Meyan tɨcɨn: Aleluuya, tiche'e rɨ'ɨ tiraata'an ɨ taDioj, a'ini aɨ pu ari tu'irajtuaa, aɨ pu jetze a'uve'eme ɨ tyaj cɨn rɨ'ɨ tira'utaseij, ajta ai pu aɨn pueen ɨ tɨ nain cɨn antyujmua'aree. 2 Tzaahuati'ira'a pu cɨn hua'axɨjte'e, ajta ayan tiraavijte'e tɨ aɨn pueijtzi hua'ata'aca. Aɨ pu ari ra'uxɨjte aɨjna ɨ jɨita'a tɨ va'acan cɨn ti'ityavaaca'a, aɨjna ɨ jɨita'a tɨ ruhue'ira'a cɨn ramue'itɨca'a ɨ tumin, tɨ ajta ca'anijra'a hua'uta'a aɨme ɨ maj an japuan huachaatɨma'acaa an chaanaca japua mej mi a'ij pua'a huarɨni maɨjna cɨme'e maj jamuan huataujxana'acɨre. Dioj pu ajta pueijtzi raata'a aɨjna cɨme'e tɨ aɨn jɨita'a ayan hua'ucuii aɨme ɨ maj ravaɨre'e ɨ Dioj. 3 Majtahua'a mu huajijhuaca'a meyan tɨcɨn: ―Aleluuya, eecan pu jetzen ájcɨtzúuta a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. ―Ayaa mu tyu'utaxajtaca'a. 4 Majta aɨme ɨ vaujsi ɨ maj seite japuan muaacua ara'ase, majta ɨ maj muaacua, ɨ maj majta ruuri, naijmi'i mu a'icaujtuuxɨ, mej mi raatyaanajche maɨjna ɨ Dioj ɨ tɨ a'acajca ɨpuari japua. Meyan tɨcɨn: ―Che'e ayan tyaja'ure'enyen. Aleluuya. 5 Tɨ'ɨqui saɨj huajijhuaca'a tɨ aun a'utyavaaca'a ajna vejli'i jetzen ɨ maj japuan ti'imuaɨ'ɨvajtaca. Ayan tɨcɨn: Sata'aj rɨ'ɨ tiraata'an saɨjna ɨ Dioj, naijmi'i muan mɨ saj ravaɨre'e ɨ Dioj. Capu amɨn a'ij tɨ pua'a seyan vivejme'en cɨn títyatatí na'ari saj cɨle'enye'en cɨn títyatatí. 6 Nyatɨ'ɨj ni nyajtahua'a hua'unamuajri'i aɨme. Cu xuee eihua huapɨ'ɨ ajtyáxɨɨraca'a. Ajta, matɨ'ɨj tyu'utaxajtaca'a, ayaa pu namuajra'acaa tɨj jaj tɨ tetej tzajta'a mɨ'ɨya. Ayaa pu ajta namuajra'acaa cumu mej tenyuuca'an. Meyan tɨcɨn: Aleluuya, tiche'e rɨ'ɨ tiraata'an ɨ Dioj, a'ini pu'uri nain cɨn tie'ijta aɨjna ɨ tavastara'a ɨ tɨ taDioj pueen. 7 Tiche'e teyan huatatatyamua'ave'en, tyajta teyan tiraatataujtzi'ire'en, tej ti rɨ'ɨ tiraata'an a'ini pu'uri ajna tyaja'ure'enye tɨ aɨn Canya'a huatyenyaɨche. Ajta aɨn ɨra'ara'an, pu'uri rɨ'ɨ huaujruu. 8 Ayaa pu tiraata'a tɨ tyu'utaujchejte aɨjna cɨme'e ɨ cɨɨxuri tɨ mestí, tɨ ajta naa een, tɨ tyámastájye'i, tɨ cai a'atzu chuaamua. Ajta aɨjna ɨ cɨɨxuri tɨ naa een, ai pu aɨn pueen a'ij mej meri huarɨj aɨjna cɨme'e ɨ tɨ xa'apɨ'ɨn een ɨ Dioj jemi. Aɨj pu xaa cɨn ucaujchejtye'esin. 9 Ajta ɨ tɨ tajapua ti'ivaɨre'e, ayaa pu tinaata'ixaa tɨcɨn: ―Pata'aj ra'uteyu'uxa yee: “Rɨ'ɨ pu tihua'uta'a aɨme ɨ tɨ Dioj hua'uta'inee mej tyu'ucua'ani jamuan aɨjna ɨ Canya'a ajna xɨcajra'an tɨ jetzen huatényaɨchi.” Aj pu'i ayan tinaata'ixaa tɨcɨn: ―Ayen ti'ayajna ɨ Dioj jemi a'ij nyej nyauchan timué'ixaa. 10 Cɨme'en pu'u ayan tinaata'ixaa, nyatɨ'ɨj ni a'icantutzi a'u tɨ a'araɨɨcajme nyej ni raatyaanajche. Ajta aɨn, ayaa pu tinaata'ixaa tɨcɨn: ―Capej hui peyan nyaruuraj a'ini nyaa nu neyan che'eta nyana'a ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi patɨj muaa, majta aɨme ɨ a'ihuaamua'a ɨ maj meyan tya'anxájta maɨjna cɨme'e a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a ɨ Jesús, majta a'ij tɨ aɨn huarɨj. Pata'aj paɨjna huatyaanajche ɨ Dioj, a'ini aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxaj a'ij tɨ tyu'utaxajtaca'a ɨ Jesús, au pu jetze a'uve'eme ɨ xaijnyu'ucari tɨ Dioj jetzen ma'acan ti'ixaxa'a. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ a'atɨ. 11 Nyatɨ'ɨj ni raaseij tɨ antacuuni'ihuaca'a u tajapua. Ma'acui xaa, cahuaayu'u pu an a'utyavaaca'a. Naa pu ti'icueinara'a, ajta aɨn ɨ tɨ japuan ava'aca, ayaa mu ratamua'amua tɨcɨn, “Ɨ tɨ nain cɨn tya'aste, ajta tɨ tzaahuati'ira'a cɨn ti'ixaxa'a.” Aɨ pu xa'apɨ'ɨn ayan rɨcɨ aɨjna cɨme'e tɨ hua'axɨjte'e ɨ tyaɨte a'ij tɨ tiraavijte'e. Ajta ayaa pu che'eta na'a ti'inya'use'e. 12 Yaa pu seijre'e ɨ jɨ'ɨsaara'an jetze tɨj taij tɨ a'ataa. Eecan pu utyarujti'ihuajmee ɨ curuun. Ajta jetzen pu te'eyu'usi'i a'ij tɨ antyahuaa. Ajta, capu a'atɨ yau'eite a'ij tɨ huataujmua'a, silu aɨ pu'u na'a rusaɨj yau'eite. 13 Ayaa pu e'enye'en ti'itéchajca'a ɨ cɨɨxuri tɨ tɨtɨ'ɨj, ajta xuure'e raaméiri'ihuajma'acaa. Ayaa mu majta raatamuá'a tɨcɨn, “Aɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxaj ɨ Dioj.” 14 Majta cujta'an huaju'ucaa aɨme ɨ xantaaru'u maj tajapua e'ema'acan. Ayaa mu e'enye'en ti'itéchajca'a ɨ cɨɨxuri, tɨ mestí, tɨ ajta naa een. Naa pu ti'icueina, ajta naa ti'iseijra'acaa ɨ tihua'acɨɨxu, ajta capu a'atzu ti'ichuamuavi'icaa. Aɨ mu cujta'an huaju'ucaa ɨ ma ta'ave'ete'ete aɨme japua ɨ cahuaayu'u maj cueina. 15 Ajta aɨn nyuucara'ara'an, ayaa pu hua'aruuren ɨ tyaɨte tɨj a'atɨ ti'itɨ antisijchaca'a aɨjna cɨme'e ɨ chun. Ayaa pu pueijtzi tihua'uta'asin aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan aɨjna cɨme'e ɨ runyuuca. Ca'anyejri pu cɨn tihua'utaijte'esin. Ajta, hua'a japua pu ráavaɨjtzi tɨj na'a ɨ tɨ cɨn huapɨ'ɨ nyu'ucamɨ'ɨ ɨ Dioj, tɨ nain cɨn antyujmua'aree. 16 Jetzen ɨ cɨɨxura'ara'an, ajta a'u tɨ ajtave'e ɨ chun, ayaa pu te'eyu'usi'i a'ij maj ratamua'amua tɨcɨn: “Hua'atajtuhuan aɨme ɨ tajtuhuaani, ajta, tɨ tihue'ijte'e aɨme ɨ maj majta tie'ijta”. 17 Nyatɨ'ɨj ni a'atɨ huaseij tɨ ti'ivaɨre'e u tajapua. Antyɨ'ɨmɨ pu a'utyavaaca'a ɨ xɨcaj jetze. Ca'anin pu cɨn hua'utajée matɨj mana'a pua'amuacaa ɨ pina'ase ɨ maj cɨ'ɨcacaj, ɨ maj majta rá'ara'ive u ute'e. Ayan tɨcɨn: ―Iiya'a xu'u hui, mu a'uva'aju'un sej si seyan tyu'ucua'ani saɨjna cɨme'e tɨ Dioj ayan tyaja'amuamin. 18 Sej si hui raacua'ani saɨjna ɨ hua'ahue'ira'a aɨme ɨ maj tie'ijta na'ari hua'ahue'ira'a ɨ hua'acapitan ɨ xantaaru'u. Sajta seyan raacua'ani hua'ahue'ira'a saɨme ɨ tyetyaca ɨ maj eihua rucaca'anye, sajta hui hua'ahue'ira'a ɨ cahuaayu'u, sajta hua'ahue'ira'a saɨme ɨ maj avé'etye'ete. Nain xu hui cua'ani hua'ahue'ira'a ɨ tetyaca, capu amɨn a'ij tɨ pua'a meyan ruxaahua á'ujhua'anye'en nusu maj ca'anyejri cɨn ti'imuara'acaa. Capu amɨn a'ij ajta tɨ pua'a mej vivejme'en títyatatí nusu meyan cɨle'enye'en cɨn ti'ivaɨre'e. Muan xu hui xaa hua'acua'ani ɨ hua'ahue'ira'a. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna tɨ tajapua ti'ivaɨre'e. 19 Nyatɨ'ɨj ni hua'useij maj e'etyujsaɨra'acaa aɨjna ɨ a'atɨ tɨ huapɨ'ɨ á'atyesi'ire'e, majta aɨme ɨ maj yan tie'ijta i chaanaca japua. Hua'a jamuan ɨ ruxantaaru'ustyamua'a, aɨ mu e'etyujsaɨj mej mi raatyenya'usi'ite'en maɨjna ɨ tɨ ava'aca ɨ cahuaayu'u japua, majta maɨme ɨ xantaaru'ustyamua'ame'en. 20 Ajta aɨjna ɨ a'atɨ tɨ huapɨ'ɨ á'atyesi'ire'e, aɨ pu huatévi'iri'ihuaca'a aɨjna jamuan tɨ hue'itzi cɨn ti'ixaxa'ata'a aɨjna jetze ma'acan. Ajta, aɨjna ɨ tɨ huapɨ'ɨ á'atyesi'ire'e, aɨ pu tyu'umuarej ɨ maj cɨn rɨ'ɨ tira'utaseij. Ayaa pu een cɨn hua'ucuanamua aɨme ɨ maj ra'ancura'a maɨjna ɨ maj hua'a jetze a'ayu'usi'i a'ij tɨ antyahuaa aɨjna ɨ ja'atɨ. Majta ratyaanajchaca'a aɨjna ɨ ti'itɨ tɨ ayan éenya'a seijre'e tɨj aɨjna ɨ ja'atɨ tɨ huapɨ'ɨ á'atyesi'ire'e. Cɨme'en maj huavívi'iri'ihuaca'a aɨme ɨ maj hua'apua, matɨ'ɨj mi man huaje'etyaahua'axɨ ruuricaa ajna a'ahua'a a'alaguun a'u tɨ azufre cɨn a'ajtaasin. 21 Ajta, aɨjna tɨ cahuaayu'u japua ava'aca, aɨ pu ayan hua'aruu ɨ seica ɨ maj ra'astijra'acaa maɨjna tɨ huapɨ'ɨ á'atyesi'ire'e. Aɨ pu rusaɨj hua'ucuii aɨjna cɨme'e ɨ runyuuca tɨ ayan ti'ivaɨre'e tɨj chun tɨ e'ijninyei tene'etze'en. Majta naijmi'i ɨ pina'ase, aɨ mu huáju'uxai tyamua'a eihua maɨjna cɨme'e ɨ hua'ahue'ira'a aɨme ɨ maj huácuiihuaca'a.

Apocalipsis 20

1 Nyatɨ'ɨj ni seij huaseij tɨ tajapua ti'ivaɨre'e. U ute'e pu áva'acáma'acaa. Aɨ pu ajta yaavi huáchuisima'a aɨjna tɨ cɨn te'ityaanan a'u tɨ e'etyacun tɨ huápɨ'ɨ a'ucatee. Aɨ pu ajta huapijsima'a ti'itɨ cadeena, tɨ vivéjmee. 2 Aj pu'i raateevi'i aɨjna ɨ cu'ucu'u, aɨjna tɨ jajcua ɨmɨ huataseijre. Ai pu aɨn pueen ɨ tɨ ayan antyahuaa tɨcɨn tiyaaru'u, ajta Satanás. Aj pu'i ra'ijtápe tɨ ij a'ateevi'in a'achu cumu seivi'ira'a ninye'ira'a. 3 Aj pu'i aun ya'ucajrai a'u tɨ e'etyacun. Ajta ra'atyaana. Ti'itɨ pu ajta ancaavi'ijte tɨ'ij cai che'e hua'acuanamua aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan asta na'a cai te'entipua'arite'en sei vi'ira'a ninye'ira'a. Aj pu'i xaa, ayan tyu'ujxe'eve'e maj rá'ijxɨjta tɨ'i a'atzu a'ateevi'in tɨ ruxaahua á'ucha'acanye'en. 4 Nyatɨ'ɨj ni ɨpuari tyu'useij, nyajta nyaɨme ɨ mej jetzen acátye'etya'a. Ai mu aɨn pueen ɨ maj ra'ancura'a maj maɨjna cɨn antyujmua'aréera maj hua'uxɨjte'en ɨ tyaɨte. Nyajta e'eyan hua'axaijnyu'uca huaseij aɨme ɨ maj hue'ijveiichixɨ ɨ hua'amu'u jetze maɨjna cɨme'e maj tyu'utaxajtaca'a maɨjna jetze ma'acan ɨ Jesús, majta maɨjna cɨme'e maj ra'astijra'acaa maɨjna ɨ nyuucari tɨ cɨme'en raxaj ɨ Dioj. Majta aɨme, camu raatyanajchaca'a maɨjna ɨ ja'atɨ tɨ huapɨ'ɨ á'atyesi'ire'e, camu majta raatyanajchaca'a ɨ tɨ ravaɨre'e. Camu majta ra'ancura'a ɨ tɨ te'eyu'usi'ihuaca'a ɨ hua'acuaatze'e nusu ɨ hua'amuajca'a jetze a'ij tɨ ye'i antyahuaa aɨjna ɨ a'atɨ tɨ huapɨ'ɨ á'atyesi'ire'e. Aɨ mu majta huatarú jamuan ɨ Cɨriistu'u, majta maɨjna cɨn ti'ityavaaca'a matɨj tajtuhuaani tɨj na'a sei vi'ira'a ninye'ira'a cɨme'e. 5 Ai mu aɨn pɨrɨcɨ ɨ maj anacai huatarujsin ɨ mej meri huacuii. Majta ɨ seica, ɨ mej meri huacuii, camu meyan majtahua'a huatarú asta na'a cai te'entipua'arite'en sei vi'ira'a ninye'ira'a. 6 Rɨ'ɨ pu tiraata'a ɨ a'atɨ tɨ ayan ti'ijcɨ'ɨti, tɨ ajta huatarujsin hua'a jamuan ɨ maj anáatyá'a mu a'itaju'un hua'a tzajta'a ɨ mɨ'ɨchitye. Rɨ'ɨ pu tiraata'a a'ini Dioj pu ari huataura'ate ɨ rujemi aɨjna ɨ a'atɨ. Capu ajta che'e rɨ'ɨrista a'ame tɨ ajtahua'a huamɨ'ɨni tɨj na'a rusen cɨme'e, silu ayaa pu aɨjna cɨn te'entyaruti tɨ'ij ti'itɨ cɨn ti'ivaɨra'a ɨ Dioj jemi, ajta jemin ɨ Cɨriistu'u. Aɨ pu jamuan tyu'utaijta. Ayaa pu a'ateevi'i a'achu sei vi'ira'a ninye'ira'a. 7 Tɨ'ɨj te'entipua'are ɨ sei vi'ira'a ninye'ira'a, aj pu'i ayan huatatuiihua aɨjna ɨ Satanás aujna a'u tɨ e'etyanami'ihuaca'a. 8 Tɨ'ɨqui a'itamé tɨ'ij hua'ucuanamuan aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan, matɨj mana'a pua'amua yen seijre'e iiyan chaanaca japua, tɨj na'a Teijmata'a pujme'en, ajta Huaahuata pujme'en, ajta Cuameche, ajta Tzereemen. Aɨme pu tisaɨre'esin ɨ mej meyan huataujmua'a tɨcɨn Gog, ajta aɨme ɨ seica ɨ mej meyan huataujmua'a tɨcɨn Magog. Ayaa mu ara'ase a'achu tɨ caj tí'itej ɨ sej tɨ huaca a'utɨ avastɨmee ɨ jaj tɨ ve'e. Ajta aɨn ɨ cu'ucu'u hua'ajsaɨre'esin mej mi huatenya'use'en. 9 Matɨ'ɨj mi nain japua á'ujhua'anya'a tɨj na'a caj tɨ auyauj ɨ chuej japua. Matɨ'ɨj mi rajnáj a'u mej tya'utyá'ɨnaamuaca'a aɨme ɨ maj rɨ'ɨ ti'iteseijre'e ɨ Dioj jemi, majta rajnáj maɨjna ɨ chajta'ana tɨ huapɨ'ɨ hua'araanajchi aɨme ɨ maj tyaɨtestyamua'ame'en pueen ɨ Dioj. Ajta, taij pu u e'icajve u tajapua. Ajta hua'utyaatai aɨme ɨ maj jamuan á'ujhua'anya'a ɨ tiyaaru'u. 10 Ajta aɨn ɨ tiyaaru'u tɨ hua'ucuanamua, au pu e'etyériihuaca'a a'utɨ a a'alaguun a'u tɨ azufre a'ataa, a'u tɨ ajta e'eseijre'e aɨjna ɨ a'atɨ tɨ huapɨ'ɨ á'atyesi'ire'e, ajta aɨjna tɨ ravaɨra'acaa, aɨjna tɨ hue'itzi cɨn ti'ixaxa'ata'a aɨjna jetze ma'acan tɨ huapɨ'ɨ á'atyesi'ire'e. Au mu mi rajpueiitzi mua'aju'un nain xɨcaj tzajta'a, ajta nain tɨca'ari tzajta'a tɨj na'a rusen cɨme'e. 11 Nyatɨ'ɨj ni ɨpuari huaseij tɨ ve'e. Naa pu ti'icueinara'a. Nyajta nyaɨjna huaseij ɨ tɨ acajca. Ajta ɨ chaanaca, ajta aɨjna ɨ tajapua, aa huaujpua'arixɨ maɨjna jemi. Camu che'e me'e e'eseijra'acaa. 12 Nyatɨ'ɨj ni nyaɨme huaseij ɨ mej meri huacuii, ɨ mej vivejme'en cɨn títyatatyá'acaa, majta ɨ maj cɨle'enya'a cɨn ti'ivaɨra'acaa. Au mu a'are'evaacaa maɨjna jemi ɨ ɨpuari. Majta seica ra'utacuuraca'a ɨ yu'uxari. Majta seij autacuuraca'a ɨ yu'uxari tɨ jetzen te'eyu'usi'i a'ij maj antya'aruu ɨ mej meyan ruuri huatyaturaasin ɨ Dioj jemi. Dioj pu ajta hua'uxɨjte aɨme ɨ mej meri huacuii maɨjna cɨme'e a'ij tɨ te'eyu'usi'ihuaca'a ɨ yu'uxari jetze, ɨ tɨ jetzen ayan tya'axa a'ij maj huarɨj matɨ'ɨj mauj ruuricaa, saɨj ajta saɨj. 13 Matɨj mana'a pua'amua ɨ maj aujamɨ ɨ jaj tzajta'a, aɨ mu huatarú. Majta ɨ seica, ɨ maj huacuii a'utɨ na'a, capu amɨn ti'itɨ pɨrɨcɨ ɨ tɨ hua'ucuii na'ari a'utɨ a'utyajturaa ɨ hua'axaijnyu'uca, naijmi'i mu majtahua'a huatarú. Ajta Dioj pu naijmi'ica a'uxɨ́jte aɨjna cɨme'e a'ij mej titetyújchaɨca'a matɨ'ɨj mauj ruuricaa. 14 Cɨme'en pu'u hua'uxɨjte, aɨ pu ra'upua'ari naijmi'ica tɨ ti'ityacui'ica, ajta aujna a'u maj a'utyajturaa ɨ mej meri huacuii, ɨ tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Hades. Naijmi'ica pu atyaahua'axɨ aɨjna jetze ɨ a'alaguun tɨ azufre cɨn á'ataaca'a. Ai pu aɨn pueen ɨ maj hua'apuacajretze huacui'ini, maj maun a'utyaturaasin maujna jetze ɨ a'alaguun tɨ azufre cɨn a'ataa. 15 Tɨ pua'a cai ayan te'eyu'usi'ihuacajche'e a'ij tɨ saɨj antyahuaa aɨjna jetze ɨ yu'uxari tɨ jetzen te'eyu'usi'ihuaca'a a'ij maj antya'aruu aɨme ɨ maj ruuri huatyaturaasin ɨ Dioj jemi, ayaa pu ti'ijruuren aɨjna ɨ a'atɨ tɨ cai á'ayu'usi'ihuaca'a. Dioj pu ra'atyajraisin aɨjna jetze ɨ a'alaguun tɨ azufre cɨn a'ataa.

Apocalipsis 21

1 Nyatɨ'ɨj ni raaseij a ute'e tɨ ari jajcuacan cɨn seijre'e. Ajta ɨ chaanaca, ayaa pu che'eta na'a jajcuacan cɨn seijre'e. Ajta a ute'e tɨ mi'ima'acan, ajta ɨ chaanaca tɨ mi'ima'acan, capu che'e me'e je'eseijra'acaa. Ajta ɨ jaj tɨ ve'e, capu ajta che'e seijra'acaa a'ini naijmi'i pu ahuaujpua'arixɨ. 2 Nyatɨ'ɨj ni raaseij tɨ áva'acáma'acaa a ute'e a'u tɨ Dioj e'eseijre'e aɨjna ɨ chajta'ana tɨ Dioj huataura'ate. Ayaa pu tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Jerusalén tɨ jajcua. Ayaa pu huaujruu aɨjna ɨ chajta'ana tɨj ajta jɨita'a rɨ'ɨ tyu'utyaujchejte tɨ'ɨj ari huateviche'esin. 3 Nyatɨ'ɨj ni raanamuajri'i tɨ ca'anin cɨn tyu'utaxajtaca'a ɨ a'atɨ tɨ aun a'utyavaaca'a jemin ɨ ɨpuari. Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Xaaseij, muan, a'ini pu'uri hui huataseijre'esin hua'a jemi ɨ tetyaca aɨjna ɨ chi'ira'an ɨ Dioj. Aɨ pu huatyaturaasin hua'a jemi, majta aɨme, aɨ mu tyaɨtejra'an pueenya'a mua'aju'un. Ajta ɨ Dioj, aɨ pu rusaɨj seira'a a'ame hua'a jemi. 4 Rɨ'ɨ pu hui tihua'uta'asin mej mi cai che'e ti'itɨj cɨn ruxaamɨstya'a. Camu che'e cui'ini. Camu che'e maɨjna cɨn ruxaamɨstya'a mua'aju'un maɨjna cɨme'e tɨ saɨj huamɨ'ɨ. Camu majta che'e ruyeinyaj mua'aju'un, camu che'e meyan tirajpueiitzi mua'aju'un maɨjna cɨme'e tɨ ti'itɨ hua'acucui'i, a'ini aɨjna ɨ tɨ mi'ima'acan, aɨ pu ari ahuaujpua'arixɨ. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ a'atɨ. 5 Ajta aɨn ɨ tɨ ɨpuari jetze acajca, ayaa pu tyu'utaxajtaca'a tɨcɨn: ―Ma'acui xaa, naijmi'i ɨ tɨ ti'iseijre'e, nyaa nu hui raajajcuare'en. Ajta ayan tɨcɨn: ―Auteeyu'uxa aɨjna, a'ini nyaa nu tzaahuati'ira'a cɨn ti'ixaxa'a nyaɨjna cɨme'e tɨ ayan ti'ayajna. 6 Aj pu'i ayan tinaata'ixaa tɨcɨn: ―Pu'uri icu. Antipua'araca'a. Nyaa nu hui nyaɨn pueen i nyaj anajca, nyajta i nyaj uve'etyajtɨ. Nyaa nu jajcua ɨmɨ huataseijre, nyajta nain nu tyu'utaahuaca'a tɨ yen ti'iseijre'e. Nyajta nu nain cɨn raanaijmi'ire'e tɨj na'a tɨ ajta ti'iseijre'e. A'atɨ tɨ na'a tɨ nyeetzi jemi a'ujca'anyen nyej ni neyan tiraata'an ɨ́ tɨ tira'aturaate'e ɨ tzajta'an, huaapua'a nu tiraata'asin nyaɨjna ɨ jaj tɨ aun e'iraninyei a'u tɨ a'ajaijxa. Jaj nu xaa tiraata'asin tɨ cɨn ruuri a'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. 7 Ajta aɨn tɨ tyu'utyaamue'itɨ, ayaa pu ti'ijcɨ'ɨti. Nyaa nu Diojra'an pueenya'a na'ame, ajta aɨn, niyauj pu pueenya'a a'ame. 8 ’Majta aɨme matɨj mana'a pua'amua maj a'ij pua'a ti'ityetyújcha'ɨ nyeetzi jemi, ayaa pu tihua'acɨ'ɨti maj maun a'utyaturan a'alaguun tɨ azufre cɨn a'ataasin. Ai pu aɨn pueen ɨ maj cɨn hua'apuacajretze huacui'ini. Au mu a'utyaturaasin aɨme ɨ maj cai á'ujca'anye maj rajpueijtzi nyeetzi jetze ma'acan, majta aɨme ɨ maj cai tya'atzaahuate'e, majta aɨme ɨ maj huá'anahua'aca naijmi'ica, ɨ tɨ'ɨrii, ma juuca, majta ma tyetyaca. Majta seica maun a'utyaturaasin. Ai mu aɨn pueen ɨ mej ti'ityacui'ica, majta ɨ maj ruxana'acɨre'e, majta ɨ maj ti'ichyahuaara, majta aɨme ɨ maj rana'amiche maɨjna ɨ tɨ cai Dioj pueen, majta matɨj mana'a pua'amua ti'ihue'itaca. Matɨj mana'a pua'amua mej meyan e'en, au mu a'utyaturaasin a'alaguun. ―Ayaa pu tyu'utaxajtaca'a aɨjna ɨ Dioj. 9 Aj pu'i, saɨj pu a e'ire'enye inyeetzi jemi. Ai pu aɨn pueenya'a saɨj tɨ tajapua ti'ivaɨre'e tɨ hua'a jetze ajtyama'acan ɨ maj arahua'apua ara'ase, ɨ maj ru'ityatú'utujma'acaa ɨ cutzape'e tɨ ajta arahua'apua ara'ase. Ajta aɨjna tzajta'a ɨ cutzape'e, aɨ pu uramuaaca'a saɨj ajta saɨj ɨ cu'ini'ira'a ɨ maj cɨn rajpueijtzica'a ɨ tyaɨtye ɨ maj yan seijra'acaa japuan i chaanaca, ɨ tɨ ajta arahua'apua ara'ase. Ayaa pu tinaata'ixaa tɨcɨn: ―Iya'a ji, nyaa nu hui timuaataseijrate'esin nyaɨjna ɨ tɨ jemin tya'ataujratziiri'i ɨ Canya'a tɨ ɨra'ara'an pueenya'a a'ame. 10 Cɨme'en pu'u ayan tinaata'ixaa, aj pu'i aɨn xaijnyu'ucara'an ɨ Dioj huatyajturaa inyeetzi jemi. Aj pu'i aun nyaja'uví'itɨ a'u tɨ jɨri a'utacá'a, tɨ huapɨ'ɨ ajtee, tɨ ajta va'atɨ a a'utacá'a. Aj pu'i tinaataseijrate aɨjna ɨ chajta'ana ɨ Dioj tɨ huataura'ate tɨ ayan tyaja'arajtyahuaa tɨcɨn Jerusalén. Au pu u tajapua e'icáma'acaa aujna tɨ Dioj e'eseijre'e. 11 Naa pu ti'ityamastajye'icaa tɨj ajta Dioj huapɨ'ɨ naa seijre'e. Ajta aɨjna ɨ tɨ tyamastajye'icaa, ayaa pu seijra'acaa tɨj tetej tɨ huapɨ'ɨ ti'ijnajchi, tɨ ajta naa ti'itatza tɨj aɨjna ɨ cristal. Ayaa pu ajta seijra'acaa tɨj aɨjna ɨ jaspe. 12 Jaxu'u pu cɨn tira'anami'i au tɨ va'atɨ autacá'a, tɨ tyamua'a te'ejtee. Tamuaamuata'a japuan hua'apua pu ará'axcaa a'u tɨ a'apueerta. Majta aɨme ɨ maj majta tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase aɨme ɨ maj tajapua ti'ivaɨre'e, au mu e'itya'upu'uma'acaa a'u tɨ a'apueertajme saɨj ajta saɨj. Ajta, ɨ pueerta jetze, seij jetze ajta seij, ayaa pu te'eyu'usi'ihuaca'a a'ij maj antya'aruu aɨme ɨ tyaɨtestyamua'ame'en ɨ maj hua'a jetze airaujneijte aɨme jetze ɨ yaujmua'ame'en aɨjna ɨ Israel tyaacan. 13 U Teijmata'a pujme'en, hueicaque pu a'apueerta, ajta Tzareeme'en pujme'en, ajta hueicaque pu ajta a'apueerta. Ayaa pu che'eta na'a, hueicaque tya'apueerta ajta u Cuameche pujme'en, ajta u Huaahuata pujme'en hueicaque pu ajta a'apueerta. 14 Ajta tamuaamuata'a japuan hua'apua pu tya'ara'ase ɨ tɨ tajé'este ɨ tɨ ajta japuan ájtaavijhuaca'a ɨ jaxu'u tɨ cɨn cura'anami'ihuaca'a ɨ chajta'ana. Ajta aɨjna jetze ɨ tɨ tajé'este, ayaa pu te'eyu'usi'i a'ij maj antya'aruu aɨme ɨ maj majta tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, ɨ tɨ ajta Canya'a hua'antihuau mej mi maɨn tyajá'uxajtanye'en maɨjna jetze ma'acan. 15 Ajta aɨn tɨ ti'ine'ixaatya'acaa, aɨ pu ti'itɨ huiitechuaaca'a cumu ti'itɨ cɨye tɨ ooro cɨn taavijhuaca'a. Ai pu aɨn pueenya'a tɨ cɨn raaté'iten a'achu tɨ caj auyauj ɨ chajta'ana, ajta a'achu tɨ caj antayauj ɨ pueerta, ajta a'achu tɨ ajtee ɨ jaxu'u. 16 Ruxa'aj pu huatatɨtɨ'ɨjmee. Ayaa pu che'eta naa huatatee tɨj ajta auyauj. Ajta aɨn raate'itee ɨ chajta'ana aɨjna cɨme'e ɨ cɨye. Ayaa pu huatatee ɨ chajta'ana a'achu cumu hua'apua vi'ira'a kiloometru. Ayaa pu che'eta na'a auyauj, ayaa pu che'eta na'a ajtee. 17 Aɨ pu ajta raate'itee aɨjna ɨ jaxu'u. Ayaa pu che'eta na'a tiraate'itee matɨj ti'ijrɨ'ɨre ɨ tetyaca. Ayaa pu ajtee a'achu cumu hueicate japuan anxɨvi meetru. 18 Ajta ɨ jaxu'u, tetej pu cɨn ájtaavijhuaca'a mej meyan ratamua'amua tɨcɨn jaspe. Ajta aɨn ɨ chajta'ana, nain pu cɨn taavijhuaca'a aɨjna cɨme'e ɨ ooro tɨ naa tyá'ajtaave tɨj ɨ viidriu. 19 Ajta aɨjna ɨ tɨ tajé'este, tɨ ajta japuan ájtaavijhuaca'a aɨjna ɨ jaxu'u ɨ tɨ cɨn cura'anami'i ɨ chajta'ana, naa pu rɨ'ɨ tirúurijhuaca'a tɨj na'a tɨ e'eseijre'e aɨjna cɨme'e ɨ tetej tɨ huapɨ'ɨ ti'ijnajchi. Aɨjna tɨ saɨj, aɨn pueenya'a ɨ jaspe. Ajta ɨ tɨ hua'apua, zafiro pu pɨrɨcɨ. Ajta ɨ tɨ hueica, aɨ pu pueenya'a aɨjna ɨ ágata tɨ sɨɨchira'a. Ajta ɨ tɨ muaacua, aɨ pu pɨrɨcɨ ɨ esmeralda, tɨ ru'aarara'a. 20 Ajta ɨ ta'anxɨvi, ai pu aɨn pueen aɨjna ɨ ónice tɨ yu'uxare'e. Ajta ɨ ta'arajsevi, aɨ pu pɨrɨcɨ aɨjna ɨ cornalina tɨ i'ipa'u. Ajta ɨ saɨj, ɨ tɨ arahua'apua, crisólito pu pɨrɨcɨ tɨ tyaumuara'a. Ajta ɨ saɨj, ɨ ta'arahueica, berilo pu pɨrɨcɨ tɨ ru'aarara'a seijre'e, ɨ tɨ ajta cɨj caj ti'ityaumuara'a. Ajta ɨ tɨ aramuaacua, aɨ pu pɨrɨcɨ ɨ topacio tɨ naa ti'ityaumuara'a, tɨ ajta naa ti'itatza. Ajta ɨ seica, ayaa pu ti'en. Ɨ tɨ tamuaamuata'a, aɨ pu pɨrɨcɨ ɨ crisoprasa tɨ naa ti'ityaumuara'a, tɨ ajta cɨj ti'iru'aarara'a. Ajta ɨ tɨ tamuaamuata'a japuan saɨj, jacinto pu pueen tɨ tyaɨjravi'in cɨn nacamua. Ajta aɨn tɨ tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, ai pu aɨn pueenya'a aɨjna ɨ amatista tɨ naa ti'ijámua'ara. 21 Ajta aɨjna ɨ pueerta tɨ tamuaamuata'a japuan hua'apua ara'ase, aɨ pu cɨn taavijhuaca'a aɨjna cɨme'e ɨ peerla, saɨj ajta saɨj ɨ pueerta, seij cɨme'e ɨ peerla. Ajta ɨ caaye jetze, nain pu ooro cɨn taavijhuaca'a tɨ ajta ayan naa ti'itatza tɨj aɨjna ɨ viidriu. 22 Nyajta nu neyan raaseij tɨ cai teyuu ma'a a'ahua'acaa aujna chajta'ana a'ini a'u tɨ na'a aujna chajta'ana meyan rana'amiche maɨjna ɨ tavastara'a, ɨ Dioj, aɨn tɨ nain cɨn antyujmua'aree, majta maɨjna ɨ Canya'a. 23 Capu ajta ruxe'eve'e tɨ aɨn xɨcaj hua'atatzavi'ira tujca'ari tzajta'a hua'a japua ɨ tyaɨte. Capu ajta ruxe'eve'e tɨ aɨn maxcɨra'i tatzava'a tɨca'ari tzajta'a a'ini aɨjna ɨ tɨ Dioj cɨn rusaɨj tyámastájye'i, ai pu aɨn pueen tɨ hua'atatzavi'ira hua'a japua. Ajta aɨjna ɨ Canya'a, ai pu aɨn pueen ɨ tatzari tɨ hua'a jemi huatatza. 24 Ajta aɨjna tɨ hua'atátza hua'a japua ɨ maj maun huachaatɨme chajta'a, aɨ pu hua'atatzavi'ira a'ame hua'a japua aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. Majta aɨme ɨ maj tihue'ijte'e aɨme ɨ maj yan huachaatɨme i chaanaca japua, au mu a'uva'aju'u mua'aju'un u chajta'a mej mi rɨ'ɨ tiraatyajtuaani ɨ Dioj nain cɨme'e ɨ maj cɨn rutyamua'ave'e, majta nain cɨn mej tí'ijcha'ɨ tɨ eihua huapɨ'ɨ ti'ijnajchi. 25 Camu a'anaj te'ityanajsin tujca'ari tzajta'a a'u tɨ a'apueerta aujna chajta'a. Capu ajta a'anaj huatyatɨca'ari aujna. 26 Au mu ya'ara'asin ɨ maj va'acan cɨn títyatatí, ajta ɨ tɨ eihua huapɨ'ɨ ti'ijnajchi, tɨ ajta naa ti'iseijre'e. Ayaa mu raruuren matɨj mana'a pua'amua seij chuejra'a japua mej e'ema'acan. 27 Capu rɨ'ɨrista a'ame tɨ ti'itɨ tɨ xana'avi'ira'a pueen aun a'utyaturan aujna chajta'ana. Capu ajta hua'ata'acare'en mej mi maun a'utyarute aɨme ɨ maj a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ na'ari aɨme ɨ mej ti'ihue'itaca silu aɨme mu'u maun a'utyaruti ɨ maj cɨme'en ayan te'eyu'usi'i a'ij mej antya'aruu aɨjna jetze ɨ yu'uxari ɨ mej meyan ruurican huatyaturan maɨjna jemi ɨ Canya'a.

Apocalipsis 22

1 Aj pu'i tinaataseijrate aɨjna ɨ jatya'ana tɨ jetzen airaanye a'u tɨ a'utejvee ɨ ɨpuari tɨ jetzen acajca ɨ Dioj, ajta aɨjna ɨ Canya'a. Ajta aɨjna ɨ jaj tɨ mɨ'ɨye, tyamua'a pu naa tyu'umua'atɨ́. Naa pu ajta ti'itatza tɨj ɨ cristal. Ai pu aɨn pueen ɨ jaj ɨ tɨ cai a'anaj atyaxɨ'ɨsin. 2 E'ita'a pu mɨ'ɨye ɨ caaye jetze tɨ aun a'atanínye'ij ɨ chajta'ana jetze. Ajta, cɨye atavaatɨma'acaa a'utɨ avastɨmee ɨ jaj, seica ayun pujme'en, ajta seica u jetze pujme'en. Ai pu aɨn pueen aɨjna ɨ cɨye ɨ maj cɨn ruuri mua'ara'ani. Tamuaamuata'a japuan hua'apua pu ara'ase ɨ tɨ cɨn taajcaj tɨj na'a seij maxcɨra'i jetze pɨti'irɨjcaa, aj pu'i ajta seica cɨn taca'an aɨjna ɨ cɨye. Ajta ɨ xamue'ira'an, ayaa pu ti'ivaɨre'e mej mi maɨjna cɨn huaujrujte'en aɨme ɨ mej seij chuejra'a japua e'ema'acan. 3 Capu che'e aun seira'a a'ame ɨ ti'itɨ tɨ Dioj ayan tiraaxa'apɨ'ɨntare tɨ ayan pueijtzi tiraata'an silu au mu a'ujtya'a mua'aju'un ɨ Dioj jamuan, majta aɨme ɨ maj maun huachaatɨme maujna chajta'ana jamuan aɨjna ɨ Canya'a. Aɨ mu tyu'utaijta, majta aɨme ɨ mej ti'ivaɨre'e, aɨ mu rana'amicha'a mua'aju'un. 4 Aɨ mu jemin seira'a mua'aju'un, ajta aj pu a'aseiira'a a'ame aj hua'acuaatze'e a'ij tɨ antyahuaa aɨjna. 5 Capu che'e a'anaj huatyatɨca'ari aujna. Capu che'e ruxe'eva'a a'ame mej meyan tatzari cɨn huatyaujtatzavi'i na'ari ayan tɨ hua'utyatatzavi'in ɨ xɨcaj, a'ini aɨ pu tavastara'a tɨ ajta Dioj pueen, aɨ pu hua'atatzavi'ira a'ame. Majta aɨme, aɨ mu tie'ijta mua'aju'un tɨj na'a rusen cɨme'e. 6 Aj pu'i ayan tinaata'ixaa tɨcɨn: ―Ayaa pu hui ti'ayajna a'ij nyej ti'imue'ixaate'e a'ini tzaahuati'ira'a nu cɨn ti'ixa. Ajta aɨn tavastara'a, aɨjna tɨ u ya'utaityaca'a ɨ ruxaijnyu'uca tɨ'ij hua'a jemi huatyaturan aɨme ɨ mej Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a, aɨ pu ari naataityaca'a i nyaj tajapua ti'ivaɨre'e nyej ni tihua'utaseijrate'en aɨme ɨ mej ravaɨre'e ɨ Dioj a'ij tɨ tyu'ujxe'eve'e tɨ ca'anacan ayan tyaja'ure'enyen. 7 ―Ma'acui xaa, nyaa nu hui mu a'uva'ama'a na'ame. Rɨ'ɨ pu tirata'aca aɨjna tɨ ayan aráurasten a'ij tɨ te'eyu'usi'i aijna i yu'uxari jetze. 8 Nyajta inyaa, i nyaj i'i Juan, nyaa nu nyaɨn pueen nyaj raanamuajri'i, nyajta nyaj raaseij a'ij tɨ te'eyu'usi'i aijna jetze i yu'uxari. Cɨme'en nu'u neyan tiraanamuajri'i, nyajta tyu'useij, aj nu ni neyan a'icantutzi a'u tɨ a'araɨɨcajme aɨjna ɨ tɨ tajapua ti'ivaɨre'e, tɨ ajta tinaataseijrate nyej ni raatyanajche. Aj nu ni raatyánaacheche'e nicu. 9 Ajta aɨn, ayaa pu tinaata'ixaa tɨcɨn: ―Capaj hui peyan nyaruura'a muaa, a'ini ayaa nu che'eta nyana'a ti'ivaɨre'e ɨ Dioj jemi patɨj muaa, ajta matɨj majta aɨme ɨ a'ihuaamua'a ɨ mej Dioj jetze ma'acan ti'ixaxa'ata'a, majta matɨj mana'a pua'amua arauraste a'ij tɨ te'eyu'usi'i eijna jetze ɨ yu'uxari. Pata'aj paɨjna papu'u huatyaanajche ɨ Dioj. 10 Aj pu'i ayan tinaata'ixaa tɨcɨn: ―Capaj hui ra'avaata ɨ nyuucari tɨ eijna jetze a'ayu'usi'i i yu'uxari, tɨ ajta Dioj jetze ma'acan ti'ixa, a'ini pu'uri tɨn ajna tyaja'ure'enyejsin ajna xɨcajra'an jetze tɨ'ɨj naijmi'i te'entipua'ari. 11 Ajta ɨ tɨ hui a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ, che'e auj ayan a'ij pua'a ti'ityujcha'ɨ. Ajta ɨ tɨ xana'avi'ire'e, che'e auj xana'avisi'i seijra'a. Ajta ɨ tɨ urare'enya'acan cɨn seijre'e ɨ Dioj jemi, che'e auj ayan rɨ'ɨ ti'iseijra'a a'ara'ani. 12 ―Ma'acui xaa, nyaa nu hui ca'anacan mu a'uve'ema'a na'ame nyej ni hua'uta'an a'ij tɨ tiraamue'itɨn, nyej ni neyan tihua'uta'an matɨj mana'a pua'amua ɨ mej tiraamue'itɨ, saɨj ajta saɨj, a'ij tɨ tiraavijte'e. 13 Nyaa nu nyaɨn pueen i ta'anajca, nyajta i nyaj tu'uve'etyajtɨ, nyajta nyaɨn pueen i nyaj jajcua ɨmɨ huataseijre, nyajta nyaɨn pueen i nyej yan seira'a na'ame tɨj na'a rusen cɨme'e. Nyaa nu nyajta nyaɨn pueen i nyej nyejmi'i huataseijre tɨ'ɨj cai xɨ ti'itɨ me'eseijra'acaa, nyajta nu nyaɨn pueen i nyaj nain ancura'asin tɨ'ɨj te'entipua'ari tɨj na'a tɨ ijii ti'iseijre'e. 14 Rɨ'ɨ pu tihua'uta'aca aɨme ɨ maj ti'ija'usica ɨ rucɨɨxu tɨ'ij ayan tihua'ucɨ'ɨti maj maɨjna jetze raacua'ani ɨ cɨye ɨ maj cɨn ruuri huatyaturan, mej mi majta maun a'utyarute maujna chajta'a maɨjna jetze a'u tɨ a'apueerta. 15 Ajta a pua'aque, au mu a'utyáuu mua'aju'un aɨme ɨ maj a'ij pua'a titetyújcha'ɨ, majta aɨme ɨ mej ti'ichyahuaara, majta aɨme ɨ maj ruxana'acɨre'e. Aɨ mu majta a pua'aque a'utyáuu mua'aju'un aɨme ɨ mej ti'ityacui'ica, majta ɨ maj rana'amiche ɨ tɨ cai Dioj pueen, majta matɨj mana'a pua'amua ɨ tɨ ayan tihua'araanajchi tɨ hue'itzi pueen, majta ɨ maj ti'ihue'itaca. 16 ―Inyaa, i nyaj Jesús pueen, nyaa nu u ya'utaityaca'a muejmi jemi nyaɨjna tɨ nyavaɨre'e tɨ'ij aɨn tya'anxájta hua'a jemi aɨme ɨ maj maun e'etyujsa'ɨri mej mi raatyaanajche ɨ Dioj. Nyaa nu nyaɨjna jetze huanyej ɨ David tyaacan. Nyaa nu huaacɨxa'ara'an pueen aɨjna ɨ David. 17 Ajta aɨn xaijnyu'ucara'ara'an ɨ Dioj, ajta aɨn tɨ auchan huateeviche, ayaa mu ti'ixa tɨcɨn: ―Che'e mu a'uve'eme'en. Ajta ɨ tɨ ranamua, che'e ajta aɨn ayan tyu'utaxaj yee: ―Che'e aɨn mu a'uve'eme'en. Ajta ɨ tɨ jetzen á'ujca'anye tɨ ayan tira'ara'astijre'en, che'e a'atɨ tɨ na'a ayan mu a'uve'eme'en, che'e ajta huaapua'a ra'ancura'an ɨ jaj tɨ cɨn ruuri huatyaturan. 18 Ayaa nu neyan tihue'ijcate'e a'atɨ tɨ na'a tɨ ranamua a'ij tɨ te'eyu'usi'i aijna i yu'uxari jetze tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixa, tɨ pua'a a'atɨ ayan saɨque tyu'utaxaj, Dioj pu pueijtzi raata'asin a'ij tɨ te'eyu'usi'i aijna jetze i yu'uxari. 19 Ajta tɨ pua'a a'atɨ ra'urauuna ɨ ti'itɨ tɨ aijna jetze te'eyu'usi'i tɨ Dioj jetze ma'acan ti'ixa, Dioj pu ajta rá'ari'ira aɨjna tɨ'ij cai che'e raacɨ'ɨti tɨ aɨn aɨjna jetze raacua'ani aɨjna ɨ cɨye tɨ cɨn ruuri a'ara'ani. Capu ajta che'e ayan ti'ijcɨ'ɨti tɨ aɨn aun a'utyarute ɨ chajta'ana jetze a'u tɨ Dioj hautaura'ate. Ayej te'eyu'usi'i aijna i yu'uxari jetze. 20 Nyajta inyaa, i nyaj tya'anxájta nyaɨjna cɨme'e, ayaa nu ti'ixa nyeijna cɨme'e tɨ ayan ti'ayajna nyaj ca'anacan mu a'uve'ema'a na'ame. Che'e ayan tyaja'ure'enyen, pata'aj ya uvé'enyen, tavastara'a, mɨ paj Jesús pueen. 21 Che'e aɨn tavastara'a tɨ ajta Jesús pueen, che'e aɨn rɨ'ɨ tihua'uta'an aɨme ɨ maj tyaɨtestyamua'ame'en pueen ɨ Dioj. Che'e ayan tyaja'ure'enyen. Ayaa pu te'entipua'araca'a nyuucara'ara'an ɨ tavastara'a.