Iruhin Ananin Yopinyi Baraen Jon Nenyem Iri

Banenyi Baraen um Jon

1:1-18 Jisas Krais kupainyi nyeigur Baraen nyatogur arpen
1:19-51 Jon nenek baptaisumesh iri nakripesh baraen um Jisas nanakumori. Aria Jisas narik nanak nahwar ananim 4-poreim disaipel
2:1–12:50 Jisas nakripesh Iruhin ananin baraen aria nenek 7-porein Iruhin atun neneken iri mour sabaishi shatrin
13:1–19:42 Jisas nanak Jerusalem nakripesh Iruhin ananin baraen aria eshesh shenek kwotuman aria shenek nyiliman rowog kruse aria nagok
20:1-31 Jisas ta nakitak um shagok um aria natogurum ananish disaipel shatrun
21:1-25 Jisas nanak shokugi nahobig Galili aria natogurum ananim 7-poreim disaipel hatrun

1

Jisas Krais Anan Douk Amu Baugos Abom Um Agundok Shupe Aria Mare Ta Shugok Um

1 Seiwok Iruhin watak nenek agudok nahobig uwe aria anudok arman shahwaran um Baraen iri douk nape. Nani Iruhin hape. Aria anan douk adur atin Iruhin. 2 Seiwok baugos um shanarubur shanakwaram um, anan nani Iruhin hape. 3 Iruhin madae nenek enen enyudok anan atun uwe, uwok meyoh. Iruhin nakwu anudok arman Baraen nenek eshudok ihishmorim eneshenesh. 4 Anan douk adur atin baugos um agundok arpesh shupe abom aria mare shugok um. Shopunek anan douk kabi anat lait tagruk iri tadukogun aria ihishmorim arpesh shanotrugun um. 5 Atudok lait douk tadukemesh um tagruki tudukogun agundok arukwutigun um. Aria arukwutigun ko nubirak um nubuwehat aria ta amu uwok. 6 Iruhin neshopok anan narauri ananin baraen iri arman nanaki. Aria ananin nyeigur douk Jon. 7 Anan douk nanamori nukrip arpesh um atudok lait. Umum ihishmorim shumnek nakripesh-enyi baraen aria shusuhw anudok arman nape kabi lait morim um ananin baraen dodog aria shugipeshen. 8 Anan Jon douk madae atudok lait uwe, uwok. Aria Jon douk nanamori nukripesh baraen um anudok arman nape kabi lait morim um. 9 Anudok arman douk nape kabi adur atin tagruk iri lait morim douk nanamorim atap agudok nahobig um nutaurum ihish arpesh ta shudukem Iruhin iri. 10 Seiwok Iruhin nakwu anudok arman Baraen nenek atap agudok nahobig aria douk napenyog. Aria eshudok atapishi arpesh um agudok nahobig douk madae shutrun aria shudukem anan uwe, uwok. 11 Aria anan adur atin nanamorim ananibur shokuburi wabur. Aria ananish arpesh douk shakonaguk agabus aria shakri uwok um anan. 12 Aria enesh douk shemnekan aria shasuhw ananin baraen dodog shagipeshen. Namudok aria eshesh douk nekesh debeishi nyeiguhw um shubuh ananig nuwag aria nagraehesh um shutogur Iruhin ananish batowish. 13 Aria eshesh madae shutogur Iruhin ananish batowish meyoh um amakenyish esheshis nyomais uwe, uwok. Aka um eshesh kanak shutogur shupe meyoh aka, enesh shukripesh aria anob nyutob ko shutogur Iruhin ananish batowish uwe, uwok. Iruhin anan kanak nagraehesh aria shatogur ananish batowish. 14 Anudok arman shahwaranum Baraen iri douk narao arpenyihw yegenyihw aria nanaki nani apak mape. Apak douk matik um agundok anan dodogowin atun abom um, aria ananin nyeigur nyato gani iruhw um. Iruhin anan douk atun arag nuganin meyoh aria douk natauruman nenekan natogur dodogowin, aria nyeigur nyato iruhw aria neshopokan nanaki. Ahudoki aih um shenek gihaum arpesh shutaurumesh meyoh abom um hani sheyagwreh adurin atin baraen um douk nyape um anan. 15 Aria Jon douk nakripesh um anudok arman iri. Nakripesh namudok nakri, “Arman nubo riguk yakripepuman iri douk anudok. Douk yakripep namudok. Yakri, ‘Anudok arman nugimori eik iri anan douk debeini abom um eik. Aria eik shokuwe iri meyoh. Umum maresh? Eik watak shiyubuki uwe aria anan douk seiwok nape.’” 16 Anan douk apa nataurum apak meyoh ihih nyumneh abom iri. Aria ihih nyumneh anan douk napeum nenekumop yopihi aih um apak sabaishi arpesh. 17 Seiwok Iruhin douk nakonari lo Moses nanaki nakripeshen. Aria Iruhin neshopok Jisas Krais nanaki narauri Iruhin ananin giha aria nataurumap meyoh aria nakripap adurin atinyi baraen. 18 Aria seiwok madae enen atin arpen nyutik Iruhin uwe amu uwok meyoh. Aria anudok ananin Nuganin douk adur atin nape huruk um ananin Yaken iri, anan atun douk natik Iruhin. Natrun aria douk nakripapuman. Namudok aria apak madukeman.

Jon Nenek Baptaisumesh Iri Nakripesh Yopinyi Baraen

19 Eshesh Juda esheshim debeimi heshopok anam pris hani anam um apudok awirop Livai hakutukuk Jerusalem aria hanak hatik Jon. Hanak aria harigan hakri, “Nyak amiapen?” 20 Jon nemnek aria madae nukrium nubeshuk-umam baraen aria ta mare nukripam uwe, uwok. Aria adur atin nowereh-umam baraen. Aria anan nakripam-enyi baraen douk enyudok. Anan nakri namudok, “Eik madae Krais uwe, uwok, anudok douk Iruhin nakri um ba nagraehan aria neshopokan nanamori nurao arpesh iri uwe, uwok.” 21 Aria harigan hakri, “Namudok aria nyak douk meinyari? Nyak Ilaija aka?” Aria nakripam nakri, “Eik douk madae Ilaija uwe, uwok.” Aria ta harigan hakri, “Nyak douk atin anudok profet douk mape matrugun-umen um ta nyutograri iri aka, uwok?” Aria anan nakripam nakri, “Uwok”. 22 Namudok aria harigan hakri, “Namudok aria kripap. Nyak douk amiapen? Umum maresh? Apak ta musuhw enen baraen mutanam um mukrip amudok debeimi douk heshopokap ba manamori marigen iri. Kripap, nyak nyakri nyak douk adur atin meinari arman?” 23 Aria Jon nakripam nakri, “Eik anudok arman douk seiwok profet Aisaia nenyemaguk iri baraen nakriyanari. Aria baraen enyudok,‘Enen arpen nyape nyohwar gani wehigunum arpesh uwok um iri nyakri, “Gapesh yah hupe yopuh um Debeini nigimah nanaki um.’” 24 Amudok armam douk hanaki harig Jon enyudok baraen iri douk amam Farisi heshopokam hanaki harigan. 25 Aria harigan hakri, “Nyak douk nyakri nyak madae Krais uwe uwok aka, Ilaija aka, anudok debeini profet uwe, uwok. Namudok aria amiapen nyakripen ba nyenek baptaisum arpesh?” 26 Aria Jon ta nakripam nakri, “Eik yenek baptaisumesh abar meyoh. Aria agundok douk atin anan arman douk nani ipak peyotu. Aria ipak madae pudukeman uwe, uwok. 27 Anan douk nagimori eik iri. Aria eik douk madae yopuwe iri um ikweshihuman madururuh um ananiyu su uwe, uwok.” 28 Jon douk neyagwreh enyudok baraen wabur Betani. Ababur douk bape gani wobrehahibum worub Jodan douk anan nape nenek baptaisumesh um.

Jisas Anan Douk Kabi Iruhin Ananin Nugaen Sipsip Um

29 Gagruk ruwahepih aria Jon natik Jisas nanaki um nutrun. Aria Jon nakripesh nakri, “Putik anudok arman. Anan douk kabi Iruhin ananin Nagaen Sipsip um. Anan douk nanamori nukweshih yoweishi inahos um apak ihishmorim mape menekesh agudok atapig nahobig iri aria Iruhin nukweshihesh. 30 Arman anudok douk yakripepuman iri. Douk yakripepuman yakri, ‘Anan nagimori eik iri arman douk adur atin debeini. Eik uwok, shokuwe iri meyoh. Umum maresh, eik douk watak shiyobuki uwe aria anan douk seiwok narik nape. 31 Eik kanak douk madae idukemesh um anan adur atin douk anudok Iruhin nagraehan iri meinari arman um uwe, uwok. Aria eik douk yanaki yenek baptaisumesh um abar aria natogur yopugunum aria ipak Israel ta ko putrun pudukeman.’” 32 Aria Jon nakripesh enyudok baraen um shudukem Jisas um. Nakripesh nakri, “Eik yatik Iruhin ananin Mishin nyabuhi iruhw heven kabi arudok armir manyun um nyabuhi nyape Jisas. 33 Eik kanak douk madae idukemesh um arman douk Iruhin nagraehan aria neshopokan nanaki iri douk anan um uwe, uwok. Aria Iruhin douk neshopok eik yanamori inek baptaisumesh aria nakripe nakri, ‘Ko nyutik eikin Mishin nyubuhi nyupe anan arman aria nyuwishan. Aria anudok arman douk ko nekesh eikin Mishin nyuwish sabaishi arpesh aria nyupeyesh.’ 34 Eik douk yatik enyudok mugu nyatogur aria douk yakripep. Anan douk adur atin abom um Iruhin ananin nuganin.”

Jisas Narao 4-Poreim Harik Iri Disaipel

35 Gagruk ruwahepih aria Jon nani biom ananim disaipel heyotu worub Jodan. 36 Heyotu aria Jon natik um Jisas nanakmorim neshagrakuk amam nanak. Aria nakri, “Ipak putik anudok arman. Anan douk Iruhin ananin Nagaen Sipsip.” 37 Douk ananim biom disaipel hemnekan nakri namudok aria heir Jisas hanak. 38 Jisas natanam natrum um hagiman hanak aria narigam nakri, “Ipak paurim maresh?” Aria amam harig anan hakri, “Rabai, nyak nyape agnum?” Muwanam enyudok baraen Rabai um, douk nyakri Debeini Tisa. 39 Aria nakripam nakri, “Yowi puname munak aria putik agundok eik yapeum.” Aria hanaman hanak hatik agundok napeum. Hatrugun aria hani anan hape agundok ahudok nyumnah. Umum maresh? Nyumnah douk hatogur 4-klok wabigep. 40 Amudok biom douk hemnek Jon aria hagipesh Jisas hanak iri, anan douk Andru. Anan douk Saimon Pita ananin wanin. 41 Aria Andru nanak arigas atin naurim ananin ashuken Saimon. Nanak naparugan natrun aria nakripan nakri, “Apak iganigadae maparug aria matik Mesaia.” Muwanam enyudok baraen um, douk nyakri Krais anudok douk Iruhin nagraehan aria neshopokan nanamori nunarao arpesh iri. 42 Aria Andru narao Saimon um Jisas aria nakri, “Nyak Saimon. Nyak douk Jon ananin nuganin. Kweipon aria douk ko ta shuhwarenyum Sifas.” Baugenyum baraenyum eshudok nyeiguhw Sifas aria Pita douk shakri atin baraen. Shakri utom.

Jisas Nahwar Filip Nani Nataniel

43 Aria gagruk ruwahepih Jisas nakri um nanam agudok shokugi nahobig Galili. Nanak aria naparug Filip aria nakripan nakri, “Yowi nyugipesh eik.” 44 Filip nani Andru aria Pita douk hanaki atubur wabur Betsaida. 45 Douk Filip nanak naparug Nataniel aria nakripan nakri, “Anudok arman douk Moses nowem Iruhin ananin baraen okwudok lo nyetemok iri buk nyani enyudok enen amam profet henyemoguk aria hakriyuk um ko nunaki iri douk maparugon. Anan douk Josep ananin nuganin shahwaran um Jisas iri. Anan douk nanaki wabur Nasaret iri.” 46 Aria Nataniel narig Filip nakri, “Nyak douk adur atin nyakri wosik um enesh yopishi eshudok ko shutogur aburdok wabur Nasaret aka uwok?” Aria Filip nakripan nakri, “Namudok aria, yowi unak aria ba nyutrun.” 47 Douk Jisas natik Nataniel nanaki um nutrun, aria neyagwreh enen baraen um anan nakri, “Anudok arman nape Israel iri, anan douk anan um yopunari arman. Nyunogiagigi baraen douk madae niyagwrehen iri uwe, uwok.” 48 Aria Nataniel narig Jisas nakri, “Nyak nyadukeme mumam?” Aria Jisas nakripan nakri, “Filip watak nunaku nuhwaren uwe, aria eik douk yatrin nyape shukamenyum rowog fik.” 49 Aria Nataniel nakri, “Debeini Tisa, nyak douk Iruhin ananin Nuganin. Aria adur atin apak Israel apakin king.” 50 Aria Jisas watak apa nakrip Nataniel nakri, “Nyak nyenek bilip um eik, um maresh douk agundok douk yakripenyum yatrin nyape shukamenyum rowog um, aka? Yakripen, eneh nyumneh ta nyutik enenyenen Iruhin atun neneken iri mour. Eik ta ineken nyenek uhwinyum enyudoki iri mour.” 51 Aria Jisas ta nakripam nakri, “Adur atin yakripep. Eneh nyumneh ipak ta putik utag tukurog gunak giyotukuk tukwotukwan aria ta putik iruhw heven. Aria ta putik Iruhin ananish enselahos shenek to buh shunamorim Eik douk Anudok Arman yatogur adurinyi arpen iri.”

2

Biyesh Shanaraum Aria Shenek Worigun Wabur Shuhwarabur Um Kana

1 Biyeh nyumneh hanak hatuhuk aria hakri biyeh atuh um, aria biyesh arpesh shunaraum abrudok wabur Kana. Abrudok wabur Kana douk bape agudok shokugi nahobig Galili. Aria Jisas ananik amakek douk shopunek kwanak kwatrish. 2 Aria Jisas nani apak ananim disaipel douk shopunek shohwarop aria monak matrish um agundok eshudok biyesh arpesh shunaraumoguni worigun. 3 Douk arigaha shawok wainibar abar sheyatabar aria Jisas ananik amakek kwakrip Jisas namudok, “Wainibar abar douk shabroh sheyatabar.” 4 Aria Jisas nakripok namudok, “Nya, nyak yopukwi armatok mare nyukrip eik um inek enesh eshudok uwe, uwok. Eikib nyutob um inek enyudokmorim mour um douk watak bunaki uwe, uwok.” 5 Aria ananik amakek kwakrip eshudok douk shenek mour um worigun iri namudok, “Anan nukripep um penek maresh um, aria ipak ko penekesh.” 6 Atudok urupat douk shobuk 6-poreis debeisi utaboris marus sakus. Shosubuk sakus um shereiri abar bor aria eshesh Juda shugipesh eneh esheshih aih aria shishrokuh um. Asudok marus atup atup eshesh ta shushar sabaibari abar um 100 lita bubuh buros. 7 Aria Jisas nakrip eshudok douk shenek mour iri namudok, “Pishar abar asudok marus.” Nakripesh aria shereiri abar shourakabar babuh marus arigaha shunukis atus. 8 Aria nakripesh namudok, “Arigah pugi anabar purabar punak um debeini um agundok worigun iri.” Namudok aria shagi anabar sharabar shanaman. 9 Sharabar aria nokwiraehabar aria abrudok abar douk Jisas nenekabar batogur wainibar jurug. Aria anan douk madae nudukemesh uwe um abrudok wainibar abar banaki meigunum iri uwe, uwok. Aria eshudok douk shenek mour iri sharao anabar shanak shokonabar iri douk shadukemesh. Namudok aria debeini um agundok worigun iri nohwari anudok narao armatok iri nanaki. 10 Aria nakripan namudok, “Ihim armam henek worigun um henekesh namudok, sagomatin amam hurik hurauri yopuni wain aria shunoh ba iyoh. Aria anudok anan madae yopuni iri uwe amam ko hugiguk hurani aria shunoh. Aria nyak douk nyobukuk adurini yopuni wain nakusuk arigaha namukadae atin nyonuhuri aria shanoh.” 11 Aria enyudok douk dodogowinyi nyarik iri Iruhin atun neneken iri mour douk Jisas neneken iri. Neneken um niyabig Iruhin ananin debeinyi dodogowinyi dodog. Anan neneken abrudok wabur Kana bape um agudok shokugi nahobig Galili iri. Aria apak ananim disaipel matrin menek bilip makri anan douk adur atin Iruhin ananin nuganin. 12 Douk shenek enyudok um jurug aria Jisas nabuhum Kaperneam. Nani ananik amakek kwani ananim owarhim aria apak ananim disaipel. Mabuh aria mape eneh nyumneh nagundok.

Jisas Nawish Iruhin Ananit Debeiti Urupat Aria Nehiyah Shenek Bisnis Iri

13 Nyutob hurukatin um eshesh Juda ko shenek agundok debeiguni Pasovaigun worigun um nutogur. Aria Jisas natoum Jerusalem. 14 Nato aria nanak nawish numun aburdok nabur Iruhin ananit debeiti urupat tataoum aria natik armam hape henek bisnis hanokom um kauhos shani sipsipahos aria armiguhw douk hwape kabi douk maishub um. Aria shopunek natik armam hape herharih tebolhos aria henek bisnis harao kupairubi worubish esheshibor utabor aria hekesh kupaibori utabor. 15 Natik namudok aria nohur anaruh madururuh nereharuh hatogur kabi douk anat margit um aria nakwu atudok margit nape nehiyah sabaimi armam hani sipsipahos aria kauhos shatogrukuk aduk um agundok Iruhin ananit debeiti urupat tataoum. Nabadig-umam tebolhos amudok henek bisnis harao kupairubi warubish esheshibor utabor aria hekesh kupaibori utabor iri aria utabor prakarubor banakuk atum atumuk. 16 Aria nakrip amudok henek bisnis um armiguhw iri namudok, “Puhur ipakiguh armiguhw ba kare punak! Ipak douk mare penek eikin Yain ananit urupat tutogur um kabi douk anat maketit urupat um uwe, uwok.” 17 Aria apak ananim disaipel urkwip ta porum enen baraen nyetem Iruhin ananik Buk iri. Aria baraen douk nyakri namudok, “Eikim urkum adur atin makri munawasham um nyakit urupat, kabi nyih hanuwe um. Namudok aria eik yenek mour dodog yagapesh atudok urupat tupe wosik atin.” 18 Eshesh Juda esheshim debeimi hatik enyudok aria hakripan debeg hakri namudok, “Nyak ta nyenek enen maren kak um Iruhin atun neneken iri mour ba apak mutrin aria mudukemesh mukri nyak douk adur atin Iruhin neken big aria nyanaki nyenek enyudok agundok numun ananit urupat.” 19 Jisas nemnek aria ta nakripam nakri namudok, “Ipak pudigur atudok Iruhin ananit debeiti urupat tubuh tukus atap, aria um bihatuh nyumneh aria eik ta ituhur tiyotu iruhw.” 20 Aria amam ta hakri namudok, “Um 40-poreish kwarahos apakishi sharok atudok Iruhin ananit debeiti urupat, aria nyak nyakana ta nyurukat um bihatuh nyumneh atih aka?” 21 Aria douk Iruhin ananit debeiti urupat anan nakriyat iri, anan douk nakri anan kanak ananihw yegenyihw. 22 Namudok aria abudok nyutob shan nagok aria Iruhin ta nonuhuri wonugwehw um batogur, aria apak ananim disaipel urkwip ko porum enyudok baraen nubokadae riguk anan nakriyenyuk iri. Aria douk, menek bilip makri Jisas neyagwrehen iri baraen nyani enyudok nyetem Iruhin ananik Buk iri douk adurin atin.

Jisas Douk Nadukemesh Um Ihish Arpesh Esheshih Aih

23 Ehudok nyumneh douk shenek agundok Pasovaigun worigun ehi, Jisas douk nape Jerusalem. Nape aria nenek sabainyi Iruhin atun neneken iri mour douk arpesh shatrin aria sabaishi shasuhw ananin baraen shagipeshen. 24 Douk Jisas natrish namudok um agundok shasuhw ananin baraen dodog um aria madae nubo urkum nenek bilip um eshesh douk shenek bilip aria shasuhw ananin baraen um uwe, uwok. Umum maresh? Anan douk nadukemesh um ihish arpesh esheship urkwip por ahi aih. 25 Douk madae enen arpen ta nyukuna nyukrip Jisas um arpesh shape shenek ahi aih uwe, uwok. Anan nadukemesh um ihish arpesh esheshish urkum apahw shape ahi aih.

3

Jisas Nani Nikodemus Heyagwreh Baraen

1 Anan arman shahwaran um Nikodemus iri douk nape. Anan douk anan Farisi aria anan debeini um Juda esheshin kaunsol. 2 Anab wab, anudok arman Nikodemus nanak natik Jisas aria nakripan nakri namudok, “Debeini Tisa, apak madukemesh um nyak douk anan tisa douk Iruhin nakripen um nyanaki nyenek skulum apak um ananin baraen iri. Aria enyudok Iruhin atun neneken iri mour douk nyak nyape nyeneken iri, apak madae enen arpen ta wosik nyeneken uwe, uwok. Umum maresh? Iruhin douk nini enen arpen shupe um, aria enyudok arpen ko nyenek enyudoki mour.” 3 Aria Jisas ta nakripan nakri namudok, “Adur atin yakripen, douk enen arpen mare ta nyutogur namunyi um, enyen ko mare nyuwish abrudok wabur Iruhin nape Debeini um ananish arpesh shapeum uwe, uwok.” 4 Aria Nikodemus ta narigan nakri namudok, “Enen ruwehenyi arpen douk ta nyutogur enen moduhwuraen batowin mumam? Aria enyen wosik douk ko ta nyuwish enyenyik amakekwibur nyibur aria ta kunyubuki anah shopunek aria nyutogur kabi douk enen moduhwuraen batowin um, aka uwok?” 5 Aria Jisas ta nakri namudok, “Adur atin yakripen. Douk arpesh ta mare shutogur namushi um agundok shenek baptaisum abar iri aria shurao Iruhin ananin Mishin nyunekesh shutogur namushi um, aria eshesh ta mare shuwish abrudok wabur Iruhin nape Debeini um ananish arpesh shapeum uwe, uwok. 6 Arpesh douk shabuki batowish iri eshudok douk adur shatogur arpesh. Aria arpesh douk Iruhin ananin Mishin nyawish nyapeyesh iri, eshesh douk adur atin shatogur Iruhin ananish batowish. 7 Aria ipak mare pukitak yowiyokuk um enyudok baraen eik yakriyenyi um, ‘Douk ipak ta putogur namushi um.’ 8 Aria uhwin nyahur um enyen kanak enyenyih yah aria nyanam kupa-kupaigunum. Nyak nyumnek enyenyin sirisoro nyunak um, aria nyak madae nyudukemesh um enyen nyanaki agunum aria enyen nyunak agunum. Aria ihish arpesh douk Iruhin anin Mishin nyunekesh shatogur namushi iri douk namudok atin.” 9 Aria Nikodemus ta narig Jisas namudok, “Enyudok mugu nyak nyakriyenyi ta nyutogur mumam?” 10 Aria Jisas nakripan nakri namudok, “Umum maresh ba nyak nyarig eik namudok? Nyak douk anan um eshesh Israel esheshin tisa, aria enyudok eik yakrienyi baraen nyak madae nyudukemen uwe aka? 11 Adur atin yakripen. Apak douk meyagwreh um eshudok madukemesh iri aria makripep baraen um eshudok matrish iri. Aria ipak douk pakenyuk agabus enyudok apakin baraen. 12 Eik yakripep baraen um eshudok shatogur agudok atapig nahobig iri aria ipak douk madae penek bilip um eikin baraen uwe, uwok. Namudok aria ta ikri um ikripep um iruhw hevenish eshudok akure, ipak douk ta mare pusuhw eikin baraen pukri adurin uwe, uwok. 13 Aria douk madae enen arpen nyuto um iruhw heven uwe, uwok. Aria douk Eik Anudok Arman yatogur adurinyi arpen iri eik atuwe yakutukuk iruhw heven aria yabuhi agudok nahobig. 14 Seiwok Moses nahao enen rowog agundok wehigunum douk arpesh uwok um. Aria nowaur anar yur douk nenekor brasin ain iri rataur. Aria douk ta namudok atin. Eik Anudok Arman douk yatogur adurin arpen iri ko shutuke shiyaur itaur enen rowog. 15 Umum ihishmorim arpesh douk shusuhw eikin baraen shigipeshen iri, eshesh douk ko shupe wosik abom ihih nyumneh. 16 Iruhin anan douk atun arag Nuganin meyoh nape. Aria Iruhin nakri nanawasham abom ihish arpesh um agudok nahobig, namudok aria anan neshopoki anudok atun nuganin um eshesh. Aria eshesh shusuhw ananin baraen dodog aria eshesh ta mare shunak shuwishuk uwe, uwok. Aria ko shupe wosik abom ihih nyumneh. 17 Iruhin madae neshopok ananin Nuganin nunamori agudok atapig nahobig um nunemesh baraen arpesh kabi douk anan jas um uwe, uwok. Aria anan douk neshopokan nanamori nurao ihish arpesh shutanamori shupe wosik atin. 18 Eshudok douk shusuhw ananin baraen shugipeshen iri, Iruhin ko mare nunekumesh baraen aria nukri um eshesh ko shunak um debeihi nyih, uwok. Aria eshudok douk madae shusuhw ananin baraen shugipeshen iri uwe, Iruhin douk nenekumesh baraen aria riguk anan adur nakri eshesh yoweishi ta shunam debeihi nyih. Umum maresh? Eshesh douk madae shunek bilip um anudok Iruhin ananin atun Nuganin uwe, uwok. 19 Baugenyum baraen um agundok Iruhin ko nunemesh baraen um douk namudok. Arman nape kabi laitmori douk nanaki nabuhi agudok atapig nahobig, aria arpesh esheship urkwip panasuhw yoweishi inahos pape kabi douk arukwutigun um. Aria lait shanoiwosat. Umum maresh? Eshesh douk shapeum shenek yoweishi inahos atin iri. 20 Ihish arpesh douk shapeum shenek yoweishi inahos iri, eshesh douk shenek horin horik um anudok arman douk nape kabi lait um iri. Eshesh douk shakri uwok um esheshish yoweshi inahos shutogur yopugunum aria ihishmorim shanoiwos um shanaki um lait. 21 Aria eshudok douk shenek adurih yopihi atih aih iri, eshesh douk shanamori anudok arman kabi douk lait um. Arpesh shanaki um shutik enyudok yopunyi mour douk Iruhin nakri um eshesh shuneken iri douk sheneken um Iruhin ananin dodog.”

Jon Nenek Baptaisumesh Iri Nowereh Adurin Baraen Um Jisas Douk Amiapen

22 Douk enyudok nyanakuk aria Jisas nani ananim disaipel hanam agudok shokugi nahobig Judia. Hanak hape agundok aria hape henek baptaisumesh. 23 Jon douk shopunek nape nenek baptaisumesh aburdok wabur Ainon. Aburdok wabur douk bape hurukatin um Salim aria sabaibari abar bor nagundok. Namudok aria arpesh shanaki aria nape nenek baptaisumesh. 24 Aria abudok nyutob, Herot douk watak nuweshik Jon nupe shunuweshik-ati urupat uwe, uwok. 25 Aria anam Jon ananim disaipel hani anan arman Juda um eshesh hape hanitok baraen um agundok eshesh Juda shagipesh esheshin lo aria sheshrokuh abar um shakri Iruhin nutrish aria nuhwaresh yopishi um. 26 Aria amam disaipel hanamori Jon aria hakripan hakri namudok, “Debeini Tisa, anudok arman nubokuhi riguk nani nyak pape gani wobrehah-ibam worub Jodan aria douk nyakripapaman iri anan douk nape nenek baptaisumesh. Aria ihish arpesh douk shanam anan atun aria shakutukuk apak.” 27 Jon nemnek baraen aria nakripam namudok, “Douk Iruhin nape heven iri nukri uwok um nuken mour enen arpen um, enyen meyoh ta mare nyuhur enyudok mour nyuneken uwe, uwok. 28 Ipak douk pemneken enyudok baraen riguk yakriyen iri. Douk yakri, ‘Eik douk madae anudok arman douk Iruhin nakri um nagraehan aria neshopokan nanamori nurao arpesh iri uwe, uwok. Aria eik douk Iruhin nagraehe aria neshopoke yarigi. Anudok arman douk ta nigigi.’ 29 Aria douk arman nakana nurao onok armatok um, namudok aria okwudok armatok ta kutogur ananik irohukwik. Aria ananin arpenyin ta niyotu apa nubuk arigos nunadudareh um numnek anudok nurao armatok iri ananih mah. Namudok aria douk eik yanadudareh abom um eikish urkum apahw. 30 Umum maresh? Ananin nyeigur ta nyuto iruhw aria eikin nyeigur ta nyubuk atap.”

Anudok Nanaki Heven Iri Nenek Uwhinyum Ihishmorim

31 “Aria anudok anan nape gani iruhw heven aria nabuhi iri, anan douk debeini um ihishmorim um eshudok eneshenesh. Aria anudok douk natogur agudok nahobig iri, anan douk nadukem agudok nahobigih aih aria neyagwreh agudok nahobigin baraen. Aria anan nape iruhw heven ba nanaki iri, douk debeini neshagrakuk ihish arpesh shubuh atap aria anan nukih netemuk iruhw. 32 Anan nakripap um eshudok anan natrishi aria nemenekenyi baraen. Anan nakripap, aria madae enesh arpesh shumnek ananin baraen aria shusuhwen shugipeshen uwe, uwok. 33 Eshudok douk shemnek ananin baraen shasuhwen shagipeshen iri, eshesh showerehen shakri Iruhin nakriyen iri baraen douk adurin atin abom. 34 Anudok arman Iruhin neshopokan nanaki iri anan douk nakrip arpesh um Iruhin ananin baraen. Umum maresh? Iruhin nakoni ananin Mishin nyawish nyape shuknin um anudok arman aria nyatauruman nenek enyudok mour. 35 Aria, Yaken douk urkum manawasham abom um ananin Nuganin aria nakon ihishumori eshudok aria anan nape debeinarimesh. 36 Aria eshudok douk shumnek anudok Nuganin ananin baraen shusuhwen shigipeshen iri, eshesh ta shupe wosik abom ihih nyumneh. Aria eshudok douk shukonaguk agabus Nuganin iri aria mare shugipesh ananin baraen iri, eshesh ta mare shupe ihih nyumneh uwe, uwok. Aria Iruhin ananish urkum apahw juwehosish atish um eshesh aria ko shunam debeihi nyih shumnek eriger ihih nyumneh.”

4

Jisas Neyagwreh Nani Onok Armatok Um Eshesh Samaria

1 Arigaha aria amam Farisi hemnek um shakri “Jisas neshagrakuk Jon nenek baptaisum sabaishi arpesh aria nanukesh shagipesh anan.” 2 Aria Jisas anan kanak douk madae nunek baptaisum enesh arpesh uwe, uwok. Aria apak ananim disaipel atup menek baptaisumesh. 3 Douk Jisas nemnek um amam Farisi hemnek enyudok aria ta shopunek nakutukuk Judia aria natanam nanam agudok anag shokugi nahobig Galili. 4 Aria ahudok yah hanam Galili iri douk hawish hanak agudok anag shokugi nahobig Samaria. Aria anan douk nagimah nanak. 5 Nanak arigaha nanak natogur anabur wabur shohwarabur um Sikar. Ababur douk bape agudok shokugi nahobig Samaria iri aria bape hurukatin um abudok shokubi amnab seiwok Jekop nako ananin nuganin Josep obi. 6 Anag abar bakihogi nuwag seiwok Jekop narukogi, gape noburudok wabur. Jisas nagim rouhi yah nanaki abom aria nakana nupe nurao uhwin. Namudok aria anan nahagi nape anagasum abarig nuwag. 7 Nape aria douk onok um eshesh Samaria kwanaki um kwure abar aria nakripok namudok, “Shuke anabar abar ba ibroh.” 8 Aria apak ananim disaipel douk manak mawish aburdok wabur Sikar um mutori anagun mugnoh iri worigun. 9 Aria okwudok armatok kwakripan kwakri namudok, “Nyak douk Juda-ipimin aria eik douk Samaria-ipiyarik. Nyak ko mare nyorige um iken abar nyubroh uwe, uwok.” Okwok kwakri namudok umum maresh? Eshesh Juda shani eshesh Samaria douk madae shuni kupaishi aka shuwok worigun aturuh yaureruh uwe, uwok. 10 Aria Jisas nakripok baraen nakri namudok, “Nyak douk nyudukemesh um yopishi eshudok Iruhin nakri um nukenyesh meyoh iri, namudok aria nyak douk nyudukemesh um amiapen douk nyarigen um nyuken abar, aria douk ko nyerige um iken yopubari abar douk arpesh shabroh aria benekesh shupe wosik abom ihih nyumneh iri.” 11 Kwomnek namudok aria kwakripan kwakri namudok, “Debeini, nyak douk baket woken um ta nyereiri abar um. Aria shopunek agudok abarig nuwag douk gabuh abom gani atap. Aria abrudok abar douk arpesh shubroh aria shupe wosik abom ihih nyumneh um ko nyubaruri agunum? 12 Apakin yamenen Jekop nenemapukuk agudok abarig nuwag apak. Anan nani ananim nugamim shabrohag. Shabarur um ananish kauhos aria sipsipahos shopunek shabroh. Aria nyak douk nyakri nyak debeini nyenek uhwin um Jekop, aka?” 13 Aria Jisas nakripok namudok, “Eshudok arpesh douk shuwok agudok nuwagibar abar iri, eshesh ko ta abar besh. 14 Aria meishi eshudok douk shurao abar eik ikeshabar iri, eshesh ko mare ta abar besh shopunek uwe, uwok. Abrudok abar eik ikeshabar iri, ababar ko butogur bukih buwish bupe numun um eshesh aria ko bunekesh shupe wosik abom ihih nyumneh.” 15 Okwudok armatok kwomnek aria kwakripan namudok, “Debeini, nyak nyuke abrudok nyakriyabar iri abar. Nyuke um aria abar ko mare ta be aria ipeum ta mare apa inaki agundok ba ire abar uwe, uwok.” 16 Aria Jisas nakripok nakri namudok, “Kare ba hwari nyakin raminen aria ta punaki agundok.” 17 Kwomnek aria kwakripan, “Eik raminen madae anan uwe, uwok.” Aria Jisas nakripok, “Enyudok douk adur atin, um nyakana nyak raminen uwok um. 18 Umum maresh? Nubokadae riguk nyak douk nyurao 5-poreim armam. Aria anudok douk atin nyanaman pape iri, anan douk madae nyakin adurin raminen uwe, uwok. Nyakin baraen douk adurin atin.” 19 Aria okwudok armatok kwakripan, “Debeini arman, eik yadukemesh um nyak douk anan profet. 20 Apakish popehesh yamehesh eshesh Samaria douk shenek lotu um Iruhin ahwudok yoduhw. Aria ipak Juda douk pakri agundok arpesh ta shunak shunek lotu um Iruhin um douk nape gani Jerusalem atugun.” 21 Aria Jisas nakripok namudok, “Nya, nyusuhw eikin baraen aria nyunek bilipumen. Nyutob ta butogur, aria ipak ta mare punek lotu um Yain um ahwodok yoduhw aka, um Jerusalem. Ipak wosik ta punek lotu um ihigun morim. 22 Ipak Samaria douk madae pudukem anudok douk penek lotumanari uwe, uwok. Apak Juda douk madukeman anudok monek lotumanari. Umum maresh? Mour douk Iruhin neneken um nurao arpesh shutanamori shupe wosik atin um douk neneken iri nyakitak um apak Juda. 23 Aria nyutob ta butogur iri douk abudok batogur jurug um arpesh douk shenek lotu um Yain iri ta shukri adurin atin aria shurao ananin Mishin enyenyin dodog aria shenek lotuman. Eshesh ta shenek lotuman um adurih yopuhi atuh aih kabi douk anan napeum. Aria Yain nakri nunawasham namudokishi arpesh um shenek lotuman. 24 Iruhin anan douk yegenyihw uwok. Anan douk Mishin atin. Namudok aria arpesh shukri shunek lotu um anan iri, esheshish mishish ta shurao Iruhin ananin Mishin enyenyin dodog aria shugipesh adurin atinyi baraen aria shenek lotuman.” 25 Okwudok armatok kwomnek aria kwakripan kwakri namudok, “Yadukemesh um Mesaia ko nunaki. Anudok arman Krais douk Iruhin nagraehan aria ko neshopokan nunamori nurao arpesh iri. Abudok nyutob anan nutogur um, anan ta nukripap um ihishmorim eshudok.” 26 Aria Jisas ta nakripok nakri namudok, “Eik atuwe eik adur atin anudok arman, douk yape yanamen weyagwreh iri.” 27 Douk nawerehumok baraen aria apak ananim disaipel watak manak matograri. Aria apak munihap meyoh makitak yowiyokuk um agundok matrun nani onok armatok shape sheneyagwreh baraen um. Matrun, aria madae anan norig okwudok armatok nukri, “Nyanaki agundok um maresh?” aka norig Jisas nukri, “Nyani okwudok armatok pape peyagwreh baraen um maresh?” Madae morigesh uwe, uwok. 28 Aria okwudok armatok kwobukuk baket douk kwakri kure abar um aria ta kwatanam um wabur. Kwanak aria kwakrip armam armago kwakri namudok, 29 “Ipak yowi munak ba putik anudok arman douk nakripe um ihishumori eshudok riguk yape yenekesh iri eshudok. Aria anan douk adur atin Krais aka, meinari?” 30 Namudok aria shakutukuk wabur shanak um shutik Jisas. 31 Aria nabudok nyutob apak ananim disaipel meyagwreh dodog um Jisas makri namudok, “Debeini Tisa, suh anagun worigun ba kukwesh.” 32 Nemnek aria nakripap nakri namudok, “Eik yagnoh iri worigun douk madae pudukem-ogun uwe, uwok.” 33 Namudok aria apak ananim disaipel mape manasorim makri namudok, “Iganigadae enen arpen nyaraumanari anagun worigun nagnoh aka, uwok?” 34 Aria Jisas nakripap nakri namudok, “Eikish worigun douk eshudok. Igipesh anudok douk neshopoke yanaki iri um ananim urkum aria iyatak enyudok mour douk nekeyen um ineken iri. 35 “Ipak apa panakripam namudok, ‘Nubatib aub bape um, aria mutuk worigun nubarigos.’ Eik yakripep, ipak pupok ipakis nabes ba putik nubarigos! Worigun douk nauhogos um apak mutukagun. 36 Armam hatuk worigun iri ko hurao yopibori utabor. Umum maresh? Amam ta hutorumori worigun iri um eshudok shabadig nyirub iri arpeshish mishish shutanamori um shupe wosik abom ihih nyumneh! Anudok nau worigun nubarigos iri aria anudok natuk worigun nubarigos iri biobiom ko hunadudareh abom. 37 Enyudok enen baraen apa sheyagwrehen iri douk adurin baraen. Baraen enyudok, ‘Anan arman nau worigun aria kupainari nanaki natukesh! 38 Eik yeshopokep panak um purimori worigun nubarig douk riguk ipak madae punek mour um uwe, uwok. Kupaimi heneguk mour aria ipak puwish purimori worigun douk haweshag iri aria harik heneguk debeinyi mour um. Amam henek debeinyi mour aria ipak parao yopuguni worigun.” 39 Sabaishi Samaria shape Sikar iri douk shasuhw Jisas ananin baraen aria shagipeshen. Umum maresh? Eshesh douk shemnek okwudok armatok kwakri, “Anan nakripe um ihishmori riguk yape yenekesh iri eshudok.” 40 Douk namudok aria eshesh Samaria shanaki agundok Jisas napeum aria dodogowish shakripan um nini eshesh shupe. Namudok aria nani eshesh nape biyeh nyumneh aburdok wabur. 41 Sabaishi arpesh shemnek ananin baraen shakri adurin aria shasuhwen shagipeshen. 42 Aria shakrip okwudok armatok shakri, “Apak douk madae mumnek nyakin baraen atin aria munek bilipumen uwe, uwok. Apak kanak memnek ananin baraen aria madukemesh makri anan douk anudok arman douk ko nutaurum ihip mape agudok nahobig iri aria ta nurap mutanamori mupe wosik atin.”

Jisas Nagapesh Anan Nenek Mour Um Gavman Iri Ananin Nuganin Aria Yapun

43 Jisas nape abrudok wabur biyeh nyumneh um jurug aria nakutukuk agundok aria nanam shokugi nahobig Galili. 44 Riguk Jisas anan kanak nakri enyudok baraen namudok, “Anan profet, ananibur wabur douk madae shumneken uwe um ananin baraen aria shukri anan douk debeini uwe, uwok.” 45 Namudok aria abudok nyutob nanak natogur agudok shokugi nahobig Galili obi nyutob, eshesh Galili shanadudareh abom um agundok anan nanak um. Umum maresh? Abudok nyutob riguk shenek agundok debeiguni worigun Pasova obi nyutob, eshesh douk shanak aria shatik ihinyumori anan neneken iri debeinyi Iruhin atun neneken iri mour. 46 Aria nanak natogur natik aburdok wabur Kana. Ababur douk bape agudok shokugi nahobig Galili. Abrudok wabur douk nubokuhi nabadig abar meyoh batogur wainibar abar iri. Aria abudok nyutob anan nenek mour um gavman iri ananin nuganin douk eneh arugeh hapeyan aria anan douk nape wabur Kaperneam. 47 Douk anudok arman nemnek um Jisas nakutukuk agudok shokugi nahobig Judia aria nanamori shokugi nahobig Galili aria nanak narigan abom um nanaman hunam Kaperneam aria nugapesh ananin nuganin um yapun. Anan douk ehudok arugeh henekan aria hurukatinyum nakana nugok. 48 Aria Jisas nakripan nakri, “Aria ipak putiwe um mare inek enenyenen Iruhin atun neneken iri mour um, ipak ta mare punek bilipume, uwok.” 49 Anudok nenek mour um gavman iri nemnek aria nakrip Jisas nakri, “Debeini arman, yowi unak arigah. Ta eikin nuganin nugok.” 50 Aria Jisas nakripan nakri, “Kare. Nyakin nuganin ta yopun, ta mare nugok uwe, uwok.” Anudok arman nasuhw Jisas ananin baraen nakri adurin aria nanak. 51 Nape nanak yah aria ananim henekuman mour iri hanaki haparugan. Aria hakripan hakri, “Nyakin nuganin iga yopun. Ta mare nugok uwe, uwok.” 52 Aria narigam abom um meibi nyutob douk ananin nuganin watak yopun um. Aria hakripan hakri, “Arugeh hatuh nabatik 1 kilok wabigep.” 53 Namudok aria yaken watak nadukemesh um nabatik douk abudok hakri obi nyutob abom Jisas nakripan nakri, “Kare, nyakin nuganin ta mare nugok uwe, uwok.” Namudok aria anan nani ihishmorim shape ananit urupat iri shasuhw Jisas ananin baraen shagipeshen. 54 Jisas douk nakutukuk shokugi nahobig Judia aria nanaki nape Galili. Aria enyudokmori Iruhin atun neneken iri mour douk nenek enyudok aria nyatogur biyen.

5

Jisas Nagabe Anan Arugeh Han Iri Gani Waiyag Betesda

1 Enyudok nyanakuk aria anah debeihi nyumnah douk eshesh Juda shape shenek lotu aria shenek debeguni worigun um hutogur. Aria Jisas nakitak nanak um Jerusalem um nutrish um agundok worigun. 2 Aria agundok Jerusalem, anat debeiti wit shahwarat um Sipsip Esheshit Debeiti Wit iri douk tape arbudok narub douk shenekarub berbarih Jerusalem iri. Aria hurukatin um atudok wit, anag waiyag gor. Enyudok baraen Hibru shahwarogum douk shakri Betesda. Aria hurukatin um agudok waiyag douk anat debeiti urupat tatao aria sharok 5-poreish womagahos. 3 Aria sabaishi arugeh haesh iri arpesh shanaki shape sheshuh eshudok womagahos. Enesh nabes seshukesh iri, enesh aiyas senekesh aria sharahaen yowiyokuk iri shani eshudok douk roguhw aiyas shagokesh iri shanaki shape. Eshesh shape shatrugunum abar bunagwugwi um. 4 Um maresh? Anob nyutob Debeini ananin ensel apa nyabuh abar aria nyenek abar banagwugwi. Aria douk abar bunagwugwi aria meinyi arugeh hen iri arpen nyurik nyukitak nyubuh agudok waiyag iri, enyen douk ta yopin. 5 Aria agundok, anan aiyas sagokan iri nape namudok um 38-poreish kwarahos iri douk nape enen womaga douk nyatao hurukatin um agudok waiyag iri. 6 Douk Jisas natik anudok aiyas sagokan iri neshuh aria nadukemesh um anan douk aiyas sagok nape roubum nyutob. Aria Jisas narigan nakri, “Nyak nyakrium ta yopin aka?” 7 Aria anan nakripan nakri, “Debeini, abudok nyutob abar banagwugwi obi nyutob, eik douk arpen woke um nyiyohur nyunak nyukutuwe waiyag iri. Eik kanak yakri inak ibuh aria kupaishi shanak arigas sheshagrak eik sharik shanak shabuh.” 8 Aria Jisas nakripan nakri, “Nyak kakitak nyuhur nyakish reish nyunasuwesh aria nyunak.” 9 Aria ahudok atuh anudok arman yopun aria nakitak nohur ananish reish nasuwesh aria nanak. Aria ahudok nyumnah Jisas nagabe anudok aiyas sagokanari um douk Sabat. 10 Douk namudok aria eshesh Juda esheshim debeimi hakrip anudok douk Jisas nagabeyan iri hakri, “Apakin lo seiwok Iruhin nakoguk Moses um douk nyakri, ahudok nyumnah Sabat douk mare munek enen mour uwok, mupe meyoh. Aria nyak douk mare nyusuhw nyakish reish nyurahaen uwe, uwok.” 11 Aria anan nakripam nakri, “Anudok neneke yopuwe iri douk nakripe um ikitak ihur eikish reish inasuwesh aria inak.” 12 Aria amam harigan hakri, “Meini arman nakripenyum nyunohur nyakish reish nyunasuwesh aria nyunak?” 13 Aria anudok arman douk Jisas nagabeyan yopun iri douk madae nudukem Jisas uwe, uwok. Um maresh? Sabaishi arpesh shape agundok aria Jisas douk nanakuk. 14 Arigaha douk anob nyutob banakuk aria Jisas watak naparugan numun narub agundok Iruhin ananit debeiti urupat tataoum aria nakripan nakri, “Tik, nyak douk yopun jurug. Nyunak aria mare watak nyukri nyunek enesh yoweishi inahos shopunek, uwok. Ta enen adur debeinyi amaen nyutogrumen.” 15 Aria anudok arman nanak nakrip eshesh Juda esheshim debeimi um anudok nagabeyan iri douk Jisas. 16 Douk namudok aria amam hape heyokas Jisas. Um maresh? Anan douk nagabe anudok arman ahudok nyumnah Sabat. 17 Aria Jisas nakripam nakri, “Eikin Yain douk nenek ananin mour nape namudok ihihmorim nyumneh. Namudok aria eik shopunek yape yeneken namudok atin.” 18 Douk Jisas nakri namudok aria amam debeimi Juda adur hakri hon nugok. Um maresh? Anan douk madae nubrig enyudok lo um mare shunek enen mour ahudok nyumnah Sabat um atin uwe, uwok. Anan nakri Iruhin douk adur ananin Yain. Aria douk namudok um, anan nakri nunek anan kanak adur nutogur atatahin atun um Iruhin.

Iruhin Ananin Nuganin Anan Adur Dodogowin Atun Um Nunek Mour

19 Aria Jisas nawanamesh baraen nakri, “Adur atin yakripep. Eik Iruhin ananin Nuganin, eik kanak ta mare inek enesh eshudok, uwok. Eik ta inek eshudok douk eik yatik eikin Yain nenekesh iri atish. Eshudok douk Yain nenekesh iri, eik shopunek ta inekesh. 20 Yain ananim urkum douk adur manawasham um eik aria anan neyabige ihishmorim eshudok anan nape nenekesh iri. Anan ta niyabige inek enen douk nyeshagrakuk enyudok douk Yain narik neyabige yeneken iri. Ineken aria ipak ta putrin aria pikitak yowiyokuk. 21 Yain apa nohur shagok iri norukesh yapis aria watak shakitak shape. Aria douk namudok atin. Eik ananin nuganin shopunek ta ihur eshudok eik ikri ishuhur iri. Ishuhur irukesh yapis aria watak shukitak shupe. 22 Aria Yain anan kanak ta mare nusuhw enen arpen enyenyit kwot, uwok. Enyudok mour um nusuhw kwotog um douk nako eiken. 23 Anan douk nenekesh namudok um ihishmorim arpesh ta shutuk eikin nyeigur nyuto iruhw kabi shatuk eikin Yain ananin nyeigur um. Aria enyudok arpen douk madae nyutuk eik ananin nuganin eikin nyeigur iri uwe, enyen douk madae nyutuk eikin Yain ananin nyeigur uwe, douk neshopoki eik yanaki, uwok. 24 “Adur atin yakripep. Eshudok arpesh douk shumnek eikin baraen aria shugipesh anudok douk neshopoke yanaki iri um, eshesh ta shupe wosik abom ihih nyumneh. Aria eshesh ta shiyotum atudok kwot Iruhin ananit aria ta shenek uhwinyum atudok debeiti kwot. Eshesh douk shakutukuk agundok shagok um aria ta shupe wosik abom ihih nyumneh. 25 Adur atin yakripep. Nyutob douk ta butogur, aria douk batogur jurug, um shagok iri ta shumneki eik Iruhin ananin Nuganin eikih mah. Aria eshudok douk shumneke aria shugipeshe iri, eshesh ta shukitak shupe wosik abom aria mare ta shugok uwe, uwok. 26 Yain douk adur baugos um agundok arpesh shupe wosik abom aria mare watak shugok um. Aria douk namudok atin. Anan nenek eik yatogur baugos um agundok arpesh shupe wosik abom aria mare watak shugok atin um. 27 Aria Iruhin douk nekeyen jurug enyudok big um isuhw arpesh esheshig kwotog um. Um maresh? Eik douk Anudok Arman douk yatogur adurinyi arpen iri. 28 “Aria ipak mare pikitak yowiyokuk um shagok iri ta watak shutanamori. Nyutob douk bape banaki, um arpesh douk seiwok shagok aria sharumesh shor wonugwegwiruh iri ta shumneki eikih mah aria ta watak shukitak esheshiruh wonugwegwiruh um. 29 Aria eshudok douk shenek yopuhi aih iri ta shukitak shupe wosik abom aria mare watak shugok, uwok. Eshudok douk shenek eneshenesh yoweishi inahos iri ta shukitaki shunak shiyotum debeiti kwot aria shirao debeiri eriger.”

Baugenyum Baraen Nyatogur Yopugun Um Jisas

30 Aria Jisas nakri, “Eik kanak ta mare inek enesh eshudok um eikim urkum, uwok. Eik yagipesh eikin Yain nakripeyen iri baraen aria yenek skelum arpesh. Namudok aria yasuhw kwotog um, eik douk adur yenek skelum esheshin baraen um yopihi adurih aih. Um maresh? Eik madae igipesh eikim urkum aria inek enyudok mour uwe, uwok. Eik yagipesh anudok douk neshopoke yanaki ananin baraen aria yenek enyudok mour anan nakri um eik ineken iri. 31 “Douk eik kanak ikri ikripesh um eik kanak akure, enyudok eikin yeyagwrehen iri baraen ta mare shusuhwen shukri adurin uwe, uwok. 32 Aria douk anan nataurume nape nakripesh um eik. Aria eik yadukemesh um enyudok baraen anan nakriyen um eik iri douk adurin atin. 33 “Seiwok ipak peshopok anam harao baraen iri hanak harig Jon nenek baptaisumesh iri. Aria anan nakripep adurin atinyi baraen um eik. 34 Aria eik douk madae ikri um enesh arpesh shukripesh eikin baraen kupaishi um shudukemesh um eik amiapen uwe, uwok. Eik yakri enyudok baraen um yakri Iruhin watak nuraep putanam pupe wosik abom ihih nyumneh. 35 Jon anan nape kabi lam douk hanin aria bogaragun um arpesh um. Aria ipakiruh aparuh douk yopuruh aria panadudareh um ananit lait douk tatrugun abudok banobi adurib nyutob iri. 36 “Aria enyudok mour eik yeneken iri douk adur nyeshagrakuk enyudok baraen douk Jon nakriyen um eik iri. Enyudok mour douk Iruhin nekeyen um ineken iyaten aria douk enyudok yape yeneken iri, enyen meyoh ta nyiyabig arpesh aria shudukemesh um eik douk Yain neshopoke iri aria douk yanaki. 37 Aria eikin Yain douk neshopoki eik yanaki, anan kanak douk nakripep baugenyum baraen um eik. Ipak douk madae pumnek ananit nokwat tiyagwreh anabik uwe, uwok. Aria shopunek ipak douk madae putrun uwe. 38 Ananin baraen shopunek douk madae nyupe ipakiruh aparuh uwe, uwok. Um maresh? Ipak douk madae punek bilip um eik douk anan neshopoke yanaki uwe, uwok. 39 “Ipak pakri enyudok baraen nyetem Iruhin ananik Buk iri ta nyunekep pupe wosik abom ihih nyumneh! Douk namudok aria ipak pape patarih sabainyi baraen nyetem okwudok Buk iri, aria penek urkwip um pakri pudukemen. Enyudok nyetem Buk iri baraen douk nyakrium eik! 40 Aria ipak adur pakri uwok um punamori eik um pupe wosik abom ihih nyumneh. 41 “Aria eik yakri uwok um arpesh shutuk eikin nyeigur, uwok. 42 Aria eik yadukemep um ipakip urkwip douk madae punawasham Iruhin uwe, uwok. 43 Eik douk yanaki um eikin Yain ananin nyeigur, aria ipak douk madae puke aparuh pukri pumnek eikin baraen uwe, uwok. Aria douk anan arman meyoh nunaki nukripep um anan kanak ananin nyeigur akure, ipakiruh aparuh ta yopuruh aria ta kweipon pumnek ananin baraen. 44 Ipak urkwip porum pakri ipak kanak punatuk ipakish nyeiguhw shuto iruhw. Madae karowihi um pukwiraeh punek eneh aih um pukri anudok adur atun iri Iruhin meyoh nutuk ipakish nyeiguhw shuto iruhw uwe, uwok. Douk namudok aria ipak ta pusuhw eikin baraen pugipeshen mumam? Adur atin ta uwok. 45 Aria ipak douk mare pure urkum pukri eik ta inekumep kwotog um eikin Yain, uwok. Arman nunekumep kwotog iri douk anudok ipak pakri ta nutaurumep iri. Anan douk Moses. 46 Aria douk ipak punek bilip um Moses ananin baraen akure, ipak ta punek bilip um eikin shopunek. Um maresh? Moses nenyemaguk iri baraen douk nyakrium eik. 47 Ipak douk madae punek bilip um enyudok baraen seiwok Moses nenyemaguk iri uwe, uwok. Namudok aria ipak ta punek bilip um eikin baraen mumam? Ta uwok.”

6

Jisas Nekesh Worigun Sabaishi Arpesh Armam Atum Shadareham Hatogur 5,000-poreim

1 Aria anob nyutob banakuk, aria Jisas nabinawish nanam gani wobrehah um agudok debeigi waiyag Galili. Enyudok enen nyeigur douk shahwarog um Taiberias. 2 Aria sabaishi arpesh abom shagipeshan. Um maresh? Eshesh douk shatik enyudok Iruhin atun neneken iri mour douk anan neneken um nagabe eshudok arugeh henekeshi arpesh yopish um. 3 Jisas nanak nato anag mihig aria nakih nani ananim disaipel hape nagundok. 4 Aria abudok nyutob um eshesh Juda shenek agundok debeiguni worigun Pasova um douk hurukatinyum ta butogur. 5 Jisas natrugun neyatagun aria natik um sabaishi arpesh abom shape shanamanari. Aria narig Filip nakri, “Filip, ta munak mutor anat bret agnum, um eshudok sabaishi arpesh ta shutoh iri?” 6 Jisas narigan enyudok baraen um nakri nukwiraehan. Anan douk nadukemesh um enyudok mugu douk ta nuneken iri. 7 Aria Filip nawanaman baraen nakri, “Douk apak ta muwashak 200-poreibor silwai-bor utabor um aria ta mutor anat bret akure, atudok bret ta mare sabaiti um eshudok sabaishi arpesh um ta shuwok anabik mudukigun meyoh uwe, uwok.” 8 Aria anudok anan Jisas ananin disaipel Andru douk Saimon Pita ananin wanin nakri, 9 “Anan shokuni neyotu agundok iri douk noruk bias shokusi arbus sani 5-poreig shokugwi bretog. Aria eshudok douk shopunek ta shunek maresh um shutaurum eshudok sabaishi arpesh?” 10 Aria Jisas nakripap nakri, “Kripesh shupe atap.” Agundok douk sabairuhi utoruh hatogur aria sabaishi arpesh shabuh shape. Sabaishi arpesh aria armam atum sabaimi atum abom hatogur 5,000-poreim. 11 Douk shabuh shape jurug, aria Jisas nohur bret nasuwat nenek tenkyu um Iruhin aria nape nasiyat um arpesh. Nasiyatumesh jurug, aria asudok biyos arbus douk nosuhur nenekesh namudok atin. Aria eshesh sabaishi shashoh arigaha dugaresh atish. 12 Douk sabaishi dugaresh aria nakrip apak ananim disaipel nakri, “Putrish putorum bret douk shatoh aria takusuk iri. Um maresh? Ta mununu anat aria ta tukusuguk meyoh uwe, uwok.” 13 Memnek namudok aria matorumat matruk 12-poreiruh suraruh aria shunukiruh aturuh um tutukwanit um agudok 5-poreig bretog douk eshudok sabaishi arpesh shani batowish shagwoh aria gwakusuk iri. 14 Douk eshudok arpesh shatik enyudok Iruhin atun neneken iri mour douk anan Jisas neneken iri aria shakri, “Adur atin, anudok arman douk anudok profet Iruhin nakri um ta neshopokan nanamori agundok atap iri.” 15 Jisas natrish aria nadukemesh um eshesh hurukatinyum ta shunaki shusuhwan shupe aria shunegan nutogur esheshin king. Namudok aria nakutukuk eshesh aria anan atun nanak nato yoduhw.

Jisas Narahaen Nanak Iruhw Um Agudok Debeigi Waiyag

16 Douk arigaha wabigep aria apak ananim disaipel makitak mabuh um agudok debeigi waiyag. 17 Apak mapeum Jisas aria anan madae nanaki aria mabuh mato anat bot aria mabimawish manak um wabur Kaperneam. Abudok nyutob douk iganigadae wab, aria Jisas douk watak nunaki nutogrumap uwe, watak. 18 Aria abudok nyutob, debeinyi uhwin douk nyahur aria nyohur waiyag ba debeibi morub bakitak aria waiyag yoweg. 19 Apak ta menek pul manak 5 o 6 kilomita rougun um anagas aria douk Jisas narahaen iruhw um waiyag nanaki hurukatinyum bot. Douk matik namudok aria manogugur abom. 20 Aria Jisas nakripapari nakri, “Mare punogugur uwe, uwok. Enyudok douk eik Jisas.” 21 Douk memnek aria manadudareh um mutukan nutowi bot. Aria ahudok atuh matik um bot tanak tatogur gani wobrehah um agudok waiyag douk apak mape menek pul manak um.

Armam Armago Shape Shaurim Jisas

22 Ruwahepih aria eshudok sabaishi arpesh douk watak shape gani wobrehah um agudok waiyag. Shadukemesh um nabatik madae anat atut bot tur nagundok uwe, uwok. Atut meyoh tor aria douk apak ananim disaipel iganigadae mato menek pul manak. Jisas madae nunamap munak uwe, uwok. 23 Aria abudok nyutob, onog botog gworari wabur Taiberias iri douk gwanak gwatograri. Gwatograri hurukatin um agundok douk Jisas nenek tenkyu um Iruhin um bret aria nako eshudok arpesh shatoh um. 24 Douk eshudok arpesh shatik um Jisas nani apak ananim disaipel madae mupe agundok uwe, aria shabuh shato agwudok botog shanam Kaperneam um shurim Jisas nagundok.

Jisas Anan Douk Adur Atin Kabi Atudok Bret Tabuhi Iruhw Heven Iri Um

25 Douk arigaha shanak shaparugan gani wobrehah um agudok waiyag aria shakripan shakri, “Debeini Tisa, meibi nyutob nyanaki agundok?” 26 Aria Jisas nawanamesh baraen nakri, “Adur atin yakripep, ipakip urkwip douk madae purum enyudok yeneken iri debeinyi mour kabi enen kak eik yeyabigepum aria douk panaki paurime uwe, uwok. Ipak douk pawok bret ba dugarep atip namudok aria douk ipak apa paurim eik. 27 Mare pupe punek mour um agundokmori worigun douk ta pishoh aria shunak shuwishuk iri uwe, uwok. Aria ipak douk punek mour um purim agundok anagun worigun douk ta puragun aria ta nunekep pupe wosik abom ihih nyumneh iri. Agundok worigun douk Eik Anudok Arman douk yatogur adurinyi arpen iri ta ikepagun. Um maresh? Yain Iruhin douk neke big aria nakripe wosik um inek enyudokmori mour.” 28 Namudok aria sharigan shakri, “Aria apak ta munek maresh, um apak ta munek Iruhin ananin yopinyi mour?” 29 Aria nakripesh nakri, “Mour douk Iruhin nakri um puneken iri douk enyudok. Anan douk neshopoki eik yanaki, aria nakri ipak ta pusuhw eikin baraen dodog pugipeshen.” 30 Namudok aria eshesh watak sharigan shakri, “Ta nyunek maren Iruhin atun neneken iri mour um apak mutrin aria munek bilip um nyakin baraen? 31 Apakish yamehesh douk shawok atudok bret mana gani wehigunum arpesh uwok um. Shatoh kabi douk Iruhin ananin baraen nyetem ananik Buk iri nyakrium. Nyakri namudok. ‘Anan nekesh bret tabuhi iruhw heven iri shatoh.’” 32 Jisas nemnek aria nakripesh nakri, “Adur atin yakripep, atudok bret tabuhi iruhw heven iri douk madae Moses nukepat iri uwe, uwok. Eikin Yain nekep atudok adurit bret douk tabuhi iruhw heven iri. 33 Bret douk Iruhin nekepat iri douk takutukuk iruhw heven aria tabuhumori tutaurum eshudok atapishi arpesh um shupe wosik abom ihih nyumneh.” 34 Aria eshesh shakripan shakri, “Debeini, apak makri nyak nyupeum ta nyukop atudok bret ihih nyumneh.” 35 Aria Jisas nakripesh nakri, “Eik douk atudok bret douk ta shurat aria shupe wosik abom ihih nyumneh um. Eshudok douk shunakmori eik aria shusuhw eikin baraen shugipeshan iri, eshesh mare ta nyurub besh shopunek uwe, uwok. Aria eshesh mare ta abar besh shopunek uwe, uwok. 36 Aria ta douk yakripep, ipak douk patik eik aria madae pusuhw eikin baraen penek dodog pukri adurin uwe, uwok. 37 Ihish arpesh douk eikin Yain nagraehesh um shunakmori eik iri ta shunakmori eik. Eshudok douk shunakmori eik iri, eik ta mare inowisesh ikeshuk agab uwe, uwok. 38 Eik douk madae ikutukuk iruhw heven aria ibuhmori igipesh eik kanak eikim urkum um inek enenyenen mour um eikim urkum morumen iri uwe, uwok. Aria douk yanamori igipesh eikin Yain douk neshopoke yanaki iri um ananim urkum. 39 Aria anan neshopoke yanaki iri nakri um ineken iri douk enyudok. Nakri mare ikutukuk enen um eshudok ihishmorim arpesh douk anan nagraehesh um shunamori eik iri shunak shuwishuk uwe, uwok. Aria nakri eik ta irukesh yapis eshesh aria watak ishuhur shukitak shupe abudok nyutob ko hugiguk iri nyumnah hutogurum. 40 Adur, eikin Yain nakriyenyi douk enyudok atin. Nakri ihishmorim arpesh douk shutik eik ananin Nuganin aria shusuhw eikin baraen shugipeshan iri, eshesh douk ta adur shupe wosik abom ihih nyumneh. Aria douk ta watak irukesh yapis ishuhur shukitak shupe ahudok hugiguk iri nyumnah hutogrum.” 41 Eshesh Juda shemnek aria urkwip juwehosip abom aria shape sheneyagwreh shokwin atin baraen um enyudok Jisas nakri anan douk atudok bret tabuhi gani iruhw heven iri um. 42 Namudok aria shakri, “Anudok arman anan douk Josep ananin nuganin shahwaranum Jisas iri. Ananish amakenyish douk madukemesh. Aria douk mumam namudok, um iganigadae nakri anan douk nape gani iruhw heven aria nabuhi?” 43 Jisas nemnek aria nawanamesh baraen nakri, “Ipak um maresh ba urkwip juwehosip aria ipak pape peyagwreh panaboum baraen orokohun um ipak kanak meyoh? 44 Madae enen arpen ta nyukana nyunakmori eik uwe, uwok. Aria douk Yain neshopok eik yanaki aria nuhur enyudok arpen akure, enyen wosik ta nyunakmori eik aria nyusuhw eikin baraen nyugipeshen. Aria enyudok arpen, eik douk ta watak inyuhur nyukitaki wanugwehw ahudok hugiguk iri nyumnah hutogurum. 45 Baraen douk profet henyem nyetem Iruhin ananik Buk iri douk nyakri, ‘Iruhin ta nunek skulum ihish arpesh um ananih aih.’ Namudok aria sabaishi arpesh douk shumnek eikin Yaken ananin baraen aria shudukemen wosik iri, eshesh ta shunakmori eik. 46 Madae enen arpen nyutik Yain uwe, uwok. Eik douk yani Iruhin wape iri aria yakitak yanaki iri atuwe yatrun. 47 “Adur atin yakripep, ihishmorim arpesh douk shusuhw eikin baraen shugipeshen iri, eshesh douk ta shupe wosik abom ihih nyumneh. 48 Eik Jisas douk atudok bret douk arpesh ta shurat aria tunekesh shupe wosik abom ihih nyumneh iri. 49 Seiwok ipakish popehesh yamehesh douk shawok atudok bret mana gani wehigunum, aria eshesh douk shagok. 50 Aria arpesh douk shuwok atudok adurit bret douk takutukuk iruhw heven tabuhi iri, eshesh douk ta mare shugok, uwok. 51 Eik kanak douk atudok adurit bret douk tabuhi gani iruhw heven um ta tunek arpesh shupe wosik abom ihih nyumneh iri. Arpesh douk shuwok atudok bret iri ta shupe wosik abom ihih nyumneh. Atudok bret douk eikihw yegenyihw. Ta ikesh eikihw yegenyihw um itaurum ihishmorim eshudok atapishi arpesh um shupe wosik abom ihih nyumneh.” 52 Douk eshesh Juda shemnek namudok aria juwehosish abom. Aria eshesh kanak apa shanogogonim shakri, “Anudok arman nakri ta nukop ananihw yegenyihw muhwoh mumam?” 53 Aria Jisas nakripesh nakri, “Adur atin yakripep, douk ipak mare puwok Eik Anudok Arman douk yatogur adurinyi arpen iri eikihw yegenyihw o puwok eikibor owishibor um, ipak ta mare pupe wosik abom ihih nyumneh, uwok. 54 Aria eshudok arpesh douk shuwok eikihw yegenyihw hwuni eikibor owishibor iri, eshesh ta shupe wosik abom ihih nyumneh. Aria ahudok hugiguk iri nyumnah hukri hutogur obi nyutob, eik douk ta watak ishuhur shukitak shupe. 55 Um maresh? Eikihw yegenyihw ohwohw douk kabi adurigun worigun abom um. Eikibor owishibor douk shopunek kobi aduribar abar abom um. 56 Eshudok arpesh douk shuwok eikihw yegenyihw hwuni eikibor owishibor iri, eshesh douk shape eik aria eik yape eshesh. 57 Eikin Yain douk baugos abom um agundok shupe wosik abom ihih nyumneh iri um douk neshopoki eik yanaki. Aria eik douk yape dodogoiwe um anan aria ta ipe wosik abom ihih nyumneh. Aria douk namudok atin. Eik douk dodogoiwe iri aria eshudok arpesh shuwok eikihw yegenyihw iri, eik douk ta inekesh shupe wosik abom ihih nyumneh abom. 58 Eik douk atudok bret douk tabuhi gani iruhw heven iri. Atudok bret douk madae kabi atudok seiwok ipakish yamehesh shatoh aria eshesh ta shagok um uwe, uwok. Arpesh douk shuwok atudok bret iri, eshesh ta shupe wosik abom ihih nyumneh.” 59 Jisas nakripesh enyudok baraen aburdok wabur Kaperneam. Nakripeshen abudok nyutob nape nenek skulumesh yopinyi baraen gani numun eshesh Juda shape sheneyagwreh baraen-ati urupat obi nyutob.

Baraen Jisas Neyagwrehen Iri Douk Ta Nyutaurum Arpesh Um Shupe Wosik Abom Ihih Nyumneh

60 Sabaishi arpesh douk shapeum shemnek ananin baraen aria shagipeshen iri douk shemnek enyudok baraen aria sheneyagwreh shakri, “Enyudok baraen douk juwehosin abom um apak mugipeshen um. Ta omi nyupe nyumneken aria nyugipeshen?” 61 Jisas douk madae enesh arpesh shukripan uwe, aria nadukemesh um eshesh douk juwehosish aria shape sheneyagwreh shokubur atin um enyudok baraen douk nakripeshen iri. Namudok aria nakripesh nakri, “Ipak douk pemnek enyudok baraen nyenek ipakip urkwip yowep aria juwehosip, aka? 62 Aria douk ta mumam, douk ipak putik Eik Anudok Arman douk yatogur adurin arpen iri ito iruhw douk riguk yapeum? 63 Arpesh meyoh ta mare dodogowish um shugok um eshesh kanak um shupe wosik ihih nyumneh, uwok. Iruhin ananin Mishin atin wosik dodogowin atin abom um nyunekesh shupe wosik abom ihih nyumneh. Enyudok eik yakripep enyi baraen douk ta nyutaurum ipakish mishish aria ta nyunekep pupe wosik abom ihih nyumneh. 64 Yakripep baraen aria anep madae punek bilipume uwe, uwok.” Jisas anan douk sagomatin riguk nohur ananin mour nape neneken um aria nadukemesh um eshudok arpesh douk ta mare shunek bilipuman iri, shani anudok arman douk ta niyabig ananim horim um anan Jisas aria husuwan hunak hon nugok iri. 65 Aria Jisas watak shopunek nakri, “Douk namudok aria yakripep yakri, ‘Douk Iruhin ta mare nuken dodog enen arpen um, enyen meyoh ta mare dodogowin um nyunaki nyunek bilip um eik, uwok.’” 66 Jisas nakripesh enyudok baraen um jurug, aria sabaishi arpesh douk shapeum shagipeshen shemnek ananin baraen iri watak shakutunukuk aria shatanam. Madae shukri um shugipeshan uwe, uwok. 67 Jisas natik namudok aria narig apak ananim 12-poreim disaipel nakri, “Aria ipak douk shopunek pakri pukutukuk eik punak, aka?” 68 Aria Saimon Pita nawanaman baraen nakri, “Debeini, apak mukutukuk nyak aria ta watak manam amiapen? Aria uwok. Baraen douk ta nyutaurumap um mupe wosik abom ihih nyumneh um douk nyape um nyak atin. 69 Douk apak menek bilip abom aria madukemesh um, nyak douk yopuyopuni arman douk Iruhin nagraehen aria nashopoken nyanaki iri.” 70 Aria Jisas nabeimam baraen nakri, “Eik kanak yagraeh ipak 12-poreim armam. Aria ipak 12-poreim, ipak anan douk Satan ananin nuganin.” 71 Enyudok baraen douk nakriyen nenyem Judas, anudok Saimon Iskariot ananin nuganin. Anan douk anan um amudok 12-poreim disaipel, aria anan ta niyabig Jisas um ananim horim aria amam hunaki husuwan hunak hon nugok.

7

Jisas Ananim Warhim Madae Hunek Bilipuman Uwe

1 Enyudok nyanakuk aria Jisas nape agudok shokugi nahobig Galili nape narahaen nanak warub. Amam debeimi Juda hakri hon nugok. Namudok aria madae nunak nurahaen nunak agudok shokugi nahobig Judia uwe, uwok. 2 Aria ahudok nyumnah um eshesh Juda shunek lotu um Iruhin aria shurak auros aria shuwish shupe shunek worigun um douk hurukatin um hutogur. 3 Aria Jisas ananim warhim hakripan hakri, “Nyukutukuk agundok aria nyunak um Judia. Nyunak um nyakishi arpesh shagipesh nyak iri shutik enyudok Iruhin atun neneken iri mour douk nyak nyape nyeneken iri. 4 Aria enen arpen nyukri um ihishmorim shumnek enyen um, enyen douk mare nyunabeshuk nyunek enyenyin mour atin uwe, uwok. Aria douk nyak nyenek enyudok aria ta nyeneken yopugunum, um ihishmorim ta shutrin atin.” 5 Ananim baugem warhim heyagwreh enyudok. Um maresh? Amam shopunek madae hunek bilipuman uwe, uwok. 6 Jisas nemnek aria nakripam nakri, “Eikib yopubi nyutob um inak um douk watak butogur uwe, uwok. Ihih nyumneh eheh douk ipakih. Ipak pakri punak um, aria ipak douk wosik ta punak meibi nyutob ipak pakri punak um. Eik uwok. 7 Eshudok atapishi arpesh ta mare shutripuk yoweisi nabes aria shukepuk agabus ipak uwe, uwok. Eik douk wosik ta shutiwe yoweisi nabes aria ta shukeik agabus. Um maresh? Eik douk yape um yakripesh um eshudok yoweishi inahos douk eshesh shapeum shenekesh iri. 8 Ipak atip wosik punam agundok debeiguni worigun. Eik ta mare arigas inaku uwok. Um maresh? Eikib yopubi nyutob um inak um douk watak butogur uwe, uwok.” 9 Nakripam namudok aria watak napeik Galili.

Jisas Nagiguk Nanak um Agundok Debeiguni Worigun Shurak Auros Shupe Um

10 Douk ananim warhim hanam agundok debeiguni worigun aria Jisas shopunek nakitak nagiguk nanak. Nanak aria madae nunak yopugunum uwe, uwok. Nanabeshuk atin nanak. 11 Eshesh Juda esheshim debeimi douk hape hauriman agundok shenek worigun um. Hape harigesh hanak hakri, “Patrun anudok arman nape agunum?” 12 Sabaishi arpesh douk shanaki shantorum um shunek agundok debeiguni worigun. Aria shape shanaboum shokwin baraen sheneyagwreh shokubur atin um Jisas. Enesh shakri anan yopuni arman. Aria enesh shakri anan yoweini arman douk nenek rohw um arpesh meyoh. 13 Aria yopugunum douk madae enesh arpesh shupe shiyagwreh-uman enen baraen uwe, uwok. Um maresh? Eshesh douk shanogugur um Juda esheshim debeimi. 14 Shenek agundok debeiguni worigun arigaha shanak sheyotu orokohun aria Jisas nanak nawish narub um Iruhin ananit debeiti urupat tataoum aria nape nenek skulumesh um Iruhin ananin baraen. 15 Douk eshesh Juda esheshim debeimi hatrun aria hakitak yowiyokuk. Aria hakri, “Anudok arman douk madae nunek skul enen apakin skul uwe, uwok. Aria mumam namudok um anan nadukemesh abom nariguk um?” 16 Namudok aria Jisas nawanamam baraen nakri, “Enyudok baraen eik yenek skulumep-enyi douk madae inek skulumep um eikin baraen uwe, uwok. Yenek skulume-enyi douk Iruhin neshopoke yanaki iri ananin baraen. 17 Aria enen arpen nyukri abom um nyugipesh Iruhin ananim urkum um, enyen douk ta nyudukem baugenyum enyudok baraen eik yenek skulumep-enyi. Enyen ta nyudukemesh um enyudok baraen douk Iruhin nakripe iri um inaki ikripepen o eik meyoh yananyuhur yakripepen. 18 Arpen douk enyen kanak urkum mur um enen baraen aria nyiyagwrehen iri, enyudok arpen douk nyeyagwreh um nyutuk enyen kanak enyenyin nyeigur nyuto iruhw. Aria eik douk yakri ituk anudok douk neshopoke yanaki iri ananin nyeigur nyuto iruhw. Aria eik, rohwinyi baraen douk madae iyagwrehen atin uwe, uwok. Yeyagwreh adurin atin baraen. 19 Seiwok Moses nekep lo douk Iruhin nakonenyuk iri. Aria douk madae karowin um enen arpen nyusuwen nyugipeshen wosik uwe, uwok. Aria douk ipak douk pakri pubo eik igok um maresh?” 20 Aria eshudok sabaishi arpesh shawanaman baraen shakri, “Nyak enen yoweinyi sagab nyapenyen. Omi nyakrium nyen nyugok?” 21 Aria Jisas nawanamesh baraen nakri, “Eik yenek atin Iruhin atun neneken iri mour um sabatih nyumnah gani abarig waiyag aria ipak ihipmorim patrin pakitak yowiyokuk. 22 Aria Moses douk nekepaguk ehudok aih um putah nugamimiruh yegeshiweruh um. Aria ehudok madae punek mour ahi iri uwe nyumnah Sabat, ipak douk shopunek patah nugamimiruh yegeshiweruh. Adur, ehudok aih douk madae Moses nuhuhur nukepehuk uwe, uwok. Ihih douk ipakim popehem yamehem meyoh hehuhur hekepehuk. 23 Ipak apa pagipesheh kabi enyudok lo douk Iruhin nakoguk Moses um enyudok patah nugamimiruh yegeshiweruh um. Aria ahudok nyumnah Sabat douk madae punek mour um uwe, ipak ta penek mour um patah nugamimiruh yegeshiweruh. Aria nubokuhi eik yagabe anan arugeh han iri arman yopun abom ahudok nyumnah Sabat um, ipak douk patiwe aria juwehosip abom um maresh? 24 Mare putik enenyenen nabes meyoh aria pukri enyudok yopunyi o yoweinyi, namudok uwok. Aria enenyenen ipak ta pudukemen wosik aria douk punek adurih atih aih abom aria punek skelumen.”

Eshesh Shakana Shudukemesh Jisas Anan Douk Krais O Uwok

25 Enesh armam armago shape Jerusalem iri shatik enyudok Jisas neneken iri mour aria sheneyagwreh shakri, “Arman atun ta anudok, douk apakim debeimi hape apa hauriman um hon nugok iri aka? 26 Aria douk tik. Anan douk nape neyagwreh agundok sabaishi shantorum shapeum, aria amam douk madae hukri uwok um niyagwreh uwe, uwok. Aria amam douk hadukemesh hakri anan Krais douk Iruhin nagraehan aria neshopokan nanakmori nunarao arpesh iri aka? 27 Aria ananibur wabur douk madukemabur. Aria abudok nyutob Krais nutogrum, apak ta mare enen arpen nyudukem um abrudok wabur douk anan nunaki abur iri, uwok.” 28 Jisas douk watak nape apa nenek skulumesh baraen gani numun narub atudok Iruhin ananit debeiti urupat tataoum. Aria anan watak neyagwreh debeinyi baraen nakri, “Adur, ipak douk pakri ipak padukem eik wosik. Wabur yanaki abur iri shopunek pakri padukemabur wosik. Aria eik douk madae inakumori eikim urkum uwe, uwok. Anudok neshopok eik yanaki iri douk adurin abom. Aria ipak douk madae pudukem anan uwe, uwok. 29 Aria eik douk yadukeman. Um maresh? Eik douk yani anan wape aria neshopoke yanaki.” 30 Douk nakri enyudok baraen aria amam debeimi Juda hakri husuwan hunak huweshikan nupe shunuweshik-ati urupat. Aria madae anan atun nuweman wis uwe, uwok. Um maresh? Abudok nyutob douk ta shon nugok um douk watak butogur uwe. 31 Aria sabaishi arpesh shenek bilip um Jisas aria shakri, “Abudok nyutob Krais nutogur obi nyutob, aria anan douk ta nutogur nunek sabainyi Iruhin atun neneken iri mour nyishagrakuk enyudok anudok arman neneken iri aka? Aria ta uwok.”

Debeimi Heshopok Anam Heyoh Iruhin Ananit Debeiti Urupat Iri Um Hunak Husuhwi Jisas

32 Arigaha aria amam Farisi hemnek um eshudok sabaishi arpesh shape sheneyagwreh shanak shokubur atin um enyudok Jisas neneken iri. Namudok aria amam hani amam debeimi pris heshopok anam armam heyoh Iruhin ananit debeiti urupat iri um hunak husuhw Jisas hurani. 33 Aria Jisas nakripam nakri, “Eik ta ini ipak mupe banab nyutob meyoh. Aria ta watak itanam inak um anudok douk neshopoke yanaki iri. 34 Aria ipak douk ta pupe purime, aria ta mare putiwe uwe, uwok. Agundok eik inak ipeum, ipak ta mare punaku.” 35 Aria eshesh Juda esheshim debeimi heneyagwreh hakri, “Nakri ta nunak agnum, um apak ta mubirak mare mutrun um? Aria nakri ta nunam eshesh Grik esheshirub debeirubi warub douk enesh apak Juda shanak shapenyarub iri aka? Um nakri nunak nunek skulumesh Iruhin ananin baraen eshesh Grik aka? 36 Anan douk nakri, ‘Ipak ta pupe purime, aria ta mare putiwe uwe, uwok.’ Aria shopunek douk nakri, ‘Ipak ta mare punaku agundok douk eik inak ipeum, uwok.’ Baugenyum enyudok baraen douk nyakri mumam?”

Jisas Nakri Um Iruhin ananin Mishin Douk Ta Nyunek Arpesh Shupe Wosik Abom Ihih Nyumneh Iri

37 Ahudok hagiguk iri nyumnah um agundok debeiguni worigun nutuh um douk debeihi nyumnah abom. Aria Jisas nakitak neyotu neyagwreh debeg atin aria nakri, “Eshudok arpesh douk abar baesh iri, eshesh douk ta shunakmori eik aria ta ikesh anabar abar shubroh. 38 Eshudok arpesh douk shusuhw eikin baraen shugipeshen iri, abar douk ta bunekesh shupe wosik abom ihih nyumneh kabi douk madae bugeru iri worub iri ta bur bupe namudok gani numun esheshiruh aparuh aria butoguri aduk.” Enyudok ta nyutogur kabi baraen nyetem Iruhin ananik Buk iri nyakrium. 39 Jisas douk nakri enyudok baraen um Iruhin ananin Mishin. Nakripesh um agundok douk shenek bilip um anan iri anah nyumnah ta shuraen nyupenyesh um. Aria seiwok arigaha douk Iruhin Ananin Mishin douk madae nyunaki nyuwishesh uwe, uwok. Um maresh? Jisas douk watak shon nugok aria nukitaki nuto um iruhw heven nukih nurao debeinyi nyeigur uwe.

Eshudok Sabaishi Arpesh Douk Enesh Shakri Jisas Anan Krais Aria Enesh Shakri Uwok

40 Douk shemnek enyudok baraen aria enesh shakri, “Adur atin anudok arman douk anudok profet douk Iruhin nakri abom um ta neshopokan nunakmori agundok atap iri.” 41 Aria enesh shakri, “Uwok. Anan Krais douk Iruhin nagraehan aria neshopokan nanakumori nurao arpesh iri.” Aria enesh shakri, “Krais ta mare nukitak agundok shokugi nahobig Galili, uwok. 42 Um maresh? Baraen nyetem Iruhin ananik Buk iri nyakri Krais ta nukitak apudok Devit ananip awirop, aria amakek ta kwunabuki aburdok wabur Betlehem douk seiwok King Devit napeum.” 43 Namudok aria shanadi-yogurum. Enesh shakri Jisas anan adur anan Krais. Aria enesh shakri uwok, shenek rohw. 44 Anam armam douk hakri husuwan hunak huweshikan nupe, aria madae enen karowin arpen nyukri um nyuweman wis uwe, uwok.

Eshesh Juda Esheshim Debeimi Madae Hunek Bilip Um Jisas Uwe

45 Namudok aria amudok heyoh Iruhin ananit debeiti urupat iri watak hatanam hanak um amam debeimi pris hani amam Farisi. Hatanam aria amudok debeimi harigam hakri, “Ipak madae pusuwan purani uwe um maresh?” 46 Aria amam hawanamam baraen hakri, “Riguk douk madae enen karowin arpen gamo nyiyagwreh kabi douk anudok arman neyagwreh um uwe, uwok.” 47 Amam Farisi hemnek aria hawanamam baraen hakri, “Aria ipak douk shopunek nenek rohwumep um ananin baraen aka? 48 Ipak douk da patik um apak anan debeini o anan Farisi nenek bilip um Jisas aka? Aria uwok meyoh. 49 Aria eshudok sabaishi arpesh douk shenek bilipuman iri, eshesh douk madae shudukem Iruhin ananin lo uwe, uwok. Namudok aria Iruhin ta nunekumesh debeinyi baraen aria ta shupe yowesh abom.” 50 Anan arman shahwaran um Nikodemus iri douk anan um amudok debeimi armam Farisi. Anan douk riguk nanak natik Jisas iri. Anan nakitak aria nakrip amudok debeimi nakri, 51 “Yaipo, kabi douk apakin lo seiwok Iruhin nakoguk Moses enyi nyakrium, apak ta mare arigas mukri enen arpen enyen douk nyenek yoweishi inahos, uwok. Apak ta mumnek enyenyin baraen douk mudukemesh um eshudok enyen nyenekesh iri iyoh, aria ta mukri.” 52 Aria hawanaman baraen hakri, “Aria nyak douk shopunek enen um eshesh Galili aka? Nyak gamo nyutarih baraen nyetem Iruhin ananik Buk iri um, ta nyudukemesh um anan profet ta mare anan nukitak shokugi nahobig Galili, uwok.” 53 Douk arigaha ihishmorim arpesh shanak sisig-ikuk um esheshig urusag.

8

Harauri Onok Armatok Douk Kwonek Wehrur Kwani Kupainari Arman Iri Um Jisas

1 Aria Jisas natoum yoduhw shahwarohwum Oliv iri. 2 Ruwahepih ruhur atur wata shopunek nakitak nanak nawish numun um aburdok nabur Iruhin ananit debeiti urupat tataoum. Aria ihishmori arpesh shanaki shantorum aria nabuh nape nenek skulumesh um Iruhin ananin baraen. 3 Aria amam douk henek skulumesh um lo iri hani amam Farisi harauri onok armatok douk shaparugok kwonek wehrur kwani kupaini arman iri. Harakwi aria hakripok kweyotu agundok douk ihishmorim shantorum shapeum. 4 Aria harig Jisas hakri, “Debeini Tisa, okwudok kworao arman iri armatok douk shaparugok kwonek yoweishi inahos um kwonek wehrur kwani kupaini arman. 5 Enen apakin lo seiwok Iruhin nakoguk Moses enyi douk nyakri, armatok kwunek enyudokmori iri douk shukwumok utabor arigaha kwugok. Aria nyak douk nyakri mumam?” 6 Harigan namudok um hakri hukwiraehan um ta nukri mare shubo okwudok armatok aria ta hukri anan douk nabrig enyudok lo aria ta hunekuman kwot. Aria baraen douk madae nukripam enen aria nabuh natao meyoh nakwu ananih hah nape nowem enen baraen atap. 7 Amam watak heyotu hape harigan aria nakitak neyotu iruhw aria nakripam nakri, “Ipak meini arman douk madae nunek enesh yoweishi inahos iri uwe, anan douk wosik ko nurik nukwumok marik iri utom.” 8 Nakripamuk namudok aria watak nabuh natao atap nape nowem enen baraen amnab. 9 Douk hemnek enyudok baraen aria ihim-morim atun atun hape hakutukuk agundok aria hanak. Amam takwiyem harik aria eshudok enesh douk shape shakutukuk agundok shanak. Shanak arigaha arigaha aria shakutukuk Jisas atun napeik. Okwudok armatok otuk douk wata kweyotu agundok Jisas nataoum. 10 Jisas nakitak neyotu aria narigok nakri, “Nya, amudok armam amum? Douk madae anan niyotuguk um nunekumen baraen um eshudok yoweishi inahos nyak nyenekesh iri aka?” 11 Aria kwakripan kwakri, “Debeini, madae anan niyotuguk uwe, uwok.” Aria nakripok nakri, “Eik shopunek namudok atin. Eik ta mare inemen baraen um yoweishi inahos nyak nyenekesh iri, uwok. Nyak wosik kare nyunak aria mare ta nyunek enesh yoweishi inahos shopunek uwe, uwok.”

Jisas Anan Douk Lait Douk Tabuhi Um Ihish Eshudok Atapishi Arpesh Shutrugun Um

12 Jisas ta nakripesh enyudok baraen shopunek nakri, “Eik kanak kabi douk lait um. Eik douk yanaki yabuhi agundok atap um ihish arpesh wosik shunatrugun. Aria eshudok arpesh douk shusuhw eikin baraen shugipeshen iri, eshesh ta mare shurahaen arukwutigun um eshudok shunek yoweishi inahos iri uwe, uwok. Aria eshesh ta shupe shurahaen lait tabuhi um atugun, um eshudok shunek yopishi atin um. Aria eshesh douk ta shupe wosik abom ihih nyumneh.” 13 Douk amam Farisi hemnek namudok aria hakripan hakri, “Nyak nyenek rohw. Nyak douk nyak atin nyape nyakripap baraen um nyak kanak. Namudok aria nyakin baraen ta mare mukri adurin uwe, uwok.” 14 Aria Jisas watak nawanamam baraen nakri, “Enyen douk adur um eik atuwe yape yakripep baraen um eik kanak, aria eikin baraen douk adurin atin. Umum maresh? Eik douk yadukem agundok douk yape aria yakitak yanamori gani agundok ta watak ikitak inak um. Aria ipak douk madae pudukem agundok eik yape aria yakitak yanamori gani agundok ta watak inak um uwe, uwok. 15 Ipak shopunek pagipesh agundok atapih aih aria penek skelim arpesh. Aria eik madae inek skelim enen arpen enyenyih aih uwe, uwok. 16 Aria douk ikri inek skelim enen arpen enyenyih aih akure, eik ta inek skelumen adur atin. Um maresh? Enyen douk madae eik atuwe inek skelumen uwe, uwok. Aria Yain douk neshopoki eik yanaki aria douk shopunek nani eik wonek mour. 17 Enen baraen nyetem ipak kanak ipakin lo iri douk nyakri namudok. Nyakri, ‘Douk biom armam hiyagwreh hukri atin baraen um, aria amamin baraen douk adurin.’ 18 Eik yani eikin Yain douk wonekesh namudok. Eik douk yeyagwreh yakripepum eik kanak. Aria eikin Yain douk neshopok eik yanaki aria douk shopunek nani eik weyagwreh enyudok atin baraen um eik.” 19 Aria harigan hakri, “Nyakin Yaken douk nape agnum?” Aria Jisas nawanamam baraen nakri, “Ipak douk madae pudukem eik o pudukem eikin Yain uwe, uwok. Douk pudukem eik akure, eikin Yain shopunek ta pudukeman.” 20 Jisas nakripesh enyudok baraen abudok nyutob nape nenek skulumesh um Iruhin ananin baraen obi nyutob. Nakripeshen numun um aburdok nabur Iruhin ananit debeiti urupat tataoum hurukatinyum amudok rum douk shobuk ofaibor utabor bakus um. Nape nakripesh aria madae anam armam hukitak husuwan hunak hunekuman baraen uwe, uwok. Um maresh? Ananib nyutob um shon nugok um douk watak bunaki uwe, uwok.

Jisas Nakri, “Ipak Ta Mare Punak Agundok Douk Eik Inak Um”

21 Aria Jisas watak nakripesh nakri, “Eik douk ta inakuk aria ipak ta pupe purime. Ta pupe purime aria ipakish yoweishi inahos ta watak shupe aria shep pugok. Pugok aria ta mare punaku agundok eik inak ipeum uwe, uwok.” 22 Namudok aria eshesh Juda esheshim debeimi heneyagwreh hakri, “Namudok mumam, um nakri, ‘Ipak ta mare punaku agundok douk eik inak ipeum?’ Aria nakri um ta anan kanak nunobo nugok aka, uwok?” 23 Aria Jisas watak nakripam nakri, “Ipak douk agundokish arpesh aria eik douk yape iri gani iruhw iri. Ipak douk agundok atapishi, aria eik douk madae agundok atapin arman uwe, uwok. 24 Douk namudok aria eik douk yakripep yakri ipakish yoweishi inahos ta watak shupe aria ta pugok. Namudok aria douk ipak mare punek bilip pukri Eik Douk Seiwok Yape Namudok Atin Iri Um, namudok aria ipakish yoweishi inahos douk ta watak shupe aria ipak ta pugok.” 25 Douk shemnek namudok aria sharigan shakri, “Nyak meinyi arpen?” Aria nawanamesh baraen nakri, “Eik douk anudok arman douk nubokuhi watak sagomatin yakripepum. 26 Eik sabainyi baraen douk yakri ikripepum yoweishi inahos ipak penekesh iri aria inemep kwotogum. Aria abudok nyutob douk ta uwok. Douk ta ikrip ipak eshudok atapish arpesh enyudok baraen douk yemnek anudok neshopoke yanaki iri nakriyen iri. Anan douk adurini aria inahos wokan iri arman.” 27 Aria eshesh douk madae shudukemesh um anan nape nakripesh um ananin Yaken um uwe, uwok. 28 Namudok aria watak nakripesh nakri, “Abudok nyutob putuk Eik Anudok Arman douk yatogur adurin arpen iri piyaur rowog kruse obi, abudok nyutob ta douk pudukeme wosik pukri Eik Douk Seiwok Yape Namudok Atin Iri. Aria abudok nyutob ta douk pudukeme um ihinyumori yeneken iri douk madae iyagwreh eik atuwe ineken uwe, uwok. Aria ta pudukemesh pukri baraen yakripepen iri douk Yain neyabigeyen aria douk yakripepen. 29 Anudok neshopok eik yanaki iri douk nani eik wape ihih nyumneh madae nukutukuk eik atuwe ipeik uwe, uwok. Um maresh, ihih nyumneh eik yape um yenek enyudok douk anan nakriyen iri.” 30 Jisas watak nape nakripesh enyudok baraen atin, aria sabaishi arpesh adur shasuhwen dodog shagipeshen.

Adurinyi Baraen Ta Nyukweshih Arpesh Um Esheshish Yoweishi Inahos Aria Shupe Wosik

31 Namudok aria Jisas watak nakrip eshudok Juda douk shasuhw ananin baraen shakri adurin iri nakri, “Douk ipak pusuhw eikin baraen dodog pugipeshen um, ipak adur ta putogur eikip iri douk pugipesh eik iri. 32 Putogur eikipari aria ta pudukem adurinyi baraen. Aria enyudok adurinyi baraen ta nyukweshihep um ipakish yoweishi inahos aria pupe wosik atin.” 33 Aria eshesh watak shawanaman baraen shakri, “Apak douk Abraham ananish barheshish. Aria douk madae anesh arpesh shuweshikap mupe munemesh mour meyoh uwe, uwok. Aria namudok nyakri um, um nyakri apak ta mutukweshih mupe wosik atin um ta mumam?” 34 Aria Jisas watak nawanamesh baraen nakri, “Adur atin yakripep. Ihishmorim arpesh douk shape shenek yoweishi inahos iri, eshesh douk yoweishi inahos showeshikesh dodog aria shenekesh shape shenemen mour meyoh. 35 Arpen douk nyape shakamum kupainyi nyape nyenek mour meyoh anat urupat iri, enyen douk nyenek mour meyoh. Ta mare nyupe opudok awirop uwe, uwok. Awiropinari ananin nuganin wosik ta nupe ihih nyumneh. 36 Namudok aria eik Iruhin ananin Nuganin ikweshihep-aguk um yoweishi inahos um, aria ipak adur ta putukweshih pupe wosik abom. 37 Eik yadukemesh um ipak douk adur Abraham ananish barheshish. Aria douk pakri pubo eik igok. Um maresh? Eik yakripep-enyi baraen douk madae pusuwen uwe, uwok. 38 Eik douk yakripep baraen um eshudok eikin Yain neyabige um. Aria ipak penek ehudok aih douk paraeh um ipakin yaken iri.” 39 Aria eshesh watak shabeiman baraen shakri, “Apakin yaken douk Abraham.” Jisas nemnek aria nebeimesh baraen nakri, “Douk ipakin yaken Abraham akure, aria enenyenen peneken iri ta nyudukem enyudok yopinyi seiwok Abraham neneken iri atin. 40 Eik douk yakripep sabainyi adurinyi baraen douk yemnek Iruhin nakripe enyi. Aria ipak douk pakri abom um pe igok. Abraham douk madae nunekesh eshudokmori yoweishi inahos uwe, uwok. 41 Eneshenesh yoweishi inahos penekesh iri douk penek enyudok ipakin yaken neneken iri.” Aria eshesh watak shakripan shakri, “Apakiyu amakenyiyu madae wiyotu yeh upubuki uwe, uwok. Apak douk atun Yain meyoh. Anan douk Iruhin atun. Apak douk ananish batowish.” 42 Aria watak nakripesh nakri, “Aria adur Iruhin ipakin Yaken akure, ipakip urkwip ta punawasham eik. Um maresh? Eik douk yani Iruhin wape iri aria yanaki aria douk enyudok yape. Madae ikitak inamori eikim urkum uwe, uwok. Anan neshopoke aria douk yanaki. 43 Ipakip urkwip madae purum eikin baraen wosik aria pudukemen uwe um maresh? Ipak madae pudukemen uwe, ipak douk pakri uwok um pumnek eikin baraen aria pogah ipakigos arigos. 44 Ipak douk adur atin ipakin yaken Satan ananish batowish. Aria douk adur dodogowip atip um punek yoweishi inahos douk anan mishin nyakitak-umesh iri. Seiwok sagomatin watak baugos um nabo arpesh shagok arigaha douk. Enenyenen adurinyi baraen douk madae nugipeshen o niyagwrehen uwe, uwok. Um maresh, ehudok adurihi aih douk madae eneh hupenyan uwe, uwok meyoh. Abudok nyutob niyagwreh enen rohwin baraen atin, enyudok douk adur nagipesh ananih aih atih. Um maresh? Anan douk napeum nenek rohw aria adur atin baugos um agundok shagiyagig um. 45 Eik douk yakripep adurinyi baraen. Aria douk namudok, aria madae punek bilipume uwe, uwok. 46 Ipak ta wosik enen arpen nyukripe um enesh yoweishi inahos douk yenekesh iri aka, uwok? Aria uwok meyoh. Eik douk yakripep adurinyi baraen, aria ipak douk madae pusuhw eikin baraen pukri adurin uwe um maresh? 47 Ihish Iruhin ananish arpesh douk shemnek ananin baraen aria shasuhwen dodog shagipeshen. Aria ipak douk adur madae Iruhin ananish arpesh uwe, uwok meyoh. Namudok aria douk madae pumneken atin uwe ananin baraen.”

Jisas Narik Nape Aria Abraham Douk Shanabuki

48 Aria eshesh Juda esheshim debeimi hawanaman baraen hakri, “Riguk apak douk makripen adurin baraen. Nyak douk anan yowen meyoh iri arman douk nyanaki Samaria iri. Aria douk enen yoweinyi sagab nyapeyen.” 49 Aria nawanamam baraen nakri, “Eik madae enen yoweinyi sagab nyupeye, uwok. Aria eik douk yatuk eikin Yain ananin nyeigur nyato iruhw aria ipak douk pabo eikin nyabuh. 50 Eik douk madae ipeum ituk eikin nyeigur nyuto iruhw uwe, uwok. Aria anan douk nohur arpesh aria eshesh shatuk eikin nyeigur nyato iruhw. Aria anan douk ta nunemesh debeinyi baraen eshudok douk sheke agabus eik iri. 51 Adur atin yakripep. Eshudok arpesh douk shusuhw eikin baraen dodog shugipeshen iri, eshesh ta mare shugok, uwok. Ta adur shupe ihih nyumneh.” 52 Aria eshesh Juda esheshim debeimi watak hakripan hakri, “Douk apak adur madukemesh um nyak adur enen yoweinyi sagab nyapeyen. Abraham nani amam profet douk seiwok hagok. Aria nyak nyakri, ‘Enyudok arpen douk nyusuhw nyakin baraen dodog nyugipeshen iri ta mare nyugok uwe, uwok. Ta adur nyupe ihih nyumneh.’ 53 Nyak nyakri nyak anan debeini nyariguk apakin yamenen Abraham aria anan nabuhuk atap, aria uwok? Anan douk seiwok nagok aria amam profet douk shopunek seiwok hagokuk. Aria nyak nyakri nyak douk adur meini arman?” 54 Aria Jisas watak nakri, “Douk eik ipeum ituk eikin nyeigur nyuto iruhw akure, eik ta itogur nyeigur wokan iri arman meyoh. Aria anudok natuk eikin nyeigur nyato iruhw iri douk eikin Yain. Aria douk adur anudok douk ipak pakri puhwaran um ipakin Iruhin iri. 55 Ipak douk madae pudukeman uwe, uwok. Eik wosik adur yadukeman. Namudok aria douk eik ikri eik madae idukeman uwe, eik douk ta shuhware yenek rohw iri kabi douk ipak um. Aria eik douk adur yadukeman wosik aria yagipesh ananin baraen. 56 Ipakin yamenen Abraham douk adur nanadudareh um nakri nutik eikih nyumnah um inaki agundok atap um. Anan douk natik eik agundok yanakumori um aria douk adur nanadudareh.” 57 Aria eshesh Juda esheshim debeimi watak hakripan hakri, “Abraham seiwok nagok aria nyak, nyakish kwarahos douk wata sabaishi shunak shutogur 50-poreish uwe, watak. Aria nyak douk nyakri nyatik Abraham aka? Nyak nyenek rohw.” 58 Aria Jisas nebeimam baraen nakri, “Adur atin yakripep. Abraham anan douk wata shunabuki uwe aria Eik Douk Seiwok Yape Namudok iri.” 59 Douk nakri enyudok baraen aria hohuri utabor um hakri hon nugok. Aria nanabeshuk aria nakutukuk agundok Iruhin ananit debeiti urupat tataoum aria natogur nanak.

9

Jisas Nagabe Anan Nabes Seshukanari

1 Jisas nape nanak aria natik anan nabes seshukanari arman. Anan douk seiwok amakek kwanabuki atun um nabes seshukan nape namudok atin. 2 Aria apak Jisas ananim disaipel marig Jisas makri, “Tisa, omi nyenekan aria yoweishi shenekan aria anan douk nabes seshukan nor ananik amakek okwokwihw apahw aria kwanabuki? Ananish yoweishi inahos meyoh shenekan aka, ananish amakenyish esheshish yoweishi inahos shenekan?” 3 Douk amam harigan namudok aria Jisas nakri, “Anan nabes madae sishukan um yoweishi inahos anan nani ananish amakenyish esheshish uwe, uwok. Anan douk nabes seshukan um eik iyabig arpesh um enyudok douk Iruhin ta watak nugabeyan um. 4 Aria douk abudok nyutob douk kabi nyumnah um, aria apak ta mupe munek Iruhin douk neshopok eik yanaki iri um ananin mour. Aria anab ta bunaki iri nyutob ta kabi douk wab um. Aria abudok nyutob ta mare enesh arpesh shupe shunek Iruhin ananin mour uwe, uwok. 5 Douk abudok nyutob eik yape agundok atap um, eik yape kabi douk lait um. Aria eik yenek sabainyi yopinyi mour yopugunum atugun um sabaishi shutiwe aria ta shugipeshe munek enyudokmori atin yopinyi mour.” 6 Douk Jisas nakriyuk namudok aria nokuseh amnab nakwu arpigas nenegab batogur kabi masir um. Aria noruhur naraeyok anudok nabes seshukanari ananis nabes. 7 Douk naraeyokuman aria nakripan nakri, “Nyak nyunak waiyag shahwaragum Siloam iri aria nyishrokuh.” Baugenyum enyudok nyeigur Siloam douk shakri “Neshopokan nanak.” Douk nanak neshrokuh aria anan nabes watak satrugun aria natanamori um urupat. 8 Aria eshudok douk shani anan shape atugun iri shani eshudok riguk shatik nape nanakrep arpesh um shukon eshudok eneshenesh iri douk shatrun um watak natrugun um aria shakri, “Nani douk nabes seshukan riguk nape nanakrep arpesh um shukon eshudok eneshenesh iri o nani kupaini?” 9 Aria enesh shakri, “Douk anan atun.” Aria enesh shakri, “Anan uwok. Anan douk kabi anudok nabes seshukanari um.” Aria anan kanak adur nakri, “Douk eik atuwe, nabes seshuke iri.” 10 Nakripesh namudok aria eshesh sharigan shakri, “Nyak nyenekas mumam nyakis nabes um douk watak nyatrugun um?” 11 Nemnek aria nebeimesh baraen nakri, “Anan arman shahwaran um Jisas iri nanaki nohur amnab nokusehab nenek masir aria naraeyokume nabes. Anan naraeyokume aria neshopoke yanak yeshrokuh agudok waiyag Siloam. Aria eik yakitak yanak yeshrokuh aria eikis nabes watak satrugun. Aria douk eik yatrugun.” 12 Aria eshesh sharigan shakri, “Anudok Jisas douk nape agunum?” Aria anan nakri, “Eik madae idukeman uwe, uwok.”

Amam Farisi Hatik Anudok Douk Riguk Nabes Seshukanari

13 Aria eshesh sharao anudok riguk nabes seshukanari shanak um amam Farisi. 14 Aria ahudok nyumnah Jisas nokuseh amnab nagabe anudok nabes seshukanari ananis nabes um douk Sabat, ahudok nyumnah douk lo nyakri mare shunek enen mour um uwe, uwok. 15 Douk sharan shanak shatogur um gani amam Farisi hapeum aria amam hariganum agundok anan nenekesh mumam aria douk watak natrugun um. Aria anan nakripam nakri, “Anan nokuseh amnab nenekab batogur masir aria naraeyokume eikis nabes. Naraeyokume douk yanak yakruparuk aria watak yatrugun.” 16 Nakri namudok aria anam amam Farisi hakri, “Anudok nagabeiman nabes anudok arman iri, anan douk madae Iruhin nishopokan nunaki iri uwe, uwok. Um maresh? Anan douk madae nugipesh enyudok lo um mare enesh shunek enen mour ahudok nyumnah Sabat um uwe, uwok.” Aria anam hakri, “Aria anan douk anan napeum nenek yoweishi inahos iri, anan douk ta mare nunek enyudokmori Iruhin atun neneken iri mour uwe, uwok.” Douk heyagwreh namudok aria anam hore enep urkwip aria anam hasuhw enep. 17 Aria amam Farisi watak shopunek gamo harig anudok riguk nabes seshukanari hakri, “Nyak nyakriyan mumam anudok nagabeimen nabes iri? Anan douk anan yopini arman aka, anan yoweini?” Aria anan nawanamam baraen nakri, “Anan douk anan profet.” 18 Anan nakri namudok, aria amudok debeimi Juda douk madae hukrium hunek bilip um agundok riguk anan douk nabes seshukan aria douk watak natrugun um uwe, uwok. Aria amam henekumesh baraen ananish amakenyish shanaki. 19 Douk shanaki aria harigesh hakri, “Anudok douk ipakin nuganin? Aria shopunek anan douk seiwok amakek kwanabuki aria nabes seshukan nape namudok atin? Aria anan douk nenek maresh, um douk watak natrugun um?” 20 Aria ananish amakenyish shakri, “Adur, anudok douk ohwakin nuganin. Aria abudok nyutob amakek kwanabuki atinyum anan madae nutrugun uwe, uwok.” 21 “Aria ohwak douk madae udukemesh uwe um anan nenekesh mumam aria douk watak natrugun um. Shopunek ohwak douk madae udukem anudok nagapesh-uman nabes iri uwe, uwok. Anan douk nubokadae yopun. Porig anan kanak ba nukripep!” 22 Eshesh Juda esheshim debeimi douk riguk habo baraen, um hakri meishi arpesh shukri Jisas anan douk Iruhin nagraehan aria neshopokan nanakmori nunarao arpesh um, amam ta mare hukutishuk shuwish atudok eshesh Juda shape sheneyagwreh baraen-ati urupat uwe, uwok. 23 Douk namudok aria anudok nabes seshukanari ananish amakenyish shanogugur aria shakri, “Anan douk nubokadae yopun. Porig anan kanak ba nukripep.” 24 Aria amam hahwar anudok nabes seshukanari anah shopunek aria harigan hakri, “Nyak nyuhur Iruhin ananin nyeigur um kadak nyak ta nyukri adurin atin baraen! Apak madukemesh um anudok arman nagabeimen nabes iri douk anan nenek eneshenesh yoweishi inahos iri.” 25 Aria anan nawanamam baraen nakri, “Eik madae idukemesh uwe. Anan douk anan yopini aka, anan douk nenek yoweishi inahos iri. Aria adur eik yadukemen iri douk anudok. Seiwok nabes seshuke, aria douk watak yatrugun.” 26 Aria amam debeimi Juda harigan hakri, “Anan neneken mumam aria douk nagabeimen nabes nyatrugun?” 27 Aria anan nawanamam baraen nakri, “Eik douk iganigadae yakripep, aria ipak douk pakri uwok um pumnek. Ipak pakri pumnek sabaih atih um maresh? Aria ipak douk shopunek pakri pugipesh anan putogur ananish disaipel aka?” 28 Aria amam heyokasan hakri, “Nyak douk anudok nagabeimen nabes iri ananin disaipel. Apak uwok. Apak douk Moses ananim disaipel. 29 Apak madukemesh um seiwok Iruhin douk nani Moses heyagwreh. Aria douk anudok Jisas, apak douk madae mudukemesh um agundok anan nanamori uwe, uwok.” 30 Aria anudok seiwok nabes seshukan iri nakri, “Enyudok douk adur enen anahaehin dodogowinyi mour aria eik yakitak yowiyokuk um ipak madae pudukem anan uwe, uwok! Anan nagabeime eikis nabes aria ipak douk madae pudukemesh um anudok anan napeum aria nakitak nanamori uwe aka. 31 Apak madukemesh um Iruhin ta mare numnek enyudok douk shenek eneshenesh yoweishi inahos iri sharigan umen iri, uwok. Anan ta numnek eshudok douk shenek lotuman iri aria shagipesh ananih aih aria urkum iri atish. 32 Seiwok arigah arigaha douk, apak douk madae mutik mumnek um enen arpen nyagabeimen nabes kupainyi, douk amakek kwenyubuki atinyum seshuken sape namudok aria enyen ta nyutrugun uwe, uwok. 33 Aria anudok arman nagabe eikis nabes aria eik yadukemesh namudok arman douk madae nini Iruhin hupe iri aria nushopokan nunaki iri, anan ta mare nunek enen enyudokmori mour, uwok.” 34 Aria amam Farisi nyirub juwehosirub aria hakripan hakri, “Riguk watak amakek kwenyubuki atin um nyenek eneshenesh yoweishi inahos arigaha douk aria nyakri nyupe nyunek skulumap um baugenyum baraen um Iruhin ananin baraen apak?” Aria amam hasuwan hawashan natogur aduk atudok eshesh Juda shantorum shape sheneyagwreh baraen-ati urupat.

Eshudok Douk Madae Shunek Bilip Iri Uwe, Eshesh Douk Shape Kabi Nabes Seshukesh Iri Um

35 Jisas nape aria nemnek um enyudok eshesh Juda esheshim debeimi hasuhw anudok riguk nabes seshukan iri aria hawashan natogur aduk um. Nemnek aria nakitak nauriman nanak. Douk nanak naparugan aria narigan nakri, “Nyak nyenek bilip um Anudok Arman douk natogur adurinyi arpen iri aka, uwok?” 36 Aria anan nawanaman baraen nakri, “Debeini, Anudok Arman natogur adurinyi arpen iri douk meini? Yakri nyukripeiman aria eik ta inek bilipuman.” 37 Aria Jisas nakripan nakri, “Nyak douk nyatrun. Anudok arman, anan douk nani nyak pape peyagwreh.” 38 Douk Jisas nakri namudok aria anudok arman nakri, “Debeini, eik yenek bilip um nyak.” Aria nabuh noduk ohrubus natao hurukatin um Jisas natuk ananin nyeigur nyato iruhw. 39 Aria Jisas nakripan nakri, “Eik yanaki agundok atap um inek skelim arpesh aria isiyaesh. Yanakmori eshudok douk nabes seshukesh madae shudukem Iruhin iri uwe um ta shutrugun, aria eshudok douk wosik shakana shutrugun shudukem Iruhin iri watak nabes sishukesh.” 40 Jisas nakri namudok aria anam Farisi douk hani anan heyotu agundok iri harigan hakri, “Nyak nyakri apak douk shopunek nabes seshukap aka?” 41 Aria Jisas nakripam nakri, “Aria ipak nabes sishukep akure, Iruhin ta watak nugabeyep aria ipak ta mare enesh yoweishi inahos shupenyep, uwok. Aria ipak douk pakri ipak patrugun. Douk namudok aria baraen um ipakish yoweishi inahos douk watak shapenyep.”

10

Wobuwobren Baraen Um Narub Douk Sipsipahos Sheyotu Arub Iri

1 Jisas nakripesh nakri, “Adur atin yakripep, arman douk madae nuwishi wit arbudok sipsipahos sheyotu arub iri narub, aria naproki nubi nuwishi iri douk madae yopini arman uwe, uwok. Anan douk nakwuaruh atuh iri. 2 Aria arman douk nuwish wit um arbudok narub meyoh um arbudok sipsipirub narub iri, anan douk adur nape neyoh eshudok sipsipahos iri. 3 Abudok nyutob neyoh sipsipahos iri nukri nunaki obi nyutob, aria anan nape neyoh wit um arbudok narub iri ta nukitak nijikuman wit. Nijikuman aria ta nuwish norig eshesh atin atin sipsipahos um esheshish nyeiguhw. Norigesh douk shumnek ananih mah aria ta nurikumesh nuraesh nutogur aduk. 4 Douk narao ihishmorim ananish sipsipahos shutogur adukirub um narub iyoh, nurikumesh aria eshesh ta shugiman shanak. Um maresh? Eshesh douk shadukem ananih mah. 5 Kupaini arman ta mare shugipeshan uwe, uwok. Um maresh, eshesh douk madae shudukem ananih mah uwe, uwok. Namudok aria douk ta shunogugur aria ta shuruwok-umanuguk.” 6 Jisas nakripesh enyudok wobuwobrenyi baraen, aria eshesh douk madae shudukem baugenyum uwe, uwok.

Jisas Anan Douk Yopini Arman Neyoh Iruhin Ananish Arpesh Kabi Sipsipahos Um

7 Eshesh douk madae shudukem baugenyum uwe, enyudok wobuwobren baraen aria Jisas watak nakripesh nakri, “Adur atin yakripep. Eik kanak douk adur atudok wit douk sipsipahos shunak shuwishat aria shuwish shupe numun narub. 8 Ihim-morim armam douk riguk harik hanaki aria eik douk atin yanaki iri, amudok armam douk hakwuaruh atuh iri. Aria sipsipahos douk madae shumnek amamin baraen aria shugipesham atin uwe, uwok. 9 Eik douk adur atudok wit. Enyudok arpen douk nyuwish atudok wit aria nyuwish numun narub iri, enyen ta nyuwish Iruhin nuraen aria ta watak nyutanamori nyupe wosik atin. Aria ta nyunek witogur arbudok narub nyunak nyurim worigun um nyishoh iri. 10 Hakwuaruh iri douk hanakumori hukwumesh aruh, hesh aria hununish. Aria eik douk yanakmori itaurumesh shurao eikin dodog abom shupe wosik aria shunadudareh shupe wosik abom ihih nyumneh. 11 “Eik douk adur yopunari arman douk yape yeyoh sipsipahos iri. Aria eik douk yakri wosik um igok um itaurum eshudok sipsipahos shupe wosik. 12 Arman douk shatorun um nupe niyoh sipsipahos iri, anudok armam douk madae adur nunogrem eshudok sipsipahos iri uwe, uwok. Anan douk nenek mour um nupe niyohesh meyoh. Aria abudok nyutob nukri nutik anat wanarit nubat tunakumori, anan ta nukutish shiyotuguk aria nuruwok. Aria atudok nubat ta tunaki tihiyahesh arigaha tusuh enen aria enesh ta shuruwok shunak atin atinyuk. 13 Anudok arman naruwok um maresh? Anan douk nenek mourum utabor atubor iri. Ananim urkum madae adur murum nukri nutaurum eshudok sipsipahos uwe, uwok. 14 “Eik douk adur yopunari arman yeyoh sipsipahos iri. Eik douk yadukemesh wosik um eikishi sipsipahos aria eshesh shopunek shadukem eik. 15 Aria kabi douk Yain nadukem eik aria eik yadukem anan um. Aria eik douk yakri wosik um igok um itaurum eikish sipsipahos shupe wosik. 16 Eshudok enesh arpesh kabi eikish sipsipahos um douk eikishi. Aria eshesh douk shapeik rougun madae shuni eshudok sipsipahos douk sheyotu arbudok eikirub narub iri shiyotu um uwe, uwok. Aria eik douk shopunek yakri ta iraesh shunaki aria ta shumnek eikin baraen. Aria douk ta shuni eshudok enesh sharik iri shutogur atish shiyotu atubur nabur aria eik atuwe ipe iyohesh. 17 Eikin Yain douk adur urkum makri munawasham eik abom. Um maresh? Eik douk yakri wosik um she igok itaurum arpesh aria ta watak shopunek ikitaki ipe. 18 Ta mare enen arpen nyubo eik igok um enyenyim urkum uwe, uwok. Eik ta igok um eik kanak eikim urkum. Iruhin neke big um inek enyudok aria douk ta ineken. Neke big um igok um aria shopunek neke big um ta watak nutaurume ikitaki ipeum.” 19 Douk Jisas nakripesh enyudok baraen aria eshesh Juda esheshim debeimi watak shopunek hanadiyogur um henek biyab lainab. 20 Sabaimi hakri namudok. Hakri, “Enen yoweinyi sagab nyapeyan aria nagugak abom. Ipak pemnek ananin baraen um maresh?” 21 Aria anam hakri, “Enen yoweinyi sagab nyapenyanari ta mare niyagwreh namudok uwe, uwok. Aria yoweinyi sagab ta nyuhur anan nabes seshukanari ananis nabes watak nutrugun mumam? Namudok ta uwok.”

Eshesh Juda Esheshim Debeimi Henenem Horim Um Jisas

22 Abudok nyutob um eshesh Juda shantorum shape Jerusalem aria shenek worigun um urkwip purum seiwok esheshish popehesh yamehesh watak shopunek shagabe Iruhin ananit debeiti urupat shawish shenek lotu um Iruhin um douk banak batoguri. Aria abudok nyutob shantorum obi nyutob douk nyumanugos-ibi nyutob. 23 Aria Jisas nanak nawish numun narub Iruhin ananit debeiti urupat tataoum aria nape narahaen nanak enyudok debeinyi womaga douk shahwaren um Solomon ananin womaga iri. 24 Aria eshesh Juda esheshim debeimi hanaki hantorum herharihan aria harigan hakri, “Banob um meibi nyutob aria nyak ta nyukripap um nyak adur meini arman? Aria nyak Krais douk Iruhin nagraehen aria neshopoken nyanakmori nyurao arpesh um, aria douk apak makri adur nyukripap um apak ta mudukemesh.” 25 Aria Jisas nabeimam baraen nakri, “Eik douk yakripep, aria ipak douk madae pusuhw eikin baraen pukri adur uwe, uwok. Ihin mour douk yohur eikin Yain ananin nyeigur aria yeneken nyatogur patrin iri, enyen douk adur nyeyabigep agundok eik douk meini arman um. 26 Aria ipak douk madae pusuhw eikin baraen pukri adur uwe, uwok. Um maresh? Ipak douk madae eikish sipsipahos uwe. 27 Eikish sipsipahos douk shadukem eikih mah. Eik douk shopunek yadukem eshesh wosik aria douk shagipesh eik. 28 Shagipeshe aria ta yataurumesh um mare shunak shuwishuk uwe, uwok. Eik ta itaurumesh um adur shupe wosik abom ihih nyumneh. Aria ta mare enen arpen nyunaki nyutiweyesh eikis wis uwe, uwok meyoh. 29 Eikin Yain douk nekeyesh iri, anan douk debeini nenek uhwin um ihishmori arpesh shape shakam. Aria douk ta mare enen arpen nyunaki nyutrunesh ananis wis uwe, uwok meyoh. 30 Eik yani Yain douk adur atin watogur atun meyoh.” 31 Douk amam Juda hemnek namudok aria watak shopunek hohuri utabor um hakri hon nugok. 32 Aria Jisas watak nakripam nakri, “Eikin Yain nakripe um inek sabainyi anan atun neneken iri mour aria douk yeneken nyatogur ipak patrin. Aria ipak urkwip porum meinyi debeinyi mour douk eik yeneken aria ipak douk pakri pukwume utabor?” 33 Aria amam watak hawanaman baraen hakri, “Apak douk madae mukri um mukwumen utabor um agundok nyenek enyudok Iruhin atun neneken iri mour nyatogur um uwe, uwok. Aria makri menyum agundok nyenek enenyenen nyabubunim Iruhin um. Nyak douk arpen meyoh, aria nyakri nyak Iruhin.” 34 Aria Jisas watak nebeimam baraen nakri, “Enen baraen nyetem ipakin lo iri douk nyakri namudok. Iruhin nakri, ‘Ipak douk god omi.’ 35 Eshudok arpesh seiwok Iruhin nekeshi ananin baraen iri, anan douk nahwaresh god omi. Aria apak madukemesh um Iruhin ananin baraen nyetem ananik Buk iri douk adurin atinyi. Madae nyukri kupainyi atin uwe, uwok. 36 Aria eik douk Yain meyoh nagraehe yape ananiwe atuwe aria neshopoke yanakmori agundok atap. Eik yabuhi aria yakripep yakri eik douk Iruhin ananin nuganin. Namudok aria ipak pakri eik yape yenek enenyenen yabubunim Iruhin um maresh? Um agundok yakri, ‘Eik douk ananin nuganin’ um aka? 37 Aria eik mare inek eikin Yain Iruhin ananin mour um, aria ipak douk wosik mare pusuhw eikin baraen pukri adur uwe, uwok. 38 Aria eik douk adur yenek ananin mour. Aria douk ipak pakri uwok um punek bilip um eik um agundok yakri eik douk Iruhin neshopoke yanakmori. Aria ipak douk patiwe yenek sabainyi Iruhin atun neneken iri mour nyatogur aria douk ta punek bilipume. Punekesh namudok um ipak ta adur pudukemesh abom um Yain nape eik aria eik yape anan.” 39 Douk nakri namudok aria amam watak hakri husuwan hunak huweshigan nupe shunuweshik-ati urupat. Aria nakutumukuk ba nanak. 40 Nakutum-ukuk nanak aria nabinawish worub Jodan nanak um agundok douk riguk Jon nenek baptaisumesh iri nape nenek baptaisumesh um. Nanak aria nape nagundok. 41 Aria sabaishi arpesh shanaki agundok anan napeum aria shakri, “Adur atin, Jon anan douk madae nunek enen Iruhin atun neneken iri mour uwe, uwok. Aria ihinyumori baraen anan neyagwrehen abom um anudok arman iri douk nyatogur adurin atin abom.” 42 Aria sabaishi arpesh shape agundok iri shenek bilip um Jisas shakri anan douk adur Krais.

11

Lasarus Nagok

1 Anan arman shahwaran um Lasarus iri douk arugeh hapeyan. Anan nani ananiyu bio mohwiyariyu, Maria kwani okwokwik awik Mata douk wape abrudok wabur Betani. 2 Aria Maria douk okwudok armatok riguk kwourak sanda Jisas ananiruh yeriweruh aria watak kwakwu okwokwig barag kwubatiguman yeriweruh iri. Aria douk okwokwin mohunin Lasarus arugeh hapeyan. 3 Aria ananiyu mohwiyariyu wonek baraen nyanak um Jisas wakri, “Debeini, nyakin arpen douk nyak urkum manawashaman iri douk arugeh hapeyan.” 4 Douk Jisas nemnek namudok aria nakri, “Baugos um ehudok arugeh han um douk madae hon um adur nugok uwe, uwok. Eheh douk han um arpesh shutik Iruhin ananin dodog aria shutuk anan nini eik ananin Nuganin ohwakish nyeiguhw shuto iruhw.” 5 Jisas anan douk adur urkum manawasham Mata kwani okwokwik awik Maria wani Lasarus. 6 Anan douk nemnek um agundok Lasarus arugeh hapeyan um, aria nape biyeh nyumneh shopunek nagundok douk anan napeum. 7 Douk nape biyeh nyumneh hanak hadiguk aria nakrip apak ananim disaipel nakri, “Apak watak mutanam munak um Judia.” 8 Douk apak memnek aria makri, “Debeini Tisa, nubokuhi atin amam Juda hakri hukwumen utabor. Aria douk watak shopunek nyakri nyunak ganudok aka?” 9 Aria Jisas nawanamap baraen nakri, “Anah nyumnah douk 12-porein aua um wah hutaoum. Aria douk enen arpen nyukri nyurahaen nyumnah wah hatao obi nyutob um, enyen ta ko nyutrugun wosik aria ta mare nyutu uwe, uwok. 10 Aria enyen nyukri nyurahaen wab um, enyen douk ta nyunotutuk aria nyutu nyubuh. Um maresh? Agagun douk arukwutigun aria enyen ta mare nyunatrugun wosik uwe, uwok.” 11 Douk Jisas nakriyuk namudok aria nakri, “Apakin arpen Lasarus douk neshuh. Aria eik ta watak inak inyubaran.” 12 Aria apak ananim disaipel makri, “Debeini, anan douk eneh arugeh hapeyan ba neshuh um, anan douk ta watak yopun.” 13 Jisas douk nakri um agundok Lasarus adur nagok um. Aria apak ananim disaipel memnek aria makri anan nakri um aduribus yobus san aria neshuh. 14 Namudok aria Jisas nowerehamap baraen nakri, “Lasarus douk nagok. 15 Aria eik urkum morum ipak aria yanadudareh. Um maresh? Anan nagok um, eik douk madae inak itogrumesh uwe, uwok. Yanadudareh um maresh, apak ta munak mutrish aria ipak ta putik enen mour ta eik ineken iri aria ta punek bilip pukri eikin baraen douk adurinyi. Aria douk ipak yowi ba munak.” 16 Eshesh Juda douk shakri shubo Jisas nugok. Namudok aria Tomas douk shahwaran um Didimas iri nakrip apak ananim disaipel nakri, “Kitak munam Debeini munak. Munak um kadak shukri shubo anan nugok um, aria eshesh douk shopunek shubo apak muni anan mugok ahudok atuh.”

Jisas Anan Douk Debeini Aria Dodogowin Um Nukrip Shagok Iri Watak Shukitak Shupe

17 Douk Jisas nanak natogur hurukatinyum Betani aria anan nemnek um Lasarus douk sharuman nor wonugwehw 4-poreih nyumneh. 18 Abrudok wabur Betani douk madae bupeik rougun um Jerusalem uwe, uwok. Bape iri hurukatin, kabi douk biyen atin kilomita um. 19 Aria sabaishi Juda shanaki shani Maria aria Mata shapeum shugabemo owowiruh aparuh um agundok owowin mohunin nagok um. 20 Douk Mata kwomnek um agundok Jisas nape nanakumori aria kwakitak kwanak um kuparugan yah. Aria Maria douk kwapeik urupat. 21 Douk Mata kwanak aria kwakrip Jisas kwakri, “Debeini, douk nyak nyupe agundok akure, eikin mohunin ta mare nugok uwe, uwok! 22 Aria douk shopunek yadukemesh um, maresh eshudok douk nyak nyunek beten nyorig Iruhin um nunekesh iri, anan ta nunekesh.” 23 Aria Jisas nakripok nakri, “Nyakin mohunin ta watak nukitaki.” 24 Mata kwomnek aria kwakripan kwakri, “Eik yadukemesh, ahudok hugiguk iri nyumnah ihishmorim shagok iri watak shukitakumori shagokum, aria anan douk ta watak nukitaki.” 25 Aria Jisas nakripok nakri, “Douk eik atuwe debeiwe iri aria dodogoiwe um ihur shagok iri watak shukitak shupe wosik um. Aria eshudok douk shasuhw eikin baraen shagipeshen aria shagok iri, eshesh douk ta watak shukitak aria adur shupe wosik atin. 26 Aria eshudok douk watak shape aria shusuhw eikin baraen shugipeshen iri, eshesh ta mare shugok uwe, uwok.” Aria anan narig nakri, “Nyak nyenek bilip nyakri enyudok baraen douk adur atin aka, uwok?” 27 Aria Mata kwakri, “Adur, Debeini. Eik douk yenek bilip yakri nyak douk Iruhin ananin Nuganin. Yakri nyak Krais, douk Iruhin nagraehen aria neshopoken nyanakmori nyurao arpesh iri.”

Jisas Nereh Um Lasarus

28 Douk Mata kwakriyuk enyudok baraen aria watak kwatanamum kwanak kwahwar okwokwik awik Maria. Douk kwanaki aria kwakripok shokubur kwakri, “Apakin Debeini Tisa douk nanaki aria nakri nyak nyunak nyutrun.” 29 Douk Maria kwomnek namudok aria arigas kwaikitak kwanak um kutik Jisas. 30 Anan Jisas douk watak nunak nutogur wabur uwe, uwok. Watak neyotu yah agundok douk Mata kwarik kwanak kwaparugan um. 31 Enesh Juda douk shani Maria shape okwokwit urupat um shugabeimok apahw. Douk shatik um okwok arigas kwaikitak kwanak um aria shakri okwok ta kwanakum wonugwehw um kwupe kureh. Namudok aria shakitak shagipeshok shanak. 32 Douk Maria kwanak kwatogur agundok Jisas natogur napeum aria kwatrun. Kwatrun aria kwanak kwabuh kwoduk ohrubus hurukatinyum anan aria kwakri, “Debeini, douk nyak nyupe agundok akure, eikin mohunin ta mare nugok uwe, uwok.” 33 Jisas natruk um kworeh aria eshesh shanamok iri Juda douk shopunek shataurumok shereh. Natik namudok aria ananihw apahw yowehw abom aria nenek giha. Aria anan shopunek nakri nunamesh shureh. 34 Aria douk narigesh nakri, “Ipak panak paruman agnum?” Aria eshesh shakri, “Debeini, nyak yowi ba nyutik.” 35 Douk shanak aria Jisas nereh. 36 Eshudok Juda shatik um agundok Jisas nereh um aria shakri, “Ipak putik, ananim urkum douk yowem abom um manawasham Lasarus.” 37 Aria enesh shakri, “Anan douk nagabe anan nabes seshukanari aria anan watak natrugun. Aria namudok mumam, um anan madae nutaurum Lasarus um mare nugok um uwe?”

Jisas Nohur Lasarus Nakitak Nape

38 Jisas ananihw apahw watak shopunek yoweh abom aria nenek gihaum eshudok arpesh aria nanak arigah nanak natogurum wonugwehw. Ahwudok wonugwehw douk shatukohw shawish onok burbuduk shenek hurupihw. Aria agundok umunihw um douk shabodigi utom shanak shashapomuk wonugwehw. 39 Aria Jisas nakri, “Bodiguk amudok utom douk matao umunihw um wonugwehw iri.” Aria anudok nagok iri ananik mohwukwik Mata kwakri, “Debeini, apak maruman noruk nubatih nyumneh aria anan douk ta nisig.” 40 Aria Jisas nakripok nakri, “Eik douk iganigadae yakripen. Douk nyak nyusuhw eikin baraen nyukri adurin um, nyak douk ta nyutik agundok Iruhin adur dodogowin atun um.” 41 Namudok aria eshesh shanak shabodiguk amudok utom. Aria Jisas nanig natik iruhw aria nakri, “Yain, eik douk yenek tenkyumen. Um maresh? Nyak douk nyemnek eikin beten. 42 Eik yadukemesh um ihih nyak wosik nyemneke um agundok yenek beten yahwarenyum. Aria eik urkum morum eshudok sheyotu agundok iri, aria douk yakri namudok. Um yakri eshesh shutik enyudok mour douk eik ta ineken iri aria shunek bilip shukri eik douk nyak nyeshopoke aria douk yanaki.” 43 Douk nakriyuk enyudok aria nahwar debeg nakri, “Lasarus, arigah kitak tograri!” 44 Aria anudok nagok iri adur nakitak natograri. Ananish roguhw aria aiyas douk sheshrehesh rupeh. Ananig yomag shopunek shesherehog anah rupah. Aria Jisas nakripesh nakri, “Ipak pukweshihuk rupeh aria anan nunak.”

Eshesh Juda Esheshim Debeimi Hape Habo Baraen Um Hubo Jisas Nugok

45 Sabaishi Juda douk shanaki shani Maria shapeum shugabeimok apahw. Eshesh douk shatik enyudok Jisas neneken iri mour aria adur shenek bilipuman. 46 Aria enesh shatanam shanak shakrip amam Farisi um enyudok Jisas neneken iri. 47 Shakripam aria amam hani debeimi pris hahwar amudok anam debeimi Juda douk hape hasuhw kwotog iri hanaki. Hanaki hape atugun aria hakri, “Anudok arman douk nenek sabainyi Iruhin atun neneken iri mour. Aria apak douk ta munekan mumam? 48 Apak mukri mukutunuguk ba nupe nunek enyudokmori atin um, ihishmorim arpesh ta shunek bilip um anan atun. Namudok aria eshesh Rom esheshim debeimi ta hunaki hununu atudok Iruhin ananit debeiti urupat aria ta hubo eshudok ihishmorim apakishi arpesh shugok.” 49 Aria anudok arman shahwaran um Kaiafas iri douk nani amam hape. Anan douk debeini pris um enyudok kwar. Anan nemnek aria nakripam nakri, “Ipak douk madae pudukem enesh eshudok uwe, uwok. 50 Ta pudukemesh aka, uwok? Enyen douk wosik um mubo atun arman nugok aria mutaurum eshudok ihishmorim Judaish arpesh um shupe wosik. Aria ta douk uwok um, apak ihipmorim Juda ta mugok mutuh.” 51 Enyudok baraen douk madae anan meyoh nukriyen uwe, uwok. Anan douk debeini pris um enyudok kwar. Namudok aria Iruhin nohur anan nakri enyudok baraen kabi amam profet heyagwreh um. Nakriyen um Jisas douk ta nugok um nutaurum ihishmorim eshesh Juda. 52 Aria shopunek anan ta mare nugok um nutaurum eshesh Juda atish um shupe wosik, uwok. Anan ta nugok um nurao ihishmorim Iruhin ananishi batowish douk shanak shape kupakupa irubi warub iri um shutogur atish arpesh. 53 Aria ahudok nyumnah arigaha douk eshesh Juda esheshim debeimi hape habo baraen um hurim anah yah um hubo Jisas nugok. 54 Douk namudok aria agundok eshesh Juda shapeum, Jisas douk madae nurahaen yopugunum atin uwe, uwok. Aria nakitak nakutukuk abrudok wabur nanak um anagun douk nape hurukatinyum wehigunum arpesh uwok um. Nanak um anabur wabur shahwarabur um Efraim iri aria nani apak ananim disaipel mape agundok. 55 Aria ahudok nyumnah um eshesh Juda shunek esheshigun debeiguni worigun Pasova um douk hanaki hurukatin. Aria sabaishi arpesh shape sabairubi warub iri shakitak shato um Jerusalem. Shanak um shugipesh esheshin lo shunagapesh eshesh kanak um Iruhin nutrish nukri wosik yopishi aria nuhut biyen shunak shuwok agundok worigun. 56 Douk sabaishi arpesh shanaki aria shape shaurim Jisas. Eshesh sheyotu numun narub Iruhin ananit debeiti urupat tataoum aria eshesh kanak shape sheneyagwreh shakri, “Ipak pakri mumam? Anan ta nunaki um agundok worigun aka, uwok?” 57 Aria amam debeimi pris hani amam Farisi douk hakripesh um douk enen arpen nyudukemesh um agundok Jisas nanak napeum, aria ta enyen nyunaki nyukripam um amam hunak husuwan huweshikan.

12

Maria Kwourak Sanda Kwakwrup Jisas Ananiruh Yeriweruh

1 Douk 6-poreih nyumneh watak hapeum shunek agundok debeiguni worigun Pasova, aria Jisas nakitak nanak um Betani. Betani douk Lasarus ananibur wabur. Anudok douk riguk nagok aria Jisas watak nonohur nakitak nape iri. 2 Jisas nanak nape agundok aria eshesh shenekuman anagun worigun. Mata kwape kwowah worigun aria Lasarus iri Jisas douk hani eshudok shanaki um shuni Jisas shuwok worigun iri shape shersharih tebol. 3 Aria Maria kwakitak kwohur enen yopinyi sanda nyeigurinyum nad douk shatorin debeibori utabor iri aria kwanak kwouraken kwape kwenyayok Jisas ananiruh yeriweruh. Kwouraken iyoh aria watak kwakwu okwokwig barag kwape kwogabe yeriweruh. Aria arpesh shape numun urupat iri shemnek enyudok sanda nyeisik yopuri unar. 4 Aria anan Jisas ananin disaipel shahwaran um Judas Iskariot iri douk nanamesh shape agundok. Aria anan douk ta niyabig Jisas um ananim horim aria amam husuwan hunak hon nugok iri. Douk anudok Judas natik namudok aria nakri, 5 “Um maresh aria ipak madae pukri um enesh arpesh shutor enyudok sanda aria shukop 300 siliwaibor utabor uwe? Shukop aria misiyabor um eshudok yaruhish arpesh.” 6 Anan douk madae urkum murum yaruhish arpesh aria douk nukri namudok uwe, uwok. Anan douk nakwuaruh atin iri. Shopunek asudok amamis bokis douk hape hakutu utabor borasi douk anan neyohos aria apa nakwumobor aruh abrudok utabor. 7 Jisas nemnek namudok aria nakri, “Ipak ruwokuk um okwok douk kwonek enyudok aria kwogapesh eik um ahudok nyumnah ta she igok aria shunak shurume um. 8 Yaruhish arpesh um eshudok iri ta shini ipak pupe ihih nyumneh. Aria eik ta mare ini ipak mupe roubium uwe, uwok.”

Debeimi Pris Habo Baraen Um Hubo Lasarus Nugok

9 Sabaishi Juda douk shemnek baraen um Jisas nanak nape Lasarus ananit urupat gani Betani. Namudok aria eshesh shanak um shutrun. Aria eshesh douk madae shunak um shutik Jisas atun uwe, uwok. Eshesh shopunek shanak um shutik Lasarus douk nagok aria Jisas watak nonohur nakitak nape iri. 10 Douk namudok aria amam debeimi pris habo baraen um hakri hubo Lasarus nugok shopunek. 11 Um maresh? Sabaishi Juda douk shatik um agundok Jisas nonohur nakitak napeum, aria eshesh shakutukuk esheshim debeimi Juda shanak shasuhw Jisas ananin baraen shagipeshen.

Jisas Nanak Nawish Jerusalem Kabi Anan King Um

12 Sabaishi arpesh douk shanaki shape Jerusalem um shunek agundok debeiguni worigun Pasova. Douk ruwahepih aria eshudok sabaishi arpesh shemnek baraen um shakri Jisas douk neyotuwi yah nape nanakmori Jerusalem. 13 Douk namudok aria eshesh shanak shatupoki palmenigas aragas shanak arigaha shaparugan aria shahwar shakri, “Apak manadudareh um Iruhin!Apak makri Iruhin nunekuman yopinyi anudok arman douk nanakumori Debeini ananin nyeigur iri. Makri anan nunekuman yopinyi apak Israel apakin King!” 14 Jisas naparug enen nugaen donki douk nakih netem aria nanak kabi douk enyudok baraen nyetem Iruhin ananik Buk iri nyakrium. Baraen enyudok 15 nyakri, “O ipak arpesh pape abrudok debeiburi wabur Saion iri,ipak mare punogugur. Tik, ipakin King anudok apa nanaki. Anan netemori enen nugaen donki aria nape nanaki.” 16 Aria abudok nyutob, apak ananim disaipel douk madae mudukem baugenyum enyudok baraen uwe, uwok. Aria arigaha douk Jisas watak natanam natoum iruhw heven, aria abudok nyutob apak douk madukemen. Urkum morum aria madukemesh makri enyudok baraen nyetem Iruhin ananik Buk iri douk nyakrium anan. Eshesh douk shopunek urkum morum enyudok douk eshesh kanak shenekesh um anan iri. 17 Aria abudok nyutob Jisas nahwar Lasarus nakitak natograri wonugwehw aria watak napeum, sabaishi arpesh douk sheyotu shatrun. Douk namudok aria eshesh shanak shanakripam um enyudok anan neneken iri. 18 Aria sabaishi arpesh shemnek um enyudok Jisas neneken iri, um nohur Lasarus um. Douk namudok aria eshesh shanak shaparugan yah. 19 Amam Farisi hatik namudok aria hanakripam hakri, “Tik, apak meneken iri mour douk madae dodogowin uwe, uwok. Ihishmorim armam armago douk shashi shanak shagipesh Jisas atun.”

Enesh Grik Shakri Shutik Jisas

20 Enesh eshesh Grik douk shanak um Jerusalem shani eshudok arpesh douk shanak um shunek lotu um Iruhin ahudok debeihi nyumnah douk shenek agundok debeiguni worigun ahi. 21 Aria eshudok Grik shanaki shatogurum Filip. Anan douk nanaki abrudok wabur Betsaida douk bape agudok shokugi nahobig Galili iri. Shanaki aria shakripan shakri, “Debeini, apak makri mutik Jisas.” 22 Filip nemnek aria nanak nakrip Andru. Aria amam biom hanak hakrip Jisas. 23 Hakripan aria anan nawanamam baraen nakri, “Abudok nyutob um Iruhin nunek Eik Anudok Arman douk yatogur adurinyi arpen iri um irao debeinyi nyeigur um douk abudok batogur. 24 Adurin atin yakripep. Douk urubit wit tukri mare tugruki tubuh tukus amnab aria yarit um, atat douk ta atudok atut ta tugok jurug. Aria douk atat mamokit tugruki ba tubuh tukus yopubi amnab aria tugok um, atat douk ta watak pupurot arah tukih aria ta sabaiti urubit tir. Kabi ta eik igok aria shurume um. 25 Enyudok arpen douk enyen urkum murum enyen atin um nyukri nyupe wosik nyupe roubi nyutob agundok atap iri, enyen ta mare nyupe roubi uwe, uwok ta nyunununukuk. Aria enyudok arpen douk watak nyupe agundok atap aria enyen mare urkum murum enyen atin aria nyunek eikin mour iri, enyen douk ta nyupe wosik abom ihih nyumneh. 26 Aria enyudok arpen douk nyunek eikin mour iri, enyen ta adurin nyugipesh eik. Aria agundok eik inak ipeum, enyen shopunek ta nyunaku nyuni eik upe. Aria eikin Yain ta nutuk enyenyin nyeigur nyuto iruhw.”

Jisas Nakri um Agundok Ta Shon Nugok Um

27 Aria Jisas watak shopunek nakri, “Douk eikihw apahw douk adur yowehw abom aria baraen uwok um ta ikri um. Eik ta mare iyorig Yain um nukweshihuk yah um enyudok amaen ta mare nyutogurume um uwe, uwok. Baugos um agundok eik yanakmori agundok atap um, douk yanakmori iwish um enyudok amaen atin. 28 Yain, nyak nyunek enyudok ihinyumori mour kabi nyak nyakrium. Nyuneken um nyunatuk nyakin nyeigur nyuto iruhw.”Douk Jisas nakri namudok aria anah mah hanaki gani iruhw heven. Aria ahudok mah hakri, “Eik iga yatuk eikin nyeigur nyato iruhw. Aria douk ta watak shopunek gamo ituken nyuto iruhw um anah shopunek.” 29 Aria eshudok sabaishi arpesh douk sheyotu hurukatin iri shemnek ahudok mah aria shakri utag pogarog. Enesh shakri enen ensel nyani Jisas heyagwreh. 30 Aria Jisas nakripesh nakri, “Ahudok mah hanaki iruhw utag iri douk madae hunaki um hutaurum eik uwe, uwok. Ahah douk hanakium hutaurum ipak. 31 Aria douk, Iruhin ta nunekumesh kwot eshudok douk shukon agabus iri. Aria shopunek anan ta nubo Satan nubuhuk. Anan douk nape debeini um agundok atap iri. 32 Aria eik ta shutuke shiyaur iruh aria ta iyonuki ihishmorim arpesh shunakmori eik.” 33 Anan douk nakri namudok um eshesh shumnek aria shudukem ahudok yah douk ta anan nugok um. 34 Douk namudok aria eshudok sabaishi arpesh shakrip Jisas shakri, “Apak madukemesh um, apakin lo nyakri abudok nyutob Krais nutogurum, anan ta mare nugok uwe, uwok. Aria ta nupe adur ihih nyumneh. Aria namudok nyakrium, um nyakri ‘Ta shusuhw Anudok Arman douk natogur adurinyi arpen iri aria shon nugok nir rowog kruse um?’ ‘Anudok Arman natogur adurinyi arpen iri’ douk adur meini?” 35 Aria Jisas nakripesh nakri, “Eik douk ta ini ipak mupe banab nyutob meyoh kabi hanu anat lait tabuhumepum. Douk namudok aria ipak pupe punek yopihi atih aih abudok nyutob atudok lait hanut tabuhumepum. Um ipak mare pupe arukwutigunum uwe, uwok. Meinyi arpen nyarahaen arukwutigunum iri, enyen douk ta mare nyudukem agundok enyen nyanak um uwe, uwok. 36 Douk abudok nyutob eik atudok lait watak yani ipak mape um, ipak adur pusuhw eikin baraen dodog pugipeshen. Punekesh namudok um, ipak ta putogur arpesh douk sharahaen laitigun um iri.”

Sabaishi Juda Madae Shunek Bilip Shukri Jisas Ananin Baraen Douk Adurin Uwe, Uwok

Douk Jisas nakriyuk namudok aria nakutishukuk nanak nanabeshuk nape anagun. 37 Anan watak nanamesh shape obi nyutob, anan douk nenek sabainyi Iruhin atun neneken iri mour shatrin. Shatrin aria eshesh madae shunek bilip um anan uwe, uwok. 38 Eshesh shenekesh namudok um enyudok baraen seiwok profet Aisaia neyagwrehen aria nyetem Iruhin ananik Buk iri nyutogur adurin atin. Baraen enyudok. Nyakri, “Debeini, apak douk makripesh nyakin baraen,aria eshesh madae shusuhwen shukri adurin uwe, uwok. Eshesh shatik enyudok dodogowinyi mournyak Debeini nyeneken iriaria eshesh madae shukri nyak douk Debeini uwe, uwok.” 39 Eshesh douk madae shukuna wosik shunek bilip um Jisas uwe, uwok. Um maresh? Enyudok enen Aisaia nenyemori baraen douk nyetem namudok, 40 Iruhin nakri, “Eik yatapok esheship urkwip pani esheshis nabes. Namudok aria mare ta shutrugun wosikshutik eshudok urkwip purumesharia shudukem baugenyum baraen. Namudok aria ta shukri um shatanam shuke aparuh eikum igabeyesh shupe wosik. Aria shakri uwok.” 41 Seiwok Aisaia douk natik agundok Jisas adurin dodogowin atun nyeigur nyato-uman um aria nowemaguk enyudok baraen um anan. 42 Enyen douk adur. Aria abudok nyutob sabaimi eshesh Juda esheshim debeimi henek bilip um Jisas. Aria amam douk hanogugur um amam Farisi aria madae huwereh amamin bilip yopugunum uwe, uwok. Um maresh? Hakri ta amam Farisi hukri uwok um ta mare huwish hunamesh hunek lotu agudok urusag douk eshesh Juda douk shape sheneyagwreh baraen-ogwi uwe, uwok. 43 Umum maresh? Amam henek bilip iri douk mishish shakitak abom um arpesh ta meyoh shutuk amamishi nyeiguhw shuto iruhw. Aria hakri karowin atin um Iruhin kanak ta nutuk amamish nyeiguhw shuto iruhw uwe, uwok.

Jisas Nakripesh Um Ananin Baraen Ta Nyunekumesh Kwotog Arpesh

44 Aria Jisas nakripesh debeg nakri, “Eshudok arpesh douk shunek bilip um eik iri, eshesh douk madae shunek bilip um eik atuwe uwe, uwok. Eshesh douk shenek bilip um anudok douk neshopok eik yanaki iri shopunek. 45 Aria abudok nyutob eshudok douk shatik eik obi nyutob, eshesh douk shatik anudok douk neshopok eik yanaki iri. 46 Eik douk yanaki agundok atap kabi lait um. Yanakmori eshudok douk shusuhw eikin baraen shugipeshen iri ta mare watak shupe arukwutigun atin uwe, uwok. 47 “Aria arpesh douk shemnek eikin baraen aria mare shusuhwen dodog shugipeshen iri, eik douk ta mare inek skelumesh um kwot kabi douk jas um uwe, uwok. Eik douk madae inaki agundok atap um inek skelum arpesh uwe, uwok. Eik douk yanakmori inarao arpesh shutanamori shupe wosik. 48 Aria eshudok douk shuke agabus eik shukri uwok um shusuhw eikin baraen iri, esheshin jas douk kweipon ta nunekumesh kwotog iri douk nape. Enyudok atin baraen douk eik yakripeshen aria eshesh madae shigipeshen iri uwe, enyen kanak ta nyunek skelumesh aria nyunekumesh kwotog kabi jas um ahudok hugiguk iri nyumnah hutogrum. 49 Um maresh? Enyudok baraen douk madae eik meyoh urkum murumen aria ipe ikripeshen uwe, uwok. Enyen douk eikin Yain nakripeyen abom aria neshopoke yanaki um ikripesh. Aria anan douk neyabige um ikripesh mumam. 50 Aria eik yadukemesh um Iruhin ananin baraen ta nyunek arpesh um shusuhwen shugipeshen aria shupe wosik abom ihih nyumneh. Namudok aria ihinyumori enyudok eik yakriyen iri baraen, enyen douk eikin Yain meyoh nakripeyen aria douk yanaki yakripepen.”

13

Jisas Nakwrupumam Yeriweruh Ananim Disaipel

1 Ahudok nyumnah um shunek agundok debeiguni worigun Pasova um douk hanaki hurukatin. Aria Jisas douk nadukemesh um abudok nyutob ta nukutukuk agundok atap nunak nini Yain hupeum douk banaki. Aria abudok nyutob anan napeum, ananim urkum douk adur manawasham ihishmorim ananishi arpesh douk mape agundok atap iri arigaha ta nugok um. Aria douk shopunek anan watak neyabigap um anan urkum manawasham apak abom um. 2 Satan douk iga nawish Saimon ananin nuganin Judas Iskariot. Nawishan aria nako yoweimi urkum um anan ta nuwereh Jisas um ananim horim aria amam husuwan hunak hon nugok. Douk arigaha wabigep aria amam hape hawok worigun. 3 Jisas nadukemesh um Iruhin douk nakri wosik aria neshopoki anan um nupe Debeini um ihishmorim eshudok eneshenesh. Aria shopunek nadukemesh um anan douk nani Iruhin hape iri nakitak nanaki aria ta watak nutanam nunak nini anan hupe. 4 Aria nakitak nowar ahudok rouhi rupah douk nohunug aduk iri nahubukuk aria nohur enen tawor naweshiken nyape apahwinum. 5 Naweshiken nyape aria nohuri abar nourakabar anohw yaurehw aria nape nakwrupumap yeriweruh apak ananim disaipel. Nakwruporuh-umap iyoh aria watak nabatik abar enyudok tawor douk naweshiken nyape apahwinum iri. 6 Nakwruporuh-umap nanak natogurum Saimon Pita aria Saimon nakripan nakri, “Nyak douk Debeini. Namudok aria eik douk yakri uwok um nyak nyukwrup eikiruh yeriweruh uwe, uwok.” 7 Aria Jisas nakripan nakri, “Douk, nyak madae nyudukem baugenyum uwe, enyudok mour douk eik yeneken iri. Aria nuhut biyen nyak wosik ta nyudukemesh.” 8 Aria Pita nakripan nakri, “Uwok, eik yakri uwok abom um nyak nyukwrup eikiruh yeriweruh!” Aria Jisas watak shopunek nakripan nakri, “Douk eik mare ikwrup nyakiruh yeriweruh um, nyak douk ta mare nyupe eikin disaipel uwe, uwok.” 9 Saimon Pita nemnek namudok aria nakri, “Debeini, namudok um, nyak douk ta mare nyukwrup eikiruh yeriweruh aturuh uwe, uwok. Yakri nyukwrup roguhw aria barag shopunek.” 10 Aria Jisas nakri, “Enyudok arpen douk nyeshrokuh jurug iri, enyen douk yopin aria mare ta nyukri um nyishrokuh shopunek uwe, uwok. Enyen ta nyunokwrup yeriweruh aturuh. Enyenyihw yegenyihw shuknihw wosik yopuhw. Ipak sabaipi douk yopipi. Aria atun meyoh douk madae yopun uwe, uwok.” 11 Jisas douk nadukeman anudok disaipel douk ta nuwereh anan um ananim horim aria husuwan hunak hon nugok. Namudok aria anan douk nakri namudok. Nakri, “Ipak ihipmorim douk yopipari, aria atun arman meyoh douk madae yopun uwe, uwok.” 12 Douk nakwrupumap yeriweruh iyoh aria watak nohur ahudok rouhi nahunug aduk iri rupah nohahw. Aria nanak nabuh nape agundok iganigadae napeum. Nape aria narigap nakri, “Ipak padukem baugenyum mour um enyudok iganigadae yenekenyumep iri aka, uwok? 13 Ipak pani eik meyagwreh um, ipak douk padukemesh pohware Debeini Tisa aria Debeini. Aria pohware namudok um, enyen douk adur. Um maresh? Eik douk ipakin Debeini Tisa aria Debeini. 14 Eik douk ipakin Debeini aria ipakin Debeini Tisa shopunek, aria eik douk iga yakwrup ipakiruh yeriweruh. Aria yakri ipak atin atin douk shopunek punak punataurum punakwrup ipakiruh yeriweruh. 15 Eik yenek ahudok aih yeyabigep aria ipak shopunek punak punekah namudok atin kabi douk yenekah um ipak um. 16 Adur atin yakripep. Enen nyape shukamum anan debeini nyenekuman mour meyoh iri, enyen douk madae debeinyi nyishagrakuk enyenyin debeini uwe, uwok. Aria douk namudok atin. Enen nyarao baraen iri douk madae debeinyi nyishagrakuk enyudok enen douk nyeshopoken nyanak iri uwe, uwok. 17 Aria douk ipak douk padukem baugenyum baraen um ahudok aih eik yenekah iri. Aria douk ipak pugipeshah um, Iruhin ta nutaurumep nunekumep yopihi aih aria nunekep punadudareh! 18 “Aria eik douk madae ikriyen um ipak ihipmorim uwe, uwok. Eik yadukemep ipak douk eik nubokadae yagraehep iri. Aria enyudok Iruhin ananin baraen douk nyetem ananik Buk iri douk ta adurin nyutogur adurin atin abom. Baraen douk enyudok. ‘Anudok arman douk nani eik wape wawok worigun atugunmorim iri watak natanam natogur horin um eik.’ 19 Enyudok douk eik yakriyen iri douk watak nyutogur uwe, aria douk yakripep. Yarik yakripep um abudok nyutob nyukri nyutogurum, ipak douk ta punek bilip pukri Eik Douk Seiwok Yape Namudok Iri. 20 Adur atin yakripep. Arpen douk nyumnek enyudok arpen douk eik ishopoken nyunak iri enyenyin baraen aria nyuraen iri, enyen douk nyemnek eikin baraen aria nyarao eik shopunek. Aria enyen douk nyemnek eikin baraen nyarao eik iri, enyen douk nyemnek anudok douk neshopoki eik yanaki iri ananin baraen aria nyarao anan shopunek.”

Judas Ta Nuwereh Jisas Um Ananim Horim Aria Huran Hunak Hon Nugok

21 Douk Jisas nakriyuk namudok iyoh aria ananihw apahw amu yowehw abom. Aria douk amu nawerehen nakripam nakri, “Adur atin yakripep. Ipak sabaipi pape agundok iri, ipak anan douk ta nuwereh eik um horim aria ta husuwe hurae hunak he igok.” 22 Douk Jisas nakri namudok aria apak ananim disaipel matanam manashakamum. Makri anan douk nakri meini. 23 Aria anudok disaipel douk Jisas anan urkum makri munawashaman iri douk nape hurukatinyum anan Jisas iri. 24 Douk namudok aria Saimon Pita nouramanagu barag aria nakri, “Nyak kwasorigan. Anan douk nakri um amiapen?” 25 Aria anudok disaipel natotigos nanak harokatinyum Jisas aria narigan nakri, “Debeini, nyak nyakrium amiapen?” 26 Aria Jisas nakri, “Anudok douk eik isegur bret abrudok ekehibari abar ikonot iri, arman douk ta anudok atun.” Aria nohuri anagun bretigun naseguragun nako Saimon ananin nuganin Judas Iskariot. 27 Douk Judas natrun bret natoh neyatat aria Satan adur nawishan. Aria Jisas nakripan nakri, “Arigah kare neken arigas enyudok douk nyakri nyuneken iri!” 28 Nakripan namudok, aria apak ihipmorim mape agnudok mape mawok worigun iri douk madae mudukem baugenyum enyudok baraen uwe, uwok. 29 Judas anan douk neyoh apakibor utabor. Douk namudok aria apak ananipari makri Jisas ta neshopokan um nunak nutori anagun worigun um agundok debeiguni worigun Pasova nunenek um, aka neshopokan um nunak nukeshuk anabor utabor eshudok yaruhish iri. 30 Douk Judas nawok atudok bret iyoh, nakitak aria natogur nanakuk aria iganigadae wab.

Jisas Nakripam Enen Namunyi Lo Ananim Disaipel

31 Douk Judas natogur nanakuk aria Jisas nakripap nakri, “Douk Eik Anudok Arman douk yatogur adurinyi arpen iri, Iruhin douk neke yarao Debeinyi nyeigur. Aria eik ta inek arpesh shutik agundok Iruhin dodogowin atun natrugun abom um aria ta shutuk ananin nyeigur nyuto iruhw. 32 Aria douk eik ta ituk Iruhin ananin nyeigur nyuto iruhw um Iruhin anan kanak shopunek ahudok atuh ta nutuk Eik Anudok Arman douk yatogur adurinyi arpen iri eikin nyeigur nyuto iruhw. 33 O ipak douk adurip kabi eikish batowish-umori, eik douk ta ini ipak mupe banab nyutob meyoh aria ta watak ikwutipokuk inak. Inakuk aria ipak douk ta pupe purime. Riguk douk yakrip eshesh Juda esheshim debeimi aria douk shopunek yakrip ipak enyudok atin baraen. Ipak douk ta mare punak agundok eik inak ipeum uwe, uwok. 34 Aria eik yakri ikripep enen namunyi lo douk ta pusuwen pugipeshen iri. Enyudok lo douk namudok. Ipak atin atin, ipakip urkwip douk adur pukri punawasham um ipak aria kupaishi arpesh shopunek. Um maresh? Kabi douk eik yarig urkum makri munawasham um ipak morim, aria ipak shopunek douk punekesh namudok atin. 35 Aria douk ipak atin atin ipakip urkwip adur pukri punawasham um, ihishmorim arpesh ta shutrip aria ta shudukemesh shukri ipak douk pagipesh eik iri.”

Jisas Nakri um Pita Ta Nukon Agab Um

36 Douk Jisas nakripap namudok jurug aria Saimon Pita narigan nakri, “Debeini, nyak nyakri nyunak meiguni?” Aria Jisas nakri, “Douk nyak ta mare nyuname unak agundok douk ta eik inak um. Aria anob nyutob nyak wosik ta nyugipeshe nyunaku.” 37 Aria Pita narigan nakri, “Debeini, aria nyak nyakri douk eik ta mare inamen unak um maresh? Eik douk madae inogugur um igok um agundok yagipesh nyak um uwe, uwok!” 38 Aria Jisas nawanaman baraen nakri, “Pita, douk adur nyakri nyak ta nyugok um agundok nyagipesh eik um, aria ta uwok? Adur atin yakripen. Kwehigib ruwahepib wab, nyak ta nyunek rohwumesh biyeh atuh nyukri nyak madae nyudukem eik uwe, uwok, aria owot ta kadak tukitak tiyagwreh.”

14

Jisas Anan Atun Douk Ahudok Atuh Yah Um Arpesh Shunak Shutogurum Iruhin Um.

1 Aria Jisas nakrip apak ananim disaipel nakri, “Ipakish mishish ta mare yowesh uwe, uwok. Ipak ko punek bilip um Iruhin aria eik shopunek ta punek bilipume. 2 Gani numunitum atudok eikin Yain ananit urupat douk sabaipi abom rip pape. Aria eik douk ta inak igabeimep anabik nupeimep. Douk madae anam rum mukus akure, eik ta mare igiyagimep ikripep namudok uwe, uwok. 3 Adur ta inak igapeshumep-aguk ipakiyu outumeb upemepaguk aria watak itanamori irumep. Aria abrudok wabur eik inak ipeum, ipak shopunek ta puni eik mupe. 4 Aria yah douk hanak um agundok eik yakri inak um, ipak douk wosik padukemah.” 5 Aria Tomas nakripan nakri, “Debeini, apak douk madae mudukem agundok nyak nyakri nyunak um uwe, uwok. Yah ta mudukemah mumam, um munamagu?” 6 Aria Jisas nawanaman baraen namudok. Nakri, “Eik kanak douk adur ahudok yah um arpesh shunak shutik Iruhin um, adur eik douk baugos um enyudok shiyagwreh adurin atin baraen um, aria douk shopunek adur baugos um enyudok shupe wosik abom ihih nyumneh um. Uwok um enen arpen ta nyugipesh kupaihi yah aria nyunak nyutik eikin Yain uwe, uwok. Yah douk adur eik kanak. 7 Douk ipak padukem eik aria ta wosik abom um, eikin Yain douk shopunek ta pudukeman. Aria douk arigaha kweipon ipak wosik pape padukeman aria patrun jurug.” 8 Aria Filip nakripan nakri, “Debeini, apak douk madae mukrium enesh eshudok kupaishi uwe, uwok. Aria makri nyiyabigap Yain atun aria jurug.” 9 Aria Jisas nebeiman baraen nakri, “Filip, eik douk yani ipak mape roubi nyutob aria nyak douk watak nyudukem eik uwe? Yakripen, eshudok arpesh shatik eik iri douk iga shatik Yain. Aria nyak douk nyarige um watak iyabigep Yain um maresh? 10 Nyak douk atin nyunek bilip um enyudok eik yakri Yain nape eik aria eik yape anan aka? Baraen yakripepen iri douk madae eik meyoh urkum murumen aria ipe ikripepen uwe, uwok. Aria Yain douk napenye iri nenek ananin mour aria nohur eik yakripep enyudok baraen. 11 Ipak douk punek bilip um eik um enyudok yakri eik yape um Yain aria Yain nape eik um. Uwok um, ipakip urkwip watak purmaguk enyudok Iruhin atun neneken iri mour douk eik yape yeneken iri aria ipak punek bilip um eik. 12 Adur atin yakripep. Enyudok arpen douk nyusuhw eikin baraen nyugipeshen iri, ihinyumori mour eik yeneken iri, enyen douk shopunek ta nyuneken. Adur, enyen ta nyunek debeinyi atin abom mour nyishagrakuk enyudok eik yeneken iri. Um maresh? Eik douk ta inak itik eikin Yain. 13 Maresh eshudok douk ipak punek betenumesh um eikin nyeigur iri, eik douk ta inekeshumep. Eik ananin nuganin inekesh namudok aria Yain ananin nyeigur ta shutuken nyuto iruhw. 14 Aria maresh eshudok douk ipak punek beten porige um eikin nyeigur iri, eik douk ta inekeshumep.”

Jisas Nakri Ta Nushopoki Iruhin ananin Mishin Nyunaki

15 “Douk ipak urkwip pakri punawasham eik um, eikin baraen douk adur ta pusuwen pugipeshen wosik atin. 16 Aria ta inek beten iyorik Yain aria ta watak nukepari Enyudok Enen douk ta Nyutaurumep um Dodogowip iri. Nukepen aria ta nyuni ipak pupe ihih nyumneh. 17 Enyudok Nyutaurumep iri douk Iruhin ananin Mishin douk nyape um nyeyagwreh adurin atin baraen iri. Aria arpesh douk shapeum shenek yoweihi amnabih aih iri ta mare shuraen nyupenyesh uwe, uwok. Um maresh? Eshesh douk madae shutrin aria shudukemen uwe, uwok. Aria ipak douk padukemen. Enyen douk nyani ipak pape aria ta nyuwish nyupenyep. 18 Eik douk ta ikwutipokuk inak aria ta mare ikutipuk pupeik kabi douk yaruhish batowish um uwe, uwok. Ta wata itanam-umepari. 19 Mare roubi um uwe aria arpesh douk shapeum shenek yoweihi amnabih aih atin iri ta mare wata shutik eik uwe, uwok. Aria ipak wosik ta putiwe. Eik douk ta yakitak yape wosik abom ihih nyumneh aria ipak shopunek ta adur pupe ihih nyumneh. 20 Aria ahudok nyumnah hutogurum, um she igok aria watak ikitakumori, shagok um, ipak ta pudukemesh pukri eik douk yape eikin Yain, ipak pape eik aria eik yape ipak. 21 Eshudok arpesh douk shusuhw eikin dodogowinyi baraen shugipeshen wosik iri, eshudok arpesh douk adur urkwip pakri punawasham eik. Aria eikin Yain ta adur urkum mukri munawasham eshudok arpesh. Aria eik shopunek ta urkum mukri munawasham eshudok arpesh aria ta itogur iyabigesh eik kanak um adur shudukeme.” 22 Jisas nakri namudok aria Judas nakri, “Debeini, namudok mumam namudok um nyakri nyutogurum apak atapish arpesh aria shapeum shenek ehudok amnabih yoweihi aih iri nyakri uwok um nyiyabig nyak um eshesh?” Anudok Judas douk madae anudok douk Judas Iskariot uwe, uwok. 23 Aria Jisas nawanaman baraen nakri, “Eshudok arpesh douk eshesh urkwip adur pakri punawasham eik iri, eshesh douk ta shusuhw eikin baraen aria shugipeshen wosik. Aria eikin Yain anan douk ta urkum mukri munawasham eshesh. Aria eik ini Yain ta unaki uni eshesh mupe ihih nyumneh. 24 Eshudok madae urkwip pakri punawasham eik iri douk madae shusuhw eikin baraen shugipeshen uwe. Aria enyudok baraen douk pemneke yeyagwrehen iri douk madae iyagwreh enen eikin baraen uwe, uwok. Eik douk yeyagwreh eikin Yain douk neshopoke yanaki iri ananin baraen. 25 “Enyudok ihinyumorim baraen douk watak yani ipak mape aria yakripepen. 26 Aria enyudok Iruhin ananin Mishin douk enyudok douk ta nyutaurumep dodogowip iri. Eikin Yain ta nishopoken nyunakmori eikin nyeigur. Enyen nyunaki aria ta nyiyabigep ihinyumorim enenyenen pudukemen. Enyen ta watak nyuhur ipakip urkwip aria ipak ta watak urkwip purum enyudok ihinyumorim baraen douk eik yakripep um. 27 Eik ta ikwutipokuk inak, aria ehudok aih um shape wosik aparuh hor wosik um douk ehudok ikepehuk. Ehudok aih adur eikih aria douk ehudok yekepehuk. Eik madae ikep ehudok aih kabi arpesh shapeum shenek amnabih atih aih iri ta shukepeh um uwe, uwok. Namudok aria ipakish mishish douk mare yowesh pukri punogugur uwe, uwok. 28 Ipak douk pemneke yakripep yakri, ‘Eik ta ikwutipokuk inak aria ta watak itanam-umepari.’ Douk ipakip urkwip adur pakri punawasham eik akure, ipak ta punadudareh um enyudok eik inak itik Yain. Um maresh? Anan douk debeini neshagrakuk eik. 29 Enyudok ihinyumorim baraen watak nyutogur uwe aria douk yakripepumen. Namudok aria nuhut abudok nyutob enyen nyukri nyutogur obi nyutob, ipak douk ta punek bilip um eik pukri eik yakripepuguk adurinyi baraen. 30 Eik ta mare watak ini ipak mupe roubi um miyagwreh sabainyi baraen shopunek uwe, uwok. Um maresh? Debeini um agundok atap iri douk hurukatin um nunaki. Anan nunaki, aria ta mare dodogowin um nunek enesh eshudok um eik uwe, uwok. 31 Aria eik yakri agundok atapish arpesh ta shudukemesh um agundok eik douk adur urkum manawasham eikin Yain. Aria shopunek yakri shudukemesh um enyudok yeneken iri douk Yain nakripe ananin dodogowinyi baraen aria douk yeneken. Aria ipak douk kitak mukutukuk agundok ba munak.”

15

Jisas Nakri Anan Douk Adurinyi Rowog Wain

1 Jisas watak shopunek nakri, “Eik douk enyudok adurinyi rowog wain. Aria eikin Yain douk anudok nenek mour numun agudok wainig nubarig iri. 2 Ihish nyeiguhw douk shato iruhw eik enyudok rowog wain aria madae enep shuruwep piresh iri uwe, anan douk natupeshuk. Eshudok douk shuruwep peiresh iri, anan douk nagamohesh nagapeshesh neshuru banesh um wata sabaipi shuruwep pir. 3 Aria douk namudok atin. Enyudok baraen eik yakripepen iri douk nyape ipakiruh aparuh aria nyenekep patogur yopipari. 4 Ipak ta adur putogur punasusuhw pupe eik aria eik shopunek ta adur itogur inosusuhw ipak. Enen nyeigur enyen kanak ta mare shuruwep pir uwe, uwok. Aria douk enyudok nyeigur nyanasuhw enyudok rowog wain um, aria enyen douk wosik shuruwep ta pir. Aria douk namudok atin. Aria ipak mare putogur punasusuhw eik aria pusuhw eikin baraen dodog pugipeshen um, ipak kanak ta mare dodogowip um punek yopihi aih uwe, uwok. 5 “Eik douk enyudok rowog wain aria ipak douk nyeiguhw. Namudok aria arpen douk nyutogur nyunasusuhw eik aria eik itogur inasusuhw enyen iri, enyen douk ta nyunek sabaihi yopihi aih aria yopuguni worigun. Aria douk ipak mare putogur punasusuhw eik um, aria ipak douk ta mare dodogowip um punek enen yopunyi mugu uwe, uwok. 6 Enyudok arpen douk madae nyutogur nyunasusuhw eik aria madae nyusuhw eikin baraen dodog nyugipeshen iri uwe, eikin Yain ta nenekeshumen kabi douk natupok enen nyeigur enyudok rowog wain aria nunyubukuk ba yarin um. Aria enyudokmori nyeigur douk ta shutorumen shunyubukuk atugun aria shuwashen nyubuhuk nyih hanu um. 7 Aria ipak patogur panasusuhw eik aria eikin baraen nyupe ipak um, aria abudok nyutob ipak punek beten porige um eneshenesh eshudok ipak pakripe-umesh iri, aria adur atin, eshudok ta shutogur-umep kabi douk ipak penek beten porige um. 8 Aria douk ipak punek sabaihi yopihi aih um, aria namudok arpesh ta shutrip aria ta shutuk eikin Yain ananin nyeigur nyuto iruhw. Punekesh namudok aria arpesh ta shutrip shukri ipak douk adur pagipesh eik iri. 9 “Eik douk urkum makri munawasham ipak kabi douk eikin Yain anan urkum makri eik um. Eikim urkum makri munawasham ipak aria ihih ipak urkwip ta adur purum enyudok. 10 Aria douk ipak pugipesh eikin baraen adur atin um, aria eikim urkum ta mukri munawasham ipak. Aria ihih ipak ta urkwip purum enyudok aria ta pupe wosik. Kabi douk eik yagipesh eikin Yain ananin dodogowinyi baraen aria ananim urkum mukri manawasham eik aria eik urkum mukri murum enyudok yape wosik um. 11 Eik douk yakripep enyudok baraen. Um maresh? Eik adur yakri ipak ta purao ehudok eikih aih um yanadudareh um hupeyep. Namudok aria ipak ta pupe um punadudareh puriguk. 12 Eikin dodogowinyi baraen douk enyudok. Ipak atin atin ipakip urkwip douk pakri punawasham ipak pini kupaishi arpesh kabi douk eik urkum makri munawasham ipak um. 13 Ehudok aih um enen arpen urkum adur mukri munawasham enyenyish arpesh aria nyugok um nyutaurumesh um, enyudok douk nyishagrakuk ihihmorim aih um urkwip pakri punawasham kupaishi um. 14 Aria douk ipak adur pusuhw eikin baraen dodog pugipeshen um, aria ipak douk eikish arpesh. 15 Douk eik ta mare wata ihwarep peneme mour meyoh iri uwe, uwok. Um maresh? Arpen nyenek mour um enyenyin debeini, enyen douk madae nyudukemen atin uwe enenyenen enyenyin debeini nakri um nuneken iri uwe, uwok. Aria douk, eik ta wata ihwarep eik kanak eikish arpeshim meyoh. Um maresh? Ihinyumori eikin Yain nakripe-yenyi baraen douk yakripepen yeyaten. 16 Ipak douk madae punagraeh eik uwe, uwok. Eik yanagraeh ipak um adur punek sabaihi yopihi aih aria yopuguni worigun. Aria ehudok yopihi aih ta adur hupe namudok atin. Namudok aria eikin Yain ta nukep ihishmori douk ipak puhur eikin nyeigur nyuto iruhw aria poriganum nukepesh iri. 17 Dodogowinyi baraen eik yakripep um pugipeshen iri douk enyudok. Ipak atin atin urkwip douk pakri adur punawasham ipak pini ihish arpesh.”

Eshudok Atapishi Arpesh Ta Shunenem Horik Horin Um Eshesh Douk Shagipesh Jisas Iri

18 “Aria arpesh douk shapeum shagipesh ehudok amnabih yoweihi aih iri shukep agabus aria shenenem horik horin um, ipak aria pudukemesh um eshesh douk sharik sheke agabus eik aria shenenem horik horin um eik shopunek. 19 Aria ipak pakri pugipesh enyudok douk eshesh shapeum sheneken iri um, aria esheship urkwip douk ta shukri shunawasham shukri ipak douk esheship iri. Aria eik douk yanagraehepum pupe eikish arpesh aria ipak douk mare pugipesh ehudok amnabih aih uwe, uwok. Namudok aria eshesh douk shakri uwok um ipak aria shape shenek horik horin um ipak. 20 Ipakip urkwip douk ta purum enyudok baraen douk nubokadae yakripepen iri. Baraen enyudok. ‘Arman nenek mour meyoh um kupaini arman iri, anan douk madae nishagrakuk ananin debeini uwe, uwok.’ Aria douk namudok atin. Eshesh douk shenek enenyenen um eik ipakin Debeini aria ipak shopunek ta shunekep enenyenen. Aria shopunek ta eshesh shumnek eikin baraen akure, ipakin shopunek ta shumneken aria shugipeshen. 21 Enyudok yakripep um douk ta shunekenyumep. Um maresh? Ipak douk eikip pagipesh eik aria eshesh douk madae shudukem anudok neshopoki eik yanaki iri uwe, uwok. 22 Aria eik douk madae ibuhi agundok atap aria ikripesh Iruhin ananin baraen shumneken akure, Iruhin ta mare nukri baraen nyupenyesh um shenek eneshenesh yoweishi inahos uwe, uwok. Aria eik douk yabuhi yakripeshen shemnek aria yah douk wokesh um shukri shunabeshuk um eneshenesh shenekesh iri yoweishi um. 23 Eshudok arpesh douk shakri uwok um eik aria shenek horik horin um eik iri, eshesh douk shopunek shakri uwok um eikin Yain aria shenek horik horin um anan shopunek. 24 Eik yenek enenyenen Iruhin atun neneken iri mour douk riguk madae enen arpen nyuneken iri uwe nyatogur aria shatrin. Aria eshesh douk shatik eik yeneken nyatogur aria shakri uwok aria shenenem horik horin um eik yani eikin Yain shopunek. Aria douk adur, um eik mare inek enyudok mour shutrin akure, aria Iruhin ta mare nukri eshesh douk shenek yoweishi inahos aria ta mare adur nunemesh debeinyi baraen uwe, uwok. 25 Enyudok douk sheneken nyatogur um enen baraen nyetem Iruhin ananik Buk iri nyatogur adurin atin. Baraen enyudok. ‘Baugenyum baraen uwok enen uwe, aria shakri uwok um eik. Sheneme horik horin eik meyoh.’ 26 “Aria nuhut biyen enyudok Nyutaurumep um Putogur Dodogowip iri ta nyunaki. Enyen douk Iruhin ananin Mishin douk nyeyagwreh adurin atin baraen iri. Enyen douk nyani Yain shape aria ta nyunaki. Enyen douk nyani Yain nyape aria ta ishopoken nyukutun-uguk nyunaki. Ta nyunaki aria nyukripep sabainyi eikin baraen. 27 Aria ipak douk shopunek ta pukripesh eikin baraen. Um maresh? Riguk watak sagomatin yohur enyudok mour obi nyutob arigaha douk, ipak douk pagipesh eik aria patiwe aria padukemesh.”

16 1 Jisas watak apa nakripesh baraen nakri, “Eik douk yakripep enyudok sabainyi baraen um yakri ipak mare pukutukuk eik uwe, uwok. 2 Aria ta shukrip ipak um pukutukuk eshesh Juda shanotorum shape sheneyagwreh baraen-ogwi urusag putogrukuk aduk um mare punamesh punek lotu. Aria nyutob ta butogur um enesh arpesh ta shep pugok iri ta shunek urkum shukri eshesh wosik shenek Iruhin ananin yopunyi mour. Aria uwok. 3 Ta shunemep enyudok um maresh? Eshesh douk madae shudukem eik aka, shudukem eikin Yain uwe, uwok. 4 Eik douk yakripep enyudok um abudok nyutob shukri shunemep enyudok obi nyutob, aria ipak ta urkwip purum pukri eik douk yarik yakripep debeinyi baraen um enyudok.

Mour Douk Iruhin ananin Mishin Ta Nyuneken Iri

“Riguk watak sagomatin um yakitak um inek mour um douk madae ikripep enyudok baraen uwe, uwok. Um maresh? Eik douk watak yani ipak mape. 5 Aria douk, eik ta inak itik anudok douk neshopoki eik yanaki iri. Aria ipak douk madae anan norige um agundok ta eik inak um uwe, uwok. 6 Aria eik yakripep enyudok baraen um ta inak um. Namudok aria ipakish mishish douk yowesh abom. 7 Aria adur atin yakripep. Eik ikutukuk ipak pupeik inak um, enyudok douk wosik um itaurum ipak. Aria douk eik ikri mare inak um, aria enyudok Nyutaurumep iri ta mare nyunak-umepari uwe, uwok. Aria douk eik inak um, eik douk ta ishopokenyi nyunaki nyuni ipak pupe aria nyutaurumep. 8 Aria abudok nyutob Enyen nyunaki obi nyutob, Enyen douk ta nyiyabigesh agundok atapishi arpesh um yoweishi inahos douk eshesh madae shudukemesh uwe aria shape shenekesh um. Shopunek ta nyuwormesh baugos nyiyabigesh yopuhi aih huni agundok Iruhin ta nunekemesh debeinyi baraen um shenek yoweishi inahos um. 9 Enyen douk ta nyiyabig arpesh aria shudukemesh um eshesh douk shenek yoweishi inahos. Um maresh? Eshesh madae shunek bilip um eik um uwe. 10 Aria Enyen nyuwormesh baugos nyiyabigesh yopihi aih. Umum maresh? Eik ta inak itik eikin Yain aria ipak ta mare watak putiwe uwe, uwok. 11 Aria Enyen ta nyunaki nyiyabigesh um agundok Iruhin ta nunekumesh debeinyi baraen um esheshish yoweishi inahos. Aria shudukemesh um eshesh yoweishi arpesh. Um maresh? Iruhin douk nenekuman debeiti kwot Satan douk debeini um enenyenen um ahudok atapih aih iri. 12 “Eik sabainyi baraen douk yakri ikripepumen iri. Aria douk ta ikripep aria ta mare pudukemen uwe, uwok. Namudok aria ta mare ikripep. 13 Aria abudok nyutob enyudok Iruhin ananin Mishin douk nyeyagwreh adurin atin iri nyunaki obi nyutob, Enyen ta nyiyabigep aria pudukem ihinyumori adurinyi baraen. Enyen ta nyunaki aria ta mare nyuwereh enyen atin aria nyiyagwreh enen baraen um enyen kanak uwe, uwok. Aria ta nyukripep enyudok baraen douk nyemnek Iruhin nakriyen iri. Aria ta nyukripep um eshudok ta kweipon shutogur iri. 14 Enyen douk ta adur nyutuk eikin nyeigur nyuto iruhw um agundok nyiraouri eikin baraen nyunaki nyukripep um. 15 Eneshenesh eikin Yain nagremesh iri douk eikishi atish. Namudok aria douk yakripep yakri Iruhin ananin Mishin ta nyukripep baraen douk nyemnek eik yakripen um.

Amam Disaipel Amamiruh Aparuh Ta Yoweruh Aria Ta Watak Hunadudareh

16 “Banab nyutob meyoh aria ipak ta mare watak putrue uwe, uwok. Inakuk aria ta mare roubi um aria ta watak itanamori putiwe.” 17 Namudok aria anam ananim um disaipel hatanam hanasorim um hakri, “Baugenyum enyudok baraen um nakri banab nyutob meyoh apak ta mare watak mutrun aria mare roubi um ta watak nutanamori mutrun um douk nyakri maresh? Aria shopunek nakri apak ta mare mutrun. Um maresh? Anan douk ta nunak nutik ananin Yaken.” 18 Amam hape hanasorim hakri, “Baugenyum enyudok baraen um nakri banab nyutob meyoh um douk adur nyakri maresh? Apak madae mudukemen uwe, uwok.” 19 Jisas natrum aria nadukemesh um amam douk hakri horigan. Namudok aria nakripam nakri, “Eik douk yakri, ‘Banab nyutob meyoh ipak ta mare watak putiwe, uwok. Aria ta mare roubum aria ta watak itanamori putiwe.’ Ipak douk pape panasosorim um pakri pudukem baugenyum enyudok baraen eik yakriyen iri aka, uwok? 20 Adur atin yakripep. Ipak ta aparuh yoweruh pureh punokwukri atin um ehudok yoweihi aih shenekeh um eik. Aria arpesh shapeum shagipesh atapih yoweihi aih iri ta shunadudareh. Ipak ta aparuh yoweruh, aria agundok aparuh yoweruh um ta wata hunak huwishuk aria ta watak punadudareh puriguk abom. 21 Abudok nyutob onok armatok kwupe kwabirak um kwubanuh kubuki batowin obi nyutob, okwokwihw apahw douk yowehw. Um maresh? Okwokwib nyutob um kumnek eriger um douk batogur. Aria abudok nyutob okwok kwubanuhuk kubuki batowin um jurug, aria okwokwim urkum ta mare watak mur um arudok eriger uwe, uwok. Um maresh? Okwok douk kwabanuh kwobuki batowin nyatogur nyape agundok atap aria kwanadudareh. 22 Aria ipak douk namudok atin. Douk abudok nyutob ipakib um ipakish mishish yowesh um. Aria eik ta watak itanamori itrip aria ipakiruh aparuh ta wata adur um hupe wosik aria punadudareh abom. Aria ta mare enesh arpesh shunaki shukri uwok um agundok ipak ta punadudareh puriguk um uwe, uwok. 23 Abudok nyutob bukri butogur obi nyutob, ipak ta mare porige enen baraen uwe, uwok. Adur atin yakripep. Eikin Yain ta nukep maresh eneshenesh eshudok ipak porigan um nukepesh um eikin nyeigur iri. 24 Riguk arigaha douk, ipak douk madae porig Iruhin um nukep enesh eshudok um eikin nyeigur uwe, watak. Ipak douk porigan um, aria ta nukepesh. Namudok aria ipak ta punadudareh puriguk abom.”

Jisas Nenek Uhwin Um Eneheneh Um Ehudok Yoweihi Aih Arpesh Shape Agundok Atap Iri Shenekeh Iri

25 “Douk enyudok sabainyi baraen douk eik yape yakripepen wobuwobren atin. Aria nyutob ta butogur um eik ta mare watak ikripep wobuwobren um uwe, uwok. Aria ta watak adur iwerehenyumep aria ikripep um eikin Yain um pudukeman wosik. 26 Aria abudok nyutob bukri butogurum, ipak kanak ta punek beten porig eikin Yain um eikin nyeigur. Eik douk mare ikripep um eik kanak ta iyorik Yain um ta nutaurumep uwe, uwok. 27 Um maresh? Eikin Yain anan kanak douk urkum manawasham abom um ipak. Anan douk urkum manawasham ipak um maresh? Ipak douk nubokadae urkwip panawasham eik aria shopunek penek bilip pakri adur eik douk yani Iruhin wape iri aria yanaki. 28 Adur, eik douk yani Yain wape iri aria seiwok yakutunuguk yanakmori agundok atap. Aria douk, eik ta watak ikutukuk agundok atap aria watak itanam inak itrun.” 29 Aria apak ananim disaipel memnek namudok aria makripan makri, “Adur, douk nyak nyowerehumap baraen yopugunum abom aria madae nyukripap wobuwobren atin uwe, uwok. 30 Douk apak madukemesh um nyak douk adur nyadukem ihishmorim eshudok. Aria enen arpen nyukri nyorigen enen baraen obi nyutob, enyen douk watak nyorigen uwe, aria nyak douk iganigadae nyadukem enyudok baraen enyen nyakri nyorigenyumen iri. Apak douk matik namudok aria menek bilip makri nyak douk nyani Iruhin pape iri aria nyanaki.” 31 Jisas watak nabeimam baraen aria nakri, “Aria riguk arigaha douk ipak penek bilip um eik aka, uwok? 32 Ipak pumnek. Nyutob ta butogur aria douk abudok batogur jurug. Um ipak ihishmorim ta shihiyahep aria pukutukuk eik atuwe ipeik. Aria ipak ta puruwok punak atun atunuk, punak um ipakirub warub sisiguk atin. Aria douk ta mare eik atuwe ipeik uwe, uwok. Um maresh? Eikin Yain douk nani eik wape. 33 Eik douk yakripep enyudok baraen um yakri ipak adur pupe putogur putoruh eik aria aparuh hupe wosik abom. Eshudok atapishi arpesh ta shunekep enenyenen aria ta purao debeiri eriger. Aria ipak mare punogugur uwe, uwok. Ipak adur ta piyotu dodogowip atip. Eik douk yenek uhwinyum ehudok atapih yoweihi aih jurug.”

17

Jisas Nenek Beten Um Nataurum Ananim Disaipel

1 Douk Jisas nakriyuk enyudok jurug aria napuhur natik iruhw heven aria nenek beten nakri, “Eikin Yain, abudok nyutob um eik igok um abudok batogur. Aria nyak nyutuk eikin nyeigur nyuto iruhw um eik nyakin Nuganin shopunek ta ituk nyakin nyeigur nyuto iruhw. 2 Um maresh? Nyak douk nyeke enyudok big um ipe debeiwe iri um ihishmorim arpesh um itaurum eshudok arpesh douk nyak nyekeyesh iri um shupe wosik abom ihih nyumneh. 3 Aria baugos um agundok shupe wosik abom ihih nyumneh um douk namudok. Eshesh shudukem nyak atin douk adurin atun Iruhin aria shudukem eik Jisas Krais douk nyak nyeshopoke yanaki iri. 4 Eik yenek enyudok mour yeyaten, douk nyak nyeshopokei um inaki ineken iri. Yeneken douk agundok atapishi arpesh shatiwe aria shatuk nyakin nyeigur nyato iruhw. 5 Yain, nyak douk watak nyunek agundok atap uwe, aria eik douk yani nyak wape aria nyeke debeinyi nyeigur nyeneke adur yatogur dodogoiwe um lait abom. Aria douk eik yakri nyak wata nyuke enyudok atin debeinyi nyeigur nyuneke adur itogur um lait abom kabi riguk aria sagomatin nyekeyen um. 6 “Aria eik yowereh nyak um amudok armam douk nyak nyekeyam iri um agundok atap. Amudok amam agundok atapim. Amam douk nyakim armam aria douk nyako eikam. Nyekeyam aria nyakin baraen douk hasuwen hagipeshen wosik. 7 Aria douk amam hadukemesh um ihishmori eshudok nyak nyekeyesh iri douk nyakish atish. 8 Baraen nyak nyakripeyen iri douk yakripam aria hasuwen hadukemesh hakri adurin. Hakri riguk eik adur yani nyak wape iri aria nyeshopoke yanaki. 9 Aria eik douk yenek beten yarigenyum nyutaurumam. Madae inek beten iyorigenyum nyutaurum arpesh douk shapeum shenek ahudok atapihi yoweihi aih iri uwe, uwok. Eik yenek beten um nyutaurum amudok armam douk nyak nyekeyam iri. Um maresh? Amam douk nyakim. 10 Ihishmorim nyakishi arpesh douk eikishi. Aria ihishmorim eikishi arpesh douk nyakishi. Aria kupaishi shatik eshudok ohwakishi arpesh aria shadukemesh um agundok eik adur dodogoiwe atuwe aria shatuk eikin nyeigur nyato iruhw um. 11 Aria douk eik hurukatinyum ikutukuk agundok atap inaku ini nyak upe. Aria amam ta hupeik agundok atap. Aria eikin adurin yopuyopuni Yain, eik yakri nyak nyutaurumam abom aria amam hupe dodogowim um nyakin dodogowinyi nyeigur douk nyak nyekeyen iri. Nyutaurumam um amam adur hupe atun arman meyoh kabi ohwak wanaboum wape atun arag um. 12 Abudok nyutob eik yani amam mape um, eik douk yape yeyoham yataurumam hape wosik um nyakin dodogowinyi nyeigur douk riguk nyak nyekeyen iri. Yape yatatapam aria madae anan nunakrebe-iguk uwe. Aria anudok atun douk ta nunak um yoweiburi wabur hel iri atun ta nunakrebe-iguk. Anan douk nunakrebe-iguk um enyudok baraen nyetem nyakik Buk iri nyutogur adurin atin. 13 “Aria douk eik ta watak inaku ini nyak upe. Douk namudok aria douk watak yape agundok atap aria yakripam enyudok baraen. Yakripam um amam humnek aria amamiruh aparuh hupe wosik abom hunadudareh huriguk kabi douk eikihw apahw hwape wosik hwanadudareh um. 14 Eik yakripam nyakin baraen aria agundok atapishi yoweishi arpesh douk adur shatogur horik horin um amam. Um maresh? Amam madae hugipeshesh um hunek ehudok atapih yoweihi aih uwe, uwok. Hagimeh kabi eik madae igipesheh munekeh um uwe, uwok. 15 Aria eik madae iyorigen um nyurao amudok armam hukutukuk agundok atap uwe, uwok. Aria eik yarigen um nyatatapam um yoweini arman um mare nununum. 16 Aria eik madae igipesh agundok atapish arpesh um munek eneshenesh agundok yoweishi inahos um ehudok atapih yoweihi aih uwe, uwok. Aria amudok shopunek douk namudok atin. Amam douk madae hugipeshesh uwe, uwok. 17 Enyudok nyakin baraen douk adurin atin abom. Aria eik douk yakri nyak nyuweshik nyakin baraen nyupe numun amamiruh aparuh um amam ta hupe nyakim yopumi armam atum. 18 Aria eik douk yeshopokam um hunak agundok atap hunek eikin mour. Yeshopokam um hunak huneken kabi riguk eik yani nyak wape iruhw aria nyak nyeshopoki eik yanaki agundok atap aria yenek nyakin mour um. 19 Eik douk yakri itaurum amam aria iken eik kanak um adur itogur nyakiwe atuwe abom. Yenekesh namudok um amam shopunek adur um hutogur nyakim atum abom.

Jisas Nenek Beten Narig Iruhin Um Nutaurum Ihishmorim Arpesh Shagipesh Anan Iri

20 “Aria eik douk madae inek beten iyorigenyum nyutaurum amudok eikim disaipel atum uwe, uwok. Eik shopunek yenek beten yarigenyum nyutaurum eshudok arpesh douk ta anah nyumnah shumnek nyakin baraen amam hukripeshen iri aria shunek bilip um eik iri. 21 Eik yarigenyum eshesh ta adur shupe atish arpesh. Yain, yakri shupe kabi nyak nyape eik, eik yape nyak aria wanaboum watogur atun arag um. Yakri adur um shunakrop um shupe kabi ohwak um agundok atapishi arpesh shutrish aria shunek bilip shukri eik douk nyak nyeshopokei aria douk yanaki. 22 Aria eik douk yekesh enyudok atin dodog nyani debeinyi nyeigur douk nyak nyako eik um. Yekeshen um eshesh adur shupe atish arpesh kabi ohwak wanaboum wape atun arman um. 23 Nyak nyape eik aria eik douk yape eshesh um eshesh adur shutogur atish arpesh abom. Shunekesh namudok um agundok atapishi arpesh ta shudukemesh shukri eik douk nyak nyeshopoke yanaki. Aria shopunek ta shudukemesh um nyak douk urkum manawasham eshesh kabi nyak urkum manawasham eik um. 24 “Yain! Seiwok nyak watak nyunek agundok atap uwe aria nyak douk adur urkum makri manawasham eik. Namudok aria nyeneke yatogur lait abom aria yatogur dodogoiwe atuwe. Douk namudok aria douk yakri eshudok arpesh nyak nyekeyesh iri douk shunaku shuni eik mupe agundok eik yapeum. Yakri mupe aria shutik agundok douk eik adur yatogur lait abom um aria dodogoiwe atuwe um. 25 Eikin yopuni adurin Yain, agundok atapishi arpesh douk madae shudukem nyak uwe, uwok. Aria eik douk yadukemen. Aria eshudok eikishi arpesh shopunek shadukemesh um eik douk nyak nyeshopoke yanaki. 26 Eik douk yowereh nyak um eshesh aria shadukemen. Aria douk ta watak ipe ikripesh um esheship urkwip adur pakri punawasham kupaishi shini ohwak kabi nyak urkum makri manawasham eik um. Aria ikripesh shopunek um eik kanak ta ipe eshesh um.”

18

Judas Narauri Jisas Ananim Horim Nanaki Neyabigam Um Jisas Aria Hasuwan Haran Hanak

1 Douk Jisas nenek beten narig Iruhin um jurug aria nani apak ananim disaipel makitak mabimawish anat shokwuti banot shahwarat um Kidron iri aria manak gani wobrehah. Gani wobrehah um banot douk anagos rowos shahwaragos um oliv iri seyotu. Manak mawish aria mape agnudok. 2 Riguk Jisas nani apak ananim disaipel manak mawish sabaihi agundok agusudok rowos oliv sataoum. Douk namudok aria anudok Judas douk ta nuwereh Jisas um ananim horim aria husuwan hunak hon nugok iri douk nadukemagun. 3 Aria abudok wab amam debeimi pris hani Farisi heshopok anam soldia hani amudok anam heyoh Iruhin ananit debeiti urupat iri hanak. Hakitak hehem nyihish lamhos hasuwesh, hasuhw bainatog gwani burawos aria Judas narikumam hanak. 4 Jisas douk nadukemum sabainyi enyudok douk ta nyutogur-uman iri. Douk hanak aria anan nanak huruhuruk aria narigam nakri, “Ipak paurim amiapen?” 5 Aria amam hakri, “Apak maurim Jisas douk nanaki wabur Nasaret iri.” Aria Jisas nakri, “Eik douk enyudok wo.” Anudok Judas douk nuwereh Jisas um husuwan hunak hon nugok iri douk nanamam heyotu. 6 Douk hemnek um Jisas nakri, “Eik douk enyudok wo” aria wata hatatigos hanak um agabus aria hanak hatu habuh hakus atap. 7 Aria Jisas watak shopunek narigam nakri, “Ipak panaki paurim amiapen?” Aria amam hakri, “Apak maurim Jisas douk nanaki wabur Nasaret iri.” 8 Aria Jisas nawanamam baraen nakri, “Iganigadae yakripep wo. Arman pape pauriman iri douk eik atuwe. Aria douk ipak paurim eik panaki um, ipak douk pusuhw eik atuwe. Amudok pukutumuk hunak.” 9 Anan douk nakri enyudok baraen um enen baraen riguk anan kanak nakriyen iri nyutogur adurin atin. Baraen enyudok. “Yain, eik madae idiguk anan um amudok armam douk nyak nyekeyam iri nunak nuwishuk uwe, uwok.” 10 Saimon Pita douk noruki anat bainat neyotu agundok. Douk natukoti atin natupok Markus ananin yopunyi rogur ehahih atah tukarah. Anudok Markus douk nenek mourum debeini pris iri. 11 Jisas natik namudok aria nakrip Pita nakri, “Rukuk bainat agundok iganigadae nyatukatmori. Nyak nyakri eik ta mare isah enyudok amaen douk eikin Yain nakri um ta inyusah iri aka, uwok?”

Amam Soldia Harao Jisas Hanak Um Anas

12 Aria amudok soldia hani amamin debeini soldia hani amudok iganigadae heyoh Iruhin ananit debeiti urupat iri hasuhw Jisas howeshikan. 13 Howeshikan aria harik haranum Anas. Anas ananin nugawinen Kaiafas douk nape debeini pris abom um enyudok kwar. 14 Anudok Kaiafas, riguk douk nakrip eshesh Juda esheshim debeimi nakri enyen douk wosik um atun arman meyoh nugok um nutaurum ihishmorim arpesh.

Pita Nakri Anan Madae Nudukem Jisas Uwe

15 Douk hasuhw Jisas haran hanak aria Pita nani anudok anan disaipel hagipeshan hanak. Anudok anan disaipel, douk adur debeini pris nadukeman wosik. Douk nadukeman namudok aria anan adur neirum Jisas hawish numun anudok debeini pris ananig ahwog. 16 Amam hawish aria Pita neyotukuk aduk wit. Aria anudok disaipel douk adur debeini pris nadukeman wosik iri watak natanam nakrip okwudok armatok kweyoh wit iri, aria narao Pita hawish. 17 Hawish aria okwudok armatok kwarig Pita kwakri, “Aria nyak douk shopunek enenyum Jisas ananin disaipel?” Aria Pita nakri, “Uwok, eik uwok.” 18 Agagun douk nyumanugos-igun aria eshesh shenek mour agnudok iri shani amam heyoh Iruhin ananit debeiti urupat iri shautig eneh nyih aria sheyotu shersharih um hiyokesh. Aria Pita douk shopunek nanamesh sheyotum nyih hiyokan.

Debeini Pris Nemnek Jisas Ananit Kwot

19 Aria abudok nyutob, anudok debeini pris nape narig Jisas. Narigan um apak ananim disaipel mani enyudok baraen douk nape nenek skulum arpesh um. 20 Aria Jisas nakripan nakri, “Eik yakripesh eikin baraen ihish arpesh yopugunum atugun. Eik adur yenek skulumesh gani numun apak Juda mawish mape meyagwreh baraen-ogwi urusag gani numun um narub agundok Iruhin ananit debeiti urupat tataoum. Yakripeshen agundok ihishmorim Juda douk manaki mantorum um. Eik douk madae ibeshuk enen baraen ikripesh shokubur anabik uwe, uwok. 21 Nyak nyarig eik um maresh? Nyorik eshudok douk shemnek eikin baraen iri shukripen. Eshesh douk adur shadukemen um eik yakripeshen iri baraen.” 22 Douk Jisas nakri namudok aria anan neyoh Iruhin ananit debeiti urupat iri nabowan popaeshohos. Aria nakri, “Nyak mare nyukripan baraen debeg atin um anudok debeini pris uwe, uwok.” 23 Aria Jisas nebeiman baraen nakri, “Douk eik ikri enen madae adurin iri uwe baraen um, nyak nyukrip ihishmorim sheyotu agundok iri um enyudok baraen douk eik yakriyen iri. Aria douk eik madae ikri enen adurin iri baraen uwe um, aria nyak douk nyae meyoh um maresh?” 24 Aria abudok nyutob Anas neshopok Jisas nanak um debeini pris Kaiafas obi nyutob, ahwudok maduhw douk haweshik Jisas ananish roguhw um douk watak hwor.

Pita Wata Shopunek Nakri Anan Madae Nudukem Jisas Uwe

25 Saimon Pita douk watak neyotu um nyih aria eshesh shani anan sheyotu iri sharigan shakri, “Aria nyak douk shopunek enenyum Jisas ananin disaipel aka, uwok?” Aria Pita nagiyagig nakri, “Uwok, eik uwok.” 26 Anan nenek mour meyoh um debeini pris iri douk nani anudok iganig Pita natupokan atah iri amam atup awirop. Douk anudok arman natik Pita aria narigan nakri, “Iganigadae douk yatrin nyani Jisas peyotu nubarig douk rowos oliv sataoum?” 27 Pita watak shopunek nagiyagig anah shopunek aria ahudok atuh owot adur takitak tape teyagwreh.

Sharao Jisas Um Pailat Douk Nape Debeini um Gavman Um Judia Iri

28 Aria ruhur atin eshesh Juda shakitak shakutukuk Kaiafas ananit urupat sharao Jisas shanak. Sharan shanak um Pailat douk nape debeini um gavman um Judia iri ananit urupat. Agagun douk watak ruhur aria shakri uwok um shuwishi numun urupat uwe, uwok. Shakri ta shuwishi aria Iruhin nutrish nukri shanabosusih aria eshesh ta mare shuwok agundok worigun Pasova uwe, uwok. Namudok aria douk sheyotuguk aduk. 29 Douk namudok aria Pailat nakitak natograri aduk aria narigesh nakri, “Ipak douk pakri punekuman maren baraen anudok arman?” 30 Aria eshesh Juda shakri, “Anan madae nunek enesh yoweishi inahos akure, apak ta mare muranium nyak uwe, uwok.” 31 Eshesh shakri namudok aria Pailat nakripesh nakri, “Ipak meyoh pusuwan aria punak punekuman baraen. Punekenyuman baraen kabi douk ipakin lo nyakrium puneken um eshudok douk shenek yoweishi inahos iri um.” Aria eshesh Juda shakri, “Ipak Rom pakri apak mare mubo enen arpen nyugok uwe, uwok.” 32 Eshesh douk shakri namudok um enen baraen riguk Jisas nakriyen um shon nugok nir rowog kruse um nyutogur adurin atin. 33 Aria Pailat wata natanam nanak nawish ananit urupat nape nasuhw kwotog um aria nahwar Jisas nawish. Nawish aria narigan nakri, “Nyak douk eshesh Juda esheshin king?” 34 Aria Jisas narigan nakri, “Enyudok baraen douk nyak meyoh nyarige aka, uwok enesh shakripenyum eik aria douk nyarige?” 35 Aria Pailat nebeiman baraen nakri, “Eik douk madae anan Juda uwe, uwok. Aria nyak nyenek maresh aria nyakishi shani amam debeimi pris douk shasuhwen sharaenyumori eik um imnek nyakit kwot?” 36 Aria Jisas nebeiman baraen nakri, “Agundok eik yape debeiwe-irium eikish arpesh um douk madae agundok atapishi arpesh apa shagime um uwe, uwok. Aria eik ipe debeiweirium eshesh namudok akure, eshudok shenekume mour iri ta shenek wanohw aria ta mare shusuhwe iri shunaki shiyubuk eshesh Juda esheshis wis uwe, uwok. Aria agundok eik yape debeiwe iri um eikishi arpesh um douk madae kabi agundok atapishi arpesh apa shenekesh um uwe, uwok.” 37 Aria Pailat narigan nakri, “Namudok aria nyak douk anan king aka, uwok?” Aria Jisas nakri, “Nyak nyakri wo, eik douk king. Eikik amakek douk kweyubuki aria yanaki agundok atap um inek enyudok mour ikripesh adurin atin baraen. Ikripesh aria sabaishi arpesh douk apa shagipesh adurinyi baraen aria ta shugipesh eikin baraen.” 38 Aria Pailat narigan nakri, “Enyudok adurin atin baraen douk maresh?” Pailat nakriyuk namudok aria nakitak natogur nakrip eshesh Juda nakri, “Eik madae iparug enesh anan nenekesh iri yoweishi inahos uwe, uwok. 39 Aria anah ipak padukemoh iri aih douk namudok. Ihish kwarahos ipak penek agundok debeiguni worigun Pasova um, eik apa yakweshih anan nonoweshik nape shunuweshik-ati urupat iri natogur nanak meyoh. Douk namudok aria ipak pakri wosik um eik ikweshih anudok ipak Juda ipakin king nunak meyoh aka, uwok?” 40 Aria eshesh shahwar debeg shakri, “Uwok, anudok uwok. Apak makri nyukweshihi Barabas nutogur-umapari.” Anudok Barabas anan douk apa nenek wanohw aria nakwuaruh atuh iri.

19

Pailat Nakri Ta Shunek Nyilim Jisas Rowog Kruse

1 Douk eshesh shakri namudok aria Pailat nakrip amam soldia habo Jisas haprukan onohw maduhw kabi margit um. 2 Haprukan maduhw um jurug, aria hadaresh anah pruwehwihw maduhw hadareshohw henekohw kabi anan king ananit hat um aria hahwemuman barag. Aria shopunek hanuguman anah owishiborihi rupah. 3 Douk henekuman eshudok iyoh aria hanak hurukatin hakri, “Ruwahep, nyak eshesh Juda esheshin king” Hakripan namudok aria habowan popaeshohos. 4 Douk amam hanum jurug aria Pailat watak shopunek nakitak natograri anah shopunek aria nakripesh nakri, “Ipak tiki, eik douk ta iran nutograri aduk. Nutograri aria ipak kanak ta pudukemesh um eik douk madae iparug enesh yoweishi inahos anan nenekesh iri uwe, uwok.” 5 Aria Jisas nakitak natograri. Natograri aria ahudok owishiborihi rupah douk hohurumanari. Pruwehwihw maduhw shopunek hwotemori ananig barag aria natograri. Douk natograri aria Pailat nakrip eshesh Juda nakri, “Ipak tiki! Arman douk anudok.” 6 Douk natograri aria amam debeimi pris hani amudok heyoh Iruhin ananit debeiti urupat iri hatrun aria hahwar debeg hakri, “Nek nyiliman rowog kruse! Nek nyiliman rowog kruse!” Aria Pailat nakripam nakri, “Ipak kanak puran punak punek nyiliman rowog kruse. Eik douk madae iparug enesh yoweishi inahos douk pakri anan nenekesh iri uwe, uwok.” 7 Aria eshesh Juda shawanaman baraen shakri, “Enen apakin lo seiwok Iruhin nakoguk Moses um douk nyakri, arpen nyububunim um Iruhin iri douk shen nyugok. Aria lo douk nyakri apak douk mon nugok. Um maresh, anan nakri anan douk Iruhin ananin nuganin.” 8 Douk Pailat nemnek enyudok baraen aria adur nanogugur abom neshagrakuk agundok douk narik nanogugur um. 9 Aria anan wata narao Jisas hawish urupat aria narigan nakri, “Nyak meiburi waburin?” Narigan aria Jisas madae nuwanaman baraen uwe, uwok. 10 Aria Pailat nakripan nakri, “Nyak nyakri uwok um nyuni eik wiyagwreh um maresh? Nyak douk nyadukemesh. Eik douk yarao big um wosik ikweshihen nyunak meyoh aka, ikripesh shunek nyilimen rowog kruse.” 11 Jisas nemnek aria nawanaman baraen nakri, “Nyak douk Iruhin meyoh nakri wosik aria douk nyarao enyudok big um nyasuwokuk eik. Aria anudok douk narauri eik um nyak iri, anan douk adur nenek debeishi yoweishi inahos sheshagrakuk eshudok douk ta nyak nyunekesh iri.” 12 Douk Pailat nemnek enyudok baraen aria nape natrugun um anah yah um nukweshih Jisas nunak meyoh. Aria eshesh Juda shahwar debeg shakri, “Douk nyak nyukweshih anudok arman nunak meyoh um, aria nyak douk madae anudok debeini um gavman um Rom iri Sisar ananin arpenyin uwe, uwok. Meini arman douk nukri anan nape king iri, anudok arman douk Sisar ananin horin.” 13 Douk Pailat nemnek enyudok baraen aria narauri Jisas hatograri aduk. Hatograri aria nanak netem enyudok wagitur douk jas notem um aria nape nasuhw kwotog um. Netem enyudok wagitur agundok douk shahwaragun um “Utabor Bakus Um.” Hibruin baraen douk shakri, “Gabata.” 14 Aria ahudok nyumnah, eshesh Juda douk shape shenek redi um worigun um ruwahepih shunek agundok debeiguni worigun Pasova. Aria douk nyumnah hatogur oruhw, aun netem orokohun aria Pailat nakrip eshesh Juda nakri, “Ipak tiki ipakin king!” 15 Aria eshesh wata shahwar debeg shakri, “Bukanaguk! Bukanaguk! Punak punek nyiliman rowog kruse!” Aria Pailat narigesh nakri, “Ipak pakri eik inek nyiliman ipakin king nir rowog kruse aka, uwok?” Aria amam debeimi pris hebeiman baraen hakri, “Anudok douk madae apakin king uwe, uwok. Apakin king douk debeini gavman Sisar atun!” 16 Douk shakri namudok aria Pailat nekesh Jisas um esheshis wis um shunak shenek nyiliman rowog kruse.

Amam Soldia Henek Nyilim Jisas Neir Rowog Kruse

Aria amam soldia harao Jisas hakutukuk wabur hanak. 17 Hanak aria Jisas anan kanak nasah ananin rowog kruse nanak um anag mihig. Agudok mihig douk gape kabi enen nyagok iri enyenyig barag um. Hibruin baraen douk shahwarag Golgota. 18 Douk hanak hakih aria amam soldia henek nyilim Jisas neir rowog kruse. Shopunek henek nyilim biom armam heir wobuwobur aria Jisas neir orokohun. 19 Aria Pailat douk nowemori enen baraen aria amam heshopen nyape kruse douk Jisas neir um. Baraen douk nyakri namudok. Nyakri, JISAS DOUK NANAKI WABUR NASARET IRI, ESHESH JUDA ESHESHIN KING. 20 Aria sabaishi Juda shanaki shape shatarih enyudok baraen. Um maresh? Agundok amam soldia henek nyilim Jisas neir kruse um douk nape iri hurukatin meyoh um abrudok debeiburi wabur. Aria enyudok baraen, Pailat douk nenyem binyatin baraen. Nenyem eshesh Juda esheshin, Rom esheshin nyani eshesh Grik esheshin. 21 Aria eshesh Juda esheshim debeimi pris hatrin aria hakrip Pailat hakri, “Nyak mare nyunyem nyukri, ‘Eshesh Juda esheshin king’ uwe, uwok. Nyak nyunyem nyukri, ‘Anudok arman nakri anan douk eshesh Juda esheshin king.’” 22 Aria Pailat nakri, “Nyeneken, baraen eik yenyem iri douk nyupe namudok atin.” 23 Amam soldia henek nyiliman-aguk um kruse ba iyoh, aria hanak hohur ananih rupeh hasiyaeh hehubuk um nubatigunum. Hasiyaeh aria amam atun atun honohur sisiguk atin. Aria amam honohur ananit routi siot shopunek. Atudok siot douk madae shutapeyat aria shukwrop anabus apubus supe uwe, uwok. Atat douk shenekat iruhw aria tabuh tape namudok tabuh tatao amnab. 24 Namudok aria amam soldia heneyagwreh hakri, “Apak mare ta muworut uwe, uwok. Mubirak meyoh kabi shabirak satu um aria anudok nenek uhwinyumat iri douk ta anan nunosuwat.” Amam douk henekesh namudok um enyudok baraen nyetem Iruhin ananik Buk iri nyutogur adurin atin. Baraen enyudok. “Eshesh shenesiyao eikih rupeh shanosuweharia shabirak kabi shabirak satuum shenek uhwinyum eikit siot.” Aria amam soldia douk adur henekesh kabi enyudok baraen nyakrium. 25 Ono armago douk wanak weyotu harokatin um enyudok kruse Jisas nataur um. Owo douk Jisas ananik amakek kwani okwokwik wawik wani Maria douk kworao Klopas iri. Aria onok douk kupaikwi Maria shopunek douk kwanaki Makdala iri. 26 Jisas natruguni natigi ananik amakek kwani anudok disaipel douk anan adur urkum makri manawashaman iri sheyotu hurukatin. Aria nakripi amakek nakri, “Nanudok douk nyakin nuganin.” 27 Aria watak nakrip anudok disaipel nakri, “Nokwudok douk nyakik amakek.” Aria banab abudok nyutob anudok disaipel nemnek namudok aria narao Maria shanak aria kwape ananit urupat.

Jisas Adur Nagok

28 Aria Jisas douk nadukemesh um ananin mour douk nyatuh. Aria nakri, “Eik abar bae.” Anan douk nakri namudok um nunek enen baraen nyetem Iruhin ananik Buk iri nyutogur adurin. 29 Aria agundok, anap marup shukunip um nubutibari abar douk pakus. Douk amam soldia hemnek namudok aria hanak hohur enen spans hesegwurin abrudok abar arigaha shuknin. Aria hatuken henyak anag shokugi akodiwok um hisop aria hatuken nyato um Jisas ananit nokwatum nuwok abrudok abar. 30 Douk Jisas nawok abrudok abar um jurug aria nakri, “Mour enyudok nyatuh.” Douk nakriyuk namudok aria barag gabuh aria mishin nyakihuk aria nagok.

Anan Soldia Nakwuman Burawog Agundok Rabusinum Jisas

31 Aria ahudok nyumnah habo Jisas nani amudok anam biom armam um, eshesh Juda douk shape shaurim worigun um ruwahepih shunek agundok debeiguni worigun um ahudok anah debeihi nyumnah Sabat. Aria eshesh Juda douk shakri uwok um amam hir kruse ahudok debeihi nyumnah uwe, uwok. Namudok aria shanak sharig Pailat um shunak shushubur amamigas aiyas. Shakri shushuburagas um hugok arigas aria shubreami shunak shurumam. 32 Douk shakrip Pailat nakri wosik aria amam soldia hanak heshubur amudok biom armam amamigas aiyas. Harik heshubur sagomin ananigas aria hanak heshubur anudok anan ananigas shopunek. Amudok douk henek nyilimam hataur wobuwobur um Jisas iri. 33 Douk heshuburuk amamigas aiyas iyoh aria hanakum hushubur Jisas ananigas. Hanak aria hatik um anan douk nagok. Namudok aria amam madae hushubur ananigas aiyas uwe, uwok. 34 Aria anan soldia nohur ananig burawog aria nador agundok rabusinum Jisas. Nadron aria ahudok atuh owishibor bani abar shau shabuhi. 35 Aria anudok arman natik enyudok iri douk nakrip ipak. Anan douk adur nadukemesh um baraen anan nakripepenyi douk adurin atin. Enyudok madae rohwin uwe, uwok. Anan douk nakripep um punek bilip um Jisas. 36 Aria enyudok douk nyatogur namudok um enyudok baraen nyetem Iruhin ananik Buk iri nyutogur adurin atin. Baraen enyudok. “Eshesh ta mare shushubur enen bripigur uwe, uwok.” 37 Aria enen shopunek baraen douk nyakri, “Arpesh ta shutik anudok arman douk shakwuman burawog iri.”

Shanak Sharum Jisas Onohw Wonugwehw Douk Shatupak Ono Burbudu Um Aria Sharokohw Iri

38 Douk enyudok nyanakuk, aria Josep douk nanaki wabur Arimatea iri nanak narig Pailat um nubrei Jisas kruse aria nunak nuruman. Josep anan douk shopunek anan nagipesh Jisas iri, aria nanogugur um eshesh Juda esheshim debeimi aria nabeshuk ananin bilip. Douk nanak narig Pailat nakripan iri um wosik aria nanaki nabreyan um enyudok kruse um nunak nuruman. 39 Anudok Nikodemus douk riguk anab wab nanak natik Jisas iri shopunek nani Josep hanakum hurum Jisas. Nikodemus nakitaki nasuhwi anas seisik yopuri unar wosik iri gris nanaki. Asudok yomagis gris douk shahwaras um mer iri alos. Shenek budibodigas aria shabadigas atugun aria amaenyis um douk 30-porein kilogram. 40 Aria amam hagipesh eshesh Juda esheshih aih um shurom arpesh um. Douk hanahur hanak howanaman asudok gris ananihw yegenyihw iyoh aria heshurehan anah shigorihwihi rupah. 41 Aria hurukatin um agundok amam soldia henek nyilim Jisas kruse um, anab amnab douk bape. Aria agundok, onohw namuhwi wonugwehw douk hwape. Eshesh douk watak shurom enen arpen uwe, uwok. 42 Aria ahudok nyumnah eshesh Juda douk shape shenek gibegabe eneshenesh eshudok um ruwahepih ta shunek debeiguni worigun um ahudok anah debeihi nyumnah Sabat. Aria ahwudok namuhwi wonugwehw douk shopunek hwape iri hurukatin meyoh. Namudok aria hawish harom Jisas ahwudok wonugwehw.

20

Jisas Nagok Aria watak Shopunek Nakitak Nape

1 Aria ruwahepih ruhur ahudok sagom atinyih nyumnah um wik, watak arukwutigun aria Maria douk kwanaki Makdala iri kwakitak kwanak um kutik wonugwehw agundok harom Jisas um. Douk kwanak aria kwatik um amudok utom douk hatotigasam um hogah umunihw um nuwag iri douk madae mutao umunihw-igum uwe, uwok. Manak makusuk anagas. 2 Douk kwatiguk namudok aria kwatanam kwahur kwanak kwakrip Saimon Pita nani anudok anan disaipel douk Jisas anan urkum makri munawashaman iri aria kwakri, “Enesh shanaki shawish wonugwehw aria shohur apakin Debeini sharan shanak. Aria apak douk madae mudukem agundok shanak shanabuk um uwe, uwok!” 3 Douk okwok kwakripam namudok aria Pita nani anudok anan disaipel hakitak hahur hanak gani douk wonugwehw hwape um. 4 Hahur hanak, aria anudok anan disaipel neshagrakuk Pita aria anan narik nanak natogur agundok wonugwehw hwape um. 5 Narik nanak natogur aria madae nuwish uwe. Neyotu aduk meyoh nape nushakamagun natigu numunihum wonugwehw. Natrugun aria natigu ahudok shigorihwihi rupah atuh hakusuk. 6 Saimon Pita douk nagiman nanak aria nanaki adur nawish wonugwehw. Nawish aria natik rupah atuh hakus. 7 Aria ahudok rupah douk heshureh barag um douk madae huni ahudok anah hukus atugun uwe, uwok. Ahah douk kabi enesh shadareshah aria hanak hakusuk sik. 8 Aria anudok disaipel douk narik nanak natogurum wonugwehw iri shopunek nagipesh Pita nawish natik ahudok rupah. Natruh aria nenek bilip nakri adur atin Jisas douk nakitak nape. 9 Aria abudok nyutob, amudok biom disaipel douk shopunek watak gamo hudukem baraen nyetem Iruhin ananik Buk iri uwe, um Jisas douk ta nugok aria ta watak nukitak nupeum uwe, uwok. 10 Douk amudok biom disaipel hakutukuk wonugwehw aria watak hatanam wabur.

Jisas Natogur Um Maria Douk Kwanaki Makdala Iri

11 Douk amam hanak aria Maria kweyotuguk adukihw um wonugwehw kwape kworeh. Kworeh aria kwohwido kwape kwatigu numunihw um wonugwehw. 12 Kwatrugun aria kwatigu biyesh enselahos douk sheneki shigorihwihi atih rupeh iri shape. Kwatrish shape okwudok outuk douk sagomatin Jisas nakus um. Enen nyape barag gakus um aria enen agundok aiyas um. 13 Aria sharigok shakri, “Nyak nyape nyereh um maresh?” Aria okwok kwakri, “Enesh shanaki shohur eikin Debeini sharan shanak. Sharan aria eik douk madae idukem agundok shanak shanabuk um uwe, uwok.” 14 Douk kwakriyuk namudok kwakri kutanam kutrugunukuk aria kwatik Jisas neyotu. Kwatrun aria madae kwudukemesh um anan douk Jisas uwe, uwok. 15 Aria Jisas narigok nakri, “Nya, nyak nyape nyereh um maresh? Aria shopunek douk nyape nyaurim amiapen?” Douk narigok namudok aria okwok kwakri anan douk nenek mour agundok nubarig iri. Namudok aria kwakripan kwakri, “Debeini, douk nyak nyunohur nyunak nyunabukuk anagun um, nyak watak nyukripe-magun aria inak inohuri.” 16 Aria Jisas adur nahwarok um okwokwin nyeigur nakri, “Maria.” Aria okwok kwatanam kwatrun aria kweyagwreh baraen Hibru kwakri, “Rabonai.” Enyudok baraen Rabonai douk nyakri, “Debeini Tisa.” 17 Aria Jisas nakripok nakri, “Nyak mare nyususuhwe uwe, uwok. Um maresh? Eik douk watak itanam ito ikih itik eikin Yain uwe, watak. Aria nyak douk nyunak nyukrip eikim warhim amam disaipel, um eik ta itanam ito ikih itik eikin Yain. Anan douk shopunek ipakin Yaken. Anan douk eikin Iruhin aria ipakin Iruhin shopunek.” 18 Aria okwudok Maria kwanaki Makdala iri kwatanam kwanak. Kwanak aria kwakrip apak Jisas ananim disaipel um agundok kwakutukuk Debeini aria nakripokum kwunaki kwukripap enyudok baraen douk kwakripap um.

Jisas Natogurum Ananim Disaipel

19 Aria wabigun um ahudok sagomatinyih nyumnah um wik huruk atin um wab aria apak Jisas ananim disaipel manak mawish mantorum mape anat urupat. Apak douk manogugur um eshesh Juda esheshim debeimi aria manak mawish mawaruguk witog numun aria mape. Douk mape aria Jisas nanaki neyotu agundok apak mape um aria nakri, “Ipakiruh aparuh hur wosik.” 20 Douk nakriyuk namudok aria neyabigap wis agundok amam soldia henek nyiliman kruse um aria agundok rabusinum douk soldia nakwuman burawog um. Douk anan neyabigap nyubrug matrug aria adur manadudareh mariguk abom um agundok matik apakin Debeini um. 21 Aria Jisas watak shopunek nakripap nakri, “Ipakiruh aparuh hur wosik. Eik ta ishopokep punak punek eikin mour kabi riguk eikin Yain neshopoki eik yanamori agundok atap um.” 22 Douk nakri namudok aria nahapur ananip yap panakmori apak aria nakri, “Ipak purao Iruhin ananin Mishin. 23 Douk ipak ta pusuhw enesh arpesh esheshish yoweishi inahos pupe aria pukwreyeshuk um, aria esheshish yoweishi inahos ta mare watak shupenyesh uwe, uwok. Aria douk ipak pusuhw esheshish yoweishi pupe aria mare pukri pukwreyeshuk um, aria esheshish yoweishi inahos ta watak shupenyesh.”

Tomas Natik Jisas

24 Tomas enyudok enen nyeigur shahwaran um Didimas iri douk nanaki um apak Jisas ananim 12-poreim disaipel mapeum. Aria abudok nyutob riguk Jisas nanaki natogrumap obi nyutob, anan douk madae nini apak mupe uwe, uwok. 25 Aria apak anap disaipel makrip Tomas makri, “Apak matrun apakin Debeini.” Aria Tomas nakri, “Douk eik itik nyubrug wis douk nyiguhw hwawish um aria iwem hah-umog, eik ta inek bilip ikri adur. Aria shopunek um douk iwem wis agundok rabusinum douk soldia nakwuman burawog um, eik ta inek bilip ikri adur. Uwok um, ta uwok.” 26 Douk arigaha anag wik gatuhuk aria apak Jisas ananim disaipel watak manak mantorum mape atugun atudok urupat. Aria abudok nyutob Tomas douk shopunek nani apak mape. Mawish mawaru ihigwumorim witog aria mape numun. Mape aria Jisas nanaki neyotu agundok apak mapeum aria nakri, “Ipakiruh aparuh hur wosik.” 27 Aria nakrip Tomas nakri, “Nyak yowi wem nyakih hah agundok eikis wis douk nyiguhw hwawish um. Aria shopunek nyuwem wis agundok rabusum. Nyak mare nyusuhw biyep urkwip uwe, uwok. Eik yakri nyak douk adur nyunek bilip um eik.” 28 Aria Tomas nebeiman baraen nakri, “Nyak douk eikin Debeini aria eikin Iruhin!” 29 Aria Jisas nakripan nakri, “Nyak douk nyatiwe aria douk nyenek bilipume. Aria eshudok arpesh douk madae shutik eik aria shusuhw eikin baraen shukri adurin iri, eshesh wosik ta adur shunadudareh.”

Baugenyum Baraen Um Jon Nenyem Okwudok Buk Um

30 Jisas douk nenek sabainyi Iruhin atun neneken iri mour shopunek aria apak ananip disaipel matrin. Neneken aria eik douk madae inyem um sabainyi anan neneken iri mour okwudok buk uwe, uwok. 31 Aria baraen um Jisas neneken iri mour nyetem okwudok buk iri, eik douk yenyem um yakri ipak putarihen aria punek bilip pukri Jisas anan douk Krais, anudok douk Iruhin nagraehan aria neshopokan nanakmori nunarao arpesh iri. Aria shopunek um punek bilip pukri Jisas anan douk adur Iruhin ananin abom Nuganin. Aria shopunek um punek bilipuman namudok aria ipak ta adur pupe wosik abom ihih nyumneh.

21

Jisas Natogur Um Ananim 7-poreim Disaipel

1 Douk enyudok nyanakuk aria Jisas watak shopunek natogurum apak ananim disaipel anah shopunek. Natogrumap gani debeigi waiyag nyeigurig um Taiberias. Anan douk natogrumap namudok. 2 Saimon Pita nani Tomas douk ananin enyudok kupainyi nyeigur douk Didimas, nani Nataniel douk nanaki wabur Kana agudok shokugi nahobig Galili, nani anam douk ohwak Sebedi ananim biom nugamim. Apak sabaipi mani amudok anam biom Jisas ananim disaipel manak aria mape atugun. 3 Mape aria Saimon Pita nakripap nakri, “Eik douk ta inak ituk anaguhw eiguhw.” Aria apak makripan makri, “Apak shopuk ta munamen.” Aria manak mato bot aria abudok wab shuknib apak manak aria madae mutuk anap atup arbup uwe, uwok. 4 Ruwahep wehip aria Jisas nanak neyotu anagas um agudok waiyag. Apak ananim disaipel douk matruni, aria madae mudukemesh mukri anan douk Jisas uwe, uwok. 5 Aria anan narigap-agu nakri, “Yaipo, ipak patuk anaguhw eiguhw aka, uwok?” Aria apak mebeimanari baraen makri, “Uwok.” 6 Aria anan nakripap-agu nakri, “Ipak puwashak ipakin umben nubuhuk yopunyi rogur ehahum bot aria ipak ta putuk anaguhw.” Apak memnek douk mawashak umben nabuh aria mabirak umben um monukan aria madae monukanari uwe, uwok. Um maresh, sabaiguhwi eiguhw hwatuk aria umben adur amaenyin atin. 7 Aria anudok disaipel douk Jisas urkum makri adur manawashaman iri nakrip Pita nakri, “Nanudok douk apakin Debeini.” Douk Pita nemnek namudok aria nakitak nohur ahudok rouhi rupah douk nape nahunug aduk iri nohur. Um maresh? Iganigadae anan noharukuk um hatuk eiguhw um. Aria nabuh waiyag napaur nanak um anagas. 8 Aria apak mapeik bot iri disaipel mape manuk anudok umben douk shukninum eiguhw iri manak um bot. Apak douk madae muruguk rougun um anagas uwe, uwok. Morari hurukatin meyoh kabi douk 100 mita um. 9 Douk arigaha manak matogur anagas aria matik eneh nyih hanu hakus. Anap arbup douk poteh ehudok nyih aria matik anat bret shopunek takus agundok. 10 Aria Jisas nakripap nakri, “Ipak huraki anaguhw eiguhw iganigadae patukoguh iri.” 11 Douk anan nakri namudok aria Saimon Pita nato bot nanuki anudok umben eiguhw hwatuk um natomori anagas. Anudok umben adur shukuninum 153-poreiguh debeiguhwi atuguh eiguhw. Adur sabaiguhwi, aria umben douk madae tukeren uwe, uwok. 12 Aria Jisas nakripap nakri, “Yowi puwok anagun worigun.” Aria apak disaipel douk madae anan nukrium norigan nukri, “Nyak amiapen?” uwe, uwok. Um maresh? Apak madukemesh um anan douk apakin Debeini. 13 Aria Jisas nanaki nohur atudok bret nokopat. Nokop bret aria watak shopunek nohur eiguhw nenekesh namudok atin nape nakopaguh. 14 Aria ahudok douk henek biyeh atih um agundok Jisas nagok aria watak nakitak nape aria natogurum apak ananim disaipel um.

Jisas Nakrip Pita Nakri, “Nyak Nyukesh Worigun Eikish Sipsipahos”

15 Douk apak mawok eiguhw aria bret meyatesh aria Jisas narig Saimon Pita nakri, “Saimon, Jon ananin nuganin, nyak douk adur urkum makri munawasham eik abom nyeshagrakuk amudok anam disaipel aka, uwok?” Aria Pita nakri, “Debeini, adur wo. Nyak douk nyadukemesh. Eik douk adur urkum makri munawasham nyak.”Douk nakri namudok aria Jisas nakripan nakri, “Nyak nyukesh worigun eikish nugaesh sipsipahos.” 16 Aria Jisas watak shopunek narig Saimon Pita anah shopunek nakri, “Saimon, Jon ananin nuganin, nyak douk urkum makri munawasham eik abom aka, uwok?” Aria Pita nakri, “Debeini, adur wo. Nyak douk nyadukemesh. Eik douk adur urkum makri munawasham nyak.” Aria Jisas nakripan nakri, “Nyak nyiyoh eikish sipsipahos.” 17 Aria Jisas watak narigan anah shopunek aria hatogur biyeh atih. Nakri, “Saimon, Jon ananin nuganin, nyak douk urkum makri munawasham eik aka, uwok?” Douk narigan biyeh atuh enyudok atin baraen aria Pita ananihw apahw adur yowehw abom. Aria nakrip Jisas nakri, “Debeini, nyak douk adur nyadukem ihishumori eshudok, aria nyadukemesh um eik douk urkum makri munawashamen abom.” Aria Jisas nakripan nakri, “Nyak nyiyoh eikish sipsipahos. 18 Aria adur atin yakripen, abudok nyutob nyak watak werorowinyum, nyak kanak nyanawashak let aria nyanak agundok douk nyakri nyunak um. Aria abudok nyutob nyunak ruwoginum, nyak douk ta nyuhur roguhw nyusuhweshaguk iruhw aria ta kupainyi arpen nyunatugat-umen. Aria shopunek enyen ta nyusuhw nyakish roguhw aria nyuraen nyunak agundok douk nyak nyukri uwok um nyunak um.” 19 Jisas douk nakri enyudok baraen um nuyabigam um ahudok yah douk kweipon ta shubo Pita nugok aria arpesh shutrun shutuk Iruhin ananin nyeigur nyuto iruhw um. Aria Jisas nakripan nakri, “Nyak ta nyugipesh eik.”

Jisas Nani Ananin Disaipel Douk Anan Urkum Makri Munawashaman Iri

20 Pita natanam natrugunuguk aria natik anudok disaipel douk Jisas adur urkum makri munawashaman iri nagipesham nanaki. Anan douk anudok disaipel douk riguk hape hawok worigun aria natotigos nanak huruk atinyum Jisas aria narigan um ta meini niyabig Jisas ananim horim um anan iri. 21 Douk Pita natrun aria narig Jisas nakri, “Debeini, nyak nyakriyan mumam anudok?” 22 Aria Jisas nebeiman baraen nakri, “Douk eik ikri anan mare nugok aria nupe arigaha eik watak itanamori akure, enyudok douk madae nyakin mour uwe, uwok. Eikin mour atin. Nyak ta nyugipesh eik atuwe.” 23 Enyudok baraen douk shakriyen nyanak aria eshesh shagipesh Jisas iri shanakripam shanak. Shakri Jisas nakri anudok disaipel ta mare nugok uwe, uwok. Aria Jisas douk madae nukri namudok uwe, uwok. Anan douk nakri, “Douk eik ikri anan mare nugok, aria nupe arigaha eik watak itanamori um, enyudok douk madae nyakin mour uwe, uwok. Eikin mour.” 24 Aria anudok disaipel douk adur eik Jon douk yowem baraen okwudok buk iri. Aria apak douk madukemesh um enyudok baraen douk yakriyen aria yenyemari douk adurin atin. 25 Aria Jisas shopunek douk nenek sabainyi enenyenen mour. Aria douk shukri shuwem baraen um enyudok sabainyi mour Jisas neneken iri ono bumeb akure, agudok atapig nahobig douk ta mare gusuhw oudok sabaiwari bumeb ukus um uwe, uwok.