1

1 Bar fomɨra fomɨra, biziba bar tɨghar otivamin dughiam, Akam iti. Akar kam God ko iti, egha a uabɨ God. 2 Bar fomɨra fomɨra Akam God ko iti. 3 Ezɨ Akar kamɨn, God biziba bar dar ingarizɨma, da otifi. Ezɨ bizitam tuavir igharazi tamɨn otozir puvatɨ. Akam uabɨ bizibagh amizɨma, da otifi. 4 Egha Akar kamra, a zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarimɨn mɨngarim. Ezɨ ikɨrɨmɨrir aghuarir kam, a uaghan gumazamiziba angazangarim me ganɨdi. 5 Ezɨ angazangarir kam a mɨtatemɨn isima, mɨtatem anevaraghava egha anemungezir puvatɨ. 6 Ezɨ God gumazir mam amada, an ziam Jon. 7 An akam akunasa ize. An angazangarir kamɨn akamɨn gun mɨkɨmtɨma, gumazamiziba bar moghɨra a baraghɨva egh nɨghnɨzir gavgavim an ikiam. A ingangarir kam damuasa ize. 8 Egha Jon uabɨ angazangarir kam puvatɨ. An angazangarir kamɨn akamɨn gun mɨkɨmasa ize. 9 Ezɨ angazangarir kam guizbangɨn angazangarim. Egha nguazir kamɨn izegha gumazamiziba bar angazangarim me ganɨdi. 10 Akam nguazir kamɨn iti. An gavgavimɨn, God nguazir kamɨn ingari, ezɨ nguazimɨn itir gumazamiziba a gɨfozir puvatɨ. 11 A uan nguibamra ghuzɨma an anababa an aghuagha a inizir puvatɨ. 12 Ezɨ gumazamizir maba a ini, egha nɨghnɨzir gavgavim an ziamɨn iti. Kamaghɨn amizɨ, a me gamizɨma me Godɨn boribar mɨn otifi. 13 Me amebaba ko afeziabar ghuzibar otifi, o mɨkarzibar ifongiamɨn, o gumazimɨn ifongiamɨn Godɨn boribar otivizir puvatɨ. Bar puvatɨ. God uabɨ me gamizɨma me an boribar otifi. 14 Akam uabɨ gumazimɨn mɨn oto. A bar Godɨn Otarir vamɨra, ezɨ God a gamizɨ a Godɨn gavgavim ko angazangarim ini. Ezɨ God anemadazɨma an en tongɨn iti. Ezɨ e an gavgavim ko angazangarimɨn gani. Ezɨ apangkuvim ko guizɨn akam bar a gizɨfa. 15 Ezɨ Jon gumazir kamɨn gun me mɨgei. Egha pamten dia ghaze, “A gumazir kam, kɨ faragha an gun ia mɨkemegha gɨfa. Kɨ kamaghɨn mɨgei, ‘Gumazir nan gɨn izim, a bar fomɨra iti, ezɨ nan amebam gɨn na bate. Kamaghɨn amizɨ, an gavgavim bar nan gavgavim gafira.’” 16 Ezɨ apangkuvim bar a gizɨfa, ezɨ a uan apangkuvimɨn a dughiar avɨribar bar deravɨra e gami. 17 Guizbangɨra, Moses Osirizir Araziba, God e bagha da isa Moses ganɨngizɨ, ezɨ Moses e ganɨngi. Ezɨ God, Krais Iesusɨn aven apangkuvim ko guizbangɨn arazim en aka. 18 Gumazitam bar Godɨn ganizir puvatɨ. Ezɨ kar Godɨn Otarir vamɨra, a uabɨ God, egha a bar Godɨn boroghɨra iti. A uabɨra God en aka. 19 Ezɨ Judan gumazir aruaba, me ofa gamir gumazir maba ko Livain gumazir maba amadazɨ, me Jerusalem ategha Jon bagha iza kamaghɨn an azara, “Nɨ tinara?” 20 Ezɨ Jon bighavɨra mɨgɨa akam modir puvatɨ. A kamaghɨn mɨgei, “Kɨ God Ua Gumazamiziba Iniasa Mɨsevezir Gumazim puvatɨ.” 21 Ezɨ me an azara, “Nɨ tinara? Nɨ ti Elaija, o?” Ezɨ a mɨgei, “Puvatɨ.” Ezɨ me mɨgei, “Nɨ ti Godɨn akam inigha izir gumazir kamra, e nɨ mɨzuai.” Ezɨ an akam ikara, “Puvatɨ.” 22 Kamaghɨn amizɨma, me uam an azara, “Nɨ bar tinara? E ikarvazir aghuitam inigh mangɨva gumazir e amadazɨbav kɨmam. Nɨ manmaghɨra uabɨ mɨgei?” 23 Ezɨ Jon kamaghɨn mɨgei, “Kɨ gumazir kamɨn tiarim, kɨ gumaziba puvatɨzir danganimɨn ikia egha kamaghɨn dɨa mɨgei, ‘Ia Ekiam bagh tuavim akɨr.’” (Kar akar Godɨn akam inigha izir gumazim Aisaia fomɨra osirizim.) 24 Gumazir kaba, Farisiba me amangizɨ me ize. 25 Egha me kamaghɨn Jon azara, “Nɨ Gumazir God Ua Gumazamiziba Iniasa Mɨsevezim puvatɨgh, egh nɨ Elaija puvatɨgh, egh nɨ Godɨn akam inigha izir gumazir kam puvatɨgha, egha nɨ tizim sua gumazamiziba rue?” 26 Ezɨ Jon kamaghɨn men akam ikara, “Kɨ dɨpamɨn me rue. Ezɨ gumazir mam ian tongɨn iti, ia a gɨfozir puvatɨ. 27 A gumazir kam, a nan gɨn izi. Kɨ an dagarir asuabar beniba fɨran ibura.” 28 Jon Betanin nguibamɨn ikia akar kam me mɨkeme, nguibar kam Jordanɨn dɨpamɨn vongɨn iti. Danganir kamɨn Jon gumazamiziba rue. 29 Ezɨ amɨmɨzarakan Jon Iesusɨn garima an a bagha izi. Ezɨ Jon kamaghɨn mɨgei. “Ia munagh gan! Munar Godɨn Sipsipɨn Nguzim. A nguazimɨn itir gumazamizibar arazir kuraba gɨn amadi! 30 A gumazir kam, kɨ fomɨra kamaghɨn an gun mɨkeme, ‘Gumazir nan gɨn izim, a bar fomɨra iti, ezɨ nan amebam gɨn na bate. Kamaghɨn amizɨ, an gavgavim bar nan gavgavim gafira.’ 31 Kɨ uabɨ a gɨfozir puvatɨ, a tina. Kɨ gumazir kam aghurightɨma, Israelɨn gumazamiziba a gɨfoghasa, kamaghɨn kɨ iza dɨpamɨn gumazamiziba rue.” 32 Ezɨ Jon ua kamaghɨn an gun mɨgei, “Kɨ garima Godɨn Duam kuarazir bunbamɨn mɨn Godɨn Nguibam ategha mɨghegha izaghira gumazir kam gisɨn iti. 33 Kɨ uabɨ a gɨfozir puvatɨ. God dɨpamɨn gumazamiziba ruasa na amadazɨ kɨ ize. A faragha kamaghɨn na mɨkeme, ‘Nɨ gantɨma, Godɨn Duam izighrɨghɨva, gumazitam gisɨn ikiam, a gumazir kamra, a Godɨn Duamɨn gumazamiziba ruam.’ 34 Kɨ uabɨ bizir kamɨn ganigha egha an gun kamaghɨn ia mɨgei, gumazir kamra, a Godɨn Otarim.” 35 Egha amɨmɨzarakan Jon uan suren gumazir mamning ko ua danganir kamɨn tuivighav iti. 36 Ezɨ a garima Iesus a gitavɨrazɨma, Jon aning mɨgei, “Gua gan! Kar Godɨn Sipsipɨn Nguzim!” 37 Ezɨ suren gumazir kamning a barazima a kamaghɨn akar kam mɨkemezɨma, aning ghua Iesusɨn gɨn zui. 38 Ezɨ Iesus ikɨgha gara aningɨn azara, “Gua tizim buri?” Ezɨ aning an azara, “Rabi, nɨ dɨpenir manamɨn iti?” (Ziar kam “Rabi” an mɨngarim kamakɨn, “Tisa.”) 39 Ezɨ Iesus kamaghɨn aning mɨgei, “Gua izɨ ganigh.” Ezɨ aning ghua dɨpenir a itimɨn gari. Dughiam, 4 kloghɨn guaratɨzim. Ezɨ dughiar kam aning a ko iti. 40 Egha Andru, a Iesusɨn gɨn zuir gumazir kamningɨn mav. A Saimon Pitan aveghbuam. 41 Egha Andru Iesus ategha maghɨra ghua uan aveghbuam Saimon batogha, egha kamaghɨn a mɨgei, “E Mesaian gani.” (Ziar kam “Mesaia” a kamakɨn, “Gumazir God Ua E Iniasa Mɨsevezim.”) 42 Egha Andru Saimon inigha Iesus bagha ghu. Ezɨ Iesus an gara egha mɨgei, “Nɨ Saimon, Jonɨn Otarim. Eghtɨ me gɨn ziam ‘Sifas’ nɨ darɨgh nɨ dɨponam.” (Ziar kam “Sifas,” a ziar kam “Pitan” mɨrara ghu. An mɨngarim kamakɨn, “Dagɨam.”) 43 Egha amɨmɨzarakan, Iesus Galilin Distrighɨn mangasa. Egha a ghua Filip batogha, kamaghɨn a mɨgei, “Nɨ nan gɨn izɨ!” 44 (Filip a Betsaidan nguibamɨn gumazir mam. Andru ko Pitan nguibam, Betsaida.) 45 Ezɨ Filip ghua Nataniel batogha kamaghɨn a mɨgei, “E gumazir kamɨn ganigha gɨfa, Moses fomɨra Judabar Arazibar Akɨnafarimɨn osira gumazir kamɨn gun osiri. Ezɨ Godɨn akam inigha izir gumaziba uaghan gumazir kamɨn gun osiri. A Nasaretɨn nguibamɨn gumazim Iesus, a Josepɨn otarim.” 46 Ezɨ Nataniel kamaghɨn an azara, “Ti akurvazir bizir aghuitam Nasaretɨn nguibamɨn otivam? Ti puvatɨgham!” Ezɨ Filip a mɨgei, “Nɨ izɨ ganigh.” 47 Ezɨ Iesus garima Nataniel a bagha izi. Ezɨ a kamaghɨn mɨgei, “Ia ganigh. Gumazir izir kam, a guizbangɨra Israelɨn gumazim. Ezɨ ifavarir akatam ko ifavarir arazir tam an itir puvatɨ.” 48 Ezɨ Nataniel kamaghɨn Iesusɨn azara, “Nɨ manmaghɨn na gɨfo?” Ezɨ Iesus kamaghɨn an akam ikara, “Filip tɨghar nɨn dɨmamin dughiamɨn, nɨ temer fighɨn povimɨn itima, kɨ nɨn gani.” 49 Ezɨ Nataniel akar kam baregha egha kamaghɨn a ikara, “Tisa, nɨ Godɨn Otarim! Nɨ Israelbar Atrivim!” 50 Ezɨ Iesus kamaghɨn a mɨgei, “Kɨ kamaghɨn nɨ mɨgei, nɨ temer fighɨn povimɨn itima, kɨ nɨn gani. Ezɨ bizir muziarir kamɨn, nɨ nɨghnɨzir gavgavim nan iti. Nɨ gɨn bizir ekiabar gantɨ da bizir kam bar a gafiragham.” 51 Egha Iesus ua kamaghɨn me mɨgei, “Kɨ guizbangɨra ia mɨgei, ia gɨn Godɨn Nguibamɨn gantɨ a kuighrɨgham, eghtɨ ia Godɨn enselbar gantɨ da Gumazibar Otarim bagh ghuavanangɨva, ua izighram.”

2

1 Dughiar pumuning gɨvazɨma, gumazir mam Kanan nguibamɨn ikia amizimɨn ikiasa, ezɨ amuimɨn ikiamin isam oto. Kanan nguibam a Galilin Distrighɨn aven iti. Dughiar kam Iesusɨn amebam uaghan iti. 2 Ezɨ me uaghan Iesus uan suren gumaziba ko men diazɨma me uaghan amuimɨn ikiamin isar kamɨn ghuegha iti. 3 Ezɨ wainɨn dɨpam gɨvazɨma, Iesusɨn amebam kamaghɨn a mɨgei, “Me ua wainɨn dɨpaba puvatɨ.” 4 Ezɨ Iesus kamaghɨn a mɨgei, “Amebam, kar nɨn bizim, a nan bizim puvatɨ. Nan dughiam a tɨgharɨ.” 5 Ezɨ an amebam ingangarir gumazibav gei, “A bizitam damusɨ ia mɨkɨmtɨ, ia a damu.” 6 Ezɨ dɨpenir kamɨn 6 plan dagɨar mɨner ekiaba iti, da ekevegha egha vaghvagha 100 litan dɨpaba dar iti. Judaba uan rurir arazibar gɨn ghua dɨpar kabagh rue. 7 Ezɨ Iesus kamaghɨn ingangarir gumazibav gei, “Ia mɨner kabar dɨpaba tuigh.” Ezɨ me da tuizɨma da bar izevegha akabagh imara. 8 Ezɨ a kamaghɨn me mɨgei, “Ia datɨrɨghɨn mɨner nguzim inigh dɨpatam tuighɨva a inighɨva gumazir isamɨn faragha zuim bagh mangɨ.” Ezɨ ingangarir gumaziba maba inigha zui. 9 Ezɨ dɨpar kam wainɨn dɨpamɨn otogha gɨfa, ezɨ gumazir isamɨn faragha zuim anepava a barasi, egha a fozir puvatɨ, me managh wainɨn dɨpar kam ini. Ezɨ ingangarir gumazir dɨpam tuiziba, merara fo. Kamaghɨn amizɨ, isamɨn faragha zuir gumazim a gumazir amuimɨn ikiasava amim, an dia, 10 egha kamaghɨn a mɨgei, “Gumaziba bar wainɨn dɨpar aghuim faragha me ganɨdi. Ezɨ gumaziba wainɨn avɨrim amegha gɨvazɨma, me gɨn wainɨn dɨpar mong afangizim anɨdi. Ezɨ no, nɨ wainɨn dɨpar aghuimɨn anogoregha, egha datɨrɨghɨra nɨ a inigha izi!” 11 Kar mirakelɨn arazir faragha zuir Iesus amizim. A Galilin Distrighɨn aven itir nguibam Kanan, mirakelɨn arazir kam gami. Ezɨ mirakelɨn kamɨn, Iesus bar uan gavgavir ekiam aka. Ezɨ an suren gumaziba an ganigha egha nɨghnɨzir gavgavim an iti. 12 Ezɨ bizir kabar gɨn, Iesus uan amebam ko aveghbuaba ko an suren gumaziba, me Kanan ategha Kaperneamɨn nguibamɨn ghuaghiri. Egha me dughiar mabar nguibar kamɨn iti. 13 Ezɨ Israel bagh Itazir Dughiamɨn Isam otivasa roghɨra izima, ezɨ bizir kam bagha Iesus Jerusalemɨn nguibar ekiamɨn ghu. 14 Egha a Godɨn Dɨpenimɨn avɨzimɨn aven ghua bizibar garima, gumaziba dagɨaba iniasa bulmakauba ko sipsipba ko kuaraziba amadi. Ezɨ a garima dagɨaba uari ikarvazir gumaziba apiaghav iti. 15 Ezɨ Iesus beniba inigha bɨzimɨn mɨn a da ike. Egha a gumaziba ko men sipsipba ko bulmakauba bar me batoke, ezɨ me Godɨn Dɨpenimɨn avɨzim ategha zui. Ezɨ a dagɨaba uari ikarvazir gumazibar dakoziba akuri da ira dagɨaba akɨziragha tintinibar zui. 16 Ezɨ a kamaghɨn gumazir dagɨaba bagha kuaraziba amadiba pamten me mɨgei, “Ia kuaraziba inigh mangɨ! Ia nan Afeziamɨn dɨpenim biziba amadir danganimɨn mɨn a damuan markɨ.” 17 Ezɨ an suren gumaziba an amizir arazir kamɨn ganigha, egha me Godɨn Akɨnafarimɨn itir akar mam ginɨrɨ. Akar kam a kamakɨn, “Nan navir averiam bar nɨn dɨpenim gɨfuegha egha a baghavɨra iti.” 18 Ezɨ Judan gumazir aruaba Iesus amizir arazir kamɨn ganigha, egha me kamaghɨn an azara, “Nɨ mirakelɨn arazir manam damigh en akagh suam, nɨ gavgavim ikia gatɨrɨghɨn arazir kam gami?” 19 Ezɨ Iesus kamaghɨn men akam ikara, “Ia Godɨn dɨpenir kam apɨrightɨ, eghtɨ kɨ dughiar pumuning ko mɨkezimɨn uam an ingarightɨma a tugham.” 20 Ezɨ Judaba kamaghɨn mɨgei, “Me 46 plan azenibar Godɨn Dɨpenir kamɨn ingari. Eghtɨ nɨ ti dughiar pumuning ko mɨkezimɨn a ingarightɨ a tugham, o?” 21 Ezɨ Iesus mɨgeir Godɨn dɨpenir kam, an mɨkarzimra. 22 Ezɨ God gɨn mozimɨn a gamizɨma a ua dɨkafi, ezɨ an suren gumaziba ua akar a fomɨra mɨkemezir kam ginɨrɨ. Egha akar Godɨn Akɨnafarimɨn itim ko akar Iesus mɨkemezir kam nɨghnɨzir gavgavim dar iti. 23 Ezɨ Iesus Israel bagh Itazir Dughiamɨn Isamɨn Jerusalemɨn itima, gumazamizir avɨrim mirakelɨn arazarazir Iesus amizibar gani. Kamaghɨn amizɨma me nɨghnɨzir gavgavim an iti. 24 Ezɨ Iesus, a bar men araziba ko nɨghnɨzibagh fo. Kamaghɨn, a nɨghnɨzir gavgavim men itir puvatɨ. 25 A uabɨ gumazibar navir averiabar aven itir nɨghnɨzibagh fogha gɨfa. A fofozitamɨn otevezir puvatɨ, eghtɨ gumazitam gumazibar arazibar gun a mɨkɨman kogham.

3

1 Gumazir mam iti, an ziam Nikodemus, a Farisin mam, egha a Judabar gumazir aruar mam. 2 Dɨmagarir mam gumazir kam Iesus bagha izegha kamaghɨn a mɨgei, “Tisa, e fo, God tisan mɨn nɨ amadazɨma nɨ ize. E fo, God gumazitam ko ikian koghtɨma, eghtɨ gumazir kam mirakelɨn nɨ amir kaba, a tam damuva avegham.” 3 Ezɨ Iesus kamaghɨn an akam ikara, “Kɨ bar guizbangɨra nɨ mɨgei. Gumazitam ua gumazir igiamɨn otoghan koghɨva, a God Bizibagh Ativamin Dughiamɨn aven ikian kogham.” 4 Ezɨ Nikodemus an azara, “Manmaghɨra gumazim ghurigha gɨvagha egha ua igiam gava? A ti uamategh uan amebamɨn navir averiamɨn mangɨtɨ an amebam uam a bategham?” 5 Ezɨ Iesus kamaghɨn a ikara, “Kɨ guizbangɨra nɨ mɨgei, gumazitam dɨpam ko Godɨn Duamɨn ua gumazir igiamɨn otoghan kogh, egh a God Bizibagh Ativamin Dughiamɨn aven ikian kogham. 6 Nguazir kamɨn itir amiziba boriba batima, borir igiaba otifi. Ezɨ Godɨn Duam gumazimɨn duam gamima, a gumazir igiamɨn oto. 7 Nɨ akar kɨ nɨ mɨkemezimɨn nɨ dɨgavir kuram damuan markɨ, ‘Ia ua igiabar otifigh.’ 8 Amɨnim a uan ifongiamɨn gɨn tɨgha egha pura tintinibar vua zui. Nɨ an nɨgɨnim barasi, egha nɨ fozir puvatɨ, a managh iza egha ua managh zui. Kamaghɨra, Godɨn Duam gumaziba bar me gamima me igiabar otifi.” 9 Ezɨ Nikodemus kamaghɨn an azara, “Bizir nɨ mɨgeir kam, a manmaghɨn otogham?” 10 Ezɨ Iesus kamaghɨn an akam ikara, “Manmaghɨn ami? Nɨ Israelbar tongɨn itir tisan ekiam, egha nɨ ti bizir kabagh fozir puvatɨ, o? 11 Kɨ guizbangɨra nɨ mɨgei, e fozir bizim e a mɨgei. Egha e bizir e ganizimɨn gun mɨgei. Ezɨ ia, e mɨkemezir akam akɨrim ragha a gasara. 12 Kɨ nguazir kamɨn bizibar ia mɨkeme, ezɨ ia nɨghnɨzir gavgavim dar itir puvatɨ. Eghtɨ kamaghɨn kɨ Godɨn Nguibamɨn bizibar ia mɨkɨmtɨ, ia manmaghɨn nɨghnɨzir gavgavim dar ikiam? 13 Gumazir igharazitam Godɨn Nguibamɨn ghuavanabozir pu. Puvatɨ. Gumazibar Otarim uabɨra Godɨn Nguibam ategha zaghirɨ. 14 “Fomɨra Moses gumaziba puvatɨzir danganimɨn ikia kuruzimɨn nedazir aghorimɨn itim a ghufe, eghtɨ kamaghɨra me Gumazibar Otarim ghufam. 15 God kamagh sua, gumazir nɨghnɨzir gavgavim Gumazibar Otarimɨn itiba, me bar zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim iniam. Bizir kam bagh me Gumazibar Otarim ghufam. 16 “God Otarir bar vamɨra iti. Egha God nguazimɨn itir gumazamiziba, bar me gifonge. A kamagh sua, gumazamiziba bar nɨghnɨzir gavgavim an Otarimɨn ikɨva ovengan koghɨva, zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim iniam. Bizir kam bagha an Otarir bar vamɨran kam me ganɨngi. 17 God uan Otarim nguazimɨn gumazamizibar jasɨn mɨn me tuisɨghasa anemadazir puvatɨ. A men akurvaghasa anemada. 18 Gumazim nɨghnɨzir gavgavim Otarimɨn ti, a kotiaba puvatɨ. Ezɨ gumazim nɨghnɨzir gavgavim an ikian aghua, a kotɨn ikia bar ovegha gɨfa. A nɨghnɨzir gavgavim Godɨn Otarir vamɨran kamɨn itir puvatɨ, kamaghɨn an ovegha gɨfa. 19 Ezɨ Godɨn kotiamɨn mɨngarimɨn arazim kamakɨn, Godɨn angazangarim nguazimɨn izegha gɨfa. Ezɨ gumazamiziba, me amir araziba bar ikufi, kamaghɨn amizɨ me mɨtatem bagha bar ifonge, me angazangarimɨn aghua. 20 Gumazir arazir kurabagh amiba bar, angazangarimɨn apaniba. Men arazir kuraba azenim giran me aghua, kamaghɨn amizɨ me angazangarimɨn izir puvatɨ. 21 Ezɨ gumazir guizbangɨn arazim gamim, a Godɨn angazangarimɨn izi. A kamaghɨn ifonge, Godɨn angazangarim deravɨra kamaghɨn gumazamizir igharazibar akagham, a Godɨn gavgavimɨn uan ingangarim gami. Ezɨ kamaghɨn gumazir kam Godɨn angazangarimɨn aven izi.” 22 Ezɨ bizir kabar gɨn Iesus uan suren gumaziba ko me Judian Distrighɨn zui. A me ko danganir kam ikia gumazamiziba rue. 23 Jon Ainonɨn nguibamɨn ikia gumazamiziba rue, Salimɨn nguibamɨn boroghɨra. Dɨpar avɨrim danganir kamɨn ti, ezɨ gumazamizir avɨrim rurim iniasa izi. 24 (Dughiar kam Herot Jon tɨghar a isɨ kalabus darɨgham.) 25 Ezɨ akavdorozir mam Jonɨn suren gumaziba ko Judan gumazir mamɨn tongɨn oto. Me uari adogha ghaze, e rurir arazir manamɨn gɨn mangɨ, Godɨn damazim zuegham? 26 Egha suren gumaziba Jon bagha ghuegha kamaghɨn a mɨgei, “Tisa, gumazir kam fomɨra nɨ ko Jordanɨn dɨpamɨn vongɨn ike, ezɨ nɨ an gun mɨkeme, gumazir kam datɨrɨghɨn gumazamiziba ruema, gumazamiziba bar a bagha zui.” 27 Ezɨ Jon kamaghɨn ikara, “Godɨn uan Nguibamɨn itim, bizitam gumazim danigan koghtɨ, an a inighan kogham. 28 Kɨ fomɨra akar kam ia mɨkeme, ezɨ ia uari a baraki, ‘Kɨ God Ua E Iniasa Mɨsevezir Gumazim puvatɨ. God na amadazɨma kɨ an faragha ize.’ 29 Gumazitam amizitamɨn ikiam, eghtɨ amizir kam a gumazir kamɨn amuim. Ezɨ gumazir kamɨn namakam, a tugha gumazir amuimɨn itimɨn akam baraghasa bar akonge. Ezɨ kamaghɨra agorogem nan navir averiam bar a gizɨfa. 30 An ziam bar ekevegh mamaghɨra ikɨtɨ, eghtɨ nan ziam bar magɨrɨgh. 31 “Gumazir Godɨn Nguibamɨn pɨn ikegha izezim, a bar bizibagh isɨn iti. Ezɨ nguazir kamɨn gumazim, a nguazir kamɨn bizibagh amua egha nguazir kamɨn bizibav gei. Ezɨ gumazir Godɨn Nguibamɨn izezim a bar bizibar isɨn iti. 32 A bizir a ganiziba ko oraghizibar gun mɨgei. Ezɨ gumazitam a mɨkemezir akar katam inigha nɨghnɨzir gavgavim an itir puvatɨ. 33 Ezɨ gumazim an akam inigha nɨghnɨzir gavgavim an ikia, egha tuavir kamɨn kamaghɨn men aka, God a guizɨn akam mɨgei. 34 Gumazir God amadazir kam, God uan Duam isa bar a ganɨngi. Kamaghɨn amizɨ, a Godɨn akam akuri. 35 Afeziam uan Otarim bar a gifonge, egha biziba bar an agharim gatɨzɨ a bar dagh atifa. 36 Gumazim nɨghnɨzir gavgavim Otarimɨn ti, a zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim iti. Ezɨ gumazim Otarimɨn akamɨn gɨn zuir puvatɨ, a zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim inian kogham, Godɨn anɨngagharim an ikɨvɨra ikiam.”

4

1 Ezɨ Farisiba kamaghɨn oraki, Iesus gumazamizir avɨriba rue ezɨ gumazamizir kaba an suren gumazibar otifi. Ezɨ men dɨbobonim Jonɨn suren gumazibar dɨbobonim gafira. 2 (Guizbangɨra, Iesus uabɨ gumazamiziba ruer puvatɨ. An suren gumaziba me rue.) 3 Iesus kamaghɨn fo, Farisiba orazima gumazir avɨriba an suren gumazamizibar otifi, kamaghɨn a Judian Distrigh ategha uamategha Galilin Distrighɨn ghu. 4 Ezɨ tuavir a zuir kam, a Samarian Distrigh abigha ghu. 5 Egha a ghua Samarian Distrighɨn aven itir nguibar mamɨn oto, an ziam Sikar. Ezɨ Sikarɨn nguibam, a nguazir Jekop uan otarim Josep ganɨngizimɨn boroghɨra iti. 6 Jekop fomɨra kuizir mozir dɨpam iti, a nguibar kamɨn ti. Ezɨ Iesus iza ghua bar amɨra. Egha a mozir dɨpar kamɨn boroghɨn apera. Ezɨ dughiam an aruer arɨzimɨn ghu. 7 Ezɨ Samarian amizir mam, a dɨpam tuasa izi, ezɨ Iesus kamaghɨn a mɨgei, “Nɨ dɨpatam na danɨngam, o?” 8 (Dughiar kamɨn Iesusɨn suren gumaziba daghebagh ivezasa nguibamɨn ghu.) 9 Ezɨ Samarian amizim a mɨgei, “Nɨ Judan gumazim ezɨ kɨ Samarian amizim. Manmagh sua, nɨ dɨpam ramasa na mɨgei?” (Amizir kam fo, Judaba me Samarian gumazamiziba ko itir puvatɨ, kamaghɨn an akar kam Iesus mɨgei.) 10 Ezɨ Iesus kamaghɨn amizim ikara, “Nɨ, God gumazamizibagh anɨngizir bizir aghuim gɨfoghɨva, egh gumazir dɨpam bagha nɨ mɨgeir kam gɨfoghɨva, egh nɨ an azaraghtɨ, a dɨpar ikɨrɨmɨrir zurara itim anɨdim nɨ danigam.” 11 Ezɨ amizim a mɨgei, “Gumazir ekiam, nɨ mɨneba pu. Mozir dɨpar kam bar kone. Eghtɨ dɨpar ikɨrɨmɨrir zurara itim anɨdim, nɨ managh a inigham? 12 En ovavim Jekop mozir dɨpar kam e ganɨngi. Egha a uabɨ uan boriba ko bulmakauba ko an asɨziba, me bar mozir dɨpar kam ame. Ezɨ nɨ ghaze, nɨ ti Jekop gafira, o?” 13 Ezɨ Iesus kamaghɨn an akam ikara, “Gumaziba bar dɨpar kam ramegh, men kuariba ua pɨram. 14 Ezɨ gumazitam kɨ danɨngamin dɨpar kam ramegham, an kuarim dughiatamɨn uam an pɨran kogham. Puvatɨ. Dɨpar kɨ danɨngamin kam, a dɨpar nguazimɨn averiamɨn ikiava otivi moghɨra, an navir averiamɨn otivam. Egh dɨpar ikɨrɨmɨrir zurara itim anɨdir kam otiv mamaghɨra ikɨva, egh zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim a danɨngam.” 15 Ezɨ amizim kamaghɨn Iesus mɨgei, “Gumazir ekiam, dɨpar kam na danɨng. Eghtɨ nan kuarim gɨn ua pɨran kogham, eghtɨ kɨ ua kagh izɨ dɨpam tuan kogham.” 16 Ezɨ Iesus kamaghɨn a mɨgei, “Nɨ mangɨ uan pamɨn diaghɨva egh gua kagh izɨ.” 17 Ezɨ amizim a ikara, “Kɨ paba puvatɨ.” Ezɨ Iesus a mɨgei, “Are, nɨ deragha mɨgei, nɨ paba puvatɨ. 18 Guizbangɨra, nɨ faragha 5 pla paba iti. Ezɨ gumazir nɨ datɨrɨghɨn itim, a guizbangɨra nɨn pam puvatɨ. Nɨn akar kam a bar guizbangɨra.” 19 Ezɨ amizim a mɨgei, “Gumazir Ekiam, kɨ datɨrɨghɨn fo, nɨ Godɨn akam inigha izir gumazir mam. 20 En ovaviba me mɨghsɨar kamɨn uari akuva, egha Godɨn ziam fe. Ezɨ ia Judaba ghaze, danganir gumaziba mangɨva Godɨn ziam fam, a Jerusalemɨn iti.” 21 Ezɨ Iesus kamaghɨn a mɨgei, “Amizim, nɨ nɨghnɨzir gavgavim nan ikɨ. Dughiatam otoghtɨma ia mɨghsɨar kamɨn Afeziamɨn ziam fan koghɨva, egh uaghan Jerusalemɨn nguibamɨn an ziam fan kogham. 22 Ia Samariaba ia fozir puvatɨzir God, ia an ziam fe. Ezɨ e Judaba e fozir God, e an ziam fe. E fo, Godɨn gumazamizibar akurvazir ingangarim, a faragh Judabar agharimɨn ikegh egh gɨn gumazamizir igharaziba bagh mangam. 23 Ezɨ dughiar otivamim, an otogha gɨfa, ezɨ gumazamiziba bar guizbangɨra Afeziamɨn ziam fasa, me an Duamɨn gavgavim ko guizbangɨn arazimɨn an ziam fam. Ezɨ Afeziam, gumazamizir kamaghɨn amiba, me an ziam fasa a bar ifonge. 24 God, a Duam. Ezɨ gumazir an ziam feba, me Godɨn Duamɨn gavgavim ko guizbangɨn arazimɨn an ziam fe.” 25 Ezɨ amizim kamaghɨn Iesus mɨgei, “Kɨ fo, Mesaia a izam (a God Ua E Iniasa Mɨsevezir Gumazim.) A izamin dughiam, a biziba bar e mɨkɨmam.” 26 Ezɨ Iesus kamaghɨn a mɨgei, “Kar kɨrara, datɨrɨghɨn nɨ ko mɨgei.” 27 Ezɨ Iesus kamaghɨn mɨgeima, dughiar kamɨn an suren gumaziba uamategha izi. Me an garima an amizir mam ko uaning mɨgeima, ezɨ me okam nɨghnɨsi. Egha tav kamaghɨn amizimɨn azarazir puvatɨ, “Nɨ tizim iniasa?” Egha tav Iesusɨn azarazir puvatɨ, “Nɨ tizim sua amizir kam ko mɨgei?” 28 Ezɨ amizir kam uan mɨnem ataki, egha uamategha nguibamɨn ghu. Egha kamaghɨn gumazamizibav gei, 29 “Ia izɨ gumazir mamɨn ganigh. Kɨ fomɨra amizir araziba, a bar dar na mɨkeme. Ka ti gumazir kamra, God Ua E Iniasa Mɨsevezir Gumazim?” 30 Egha me nguibam ategha, Iesus bagha izi. 31 Ezɨ dughiar kamɨn, Iesusɨn suren gumaziba agakaghora kamaghɨn a mɨgei, “Tisa, nɨ damɨ.” 32 Ezɨ a kamaghɨn me mɨgei, “Dagher kɨ damamim, ia a gɨfozir puvatɨ.” 33 Ezɨ an suren gumaziba uarira kamaghɨn uariv gei, “Gumazitam ti a bagha dagheba inigha iza a ganɨngi?” 34 Ezɨ Iesus kamaghɨn me mɨgei, “Nan daghemra kara, kɨ Godɨn ifongiamɨn gɨn zui, a gumazir na amadazɨ kɨ izezim. Ezɨ kɨ a na ganɨngizir ingangarim, a gɨvagham. 35 Ia kamaghɨn mɨgei, ‘4 plan iakiniba gɨvaghtɨ, e dar gɨn azenibar aghoram.’ Ezɨ kɨ ia mɨgei, ia tintinibar ganɨva egh deravɨra azenibar gan. Dagheba aghuigha gɨfa, ezɨ azenibar aghoramin dughiam otogha gɨfa! 36 Gumazir dagheba isim, a datɨrɨghɨn uan ivezim isi, egha zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim bagha dagheba akufi. Kamaghɨn amizɨma, gumazir dagheba oparim ko gumazir dagheba isim aning vɨrara bar akuegham. 37 Akar kam a guizbangɨra, ‘Gumazir mam azenim opari, ezɨ gumazir igharazim an dagheba isi.’ 38 Kɨ, ia faragha ingarizir puvatɨzir azenimɨn dagheba iniasa, kɨ ia amada. Gumazir igharaziba azenir kamɨn ingari, ezɨ ia ghua me uan gavgavimɨn oparizir otivizir dagheba isi.” 39 Amizir kam faragha ghaze, “Gumazir kam, kɨ fomɨra amizir araziba, a bar dar na mɨkeme.” Ezɨ nguibar kamɨn itir Samarian gumazamizir avɨriba, me an akam baregha egha kamaghɨn nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn iti. 40 Egha Samariaba a bagha ize, egha me uarir gan ikiasa agakaghoravɨra iti. Ezɨ a dughiar pumuningɨn me ko iti. 41 Ezɨ gumazamizir igharazir avɨrir maba, me uaghan Iesusɨn akam baregha nɨghnɨzir gavgavim an iti. 42 Egha me kamaghɨn amizim mɨgei, “E nɨn akamra baregha nɨghnɨzir gavgavim gumazir kamɨn itir pu. Puvatɨ. E uari an akam baraki, egha e fo, gumazir kamra, a guizbangɨra nguazir kamɨn itir gumazamizibar Akurvazir Gumazim. Kamaghɨn e nɨghnɨzir gavgavim an iti.” 43 Ezɨ Iesus dughiar pumuningɨn Samarian adarazi ko ikegha gɨvagha, egha nguibar kam ategha Galilin Distrighɨn ghu. 44 Iesus uabɨ mɨgɨrɨgɨar kam gami, “Godɨn akam inigha izir gumazim, a uan nguibamra ziaba puvatɨ.” 45 Galilin Distrighɨn itir gumazamiziba, me uaghan Israel bagh Itazir Dughiamɨn Isam bagha Jerusalemɨn nguibamɨn ghue, ezɨ Iesus dughiar kamɨn mirakelɨn avɨribagh amizɨma me dar gani. Ezɨ kamaghɨn Iesus datɨrɨghɨn uamategha ghua Galilin otozɨma, ezɨ Galilin gumazamiziba bar akuegha a ini. 46 Ezɨ Iesus ua Kanan nguibamɨn ghu, a Galilin Distrighɨn aven itir nguibam. A faragha nguibar kamɨn dɨpam girazɨma a wainɨn dɨpamɨn oto. Ezɨ dughiar kamɨn atrivimɨn ingangarir gumazir mam, a Kanan nguibamɨn iti. Ezɨ an otarim arɨa, Kaperneamɨn nguibamɨn iti. 47 Ezɨ gumazir kam akam kamaghɨn a baraki, Iesus Judian Distrigh ategha Galilin Distrighɨn ize. Ezɨma a Iesus bagha ghua agakaghora ghaze, “Nɨ Kaperneamɨn nguibamɨn magɨrɨ, egh nan otarim damightɨ, a ua deraka. Nan otarim bar ovengasava ami.” 48 Ezɨ Iesus kamaghɨn a mɨgei, “Ia mirakelba ko dɨgavir kuram gamir arazibar ganan koghɨva, ia nɨghnɨzir gavgavim nan ikian kogham.” 49 Ezɨ ingangarir gumazir kam kamaghɨn a mɨgei, “Gumazir Ekiam, nɨ zuamɨra izighirɨ. puvatɨghtɨma, nan otarim aremegham.” 50 Ezɨ Iesus a mɨgei, “Nɨ mangɨ, nɨn otarim angamra ikiam.” Ezɨ gumazir kam nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn akamɨn ikiava, egha a ghu. 51 Egha gumazir kam tuavimɨn ghuavɨra itima, an ingangarir gumaziba iza tuavimɨn a bato, egha me kamaghɨn a mɨgei, “Nɨn otarim an angamra iti!” 52 Ezɨ a men azara, dughiar manamra borim mong dera. Ezɨ me ghaze, “Boghɨnaron 1 kloghɨn aruer arɨzimɨn, an arɨmariam gɨvazɨ mɨkarzim orangi.” 53 Ezɨ afeziam fo, boghɨnaron dughiar kamra Iesus a mɨkeme, “Nɨn otarim an angamra ikiam.” Kamaghɨn amizɨ, a nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn itima, an adarazi uaghan nɨghnɨzir gavgavim iti. 54 Kar dughiar namba 2, Iesus Judian Distrigh ategha ua iza Galilin Distrighɨn ikiava mirakelɨn mam uam a gami.

5

1 Dughiar maba gɨvazɨ, Judabar isar ekiam otozɨma, ezɨ Iesus isam bagha Jerusalemɨn nguibar ekiamɨn ghu. 2 Ezɨ Jerusalemɨn mozir dɨpar ekiar mam iti, ezɨ Hibrun akam me Betesda, a garɨsi. A Sipsipba Aven Zuir Tiar Akar Ekiamɨn boroghɨra iti. Ezɨ mozir dɨpar kamɨn mɨriam azuarir 5 pla iti. 3 Ezɨ azuarir kaba arɨmariar gumazamizir avɨrim dar iti, damazir okavɨrɨziba ko suer kuraba, ko soroghafariba amɨraziba. 5 Gumazir mam an azuarir mamɨn iti, an suemning bar amɨrazɨma a 38 plan azenibar arɨmariar kam an iti. 6 Ezɨ Iesus gumazir kamɨn garima a irɨghav iti, ezɨ a fo, a fomɨram arɨa iti. Ezɨ Iesus an azara, “Nɨ ua deraghasa nɨ ifonge?” 7 Ezɨ arɨmariar gumazim kamaghɨn Iesusɨn akam ikara, “Gumazir ekiam, kɨ akurvazir gumaziba puvatɨ. Dɨpam sɨrvamadir dughiam, gumazitam na inigha ghua mozir dɨpamɨn averiam gatɨzir puvatɨ. Kɨ uabɨ mangasa ifonge, ezɨ gumazir igharaziba faragha ghuaghira egha na gafisi.” 8 Ezɨ Iesus kamaghɨn a mɨgei, “Nɨ dɨkavighɨva uan daguivsiaba inigh, daru mangɨ.” 9 Ezɨ gumazir kamɨn suemning zuamɨra ua dera. Ezɨ a uan daguivsiaba inigha egha zui. Ezɨ dughiar kam a Sabatɨn dughiam, 10 ezɨ Judaba me gumazir kamɨn ganigha egha kamaghɨn a mɨgei, “Datɨrɨghɨn Sabatɨn dughiam. Moses Osirizir Araziba, da ghaze, nɨ Sabatɨn dughiamɨn uan daguivsiaba ater daruan kogham.” 11 Ezɨ a kamaghɨn men akam ikara, “Gumazir na gamizɨma kɨ derazim, a kamaghɨn na mɨgei, ‘Nɨ dɨkavighɨva uan daguivsiaba inigh, daru mangɨ.’” 12 Ezɨ me an azara, “Gumazir manamra, nɨ mɨgɨa ghaze, ‘Nɨ dɨkavighɨva uan daguivsiaba inigh, daru mangɨ.’” 13 Ezɨ gumazir ua derazir kam a fozir puvatɨ, tinara a mɨkeme. Dughiar kam gumazamizir avɨrim nguibar kamɨn iti, ezɨ Iesus men tongɨn suiaghrɨgha ghu. Kamaghɨn amizɨma, gumazir kam fozir puvatɨ, tina an akura. 14 Ezɨ gɨn Iesus Godɨn dɨpenimɨn mɨriamɨn aven ghua an garima a iti. Ezɨ Iesus a mɨgei, “Nɨ oragh. Nɨ datɨrɨghɨn ua dera. Nɨ uam arazir kuratam damuan markɨ. Nɨ oraghan koghtɨ, osɨmtɨzir bar ekiatam nɨ batogham.” 15 Ezɨ gumazir kam ghua kamaghɨn Judabav gei, “Gumazir na gamizɨ kɨ derazim, a Iesusra.” 16 Iesus Sabatɨn dughiamɨn bizir kabagh ami, bizir kamɨn Judaba osɨmtɨziba Iesus garɨgha ghaze, an en apanim. 17 Ezɨ Iesus kamaghɨn men akam ikara, “Nan Afeziam a zurara ingara iza datɨrɨkɨn. Ezɨ kɨ uaghan kɨ ingari.” 18 Ezɨ Judaba me akar kam baregha me fo, Iesus Sabatɨn dughiamɨn Arazimɨn gɨn zuir puvatɨ, egha a uaghan ghaze, God guizbangɨra nan Afeziamra. Akar kamɨn, a uabɨ uabɨ gamigha egha Godɨn mɨn oto. Kamaghɨn amizɨ, Judaba Iesus mɨsueghtɨ an aremeghasa me bar ifonge. 19 Ezɨ Iesus Judabar akam ikara, “Kɨ guizbangɨra ia mɨgei, Otarim bizitam a uan nɨghnɨzimɨn a damighan kogham. Puvatɨ. An Afeziamɨn gari, an amir biziba darara a dagh ami. Egha bizir Afeziam amiba, Otarim uaghan dagh ami. 20 Afeziam bar Otarim gifonge, egha bizir a uabɨ amiba, a bar ada isa uan Otarimɨn aka. Afeziam kamagh sua, a ia damutɨ ia dɨgavir kuram damuam, kamaghɨn a ingangarir ekiar igharaziba sara uaghan uan Otarimɨn akagham, da ingangarir an amigha gɨvazibagh afiragham. 21 Afeziam gumazir ariaghrezibagh amima me ua dɨkavima an angamra itir ikɨrɨmɨrim me ganɨdi. Ezɨ kamaghɨra Otarim uaghan gumazir a mɨseveziba angamra itir ikɨrɨmɨrim me ganɨdi. 22 Afeziam kotɨn gumazitamɨn araziba tuisɨzir puvatɨ. Egha gumazibar araziba tuisɨghamin ingangarim, an a isa Otarim ganɨngi. 23 Afeziam kamagh sua, gumaziba bar Afeziamɨn ziam fe moghɨn, me Otarimɨn ziam fam, kamaghɨn a gumaziba tuisɨghamin ingangarim isa Otarim ganɨngi. Gumazim Otarimɨn ziam fer puvatɨ, an Afeziar Otarim amadazimɨn ziam fer puvatɨ. 24 “Kɨ guizbangɨra ia mɨgei, gumazim nan akam baragha, egha nɨghnɨzir gavgavim Afeziar na amadazimɨn ikiava, egha a zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim iti. A kotiaba puvatɨ. An ovevem ategha, egha datɨrɨghɨn an angamra iti. 25 “Kɨ guizbangɨra ia mɨgei, dughiar otivamim, a datɨrɨghɨn otogha gɨfa. Ezɨ gumazir ariaghreziba me Godɨn Otarimɨn akam baragham. Gumazamizir a baraghiziba, me angamra ikiam. 26 Afeziam, a uabɨ ikɨrɨmɨrir zurara itim anɨngamin gavgavim iti. Kamaghɨra a uan Otarim gamizɨ, a uaghan ikɨrɨmɨrir zurara itim anɨngamin gavgavim iti. 27 A Gumazibar Otarim, kamaghɨn amizɨma Afeziam gumazibar araziba tuisɨghamin gavgavim a ganɨngi. 28 Ia nan akar kam inigh egh dɨgavir kuram damuan markɨ. Dughiam otivasava amima gumazir ariaghreziba, me bar Otarimɨn akam baragham. 29 Egh me bar moziba ategh azenimɨn izam. Gumazamizir arazir aghuibagh amiziba, me ua dɨkavighɨva egh zurara angamra ikiam. Eghtɨ gumazamizir arazir kurabagh amiziba, me ua dɨkavighɨva kotiamɨn ikiam, eghtɨ kɨ kamaghɨn me mɨkɨmam, me bar helɨn mangɨva ivezir kuram iniam.” 30 Egha Iesus kamaghɨn mɨgei, “Kɨ uabɨ uan nɨghnɨzimɨn gɨn mangɨ bizitam damighan kogham. Kɨ akar Afeziam da inizimɨn gɨn ghua, egha gumazamizibar araziba tuisɨsi. Kɨ uabɨ uan ifongiamɨn gɨn zuir puvatɨ. Kɨ Afeziamɨn ifongiamɨn gɨn zui, anemadazɨma kɨ ize. Kamaghɨn amizɨ, kɨ gumazamizibar araziba deravɨra da tuisɨsi, ezɨ nan kotiam a bar guizbangɨra ghua egha bar dera. 31 “Eghtɨ kɨ uabɨ ua bagh uan ingangariba ko arazibar gun mɨkɨmtɨma eghtɨ gumaziba nɨghnɨzir gavgavim kɨ gun mɨgeir akar kamɨn ikian markɨ. 32 Ezɨ igharazitav a iti, egha a uaghan nan araziba ko nan ingangaribar gun mɨgei. Ezɨ kɨ fo, a kon gun mɨgeir akam guizbangɨra. 33 “Iarara fomɨra gumazir maba amangizɨ me Jon bagha ghuezɨ a nan gun mɨkeme, ezɨ an akam guizbangɨra. 34 Kɨ uabɨ, kɨ gumazitamɨn akam nan akam gavgavim a danɨngasa nɨghnɨzir puvatɨ. Egha kɨ God ian akurvaghasa, kɨ ifonge. Kamaghɨn amizɨ, kɨ Jonɨn akamɨn gun ia mɨgei. 35 Jon a lamɨn mɨn ikia isia angazangarim gumazamizibagh anɨdi. Ezɨ dughiar otevimɨn ia an akam iniasa ifongezɨ ezɨ Jonɨn angazangarim ia gisiragha ia gamima ia bar akonge. 36 “Ezɨ nan gun mɨgeir akar mam iti, a Jonɨn akam gafira, akar kam datɨrɨghɨn a nan gun ia mɨgei. Afeziam, kɨ ingangarir kam damuva egh anegɨvasa, na ganɨngi. Ezɨ ingangarir kɨ amir kaba, da bar deraghavɨra nan gun gumazamizibav mɨgei, Afeziam na amadazɨ kɨ ize. 37 Ezɨ Afeziar na amadazɨ kɨ izezim, a uabɨ nan gun mɨgei. Ezɨ ia tong an akam barazir puvatɨ. Egha ia dughiatam an guamɨn ganizir puvatɨ. Bar puvatɨ. 38 Ia Afeziam amadazir gumazir kamɨn akam nɨghnɨzir gavgavim an itir puvatɨ. Ian arazir kaba ian gun mɨgei, Afeziamɨn akam uaghan ian navir averiabar itir puvatɨ. 39 “Ia ghaze, akar Godɨn Akɨnafarimɨn itim, a zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim ia ganɨdi. Kamaghɨn amizɨma ia akar Godɨn Akɨnafarimɨn itibar gara da tuisɨsi. Ezɨ Godɨn Akɨnafarim uaghan nan gun mɨgei! 40 Ezɨ ia na bagh izɨ zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim inian aghua. 41 “Kɨ gumaziba da ziar ekiam iniasa, egha mɨgɨrɨgɨar kabagh amir puvatɨ. 42 Ezɨ kɨ ia gɨfo. Ian navir averiabar, ia guizbangɨra God gifongezir puvatɨ. 43 Kɨ uan Afeziamɨn ziamɨn ize, ezɨ ia nan akam baraghan aghua. Eghtɨ gumazitam uabɨ uan ziamɨn izeghtɨ, ia an akam zuamɨram a baregham. 44 Ia uan adarazira me da ziar ekiaba isi. Ezɨ God uabɨra ziar ekiam anɨdima, ia a inian aghua. Egh ia arazir kabar amuva, egh ia manmaghɨn nɨghnɨzir gavgavim nan ikiam? Bar puvatɨgham! 45 “Ia kamaghɨn nɨghnɨghan markɨ, kɨ Afeziamɨn damazimɨn akam ia gasam. Puvatɨ. Gumazir akam ia gasamim, a Moses uabɨ, a gumazir kam ia ghaze, a ian akuragham. 46 Ezɨ akar Moses osiriziba, da nan gun mɨgei. Kamaghɨn, ia Mosesɨn akam nɨghnɨzir gavgavim an ikɨva, egh uaghan nɨghnɨzir gavgavim nan akamɨn ikiam. Kamaghɨn amizɨ, ia guizbangɨra nɨghnɨzir gavgavim Mosesɨn akam ko nan akamɨn itir puvatɨ. 47 Ezɨ kamaghɨn ia nɨghnɨzir gavgavim Moses osirizir akabar itir puvatɨ, egh ia manmaghɨn nɨghnɨzir gavgavim na akamɨn ikiam?”

6

1 Ezɨ bizir kabar gɨn Iesus Galilin Dɨpamɨn dadarir vuemɨn ghu, dɨpamɨn ziar mam Taiberias. 2 Gumazamizir avɨrim faraghavɨra an garima a mirakelɨn arazarazibar arɨmariar gumazibagh amima me ua dera. Kamaghɨn amizɨma me datɨrɨghɨn an gɨn zui. 3 Ezɨ Iesus mɨghsɨamɨn ghuavanabogha, egha uan suren gumaziba ko aperaghav iti. 4 Ezɨ dughiar kamɨn Israelbagh Itazir Dughiamɨn Isam otivasa roghɨra izi. 5 Ezɨ Iesus garagharua egha garima gumazamizir avɨrir ekiam a bagha izi. Ezɨ a kamaghɨn Filipɨn azara, “E managh gumazamizir kaba bagh daghebagh ivezegh me danɨngam?” 6 (Ezɨ Iesus Filipɨn nɨghnɨzir gavgavim, gavgavim a danɨngasava, akar kam puram a gami. Iesus uabɨ bizir a damuamim gɨfo.) 7 Ezɨ Filip a ikara, “E 200 kina inigh bret givezeghtɨ, da bar gumazamizibar tughatɨghan kogham, me vaghvagh bretɨn akuar muziariba ini dar amam.” 8 Ezɨ Iesusɨn suren gumazibar mav, an ziam Andru, a Saimon Pitan aveghbuam, a kamaghɨn mɨgei, 9 “Otarir mam a kagh iti, a bretɨn me balin daghemɨn ingarizir 5 pla, ko osirir pumuning iti. Ezɨ gumazamizir avɨrir ekiam iti. Kamaghɨn bretɨn ko osirir kamning, da manmaghɨn en akuragham?” 10 Ezɨ Iesus kamaghɨn mɨgei, “Ia gumazamizibav mɨkɨmtɨma me dapiagh.” (Grazir avɨrim danganir kamɨn iti.) Ezɨ gumazamiziba apia. Egha men tongɨn, 5000ɨn gumaziba iti. 11 Me apiaghav itima, ezɨ Iesus bretɨn kam inigha God mɨnabagha egha gumazamizibagh anɨdi. A uaghan osirir pumuning kamaghɨra aning gami. A me ganɨdi, ezɨ me uan ifongiamɨn amegha tughatɨ. 12 Me amegha naviba bar izɨvazɨma Iesus kamaghɨn uan suren gumazibav gei, “Ia dagher nar ikiavɨra itiba bar da akumakumigh. Taba pura ikian markɨ.” 13 Gumaziba, 5 plan bretɨn me balin daghem ingariziba, me da amegha gɨvazɨma bretɨn naba iti. Ezɨ suren gumaziba bretɨn nar muziarir itiba akumakumigha egha 12 plan akɨrabagh aghuizɨ da izɨfa. 14 Ezɨ gumazamiziba mirakelɨn arazarazir Iesus amizir kamɨn ganigha, kamaghɨn mɨgei, “Bar guizbangɨra kar Godɨn akam inigha izir gumazim, God nguazir kamɨn anemangasa mɨkeme!” 15 Ezɨ Iesus akar kam baregha egha a fo, me izɨva an suiraghɨva, egh a damightɨ a men atrivimɨn ikiam. Kamaghɨn amizɨma a danganir kam ategha egha uabɨra uamategha mɨghsɨamɨn ghu. 16 Ezɨ guaratɨzir kamɨn Iesusɨn suren gumaziba dɨpamɨn ghuaghiri. 17 Egha me botɨn mam inigha egha dɨpam abigha Kaperneamɨn nguibam bagha zui. Iesus tɨghar me bativam, ezɨ amɨnim pɨrigha gɨfa. 18 Ezɨ amɨnir dafam oto, egha ongarim givaima an ekiabar dɨkafi 19 Ezɨ me 5 o 6 plan kilomitan ghua pul gamua ghuava, egha me garima Iesus dɨpam gisɨn arua ghuava botɨn boroghɨra zui. Ezɨ me bar atiatingi. 20 Ezɨ Iesus kamaghɨn me mɨgei “Kar kɨrara izi. Ia atiatingan markɨ.” 21 Ezɨ me a inigh botɨn aven izasa bar ifonge, ezɨ bot zuamɨra danganim me zuimɨn oto. 22 Amɨmɨzarakan, gumazamizir dɨpamɨn vongɨn ikiavɨra ikeziba, me fo, botɨn vamɨra boghɨnaron ike, egha Iesus uan suren gumaziba ko botɨn kamɨn ghuzir puvatɨ. Suren gumazibara botɨn kamɨn ghue. 23 Ezɨ Taiberiasɨn nguibamɨn botɨn maba, da danganir kam boroghɨra izi, danganir Ekiam Godɨn mɨnabagha egha bret gumazir avɨribagh anɨngizɨ me amezim. 24 Ezɨ gumazamiziba me kamaghɨn ganigha fo, Iesus itir puvatɨzɨma, an suren gumaziba uaghan itir puvatɨ. Kamaghɨn amizɨ, me botɨn kabar ghuavanega, egha Iesus buriasa Kaperneamɨn nguibamɨn zui. 25 Ezɨ gumazamiziba dɨpamɨn vongɨn Iesus batogha gɨfa, egha me kamaghɨn a mɨgei, “Tisa, nɨ manadɨzoghɨn kagh ize?” 26 Ezɨ Iesus kamaghɨn akam ikara, “Bar guizbangɨra kɨ ia mɨgei, ia mirakelɨn arazarazir ia ganiziba dagh nɨghnɨgha iza na buri, o? Puvatɨ. Kɨ ghaze, ia dagher kɨ ia ganɨngizir kam amegha egha ian naviba bar izefe, ezɨ bizir kam bagha ia na buri. 27 Ia dagher kuraghriba bagh ingar da inian markɨ. Ia dagher zurara ikia mamaghɨra itim bagh ingarɨva a inigh, kar dagher zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim anɨdim. Afeziam God kamaghɨn ian aka, Gumazibar Otarim, a uabɨn torogha gavgavim a ganɨngi. Kamaghɨn amizɨ, dagher kam, Gumazibar Otarim a ia danɨngam.” 28 Ezɨ me an azara, “E manmaghɨn damighɨva egh e Godɨn ingangarim damuam?” 29 Ezɨ Iesus kamaghɨn men akam ikara, “Godɨn ingangarim kamakɨn. Ia gumazir God amadazir kam, ia nɨghnɨzir gavgavim an ikɨ.” 30 Ezɨ me an azara, “Nɨ mirakelɨn arazarazir manam damightɨ e ganighɨva egh nɨghnɨzir gavgavim nɨn ikiam? Nɨ tizim damigham? 31 En ovaviba dagher mam an ziam mana, me gumaziba itir puvatɨzir danganimɨn ikia aneme. Godɨn Akɨnafarimɨn itir akam mɨkemezɨ moghɨn, ‘A Godɨn Nguibamɨn daghem me ganɨngizɨma me aneme.’” 32 Ezɨ Iesus me mɨgei, “Kɨ guizbangɨra ia mɨgei, ka Moses Godɨn Nguibamɨn daghem ia ganɨngizir pu. Puvatɨ. Ka nan Afeziam a guizbangɨn Uan Nguibamɨn daghem ia ganɨngi. 33 Dagher God e ganɨngizir kam, a Godɨn Nguibam ategha izaghirɨ, a nguazir kamɨn itir gumazamiziba gamima me ikɨrɨmɨrir aghuarim iti.” 34 Ezɨ me an azara, “Ekiam, nɨ dagher kam zurara e danɨngvɨra ikɨ.” 35 Ezɨ Iesus kamaghɨn me mɨgei, “Kɨ uabɨ, dagher ikɨrɨmɨrir zurara itim anɨdim. Gumazir na bagha izim, a ua mɨtiriam an aghan kogham. Ezɨ gumazir nɨghnɨzir gavgavim nan itim, a dɨpam ramɨsɨ kuarim uam an pɨran kogham. 36 Kɨ ia mɨkeme, ia nan ganigha gɨfa, egha ia nɨghnɨzir gavgavim itir puvatɨ. 37 Ezɨ gumazamizir Afeziam na ganɨngiziba, me bar na bagh izam. Egh gumazir na bagh izamim, kɨ a batueghan kogham. 38 Kɨ uan ifongiamɨn gɨn mangasa Godɨn Nguibam ategha izaghirɨzir puvatɨ. Kɨ Afeziar na amadazimɨn ifongiamɨn gɨn mangasa kɨ izaghirɨ. 39 Ezɨ Afeziar na amadazimɨn ifongiam, a kamakɨn, kɨ gumazamizir a na ganɨngizitam ateghan kogham. Puvatɨ. Kɨ Godɨn Kotɨn Dughiamɨn me damightɨ me bar ua dɨkavigham. 40 Nan Afeziamɨn ifongiam kamakɨn, gumaziba bar Otarimɨn ganighɨva egh nɨghnɨzir gavgavim an ikɨva, me zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim iniam. Eghtɨ Godɨn Kotɨn Dughiam otoghtɨ kɨ me damightɨ me ua dɨkavigham.” 41 Ezɨ Judaba akar kam baraki, “Kɨ uabɨ kɨ dagher kam, Godɨn Nguibam ategha egha izaghirɨ,” egha me atarava egha uarigh imobi. 42 Me ghaze, “Gumazir kam a Iesus, Josepɨn otarim. E an afeziam ko amebam gɨfo. Ezɨ manmagh sua a ghaze, ‘Kɨ Godɨn Nguibam ategha, egha kɨ zaghirɨ?’” 43 Ezɨ Iesus kamaghɨn men akam ikara, “Ia atara egha uarigh imobir arazir kam atakigh. 44 Gumazitam uabɨ uan ifongiamɨn na bagh izeghan kogham. Puvatɨ. Afeziar na amadazim, an nɨghnɨzim feghɨva egh a inigh na bagh izam. Eghtɨ Godɨn Kotɨn Dughiam kɨ mozimɨn a damightɨ a ua dɨkavighɨva angamra ikiam. 45 Akar kam kamaghɨn Godɨn akam inigha izir gumazibar Akɨnafarimɨn iti, ‘God bar gumazamizibar sure damuam.’ Ezɨ kamaghɨn gumazamiziba Afeziamɨn akam baregha egha Afeziam da fofozim isa, me na bagha izi. 46 “Gumazitam Afeziamɨn ganizir puvatɨ. Gumazir Afeziam ko ikegha izezir kam, a uabɨra Afeziamɨn gani. 47 Kɨ guizbangɨra ia mɨgei, gumazir nɨghnɨzir gavgavim nan itim, a zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim iti. 48 Kɨ uabɨ, kɨ dagher ikɨrɨmɨrir zurara itim anɨdim. 49 Ian ovavir kaba me, dagher ziam mana, me gumaziba itir puvatɨzir danganimɨn ikia aneme, egha ariaghɨre. 50 Ezɨ dagher kam Godɨn Nguibam ategha izaghirɨ, gumazamiziba anemɨva, egh me aremeghan kogham. 51 Kɨ uabɨ dagher kam, ikɨrɨmɨrir zurara itim anɨdim, Godɨn Nguibam ategha egha zaghirɨ. Eghtɨ gumazitam dagher kamra ameghɨva, a zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim iniam. Dagher kɨ a danɨngamim, a nan nivafɨzim. Kɨ kamagh sua, nguazimɨn gumazamiziba me angamra ikiam, kamaghɨn kɨ me bagh uan nivafɨzim anenigham.” 52 Ezɨ Judaba akar kam baregha egha me uari tongɨn uarir atara ghaze, “Gumazir kam manmaghɨn uan nivafɨzim e danightɨ e anemam?” 53 Ezɨ Iesus kamaghɨn me mɨgei, “Bar guizbangɨra kɨ ia mɨgei, ia Gumazibar Otarimɨn nivafɨzim rameghan koghɨva, egh an ghuzim rameghan koghɨva, egh ia angamra itir ikɨrɨmɨrim ian ikian kogham. 54 Nan nivafɨzim a guizɨn daghem, ezɨ nan ghuzim a guizɨn apir bizim. Kamaghɨn ami, gumazim nan nivafɨzim apava egha nan ghuzim api, a zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim iti. Eghtɨ Godɨn Kotɨn Dughiamɨn kɨ a damightɨ a ua mozimɨn dɨkavigham. 56 Ezɨ gumazim nan nivafɨzim apava egha nan ghuzim api, a nan poroghav iti, ezɨ kɨ an poroghav iti. 57 Afeziar ikɨrɨmɨrir angamra itim anɨdim, a na amadazɨma kɨ ize, ezɨ kɨ Afeziamɨn gavgavimɨn angamra iti. Ezɨ kamaghɨra gumazim nan nivafɨzim api, a nan gavgavimɨn ikɨrɨmɨrir angamra itim iniam. 58 Dagher kamra, a Godɨn Nguibam ategha izaghirɨ. Egha dagher kam, a dagher ian ovaviba fomɨram anemegha gɨn ariaghrezimɨn mɨn garir pu. Puvatɨ. Gumazir dagher kam apim, a zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim iniam.” 59 Iesus Kaperneamɨn nguibamɨn itir God ko mɨgeir dɨpenimɨn aven ikia, egha a gumazamizibar sure gamua akar kam me ganɨngi. 60 Ezɨ suren gumaziba Iesusɨn akar kam baregha, egha men avɨrim kamaghɨn mɨgɨa ghaze, “Akar kam e gamima e nɨghnɨzir avɨribagh ami. Tina akar kam baragham?” 61 Ezɨ Iesus uan navir averiamɨn aven kamaghɨn fo, an suren gumaziba puvɨra akar a mɨkemezim mɨgɨa imobi. Ezɨ a men azara, “Akar kam ti ian nɨghnɨzir gavgaviba gasɨghasɨsi, o? 62 Egh ia Gumazibar Otarimɨn ganightɨ, a nguibar a fomɨra ikezimɨn ua ghuavanaboghtɨ, eghtɨ ia manmaghɨn nɨghnɨgham? 63 Godɨn Duam uabɨ, angamra itir ikɨrɨmɨrim gumazamizibagh anɨdi. Gumazimɨn gavgavim tong ian akuraghan kogham. Akar kɨ ia mɨkemezir kaba, da Godɨn Duamɨn bizim, da angamra itir ikɨrɨmɨrim ia ganɨdi. 64 Ezɨ gumazir ian tongɨn itir maba, me nɨghnɨzir gavgaviba nan itir puvatɨ.” (Iesus fomɨra iza datɨrɨghɨn, a nɨghnɨzir gavgavim itir puvatɨzir gumazibagh fo. Egha a gumazir a isɨ apanibar dafarim darɨghamin kam gɨfo.) 65 Egha Iesus ua me mɨgei, “Me nɨghnɨzir gavgavim nan itir puvatɨ, ezɨ bizir kam bagha, kɨ ia mɨkeme, ‘Afeziam gavgavim gumazitam danigan koghtɨ, kamaghɨn gumazir kam na bagh izeghan kogham.’” 66 Iesus akar kamɨn gun mɨkemegha gɨvazɨma, an suren gumazir avɨrim anetegha ua ghue, egha uam a ko aruir puvatɨ. 67 Ezɨ Iesus kamaghɨn 12 plan suren gumazibar azara, “Ezɨ ia? Ia ti uaghan na ategh mangasa?” 68 Ezɨ Saimon Pita an akam ikara, “Ekiam, e tina bagh mangam? Nɨn akabara, da zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim anɨdi. 69 Ezɨ e nɨghnɨzir gavgavim ikiava, egha deravɨra kamaghɨn fo, nɨ gumazir Godɨn damazimɨn bar zuegha arazir kuram nɨn puvatɨzim, God ua bagha nɨ ginaba.” 70 Ezɨ Iesus kamaghɨn men akam ikara, “Manmaghɨn ami? Kɨ uabɨ ia 12 plan suren gumaziba mɨsefe. Ezɨ ian tongɨn itir mav, a duar kuram.” 71 A Judasɨn mɨgei, a Saimon Iskariotɨn otarim, a 12 plan suren gumazibar mav. Iesus fo, Judas gɨn a isɨ apanibar dafarim datɨghtɨ me a mɨsueghtɨ, an aremegham.

7

1 Dughiar maba gɨvazɨma, Iesus Galilin Distrighɨn aven arui. A fo, Judaba a mɨsueghtɨma an aremeghasa egha a bagha mɨzuai. Kamaghɨn amizɨma, a ua Judian Distrighɨn mangan aghua. 2 Ezɨ Judabar Averpenibar Isar Ekiamɨn Dughiam otivasa roghɨra izi. 3 Ezɨ an doziba kamaghɨn a mɨgɨa ghaze, “Nɨ danganir kam ateghɨva egh Judian Distrighɨn mangɨ. Eghtɨ nɨn suren gumaziba ingangarir nɨ amibar ganam. 4 Egh gumazitam gumazamiziba bar a gɨfoghsɨ, a modogh ingangarim damuan kogham. Egh nɨ bizir kabar amuava, kamaghɨn nɨ uabɨ isɨ gumaziba bar men akagham.” 5 (An doziba uaghan nɨghnɨzir gavgavim an itir puvatɨ, egha akar kam mɨkeme.) 6 Ezɨ Iesus kamaghɨn men akam ikara, “Nan dughiam a tɨghar izam. Ezɨ dughiaba bar, ian dughiar aghuiba. 7 Ezɨ nguazir kamɨn itir gumazamiziba me ian apanim damuan kogham. Ezɨ kɨ men arazir kurar me amibar gun mɨgei. Kamaghɨn amizɨ, me nan apanim gami. 8 Ia uarira isamɨn dughiar kam bagh Jerusalemɨn mangɨ. Eghtɨ kɨ, nan dughiam tɨghar izam, kamaghɨn, kɨ isamɨn dughiamɨn mangɨghan kogham.” 9 A kamaghɨn me mɨkemegha, egha a Galilin Distrighɨn ikiavɨra iti. 10 Ezɨ an doziba ghuegha gɨvazɨma, Iesus uaghan gɨn zui. An azenara zuir puvatɨ, a mogomebar zui, ezɨ gumazamiziba a gɨfozir puvatɨ. 11 Ezɨ isar ekiamɨn dughiamɨn, Judabar gumazir ekiaba a bagha garagharui, egha mɨgei, “Gumazir kam managh iti?” 12 Ezɨ gumazamiziba uarir tongɨn a bagha sighsirakaba uariv gei. Marazi ghaze, “A gumazir bar aghuim.” Ezɨ marazi ghaze, “Puvatɨ, a gumazamizibagh ifari.” 13 Egha me Judabar gumazir ekiabar atiati. Kamaghɨn amizɨ tav an araziba azenara dav geir puvatɨ. 14 Ezɨ isamɨn dughiar kamɨn tongɨn, Iesus Godɨn dɨpenimɨn mɨriamɨn aven ghugha egha gumazamizibar sure gami. 15 Judaba an akar kam barasi, egha me nɨghnɨzir avɨribagh amua egha mɨgei, “Manmagh amizɨ gumazir kam fofozir kaba iti? A suren ghuzir puvatɨ.” 16 Ezɨ Iesus kamaghɨn men akam ikara, “Kɨ ia ganɨngizir akar kam, kar nan akam puvatɨ, kar Godɨn akam, a na amadazɨma kɨ ize. 17 Ezɨ gumazitam Godɨn akam bar an gɨn mangasa ifonge, an akar kɨ mɨkemezir kamɨn mɨngarim bar a gɨfogham. Egh a fogham, akar kam Godɨn ize, o a pura nan nɨghnɨzimɨn ize. 18 Gumazir pura uan nɨghnɨzimɨn mɨgeim, a uabɨ uan ziam fasa ifonge. Ezɨ gumazim a gumazir anemadazimɨn ziam fasa ifonge, gumazir kam a guizɨn akabara mɨgei, egha a bizitam gifarir puvatɨ. 19 “Fomɨra Moses Godɨn Araziba osirigha ia ganɨngi. Egha gumazitam ian tongɨn ikia Moses Osirizir Arazibar gɨn zuir puvatɨ. Ia tizim bagh na mɨsueghtɨ kɨ aremegham?” 20 Ezɨ gumazamiziba an akam kamaghɨn a ikara, “Ti duar kuratam nɨ gapasa! Gumazir manamra nɨ mɨsueghtɨ na aremegham?” 21 Ezɨ Iesus kamaghɨn men akam ikara, “Kɨ mirakelɨn ingangarir vamɨra a gami, ezɨ ia bar nɨghnɨzir avɨribagh ami. 22 Ezɨ ia nɨghnɨgh, Moses mɨkarzir mogomem aghorir arazim ia ganɨngi, ezɨ ia Sabatɨn dughiabar uaghan otaribar mɨkarzir mogomebar ghori. (Guizbangɨra, Moses uabɨ arazir kam atɨzir puvatɨ. Arazir kam ian ovavibar oto.) 23 Ia Moses Osirizir Araziba deragh a dar gɨn mangɨsɨ, egh ia Sabatɨn dughiamɨn otaribar mɨkarzibar ghoram. Ezɨ kɨ gumazir mam Sabatɨn dughiamɨn a gamizɨma a ua bar dera, ezɨ manmagh sua ia nan anɨngaghe? 24 Ia pura damazir kɨnibar bizibar ganɨva, da tuisɨghan markɨ. Ia guizɨn arazimɨn araziba deravɨra da tuisɨgh.” 25 Ezɨ Jerusalemɨn gumazamizir maba Iesus amizir bizibar ganigha egha mɨgei, “Manmaghɨn ami? Kar gumazir kamra, en gumazir ekiaba a mɨsueghtɨma an aremeghasa, me ifonge. 26 A kara, an azenara mɨgei, ezɨ me mɨgɨrɨgɨatam a gamir puvatɨ. Me ti fo, a gumazir kam, God Ua E Iniasa Mɨsevezir Gumazim? 27 Ezɨ e gumazir kamɨn nguibam gɨfo. Eghtɨ God Ua E Iniasa Mɨsevezir Gumazim otoghtɨ, gumazitam an nguibam gɨfoghan kogham.” 28 Ezɨ Iesus Godɨn Dɨpenimɨn ikia egha akam gumazamizibav kɨri. Egha a kamaghɨn dei, “Ia ghaze, ia ti bar na gɨfo, egha ia nan nguibar kɨ izezim gɨfos, o? Ezɨ, kɨ uabɨ uan ifongiamɨn izezir puvatɨ. Afeziar na amadazim, an akam bar guizbangɨra. Ezɨ ia a gɨfozir puvatɨ. 29 Ezɨ kɨ a gɨfo. Kɨ a ko itima, a na amadazɨma ezɨ kɨ ize.” 30 Me akar kam baregha egha a isɨ kalabus darɨghasa. Ezɨ an dughiam tɨghar, kamaghɨn amizɨ, gumazitam an suirazir puvatɨ. 31 Ezɨ gumazamizir avɨrim me nɨghnɨzir gavgavim an ikia, egha me mɨgei, “Gumazir God Ua E Iniasa Mɨsevezim otoghɨva, a mirakelɨn avɨribar amutɨ da mirakelɨn gumazir kam amibagh afiragham ti?” 32 Ezɨ Farisiba me gumaziba barazima me sighsirakaba Iesus amizir bizibav gei. Kamaghɨn amizɨ, me ko, Godɨn ofa gamir gumazir ekiaba, me plisɨn gumaziba amadazɨma me Iesusɨn suighasa izi. 33 Ezɨ Iesus mɨgei, “Dughiar bar oveghevezimɨn kɨ ia ko ikiam, egh kɨ uamategh Afeziar na amadazim bagh mangam. 34 Eghtɨ ia nguibar kɨ ikiamimɨn mangɨghan kogham. Kamaghɨn ia na buriam, egh nan apighan kogham.” 35 Ezɨ Judaba uarir tongɨn uarira uariv mɨgɨa ghaze, “A managh mangɨtɨ eghtɨ e an ganighan kogham? A ti en gumazamizir kantri Grighɨn itiba bagh mangɨgham, egh Grighɨn gumazamizibar sure damuam, o? 36 A ghaze, ‘Ia na buriva, egh ia nan apighan kogham.’ Egha ghaze, ‘Ia nguibar kɨ ikiamim ia an mangɨgham kogham.’ Ezɨ akar kamɨn mɨngarim manmakɨn?” 37 Ezɨ isar ekiamɨn dughiar abuananam, a dughiar bar ekiam. Ezɨ dughiar kamɨn Iesus tugha egha pamten diagha kamaghɨn mɨgei, “Gumazitam kuarim an pɨri, a na bagh izɨ egh dɨpam ramam. 38 Akar Godɨn Akɨnafarimɨn itim kamaghɨn mɨgei, ‘Gumazir nɨghnɨzir gavgavim nan itim, a dɨpar ikɨrɨmɨrir zurara itim anɨdim, an navir averiam gizɨvaghɨva, egh fasfagh iram.’” 39 Iesus Godɨn Duam mɨgei, gumazir nɨghnɨzir gavgavim an itiba, me a iniam. Ezɨ dughiar kamɨn Iesus ziar ekiam tɨghar a iniam, kamakɨn Godɨn Duam tɨghar izam. 40 Ezɨ gumazir maba akar a mɨkemeziba baregha egha me mɨgei, “Bar guizbangɨra, gumazir kam a Godɨn akam inigha izir gumazim, God nguazim anemangasa mɨkeme.” 41 Ezɨ marazi ghaze, “A Gumazir God Uam E Iniasa Mɨsevezim.” Ezɨ marazi ghaze, “Puvatɨ, Gumazir God Uam E Iniasa Mɨsevezir kam, a Galilin otoghan kogham. Puvatɨ. 42 Godɨn Akɨnafarim kamaghɨn mɨkeme, Gumazir God Uam E Iniasa Mɨsevezir kam Atrivim Devitɨn anabamɨn otogham, eghtɨ an amebam Betlehemɨn nguibamɨn a bategham, nguibar kam Atrivim Devit fomɨra an ike.” 43 Kamaghɨn amizɨ, gumazamiziba nɨghnɨzir avɨriba Iesusɨn ikia, egha uarira uari abɨki. 44 Marazi a isɨ kalabus darɨghasa ifonge, ezɨ gumazitam an suirazir puvatɨ. 45 Ezɨ Godɨn Dɨpenimɨn garir plisba uamategha Godɨn ofa gamir gumazir ekiaba ko Farisiba bagha ghu. Ezɨ me kamaghɨn me azara, “Manmagh amizɨma ia Iesusɨn akua izir puvatɨ?” 46 Ezɨ plisɨn gumaziba kamaghɨn me akam ikara, “Gumazitam faragha gumazir kam mɨkemezɨ moghɨn mɨgeir puvatɨ.” 47 Ezɨ Farisiba kamaghɨn men akam ikara, “A ti uaghan ia gifara? 48 E gumazir dapaniba ko Farisiba, ia ti en tongɨn gumazitamɨn garima a nɨghnɨzir gavgavim an iti, o? Bar puvatɨ. 49 Nɨghnɨzir gavgavim an itir darasi, ka gumazamizir Moses Osirizir Arazibagh fozir puvatɨziba. God ghaze, me ovengam.” 50 Ezɨ Nikodemus, a gumazir kam faragha Iesus bagha ghu, a Farisin mav, a kamaghɨn me mɨgei, 51 “En Arazir Moses Osiriziba ti ghaze, e pura gumazitam kotɨn aven a mɨkɨm suam, nɨ aremegham? Puvatɨ. E faragh an akam baregham, egh an amizir bizim deravɨra a gɨfogham.” 52 Ezɨ me kamaghɨn an akam ikara, “Nɨ ti uaghan Galilin gumazitam, o? Nɨ Godɨn Akɨnafarimɨn itir akaba nɨ bar deravɨra dar gan, egh nɨ uaghan kamaghɨn fogham, Godɨn akam inigha izir gumazitam Galilin Distrighɨn otoghan kogham.” 53 Ezɨ gumazamiziba bar uan

8

1 Ezɨ Iesus Olivɨn mɨghsɨamɨn ghu. 2 Ezɨ amɨnim tirazɨ, ezɨ bar mɨzaraghara a ua Godɨn Dɨpenimɨn mɨriamɨn aven ghu. Ezɨ gumazamiziba bar a bagha izi. Ezɨ an aperaghav ikia men sure gami. 3 Ezɨ Judan arazibagh fozir gumaziba ko Farisiba me pam itir amizir mam, me an garima a gumazir igharazim ko akui, ezɨ me an akua ghua egha a gamima a gumazamizibar damazimɨn tughav iti. 4 Egha me kamaghɨn Iesus mɨgei, “Tisa, pam itir amizir kam, a gumazir igharazim ko akuima, me an gani. 5 Ezɨ Moses Osirizir Araziba kamaghɨn mɨgei, e dagɨaba fɨva kamaghɨn amir amizim mɨkɨntɨma an aremegham. Ezɨ nɨ manmaghɨn mɨgei.” 6 Me ghaze, an akatam mɨkemeghtɨ, me akar kam bagh akam a gasam. Egha me a gifarasa mɨgɨrɨgɨar kam gami. Ezɨ Iesus aviragha uan dafarpuzimɨn nguazim osiri. 7 Ezɨ me an azangsɨghavɨra iti, ezɨ Iesus tugha egha kamaghɨn me mɨgei, “Gumazir manam ian tongɨn arazir kuratam gamizir puvatɨ, a faragh dagɨam amizir kam mɨkɨnigh.” 8 Ezɨ a uam aviragha nguazimɨn osiri. 9 Me akar kam baregha, egha me bar vaghvagha danganir kam ataghragha zui. Gumazir ghuriba me faragha zui, ezɨ marazi men gɨn zui. Ezɨ Iesus uabɨra aviragha ikia iti, ezɨ amizim an damazimɨn tughav iti. 10 Ezɨ Iesus tugha egha kamaghɨn amizimɨn azai, “Amizim, gumazir kaba managh ghue? Gumazir akam nɨ gasamiba ti puvatɨ?” 11 Ezɨ amizim mɨgei, “Ekiam, ua gumaziba puvatɨ.” Ezɨ Iesus a mɨgei, “Kɨ uaghan akam nɨ gasir puvatɨ. Nɨ mangɨ, egh gɨn uam arazir kuratam damuan markɨ.” 12 Egha Iesus ua gumazamizibav gɨa ghaze, “Kɨ uabɨ, kɨ gumazir angazangarim nguazir kamɨn itir gumazamizibagh anɨdim. Gumazim nan gɨn izɨ, a mɨtatemɨn daruan kogham. Puvatɨ. An angazangarir gumazamizibagh amima me angamra itim, an an aven ikiam.” 13 Ezɨ Farisiba akar kam baregha egha kamaghɨn Iesus mɨgei, “Nɨ uabɨ uan ingangariba ko arazibar gun mɨgei. Kamaghɨn gumaziba nɨn akar nɨ mɨkemezim nɨghnɨzir gavgavim an ikian kogham. Nɨn akam, a pura bizim.” 14 Ezɨ Iesus men akam kamaghɨn a ikara, “Guizbangɨra, kɨ uabɨ uan arazibar gun mɨgei. Ezɨ kɨ nguibar kɨ dɨkavigha izezim kɨ a gɨfo, egha kɨ danganir kɨ uamategh mangamim, kɨ a gɨfo. Kamaghɨn amizɨ, gumaziba nan akam nɨghnɨzir gavgavim an ikɨ. Ezɨ ia nan nguibam gɨfozir puvatɨ. Egha danganir kɨ gɨn mangamim, uaghan ia a gɨfozir puvatɨ. 15 Ia gumaziba nguazir kamɨn arazibar me tuisɨsi. Kɨ gumazitamɨn araziba tuisɨzir puvatɨ. 16 Eghtɨ kɨ gumazitamɨn araziba tuisɨghtɨ, gumaziba nan akar kɨ mɨkemezim nɨghnɨzir gavgavim an ikiam. Kɨ uabɨra a tuisɨzir puvatɨ. Afeziar na amadazim, a na ko ingari, kamaghɨn nan tuisɨzir arazim bar guizbangɨra. 17 Ian Arazir Moses Osiriziba, akam kamaghɨn iti, gumazir pumuning akar otevir vamɨra mɨkɨmam, eghtɨ aningɨn akam a guizbangɨra. 18 Kɨ uabɨ kɨ uan araziba ko ingangaribar gun mɨgei, ezɨ Afeziar na amadazim, a uaghan nan ingangariba ko arazibar gun mɨgei.” 19 Ezɨ Farisiba kamaghɨn an azara, “Nɨn Afeziar nɨ mɨgeir kam, a managh iti?” Ezɨ Iesus kamaghɨn me ikara, “Ia guizbangɨra na gɨfozir puvatɨ. Egha ia nan Afeziam gɨfozir puvatɨ. Ia na gɨfoghɨva egh uaghan nan Afeziam gɨfogham.” 20 Iesus Godɨn Dɨpenimɨn ikia dagɨaba arɨzir danganimɨn boroghɨra gumazamizibar sure gami. Ezɨ an dughiam tɨgharɨ, kamaghɨn amizɨ gumazitam an suirazir puvatɨ. 21 Egha Iesus ua gumazamizibav gɨa ghaze, “Kɨ zui. Ia na buriva nan apighan kogham. Ian arazir kuraba ikɨvɨra ikiam, eghtɨ ia aremegham. Egh ia kɨ mangamin danganim, ia an mangan kogham.” 22 Ezɨ Judan gumazir aruaba akar kam baregha egha me uarira kamaghɨn uariv gei, “Manmagh sua a ghaze, ‘Ia danganir kɨ zuimɨn mangan kogham?’ A ti uabɨra uabɨ mɨsueghɨva aremegham?” 23 Ezɨ Iesus kamaghɨn me mɨgei, “Ia nguazimɨn vɨn itir darasi. Ezɨ ko, kɨ pɨn iti tav. Ia nguazir kamɨn adarasi. Ezɨ kɨ nguazir kamɨn gumazim puvatɨ. 24 Kamaghɨn ami, kɨ ia mɨkemegha gɨfa, ian arazir kuraba ikɨvɨra ikiam, eghtɨ ia aremegham. Ia kamaghɨn nɨghnɨzir gavgavim nan ikian kogh egh mɨkɨm suam, Kɨ Uabɨ Kɨ Kamaghɨn Iti, eghtɨ ian arazir kuraba ikɨvɨra ikɨtɨ ia arɨmɨghiram.” 25 Ezɨ me an azara, “Nɨ tina?” Ezɨ Iesus me ikara, “Kɨ tina, kɨ faraghavɨra ia mɨkemegha gɨfa. 26 Kɨ ian araziba bagha akar avɨriba kɨ ia mɨkɨmasa iti. Egh uaghan kɨ ian arazir kuraba jasɨn mɨn da tuisɨghasa. Ezɨ gumazir na amadazim, an araziba bar guizbangɨra. Ezɨ akar a na mɨkemezɨ kɨ oraghiziba, kɨ bar dar gun nguazimɨn gumazamizibav gei.” 27 Me kamaghɨn fozir puvatɨ, Iesus uan Afeziamɨn gun me mɨgei. 28 Kamaghɨn amizɨ, a kamaghɨn me mɨgei, “Ia Gumazibar Otarim fɨva ter ighuvimɨn aneguragh, egh ia kamaghɨn fogh, Kɨ Uabɨ Kɨ Kamaghɨn Iti. Egh kamaghɨn fogh, kɨ uabɨ uan nɨghnɨzimɨn gɨn ghua bizitam gamir pu. Puvatɨ. Kɨ akar Afeziam na mɨkemeziba, darara gun mɨgei. 29 Afeziar na amadazɨ kɨ izezim, a na ko ikiavɨra iti. Kɨ zurara bizir a ifongezibagh ami, kamaghɨn a na ataghizɨma kɨ uabɨra itir puvatɨ.” 30 Ezɨ gumazamiziba orazima Iesus akar kam mɨkeme, ezɨ men avɨrim nɨghnɨzir gavgavim an iti. 31 Ezɨ Iesus kamaghɨn Judan nɨghnɨzir gavgavim an itibav gɨa ghaze, “Ia nan akamɨn suiragh gavgavigh egh ia guizbangɨra nan suren gumazibar otogham. 32 Egh ia guizɨn akam gɨfogham, eghtɨ guizɨn akam ia damutɨ ia fɨrighrɨgham.” 33 Ezɨ me kamaghɨn an akam ikara, “E Abrahamɨn ovaviba. E dughiatamɨn pura gumazitamɨn ingangarir gumazir kɨnibar ikezir puvatɨ. Ezɨ manmagh sua nɨ ghaze, ‘Ia fɨrighrɨgham’?” 34 Ezɨ Iesus kamaghɨn men akam ikara, “Bar guizbangɨra kɨ ia mɨgei, gumazir arazir kurabagh amiba, me bar arazir kuramɨn ingangarir gumazir kɨnibar mɨn iti. 35 Ingangarir gumazir kɨniba me zurara anababa ko itir pu. Puvatɨ. Otarimra zurara anabamɨn aven iti. 36 Eghtɨ kamaghɨn Otarim ia damutɨ, ia fɨrighrɨghɨva, egh ia guizbangɨra fɨrighrɨgham. 37 Kɨ fo, ia Abrahamɨn ovaviba. Egha ia nan akam baraghan aghua, kamaghɨn amizɨma, ia na mɨsoghasava ami. 38 Kɨ nan Afeziam nan akazir akabar gun mɨgei. Ezɨ ia uan afeziam da inizir araziba ia dagh ami.” 39 Ezɨ Judaba Iesusɨn akam ikara, “En afeziam, an Abraham.” Ezɨ Iesus me mɨgei, “Ia Abrahamɨn boriba, kamaghɨn ia an mɨrara arazir an amizibar amuam. 40 Kɨ, guizɨn akar God nan sure gamiziba, kɨ bar dar gun ia mɨgei. Ezɨ datɨrɨghɨn ia na mɨsoghasa ifonge. Kar Abrahamɨn arazim puvatɨ! 41 Ia uan afeziamɨn arazim gami.” Ezɨ me a mɨgei, “En amebaba pura ikia e batezir pu. Puvatɨ. E afeziar vamɨra iti, a God.” 42 Ezɨ Iesus kamaghɨn me mɨgei, “Ezɨ kɨ God ko ikegha ize. Kɨ uabɨ uan ifongiamɨn izezir pu. Puvatɨ. God na amadazɨ ezɨ ikɨ ize. Kamaghɨn God guizbangɨra ian Afeziamra, eghtɨ ia na gɨfuegham. 43 Ezɨ manmaghɨn amizɨ ia deravɨra nan akam gɨfozir puvatɨ? Ia nan akam baraghan aghua, egha bizir kam bangɨn ia deravɨra nan akam gɨfozir puvatɨ. 44 Ia uan afeziam Satanɨn boriba. Egha ia uan afeziamɨn ifongiamɨn gɨn mangasa bar gavgafi. A fomɨra ikia gumazibav sosi ezɨ me ariaghiri. Ezɨ guizbangɨn arazim an itir puvatɨ, kamaghɨn a guizbangɨn arazibar gɨn zuir puvatɨ. An akar ifavaribagh ami, kar an akamra. An akar ifavaribagh amir gumazim, egha guizbangɨra akar ifavaribar afeziam. 45 Ezɨ ko, kɨ guizɨn akam akuri, ezɨ kamaghɨn ia nan akam nɨghnɨzir gavgavim an itir puvatɨ. 46 Ia ghaze, kɨ ti arazir kuram gami? Ia kamaghɨn nɨghnɨghɨva, ia nan arazir kuram azenim datɨgh. Ezɨ kɨ guizɨn akam akuri, ezɨ manmagh sua ia nan akam nɨghnɨzir gavgavim an itir puvatɨ? 47 Godɨn boriba Godɨn akaba bar da barasi. Ezɨ ia Godɨn boriba puvatɨ, kamaghɨn ia an akam barazir puvatɨ.” 48 Ezɨ Judaba an akam ikara, “E ghaze, nɨ Samarian gumazir mam, ezɨ duar kuram nɨ gapasa. Ezɨ e nɨn azai, bizir kam ti guizbangɨra, o?” 49 Ezɨ Iesus kamaghɨn akam ikara, “Duar kuram na gapazazir pu. Puvatɨ. Kɨ uan Afeziamɨn ziamra fe, ezɨ ia nan ziam dɨkabɨri. 50 Kɨ uabɨ uan ziam fer puvatɨ. Ezɨ gumazir mam nan ziam fasa iti, egha a jas. 51 Kɨ guizbangɨra ia mɨgei, gumazir nan akamɨn gɨn zuim, an aremeghan kogham. Bar puvatɨ.” 52 Ezɨ bizir kamɨn Judaba kamaghɨn Iesus mɨgei, “E datɨrɨghɨn fo, duar kuram nɨ gapasa. Abraham aremegha gɨfa, ezɨ Godɨn akam inigha izir gumaziba uaghan ariaghregha gɨfa. Ezɨ nɨ ghaze, gumazir nan akamɨn gɨn zuim, an aremeghan kogham? 53 Manmaghɨn ami? En ovavim Abraham aremegha gɨfa! Nɨ ti Abraham gafira, o? Ezɨ Godɨn akam inigha izir gumaziba uaghan ariaghɨre. Ezɨ nɨ uabɨ ghaze, nɨ bar tinara?” 54 Ezɨ Iesus kamaghɨn akam ikara, “Kɨ uabɨ uan ziam fɨtɨ, eghtɨ nan ziam pura bizim. Ezɨ nan Afeziam, a nan ziam fe. Ezɨ ia kamaghɨn mɨgei, a ian God. 55 Egha ia a gɨfozir puvatɨ. Ezɨ ko, kɨ a gɨfo. Egh kɨ suam, ‘Kɨ a gɨfozir puvatɨ,’ egh kɨ ian mɨn gumazir ifavarimɨn otogham. Kɨ a gɨfogha gɨvagha, egha kɨ deravɨra an akamɨn gɨn zui. 56 “Ian afeziam Abraham, a nan dughiar kɨ izamimɨn ganasa, a bar akonge. Ezɨ an an ganigha gɨvagha, egha an navim bar dera.” 57 Ezɨ Judaba akar kam baregha egha kamaghɨn Iesus mɨgei, “Nɨ 50 plan azeniba puvatɨ. Nɨ ti Abrahamɨn ganis, o?” 58 Ezɨ Iesus me mɨgei, “Kɨ guizbangɨra ia mɨgei, Abraham tɨghar otivam, kɨ fomɨra, Kɨ Iti.” 59 Ezɨ me a ginivasa dagɨaba isi. Ezɨ Iesus uabɨ modogha egha Godɨn Dɨpenimɨn mɨriam ategha azenan ghu.

9

1 Egha Iesus ghuavigha gumazir damazir okavɨzir mamɨn api. An damazimning okavizɨ amebam a bate. 2 Ezɨ Iesusɨn suren gumaziba an azara. “Tisa, tina arazir kuram gami, gumazir kam o an amebam ko afeziam, ezɨ kamaghɨn an damaziba okavizɨ amebam a bate?” 3 Ezɨ Iesus kamaghɨn akam ikara, “Gumazir kam arazir kuram gamizir puvatɨ, egha an amebam ko afeziam uaghan arazir kuratam gamizir puvatɨ. God kamagh sua, bizir gumazir kamɨn otozim, gumazamiziba an ganɨva fogham, Godɨn ingangarim azenara men oto. Kamaghɨn an damaziba okavizɨ amebam a bate. 4 Ezɨ datɨrɨghɨn aruem ikiavɨra itima, e gumazir na amadazɨ kɨ izezim an ingangarim damuam. Amɨnim pɨrasava roghɨra izi, ezɨ gumaziba ingangaritam damighan kogham. 5 Dughiar kɨ nguazir kamɨn itim, kɨ gumazir angazangarim nguazimɨn itir gumazamizibagh anɨdim.” 6 Iesus kamaghɨn mɨkemegha egha nguazim giparigha egha nguazim sara veregha, egha gumazimɨn damazim gatɨ. 7 Egha Iesus kamaghɨn a mɨgei, “Nɨ mangɨva Siloamɨn mozir dɨpam guruegh.” (Ziar kam Siloam, an mɨngarim kamaghɨn ghu, “Amada.”) Ezɨ gumazir damazir okavɨrɨzim ghua rue. Egha uamategha iza, biziba bar deravɨra dar gari. 8 Gumazir kam faragha dagɨaba uabɨ danɨngasa gumazamizibagh inge, ezɨ gumazamizir avɨriba an gani. Datɨrɨghɨn men marazi ko an boroghɨn itir darazi, me ghaze, “Gumazir kamra, a faragha apiav ikia dagɨaba bagha gumazibagh inge?” 9 Egha marazi ghaze, “Are, gumazir kamra.” Ezɨ marazi ghaze, “Puvatɨ. A gumazir kamɨn mɨrara gara, egha a ighara.” Ezɨ gumazir kam uabɨ ghaze, “Kar kɨrara.” 10 Ezɨ me an azara, “Manmaghɨn amizɨma nɨn damazimning dera?” 11 Ezɨ a kamaghɨn men akam ikara, “Gumazir kam an ziam Iesus, a nguazim ko dɨpam veregha nan damazimning gatɨ. Egha na mɨgei, ‘Nɨ Siloamɨn mozir dɨpamɨn mangɨgh egh ruegh.’ Ezɨ kɨ ghua ruezɨma nan damazimning dera, ezɨ kɨ deravɨra bizibar gari.” 12 Ezɨ me an azara, “Gumazir kam managh iti?” Ezɨ a mɨgei, “Kɨ fozir puvatɨ.” 13 Egha me gumazir faragha damaziba okavɨzir kam me a inigha Farisiba bagha zui. 14 Ezɨ dughiar Iesus nguazir beghneazimɨn ingarigha gumazimɨn damazimning gamizɨ a garim, kar Sabatɨn dughiam. 15 Ezɨ kamaghɨn Farisiba uam an azai, “Nɨn damazimning manmaghɨn amigha dera?” Ezɨ a kamaghɨn me mɨgei, “A nguazir beghneazim isa nan damazimning gatɨzɨ, ezɨ kɨ rue, egha kɨ biziba deravɨra dar gari.” 16 Ezɨ Farisin maba ghaze, “Gumazir kam a Sabatɨn dughiamɨn arazibar gɨn zuir puvatɨ. Kamaghɨn e fo, God gumazir kam amadazɨ puvatɨ.” Ezɨ marazi ghaze, “Manmagh amizɨ gumazir arazir kuram itim mirakelɨn kabar amigham.” Egha me uari abɨki. 17 Egha Farisiba ua faragha gumazir damaziba okavɨzir kamɨn azangsɨsi, “Nɨ ghaze, gumazir kam nɨn damazimning akɨri, ezɨ kamaghɨn nɨ manmaghɨn nɨghnɨsi, a gumazir manmaghɨra garim?” Ezɨ gumazir kam kamaghɨn me akam ikara, “A Godɨn akam inigha izir gumazir mam.” 18 Bar guizbangɨra, faragha gumazir kamɨn damazimning okafi, egha datɨrɨghɨn an damazimning kuiaghirɨ. Ezɨ Judan gumazir aruaba bizir kam nɨghnɨzir gavgavim an ikian aghua. Egha kamaghɨn me gumazir kamɨn amebam ko afeziamɨn diagha ghaze, gua izɨ. 19 Ezɨ aning izima me kamaghɨn aningɨn azai, “Ka ti guan borimra? Dughiar amebam a batezim, an damazimning okavigha iti, gua kamaghɨn mɨkeme, o? Ezɨ manmagh amizɨma a datɨrɨghɨn gari?” 20 Ezɨ an amebam ko afeziam kamaghɨn men akam ikara, “Ga fo, kar gan borim. Ezɨ dughiar amebam a batezim, an damazimning okavigha iti, ga uaghan a gɨfo. 21 Ezɨ datɨrɨghɨn an damazimning manmaghɨn kuiaghirɨ, ga uaghan fozir puvatɨ. Ezɨ tina an damazimning kui, ga uaghan fozir puvatɨ. Ia an azaragh. An asegha gɨfa. A uabɨ ua bagh mɨkɨmam.” 22 An amebam ko afeziam Judabar atiatigha, egha kamaghɨn mɨgɨrɨgɨar kam gami. Me fo, Judaba faragha kamaghɨn akam mɨsoke, gumazitam kamaghɨn mɨkɨm suam, ‘Iesus a Gumazir God Uam E Iniasa Mɨsevezir kam,’ eghtɨ me an anogoreghtɨ a ua God ko mɨgeir dɨpenimɨn aven ikian kogham. 23 Ezɨ kamaghɨn gumazir kamɨn amebam ko afeziam ghaze, “An asegha gɨfa. Ia an azangsɨgh.” 24 Egha gɨn me ua gumazir faragha damaziba okavɨzim dia, egha a mɨgɨa ghaze, “Nɨ Godɨn damazimɨn guizɨn akam mɨkɨmsɨ egh akar dɨkɨrɨzim damigh. E fo, gumazir nɨ mɨkemezir kam, an arazir kurabagh amir gumazim.” 25 Egha a kamaghɨn akam ikara, “An arazir kurabagh amir gumazim o puvatɨ, kɨ kamaghɨn fozir puvatɨ. Egha bizir vamɨra, kɨ a gɨfo, kɨ faragha damazimning okafi, egha datɨrɨghɨn nan damazimning kuiaghirɨ.” 26 Ezɨ me uam an azara, “A manmaghɨn nɨ gami? A manmaghɨn nɨn damazimning akɨri?” 27 Ezɨ a kamaghɨn men akam ikara, “Kɨ ia mɨkemegha gɨfa, ezɨ ia oraghan aghua. Ia manmagh sua dughiar avɨribar oraghasa? Ia ti uaghan an suren gumazibar otivasa, o?” 28 Ezɨ Farisiba dɨbovibar kamaghɨn gumazir kam mɨgei, “Nɨrara an suren gumazim. E Mosesɨn suren gumaziba. 29 E kamaghɨn fo, God akam Moses ganɨngi. Ezɨ gumazir kam, e fozir puvatɨ, a nguibar manamɨn oto.” 30 Ezɨ gumazir faragha damaziba okavɨzir kam, a kamaghɨn men akam ikara, “Ia akar bar igharazim mɨgeima, kɨ dɨgavir kuram gami! Gumazir nan damazimning akɨrizir kam, ia ghaze ia gɨfozir puvatɨ, a nguibar manamɨn oto. 31 E fo, God gumazir arazir kurabagh amiba barazir puvatɨ. Gumazitam Godɨn ziam fɨva egh an ifongiamɨn gɨn mangɨtɨ, eghtɨ God a baragham. 32 Bar fomɨra iza datɨrɨkɨn, gumazitamɨn damazimning okavizɨ amebam a batezɨ, ezɨ gɨn gumazir mam an damazimning akɨrizɨ, e eghaghanir katam e a baraghizir puvatɨ. 33 God gumazir kam amadaghan koghai, a bizitam damighan kogham.” 34 Farisiba me akar kam baregha egha kamaghɨn an akam ikara, “Manmagh ami? Arazir kuram bar nɨ avara, dughiar nɨn amebam nɨ batezimɨn tugha egha iza datɨrɨkɨn. Ezɨ nɨ ti en sure damuasa, o?” Egha me a batoghezɨma a zui. 35 Iesus orazima me gumazir kam batoke, ezɨ a ghua a buri. Egha a batogha kamaghɨn a mɨgei, “Nɨ Gumazibar Otarim nɨghnɨzir gavgavim an ti, o puvatɨ?” 36 Ezɨ a kamaghɨn an akam ikara, “Gumazir Ekiam, Gumazibar Otarir kam a tina? Kɨ nɨghnɨzir gavgavim an ikɨsɨ, kamaghɨn nɨ na mɨkɨm, a tina.” 37 Ezɨ Iesus a mɨgei, “Nɨ an ganigha gɨfa. A gumazir datɨrɨghɨn nɨ ko mɨgeim.” 38 Ezɨ gumazir kam mɨgei, “Ekiam, kɨ nɨghnɨzir gavgavim iti.” Egha Iesusɨn guamɨn tevimning apɨrigha an ziam fe. 39 Ezɨ Iesus ghaze, “Kɨ gumazamizibar araziba tuisɨghasa kɨ ize. Kɨ kamagh sua, gumazir damaziba okavigha itiba me ganam, ezɨ gumazir gariba, men damaziba okavigham. Bizir kam bagha, kɨ nguazir kamɨn ize.” 40 Farisin maba me Iesusɨn boroghɨra ikia akar kam baraki. Egha an azara, “Nɨ kamaghɨn e mɨkɨmasa, e ti uaghan damaziba okafi, o?” 41 Ezɨ Iesus kamaghɨn me mɨgei, “Ian damaziba okavizɨ, ia arazir kurabar osɨmtɨziba puvatɨghai. Egha ia ghaze, ‘En damaziba gari.’ Kamaghɨn amizɨma ian arazir kurabar osɨmtɨzim ikiavɨra iti.”

10

1 Egha Iesus ua kamaghɨn mɨgei, “Bar guizbangɨra kɨ ia mɨgei, gumazim sipsipbar dɨvazimɨn tiar akamɨn aven zuir puvatɨgha, egha tuavir igharazimɨn dɨvazimɨn ikiavkɨnigha egha aven ghua, a mati okɨmakɨar gumazim egha gumazir igharaz darazir biziba isim. 2 Ezɨ gumazir tiar akamɨn aven zuim, a sipsipbagh eghuvir gumazim. 3 Tiar akamɨn garir gumazim a gumazir kam bagha tiam kui. Ezɨ sipsipba an tiarim barasi. Ezɨ a vaghvagha uabɨ uan sipsipbar ziabar diava egha men akua azenan zui. 4 A uan sipsipbar akua azenan ghugha, egha a uabɨ men faragha zui. Ezɨ sipsipba an tiarim barasi. Kamaghɨn me an gɨn zui. 5 Me gumazir igharazibar gɨn zuir puvatɨ. Me gumazir igharazibar tiaribagh fozir puvatɨ. Kamaghɨn ami, gumazir igharazim men dɨmtɨ, sipsipba an aregham.” 6 Iesus akar isɨn zuimɨn me mɨkeme, ezɨ me akar kamɨn mɨngarim, me a gɨfozir puvatɨ. 7 Kamaghɨn amizɨ, Iesus ua kamaghɨn me mɨgei, “Kɨ bar guizbangɨra ia mɨgei, kɨ uabɨ, kɨ sipsipba aven zuir tiar akam. 8 Gumazir nan faragha izeziba, me bar okɨmakɨar gumaziba egha gumazibar biziba isir gumaziba. Ezɨ sipsipba me barazir puvatɨ. 9 Kɨ uabɨ kɨ tiar akam. Ezɨ gumazitam na bagh izɨva egh dɨvazimɨn aven mangɨghtɨ, God an akurvagham. Eghtɨ an aven mangɨghɨva egh azenan izam, egh daruva dagheba iniam. 10 “Okɨmakɨar gumazim, a sipsipba okɨmɨva me mɨsoghtɨma me arɨmɨghiram, egh me gasɨghasɨghasa izi. A bizir igharazitam damuasa izir puvatɨ. Ezɨ ko, kɨ ia angamra itir ikɨrɨmɨrim iniasa, kɨ ize, eghtɨ ikɨrɨmɨrir aghuarim guizbangɨra ia gizɨvagham. 11 “Kɨ uabɨ kɨ sipsipbagh eghuvir gumazir aghuim. Egha sipsipbagh eghuvir gumazir aghuim, a uan sipsipbar akurvaghsɨ me bagh aremegham. 12 Ezɨ gumazir dagɨar ingangarimra amim, a guizbangɨra sipsipbagh eghuvir gumazim puvatɨ, a sipsipbar ghuavim puvatɨ. Egha a sipsipbar garima afiar atiar mam izima, a sipsipba ategh arɨmangɨgham. Eghtɨ afiar atiam sipsipbar amɨva egh men agɨntɨghtɨ me tintinibar mangegham. 13 Gumazir kam uan ivezim iniasavɨra ingara iti. A guizbangɨra sipsipbagh nɨghnɨzir puvatɨ. Kamaghɨn, a sipsipba ategh arɨmangɨgham. 14 “Kɨ uabɨ kɨ sipsipbagh eghuvir gumazir aghuim. Afeziam na gɨfozɨma, kɨ Afeziam gɨfozɨ moghɨra kɨ uan sipsipbagh fo, ezɨ nan sipsipba na gɨfo. Ezɨ kɨ sipsipbar akurvaghsɨ, me bagh aremegham. 16 Kɨ sipsipɨn maba uaghan iti, da dɨvazir kamɨn sipsipba puvatɨ. Ezɨ kɨ sipsipɨn kaba uaghan men aku izam, eghtɨ me nan tiarim baragham. Eghɨva me bar sipsipɨn okuruar vamɨra ikɨtɨ, eghtɨ sipsipbagh eghuvir gumazir vamɨra bar me geghuvam. 17 “Kɨ kamagh sua, kɨ ua dɨkavigh angamra ikiam, kamaghɨn kɨ aremeghasa ifonge. Kamaghɨn ami, Afeziam bar na gifonge. 18 Gumazitam na mɨsueghtɨ kɨ aremeghan kogham. Puvatɨ. Kɨ uabɨ nan ifongiamɨn kɨ aremegham. Kɨ oveghamin gavgavim ikia, egha uaghan ua dɨkavamin gavgavim iti. Nan Afeziam kamaghɨn damuasa na mɨkeme.” 19 Judaba akar kam baregha egha ua uari tuiragha okoroar pumuning iti. 20 Egha gumazir avɨriba ghaze, “Duar kuram a gapasa, ezɨ an ongani. Manmagh sua ia an akam barasi?” 21 Ezɨ marazi ghaze, “Akar kam, a duar kuram gapazazir gumazimɨn akam puvatɨ. Eghtɨ duar kuram manmaghɨn gumazir damazim okavɨzim akɨrigham?” 22 Ezɨ dughiar kamɨn, isar ekiamɨn dughiam Jerusalemɨn oto. Kar dughiar me fomɨra Godɨn Dɨpenim gɨnɨghnɨgha ghaze, dɨpenir kam a God baghavɨra itir dɨpenim. Ezɨ datɨrɨghɨn me dughiar kam ginɨghnɨsi. An orangtɨzimɨn dughiamɨn oto. 23 Ezɨ Iesus Godɨn Dɨpenimɨn ikia Solomonɨn Azuarimɨn aven arui. 24 Ezɨ Judaba iza anekuvagha egha kamaghɨn an azara, “Dughiar manamra nɨ deravɨra e mɨkɨmam, nɨ bar tinara? Nɨ gumazir kamra, God Uam E Iniasa Mɨsevezir Gumazim, egh nɨ deravɨra e mɨkɨm.” 25 Ezɨ Iesus kamaghɨn men akam ikara, “Kɨ ia mɨkemegha gɨfa, ezɨ ia nɨghnɨzir gavgavim nan ikian aghua. Kɨ ingangariba bar uan Afeziamɨn ziamɨn dagh ami, ezɨ ingangarir kaba nan gun mɨgɨa ian akakasi, kɨ tinara. 26 Egha ia nan sipsipba puvatɨ, kamaghɨn amizɨma ia nɨghnɨzir gavgavim nan itir puvatɨ. 27 Nan sipsipba nan tiarim barasi, ezɨ kɨ me gɨfozɨ, me nan gɨn izi. 28 Kɨ zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim me ganɨdi, eghtɨ me ovengan kogham. Bar puvatɨ. Eghtɨ gumazitam nan dafarimɨn me batueghan kogham. 29 Nan Afeziam me isa na ganɨngi. Egha an gavgavim bar ekevegha, bizir igharazibar gavgaviba, bar dagh afira. Kamaghɨn amizɨ gumazitam an dafarimɨn me batueghan kogham. 30 Ezɨ kɨ uan Afeziam ko, ga gumazir vamɨran mɨn iti.” 31 Judaba akar kam baregha egha me ua a ginivasa dagɨaba isi. 32 Ezɨ Iesus kamaghɨn me mɨgei, “Nan Afeziam na mɨkemezɨ, kɨ ingangarir aghuir avɨribagh amima ia dar gani. Egha, ia ingangarir kabar manamra nɨghnɨgha egha dagɨaba na ginivasa?” 33 Ezɨ Judaba kamaghɨn an akam ikara, “E ingangarir aghuitam gɨnɨghnɨgha egha dagɨaba fɨ nɨ mɨkɨnasa, puvatɨ. Nɨ Godɨn danganim iniasa, kamaghɨn e dagɨaba nɨ mɨkɨnasa. Nɨ pura gumazir kɨnim, egha nɨ kamaghɨn mɨgɨa ghaze, nɨ uabɨ nɨ God.” 34 Ezɨ Iesus kamaghɨn men akam ikara, “Ian Arazir Moses Osirizimɨn aven, akar kam iti, ‘God ghaze, “Iarara godba.” ’ 35 Fomɨra God akar kamɨn gun gumazibav keme, egha me mɨgɨa ghaze, me godba. Ezɨ e fo, Godɨn Akɨnafarimɨn itir akam zurara ikɨvɨra ikɨva, igharagha otoghan kogham. 36 Ezɨ ko, Afeziam uabɨ na mɨsefe, egha na amadazɨma kɨ nguazimɨn ize. Egha kɨ ghaze, ‘Kɨ Godɨn Otarim,’ ezɨ manmagh sua ia ghaze, ‘Nɨ Godɨn danganim iniasa?’ 37 “Kɨ uan Afeziamɨn ingangarim damuan koghtɨ, eghtɨ ia nɨghnɨzir gavgavim nan akamɨn ikian markɨ. 38 Ezɨ kɨ an ingangarim gami. Ezɨ ia nan akam nɨghnɨzir gavgavim an ikian aghuaghɨva, egh ia nɨghnɨzir gavgavim nan ingangarir kɨ amibar ikɨ. Eghtɨ ia deravɨra fofoziba ko nɨghnɨziba kamaghɨn da ini, Afeziam nan aven iti, ezɨ kɨ Afeziamɨn aven iti.” 39 Egha me uam an suighasava amima, ezɨ a men tongɨn suiaghrɨgha ghu. 40 Egha Iesus uamategha ghua Jordanɨn dɨpam abigha vongɨn ghu. Egha ghua danganir Jon fomɨra gumaziba ruezimɨn oto, egha a danganir kamɨn iti. 41 Ezɨ gumazamizir avɨriba a bagha izi. Egha me ghaze, “Guizbangɨra, Jon gavgavim uan akam danɨngasa mirakelɨn arazitam gamizir puvatɨ. Egha akar Jon gumazir kamɨn gun mɨkemeziba, da bar guizbangɨra.” 42 Ezɨ dughiar Iesus danganir kamɨn itim, gumazamizir avɨriba nɨghnɨzir gavgavim an iti.

11

1 Gumazir mam Lasarus, an arei. A Betanin nguibamɨn gumazim. Betanin nguibam, Maria uan avenamebam Marta aning itir nguibam. 2 (Marian kamra, a mughuriar aghuim zuir borem isa Ekiamɨn dagarimning ginge, egha uan dapanir arɨzibar anedɨsi. Datɨrɨghɨn an dozim Lasarus arei.) 3 Ezɨ an amizimning Iesus bagha akam amada, “Ekiam, gumazir nɨ bar ifongezim, an arei.” 4 Ezɨ Iesus oregha, egha kamaghɨn mɨgei, “Kar gumazim aremegh bar gɨvaghamin arɨmariam puvatɨ. Kar gumazamizibar amutɨ me Godɨn gavgavimɨn ganɨva egh ziar ekiam a danɨngam. Ezɨ tuavir kamra, Godɨn Otarim uaghan ziar ekiam iniam.” 5 Iesus bar Marta ko an afumim ko Lasarus, me gifonge. 6 Ezɨ a Lasarusɨn arɨmariamɨn akam baregha, egha ua dughiar pumuningɨn nguibar a itir kamɨn ikiavɨra iti. 7 Egha a gɨn suren gumazibav gei, “E uamategh Judian Distrighɨn mangam.” 8 Ezɨ suren gumaziba a mɨgɨa ghaze, “Tisa, boghɨmra Judian Distrighɨn itir gumaziba, me dagɨaba fɨ nɨ mɨkɨnasava ami. Ezɨ nɨ uamategh Judian Distrighɨn mangasa, a?” 9 Egha Iesus kamaghɨn men akam ikara, “Dughiar vamɨra aruem ti 12 plan auan gari, o? Gumazim aruemɨn aruava, nguazir kamɨn angazangarimɨn garava, kamaghɨn an asaghpora irir puvatɨ. 10 Ezɨ gumazim dɨmagarimɨn aruava, a ganamin angazangariba puvatɨ, kamaghɨn an asaghpor irɨgham.” 11 Iesus kamaghɨn mɨgɨa, egha gɨn ua me mɨgei, “En roroam Lasarus an akui. Ezɨ kɨ mangɨva a damightɨ a dɨkavigham.” 12 Ezɨ suren gumaziba akar kam baregha egha kamaghɨn mɨgei, “Ekiam, a dakuighɨva, an arɨmariam gɨvagham.” 13 Suren gumaziba me kamaghɨn fozir puvatɨ, Iesus ghaze, Lasarus aremegha gɨfa. Me ghaze, Iesus Lasarusɨn mɨgɨa ghaze, a puram akui. 14 Ezɨ datɨrɨghɨn Iesus deravɨra kamaghɨn me mɨgɨa ghaze, “Lasarus an aremegha gɨfa. 15 Ezɨ kɨ ia ginɨghnɨsi, egha kɨ fo, bizir kam ia damutɨ, ia nɨghnɨzir gavgavim ikiam. Kamaghɨn, kɨ a ko dughiar kamɨn ikezir puvatɨgha, egha kɨ bar akonge. Egh datɨrɨghɨn, e a bagh mangam.” 16 Iesus mɨkemegha gɨvazɨma, ezɨ Tomas an ziar mam Fufuzim, a kamaghɨn suren gumazir igharazibav gei, “E uaghan uan Tisa ko mangɨva, egh a ko ovengam.” 17 Ezɨ Iesus uan suren gumaziba ko ghuava Betanin nguibamɨn boroghɨn zui, egha kamaghɨn oraki, Lasarus 4 plan dughiabar mozimɨn ike. 18 Betanin nguibam a Jerusalemɨn boroghɨn iti, tuavimɨn ruarim a 3 plan kilomitan tu. 19 Ezɨ Judian gumazamizir avɨriba iza Marta ko Marian gara iti. Aningɨn dozimɨn ovevem bagha, me aningɨn akurvaghamin mɨgɨrɨgɨar tabav kɨmtɨ aningɨn navimning deraghasa, me ize. 20 Ezɨ Marta orazima Iesus izi, ezɨ a Maria ataghizɨ a dɨpenimɨn itima a ghua tuavimɨn Iesus bato. 21 Egha Marta kamaghɨn Iesus mɨgei, “Ekiam, nɨ kagh ikezɨ, nan dozim aremeghan koghai! 22 Ezɨ kɨ uaghan fo, nɨ datɨrɨghɨn bizitam bagh Godɨn azaraghtɨ a nɨ danigam.” 23 Ezɨ Iesus a mɨgei, “Nɨn dozim ua dɨkavigham.” 24 Ezɨ Marta a mɨgei, “Kɨ fo, a nguazim gɨvaghamin dughiamɨn dɨkavigham, dughiar gumazamiziba bar dɨkavamim.” 25 Ezɨ Iesus a mɨgei, “Kɨ uabɨ, kɨ gumazir gumazamizibagh amima me ua dɨkavim, egha kɨ uabɨ, kɨ gumazir ikɨrɨmɨrir zurara itim anɨdim. Gumazitam, nɨghnɨzir gavgavim nan ikɨva aremeghɨva, an angamra ikɨvɨra ikiam. 26 Ezɨ gumaziba bar angamra ikia egha nɨghnɨzir gavgavim nan iti, me aremeghan kogham. Puvatɨ. Me angamra ikɨ mamaghɨra ikiam. Nɨ nɨghnɨzir gavgavim akar kabar iti, o puvatɨ?” 27 Ezɨ Marta kamaghɨn Iesus mɨgei, “Are, Ekiam! Kɨ nɨghnɨzir gavgavim ikia fo, nɨ Godɨn Otarim. Nɨ gumazir kam God nguazimɨn nɨ amangasa mɨkeme, Gumazir God Uam E Iniasa Mɨsevezim.” 28 Marta kamaghɨn mɨkemegha, egha ghua uan avenamebam Marian dia. Egha nɨmɨra Marian kuarim gatɨgha kamaghɨn a mɨgei, “Tisa a ize, egha nɨ bagha azai.” 29 Ezɨ Maria kamaghɨn oregha, egha zuamɨra dɨkavigha Iesus bagha ghu. 30 (Iesus tɨghar nguibamɨn otivam. A danganir Marta faragha a batozɨ naghɨra iti.) 31 Ezɨ Judaba Marian apangkuvigha egha a ko dɨpenim iti, egha an garima a zuamɨra dɨkavigha azenan ghu. Ezɨ me an gɨn zui. Me ghaze, a ti aziasa mozimɨn zui. 32 Ezɨ Maria ghua Iesus itir danganir kamɨn oto, egha Iesus bato. Egha a Iesusɨn suemningɨn boroghɨra tevimning apɨrigha, egha kamaghɨn a mɨgei, “Ekiam, nɨ ti kagh ikezɨ, nan dozim aremeghan koghai.” 33 Ezɨ Iesus Marian garima an azi. Egha a Judan Marian gɨn izezibar garima me uaghan azi. Egha a bar men apangkuvigha egha uaghan aziasava ami. 34 Egha a me mɨgei, “Ia managh anefa?” Ezɨ me a mɨgei, “Ekiam, nɨ izɨ ganigh.” 35 Ezɨ Iesus azia teriba iri. 36 Ezɨ Judaba an ganigha egha kamaghɨn uariv gei, “Munagh gan. A gumazir kam bar a gifonge.” 37 Egha marazi ghaze, “A gumazir damaziba okaviziba akɨrizɨma me ua gari. Egh a gumazir kamɨn akurazɨ an aremeghan koghai. A ti manmagh sua an akuraghan aghua?” 38 Ezɨ Iesus ua bar oseme, egha a ghua mozimɨn oto. Mozir kam a dagɨar mozim me mɨghsɨamɨn an ingari. Ezɨ dagɨar ekiar mam an tiar akam avara. 39 Ezɨ Iesus ghaze, “Ia dagɨam puegh munagh amadagh.” Ezɨ Marta, a gumazir aremezimɨn amizim, a kamaghɨn Iesus mɨgei, “Ekiam, an kuam 4 plan dughiabar mozimɨn ike. An mughuriar kuram otivam.” 40 Ezɨ Iesus a mɨgei, “Kɨ faragha nɨ mɨkemegha gɨfa, nɨ nɨghnɨzir gavgavim ikɨva, egh nɨ Godɨn gavgavir ekiamɨn ganam.” 41 Egha me dagɨam puegha munagh amadazɨ, Iesus kogha overiamɨn gara egha kamaghɨn mɨgei, “Afeziam, nɨ na barasi, kamaghɨn amizɨma kɨ nɨ mɨnaba. 42 Kɨ fo, nɨ zurara na barasi. Ezɨ kɨ gumazir kagh tuivighav itibagh nɨghnɨgha, egha kamaghɨn ifonge, me kamaghɨn fogh suam, nɨ na amadazɨ kɨ ize. Kamaghɨn kɨ akar kam gami.” 43 Iesus mɨkemegha gɨvagha, egha a pamtem dɨa ghaze, “Lasarus, nɨ azenan izɨ.” 44 Ezɨ Lasarus ua dɨkavigha egha azenan ize. An sueba ko aghariba ko guam, me inimɨn da nomke. Ezɨ Iesus kamaghɨn me mɨgei, “Ia inim adegh, egh an ateghtɨ, a daru.” 45 Ezɨ Judan gumazamizir iza Maria ko itiba, men avɨrim Iesus amizir bizir kamɨn ganigha egha kamaghɨn nɨghnɨzir gavgavim an iti. 46 Ezɨ men marazi Farisiba bagha ghuegha bizir Iesus amizir kamɨn me mɨgei. 47 Kamaghɨn amizɨ, ofa gamir gumazir ekiaba ko Farisiba, me Judan kotɨn aven itir gumaziba bar men diagha iza uari akuvagha egha kamaghɨn me mɨgei, “E manmaghɨn damuam? Gumazir kam mirakelɨn avɨrim gami! 48 E kamaghɨn aneteghtɨ an arazir kam damuvɨra ikɨtɨ, eghtɨ gumazamiziba bar nɨghnɨzir gavgavim an ikiam. Eghtɨ Romɨn gumazir ekiaba izɨva en Godɨn Dɨpenim ko en adarasi saram asɨghasigham.” 49 Ezɨ men tongɨn gumazir mam, an ziam Kaiafas, an azenir kamɨn ofa gamir gumazir ekiabar dapanim. A kamaghɨn me mɨgei, “Ia fofoziba bar puvatɨ. 50 Ia ti arazitam gɨfozir puvatɨ, a ian akurvagham. Puvatɨghtɨma, en adarazi bar ovegham.” 51 Kaiafas uabɨ uan nɨghnɨzimɨn akar kam mɨkemezir puvatɨ. A azenir kamɨn ofa gamir gumazir ekiabar dapanimɨn iti. Egha an arazir Godɨn akam inigha izimɨn mɨrara mɨgɨa ghaze, Iesus a Judabar akurvaghsɨ aremegham. 52 Ezɨ Iesus Judabar akurvaghsɨvɨra aremeghan kogham. Puvatɨ. A Godɨn borir tintinibar itiba bagh aremegh me akuvaghtɨ me vamiran otogham. 53 Ezɨ dughiar kamɨn ghuava gumazir aruaba Iesus mɨsueghtɨma an aremeghasa tuaviba buria egha akabar kɨri. 54 Kamaghɨn amizɨ Iesus Judabar tongɨn uabɨ azenim gatɨgha aruir puvatɨ. Egha a nguibar kam ategha egha a ghua gumaziba itir puvatɨzir danganim boroghɨra itir nguibar mamɨn iti. Nguibar kam, an ziam Efraim. Ezɨ a uan suren gumaziba ko, me nguibar kamɨn iti. 55 Ezɨ God Israelbagh Itazir Dughiamɨn isar ekiam roghɨra ize. Kamaghɨn tintinimɨn nguibabar gumazamiziba Jerusalemɨn ghua, Godɨn damazimɨn uari zuasa ghue. 56 Egha me Iesus bagha ruiavɨra iti. Me Godɨn Dɨpenimɨn mɨriamɨn aven tuivighav ikia, egha me uarir tongɨn kamaghɨn uarir azangsɨsi, “Ia manmaghɨn nɨghnɨsi? A ti izɨ isar ekiamɨn dughiamɨn ganam, o puvatɨgham?” 57 Ezɨ gumazir aruaba ko Farisiba me gumazamizibav kemegha gɨfa, gumazitam danganir Iesus itim gɨfogh, egh me mɨkemegh. Eghtɨ me an suiragh kalabus darɨghasa.

12

1 Ezɨ 6 plan dughiaba ikiavɨra itima, ezɨ God Israelbagh Itazir Dughiamɨn isar ekiam otivasa. Ezɨ dughiar kamɨn Iesus Betanin nguibamɨn ghu. Betani a Lasarusɨn nguibam, a gumazir Iesus mozimɨn a gamizɨma a ua dɨkavizim. 2 Ezɨ me nguibar kamɨn Iesusɨn ziam fasa dagheba isai. Ezɨ Marta dagheba tui. Ezɨ Lasarus, a gumazir Iesus ko dakozimɨn apiaghav ikia apibar mav. 3 Ezɨ Maria, mughuriar aghuim zuir borem, a mɨsevir mamɨn ikia bar izɨvagha, egha a bar dɨkɨrigha egha an ivezim bar pɨn ko. Egha an a inigha iza Iesusɨn dagarimning ginge, egha uan dapanir arɨzimɨn anedɨsi. Ezɨ borer kamɨn mughuriar aghuim dɨpenim bar akoro. 4 Ezɨ an suren gumazir mam, a Judas Iskariot, a gumazir kam a gɨn Iesus isa apanibar agharim gatɨ, a kamaghɨn mɨgei, 5 “Manmagh sua e borer kam isa 300 silvan dagɨaba bagh anemangan aghua, eghtɨ e an dagɨaba inighɨva gumazir onganarazibar anɨngam?” 6 Judas onganarazir gumazibagh nɨghnɨzir puvatɨ, egha a kamaghɨn mɨgei. Puvatɨ. An okɨmakɨar gumazim. Egha Iesusɨn adarazir dagɨabar mɨtarim an gara iti, egha dughiar maba a da okei. 7 Ezɨ Iesus akar kam baregha egha kamaghɨn mɨgei, “Amizir kam atakigh! Eghtɨ a bizir an amizir kamɨn nɨghnɨzim ikɨvɨra ikɨ mangɨ dughiar kɨ aremeghtɨ me na mozim datɨgham. 8 Gumazir onganaraziba ia ko ikɨvɨra ikiam. Eghtɨ ko, kɨ ia ko zurara ikɨvɨra ikian kogham.” 9 Ezɨ Judan avɨrir ekiam oregha me fo, Iesus Betanin nguibamɨn iti. Ezɨ me a bagha izi. Me Iesusɨn ganasavɨra izir puvatɨ. Me fo, Iesus faragha Lasarus mozimɨn a gamizɨma a ua dɨkafi. Ezɨ me uaghan Lasarusɨn ganasa. 10 Kamaghɨn ofa gamir gumazir ekiaba uaghan Lasarus mɨsueghtɨ an aremeghasa akam mɨsosi. 11 Me fo, Judan avɨriba Iesus Lasarus gamizir bizim ginɨghnɨsi, egha me ofa gamir gumazir ekiaba ategha akɨrim ragha me gasara, egha me nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn iti. Bizir kam bagha me Lasarus mɨsoghasava ami. 12 Ezɨ gumazamizir avɨriba God Israelbagh Itazir Dughiamɨn isar ekiamɨn ganasa iza Jerusalemɨn iti. Boghɨnaronra Iesus Lasarusɨn dɨpenimɨn ame. Ezɨ datɨrɨghɨn gumazamiziba kamaghɨn oraki, Iesus roghɨra iza Jerusalemɨn otivasa. 13 Ezɨ me uan agharibar okavir aghuabar suigha ghua tuavimɨn Iesus bativasa, egha me kamaghɨn dei, “Godɨn ziam fɨ! Gumazir Ekiamɨn ziamɨn izir kam, God deravɨra a damu. A Israelbar Atrivim!” 14 Egha Iesus donkin mam inigha egha a gaperagha zui. Godɨn Akɨnafarim bizir kamɨn gun mɨgei, 15 “Ia Saionɨn nguibamɨn gumazamiziba, ia atiatingan markɨ. Ia gan. Ian Atrivim a izi. A donkin igiam gaperagha izi.” 16 An suren gumaziba, me dughiar kam akar kamɨn mɨngarim gɨfozir puvatɨ. Egha gɨn God ziar ekiam isa Iesus ganigha gɨvazɨma, ezɨ me akar Godɨn Akɨnafarimɨn itim ginɨrɨgha egha me fo, a Iesusra mɨgei. Egha me ua bizir gumaziba Iesus gamizim gɨnɨghnɨsi. 17 Lasarus aremegha egha mozimɨn itir dughiam, gumazamizir avɨrim Iesus ko ikia egha Iesusɨn garima, a Lasarus mozimɨn an diagha a gamizɨma a ua dɨkafi. Ezɨ datɨrɨghɨn gumazamizir kaba, Iesus amizir bizir kamɨn gun mɨgɨavɨra iti. 18 Ezɨ gumazamiziba orazima a mirakelɨn kam gami, ezɨ kamaghɨn me ghua tuavimɨn a bato. 19 Ezɨ Farisiba ganigha, egha me uarir tongɨn kamaghɨn uariv gei, “Ia an gan! Bizir e damuamin kam, a datɨrɨghɨn otoghan kogham. Gumazamiziba bar ghua an gɨn zui.” 20 Ezɨ dughiar kamɨn, gumazamiziba isar ekiamɨn Godɨn ziam fasa Jerusalemɨn ghuavanabo, ezɨ men tongɨn, Grighɨn marazi uaghan iti. 21 Egha Grighɨn gumazir kaba Filip bagha ize. (Filip a Betsaidan nguibamɨn gumazim, a Galilin Distrighɨn iti.) Egha me kamaghɨn a mɨgei, “Gumazir ekiam, e Iesusɨn ganasa ifonge.” 22 Ezɨ Filip ghua Andru mɨkeme. Egha Andru, Filip ko aning ghua Iesus mɨgei. 23 Ezɨ Iesus kamaghɨn aningɨn akam ikara, “Dughiar Gumaziba Otarim ziar ekiam iniamim, an otogha gɨfa. 24 Kɨ guizbangɨra ia mɨgei, witɨn ovɨzitam nguazim girɨgh egh aremeghan koghɨva, a uabɨra ikiam. Egh an aremegh, a uam aghungɨva egh witɨn ovɨzir avɨriba mɨsɨvam. 25 Gumazir uabɨra uan mɨkarzim gifongezim, an aremegham. Ezɨ gumazir nguazir kamɨn ikia uabɨ uan mɨkarzim aghuazim, an angamra itir ikɨrɨmɨrimɨn suiragh mangɨ zurara ikɨvɨra ikiam. 26 Ezɨ gumazir nan ingangarim damuasa ifongezim, a nan gɨn izɨ. Egh nguibar kɨ itim, nan ingangarir gumazim uaghan na ko ikiam. Ezɨ gumazir nan ingangarim gamim, Afeziam ziar ekiam a danɨngam.” 27 Ezɨ Iesus ua kamaghɨn mɨgei, “Datɨrɨghɨn nan navim bar osemegha nɨghnɨzir avɨriba iti. Egha kɨ manmagh mɨkɨmam? Kɨ ti kamagh mɨkɨmam, ‘Afeziam, nɨ bizir na bativamim batokegh?’ Puvatɨ. Kɨ kamaghɨn mɨkɨman kogham. Osɨmtɨzir dughiar kamɨn otivim, a na bativam. Bizir kam bagha kɨ ize. 28 Afeziam nɨ uan ziam damutɨ, an ekefegh!” Iesus mɨkemegha gɨvazɨma, ezɨ tiarir mam Godɨn Nguibamɨn zaghira ghaze, “Kɨ uan ziam gamizɨma an ekevegha gɨfa, eghtɨ kɨ ua kamaghɨn damuam.” 29 Ezɨ gumazamizir roghɨra tughav itiba, me tiarir kam baraki, egha me kamaghɨn mɨgei, “Ararim dagara!” Ezɨ marazi ghaze, “Enselɨn mam a mɨgei!” 30 Ezɨ Iesus kamaghɨn akam ikara, “Akar ia datɨrɨghɨn oraghazir kam, a nan akurvaghasa izezir puvatɨ. A ian akurvaghasa ize. 31 Datɨrɨghɨn God nguazir kamɨn gumazamizibar araziba tuisɨgham. Egh nguazir kam gativazir gumazir dapanim Satan a batuegham. 32 Datɨrɨghɨn kɨ nguazimɨn iti, ezɨ gɨn me na fegh ter ighuvimɨn na aguragham, eghtɨ dughiar kamɨn kɨ gumazamiziba bar me damutɨ me na bagh izam.” 33 (Iesus mɨgɨrɨgɨar kam gamua egha arazir an ovengamimɨn gun mɨgei.) 34 Ezɨ gumazamiziba kamaghɨn an akam ikara, “E kamaghɨn Moses Osirizir Arazibar akam baraki, God Uam E Iniasa Mɨsevezir Gumazim otogh, egh a ikɨ mamaghɨra ikiam. Egha manmagh sua nɨ ghaze, ‘Me Gumazibar Otarim fegh ter ighuvimɨn aneguragham?’ Gumazibar Otarir kam, a bar tinara?” 35 Ezɨ Iesus kamaghɨn me mɨgei, “Dughiar ovezimɨn angazangarim ian tongɨn ikiam. Datɨrɨghɨn angazangarim ian ikiavɨra iti, ezɨ ia angazangarimɨn aven daru. Puvatɨghtɨ, mɨtatem ia avaragham. E fo, gumazim mɨtatemɨn arui, a fozir puvatɨ, a managh zui. 36 Angazangarim datɨrɨghɨn ia ko ikiavɨra iti, eghtɨ ia nɨghnɨzir gavgavim angazangarimɨn ikɨ. Kamaghɨn ia angazangarimɨn gumazamizibar mɨn otivigham.” Iesus gumazamiziba ko mɨkemegha gɨvagha, egha me ategha ghua men modo. 37 Me an garima a mirakelɨn avɨrim gami. Ezɨ me nɨghnɨzir gavgavim an itir puvatɨ. 38 God kamagh sua, an akam inigha izir gumazim Aisaian akam guizbangɨra otogham. Aisaia kamaghɨn mɨkeme, “Ekiam, tina en akam nɨghnɨzir gavgavim an iti? Egha tina Ekiamɨn garima, a uan gavgavim an aka?” 39 Kamaghɨn amizɨ me nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn ikian aghua. Ezɨ bizir kamɨn mɨngarim, Aisaia uaghan akar igharazim an osiri. A kamaghɨn mɨgei, 40 “God kamagh sua, me bizitamɨn ganan koghɨva, egh me naviba akamɨn mɨngarim gɨfoghan kogham. Egh me navibagh iragh egh ua na bagh izɨtɨ, kɨ me damightɨ me ua deraghan kogham. Kamaghɨn God men damazibagh amizɨ da okafi, ezɨ me gari puvatɨ. Egha men nɨghnɨzibagh amizɨ me ongani.” 41 Aisaia Iesusɨn angazangarim ko gavgavimɨn ganigha, kamaghɨn an an gurara mɨgei. 42 Guizbangɨra, gumazir dapanir avɨrim uaghan nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn iti. Egha me Farisibar atiatigha, egha uan nɨghnɨzir gavgavimɨn gun mɨgeir puvatɨ. Me atiatigha ghaze, Farisiba men anogoreghtɨ me ua God ko mɨgeir dɨpenimɨn aven ikian kogham. 43 Gumaziba men ziaba fasa me bar ifonge, egha God men ziaba fasa me ifongezir puvatɨ. 44 Ezɨ Iesus kamaghɨn diagha ghaze, “Gumazir nɨghnɨzir gavgavim nan itim, a nɨghnɨzir gavgavim narara itir puvatɨ. A nɨghnɨzir gavgavim Afeziar na amadazɨ kɨ izezim uaghan an iti. 45 Ezɨ gumazir nan garim, a uaghan Afeziar na amadazɨ kɨ izezimɨn gari. 46 Kɨ kamagh sua, gumazir nɨghnɨzir gavgavim nan itiba, me bar mɨtatemɨn ikian kogham. Bizir kam bagha kɨ angazangarimɨn mɨn nguazir kamɨn ize. 47 “Gumazitam nan akam baregha egha nan gɨn zuir puvatɨ, kɨ jasɨn mɨn a tuisɨghan kogham. Kɨ nguazimɨn gumazamizibar jasɨn ikiasa izezir puvatɨ. Kɨ men akurvaghasa ize. 48 Ezɨ gumazim akɨrim na gasara egha nan akam inizir puvatɨ, a kot iti, eghtɨ jas a tuisɨgham. Akar kɨ mɨkemezim, a nguazim gɨvaghamin dughiamɨn an an araziba tuisɨgham. 49 Kɨ uabɨ uan nɨghnɨzimɨn mɨgeir puvatɨ. Afeziam na amadazɨ kɨ ize. A uabɨ akaba bar na mɨkeme, ezɨ kɨ dar gun mɨgei. 50 Ezɨ kɨ fo, Afeziamɨn akam a gumazamizibagh amima, eghtɨ gɨn me zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim iniam. Kamaghɨn ami, akar kɨ mɨkemezir kaba bar, kɨ Afeziam na mɨkemezɨ moghɨn kɨ dagh ami.”

13

1 Dughiar kam, God Israelbagh Itazir Dughiam a gurumɨzaraghan otivam. Ezɨ Iesus fo, a mangamin dughiam otozɨ, a nguazir kam ategh uan Afeziam bagh mangasava ami. A uan gumazamizir nguazir kamɨn itiba a fomɨra bar me gifonge, egha me gɨfueghavɨra ikia ghua an areme. 2 Ezɨ guaratɨzir kamɨn me apa iti. Satan faragha nɨghnɨzir Iesus isɨ apanibar agharim darɨghamim isa Judasɨn navim gatɨgha gɨfa. Judas, a Saimon Iskariotɨn otarim. 3 Iesus kamaghɨn fo, Afeziam bizibar amuamin gavgavim bar a isa a ganɨngi. A uaghan kamaghɨn fo, God anemadazɨ a ize, egh a ua God bagh mangam. 4 Kamaghɨn amizɨma Iesus dagher dakozim ategha dɨkafi, egha uan korotiar ruarim suegha, egha taulɨn mam inigha uan ivariam ike. 5 Egha dɨpam itarir mam ginge, egha maghɨra uan suren gumazibar dagariba ruegha, egha taulɨn a uan ivariam amɨghɨrizimɨn da adɨsi. 6 Egha a Saimon Pita bagha ize. Ezɨ Pita an azara, “Ekiam, nɨrara nan dagariba ruam?” 7 Ezɨ Iesus kamaghɨn an akam ikara, “Bizir kɨ amim, nɨ datɨrɨghɨn a gɨfozir puvatɨ. Egh nɨ gɨn a gɨfogham.” 8 Ezɨ Pita a mɨgei, “Nɨ nan dagariba ruan markɨ. Bar markɨ!” Ezɨ Iesus kamaghɨn akam ikara, “Kɨ nɨn dagariba rueghan koghtɨma, eghtɨ nɨ na ko ikian kogham.” 9 Ezɨ Saimon Pita a mɨgei, “Ekiam, nɨ kamaghɨn nan dagaribara ruan markɨ. Nɨ nan dagariba ko dafariba ko dapanim sara, bar da ruam!” 10 Ezɨ Iesus a mɨgei, “Gumazir ruegha gɨvazim, a zue, a ua ruan markɨ. A pura dagaribara ruegh egh bar zuegham. Ezɨ ia bar moghɨra zuegha gɨvagha iti. Ezɨ ian gumazir vamɨra, a zuezir pu.” 11 (Iesus gumazir a isɨ apanibar agharim darɨghamim, an a gɨfogha gɨfa. Kamaghɨn a ghaze, “Ia bar moghɨra zuezɨ, ezɨ ian vavɨra zuezir puvatɨ.”) 12 Iesus men dagariba ruegha gɨvagha, egha uan korotiar ruarim uam anerugha egha ua ghua uan dapiamin danganim gapera. Egha kamaghɨn men azai, “Ia, kɨ ia bagha amizir bizir kamɨn mɨngarim gɨfo, o? 13 Ia ‘Tisa’ na garɨgha egha ‘Ekiam’ na garɨsi. Guizbangɨra, kɨ Tisa egha kɨ ian Ekiam. Egha bar deragha ia kamaghɨn mɨgei. 14 Kɨ, ian Ekiam ko ian Tisa, egha kɨ ian dagariba rues. Ezɨ ia uaghan uarira uarir dagariba ruegh. 15 Kɨ arazim ian akazɨ, ezɨ ia uaghan arazir kɨ datɨrɨghɨn ia gamizir kamra damu. 16 Kɨ guizbangɨra ia mɨgei, ingangarir gumazir kɨnitam uan Ekiam gafirazir puvatɨ. Ezɨ akam inigha izir gumazitam, a gumazir anemadazir a ghuzim gafirazir puvatɨ. 17 Ezɨ datɨrɨghɨn ia arazir kɨ amizir kamɨn mɨngarim gɨfogha gɨfa, kamaghɨn ia deraghvɨra an gɨn mangɨva, egh ia bar akuegham. 18 “Kɨ bar ia mɨgeir puvatɨ. Kɨ gumazir kɨ ua bagha mɨsevezibagh fo. Egha kɨ kamaghɨn fo, akar Godɨn Akɨnafarimɨn itim, a guizbangɨram otivam. Akar kam kamakɨn ‘Gumazir na ko dagheba apim, nan apanimɨn oto.’ 19 Bizir kam tɨghar otivam, ezɨ kɨ datɨrɨghɨn ia mɨkemegha gɨfa. Eghtɨ kamaghɨn a gɨn otoghamin dughiam, ia kamaghɨn nɨghnɨzir gavgavim ikɨ fogh, Kɨ Uabɨ Kɨ Kamaghɨn Iti. 20 Kɨ guizbangɨra ia mɨgei, gumazir manam ingangarir gumazir kɨ amadazim inigh, egha deravɨra a gami, gumazir kam na inigha egha deravɨra na gami. Egha gumazir na inizim, a Godɨn na amadazɨ kɨ izezim a ini.” 21 Iesus mɨkemegha gɨfa, ezɨ an navim bar a baseme. Egha bighavɨra kamaghɨn mɨgei, “Kɨ guizbangɨra ia mɨgei, ian tav na isɨva gumazir nan apanim gamibar agharim darɨgham.” 22 A kamaghɨn mɨkemezɨ, an suren gumaziba vaghvagha uari uarir gari. Me fozir puvatɨ, Iesus tina mɨgei. 23 Egha suren gumazibar mav, gumazir Iesus bar ifongezim, a bar Iesusɨn boroghɨra iti. 24 Ezɨ Saimon Pita benim akuigha egha a mɨgei, “Nɨ an azaragh, a tina mɨgei?” 25 Ezɨ suren gumazir kam uan dapanim isa Iesusɨn afarɨzim boroghɨram atɨgha, egha kamaghɨn an azara, “Ekiam, nɨ tina mɨgei?” 26 Ezɨ Iesus kamaghɨn an akam ikara, “Kɨ dagher otevir kam inigh egh dɨparsɨzim darugh, egh gumazitam danɨngam. A gumazir kamra, kɨ a mɨgei.” Egha a dagher otevim isa dɨparsɨzim garu, egha Judas ganɨngi, a Saimon Iskariotɨn otarim. 27 Ezɨ Judas dagher kam inigha gɨvazɨma, ezɨ dughiar kamra Satan an navir averiamɨn aven ghua a gapasa. Ezɨ Iesus kamaghɨn a mɨgei, “Bizir nɨ damuasa ifongezim, nɨ zuamɨra a damigh!” 28 Gumazir dakozimɨn apiaghav itiba, me bar akar Iesus Judasɨn mɨkemezir kam baregha, egha me akamɨn mɨngarim gɨfozir puvatɨ. 29 Judas dagɨabar mɨtarimɨn gari. Ezɨ marazi ghaze, Iesus ti isar ekiam bagha bizibagh ivezasa a mɨkeme, o a mangɨ biziba gumazir onganarazibar anɨngam. 30 Ezɨ Judas dagher otevir kam inigha gɨvagha, egha zuamɨra azenan ghu. Ezɨ amɨnim pɨrizɨ mɨtatem otogha gɨfa. 31 Judas azenan ghugha gɨvazɨma, ezɨ Iesus mɨgei, “Datɨrɨghɨn Gumazibar Otarimɨn ziar ekiam azenan oto. Ezɨ God uan Otarim isa gumazamizibar akazɨ Otarim me damutɨ me fogham, God ziar bar ekiam iti. 32 Eghtɨ God uabɨ uan Otarim isɨ gumazamizibar akaghtɨ me fogham, Gumazibar Otarim ziar ekiam iti. Egh God zuamɨra a damigham. 33 Nan boriba, dughiar otevimra kɨ ia ko ikiam. Eghtɨ ia na buriam. Kɨ Judabav mɨkemezɨ moghɨn, akar kamra kɨ ua ia mɨgei, ia danganir kɨ mangamim, ia an mangan kogham. 34 Ezɨ datɨrɨghɨn kɨ arazir igiam ia ganɨdi, a kamakɨn, ia uari uarigh ifongegh. Kɨ bar ia gifonge, ezɨ kamaghɨra ia uari uarigh ifongegh. 35 Ia uari uarigh ifongeghtɨ, gumaziba bar arazir kamɨn ganigh fogh suam, ia nan suren gumaziba.” 36 Ezɨ Saimon Pita kamaghɨn Iesusɨn azara, “Ekiam, nɨ managh mangam?” Ezɨ Iesus kamaghɨn an akam ikara, “Nguibar kɨ mangamim, nɨ datɨrɨghɨn nan gɨn an mangɨghan kogham. Egh nɨ gɨn nan gɨn izam.” 37 Ezɨ Pita an azara, “Ekiam, manmagh amizɨma kɨ datɨrɨghɨn nɨn gɨn mangɨghan kogham? Kɨ nɨ bagh aremeghasa ifonge.” 38 Ezɨ Iesus kamaghɨn an akam ikara, “Nɨ ghaze, nɨ ti na bagh aremegham? Kɨ guizbangɨra nɨ mɨgei, tuarim tɨghar akegham, eghtɨ nɨ dughiar pumuningɨn ko mɨkezimɨn kamaghɨn mɨkɨmam, nɨ na gɨfozir puvatɨ.”

14

1 Ezɨ Iesus ua kamaghɨn uan suren gumazibav gei, “Ia nɨghnɨzir avɨribar amuva osɨman markɨ. Ia nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikɨva, egh uaghan nɨghnɨzir gavgavim nan ikɨ. 2 Nan Afeziamɨn dɨpenimɨn danganir avɨriba iti, ezɨ kɨ mangɨva ia bagh danganibar kɨram. Bizir kam guizbangɨra puvatɨzɨ, ezɨ kɨ ia mɨkemeghan koghai. 3 Kɨ mangɨva ia bagh danganim akɨrighɨva, egh ua izɨ ia inigh mangɨtɨ ia na ko ikiam. Egh nguibar kɨ ikiamim, ia uaghan na ko an ikiam. 4 Ezɨ ia nguibar kɨ zuim, ia an tuavim gɨfogha gɨfa.” 5 Ezɨ Tomas a mɨgei, “Ekiam, e fozir pu, nɨ managh zui, kamaghɨn e manmaghɨn tuavir nɨ zuim gɨfogham?” 6 Ezɨ Iesus kamaghɨn a mɨgei, “Kɨ uabɨ kɨ tuavim, egha kɨ guizɨn akamɨn mɨngarim, egha kɨ ikɨrɨmɨrir aghuimɨn mɨngarim. Ezɨ gumazitam tuavir igharazimɨn Afeziam bagh mangɨgham kogham. Puvatɨ. Kɨrara kɨ Afeziam bagha zuir tuavim. 7 Eghtɨ ia na gɨfoghɨva, egh uaghan nan Afeziam gɨfogham. Ezɨ datɨrɨghɨn tugha ghua, ia nan Afeziam gɨfofogha, egha an gari.” 8 Ezɨ Filip ghaze, “Ekiam, nɨ Afeziam en akagh, eghtɨ e uan damazibar an ganika, eghtɨ e ua nɨn azangan kogham.” 9 Ezɨ Iesus a mɨgei, “Filip, dughiar ruarimɨn kɨ ia ko iti, ezɨ ia ti na gɨfozir puvatɨ? Gumazim nan gari, an Afeziamɨn gari. Ezɨ manmagh sua nɨ ghaze, ‘Nɨ Afeziam en akagh’? 10 Filip, nɨ ti nɨghnɨzir gavgavim ikɨ fogh suam, kɨ Afeziamɨn aven itima Afeziam nan aven iti? Akar kɨ ia mɨgeiba, kɨ uan nɨghnɨzimɨn dav geir puvatɨ. Afeziar nan aven itim, a uabɨ uan ingangarim gami. 11 Ia nɨghnɨzir gavgavim akar kamɨn ikɨ, kɨ Afeziamɨn aven iti, ezɨ Afeziam nan aven iti. Puvatɨghtɨ, ia nan ingangarir kɨ amibagh nɨghnɨgh, eghtɨ ingangarir kaba ian nɨghnɨzir gavgavibar amutɨ da gavgavigham. 12 Kɨ bar guizbangɨra ia mɨgei, gumazir nɨghnɨzir gavgavim nan itim, a uaghan kɨ amir ingangarir kabar amuam. Kɨ uan Afeziam bagh mangam, kamaghɨn amizɨ, ingangarir ekiar gumazir kam damuamiba, da ingangarir kɨ amibagh afiragham. 13 Kɨ kamagh sua, Afeziam ziar ekiam uan Otarimɨn ingangarimɨn a iniam. Kamaghɨn ia nan ziamɨn biziba bagha azaraghtɨ, kɨ dar amuam. 14 Ia nan ziamɨn bizitam bagh nan azangsɨghtɨ, kɨ a damuam.” 15 Egha Iesus ua kamaghɨn mɨgei, “Ia bar na gifueghɨva, egh ia deravɨra nan akaba baragh dar gɨn mangam. 16 Eghtɨ kɨ Afeziamɨn azangsɨghtɨ, a gavgavim ia danɨngamin Akurvazir mam ia bagh anemangam. Eghtɨ a ia ko ikɨ mamaghɨra ikiam. 17 Ezɨ Akurvazir kam a Godɨn Duam, a guizɨn akam mɨgeir Duam. Ezɨ nguazir kamɨn gumazamiziba me an ganighan koghɨva, egh a gɨfoghan kogham, kamaghɨn me a inighan kogham. Ezɨ iarara, a ia ko iti, egh a ian navir averiabar aven ikiam. Kamaghɨn ia a gɨfo. 18 “Kɨ ia ateghtɨ ia uarira ikian kogham, mati borim amebam ko afeziam puvatɨzɨ moghɨn. Puvatɨ. Kɨ ua ia bagh izam. 19 Dughiar ovezimɨn nguazimɨn gumazamiziba ua nan ganan kogham. Eghtɨ ia nan ganam. Kɨ angamra iti, eghtɨ kamaghɨn ia uaghan angamra ikiam. 20 Ezɨ dughiar kamɨn ia kamaghɨn fogham, kɨ uan Afeziamɨn aven iti, ezɨ ia nan aven iti, mati kɨ ian aven iti moghɨn. 21 Ezɨ tina nan akam baragha egha an gɨn zui, gumazir kam a bar na gifonge. Egha gumazir na gifongezim, nan Afeziam a gifuegham. Eghtɨ kɨ uaghan a gɨfuegham, egh kɨ uabɨ isɨva an akagham.” 22 Iesus kamaghɨn mɨkeme, ezɨ Judasɨn igharazim (a Judas Iskariot puvatɨ) a kamaghɨn Iesusɨn azara, “Ekiam, manmagh su nɨ uabɨ isɨva en akaghasa, egha nɨ uabɨ isɨva nguazimɨn gumazamizibar akaghan aghua?” 23 Ezɨ Iesus kamaghɨn an akam ikara, “Gumazitam na gifueghɨva, egh deraghvɨra nan akamɨn gɨn mangam. Eghtɨ nan Afeziam bar gumazir kam gifuegham. Eghtɨ ga izɨva a ko ikɨ mamaghɨra ikiam. 24 Gumazim na gifongezir puvatɨ, a deravɨra nan akamɨn gɨn zuir puvatɨ. Ezɨ akar ia oraghizir kam, ka nan akam puvatɨ. Kar Afeziamɨn akam, a na amadazɨ ezɨ kɨ ize. 25 “Dughiar kɨ ia ko ikiavɨra itim, kɨ bizir kabar gun ia mɨkeme. 26 Ezɨ Gavgavim ia Danɨngamin Akurvazir Gumazim, a Godɨn Duam. Ezɨ nan ziamɨn, Afeziam anemadaghtɨ a izam. A biziba bar ian sure damuam. Eghtɨ akar kɨ ia mɨkemeziba, a ian sure damutɨ ia uam a dagh nɨghnɨgham. 27 “Kɨ ia ataghraghasa, egha kɨ navir amɨrɨzim ia ganɨdi. Ezɨ nan navir amɨrɨzir kɨ ia ganɨdim, a nguazimɨn gumaziba anɨdi moghɨn puvatɨ. Kamaghɨn amizɨma, ia nɨghnɨzir avɨribar amuva egh osɨman markɨ, egh atiatingan markɨ. 28 Ezɨ ia akar kɨ ia ganɨngizir kam baregha gɨfa, ‘Kɨ ia ategha egha kɨ zui, egh kɨ ua ia bagh izam.’ Egh ia bar na gifueghtɨ, eghtɨ akar kam ia damutɨ ia bar akuegham. Afeziamɨn gavgavim bar ekevegha egha nan gavgavim gafira, kamaghɨn, kɨ uan Afeziam bagha zui. 29 Kɨ kamagh sua, bizir kam gɨn otoghtɨ, eghtɨ ia an ganigh nɨghnɨzir gavgavim nan ikɨ. Kamaghɨn kɨ datɨrɨghɨn bizir kam tɨghar otivamin dughiamɨn, kɨ an gun ia mɨgei. 30 “Nguazir kam gativazir gumazir dapanim, a na gativamin gavgaviba puvatɨ. Egha a datɨrɨghɨn izi. Kamaghɨn amizɨ, kɨ ua mɨgɨrɨgɨar avɨriba ia mɨkɨman kogham. 31 Kɨ kamagh sua, nguazimɨn gumazamiziba kamaghɨn fogh, kɨ bar Afeziam gifonge, egha kɨ bizir Afeziam na mɨkemezibara dagh ami. Ia dɨkavigh, danganir kam ategh, e mangam.”

15

1 Ezɨ Iesus ua kamaghɨn mɨgei, “Kɨ uabɨ kɨ guizbangɨra wainɨn ikarzimɨn mɨn iti. Ezɨ nan Afeziam a wainɨn azenimɨn ghuavim. 2 Ezɨ nan agharir ber puvatɨziba, Afeziam vaghavagha dar ghora da makuri. Egha agharir ovɨziba itiba, Afeziam vaghavagha a dar ghora da otefi. A ghaze, da zuegh ikɨva, egh gɨn da bɨva ovɨzir avɨriba ikiam, kamaghɨn a dar ghori. 3 Ia zuegha gɨfa. Akar kam kɨ ia ganɨdi, a ia gamima ia zue. 4 Ia nan porogh, eghtɨ kɨ ian porogham. Ezɨ wainɨn ikarzimɨn agharim, a ikarzimɨn poroghan koghɨva, egh a ban kogham. Kamaghɨra, ia nan poroghan kogh, ia uaghan ban kogham. 5 “Kɨ uabɨ kɨ wainɨn ikarzim, ezɨ ia wainɨn aghariba. Ezɨ gumazim nan porozɨ, ezɨ kɨ an poro, a zurara bava ovɨzir avɨriba iti. Ezɨ ia na ategh, ia bizir tam damighan kogham. 6 Eghtɨ gumazitam nan poroghan kogh, egh a mati wainɨn ikarzimɨn agharim me a makunizɨ a mɨsɨngi. Egha me agharir kaba akuva da isava avim mɨkɨra egha dagh aboi. 7 “Ia nan porogh ikɨtɨ, nan akam ian aven ikiam, eghtɨ ia uan ifongiamɨn bizitam bagh azangam, eghtɨ biziba ia mɨkemezɨ moghɨn otivam. 8 Egh ia bɨva ovɨzir avɨriba ikɨ, egh kamaghɨn ia nan suren gumazibar mɨn ikiam. Eghtɨ tuavir kamɨn nan Afeziam ziar ekiam iniam. 9 “Afeziam bar na gifonge, ezɨ arazir kamra kɨ ia gifonge. Egh ia nan poroghtɨ kɨ ia gifuegh mamaghɨra ikiam. 10 Kɨ uan Afeziamɨn araziba ko akabar gɨn zui, egha an porozɨ a na gifongezɨ moghɨn, ia uaghan nan araziba ko akabar gɨn mangɨva egh nan poroghtɨ kɨ ia gifuegh mamaghɨra ikiam. 11 “Nan navir agorogem ian ikiasa kɨ ifonge. Ezɨ agoroger kam bar ian navir averiabagh izɨvagham. Kamaghɨn amizɨ kɨ mɨgɨrɨgɨar kam ia mɨgei. 12 Kɨ ia mɨkemezir arazimra kara: kɨ bar ia gifongezɨ moghɨn, arazir kamra ia uari uarigh ifongegh. 13 Gumazitam uan namakam a gifuegh egh a bagh aremegham, ezɨ an arazir uarira uari ifongezim, a gumazamizir igharazibagh ifongezir araziba bar dagh afira. 14 Ezɨ kɨ ia mɨkemezɨ moghɨn ia ami, egha ia nan namakabar iti. 15 E fo, ingangarir gumazim bizir an gumazir ekiam amiba, a dagh fozir puvatɨ. Kamaghɨn amizɨ kɨ ua ‘ingangarir gumaziba’ ia dɨborir puvatɨ. Akaba bar kɨ uan Afeziam da, da baregha egha kɨ ia mɨkemegha gɨfa. Kamaghɨn amizɨ, kɨ ‘namakaba’ ia garɨsi. 16 “Ia uari ko ikiasa na mɨsevezir pu. Puvatɨ. Ia nan adarazir ikiasa kɨ ia mɨsefe. Ezɨ kɨ ingangarim ia ganɨdi, eghtɨ ia mangɨva egh bɨva dagher avɨriba ikɨ, eghtɨ ian dagheba ikɨvɨra ikiam. Kamaghɨn ia bizitam uari danɨngsɨ nan ziamɨn Afeziamɨn azaraghtɨ, a ia danɨngam. 17 Kar nan arazim, kɨ ia ganɨdi: Ia uari uarigh ifongegh.” 18 Egha Iesus ua kamaghɨn mɨgei, “Nguazimɨn gumaziba ian apanim damutɨ, eghtɨ ia okɨnɨghnɨghan markɨ, me faragha uaghan nan apanimɨn ike. 19 Ezɨ ia nguazir kamɨn gumazibar mɨn ikezɨ, nguazimɨn gumaziba uan adarazigh ifongezɨ moghɨn, me ia gifueghai. Ezɨ ia nguazir kamɨn gumaziba puvatɨ. Kɨ ia mɨsevegha gɨfa, ezɨ ia nguazir kamɨn araziba ategham. Kamaghɨn amizɨma nguazimɨn gumazamiziba ian aghuagha ian apanim gami. 20 Ia akar kɨ ia mɨkemeziba deraghvɨra da gɨnɨghnɨgh, ingangarir gumazim uan gumazir ekiam gafirazir puvatɨ. Kamaghɨra me paza na gami, eghtɨ me uaghan pazɨ ia damuam. Egh me na akam baragham, egh me uaghan ian akam baragham. 21 Egha me Afeziam gɨfozir puvatɨ, a na amadazɨ kɨ izes. Ezɨ ia nan adarasi, kamaghɨn, me arazir kurar kaba bar dar ia damuam. 22 Ezɨ kɨ ti izeghan kogha egha akam me ganizir puvatɨzɨ, me arazir kurabar osɨmtɨziba puvatɨghai. Ezɨ datɨrɨghɨn me uan arazir kurabar mongan tuaviba puvatɨ. 23 Ezɨ gumazitam nan aghuagha nan apanim gami, a uaghan nan Afeziamɨn aghuagha an apanim gami. 24 Kɨ men tongɨn ikia mirakelbagh ami, da gumazir igharazi tam faragha amizir puvatɨzir ingangariba. Ezɨ kɨ men tongɨn mirakelɨn kabagh amizir puvatɨzɨ, me arazir kurabar osɨmtɨziba puvatɨghai. Ezɨ datɨrɨghɨn me mirakelɨn kɨ amizibar ganigha gɨfa, egha me na ko Afeziam sara, gan aghuagha gan apanim gami. 25 Osizirir mam, Judan Arazibar aven iti, a kamaghɨn mɨgei, ‘Gumaziba pura nan apanim gami.’ Ezɨ akar kam guizbangɨra otivasa, kamaghɨn me nan apanim gami. 26 “Godɨn Duar Gavgavim ia Danɨngamim, a izam. An Afeziam ko iti, ezɨ kɨ ia bagh anemangam. A guizbangɨra mɨgeir Duam, egha an Afeziam ko ikegh izam. Egh a izɨva deravɨra nan araziba ko ingangaribar gun mɨkɨmam. 27 Kɨ faragh ingangarim gamima, ia na ko ikia iza datɨrɨghɨn. Kamaghɨn, ia uaghan nan gun mɨkɨmam.

16

1 “Ezɨ kɨ kamagh sua, ia uan nɨghnɨzir gavgavim ataghraghan markɨ, kamaghɨn kɨ bizir kam ia mɨkeme. 2 Me ian anogoreghtɨ ia ua God ko mɨgeir dɨpenibar aven ikian kogham. Eghtɨ gɨn dughiam otogham, gumaziba ia mɨsueghtɨ ia aremegham, egh me suam, me Godɨn ingangarir aghuim gami. 3 Egha me Afeziam gɨfozir puvatɨ, egha na gɨfozir puvatɨ. Kamaghɨn me arazir kabar amuam. 4 Kɨ kamagh sua, gumaziba gɨn arazir kabar ia damutɨ, eghtɨ ia akar kɨ ia mɨkemezir kam gɨnɨghnɨgham. Kamaghɨn, kɨ datɨrɨghɨn bizir otivamin kaba, dar gun ia mɨkemegha gɨfa.” Egha Iesus kamaghɨn mɨgei, “Kɨ faragha uabɨ ia ko iti, kamaghɨn kɨ bizir kabar gun ia mɨkemezir puvatɨ. 5 Egha datɨrɨghɨn Afeziar na amadazɨ ezɨ kɨ izezim, kɨ a bagha zui. Ezɨ ian tav nan azarazir puvatɨ, ‘Nɨ managh zui?’ 6 Kɨ akar kam ia mɨkeme, ezɨ datɨrɨghɨn ian naviba bar oseme. 7 Ezɨ kɨ guizbangɨra ia mɨgei, kɨ ia ategha zui, kar ian akurvaghamim. Kɨ fo, kɨ mangɨghan koghtɨ, Godɨn Duar Gavgavim ia Danɨngamim, a ia bagh izeghan kogham. Egh kɨ mangɨghɨva, kɨ ia bagh anemadagham. 8 Eghtɨ a izɨva nguazir kamɨn gumazibar amutɨ me arazir kuramɨn mɨngarim ko arazir aghuimɨn mɨngarim ko Godɨn kotiamɨn mɨngarim, me dagh fogham 9 Arazir kuramɨn mɨngarim, a kamakɨn, me nɨghnɨzir gavgavim na itir puvatɨ. 10 Arazir aghuimɨn mɨngarim, a kamakɨn, kɨ Afeziam bagh mangɨghtɨ, ia ua nan ganighan kogham. 11 Godɨn kotiamɨn mɨngarim, a kamakɨn, nguazir kam gativazir gumazir dapanim, God kotiamɨn aven a tuisɨgha gɨfa egha ghaze, a ivezir kuram inigh aremegham. 12 “Kɨ ia mɨkɨmamin akar avɨriba iti, ezɨ datɨrɨghɨn ian nɨghnɨziba bar izɨfa, eghtɨ ia bar da bareghan kogham. 13 Ezɨ Godɨn Duam, a guizɨn akam mɨgeir Duam, a izɨva, ian nɨghnɨzibar amutɨ ia guizɨn akaba bar dagh fogham. A uabɨ uan nɨghnɨzimɨn akatam mɨkemeghan kogham. Puvatɨ. Akar an oraghizim, akar kamra an an gun mɨkɨmam. Egh a bizir gɨn otivamibar gun ia mɨkɨmam. 14 A nan akam inighɨva egh an gun ia mɨkɨmam. Egh arazir kamɨn a nan ziar ekiam ko nan gavgavim, ian akagham. 15 Afeziamɨn biziba da bar nan biziba. Kamaghɨn amizɨ kɨ kamaghɨn ia mɨkeme, an Duam nan akam inighɨva egh an gun ia mɨkɨmam.” 16 Egha Iesus ua kamaghɨn mɨgei, “Dughiar bar ovezimɨn ia ua nan ganighan kogham. Egh dughiar bar otevimɨn gɨn ia ua nan apigham.” 17 Ezɨ suren gumazir maba uarira uarir tongɨn uariv gei, “Kar akar manamɨn mɨngarim an a gami? A ghaze, ‘Dughiar bar ovezimɨn ia nan ganighan kogham. Egh ua dughiar otevimɨn gɨn ia ua nan apigham.’ Egha uaghan ghaze, ‘Bizir kamɨn mɨngarim, a kamakɨn, kɨ Afeziam bagha zui.’” 18 Egha me mɨgɨa ghuavɨra iti, “Dughiar ovezir a mɨkemezir kam, a bizir tizim? E akar a mɨkemezir kamɨn mɨngarim gɨfozir puvatɨ.” 19 Ezɨ Iesus fo, me an azangsɨghasa, ezɨ a me mɨgei, “Ia ti tintinibar akar kɨ mɨkemezir kamɨn mɨngarim bagha azangsɨsi? Kɨ kamaghɨn mɨgei, ‘Dughiar ovezimɨn ia nan ganighan kogham. Egh gɨn dughiar otevimɨn ia uan nan apigham.’ Ia ti bizir kam bagha azai, o? 20 Kɨ bar guizbangɨra ia mɨgei, ia puvɨram aziva arangam. Eghtɨ nguazimɨn gumazamiziba bar akuegham. Ian naviba osemegham. Eghtɨ ian navir osɨmtɨzir kam iraghrɨghtɨma navir agorogem otogham. 21 Amizim borim batasava amuava, a fo, an mɨzazim iniamin dughiam otogha gɨfa. Kamaghɨn an oseme. Egha an otegha gɨvagha, a ua mɨzazir kam gɨnɨghnɨzir puvatɨ. An borim nguazimɨn otogha gɨfa, kamaghɨn amizɨ a bar akonge. 22 Ezɨ kamaghɨra, ia datɨrɨghɨn naviba oseme. Eghtɨ kɨ ua ian gantɨ, ian naviba bar akuegham. Eghtɨ tav ian agoroger kam adeghan kogham. 23 Eghtɨ dughiar kamɨn ia ua bizitam bagh nan azaraghan kogham. Kɨ guizbangɨra ia mɨgei, ia bizitam bagh nan ziamɨn Afeziamɨn azaraghtɨma eghtɨ a ia danɨngam. 24 Ia faragha bizitam nan ziamɨn azarazir puvatɨ. Ia azangsɨghɨva, egh ia iniam, eghtɨ agorogem bar ian navibagh izɨvagham.” 25 Egha Iesus ua kamaghɨn mɨgei, “Kɨ akar isɨn zuimɨn akar kabar ia gami. Kɨ gɨn ua akar isɨn zuitam ia mɨkemeghan kogham. Puvatɨ. Kɨ deravɨra ia mɨkɨmɨva, egh Afeziamɨn ia mɨkɨmam. 26 Egh dughiar kamɨn ia nan ziamɨn azangsɨgham. Ezɨ kɨ kamaghɨn mɨgeir puvatɨ, kɨ ia bagh Afeziamɨn ko mɨkɨmam. Puvatɨ. 27 Afeziam a uabɨ ia gifonge. Ia a gifongegha ia nɨghnɨzir gavgavim nan ikia egha fo, kɨ Afeziam ko ikegha ize. Kamaghɨn a ia gifonge. 28 Guizbangɨra, kɨ fomɨra Afeziam ko ikegha, egha kɨ an ategha nguazimɨn ize. Egh datɨrɨghɨn kɨ ua nguazim ategh, egh kɨ ua Afeziam bagh mangam.” 29 Ezɨ an suren gumaziba kamaghɨn mɨgei, “Are, nɨ datɨrɨghɨn deravɨra mɨgei, nɨ datɨrɨghɨn akar isɨn zuibav geir puvatɨ. 30 Ezɨ e datɨrɨghɨn fo, nɨ biziba bar dagh fo. Gumazitam bizir mam nɨn azangsɨghasava amima, nɨ an nɨghnɨzibagh fogha gɨfa. Nɨ an azangsɨzim bagha mɨzuai puvatɨ, nɨ fogha gɨfa. Kamaghɨn amizɨ, e nɨghnɨzir gavgavim ikia ghaze, nɨ God ko ikegha egha nɨ ize.” 31 Ezɨ Iesus kamaghɨn men akam ikara, “Ia datɨrɨghɨn nɨghnɨzir gavgavim iti, o? 32 Ia oragh. Dughiam a roghɨra izi, egha a izegha gɨfa, eghtɨ me vaghvagh ian agɨntɨghtɨ ia tintinibar uan nguibabar mangam. Egh ia na ateghtɨ kɨ uabɨra ikiam. Ezɨ Afeziam na ko iti, kamaghɨn kɨ bar uabɨra ikeghan kogham. 33 Ia nan poroghɨv ikɨva egh ia navir amɨrɨzim ikiasa kɨ ifonge. Kamagh sua kɨ akar kam ia mɨkeme. Eghtɨ ia nguazir kamɨn ikɨtɨ, osɨmtɨziba ia bativam. Egh ian naviba gavgavigh ikɨ! Kɨ nguazir kamɨn gavgavim dɨkabɨragha egha anegɨfa!”

17

1 Ezɨ Iesus suren gumazibav kemegha gɨvagha, egha kogha overiamɨn gara, egha kamaghɨn mɨgei, “Afeziam, dughiam izegha gɨfa. Eghtɨ nɨn Otarim ziar ekiam nɨ danɨngsɨ, kamaghɨn nɨ datɨrɨghɨn ziar ekiam uan Otarim danɨngigh. 2 Kamaghɨn ami, nɨ gavgavim a ganigha gɨfa. Nɨ kamaghɨn ifonge, a ikɨrɨmɨrir aghuim gumazir nɨ a ganɨngiziba, bar me danɨngam. Kar zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim. Bizir kam bagha, nɨ gumazamiziba bar men dapanimɨn ikiasa anemɨsefe. 3 Ezɨ zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim, a kamakɨn: Gumazir ikɨrɨmɨrir aghuarir kam iniziba, me nɨ gɨfo, nɨ uabɨra nɨ guizbangɨn God. Egha me Krais Iesus gɨfo, nɨ anemadazɨ a ize. 4 “Kɨ nɨn ziar ekiam ko gavgavim nguazir kamɨn gumazamizibar akagha gɨfa. Egha kɨ, ingangarir kɨ damuasa nɨ na ganɨngizir kam, kɨ a gamigha gɨfa. 5 Afeziam, fomɨra nguazim tɨghar otivam, kɨ nɨ ko ikia nan ziam ekefe. Ezɨ datɨrɨghɨn nɨ uan damazimɨn, nɨ ua ziar ekiam na danɨngasa, kɨ ifonge. 6 “Kɨ nɨn ziar ekiam isa nguazir kamɨn gumazir nɨ na ganɨngizibar aka. Me nɨn gumazamiziba, ezɨ nɨ me na ganigha gɨfa. Ezɨ me deravɨra nɨn akam baragha an gɨn zui. 7 Egha me datɨrɨghɨn fo, bizir nɨ na ganɨngiziba, da bar nɨrara ize. 8 Ezɨ akar nɨ na ganɨngiziba, kɨ bar da isa me ganɨngi. Ezɨ me da ini, egha me guizbangɨra kamaghɨn fo, kɨ fomɨra nɨ ko ikegha, egha kɨ ize. Egha me nɨghnɨzir gavgavim ikia kamaghɨn fo, nɨ na amadazɨ ezɨ kɨ ize. 9 “Kɨ me bagha nɨ ko mɨgei. Kɨ bar nguazimɨn gumazamiziba bagha nɨ ko mɨgeir pu. Kɨ fo, gumazamizir nɨ na ganɨngizir kaba, me nɨn adarasi. Kamaghɨn amizɨ, kɨ me bagha nɨ ko mɨgei. 10 Ezɨ nan gumazamiziba, me nɨn adarasi. Ezɨ nɨn gumazamiziba, me nan adarasi. Ezɨ gumazamiziba nan gumazamizir kabar gari, me nan ziar ekiam gɨfo. 11 “Kɨ datɨrɨghɨn nɨ bagh izam, egh kɨ ua nguazimɨn ikian kogham. Ezɨ me nguazimɨn ikiavɨra iti. Ezɨ Afeziam, nɨ bar zue ezɨ tav nɨn mɨn itir puvatɨ! Kɨ kamagh sua, me uari inigh navir vamɨra ikɨ, mati nɨ na ko, ga uaning inigha iti moghɨn. Bizir kam bagha, nɨ uan ziamɨn gavgavimɨn deravɨra men gan. Kar ziar nɨ na ganɨngizim. 12 Ezɨ dughiar kɨ me ko itiba, kɨ nɨn ziamɨn gavgavimɨn men gari. Kar ziar nɨ na ganɨngizim. Kɨ bar deravɨra men garima men tav ovengezir puvatɨ. Ezɨ gumazir ovengamim, a uabɨram ovengam. Kɨ kamagh sua, nɨn Akɨnafarimɨn itir akam guizbangɨra otivam, kamaghɨn gumazir kam ovengam. 13 “Kɨ datɨrɨghɨn nɨ bagha izi. Kɨ kamaghɨn ifonge, nan agorogem men navibagh izɨvagh ikiam. Kamaghɨn, dughiar kɨ nguazimɨn itim, kɨ akar kabav mɨkeme. 14 “Nɨn akam, kɨ me ganigha gɨfa. Kɨ nguazir kamɨn gumazim puvatɨ. Ezɨ kamaghɨra, nan gumazamiziba me nguazir kamɨn gumazamiziba puvatɨ. Kamaghɨn amizɨma, nguazir kamɨn gumazamiziba men aghuagha men apanim gami. 15 Kɨ, nɨ nguazir kamɨn me inigh azenan mangasa nɨn azangsɨzir pu. Puvatɨ. Kɨ, nɨ men ganasa, kɨ nɨn azai, eghtɨ Gumazir Kuram pazɨ me damuan kogham. 16 Kɨ uabɨ kɨ nguazir kamɨn gumazim puvatɨ. Ezɨ kamaghɨra, me nguazir kamɨn gumazamiziba puvatɨ. 17 Ezɨ nɨn akam a bar guizbangɨra. Ezɨ kɨ, nɨ uan akam damutɨ a men navir averiabar ingarasa, kɨ ifonge. Eghtɨ nɨ me damutɨ me uari isɨ nɨ danɨngam 18 Nɨ fomɨra na amadazɨ ezɨ kɨ izegha nguazir kamɨn gumazamizibar tongɨn iti. Ezɨ kamaghɨra nɨ gumazir na ganɨngiziba, kɨ me amadagha ghaze, me nguazir kamɨn gumazamizibar tongɨn ikiam. 19 Kɨ kamaghɨn ifonge, me bar guizbangɨra uari isɨ nɨ danɨngam. Bizir kam bagha kɨ men akurvaghasa, kɨ bar uabɨ isa nɨ ganɨngi. 20 “Kɨ gumazir kabara bagha God ko mɨgeir puvatɨ. Kɨ, gumazamizir men akam baragh egh nɨghnɨzir gavgavim nan ikiamiba, kɨ uaghan me bagha God ko mɨgei. 21 Egha gumazir kaba bar navir vamɨra ikiasa kɨ ifonge. Afeziam, nɨ nan aven itima kɨ nɨn aven iti, ezɨ kamaghɨra me gan aven ikiasa kɨ ifonge. Eghtɨ nguazimɨn gumazamiziba nɨghnɨzir gavgavim ikɨ egh fogh suam, nɨ na amadazɨ ezɨ kɨ ize. Kamaghɨn kɨ ghaze, me bar navir vamɨra ikɨ. 22 Kɨ ghaze, nɨ na ko, ga navir vamɨra iti moghɨn, kamaghɨra me navir vamɨra ikiam. Bizir kam bagha, nɨ ziar ekiar na ganɨngizim, kɨ ziar ekiar kamra isa me ganɨngi. 23 Kɨ kamagh sua, nguazimɨn gumazamiziba fogh suam, nɨ na amadazɨ ezɨ kɨ ize. Egh fogh suam, nɨ na gifongezɨ moghɨra nɨ nan adarazigh ifonge. Kamaghɨn kɨ men aven iti, ezɨ nɨ nan aven iti, ezɨ arazir kamɨn me guizbangɨra navir vamɨra ikiasa kɨ ifonge. 24 “Afeziam, gumazamizir nɨ na ganɨngiziba, me na ko nguibar kɨ itimɨn ikiasa kɨ ifonge. Me nan angazangarir ekiam ko nan gavgavimɨn ganasa kɨ ifonge. Dughiar nguazim tɨghar otivam, nɨ na gifonge, egha nɨ angazangarir kam ko gavgavim na ganɨngi. 25 “Nɨ Arazir Aghuibara Amir Afeziam, nguazimɨn gumazamiziba nɨ gɨfozir puvatɨ. Ezɨ kɨ nɨ gɨfo. Ezɨ nan adarasi, me fo, nɨ na amadazɨ ezɨ kɨ ize. 26 Kɨ kamaghɨn ifonge, me igharazigh ifongezir arazim inigham, nɨ na gifongezɨ moghɨn. Eghtɨ kɨ uaghan men aven ikiam. Kamaghɨn kɨ nɨ isa men aka, egh kɨ kamaghɨn damu mamaghɨra ikiam.”

18

1 Ezɨ Iesus kamaghɨn God ko mɨkemegha gɨvagha, egha uan suren gumaziba ko me ghua Kidronɨn zarim girɨgha vongɨn ghu. Ezɨ dɨpar kamɨn vongɨn azenir mam iti, ezɨ Iesus uan suren gumaziba ko me azenir kamɨn aven ghue. 2 Dughiar avɨribar Iesus uan suren gumaziba azenir kamɨn me batifi. Kamaghɨn Judas, a Iesus isɨ gumazir apanibar agharim darɨghamim, a uaghan azenir kam gɨfo. 3 Egha Judas, a Romɨn mɨdorozir gumaziba ko, ofa gamir gumazir ekiaba ko Farisiba amadazir plisɨn maba, a me inigha danganir kamɨn ghue. Egha me adenir aviba ko lamba ko mɨdorozir biziba sara suigha zui. 4 Ezɨ Iesus bizir a bativamiba a bar dagh fo. Egha a sɨvagha men boroghɨra ghua egha kamaghɨn me azai, “Ia tina buri?” 5 Ezɨ me kamaghɨn an akam ikara, “E Nasaretɨn gumazim Iesus buriasa izi.” Ezɨ Iesus me mɨgei, “Kar kɨrara.” Dughiar kam Judas, a gumazir Iesus isa me ganɨdim, a me ko tughav iti. 6 Me Iesus barazi a mɨgei, “Kar kɨrara,” egha me ua sɨvagha ghua nguazim gire. 7 Ezɨ Iesus ua men azara, “Ia tina buri?” Ezɨ me ghaze, “Nasaretɨn gumazim Iesus.” 8 Ezɨ Iesus kamaghɨn men akam ikara, “Kɨ ia mɨkemegha gɨfa, kar kɨrara. Kamaghɨn ia na buriva, gumazir kaba ateghtɨ me mangɨ.” 9 A kamagh sua an akar fomɨra mɨkemezim, an daghem otogham, “Ezɨ gumazir nɨ na ganɨngiziba, men tav ovengezir puvatɨ.” Kamaghɨn an arazir kam gami. 10 Ezɨ Saimon Pita mɨdorozir sabar mam inigha ize, egha uan sabam a mɨkɨrɨgha egha ofa gamir gumazir ekiabar dapanimɨn ingangarir gumazim mɨsuegha, egha an kuarir guvimɨn itim atu, ezɨ a irɨ. Ingangarir gumazir kamɨn ziam, Malkus. 11 Ezɨ Iesus Pita mɨgei, “Nɨ sabam inigh ua an nodozim darugh. Manmagh ami? Nɨ ghaze, kɨ ti Afeziam na ganɨngizir osɨmtɨzir kam inian kogham, o?” 12 Ezɨ Romɨn mɨdorozir gumaziba ko men gumazir ekiam, ko Judan plisɨn gumaziba, me Iesusɨn suighava egha benimɨn a ike. 13 Egha faraghava a inigha Anas bagha ghu. Anas a Kaiafasɨn ivozir afeziam. Kaiafas a azenir kamɨn ofa gamir gumazir ekiabar dapanim. 14 Egha Kaiafas, Judaba kamaghɨn me mɨkemezir gumazim, “Kamaghɨn a dera, gumazir vamɨra gumazamizibar danganim inigh egh aremegham.” 15 Ezɨ Saimon Pita ko suren gumazir igharazir mam, aning Iesusɨn gɨn zui. Ofa gamir gumazir ekiabar dapanim, a suren gumazir kam gɨfo, ezɨ kamaghɨn a Iesusɨn gɨn ghua ofa gamir gumazir ekiabar dapanimɨn dɨpenimɨn dɨvazimɨn aven ghu. 16 Ezɨ Pita azenan ikia tiar akamɨn boroghɨra tughav iti. Ezɨ suren gumazir igharazim, a ghua amizir tiar akamɨn garim mɨkemegha, egha Pita inigha aven zui. 17 Ezɨ amizir tiar akamɨn garim a kamaghɨn Pitan azara, “Nɨ ti uaghan gumazir kamɨn suren gumazim?” Ezɨ Pita ghaze, “Puvatɨ. Kɨ an suren gumazim pu.” 18 Ezɨ danganim bar orangi. Kamaghɨn amizɨ ingangarir gumaziba ko plisɨn gumaziba me avir mam atɨ. Egha me avimɨn fɨava an mɨn tuivighav iti. Ezɨ Pita uaghan me ko tughav ikia egha avimɨn fɨa iti. 19 Ezɨ dughiar kamɨn ofa gamir gumazir ekiabar dapanim, a Iesusɨn suren gumaziba ko akar a men sure gamizim bagha, a Iesusɨn azangsɨsi. 20 Ezɨ Iesus kamaghɨn an akam ikara, “Kɨ gumazamiziba azenara me mɨkeme. Egha kɨ zurara God ko mɨgeir dɨpeniba ko Godɨn Dɨpenimɨn aven gumazamizibar sure gami. Kar danganir Judaba bar uari akuviba. Kɨ modogha akatam mɨkemezir pu. 21 Ezɨ manmagh amizɨ nɨ nan azangsɨsi? Nɨ gumazir akar kam baraghizibar azangsɨgh. Me kɨ mɨkemezir akam gɨfo.” 22 Iesus kamaghɨn mɨgeima ezɨ plisɨn gumazir mam tughav ikia, egha an an guam a mɨsuegha kamaghɨn mɨgei, “Nɨ kamaghɨn ofa gamir gumazir ekiabar dapanimɨn akam ikara, kar ti arazir aghuim, o?” 23 Ezɨ Iesus kamaghɨn an akam ikara, “Kɨ akar kuratam mɨkemeghtɨ, eghtɨ nɨ deravɨra akar kɨ mɨkemezim an gun mɨkɨm. Eghtɨ kɨ mɨgɨrɨgɨar aghuim damightɨ, ezɨ nɨ tizim bagha na apese?” 24 Ezɨ Anas Iesus isa ofa gamir gumazir ekiabar dapanim Kaiafas bagha anemada. Egha me Iesus ikezir benim fɨrizir puvatɨ. 25 Saimon Pita tughav ikia egha avimɨn fɨi. Ezɨ me kamaghɨn an azara, “Nɨ ti uaghan an suren gumazir mam?” Ezɨ a mɨgei, “Puvatɨ. Kɨ an suren gumazim puvatɨ.” 26 Ezɨ ofa gamir gumazir ekiabar dapanimɨn ingangarir gumazir mam iti, a Pita kuarim atuzir gumazimɨn adarazir mav. A ghaze, “Kɨ ti nɨn gani, nɨ Iesus ko azenimɨn aven ikes?” 27 Ezɨ Pita ua mɨgei, “Puvatɨ.” Ezɨ dughiar kamra tuarim ake. 28 Egha Judaba Iesus inigha Kaiafasɨn dɨpenim ategha an akua gavmanɨn dapanir ekiamɨn dɨpenimɨn zui. Ka bar mɨzaraghara. Egha me ghaze, “E Godɨn damazimɨn mɨzeghɨva, egh e God Israelbagh Itazir Dughiamɨn isar ekiamɨn asɨzim rameghan kogham.” Kamaghɨn amizɨ, me uari gavman dapanir ekiamɨn dɨpenimɨn aven ghuzir puvatɨ. 29 Me azenan iti, ezɨ Pailat me bagha izi, egha kamaghɨn men azara, “Ia akar manam gumazir kam gasarazɨ, a kotɨn iti?” 30 Ezɨ me kamaghɨn an akam ikara, “An arazir kuram gamir puvatɨzɨ, e nɨ bagha a inigha izeghan koghai.” 31 Ezɨ Pailat kamaghɨn me mɨgei, “Kamaghɨn, ia a inigh mangɨva uan Arazibagh isɨn a tuisɨgh.” Ezɨ Judaba kamaghɨn akam ikara, “E gumazir tam puram a mɨsueghtɨ an aremeghan kogham.” 32 (Iesus fomɨra uan ovengamin arazim mɨgei. A kamagh sua, an akar kam guizbangɨra otivam, ezɨ kamaghɨn Pailat ko Judaba kamaghɨn uariv gei, ezɨ bizir kam oto.) 33 Ezɨ Pailat uamategha gavmanɨn dɨpenimɨn aven ghua, egha Iesusɨn diazɨma a izi. Ezɨ a kamaghɨn an azara, “Nɨ Judabar Atrivim, o?” 34 Ezɨ Iesus kamaghɨn an akam ikara, “Nɨ uabɨ nɨghnɨgha egha nɨ akar kam gami, o gumazir igharazitam nan gun nɨ mɨkeme?” 35 Ezɨ Pailat kamaghɨn an akam ikara, “Manmaghɨn ami? Nɨ ghaze, kɨ Judan mav, o? Nɨ uan adarazi ko ofa gamir gumazir ekiaba, me nɨn akua na bagha ize. Nɨ bizir tizim gami?” 36 Ezɨ Iesus kamaghɨn an akam ikara, “Kɨ nguazir kamɨn atrivim puvatɨ. Kɨ nguazir kamɨn atrivimɨn ikiai, kamaghɨn nan ingangarir gumaziba na bagha mɨsoghai, egha tav na isa Judabar agharim gatɨghan koghai. Ezɨ kɨ nguazir kamɨn atrivibar mɨn ingarir puvatɨ.” 37 Ezɨ Pailat an azara, “Ezɨ nɨ guizbangɨra atrivir mam, o?” Ezɨ Iesus kamaghɨn akam ikara, “Atrivimɨn mɨgɨrɨgɨar kam, kar nɨn akamra. Amebam na batezɨ ezɨ kɨ nguazir kamɨn ingangarir vamɨra damuasa ize. Ingangarir kam kamakɨn: kɨ guizɨn akam akunam. Egha gumazir guizɨn akamɨn gɨn mangamiba, me nan akam barasi.” 38 Ezɨ Pailat an azara, “Guizɨn akam, a bar bizir tizimra?” Pailat mɨkemegha gɨvagha egha ua Judaba bagha azenan ghu. Egha kamaghɨn me mɨgei, “Kɨ an arazir kuratam batozir puvatɨ. 39 Egha ia, arazir kɨ gɨn zuir kam, ia a gɨfo. Ezɨ azeniba bar, God Israelbagh Itazir Dughiamɨn, kɨ ian arazimɨn gɨn ghua gumazir vamɨra kalabusɨn a isa azenim gatɨ. Ia ifueghtɨ kɨ Judabar atrivir kam fɨrigh ia bagh anemangam, o?” 40 Ezɨ me kamaghɨn dɨa ghaze, “Mam puvatɨ! Nɨ Barabasra a fɨrigh!” (Barabas, a gumazir okeim egha uaghan mɨsosi.)

19

1 Ezɨ Pailat me mɨkemezɨ me Iesus inigha a ifozorosi. 2 Ezɨ mɨdorozir gumaziba dɨkoniba itir beniba inigha egha atrivimɨn dapanir asuamɨn mɨn an ingarigha, an dapanim garu. Egha me korotiar aghevir mam a garu. 3 Egha me an boroghɨra izegha a mɨgei, “Judabar Atrivim, nɨrara atrivir ekiam!” Egha me kamaghɨn mɨgɨava an guam apezavɨra iti. 4 Ezɨ Pailat ua azenan ghugha kamaghɨn gumazamizibav gei, “Ia oragh. Kɨ a inigh ia bagh azenan izam, eghtɨ ia fogham, kɨ an arazir kuratamɨn apizir puvatɨ.” 5 Ezɨ Iesus azenan zui. Ezɨ dapanir asuar me benir dɨkoniba itimɨn ingarizim, an an dapanimɨn ikiavɨra iti. Ezɨ korotiar aghevir kam, a uaghan an ikiavɨra iti. Ezɨ Pailat me mɨgei, “Ia gan, gumazir kam a kara.” 6 Ezɨ ofa gamir gumazir ekiaba ko plisɨn gumaziba an ganigha kamaghɨn dei, “Ter ighuvimɨn a gafugh! Ter ighuvimɨn a gafugh!” Ezɨ Pailat kamaghɨn me mɨgei, “Ia uari a inighɨva egh ter ighuvimɨn a gafugh. Kɨ uabɨ, kɨ an arazir kuratamɨn apizir puvatɨ.” 7 Ezɨ Judaba kamaghɨn an akam ikara, “A uabɨ ghaze ‘Kɨ Godɨn Otarim.’ Ezɨ en Arazibar Osizirir mam iti, ezɨ arazir kam kamaghɨn mɨgei, gumazir kamagh mɨgeim, an aremegham.” 8 Ezɨ Pailat akar kam baregha egha bar atiatingi. 9 Egha a ua ghua gavmanɨn dɨpenimɨn aven ghugha, egha kamaghɨn Iesusɨn azai, “Nɨ nguibar manamɨn ikegha ize?” Ezɨ Iesus an akar kam ikarazir puvatɨ. 10 Ezɨ Pailat a mɨgei, “Manmaghɨn amizɨ nɨ nan akam ikarvaghan aghua? Kɨ nɨ fɨrighamin gavgavim iti, egha uaghan nɨ isɨv temer ighuvim gafughamin gavgavim iti. Ezɨ nɨ ti bizir kam gɨfozir puvatɨ?” 11 Ezɨ Iesus kamaghɨn an akam ikara, “Godɨn pɨn itim, a gavgavim nɨ ganɨngizir puvatɨghai, nɨ na dɨkabɨnamin gavgaviba puvatɨgham. Ezɨ gumazir na isa nɨn agharim gatɨzim, an arazir kuramɨn osɨmtɨzim, a nɨn arazir kuramɨn osɨmtɨzim, bar a gafira.” 12 Pailat akar kam baregha egha Iesus ateghtɨ a mangasa tuaviba buri. Ezɨ Judaba kamaghɨn dei, “Nɨ gumazir kam ateghtɨ a mangɨtɨ, nɨ Sisarɨn namakam puvatɨ. Guizbangɨra, gumazim uabɨra uabɨ mɨgɨa ghaze, an atrivim, egha a Sisarɨn apanim.” 13 Pailat akar kam baregha, egha Iesusɨn akua azenan ghu. Egha a jasɨn dabirabim gaperaghav iti, danganir kam me ‘Dagɨar Azuarim’ a garɨsi. (Hibrun akam me ghaze, ‘Gabata’). 14 Ezɨ dughiar kam a dughiar me God Israelbagh Itazir Dughiamɨn isam bagha daghebar amuva bizibar kɨram. Kar aruer arɨzim. Ezɨ Pailat Judabav gei, “Ia ganigh! Ian Atrivim kara.” 15 Egha me kamaghɨn dei, “A batokegh! A batueghtɨ a mangɨ! Ter ighuvimɨn a gafugh!” Ezɨ Pailat men azara, “Ia ifonge, kɨ ian Atrivim isɨ ter ighuvimɨn a gafugham?” Ezɨ ofa gamir gumazir ekiaba kamaghɨn akam ikara, “E atrivir igharaziba puvatɨ. Sisar bar uabɨra!” 16 Kamaghɨn amizɨ Pailat Iesus inigha, me ter ighuvimɨn a gafughasa, a men agharim gatɨ. Ezɨ me Iesus inigha zui. 17 Ezɨ a uabɨ uan ter ighuvim gupugha, egha nguibar ekiam ategha egha danganir mamɨn zui, an ziam ‘Dapanir Agharir Danganim.’ (Ezɨ Hibrun akam me ghaze ‘Golgota.’) 18 Ezɨ danganir kamɨn me a isa ter ighuvimɨn anegura. Egha me gumazir igharazir pumuning a ko, aning agura, mam vongɨn itima, mam vongɨn iti. Ezɨ Iesus aningɨn torimɨn iti. 19 Ezɨ Pailat uaghan me mɨgeima me ziar mam osirigha ter ighuvim gatɨ. Ziar kam a kamakɨn, “Nasaretɨn Gumazim Iesus, Judabar Atrivim.” 20 Me ziar kam, Hibrun akam ko Romɨn akam ko Grighɨn akamɨn, men akabar an osiri. Danganir me Iesus ter ighuvimɨn anegurazim, a nguibar ekiam boroghɨra iti, kamaghɨn amizɨ Judan avɨrim izava osizirir kamɨn gara egha a dɨbori. 21 Ezɨ ofa gamir gumazir ekiaba kamaghɨn Pailat mɨgei, “Nɨ kamaghɨn osiran markɨ, ‘Judan Atrivim.’ Bar markɨ. Nɨ ziam kamaghɨn an osirigh, ‘Gumazir kam ghaze, kɨ Judabar Atrivim.’” 22 Ezɨ Pailat men akam ikara, “Markɨ. Akar kɨ osirigha gɨvazim, a kamaghɨra ikɨ.” 23 Mɨdorozir gumaziba ter ighuvimɨn Iesus gafugha gɨvagha, egha gɨn me an korotiaba inigha egha 4 plan akuabar uari rome. Egha me akuar vamɨra vamɨra isi. Egha me uaghan an korotiar ruarim sara ini, egha mɨdorozir gumaziba kamaghɨn gari, me inir akuar avɨriba inigha korotiar ruarir kam isamizir pu. Puvatɨ. Me inir vamiram an ingari, egha me a isamizir puvatɨ. 24 Egha mɨdorozir gumaziba kamaghɨn uarira uariv gei, “E korotiar ruarir kam abighan kogham. Puvatɨ. E satu gikararangɨva gumazir a iniamim gɨfogham.” Godɨn Akɨnafarimɨn itir akar mam kamaghɨn mɨgei, “Me nan korotiaba tuiragh, egh uari danɨngam. Egh me satu gikararangɨva gumazim amɨseveghtɨ a nan korotiar ruarim iniam.” Ezɨ akar kam guizbangɨra otoghasa, kamaghɨn arazir kamra mɨdorozir gumaziba a gami. 25 Ezɨ Iesusɨn amebam ko, an amebamɨn afumim ko, Klopasɨn amuim Maria ko, Makdalan nguibamɨn amizim Maria, me bar an ter ighuvimɨn boroghɨra tuivighav iti 26 Ezɨ Iesus garima an amebam ko suren gumazir a bar ifongezim, aning roghɨra tughav iti. Ezɨ a kamaghɨn uan amebam mɨgei, “Amizim, gumazir kam datɨrɨghɨn, a nɨn otarim.” 27 Ezɨ a kamaghɨn suren gumazir kam mɨgei, “Amizir kam, a datɨrɨghɨn nɨn amebam.” Ezɨ dughiar kamɨn ghua, suren gumazir kam Maria inigha uan dɨpenimɨn ghugha egha an gara uan amebamɨn mɨn a gami. 28 Ezɨ Iesus fo, an ingangariba datɨrɨghɨn bar gɨfa. Egha a kamaghɨn mɨgei, “Nan kuarim nan pɨri.” Godɨn Akɨnafarimɨn itir akar mam guizbangɨra otivasa, kamaghɨn an akar kam gami. 29 Ezɨ mɨner mam wainɨn afangtɨzim an ikia roghɨra iti. Egha me dɨpamɨn suizir bizim inigha egha wainɨn dɨpam garu. Ezɨ wain a gizɨvazɨma, me a isa hisopɨn aghorim gikegha a isa Iesusɨn akam darɨghasa an amadi. 30 Ezɨ Iesus wainɨn kam amegha gɨvagha, egha mɨgei, “A datɨrɨghɨn gɨfa.” Egha a dapanim aviragha egha uan duam sue. 31 Kar dughiar me Sabat bagha bizibar akɨrim. Sabatɨn dughiar kam, a dughiar bar ekiam. Kamaghɨn amizɨma Judaba me gumazir kuaba dughiar kam temer ighuvibar ikian me aghua. Egha me Pailat kamaghɨn an azangsɨgha ghaze, a men amamangatɨghtɨ me temer ighuvibar itir gumazibar suer agharibav sogh da apɨrightɨ, me zuamɨram aremeghtɨ me men kuaba adegh izighram. 32 Ezɨ mɨdorozir gumaziba ghua gumazir Iesus ko guraghav itir mamɨn suer agharimning mɨsogha aning apɨrigha, egha ghua gumazir igharazim uaghan an suer agharimning mɨsogha aning apɨri. 33 Egha me iza Iesusɨn garima an aremegha gɨfa. Kamaghɨn amizɨma me an suer agharimning apɨrizir puvatɨ. 34 Ezɨ mɨdorozir gumazir mam afuzim inigha Iesusɨn ivim bɨra. Ezɨ ghuzim ko dɨpam zuamɨra ire. 35 (Kɨ, Jon, kɨ gumazir bizir kamɨn ganizim, kɨ kamaghɨn ifonge, ia bizir kam gɨfoghɨva nɨghnɨzir gavgavim an ikiam. Kamaghɨn kɨ an gun ia mɨgei. Akar kɨ gun mɨgeir kam, a guizbangɨra. Kɨ uabɨ fo, kɨ guizbangɨra mɨgei.) 36 Godɨn Akɨnafarimɨn itir akar mam, a kamakɨn, “Me an agharitam apɨrighan kogham.” God kamagh sua, akar kam guizbangɨram otogham, ezɨ kamaghɨn bizir kam oto. 37 Ezɨ akar igharazir mam Godɨn Akɨnafarimɨn iti, a kamakɨn, “Me, gumazir afuzimɨn ruazir kam bagh ganam.” 38 Ezɨ gɨn Arimatean nguibamɨn gumazim Josep ghua Iesusɨn kuam iniasa Pailatɨn azangsɨsi. Josep a Iesusɨn suren gumazir mam, egha a Judabar atiatigha, egha uan nɨghnɨzir gavgavim modo. Ezɨ Pailat an amamangatɨzɨ, a ghuava Iesusɨn kuam ini. 39 Ezɨ Nikodemus, gumazir faragha dɨmagarimɨn Iesusɨn ganizim, a uaghan ize. Egha borer mughuriar aghuir maba inigha ize, me temer pumuningɨn borem inigha aning veregha, egha borer kam gami. Ezɨ borer kamɨn osɨmtɨzim 30 plan kilogramɨn ghu. 40 Ezɨ Josep ko Nikodemus aning Iesusɨn kuam inigha borer kam an kuam gaghui. Egha inir aghuimɨn an mɨkarzim nomke, Judaba uan gumazir oveaghuezibagh ami moghɨn. 41 Ezɨ mɨdorozir gumaziba Iesus ter ighuvimɨn anegurazir danganir kamɨn boroghɨra, azenir mam iti. Egha azenir kamɨn mozir igiar mam iti, me dagɨar torim atugha, egha me faragha gumazitamɨn kuatam a gatɨzir puvatɨ. 42 Kar dughiar Judaba Sabatɨn dughiam bagh bizibar kɨramim, ezɨ mozir kam, a Iesus aremezir danganim boroghɨra iti. Kamaghɨn amizɨ, aning Iesusɨn kuam inigha ghua mozir kamɨn anetɨ.

20

1 Ezɨ Sanden bar mɨzaraghara, amɨnim mɨtateghavɨra iti, ezɨ Makdalan nguibamɨn amizim Maria, a mozimɨn ghu. Egha a garima mozimɨn tiar akam gasarazir dagɨam ua itir puvatɨ. 2 Ezɨ a, Saimon Pita ko suren gumazir igharazir kam, a gumazir Iesus bar ifongezim, an aning bagha ivegha ghu. Egha Maria kamaghɨn aningɨn mɨgei, “Me Ekiamɨn kuam mozimɨn a inigha ghu, ezɨ e fozir puvatɨ, me managh anetɨ.” 3 Ezɨ Pita ko suren gumazir igharazir kam, aning nguibam ategha egha mozimɨn zui. 4 Aning vɨrara ivegha ghua, suren gumazir igharazir kam Pita gafiragha, egha faragha mozimɨn oto. 5 Egha an aviragha mozimɨn aven gari, egha inir aghuir me Iesusɨn kuam avarazir kabar gara egha an aven ghuzir puvatɨ. 6 Ezɨ Saimon Pita an gɨn ghua, mozimɨn averiamɨn ghu. Egha a inir aghuir kabar garima da iti. 7 Egha a inir igharazir mamɨn garima a uaghan iti, a inir me Iesusɨn dapanimɨn ikezim. Inir kam a inir igharaziba ko itir puvatɨ. Saimon ghaze, me ti a righa egha igharagha anetɨ. 8 Ezɨ suren gumazir igharazir faragha mozimɨn otozim, a uaghan aven ghu. Egha a bizir kabar ganigha egha nɨghnɨzir gavgavim iti. 9 (Guizbangɨra, Godɨn Akɨnafarimɨn itir akam ghaze, Iesus mozimɨn ua dɨkavigham. Ezɨ dughiar kamɨn aning akar kam tɨghar deraghvɨra a gɨfogham.) 10 Egha suren gumazimning uamategha dɨpenimɨn ghu. 11 Ezɨ Maria mozimɨn azenan tughav ikia azi. Egha an aziavɨra ikia egha aviragha mozimɨn averiamɨn gari. 12 Egha a enselɨn pumuningɨn garima, aning korotiar ghurghurimning aru. Egha aning danganir Iesusɨn kuam faragha ikezimɨn aperaghav iti. Egha mam an dapanim ikezir naghɨn apera ezɨ mam an suemning ikezir naghɨn apera. 13 Egha aning kamaghɨn Marian azai, “Amizim, nɨ manmagh suava azi?” Ezɨ a kamaghɨn aningɨn mɨgei, “Me nan Ekiamɨn kuam inigha ghu, ezɨ kɨ fozir puvatɨ, me managh anetɨ.” 14 A kamaghɨn mɨgɨava, ragha garima, Iesus tughav iti. Ezɨ Maria fozir puvatɨ, ka Iesus. 15 Ezɨ Iesus kamaghɨn an azara, “Amizim, nɨ manmagh suava azi? Nɨ tina buri?” Ezɨ Maria ghaze, kar ti azenimɨn garir gumazim, egha a kamaghɨn Iesus mɨgei, “Gumazir aruam, nɨ an kuam inigha ghu, egh danganir nɨ an atɨzimɨn gun na mɨkemegh. Eghtɨ kɨ mangɨva a iniam.” 16 Ezɨ Iesus kamaghɨn a mɨgei, “Maria!” Ezɨ Maria ragha kamaghɨn Hibrun akamɨn a mɨgei, “Rabonai.” Akar kamɨn mɨngarim a kamakɨn, “Tisa.” 17 Ezɨ Iesus kamaghɨn a mɨgei, “Kɨ tɨghar uan Afeziam bagh mavanangam, kamaghɨn nɨ nan suiraghvɨra ikian markɨ. Egh nɨ nan aveghbuaba bagh mangɨva egh kamaghɨn me mɨkɨm, kon Afeziam, ko men Afeziam, kɨ a bagha uamategha ghuavanadi. A nan God, ko uaghan men God.” 18 Ezɨ Makdalan Maria ghua suren gumaziba kamaghɨn me mɨgei, “Kɨ Ekiamɨn ganigha gɨfa.” Egha an akar Iesus a mɨkemezimɨn gun me mɨgei. 19 Ezɨ Sanden guaratɨzimɨn amɨnim pɨrigha gɨfa. Ezɨ suren gumaziba me Judabar atiatingi, egha dɨpenir me itim, me pamten an tiar akaba ase, eghtɨ azenan itir gumazitam aven izan kogham. Ezɨ Iesus iza pura suren gumazibar tongɨn tughav iti. Egha a kamaghɨn me mɨgei, “Ian naviba amɨragh ikɨ.” 20 A kamaghɨn mɨgɨa, uan duar torir dafarimningɨn itimning ko duar ivir vuemɨn itim, men aka. Ezɨ suren gumaziba Ekiamɨn ganigha me bar akonge. 21 Ezɨ Iesus ua me mɨgei, “Ian naviba amɨragh ikɨ. Afeziam na amadazɨ ezɨ kɨ ize. Ezɨ kamaghɨra kɨ ia amadima ia zui.” 22 A kamaghɨn mɨgɨa, egha uan amɨnim men a giveragha men amada, egha kamaghɨn me mɨgei, “Ia Godɨn Duam uan navir averiabar a inigh. 23 Egh ia gumazamizibar arazir kuraba gɨn amadagham, eghtɨ God uaghan men arazir kuraba gɨn amadaghtɨ, da ua puvatɨgham. Eghtɨ ia men arazir kuraba gɨn amadaghan koghtɨ, men arazir kuraba ikɨvɨra ikiam.” 24 Dughiar Iesus uan suren gumaziba batozim, men 12 plan suren gumazibar mav, a me ko itir puvatɨ. Kar Tomas, an ziar mam Fufuzim. 25 Ezɨ suren gumazir igharaziba kamaghɨn Tomas mɨgei, “E Ekiamɨn ganigha gɨfa.” Ezɨ Tomas kamaghɨn me mɨgei, “Kɨ an duar torir me an dafarimning gafuzimingɨn ganighan koghɨva, egh kɨ uan dafarpuzim an duar torimning datɨghan koghɨva, egh kɨ uan dafarim an ivir vuemɨn itir duam datɨghan koghɨva, egh kɨ nɨghnɨzir gavgavim ikian kogham. Bar puvatɨgham.” 26 Ezɨ 7 plan dughiaba gɨvazɨma, suren gumaziba ua dɨpenimɨn aven iti, ezɨ Tomas me ko aven iti. Me tiar akaba bar pamten da asegha gɨfa. Ezɨ Iesus iza men tongɨn tughav iti. Egha me mɨgei, “Ian naviba amɨragh ikɨ.” 27 Egha a kamaghɨn Tomas mɨgei, “Nɨ uan dafarpuzimɨn kagh suiragh, egh nɨ nan dafarimningɨn ganigh. Egh nɨ uan agharim amadagh uan dafarim nan ivir vuemɨn itir duam datɨgh. Nɨ nɨghnɨzir pumuning ikian markɨ. Nɨ nɨghnɨzir gavgavim nan ikɨ.” 28 Ezɨ Tomas kamaghɨn an akam ikara, “Nɨ nan Ekiam. Nɨ nan God.” 29 Ezɨ Iesus kamaghɨn a mɨgei, “Nɨ nan ganigha gɨfa, egha nɨ nɨghnɨzir gavgavim nan iti, o? Gumazir na ganizir puvatɨziba, me nɨghnɨzir gavgavim ikɨva, egh gumazir kaba bar akuegham.” 30 Iesus mirakelɨn avɨrir maba uaghan suren gumazibar damazimɨn dagh ami. Ezɨ kɨ bar Akɨnafarir kamɨn da osirizir puvatɨ. 31 Egha, akar kɨ osirizir kam, kɨ ia nɨghnɨzir gavgavim Iesusɨn ikiasa, kɨ an osiri. A Gumazir God Uam E Iniasa Mɨsevezim, a Godɨn Otarim. Eghtɨ ia nɨghnɨzir gavgavim an ikɨva, egh ia an ziamɨn zurara itir ikɨrɨmɨrir aghuarim iniam. Kɨ kamagh sua, akɨnafarir kam an osiri.

21

1 Ezɨ dughiar maba gɨvazɨma Iesus ua uan suren gumaziba Galilin dɨpamɨn boroghɨra uabɨ isa men aka. Galilin dɨpamɨn ziar mam Taiberiasɨn dɨpam. Bizir kam kamaghɨn oto. 2 Dughiar kam Saimon Pita ko Tomas (an ziar mam Fufuzim), ko Nataniel (an nguibam, Kanan nguibar Galilin Distrighɨn aven itim), ko Sebedin otarir pumuning, ko Iesusɨn suren gumazir igharazir pumuning, me bar uari inigha iti. 3 Egha Saimon Pita kamaghɨn me mɨgei, “Kɨ osiriba burisɨ mangam.” Ezɨ me ghaze, “E nɨ ko mangam.” Egha me dɨkavigha botɨn mamɨn ghuavanabogha egha me zui. Ezɨ dɨmagarir kamɨn me osirir taba inizir puvatɨ. 4 Ezɨ aruem anangasa ovɨrima, me gumazir mamɨn garima a dɨpamɨn dadarimɨn tughav iti. Ezɨ suren gumaziba kamaghɨn fozir pu, kar Iesus. 5 Ezɨ Iesus kamaghɨn men azara, “Otariba, ia osiritaba iniz, o?” Ezɨ me kamaghɨn a ikara, “Bar puvatɨ.” 6 Ezɨ a me mɨgei, “Ia ivem inigh, agharir guvir botɨn amadaghan itimɨn anekunigh, egh ia osiritaba inigham.” Kamaghɨn me ivem akunizɨ a iraghu, ezɨ me osirir bar avɨriba inigha, egha ua ivem gekuigha anagav avenge. 7 Ezɨ suren gumazir Iesus bar ifongezim, a kamaghɨn Pita mɨgei, “Kar Ekiamra.” Pita faragha ingarasava uan korotiar aruzim sue. Egha a kamaghɨn oraki, “Kar Ekiamra,” egha korotiam uam anerugha uabɨ ikegha egha dɨpam uabɨ akunigha egha dɨpamɨn ghua dadarimɨn oto. 8 Ezɨ suren gumazir igharaziba me botɨn zui, egha me ivem osiriba sara anemɨkɨrɨgha zui. Me dɨpar dadarimɨn boroghɨn 100 mitan mɨn iti. 9 Ezɨ me iza dadarimɨn otogha gɨvagha, egha me avir mamɨn garima osiri maba avim gisɨn iti. Ezɨ bretɨn maba sara iti. 10 Ezɨ Iesus kamaghɨn me mɨgei, “Osirir ia datɨrɨghɨn iniziba, ia taba inigh izɨ.” 11 Ezɨ Saimon Pita botɨn ghuavanabogha egha ivem a mɨkɨrɨgha dɨpar dadarimɨn ghu. Ezɨ osirir ekiabara ivem gizɨfa, da bar moghɨra, 153 plan osiriba. Egha osiriba bar avɨraseme, ezɨ ivem dutuaghrɨzir puvatɨ. 12 Ezɨ Iesus kamaghɨn me mɨgei, “Ia izɨ damɨ.” Ezɨ suren gumaziba atiatigha men tav an azarazir puvatɨ, “Nɨ tina?” Me fo, kar Ekiamra. 13 Egha Iesus avim boroghɨra ghua egha bret inigha me ganɨdi. Egha osiriba sara inigha uaghan me ganɨdi. 14 Dughiar Iesus mozimɨn dɨkavizimɨn gɨn, kar an namba 3ɨn dughiam a uabɨ isa uan suren gumazibar aka. 15 Iesus uan suren gumaziba ko amegha gɨvazɨma, Iesus kamaghɨn Saimon Pitan azai, “Saimon, Jonɨn otarim, nɨ ti bar na gifonge, egha nɨ na gifongezir arazir kam, a gumazir kaba na gifongezir arazibagh afira?” Ezɨ Pita ghaze, “Are, Ekiam, nɨ fo, kɨ nɨ gifonge.” Ezɨ Iesus a mɨgei, “Nɨ nan gumazamiziba sipsipɨn nguzibar mɨn men akuragh deraghvɨra men gan.” 16 Ezɨ Iesus uam an azara, “Saimon, Jonɨn otarim, nɨ ti na gifonge?” Ezɨ Pita a ikara, “Are, Ekiam, nɨ fo, kɨ nɨ gifonge.” Ezɨ Iesus a mɨgei, “Nɨ nan gumazamiziba sipsipbar mɨn men akuragh deraghvɨra men gan.” 17 Egha dughiar mɨkezimɨn uam an azara, “Saimon, Jonɨn otarim, nɨ ti na gifonge?” Ezɨ Pita Iesus baseme, a dughiar mɨkezim uam an azara ghaze, nɨ ti na gifonge? Ezɨ a kamaghɨn Iesus mɨgei, “Ekiam, nɨ bar bizibagh fo. Nɨ fo, kɨ nɨ gifonge.” Ezɨ Iesus kamaghɨn a mɨgei, “Nɨ nan gumazamiziba sipsipbar mɨn men akuragh deraghvɨra men gan. 18 Kɨ guizbangɨra nɨ mɨgei, nɨ fomɨra igiamra ikia, nɨ uabɨ letiam uan ivariam ikegha egha danganir nɨ mangasa ifongezibagh arui. Ezɨ nɨ ghurighamin dughiam, nɨ uan agharimning feghtɨ, eghtɨ gumazir igharazim nɨ gikegh nɨ inighɨva danganir nɨ mangasa ifongezir puvatɨzimɨn mangam.” 19 (Iesus mɨgɨrɨgɨar kam mɨgɨa kamaghɨn Pitan aka, a tuavir manamɨn aremegh ziar ekiam God danɨngam.) Egha a kamaghɨn Pita mɨgei, “Nɨ nan gɨn izɨ.” 20 Ezɨ Pita ragha suren gumazir Iesus bar ifongezir kamɨn garima, an aningɨn gɨn izi. Suren gumaziba faragha Iesus koma apava, gumazir kam uan dapanim isa Iesusɨn afarɨzim boroghɨra anetɨgha, egha kamaghɨn an azai, Ekiam, tina nɨ isɨ apanibar agharim darɨgham? 21 Ezɨ Pita an ganigha kamaghɨn Iesus azara, “Ekiam, gumazir kam, bizir tizim a batogham?” 22 Ezɨ Iesus kamaghɨn an akam ikara, “Kɨ ifueghtɨ a ikɨvɨra ikɨ mangɨ dughiar kɨ uamategh izamim otogham, kar nɨn bizim pu. Nɨ nan gɨn izɨ.” 23 Kamaghɨn amizɨma, akar kam tintinibar arui, ezɨ gumazamiziba kamaghɨn nɨghnɨgha ghaze, “Suren gumazir kam an aremeghan kogham.” Ezɨ Iesus guizbangɨra kamaghɨn mɨkemezir puvatɨ, an aremeghan kogham. Puvatɨ. A ghaze, “Kɨ ifueghtɨ a ikɨvɨra ikɨ mangɨ dughiar kɨ uamategh izamim otogham, kar nɨn bizim pu.” 24 Kar suren gumazir kamra, a datɨrɨghɨn bizir kabar gun mɨkemegha, egha an akar kaba osiri. E datɨrɨghɨn fo, akar a gun mɨkemezir kaba, da guizbangɨra. 25 Ezɨ bizir avɨrir igharazir maba Iesus uaghan dagh amizɨ, da iti. Ezɨ me ti vaghvagha bizir kaba akɨnafaribar da osirighai, nguazir kamɨn akɨnafarir kabar arɨghamin danganiba bar puvatɨgham.