1

1 Áwahewé Manikáne Ehweh ména we Maniká Iteriboba ména Maniká míowe. 2 Naho naho téhwe wereq Maniká Iteriboreq moráráq míóye. 3 Mah Ehwéhnká moke ménsámehnsánkakaq ménkámehnkánkakaq wehukeakáq mirarowe. Pehipi íre kowe. Mó anínká íre mirarowana peh webataq wega moke mirarowe. 4 We oga mía míai aní púana we wehuke míáhrabeq téhrehnka inserahni aní míre. 5 Sunkíkírirabeq kánéqka téhrehnserah wega wehukega ahbabárorabeq kaweqtaq mía míaire. Sunkíkírinka kánéq íre puinsuahráhire. Mina inserah sene ahbabáronka wene kaweq arámbéhrí íre sabiruahráhowe. 6 Manikánka wehukení wenáwíq Sóni eqmarowe. 7 Mó ke ehweh terinkeheéna eqmarowe. Kaweq arámbéhrí ání téhrehnka inserahni anínsábé terinkeheéna eqmarowe. Téhrehnka inserahni anínsábé ómiga aiq pútare atageheéna teriuwe. 8 Sóniwe we íre mi aní míowe. Téhrehnka inserahni anínsábé terinieéna Sóniga súwe. 9 Ómi kegá tagageheéna téhrehnka inserahni aní marakóipeq tumíowe. 10 Mah marákó márákó miraro anínká mah marákóípéq tumíowara míó kega we íre tagaríówe. 11 Wenawahrahba súwara sega we íre semehwehue kaweria peh áwé tagarúówe. 12 Peh morá Sísansabé aiq pútare atera áhrabo kegá Manikáne animárí úku úkuowe. 13 Íre iteinoibone korahq itene inonkapipéq kéh púaq Manikáne animárí míone. Íre iteitene iwíáhga Manikáne animárí míone. Íre iteriborehga maqmaranéhe íwíáhonka Manikáne animárí míone. Írakaumo. Peh morá Manikánka oganúq ítéhraq wene animárí míone. 14 Manikáne Ehwehnka wehukení úkue iteba tumíowe. We aiq pútari aní ména itensabé anotah arútábóírire. Wenaboga webataq wenahni téhreh naneqkakáq págegeakáq atowaq tagaraune. 15 Sóniga Sísa sinaú ehweh teiena, Itensabé teiewómé mah anínsábé teiewóge. Íné íre míáhwataq we mía míaú ani púana inehe si anímé íné kiotaiqme aní mía míaire úwe. 16 Wene arupipeq peh kaweq iwíáhi aní púana itensabé arutaboiréna itene irupipeq eyoyó aitéhre. 17 Manikánka sehgíóro ú ehweh Mósísiga teiuwana Sísa Karáhé tuména itensabé arutaboiraitena aiq pútaq ehwéh teíre. 18 Iuranka Maniká Iteribo íre tagahrahune. Peh morá wenahni abowáreq mía míai anínká abowáné sánsá tei teinire. 19 Sarúsarama suwahpeqte Asiu kegá Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéreq Áríwái kereqsabé, Sóni kogasenoro éra eqmaq súówe. Eqmaq súówara Sóniba séra kasenéra, Are insebo uwe. 20 Are insebo ue kasenuwana Sóniga pahsuqme teriuwe. Pahsuqme teriena, Manikánka ite meirena kaweraitankeheéna peh morá ání omaq atowe. Ínéwé íre mi aní úge úwe. 21 Úwara sega wensabé, Árahinsabébo? Are insebo? Are Manikáne ehweh irarú ani wenáwíq Éráísabo uwana Sóniga, Írakaumo úwe. Írakaumo úwara, Are áwénunúna aní, Manikáne ehweh iraréna anípo uwana, Írakaumo úwe. 22 Írakaumo úwara sega wensabé mó kasenéra, Are insebo? Ite eqmaq íúwéhnarabeq ehweh terienéhboq teio. Arewe aneq aní múge íwíáhono uwe. 23 Uwana Sóniga sensabé, Áísáíaga naho mirarúnserah íné uworapeqté sawai sawaiu aní múge. Wahnah sína ahmé obaríráhro u aní múge úwe. 24 Péhrasi kegá eqmaq súówara su kegá Sóninsabé mó kasenéra, 25 Manikánka ite meirena kaweraitankeheéna peh morá ání omaq atowe. Arewe íre mi aní móne. Arewe íre Éráísa wone. Arewe íre áwénunúna aní, Manikáne ehweh irari aní móne. Minayabe árahinsabé wání meri merinono uwe. 26 Uwana Sóniga sensabé, Ínéga peh wání meriú aní múge. Inehe si aní, itega íre tagaríáh ánímé ite míáhpí ákáhpi iriwe míéhre. 27 Inehe si anímé anotah anínéna íné kiotaiqme aní míre. Minayabe íné inehe si aníné súu nahníáq pugereyabe íre awehrari aní múge. 28 Marakó áwíq Pétánie. Mi marákóráq Sorana aroipéq seberaebéq kéhrana Sóniga mitaq wání meriena mi ehwéh teriuwe. 29 Ahbiah tahnsá Sísaga Sóniba súwana tagéna mahraréna, Tagaríáhro. Manikáne Sipisípiq Áráhqka mah kehiná kéhínáné ahbabáq meyankéhe. 30 Mah anínsábé teiewarauge. Íné íre míáhwataq we mía míaú aní púana inehe si aní íné kiotaiqme aní mía míaire. 31 Ínéwé we mía míai aníne ue íre tagariarauge. Ísara kegá we mía míai aníne ue tagariageheéna wání meri merinuge úwe. 32 Sóniga mó mahraréna, Manikáne Awanka tunse kiboki táhnsánuena weba márunsurahurairana tagarauge. 33 Téhwe ínéga we íre niahtebarauge. Ínéga wání meri merininkeheéna eqmaq núwátái anínká teniena, Manikáne Awanka weba tumíarai anínká wewega Manikáne Awa inkéhe uraire. 34 Íné mina aiq tagéna teiúge. We Manikáne ahninkáwá wíre úwe. 35 Ahrina tahnsá Sónireq we kéróya anítéreq mó iriwe míówe. 36 Sísa noguwana Sóniga tagéna mahraréna, Tagaríáhtao. We Manikáne Sipisípiq Áráhq míre úwe. 37 Úwara Sóni kéróya anítégá wene ehweh irera Sóni auwera Sísa kéróye. 38 Sísa kéróyana wega pabeqme se tagéna sensabé, Aneq sahroyo úwe. Aneq sahroyo úwara sega wensabé Árábáio, are ahbeq kaegaeono uye. Mi áwíq Árábáiwé áwahewé Íwáhnoraníne. 39 Uyana wega sensabé, Seragahtao úwara sega we kérera Sísa kaegaeúrabeq tagoye. Íó tunsorerutaq sega weba mitaq míóye. 40 Sónine ehweh irera se Sísa kéróya aníté mó aní áwíq Ehntarue. We Sáímóni Pítane ábákawae. 41 Ehntaruga mitaq auwena wenawah Píta anebahréna tagéna wensabé, Manikánka omaq ato anímé Mésáía míéhrana aiq tagoge úwe. Mésáíawe áwahewé ite meirena kaweraitankeheéna Manikánka omaq ato aní míre. 42 Aiq tagoge éna wenawah meqmena Sísaba móatowe. Sísaga Píta ebitáwéna wensabé, Are Sáímónie. Are Sónine ahninkáwá wóne. Mó kegá mó awíq Sípásie áwíratagéhe úwe. Sípásiwe Pítawe peh morá éhwéhnéna áwahewé ebah mire. 43 Mó ahrina tahnsá Sísaga iwíáhéna, Íné Kehrari marákórápéq pokinie íwíáhéna wehukení wenáwíq Pírípi tagéna wensabé, Séniro úwe. 44 Pírípiwe Pétásáíra suwahpeqte áníne. Ehntarureq Pítareq moq mibeqté ánítée. 45 Pírípiga Nátáníéri koragéna wensabé, Mósísiga sehgíóro ú ehwehnká tei teinu anímé Manikáne ehweh iraru kega sehiranue tei teinu anímé míéhraq tagóne. We Sósépane ahninkáwáe. We Néhsara suwahpeqte ání wenáwíq Sísae úwe. 46 Úwana Nátáníériga wensabé kasenéna, Néhsara suwahpeqte kaweq anímé serahiro úwana Pírípiga wensabé, Seragáhno úwe. 47 Nátáníériga Sísaba súwana we tagéna mahraréna, We aiq pútaq kaweq Ísara aníne. Wene arupipeq íre péhe íwíáhi aníne úwe. 48 Úwana Nátáníériga Sísansabé, Arewe árahue íné tagariahno úwana Sísaga wensabé, Pírípiga arensabé íre áhrabirana tagoge. Are awanká nona míahnana tagoge úwe. 49 Úwana Nátáníériga Sísansabé, Íwáhnoraníno, are Manikáne ahninkáwá wóne. Are Ísara kené anotah wahnáh ání móne úwe. 50 Úwana Sísaga wensabé, Are awanká nona míahnana tagoge teawu púah aiq pútare aintahno? Pehgáriq otáq sánsá amahnága mirauge. Mókake anotah otáq sánsá tagankehe úwe. 51 Sísaga wensabé mó mahraréna, Kawerue írátíahno. Mókake íópeq sawekínaraq tagankehe. Íópeq sawekínaraq Maniká míéhrabeq íópeqté kégá íné wehukení úku anípá we kiotaiq we tuotairira tagankehe úwe.

2

1 Ahrina tahnsá Kéána suwahpeq Kehrari marákórápéq pahuwiraritórabeq taganieéna Sísane anowa mitaq míowe. 2 Sísareq ite we kérahwána kereqsabé, Pauarítáhrabéq tagagehboq máhoro úwaq sewane. 3 Mibeqté náhníáq sera ano parabagútaq Sísane anowagá wensabé, Sera ano aiq parabagire úwe. 4 Úwana Sísaga wensabé, Minawé íre itereq wehgaq mire. Ínéga ótaq sansá mirau tanáhráq íre suríéhre úwe. 5 Úwana Sísane anowagá arambehri keyábé, Wega miraoro ína ehwéh kawerue sehgíóro úwe. 6 Abapete morá wání ántéhyá mitaq kowe. Anotah antéhyámárí kéna Asiu kegá sene pabeq pabeq sansa miraigeheéna mitaq kowe. 7 Sísaga sensabé, Antehyamárípípéq wání obenkíq máráhro úwara obenkíq márówe. 8 Obenkíq márówana Sísaga sensabé, Uwe táhutahuq wahnáh mewe móáwéro úwana wánínka náhníáq sera ano úkúwe. 9 Sega uwera mewera móáwúwana táhutahuq wahnáhnká mi será ano nawe tagéna áhtenúwe. Wání antéhyá obenkíq márótaq táhutahuq wahnáhnká íre tagariowara peh morá arambehri kegá tagaríówe. Táhutahuq wahnáhnká náhníáq sera ano nawe tagéna o menáhwé áhrabúwe. 10 Áhrabéna wensabé, Kiraboo kene sánsámé sene kaweq nahníáq sera ano ebeq nárigéhe. Nehra kegá siyahbankirahnaraq íre tei será ano nárigéhe. Arega mina onserah íre miraóne. Arega áhnte tei será ano matawé anehe náiene úwe. 11 Minawé Sísaga ebeqte otáq sánsá Kéána suwahpeq Kehrari marákórápéq miraúwe. Wega ótaq sansá miraúwara míó kega tagéra áhtenuwe. Mitaq ite we kérahwána kegá wensabé aiq pútare atahwáne. 12 Sísareq wenanoreq wenábáqmarinseq ite we kérahwána kereqka mitaq sueq Kápénéáma suwahpeq pokue táhmaro wehekáh mitaq kowíahwane. 13 Ite Asiu kené sótaikú iahreraq ko tánáhráq wahtotarútaq Sísaga Sarúsarama suwahpeq kiuwe. 14 Kiena Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéqté wíráípéq kibekúwara sipisípiqkakáq káhoakáq kibokiakaq móneakáq paiqnanánu ke tútuue míówe. 15 Tútuue míówana Sísaga susa náhgáqtáté pawa kíráwe mi nahgáqtáté moke paiqmáró keakáq sene ménkámehnkánkakaq máhpeq kaqsuowe. Kaqsuena móne paiqnanánu kené móne paentáruena sene wéhuwehu tahbéwárí pioruowe. 16 Pioruena pina paiqmáró keyabé, Minawari mewe móáráhro éna Nánibone nahtapeqté mátábúrápéq paiqnanániyeho úwe. 17 Úwaq ite we kérahwána kegá minawarí tagéq Manikáne sehira iahreraq kowe. Mi sehiránká mahraréna, Arene nahnsabe anotahtaq iwíáh íwíáhéna peh kawetaq kankeheéna págege sansá mirauge ire. 18 Asiu kegá Sísansabé, Árahinsabé kaqsuahno? Arega kaqsuahnayabé ótaq sansá sokigi aio uwe. 19 Uwana Sísaga sensabé, Mah nah Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náh sokoruehrana ínéga apahtáróráq mó pearaníe úwe. 20 Úwara Asiu kegá wensabé, Mah nah pe arámbéhríwé áhnte opéq 48 opéq arambehriue pearówe. Arega peh apahtáró wéhékáhmé árahue pearanibo uwe. 21 Sísaga íre nahnuransabé peh wene anonkansabé irarúwe. 22 Sísa pukúwana oganúq atotaq ite we kérahwána kegá mi ehwéh iahreraq matiahwane. Iahreraq matiahwanayabé itega Manikáne sehirankakaq Sísaga teiu ehwéhnkákáqsábé aiq pútare aritahwáne. 23 Ite Asiu kené sótaikú iahreraq ko táhútáhúq tánáhráq Sísaga Sarúsarama suwahpeq míowe. Míotaq wega ótaq sansá miraúnsabe áhnte kegá wensabé aiq pútare atówe. 24 Sísaga ómi mi kehináné sirupipeq tagario púana sensabé íre aiq pútare aritowe. 25 Mó kegá Sísa íre teawúwana peh wewega wehukene sirupipeq tagariowe.

3

1 Péhrasi aní wenáwíq Níkóríma anotah Asiu aní ména 2 inokáhpeq Sísaba séna wensabé, Íwáhnoraníno, are Maniká míéhrabeqte ání móne. Aiq tagaríóge. Arereq Manikánseq moráráq mía míaóya puah arega ótaq sansá miraóne úwe. 3 Úwana Sísaga wensabé, Kawerue írátíahno. Peh morá wenanoga maqmaréhnsábé íre awehraq kéhre. Manikánka wahnah wahnahnirabeq kioráhi aní mónkakáq maqmarankéhe úwe. 4 Úwana Níkórímaga Sísansabé, Árahiro? Anonusa áníné anowagá mónkakáq íre maqmarahráhire. Wenanoga árahue mónkakáq maqmarankéhbo úwe. 5 Úwana Sísaga wensabé, Kawerue írátíahno. Arenanoga maqatáráinsabé íre awehraq kéhre. Peh morá Manikáne Awanka maqmaréh ánínká Manikánka wahnah wahnahnirabeq kioráhire. 6 Wehukenínká peh mó áwáhu wehukéní maqmarahráhire. Manikáne Awanka webataq o awá maqmarahráhire. Maqmarena inkéhe. 7 Arenanoga maqatáráinsabé íre awehraq kéhre. Peh morá Manikáne Awanka maqmaréh ánínká Manikánka wahnah wahnahnirabeq kioráhire teawúnsábé íre áhtenúno. 8 Sóiriqka pehipi sirah tagáhne. Sóiriq eheqte sirapómo? Eheq pokirapómo? Are íre tagariahne. Mina inserah Manikáne Awanka o awá maqmarena inkéhe úwe. 9 Úwana Níkórímaga Sísansabé, Minayabe árahiro 10 úwana Sísaga wensabé, Are Asiu ke síwáhnoróna aní móne. Minawé árahinsabé íre irahno? 11 Kawerue írátíahno. Íné író éhwéh iraréna íné tagonsabé teawúgah arega néne ehwehnsabé íre aiq pútare aintahne. 12 Marakóipeqté teawú náneqmarí arega íre aiq pútare aintahnayabé Maniká míéhrabeqte éhwéh teawenah árahue aiq pútare aintaníbo? 13 Mó anínká Maniká míéhrabeq íre kíre. Peh morá wehukení úku anínká ínébataq mitaq mía míaéna marakóipeq tumíarauge. 14 Mósísiga káhpahraté miraro wehe uworapeq awankátaq táhparena pankeqme pearonserah sega íné wehukení úku aní pankeragéhe. 15 Ínénsabe aiq pútare aintáh kégá oga mérapeq aiq awaq míáhwe úwe. 16 Manikánka mah kehiná kéhínánsábé anotah arútábóíri puana webataq wenahni eqmarowe. Wenahninsábé aiq pútare atáh ké íre toráh agia peh oga mérapeq awaq mianehrawoe. 17 Wenahninká mah kehiná kéhíná ehweh aritankeheéna eqmaroo? Írakaumo. Mah kehiná kéhíná kaweraritankeheéna eqmarowe. 18 Manikánka wenahninsábé aiq pútare atáh ké íre ehweh arítéhre. Manikánka wenahninsábé íre aiq pútare atáh ké ehweh arítéhre. Webataq wenahninsábé íre aiq pútare atáh púana ehweh aritena anotah abíáhnsá arita aritaire. 19 Téhrehnka inserahni anínká marakóipeq tumíowe. Mahbeqté kégá ahbabáq aruqaruronsabé sunkíkírirabeqsabé suwahbéna téhrehrabeqsabé íre suwahbówe. Minayabe ehweh arítéhre. 20 Ómi ahbabáq kega téhrehrabeqsabé suwahriehnsabé mitaq íre séyéowe. Mó kegá sene ahbabáqmari tagehoéra téhrehrabeq íre séyéowe. 21 Peh kaweqtaq mía míao kegá téhrehrabeq séyéowe. Manikánka págege arítéhrara mirao arámbéhrí mó kegá tagageheéra téhrehrabeq séyéowe. 22 Sísareq ite we kérahwána kereqka Sarúsarama suwahpeq sueq Súría marákórápéq pokowane. Sísaga iteba mitaq ména mó ke wání meriuwe. 23 Sóniga Serima suwahpeq wahtotaq Inona arahno korabeq míowara áhnte waní ko púara mó kegá mitaq suwana Sóniga wání meriuwe. 24 Mi tanáhráq mó kegá Sóni íre karábúsiipéq móátówe. 25 Asiu anínseq Sóni kéró kereqka wání sosue sansánsábé ehwehéra Sóniba suwe. 26 Sóniba séra wensabé, Íwáhnoraníno, arereq Sorana aroipéq seberaebéq mitaq teiátóna anímé wega mahtaq ména wání merírara ómiga are auwera weba pokowe uwe. 27 Uwana Sóniga sensabé, Manikánka webataq itene arambehri tei teinire. 28 Manikánka ite meirena kaweraitankeheéna peh morá ání omaq atowe. Ínéwé íre mi aní úge teiátáu mino. Manikánka íné ebeq eqmaq núwátáire teiátáu mino. 29 Ibehinínká wenawehqpa pokinserah amahnága ómiga Sísaba poku pokuowe. O menáhwéné iyahnabo anínká mitaq ména wene ehweh irena wene arupipeq eyoyóinserah amahnága ómiga íné nuera weba pokonsabé nirupipeq eyoyóire. 30 We anotah aní úkínana íné pehgáriq aní úkono úwe. 31 Maniká míéhrabeqte tutai aní peh anotah aní ména moke mó ke kiotaikire. Marakóipeqté ání peh mahtaqté ání púana peh mahtaqté sánsánéna mahtaqté éhwéh tei teinire. Maniká míéhrabeqte tutai aní peh anotah aní ména moke mó ke kiotaikire. 32 We anotah aní ména wega tagaríéh náneq írátíéh náneq ehwéh teíraq itega íre íráhwe. 33 Wene ehweh kawerue íráh kégá, Maniká aiq pútaq aní míre atáhwe. 34 Manikánka eqmaro aninká Manikáne ehweh kawerue tei teinire. Manikáne Awanka weba mía míai puana peh kawerue tei teinire. 35 Manikánka wenahninsábé arutaboiréna moke auráq matiahno atéhre. 36 Wenahninsábé aiq pútare atáh kégá oga mérapeq aiq awaq míáhwe. Wenahniné sánsánsábé suwahrieh ke oga mérapeq íre awaq miowana Manikánka anotah abíáhnsá arita aritaire úwe.

4

1 Mó kegá Péhrasi keyábé, Peh táhmaro kegá Sóniba suwana wání meríátáire. Áhnte kegá Sísaba suwana wání meríátáire uwe. 2 Írakaumo. Sísaga wání íre meriuwaq peh morá ite we kérahwána kegá meriewáne. 3 Sísaga mi ehwéh irotaq wereq itereq Súría marákórápéq sueq Kehrari marákórápéq mónkakáq kouwekowane. 4 Itega Sámáría marákó kótaikoneheowane. 5 Sámáría marákó kótaikowanaraq Sáíka suwahpeq koneheowane. Koneheowanaraq Sékópaga wenahni Sósépa awu marákórápéq kowane. 6 Sékópaga ubuqmaro matáípéqté wání mitaq kowe. Kowana Sísaga íre wahto nogu púana tawa tawanéna wéhékáhnabubu mitaq tútuue míowe. 7 Ite Sísa kérahwána kegá Sáíka suwahpeq tópah sahq kowanaraq Sámáría inínká wání sabatáhq súwe. Sísaga wensabé, Wání nánio úwana 9 Sámáría inínká wensabé, Íné Sámáría iní múge. Are Asiu aní míahna puah aneqsabé wání nánio eno úwe. Sámáría kegá néu antéhyápíté Asiu kegá íre néunsabe kasenúwe. 10 Sísaga wensabé, Arega Manikánka aweráhi naneq íre tagariahne. Wání nánio teawú ání íre tagariahne. Arega tagariahnaraq tahirí oga mé waní nánio énana náwú irino úwe. 11 Úwana mi inínká wensabé, Mi matáípéqté wání íre wahto mire. Are antehya íre matiahne. Oga mé wanímé eheqte uwe nániníbo? 12 Iteinahbú Sékópaga mi matáípéqté wání iuwe. Sékópareh karírónánínseq wene ménkámehnkámarinseqka mitaq nowe. Arega ínénsabe, Íné oga mé waní aweráhu aní múge énayabé arewe Sékópa kiotaiqme míahna anípo úwe. 13 Úwana Sísaga wensabé, Mipéqté wání nehra ke mótaq mó tahbobóoneherawoe. 14 Náwéna waní nehnaraq mó íre tahbobóinawire. Írakaumo. Náwéna waní nehnaraq arupipeq oga mía mía aráhnó tahnsa tuerueinae úwe. 15 Úwana mi inínká peh mataipéqté wánínsábé wíre íwíáhéna wensabé, Mahtaq séyéyabe nuwahriehre. Mó tahbobóínehboq teniena waní nánio úwe. 16 Úwana Sísaga wensabé, Arenawehq koweqme setao úwe. 17 Úwana, Íné íre nánuwehqkakaq ání múge úwana Sísaga wensabé, Íné íre nánuwehqkakaq ání múge tenienayabé aiq pútaróne. 18 Arega mó weh mewe mipinsuq mó weh mewe mipinsurue moberíáh wéh mewe sutona wino. Amahnága kérahna wehwé íre arenawehrurá míre. Minayabe aiq pútaróne úwe. 19 Úwana mi inínká wensabé, Are moke íné éhweh írátíahna puah íné iwíáhume are Manikáne ehweh iraréna aní móne. 20 Itene igaqnaréhga mah sawéhráq Manikánsabe iwíáh íwíáh ata atauwe. Arenanahbúréhga iwíáhéra, Sarúsarama suwahpeq Manikánsabe iwíáh íwíáh ata ataoro ewe. Manikánsabe ahbeq íwíáh íwíáh atanéhnkono úwe. 21 Úwana Sísaga wensabé, Aiq pútare ainto. Mókakewe íre peh mi sawéhrápéqkákáq Sarúsarama suwahpeqkakáq wehukega Manikánsabe iwíáh íwíáh ataneherawoe. 22 Ite Sámáría kegá iwíáh íwíáh atáh náneq íre írátíáhwe. Ite kaweraitahna aní Asiu aní púaq Asiu kegá iwíáh íwíáh aintáh ání tagaríáhwe. 23 Mókakeakáq amahnágaákáq Manikáne Awanka págege arítéh kégá aiq pútaq sansánéra Manikánsabe iwíáh íwíáh atéhrataq sebataq Iteribonsabé kawerue iwíáh íwíáh atáhwe. Iteriboga mina tahnsa ké wensabé iwíáh íwíáh atáhnsábé awahbehre. 24 Maniká íre áúakaq anínéna peh Wenawanka mía míaire. Minayabe kawerue iwíáh íwíáh atagéhboq iteiuwanka Manikánsabe iwíáh íwíáh ateq aiq pútaq sansánoro úwe. 25 Úwana mi inínká wensabé, Íné írátíómé ite meirena kaweraitankeheéna Mésáía, Manikánka omaq ato anínká sinawire. We sínagake moke teinkéhe úwe. 26 Úwana Sísaga wensabé, Arega iraréna anímé íné úge úwe. 27 Úwaq ite Sísa kérahwána kegá kouwekowane. Sísareq mi inínseqka ehwehnuyansabé áhtenowane. Áhtenéq Sísansabé, Árahono? Aneqsabé ehwehnoyo íre iraria peh ehiya míahwane. 28 Mi inínká wene wání antehya mitaq marena wenawahpeq pokéna wenawahrahyabé, 29 Máhoro. Peh morá ání íné íre tagarai anínká moke ínéga mirau naneqmarí pahqnúéhre. We seragahro. We Manikánka omaq ato anípómo. Seragahro úwe. 30 Úwara sega sensuwahpeq suera Sísaba suwe. 31 Sámáría kegá áhníbórá sutaq ite Sísa kérahwána kegá wensabé, Íwáhnoraníno, táhutahurúno ewanana 32 wega itensabé, Íné itega íre tagaríáh táhútáhúq kéhre úwe. 33 Úwaq iteite náhenéq, Mó anínká táhutahuq awirápómo ehmuniq éhmúníqtaq irarewane. 34 Sísaga itensabé, Íné eqmaq núwátái aníné arambehriwe néne táhutahuq mire. Mina mirainauge. 35 Itaréitaré íó parabagínaraq onkiyonsá nera kéh tánáhráre iyeho. Amahnága tagaríáhro. Onkiyonsá áhnte nera kéhnserah Maniká Iteribo íre tagaríáh ké áhnte míáhwe. 36 Onkiyonsá nera kéhrara mirauwíáhnserah oga mérapeq wehuke mórítáhro. Móriteq oga mía mía apéq meyagéhe. Manikáne ehweh teri terino kereq wehuke mórítáh kéreqne irupipeq eyoyóinkehboq mórítáhro. 37 Iteinahbúréhga mahraréra, Mó kegá ayu uqmatowara mó kegá onkiyonsá mirauwíáhwe uwe. Mina unserah mó kegá Manikáne ehweh teri terinowara mó kegá wehuke meriqmera mórítáhwe. Sega mahraru ehwéh aiq pútaragire. 38 Ínéreq mó kereqka Manikáne ehweh teri terinonaq ite wehuke meriqmeq Iteriboba móritageheéna eqmaq íúwóge. Teri terinúnayabé ite áhnte meriqmeq móritagéhe úwe. 39 Mi inínká, Moke miraú naneqmarí teníre únsabe áhnte Sáíka suwahpeqte Sámáría kegá Sísansabé aiq pútare atówe. 40 Aiq pútare atera Sísaba séra wensabé, Máho. Iteruwahpeq sewíahno uwana Sísaga téhtaréráq sensuwahpeq kowíowe. 41 Sísaga mitaq síwáhnorúnsabe áhnte mó kegá aiq pútare atówe. 42 Aiq pútare atera mi inínsábé, Íre peh morá arega teienayabé aiq pútare atone. Ite wene ehweh kawerue ironayabé wensabé aiq pútare atone. We aiq pútaq mah kehiná kéhíná meirena kaweraitéh ání míre atone uwe. 43 Sísaga mitaq téhtaréráq ména suena Kehrari marákórápéq pokúwe. 44 Sísaga naho mahraréna, Manikáne ehweh irari aní mó ke suwahpeqte kégá iwíáh íwíáh atáhwe. Peh morá wenawahrahga wensabé íre iwíáh íwíáh atáhwe úwe. 45 Sísaga Kehrari marákórápéq pokútaq mibeqté kégá eyoyóue mehweh atówe. Sega Sarúsarama suwahpeq táhutahuq notaq Sísaga miraú arámbéhrí aiq tagaríówe. Menah miraú arambehri tagaríó púara eyoyóue mehweh atówe. 46 Sísaga Kéána suwahpeq Kehrari marákórápéq wánítate náhníáq sera ano mirarorabeq mónkakáq pokúwe. Kápénéáma suwahpeqte wáhnáh wenawahpeq míowana wenahni anotah awáhréúwe. 47 Mi wahnáh ánínká Sísaga Súría marákó suena Kehrari marákórápéq sire u ehwéh irena Sísaba pokue wensabé, Nénahni pukinaire. Arega nánuwahpeq segawerato éna pagu pagunúwe. 48 Sísaga wensabé, Arega ótaq sansá tagéyabe awahbehre. Pehipi íre aiq pútare aintahne úwe. 49 Úwana wega Sísansabé, Nénahni pukínehboq peheráh súno úwana 50 Sísaga wensabé, Pokúno. Arenahni oga míanawire úwana mi wehgá Sísane ehwehnsabé aiq pútare atena pokúwe. 51 Ahbiah tahnsá wene nahtapeqsabé séwotaq wene arambehri kereq ahtapeq piehgíúwe. Sega wensabé, Arenahni kaweragirana oga míéhre teawúwe. 52 Teawúwana wega sensabé, Aneq tanáhráq kaweragiro úwara sega wensabé, Inokáh tunsoreráitaq kaweraguraire uwe. 53 Uwana abowágá iwíáhéna, Sísaga, Arenahni oga míanawire teníátái tanáhráq peh monseráh tánáhráre úwe. Minayabe moke mi karírónánínká Sísansabé aiq pútare atówe. 54 Sísaga menah Súría marákó suena Kehrari marákórápéq séna anehe mi otáq sánsá Kéána suwahpeq miraúwe.

5

1 Mó tanáhráq Asiu kegá Sarúsarama suwahpeq táhutahuq norabeq Sísaga koraganieéna pokúwe. 2 Sarúsarama suwahpeq kurirapéqté ónsá áwíq Sipisípiq Onsáe. Onsarapéqté kégéu ah ayehrápéq wání káwehu kowe. Íbaru ehwéh, Asiu kené ehwehme mi kawéhú áwíqmé Pétésárae. Mi kawéhú ayehrápéq moberíáh atataia náhmárí kowe. 3 Mitaq áhnte awáhré ké íre sugia peh surahpeq míówe. Aigárá soriqnahnu kereq aura pira kéreq ah íre nogoráhu kereq mitaq míówe. 4 [Maniká míéhrabeqte íópeqté ánínká mó tanáhráq mó tanáhrárue mi waní áwíoq áwíorúwe. Áwíoq áwíorútaq ebeq tu awáhré áníné anepeq wánínka tabagúwana wene awahre suansúá kaweragúwe. Minayabe áhnte awáhré kégá kaweraginkeheéra káwehu ahtáq sáhuríówe.] 5 Peh morá ánínká peh íregáritaq opéq 38 opéq awahreúwe. 6 We surahpeq míowana tagéna we áhnte opéq awahreúmé Sísaga tagariowe. Tagarawéna wensabé, Awaho ani méyabe awiro úwe. 7 Úwana mi anínká Sísansabé, Wánínka aroroitaq mó anínká wánípipeq íre meniqmena máruníntéhre. Íné tue tueutaq mó anínká ebeq tubaiqme tubaiqmeowe úwe. 8 Úwana Sísaga wensabé, Irigúno. Arene máhriq mewe pokúno úwana 9 we suansúá kaweragúwana kie irigue wene máhriq mewena pokúwe. 10 Minayabe Asiu kegá kawerato aninsábé, Iboramé ahrena ahrena wehekáh míre. Arene máhriq mewe nogíneho uwe. 11 Uwana wega sensabé, Íné kaweraintéh ánínká, Arene máhriq mewe pokúno teníre úwe. 12 Úwara sega wensabé, Arene máhriq mewe pokúno teawí ánímé inseboue kasenuwe. 13 Áhnte wehekéqká paitíó púana Sísa íre ábóraq míowe. Íre ábóraq míonsabe kawerato anínká sensabé, Kaweraintéh ánímé íre tagaríóge úwe. 14 Anehetaq Sísa Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéqté mátábúrápéq ména kawerato aní tagéna wensabé, Amahnága awaho ani míahne. Mó awahreurona serahninehboq móme íre ahbabárúno úwe. 15 Kawerato anínká pokue Asiu ke tagéna sensabé, Íné kaweraintéh ánímé Sísae teriuwe. 16 Sísaga ahrena ahrena wehekáh mi aní kaweratonsabe Asiu kegá Sísa áwíoqnowe. 17 Áwíoqnowana Sísaga Asiu keyábé, Nániboga ahriahri arambehrii puana ínégaakáq arambehriuge úwe. 18 Sísaga ahrena ahrena wehekáh arambehriúnsabe Asiu kegá abiahnsanéra subiq suanéhe íwíáhuwe. Sísaga Manikánsabe, Nániboe atowe. Manikánsabe, Nániboe atonsabe Asiu kegá mahraréra, Wega, Ínéreq Manikánseq monseráh áníté úye irarime anotahtaq íre kawerire éra suboneheqmúne íwíáhuwe. 19 Sísaga sensabé, Kawerue írátíáhro. Íné wenahninká pehipi íre miraorahuge. Nánibone arambehri tagéna wega mirainserah íné wenahninká mirauge. 20 Nániboga íné wenahninsábé arutaboiraintena wene sánsá moke teni teninire. Wega mó kiotaiqme arámbéhríákáq sokigi aintankéhe. Minayabe itega áhtenigehe. 21 Nániboga puko ke iriwe oganúq sítéhnserah íné wenahninká iwíáhu ke oganúq sitahráhuge. 22 Nániboga mah kehiná kéhíná íre ehweh arítéhre. Ehweh arámbéhríwé moke íné wenahninsábé, Ehweh arito aintéhre. 23 Nánibo áwíq pankerera iwíáh íwíáhonserah íné wenahni níwíq ómiga pankerera iwíáh íwíáh aintageheéna ehweh arito aintéhre. Íné wenahninsábé suwahrieh kegá eqmaq núwéh ání Nánibonsabé íre iwíáh íwíáh atáhwe. 24 Kawerue írátíáhro. Néne ehweh irera íné eqmaq núwéh ánínsábé aiq pútare atáh ké oga mérapeq aiq awaq míáhwe. Ínéga se íre ehweh aritaníe. Pukia ánímárí tahnsa méra oganúkue mía míaowe. 25 Kawerue írátíáhro. Amahnágaákáq mókakeakáq pusa kégá íné Manikáne ahninkáwáné ehweh iragéhe. Irera oga mía míaigehe. 26 Nániboga oganúq itahráhinserah íné wenahninká moq oganúq itahráhuge. Nániboga oganúq sito aintéhre. 27 Nániboga ínénsabe, Are wehukení úkóna aní míahna puah ahbabáq keyabé ehweh arito aintéhre. 28 Mókake ómi pukia ké maisaráhrabeqte kégá néne ehweh iragéhe. Íréhrataq kie irigigehe. Kaweqtaq mía míao keyábé, Oga mérapeq pokoro aritaníe. Ahbabáq aruqaruro keyábé ehweh aritena, Iraipéq pokoro aritaníe. Ínéga iraru ehwéhnsábé íre áhtenoro úwe. 30 Sísaga mó mahraréna, Ínébataq íre miraorahuge. Íre peh morá ínénéne iwíáhe. Íné eqmaq núwéh áníné iwíáh írátíó púana kawerue wahnahnarítóge. 31 Néne sánsánsábé ínébataq teiútáq tahirímé íre aiq pútare aintáhro teiú irino. 32 Néne arambehriyabé Nániboga teíre. Néne sánsánsábé irari ehwéh aiq pútaq ehwéhne. Mina aiq írátíóge. 33 Itega wehuke Sóniba eqmaq sutowana wega aiq pútaq ehwéh iraréna néne sánsánsábé teríátáire. 34 Íre peh wehukene ehweh írátíóge. Ite oga mía míaigeheéna mah ehwéh teiúge. 35 Ah tagageheéna áráhmuga téhrehnserah itega íné tagariageheéna Sóniga kaweq ehwéh teiátáire. Mi tanáhráq wene ehwehnka itene irupipeq eyoyó aitáráire. 36 Nániboga miraúno i arámbéhrí mira aruqaruruge. Minayabe Nániboga eqmaq núwéhraq tagaríáhwe. Néne arambehriga Sóniga teí éhwéh kiotaikire. 37 Íné eqmaq núwéh ání Nániboga néne sánsánsábé aiq teiátáire. Wene ehweh ite íre írátíáhwe. Wene auranabiahtapeq íre tagaríáhwe. 38 Itega íné eqmaq núwéh ánínsábé íre aiq pútare aintáh púana wene ehweh itene irupipeq íre kagaire. 39 Ite oga mérapeq awaq mianeheéq Manikáne sehira sáhnsahwe taga tagowe. Mi sehiránká íné éhweh aiq teíre. 40 Aiq teíraq itega ínéba íre séyéonsabé árahue oga mérapeq awaq mianéhbo? 41 Íné anotah niwíq wehukebate íre meanieéna iraruge. 42 Itega Manikánsabe íre irutaboiratáhwe. Minawé aiq tagaríóge. 43 Nániboga íné eqmaq núwéhrana sugaqme ite íre mehweh aintáhwe. Mó aní peh wenáwíqtaq si aní mehweh atáhwe. 44 Mó kegá itensabé iwíáh íwíáh aitáhnsábé iuwahbehre. Manikánka kaweróne aitahnayabé íre arutaboiro puaq árahue ínénsabe aiq pútare aintanéhbo? 45 Ínéga Maniká míéhrabeq ite ehweh aitanae íwíáhiyeho. Mósísiga ite séhréh aitankéhe íwíáhiyeho. Írakaumo. Wene ehwehnka ehweh aitankéhe. 46 Mósísiga néne sánsánsábé sehiranue teiuwe. Minayabe itega wensabé aiq pútare atáhtáq tahirímé ínénsabe aiq pútare aintáh irino. 47 Mósísiga teiu sehiránsábé íre aiq pútare atáhnsábé ínéga teíú éhwéh árahue aiq pútare aintanéhbo úwe.

6

1 Mó tanáhráq Sísaga Kehrari kawéhútáq sípi kéwewena kure seberaebéq pokúwe. Kehrari kawéhúmé mó awíq Táíbéría kawéhúne. 2 Mitaq Sísaga awahre ke kawerarito púara áhnte kegá tagéra ótaq sansáne éra we kérówe. 3 Sísareq ite we kérahwána kereqka sáwéhrapeq kire mi sawéhráq tútuue míahwane. 4 Ite Asiu kené sótaikú iahreraq ko tánáhráq táhutahuq né tanáhráq wahtonúwe. 5 Áhnte kegá Sísaba kíúwana tagéna Sísaga Pírípinsabé, Sira kegá tópah nehransabé árahue paiqmaranéhnkono úwe. 6 Sísaga miraína arámpéhri aiq iwíáhéna peh Pírípinsabé áhwárawe tagéna wensabé, Árahue paiqmaranéhnkono éna kasenúwe. 7 Pírípiga wensabé, Áhnte monéráté 200 Kína tópah paiqme pehgáritarue sararáhna íre awehraq kanawire úwe. 8 Sísa kéro aní áwíq Ehntaru, Pítane ábákawagá Sísansabé, 9 Mahtaqté ánímáí we moberíáh párétíákáq téhtaré páhnkákáq matíéhre. Áhnte ke míáh púana mina abehq náneq tahnsáne úwe. 10 Sísaga ite we kérahwána keyábé, Tútuoro teríéro úwe. Mitaq áhnte ahpépáhq kotaq tútuue míówe. Se peh íregáritaq wehuké 5 táhúséni (5,000) wehuké míówe. 11 Sísaga mi parétí mewena Manikánsabe, Kaweróne atena keqme tútuue míó ke náriuwe. Páréti náriunserahnue pahnkákáq moq náriuwe. Sega táhutahuqsabé suwahbónserahnue náriuwe. 12 Ómiga siyahbankirowana Sísaga ite we kérahwána keyábé, Arahq súéhboq morábí sáharáhro úwe. 13 Úwaq itega moberíáh párétí arahqmé airápété téhtaré páhsíkétí úsawe obenkíq marahwáne. 14 Míó kega mi otáq sánsá tagéra mahraréra, Marakóipeq tuména Manikánka naho néne ehweh irarína aní eqmaraníe ú anímé Sísa wire uwe. 15 Sísaga iwíáhéna, Sega íní táhtorera ínénsabe, Amahnága itene anotah wahnáh ání míahno ainteho éna taqnobague webataq sáwéhrapeq pokúwe. 16 Íó tupekútaq ite Sísa kérahwána kegá káwehu waní áhkórapeq tunse 17 sípi kéweweq kure seberaebéq Kápénéáma suwahpeq koneheowane. Penorabeq Sísaga iteba íre súwe. 18 Anotah soirírúnka nonaburóróúwe. 19 Sípiipéq kéq awanká karatáté wání subame kure peh ákáhtaq wahtó kowanana Sísaga iteba wání abobóráhtaba súwaq tagéq áhreowane. 20 Áhreowanana Sísaga itensabé, Íné úge. Íre áhreoro úwe. 21 Itene irupipeq eyoyóéq wensabé, Máho ewanana Sísaga sípiipéq kiasague kirútuue míowe. Kirútuue míotaq ite pokonehe owanarabeq sípiipéq apubúue kowane. 22 Ahbiah tahnsá seberaebéqté kégá iwíáhéra, Inokáh peh morá sípí karáirana Sísa mipéq íre pokuraire. We kéró kega sebataq mewera pokurowe uwe. 23 Táíbéría marákórápéqté sípíwárí kéwewera suwe. Tópah norabeq Sísaga Manikánsabe kaweróne atorabeq mi sipíwárí wahtotaq kéwewera suwe. 24 Suwara míó kega Sísansabé anebahréra wereq ite we kérahwána kereq íre míahwanayabé sega Sísa koraganeheéra mi sipíwárí kéwewera Kápénéáma suwahpeq pokuwe. 25 Sega seberaebéq Sísa tagéra wensabé, Íwáhnoraníno, arahtaq seno uwe. 26 Uwana Sísaga sensabé, Kawerue írátíáhro. Ótaq sansánuraunsabé íre sewe. Peh tópah náíátáugana iyahbankítáinsabé sewe. 27 Karekorahi tahutáhúqsábé íre arambehrioro. Peh oga mía mía tahutáhúqsábé arambehrioro. Mi tahutáhúqmé íné wehukení úku anínká náiníe. Maniká Nániboga omaq intena kaweróne aintéhre úwara 28 sega wensabé, Manikáne arambehriwe aneq miraonehnkono uwe. 29 Uwana Sísaga sensabé, Nániboga íné eqmaq núwéh ánínsábé aiq pútare aintáhmé minawé Manikáne arambehri wire úwe. 30 Úwara sega wensabé, Itega arensabé aiq pútare atanéhboq aneq otáq sánsá mirainibo? 31 Manikáne ehwehnka mahraréna, Sega nageheéna wega íópeqté tópáh náriuwe ire. Mina únserah iteinahbúréhga uworapeq pehipi ko topáh nowe. Minayabe arega aneq otáq sánsá mirainibo uwe. 32 Uwana Sísaga sensabé, Kawerue írátíáhro. Mósísiga íópeqté tópáh íre náriuwe. Nániboga aiq pútaq íópeqté tópáh náíre. 33 Manikáne tópah, íópeqté tópáh márunáíúnká mah kehiná kéhíná oga míahrahowe úwe. 34 Úwara sega wensabé, Mi topáh nái náinúno uwe. 35 Uwana Sísaga sensabé, Íné oga mía mía topáh múge. Ínéba sira kewé mó íre sirupibiinawire. Ínénsabe aiq pútare aintáh kéwé mó íre tahbobóoneherawoe. 36 Itega íné tagéq ínénsabe íre aiq pútare aintáhwe teiewóge. 37 Nániboga nánina kegá ómi ínéba sigehe. Ínéba sira kewé íre kaqsuaníe. 38 Íre ínénéne iwíáh peh íné eqmaq núwéh áníné awahbeh árámbéhrí mirainieéna íópeqté tumíóge. 39 Íné eqmaq núwéh ánínká teniena, Náwéna ke taqnobagiyehboq kawerue wahnahnatawéwahno. Anehe tanahráqmé náwéna ke iriwe oganúq sito ire. 40 Nániboga teniena, Are nénahni tagéra aiq pútare atáh kéwé oga mérapeq awaq miagéhe ire. Tenínsábé mi kewé anehe tanahráq iriwe oganúq sitanauge úwe. 41 Sísaga, Íné íópeqté tumíó tópáh múge únsabe Asiu kegá sibiahnsa atera seye ehmuniq éhmúníruwe. 42 Ehmuniq éhmúníréra, Ehweh teí ání wenáwíq Sísa wire. We Sósépane ahninkáwá wíre. Wenanoibo tagariona akéq móye. Amahnága wega, Íné íópeqté tumíóge irarime árahinsabébo uwe. 43 Uwana Sísaga sensabé, Iteite abiahnsanue ehmuniq éhmúníriyeho. 44 Wehukega pehipi ínéba íre sigehe. Peh Nánibo íné eqmaq núwéh ánínká sabiri kegá ínéba sigehe. Mi kewé anehe tanahráq iriwe oganúq sitaníe. 45 Manikáne ehweh iraru kene sehiranka mahraréna, Manikánka ómi síwáhnorinkehe ire. Nániboga síwáhnori ehwéh íráh kégá ómi ínéba sewe. 46 Mah kehiná kéhínánká Nánibo íre tagahwe. Íné, Maniká míéhrabeqte ánínká ínébataq Nánibo tagarauge. 47 Kawerue írátíáhro. Ínénsabe aiq pútare aintáh ké oga mérapeq aiq awaq míáhwe. 48 Íné oga mía mía topáh múge. 49 Pehipi ko topáhmé iteinahbúréhga uworapeq méra naruera íre oga mía pehipi pukuwe. 50 Íópeqté tópáh tumíónsábé nehra kegá íre pukigehe. 51 Íné íópeqté oga mía mía topáh múge. Íné nehra kegá oga mía míaigehe. Mah kehiná kéhíná oga mía míaigeheéna íné pukinie. Minayabe náíéna topáhmé néne niwaq mire úwe. 52 Asiu kegá seyensabé ehwehéra, Mah aníné awaqme árahue náinkéhbo uwana 53 Sísaga sensabé, Kawerue írátíáhro. Íné wehukení úku aníné korahqkakáq niwaqkakáq peh áwé tagah kegá oga mérapeq íre awaq míáhwe. 54 Néne korahqkakáq niwaqkakáq nah kegá oga mérapeq aiq awaq míáhwe. Mi kewé anehe tanahráq iriwe oganúq sitaníe. 55 Oga mía mía tahutáhúqmé néne korahqkakáq niwaqkakáq míre. 56 Néne korahqkakáq niwaqkakáq nah kegá ínéba mía míaowe. Ínéga seba mía míauge. 57 Íné eqmaq núwéh ání, Nánibo oga mía míai puana íné moq oga mía míauge. Íné oga mía míaunserah íné nehra kegá oga mía míaigehe. 58 Íné íópeqté tú tópáh íre iteinahbúréhga no naneq tahnsáne. Sega pehipi ko topáh naruera íre oga mía míaowe. Íópeqté tú tópáh nehra kegá oga mía míaigehe úwe. 59 Sísaga mi ehwéh Kápénéáma suwahpeq Asiu kené momiwí nahtápéq síwáhnorúwe. 60 Áhnte we kéró kega mi ehwéh irera seye náhenéra, Minawé anotah pagégé éhwéh míre. Inseréhga iragéhbo uwe. Inseréhga iragéhbo éra ehmuniq éhmúníruwana 61 Sísaga wene arupipeq sene ehweh irena sensabé, Amahnága teiú éhwéhnsábé iuwahriehro? 62 Íné wehukení úku anínká túrabeq mó kionaq tagéq aneq iwíáhonehbo? 63 Manikáne Awanka oganúq ítéhre. Peh wehukega íre miraorahowe. Teiú éhwéhnsábé Manikáne Awanka oganúq ítéhre. 64 Ite mó kegá aiq pútare aintáhwaqme mó kegá íre aiq pútare aintáhwe úwe. Sísaga wene arupipeq wensabé íre aiq pútare átó kereq wene naruo koweriranaú anínseq tagario púana mi ehwéh irarúwe. 65 Sísaga sensabé, Minayabe mah ehwéh teiewómé wehukega pehipi ínéba íre sigehe. Peh Nániboga sabiri kegá ínéba sigehe úwe. 66 Úwara áhnte we kéró kega Sísa auwera mó íre kérówe. 67 Sísaga ite airápété téhraníté kérahwána keyábé, Ite moq nuweq pokonehbo úwe. 68 Úwana Sáímóni Pítaga wensabé, Itene Wahnahno, inseba pokonehnkono? Arene ehwehnka oganúq itahráhire. 69 Are Maniká míéhrabeqte kaweqtaq mía míaóna aní móne. Aiq tagarione. Minayabe aiq pútare atone úwe. 70 Úwana Sísaga itensabé, Ite airápété téhraníté omaq itáráuge. Ite míáhrabeqte ání owainawane anine úwe. 71 We Sáímóni Ísíkáríótine ahninkáwá Súrásansabé irarúwe. We airápété téhraníté míórabeqte ánínká Sísane naruo weba koweriranaúwe.

7

1 Asiu kegá Sísa subíyehoéna wega Súría marákórápéq íre kuríá peh Kehrari marákórápéq mó ke suwahpeq mó ke suwahperue ah noguwe. 2 Asiu kegá saqmaq saqmaq nahmarí pearera táhutahuru tanáhráq áhníbóránúwe. 3 Wenábáqmarinká Sísansabé, Ómi are kéráh kégá arene arambehri taganehboq mahtaq sue Súría marákórápéq pokúno. 4 Arega anotah aní míankehboq kopípéq arambehriinehboq ábóraq arambehriúno. Arega ótaq sansá mirainaraq mah kehiná kéhíná kosokigiúno uwe. 5 Wenábáqmarinká Sísansabé íre aiq pútare ató púara mi ehwéh iraruwe. 6 Sísaga sensabé, Amahnága íné anotah aní míó tanahráq íre suríéhre. Ahriahriwe itene tanáhráre. 7 Ahbabáq kehinánká itensabé suwahbehre. Sene ahbabáqsabe teriu púana ínénsabe suwahriehre. 8 Iteite táhutahurorabeq pokurero. Íné anotah aní mé tanáhráq íre suríéh púana táhutahurorabeq amahnága íre pokinie 9 éna Kehrari marákóráq peh mitaq míowe. 10 Táhutahururabeq wenábáqmarinká kuwana Sísaga epéráhpérue mitaq suena Sarúsarama suwahpeq táhutahururabeq pokúwe. 11 Sísansabé anebahréra Asiu kegá táhutahururabeq mó kebá mó kebánue kasenéra, Sísa eheq míehro éra kasenuwe. 12 Míó kega Sísane sánsánsábé ehmuniq éhmúníréra mó kegá, We kaweq aní míre uwara mó kegá, Írakaumo. We péhe ání míre uwe. 13 Se Asiu kené wahnahmarínsábé áhreu puara Sísa éhweh íre pahsúówe. 14 Táhutahuru tanáhráq ákáhtaq parabagútaq Sísaga Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéqté wíráípéq kibekéna síwáhnorúwe. 15 Síwáhnorúwara Asiu kegá áhtenéra mahraréra, Íre sigarue tagaríéh ání míre. Árahue ahtebia ání úkurairo uwe. 16 Uwana Sísaga sensabé, Ínéga íwáhnoru ehwéhmé íre ínébataq néne iwíáhe. Mina íné eqmaq núwéh áníné íwíáh wíre. 17 Ínéga íwáhnoru ehwéhmé Manikáne iwíáhbópoq peh ínébataq néne iwíáhbópoq teiúge íwíáho? Manikáne arambehriyabé arutaboiréna mirainauge íwíáhi anínká néne ehwehme íre peh ínénéne iwíáh peh Manikáne iwíáh wíre ue tagariankehe. 18 Wewene ehweh síwáhnori ánínká wewensabé iwíáh íwíáhire. Eqmaq núwéh ánínsábé iwíáh íwíáh atónsábé íre péhenia peh aiq pútariahnsanuge. 19 Manikánka sehgíóro ú ehweh Mósísiga naho teiu mino. Mi ehwéh ite íre íráhwe. Amahnága íné nubiq sueyabe ite aneqsabé iuwahbehro úwe. 20 Úwara míó kega wensabé, Owainawanka arene arupipeq míéh púah wega inserahni iwíáhóne. Are subiq suaneheme inseréhga irareo uwe. 21 Uwana Sísaga sensabé, Ahrena ahrena wehekáhtáq íné peh morá ótaq sansánunsabé ite iwíáh kikirowe. 22 Mósísiga naho káriq anímáígáúné síú amurúrue sansa teiuwe. Íre Mósísiga peh iteinahbúréhga mi sansá áhwárarówe. Ite ahrena ahrena wehekáh mi sansámé mira aruqarurowe. 23 Mósísiga sehgíóro ú ehweh anterúéhneho éq itega mi sansá ahrena ahrena wehekáhnkákáq mira aruqarurowe. Mira aruqarurome ínéga ahrena ahrena wehekáh wehukení kaweratáráunsabé árahinsabé abiahnsa aintaho. 24 Apubúue tagéq íre kaweq iwíáhéq ehweh aintaho. Peh tábúsoqme iwíáhue tagéq irarero úwe. 25 Táhmaro Sarúsarama suwahpeqte kégá kasenéra, Sega subiq suaneherao anímé mah anípo? 26 Wega mahtaq ábóraq síwáhnorirara wahnah kegá peh túbáh agowe. Túbáh agonsabé mah anímé wehuke merirena kaweraritankeheéna Manikánka omaq ato aní míre íwíáhowapómo. 27 Mi aní wenawahpeq aiq tagarione. Manikánka omaq ato anínká sínaraq wenawahpeq ómiga íre tagariagehe uwe. 28 Uwana Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh tápéqté mátábúrápéq Sísaga síwáhnorena anotahtaq mahraréna, Itega íné tagarione éq nánuwahpeq tagaríáhwe. Íné tutaume íre ínébataq néne iwíáhga tutauge. Íné eqmaq núwéh ání we aiq pútaq aní míéhraq itega we íre tagaríáhwe. 29 We míéhrabeqte tutaugana wega íné eqmaq núwéh púana ínéga we aiq tagaríóge úwe. 30 Uwara sega wene ehweh irera iwíáhéra, We táhtoranéhe uwe. Sísa pukú tanahráq íre surio púara sega peh áwé tagowe. 31 Áhnte míó kega, Sísansabé aiq pútare atówe atera mahraréra, Sísaga áhnte otáq sánsá mirai puana Manikánka omaq ato anínká sínaraq wega miraína sansánká Sísaga miraurai otáq sánsá kiotaikinabo uwe. 32 Soruparíó kega Sísane arambehriyabé ehmuniq éhmúníruwara Péhrasi kegá írówe. Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéreq Péhrasi kereqka Sísa táhtoraneheéra sene párísiwarí eqmaq súówe. 33 Sísaga mahraréna, Iteba wahto tanahráq ména anehe íné eqmaq núwéh ánípá pokinie. 34 Itega íné ninebahrirataqmé íre taganeheqmóe. Íné pokonarabeq ite íre kioráhowe úwe. 35 Úwara Asiu kegá seye mahraréra, We eheq pokinabo? Ite anebahréq we íre tagahrahúnarabeq eheqpo? Mó nahnsó suwahpeqte Asiu kébá pokinabo? Káríki ehwéhno ke suwahpeq pokue síwáhnorinabo? 36 Ite íné ninebahrirataqmé íre taganeheqmóe ire. Wega irarime íre iahtebóna ehwéhne. Íné pokonarabeq ite íre kioráhowe ire. Wega irarime íre iahtebóna ehwéhne. Mi ehwéhmé aneq ehwéhpómo uwe. 37 Mi tahutáhúré tanáhráq anehete wehekáh tánáhráq anotah tanáhráre. Mi wehekáh Sísaga iriwe ména anotahtaq mahraréna, Ite tahbobóínaraq ínéba sure sewe nahro. 38 Ínénsabe aiq pútare aintáh kéné sirupipeq oga mía mía aráhnó tueruenawire. Manikáne ehwehnka irarinserah sirupipeq oga mía mía aráhnó tueruenawire úwe. 39 Mah ehwéhnúmé Sísaga Manikáne Awansabé irarúwe. Sísaga Maniká míorabeq íre kirio púana Manikáne Awa íre eqmarowe. Sísaga iwíáhéna, Nániboba pokonaraq ínénsabe aiq pútare aintáh kébá Manikáne Awa kieqmaranie íwíáhúwe. 40 Míó kega wene ehweh irera táhmaroga mahraréra, Manikánka naho néne ehweh irarína aní eqmaraníe ú anímé we wire uwe. 41 Mó kegá mahraréra, Manikánka ite meirena kaweraitankeheéna peh morá ání omaq atowe. We mi aní míre uwara mó táhmaroga mahraréra, Manikánka omaq ato aní íre Kehrari marákórápéqté ání míre. 42 Manikáne ehwehnka mahraréna, Manikánka omaq ato anímé Tébíti kahnáh ání míre. We Tébítine marakórapeqté Pétáríéma suwahpeqte ání míre ire. Manikáne sehiranka aiq mahrari mino uwe. 43 Sísansabé mó kegá mó iwíáhuwara mó kegá mó iwíáhuwe. 44 Táhmaro kegá táhtoranéhe íwíáhéra íre táhtosa pehragowe. 45 Eqmaq súó parísíwárínká Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéreq Péhrasi kereqpa kouwekuwe. Kouwekuwara sega sensabé, Aneqsabé Sísa íre meqmeq seo uwe. 46 Uwara párísiwarínká sensabé, Wega irari éhwéhnká moke mó kené ehweh kiotaikire uwe. 47 Uwara Péhrasi kegá párísiwarínsábé, Itega moq wene péhe éhwéhnsábé aiq pútare ataho? 48 Wahnah kereq ite Péhrasi kereqka wensabé íre aiq pútare atona wino. 49 Manikáne sansá íre írátíáh kégá sebataq Sísansabé aiq pútare atáhwe. Mi ke iraipéq pokoneherao ke wóe uwe. 50 Níkóríma, menah tanahráq Sísaba sú aninká we Péhrasi anínéna wenawahrah Péhrasi keyábé mahraréna, 51 Manikánka sehgíóro ú ehwehnká anereiro? Wehukení pehipi ehweh ato iro? Írakaumo. Ebeqme wehukeníné ehweh ireq wene arambehri tagaríáhro. We ahbabárínaraq anehemé ehweh ato ire úwe. 52 Úwara sega wensabé, Are moq Kehrari marákórápéqté ánípo? Manikáne ehweh púkuipéq kabarue tagáhno. Manikáne ehweh irare kegá Kehrari marákórápéqté íre séyéowe 53 [éra sene nahtapeq abae aguwe.

8

1 Sísaga Óríwi sawéhrápéq pokúwe. 2 Ahbiahipeq Sísaga Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhúpéq kibekúwe. Kibekúwara ómi míó kega weba suwana wega tútuue ména síwáhnorúwe. 3 Mósísiga sehgíóro ú ehweh síwáhnoro kereq Péhrasi kereqka ahbabáq ini sabiruera meqmera wehekeq ákáhpi móátówe. 4 Móátéra Sísansabé, Íwáhnoraníno, mah iní mó wehgá abariiraq tagéq táhtoqme meqme súne. 5 Mósísiga sehgíóro ú ehwehnká mina tahnsa ahbabáq ininsó ebahtaté tuparuqme subiq súáhro ire. Arewe aneq iwíáhono uwe. 6 Sísaga íre tábúsoqme irarinaraqmé wensabé ehweh ataneheéra áhwárawe tagéra kasenuwe. Kasenuwana Sísaga taebewe ayahnkaratáté obe marákóráq sehiranúwe. 7 Sega mó kasenaq mó kasenaruwana Sísaga iriwe ména sensabé, Íre ahbabári anínká ebeqte ébáh mewe tuparuankéhe 8 éna mó taebewe ayahnkaratáté marakóraq sehiranúwe. 9 Mitaq míó kega wene ehweh irera aboawah weh ebeq mótaq mótarue pokuwe. Ómiga Sísa auwera pokuwana Sísaga tútuue míorabeq peh morá mi inínká iriwe míowe. 10 Sísaga iriwe ména mi inínsábé, Are meqmera se ke eheq míaho? Sega íre ehweh ataho úwana, 11 Írakaumo úwe. Írakaumo úwana Sísaga wensabé, Ínéga moq íre ehweh ataníe. Pokéwahno. Mó ahbábárinehboq kaweqtaq míahno úwe.] 12 Sísaga sensabé mó mahraréna, Mah kehiná kéhíná míáhrabeq téhrehnka inserahnu aní múge. Íné séníréh ánínká íre sunkíkírirabeq nogena peh kaweqtapéq téhrehrabeq noginkéhe úwe. 13 Úwara Péhrasi kegá wene ehweh irera wensabé, Arerensabé iraréne. Arene ehweh íre aiq pútaq ehwéhne uwana 14 Sísaga sensabé, Néne sánsánsábé irarume aiq pútaq ehwéhnuge. Íné tutaurabeqkakáq íné pokinieurabeqkakáq tagaríó púana aiq pútaq ehwéhnuge. Íné tutaurabeqkakáq íné pokinieurabeqkakáq íre tagaríáhwe. 15 Wehukenínká iwíáhinserah íwíáhéq ehweh aintáhwe. Ínéga amahnága moke wehukeyabé íre ehweh aitóge. 16 Ínéga ehweh aitáhnaraq tábúsoqme ehwéh aitaníe. Nánibo íné eqmaq núwéh ánínká ínéba mía míai puana íné íre ahbabáq iwiáhorahéna peh tábúsoqme ehweh aitaníe. 17 Itega, Manikáne ehweh sehgiune eme mi ehwéhnká mahraréna, Téhranítégá morá éhwéhnóyana sene ehweh aiq pútaq ehwéhne ire. 18 Néne sánsánsábé teiúgana Nánibo, íné eqmaq núwéh ánínká moq néne sánsánsábé teíre úwe. 19 Úwara sega wensabé, Arenabo eheq míehro uwana Sísaga sensabé, Ínéreq Nániboreq íre tagaríáhwe. Íné tagaríáhtáq tahirímé Nánibonkakáq tagaríáh irino úwe. 20 Mi ehwéh Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéq sene móne maqmaru paqnáh wahtotaq Sísaga síwáhnorúwe. Íre we puké tanáhráq púara mó kegá we íre táhtoqmera móátówe. 21 Sísaga Péhrasi keyábé mó mahraréna, Íné pokinie. Itega íné ninebahréq itene ahbabáqkakaq pukoneheqmóe. Íné pokinieurabeq itega íre kioráhowe úwe. 22 Úwara Asiu kegá seye náhenéra, Íné pokinieurabeq itega íre kioráhowe ire. Árahinsabé mi ehwéh irariro? Wewega wewe subiqmena pukinabirapómo uwe. 23 Uwana Sísaga sensabé, Ite mahtaqté ké wóe. Íné íópeqté ání múge. Ite mah marákóípéqté ké wóe. Íné íre mah marákóípéqté ání múge. 24 Itene ahbabáqkakaq pukoneheqmóe teiúge. Ínénsabe áwahe aní míreue íre aiq pútare aintéhrataq itene ahbabáqkakaq pukoneheqmóe úwe. 25 Úwara sega wensabé, Are insebo uwe. Are insebo uwana Sísaga sensabé, Íné tei teinu aní múge. 26 Itega miraonsabé áhnte ehwéh kéhre. Áhnte ehwéh aitahráhuge. Íné eqmaq núwéh ání aiq pútaq aní mía míai puana mah kehiná kéhíná wega teni tenini ehwéh teiúge úwe. 27 Sísaga Maniká Wenabonsabé teriuwara míó ke íre írówe. 28 Sísaga sensabé, Itega íné wehukení úku aní awankátaq táhpawe pankeréhrataq íné wenahni míre éq ahtebagehe. Íre ínénéga iwíáhéna iraruge. Peh Nániboga teninsábé teiúge. Minaakaq ahtebagehe. 29 Íné eqmaq núwéh ánínká ínéba mía míaire. Ínéga we awahbeh arámbéhrí kawerue mira aruqarurunsabé wega íre nuwena pokire úwe. 30 Mi ehwéh irarúnsabe áhnte míó kega wensabé aiq pútare atówe. 31 Wene ehwehnsabé, Aiq pútaq ehwéhne atówana Sísaga sensabé, Itega néne ehweh págegeue ambubu atíéhrataqmé peh mi tanáhráq aiq pútaq íné séníráh ké míagehe. 32 Íné séníréhrataq aiq pútaq ehwéh ahtebehrana mi ehwéhnká soraq iuwankéhe úwe. 33 Úwara sega wensabé, Ite Ébáráhma kahnáh míonara mó kegá náhgáqtate íre iyarówe. Minayabe ite soraq iuwankéhe irarenawe árahinsabé irareno uwe. 34 Uwana Sísaga sensabé, Kawerue írátíáhro. Ahbabáq aruqaruro ke sene ahbabáqka iyaréhre. 35 Ahbabáqka iyaréh kégá Nánibone nahtapeq íre míahrahowe. Írakaumo. Peh morá wene animárínká mía míaowe. 36 Íné Manikáne ahninkáwágá pugeq iuwáhnaraq ahbabáqka mó íre iyarahráhire. 37 Íné tagaríómé ite Ébáráhma kahnáh míáhwe. We kahnáh méq itene irupipeq néne ehwehnka íre kagai puaq itega íné nubonehe íwíáhowe. 38 Nániboga íné sokigi anínsábé teiúge. Itewe iteriboga íwáhnori sansá mira aruqarurowe úwe. 39 Péhrasi kegá Sísansabé, Ébáráhma iteribo wire uwe. Uwana Sísaga sensabé, Ite Ébáráhmane animárí míáhtáq tahirí wene sánsá mirao irino. 40 Aiq pútaq ehwéh Nániboga teni tenini ehwéh teiúgaq itega íné nubonehe íwíáhowe. Itega mira onserah Ébáráhmaga íre miraúwe. 41 Iteriboga mira aruqarurinserah miraowe úwara sega wensabé, Iteinoréh ahbabáq ininsó míáhwe íwíáhono? Iteribo íre áhnte, peh morá Manikáne uwana 42 Sísaga sensabé, Maniká Iteribo iraq tahirímé ínénsabe irutaboiraintáh irino. Maniká míéhrabeqte tumíóge. Íre néne iwíáhga tumíóge. Manikánka eqmaq núwátáirana tumíóge. 43 Néne ehweh árahinsabé íre iraho? Itega néne ehweh iuwahrieh puaq íre íráhwe. 44 Ite owainawane animárí móe. Owainawanka ahbabáq sansansábé awahbehnserah itega wene sánsá miraéyabe iuwahbehre. Áwahewé we mó ke subiq suo ani míowe. We íre aiq pútari aní míéh púana péhe éhwéh tei teinire. Wega péhe ání ména péhe sánsá áhwáró púana péhe éhwéh tei teinire. Wene sánsáne. 45 Íné aiq pútaq ehwéh teiúnsábé itewe íre aiq pútare aintáhwe. 46 Íné ahbabáq ani míre irarénawe insega irariro? Íné aiq pútaq ehwéh teiúmé aneqsabé íre aiq pútare aintaho? 47 Manikáne animárínká wene ehweh íráhwe. Ite íre wene animárí míáh púaq wene ehweh íre íráhwe úwe. 48 Asiu kegá wensabé, Are Sámáría marákórápéqté ání míahnana owainawanka arene arupipeq míéhre. Aiq pútaq ehwéh irarúne uwana 49 Sísaga sensabé, Nirupipeq owainawa íre míéhre. Nánibonsabé iwíáh íwíáhugaq itega ínénsabe íre kaweq ehwéh aintáhwe. 50 Anotah aní míómé íre ínénéne iwíáhe. Nánibo mah kehíná kéhíná saraqmarahna aninká wewega anotah aní míahno aintéhre. 51 Kawerue írátíáhro. Néne ehweh irera néne sánsá sehgíra kewé íre pukigehe úwe. 52 Úwara Asiu kegá wensabé, Owainawanka arene arupipeq míéhraq amahnága aiq tagarione. Néne ehweh irera néne sánsá sehgíra kewé íre pukigehe eno? Ébáráhmareq Manikáne ehweh iraru kereq ómi puku mino. 53 Ébáráhma iteribo pukúnsabe arega, Íné Ébáráhma kiotaiqme aní míóge íwíáhono? Are iwíáhónawe inseúge íwíáhono uwe. 54 Uwana Sísaga sensabé, Ínéga ínénénsabe iwíáh íwíáhutaq tahirímé mina abehq náneq úki irino. Nániboga ínénsabe iwíáh íwíáh aintéhre. Nánibo itene Manikáne eme 55 itega we íre tagaríáhwe. Ínéga we tagaríóge. Ínéga we íre tagaríóge teiútáq tahirímé íné ite tahnsá péhe ání míó irino. Ínéwé we aiq tagaríóge. Wene ehweh irena wene sánsá mira aruqaruruge. 56 Iteinahbú Ébáráhmaga íné tanáhráqsábé iwíáhue níwénunéna iwíáh íwíáhúwe. Anehe íné tagéna wene arupipeq eyoyóúwe úwara 57 Asiu kegá wensabé, Are íre aboawah weh míahna puah Ébáráhmawe árahue tagariahno uwe. 58 Uwana Sísaga sensabé, Kawerue írátíáhro. Ébáráhmawe íre míotaq míáhwa aní múge úwe. 59 Mi ehwéh irera sega ebahtaté tuparuqme subiq suaneheéra mi ebáh kabarue meyówe. Meyówana Sísaga taqnobague Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéqté tueyokúwe.

9

1 Sísaga ah nogutaq aura pira ání, ítaq mahbí tagówe. 2 Wenanoga maqmiotaq aura pira ání maqmarowe. Ite we kérahwána kegá Sísansabé, Íwáhnoraníno, wenanoga aura pira ání maqmaronsabe insega ahbabárúo? Aura pira ánínká ahbabárúo? Wenanoiboga ahbabáruyao? Insega ahbabárúo kasenowane. 3 Kasenowanana Sísaga itensabé, Íre wereq wenanoiboreqne ahbabáqsabe aura pira ání míéhre. Itega Manikáne arambehri tagageheéna we aura pira ání míéhre. 4 Íné eqmaq núwéh áníné arambehri téhrehtaq miraonehe. Penkínaraq ómiga íre arambehriorahúne. 5 Ínéwé mah marákó márákó mé tanahráqmé mah k0ehiná kéhíná míáhrabeq téhrehnka inserahnu aní múge úwe. 6 Miraréna marakóraq tehqniarena wene ayahnkaratáté marakó abiroúwana seraweh úkúwe. Mi seráwéhráté aura pira áníné aurátaq abaq marena 7 wensabé, Síróáma kawéhúpípéq móbabeq paberúno úwe. Sene ehwehme Síróámawe eqmaréh ání míre. Móbabeq paberúno úwana wega pokue móbabeq paberúwana wene aura kaweragúwana kouwekúwe. 8 We aura pira ání míotaq ineh inehúwara wenawahrahreq mó kereqka taga tagauwe. Wega kouwekútaq mi kegá aura kaweragú aní tagéra mahraréra, Mi anímé tútuue ména ineh inehi anímé webo kasenuwe. 9 Mó kegá, We wire uwara mó kegá, Írakaumo. Peh we tahnsá ání míre uwe. Uwana mi anínká mahraréna, Ite irare anímé íné úge úwe. 10 Úwara sega wensabé, Arene aura árahue kaweragiro uwana 11 wega sensabé, Sísae ue áwírató anínká serawehraté niurapi abaq intena ínénsabe, Síróáma kawéhúpípéq móbabeq paberúno tenírana móbabeq paberugana niura kaweragire úwe. 12 Úwara sega wensabé, We eheq míehro uwana, Íné íre tagaríóge úwe. 13 Sega aura kaweragú aní meqmera Péhrasi kebá móátówe. 14 Sísaga seraweh mirarena wene aura kawerato tanáhráq ahrena ahrena wehekáhne. 15 Péhrasi kegá aura kaweragú anínsábé kasenéra, Arene aura árahue kaweragiro uwana wega sensabé, Serawehraté niurapi abaq intéhrana pabeq paberugana amahnága niura kaweragire úwe. 16 Úwara mó Péhrasi kegá mahraréra, We ahrena ahrena wehekáhté sánsá anetaníbo íwíáhi puana we íre Manikánka eqmaréh ání míre uwe. Uwara mó kegá mahraréra, We ahbabáq ani tahirímé mina tahnsa ótáq sánsá árahue mirai iripo uwe. Mó kegá mó iwíáhuwara mó kegá mó iwíáhuwe. 17 Sega aura kaweragú anínsábé mó kasenéra, Arene aura kaweratéh ánínsábé, Arega aneq iwíáhono uwana, We Manikáne ehweh irari aní míre úwe. 18 Sísaga aura pira ání kaweratonsabe Asiu kegá íre aiq pútare ató púara wenanoibo akéqsábé síáhrabue kasenuwe. 19 Kasenéra, Mah aní itenahnipo? Maqmíónaraq aura pigúo? Amahnága wene aura árahue kaweragiro uwe. 20 Uwara wenanoiboga sensabé, We itenahni míre. Teh maqmarahwáyataq aura pira ání maqatahwáye. Mina aiq tagarioye. 21 Amahnága we tagahrahinsabé íre tagarioye. Wene aura kaweratéh ání íre tagarioye. Wensabé kaseniranao. We anonani púana irarerahire uye. 22 Wenanoibo akéqká Asiu keyábé áhreuya puara mi ehwéh iraruye. Wene aura íre kaweragútaq Asiu kegá sío síoéra, Sísawe aiq pútaq ite meirena kaweraitankeheéna Manikánka omaq ato aní míre atáh ké momiwí nahtápéqté kaqsuanéhe uwe. 23 Minayabe wenanoibo akéqká Asiu keyábé, We anonani míre. Kaseniranao uye. 24 Asiu kegá aura kawerato anínsábé mó áhrabéra wensabé, Peh morá Manikánsabe iwíáh íwíáh ato. Ite tagarionawe arega iraréna anímé ahbabáq ani míre uwe. 25 Uwana wega sensabé, We ahbabáq anipómo. Íné íre tagaríóge. Íné aura pira ání mía míaugana amahnága néne niura kaweraintéhre. Peh mina aiq tagaríóge úwe. 26 Úwara sega wensabé, Wega aneq miratehro? Arene aura árahue kaweratehro uwe. 27 Uwana wega sensabé, Métáq teiúgaqme íre íráhwe. Mónkakáq aneqsabé teinínkono? Ite moq we kéranéhbo úwe. 28 Úwara wensabé ehweh atera, Are we kérahna aní míahnaq ite Mósísi kérona anímárí múne. 29 Manikánka Mósísi ehweh teawuwaq aiq írátíone. Arega iraréna anímé eheqte anípómo. Ite íre tagarione uwe. 30 Uwana wega sensabé, Wenawahpeq íre tagaríáh ánínká niura kaweraintéhnsábé áhtené sansane. 31 Manikánka ahbabáq kene ehweh íre íréhre. Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh kéwé Maniká awahbeh arámbéhrí sehgíó kéwé Manikánka mi kené ehweh íréhre. Mina aiq tagarione. 32 Naho mó kegá aura pira áníné aura íre kaweratowe. 33 Néne niura kaweraintéh ání Manikánka eqmaréh áníne. We peh wehukení tahirímé niura íre kaweraintahráhi irino úwe. 34 Úwana sega wensabé, Are ahbabárorabeqte ání móne. Árahue íwáhnorinibo éra we momiwí nahtápéqté kaqsúówe. 35 Sísaga we kaqsue ehweh irena mi aní tagéna wensabé, Wehukení úku anínsábé aiq pútare aintahno úwana 36 wega Sísansabé, Are wehukení úkóna anípo? Arensabé aiq pútare ataníboq tenio úwe. 37 Úwana Sísaga wensabé, Arega íné wehukení úkurau aní aiq tagáhne. Amahnága ehweh teawú ání íné úge úwe. 38 Íné úge úwana wega Sísansabé, Néne Wahnah mone. Arensabé aiq pútare atóge éna iwíáh íwíáh atowe. 39 Sísaga mahraréna, Wehuke saraqmaranieéna marakóipeq tumíarauge. Tumíaraunsabé aura pira kégá tagariagehe. Ite aiq tagarione íwíáho ke íre tagariahraho ke úkigehe úwe. 40 Úwara Sísareq míó Péhrasi kegá wene ehweh irera wensabé, Ite moq íre tagariahrahúna keabuno uwe. 41 Uwana Sísaga sensabé ite aura pira ké míáhtáq tahirímé itene ahbabáq íre kaga irino. Itega tagarione ensabé itene ahbabáq peh kagaire úwe.

10

1 Sísaga mó mahraréna, Kawerue írátíáhro. Sipisípiqmarí kaegaeorabeqte ónsárápéq íre ségia móbeq séogesáhago kewé se aebó kééra subónehboq náio e ke wóe. 2 Onsarapéq séyéi anímé we sipisípiqmaríné wahnah mire. 3 Sipisípiqmarínká wene ehweh íráhwana méhpehte wáhnáhnká onsa siaréhre. Sene wahnahnka wene sipisípiqmarínsábé sensíwírue síáhrabéna ebeq túírara anehe tueráhwe. 4 Wene sipisípiqmarí máhpeq moke tuegue we ebeq pokirara wene ehweh íráh púara anehe kaqme kéráhwe. 5 Se mó aní íre kéráhwe. Wene ehweh íre íráh púara áhreéra kobeq séberowe úwe. 6 Sísaga mi pabéqmé éhwéh síwáhnorúwara míó kega mi ehwéhnsábé íre ahtebowe. 7 Sísaga mó mahraréna, Kawerue írátíáhro. Íné sipisípiqmarí kaegaeorabeqte ónsá uge. 8 Íné mahtaq íre míáhwataq su kewé se aebó ké éra subónehboq náio e ke wóe. Sipisípiqmarínká sene ehweh íre írówe. 9 Íné onsa uge. Manikánka ínébansabé kira ke kaweraritankéhe. Kaweraritahnara méhpehpeq kierueue táhutahuq nagehe. 10 Aebó kégá aebóoneheéra sewe. Subiq suaneheéra sewe. Moke íre kaweraruaneheéra sewe. Ínéwé ite oga mía míaigeheéna tumíarauge. Oga mía mía sansánká itene irupipeq obenkítíankeheéna tumíarauge. 11 Íné sipisípiqmaríné kaweq Wahnáh múge. Kaweq wahnáhnká sipisípiqmarí séhréh aritankehéna pukorahire. 12 Mó anínká íre sene wahnahnurá peh arambehri aní púana sipisípiqmarítáq íre kaweq wahnáhnarítéhre. Wega wahnahnirana úrinsi iá sirana tagéna we péhnehoéna áhre pehbeheráh pokire. Íre wene sipisípiqmarí púana suena pokire. Pokirana úrinsi iánká sipisípiqmarí subipáhqnahpahrirara kobeq séberowe. 13 We peh arambehri ání míéh púana sipisípiqmarínsábé anetaníbo íwíáhéna suena pokire úwe. 14 Sísaga mó mahraréna, Ínéga Nánibo tagaríógana wega íné tagaríéhre. Itega tagarioyanserah néne sipisípiqmarí tagaríógara sega íné tagaríáhwe. Íné sipisípiqmaríné kaweq Wahnáh múge. Sipisípiqmarí oga mía míaigeheéna pukinie. 16 Íre peh morá mahtaqté sípísípíq wahnahnatíóge. Mó sipísípíqkákáq wahnahninauge. Sega néne ehweh iragéhe. Mi tanáhráq sipisípiqmarí moke peh morá sípísípíq nansó tahnsa míagehe. Ínébataq sene Wahnah míanauge. 17 Íné mó oga úkinieéna pukinie. Minayabe Nániboga ínénsabe arutaboiraintéhre. 18 Íre mó kegá iwíáhue nubiq suagéhe. Peh ínénéga iwíáhue pukinie. Íné iwíáhu tanáhráq pukéna mó oga úkinauge. Minayabe Nániboga, miraúno aintáráire úwe. 19 Sísane ehwehnsabé mó Asiu kegá mó iwíáhuwara mó Asiu kegá mó iwíáhuwe. 20 Íregáritaq míó kega iraréra, Owainawanka wene arupipeq míéhnsábé we uwoyansa aní úkire. Wene ehweh aneqsabé iraho uwe. 21 Uwara mó kegá iraréra, Owainawanka wene arupipeq míéh ánínká mahna tahnsa éhwéh íre íwáhnororahi mino. Owainawanka aura pira ání íre kaweratahráhi mino uwe. 22 Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéq onsa sie iahreraq ko táhútáhúq tánáhráq Sísa Sarúsarama suwahpeq míowe. Mi tanáhráq ehbiehbeq tanáhráre. 23 Sísaga Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéqté wíráípéq noguwe. Mi mapéq Sórómóni, anotah wahnáh ánínká pearowe. Sísaga mitaq noguwara 24 Asiu kegá weba sáhatawéra wensabé, Págege ehwéh iuwahriehre. Árahtaq pahsuaníbo? Ite meirena kaweraitankeheéna Manikánka omaq ato anímé arewe webo? Pahsuqme teio uwe. 25 Uwana Sísaga sensabé, Teiátáugaqme ite íre aiq pútare aintáhwe. Nánibo awahbeh arámbéhríunka néne sánsá tei teinire. 26 Ite íre néne sipisípiqmarí míáh púaq ínénsabe íre aiq pútare aintáhwe. 27 Néne sipisípiqmarínká néne ehweh irera séníráhwe. Séníráhwana se tagarawéna oganúq sítóge. 28 Oganúq sítógara se ahriahri íre taqnobagia niuráq matíó púara mó kegá se néne niyahpite íre merirahráhowe. 29 Nániboga ínéba sewíáhro arítéhrara ínéba sewíáhwe. Nániboga moke kiotaiqme aní míéh púana wega auráq matíéh púara mó kegá se wene ayahpite íre merirahráhowe. 30 Nániboreq ínéreq monseráh áníté úye úwe. 31 Asiu kegá Sísa subiq suaneheéra ebahmarí mónkakáq sirówe. 32 Sísaga sensabé, Nániboga kaweq arámbéhríúno tenínsábé, Wehuke kawerinieéna kaweq arámbéhríugaq tagahwe. Ah arámbéhríunsabé ebahnsatate nubonehe ewo úwe. 33 Úwara Asiu kegá wensabé, Are kaweq arámbéhríónayabé íre subiq suanéhe. Arega Manikánsabe éhruruónayabé subiq suanéhe. Are peh wehukení méwé Maniká múge énayabé suboneheqmúne uwe. 34 Uwana wega sensabé, Manikáne ehwehnka mahraréna, Ínéga itensabé, Ite manikámari móe atoge ire. 35 Wene ehweh író keyabé, manikámari móe aritowe. Ite tagarionawe Manikáne ehweh ahriahri aiq pútaq ehwéhne. 36 Manikánka omaq intena mah marákó márákóípéq eqmaq núwátáire. Íné Manikáne ahninkáwá úge irarunsabé aneqsabé abiahnsa ainteq Manikánsabe éhruru atahne irareo? 37 Íné Nánibone arambehri íre mirautaq tahirímé néne ehwehnsabé anetaníbo íwíáhonsabé aiq kaweri irino. 38 Ínénsabe íre aiq pútare aintáhwe. Kaweq arámbéhríu puaq mi arámbéhríyábé aiq pútare atáhro. Nániboga ínéba mía míairana ínéga Nániboba mía míauge. Minayabe itega kawerue iragéhboq néne arambehriyabé aiq pútare aintáhro úwe. 39 Sega we mó táhtoraneheéra uwana Sísaga se suena pokúwe. 40 Sísaga Sorana aroipéq seberaebéq Sóniga wání meriurabeq mó pokue kowíowe. 41 Kowíowara áhnte kegá weba séra seye nahénéra, Sóniga ótaq sansá íre miraire. Minayabe anetaníbo. Mah anínsábé Sóniga moke irarurai ehwéh aiq pútaq ehwéhne uwe. 42 Mitaq áhnte kegá Sísansabé aiq pútare atówe.

11

1 Wehukení wenáwíq Árásárúsi awahreúwe. Wene anahnowáráré sensíwíq Máhríareq Máhtarere. Se Pétáni suwahpeqte se ayobioqnáhnahne. 2 Mó tanáhráq Máhríawe Sísane aigárátáq wéri abaq marena wene ayahrataté abaearowe. Weniyoq Árásárúsi awahreúwe. 3 Árásárúsi awahreú púara wenanahnorarégá mó aní Sísaba eqmaróye. Eqmaróya anínká Sísansabé, Arega arutaboiratahna anímé anotah awáhréire teawuwe. 4 Sísaga mi ehwéh irena mahraréna, Íre puké awáhré wíre. Mókake Manikánseq íné wenahninseqsabé iwíáh íwíáh aitageheéna amahnága we awahreire úwe. 5 Sísaga se ayobioqnáhnahnsabé arutaboiraritena 6 Árásárúsi awahreire ú irena téhtaréráq mitaq míowe. 7 Téhtaréráq ména ite we kérahwána keyábé, Súría marákórápéq mó pokonehe úwe. 8 Úwaq itega wensabé, Íwáhnoraníno, menah Asiu kegá ebahnsatate are subonehe íwíáhurowe. Arega mitaq mó pokinibo ewane. 9 Ewanana Sísaga itensabé, Pópoqnah kiembogi tanáhráqmé, wéhékáh tanahráqmé, tunsorerí tánáhráqmé, mina moke téhreh tanáhráre. Mi tanáhráq nogó ké íre inahnsubówe. Téhreh puara ah nogómé íre inahnsubówe. 10 Inokáhpeq tanáhráqmé sunkíkíri puara ah nogómé inahnsubówe úwe. 11 Sísaga itensabé mó mahraréna, Itene iyahnabo aní Árásárúsi aiq sugéhre. Sugéh púana koiri auwaníe úwaq 12 itega wensabé, Itene Wahnahno, amahnága we sugéhnsábé mókake kaweraginae ewane. 13 Sísaga wewene arupipeq tagariomé Árásárúsi aiq pukire íwíáhúwe. Iwíáhéna Árásárúsi sugéhre teiuwe. Ite we kérahwána kegá mi ehwéh ireq Árásárúsi peh sugéhre íwíáhowane. 14 Sísaga itensabé pahsuqme teiena, Árásárúsiwe aiq pukire. 15 Itega aiq pútare aintageheéna íné íre míónsábé pukime aiq kawerire. Puki aní koraganehboq máhoro úwe. 16 Tómáhsi wene wéhuwehu áwíqmé Tírímásie. Wega itensabé, Sísa subiq súéhrataq ite moq subiq suagéhboq kéranéhe úwe. 17 Sísaga Pétáni suwahpeq áhníbórá súwana mó anínká weba séna wensabé, Árásárúsi maisatówana itaréitaréráq kéhre úwe. 18 Pétáni suwahpeq Sarúsarama suwahpeq wahto kowara 19 áhnte Asiu kegá Máhtareq Máhríareqne siyoqkawa aiq pukire u irera se ónanahne siru ukiq sitaneheéra Pétáni suwahpeq seba suwe. 20 Máhriawe nahtapeq míowana Máhtaga Sísa áhníbórá sire u irena Máhría auwena Sísa koweranieéna ahtapeq pokúwe. 21 Pokéna Sísaba séna wensabé, Néne Wahnahno, are mahtaq míaronaraq tahirímé iteriyoq íre pukurai irino. 22 Íné iwíáhume amahnágaákáq arega Manikánsabe miraúno inaraqmé mirainkehe úwe. 23 Úwana Sísaga Máhtansabé, Iteriyoq mó kieiriginkehe úwana 24 Máhtaga wensabé, Íné iwíáhume anehe tanahráq we mó kie iriginkehe úwana 25 Sísaga wensabé, Íné pusa ké irigoro aritahráhu aní múge. Íné oganúq sitahráhu aní múge. Ínénsabe aiq pútare aintáh kégá pukéra mó oga úkuwe mía míaigehe. 26 Ínénsabe aiq pútare aintáh kégá oga méra íre airaiq pukigehe. Minayabe aiq pútare aintahno úwe. 27 Úwana Máhtaga Sísansabé kowe atena, Are Manikáne ahninkáwá wóne. Arewe ite meirena kaweraitankeheéna Manikánka omaq ato aní móne. Minayabe aiq pútare atóge úwe. 28 Aiq pútare atóge éna Máhtaga pokue Máhríaba kéna epéráhpéréna, Íwáhnori aní séna arensabé áhrabire úwe. 29 Arensabé áhrabire ú irena Máhríaga apubúue kie irigue Sísaba pokúwe. 30 Sísaga se ónanahne nahtapeq íre séna Máhtaga kowerorabeq míowe. 31 Asiu kegá Máhríane aru ukiq ataneheéra wene nahtapeq míówe. Míówana Máhríaga apubúue kieirigue pokúwara tagéra kérówe. Árásárúsi maisarórabeq ibisanieéna pokire íwíáhéra kérówe. 32 Máhríaga Sísa míorabeq séna we tagéna wene aigárátáq arehunseraráq sewéna wensabé, Are mahtaq míaronaraq tahirímé iteriyoq íre pukurai irino úwe. 33 Máhríareq we kéró Asiu kereqka ibisowana Sísaga tagéna sensabé anotah arútábóíraritena wene arupipeq págegeúwe. 34 Sísaga sensabé, Eheq maisatoo úwara sega wensabé, Itene Wahnahno, seragáhno uwe. 35 Uwana Sísaga ibisówe. 36 Wega ibisónsabe Asiu kegá iraréra, Tagahro. Pukurai anínsábé anotah arútábóíratéhre uwe. 37 Táhmaro míó kega mahraréra, Aura pira ání kaweratárái puana Árásárúsi pukinauraitaq wega aneqsabé íre segaweratáráiro uwe. 38 Sísane arupipeq anotahtaq umeh aguwana maisarórabeq pokéna Árásárúsi maisia máíqtáq ebah kowana tagéna 39 sensabé, Ebah meruáhro úwe. Úwana Máhta pukú aníné anahnowágá wensabé, Itene Wahnahno, itaréitaré wéhékáh kéh púana amahnága anotah karésá kúnkúninawire úwe. 40 Úwana Sísaga wensabé, Arega aiq pútare ainte Maniká míéhrabeqte ótáq sánsá tagankehe teawú mino úwe. 41 Úwara sega ebah merúówana Sísaga íópeq tagéna Manikánsabe, Nániboo, néne ehweh irahnayabé kaweróne atóge. 42 Íné írátíómé néne ehweh ahriahri aiq irahne. Arega eqmaq núwátónayabé moke mahtaq iriwe míáh kégá aiq pútare atageheéna mah ehwéh teawúge úwe. 43 Teawúge éna Sísaga anotahtaq áhrabéna, Árásárúsio, máhpeq tueyokúno úwe. 44 Úwana pukú anínká tueyokúwe. Maisarówana wene aigárá ayahnkara úbíqmáró ambántánkákáq tueyokúwe. Moke wene auranabiahnkakaq ambantataté úbíqme maisarówana minawarinkákáq tueyokúwe. Sísaga sensabé, Ambantamarí pugeq áúwáhro úwe. 45 Áhnte Asiu kegá Máhríareq siru ukiqsitaneheéra oganúq atonsabe tagéra Sísansabé aiq pútare atówe. 46 Peh táhmaro tago kegá Péhrasi kebá pokue Sísaga miraúnsabe teríúwe. 47 Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéreq Péhrasi kereqka mó kaunsírí ké síáhrabéra momiwíue sío síoéra, Aneronehnkono? Mi anínká áhnte otáq sánsá mira aruqarurire. 48 Itega pehragahnaraq wega mó mina inserahninawire. Minayabe ómiga wensabé aiq pútare atagéhe. Mirairataq Aroma kegá séra itega Manikánsabe iwíáh íwíáh atona nah sokoruera itereq iteruwahrahreq íre kaweraitagéhe. 49 Mi tanáhráq Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnah wenáwíq Káíyápásaga sensabé, Ite íre íráh ké wóe. 50 Iteruwahrah ómi pukiyehboq peh morá ánínká iteruwahrah kaweraitanieéna pukinkehe. Mina aiq kawerire. Árahinsabé íre iraho úwe. 51 Káíyápásaga wewega íre iwíáhue irarúwe. Mi tanáhráq we Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnah mío púana Manikáne Awanka wene arupipeq iwíáh atowana mi ehwéh irarúwe. 52 Íre peh morá Asiu ke kaweraritanieéna pukinkehe. Moke Manikáne animárí peh mahnana míáhnsábé morábí míageheéna pukinkehe. 53 Mi tanáhráqté sío síoéra, Sísawe árahue subiq suanéhnkono íwíáhuwe. 54 Minayabe Sísaga Asiu ke míórabeq íre ábóraq noguwe. Wega mitaq suena Épáráíma suwahpeq anotah uwórápéq wahto kowana mitaq pokúwe. Wereq ite we kérahwána kereqka mitaq kowíahwane. 55 Ite Asiu kené sótaikú iahreraq ko tánáhráq wahtotarútaq áhnte Asiu kegá Sarúsarama suwahpeq mósosuaneheéra pokuwe. 56 Sega Sísansabé anebahréra Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéq míótaq seyensabé, Aneq iwíáho? Mah tahutáhúrúnarabeq Sísa íre sinawire íwíáho uwe. 57 Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéreq Péhrasi kereqka ómiyabé, Sísa karábúsi aranéhboq tagehrataq sereíéro uwe.

12

1 Ite Asiu kené sótaikú iahreraq ko tánáhráq áhníbóránútaq abapete morá wéhékáh kotaq Sísaga Pétáni suwahpeq Árásárúsi, iriato ani nawahpeq kúwe. 2 Sega penahnarabeqsabé táhútáhúq áwúwe. Máhtaga tíwe náriuwara Árásárúsireq mó kereq Sísarerue moráráq táhutahuruwe. 3 Máhríaga kaweq werí áhnte moné tahnsa wérí Sísane aigárátáq antiarena wene íre wahto ayáhrátáté sobarúq auwowe. Mi werí kaweq kunkúni werí púana nahupeq moke kaweq kungúnúwe. 4 Sísa kéro aní, wene naruo koweriranaú aní wenáwíq Súrásae. We mó awíq Ísíkáríótie. 5 Wega Sísansabé, Mi werí áhnte moné tahnsa wéríe. Aneqsabé mi werí 300 móne paiqmarena mi moné tabonah ke íre náriro úwe. 6 Mi ehwéhmé Súrásaga tabonah keyabé íre arutaboiraritasa pehipi irarúwe. We aebó ání púana irarúwe. Itene morábí móné únáhtáq wahnahnéna mi moné aebó mewe paiqna paiqnaúwe. 7 Sísaga sensabé, Mi iní pehragatáhro. Íné maisaréhrataqsábé mi werí abaq intéhre. 8 Tabonah kewe ahriahri iteba mía míowe. Ínéwé ahriahri iteba íre mía míainie úwe. Árásárúsi subiq suanehe u ehwéhne. 9 Áhnte Asiu kegá Pétáni suwahpeq Sísa míéhre u irera mitaq suwe. Íre peh morá Sísa tagéyabe suwe. Árásárúsi Sísaga oganúq ato aninseq taganeheéra suwe. 10 Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kégá Árásárúsi moq subiq suanehe éra sío síouwe. 11 Árásárúsi oganúq atonsabe tagéra áhnte Asiu kegá Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh ké suera Sísansabé aiq pútare ató púara Árásárúsi moq subiq suanehe íwíáhuwe. 12 Ahbiah tahnsá táhutahururabeqsabé su ke áhnte kegá Sísa Sarúsarama suwahpeq sinawire u irera 13 ahtapeq koáwénunuwe. Áwénunéra awanká ayahnawe mewera anotahtaq mahraréra, Manikánsabe iwíáh íwíáh atone. Maniká áwírue si anínsábé iwíáh íwíáh atone. Ísara kené Wahnahnsabé iwíáh íwíáh atone uwe. 14 Manikáne ehwehnka irarinserah Sísaga tónki meqme mi kane abobiahtaq kierútu agúwe. 15 Mi ehwéhnká mahraréna, Sáíóna suwahpeqte kéo, íre áhreéq tagaríáhro. Itene Wahnahnka iteba sirana tónki áráhqka áhkokóuwena sire ire. 16 Minayabe mi tanáhráq ite we kérahwána kegá íre iahtebahwane. Sísa oganúkéna Maniká míorabeq pokútaq ite mi ehwéh iahreraq matawéq iwíáhéq, Mi ehwéhnká irarinserah aiq miraurowe ewane. 17 Menah tahnsa Sísaga Árásárúsi maisarórabeqte áhrabue oganúq atowara tago kegá mitaq teri mahtaq terinuwe. 18 Tago kegá mi otáq sánsá mitaq teri mahtaq terinu puara áhnte kegá irera ahtapeq Sísa koáwénunuwe. 19 Péhrasi kegá abiahnsanéra seye náhenéra, Aiq tagaho? Ite iuwahbeh arámbéhrí íre miraorahúne. Ómi mah kehinánká we kéráhwe uwe. 20 Káríki ehwéhnkákáq kéreq Manikánsabe iwíáh íwíáh ataneheéra táhutahururabeq kowíówe. 21 Sega Pírípi, we Pétásáíra suwahpeq Kehrari marákórápéqté ánípá séra wensabé, Ite Sísa taganeheéq súne uwana 22 Pírípiga Ehntaru koreawuwe. Mi anítégá Sísa teawúyana 23 Sísaga sensabé, Íné wehukení úku anímé anotah aní úké tanáhráq awehraq tanáhráre. 24 Kawerue írátíáhtao. Ayu pehipi kahnaraq íre iyanae. Mi ayú marakóipeq megue mugurúqme kirahnaraq áhnte mó será iyanae. 25 Seyene iwíáhyabe sirutaboiro kewé oga mérapeq íre awaq míáhwe. Mah marákóípéq mé tanahráq seyene iwíáhyabe suwahrieh kewé oga mérapeq awaq míáhwe. 26 Néne arambehri miraéyabe inaraqmé séníráhro. Íné míáhnarabeq néne arambehrira kereq mía míaonehe. Néne arambehrira keyábé Nániboga kawerowe aritankéhe úwe. 27 Sísaga mó mahraréna, Nirupipeq anotah uméhínsábé Nánibonsabé aneq ehwéh teawinínkono? Nániboo, mi tanáhráq sineho teawinínkono? Írakaumo. Wehukene ahbabáqsabe pukinieéna tumíarauge. 28 Nániboo, áhnte kegá arenáwíq pankeráhro arito úwe. Úwana íópeqté éhwéhnká mahraréna, Néníwíq aiq pankeráhro arítóge. Mónkakáq mirainauge úwe. 29 Soruparíó kega mi ehwéh írówe. Mó kegá, Puruburuire uwara mó kegá, Íópeqté ánínká ehweh teawíre uwe. 30 Uwana Sísaga sensabé, Íre ínénsabe peh itega irageheéna mi ehwéh irarire. 31 Ahbabáq kehiná kéhínánsábé ehweh arite tanáhráq amahnága awehrarire. Ahbabáq kehiná kéhínáné wahnah kaqsue tanahráq amahnága awehrarire. 32 Sega íné marakóipeqté pankeréhrataq ómi ínéba sabirinie úwe. 33 We pukína sansá sokigi ariena we pankeréhransabé irarúwe. 34 Soruparíó kega Sísansabé, Ite írátíonawe Manikáne ehwehnka mahraréna, Ite meirena kaweraitankeheéna Manikánka omaq ato aní ahriahri mía míainkehe ire. Minayabe sega wehukení úki aní awankátaq táhparera pankerageheénawe árahinsabé irareno? Wehukení úki anímé insebo uwe. 35 Uwana Sísaga sensabé, Íné téhrehnka inserahnu aní iteba wahto tanáhráq míanie. Sunkíkírirabeq míáh kégá ah íre tagahrahéra aiq nogunapómo íwíáhowe. Minayabe amahnága íné téhrehnka inserahnu anípá míáhro. Sunkíkírirabeq míehboq ínéba míáhro. 36 Iteba míótáq téhrehnka inserahninkehboq íné téhrehnka inserahnu anínsábé aiq pútare aintáhro úwe. Sísaga mah ehwéh iraréna mitaq suena kopéragúwe. 37 Sísaga áhnte otáq sánsámárínúwara tago kegá wensabé íre aiq pútare atera peh anetaníbo uwe. 38 Minayabe Manikáne ehweh irarú ani Áísáíaga irarú ehwehmé aiq pútaragúwe. Wega mahraréna, Itene Wahnahno, itega teriuna ehwéhmé sega íre aiq pútare aitáh mino. Itene Wahnahne ótaq sansámárímé tagéq anetaníbo íwíáho mino úwe. 39 Minayabe sega íre aiq pútare atahráhowe ire. Áísáíaga mó mahraréna, 40 Manikánka siura mútúritena sirupipeq págege arítéhre. Minayabe sene siura íre ebioráhowe. Peh mútúrawéra sirupipeq íre ahtebowe. Sega ínéba íre sewe. Minayabe sene ahbabáq íre kawerarítóge úwe. 41 Áísáíaga Sísansabé iwíáhéna anotah aní míéhre éna ahtebéna mi ehwéh irarúwe. 42 Áísáíaga irarúnserah áhnte Asiu kegá Sísansabé íre aiq pútare atówara mó áhnte Asiu kereq sene wahnahmarínseqka Sísansabé aiq pútare atera Péhrasi keyábé áhreu puara mó ke íre teríúwe. Momiwíu nahtápéq Péhrasi kegá kaqíúwéhoéra mó ke íre teríúwe. 43 Manikánka kawerowe aritonsabe peh ákáhtaq sirútábóíréra wehukega kawerowe arítónsabe anotah sirútábóírúnsabe mó ke íre terí úwe. 44 Sísaga anotahtaq mahraréna, Ínénsabe aiq pútare aintáh ké íre ínébataq ínénsabe aiq pútare aintáhwe. Íné eqmaq núwéh ánínsábéákáq aiq pútare atáhwe. 45 Íné tagah kewé íné eqmaq núwéh ánínkákáq tagahwe. 46 Mah kehiná kéhíná míáhrabeq téhrehnka inserahnuge. Ínénsabe aiq pútare aintáh kégá sunkíkírirabeq íre mía míaigeheéna tumíarauge. 47 Néne ehweh siahrega irera anetaníbo íwíáho keyábé íre ehweh aritoge. Mah kehiná kéhínánsábé ehweh aritanieéna íre tumíarauge. Peh sene ahbabáqsabe kaweraritanieéna tumíarauge. 48 Ínénsabe suwahrieh kewé néne ehweh íre íráh kéwé néne ehwehnka anehe tanahráq ehweh aritankéhe. 49 Íre ínénéne iwíáh ehweh irare irareuge. Nánibo íné eqmaq núwéh ánínká iwíáh aintena mahrarúno éna niahreraq intéh éhwéh tei teinuge. 50 Íné írátíómé wene ehweh sehgironka oganúq sitankéhe. Minayabe Nániboga terio i ehwéh tei teinuge úwe.

13

1 Ite Asiu kené sótaikú iahreraq ko tánáhráq ahbiah tahnsá Sísaga iwíáhéna, Amahnága íné mah marákó suena Nániboba poké tanáhráq awehrarire úwe. Sísaga mah marákó márákóípéqté we tagaríáh kéyábé ahriahri arutaboiraitena pukinaú tanahráqkákáq anotahtaq arutaboiraitowe. 2 Owainawanka Sáímóni, Ísíkáríótine ahninkáwá Súrásane arupipeq Sísane naruo koweriro íwíáh atowe. Iwíáh atowaq ite we kérahwána kegá penorabeq Sísareq moráráq táhutahurowane. 3 Sísaga iwíáhéna, Íné niyahtebome Nániboga moke náníre éna Maniká míéhrabeqte tuena mébeq tuekinauge éna 4 táhutahururabeqte irigéna wene káhq ambántá akairuena táhúri úbíqmiowe. 5 Táhúri úbíqmena wání antehyapípéq ahkiwena peh nahupeqte árámbéhrí ání tahnsanéna ite we kérahwána kené igárátáq pabeq paberaitena úbíqmatio tahuríráté sobarúq iuwowe. 6 Sobarúq iuwena Pítaba súwana Pítaga wensabé, Néne Wahnahno, nigárá pabeq paberaintaníbo úwe. 7 Úwana Sísaga wensabé, Amahnága miraunsabé are íre tagariahne. Mókake tagariankehe úwe. 8 Úwana Pítaga wensabé, Amahnágaákáq mókakeakáq arega nigárá pabeq paberaintanie énawe ahqáho ataníe úwana Sísaga wensabé, Ínéga íre pabeq paberatáhnaraqme arega íné íre sénirahráhóne úwe. 9 Úwana Pítaga wensabé, Néne Wahnahno, minayabe íre peh morá nigárá pabeq paberainto. Moke niyahnkakaq niyahqnonkakaq pabeq paberainto úwe. 10 Úwana Sísaga wensabé, Sinonka pabeq pabero ke peh morá náwíbagi sigárá pabeq paberowe. Sinonka íre náwíbagi puara mó íre pabeq paberigehe. Ite íre náwíbagiraq míáhwanawe peh morá ání náwíbagire úwe. 11 Sísaga wene naruo koweriranaú aní tagario púana mahraréna, Ite íre náwíbagiraq míáhwanawe peh morá ání náwíbagire úwe. 12 Sísaga sigárá pabeq paberarito parabagúwana wene káhq ambántá abaqme tútuue ména sensabé, Ínéga miraitónsábé iahtebaho? 13 Itega ínénsabe, Íwáhnoraníne aintáhwe. Itega moq itene Wahnahne aintáhwe. Itega irare intáhwana aiq míóge. 14 Íné itene Wahnah, ite íwáhnoru anínká itene igárá pabeq paberaitónsábé itega wene wene aigárá pabeq paberatéhoro. 15 Ínéga sokigi aiú serahnoro. 16 Kawerue írátíáhro. Arambehri anínká wene wahnah íre kiotaikire. Poki anínká we eqmaq áúwéh ánímé íre kiotaikire. 17 Minayabe ite tagaríáh púaq irupipeq eyoyóinkehboq we séhréh atéhoro. 18 Íre ite ómiyabé mi ehwéh iraruge. Ínéga omaq itáráu anímárí tagaríóge. Manikáne ehwehnka mahraréna, Moráráq táhutahururauya anínká néne naruo aní úkire ire. Mi sehirá aiq pútaraginawire. 19 Mirainie insabé teiúge. Mótaq mirainkehe. Mi tanáhráq sehiranka ínénsabe irarime aiq pútare atageheéna amahnága teiúge. 20 Kawerue írátíáhro. Mó kegá ínéga eqmaq sutau ke mehweh arítáhtáq ínénkakaq mehweh aintáhwe. Íné mehweh aintáh kégá íné eqmaq núwéh ánínkákáq mehweh atáhwe úwe. 21 Sísaga mi ehwéh iraréna wene arupipeq págegeúnsabe mahraréna, Teiníboq írátíáhro. Ite míáhrabeqte ánínká néne naruo kowerirankéhe úwe. 22 Kowerirankéhe únsabe ite we kérahwána kegá wenku ebiqsúéheéq irupipeq iwíáhéq insensabebómo ewane. 23 Íné Sísaga arutaboiraintéh ánímé wereq ínéreq moráráq tútuue míahwaye. 24 Pítaga ínénsabe aonáh sabiq suena, Wega irari aní insensabebo kaseninanao úwana 25 ínéga Sísane anepeq mósaqmaqme ména, Néne Wahnahno, we inseboue kasenowae. 26 Kasenowana Sísaga ínénsabe, Ínéga táhutahuq pámbáhue náwéna aní we wire éna táhutahuq pámbáhue Súrásawe, Sáímóni Ísíkáríótine ahninkáwá náwuwe. 27 Súrásaga mi tahutáhúq meyotaq owainawanka wene arupipeq ahbabáq iwiáh atowe. Sísaga Súrásansabé, Arega mirainie inaraq amahnága komiraúno úwe. 28 Úwaq ómi ite táhutahurowanarabeqte kégá mi ehwéh ireq iwíáhéq, Árahinsabé irariro ewane. 29 Súrásaga itene morábí matiahwana moné únáhtáq wahnahnú púaq táhmaro ite iwíáhéq mó tahutáhúq kobaiqmaro íwíáhénabopoq eqmaréhre. Tabonah ke nário íwíáhénabopoq eqmaréhre íwíáhowane. 30 Súrásaga mi tahutáhúq mewena máhpeq tueyokúwe. Máhpeq tueyokúmé inokáhpere. 31 Súrásaga máhpeq tueyokúwana Sísaga mahraréna, Amahnága íné wehukení úku aní néníwíq pankeragéhe. Ínénsabe iwíáhéra Maniká áwíq pankeragéhe. 32 Maniká áwíq pankeráhwana wega néníwíq pankerankéhe. Wega amahnága pankerankéhe. 33 Néne animáríno, Pehgáriq tanáhráq iteba míanie. Pokonaraq itega íné ninebahrigehe. Ínéga Asiu ke teríátáunserah teiníe. Ínéga pokonarabeq itega amahnága íre kioráhowe. 34 Néne o sansa miraigehboq teiníe. Itega wensabé wensabé irutaboiratéhoro. Ínéga itensabé nirutaboirunserah itega wensabé wensabé irutaboiratéhoro. 35 Itega wensabé wensabé irutaboiratéh irataqmé ómi kegá íné séníráh ké wóe aitagéhe úwe. 36 Sáímóni Pítaga Sísansabé, Néne Wahnahno, eheq kinibo úwana Sísaga wensabé, Íné pokinieurabeq amahnága íre sénirankéhe. Mókake sénirankéhe úwe. 37 Úwana Pítaga wensabé, Néne Wahnahno, amahnága aneqsabé íre kéranínkono? Sega nubiq suaneherabomo. Anetaníbo. Are éhnehinauge úwe. 38 Úwana Sísaga wensabé, Arega níéhnehinkehboq ínéreq pukoyehe íwíáhono? Teawiníboq írátíahno. Kokórega ehwehnina ínaraq arega íné íre tagaríóge apahtáróráq irariniewóne úwe.

14

1 Sísaga mó mahraréna, Itene irupipeq iwíáh kikiriyeho. Manikánsabe aiq pútare ateq ínénsabeákáq aiq pútare aintáhro. 2 Nánibone nahtapeq áhnte paqnáh kéhre. Íre kéhtáq tahirímé métáq teiú irino. Itene máhriq kigawerinieéna pokinauge. 3 Kawerarena kiwekue tumeiranauge. Íné míórabeq mía míaigeheéna tumeiranauge. 4 Íné pokinieurabeqte áh tagaríáhwe úwe. 5 Úwana Tómáhsiga wensabé, Itene Wahnahno, are pokinie énarabeqme íre tagarione. Mi ah árahue tagarianehnkono úwe. 6 Úwana Sísaga wensabé, Íné Maniká míéhrabeqte áhne. Íné aiq pútaq ehwéh áwahe aní múge. Íné oganúq itahráhu aní múge. Nánibo míéhrabeqte áh múge. Íre mó ahnkákáq ínébataq ah múge. 7 Itega íné tagaríáhmé Nánibonkakáq tagaríáhwe. Amahnágaákáq mókakeakáq Nánibonsabé itene irupipeq iwíáhue tagarawéq itene iuranka tagahwe úwe. 8 Úwana Pírípiga Sísansabé, Itene Wahnahno, Iteribo taganehboq sokigi aio. Sokigi aínaraq aiq awehraq kanae úwe. 9 Úwana Sísaga wensabé, Pírípio, ínéga itereq íre wahto tanáhráq míarauge. Árahinsabé íné íre tagariahno? Íné tagah kegá Nánibo moq tagahwe. Iteribo taganehboq sokigi aio énawe árahinsabé irareno? 10 Ínéga Nániboba mía míaugana wega ínéba mía míaire. Minayabe íre aiq pútare aintahno? Íné teiú éhwéh íre ínénéga iwíáhugana Nániboga ínéba mía míaéna wewega arambehrire. 11 Ínéga Nániboba mía míaugana wega ínéba mía míaire teienaq mi ehwéhnsábé aiq pútare aintáhro. Mi ehwéhnsábé itega íre aiq pútare atéhrame ínéga sokigiona arámbéhríyábé aiq pútare aintáhro. 12 Kawerue írátíáhro. Ínénsabe aiq pútare aintáh kégá ínéga miraona arámbéhrí miraigehe. Nániboba pokinau puana sene arambehriga néne arambehri kiotaiqme kanae. 13 Néníwírue tenírataq mirainie. Íné wenahninká mirau arámbéhrí Nánibo áwíq pankerageheéna mirainie. 14 Néníwírue teníra ehwéhmé moke mirainie úwe. 15 Sísaga mó mahraréna, Itega ínénsabe iuwahbáhnaraqmé néne sánsá sehgigéhe. 16 Nánibo teawenana wega mó séhréhína aní iteba mía míainkeheéna eqmarankéhe. 17 Aiq pútari aní Manikáne Awa iteba mía míainkeheéna eqmarankéhe. Ahbabáq kehinánká Manikáne Awa íre tagéra sirupipeq íre tagaríáh púara wereq íre mía míaorahowe. Itega we tagaríáhwana iteba mía míaéna irupipeq mía míainkehe. 18 Ite íre airaiq iuwaníe. Ite íre ehneranimárí tahnsa míageheéna mókake iteba kiwekinauge. 19 Mótaq ahbabáq kehinánká íné mó íre tagagehe. Itega íné tagagehe. Íné oga mía míau puaq ite moq oga mía míaigehe. 20 Mi tanáhráq sínaraqmé ínéga Nániboba mía míaonaq tagariagehe. Itega ínéba mía míairana ínéga iteba mía míaonaq tagariagehe. 21 Néne ehweh irena kawerue sehgí ánímé ínénsabe awahbehre. Ínénsabe awahbeh anímé Nániboga wensabé arutaboiratankéhe. Ínéga wensabé nirutaboiratena néne sánsá sokigi awinauge úwe. 22 Íre Súrása Ísíkáríóti peh mó Suráságá Sísansabé, Itene Wahnahno, árahinsabé ahbabáq ke íre sokigi ariasa peh morá ite arene sánsá sokigi aieno úwe. 23 Úwana Sísaga wensabé, Ínénsabe awahbeh anínká néne sánsá mirainkehe. Néne sánsá miraínaraq Nániboga wensabé arutaboiratankéhe. Nániboreq ínéreqka weba séta wereq mía míaoyehetauye. 24 Ínénsabe suwahrieh kegá néne ehweh íre sehgigéhe. Ínéga teiú éhwéhmé íre ínébataq néne ehwehne. Minawé Nánibo íné eqmaq núwéh áníné ehwehne. 25 Iteba mía míautaq mah ehwéh teiúge. 26 Nániboga séhréhi aní Manikáne Awa néníwírue eqmarahnana ite moke íwáhnorinkehe. Ínéga moke teiéna ehwéh Manikáne Awanka ahreraq itankéhe. 27 Íné niru ukiqme míónserah ite moq iru ukiqme míáhro aitóge. Ínéga aitónserah ahbabáq kehinánká íre miraorahowe. Itene irupipeq iwíáh kikiréq áhreiyeho. 28 Iuwena pokéna iteba kiwekinie teiewógaq íráh mino. Itega ínénsabe irutaboiraintáhmé itene irupipeq eyoyóire. Nániboga íné kiotaiqme míéh ání míre. Ínéga weba pokinaunsabé itene irupipeq eyoyóoro. 29 Mótaq sína tanáhráqsábé teiúge. Mi tanáhráq sínaraq itega néne ehwehnsabé aiq pútare aintageheéna amahnága teiúge. 30 Amahnága ahbabáq kehiná kéhínáné wahnahnka sínana íre áhntetaq teiníe. Wega íné íre saiqnaríéhre. 31 Nánibonsabé nirutaboirume mah kehiná kéhínánká tagariageheéna wega tení árámbéhrí mirauge éna ite we kérahwána keyábé, Pokonehboq irigoro úwe.

15

1 Sísaga mó mahraréna, Íné náhníáq tahnsanugana Nániboga náhníáq sera sotaq wahnahni aní míéhre. 2 Néne niyahnawe sera íre íyéhmé Nániboga apirúéhre. Sera íyéh níyáhnáwéwé áhnte mó será iyankeheéna apiruqme kaweq kaweraréhrana áhnte será íyéhre. 3 Mina inserah ínéga teiú éhwéhnká itene irupipeq kaweraitéhre. 4 Itega ínéba mía míairana ínéga iteba mía míaono. Pehipi kéh áyáhnáwéwé sera íre iyahráhire. Mina inserah itega móbeq míéhrataqmé íre serankakáq míaneheqmóe. 5 Íné náhníáq tahnsanugaq ite náhníáq ayahnawe tahnsá móe. Itega ínéba mía míairana ínéga iteba mía míainie. Ínéba mía míaira kewé áhnte serankakáq mía míaoneheqmóe. Peh itebataq mía míairataq iteriahríáh mó naneq íre miraorahowe. 6 Antegi áyáhnáwé súéhrana ehyataginserah ínéba íre mía míao kewé mina tahnsanowe. Mi ayáhnáwé sorupawe mewena iraipéq móruahnana taginawire. 7 Itega ínéba mía míaéq ínéga teiú éhwéh íréhrataqmé iwíáhue teníéro. Tenirana mirainie. 8 Ite áhnte será íyéhrara tagah kegá Maniká áwíq pankeráhwe. Áhnte será íyéh púaq ite íné séníráh ké míáhwe. 9 Nániboga ínénsabe arutaboirinserah ínéwé itensabé nirutaboiruge. Ínéga itensabé nirutaboiru puaq ínéba mía míaoro. 10 Ínéga Nánibone sánsá sehgíúnsábé wega ínénsabe arutaboiraintéhrana weba mía míauge. Weba mía míaunserah itega néne ehweh sehgírataq ínéga itensabé nirutaboiraitahnaq itega ínéba mía míaigehe. 11 Irupipeq eyoyó aitanieéna mah ehwéh teiúge. Peh irupipeq anotah eyóyóinkeheéna mah ehwéh teiúge úwe. 12 Sísaga mó mahraréna, Néne sánsámé ínéga itensabé nirutaboirunserah itega wensabé wensabé irutaboiratéhoro. 13 Wene iyahnabo kaweraritanieéna minayabe pukinaína anímé anotah arútábóíri aní míre. Moke mó sirutaboiro kegá mi aní íre kiotaikorahowe. 14 Néne ehweh sehgíó kéwé néne iyahnabo woe. 15 Arambehri anímárí íre úqitaníe. Arambehri aní wene wahnahne náneq íre ahtebeh púana itensabé arambehri anímárí íre úqitaníe. Nániboga tení éhwéh moke teiú púana néne iyahnabo anímárí úqítóge. 16 Itega íné íre omaq intárówana ínéga ite omaq itáráuge. Náhníáq ayahnawe áhnte será íyéhnserah ite néne niyahnawe méq áhnte será iwe kagainkeheéna omaq itáráuge. Áhnte será kéhnsábé itega néníwírue Nánibonsabé teawírataqmé wega mirainkehe. 17 Ínéga teiúmé wensabé wensabé irutaboiratéhoro úwe. 18 Sísaga mó mahraréna, Ahbabáq kehiná kéhínánká itensabé suwahríáhnaraq téhwe ínénsabe suwahriehre íwíáhoro. 19 Ite ahbabáq kehiná míáhtáq tahirímé mó ahbábáq kéhínánká sensuwahrahyabé sirutaboironserah itensabé moq sirutaboiro irino. Ínéga ite omaq itáráugaq ahbabáq sansa sueq kaweq ke úkuro puara ahbabáq kega itensabé suwahriehre. 20 Arambehri anínká wene wahnah íre kiotaikire teiewónsábé ahreraq matíáhro. Ahbabáq kega íné níwíoqnah puara itenkakáq moq íwíoqnagehe. Sega néne ehweh íráhtáq tahirímé itene ehwehnkakáq íráh irino. 21 Ite néne animárí míáh púara sega ite íwíoqnagehe. Sega íné eqmaq núwéh ání íre tagaríáhnsábé íwíoqnagehe. 22 Íné íre sena ehweh íre teríútáq tahirímé sene ahbabáq peh kopípéq kéh irino. Ínéga teríúnsábé sene ahbabáq amahnága ábóraq kéhrara sega, Itega árahue ahbabáruno íre irarerahowe. 23 Ínénsabe suwahrieh kegá Nánibonsabé moq suwahriehre. 24 Néne ótaq sansámárí se íre sokigi aríútáq tahirímé sene ahbabáq peh kopípéq kéh irino. Néne ótaq sansámárí tagahnsabé sene ahbabáq ábóraq kéhrara ínéreq Nániboreqsabé suwahriehre. 25 Manikáne ehwehnka mahraréna, Sega ínénsabe pehipi suwahriehre ire. Mi sehiránká aiq pútaragire. 26 Ínéga Nánibo míéhrabeqte séhréhi aní, aiq pútari aní, Manikáne Awa iteba eqmaraníe. Wega tuinaraq néné arambehriakáq néne sánsá pahsuankéhe. 27 Téhwe itega séníráh púaq itega moq néne ehweh terigéhe úwe.

16

1 Sísaga mó mahraréna, Mókake itega ínénsabe anetaníbo éq nuwanéhe íwíáhiyeho éna amahnága mah ehwéh teiúge. 2 Sega ite momiwío nahtápéqté kaqiuwagéhe. Mó tanáhráq ite iubiq suaneherao kegá iwíáhéra, Ínénsabe aiq pútare atáh ké subiq suonawe mina Manikáne arambehrie igehe. 3 Sega Nániboreq ínéreq íre tagaríáh púara mina tahnsa oneherawoe. 4 Sega miraira tanáhráq sínaraq itega néne ehweh ahreraq matiageheéna mah ehwéh teiúge úwe. Sísaga mó mahraréna, Iteba mía míau puana mah ehwéh íre teiátáuge. 5 Íné eqmaq núwéh ánípá pokinieu puana amahnága teiúge. Itebaté mó morá ánínká ínénsabe, Eheq pokono ue íre kasenire. 6 Ínéga mah ehwéh teiúnká itene irupipeq anotah uméhire. 7 Teiníboq írátíáhro. Íné pokinie ume aiq kawerire. Ite séhréh aitanieéna pokinie. Íné mahtaq míáhnaraqmé ite séhréhína anínká iteba íre tuoráhire. Íné pokonaraq iteba we eqmaq auwaníe. 8 Eqmaq auwáhnaraq Manikáne Awanka iteba tuinagake ite mah kehiná kéhínáné ahbabáqsabe kaweqtaq méyabe íwáhnorinkehe. Manikánka ehweh aritahnayabé moq íwáhnorinkehe. 9 Sega ínénsabe íre aiq pútare aintáhnsábé minawé ahbabáq míre éna íwáhnorinkehe. 10 Nániboba pokonaq íné íre tagehra puana kaweqtaq méyabe íwáhnorinkehe. 11 Manikánka ahbabáq kehiná kéhínáné wahnah aiq ehweh atéh púana ehweh aritahnayabé íwáhnorinkehe. 12 Ehweh teiénawe áhnte kéhraqme ite amahnága íre irahráhowe. 13 Aiq pútari aní Manikáne Awanka tuinaraq ite moke íwáhnorinkehe. Íre wewene iwíáh iraréna peh wega írátíéh éhwéh teinkéhe. Mókake sína tanáhráqkákáqsábé teinkéhe. 14 Néne ehweh íwáhnorína puara áhnte kegá néníwíq pankeragéhe. 15 Moke Nánibone sánsámárímé wereq ínéreqne sánsáne. Minayabe ínéga teiú éhwéhmé Manikáne Awanka íwáhnorinkehe teiúge úwe. 16 Sísaga mó mahraréna, Pehgáriq tanáhráqmé itega íné mó íre tagagehe. Anehe pehgáriq mó tanáhráqmé itega íné tagagehe úwe. 17 Úwara táhmaro we kéró kega seye náhenéra, Mi ehwéhmé íre irone. Aneq ehwéhpo? Wega teiena, Pehgáriq mó tanáhráqmé itega íné mó íre tagagehe. Anehe pehgáriq mó tanáhráqmé itega íné tagagehe ire. Wega mó teiena, Nániboba pokinieu puaq itega íné íre tagagehe ire. 18 Anehe pehgáriq tanáhráre ime aneq ehwéhpómo? Minawé ite íre irone éra seye náhenuwe. 19 Seye náhenuwana Sísaga iwíáhéna, Sega ínénsabe kasenonehe éna wega sensabé, Ínéga métáq mahraréwóge. Pehgáriq tanáhráqmé itega íné mó íre tagagehe. Anehe pehgáriq mó tanáhráqmé itega íné mó tagagehe éwóge. Minayabe itene irupipeq iwíáhéq kasenoo? 20 Teiníboq írátíáhro. Itene irupipeq anotah uméhínaq ibisagehe. Ibisehrara ahbabáq kega sene sirupipeq eyoyóínara wíréh wíréhigehe. Ebeqme itene irupipeq umehue págege ínana anehepeqme itene irupipeq eyoyó aginawire. 21 Ani maqmianaitaq uwo uwoinsabé mi iníné arupipeq éri puana anotah uméhire. Maqsuena wene ani míéh púana wene arupipeq eyoyóirana éréwéhnsábé mó íre iwíáhire. 22 Mina inserah amahnága itene irupipeq umehirana ínéga ite mó tagahnagake itene irupipeq eyoyóinkehe. Itene irupipeq eyoyóínara mó kegá mina íre kaqiuwahráhowe. 23 Mi tanáhráqmé itega ínénsabe mó ehwéh íre tenigéhe. Teiníboq írátíáhro. Nánibonsabé néníwírue iwíáhue teawírataq wega mirainkehe. 24 Menahmé itega íre néníwírue teawátówe. Itene irupipeq anotah eyóyóinkehboq Manikánsabe teawéro. Teawírataq wega mirainkehe úwe. 25 Sísaga mó mahraréna, Pabeqme ehwéhnue tei teinurauge. Mi tanáhráq pabeqme ehwéh mó íre teiasa peh Nánibo éhweh pahsuqme teiníe. 26 Mi tanáhráq itega néníwírue wensabé teawigéhe. Nánibonsabé, Ite séhréh arito ue íre teawiníe. 27 Ahqáho. Iteitega we teawigéhe. Maniká wewega itensabé arutaboiraitéhre. Itega ínénsabe irutaboiraintáh púana Nániboga itensabé arutaboiraitéhre. Maniká míéhrabeqte tumíaraunsabé aiq pútare ainteq ínénsabe irutaboiraintáh púana Nániboga itensabé arutaboiraitéhre. 28 Nánibo míéhrabeqte mah marákó márákóípéq tumíarauge. Tuména amahnága mah marákóípéq suena Nániboba tuekinie úwe. 29 Úwaq ite we kérahwána kegá Sísansabé, Aiq irone. Arega amahnága íre pabeqme ehwéhnia peh tábúsoqme pahsuqme teiene. 30 Itega amahnága tagónawe arega moke ahtebawe tagariahne. Minayabe arega Maniká míéhrabeqte túnayabé aiq pútare atone. Arensabé mó kasenéyabe anetaníbo. Aiq pútare atone ewane. 31 Ewanana Sísaga itensabé, Amahnága aiq pútare aintaho? 32 Aiq pútare aintáhmé mótaqmé amahnága itega íné nuweq iteruwahpeq kobeq séberoneheqmóe. Íné nuwehrana ínébataq míanie. Nániboga ínéba mía míai puana íre ínébataq míanie. 33 Ite ínéba mía míaonsabé iru ukiq itanieéna mah ehwéh teiúge. Mah marákóípéqmé mó tanáhráq mó tanáhrárue íre kaweq sunúq sinae. Ínéwé íre kaweq sunúqmé aiq kiotaiqme míó púaq iwíáh íwíáhoro úwe.

17

1 Sísaga mi ehwéh irareruena íópeq tagéna Manikánsabe, Nániboo, íné pukona tanáhráq aiq awehrarire. Íné arenahninká arenáwíq pankeraníboq arega néníwíq pankero. 2 Arega moke mah kehiná kéhíná wahnahnúno aintáróne. Arega ínéba eqmaq suahna ke oganúq sito aintahne. 3 Arebataq aiq pútaq Manikáne. Arega íné Sísa Karáhé eqmaq núwátóne. Arereq ínéreqsabé aiq pútare aitáh kégá oga mérapeq aiq awaq míáhwe. 4 Arega teniena arámbéhrí miraue parabarúónsábé are págege aní mé anotah aní míahnara mah marákóípéqté kégá tagahwe. 5 Naho mah marákó márákó íre kotaq ínéga areba míáhwataq arereq ínéreq anotah aníté míahwaye. Nániboo, naho ite míahwayanserah amahnága mirainto. 6 Arega mah marákóípéqté ké ínéba eqmaq suahne. Mi kewé arene sánsá sokigi arítóge. Téhwe mi ke arene animárí mé ínéba eqmaq súátóne. Sega arene ehweh irera sehgíówe. 7 Arega moke níátóna naneqme peh arerenee. Minawé ínéba eqmaq suahna kegá aiq tagaríáhwe. 8 Arega teníátóna ehwéhmé moke teríátáugara íráhwe. Ínéwé are míahnarabeqte ánínugara aiq pútaq tagaríáhwe. Arega íné eqmaq núwátónayabé aiq pútare atáhwe. 9 Arega eqmaq suahna keyábé púrerarítóge. Amahnága moke mah marákóípéqté kéyábé íre púrerarítóge. Peh ínéba eqmaq suahna keyábé arene animárí púana púrerarítóge. 10 Moke arene animárímé néne animáríne. Moke néne animárímé arene animáríne. Mó kegá eqmaq suahna ke tagéra néníwíq pankeráhwe. 11 Amahnága areba kiníe. Íné mah marákó márákóípéq íre míáhnaraq eqmaq suahna kegá mahtaq míagehe. Nániboo, kaweqtaq mía míaóne. Arene págege awíq níátóne. Arega ínéba eqmaq suahna ke arene págege awíqtaq wahnahnarito. Arereq ínéreqka moráráq mía míaúyanserahnigehboq kawerue wahnahnarito. 12 Ínéba eqmaq suahna kebá mía míaurautaq arenáwírue kawerue wahnahnarítáráuge. Kawerue wahnahnarítáráugara se íre taqnobagowe. Peh morá ání iraipéq tabikinai aní taqnobagire. Manikáne ehweh aiq pútaraginkeheéna taqnobagire. 13 Amahnága areba kiníe. Ínéba eqmaq suahna kené sirupipeq eyoyó aritanieéna mah marákóípéq ména mah ehwéh iraruge. 14 Arene ehweh aiq teríúge. Ahbabáq kehiná kéhínánká ínéba eqmaq suahna keyábé suwahriehre. Íné ahbabáq kene sánsá íre miraunserah ínéba mía míao kegá moq peh míáhwe. Minayabe ahbabáq kega sensabé suwahriehre. 15 Se mah marákó márákóípéqté meriqme mórítáhro íre teawúge. Peh owainawanka se ahbabáq aritehnehboq kawerue wahnahnarito teawúge. 16 Íné ahbabáq kene sánsá íre miraugara ínéba eqmaq suahna kegá moq ínéga unserahnéra ahbabáq sansansábé suwahriehre. 17 Arene ehwehme aiq pútaq ehwéhne. Se kaweqtaq mía míaigehboq arene aiq pútaq ehwéhtáté sirupipeq págege arito. 18 Arega íné mah marákóípéq eqmaq núwátónanserah ínéga se mah kehiná kéhíná suwahpeq eqmaq suaníe. 19 Sega aiq pútaq arene animárí mía míaigeheéna íné arereq mía míainauge. 20 Ínéba eqmaq suahna kewé íre sebataqsabé púrerarítóge. Sega mó ke terirara irera ínénsabe aiq pútare aintageheéna mi keyábéákáq púrerarítóge. 21 Sereq ínéba eqmaq suahna kereq peh morá íwíáhigeheéna púrerarítóge. Nániboo, arereq ínéreqka moráénúyanserah se ómi peh morá íwíáhigeheéna púrerarítóge. Arega íné eqmaq núwátónayabé mah kehiná kéhínánká aiq pútare atagéhboq peh morá íwíáh arito. 22 Arega íné págege ainte néníwíq pankerahnanserah ínéga se págege aritena sensíwíq pankeróge. Arereq ínéreqka moráénúyanserah sega morá íwíáhigeheéna sensíwíq pankeróge. 23 Eqmaq suahna ke moráénigeheéna sereq míóge. Are ínéreq míahne. Minayabe sega peh moráénirataq mah kehiná kéhínánká arega íné eqmaq nuwahna ehwéhnsábé aiq pútare atagéhe. Arega ínénsabe arutaboiraintahnanserah sensabé moq arutaboiraritahne. Wega peh morá íwíáhirataq mah kehiná kéhínánká mina tagéra arega arutaboiraritahna ehwéhnsábé aiq pútare atagéhe. 24 Nániboo, ínéba eqmaq suahna kegá íné míáhnarabeq ínéreq sereq méyabe nuwahbehre. Mah marákó márákó íre kotaq ínénsabe arutaboiré néníwíq pankeróne. Are néníwíq pankerónayabé sega minaakaq anotahtaq téhreh naneqkakáq tagageheéna ínéreq méyabe nuwahbehre. 25 Naniboo, ínéga are aiq tagaríóge. Kaweqtaq mía míaóne. Ahbabáq kehiná kéhínánká are íre tagaríáhwe. Arega íné eqmaq nuwahnana sunsabé eqmaq suahna kegá aiq tagaríáhwe 26 Ínéga arene sánsánsábé se sokigi arítóge. Mó sokigi arita aritainie. Arega ínénsabe arutaboiraintahnanserah sega mó keyábé sirutaboirigeheéna sokigi arítóge. Íné sereq mía míainieéna sokigi arita aritauge úwe.

18

1 Sísaga Manikánsabe mi ehwéh teawena pokúwe. Wereq ite we kérahwána kereqka Kirona aroipéq seberaebéq pokowane. Mitaq kaweq matábú kowaq itega mitaq kowíahwane. 2 Súrása, Sísane naruo koweriranaú anínká moq mi matábú tagariowe. Sísareq ite we kérahwána kereqka mitaq áhnte tanáhráq momiwíowanayabé tagaríówe. 3 Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéreq Péhrasi kereqka Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéqté párísíwárínseq sóntía kereq eqmaq súówe. Eqmaq súó kereq Súrásaga meriqmena mi matábúráq súwe. Sega sahmárínkákáq áráhmuakáq kánéqkakaq mewera suwe. 4 Sísaga sega miraoneherau naneq wene arupipeq moke tagarawéna su ke taganieéna pehrápeq kowíowe. Kowéna sensabé, Insensabe anebahroo úwe. 5 Insensabe anebahroo úwara sega wensabé, Sísa Néhsara suwahpeqte ánínsábé anebahrúne uwana Sísaga sensabé, Íné we uge úwe. Súrása, Sísane naruo koweriro anínseq mitaq iriwe míówe. 6 Iriwe míowana Sísaga, Íné we uge teriutaq sega sinehepeqte atárue inahsubúwe. 7 Sísaga mónkakáq kasenéna, Insensabe anebahroo úwara sega, Sísa Néhsara suwahpeqte ánínsábé anebahrúne uwe. 8 Uwana Sísaga sensabé, Íné we uge teiú mino. Ínénsabe ninebahrirataq mah anímárí pehragariteq pokoro arítáhro úwe. 9 Sísaga métáq tahnsa Manikánsabe mahraréna, Kawerue wahnahnarítáráugara se íre taqnobagowe úwe. Mi ehwéh aiq pútaraginkeheéna mah anímárí pehragariteq pokoro arítáhro úwe. 10 Sáímóni Pítaga wene poka matawéna Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnahne arambehri aní wenáwíq Mákúsa apiwe wene púpeqte áhré kiraq auwowe. 11 Kiraq auwowana Sísaga Pítansabé, Poka unahpí úsaro éna, Nánibone níérorahi arámbéhrí nirupipeq umehorahi arámbéhrí mirainau mino úwe. 12 Úwara sóntía kereq sene wahnah anínseq párísiwarínseqka Sísa táhtoqme táhru táhruuwe. 13 Téhwe sega Sísa meqmera wehukení áwíq Ánásaba móátówe. Ánásawe Káíyápásane awarénawae. Sísa pukinaú opéq Káíyápásawe Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnah míowe. 14 Káíyápásaga menah tahnsa Asiu ke teriena, Iteruwahrah ómi pukiyehboq peh morá ánínká kaweraitankéhboq pukinkehe. Mina aiq kawerire úwe. 15 Ite Sísa kérahwáya aníté Sáímóni Pítareq ínéreqka Sísa kérahwáye. Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnahnka íné tagariowe. Wega íné tagarionsabe wene nahtapeqté mátábúrápéq Sísa kéráhwae. 16 Pítaga méhpehpeqté ónsáráq kowíowe. Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnahnka íné tagario púana ínéga onsarapéqté wáhnáh áhráríyábé, Onsa sio koreawéwae. Onsa sio teawena Píta meqmena mátaburaq móátáhwae. 17 Mi ahrárígá Pítansabé, Are moq mah aní kérahna anípo úwana, Írakaumo. We íre kéróge úwe. 18 Titirúnsabe arambehri kereq párísiwarínseqka ira parewe totorue míówana Píta moq iriwe ména totorúwe. 19 Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnahnka Sísansabé we kéró keakáq wega síwáhnorú ehwehnkákáqsábé kasenúwe. 20 Sísaga wensabé, Íné íre epéráhpéria ahriahri peh ábóraq áhnte wehekéq míáhrabeq teri terinuge. Itene momiwío nahtápéqkákáq Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéqté wíráípéqkákáq síwáhnoruge. Íre epéráhpéria síwáhnoruge. 21 Ínénsabe aneqsabé kasenaintaho? Néne ehweh teríú ké írátíáhwe. Seba kogaseninanao úwe. 22 Úwana mibeqté iriwe mío anínká ayahpóra Sísa subiqmarena wensabé, Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnahnsabé mina tahnsa éhwéh atéhneho úwe. 23 Úwana Sísaga wensabé, Íné ahbabáq ehweh teawénaraqmé tenio. Íre ahbabáq ehweh teawúge. Árahinsabé nubono úwe. 24 Úwana Ánásaga Sísa íre pugeq auwasa Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnah Káíyápásaba eqmaq auwowe. 25 Pítaga iraraq ména pabesuq tehesurue totorúwara míó kega wensabé, Are moq we kérahna anípo uwana Pítaga sensabé, Ahqáho. We íre kéróge úwe. 26 Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnahne arambehri anínká Pítansabé, Sísareq arereq mátaburapeq míehyana tagéwó mino úwe. Mi ehwéh irarú animé we Pítaga ahre apiaro aní awahrah aníne. 27 Tagéwó mino úwana Pítaga mónkakáq ahqáho úwana kokórega ehwehnúwe. 28 Ahbiahiperura sega Sísa meqmera Káíyápásane nahtapeq suera anotah nahtápéq ehweh aruqaruro nahtápéq Sísa móátówe. Sótaikú tanahráq no tahutáhúq wéhékáh mi nahtápéq kiewé órira púara Asiu kegá íre kíúwe. 29 Mibeqté wáhnáh ání áwíq Páhírátiga máhpeq tueyokéna sensabé, Itega méáúwáh ánímé aneq ahbabáriro úwe. 30 Úwara sega wensabé, Mah aní íre ahbabáq ani tahirí túbáh agúna irino uwe. 31 Uwana Páhírátiga sensabé, Iteitega we meqmeq iteitene sánsánue iwíáhue ehweh atáhro úwe. Úwara sega wensabé, Wehukení subiq sueyabe ite Aroma kegá ahqáho aitárówe uwe. 32 Menah Sísaga, Sega íné pankeragéhe irarúmé amahnága aiq pútaq aginkeheéra mi ehwéh teawúwe. 33 Páhírátiga nahupeq kibekéna Sísa meqme seroue wensabé, Arewe Asiu kené wahnahpo úwana 34 Sísaga wensabé, Arega irarénawe arerene iwíáhbo? Íné éhweh mó anínká teawiro úwana 35 Páhírátiga wensabé, Íné Asiu anínabugo? Arenawahrahreq itene wahnahmarínseqka are meqmera ínéba méáúwáhwe. Aneq ahbabárurono úwe. 36 Úwana Sísaga wensabé, Íné wahnah wahnahnurabeqme íre mah marákó márákóípére. Mah marákó márákóípéq wahnahnutaq tahirímé Asiu kegá íné táhtoráhtáq íné séníráh kégá ebeho irino. Íné wahnah wahnahnurabeqme íre mah marákó márákóípére úwana 37 Páhírátiga Sísansabé, Are anotah Wahnáh ání míahno kasenúwana Sísaga wensabé, Arega aiq iraréne. Aiq pútaq ehwéhnsábé síwáhnorinieéna mah marákóípéq tuména wehukení úkurauge. Aiq pútaq ehwéhnsábé suwahbeh kegá néne ehweh íráhwe úwana 38 Páhírátiga wensabé, Aiq pútaq ehwéhmé aneqpomo úwe. Páhírátiga wensabé, Aiq pútaq ehwéhmé aneqpomo éna máhpeq tueyokéna Asiu keyábé, Íné iwíáhume we íre ahbabáq ani míre. 39 Sótaikú iahreraq ko tanáhráq ahriahri peh morá karábúsiipéqté ání pugeq íúwóge. Mi sansá mira aruqaruruge. Minayabe Asiu ke itene Wahnah pugeqínínkono úwe. 40 Úwara sega anotah ehwéhnabaéra, Mi anímé pehragé Páréhba pugeqio uwe. Páréhbawe wehukení subena aebó ání míowe.

19

1 Páhírátiga sóntía keyábé, Sísa meqmeq áréti sahtáté subóro aritowara sega meqmera mósubúwe. 2 Mósubera ógaratáté keborarera wene ayahqnotaq suki atera peh morá táútáúq kórósí abaq atówe. 3 Mó anínká mó anínkáue Sísaba séra wensabé, Are Asiu kené wahnahpo éra awiréh atera siyahpóra subúwe. 4 Páhírátiga máhpeq mó tueyokéna soruparíó keyabé, Írátíáhro. Íné iwíáhume we íre ahbabáq anine. Minayabe tagariageheéna iteba máhpeq ataníe úwe. 5 Úwana Sísaga ógaratáté keboria náneqkakáq tautáúq korósíákáq máhpeq tueyokúwe. Tueyokúwana Páhírátiga sensabé, Mah aní tagahro úwe. 6 Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéreq wahnah kereqka Sísa tagéra áhnte ehwéh kíkíréra, Awankátaq táhpawe subiq súáhro éra pagu pagunuwe. Pagu pagunuwana Páhírátiga sensabé, We íre ahbabáq anine íwíáhúnsabe iteitega meqmeq awankátaq táhpawe subiq súáhro úwe. 7 Úwara Asiu kegá wensabé mahraréra, Wega, Íné Manikáne ahninkáwá úge urainsabé itene sánsá sabiúéhre. Sabiúéhmé puko nanere uwe. 8 Uwana Páhírátiga mi ehwéh irena anotah ahré agúwe. 9 Wega koti nahtápéq mó kibekéna Sísansabé, Arewe eheqte anípo úwana Sísaga ehweh íre iraria peh ehiya míowe. 10 Páhírátiga Sísansabé, Aneqsabé ehweh íre tenieno? Ínéga are soraq auwahráhuge. Ínéga are awankátaq táhparahráhuge. Mahnawé aiq irahno úwe. 11 Úwana Sísaga wensabé, Peh morá Manikánka arega wahnahnúno atáráinsabé arega íné awankátaq táhparahráhóne. Minayabe areba móíntéh áníné ahbabáqka arene ahbabáq kiotaikire úwe. 12 Páhírátiga mi ehwéh irena, Pugeq auwaníe íwíáhúwe. Iwíáhúwara Asiu kegá anotahtaq mahraréra, Arega we pugeq auwéhnaraqme are íre Sísáhri, Aroma kené wahnahne iyahnabo aní móne. Íné Asiu kené Wahnah muge iraréna anímé Sísáhrine naruo aní míre uwe. 13 Páhírátiga mi ehwéh irena Sísa máhpeq márunatena wahnah anínká ehweh atorabeq tútuue míowe. Mibeq áwíq Ebah Ahtápére. Íbaru ehwéhmé mitaq Kábátae ue áwíratówe. 14 Ahbiah tahnsá ite Asiu kené sótaikú iahreraq ko tánáhráre. Ibora tahnsa wéhékáhnabubu wahtotarútaq Páhírátiga Asiu keyábé, Itene Wahnah tagahro úwe. 15 Úwara sega ehwehnabaéra, We meqme mósubiq suo. Awankátaq táhpawe subiq suo pagu pagunuwe. Pagu pagunuwana Páhírátiga sensabé, Itene anotah Wahnáh awankátaq táhparáhro ininkono úwe. Úwara Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kégá wensabé, Aroma kené wahnahme webataq itene wahnahne uwe. 16 Uwana Sísa awankátaq táhparageheéna Páhírátiga móatowara sega Sísa meqmera pokuwe. 17 Sega Sísa meqmera pokuwana Sísaga wewe táhparéhra awánká abaqmena kúwe. Kire kire sáwéh áwíq Ayahqno Tánúnsutapéq pokuwe. Íbaru ehwéhmé mi sawéh áwíq Kógótae ue áwíratówe. 18 Sega Sísa awankátaq níriraté wene ayahnkaratáq subiqmaq aigárátáq subiqmarue táhparera awanká pankeqme marakóipeq pearówe. Pearera mó aníté mó awánkátáréráq táhparera pankeqme pearówe. Sísa ákáhpi pearera mi aníté ayehré ayehré pearówe. 19 Páhírátiga, Kanehraq sehiranue táhparáh áwánkátáq táhparáhro aritowara táhparówe. Kanehraté séhíránká mahraréna, Néhsara suwahpeqte ání Sísawe Asiu kené Wahnahne úwe. 20 Mi kanéhráq sehirania apahtáró kéhínáné ehwehtaq sehiranéna Íbaru ehwéh Asiu kené ehwehnkakáq Aroma kené ehwehnkakáq Káríki kené ehwehnkakáq sehiranúwe. Sísa táhparótaq Sarúsarama suwahpeq wahtotaq puara áhnte Asiu kegá tagéra mi sehirá sáhnsáhúwe. 21 Asiu kené Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kégá Páhírátinsabé, Asiu kené wahnahne íre sehiranúno. Peh mi anínká, Íné Asiu kené Wahnah muge ire. Minawé sehiranúno uwe. 22 Uwana Páhírátiga sensabé, Íné sehiranéwó náneq aiq sehiranue parabarúóge úwe. 23 Sóntía kegá Sísa awankátaq táhparera wene korósi mewera itaréitaréráq saraqmarera meyówe. Wene káhq ambántá anehe mewera íre parura peh táránkaq kowe. 24 Peh táránkaq konsabe subansúéhneho íwíáhéra, Insega meyanabomo éra káhsiuwana peh morá ánínká meyowe. Miraunsabé Manikáne ehwehme aiq pútaragúwe. Mi ehwéhnká mahraréna, Sega néne korósi saraqmera káhq ambántá káhsiue meagehe ire. 25 Kárópane ahre áwíq Máhríae. Mágára suwahpeqte mó iní wenáwíq moq Máhríae. Sereq Sísane anowareq wene ónánahwáreq awankátaq táhparórabeq wahtotaq kowíówe. 26 Kowíówana Sísaga íné, we kéráhwa anínsábé arutaboiraintéh ánínseq wenanoreq míahwayana wega ite tagéna wenanonsabe, Areba míéh ání arenahni míankehe éna 27 wega ínénsabe, Náinowé arenano míankehe úwe. Teniunsabe wenanoga néne nahtapeq kaegaeúwana kirabo atáhwae. 28 Sísaga iwíáhéna, Néne arambehri aiq moke parabagire éna Manikáne ehwehnka aiq pútaraginkeheéna wega, Íné tahbobóire úwe. 29 Kítabeh nahníáq sérá ano obenkisa ántéhyá mitaq kowara sehenáh tahnsa náneqtaté antehyapípéq pámbáhue sehikaratáq marera wene áwéhipeq atówe. 30 Atówana Sísaga néna, Aiq parabagire úwe. Aiq parabagire éna wene anuo píntéráhéna wenawa soraq suena putiowe. 31 Ahbiah tahnsá ite Asiu kené ahrena ahrena wehekáhne. Mi tanáhráq itene sótaikú iahreraq kéh tánáhráq púara Asiu wahnáh kégá iwíáhéra, Putianeherao kené sinonka ahrena ahrena wehekáh awankátaq kehneho uwe. Minayabe sega Páhírátiba pokéra wensabé, Putianeherao ke apubúue pukigeheé siwiah anteruo úno. Putíéhrataq awanká soriwe mewe maisaragéhe uwe. 32 Sóntía kegá pokue Sísareq awankátaq táhparó aníténé siwiah anterúówe. 33 Sega Sísaba séra tagowana aiq putio púara sega wene awiah íre anterúówe. 34 Peh morá sóntíá ánínká wene sehsabe karatáté Sísane aroganabí sehsabiowe. Sehsabiotaq korahqkakáq wánínkakaq súwe. 35 Nénéne niuranka tagahwae. Íné aiq pútariahnsanuge. Itega aiq pútare atageheéna teiúge. 36 Manikáne ehwehnka mahraréna, Wene ayahnsa íre anterigéhe ire. 37 Manikáne ehwehnka mó mahraréna, Sehsabearáh ání tagagehe ire. Miraue mi ehwéhtáré aiq pútaragúwe. 38 Árímátéa suwahpeqte ání Sósépaga Sísansabé aiq pútare atena Asiu keyábé áhreú púana Sísa oga míotaqme we íre ábóraq kérowe. Sósépaga Páhírátinsabé, Sísane anonka mewena mómaisaranínkono úwana Páhírátiga wensabé kowe atowana máhpeq tueyokue Níkórímareqka tumeyóye. 39 Níkórímawe menah tahnsa Sísaba inokáhpeq sena niginka tahnsa kaweq kunkúni naneqmarí áhnte 30 kíro mewena súwe. 40 Sósépareq Níkórímareqka Sísane anonka mewera kaweq kunkúni naneqmarínkákáq wene anonkankakáq kaweq íre wahto ambántátáté úbíq máróye. Mi sansámé Asiu kené wehukení maisare sansane. 41 Sísa táhparówana maisaró matábú wahto kowe. Mi matábúráq o ubuqmaró oná kowe. Mipéq mó aní íre maisarówe. 42 Ahbiah tahnsá Asiu kené ahrena ahrena wehekáh púara mó oná kabareyabe íre miraorahuye. Minayabe mi oná wahto ko púara sega Sísa mitaq maisaróye.

20

1 Mó wikíné ebeqte wéhékáh tanahráq tuekinaútaq Máhría, Mágára suwahpeqte ínínká Sísa maisarórabeq súwe. Méhpehtaq paiqmáró ebáh íre paisa peh móbeq kowana tagówe. 2 Tagéna we Sáímóni Pítareq íné, Sísaga arutaboiraintéh ánínseqpa pehbeheráh séna itensabé, Itene Wahnahne anonka ónapipéqté mewera eheqpopoq máráhwe úwe. 3 Úwata Pítareq ínéreqka Sísa maisaróyarabeq koragayeheéta pehbeheráh pokowaye. 4 Pehbeheráh ínéga Píta kótaikue Sísa maisaróyarabeq ebeq kowae. 5 Mitaq ebeq kéna taebewe maisia ónápípéq tagahwana Sísane anonka úbíqme maisaróya ambántá mitaq kowana tagahwae. Íné mibeq íre tueagia peh taebewe tagahwae. 6 Peh tagahwana Sáímóni Pítaga mitaq séna maisaróyarabeq kobekue tagówe. Taberábe maisaróya ambántá mitaq kowana tagówe. 7 Sísane ayahqno úbíq máróya ambántá mobeq kowe. Ayahqno úbíq máróya ambántámé maisia ámbántá korabeq íre kowe. Peh sabaráwe móbeq kowana tagówe. 8 Tagówana íné maisaróyarabeq ebeq kowa anínká moq kobekue tagahwae. Tagéna, Sísa aiq irigire éna aiq pútare atáhwae. 9 Manikáne ehwehme, We pukéna iriginkehe séhírá kowata mi tanáhráq mah sehirá íre iahtebahwaye. 10 Tagéta ite kaegaeowayarabeq kouwekowaye. 11 Kouwekowayana Máhríaga maisaróyarabeq mó séna máhpeq iriwe ména ibisówe. Ibiséna wega maisia ónápípéq taebewe tagówe. 12 Íre wahto taberábe ambántánkákáq áníté íópeqté áníté Sísane anonka kéworabeq tútuue míóyana Máhríaga tagówe. Mó aní Sísane ayahqno kéworabeq mó aní wene aigárá kéworaberue tútuue míóyana tagówe. 13 Tagówara sega mi inínsábé, Aneqsabé ibisahno uye. Uyana wega sensabé, Néne Wahnah ínéga íre tagaríórabeq mórúáhnsábé ibisoge éna 14 wega pabeqme tagówana Sísa iriwe míowe. Míowana mi iníné arupipeq Sísa wire ue íre iwíáhue tagówe. 15 Íre iwíáhue tagówana Sísaga wensabé, Are aneqsabé ibisahno? Insensabe anebahrono úwana mi inínká iwíáhéna, Kaseni aní we mah matábúráq wahnahni aníne íwíáhéna wensabé, Wene anonka mearáhnawe eheq marahno? Koweaníboq tenio úwana 16 Sísaga wensabé, Máhríao úwana mi inínká weba pabeqme tagéna Asiu kené ehwehtaq, Árábónáio úwe. Mi ehwéh áwahewé Íwáhnoraníno úwe. 17 Úwana Sísaga wensabé, Nániboba íre pokurio puah ninonkataq táhtoréhnehboq néne iyahnabo korerio. Maniká Nániboba tuekinauge. Mí ehwéh korerio úwe. 18 Úwana Máhría, Mágára suwahpeqte ínínká ite Sísa kérahwána kebá séna itensabé, Ínéga Sísa aiq tagoge éna Sísaga teawu ehwéh teiuwe. 19 Penorabeqte mó wikíné ebeqte wéhékáh tanahráq ite Sísa kérahwána kegá soruparawéq Asiu keyábé áhreowana puaq itene nahupeqte ónsá paiqmareq míahwane. Míahwanana Sísaga ákáhpi seiriwe ména itensabé, Pehwehrue iru ukiqme míáhro úwe. 20 Iru ukiqme míáhro éna wene ayahnkarankákáq wene aroganabínkákáq sokigi aiuwaq itega we tagéq itene irupipeq anotah eyóyóúwe. 21 Sísaga mónkakáq itensabé, Pehwehrue iru ukiqme míáhro. Nániboga eqmaq núwátáinserah ínéga moq ite eqmaq íúwóge úwe. 22 Eqmaq íúwóge éna wene euq ahusaiena, Manikáne Awa íúge úwe. 23 Manikáne Awa íúge éna wehukeníné ahbabáq soraq súéhrataq íre kagainae. Wehukeníné ahbabáq íre soraq súéhrataq sene ahbabáq seba kagainae úwe. 24 Sísaga iteba sú tanahráq peh morá we kéro aní, Tómáhsiga íre míowe. Tómáhsine wéhuwehu áwíq Tírímásie. 25 Sísa mó kérahwána kegá Tómáhsinsabé, Itene Wahnah oga míéhraq tagóne teawewáne. Teawewánana Tómáhsiga itensabé, Pehipi íre aiq pútare aitaníe. Sísane ayahnawarutaq níri subisa ábí tagéna niyahnkaratáté wene aroganabí sehsaberapí táhtoráhnaraqmé aiq pútare aitaníe úwe. 26 Abapete téhtaré wéhékáh sótaikúwaq Tómáhsireq ite Sísa kérahwána kereq nahupeq míahwane. Onsawárí áróki pareq míahwanana Sísaga ákáhpi seiriwe ména itensabé, Pehwehrue iru ukiqme míáhro úwe. 27 Iru ukiqme míáhro éna Tómáhsinsabé, Néne niyahnkara sosanue tagáhno. Ayahnkahkahrue néne niroganabí táhtoro. Íre aiq pútare aintéhnehboq aiq pútare ainto úwana 28 Tómáhsiga Sísansabé, Néne Wahnah mone. Néne Maniká móne atowe. 29 Atowana Sísaga wensabé, Arega íné tagáhnayabé aiq pútare aintahno? Sene siuratate íné íre tagéra pehipi ínénsabe aiq pútare aintáh kégá iwíáh íwíáhigehe úwe. 30 Mah pukúípéqté séhírá moke Sísane ótaq sansánsábé íre teiúge. Wega áhnte mó miraúwaq ite we kérahwána kegá tagahwane. 31 Sísawe ite meirena kaweraitankeheéna Manikánka omaq ato aninéna we Manikáne ahninkáwá wíre. Minayabe aiq pútare atageheéna mah ehwéh sehiranue teiúge. Sísansabé aiq pútare atéhrataqmé wenáwírue oga mía míaigehe.

21

1 Peh morá káwéhúnsábé téhtaré áwíq kéhre. Kehrari kawéhúne. Mó awíqmé Táíbéría kawéhúne. Mó tanahráq mi kawéhú ayehráq Sísaga ite we kérahwána kebá ábórarúwe. Wega mahraue ábórarúwe. 2 Ite abapete téhraníté kérahwána ke sesorupawe míahwane. Tómáhsiwe wene wéhuwehu awíq Tírímásie. Wereh Sáímóni Pítareh Kéána suwahpeq Kehrari marákórápéqté ání Nátáníérireh ite Sébérine ahninkáwáráréreq téhraníté mó keróya anítéreq sesorupawe míahwane. 3 Sáímóni Pítaga itensabé, Íné pah sábátáhrinauge úwaq itega wensabé, Ite moq are kéranéhe ewane. Itega sípi kéweweq pokue moke penkútaq uwe taga tagaowane. Pah íre maqmera pehipi uwe taga tagaowane. 4 Ahbiahipeq Sísaga káwehu áhnopeq súwaq itega we íre tagariahwane. 5 Sísaga itensabé, Nanuwahraho, pahmé aiq maqmiaho úwaq, Írakaumo ewane. 6 Ewanana Sísaga itensabé, Sípiipéqté éberiopéq uwe tagéq meyagéhe úwaq itega itene kahwe éberiopéq uwe tagéq áhnte pah meyahwáne. Áhnte pah meyahwánayabé kahwe íre pankerahráhowane. 7 Íné, Sísaga arutaboiraintéh ánínká Pítansabé, Áhnopeq míéh ání itene Wahnahne teawéwae. Sáímóni Pítaga pehrákora ména arambehriúnsabe, Ítene Wahnahne teawéwana apubúue wene ambanta úbíq mena káwehupípéq ahkuagúwe. 8 Pah kahweipéq kowaq mó ite Sísa kérahwána kegá kahwe sabirue meweq sípi kéweweq áhnopeq pokowane. Áhnopeq wahtotaq ko púaq itega kahwe sabirue meweq pokowane. 9 Ite áhnopeq kowanaraq ira paríówana taigowaq tagahwane. Tairáq pahnkákáq párétiakáq kowe. 10 Sísaga itensabé, Ite matíáh páh táhmaro mewe sero úwana 11 Sáímóni Pítaga sípiipéq kire pahnkákáq káhwé sabirue áhnopeq méarowe. Kahweipéq anotah pahmárí íregáritaq 153 pahmárí míówana kahwe íre surakúwe. 12 Sísaga itensabé, Sewe nahro úwe. Itene Wahnah tagariahwanayabé itega, Are inseboue íre kasenowane. 13 Sísaga párétiakáq pahnkákáq mewena ménáiuwe. 14 Sísa oganúq atowana wega ite we kérahwána kebá apahtáróráq ábórarúwe. Teiúmé apahtáró tánáhráre. 15 Táhutahuq nahwanana parabagútaq Sísaga Sáímóni Pítansabé kasenéna, Sáímóni, Sónine ahninkáwáo, Arega mah keyábé ákáhtaq arutaboirarite ínénsabe anotah arútábóíraintahno úwe. Úwana Pítaga wensabé, Kowe. Are tagariahnawe arensabé nirutaboiruge úwana Sísaga wensabé, Néne sipisípiq áráhqmari kirabo ainto úwe. 16 Sísaga we mó kasenéna, Sáímóni, Sónine ahninkáwáo, ínénsabe arutaboiraintahno úwana Pítaga wensabé, Kowe. Are tagariahnawe arensabé nirutaboiruge úwana Sísaga wensabé, Néne sipisípiqmarímé wahnahnainto úwe. 17 Sísaga anehe mó kasenéna, Sáímóni, Sónine ahninkáwáo, ínénsabe arutaboiraintahno úwe. Apahtáróráq kasenú púana Pítane arupipeq umeh agúwana Pítaga wensabé, Néne Wahnahno, arega moke tagariahne. Are tagariahnawe ínéga arensabé nirutaboiruge úwana Sísaga wensabé, Néne sipisípiq kirabo ainto. 18 Kawerue írátíahno. Are mahbi míaronaraq arene áréti sabirare arega awahbarairabeq pokurone. Are ore úkínaraq arene ayahnkara pankeréhnaraq mó kegá ahmboqme meqmera are íre awahbáhnarabeq móatagéhe úwe. 19 Mah ehwéhmé Sísaga Píta pukína ehwéh teawuwe. We pukína tanáhráq Píta íre áhreínayabé tagehra kegá Maniká áwíq pankeragéhe. Mah ehwéh teawena Sísaga Pítansabé, Séniro úwe. 20 Pítaga pabeqme íné, Sísaga arutaboirainto aní tagówe. Sísa pukinaúwara táhutahurowanaraq ínéga Sísane anepeq mósaqmaqme ména wensabé, Néne Wahnahno, arene naruo kowerirahna anímé insebo kasenowae. 21 Pítaga íné tagéna Sísansabé, Néne wahnahno, mah aní anerinkehbo úwana 22 Sísaga wensabé, Íné nuwahbéhnaraqmé kiwekona tanáhráq we peh oga míanawire íwíáhinabugamo. Arereq wehgaqpo? Arerega séniro únsabe 23 mi ehwéh író kega mó Sísa kéró keyabé, Íné Sóni íre pukinkehe mitaq teri mahtaq terinuwe. Sísaga Pítansabé, Íné Sóni peh mía míankehe íre irarúwe. Wega Pítansabé peh miraue teawena, Íné kiwekonaraq we peh oga míanae íwíáhinabugamo. Arereq wehgaqpo úwe. 24 Íné Sísa kéráhwa anínká mah ehwéh iraruge. Mah ehwéh aiq pútaq ehwéh púana sehiranue teiúge. 25 Sísaga íre peh morá teiú árámbéhrí mirauwe. Wega áhnte mó arámbéhríúwe. Wehukega wene ehwehnkakáq wene arambehriakáq moke sáhnsahwe sehiranutaq tahirímé púkuwarínká mah marákó márákó kígí agirana marakó íre awehraq kéh irino.