The New Testament of our Lord and Saviour Jesus Christ
1 Iyo ini an mga ginikanan ni Jesu-Cristo, na gikan ki David, na gikan ki Abraham. 2 Si Abraham ama ni Isaac, si Isaac ama ni Jacob, si Jacob ama ni Juda saka kan mga tugang niya; 3 si Juda ama ni Fares asin ni Zera (si Tamar an saindang ina), si Fares ama ni Esrom, si Esrom ama ni Aram; 4 si Aram ama ni Aminadab, si Aminadab ama ni Naason, si Naason ama ni Salmon; 5 si Salmon ama ni Boaz (si Rahab an saiyang ina), si Boaz ama ni Obed (si Ruth an saiyang ina), si Obed ama ni Jesse; 6 si Jesse iyo an ama ni Hadeng David. Si David ama ni Solomon (an saiyang ina dating agom ni Urias); 7 si Solomon ama ni Roboam, si Roboam ama ni Abias, si Abias ama ni Asa; 8 si Asa ama ni Josafat, si Josafat ama ni Joram, si Joram ama ni Uzias; 9 si Uzias ama ni Jotam, si Jotam ama ni Acaz, si Acaz ama ni Ezekias; 10 si Ezekias ama ni Manases, si Manases ama ni Amon, si Amon ama ni Josias; 11 si Josias ama ni Jeconias saka kan mga tugang niya, kan panahon na madestyero an mga Israelita sa Babilonia. 12 Kan nakadestyero na an mga Israelita sa Babilonia, iyo ini an mga ginikanan: si Jeconias ama ni Sealtiel, si Sealtiel ama ni Zorobabel; 13 si Zorobabel ama ni Abiud, si Abiud ama ni Eliakim, si Eliakim ama ni Azor; 14 si Azor ama ni Zadok, si Zadok ama ni Akim, si Akim ama ni Eliud; 15 si Eliud ama ni Eleazar, si Eleazar ama ni Matan, si Matan ama ni Jacob; 16 si Jacob ama ni Jose, na agom ni Maria, na ina ni Jesus, na inaapod Cristo. 17 Kaya, may katorseng ginikanan poon ki Abraham sagkod ki David; katorseng ginikanan naman poon ki David sagkod sa panahon na an mga Israelita nadestyero sa Babilonia, asin katorseng ginikanan naman poon kaiyan sagkod na mamundag an Cristo. 18 Siring kaini an pagkamundag ni Jesu-Cristo. Si Maria na saiyang ina ikinasal ki Jose, alagad bago sinda kasalon, nangingidam na si Maria. An saiyang ipinapangidam gikan sa Espiritu Santo. 19 Si Jose sarong matanos na lalaki asin habo niyang masopgan si Maria; kaya nag-isip siyang suhayan ini sa hilom. 20 Mantang iniisip ini ni Jose, nagpahiling saiya sa pangatorogan an sarong anghel nin Kagurangnan na nagsabi, “Jose, aki ni David, dai ka magalang-alang akoon si Maria, huli ta an ipinapangidam niya gikan sa Espiritu Santo. 21 Mangangaki siya nin lalaki asin ngangaranan mo siyang Jesus, huli ta ililigtas niya an saiyang banwaan sa saindang mga kasalan.” 22 Nangyari an gabos na ini tanganing maotob an sinabi nin Kagurangnan sa paagi kan propeta, 23 ”Mangingidam an sarong birhen asin mangangaki nin lalaki na aapodon Emmanuel” (na an boot sabihon, “an Dios nasa sato”). 24 Pagmata ni Jose, sinunod niya an pagboot kan anghel nin Kagurangnan; pinakasalan niya si Maria. 25 Alagad dai nagdorog si Jose ki Maria sagkod na ikapangaki kaini an sarong aking lalaki na nginaranan niyang Jesus.
1 Namundag si Jesus sa Betlehem nin Judea, kan si Herodes an hade. Dai nahaloy, nag-abot sa Jerusalem an mga mago hale sa sirangan. 2 Naghapot sinda, “Haen an omboy na namundag na magigin hade kan mga Judio? Nahiling mi an saiyang bitoon sa sirangan kaya nagdigdi kami nganing sambahon siya.” 3 Napurisaw na gayo si Hadeng Herodes kan maaraman niya ini, siring man an mga taga Jerusalem. 4 Tinipon niya an gabos na poon na padi asin mga paratukdo kan katogonan dangan hinapot sinda kun saen mamumundag an Cristo. 5 ”Sa Betlehem nin Judea,” an simbag ninda, “siring sa sinurat kan propeta: 6 ‘Ika, Betlehem, sa daga nin Juda, bakong ika an pinakasadit sa mga nangengenot na syudad nin Juda; huli ta saimo magikan an sarong lider na iyo an masakop kan sakong banwaan na Israel.’” 7 Hilom na ipinaapod ni Herodes an mga mago nganing aramon sainda kun kasuarin nagtunga an bitoon. 8 Pakatapos, pinaduman niya sinda sa Betlehem saka tinugon, “Lakaw na kamo asin hanapon nindo an omboy; kun makua nindo siya, paaramon nindo ako tanganing magduman man ako asin magsamba saiya.” 9 Kaya naghale sinda. Mantang naglalakaw sinda, nahiling ninda giraray an bitoon na nahiling ninda sa sirangan. Dai masabi an saindang kaogmahan kan mahiling ninda an bitoon! Pinangenotan sinda kaini sagkod na nag-ontok sa tangod kan lugar na namumugtakan kan omboy. 11 Paglaog ninda sa harong, nahiling ninda an omboy asin si Maria na saiyang ina. Nagluhod sinda saka nagsamba sa omboy. Dangan idinolot ninda saiya an mga dara nindang regalong bulawan, insenso, asin mira. 12 Pinatanidan sinda nin Dios sa pangatorogan na dai na magbalik ki Herodes. Kaya ibang dalan an saindang inagihan pagpuli. 13 Pakahale kan mga mago, an anghel nin Kagurangnan nagpahiling ki Jose sa pangatorogan asin nagsabi, “Magbangon ka; idulag mo sa Egipto an mag-ina. Dai ka maghale duman sagkod na sabihan taka, huli ta hahanapon ni Herodes an aki tanganing gadanon.” 14 Kaya nagbangon si Jose asin kan banggi man sanang iyan, idinulag niya an mag-ina pasiring sa Egipto. 15 Duman sinda nag-erok sagkod na nagadan si Herodes. Nangyari ini tanganing maotob an itinaram nin Kagurangnan sa paagi kan propeta, “Inapod ko an sakong Aki hale sa Egipto.” 16 Naanggot na gayo si Herodes kan maaraman niya na nadaya siya kan mga mago na taga sirangan. Kaya ipinagadan niya an gabos na lalaki sa Betlehem sagkod sa mga kataed na lugar, mga lalaki na an edad duwang taon paibaba, sosog sa naaraman niya sa mga mago manongod kan oras nin pagtunga kan bitoon. 17 Sa pangyayaring ini naotob an sinabi ni Propeta Jeremias: 18 ”Nadangog sa Rama an sarong tingog, pagtangis asin pag-agrangay na makosog. Pinagtangisan ni Rachel an mga aki niya; habong magparanga, huli ta gadan na sinda.” 19 Kan gadan na si Herodes, nagpahiling ki Jose sa pangatorogan duman sa Egipto an anghel nin Kagurangnan, 20 asin nagsabi, “Magbangon ka, magbalik na kamo sa Israel, huli ta gadan na an mga naghomang gumadan sa aki.” 21 Kaya ipinag-iba ni Jose an mag-ina papuli sa daga nin Israel. 22 Alagad natakot si Jose na magbalik sa Judea kan mabaretaan niya na si Arkelao an nakasalihid na hade sa saiyang ama na si Herodes. Huli ta pinatanidan si Jose sa pangatorogan, nagdagos siya sa daga nin Galilea. 23 Nag-erok siya sa banwa na inaapod Nazaret. Nangyari ini tanganing maotob an sinabi kan mga propeta, “Aapodon siyang Nazareno.”
1 Kan panahon na iyan, nag-abot si Juan Bautista asin nagpoon paghulit duman sa kalangtadan nin Judea. 2 ”Magbakle na kamo,” an sabi niya, “huli ta uya na an Kahadean nin langit!” 3 Si Juan an sinabi ni Propeta Isaias kan ini magtaram, “Igwang nagkukurahaw sa kalangtadan, ‘Andama an dalan para sa Kagurangnan; tanosa an dalan na saiyang lalakawan!’” 4 An gubing ni Juan gibo sa mga buhok nin kamelyo, may hagkos siyang anit. An kakanon niya doron asin dugos. 5 Nagduruman saiya an mga taga Jerusalem, mga taga Judea, sagkod an mga nag-eerok sa mag-ibong kan Salog nin Jordan. 6 Itinuga ninda an saindang mga kasalan, dangan binunyagan sinda ni Juan duman sa Salog nin Jordan. 7 Kan mahiling ni Juan na dakul na Fariseo asin Saduceo an nag-abot tanganing magpabunyag, sinabihan niya sinda, “Mga rimoranon! Siisay an nagsabi saindo na makakadulag kamo sa maabot na padusa nin Dios? 8 Ipahiling nindo sa gibo na kamo nagbakle na. 9 Dai kamo maghona na makakaligtas kamo sa padusa huli ta ama nindo si Abraham. Sinasabihan ko kamo, na sa mga gapong ini an Dios makakagibo nin mga aki para ki Abraham. 10 Dawa ngunyan, andam na an patok sa pagputol kan gamot kan mga kahoy; an lambang kahoy na dai nagtatao nin marahay na bunga papalodon saka isusugba sa kalayo. 11 Binubunyagan ko kamo sa tubig sa pagpahiling na kamo nagbakle na, alagad an maabot sunod sako mabunyag saindo sa Espiritu Santo asin sa kalayo. Mas mapangyari siya ki sa sako; asin dai ako maninigong magbitbit kan saiyang sandalyas. 12 May dara siyang saligsigan nganing saligsigon an gabos na inani. An paroy titiponon niya sa saiyang harong-harong, alagad an ata susuloon niya sa kalayong dai nasisigbo.” 13 Kan oras na idto, nagduman si Jesus ki Juan sa Salog nin Jordan hale sa Galilea tanganing magpabunyag. 14 Alagad hiningowa ni Juan na magbago nin isip si Jesus, kaya nagsabi siya, “Ako an nangangaipong bunyagan mo, alagad ika pa logod an mapabunyag sako?” 15 ”Bayaan mong mangyari ini ngunyan, huli ta sa paaging ini maootob ta an hinahagad nin Dios,” an simbag ni Jesus. Kaya nag-oyon si Juan. 16 Kan mabunyagan na si Jesus, naghawas siya tolos sa tubig, asin uya, nabuksan an kalangitan, dangan nahiling niya an Espiritu nin Dios na naghilig arog sa salampati asin nagtugdon saiya. 17 Dangan may tingog hale sa langit na nagsabi, “Ini an namomotan kong Aki na sakong ikinakaogma.”
1 Pakatapos, dinara si Jesus kan Espiritu Santo duman sa kalangtadan tanganing pagsugotan kan Demonyo. 2 Nag-ayuno siya sa laog nin kwarentang aldaw saka kwarentang banggi, asin nagutom siya. 3 Dinolok siya kan Demonyo na nagsabi, “Kun ika an Aki nin Dios, pagbotan mo na magin tinapay an mga gapong ini.” 4 Alagad nagsimbag si Jesus, “Nasusurat, ‘Bakong sa tinapay sana nabubuhay an tawo, kundi sa lambang tataramon na minagikan sa ngoso nin Dios.’” 5 Dangan dinara si Jesus kan Demonyo sa Jerusalem an Banal na Syudad asin pinatindog sa atop kan Templo, 6 saka sinabihan, “Kun ika an Aki nin Dios, lumampaw ka, huli ta nasusurat, ‘Pagbobotan nin Dios an saiyang mga anghel tanganing atamanon ka; sasalohon ka ninda kan saindang mga kamot, ta tibaad tumama an saimong bitis sa kagapoan.’” 7 Nagsimbag si Jesus, “Nasusurat man, ‘Dai mo pagsugotan an Kagurangnan mong Dios.’” 8 Dangan dinara si Jesus kan Demonyo sa sarong halangkawon na bukid. Ipinatanaw saiya an gabos na kahadean sa kinaban asin an saindang kamurawayan. 9 Nagsabi an Demonyo, “Iyan gabos itatao ko saimo, kun lumuhod ka asin magsamba sako.” 10 Sinimbag siya ni Jesus, “Humale ka, Satanas! Huli ta nasusurat, ‘Sambahon mo an Kagurangnan mong Dios, asin siya sana an saimong paglingkodan.’” 11 Pakatapos, binayaan siya kan Demonyo; dangan nagdatong an mga anghel asin naglingkod saiya. 12 Kan madangog ni Jesus na si Juan nabibilanggo, nagduman siya sa Galilea. 13 Naghale siya sa Nazaret asin nag-erok sa Capernaum. An banwaan na ini nasa tampi kan Danaw nin Galilea, sa teritoryo nin Zabulon asin Neftali. 14 Huli kaini naotob an sinabi ni Propeta Isaias: 15 ”Daga nin Zabulon asin daga nin Neftali, inaagihan pasiring sa dagat, sa ibong kan Jordan, Galilea kan mga pagano! 16 An mga nag-eerok sa kadikloman makakahiling nin dakulang ilaw! An liwanag masirang sa mga nag-eerok sa madiklom na daga nin kagadanan!” 17 Poon kaidto naghulit na si Jesus. Olay niya, “Magbakle na kamo huli ta harani na an Kahadean nin langit!” 18 Kan naglalakaw si Jesus sa baybayon kan Danaw nin Galilea, nahiling niya an magtugang na parasira, si Simon na inaapod Pedro asin si Andres. Nag-iitsa sinda kan hikot sa tubig. 19 Sinabihan niya sinda, “Sumunod kamo sako, asin gigibohon ko kamong parasira nin mga tawo.” 20 Binayaan ninda tolos an saindang mga hikot asin nagsunod ki Jesus. 21 Sa oroenotan, nahiling niya an magtugang na Santiago asin Juan, mga aki ni Zebedeo. Nasa sakayan sinda kaiba an saindang ama, nagpapakarahay kan saindang mga hikot. Inapod man sinda ni Jesus. 22 Binayaan ninda tolos an sakayan asin an saindang ama, dangan nagsunod ki Jesus. 23 Naglibot si Jesus sa bilog na Galilea. Nagtukdo siya sa mga sinagoga asin naghulit kan Marahay na Bareta dapit kan Kahadean nin Dios. Binolong niya an gabos na helang asin kamatean kan mga tawo. 24 Nabantog siya sagkod sa Siria, kaya ipinabolong ninda saiya an gabos na may helang asin may kamatean: mga may demonyo, mga epileptiko asin mga paralitiko. Pinaomayan niya sinda gabos. 25 Sinunod siya kan mga tawo: mga taga Galilea, Decapolis, Jerusalem, Judea sagkod kan mga hale sa ibong kan Jordan.
1 Kan mahiling ni Jesus an kadakul na tawo, tuminukad siya sa sarong bulod. Pakatukaw niya, nagdorolok saiya an mga disipulo niya. 2 Dangan tinukdoan niya sinda kaini: 3 ”Paladan an mga dukha sa espiritu, huli ta sainda an Kahadean nin langit! 4 ”Paladan an mga nagmomondo, huli ta sinda rarangahon! 5 ”Paladan an mga mahuyo, huli ta sinda an magmamana kan daga! 6 ”Paladan an mga nagugutom asin napapaha sa katanosan, huli ta sinda pakababasogon! 7 ”Paladan an mga maheherakon, huli ta sinda maheherakan! 8 ”Paladan an mga malinig an puso, huli ta mahihiling ninda an Dios! 9 ”Paladan an mga parapatoninong huli ta aapodon sindang mga aki nin Dios! 10 ”Paladan an mga pinapasakitan dahel sa katanosan, huli ta sainda an Kahadean nin langit! 11 ”Paladan kamo kun minumuda kamo, pinapasakitan asin pinapakaraot kan mga tawo dahel sako. 12 Arog man kaini an ginibo sa mga propetang naenot saindo. Orog na mag-ogma kamo, ta dakula an balos saindo sa langit. 13 ”Kamo an asin kan kinaban. Kun mawaran nin asgad an asin, paano pang mapaasgad iyan? Dai na iyan nin pakinabang, kaya inaapon na sana dangan binabatayan nin mga tawo. 14 ”Kamo an ilaw kan kinaban. Dai nanggad matatago an sarong syudad na nasa ibabaw nin bulod. 15 Mayong minasulo nin ilaw dangan tinatahoban iyan; kundi ibinubugtak sa talagang bugtakan nganing maliwanagan an gabos na nasa harong. 16 Dapat arog kamo kaiyan. Paliwanagon nindo an saindong ilaw sa gabos na tawo, tanganing mahiling ninda an mga marahay nindong gibo; huli kaiyan oomawon ninda an saindong Ama na nasa langit. 17 ”Dai kamo maghona na nagdigdi ako tanganing halean nin halaga an Katogonan ni Moises o an katukdoan kan mga propeta; nagdigdi ako tanganing maotob iyan. 18 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, mawara man an langit asin an daga, alagad dai mawawaraan nin halaga maski an pinakasadit na detalye o punto kan Katogonan sagkod na maotob an gabos. 19 Kaya an maglapas dawa kan pinakasadit na kabtang sa mga togon asin magtukdo kan paglapas kaiyan, ibibilang na pinakasadit sa kahadean nin langit. Alagad an mag-otob kan Katogonan asin magtukdo kaiyan, ibibilang na dakula sa Kahadean nin langit. 20 Huli ta sinasabihan ko kamo, na kun an saindong katanosan dai lumampas sa katanosan kan mga paratukdo kan Katogonan asin kan mga Fariseo, dai kamo makakalaog sa Kahadean nin langit. 21 ”Nadangog nindo na itinukdo kaidto sa mga tawo, ‘Dai ka maggadan; an siisay man na makagadan, huhukoman.’ 22 Alagad ngunyan sinasabihan ko kamo: an maanggot sa saiyang tugang (na mayo nin dahelan), huhukoman; an mag-insulto sa saiyang tugang, dadarahon sa Konseho. An magsabing, ‘Mayo kang pakinabang!’ ihuhulog sa impyerno. 23 Kaya kun madara ka nin dolot sa altar, dangan maromdoman mo na anggot saimo an saimong tugang, 24 iwalat mo ngona an dolot sa atubang kan altar, dangan makiolian ka saiya. Saka ka magbalik tanganing magdolot sa Dios. 25 ”Kun may tawong masangat nin kaso tumang saimo asin dinadara ka sa husgado, makiareglo ka saiya mantang igwa pa nin oras, bago kamo umabot sa husgado. Ta kun dai, itatao ka niya sa hukom, na iyo an matao saimo sa pulis na malaog saimo sa bilanggoan. 26 Sa katotoohan sinasabihan taka, dai ka makakaluwas diyan, sagkod na dai mo mabayadan an huring sentabo kan multa. 27 ”Nadangog nindo na itinukdo kaidto, ‘Dai ka magdorog sa bako mong agom.’ 28 Alagad ngunyan sinasabihan ko kamo: an maghiling sa sarong babae na may pagmawot na dorogan siya, nagkakasala na nin panambay. 29 Kaya kun an too mong mata an nagigin dahelan kan pagkakasala mo, hulwata iyan asin tapokan! Mas marahay pang mawaran nin sarong kabtang an saimong hawak ki kan itapok an bilog mong hawak sa impyerno. 30 Kun an too mong kamot an nagigin dahelan kan pagkakasala mo, putola iyan asin tapokan. Mas marahay pang mawaraan nin sarong kabtang an saimong hawak ki kan itapok an bilog mong hawak sa impyerno. 31 ”Itinukdo man kaidto, ‘An siisay man na magsuhay sa saiyang agom, dapat tawan niya kan kasuratan nin pakisuhay.’ 32 Alagad ngunyan sinasabihan ko kamo: kun suhayan kan lalaki an agom niya na dai man nagpasambay, nagkakasala huli ta siya an nagsubol saiya sa adulteryo, kun ini magpaagom giraray. An lalaking umagom saiya nagkakasala man nin adulteryo. 33 ”Nadangog man nindo na itinukdo sa mga tawo kaidto, ‘Dai mo ipasudya an saimong panuga, kundi otobon mo an sinumpaan mo sa Kagurangnan.’ 34 Alagad ngunyan sinasabihan ko kamo na dai kamo magsumpa kun nanunuga kamo. Dai kamo magsabing, ‘Saksi ko an langit,’ ta iyan an trono nin Dios; 35 o ‘Saksi ko an daga,’ ta iyan an tungtongan kan saiyang mga bitis. Dai kamo magsabi, ‘Saksi ko an Jerusalem,’ ta iyan an syudad kan dakulang Hade. 36 Dai man kamo magsabi, ‘Maski pa pugotan ako,’ huli ta maski an sarong buhok dai nindo magigibong puti o itom. 37 Sabihon sana nindong ‘Iyo’ o ‘Dai’—an anoman na idagdag nindo kaini gikan sa maraot. 38 ”Nadangog na nindong sinabi kaidto, ‘Mata sa mata; ngipon sa ngipon.’ 39 Alagad ngunyan sinasabihan ko kamo: dai kamo magbalos sa naggigibo saindo nin maraot. Kun may sumampaling kan too mong pisngi, ipasampaling mo pa an sa ibong. 40 Kun may mag-akusar saimo ta boot niyang kuahon an bado mo, itao mo saiya pati an saimong alikboy. 41 Kun may magpirit saimong ibahan siya nin sarong kilometro, ibahan mo siya nin duwang kilometro. 42 Tawan mo an naghahagad saimo, asin dai mo pagsayumahan an boot mag-utang saimo. 43 ”Nadangog nindo na sinabi kaidto, ‘Kamotan mo an saimong katood, kaongisan mo an saimong kaiwal.’ 44 Alagad ngunyan sinasabihan ko kamo: kamotan nindo an saindong kaiwal, asin ipamibi nindo an mga nagpapasakit saindo, 45 tanganing magin mga aki kamo kan saindong Ama na nasa langit. Huli ta parehong pinapasaldangan nin aldaw saka pinapauranan nin Dios an tawong marahay asin an maraot, an tawong banal saka an parakasala. 46 Kun namomotan nindo an mga namomoot sana saindo, ano pang balos an hinahalat nindo? Bakong arog man kaiyan an ginigibo kan mga parasingil nin buhis? 47 Kun an ineestimar nindo mga katood sana, ano an ginigibo nindong orog ki sa ginigibo nin iba? Bakong siring man kaiyan an ginigibo kan mga pagano? 48 Kaya magpakamatanos kamo sa gabos na bagay, arog kan saindong langitnon na Ama, na matanos sa gabos na bagay.
1 ”Mag-ingat kamo na an saindong mga gibong herak bakong sa pagpahiling sa mga tawo. Kun arog kaiyan an gibo nindo, dai na kamong aakoon na balos hale sa saindong Ama sa langit. 2 ”Kaya kun naglilimos kamo, dai nindo iyan ipagpabantog, arog kan ginigibo kan mga parasagin-sagin sa mga sinagoga asin sa mga tinampo. Ginigibo ninda iyan tanganing omawon sinda kan mga tawo. Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, inako na ninda an balos. 3 Kaya kun kamo maglimos, dai nindo ipaisi sa wala nindong kamot an ginigibo kan saindong too, 4 tanganing magin hilom an saindong paglimos; asin babalosan kamo kan saindong Ama na nakakahiling sa hilom. 5 ”Kun namimibi kamo, dai nindo pag-arogon an mga parasagin-sagin! Boot nindang mamibi na nakatindog sa mga sinagoga asin sa mga kanto kan mga tinampo tanganing mahiling kan mga tawo. Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, inako na ninda an balos. 6 Alagad kun namimibi kamo, lumaog kamo sa kwarto asin maminto kamo. Diyan kamo mamibi sa saindong Ama na dai nahihiling; asin babalosan kamo kan saindong Ama na nakakahiling sa hilom. 7 ”Kun namimibi kamo, dai kamo maggamit nin dakul na tataramon na mayo man sana nin kahulogan, arog kan ginigibo kan mga pagano. Paghona ninda, dadangogon sinda nin Dios huli ta kadakul kan itinataram ninda. 8 Dai nindo sinda pag-arogon huli ta aram na kan saindong Ama an kaipuhan nindo bago nindo hagadon iyan saiya. 9 Arog kaini an pagpamibi nindo: ‘Ama nyamong nasa langit, Sambahon an ngaran mo; 10 dumatong an kahadean mo; kuyogon an boot mo digdi sa daga siring sa langit. 11 Itao mo samuya an samong kakanon sa aroaldaw. 12 Patawada kami kan samong mga kasalan, siring kan pagpatawad nyamo sa mga nagkasala samuya. 13 Hare kami pabayae na madaog nin sogot, alagad agawon mo kami sa maraot.’ 14 ”Kun pinapatawad nindo an mga nagkasala saindo, papatawadon man kamo kan saindong langitnon na Ama. 15 Alagad kun dai nindo pinapatawad an mga nagkasala saindo, dai man kamo papatawadon kan saindong langitnon na Ama. 16 ”Kun nag-aayuno kamo, dai kamo magpahiling nin mamondong lalawogon arog kan ginigibo kan mga parasagin-sagin. Nagpapahiling sindang garo gutom tanganing maaraman kan mga tawo na nag-aayuno sinda. Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, inako na ninda an balos! 17 Alagad kun nag-aayuno ka, manlabar ka asin manukray, 18 tanganing dai maaraman kan mga tawo na nag-aayuno ka. An saimong Ama na dai nahihiling, iyo sana an makakaaram. Siya na nakakahiling sa hilom, an mabalos saimo. 19 ”Dai kamo magtipon nin kayamanan para saindo digdi sa daga, saen igwa nin bokbok asin takla na nangraraot, saka igwa nin mga parahabon. 20 Kundi, magtipon kamo nin kayamanan sa langit, saen mayo nin bokbok, takla o parahabon. 21 Huli ta kun haen an saindong kayamanan, yaon man an saindong puso. 22 ”An mata iyo an ilaw kan hawak. Kaya kun malinaw an saindong mga mata, an bilog nindong hawak mapapano nin kaliwanagan. 23 Alagad, kun malabog an saindong mga mata, an hawak nindo mapapano nin kadikloman. Kaya kun an ilaw na yaon saindo kadikloman, orog nanggad an kadikloman! 24 ”Mayong makakapaglingkod sa duwang kagurangnan, huli ta ikakaongis niya an saro asin mamomotan an saro; magigin maimbod siya sa saro asin pag-oolog-ologon an saro. Dai kamo makakapaglingkod sa Dios asin sa kayamanan. 25 ”Kaya sinasabihan ko kamo, dai kamo mahadit dapit sa pagbuhay nindo, kun ano an kakakanon o iinomon o kun ano an gugubingon. Bakong mas mahalaga an buhay ki sa kakanon; an hawak ki sa gubing? 26 Hilinga nindo an mga gamgam na naglalayog: dai sinda nagtatanom ni nag-aani o nagtitipon nin kakanon sa mga harong-harong; alagad pinapakakan sinda kan saindong langitnon na Ama! Bako daw na mas mahalaga kamo ki sa sainda? 27 Siisay saindo, sa pagparahadit, an makakapahalawig kan saiyang buhay dawa sarong minuto sana? 28 ”Tadaw ta nahahadit kamo dapit sa gubing? Hilinga nindo kun paano nagtatalubo an mga liryo sa kaomahan: dai sinda nagpapagal ni nagtatahi nin gubing. 29 Alagad sinasabihan ko kamo, dawa si Solomon sa bilog niyang kamurawayan, dai pa nakagubing nin arog kagayon kan saro kan mga liryong ini. 30 Ginugubingan ngani nin Dios an mga doot na buhay ngunyan alagad pagkaaga sinusulo, kamo pa daw an dai niya gubingan? Mga maluya an pagtubod! 31 Kaya dai kamo magparahadit kun saen kamo makua nin kakanon o inomon o gubing. 32 Ini an mga bagay na pinagpaparahaditan kan mga pagano. Aram kan saindong langitnon na Ama na kaipuhan nindo an mga bagay na ini. 33 Alagad hanapa ngona nindong enot sa gabos an Kahadean nin Dios saka an saiyang katanosan, asin mapapasaindo man an mga bagay na ini. 34 Dai kamo maghadit dapit sa masunod na aldaw; huli ta igwa man iyan nin sadiring kahaditan. Tama na an mga problema para sa ngunyan na aldaw.
1 ”Dai kamo maghusgar asin dai man kamo huhusgaran nin Dios. 2 Huli ta huhusgaran kamo nin Dios siring kan paghusgar nindo; kun ano an sukol na ginagamit nindo, iyo man an gagamiton saindo. 3 Tadaw ta nahihiling mo an sadit na ati sa mata kan saimong tugang, alagad dai mo nahihiling an dakulang ati sa sadiri mong mata? 4 Tadaw ta nangangahas kang magsabi sa tugang mo, ‘Haleon ko daw an ati sa mata mo,’ kun sa sadiri mong mata igwa nin dakulang ati? 5 Parasagin-sagin! Halea ngona an dakulang ati sa mata mo tanganing makahiling ka nin marahay; dangan pwede mo nang mahale an sadit na ati sa mata kan saimong tugang. 6 ”Dai nindo ipagtao an bagay na banal sa mga ayam ta tibaad kagaton kamo; dai nindo ipag-apon an saindong mga perlas sa mga orig ta tibaad timak-timakan ninda an mga iyan. 7 ”Maghagad kamo asin tatawan kamo; maghanap asin makukua nindo; tumuktok asin bubuksan kamo. 8 Huli ta an lambang naghahagad, tinatawan; an naghahanap, nakakakua; asin an nagtutuktok, binubuksan. 9 Siisay na ama an matao nin gapo sa saiyang aki kun tinapay an hinahagad? 10 O halas kun sira an saiyang hinahagad? 11 Kun kamo nganing mga maraot, tataong magtao nin marahay na bagay sa saindong mga aki, an Ama pa daw nindo na nasa langit an dai magtao nin mga marahay na bagay sa mga naghahagad saiya! 12 ”Kaya gibohon nindo sa iba an boot nindong gibohon ninda saindo. Ini an kahulogan kan Katogonan ni Moises asin kan mga katukdoan kan mga propeta. 13 ”Lumaog kamo sa hayakpit na pintoan, huli ta halakbang an pintoan saka mahiwas an dalan pasiring sa karatan, asin dakul an minalaog diyan. 14 Alagad hayakpit saka piot an agihan pasiring sa buhay. Asin dikit an nakakakua kaiyan. 15 ”Mag-ingat kamo sa mga bakong tunay na propeta; garo sinda mga karnero kun minadolok saindo, alagad sa katunayan mga mabangis na lobo sinda. 16 Mamimidbid nindo sinda sa mga gibo ninda. An limonsito dai namumunga nin ubas asin an labnig dai namumunga nin bayawas. 17 An marahay na kahoy, marahay man an bunga; an maraot na kahoy, maraot man an bunga. 18 An marahay na kahoy dai nagbubunga nin maraot; an maraot na kahoy dai nagbubunga nin marahay. 19 An lambang kahoy na dai nagbubunga nin marahay, pinapalod asin isinusugba sa kalayo. 20 Kaya mamimidbid nindo an mga bakong tunay na propeta huli sa mga gibo ninda. 21 ”Bako an gabos na nag-aapod sako, ‘Kagurangnan, Kagurangnan,’ makakalaog sa Kahadean nin langit, kundi an mga naggigibo kan kabotan nin sakong Ama na nasa langit. 22 Pag-abot kan Huring Aldaw, dakul an masabi sako, ‘Kagurangnan, Kagurangnan, nagpropesiya kami, nagpaluwas nin mga demonyo, asin naggibo nin mga ngangalasan sa ngaran mo!’ 23 Dangan sisimbagon ko sinda, ‘Dai ko nanggad kamo midbid. Rumayo kamo sako, mga paragibo nin maraot!’ 24 ”An nagdadangog asin nagkukuyog kaining mga itinaram ko nakakaagid sa madonong na tawong nagtugdok kan harong niya sa gapo. 25 Nag-uran nin makosog, nagbaha dangan hinampas nin makosog na doros an harong na iyan, alagad dai narumpag dahel ta itinugdok iyan sa gapo. 26 An nagdadangog kaining mga itinaram ko alagad dai nagkukuyog kaiyan, nakakaagid sa tawong lolong na nagtugdok kan harong niya sa baybay. 27 Nag-uran nin makosog, nagbaha, hinampas nin makosog na doros an harong asin narumpag iyan. Grabe an pagkarumpag kaiyan!” 28 Pakataram ni Jesus kan mga bagay na ini, nagngalas an mga tawo sa saiyang katukdoan, 29 huli ta nagtukdo siya siring sa sarong may kapangyarihan, bakong arog kan mga paratukdo kan Katogonan.
1 Pakababa ni Jesus hale sa bulod, sinunod siya nin kadakul na tawo. 2 Sarong daoton nagdolok saka nagluhod sa atubangan niya, asin nagsabi, “Kagurangnan, kun boot mo, malilinigan mo ako.” 3 Dinutaan siya ni Jesus kan kamot niya asin sinabihan, “Boot ko; malinigan ka!” Asin nahale tolos an saiyang daot. 4 Dangan tinugon siya ni Jesus, “Dai mo ini ipang-osip, kundi pumahiling ka tolos sa padi, asin magdolot ka kan atang na ipinagboot ni Moises sa pagpatunay na malinig ka na.” 5 Paglaog ni Jesus sa Capernaum, sinabat siya nin sarong opisyal na Romano. Nakimaherak ini saiya, 6 ”Kagurangnan, an sorogoon ko nasa harong, naparalisis asin nagtitios nin makuri.” 7 ”Maduman ako tanganing bolongon siya,” an sabi ni Jesus. 8 ”Kagurangnan, dai ka na magduman,” an sabi kan opisyal. “Alang-alang ako na lumaog ka sa sakong harong. Alagad magtaram ka sana, asin mararahay an sorogoon ko. 9 Huli ta ako nasasakopan nin mas halangkaw sakong mga opisyal; asin igwa man akong nasasakopan na mga soldados. Kun magboot ako sa saro, ‘Dumuman ka!’ minaduman siya; kun magsabi ako sa iba, ‘Madya!’ minadolok siya. Kun sinusugo ko an sakong oripon, ‘Giboha ini!’ ginigibo niya iyan.” 10 Napangalas si Jesus kan madangog ini. Kaya sinabihan niya an mga tawong nagsusunod saiya, “Maski sa Israel dai pa ako nakanumpong nin arog kaini kadakulang pagtubod! 11 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, dakul an maabot hale sa sirangan asin sa solnopan; dangan makakan kaiba ni Abraham, ni Isaac asin ni Jacob sa Kahadean nin langit. 12 Alagad an mga aki kan Kahadean, iaapon sa kadikloman sa luwas; duman magtatangis sinda asin magraragot an saindang mga ngipon.” 13 Dangan nagsabi si Jesus sa opisyal, “Puli na; mangyayari an hinahagad mo sosog sa pagtubod mo.” Kan oras man sanang iyan narahay an sorogoon kan opisyal. 14 Nagduman si Jesus sa harong ni Pedro. Inabotan niya duman an panugangan na babae ni Pedro na naghihigda, ta kinakalentura. 15 Kinaptan ni Jesus an kamot kan babae, dangan nawara an saiyang kalentura. Nagbangon siya asin naglingkod ki Jesus. 16 Pagkabanggi, dinara ki Jesus kan mga tawo an dakul na tawong may demonyo. Sa sarong tataramon sana ni Jesus pinaluwas niya an mga maraot na espiritu dangan binolong an gabos na naghehelang. 17 Ginibo niya ini tanganing maotob an sinabi ni Propeta Isaias, “Kinua niya an satong mga kamatean, asin tinios niya an satong mga kahelangan.” 18 Kan mahiling ni Jesus an dakul na tawo sa palibot niya, pinagbotan niya an mga disipulo na magbalyo sinda sa ibong kan danaw. 19 May sarong paratukdo kan Katogonan na nagdolok saiya asin nagsabi, “Maestro, andam akong mag-iba saimo maski saen ka magduman.” 20 Sinabihan siya ni Jesus, “An mga amid may mga kalot asin an mga gamgam may mga salagan, alagad an Aki nin Tawo mayo nin mahihigdaan.” 21 An saro man sa mga disipulo nagsabi ki Jesus, “Kagurangnan, tugote ngona akong magpuli ta ilulubong ko an sakong ama.” 22 ”Sumunod ka sako,” an sabi ni Jesus, “pabayae an mga gadan na maglubong kan saindang mga gadan.” 23 Naglunad si Jesus sa sakayan kaiba an saiyang mga disipulo. 24 Bigla sanang uminabot an makosog na subasko sa danaw, kaya nalalantopan na kan alon an sakayan. Torog kaidto si Jesus. 25 Kaya pinukaw siya kan mga disipulo dangan sinabihan, “Kagurangnan, ligtasan kami! Malulunod na kita!” 26 Sinabihan sinda ni Jesus, “Tadaw ta natatakot kamo? Mga maluya an pagtubod!” Nagbangon si Jesus, pinagbotan niyang magkalma an doros saka an alon, dangan nagkaigwa nin dakulang katoninongan. 27 Nagngalas sinda gabos. “Anong klaseng tawo ini na kinukuyog maski kan doros saka dagat?” an sabi ninda. 28 Pag-abot ni Jesus sa Gadara na nasa ibong kan danaw, sinabat siya nin duwang lalaki na hale sa mga lungib na pinaglulubongan. An mga lalaking ini may demonyo asin mariringis, kaya mayo nin siisay man na nangangahas na mag-agi sa dalan na idto. 29 Bigla sindang nagkurahaw, “Aki nin Dios, ano an pakilabot mo samo? Nagdigdi ka tanganing padusahan kami maski bako pang panahon?” 30 Harani duman, may mga orig na nagsusurungkal. 31 Nakimaherak ki Jesus an mga demonyong ini, “Kun papaluwason mo kami, tugote kaming maglaog sa mga orig.” 32 Sinabihan sinda ni Jesus, “Paduman kamo.” Kaya luminuwas sinda sa mga lalaking idto asin luminaog sa mga orig. Biglang duminalagan an gabos na ini pasiring sa ampas; nahulog sinda sa danaw dangan nagkaralamos. 33 An mga paraataman kan mga orig nagdurulag pasiring sa banwaan dangan inosip an gabos na nangyaring ini pati an nangyari sa duwang lalaking may demonyo. 34 Kaya sinabat si Jesus kan gabos na tawo sa banwaan na idto. Nakimaherak sinda na maghale siya sa saindang teritoryo.
1 Naglunad giraray si Jesus sa sakayan pabalik sa ibong kan danaw, sa sadiri niyang banwaan. 2 Dinara saiya kan nagkapirang tawo an sarong lalaking paralitiko na nakahigda. Kan mahiling ni Jesus an saindang makosog na pagtubod, sinabihan niya an paralitiko, “Aki ko, pakosoga an boot mo! Pinapatawad na an mga kasalan mo.” 3 Nagsaboot an nagkapirang paratukdo kan Katogonan, “An lalaking ini naglalanghad tumang sa Dios!” 4 Aram ni Jesus an nasa isip ninda kaya nagsabi siya, “Tadaw ta nag-iisip kamo nin maraot? 5 Arin an mas pasil sabihon, ‘Pinapatawad na an mga kasalan mo’, o ‘Tindog asin lakaw’? 6 Alagad tanganing patunayan ko saindo na an Aki nin Tawo igwa nin kapangyarihan digdi sa daga na magpatawad nin mga kasalan,” sinabihan niya an paralitiko, “Tindog, daraha an saimong higdaan dangan pumuli ka na!” 7 Nagtindog an lalaki dangan nagpuli. 8 Kan mahiling ini kan mga tawo, nagkatarakot sinda asin nag-omaw sa Dios na nagtao nin siring na kapangyarihan sa mga tawo. 9 Kan si Jesus naglalakaw pakahale sa lugar na idto, nahiling niya an sarong parasingil nin buhis na an ngaran Mateo, nagtutukaw sa pinagsisingilan nin buhis. Inapod siya ni Jesus, “Sumunod ka sako.” Nagtindog si Mateo asin nagsunod ki Jesus. 10 Kan nagkakakan si Jesus sa saiyang harong, nag-abot an dakul na parasingil nin buhis asin mga parakasala. Nagsabay sinda ki Jesus asin sa saiyang mga disipulo sa pagkakan. 11 Nahiling ini kan nagkapirang mga Fariseo kaya hinapot ninda an mga disipulo, “Tadaw ta an saindong maestro nagkakakan kasabay kan mga parasingil nin buhis saka mga parakasala?” 12 Nadangog ini ni Jesus kaya sinabihan sinda, “An tawong mayong helang dai nangangaipo nin doktor. 13 Isip-isipa daw nindo kun ano an kahulogan kaini, ‘Pagkaherak an mawot ko, bakong atang.’ Dai ako nagdigdi sa pag-apod kan mga banal kundi kan mga parakasala.” 14 Dangan an mga disipulo ni Juan Bautista nagdolok ki Jesus asin naghapot, “Danay kaming nag-aayuno, siring man an mga Fariseo. Tadaw ta an saimong mga disipulo dai nag-aayuno?” 15 Nagsimbag si Jesus, “Magmomondo daw an mga bisita sa kinasal mantang kaiba pa ninda an nobyo? Alagad maabot an panahon na an nobyo hahaleon sa kaibahan ninda, dangan na sinda mag-aayuno! 16 ”Dai nin siisay man na minatagubhang nin bagong tela sa gisi kan lumang gubing; huli ta an tagubhang na iyan iyo an mahinat kan lumang gubing; orog pang madakula an gisi. 17 Dai nin siisay man na minapalis nin bagong arak sa daan na anit na lalagan nin arak, ta mabubusi ini; mauula an arak asin an lalagan na anit mararaot. An bagong arak ipalis sa bagong lalagan na anit, tanganing parehong dai masayang.” 18 Nagtataram pa kaini si Jesus kan may mag-abot na sarong opisyal na Judio na nagluhod sa atubangan niya asin nagsabi, “Nagadan pa sana an aki kong babae; alagad madya, umiba ka sako saka dutaan mo siya asin siya mabubuhay.” 19 Kaya nag-iba si Jesus sa opisyal; nag-iba man an saiyang mga disipulo. 20 May sarong babae na doseng taon nang pinag-aawasan nin dugo. Nagrani siya sa likodan ni Jesus saka dinutaan an gayad kan gubing ni Jesus. 21 Huli ta nagsaboot siya, “Kun madutaan ko lamang an saiyang gubing, maoomayan ako.” 22 Nagbirik si Jesus, nahiling an babae saka nagsabi, “Pakosoga an boot mo, aki ko! An saimong pagtubod iyo an nagpaomay saimo.” Kan oras man sanang idto narahay an babae. 23 Pag-abot ni Jesus sa harong kan opisyal, nahiling niya an mga matugtog sa pagdapit asin an mga tawong nagririribok. 24 Sinabihan niya sinda, “Ruluwas kamo gabos. Bakong gadan an aki kundi natotorog sana!” Pinagngirisihan siya kan mga tawo. 25 Kan mapaluwas na an mga tawo, naglaog si Jesus sa kwarto kan aki. Kinaptan niya an kamot, dangan nagbangon an aki. 26 An bareta dapit kan nangyaring ini nakalakop sa bilog na distritong idto. 27 Kan si Jesus naglalakaw pakahale sa lugar na idto, may nagsunod saiyang duwang buta. Nagkurahaw sinda, “Aki ni David, kaheraki man kami!” 28 Pakalaog ni Jesus sa harong, nagrani saiya an duwang buta. Hinapot niya sinda, “Minatubod kamo na mararahay ko kamo?” Nagsimbag sinda, “Opo, Kagurangnan!” 29 Dinutaan ni Jesus an saindang mga mata asin nagsabi, “Mangyari logod saindo sosog sa saindong pagtubod!” 30 Asin nakahiling giraray sinda. Dangan pinagbotan sinda ni Jesus, “Dai nanggad nindo ini ipang-osip!” 31 Alagad kan makahale na sinda, ipinamareta ninda sa bilog na distritong idto an ginibo sainda ni Jesus. 32 Kan nagharale na an mga buta, may dinara ki Jesus na sarong lalaking nagin pola ta igwa nin demonyo. 33 Pakapaluwasa ni Jesus kan demonyo, nakataram tolos an lalaki. Nagngalas an mga tawo. “Dai pa kita nakahiling nin arog kaini sa bilog na Israel!” an sabi ninda. 34 Alagad nagsabi an mga Fariseo, “An poon kan mga demonyo iyo an nagtatao saiya nin kapangyarihan sa pagpaluwas kan mga demonyo.” 35 Linibot ni Jesus an gabos na banwa asin baryo. Nagtukdo siya sa mga sinagoga, naghulit kan Marahay na Bareta dapit sa Kahadean. Binolong niya an gabos na helang asin kamatean. 36 Kan mahiling niya an kadakul na tawo, naherak siya sainda, huli ta nalalagalag sinda asin mga makaheherak, garo mga karnero na mayong pastor. 37 Kaya sinabihan niya an mga disipulo, “Dakul an anihon, alagad dikit an paraani. 38 Makimaherak kamo sa kagsadiri kan anihon na magpadara siya nin dakul na paraani.”
1 Inapod ni Jesus an saiyang doseng disipulo dangan tinawan sinda nin kapangyarihan na magpaluwas nin mga maraot na espiritu saka magpaomay nin gabos na helang asin kamatean. 2 Ini an ngaran kan doseng apostol: enot si Simon na inaapod Pedro, asin an tugang niyang si Andres; si Santiago asin si Juan, na mga aki ni Zebedeo; 3 si Felipe saka si Bartolome; si Tomas saka si Mateo na parasingil nin buhis; si Santiago na aki ni Alfeo; si Tadeo; 4 si Simon na Cananeo asin si Judas Iscariote na nagpasaluib ki Jesus. 5 Sinugo ni Jesus an doseng ini asin tinugon, “Dai kamo magduman sa teritoryo kan mga pagano o sa arin man na banwaan kan Samaria. 6 Kundi hanapon nindo an mga nalalagalag na Israelita. 7 Ihulit nindo sainda na harani na an Kahadean nin langit! 8 Bolongon nindo an mga naghehelang, buhayon liwat an mga gadan, linigan an mga daoton, asin paluwason an mga demonyo. Nag-ako kamo na mayo nin bayad, kaya magtao man kamo na mayo nin bayad. 9 Dai kamo magbalon nin kwartang bulawan, plata o kobre. 10 Dai kamo magdara nin bag, o sanglean na gubing, o sandalyas, o sugkod. An trabahador dapat tawan kan saiyang mga kaipuhan. 11 ”Pag-abot nindo sa sarong banwaan o baryo, hanapon nindo an tawong andam na magpadagos saindo; saiya kamo mag-erok sagkod na maghale kamo sa lugar na iyan. 12 Pag-abot nindo sa harong, magtaong galang kamo nin siring, ‘Mapasaindo an katoninongan.’ 13 Kun padagoson kamo, papagdanayon nindo an katoninongan; alagad kun dai, baweon nindo an katoninongan na iyan. 14 Kun habo kamong akoon o dangogon sa sarong harong o banwaan, maghale kamo diyan asin pagpagon nindo an alpog sa saindong bitis. 15 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, pag-abot kan Aldaw nin Paghukom, orog pa an padusa na itatao nin Dios sa mga tawo kan banwaan na iyan ki sa mga taga Sodoma asin Gomorra! 16 ”Magdangog kamo! Sinusugo ko kamo na garo mga karnero sa tahaw nin mga lobo. Magpakamaingat kamo arog kan mga halas asin magpakamahoyo arog kan mga salampati. 17 Mag-ingat kamo, huli ta may mga tawong madara saindo sa mga awtoridad. Hahampakon kamo ninda sa mga sinagoga. 18 Iaatubang kamo sa mga gobernador asin sa mga hade dahel sako; sa paaging ini makakapagpatotoo kamo dapit kan Marahay na Bareta sa atubang ninda asin kan mga pagano. 19 Kun iaatubang kamo sa husgado, dai kamo mahadit kun ano an saindong isisimbag o kun paano an pagsimbag nindo. Sa oras mismong iyan, ipapasabong saindo an sasabihon nindo. 20 An mga tataramon na sasabihon nindo bakong hale saindo kundi sa Espiritu kan saindong Ama na iyo an mataram sa paagi nindo. 21 ”An tugang ipapagadan kan saiyang tugang. An aki ipapagadan kan saiyang ama; tutumangan kan mga aki an mga magurang ninda asin ipapagadan. 22 Ikakaongis kamo kan gabos dahel sako. Alagad an magdanay sagkod sa kataposan makakaligtas. 23 Kun pasakitan kamo sa sarong banwa, dumulag kamo sa ibang lugar. Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, bago nindo malibot an gabos na banwaan nin Israel, madigdi na an Aki nin Tawo. 24 ”An disipulo bakong orog na madonong ki sa saiyang maestro; ni an sorogoon sa saiyang amo. 25 Tama na para sa sarong disipulo na makaarog sa saiyang maestro; asin an sorogoon, sa saiyang amo. Kun an pamayo kan pamilya inaapod nindang Beelzebul, orog pang aapodon nin maraot na ngaran an mga kaayon kan pamilyang iyan! 26 ”Kaya dai kamo matakot sa mga tawo. Mayong natatahoban na dai mahahayag; mayong sekreto na dai makakaluwas. 27 An itinataram ko saindo sa diklom, sabihon nindo sa liwanag; an ihinghing saindo, ikurahaw nindo sa mga atop. 28 Dai kamo matakot sa mga tawong makakagadan kan hawak alagad dai makakagadan kan kalag; kundi matakot kamo sa Dios na makakagadan kan hawak asin kalag sa impyerno. 29 Bakong an duwang dignos binabakal nin sarong sentabo? Alagad mayo minsan saro sainda na nahuhulog sa daga kun bakong kabotan kan saindong Ama. 30 Dawa an buhok sa payo nindo, bilang niya. 31 Kaya dai kamo matakot ta mas mahalaga kamo ki sa mga dignos! 32 ”An siisay man na magmidbid sako sa atubang nin mga tawo, mimidbidon ko man sa atubang nin sakong Ama sa langit. 33 Alagad an siisay man na magnegar sako sa atubang nin mga tawo, nenegaran ko man sa atubang nin sakong Ama sa langit. 34 ”Dai kamo maghona na nagdigdi ako sa pagdara nin katoninongan sa kinaban; dai ako nagdigdi sa pagdara nin katoninongan, kundi espada. 35 Nagdigdi ako nganing patumangon an aking lalaki sa saiyang ama, an aking babae sa saiyang ina, asin an manugang na babae sa panugangan niyang babae. 36 An magigin pinakamaraot na kaiwal nin tawo iyo an mga kaayon man sana kan saiyang pamilya. 37 ”An namomoot sa saiyang ama o ina orog pa sako, bakong maninigo na magin disipulo ko. An namomoot sa saiyang aking lalaki o babae orog pa sako, bakong maninigo na magin disipulo ko. 38 An dai magpasan kan saiyang krus asin magsunod sako bakong maninigo na magin disipulo ko. 39 An nagpapahalaga sa saiyang buhay, mawawaraan kaiyan; an nawawaran nin buhay huli sako, magkakamit kaiyan. 40 ”An minaako saindo, minaako man sako; an minaako sako, minaako sa nagsugo sako. 41 An minaako sa propeta nin Dios huli ta siya propeta nin Dios, babalosan siring sa propeta. An minaako nin tawong matanos huli ta siya matanos, babalsan siring sa tawong matanos. 42 An siisay man na magpainom nin maski sarong basong tubig sa saro kan pinakasadit na disipulo ko huli ta siya sakong disipulo, totoong maako nin balos.”
1 Pakatapos na matukdoan ni Jesus an doseng disipulo, nagdagos siya sa kataraed na banwaan nganing magtukdo asin maghulit duman. 2 Nabaretaan ni Juan Bautista sa bilanggoan an mga ginigibo ni Cristo, kaya nagsugo siya nin nagkapira niyang mga disipulo na magduman ki Jesus, 3 tanganing hapoton, “Ika na an pinagsasabi ni Juan na maabot, o mahalat pa kami nin iba?” 4 Nagsimbag si Jesus, “Sabihan nindo si Juan kan nadadangog asin nahihiling nindo: 5 an mga buta nakakahiling, an mga pilay nakakalakaw, an mga daoton nalilinigan, an mga bongog nakakadangog, an mga gadan nabubuhay liwat, asin an Marahay na Bareta ipinaghuhulit sa mga dukha. 6 Paladan an siisay man na dai nagduduwa-duwa dapit sako!” 7 Pakahale kan mga disipulo, nagtaram si Jesus sa mga tawo dapit ki Juan, “Ano an pinaghona nindong mahiling kan magduman kamo sa kalangtadan? Sarong bariw na pinagpapalid-palid nin doros? 8 Ano an boot nindong mahiling duman? Sarong tawong nakagubing nin mamahalon? An mga tawong naggugubing nin arog kaiyan nag-eerok sa mga palasyo! 9 Ano talaga an pinaglaom nindong mahiling? Sarong propeta? Iyo, sinasabihan ko kamo na an nahiling nindo orog pa ki sa propeta. 10 Huli ta si Juan an pinagsasabi sa kasuratan: ‘Uya, papaenoton ko saimo an sugo ko, nganing andamon an dalan na agihan mo.’ 11 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, mayo pang nabuhay na mas dakula ki Juan Bautista; alagad an pinakasadit sa Kahadean nin langit mas dakula pa ki sa saiya. 12 Poon na maghulit si Juan sagkod ngunyan, an Kahadean nin langit nagtitios nin kadahasan; hinihingowa ining laglagon kan mga madahas; 13 huli ta an gabos na propeta asin an Katogonan ni Moises naghula sagkod sa panahon ni Juan. 14 Kun boot nindong tubodon ini, si Juan iyo an Elias na maabot. 15 An may talinga, magdangog! 16 ”Sa ano ko ikakaagid an mga tawo ngunyan? Garo sinda mga aki na nagtuturukaw sa plasa asin nagkukurahaw sa mga kakawat ninda, 17 ‘Tinugtogan mi kamo, alagad dai kamo nagsayaw! Nanambitan kami alagad dai kamo nagtangis!’ 18 Kan nagdigdi si Juan, nag-ayuno siya asin dai nag-inom nin arak, alagad nagsabi an mga tawo, ‘May demonyo siya!’ 19 Kan an Aki nin Tawo an nagdigdi, nagkakan siya asin nag-inom, alagad nagsabi an mga tawo, ‘Hilinga saro siyang paslo, paraburat, katood kan mga parasingil nin buhis saka mga parakasala!’ Alagad an kadonongan nin Dios napapatotoohan kan saiyang mga gibo.” 20 Inanggotan ni Jesus an mga banwaan na ginibohan niya kan kadaklan kan saiyang mga milagro, dahel ta dai sinda nagbakle. 21 Nagsabi siya, “Herak man saimo, Corazin! Herak man saimo, Betsaida! Huli ta kun an mga milagrong ginibo diyan saindo ginibo sa Tiro saka sa Sidon, haloy na kutanang nagsulot nin sako asin nagtukaw sa abo an mga tawo duman sa pagpahiling na sinda nagbakle. 22 Kaya sinasabihan ko kamo, sa Aldaw nin Paghukom mas magian an padusang itatao sa mga taga Tiro asin Sidon ki sa saindo! 23 Asin ika, Capernaum! Boot mong iitaas sagkod sa langit? Ihuhulog ka sa impyerno! Huli ta kun an mga milagro na ginibo saimo ginibo sa Sodoma, an banwaan na idto yaon pa kutana ngunyan! 24 Sinasabihan ko kamo, mas magian an padusang itatao nin Dios sa Sodoma ki sa saindo.” 25 Kan oras na idto, nagtaram si Jesus, “O Ama, Kagurangnan nin langit asin daga! Nagpapasalamat ako saimo ta ipinahayag mo sa mga mangmang an mga bagay na tinago mo sa mga madonong asin sa mga may inadalan. 26 Opo, Ama, huli ta ini an ikinaogma mo. 27 ”Itinao sako kan sakong Ama an gabos na bagay. Mayong nakakamidbid sa Aki kundi an Ama sana; mayo man nin nakakamidbid sa Ama kundi an Aki sana, asin an boot kan Aki na pahayagan. 28 ”Madya kamo sako, kamo gabos na napapagal asin nagagabatan, ta tatawan ko kamo nin kapahingaloan. 29 Salongan nindo an sakong sakal asin mag-adal kamo sako, huli ta ako maboot asin mahuyo; asin makakakua kamo nin kapahingaloan. 30 Huli ta masayon an sakuyang sakal asin magian an pasanon ko.”
1 Sarong aldaw na Sabbath, nag-agi si Jesus sa kaomahan nin trigo. Gutom na an saiyang mga disipulo, kaya nagrapgos sinda nin mga trigo asin nagkakan. 2 Kan mahiling ini kan mga Fariseo, sinabihan ninda si Jesus, “Hilinga, an saimong mga disipulo naggigibo kan ipinapangalad na gibohon kun Sabbath!” 3 Nagsimbag si Jesus, “Dai nindo nabasa kun ano an ginibo ni David saka kan saiyang mga kairiba kan magutom sinda? 4 Naglaog siya sa Templo dangan nagkakan siya asin an saiyang mga kairiba kan tinapay na idinolot sa Dios, na ipinapangalad na kakanon kan bakong padi. 5 O dai pa nindo nabasa sa Katogonan ni Moises na lambang aldaw na Sabbath, an mga padi sa Templo minalapas kan katogonan dapit sa Sabbath, alagad dai sinda nagkakasala? 6 Sinasabihan ko kamo, uya digdi an sarong mas dakula pa ki sa Templo. 7 Sinasabi sa kasuratan, ‘Pagkaherak an boot ko asin bakong atang.’ Kun nasabotan nindo ini, dai nindo kokondenaron an mayong sala. 8 Huli ta an Aki nin Tawo iyo an Kagurangnan kan Sabbath.” 9 Naghale si Jesus sa lugar na idto asin nagduman sa sarong sinagoga. 10 Igwa duman nin sarong lalaking paralisado an kamot. Igwa man nin nagkapirang tawo na boot makakua nin dahelan nganing isumbong si Jesus. Kaya hinapot ninda siya, “Tugot daw sa Katogonan an pagbolong sa aldaw na Sabbath?” 11 Nagsimbag si Jesus, “Halimbawa an saro saindo igwa nin sarong karnero na nahulog sa hararom na bobon sa aldaw na Sabbath, dai daw niya iyan hawason? 12 An tawo pa daw na mas mahalaga ki sa karnero! Kun siring, tugot kan Katogonan an paggibo nin marahay sa aldaw na Sabbath.” 13 Dangan sinabihan ni Jesus an lalaking paralisado an kamot, “Unata an saimong kamot.” Inunat niya an saiyang kamot; naomayan ini asin pareho na kan sa ibong na kamot. 14 Nagluwas an mga Fariseo asin nag-orolay kun paano ninda ikapagadan si Jesus. 15 Kan maaraman ini ni Jesus, naghale siya sa lugar na idto. Dakul na tawo an nagsunod saiya. Pinaomayan niya an gabos na naghehelang, 16 dangan pinagbotan sinda na dai siya ipangosip, 17 tanganing maotob an sinabi ni propeta Isaias, 18 ”Uya an sakong sorogoon, an sakong pinili, an sakuyang namomotan asin ikinakaogma. Ibubugtak ko saiya an sakong Espiritu, asin ipapahayag niya an sakong hustisya sa gabos na nasyon. 19 Dai siya makikiiwal o magkukurahaw, an tingog niya dai madadangog sa mga tinampo; 20 dai niya babarion an nagruyong nang bariw, dai man niya paparongon an maromirom nang ilaw. Magpapadagos siya sagkod na manggana an katanosan; 21 asin maglalaom saiya an gabos na tawo.” 22 Dangan dinara ki Jesus an sarong lalaking buta saka pola na may demonyo. Binolong siya ni Jesus, kaya nakataram asin nakahiling siya. 23 Nagngalas an gabos asin naghapot, “Siya daw an Aki ni David?” 24 Kan madangog ini kan mga Fariseo, nagsabi sinda, “An tawong ini nakakapaluwas nin demonyo sa kapangyarihan ni Beelzebul na prinsipe kan mga demonyo.” 25 Aram ni Jesus an mga nasa boot ninda, kaya sinabihan niya sinda, “Marurumpag an arin man na kahadean na nababanga; mawawasak an arin man na banwaan o pamilya na nababanga. 26 Kaya kun si Satanas an magpaluwas ki Satanas siya mismo mababanga; paanong magdanay an saiyang kahadean? 27 Nagsasabi kamo na nagpapaluwas ako nin mga demonyo sa kapangyarihan ni Beelzebul. Kun nagpapaluwas ako nin mga demonyo sa kapangyarihan ni Beelzebul, sa kiisay na kapangyarihan nagpapaluwas an saindong mga disipulo? Kaya sinda an nagpapatotoo na nasasala kamo! 28 Alagad kun nagpapaluwas ako nin mga demonyo sa kapangyarihan kan Espiritu nin Dios, nagpapatotoo ini na nagpoon na an Kahadean nin Dios saindo. 29 ”Mayong makakasalakat sa harong nin sarong makosog na tawo kun dai ngona niya gaposon ini. Kun magapos na ini, saka pa sana niya masasamsaman an harong. 30 ”An bakong kampi sako, tumang sako; an dai nagtatabang sako sa pagtipon, nagwawarak. 31 Kaya sinasabihan ko kamo, papatawadon an mga tawo kan ano man na kasalan o paglanghad; alagad an maglanghad sa Espiritu Santo dai papatawadon. 32 An magtaram nin anoman tumang sa Aki nin Tawo, papatawadon; alagad an magtaram tumang sa Espiritu Santo dai nanggad papatawadon—ngunyan o sagkod pa man. 33 ”An marahay na kahoy, marahay man an bunga; an maraot na kahoy, maraot man an bunga. An kahoy namimidbid sa bunga. 34 Mga rimoranon! Paano kamong makataram nin mga marahay na bagay, na kamo mga maraot? Huli ta kun ano an nasa puso iyo an maluwas sa ngoso. 35 An marahay na tawo, marahay man an gibo huli ta pano nin karahayan an saiyang puso; an maraot na tawo, maraot man an gibo huli ta pano nin karatan an saiyang puso. 36 ”Sinasabihan ko kamo na sa Aldaw nin Paghukom an lambang saro magtatao nin kwenta kan lambang tataramon na mayong halaga na saiyang itinaram. 37 Huli ta kamo papatawadon o papadusahan sosog sa saindong mga itinaram.” 38 May nagkapirang paratukdo kan Katogonan asin nagkapirang Fariseo na nagsabi ki Jesus, “Maestro, boot ming makahiling nin tanda hale saimo.” 39 Nagsimbag si Jesus, “An maraot asin daing Dios na henerasyon naghahagad nin tanda; alagad mayong tanda na itatao sainda kundi an tanda ni Propeta Jonas. 40 Siring na si Jonas tolong aldaw asin tolong banggi sa tulak nin balyena, siring man an Aki nin Tawo tolong aldaw asin tolong banggi sa irarom kan daga. 41 Sa Aldaw nin Paghukom matindog an mga taga Nineve saka mahukom saindo, huli ta sinda nagbakle kan maghulit sainda si Jonas; asin uya digdi an mas dakula pa ki Jonas! 42 Sa Aldaw nin Paghukom matindog an Reyna nin Sheba saka mahukom saindo, huli ta nagbaklay siya hale sa mga poro kan daga tanganing madangog sana an kadonongan ni Solomon; asin uya an mas dakula pa ki Solomon! 43 ”Kun minaluwas sa tawo an maraot na espiritu, minaduman iyan sa mga mamarang lugar sa paghanap nin mapapahingaloan. Kun mayong nakukua, 44 minasaboot siya, ‘Mapuli ako sa harong na pinaghalean ko.’ Pagbalik niya maabotan niya iyan na mayong laog, malinig asin husay. 45 Minaluwas giraray siya saka minaagda nin pito pang espiritu na mas maraot pa ki sa saiya, dangan duman sinda gabos minaerok sa tawong iyan. Kaya nagigin mas maraot ki sa dati an kamugtakan kan tawong iyan. Siring kaini an mangyayari sa mga maraot na kapagarakian na ini.” 46 Nagtataram pa si Jesus sa mga tawo kan umabot an saiyang ina asin mga tugang. Idtoon sinda sa luwas asin boot na makaolay si Jesus. 47 Kaya may nagsabi ki Jesus, “Nasa luwas an saimong ina asin mga tugang, boot kang makaolay.” 48 Nagsimbag si Jesus, “Siisay an sakong ina? Siisay an sakong mga tugang?” 49 Dangan itinukdo niya an saiyang mga disipulo asin nagsabi, “Uya an sakuyang ina asin an sakuyang mga tugang! 50 Huli ta an siisay man na nag-ootob kan kabotan kan sakong Ama sa langit, iyo an sakong mga tugang asin an sakong ina.”
1 Kan aldaw man sanang idto, nagluwas sa harong si Jesus asin nagtukaw sa tampi kan danaw. 2 Tiniriponan siya nin kadakul na tawo kaya naglunad siya sa sakayan asin duman nagtukaw mantang an mga tawo nasa baybayon. 3 Nagtukdo siya sainda nin dakul na bagay sa paagi nin mga parabola. “May sarong paraoma na nagsabwag nin banhi. 4 Mantang isinasabwag niya an banhi, nahulog an iba sa dalan; nag-abot an mga gamgam asin tinuka idto. 5 An ibang banhi nahulog sa lugar na magapo; nagtambo tolos idto huli ta manipis an daga duman. 6 Alagad pagsirang kan aldaw nagkaaralang idto huli ta dai nakagamot nin hararom. 7 An iba man na banhi nahulog sa katonokan; pagtambo kan mga tonok, pinoot an mga banhi. 8 Alagad an ibang banhi nakasabwag sa matubang na daga asin namunga: an iba mananggatos an bunga, an iba sesenta, an iba treynta.” 9 Nagsabi si Jesus, “An may talinga, magdangog!” 10 Dangan dinolok si Jesus kan mga disipulo asin hinapot, “Tadaw ta mga parabola an ginagamit mo sa pagtukdo sainda?” 11 Nagsimbag si Jesus, “Saindo ipinapasabot an mga hilom kan Kahadean nin langit, alagad sainda dai. 12 Huli ta an siisay man na igwa, tatawan pa nin dakul, tanganing orog pang magkaigwa. Alagad an siisay man na dai, kukuahon pa maski an kadikit na sadiri niya. 13 Kaya parabola an ginagamit ko sa pagtukdo sainda dahel ta nahihiling ninda alagad dai namamaanan, nadadangog ninda alagad dai nahihinanyog o nasasabotan. 14 Kaya naootob sainda an sinabi ni Isaias: ‘Totoong madadangog nindo, alagad dai kamo makakasabot; totoong mahihiling nindo, alagad dai kamo makakamaan, 15 huli ta kulapos an isip kan mga tawong ini; tinatahoban ninda an saindang mga talinga, pinipirong ninda an saindang mga mata, ta tibaad sinda makamaan, o makadangog, o makasabot, dangan magdolok sako nganing paomayan ko.’ 16 ”Alagad mga paladan kamo, huli ta an mga mata nindo nakakahiling; an mga talinga nindo nakakadangog! 17 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, dakul na propeta asin matatanos na tawo an boot nanggad makahiling kan nahihiling nindo, alagad dai nakahiling; asin makadangog kan nadadangog nindo alagad dai nakadangog. 18 ”Saboton nindo an kahulogan kan parabola kan paraoma. 19 Idtong mga banhi na nahulog sa dalan garo idtong mga tawo na nakakadangog kan tataramon dapit sa Kahadean alagad dai nakakasabot. Minaabot an demonyo dangan inaagaw an isinabwag sa puso ninda. 20 An mga banhing nakasabwag sa lugar na magapo garo idtong mga tawo na maogmang minadangog saka minaako tolos kan tataramon nin Dios. 21 Alagad dai nakatadom nin marahay an nadangog kaya dai nahaloy; pag-abot kan karibokan o kasakitan dahel sa tataramon, minabaya tolos sinda. 22 An mga banhing nakasabwag sa lugar na matonok garo idtong mga tawo na nagdadangog kan tataramon, alagad an tataramon pinopoot kan mga kahaditan sa buhay na ini asin kan pagkamoot sa kayamanan, kaya dai nagbubunga. 23 Alagad an mga banhing nakasabwag sa matubang na daga garo idtong mga tawo na nagdadangog asin nakakasabot kan tataramon nin Dios; namumunga nanggad nin dakul, an iba sanggatos, an iba sesenta asin an iba treynta.” 24 Saro pang parabola an inistorya ni Jesus, “An Kahadean nin langit nakakaagid sa sarong paraoma na nagsabwag nin marahay na banhi sa saiyang oma. 25 Alagad sarong banggi mantang tororog an gabos, nag-abot an kaiwal niya, sinabwagan nin mga doot an oma, saka naghale. 26 Kan nagtalubo na an mga banhi, dangan mamunga na an mga ini, nagturunga man an mga doot. 27 Kaya nagduman sa paraoma an mga sorogoon asin naghapot, ‘Kagurangnan, bakong marahay na banhi an isinabwag mo sa saimong oma? Tadaw ta may mga doot na?’ 28 ‘Kaiwal an kaggibo kaiya,’ (kaiyan) an simbag niya. ‘Boot mo na gaboton mi an mga doot?’ an hapot ninda. 29 Nagsimbag an paraoma, ‘Dai, ta tibaad magabot pati an paroy. 30 Pabayae sanang magtalubong sabay an paroy asin an doot sagkod sa tig-anihan. Pag-ani, ipapagabot kong enot sa mga paraani an mga doot, dangan ipapabugkos ko nganing suloon. Pakatapos, ipapaani ko an paroy, dangan ipapasaray sa harong-harong ko.’” 31 Nag-istorya pa si Jesus sainda kan parabolang ini, “An Kahadean nin langit nakakaagid sa sarong tawo na nagtanom nin pisog nin mustasa sa saiyang oma. 32 Ini an pinakasadit sa gabos na pisog, alagad pagtalubo, iyo an pinakadakula sa gabos na tanom. Ini nagigin sarong kahoy, kaya an mga gamgam minatugdon saka minagibo kan saindang salagan sa mga sanga kaini.” 33 Nag-istorya pa si Jesus nin saro pang parabola, “An Kahadean nin langit garo lebadurang isinalak nin sarong babae sa tolong litro nin arina sagkod na nag-usbog an bilog na minasa.” 34 Ini gabos itinukdo ni Jesus sa mga tawo sa paagi nin mga parabola. Mayo siyang itinaram sainda na dai naggamit nin parabola. 35 Ginibo niya ini tanganing maotob an sinabi kan propeta, “Mataram ako sainda sa paagi nin mga parabola; ipapahayag ko sainda an mga bagay na natatago poon na lalangon an kinaban.” 36 Dangan binayaan ni Jesus an mga tawo asin naglaog sa harong. Nagrani saiya an mga disipulo asin nagsabi, “Paliwanagan man samo an kahulogan kan parabola kan mga doot sa oma.” 37 Nagsabi si Jesus, “An nagsabwag kan marahay na banhi iyo an Aki nin Tawo; 38 an oma iyo an kinaban. An marahay na banhi iyo an mga tawong kaayon sa Kahadean; an mga doot iyo an mga tawong kaayon kan Maraot. 39 An kaiwal na nagsabwag kan doot iyo an Diablo. An tig-anihan iyo an kataposan kan panahon, dangan an mga paraani iyo an mga anghel. 40 Siring na tinitipon saka sinusulo an mga doot, siring man an mangyayari sa kataposan kan panahon: 41 susugoon kan Aki nin Tawo an saiyang mga anghel nganing tiponon saka paluwason sa saiyang Kahadean an gabos na nagin dahelan nin kasalan asin an gabos na paragibo nin maraot. 42 Iaapon sinda sa hornong nagkakalayo; magtatangis sinda duman, asin magraragot an saindang mga ngipon. 43 Dangan magliliwanag siring sa aldaw an mga matanos sa Kahadean kan saindang Ama. An may talinga, magdangog! 44 ”An Kahadean nin langit nakakaagid sa kayamanan na natatago sa oma. Nakalot iyan nin sarong tawo alagad tinahoban niya giraray. Dangan sa saiyang kaogmahan ipinabakal an gabos niyang rogaring asin binakal an omang iyan. 45 ”An Kahadean nin langit nakakaagid man sa sarong negosyante na naghahanap nin mga marahay na klase nin perlas. 46 Kan makakua siya nin pambihirang klase nin perlas, ipinabakal niya an gabos niyang rogaring asin binakal an perlas. 47 ”An Kahadean nin langit kaagid man sa sarong hikot na initsa sa dagat asin nakadakop nin manlaen-laen na klase nin sira. 48 Kan pano na an hikot, ginuyod ini kan mga parasira sa baybayon. Linaen ninda an mga marahay na sira asin ibinugtak sa banyera; alagad inapon an dai mapakikinabangan. 49 Arog kaini an mangyayari sa kataposan kan panahon: maluwas an mga anghel, lalaenon ninda an mga maraot na tawo sa mga matanos, 50 dangan an mga maraot iaapon sa horno. Magtatangis sinda duman asin magraragot an saindang mga ngipon.” 51 Hinapot ni Jesus an saiyang mga disipulo, “Nasasabotan nindo an mga bagay na ini?” “Opo,” an simbag ninda. 52 Kaya tinaraman niya sinda, “An kahulogan kaini iyo na an lambang paratukdo kan Katogonan na nakanood dapit sa Kahadean nin langit nakakaagid sa sarong kagharong na nagluwas nin bago asin daan na mga bagay hale sa saiyang sarayan.” 53 Pakaosipon ni Jesus kan mga parabolang ini, naghale siya sa lugar na idto 54 asin nagpuli sa sadiri niyang banwaan. Nagtukdo siya sa sinagoga; nagngalas an gabos na nakadangog saiya. Naghinarapot-hapotan sinda, “Saen nakakua nin siring na kadonongan an tawong ini? Ano ta nakakagibo siya nin mga milagro? 55 Bakong iyo ini an aki kan panday? Bakong si Maria an saiyang ina? Bakong tugang siya ni Santiago, ni Jose, ni Simon asin ni Judas? 56 Bakong nasa kaibahan ta an mga tugang niyang babae? Saen siya nakakua kaini gabos?” 57 Kaya dai sinda nagtubod saiya. Nagsabi si Jesus sainda, “An sarong propeta ginagalangan saen man na lugar pwera sa sadiri niyang banwaan saka sa sadiri niyang harong.” 58 Kaya dai siya naggibo nin dakul na milagro duman huli ta dai sinda nagtubod.
1 Kan panahon na iyan, nabaretaan ni Herodes, na kagsakop kan Galilea, an kabantogan ni Jesus. 2 Sinabihan niya an mga opisyal, “Siya si Juan Bautista; nabuhay siya liwat kaya igwa nin kapangyarihan sa paggibo nin mga milagro.” 3 Si Herodes an nagpadakop, nagpakadena saka nagpabilanggo ki Juan. An dahelan iyo si Herodias, na agom kan tugang niyang si Felipe. 4 Sinabihan kaya ni Juan si Herodes, “Sala na agomon mo si Herodias!” 5 Boot ipagadan ni Herodes si Juan, alagad natakot siya sa mga tawo huli ta minidbid ninda si Juan na sarong propeta. 6 Kan kumpleanyo ni Herodes, nagsayaw sa atubang nin gabos an aking daraga ni Herodias. Naogma si Herodes, 7 kaya nagsumpa siya na itatao sa daraga an anoman na hagadon kaini saiya! 8 Sa pasunod kan saiyang ina, nagsabi an daraga, “Itao mo sako ngunyan tolos sa sarong bandehado an payo ni Juan Bautista!” 9 Namondo an hade, alagad huli kan saiyang sumpa sa atubang kan gabos niyang bisita, nagboot siyang itao an hagad kan daraga. 10 Kaya pinapugotan niya si Juan sa laog kan bilanggoan. 11 Dinara an payo na nasa bandehado, itinao sa daraga, asin itinao man kaini sa saiyang ina. 12 Nag-abot an mga disipulo ni Juan, kinua an bangkay saka ilinubong. Dangan naghale sinda asin ibinareta ini ki Jesus. 13 Kan maaraman ni Jesus an nangyari ki Juan, naglunad siya sa sarong sakayan pasiring sa sarong lugar na siblag sa mga tawo. Alagad kan maaraman ini kan mga tawo, nagralakaw sinda hale sa mga banwaan asin sinundan ninda si Jesus. 14 Paglusad ni Jesus sa sakayan, nahiling niya an kadakul na tawo; naherak siya sainda asin binolong niya an mga naghehelang sa kaibahan ninda. 15 Kan banggi na, nagdolok saiya an mga disipulo dangan nagsabi, “Banggi na, asin harayo an lugar na ini. Subolan na an mga tawo tanganing magbakal nin makakakan ninda.” 16 Nagsabi si Jesus, “Dai na kaipuhan na maghale pa sinda; tawan nindo sinda nin makakakan.” 17 Alagad nagsabi sinda, “Igwa sana kita nin limang tinapay saka duwang sira.” 18 ”Daraha nindo sako,” an sabi ni Jesus. 19 Pinagbotan niyang magturukaw an mga tawo sa doot. Dangan kinua niya an limang tinapay saka an duwang sira, nagtingkalag siya sa langit asin nagpasalamat. Binaraak niya an mga tinapay saka itinao sa mga disipulo; dangan itinao man kan mga disipulo sa mga tawo. 20 Nagkarakan an gabos asin nagkabarasog. Pakatapos, tiniripon kan mga disipulo an mga natada, asin doseng basket pa an napano. 21 May limang ribong lalaki an nagkakan, dai kabilang an mga babae asin an mga aki. 22 Pinasakay ni Jesus an mga disipulo saka pinaenot sa ibong kan danaw mantang pinapahale niya an mga tawo. 23 Pakapahalea niya kan mga tawo, nagtukad siya sa sarong bulod tanganing mamibi. Kan magbanggi na, solo siya duman; 24 asin kan oras na iyan an sakayan kan mga disipulo nasa tahaw na kan danaw, hinahampas kan alon huli ta sabat sa doros. 25 Kan maaga na, si Jesus nag-abot sainda, naglalakaw sa ibabaw kan tubig. 26 An mga disipulo, kan mahiling siya na naglalakaw sa ibabaw kan tubig, nagkururahaw sa takot, “May kalag!” 27 Alagad nagtaram tolos si Jesus sainda, “Ako ini! Dai kamo matakot! Pakosoga an saindong boot!” 28 Dangan nagtaram si Pedro, “Kagurangnan, kun ika man nanggad iyan, padolokon mo ako saimo sa ibabaw kan tubig.” 29 ”Madya!” an simbag ni Jesus. Kaya naglusad si Pedro sa sakayan saka naglakaw sa ibabaw kan tubig pasiring ki Jesus. 30 Alagad kan mamangnohan niya an makosog na doros, natakot siya kaya nagpoon siyang mag-irarom sa tubig. Nagkurahaw siya, “Kagurangnan, ligtasan ako!” 31 Ginawgaw tolos ni Jesus an saiyang kamot, pinugol siya saka sinabihan, “Maluya an saimong pagtubod! Tadaw ta nagduwa-duwa ka?” 32 Pakalunad nindang duwa sa sakayan, naglinaw an panahon. 33 Nagsamba ki Jesus an mga disipulo na nasa sakayan asin nagsabi, “Ika mananggad an Aki nin Dios!” 34 Pakabalyo ninda sa danaw, nagdoong sinda sa Genesaret. 35 Namidbid si Jesus kan mga tawo duman, kaya kinua ninda an mga naghehelang sa mga kataraed na lugar asin dinara ki Jesus. 36 Nakimaherak sinda saiya na tugotan an mga naghehelang na makaduta lamang maski sa gayad kan saiyang gubing; asin an gabos na nakaduta narahay.
1 May mga Fariseo asin mga paratukdo kan Katogonan hale sa Jerusalem na nagduman ki Jesus. Hinapot ninda siya, 2 ”Tadaw ta linalapas kan mga disipulo mo an katukdoan na hale pa sa satong mga ginikanan? Dai sinda naghahanaw nin kamot bago magkakan!” 3 Nagsimbag si Jesus, “Tadaw ta linalapas man nindo an togon nin Dios masunod sana an sadiri nindong katukdoan? 4 Huli ta nagboot an Dios, ‘Galangan mo an saimong ama asin ina,’ saka ‘An magtaram nin maraot tumang sa saiyang ama o ina dapat gadanon.’ 5 Alagad itinutukdo nindo na kun an sarong tawo igwang ikakatao sa saiyang ama o ina magsabi, ‘An bagay na ini para sa Dios,’ 6 nahahale na saiya an katongdan na galangan an saiyang ama asin ina. Sa paaging iyan dai nindo tinatawan nin halaga an togon nin Dios tanganing masunod sana an sadiri nindong katukdoan. 7 Mga parasagin-sagin! Tama nanggad si Isaias kan siya magpropesiya dapit saindo: 8 ‘Inoomaw ako kan mga tawong ini kan saindang ngoso, alagad harayo sako an saindang mga puso. 9 An pagsamba ninda sako mayo nin halaga, huli ta an itinutukdo ninda bilang doktrina, mga pagboot nin tawo sana!’” 10 Dangan pinarani ni Jesus saiya an mga tawo asin sinabihan, “Dangoga asin sabota nindo: 11 bakong an minalaog sa ngoso nin tawo an nakakapaati saiya kundi an minaluwas diyan.” 12 Nagdolok ki Jesus an saiyang mga disipulo asin nagsabi, “Dai mo aram na nakulogan an boot kan mga Fariseo kan saimong itinaram?” 13 Nagsimbag si Jesus, “An arin man na tanom na dai itinanom nin sakong Ama sa langit, gagaboton. 14 Pabayae sana nindo sinda; mga buta sindang giya. Kun an sarong buta magkabit nin kapwa buta, pareho sindang mahuhulog sa kalot.” 15 Nagsabi si Pedro ki Jesus, “Paliwanagan man samo an parabolang ini.” 16 Nagsabi si Jesus sainda, “Dai pa nanggad kamo nakakasabot? 17 Dai nindo aram na an anoman na minalaog sa ngoso nin tawo minadagos sa tulak asin minaluwas? 18 Alagad an mga bagay na minaluwas sa ngoso, minahale sa puso; iyan an nakakapaati sa sarong tawo. 19 Huli ta sa puso minagikan an mga maraot na kaisipan, an panggadan, panambay, an paggibo nin mga bagay na imoral, panghabon, pagputik asin pagpakaraot sa iba. 20 Ini an mga nakakapaati sa tawo; alagad an dai paghanaw kan kamot bago magkakan dai nakakapaati sa tawo.” 21 Naghale si Jesus sa lugar na idto asin nagduman sa distrito nin Tiro saka Sidon. 22 Sarong babaeng taga Canaan na nag-eerok sa lugar na idto nagdolok ki Jesus. Nagkurahaw siya, “Kagurangnan, Aki ni David! Kaheraki ako! May demonyo an aki kong babae asin masakit an kamugtakan.” 23 Alagad dai naggirong si Jesus. Pinakiolayan siya kan saiyang mga disipulo, “Pahalea na siya huli ta nagpaparasunod siya sato asin nagpapararibok!” 24 Nagsimbag si Jesus, “Sinugo ako para sana sa mga karnerong nalalagalag kan banwaan nin Israel.” 25 Alagad nagluhod an babae sa atubang ni Jesus asin nagsabi, “Kagurangnan, tabangi man ako!” 26 Nagsimbag si Jesus, “Bakong tama na ibahog sa mga ayam an kakanon kan mga aki.” 27 Nagsimbag an babae, “Totoo iyan, alagad maski an mga ayam nagkakakan kan mga rakdag hale sa lamesa kan saindang kagsadiri.” 28 Kaya sinabihan siya ni Jesus, “Babae, dakula an saimong pagtubod! Mangyari saimo siring sa kamawotan mo.” Kan oras man sanang iyan naomayan an aki niya. 29 Paghale ni Jesus sa lugar na idto, nag-agi siya sa gilid kan Danaw nin Galilea. Nagtukad siya sa bulod dangan nagtukaw duman. 30 Nagdorolok saiya an dakul na tawo na may darang mga lupog, buta, pilay, pola, asin iba pang mga naghehelang. Ibinugtak ninda an mga ini sa pamitisan ni Jesus; binolong niya sinda gabos. 31 Nagngalas an mga tawo kan mahiling nindang nagtataram na an pola, naomayan na an lupog, naglalakaw na an pilay saka nakakahiling na an buta; kaya inomaw ninda an Dios nin Israel. 32 Dangan pinarani ni Jesus saiya an mga disipulo asin sinabihan, “Naheherak ako sa mga tawong ini huli ta tolong aldaw na sindang kaiba ko asin mayo na sindang makakakan. Habo ko sindang papulion na gutom, ta tibaad panluyahon sinda sa dalan.” 33 Sinabihan siya kan mga disipulo, “Saen man kita makua nin kakanon sa desyertong ini tanganing pakakanon sinda?” 34 Naghapot si Jesus, “Pira an tinapay nindo?” “Pitong tinapay asin nagkapirang saradit na sira sana,” an simbag ninda. 35 Pinatukaw ni Jesus sa daga an mga tawo. 36 Dangan kinua niya an pitong tinapay asin an sira, nagpasalamat, binaraak niya idto, itinao sa mga disipulo asin itinao man kan mga ini sa mga tawo. 37 Nagkarakan an gabos asin nagkabarasog. Tinipon kan mga disipulo an mga natada, asin pitong basket pa an napano. 38 Apat na ribong lalaki an nagkakan, dai kabilang an mga babae asin an mga aki. 39 Pakatapos, pinahale na ni Jesus an mga tawo dangan naglunad siya sa sarong sakayan asin nagduman sa teritoryo nin Magadan.
1 Nagkapirang mga Fariseo asin mga Saduceo an nagduman ki Jesus. Boot nindang masudyaan si Jesus kaya hinagadan siya ninda nin sarong tanda hale sa langit. 2 Sinabihan sinda ni Jesus, “Pagsolnop kan aldaw minasabi kamong, ‘Magkakaigwa nin marahay na panahon, huli ta mapula an kalangitan.’ 3 Pagkaaga minasabi kamo, ‘Mauran ngunyan huli ta madampog.’ Nauukodan nindo kun mauran o mainit sa paghiling sana sa langit, alagad dai kamo tataong magsabot kan kahulogan kan mga tanda kan panahon! 4 An maraot asin daing-Dios na henerasyon naghahagad nin tanda, alagad mayong tanda na itatao sainda kundi an tanda ni Jonas.” Dangan binayaan niya sinda. 5 Kan magbalyo sa ibong kan danaw an mga disipulo, nakalingaw sindang magdara nin tinapay. 6 Sinabihan sinda ni Jesus, “Maglikay kamo sa lebadura kan mga Fariseo asin mga Saduceo.” 7 Nag-orolay-olay sinda, “Nagtaram siya kaini huli ta mayo kitang darang tinapay.” 8 Aram ni Jesus kun ano an pinag-oolayan ninda, kaya naghapot siya, “Tadaw ta pinag-oolayan nindo na nakalingaw kamong magdara nin tinapay? Maluya an saindong pagtubod! 9 Dai pa giraray kamo nakakasabot? Dai nindo nagigiromdoman an limang tinapay na ipinakakan ko sa limang ribo katawo? Pirang basket na tada an natipon nindo? 10 Dai nindo nagigiromdoman an pitong tinapay na ipinakakan ko sa apat na ribo katawo? Pirang basket na tada an natipon nindo? 11 Tadaw ta dai nindo nasasabotan na bakong tinapay an boot kong sabihon? Maglikay kamo sa lebadura kan mga Fariseo asin mga Saduceo.” 12 Dangan pa sana nasabotan kan mga disipulo na bakong lebadura nin tinapay an boot sabihon ni Jesus kundi an katukdoan kan mga Fariseo asin mga Saduceo. 13 Nagduman si Jesus sa distrito nin Cesarea Filipos, saen hinapot niya an saiyang mga disipulo, “Ano an sabi kan mga tawo, siisay daa an Aki nin Tawo?” 14 Nagsimbag sinda, “An sabi kan iba si Juan Bautista. An iba nagsasabi na si Elias, an iba naman nagsasabi na si Jeremias o saro kan mga propeta.” 15 Hinapot sinda ni Jesus, “Para saindo, siisay ako?” 16 Nagsimbag si Simon Pedro, “Ika an Cristo, an Aki nin Dios na buhay.” 17 ”Paladan ka, Simon, aki ni Juan! Huli ta bakong tawo an nagpasabot saimo kan katotoohan na ini kundi an sakong Ama sa langit,” an sabi ni Jesus. 18 ”Kaya sinasabihan taka: Ika si Pedro, saro kang gapo asin sa ibabaw kan gapong ini papatindogon ko an sakong simbahan; dawa an kapangyarihan nin kagadanan dai nanggad makakadaog kaiyan. 19 Itatao ka (ko) saimo an mga Iyabe (lyabe) kan Kahadean nin langit; (an anoman na ipangalad mo sa daga), ipapangalad man sa langit; an anoman na itugot mo sa daga, itutugot man sa langit.” 20 Dangan pinagbotan ni Jesus an mga disipulo na dai nanggad ipanabi sa kiisay man na siya an Cristo. 21 Poon kaidto nagpoon nang paliwanagan ni Jesus an mga disipulo na kaipuhan magduman siya sa Jerusalem dangan mag-agi nin makuring pagsakit sa kamot kan mga kamagurangan, kan mga poon na padi, asin kan mga paratukdo kan Katogonan. Sinabihan niya sinda na gagadanon siya alagad sa ikatolong aldaw mabubuhay siya liwat. 22 Isiniblag siya ni Pedro saka tinuyaw, “Kagurangnan, dai man logod iyan itugot nin Dios! Dai iyan mangyayari saimo!” 23 Inatubang niya si Pedro asin sinabihan, “Rumayo ka sako, Satanas! Nakakaolang ka sa ginigibo ko, huli ta an iniisip mo bakong sa Dios, kundi sa tawo.” 24 Dangan sinabihan ni Jesus an saiyang mga disipulo, “An siisay man na boot sumunod sako, kaipuhan lingawan niya an sadiri niyang buhay, magpasan kan saiyang krus asin magsunod sako. 25 Huli ta an siisay man na namomoot na magligtas kan saiyang buhay, mawawaraan kaiyan; alagad an siisay man na mawaran kan saiyang buhay huli sako, magkakamit kaiyan. 26 Huli ta anong pakinabang nin sarong tawo, makamtan man niya an bilog na kinaban kun mawara an saiyang buhay? O ano an ikakatubos kan tawo tanganing makamtan niya giraray iyan? 27 Huli ta maabot an Aki nin Tawo sa kamurawayan nin saiyang Ama kaiba an mga anghel, asin babalosan niya an lambang saro sosog sa saiyang mga naginibo. 28 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, igwa nin nagkapira digdi na dai magagadan sagkod na dai ninda mahiling na minadatong an Aki nin Tawo sa saiyang Kahadean.”
1 Pakalihis nin anom na aldaw, ipinag-iba ni Jesus si Pedro saka an magtugang na Santiago asin Juan sa sarong halangkaw na bukid. 2 Kan idtoon na sinda, nahiling nindang naliwat si Jesus; nagliwanag siring sa aldaw an lalawogon niya, asin nagkintab sa kaputian an saiyang gubing. 3 Dangan nahiling ninda si Moises saka si Elias na nakikipag-olay ki Jesus. 4 Kaya nagsabi si Pedro ki Jesus, “Kagurangnan, marahay na uya kita digdi. Kun boot mo, magibo ako nin tolong payag-payag digdi, saro saimo, saro ki Moises asin saro ki Elias.” 5 Nagtataram pa siya kan lindongan sinda nin maliwanag na panganoron. Dangan sarong tingog hale sa panganoron an nagsabi, “Ini an Aki kong namomotan na ikinakaogma kong gayo—dangoga nindo siya!” 6 Kan madangog ini kan mga disipulo, nagdapa sinda sa takot. 7 Alagad dinolok sinda ni Jesus, dinutaan saka sinabihan, “Tumindog kamo! Dai kamo matakot!” 8 Pagtingkalag ninda, mayo sindang nahiling kundi si Jesus sana. 9 Mantang naglulugsot sinda sa bukid, pinagbotan sinda ni Jesus, “Dai nindo ipang-osip sa kiisay man an nahiling nindo sagkod na an Aki nin Tawo mabuhay liwat.” 10 Dangan hinapot si Jesus kan mga disipulo, “Tadaw ta an mga paratukdo kan Katogonan nagsasabi na si Elias daa an enot na maabot?” 11 Nagsimbag si Jesus, “Talagang enot na maabot si Elias tanganing ibalik sa dati an gabos na bagay. 12 Alagad sinasabihan ko kamo, nagdigdi na si Elias alagad dai siya ninda namidbidan, kundi saindang pinasakitan. Siring man an Aki nin Tawo saindang papasakitan.” 13 Dangan nasabotan kan mga disipulo na manongod ki Juan Bautista an sinasabi ni Jesus. 14 Pagbalik ninda duman sa mga tawo, nagdolok ki Jesus an sarong lalaki, nagluhod sa atubang niya saka nagsabi, 15 ”Kagurangnan, kaheraki man an aki ko! May helang siyang epilepsya asin nagtitios nin makuri. Parati siyang natutumba sa kalayo asin nahuhulog sa tubig. 16 Dinara ko siya sa saimong mga disipulo alagad dai ninda siya narahay.” 17 Nagsimbag si Jesus, “Mga tawong mayo nin pagtubod asin masombikal! Sagkod nuarin ako kaibaiba nindo? Sagkod nuarin ko kamo pagtitioson? Daraha digdi sako an aki!” 18 Inanggotan ni Jesus an demonyo asin luminuwas ini; narahay tolos an aki. 19 Dangan nagdolok ki Jesus an mga disipulo asin naghapot na mayong ibang nakakadangog, “Tadaw ta dai mi napaluwas an demonyo?” 20 ”Huli ta kulang an pagtubod nindo,” an simbag ni Jesus. “Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, kun igwa kamo nin pagtubod na arog kan pisog nin mustasa, pwede nindong sabihon sa bulod na ini, ‘Dumuman ka sa sarong lugar’, asin maduman iyan! Mayong magigin imposible saindo. 21 (Alagad an demonyong arog kaini napapaluwas sana sa paagi nin pamibi asin pag-ayuno.)” 22 Kan magtiripon sa Galilea an mga disipulo, nagsabi giraray si Jesus sainda, “Itatao na an Aki nin Tawo sa mga tawo 23 dangan gagadanon ninda siya; alagad sa ikatolong aldaw mabubuhay siya liwat.” Namondo sinda nin makuri pakadangog kaini. 24 Kan magduman sa Capernaum si Jesus asin an saiyang mga disipulo, hinapot si Pedro kan mga parasingil nin buhis, “Ano, nagbabayad kan buhis sa Templo an saindong maestro?” 25 ”Iyo,” an simbag ni Pedro. Kan lumaog si Pedro sa harong, siya an enot na hinapot ni Jesus kaini, “Simon, ano an paghona mo? Siisay an pinapabayad nin lisensya o buhis kan mga hade sa kinaban, an mga namamanwaan o an mga dayuhan?” 26 ”An mga dayuhan,” an simbag ni Pedro. “Kun siring,” an sabi ni Jesus, “an mga namamanwaan dai dapat pagsingilon. 27 Alagad nganing dai ta mapamondo an mga tawong ini, dumuman ka sa danaw saka mamanwit ka. Kuaha an enot mong masubad; sa ngoso kaiyan may makukua kang kwartang plata. Ibayad mo iyan para sa buhis tang duwa.”
1 Kan oras na iyan, nagdolok an mga disipulo ki Jesus asin naghapot, “Siisay an pinakadakula sa Kahadean nin langit?” 2 Nag-apod si Jesus nin sarong aking sadit, pinatindog sa atubang ninda, 3 dangan nagsabi, “Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, kun dai kamo magbakle asin magin siring sa mga aking sadit, dai nanggad kamo makakalaog sa Kahadean nin langit. 4 An siisay man na magpakumbaba siring kan sadit na aking ini, iyo an pinakadakula sa Kahadean nin langit. 5 An siisay man na minaako sa arog kaining aki sa ngaran ko, minaako sako. 6 ”An siisay man na magin dahelan nin pagkasala kan saro sa mga saradit na ini na minatubod sako, mas marahay pang tagulnodan siya nin gapong gilingan sa liog dangan lunodon sa tahaw kan dagat. 7 Herak man sa kinaban huli sa mga nakakapakasala sa mga tawo! Kaipuhan nanggad na mag-abot an mga pagsugot, alagad herak man sa tawong nagigin dahelan nin pagkasala! 8 ”Kun an saro mong kamot o bitis magin dahelan kan pagkakasala mo, putola iyan dangan aponan! Mas marahay pa saimong lumaog ka sa langit na saro sana an kamot o bitis ki kan duwa an kamot o bitis alagad ihulog sa kalayong daing kataposan. 9 Kun an saro mong mata magin dahelan kan pagkakasala mo, hulwata iyan dangan aponan! Mas marahay pang lumaog ka sa langit na saro sana an mata ki kan may duwang mata alagad ihulog sa kalayo nin impyerno. 10 ”Dai nanggad nindo pagbasang-basangon an arin man sa mga saradit na ini. Sinasabihan ko kamo, an saindang mga anghel sa langit danay na nasa atubang kan sakong Ama sa langit. 11 (Huli ta an Aki nin Tawo nagdigdi sa pagligtas kan nawawara.) 12 ”Sa paghona nindo, ano an gigibohon nin sarong tawong igwa nin sanggatos na karnero alagad may saro na nalagalag? Bako daw na babayaan niya an nobenta y nwebe na nasa pasabsaban nganing hanapon niya an nalagalag na karnero? 13 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, kun makua na niya iyan, orog an kaogmahan niya dahel kaiyan ki sa nobenta y nwebe na dai nalagalag. 14 Huli ta habo kan saindong Ama sa langit na mawara an arin man sa mga saradit na ini. 15 ”Kun an tugang mo nagkakasala saimo, kaolayon mo siya na kamo sanang duwa; itaram mo saiya an sala niya. Kun dangogon ka niya, marahay ta nagkaolian kamo. 16 Alagad kun dai ka niya dangogon, mag-iba ka nin saro o duwa katawo tanganing an lambang tataramon mapatotoohan kan duwa o tolong saksi. 17 Kun dai niya kamo dangogon, isumbong mo siya sa simbahan. Kun sagkod sa atubangan kan simbahan, habo ka niyang dangogon, ibilang mo siyang sarong pagano o sarong parasingil nin buhis. 18 ”Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, an anoman na ipangalad nindo sa daga, ipapangalad man sa langit; an anoman na itugot nindo sa daga, itutugot man sa langit. 19 ”Giraray sinasabihan ko kamo, kun an duwa saindo digdi sa daga magkaoyon na maghagad nin anoman, itatao iyan saindo kan sakong Ama sa langit. 20 Huli ta kun may duwa o tolo katawo na nagtitiripon sa ngaran ko yaon ako sa kaibahan ninda.” 21 Dangan nagdolok si Pedro ki Jesus asin naghapot, “Kagurangnan, pirang beses ko dapat patawadon an tugang ko kun nagkakasala sako? Sagkod sa pitong beses?” 22 ”Bakong pitong beses,” an simbag ni Jesus, “kundi pitong setenta na beses. 23 Huli ta an Kahadean nin langit nakakaagid sa sarong hade na boot nang kwentahon an mga utang saiya kan mga sorogoon niya. 24 Minapoon pa sana siyang magkwenta, kan darahon saiya an sarong may utang nin nagkapirang milyon na pesos. 25 An sorogoon na ini mayong ibabayad, kaya nagboot an hade na ipabakal siya kaiba an saiyang pamilya saka an gabos niyang rogaring tanganing mabayadan an utang. 26 Luminuhod an sorogoon sa atubang kan hade asin nakimaherak, ‘Tawe pa ako nin panahon asin babayadan taka kan gabos kong utang.’ 27 Naherak saiya an hade kaya dai na siya pinabayad kan utang saka pinapuli na siya. 28 ”Pagluwas kan sorogoon, nasabat niya an kapwa niya sorogoon na may utang saiya nin nagkapirang pesos. Kinwelyohan niya ini saka tinook dangan sinabihan, ‘Bayade na ako kan utang mo!’ 29 Ining kapwa niya sorogoon nagluhod sa atubang niya asin nakimaherak, ‘Tawe pa ako nin panahon asin babayadan taka!’ 30 Alagad dai niya ini pinatawad kundi ipinabilanggo sagkod na makabayad kan utang. 31 Kan mahiling kan ibang sorogoon an nangyari, nabaldi sinda kaya inosip ninda sa saindang hade an nangyari. 32 Kaya ipinaapod kan hade an sorogoon dangan sinabihan, ‘Maraot kang sorogoon! Pinatawad taka kan gabos mong utang, huli ta nakimaherak ka sako. 33 Naherak ka man kutana sa kapwa mo sorogoon, siring na ako naherak saimo.’ 34 Naanggot nin makuri an hade, kaya ipinabilanggo niya an sorogoon tanganing padusahan sagkod na makabayad ini kan gabos na utang. 35 ”Siring man kaini an gigibohon kan sakong Ama sa langit sa lambang saro na dai nagpapatawad nin tudok sa puso kan saiyang tugang.”
1 Pakataram ni Jesus kan mga bagay na ini, naghale siya sa Galilea asin nagduman sa teritoryo nin Judea, sa ibong kan Salog nin Jordan. 2 Dakul na tawo an nagsunod saiya, asin binolong niya sinda duman. 3 Nagkapirang mga Fariseo an nagdolok sa patukso saiya sa paagi nin paghapot, “Tugot daw kan satong Katogonan na suhayan kan lalaki an saiyang agom sa anoman na dahelan?” 4 Nagsimbag si Jesus, “Dai nindo nabasa sa kasuratan na an naglalang sainda sa kapinonan, naglalang saindang lalaki asin babae? 5 An Dios nagsabi, ‘Huli kaini, babayaan kan lalaki an saiyang ama asin ina, dangan masaro sa agom niya asin sindang duwa magigin saro.’ 6 Kaya sinda bako nang duwa kundi saro sana. Kun siring, dai dapat pagsuhayon nin tawo an pinagsaro nin Dios.” 7 Naghapot an mga Fariseo, “Kun siring, tadaw ta si Moises nagboot na an lalaki magtao nin kasuratan nin pakisuhayan sa saiyang agom bago siya suhayan?” 8 Nagsimbag si Jesus, “Huli ta matagas an payo nindo kaya tinugotan kamo ni Moises na magsuhay sa saindong agom. Alagad bakong arog kaiyan sa kapinonan. 9 Sinasabihan ko kamo, an lalaking magsuhay sa saiyang agom na dai man nagpasambay, dangan uminagom nin iba, nagkakasala nin adulteryo. An uminagom sa babaeng sinuhayan, nagkakasala man nin adulteryo.” 10 Nagsabi saiya an mga disipulo, “Kun iyo man sana ini an mangyayari sa mag-agom, marahay pa logod na dai mag-agom.” 11 Nagsimbag si Jesus, “Bakong gabos makakaako kan katukdoan na ini, kundi an mga tinawan sana kaiyan nin Dios. 12 Manlaen-laen an dahelan kun tadaw ta may mga lalaking dai nag-aagom: an iba, huli ta namundag na dai nasa isip an pag-agom; an iba huli ta ginibo sindang arog kaiyan kan kapwa tawo; an iba man dai nag-aagom dahel kan Kahadean nin langit. Akoon ini kan makakaako.” 13 May nagkapirang nagdara nin mga aki ki Jesus tanganing bendisyonan niya asin ipamibi. Sinaway kan mga disipulo an nagdarara. 14 Alagad nagsabi si Jesus, “Pabayae nindong magdolok sako an mga aki. Dai nindo sinda pag-olangon huli ta para sa mga arog sainda an Kahadean nin langit.” 15 Benendisyonan niya an mga aki dangan huminale siya. 16 Igwa nin sarong lalaki na nagduman ki Jesus asin naghapot, “Maestro, anong marahay na gibo an dapat kong gibohon tanganing makamtan ko an buhay na daing kataposan?” 17 Nagsimbag si Jesus, “Tadaw ta naghahapot ka sako kun ano an marahay? Saro sana an marahay—an Dios. Kun boot mong magkamit nin buhay otoba an mga togon.” 18 ”Anong mga togon?” an hapot kan hoben. Nagsimbag si Jesus, “Dai ka maggadan; dai ka magdorog sa bako mong agom; dai ka maghabon; dai ka magsaksi nin putik; 19 galangan mo an saimong ama asin ina; kamotan mo an saimong kapwa siring kan pagkamoot mo sa sadiri mo.” 20 Nagsimbag an hoben, “Inootob ko na iyan gabos. Ano pa an dapat kong gibohon?” 21 Sinabihan siya ni Jesus, “Kun boot mong magin matanos, lakaw, ipabakal mo an anoman na rogaring mo, asin an kabaklan ipanao mo sa mga dukha, dangan magkakaigwa ka nin kayamanan sa langit; pakatapos, magbalik ka asin sumunod sako.” 22 Kan madangog ini kan hoben, mamondo siyang naghale huli ta mayamanon siya. 23 Kaya nagsabi si Jesus sa saiyang mga disipulo, “Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, masakit nanggad para sa sarong mayaman an makalaog sa Kahadean nin langit. 24 Sinasabihan ko kamo, mas pasil pa sa sarong kamelyo na makaagi sa labot nin dagom ki sa sarong mayaman na makalaog sa Kahadean nin Dios.” 25 Napangalas nin marahay an mga disipulo pagkadangog kaini. Kaya hinapot ninda siya, “Kun siring siisay an makakaligtas?” 26 Hiniling sinda ni Jesus asin sinabihan, “Imposible ini para sa tawo, alagad an gabos posible sa Dios.” 27 Dangan sinabihan ni Pedro si Jesus, “Hilinga, binayaan mi an gabos asin nagsunod kami saimo. Ano an mapapasamuya?” 28 Nagsimbag si Jesus, “Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, sa Bagong Kinaban, kun an Aki nin Tawo magtukaw na sa saiyang mamurawayon na trono, kamo na mga disipulo ko matukaw man sa doseng trono, sa paghukom kan doseng tribu nin Israel. 29 An siisay man na nagbaya kan saiyang pamilya o mga tugang na babae asin lalaki, ama saka ina, mga aki o mga rogaring dahel sako, maako nin labi pa sa sanggatos na doble, asin magmamana kan buhay na daing kataposan. 30 Alagad an dakul na naeenot mahuhuri; an dakul na nahuhuri maeenot.
1 ”An Kahadean nin langit kaagid sa kagsadiri nin sarong ubasan na pagkaagang amay nagluwas tanganing maghanap nin mga matrabaho sa saiyang ubasan. 2 Pakatapos na magkaoyon an kagsadiri asin an mga trabahador kan tandan na sarong denaryo sarong aldaw, pinaduman niya sinda sa ubasan. 3 Pag-alas nwebe, nagluwas giraray siya asin nakahiling sa plasa nin mga lalaking nagtitirindog na mayong gibo. 4 Inalok niya sinda na magtrabaho sa saiyang ubasan asin na babayadan sinda kan tamang tandan. Kaya nagduman sinda. 5 Nagluwas giraray siya pag-alas dose, siring man pag-alas tres, sa paghanap nin trabahador. 6 Kan mag-aalas singko na nin hapon, nagduman siya sa plasa asin nahiling niya an nagkapirang lalaking nag-iistambay. Hinapot niya sinda, ‘Tadaw ta maghapon sana kamong nagpaparatindog digdi?’ 7 ‘Mayo kayang nag-alok samo na magtrabaho,’ an sabi ninda. ‘Magduman man kamo asin magtrabaho sa sakong ubasan,’ an sabi niya sainda. 8 ”Pagkabanggi, sinabihan kan kagsadiri an enkargado niya, ‘Apoda an mga trabahador asin bayade sinda kan saindang tandan. Enoton mo an mga nahuri, saka ipahudyan mo an mga naenot.’ 9 Pagdolok kan mga nagpoon magtrabahong alas singko nin hapon, an lambang saro tinandanan nin sarong denaryo. 10 Kaya kan magdolok an mga naenot na magtrabaho, naghona sindang mas halangkaw an bayad sainda; alagad pareho an itinandan sainda. 11 Pakaako ninda kan bayad, nagreklamo sinda sa kagsadiri. 12 Nagsabi sinda, ‘Sarong oras sanang nagtrabaho an nag-abot na huri, mantang kami maghapon na nagtrabaho sa init kan aldaw, alagad tinandanan mo sinda nin parehong kantidad na ibinayad mo samo.’ 13 Alagad nagsimbag an kagsadiri sa saro sainda, ‘Amigo, dai taka dinaya. Bakong nag-oyon ka sa tandan na sarong denaryo? 14 Akoa an bayad mo asin lakaw na. Boot kong tandanan an nahuring ini nin pareho kan ibinayad ko saimo. 15 Dai daw ako makapagboot kan boot kong gibohon sa sadiri kong kwarta? O naoori ka ta ako matinao?’” 16 Pakatapos, nagsabi si Jesus, “Kaya an mga nahuhuri, maeenot; an mga naeenot, mahuhuri.” 17 Mantang nagtutukad si Jesus pasiring sa Jerusalem, isiniblag niya an doseng disipulo asin sinabihan duman sa dalan, 18 ”Patukad na kita sa Jerusalem saen an Aki nin Tawo itatao sa mga poon na padi saka sa mga paratukdo kan Katogonan. Sesentensyahan siya ninda nin kagadanan 19 dangan itatao sa mga pagano. Pag-oolog-ologon siya kan mga ini, hahampakon, dangan ipapako sa krus; alagad sa ikatolong aldaw bubuhayon siya liwat.” 20 Nagduman ki Jesus an agom ni Zebedeo kaiba an saiyang mga aki. Nagluhod siya sa atubang ni Jesus ta may hahagadon. 21 Hinapot siya ni Jesus, “Ano an kaipuhan mo?” Nagsimbag siya, “Ipanuga mo sako na ining duwa kong aki magtukaw, an saro sa saimong too, an saro sa saimong wala duman sa Kahadean mo.” 22 Sinimbag sinda ni Jesus, “Dai nindo aram kun ano an hinahagad nindo. Maiinom daw nindo an kalis na sakong iinomon?” Nagsimbag sinda, “Opo.” 23 Nagsabi si Jesus, “Iinomon nindo an sakong kalis, alagad bakong sako an pagpili kan matukaw sa too ko o sa wala ko, huli ta iyan para sa mga tinagamahan kan sakong Ama.” 24 Kan maaraman ini kan sampolong disipulo, naanggot sinda sa magtugang. 25 Alagad inapod sinda ni Jesus dangan sinabihan, “Aram nindo na an mga pamayo kan mga pagano igwa nin kapangyarihan sa saindang mga sakop, asin an mga lider iyo an kinukuyog. 26 Alagad bakong arog kaiyan an dapat mangyari saindo. An siisay man saindo na boot magin dakula dapat magin sorogoon nindo. 27 An siisay man na boot magin enot, dapat magin oripon nin gabos; 28 arog kan Aki nin Tawo, na dai nagdigdi tanganing paglingkodan kundi tanganing maglingkod, asin idusay an buhay niya tanganing matubos an dakul na tawo.” 29 Kan paluwas na sinda sa Jerico, kadakul na tawo an nagsunod ki Jesus. 30 May duwang lalaking buta na nagtutukaw sa tampi kan dalan. Kan madangog nindang nag-aagi si Jesus, nagkurahaw sinda, “Aki ni David! Kaheraki man kami!” 31 Inanggotan sinda kan mga tawo asin pinaalo. Alagad kinosog logod ninda an saindang pagkurahaw, “Aki ni David! Kaheraki man kami!” 32 Nag-ontok si Jesus dangan inapod sinda. “Ano an boot nindong gibohon ko saindo?” an hapot niya sainda. 33 Nagsimbag sinda, “Kagurangnan, boot mi na makahiling!” 34 Naherak si Jesus sainda kaya dinutaan niya an saindang mga mata; nakahiling sinda tolos dangan nagsunod ki Jesus.
1 Kan harani na sinda sa Jerusalem, pag-abot ninda sa Betfage, sa Bukid nin mga Oliba, pinaenot ni Jesus an duwa kan saiyang mga disipulo, 2 na saiyang tinugon, “Dumuman kamo sa masunod na baryo. Mahihiling nindo tolos duman an sarong asno na nagagakod kaiba an saiyang ogbon. Hubadan nindo iyan saka darahon digdi sako. 3 Kun may magtuyaw saindo nin anoman, simbagon nindo, ‘Kaipuhan ini kan Kagurangnan’; ipapadara niya tolos iyan.” 4 Nangyari ini tanganing maotob an sinabi kan propeta: 5 ”Sabihan nindo an syudad nin Sion, Hilinga, an saimong hade madatong saimo. Siya mahuyo saka nakalunad sa sarong asno, asin sa sarong torilyong ogbon nin asno.” 6 Kaya naglakaw an mga disipulo asin ginibo an sinabi ni Jesus. 7 Dinara ninda an asno saka an torilyong ogbon kaini, kinamaderohan kan saindang mga alikboy, dangan pinakabayohan ki Jesus. 8 Kadakul na tawo an nagbiklad kan saindang mga alikboy sa tinampo, mantang an iba nagputol nin mga sanga nin kahoy saka ibinanig sa tinampo. 9 Nagkurahaw an mga tawong naglalakaw sa enotan saka sa hurihan ni Jesus, “Osana sa Aki ni David! Paladan an minadatong sa ngaran nin Kagurangnan! Osana sa kaitaasan!” 10 Paglaog ni Jesus sa Jerusalem, naribok an bilog na syudad. Dakul na tawo an naghapot, “Siisay siya?” 11 Nagsabi an mga tawo, “Iyo ini si Jesus na propeta na taga Nazaret nin Galilea.” 12 Naglaog si Jesus sa Templo nin Dios asin pinaluwas an gabos na paratinda saka parabakal duman. Pinabaralintok niya an mga lamesa kan mga pararibay nin kwarta asin an mga tukawan kan mga nagtitinda nin mga salampati. 13 Sinabihan niya sinda, “Nasusurat, ‘An sakong harong aapodon harong nin pamibi.’ Alagad ginigibo nindo ining lungib nin mga mahabon!” 14 Nagduman ki Jesus sa Templo an mga pilay saka an mga buta, asin binolong niya sinda. 15 Alagad naanggot an mga poon na mga padi asin an mga paratukdo kan Katogonan kan mahiling ninda an makangangalas na mga bagay na ginigibo niya, saka an mga aking nagkukurahaw, “Osana sa Aki ni David!” 16 Kaya hinapot ninda si Jesus, “Nadadangog mo an saindang sinasabi?” Nagsimbag si Jesus, “Iyo. Dai pa nindo ini nabasa sa kasuratan? ‘Hale sa ngoso nin mga omboy asin mga pasoso, pinaluwas mo an tunay na pag-omaw.’” 17 Binayaan sinda ni Jesus saka nagluwas sa syudad. Nagpasiring siya sa Betania asin duman nagpaaga. 18 Pagkaaga, kan pabalik na si Jesus sa syudad, nagutom siya. 19 Nakahiling siya nin kahoy na higera sa gilid kan tinampo kaya dinolok niya idto. Alagad mayo siyang nahiling na bunga kundi mga dahon sana. Kaya minaldisyon niya idto, “Dai ka na mamumunga sagkod lamang!” Naalang tolos an kahoy na higera. 20 Kan mahiling ini kan mga disipulo, nagngalas sinda, “Napaano ta bigla sanang naalang an kahoy na higera?” an hapot ninda. 21 ”Sa katotoohan sinasabihan ko kamo,” an simbag ni Jesus. “Kun kamo magtubod saka dai nanggad magduwa-duwa, bako sanang ining ginibo ko sa kahoy na higera an magigibo nindo, kundi mapapagbotan man nindo ining bulod na ‘mahale ka asin makaapon sa dagat,’ asin mangyayari iyan. 22 Kun kamo magtubod, makakamtan nindo an anoman na hagadon nindo sa pamibi.” 23 Nagbalik si Jesus sa Templo, asin mantang nagtutukdo siya, nagdolok an mga poon na padi asin an mga kamagurangan kan mga tawo dangan naghapot saiya, “Ano an kapangyarihan mo sa paggibo kan mga bagay na ini? Siisay an nagtao saimo kan kapangyarihan na iyan?” 24 Nagsimbag si Jesus, “Hahapoton ko man kamo, asin kun masimbag nindo, sasabihon ko man saindo kun sa anong kapangyarihan ginigibo ko an mga bagay na ini. 25 Saen hale an kapangyarihan ni Juan sa pagbunyag: sa Dios o sa tawo?” Nagpasuruhay sinda, “Kun sabihon tang hale sa Dios, masabi siya, ‘Kun siring, tadaw ta dai kamo nagtubod saiya?’ 26 Alagad kun sabihon tang hale sa tawo, tibaad kun ano an gibohon sato kan mga tawo, huli ta minimidbid kan gabos na si Juan sarong propeta.” 27 Kaya sinimbag ninda si Jesus, “Dai mi aram.” Dangan sinabihan niya sinda, “Kun siring, dai ko man sasabihon saindo kun sa anong kapangyarihan ginigibo ko an mga bagay na ini. 28 ”Ngunyan, ano an masasabi nindo sa bagay na ini? Igwa nin sarong tawo na may duwang aking lalaki. Sinabihan niya an matua, ‘Aki ko, magtrabaho ka duman sa ubasan ngunyan na aldaw.’ 29 Nagsimbag an aki, ‘Habo,’ alagad taod-taod nagbago siya nin isip dangan nagtrabaho sa ubasan. 30 Sinugo naman niya an ikaduwang aki asin ini nagsimbag, ‘Iyo, ama ko,’ alagad dai nagduman. 31 Arin sa duwa an nagkuyog sa ama?” Nagsimbag sinda, “An matua.” Sinabihan sinda ni Jesus, “Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, maeenot pa saindong maglaog sa Kahadean nin Dios an mga parasingil nin buhis asin an mga maraot na babae. 32 Huli ta nagdigdi si Juan Bautista sa pagtukdo saindo kan tamang dalan, alagad habo kamong magtubod saiya. An mga parasingil nin buhis asin an mga maraot na babae nagtubod saiya. Alagad kamo, dawa nahiling na nindo ini, dai pa giraray nagbakle saka dai nagtubod saiya.” 33 ”Dangoga nindo an saro pang parabola,” an sabi ni Jesus. “Igwa nin sarong kagsadiri nin daga na nagtanom sa saiyang ubasan; kinudal niya iyan, saka naggibo nin gilingan nin ubas. Nagtugdok pa siya nin sarong bantayan. Dangan ipinaataman niya an ubasan na ini sa mga tumatawo asin nagduman siya sa ibang lugar. 34 Pag-abot kan tiggunoan, sinugo niya an saiyang mga sorogoon nganing kuahon an kahirasan niya. 35 Alagad pinurugol kan mga tumatawo an mga sorogoon dangan may pinakol, may ginadan asin may ginapo sainda. 36 Nagsugo giraray an kagsadiri nin mas dakul na sorogoon, alagad siring man giraray an ginibo sainda kan mga tumatawo. 37 Dangan sinugo niya an saiyang aki. Nagsaboot siya, ‘Gagalangan ninda an sakong aki.’ 38 Kan mahiling kan mga tumatawo an aki, nag-orolay-olay sinda, ‘Iyo ini an aki kan kagsadiri; madya kamo, gadanon ta siya, tanganing mapasato an ubasan!’ 39 Kaya pinurugol ninda siya, ginuyod paluwas sa ubasan dangan ginadan.” 40 Hinapot sinda ni Jesus, “Ngunyan, kun umabot na an kagsadiri kan ubasan, ano daw an gigibohon niya sa mga tumatawo?” 41 Nagsimbag sinda, “Gagadanon niya idtong mga maraot na tumatawo. Pakatapos, an ubasan ipapaataman niya sa iba na magtatao saiya kan kahirasan niya sa oras nin tiggunoan.” 42 Sinabihan sinda ni Jesus, “Dai pa lamang nindo nabasa ini sa mga Kasuratan? ‘An gapo na isinikwal kan mga paratugdok, iyo an nagin patugmadan na gapo. Ginibo ini nin Kagurangnan; iyan sarong ngangalasan sa satong paghiling!’ 43 Kaya sinasabihan ko kamo na hahaleon saindo an Kahadean nin Dios asin itatao sa sarong nasyon na makakapabunga kaiyan. 44 (An siisay man na mahulog sa gapong ini magkakabaraak; an siisay man na mahulogan kan gapo, maroronot siring sa alpog.”) 45 Pagkadangog kan mga poon na padi asin kan mga Fariseo kan saiyang mga parabola, nasabotan ninda na sinda an pinapanongdan kaidto, 46 kaya boot nindang dakopon si Jesus, alagad takot sinda sa mga (tawo)huli ta minimidbid ninda siya na sarong propeta.
1 Nagtukdo naman si Jesus sa mga tawo sa paagi nin mga parabola. Nagsabi siya, 2 ”An Kahadean nin langit nakakaagid sa sarong hade na nag-andam nin bangkete sa kasal kan saiyang aking lalaki. 3 Sinugo niya an saiyang mga sorogoon na apodon an mga inimbitaran sa bangkete, alagad nagsayuma an mga imbitado. 4 Nagsugo naman siya nin ibang mga sorogoon na tinugon, ‘Sabihan nindo an mga imbitado na andam na an bangkete; ipinabuno ko an mga pinatabang baka asin andam na an gabos. Kaya magdigdi na sinda sa bangkete!’ 5 Alagad pinasipara ini kan gabos: an saro nagduman sa saiyang oma, an saro sa saiyang negosyo. 6 Pinurugol kan iba an mga sorogoon kan hade, kinulog ninda dangan ginaradan. 7 Huli kaini naanggot an hade, kaya sinugo niya an mga soldados na gadanon idtong mga kriminal, saka suloon an saindang syudad. 8 Dangan ipinaapod niya an saiyang mga sorogoon asin sinabihan, ‘Andam na an sakong bangkete, alagad an mga imbitado bakong maninigo kaini. 9 Kaya magduman kamo sa mga tinampong matawo, alokon nindo sa bangkete an gabos na tawong manumpongan nindo.’ 10 Nagduman an mga sorogoon sa mga tinampo, tinipon an gabos na tawo na nanumpongan ninda, marahay asin maraot; kaya napano nin tawo an lugar nin bangkete. 11 ”Naglaog an hade tanganing hilingon an mga imbitado. Nahiling niya na may sarong tawo na dai nakasulot nin gubing sa pakikinasal. 12 Hinapot siya kan hade, ‘Katood, paano kang nakalaog digdi na dai ka nakasulot nin gubing sa pakikinasal?’ Dai nakagirong an lalaki. 13 Dangan sinabihan kan hade an mga katabang, ‘Gaposon nindo an saiyang kamot asin bitis dangan iapon siya sa kadikloman sa luwas. Duman magtatangis siya asin magraragot an saiyang mga ngipon.’” 14 Nagtaram pa si Jesus, “Dakul an inaapod, alagad kadikit an napipili.” 15 Pagkatapos, naghale an mga Fariseo dangan inisip na pataluksohon si Jesus. 16 Kaya pinaduman ninda ki Jesus an saindang mga disipulo kaiba an nagkapirang tawohan ni Herodes. Nagsabi an mga ini, “Maestro, aram mi na bako kang putikon, talagang itinutukdo mo an kabotan nin Dios. Dai kang pinapalaen na tawo ta dai mo tinatawan nin halaga kun ano an katongdan ninda. 17 Kaya ano an masasabi mo? Tugot daw sa satuyang Katogonan na magbayad kita nin buhis ki Cesar o dai?” 18 Alagad aram ni Jesus an maraot nindang katuyohan, kaya nagtaram siya, “Mga parasagin-sagin! Tadaw ta pinapatalukso nindo ako? 19 Pahilingan sako an kwarta na pambayad sa buhis!” Ipinahiling ninda saiya. 20 Hinapot niya sinda, “Kiisay ining lalawogon asin ining nakasurat na ngaran?” 21 Nagsimbag sinda, “Ki Cesar.” Sinabihan sinda ni Jesus, “Kun siring, itao nindo ki Cesar an ki Cesar asin sa Dios an sa Dios.” 22 Napangalas sinda kan madangog ini asin nagharale. 23 Kan aldaw man sanang idto, may nagduman ki Jesus na mga Saduceo na nagsasabing mayo nin pagkabuhay liwat. 24 Hinapot ninda si Jesus, “Maestro, nagsabi si Moises na kun an agom na lalaki magadan na mayong aki, kaipuhan agomon kan tugang niya an balo tanganing magkaaki sinda para sa nagadan niyang tugang. 25 Ngunyan, igwang pitong magturugang na lalaki na nag-erok digdi kaidto. An matua nag-agom alagad nagadan na mayong aki, kaya nawalat an balo na inagom kan nagsunod niyang tugang. 26 Nagadan man an ikaduwa, sunod an ikatolo. Sa kataposan nagadan gabos idtong pitong magturugang. 27 Dangan nagadan man an babae. 28 Ngunyan, pagkabuhay liwat kan mga gadan, siisay sa pito an magigin agom niya huli ta nagin agom siya ninda gabos?” 29 Nagsimbag si Jesus, “Sala nanggad kamo! Huli ta dai nindo nasasabotan an mga Kasuratan ni an kapangyarihan nin Dios. 30 Huli ta sa pagkabuhay liwat dai na sinda mag-aaragoman; magigin arog sinda sa mga anghel sa langit. 31 Alagad dapit sa pagkabuhay liwat, dai pa nindo nabasa kun ano an sinabi nin Dios saindo? 32 ‘Ako an Dios ni Abraham, ni Isaac, asin ni Jacob.’ Nangangahulogan ini na siya an Dios kan mga buhay, bako kan mga gadan.” 33 Napangalas an mga tawo kan madangog ninda an katukdoan niya. 34 Kan maaraman kan mga Fariseo na dai nakagirong an mga Saduceo sa mga tataramon ni Jesus, dinuman ninda si Jesus. 35 An saro sainda na sarong abogado, boot baloon si Jesus kaya naghapot, 36 ”Maestro, arin an pinakamahalagang togon sa Katogonan?” 37 Nagsimbag si Jesus, “‘Kamotan mo an Kagurangnan mong Dios sa bilog mong puso, sa bilog mong kalag, asin sa bilog mong isip.’ 38 Ini an pinakamahalaga asin enot na togon. 39 An ikaduwa arog man kaiyan: ‘Kamotan mo an saimong kapwa arog kan pagkamoot mo sa saimo man sana.’ 40 An bilog na Katogonan ni Moises saka an mga katukdoan kan mga propeta napapasikad sa duwang togon na ini.” 41 Mantang nagkakatiripon an mga Fariseo, hinapot sinda ni Jesus. 42 ”Ano an paghona nindo dapit sa Cristo? Kiisay siyang aki?” Nagsimbag sinda, “Ki David.” 43 Nagsabi si Jesus, “Kun siring, tadaw ta inapod siyang ‘Kagurangnan’ ni David kan pasabongan ini kan Espiritu Santo? Huli ta nagsabi si David, 44 ‘An Kagurangnan nagsabi sa sakong Kagurangnan: Tumukaw ka digdi sa too ko, sagkod na an mga kaiwal mo gibohon kong tungtongan kan mga bitis mo.’ 45 Kun Kagurangnan an apod saiya ni David, paano siyang magin aki ni David?” 46 Mauyo (Mayo) nin nakasimbag saiya ni sarong tataramon; poon kaidto mayo nang nangahas na maghapot saiya.
1 Dangan sinabihan ni Jesus an mga tawo saka an saiyang mga disipulo, 2 ”An mga paratukdo kan Katogonan asin an mga Fariseo iyo an minimidbid na parapaliwanag kan Katogonan ni Moises. 3 Kaya gibohon asin otobon nindo an gabos nindang sinasabi; alagad dai nindo pag-arogon an saindang mga gawe, huli ta dai ninda ginigibo an saindang ipinaghuhulit. 4 Minabugkos sinda nin mga magabat na darahon asin ipinapapasan sa iba, alagad maski saro nindang muro habo nindang hiroon sa pagtabang sa pag-alsa kaiyan. 5 Pagpahiling sana sa mga tawo an gabos nindang ginigibo. Hilinga an halakbang na mga telang nasusuratan kan tataramon kan kasuratan na ipinupurupot ninda sa saindang angog saka takyag. Hilinga man an halabang mga tasel kan bado ninda! 6 Boot nindang magkabesero sa mga bangkete asin magtukaw sa mga piling tukawan sa mga sinagoga; 7 boot nindang pagtawan nin galang sa mga plasa asin pag-apodon na mga ‘Paratukdo.’ 8 Dai kamo magpaapod na ‘Paratukdo,’ huli ta saro sana an saindong Paratukdo asin kamo gabos magturugang. 9 Dai kamo magpaapod na ‘Ama’ sa kiisay man sa kinaban na ini, huli ta saro sana an saindong Ama, na nasa langit. 10 Dai man kamo magpaapod na ‘Kagurangnan,’ huli ta saro sana an saindong Kagurangnan, an Cristo. 11 An pinakadakula saindo iyo an magin sorogoon nindo. 12 Huli ta an nagpapakalangkaw, ibababa; an nagpapakumbaba, ilalangkaw. 13 ”Herak man saindo, mga paratukdo kan Katogonan asin mga Fariseo! Mga parasagin-sagin! Sineserahan nindo sa mga tawo an Kahadean nin langit. Kamo mismo dai minalaog asin inoolang pa nindo an boot lumaog! 14 (”Herak man saindo, mga paratukdo kan Katogonan asin mga Fariseo! Mga parasagin-sagin! Kinukuahan nindo nin pagkabuhay an mga balo, asin sagin-sagin na namimibi kamo nin halawig. Huli kaini, orog na magabat an padusa saindo!) 15 ”Herak man saindo, mga paratukdo kan Katogonan asin mga Fariseo! Mga parasagin-sagin! Minaibong kamo nin mga dagat saka minabaklay nin harayo, tangani sanang makakombertir nin sarong tawo; alagad kun mahimo na nindo ini, ginigibo nindo siyang duwang beses na maninigong padusahan sa impyerno arog saindo! 16 ”Herak man saindo, mga giyang buta! Nagtutukdo kamo na kun an tawo magsumpa sa ngaran kan Templo, bako siyang obligadong mag-otob kan panuga niya; alagad kun siya magsumpa sa ngaran kan bulawan sa laog kan Templo, obligado siya. 17 Mga lolong na buta! Arin an mas mahalaga, an bulawan o an Templo na nagpapabanal kan bulawan na iyan? 18 Nagtutukdo pa kamo na kun an tawo magsumpa sa ngaran kan altar, bako siyang obligadong mag-otob kan saiyang panuga; alagad kun siya magsumpa sa ngaran kan dolot na nasa altar, obligado siya. 19 Talagang buta kamo! Arin an mas mahalaga, an dolot o an altar na nagpapabanal kan dolot? 20 Huli ta an minasumpa sa ngaran kan altar, minasumpa bako sana sa ngaran kan altar kundi sa ngaran man kan gabos na yaon diyan. 21 An minasumpa sa ngaran kan Templo, minasumpa bako sana sa ngaran kan Templo kundi sa ngaran man kan Dios na nag-eerok diyan. 22 Siring man, an minasumpa sa ngaran kan langit, minasumpa sa ngaran kan trono nin Dios asin sa Dios na nagtutukaw diyan. 23 ”Herak man saindo, mga paratukdo kan Katogonan asin mga Fariseo! Mga parasagin-sagin! Nagtatao kamo sa Dios nin himoloan maski kan tinanom na panrekado siring kan anis, pamyenta asin komino. Alagad dai nindo kinukuyog an mas mahalagang katukdoan sa Katogonan arog kan katanosan, pagkaherak asin pagtubod. Ini an dapat nindong gibohon, dangan dai man nindo pagpabayaan an iba. 24 Mga giyang buta! Sinesera nindo sa saindong inomon an noknok, alagad hinahalon nindo an kamelyo! 25 ”Herak man saindo, mga paratukdo kan Katogonan asin mga Fariseo! Mga parasagin-sagin! Hinuhugasan nindo an sa luwas kan saindong tasa saka pinggan, alagad sa laog pano kan saindang hinabonan asin dinayaan. 26 Fariseong buta! Hugasa ngona an sa laog kan tasa saka pinggan, tanganing magin malinig man an sa luwas! 27 ”Herak man saindo, mga paratukdo kan Katogonan asin mga Fariseo! Mga parasagin-sagin! Kaagid kamo kan pinagayon na mga pantyon na malinig paghilingon sa luwas, alagad sa laog pano nin mga tolang asin nin manlaen-laen na ati. 28 Siring man kamo kaiyan, sa luwas malinig paghilingon, alagad sa laog pano nin pagsagin-sagin asin mga karatan. 29 ”Herak man saindo, mga paratukdo kan Katogonan asin mga Fariseo! Mga parasagin-sagin! Minagibo kamo nin mga pantyon para sa mga propeta asin sinasamnohan nindo an mga monumento kan mga matanos. 30 Minasabi kamo na kun kamo nabuhay sa panahon kan saindong mga ginikanan, dai nanggad kamo matabang sa ginibo nindang paggadan sa mga propeta. 31 Ini nagpapatotoo na inaako nindo na kamo kapagarakian kan mga nanggadan kan mga propeta! 32 Kun siring, taposa nindo an pinonan kan saindong mga ginikanan! 33 Mga halas! Kapagarakian nin mga rimoranon! Paano kamong makakadulag sa padusa sa impyerno? 34 Kaya papadarahan ko kamo nin mga propeta, nin mga tawong madonong asin nin mga paratukdo. Alagad an iba sainda gagadanon nindo, an iba ipapako sa krus, an iba hahampakon sa mga sinagoga, asin pepersegiron sinda sa binurubanwa. 35 Huli kaini kamo an papadusahan dahel sa paggadan ninda kan mga tawong inosente, poon ki Abel sagkod ki Zacarias na aki ni Barakias, na ginadan nindo sa pagultanan kan Templo saka kan altar. 36 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, an gabos na padusang ini madatong sa henerasyon na ini! 37 ”O Jerusalem, Jerusalem! Ginagadan mo an mga propeta asin ginagapo mo an mga sinugo nin Dios saimo! Pirang beses nang boot kong tiriponon an saimong mga aki, arog kan paglukob kan gunakan sa saiyang mga siwo, alagad habo ka! 38 Hilinga ta pinapabayaan na an saimong harong asin mayo nang tawo. 39 Sinasabihan taka, dai mo na ako mahihiling giraray sagkod na dai ka minasabing, ‘Paladan an minadatong sa ngaran nin Kagurangnan.’”
1 Nagluwas si Jesus sa Templo asin kan paharayo na siya, dinolok siya kan mga disipulo. Itinukdo ninda saiya an mga edipisyo kan Templo. 2 Sinabihan sinda ni Jesus, “Nahihiling nindo an gabos na iyan? Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, mayo diyan nin matatada ni sarong gapo sa ibabaw nin saro pang gapo; an gabos marurumpag.” 3 Mantang nagtutukaw si Jesus sa Bukid nin mga Oliba, duminolok saiya an mga disipulo asin naghapot na mayong ibang nakakadangog, “Sabihi kami kun nuarin ini mangyayari asin kan tanda kan pagbalik mo dangan kan kataposan kan panahon.” 4 Nagsimbag si Jesus, “Mag-ingat kamo; dai kamo magpadaya sa kiisay man. 5 Huli ta dakul an madigdi sa ngaran ko na magsasabi, ‘Ako an Cristo,’ asin dakul an madadaya. 6 Makakadangog kamo nin ralaban saka mga huringhuding dapit sa gera. Alagad dai kamo mahandal, huli ta kaipuhan mangyari an mga bagay na ini, alagad bako pa iyan an kataposan. 7 Huli ta an sarong nasyon malaban sa kapwa nasyon; an sarong kahadean malaban sa kapwa kahadean. Magkakaigwa nin gutom asin paglinog saen man na lugar. 8 An gabos na ini kapinonan pa sana kan mga kasakitan. 9 ”Dangan dadakopon kamo, papadusahan asin ipapagadan. An gabos na tawo maoongis saindo huli sako. 10 Sa panahon na iyan, dakul an mawawaraan kan saindang pagtubod; an lambang saro magpapasaluib asin maoongis sa saiyang kapwa. 11 Dangan, dakul na bakong tunay na propeta an madatong na madaya sa mga tawo. 12 Magdadakul an karatan, kaya mawawara an pagkaminorootan. 13 Alagad an makakatagal sagkod sa kataposan, makakaligtas. 14 Ining Marahay na Bareta dapit sa Kahadean nin langit ipaghuhulit sa bilog na kinaban, tanganing maaraman kan gabos na nasyon; dangan mangyayari an kataposan. 15 ”Mahihiling nindong mangyayari sa banal na lugar ‘An Makangingirhat na Katakotan,’ na sinabi ni Propeta Daniel.” (Saboton ini kan nagbabasa!) 16 ”Kun nangyayari na ini, idtong mga nasa Judea kaipuhan magdulag pasiring sa kabubuldan. 17 An nasa atop kan saiyang harong dai na dapat magbaba sa pagkua kan saiyang mga kagamitan. 18 An nasa oma dai na dapat magpuli sa pagkua kan saiyang alikboy. 19 Herak man sa mga bados asin sa mga may pasoso sa mga aldaw na iyan! 20 Mamibi kamo sa Dios na an saindong pagdulag dai logod matagbong tiglipotan o aldaw nin Sabbath! 21 Huli ta an kasakitan sa panahon na iyan orog pang makatatakot ki sa arin man na nangyari poon sa kapinonan kan kinaban sagkod ngunyan. Mayo nang makakaarog pa kaiyan nuarin pa man. 22 Kun dai ininaan nin Dios an mga aldaw na iyan, mayo nin makakaligtas; alagad iinaan iyan dahel sa mga tawong pinili niya. 23 ”Kaya kun may magtaram saindo, ‘Hilinga nindo, uya an Cristo!’ o ‘Idtoon siya!’—dai kamo magtubod kaiyan. 24 Huli ta madatong an mga bakong tunay na Cristo asin an mga bakong tunay na propeta. Magibo sinda nin mga darakulang tanda saka mga ngangalasan tanganing mapatubod ninda an mga tawo, kun posible sagkod an mga tawong pinili nin Dios. 25 Magdangog kamo! Sinasabi ko ini saindo bago mangyari. 26 ”Kaya kun may magsabi saindong, ‘Hilinga nindo, idtoon siya sa kalangtadan!’—dai kamo magduman; kun may magsabi saindong, ‘Hilinga nindo, yaon siya sa kwarto!’—dai kamo magtubod kaiyan. 27 Huli ta an Aki nin Tawo madigdi siring sa kikilat na minaliwanag hale sa sirangan sagkod sa solnopan. 28 ”Kun saen an bangkay, diyan man magkakatiripon an mga uwak. 29 ”Pakatapos tolos kan kasakitan sa panahon na iyan, madiklom an aldaw, dai na maliwanag an bulan, mahuhulog an mga bitoon, asin magkakayorogyog an mga planeta sa kaawagan nin langit. 30 Dangan an tanda kan Aki nin Tawo matunga sa kalangitan; magtatangis an gabos na tawo, saka mahihiling nindang maabot an Aki nin Tawo na nasa ibabaw kan mga panganoron, may kapangyarihan asin dakulang kamurawayan. 31 Matanog nin makosog an trompeta, dangan susugoon niya an saiyang mga anghel sa pagtipon kan saiyang mga pinili hale sa apat na kanto kan kadagaan, poon sa sarong poro kan kinaban sagkod sa ibong na poro. 32 ”Manodan logod nindo an adal kan kahoy na higera. Kun an mga sanga kaiyan magin lumbod dangan nagdadahon na, aram nindo na harani na an tiginit. 33 Siring man, kun mahiling nindong an mga bagay na ini nangyayari na, aram nindo na madali na siyang mag-abot; yaon na siya sa trangkahan. 34 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, mangyayari an gabos na ini bago magadan an henerasyon na ini. 35 Mapapara an langit asin an daga, alagad an sakong mga tataramon dai nanggad mapapara. 36 ”Alagad mayong nakakaaram kun nuarin maabot an aldaw asin oras; dawa an mga anghel sa langit ni an Aki, kundi an Ama sana. 37 Kun ano an nangyari kan panahon ni Noe iyo man an mangyayari pagdatong kan Aki nin Tawo. 38 Bago magbaha, sige sana an karakanan, irinoman, asin aragoman kan mga tawo, sagkod sa aldaw na naglaog si Noe sa arka. 39 Dai ninda aram an mga nangyayari sagkod na nag-abot an baha dangan inanod sinda. Arog man kaiyan an mangyayari pag-abot kan Aki nin Tawo. 40 Sa oras na iyan duwang lalaki an magtatrabaho sa oma; an saro kukuahon, an saro iwawalat. 41 Duwang babae an maggigiling sa gilingan; an saro kukuahon, an saro iwawalat. 42 Kaya magbantay kamo, huli ta dai nindo aram kun anong oras maabot an saindong Kagurangnan. 43 Alagad saboton nindo ini! Kun aram kan kagharong kun anong oras kan banggi maabot an parahabon, magbabantay siya. Dai nanggad niya tutugotan an parahabon na magsalakat sa saiyang harong. 44 Kaya dapat danay man kamong andam, huli ta an Aki nin Tawo maabot sa oras na dai nindo pinaghohona. 45 ”Kaya siisay an maimbod asin madonong na sorogoon? Siya idtong ibinugtak nin saiyang kagurangnan na mamahala kan ibang sorogoon asin magrasyon sainda nin kakanon sa oras nin pagkakan. 46 Paladan an siring na sorogoon na pagpuli kan saiyang kagurangnan, maabotan siyang nag-ootob kan trabahong itinao saiya. 47 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, an sorogoon na iyan papamahalaon kan saiyang kagurangnan kan gabos na rogaring kaini. 48 Alagad kun an maraot na sorogoon magsaboot na haloy pa bago magbalik an saiyang kagurangnan, 49 saka poonan niyang kulogan an mga kapwa niya sorogoon, asin makipagkakanan siya saka makipag-inoman sa mga paraburat; 50 dangan maabot an saiyang kagurangnan sa aldaw asin sa oras na dai niya pinaghohona, 51 asin papadusahan siya nin kagadanan saka ibubugtak sa kaibahan kan mga parasagin-sagin. Duman siya magtatangis asin magraragot an saiyang mga ngipon.
1 ”An Kahadean nin langit nakakaagid sa sampolong daraga na nagkua kan saindang mga ilawan asin nagluwas tanganing sabaton an nobyo. 2 An lima sainda mangmang, an lima madonong. 3 An mga mangmang nagdara nin ilawan alagad dai nagdara nin reserbang lana, 4 mantang an mga madonong nagdara nin mga botelyang pano nin lana. 5 Naabala an nobyo, kaya nagtungka an mga daraga dangan nangatorog. 6 ”Matanga na an banggi kan igwang magkurahaw, ‘Uya na an nobyo! Luwas na kamo sa pagsabat saiya!’ 7 Nagmata an sampolong daraga dangan inandam ninda an saindang mga ilawan. 8 An limang mangmang nagsabi sa limang madonong, ‘Tawe man kami kan iba nindong lana huli ta mapaparong na an samong mga ilawan.’ 9 Alagad nagsimbag an mga madonong, ‘Dai pwede ta tibaad magkulang ini para sato gabos; kaya marahay pang bumakal kamo para saindo sa tindahan.’ 10 Mantang nagbabakal sinda nin lana, nag-abot an nobyo. Idtong andam na mga daraga nag-iba saiya sa bangkete kan kinasal, dangan sinerahan an pintoan. 11 ”Dai nahaloy nag-abot an mga mangmang na daraga. Nag-apod sinda. ‘Kagurangnan, Kagurangnan! Bukasan mo man kami!’ 12 Alagad nagsimbag siya, ‘Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, dai ko kamo midbid!’” 13 Dangan sinabihan sinda ni Jesus, “Kaya magpuka kamo, ta dai nindo aram an aldaw ni an oras. 14 ”An Kahadean nin langit nakakaagid sa sarong lalaki na mabaklay. Inapod niya an mga sorogoon asin ipinapamahala niya sainda an mga rogaring niya. 15 An lambang saro tinawan niya nin kapital sosog sa saiyang kakayahan: an saro tinawan niya nin limang ribong pesos, an saro dos mil pesos, asin an saro sangribong pesos. Dangan naghale na siya. 16 An sorogoon na nag-ako nin limang ribong pesos nagnegosyo; nakaganansya pa siya nin limang ribong pesos. 17 Siring man an nag-ako nin dos mil pesos; nakaganansya man nin dos mil pesos. 18 Alagad an nag-ako nin sangribong pesos, nagkalot sa daga dangan ilinubong an kwarta kan saiyang kagurangnan. 19 ”Pakalihis nin halawig na panahon, nagpuli an kagurangnan kan mga sorogoon. Nakipagkwenta siya kan kwartang iwinalat niya sainda. 20 Enot na nagdolok an sorogoon na tinawan niya nin limang ribong pesos, dara sagkod an limang ribong pesos na naganansya niya. Nagsabi siya, ‘Kagurangnan, tinawan mo ako nin limang ribong pesos; uya pa an naganansya kong limang ribong pesos.’ 21 Nagsabi an kagurangnan, ‘Tama an ginibo mo, marahay asin maimbod na sorogoon! Nagin maimbod ka sa kadikit, kaya gigibohon takang parapamahala nin dakul. Madya asin makisumaro ka sa kaogmahan ko!’ 22 Nagdolok an sorogoon na tinawan nin dos mil pesos asin nagsabi, ‘Kagurangnan, tinawan mo ako nin dos mil pesos; uya pa an dos mil na naganansya ko!’ 23 Nagsabi an kagurangnan, ‘Tama an ginibo mo, marahay asin maimbod na sorogoon! Nagin maimbod ka sa kadikit, kaya gigibohon takang parapamahala nin dakul. Madya asin makisumaro ka sa kaogmahan ko!’ 24 Dangan nagdolok an sorogoon na tinawan nin sangribong pesos asin nagsabi, ‘Kagurangnan, aram kong saro kang makuring tawo; nag-aani ka sa dai mo sinabwagan asin nagguguno nin mga bunga sa dai mo tinanoman. 25 Kaya natakot ako asin ilinubong ko sa daga an kwarta mo. Uya, dara ko an kwarta mo.’ 26 Tinaraman siya kan kagurangnan, ‘Saro kang maraot asin hugakon na sorogoon! Aram mo na nag-aani ako sa dai ko sinabwagan asin nagguguno nin mga bunga sa dai ko tinanoman. 27 Kun siring, idineposito mo kutana sa bangko an kwarta ko. Pagbalik ko makukua ko kutana idto kaiba an tubo.’ 28 Dangan sinabihan niya an mga yaon duman, ‘Kuaha nindo saiya an sangribong pesos dangan itao sa igwang dyes mil pesos. 29 Huli ta an siisay man na igwa, tatawan pa nin mas dakul, tanganing orog pang magkaigwa; alagad an siisay man na mayo, kukuahan pa, minsan kan kadikit na sadiri niya. 30 Aponan nindo ining daing pakinabang na sorogoon sa kadikloman sa luwas; diyan siya magtatangis asin magraragot an saiyang mga ngipon.’ 31 ”Pag-abot kan Aki nin Tawo sa saiyang kamurawayan, kaiba an gabos na anghel, matukaw siya sa saiyang mamuraway na trono. 32 An gabos na tawo sa daga titiponon sa atubang niya. Dangan lalaenon niya sinda sa duwang grupo, arog kan pastor na pinaglalaen an mga karnero sa mga kanding. 33 Titiponon niya an mga karnero sa saiyang too asin an mga kanding sa saiyang wala. 34 Dangan masabi an Hade sa mga tawo na nasa too niya, ‘Madya kamo, mga paladan kan sakong Ama! Lumaog kamo sa Kahadean na inandam para saindo poon na lalangon an kinaban. 35 Huli ta kan ako nagutom pinakakan nindo; kan ako napaha pinainom nindo; kan ako dayuhan pinadagos nindo; 36 kan ako huba ginubingan nindo; kan ako naghelang inataman nindo; kan ako nabilanggo sinongko nindo.’ 37 Dangan masimbag saiya an mga matanos, ‘Kagurangnan, kasuarin mi nahiling na nagutom ka asin pinakakan mi o napaha asin pinainom mi? 38 Kasuarin mi nahiling na nakikihimanwa ka asin pinadagos mi, o huba asin ginubingan mi? 39 Kasuarin mi nahiling na naghehelang ka o nasa bilanggoan asin sinongko mi?’ 40 Masimbag an Hade, ‘Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, an anoman na ginibo nindo sa saro kan pinakasadit kong mga tugang, ginibo nindo iyan sako!’ 41 ”Dangan masabi siya sa mga tawong nasa wala niya, ‘Humarayo kamo sako, mga minaldisyon! Dumuman kamo sa daing kataposan na kalayo na inandam para sa Diablo asin sa saiyang mga anghel! 42 Huli ta nagutom ako alagad dai nindo pinakakan; napaha ako asin dai nindo pinainom. 43 Dayuhan ako asin dai nindo pinadagos; ako huba alagad dai nindo ginubingan; naghelang saka nabilanggo alagad dai nindo ako sinongko.’ 44 Dangan masimbag man sinda saiya, ‘Kagurangnan, kasuarin mi ika nahiling na nagutom o napaha, dayuhan o huba, naghelang o nabilanggo alagad dai mi ika pinaglingkodan?’ 45 Masimbag an Hade sainda, ‘Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, an dai nindo ginibo sa saro kan mga pinakasadit na ini, dai man nindo ginibo sako.’ 46 Kaya an mga ini isusubol sa daing kataposan na padusa, alagad an mga matanos maduman sa buhay na daing kataposan.”
1 Pakataram ni Jesus kan gabos na ini, sinabihan niya an saiyang mga disipulo, 2 ”Aram nindo na duwang aldaw na sana asin pyesta na kan Paskwa. An Aki nin Tawo itatao tanganing ipako sa krus.” 3 Nagtiripon an mga poon na padi asin kamagurangan kan mga Judiyo sa patyo kan palasyo ni Caifas, an Halangkaw na Padi, 4 asin nagplano sindang hilom na dakopon si Jesus saka ipagadan. 5 ”Dai ta ini paggibohon sa kapyestahan ta tibaad magkariribok an mga tawo,” an sabi ninda. 6 Kan si Jesus nasa Betania, sa harong ni Simon na daoton, 7 nagdolok saiya an sarong babae na may darang lalagan na alabastro, na pano nin mamahalon na pahamot. Inula niya ini sa payo ni Jesus mantang si Jesus nagkakakan. 8 Pakahiling kaini kan mga disipulo, naanggot sinda, kaya nagsarabi, “Ano ta pinagsasayang iyan? 9 Ikinapabakal kutana iyan nin mahal nganing natabangan an mga dukha!” 10 Aram ni Jesus kun ano an saindang pinagsasabi kaya tinaraman niya sinda, “Tadaw ta pinapakiaraman nindo ining babae? Sarong magayon na bagay an ginibo niya sako. 11 Danay nindong kaiba an mga dukha, alagad ako bakong danay na kaiba nindo. 12 An ginibo niyang pag-ula kan pahamot sa hawak ko sarong pag-andam para sa paglubong sako. 13 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, saen man ipaghulit an Marahay na Baretang ini sa bilog na kinaban, an ginibo niyang ini ipapamareta sa pagromdom saiya.” 14 Saro kan doseng disipulo, na an ngaran Judas Iscariote, an nagduman sa mga poon na padi 15 asin nagsabi, “Pira an ibabayad nindo sako kun itao ko saindo si Jesus?” Asin binayadan ninda siya nin treyntang pedaso nin kwartang plata. 16 Poon kaidto naghanap na si Judas nin oportunidad na ikapadakop si Jesus. 17 Kan enot na aldaw kan Pyesta nin Tinapay na Mayo nin Lebadura, nagrani ki Jesus an mga disipulo saka naghapot, “Saen mo boot na andamon mi an saimong pamanggihan sa Paskwa?” 18 Sinabihan niya sinda, “Dumuman kamo sa syudad, sa harong nin sarong tawo, dangan sabihan nindo siya na nagsabi an Paratukdo: ‘An oras ko harani na; seselebraron ko an Paskwa sa saimong harong kaiba an sakong mga disipulo.’” 19 Ginibo kan mga disipulo an itinogon sainda ni Jesus asin inandam ninda an pamanggihan sa Paskwa. 20 Kan banggi na, nagtukaw si Jesus sa lamesa kaiba an doseng disipulo. 21 Mantang nagkakakan, nagtaram si Jesus, “Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, saro saindo an mapasaluib sako.” 22 Pagkadangog kaini, namondo nin marahay an mga disipulo kaya saro-sarong naghapot, “Kagurangnan, ako kaya?” 23 Nagsimbag si Jesus, “An magdotdot kan saiyang tinapay sa mangko kadungan ko, iyo an mapasaluib sako. 24 Magagadan an Aki nin Tawo siring sa nasusurat manongod saiya, alagad herak man sa tawong mapasaluib sa Aki nin Tawo! Mas marahay pang dai na siya namundag!” 25 Nagtaram saiya si Judas, an nagpasaluib saiya, “Maestro, ako kaya?” Nagsimbag si Jesus, “Ika na an nagsabi.” 26 Mantang nagkakakan sinda, kinua ni Jesus an tinapay, benendisyonan, binaak asin itinao sa saiyang mga disipulo, dangan nagsabi, “Akoa asin kakana nindo; ini an sakong hawak.” 27 Dangan kinua niya an kalis, nagpasalamat, itinao sainda dangan nagsabi, “Kamo gabos, inoma nindo ini; 28 huli ta iyo ini an sakong dugo kan bagong tipan, dugo na pinapabulos para sa dakul na tawo sa pagpatawad nin mga kasalan. 29 Sinasabihan ko kamo na dai na ako mainom kaining arak nin ubas sagkod sa aldaw na inomon ko an bagong arak kaiba nindo sa Kahadean nin sakong Ama.” 30 Pakatapos nindang mag-awit nin himno, nagduman sinda sa Bukid nin mga Oliba. 31 Dangan sinabihan sinda ni Jesus, “Ngunyan na banggi, kamo gabos mabaya sako; huli ta nasusurat, ‘Gagadanon ko an pastor asin magkakawararak an mga karnero.’ 32 Alagad pagkabuhay ko liwat, maenot ako saindo duman sa Galilea.” 33 Sinabihan siya ni Pedro, “Maski an gabos magbaya saimo, dai taka nanggad babayaan.” 34 Sinabihan siya ni Jesus, “Sa katotoohan sinasabihan taka, ngunyan mismong banggi, bago magturaok an manok, tolong beses mo akong nenegaran.” 35 Nagsimbag si Pedro, “Dai taka nanggad nenegaran, maski pa ako magadan kaiba mo!” Siring man an sinabi kan ibang mga disipulo. 36 Nagduman si Jesus kaiba an saiyang mga disipulo sa lugar na inaapod Getsemani. Sinabihan niya sinda, “Digdi sana kamo, ta mamimibi ako duman sa oroenotan.” 37 Ipinag-iba niya si Pedro saka an duwang aki ni Zebedeo. Nakamate siya nin labi-labing kamondoan asin kahorasaan. 38 Sinabihan niya sinda, “Makuring gayo an kamondoan ko na haros ikagadan ko! Digdi sana kamo asin magpuka sa kaibahan ko.” 39 Nag-oroenotan pa siya, nagdapa sa daga saka namibi, “Ama ko, kun mahihimo pa sana, palihisa sako an kalis na ini! Alagad bakong an kabotan ko kundi an kabotan mo an kuyogon.” 40 Dangan binalikan niya an tolong disipulo, alagad inabotan niya sindang torog. Sinabihan niya si Pedro, “Dai kamo makakapagpuka nin sarong oras sa kaibahan ko? 41 Magpuka kamo asin mamibi tanganing dai kamo madaog nin sogot. Andam kutana an espiritu alagad an hawak maluya.” 42 Sa ikaduwang beses naghale si Jesus asin namibi, “Ama ko, kun ini dai pwedeng makalihis na dai ko inomon, kuyogon an kabotan mo.” 43 Binalikan niya giraray an mga disipulo alagad naabotan na naman niya sindang torog; dai sinda makamuklat sa pirot. 44 Binayaan niya giraray sinda dangan namibi siya sa ikatolong beses kan parehong tataramon. 45 Dangan binalikan niya an mga disipulo asin sinabihan, “Torog pa giraray kamo? Nagpapahingalo pa kamo? Hilinga, an oras dumatong na, asin an Aki nin Tawo itatao sa kamot nin mga parakasala. 46 Bangon na kamo, maduman na kita. Uya na an mapasaluib sako!” 47 Nagtataram pa si Jesus kan mag-abot si Judas, saro kan doseng disipulo. Kadakul na tawo an kaiba niya na may darang mga espada saka mga pamakol. Sinugo sinda kan mga poon na padi asin kan mga kamagurangan kan mga Judio. 48 Tinawan sinda ni Judas nin sarong tanda, “An hadokan ko iyo iyan. Dakopon nindo siya!” 49 Dinolok niya tolos si Jesus asin sinabihan, “Marahay na banggi, Maestro!” dangan hinadokan. 50 Nagsabi si Jesus, “Katood, tadaw ta uya ka digdi?” Dangan dinaguso si Jesus kan mga tawo, dinakop asin pinugolan nin maigot. 51 Alagad naghugkot kan espada niya an saro sa mga kaiba ni Jesus, asin tinigbas an oripon kan Halangkaw na Padi; napalongan idto nin sarong talinga. 52 Sinabihan siya ni Jesus, “Sarongan an espada mo, huli ta an minagamit nin espada, magagadan sa espada. 53 Dai mo aram na makakahagad ako sa sakong Ama nin labi pa sa doseng batalyon na anghel na ipapadara niya tolos sako? 54 Alagad kun gibohon ko iyan, paanong maotob an Kasuratan na nagsasabing iyo ini an dapat mangyari?” 55 Dangan sinabihan ni Jesus an mga tawo, “Kaipuhan pa daw na magdigdi kamong may darang mga espada saka mga pamakol na garo baga ako sarong bandido? Aroaldaw nasa Templo ako sa pagtukdo, alagad dai nindo ako dinakop. 56 Alagad an gabos na ini nangyari nganing maotob an sinurat kan mga propeta.” Dangan binayaan siya kan gabos na disipulo asin nagdurulag. 57 Dinara si Jesus kan mga nagdakop saiya sa harong ni Caifas, an Halangkaw na Padi, saen nagtiripon an mga paratukdo kan Katogonan asin an mga kamagurangan. 58 Alagad may distansya na sinundan siya ni Pedro sagkod sa laog kan patyo kan Halangkaw na Padi. Naglaog si Pedro asin nagtukaw sa kataed kan mga bantay tanganing magmasid kan mga mangyayari. 59 An mga poon na padi asin an bilog na Konseho naghanap nin ikakasumbong tumang ki Jesus tanganing ipagadan siya. 60 Alagad mayo sindang nakuang katibayan minsan ngani dakul an nagtaram nin putik dapit saiya. Sa kahuri-hurihi, nagdolok an duwang lalaki 61 asin nagsabi, “An lalaking ini nagsabi, ‘Magagaba ko an Templo nin Dios alagad mapapatindog ko liwat iyan sa laog nin tolong aldaw.’” 62 Dangan tuminindog an Halangkaw na Padi saka hinapot si Jesus, “Mayo kang isisimbag sa sumbong saimo kan mga tawong ini?” 63 Alagad dai naggirong si Jesus. Sinabihan siya kan Halangkaw na Padi, “Sa ngaran kan buhay na Dios, magsumpa ka: sabihan samo ngunyan kun ika mananggad an Cristo, an Aki nin Dios.” 64 Alagad nagsimbag si Jesus, “Ika na an nagsasabi. Sinasabihan ko kamo, poon ngunyan mahihiling nindo an Aki nin Tawo na nagtutukaw sa too kan Makakamhan asin nagdadatong sa mga panganoron nin langit!” 65 Pakadangog kaini kan Halangkaw na Padi, ginisi niya an sulot niyang gubing asin nagsabi, “An tawong ini naglanghad sa Dios! Dai na kita nangangaipo nin mga saksi! Nadangog nindo ngunyan an saiyang paglanghad! 66 Ano an paghona nindo?” Nagsimbag sinda, “Dapat siyang gadanon.” 67 Dangan linutaban ninda an saiyang lalawogon saka hinampak siya. Sinampaling siya kan iba 68 asin sinabihan, “Ukoda daw, Cristo, kun siisay an nagsampaling saimo!” 69 Kan oras man na ini nagtutukaw si Pedro sa patyo kan dolokon siya kan sarong sorogoon na babae dangan sinabihan, “Kaiba ka man ni Jesus na taga Galilea.” 70 Alagad pinagnegaran ini ni Pedro sa atubangan kan gabos, “Dai ko aram an pinagsasabi mo.” 71 Kan nagpasiring si Pedro sa may pintoan kan patyo, nahiling naman siya nin saro pang babaeng sorogoon. Sinabihan kan sorogoon na ini an mga tawong idtoon duman, “An tawong ini kaiba ni Jesus na taga Nazaret.” 72 Pinagnegaran ini liwat ni Pedro na nagsusumpa, “Dai ko nanggad midbid an tawong iyan!” 73 Dai nahaloy, an mga tawong idtoon duman nagdolok ki Pedro asin nagsabi, “Talaga mananggad na saro ka sainda huli ta naririsa ka sa pagtaram mo!” 74 Dangan nagsimbag si Pedro, “Magadan man ako, talagang dai ko midbid an tawong iyan!” Pakataram niya kaini, nagturaok an manok. 75 Dangan nagiromdoman ni Pedro an sinabi ni Jesus saiya, “Bago magturaok an manok, tolong beses mo akong nenegaran.” Nagluwas siya saka nagtangis nin mapait.
1 Pagkaaga, pinagkaoroyonan kan gabos na poon na mga padi asin mga kamagurangan na ipagadan si Jesus. 2 Ginapos ninda si Jesus saka dinara sa gobernador na si Pilato. 3 Kan maaraman ni Judas na parapasaluib, na hinatolan na magadan si Jesus, nagbasol siya; ibinalik niya an treyntang pedaso nin kwartang plata sa mga poon na padi asin kamagurangan. 4 Nagsabi siya, “Nagkasala ako! Pinasaluiban ko an sarong tawong mayong sala!” Alagad nagsimbag sinda, “Ano an labot mi kaiyan? Problema mo na iyan!” 5 Inapon ni Judas sa Templo an kwarta saka naghale siya dangan nagbitay. 6 Pinonpon kan mga poon na padi an kwarta asin nagsabi, “Sala sa Katogonan na ilaog an kwartang ini sa kaban nin yaman huli ta kabayadan ini nin dugo.” 7 Kaya nagkaoroyon sindang ibakal an kwartang idto kan daga na inaapod Oma kan Paragibo nin Koron nganing paglubongan nin mga dayuhan. 8 Kaya sagkod ngunyan an dagang idto inaapod “Oma nin Dugo.” 9 Dangan naotob an itinaram ni Propeta Jeremias, “Kinua ninda an treyntang pedaso nin kwartang plata, an kantidad na pinagkaoroyonan kan nagkapirang mga Israelita na ibayad para saiya, 10 asin ibinakal kan oma kan paragibo nin koron, sosog sa ipinagboot sako nin Kagurangnan.” 11 Inatubang si Jesus sa gobernador na iyo an naghapot saiya, “Ika an hade kan mga Judio?” Nagsimbag si Jesus, “Ika na an nagsasabi.” 12 Alagad kan ipinagsumbong siya kan mga poon na padi asin kamagurangan, dai siya nagsimbag nin anoman. 13 Kaya nagsabi si Pilato saiya, “Dai mo nadadangog an gabos na sumbong ninda tumang saimo?” 14 Alagad dai siya sinimbag ni Jesus, maski sarong tataramon; kaya napangalas nin marahay an gobernador. 15 Lambang Pyesta nin Paskwa, ugale kan gobernador na magpaluwas nin sarong bilanggo na hagadon kan mga tawo. 16 Kan panahon na idto igwa nin bantog na maraot na bilanggo na an ngaran Barrabas. 17 Kaya kan magtiripon an mga tawo, hinapot sinda ni Pilato, “Siisay an boot nindong paluwason ko, si Barrabas o si Jesus na inaapod Cristo?” 18 Huli ta aram ni Pilato na dinara ninda si Jesus saiya dahel sa pagkaori. 19 Mantang nagtutukaw si Pilato duman sa hukoman, pinatogonan siya kan saiyang agom: “Dai ka makilabot sa matanos na tawong iyan, huli ta sa pangatorogan ko kasubanggi, nagtios ako nin makuri dahel saiya.” 20 Alagad pinasunod kan mga poon na padi asin kan kamagurangan an mga tawo na hagadon ki Pilato si Barrabas asin ipagadan si Jesus. 21 Hinapot giraray sinda kan gobernador, “Siisay sa duwang ini an boot nindong paluwason ko?” Nagsirimbag sinda, “Si Barrabas!” 22 Hinapot sinda ni Pilato, “Ano an gigibohon ko ki Jesus na inaapod Cristo?” Nagsimbag an gabos, “Ipako siya sa krus!” 23 Naghapot giraray si Pilato, “Anong karatan an naginibo niya?” Alagad orog sindang nagkurahaw, “Ipako siya sa krus!” 24 Kan mahiling ni Pilato na dai siyang magiginibo, ata ngani orog na nagriribok an mga tawo, nagpakua siya nin tubig asin naghanaw kan saiyang mga kamot sa atubangan kan mga tawo. “Dai akong sala sa kagadanan kan tawong ini. Kabotan nindo ini!” an sabi niya. 25 An gabos na tawo nagsimbag, “Kargo mi asin kan mga aki mi an saiyang kagadanan!” 26 Dangan pinaluwas ni Pilato si Barrabas; pakatapos na ipahampak si Jesus, itinao niya ini sainda tanganing ipako sa krus. 27 Pakatapos, dinara kan mga soldados kan gobernador si Jesus sa palasyo dangan pinalibotan siya kan bilog na batalyon nin mga soldados. 28 Hinubaan ninda siya saka sinulotan nin gubing na purpura. 29 Naggibo sinda nin sarong korona nin sangang matonok asin ikinorona saiya; dangan pinakapotan ninda sa saiyang toong kamot an sarong badas; nagluhod sinda sa atubangan niya saka pinagtuya-tuya siya, “Mabuhay an Hade kan mga Judio!” 30 Linutaban ninda siya, kinua an badas saka pinakol siya sa payo. 31 Pakapagparatuya-tuya saiya, hinubaan ninda siya kan gubing na purpura saka sinulotan kan dati niyang gubing. Pakatapos, ilinuwas ninda siya tanganing ipako sa krus. 32 Kan paluwas na sinda, nasabat ninda an sarong taga Cirene na an ngaran Simon; pinirit ninda siyang pasanon an krus ni Jesus. 33 Pag-abot ninda sa sarong lugar na inaapod Golgota, na an boot sabihon, “Lugar nin mga Bungo,” 34 tinawan ninda si Jesus nin arak na sinalakan nin apdo; alagad kan manamitan ini ni Jesus, dai niya ininom. 35 Pakapakoan ninda ki Jesus sa krus, pinagbaranga ninda an mga gubing niya sa paagi nin ripa. 36 Dangan nagturukaw sinda duman asin binantayan siya. 37 Ibinugtak ninda an nakasurat na sumbong saiya sa may itaas kan saiyang payo. An nakasurat iyo ini: “Ini si Jesus, an Hade kan mga Judio.” 38 May ipinako man kasabay ni Jesus na duwang parahabon, saro sa too niya asin saro sa wala. 39 An mga tawong nag-aaragi nagtatango-tango na nagtutuya-tuya saiya, 40 ”Ika na magaba kan Templo asin mapatindog kaiyan sa laog nin tolong aldaw, ligtasan daw an sadiri mong buhay! Kun ika an Aki nin Dios, lusad daw diyan sa krus!” 41 Siring man, pinag-olog-olog siya kan mga poon na padi asin kan mga paratukdo kan Katogonan patin kan kamagurangan na nagsabi, 42 ”Ilinigtas niya an iba alagad dai niya ikinakaligtas an sadiri niyang buhay! Kun siya talaga an Hade nin Israel, humilig siya sa krus ngunyan asin matubod kita saiya! 43 Nagsasarig siya sa Dios asin sinasabi niya na Aki siya nin Dios; hilingon ta daw kun baga iligtas siya nin Dios ngunyan!” 44 Pinag-insulto man siya kan mga parahabon na ipinako sa krus kaiba niya. 45 Pagkaodto, nagdiklom sa bilog na daga sagkod alas tres nin hapon. 46 Kan mag-aalas tres na, nagkurahaw si Jesus nin makosog, “Eli, Eli, lema sabactani?” na an boot sabihon, “Dios ko, Dios ko, tadaw ta pinabayaan mo ako?” 47 Pagkadangog kaini kan ibang mga nagmimiron, nagsarabi sinda, “Inaapod niya si Elias!” 48 Saro sainda an nagdalagan tolos asin nagkua nin espongha; pakapasaromsoman kaini sa suka, ibinugtak sa poro nin tukon dangan idinuhol ki Jesus nganing inomon. 49 Alagad an iba nagsabi, “Halat ngona, hilingon ta daw kun umabot si Elias sa pagligtas saiya!” 50 Nagkurahaw giraray si Jesus, dangan nautsan. 51 Dangan nabanga an kurtina kan Templo poon sa itaas sagkod sa ibaba. Naglinog sa bilog na daga asin nagkabaraak an mga gapo. 52 Nagkaburuksan man an mga lulubngan asin nabuhay liwat an mga banal. 53 Nagruluwas sinda sa mga lulubngan. Kan nabuhay liwat si Jesus, nagduman sinda sa Banal na Syudad saka nagpahiling sa dakul na tawo. 54 Natakot nin makuri an kapitan asin an mga soldados na nagbabantay ki Jesus kan mamatean ninda an linog saka kan mahiling ninda an gabos na nangyari. Nagsabi sinda, “Totoo mananggad na Aki nin Dios an tawong ini!” 55 Kadakul man na babae an nagtatanaw sa harayo. Sinda an nagsunod ki Jesus hale sa Galilea saka naglingkod saiya. 56 Kaiba ninda si Maria Magdalena, si Maria na ina ni Santiago asin ni Jose, saka an agom ni Zebedeo. 57 Kan banggi na, nag-abot an sarong tawong mayaman na an ngaran Jose na taga Arimatea. Disipulo man siya ni Jesus. 58 Nagduman siya ki Pilato dangan hinagad an bangkay ni Jesus. Nagboot si Pilato na itao an bangkay ki Jose. 59 Kaya kinua idto ni Jose, pinatos sa malinig na telang lino, 60 saka ilinubong sa sadiri niyang lulubngan na bago pa sana niyang itinuki sa gapo. Pinaligid niya an sarong dakulang gapo tanganing serahan an pintoan kan lulubngan dangan naghale. 61 Idtoon duman si Maria Magdalena saka an sarong pang Maria, nagtuturukaw sa atubangan kan lulubngan. 62 Kan sunod na aldaw aldaw na Sabbath, an mga poon na padi asin an mga Fariseo nagduman ki Pilato 63 asin nagsabi, “Gobernador, nagiromdoman mi na kan nabubuhay pa an putikon na idto, nagsabi siya na pakalihis nin tolong aldaw mabubuhay siya liwat. 64 Kaya pabantayan mo an lulubngan sagkod sa ikatolong aldaw, ta tibaad magduman an saiyang mga disipulo pagkabanggi saka habonon an bangkay; dangan masabi sinda sa mga tawo ‘Nabuhay siya liwat.’ An huring kaputikan na ini mas maraot pa ki kan naenot.” 65 Sinabihan sinda ni Pilato, “Mag-iba kamo nin soldados asin pabantayan nindo nin marahay an lulubngan.” 66 Kaya nagduman sinda sa lulubngan, kinandadohan an gapong pantakop saka pinabantayan.
1 Pakalihis kan Sabbath, madurudiklom pa kan Domingong aga, nagsongko sa lulubngan si Maria Magdalena asin an saro pang Maria. 2 Biglang naglinog nin makosog huli ta may sarong anghel nin Kagurangnan na naghilig hale sa langit, nagduman sa lulubngan, pinaligid an gapo na nakatakop dangan tuminukaw sa ibabaw kaiyan. 3 Nagliliwanag siya siring sa kikilat asin an gubing niya maputi siring sa ambon. 4 Huli kan takot saiya kan mga bantay, tinakigan sinda asin nagkapurukan na garo mga gadan. 5 Nagtaram an anghel sa mga babae, “Dai kamo matakot. Aram kong hinahanap nindo si Jesus na ipinako sa krus. 6 Mayo siya digdi; nabuhay siya liwat siring sa saiyang sinabi. Madya kamo, hilinga nindo an hinutadan saiya. 7 Dangan paduman tolos kamo asin sabihan nindo an saiyang mga disipulo na, ‘Nabuhay siya liwat sa mga gadan; maeenot siya saindong magduman sa Galilea. Duman nindo siya mahihiling!’ Tandaan nindo an sinabi ko saindo.” 8 Kaya hidaling nagluwas sa lulubngan an mga babae, tinatakigan sa takot alagad maogma; nagdalagan sinda tanganing baretaan an mga disipulo. 9 Alagad sinabat sinda ni Jesus asin sinabihan, “Mapasaindo an katoninongan.” Dinolok ninda si Jesus, kinapotan an saiyang mga bitis dangan sinamba siya. 10 Sinabihan sinda ni Jesus, “Dai kamo matakot. Sabihan nindo an mga tugang ko na magduman sinda sa Galilea, ta duman ninda ako mahihiling.” 11 Pakahale kan mga babae, nagduman sa syudad an ibang mga bantay asin isinumbong sa mga poon na padi an gabos na nangyari. 12 Nag-orolay an mga poon na padi asin an mga kamagurangan; kan magkaoroyon sinda, tinawan ninda nin dakulang kantidad an mga soldados 13 saka pinagbotan, “Sabihon nindo sa mga tawo na mantang kamo natotorog, nag-abot an mga disipulo ni Jesus dangan hinabon an saiyang bangkay. 14 Kun makaabot ini sa Gobernador, kami na an bahala na magpaliwanag saiya. Mayo kamong dapat na ikahandal.” 15 Kinua kan mga bantay an kwarta saka ginibo ninda an sinabi sainda. Sagkod ngunyan siring kaiyan an sinasabi kan mga Judio. 16 Nagduman an onseng disipulo sa Galilea, sa bulod na pinapadumanan sainda ni Jesus. 17 Kan mahiling ninda si Jesus, sinamba ninda siya, alagad an iba nagduwa-duwa. 18 Dinolok sinda ni Jesus asin sinabihan, “Itinao sako an gabos na kapangyarihan sa langit asin sa daga. 19 Kaya paduman kamo sa gabos na tawo saen man na lugar; gibohon nindo sindang mga disipulo ko. Bunyagan nindo sinda sa ngaran nin Ama, nin Aki, asin nin Espiritu Santo. 20 Tukdoan nindo sindang magkuyog kan gabos na ipinaboot ko saindo. Giromdomon nindo ini: danay akong kaiba nindo sagkod sa kataposan kan panahon.”
1 Ini an Marahay na Bareta ni Jesu-Cristo na Aki nin Dios, 2 siring sa nasusurat sa libro ni Propeta Isaias: “‘Uya, papaenoton ko saimo an sugo ko, nganing andamon an dalan na aagihan mo.’ 3 Igwang nagkukurahaw sa kalangtadan: ‘Andama an dalan para sa Kagurangnan; tanosa an dalan na saiyang lalakawan!’” 4 Kaya nagduman si Juan sa kalangtadan. Nagbunyag siya asin naghulit sa mga tawo, “Magbakle na kamo saka magpabunyag asin papatawadon kamo nin Dios kan mga kasalan nindo.” 5 Nagduman sa pagdangog ki Juan an gabos na taga Judea saka taga Jerusalem. Itinuga ninda an saindang mga kasalan dangan binunyagan sinda ni Juan sa Salog nin Jordan. 6 An gubing ni Juan hinabol na buhok nin kamelyo saka may hagkos siyang anit; an kinakakan niya doron asin dugos. 7 Nagpahayag siya sa mga tawo, “An tawong maabot na kasunod ko mas mapangyari ki sa sako, asin dai ako maninigo na maghale kan saiyang sandalyas. 8 Binubunyagan ko kamo sa tubig, alagad siya mabunyag saindo sa Espiritu Santo.” 9 Dai nahaloy nag-abot si Jesus hale sa Nazaret nin Galilea asin binunyagan ni Juan sa Salog nin Jordan. 10 Pakahawas ni Jesus sa tubig, nahiling tolos niya na an langit nabuksan asin an Espiritu Santo arog sa salampati na naghihilig saiya. 11 Dangan nagsabi an sarong tingog hale sa langit, “Ika an sakong namomotan na Aki na sakong ikinakaogma.” 12 Pinaduman tolos siya kan Espiritu Santo sa kalangtadan. 13 Kwarentang aldaw siya duman, na pinagsogotan ni Satanas. Idtoon man duman an mga mariringis na hayop; asin pinaglingkodan siya kan mga anghel. 14 Kan mabilanggo si Juan, nagduman si Jesus sa Galilea asin naghulit siya kan Marahay na Bareta nin Dios. 15 Nagsabi siya, “Uminabot na an talaan na panahon; uya na an Kahadean nin Dios! Magbakle kamo asin magtubod sa Marahay na Bareta!” 16 Kan naglalakaw si Jesus sa baybayon kan Danaw nin Galilea, nahiling niya an magtugang na parasira—si Simon saka si Andres—na nag-iitsa kan hikot sa danaw. 17 Inapod sinda ni Jesus, “Sumunod kamo sako asin gigibohon ko kamong parasira nin tawo.” 18 Binayaan tolos ninda an saindang mga hikot saka nagsunod ki Jesus. 19 Sa oroenotan nahiling ni Jesus an magtugang na Santiago asin Juan na mga aki ni Zebedeo. Yaon sinda sa sakayan nagpapakarahay kan mga hikot. 20 Pakahiling sainda ni Jesus inapod niya sinda; binayaan ninda sa sakayan an ama nindang si Zebedeo sagkod an mga lalaking parapatandan, dangan nagsunod ki Jesus. 21 Nagduman si Jesus asin an saiyang mga disipulo sa banwaan nin Capernaum. Pag-abot kan Sabbath, naglaog si Jesus sa sinagoga saka nagtukdo. 22 An mga tawo nagngalas sa saiyang katukdoan, huli ta nagtukdo siya na may kapangyarihan, bakong arog kan mga paratukdo kan katogonan. 23 Biglang naglaog sa sinagoga an sarong lalaking may maraot na espiritu saka nagkurahaw, 24 ”Ano an boot mong gibohon samo, Jesus na taga Nazaret? Nagdigdi ka sa paglaglag samo? Midbid taka: ika an banal na sugo nin Dios!” 25 Alagad pinagbotan ni Jesus an espiritu, “Dai ka magribok asin lumuwas ka sa tawong iyan!” 26 Pinakimig-kimig an lalaki kan maraot na espiritu, kuminurahaw asin luminuwas sa lalaki. 27 Nagngalas nin marahay an mga tawo asin nagharapotan sinda, “Ano ini, bagong katukdoan? An tawong ini may kapangyarihan na magboot sa mga maraot na espiritu asin minakuyog sinda saiya!” 28 An bareta dapit ki Jesus nakalakop sa bilog na rehiyon nin Galilea. 29 Paghale ninda sa sinagoga nagdagos sinda sa harong ni Simon asin Andres, kaiba si Santiago asin si Juan. 30 An panugangan na babae ni Simon naghihigda ta kinakalentura, asin ini tolos nindang sinabi ni (ki) Jesus. 31 Kaya dinolok ni Jesus an babae, kinaptan sa kamot saka tinabangan na bumangon. Tolos ining narahay asin naglingkod sainda. 32 Pagsolnop kan aldaw, dinara ki Jesus kan mga tawo an gabos na naghehelang asin an mga may demonyo. 33 Nagtiripon sa natad kan harong an gabos na tawo sa banwa. 34 Binolong ni Jesus an dakul na tawong may manlaen-laen na helang asin pinaluwas niya an dakul na demonyo. Dai ni Jesus tinugotan na magtaram nin anoman an mga demonyo huli ta midbid ninda kun siisay siya. 35 Kan sunod na aldaw, haloy pa bago magsirang an aldaw, nagbangon na si Jesus dangan naghale sa harong. Nagpasiring siya sa lugar na mayong tawo dangan namibi duman. 36 Hinanap siya ni Simon asin kan saiyang mga kairiba. 37 Kan makua ninda siya, nagsabi sinda saiya, “Hinahanap ka kan mga tawo.” 38 Alagad nagsimbag si Jesus, “Magduman kita sa ibang mga banwa tanganing hulitan ko man kan tataramon nin Dios, huli ta iyan an katuyohan kan pagdigdi ko.” 39 Kaya linibot ni Jesus an bilog na Galilea. Naghulit siya sa mga sinagoga saka nagpaluwas nin mga demonyo. 40 Nagdolok ki Jesus an sarong daoton, naghulod (nagluhod) saka nakimaherak na tabangan. “Kun boot mo, malilinigan mo ako,” an sabi kan daoton. 41 Naherak saiya si Jesus, inunat an saiyang kamot, dinutaan an daoton asin sinabihan, “Boot ko! Magin malinig ka!” 42 Nahale tolos an daot asin nagin malinig an lalaki. 43 Pinahale tolos siya ni Jesus pakatapos na pagbotan nin siring: 44 ”Dai mo ini ipang-osip, kundi magduman ka asin magpahiling sa padi; dangan magdolot ka kan ipinagboboot ni Moises sa pagpatunay sa gabos na tawo na malinig ka na.” 45 Alagad ibinuyagyag niya an nangyaring ini saen man na lugar. Kaya dai na si Jesus nakakalaog na hayag sa sarong banwa. Duman na sana siya sa luwas kan banwa; asin duman na sana siya tinutuyo kan mga tawong harale sa manlaen-laen na lugar.
1 Pakalihis nin nagkapirang aldaw nagbalik si Jesus sa Capernaum asin nakalakop an bareta na siya nasa saiyang harong. 2 Kaya kadakul na tawo an nagduman, mala ta mayo na nin lugar na matitindogan maski sa natad. Naghuhulit si Jesus sainda kan tataramon, 3 kan mag-abot an apat na lalaking may pinagbubuligan pasiring saiya na sarong lalaking paralitiko. 4 Huli sa kadakulan nin tawo, dai ninda ikinarani ki Jesus an paralitiko. Kaya hinaklas ninda an atop sa tangod kan natitindogan ni Jesus saka itinunton ninda an nahihigdaan kan paralitiko. 5 Kan mahiling ni Jesus an saindang pagtubod, sinabihan niya an paralitiko, “Aki ko, pinapatawad na an mga kasalan mo.” 6 Nagkapirang mga paratukdo kan Katogonan na nagtutukaw duman an nagsaboot: 7 ”Tadaw ta nangangahas na maglanghad an tawong ini tumang sa Dios? Dai nin siisay man na makakapagpatawad nin mga kasalan kundi an Dios sana!” 8 Aram ni Jesus an iniisip ninda, kaya hinapot niya sinda tolos, “Tadaw ta nag-iisip kamo nin siring? 9 Arin an mas masayon sabihon sa paralitikong ini, ‘Pinapatawad na an mga kasalan mo,’ o ‘Tindog, daraha an higdaan mo asin lakaw’? 10 Alagad tanganing maaraman nindo na an Aki nin Tawo igwa nin kapangyarihan digdi sa daga na magpatawad nin mga kasalan,” sinabihan niya an paralitiko, 11 ”Tindog, daraha an saimong higdaan dangan pumuli ka na!” 12 Nagtindog an paralitiko, dinara an hinigdaan niya dangan hidaling naghale na nahihiling kan mga tawo. Nagngalas sinda gabos, nag-omaw sa Dios saka nagsabi, “Dai pa kami nakahiling nin arog kaini!” 13 Nagduman giraray si Jesus sa tampi kan Danaw nin Galilea. Sinundan siya kan mga tawo asin tinukdoan niya sinda. 14 Mantang naglalakaw siya, nahiling niya an parasingil nin buhis na si Levi, aki ni Alfeo, na nagtutukaw sa pinagsisingilan nin buhis. Sinabihan siya ni Jesus, “Sumunod ka sako.” Nagtindog si Levi dangan nagsunod ki Jesus. 15 Kan si Jesus nagkakakan sa harong ni Levi, kadakul na parasingil nin buhis asin mga parakasala an nagsurunod saiya; dakul sainda an nagsabay sa lamesa ki Jesus asin sa saiyang mga disipulo. 16 Nagkapirang paratukdo kan Katogonan, na mga Fariseo, pakahiling ki Jesus na nagkakakan kasabay an mga parasingil nin buhis saka mga parakasala, nagsabi sa mga disipulo ni Jesus, “Tadaw ta nagkakakan siya sa kaibahan nin mga parasingil nin buhis saka mga parakasala?” 17 Kan madangog ini ni Jesus, sinabihan niya sinda, “An mga mayong helang dai nangangaipo nin doktor kundi an mga naghehelang. Dai ako nagdigdi sa pag-apod kan mga matanos kundi kan mga parakasala.” 18 Nag-aayuno kaidto an mga disipulo ni Juan Bautista asin an mga Fariseo kan nagdolok an nagkapirang tawo ki Jesus saka naghapot, “Tadaw ta nag-aayuno an mga disipulo ni Juan saka kan mga Fariseo, alagad an mga disipulo mo dai?” 19 Nagsimbag si Jesus, “Mag-aayuno daw an mga bisita sa kinasal mantang kaiba pa ninda an nobyo? Mantang kaiba pa ninda an nobyo dai sinda mag-aayuno. 20 Alagad maabot an panahon na an nobyo hahaleon sa kaibahan ninda. Pag-abot kan aldaw na iyan, dangan na sinda mag-aayuno. 21 ”Dai nin siisay man na minatagubhang nin bagong tela sa daan na gubing huli ta pagkonkon kan itinagubhang na bagong tela, orog na madakula an gisi. 22 Dai nin siisay man na minapalis nin bagong arak sa daan na lalagan na anit, ta mabubusi kan bagong arak an daan na anit asin parehong masasayang an arak saka an lalagan na anit. Kaya, ipalis an bagong arak sa bagong lalagan na anit.” 23 Sarong aldaw na Sabbath, nag-agi sa mga oma nin trigo si Jesus kaiba an saiyang mga disipulo. Mantang naglalakaw sinda, nagrapgos nin trigo an mga disipulo. 24 Kaya sinabihan kan mga Fariseo si Jesus, “Hilinga, tadaw ta ginigibo kan mga disipulo mo an ipinangangalad sa Katogonan dapit sa Sabbath?” 25 Sinimbag sinda ni Jesus, “Dai pa nindo nabasa kun ano an ginibo ni David kan siya saka an saiyang kairiba magutom? 26 Naglaog siya sa harong nin Dios dangan kinakan an tinapay na idinolot na sa Dios; tinawan pa niya an mga kairiba niya. Maski ngani an sabi sa Katogonan mga padi sana an pwedeng magkakan kan tinapay na idto. Nangyari idto kan si Abiatar an Halangkaw na Padi.” 27 Nagsabi pa si Jesus, “An Sabbath minukna para sa tawo; bakong an tawo para sa Sabbath. 28 Kaya an Aki nin Tawo Kagurangnan maski kan Sabbath.”
1 Nagbalik giraray si Jesus sa sinagoga. Igwa duman nin sarong tawong paralisado an sarong kamot. 2 Binantayan si Jesus kan nagkapirang tawo duman kun bobolongon niya an lalaki sa aldaw na Sabbath tanganing ikasumbong ninda siya. 3 Sinabihan ni Jesus an lalaki, “Madya digdi.” 4 Dangan hinapot niya an mga tawo, “Ano an itinutugot kan Katogonan na gibohon sa aldaw na Sabbath? Pagtabang o pagraot? Pagligtas nin buhay nin tawo o paggadan?” Alagad dai sinda naggirong. 5 Anggot na hiniling ni Jesus an mga tawo asin nagmondo siya huli sa katagasan kan saindang puso. Sinabihan niya an lalaki, “Unata an kamot mo.” Inunat kan lalaki an kamot niya dangan naomayan idto. 6 Pakatapos, nagluwas sa sinagoga an mga Fariseo asin nakipagtagbo tolos sinda sa mga kakampi ni Herodes asin nag-orolay sinda kun paano ninda magagadan si Jesus. 7 Nagduman sa Danaw nin Galilea si Jesus saka an saiyang mga disipulo; nagsunod saiya an kadakul na tawo hale sa Galilea, sa Judea, 8 Jerusalem, Idumea, sa ibong kan Jordan asin hale sa mga banwaan sa palibot kan mga syudad nin Tiro asin Sidon. An mga ini nagduman ki Jesus huli ta nadangog ninda an mga bagay na saiyang ginibo. 9 Sinabihan ni Jesus an saiyang mga disipulo na mag-andam nin sakayan tanganing dai siya dagosoon kan mga tawo. 10 Kadakul na an binolong niya, kaya nakikipagsosoan pasiring saiya an gabos na naghehelang tanganing makaduta lamang saiya. 11 Kun nahihiling siya kan mga tawong may maraot na espiritu, minadapa sinda sa atubangan niya saka minakurahaw, “Ika an Aki nin Dios!” 12 Alagad pinagbotan nanggad ni Jesus na dai siya ninda ipagpamidbid. 13 Dangan nagtukad si Jesus sa bulod asin inapod an mga lalaking boot niyang pilion; nagdorolok sinda saiya. 14 Puminili siya nin dose (na inapod niyang mga apostol) tanganing magin kaiba-iba niya asin tanganing sugoon na maghulit kan Marahay na Bareta. 15 Tinawan niya sinda nin kapangyarihan sa pagpaluwas nin mga demonyo. 16 An doseng pinili iyo ini: si Simon (na inapod ni Jesus na Pedro); 17 si Santiago saka an tugang niyang si Juan na mga aki ni Zebedeo (na inaapod Boanerges, na an boot sabihon “Mga Aki nin Daguldol”); 18 si Andres, Felipe, Bartolome, Mateo, Tomas, Santiago na aki ni Alfeo, si Tadeo, si Simon na Patriota, 19 asin si Judas Iscariote na nagpasaluib saiya. 20 Dangan nagpuli si Jesus. Dakul na tawo an nagtiripon giraray kaya si Jesus sagkod an saiyang mga disipulo mayo na nin oras na magkakan. 21 Kan madangog ini kan saiyang mga kadugo, nagduman sinda tanganing kuahon siya huli ta may mga tawong nagsasabing nabubua na siya. 22 An nagkapirang mga paratukdo kan Katogonan na hale sa Jerusalem nagsabi, “Yaon saiya si Beelzebul, an poon kan mga demonyo, na iyo an nagtatao saiya nin kapangyarihan sa pagpaluwas kan mga demonyo.” 23 Kaya pinarani ni Jesus saiya an mga tawo asin nagtaram sainda sa paagi nin mga parabola, “Paanong mapaluwas ni Satanas si Satanas? 24 Kun an sarong kahadean nababanga, an kahadean na iyan dai magdadanay. 25 Kun an sarong pamilya nababanga, an pamilyang iyan dai magdadanay. 26 Kaya kun magrebelde si Satanas sa sadiri niya dangan mabanga, dai siya madanay kundi iyo na iyan an saiyang kataposan. 27 ”Mayong makakasalakat sa harong kan makosog na tawo kun dai ngona niya gaposon ini. Kun magapos na niya, saka pa sana niya masasamsaman an harong. 28 ”Sa Katotoohan sinasabihan ko kamo, pwedeng patawadon an mga tawo kan gabos nindang kasalan sagkod kan anoman na ginibo nindang paglanghad. 29 Alagad an maglanghad sa Espiritu Santo dai nanggad nin kapatawadan dahel ta nakaginibo siya nin kasalan na daing kataposan.” 30 (Itinaram ini ni Jesus dahel ta sinda nagsasabi, “Igwa siya nin maraot na espiritu.”) 31 Dangan nag-abot an ina asin mga tugang ni Jesus. Nagtindog sinda sa luwas kan harong asin pinatabian siya. 32 An mga tawong nagtuturukaw sa palibot niya nagsabi saiya, “Nasa luwas an saimong ina asin mga tugang, pinapatabian ka.” 33 Alagad nagsimbag si Jesus, “Siisay an sakuyang ina asin an sakuyang mga tugang?” 34 Hiniling niya an mga nagtutukaw sa palibot niya asin nagsabi, “Ini an sakong ina asin mga tugang! 35 Huli ta an siisay man na nagkukuyog kan kabotan nin Dios iyo an sakong tugang na lalaki, tugang na babae asin an sakong ina.”
1 Nagpoon giraray magtukdo si Jesus sa tampi kan Danaw nin Galilea. Tiniriponan siya nin kadakul na tawo kaya naglunad asin nagtukaw siya sa sarong sakayan na yaon sa tubig, mantang an mga tawo nasa baybayon. 2 Tinukdoan niya sinda nin dakul na bagay sa paagi nin mga parabola: 3 ”Paghinanyog kamo! May sarong paraoma na nagsabwag nin banhi. 4 Mantang isinasabwag niya an banhi, nahulog an iba sa dalan; nag-abot an mga gamgam saka tinuka idto. 5 An ibang banhi nakasabwag sa lugar na magapo. Nagtambo tolos ini huli ta manipis an daga duman. 6 Alagad pag-init kan aldaw nagkaaralang tolos an sadit pang tinanom, huli ta dai nakagamot nin hararom. 7 An iba man na mga banhi nahulog sa katonokan. Pagtambo kan tonok pinoot an banhi kaya dai nagbunga. 8 Alagad an ibang banhi nakasabwag sa matabang daga, nabuhay asin namunga: may treynta, sesenta, asin sanggatos.” 9 Nagsabi pa si Jesus, “An may talinga magdangog!” 10 Kan mayo an kadaklan, nagdolok ki Jesus an mga nasa palibot niya kaiba an dose asin naghapot saiya kun ano an kahulogan kan mga parabola. 11 Sinabihan sinda ni Jesus, “Saindo ipinapasabot an mga hilom kan Kahadean nin Dios, alagad an iba tinutukdoan sa paagi nin mga parabola, 12 tanganing ‘maski anong hiling ninda, dai sinda makakamaan, maski anong dangog ninda, dai sinda makakasabot; huli ta kun makahiling sinda asin makasabot, tibaad magbalik sinda sa Dios asin patawadon niya sinda.’” 13 Dangan hinapot sinda ni Jesus, “Dai nindo nasasabotan an parabolang ini? Kun siring, paano nindong masabotan an iba pang parabola? 14 An paraoma nagsasabwag kan tataramon. 15 An ibang mga tawo garo an mga banhi na nahuhulog sa dalan. Pakadangog ninda kan tataramon, minaabot tolos si Satanas; inaagaw niya an tataramon na isinabwag sainda. 16 An ibang mga tawo garo an mga banhi na nahuhulog sa lugar na magapo. Pakadangog ninda kan tataramon, maogma nindang inaako ini. 17 Alagad dai nakatadom nin marahay kaya dai nahaloy. Pag-abot kan karibokan o kasakitan dahel sa tataramon, minabaya tolos sinda. 18 An ibang mga tawo garo an mga banhi na nahuhulog sa lugar na matonok. Sinda an mga tawo na nagdadangog kan tataramon, 19 alagad pinopoot ini kan mga kahaditan sa buhay na ini, pagkamoot sa kayamanan asin kan kamawotan sa manlaen-laen na bagay. Kaya dai nagbubunga. 20 Alagad an ibang mga tawo garo an mga banhi na nakakasabwag sa matabang daga. Dinadangog ninda asin inaako an tataramon, saka namumunga; may treynta, may sesenta, may sanggatos.” 21 Nagsabi pa si Jesus, “Pinapagkotan daw an ilawan tanganing tahoban o ibugtak sa irarom kan higdaan? Bako daw ibinubugtak iyan sa bugtakan kan ilawan? 22 Huli ta an anoman na natatago, ihahayag; an anoman na natatahoban, bubuksan. 23 An may talinga, magdangog!” 24 Nagtaram pa siya sainda, “Pakatandaan nindo an saindong nadadangog! An sukol na ginagamit nindo sa iba, iyo man an gagamiton nin Dios saindo, asin orog pa. 25 Huli ta an siisay man na igwa, tatawan pa nin mas dakul; alagad an siisay na mayo, kukuahan pa maski kan kadikit na sadiri niya.” 26 Nagtaram pa si Jesus, “An Kahadean nin Dios nakakaagid sa tawo na nagsabwag nin banhi sa oma. 27 Minakatorog siya pagkabanggi, minabangon pagkaaga, mantang an banhi nagtatambo saka nagtatalubo. Alagad dai niya aram kun paanong nangyayari iyan. 28 Kawasa ta an mismong daga an nagpapatalubo sa tanom: enot minatunga an dahon, sunod an uhoy, dangan an mga tipasi. 29 Kun an mga tipasi hinog na, pinuputol na nin asyab, huli ta panahon na nin pag-ani.” 30 Nagsabi pa si Jesus, “Sa ano ta ikakabaing an Kahadean nin Dios? Anong parabola an satong gagamiton sa pagpaliwanag kaiyan? 31 An Kahadean nin Dios nakakaagid sa sarong pisog nin mustasa na itinanom sa daga. Ini an pinakasadit sa gabos na pisog sa kinaban. 32 Alagad kun itinanom, minatalubo asin nagigin pinakadakula sa gabos na tanom. Minasanga ini nin darakula kaya an mga gamgam minagibo nin mga salagan sa lindong kaiyan.” 33 Dakul na parabolang siring kaini an ginamit ni Jesus kan ipinaghuhulit niya an tataramon nin Dios sagkod sa kaya nindang masabotan. 34 Dai siya nagtukdo sainda kun bakong sa paagi nin mga parabola, alagad kun an mga disipulo sana an yaon, ipinaliwanag niya sainda an gabos. 35 Pagkabanggi kan aldaw man sanang idto, nagsabi si Jesus sa saiyang mga disipulo, “Magbalyo kita sa ibong kan danaw.” 36 Kaya binayaan ninda an mga tawo; naglunad an mga disipulo sa sakayan na nalulunadan ni Jesus asin ipinag-iba ninda siya. May mga nagsabay saindang ibang sakayan. 37 Bigla sanang uminabot an makosog na subasko kaya an mga alon nag-aapwak sa sakayan, asin haros mapano na ini nin tubig. 38 Si Jesus nasa olin kan sakayan, natotorog na nakaulon sa sarong ulonan. Pinukaw siya kan mga disipulo. “Maestro, dai ka lamang nahahandal na magagadan na kita?” an sabi ninda. 39 Nagbangon si Jesus, sinaway an doros dangan sinabihan an dagat, “Magtoninong ka! Ontok!” Nagtoninong an doros saka nagkalma. 40 Dangan sinabihan ni Jesus an mga disipulo, “Tadaw ta natatakot kamo? Mayo kamo nin pagtubod?” 41 Inabotan sinda nin makuring takot dangan nagpasarabi-sabi, “Siisay an tawong ini na kinukuyog maski kan doros saka kan dagat?”
1 Nag-abot sinda sa ibong kan Danaw nin Galilea sa teritoryo nin Gerasa. 2 Pakalusad ni Jesus sa sakayan, sinabat siya nin sarong lalaki na hale sa lungib na pinaglulubongan. An lalaking ini may maraot na espiritu. 3 Nag-eerok siya sa mga lulubngan. Mayo nin nakakagapos saiya maski gumamit nin kadena. 4 Dakul na beses na kinakadenahan siya sa bitis saka sa kamot, alagad saiyang binubugto asin pinuputol iyan; mayong nakakapugol saiya. 5 Aldaw-banggi sige sana an lakaw niya, nagkukurahaw siya sa mga lulubngan asin kabubuldan, saka linulugadan niya kan gapo an sadiri niyang hawak. 6 Alagad pagkahiling niya ki Jesus sa harayo, nagdalagan siya asin nagsamba saiya, 7 saka nagkurahaw, “Ano an boot mo sako, Jesus aki nin Kahorohalangkaweng Dios? Sa ngaran nin Dios, nakikimaherak ako saimo, dai mo ako pagpasakitan!” 8 (Sinabi niya ini huli ta si Jesus nagtaram, “Maraot na espiritu, lumuwas ka sa tawong iyan!”) 9 Hinapot siya ni Jesus, “Ano an ngaran mo?” Nagsimbag siya, “An ngaran ko ‘Lehiyon’ huli ta dakul kami!” 10 Padagos an pakimaherak niya ki Jesus na dai sinda pagpahaleon sa teritoryong idto. 11 Igwa duman nin dakul na orig na nagsusurungkal sa gilid nin bulod. 12 Nakiolay an mga maraot na espiritu ki Jesus, “Isubol mo na sana kami sa kaorigan saka tugotan mo kaming lumaog sainda.” 13 Tinugotan sinda ni Jesus kaya nagluwas an mga maraot na espiritu sa tawo dangan nagralaog sa mga orig. Mga duwang ribong orig idto gabos; duminalagan idto sa ampas asin nagkahurulog sa danaw kaya nagkaralamos. 14 Nagdurulag an mga paraataman kan mga orig dangan ipinamareta sa banwa sagkod sa kaomahan an nangyari. Kaya nagduman an mga tawo tanganing hilingon an nangyari. 15 Pag-abot ninda ki Jesus nahiling ninda an tawong dating may mga demonyo, nagtutukaw asin nakagubing na, saka toltol na an isip; asin nagkatarakot sinda. 16 An mga nakahiling nag-osip sa mga tawo kan nangyari sa tawong may mga demonyo saka sa mga orig. 17 Kaya nakimaherak sinda ki Jesus na maghale sa saindang lugar. 18 Kan minalunad na si Jesus sa sakayan, nakimaherak saiya an tawong linuwasan kan mga demonyo na paibahon man siya. 19 Alagad dai siya pinaiba ni Jesus kundi sinabihan, “Magpuli ka na asin ibareta mo sa saimong pamilya an ginibo saimo kan Kagurangnan saka kun paanong naherak siya saimo.” 20 Kaya nagpuli an lalaki; linibot niya an Decapolis saka isinaysay niya an gabos na ginibo saiya ni Jesus. Nagngalas an gabos na nakadangog. 21 Pakaabot ni Jesus sa ibong kan danaw, pinagtiriponan siya nin kadakul na tawo. Nasa tampi pa siya kan danaw, 22 kan umabot an saro sa mga namamayo kan sinagoga na an ngaran Jairo. Kan mahiling niya si Jesus, nagluhod siya sa pamitisan kaini, 23 saka maigot na nakimaherak na an sabi, “An aki kong daragita naghihingagdan. Madya asin dutaan mo siya kan kamot mo tanganing maomayan siya asin mabuhay!” 24 Nag-iba si Jesus ki Jairo. Kadakul na tawo an nagsunod ki Jesus asin nagsoroso saiya. 25 May sarong babae duman na doseng taon nang pinag-aawasan nin dugo. 26 Pinagparabolong na siya nin mga doktor asin naubos na an gabos na sadiri niya, alagad embes na marahay, nag-orog logod an helang niya. 27 Nadangog kan babaeng ini an bareta dapit ki Jesus, nakipagsosoan man siya sagkod sa likod ni Jesus asin dinutaan an gubing kaini sa likodan, 28 huli ta nagsaboot siya, “Kun madutaan ko lamang an gubing niya, maoomayan ako.” 29 Napungpong tolos an pag-awas kan dugo, saka namatean niyang naomayan na siya. 30 Kan mamatean ni Jesus na may nagluwas na kapangyarihan saiya, nag-atubang siya sa mga tawo dangan naghapot, “Siisay an nagduta sa gubing ko?” 31 Nagsimbag an mga disipulo niya, “Nahihiling mong nagsusurosoan an mga tawo, alagad minahapot ka pa kun siisay an nagduta sa gubing mo?” 32 Alagad nangalagkalag si Jesus sa paghanap kun siisay an nagduta saiya. 33 Aram kan babae an nangyari saiya, kaya tinatakigan sa takot na nagdolok siya ki Jesus, nagluhod sa atubangan niya, dangan itinuga an bilog na katotoohan. 34 Sinabihan siya ni Jesus, “Aki ko, an saimong pagtubod iyo an nagpaomay saimo. Lakaw sa katoninongan, asin maomayan ka kan saimong helang.” 35 Nagtataram pa si Jesus kan mag-abot an nagkapirang sugo hale sa harong ni Jairo. Sinabihan ninda si Jairo, “Gadan na an aki mo. Ano ta pag-abalahon mo pa an maestro?” 36 Dai dinangog ni Jesus an ibinareta ninda asin sinabihan si Jairo, “Dai ka matakot, magtubod ka sana.” 37 Dai niya pinaiba an mga tawo kundi si Pedro sana saka an magtugang na Santiago asin Juan. 38 Pag-abot ninda sa harong ni Jairo, nadangog ni Jesus an karibokan kan mga tawo dangan an mga nagtatarangis saka naghaharaya. 39 Naglaog siya sa harong saka naghapot, “Ano ta maribokon kamo? Tadaw ta nagtatangis kamo? An daragita bakong gadan kundi nagkakatorog sana!” 40 Alagad pinagngisihan siya ninda. Kaya pinaluwas niya an gabos dangan naglaog siya sa kwartong nahuhutadan kan aki kaiba an ama asin ina kaini saka an tolong disipulo. 41 Kinapotan niya an kamot kan daragita saka sinabihan, “Talita cumi,” na an kahulogan, “Daragita, sinasabihan taka, magbangon ka!” 42 Nagbangon tolos an aki dangan naglakaw. (An edad niya doseng taon.) Nagngalas an gabos. 43 Alagad pinagbotan nanggad sinda ni Jesus na dai ipangosip an nangyaring idto. Dangan sinabihan niya sindang pakakanon an aki.
1 Naghale sa lugar na idto si Jesus dangan nagbalik sa sadiri niyang banwa; nagsunod an saiyang mga disipulo. 2 Pag-abot kan aldaw na Sabbath nagpoon siyang magtukdo sa sinagoga. Dakul kan mga yaon duman, pakadangog saiya, nagngaralas saka nagsarabi, “Saen siya nakakua kan gabos na ini? Anong kadonongan ining itinao saiya? Ano ta nakakagibo siya nin mga milagro? 3 Bakong siya an panday na aki ni Maria? Bakong tugang siya ni Santiago, Jose, Judas asin ni Simon? Bakong digdi nag-eerok an mga tugang niyang babae?” Kaya dai sinda nagtubod saiya. 4 Alagad sinabihan sinda ni Jesus, “An propeta minimidbid maski saen, pwera sa sadiri niyang banwa, kadugo, asin pamilya.” 5 Kaya dai siya nakagibo nin anoman na milagro duman, pwera kan nagkapirang naghehelang na dinutaan niya asin binolong. 6 Nagngalas siya ta dai sinda nagtubod. Dangan naglibot si Jesus sa pagtukdo sa mga baryo. 7 Inapod niya an doseng disipulo asin sinugo niyang manduwa-duwa. Tinawan niya sinda nin kapangyarihan sa pagpaluwas nin mga maraot na espiritu. 8 Pinagbotan niya sindang dai magdara nin anoman sa paglakaw kundi sugkod sana; dai magdara nin kakanon, bag, o kwarta; 9 magsulot nin sandalyas alagad dai magdara nin sanglean. 10 Sinabihan pa niya sinda, “Saen man na harong kamo akoon, mag-erok kamo diyan sagkod na kamo maghale sa lugar na iyan. 11 Kun habo kamong akoon o dangogon sa sarong lugar, maghale kamo diyan asin pagpagon nindo an alpog sa mga bitis nindo bilang patanid sainda!” 12 Kaya naglakaw sinda asin naghulit na an mga tawo dapat magbakle. 13 Kadakul an pinaluwas nindang demonyo asin kadakul na naghehelang an linahidan ninda nin lana saka binolong. 14 Naaraman ni Hadeng Herodes an gabos na ginibo ni Jesus dahel ta nakalakop na an kabantogan ni Jesus. May nagsabi, “Nabuhay liwat si Juan Bautista, kaya igwa siya nin kapangyarihan sa paggibo nin mga milagro.” 15 Alagad an iba nagsabi, “Siya si Elias.” May iba pang nagsabi, “Propeta siya na arog kan mga propeta kaidtong panahon.” 16 Kan makaabot ini ki Herodes, nagsabi siya, “Siya si Juan Bautista na pinapugotan ko; nabuhay siya liwat!” 17 Si Herodes iyo an nagboot na si Juan dakopon asin ibilanggo. Ginibo niya ini dahel ki Herodias na inagom niya dawa agom ini kan tugang niyang si Felipe. 18 Huli ta tinaraman ni Juan si Herodes, “Ipinapangalad na agomon mo an agom kan tugang mo!” 19 Nagkaigwa nin hilom na kaanggotan si Herodias ki Juan asin boot niya ining ipagadan, alagad dai niya magibo, 20 huli ta iginagalang ni Herodes si Juan dahel ta aram niya na ini marahay saka banal, kaya habo niyang may mangyari ki Juan. Boot niyang magparadangog ki Juan, dawa dai siya napapamugtak kun nadadangog niya ini. 21 Dangan nagkaigwa si Herodias nin oportunidad kan kumpleanyo ni Herodes; nagbangkete ini para sa mga haralangkaw na opisyal kan gobyerno, para sa mga opisyal kan hukbo asin para sa mga iginagalang na tawo sa Galilea. 22 Naglaog an aking daraga ni Herodias saka nagsayaw. Napaogma niya nin marahay si Herodes asin an mga bisita kaini. Kaya hinapot ni Herodes an daraga, “Hagadon mo an anoman na mawoton mo asin itatao ko iyan saimo.” 23 Nagsumpa pa siya nin siring, “Itatao ko saimo an anoman na hagadon mo, maski an kabanga kan sakong kahadean!” 24 Nagluwas an daraga dangan hinapot an saiyang ina, “Ano an hahagadon ko?” “Hagadon mo an payo ni Juan Bautista,” an simbag kan ina. 25 Nagbalik tolos sa hade an daraga dangan nagsabi, “Boot ko na ngunyan tolos itao mo sako an payo ni Juan Bautista na nasa bandehado!” 26 Namondo nin makuri an hade, alagad dai niya nasayumahan an daraga huli ta nagsumpa siya sa atubangan kan gabos niyang mga bisita. 27 Kaya sinugo niya tolos an sarong bantay na darahon an payo ni Juan. Nagduman sa bilanggoan an bantay; pinugotan niya si Juan, 28 ibinugtak an payo sa bandehado, dangan itinao ini sa daraga asin itinao man kaini sa saiyang ina. 29 Kan maaraman ini kan mga disipulo ni Juan, nagduman sinda, kinua an bangkay saka ilinubong. 30 Nagbalik ki Jesus an mga apostol asin inosip an gabos nindang ginibo saka itinukdo. 31 Kadakul na tawo an nag-aabot dangan naghahale kaya mayo na sindang panahon sa pagkakan. Kaya sinabihan sinda ni Jesus, “Magduman kita sa sarong lugar na harayo sa mga tawo tanganing makapahingalo kamo nin dikit na oras.” 32 Naglunad sinda sa sakayan pasiring sa sarong lugar na harayo sa mga tawo. 33 Alagad paghale ninda, dakul na tawo an nakahiling asin nakamidbid sainda. Kaya an mga tawong hale sa gabos na banwa nagdaralagan asin naenotan sindang makaabot duman. 34 Paglusad ni Jesus sa sakayan, nahiling niya an kadakul na tawo. Naherak siya sainda, ta garo sindang mga karnero na mayo nin pastor. Kaya tinukdoan niya sinda nin dakul na bagay. 35 Kan nagdidiklom na, nagdolok saiya an mga disipulo, asin nagsabi, “Banggi na asin harayo an lugar na ini. 36 Subolan na an mga tawong magduman sa haraning mga banwa o mga baryo tanganing bumakal nin kakanon ninda.” 37 Alagad sinabihan sinda ni Jesus, “Tawe nindo sinda nin makakakan.” Naghapot an mga disipulo, “Boot mong bumakal kami nin tinapay sa kantidad na dos syentos denaryo nganing ipakakan sainda?” 38 Hinapot sinda ni Jesus, “Pira an tinapay nindo diyan? Hilinga daw.” Kan hilingon ninda, nagsabi sinda, “Limang tinapay asin duwang sira.” 39 Pinagbotan ni Jesus an mga tawo na grupo-grupong magturukaw sa doot. 40 Kaya grupo-grupong nagturukaw an mga tawo, may mananggatos saka maningkwenta. 41 Dangan kinua ni Jesus an limang tinapay asin duwang sira, nagtingkalag siya sa langit asin nagpasalamat, binaraak niya an mga tinapay saka itinao sa mga disipulo tanganing ipanao sa mga tawo. Binaranga man niya an duwang sira para sainda gabos. 42 Nagkarakan an gabos asin nagkabarasog. 43 Pakatapos, tinipon kan mga disipulo an mga natada sa tinapay saka sira na nakapano nin doseng basket. 44 Limang ribo gabos an kalalakihan na nagkarakan. 45 Mantang pinapahale ni Jesus an mga tawo, pinalunad niya tolos an saiyang mga disipulo sa sakayan nganing mag-enot na saiya duman sa Betsaida, sa ibong kan danaw. 46 Pakapahalea niya sainda, nagtukad siya sa sarong bulod tanganing mamibi. 47 Kan banggi na, yaon pa duman si Jesus na mayong kaiba mantang nasa tahaw na kan danaw an sakayan. 48 Nahiling niya na an saiyang mga disipulo sinasakit sa paggaod kan sakayan, huli ta sabat sinda sa doros. Kan maaga na, nagrani si Jesus sainda na naglalakaw sa ibabaw kan tubig. Lilihisan kutana niya sinda, 49 alagad kan mahiling siya nindang naglalakaw sa ibabaw kan tubig, naghona sindang kalag idto kaya napakurahaw sinda 50 sa makuring takot. Alagad tolos sinabihan niya sinda, “Magmaisog kamo; ako ini! Dai kamo matakot!” 51 Dangan naglunad siya sa sakayan sa kaibahan ninda, asin nagkalma an doros. Napangalas sinda nin marahay, 52 huli ta dai ninda nasabotan an kahulogan kan nangyari sa tinapay; matagas kaya an saindang puso. 53 Nagbalyo sinda sa danaw. Pag-abot sa Genesaret idinoong ninda sa baybayon an sakayan. 54 Pakalusad ninda sa sakayan, namidbid tolos si Jesus kan mga tawo, 55 kaya nagdaralagan sinda pasiring sa mga kataraed na lugar dangan binuruligan ninda asin dinara ki Jesus an mga naghehelang. 56 Saen man siya magduman, sa mga baryo, sa mga banwa o sa kaomahan, dinadara ninda sa plasa an mga naghehelang. Nakimaherak sinda ki Jesus na padutaon lamang sa gayad kan gubing niya an mga naghehelang. An gabos na nagduta naomayan.
1 Nagkapirang Fariseo asin paratukdo kan Katogonan na hale pa sa Jerusalem an nagtiripon sa palibot ni Jesus. 2 Namasdan ninda na an nagkapira sa mga disipulo ni Jesus nagkakakan na maati an mga kamot; dai sinda naghanaw nin kamot bago magkakan. 3 (Huli ta an mga Fariseo asin an mga tawo nagsusunod sa mga itinukdo kaidto kan mga ginikanan: dai sinda minakakan sagkod na dai maghanaw nin kamot, 4 ni minakakan nin anoman na hale sa sadan na dai ngona hugasan. Dakul pang mga pagsusundon an inootob ninda arog kan paghugas nin mga tasa, koron, bronseng mangko, saka higdaan). 5 Kaya hinapot si Jesus kan mga Fariseo asin kan mga paratukdo kan Katogonan, “Tadaw ta dai sinusunod kan mga disipulo mo an mga katukdoan na hale pa sa satong mga ginikanan, kundi minakakan sindang maati an mga kamot?” 6 Nagsimbag si Jesus, “Tama nanggad an sinabi ni Propeta Isaias dapit saindong mga parasagin-sagin kan isinurat niya ini: ‘Inoomaw ako kan mga tawong ini kan saindang ngoso, alagad harayo sako an saindang puso. 7 An pagsamba ninda sako mayo nin halaga, huli ta an itinutukdo ninda bilang doktrina, mga pagboot nin tawo sana!’” 8 Nagsabi pa si Jesus, “Isinisikwal nindo an togon nin Dios asin kinukuyog an mga katukdoan nin mga tawo.” 9 Nagpadagos si Jesus nin pagtaram, “Marahay an paagi nindo nin pagsikwal kan katogonan nin Dios tanganing mapahalagahan sana an sadiri nindong tradisyon! 10 Nagboot si Moises, ‘Galangan mo an saimong ama asin ina,’ saka ‘An magtaram nin maraot tumang sa saiyang ama o ina, dapat na gadanon.’ 11 Alagad itinutukdo nindo na kun an sarong tawo igwang ikakatao sa saiyang ama o ina magsabing ‘an bagay na ini Corban’ (na an boot sabihon, para sa Dios), 12 bako na siya obligadong magtabang pa sa saiyang ama o ina. 13 Hinahalean nindo nin halaga an tataramon nin Dios sa paagi nin mga tradisyon na itinutukdo nindo sa iba. Kadakul pang arog kaining mga pagsusundon an inootob nindo.” 14 Pinarani giraray ni Jesus an mga tawo dangan sinabihan, “Dangoga saka sabota nindo gabos an sasabihon ko saindo. 15 Bakong an minalaog sa ngoso kan tawo an nakakapaati saiya sa atubang nin Dios kundi an minaluwas sa saiya. 16 An may talinga magdangog!” 17 Pakabayae ni Jesus sa mga tawo asin pakalaog niya sa harong, hinapot siya kan mga disipulo dapit sa sinabi niya. 18 Sinabihan sinda ni Jesus, “Dai man kamo nakakasabot? Mayo nin anoman na kinakakan an tawo na talagang nakakapaati saiya, 19 huli ta iyan dai minalaog sa saiyang puso kundi sa tulak, pakatapos minaluwas sana.” (Sinabi ini ni Jesus sa pagpahayag na an gabos na kakanon malinig.) 20 Nagsabi pa siya, “An minaluwas sa tawo iyo an nakakapaati saiya, 21 huli ta hale sa laog, sa puso nin tawo, minagikan an mga maraot na kaisipan, imoralidad, paghabon, paggadan, panambay, 22 pagkaara, katampalasan, pandaya, kadustaan, pagkaori, tsismis, kapaabaw-abawan dangan, kalolongan. 23 Ining mga karatan na gikan sa puso kan tawo iyo an nakakapaati saiya.” 24 Paghale ni Jesus duman, nagpasiring siya sa rehiyon nin Tiro asin Sidon. Nagdagos siya sa sarong harong asin habo niyang maaraman nin siisay man na yaon siya duman; alagad igwa man giraray nin nakaaram. 25 Naaraman kan sarong babae, na may aking daragita na may maraot na espiritu, na idtoon si Jesus. Nagduman siya tolos ki Jesus dangan nagdapa sa atubangan kaini. 26 An babaeng ini taga Grecia, namundag sa Fenecia, sa Siria. Nakimaherak siya ki Jesus na paluwason an demonyo sa aki niya. 27 Alagad nagsimbag si Jesus, “Pakakanon ta ngona an mga aki; bakong tama na kuahon an kakanon kan mga aki asin ibahog sa mga ayam.” 28 Nagsimbag an babae, “Tama, Kagurangnan; alagad maski an mga ayam sa sirong kan lamesa minakakan kan mga rakdag na nahuhulog kan mga aki!” 29 Kaya sinabihan siya ni Jesus, “Huli sa sinabi mo, pwede ka nang magpuli. Nagluwas na an demonyo sa saimong aki!” 30 Nagpuli siya dangan naabotan niyang naghihigda an saiyang aki asin mayo na an demonyo saiya. 31 Naghale si Jesus sa distrito nin Tiro. Nag-agi siya sa Sidon saka sa rehiyon kan Decapolis pagpasiring sa Danaw nin Galilea. 32 Duman, dinara ki Jesus an sarong tawong bongog asin bilot; pinakimaherakan si Jesus na dutaan niya ini kan kamot niya. 33 Irinayo ni Jesus sa mga tawo an lalaki. Dangan dinutaan niya kan saiyang mga muro an talinga kan lalaki, naglutab siya saka dinutaan an dila kaini. 34 Pakatapos, nagtingkalag si Jesus sa langit, naghangos nin hararom, dangan nagsabi sa lalaki, “Effata”, na an boot sabihon, “Mabuksan ka!” 35 Nakadangog tolos an lalaki asin naomayan an saiyang dila saka nakataram nin malinaw. 36 Pinagbotan sinda gabos ni Jesus na dai idto ipang-osip; alagad kun kasuarin logod sinda pinagbotan na dai mang-osip, lalo man logod nindang ipinamareta idto. 37 Nagngalas an gabos na nakadangog, “Marahay an paggibo niya kan gabos; maski an mga bongog pinadangog niya asin an mga pola pinataram niya,” an sabi ninda.
1 Dai nahaloy, may nagtiripon naman na dakul na tawo. Mayo sinda nin makakakan, kaya inapod ni Jesus an saiyang mga disipulo asin sinabihan, 2 ”Naheherak ako sa mga tawong ini huli ta tolong aldaw na sinda sa kaibahan ko asin mayo na sindang kakanon. 3 Kun papulion ko sinda na gutom, luluyahon sinda sa dalan; an iba pati sainda harayo an hinalean.” 4 Nagsimbag an saiyang mga disipulo, “Saen kita makua nin ipapakakan sa mga tawong ini digdi sa kalangtadan?” 5 Hinapot sinda ni Jesus, “Pira an tinapay nindo diyan?” “Pito,” an simbag ninda. 6 Pinagbotan ni Jesus an mga tawo na magturukaw sa daga. Dangan kinua niya an pitong tinapay, nagpasalamat, binaraak asin itinao sa saiyang mga disipulo nganing ipanao sa mga tawo. 7 Igwa man sinda nin nagkapirang saradit na sira; benendisyonan ini ni Jesus asin sinabihan niya an mga disipulo na ipanao man sa mga tawo. 8 Nagkarakan sinda asin nagkabarasog. Pakatapos, tinipon kan mga disipulo an mga natada asin pitong basket pa an napano. 9 Mga apat na ribo katawo an nagkarakan. 10 Dangan pinahale na sinda ni Jesus saka naglunad tolos siya sa sakayan kaiba kan saiyang mga disipulo pasiring sa distrito nin Dalmanuta. 11 Duminolok ki Jesus an nagkapirang Fariseo asin nagpoon pakidiskutiran saiya, naghahagad nin tanda hale sa langit tanganing baloon siya. 12 Naghangos nin hararom si Jesus asin nagsabi, “Tadaw ta an henerasyon na ini naghahagad nin tanda? Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, na mayong ipapahiling na tanda sa henerasyon na ini!” 13 Dangan binayaan niya sinda, nagbalik sa sakayan asin nagduman sa ibong kan danaw. 14 Nakalingaw an mga disipulo na magdara nin tinapay. Igwa sinda nin saro sanang tinapay duman sa sakayan. 15 Pinatanidan sinda ni Jesus, “Maglikay kamo sa lebadura kan mga Fariseo saka sa lebadura ni Herodes.” 16 Nag-olay-olay an mga disipulo, “Nagtaram siya kaiyan dahel ta mayo kita nin tinapay.” 17 Aram ni Jesus an saindang pinag-oolayan, kaya sinabihan niya sinda, “Tadaw ta pinag-oolayan nindo na mayo kamong darang tinapay? Dai pa nanggad nindo naaaraman o nasasabotan? Abaang luya kan isip nindo! 18 Igwa kamong mga mata, dai nindo nahihiling? Igwa kamong mga talinga, dai nindo nadadangog? Dai nindo nagigiromdoman? 19 Kan baraakon ko an limang tinapay na ipinakakan sa limang ribo katawo, pirang basket an napano kan natada?” “Dose,” an simbag ninda. 20 ”Kan baraakon ko an pitong tinapay na ipinakakan sa apat na ribo katawo, pirang basket an napano kan natada?” “Pito,” an simbag ninda. 21 Dangan sinabihan sinda ni Jesus, “Dai pa giraray nindo nasasabotan?” 22 Nag-abot sinda sa Betsaida. Nagkapirang tawo an nagdara nin sarong buta ki Jesus asin nakimaherak na dutaan niya. 23 Kinabit ni Jesus an buta paluwas sa baryo. Linutaban niya an mga mata kan buta, asin ibinugtak an mga kamot saiya, dangan hinapot, “May nahihiling ka?” 24 Nagtangad an lalaki asin nagsabi, “May nahihiling akong mga tawo, alagad garo sinda mga kahoy na naglalakaw.” 25 Dinutaan liwat ni Jesus an mga mata kan buta. Nagmaan nin marahay an buta asin narahay siya. Nahiling na niya nin malinaw an gabos. 26 Dangan pinapuli na ni Jesus an lalaki asin tinugon, “Dai ka na magbalik sa baryo.” 27 Dangan nagpasiring si Jesus asin an mga disipulo sa mga baryo kan Cesarea Filipos. Kan nasa dalan pa sinda, hinapot niya sinda, “Ano an sabi kan mga tawo, siisay daa ako?” 28 Nagsimbag sinda, “May mga nagsasabing ika si Juan Bautista; an iba nagsasabing ika si Elias; an iba man nagsasabing saro ka sa mga propeta.” 29 Hinapot sinda ni Jesus, “Para saindo, siisay ako?” Nagsimbag si Pedro, “Ika an Cristo.” 30 Dangan pinagbotan niya sinda na dai ipanabi sa kiisay man kun siisay siya. 31 Sinabihan ni Jesus an mga disipulo niya, “An Aki nin Tawo dapat mag-agi nin dakul na kasakitan, isikwal kan mga kamagurangan, kan mga poon na padi asin kan mga paratukdo kan Katogonan dangan ipagadan. Alagad sa ikatolong aldaw mabubuhay siya liwat.” 32 Ipinaliwanag ni Jesus nin marahay an bagay na ini sa mga disipulo. Isiniblag siya ni Pedro sa iba saka tinuyaw. 33 Alagad inatubang ni Jesus an saiyang mga disipulo dangan inanggotan si Pedro, “Rumayo ka sako, Satanas! Huli ta an iniisip mo bakong sa Dios, kundi sa tawo.” 34 Dangan inapod ni Jesus an mga tawo saka an saiyang mga disipulo asin sinabihan, “An siisay man na boot magsunod sako, kaipuhan lingawan niya an sadiri niyang buhay, magpasan kan saiyang krus, asin magsunod sako. 35 Huli ta an siisay man na namomoot magligtas kan saiyang buhay, mawawaraan kaiyan; alagad an siisay man na mawaran kan saiyang buhay dahel sako asin dahel sa ebanghelyo, magkakamit kaiyan. 36 Ano an papakinabangon nin sarong tawo kun makamtan man niya an bilog na kinaban alagad mawara an saiyang buhay? 37 Ano an ikakaribay kan sarong tawo para sa saiyang buhay? 38 An siisay man na ikasopog ako asin an mga katukdoan ko sa atubang kan mga tawong masombikal asin parakasala, ikakasopog man kan Aki nin Tawo sa aldaw nin saiyang pagdatong sa kamurawayan nin saiyang Ama kaiba an mga banal na anghel.”
1 Nagtaram pa si Jesus, “Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, igwa nin nagkapira digdi na dai magagadan sagkod na dai ninda mahiling na dumatong an Kahadean nin Dios na may kapangyarihan.” 2 Pakalihis nin anom na aldaw ipinag-iba ni Jesus si Pedro, si Santiago asin si Juan, sa sarong halangkaw na bukid. Kan idtoon na sinda, nahiling nindang naliwat si Jesus. 3 An gubing niya nagkintab sa kaputian na mayo nin siisay man sa bilog na kinaban na makakapaputi nin siring. 4 Nahiling kan tolong disipulo si Elias asin si Moises na nakikipag-olay ki Jesus. 5 Nagsabi si Pedro ki Jesus, “Kagurangnan, marahay na uya kita digdi. Magibo kami nin tolong payag-payag; saro saimo, saro ki Moises saka saro ki Elias.” 6 Dai naaraman ni Pedro kun ano an saiyang sasabihon, huli ta siya asin an saiyang duwang kairiba inabotan nin dakulang takot. 7 Dangan linindongan sinda nin sarong panganoron asin sarong tingog an naghale sa panganoron, “Ini an Aki kong namomotan; dangoga nindo siya? (!)” 8 Nangalag-kalag sinda alagad mayo sindang nahiling kundi si Jesus sana. 9 Mantang naglulugsot na sinda sa bukid, pinagbotan sinda ni Jesus, “Dai nindo ipang-osip sa kiisay an nahiling nindo sagkod na an Aki nin Tawo mabuhay liwat.” 10 Kinuyog ninda an saiyang pagboot, alagad nagharapotan sinda, “Ano an kahulogan kan sinabi niyang ‘mabuhay liwat’?” 11 Hinapot ninda si Jesus, “Tadaw ta an sabi kan mga paratukdo kan Katogonan, si Elias daa an enot na maabot?” 12 Sinimbag niya sinda, “Si Elias mananggad an enot na madigdi tanganing ibalik sa dati an gabos na bagay. Alagad tadaw ta nasasabi sa mga Kasuratan na an Aki nin Tawo magtitios nin makuri asin isisikwal? 13 Sinasabihan ko kamo, na nagdigdi na si Elias alagad pinasakitan siya kan mga tawo, sosog sa saindang sadiring kagustohan, siring sa nasasabi sa mga Kasuratan dapit saiya.” 14 Pagbalik ninda sa ibang mga disipulo, nahiling ninda na an mga ini pinalibotan nin dakul na tawo. An nagkapirang mga paratukdo kan Katogonan nakikipagdiskutiran sa mga disipulo. 15 Pagkahiling kan mga tawo ki Jesus, napangalas sinda nin marahay; nagdalagan sinda pasiring saiya saka nagtaong galang. 16 Hinapot ni Jesus an saiyang mga disipulo, “Ano an pinagdidiskutiran nindo?” 17 Nagsimbag an sarong lalaki, “Maestro, dinara ko saimo ining aki ko huli ta igwa siya nin maraot na espiritu, kaya dai siya nakakataram. 18 Kun inaatake siya kan espiritu, ilinalampog siya kaini sa daga, nagsusubo an saiyang ngoso, nagraragot an ngipon asin nanonoog an bilog na hawak. Nakiolay ako sa saimong mga disipulo na paluwason ninda an espiritu, alagad dai ninda nahimo.” 19 Sinabihan sinda ni Jesus, “Mga tawong mayo nin pagtubod! Sagkod nuarin ako magigin kaiba-iba nindo? Sagkod nuarin ko kamo pagtitioson? Daraha sako an aki!” 20 Dinara ninda ki Jesus an aki. Pagkahiling ki Jesus kan espiritu, biglang pinakimig-kimig kaini an aki; natumba ini sa daga saka nagligid-ligid na nagsusubo an ngoso. 21 Hinapot ni Jesus an ama, “Kasuarin pa siyang arog kaini?” Nagsimbag siya, “Poon kan sadit pa siya. 22 Dakul na beses siyang hinuhulog kaiyan sa kalayo o sa tubig nganing gadanon. Kun may mahihimo ka, kaheraki asin tabangi kami!” 23 Nagsabi si Jesus, “Tadaw ta nagsasabi kang kun may mahihimo ako? An gabos na bagay posible sa tawong nagtutubod.” 24 Nagkurahaw tolos an ama kan aki, “Minatubod ako! Tabanging kumosog an pagtubod ko!” 25 Nahiling ni Jesus na nagdadaguso sainda an mga tawo, kaya pinagbotan niya an maraot na espiritu, “Espiritung pola asin bongog, pinagbobotan takang lumuwas sa aking ini; dai ka na nanggad maglaog saiya!” 26 Nagkurahaw an espiritu, pinakimig-kimig an aki, dangan nagluwas. Garo bangkay na an aki kaya nagsabi an mga tawo, “Gadan na siya!” 27 Alagad kinapotan ni Jesus sa kamot an aki, tinabangan na magbangon asin nagtindog ini. 28 Pakalaog ni Jesus sa harong, hinapot siya kan mga disipulo na daing ibang nagdadangog, “Tadaw ta dai mi napaluwas an espiritu?” 29 Nagsimbag si Jesus, “An arog kaini dai mapapaluwas sa paagi nin anoman kundi sa pamibi sana asin sa pag-ayuno.” 30 Naghale sinda sa lugar na idto asin nag-agi sa Galilea. Habo ni Jesus na maaraman nin siisay man kun haen siya, 31 huli ta pinagtutukdoan niya an saiyang mga disipulo. Sinabihan niya sinda, “An Aki nin Tawo itatao sa mga tawo, dangan gagadanon siya ninda; alagad sa ikatolong aldaw mabubuhay siya liwat.” 32 Dai ninda nasabotan an sinabi niya, alagad takot sindang maghapot saiya. 33 Pag-abot sa Capernaum, kan sinda nasa laog na kan harong, hinapot ni Jesus an saiyang mga disipulo, “Ano an pinagdidiskutiran nindo sa dalan?” 34 Dai sinda naggirong huli ta sa dalan pinagdidiskutiran ninda kun siisay an pinakadakula sainda. 35 Nagtukaw si Jesus, inapod an dose dangan sinabihan, “An siisay man na boot magin enot, dapat na magpahuri sa gabos asin maging sorogoon nin gabos.” 36 Kinua niya an sarong sadit na aki, pinatindog sa atubangan ninda, kinugos asin sinabihan sinda, 37 ”An siisay man na minaako sa arog kaining aki sa ngaran ko, minaako sako; an siisay man na minaako sako, bakong ako an inaako kundi an nagsugo sako.” 38 Nagsabi saiya si Juan, “Maestro, nakahiling kami nin tawong nagpapaluwas nin mga demonyo sa ngaran mo. Sinaway mi siya huli ta mayo siya sa pag-iriba ta.” 39 ”Dai nindo siya pagsawayon,” an sabi ni Jesus, “huli ta dai nin siisay man na minagibo nin milagro sa ngaran ko na magpapakaraot sako. 40 Huli ta an siisay man na bakong tumang sato, kampi sato. 41 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, an siisay man na magpainom saindo nin tubig huli ta kamo sadiri ko, dai mawawaraan nin balos.” 42 ”An siisay man na magin dahelan kan pagkasala kan saro sa mga saradit na ini na minatubod sako, mas marahay pang tagulnodan an liog niya nin gapong gilingan dangan iapon sa dagat. 43 Kun an saro mong kamot magin dahelan kan pagkakasala mo, putola iyan! Mas marahay pa saimong lumaog ka sa langit na saro sana an kamot ki kan may duwang kamot alagad ihulog sa impyerno, sa kalayo na mayong kataposan. 44 Duman ‘an mga ulod sa saindang hawak dai nanggad nagagadan asin an kalayo dai nanggad nasisigbo.’ 45 'Kun an saro mong bitis magin dahelan kan pagkakasala mo, putola iyan! Mas marahay pa saimong lumaog ka sa langit na saro sana an bitis, ki kan may duwang bitis alagad ihulog sa impyerno. 46 Duman ‘an mga ulod sa saindang hawak dai nanggad nagagadan asin an kalayo dai nanggad nasisigbo.’ 47 Kun an saro mong mata magin dahelan kan pagkakasala mo, hulwata iyan! Mas marahay pang lumaog ka sa Kahadean nin Dios na may saro sanang mata, ki kan may duwang mata alagad ihulog sa impyerno. 48 Duman ‘an mga ulod sa saindang hawak dai nanggad nagagadan asin an kalayo dai nanggad nasisigbo.’ 49 ”Huli ta an lambang saro lilinigon sa kalayo. 50 An asin marahay; alagad kun mawaran iyan nin asgad paano nindo mapapaasgad iyan? Magkaigwa kamo nin sa asin na kalidad dangan mamuhay kamo sa katoninongan.”
1 Naghale si Jesus sa lugar na idto. Nagduman siya sa rehiyon nin Judea, dangan nagdagos siya sa ibong kan Salog nin Jordan. Kadakul naman na tawo an nagtiripon saiya. Tinukdoan niya sinda siring sa dati niyang ginigibo. 2 Nagduman an nagkapirang Fariseo. Boot nindang pataluksohon siya sa paagi nin paghapot, “Tugot daw kan satong Katogonan na suhayan kan lalaki an saiyang agom?” 3 Sinimbag sinda ni Jesus, “Ano an pagboot na itinao ni Moises saindo?” 4 Nagsimbag sinda, “Itinugot ni Moises na suhayan kan lalaki an saiyang agom pakatapos na maggibo nin kasuratan nin pagsuhay.” 5 Sinabihan sinda ni Jesus, “Nagsurat si Moises kaining togon para saindo huli sa katagasan kan payo nindo. 6 Alagad sa kapinonan nin paglalang, isinabi ini, ‘Linalang nin Dios sindang lalaki asin babae. 7 Huli kaini, babayaan kan lalaki an saiyang ama asin ina, masaro sa agom niya, 8 dangan sindang duwa magigin saro.’ Kaya bako na sinda(ng) duwa, kundi saro. 9 Kaya dai dapat pagsuhayon nin tawo an pinagsaro nin Dios.” 10 Pag-abot ninda sa harong, hinapot giraray si Jesus kan mga disipulo dapit kan bagay na ini. 11 Sinabihan sinda ni Jesus, “An lalaking magsuhay sa agom saka umagom nin iba, nagkakasala nin adulteryo sa saiyang agom; 12 siring man an babae na magsuhay sa agom niya dangan magpaagom sa iba, nagkakasala nin adulteryo.” 13 May nagkapirang tawo na nagdara nin mga aki ki Jesus tanganing saiyang bendisyonan; alagad sinaway sinda kan mga disipulo. 14 Kan mahiling ini ni Jesus, naanggot siya asin sinabihan sinda, “Pabayae nindong magdolok sako an mga aki! Dai nindo sinda pag-olangon, huli ta para sa mga arog sainda an Kahadean nin Dios. 15 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, an siisay man na dai umako kan Kahadean nin Dios siring sa aking sadit dai nanggad makakalaog diyan.” 16 Dangan kinugos niya an mga aki, saro-sarong benendisyonan sinda sa paagi kan pagbugtak kan kamot niya sa ibabaw kan payo ninda. 17 Kan malarga na si Jesus, may sarong lalaking nagdalagan pasiring saiya, nagluhod sa atubangan niya dangan naghapot, “Marahay na Maestro, ano an dapat kong gibohon tanganing magkamit ako nin buhay na daing kataposan?” 18 Naghapot si Jesus saiya, “Tadaw ta inaapod mo akong marahay? Mayong marahay kundi an Dios sana. 19 Tatao ka kan mga togon: ‘Dai ka maggadan; dai ka magdorog sa bako mong agom; dai ka maghabon; dai ka magsaksi nin putik; dai ka magdaya; galangan mo an saimong ama asin ina.’” 20 An lalaki nagsimbag, “Maestro, kinukuyog ko na iyan gabos poon kan aki pa ako.” 21 Hiniling siya ni Jesus na may pagkamoot dangan sinabihan, “Sarong bagay na sana an kaipuhan mong gibohon. Pumuli ka, ipabakal mo an anoman na sadiri mo saka ipanao mo an kabaklan sa mga dukha, asin magkakaigwa ka nin kayamanan sa langit. Pakatapos, magbalik ka asin sumunod sako.” 22 Kan madangog ini kan lalaki, nagmurusdot siya dangan mamondong naghale huli ta mayamanon siya. 23 Nangalagkalag si Jesus dangan sinabihan an mga disipulo niya, “Masakit na gayo para sa mga mayaman na makalaog sa Kahadean nin Dios.” 24 Nagngaralas an mga disipulo sa tataramon niyang ini, alagad nagpadagos si Jesus sa pagtaram, “Mga aki ko, talagang masakit an paglaog sa Kahadean nin Dios! 25 Mas pasil pa sa sarong kamelyo na makaagi sa labot nin dagom ki sa sarong mayaman na makalaog sa Kahadean nin Dios.” 26 Napangalas na gayo an mga disipulo asin hinapot ninda siya, “Kun siring, siisay palan an makakaligtas?” 27 Hiniling sinda ni Jesus asin sinabihan, “Sa tawo imposible iyan alagad sa Dios bako; huli ta an gabos posible saiya.” 28 Dangan nagtaram si Pedro, “Hilinga, binayaan mi an gabos asin nagsunod kami saimo.” 29 Sinabihan sinda ni Jesus, “Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, an magbaya kan saiyang harong, o mga tugang, o mga magurang, o mga aki, o kaomahan, huli sako asin huli sa ebanghelyo, 30 magkakaigwa sa buhay na ini nin ginatos pang harong, tugang, magurang, aki, saka kaomahan kaiba an mga kasakitan. Sa maabot na panahon magkakaigwa siya nin buhay na daing kataposan. 31 Alagad kadakul sa mga naeenot ngunyan an mahuhuri; asin kadakul sa mga nahuhuri ngunyan an maeenot.” 32 Nasa dalan na si Jesus asin an saiyang mga disipulo pasiring sa Jerusalem. Naeenot si Jesus; nahahandal an mga disipulo niya, asin natatakot man an mga tawong nagsusunod saiya. Isiniblag giraray ni Jesus an doseng disipulo saka tinaraman kan mga bagay na mangyayari saiya. 33 Nagsabi siya, “Matukad kita sa Jerusalem. Duman itatao an Aki nin Tawo sa mga poon na padi asin sa mga paratukdo kan Katogonan. Hahatolan siya ninda nin kagadanan saka itatao sa mga pagano. 34 Tutuya-tuyaon siya ninda, lulutaban, hahampakon, saka gagadanon. Alagad sa ikatolong aldaw mabubuhay siya liwat.” 35 Nagdolok ki Jesus si Santiago asin si Juan, na mga aki ni Zebedeo, dangan nagsabi, “Maestro, igwa kaming boot ipagibo saimo para samo.” 36 Hinapot sinda ni Jesus, “Ano an boot nindong gibohon ko para saindo?” 37 Nagsimbag sinda, “Tugote kaming magtukaw kataed mo duman sa saimong mamurawayon na Kahadean, an saro sa too asin an saro sa wala.” 38 Sinabihan sinda ni Jesus, “Dai nindo aram kun ano an hinahagad nindo. Makakainom daw kamo kan kalis na iinomon ko? Makakapabunyag daw kamo kan bunyag na aakoon ko?” 39 Nagsimbag sinda, “Kaya mi.” Nagtaram si Jesus, “Iinomon man nanggad nindo an kalis na iinomon ko asin makakapabunyag kamo kan ibubunyag sako. 40 Alagad bako ako an mapili kun siisay an matukaw sa too o sa wala ko; an Dios an matao kaiyan sa mga tinagamahan.” 41 Kan madangog ini kan sampolong disipulo, naanggot sinda ki Santiago asin ki Juan. 42 Alagad inapod sinda gabos ni Jesus saka sinabihan, “Aram nindo na an mga kagsakop kan mga pagano may kapangyarihan sa saindang mga sakop, asin an mga lider iyo an pinagkukuyog. 43 Alagad bakong arog kaini an dapat mangyari saindo. An siisay man saindo na boot magin dakula, dapat magin sorogoon nindo; 44 an siisay man saindo na boot magin enot, dapat magin oripon kan gabos. 45 Huli ta an Aki nin Tawo dai nagdigdi tanganing paglingkodan kundi tanganing maglingkod asin magdusay kan buhay niya tanganing matubos an dakul na tawo.” 46 Nag-abot si Jesus sa Jerico kaiba an mga disipulo niya asin an dakul na tawo. Kan naghahale na sinda duman, naagihan ninda an sarong makilimos na buta na nagtutukaw sa gilid kan dalan; siya si Bartimeo na aki ni Timeo. 47 Kan madangog niya na si Jesus na taga Nazaret nag-aagi duman, nagkurahaw siya, “Jesus, Aki ni David! Kaheraki ako!” 48 Inanggotan siya kan dakul na tawo asin pinaalo; alagad orog siyang nagkurahaw, “Aki ni David, kaheraki ako!” 49 Nag-ontok si Jesus dangan nagsabi, “Padigdiha nindo siya.” Kaya inapod ninda an buta asin sinabihan, “Pakosoga an boot mo! Tindog, inaapod ka niya.” 50 Hinukas kan buta an saiyang alikboy, paluksong nagtindog saka nagdolok ki Jesus. 51 Hinapot siya ni Jesus, “Ano an boot mong gibohon ko para saimo?” Nagsimbag an buta, “Maestro, boot kong makahiling.” 52 Sinabihan siya ni Jesus, “Lakaw na; an saimong pagtubod iyo an nagpaomay saimo.” Nakahiling tolos siya, asin nagsunod ki Jesus.
1 Kan nagdadangadang na sinda sa Jerusalem, harani sa Betfage asin sa Betania sa may Bukid nin mga Oliba, pinaenot ni Jesus an duwa kan saiyang mga disipulo 2 saka tinugon, “Dumuman kamo sa masunod na baryo. Pag-abot nindo duman mahihiling nindo tolos an sarong ogbon na asno na nakagakod asin dai pa lamang nalunadan. Hubadan nindo iyan dangan darahon digdi. 3 Kun may maghapot saindo, ‘Tadaw ta ginigibo nindo iyan?’ sabihan nindo siya, ‘Kaipuhan ini nin Kagurangnan asin ipupuli man tolos.’” 4 Kaya nagduman sinda asin nahiling ninda sa tinampo an ogbon na asno na nakagakod sa pintoan nin sarong harong. Kan hinuhubadan ninda an asno, 5 hinapot sinda kan nagkapirang tawo na yaon duman, “Tadaw ta hinuhubadan nindo an asno?” 6 Nagsimbag sinda siring sa sinabi sainda ni Jesus, kaya pinabayaan sinda kan mga tawo. 7 Dinara ninda ki Jesus an asno, kinamaderohan ninda an asno kan saindang mga alikboy dangan naglunad si Jesus. 8 Dakul na tawo an nagbiklad kan saindang mga alikboy sa tinampo; an iba nagputol nin mga sanga nin kahoy dangan ibinanig sa tinampo. 9 An mga tawong nasa enotan asin sa hurihan nagkukurahaw, “Osana! Pag-omawon an minaabot sa ngaran nin Kagurangnan! 10 Pag-omawon an maabot na kahadean kan satong ama na si David! Osana sa kaitaasan!” 11 Nagduman si Jesus sa Jerusalem dangan naglaog sa Templo. Pakatapos na mahiling niya an mga yaon duman, nagluwas siya huli ta banggi na, asin nagbalik sa Betania kaiba an Dose. 12 Kan sunod na aldaw, mantang naglalakaw sinda hale sa Betania, nagutom si Jesus. 13 Natanawan niya sa enotan an sarong madahon na kahoy na higera. Hiniling niya kun may bunga, alagad poro dahon sana ta bako pang tigbungahan. 14 Sinabihan niya an kahoy na higera, “Sagkod pa man mayo nin makakan kan bunga mo!” Nadangog ini kan mga disipulo. 15 Pag-abot ninda sa Jerusalem, naglaog si Jesus sa Templo asin inalaw niya an gabos na paratinda saka parabakal duman. Pinabaralintok niya an mga lamesa kan mga pararibay nin kwarta asin an mga tukawan kan mga paratinda nin salampati. 16 Dai niya tinugotan na mag-agi sa laog kan Templo an siisay man na may dara nin anoman. 17 Dangan nagtukdo siya sa mga tawo, “Bakong nasusurat, ‘An sakong harong aapodon harong nin pamibi para sa gabos na nasyon’? Alagad ginibo nindo ining lungib nin mga parahabon!” 18 Naaraman ini kan mga poon na padi asin kan mga paratukdo kan Katogonan, kaya nag-isip sinda nin paagi kun paano ipagadan si Jesus. Natakot sinda saiya huli ta an gabos na tawo nagngalas kan saiyang katukdoan. 19 Kan banggi na, nagluwas sa syudad si Jesus saka an saiyang mga disipulo. 20 Pagkaaga, mantang naglalakaw sinda, nahiling nindang alang na sagkod sa gamot an kahoy na higera. 21 Naromdoman ni Pedro an nangyari asin nagsabi ki Jesus, “Maestro, hilinga ta alang na an higerang minaldisyon mo!” 22 Sinabihan sinda ni Jesus, “Magtubod kamo sa Dios. 23 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, na an siisay man na magsabi sa bulod na ini, ‘Humale ka diyan asin lumampaw ka sa dagat.’ Kun dai siya magduwa-duwa sa saiyang puso, kundi magtubod na an saiyang sinasabi mangyayari, mahihimo iyan para saiya. 24 Kaya sinasabihan ko kamo, na anoman an hagadon nindo sa pamibi, magtubod kamo na itatao saindo asin makakamtan nindo iyan. 25 Kun namimibi kamo alagad igwa kamo nin maraot na boot sa kapwa nindo, patawadon nindo tanganing patawadon man kamo kan saindong Ama na nasa langit kan mga kasalan nindo. 26 Kun dai kamo magpatawad, dai man kamo papatawadon kan saindong Ama sa langit.” 27 Nagbalik sinda sa Jerusalem. Kan naglalakaw si Jesus sa Templo, dinolok siya kan mga poon na padi, kan mga paratukdo kan Katogonan asin kan mga kamagurangan 28 saka hinapot, “Ano an kapangyarihan mo sa paggibo kan mga bagay na ini? Siisay an nagtao saimo kan kapangyarihan na iyan?” 29 Nagsimbag si Jesus, “Mahapot ako saindo nin saro sanang hapot; kun masimbag nindo, sasabihon ko man saindo kun sa anong kapangyarihan ginigibo ko an mga bagay na ini. 30 Saen hale an kapangyarihan ni Juan sa pagbunyag: sa Dios o sa tawo?” 31 Nagpasuruhay sinda, “Kun sabihon tang hale sa Dios, masabi siya, ‘Kun siring, tadaw ta dai kamo nagtubod saiya?’ 32 Alagad kun sabihon tang ‘Hale sa tawo…’” (Takot sinda sa mga tawo, huli ta minimidbid kan gabos na si Juan tunay na propeta.) 33 Kaya sinimbag ninda si Jesus, “Dai mi aram.” Sinabihan man sinda ni Jesus, “Kun siring, dai ko man sasabihon saindo kun sa anong kapangyarihan ginigibo ko an mga bagay na ini.”
1 Dangan nagtaram si Jesus sainda sa paagi nin mga parabola, “Igwa nin sarong tawo na nagtanom nin ubas sa saiyang ubasan, kinudal niya iyan, saka naggibo nin gilingan nin ubas. Nagtugdok pa siya nin sarong bantayan. Dangan ipinaataman niya an ubasan na ini sa mga tumatawo asin nagduman siya sa ibang lugar. 2 Pag-abot kan tiggunoan kan ubas, sinugo niya an saro niyang sorogoon sa saiyang mga tumatawo tanganing kuahon sainda an kahirasan. 3 Alagad pinugol ninda an sorogoon, hinampak dangan pinapuli na mayong dara. 4 Nagsugo giraray nin sarong sorogoon an kagsadiri; alagad pinukpok siya, dangan sinupog kan mga tumatawo. 5 Nagsugo siya nin saro pang sorogoon, alagad ginadan ninda ini. Siring man an ginibo ninda sa iba pang sinugo niya; may linanog, may ginadan. 6 An natatada na sana na masusugo iyo an saiyang namomotan na aking lalaki; dangan siya na an sinugo sainda. Nagsabi siya, ‘Igagalang ninda an sakong aki.’ 7 Alagad an mga tumatawo nag-orolay-olay, ‘Iyo ini an aki kan kagsadiri. Madya kamo, gadanon ta siya tanganing mapasato an ubasan!’ 8 Kaya pinugol ninda siya, ginadan dangan an bangkay inapon sa luwas kan ubasan.” 9 Naghapot si Jesus, “Kun siring, ano an gigibohon kan kagsadiri kan ubasan? Dudumanon niya an mga tumatawo, gagadanon sinda dangan itatao sa iba an ubasan. 10 Nabasa na nindo an kasuratan na ini? ‘An gapo na isinikwal kan mga paratugdok iyo an nagin patugmadan na gapo. 11 Ginibo ini nin Kagurangnan, ini sarong ngangalasan sa satong paghiling!’” 12 Hiningowa nindang dakopon si Jesus huli ta nasabotan ninda na sinda an pinapanongdan kan parabolang inosipon niya. Alagad takot sinda sa mga tawo, kaya binayaan ninda si Jesus saka nagharale. 13 Pinaduman ki Jesus an nagkapirang Fariseo asin an nagkapirang parasunod ni Herodes tanganing pataluksohon siya. 14 Hinapot ninda si Jesus, “Maestro, aram mi na bako kang putikon; dai ka natatakot sa kiisay man. Dai kang pinapalaen na tawo ta dai mo tinatawan nin halaga kun ano an katongdan ninda. Itinutukdo mo an kabotan nin Dios para sa tawo. Tugot daw sa satong katogonan na magbayad nin buhis ki Cesar o dai? Dapat daw kitang magbuhis sainda o dai?” 15 Alagad aram ni Jesus an pagsagin-sagin ninda kaya sinabihan niya sinda, “Tadaw ta pinapatalukso nindo ako? Tawe ako nindo nin kwartang plata asin hihilingon ko.” 16 Tinawan ninda siya nin sarong kwartang plata asin naghapot siya, “Kiisay na lalawogon asin ngaran ini?” “Ki Cesar,” an simbag ninda. 17 Nagsabi si Jesus, “Kun siring itao nindo ki Cesar an ki Cesar, asin sa Dios an sa Dios.” Napangalas sinda saiya. 18 May nagduman ki Jesus na mga Saduceo na nagsasabing mayo nin pagkabuhay-liwat. 19 Hinapot ninda si Jesus, “Maestro, nagsurat si Moises kaining pagboot para sato, ‘Kun an sarong lalaki magadan dangan mabayaan an agom niyang mayong aki, kaipuhan na agomon kan tugang niyang lalaki an balo tanganing magkaaki sinda para sa nagadan niyang tugang.’ 20 Igwa kaidto nin pitong lalaking magturugang: an pinakamatua nag-agom alagad nagadan na mayong aki. 21 Inagom kan ikaduwa an balo, asin nagadan man na mayong aki. Siring man an nangyari sa ikatolo; 22 asin an babae nagin agom kan pitong magturugang asin gabos ini nagadan na mayong aki. Dangan nagadan man an babae. 23 Ngunyan, sa aldaw nin pagkabuhay-liwat, siisay sainda an agom kan babaeng ini? Huli ta nagin agom siya ninda gabos!” 24 Sinimbag sinda ni Jesus, “Sala nanggad kamo! Huli ta dai nindo nasasabotan an mga Kasuratan, ni an kapangyarihan nin Dios. 25 Huli ta sa pagkabuhay-liwat dai na sinda mag-aaragoman; magigin arog sinda sa mga anghel sa langit. 26 Dapit naman sa pagkabuhay-liwat, dai pa nindo nabasa sa libro ni Moises an manongod sa kahoy na naglalaad? Nasusurat sa librong idto an sinabi nin Dios ki Moises: ‘Ako an Dios ni Abraham, ni Isaac asin ni Jacob.’ 27 Siya an Dios kan mga buhay, bako kan mga gadan. Talagang nasasala kamo!” 28 Igwa duman nin sarong paratukdo kan Katogonan na naghihinanyog kan orolay. Nahiling niya na marahay an mga simbag ni Jesus sa mga Saduceo, kaya nagdolok man siya ki Jesus dangan naghapot, “Arin na togon an pinakamahalaga?” 29 Nagsimbag si Jesus, “An pinakamahalagang togon iyo ini: ‘Dangoga, Israel! Saro sana an Dios na satong Kagurangnan. 30 Kamotan mo an Kagurangnan mong Dios sa bilog mong puso, sa bilog mong kalag, sa bilog mong isip, asin sa bilog mong kosog.’ 31 An ikaduwa iyo ini: ‘Kamotan mo an saimong kapwa arog kan pagkamoot mo sa saimo man sana.’ Mayo nin ibang togon na mas mahalaga pa ki kan duwang ini.” 32 Nagsabi ki Jesus an paratukdo kan Katogonan, “Tama ka, Maestro; tama an sinabi mo na saro sana an Kagurangnan na Dios, asin mayo nang iba. 33 Kaipuhan kamotan kan tawo an Dios sa bilog niyang puso, bilog niyang isip asin kosog; kaipuhan kamotan niya an saiyang kapwa arog kan pagkamoot niya sa saiya man sana. An duwang togon na ini mas mahalaga ki kan arin man na dolot asin mga tinutong na atang.” 34 Pagkadangog ni Jesus kan marahay niyang simbag, nagsabi siya, “Bako kang harayo sa Kahadean nin Dios.” Pakatapos kaini, mayo nang nangahas pang maghapot ki Jesus. 35 Mantang nagtutukdo si Jesus sa laog kan Templo, naghapot siya, “Paanong makapagsabi an mga paratukdo kan Katogonan na an Cristo magikan sa kapagarakian ni David? 36 An Espiritu Santo an nagpasabong ki David na magsabi: ‘An Kagurangnan nagsabi sa sakong Kagurangnan: Tumukaw ka digdi sa too ko, sagkod na gibohon kong tungtongan kan mga bitis mo an mga kaiwal mo.’ 37 Kun Kagurangnan an apod saiya ni David, paano siyang magin aki ni David?” Dakul na tawo an maogmang nagdangog ki Jesus. 38 Sa pagtukdo ni Jesus, nagsabi siya, “Maglikay kamo sa mga paratukdo kan Katogonan na boot magparalibot na nakasulot nin halabang gubing, asin pagtawan nin galang sa mga plasa. 39 Boot nindang magtukaw sa mga piling tukawan sa mga sinagoga asin magkabisero sa mga bangkete. 40 Inuubos ninda an mga rogaring kan mga babaeng balo, dangan sagin-sagin na namimibi nin halawig. Mas magabat an padusa sainda!” 41 Mantang nagtutukaw si Jesus sa laog kan Templo, harani sa lalagan kan limos, minasdan niya an mga tawong naghuhulog kan saindang kwarta. Dakul na mayayaman an naghulog nin dakul na kwarta. 42 Dangan may sarong dukhang babaeng balo na nag-abot asin naghulog nin duwang kobreng kwarta na an halaga sarong sentabo. 43 Inapod ni Jesus an saiyang mga disipulo asin sinabihan, “Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, an dukhang balong ini mas dakul an itinao ki kan gabos na naghulog sa lalagan nin limos. 44 Huli ta an gabos nagtao kan sobra na nindang kwarta, alagad siya, sa saiyang pagkadukha, nagtao kan gabos niyang ikabubuhay.”
1 Paluwas na si Jesus sa Templo, kan magsabi an saro kan saiyang mga disipulo, “Maestro, hilinga, anong gayon kan mga gapo saka mga edipisyo!” 2 Nagsimbag si Jesus, “Nahihiling mo ining mga dakulang edipisyo? Mayo diyan nin matatada na sarong gapo na nakapatong sa saro man na gapo; gabos iyan marurumpag.” 3 Kan nagtutukaw si Jesus duman sa Bukid nin mga Oliba, kahampang kan Templo, nagdolok saiya si Pedro, si Santiago, si Juan asin si Andres tanganing hilom siyang kaolayon. 4 Nagsabi sinda, “Sabihi kami kun nuarin iyan mangyayari. Ano an tanda na mangyayari na iyan?” 5 Sinabihan niya sinda, “Mag-ingat kamo, asin dai kamo magpadaya sa kiisay man. 6 Dakul an madigdi sa ngaran ko na masabi, ‘Ako an Paraligtas!’ Dakul an madadaya ninda. 7 Dai kamo mahandal kun madangog nindo an ralaban saka mga huringhuding dapit sa gera. Dapat mangyari ini, alagad bako pa ini an kataposan. 8 Huli ta an sarong nasyon malaban sa magkasi nasyon, an sarong kahadean malaban sa magkasi kahadean. Maglilinog sa manlaen-laen na lugar, asin magkakaigwa nin gutom. An gabos na ini kapinonan pa sana kan mga titioson. 9 ”Mag-ingat kamo, huli ta dadakopon kamo saka dadarahon sa husgado. Hahampakon kamo sa mga sinagoga; iaatubang kamo sa mga gobernador saka sa mga hade dahel sako tanganing magpatotoo sa atubang ninda. 10 Kaipuhan ipaghulit ngona an Marahay na Bareta sa gabos na nasyon. 11 Kun dakopon kamo saka darahon sa husgado, dai kamo mahadit kun ano an saindong sasabihon; pag-abot kan oras, ipapasabong saindo an dapat nindong sabihon. Huli ta an isasabi nindo bakong saindo maghahale kundi sa Espiritu Santo. 12 Ipapagadan kan mga tawo an sadiri man sana nindang tugang; an mga ama iyo man an gigibohon sa mga aki; tutumangan kan mga aki an saindang mga magurang asin ipapagadan. 13 Ikakaongis kamo kan gabos na tawo dahel sako. Alagad an makatagal sagkod sa kataposan makakaligtas. 14 ”Mahihiling nindo ‘An Makangingirhat na Katakotan’ na nagtitindog sa lugar na dai niya dapat tindogan.” (Saboton ini kan nagbabasa!) “Idtong mga nasa Judea, kaipuhan magdulag pasiring sa kabubuldan. 15 An tawong yaon sa atop kan saiyang harong dai na dapat maglaog sa harong tanganing kumua nin anoman. 16 An tawong nasa oma dai na dapat magpuli sa harong niya tanganing kumua nin gubing. 17 Herak man sa mga bados asin sa mga inang may pinapasuso sa mga aldaw na iyan! 18 Mamibi kamo sa Dios na dai ini mangyari sa tiglipotan! 19 Huli ta an kasakitan sa panahon na iyan orog pang makatatakot ki sa arin man na nangyari poon pa kan lalangon nin Dios an kinaban sa kapinonan sagkod ngunyan. Mayo nang makakaarog pa kaiyan nuarin pa man. 20 Alagad ininaan nin Kagurangnan an bilang kan mga aldaw na iyan, alang-alang sa mga tawong pinili niya, ta kun dai, mayo kutanang makakaligtas. 21 ”Kun may magsabi, ‘Hilinga nindo, uya an Cristo!’ o ‘Hilinga nindo, idtoon siya!’—dai kamo magtubod. 22 Huli ta mapahiling an mga bakong tunay na Cristo asin an mga bakong tunay na propeta. Magibo sinda nin mga tanda saka mga ngangalasan tanganing mapatubod ninda an mga tawo, kun posible, pati an mga tawong pinili nin Dios. 23 Mag-ingat kamo! Sinasabi ko na saindo an gabos bago iyan mangyari. 24 ”Pakalihis kan panahon nin kasakitan, madiklom an aldaw, dai na maliwanag an bulan, 25 mahuhulog an mga bitoon hale sa langit asin magkakayorogyog an mga kapangyarihan sa kalangitan. 26 Dangan mahihiling nindang maabot an Aki nin Tawo na nasa panganoron, may dakulang kapangyarihan saka kamurawayan. 27 Susugoon niya an mga anghel tanganing tiponon an mga tawong pinili hale sa apat na kanto kan kadagaan poon sa sarong poro kan kinaban sagkod sa ibong na poro. 28 ”Manodan logod nindo an adal kan kahoy na higera. Kun an mga sanga kaiyan magin lumbod, dangan nagdadahon na, aram nindo na harani na an tig-init. 29 Siring man, kun mahiling nindong an mga bagay na ini nangyayari na, aram nindo na madali na siyang mag-abot, yaon na siya sa trangkahan. 30 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, mangyayari an gabos na ini bago magadan an henerasyon na ini. 31 Mapapara an langit asin an daga, alagad dai mapapara an sakong mga tataramon. 32 ”Mayong nakakaaram kun nuarin maabot an aldaw o an oras na mangyayari iyan, ni an mga anghel sa langit, ni an Aki nin Dios kundi an Ama sana. 33 Magpuka kamo, mag-andam, ta dai nindo aram kun nuarin maabot an oras na iyan. 34 Kaagid iyan sa sarong lalaki na nagbabaklay. Bago siya naghale ipinamahala niya an harong sa saiyang mga sorogoon saka winalatan niya nin trabaho an lambang saro sainda. Tinugon niya an bantay sa pintoan na magpuka. 35 Kaya ngani magbantay kamo, huli ta dai nindo aram kun nuarin maabot an kagsadiri—tibaad banggi, o matangang banggi o maaga o pagsirang kan aldaw. 36 Kun bigla siyang mag-abot, kaipuhan na dai niya kamo maabotan na nagkakatorog! 37 An sinasabi ko saindo, sinasabi ko man sa gabos: magpuka kamo!”
1 Duwang aldaw na sana bago an kapyestahan kan Paskwa asin kan Tinapay na Mayo nin Lebadura. Naghanap nin paagi an mga poon na padi saka an mga paratukdo kan Katogonan kun paano ninda hilom na ikapadakop si Jesus asin ikapagadan. 2 ”Dai ta ini paggibohon sa kapyestahan ta tibaad magkariribok an mga tawo,” an sabi ninda. 3 Si Jesus nasa Betania sa harong ni Simon na daoton. Mantang nagkakakan si Jesus, nag-abot an sarong babae na may dara nin lalagan na alabastro, pano nin mahalon na pahamot na gibo sa purong nardo. Pinasa niya an lalagan dangan inula an pahamot sa payo ni Jesus. 4 Naanggot an nagkapirang mga tawo duman na nagsaboot, “Ano ta sinayang sana niya an pahamot? 5 Pwede kutanang ipabakal iyan nin labi pa sa tres syentos na denaryo dangan itao an kabaklan sa mga dukha!” Tinuyaw ninda an babae. 6 Alagad nagsabi si Jesus, “Pabayae sana nindo siya! Tadaw ta pinapakiaraman nindo siya? Sarong magayon na bagay an ginibo niya sako. 7 An dukha danay na nasa kaibahan nindo; matatabangan nindo sinda maski anong oras na boot nindo. Alagad bako akong danay na kaiba nindo. 8 Ginibo kan babaeng ini an saiyang makakaya: linahidan niya nin pahamot an sakong hawak bilang pag-andam sa paglubong sako. 9 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, saen man ipaghulit an marahay na baretang ini sa bilog na kinaban, an ginibo niyang ini ipapamareta sa pagromdom saiya.” 10 Duminuman sa mga poon na padi si Judas Iscariote, saro sa doseng disipulo, tanganing ipasaluib si Jesus. 11 Naogma an mga poon na padi pakadangog saiya, kaya nanuga sinda na tatawan siya nin kwarta. Poon kaidto naghanap si Judas nin oportunidad na ikapadakop si Jesus. 12 Sa enot na aldaw kan Pyesta kan Tinapay na Mayo nin Lebadura, an aldaw na pinagbobono an mga kordero paskwal, hinapot si Jesus kan mga disipulo, “Saen mo boot na andamon mi an saimong pamanggihan sa Paskwa?” 13 Sinugo ni Jesus an duwa sainda saka tinugon, “Dumuman kamo sa syudad asin sasabaton kamo nin sarong lalaki na may darang dulay nin tubig. Sumunod kamo saiya 14 sa harong na laogan niya dangan sabihan nindo an kagharong, ‘Nagpapahapot an Maestro kun saen an kwartong kakakanan niya kan pamanggihan sa Paskwa kaiba kan saiyang mga disipulo.’ 15 Dangan ipapahiling niya saindo an sarong dakulang kwarto sa itaas, sangkap asin andam na. Duman nindo andamon an kakanon ta.” 16 Nagduman sa syudad an duwang disipulo asin nakua ninda an gabos siring sa sinabi sainda ni Jesus. Inamdam (Inandam)ninda an pamanggihan sa Paskwa. 17 Kan banggi na, nag-abot si Jesus kaiba an Dose. 18 Mantang nagkakakan sinda, nagsabi si Jesus, “Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, na kasabay ko sa pagkakan an mapasaluib sako.” 19 Namondo an mga disipulo asin saro-saro na naghapot saiya, “Ako kaya?” 20 Nagsimbag si Jesus, “Saro siya sa saindong dose, an nagdodotdot kan saiyang tinapay sa mangko kadungan ko. 21 Magagadan an Aki nin Tawo siring sa nasusurat manongod sa saiya, alagad herak man sa tawong mapasaluib sa Aki nin Tawo. Mas marahay pang dai na siya namundag!” 22 Mantang nagkakan sinda, nagkua si Jesus nin tinapay, nagpasalamat, binaak dangan itinao sa saiyang mga disipulo asin nagsabi, “Akoa nindo ini; ini an sakuyang hawak.” 23 Dangan kinua niya an kalis, nagpasalamat, dangan itinao sainda asin nag-inom sinda gabos. 24 Nagsabi si Jesus, “Ini an sakong dugo kan bagong tipan, dugo na pinapabulos para sa dakul na tawo. 25 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, dai na ako mainom kaining arak nin ubas sagkod sa aldaw na inomon ko an bagong arak sa Kahadean nin Dios.” 26 Pakatapos nindang mag-awit nin himno, nagduman sinda sa Bukid nin mga Oliba. 27 Nagsabi si Jesus sainda, “Kamo gabos mabaya sako huli ta nasusurat, ‘Gagadanon ko an pastor, asin magkakawaragas an mga karnero.’ 28 Alagad pagkabuhay ko liwat, maeenot ako saindo duman sa Galilea.” 29 Nagsimbag si Pedro, “Maski an gabos magbaya saimo, dai taka nanggad babayaan!” 30 Sinabihan siya ni Jesus, “Sa katotoohan sinasabihan taka, na ngunyan mismong banggi bago magturaok an manok nin duwang beses, tolong beses mo akong nenegaran.” 31 Nagsimbag si Pedro nin mas makosog, “Dai taka nanggad nenegaran, maski pa ako magadan kaiba mo!” Siring man an sinabi kan ibang mga disipulo. 32 Nagduman sinda sa sarong lugar na inaapod Getsemani asin sinabihan ni Jesus an mga disipulo, “Digdi sana kamo mantang namimibi ako.” 33 Dangan ipinag-iba niya si Pedro, si Santiago asin si Juan. Nakamate si Jesus nin dakulang kamondoan asin kahorasaan 34 kaya sinabihan niya sinda, “Makuring gayo an kamondoan ko na haros ikagadan ko! Magpawalat kamo digdi asin magpuka.” 35 Nag-oroenotan siya, nagdapa sa daga saka namibi, na kun mahihimo, palihison saiya an oras nin kasakitan. 36 Namibi siya, “Ama ko! An gabos na bagay mahihimo mo. Irayo mo sako an kalis na ini. Alagad bakong an kabotan ko kundi an kabotan mo an kukuyogon.” 37 Dangan binalikan ni Jesus an tolong disipulo, alagad inabotan niya ining tororog, kaya sinabihan niya si Pedro, “Simon, natotorog ka? Dai ka makakapagbantay maski sarong oras lamang? 38 Magpuka kamo asin mamibi, tanganing dai kamo madaog nin sogot. Andam kutana an espiritu, alagad an hawak maluya.” 39 Naghale giraray si Jesus asin namibi kan parehong mga tataramon. 40 Dangan binalikan niya giraray an mga disipulo alagad inabotan niya sindang tororog na naman, huli ta grabe an pirot ninda. Dai ninda aram kun ano an isisimbag saiya. 41 Sa ikatolong beses binalikan sinda ni Jesus dangan sinabihan, “Torog pa giraray kamo? Nagpapahingalo pa kamo? Tama na iyan! Oras na; an Aki nin Tawo itatao sa kamot nin mga parakasala. 42 Bangon na kamo ta maduman na kita. Uya na an mapasaluib sako!” 43 Nagtataram pa si Jesus kan mag-abot si Judas na saro kan doseng disipulo. Kadakul an tawo na kaiba niya na may darang mga espada saka mga pamukpok. An mga ini sinugo kan mga poon na padi, kan mga paratukdo kan Katogonan asin kan mga kamagurangan. 44 Tinawan sinda ni Judas nin sarong tanda, “An hadokan ko iyo iyan. Dakopon nindo siya dangan darahon, alagad bantayan nindo nin marahay.” 45 Pag-abot ni Judas, dinolok niya tolos si Jesus saka sinabihan, “Maestro!” Dangan hinadokan niya si Jesus. 46 Kaya dinakop ninda si Jesus, asin pinugol nin marahay. 47 Alagad an saro kan mga yaon duman naghugkot kan espada niya saka tinigbas an oripon kan Halangkaw na Padi; napalongan idto nin talinga. 48 Sinabihan sinda ni Jesus, “Kaipuhan pa daw na magdigdi kamo na may darang mga espada asin mga pamukpok sa pagdakop sako, na garo baga ako sarong bandido? 49 Aroaldaw kaiba nindo ako sa Templo nagtutukdo, asin dai nindo ako dinakop. Nangyayari ini nganing maotob an mga Kasuratan.” 50 Dangan binayaan siya kan gabos na disipulo asin nagdurulag. 51 May sarong hoben na lalaking nagsusunod ki Jesus, alagad nakaalikboy sana nin telang lino. Nadakop siya kan mga tawo, 52 alagad binayaan niya an saiyang alikboy asin nagdulag na huba. 53 Dinara ninda si Jesus sa harong kan Halangkaw na Padi; duman nagtiripon an gabos na mga poon na padi, an mga kamagurangan asin an mga paratukdo kan Katogonan. 54 May distansya na sinundan siya ni Pedro sagkod sa patyo kan Halangkaw na Padi. Nagtukaw siya sa kataed kan mga bantay dangan nagpaimbong sa may kalayo. 55 An mga poon na padi saka an bilog na Konseho naghanap nin sumbong tumang ki Jesus tanganing ipagadan siya, alagad mayo sindang nakua. 56 Dakul na saksi an nagtaram nin putik tumang ki Jesus, alagad dai nagkasararo an saindang mga pahayag. 57 May nagkapirang nagtindog na nagtaram nin putik na an sabi, 58 ”Nadangog mi siyang nagtaram: ‘Gagabaon ko ining Templo na gibo nin tawo, asin sa laog nin tolong aldaw mapatindog ako nin sarong Templo na bakong gibo nin tawo.’” 59 Alagad maski sa bagay na ini, dai nagkasararo an saindang mga pahayag. 60 Nagtindog an Halangkaw na Padi sa atubang ninda gabos dangan hinapot si Jesus, “Mayo ka nin ikakasimbag? Ano ining mga sumbong ninda tumang saimo?” 61 Alagad dai sana naggirong si Jesus ni nagsimbag. Hinapot giraray siya kan Halangkaw na Padi, “Ika an Cristo, an Aki kan Kahorohalangkaweng Dios?” 62 ”Ako!” an simbag ni Jesus. “Mahihiling nindo an Aki nin Tawo na nagtutukaw sa too kan Makakamhan na Dios, nagdadatong na nasa mga panganoron nin langit!” 63 Ginisi kan Halangkaw na Padi an saiyang alikboy dangan nagsabi, “Tano ta kaipuhan ta pa nin saksi? 64 Nadangog nindo an saiyang paglanghad sa Dios! Ano an hatol nindo?” Gabos naghatol na siya ipagadan. 65 Linubatan (Linutaban) si Jesus kan nagkapira sainda, tinahoban an saiyang mga mata dangan sinuntok. “Ukoda daw kun siisay an nagsuntok saimo!” an sabi ninda. Sinampaling man siya kan mga bantay. 66 Nasa patyo kaidto si Pedro kan umabot an saro kan mga babaeng sorogoon kan Halangkaw na Padi. 67 Kan mahiling niya si Pedro na nagpapaimbong sa may kalayo, minaanan siya kan babae saka sinabihan, “Kaiba ka man ni Jesus na taga-Nazaret.” 68 Alagad pinagnegaran iyan ni Pedro na an sabi, “Dai ko aram…dai ko nasasabotan an pinagtataram mo.” Dangan nagluwas siya asin nag-ontok duman sa may trangkahan. (Kan oras man sanang iyan may nagturaok na manok.) 69 Kan mahiling siya duman kan babaeng sorogoon, nagsabi na naman ini sa mga idtoon duman, “An tawong ini saro man sainda!” 70 Alagad pinagnegaran giraray iyan ni Pedro. Dangan an mga nagtitirindog duman nagsabi giraray ki Pedro, “Dai ka makakanegar na saro ka sainda, huli ta taga Galilea ka.” 71 Alagad nagpoon pagmaldisyon asin pagsumpa si Pedro, “Talagang dai ko midbid an tawong iyan na pinagsasabi nindo!” 72 Kan oras na iyan nagturaok nin ikaduwang beses an manok; naromdoman ni Pedro an sinabi saiya ni Jesus, “Bago magturaok nin duwang beses an manok, tolong beses kang manegar sako.” Sa paghorop-horop niya kaini nagtangis siya nin makuri.
1 Pagkaagang amay nagtiripon an mga poon na padi, an mga kamagurangan, an mga paratukdo kan Katogonan dangan an bilog na Konseho. Ginapos ninda si Jesus asin dinara ki Pilato. 2 Hinapot siya ni Pilato, “Ika an hade kan mga Judio?” Nagsimbag si Jesus, “Ika na an nagsabi.” 3 Dakul an mga sumbong kan mga poon na padi tumang ki Jesus. 4 Kaya hinapot siya liwat ni Pilato, “Mayo kang isisimbag? Nadangog mo an dakul nindang sumbong tumang saimo!” 5 Alagad dai nagsimbag si Jesus, kaya nagngalas si Pilato. 6 Lambang Pyesta nin Paskwa, ugale ni Pilato na magpaluwas nin sarong bilanggo na hagadon kan mga tawo. 7 Kan panahon na idto nasa bilanggoan an sarong lalaki na an ngaran Barrabas kaiba kan mga rebelde na nakagadan kan magkaigwa nin kariribokan. 8 Nagtiripon ki Pilato an mga tawo asin hinagad ninda ki Pilato na gibohon an kinaugalean niyang pagpapaluwas nin bilanggo. 9 Sinimbag sinda ni Pilato, “Boot nindong paluwason ko an hade kan mga Judio?” 10 Aram ni Pilato na si Jesus dinara saiya kan mga poon na padi dahel sa pagkaori. 11 Alagad an mga tawo pinasunod kan mga poon na padi na hagadon ki Pilato na si Barrabas an paluwason. 12 Hinapot giraray sinda ni Pilato, “Kun siring ano an boot nindong gibohon ko sa inaapod nindong hade kan mga Judio?” 13 Nagkurahaw sinda, “Ipako siya sa krus!” 14 ”Tadaw, anong karatan an naginibo niya?” an hapot ni Pilato. Alagad nagkurahaw sinda nin mas makosog, “Ipako siya sa krus!” 15 Huli ta boot ni Pilato na mapaonrahan an mga tawo, pinaluwas niya si Barrabas. Dangan ipinalatigo niya si Jesus, asin itinao sainda tanganing ipako sa krus. 16 Dinara si Jesus kan mga soldados sa laog kan patyo kan palasyo kan gobernador, saka tinipon ninda an bilog na batalyon. 17 Sinulotan ninda si Jesus nin gubing na kolor purpura. Naggibo nin korona nin sangang matonok saka ikinorona saiya. 18 Dangan nagpoon sindang mag-omaw saiya. “Mabuhay an Hade kan mga Judio!” 19 Pinukpok ninda siya nin sugkod sa payo, pinaglutaban siya, saka pinagluhod-luhodan sa paggalang saiya. 20 Pakapagparatuya-tuya saiya, hinubaan ninda siya kan gubing na kolor purpura saka sinulotan kan dati niyang gubing. Dangan ilinuwas ninda siya tanganing ipako sa krus. 21 Nasabat ninda an sarong taga Cirene na an ngaran Simon—ama ni Alejandro asin ni Rufo—na minaabot pa sana hale sa oma. Pinirit ninda siyang magpasan kan krus ni Jesus. 22 Dinara ninda si Jesus sa lugar na inaapod Golgota na an boot sabihon, “Lugar nin Bungo.” 23 Tinawan ninda siya nin arak na sinalakan nin mira, alagad dai niya ininom. 24 Ipinako ninda siya sa krus. Pinagburubaranga ninda an mga gubing ni Jesus asin pinagripahan tanganing maaraman kun arin an kukuahon kan lambang saro sainda. 25 Alas nwebe nin aga kan ipako ninda siya sa krus. 26 Isinurat ninda sa itaas kan krus an sumbong tumang saiya, “An Hade kan mga Judio.” 27 Duwang parahabon an kaiba niyang ipinako ninda sa krus, an saro sa too niya, an saro sa wala. 28 Huli kaini, naotob an nasasabi sa Kasuratan: “Ibinilang siya sa mga kriminal.” 29 Pinagtuya-tuya siya kan mga nag-aragi, na nagtatango-tango na nagsarabi, “Gagabaon mo an Templo asin papatindogon sa laog nin tolong aldaw! 30 Ngunyan hilig diyan sa krus; ligtasan an sadiri mong buhay!” 31 Siring man pinagtuya-tuya siya kan mga poon na padi asin kan mga paratukdo kan Katogonan. Olay ninda, “Ilinigtas niya an iba, alagad dai niya ikinakaligtas an buhay niya! 32 Hilingon ta daw na maghilig ngunyan sa krus an Cristo, na hade kan Israel, asin matubod kita saiya!” Pinag-olog-olog man siya kan mga kaiba niyang nakapako. 33 Pagkaodto, nagdiklom sa bilog na daga sagkod alas tres nin hapon. 34 Pag alas tres, nagkurahaw si Jesus, “Eloi, Eloi, lema sabactani?” na an boot sabihon, “Dios ko, Dios ko, tadaw ta pinabayaan mo ako?” 35 Nadangog ini kan nagkapirang mga nagmimiron, kaya nagsarabi sinda, “Dangoga nindo, inaapod niya si Elias!” 36 May sarong nagdalagan asin nagkua nin espongha; isinaromsom niya ini sa suka, ibinugtak sa poro nin tukon dangan idinuhol ki Jesus nganing inomon. Nagsabi siya, “Halat ngona, hilingon ta daw kun mag-abot si Elias tanganing tanggalon siya sa krus!” 37 Nagkurahaw nin makosog si Jesus dangan nautsan. 38 Nabanga an kurtina kan Templo poon sa itaas sagkod sa ibaba. 39 Nakatindog sa atubangan kan krus an kapitan kan mga soldados asin nahiling niya kun paanong nagadan si Jesus, kaya nakapagsabi siya, “Totoo mananggad na Aki nin Dios an tawong ini!” 40 Idtoon an nagkapirang babae na nagtatanaw sa harayo. Kaiba ninda si Maria Magdalena, si Maria na ina ni Santiago na hoben saka ni Jose, asin si Salome. 41 An mga babaeng ini nagsunod asin naglingkod ki Jesus kan yaon siya sa Galilea. Idtoon man duman an dakul pang babae na nag-iriba saiya pasiring sa Jerusalem. 42 Kan banggi na, nag-abot si Jose na taga Arimatea. Saro siyang ginagalangan na kaayon kan Konseho asin naghahalat kan pag-abot kan Kahadean nin Dios. Huli ta aldaw kaidto nin Pag-andam (boot sabihon an aldaw bago umabot an Sabbath), nangahas si Jose na magdolok ki Pilato dangan hinagad an bangkay ni Jesus. 44 Nagngalas si Pilato kan madangog niyang gadan na si Jesus; inapod niya an kapitan dangan hinapot kun talagang gadan na si Jesus. 45 Kan maaraman niya sa kapitan na talagang gadan na si Jesus, tinugotan niya si Jose na kuahon an bangkay. 46 Nagbakal si Jose nin telang lino, tinanggal niya an bangkay, pinatos kan tela, dangan ilinubong sa lulubngan na tinuki sa dakulang gapo. Pakatapos, pinaligid niya an dakulang gapo tanganing serahan an pintoan kan lulubngan. 47 Nagmamasid si Maria Magdalena saka si Maria na ina ni Jose, asin nahiling ninda kun saen ilinubong si Jesus.
1 Pakalihis kan aldaw na Sabbath, nagbakal nin mga pahamot na ilalahid sa bangkay ni Jesus si Maria Magdalena, si Maria na ina ni Santiago asin si Salome. 2 Amay pa kan Domingong aga, pagsirang kan aldaw, nagduman na sinda sa lulubngan. 3 Nag-orolay sinda sa dalan, “Siisay daw an mapaligid para sato kan gapong isenera sa lulubngan?” (Dakulang marahay an gapong idto.) 4 Alagad pagtanaw ninda sa lulubngan, nahiling nindang pinaligid na an gapo. 5 Paglaog ninda sa lulubngan, nahiling ninda an sarong lalaking hoben na nakagubing nin puti asin nagtutukaw sa parteng too. Natikbahan sinda. 6 ”Dai kamo matakot,” an sabi kan lalaki. “Hinahanap nindo si Jesus na taga Nazaret na ipinako sa krus. Mayo na siya digdi—nabuhay siya liwat! Hilinga nindo an lugar na hinutadan ninda saiya. 7 Lakaw na kamo, sabihan nindo an saiyang mga disipulo, orog na si Pedro, na maeenot si Jesus sainda sa Galilea; duman ninda siya mahihiling siring sa sinabi niya sainda.” 8 Kayanagruluwas an mga babae sa lulubngan saka nagdurulag, huli ta inabot sinda nin makuring takot. Mayo sindang inosipan huli ta natakot sinda. SARONG DAAN NA KATAPOSAN KAN MARAHAY NA BARETA 9 Nagduruman an mga babae ki Pedro saka sa saiyang mga katood dangan inosip ninda sa halipot na osipon an gabos na isinabi sainda. 10 Pakatapos kaini, sinugo ni Jesus an saiyang mga disipulo sa bilog na kinaban. Ipinaghulit ninda an banal asin danay na buhay na bareta nin kaligtasan na daing kataposan. 11 Alagad dai sinda nagtubod kan sinabi niyang buhay na si Jesus asin nahiling niya. 12 Pakataposkaini, nagpahiling si Jesus sa ibang paagi sa duwa kan saiyang mga disipulo na naglalakaw pasiring sa oma. 13 Nagbalik sinda asin binaretaan an ibang mga disipulo, alagad dai ini nagturubod. 14 Pakatapos, nagpahiling si Jesus sa onse niyang disipulo mantang nagkakakan sinda. Tinuyaw niya sinda kan dai ninda pagtubod asin kan katagasan kan saindang mga puso huli ta dai sinda nagtubod sa mga nakahiling na buhay siya liwat. 15 Sinabihan niya sinda, “Paduman kamo sa bilog na kinaban; ihulit nindo an Marahay na Bareta sa gabos na tawo. 16 An magtubod saka mabunyagan, makakaligtas; an dai magtubod, kokondenaron. 17 An mga nagtutubod magkakaigwa kan mga tandang ini: sa ngaran ko magpapaluwas sinda nin mga demonyo; magtataram sinda nin manlaen-laen na lengwahe; 18 kun magkapot sinda nin halas, o kun mag-inom nin hilo, dai sinda maaano; an mga naghehelang na kapotan ninda, maoomayan.” 19 Pakatapos na kaolayon kan Kagurangnan na Jesus an mga disipulo, isinakat siya sa langit asin nagtukaw sa too nin Dios. 20 Nagralakaw an mga disipulo asin naghulit saen man na lugar. Tinabangan sinda kan Kagurangnan asin pinatunayan na an saindang ipinaghuhulit totoo huli sa mga milagro na saindang ginibo. SARO PANG DAAN NA KATAPOSAN
1 Ginagalangan kong Teofilo: Dakul na an nagsurat nin maigot dapit sa mga bagay na nangyari sa tahaw nyato. 2 Isinurat ninda an mga bagay na inosip sato kan mga nakahiling kaiyan poon sa kapinonan, asin nagtukdo kan Marahay na Bareta. 3 Ngunyan, ginagalangan na Teofilo, pakatapos kong adalan an gabos poon sa kapinonan, pinagmarahay ko man na isurat an pasurunod-sunod na nangyari para saimo, 4 tanganing maaraman mo an bilog na katotoohan dapit sa gabos na itinukdo na saimo. 5 Kan si Herodes an hade sa Judea, may sarong padi na an ngaran Zacarias na kabilang sa grupo ni Abias. An agom niyang si Isabel gikan man sa kapadian na kapagarakian ni Aaron. 6 An mag-agom na ini parehong banal; nagkukuyog sinda kan gabos na katogonan asin pagboot nin Kagurangnan. 7 Alagad mayo sindang aki huli ta baog si Isabel asin pareho sindang gurang nang marahay. 8 Turno kaidto kan mga pading grupo ni Zacarias na maglingkod sa templo. Sarong aldaw, si Zacarias iyo an padi na naglingkod sa atubang nin Dios. 9 Kaugalean nin mga padi na magripa tanganing aramon kun siisay an matutong kan insenso sa altar; asin si Zacarias an napili. Kaya naglaog siya sa templo nin Kagurangnan. 10 Sa oras nin pagtutong kan insenso, namimibi sa luwas an dakul na tawo. 11 Nagpahiling saiya an sarong anghel nin Kagurangnan na nagtitindog sa too kan altar nin insenso. 12 Kan mahiling ni Zacarias an anghel, nakubhanan siya asin inabtan nin makuring takot. 13 Alagad sinabihan siya kan anghel, “Dai ka matakot, Zacarias! Dinangog nin Dios an pamibi mo; mangangaki nin lalaki an saimong agom, asin Juan an ingangaran mo sa aki. 14 Dakulang kaogmahan an maabot saimo, asin dakul an maoogma sa saiyang pagkamundag, 15 huli ta siya magigin dakulang tawo sa atubang nin Kagurangnan. Dai siya mainom nin arak o anoman na maisog na inomon. Mapapano siya kan Espiritu Santo maski nasa tulak pa sana siya kan saiyang ina. 16 Kadakul na mga aki nin Israel an ibabalik niya sa Kagurangnan na saindang Dios. 17 Maeenot siya sa Kagurangnan, may kosog asin kapangyarihan na arog ki Propeta Elias, tanganing an mga ama makiolian sa mga aki, asin tanganing pabalikon an mga tawong masombikal sa kadonongan kan mga matanos. Aandamon niya para sa Kagurangnan an sarong banwaan.” 18 Hinapot ni Zacarias an anghel, “Paano ko maaaraman ini? Gurang na ako asin gurang na an sakong agom?” 19 Nagsimbag an anghel, “Ako si Gabriel na naglilingkod sa atubang nin Dios. Sinugo ako nganing taraman ka asin darahon saimo an marahay na baretang ini. 20 Alagad huli ta dai ka nagtubod sa mga sinabi ko na mangyayari pag-abot kan talaan na panahon, mapopola ka sagkod sa aldaw na maotob an mga itinaram ko saimo.” 21 An mga tawo nagparahalat ki Zacarias. Nagngalas sinda huli ta haloyon siya duman sa laog kan templo. 22 Kan magluwas na siya, dai na siya nakakataram, mga senyas na sana an ginamit niya; kaya aram nindang nakahiling siya nin bisyon sa laog kan Templo. Poon kaidto, nagin pola si Zacarias. 23 Kan tapos na an panahon kan paglingkod ni Zacarias sa Templo, nagpuli siya. 24 Dai nahaloy nangidam an agom niyang si Isabel; dai ini nagluwas-luwas sa harong sa laog nin limang bulan. 25 An sabi ni Isabel, “Ngunyan naherakan ako nin Kagurangnan; ginibo niya ini nganing mahale an kasopogan ko!” 26 Kan ikaanom nang bulan kan pagbados ni Isabel, an anghel na si Gabriel sinugo nin Dios sa sarong banwaan nin Galilea, na an ngaran Nazaret, 27 sa sarong birhen na ikinasal ki Jose na gikan sa kapagarakian ni David, asin an ngaran kan birhen Maria. 28 Nagdolok ki Maria an anghel dangan nagsabi, “An katoninongan mapasaimo, paladan na babae! An Kagurangnan yaon saimo!” 29 Natikbahan si Maria kan mga tataramon na ini asin pinag-isip-isip niya kun ano an kahulogan kaiyan. 30 Kaya sinabihan siya kan anghel, “Dai ka matakot, Maria, huli ta nawiwilihan ka nin Dios. 31 Mangingidam ka asin mangangaki nin lalaki; Jesus an ingangaran mo saiya. 32 Magigin dakula siya saka aapodon na Aki kan Kahorohalangkaweng Dios. Itatao saiya nin Kagurangnan na Dios an trono ni David na saiyang ginikanan. 33 Maghahade siya sa kapagarakian ni Jacob sagkod lamang; an saiyang kahadean mayo nin kataposan!” 34 ”Paanong mangyari ini ta ako sarong birhen?” an hapot ni Maria. 35 Nagsimbag an anghel, “Mahilig saimo an Espiritu Santo asin lilindongan ka kan kapangyarihan kan Kahorohalangkaweng Dios. Kaya banal an ipapangaki mo na aapodon Aki nin Dios. 36 Natatandaan mo an pinsan mong si Isabel? Pinagsasabi na dai siya mangangaki, alagad nangidam siya maski ngani gurang na nin marahay. Ngunyan anom na bulan na siyang bados, 37 huli ta mayo nin imposible sa Dios.” 38 Nagsabi si Maria, “Oripon ako nin Kagurangnan; mangyari logod sako sosog sa saimong tataramon.” Dangan binayaan siya kan anghel. 39 Pakalihis nin nagkapirang aldaw, nag-andam si Maria asin hidaling nagduman sa sarong banwaan sa kabubuldan nin Juda. 40 Pagdagos niya sa harong ni Zacarias, nagtaong galang siya ki Isabel. 41 Pagkadangog ni Isabel kan pagtaong galang ni Maria, huminiro an aki sa tulak niya. Napano kan Espiritu Santo si Isabel, 42 asin nagtaram nin makosog, “Paladan ka sa gabos na babae asin paladan an aki na dinadara mo sa saimong tulak! 43 Siisay ako na pagsongkoon kan ina nin sakong Kagurangnan? 44 Huli ta pakadangog ko kan saimong pagtaong galang, huminiro sa kaogmahan an aki sa sakuyang tulak. 45 Paladan ka ta nagtubod kang maootob an sinabi saimo nin Kagurangnan!” 46 Nagsabi si Maria, “An sakong puso nag-oomaw sa Kagurangnan; 47 an sakong kalag nag-oogma sa Dios na sakong Paraligtas; 48 huli ta hiniling niya an kapakumbabaan nin saiyang oripon! Poon ngunyan aapodon akong paladan kan gabos na kapagarakian, 49 huli ta an Makakamhan guminibo para sako nin dakulang mga bagay; asin Banal an saiyang ngaran. 50 An saiyang pagkaherak yaon sa may pagkatakot saiya, sa gabos na henerasyon. 51 Nagpahiling siya nin kosog nin saiyang kamot, winarak niya an mga mapaabaw-abaw sagkod an gabos nindang kaisipan. 52 Pinababa niya sa mga trono an mga mapangyari, asin ilinangkaw an mga mapakumbaba. 53 Binasog niya nin mga marahay na bagay an mga nagugutom, asin isinubol niya sa kadaihan an mga mayaman. 54 Tinabangan niya an Israel na saiyang banwaan, sa paggiromdom kan saiyang pagkaherak, 55 siring sa itinaram niya sa satong mga ginikanan, ki Abraham asin sa gabos niyang kapagarakian sagkod pa man.” 56 Nag-erok si Maria sa kaibahan ni Isabel sa laog nin mga tolong bulan, dangan nagpuli na siya. 57 Nag-abot an oras kan pangaki ni Isabel, asin nangaki siya nin sarong lalaki. 58 Nabaretaan kan saiyang mga kataed asin mga kadugo an dakulang balaog na iwinaras saiya nin Kagurangnan asin nag-ogma sinda sa kaibahan niya. 59 Sa ikawalong aldaw kan aki, nagduman sinda tanganing serkomsisyonon siya. Ngangaranan kutana nindang Zacarias an aki, sunod sa ngaran nin saiyang ama, 60 alagad nagsabi an saiyang ina, “Bako! Juan an ingangaran saiya.” 61 ”Tadaw? Mayo ka man nin kadugo na arog kaiyan an ngaran!” an sabi ninda. 62 Kaya pinasabot ninda an ama kan aki sa paghapot kun ano an boot niyang ingaran sa aki. 63 Naghagad si Zacarias nin masusuratan asin ini an isinurat niya, “Juan an saiyang ngaran.” Nagngalas sinda gabos! 64 Kan oras man sanang idto nakataram na liwat si Zacarias; asin inomaw niya an Dios. 65 Inabtan nin takot an saindang mga kataed, asin nakalakop sa gabos na kabubuldan nin Juda an bareta dapit sa nangyaring ini. 66 Pinag-isip-isip ini kan gabos na nakadangog; nagsarabi sinda, “Magigin ano daw an aking ini?” Huli ta malinaw na nasa saiya an kapangyarihan nin Kagurangnan. 67 Napano kan Espiritu Santo si Zacarias na ama ni Juan, asin nagpropesia, 68 ”Omawon an Kagurangnan, an Dios nin Israel! Huli ta dinalaw niya asin ilinigtas an saiyang banwaan. 69 Nagpadara siya sato nin sarong mapangyaring Paraligtas, sarong gikan ki David na saiyang sorogoon. 70 Nanuga siya kaidto sa paagi kan saiyang mga banal na propeta 71 na ililigtas niya kita sa satong mga kaiwal, asin sa kapangyarihan kan mga naoongis sato. 72 Nanuga siyang maheherakan niya an satong mga ginikanan, asin gigiromdomon an banal niyang tipan. 73 An sinumpaan niyang panuga sa satong ama na si Abraham, na ililigtas niya kita sa satong mga kaiwal, nganing mapaglingkodan ta siya na mayong takot, 75 sa kabanalan asin katanosan, sa gabos na aldaw nin satong pagkabuhay. 76 ”Asin ika, aki ko, aapodon na propeta nin Kahorohalangkaweng Dios; huli ta maeenot ka sa Kagurangnan nganing andamon an saiyang lalakawan, 77 ipamidbid sa saiyang banwaan an kaligtasan, asin an kapatawaran kan saindang mga kasalan. 78 Huli sa pagkaherak nin satuyang Dios, papabanaagon niya sato hale sa itaas an aldaw nin kaligtasan, 79 nganing maliwanagan an mga nasa kadikloman asin nasa anino nin kagadanan, nganing giyahan kita sa dalan nin katoninongan.” 80 Nagdakula an aki asin nagkosog sa espiritu. Nag-erok siya sa kalangtadan sagkod sa aldaw na magpamidbid siya sa Israel.
1 Kan panahon na idto, nagboot si Cesar Augusto na magsenso kan gabos na tawong sakop kan Imperyo kan Roma. 2 An enot na pagsensong ini ginibo kan si Cirenio an gobernador sa Siria. 3 Kaya nagpuruli an mga tawo sa sadiri nindang banwaan nganing magpasenso. 4 Hale sa banwaan nin Nazaret sa Galilea, nagpuli si Jose sa banwaan nin Betlehem sa Judea, banwaan na namundagan ni Hadeng David. Sa Betlehem siya mapasenso huli ta gikan siya sa kapagarakian ni David. 5 Kaiba niya sa pagpasenso si Maria na ikakasal saiya. Bados si Maria, 6 asin mantang yaon sinda duman, uminabot an panahon kan pag-aki ni Maria. 7 Nangaki siya kan saiyang panganay na lalaki. Pinatos niya nin lampin an omboy saka hinulid sa sarong bahugan, huli ta mayo na nin lugar para sainda sa harong na sakatan. 8 Harani sa lugar na idto, igwa nin mga pastor sa kaomahan na nagpapaaga sa pagbantay kan saindang mga karnero. 9 Bigla sanang may nagpahiling saindang anghel nin Kagurangnan na nakapaliwanag nin marahay kan lugar na idto. Natakot sinda nin makuri. 10 Alagad sinabihan sinda kan anghel, “Dai kamo matakot! May dara akong marahay na bareta para saindo na magtatao nin dakulang kaogmahan sa gabos na tawo. 11 Namundag ngunyan sa banwa ni David an saindong Paraligtas—an Mesias na Kagurangnan! 12 Ini an tanda para saindo: makukua nindo an sarong omboy na napapatos nin lampin asin nahuhulid sa sarong bahugan.” 13 Bigla sanang nagpahiling sa kataed kan anghel an kadakul pang mga anghel hale sa langit, na nag-oomaw sa Dios, 14 ”Pag-omawon an Dios sa kaitaasan asin sa daga katoninongan sa mga tawo na saiyang nawiwilihan!” 15 Pakahale kan mga anghel pabalik sa langit, nagsabi an mga pastor, “Magduman kita sa Betlehem! Hilingon ta an nangyaring ini na ibinareta sato nin Kagurangnan.” 16 Kaya hidali sindang nagduman. Nakua ninda si Maria, si Jose saka an omboy na nahuhulid sa bahugan. 17 Kan mahiling kan mga pastor an omboy, ibinareta ninda an sinabi sainda kan anghel dapit saiya. 18 An gabos na nakadangog kan ibinareta kan mga pastor nagngaralas. 19 Ini gabos rinimpos ni Maria sa saiyang puso asin pinaghorop-horop. 20 Naghale an mga pastor, nag-oomaw sa Dios huli kan gabos nindang nadangog saka nahiling siring nanggad sa ibinareta sainda kan anghel. 21 Pag-abot kan ikawalong aldaw, sinerkomsisyon an aki asin nginaranan siyang Jesus, an ngaran na itinao kan anghel bago siya ipangidam. 22 Kan mag-abot an aldaw nin paglinig para ki Jose asin Maria sosog sa Katogonan ni Moises, dinara ninda si Jesus sa Jerusalem nganing idolot sa Kagurangnan, 23 huli ta nasusurat sa Katogonan: “An lambang panganay na lalaki sadiri nin Kagurangnan.” 24 Nagdolot man sinda nin atang sosog sa hinahagad kan Katogonan nin Kagurangnan: “mag-agom na salampati o duwang ogbon na agbaan.” 25 Sa Jerusalem may sarong tawo kaidto na an ngaran Simeon. Siya matanos asin maimbod sa Dios; naghahalat siya kan kaligtasan nin Israel. Nasa saiya an Espiritu Santo, 26 na iyo an nagpahayag saiya na dai siya magagadan sagkod na dai niya nahiling an Paraligtas na ipinanuga nin Kagurangnan. 27 Sa pasabong kan Espiritu Santo, naglaog si Simeon sa Templo. Kan an omboy na si Jesus darahon duman kan saiyang mga magurang sa pag-otob kan hinahagad kan Katogonan, 28 kinua siya ni Simeon asin itinaas, dangan nagpasalamat sa Dios na an sabi: 29 ”Kagurangnan, tugote nang magadan sa katoninongan an saimong sorogoon sosog sa saimong panuga, 30 huli ta nahiling ko na an saimong kaligtasan, 31 na inandam mo para sa gabos na tawo: 32 sarong ilaw na magliliwanag sa mga pagano, asin magtatao nin kamurawayan sa Israel na saimong banwaan.” 33 Nagngalas si Jose asin si Maria sa sinabi ni Simeon dapit sa aki. 34 Benendisyonan sinda ni Simeon, asin sinabihan si Maria na saiyang ina, “Uya, an aking ini itinalaga para sa pagkapadungkal asin pagbangon nin dakul sa Israel; saro siyang tanda hale sa Dios na isisikwal nin dakul na tawo, 35 kaya mahahayag an saindang iniisip. Dangan an kamondoan, siring sa sarong matarom na espada, malagbas sa saimong puso.” 36 Igwa man nin sarong propetang babae na an ngaran Ana, na aki ni Fanuel na gikan sa tribu ni Aser. Gurang na siyang marahay. Pitong taon pa sana siyang kasal 37 kan mabalo siya, asin ngunyan otsenta y kwatrong taon na siya. Parati siyang nasa Templo; aldaw-banggi siyang nagsasamba sa Dios, nag-aayuno asin namimibi. 38 Kan oras man sanang iyan, nag-abot siya, nagpasalamat sa Dios asin nagtaram dapit sa aki sa gabos na naghahalat kan pagtubos nin Dios sa Jerusalem. 39 Kan magibo na ni Jose asin ni Maria an gabos na ipinagboboot kan Katogonan nin Kagurangnan, nagbalik sinda sa Galilea, sa Nazaret na sadiri nindang banwaan. 40 Nagtalubo an aki asin kuminosog, pano nin kadonongan; asin an biyaya nin Dios yaon saiya. 41 Taon-taon, minaduman sa Jerusalem an mga magurang ni Jesus para sa Pyesta nin Paskwa. 42 Kan doseng taon na si Jesus, nagduman sinda siring sa dating ginigibo ninda. 43 Pakatapos kan pyesta, nagbaklay sinda papuli, alagad nagpawalat si Jesus sa Jerusalem na dai aram kan saiyang mga magurang. 44 Sa paghona na kaiba si Jesus kan grupo, nagpadagos sinda sa pagbaklay sa bilog na aldaw. Dangan hinanap ninda siya duman sa saindang mga kadugo asin mga kamidbid. 45 Kan dai ninda siya nakua, nagbalik sinda sa Jerusalem sa paghanap saiya. 46 Kan ikatolong aldaw, nakua ninda siya sa laog kan Templo, nagtutukaw kaiba kan mga paratukdo. Naghihinanyog siya saka naghahapot sainda. 47 An gabos na nakadangog saiya nagngalas kan saiyang pakasabot asin mga simbag. 48 Nagngalas man an saiyang mga magurang kan mahiling siya, kaya tinaraman siya kan saiyang ina, “Aki, tadaw ta siring an ginibo mo samo? Hadit na ako asin an saimong ama sa pagparahanap saimo.” 49 Sinabihan niya sinda, “Tadaw ta hinahanap nindo ako? Dai nindo aram na kaipuhan nasa harong ako kan sakong Ama?” 50 Alagad dai ninda nasabotan an sinabi niya sainda. 51 Uminiba sainda si Jesus sa Nazaret asin nagin makinuyog-kuyog siya sainda. An gabos na ini rinimpos kan saiyang ina sa puso niya. 52 Nagtalubo si Jesus asin nagdagdag an saiyang kadonongan. Nawilihan siya nin Dios asin kan mga tawo.
1 Ikakinseng taon na kan paghahade ni Tiberio Cesar; si Poncio Pilato gobernador sa Judea, si Herodes an namamayo kan Galilea asin si Felipe an kagsakop kan teritoryo nin Iturea saka Traconite, asin si Lisanias naman kan Abilinia. 2 Si Anas asin si Caifas iyo man an mga halangkaw na padi. Kan panahon na iyan, si Juan na aki ni Zacarias yaon sa kalangtadan. Uminabot ki Juan an tataramon nin Dios, 3 kaya linibot niya an bilog na teritoryo kan Jordan saka naghulit, “Magbakle na kamo saka magpabunyag, asin papatawadon kamo nin Dios kan mga kasalan nindo.” 4 Siring sa nasusurat sa libro ni Propeta Isaias, “Igwang nagkukurahaw sa kalangtadan: ‘Andama an dalan para sa Kagurangnan; tanosa an dalan na saiyang lalakawan! 5 Tambonan an gabos na kababan, pantayon an gabos na kabubuldan asin kabukidan. An mga tinampong tiko-tiko, tanoson; an mga dalan na bakong sarama, saramahon. 6 Mahihiling kan gabos na tawo an pagligtas nin Dios!’” 7 Kadakul na tawo an nagdolok ki Juan nganing magpabunyag. Sinabihan niya sinda, “Mga rimoranon! Siisay an nagsabi saindo na makakadulag kamo sa maabot na padusa nin Dios? 8 Ipahiling nindo sa gibo na kamo nagbakle na. Dai kamo mangahas na mag-isip na makakaligtas kamo sa padusa huli ta ama nindo si Abraham. Sinasabihan ko kamo, na sa mga gapong ini an Dios makakagibo nin mga aki para ki Abraham. 9 Dawa ngunyan andam na an patok sa pagputol kan gamot kan mga kahoy; an lambang kahoy na dai nagtatao nin marahay na bunga, papalodon saka isusugba sa kalayo.” 10 Hinapot siya kan mga tawo, “Ano palan an dapat ming gibohon?” 11 Sinimbag sinda ni Juan, “An igwa nin duwang gubing, itao an saro sa mayo; siring man an gibohon kan may kakanon, tawan an mayo.” 12 May mga parasingil nin buhis na nagdolok man saiya tanganing magpabunyag. Hinapot ninda siya, “Maestro ano an dapat ming gibohon?” 13 Sinimbag sinda ni Juan, “Dai kamo magsingil nin sobra sa itinalaan na buhis.” 14 May mga soldados man na naghapot saiya, “Kami, ano an dapat ming gibohon?” “Dai kamo magkua nin kwarta maski kiisay sa paagi nin kosog o salang sumbong; makontento kamo sa sweldo nindo.” 15 Nag-orog an paglaom kan mga tawo asin nagpoon sindang maghorop-horop na tibaad si Juan iyo na an Cristo. 16 Kaya sinabihan sinda ni Juan, “Nagbubunyag ako saindo sa tubig, alagad may sarong maabot na mabunyag saindo sa Espiritu Santo asin sa kalayo. Mas mapangyari siya ki sa sako, asin dai ako maninigo na magtangkas kan saiyang sandalyas. 17 May dara siyang saligsigan nganing saligsigon an gabos na inani. An trigo titiponon niya sa saiyang harong-harong, alagad an ata susuloon sa kalayong dai nasisigbo!” 18 Kaya ipinaghulit ni Juan sa mga tawo an Marahay na Bareta kaiba an mga pagsadol. 19 Alagad sinagwe niya si Herodes na kagsakop kan Galilea, huli ta inagom kaini si Herodias na agom kan saiya man sanang tugang, saka sinagwe pa si Herodes kan mga maraot na gibo kaini. 20 Kaya ipinabilanggo ni Herodes si Juan, na orog pang nakadagdag sa mga kasalan niya. 21 Kan mabunyagan an gabos na tawo asin kan mabunyagan man si Jesus saka namimibi ini, nabuksan an langit 22 dangan naghilig saiya an Espiritu Santo arog sa salampati. Dangan may sarong tingog hale sa langit na nagsabi, “Ika an namomotan kong Aki na sakong ikinakaogma.” 23 Mga treyntang taon na si Jesus kan magpoon siya kan saiyang misyon. Aki siya ni Jose (ini an paghona kan mga tawo) na aki ni Eli, 24 na aki ni Matat. Si Matat aki ni Levi, na aki ni Melki; si Melki aki ni Jana, na aki ni Jose. 25 Si Jose aki ni Matatias, na aki ni Amos. Si Amos aki ni Nahum, na aki ni Esli. Si Esli aki ni Nagai, 26 na aki ni Maat, na aki ni Matatias. Si Matatias aki ni Semei, na aki ni Jose. Si Jose aki ni Juda, 27 na aki ni Joanan. Si Joanan aki ni Resa, na aki ni Zorobabel na aki ni Sealtiel, na aki ni Neri. 28 Si Neri aki ni Melki, na aki ni Adi. Si Adi aki ni Cosam, na aki ni Elmadam, na aki ni Er. 29 Si Er aki ni Josue, na aki ni Eliezer, na aki ni Jorim, na aki ni Matat, na aki ni Levi. 30 Si Levi aki ni Simeon, na aki ni Juda. Si Juda aki ni Jose, na aki ni Jonam, na aki ni Eliakim. 31 Si Eliakim aki ni Melea, na aki ni Menna. Si Menna aki ni Matata, na aki ni Natan, na aki ni David. 32 Si David aki ni Jesse, na aki ni Obed, na aki ni Boaz. Si Boaz aki ni Salmon, na aki ni Naason. 33 Si Naason aki ni Aminadab, na aki ni Admin, na aki ni Arni; si Arni aki ni Esrom, na aki ni Fares, na aki ni Juda. 34 Si Juda aki ni Jacob, na aki ni Isaac, na aki ni Abraham. Si Abraham aki ni Tera, na aki ni Nacor. 35 Si Nacor aki ni Serug, na aki ni Reu, na aki ni Peleg, na aki ni Heber, na aki ni Sela. 36 Si Sela aki ni Cainan, na aki ni Arfaxad. Si Arfaxad aki ni Sem, na aki ni Noe. Si Noe aki ni Lamec, 37 na aki ni Metusalen. Si Metusalen aki ni Enoc na aki ni Jared, na aki ni Mahalaleel, na aki ni Kenan. 38 Si Kenan aki ni Enos, na aki ni Set. Si Set aki ni Adan, na aki nin Dios.
1 Naghale si Jesus sa Jordan, pano kan Espiritu Santo; giniyahan siya sa kalangtadan kan Espiritu Santo kan siya papuli na. 2 Kwarentang aldaw siya duman asin pinagsogotan siya kan demonyo. Dai siya nagkakan sa bilog na panahon na iyan, kaya nagutom siya nin marahay pakatapos kaiyan. 3 Sinabihan siya kan demonyo, “Kun ika an Aki nin Dios, pagbotan mo an gapong ini na magin tinapay.” 4 Nagsimbag si Jesus, “Nasusurat, ‘Bakong sa tinapay sana nabubuhay an tawo.’” 5 Dangan dinara siya kan demonyo sa sarong halangkaw na lugar saka ipinahiling saiya sa sarong kimat nin mata an gabos na kahadean sa kinaban. 6 ”Itatao ko saimo an gabos na kapangyarihan asin kamurawayan na ini,” an sabi kan demonyo. “Ini gabos itinao sako asin itatao ko sa kiisay man na boot kong tawan. 7 An gabos na ini saimo na, kun sambahon mo ako.” 8 Nagsimbag si Jesus, “Nasusurat, ‘Sambahon mo an Kagurangnan mong Dios asin siya sana an saimong paglingkodan!’” 9 Dangan dinara siya kan demonyo sa Jerusalem, sa alitoktok kan Templo, asin sinabihan, “Kun ika an Aki nin Dios, lumampaw ka, 10 huli ta nasusurat, ‘Pagbobotan nin Dios an saiyang mga anghel na atamanon ka.’ 11 Nasusurat pa, ‘Sasalohon ka ninda sa saindang mga kamot, ta tibaad an saimong mga bitis tumama sa kagapoan.’” 12 Alagad sinimbag siya ni Jesus, “Nasusurat man, ‘Dai mo pagsugotan an Kagurangnan mong Dios.’” 13 Pakatapos siyang sogotan kan demonyo sa manlaen-laen na paagi, binayaan siya kaini sagkod na umabot an tamang panahon. 14 Nagbalik si Jesus sa Galilea pano kan kapangyarihan nin Espiritu Santo. Nakalakop sa bilog na teritoryong idto an bareta dapit saiya. 15 Nagtukdo siya sa saindang mga sinagoga asin inomaw siya kan gabos. 16 Pakatapos, nagduman si Jesus sa Nazaret, an banwaan saen siya nagdakula. Siring sa dating kinaugalean niya, naglaog siya sa sinagoga kan aldaw na Sabbath. Nagtindog siya sa pagbasa kan Kasuratan. 17 Itinao saiya an libro ni Propeta Isaias. Binuksan niya ini asin nakua an lugar na nasusuratan kaini, 18 ”Nasa sako an Espiritu nin Kagurangnan, huli ta linahidan niya ako sa paghulit kan Marahay na Bareta sa mga dukha. Sinugo niya ako sa pagpahayag kan katalingkasan sa mga bihag, sa pagtao nin pakahiling sa mga buta, sa pagpatalingkas sa mga inaapi, 19 asin sa pagrukyaw kan taon na an Kagurangnan maligtas kan saiyang banwaan!” 20 Linukot ni Jesus an kasuratan, inuli sa nagtao saiya, dangan nagtukaw. An gabos na tawo duman sa sinagoga naghihiling saiya. 21 Dangan nagtaram siya sainda, “Ngunyan na aldaw naotob na an kabtang na ini kan kasuratan na saindong nadangog.” 22 Inomaw siya kan gabos; nagngalas sinda kan magayon na mga tataramon na sinabi niya. Olay ninda, “Bakong iyo ini an aki ni Jose?” 23 Kaya nagsabi si Jesus, “Aram kong sasambiton nindo sako an kasabihan na ini, ‘Doktor, bolonga an sadiri mo. Giboha daw digdi sa sadiri mong banwaan an nadangog ming mga ginibo mo sa Capernaum.’ 24 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo,” an sabi ni Jesus, “mayong propetang minimidbid sa sadiri niyang banwaan. 25 Alagad ini an masasabi ko: dakul an mga babaeng balo sa Israel kan panahon ni Elias, kan dai mag-uran sa laog nin tolong taon may kabanga asin nagkaigwa nin makuring gutom sa bilog na daga. 26 Alagad bakong sa kiisay man sainda pinaduman si Elias kundi sa sarong babaeng balo sa Sarepta, sa daga nin Sidon. 27 Kan panahon man ni Propeta Eliseo, dakul an daoton sa Israel; alagad mayo ni saro sainda an pinaomayan, kundi si Naaman sana na taga Siria.” 28 Naanggot nin makuri an mga tawo duman sa sinagoga kan madangog ninda ini. 29 Nagtirindog sinda, ginuyod si Jesus paluwas sa banwaan asin dinara duman sa alitoktok kan bulod na namumugtakan kan saindang banwaan nganing ihulog siya sa ampas. 30 Alagad nag-agi siya sa tahaw kan mga tawo asin naghale. 31 Dangan nagduman si Jesus sa Capernaum, sarong banwaan sa Galilea. Nagtukdo siya sa mga tawo sa aldaw na Sabbath. 32 Nagngalas sinda gabos kan katukdoan niya huli ta igwa nin kapangyarihan an saiyang tataramon. 33 Igwa duman sa sinagoga nin lalaking may maraot na espiritu. Nagkurahaw nin makosog an lalaki, 34 ”Anong labot mo samo, Jesus na taga Nazaret? Nagdigdi ka sa pagrumpag samo? Midbid taka—ika an banal na sugo nin Dios!” 35 Alagad sinaway ni Jesus an demonyo, “Dai ka magribok! Lumuwas ka sa tawong iyan!” Sa atubangan ninda gabos ilinampog kan demonyo an lalaki, dangan nagluwas sa tawong ini na dai man lamang ini nakulogan. 36 Napangalas sinda gabos asin nagsarabi, “Anong mga tataramon ini? May awtoridad asin kapangyarihan na pinagbobotan niya an mga maraot na espiritu asin minaluwas an mga ini!” 37 An bareta dapit ki Jesus nakalakop sa bilog na rehiyon na idto. 38 Pakahale ni Jesus sa sinagoga, nagdagos siya sa harong ni Simon. An panugangan na babae ni Simon may halangkaw na kalentura, kaya pinakiolayan ninda si Jesus na bolongon siya. 39 Nagtindog si Jesus sa kataed kan naghehelang dangan pinagbotan na maghale an kalentura. Nahale an kalentura asin nagtindog tolos an babae dangan naglingkod sainda. 40 Pagsolnop kan aldaw, dinara ki Jesus kan mga katood ninda an gabos na may namamatean na helang. Dinutaan ni Jesus an lambang saro sainda dangan pinaomayan. 41 Nagluwas man hale sa dakul na tawo an mga demonyo na nagkukurahaw, “Ika an Aki nin Dios!” Alagad sinaway sinda ni Jesus asin dai tinugotan na magtaram, huli ta aram ninda na siya an Cristo. 42 Pagkaaga, naghale si Jesus asin nagpasiring sa sarong siblag na lugar. Hinanap siya kan mga tawo; kan makua ninda siya, hiningowa nindang dai ngona siya maghale. 43 Alagad sinabihan niya sinda, “Dapat na ipaghulit ko man sa ibang mga banwaan an Marahay na Bareta dapit sa Kahadean nin Dios, huli ta iyo ini an katuyohan kan pagsugoa sako.” 44 Kaya naghulit siya sa mga sinagoga kan mga Judio.
1 Sarong aldaw, nagtindog si Jesus sa tampi kan Danaw nin Genesaret. Nagsurusoan an mga tawo nganing makarani saiya sa pagdangog kan tataramon nin Dios. 2 Nakahiling siya nin duwang sakayan na nakadoong sa baybayon; nakahawas na an mga parasira asin naghuhugas kan saindang mga hikot. 3 Naglunad si Jesus sa sakayan na sadiri ni Simon saka pinakiolayan ini na an sakayan iharayo nin kadikit sa baybayon. Nagtukaw si Jesus sa sakayan saka nagtukdo sa mga tawo. 4 Pakatapos niyang magtukdo, sinabihan niya si Simon, “Pumalawod kamo asin iitsa nindo an mga hikot nganing makadakop kamo nin sira.” 5 Nagsimbag si Simon, “Kagurangnan, magdamlag na kaming nagpagal alagad mayo kaming nadakop. Alagad sa tataramon mo, iiitsa ko an mga hikot.” 6 Kan ginibo ninda ini, kadakul na sira an saindang nadakop kaya haros magkagirisi an mga hikot. 7 Kaya pinaypay ninda an mga parasira na yaon duman sa sarong sakayan nganing tabangan sinda. Napano nin sira an duwang sakayan na haros malunod. 8 Kan mahiling ni Simon Pedro an nangyaring ini, nagluhod siya sa atubangan ni Jesus asin nagsabi, “Rumayo ka sako, Kagurangnan, huli ta saro akong makasalan!” 9 Nagngalas siya asin an gabos niyang kairiba huli sa kadakul na sira na nadakop ninda; 10 nagngalas man si Santiago asin si Juan, mga aki ni Zebedeo, na mga kasosyo ni Simon. Sinabihan ni Jesus si Simon, “Dai ka matakot; poon ngunyan mga tawo na an saimong dadakopon.” 11 Pakadoongan ninda kan mga sakayan sa baybayon, binayaan ninda an gabos asin nagsunod ki Jesus. 12 Kan si Jesus nasa sarong banwaan, nag-abot an sarong daoton. Pakahiling niya ki Jesus, nagdapa siya sa atubangan ni Jesus dangan nakimaherak, “Kagurangnan, kun boot mo, malilinigan mo ako!” 13 Dinutaan siya ni Jesus kan kamot saka sinabihan, “Boot ko; malinigan ka!” Asin nahale tolos an saiyang daot. 14 Dangan pinagbotan siya ni Jesus, “Dai ka mangosip sa kiisay man, kundi lakaw asin magpahiling ka sa padi. Dangan magdolot ka kan atang na ipinagboot ni Moises sa pagpatunay sa gabos na malinig ka na.” 15 Alagad orog na nakabalangibog an bareta dapit ki Jesus. Orog man na nagdakul an mga tawong nagduman sa paghinanyog saiya asin sa pagpabolong kan saindang mga kahelangan. 16 Alagad nagduman si Jesus sa kalangtadan asin namibi. 17 Sarong aldaw, kan si Jesus nagtutukdo, yaon duman an mga Fariseo asin an mga paratukdo kan Katogonan na hale sa mga banwaan nin Galilea asin Judea patin sa Jerusalem. Yaon ki Jesus an kapangyarihan nin Kagurangnan sa pagpaomay kan mga naghehelang. 18 Nag-abot an nagkapirang lalaki na may pinagbubuligan sa higdaan na sarong lalaking paralitiko. Nagpirit sindang makalaog sa harong tanganing ibugtak an paralitiko sa atubangan ni Jesus. 19 Alagad mayo sindang maagihan palaog huli ta kadakul kan tawo. Kaya nagsakat sinda sa atop kan harong, hinuklas ninda an atop dangan an paralitikong nasa higdaan itinunton sa tahaw kan mga tawo, sa atubangan ni Jesus. 20 Kan mahiling ni Jesus an saindang pagtubod, sinabihan niya an paralitiko, “Katood, pinapatawad na an mga kasalan mo.” 21 Nagsaboot an mga paratukdo kan Katogonan asin an mga Fariseo, “Siisay an tawong ini na naglalanghad sa Dios? Bakong an Dios sana an makakapatawad nin mga kasalan?” 22 Aram ni Jesus an nasa isip ninda, kaya sinabihan niya sinda, “Tadaw ta siring an iniisip nindo? 23 Arin an mas pasil sabihon, ‘Pinapatawad na an mga kasalan mo,’ o ‘Tindog asin lakaw’? 24 Alagad tanganing maaraman nindo na an Aki nin Tawo igwa nin kapangyarihan digdi sa daga na magpatawad nin mga kasalan,” sinabihan niya an paralitiko, “Pinagbobotan taka: tindog, daraha an saimong higdaan dangan pumuli ka na!” 25 Nagtindog tolos an paralitiko sa atubangan nin gabos, dinara an hinigdaan niya dangan nagpuli na nag-oomaw sa Dios. 26 Nagngalas sinda gabos; inomaw ninda an Dios alagad napano sinda nin takot. “Makangangalas na mga bagay an samong nahiling ngunyan!” an sabi ninda. 27 Pakatapos kaini, nagluwas si Jesus. Nahiling niya an sarong parasingil nin buhis na an ngaran Levi, na nagtutukaw sa pinagsisingilan nin buhis. Sinabihan siya ni Jesus, “Sumunod ka sako.” 28 Nagtindog si Levi, binayaan an gabos dangan nagsunod saiya. 29 Dangan nagbangkete si Levi sa harong niya para ki Jesus. Dakul na mga parasingil nin buhis asin iba pang mga tawo an nagkakan duman kaiba ninda. 30 An nagkapirang Fariseo asin paratukdo kan Katogonan na kaayon ninda nagreklamo tumang sa mga disipulo ni Jesus, “Tadaw ta nagkakakan kamo asin nag-iinom kaiba kan mga parasingil nin buhis asin mga parakasala?” 31 Sinimbag sinda ni Jesus, “Dai nangangaipo nin doktor an tawong mayong helang, kundi an naghehelang. 32 Dai ako nagdigdi sa pag-apod kan mga matanos kundi kan mga parakasala tanganing magsolsol.” 33 May nagkapirang nagsabi ki Jesus, “An mga disipulo ni Juan danay na nag-aayuno asin namimibi, siring man an mga disipulo kan mga Fariseo. Alagad an mga disipulo mo nagkakarakan saka nag-iirinom.” 34 Nagsimbag si Jesus, “Mapapaayuno daw nindo an mga bisita sa kinasal mantang kaiba pa ninda an nobyo? 35 Maabot an panahon na an nobyo hahaleon sa kaibahan ninda. Pag-abot kan panahon na iyan, dangan na sinda mag-aayuno.” 36 Inosipon man sainda ni Jesus an parabolang ini, “Mayo nin siisay man na minatabas nin sarong pedaso nin tela sa bagong gubing tanganing itagubhang sa daan na gubing. Kun gibohon niya ini, natabas lamang niya an bagong gubing alagad an itinagubhang bakong angay sa daan. 37 Mayo man nin minapalis nin bagong arak sa daan na mga lalagan na anit. Kun gibohon niya ini, an bagong arak iyo man sana an mabusi kan daan na mga anit, mauula an arak asin mararaot an mga anit. 38 Kaya an bagong arak dapat ipalis sa mga bagong lalagan na anit. 39 Mayo nin mainom nin bagong arak pakatapos na makainom na kan pinaloom na arak, huli ta masabi siya, ‘Mas managom an pinaloom na arak.’”
1 Sarong aldaw na Sabbath, nag-agi si Jesus sa mga oma nin trigo. Nagrapgos nin mga trigo an saiyang mga disipulo, piniripisi iyan saka kinakan. 2 Naghapot an nagkapirang mga Fariseo, “Tadaw ta ginigibo nindo an ipinapangalad na gibohon sa aldaw na Sabbath?” 3 Nagsimbag si Jesus sainda, “Dai nindo nabasa kun ano an ginibo ni David kan magutom siya asin an saiyang mga kairiba? 4 Naglaog siya sa harong nin Dios, kinua an tinapay na idinolot sa Dios, kinakan asin tinawan pa an mga kairiba niya. Iyan ipinapangalad sa kiisay man, pwera sa mga padi na pwedeng magkakan kaiyan.” 5 Nagsabi pa si Jesus, “An Aki nin Tawo iyo an Kagurangnan kan Sabbath.” 6 Saro naman na Sabbath, naglaog si Jesus sa sinagoga dangan nagtukdo. May sarong lalaki duman na paralisado an toong kamot. 7 Binantayan si Jesus kan mga paratukdo kan Katogonan asin kan mga Fariseo nganing mahiling ninda kun mabolong siya sa aldaw na Sabbath, tanganing magkaigwa sinda nin ikasumbong tumang saiya. 8 Alagad aram ni Jesus an mga nasa isip ninda, kaya nagsabi siya sa lalaking paralisado an kamot, “Madya asin tumindog ka digdi.” Nagtindog an lalaki saka nagduman sa enotan. 9 Dangan nagsabi sainda si Jesus, “Mahapot ako saindo: arin an sosog sa Katogonan, an paggibo nin marahay o an paggibo nin maraot sa aldaw na Sabbath? An pagligtas nin buhay o an paggadan?” 10 Nangalagkalag siya sainda, dangan sinabihan an lalaki, “Unata an kamot mo.” Inunat kan lalaki an saiyang kamot asin naomayan idto. 11 Grabe an kaanggotan kan mga paratukdo kan Katogonan asin kan mga Fariseo kaya pinag-orolayan ninda kun ano an dapat nindang gibohon ki Jesus. 12 Kan aldaw na iyan, nagtukad si Jesus sa sarong bulod, nganing mamibi; bilog na banggi siyang namibi sa Dios. 13 Pagkaaga, inapod niya an saiyang mga disipulo, saka nagpili siya sainda nin dose na inapod niyang mga apostol: 14 si Simon (na nginaranan niyang Pedro) asin an tugang kaini na si Andres; si Santiago, Juan, Felipe, Bartolome, 15 Mateo asin Tomas; si Santiago na aki ni Alfeo; si Simon (na inaapod Patriota); 16 si Judas na aki ni Santiago; asin si Judas Iscariote, na nagpasaluib saiya. 17 Naglugsot si Jesus kaiba sinda dangan nagtindog sa sarong patag na lugar. Yaon man duman an dakul niyang disipulo, sagkod an kadakul na tawong harale sa bilog na Judea, sa Jerusalem, asin sa Tiro saka Sidon, mga syudad na nasa tampi nin dagat. 18 Nagduman sinda nganing magdangog saiya asin magpabolong kan saindang mga helang. Pinaomayan man niya an mga pinapasakitan nin mga maraot na espiritu. 19 An gabos boot na makaduta ki Jesus huli ta may kapangyarihan na nagluluwas saiya na nagpapaomay sainda gabos. 20 Hiniling ni Jesus an saiyang mga disipulo asin nagsabi, “Paladan kamong mga dukha, huli ta saindo an Kahadean nin Dios! 21 ”Paladan kamong mga nagugutom ngunyan, huli ta babasogon kamo! “Paladan kamong mga nagtatangis ngunyan, huli ta magngingisi kamo! 22 ”Paladan kamo kun ikinakaongis kamo, isinisikwal, o minumuda nin mga tawo, asin pinapakaraot an ngaran nindo huli sa Aki nin Tawo! 23 Mag-ogma kamo saka maglukso sa kaogmahan kun iyan mangyari, huli ta dakula an balos na natatagama saindo sa langit. Siring man kaiyan an ginibo sa mga propeta kan saindang mga ginikanan. 24 ”Alagad herak man saindo na mga mayaman ngunyan, huli ta nagkamit na kamo nin kaginhawahan! 25 ”Herak man saindo na mga basog ngunyan, huli ta magugutom kamo! “Herak man saindo na nagngingisi ngunyan, huli ta magmomondo asin magtatangis kamo! 26 ”Herak man saindo kun inoomaw kamo kan gabos na tawo, huli ta siring man an ginibo sa mga bakong totoong propeta kan saindang mga ginikanan. 27 ”Alagad sinasabihan ko kamong mga nagdadangog sako: kamotan nindo an saindong mga kaiwal, gibohan nindo nin marahay an mga naoongis saindo, 28 bendisyonan nindo an mga nagmamaldisyon saindo asin ipamibi nindo an mga nagpapakaraot saindo. 29 Kun may sumampaling saindo sa saro nindong pisngi, ipasampaling pa nindo an sa ibong. Kun may mag-agaw kan saindong alikboy, itao nindo sagkod an bado nindo. 30 Tawan nindo an lambang naghahagad saindo. Kun may magkua nin anoman na sadiri nindo, dai na nindo iyan pagbawion. 31 Gibohon nindo sa iba an boot nindong gibohon ninda saindo. 32 ”Kun an mga namomoot sana saindo an namomotan nindo, anong halaga kaiyan para saindo? Maski an mga parakasala namomoot man sa mga namomoot sainda! 33 Kun an naggigibo sana nin marahay saindo an gibohan nindo nin marahay, anong halaga kaiyan para saindo? Maski an mga parakasala naggigibo man kaiyan! 34 Kun an mga tawo sanang pinaglalaoman nindong makakabayad an pautangon nindo, anong halaga kaiyan para saindo? Maski an mga parakasala nagpapautang man sa mga parakasala sa paglaom na sinda makakabayad. 35 Bakong arog kaiyan! Kundi kamotan nindo an saindong mga kaiwal asin gibohan nindo sinda nin marahay. Magpasubli kamo na dai naghahalat nin balos. Kun iyan an gibohon nindo, magkakaigwa kamo nin dakulang balos, asin magigin mga aki kamo kan Kahorohalangkawe. Huli ta marahayon siya sa mga mayo nin utang na boot asin sa mga makasadiri. 36 Magin maheherakon kamo arog kan saindong Ama. 37 ”Dai kamo maghukom sa saindong kapwa asin dai man kamo huhukoman nin Dios. Dai kamo magkondenar, asin dai man kamo kokondenaron nin Dios. Magpatawad kamo asin papatawadon man kamo nin Dios. 38 Magtao kamo asin tatawan man kamo nin Dios; tamang takad, dasok, yinogyog asin nagsusupay an itatao saindo. Kun ano an sukol na ginamit nindo, iyo man an gagamiton saindo nin Dios.” 39 Inosipan pa sinda ni Jesus kan parabolang ini: “An sarong buta dai pwedeng magkabit sa kapwa buta; huli ta pareho sindang mahuhulog sa kalot. 40 Mayong disipulo na mas madonong ki sa saiyang maestro; alagad kun tapos na siyang matukdoan, makakaarog siya sa saiyang maestro. 41 ”Tadaw ta nahihiling mo an kasadit na ati sa mata kan saimong tugang alagad dai mo nahihiling an dakulang ati sa sadiri mong mata? 42 Paanong masasabi mo sa saimong tugang, ‘Tugang ko, haleon ko daw an ati sa mata mo,’ kun dai mo ngani nahihiling an dakulang ati sa sadiri mong mata? Parasagin-sagin! Halea ngona an dakulang ati sa mata mo tanganing makahiling ka nin marahay; dangan pwede mo nang mahale an sadit na ati sa mata kan saimong tugang. 43 ”An marahay na kahoy dai mabunga nin maraot; an maraot na kahoy dai mabunga nin marahay. 44 An lambang kahoy namimidbid sa bunga. Huli ta dai nagbubunga nin bayawas an limonsito o nin ubas an labnig. 45 An marahay na tawo, marahay man an gibo huli ta pano nin nasasaray na karahayan an saiyang puso; an maraot na tawo, maraot man an gibo huli ta pano nin nasasaray na karatan an saiyang puso. Huli ta sa kapanoan nin puso, nagtataram an ngoso. 46 ”Tadaw ta inaapod ako nindong ‘Kagurangnan, Kagurangnan,’ alagad dai man nindo ginigibo an sinasabi ko? 47 Ipapahiling ko saindo kun siisay an kaagid kan tawong minadolok sako, saka minadangog dangan minakuyog kan sakong mga tataramon. 48 Kaagid siya sa sarong tawo na nagtugdok nin harong: pakakalot niya nin hararom, pinatindog niya an harong sa pundasyon na gapo. Kan nagbaha, hinampas kan tubig an harong, alagad dai man lamang natanyog huli ta marahay an pagkatugdok kaiyan. 49 Alagad an nagdadangog kan sakong mga tataramon saka dai nagkukuyog kaiyan, kaagid sa sarong tawo na nagtugdok nin harong alagad dai nagbugtak nin pundasyon. Pagbaha, hinampas kan tubig an harong asin narumpag tolos—grabe an pagkarumpag kaiyan!”
1 Pakataram ni Jesus kan gabos na ini sa mga tawo, nagduman siya sa Capernaum. 2 Igwa duman nin sarong opisyal na Romano na may sorogoon na namomotan niya nin marahay; ini naghehelang asin naghihingagdan na. 3 Kan mabaretaan kan opisyal an dapit ki Jesus, sinugo niya an nagkapirang kamagurangan kan mga Judio nganing pakiolayan si Jesus na magduman asin bolongon an sorogoon niya. 4 Pag-abot ninda ki Jesus nakimaherak sinda saiya, “Maninigong tabangan mo siya, 5 huli ta namomotan niya an satong banwaan asin ipinatugdok niya kita nin sarong sinagoga.” 6 Nag-iba sainda si Jesus. Kan harani na siya sa harong, ipinasabat siya kan opisyal sa saiyang mga katood saka pinasabihan, “Kagurangnan, dai ka na magpagal huli ta alangan akong lumaog ka sa harong ko; 7 kaya dai ako nangahas na magdolok saimo. Alagad magtaram ka sana asin maoomayan an sorogoon ko. 8 Huli ta ako nasasakopan nin mas halangkaw sakong mga opisyal; igwa man akong nasasakopan na mga soldados. Kun magboot ako sa saro, ‘Dumuman ka!’ minaduman siya; kun minasabi ako sa iba, ‘Madya!’ minadolok siya. Kun sinusugo ko an sakong oripon, ‘Giboha ini!’ ginigibo niya iyan.” 9 Napangalas si Jesus pagkadangog niya kaini; inatubang niya an mga tawong nagsusunod saiya saka sinabihan, “Maski sa Israel dai pa ako nakanumpong nin arog kaini kadakulang pagtubod!” 10 Kan magbalik an mga sinugo sa harong kan opisyal, naabotan nindang marahay na an sorogoon. 11 Dai nahaloy, nagduman si Jesus sa sarong banwaan na inaapod Nain. Nag-iba saiya an mga disipulo niya saka an kadakul na tawo. 12 Kan harani na siya sa trangkahan kan banwaan, may nasabat siyang sarong lubong. An gadan solong aking lalaki nin sarong babaeng balo. Kadakul kan nakikipaglubong. 13 Kan mahiling ni Jesus an ina kan gadan, naherak siya nin marahay kaya sinabihan niya an babae, “Dai ka magtangis.” 14 Nagrani siya sa kabaong asin dinutaan ini. Nag-ontok an mga nagbuburulig. Dangan sinabihan ni Jesus an gadan, “Aki, pinagbobotan taka, bumangon ka!” 15 Nagbangon an gadan saka nagtaram, dangan itinao siya ni Jesus sa saiyang ina. 16 Inabotan nin makuring takot an gabos asin nag-omaw sinda sa Dios. Olay ninda, “Sarong dakulang propeta an nag-abot sato! Dinalaw nin Dios an saiyang banwaan!” 17 An baretang ini dapit ki Jesus nakalakop sa bilog na Judea asin sa mga teritoryo na nasa palibot. 18 Inosipan si Juan kan mga disipulo niya dapit kan gabos na ini. 19 Inapod niya an duwa sainda, dangan sinugo sa Kagurangnan tanganing hapoton, “Ika na an sinasabi ni Juan na maabot o mahalat pa kami nin iba?” 20 Pag-abot ninda ki Jesus, nagsabi sinda, “Sinugo kami ni Juan Bautista. Pinapahapot ka samo kun ika na an sinasabi niyang maabot o kun mahalat pa kami nin iba?” 21 Kan oras man sanang iyan, binolong ni Jesus an dakul na tawong may manlaen-laen na helang o kamatean o may maraot na espiritu; dakul na buta an tinawan niya nin pakahiling. 22 Nagsimbag si Jesus, “Magbalik na kamo asin sabihan nindo si Juan kan nahiling saka nadangog nindo: nakakahiling an mga buta, nakakalakaw an mga pilay, nalilinigan an mga daoton, nakakadangog an mga bongog, binubuhay an mga gadan, asin an Marahay na Bareta ipinaghuhulit sa mga dukha. 23 Paladan an siisay man na dai nagduduwa-duwa dapit sako!” 24 Pakahale kan mga sinugo ni Juan, nagtaram si Jesus sa mga tawo dapit ki Juan, “Kan magduman kamo sa kalangtadan, ano an pinagmamawot nindong mahiling? Sarong bariw na pinagpapalid-palid nin doros? 25 Ano an boot nindong mahiling duman? Sarong tawong nakagubing nin mamahalon? An mga tawong nakagubing nin magayon saka nabubuhay sa luho makukua sa palasyo nin mga hade! 26 Ano talaga an boot nindong mahiling? Sarong propeta? Iyo, asin sinasabihan ko kamo na an nahiling nindo orog pa ki sa propeta. 27 Huli ta si Juan iyo an pinagsasabi sa kasuratan, ‘Papaenoton ko saimo an sugo ko nganing andamon an dalan na aagihan mo.’ 28 Sinasabihan ko kamo, mayo pang nabuhay na orog pa ki Juan Bautista; alagad an pinakasadit sa Kahadean nin Dios mas dakula pa ki sa saiya.” 29 An gabos na sinabi ni Jesus nadangog kan mga tawo asin kan mga parasingil nin buhis. Sinda idtong nagkuyog kan kabotan nin Dios, asin nagpabunyag ki Juan. 30 Alagad sinayumahan kan mga Fariseo saka mga paratukdo kan Katogonan an katuyohan nin Dios para sainda asin dai sinda nagpabunyag ki Juan. 31 Nagtaram pa si Jesus, “Sa ano ko ikakabaing an mga tawo ngunyan? Ano an kaagid ninda? 32 Garo sinda mga aking nagtutukaw sa plasa na nagsisinarabihan, ‘Nagtugtog kami nin plauta para saindo, alagad dai kamo nagsayaw! Nanambitan kami alagad dai kamo nagtangis!’ 33 Huli ta nagdigdi si Juan Bautista na nag-aayuno saka dai nag-iinom nin arak, asin nagsasabi kamo, ‘Igwa siya nin maraot na espiritu!’ 34 Nagdigdi an Aki nin Tawo na nagkakakan saka nag-iinom, asin nagsasabi kamo ‘Saro siyang paslo saka paraburat; katood siya kan mga parasingil nin buhis asin nin mga parakasala!’ 35 Alagad an kadonongan nin Dios pinapatotoohan kan mga tawong minaako kaiyan.” 36 May sarong Fariseo na nag-alok ki Jesus na magkakan sa kaibahan niya. Kaya nagduman si Jesus sa harong kan Fariseo saka nagtukaw sa pagkakan. 37 Sa banwaan na iyan may sarong babae na namumuhay sa kasalan. Kan maaraman niya na si Jesus idtoon duman sa harong kan Fariseo, nagduman siya na may darang sarong lalagan na alabastro na pano nin pahamot. 38 Nagtindog siya sa likodan ni Jesus, sa may pamitisan. Nagtatangis siya asin an saiyang mga luha nagtatagdo sa mga bitis ni Jesus; pinahidan niya an mga ini kan saiyang buhok, hinadokan dangan inulaan nin pahamot. 39 Kan mahiling ini kan Fariseo, nagsaboot siya, “Kun an tawong ini sarong propeta, aram kutana niya kun siisay an babaeng ini na nagduduta saiya, huli ta saro siyang parakasala.” 40 Tinaraman ni Jesus an Fariseo, “Simon, may sasabihon ako saimo.” “Ano iyan maestro?” an simbag ni Simon. 41 Nagsabi si Jesus, “May duwang tawong nag-utang nin kwarta sa sarong parapautang. An saro nakautang nin kinyentos na denaryo, an saro naman singkwentang denaryo. 42 Kan dai makabayad an duwang ini kan utang ninda, pareho sindang pinatawad kan parapautang. Ngunyan, siisay sa duwa an orog na mamomoot sa parapautang?” 43 Nagsimbag si Simon, “Sa paghona ko sana, idtong pinatawad na dakul an utang.” “Tama ka!” an sabi ni Jesus. 44 Dangan kinilingan niya an babae saka sinabihan si Simon, “Nahihiling mo an babaeng ini? Nagdigdi ako sa harong mo alagad dai mo man lamang ako tinawan nin tubig na panghanaw sa mga bitis ko. Alagad hinugasan niya iyan kan saiyang luha saka pinahidan kan saiyang buhok. 45 Dai mo ako hinadokan bilang pag-ako sako, alagad poon paglaog ko, dai siya nag-ontok sa kahahadok sa mga bitis ko. 46 Dai mo ako linahidan nin lana sa payo, alagad inulaan niya nin pahamot an sakong mga bitis. 47 Kaya sinasabihan taka, an ipinahiling niyang dakulang pagkamoot nagpapatunay na an dakul niyang mga kasalan pinatawad na. An pinatawad nin dikit, kadikit man an ipinapahiling na pagkamoot.” 48 Dangan sinabihan ni Jesus an babae, “An saimong mga kasalan pinapatawad na.” 49 An ibang mga tawong kahampang niya sa pagkakan nagsaboot, “Siisay ini na nakakapatawad maski kan mga kasalan?” 50 Sinabihan ni Jesus an babae, “An pagtubod mo iyo an nagligtas saimo; lakaw sa katoninongan.”
1 Dai nahaloy, naglibot si Jesus sa mga banwa asin sa mga baryo, naghuhulit kan Marahay na Bareta dapit kan Kahadean nin Dios. Kaiba niya an doseng apostol, 2 saka an nagkapirang babae na binolong niya sa mga maraot na espiritu asin sa mga kahelangan: si Maria na inaapod Magdalena na pinaluwasan nin pitong demonyo; 3 si Juana na agom ni Chuza na parapamahala ni Herodes; si Susana saka dakul pang mga babae. Gabos sinda nagtabang ki Jesus asin sa mga disipulo hale sa sadiri nindang mga pagsadiri. 4 Daing ontok an pagdolok ki Jesus kan mga tawo na hale sa manlaen-laen na banwa. Kan magtiripon an mga tawo, inosipon ni Jesus an parabolang ini: 5 ”May sarong paraoma na nagsabwag nin banhi. Mantang isinasabwag niya an banhi, nahulog an iba sa dalan; nagkatorongtongan iyan, dangan tinuka kan mga gamgam. 6 An iba nahulog sa lugar na magapo; pagtalubo kan mga banhi, naalang huli ta mamara an daga. 7 An iba naman nahulog sa katonokan na sabay na nagtalubo kan mga banhi kaya napoot an mga banhi. 8 Alagad an ibang banhi nakasabwag sa matubang na daga; nagtalubo asin namunga nin mananggatos.” Pakataram niya kaini, nagsabi siya nin makosog, “An may talinga, magdangog!” 9 Hinapot si Jesus kan mga disipulo niya kun ano an kahulogan kan parabolang ini. 10 Nagsimbag si Jesus, “Sa saindo ipinapaaram an mga hilom kan Kahadean nin Dios, alagad sa iba ipinapaagi sa mga parabola, tanganing minsan nahihiling ninda dai ninda mamaanan; minsan nadadangog ninda dai ninda masabotan. 11 ”Ini an kahulogan kan parabola: an banhi iyo an tataramon nin Dios. 12 An mga banhing nahulog sa dalan garo an mga tawong minadangog, alagad minaabot an Demonyo dangan inaagaw an tataramon nin Dios na isinabwag sa puso ninda tanganing dai sinda magtubod saka dai makaligtas. 13 An banhi na nakasabwag sa lugar na magapo garo an mga tawo na kan madangog an tataramon nin Dios, maogmang minaako kaiyan. Alagad bakong hararom an pakagamot kaiyan; minatubod sinda sa halipot sanang panahon, alagad minasuhay sinda kun binabalo. 14 An mga banhing nakasabwag sa lugar na matonok garo an mga tawo na minadangog, alagad pinopoot sinda kan mga kahaditan, kayamanan asin kaogmahan sa buhay na ini kaya dai nahihinog an saindang bunga. 15 Alagad an banhing nakasabwag sa matubang na daga, garo an mga tawo na minadangog kan tataramon nin Dios. Iniingatan ninda iyan sa pusong maboot saka makinuyog, asin nagdadanay sagkod na magbunga. 16 ”Mayo nin minapagkot nin ilawan dangan tinatahoban iyan o nubugtak (minabugtak) sa irarom kan higdaan; kundi ibinubugtak iyan sa bugtakan nin ilaw tanganing an liwanag mahiling kan mga tawong minalaog. 17 ”Huli ta an anoman na natatago, mahahayag; an anoman na sekreto, maaaraman. 18 ”Pakatandaan nindo an saindong pagdangog, huli ta an siisay man na igwa, tatawan pa nin mas dakul; alagad an siisay man na mayo, kukuahan pa maski kan kadikit na sa paghona niya saiya.” 19 An ina asin mga tugang ni Jesus nagduman saiya alagad dai nakadolok huli ta kadakul kan tawo. 20 May sarong nagsabi ki Jesus, “An saimong ina asin mga tugang yaon sa luwas asin boot kang mahiling.” 21 Alagad nagsabi si Jesus sainda, “An sakong ina asin mga tugang iyo idtong mga nagdadangog kan tataramon nin Dios asin nagkukuyog kaiyan.” 22 Sarong aldaw naglunad si Jesus sa sakayan kaiba an saiyang mga disipulo. Sinabihan niya sinda, “Magbalyo kita sa ibong kan danaw.” Kaya nagpoon sinda sa pagsakay. 23 Mantang nagsasakay sinda, nangatorog si Jesus. Uminabot an makosog na subasko sa danaw asin linaog nin tubig an sakayan, kaya namugtak sa pag-alaman an saindang buhay. 24 Kaya dinolok si Jesus kan mga disipulo asin pinukaw, “Kagurangnan! Kagurangnan! Malulunod na kita!” Nagbangon si Jesus saka sinaway an doros pati an makosog na alon; nagkalma an mga ini asin nagkaigwa nin katoninongan. 25 Dangan sinabihan niya an saiyang mga disipulo, “Haen an saindong pagtubod?” Nagngaralas sinda asin nagkatarakot; nagpasarabi-sabi sinda, “Siisay an tawong ini na kinukuyog maski kan doros asin kan dagat?” 26 Duminoong sinda sa Gadara na kahampang kan Galilea. 27 Pagtungtong ni Jesus sa baybayon, sinabat siya nin sarong lalaking taga duman na may mga demonyo. An tawong ini haloy nang dai naggugubing asin dai nag-eerok sa harong kundi sa mga lungib na pinaglulubongan. 28 Pakahiling ki Jesus, nagkurahaw an lalaki, nagdapa sa atubangan niya asin makosog na nagsabi, “Jesus, Aki nin Kahorohalangkaweng Dios, ano an pakilabot mo sako? Nakikiolay ako saimo, dai mo ako pagpasakitan!” 29 Sinabi niya ini huli ta nagboot si Jesus na magluwas sa lalaki an maraot na espiritu. Dakul nang beses na inaatake siya kan maraot na espiritu; linalaom siya asin kinakadenahan an saiyang mga kamot saka mga bitis, alagad binubugto niya iyan dangan dinadara siya kan demonyo duman sa kalangtadan. 30 Hinapot siya ni Jesus, “Ano an ngaran mo?” “Lehiyon,” an simbag niya—huli ta dakul na demonyo an naglaog saiya. 31 Nakimaherak ki Jesus an mga demonyo na dai sinda isubol sa hararom na ampas. 32 Harani duman, may dakul na orig na nagsusurungkal sa gilid kan bulod. Nakimaherak ki Jesus an mga demonyo na palaogon sinda sa mga orig; tinugotan sinda ni Jesus. 33 Kaya nagruluwas an mga demonyo sa lalaki saka nagralaog sa mga orig. Duminaralagan an mga orig pasiring sa ampas, nagralampaw sa danaw asin nagkaralamos. 34 Kan mahiling ini kan mga paraataman kan mga orig, nagdurulag sinda asin an nangyari ipinamareta ninda sa banwa saka sa mga baryo. 35 Nagduruman an mga tawo sa paghiling kan nangyari. Nagdolok sinda ki Jesus asin nahiling ninda an lalaking dating may demonyo na nakatukaw sa pamitisan ni Jesus, nakagubing na, saka toltol na an isip. Natakot sinda gabos. 36 An mga nakahiling kaini nag-osip sa mga tawo kun paanong naomayan an lalaking may mga demonyo. 37 Kaya pinakiolayan si Jesus kan mga taga Gadara na maghale siya duman, huli ta natakot sinda nin makuri; kaya nagbalik si Jesus sa sakayan. Kan mahale na si Jesus, 38 an tawong linuwasan kan mga demonyo nakimaherak saiya na tugotan siyang mag-iba saiya. Alagad isinubol siya ni Jesus saka sinabihan, 39 ”Magpuli ka saindo; ibalangibog mo kun ano an ginibo nin Dios saimo.” Pakahale kan lalaki, ipinamareta niya sa bilog na banwaan an ginibo saiya ni Jesus. 40 Pagbalik ni Jesus sa ibong kan danaw, maogmang inako siya kan mga tawo, huli ta sinda gabos nagpaparahalat na saiya. 41 Dangan nag-abot an sarong tawo na an ngaran Jairo na sarong opisyal kan sinagoga. Nagdapa siya sa pamitisan ni Jesus asin nakimaherak na magduman sa harong niya, 42 huli ta naghihingagdan an bugtong niyang aki, sarong babae na doseng taon an edad. Kan pasiring na si Jesus sa harong ni Jairo, nagsurusoan an mga tawo sa palibot niya. 43 Kaiba sa mga nagsusurosoan an sarong babae na doseng taon nang pinag-aawasan nin dugo. (Naubos na an gabos niyang pagsadiri sa mga doktor alagad dai nin nakakabolong saiya.) 44 Nakarani siya sa likodan ni Jesus asin dinutaan niya an gayad kan gubing ni Jesus; napungpong tolos an pag-awas kan dugo. 45 Naghapot si Jesus, “Siisay an nagduta sako?” Daing nagtuga ni saro, kaya nagsabi si Pedro, “Kagurangnan, kadakul baga kan mga tawong nagsusurosoan sa palibot mo.” 46 Alagad nagsabi si Jesus, “May nagduta sako, huli ta namatean kong may kapangyarihan na nagluwas sako.” 47 Nahiling kan babae na naaraman an ginibo niya, kaya pinagtatakigan siyang nagdolok asin nagdapa sa pamitisan ni Jesus. Sinabi niya ki Jesus sa atubangan kan gabos kun tadaw ta dinutaan niya siya dangan kun paanong naomayan tolos siya. 48 Sinabihan siya ni Jesus, “Aki ko, an saimong pagtubod iyo an nagpaomay saimo. Lakaw sa katoninongan.” 49 Nagtataram pa si Jesus kan umabot an sarong tawo hale sa harong ni Jairo. “Gadan na an aki mo,” an sabi niya ki Jairo, “dai mo na pag-abalahon an maestro.” 50 Nadangog ini ni Jesus kaya sinabihan niya si Jairo, “Dai ka matakot, tumubod ka sana asin maoomayan an aki mo.” 51 Pag-abot ni Jesus sa harong ni Jairo, mayo siyang ibang pinalaog na kaiba niya kundi si Pedro, si Juan, si Santiago asin an mga magurang sana kan daragita. 52 An gabos na yaon duman nagtatangis asin naghahaya sa gadan. Alagad sinabihan sinda ni Jesus, “Dai kamo magtangis! An aki bakong gadan kundi nagkakatorog sana!” 53 Alagad pinagngisihan ninda si Jesus huli ta aram nindang gadan na an aki. 54 Dangan kinaptan ni Jesus an kamot kan aki asin sinabihan, “Aki, bumangon ka!” 55 Nabuhay an aki asin nagbangon tolos; nagboot si Jesus na pakakanon an aki. 56 Nagngaralas an mga magurang, alagad pinagbotan sinda ni Jesus na dai ipagsabi sa kiisay man an nangyari.
1 Tinipon ni Jesus an doseng disipulo dangan tinawan nin kapangyarihan asin awtoridad sa pagpaluwas kan gabos na demonyo saka sa pagbolong kan mga naghehelang. 2 Dangan sinugo niya sinda na maghulit kan Kahadean nin Dios asin magpaomay kan mga naghehelang. 3 Tinugon niya sinda, “Sa paglakaw nindo, dai kamo magdara nin sugkod, bag, pagkakan, kwarta o sanglean. 4 Saen man na harong kamo akoon, duman kamo mag-ontok sagkod na maghale kamo sa lugar na iyan. 5 Kun dai kamo akoon sa sarong banwaan, maghale kamo; pagpagon nindo an alpog sa saindong mga bitis bilang patanid sainda.” 6 Naghale an mga disipulo asin nagduman sa mga baryo, naghuhulit kan Marahay na Bareta, saka nagbobolong kan mga naghehelang sa gabos na lugar. 7 Naaraman ni Herodes na kagsakop kan Galilea an gabos na ginibo ni Jesus, alagad dai niya aram kun arin an totoo, huli ta may nagsasabing nabuhay liwat si Juan Bautista. 8 Igwa man na nagsasabi na nagpahiling si Propeta Elias. An iba nagsasabi na si Jesus saro daa sa mga propeta kaidto pang panahon na nabuhay liwat. 9 Alagad nagsabi si Herodes, “Ako an nagpapugot ki Juan; kaya siisay an tawong ini? Kadakul kan nadadangog ko dapit saiya!” Poon kaidto naghingowa si Herodes na mahiling si Jesus. 10 Pagbalik kan doseng disipulo ki Jesus, sinabi ninda saiya an gabos na ginibo ninda. Ipinag-iba niya sinda sa sarong banwa na an ngaran Betsaida. 11 Alagad kan maaraman ini kan mga tawo, nagsunod sinda ki Jesus. Maogma niyang inako sinda asin tinukdoan dapit kan Kahadean nin Dios saka binolong man niya an mga naghehelang. 12 Kan nagsosolnop na an aldaw, sinabihan siya kan Dose, “Subolan na an mga tawo tanganing maghanap nin masasakatan asin nin makakakan sa haraning mga baryo o banwa huli ta uya kita sa lugar na harayo.” 13 Alagad sinabihan sinda ni Jesus, “Tawe nindo sinda nin makakakan.” Alagad nagsabi sinda, “Igwa sana kita nin limang tinapay asin duwang sira, pwera sana kun magbakal kami nin kakanon para sa gabos na tawong ini.” 14 Mga limang ribong lalaki an yaon duman. Sinabihan ni Jesus an saiyang mga disipulo, “Patukawa nindo sindang grupo-grupo, tigsisingkwenta lambang grupo.” 15 Pinatukaw kan mga disipulo an mga tawo. 16 Kinua ni Jesus an limang tinapay saka an duwang sira. Nagtingkalag siya sa langit asin nagpasalamat. Dangan binaak niya idto saka itinao sa mga disipulo tanganing ipanao sa mga tawo. 17 Nagkarakan an gabos sagkod na nagkabarasog. Pakatapos, tinipon kan mga disipulo an mga natada asin doseng basket an napano. 18 Sarong aldaw, solong namimibi si Jesus kan magdolok saiya an mga disipulo. Hinapot niya sinda, “Ano an sabi kan mga tawo, siisay daa ako?” 19 Nagsimbag sinda, “An iba nagsasabing ika si Juan Bautista; an iba nagsasabing ika si Elias; alagad may nagsasabi man na saro ka sa mga propeta kan enot na panahon na nabuhay liwat.” 20 Hinapot sinda ni Jesus, “Para saindo, siisay ako?” Nagsimbag si Pedro, “Ika an Cristo na panuga nin Dios.” 21 Alagad pinabotan nanggad ni Jesus an mga disipulo na dai ipanabi sa kiisay man an bagay na ini. 22 Nagsabi pa siya, “An Aki nin Tawo kaipuhan mag-agi nin makuring pagsakit. Isisikwal siya kan mga kamagurangan, kan mga poon na padi, asin kan mga paratukdo kan Katogonan. Gagadanon siya alagad mabubuhay liwat sa ikatolong aldaw.” 23 Dangan sinabihan niya an gabos, “An siisay man na boot magsunod sako, kaipuhan lingawan niya an sadiri niyang buhay, magpasan kan saiyang krus aroaldaw asin magsunod sako. 24 Huli ta an siisay man na namomoot magligtas kan saiyang buhay, mawawaraan kaiyan; alagad an siisay man na mawaran kan saiyang buhay dahel sako, magkakamit kaiyan. 25 Ano an papakinabangon nin sarong tawo kun makamtan man niya an bilog na kinaban, alagad mawara an saiyang buhay? 26 An siisay man na ikasopog ako asin an mga katukdoan ko, ikakasopog man kan Aki nin Tawo pagdatong niya sa saiyang kamurawayan asin sa kamurawayan nin Ama patin kan mga banal na anghel. 27 Alagad sa katotoohan sinasabihan ko kamo, igwa nin nagkapira digdi na dai magagadan sagkod na dai ninda mahiling an Kahadean nin Dios.” 28 Pakalihis nin mga walong aldaw pakasabi ni Jesus kan mga bagay na ini, ipinag-iba niya si Pedro, si Juan asin si Santiago pasiring sa sarong bukid tanganing mamibi. 29 Mantang namimibi siya, naliwat an saiyang lalawogon asin nagin nakakasulang puti an gubing niya. 30 Dangan biglang nagtunga an duwang lalaki na nakipag-olay saiya: si Moises asin si Elias, 31 na nagpahiling sa langitnon na kamurawayan. Pinag-orolayan ninda an nagdadangadang na kagadanan ni Jesus na mangyayari sa Jerusalem. 32 Maski grabe an tungka ni Pedro saka kan mga kairiba niya, pinirit nindang dai magkatorog, kaya nahiling ninda an kamurawayan ni Jesus asin an duwang lalaking kaiba niya. 33 Kan naghahale na an mga lalaki, nagsabi si Pedro ki Jesus, “Kagurangnan, marahay na uya kita digdi. Tugote kaming maggibo nin tolong payag, saro para saimo, saro para ki Moises, asin saro para ki Elias.” (Alagad dai niya aram an saiyang sinasabi.) 34 Nagtataram pa siya kan lindongan sinda nin panganoron. Natakot an mga disipulo kan tahoban sinda kaini. 35 Dangan may tingog hale sa panganoron na nagsabi, “Iyo ini an sakong Aki, an pinili ko; dangoga nindo siya!” 36 Pag-ontok kan tingog, nahiling nindang solo na sana si Jesus. Dai ninda ipinangosip sa kiisay man kan mga aldaw na idto an nahiling ninda. 37 Sunod na aldaw, pakalugsot ninda hale sa bulod, sinabat si Jesus kan kadakul na tawo. 38 Sarong lalaki sa kadaklan an nagkurahaw, “Maestro! Nakikimaherak ako, hilinga man an aki kong lalaki—an bugtong kong aki! 39 Pinupugol siya nin maraot na espiritu asin bigla sana siyang minakurahaw; pinapakimig-kimig siya sagkod na magsubo an ngoso niya. Danay siyang kinukulogan kaiyan, asin habo na siyang bayaan! 40 Nakimaherak ako sa saimong mga disipulo na paluwason an maraot na espiritu, alagad dai ninda napaluwas.” 41 Nagsimbag si Jesus, “Mga tawong mayong pagtubod asin masombikal! Sagkod nuarin ako kaiba-iba nindo? Sagkod nuarin ko kamo pagtitioson!” Dangan sinabihan niya an lalaki, “Daraha digdi an aki mo.” 42 Kan nagdodolok na an aki ki Jesus, ilinampog siya kan demonyo sa daga saka pinakimig-kimig. Tinuyaw ni Jesus an maraot na espiritu, binolong an aki saka ibinalik sa saiyang ama. 43 Napangalas an gabos na tawo sa kapangyarihan nin Dios. Napapangalas pa an mga tawo kan gabos na ginibo ni Jesus kan magsabi siya sa saiyang mga disipulo, 44 ”Sabota nindo an mga tataramon na ini: itatao sa kamot nin mga tawo an Aki nin Tawo.” 45 Alagad dai ninda nasabotan an kahulogan kaini. Dai ini ipinaliwanag sainda tanganing dai ninda masabotan. Takot man sindang maghapot saiya kun ano an kahulogan kan sinabi niya. 46 Nagpasuruhay an mga disipulo kun siisay sainda an pinakadakula. 47 Aram ni Jesus an pinag-iisip ninda, kaya kinabit niya an sarong aking sadit, pinatindog sa kataed niya, 48 saka nagsabi sainda, “An siisay man na minaako sa aking ini sa ngaran ko, minaako sako; an siisay man na minaako sako, minaako sa nagsugo sako. Huli ta an pinakasadit saindo, iyo an pinakadakula.” 49 Nagsabi si Juan, “Kagurangnan, nakahiling kami nin lalaki na nagpaluwas nin mga demonyo sa ngaran mo. Sinaway mi siya huli ta bako siya sa pag-iriba ta.” 50 Sinabihan ni Jesus si Juan asin an ibang mga disipulo, “Dai nindo siya pagsawayon, huli ta an bakong tumang saindo, kampi saindo.” 51 Kan madali na an panahon nin pagsakat ki Jesus sa langit, nag-isip siyang magduman sa Jerusalem. 52 May mga sinugo siya na mag-enot saiya duman sa sarong baryo sa Samaria nganing andamon an gabos para saiya. 53 Alagad habo siyang akoon duman kan mga tawo huli ta maduman siya sa Jerusalem. 54 Kan maaraman ini kan saiyang mga disipulo na si Santiago asin si Juan, nagsabi sinda, “Kagurangnan, boot mong maghagad kami nin kalayo na maghulog hale sa langit tanganing tunawon sinda arog kan ginibo ni Propeta Elias?” 55 Alagad inatubang sinda ni Jesus saka tinuyaw. (“Dai nindo aram kun sa anong espiritu kamo,” an sabi niya, “huli ta an Aki nin Tawo dai nagdigdi sa paglaglag kan buhay nin mga tawo kundi sa pagligtas sainda.”) 56 Dangan nagdagos sinda sa ibang baryo. 57 Kan sinda naglalakaw, may sarong lalaking nagsabi ki Jesus, “Masunod ako saimo saen ka man magduman.” 58 Sinabihan siya ni Jesus, “An mga amid may mga kalot asin an mga gamgam may mga salagan, alagad an Aki nin Tawo mayo nin mahihigdaan.” 59 May saro man na sinabihan si Jesus, “Sumunod ka sako.” Alagad nagsimbag an lalaki, “Kagurangnan, tugote ngona akong magpuli ta ilulubong ko an sakong ama.” 60 Nagsimbag si Jesus, “Pabayae an mga gadan na maglubong kan saindang mga gadan. Alagad ika, lumakaw ka asin ipaghulit mo an Kahadean nin Dios.” 61 May saro man na nagsabi saiya, “Kagurangnan, masunod ako saimo, alagad tugote ngona akong magpaaram sa sakong pamilya.” 62 Sinabihan siya ni Jesus, “An siisay man na nag-aarado dangan magsalingoy, bakong maninigo sa Kahadean nin Dios.”
1 Pakatapos kaini, nagpili pa an Kagurangnan nin setenta y dos na lalaki. Sinugo niya sindang manduwa-duwa na mangenot saiya sa mga banwa asin sa mga lugar na dudumanan niya. 2 Sinabihan niya sinda, “Dakul an anihon, alagad dikit an paraani; kaya makimaherak kamo sa kagsadiri kan anihon na magsugo nin mga paraani sa saiyang anihon. 3 Lakaw kamo! Sinusugo ko kamo siring sa mga kordero sa tahaw nin mga lobo. 4 Dai kamo magdara nin pitaka, bag o sandalyas; dai kamo magtaong galang sa kiisay man sa dalan. 5 Paglaog nindo sa arin man na harong, magsabi ngona kamo, ‘An Katoninongan mapasa harong na ini.’ 6 Kun an nag-eerok diyan mamomoton sa katoninongan, magdadanay saiya an katoninongan; kun bako, mabalik iyan saindo. 7 Diyan kamo mag-erok sa harong na iyan; magkakan kamo saka mag-inom kan anoman na itao saindo, huli ta an trabahador maninigong bayadan. Dai kamo magburubalyo sa manlaen-laen na harong. 8 Paglaog nindo sa arin man na banwaan na mag-ako saindo, kakanon nindo an anoman na itao saindo. 9 Bolongon nindo an mga naghehelang sa banwaan na iyan asin sabihan nindo sinda, ‘Harani na saindo an Kahadean nin Dios.’ 10 Alagad kun maglaog kamo sa arin man na banwaan asin dai kamo akoon, maglakaw kamo sa mga kalye saka magsabi kamo, 11 ‘Maski an alpog digdi sa saindong banwaan na nakadukot sa samong mga bitis, pinapagpag mi bilang patanid saindo. Alagad saboton nindo ini: harani na an Kahadean nin Dios!’ 12 Sinasabihan ko kamo na sa Aldaw nin Paghukom mas magian an padusang itatao nin Dios sa Sodoma ki sa banwaan na iyan! 13 ”Herak man saimo, Corazin! Herak man saimo, Betsaida! Huli ta kun an mga milagrong ginibo diyan saindo ginibo sa Tiro saka sa Sidon, haloy na kutanang nagsulot nin sako asin nagtukaw sa abo an mga tawo duman sa pagpahiling na sinda nagbakle! 14 Kaya sa Aldaw nin Paghukom mas magian an padusang itatao sa mga taga Tiro asin Sidon ki sa saindo. 15 Asin ika, Capernaum, boot mong iitaas sagkod sa langit? Ihuhulog ka sa impyerno!” 16 Dangan nagsabi si Jesus sa saiyang mga disipulo, “An naghihinanyog saindo, naghihinanyog sako; an minasikwal saindo, minasikwal sako; an minasikwal sako, minasikwal sa nagsugo sako.” 17 Maogmang nagbalik an setenta y dos asin nagsabi, “Kagurangnan, dawa an mga demonyo nagkuyog samo kan pagbotan mi sinda sa ngaran mo!” 18 Sinabihan sinda ni Jesus, “Nahiling ko si Satanas na nahulog na garo kikilat hale sa langit. 19 Tinawan ko kamo nin kapangyarihan sa pagbatay sa mga halas saka sa mga uyang asin sa pagdaog kan gabos na kaiwal, kaya dai kamo maaano. 20 Alagad mag-ogma kamo bakong huli ta nagkukuyog saindo an mga maraot na espiritu kundi huli ta nasusurat sa langit an saindong mga ngaran.” 21 Kan oras man sanang idto si Jesus napano nin kaogmahan kan Espiritu Santo dangan nagsabi, “Ama, Kagurangnan nin langit asin daga, nagpapasalamat ako saimo huli ta ipinahiling mo sa mga mangmang an mga bagay na tinago mo sa mga madonong saka sa mga may inadalan. Opo, Ama, huli ta ini an pinagmarahay mo. 22 ”Itinao sako kan sakong Ama an gabos na bagay. Mayong nakakamidbid sa Aki kundi an Ama sana; mayo man nin nakakamidbid sa Ama kundi an Aki sana asin an boot kan Aking makamidbid sa Ama.” 23 Dangan nag-atubang si Jesus sa saiyang mga disipulo asin sinabihan sinda na mayong ibang nakakadangog, “Paladan kamo ta nahihiling nindo an mga nahihiling nindo ngunyan! 24 Huli ta sinasabihan ko kamo, na dakul na propeta asin mga hade an nagmawot na makahiling kan nahihiling nindo, alagad dai nakahiling kaiyan; nagmawot sindang makadangog kan nadadangog nindo alagad dai nakadangog kaiyan.” 25 Dangan sarong abogado an nagtindog nganing baloon si Jesus. Hinapot niya si Jesus, “Maestro, ano an dapat kong gibohon nganing makamtan ko an buhay na daing kataposan?” 26 Sinimbag siya ni Jesus, “Ano an nasusurat sa Katogonan? Ano an pakasabot mo kaiyan?” 27 Nagsimbag an lalaki, “Kamotan mo an Kagurangnan mong Dios sa bilog mong puso, sa bilog mong kalag, sa bilog mong kosog, asin sa bilog mong isip; kamotan mo man an saimong kapwa siring kan pagkamoot mo sa sadiri mo.” 28 ”Tama an simbag mo,” an sabi ni Jesus. “Giboha iyan asin mabubuhay ka.” 29 Alagad, huli ta boot magpakamatanos an lalaki, hinapot niya giraray si Jesus, “Siisay an sakong kapwa?” 30 Nagsimbag si Jesus, “Sarong lalaki an naglulugsot hale sa Jerusalem pasiring sa Jerico. Hinipaan siya nin mga parahabon, hinubaan saka kinulogan dangan binayaan na haros gadan. 31 Natagbo na may nag-aging padi sa dalan na idto. Alagad kan mahiling niya an lalaki, liniklikan niya ini. 32 Nag-agi man duman an sarong Levita. Kan mahiling niya an lalaki, nagpadagos sana siya sa paglakaw sa ibong na gilid kan dalan. 33 Alagad nag-agi duman an sarong Samaritano. Kan mahiling niya an lalaki, naherak siya nin marahay. 34 Dinolok niya ini, an mga lugad hinugasan nin lana saka arak dangan binugkos. Pakatapos, ilinunad niya an lalaki sa hayop niyang pinaglulunadan saka dinara sa sarong harong na sakatan asin duman niya inataman. 35 Sunod na aldaw, kan mahale na an Samaritano, tinawan niya nin duwang denaryo an kagsadiri kan harong na sakatan saka sinabihan, ‘Atamana siya; pagbalik ko, babayadan taka kan anoman na magagasto mo.’” 36 Dangan hinapot ni Jesus an abogado, “Sa paghona mo, siisay sa tolong ini an nakipagkapwa-tawo sa lalaking hinipaan kan mga parahabon?” 37 Nagsimbag an abogado, “Idtong naherak saiya.” Sinabihan siya ni Jesus, “Kun siring, lakaw asin giboha an ginibo niya.” 38 Si Jesus asin an saiyang mga disipulo nagpadagos sa paglakaw sagkod na nakaabot sinda sa sarong baryo. Sarong babae, na an ngaran Marta, an nagpadagos ki Jesus sa saiyang harong. 39 Ini si Marta may tugang na babae na an ngaran Maria. Nagtukaw si Maria sa may pamitisan kan Kagurangnan dangan nagdangog kan saiyang katukdoan. 40 Alagad si Marta nasibot sa paglingkod; kaya nagdolok siya ki Jesus asin nagsabi, “Kagurangnan, dai ka naheherak na pinapabayaan sana akong magtrabahong solo kan tugang ko? Pakisabihi man siyang tabangan ako.” 41 Alagad sinimbag siya kan Kagurangnan, “Marta, Marta, nasisibot ka asin nahahadit dapit sa dakul na bagay, 42 alagad saro sanang bagay an kaipuhan. Napili ni Maria an mas marahay, asin dai iyan hahaleon saiya.”
1 Sarong aldaw, namimibi si Jesus sa sarong lugar. Pakatapos niya, sinabihan siya kan saro kan saiyang mga disipulo, “Kagurangnan, tukdoe man kaming mamibi, arog ki Juan na nagtukdo sa saiyang mga disipulo.” 2 Sinabihan sinda ni Jesus, “Kun mamibi kamo, ini an sabihon nindo: ‘Ama, sambahon an ngaran mo, dumatong logod an Kahadean mo. 3 Itao mo samuya an samong kakanon sa aroaldaw. 4 Patawada kami kan samong mga kasalan, siring kan pagpatawad nyamo sa mga nagkasala samuya. Hare kami pabayae na madaog nin sogot.’” 5 Sinabihan pa niya sinda, “Halimbawa sarong matangang banggi nagduman ka sa saimong katood saka nagsabi ka saiya, ‘Katood, pasublia ako nin tolong tinapay. 6 Nag-abot kaya an sakong katood na nasa pagbaklay asin mayo akong ipapakakan saiya.’ 7 Ini naman an simbag saimo kan katood mong nasa laog kan harong, ‘Dai mo ako pagribokan! Sarado na an pintoan asin nakahigda na kami kan mga aki ko. Dai ako makakabangon tanganing tawan ka kan kaipuhan mo.’ 8 Sinasabihan ko kamo, maski habo siyang magbangon nganing tawan ka kan hinahagad mo, mabangon na sana siya asin matao bakong huli ta magkatood kamo kundi huli sa kapipirit mo. 9 Kaya sinasabihan ko kamo: maghagad kamo asin tatawan kamo; maghanap asin makukua nindo; tumuktok asin bubuksan kamo. 10 Huli ta an lambang naghahagad, maako; an naghahanap, makakakua; asin an nagtutuktok, binubuksan. 11 Siisay na ama an matao nin halas sa saiyang aki kun sira an hinahagad kaini? (nin gapo kun tinapay an hinahagad?) 12 O matao daw nin uyang kun sugok an hinahagad? 13 Kun kamo nganing mga maraot, tataong magtao nin marahay na mga bagay sa saindong mga aki, an Ama pa daw nindong langitnon an dai magtao kan Espiritu Santo sa mga naghahagad saiya?” 14 Nagpapaluwas si Jesus nin sarong polang demonyo sa sarong lalaki; pakaluwas kan demonyo, nakataram an lalaki. Nagngalas an mga tawo, 15 alagad an nagkapira sainda nagsabi, “Nagpapaluwas siya nin mga demonyo sa kapangyarihan ni Beelzebul, na prinsipe kan mga demonyo.” 16 An iba, sa pagbalo saiya, naghagad saiya nin tanda hale sa langit. 17 Alagad aram ni Jesus an nasa isip ninda kaya sinabihan niya sinda, “Marurumpag an arin man na kahadean na nababanga; mawawasak an pamilya na dai nagkakaoroyon an mga kaayon. 18 Kaya kun nababanga man si Satanas, paanong magdadanay an saiyang kahadean? Huli ta nagsasabi kamo na nagpapaluwas ako nin mga demonyo sa kapangyarihan ni Beelzebul. 19 Kun nagpapaluwas ako nin mga demonyo sa kapangyarihan ni Beelzebul, sa kiisay na kapangyarihan nagpapaluwas an saindong mga disipulo? Kaya sinda an nagpapatotoo na nasasala kamo! 20 Alagad kun nagpapaluwas ako nin mga demonyo sa kapangyarihan nin Dios, nagpapatotoo ini na nag-abot na an Kahadean nin Dios saindo. 21 ”Kun an sarong makosog na lalaki na sangkap kan gabos na armas, nagbabantay kan sadiri niyang harong, an saiyang mga sadiri dai maaano. 22 Alagad kun labanan siya nin sarong mas makosog ki sa saiya dangan madaog siya, kukuahon an gabos na armas na pinagsasarigan niya saka babarangaon an mga nasamsam. 23 ”An siisay man na bakong kampi sako, tumang sako; an dai sako nagtatabang magtipon, nagwawarak. 24 ”Kun minaluwas sa tawo an sarong maraot na espiritu, minaduman iyan sa mamarang mga lugar sa paghanap nin mapapahingaloan. Kun dai siyang nakukua, minasaboot siya nin siring, ‘Mabalik ako sa harong na pinaghalean ko.’ 25 Pagbalik niya, maaabotan niya an harong na malinig asin husay. 26 Dangan minaluwas siya giraray saka minaagda nin pito pang espiritu na mas maraot ki sa saiya; sinda gabos minaerok sa tawong iyan. Kaya nagigin mas maraot pa ki sa dati an kamugtakan kan tawong iyan.” 27 Mantang nagtataram si Jesus, sarong babae sa kadaklan an nagsabi saiya sa makosog na tingog, “Paladan an babaeng nangaki asin nagpasuso saimo!” 28 Alagad nagsimbag si Jesus, “Orog na paladan an mga nagdadangog kan tataramon nin Dios asin nag-ootob kaiyan!” 29 Mantang nagsusurosoan an mga tawo sa palibot ni Jesus, nagpadagos siya nin pagtaram, “An henerasyon na ini sarong maraot na henerasyon! Naghahagad sinda nin tanda, alagad mayong tanda na itatao sainda kundi an tanda ni Propeta Jonas. 30 Siring na si Jonas nagin tanda para sa mga taga Nineve, siring man an Aki nin Tawo magigin tanda para sa henerasyon na ini. 31 Sa Aldaw nin Paghukom matindog an Reyna kan Sheba asin ipapakondenar niya an henerasyon na ini, huli ta siya ngani naghale pa sa pinakaharayong poro kan kinaban tanganing madangog sana an kadonongan ni Solomon. Alagad uya digdi an mas dakula pa ki Solomon! 32 Sa Aldaw nin Paghukom matindog an mga taga Nineve asin ipapakondenar an henerasyon na ini, huli ta sinda nagbakle kan maghulit sainda si Jonas. Alagad uya digdi an mas dakula pa ki Jonas! 33 ”Mayo nin minapagkot nin ilawan dangan tinatago o tinatahoban, kundi ibinubugtak iyan sa talagang bugtakan tanganing an liwanag mahiling kan mga tawong minalaog. 34 An mga mata mo iyo an ilaw kan saimong hawak. Kun malinaw an mga mata mo, an bilog mong hawak pano nin kaliwanagan; alagad kun malabog an saimong mga mata, an hawak mo pano nin kadikloman. 35 Kaya mag-ingat ka ta tibaad an liwanag na yaon saimo kadikloman. 36 Huli ta kun an bilog mong hawak pano nin liwanag asin mayo nin kabtang na madiklom, an bilog mong hawak magigin maliwanag siring na naiilawan ka kan liwanag nin ilaw.” 37 Pakataram ni Jesus, may sarong Fariseo na nag-alok saiya na magkakan sa harong niya, kaya nagduman siya. 38 Nagngalas an Fariseo kan mahiling niya na dai naghanaw si Jesus bago magkakan. 39 Kaya sinabihan siya kan Kagurangnan, “Kamong mga Fariseo, hinuhugasan nindo an luwas kan saindong tasa asin pinggan, alagad an puso nindo pano nin kadahasan saka karatan. 40 Mga lolong! Dai nindo aram na an Dios na naggibo kan nasa luwas, iyo man an naggibo kan nasa laog? 41 Kaya itao nindo sa mga dukha an mga nasa laog kan mga tasa saka mga plato nindo, asin an gabos magigin malinig para saindo. 42 ”Herak man saindo, mga Fariseo! Nagtatao kamo nin himoloan para sa Dios maski kan mga tinanom na panrekado, siring kan pamyenta, anis patin iba pa, alagad pinapabayaan nindo an katanosan asin an pagkamoot nin Dios. Ini an dapat nindong gibohon, alagad dai man pagpabayaan an iba. 43 ”Herak man saindo, mga Fariseo! Boot nindong magtukaw sa mga piling tukawan sa mga sinagoga, asin pagtawan nin galang sa mga plasa. 44 Herak man saindo! Garo kamo mga lulubngan na mayong mga tanda, kaya binabatayan nin mga tawo na dai ninda aram.” 45 Nagsabi an saro kan mga abogado kan Katogonan, “Maestro, sa itinaram mong iyan, pati kami sinosopog mo!” 46 Nagsimbag si Jesus, “Herak man saindong mga abogado! Huli ta pinapagpasan nindo an mga tawo nin mga magabat na darahon, alagad kamo mismo habo man lamang maghiro nin muro sa pagtuwang. 47 Herak man saindo! Huli ta minagibo kamo nin mga pantyon para sa mga propeta na ipinagadan kan saindong mga ginikanan. 48 Kaya kamo man sana an nagpapatotoo na oyon kamo sa ginibo kan saindong mga ginikanan; huli ta ginadan ninda an mga propeta dangan kamo an naggibo kan saindang mga pantyon. 49 Huli kaini an Kadonongan nin Dios nagpahayag, ‘Papadarahan ko sinda nin mga propeta asin mga apostol; an iba gagadanon ninda, an iba papasakitan.’ 50 Kaya an mga tawo sa panahon na ini iyo an papadusahan huli sa paggadan kan gabos na propeta poon na lalangon an kinaban, 51 poon sa paggadan ki Abel sagkod sa paggadan ki Zacarias na ginadan sa pagultanan kan Templo asin altar. Sinasabihan ko kamo, na an mga tawo ngunyan na panahon iyo an papadusahan huli kan mga ginaradan na idto. 52 ”Herak man saindo, mga abogado! Huli ta tinago nindo an lyabe nin pakasabot; kamo mismo dai naglaog asin inolang pa nindo an boot maglaog!” 53 Naghale si Jesus sa harong na idto. Poon kaidto pinagparadiskutir siya kan mga paratukdo kan Katogonan asin kan mga Fariseo saka pinagparahapot, 54 tanganing madakop siya ninda sa saiya man sanang tataramon.
1 Mantang rinibong tawo an nagkatiripon, mala ta nagkakatorongtongan na sinda, enot na tinaraman ni Jesus an mga disipulo, “Mag-ingat kamo sa lebadura kan mga Fariseo na iyo an pagsagin-sagin. 2 Huli ta mayong natatahoban na dai mahahayag; mayong sekreto na dai makakaluwas. 3 Kaya an anoman na sinabi nindo sa kadikloman nin banggi, madadangog sa kaliwanagan nin aldaw; an anoman na ihininghing nindo sa laog nin kwarto, ikukurahaw sa atop nin mga harong. 4 ”Sinasabihan ko kamo, mga katood, na dai kamo matakot sa mga minagadan kan hawak alagad pakatapos mayo nang magiginibo. 5 Alagad papatanidan ko kamo kun siisay an dapat nindong katakotan: matakot kamo sa Dios huli ta pakatapos na magbawe nin buhay, may kapangyarihan pa siya na magtapok sa impyerno! Sinasabihan ko kamo, siya an dapat katakotan. 6 ”Bakong an limang dignos ipinapabakal nin duwang sentabo sana? Alagad mayo nin saro sainda na nalilingawan nin Dios. 7 Dawa an buhok sa payo nindo, bilang niya gabos. Kaya dai kamo matakot! Mas mahalaga kamo ki sa dakul na dignos! 8 ”Sinasabihan ko kamo, an siisay man na magmidbid sako sa atubangan nin mga tawo, mimidbidon man kan Aki nin Tawo sa atubangan kan mga anghel nin Dios; 9 alagad an magnegar sako sa atubangan nin mga tawo, nenegaran man kan Aki nin Tawo sa atubangan kan mga anghel nin Dios. 10 ”An siisay man na magtaram tumang sa Aki nin Tawo pwedeng patawadon; alagad an maglanghad sa Espiritu Santo dai nanggad papatawadon. 11 ”Kun darahon kamo sa mga sinagoga o sa atubangan kan mga gobernador o mga kagsakop, dai kamo mahadit kun paano o kun ano an saindong isisimbag o kun ano an saindong sasabihon. 12 Huli ta sa oras na iyan, tutukdoan kamo kan Espiritu Santo kan dapat nindong sabihon.” 13 Saro sa mga tawong yaon duman an nagsabi ki Jesus, “Maestro, sabihi man an tugang ko na hirasan ako kan minana mi sa samong ama.” 14 Sinimbag siya ni Jesus, “Lalaki, siisay an naggibo sakong hukom o parahiras kan pagsadiri nindong duwa?” 15 Dangan inatubang niya an kadaklan saka nagsabi, “Mag-ingat kamo asin maglikay sa gabos na klase nin kaimotan, huli ta an tunay na buhay nin tawo bakong nasa kayamanan, dawa pa gurano siya kayaman.” 16 Dangan nag-osipon si Jesus sainda kan parabolang ini, “May sarong mayaman na nag-ani nin dakul sa saiyang daga. 17 Nagsaboot siya, ‘Mayo na ako nin lugar na masasarayan kan gabos kong inani. Ano daw an dapat kong gibohon? 18 Aram ko na! Lalaglagon ko an sakong mga harong-harong dangan matugdok ako nin mas darakula pa. Diyan ko sasarayon an sakong mga inani asin an iba pang mga sadiri ko. 19 Dangan masabi ako, Paladan ako! Igwa na ako kan gabos kong kaipuhan para sa halawig na panahon. Magpapahayahay na sana ako, magkakakan, mag-iinom saka mag-oogma!’ 20 Alagad sinabihan siya nin Dios, ‘Lolong! Ngunyan man sanang banggi magagadan ka. Sa kiisay mapapaduman an mga tinipon mo?’" 21 Nagtaram pa si Jesus, “Siring kaiyan an mangyayari sa mga nagtitipon nin kayaman para sa sainda man sana, alagad bakong mayaman sa atubang nin Dios.” 22 Dangan sinabihan ni Jesus an mga disipulo niya, “Kaya sinasabihan ko kamo, na dai kamo mahadit dapit kan buhay nindo, kun ano an saindong kakakanon o gugubingon. 23 Huli ta mas mahalaga an buhay ki sa kakanon asin an hawak ki sa gubing. 24 Masdan nindo an mga uwak: dai sinda nagtatanom o nag-aani; dai sinda nin mga sarayan o mga harong-harong, alagad pinapakakan sinda nin Dios! Kamo pa daw an dai pakakanon nin Dios na mas mahalaga ki sa mga gamgam? 25 Siisay saindo, sa pagparahadit, an makakadagdag nin sarong oras sa saiyang buhay? 26 Dai ngani nindo nahihimo maski an siring kasadit na bagay, tadaw ta naghahadit pa kamo kan ibang mga bagay? 27 Masdan nindo kun paano an pagtalubo kan mga liryo; dai sinda nagtatrabaho o nagtatahi kan gubing ninda. Alagad sinasabihan ko kamo na maski si Solomon, sa bilog niyang kamurawayan, dai pa nakagubing nin arog kagayon kan saro kan mga burak na ini. 28 Alagad kun ginugubingan nin Dios an mga doot sa oma na buhay ngunyan dangan sinusulo pagkaaga, kamo pa daw an dai niya paggubingan? Maluya an pagtubod nindo! 29 Kaya dai kamo mahadit o maghanap kan saindong kakakanon o iinomon. 30 An mga bagay na ini iyo an pinaghahanap kan mga pagano digdi sa kinaban. Aram kan saindong Ama na kaipuhan nindo an mga bagay na ini. 31 Alagad hanapa nindo an saiyang Kahadean asin mapapasaindo man an mga bagay na iyan. 32 ”Dai kamo matakot, sadit na ariponpon, huli ta kaogmahan kan saindong Ama na itao saindo an Kahadean. 33 Pabakalan nindo an saindong mga rogaring asin an kabaklan kaiyan ilimos nindo sa mga dukha. Magtagama kamo nin mga pitaka na dai nagdadaan. Magtipon kamo nin kayamanan sa langit, ta duman dai nanggad iyan maiinaan, huli ta mayong parahabon na makakaduman, asin mayong bokbok na makakaraot kaiyan. 34 Huli ta kun haen an saindong kayamanan, yaon man an saindong puso. 35 ”Magin andam kamo, asin palaada an saindong mga ilawan. 36 Magin arog kamo sa mga sorogoon na naghahalat kan pag-abot kan saindang kagurangnan hale sa kasalan, tanganing pag-abot niya mabuksan tolos ninda an pintoan pagtoktok niya. 37 Paladan an mga sorogoon na maabotan kan saindang kagurangnan na bakong torog! Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, maandam an kagurangnan nin kakanon, papatukawon sinda saka paglilingkodan. 38 Paladan an mga sorogoon na iyan kun maabotan niya sindang andam, dawa pa mag-abot siya sa kamatangaan nin banggi o sa pagkaagang amay! 39 Alagad saboton nindo ini: kun aram pa sana kan kagharong an oras kan pag-abot kan parahabon, nagbantay kuta siya asin dai nagtugot na masalakat an saiyang harong. 40 Kaya kamo man dapat na magin andam, huli ta an Aki nin Tawo maabot sa oras na dai nindo pinaghohona.” 41 Dangan hinapot ni Pedro si Jesus, “Kagurangnan, ano an parabolang ini, para samo o para sa gabos?” 42 Nagsimbag an Kagurangnan, “Siisay an maimbod saka madonong na sorogoon? Siya idtong ibubugtak kan saiyang kagurangnan na mamahala kan ibang mga sorogoon, asin marasyon sainda nin kakanon sa oras nin pagkakan. 43 Paladan an siring na sorogoon na maabotan na nag-ootob kan trabahong itinao saiya pagpuli kan kagurangnan niya! 44 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, an sorogoon na iyan pamamahalaon kan kagurangnan niya kan gabos na rogaring kaini. 45 Alagad kun an sorogoon na iyan magsaboot na haloy pa bago magbalik an saiyang kagurangnan asin poonan niyang kulogan an kapwa niya sorogoon na lalaki asin babae, dangan magkakan siya saka magburat— 46 pag-abot kan kagurangnan niya sa aldaw asin oras na dai niya pinaghohona, papadusahan siya nin kagadanan asin ibubugtak siya sa kaibahan kan mga bako(ng) maimbod. 47 ”An sorogoon na nakakaaram kan kabotan kan saiyang kagurangnan, alagad dai nag-andam o nagkuyog kaiyan, hahampakon nin makuri. 48 Alagad an sorogoon na dai nakakaaram kan kabotan kan saiyang kagurangnan, asin naggibo nin anoman na maninigo nin padusa, hahampakon nin kadikit. An pinaniwalaan nin dakul, hahanapan nin dakul; an pinaniwalaan nin mas dakul, hahanapan man nin mas dakul. 49 ”Nagdigdi ako sa pagdara nin kalayo sa kinaban, asin mawot ko na naglalaad na iyan! 50 Igwa akong bunyag na aakoon, asin napupurisaw ako sagkod na dai iyan maotob! 51 Sa paghona nindo nagdigdi ako sa pagdara nin katoninongan sa kinaban? Sinasabihan ko kamo, bakong katoninongan kundi pagkabaranga. 52 Huli ta poon ngunyan an pamilyang may limang kaayon mababanga: an tolo laban sa duwa, an duwa laban sa tolo. 53 An ama laban sa aki niyang lalaki, an aking lalaki tumang sa saiyang ama; an ina laban sa aki niyang babae, an aking babae tumang sa saiyang ina; an panugangan na babae laban sa manugang niyang babae; an manugang na babae tumang sa panugangan niyang babae.” 54 Nagsabi pa si Jesus sa mga tawo, “Kun nakakahiling kamo nin dampog sa solnopan, minasabi tolos kamo na mauran, asin minauran mananggad. 55 Kun minahuyop an doros sa timog, minasabi kamo na mainit, asin minainit mananggad. 56 Mga parasagin-sagin! Nauukodan nindo kun mauran o mainit sa pagmasid sana kan direksyon kan doros saka sa paghiling sa langit; tadaw ta dai nindo nasasabotan an kahulogan kaining panahon? 57 ”Tadaw ta bakong kamo mismo an mag-isip kun ano an tamang gibohon? 58 Kun igwa nin magsangat nin kaso tumang saindo saka darahon kamo sa husgado, hingowahon nindong makipaghusay saiya mantang dai pa kamo naabot sa husgado, ta tibaad iatubang kamo sa hukom na matao saindo sa pulis, na iyo man an malaog saindo sa bilanggoan. 59 Sinasabihan ko kamo, na dai kamo makakaluwas sa bilanggoan sagkod na dai nindo mabayadan an huring sentabo kan multa.”
1 Kan oras man sanang idto may nagkapirang tawo duman na nag-osip ki Jesus dapit kan mga taga Galilea na ipinagadan ni Pilato mantang nagdodolot sinda nin mga atang sa Dios. 2 Sinimbag sinda ni Jesus, “Naghohona kamo na mas makasalan an mga taga Galileang idto ki sa ibang mga taga Galilea, huli sa nangyari sainda? 3 Bako! Alagad sinasabihan ko kamo na kun dai kamo magbakle, magagadan man kamo gabos arog sainda. 4 Idtong dyes y otso katawong nagkagaradan kan marumpagan kan tore sa Siloe, sa paghona nindo mas maraot sinda ki sa ibang mga tawong nag-eerok sa Jerusalem? 5 Bako! Alagad sinasabihan ko kamo na kun dai kamo magbakle, magagadan man kamo gabos arog sainda.” 6 Dangan nag-osipon si Jesus kan parabolang ini, “An sarong lalaki may tanom na higera sa saiyang ubasan. Hiniling niya kun may bunga idto alagad mayo siyang nakua. 7 Kaya sinabihan niya an namamahala kan saiyang ubasan, ‘Tolong taon na akong nagpaparabalik-balik sa paghanap nin bunga sa kahoy na ini, alagad mayo akong nakukua. Paloda iyan! Sayang kan dagang natatanoman kaiyan!’ 8 Alagad sinabihan siya kan namamahala kan ubasan, ‘Kagurangnan, pabayae ngona maski ngunyan na sanang taon. Makalot ako sa palibot kaiyan dangan bubugtakan ko nin abono. 9 Kun magbunga iyan sa sunod na taon, marahay; alagad kun dai palodon ta na.’” 10 Sarong aldaw na Sabbath, nagtukdo si Jesus sa sarong sinagoga. 11 May sarong babae duman na dyes y otsong taon nang naghehelang, huli ta may maraot na espiritu; nabuktot siya asin dai nakakatindog na tanos. 12 Pagkahiling saiya ni Jesus, inapod siya saka sinabihan, “Babae, ligtas ka na sa helang mo!” 13 Dinutaan siya ni Jesus asin nahale tolos an saiyang pagkabuktot; kaya inomaw niya an Dios. 14 Alagad naanggot an opisyal kan sinagoga huli ta nagbolong si Jesus sa aldaw na Sabbath. Kaya nagtaram sa mga tawo an opisyal, “Igwa nin anom na aldaw na kita dapat magtrabaho, kaya sa mga aldaw na iyan kamo magdigdi sa pagpabolong, bakong sa aldaw na Sabbath!” 15 Sinimbag siya kan Kagurangnan, “Mga parasagin-sagin! Bakong hinuhubadan nindo an saindong baka o asno sa gakodan tanganing darahon sa pararaan maski aldaw na Sabbath? 16 An babaeng ini pa daw na aki ni Abraham, na ginapos ni Satanas nin dyes y otsong taon sa helang niyang iyan, an dai hubadan sa aldaw na Sabbath?” 17 Nasopog an mga kaiwal ni Jesus huli kan simbag niya, mantang an kadaklan kan mga tawo naogma sa gabos na ngangalasan na saiyang ginibo. 18 Nagsabi si Jesus, “Ano an kaagid kan Kahadean nin Dios? Sa ano ko iyan ikakabaing? 19 Garo iyan sarong pisog nin mustasa na itinanom nin sarong lalaki sa saiyang oma. Nagtalubo idto asin nagin dakulang kahoy, mala ta sa mga sanga kaiyan naggibo nin salagan an mga gamgam.” 20 Nagsabi giraray si Jesus, “Sa ano ko pa ikakabaing an Kahadean nin Dios? 21 Garo iyan lebadura na isinalak nin sarong babae sa tolong litrong arina sagkod na nag-usbog an bilog na minasa.” 22 Nagtutukdo si Jesus sa mga banwa asin sa mga baryo na inaagihan niya sa pagpasiring niya sa Jerusalem. 23 May sarong naghapot saiya, “Kagurangnan, dikit daw sana an makakaligtas?” Nagsimbag si Jesus, 24 ”Maghingowa kamong makalaog sa hayakpit na pintoan; huli ta sinasabihan ko kamo na dakul an maghihingowang maglaog diyan alagad dai makakalaog. 25 Kun serahan na kan kagharong an pintoan, kamong mga nagtitindog sa luwas mapoon pagtoktok asin pag-apod, ‘Kagurangnan, bukasan mo man kami!’ Alagad masimbag siya saindo, ‘Dai ko aram kun mga taga saen kamo!’ 26 Dangan masimbag kamo, ‘Kaiba mo kaming nagkakan saka nag-inom; nagtukdo ka sa banwaan mi!’ 27 Alagad masimbag siya, ‘Sinabi ko nang dai ko aram kun mga taga saen kamo! Hale kamo diyan, mga paragibo nin maraot!’ 28 Magtatangis kamo duman asin magraragot an saindong mga ngipon kun mahiling nindo si Abraham, si Isaac saka si Jacob asin an gabos na propeta sa laog kan Kahadean nin Dios, mantang kamo nasa luwas! 29 Maabot an mga tawo hale sa sirangan, sa solnopan, sa amihan asin sa habagat, dangan matukaw sa bangkete sa Kahadean nin Dios. 30 May mga nahuhuri na maeenot; may mga naeenot na mahuhuri.” 31 Kan aldaw man sanang idto, nag-abot an nagkapirang Fariseo asin nagsabi ki Jesus, “Maghale ka digdi, huli ta boot kang gadanon ni Herodes.” 32 Alagad sinimbag sinda ni Jesus, “Sabihan nindo an amid na iyan, ‘Ngunyan na aldaw asin sa aga, magpapaluwas ako nin mga demonyo saka magbobolong; sa ikatolong aldaw, matatapos na an gibo ko.’ 33 Alagad dapat na akong magpadagos kan sakong paglakaw ngunyan, sa aga, asin sa masunod pang aldaw, huli ta dai dapat magadan an sarong propeta kun bako sa Jerusalem. 34 ”O Jerusalem, Jerusalem! Ginagadan mo an mga propeta asin ginagapo mo an mga sinugo nin Dios saimo! Pirang beses nang boot kong tiriponon an saimong mga aki arog kan paglukob nin sarong gunakan sa saiyang mga siwo, alagad habo ka! 35 Hilinga, ta pinabayaan na an saimong harong. Sinasabihan taka, dai mo na ako mahihiling sagkod na dai ka minasabing, ‘Paladan an minadatong sa ngaran nin Kagurangnan.’”
1 Sarong aldaw na Sabbath, nagkakan si Jesus sa harong nin sarong lider na kaayon kan mga Fariseo. Duman pinagmasdan siya kan mga tawo. 2 Yaon man duman sa atubangan ni Jesus an sarong lalaking gatok an mga tabay asin mga takyag. 3 Hinapot ni Jesus an mga paratukdo kan Katogonan asin an mga Fariseo, “Tugot daw an pagbolong sa aldaw na Sabbath o dai?” 4 Alagad dai sinda naggirong. Kinapotan ni Jesus an may helang, binolong asin pinapuli. 5 Dangan sinabihan niya an mga tawo, “Kun may baka o aki kamong nahulog sa bobon sa aldaw na Sabbath, dai daw nindo hawason tolos?” 6 Alagad dai sinda nakasimbag kaini. 7 Namasdan ni Jesus na pinipili kan ibang mga bisita an mga pinakamarahay na tukawan, kaya nag-osipon siya nin sarong parabola, 8 ”Kun alokon ka sa kinasal, dai ka magtukaw sa pinakamarahay na tukawan, ta tibaad may inalok an kagharong na orog ki sa saimo; 9 dangan an nag-alok saindong duwa madolok asin masabi, ‘Itao mo saiya an tukawan.’ Masosopog ka ta matukaw ka sa pinakamenos na lugar. 10 Kaya kun alokon ka, tumukaw ka sa pinakamenos na lugar tanganing kun dolokon ka kan nag-alok saimo, sasabihan ka, ‘Katood, madya sa mas marahay na tukawan.’ Dakulang onra mo ini sa atubangan kan gabos na bisita. 11 Huli ta an siisay man na nagpapalangkaw, ibababa; an siisay man na nagpapakumbaba, ilalangkaw.” 12 Dangan nagsabi man si Jesus sa kagharong na nag-alok saiya, “Kun magbangkete ka, dai ka mag-alok kan mga katood mo, o mga tugang mo, o mga kadugo mo, o mga kataed mong mayayaman; huli ta aalokon ka man ninda kaya mababalosan ka. 13 Kun magbangkete ka, alokon mo an mga dukha, mga kimay, mga pilay asin mga buta. 14 Bebendisyonan ka, huli ta dai sinda makakabalos saimo. Babalosan ka nin Dios sa pagkabuhay liwat kan mga matanos.” 15 Nadangog ini kan saro sa mga kasabay niyang magkakan asin nagsabi ki Jesus, “Paladan an mga matukaw sa bangkete duman sa Kahadean nin Dios!” 16 Sinabihan siya ni Jesus, “Sarong lalaki an nagbangkete kaidto asin dakul an saiyang inalok. 17 Kan makakan na, sinugo niya an saiyang sorogoon na sabihan an mga inalok, ‘Madya kamo ta andam na an gabos!’ 18 Alagad saro-saro sindang nagdahelan. An enot nagsabi sa sorogoon, ‘Nagbakal ako nin oma kaya kaipuhan hilingon ko idto; despensara ngona ako.’ 19 An saro man nagsabi, ‘Nagbakal ako nin limang padis na baka asin maduman ako ta boot ko sindang baloon; despensara ngona ako.’ 20 An saro man nagsabi, ‘Bago akong kasalon kaya dai ako makakaduman.’ 21 Pagpuli kan sorogoon, inosip an gabos na ini sa saiyang kagurangnan. Naanggot nin makuri an kagurangnan, kaya tinaraman niya an sorogoon, ‘Magduman ka tolos sa mga kalye asin sa mga dalan kan banwaan. Daraha digdi an mga dukha, mga kimay, mga buta saka mga pilay!’ 22 Pagbalik kan sorogoon nagsabi siya, ‘Kagurangnan, nagibo ko na an ipinagboot mo, alagad igwa pa nin matutukawan.’ 23 Kaya sinabihan siya giraray kan saiyang kagurangnan, ‘Dumuman ka sa mga tinampo saka sa mga dalan sa kabubuldan dangan piriton mong magdigdi an mga tawo tanganing mapano an harong ko. 24 Sinasabihan ko kamo na mayo ni saro sa mga nagsayuma an makakanamit kan sakong handa!’” 25 Kadakul kan tawong nagsunod ki Jesus. Nag-atubang siya sainda asin nagsabi, 26 ”An magdolok sako dai magigin disipulo ko kun orog na namomotan niya ki sa sako an saiyang ama, ina, agom, mga aki, mga tugang, asin an sadiri niyang buhay. 27 An dai magpasan kan sadiri niyang krus saka magsunod sako dai magigin disipulo ko. 28 Kun igwa saindong boot magtugdok nin tore, bakong minatukaw ngona siya dangan kukwentahon an magagasto, tanganing maaraman kun igwa siya kan tamang halaga na ikakapahaman kaiyan? 29 Ta kun ikabugtak na niya an mga pundasyon asin dai siya makapahaman, pagngingisihan siya kan gabos, 30 asin sasabihan, ‘An tawong iyan nagpoon magtugdok alagad dai nakapahaman!’ 31 Kun may sarong hade na boot makigera sa saro man na hade, iisipon ngona niya kun kaya niyang makilaban na dyes mil sana an soldados niya tumang sa beynte mil. 32 Kun dai niya kaya, mapadara siya nin mga sugo asin mahagad nin katoninongan mantang harayo pa an saiyang kalaban. 33 Siring man, an dai saindo magbaya kan gabos na sadiri niya, dai magigin disipulo ko. 34 ”An asin marahay, alagad kun mawaraan nin asgad an asin, paano pang mapaasgad iyan? 35 Mayo na iyan nin pakinabang maski para sa daga o para sa nakatambak na ati; itinatapok na sana iyan. An may talinga magdangog!”
1 Sarong aldaw, nagdolok ki Jesus an dakul na parasingil nin buhis asin mga parakasala sa paghinanyog saiya. 2 Naggumod-gumod an mga Fariseo asin an mga paratukdo kan Katogonan, “An lalaking ini minaako nin mga parakasala saka nagkakakan sa kaibahan ninda!” 3 Kaya inosipon sainda ni Jesus an parabolang ini, 4 ”Halimbawa saro saindo igwa nin sanggatos na karnero alagad may sarong mawara, ano an gigibohon niya? Bako daw na babayaan niya an nobenta y nwebeng karnero sa pasabsaban dangan hahanapon an saro na nawawara sagkod na makua niya? 5 Kun makua na, maogmang ibinubugtak niya iyan sa saiyang abaga. 6 Pag-abot niya sa harong, inaapod niya an saiyang mga katood saka mga kataed asin sinasabihan, ‘Mag-ogma kita, huli ta nakua ko na an karnerong nawara!’ 7 Siring man sinasabihan ko kamo, orog pa an magigin kaogmahan sa langit huli sa sarong parakasala na nagsolsol, ki sa nobenta y nwebeng matanos na dai nangangaipong magsolsol. 8 ”Halimbawa igwa nin sarong babae na may sampolong kwartang plata, alagad mawaran siya nin saro, ano an gigibohon niya? Bakong susuloan niya an ilawan, sisighidan an harong asin hahanapon nin maigot an nawawarang kwartang plata sagkod na makua niya iyan? 9 Kun makua niya, inaapod niya an saiyang mga katood saka mga kataed asin sinasabihan, ‘Mag-ogma kita ta nakua ko na an nawawara kong kwartang plata!’ 10 Siring man sinasabihan ko kamo, na an mga anghel nin Dios nag-oogma huli sa sarong parakasala na nagsosolsol.” 11 Nagsabi pa si Jesus, “Igwa nin sarong tawo na may duwang aking lalaki. 12 An ngohod nagsabi sa ama, ‘Ama ko, tawan na sako an kahirasan ko!’ Kaya pinagbanga kan ama sa duwang aki niya an saiyang pagsadiri. 13 Pakalihis nin nagkapirang aldaw, ipinabakal kan ngohod an kahirasan niya dangan nagduman sa harayong lugar. Duman niya ginasto an kwarta sa maraot na pamumuhay. 14 Naubos an gabos niyang kwarta. Dangan nagkaigwa nin makuring gutom sa lugar na idto asin nagpoon man siyang magtios. 15 Kaya nagdolok siya asin nagpatandan sa saro na taga duman; isinubol siya kaini sa saiyang oma tanganing mag-ataman kan mga orig. 16 Boot kutana niyang malaogan an saiyang tulak maski kan mga ibinabahog sa mga orig, alagad mayo nin nagtao saiya nin anoman. 17 Kan makapag-isip-isip siya, nagsabi siya, ‘Sobra an kakanon kan gabos na tinatandanan na trabahador duman sa harong kan ama ko, mantang ako magagadan digdi sa gutom! 18 Mapuli ako sa sakuyang ama asin sasabihan ko siya, “Ama ko, nagkasala ako sa Dios asin saimo. 19 Bako na akong maninigo na apodon pang aki mo; ibilang mo na sana akong saro kan saimong mga tinatandanan na trabahador.”’ 20 Kaya naglakaw siya papuli sa saiyang ama. “Harayo pa, natanawan na siya kan ama niya. Naherak nin marahay an saiyang ama, kaya nagdalagan ining nagsabat saiya, kinugos siya saka hinadokan. 21 Sinabihan kan aki an saiyang ama, ‘Ama ko, nagkasala ako sa Dios asin saimo. Bako na akong maninigo na apodon pang aki mo. Ibilang mo na sana akong saro kan saimong mga tinatandanan na trabahador.’ 22 Alagad inapod kan ama an saiyang mga sorogoon, ‘Dali kamo; daraha nindo digdi an pinakamarahay na gubing asin sulotan nindo saiya; singsingan nindo siya saka sapatosan. 23 Dangan daraha digdi an pinatabang ogbon na baka asin bunoa! Mag-ogma kita! Magbangkete kita! 24 Huli ta an aki kong ini gadan na, alagad ngunyan nabuhay liwat; nawara, alagad nakua na.’ Kaya nagpoon sindang mag-orogma. 25 ”Kan oras na iyan, an matuang aki papuli na hale sa oma. Kan harani na siya sa harong, nakadangog siya nin musika asin sarayaw. 26 Inapod niya an saro kan mga sorogoon dangan hinapot kun ano an nangyayari. 27 Nagsimbag an sorogoon, ‘Nag-abot na an tugang mo! Pinabuno kan saimong ama an pinatabang ogbon na baka huli ta nakabalik siyang ligtas saka buhay.’ 28 Naanggot an matuang aki asin habong lumaog sa harong; kaya nagluwas an saiyang ama asin pinakiolayan siyang lumaog. 29 Alagad sinabihan niya an saiyang ama, ‘Hilinga man daw, pinaglingkodan taka sa haloy na panahon, asin dai ko linapas an saimong kabotan, alagad ano man lamang an itinao mo sako? Mayo, maski sarong sadit na kanding tanganing mag-ogma ako kaiba kan sakong mga katood! 30 Alagad pagpuli kan aki mong iyan na nagsayang kan saimong pagsadiri sa mga maraot na babae, ipinabuno mo pa an pinatabang ogbon na baka!’ 31 Nagsimbag an ama, ‘Aki ko, danay kang nasa kaibahan ko, asin saimo an gabos na sadiri ko. 32 Alagad dapat kitang magbangkete saka mag-ogma huli ta an tugang mong ini gadan na, alagad nabuhay liwat; nawara, alagad nakua na.’”
1 Nag-osipon man si Jesus sa saiyang mga disipulo, “Igwa nin sarong mayaman na may enkargado na namamahala kan mga pagsadiri niya. Nakaabot sa mayaman na ini an bareta na an sadiri niya pinagpaparagasto kan enkargado. 2 Kaya ipinaapod niya saka tinaraman, ‘Ano ining nadadangog ko manongod saimo? Tawe ako nin kwenta kan palakaw mo sa pagsadiri ko huli ta dai ka na pwedeng mamahala kaiyan.’ 3 Nagsaboot an enkargado, ‘Hahaleon na ako sa trabaho kan sakong kagurangnan. Ano na an gigibohon ko? Maluya akong magtrabaho sa daga asin nasosopog akong makilimos. 4 Aram ko na an gigibohon ko tanganing kun mayo na ako nin trabaho, akoon ako kan sakong mga katood sa saindang harong!’ 5 Kaya saro-saro niyang ipinaapod an mga may utang sa saiyang kagurangnan. Hinapot niya an enot, ‘Gurano an utang mo sa sakong kagurangnan?’ 6 Nagsimbag idto, ‘Sanggatos na bariles nin lanang oliba.’ Tinaraman siya kan enkargado, ‘Uya an listahan kan saimong utang. Dali, tukaw na asin isurat mong singkwenta.’ 7 Hinapot man niya an saro, ‘Ika man, gurano an utang mo?’ Nagsimbag ini, ‘Sanggatos na sako nin trigo.’ Sinabihan siya kan enkargado, ‘Uya an listahan kan saimong utang; otsenta sana an isurat mo.’ 8 Inomaw kan kagurangnan an madayang enkargado huli ta ginamit niya an saiyang isip. Huli ta an mga aki kan kinaban na ini mas madodonong magpalakaw kan mga pagsadiri ninda ki sa mga aki nin liwanag.” 9 Nagpadagos si Jesus sa pagtaram, “Kaya sinasabihan ko kamo, gamiton nindo an mga kayamanan sa kinaban na ini nganing makakua kamo nin mga katood. Maubos man iyan, may mapadagos pa saindo sa erokan na mayong kataposan. 10 An maimbod sa dikit na bagay, maimbod man sa dakul; an madaya sa dikit na bagay, madaya man sa dakul. 11 Kaya kun dai kamo mapapaniwalaan kan kayamanan sa kinaban na ini, siisay an mapaniwala saindo kan tunay na kayamanan? 12 Kun dai kamo mapapaniwalaan kan sadiri nin iba, siisay an matao saindo kan talagang para saindo? 13 ”Mayong sorogoon na makakapaglingkod sa duwang kagurangnan, huli ta ikakaongis niya an saro asin mamomotan niya an saro; magigin maimbod siya sa saro asin pag-oolog-ologon an saro. Dai kamo makakapaglingkod sa Dios saka sa kayamanan.” 14 Nadangog ini gabos kan mga Fariseong makikwarta, kaya pinagngisihan ninda si Jesus. 15 Alagad sinabihan sinda ni Jesus, “Kamo an mga nagpapakamatanos sa atubang nin mga tawo, alagad aram nin Dios an nasa puso nindo. Huli ta an pinapahalagahan nin mga tawo, ikinakaongis nin Dios. 16 ”An Katogonan ni Moises saka an mga kasuratan kan mga propeta nagdanay sagkod sa panahon ni Juan Bautista. Magpoon kaiyan, ipinaghuhulit na an Marahay na Bareta dapit sa Kahadean nin Dios, asin an gabos nagpipirit na makalaog diyan. 17 Alagad mas pasil na mapara an langit saka an daga, ki kan mawaraan nin halaga maski an pinakasadit sanang punto kan Katogonan. 18 ”An lalaking magsuhay sa agom dangan mag-agom nin iba, nagkakasala nin adulteryo; an lalaking mag-agom sa babaeng sinuhayan, nagkakasala man nin adulteryo. 19 ”Igwa kaidto nin sarong mayaman. Mga mamahalon an gubing niya asin masisiram an mga kinakakan aroaldaw. 20 May saro man na dukha na an ngaran Lazaro; pano nin lugad an hawak niya. Danay siyang nakatukaw sa may pintoan kan mayaman, 21 nagmamawot na makakakan dawa kan mga rakdag na nahuhulog sa lamesa kan mayaman. Laen pa kaiyan, rinaranihan asin dinidilaan kan mga ayam an mga lugad niya. 22 Nagadan an dukha asin dinara siya kan mga anghel sa kataed ni Abraham. Nagadan man an mayaman saka ilinubong. 23 Kan nasasakitan na an mayaman duman sa Hades, nagtangad siya asin nahiling niya sa harayo si Abraham saka si Lazaro sa kataed kaini. 24 Kaya nagkurahaw siya, ‘Amang Abraham! Kaheraki man ako! Sugoa man si Lazaro na idotdot an muro niya sa tubig tanganing palipotan an dila ko, huli ta nasasakitan ako nin makuri sa kalayong ini!’ 25 Alagad sinabihan siya ni Abraham, ‘Aki ko, giromdoma na kan nabubuhay ka pa sa daga, nakamtan mo an gabos na kaginhawahan, mantang si Lazaro anas pagtios. Ngunyan nasa kaginhawahan siya digdi mantang ika nagtitios. 26 Laen pa kaiyan, igwang hararom na ampas sa pagultanan ta, tanganing dai makabalyo diyan an yaon digdi, asin dai makabalyo digdi an yaon diyan.’ 27 Nagsabi an mayaman, ‘Kun siring, Amang Abraham, nakikimaherak ako saimo na isubol mo si Lazaro sa harong nin sakong ama, 28 huli ta igwa pa ako duman nin limang tugang na lalaki. Padumanon mo siya nganing patanidan sinda, ta tibaad makadigdi man sinda sa lugar na ini nin kasakitan.’ 29 Alagad sinabihan siya ni Abraham, ‘Yaon sainda si Moises saka an mga propeta; kaya dapat na magdangog sainda an mga tugang mo.’ 30 Nagsimbag an mayaman, ‘Dai, Amang Abraham; alagad kun may sarong mabuhay liwat na magduman sainda, mabakle sinda.’ 31 Sinabihan siya ni Abraham, ‘Kun dai sinda magdangog ki Moises asin sa mga propeta, dai man sinda matubod maski pa may mabuhay liwat sa mga gadan.’”
1 Nagsabi si Jesus sa saiyang mga disipulo, “Maabot nanggad an mga pagsugot; alagad herak man sa tawong nagigin dahelan nin pagkakasala! 2 Marahay pang tagulnodan siya sa liog nin gapong gilingan dangan ihulog sa tahaw kan dagat, ki kan magin siyang dahelan nin pagkakasala kan mga saradit na ini. 3 Kaya mag-ingat kamo! “Kun an tugang mo magkasala saimo, sagweon mo siya; kun magbakle siya, patawada. 4 Maski pa pitong beses siyang magkasala saimo sa laog nin sarong aldaw asin pitong beses man siyang magsabi, ‘Nagsosolsol na ako,’ dapat mo siyang patawadon.” 5 Nagsabi sa Kagurangnan an mga apostol, “Pakosoga an samong pagtubod!” 6 Sinabihan sinda kan Kagurangnan, “Kun igwa kamo nin pagtubod na siring kan pisog nin mustasa, masasabihan nindo ining kahoy na sikomoro, ‘Magabot ka dangan makatanom sa dagat!’ asin makuyog iyan saindo. 7 ”Halimbawa igwa kamo nin sorogoon na nag-aarado o nagaataman nin mga karnero. Pag-abot niya hale sa oma, aalokon daw nindo siyang magkakan? 8 Dai nanggad! Kundi, ini an sasabihon nindo saiya, ‘Andama an sakong pamanggihan, dangan magsangle ka asin maglingkod sako mantang nagkakakan ako. Pakatapos ko, pwede ka nang magkakan.’ 9 Pinapasalamatan daw an sorogoon huli ta kinuyog niya an ipinagboot saiya? Dai! 10 Arog man kamo kaiyan; kun nagibo na nindo an ipinapagibo saindo magsabi kamo, ‘Mga sorogoon sana kami; ginibo mi sana an samong katongdan!’” 11 Kan pasiring si Jesus sa Jerusalem, nag-agi siya sa pagdolonan kan Samaria asin Galilea. 12 Palaog na siya sa sarong baryo kan sabaton siya nin sampolong daoton. Nagtindog sinda sa harayo, 13 asin kuminurahaw, “Jesus, Kagurangnan! Kaheraki man kami!” 14 Nahiling sinda ni Jesus asin sinabihan, “Lakaw, pumahiling kamo sa mga padi.” Sa dalan pa sana, nagkarilinigan na sinda. 15 An saro sainda, pakahiling na nalinigan na siya, nagbalik na nag-oomaw sa Dios sa makosog na tingog. 16 Nagdapa siya sa atubangan ni Jesus saka nagpasalamat. An tawong ini Samaritano. 17 Naghapot si Jesus, “Bakong sampolo an narahay? Haen an siyam? 18 Tadaw ta an dayuhan sanang ini an nagbalik sa pagpasalamat sa Dios?” 19 Dangan sinabihan siya ni Jesus, “Tumindog ka! Puli na; an saimong pagtubod iyo an nagpaomay saimo.” 20 Sarong aldaw hinapot si Jesus kan mga Fariseo kun nuarin maabot an Kahadean nin Dios. Nagsimbag siya, “An Kahadean nin Dios madatong na mayong tanda na mahihiling. 21 Mayong makakapagsabi, ‘Yaon digdi!’ o ‘Yaon duman!’ huli ta an Kahadean nin Dios yaon saindo.” 22 Dangan nagsabi siya sa mga disipulo, “Maabot an panahon na mamawoton nindong mahiling an saro kan mga aldaw kan Aki nin Tawo, alagad dai nindo iyan mahihiling. 23 Igwa nin masabi, ‘Yaon duman!’ o ‘Yaon digdi!’ Alagad dai kamo magtubod, dai kamo magsunod sainda. 24 Siring na an kikilat minasilyab hale sa sarong poro sagkod sa ibong na poro kan kalangitan, arog man kaiyan an pag-abot kan Aki nin Tawo. 25 Alagad kaipuhan ngona siyang magtios nin dakul na kasakitan dangan isikwal kan henerasyon na ini. 26 Kun ano an nangyari kan panahon ni Noe iyo man an mangyayari sa mga aldaw kan Aki nin Tawo. 27 Kan panahon na idto, sige sana an karakanan, irinoman, asin aragoman kan mga tawo sagkod sa aldaw na si Noe naglaog sa arka. Dangan nag-abot an baha asin nalamos sinda gabos. 28 Siring man an nangyari kan panahon ni Lot. Nagkarakan sinda, nag-irinom, nagbakal, nagpabakal, nagtanom asin nagtugdok nin harong. 29 Alagad kan aldaw na maghale si Lot sa Sodoma, nag-uran nin kalayo saka asupre; nagadan sinda gabos. 30 Arog man kaiyan sa aldaw na magpahiling an Aki nin Tawo. 31 ”Sa aldaw na iyan, an tawong nasa atop, dai na dapat maglaog pa sa harong tanganing magkua kan saiyang mga gamit; an tawong nasa oma dai na dapat magpuli sa saiyang harong. 32 Giromdoma nindo an agom ni Lot! 33 An boot magligtas kan saiyang buhay, mawawaraan kaiyan; an mawaraan kan saiyang buhay, magkakamit kaiyan. 34 Sinasabihan ko kamo, sa bangging iyan igwa nin duwang tawo na maturog sa sarong higdaan; an saro kukuahon, an saro iwawalat. 35 Duwang babae an magtatabang sa paggiling; an saro kukuahon, an saro iwawalat. 36 (Duwang lalaki an magtatrabaho sa oma; an saro kukuahon, an saro iwawalat.)” 37 Naghapot an mga disipulo, “Saen ini mangyayari, Kagurangnan?” Nagsimbag si Jesus, “Kun saen an bangkay, duman man matipon an mga uwak.”
1 Dangan nag-osipon sainda si Jesus nin sarong parabola, tanganing tukdoan sinda na danay na mamibi asin dai mahalean nin paglaom. 2 Nagsabi siya, “May sarong hukom sa sarong banwaan na dai natatakot sa Dios saka mayong ginagalangan na siisay man na tawo. 3 Igwa man sa banwaan na idto nin sarong babaeng balo na nagpaparabalik-balik sa hukom na ini huli ta naghahagad nin tabang sa kaso niya tumang sa sarong kaiwal. 4 Haloy nang nagparasayuma an hukom, alagad sa kahuri-hurihi nagsaboot siya, ‘Dawa dai ako natatakot sa Dios, saka mayong ginagalangan na siisay man na tawo, 5 alagad huli ta dai ako inoontokan kan balong ini, gigibohon ko na sana an hinahagad niya, tanganing dai na niya ako pagpurisawon.’” 6 Nagsabi pa an Kagurangnan, “Dangoga nindo an sinabi kan hukom na maraot. 7 Dai daw itatao nin Dios an katanosan sa saiyang mga pinili na nag-aagrangay saiya aldaw-banggi? Mag-aabala daw siya sa pagtabang sainda? 8 Alagad pagdigdi kan Aki nin Tawo, makakakua daw siya nin pagtubod sa kinaban?” 9 Inosipon man ni Jesus an parabolang ini sa mga tawong naghohona na sinda marahay asin nagmemenos sa iba: 10 ”May duwang tawong nagduman sa Templo tanganing mamibi; an saro Fariseo asin an saro parasingil nin buhis. 11 ”Nagtindog an Fariseo asin namibi nin siring, ‘O Dios, nagpapasalamat ako saimo, huli ta bako ako arog sa mga parahabon, mga madaya, mga parasambay. Bako man ako arog sa tawong ini na parasingil nin buhis. 12 Nag-aayuno ako nin duwang beses sa semana saka nagtatao ako saimo nin himoloan kan gabos kong hinanapan.’ 13 Alagad an parasingil nin buhis na nakatindog sa harayo, dai nangangahas magtangad sa langit, kundi tinutumbok an saiyang daghan asin nagsasabi, ‘O Dios ko, kaheraki man ako na sarong parakasala!’ 14 Sinasabihan ko kamo na an lalaking idto mapuling matanos ki sa Fariseo. Huli ta an nagpapalangkaw, ibababa; alagad an nagpapakumbaba, ilalangkaw.” 15 May nagkapirang tawo na nagdara kan saindang mga aki ki Jesus tanganing saiyang bendisyonan.z Nahiling sinda kan mga disipulo kaya inanggotan sinda. 16 Alagad inapod ni Jesus an mga aki saka nagsabi, “Pabayae nindong magdolok sako an mga aki! Dai nindo sinda pag-olangon huli ta sa mga arog sainda an Kahadean nin Dios. 17 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, an siisay man na dai umako kan Kahadean nin Dios siring sa aking sadit, dai nanggad makakalaog diyan.” 18 Hinapot si Jesus kan sarong lider na Judio, “Marahay na Maestro, ano an dapat kong gibohon tanganing makamtan ko an buhay na daing kataposan?” 19 Sinimbag siya ni Jesus, “Tadaw ta inaapod mo akong marahay? Mayong marahay kundi an Dios sana. 20 Aram mo an mga togon: ‘Dai ka magsambay; dai ka maggadan; dai ka maghabon; dai ka magsaksi nin putik; galangan mo an saimong ama asin ina.’” 21 Nagsimbag an lalaki, “Kinukuyog ko na iyan gabos poon kan ako aki pa.” 22 Kan madangog ini ni Jesus, sinabihan niya an lalaki, “Saro pang bagay an kaipuhan mong gibohon. Ipabakal mo an gabos mong rogaring saka ipanao mo an kabaklan sa mga dukha, asin magkakaigwa ka nin kayamanan sa langit. Pakatapos, magbalik ka asin sumunod sako.” 23 Alagad kan madangog ini kan lalaki, namondo siya huli ta mayaman siya. 24 Nahiling ni Jesus na namondo an tawong idto kaya nagsabi siya, “Masakit na gayo sa mga mayaman na makalaog sa Kahadean nin Dios! 25 Mas pasil pa sa sarong kamelyo na makaagi sa labot nin dagom ki sa sarong mayaman na makalaog sa Kahadean nin Dios.” 26 Naghapot saiya an mga nakadangog, “Kun siring, siisay palan an makakaligtas?” 27 Sinimbag sinda ni Jesus, “An imposible sa tawo, posible sa Dios.” 28 Dangan nagsabi si Pedro ki Jesus, “Binayaan mi an samuyang mga harong asin nagsunod saimo.” 29 Nagsabi si Jesus, “Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, na an siisay man na magbaya nin erokan, o agom, o mga tugang, o mga magurang o mga aki huli sa Kahadean nin Dios, 30 maako nin mas dakul sa panahon na ini, asin nin buhay na daing kataposan sa maabot na panahon.” 31 Isiniblag ni Jesus an Dose dangan sinabihan, “Uya, nagtutukad na kita pasiring sa Jerusalem; duman maootob an gabos na isinurat kan mga propeta dapit sa Aki nin Tawo. 32 Huli ta itatao siya sa mga pagano saka pagtutuya-tuyaon, sosopogon asin lulutaban. 33 Hahampakon ninda siya dangan gagadanon, alagad sa ikatolong aldaw mabubuhay siya liwat.” 34 Mayo sindang nasabotan maski arin man kan mga bagay na ini; dai ninda nasabotan an saiyang itinaram huli ta dai ini naabot kan saindang isip! 35 Mantang nagdadangadang si Jesus sa Jerico, may sarong lalaking buta duman na nakatukaw sa gilid kan tinampo, nakikilimos. 36 Kan madangog kan buta an kadakul na nag-aaragi, naghapot siya kun ano an nangyayari. 37 Sinabihan siya na si Jesus na taga Nazaret nag-aagi. 38 Nagkurahaw siya, “Jesus! Aki ni David! Kaheraki man ako!” 39 Inanggotan siya kan mga tawong nasa enotan asin pinaalo. Alagad orog siyang nagkurahaw, “Aki ni David! Kaheraki man ako!” 40 Nag-ontok si Jesus, dangan nagboot na darahon saiya an buta. Kan harani na saiya an buta, hinapot niya, 41 ”Ano an boot mong gibohon ko para saimo?” “Kagurangnan, boot kong makahiling,” an simbag niya. 42 Dangan sinabihan siya ni Jesus, “Makahiling ka! An saimong pagtubod iyo an nagpaomay saimo.” 43 Nakahiling tolos siya; nagsunod siya ki Jesus na nagpapasalamat sa Dios. Kan mahiling ini kan mga tawo, nag-omaw sinda gabos sa Dios.
1 Naglaog si Jesus sa Jerico dangan naglakaw paluwas. 2 Igwa duman sa Jerico nin mayaman na poon kan mga parasingil nin buhis na an ngaran Zakeo. 3 Boot niyang mahiling si Jesus alagad dai niya nahihiling huli ta hababa siya asin huli ta kadakul kan mga tawo. 4 Kaya nagdalagan siya sa enotan kan mga tawo dangan nagsakat sa sarong kahoy na sikomoro tanganing mahiling niya si Jesus pag-agi duman. 5 Pagtangod ni Jesus sa kahoy na idto, tinangad niya si Zakeo saka sinabihan, “Zakeo, hilig diyan tolos, huli ta sa harong mo ako madagos ngunyan na aldaw.” 6 Hidaling naghilig si Zakeo asin maogma niyang pinadagos si Jesus sa saiyang harong. 7 Kan mahiling ini kan mga tawo, naggurumod-gumod sinda, “An tawong ini nakikidagos sa harong nin sarong parakasala.” 8 Nagtindog si Zakeo saka nagsabi ki Jesus, “Kagurangnan, itatao ko sa mga dukha an kabanga kan mga rogaring ko asin kun may nadaya ako, duwang doble an ibabayad ko saiya.” 9 Nagsabi si Jesus saiya, “Ngunyan na aldaw nag-abot an kaligtasan sa pamilyang ini, huli ta an tawong ini gikan man ki Abraham. 10 Dahel ta an Aki nin Tawo nagdigdi sa paghanap asin sa pagligtas kan nawawara.” 11 Mantang nagdadangog ki Jesus an mga tawo, nag-osipon siya nin sarong parabola. Harani na siya sa Jerusalem, kaya naghona an mga tawo na madali nang mahayag an Kahadean nin Dios. 12 Kaya sinabihan niya sinda, “May sarong tawong gikan sa ginagalangan na pamilya na naglakaw sa harayong lugar tanganing gibohon na hade, dangan mabalik man sana. 13 Bago siya naghale, inapod niya an sampolo kan saiyang mga sorogoon, tinawan nin tigsararong bulawan na kwarta saka sinabihan, ‘Kapitalon nindo sa negosyo an kwartang ini mantang mayo ako.’ 14 Alagad ikinakaongis siya kan mga kahimanwa niya, kaya nagpadara sinda nin mga sugo tanganing magsabi, ‘Habo ming magin hade an tawong ini.’ 15 ”Alagad ginibo man giraray na hade an tawong idto dangan nagpuli. Pag-abot niya, ipinaapod niya an mga sorogoon na winalatan niya nin kwarta tanganing aramon kun pira an naganansya ninda. 16 Nagdolok an enot na sorogoon asin nagsabi, ‘Kagurangnan, an sarong bulawan na kwarta na itinao mo sako nakaganansya nin sampolo.’ 17 Sinabihan niya an sorogoon, ‘Tama an ginibo mo, marahay na sorogoon! Huli ta maimbod ka sa mga sadit na bagay, gigibohon takang kagsakop nin sampolong syudad.’ 18 Nagdolok an ikaduwang sorogoon asin nagsabi, ‘Kagurangnan, an sarong bulawan na kwarta na itinao mo sako nakaganansya nin lima.’ 19 Sinabihan niya ini, ‘Gigibohon takang kagsakop nin limang syudad.’ 20 An saro pang sorogoon nagdolok asin nagsabi, ‘Kagurangnan, uya an saimong bulawan na kwarta; tinungkosan ko ini sa panyo; 21 huli ta natakot ako saimo dahel ta maisip kang tawo. Kinukua mo an bako mong pinagpagalan, asin nag-aani kan bako mong itinanom.’ 22 Dangan sinabihan kan hade an sorogoon na ini, ‘Maraot kang sorogoon! Papadusahan taka siring sa itinaram mo! Aram mo palan na maisip ako, kinukua ko an bako kong pinagpagalan saka nag-aani kan bako kong itinanom; 23 tadaw ta dai mo idineposito sa bangko an kwarta ko? Pagbalik ko, igwa na kuta ini nin tubo pagkua ko.’ 24 Dangan sinabihan niya an mga yaon duman, ‘Kuaha nindo saiya an bulawan na kwarta dangan itao nindo sa igwang sampolo.’ 25 Nagsabi sinda, ‘Kagurangnan, igwa na siyang sampolo!’ 26 ‘Sinasabihan ko kamo,’ an simbag niya, ‘an siisay man na igwa, tatawan pa nin mas dakul; alagad an siisay man na mayo, kukuahan pa maski kan kadikit na sadiri niya. 27 Dapit naman sa mga kaiwal kong habong mag-ako sako bilang hade, darahon nindo sinda digdi asin gadanon sa atubangan ko!’” 28 Pakatapos niyang magtaram kaini, nag-enot si Jesus sa pagtukad sa Jerusalem. 29 Kan idtoon na siya sa Bukid nin mga Oliba, harani sa Betfage asin Betania, sinugo niya an duwa sa mga disipulo niya 30 saka tinugon, “Dumuman kamo sa baryong masunod. Pag-abot nindo duman, mahihiling nindo an sarong asno na nakagakod asin dai pa lamang nakabayohan. Hubadan nindo iyan dangan darahon digdi. 31 Kun may maghapot saindo kun tadaw ta hinuhubadan nindo, sabihan nindo na kaipuhan iyan kan Kagurangnan.” 32 Kaya nagduman sinda asin nakua an asno siring sa sinabi ni Jesus. 33 Mantang hinuhubadan ninda an asno, hinapot sinda kan mga kagsadiri, “Tadaw ta hinihubadan (hinuhubadan) nindo iyan?” 34 ”Kaipuhan ini kan Kagurangnan,” an simbag ninda. 35 Dinara ninda an asno ki Jesus; kinamaderohan ninda an asno kan saindang mga alikboy dangan pinalunad si Jesus. 36 Mantang nangangabayo siya, binibiklad kan mga tawo an saindang mga alikboy sa tinampo. 37 Kan nagdadangadang na siya sa Jerusalem—palugsot hale sa Bukid nin mga Oliba—an gabos na disipulo nagpoon magpasalamat asin mag-omaw sa Dios sa makosog na tingog huli kan gabos na makangangalas na bagay na nahiling ninda. An sabi ninda, 38 ”Paladan an Hade na minadigdi sa ngaran nin Kagurangnan! Katoninongan sa langit, asin kamurawayan sa kaitaasan!” 39 Dangan sinabihan si Jesus kan nagkapirang Fariseo na kaiba kan mga tawo, “Maestro, sawayon mo an saimong mga disipulo!” 40 Sinimbag sinda ni Jesus, “Sinasabihan ko kamo, kun dai sinda maggirong, an mga gapo na an makurahaw.” 41 Kan harani na si Jesus sa syudad, asin natatanaw na niya ini, tinangisan niya an syudad. 42 An sabi niya, “Kun aram mo pa sana sa aldaw na ini an mga kaipuhan para sa katoninongan! Alagad dai mo iyan nahihiling ngunyan! 43 Huli ta maabot an panahon na papalibotan ka nin mga olang kan mga kaiwal mo, tatalikopan ka ninda asin lalaomon. 44 Roronoton ka ninda sagkod an saimong mga aki; mayo sindang itatadang gapo na nakapatong sa kapwa gapo, huli ta dai mo minidbid an panahon kan pagdalaw nin Dios saimo!” 45 Naglaog si Jesus sa Templo saka inalaw paluwas an mga paratinda. 46 Sinabihan niya sinda, “Nasusurat: ‘An sakong harong, harong nin pamibi.’ Alagad ginibo nindo ining lungib nin mga parahabon!” 47 Nagtukdo si Jesus sa Templo aroaldaw. Hiningowang ipagadan siya kan mga poon na padi, kan mga paratukdo kan Katogonan asin kan mga lider kan banwaan. 48 Alagad mayo sindang nakuang paagi, huli ta an mga tawo padagos na naghihinanyog sa saiyang tataramon.
1 Sarong aldaw, mantang si Jesus yaon sa Templo nagtutukdo sa mga tawo asin naghuhulit kan Marahay na Bareta, nag-abot an mga poon na padi saka an mga paratukdo kan Katogonan, kaiba an kamagurangan. 2 Hinapot ninda si Jesus, “Sabihi daw kami, ano an kapangyarihan mo sa paggibo kan mga bagay na ini? Siisay an nagtao saimo kan kapangyarihan na ini?” 3 Nagsimbag si Jesus, “Hahapoton ko man kamo: 4 saen hale an kapangyarihan ni Juan sa pagbunyag, sa Dios o sa tawo?” 5 Nagpasuruhay sinda, “Kun sabihon tang, ‘Hale sa Dios,’ masabi siya, ‘kun siring tadaw ta dai kamo nagtubod saiya?’ 6 Alagad kun sabihon tang, ‘Hale sa tawo,’ gagapoon kita kan gabos na tawo huli ta minimidbid ninda si Juan na sarong propeta.” 7 Kaya nagsimbag sinda na dai ninda aram. 8 Sinabihan sinda ni Jesus, “Kun siring, dai ko man sasabihon saindo kun saen hale an kapangyarihan ko sa paggibo kan mga bagay na ini.” 9 Dangan nag-osipon si Jesus sa mga tawo kan parabolang ini, “May sarong tawong nagtanom sa saiyang ubasan, ipinaataman iyan sa mga tumatawo, dangan nagduman sa ibang lugar asin haloy na nagbalik. 10 Pag-abot kan tiggunoan kan ubas, sinugo niya an saro niyang sorogoon tanganing kuahon an kahirasan niya sa mga tumatawo. Alagad hinampak kan mga tumatawo an sorogoon dangan pinapuli na mayong dara. 11 Kaya nagsugo giraray siya nin saro pang sorogoon, alagad hinampak man ini kan mga tumatawo, sinupog dangan pinapuli na mayong dara. 12 Nagsugo na naman siya nin ikatolong sorogoon, alagad linugadan ninda ini dangan pinahale. 13 Nagsabi an kagsadiri kan ubasan, ‘Ano an gigibohon ko? Marahay pang an namomotan kong aki an sugoon ko; tibaad galangan ninda siya!’ 14 Alagad kan mahiling siya kan mga tumatawo, nag-orolay-olay sinda, ‘Iyo ini an aki kan kagsadiri. Gadanon ta siya tanganing mapasatuya an ubasan!’ 15 Kaya ginuyod ninda siya paluwas sa ubasan saka ginadan.” Dangan hinapot sinda ni Jesus, “Ano daw an gigibohon sainda kan kagsadiri kan ubasan? 16 Dudumanon niya an mga tumatawo dangan gagadanon sinda; pakatapos, ipapaataman niya sa iba an ubasan.” Kan madangog ini kan mga tawo, nagsabi sinda, “Dai man logod iyan mangyari!” 17 Hiniling sinda ni Jesus asin sinabihan, “Kun siring, ano an kahulogan kan nasasabing ini sa kasuratan? ‘An gapong isinikwal kan mga paratugdok iyo an nagin patugmadan na gapo.’ 18 An siisay man na mahulog sa ibabaw kan gapong ini magkakabaraak; alagad an siisay man na mahulogan kan gapong ini maroronot.” 19 Nasabotan kan mga paratukdo kan Katogonan asin kan mga poon na padi na sinda an pinapanongdan ni Jesus kan parabolang idto. Naghingowa sindang dakopon si Jesus kan oras na iyan, alagad natakot sinda sa mga tawo. 20 Kaya naghalat sinda nin ibang oportunidad na magibo iyan. Sinuholan ninda an nagkapirang tawo na magsagin-sagin, dangan isinubol an mga ini na pataluksohon si Jesus tanganing madara siya sa awtoridad asin kapangyarihan kan gobernador. 21 Naghapot an mga ini ki Jesus, “Maestro, aram mi na tama an mga sinasabi saka mga itinutukdo mo. Aram mi man na mayo kang pinapalaen na tawo, kundi itinutukdo mo an kabotan nin Dios. 22 Ngunyan, tugot daw sa satong Katogonan na magbayad kita nin buhis ki Cesar o dai?” 23 Alagad aram ni Jesus an maraot nindang katuyohan kaya nagsabi siya, 24 ”Tawe daw ako nin sarong kwartang pirak. Kiisay na lalawogon asin ngaran na ini?” “Ki Cesar,” an simbag ninda. 25 Sinabihan sinda ni Jesus, “Kun siring, itao nindo ki Cesar an ki Cesar, asin sa Dios an sa Dios.” 26 Dai nanggad ninda napatalukso si Jesus sa mga sinabi niya sa atubang nin mga tawo. Napangalas sinda kan mga simbag niya, kaya dai sinda nakagirong. 27 May nagduman ki Jesus na mga Saduceo, na nagsasabing mayo nin pagkabuhay-liwat. Hinapot ninda si Jesus, 28 ”Maestro, nagsurat si Moises kaining pagboot para sato, ‘Kun magadan an sarong lalaki dangan mabayaan an agom niya na mayong aki, kaipuhan agomon kan tugang niyang lalaki an balo, tanganing magkaaki sinda para sa nagadan niyang tugang.’ 29 Igwa kaidto nin pitong magturugang na lalaki. An pinakamatua nag-agom, alagad nagadan na mayong aki. 30 Inagom kan ikaduwa an balo, 31 dangan kan ikatolo. Pareho an nangyari sa pitong magturugang; nagkagaradan sinda gabos na mayo nin aki. 32 Dangan nagadan man an babae. 33 Ngunyan, sa aldaw nin pagkabuhay-liwat, siisay sainda an agom kan babaeng ini? Huli ta nagin agom siya ninda gabos!” 34 Nagsimbag si Jesus, “An mga lalaki saka mga babae sa panahon na ini nag-aaragom asin nagpapaaragom, 35 alagad an mga lalaki asin mga babae na maninigong buhayon liwat para sa buhay na maabot, dai na maagom. 36 Dai na sinda magagadan, huli ta magigin arog na sinda sa mga anghel. Sinda mga aki nin Dios, huli ta nabuhay sinda liwat. 37 Malinaw na pinatunayan ni Moises na an gadan mabubuhay liwat. Sa kasuratan dapit sa naglalaad na sadit na kahoy, inaapod niyang Kagurangnan an Dios ni Abraham, ni Isaac, asin ni Jacob. 38 Siya an Dios kan mga buhay, bako kan mga gadan—an gabos nabubuhay saiya.” 39 Nagsabi an nagkapirang paratukdo kan Katogonan, “Maestro, marahay an simbag mo!” 40 Poon kaidto dai na sinda nangahas na maghapot ki Jesus. 41 Nagsabi si Jesus sainda, “Paano ninda masasabi na an Cristo aki ni David? 42 Huli ta si David mismo nagsabi sa libro kan mga Salmo, ‘An Kagurangnan nagsabi sa sakong Kagurangnan: Tumukaw ka digdi sa too ko, 43 sagkod na gibohon kong tungtongan kan mga bitis mo an mga kaiwal mo.’ 44 Kun ‘Kagurangnan’ an apod saiya ni David, paano siyang magin aki ni David?” 45 Mantang nagdadangog ki Jesus an mga tawo, nagtaram siya sa saiyang mga disipulo, 46 ”Mag-ingat kamo sa mga paratukdo kan Katogonan, na boot maglibot na nakasulot nin halabang gubing, asin pagtawan nin galang sa mga plasa; boot nindang magtukaw sa mga piling tukawan sa mga sinagoga asin magkabisero sa mga bangkete. 47 Inuubos ninda an mga rogaring kan mga babaeng balo, dangan sagin-sagin na namimibi nin halawig. Mas magabat an padusa sainda!”
1 Nangalagkalag si Jesus asin namasdan niya an mga mayaman na naghuhulog kan saindang mga dolot sa lalagan nin limos kan Templo. 2 Namasdan man niya an sarong dukhang babaeng balo na naghulog man nin duwang kobreng kwarta. 3 Nagsabi si Jesus, “Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, mas dakul an ilinimos kan dukhang balong ini ki kan ilinimos ninda gabos; 4 huli ta sinda gabos nagtao kan sobra nindang kwarta, alagad siya sa saiyang pagkadukha, nagtao kan gabos niyang ikabubuhay.” 5 Nag-oorolay an nagkapirang disipulo dapit sa Templo na labi kagayon huli kan mga mahalagang gapo asin kan mga dolot sa Dios. Sinabihan sinda ni Jesus, 6 ”Maabot an panahon na mayo diyan nin matatada ni sarong gapo sa ibabaw nin saro pang gapo; an gabos marurumpag.” 7 Dangan naghapot sinda, “Maestro, nuarin ini mangyayari? Ano an magigin tanda na ini mangyayari na?” 8 Nagsimbag si Jesus, “Mag-ingat kamo; dai kamo magpadaya. Huli ta dakul an madigdi sa ngaran ko na magsasabi, ‘Ako an Cristo!’ o ‘Nag-abot na an oras!’ Dai kamo magtubod sainda. 9 Dai kamo matakot kun makadangog kamo nin mga gera saka mga ralaban. An mga iyan dapat na mangyari ngona, alagad bako pa iyan an kataposan.” 10 Padagos siyang nagpahayag, “An sarong nasyon malaban sa magkasi nasyon; an sarong kahadean malaban man sa magkasi kahadean; 11 malinog nin makosog, asin magkakaigwa nin gutom saka peste sa manlaen-laen na lugar; magkakaigwa nin makangingirhat saka darakulang tanda hale sa kalangitan. 12 Alagad bago mangyari ini gabos, dadakopon asin papasakitan kamo; dadarahon kamo sa mga sinagoga, saka sa mga bibilanggoan; iaatubang kamo sa mga hade asin sa mga kagsakop dahel sako. 13 Panahon na nindo ini sa pagpahayag kan Marahay na Bareta. 14 Ibugtak na nindo sa saindong isip na dai kamo mahadit kun paano kamo masimbag, 15 huli ta tatawan ko kamo nin mga tataramon asin kadonongan, na dai masusudya o masisimbag kan saindong mga kaiwal. 16 Ipapaarestar kamo maski kan saindong mga magurang, mga tugang, mga kadugo saka mga katood; ipapagadan ninda an iba saindo. 17 Ikakaongis kamo kan gabos na tawo dahel sako. 18 Alagad maski sarong buhok sa saindong payo dai mawawara. 19 Kun makatagal kamo, makakamtan nindo an buhay. 20 ”Kun mahiling nindo an Jerusalem na napapalibotan nin mga hukbo, aram na nindong madali na iyan rumpagon. 21 An mga nasa Judea kaipuhan magdulag pasiring sa kabubuldan; an mga nasa syudad kaipuhan maghale, asin an mga nasa banwa dai na magduman sa syudad. 22 Huli ta iyo iyan an ‘Mga Aldaw nin Padusa,’ tanganing maotob an gabos na nasusurat. 23 Herak man sa mga bados asin sa mga ina na may pinapasuso sa mga aldaw na iyan! Huli ta maabot an makuring kasakitan sa kinaban asin an padusa nin Dios sa banwaan na ini. 24 An iba magagadan sa gera, asin an iba dadarahon bilang mga bihag sa gabos na nasyon; rurumpagon kan mga pagano an Jerusalem sagkod na maotob an panahon ninda. 25 ”Magkakaigwa nin mga tanda sa aldaw, sa bulan, asin sa mga bitoon. Sa daga, mawawaran nin paglaom an mga nasyon dahel sa kosog kan hagubohob kan dagat saka darakulang alon. 26 Madidismayo an mga tawo sa takot sa paghorop-horop kun ano an maabot sa bilog na kinaban, huli ta an mga kapangyarihan sa kalangitan matatanyog. 27 Dangan mahihiling ninda an Aki nin Tawo na maabot sa sarong panganoron na may kapangyarihan asin dakulang kamurawayan. 28 Kun an mga bagay na ini magpoon nang mangyari, tumindog dangan tumangad kamo, huli ta madali na an saindong kaligtasan.” 29 Dangan nag-osipon si Jesus sainda kan parabolang ini, “Masdan nindo an kahoy na higera asin an iba pang kahoy. 30 Kun an mga iyan mahiling nindo na nagdadahon na, aram nindo na harani na an tig-init. 31 Siring man, kun mahiling na nindong nangyayari an mga bagay na ini, aram na nindo na madali nang mag-abot an Kahadean nin Dios. 32 ”Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, mangyayari an gabos na ini bago magadan an henerasyon na ini. 33 Mapapara an langit asin an daga, alagad an sakong mga tataramon dai nanggad mapapara. 34 ”Mag-ingat kamo ta tibaad malugom kamo sa karakanan, irinoman, saka sa kahaditan kan buhay na ini, asin biglang umabot saindo an Aldaw na iyan siring sa sarong siod; 35 huli ta maabot iyan sa gabos na tawo sa bilog na kinaban. 36 Kaya magpuka kamo sa gabos na oras; danay kamong mamibi na magkaigwa kamo nin kosog tanganing makaligtas kamo sa gabos na mangyayaring iyan, dangan makaatubang kamo sa Aki nin Tawo.” 37 Nagtutukdo si Jesus sa Templo aroaldaw; pagkabanggi, minaduman siya sa pagpahingalo sa Bukid nin mga Oliba; duman na siya nagpapaaga. 38 Amay pa aga-aga, minaduman an gabos na tawo sa Templo nganing magdangog saiya.
1 Madali na an Pyesta kan Tinapay na Mayo nin Lebadura na inaapod Paskwa. 2 Naghanap nin paagi an mga poon na padi asin an mga paratukdo kan Katogonan kun paano ipagadan si Jesus, huli ta takot sinda sa mga tawo. 3 Dangan linaog ni Satanas si Judas na inaapod Iscariote, na saro kan doseng disipulo. 4 Kaya naglakaw si Judas asin kinaolay an mga poon na padi saka an mga opisyal kan mga bantay sa Templo kun paano niya ikapasaluib sainda si Jesus. 5 Naogma sinda asin nagkaoroyon na tawan siya nin kwarta. 6 Nag-oyon kaiyan si Judas, kaya poon kaidto naghanap na siya nin oportunidad na ikapasaluib si Jesus na dai naiisihan kan mga tawo. 7 Uminabot an aldaw kan Pyesta nin Tinapay na Mayo nin Lebadura, aldaw nin pagbuno kan kordero para sa Paskwa. 8 Sinugo ni Jesus si Pedro asin si Juan saka tinugon, “Dumuman kamo asin andamon nindo an satong pamanggihan sa Paskwa na satong kakakanon.” 9 ”Saen mo boot na andamon ini?” an hapot ninda. 10 Sinabihan niya sinda, “Paglaog nindo sa syudad, sasabaton kamo nin sarong lalaki na may darang dulay nin tubig. Sumunod kamo saiya sagkod sa harong na dagosan niya. 11 Dangan sabihan nindo an kagharong, ‘Pinapahapot ka kan Maestro kun saen an kwartong kakakanan niya kan pamanggihan sa Paskwa kaiba an saiyang mga disipulo.’ 12 Ipapahiling niya saindo an sarong dakulang kwarto sa itaas na andam na. Duman nindo andamon an satong kakanon sa Paskwa.” 13 Nagduman sinda; nahiling ninda an gabos siring sa sinabi sainda ni Jesus. Inandam ninda an pamanggihan sa Paskwa. 14 Kan oras na, nagtukaw si Jesus sa lamesa kaiba kan saiyang mga disipulo. 15 Sinabihan niya sinda, “Haloy ko nang pinagmawot na magkakan kaiba nindo kaining pamanggihan sa Paskwa bago ako magsakit! 16 Huli ta sinasabihan ko kamo, dai na nanggad ako makakan kaini sagkod na maotob ini sa Kahadean nin Dios.” 17 Dangan kinua ni Jesus an sarong kalis, nagpasalamat saka nagsabi, “Akoa nindo ini, asin uminom kamo gabos. 18 Sinasabihan ko kamo, dai na ako mainom nin arak kan ubas sagkod na dumatong an Kahadean nin Dios.” 19 Dangan nagkua siya nin tinapay, nagpasalamat, binaraak, itinao sa saiyang mga disipulo asin nagsabi, “Ini an sakong hawak, na itinatao para saindo. Gibohon nindo ini sa pagromdom sako.” 20 Siring man, pakakakan ninda, itinao niya sainda an kalis saka nagsabi, “An kalis na ini iyo an bagong tipan sa sakong dugo na pinabulos para saindo. 21 ”Alagad an nagpapasaluib sako kasabay ko sa pagkakan! 22 Huli ta magagadan an Aki nin Tawo siring sa binoot nin Dios; alagad herak man sa tawong mapasaluib saiya!” 23 Dangan nagharapotan sinda kun siisay sa sainda an magibo kaini. 24 Nagpasuruhay an mga disipulo kun siisay sa sainda an mimidbidon na pinakadakula. 25 Nagsabi si Jesus sainda, “An mga hade kan mga pagano may kapangyarihan sa saindang mga nasasakopan; asin an mga kagsakop inaapod na ‘Paratabang nin mga Banwaan!’ 26 Alagad bakong siring kaini an dapat na mangyari saindo; ata ngani an pinakadakula saindo dapat na magin siring sa kangudhan; an lider dapat na magin siring sa naglilingkod. 27 Huli ta siisay an mas dakula, an nagkakakan o an naglilingkod saiya? Bako daw an nagkakakan? Alagad yaon ako saindo bilang paralingkod. 28 ”Kamo an nakidumamay sakuya sa mga kasakitan ko. 29 Kaya siring na tinatagamahan ako kan sakong Ama nin sarong Kahadean, tinatagamahan ko man kamo nin lugar; 30 makakan saka mainom kamong kasabay ko sa Kahadean ko. Matukaw kamo sa mga trono sa paghukom sa doseng tribu nin Israel.” 31 Nagsabi pa an Kagurangnan, “Simon, Simon! Dangoga ako! Hinagad ni Satanas na saligsigon kamo, arog sa trigo. 32 Alagad, Simon, ipinamibi taka na dai magluya an saimong pagtubod, nganing pagbalik mo sako, pakosogon mo an saimong mga tugang.” 33 Nagsimbag si Pedro, “Kagurangnan, andam akong mag-iba saimo sa bilanggoan asin sa kagadanan!” 34 Nagsimbag si Jesus, “Sinasabihan taka, Pedro, ngunyan mismong banggi, bago magturaok an manok, tolong beses kang manegar na midbid mo ako.” 35 Dangan sinabihan sinda ni Jesus, “Kan sugoon ko kamo na mayong darang pitaka, bag, o sandalyas, nagkulang daw kamo nin anoman?” “Dai,” an simbag ninda. 36 Nagsabi si Jesus, “Alagad ngunyan, an siisay man saindo na igwa nin pitaka o bag dapat na magdara kaiyan; an mayo nin espada dapat ipabakal an gubing niya tanganing bumakal nin espada. 37 Huli ta sinasabihan ko kamo: dapat na maotob sako an sabi sa kasuratan, ‘Ibinilang siya sa mga kriminal.’ Dahel ta an gabos na isinurat dapit sako naootob na.” 38 Nagsabi an mga disipulo, “Kagurangnan, may duwang espada digdi!” “Tama na iyan!” an simbag niya. 39 Naghale si Jesus sa syudad asin siring sa dating kinaugalean niya, nagtukad siya sa Bukid nin mga Oliba. Nagsunod saiya an mga disipulo. 40 Pag-abot duman, sinabihan niya sinda, “Mamibi kamo nganing dai kamo madaog nin sogot.” 41 Dangan nag-oroenotan siya sainda na may sarong daklag nin gapo an distansya, asin nagluhod saka namibi. 42 Nagsabi siya, “Ama, kun boot mo, irayo mo sako an kalis na ini. Alagad bakong an kabotan ko kundi an kabotan mo an kukuyogon.” 43 Dangan may nagtungang sarong anghel hale sa langit tanganing pakosogon an boot niya. 44 Sa makuring kamondoan namibi siya nin mas malodok; an saiyang ganot garo dugo na nagtatagdo sa daga. 45 Pakatapos niyang mamibi, nagbalik siya duman sa mga disipulo asin naabotan niyang tororog an mga ini huli sa saindang kamondoan. 46 Nagsabi siya sainda, “Tadaw ta nagtotorog kamo? Magbangon kamo asin mamibi tanganing dai kamo madaog nin sogot.” 47 Nagtataram pa si Jesus kan umabot an dakul na tawo, na pinapangenotan kan saro sa doseng disipulo, an inaapod na Judas. Dinolok niya si Jesus nganing hadokan. 48 Alagad nagsabi si Jesus, “Judas, papasaluiban mo an Aki nin Tawo sa paagi nin sarong hadok?” 49 Kan mahiling kan mga disipulo na kaiba ni Jesus kun ano an mangyayari, naghapot sinda, “Ano, Kagurangnan, manigbas na kami?” 50 Dangan tinigbas kan saro sainda an oripon kan Halangkaw na Padi; napalongan idto kan toong talinga. 51 Alagad sinaway sinda ni Jesus, “Tama na!” Dangan dinutaan niya an talinga kan oripon asin naomayan ini. 52 Dangan sinabihan ni Jesus an mga poon na padi, an mga opisyal kan mga bantay sa Templo asin an kamagurangan na nagduman sa pagdakop saiya, “Kaipuhan pa daw na magdigdi kamong may darang mga espada asin mga pamukpok na garo ako sarong bandido? 53 Aroaldaw yaon ako sa Templo kaiba nindo, alagad dai nindo ako dinakop. Alagad oras ini nindo asin kan kapangyarihan nin kadikloman.” 54 Dinakop ninda si Jesus saka dinara sa harong kan Halangkaw na Padi; nagsunod si Pedro sa harayo. 55 May kalayong inamak sa tahaw kan patyo, asin nakitukaw si Pedro sa mga tawong nakatukaw sa palibot kaiyan. 56 Nahiling siyang nagtutukaw kan sarong sorogoon na babae; pinagparamaanan siya saka nagsabi, “An tawong ini kaiba man ni Jesus!” 57 Alagad pinagnegaran ini ni Pedro, “Babae, dai ko siya midbid!” 58 Dai nahaloy, sarong lalaki an nakahiling saiya dangan nagsabi, “Saro ka man sainda!” Alagad nagsabi si Pedro, “Bako ako!” 59 Pakalihis nin may sarong oras, may sarong lalaki na nag-insistir, “Talaga mananggad na an tawong iyan kaiba ni Jesus, huli ta taga Galilea man siya!” 60 Alagad nagsimbag si Pedro, “Lalaki, dai ko aram an pinagsasabi mo!” Nagtataram pa siya kan biglang magturaok an manok. 61 Nagsalingoy an Kagurangnan asin hiniling si Pedro. Dangan nagiromdoman ni Pedro an mga tataramon kan Kagurangnan kan siya sabihan, “Bago magturaok an manok ngunyan na banggi, tolong beses kang manegar na midbid mo ako.” 62 Nagluwas si Pedro saka nagtangis nin mapait. 63 Pinagtuya-tuya saka hinampak si Jesus kan mga nagbabantay saiya. 64 Tinahoban ninda an saiyang mga mata dangan hinapot, “Ukodan mo, siisay an nagsampaling saimo?” 65 Asin kun ano-ano pang mga sinabi ninda tumang saiya. 66 Pagkaaga, nagtiripon an mga kamagurangan kan banwaan, an mga poon na padi, asin an mga paratukdo kan Katogonan, saka dinara ninda si Jesus sa saindang Konseho. 67 Hinapot ninda si Jesus, “Sabihi daw kami kun ika mananggad an Cristo?” Nagsimbag siya, “Kun sabihon ko saindo, dai kamo matubod; 68 kun hapoton ko man kamo, dai kamo masimbag. 69 Alagad poon ngunyan, an Aki nin Tawo matukaw sa too kan Makakamhan na Dios.” 70 Hinapot siya kan gabos, “Kun siring, ika an Aki nin Dios?” Nagsimbag siya, “Sinabi nindong ako.” 71 Dangan nagpahayag sinda, “Dai ta na kaipuhan an mga saksi. Kita na mismo an nakadangog kan saiyang itinaram!”
1 Nagtindog an bilog na Konseho asin dinara si Jesus sa atubang ni Pilato. 2 Duman isinumbong siya ninda, “Nadakop mi an tawong ini na sinosotsotan an mga tawo na magrebelde, asin nagpapangalad kan pagbayad nin buhis ki Cesar saka nagsabi na siya mismo an Cristo na sarong hade.” 3 Hinapot siya ni Pilato, “Ika an hade kan mga Judio?” “Ika na an nagsasabi,” an simbag ni Jesus. 4 Dangan sinabihan ni Pilato an mga poon na padi asin an mga tawo, “Mayo ako nin nakukuang kasalan sa tawong ini.” 5 Alagad orog sindang nag-insistir, “Nagpaparibok siya sa mga tawo sa bilog na Judea huli kan saiyang katukdoan! Nagpoon siya sa Galilea asin ngunyan uya na siya digdi.” 6 Kan madangog ini ni Pilato, naghapot siya kun taga Galilea si Jesus. 7 Kan maaraman niyang taga Galilea si Jesus, ipinadara niya ini ki Herodes na iyo an kagsakop sa rehiyon na idto. Si Herodes yaon sa Jerusalem kan panahon na iyan. 8 Naogma nin marahay si Herodes kan mahiling niya si Jesus, huli ta nadangog na niya an dapit saiya asin haloy na niyang boot mahiling si Jesus. Boot man niyang mahiling na maggibo nin mga milagro si Jesus. 9 Kaya pinagparahapot ni Herodes si Jesus, alagad dai ini nagsimbag. 10 An mga poon na padi asin an mga paratukdo kan Katogonan nagduman sa enotan saka nagpahayag nin magagabat na sumbong tumang ki Jesus. 11 Pinag-olog-olog saka pinagbasang-basang siya ni Herodes asin kan mga soldados kaini; dangan sinulotan siya nin magayon na gubing saka ibinalik ki Pilato. 12 Kan aldaw man sanang idto nagin magkatood si Herodes asin si Pilato na dating magkaiwal. 13 Tinipon ni Pilato an mga poon na padi, an mga lider, asin an mga tawo, 14 saka sinabihan, “Dinara nindo sako an tawong ini huli ta sabi nindo nagpaparibok siya sa mga tawo. Hinapot ko siya digdi sa atubangan nindo, alagad dai ko napatunayan na nagkasala siya kan mga isinumbong nindo tumang saiya; 15 siring man si Herodes, kaya ipinabalik niya si Jesus digdi sato. Mayo siya nin ginibo na magin dahelan tanganing gadanon siya. 16 Kaya ipapahampak ko siya, dangan bubutasan.” 17 Lambang Pyesta nin Paskwa, binubutasan ni Pilato an sarong bilanggo na pilion kan mga tawo. 18 Alagad nagkurahaw an gabos na tawo, “Gadanon siya! Si Barrabas an butasan!” 19 (Nabilanggo si Barrabas huli sa kariribokan na nangyari sa syudad asin huli sa panggadan.) 20 Boot ni Pilatong butasan si Jesus, kaya nagtaram giraray siya sa mga tawo. 21 Alagad nagkurahaw sinda, “Ipako siya sa krus! Ipako siya sa krus!” 22 Nagsabi si Pilato sa ikatolong beses, “Tadaw, anong karatan an ginibo niya? Dai akong nakukuang anoman na dahelan tanganing gadanon siya! Kaya, ipapahampak ko siya dangan bubutasan.” 23 Alagad orog sindang nagkurahaw na si Jesus ipako sa krus, asin naotob an saindang kahagadan. 24 Kaya sinentensyahan ni Pilato si Jesus tanganing masunod an kahagadan kan mga tawo. 25 Binutasan niya an lalaking hinagad ninda, an nabilanggo sa pagparibok saka panggadan. Dangan itinao sainda si Jesus tanganing gibohon saiya an boot ninda. 26 Kan ilinuluwas ninda si Jesus hale sa palasyo, nasabat ninda an sarong taga Cirene na an ngaran Simon, na minaabot pa sana hale sa oma. Pinugol ninda ini, ipinapasan an krus ni Jesus dangan pinasunod sa hudyan kaini. 27 Dakul na tawo an nagsunod ki Jesus; kabilang digdi an mga babae na nagtatangis saka naghahaya. 28 Nag-atubang sainda si Jesus asin nagsabi, “Mga babaeng taga Jerusalem, dai nindo ako pagtangisan kundi pagtangisan nindo an sadiri nindo saka an saindong mga aki. 29 Huli ta maabot an panahon na an mga tawo magsasabi, ‘Paladan an mga babaeng baog, an mga dai nagbados asin an mga dai nagpasuso!’ 30 Sa panahon na iyan, an mga tawo masabi sa mga bukid, ‘Rumpagi nindo kami!’ dangan sa mga bulod, ‘Tambonan nindo kami!’ 31 Huli ta kun an siring kaini ginigibo ninda sa sarong kahoy na berde, ano daw an mangyayari sa kahoy na alang?” 32 Ilinuwas man ninda an duwang lalaking kriminal, na gagadanon kaiba ni Jesus. 33 Pag-abot ninda sa lugar na inaapod “An Bungo,” ipinako ninda sa krus si Jesus; siring man an duwang kriminal, saro sa too niya asin saro sa wala. 34 Nagtaram si Jesus, “Ama, patawada sinda! Huli ta dai ninda aram an saindang ginigibo.” Pinagripahan kan mga soldados an mga gubing ni Jesus tanganing pagbarangaon. 35 An mga tawong yaon duman nagmamasid mantang an mga lider na Judio nagtutuya-tuya saiya. An sabi ninda, “Ilinigtas niya an iba; iligtas man niya ngunyan an sadiri niyang buhay kun talagang siya an Cristo, an pinili nin Dios!” 36 Pinagtuya-tuya man siya kan mga soldados; nagrani sinda saiya, inalok nin suka, 37 saka sinabihan, “Kun ika nanggad an hade kan mga Judio, ligtasan an sadiri mong buhay!” 38 Igwa nin nakasurat sa may pamayohan niya (sa tataramon na Griyego, Latin saka Hebreyo), “Ini an Hade kan mga Judio.” 39 Pinag-olog-olog siya kan saro sa mga kriminal na nakapako. “Bakong ika an Cristo? Iligtas mo an sadiri mo asin kami,” an sabi niya. 40 Alagad sinaway siya kan kaiba niya, “Dai ka natatakot sa Dios? Sinentensyahan ka man arog saiya. 41 Tama an sentensya sato huli sa ginibo ta; alagad mayo siyang ginibong sala.” 42 Dangan nagsabi siya, “Jesus, giromdoma man ako pag-abot mo sa saimong Kahadean.” 43 Sinabihan siya ni Jesus, “Sa katotoohan sinasabihan taka, ngunyan mismo makakaiba taka sa Paraiso.” 44 Kan maodto na, nag-ontok sa pagsaldang an aldaw asin nagdiklom an bilog na daga sagkod alas tres nin hapon; 45 dangan nabanga sa tahaw an kurtina na nasa laog kan Templo. 46 Nagkurahaw si Jesus, “Ama! Sa mga kamot mo idinudusay ko an sakong espiritu!” Pakasabi niya kaini nautsan siya. 47 Kan an nangyaring ini mahiling kan kapitan na Romano, nag-omaw siya sa Dios saka nagsabi, “Totoo mananggad na mayo nin sala an tawong ini!” 48 An mga tawo na nagtiripon sa paghiling kaini, kan mahiling an nangyari, nagpuli na nagtutumbok kan saindang daghan. 49 Alagad nakatindog sa harayo an mga katood ni Jesus asin an mga babaeng nagsunod saiya magpoon sa Galilea; nahiling ninda an mga bagay na ini. 50 May sarong lalaki na an ngaran Jose, na taga Arimatea, sarong banwaan sa Judea. Marahay saka matanos siyang tawo na naghahalat kan pag-abot kan Kahadean nin Dios. Kaayon siya kan Konseho, alagad dai siya nag-oyon sa saindang mga plano asin mga gibo. 52 Nagduman siya ki Pilato dangan hinagad an bangkay ni Jesus. 53 Tinanggal niya sa krus an bangkay, pinatos nin telang lino, dangan ilinubong sa dai pa lamang ginagamit na lulubngan na tinuki sa gapo. 54 Aldaw na Byernes idto, asin mapoon na an aldaw na Sabbath. 55 Nag-iba ki Jose an mga babaeng nagsunod ki Jesus magpoon sa Galilea. Nahiling ninda an linubngan asin kun paano ilinubong an bangkay ni Jesus. 56 Pakatapos, nagpuli sinda dangan nag-andam nin mga pahamot saka mga panlahid para sa bangkay. Nagpahingalo sinda kan aldaw na Sabbath, sosog sa Katogonan.
1 Alagad amay pa kan Domingong aga, nagduman an mga babae sa lulubngan, dara an mga pahamot na inandam ninda. 2 Nahiling ninda na nahale na an gapong isenera sa lulubngan, 3 kaya nagdagos sinda sa laog; alagad dai ninda nakua an bangkay kan Kagurangnan na Jesus. 4 Nalilibong pa sinda huli kan nangyari, kan biglang magtunga sa kataed ninda an duwang lalaki na nakagubing nin puti na nagkikintab. 5 Dahel sa makuring takot, nagdapa sinda sa daga. Sinabihan sinda kan duwang lalaki, “Tadaw ta hinahanap nindo an sarong buhay sa lugar kan mga gadan? 6 Mayo siya digdi; nabuhay na siya liwat! Giromdoma nindo an sinabi niya saindo kan idtoon pa siya sa Galilea, 7 ‘An Aki nin Tawo kaipuhan na itao sa mga parakasala, ipako sa krus asin sa ikatolong aldaw mabuhay siya liwat.’” 8 Dangan nagiromdoman kan mga babae an mga tataramon ni Jesus. 9 Nagpuli sinda asin binaretaan kan gabos na nangyari an onseng disipulo saka an iba pa. 10 An mga nag-osipon kaini sainda iyo si Maria Magdalena, si Juana, si Maria na ina ni Santiago saka an ibang mga babae na kaiba ninda. 11 Alagad naghona an mga apostol na bakong totoo an ibinareta kan mga babae, kaya dai sinda nagtubod. 12 Alagad nagdalagan si Pedro pasiring sa lulubngan. Paghiling niya sa laog, mayo siyang ibang nahiling kundi an mga telang ipinatos sa bangkay. Nagpuli siyang nagngangalas kun ano an nangyari. 13 Kan aldaw man sanang idto, duwa sa mga disipulo ni Jesus an nagpasiring sa sarong baryo na an ngaran Emaus, na mga onseng kilometro an rayo hale sa Jerusalem. 14 Nag-oolay-olay sinda dapit sa gabos na nangyari. 15 Mantang nag-oolay-olay sinda saka nagdidiskutiran, rinanihan sinda ni Jesus mismo dangan nakisabay sa saindang paglakaw. 16 Maski nahihiling ninda si Jesus, dai ninda siya namimidbidan. 17 Hinapot sinda ni Jesus, “Ano an pinag-oolayan nindo?” Nag-ontok sinda na mamondo an mga lalawogon. 18 An saro sainda, na an ngaran Cleofas, nagsimbag, “Ika sana sa mga nagdalaw sa Jerusalem an dai nakakaaram kan mga nangyari kaining mga huring aldaw.” 19 ”Anong mga pangyayari?” an hapot niya. Nagsimbag sinda, “Dapit ki Jesus na taga Nazaret. Saro siyang propeta na mapangyari sa gibo saka sa tataramon sa atubang nin Dios asin nin gabos na tawo. 20 Isinumbong siya kan samuyang mga poon na padi asin mga kagsakop tanganing masentensyahan siya nin kagadanan, dangan ipinako siya sa krus. 21 Siya an pinaglaoman mi na matubos kan Israel. Laen pa kan gabos na ini, ngunyan an ikatolong aldaw poon na mangyari idto. 22 Natikbahan kami kan nagkapirang babae sa samong pag-iriba na amay na nagduman sa lulubngan, 23 asin dai nahiling an bangkay ni Jesus. Nagpuli sindang nagsasabi na nakahiling pa sinda nin sarong bisyon nin mga anghel na nagsabing buhay si Jesus. 24 An ibang mga kairiba mi nagduman sa lulubngan asin napatunayan na totoo an sinabi kan mga babae, alagad dai ninda nahiling si Jesus.” 25 Dangan sinabihan sinda ni Jesus, “Mga lolong! Mga kulang sa pagtubod sa gabos na sinabi kan mga propeta! 26 Bakong kaipuhan na magtios ngona an Cristo kan mga bagay na ini bago siya maglaog sa saiyang kamurawayan?” 27 Dangan ipinaliwanag sainda ni Jesus an sinasabi dapit saiya sa gabos na kasuratan, magpoon sa mga libro ni Moises sagkod sa mga surat kan gabos na propeta. 28 Kan harani na sinda sa baryo na saindang dudumanan, si Jesus garo malihis pa duman, 29 alagad pinugolan ninda siya, “Dai ka na magpadagos ta solnop na an aldaw asin nagdidiklom na.” Kaya nag-iba siya sainda. 30 Nagtukaw sa pagkakan si Jesus sa kaibahan ninda; kinua ni Jesus an tinapay, benendisyonan, binaak saka itinao sainda. 31 Dangan nabuksan an mga mata ninda, asin namidbidan ninda siya; alagad bigla siyang nawara sa panghiling ninda. 32 Nag-olay-olay sinda, “Bakong naglaad an satong mga puso kan nagtataram siya sato sa dalan asin nagpapaliwanag kan mga kasuratan?” 33 Kan oras man sanang iyan nagbalik sinda sa Jerusalem. Naabotan ninda duman na tiripon an onseng disipulo saka an iba pang kairiba ninda. 34 Nagsarabi an mga ini, “Talagang nabuhay na liwat an Kagurangnan! Nagpahiling siya ki Simon!” 35 Ipinaliwanag man sainda kan duwa an nangyari duman sa dalan, asin kun paanong namidbidan ninda an Kagurangnan sa pagbaak kan tinapay. 36 Nag-oosipon pa sinda kan mga bagay na ini, kan biglang nagtunga sa tahaw ninda si Jesus. Asin sinabihan sinda, “Mapasaindo an katoninongan.” 37 Nakubhanan sinda asin nagkatarakot saka naghona na sarong kalag an nahiling ninda. 38 Alagad sinabihan sinda ni Jesus, “Tadaw ta nagkakamurongnan kamo sa takot? Tadaw ta nagdududa kamo? 39 Hilinga nindo an sakong mga kamot asin mga bitis. Ako mismo ini! Kapotan nindo ako saka hilingon; huli ta an kalag mayong laman asin mayong tolang. Ako igwa, siring sa nahihiling nindo.” 40 Pakasabi niya kaini, ipinahiling niya sainda an saiyang mga kamot saka mga bitis. 41 Dai pa sinda naniwala huli sa kaogmahan asin sa pagngalas, kaya sinabihan sinda ni Jesus, “May kakanon kamo digdi?” 42 Tinawan ninda siya nin inasal na sira; 43 kinua niya ini saka kinakan sa atubang ninda. 44 Pakatapos, sinabihan niya sinda, “Iyo ini an mga sinabi ko saindo kan kaiba pa nindo ako: dapat maotob an gabos na isinurat dapit sako sa Katogonan ni Moises, sa kasuratan kan mga propeta asin sa mga Salmo.” 45 Dangan pinaliwanagan niya sinda tanganing masabotan ninda an mga kasuratan. 46 An sabi niya, “Iyo ini an nasusurat: an Cristo kaipuhan na magtios, dangan sa ikatolong aldaw mabuhay liwat sa mga gadan; 47 sa ngaran niya ipaghuhulit sa gabos na tawo, poon sa Jerusalem, an pagbakle asin an kapatawadan nin mga kasalan. 48 Mga saksi kamo kan mga bagay na ini. 49 Ako an mapadara saindo kan ipinanuga kan sakong Ama. Alagad maghalat kamo sa Jerusalem, sagkod na mag-abot saindo an kapangyarihan hale sa itaas.” 50 Dangan ipinag-iba sinda ni Jesus sa luwas kan syudad sagkod sa Betania. Pag-abot ninda duman, initaas niya an saiyang mga kamot saka benendisyonan sinda. 51 Mantang benebendisyonan niya sinda, naghale siya asin dinara sa langit. 52 Pakasamba saiya kan mga disipulo, pano nin kaogmahan na nagbalik an mga ini sa Jerusalem. 53 Danay sindang nasa Templo, nag-oomaw sa Dios.
1 Sa kapinonan iyo an Tataramon; an Tataramon kaibahan nin Dios, asin an Tataramon Dios. 2 Poon pa sa kapinonan, an Tataramon kaibahan na nin Dios. 3 Sa paagi niya ginibo nin Dios an gabos; dai nin anoman na linalang na bakong sa paagi niya. 4 Nasa saiya an buhay; an buhay na ini iyo an nagtatao nin liwanag sa mga tawo. 5 An ilaw nagliliwanag sa kadikloman, asin dai nanggad iyan naparong kan kadikloman. 6 Sinugo nin Dios an sarong tawo na an ngaran Juan. 7 Nagdigdi siya sa pagsaksi dapit sa ilaw, tanganing huli kan pagsaksi niya magtubod an gabos. 8 Bakong si Juan an ilaw; nagdigdi siya sa pagsaksi sana dapit sa ilaw. 9 An tunay na ilaw, na nagtatao nin liwanag sa gabos na tawo, minadatong sa kinaban. 10 An Tataramon yaon sa kinaban asin ginibo nin Dios an kinaban sa paagi niya, alagad dai siya namidbid kan kinaban. 11 Nag-abot siya sa sadiri niyang banwa, alagad dai siya inako kan mga tawong sadiri niya. 12 Alagad an mga nag-ako saka nagtubod saiya, tinawan niya nin deretso na magin mga aki nin Dios. 13 Bako sindang gikan sa dugo o sa laman o sa kabotan nin tawo, kundi sa kabotan nin Dios. 14 An Tataramon nagin tawo asin nag-erok sa kaibahan nyato, pano nin biyaya saka katotoohan. Nahiling mi an saiyang kamurawayan, an kamurawayan na itinao saiya kan saiyang Ama bilang bugtong niyang Aki. 15 Nagsaksi si Juan dapit saiya. Ini an ibinalangibog niya, “Siya an sinabi ko saindo kaidto na madigdi sunod sako, alagad mas dakula siya sako huli ta dati siyang buhay bago ako namundag.” 16 Hale sa nagsusupay niyang pagkamoot, tinawan niya kita nin sunod-sunod na biyaya. 17 An Katogonan itinao nin Dios sa paagi ni Moises, alagad an biyaya asin katotoohan nag-abot sa paagi ni Jesu-Cristo. 18 Mayo pang nakahiling sa Dios; an bugtong na Aki, na nasa kaibahan kan Ama, iyo an nagpamidbid dapit sa Ama. 19 Sinugo kan mga Judiong nasa Jerusalem an mga padi asin mga Levita tanganing hapoton si Juan, “Siisay ka?” 20 Nagtuga si Juan asin hayag na nagsimbag, “Bako ako an Cristo.” 21 Naghapot giraray sinda, “Kun siring, siisay ka? Ika si Elias?” Nagsimbag si Juan, “Bako.” Naghapot naman sinda, “Ika an Propeta na maabot?” Nagsimbag siya, “Bako.” 22 Hinapot naman siya, “Kun siring, siisay ka? Simbagon mo kami nganing may isabi kami sa mga nagsugo samo. Ano an masasabi mo dapit saimo?” 23 Nagsimbag si Juan, “Ako ‘An tingog nin saro na nagkukurahaw sa kalangtadan: Tanoson an dalan para sa Kagurangnan!’” (Ini an sinabi ni Propeta Isaias.) 24 An mga tawong ini na naghapot ki Juan sinugo kan mga Fariseo. 25 Naghapot giraray sinda saiya, “Kun bako ka an Cristo, bako ka si Elias asin bako ka an Propeta, tadaw ta nagbubunyag ka?” 26 Nagsimbag si Juan, “Nagbubunyag ako sa tubig; alagad yaon saindo an saro na dai nindo midbid. 27 Madigdi siya sunod sako, alagad bako akong maninigo na magtangkas kan sandalyas niya.” 28 Nangyari ini sa Betania, sa ibong kan Salog nin Jordan saen nagbubunyag si Juan. 29 Kan sunod na aldaw nahiling ni Juan si Jesus na nagdadangadang, kaya nagsabi siya, “Uya an Kordero nin Dios, na nagpapara kan kasalan nin kinaban! 30 Siya an pinagsabi ko kan ako magtaram, ‘May sarong tawong madigdi sunod sako, alagad mas dakula siya sako huli ta dati siyang buhay bago ako namundag.’ 31 Dai ko siya midbid, alagad nagdigdi ako na nagbubunyag sa tubig tanganing ikapamidbid ko siya sa banwaan nin Israel.” 32 Nagsabi pa si Juan, “Nahiling ko an Espiritu Santo na naghihilig sa langit na garo salampati dangan nag-ontok saiya. 33 Dai ko siya midbid, alagad an Dios na nagsugo sako na magbunyag sa tubig nagsabi sako, ‘An hiligan kan Espiritu Santo asin ontokan kaiyan, iyo an mabunyag sa Espiritu Santo.’ 34 Talagang nahiling ko ini; nagsasaksi ako na siya iyo an Aki nin Dios.” 35 Sunod na aldaw yaon na naman duman si Juan kaiba an duwa kan saiyang mga disipulo. 36 Kan mahiling niya si Jesus na nag-aagi duman, nagsabi siya, “Uya an Kordero nin Dios!” 37 Pakadangog kaini kan duwang disipulo, nagsunod sinda ki Jesus. 38 Pagsalingoy ni Jesus, nahiling niyang nagsusunod sinda saiya, kaya hinapot niya, “Ano an hinahanap nindo?” Nagsimbag sinda, “Rabbi (na an boot sabihon Maestro), saen ka nag-eerok?” 39 ”Madya, nganing mahiling nindo,” an simbag ni Jesus. Kaya nag-iba sinda ki Jesus, asin nahiling ninda kun saen siya nag-eerok. Mag-aalas kwatro na kaidto asin duman na sinda nahaponan kaiba niya. 40 An saro sa duwang idto iyo si Andres na tugang ni Simon Pedro. 41 Hinanap niya tolos an tugang niyang si Simon saka sinabihan, “Nakua mi na an Mesias!” (An boot sabihon kan tataramon na ini “An Cristo.”) 42 Ipinag-iba ni Andres si Simon ki Jesus. Kan mahiling ni Jesus si Simon, sinabihan niya ini, “Ika si Simon na aki ni Juan. Ngangaranan kang Cefas.” (An ngaran na ini pareho kan ngaran na Pedro na an kahulogan, “gapo.”) 43 Kan sunod na aldaw, nagdesidir si Jesus, na magduman sa Galilea. Nanumpongan niya si Felipe asin sinabihan, “Sumunod ka sako!” 44 (Si Felipe taga Betsaida, kahimanwa ni Andres saka ni Pedro.) 45 Dangan nakua ni Felipe si Natanael saka sinabihan, “Nakua mi an tawong sinabi ni Moises sa libro kan Katogonan asin sinabi man kan mga propeta. Siya si Jesus na taga Nazaret, aki ni Jose.” 46 Nagsabi si Natanael, “May marahay man daw na magikan sa Nazaret?” Nagsimbag si Felipe, “Madya nganing mahiling mo.” 47 Nahiling ni Jesus si Natanael na nagdadangadang, asin nagsabi siya, “Uya an tunay na Israelita na mayo nin pagsagin-sagin!” 48 Hinapot siya ni Natanael, “Ano ta midbid mo ako?” Nagsimbag si Jesus, “Bago ka apodon ni Felipe, kan idtoon ka sa sirong kan kahoy na higera, nahiling taka na.” 49 Nagsabi si Natanael, “Rabbi, totoong ika an Aki nin Dios! Ika an Hade nin Israel!” 50 Sinabihan siya ni Jesus, “Minatubod ka huli ta nagsabi akong nahiling taka kan idtoon ka sa sirong kan kahoy na higera? Mas darakula pang bagay ki sa mga ini an mahihiling mo!” 51 Nagsabi pa si Jesus, “Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, mahihiling nindo an langit na mabuka, asin an mga anghel nin Dios na nagsasakat saka naghihilig sa Aki nin Tawo!”
1 Pakalihis nin duwang aldaw, igwang kasal sa banwaan nin Cana, sa Galilea. An ina ni Jesus yaon duman. 2 Si Jesus saka an saiyang mga disipulo yaon man duman. 3 Nagkulang an arak, kaya sinabihan si Jesus kan saiyang ina, “Mayo na sinda nin arak.” 4 Nagsimbag si Jesus, “Babae, tadaw ta kaipuhan na makiaram ka sako. Dai pa minaabot an sakuyang oras.” 5 Alagad sinabihan kan ina ni Jesus an mga sorogoon, “Giboha nindo an anoman na sabihon niya.” 6 Igwa duman nin anom na tapayan na an lambang saro kaini nalalagan nin mga sanggatos na litro nin tubig na ginagamit kan mga Judio para sa kaugalean nindang paghanaw. 7 Sinabihan ni Jesus an mga sorogoon, “Panoa nindo nin tubig an mga tapayan.” Pinano ninda an mga ini sagkod sa ngabil. 8 Dangan sinabihan niya sinda, “Tumabo na kamo saka daraha sa namamahala kan bangkete.” Ginibo ninda idto. 9 Ninamitan kan namamahala an tubig na nagin arak; dai niya aram kun saen ini hale, (alagad aram kan mga sorogoon huli ta sinda an nagtabo kan tubig.) Kaya inapod kan namamahala an nobyo 10 dangan sinabihan, “An ibang tawo enot na ipinapainom an pinakamanagom na arak. Kun dakul na an nainom kan mga bisita, saka na ilinuluwas an maluyang klase nin arak. Alagad ika, ngunyan mo pa sana ilinuwas an pinakamanagom na arak!” 11 Ginibo ni Jesus an enot na milagrong ini sa Cana nin Galilea; ipinahayag niya duman an saiyang kamurawayan asin nagturubod saiya an mga disipulo niya. 12 Pakatapos kaini, nagduman si Jesus sa Capernaum, kaiba an saiyang ina, mga tugang, saka mga disipulo. Nag-ontok sinda duman nin nagkapirang aldaw. 13 Madali na an Pyesta nin Paskwa, kaya nagduman si Jesus sa Jerusalem. 14 Duman sa Templo naabotan niya an mga nagpapabakal nin mga baka, mga karnero, saka mga salampati, sagkod an mga pararibay nin kwarta. 15 Kaya naggibo siya nin panghampak na pisi asin inalaw niya paluwas sa Templo an gabos sagkod an mga karnero saka mga baka. Pinabaralintok niya an mga lamesa kan mga pararibay nin kwarta asin winaragas an saindang mga kwarta. 16 Sinabihan niya an mga paratinda nin mga salampati, “Halea nindo iyan digdi! Dai nindo paggibohon na saodan an harong kan Ama ko!” 17 Naromdoman kan mga disipulo niya an nasasabi sa kasuratan, “O Dios, an pagmakulog ko para sa saimong harong naglalaad siring sa kalayo.” 18 Huli kan ginibo niyang ini, hinapot siya kan mga Judio, “Ano an tanda na ikakapahiling mo samo na may kapangyarihan ka sa paggibo kaini?” 19 Nagsimbag si Jesus, “Gabaa nindo an Templong ini, asin papatindogon ko liwat sa laog nin tolong aldaw.” 20 Nagtaram an mga Judio, “Kwarenta y seis na taon na itinugdok ining Templo, asin tolong aldaw mo sanang papatindogon liwat?” 21 Alagad an Templong boot sabihon ni Jesus iyo an sadiri niyang hawak. 22 Kaya kan buhayon siya liwat, naromdoman kan saiyang mga disipulo na nagsabi siya kaini, kaya nagtubod sinda sa kasuratan saka sa mga sinabi sainda ni Jesus. 23 Kan si Jesus yaon sa Jerusalem, kan Pyesta nin Paskwa, dakul an nagtubod saiya pakahiling ninda kan mga milagro na ginibo niya. 24 Alagad dai si Jesus naniwala sainda, huli ta midbid niya sinda gabos. 25 Dai na kaipuhan na sabihan pa siya dapit sa mga tawo, huli ta aram na niya kun ano an nasa puso ninda.
1 May sarong lider na Judio na an ngaran Nicodemo; kaayon siya kan mga Fariseo. 2 Sarong banggi, nagduman siya ki Jesus saka nagsabi, “Rabbi, aram nyamo na saro kang paratukdo na sinugo nin Dios, huli ta mayo nin siisay man na makakagibo kan mga milagrong ginigibo mo kun mayo saiya an Dios.” 3 Sinabihan siya ni Jesus, “Sa katotoohan sinasabihan taka, an dai mamundag liwat, dai makakahiling kan Kahadean nin Dios.” 4 Hinapot siya ni Nicodemo, “Paano pa mamumundag liwat an sarong tawo na gurang na? Pwede pa daw siyang makalaog sa tulak kan saiyang ina nganing mamundag giraray?” 5 Nagsimbag si Jesus, “Sa katotoohan sinasabihan taka, an dai mamundag sa tubig saka sa Espiritu, dai makakalaog sa Kahadean nin Dios. 6 An namumundag sa laman, laman; an namumundag sa Espiritu, espiritu. 7 Dai ka magngalas na sinasabihan taka, ‘Kaipuhan na mamundag ka liwat.’ 8 An doros minahuyop kun saen an boot kaiyan; nadadangog mo an sagiwsiw kaiyan, alagad dai mo aram kun saen iyan hale o saen maduman. Arog kaiyan an nangyayari sa gabos na namumundag sa Espiritu.” 9 ”Paano mangyayari ini?” an hapot ni Nicodemo. 10 Nagsimbag si Jesus, “Saro kang bantog na maestro sa Israel. Ano ta dai mo ini nasasabotan? 11 Sa katotoohan sinasabihan taka, itinataram mi an samong naaaraman asin pinapatotoohan mi an samong nahiling, alagad dai nindo inaako an patotoo mi. 12 Dai ngani kamo minatubod sako kun sinasabihan ko kamo kan mga bagay na kinabanon; paano kamong magtubod kun sabihan ko kamo kan mga bagay na langitnon? 13 Mayo pa nin nakasakat sa langit kundi an Aki nin Tawo na naghilig hale sa langit.” 14 Siring na initaas ni Moises an bronseng halas sa sarong palo duman sa kalangtadan, siring man kaipuhan na iitaas an Aki nin Tawo, 15 tanganing an siisay man na magtubod saiya magkamit nin buhay na daing kataposan. 16 Huli ta namoot na gayo an Dios sa kinaban kaya itinao niya an saiyang bugtong na Aki, tanganing an siisay man na magtubod saiya dai magadan kundi magkamit nin buhay na daing kataposan. 17 Huli ta dai sinugo nin Dios sa kinaban an saiyang Aki tanganing hukoman an kinaban, kundi tanganing ikaligtas ini sa paagi niya. 18 An siisay man na minatubod sa Aki nin Dios dai huhukoman; alagad an dai minatubod hinukoman na, huli ta dai siya nagtubod sa bugtong na Aki nin Dios. 19 Arog kaini an paagi kan paghukom; nagdigdi an ilaw sa kinaban, alagad orog na namotan kan tawo an kadikloman ki sa liwanag, huli ta maraot an mga gibo ninda. 20 An siisay man na naggigibo nin maraot naoongis sa ilaw. Dai siya minadolok sa liwanag tanganing dai mailawan an mga maraot niyang gibo. 21 Alagad an siisay man na naggigibo kan katotoohan minadolok sa ilaw, tanganing mahayag an saiyang mga gibo sosog sa kabotan nin Dios. 22 Pakatapos kaini, nagduman si Jesus asin an saiyang mga disipulo sa probinsya nin Judea. Nag-erok siya duman nin dikit na panahon kaiba ninda, saka nagbunyag. 23 Si Juan nagbubunyag man sa Enon, na harani sa Salim, huli ta matubig sa lugar na idto. Nagduman saiya an mga tawo asin binunyagan niya sinda. 24 (Nangyari ini kan dai pa nabibilanggo si Juan.) 25 An iba kan mga disipulo ni Juan nakipagdiskutiran sa sarong Judio dapit sa rito nin paglinig. 26 Kaya nagduman sinda ki Juan saka nagsabi, “Rabbi, naromdoman mo idtong tawong kaiba mo duman sa ibong kan Jordan na ipinamidbid mo? Nagbubunyag na siya ngunyan, asin nagduduman saiya an gabos na tawo!” 27 Sinabihan sinda ni Juan, “Mayo nin maaako an tawo pwera kan itatao saiya nin Dios. 28 Saksi ko kamo na nagsabi akong bako ako an Cristo, kundi sinugo akong mag-enot saiya. 29 An nobya para sa nobyo; an katood kan nobyo na nagtitindog asin nagdadangog saiya naoogma nin marahay sa tingog kan nobyo. Kaya nagsusupay an kaogmahan ko ngunyan. 30 Kaipuhan siyang magdakula, alagad ako kaipuhan na magsadit.” 31 An naggikan sa itaas nangongorog sa gabos; an gikan sa daga taga daga, asin an itinataram niya mga bagay dapit sa daga. Alagad an naggikan sa langit nangongorog sa gabos. 32 Pinapatotoohan niya an nahiling niya saka nadangog, alagad mayong minaako kan patotoo niya. 33 An minaako kan saiyang patotoo minapahayag na totoo an sinasabi nin Dios. 34 Huli ta an sinugo nin Dios nagtataram kan mga tataramon nin Dios; dai sinusukol an pagtao nin Dios kan saiyang Espiritu. 35 Namomotan kan Ama an Aki, asin an gabos na bagay itinatao niya sa kamot kan Aki. 36 An nagtutubod sa Aki may buhay na daing kataposan; alagad an dai nagtutubod sa Aki dai magkakamit nin buhay, kundi mapapasaiya an padusa nin Dios.
1 Nabaretaan kan mga Fariseo na mas dakul an nagigin disipulo ni Jesus asin nagpapabunyag saiya ki sa ki Juan. 2 (Sa katunayan, bako man si Jesus an nagbubunyag kundi an saiyang mga disipulo.) 3 Kan maaraman ini ni Jesus, naghale siya sa Judea asin nagbalik sa Galilea. 4 Pagbalik niya, kaipuhan sa Samaria siya mag-agi. 5 Nag-abot siya sa Sicar, sarong banwaan nin Samaria. Harani ini sa dagang ipinamana ni Jacob sa aki niyang si Jose. 6 Yaon duman an bubon ni Jacob. Huli ta pagal si Jesus sa pagbaklay, nagtukaw siya sa gilid kan bubon. Mag-aalas dose na nin odto. 7 May uminabot na sarong Samaritana na masakdo. Nagsabi saiya si Jesus, “Painoma man ako.” 8 (Mayo duman an saiyang mga disipulo huli ta nagbakal nin kakanon sa banwaan.) 9 Nagsimbag an Samaritana, “Saro kang Judio asin ako Samaritana, tadaw ta naghahagad ka sako nin inomon?” (An mga Judio dai nakikilabot sa mga Samaritano.) 10 Nagsimbag si Jesus, “Kun aram mo sana an balaog nin Dios asin kun siisay an naghahagad saimo nin inomon, ika kutana an mahagad saiya. Tatawan ka kutana niya kan tubig na nagtatao nin buhay.” 11 Nagsabi an babae, “Saen ka makua nin tubig na nagtatao nin buhay? Mayo ka man nin pangsakdo dangan hararom an bubon. 12 Mas dakula ka pa daw ki Jacob na samong ginikanan na iyo an nagtao samo kan bubon na ini? Nag-inom siya digdi asin an saiyang mga aki saka an saiyang mga hayop.” 13 Nagsimbag si Jesus, “An siisay man na uminom kan tubig digdi, mapapaha giraray; 14 alagad an siisay man na uminom kan tubig na itatao ko, dai na nanggad mapapaha. Huli ta an tubig na itatao ko magigin sarong burabod na magtatao saiya nin buhay na daing kataposan.” 15 ”Tawe man ako kan tubig na iyan, tanganing dai na nanggad ako mapaha asin dai na ako magsakdo digdi,” an sabi kan babae. 16 Sinabihan siya ni Jesus, “Apoda an agom mo asin balik digdi.” 17 ”Mayo akong agom,” an sabi kan babae. “Tama ka,” an sabi ni Jesus, 18 ”huli ta nagin agom ka nin limang lalaki asin an kasaroan mo ngunyan bako mong agom. Totoo an sinabi mo.” 19 Nagsabi an babae, “Nahihiling ko na saro kang propeta. 20 An samong mga ginikanan nagsamba sa Dios sa bukid na ini, alagad kamong mga Judio nagsasabi na sa Jerusalem sana dapat na magsamba sa Dios.” 21 Sinabihan siya ni Jesus, “Magtubod ka sako, babae, ta nagdadangadang an panahon na sasambahon nindo an Ama bako sanang sa bukid na ini o sa Jerusalem. 22 Kamong mga Samaritano, dai nindo midbid an saindong sinasamba, alagad midbid mi an samong sinasamba, huli ta an kaligtasan gikan sa mga Judio. 23 Alagad maabot an panahon, asin uminabot na ngani, na an tunay na mga parasamba masamba sa Ama sa espiritu asin sa katotoohan. An pagsambang ini iyo an boot kan Ama. 24 An Dios Espiritu, kaya an mga nagsasamba saiya dapat na magsamba sa espiritu asin sa katotoohan.” 25 Nagsabi an babae, “Aram kong maabot an Mesias na inaapod Cristo. Pag-abot niya, ipapahayag niya sato an gabos.” 26 Sinabihan siya ni Jesus, “Ako iyo siya, ako na kaolay mo.” 27 Kan oras na iyan, nag-abot an saiyang mga disipulo. Nagngaralas sinda huli ta nakikiolay si Jesus sa sarong babae. Alagad mayo sainda nin nangahas na maghapot sa babae, “Ano an boot mo?” o ki Jesus, “Tadaw ta nakikiolay ka saiya?” 28 Dangan binayaan kan babae an saiyang dulay, nagbalik sa banwaan, saka sinabihan an mga tawo duman, 29 ”Madya kamo! Hilinga nindo an tawong nagparasabi sako kan gabos kong naginibo. Siya na daw an Cristo?” 30 Kaya nagduman an mga tawo ki Jesus. 31 Kan oras na iyan, inalok si Jesus kan mga disipulo na magkakan. 32 Alagad nagsimbag siya, “Igwa ako nin kakanon na dai nindo aram.” 33 Kaya nag-orolay-olay an mga disipulo, “Tibaad igwa nin nagdarang kakanon saiya.” 34 Sinabihan sinda ni Jesus, “An kakanon ko iyo an pag-otob kan kabotan kan nagsugo sako, asin an paghaman kan ipinagibo niya. 35 Bakong may kasabihan kamo, ‘Apat na sanang bulan dangan tig-ani na?’ Alagad pangalagkalag kamo sa kaomahan: hinog na an anihon, tama nang anihon! 36 An siisay man na nag-aani tatandanan; tinitipon niya an mga inani para sa buhay na daing kataposan. Kaya parehong maogma an paratanom saka an paraani! 37 Digdi nagigin totoo an kasabihan, ‘Iba an nagtatanom, iba man an nag-aani!’ 38 Sinugo ko kamo nganing mag-ani kan dai nindo pinagpagalan; iba an nagpagal, alagad kamo an nakikinabang kan saindang pinagpagalan.” 39 Dakul na Samaritano sa banwaan na idto an nagtubod ki Jesus huli ta an babae nagsabi, “Sinabi niya sako an gabos kong naginibo.” 40 Pagdolok kan mga Samaritano ki Jesus, nakimaherak sinda saiya na mag-ontok ngona siya duman; kaya nagduwa pang aldaw siya duman. 41 Dakul pa an nagtubod pakadangog ninda kan mga tataramon ni Jesus. 42 Sinabihan ninda an babae, “Minatubod na kami, bakong huli kan mga sinabi mo, kundi huli ta nadangog mi siya mismo. Naaraman mi na siya talaga an Paraligtas kan kinaban.” 43 Pakalihis nin duwang aldaw, naghale si Jesus duman dangan nagpadagos sa Galilea. 44 Huli ta si Jesus man sana an nagsabi na an propeta dai ginagalangan sa sadiri niyang banwaan. 45 Pag-abot niya sa Galilea, inako siya kan mga tawo, huli ta nahiling ninda an gabos niyang ginibo sa Jerusalem kan Pyesta nin Paskwa. 46 Dangan nagbalik si Jesus sa Cana nin Galilea, saen ginibo niyang arak an tubig. Igwa duman nin sarong opisyal kan gobyerno na may aking lalaki na naghehelang sa Capernaum. 47 Kan madangog niya na si Jesus nag-abot sa Galilea hale sa Judea, nagduman siya saiya dangan nakimaherak na magduman si Jesus sa Capernaum nganing bolongon an aki niyang naghihingagdan. 48 Sinabihan siya ni Jesus, “Kun dai kamo makahiling nin mga tanda asin mga ngangalasan dai kamo matubod.” 49 Alagad nagsabi an opisyal, “Kagurangnan, magduman na kita bago magadan an aki ko!” 50 Sinabihan siya ni Jesus, “Puli na; marahay na an aki mo!” Nagtubod an lalaki sa itinaram ni Jesus kaya nagpuli. 51 Kan nagdadangadang na an opisyal sa saiyang harong, sinabat siya kan saiyang mga sorogoon dangan sinabihan, “Marahay na an aki mo!” 52 Hinapot niya sinda kun anong oras narahay an saiyang aki. “Ala una nin hapon kasuodma, nahale an saiyang kalentura.” an sabi ninda. 53 Nagiromdoman kan ama na iyo man idto an oras kan sabihan siya ni Jesus, “Marahay na an aki mo.” Huli kaini, siya asin an bilog niyang pamilya nagtubod ki Jesus. 54 Iyo ini an ikaduwang milagro na ginibo ni Jesus pagbalik niya sa Galilea hale sa Judea.
1 Pakatapos kaini, nagduman si Jesus sa Jerusalem para sa sarong pyesta kan mga Judio. 2 Duman sa Jerusalem, sa may Trangkahan kan Karnero, igwa nin sarong tangke nin tubig na sa Hebreyo inaapod Betesda. Igwa ini nin limang balkon. 3 Naghihigda duman an dakul na naghehelang—mga buta, pilay, asin paralitiko. Naghahalat sinda kan paghiro kan tubig, 4 huli ta igwa nin panahon na minahilig sa tangke an anghel nin Kagurangnan asin hinihiro an tubig. An maenot na bumuntog sa tubig pakahiroa kaiyan, naoomayan. 5 Yaon duman an sarong lalaki na treynta y otsong taon nang naghehelang. 6 Nahiling siya ni Jesus; aram niya na haloy nang naghihigda duman an lalaki. Hinapot ini ni Jesus, “Boot mong marahay?” 7 Nagsimbag an naghehelang, “Mayo nin mabuntog sako pakahiroa kan tubig; pagrani ko igwa na nin naeenot sako.” 8 Sinabihan siya ni Jesus, “Tindog, kuaha an saimong banig asin lakaw.” 9 Biglang narahay an naghehelang; kinua niya an saiyang banig dangan naglakaw. Nangyari ini sa aldaw na Sabbath. 10 Kaya tinaraman kan mga Judio an lalaking narahay, “Sabbath ngunyan; dai tugot sa Katogonan na magdara ka kan saimong banig.” 11 Alagad nagsimbag siya, “Sinabihan ako kan nagbolong sako na darahon ko an sakong banig asin maglakaw ako.” 12 Hinapot siya ninda, “Siisay an nagsabi saimo na darahon mo an saimong banig asin maglakaw ka?” 13 Alagad dai midbid kan lalaki kun siisay an nagbolong saiya, huli ta kadakul kan mga tawo duman saka huminale na si Jesus. 14 Pakatapos, nahiling siya ni Jesus sa Templo saka sinabihan, “Marahay ka na! Dai ka na magkasala, ta tibaad mas maraot an mangyari saimo.” 15 Dangan naghale an lalaki asin sinabihan niya an mga Judio na si Jesus an nagbolong saiya. 16 Kaya hiningowang pasakitan si Jesus kan mga Judio huli ta nagbolong siya sa aldaw na Sabbath. 17 Sinabihan sinda ni Jesus, “An sakong Ama nagtatrabaho sagkod ngunyan; siring man ako.” 18 Orog na pinaghumotan siyang gadanon kan mga Judio huli ta bako sanang linapas niya an katogonan dapit sa Sabbath, kundi huli ta nagsabi pa siya na an Dios iyo an saiyang Ama; kaya ipinapahiling niyang kapantay siya nin Dios. 19 Sinabihan sinda ni Jesus, “Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, mayong ginigibo an Aki sa sadiri niyang kabotan; an ginigibo niya sana iyo idtong nahihiling niyang ginigibo kan Ama. Kun ano an ginigibo kan Ama, iyo man an ginigibo kan Aki. 20 Huli ta namomotan kan Ama an Aki, ipinapahiling niya sa Aki an gabos na ginigibo niya. Labi pa kaini an mga gibong ipapahiling niya sa Aki, tanganing magngaralas kamo. 21 Siring na binubuhay liwat kan Ama an mga gadan, siring man bubuhayon kan Aki an boot niyang buhayon. 22 Dai naghuhukom an Ama sa kiisay man. Itinao niya sa Aki an bilog na kapangyarihan sa paghukom, 23 tanganing galangan kan gabos an Aki, arog kan paggalang ninda sa Ama. An dai minagalang sa Aki dai man minagalang sa Ama na nagsugo saiya. 24 ”Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, an nagdadangog kan mga tataramon ko, asin nagtutubod sa nagsugo sako, igwa nin buhay na daing kataposan. Dai na siya huhukoman kundi nahale na siya sa kagadanan pasiring sa buhay. 25 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, maabot an panahon—yaon na ngani—na madadangog kan mga gadan an tingog kan Aki nin Dios asin an mga magdangog saiya mabubuhay. 26 Siring man an Ama iyo an ginigikanan nin buhay; siring man an Aki ginibo niyang gigikanan nin buhay. 27 Tinawan pa niya an Aki nin kapangyarihan sa paghukom, huli ta siya an Aki nin Tawo. 28 Dai kamo magngalas kaini, huli ta maabot an panahon na madadangog kan gabos na gadan an tingog niya 29 asin maruluwas sinda sa saindang mga lulubngan: an mga naggibo nin marahay mabubuhay liwat para sa buhay na daing kataposan, asin an naggibo nin maraot mabubuhay liwat para sa padusa. 30 ”Sa sadiri kong kapangyarihan mayo akong magiginibo. Naghuhukom ako sosog sana sa itinataram sako nin Dios, kaya an paghukom ko matanos; dai ko ginigibo an kabotan ko kundi an kabotan kan nagsugo sako. 31 ”Kun ako an magsaksi dapit sako, mayong halaga an sakong pagsaksi. 32 Alagad igwa nin nagsasaksi dapit sako asin aram kong totoo an sinasabi niya. 33 Ipinahapot nindo si Juan asin nagsaksi siya sa katotoohan. 34 Bako ta kaipuhan ko an pagsaksi nin tawo, kundi sinasabi ko sana ini tanganing makaligtas kamo. 35 Si Juan kabaing sa sarong ilaw na naglalaad saka nagliliwanag. Sa halipot na panahon naoyonan nindo an saiyang liwanag. 36 Alagad igwa nin nagsasaksi sako na labi pa sa pagsaksi ni Juan: an mga gibo na ipinapagibo sako kan sakuyang Ama an nagsasaksi na sinugo niya ako. 37 An Ama na nagsugo sako nagsasaksi man dapit sako. Dai pa nindo nadangog an tingog niya o nahiling an saiyang lalawogon. 38 An saiyang tataramon dai nagdadanay saindo, huli ta dai kamo minatubod sako na sinugo niya. 39 Pinag-aadalan nindo an mga Kasuratan, huli ta naghohona kamong diyan makukua an buhay na daing kataposan. An mismong mga kasuratan an nagpapatotoo dapit sako! 40 Alagad habo kamong magdolok sako nganing magkaigwa kamo nin buhay. 41 ”Bakong kaomawan nin tawo an hanap ko. 42 Alagad midbid ko kamo; aram kong mayo kamong pagkamoot sa Dios. 43 Nagdigdi ako sa ngaran kan sakuyang Ama, alagad habo nindo akong akoon. Kun may ibang tawo na magdigdi sa sadiri niyang ngaran, aakoon nindo siya. 44 Paano kamong magtubod na nagpapaoromaw-omaw kamo asin dai nindo hinahanap an kaomawan na hale sa Dios? 45 Dai kamo maghona na ako an masumbong saindo sa sakong Ama; si Moises na pinaglalaoman nindo an masumbong saindo. 46 Kun talagang nagtubod kamo ki Moises, nagtubod man kutana kamo sako, huli ta nagsurat siya dapit sako. 47 Alagad kun dai kamo nagtutubod kan mga isinurat niya, paano kamong magtubod sa mga sinasabi ko?”
1 Pakatapos kaini, nagbalyo si Jesus sa ibong kan Danaw nin Galilea (o Danaw nin Tiberias). 2 Dakul na tawo an nagsunod saiya, huli ta nahiling ninda an mga ginibo niyang ngangalasan sa pagbolong kan mga naghehelang. 3 Nagtukad si Jesus sa sarong bulod dangan nagtukaw duman kaiba kan saiyang mga disipulo. 4 An Pyesta nin Paskwa harani na kaidto. 5 Nangalagkalag si Jesus asin nahiling niya an dakul na tawo na nagrarani saiya, kaya hinapot niya si Felipe, “Saen kita makakabakal nin kakanon tanganing magkarakan an mga tawong ini?” 6 (Sinabi niya ini sa pagbalo ki Felipe, huli ta aram ni Jesus an gigibohon niya.) 7 Nagsimbag si Felipe, “Maski sa halagang dos syentos na kwartang plata na kakanon, dai magkakanigo nganing makakakan an gabos na tawong ini dawa tigdirikit sana.” 8 Saro kan saiyang mga disipulo, si Andres na tugang ni Simon Pedro, an nagsabi, 9 ”Igwa nin aking lalaki digdi na may limang tinapay na sebada asin duwang sira. Alagad gurano man iyan sa kadakul na tawong ini?” 10 ”Patukawa nindo an mga tawo,” an sabi ni Jesus. (Dakul an doot sa lugar na idto.) Nagturukaw an gabos; mga limang ribo an kalalakihan. 11 Kinua ni Jesus an limang tinapay, nagpasalamat, dangan ipinanao sa mga tawo na nagtuturukaw duman. Siring man an ginibo niya sa duwang sira. Tinawan an gabos sagkod na boot pa ninda. 12 Kan barasog na sinda, sinabihan ni Jesus an saiyang mga disipulo, “Tipona nindo an mga natada nganing mayong masayang.” 13 Kaya tinipon ninda an mga tada; doseng basket pa an napano hale sa limang tinapay na ipinakakan sa mga tawo. 14 Kan mahiling kan mga tawo an milagrong ini na ginibo ni Jesus, nagsabi sinda, “Talagang iyo ini an Propeta na madigdi sa kinaban!” 15 Pakahiling ni Jesus na madolok saiya an mga tawo nganing piriton siya na magin hade, naghale siya tolos dangan solong nagpasiring sa kabubuldan. 16 Kan banggi na, naglugsot an mga disipulo ni Jesus pasiring sa danaw. 17 Naglunad sinda sa sarong sakayan pasiring sa Capernaum. Madiklom na alagad dai pa minaabot si Jesus. 18 Makosog an doros kaya nagdarakula an mga alon. 19 Mga lima o anom na kilometro nang nagparagaod an mga disipulo, kan mahiling ninda si Jesus na naglalakaw sa ibabaw kan tubig pasiring sa sakayan. Nagkatarakot sinda, 20 alagad sinabihan niya sinda, “Dai kamo matakot; ako ini!” 21 Maogmang pinasakay siya ninda asin duminoong tolos sinda sa padudumanan ninda. 22 Sunod na aldaw, naaraman kan mga tawong nawalat sa ibong kan danaw na mayo na an sakayan na dating nakadoong duman. Aram ninda na dai suminakay si Jesus kaiba kan mga disipulo paghale kan mga ini. 23 May mga sakayan na hale sa Tiberias na nagdoong harani sa lugar na pinagkakanan kan mga tawo pakapagpasalamat kan Kagurangnan. 24 Kan maaraman kan mga tawo na mayo duman si Jesus, ni an saiyang mga disipulo, naglunad sinda sa mga sakayan dangan nagduman sa Capernaum sa paghanap ki Jesus. 25 Kan makua ninda si Jesus sa ibong kan danaw, hinapot siya ninda, “Rabbi, kasuarin ka pa digdi?” 26 Nagsimbag si Jesus, “Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, hinahanap nindo ako bakong huli ta nahiling nindo an mga milagrong ginibo ko, kundi huli ta nagkabarasog kamo kan tinapay na kinakan nindo. 27 Dai kamo magpagal para sa kakanon na nalalapa, kundi para sa kakanon na nagdadanay sagkod sa buhay na daing kataposan, na itatao saindo kan Aki nin Tawo; huli ta sa saiya ibinugtak kan Dios Ama an saiyang tanda.” 28 Kaya hinapot siya ninda, “Ano an dapat ming gibohon tanganing maotob mi an kabotan nin Dios?” 29 Nagsimbag si Jesus, “An ipinapagibo saindo nin Dios iyo ini: magtubod kamo sa sinugo niya.” 30 Nagsabi sinda, “Anong tanda an ikakapahiling mo samo tanganing magtubod kami saimo? Ano an gigibohon mo? 31 An samong mga ginikanan nagkakan nin manna sa kalangtadan siring sa nasusurat, ‘Tinawan niya sinda nin tinapay na hale sa langit!’” 32 Sinabihan sinda ni Jesus, “Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, bakong si Moises an nagtao saindo kan tinapay na hale sa langit; an sakuyang Ama iyo an nagtatao saindo kan tunay na tinapay hale sa langit. 33 Huli ta an tinapay nin Dios iyo an naghilig hale sa langit na nagtatao nin buhay sa kinaban.” 34 Nagsabi sinda ki Jesus, “Kagurangnan, danay mo kaming pagtawan kan tinapay na iyan.” 35 ”Ako an tinapay nin buhay,” an sabi ni Jesus. “An magdolok sako dai na magugutom; an magtubod sako dai na mapapaha. 36 Alagad sinabihan ko kamo na dai kamo nagtutubod sako maski nahiling na nindo ako. 37 Madolok sako an gabos na itinatao sako nin Ama. An siisay man na magdolok sako dai ko isisikwal, 38 huli ta naghilig ako hale sa langit nganing gibohon an kabotan kan nagsugo sako, bakong an kabotan ko. 39 An kabotan niya iyo ini: na mayong mawara maski saro sa mga itinao niya sako, kundi buhayon ko sinda liwat sa huring aldaw. 40 Boot kan Ama na an gabos na nakakahiling asin nagtutubod sa Aki magkamit kan buhay na daing kataposan; bubuhayon ko sinda sa huring aldaw.” 41 Naggumod-gumod an mga tawo huli ta nagsabi siya, “Ako an tinapay na naghilig hale sa langit.” 42 Nagsabi sinda, “Bakong iyo ini si Jesus na aki ni Jose? Midbid ta an saiyang ama asin ina. Ano ta nagsasabi siyang hale siya sa langit?” 43 Kaya tinaraman sinda ni Jesus, “Dai kamo magumod-gumod. 44 Mayong makakadolok sako apwera na sana kun irani siya sako kan Ama na nagsugo sako; asin bubuhayon ko siya liwat sa huring aldaw. 45 Nasusurat sa libro kan mga propeta, ‘Tutukdoan nin Dios an gabos na tawo.’ An nakadangog sa ama saka nakanood, minadolok sako. 46 Dai iyan nangangahulugan na igwa nang nakahiling sa Ama; an naghale sa Dios iyo sana an nakahiling sa Ama. 47 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, an nagtutubod igwa nin buhay na daing kataposan. 48 Ako an tinapay nin buhay. 49 An saindong mga ginikanan nagkakan kan manna sa kalangtadan, asin nagkagaradan sinda. 50 Alagad iyo ini an tinapay na naghilig hale sa langit, asin an magkakan kaini dai magagadan. 51 Ako an buhay na tinapay na naghilig hale sa langit. Mabubuhay sagkod pa man an magkakan kaini. An tinapay na itatao ko nganing mabuhay an kinaban iyo an sakong hawak.” 52 Huli kan mga sinabi niyang ini, nagkariribok an mga tawo. “Paanong ikatao kan tawong ini an saiyang hawak tanganing kakanon ta?” an hapot ninda. 53 Kaya nagsabi si Jesus, “Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, kun dai kamo magkakan kan hawak kan Aki nin Tawo asin mag-inom kan dugo niya, dai kamo magkakaigwa nin buhay. 54 An magkakan kan hawak ko saka mag-inom kan dugo ko igwa nin buhay na daing kataposan, asin bubuhayon ko sa huring aldaw. 55 Huli ta an hawak ko tunay na kakanon; an dugo ko tunay na inomon. 56 An magkakan kan hawak ko saka mag-inom kan dugo ko magdadanay sako; ako magdadanay saiya. 57 An buhay na Ama an nagsugo sako; asin nabubuhay ako huli saiya. Kaya an magkakan sako mabubuhay huli sako. 58 Iyo ini an tinapay na naghilig hale sa langit. An magkakan kaini mabubuhay sagkod pa man! Bako ining arog kaidtong kinakan kan saindong mga ginikanan na nagkagaradan.” 59 Sinabi ini ni Jesus kan siya nagtukdo sa sinagoga duman sa Capernaum. 60 Kan nadangog ini kan kadaklan kan saiyang mga disipulo, nagsarabi sinda, “Masakit an mga tataramon na ini; siisay an makakaako kaiyan?” 61 Aram ni Jesus na naggumod-gumod an saiyang mga disipulo dapit kaini kaya sinabihan niya sinda, “huli kaining mga sinabi ko, babayaan na nindo ako? 62 Ano daw kun mahiling nindong nagsasakat an Aki nin Tawo paduman sa dati niyang erokan? 63 An Espiritu iyo an nagtatao nin buhay; dai ini magigibo kan laman. An mga ipinagtaram ko saindo, Espiritu asin buhay. 64 Alagad an iba saindo dai nagtutubod.” (Poon pa sa kapinonan, aram na ni Jesus kun siisay an dai matubod, asin kun siisay an mapasaluib saiya.) 65 Nagsabi pa siya, “Iyan an dahelan kun tadaw ta sinabihan ko kamo na mayong makakadolok sako kun habo an Ama.” 66 Poon kaidto, dakul na disipulo niya an nagbaya asin dai na nag-iba saiya. 67 Kaya sinabihan ni Jesus an dose, “Mabaya man kamo?” 68 Nagsimbag si Simon Pedro, “Kagurangnan, kiisay kami maduman? Yaon saimo an mga tataramon nin buhay na daing kataposan. 69 Minatubod kami asin aram mi na ika an Banal na gikan sa Dios.” 70 Nagsimbag si Jesus, “Bakong ako an nagpili saindong dose? Alagad diablo an saro saindo!” 71 An pinapanongdan niya kaini iyo si Judas na aki ni Simon Iscariote. Huli ta si Judas, maski saro sa doseng disipulo, iyo an mapasaluib saiya.
1 Pakatapos kaini, linibot ni Jesus an Galilea; habo siyang maglibot sa Judea, huli ta pinaghuhumotan siyang gadanon kan mga Judio duman. 2 Harani na an Pyesta kan mga Harong-harong. 3 Kaya sinabihan si Jesus kan mga tugang niya, “Bayae na an lugar na ini asin dumuman ka sa Judea, tanganing mahiling man kan mga disipulo mo duman an mga ginigibo mo. 4 Dai tinatago kan tawo an mga ginigibo niya kun boot niyang mabantog. Ginigibo mo man sana an mga bagay na ini, magpamidbid ka na logod sa bilog na kinaban!” 5 (Huli ta maski an mga tugang niya dai nagtutubod saiya.) 6 Nagsimbag si Jesus, “Bako pa ini an oras ko, alagad para saindo, maski anong oras tama. 7 Dai kamo ikakaongis kan kinaban, alagad ikinakaongis ako, huli ta pinapatotoohan ko an mga maraot na gibo kan kinaban. 8 Kamo na sana an magduman sa pyesta. Dai ako maduman, huli ta bako pa ini an oras ko.” 9 Kaya nagpawalat siya sa Galilea. 10 Pakahale kan mga tugang ni Jesus pasiring sa pyesta, nagduman man siya, alagad sa hilom sana. 11 Hinanap siya kan mga Judio duman. “Haen siya?” an hapot ninda. 12 Siya an pinag-orolayan kan katawohan. An iba nagsabi, “Marahay siyang tawo”; alagad an iba man nagsabi, “Bako, linoloko niya an mga tawo.” 13 Alagad mayo saindang nakapagtaram nin hayag dapit saiya, huli ta takot sinda sa mga Judio. 14 Kan nasa kabangaan na an pyesta, naglaog si Jesus sa Templo dangan nagtukdo. 15 Napangalas an mga Judio asin nagsabi, “Tadaw ta madonong an tawong ini na dai man siya nin inadalan?” 16 Nagsimbag si Jesus, “An itinutukdo ko bakong hale sako, kundi sa Dios na nagsugo sako. 17 Maiisihan nin siisay man na boot mag-otob kan ipinagboboot nin Dios, kun an itinutukdo ko hale sa Dios, o kun nagtataram ako sa sadiri ko sanang kabotan. 18 An nagtataram sa sadiri niyang kabotan, boot magpaomaw. Alagad an nagmamawot na omawon an nagsugo saiya nagsasabi kan totoo asin bakong putikon. 19 Bakong itinao saindo ni Moises an Katogonan? Alagad mayo saindo nin minakuyog kaiyan. Tadaw ta boot nindo akong gadanon?” 20 Nagsimbag an mga tawo, “May demonyo ka! Siisay man an boot gumadan saimo?” 21 ”Saro pa sanang ngangalasan an ginibo ko alagad napangalas na kamo gabos!” an sabi ni Jesus. 22 ”Huli ta ipinagboot saindo ni Moises na serkomsisyonon an saindong mga aki (bako ngani siya an nagpoon kaiyan kundi an saindong mga ginikanan), ginigibo nindo iyan maski sa aldaw na Sabbath. 23 Kun siniserkomsisyon an sarong aking lalaki maski sa aldaw na Sabbath nganing masunod an pagboot ni Moises, tadaw ta naaanggot kamo sako ta binolong ko sa aldaw na Sabbath an sarong naghehelang? 24 Dai kamo maghukom huli kan nahihiling nindo sa luwas; maghukom kamo nin matanos.” 25 Nagsabi an ibang taga Jerusalem, “Bakong siya an boot nindang gadanon? 26 Hilinga ta nagtataram siya nin hayag, alagad mayo nin minatuyaw saiya! Aram na daw kan mga lider na siya na an Cristo! 27 Pagdigdi kan Cristo mayong makakaaram kun saen siya mahale. Alagad aram ta kun saen hale an tawong ini.” 28 Kaya makosog an tingog ni Jesus kan magtukdo siya sa Templo, “Midbid daw nindo ako? Aram daw talaga nindo kun saen ako hale? Dai ako nagdigdi sa sadiri kong kabotan. An nagsugo sako totoo, asin dai nindo siya midbid. 29 Alagad midbid ko siya, huli ta hale ako saiya saka sinugo niya ako.” 30 Boot nindang dakopon siya, alagad mayong nangahas magdakop saiya, huli ta bako pa idto an oras niya. 31 Alagad dakul an nagtubod saiya. Nagsabi sinda, “Pag-abot kan Cristo, makagibo daw siya nin mga ngangalasan labi pa kan ginibo kan tawong ini?” 32 Nadangog kan mga Fariseo an orolay kan mga tawo dapit ki Jesus, kaya sinda asin an mga poon na padi nagpadara nin nagkapirang mga bantay sa Templo nganing dakopon si Jesus. 33 Nagsabi si Jesus, “Dikit pang panahon akong makakaiba nindo, dangan mabalik na ako sa nagsugo sako. 34 Hahanapon nindo ako, alagad dai nindo ako makukua; huli ta dai kamo makakaduman sa dudumanan ko.” 35 Nag-orolay-olay an mga Judio, “Saen daw siya maduman ta dai ta daa siya makukua? Maduman daw siya sa mga Judio sa Grecia nganing tukdoan niya an mga Griyego? 36 Ano an boot sabihon kan sinabi niyang, ‘Hahanapon nindo ako, alagad dai nindo ako makukua, huli ta dai kamo makakaduman sa dudumanan ko’?” 37 Sa huring aldaw kan pyesta na iyo an pinakamahalagang aldaw, nagtindog si Jesus saka nagtaram nin makosog, “An napapaha dumolok sako asin uminom. 38 Siring sa sinasabi sa kasuratan, ‘Hale sa puso kan nagtutubod sako, mabulos an tubig na nagtatao nin buhay.’” 39 Sinabi niya ini manongod sa Espiritu na aakoon kan mga minatubod saiya. Sa panahon na idto dai pa itinatao an Espiritu, huli ta dai pa pinagmuraway si Jesus. 40 An nagkapirang nakadangog ki Jesus nagsabi, “Talagang iyo na ini an Propeta!” 41 Sabi man kan iba, “Iyo ini an Cristo!” Alagad an iba nagsabi, “Dai magikan sa Galilea an Cristo! 42 Bakong sinabi sa kasuratan na an Cristo magikan sa kapagarakian ni David, mamumundag sa Betlehem na banwaan ni David?” 43 Kaya manlaen-laen an mga paghona kan tawo dapit saiya. 44 Boot siyang dakopon kan nagkapira, alagad mayong nangahas na magdakop saiya. 45 An mga bantay sa Templo nagbalik sa mga Fariseo asin sa mga poon na padi. “Tadaw ta dai nindo siya dinara digdi?” an hapot kan mga ini sa mga bantay. 46 Nagsimbag sinda, “Mayo pa lamang nin nakapagtaram arog saiya!” 47 ”Sagkod kamo nadaya man niya?” an hapot sainda kan mga Fariseo. 48 ”May naaraman kamong lider o Fariseo na nagtubod saiya? 49 Mayo, kundi an mga tawo sanang dai tatao kan Katogonan. Kaya minamaldisyon sinda nin Dios!” 50 An saro kan mga Fariseo iyo si Nicodemo; siya an nagdalaw ki Jesus kaidto. Nagsabi siya sainda, 51 ”Sosog sa satong Katogonan, dai pwedeng hukoman an sarong tawo kun dai ngona siya dangogon o aramon kun ano an saiyang naginibo.” 52 Nagsimbag sinda, “Taga Galilea ka man? Adalan mo an mga kasuratan ta mahihiling mo na mayong propetang magikan sa Galilea.” Not in Bicolano Central
1 [Nagpuli an lambang saro, alagad si Jesus nagduman sa Bukid nin mga Oliba. 2 Pagkaagang amay, nagbalik si Jesus sa Templo. Pinagtiriponan siya kan mga tawo; nagtukaw siya saka tinukdoan sinda. 3 Dangan may dinara saiya an mga paratukdo kan Katogonan asin an mga Fariseo na sarong babae na nadakop na nakikidorog sa bakong agom. Pinatindog ninda an babae sa tahaw, 4 dangan sinabihan si Jesus, “Maestro, an babaeng ini nadakop na nakikidorog sa bakong agom. 5 Sosog sa Katogonan ni Moises, dapat gapoon sagkod na magadan an mga arog saiya. Ano an masasabi mo?” 6 Ihinapot ninda ini sa pagbalo saiya, tanganing igwa sinda nin ikasumbong tumang saiya. Nagduko si Jesus saka nagsurat sa daga sa paagi kan saiyang muro. 7 Padagos sindang naghapot saiya, kaya nagtanos si Jesus dangan nagsabi, “An siisay man saindo na mayong kasalan, iyo an enot na gumapo saiya.” 8 Nagduko giraray siya dangan padagos na nagsurat sa daga. 9 Pagkadangog sa sinabi ni Jesus, saro-sarong naghale an mga tawo, poon sa pinakagurang. Mayong nawalat kundi si Jesus asin an babae na nasa atubangan niya. 10 Nagtanos si Jesus dangan hinapot an babae, “Haen na sinda? Mayong nagkondenar saimo?” 11 ”Mayo,” an simbag kan babae. Sinabihan siya ni Jesus, “Dai taka man kinokondenar. Lakaw na asin dai ka na magkasala.”] 12 Nagtaram giraray si Jesus sa mga tawo, “Ako an ilaw kan kinaban. An minasunod sako magkakaigwa kan ilaw nin buhay asin dai na siya maglalakaw sa kadikloman.” 13 Sinabihan siya kan mga Fariseo, “Nagsasaksi ka para saimo; mayo nin halaga an pagsaksi mo.” 14 Nagsimbag si Jesus, “Maski nagsasaksi ako para sako, totoo an sinasabi ko, huli ta aram ko kun saen ako hale o kun saen ako maduman. Alagad dai nindo aram an sakong hinalean o an sakong padudumanan. 15 Naghuhukom kamo arog kan paghukom nin tawo. Dai ako naghuhukom sa kiisay man. 16 Alagad kun ako maghukom, tama an sakong paghukom, huli ta bakong ako sana an naghuhukom; kaiba ko an Ama na nagsugo sako. 17 Nasusurat sa saindong Katogonan na an patotoo nin duwang saksi, totoo. 18 Nagsasaksi ako para sako; siring man nagsasaksi sako an Ama na nagsugo sako.” 19 Kaya hinapot siya ninda, “Haen an saimong ama?” Nagsimbag si Jesus, “Dai ako nindo midbid, ni an sakong Ama. Kun midbid nindo ako, midbid man kutana nindo an sakong Ama.” 20 Sinabi ni Jesus an mga bagay na ini kan nagtutukdo siya sa Templo, harani sa lugar na namumugtakan kan lalagan kan limos. Mayong nangahas na magdakop saiya, huli ta dai pa nag-abot an saiyang oras. 21 Sinabihan pa sinda ni Jesus, “Mahale ako; hahanapon nindo ako, alagad magagadan kamo sa saindong mga kasalan. Dai kamo makakaduman sa dudumanan ko.” 22 Kaya nagsabi an mga Judio, “Mahugot daw siya, kaya nagsabi siyang dai kita makakaduman sa dudumanan niya?” 23 Nagtaram si Jesus, “Kamo taga digdi sa ibaba; ako taga duman sa itaas. Kamo taga digdi sa kinaban; ako bako. 24 Kaya sinabi ko saindo na magagadan kamo sa saindong mga kasalan. Kun dai kamo magtubod na talagang ‘Ako Iyo Ako,’ magagadan kamo sa saindong mga kasalan.” 25 Hinapot ninda siya, “Siisay ka?” Nagsimbag si Jesus, “Ako iyo an sinabi ko na saindo poon pa sa kapinonan. 26 Dakul akong sasabihon asin ihuhukom dapit saindo. Alagad totoo an sinasabi kan nagsugo sako. An nadangog ko saiya iyo an ipinapahayag ko sa kinaban.” 27 Dai ninda nasabotan na nagtaram siya sainda dapit sa Ama. 28 Kaya sinabihan sinda ni Jesus, “Kun iitaas na nindo an Aki nin Tawo, maaaraman nindo na ‘Ako Iyo Ako’; maaaraman man nindo na mayo akong ginigibo sa sadiri kong kabotan; kundi sinasabi ko sana an itinukdo sako kan Ama. 29 Kaiba ko an nagsugo sako; dai niya ako pinapabayaan; huli ta danay na ginigibo ko an ikinakaogma niya.” 30 Pagkadangog ninda kaini, dakul an nagtubod saiya. 31 Dangan sinabihan ni Jesus an mga tawong nagtutubod saiya, “Kun danay na magkuyog kamo kan sakong katukdoan, tunay ko kamong mga disipulo; 32 maaaraman nindo an katotoohan, asin an katotoohan an mapatalingkas saindo.” 33 Nagsimbag sinda, “Gikan kami ki Abraham asin dai pa kami nagin oripon nin siisay man. Tadaw ta nagsasabi kang magigin talingkas kami?” 34 Nagsimbag si Jesus, “Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, an lambang nagkakasala oripon nin kasalan. 35 An oripon bakong kaayon sa sarong pamilya sagkod lamang, alagad an sarong aki kaayon sa pamilya sagkod lamang. 36 Kaya kun talingkasan kamo kan Aki, magigin kamong tunay na talingkas. 37 Aram kong kapagarakian kamo ni Abraham. Alagad boot nindo akong gadanon, huli ta habo kamo kan sakong katukdoan. 38 Itinataram ko an ipinahiling sako kan sakong Ama; alagad ginigibo nindo an nadangog nindo sa saindong ama.” 39 Nagsimbag sinda, “Si Abraham an samong ama.” “Kun mga aki kamo ni Abraham, naggigibo man kutana kamo kan mga bagay na ginibo ni Abraham,” an sabi ni Jesus. 40 ”Alagad boot nindo akong gadanon, huli ta nagtataram ako kan katotoohan na nadangog ko sa Dios. Bakong arog kaini an ginibo ni Abraham. 41 Ginigibo nindo an ginibo kan saindong ama.” Nagsimbag sinda, “Bako kaming mga aki sa luwas. An Dios iyo an samong Ama.” 42 Nagsimbag si Jesus, “Kun an Dios an saindong Ama, mamomoot kamo sako, huli ta gikan ako sa Dios. Dai ako nagdigdi sa sadiri kong kabotan; sinugo niya ako. 43 Tadaw ta dai nindo nasasabotan an sinasabi ko? Huli ta habo kamong magdangog kan sakong tataramon. 44 Mga aki kamo kan saindong ama, an Diablo; kun ano an boot niya iyo an ginigibo nindo. Paragadan siya poon pa sa kapinonan asin kaiwal niya an katotoohan, huli ta dai nanggad siya nagtataram kan katotoohan. Nasa naturalesa niya an pagputik huli ta putikon siya asin siya an ama nin kaputikan. 45 Alagad huli ta katotoohan an sinasabi ko, dai kamo minatubod sako. 46 Siisay saindo an makakapatotoo na nagkasala ako? Kun katotoohan an sinasabi ko, tadaw ta dai kamo minatubod sako? 47 An hale sa Dios naghihinanyog kan mga tataramon nin Dios; dai kamo naghihinanyog, huli ta bako kamong hale sa Dios.” 48 Sinabihan si Jesus kan mga Judio, “Bakong tama an samong sinabi na Samaritano ka asin may demonyo?” 49 Nagsabi si Jesus, “Mayo ako nin demonyo. Inoomaw ko an sakuyang Ama, alagad pinagbabasang-basang nindo ako. 50 Dai ako naghahanap kan sadiri kong kaomawan. May naghahanap kaiyan para sako asin siya an mahukom. 51 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, an magkuyog kan sakong tataramon dai nanggad magagadan.” 52 Nagsimbag an mga Judio, “Ngunyan aram na nyamo na igwa ka nin demonyo! Nagadan si Abraham saka an mga propeta, alagad nagsasabi kang an siisay man na magkuyog kan saimong tataramon dai nanggad magagadan. 53 Mas dakula ka pa ki sa samong ama na si Abraham? Nagadan siya, siring man an mga propeta. Ano an paghona mo, siisay ka man?” 54 Nagsimbag si Jesus, “Kun hinahanap ko an sadiri kong kaomawan, mayo nin halaga an kaomawan na iyan. An nag-oomaw sako iyo an sakong Ama, na sinasabi nindo na saindong Dios. 55 Dai nindo siya midbid, alagad midbid ko siya. Kun magsabi akong dai ko siya midbid, magigin akong putikon arog saindo. Alagad midbid ko siya; inootob ko an saiyang tataramon. 56 Naogma an saindong amang si Abraham kan maaraman na mahihiling niya an aldaw kan pagdigdi ko; nahiling niya asin naogma siya.” 57 Huli kaini, sinabihan siya kan mga Judio, “Mayo pa nganing singkwenta an edad mo, ngunyan masabi kang nahiling mo na si Abraham?” 58 Nagsimbag si Jesus, “Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, na bago namundag si Abraham, ‘Ako iyo na’.” 59 Kaya nagpurot sinda nin mga gapo na igagapo saiya, alagad nagtago si Jesus saka luminuwas sa Templo.
1 Kan naglalakaw si Jesus, may nahiling siyang lalaki na ipinangaking buta. 2 Hinapot siya kan mga disipulo, “Rabbi, siisay an nagkasala ta namundag na buta an tawong iyan, siya o an mga magurang niya?” 3 Nagsimbag si Jesus, “Namundag na buta an tawong iyan bakong huli ta nagkasala siya o an mga magurang niya, kundi tanganing ikapahayag an kapangyarihan nin Dios sa saiya. 4 Dapat na gibohon ta an ipinapagibo kan nagsugo sako, mantang aldaw pa; maabot an banggi asin mayo na nin makakapagtrabaho. 5 Mantang yaon ako sa kinaban, ako an ilaw kan kinaban.” 6 Pakataram niya kaini, naglutab si Jesus sa daga, asin sa linutaban naggibo siya nin laboy; dangan ilinahid sa mga mata kan buta. 7 Nagsabi siya sa buta, “Dumuman ka sa tangke nin tubig sa Siloe, dangan maglabar ka duman.” (An boot sabihon kan Siloe, “Sinugo.”) Ginibo ini kan lalaki, asin pagbalik niya nakakahiling na siya. 8 An mga kataraed niya saka an mga nakahiling saiya kaidto na nakikilimos nagharapotan, “Bakong iyo ini an buta na dating nakikilimos?” 9 ”Iyo.” An iba nagsabi, “Bako! Kalalawogon lang niya,” an sabi kan iba. Alagad nagsimbag an lalaki, “Ako an dating buta.” 10 Hinapot ninda siya, “Tano ta nakakahiling ka na?” 11 Nagsimbag siya, “An lalaking inaapod Jesus naggibo nin laboy, dangan ilinahid idto sa sakong mga mata saka sinabihan akong dumuman sa Siloe asin manlabar. Kaya nagduman ako; pakalabar ko nakahiling na ako.” 12 Naghapot sinda, “Haen siya?” “Dai ko aram,” an simbag niya. 13 Dinara ninda sa mga Fariseo an lalaking dating buta. 14 Aldaw na Sabbath kaidto kan maggibo si Jesus nin laboy asin binolong an buta. 15 Hinapot man kan mga Fariseo an lalaki kun paano ta nakakahiling na siya. Sinabihan niya sinda, “Linahidan niya nin laboy an sakong mga mata. Pakatapos, naglabar ako. Ngunyan nakakahiling na ako.” 16 An iba kan mga Fariseo nagsabi, “Bakong hale sa Dios an tawong naggibo kaiyan huli ta dai niya kinukuyog an togon dapit sa Sabbath.” Alagad an iba nagsabi, “Paanong makagibo nin ngangalasan na arog kaini an sarong parakasala?” Sinda mismo dai nagkaoroyon. 17 Kaya hinapot giraray kan mga Fariseo an lalaki, “Ano an masasabi mo dapit sa nagpamuklat kan saimong mga mata?” “Propeta siya,” an simbag niya. 18 Alagad dai nagtubod an mga Judio na siya buta kaidto, kaya ipinaapod ninda an mga magurang niya. 19 Dangan hinapot sinda, “Iyo ini an aki nindo na sinasabi nindong namundag na buta? Tadaw ta nakakahiling na siya ngunyan?” 20 Nagsimbag an saiyang mga magurang, “Aram mi na siya an samong aki, na namundag siyang buta. 21 Alagad dai mi aram kun tadaw ta nakakahiling na siya ngunyan, o kun siisay an nagpamuklat kan saiyang mga mata. Siya an hapoton nindo. Nasa edad na siya kaya tatao na siyang magsimbag!” 22 Ini an sinabi kan saiyang mga magurang huli sa takot sa mga Judio; huli ta pinagkaoroyonan na kan mga Judio na pahaleon sa sinagoga an siisay man na magpatotoong si Jesus iyo an Cristo. 23 Ini an dahelan kun tadaw ta sinabi kan saiyang mga magurang, “Siya an hapoton nindo; nasa edad na siya!” 24 Kaya ipinaapod giraray ninda an dating buta asin sinabihan, “Sa ngaran nin Dios magsabi ka kan totoo! Aram ming parakasala an tawong nagbolong saimo.” 25 Nagsimbag an lalaki, “Dai ko aram kun siya parakasala o bako. An aram ko, dati akong buta, alagad ngunyan nakakahiling na ako.” 26 Nagsabi sinda, “Ano an ginibo niya saimo? Paano niya napamuklat an saimong mga mata?” 27 Nagsimbag siya, “Sinabihan ko na kamo, alagad habo kamong magdangog. Tadaw ta boot nindong madangog giraray? Boot man nindong magin disipulo niya?” 28 Minuda siya ninda saka sinabihan, “Ika an disipulo niya; alagad kami mga disipulo ni Moises. 29 Aram mi na nagtaram an Dios ki Moises; alagad dai mi aram kun saen hale an tawong iyan!” 30 Nagsimbag an lalaki, “Iyan an makangangalas! Dai palan nindo aram kun saen siya hale alagad napamuklat niya an mga mata ko! 31 Aram ta na dai dinadangog nin Dios an mga parakasala, kundi an nagsasamba sana saka nag-ootob kan saiyang kabotan. 32 Poon sa kapinonan kan kinaban dai pa lamang nabaretaan na may nakapamuklat kan mata nin tawong namundag na buta. 33 Kun bakong hale sa Dios an tawong iyan, dai siyang maggiginibo.” 34 Sinimbag ninda siya, “Namundag kang makasalan, asin ngunyan boot mo kaming tukdoan?” Kaya pinahale siya ninda sa sinagoga. 35 Nabaretaan ni Jesus na pinahale sa sinagoga an lalaki. Kan matuparan siya ni Jesus, hinapot siya, “Minatubod ka sa Aki nin Tawo?” 36 Nagsimbag an lalaki, “Siisay siya? Sabihi ako, tanganing magtubod ako saiya!” 37 ”Nahiling mo na siya,” an simbag ni Jesus, “siya an kaolay mo ngunyan.” 38 ”Minatubod ako, Kagurangnan!” an sabi kan lalaki. Dangan sinamba niya si Jesus. 39 Nagsabi si Jesus, “Nagdigdi ako sa kinaban sa paghukom, tanganing makahiling an mga buta asin mabuta an mga nakakahiling.” 40 Nadangog ini kan nagkapirang Fariseo sa harani niya, kaya hinapot ninda siya, “An boot mong sabihon buta man kami?” 41 Nagsimbag si Jesus, “Kun kamo mga buta, dai kutana kamo nin kasalan. Alagad huli ta sinasabi nindong nakakahiling kamo, nangangahulugan iyan na nagkakasala kamo.”
1 ”Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, an tawong minalaog sa toril na dai minaagi sa pintoan kundi minasakat sa kudal, sarong parahabon asin tulisan. 2 Alagad an tawong minaagi sa pintoan iyo an pastor kan mga karnero. 3 Binubuksan kan bantay an pintoan para sa pastor na an tingog midbid kan mga karnero. Inaapod niya an ngaran kan mga karnero dangan ginigiyahan niya pagluwas sa toril. 4 Pakapaluwasa niya, minaenot siya sainda, dangan minasunod saiya an mga karnero, huli ta midbid ninda an tingog niya. 5 Dai sinda minasunod sa dayuhan, ata ngani dinudulagan ninda, huli ta dai ninda midbid an tingog kan dayuhan.” 6 Inosipon sainda ni Jesus an parabolang ini, alagad dai ninda nasabotan an boot niyang sabihon. 7 Kaya nagsabi giraray sainda si Jesus, “Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, ako an pintoan na inaagihan kan mga karnero. 8 An gabos na naenot sako parahabon asin tulisan, kaya dai sinda dinadangog kan mga karnero. 9 Ako an pintoan; an siisay man na minalaog na minaagi sako, makakaligtas; malaog siya saka maluwas asin makakakua siya nin sabsabon. 10 An parahabon minadigdi sana nganing manghabon, manggadan saka mangraot. Nagdigdi ako tanganing magkaigwa sinda nin kapanoan nin buhay. 11 ”Ako an marahay na pastor. An marahay na pastor minadusay kan saiyang buhay para sa mga karnero. 12 Alagad an parapatandan minadulag kun nakakahiling nin lobo. Binabayaan niya an mga karnero, palibhasa bako siyang pastor asin bako niyang sadiri an mga karnero. Kaya tinatabag kan lobo an mga karnero asin winawarak an mga iyan. 13 Minadulag an parapatandan, palibhasa parapatandan sana siya, kaya mayo siyang pagmakulog sa mga karnero. 14 Ako an marahay na pastor. Midbid ako kan Ama asin midbid ko an Ama; siring man, midbid ko an sakong mga karnero asin midbid ninda ako. Idinudusay ko an sakong buhay para sa mga karnero. 16 Igwa akong ibang mga karnero na mayo sa toril na ini. Kaipuhan na ilaog ko man sinda; madangog sinda sa tingog ko. Kaya magigin saro an ariponpon asin saro an pastor. 17 ”Namomotan ako kan Ama huli ta idinudusay ko an sakong buhay tanganing makamtan ko liwat iyan. 18 Mayo nin siisay man na makakakua kan sakuyang buhay. Idinudusay ko iyan sa sadiri kong kagustohan. Igwa ako nin deretso na magdusay kan sakong buhay asin sa pagbawi giraray kaiyan. Ini an pagboot sako kan sakuyang Ama.” 19 Nagkaigwa na naman nin pagkabaranga sa mga Judio huli kan mga tataramon niyang ini. 20 Dakul sainda an nagsabi, “Igwa siya nin demonyo asin nabubua na siya. Tadaw ta nagdadangog kamo saiya?” 21 Alagad an iba nagsabi, “Dai makakapagtaram nin arog saiya an tawong may demonyo. Makakapamuklat daw kan mga buta an demonyo?” 22 Pyesta kaidto sa Jerusalem kan Pagkonsagra kan Templo. 23 Tiglipotan kaidto asin naglalakaw si Jesus duman sa Templo, sa Balkon ni Solomon. 24 Pinalibotan siya kan mga tawo saka hinapot, “Nuarin mo kami sasabihan kun ika mananggad an Cristo? Sabihan samo an totoo.” 25 Nagsimbag si Jesus, “Sinabihan ko na kamo, alagad habo kamong magtubod sako. An mga ginigibo ko sa ngaran kan sakong Ama nagpapatotoo dapit sako. 26 Alagad dai kamo nagtutubod dahel ta bako kamong kabilang sa mga karnero ko. 27 Nagdadangog sako an mga karnero ko; midbid ko sinda asin sinusunod ninda ako. 28 Tinatawan ko sinda nin buhay na daing kataposan, asin dai nanggad sinda mawawara; mayo nin makakaagaw sainda sako. 29 An sakuyang Ama na iyo an nagtao sainda sako, pinakadakula sa gabos; mayo nin makakaagaw sainda sa sakong Ama. 30 Ako asin an Ama saro.” 31 Nagpurot giraray nin mga gapo an mga tawo nganing gapoon si Jesus. 32 Kaya sinabihan niya sinda, “Kadakul kan karahayan na ipinahiling ko saindo sosog sa ipinagboot sako kan Ama; arin kaiyan an dahelan ta boot nindo akong gapoon?” 33 Sinimbag ninda si Jesus, “Dai mi ika gagapoon huli sa mga marhay mong gibo, kundi huli ta naglanghad ka sa Dios! Tawo ka sana, alagad nagsasabi kang ika Dios!” 34 Nagsimbag si Jesus, “Bakong nasusurat sa Katogonan nindo, ‘Mga dios kamo?’ 35 Mga dios an apod kan Katogonan sa mga pinaniwalaan kan tataramon nin Dios asin dai pwedeng masudyaan an sinasabi sa kasuratan. 36 Pinili ako kan Ama asin sinugo digdi sa kinaban. Paanong makapagsabi kamong naglalanghad ako sa Dios sa pagsabi kong Aki ako nin Dios? 37 Kun dai ko ginigibo an mga gibo kan sakong Ama, dai kamo magtubod sako. 38 Alagad kun ginigibo ko iyan, maski dai kamo magtubod sako, magtubod kamo sa mga ginigibo ko tanganing maaraman nindo na an Ama yaon sako asin ako yaon sa Ama.” 39 Boot giraray nindang dakopon si Jesus, alagad nakadulag siya. 40 Nagbalik giraray si Jesus duman sa ibong kan Salog nin Jordan, sa lugar na pinagbunyagan ni Juan kaidto asin duman siya nag-ontok. 41 Dakul an nagdolok saiya asin nagsabi, “Mayo si Juan nin ginibong mga ngangalasan, alagad totoo an gabos na sinabi niya dapit sa tawong ini.” 42 Dakul na tawo duman an nagtubod ki Jesus.
1 May sarong lalaking naghelang, si Lazaro na taga Betania, lugar na pinag-eerokan ni Maria asin kan saiyang tugang na si Marta. 2 (Ini an Maria na nagbubo nin pahamot sa mga bitis kan Kagurangnan dangan pinahidan niya kan saiyang buhok; tugang niya si Lazaro na naghelang.) 3 Kaya pinatogonan si Jesus kan magtugang na babae, “Kagurangnan, an padangat mong katood naghehelang.” 4 Kan maaraman ini ni Jesus, nagsabi siya, “An helang na ini dai ikakagadan kundi para sa kamurawayan nin Dios, tanganing an Aki nin Dios magmuraway huli kaiyan.” 5 Padangat ni Jesus an magturugang na Marta, Maria, saka Lazaro. 6 Alagad maski siring, pinalihis niya pa an duwang aldaw, 7 dangan sinabihan an saiyang mga disipulo, “Magbalik na kita sa Judea.” 8 Nagsimbag an saiyang mga disipulo, “Rabbi, bakong dai pa nahahaloy boot kang gapoon kan mga tawo duman? Tadaw ta boot mong magbalik duman?” 9 Nagsimbag si Jesus, “Bakong doseng oras an bilog na maghapon? Dai nasisingkog an naglalakaw kun aldaw, huli ta nahihiling niya an ilaw sa kinaban na ini. 10 Alagad nasisingkog an naglalakaw kun banggi, huli ta mayo saiya an ilaw.” 11 Sinabihan pa sinda ni Jesus, “An katood tang si Lazaro natotorog. Maduman ako tanganing pukawon siya.” 12 Nagsimbag an mga disipulo niya, “Kagurangnan, kun siya natotorog, mararahay siya.” 13 An sinasabi ni Jesus, iyo an pagkagadan ni Lazaro. Alagad sa paghona ninda dapit sa pagpahingalo sa pagkatorog. 14 Kaya malinaw na sinabi ni Jesus sainda, “Gadan na si Lazaro. 15 Huli saindo ikinakaogma ko na mayo ako duman tanganing magtubod kamo. Magduman kita saiya.” 16 Si Tomas (na inaapod Kambal) nagsabi sa kapwa niyang mga disipulo, “Magduman man kita tanganing magadan kita kaiba niya.” 17 Pag-abot ni Jesus duman, naaraman niyang apat na aldaw nang nakalubong si Lazaro. 18 Mga tolong kilometro sana an distansya kan Betania sa Jerusalem, 19 kaya dakul na mga Judio an nagdalaw sa magtugang na Marta asin Maria sa pagranga sainda. 20 Kan madangog ni Marta na nagdadangadang si Jesus, nagluwas siya sa pagsabat saiya, mantang si Maria nagpawalat sa harong. 21 Sinabihan ni Marta si Jesus, “Kun yaon ka digdi, Kagurangnan, dai kutana nagadan an tugang ko! 22 Alagad aram ko na maski ngunyan itatao saimo nin Dios an anoman na hagadon mo saiya.” 23 ”Mabubuhay liwat an tugang mo,” an sabi ni Jesus. 24 Nagsimbag si Marta, “Aram ko na mabubuhay siya liwat sa huring aldaw.” 25 Nagsabi si Jesus, “Ako an pagkabuhay-liwat asin an buhay. An nagtutubod sako, maski siya magadan, mabubuhay; 26 an siisay man na nabubuhay saka nagtutubod sako, dai na nanggad magagadan. Minatubod ka kaini?” 27 ”Opo, Kagurangnan!” an simbag niya. “Minatubod ako na ika an Cristo, an Aki nin Dios na pinaghahalat na madigdi sa kinaban.” 28 Pakasabi kaini ni Marta, nagpuli siya. Inapod niya si Maria saka hininghingan, “Nag-abot na an Maestro asin hinahanap ka.” 29 Pagkadangog kaini ni Maria, nagtindog siya saka hidaling nagsabat ki Jesus. 30 (Dai pa si Jesus nakakalaog sa baryo; yaon pa siya sa sinabatan saiya ni Marta.) 31 An mga tawo duman sa harong na nakikidumamay ki Maria, nagsunod kan mahiling ninda siyang hidaling nagluwas. An paghona ninda maduman siya sa lulubngan nganing magtangis. 32 Pag-abot ni Maria duman ki Jesus, nagluhod siya sa pamitisan niya saka nagsabi, “Kagurangnan, kun uya ka digdi, dai kutana nagadan an tugang ko!” 33 Natanyog an puso ni Jesus kan mahiling niyang nagtatangis si Maria pati an mga tawong kaiba niya; namatean niya an labi-labing kamondoan. 34 ”Saen nindo siya ilinubong?” an hapot ni Jesus. Nagsimbag sinda, “Madya, Kagurangnan, asin hilinga.” 35 Nagtangis si Jesus. 36 Kaya nagsabi an mga tawo, “Totoong padangat niya si Lazaro!” 37 Alagad may nagkapirang nagsabi, “Bakong pinamuklat niya an mga mata nin sarong buta? Dai man daw niya mahihimo na dai magadan si Lazaro?” 38 Natanyog giraray an puso ni Jesus; nagrani siya sa lulubngan, sa lungib na natatakpan nin sarong gapo. 39 ”Halea nindo an gapo!” an sabi ni Jesus. Nagsimbag si Marta na tugang kan gadan, “Kagurangnan, may parong na an bangkay huli ta apat na aldaw na siyang gadan!” 40 Alagad sinabihan siya ni Jesus, “Bakong sinabihan taka, na kun magtubod ka, mahihiling mo an kamurawayan nin Dios?” 41 Hinale ninda an gapo. Nagtingkalag si Jesus dangan nagsabi, “Ama, nagpapasalamat ako saimo, ta dinadangog mo ako. 42 Aram ko na danay mo akong dinadangog, alagad sinasabi ko ini dahel sa mga tawong uya digdi nganing magtubod sinda na sinugo mo ako.” 43 Pakasabi niya kaini, kuminurahaw siya, “Lazaro, lumuwas ka!” 44 Luminuwas an gadan; an saiyang mga kamot asin mga bitis nabobodbodan nin telang panlubong, asin an saiyang lalawogon napapatos nin panyo. Nagsabi si Jesus, “Halea nindo an mga bodbod niya tanganing makalakaw.” 45 Dakul sa mga tawong nagdalaw ki Maria an nakahiling kan ginibo ni Jesus, kaya nagtubod sinda saiya. 46 Alagad an iba sainda nagduman sa mga Fariseo saka inosip an ginibo ni Jesus. 47 Kaya tinipon kan mga Fariseo asin kan mga poon na padi an mga kaayon kan Konseho, saka hinapot sinda, “Ano an gigibohon ta? Naggigibo nin dakul na ngangalasan an tawong ini! 48 Kun pabayaan ta sana siya, matubod saiya an gabos. Madigdi an mga Romano dangan rurumpagon ninda an satong Templo saka an satong nasyon!” 49 Alagad an saro sainda, si Caifas an Halangkaw na Padi kan taon na idto, nagsabi, “Mayo kamong naaraman! 50 Dai nindo nasasabotan na mas marahay para saindo na sarong tawo sana an magadan para sa banwaan, ki sa marumpag an bilog na nasyon?” 51 Sinabi niya ini bakong sa sadiri niyang kabotan. Bilang Halangkaw na Padi kan taon na idto, nagpropesiya siya na magagadan si Jesus para sa nasyon 52 asin bako sanang para sa nasyon, kundi tanganing tiponon man an gabos na nagkawaragas na mga aki nin Dios. 53 Poon kaidto nagplano sinda kun paano nindang ikapagadan si Jesus. 54 Kaya dai na naglakaw na hayag si Jesus sa Judea. Naghale siya duman dangan nagpasiring sa Efraim, sarong banwaan na harani sa kalangtadan. Nag-erok siya duman kaiba an saiyang mga disipulo. 55 Harani na an Pyesta nin Paskwa. Dakul na tawo hale sa manlaen-laen na banwaan an nagduman sa Jerusalem bago magpaskwa, nganing mag-otob kan rito nin paglinig. 56 Hinanap ninda si Jesus. Kan nagtitiripon na sinda sa Templo, nagharapotan sinda, “Ano an paghona nindo? Magdigdi daw siya sa pyesta o dai?” 57 An mga poon na padi asin an mga Fariseo nagboot na an siisay man na nakakaaram kun haen si Jesus, magsumbong sainda tanganing ikapadakop ninda siya
1 Anom na aldaw bago an Paskwa, nag-abot si Jesus sa Betania, an banwaan ni Lazaro, an tawong binuhay niya liwat. 2 Nag-andam sinda duman nin pamanggihan para saiya. Si Marta an naglingkod; si Lazaro saro kan mga kasabay ni Jesus magkakan. 3 Nagkua si Maria nin kabangang litro nin mahalon na pahamot na nardo saka inula iyan sa mga bitis ni Jesus. Dangan pinahidan niya ini kan saiyang buhok. Napano kan hamot an bilog na harong. 4 Saro kan mga disipulo ni Jesus, si Judas Iscariote na iyo an mapasaluib saiya, nagsabi, 5 ”Tadaw ta dai na sana ipinabakal an pahamot na iyan sa halagang tres syentos na kwartang plata, saka itao sa mga dukha an kabaklan?” 6 Sinabi niya ini bakong huli ta may pagkamakulog siya sa mga dukha, kundi huli ta parahabon siya. Siya an nagkakapot kan supot nin kwarta, kaya nakakakua siya kan ilinalaog digdi. 7 Alagad nagsabi si Jesus, “Pabayae sana nindo siya! Tagama niya iyan para sa aldaw kan paglubong sako. 8 Danay na nasa kaibahan nindo an mga dukha, alagad bako akong danay na kaiba nindo.” 9 Nabaretaan kan dakul na Judio na si Jesus nasa Betania, kaya nagduman sinda, bako sana huli saiya, kundi tanganing mahiling man ninda si Lazaro na binuhay niya liwat. 10 Kaya nagplano an mga poon na padi na gadanon man si Lazaro, 11 nin huli ta dakul na Judio an nagbaya sainda asin nagtubod ki Jesus dahel saiya. 12 Sunod na aldaw, naaraman kan dakul na tawong nagdatong para sa Pyesta nin Paskwa na maabot si Jesus sa Jerusalem. 13 Kaya nagkua sinda nin mga sanga nin palma saka sinabat siya sa luwas kan syudad. Nagkurahaw sinda, “Osana! Paladan an minadatong sa ngaran nin Kagurangnan! Osana sa Hade nin Israel!” 14 Nakakua si Jesus nin ogbon na asno asin saiyang linunadan; siring sa nasusurat, 15 ”Dai ka matakot, syudad nin Sion! Uya, an saimong hade nagdadatong, nakalunad sa sarong ogbon na asno!” 16 An mga bagay na ini dai nasabotan kan saiyang mga disipulo kaidto; alagad kan si Jesus pinagmuraway na, naromdoman ninda na an gabos na ini sinurat dapit saiya asin ini ginibo sa saiya. 17 An mga tawong nakahiling kan buhayon liwat ni Jesus si Lazaro dangan paluwason sa lulubngan, nag-osipon kan pangyayaring ini. 18 Kaya nagsabat saiya an mga tawo huli ta nabaretaan ninda ining ngangalasan na ginibo niya. 19 Dangan nagpasarabi-sabi an mga Fariseo, “Mayo na kitang magiginibo! Hilinga ta pinagsusunod na siya kan bilog na kinaban!” 20 May mga Griyego man na nagduman sa Jerusalem para sa pyesta tanganing magsamba. 21 Dinolok ninda si Felipe na taga Betsaida sa Galilea, dangan nakiolay saiya, “Boot ming mahiling si Jesus.” 22 Sinabi ini ni Felipe ki Andres, kaya nagduman sindang duwa ki Jesus saka inosip ninda ini saiya. 23 Nagsabi si Jesus, “Nag-abot na an oras na papamurawayon an Aki nin Tawo. 24 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, kun an sarong banhi nin trigo dai mahulog sa daga saka magadan, danay na saro sana iyan. Alagad kun iyan magadan, mamumunga iyan nin dakul. 25 An siisay man na namomoot na magligtas kan saiyang buhay, mawawaraan kaiyan; alagad an siisay man na naoongis sa saiyang buhay sa kinaban na ini, magkakamit kaiyan para sa buhay na daing kataposan. 26 An boot maglingkod sako dapat magsunod sako, tanganing kun saen ako, duman man an naglilingkod sako. Oomawon kan Ama ko an siisay man na naglilingkod sako.” 27 ”Ngunyan napupurisaw an sakong kalag. Ano an sasabihon ko? Masabi daw ako, ‘Ama, ligtasan ako sa oras na ini’? Dai! Huli ta ini an dahelan kun tadaw ta nagdigdi ako—tanganing agihan ko an oras na ini nin kasakitan. 28 Ama, pamurawayon mo an saimong ngaran!” Dangan nadangog an sarong tingog hale sa langit na nagsabi, “Pinamuraway ko na asin papamurawayon ko giraray iyan.” 29 Nadangog ini kan mga tawong nagtitindog duman. Nagsabi an iba, “Nagdaguldol!” Nagsabi man an iba, “May anghel na nagtaram saiya!” 30 Alagad sinabihan sinda ni Jesus, “Ipinadangog an tingog na ini dahel saindo, bakong dahel sako. 31 Panahon na nganing hukoman an kinaban. Ngunyan isisikwal na an kagsakop kaining kinaban. 32 Kun ako iitaas na hale sa daga, titiponon ko sa sako an gabos na tawo.” 33 (Sinabi niya ini nganing ipahayag kun paano siya magagadan.) 34 Nagsimbag an mga tawo, “Sinasabi sa Katogonan na an Cristo magdadanay sagkod pa man. Tadaw ta sinasabi mong dapat iitaas an Aki nin Tawo? Siisay ining Aki nin Tawo?” 35 Nagsimbag si Jesus, “Dikit na panahon na sanang makakaiba nindo an ilaw. Maglakaw na kamo mantang kaiba pa ninda (nindo) an ilaw, tanganing dai kamo maabotan kan diklom. Dai aram kan naglalakaw sa diklom kun saen siya maduman. 36 Kaya ngani, tumubod kamo sa ilaw mantang yaon pa iyan saindo, tanganing magin kamong mga aki nin ilaw.” Pakasabi ni Jesus kaini, naghale siya dangan tinagoan niya sinda. 37 Dai pa nanggad nagtubod an mga tawo saiya, maski nahiling nindang ginibo niya an dakul na milagro, 38 tanganing maotob an sinabi ni Propeta Isaias, “Kagurangnan, siisay an nagtubod sa samong bareta? Siisay an pinahilingan nin Kagurangnan kan saiyang kapangyarihan?” 39 Kaya dai sinda nagtubod huli ta sinabi pa ni Isaias, 40 ”Binuta sinda nin Dios, pinatagas niya an saindang mga payo, tanganing dai sinda makahiling, asin dai sinda makasabot, patin dai makabalik sako, nganing paomayan ko sinda.” 41 Sinabi ini ni Isaias huli ta nahiling niya an kamurawayan ni Jesus, kaya nagtaram siya dapit saiya. 42 Alagad, dakul na lider kan mga Judio an nagtubod ki Jesus; alagad dai sana ninda ini ipinahayag huli ta takot sinda sa mga Fariseo—tibaad isikwal sinda kan mga ini sa sinagoga. 43 Orog nindang namomotan an pag-omaw kan mga tawo ki sa pag-omaw nin Dios. 44 Nagtaram si Jesus sa makosog na tingog, “An minatubod sako, minatubod bako sana sako kundi sa nagsugo man sako. 45 An nakakahiling sako, nakakahiling man sa nagsugo sako. 46 Nagdigdi ako bilang ilaw sa kinaban, tanganing an mga minatubod sako dai magdanay sa kadikloman. 47 An nagdadangog kan sakong mga tataramon asin dai minakuyog kaiyan, dai ko hinuhukoman. Huli ta dai ako nagdigdi sa paghukom kan kinaban, kundi sa pagligtas kaiyan. 48 May mahukom sa kiisay man na magsikwal sako asin dai mag-ako kan sakong mga tataramon: an mga tataramon na ipinahayag ko iyo an mahukom saiya sa huring aldaw! 49 Huli ta dai ako nagtaram sa sadiri kong kabotan; an Ama na nagsugo sako iyo an nagboot kun ano an dapat kong itaram saka itukdo. 50 Aram ko na an saiyang pagboot nagtatao nin buhay na daing kataposan. Kaya an ipinapasabi kan Ama, iyo an sinasabi ko.”
1 Bisperas na kan Pyesta nin Paskwa. Aram ni Jesus na nag-abot na an oras na mahale siya digdi sa kinaban tanganing magbalik sa Ama. Namomotan niyang danay an saiyang mga pinili na uya sa kinaban; namotan niya sinda sagkod sa kataposan. 2 Namamanggi si Jesus asin an saiyang mga disipulo. Ipinasabong na kan demonyo ki Judas, aki ni Simon Iscariote, an pagpasaluib ki Jesus. 3 Aram ni Jesus na itinao saiya kan Ama an gabos na bagay; aram man niya na gikan siya sa Dios asin mabalik siya sa Dios. 4 Mantang namamanggi sinda, nagtindog si Jesus, naghuba kan pang-ibabaw niyang gubing saka naghagkos nin twalya. 5 Linagan niya nin tubig an sarong palanggana saka saro-saro niyang hinanawan an mga bitis kan mga disipulo, dangan pinahidan niya kan twalyang yaon sa saiyang habayan. 6 Pagdolok niya ki Simon Pedro, nagsabi ini, “Kagurangnan, hahanawan mo an sakong mga bitis?” 7 Nagsimbag si Jesus, “Dai mo pa masasabotan ngunyan an ginigibo ko, alagad masasabotan mo ngapit.” 8 Nagsimbag si Simon Pedro, “Sagkod pa man dai ka mahanaw kan sakong mga bitis!” “Kun dai ko hanawan an mga bitis mo,” sabi ni Jesus, “Bako taka nang disipulo.” 9 Nagsimbag si Simon Pedro, “Kagurangnan, kun siring bako sana an mga bitis ko, kundi pati an sakong mga kamot saka payo!” 10 Nagsabi si Jesus, “An bagong mangarigos, malinig na, kaya dai na kaipuhan hugasan an bilog niyang hawak, pwera kan saiyang mga bitis. Malinig na kamo, alagad bakong gabos.” 11 (Huli ta aram ni Jesus kun siisay an mapasaluib saiya; kaya nagsabi siyang sinda malinig na, alagad bakong gabos.) 12 Pakahanawi ni Jesus kan saindang mga bitis, isinulot niya giraray an hinuba niyang gubing dangan nagbalik sa lamesa. “Nasasabotan nindo kun ano an ginibo ko saindo?” an hapot niya. 13 ”Inaapod ako nindong Maestro asin Kagurangnan. Tama kamo, huli ta iyo man mananggad ako. 14 Kun ako na saindong Kagurangnan asin Maestro naghanaw kan mga bitis nindo, dapat man kamong magpaharanaw-hanaw an kan saindong mga bitis. 15 Tinawan ko kamo nin arogan, tanganing gibohon nindo an ginibo ko saindo. 16 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, mayong oripon na mas dakula ki sa saiyang kagurangnan; mayong sinugo na mas dakula ki sa nagsugo saiya. 17 Kun nasasabotan na nindo an mga bagay na ini, paladan kamo kan saindong gibohon. 18 ”Bakong kamo gabos an sinasambit ko; midbid ko an mga pinili ko. Alagad kaipuhan maotob an nasasabi sa kasuratan, ‘Ipinasaluib ako kan tawong kahiras ko kan tinapay ko.’ 19 Sinasabi ko na ini saindo ngunyan, tanganing kun mangyari na ini, magtubod kamo na talagang ‘Ako Iyo Ako’. 20 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, an minaako sa sinugo ko, minaako sako; asin an minaako sako, minaako sa nagsugo sako.” 21 Pakasabi kaini ni Jesus, napurisaw siya asin nagsabi, “Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, saro saindo an mapasaluib sako.” 22 Naghirilingan an mga disipulo huli ta dai ninda aram kun siisay an boot niyang sabihon. 23 Saro sa mga disipulo, an padangat ni Jesus, nakatukaw sa kataed niya. 24 Pinasabot siya ni Simon Pedro saka sinabihan, “Sabihan daw samo kun siisay an boot niyang sabihon.” 25 Kaya nagsandig siya sa daghan ni Jesus saka naghapot, “Siisay, Kagurangnan, an boot mong sabihon?” 26 Nagsimbag si Jesus, “An tawan ko kan idodotdot kong tinapay, iyo siya.” Dangan nagkua siya nin tinapay, idinotdot ini saka itinao ki Judas na aki ni Simon Iscariote. 27 Kan maako na ni Judas an tinapay, naglaog saiya si Satanas. Sinabihan siya ni Jesus, “An gigibohon mo, giboha tolos!” 28 Mayo ni saro kan mga nasa lamesa an nakasabot kun tadaw ta sinabi niya idto ki Judas. 29 Huli ta si Judas an nagkakapot kan supot nin kwarta, naghona an iba sainda na pinapabakal si Judas kan kaipuhan ninda sa pyesta, o pinapalimos siya sa mga dukha. 30 Pakakakan ni Judas kan tinapay, naghale tolos siya. Banggi na kaidto. 31 Pakahale ni Judas, nagsabi si Jesus, “Ngunyan pinapamuraway an Aki nin Tawo, asin sa saiya napapamuraway an Dios. 32 Kun napapamuraway an Dios sa saiya, an Aki nin Tawo papamurawayon man nin Dios sa saiya. Asin gigibohon niya iyan tolos. 33 Mga aki ko, dikit na sanang panahon akong makakaiba nindo. Hahanapon nindo ako; alagad sinasabi ko saindo ngunyan an sinabi ko sa mga Judio, ‘Dai kamo makakaduman sa padudumanan ko.’ 34 Tinatawan ko kamo nin bagong togon: magkaminorootan kamo. Magkaminorootan kamo arog kan pagkamoot ko saindo. 35 Kun magkaminorootan kamo, maaaraman kan gabos na kamo mga disipulo ko.” 36 Hinapot ni Simon Pedro si Jesus, “Saen ka maduman, Kagurangnan?” “Dai ka makakasunod ngunyan sa padudumanan ko, alagad masunod ka sako ngapit,” an simbag ni Jesus. 37 Naghapot si Pedro, “Kagurangnan, tadaw ta dai ako makakasunod saimo ngunyan? Idudusay ko an sakong buhay para saimo!” 38 Sinimbag siya ni Jesus, “Idudusay mo an saimong buhay para sako? Sa katotoohan sinasabihan taka, bago magturaok an manok, tolong beses mo akong nenegaran.”
1 Sinabihan sinda ni Jesus, “Dai kamo maghadit. Magtubod kamo sa Dios, magtubod man kamo sako. 2 Sa harong kan sakong Ama dakul an kwarto; maduman ako sa pag-andam nin lugar para saindo. Dai ko ini sasabihon saindo, kun bako ining totoo. 3 Pakaduman ko saka pakaandam ko nin lugar para saindo, mabalik ako dangan ipag-iiba ko na kamo, nganing kun saen ako, duman man kamo. 4 Aram nindo an dalan pasiring sa lugar na padudumanan ko.” 5 Nagsabi saiya si Tomas, “Kagurangnan, dai mi aram kun saen ka maduman; paano ming maaraman an dalan?” 6 Sinimbag siya ni Jesus, “Ako an dalan, an katotoohan asin an buhay; dai nin makakaduman sa Ama, kun bakong huli sako. 7 Kun ako midbid nindo, midbid man kutana nindo an sakong Ama; poon ngunyan midbid na nindo siya, asin nahiling na nindo siya.” 8 Nagsabi saiya si Felipe, “Kagurangnan, pahilingan man samo an Ama asin tama na iyan para samo.” 9 Nagsimbag si Jesus, “Felipe, haloy na nindo akong kaiba-iba, alagad dai mo pa ako midbid? An nakahiling sako, nakahiling na sa Ama. Tadaw ta nagsasabi kang ipahiling ko saindo an Ama? 10 Dai ka minatubod na ako nasa Ama asin an Ama nasa sako? An mga sinasabi ko saindo, dai ko sinasabi sa sadiri kong kabotan. An Ama, na nasa sako iyo an naggigibo kan saiyang mga gibo. 11 Magtubod kamo na ako, nasa Ama asin an Ama nasa sako. Kun dai, magtubod kamo sako huli sa mga ginigibo ko. 12 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, an minatubod sako magibo man kan mga ginigibo ko—labi pa kaiyan an magigibo niya huli ta maduman ako sa Ama. 13 Gigibohon ko an anoman na hagadon nindo sa ngaran ko, tanganing mapamuraway an Ama sa Aki. 14 Kun maghagad kamo nin anoman sa ngaran ko, gigibohon ko iyan. 15 ”Kun namomotan nindo ako, kukuyogon nindo an sakong mga togon. 16 Mamimibi ako sa Ama na itao niya saindo an saro pang Parasurog na magigin kaiba nindo sagkod pa man. 17 Siya an Espiritu nin katotoohan na dai maaako kan kinaban. Alagad midbid nindo siya, huli ta nagdadanay siya asin nag-eerok saindo. 18 ”Dai ko kamo papabayaan paghale ko; babalikan ko kamo. 19 Dikit na sanang panahon, dai na ako mahihiling kan kinaban. Alagad mahihiling nindo ako; huli ta buhay ako, mabubuhay man kamo. 20 Pag-abot kan aldaw na iyan, maaaraman nindo na ako nasa sakong Ama, kamo nasa sako, asin ako nasa saindo. 21 ”An mag-ako kan sakong mga togon asin magkuyog kaiyan, namomoot sako. An namomoot sako mamomotan kan sakong Ama; mamomotan ko man siya asin mapamidbid ako saiya.” 22 Hinapot siya ni Judas (bako si Iscariote), “Kagurangnan, tadaw ta samo ka mapamidbid asin bakong sa kinaban?” 23 Nagsimbag si Jesus, “An namomoot sako, makuyog kan sakong itinukdo. Mamomotan siya kan sakong Ama; an Ama asin ako maduman saka maerok sa kaibahan niya. 24 An dai namomoot sako, dai nagkukuyog kan sakong mga itinukdo. An tataramon na nadadangog nindo bakong sako; kundi sa sakong Ama na nagsugo sako. 25 ”Ipinahayag ko na saindo an mga bagay na ini mantang kaiba pa ako nindo. 26 Alagad an Parasurog, an Espiritu Santo na ipapadara kan Ama sa ngaran ko, iyo an matukdo saindo kan gabos na bagay, dangan maparomdom saindo kan gabos na sinabi ko saindo. 27 ”Katoninongan iwinawalat ko saindo; an sakong katoninongan itinatao ko saindo. Bako iyan arog kan pagtao kan kinaban. Dai kamo mahadit ni matakot. 28 Nadangog nindo akong nagsabi saindo na mahale ako alagad mabalik ako saindo. Kun namotan nindo ako, maoogma kamo huli ta maduman ako sa Ama; huli ta an Ama mas dakula sako. 29 Sinasabi ko na ini saindo ngunyan, tanganing kun mangyari na iyan, magtubod kamo. 30 Dai na ako magtataram nin haloy saindo, huli ta maabot na an kagsakop kaining kinaban. Mayo siyang kapangyarihan sako, 31 alagad dapat maaraman kan kinaban na namomotan ko an Ama; iyan an dahelan kun tadaw ta ginigibo ko an ipinagboboot niya sako. “Madya, magduman na kita!”
1 ”Ako an tunay na poon nin ubas; an sakong Ama an paraataman. 2 Pinuputol niya sa sako an lambang sanga na dai nagbubunga; tinatakrasan niya an lambang sanga na nagbubunga tanganing orog na magdakul an bunga. 3 Nalinigan na kamo huli sa tataramon na sinabi ko saindo. 4 Magdanay kamo sako asin magdadanay ako saindo. Dai mamumunga an sangang suhay sa poon. Arog man kamo kaiyan; dai kamo mamumunga kun kamo magsuhay sako. 5 ”Ako an poon, kamo an mga sanga. An magdanay sako, asin ako saiya, mamumunga nin dakul; huli ta kun suhay kamo sako, mayo kamong magiginibo. 6 An dai magdanay sako iaapon saka naaalang arog kan sanga. An siring na mga sanga tinitipon dangan isinusugba sa kalayo. 7 Kun magdanay kamo sako, asin magdanay saindo an mga tataramon ko, makakamtan nindo an anoman na hagadon nindo. 8 Napapamuraway an sakong Ama kun namumunga kamo nin dakul; iyan nagpapatotoo na kamo mga disipulo ko. 9 Namomotan ko kamo siring kan pagkamoot sako kan Ama ko; magdanay kamo sa pagkamoot ko. 10 Kun kinukuyog nindo an sakong mga togon, magdadanay kamo sa pagkamoot ko, siring na kinukuyog ko an mga togon kan sakong Ama asin nagdadanay ako sa saiyang pagkamoot. 11 ”Sinasabi ko saindo an mga bagay na ini tanganing mapasaindo an kaogmahan ko asin magsupay an saindong kaogmahan. 12 An togon ko iyo ini: magkaminorootan kamo arog kan pagkamoot ko saindo. 13 Mayo nin pagkamoot na mas dakula pa ki sa pagkamoot nin sarong tawo na minadusay kan saiyang buhay para sa mga katood niya. 14 Mga katood ko kamo kun gibohon nindo an mga ipinagboboot ko saindo. 15 Dai ko na kamo aapodon na mga sorogoon, huli ta an sorogoon dai nakakaaram kan ginigibo kan saiyang kagurangnan. Aapodon ko kamong mga katood, huli ta sinabi ko saindo an gabos kong nadangog sa sakong Ama. 16 Bako kamo an nagpili sako; ako an nagpili asin nagsugo saindo na maglakaw saka na mamunga kamo, patin magdanay an bunga nindong iyan. Huli kaini, itatao saindo kan Ama an anoman na hagadon nindo saiya sa ngaran ko. 17 Kaya an togon ko saindo iyo ini: magkaminorootan kamo. 18 ”Kun ikinakaongis kamo kan kinaban, dapat nindong giromdomon na ako an enot na ikinaongis kaiyan. 19 Kun kamo taga kinaban, mamomotan kamo kan kinaban bilang sadiri kaiyan. Alagad pinili ko kamo hale sa kinaban, kaya bako na kamong sadiri kaiyan; ini an dahelan kun tadaw ta ikinakaongis kamo kan kinaban. 20 Giromdoma an itinaram ko saindo: ‘Mayong oripon na mas dakula pa ki sa saiyang kagurangnan.’ Kun pinasakitan ninda ako, papasakitan man ninda kamo; kun kinuyog ninda an sakong mga katukdoan, kukuyogon man ninda an mga katukdoan nindo. 21 Alagad gigibohon ninda ini gabos saindo dahel sako, huli ta dai ninda midbid an nagsugo sako. 22 Dai kutana sinda nagkasala kun dai ako nagdigdi asin nagtaram sainda. Kaya ngunyan, mayo na sindang sarahotan kan saindang kasalan. 23 An naoongis sako naoongis man sa sakong Ama. 24 Dai kutana sinda nagkasala kun dai ko ginibo sainda an mga bagay na dai pa naginibo nin siisay man. Alagad nahiling ninda an mga ginibo ko asin ikinakaongis ninda ako saka an sakong Ama. 25 Nangyayari ini tanganing maotob an nasusurat sa saindang Katogonan, ‘Ikinaongis ako ninda na mayo nin anoman na dahelan.’ 26 ”Alagad maabot an Parasurog, an Espiritu nin katotoohan na hale sa Ama. Susugoon ko siya saindo hale sa Ama asin magpapatotoo siya dapit sako. 27 Kamo man magpapatotoo dapit sako, huli ta kaiba ko kamo poon pa sa kapinonan.
1 ”Sinasabi ko ini saindo tanganing dai kamo mawaraan nin pagtubod. 2 Papahaleon kamo sa mga sinagoga; maabot nanggad an panahon na an siisay man na maggadan saindo maghohona na an gibong iyan sarong paglingkod sa Dios. 3 An mga bagay na ini gigibohon saindo kan mga tawo huli ta dai ninda namidbid an Ama o ako. 4 Alagad sinasabi ko ini saindo tanganing kun umabot na an panahon na gibohon ninda iyan, magiromdoman nindo na sinabi ko na ini saindo. “Dai ko kamo sinabihan kan mga bagay na ini kaidto, huli ta kaiba pa ako nindo. 5 Alagad ngunyan maduman na ako sa nagsugo sako; alagad mayo lamang saindo nin minahapot kun saen ako maduman. 6 Ngunyan ta sinabi ko na ini saindo, napano nin kamondoan an saindong mga puso. 7 Alagad sinasabihan ko kamo kan katotoohan: marahay para saindo na maghale ako, huli ta kun dai ako maghale, dai madigdi saindo an Parasurog. Alagad kun maghale ako, susugoon ko siya saindo. 8 Pag-abot niya, papatunayan niya sa mga tawo na nasasala sinda dapit sa kasalan, sa katanosan, asin sa paghukom nin Dios: 9 sa kasalan huli ta dai sinda nagtutubod sako; 10 sa katanosan, huli ta mabalik na ako sa Ama, kaya dai na nindo ako mahihiling; 11 sa paghukom, huli ta hinukoman na an kagsakop kaining kinaban. 12 ”Dakul pa an sasabihon ko saindo, alagad dai pa nindo masasabotan ngunyan. 13 Pag-abot kan Espiritu nin katotoohan, tatabangan niya kamo nganing masabotan nindo an gabos na katotoohan. Dai siya magtataram sa sadiri niyang kabotan, kundi itataram niya saindo an saiyang nadadangog, saka ipapahayag saindo an mga bagay na maabot. 14 Papamurawayon niya ako, huli ta hale sako an ipapahayag niya saindo. 15 An gabos na sadiri kan sakong Ama sadiri ko; kaya sinabi ko na hale sako an ipapahayag saindo kan Espiritu. 16 ”Dikit na sanang panahon, asin dai na ako nindo mahihiling; dangan pakalihis nin dikit na panahon, mahihiling giraray nindo ako.” 17 Nag-orolay-olay an nagkapira kan mga disipulo, “Ano daw an boot niyang sabihon? Sabi niya, dikit na sanang panahon, asin dai ta na siya mahihiling, dangan pakalihis nin dikit na panahon, mahihiling ta giraray siya, huli ta maduman daa siya sa Ama. 18 Ano an boot sabihon kan sinabi niyang, ‘dikit na sanang panahon?’ Dai ta nasasabotan an saiyang pinagtataram!” 19 Aram ni Jesus na boot sindang maghapot saiya, kaya sinabihan niya sinda, “Nagsabi akong ‘dikit na sanang panahon, asin dai na ako nindo mahihiling, dangan pakalihis nin dikit na panahon, mahihiling giraray nindo ako.’ Bakong iyo iyan an pinag-oorolayan nindo? 20 Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, magtatangis kamo saka magmomondo, alagad an kinaban mag-oogma; magmomondo kamo, alagad mariribayan iyan nin kaogmahan. 21 Kun an sarong babae madali nang mangaki, namomondo siya, huli ta an kulog kan saiyang pangaki nag-abot na. Alagad pakapangaki, dai na niya naroromdoman an kulog, huli sa kaogmahan na namundag an sarong omboy sa kinaban. 22 Arog kamo kaiyan: mamondo kamo ngunyan, alagad mahihiling ko kamo liwat, asin an saindong puso mapapano nin kaogmahan na dai maaagaw saindo nin siisay man. 23 ”Pag-abot kan aldaw na iyan, mayo na kamo nin hahagadon sako. Sa katotoohan sinasabihan ko kamo, an anoman na hagadon nindo sa Ama sa ngaran ko, itatao saindo. 24 Sagkod ngunyan mayo pa kamong hinagad saiya sa ngaran ko. Humagad kamo ta maako kamo, tanganing magsupay an saindong kaogmahan. 25 ”Sinabi ko saindo an mga bagay na ini sa paagi nin mga parabola. Alagad maabot an panahon na dai na ako magamit nin mga parabola, kundi hayag na mataram ako saindo dapit sa Ama. 26 Sa aldaw na iyan, mahagad kamo saiya sa ngaran ko; dai ko sinasabi na mamimibi ako sa Ama para saindo, 27 huli ta namomotan kamo kan Ama. Namomotan niya kamo huli ta namomotan nindo ako asin minatubod kamo na gikan ako sa Ama. 28 Gikan mananggad ako sa Ama saka nagdigdi ako sa kinaban; ngunyan mahale na ako sa kinaban tanganing magbalik sa Ama.” 29 Nagsabi an mga disipulo, “Ngunyan hayag ka nang magtaram ta dai ka na naggagamit nin mga parabola. 30 Nasasabotan na nyamo ngunyan na aram mo an gabos na bagay; dai na kaipuhan na hapoton ka pa nin siisay man. Huli kaini minatubod kami na gikan ka sa Dios.” 31 Nagsimbag si Jesus, “Minatubod na kamo ngunyan? 32 Maabot an panahon—asin uya na ngunyan—na magkakasiriblag kamo, mapuruli kamo sa saindong mga harong, dangan babayaan nindo akong nagsosolo. Alagad dai ako nagsosolo, huli ta kaiba ko an Ama. 33 Sinabi ko ini saindo tanganing magkaigwa kamo nin katoninongan huli kan saindong pakikisumaro sako. Magkakaigwa kamo nin kasakitan digdi sa kinaban; alagad pakosoga an saindong boot, huli ta nadaog ko an kinaban!”
1 Pakataram kaini ni Jesus, nagtingkalag siya sa langit asin nagsabi, “Ama, nag-abot na an oras. Pamurawaya an saimong Aki tanganing pamurawayon ka kan Aki. 2 Huli ta tinawan mo an Aki nin kapangyarihan sa gabos na tawo, tanganing magtao nin buhay na daing kataposan sa gabos na itinao mo saiya. 3 An buhay na daing kataposan iyo ini: na mamidbidan ka ninda, an iyo sanang tunay na Dios, saka si Jesu-Cristo na sinugo mo. 4 Pinamuraway taka digdi sa kinaban; tinapos ko na an ipinagibo mo sako. 5 Kaya, Ama, tawan sako ngunyan an kamurawayan na yaon sako kan kaiba mo ako bago lalangon an kinaban. 6 ”Ipinamidbid taka sa mga tawong itinao mo sako hale sa kinaban. Sadiri mo sinda, dangan itinao mo sinda sako. Kinuyog ninda an mga tataramon mo; 7 ngunyan aram na ninda na an gabos na itinao mo sako hale saimo. 8 Itinukdo ko sainda an gabos na nanodan ko saimo, asin inako ninda. Aram man ninda na ako totoong gikan saimo, saka nagtutubod sinda na sinugo mo ako. 9 ”Ipinapamibi ko sinda, bakong an kinaban, kundi an gabos na itinao mo sako huli ta sinda sadiri mo. 10 An gabos na sadiri ko saimo, an gabos na sadiri mo sakuya; napapamuraway ako huli sainda. 11 Ngunyan madiyan na ako saimo; mayo na ako sa kinaban, alagad mawawalat sinda sa kinaban. O Banal na Ama, huli kan kapangyarihan kan saimong ngaran, pangatamana an mga itinao mo sako, tanganing magkasararo sinda siring na kita saro. 12 Kan ako kaiba pa ninda, ilinikay ko sinda huli sa kapangyarihan kan ngaran mo, an ngaran na itinao mo sako. Binantayan ko sinda asin mayo sainda nin nawara, pwera kan saro na talagang mawawara, tanganing maotob an kasuratan. 13 Alagad ngunyan madiyan na ako saimo; sinasabi ko an mga bagay na ini sa kinaban tanganing mapasainda an kapanoan nin kaogmahan na nasa sako. 14 Itinukdo ko sainda an saimong tataramon, alagad ikinaongis sinda kan kinaban, huli ta bako sindang taga kinaban, siring na ako bakong taga kinaban. 15 Dai ko hinahagad saimo na haleon mo sinda sa kinaban, kundi ilikay mo sinda sa Maraot. 16 Bako sindang taga kinaban, arog sako na bakong taga kinaban. 17 Pakabanalon mo sinda sa katotoohan; an tataramon mo katotoohan. 18 Sinusugo ko sinda sa kinaban arog kan pagsugo mo sako sa kinaban. 19 Huli sa sainda, kinokonsagra ko an sakong buhay, tanganing sinda man makonsagra sa katotoohan. 20 ”Bako sana sinda an ipinapamibi ko; ipinapamibi ko man an mga minatubod sako huli kan ipinahayag ninda. 21 Ipinapamibi kong magkasararo logod sinda gabos; siring na ika, Ama, yaon sako asin ako yaon saimo, asin sinda man magin saro sa satuya, tanganing magtubod an kinaban na sinugo mo ako. 22 Itinao ko sainda an kamurawayan na itinao mo sako, tanganing sinda magin saro siring na kita saro; 23 ako yaon sainda, ika yaon sako, nganing sinda magin saro nanggad. Sa paaging ini maaaraman kan kinaban na sinugo mo ako asin namomotan mo sinda siring kan pagkamoot mo sako. 24 ”Ama, mawot ko na sinda man na itinao mo sako makaiba ko kun saen ako, nganing mahiling ninda an kamurawayan na itinao mo sako; huli ta namotan mo ako bago lalangon an kinaban. 25 O Amang matanos, dai ka midbid kan kinaban, alagad midbid taka; aram kan mga ini na sinugo mo ako. 26 Ipinamidbid taka sainda asin padagos na ipapamidbid, tanganing an pagkamoot mo sako mapasainda asin ako man mapasainda.”
1 Pakapamibi kaini ni Jesus, naghale siya kaiba an saiyang mga disipulo asin nag-ibong sa sapa nin Cedron. Igwa nin tatamnan sa Cedron na dinumanan ni Jesus saka kan saiyang mga disipulo. 2 Tatao kan lugar na idto si Judas, an nagpasaluib ki Jesus, huli ta danay na nagduduman si Jesus kaiba an saiyang mga disipulo. 3 Sinundan sinda duman ni Judas kaiba an sarong tropa nin mga soldados saka nagkapirang bantay sa Templo na ipinadara kan mga poon na padi asin kan mga Fariseo. May dara sindang mga armas, mga lampara, saka mga sulo. 4 Aram ni Jesus an gabos na mangyayari saiya, kaya sinabat niya sinda saka hinapot, “Siisay an hinahanap nindo?” 5 Nagsimbag sinda, “Si Jesus na taga Nazaret.” Nagsabi siya, “Ako si Jesus!” An nagpasaluib na si Judas yaon duman nakatindog kaiba ninda. 6 Kan sabihon ni Jesus sainda na iyo siya si Jesus, napasibog sinda saka nagkaturumba. 7 Hinapot niya giraray sinda, “Siisay an hinahanap nindo?” “Si Jesus na taga Nazaret,” an simbag ninda. 8 Nagsabi si Jesus, “Sinabi ko na saindong ako si Jesus. Kun ako an hinahanap nindo, pabayae nindong maghale ining iba.” 9 (Sinabi niya ini tanganing maotob an saiyang itinaram, “Ama, mayong nawara maski saro sa mga itinao mo sako.”) 10 Hinugkot ni Simon Pedro an dara niyang espada, dangan tinigbas an oripon kan Halangkaw na Padi. Napalongan kan toong talinga an oripon na idto, na an ngaran Malco. 11 Sinabihan ni Jesus si Pedro, “Sarongan an espada mo! Dai ko daw iinomon an kalis na itinao sako kan Ama?” 12 Dinakop saka ginapos si Jesus kan mga soldados na Romano sa pamahala kan kapitan asin katabang an mga bantay na Judio, 13 dangan dinara siya ki Anas. Si Anas iyo an panugangan ni Caifas, an Halangkaw na Padi kan taon na idto. 14 Si Caifas iyo an naghatol sa mga Judio na mas marahay para sainda na saro sanang tawo an magadan para sa bilog na nasyon. 15 Nagsunod ki Jesus si Simon Pedro saka an saro pang disipulo. Midbid na marahay kan Halangkaw na Padi an disipulong idto, kaya nakalaog siya kaiba ni Jesus sagkod sa patyo kan harong kan Halangkaw na Padi. 16 Alagad nawalat si Pedro sa luwas, sa may trangkahan. Kaya nagbalik sa luwas an disipulo na midbid kan Halangkaw na Padi, kinaolay an babaeng nagbabantay sa trangkahan, kaya pinalaog si Pedro. 17 Hinapot si Pedro kan babae, “Bakong saro ka man sa mga disipulo kan tawong iyan?” “Bako,” an simbag ni Pedro. 18 Malipot an panahon kaidto kaya an mga sorogoon saka mga bantay nagbaga nin oring asin nagtirindog sa palibot kaini tanganing magpahimbong. Nakitindog man duman si Pedro saka nagpahimbong. 19 Hinapot si Jesus kan Halangkaw na Padi dapit sa saiyang mga disipulo asin dapit sa saiyang ipinagtutukdo. 20 Nagsimbag si Jesus, “Hayag akong nagtaram sa gabos; danay akong nagtutukdo sa laog kan mga sinagoga asin sa laog kan Templo na pinagtitiponan kan gabos na Judio. Mayo akong itinaram sa hilom. 21 Tadaw ta ako an hinahapot mo? Hapota an mga tawong nakadangog sako. Hapota sinda kun ano an itinaram ko. Aram ninda an mga sinabi ko.” 22 Pakataram kaini ni Jesus, sinampaling siya kan saro kan mga bantay asin sinabihan, “Arog kaiyan an pagsimbag mo sa Halangkaw na Padi?” 23 Nagsimbag si Jesus, “Kun may itinaram akong sala, sabiha kun ano iyan! Alagad kun tama an sinabi (ko), tadaw ta sinampaling mo ako?” 24 Dangan nagagapos na ipinadara ni Anas si Jesus ki Caifas, an Halangkaw na Padi. 25 Nagtitindog pa duman si Pedro asin nagpapahimbong. Sinabihan siya kan iba duman, “Bakong saro ka man sa mga disipulo kan tawong iyan?” Pinagnegaran ini ni Pedro. “Bako ako,” an sabi niya. 26 Dangan hinapot siya kan saro kan mga oripon kan Halangkaw na Padi. An oripon na ini kadugo kan lalaking napalongan ni Pedro nin talinga. “Bakong nahiling taka na kaiba niya duman sa tatamnan?” an hapot niya. 27 Pinagnegaran man ini ni Pedro; asin tolos na nagturaok an manok. 28 Pagkaagang amay, dinara kan mga Judio si Jesus sa palasyo kan gobernador hale sa harong ni Caifas. Dai naglaog an mga Judio huli ta boot nindang magin malinig tanganing makakakan sinda kan pamanggihan sa Paskwa. 29 Kaya linuwas sinda ni Pilato dangan hinapot, “Ano an sumbong nindo tumang sa tawong ini?” 30 Nagsimbag sinda, “Kun bakong parakasala an tawong ini, dai mi kutana siya dinara saimo.” 31 Nagsabi si Pilato, “Daraha nindo siya, asin hukoman sosog sa sadiri nindong katogonan.” Nagsimbag an mga Judio, “Dai samo itinutugot an maggadan sa kiisay man.” 32 (Nangyari ini tanganing maotob an sinabi ni Jesus dapit sa paagi kan saiyang pagkagadan.) 33 Naglaog giraray si Pilato sa palasyo, inapod si Jesus saka hinapot, “Ika an hade kan mga Judio?” 34 Nagsimbag si Jesus, “Sadiri mong hapot iyan o igwa nin nagtaram saimo dapit sako?” 35 Nagsimbag si Pilato, “Ano ako, Judio? An mga kahimanwa mo asin an mga poon na padi an nagdara saimo digdi sako. Ano an ginibo mo?” 36 Nagsimbag si Jesus, “An kahadean ko bakong sa kinaban na ini. Kun an kahadean ko yaon sa kinaban na ini, nakilaban kutana an mga sorogoon ko nganing dai ako ikatao sa mga Judio. An kahadean ko bakong sa kinaban na ini!” 37 ”Kun siring, hade ka palan?” an hapot ni Pilato. Nagsimbag si Jesus, “Ika an nagsasabi na saro akong hade. Namundag ako asin nagdigdi sa kinaban sa pagtaram dapit sa katotoohan. An siisay man na nasa katotoohan naghihinanyog sako.” 38 ”Ano an katotoohan?” an hapot ni Pilato. Pakataram kaini ni Pilato, nagluwas giraray siya dangan nagsabi sa mga tawo, “Mayo akong nakukuang sala sa saiya. 39 Alagad sosog sa saindong kaugalean, danay akong nagpapaluwas nin sarong bilanggo para sa saindo kun Pyesta nin Paskwa. Boot nindong paluwason ko an hade kan mga Judio?” 40 Nagkurahaw sinda, “Bakong siya kundi si Barrabas!” (Ining si Barrabas sarong tulisan.)
1 Dangan ipinakua ni Pilato si Jesus asin ipinahampak. 2 Naggibo an mga soldados nin sarong korona nin sangang matonok dangan ikinorona saiya; sinulotan siya nin gubing na kolor purpura. 3 Rinanihan siya ninda saka sinabihan, “Mabuhay an Hade kan mga Judio!” Dangan pinagparasampaling siya ninda. 4 Nagluwas giraray si Pilato dangan nagsabi sainda, “Iaatubang ko giraray siya saindo tanganing ipahiling saindo na mayo akong nakukuang sala saiya.” 5 Pakatapos, nagluwas si Jesus na nakokoronahan nin tonok saka nagugubingan nin purpura. Sinabihan sinda ni Pilato, “Uya an lalaki!” 6 Pagkahiling ki Jesus kan mga poon na padi asin kan mga bantay, nagkurahaw sinda, “Ipako siya sa krus, ipako siya sa krus!” Sinabihan sinda ni Pilato, “Kuaha nindo siya asin ipako nindo sa krus, huli ta mayo akong nakukuang sala saiya.” 7 Nagsimbag an mga tawo, “Sosog sa samong katogonan, dapat siyang magadan, huli ta nagsabi siyang Aki siya nin Dios.” 8 Kan madangog ini ni Pilato, orog siyang natakot. 9 Naglaog giraray siya sa palasyo dangan hinapot si Jesus, “Taga saen ka?” Alagad dai nagsimbag si Jesus. 10 Sinabihan siya ni Pilato, “Dai ka masimbag sako? Dai mo aram na igwa ako nin kapangyarihan na magpaluwas saimo asin magpapako saimo sa krus?” 11 Nagsimbag si Jesus, “Mayo ka kutana nin kapangyarihan sako kun dai iyan itinao saimo nin Dios. Kaya mas dakula an kasalan kan nagdara sako saimo.” 12 Kan madangog ini ni Pilato, orog siyang naghanap nin paagi na mapaluwas si Jesus. Alagad nagkurahaw an mga tawo. “Kun paluwason mo siya, bako kang katood ni Cesar! An siisay man na nagsasabing hade siya, kaiwal ni Cesar!” 13 Pagkadangog kaini ni Pilato, dinara niya sa luwas si Jesus asin nagtukaw sa tukawan kan hukom sa lugar na inaapod “Platapormang Gapo,” (sa tataramon na Hebreyo, “Gabbatha.”) 14 Mag-aalas dose na nin odto kaidto kan bisperas nin Paskwa. Nagsabi si Pilato sa mga Judio, “Uya an hade nindo!” 15 Alagad nagkurahaw sinda, “Gadanon siya! Gadanon siya! Ipako siya sa krus!” Hinapot sinda ni Pilato, “Boot nindong ipako ko sa krus an saindong hade?” Nagsimbag an mga poon na padi, “Mayo kami nin ibang hade kundi si Cesar!” 16 Pakatapos, itinao ni Pilato si Jesus sainda nganing ipako sa krus. Kaya kinua ninda si Jesus. 17 Nagluwas siya, pasan an saiyang krus pasiring sa lugar na inaapod “Lugar nin Bungo,” (sa tataramon na Hebreyo, “Golgota.”) 18 Duman, ipinako ninda siya sa krus, kaiba an duwa pang tawo—an saro sa too niya, an saro sa wala. 19 Nagsurat si Pilato nin sarong paisi na arog kaini an sinasabi: “Si Jesus na taga Nazaret, an Hade kan mga Judio,” dangan ipinabugtak ini sa itaas na parte kan krus. 20 Dakul na Judio an nakabasa kaini, huli ta an lugar na pinagpakoan ki Jesus bakong harayo sa syudad. An paisi isinurat sa tataramon na Hebreyo, Latin saka Griyego. 21 Sinabihan si Pilato kan mga poon na padi, “Dai mo isurat na ‘Hade kan mga Judio,’ kundi, ‘An tawong ini nagsabi, Ako an Hade kan mga Judio.’” 22 Alagad nagsimbag si Pilato, “An sinurat ko, sinurat ko na.” 23 Pakapakoan ki Jesus sa krus kan mga soldados, kinua ninda an saiyang mga gubing saka pinag-apat, tigsararong parte sinda. Alagad dai ninda binaranga an pang-irarom niyang bado. An badong ini mayong takip; saro sana ining pedasong hinabol. 24 Kaya nag-olay-olay an mga soldados, “Dai ta ini pagtabason; pagripahan ta na sana kun siisay an makakakua kaiyan.” Nangyari ini tanganing maotob an kasuratan, “Pinagbaranga ninda an sakong mga gubing; pinagripahan ninda an sakong bado.” Ini an ginibo kan mga soldados. 25 Nakatindog harani sa krus ni Jesus an saiyang ina, saka an tugang na babae kan saiyang ina, si Maria na agom ni Cleofas, asin si Maria Magdalena. 26 Kan mahiling ni Jesus an saiyang ina, asin an disipulo na padangat niya sa kataed kaini, sinabihan niya an saiyang ina, “Babae, uya an saimong aki!” 27 Dangan sinabihan niya an disipulo, “Uya an saimong ina!” Poon kaidto, inako kan disipulo an ina ni Jesus sa saiyang harong. 28 Pakatapos kaini, huli ta aram na ni Jesus na tapos na an gabos, asin tanganing maotob an kasuratan, nagsabi siya, “Napapaha ako.” 29 Igwa duman nin mangko na pano nin suka; ibinuntog ninda duman sa suka an sarong espongha, itinugod ini sa sarong sanga nin isopo dangan idinuhol sa ngoso niya. 30 Pakasupsop ni Jesus kan suka, nagsabi siya, “Tapos na!” Dangan idinuko niya an saiyang payo asin nautsan siya. 31 An aldaw na idto bisperas nin Paskwa kaya habo an mga Judio na mawalat sa krus an mga bangkay sa aldaw na Sabbath huli ta banal na aldaw ini. Kaya hinagad ninda ki Pilato na ipabari niya an mga tabay kan mga ipinako sa krus dangan haraleon duman an mga bangkay. 32 Kaya nagduman an mga soldados saka binarari an mga tabay kan duwang ipinako kaiba ni Jesus. 33 Alagad pagrani ninda ki Jesus, nahiling nindang gadan na ini, kaya dai na ninda binari an saiyang mga tabay. 34 Alagad ginarod kan saro sainda an hirog ni Jesus; buminulos tolos an dugo asin tubig. 35 (An nakahiling kan nangyaring ini iyo an nag-osipon dapit kaini, tanganing magtubod man kamo. Totoo an pagsaksi niya asin aram niyang katotoohan an sinasabi niya.) 36 Nangyari ini tanganing maotob an kasuratan, “Mayong mababari ni saro kan saiyang mga tolang.” 37 Igwa pang nasasabi sa kasuratan, “Hihilingon ninda an saindang ginarod.” 38 Pakatapos kaini, si Jose na taga Arimatea nakiolay ki Pilato na tugotan siyang kuahon an bangkay ni Jesus. (Si Jose disipulo ni Jesus, alagad hilom sana, huli ta natakot siya sa mga Judio.) Tinugotan siya ni Pilato, kaya nagduman siya dangan kinua an bangkay. 39 Nag-iba saiya si Nicodemo, an tawo na nagdolok ki Jesus sarong banggi kaidto, na may darang mga treynta kilos na pahamot na sinaralak na mira saka aloe. 40 Kinua ninda an bangkay ni Jesus, asin sosog sa kaugalean kan mga Judio, pinatos ninda idto nin mga telang lino na inibahan kan mga dara nindang pahamot. 41 Igwa duman nin sarong tatamnan harani sa lugar na pinagpakoan ki Jesus na igwang bagong lulubngan na dai pa ginagamit. 42 Huli ta bisperas na kan Sabbath, saka harani an lulubngan na idto, duman na ninda ilinubong an bangkay ni Jesus.
1 Madurudiklom pa kan Domingong aga, nagduman na si Maria Magdalena sa lulubngan. Nahiling niyang hinale na an gapong isenera sa pintoan kan lulubngan. 2 Nagdalagan siya pasiring ki Simon Pedro asin sa disipulo na padangat ni Jesus saka nagsabi, “Kinua ninda sa lulubngan an Kagurangnan; dai mi aram kun saen ninda siya ibinugtak!” 3 Kaya si Pedro saka an padangat na disipulo nagduman tolos sa lulubngan. 4 Nagdalagan sindang duwa, alagad an disipulo orog na marikas ki Pedro kaya enot na nakaabot sa lulubngan. 5 Nagduko siya asin nahiling niya an mga telang lino, alagad dai siya naglaog. 6 Kasunod niyang nag-abot si Simon Pedro na naglaog tolos sa lulubngan. Nahiling man niya an mga telang lino, 7 asin an panyo na ipinatos sa payo ni Jesus na nalulukot na suhay. 8 Dangan naglaog man an disipulo na naenot sa lulubngan; nahiling niya idto asin nagtubod siya. 9 (Dai pa ninda nasabotan an kasuratan na nagsasabing dapat siyang mabuhay liwat.) 10 Dangan nagpuli sindang duwa. 11 Nagtindog na nagtatangis si Maria sa luwas kan lulubngan, asin mantang nagtatangis, duminuko siya tanganing maghiling sa laog kan lulubngan. 12 Nakahiling siya nin duwang anghel na nakaputi, nagtutukaw sa dating namugtakan kan bangkay ni Jesus: saro sa pamayohan asin saro sa pamitisan. 13 Hinapot siya kan mga anghel, “Babae, tadaw ta nagtatangis ka?” Nagsimbag siya, “Huli ta kinua ninda an sakong Kagurangnan asin dai ko aram kun saen ninda siya ibinugtak!” 14 Pakataram kaini, nagsalingoy siya asin nahiling niya si Jesus na nagtitindog duman; alagad dai niya aram na si Jesus idto. 15 Hinapot siya ni Jesus, “Babae, tadaw ta nagtatangis ka? Siisay an hinahanap mo?” Sa paghona na siya an hardinero, nagsabi si Maria saiya, “Kun kinua mo siya, sabihi ako kun saen mo siya ibinugtak ta kukuahon ko siya.” 16 Nagsabi si Jesus, “Maria!” Nag-atubang siya ki Jesus dangan nagsabi sa tataramon na Hebreyo, “Rabboni!” (An kahulogan kaini, “Maestro.”) 17 Sinabihan siya ni Jesus, “Dai mo ako pagkapotan ta dai pa ako nakakasakat duman sa sakong Ama. Alagad dumuman ka sa mga tugang ko saka sabihan mo sinda na masakat na ako duman sa sakong Ama asin saindong Ama, sa sakong Dios asin saindong Dios.” 18 Kaya nagduman si Maria Magdalena dangan sinabihan an mga disipulo na nahiling niya an Kagurangnan. Inosipan niya sinda na an Kagurangnan iyo an nagsabi saiya kan mga bagay na ini. 19 Pagkabanggi kan Domingo man sanang idto, nagtiripon an mga disipulo. Binaratan an mga pintoan kan harong na pinagtitiriponan ninda huli sa takot ninda sa mga Judio. Dangan naglaog si Jesus, puminatahaw sainda saka nagsabi, “Mapasaindo an katoninongan.” 20 Pakataram kaini, ipinahiling niya sainda an saiyang mga kamot saka hirog. An mga disipulo napano nin kaogmahan pagkahiling ninda sa Kagurangnan. 21 Nagsabi giraray sainda si Jesus, “Mapasaindo an katoninongan. Siring na ako sinugo kan Ama, sinusugo ko man kamo.” 22 Pakataram kaini, hinangosan niya sinda saka sinabihan, “Akoa nindo an Espiritu Santo. 23 An kiisay man na kasalan na saindong patawadon, napapatawad; an kiisay man na kasalan na dai nindo patawadon, dai napapatawad.” 24 Si Tomas (na inaapod Kambal), saro kan doseng disipulo, dai ninda kaiba kan mag-abot si Jesus. 25 Kaya sinabihan siya kan ibang mga disipulo, “Nahiling mi an Kagurangnan!” Alagad sinabihan sinda ni Tomas, “Sagkod dai ko nahihiling an labot kan mga pako sa saiyang mga kamot asin ikalaog diyan an sakong muro, dangan an sakong kamot sa saiyang hirog, dai ako matubod.” 26 Pakalihis nin sarong semana, nagtiripon giraray an mga disipulo duman sa laog kan harong; kaiba na ninda si Tomas. An mga pintoan binaratan, alagad naglaog si Jesus, puminatahaw sainda saka nagsabi, “Mapasaindo an katoninongan.” 27 Dangan sinabihan niya si Tomas, “Hilinga an sakong mga kamot asin bugtakan digdi an saimong muro; dangan laogan an kamot mo sa sakong hirog. Dai ka magduwa-duwa kundi magtubod!” 28 Nagsabi si Tomas, “Kagurangnan ko asin Dios ko!” 29 Sinabihan siya ni Jesus, “Minatubod ka huli ta nahihiling mo ako? Paladan an mga minatubod maski dai nakakahiling sako!” 30 Dakul pang ngangalasan an ginibo ni Jesus na nahiling kan saiyang mga disipulo alagad dai nasusurat sa librong ini. 31 Alagad an mga ini isinurat tanganing magtubod kamo na si Jesus iyo an Cristo, an Aki nin Dios, na sa paagi kan pagtubod nindo saiya, magkaigwa kamo nin buhay.
1 Pakatapos kaini, nagpahiling giraray si Jesus sa mga disipulo niya sa baybayon kan Danaw nin Tiberias. Arog kaini an pangyari: 2 magkairiba si Simon Pedro, si Tomas (na inaapod Kambal), si Natanael (na taga Cana sa Galilea), an mga aki ni Zebedeo, asin an duwa pa kan mga disipulo ni Jesus. 3 Nagsabi si Simon Pedro sainda, “Maninira ako.” Nagsabi sinda, “Maiba kami saimo.” Kaya naglunad sinda sa sakayan, alagad mayo sindang nadakop sagkod mag-aga. 4 Kan nagsisirang na an aldaw, nagtindog si Jesus sa baybayon, alagad dai siya namidbid kan mga disipulo. 5 Hinapot sinda ni Jesus, “Mga aki, may nadakop lamang kamo?” Nagsimbag sinda, “Mayo lamang.” 6 Kaya sinabihan niya sinda, “Itsahan nindo an saindong hikot sa too kan sakayan asin makakadakop kamo.” Kaya initsa ninda an hikot asin dai na ninda ini naguguyod, huli ta kadakul kan sirang nadakop ninda. 7 An padangat na disipulo ni Jesus nagsabi ki Pedro, “An Kagurangnan iyan!” Pagkadangog kaini ni Pedro, nagsulot siya nin gubing (huli ta huba siya) dangan luminukso sa tubig. 8 Idinoong kan ibang mga disipulo an sakayan, guyod an hikot na pano nin sira huli ta bako sindang harayo sa baybayon; mga sanggatos na metro an distansya ninda sa baybayon. 9 Pakahawas ninda, nahiling ninda na may baga na duman, na may sira na idinadarang saka may tinapay. 10 Sinabihan sinda ni Jesus, “Magdara kamo digdi nin nagkapirang sira na bago pa sana nindong madakop.” 11 Kaya naglunad si Pedro sa sakayan dangan ginuyod sa baybayon an hikot na pano nin darakulang sira—syento singkwenta y tres gabos. Maski kadakul an sira, dai nagisi an hikot. 12 Sinabihan sinda ni Jesus, “Madya asin pamahaw na kamo.” Mayo nin siisay man sa mga disipulo na nangahas maghapot kun siisay siya, huli ta aram ninda na siya an Kagurangnan. 13 Dangan nagrani si Jesus, kinua an tinapay saka itinao sainda. Siring man an ginibo niya sa sira. 14 Iyo ini an ikatolong pagpahiling ni Jesus sa saiyang mga disipulo poon na mabuhay siya liwat. 15 Pakapamahaw ninda, naghapot si Jesus ki Simon Pedro, “Simon, aki ni Juan, namomotan mo ako labi pa ki sa mga ini?” Nagsimbag siya, “Opo, Kagurangnan, aram mo na namomotan taka.” Sinabihan siya ni Jesus, “Pakakana an mga kordero ko.” 16 Hinapot giraray siya ni Jesus, “Simon, aki ni Juan, namomotan mo ako?” Nagsimbag siya, “Opo, Kagurangnan, aram mo na namomotan taka.” Sinabihan siya ni Jesus, “Atamana an mga karnero ko.” 17 Ikatolong beses na hinapot siya ni Jesus, “Simon, aki ni Juan, namomotan mo ako?” Namondo si Pedro huli ta hinapot siya ni Jesus nin ikatolong beses kun namomotan niya siya, kaya sinabihan niya si Jesus, “Kagurangnan, aram mo an gabos; aram mong namomotan taka!” Sinabihan siya ni Jesus, “Pakakana an sakong mga karnero. 18 Sa katotoohan sinasabihan taka: kan hoben ka pa, nagsadiri kang maghagkos dangan minaduman ka saen man na boot mo; alagad kun gurang ka na, uunaton mo an mga kamot mo dangan iba an mahagkos saka madara saimo sa habo mong dumanan.” 19 (Sinabi niya ini nganing ipahayag kun sa anong paagi nin kagadanan papamurawayon niya an Dios.) Dangan sinabihan niya si Pedro, “Sumunod ka sako!” 20 Pagsalingoy ni Pedro, nahiling niyang nagsusunod sainda an disipulo na padangat ni Jesus—an disipulo na nagsandig ki Jesus kan namamanggi sinda asin naghapot saiya, “Kagurangnan, siisay an mapasaluib saimo?” 21 Kan mahiling siya ni Pedro, hinapot niya si Jesus, “Kagurangnan, ano man an mangyayari saiya?” 22 Sinimbag siya ni Jesus, “Ano an labot mo kun boot kong mabuhay siya sagkod na magdigdi ako liwat? Sumunod ka sana sako!” 23 Kaya nakalakop an bareta sa mga disipulo ni Jesus na an disipulong idto dai magagadan. Alagad dai sinabi ni Jesus na an disipulong idto dai magagadan; an sinabi niya, “Ano an labot mo kun boot kong mabuhay siya sagkod na magdigdi ako liwat?” 24 Iyo ini an disipulo na nagpapatotoo kan mga bagay na ini asin siya man an nagsurat kaini. Aram mi na totoo an sinasabi niya. 25 Dakul pang ibang mga bagay an ginibo ni Jesus na kun isurat gabos, sa paghona ko, an mga librong susuratan dai makakaigo sa bilog na kinaban.
1 Namomotan na Teofilo: Isinaysay ko sa enot kong libro an gabos na ginibo asin itinukdo ni Jesus, poon sa kapinonan 2 sagkod na isinakat siya sa langit. Bago siya isinakat sa langit, an mga apostol na saiyang pinili hinulitan niya sa paagi kan Espiritu Santo. 3 Nagpahiling siya sainda nin dakul na beses sa laog nin kwarentang aldaw pakatapos na siya magadan, sa mga paagi na nagpapatotoo na siya buhay. Sinabihan niya sinda dapit sa Kahadean nin Dios. 4 Kan kaiba pa siya ninda, tinugon niya sinda, “Dai kamo maghale sa Jerusalem. Halaton nindo an ipinanuga kan sakong Ama na sinabi ko saindo. 5 Si Juan nagbunyag sa tubig, alagad dai na mahahaloy bubunyagan kamo sa Espiritu Santo.” 6 Kan magkatiripon si Jesus asin an mga apostol, hinapot ninda siya, “Kagurangnan, ibabalik mo na ngunyan sa Israel an Kahadean?” 7 Nagsimbag si Jesus, “An mga aldaw asin an mga panahon itinalaan kan sakong Ama huli kan saiyang kapangyarihan; dai nasa saindo an pakaisi kaiyan. 8 Alagad maako kamo nin kapangyarihan pag-abot saindo kan Espiritu Santo asin kamo magigin mga saksi ko sa Jerusalem, sa bilog na Judea saka sa Samaria, sagkod sa mga poro kan kinaban.” 9 Pakataram niya kaini, isinakat siya sa langit mantang naghihiling sinda saiya; dangan nalipodan siya nin panganoron. 10 Nagtitingkalag pa sinda sa langit mantang nag-iitaas siya, kan may magtindog sa kataed ninda na duwang lalaking nakagubing nin puti, 11 na nagsabi, “Mga taga Galilea, ano ta nagtitindog kamo digdi na nakatingkalag sa langit? An Jesus na ini, na kinua saindo asin isinakat sa langit, mabalik arog kan nahiling nindong pag-itaas niya.” 12 Nagbalik sa Jerusalem an mga apostol hale sa Bukid nin mga Oliba, na may sarong kilometro an distansya sa syudad. 13 Pag-abot sa harong na pinagdadagosan ninda, naglaog sinda sa kwarto sa itaas: sinda iyo si Pedro, Juan, Santiago, Andres, Felipe, Tomas, Bartolome, Mateo, si Santiago na aki ni Alfeo, si Simon na Patriota saka si Judas na aki ni Santiago. 14 Nagdanay sinda na sararo sa pagpamibi kaiba an mga babae, asin si Maria na ina ni Jesus, sagkod an mga tugang na lalaki ni Jesus. 15 Pakalihis nin nagkapirang aldaw, nagtiripon an mga syento beynteng paratubod. Nagtindog si Pedro saka nagtaram, 16 ”Mga tugang, dapat maotob an nasa kasuratan na sinabi kan Espiritu Santo sa paagi ni David dapit ki Judas na iyo an giya kan mga nagdakop ki Jesus. 17 Si Judas dating kabilang sa grupo mi asin kaiba mi sa paglingkod.” 18 (An bayad sa saiyang pagpasaluib ibinakal ni Judas nin oma, saen naghugot siya; puminutok an saiyang tulak asin nawawa an saiyang bituka. 19 Naaraman ini kan gabos na nag-eerok sa Jerusalem, kaya sa sadiri nindang tataramon, an omang idto inapod Akeldama, na an kahulogan “Oma nin Dugo.”) 20 ”Huli ta nasusurat sa libro kan mga Salmo, ‘Mapabayaan logod an saiyang erokan; mayo logod nin mag-erok diyan.’ Nasusurat pa man, ‘Kuahon logod nin iba an saiyang katongdan.’ 21 ”Huli kaini, kaipuhan igwa nin sarong makakaayon samo bilang saksi sa pagkabuhay-liwat kan Kagurangnan na Jesus. Kaipuhan saro siya sa mga kairiba nyamo kan an Kagurangnan na Jesus naglilibot kaiba kami poon kan bunyagan siya ni Juan sagkod kan oras na isinakat siya sa langit.” 23 Nagpili sinda nin duwang lalaki: si Jose na inaapod Barsabas (inaapod man siyang Husto), saka si Matias. 24 Dangan namibi sinda, “Kagurangnan, aram mo an nasa puso kan gabos na tawo. Kaya tukdoan samo kun siisay sa duwang ini an pinili mo 25 na masalihid sa paglingkod na ini asin sa pagkaapostol na binayaan ni Judas tanganing magduman sa lugar na angay saiya.” 26 Dangan pinagripahan ninda an duwang ngaran na pagpipilian. An ngaran ni Matias an napili kaya siya an idinagdag sa onseng apostol.
1 Kan mag-abot an aldaw nin Pentecostes, nagkatiripon sa sarong lugar an gabos na paratubod. 2 Dangan bigla sanang nagkaigwa nin tanog na hale sa langit siring sa hagubohob nin makosog na doros; napano kaini an bilog na harong na pinagtitiponan ninda. 3 Dangan nahiling ninda an garo mga dilang kalayo na naghugpa sa lambang saro sainda. 4 Sinda gabos napano kan Espiritu Santo asin nagpoon pagtaram sa manlaen-laen na lengwahe, siring sa ipinataram sainda kan Espiritu. 5 May mga Judiong maki-Dios na hale sa manlaen-laen na nasyon na nag-eerok duman sa Jerusalem. 6 Kan madangog kan mga Judiong ini an tanog, nagtiripon sinda. Napangalas sinda kan madangog kan lambang saro sainda na sadiri niyang lengwahe an pinagtataram kan mga disipulo. 7 Nagngalas sinda asin nagsabi, “Bakong mga taga Galilea an gabos na nagtataram na ini? 8 Tadaw ta nakakataram sinda kan sadiri tang mga lengwahe? 9 Igwa digdi nin mga taga Partia, Media asin Elam; taga Mesopotamia, Judea, saka Capadocia; taga Ponto asin Asia, 10 taga Frigia saka Pamfilia, taga Egipto saka mga taga rehiyon nin Libya harani sa Cirene. An iba sato mga bisita man na taga Roma, 11 mga Judio asin mga bakong Judio na nag-ako kan Judaismo; an iba mga taga Creta asin Arabia—alagad nadangog ta gabos na nagtataram sinda sa sadiri tang mga lengwahe dapit sa darakulang mga bagay na ginibo nin Dios!” 12 Ngalas asin ribong na nagharapotan sinda, “Ano an kahulogan kaini?” 13 Alagad an iba nagtuya-tuya sa mga paratubod asin nagsabi, “Burat an mga tawong iyan!” 14 Dangan nagtindog si Pedro kaiba an onseng apostol, asin nagtaram nin makosog, “Mga kapwa ko Judio asin kamo na mga nag-eerok sa Jerusalem, dangoga asin sabota nindo an sasabihon ko. 15 Bakong burat an mga tawong ini siring sa paghona nindo, huli ta alas nwebe pa sana nin aga. 16 Kundi iyo ini an sinabi ni propeta Joel, 17 ‘Iyo ini an sakong gigibohon sa mga huring aldaw, an sabi nin Dios: Papahiligon ko an sakong Espiritu sa gabos na tawo. An saindong mga aking lalaki asin mga aking babae maghuhula; an saindong mga hoben na lalaki makakahiling nin mga bisyon; an saindong mga gurang magkakaigwa nin mga pangatorogan. 18 Iyo, maski an sakong mga oripon, lalaki man o babae, papahiligon ko kan sakong Espiritu sa mga aldaw na iyan, dangan maghuhula sinda. 19 Magpapahiling ako nin mga ngangalasan sa kalangitan, asin mga tanda sa daga: dugo, kalayo, mahibog na aso; 20 an aldaw madiklom, an bulan mapula na garo dugo, bago umabot an Aldaw nin Kagurangnan. 21 Dangan, an siisay man na mag-apod sa ngaran nin Kagurangnan, makakaligtas.’ 22 ”Mga Israelita, hinanyoga nindo an mga tataramon na ini! Si Jesus na taga Nazaret sinugo nin Dios. Pinatunayan iyan sa paagi nin mga dakulang gibo, mga milagro, saka mga tanda na ginibo nin Dios sa tahaw nindo huli saiya. Aram nindo ini huli ta yaon kamo kan mangyari ini. 23 Sa sadiring kabotan nin Dios asin pakaaram, itinao niya si Jesus saindo. Ipinapako nindo siya asin ipinagadan sa mga makasalan. 24 Alagad binuhay siya liwat nin Dios. Pinatalingkas siya sa kapangyarihan nin kagadanan, huli ta imposibleng masa kapangyarihan siya nin kagadanan. 25 Siring sa sinabi ni David dapit saiya, ‘Danay kong nahiling an Kagurangnan sa atubangan ko; nasa too ko siya tanganing dai ako matanyog. 26 Kaya naogma an puso ko, an sakong mga tataramon pano nin kaogmahan; asin an sakong laman mapahingalo na may paglaom; 27 huli ta an sakong kalag dai mo papabayaan sa kinaban kan mga gadan, dai mo itutugot na malapa an hawak kan Banal mong Sorogoon. 28 Itinukdo mo sako an dalan pasiring sa buhay, papanoon mo ako nin kaogmahan huli kan saimong presensya. 29 ”Mga tugang, dai manenegaran na an satong ginikanan na si David nagadan dangan ilinubong; an saiyang linubngan uya digdi sato sagkod ngunyan. 30 Propeta siya; aram niya an panuga nin Dios na an sarong gikan saiya matukaw sa saiyang trono: 31 Nahiling ni David an gigibohon nin Dios, kaya ipinahayag niya an pagkabuhay liwat kan Cristo, kan sabihon niyang, ‘Dai siya pinabayaan sa kinaban kan mga gadan; dai nalapa an saiyang hawak sa lulubngan.’ 32 Huli ta binuhay liwat nin Dios si Jesus; mga saksi kami kaini. 33 Initaas siya sa too nin Dios; inako niya sa Ama an Espiritu Santo na ipinanuga saiya. Hale saiya ini gabos na nahihiling saka nadadangog nindo ngunyan. 34 Huli ta dai nagsakat sa langit si David kundi nagsabi siya, ‘An Kagurangnan nagsabi sa sakong Kagurangnan: Tumukaw ka digdi sa too ko, 35 sagkod na an saimong mga kaiwal gibohon kong tungtongan kan saimong mga bitis.’ 36 ”Dapat maaraman kan gabos na taga Israel na ining Jesus na ipinako nindo sa krus ginibo nin Dios na Kagurangnan asin Cristo!” 37 Kan madangog ini kan mga tawo, napurisaw sinda nin marahay, kaya hinapot ninda si Pedro saka an ibang mga apostol, “Mga tugang, ano an dapat ming gibohon?” 38 Sinimbag sinda ni Pedro, “Magbakle kamo saka magpabunyag an lambang saro saindo sa ngaran ni Jesu-Cristo, tanganing patawadon kamo; dangan aakoon nindo an Espiritu Santo. 39 Huli ta para saindo an panugang ini nin Dios, saka sa mga aki nindo asin para sa mga nasa harayo—sa gabos na inaapod kan Kagurangnan tang Dios.” 40 Sinadol sinda ni Pedro saka hinulitan, “Ligtasan nindo an saindong sadiri sa maraot na henerasyon na ini!” 41 An mga nag-ako kan saiyang tataramon binunyagan. Kan aldaw na idto mga tolong ribo katawo an nakadagdag sa mga paratubod. 42 Maimbod sinda sa pag-adal kan mga katukdoan kan mga apostol; nakisumaro sinda sa pagtiripon, sa pagbaak kan tinapay asin sa pagpamibi. 43 Napangalas an gabos huli kan dakul na milagro saka mga ngangalasan na ginibo sa paagi kan mga apostol. 44 An mga nagtutubod nagkasararo, asin pinagsaro ninda an saindang pagsadiri. 45 Ipinabakal ninda an saindang pagsadiri asin kagamitan saka pinaghiriras an kabaklan sosog sa pangangaipo kan lambang saro. 46 Aroaldaw nasa Templo sinda. Sararo sinda sa pagbaak kan tinapay sa mga erokan ninda, nagkakarakan na may kaogmahan asin kapakumbabaan sa puso. 47 Nag-oomaw sinda sa Dios; marahay an boot sainda kan gabos na tawo. Aroaldaw idinadagdag sainda an mga ilinigtas kan Kagurangnan.
1 Sarong aldaw, nagduman sa Templo si Pedro asin si Juan. Alas tres nin hapon kaidto asin oras nin pamibi. 2 Duman sa pinag-aapod na “Magayon na Trangkahan,” igwa nin sarong lalaking lupog poon pagkamundag niya. Aroaldaw dinadara siya sa trangkahan, tanganing makilimos sa mga tawong naglalaog sa Templo. 3 Kan mahiling niya si Pedro asin si Juan na palaog sa Templo, nakilimos siya sainda. 4 Hiniling ninda siya, dangan sinabihan siya ni Pedro, “Hiling samo!” 5 Kaya naghiling siya sainda, naglalaom na lilimosan siya. 6 Alagad sinabihan siya ni Pedro, “Mayo akong plata o bulawan, alagad an yaon sako itatao ko saimo: sa ngaran ni Jesu-Cristo na taga Nazaret, lumakaw ka!” 7 Dangan kinabit ni Pedro sa toong kamot an lupog asin tinabangan na makatindog. Kuminosog an mga bitis saka mga buko-buko kan lalaki. 8 Palukso siyang nagtindog, naglakaw, naglaog sa Templo kaiba ninda, saka nag-omaw sa Dios. 9 Nahiling kan gabos na siya naglalakaw na asin nag-oomaw sa Dios; 10 kan mamidbidan ninda na siya idtong makilimos na dating nagtukaw sa “Magayon na Trangkahan” kan Templo, napangalas sinda gabos sa nangyari saiya. 11 Mantang nakakapot an lalaki ki Pedro saka ki Juan duman sa “Balkon ni Solomon,” nagdalagan pasiring sainda an mga tawo na nagngangalas sa nangyari. 12 Pagkahiling ni Pedro kan mga tawo, nagsabi siya, “Mga Israelita, tadaw ta nagngangalas kamo kaini? Tadaw ta pinagpaparahiling nindo kami? Naghohona kamo na napalakaw mi an lalaking ini huli sa sadiri ming kapangyarihan o kabanalan? 13 An Dios ni Abraham, ni Isaac asin ni Jacob, an Dios kan satong mga ginikanan iyo an nagpamuraway sa saiyang Sorogoon na si Jesus, na saindong itinao saka pinagnegaran sa atubangan ni Pilato, kan boot siyang patalingkasan kaini. 14 Banal siya saka matanos, alagad isinikwal nindo siya; hinagad pa nindo ki Pilato na talingkasan an sarong paragadan, 15 asin ginadan nindo an Ginigikanan nin buhay. Alagad binuhay siya liwat nin Dios asin mga saksi kami kaini. 16 An kapangyarihan kan ngaran ni Jesus an nagtao nin kosog sa tawong lupog na ini na saindong nahihiling saka dati na nindong midbid. An pagtubod niya ki Jesus an nagbolong saiya, siring kan saindong nasaksihan. 17 ”Ngunyan, mga tugang, aram kong dai nindo nasabotan an ginibo nindo ki Jesus, siring kan mga lider nindo. 18 Huli sa ginibo nindong ini ki Jesus, naotob an itinaram kaidto nin Dios sa paagi kan mga propeta, na an Cristo kaipuhan magsakit. 19 Kaya magbakle kamo asin magbalik sa Dios, tanganing patawadon niya an saindong mga kasalan, saka tawan kamo kan Kagurangnan nin kosog na espiritwal, 20 dangan sugoon niya si Jesu-Cristo na pinili niya para saindo. 21 Dapat siyang magdanay sa langit sagkod na umabot an panahon na bagohon an gabos na bagay, siring sa sinabi nin Dios sa paagi kan saiyang mga banal na propeta kaidtong panahon. 22 Nagsabi si Moises, ‘An Kagurangnan Dios masugo nin sarong propeta na magikan saindo, arog kan pagsugo niya sako. Dangogon nindo an gabos na sasabihon niya saindo. 23 Huli ta an siisay man na dai magdangog sa propetang iyan, isisiblag sa banwaan nin Dios asin gagadanon.’ 24 An gabos na propeta poon ki Samuel sagkod an nagsurunod saiya, nagtaram man dapit kan mga aldaw na ini. 25 Para saindo an panuga nin Dios na sinabi niya sa paagi kan mga propeta, asin man kan tipan na ginibo niya sa saindong mga ginikanan kan magsabi siya ki Abraham, ‘Huli sa saimong kapagarakian, bebendisyonan an gabos na nasyon.’ 26 Kaya pinili nin Dios an saiyang Sorogoon; kamo an enot na pinadumanan saiya, tanganing bendisyonan dangan tabangan kamong tumalikod sa karatan.”
1 Nagtataram pa sa mga tawo si Pedro asin si Juan, kan mag-abot an nagkapirang padi, an kapitan kan mga bantay sa Templo, saka an mga Saduceo. 2 Naanggot sinda sa duwang apostol ta nagtutukdo sinda sa mga tawo na si Jesus nabuhay liwat, na nagpatotoo na an gadan mabubuhay liwat. 3 Kaya dinakop ninda an duwa; huli ta banggi na, ilinaog ngona sinda sa bilanggoan sagkod pagkaaga. 4 Alagad dakul sa mga nagdangog kan mensahe an nagturubod asin uminabot sa limang ribo an bilang kan mga lalaki. 5 Sunod na aldaw, nagtiripon sa Jerusalem an mga lider na Judio, an mga kamagurangan saka an mga paratukdo kan Katogonan. 6 Kaiba ninda si Anas, an Halangkaw na Padi, si Caifas, si Juan asin si Alejandro patin an ibang kaayon sa pamilya kan Halangkaw na Padi. 7 Pinaatubang ninda sainda an mga apostol saka hinapot, “Kiisay na kapangyarihan o kiisay na ngaran an ginagamit nindo sa paggibo kaini?” 8 Pano nin Espiritu Santo, nagsimbag sainda si Pedro, “Mga lider asin kamagurangan: 9 kun hinahapot nindo kami ngunyan manongod sa karahayan na ginibo sa lalaking lupog saka kun paano siya narahay, 10 dapat maaraman nindo gabos, asin kan gabos na taga Israel, na an lalaking ini na nakatindog sa atubangan nindo, narahay huli sa kapangyarihan kan ngaran ni Jesu-Cristo na taga Nazaret, na ipinako nindo sa krus alagad binuhay liwat nin Dios. 11 Si Jesus an pinagsasabi sa kasuratan, ‘An gapong isinikwal nindo na mga paratugdok, iyo an nagin patugmadan na gapo.’ 12 An kaligtasan makukua sana ki Jesu-Cristo; mayo na nin ibang ngaran na itinao an Dios sa bilog na kinaban na makakaligtas sato.” 13 Napangalas an mga kaayon kan Konseho kan mahiling an kaisogan ni Pedro saka ni Juan, orog na kan maaraman nindang mga ordinaryong tawo sana sinda asin mayo nin inadalan. Naaraman ninda na an mga ini nagin kairiba ni Jesus. 14 Alagad mayo sinda nin ikinasimbag dahel ta nahiling ninda an lalaking narahay na nagtitindog kataed ni Pedro saka ni Juan. 15 Kaya pinaluwas ngona kan Konseho an mga apostol dangan nag-orolay sinda. 16 ”Ano an gigibohon ta sa mga tawong ini? An gabos na tawo sa Jerusalem nakakaaram na huli sainda nagibo an ngangalasan na ini; dai ta iyan manenegaran. 17 Alagad nganing dai na makalakop sa mga tawo an bagay na ini, patanidan ta sinda na dai na nanggad magtaram sa kiisay man sa ngaran ni Jesus.” 18 Kaya inapod giraray an mga apostol dangan pinatanidan na dai na nanggad sinda magtukdo ni magtaram sa ngaran ni Jesus. 19 Alagad sinimbag sinda ni Pedro saka ni Juan, “Kamo an maghukom kun arin an tama sa atubang nin Dios: an pagkuyog saindo o an pagkuyog sa Dios? 20 Huli ta dai pwedeng dai nyamo ipahayag an mga nahiling mi mismo saka nadangog.” 21 Orog na pinatakot sinda kan Konseho dangan pinahale. Dai sinda nin nakuang paagi na padusahan sinda, huli ta an gabos na tawo nag-oomaw sa Dios dahel sa nangyari. 22 Labi nang kwarentang taon an edad kan lalaking binolong. 23 Pakapahalea ki Pedro asin ki Juan, nagbalik sinda sa mga kairiba ninda asin inosip an sinabi sainda kan mga poon na padi saka kan kamagurangan. 24 Kan madangog ninda ini, sararo sindang namibi sa Dios, “Kagurangnan, na Kaglalang kan langit, kan daga, kan dagat, asin kan gabos na yaon diyan, 25 nagtaram ka sa paagi kan ginikanan ming si David na sorogoon mo, sa pasabong kan Espiritu Santo: ‘Tadaw ta naanggot nin makuri an mga pagano? Tadaw ta nag-iisip an mga tawo nin daing kamugtakan na mga bagay? 26 Nagrebelde an mga hade kan kinaban, nagboronyog an saindang mga pamayo tumang sa Kagurangnan asin sa saiyang Cristo.’ 27 Sa syudad na ini, si Herodes, si Poncio Pilato, an mga pagano sagkod an mga taga Israel nagtiripon tumang ki Jesus, an saimong banal na Sorogoon na saimong linahidan. 28 Ginibo ninda an gabos na bagay na itinalaga mong mangyayari. 29 Ngunyan, Kagurangnan, hilinga an saindang mga pagpatakot. Pakosoga an boot kan saimong mga sorogoon sa paghulit kan saimong mga tataramon. 30 Unata an saimong kamot sa pagbolong, asin itugot mo sa ngaran kan saimong banal na Sorogoon na si Jesus na makagibo kami nin mga ngangalasan saka mga milagro.” 31 Pakatapos nindang mamibi, nayogyog an lugar na pinagtitiriponan ninda. Napano sinda gabos kan Espiritu Santo, dangan makosog an boot na ipinahayag ninda an mensahe nin Dios. 32 An gabos na paratubod nagkasararo sa isip asin sa puso. Mayo nin nagsabi na an sadiri niya saiya sana, kundi an gabos na bagay sadiri kan gabos. 33 Sa dakulang kapangyarihan, nagsaksi an mga apostol sa pagkabuhay liwat kan Kagurangnan na Jesus, asin dakulang biyaya an itinao sainda nin Dios. 34 Mayo sainda nin nagkulang nin anoman, huli ta ipinabakal ninda an oma o harong, asin an kabaklan 35 itinao ninda sa mga apostol; dangan an lambang saro hinirasan sosog sa saiyang pangangaipo. 36 Iyo ini an ginibo ni Jose, na sarong Levitang taga Cipre, na inapod Bernabe kan mga apostol (na an boot sabihon, “Parapakosog nin Boot”). 37 Ipinabakal niya an sadiri niyang oma, saka itinao an kwarta sa mga apostol.
1 Alagad igwa man na mag-agom na nagpabakal nin daga. An ngaran kan lalaki Ananias, asin an babae, Safira. 2 Pakapabakalan ninda kan daga, tinago ni Ananias an ibang kwarta kan kabaklan; aram ini kan agom niya. An natada kan kabaklan itinao niya sa mga apostol. 3 Tinaraman siya ni Pedro, “Ananias, tadaw ta nagpadaog ka ki Satanas asin nagputik ka sa Espiritu Santo, ta tinago mo an ibang kwarta kan kabaklan kan daga mo? 4 Bakong sadiri mo an daga bago mo iyan ipinabakal? Bakong sadiri mo an kabaklan kaiyan? Tadaw ta ginibo mo iyan? Nagputik ka sa Dios, bakong sa tawo!” 5 Pakadangog kaini ni Ananias, natumba siya asin nagadan. Natakot nin makuri an gabos na nakadangog kan nangyaring ini. 6 Kinua kan mga hoben na lalaki an bangkay, pinatos saka binuligan paluwas dangan ilinubong. 7 Pakalihis nin mga tolong oras, uminabot an agom ni Ananias na mayo nin pakaaram kan nangyari. 8 Hinapot siya ni Pedro, “Iyo talaga ini an bilog na kabaklan kan saindong daga?” “Iyo,” an simbag niya. 9 Dangan sinabihan siya ni Pedro, “Tadaw ta boot nindong baloon an Espiritu nin Kagurangnan? Yaon na ngunyan sa may pintoan an mga lalaking naglubong kan agom mo; sinda man an mabulig saimo!” 10 Biglang natumba si Safira sa pamitisan ni Pedro asin nagadan. Naglaog an mga hoben na lalaki; nahiling nindang gadan na siya, kaya binuligan ninda siya paluwas dangan ilinubong sa kataed kan saiyang agom. 11 Natakot nin makuri an bilog na simbahan asin an gabos na nakadangog kan nangyaring ini. 12 Kadakul na milagro saka ngangalasan an ginibo sa mga tawo kan mga apostol. An gabos na paratubod nagtiripon duman sa Balkon ni Solomon. 13 Mayo ni saro sa mga bakong paratubod an nangahas na makiiba sainda, maski iginagalang sinda kan mga tawo. 14 Orog na nagdakul pa an mga nagturubod sa Kagurangnan, mga lalaki asin mga babae. 15 Huli kaini, an mga naghehelang dinara sa mga tinampo asin ibinugtak sa mga higdaan saka banig tanganing pag-agi ni Pedro malindongan man lamang kan saiyang anino an iba sainda. 16 Nag-abot man an kadakul na tawo hale sa mga banwaan sa palibot kan Jerusalem, dara an mga naghehelang asin an mga may maraot na espiritu; naomayan sinda gabos. 17 Naori nin makuri sa mga apostol an Halangkaw na Padi asin an mga kaayon kan grupo nin mga Saduceo. Nagkasararo sindang maghiro. 18 Dinakop ninda an mga apostol saka ibinilanggo. 19 Alagad kan bangging idto, binuksan kan anghel nin Kagurangnan an pintoan kan bilanggoan, ilinuwas sinda dangan sinabihan, 20 ”Dumuman kamo sa Templo; ipahayag nindo sa mga tawo an gabos na bagay dapit sa bagong buhay na ini.” 21 Nagkuyog an mga apostol; pagkaagang amay, naglaog sinda sa Templo saka nagtukdo. Nag-abot an Halangkaw na Padi saka an mga kairiba niya, dangan ipinaapod niya an gabos na kamagurangan na Judio para sa sarong pagtiripon kan Konseho. Pakatapos, ipinakua ninda sa bilanggoan an mga apostol. 22 Alagad pag-abot kan mga opisyal duman, mayo na an mga apostol. Kaya nagbalik sinda sa Konseho dangan nag-osip, 23 ”Naabotan mi na nakakandadohan an bilanggoan. An gabos na bantay yaon man sa mga pintoan alagad kan bukasan mi na an pintoan, mayong tawo sa laog!” 24 Kan madangog ini kan kapitan kan mga bantay sa Templo asin kan mga poon na padi, nagkarilibong sinda kun ano an nangyari sa mga apostol. 25 Dangan igwang nag-abot na sarong lalaki na nagbareta sainda, “An mga lalaki na ibinilanggo nindo yaon duman sa laog kan Templo asin nagtutukdo sa mga tawo!” 26 Kaya nagduman sa Templo an opisyal saka an mga tawohan niya; dinakop giraray ninda an mga apostol. Alagad dai sinda naggamit nin kosog, huli ta natakot sinda na tibaad gapoon sinda kan mga tawo. 27 Dinara ninda an mga apostol, pinaatubang sa Konseho dangan sinabihan sinda kan Halangkaw na Padi, 28 ”Pinagbotan mi na kamo na dai magtukdo sa ngaran ni Jesus, alagad hilinga kun ano an saindong ginibo! Pinalakop nindo an saindong katukdoan sa bilog na Jerusalem asin boot nindong basolon kami kan saiyang pagkagadan!” 29 Nagsimbag si Pedro saka an mga apostol, “Kaipuhan kuyogon mi an Dios, bakong an tawo. 30 An Dios kan samong mga ginikanan, iyo an nagbuhay liwat ki Jesus na ginadan nindo kan ipako nindo siya sa krus. 31 Ilinangkaw siya nin Dios sa too niyang kamot bilang Lider asin Paraligtas, tanganing tawan an mga Israelita nin panahon na makapagbakle asin mapatawad an saindang mga kasalan. 32 Saksi kami sa mga bagay na ini—kami asin an Espiritu Santo, na itinao nin Dios sa gabos na nagkukuyog saiya.” 33 Kan madangog ini kan mga kaayon kan Konseho, naanggot sinda nin makuri asin boot nindang ipagadan an mga apostol. 34 Alagad nagtindog an saro sainda, si Gamaliel na sarong Fariseo saka paratukdo kan Katogonan na ginagalangan kan mga tawo. Nagboot siya na iluwas ngona an mga apostol, 35 dangan sinabihan niya an Konseho, “Mga kahimanwa kong Israelita, mag-ingat kamo sa ginigibo nindo sa mga tawong ini. 36 Kaidto nag-abot si Teudas, na naghahambog na siya sarong bantog na tawo; nagsunod saiya an mga kwatro syentos na kalalakihan. Alagad nagadan siya asin an gabos niyang mga parasunod nagkawaragas saka nagkawarara. 37 Sunod saiya, nagtunga si Judas na taga Galilea kan panahon nin pagsenso. Nagsunod man saiya an dakul na tawo, alagad nagadan man siya dangan an gabos niyang mga parasunod nagkawaragas. 38 Kaya sa nangyayaring ini ngunyan, sinasabihan ko kamo na dai kamo maggibo nin anoman tumang sa mga tawong ini. Pabayaan nindo sinda, huli ta kun an plano o ginigibo nindang ini mukna nin tawo sana, mapapara iyan, 39 alagad kun iyan hale sa Dios, dai nanggad nindo sinda madadaog. Tibaad magluwas pa logod na kamo an nakikilaban sa Dios!” Kinuyog kan Konseho an hatol ni Gamaliel. 40 Ipinaapod ninda an mga apostol, ipinahampak saka pinatanidan na dai na nanggad magtaram sa ngaran ni Jesus. Pakatapos, pinahale sinda. 41 Naghale sa Konseho an mga apostol na pano nin kaogmahan huli ta pinapagkanigo sinda nin Dios na magtios nin kasopogan sa ngaran ni Jesus. 42 Aroaldaw sa Templo saka sa harong, dai sinda nag-ontok sa pagtukdo saka sa paghulit kan Marahay na Bareta dapit ki Jesus, an Cristo.
1 Kan an mga disipulo nagdadakul na, nagkaigwa nin iriwal an mga Griyegong Judio saka an mga Hebreyo. Nagsarabi an mga Griyegong Judio na an saindang mga balong babae napapabayaan na tawan kan sa aroaldaw na rasyon. 2 Kaya tinipon kan doseng apostol an gabos na disipulo saka sinabihan, “Bakong tama na pabayaan mi an paghulit kan tataramon nin Dios nganing mamahala kan pagrasyon nin pagbuhay. 3 Kaya, mga tugang, pumili kamo nin pitong lalaking marahay an dangog, pano kan Espiritu Santo asin nin kadonongan; sinda an papamahalaon ta kan bagay na ini, 4 tanganing an bilog nyamong panahon magamit mi sa pagpamibi saka sa paghulit kan tataramon.” 5 Naoyonan ninda gabos an itinaram kan mga apostol, kaya pinili ninda si Esteban, sarong tawong makosog an pagtubod asin pano kan Espiritu Santo; si Felipe, Procoro, Nicanor, Timon, Parmenas saka si Nicolas na taga Antiokia, sarong pagano na nakombertir sa Judaismo. 6 Dinara sinda sa atubangan kan mga apostol; ipinamibi sinda kan mga apostol saka dinutaan kan saindang mga kamot. 7 Padagos an paglakop kan tataramon nin Dios. Padagos man an pagdakul kan mga disipulo sa Jerusalem; dakul man na padi an nakombertir sa pagtubod. 8 Si Esteban, pano nin kapangyarihan asin bendisyon nin Dios, naggibo nin dakulang mga milagro saka mga ngangalasan sa mga tawo. 9 Alagad kinalaban siya nin nagkapirang kaayon kan sinagoga nin mga Tawong Libre (ini an ngaran kan grupo); kabilang digdi an mga Judio na hale sa Cirene, sa Alejandria, sa Cilicia saka sa Asia. Nakipagdebate sinda ki Esteban, 10 alagad dai ninda siya nadadaog huli ta tinawan siya kan Espiritu Santo nin kadonongan sa pagtaram. 11 Kaya binayadan ninda an nagkapirang lalaki na magbalobagi nin siring, “Nadangog mi siyang naglanghad ki Moises asin sa Dios!” 12 Sa paaging ini naparibok ninda an mga tawo, an kamagurangan saka an mga paratukdo kan Katogonan. Kaya dinakop ninda si Esteban dangan dinara sa atubangan kan Konseho. 13 Nag-iba man sinda nin nagkapirang mga lalaki tanganing magputik dapit saiya. Nagsarabi sinda, “An tawong ini danay na nagtataram tumang sa satong banal na Templo saka sa Katogonan ni Moises. 14 Nadangog mi siyang nagsabi na gagabaon daa kan Jesus na ini na taga Nazaret an Templo, dangan riribayan an gabos na kaugalean na ipinamana sato ni Moises!” 15 Hiniling si Esteban kan gabos na kaayon kan Konseho; namasdan ninda na an lalawogon niya garo sa anghel.
1 Hinapot si Esteban kan Halangkaw na Padi, “Totoo an sumbong na ini?” 2 Nagsimbag si Esteban, “Mga tugang saka mga magurang, himatea nindo ako! An Dios nin kamurawayan nagpahiling sa satong ginikanan na si Abraham kan yaon pa siya sa Mesopotamia, bago siya nag-erok sa Haran. 3 Sinabihan siya nin Dios, ‘Bayaan mo an saimong daga saka pamilya dangan dumuman ka sa daga na ipapahiling ko saimo.’ 4 Kaya naghale si Abraham sa daga kan mga Kaldeo dangan nag-erok sa Haran. Pagkagadan kan saiyang ama, pinabalyo siya nin Dios sa lugar na ini, na pinag-eerokan nindo ngunyan. 5 Dai tinawan nin Dios si Abraham nin kahirasan sa dagang ini, maski sarong metro kwadrado, alagad nanuga na itatao ini saiya asin sa kapagarakian niya maski mayo pa siya nin aki. 6 Ini an sinabi nin Dios saiya, ‘An saimong kapagarakian mag-eerok sa ibang daga na bako nindang sadiri. Ooriponon sinda duman saka papasakitan sa laog nin kwatro syentos na taon. 7 Alagad huhukoman ko an mga tawong paglilingkodan ninda. Pakatapos, mahale sinda sa nasyon na iyan dangan masamba sako sa lugar na ini.’ 8 Dangan itinao nin Dios ki Abraham an serkomsisyon bilang tanda kan tipan. Kaya sinerkomsisyon ni Abraham si Isaac sa ikawalong aldaw pakamundag kaini; siring man an ginibo ni Isaac sa aki niyang si Jacob. Ginibo man iyan ni Jacob sa doseng patriarka. 9 ”Naori an ibang patriarka sa tugang nindang si Jose, kaya ipinabakal siya ninda sa mga taga Egipto. Alagad dai siya pinabayaan nin Dios; 10 tinabangan siya sa gabos niyang kasakitan. Tinawan siya nin Dios nin kadonongan kan mag-atubang siya sa Faraon, an hade nin Egipto. Kaya ginibo siya kaini na gobernador sa Egipto asin sa gabos niyang pagsadiri. 11 Nagkaigwa nin gutom sa bilog na Egipto asin Canaan, na nagdara nin makuring pagtios. An satong mga ginikanan dai nang nakuang kakanon. 12 Kan maaraman ni Jacob na may trigo sa Egipto, sinugo niya duman an satong mga ginikanan. 13 Sa ikaduwa nindang pagduman, nagpamidbid si Jose sa mga tugang niya, kaya nakaabot sa Faraon an dapit sa pamilya ni Jose. 14 Pinatogonan ni Jose an ama niyang si Jacob na darahon sa Egipto an bilog na pamilya ninda, na setenta y singko katawo gabos. 15 Kaya nagduman si Jacob sa Egipto; duman siya nagadan saka an satong mga ginikanan. 16 An saindang mga tolang dinara sa Shekem, asin ilinubong sa lulubngan na binakal ni Abraham sa mga aki ni Hamor. 17 ”Kan madali nang otobon nin Dios an saiyang panuga ki Abraham, kadakul na kan mga Israelita sa Egipto. 18 Alagad nagkaigwa nin bagong hade sa Egipto asin dai niya midbid si Jose. 19 Dinaya kan hadeng ini an satong banwaan asin ipinagboot niya sa satong mga ginikanan na itapok an saindang mga omboy tanganing magkagaradan. 20 Kan panahon na iyan namundag si Moises, sarong magayon na aki. Tolong bulan siyang inataman sa harong kan saiyang ama. 21 Kan itapok siya, inampon siya kan aking daraga kan Faraon saka inataman siring sa sadiring aki. 22 Itinukdo saiya an gabos na kadonongan kan mga taga Egipto; nagin siyang dakulang tawo sa tataramon saka sa gibo. 23 ”Kan kwarentang taon na an edad ni Moises, naisipan niya na songkoon an kapwa niya mga Israelita. 24 Nahiling niya na inaapi an sarong Israelita kan sarong Egipcio. Kaya sinurog niya an Israelita asin ginadan an Egipcio bilang pagbalos. 25 (Naghohona siya na masasabotan kan kapwa niya mga Israelita na ginagamit siya nin Dios sa pagligtas sainda; alagad dai ninda nasabotan.) 26 Sunod na aldaw, nakahiling siya nin duwang Israelita na nag-iiwal. Pinaghingowa niyang husayon sinda, kaya nagsabi siya, ‘Magtugang kamo; tadaw ta nag-iiwal kamo?’ 27 Alagad itinuklang siya kaidtong nandadaog saka tinaraman, ‘Siisay an nagbugtak saimo na magin samong pamayo asin hukom? 28 Boot mo akong gadanon arog kan Egipcio na ginadan mo kasuodma?’ 29 Kan madangog ini ni Moises, nagdulag siya dangan nag-erok sa Madian. Duman nagkaigwa siya nin duwang aking lalaki. 30 ”Pakalihis nin kwarentang taon, nagpahiling ki Moises an sarong anghel sa sarong naglalaad na sadit na kahoy, duman sa kalangtadan na harani sa Bukid nin Sinai. 31 Napangalas si Moises sa saiyang nahiling asin kan magrani siya nganing maanan idto nin marahay, nadangog niya an tingog nin Kagurangnan: 32 ‘Ako an Dios nin saimong mga ginikanan, an Dios ni Abraham, ni Isaac asin ni Jacob.’ Tinakigan si Moises, asin dai siya nangahas na maghiling. 33 Dangan sinabihan siya kan Kagurangnan, ‘Halea an saimong mga sandalyas huli ta banal an lugar na saimong natotongtongan. 34 Nahiling ko an kasakitan kan sakong banwaan sa Egipto. Nadangog ko an inagrangay ninda kaya nagdigdi ako sa pagligtas sainda. Madya ta susugoon taka sa Egipto.’ 35 ”Siya an Moises na isinikwal kan mga Israelita kan sabihon ninda, ‘Siisay an nagbugtak saimo na magin samong pamayo asin hukom?’ Siya an sinugo nin Dios na magin pamayo saka paraligtas, sa paagi kan anghel na nagpahiling saiya sa naglalaad na sadit na kahoy. 36 Pinangenotan niya an mga Israelita paluwas sa Egipto; naggibo siya nin mga milagro saka mga ngangalasan duman sa Egipto, sa Pulang Dagat asin duman sa kalangtadan sa laog nin kwarentang taon. 37 Si Moises an nagsabi sa mga Israelita, ‘Masugo an Dios nin sarong propeta na gikan saindo, arog kan pagsugo niya sako.’ 38 Yaon siya sa katiriponan kan mga Israelita duman sa kalangtadan; siya an kaiba kan anghel kan magtaram ini saiya sa Bukid nin Sinai; siya an kaiba kan satong mga ginikanan. Siya an nag-ako kan tataramon nin buhay hale sa Dios tanganing itao sato. 39 ”Alagad habo siyang kuyogon kan satong mga ginikanan; isinikwal siya ninda dangan nagmawot sindang makabalik sa Egipto. 40 Sinabihan ninda si Aaron, ‘Igibo mo kami nin mga dios-dios na mangengenot samo, huli ta dai mi aram kun ano na an nangyari sa Moises na ini na nagkua samo sa Egipto.’ 41 Kaya naggibo sinda nin sarong bulawan na baka. Dinolotan ninda iyan nin mga atang; nagpyesta sinda sa kaomawan kan ginibo ninda. 42 Huli kaini pinabayaan sinda nin Dios na magsamba sa mga bitoon siring sa nasusurat sa libro kan mga propeta, ‘Banwaan nin Israel, bako ako an dinolotan nindo kan mga binunong hayop duman sa kalangtadan sa laog nin kwarentang taon. 43 Pinagburuligan nindo an tolda kan dios-dios na si Moloc, asin an bitoon kan dios-dios nindong si Refan; mga ladawan na ginibo nindo tanganing sambahon. Kaya itatapok ko kamo sa ibong kan Babilonia.’ 44 ”An Tolda nin pagpatotoo nasa satong mga ginikanan kaidtong yaon sinda sa kalangtadan. Ginibo an toldang ini sosog sa pagboot nin Dios ki Moises, asin sosog sa arogan na ipinahiling saiya. 45 Minana idto kan satong mga ginikanan, dinara sa daga na kinua ninda sa mga tawong ipinadaog nin Dios sa pangengenot ni Josue. Nagdanay iyan duman sagkod sa panahon ni David 46 na nawilihan nin Dios asin naghagad na tugotan siyang magtugdok nin harong para sa Dios ni Jacob. 47 Alagad si Solomon na an nagpatindog kan harong nin Dios. 48 ”Alagad an Kahorohalangkaweng Dios dai nag-eerok sa harong na gibo nin tawo, siring sa sinabi kan propeta, 49 ‘An langit iyo an sakong trono, an daga iyo an sakong tungtongan. Anong harong an itutugdok nindo para sako? Ano an lugar na pagpapahingaloan ko? 50 Bakong ako an naglalang kan gabos na ini?’ 51 ”Matagas nanggad an saindong mga payo! Harayo sa Dios an saindong puso! Talagang bongog kamo sa mga tataramon nin Dios! Parareho sana kamo kan saindong mga ginikanan; kamo man danay na minatumang sa Espiritu Santo! 52 Igwa daw lamang maski sarong propeta na dai pinasakitan kan saindong mga ginikanan? Ginadan ninda an mga nagpahayag dapit sa pag-abot kan saiyang Matanos na Sorogoon, na saindong ipinasaluib asin ipinagadan. 53 Kamo an nag-ako kan togon nin Dios na itinao saindo kan mga anghel—alagad dai nindo iyan kinuyog!” 54 Kan madangog ini kan mga kaayon kan Konseho, naongis sinda asin nagragot an saindang mga ngipon sa kaanggotan ki Esteban. 55 Alagad si Esteban, pano kan Espiritu Santo, nagtingkalag sa langit asin nahiling niya an kamurawayan nin Dios, sagkod si Jesus na nagtitindog sa too nin Dios. 56 Dangan nagtaram siya, “Hilinga nindo! Nahihiling kong nagbukas an kalangitan, asin an Aki nin Tawo nagtitindog sa too nin Dios!” 57 Tinakpan ninda an saindang mga talinga, kasabay an pagkurahaw nin kosog. Dangan sarabay na dinaguso ninda si Esteban, 58 ginuyod paluwas kan syudad saka ginapo. Hinuba kan mga saksi an saindang pangibabaw na gubing saka iwinalat sa sarong hoben na an ngaran Saulo. 59 Mantang ginagapo si Esteban, namimibi siya kaini, “Kagurangnan na Jesus, akoa an sakong espiritu!” 60 Dangan nagluhod siya saka nagkurahaw, “Kagurangnan, hare sinda pagsingila kan kasalan na ini!” Pakataram niya kaini nautsan siya.
1 Nag-oyon si Saulo kan paggadan ki Esteban. Kan aldaw na idto, nagpoon na magtios nin makuring pasakit an simbahan sa Jerusalem. An gabos na paratubod, pwera kan mga apostol, nagkawaragas sa mga probinsya nin Judea asin Samaria. 2 Ilinubong si Esteban kan nagkapirang mga tawong maki-Dios, asin ipinagmondo ninda nin marahay an saiyang pagkagadan. 3 Alagad hiningowa ni Saulo na rumpagon an simbahan; nangharong-harong siya asin ginuyod niya an mga paratubod, lalaki man o babae, dangan ipinabilanggo. 4 An nagkawaragas na mga paratubod nagpadagos sa paghulit kan ebanghelyo, maski saen sinda magduman. 5 Si Felipe nagduman sa sarong syudad nin Samaria, dangan ipinaghulit an Cristo sa mga tawo duman. 6 Tinandaan nin marahay kan mga tawo an pinagtataram niya, kan madangog ninda siya saka mahiling an mga ngangalasan na ginibo niya. 7 An mga maraot na espiritu nagkukurahaw na nagluwas sa mga tawo; dakul man na mga paralitiko saka mga lupog an naomayan. 8 Kaya nagkaigwa nin dakulang kaogmahan sa Samaria. 9 Sa syudad na idto igwa nin lalaki na an ngaran Simon, na sa nakaaging panahon pinangalas an mga taga Samaria kan saiyang salamangka. Nagpabantog siya na saro siyang dakulang tawo, 10 kaya dinangog siya kan gabos na taga duman sa syudad, mayaman man o dukha. An sabi ninda, “Siya iyo an kapangyarihan nin Dios na inaapod ‘An Dakulang Kapangyarihan.’” 11 Haloy na pinangalas niya sinda kan saiyang salamangka. 12 Alagad kan magtubod sinda ki Felipe mantang ipinaghulit kaini an Marahay na Bareta dapit sa Kahadean nin Dios saka dapit ki Jesu-Cristo, nagpabunyag sinda, mga lalaki asin mga babae. 13 Maski si Simon nagtubod saka nagpabunyag; dai na siya nagsuhay ki Felipe. Napangalas siya sa darakulang milagro saka mga tanda na nahiling niya. 14 Kan madangog kan mga apostol sa Jerusalem na an mga taga Samaria nag-ako na kan tataramon nin Dios, pinaduman ninda si Pedro saka si Juan. 15 Pag-abot ninda duman, ipinamibi ninda an mga paratubod tanganing akoon ninda an Espiritu Santo, 16 huli ta an Espiritu Santo dai pa naghilig sa kiisay man sainda. Nagkaburunyagan pa sana sinda sa ngaran kan Kagurangnan na Jesus. 17 Dinutaan sinda ni Pedro asin ni Juan kan saindang mga kamot, dangan nag-ako sinda kan Espiritu Santo. 18 Kan mahiling ni Simon na an Espiritu Santo naghilig sa mga paratubod na dinutaan kan mga kamot kan mga apostol, tinangro niya nin kwarta si Pedro saka si Juan. 19 Sinabihan niya sinda, “Tawe man ako kan kapangyarihan na iyan, tanganing an siisay man na dutaan ko kan sakong mga kamot mag-ako man kan Espiritu Santo.” 20 Alagad sinimbag siya ni Pedro, “Matunaw ka man logod kaiba kan kwarta mo, huli ta naghohona ka na mababakal mo an regalo nin Dios! 21 Mayo ka nin kabtang o kahirasan sa bagay na ini, huli ta an saimong puso bakong matanos sa atubang nin Dios. 22 Kaya magsolsol ka kan maraot na plano mong iyan; mamibi ka sa Kagurangnan na patawadon ka niya kan kamawotan nin saimong puso. 23 Huli ta nahihiling kong pano ka nin mapait na pagkaori, dangan nagagapos ka nin kasalan.” 24 Nagsabi si Simon ki Pedro saka ki Juan, “Pamibian man ako sa Kagurangnan, tanganing dai mangyari sako an arin man sa mga sinabi nindo.” 25 Pakapagpatotoo ninda saka pakapahayag kan tataramon nin Kagurangnan, nagbalik si Pedro saka si Juan sa Jerusalem. Pagpuli ninda, ipinaghulit ninda an Marahay na Bareta sa manlaen-laen na baryo kan Samaria. 26 Nagtaram ki Felipe an sarong anghel nin Kagurangnan, “Mag-andam ka dangan magduman ka sa habagat, sa dalan na palugsot sa Jerusalem pasiring sa Gaza.” (An dalan na ini dai na pinag-aagihan.) 27 Kaya nag-andam si Felipe saka naglakaw. May sarong eunuko na taga Etiopia na papuli na hale sa pagsamba sa Dios sa Jerusalem. Saro siyang mahalagang opisyal na namamahala sa kayamanan kan Candace, an reyna kan Etiopia. Mantang nasa karwahe siya, binabasa niya an libro ni Propeta Isaias. 29 Nagsabi ki Felipe an Espiritu Santo, “Sabayan mo an karwaheng iyan.” 30 Nagdalagan si Felipe parani sa karwahe; nadangog niyang binabasa kan eunuko an libro ni Propeta Isaias, kaya hinapot niya an eunuko, “Nasasabotan mo an binabasa mo?” 31 Nagsimbag an eunuko, “Paano ko ini masabotan kun mayo man nin magpaliwanag sako?” Kaya inalok niya si Felipe na lumunad sa karwahe asin tumukaw sa kataed niya. 32 An parte kan kasuratan na binabasa niya iyo ini: “Arog sa sarong karnero na dinadara sa bunoan, arog sa sarong kordero na daing girong sa atubang kan paragunting, dai siya nagtaram nin anoman. 33 Sinupog siya asin dai tinawan nin hustisya. Mayo nin siisay man na makakapag-osipon dapit kan saiyang kapagarakian, huli ta natapos na an saiyang buhay sa kinaban.” 34 Hinapot si Felipe kan eunuko, “Sabihi daw ako kun siisay an pinapanongdan kan propeta? Siya mismo o ibang tawo?” 35 Nagpaliwanag si Felipe; poon sa parteng ini kan kasuratan ipinahayag niya sa eunuko an Marahay na Bareta dapit ki Jesus. 36 Nagpadagos sinda sa pagbyahe; pag-abot sa sarong lugar na may tubig, nagsabi an eunuko, “May tubig digdi; ano pa an nakakaolang na mabunyagan ako?” 37 [Sinabihan siya ni Felipe, “Pwedeng bunyagan ka, kun nagtutubod ka sa bilog mong puso.” Nagsimbag an eunuko, “Nagtutubod ako na si Jesu-Cristo iyo an Aki nin Dios.”] 38 Pinaontok kan eunuko an karwahe; nagduman sindang duwa sa tubig, dangan binunyagan siya ni Felipe. 39 Paghawas ninda, kinua si Felipe kan Espiritu nin Kagurangnan. Dai na siya nahiling giraray kan eunuko, alagad padagos ini sa pagbyahe, pano nin kaogmahan. 40 Namangnohan na sana ni Felipe na idtoon na siya sa Azoto. Naghapit siya sa gabos na banwaan, naghuhulit kan Marahay na Bareta, sagkod na nakaabot siya sa Cesarea.
1 Kan panahon na iyan, padagos an paghoma ni Saulo na gadanon an mga disipulo kan Kagurangnan. Nagduman siya sa Halangkaw na Padi, 2 asin naghagad nin mga surat nin pagpamidbid para sa mga sinagoga sa Damasco, nganing kun igwa duman nin mga parasunod kan Dalan nin Kagurangnan, lalaki man o babae, dadakopon niya saka ibabalik sa Jerusalem. 3 Kan nagdadangadang na siya sa syudad nin Damasco, biglang nagsilyab sa palibot niya an sarong liwanag na hale sa langit. 4 Nahulog siya sa kabayo asin nadangog niya an sarong tingog na nagsasabi saiya, “Saulo, Saulo! Tadaw ta pinapasakitan mo ako?” 5 Naghapot si Saulo, “Siisay ka, Kagurangnan?” Nagsimbag an tingog, “Ako si Jesus na pinapasakitan mo. 6 Tumindog ka, magduman ka sa syudad, asin sasabihan ka duman kan dapat mong gibohon.” 7 An mga lalaking kaiba ni Saulo nagkamorongnan huli ta nadangog man ninda an tingog alagad mayo sindang nahihiling na siisay man. 8 Nagtindog si Saulo, alagad kan muklaton niya an saiyang mga mata, dai na siya nakakahiling. Kaya kinabit siya kan mga kairiba niya saka dinara sa Damasco. 9 Tolong aldaw siyang dai nakahiling asin dai nagkakan o nag-inom. 10 Duman sa Damasco igwa nin sarong disipulo na an ngaran Ananias. Inapod siya nin Kagurangnan sa paagi nin sarong bisyon saka sinabihan, “Ananias!” Nagsimbag siya, “Uya ako, Kagurangnan.” 11 Sinabihan siya nin Kagurangnan, “Magduman ka sa kalyeng inaapod Tanos; hanapon mo sa harong ni Judas an sarong lalaking taga Tarso na an ngaran Saulo. Namimibi siya 12 asin nahiling niya sa sarong bisyon na naglaog ka dangan dinutaan mo siya nin kamot nganing makahiling giraray.” 13 Alagad nagsimbag si Ananias, “Kagurangnan, dakul an nag-osip sako dapit sa tawong ini, asin dapit sa mga makangingirhat na ginibo niya sa saimong mga banal sa Jerusalem. 14 Nagdigdi siya sa Damasco na igwa nin kapangyarihan hale sa mga poon na padi sa pagdakop kan gabos na nag-aapod kan saimong ngaran.” 15 Sinabihan siya nin Kagurangnan, “Dumuman ka, huli ta pinili ko siyang maglingkod sako, tanganing ipamidbid niya an sakong ngaran sa mga pagano, sa mga hade saka sa mga Israelita. 16 Ipapahiling ko saiya kun gurano an saiyang titioson huli sa sakong ngaran.” 17 Kaya nagduman si Ananias, naglaog sa harong saka idinuta an saiyang mga kamot ki Saulo. Sinabihan niya ini, “Tugang na Saulo, sinugo ako nin Kagurangnan na Jesus na nagpahiling saimo sa dalan kan nagpapasiring ka digdi. Sinugo niya ako tanganing makahiling ka giraray asin mapano ka kan Espiritu Santo.” 18 Nahulog tolos sa mga mata ni Saulo an garo mga kiskis nin sira, dangan nakahiling siya giraray. Nagtindog si Saulo saka nagpabunyag; 19 nagkakan siya asin nagbalik an saiyang kosog. Nagkapirang aldaw na nag-erok si Saulo sa Damasco kaiba kan mga disipulo. 20 Nagduman siya sa mga sinagoga asin nagtukdo tolos dapit ki Jesus. “Si Jesus an Aki nin Dios,” an sabi niya. 21 Nagngaralas an gabos na nagdangog saiya dangan naghapot, “Bakong iyo ini an lalaking nagpapasakit kan gabos na nag-aapod sa ngaran ni Jesus duman sa Jerusalem? Bakong nagdigdi siya tanganing dakopon an mga paratubod dangan darahon duman sa mga poon na padi?” 22 Alagad orog na nagkosog si Saulo, asin huli ta marahay an pagpatotoo niya na si Jesus iyo an Cristo, an mga Judio na nag-eerok duman sa Damasco dai nakasimbag saiya. 23 Pakalihis nin dakul na aldaw, nagplano an mga Judio na gadanon si Saulo. 24 Alagad naaraman ni Saulo an homa ninda. Aldaw-banggi nindang pinaghipaan siya sa mga trangkahan kan syudad tanganing gadanon. 25 Alagad sarong banggi, kinua siya kan saiyang mga disipulo, ilinaog sa sarong basket dangan itinunton sa ibong kan kudal. 26 Nagduman si Saulo sa Jerusalem dangan naghingowang makisumaro sa mga disipulo. Alagad dai sinda nagtubod na siya saro nang disipulo asin natakot sinda gabos saiya. 27 Kaya kinua siya ni Bernabe saka inibahan sa mga apostol. Ipinaliwanag ni Bernabe sainda kun paanong nahiling ni Saulo an Kagurangnan, na nagtaram saiya duman sa dalan. Sinabi pa niya an daing takot na paghulit ni Saulo sa ngaran ni Jesus duman sa Damasco. 28 Kaya nagin kaiba-iba na ninda si Saulo. Naglibot siya sa bilog na Jerusalem, daing takot na naghuhulit sa ngaran nin Kagurangnan. 29 Nagtaram man siya asin nakidiskutiran sa mga Griyegong Judio; kaya boot siya nindang gadanon. 30 Kan maaraman ini kan mga tugang, dinara ninda si Saulo sa Cesarea saka pinaduman sa Tarso. 31 Kaya an simbahan sa bilog na Judea, sa Galilea asin sa Samaria nagkaigwa nin katoninongan dangan nagkosog. Namuhay an simbahan sa pagkatakot sa Kagurangnan; asin sa tabang kan Espiritu Santo, nagdagdag an saindang bilang. 32 Manlaen-laen na lugar an dinumanan ni Pedro sa pagdalaw sa mga banal nin Dios. Sarong beses, an mga yaon sa Lida an dinalaw niya. 33 Nanumpongan niya duman an sarong tawo na an ngaran Eneas. Walong taon na ining dai nakakabangon sa higdaan dahel sa helang niyang paralisis. 34 Nagsabi si Pedro saiya, “Eneas, pinapaomayan ka ni Jesu-Cristo. Magbangon ka asin tipiga an higdaan mo.” Nagbangon tolos si Eneas. 35 Nahiling siya kan gabos na taga Lida saka mga taga Sharon; asin nagtubod man sinda sa Kagurangnan. 36 Duman naman sa Jope, igwa nin sarong babaeng paratubod na an ngaran Tabita. (Dorcas an saiyang ngaran sa Griyego, na an boot sabihon, “sarong usa.”) An gabos niyang panahon ginagamit niya sa paggibo nin karahayan asin sa pagtabang sa mga dukha. 37 Sarong aldaw, naghelang siya saka nagadan. An bangkay niya kinarigos saka hinutad sa kwarto duman sa itaas. 38 An Jope harani sana sa Lida, kaya kan mabaretaan kan mga disipulo duman sa Jope na nasa Lida si Pedro, nagsugo sinda nin duwang lalaki saka tinugon na sabihan si Pedro, “Pakidigdi tolos samo.” 39 Kaya nag-iba sainda si Pedro. Pag-abot niya, dinara siya duman sa kwarto sa itaas. Tiniriponan siya kan gabos na babaeng balo na nagtatarangis; ipinahiling ninda saiya an mga bado asin mga alikboy na ginibo ni Dorcas kan buhay pa ini. 40 Pinaluwas sinda gabos ni Pedro sa kwarto, saka nagluhod siya asin namibi. Dangan nag-atubang siya sa bangkay asin nagsabi, “Tabita, magbangon ka!” Nagmuklat si Tabita, dangan kan mahiling si Pedro, nagtukaw siya. 41 Kinapotan siya ni Pedro sa kamot saka tinabangan na magtindog. Pakatapos, inapod ni Pedro an mga banal saka an mga babaeng balo dangan ipinahiling niya sainda si Tabita na buhay na. 42 An nangyaring ini nabantog sa bilog na Jope, kaya kadakul na tawo an nagtubod sa Kagurangnan. 43 Haloy pang nag-erok si Pedro duman sa Jope, sa harong ni Simon na parabalad nin anit.
1 Duman sa Cesarea igwa nin sarong lalaki na an ngaran Cornelio. Kapitan siya kan sarong hukbo na inaapod “An Tropa Italiana.” 2 Maki-Dios an kapitan na ini. Siya saka an bilog niyang pamilya nagsasamba sa Dios. Naglilimos siya nin dakul sa mga dukhang Judio, asin danay na namimibi sa Dios. 3 Sarong hapon, mag-aalas tres na kaidto, nagkaigwa siya nin bisyon: malinaw niyang nahiling an sarong anghel nin Dios na naglaog sa namumugtakan niya dangan nag-aapod saiya, “Cornelio!” 4 Hiniling niya an anghel sa dakulang takot dangan nagsimbag, “Ano po Kagurangnan?” Sinabihan siya kan anghel, “Ikinaogma nin Dios an saimong mga pamibi saka an mga paglimos mo. 5 Ipakua mo ngunyan sa Jope an sarong tawo na an ngaran Simon Pedro. 6 Nakikisakat siya ki Simon na parabalad nin anit na an harong nasa tampi kan dagat.” 7 Pakahale kan anghel, inapod ni Cornelio an duwa niyang sorogoon saka an sarong maki-Dios na soldados na kabilang sa mga naglilingkod saiya. 8 Inosipan niya sinda kan nangyari, dangan sinugo sa Jope. 9 Sunod na aldaw, kan nagdadangadang na sa Jope an mga sinugo, nagsakat si Pedro sa atop kan harong tanganing mamibi. Mag-aalas dose na nin odto kaidto. 10 Nagutom siya asin boot na magkakan; mantang inaandam an kakanon, nagkaigwa siya nin bisyon. 11 Nahiling niyang nagbukas an langit saka naghihilig an sarong bagay na garo dakulang tamong na itinutunton sa apat na kanto. 12 Yaon duman an mga hayop na naglalakaw asin nagkakamang, saka mga gamgam. 13 Igwang sarong tingog na nagtaram saiya, “Tumindog ka, Pedro; pagbuno dangan kakan!” 14 Alagad nagsabi si Pedro, “Habo ako, Kagurangnan! Huli ta dai pa lamang ako nagkakan nin anoman na ibinibilang na maati.” 15 Nagtaram giraray an tingog, “An anoman na lininig nin Dios, dai mo ibilang na maati.” 16 Tolong beses ining nangyari; dangan an bagay na idto ibinalik tolos sa langit. 17 Mantang iniisip ni Pedro kun ano an kahulogan kan bisyon na nahiling niya, nag-abot an mga sinugo ni Cornelio. Ipinaghapot ninda kun haen an harong ni Simon; ngunyan yaon na sinda sa may trangkahan. 18 Naghapot sinda, “Igwa kamo digdi nin nakikisakat na an ngaran Simon Pedro?” 19 Naghohorop-horop pa si Pedro kun ano an kahulogan kan bisyon, kan an Espiritu Santo magsabi saiya, “Pedro, may tolong lalaking naghahanap saimo. 20 Humilig ka asin dai ka magduwa-duwang mag-iba sainda, huli ta ako an nagsugo sainda.” 21 Kaya naghilig si Pedro dangan nagsabi sa mga lalaki, “Ako an hinahanap nindo. Ano an tuyo nindo?” 22 Nagsimbag sinda, “Sinugo kami ni Kapitan Cornelio. Matanos siyang tawo, may pagkatakot sa Dios, saka ginagalangan kan gabos na Judio. Sinabihan siya kan sarong anghel nin Dios na alokon ka sa harong niya, tanganing makadangog siya kan sasabihon mo.” 23 Pinadagos ni Pedro an mga lalaki; duman niya sinda pinakatorog kan bangging idto. Pagkaaga, nag-iba sainda si Pedro; nag-iba man saiya an nagkapira kan mga tugang na taga Jope. 24 Sunod na aldaw nag-abot siya sa Cesarea; naghahalat saiya duman si Cornelio sagkod an mga kadugo saka mga katood na inalok kaini. 25 Kan malaog na sa harong si Pedro, sinabat siya ni Cornelio, saka duminapa ini sa pamitisan ni Pedro sa pagsamba saiya. 26 Alagad pinatindog siya ni Pedro dangan sinabihan, “Tumindog ka; tawo man ako arog saimo.” 27 Padagos na nagtaram si Pedro ki Cornelio kan palaog na sinda sa harong; duman naabotan niya an dakul na tawo. 28 Nagsabi siya sainda, “Aram nindong dai tugot sa sarong Judio na magdalaw o makiiba sa pagano. Alagad ipinahayag sako nin Dios na dai ko ibilang na maati o bakong maninigong pakiibahan an siisay man. 29 Kaya kan pasugoan nindo ako, dai ako nagsayumang magdigdi. Boot kong maaraman kun tadaw ta ipinakua nindo ako.” 30 Nagsabi si Cornelio, “Tolo pa sanang aldaw an nakalihis, mga arog kaining oras, namimibi ako sa laog kan sakong harong kan bigla sanang nagtindog sa atubangan ko an sarong lalaking nakagubing nin makintab, 31 na nagsabi, ‘Cornelio! Dinangog nin Dios an saimong pamibi; ikinaogma niya an mga paglimos mo. 32 Ipakua mo sa Jope an sarong tawo na an ngaran Simon Pedro. Nakikisakat siya ki Simon na parabalad nin anit, na an harong nasa tampi kan dagat.’ 33 Kaya pinasugoan taka. Salamat ta nagdigdi ka. Ngunyan uya kami gabos sa atubang nin Dios sa pagdangog kan gabos na ipinagboot saimo nin Dios na isabi samo.” 34 Nagtaram si Pedro, “Ngunyan ko napatunayan na mayong pinapalaen an Dios, 35 kundi inaako niya an may pagkatakot saiya asin naggigibo nin matanos maski taga saen siyang nasyon. 36 Aram nindo an mensahe na ipinadara niya sa mga Israelita, na ipinapahayag an Marahay na Bareta nin katoninongan sa paagi ni Jesu-Cristo, na Kagurangnan nin gabos na tawo. 37 Aram nindo an dakulang pangyayari sa bilog na Israel na nagpoon sa Galilea, pakatapos kan bunyag na ipinaghulit ni Juan. 38 Aram man nindo kun paano itinao nin Dios ki Jesus na taga Nazaret an Espiritu Santo asin an kapangyarihan. Naglibot siya sa gabos na lugar, naggigibo nin marahay saka nagbobolong kan gabos na nasa irarom kan kapangyarihan kan Diablo, huli ta an Dios yaon saiya. 39 Mga saksi kami kan gabos na ginibo niya sa bilog na Judea asin sa Jerusalem. Ginadan ninda siya kan ipako siya sa krus. 40 Alagad sa ikatolong aldaw binuhay siya liwat nin Dios. Ipinahiling siya, 41 bako sa gabos na tawo, kundi samo sana na pinili nin Dios na magin mga saksi. Nagkakan saka nag-inom kami sa kaibahan niya pakatapos na mabuhay siya liwat. 42 Pinagbotan niya kami na maghulit kan ebanghelyo sa mga tawo asin magpatotoo na siya an ginibo nin Dios na magin hukom kan mga buhay asin kan mga gadan. 43 An gabos na propeta nagpatotoo dapit ki Jesus, na an siisay man na minatubod saiya papatawadon kan mga kasalan huli sa ngaran niya.” 44 Mantang nagtataram pa si Pedro, an Espiritu Santo naghilig sa gabos na naghihinanyog kan saiyang mensahe. 45 An mga Judiong paratubod na nag-iba ki Pedro hale sa Jope napangalas, huli ta an balaog nin Espiritu Santo itinao man nin Dios sa mga pagano. 46 Nadangog nindang nagtataram an mga ini nin manlaen-laen na lengwahe dangan nag-oomaw kan kadakulaan nin Dios. Nagtaram si Pedro, 47 ”Kun an mga tawong ini nag-ako kan Espiritu Santo arog sato, may makakaolang pa daw na mabunyagan sinda sa tubig?” 48 Kaya pinagbotan niya sinda na magpabunyag sa ngaran ni Jesu-Cristo. Dangan nakiolay sinda ki Pedro na mag-ontok ngona sa kaibahan ninda nin nagkapirang aldaw pa.
1 Nabaretaan kan mga apostol saka kan mga tugang sa bilog na Judea na an mga pagano nag-ako man kan tataramon nin Dios. 2 Kaya pagduman ni Pedro sa Jerusalem, tinuyaw siya kan mga oyon sa serkomsisyon kan mga pagano. 3 Nagsabi sinda, “Tadaw ta nakidagos ka sa mga tawong bakong sirkomsisyon asin nakikakan sainda?” 4 Kaya isinaysay sainda ni Pedro an gabos na nangyari, magpoon sa kapinonan: 5 ”Idtoon ako duman sa syudad nin Jope namimibi, kan magkaigwa ako nin bisyon. Nakahiling ako nin garo dakulang tamong na itinutunton sa apat na kanto hale sa langit, saka nag-ontok sa tangod ko. 6 Minaanan ko an nasa laog kaini, dangan nahiling ko an gabos na klaseng hayop na naglalakaw asin nagkakamang, saka mga gamgam. 7 Dangan nakadangog ako nin sarong tingog na nagsabi sako, ‘Magbangon ka, Pedro; pagbuno saka kakan!’ 8 Alagad nagsimbag ako, ‘Habo ako, Kagurangnan! Huli ta dai pa lamang ako nagkakan nin anoman na maati.’ 9 Nagtaram giraray an tingog hale sa langit, ‘An anoman na lininig nin Dios dai mo ibilang na maati.’ 10 Tolong beses ining nangyari; dangan an bagay na idto ibinalik sa langit. 11 Kan oras man sanang iyan, may tolong lalaking hale sa Cesarea na nag-abot sa harong na pinagdadagosan ko. Sinugo sinda tanganing hanapon ako. 12 Sinabihan ako kan Espiritu Santo na dai magduwa-duwang umiba sainda. Ining anom na katugangan na taga Jope nag-iriba man sako sa Cesarea; kami gabos nagduman sa harong nin sarong tawo na Cornelio an ngaran. 13 Sinabihan niya kami na may nahiling siyang sarong anghel na nagtitindog sa laog kan saiyang harong, na nagsabi saiya, ‘Ipakua mo sa Jope an sarong tawo na an ngaran Simon Pedro. 14 Ipapahayag niya saimo kun paano ka makakaligtas sagkod an saimong pamilya.’ 15 Kan magpoon akong magtaram sainda, naghilig sainda an Espiritu Santo siring na naghilig siya sato sa kapinonan. 16 Dangan naromdoman ko an sinabi kan Kagurangnan, ‘Si Juan nagbunyag sa tubig, alagad kamo bubunyagan sa Espiritu Santo.’ 17 Kaya kun tinawan nin Dios an mga pagano kan parehong regalo na itinao sato kan magtubod kita ki Jesu-Cristo na Kagurangnan, siisay man ako na maolang sa Dios?” 18 Kan madangog ninda ini, inontok ninda an pagtuyaw asin inomaw an Dios. Nagsabi sinda, “Kun siring, tinawan man nin Dios an mga pagano nin oportunidad na magsolsol tanganing magkamit nin buhay na daing kataposan!” 19 Kan gadanon si Esteban, pinonan man na pasakitan an mga paratubod. Nakadulag an iba sainda sagkod sa Fenecia, Chipre saka sa Antiokia; duman ipinaghulit ninda an ebanghelyo, alagad sa mga Judio sana. 20 Alagad nagkapirang paratubod na taga Chipre asin Cirene an nagduman sa Antiokia saka naghulit sa mga pagano kan Marahay na Bareta dapit sa Kagurangnan na Jesus. 21 An kapangyarihan kan Kagurangnan yaon sainda, asin kadakul na tawo an nagtubod saka nagbalik sa Kagurangnan. 22 Nabaretaan ini kan simbahan sa Jerusalem, kaya sinugo ninda si Bernabe sa Antiokia. 23 Pag-abot ni Bernabe duman, naogma siya nin marahay kan mahiling niya na kanigoan an bendisyon na itinao nin Dios sa mga tawo. Sinadol niya sinda gabos na magdanay na maimbod sa Kagurangnan. 24 Marahay na tawo si Bernabe, pano nin Espiritu Santo asin nin pagtubod. Kaya dakul na tawo an nadara niya sa Kagurangnan. 25 Pakatapos, nagduman si Bernabe sa Tarso sa paghanap ki Saulo. 26 Kan manumpongan niya si Saulo, ipinag-iba niya ini sa Antiokia. Sangtaon sindang duwa na nakisumaro sa mga paratubod duman asin sarong dakulang grupo an tinukdoan ninda. Duman sa Antiokia enot na inapod na Cristiano an mga paratubod. 27 Kan panahon na iyan, may nag-abot na mga propeta sa Antiokia hale sa Jerusalem. 28 An saro sainda, na an ngaran Agabo, naghula sa pasabong kan Espiritu Santo na may maabot na makuring gutom sa bilog na daga. (Nangyari mananggad ini kan si Claudio an Emperador.) 29 Kaya pinagmarahay kan mga paratubod na magpadara nin tabang sa mga katugangan na nag-eerok sa Judea, sosog sa makakaya kan lambang saro sainda. 30 Ginibo ninda ini, asin ipinadara ninda ki Bernabe asin Saulo an kwarta na para sa mga kamagurangan.
1 Kan panahon man na iyan, pinasakitan ni Hadeng Herodes an nagkapirang mga kaayon sa simbahan. 2 Ipinagadan niya si Santiago na tugang ni Juan. 3 Kan mahiling niya na ikinaogma ini kan mga Judio, ipinadakop man niya si Pedro. (Nangyari ini kan Pyesta nin Tinapay na Mayo nin Lebadura.) 4 Pakadakop ni Herodes ki Pedro, ipinabilanggo niya ini dangan pinabantayan sa apat na grupo nin soldados na may apat katawo sa lambang grupo. Plano ni Herodes na iatubang siya sa mga tawo pakatapos kan Paskwa. 5 Kaya pinabantayan si Pedro sa bilanggoan. Alagad ipinamibi siyang maigot sa Dios kan mga kaayon kan simbahan. 6 Kan banggi bago iatubang si Pedro ni Herodes sa mga tawo, torog siya sa tahaw nin duwang bantay. Nagagapos siya nin duwang kadena saka nababantayan pa an pintoan kan bilanggoan. 7 Bigla sanang nagtunga an sarong anghel nin Kagurangnan, dangan nagliwanag sa laog kan bilanggoan. Yinogyog kan anghel si Pedro sa abaga saka sinabihan, “Dali! Magbangon ka!” Natangkas an mga kadena sa mga kamot ni Pedro. 8 Dangan sinabihan siya kan anghel, “Maghagkos ka saka magsandalyas!” Ginibo ini ni Pedro. Dangan an anghel nagsabi, “Mag-alikboy ka saka sumunod sako!” 9 Nagsunod saiya si Pedro paluwas sa bilanggoan; alagad dai siya naghohona na tunay an ginigibo kan anghel; an hona niya, sarong bisyon sana an saiyang nahihiling. 10 Nag-agi sinda sa enot na grupo nin mga bantay asin sa ikaduwang grupo, dangan nag-agi sinda sa lansang na trangkahan pasiring sa syudad. Nagsadiring magbukas an trangkahan para sainda asin nagluwas sinda. Naglakaw sinda sa sarong tinampo, dangan binayaan tolos si Pedro kan anghel. 11 Kan mamangnohan ni Pedro an nangyari saiya, nagsabi siya, “Ngunyan aram ko nang sinugo nin Kagurangnan an saiyang anghel, tanganing iligtas ako ki Herodes asin sa gabos na minamawot na mangyari kan mga Judio.” 12 Kan mapag-isip-isip niya an saiyang kamugtakan, nagduman siya sa harong ni Maria na ina ni Juan na inaapod man Markos. Dakul na tawo an nagtiripon duman asin namimibi. 13 Nagtoktok si Pedro sa pintoan; an sorogoon na babae na si Roda an nagdolok sa pagbukas kan pintoan. 14 Kan namidbidan niya an tingog ni Pedro, naogma siya nin marahay, asin nagdalagan palaog na dai nabuksan an pintoan. Ipinaisi niya sainda na yaon sa luwas si Pedro. 15 ”Nabubua ka gayod!” an sabi ninda saiya, alagad nag-insistir siya na totoo mananggad. Kaya nagsimbag sinda, “Tibaad anghel niya iyan!” 16 Padagos na nagtoktok si Pedro. Kan bukasan ninda an pintoan asin nahiling ninda siya, napangalas sinda. 17 Pinasabot niya sinda na dai magribok. Ipinaliwanag niya sainda kun paanong ilinuwas siya nin Kagurangnan sa bilanggoan. Asin nagsabi siya, “Ibareta nindo ini ki Santiago saka sa ibang mga tugang.” Dangan naghale siya saka nagduman sa ibang lugar. 18 Pagkaaga, nagkariribok an mga bantay ta dai ninda maisip kun ano an nangyari ki Pedro. 19 Pinagbotan sinda ni Herodes na hanapon si Pedro, alagad dai ninda siya nakua. Kaya ipinasiyasat niya an mga bantay dangan ipinagadan. Pakatapos kaini, naghale si Herodes sa Judea asin nag-ontok nin kadikit na panahon sa Cesarea. 20 Naanggot nin makuri si Herodes sa mga taga Tiro asin Sidon; kaya boronyog sindang nakipaghilingan ki Herodes. Nakipagkatood ngona sinda ki Blasto, na namamahala kan palasyo, dangan nagduman sinda ki Herodes saka nakipag-olian saiya, huli ta an pagbuhay ninda hale sa daga na sakop kan hade. 21 Nagtalaan si Herodes nin sarong aldaw sa pakipaghilingan sa mga tawong ini. Pag-abot kan aldaw na idto, nagsulot siya kan sa hadeng-gubing, nagtukaw sa trono dangan nagdiskurso sainda. 22 Nagkurahaw an mga tawo, “Bakong tawo an nagtataram na ini, kundi sarong dios!” 23 Pinadusahan tolos si Herodes kan sarong anghel nin Kagurangnan, huli ta dai niya itinao sa Dios an kaomawan. Inulod siya dangan nagadan. 24 Padagos na naglakop asin nagtalubo an tataramon nin Dios. 25 Kan tapos na si Bernabe asin si Saulo kan saindang misyon, nagbalik sinda hale sa Jerusalem kaiba si Juan Markos.
1 Sa simbahan duman sa Antiokia, igwa nin nagkapirang propeta asin mga paratukdo: si Bernabe, si Simeon (na inaapod Negro), si Lucio (na taga Cirene), si Manaen (na nagdakula sa palasyo kasabay ni Gobernador Herodes), asin si Saulo. 2 Sarong aldaw, kan nagsasamba sinda sa Kagurangnan saka nag-aayuno, nagsabi sainda an Espiritu Santo, “Laena nindo para sako si Bernabe asin si Saulo para sa misyon na ipinanongod ko para sainda.” 3 Pakaayuno saka pakapamibi, idinuta ninda an saindang mga kamot ki Bernabe asin ki Saulo dangan dinespedir ninda an mga ini. 4 Kaya si Bernabe saka si Saulo, na mga sinugo nin Espiritu Santo, nagduman sa Seleucia. Duman sinda nagsakay pasiring sa isla nin Chipre. 5 Pag-abot ninda sa Salamina, naghulit sinda kan tataramon nin Dios sa mga sinagoga kan mga Judio. Ipinag-iba ninda si Juan Markos nganing magtabang sainda. 6 Linibot ninda an bilog na isla sagkod sa Pafos. Duman nakanumpong sinda nin sarong salamangkero na an ngaran Bar-Jesus, sarong Judio na nagsasabing siya sarong propeta. 7 Katood siya kan gobernador kan isla na si Sergio Paulo, sarong madonong na tawo. Ipinaapod kan gobernador si Bernabe asin si Saulo ta boot niyang madangog an tataramon nin Dios. 8 Alagad kinalaban sinda kan salamangkero na si Elimas (ini an ngaran ni Bar-Jesus sa Griyego), tanganing dai magtubod an gobernador. 9 Dangan napano kan Espiritu Santo si Saulo, na midbid man sa ngaran na Pablo; hiniling niya an salamangkero, 10 saka sinabihan, “Aki kan Diablo! Kaiwal ka kan gabos na katanosan; pano ka nin pagdaya saka pagpasaluib! Dai ka maontok sa pagtiko kan tanos na dalan nin Kagurangnan? 11 Papadusahan ka ngunyan kan Kagurangnan; mabubuta ka asin dai makakahiling kan liwanag nin aldaw sa talaan na panahon!” Namatean tolos ni Elimas na may naglipod na maitom na alopoop sa mga mata niya; nagkapkap siya sa paghanap nin makabit saiya. 12 Nagtubod an gobernador kan mahiling niya an nangyari, huli ta napangalas siya kan katukdoan dapit sa Kagurangnan. 13 Hale sa Pafos, nagsakay si Pablo saka an saiyang mga kairiba asin nakaabot sinda sa Perga, sa Panfilia. Duman nagsuhay sainda si Juan Markos na nagbalik sa Jerusalem. 14 Hale sa Perga, nagdagos si Pablo sa Antiokia nin Pisidia. Kan aldaw na Sabbath, naglaog sinda sa sinagoga saka nagtukaw. 15 Pakatapos kan pagbasa sa Katogonan ni Moises asin sa mga kasuratan kan mga propeta, pinasabihan sinda kan mga opisyal sa sinagoga, “Mga tugang, kun igwa kamong sasabihon na makakapakosog kan boot kan mga tawo, sabihon na nindo.” 16 Nagtindog si Pablo, nagpasabot kan saiyang kamot na mag-alo sinda, saka nagtaram: “Mga kapwa ko Israelita asin kamong mga may pagkatakot sa Dios, dangoga ako nindo! 17 An Dios kan mga Israelita iyo an nagpili sa satong mga ginikanan. Pinadakul niya an mga Israelita kan panahon na sinda nag-erok sa Egipto. Dangan kinua sinda nin Dios sa Egipto sa paagi kan saiyang dakulang kapangyarihan. 18 Sa laog nin kwarentang taon inataman niya sinda duman sa kalangtadan. 19 Pakatapos niyang rumpagon an pitong nasyon sa Canaan, an saindang daga itinao niya sa mga Israelita bilang pamana, sa laog nin haros kwatro syentos singkwentang taon. 20 ”Pakatapos kaini nagbugtak siya nin mga hukom sagkod sa panahon ni Propeta Samuel. 21 Kan maghagad sinda nin hade, itinao sainda nin Dios si Saulo, an aking lalaki ni Kis na gikan sa tribu ni Benjamin. Kwarentang taon na naghade sainda si Saulo. 22 Pakahalea ki Saulo, ginibo nin Dios si David na magin hade ninda. Ini an sinabi nin Dios dapit saiya, ‘Nahiling ko ki David na aki ni Jesse an lalaking oyon sa puso ko. Siya an tawong maotob kan gabos kong kabotan.’ 23 Ining si Jesus, na saro kan kapagarakian ni David, an ginibo nin Dios na Paraligtas kan mga Israelita, siring sa ipinanuga niya. 24 Bago nag-abot si Jesus, naghulit si Juan sa gabos na taga Israel, na dapat sindang magbakle saka magpabunyag. 25 Kan madali nang matapos an misyon ni Juan, nagsabi siya sa mga tawo, ‘Siisay ako sa paghona nindo? Bako ako an pinaghahalat nindo. Alagad igwa nin maabot sunod sako asin bako akong maninigo na magtangkas kan saiyang sandalyas.’ 26 ”Mga tugang, mga kapagarakian ni Abraham asin kamong mga may pakatakot sa Dios, sa sato ipinadara an mensaheng ini nin kaligtasan! 27 Huli ta an mga tawong nag-eerok sa Jerusalem, saka an saindang mga lider, dai nakamidbid na si Jesus an Paraligtas. Dai man ninda nasabotan an mga tataramon kan mga propeta na pinagbabasa sa sinagoga kun aldaw na Sabbath; sinda mismo an nag-otob kan sinabi kan mga propeta kan hatolan ninda si Jesus. 28 Mayo sindang nakuang dahelan na ipagadan si Jesus, alagad hinagad ninda ki Pilato na ipagadan siya. 29 Kan maotob na ninda an gabos na bagay na sinasabi sa mga Kasuratan dapit saiya, tinanggal ninda an bangkay sa krus dangan ilinubong. 30 Alagad binuhay siya liwat nin Dios. 31 Pakatapos, sa laog nin dakul na aldaw nagpahiling siya sa mga nag-iriba saiya kaidto poon sa Galilea sagkod sa Jerusalem. Ngunyan, sinda an saiyang mga saksi sa mga tawo. 32 Uya kami tanganing ipahayag saindo an Marahay na Bareta: na an panuga nin Dios sa mga ginikanan ta naotob para sato na saindang mga kapagarakian, kan buhayon niya liwat si Jesus siring sa nasusurat sa ikaduwang Salmo: ‘Ika an sakuyang Aki, ngunyan, nagin Ama mo ako.’ 34 Ipinahayag nin Dios na si Jesus bubuhayon niya liwat, tanganing dai nanggad malapa an saiyang hawak kan magsabi siya sa mga Kasuratan: ‘Itatao ko saindo an banal asin masasarigan na mga bendisyon na ipinanuga ko ki David.’ 35 Siring sa sinabi niya sa saro pang Salmo, ‘Dai ka matugot na malapa an hawak kan saimong banal.’ 36 Inotob ni David sa saiyang panahon an kabotan nin Dios. Pakatapos, nagadan siya dangan ilinubong sa lugar na linubongan kan saiyang mga ginikanan. An saiyang hawak nalapa, 37 alagad an hawak kan binuhay liwat nin Dios dai nalapa. 38 Mga tugang, kamo gabos dapat makaaram na sa paagi ni Jesus ipinaghuhulit an kapatawadan nin mga kasalan. 39 Huli saiya an gabos na nagtutubod pinapatawad kan anoman na pagkakasala na dai napapatawad sosog sa Katogonan ni Moises. 40 Kaya mag-ingat kamo tanganing dai mangyari saindo an sinabi kan mga propeta: 41 ‘Hilinga nindo, mga paratuya-tuya! Magngalas kamo saka magadan! Huli ta may gigibohon ako sa kapanahonan nindo, sarong gibo na dai nindo tutubodon maski igwang magpaliwanag saindo kaiyan!’” 42 Kan paluwas na sa sinagoga si Pablo saka an mga kairiba niya, inalok sinda kan mga tawo na magbalik sa masunod na Sabbath tanganing magtaram giraray dapit sa mga bagay na ini. 43 Pakatapos kan pagtiripon, dakul na Judio saka mga bakong Judio na nakombertir sa Judaismo an nagsunod ki Pablo asin ki Bernabe. Tinukdoan sinda kan mga apostol saka sinabihan na padagos na mamuhay sa biyaya nin Dios. 44 Sunod na Sabbath, haros gabos na tawo sa banwaan an nagduman sa pagdangog kan tataramon nin Kagurangnan. 45 Kan mahiling kan mga Judio an kadakul na tawo, naori sinda; kaya diniskutir ninda si Pablo saka sinupog. 46 Alagad orog na nagkosog an boot ni Pablo asin ni Bernabe. Sinabihan ninda an mga tawo, “Kaipuhan na sa saindo ngona ipahayag an tataramon nin Dios. Alagad huli ta dai nindo iyan inako, asin dai nindo ibinilang an saindong mga sadiri na maninigo sa buhay na daing kataposan, maduman kami sa mga pagano. 47 Huli ta an togon samo kan Kagurangnan iyo ini: ‘Ibinugtak taka na magin sarong ilaw para sa mga pagano, tanganing ibareta an kaligtasan sagkod sa mga poro kan daga.’” 48 Pagkadangog kaini, naogma an mga pagano, asin pinamuraway ninda an tataramon nin Dios; dangan nagturubod an mga pinili para sa buhay na daing kataposan. 49 An tataramon nin Kagurangnan nakalakop sa gabos na lugar kan rehiyon na idto. 50 Alagad pinaribok kan mga Judio an mga lalaking namamayo kan syudad asin an mga babaeng ginagalangan saka maki-Dios. Huli kaini, pinasakitan ninda si Pablo saka si Bernabe dangan pinahale sa saindang teritoryo. 51 Kaya pinagpag kan mga apostol an alpog sa saindang mga bitis tumang sa mga tawong idto, dangan nagduman sinda sa Iconio. 52 An mga paratubod sa Antiokia napano nin kaogmahan asin kan Espiritu Santo.
1 Arog man kaini an nangyari sa Iconio: naglaog si Pablo asin si Bernabe sa sinagoga kan mga Judio. Malinaw an pagkakatukdo ninda, kaya kadakul na Judio saka mga pagano an nagturubod. 2 Alagad an mga pagano pinaribok kan mga Judio na dai nagturubod tanganing maanggot sinda sa mga nagtutubod. 3 Haloy na nag-ontok duman si Pablo saka si Bernabe. Nagtaram sindang daing takot dapit sa Kagurangnan, asin pinatotoohan man kan Kagurangnan an itinaram ninda dapit sa biyaya nin Dios, huli sa pagtao sainda nin kapangyarihan sa paggibo nin mga milagro saka mga ngangalasan. 4 Alagad an mga tawo duman sa syudad nabanga: an iba kampi sa mga Judio, an iba kampi sa mga apostol. 5 Nagkasararo an mga Judio saka an mga pagano sagkod an mga lider ninda na pasakitan saka gapoon an mga apostol. 6 Kan maaraman ini kan mga apostol, nagdulag sinda pasiring sa Listra asin Derbe, mga banwaan kan Licaonia, asin sa palibot na mga lugar. 7 Naghulit sinda duman kan Marahay na Bareta. 8 Sa Listra, may sarong tawong dai nakakalakaw huli ta namundag siyang lupog. 9 Nakatukaw siyang naghihinanyog sa mga itinataram ni Pablo. Nahiling ni Pablo na may pagtubod siyang maomayan, kaya hiniling niya ini, 10 saka tinaraman nin makosog, “Magtindog ka nin tanos!” Biglang nagtindog na tanos an lalaki saka naglakaw. 11 Kan mahiling kan kadakul na tawo an ginibo ni Pablo, nagkurahaw sinda sa lengwahe nindang Licaonia, “An mga dios naghilig digdi sato sa porma nin tawo!” 12 Inapod nindang Zeus si Bernabe asin Hermes si Pablo, huli ta ini an parataram. 13 An padi ni Zeus, na an templo nasa atubangan kan banwaan, nagdara nin mga baka saka mga burak duman sa trangkahan; asin kaiba kan mga tawo, boot niyang magdolot nin atang sa mga apostol. 14 Alagad kan maaraman ini kan duwang apostol, ginisi ninda an saindang mga sulot na gubing dangan duminalagan sinda sa tahaw kan mga tawo asin nagkurahaw, 15 ”Mga tugang, tadaw ta ginigibo nindo ini? Mga tawo man kami arog nindo! An katuyohan mi digdi iyo an pagtukdo saindo kan Marahay na Bareta, tanganing bayaan nindo an mga bagay na ini na mayo nin halaga, dangan magsunod kamo sa Dios na buhay na naglalang kan langit, daga, dagat, asin kan gabos na yaon diyan. 16 "Kan nakaaging mga panahon, pinabayaan nin Dios an gabos na nasyon na maggibo kan sadiri nindang kabotan. 17 Alagad danay siyang nagpapahiling nin mga patotoo tanganing mamidbidan nindo siya sa paagi kan mga karahayan na ginigibo niya: pinapadarhan niya kamo nin uran, tinatawan nin marahay na ani sa tamang panahon saka tinatawan pa niya kamo nin kakanon asin pinapano nin kaogmahan an saindong puso.” 18 Maski nagtaram na kaini an mga apostol, haros dai ninda napugolan an mga tawo na magdolot nin atang sainda. 19 Nag-abot an nagkapirang Judio na hale sa Antiokia, sa Pisidia asin sa Iconio; napaoyon an mga tawo na kumampi sainda. Ginapo ninda si Pablo, ginuyod sa luwas kan banwa sa paghona na gadan na siya. 20 Alagad kan tiriponan siya kan mga paratubod, nagbangon siya dangan naglaog giraray sa banwa. Sunod na aldaw, nagduman siya sa Derbe kaiba si Bernabe. 21 Naghulit si Pablo asin si Bernabe kan Marahay na Bareta duman sa Derbe. Huli kaini, dakul na tawo an nagin paratubod. Dangan nagbalik sinda sa Listra, saka nagdagos sa Iconio sagkod sa Antiokia nin Pisidia. 22 Pinakosog ninda an boot kan mga paratubod asin sinadol na magdanay sa pagtubod. Sinabihan pa ninda an mga parasunod, “Kaipuhan mag-agi kita nin dakul na kasakitan bago makalaog sa Kahadean nin Dios.” 23 Nagbugtak si Pablo asin si Bernabe nin mga kamagurangan na mamamahala sa lambang simbahan. Pakapamibi saka pakaayuno ninda, idinusay ninda an mga ini sa pangataman kan Kagurangnan na tinutubod ninda. 24 Pakaagi sa Pisidia, nag-abot sinda sa Panfilia. 25 Ipinaghulit ninda an tataramon nin Dios duman sa Perga dangan naglugsot sinda sa Atalia; 26 hale duman nagsakay sinda pabalik sa Antiokia. Digdi sinda kaidto idinusay sa pangataman nin Dios para sa misyon na ngunyan natapos na ninda. 27 Pag-abot sa Antiokia, tiniripon ninda an mga paratubod saka inosipan kan gabos na ginibo nin Dios sainda, asin kun paanong binuksan nin Dios an dalan nin pagtubod sa mga pagano. 28 Naghaloy sinda duman sa kaibahan kan mga paratubod.
1 Nagkapirang tawo an naglugsot sa Antiokia hale sa Judea asin nagtukdo sa mga tugang, “Kun dai kamo magpaserkomsisyon sosog sa ipinagboboot ni Moises, dai kamo makakaligtas.” 2 Alagad diniskutir sinda ni Pablo saka ni Bernabe kaya nagkaigwa nin mainit na debate dapit kaini. Pinagkaoroyonan ninda na padumanon sa Jerusalem si Pablo saka si Bernabe asin an iba pa, nganing makipag-olay sa mga apostol saka sa mga kamagurangan duman dapit sa bagay na ini. 3 Dinespedir sinda kan simbahan; sa pag-agi ninda sa Fenecia asin sa Samaria, ibinareta ninda duman an kombersyon sa Dios kan mga pagano. Nakapaogma ini nin marahay sa gabos na tugang. 4 Pag-abot ninda sa Jerusalem, inako sinda kan simbahan, kan mga apostol, asin kan mga kamagurangan. Isinaysay ninda an gabos na ginibo nin Dios sa paagi ninda. 5 Alagad an nagkapirang paratubod na kaayon sa grupo kan mga Fariseo nagtindog saka nagtaram, “Dapat serkomsisyonon an mga paratubod na bakong Judio asin pagbotan na otobon an Katogonan ni Moises.” 6 Nagtiripon an mga apostol saka an mga kamagurangan dangan pinag-orolayan an bagay na ini. 7 Pakatapos nin halawig na debate, nagtindog si Pedro asin nagsabi, “Mga tugang, aram nindo na kaidto pinili ako nin Dios na maghulit kan Marahay na Bareta sa mga pagano, tanganing makadangog sinda kan ebanghelyo saka magtubod. 8 An Dios na nakakaaram kan puso nin tawo nagpatunay na inako niya sinda kan itao niya sainda an Espiritu Santo, siring na tinawan man niya kita kaiyan. 9 Mayo siyang pinalaen, Judio o bako; lininigan niya an saindang mga puso huli sa pagtubod ninda ki Jesu-Cristo. 10 Kun siring, tadaw ta binabalo nindo an Dios sa pagpapasan nin magabat na sakal sa mga paratubod, sakal na dai ta ngani naagod ni kan satong mga ginikanan? 11 Alagad nagtutubod kita na makakaligtas kita huli sa biyaya kan Kagurangnan na Jesus; siring man sinda.” 12 Nag-alo an gabos mantang nagsasaysay si Bernabe asin si Pablo kan mga ngangalasan saka mga milagro na ginibo nin Dios sa mga pagano sa paagi ninda. 13 Pakataram kan duwa, nagsabi si Santiago, “Mga tugang, hinanyoga nindo ako! 14 Ipinaliwanag ni Simon kun paanong enot na ipinahiling nin Dios an saiyang pagmakulog sa mga pagano tanganing sinda man magin sarong nasyon na sadiri niya. 15 Ini uminoyon sa tataramon kan mga propeta siring sa nasusurat, 16 ‘Pakatapos kaini, mabalik ako; papatindogon ko giraray an harong ni David na nagaba; hihirahayon ko an naraot na iyan, dangan papatindogon ko liwat, 17 tanganing an ibang mga tawo maghanap sa Kagurangnan, siring man an gabos na pagano na inapod kong magin sadiri ko. 18 Ini an sinasabi nin Kagurangnan, na nagpahayag kan mga bagay na ini haloy nang panahon.’ 19 Nagpadagos sa pagtaram si Santiago, “Kaya sinasabihan ko kamo na dai dapat pagribokon an mga pagano na nagdodolok sa Dios. 20 Tama na an pagsurat sainda na dai magkakan nin kakanon na idinolot sa mga dios-dios, na dai magdorog sa bako ninda agom, asin dai magkakan kan karne nin tinook na hayop o kan dugo. 21 Huli ta poon pa kaidtong panahon, an Katogonan ni Moises binabasa sa mga sinagoga lambang aldaw na Sabbath, ipinaghuhulit an mga tataramon niya sa gabos na banwaan.” 22 Kaya an mga apostol, an mga kamagurangan, kaiba an bilog na simbahan, nagpili nin nagkapira sainda na susugoon sa Antiokia kaiba ni Pablo saka ni Bernabe. Pinili ninda si Judas na inaapod Barsabas asin si Silas, mga tawong ginagalangan kan mga tugang. 23 Ipinadara sainda an sarong surat na arog kaini an sinasabi: “Kaming mga apostol asin mga kamagurangan minapakomusta saindo na mga tugang niamo na mga bakong Judio na nasa Antiokia, Siria asin Cilicia. 24 Nabaretaan mi na may nagdiyan saindo na nagkapirang tawo hale digdi samo. Nagkaproblema daa kamo dahel kan sinabi ninda. Dapat nindong maaraman na dai mi sinda sinugo na magtaram nin anoman saindo. 25 Kaya nagtiripon kami asin nagkasararo na sugoon saindo an nagkapirang tawo na pinili mi. Kaiba sinda ni Bernabe asin ni Pablo na namomotan niatong mga tugang. 26 Ibinugtak kan duwang ini sa pag-alaman an saindang buhay dahel sa paglingkod sa satong Kagurangnan na si Jesu-Cristo. 27 Kaya sinusugo mi saindo si Judas saka si Silas na iyo an mataram saindo kan mga bagay na isinurat mi. 28 Sa paagi kan Espiritu Santo, pinagmarahay mi na dai kamo tawan nin magabat na pasanon pwera kan mga bagay na ini na kaipuhan nanggad: 29 dai kamo magkakan kan karne nin hayop na inatang sa mga dios-dios; siring man, dai kamo magkakan nin dugo, o karne nin hayop na tinook; dai man kamo magdorog sa bako nindo agom. Mapapakarahay kamo kun likayan nindo an mga bagay na ini. Dios magbantay saindo.” 30 Pinalakaw an mga sugo; pag-abot sa Antiokia, tiniripon ninda an gabos na paratubod dangan itinao an surat. 31 Kan mabasa kan mga tawo an surat, naogma sinda huli kan mga pagsadol sa surat na idto. 32 Dakul pa an itinaram sainda ni Judas saka ni Silas na mga propeta man, kaya nagkosog an saindang pagtubod. 33 Pakatapos nin nagkapirang aldaw na pag-ontok ninda duman, dinespedir sinda sa katoninongan papuli sa mga nagsugo sainda. 34 Alagad pinagmarahay ni Silas na magpawalat duman. 35 Nagpawalat si Pablo asin si Bernabe sa Antiokia. Nagtukdo sinda saka naghulit kan tataramon nin Kagurangnan kaiba an ibang mga tugang. 36 Pakalihis nin nagkapirang aldaw, sinabihan ni Pablo si Bernabe, “Madya asin dalawon ta an mga tugang sa mga syudad na pinaghulitan ta kan tataramon nin Kagurangnan; hilingon ta kun ano na an kamugtakan ninda.” 37 Boot ni Bernabe na ipag-iba ninda si Juan Markos, 38 alagad pinagmarahay ni Pablo na dai siya ipag-iba huli ta dai siya nagdanay sagkod na matapos an misyon ninda, kundi binayaan sinda kaini sa Panfilia. 39 Huli kaini nagkasimbagan si Pablo asin si Bernabe; kaya nagsuhayan sinda. Ipinag-iba ni Bernabe si Markos; nagsakay sinda pasiring sa Chipre. 40 Pinili man ni Pablo si Silas. Naglakaw sinda pakatapos na ipamibi kan mga tugang na atamanon logod sinda nin Dios. 41 Nag-agi sinda sa Siria saka sa Cilicia asin pinakosog ninda an simbahan duman.
1 Nagdagos man si Pablo sa Derbe dangan sa Listra. Igwa digdi nin sarong paratubod na an ngaran Timoteo; an ina niya sarong paratubod na Judia, alagad an ama niya sarong Griyego. 2 Marahay an sinasabi kan gabos na tugang sa Listra asin sa Iconio dapit saiya. 3 Boot ni Pablo na ipag-iba si Timoteo, kaya ipinaserkomsisyon niya ini. Ginibo niya ini huli sa mga Judio na nag-eerok sa mga lugar na idto na nakakaaram na Griyego an ama ni Timoteo. 4 Pag-agi ninda sa mga banwa, ipinaaram ninda sa mga paratubod an mga pagsusundon na pinagkaoroyonan kan mga apostol asin kan mga kamagurangan sa Jerusalem, tanganing saindang kuyogon. 5 Kaya orog na nagkosog an pagtubod kan mga simbahan asin nagdakul sa bilang aroaldaw. 6 Nag-agi sinda sa rehiyon nin Frigia asin Galacia, huli ta dai sinda tinugotan kan Espiritu Santo na maghulit kan mensahe nin Dios sa Asia. 7 Pag-abot ninda sa pagdolonan kan Misia, nag-isip sindang magduman sa Bitinia, alagad dai sinda tinugotan kan Espiritu ni Jesus. 8 Kaya inagihan ninda an Misia asin naglugsot sinda sa Troas. 9 Kan bangging idto, nagkaigwa nin bisyon si Pablo. Nahiling niya an sarong tawong taga Macedonia na nakatindog saka nakikimaherak saiya, “Dumigdi ka sa Macedonia asin tabangan mo kami!” 10 Pakahiling ni Pablo kan bisyon na ini, tolos kaming nag-andam sa pagpasiring sa Macedonia, huli ta napaghorop-horop mi na inapod kami nin Dios tanganing ihulit an Marahay na Bareta sa mga tawo duman. 11 Hale sa Troas, nagsakay kami pasiring sa Samotracia dangan sunod na aldaw, sa Neapolis. 12 Hale sa Neapolis nagdagos kami sa Filipos, sarong kolonya nin Roma saka pangenot na syudad kan distrito nin Macedonia. Nag-ontok kami nin nagkapirang aldaw sa syudad na idto. 13 Kan aldaw na Sabbath, nagluwas kami sa syudad. Nagduman kami sa tampi kan salog sa paglaom na igwa duman nin pamibian an mga Judio. Nagtukaw kami dangan nakipag-olay sa mga babae na nagtiripon duman. 14 An saro sa mga nagdangog samo iyo si Lydia na taga Tiatira; saro siyang negosyante nin mga tela na kolor purpura. Saro siyang parasamba sa Dios. Binuksan kan Kagurangnan an saiyang puso tanganing mag-ako kan mga sinasabi ni Pablo. 15 Nagpabunyag siya saka an saiyang pamilya. Pakatapos, inalok niya kami, “Kun ako minimidbid nindong tunay na paratubod sa Kagurangnan, duman na kamo sa harong magdagos.” Dai mi siya nasayumahan. 16 Sarong aldaw, kan kami paduman sa lugar nin pamibian, sinabat kami nin sarong daragang oripon. Igwa siya nin maraot na espiritu na nagtatao saiya nin kapangyarihan sa paghula. Dakul na kwarta an nakukua niya sa panghuhula para sa saiyang mga kagurangnan. 17 Pinagparasunod niya kami asin si Pablo mantang nagkukurahaw, “An mga tawong ini sorogoon kan Kahorohalangkaweng Dios! Ipinagbabareta ninda saindo kun paano kamo makakaligtas!” 18 Dakul na aldaw na ginibo niya ini, sagkod na naoyam si Pablo kaya nagsalingoy siya dangan sinabihan an espiritu, “Sa ngaran ni Jesu-Cristo, pinagbobotan takang lumuwas sa babaeng iyan!” Asin tolos na luminuwas an espiritu. 19 Kan maaraman kan saiyang mga kagurangnan na mayo na an saindang pagkakakwartahan, dinakop ninda si Pablo saka si Silas dangan ginuyod sinda sa atubang kan mga awtoridad sa tahaw kan plasa. 20 Isinumbong sinda sa mga opisyal na Romano, “An mga Judiong ini nagpaparibok digdi sa satong syudad. 21 Nagtutukdo sinda nin mga kaugalean na sala sa katogonan nyatong mga Romano.” 22 Pinagsururogan kan mga tawo si Pablo asin si Silas. Ginisi kan mga opisyal an mga gubing ni Pablo asin ni Silas dangan ipinahampak an mga ini. 23 Pakahampaka sainda nin makuri, ilinaog sinda sa bilanggoan, dangan pinabantayan sinda nin marahay. 24 Kaya sosog sa pagboot, ilinaog sinda kan bantay sa pinakalaog na selda, saka ilinaog an mga bitis ninda sa luho kan duwang magabat na kahoy. 25 Kan matanga na an banggi, namimibi saka nag-aawit nin himno si Pablo saka si Silas, mantang an ibang bilanggo nagdadangog sainda. 26 Biglang naglinog nin makosog; nayogyog sagkod an mga pundasyon kan bilanggoan. Nagkaburuksan an mga pintoan asin nagkatarangkas an mga kadena kan gabos na bilanggo. 27 Nagimata an bantay, dangan kan mahiling niyang bukas an gabos na pintoan kan bilanggoan, naghona siya na nagdurulag na an gabos na bilanggo; kaya hinugkot niya an saiyang espada ta boot niyang maghugot. 28 Alagad kinurahawan siya ni Pablo, “Dai mo paggibohon iyan! Uya kami gabos!” 29 Nagpakua nin ilaw an bantay, nagdalagan palaog, saka tinatakigan na nagdapa sa pamitisan ni Pablo asin ni Silas. 30 Pakatapos, ilinuwas niya sinda dangan hinapot, “Ano an dapat kong gibohon tanganing makaligtas?” 31 Nagsimbag sinda, “Magtubod ka sa Kagurangnan na Jesus asin makakaligtas ka sagkod an saimong pamilya.” 32 An tataramon nin Kagurangnan ipinaghulit ninda saiya asin sa gabos na yaon sa saiyang harong. 33 Kan banggi man sanang idto, hinugasan kan bantay an mga lugad ni Pablo asin ni Silas, dangan nagpabunyag siya saka an saiyang pamilya. 34 Pakatapos, ipinag-iba niya sinda sa saiyang harong asin pinakakan sinda. Naogma siya asin an saiyang pamilya, huli ta nagtubod na sinda sa Dios. 35 Pagkaaga, sinugo kan mga opisyal an mga pulis asin pinagbotan na butasan na an mga bilanggong idto. 36 Kaya sinabihan si Pablo kan bantay, “Nagboot an mga opisyal na butasan ka na asin si Silas. Kaya pwede na kamong lumuwas; mayong mangyayari saindo.” 37 Alagad sinabihan ni Pablo an mga pulis, “Hayag kaming ipinahampak asin ipinabilanggo na dai lamang siniyasat, kami na mga syudadanong Romano. Ngunyan hilom sana ninda kaming papaluwason? Dai pwede! Sinda mismo an magdigdi sa pagpaluwas samo!” 38 Sinabi ini kan mga pulis sa mga opisyal na Romano; natakot an mga ini kan maaraman ninda na mga syudadanong Romano si Pablo saka si Silas. 39 Kaya nagduman sinda saka naghagad nin tawad ki Pablo asin ki Silas. Pinaluwas ninda an duwa dangan pinakiolayan na humale na sa syudad. 40 Pakaluwas sa bilanggoan, nagduman si Pablo saka si Silas sa harong ni Lydia. Nahiling ninda duman an mga tugang; pinakosog ninda an boot kan mga ini, dangan naghale na sinda.
1 Sa pagbyahe ni Pablo saka ni Silas, nag-agi sinda sa Anfipolis saka Apolonia, sagkod na nakaabot sa Tesalonica. Igwa duman nin sarong sinagoga kan mga Judio. 2 Siring sa dati niyang ugale, naglaog si Pablo sa sinagoga. Sa laog nin tolong semana, nakipagdebate siya sa mga tawo pag-aabot kan aldaw na Sabbath. An pinagbasaran niya iyo an mga Kasuratan. 3 Nagpaliwanag siya saka nagpatunay sa mga tawo na an Cristo kaipuhan na magtios, magadan, dangan mabuhay liwat. Ini an sabi ni Pablo, “An Jesus na ini na ibinabareta ko saindo, iyo an Cristo.” 4 An nagkapirang Judio nagtubod saka nag-ayon ki Pablo asin ki Silas. Nagtubod man an dakul na mga Griyego na maki-Dios saka an dakul na ginagalangan na babae duman. 5 Alagad naori an mga Judio, kaya tiniripon ninda an nagkapirang hampaslupa dangan pinaribok ninda an bilog na syudad. Sinakat ninda an harong ni Jason sa paghanap ki Pablo asin ki Silas tanganing iatubang sa mga tawo. 6 Kan dai ninda nakua an mga ini, ginuyod ninda si Jason saka an nagkapirang tugang asin dinara sa mga awtoridad kan syudad. Nagkurahaw sinda, “Linaog an satong syudad kan mga tawong nagpaparibok saen man sinda makaabot; 7 ini si Jason an nagpasakat sainda sa saiyang harong. Sinda gabos naglalapas kan mga pagboot ni Cesar huli ta nagsasabi sindang igwa nin ibang hade na an ngaran Jesus.” 8 Nagkariribok an mga namamanwaan saka an mga awtoridad pagkadangog ninda kan mga bagay na ini. 9 Kaya hinagadan ninda nin pyansa si Jason saka an mga kairiba niya bago sinda pinaluwas. 10 Pagkabanggi, isinubol tolos kan mga tugang si Pablo saka si Silas paduman sa Berea. Pag-abot ninda duman, naglaog sinda sa sinagoga kan mga Judio. 11 An mga Judio duman mas andam na mag-ako kan mensahe ki kan mga idtoon sa Tesalonica. Maogma nindang inako an tataramon; aroaldaw nag-aadal sinda kan mga Kasuratan sa pagsiyasat kun totoo mananggad an pinagsasabi ni Pablo sainda. 12 Dakul sainda an nagtubod; dakul man na Griyego an nagtubod—mga mayaman na lalaki asin babae. 13 Alagad kan maaraman kan mga Judio sa Tesalonica na naghulit man si Pablo kan tataramon nin Dios sa Berea, nagduman sinda dangan pinaribok an mga tawo. 14 Pinahale tolos si Pablo kan mga tugang saka pinaduman sa dagat; alagad nagpawalat sa Berea si Silas saka si Timoteo. 15 Ihinatod si Pablo kan mga nag-iriba saiya sagkod sa Atenas. Kan mabalik na sinda sa Berea, tinugon sinda ni Pablo na sabihon ki Silas asin ki Timoteo na sumunod tolos saiya sa madaling panahon. 16 Mantang naghahalat si Pablo ki Silas asin ki Timoteo duman sa Atenas, nahiling niya na pano nin mga idolo an syudad asin napurisaw siya. 17 Kaya duman sa sinagoga, nakipagdebate siya sa mga Judio asin sa mga maki-Dios; siring man duman sa plasa aroaldaw, sa mga tawong nanunumpongan niya. 18 Nakipagdebate man siya sa mga pilosopong Epicureo asin sa mga pilosopong Estoico. An nagkapira nagsabi, “Ano an pinagtataram kan nagmamadonong na ini?” An iba man nagsabi, “Garong dapit sa mga dios nin ibang lugar an pinagtataram niya.” Sinabi ninda ini huli ta naghuhulit si Pablo dapit ki Jesus asin dapit sa pagkabuhay liwat. 19 Kaya dinara ninda si Pablo sa Konseho, an Areopago, dangan hinapot siya, “Pwede mi daw maaraman kun ano ining bagong katukdoan na pinagsasabi mo? 20 Huli ta an ipinapahayag mo bago para samo, kaya boot ming masabotan kun ano an kahulogan kaiyan.” 21 (An gabos na namamanwaan sa Atenas saka an mga dayuhan na nag-eerok duman mayong ibang gibo kundi an mag-orolay-olay saka magdangog nin anoman na bagay na bago.) 22 Nagtindog si Pablo sa tahaw kan Areopago dangan nagsabi, “Mga taga Atenas, nahihiling ko na sa gabos na bagay mga maki-Dios kamo. 23 Huli ta sa paglakaw-lakaw ko, namasdan ko an mga lugar na pinagsasambahan nindo asin nahiling ko man an sarong altar na may nasusurat nin siring, ‘Sa Dios na Dai Midbid.’ An Dios na ini na sinasamba nindo maski dai nindo midbid, iyo an Dios na irinurukyaw ko saindo. 24 An Dios na naglalang kan kinaban asin kan gabos na yaon diyan, iyo an Kagurangnan kan langit saka kan daga. Dai siya nag-eerok sa mga templo na gibo nin tawo. 25 Dai man siya nangangaipo nin anoman na bagay na ikakatao nin tawo sa paglingkod saiya, huli ta siya ngani an nagtatao nin buhay saka hinangos, asin nin gabos na bagay sa gabos na tawo. 26 Linalang niya an gabos na rasa sa kinaban gikan sa saro sanang tawo. Lambang linalang tinawan niya nin talaan na panahon na mabuhay asin nin lugar na eerokan. 27 Ginibo niya ini tanganing hanapon ninda siya, kaiba an paglaom na makukua siya. Alagad sa katotoohan bako siyang harayo sa lambang saro sato, 28 huli ta, ‘Sa saiya kita nabubuhay, naghihiro, asin nagkakaigwa nin sadiring pagkatawo;’ siring sa sinabi kan nagkapira nindong poeta, ‘Kita mananggad mga aki niya.’ 29 Huli ta kita mga aki nin Dios, dai kita mag-isip na garo siya sarong ladawan na bulawan o plata o gapo, na ginibo nin tawo sosog sa saiyang kakayahan saka kadonongan. 30 Dai tinawan nin Dios nin halaga an panahon kan an mga tawo dai nakamidbid saiya, alagad ngunyan pinagbobotan an gabos na tawo saen man na lugar na magbakle na. 31 Huli ta nagtalaan an Dios nin sarong aldaw na huhukoman niya an kinaban sa katanosan, sa paagi nin sarong tawo na pinili niya. Ini pinatotoohan niya sa gabos kan buhayon niya liwat an tawong iyan!” 32 Kan madangog ninda an sinabi ni Pablo dapit sa pagkabuhay liwat, pinagtuya-tuya siya kan iba, alagad an iba man nagsabi, “Boot ming magtaram ka giraray dapit kaini.” 33 Dangan binayaan sinda ni Pablo. 34 May nagkapirang nag-iba saiya asin nagtubod; an saro sainda iyo si Dionisio na sarong kaayon kan Areopago; igwa man nin sarong babae na an ngaran Damaris, asin nagkapira pa.
1 Pakatapos kaini, naghale si Pablo sa Atenas asin nagduman sa Corinto. 2 Nanumpongan niya duman si Aquila, sarong Judiong taga Ponto. Nag-abot pa sana si Aquila saka an agom niyang si Priscila hale sa Italia, huli ta pinahale ni Claudio sa Roma an gabos na Judio. Sinongko ni Pablo an mag-agom na ini. 3 Duman siya nag-erok sainda huli ta pareho an trabaho ninda, anas sindang paragibo nin tolda. 4 Lambang Sabbath, nakikipagdiskutiran siya duman sa sinagoga sa paghingowang makombenser niya an mga Judio saka an mga Griyego. 5 Kan mag-abot si Silas asin si Timoteo hale sa Macedonia, idinusay ni Pablo an bilog niyang panahon sa paghulit kan tataramon nin Dios. Malinaw niyang pinatotoohan sa mga Judio na si Jesus iyo an Cristo. 6 Kan sinalungat siya ninda saka pinag-olog-olog, pinagpag niya an alpog sa saiyang gubing dangan sinabihan sinda, “Kamo an babasolon kun kamo mapahamak; bakong ako! Magpoon ngunyan, maduman ako sa mga pagano.” 7 Kaya nagluwas si Pablo sa sinagoga saka nagduman sa harong nin sarong pagano na parasamba sa Dios na an ngaran Ticio Justo. An harong niya kataed sana kan sinagoga. 8 Si Crispo, na lider kan sinagoga, nagtubod sa Kagurangnan kaiba an bilog niyang pamilya. Dakul man na taga Corinto an nagtubod asin nagpabunyag pakadangog sa tataramon nin Dios. 9 Sarong banggi, nagtaram ki Pablo an Kagurangnan sa paagi nin sarong bisyon, “Dai ka matakot; padagosa an paghulit mo 10 huli ta kaiba mo ako. Dai ka maaano huli ta dakul an mga parasunod ko sa syudad na ini.” 11 Kaya nag-erok si Pablo nin sarong taon may kabanga duman sa Corinto, nagtutukdo kan tataramon nin Dios. 12 Alagad kan si Galion na an gobernador sa Grecia, nagkasararo an mga Judio tumang ki Pablo. Dinakop ninda siya, dinara sa hukoman 13 saka sinabihan ninda an gobernador, “An tawong ini namimirit sa mga tawo na magsamba sa Dios sa paagi na tumang sa katogonan!” 14 Mataram na kutana si Pablo, kan magsabi si Galion sa mga Judio, “Kun ini sarong bagay na maraot o sarong magabat na krimen, may dahelan akong magdangog saindo na mga Judio. 15 Alagad huli ta an kaso nindo manongod sa mga tataramon asin mga ngaran, saka dapit sa sadiri nindong katogonan, kamo na an bahala kaiyan; habo kong magin hukom kan mga bagay na ini!” 16 Kaya pinahale niya sinda sa hukoman. 17 Pinugol ninda si Sostenes na pamayo kan sinagoga saka hinampak sa atubangan kan hukoman. Alagad dai sinda pinakilabotan ni Galion. 18 Haloy pang nag-erok si Pablo sa Corinto; dangan nagpaaram siya sa mga tugang asin nagsakay pasiring sa Siria kaiba si Priscila saka si Aquila. Duman sa Cencrea, nagpaaris siya kan saiyang payo sa pag-otob nin sarong panuga na ginibo niya. 19 Pag-abot ninda sa Efeso, binayaan ni Pablo duman an mag-agom na Priscila saka Aquila. Nagduman siya sa sinagoga asin nakipagdebate sa mga Judio. 20 Pinakiolayan ninda siya na maghaloy pa duman sainda, alagad nagsayuma siya. 21 Alagad bago siya naghale, nagsabi siya sainda, “Kun iyo iyan an kabotan nin Dios, mabalik ako saindo.” Dangan nagsakay siya hale sa Efeso. 22 Pag-abot ni Pablo sa Cesarea, nagduman siya sa Jerusalem, kinomusta an mga simbahan dangan naglugsot sa Antiokia. 23 Pakalihis nin halipot na panahon, naghale siya sa Antiokia; dinuman niya saro-saro an mga banwaan sa rehiyon kan Galacia asin Frigia, sa pagpakosog kan pagtubod kan gabos na disipulo. 24 Kan panahon na idto, nag-abot sa Efeso an sarong Judiong taga Alejandria na an ngaran Apolos. Marahay siyang magtaram saka aram niyang gayo an mga Kasuratan. 25 Tinukdoan siya kan Dalan nin Kagurangnan, asin pano siya nin entusiasmo kun nagtataram asin nagtutukdo kan katotoohan manongod ki Jesus maski ngani an aram niya sana iyo an bunyag ni Juan. 26 Nagtaram siya na daing takot sa laog kan sinagoga. Kan madangog siya ni Priscila asin ni Aquila, ipinag-iba siya ninda sa saindang harong, dangan duman ipinaliwanag saiya nin mas malinaw an dapit kan Dalan nin Dios. 27 Kan magmawot si Apolos na magduman sa Grecia, tinabangan siya kan mga katugangan sa Efeso. Nagsurat sinda sa mga disipulo sa Grecia na akoon ninda siya. Pag-abot duman ni Apolos, natabangan niya nin marahay idtong mga nagturubod sa paagi kan biyaya nin Dios. 28 Maisog na nakipagdebate siya nin hayag sa gabos na Judio; pinatunayan niya, sa paagi kan Kasuratan, na si Jesus iyo an Cristo.
1 Mantang nasa Corinto si Apolos, nag-agi si Pablo sa kabubuldan kan probinsya sagkod na nakaabot siya sa Efeso. Natuparan niya duman an nagkapirang paratubod. 2 Hinapot niya sinda, “Inako na nindo an Espiritu Santo kan kamo magtubod?” Nagsimbag sinda, “Dai pa ngani kami nakadangog na igwa nin Espiritu Santo.” 3 Naghapot giraray si Pablo, “Kun siring, anong bunyag an inako nindo?” Nagsimbag sinda, “An bunyag ni Juan.” 4 Sinabihan sinda ni Pablo, “Binunyagan ni Juan an mga tawong nagsolsol kan saindang kasalan; alagad sinabihan man niya sinda na dapat sindang magtubod sa sarong maabot sunod saiya, boot sabihon, ki Jesus.” 5 Pakadangog ninda kaini, nagpabunyag sinda sa ngaran nin Kagurangnan na Jesus. 6 Idinuta ni Pablo an saiyang mga kamot sainda, asin naghilig sainda an Espiritu Santo. Nagtaram sinda sa manlaen-laen na lengwahe saka nagrukyaw kan tataramon nin Dios. 7 Mga dose katawo sinda gabos. 8 Sa laog nin tolong bulan, danay na nagduman si Pablo sa sinagoga asin daing takot na nagpaliwanag sa mga tawo sa pagkombenser sainda dapit sa Kahadean nin Dios. 9 Alagad an iba sainda nagmatagas dapit sa Dalan nin Kagurangnan saka dai nagtubod; nagtaram sinda nin maraot sa atubangan kan mga tawo sa sinagoga. Kaya binayaan sinda ni Pablo dangan ipinag-iba an mga paratubod. Aroaldaw sa eskwelahan ni Tiranno nakikipagdebate siya. 10 Arog kaini an gibo niya sa laog nin duwang taon, kaya an gabos na tawong nag-erok sa Asia, mga Judio o bako, nakadangog kan tataramon nin Kagurangnan. 11 Makangalas an mga milagro na ginibo nin Dios sa paagi ni Pablo. 12 Maski an mga panyo saka mga epron na ginamit niya dinadara sa mga naghehelang. Naomayan an mga ini asin nagruluwas sainda an mga maraot na espiritu. 13 Nagkapirang Judio na naglilibot asin nagpapaluwas nin mga maraot na espiritu an nangahas na maggamit kan ngaran nin Kagurangnan na Jesus sa pagpaluwas kan mga maraot na espiritu. Sinabihan ninda an mga maraot na espiritu, “Sa ngaran ni Jesus, na ipinaghuhulit ni Pablo, pinagbobotan ko kamong lumuwas.” 14 Kaiba sa mga naggibo kaini an pitong aking lalaki nin sarong Halangkaw na Pading Judio na an ngaran Esceva. 15 Alagad sinabihan sinda kan maraot na espiritu, “Midbid ko si Jesus, midbid ko man si Pablo; alagad siisay kamo?” 16 Linuksohan sinda kan lalaking may maraot na espiritu, ginumol, asin dinaog. Kaya duminulag sinda sa harong na idto, huruba saka rulugad. 17 An nangyaring ini naaraman kan gabos na nag-eerok sa Efeso, Judio man o Griyego; kaya inabotan sinda nin makuring takot. Orog nang inomaw an ngaran ni Jesus na Kagurangnan. 18 Dakul man sa mga paratubod an nagduman; ikinumpisal ninda nin hayag an maraot nindang gibo. 19 Tinipon nin dakul na salamangkero an mga libro ninda dangan sinulo sa atubangan kan mga tawo. An halaga kan mga libro nag-abot sa singkwenta mil na kwartang plata. 20 Huli sa nangyaring ini, an tataramon nin Kagurangnan orog na nakalakop asin nakapadakul nin paratubod. 21 Pakatapos kan mga pangyayaring ini, nagdesidir si Pablo na maglibot sa Macedonia asin Grecia bago magduman sa Jerusalem. Nagsabi siya, “Paghale ko sa Jerusalem kaipuhan magduman ako sa Roma.” 22 Pinaenot na niya sa Macedonia an duwa niyang katabang na si Timoteo saka si Erasto, mantang nag-ontok siya nin dikit na panahon sa Asia. 23 Sa panahon man na idto nangyari an dakulang karibokan sa Efeso dahel sa Dalan nin Kagurangnan. 24 May sarong platero na an ngaran Demetrio. Naggigibo siya nin mga saradit na templong plata kan diosang si Diana. Dakul an nagaganansya kan mga trabahador niya sa negosyong ini. 25 Kaya tinipon niya sinda gabos, asin an iba pa na arog man sainda an trabaho dangan sinabihan, “Mga katood, aram nindo na naghahale sa negosyo tang ini an pagbuhay ta. 26 Nahihiling saka nadadangog nindo kun ano an ginigibo kan Pablong ini. Sinasabi niya na an mga dios na gibo nin tawo bako daang dios. Dakul na an mga tawong napatubod niya, bako sana digdi sa Efeso kundi haros sa bilog na Asia. 27 Kaya bako sanang nasa pag-alaman na an satong negosyo mawaraan nin marahay na dangog, kundi pwedeng mawaraan man nin halaga an templo kan dakulang diosa na si Diana; mahahale an kabantogan kan diosa, an diosa na sinasamba sa Asia asin sa bilog na kinaban!” 28 Pagkadangog ninda kaini, naanggot sinda nin makuri dangan nagkurahaw, “Mabuhay si Diana, an diosa kan mga taga Efeso!” 29 Huli kaini nagkariribok an bilog na syudad; gabos nagdaralagan pasiring sa teatro, dangan ginuyod si Gayo saka si Aristarco, an duwang taga Macedonia na kaiba ni Pablo sa biyahe. 30 Boot ni Pablo na umatubang sa mga tawo, alagad dai siya tinugotan kan mga paratubod. 31 An nagkapirang awtoridad sa Asia, na mga katood ni Pablo, nagpatogon man saiya na dai siya magduman sa teatro. 32 Kan oras man na idto, nagkakariribok duman sa teatro: an iba nagkukurahaw nin sarong bagay; an iba laen man, huli ta an kadaklan sainda dai ngani nakakaaram kun tadaw ta nagkatiripon sinda duman. 33 Alagad an iba man sainda naghona na si Alejandro iyo an dahelan, huli ta siya an ipinaatubang kan mga Judio duman sa enotan kan gabos. Dangan nagpasabot si Alejandro kan saiyang kamot na mag-alo an mga tawo tanganing makapaliwanag siya. 34 Alagad kan maaraman ninda na saro siyang Judio, sarabay sindang nagkurahaw sa laog nin duwang oras, “Mabuhay si Diana, an diosa kan mga taga Efeso!” 35 Kan napatoninong na kan sekretaryo kan syudad an mga tawo, nagsabi siya, “Mga taga Efeso, aram kan gabos na an syudad na ini kan Efeso iyo an namamahala kan templo kan bantog na diosang si Diana asin kan saiyang banal na gapo na nahulog hale sa langit. 36 Mayo nin siisay man na makakanegar kan bagay na ini. Kaya dai kamo magpararibok; dai kamo maggibo nin anoman na dai ngona nindo inisip. 37 Dinara nindo digdi an mga tawong ini, na dai man nagbasang-basang sa templo ni nagtaram nin maraot dapit sa satong diosa. 38 Kun may sumbong si Demetrio saka an saiyang mga trabahador tumang sa kiisay man, bukas an hukoman asin igwa nin mga awtoridad; duman ninda gibohon an sumbong. 39 Alagad kun igwa pa kamong isusumbong, pwedeng husayon iyan sa sarong pagtiripon na tugot kan katogonan. 40 Huli ta kita nasa pag-alaman na isumbong na nagpaparibok ngunyan na aldaw, nin huli ta mayo kitang ikakataong dahelan sa nangyaring karibokan na ini.” 41 Pakataram niya kaini, pinapuli niya an mga tawo.
1 Kan tapos na an kariribokan, tinipon ni Pablo an mga paratubod asin sinadol. Dangan nagpaaram siya sainda, asin nagpasiring sa Macedonia. 2 Sa lambang banwa na agihan niya, pinapakosog niya an boot kan mga tugang duman, sagkod na makaabot siya sa Grecia. 3 Nag-erok siya digdi nin tolong bulan. Nag-aandam na siyang magsakay pasiring sa Siria kan maaraman niya na pinaghohomaan siya kan mga Judio. Kaya pinagmarahay niyang bumalik, asin sa Macedonia giraray siya nag-agi. 4 Nag-iba saiya si Sopater na taga Berea, aki ni Pirro; nag-iba man si Aristarco asin si Segundo na mga taga Tesalonica; si Gayo na taga Derbe; si Timoteo; si Tiquico asin si Trofimo na mga taga Asia. 5 Nag-erenot an mga tugang na ini dangan nagharalat samo sa Troas. 6 Pakatapos kan Pyesta kan Tinapay na Mayo nin Lebadura, nagsakay kami hale sa Filipos. Pakalihis nin limang aldaw, naabotan mi sinda sa Troas. Nagsarong semana kami duman. 7 Kan enot na aldaw kan semana, nagtiripon kami para sa pagbaak nin tinapay. Nagtaram si Pablo sa mga tawo sagkod sa matangang banggi, huli ta mahale na siya pagkaaga. 8 Duman kami nagtiripon sa sarong kwarto sa itaas na igwang dakul na ilaw. 9 May sarong hoben na an ngaran Eutico na nakatukaw sa bintana. Huli ta haloy nang nagparataram si Pablo, inabot si Eutico nin pirot sagkod na siya nakatorog. Kaya nahulog siya sa daga hale sa ikatolong eskalon. Gadan na siya kan poroton ninda. 10 Naglusad si Pablo sa harong, dinapaan an hoben dangan kinugos. “Dai kamo mahandal,” an sabi niya, “buhay siya!” 11 Dangan nagbalik si Pablo sa itaas; binaak niya an tinapay saka nagkakan. Nakipag-olay pa siya sainda sagkod na nagsisirang na an aldaw. Dangan naghale siya. 12 Ipinuli nindang buhay si Eutico asin naranga sinda nin marahay. 13 Suminakay kami sa barko pasiring sa Ason saen hahapiton mi si Pablo. Ini an sinabi niya samo huli ta manininampo siya paduman sa Ason. 14 Pagturuparan mi sa Ason, pinasakay mi siya dangan nagdagos kami sa Mitiline. 15 Naghale kami duman asin sunod na aldaw nag-abot kami sa tangod kan Quio. Pakalihis nin sarong aldaw, nag-abot kami sa Samos; sunod na aldaw nag-abot kami sa Mileto. 16 Arog kaini an biyahe mi huli ta habo nang maghapit si Pablo sa Efeso, tanganing dai siya maabala sa Asia. Nagmamadali kaya siyang makaabot sa Jerusalem, kun mapupwede, sa aldaw nin Pentecostes. 17 Hale sa Mileto, ipinaapod ni Pablo an mga kamagurangan kan simbahan sa Efeso na makipaghilingan saiya. 18 Pag-abot ninda, sinabihan sinda ni Pablo, “Aram nindo kun paano ako namuhay sa bilog na panahon na kaiba nindo ako, poon kan enot na aldaw na mag-abot ako sa Asia. 19 Naglingkod ako sa Kagurangnan na may kapakumbabaan, pagluha asin mga pagbalo dahel sa dakul na kasakitan na nag-abot sako huli sa homa kan mga Judio. 20 Dai ako nagpabaya sa paghulit saindo kan ikakarahay nindo; tinukdoan ko kamo sa publiko saka sa saindong mga harong. 21 Pinatanidan ko an mga Judio saka an mga pagano na magbakle asin magbalik sa Dios patin magtubod sa satong Kagurangnan na Jesu-Cristo. 22 Ngunyan, sa pagkuyog sa Espiritu Santo, maduman ako sa Jerusalem maski ngani dai ko aram kun ano an mangyayari sako duman, 23 pwera sana kan pagpatanid na ginibo sako kan Espiritu Santo na sa lambang syudad na dudumanan ko, naghahalat sako an mga kasakitan saka an bilanggoan. 24 Alagad para sako mayo nin halaga an buhay ko; boot ko sanang matapos an misyon na inako ko ki Jesus na Kagurangnan, na iyo an pagpahayag kan Marahay na Bareta dapit sa biyaya nin Dios. 25 ”Ngunyan aram ko na mayo sa saindo na mga pinaghulitan ko dapit kan Kahadean nin Dios an makakahiling sako giraray. 26 Kaya sinasabi ko saindo ngunyan na aldaw, na kun may mapahamak saindo, bako na ako an may sala. 27 Huli ta ibinareta ko saindo an bilog na katuyohan nin Dios; mayo akong itinago saindo. 28 Kaya ingati nindo an saindong sadiri asin an bilog na katiriponan na ipinapaataman saindo kan Espiritu Santo. Magin pastor kamo kan simbahan nin Dios, na nagin sadiri niya huli kan kagadanan nin saiyang Aki. 29 Aram ko na pakahale ko, lalaogon kamo nin mababangis na lobo asin dai ninda paliligtason an mga karnero ko. 30 Maabot an panahon na an nagkapira sa saindong grupo matukdo nin kaputikan, tanganing mapasunod ninda an mga paratubod. 31 Kaya mag-ingat kamo. Giromdomon nindo na sa laog nin tolong taon, aldaw-banggi ko kamong tinukdoan kaiba an dakul na luha. 32 ”Ngunyan idinudusay ko kamo sa Dios asin sa mensahe kan saiyang biyaya, na mapakosog saindo saka matao kan pamana na tinatagama niya sa mga banal. 33 Dai ko minawot an plata o bulawan o gubing nin siisay man. 34 Aram man sana nindo na nagtrabaho ako tanganing magkaigwa kami kan gabos ming kaipuhan. 35 Ipinahiling ko saindo sa gabos na bagay, na sa paagi nin pagtrabaho nin maigot, dapat na tabangan ta an mga maluluya, asin giromdomon an mga tataramon na sinabi kan Kagurangnan na Jesus, ‘Mas paladan an nagtatao ki kan nag-aako.’” 36 Pakataram ni Pablo kaini, nagluhod siya dangan namibi kaiba ninda gabos. 37 Nagtangis sinda gabos; kinugos ninda si Pablo asin hinadokan. 38 Namondo sinda nin marahay sa sinabi niya na dai na siya ninda mahihiling giraray. Pakatapos, nag-iriba sinda saiya pasiring sa barko.
1 Pakapaaram mi sainda, nagsakay kami pasiring sa Cos; sunod na aldaw, nag-abot kami sa Rodas, dangan hale duman nagpadagos kami sa Patara. 2 Duman sa Patara igwa nin barko na mapasiring sa Fenecia, kaya nagsakay kami. Dangan nagbiyahe kami, 3 asin nag-abot sa lugar saen natatanaw sa parteng wala mi an isla kan Chipre. Pakatapos, nagdagos kami sa Siria; nagdoong kami sa Tiro huli ta duman may didiskargahon sa barko. 4 Hinanap mi duman an mga disipulo asin nakakua kami nin nagkapira; nagsarong semana kami kaiba ninda. Sa pasabong kan Espiritu Santo, sinabihan ninda si Pablo na dai magdagos sa Jerusalem. 5 Pakatapos kan pitong aldaw, nagpadagos na kami kan samong pagbyahe. Hinatod kami kan mga disipulo, kairiba an saindang mga agom saka mga aki, sagkod sa luwas kan syudad. Kami gabos nagluhod sa baybayon dangan namibi. 6 Pakatapos, nagpaaram na kami sainda, asin naglunad sa barko mantang sinda nagpuli. 7 Hale sa Tiro nagpadagos kami sa samuyang pagsakay, sagkod na nag-abot kami sa Tolemaida. Kinomusta mi an mga tugang duman; sarong aldaw kami sa kaibahan ninda. 8 Sunod na aldaw, naghale kami dangan nakaabot sa Cesarea. Nagdagos kami sa harong kan ebanghelistang si Felipe, saro siya sa pitong paralingkod na pinili sa Jerusalem. 9 Igwa siya nin apat na aking daraga na naghuhulit man kan tataramon nin Dios. 10 Kan nagkapirang aldaw na kami duman, may nag-abot hale sa Judea na sarong propeta na an ngaran Agabo. 11 Nagdolok siya samo, kinua niya an hagkos ni Pablo saka ginapos kaiyan an sadiri niyang mga bitis saka mga kamot dangan nagsabi, “An Espiritu Santo nagsabi na an kagsadiri kan hagkos na ini gagaposon na arog kaini kan mga Judio duman sa Jerusalem, asin itatao sa mga pagano.” 12 Kan ini madangog mi asin kan ibang tawo na yaon duman, nakimaherak kami ki Pablo na dai na siya magdagos sa Jerusalem. 13 Alagad nagsimbag siya, “Tadaw ta nagtatangis kamo asin pinapaluya nindo an boot ko? Andam ako bako sanang magpabilanggo kundi maski magpagadan sa Jerusalem dahel sa Kagurangnan na Jesus.” 14 Kan dai mi siya napugolan, dai na kami nagpirit. “Mangyari logod an kabotan nin Kagurangnan,” an sabi mi. 15 Pakalihis nin nagkapirang aldaw, inandam mi an samuyang mga dara dangan nagtukad kami sa Jerusalem. 16 Nag-iba man samo an nagkapirang disipulo na taga Cesarea; hinatod ninda kami sa harong ni Mnason na taga Chipre na samuyang dadagosan. Si Mnason saro sa mga nagin enot na kaayon sa pagtubod. 17 Pag-abot sa Jerusalem, maogma kaming inako kan mga tugang sa pagtubod. 18 Pagkaaga, iniba kami ni Pablo sa pagsongko ki Santiago; yaon man duman an gabos na kamagurangan kan mga paratubod. 19 Kinomusta sinda ni Pablo; isinaysay niya sainda an gabos na ginibo nin Dios sa mga pagano sa paagi kan saiyang paglingkod. 20 Pakadangog kan osipon niya, nag-omaw sinda gabos sa Dios. Dangan nagsabi sinda ki Pablo, “Aram mo man sana, tugang, na rinibong Judio na an nagtubod, asin sinda gabos maimbod na parasunod kan Katogonan ni Moises. 21 Naosipan sinda na nagtutukdo ka daa sa gabos na Judio, na nag-eerok sa mga banwaan kan mga pagano, na bayaan ninda an Katogonan ni Moises; nagsasabi ka daa na dai ninda dapat ipaserkomsisyon an mga aki nindang lalaki o magsunod kan satong tradisyon. 22 Ano an dapat gibohon? Maaaraman nanggad ninda na nag-abot ka na. 23 Sunoda an ipapagibo mi saimo: igwa digdi nin apat na lalaki na may panuga. 24 Ipag-iba mo sinda dangan sumabay ka sainda sa seremonya nin paglinig. Ika na an magbayad kan saindang mga gasto, tanganing makapaaris sinda nin payo. Sa siring na paagi, maaaraman ninda na mayong katotoohan an mga bagay na nadangog ninda dapit saimo, ata ngani inootob mo an Katogonan ni Moises. 25 Alagad manonongod sa mga pagano na nagin mga paratubod, pinadarahan mi sinda nin surat na dai sinda dapat magkakan kan anoman na idinolot sa mga dios, o kan dugo, o karne nin mga hayop na tinook, asin dai sinda dapat makidorog sa bakong agom.” 26 Kaya ipinag-iba ni Pablo an apat na lalaking idto; sunod na aldaw, kaiba siya nindang naglinig kan sadiri asin naglaog sa Templo tanganing ipaaram kun sagkod nuarin matatapos an panahon nin paglinig, huli ta sa kataposan kan panahon na iyan, kaipuhan sindang magdolot nin atang para sa lambang saro sainda. 27 Alagad kan madali nang matapos an pitong aldaw, nahiling si Pablo duman sa laog kan Templo kan nagkapirang Judio na taga Asia. Pinaribok ninda an mga tawo dangan dinakop ninda si Pablo. 28 Nagkurahaw sinda, “Tabangi kami nindo, mga taga Israel! Iyo ini an tawong naglilibot saen man na lugar na nagtutukdo sa gabos tumang sa nasyon nin Israel, tumang sa Katogonan ni Moises asin tumang sa Templong ini. Laen pa kaini, ngunyan nag-iba pa siya nin nagkapirang mga Griyego sa laog kaining Templo kaya dinigtaan niya an banal na lugar na ini!” 29 (Sinabi ninda ini huli ta nahiling ninda si Pablo sa syudad na kaiba si Trofimo na taga Efeso. Hona ninda ipinag-iba siya ni Pablo sa Templo.) 30 Nakalakop sa syudad an kariribokan dangan sarabay na nagdaralagan an mga tawo; pinugol ninda si Pablo saka paguyod na ilinuwas sa Templo. Dangan sinerahan tolos an mga trangkahan. 31 Boot kutanang gadanon kan mga tawo si Pablo, alagad an bareta na an bilog na Jerusalem nagkakariribok nakaabot sa komandante kan tropa nin mga Romano. 32 Ipinag-iba tolos kan komandante an mga opisyal niya saka mga soldados asin nagdadalagan na nagduman sa may katawohan. Kan mahiling kan mga tawo an komandante, kaiba an mga soldados, inontok ninda an paghampak ki Pablo. 33 Dinakop si Pablo kan komandante saka ipinagapos nin duwang kadena. Dangan hinapot kan komandante kun siisay siya asin kun ano an ginibo niya. 34 Manlaen-laen an simbag na ikinurahaw kan mga tawo, kaya dai nasabotan kan komandante kun ano talaga an nangyari. Kaya pinagbotan niya an saiyang mga soldados na darahon si Pablo sa kwartel. 35 Inantabayan ninda si Pablo sagkod sa hagdan, alagad huli ta nagsusurosoan an mga tawo, binuligan ninda siya. 36 Dinadaguso siya kan mga tawo na nagkukurahaw, “Gadanon siya!” 37 Kan ilalaog na si Pablo sa kwartel, naghapot siya sa komandante, “Pwede daw akong magtaram saimo?” Nagsabi an komandante, “Tatao kang magtaram nin Griyego? 38 Bakong ika an Egipcio na dai pa nahahaloy nagparibok asin nangenot sa apat na ribong armadong rebelde duman sa kalangtadan?” 39 Sinabihan siya ni Pablo, “Judio ako na taga Tarso, sa Cilicia. Syudadano ako kan bantog na syudad na ini. Tugote man akong magtaram sa mga tawo.” 40 Tinugotan siya kan komandante, kaya nagtindog si Pablo sa hagdan dangan nagpasabot kan saiyang kamot sa mga tawo na mag-alo. Kan bako nang maribok an mga tawo, nagtaram si Pablo sainda sa lengwaheng Hebreyo:
1 ”Mga tugang asin mga magurang, hinanyogon nindo an depensa ko!” 2 Kan madangog ninda siyang nagtataram sa Hebreyo, orog sindang nagtoninong. Asin nagpadagos sa pagtaram si Pablo: 3 ”Saro akong Judio; namundag ako sa Tarso kan Cilicia, alagad nagdakula digdi sa Jerusalem. Nag-adal ako ki Gamaliel asin maigot na tinukdoan sa pagsunod kan Katogonan nin satong mga ginikanan. Siring saindo, naglingkod ako sa Dios sa bilog kong puso. 4 Linamag ko asin ipinagadan an mga parasunod kan Dalan na ini. Dinakop ko an mga lalaki asin mga babae saka ipinabilanggo. 5 Makakapagsaksi an Halangkaw na Padi saka an bilog na Konseho na totoo ining sinasabi ko. Tinawan ninda ako nin surat para sa mga tugang na Judio duman sa Damasco. Kaya nagduman ako nganing dakopon an mga paratubod dangan darahon digdi sa Jerusalem nganing padusahan. 6 ”Odto kaidto asin nagdadangadang na ako sa Damasco, kan biglang nagsilyab sa palibot ko an sarong liwanag hale sa langit. 7 Nahulog ako sa kabayo, dangan nadangog ko an sarong tingog na nagsabi, ‘Saulo, Saulo, tadaw ta pinapasakitan mo ako?’ 8 Naghapot ako, ‘Siisay ka, Kagurangnan?’ Nagsimbag siya, ‘Ako si Jesus na taga Nazaret, na saimong pinapasakitan.’ 9 Nahiling kan mga kairiba ko an liwanag alagad dai ninda nadangog an tingog kan nagtaram sako. 10 Naghapot ako, ‘Ano an dapat kong gibohon, Kagurangnan?’ Sinimbag ako kan Kagurangnan, ‘Tumindog ka asin magdagos ka sa Damasco; duman sasabihan ka kan gabos na bagay na itinalaan na gibohon mo.’ 11 Nabuta ako huli kan makosog na liwanag, kaya kinabit ako kan mga kairiba ko dangan inantabayan pasiring sa Damasco. 12 ”Igwa sa Damasco nin sarong lalaki na an ngaran Ananias, sarong tawong maki-Dios na nagkukuyog kan satong Katogonan asin ginagalangan kan gabos na Judio na nag-eerok duman. 13 Dinuman niya ako, nagtindog sa kataed ko saka nagsabi, ‘Tugang na Saulo, makahiling ka liwat!’ Kan oras man sanang idto nakahiling giraray ako asin nahiling ko siya. 14 Nagsabi siya, ‘Pinili ka kan Dios nin satong mga ginikanan tanganing maaraman mo an saiyang kabotan, mahiling an saiyang banal na Sorogoon, asin madangog an saiyang tingog. 15 Huli ta magigin saksi ka niya sa atubangan kan gabos na tawo dapit sa saimong nahiling saka nadangog. 16 Ngunyan, ano pa an pinaghahalat mo? Tumindog ka asin magpabunyag. Mag-apod ka sa ngaran kan Kagurangnan nganing patawadon ka kan mga kasalan mo.’ 17 ”Nagbalik ako sa Jerusalem; kan namimibi ako sa laog kan Templo, nagkaigwa ako nin bisyon. 18 Nahiling ko an Kagurangnan na nagsabi sako, ‘Maghidali ka! Maghale ka tolos sa Jerusalem, huli ta dai aakoon kan mga tawo digdi an saimong sasabihon dapit sako.’ 19 Nagsimbag ako, ‘Kagurangnan, aram ninda na dinuman ko an gabos na sinagoga, ibinilanggo saka hinampak an mga nagtutubod saimo. 20 Kan gadanon si Esteban na saimong saksi, yaon ako duman. Nag-oyon ako kan paggadan saiya asin nagbantay kan mga gubing kan mga naggadan saiya.’ 21 Alagad sinabihan ako kan Kagurangnan, ‘Lumakaw ka, ta susugoon taka sa harayo, duman sa mga pagano.’” 22 Naghinanyog an mga tawo ki Pablo, alagad pakataram niya kaini nagpoon sindang magkurahaw, “Gadanon siya! Dai siya dapat na mabuhay!” 23 Nagkukurahaw an mga tawo, nagwawayaway kan saindang mga gubing, asin nagpapaturon nin alpog. 24 Kaya nagboot an komandanteng Romano sa mga soldados na darahon si Pablo sa kwartel, dangan hampakon tanganing mapatuga kun tadaw ta an mga Judio nagkukurahaw nin siring kaini tumang saiya. 25 Alagad kan nakagapos na siya dangan hahampakon na, nagsabi si Pablo sa opisyal na yaon duman, “Tugot daw sa katogonan nindo na hampakon an sarong syudadanong Romano na dai ngona hinahatolan?” 26 Kan madangog ini kan opisyal, nagduman siya sa komandante dangan nagsabi, “Ano an ginigibo mo? An lalaking iyan sarong syudadanong Romano!” 27 Kaya dinolok kan komandante si Pablo saka hinapot, “Talagang syudadanong Romano ka?” “Iyo,” an simbag ni Pablo. 28 Nagsabi an komandante, “Nagbayad ako nin dakulang kantidad nganing magin sarong syudadanong Romano.” Nagsimbag si Pablo, “Alagad ako syudadano huli sa pagkamundag.” 29 Kaya biglang nagsiribog an mga masiyasat saiya; an komandante natakot man kan maaraman na si Pablo sarong syudadanong Romano, huli ta ipinagapos niya ini. 30 Boot maaraman kan komandante kun ano talaga an sumbong kan mga Judio tumang ki Pablo, kaya kan sunod na aldaw, ipinatangkas niya an mga kadena ni Pablo saka pinatiripon an mga poon na padi saka an bilog na Konseho. Dangan ipinakua niya si Pablo saka pinaatubang sainda.
1 Hiniling ni Pablo an mga kaayon kan Konseho dangan nagsabi, “Mga tugang! Malinig an sakuyang konsyensya dapit kan sakong pamumuhay sa atubangan nin Dios, sagkod sa aldaw na ini.” 2 An Halangkaw na Padi na si Ananias nagboot sa mga tawong nakatindog sa harani ni Pablo na suntokon siya sa ngoso. 3 Nagtaram si Pablo saiya, “Papadusahan ka nin Dios—ika na pinaputing kudal! Nagtutukaw ka sa paghukom sosog sa Katogonan, alagad linalapas mo an Katogonan kan magboot ka na ipasuntok ako.” 4 An mga tawong yaon sa harani ni Pablo nagsabi saiya, “An pinag-insulto mo iyo an Halangkaw na Padi nin Dios.” 5 Nagsimbag si Pablo, “Mga tugang, dai ko aram na siya an Halangkaw na Padi. Huli ta nasusurat, ‘Dai ka dapat magtaram nin maraot dapit sa pamayo kan saimong banwaan.’” 6 Kan mahiling ni Pablo na an nagkapira sa konseho mga Saduceo asin an iba mga Fariseo, nagkurahaw siya, “Mga tugang! Saro akong Fariseo, gikan sa pamilya nin mga Fariseo. Sinisiyasat ako ngunyan digdi huli sa sakong paglaom na an mga gadan bubuhayon liwat!” 7 Pakataram niya kaini, nagpasuruhay an mga Fariseo saka an mga Saduceo; nabanga an Konseho. 8 (Huli ta an mga Saduceo nagsasabi na dai mabubuhay liwat an mga gadan asin mayo nin anghel o espiritu. Alagad an mga Fariseo nagtutubod sa mga bagay na ini.) 9 Kaya orog na nagkosog an kinurahaw; an nagkapirang paratukdo kan Katogonan na kaayon sa grupo kan mga Fariseo nagtindog saka nagsabi, “Mayo kaming nakukuang sala sa tawong ini! Tibaad nagtaram mananggad saiya an sarong espiritu o anghel!” 10 Kan nagin mainit an pasuruhay, natakot an komandante na tibaad gadanon ninda si Pablo. Kaya pinagbotan niya an mga soldados na agawon sainda si Pablo dangan ilaog sa kwartel. 11 Sunod na banggi, nagtindog an Kagurangnan sa kataed ni Pablo saka nagsabi, “Dai ka matakot! Nagpatotoo ka dapit sako digdi sa Jerusalem; siring man an dapat mong gibohon duman sa Roma.” 12 Pagkaaga, nagtiripon an nagkapirang mga Judio asin nagkaoroyon sinda na gadanon si Pablo. Nagsumpa sinda na dai makakan o mainom nin anoman sagkod na magadan ninda si Pablo. 13 Masobra sa kwarenta katawo an nagplano kaini. 14 Nagduman sinda sa mga poon na padi saka sa mga kamagurangan dangan nagsabi, “Nagsumpa kami gabos na dai kami makakan nin anoman sagkod na magadan mi si Pablo. 15 Kaya ngunyan, kamo saka an Konseho magpasabi sa komandanteng Romano na darahon saindo si Pablo. Magdahelan kamo na boot pa nindong makakua nin impormasyon dapit saiya. Alagad gagadanon mi siya bago siya makaabot digdi.” 16 Alagad an planong ini nadangog kan sobrino ni Pablo (an ina niya tugang ni Pablo), kaya nagduman siya sa kwartel dangan inosipan si Pablo. 17 Inapod ni Pablo an saro kan mga opisyal saka sinabihan, “Ibahan mo an hoben na ini sa komandante ta igwa siya nin isasabi saiya.” 18 Kaya ipinag-iba kan opisyal an hoben sa komandante dangan nagsabi, “Inapod ako kan bilanggong si Pablo asin nakiolay siya sako na ibahan ko saimo an hoben na ini, huli ta igwa daa siyang isasabi saimo.” 19 Kinabit kan komandante an hoben, irinayo dangan hinapot, “Ano an sasabihon mo sako?” 20 Nagsimbag an hoben, “Nagkaoroyon an mga Judio na hagadon saimo na darahon si Pablo sa aga sa Konseho, sa dahelan na boot pa nindang makakua nin impormasyon dapit saiya. 21 Alagad dai ka magtubod sainda huli ta may sobra sa kwarenta katawo na maghihipa saiya. Gabos sinda nagsumpa na dai makakan o mainom sagkod na magadan ninda siya. Ngunyan andam na sinda asin naghahalat na sana kan saimong simbag.” 22 Nagsabi an komandante, “Dai ka magsabi sa kiisay man na isinumbong mo ini sako.” Dangan pinahale na niya an hoben. 23 Inapod kan komandante an duwa sa saiyang mga opisyal saka sinabihan, “Andamon nindo an duwang gatos na soldados, setentang soldados na nakakabayo saka duwang gatos na paragarod, huli ta ngunyan na bangging alas nwebe, maduman kamo sa Cesarea. 24 Mag-andam ka man nin mga kabayo na lulunadan ni Pablo; ihatod mo siya ki Gobernador Felix. Ingatan mo na mayong mangyari saiya sa dalan.” 25 Dangan nagsurat siya nin siring kaini: 26 ”Ako, si Claudio Lisias, minataong galang saimo, Kagalanggalang na Gobernador Felix. 27 Dinakop kan mga Judio an lalaking ini asin diit pa nindang magadan. Alagad naaraman kong syudadanong Romano siya, kaya ipinag-iba ko an mga soldados ko dangan ilinigtas mi siya. 28 Boot kong maaraman kun ano an sumbong ninda tumang saiya, kaya dinara ko siya sa saindang Konseho. 29 Naaraman ko na isinumbong siya ninda manongod sa mga bagay dapit sa saindang katogonan, alagad mayo man sindang sumbong na magigin dahelan na siya gadanon o ibilanggo. 30 Kan maosipan ako na pinaghuhumotan siyang gadanon, pinagmarahay kong ipadara siya tolos saimo. Sinabihan ko man an mga nagsumbong tumang saiya na isaysay saimo an saindang mga sumbong.” 31 Sosog sa mga ipinagboot sa mga soldados, kinua ninda si Pablo, dangan pagkabanggi ipinag-iba sa Antipatris. 32 Sunod na aldaw, an mga naglalakaw sanang mga soldados an nagbalik sa kwartel; an mga nakakabayo iyo na sana an nag-iba ki Pablo. 33 Pag-abot ninda sa Cesarea, itinao ninda sa gobernador an surat dangan inentrega saiya si Pablo. 34 Pakabasaha kan surat, hinapot kan gobernador si Pablo kun taga saen siya. Kan maaraman niya na si Pablo taga Cilicia, 35 nagsabi siya, “Dadangogon taka pag-abot kan mga nagsurumbong tumang saimo.” Dangan pinabantayan niya si Pablo sa palasyo ni Herodes.
1 Pakalihis nin limang aldaw, an Halangkaw na Padi na si Ananias nag-abot sa Cesarea kaiba an nagkapirang kamagurangan saka sarong abogado na an ngaran Tertulo. Sinabi ninda ki Gobernador Felix an mga sumbong ninda tumang ki Pablo. 2 Pakaapoda ki Pablo, pinonan siyang isumbong ni Tertulo: “Kagalanggalang na Gobernador! Dahel sa marahay mong pamamahala, nagkaigwa kami nin katoninongan sa halawig na panahon. Mga mahalagang reporma an ginigibo mo para sa kauswagan kan samuyang nasyon. 3 Nakamtan mi ini gabos, asin tudok sa puso an pagpasalamat mi saimo. 4 Habo kong maabala taka, alagad nakikiolay ako na hinanyogon mo an samuyang halipot na isasaysay. 5 Naaraman mi na an tawong ini ginigikanan nin ribok. Pinaparibok niya an mga Judio saen man na lugar. Lider siya kan grupo nin mga Nazareno. 6 Pinagbasang-basang pa niya an Templo, kaya dinakop mi siya. [Hahatolan mi na kuta siya sosog sa samuyang Katogonan, 7 alagad nag-abot si Komandante Lisias asin inagaw siya samo. 8 Dangan nagboot si Lisias na magdigdi daa kami, na mga nagsusumbong saiya.] Kun siyasaton mo an lalaking ini, maaaraman mo saiya na an gabos ming sumbong totoo.” 9 An mga Judio na yaon duman nagsabi man na an gabos na sumbong totoo. 10 Dangan pinasabot kan gobernador na magtaram si Pablo. Ini an sabi ni Pablo: “Ikinakaogma ko na magdepensa sa atubangan mo, huli ta aram kong haloy ka nang hukom sa nasyon na ini. 11 Doseng aldaw pa sana an nakakaagi poon na mag-abot ako sa Jerusalem sa pagsamba sa Dios—mapapatunayan mo iyan kun boot mong magsiyasat. 12 Sa panahon na iyan, dai ako nahiling kan mga Judio na nakikidiskutir sa kiisay man duman sa Templo, ni nagpaparibok sa mga tawo, maski sa saindang mga sinagoga, o saen man sa laog kan syudad. 13 Kaya dai ninda mapapatunayan an mga sumbong ninda tumang sako. 14 Alagad ini an masasabi ko saimo: naglilingkod ako sa Dios nin samuyang mga ginikanan sosog sa Dalan na inaapod nindang bakong totoo; alagad tinutubod ko man an gabos na nasusurat sa Katogonan ni Moises saka sa mga libro kan mga propeta. 15 Arog ninda, naniniwala man ako na bubuhayon liwat nin Dios an mga gadan, mga banal man o bako. 16 Kaya dayaday kong hinihingowa na magkaigwa ako nin malinig na konsyensya sa atubangan nin Dios saka nin mga tawo. 17 ”Pakalihis nin nagkapirang taon na mayo ako sa Jerusalem, nagbalik ako sa pagdara nin mga limos para sa sakong banwaan asin sa pagdolot nin atang. 18 Mantang nagdodolot ako nin atang duman sa laog kan Templo, pakatapos kong maotob an seremonya nin paglinig, nahiling ako nin nagkapirang Judio na taga Asia. Dikit man sana an tawo duman asin mayo man nin ribok. 19 Idto kutanang mga Judio na nakahiling sako sa Templo an dapat magdigdi sa pagsumbong tumang sako, kun talagang igwa ako nin sala. 20 O isabi kan mga tawong ini na uya digdi kun anong karatan an nakua ninda sako kan iatubang ninda ako sa Konseho 21 pwera kan sarong bagay na ikinurahaw ko kan umatubang ako sainda: ‘Hinuhukoman nindo ako ngunyan huli ta minatubod ako na an mga gadan mabubuhay liwat.’” 22 Pakadangog kaini ni Felix, na nakakaaram nin marahay dapit sa Dalan, inontok niya ngona an pagbista. Nagsabi siya, “Matao ako nin desisyon sa kaso nindo pag-abot na ni Komandante Lisias.” 23 Pinagbotan ni Felix an opisyal na namamahala ki Pablo na bantayan siya, alagad tawan man siya nin dikit na katalingkasan, saka tugotan an saiyang mga katood na magdara saiya kan mga kaipuhan niya. 24 Pakalihis nin nagkapirang aldaw, nag-abot si Felix kaiba an saiyang agom na si Drusila na sarong Judia. Ipinaapod niya si Pablo dangan nagdangog siya sa mga pinagtataram ni Pablo dapit sa pagtubod ki Cristo Jesus. 25 Alagad kan ipinagsasaysay na ni Pablo an dapit sa matanos na buhay, pagpupugol sa sadiri, saka dapit sa maabot na paghukom, natakot si Felix kaya nagsabi siya ki Pablo, “Makakahale ka na ngunyan. Ipapaapod taka giraray kun may panahon naman ako.” 26 Naglaom man si Felix na matao si Pablo nin suhol tanganing butasan siya, kaya dayaday niyang ipinapaapod si Pablo asin nakikipag-olay siya saiya. 27 Pakalihis nin duwang taon, nagin kasalihid ni Felix si Porcio Festo bilang gobernador. Alagad huli ta habo ni Felix na mamondo saiya an mga Judio, pinabayaan niya si Pablo sa bilanggoan.
1 Nag-abot si Festo sa saiyang probinsya bilang gobernador; pakalihis nin tolong aldaw, nagduman siya sa Jerusalem hale sa Cesarea. 2 Dinara saiya kan mga poon na padi asin kan mga lider na Judio an sumbong ninda tumang ki Pablo. Nakiolay sinda ki Festo 3 na ibalik niya si Pablo sa Jerusalem. Igwa sinda nin plano na hipaan si Pablo sa dalan dangan gadanon. 4 Alagad nagsimbag si Festo, “Nabibilanggo si Pablo sa Cesarea asin mabalik ako duman sa dai mahaloy na panahon. 5 Paibahon nindo sako sa Cesarea an saindong mga lider; kun an tawong idto nakaginibo nin kasalan, sinda an magsumbong saiya.” 6 Walo o sampolong aldaw pa duman si Festo sainda bago nagbalik sa Cesarea. Sunod na aldaw, nagtukaw siya sa hukoman saka ipinakua si Pablo. 7 Paglaog ni Pablo, pinalibotan siya kan mga Judio na hale sa Jerusalem; isinumbong ninda siya nin mga magagabat na bagay, alagad dai man ninda napatotoohan. 8 Ini an depensa ni Pablo, “Mayo akong naginibong maraot tumang sa Katogonan kan mga Judio o tumang sa Templo, o tumang ki Cesar.” 9 Alagad habo ni Festo na mamondo saiya an mga Judio, kaya hinapot niya si Pablo, “Boot mong sa Jerusalem taka bistahon?” 10 Nagsimbag si Pablo, “Nakaatubang ako sa hukoman ni Cesar. Digdi ako dapat bistahon. Aram mong mayo akong naginibong sala sa mga Judio. 11 Kun nakaginibo ako nin krimen na huli kaiyan dapat akong gadanon, aakoon ko an kagadanan. Alagad kun daing katotoohan an mga sumbong ninda tumang sako, dai ako pwedeng itao sainda nin siisay man. Maapelar ako ki Cesar.” 12 Pakatapos na kaolayon ni Festo an saiyang konseho, sinabihan niya si Pablo, “Nag-apelar ka ki Cesar, kaya ki Cesar ka maduman.” 13 Pakalihis nin nagkapirang aldaw, nagduman sa Cesarea si Hadeng Agripa asin si Berenice sa pagkomusta ki Festo. 14 Kan nagkapirang aldaw na sinda duman, isinaysay ni Festo sa hade an kaso ni Pablo. Nagsabi siya, “May binayaan na bilanggo digdi si Felix. 15 Kan magduman ako sa Jerusalem, nagsumbong sako an mga poon na padi asin an mga kamagurangan kan mga Judio patin hinagad nindang hatolan ko siya. 16 Alagad sinabihan ko sinda na bakong kaugalean kan mga Romano na maghatol sa kiisay man kun dai ngona hampangon kan isinusumbong an mga nagsusumbong, dangan makapagdepensa siya tumang sa mga sumbong saiya. 17 Kaya pag-abot ninda digdi, dai ako nag-abala; sunod na aldaw nagtukaw ako sa hukoman saka ipinaapod ko an tawong idto. 18 Alagad mayo sindang isinumbong na magabat na sala na pinaghona kong isusumbong ninda. 19 An pinag-iwalan ninda iyo an dapit sa saindang paniwala asin an dapit sa saro daang Jesus na gadan na, alagad sinasabi ni Pablo na buhay siya. 20 Dai ko aram kun paano ako makakakua nin impormasyon dapit sa mga bagay na ini, kaya hinapot ko si Pablo kun boot niyang sa Jerusalem siya bistahon. 21 Alagad nag-apelar si Pablo, kaya pinabantayan ko siya sagkod na ikapadara ko siya ki Cesar.” 22 Nagsabi si Agripa ki Festo, “Boot ko man na madangog an tawong ini.” “Madadangog mo siya sa aga,” an simbag ni Festo. 23 Pagkaaga, nag-abot si Agripa saka si Berenice asin naglaog sa hukoman, kaiba an mga opisyal na militar saka an mga ginagalangan na tawo sa syudad. Ipinakua ni Festo si Pablo, 24 saka nagsabi, “Hadeng Agripa asin kamo gabos na uya digdi: an tawong ini isinumbong kan gabos na Judio na nasa Jerusalem saka kan mga Judio na uya digdi. Nagkukurahaw sinda na dai siya dapat mabuhay, 25 alagad mayo akong nakuang sala saiya tanganing hatolan siya nin kagadanan. Nag-apelar siya ki Cesar, kaya pinagmarahay kong ipadara siya saiya. 26 Alagad mayo akong ikakasurat ki Cesar dapit saiya, kaya dinara ko siya digdi sa atubangan nindo, orog nang gayo sa atubangan mo, Hadeng Agripa, tanganing igwa akong ikasurat pakatapos na masiyasat nyato siya. 27 Para sako, bakong tama na ipadara an sarong bilanggo kun mayong maliwanag na sumbong tumang saiya.”
1 Sinabihan ni Agripa si Pablo, “Pwede ka nang magtaram.” Nagtaong galang si Pablo saka nagpahayag kan saiyang depensa: 2 ”Masasabi kong paladan ako, Hadeng Agripa, na sa atubang mo magdepensa ako ngunyan tumang sa gabos na sumbong kan mga Judio, 3 huli ta aram mo an gabos na kaugalean saka pinagdidiskutiran kan mga Judio. Kaya nakikimaherak ako saimo na dai ka malangkag sa pagdangog sako. 4 ”Aram kan gabos na Judio an pamumuhay ko poon kan ako aki pa. Aram ninda an poon-poro kan sakong pamumuhay sa sadiri kong banwaan saka sa Jerusalem. 5 Haloy na nindang aram na kaayon ako kan pinakaestriktong grupo kan samong pagtubod—an partido kan mga Fariseo. Mapapatotoohan ninda iyan kun boot ninda. 6 Pinagbibista ako digdi ngunyan huli kan paglaom ko sa panuga nin Dios na ginibo niya sa samong mga ginikanan. 7 Ini an panuga na linalaom kan doseng tribu nin Israel sa pagsamba ninda saiya aldaw-banggi. Mahal na hade, isinusumbong ako kan mga Judio huli sa paglaom kong ini. 8 Tadaw ta dai kamo minatubod na binubuhay liwat nin Dios an gadan? 9 ”Ako man kaidto naghona na dapat kong gibohon an gabos na makakaya ko tumang sa ngaran ni Jesus na taga Nazaret. 10 Iyan an ginibo ko sa Jerusalem; bako sanang ipinabilanggo ko an mga banal huli sa kapangyarihan na inako ko sa mga poon na padi kundi kan hatolan sinda nin kagadanan, nag-oyon man ako. 11 Dakul na beses na ipinahampak ko sinda sa mga sinagoga asin hiningowa kong talikdan ninda an saindang pagtubod. Anggot ako nin marahay, kaya nakaabot ako sagkod sa mga syudad nin ibang nasyon sa pagpasakit sainda. 12 ”Ini an tuyo ko kan magduman ako sa Damasco, dara an kapangyarihan asin mga pagboot hale sa mga poon na padi. 13 Alagad duman sa dalan, O Hadeng Agripa, odto kaidto, nakahiling ako nin liwanag hale sa langit na mas maliwanag pa ki sa aldaw. Makasusula an liwanag sa palibot mi. 14 Nahulog kami gabos sa kabayo dangan nadangog ko an sarong tingog na nagtataram sako sa Hebreyo, ‘Saulo, Saulo, tadaw ta pinapasakitan mo ako? Ika man sana an nakukulogan huli sa ginigibo mo. Garo ka nagsisikad sa mapanas.’ 15 Naghapot ako, ‘Siisay ka, Kagurangnan?’ Nagsimbag an tingog, ‘Ako si Jesus, na pinapapasakitan mo. 16 Alagad tumindog ka! Nagpahiling ako saimo tanganing gibohon takang sorogoon ko; magigin saksi ka sa mga nahiling mo ngunyan manongod sako saka sa mga ipapahiling ko saimo ngapit. 17 Ililigtas taka sa mga taga Israel saka sa mga pagano, sa mga tawong padudumanan ko saimo. 18 Mumuklaton mo an saindang mga mata nganing makahiling sinda nin liwanag asin makahale sa kadikloman; makatalingkas sa kapangyarihan ni Satanas dangan makabalik sa Dios. Aakoon ninda an kapatawadan kan saindang mga kasalan asin an sarong lugar sa kaibahan kan mga pinabanal huli sa pagtubod sako.’ 19 ”Kaya, O Hadeng Agripa, dai ako nagsuhay sa langitnon na bisyon na sakong nahiling. 20 Naghulit ako, enot sa Damasco, sunod sa Jerusalem dangan sa bilog na rehiyon nin Judea. Naghulit man ako sa mga pagano, tanganing magbakle saka magbalik sinda sa Dios, asin ipahiling sa gibo na sinda nagbakle. 21 Huli kaini dinakop ako kan mga Judio kan idtoon ako sa Templo, asin boot ninda akong gadanon. 22 Alagad sagkod sa aldaw na ini tinabangan ako nin Dios, kaya uya ako digdi nagpapatotoo sa gabos na tawo—sadit man o dakula. Mayo ako nin ibang sinasabi kundi an mga sinabi kan mga propeta saka ni Moises na mangyayari: 23 na an Cristo kaipuhan na magtios dangan enot na mabuhay liwat, tanganing ihayag sa mga Judio asin sa mga pagano an ilaw nin kaligtasan.” 24 Mantang nagpapahayag si Pablo kan saiyang depensa kinurahawan siya ni Festo, “Bua ka, Pablo! An sobrang adal mo iyo an nakakapabua saimo!” 25 Alagad sinimbag siya ni Pablo, “Bako akong bua ginagalangan na Festo. An itinataram ko iyo an malinaw na katotoohan. 26 Aram ni Hadeng Agripa an mga bagay na ini, kaya nangangahas akong magtaram saiya nin siring. Bilog an paniwala ko na naiisihan niya an gabos na ini huli ta ini dai nangyari sa sarong hilom na lugar. 27 Hadeng Agripa, minatubod ka sa mga propeta? Aram ko na minatubod ka!” 28 Tinaraman ni Agripa si Pablo, “Sa halipot na panahon boot mo akong magin Cristiano!” 29 Nagsimbag si Pablo, “Sa halipot o sa halawig man na panahon, an pamibi ko sa Dios iyo na bako sana ika kundi an gabos na nagdadangog sako ngunyan magin Cristianong arog sako—pwera kan mga kadenang ini!” 30 Dangan tuminindog an hade, an gobernador, si Berenice asin an mga kairiba ninda. 31 Pakaluwas ninda, nag-orolay-olay sinda, “Mayo nin naginibong anoman an tawong ini tanganing siya gadanon o ibilanggo.” 32 Sinabihan ni Agripa si Festo, “An tawong ini pwede na kutanang patalingkason kun dai siya nag-apelar ki Cesar.”
1 Kan mapag-oyonan na magsakay kami pasiring sa Italia, inentrega ninda si Pablo saka an iba pang mga bilanggo ki Julio, sarong opisyal kan hukbong Romano na inaapod “An Tropa ni Augusto.” 2 Nagsakay kami sa sarong barkong hale sa Adramitio na mahale na pasiring sa mga pantalan nin Asia. Nagsakay kami kaiba si Aristarco na taga Tesalonica, sa Macedonia. 3 Sunod na aldaw, nagdoong kami sa Sidon. Marahay an pag-ako ni Julio ki Pablo asin tinugotan siyang magsongko sa mga katood niya, tanganing matawan siya kan saiyang mga kaipuhan. 4 Padagos kami sa pagsakay hale sa Sidon; dahel ta sabat kami sa doros, sa ibong na gilid kan isla nin Chipre kami nag-agi na lipod sa doros. 5 Nag-agi kami sa tangod kan Cilicia saka Panfilia, sagkod na makaabot kami sa Mira, sarong syudad nin Licia. 6 Nakakua duman si Julio nin sarong barkong hale sa Alejandria na mapasiring sa Italia. Pinalunad niya kami duman. 7 Nagkapirang aldaw na maluwayon an pagsakay mi. Nasakitan kami sa pagbyahe bago kami nakaharani sa banwaan nin Gnido. Dai kami nakahale sa lugar na idto dahel sabat kami sa doros. Nag-agi kami sa may Salmon. 8 Nanghinggilid kami asin sinakit sa pagbyahe bago nakaabot sa sarong lugar na inaapod mga Marahay na Doongan, harani sa banwaan nin Lasea. 9 Nahaloy kami duman sagkod na magin masakit nang ipadagos nyamo an pagbyahe dahel ta nakalihis na an aldaw nin pag-ayuno. Kaya hinulitan sinda ni Pablo kaini, 10 ”Nahihiling kong magigin masakit an satong pagsakay poon digdi; mamumugtak sa pag-alaman bako sana an mga kargamento asin an barko kundi sagkod an buhay ta.” 11 Alagad an dinangog kan opisyal kan mga soldados bakong an sinabi ni Pablo kundi an sinabi kan kapitan kan barko asin kan kagsadiri kaini. 12 An pantalan na idto bakong marahay na pailihan sa panahon nin tiglipotan, kaya nag-oyon an kadaklan na magpadagos pagsakay ta tibaad makaabot lamang sinda sa Fenice. Saro ining pantalan sa Creta na atubang sa habagat-solnopan saka amihan-solnopan, dangan duman sinda pwedeng magpalihis kan tiglipotan. 13 Kan huminuyop an doros na habagat, naghona sinda na pwede na sindang magpadagos pagsakay. Kaya binaton ninda an angkla dangan nanghinggilid sana sinda sa isla nin Creta. 14 Alagad dai nahaloy, biglang huminuyop nin makosog hale sa isla an doros na inaapod “Amihan-sirangan.” 15 Sinakob an barko kan doros; huli ta dai kayang sumabat sa doros an barko, pinabayaan mi na sanang ipadpad ini. 16 Kan makapalipod kami sa gilid nin sarong sadit na isla na inaapod Cauda, hiningowa ming mabaton an sakayan sa barko, maski nasakitan kami bago mi iyan nagibo. 17 Pakabatona ninda kan sakayan, ginakot ninda nin darakulang pisi an barko. Natakot sinda na idagsa sa baybayon na inaapod Sirte, kaya ibinaba ninda an mga layag dangan pinabayaan na sanang ipadpad kan doros an barko. 18 Padagos an makosog na bagyo, kaya sunod na aldaw pinonan nindang ipaghulog an mga kargamento kan barko. 19 Kan ikatolong aldaw pinagtarabangan nindang ihulog an mismong mga kasangkapan kan barko. 20 Dakul na aldaw na dai mi nahiling an aldaw ni an mga bitoon; padagos an makosog na bagyo. Mayo na kami nin paglaom na makaligtas pa. 21 Nagkapira nang aldaw na dai nagkakan an mga tawo sa barko. Kaya nagtindog si Pablo sa atubangan ninda saka nagsabi, “Kun nagdangog kutana kamo sako na dai magpadagos pagsakay hale sa Creta, nalikayan ta kutana an gabos na naraot saka nawarang ini. 22 Alagad pakosoga nindo an saindong boot! Mayo saindo nin magagadan; an barko sana an mawawasak. 23 Huli ta kasubanggi may nagpahiling sakong sarong anghel na sinugo nin Dios na sinasamba ko asin pinaglilingkodan. 24 Sinabihan ako kan anghel, ‘Dai ka matakot, Pablo, huli ta kaipuhan umatubang ka ki Cesar; dahel saimo, ililigtas nin Dios sa kagadanan an gabos na kaiba mo sa barko.’ 25 Kaya mga katood, pakosoga sana an saindong boot, huli ta minatubod ako sa Dios, asin aram ko na mangyayari mananggad an sinabi sako. 26 Alagad idadagsa kita sa sarong isla.” 27 Katorseng banggi na kaming ipinadpad kan bagyo sa dagat nin Adriatico. Kan matanga na an banggi, naghona an mga marinero na harani na kami sa baybayon. 28 Kaya tinugkad ninda an rarom kan dagat; naaraman ninda na kwarenta metros pa an rarom. Sa oroenotan, tinugkad naman ninda asin duman treynta metros an rarom. 29 Natakot sinda na tibaad idagsa kami sa kagapoan kaya apat na angkla an ihinulog ninda sa olin kan barko; dangan namibi sinda na logod mag-aga na. 30 An mga marinero naghingowang magdulag hale sa barko; ibinaba ninda an sakayan sa tubig asin sagin-sagin man na ihuhulog an mga angkla sa prowa kan barko. 31 Alagad sinabihan ni Pablo an opisyal saka an mga soldados, “Kun an mga marinero humale sa sakayan, dai kamo makakaligtas.” 32 Kaya pinutol kan mga soldados an mga pisi na nakagakod sa sakayan dangan pinabayaan nindang ianod ini. 33 Kan madali nang mag-aga, sinadol sinda gabos ni Pablo na magkarakan maski dikit sana. Ini an sabi niya, “Ikakatorseng aldaw na ngunyan na dai kamo nagkakakan maski ano dahel sa kahandalan nindo. 34 Kaya magkakan kamo; kaipuhan nindo iyan nganing kumosog kamo, huli ta mayong mapapahamak saindo.” 35 Pakataram ni Pablo kaini, nagkua siya nin tinapay, nagpasalamat sa Dios sa atubangan ninda gabos, binaak niya, saka nagkakan siya. 36 Nagkosog an boot kan gabos kaya nagkarakan sinda. 37 Dos syentos setenta y seis katawo kami gabos sa barko. 38 Pakakakan ninda, ihinulog ninda an trigo sa dagat tanganing gumian an barko. 39 Pagkaaga, dai ninda namidbidan kun anong lugar an natatanaw ninda; alagad may nahiling sindang sarong look na may baybayon, kaya nag-isip sinda na kun mahihimo, padodoongon ninda an barko duman. 40 Pinutol ninda an pisi kan mga angkla dangan binayaan sana ninda ini sa dagat. Siring man hinubad ninda an mga pisi na nakagakod sa mga timon. Dangan biniklad ninda an layag na nasa prowa tanganing ipadpad an barko pasiring sa baybayon. 41 Alagad an barko nakasadsad sa hababaw na lugar asin nabara; an prowa kan barko nakatalbong asin dai na nakahiro, mantang an olin narapak kan makosog na alon. 42 Boot kutana kan mga soldados na gadanon an gabos na bilanggo, tanganing mayo sainda nin makalangoy pasiring sa baybayon saka makadulag. 43 Alagad boot kan opisyal ninda na iligtas si Pablo, kaya sinaway niya sinda. Nagboot siya na an mga tataong maglangoy, lumukso na sa tubig, dangan lumangoy pasiring sa baybayon; 44 masurunod an iba na mamumugol sa mga tabla o sa mga peredasong kahoy kan barko. Sa siring na paagi, kami gabos ligtas na nakaabot sa baybayon.
1 Kan nasa baybayon na kami, naaraman mi na an islang idto inaapod na Malta. 2 Marahay an pag-ako samuya kan mga taga duman. Huli ta nag-uran asin malipot an panahon, nag-amak sinda nin kalayo asin pinadagos kami gabos. 3 Si Pablo nagtambak nin igatong. Kan ibinubugtak na niya idto sa kalayo, luminuwas an sarong rimoranon huli kan init dangan kinagat siya sa kamot. 4 Kan mahiling kan mga taga duman an rimoranon na nagkakalay-kalay sa kamot ni Pablo, nagpasarabi-sabi sinda, “Paragadan talaga an tawong ini, kaya maski nakaligtas siya sa dagat, dai siya itinutugot kan langit na mabuhay pa.” 5 Alagad an rimoranon iwinitik ni Pablo sa kalayo; mayo man lamang nin nangyari saiya. 6 Hinalat nindang gumatok an kamot niyang kinagat kan rimoranon o bigla siyang matumbang gadan. Alagad kan haloy na sindang naghalat, saka nahiling ninda na mayo man nin nangyayari saiya, nagliwat an saindang paghona; nagsabi sinda na si Pablo sarong dios. 7 Harani sa lugar na idto an mga oma na sadiri kan poon kan islang idto; an ngaran niya Publio. Marahay an pag-ako niya samo; tolong aldaw niya kaming nagin bisita. 8 Nangyari na an ama ni Publio kinakalentura saka may disenteriya. Dinalaw ni Pablo an naghehelang, ipinamibi niya, dinutaan kan saiyang kamot asin binolong. 9 Huli kaini nagduruman ki Pablo an ibang mga naghehelang sa isla asin binolong niya sinda. 10 Tinawan ninda kami nin dakul na regalo; kan mahale na kami, pinabalonan ninda kami kan samuyang kaipuhan sa pagsakay. 11 Pakalihis nin tolong bulan, naglunad kami sa sarong barko na nagpalihis kan tiglipotan sa islang idto. Hale sa Alejandria an barkong ini na an ngaran, “An Kambal na Dios-dios.” 12 Nagdoong kami sa Siracusa; tolong aldaw kami duman. 13 Hale duman, nanghinggilid kami sagkod na makaabot sa syudad nin Regio. Sunod na aldaw, naghuyop an doros hale sa habagat; pakalihis nin duwa pang aldaw, nag-abot kami sa banwaan nin Puteoli. 14 Nanumpongan mi duman an nagkapirang paratubod na nag-alok samo na mag-erok sainda nin sarong semana. Dangan nakaabot kami sa Roma. 15 Nabaretaan kan mga tugang sa Roma na maabot kami, kaya may nagsabat samo sa Plasa nin Apio, mantang an iba naghalat sa Tolong Sakatan na Harong. Kan mahiling sinda ni Pablo, nagpasalamat siya sa Dios asin nagkosog an saiyang boot. 16 Pag-abot mi sa Roma, tinugotan si Pablo na magkaigwa nin sadiring harong kaiba an sarong soldados na magbabantay saiya. 17 Pakalihis nin tolong aldaw, tiniripon ni Pablo an mga lider na Judio duman. Kan yaon na sinda, nagsabi siya, “Mga tugang, maski dai akong naginibong anoman tumang sa mga Judio o tumang sa mga kaugalean nin satong mga ginikanan, ibinilanggo ako sa Jerusalem saka itinao ako sa mga Romano. 18 Pakasiyasat ninda sako, boot ninda akong butasan, huli ta mayo sindang nakuang sala na maninigong padusahan nin kagadanan. 19 Alagad kan dai nag-oyon an mga Judio, napiritan akong mag-apelar ki Cesar, maski mayo akong isusumbong tumang sa kapwa ta Judio. 20 Iyo ini an dahelan kun tadaw ta hinagad ko na mahiling kamo asin makipag-olay saindo. Nakakadenahan ako dahel saiya, na iyo an paglaom kan mga Israelita.” 21 Nagsabi sinda saiya, “Mayong surat na nag-abot samo hale sa Judea dapit saimo. An mga tugang na nagdigdi dai nagbareta dapit saimo o nagsabi nin maraot tumang saimo. 22 Kaya boot ming madangog an saimong mga sasabihon, huli ta aram ming maski saen na lugar, nagtataram an mga tawo tumang sa sektang iyan na kinabibilangan mo.” 23 Kaya nagtalaan sinda nin sarong aldaw. Pag-abot kan aldaw na iyan, dakul na tawo an nagduman sa pinag-eerokan ni Pablo. Poon aga sagkod banggi, ipinaliwanag niya sainda an Kahadean nin Dios saka hiningowa niyang magtubod sinda ki Jesus sa paagi kan Katogonan ni Moises saka kan sinurat kan mga propeta. 24 May mga nagtubod sa mga itinaram niya, alagad an iba dai. 25 Huli ta dai sinda nagka-oroyon, naghale sinda pakasabi ni Pablo kaini, “Totoo mananggad an sinabi kan Espiritu Santo sa saindong mga ginikanan sa paagi ni Propeta Isaias: 26 ‘Dumuman ka sa mga tawong iyan asin sabihan mo, Makakadangog kamo, alagad dai nanggad makakasabot; makakahiling kamo, alagad dai nanggad makakamaan. 27 Huli ta nagin matagas an puso kan mga tawong ini; tinakpan ninda an saindang mga talinga, piniyong an saindang mga mata. Ta kun dai, nakahiling kutana sinda asin nakadangog; nakasabot kutana sinda, dangan nagbalik sako, tanganing bolongon ko sinda.’” 28 Nagsabi pa si Pablo, “Kaya, dapat nindong maaraman na an mensahe nin Dios dapit sa kaligtasan ipinadara sa mga pagano; mahinanyog sinda!” 29 [Pakasabi ni Pablo kaini, naghale an mga Judio na nagpapasuruhay.] 30 Duwang taon na nag-erok si Pablo duman sa harong na inarkila niya. Gabos na minaduman saiya pinapadagos niya. 31 Hayag saka mayong olang na naghulit siya dapit sa Kahadean nin Dios asin nagtukdo dapit sa Kagurangnan na Jesu-Cristo.
1 Surat na hale ki Pablo na sorogoon ni Cristo Jesus, pinili asin inapod nin Dios na magin apostol tanganing maghulit kan Marahay na Bareta niya. 2 An Marahay na Bareta ipinanuga nin Dios kaidto sa paagi kan saiyang mga propeta, panuga na nakasurat sa mga Banal na Kasuratan. 3 An Marahay na Baretang iyan manongod sa saiyang Aki, an Kagurangnan tang Jesu-Cristo. Bilang tawo, si David an saiyang ginikanan 4 asin ipinahayag siya bilang Aki nin Dios sa kapangyarihan kan Espiritu nin kabanalan, huli kan saiyang pagkabuhay liwat sa mga gadan. 5 Sa paagi niya, tinawan ako nin Dios kan balaog nin pagkaapostol tanganing huli ki Cristo madara ko an gabos na nasyon sa pagtubod asin sa pagkuyog ki Cristo. 6 Kamong mga yaon sa Roma na sinusuratan ko kabilang man sa mga nasyon na inapod nin Dios na magin sadiri ni Jesu-Cristo. 7 Kaya sinusuratan ko kamo gabos diyan sa Roma na namomotan nin Dios saka pinili niyang magin banal: Mapasaindo an biyaya asin katoninongan na hale sa satong Dios Ama asin sa Kagurangnan na Jesu-Cristo. 8 Enot, pinapasalamatan ko an Dios sa paagi ni Jesu-Cristo dahel saindo gabos, huli ta an saindong pagtubod bantog na sa bilog na kinaban. 9 Saksi ko an Dios na danay ko kamong iniiba sa pamibi ko—an Dios na pinaglilingkodan ko nin tudok sa puso sa paagi kan paghulit kan Marahay na Bareta dapit sa saiyang Aki. 10 Hinahagad ko sa Dios na papangyarihon man logod na madalaw ko na kamo. 11 Boot ko nanggad kamong mahiling tanganing mahirasan kamo nin biyaya na espirituwal nganing pakosogon kamo. 12 An boot kong sabihon, pareho kitang mapapakosog; mapapakosog kamo kan sakong pagtubod, saka ako man kan saindong pagtubod. 13 Mga tugang, boot kong ipaaram saindo na dakul na beses ko nang pinagmawot na madalaw kamo, alagad sagkod ngunyan dai nalalawos. Boot kong makaani nin mga paratubod diyan saindo, arog kan ginibo ko sa ibang lugar kan mga pagano. 14 Katongdan ko na maghulit sa gabos na tawo, sibilisado man o bako, may inadalan man o mangmang. 15 Ini an dahelan kaya boot kong ipaghulit an Marahay na Bareta saindo diyan sa Roma. 16 Dai ko ikinakasopog an Marahay na Bareta manongod ki Cristo, huli ta iyan an kapangyarihan nin Dios na nagliligtas sa gabos na igwa nin pagtubod, enot sa mga Judio, dangan sa mga pagano. 17 Huli ta ipinapahayag kan Marahay na Bareta kun paano pinangagin matanos nin Dios sa saiya an tawo: sa paagi nin pagtubod magpoon sa kapinonan sagkod sa kataposan. Siring sa nasusurat, “An tawong pinangagin matanos sa Dios sa paagi nin pagtubod, mabubuhay.” 18 Hale sa langit nahahayag an kaanggotan nin Dios sa mga tawong naggigibo nin karatan asin katampalasan, huli ta an katotoohan tinatahoban kan maraot nindang mga gibo. 19 Pinapadusahan sinda nin Dios huli ta siya mismo an malinaw na nagpahayag sainda kan mga bagay na pwede nindang maaraman manongod saiya. 20 Dai nanggad sinda nin dahelan huli ta poon na lalangon niya an kinaban, maliwanag na nahiling ninda an saiyang nakatagong naturalesa na iyo an saiyang kapangyarihan na mayong kataposan asin an saiyang pagka-Dios. Nahiling ninda iyan sa paagi kan mga bagay na ginibo niya. 21 Maski midbid ninda an Dios, dai ninda siya tinawan kan kaomawan bilang Dios, asin dai sinda nagpasalamat saiya. Kundi nagparaisip sinda nin mga bagay na mayong halaga asin nadikloman an isip ninda. 22 Nagsabi sindang mga madonong sinda, alagad sa katunayan sinda mga lolong. 23 Tinalikodan ninda an Dios na mayong kagadanan; an sinamba ninda iyo an mga ginibong ladawan na kabaing sa mga tawo o mga gamgam o mga hayop na apat an bitis asin mga hayop na nagkakamang. 24 Kaya pinabayaan sinda nin Dios sa mga maati nindang gibo; naggiribo sinda nin kadustaan sa saindang mga hawak. 25 Tinalikodan ninda an katotoohan manongod sa Dios dangan nagtubod sinda sa kaputikan. Sinamba ninda saka pinaglingkodan an linalang, bako an Kaglalang na iyo an dapat omawon sagkod pa man! Amen. 26 Huli kaiyan, pinabayaan sinda nin Dios sa gibo nindang makasosopog. An mga babae nakikidorog sa kapwa babae. 27 Siring man, an mga lalaki bako nang sa babae nakikidorog, kundi naglalaad sinda sa kamawotan para sa kapwa lalaki. Naggibo sinda nin kadustaan lalaki sa lalaki, kaya itinao na sainda an padusa na maninigo sa gibo nindang karatan. 28 Huli ta habo sindang magmidbid sa Dios, pinabayaan na niya sinda sa mga maaati nindang kaisipan, saka sa mga sala nindang gibo. 29 Pano sinda nin gabos na katampalasan, karatan, kapasloan asin bisyo. Mga maori sinda, mga paragadan, parapakiiwal, madaya saka maati an isip. Tsismoso sinda, 30 mga paralibak, naoongis sa Dios, mga daing ugale, mapalangkaw asin mapaabaw-abaw; mga paratogdas nin karatan, mga sutil sa magurang; 31 mga lolong, mga bakong maimbod, mga mayong puso asin pagkaherak sa kapwa. 32 Aram nindang sinasabi sa katogonan nin Dios na maninigong gadanon an mga tawong arog kaiyan an ginigibo, alagad padagos pa sinda sa paggibo nin maraot asin inooyonan pa ninda an mga naggigibo nin siring.
1 Kaya, katood ko, dawa siisay ka pa, mayo ka nin dahelan na maghukom sa iba. Sa paghukom mo sa iba, kinokondenar mo man an sadiri mo, huli ta ika na naghuhukom minagibo man kan gibo ninda. 2 Aram tang tama an Dios sa paghukom sa mga tawong arog kaiyan an gibo. 3 Naghohona ka katood ko, na makakadulag ka sa paghukom nin Dios kun hukoman mo an naggigibo nin sala, na ginigibo mo man? 4 O tibaad hinahaboan mo an saiyang dakulang pagkamaboot, pagkamatinios asin pagkapasensyoso? Dai mo aram na maboot siya saimo huli ta boot ka niyang magbakle? 5 Alagad huli sa katagasan kan saimong puso asin dai pagsolsol, pinapagabat mo an padusa saimo sa Aldaw na ipahayag an kaanggotan asin an matanos na paghukom nin Dios. 6 Babalosan nin Dios an lambang saro sosog sa saiyang gibo. 7 An mga tawong padagos na naggigibo nin marahay, saka naghahanap nin kamurawayan, nin kaomawan asin buhay na daing kagadanan, tatawan nin Dios nin buhay na daing kataposan. 8 Alagad an mga tawo na sadiring karahayan sana an iniisip asin habong magmidbid kan tama, huli ta mas sinusunod ninda an sala, maako kan makuring kaanggotan nin Dios. 9 Sakit saka dusa an aakoon kan gabos na tawong maraot an gibo, enot an mga Judio, dangan an mga Griyego. 10 Alagad kamurawayan, kaomawan, asin katoninongan an itatao nin Dios sa gabos na naggigibo nin marahay, enot sa mga Judio, dangan sa mga Griyego. 11 Huli ta an Dios mayo nin pinapalaen. 12 An gabos na nagkakasala na bakong sakop kan Katogonan ni Moises, magagadan na suhay sa Katogonan. An gabos na nagkakasala na sakop kan Katogonan, huhukoman sosog sa Katogonan. 13 Huli ta bakong sa pagdangog kan Katogonan ginigibong matanos nin Dios an tawo, kundi huli sa pag-otob kan ipinagboboot kaiyan. 14 An mga pagano mayo kan Katogonan ni Moises, alagad kun an ginigibo ninda sosog sa nasasabi sa Katogonan, idto nagigin katogonan para sainda, maski mayo sinda kan Katogonan. 15 An mga gawe ninda nagpapahiling na nakasurat sa puso ninda an ipinagboboot kan Katogonan. Pinapatunayan man iyan kan konsyensya ninda, huli ta kun minsan binabasol sinda kan saindang pag-isip asin kun minsan sinusurog sinda. 16 Mangyayari ini sa Aldaw na hukoman nin Dios sa paagi ni Jesu-Cristo an mga hilom na iniisip kan tawo, sosog sa Marahay na Bareta na ipinaghuhulit ko. 17 Sinasabi mong saro kang Judio, nananarig ka sa Katogonan ni Moises saka ipinag-oorgulyo mo an relasyon mo sa Dios. 18 Aram mo an kabotan nin Dios; nanodan mo man sa Katogonan an pagpili kan tama. 19 Naghohona ka na parakabit ka nin buta asin ilaw para sa mga nasa kadikloman; 20 na parasagwe ka kan mga lolong saka paratukdo kan mga mangmang. Bilog an paglaom mo na anoman an sabihon mo totoo, huli ta tatao ka kan Katogonan. 21 Nagtutukdo ka sa iba, tadaw ta dai mo tukdoan an sadiri mo? Naghuhulit kang, “Dai ka maghabon” alagad ika, dai naghahabon? 22 Nagsasabi kang, “Dai ka magdorog sa bako mong agom” alagad ika, dai ka nakikidorog sa bako mong agom? Nauuyam ka sa mga dios-dios, alagad tadaw ta pinaghahabonan mo an mga templo? 23 Ipinaghahambog mo na igwa ka kan katogonan, alagad tadaw ta dai mo ginagalangan an Dios sa paglapas mo kan katogonan niya? 24 Nasasabi sa kasuratan, “Dahel saindong mga Judio, an Dios pinapakaraot kan mga pagano.” 25 An pagkaniserkomsisyonado mo may halaga sana kun kinukuyog mo an Katogonan, alagad kun dai mo iyan kinukuyog, garo ka man sana bakong serkomsisyonado. 26 Kun an dai sinerkomsisyon nagkukuyog kan Katogonan, bakong ibibilang siya nin Dios na garo siyang serkomsisyonado? 27 Kaya kamong mga sinerkomsisyon na igwang nakasurat na Katogonan alagad naglalapas kaiyan, kokondenaron kan mga bakong serkomsisyonado na nagkukuyog kan Katogonan. 28 An pagigin tunay na Judio nin sarong tawo bakong huli ta igwa siya nin tanda sa hawak; dai siya nagigin tunay na serkomsisyonado huli ta sinerkomsisyon siya sa laman. 29 Kundi, an tunay na Judio iyo an Judio sa puso; an tunay na pagkaniserkomsisyon iyo an pagkaniserkomsisyon sa boot, sosog sa Espiritu Santo asin bakong sa nakasurat na Katogonan. An tawong siring kaiyan inoomaw nin Dios, bako nin tawo.
1 Kun siring, ano an karahayan kan pagigin sarong Judio sa pagano? May halaga daw an pagigin (pagka)parkaniserkomsisyonado? 2 Kadakul! Enot, sa mga Judio pinaniwala nin Dios an saiyang mensahe. 3 Ano kun igwa sa saindang dai nagin maimbod? Magigin dahelan daw iyan na dai na magigin maimbod an Dios? 4 Bako! Maski magin putikon an gabos na tawo, danay na magigin totoo an Dios, siring sa nasusurat, “Kaipuhan mahiling na tama ka; kun hukoman ka kaipuhan manggana ka.” 5 Alagad ano an sasabihon ta kun an sala tang gibo iyo mismo an nagpapahayag na tama an Dios? Masabi daw kita na bakong tama an Dios sa pagpadusa sato? (Siring an kaisipan nin tawo.) 6 Dai! Huli ta kun an Dios bakong matanos, paano niya huhukoman an kinaban? 7 Alagad kun sa paagi kan pagputik ko, orog na mahihiling an pagigin totoo nin Dios, asin orog na magtatao saiya nin kaomawan, tadaw ta kinokondenar pa niya ako bilang sarong parakasala? 8 Tadaw ta dai kita maggibo nin maraot tanganing lumataw an marahay? Ini daa an itinutukdo ko, an sabi kan nagkapirang nagpapakaraot sako! Alagad an mga tawong iyan maninigong kondenaron. 9 Ano palan? Mas marahay daw an kamugtakan tang mga Judio ki sa iba? Bako nanggad! Pinatunayan ko, na an gabos na tawo, Judio o bako, anas nasa irarom kan kapangyarihan nin kasalan. 10 Siring sa nasusurat, “Mayo nin sarong tawo na matanos, 11 mayo ni sarong nakakasabot, o naghahanap sa Dios. 12 Gabos sinda nagbaya sa Dios, gabos nagkasala. Mayong naggigibo nin marahay, mayo maski saro. 13 An saindang halonan sarong bukas na lulubngan, ginagamit ninda an saindang dila sa pagdaya. Mga mararang tataramon, na garo rara nin halas, an nagluluwas sa saindang ngoso; 14 pano nin muda asin malalanit na tataramon an ngabil ninda. 15 Marikas sinda sa pagkulog saka sa paggadan. 16 kalaglagan asin kasakitan an walat ninda saen man sinda magduman. 17 Dai sinda tatao kan dalan nin katoninongan, 18 ni nakanood na matakot sa Dios.” 19 Ngunyan aram tang an nasasabi sa Katogonan gabos ipinapanongod sa mga tawong nasasakopan kan Katogonan, tanganing mayo nanggad nin dahelan an siisay man, asin tanganing an bilog na kinaban iatubang sa paghukom nin Dios. 20 Huli ta mayo nin siisay man na magigin matanos sa Dios huli sana sa pagsunod kan Katogonan; an Katogonan iyo an nagpapamidbid sa tawo na siya nagkasala. 21 Alagad ipinahayag na ngunyan kun paano nin Dios pinangagin matanos an tawo saiya. Iyan bakong sa paagi nin Katogonan, maski an Katogonan asin an mga propeta nagpatotoo dapit kaiyan. 22 Pinangagin matanos nin Dios an tawo sa paagi kan pagtubod ninda ki Jesu-Cristo. Ginibo iyan nin Dios sa gabos na nagtutubod ki Cristo. Mayo nin kalaenan an gabos na tawo, 23 huli ta an gabos nagkasala asin harayo sa kamurawayan nin Dios. 24 Alagad huli sa biyaya na itinao nin Dios, an gabos pinangagin matanos niya sa saiya sa paagi ni Jesu-Cristo na nagtubos sainda. 25 Idinolot nin Dios si Jesu-Cristo, na sa pagpabulos niya kan saiyang dugo, siya an nagin dalan sa kapatawadan nin mga kasalan kan mga nagtutubod saiya. Ginibo ini nin Dios sa pagpahiling na siya matanos. Kaidto, matinios siya asin pinagpasipara niya an mga kasalan kan mga tawo. Alagad ngunyan, huhukoman niya an saindang mga kasalan tanganing ipamidbid an saiyang katanosan. Sa paaging ini mahihiling na siya matanos asin na pinapangagin niyang matanos sa saiya an mga tawong nagtutubod ki Jesu-Cristo. 27 Kaya ano an ipinag-oorgulyo ta? Mayo! Tano ta mayo? Ini daw huli ta nagkukuyog kita kan Katogonan? Bako, kundi huli ta nagtutubod kita ki Jesus. 28 Kaya an tawo pinapangagin matanos nin Dios sa saiya sa paagi nin pagtubod, bakong huli sa pagkuyog kan Katogonan. 29 Ano an Dios, Dios sana kan mga Judio? Bakong Dios man siya kan mga pagano? Iyo baga. 30 Saro sana an Dios; gigibohon niyang magin matanos sa saiya an mga Judio huli sa pagtubod ninda, siring man an mga pagano. 31 Isinisikwal ta na daw an Katogonan huli sa pagtubod na ini? Dai; kundi pinapakosog ta iyan.
1 Ano naman an masasabi ta dapit ki Abraham na ginikanan kan samong rasa? 2 Kun pinangagin siyang matanos nin Dios huli sa saiyang mga ginibo, igwa kutana siya nin ipag-oorgulyo. Alagad dai siya makakapag-orgulyo sa atubang nin Dios. 3 Nasasabi sa kasuratan, “Si Abraham nagtubod sa Dios, asin huli kan pagtubod niyang iyan, inako siya nin Dios bilang matanos.” 4 An itinatandan sa tawong nagtatrabaho dai ibinibilang na regalo kundi bayad saiya. 5 Alagad an dai nagsasarig sa mga gibo niya, kundi nagtutubod sa Dios na nagtatao nin katanosan sa sarong parakasala, pinapangagin matanos nin Dios sa saiya huli sa saiyang pagtubod. 6 Iyo ini an boot sabihon ni David kan sabihon niya na paladan an tawong inaako nin Dios bilang matanos bakong huli sa anoman na gibo kan tawong iyan: 7 ”Paladan idtong pinatawad an mga katampalasan; idtong pinatawad an mga kasalan! 8 Paladan an tawo na an mga kasalan dai na sisingilon nin Kagurangnan!” 9 An kapaladan daw na ini para sa mga sinerkomsisyon sana? Bako! Para man iyan sa mga dai sinerkomsisyon. An sinabi ta sosog sa kasuratan, “Si Abraham nagtubod sa Dios, asin huli kaiyan inako siya nin Dios bilang matanos.” 10 Kasuarin ini nangyari? Bago siya sinerkomsisyon o pakatapos? Nangyari ini bago siya sinerkomsisyon, bakong pakatapos. 11 An pagkaniserkomsisyonado niya tanda na inako siya nin Dios na matanos huli kan pagtubod niya bago pa siya sinerkomsisyon. An katuyohan iyo na siya an magigin ama kan gabos na nagtutubod sa Dios na inaako nin Dios na matanos, maski dai sinda sinerkomsisyon. 12 Si Abraham ama man kan mga sinerkomsisyon; an boot sabihon kaini, bako sanang mga sinerkomsisyon kundi mga namumuhay sosog sa paarog nin pagtubod na ipinahiling kan samong ama na si Abraham bago siya sinerkomsisyon. 13 Ipinanuga nin Dios ki Abraham saka sa saiyang kapagarakian na aakoon ninda an kinaban bilang pamana, bakong huli ta si Abraham nagkuyog kan Katogonan, kundi huli ta nagtubod siya sa Dios asin inako nin Dios bilang matanos. 14 Kun an mga nag-ootob kan Katogonan iyo an tatawan nin pamana, mayo nin pakinabang an pagtubod nin tawo asin mayo nin halaga an panuga nin Dios. 15 An Katogonan nagdadara kan padusa; alagad kun mayo nin katogonan, mayo man nin paglapas kaiyan. 16 Kaya an pagtubod iyo an binasaran kan panuga, tanganing an panugang iyan garantisadong magin regalo nin Dios para sa gabos na kapagarakian ni Abraham—bako sanang para sa mga nag-ootob kan Katogonan, kundi para man sa mga nagtutubod arog ki Abraham. Siya an ama nyato gabos, 17 siring sa nasusurat, “Ginibo takang ama nin dakul na nasyon.” Kun siring, marahay an panuga huli ta hale iyan sa Dios na pinagtutubod ni Abraham—siya an Dios na nagbubuhay liwat sa mga gadan asin nagboboot na mabuhay an mga dai pa lamang nabuhay. 18 Nagtubod si Abraham saka naglaom, maski mayo nang paglaom, kaya siya nagin “ama nin dakul na nasyon.” Siring sa sinabi saiya, “An saimong kapagarakian magigin dakul arog kan mga bitoon.” 19 Masanggatos na kaidto an edad niya, alagad dai nagluya an saiyang pagtubod, dawa aram niyang maluya na an saiyang hawak asin aram man niya na si Sara baog. 20 Dai nagluya an saiyang pagtubod manongod sa panuga nin Dios. Nagin makosog siya sa pagtubod asin inomaw niya an Dios. 21 Aram niyang magigibo nin Dios an ipinanuga saiya. 22 Kaya huli kan pagtubod ni Abraham, “inako siya nin Dios bilang matanos.” 23 An mga tataramon na “inako siya nin Dios bilang matanos” isinurat bakong para ki Abraham sana, 24 kundi para man sato na mga nagtutubod sa Dios na iyo an nagbuhay liwat ki Jesus na Kagurangnan ta. 25 Ginadan si Jesus huli kan satong mga kasalan, asin binuhay siya liwat tanganing magin matanos kita sa Dios.
1 Kaya huli ta pinangagin kitang matanos nin Dios huli sa pagtubod, igwa kita nin katoninongan saiya huli ki Jesu-Cristo na satong Kagurangnan. 2 Huli saiya, nakamtan ta an biyaya nin Dios na satong namamatean ngunyan. Kaya nag-oogma kita sa paglaom na magkakaigwa kita nin kahirasan sa kamurawayan nin Dios. 3 Nag-oogma man kita sa satong mga kasakitan huli ta aram ta na an kasakitan nagbubunga nin pakatagal, 4 asin an pakatagal nagbubunga nin pag-oyon nin Dios, asin an pag-oyon nin Dios nagbubunga nin paglaom. 5 Dai kita pinapasopog kan paglaom na ini, huli ta pinano nin Dios an satong mga puso kan saiyang pagkamoot sa paagi kan Espiritu Santo na itinao niya sato. 6 Kan kita mga maluya pa, nagadan si Cristo para sa mga makasalan, sa panahon na itinalaan nin Dios. 7 Masakit an magpagadan para sa sarong matanos na tawo, alagad pwedeng may mangahas na magdusay nin buhay para sa tawong marahay. 8 Alagad ipinahiling nin Dios an saiyang dakulang pagkamoot sato kan si Jesus nagadan para sato kan kita mga parakasala pa! 9 Ngunyan na pinangagin matanos kita sa Dios huli sa saiyang dugo, orog pa niya kitang ililigtas sa kaanggotan nin Dios. 10 Dati mga kaiwal kita nin Dios, alagad ngunyan nagin katood na niya kita dahel kan pagkagadan kan saiyang Aki. Kaya ngunyan, orog na kitang ligtas huli ta buhay si Cristo. 11 Bako sana iyan, nag-oogma kita sa Dios huli sa Kagurangnan tang si Jesu-Cristo, na dahel saiya kita naging katood nin Dios. 12 An kasalan nakalaog sa kinaban sa paagi nin sarong tawo; asin an kagadanan, huli kan kasalan niya. Kaya nakalakop an kagadanan sa gabos na tawo, huli ta nagkasala an gabos. 13 Bago itinao an Katogonan, yaon na an kasalan sa kinaban; alagad huli ta mayo nin katogonan, mayo man nin ibinibilang na kasalan. 14 Alagad naghade an kagadanan magpoon ki Adan sagkod ki Moises, maski sa mga dai nagkasala nin arog kan kasalan ni Adan. Si Adan anino kan sarong maabot. 15 Alagad bakong magkapareho an duwang ini, huli ta an regalo nin Dios laen nin marahay sa kasalan ni Adan. Totoong dakul na tawo an nagadan huli sa pagkagadan ni Adan. Alagad mas mapangyari an biyaya nin Dios asin an saiyang regalo sa paagi kan biyaya kan sarong tawo, si Jesu-Cristo. 16 Bako man magkapareho an regalo nin Dios saka an bunga kan kasalan ni Adan. Padusa an nagin bunga kan paglapas ni Adan, alagad maski kadakul na kasalan an ginibo kan mga tawo, kapatawadan an nagin bunga kan regalo nin Dios. 17 Totoo na huli sa kasalan kan sarong tawo, naghade an kagadanan; alagad huli sa ginibo kan saro man na tawo, si Jesu-Cristo, orog an makakamtan kan mga tawong nagin matanos sa Dios saka nag-ako kan saiyang nagsusupay na biyaya. Sinda maghahade sa buhay sa paagi ni Jesu-Cristo. 18 Kaya siring na huli sa kasalan nin sarong tawo sinilotan an gabos, dahel man sa matanos na gibo nin sarong tawo, an gabos kinalda sa kasalan dangan nagkaigwa nin buhay. 19 Kun huli kan pagsuhay nin sarong tawo, kadakul kan nagin parakasala; dahel man kan pagkuyog nin sarong tawo, dakul an magigin matanos sa Dios. 20 An Katogonan itinao tanganing dugangan an kasalan; alagad mantang nagdadagdag an kasalan, nag-oorog man an biyaya nin Dios. 21 Kaya siring na an kasalan nagdara nin kagadanan, an biyaya nin Dios nagdara sato, na mga pinangagin matanos, nin buhay na daing kataposan sa paagi ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan.
1 Kaya ano an sasabihon ta? Magpapadagos daw kita sa pagkasala tanganing orog na magdakul an biyaya nin Dios? 2 Dai! Gadan na kita sa kasalan kaya paano pa kita mabubuhay diyan? 3 Dai nindo aram na kitang mga binunyagan ki Cristo Jesus, binunyagan man sa saiyang kagadanan? 4 Kaya ilinubong kita kaiba ni Cristo sa paagi kan bunyag sa kagadanan, tanganing arog saiya na binuhay liwat kan kamurawayan kan Ama, kita man pwedeng magkaigwa nin bagong buhay. 5 Huli ta kun nakisumaro kita ki Cristo sa kagadanan na arog kan kagadanan niya, siring man, makikisumaro kita saiya sa pagkabuhay liwat na arog kan pagkabuhay niya liwat. 6 Aram ta na an dati tang pagkatawo ipinako sa krus kaiba ni Cristo, tanganing malaglag an makasalan na hawak asin dai na kita magin oripon nin kasalan. 7 Huli ta an tawong gadan na, talingkas sa kapangyarihan kan kasalan. 8 Kun kita nagadan kaiba ni Cristo, nananarig kita na mabubuhay man kita kaiba niya, 9 huli ta aram ta na si Cristo binuhay liwat asin dai na nanggad magagadan; mayo nang kapangyarihan saiya an kagadanan. 10 Kan magadan si Cristo makasaro sana siyang nagadan para sa kasalan; alagad an buhay niya ngunyan, buhay para sa Dios. 11 Kaya ibilang man nindong kamo gadan sa kasalan alagad buhay sa Dios, huli ki Cristo Jesus. 12 Dai na nindo tugotan na maghade an kasalan sa saindong hawak na magagadanon, tanganing dai kamo magkuyog kan mga kamawotan kaiyan. 13 Dai nindo ipaghunod an anoman na kabtang kan saindong hawak sa kasalan bilang kasangkapan sa paggibo nin karatan, kundi idusay nindo an saindong buhay sa Dios bilang mga tawong nagadan alagad binuhay liwat. Idolot nindo saiya an bilog nindong buhay bilang kasangkapan sa paggibo nin katanosan. 14 Dai kamo dapat na magpasakop sa kasalan, huli ta bako na kamong nabubuhay sa irarom kan katogonan kundi sa irarom kan biyaya nin Dios. 15 Kun siring, ano palan? Magkasala daw kita huli ta bako na kita nasa irarom kan katogonan kundi nasa irarom na kan biyaya nin Dios? Dai! 16 Aram nindo na kun magpaoripon kamo, sakop kamo kan kagurangnan nindo asin an pagboot niya an kinukuyog nindo. Kun sa kasalan kamo magpaoripon, madara iyan saindo sa kagadanan; kun sa pagkamakinuyog-kuyog, madara iyan saindo sa katanosan. 17 Totoo na kamo mga oripon kaidto kan kasalan, alagad salamat sa Dios ta ngunyan nagkukuyog na kamo nin tudok sa puso kan mga katukdoan na inako nindo. 18 Pinatalingkas kamo sa kasalan asin nagin mga oripon nin katanosan. 19 (Mga simpleng tataramon sana an ginagamit ko huli kan saindong kaluyahan.) Kun kaidto ihinunod nindo an saindong hawak sa mga kadustaan saka nagin orog kamo karaot, ngunyan kaipuhan idusay nindo an saindong hawak sa katanosan para sa mga banal na katuyohan. 20 Kan kamo mga oripon pa nin kasalan, bako kamong sakop kan katanosan. 21 Alagad anong karahayan an nakua nindo sa paggibo kan mga bagay na idto na ngunyan ikinakasopog nindo? An bunga kan mga bagay na idto, kagadanan! 22 Ngunyan na talingkas na kamo sa kasalan asin nagin mga oripon nin Dios, nag-aako na kamo nin kabanalan na an bunga, buhay na mayong kataposan. 23 Huli ta an kabayadan nin kasalan iyo an kagadanan; alagad an regalo nin Dios iyo an buhay na mayong kataposan ki Cristo Jesus na satong Kagurangnan.
1 Mga tugang, aram nindo an togon, kaya nasasabotan nindo na an sarong tawo sakop kan togon sagkod sana na siya nabubuhay. 2 Kaya sosog sa togon, an sarong babae sakop kan agom niya sagkod na buhay ini; alagad kun gadan na an lalaki, an agom na babae bako nang sakop kan togon na nagbugkos saiya. 3 Kaya kun makisaro siya sa ibang lalaki mantang buhay pa an agom, nagkakasala siya nin adulteryo. Alagad kun gadan na an agom kan babae, dangan nagpaagom giraray siya, dai siya nagkakasala nin adulteryo, huli ta bako na siyang sakop kan togon. 4 Siring man, mga tugang, ligtas na kamo sa kapangyarihan kan Katogonan—huli ta kabtang kamo kan hawak ni Cristo; asin ngunyan sadiri na kamo ni Cristo na nabuhay liwat tanganing magin mahalaga kita sa paglingkod sa Dios. 5 Huli ta kan kita nabubuhay pa sosog sa laman, an satong makasalan na mga kamawotan na pinukaw kan Katogonan aktibong marahay sa satuya asin ini nagbubunga nin kagadanan. 6 Alagad ngunyan ligtas na kita sa Katogonan; ligtas sa kapangyarihan kan nag-oripon sato. Kaya ngunyan naglilingkod kita sa Dios, sosog sa bagong buhay nin Espiritu, bakong sosog sa daan na buhay kan nakasurat na katogonan. 7 Masabi daw kita na maraot an Katogonan? Dai nanggad! An Katogonan an nagpaliwanag sako kun ano an kasalan. Kun dai sinabi sa Katogonan an “Dai ka maara sa anoman na bakong saimo,” dai ko kutana maaraman kun ano an pagkaara. 8 Alagad dahel sa togon na iyan nagkaigwa nin oportunidad an kasalan na pukawon sako an gabos na klase nin pagkaara. Kun mayo nin Katogonan, gadan an kasalan. 9 Kaidtong mayo nin katogonan, buhay ako. Kan igwa na kan togon, nagkaigwa nin buhay an kasalan, asin ako an nagadan. 10 Kaya an togon na an katuyohan iyo an magtao nin buhay, nagin kagadanan logod para sako. 11 Huli ta nagkaigwa nin oportunidad an kasalan dahel kan togon; dinaya ako kan kasalan saka ginadan sa paagi kan togon na iyan. 12 Kaya banal an Katogonan, asin banal man an togon, tama saka marahay. 13 Nangangahulogan daw iyan na an marahay nagin dahelan kan sakong kagadanan? Dai! An kasalan an nagin dahelan kan sakong kagadanan sa paagi kan karahayan, tanganing ikapahiling an tunay na kolor kan kasalan. Kaya sa paagi nin togon ipinapahiling na maraot na gayo an kasalan. 14 Aram ta na an Katogonan espiritwal; alagad ako tawo, oripon nin kasalan. 15 Dai ko nasasabotan kun tadaw ta arog kaini an gibo ko. Dai ko ginigibo an boot kong gibohon kundi idtong ikinakaongis ko. 16 Ngunyan, kun ginigibo ko an habo kong gibohon, nagpapahiling iyan na oyon ako na an Katogonan tama. 17 Kaya bako nang ako an naggigibo kan bagay na ini kundi an kasalan na yaon sako. 18 Aram ko na mayong marahay na yaon sako, boot sabihon, sa sakong laman. Huli ta maski boot kong maggibo nin marahay, dai ko iyan nagigibo. 19 Embes na gibohon ko an marahay na boot ko, an maraot logod na habo ko iyo an ginigibo ko. 20 Kun ginigibo ko an habo kong gibohon, nangangahulogan iyan na bako na ako an naggigibo kaiyan, kundi an kasalan na yaon sako. 21 Nasabotan ko na an nangyayari sako iyo ini: kun boot kong maggibo nin marahay, an maraot harani sako. 22 Sa puso ko, maogma kong sinusunod an katogonan nin Dios. 23 Alagad nahihiling ko sa sakong hawak na may ibang katogonan na minasalungat sa katogonan na nasa boot ko. Huli kaiyan, nagigin akong bilanggo sa katogonan nin kasalan na nag-eerok sa hawak ko. 24 Herak man sako! Siisay an makalda sako sa hawak na ini na minadara sako sa kagadanan? 25 Salamat sa Dios na nagkalda sako sa paagi ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan! Kaya ini ngunyan an kamugtakan ko: inootob ko an katogonan nin Dios sa isip sana, alagad an sakong laman nagsusunod sa katogonan nin kasalan.
1 Kaya mayo na nin paghukom sa mga tawong namumuhay ki Cristo Jesus. 2 Huli ta an katogonan kan Espiritu, na nagtatao nin buhay sato dahel sa pakisumaro ki Cristo Jesus, nagkalda sako sa katogonan nin kasalan asin nin kagadanan. 3 Ginibo nin Dios an dai magibo kan Katogonan ni Moises huli ta maluya an laman. Sinilotan nin Dios an kasalan na nasa tawo kan ipadara niya an sadiri niyang Aki, na nagin siring sa tawo, bilang atang para sa kasalan. 4 Ginibo ini nin Dios nganing maotob sato an matanos na kahagadan kan Katogonan, na kita mamuhay sosog sa Espiritu asin bakong sosog sa laman. 5 Huli ta an mga namumuhay sosog sa laman, nag-iisip kan mga bagay na sa laman; alagad an mga namumuhay sosog sa Espiritu, nag-iisip kan mga bagay na sa Espiritu. 6 An pag-isip kan mga bagay na sa laman nagbubunga nin kagadanan; an pag-isip kan mga bagay na sa Espiritu nagbubunga nin buhay saka katoninongan. 7 Kaiwal nin Dios an mga nag-iisip kan mga bagay na sa laman, huli ta dai sinda nagkukuyog sa katogonan nin Dios saka dai nanggad sinda makakakuyog kaiyan. 8 An mga nagkukuyog kan laman dai nanggad makakapaogma sa Dios. 9 Alagad dai kamo namumuhay sa laman kundi sa Espiritu, kun talagang an Espiritu nin Dios yaon saindo. An siisay man na mayo kan Espiritu ni Cristo bakong sadiri ni Cristo. 10 Alagad kun si Cristo nabubuhay saindo, maski magadan an saindong hawak huli kan kasalan, an espiritu nindo buhay huli ta ginibo kamong matanos nin Dios. 11 Kun nag-eerok saindo an Espiritu nin Dios na iyo an nagbuhay liwat ki Jesus, an Dios man na iyan an matao nin bagong buhay sa saindong mga hawak na magagadanon sa paagi kan saiyang Espiritu na nag-eerok saindo. 12 Kaya mga tugang, igwa kita nin katongdan, alagad bakong sa pagsunod sa kabotan kan laman. 13 Huli ta kun namumuhay kamo sosog sa laman, magagadan kamo; alagad kun ginagadan nindo an mga gibo nindong maraot sa tabang nin Espiritu, mabubuhay kamo. 14 An gabos na nagsusunod sa Espiritu nin Dios, mga aki nin Dios. 15 Huli ta dai nindo inako an espiritu nin kaoripnan tanganing matakot giraray kamo, kundi inako nindo an espiritu nin pagigin aki nin Dios, dangan sa paagi kan kapangyarihan kan Espiritu nin Dios, makakaapod kita saiya, “Ama, Ama ko!” 16 An Espiritu mismo an nagpapatotoo, kaiba kan satong espiritu, na kita mga aki nin Dios. 17 Huli ta kita mga aki niya, kita mga paramana nin Dios asin kapwa paramana kaiba ni Cristo. Huli ta kun kaiba kita ngunyan sa kasakitan ni Cristo, makakaiba man kita sa saiyang kamurawayan. 18 Ibinibilang ko na an mga kasakitan ngunyan na panahon dai nanggad ikakapantay sa kamurawayan na ihahayag sato. 19 An gabos na linalang tudok sa puso na naghahalat na ihayag kan Dios an saiyang mga aki. 20 Kinondenar na mawaran nin katuyohan an linalang, bakong huli sa kagustohan kan linalang kundi huli sa kabotan nin Dios. Alagad igwa nin paglaom 21 na an linalang patatalingkasan nin Dios tanganing dai na iyan malapa, asin tanganing makahiras sa mamurawayon na katalingkasan kan mga aki nin Dios. 22 Aram ta na sagkod ngunyan an bilog na linalang nag-aagrangay sa kulog arog kan babaeng kinukulog kun nangangaki. 23 Alagad bako sana an bilog na linalang an nag-aagrangay, kundi kita man na nag-ako na kan Espiritu na iyo an enot kan mga regalo nin Dios sato. Sa satuyang boot nag-aagrangay man kita, mantang pinaghahalat ta an Dios na gibohon kitang mga aki niya saka tuboson an satong hawak sa pagkagapos. 24 Sa paglaom na iyan kita nakaligtas, alagad kun nahihiling na nyato an satong pinaglalaom, iyan bako talagang paglaom, huli ta an sarong bagay na nahihiling, dai na pinaglalaom. 25 Alagad kun an satong pinaglalaom sarong bagay na dai nahihiling, matinios na hinahalat ta nanggad iyan. 26 Siring man tinatabangan kita kan Espiritu sa satong mga kaluyahan. Dai kita tataong mamibi siring sa maninigo, alagad an Espiritu na mismo an nakikimaherak sa Dios para sato, sa mga inagrangay na dai ta ikakapahayag sa mga tataramon. 27 An Dios na nakakaaram kan nasa puso nin tawo, nakakaaram kan boot sabihon kan Espiritu, huli ta an Espiritu namimibi sosog sa kabotan nin Dios para sa mga banal. 28 Aram ta na sa gabos na bagay an Dios naggigibo para sa karahayan kan mga namomoot saiya—an mga inaapod niya sosog sa saiyang katuyohan. 29 An mga pinili na nin Dios, linaen man niya tanganing magin arog sinda sa saiyang Aki, tanganing an Aki iyo an magin panganay sa dakul na magturugang. 30 Kaya an mga linaen nin Dios poon pa sa kapinonan, saiyang inapod; an mga inapod niya pinangagin niyang matanos sa saiya saka hinirasan niya kan saiyang kamurawayan. 31 Ano pa an masasabi ta dapit kaini? Kun an Dios kaapil ta, siisay an makakalaban sato? 32 Kun dai niya ngani ipinangalad an saiyang sadiring Aki, kundi itinao niya para sato gabos, an gabos na bagay pa daw an dai niya itao sato kaiba kan saiyang Aki? 33 Siisay an magsusumbong tumang sa mga pinili nin Dios? An Dios mismo an nagsasabing dai sinda nin kasalan. 34 Siisay palan an makondenar sainda? Si Cristo Jesus daw na nagadan, nabuhay liwat asin yaon na ngunyan sa too nin Dios, na nakikimaherak para sato? 35 Siisay an makakapasuhay sato sa pagkamoot ni Cristo? Makapasuhay daw sato an kahaditan, o kadipisilan, o pagpasakit, o kagutoman, o kaya kadukhaan, o pag-alaman, o kagadanan? 36 Siring sa nasusurat, “Huli saimo kami ginagadan sa bilog na aldaw; inaarog sa mga karnerong bubunoon.” 37 Dai! An gabos na ini madadaog ta huli ki Cristo, na namoot sato! 38 Huli ta ako minatubod na maski an kagadanan, an buhay, an mga anghel, an mga prinsipado, an mga uya na, an mga maabot pa, an mga kapangyarihan, 39 an kahalangkawan, an kahararoman, o an anoman na linalang dai pwedeng makapasuhay sato sa pagkamoot nin Dios na yaon ki Cristo Jesus na satong Kagurangnan.
1 Katotoohan an sinasabi ko; dai ako nagpuputik huli ta sadiri ako ni Cristo. An sakong konsyensya, na sakop kan Espiritu Santo, nagpapatotoo na dai ako nagpuputik, 2 kun nagsasabi ako na makuring gayo an kamondoan ko asin mayong kataposan an kulog sa puso ko 3 para sa mga tugang ko, an mga karasa ko. Mawot ko pang maldisyonon ako nin Dios asin isuhay ki Cristo para sainda. 4 Sinda an mga Israelita; ginibo niya sindang mga aki niya asin ipinahayag sainda an saiyang kamurawayan. Nakipagtipan siya sainda; itinao niya sainda an Katogonan. Yaon sainda an tunay na pagsamba; inako ninda an mga panuga nin Dios. 5 Gikan sinda sa bantog na mga Patriarka; sa rasa ninda gikan si Cristo kan siya magin tawo. Pag-omawon sagkod pa man an Dios na nagsasakop kan gabos! Amen. 6 Alagad dai ko sinasabi na an panuga nin Dios dai naotob; huli ta bakong gabos na gikan ki Israel kabilang sa banwaan nin Dios. 7 Bakong gabos na gikan ki Abraham kapagarakian niya; kundi an Dios nagsabi ki Abraham, “Sa paagi ni Isaac, magkakaigwa ka kan kapagarakian na panuga ko saimo.” 8 Ini nangangahulogan na bakong an mga aki sa laman an mga aki nin Dios; kundi an mga aking namundag sosog sa panuga, iyo an ibinibilang na tunay na kapagarakian. 9 Huli ta an panuga nin Dios ki Abraham iyo ini: “Sa tamang panahon mabalik ako, maabot ako asin magkakaigwa si Sara nin sarong aking lalaki.” 10 Bako sana ini. An duwang aking lalaki ni Rebeca saro sana an ama, an satong ginikanan na si Isaac. 11 Alagad tanganing an pagpili kan sarong aki magin sosog mananggad sa sadiring katuyohan nin Dios, nagsabi an Dios ki Rebeca, “An matua malingkod sa ngohod.” Sinabi niya ini bago pa sinda magkamurundag asin bago sinda makagibo nin anoman, marahay man o maraot; kaya an pagpili nin Dios huli sa saiyang pag-apod, bakong sa anoman na saindang ginibo. 13 Siring sa nasusurat, “Namotan ko si Jacob, alagad ikinaongis ko si Esau.” 14 Ano na an masasabi ta? Na an Dios may pinagkikilingan? Dai. 15 Huli ta nagsabi siya ki Moises, “Maheherak ako sa kiisay man na boot kong maherakan; magmamakulog ako sa kiisay man na boot kong pagmakulogan.” 16 Kaya an gabos bakong huli sa kabotan o gibo nin tawo, kundi huli sa pagkaherak nin Dios. 17 Huli ta nasa kasuratan an sinabi niya sa hade nin Egipto, “Ginibo takang hade tanganing sa paagi mo, ikapahiling ko an sakong kapangyarihan saka ikapahayag an ngaran ko sa bilog na kinaban.” 18 Kaya maheherakan niya an boot niyang maherakan; papatagason niya an puso kan boot niyang patagason. 19 Alagad masabi ka sako, “Kun totoo ini, tadaw ta an tawo an sinasala nin Dios? Huli ta siisay an makakasalungat sa kabotan nin Dios?” 20 Alagad siisay ka man na makikisimbagan sa Dios? Nakakahapot daw an dalipay na koron sa tawong naggibo saiya, “Tadaw ta ginibo mo akong siring kaini?” 21 An paragibo nin koron makakapagboot kun ano an boot niyang gibohon sa laboy; makakagibo siya nin duwang klaseng koron: an saro para sa espesyal na okasyon, an saro para sa aroaldaw na gamit. 22 Siring man kaiyan an ginibo nin Dios. Boot niyang ipahiling an saiyang kaanggotan saka ipahayag an saiyang kapangyarihan. Alagad tinios niya an mga tawong nagpaanggot saiya na maninigong tunawon. 23 Ginibo niya ini tanganing mabantog an kayamanan nin saiyang kamurawayan na itinao niya sato na mga naherakan niya asin mga inandam niya para sa saiyang kamurawayan. 24 Kita an mga inapod nin Dios, bako sana an gikan sa mga Judio kundi an gikan man sa mga pagano. 25 Ini an sinabi niya sa libro ni Oseas: “An banwaan na bako kong sadiri, aapodon kong ‘banwaan ko’; an nasyon na dai ko namotan kaidto, aapodon kong ‘sakong namomotan.’ 26 Sa mismong lugar na pinagsabihan sainda, ‘Bako ko kamong banwaan;’ duman sinda aapodon na ‘mga aki kan buhay na Dios.’” 27 Alagad dapit sa mga Israelita, nagsabi si Isaias, “Dawa pa magdakul siring sa baybay kan dagat an kapagarakian ni Israel, dikit sana sainda an makakaligtas, 28 huli ta hihidalion nin Kagurangnan an paghukom sa bilog na kinaban.” 29 Siring kaini an sinabi ni Isaias kaidto, “Kun an Kagurangnan nin mga hukbo dai nagwalat sato nin nagkapirang kapagarakian, kutana nagin arog kita sa mga syudad nin Sodoma saka Gomorra.” 30 Ngunyan masasabi ta na an mga pagano na dai naghingowang magin matanos sa Dios, iyo an nagin matanos huli sa pagtubod. 31 Alagad an mga Israelita na naghingowang magin matanos sa Dios sa paagi nin katogonan, dai nakaotob kan katogonan. 32 Tadaw ta dai? Huli ta an saindang paghingowa bakong huli sa pagtubod kundi sa mga gibo. Kaya nasingkog sinda sa “gapong singkogan” 33 na nasasambit sa kasuratan, “Hilinga, nagbugtak ako sa Sion nin sarong gapo na masisingkogan nin mga tawo, sarong gapo na makakapatumba sainda. Alagad an siisay man na magtubod saiya, dai mapapasopog.”
1 Mga tugang, an sakong pagmawot asin pamibi sa Dios sa bilog kong puso iyo na an kapwa ko mga Israelita makaligtas. 2 Makakapatotoo ako na talagang mga malodok sinda sa Dios, alagad an saindang pagkamalodok dai napapatugmad sa tunay na pakasabot. 3 Dai ninda nasasabotan an katanosan na gikan sa Dios, kaya naghahanap sinda nin sadiring paagi, embes na mag-oyon sa katanosan nin Dios. 4 Huli ta tinapos na ni Cristo an halaga kan Katogonan ni Moises, tanganing an gabos na nagtutubod saiya magin matanos sa Dios. 5 Ini an sinurat ni Moises mapadapit sa kun paano nagigin matanos an tawo sa Dios huli sa pagkuyog kan Katogonan: “An nag-ootob kan Katogonan mabubuhay huli kaiyan.” 6 Alagad ini an sinasabi sa kasuratan dapit sa kun paano nagigin matanos an tawo sa atubang nin Dios sa paagi nin pagtubod: “Dai ka magsaboot, ‘Siisay an masakat sa langit?’” (boot sabihon, tanganing pababaon si Cristo). 7 ”Dai ka man magsaboot, ‘Siisay an mahilig sa irarom kan daga?’” (boot sabihon, nganing bangonon si Cristo sa mga gadan). 8 An sinasabi sa katogonan iyo ini: “An tataramon nin Dios harani saimo, yaon iyan sa saimong ngoso saka sa saimong puso.” —boot sabihon, an tataramon nin pagtubod na samong ipinaghuhulit. 9 Kun ipinapahayag mong si Jesus iyo an Kagurangnan, saka minatubod ka sa saimong puso na binuhay siya liwat nin Dios sa mga gadan, makakaligtas ka. 10 An siisay man na nagtutubod nin tudok sa puso, nagigin matanos sa Dios; an siisay man na nagpapahayag kan pagtubod niya, nakakaligtas. 11 Nagsasabi an kasuratan, “Mayo nin siisay man na nagtutubod saiya na mapapasopog.” 12 Mayo nin kalaenan an mga Judio asin an mga pagano; an Kagurangnan iyo an Kagurangnan kan gabos, saka tinatawan niya nin dakul na biyaya an gabos na nag-aapod saiya. 13 Siring sa nasasabi sa kasuratan, “An gabos na nag-aapod sa ngaran nin Kagurangnan, makakaligtas.” 14 Alagad paano sindang mag-apod saiya kun dai man sinda nagtutubod? Paano sindang magtubod kun dai pa ninda nadadangog an dapit saiya? Paano man nindang madangog kun mayo man nin naghuhulit? 15 Paanong ipaghulit nin mga tawo an mensahe nin Dios kun dai man sinda sinugo? Siring sa nasusurat, “Magayon an mga bitis kan nagdadara kan Marahay na Bareta!” 16 Alagad bakong gabos na tawo minaako kan Marahay na Bareta. Si Isaias nagsabi, “Kagurangnan, siisay an nagtubod kan samong bareta?” 17 Kaya an pagtubod bunga kan pagdangog sa mensahe; an mensahe bunga kan paghulit dapit ki Cristo. 18 Ini an hapot ko: Totoo daw na dai ninda nadangog an mensahe? Nadangog ninda, huli ta nasusurat, “An saindang tingog nakalakop sa bilog na kadagaan, an saindang mga tataramon nakaabot sagkod sa mga poro kan kinaban.” 19 Mahapot giraray ako: Dai daw nakasabot an banwaan nin Israel? Si Moises an enot na minasabi, “Papaimonon ko kamo sa mga tawong bakong tunay na nasyon; papaanggoton ko kamo sa sarong nasyon na lolong.” 20 Mas pusoan si Isaias na minataram, “Nakua ako kan mga dai naghanap sako; nagpahiling ako sa mga dai naghapot kun haen ako.” 21 Alagad dapit sa mga taga Israel, ini an sinasabi ni Isaias, “Maghapon akong naghalat sa pag-abot kan nasyon na matagas an payo saka matumang sako.”
1 Kaya ini an hapot ko: Isinikwal na daw nin Dios an sadiri niyang banwaan? Dai! Israelita man ako; si Abraham an sakong ginikanan asin kabilang ako sa tribu ni Benjamin. 2 Dai isinikwal nin Dios an saiyang banwaan na pinili niya poon pa kaidto. Dai daw nindo aram an sinasabi kan kasuratan dapit ki Elias? Isinumbong niya sa Dios an mga taga Israel. 3 Sinabi niya, “Kagurangnan, ginadan ninda an saimong mga propeta saka ginaba ninda an saimong mga altar. Ako na sana an natada, asin boot pa ninda akong gadanon.” 4 Alagad ano an simbag saiya nin Dios? “Nagtada ako para sako nin pitong ribo katawo na dai nagsamba sa dios-dios na si Baal.” 5 Siring man ngunyan na panahon: igwa nin kadikit na natada sa mga pinili niya huli kan saiyang biyaya. 6 Pinili sinda nin Dios huli kan saiyang biyaya, bakong huli sa mga ginibo ninda; ta kun dahel sa gibo, an biyaya nin Dios bakong tunay na biyaya. 7 Kun siring, ano? Dai nakua kan mga Israelita an saindang hinahanap. An mga pinili sana nin Dios an nakakua; an kadaklan nagbinongog sa apod nin Dios. 8 Siring kan sinasabi sa kasuratan, “Pinaluya nin Dios an saindang isip; dai sinda nakakahiling asin dai sinda nakakadangog sagkod sa aldaw na ini.” 9 Si Hadeng David nagsabi man, “Magin logod litag saka siod an saindang mga bangkete, sarong singkogan asin padusa para sainda. 10 Dumiklom logod an saindang mga mata asin mabuta, saka mabuktot logod sinda sagkod lamang.” 11 Ini an hapot ko: Kan masingkog an mga Judio, idto na daw an saindang kataposan? Bako! Dahel sa pagkasala ninda, nag-abot an kaligtasan sa mga pagano, tanganing an mga Judio mag-imon sainda. 12 Kun an pagkakasala kan mga Judio nagtao nin dakulang karahayan sa kinaban, asin an saindang kadikit na pagtubod nagdara nin dakul na bendisyon sa mga pagano, gurano pa daw kadakul an bendisyon kun magbalik sinda sa Dios! 13 Mga pagano, ini an masasabi ko saindo: Nin huli ta ako apostol nin mga pagano, pinapahalagahan ko an sakong trabaho, 14 tanganing mapaimon ko an kapwa ko Judio asin ikaligtas ko an iba sainda. 15 Huli ta kan isikwal an mga Judio, ibinalik nin Dios an marahay na relasyon niya sa iba pang mga tawo sa kinaban. Ano pa daw kun an mga Judio akoon na niya? Iyan sarong pagkabuhay liwat. 16 Kun an enot na pedaso nin tinapay idinodolot sa Dios, an bilog na tinapay idinodolot na man saiya; kun an gamot nin sarong kahoy idinodolot sa Dios, an mga sanga kaiyan idinodolot man saiya. 17 Pinurutol an ibang sanga kan tunay na oliba, dangan an sarong sanga kan olibang layas isinugpon sa hawak kan tunay na oliba. Ngunyan an sangang isinugpon nabubuhay sa tagok na hale sa mga gamot kan tunay na oliba. Kamong mga pagano arog kan olibang layas; ngunyan kahiras kamo sa tagok kan mga Judio. 18 Kaya dai kamo magpaabaw-abaw sa mga sanga. Romdomon nindo na bakong kamo an nagbubuhay sa gamot; an gamot an nagbubuhay saindo. 19 Masabi ka, “Tama, alagad pinutol an mga sanga tanganing ikasugpon ako.” 20 Totoo iyan. Pinutol sinda huli ta dai sinda nagtubod, mantang ika isinugpon dahel ta nagtubod ka. Alagad dai ka magpaabaw-abaw, kundi matakot ka. 21 Huli ta dai pinanganogonan nin Dios na putolon an mga tunay na sanga, kaya dai ka man niya panganganogonan. 22 Diyan ta mahihiling kun gurano kaboot asin kaisog an Dios. Maisog siya sa mga nagkakasala, alagad maboot saimo—kun magdanay ka sa saiyang pagkamaboot. Kun dai, puputolon ka man. 23 Kun magtubod an mga Judio, isusugpon giraray sinda huli ta an Dios may kapangyarihan sa pagsugpon giraray sainda. 24 Kun ika pinutol sa sarong olibang layas, dangan isinugpon sa tunay na oliba maski bako ini an natural na paagi, mas madali para sa mga tunay na sanga na isugpon giraray sa dating poon ninda! 25 Mga tugang, sasabihon ko saindo an sarong misteryo tanganing dai kamo mag-isip na anong dodonong nindo: an katagasan kan payo kan banwaan nin Israel dai magdadanay. Sagkod sana iyan sa oras na magdolok sa Dios an tamang bilang kan mga pagano. 26 Pakatapos kaiyan, makakaligtas an bilog na Israel, sosog sa sinasabi sa kasuratan, “An Paraligtas maabot hale sa Sion; hahaleon niya an gabos na katampalasanan sa kapagarakian ni Jacob. 27 Ini an magigin tipan ko sainda, kun paraon ko na an saindang mga kasalan.” 28 Isinikwal kan mga Judio an Marahay na Bareta, kaya sinda nagin kaiwal nin Dios dahel sa saindo. Alagad namomotan sinda nin Dios huli sa mga ginikanan ninda na pinili niya. 29 Dai binabawi nin Dios an saiyang mga balaog; dai niya binabago an saiyang pag-apod. 30 Kaidto, dai kamo nagkuyog sa Dios, alagad ngunyan naherakan niya kamo dahel kan paglapas kan mga Judio. 31 Siring man ngunyan, naglalapas an mga Judio tanganing maherakan man sinda nin Dios siring na kamo naherakan. 32 Ibinibilanggo nin Dios an gabos na tawo sa kasombikalan tanganing an gabos saiyang maherakan. 33 O an kararoman kan mga kayamanan nin kadonongan asin kaaraman nin Dios! Dai matugkad an saiyang mga kaisipan asin dai masabotan an saiyang mga palakaw! 34 Siring sa nasusurat, “Siisay an nakaaram kan isip nin Kagurangnan? Siisay an nakatao saiya nin hatol? 35 Siisay na an nakatao nin anoman sa Kagurangnan, tanganing balosan siya?” 36 Huli ta gikan saiya, huli saiya asin para saiya an gabos na bagay. Mapasaiya an kamurawayan sagkod pa man. Amen.
1 Kaya, mga tugang, huli sa dakulang pagkaherak nin Dios sato, nakikiolay ako saindo: Idolot nindo sa Dios an sadiri nindong hawak bilang sarong buhay na atang, banal asin maaako niya. Ini an tunay na pagsamba na dapat nindong itao sa Dios. 2 Dai kamo makibagay sa kinaban na ini, kundi bayaan nindong bagohon kamo nin Dios huli sa pagbago kan saindong isip, tanganing mapatotoohan nindo kun ano an marahay, an maaako asin an mayong kakulangan na kabotan nin Dios. 3 Huli sa biyaya na itinao sako nin Dios, ini an masasabi ko saindo: Dai kamo mag-isip nin labaw pa saindo kundi magin mabini kamo sa saindong pag-isip. Hukoman nindo an saindong sadiri sosog sa sukol kan pagtubod na itinao nin Dios saindo. 4 Igwang dakul na kabtang an hawak; an gabos igwa nin manlaen-laen na katongdan. 5 Arog man kita kaiyan: dawa dakul, nabibilog kita sa sarong hawak ni Cristo; asin an lambang saro kabtang nin iba. 6 Tinawan kita nin Dios nin manlaen-laen na balaog sosog sa biyaya na itinao sa lambang saro. Kaya gamiton ta nin marahay an mga balaog na iyan. Kun balaog sa paghulit kan mensahe nin Dios an itinao sato, dapat kitang maghulit sosog sa pagtubod nyato. 7 Kun balaog sa paglingkod an itinao sato, maglingkod kita; kun sa pagtukdo, magtukdo kita; 8 kun sa pagsadol, magsadol kita; kun sa paglimos, maglimos kita sa bilog na makakaya; kun sa pamamayo, magtrabaho kita nin maigot; asin kun sa gibong-herak, magtabang kita sa kaogmahan. 9 Dapat tunay an pagkaminorootan nindo. Ikaongis nindo an karatan asin magdanay kamo sa karahayan. 10 Magkaminorootan kamo bilang mga magturugang ki Cristo; danay kamong mangenot sa pagtaong galang sa gabos. 11 Dai kamo maghinugak kundi magmahigos; maglingkod kamo sa Kagurangnan. 12 Mag-ogma kamo sa saindong paglaom; magmatinios kamo sa kasakitan. Danay kamong mamibi. 13 Tabangan nindo an mga banal sa saindang mga pangangaipo; padagoson nindo sa harong an mga taga ibang lugar. 14 Bendisyonan nindo an mga nagpapasakit saindo, bakong maldisyonon. 15 Mag-ogma kamo kaiba kan mga nag-oogma; maghibi kamo kaiba kan mga naghihibi. 16 Pareho nindong pagmakulogan an gabos. Dai kamo magpaabaw-abaw, kundi makiiba kamo sa mga daing sukat. Dai kamo mag-isip na kamo mga madonong. 17 Kun gibohan kamo nin maraot, dai kamo magbalos nin maraot. Hingowahon nindong danay na magibo an pinaghohonang marahay kan gabos na tawo. 18 Sagkod sa makakaya nindo, mamuhay kamong matoninong sa kaibahan nin gabos na tawo. 19 Namomotan kong mga tugang, dai nanggad kamo magbalos; pabayaan nindong an kaanggotan nin Dios an magbalos, huli ta nasusurat, “Sako an pagbalos, ako an mabayad, an sabi nin Kagurangnan.” 20 Kundi sosog sa kasuratan, “Kun nagugutom an kaiwal mo, pakakana; kun napapaha, painoma. Sa paggibo mo saiya nin siring, mamumula an saiyang lalawogon sa kasopogan.” 21 Dai ka magpadaog sa maraot, kundi daogon mo an maraot sa paggibo nin marahay.
1 Dapat magpasakop an siisay man sa mga namamayo kan gobyerno, huli ta mayong awtoridad na bakong tugot nin Dios. An mga awtoridad sa ngunyan na panahon ibinugtak nin Dios. 2 Kaya an siisay man na nagtutumang sa mga awtoridad, nagtutumang man sa ipinagboot nin Dios asin huhukoman siya. 3 An naggigibo nin tama dai kaipuhan matakot sa mga namamayo kan gobyerno, kundi an naggigibo sana nin sala. Boot mong dai ka matakot sa namamayo? Kun siring, giboha an marahay asin oomawon ka niya. 4 Huli ta siya sorogoon nin Dios na naglilingkod para sa ikakarahay mo. Alagad kun maraot an gibo mo, dapat kang matakot saiya huli ta may kapangyarihan siya sa pagpadusa saimo. Sorogoon siya nin Dios asin dara niya an padusa nin Dios sa mga tawong maraot an gibo. 5 Kaya dapat nindong sunodon an mga may kapangyarihan, bako sana huli sa kaanggotan nin Dios kundi huli sa saindong konsyensya. 6 Iyan man an dahelan kaya nagbabayad kamo nin buhis. An mga namamayo kan gobyerno naglilingkod sa Dios kun inootob ninda an saindang katongdan. 7 Kaya bayadan an dapat bayadan, magtao kan buhis na personal asin kan buhis para sa mga rogaring. Galangan an dapat galangan; omawon an dapat omawon. 8 Dai kamo dapat magkautang sa kiisay man—an maninigong utang nindo iyo sana an pagkaminorootmootan. An siisay man na namomoot sa saiyang kapwa nakaotob na kan Katogonan. 9 Ining mga togon, “Dai ka magdorog sa bako mong agom; dai ka maggadan; dai ka maghabon; dai ka maara,” dangan an iba pang mga togon, nabibilog sa saro sanang togon, “Kamotan mo an kapwa mo, arog kan pagkamoot mo sa sadiri mo.” 10 An namomoot sa kapwa, dai magibo nin maraot sa saiyang kapwa. Kaya an pagkamoot iyo an kaotoban kan Katogonan. 11 Kaipuhan otobon na nindo iyan huli ta aram nindo na oras na tanganing magmata kita sa pagkakatorog. An satong kaligtasan mas harani na sato ki kaidto kan bago pa sana kitang magtubod. 12 Lihis na an banggi; uya na an aldaw. Ontokon ta na an gibo sa kadikloman dangan kuahon ta an armas nin kaliwanagan. 13 Mamuhay kitang matanos bilang mga tawong namumuhay sa liwanag; dai ta pagsayangon an oras nyato sa sobrang pag-orogma o irinoman, kapasloan o karigsokan, iriwal o ororihan. 14 Isulot nindo an armas na iyo si Jesu-Cristo asin dai nindo pagsunodon an mga kamawotan kan saindong laman.
1 Akoa nindo an tawong maluya sa pagtubod, alagad dai nindo siya pagdiskutiron dapit sa saiyang mga opinyon. 2 May tawong nagtutubod na pwede siyang magkakan nin maski ano, alagad may tawo na maluya sa pagtubod, kaya gulay sana an kinakakan. 3 An tawong nagkakakan nin maski ano, dai dapat mag-olog-olog sa tawong nagpipili nin kakanon; siring man an tawong nagpipili nin kakanon dai dapat maghukom sa tawong nagkakakan nin maski ano, huli ta an tawong ini inako nin Dios. 4 Siisay ka na mahukom sa sorogoon kan iba? An Kagurangnan niya sana an makakasabi kun siya maninigo o bako. Ibibilang siyang maninigo huli ta magigibo iyan saiya kan Kagurangnan. 5 May tawo na naghohona na an sarong aldaw mas mahalaga ki sa ibang mga aldaw, mantang may ibang naghohona na an gabos na aldaw parareho sana. An lambang saro dapat magkaigwa nin sadiring paninindogan sa saiyang isip. 6 An naglilihi nin aldaw, naglilihi sa pag-omaw sa Kagurangnan. An nagkakakan nin karne, nagkakakan kaiyan sa pag-omaw sa Kagurangnan, huli ta nagpapasalamat siya sa Dios para sa kakanon. An dai nagkakakan kaiyan, nag-omaw sa Kagurangnan asin nagpapasalamat sa Dios. 7 Mayo nin siisay man sato na nabubuhay para sa sadiri niya; mayo man satong nagagadan para sa sadiri niya sana. 8 Kun kita nabubuhay, nabubuhay kita para sa Kagurangnan; kun kita nagagadan, nagagadan kita para sa Kagurangnan. Kaya, mabuhay man kita o magadan, sadiri kita kan Kagurangnan. 9 Huli ta si Cristo nagadan asin nabuhay liwat tanganing magin Kagurangnan kan mga buhay saka kan mga gadan. 10 Kaya ika, na gulay sana an kinakakan, tadaw ta hinuhukoman mo an saimong tugang? Ika man na daing pinipiling kakanon, tadaw ta pinag-oolog-olog mo an saimong tugang? Kita gabos maatubang sa Dios tanganing hukoman niya. 11 Huli ta nasusurat, “Siring na ako an buhay na Dios, an sabi kan Kagurangnan, an lambang saro maluhod sa atubangan ko, an gabos magpapahayag na ako Dios.” 12 Kaya an lambang saro sato matao nin kwenta kan sadiri niyang buhay sa Dios. 13 Kaya dai na kita maghukom sa kapwa. Kundi maghingowa nanggad na dai magin dahelan nin pagkasingkog o pagkasala kan sarong tugang. 14 Dahel sa sakong pakisumaro sa Kagurangnan na Jesus, naniniwala ako na mayong kakanon na masasabing maati; alagad kun an sarong tawo nagtutubod na an siring na kakanon maati, an kakanon na iyan maati para saiya. 15 Kun nakukulogan mo an boot kan saimong tugang huli kan saimong kinakakan, an ginigibo mo bakong basado sa pagkamoot. Sa pagtubos saiya nagadan si Cristo, kaya dai mo siya pagraoton huli sana kan saimong kinakakan. 16 Ingatan nindo na an marahay para saindo dai pagsabihon na maraot kan iba. 17 Huli ta an Kahadean nin Dios dai nangangahulogan nin kakanon saka inomon, kundi katanosan, katoninongan asin kaogmahan sa Espiritu Santo. 18 An naglilingkod ki Cristo nin siring kaini, ikinakaogma nin Dios asin naooyonan kan mga tawo. 19 Kaya hingowahon ta an mga bagay na nagdadara nin katoninongan, asin nagtatabang sa pagpakosog kan pagtubod nin lambang saro. 20 Dai mo pagraoton an gibo nin Dios huli sana sa kakanon. Pwedeng kaonon an gabos na kakanon, alagad sala an magkakan nin anoman na magigin dahelan kan pagkasala nin iba. 21 An dapat mong gibohon iyo na dai ka magkakan nin karne, mag-inom nin arak o maggibo nin anoman na makakapakasala sa tugang mo. 22 Ika sana saka an Dios an dapat makaaram kan pagtubod mo dapit sa bagay na ini. Paladan an tawong dai pinagriribok kan saiyang konsyensya huli ta aram niyang tama an ginigibo niya. 23 Alagad an minakakan na nasa pagduwa-duwa, hinukoman na, huli ta bakong oyon sa pagtubod niya an saiyang ginigibo. An anoman na bakong napapatugmad sa pagtubod, kasalan.
1 Kitang mga makosog an pagtubod dapat magtabang sa mga maluya an pagtubod, asin bakong an sadiri ta sanang karahayan an isipon ta. 2 Dapat gibohon kan lambang saro sato an ikakaogma saka ikakarahay kan satong kapwa, nganing kumosog an pagtubod ninda. 3 Huli ta si Cristo dai naggibo kan ikakaogma niya, kundi siring sa nasusurat, “An mga pagduhagi saimo minahugpa sako.” 4 An gabos na nasa mga Kasuratan, isinurat nganing tukdoan kitang magkaigwa nin paglaom sa paagi nin pakatagal saka karangahan na itinatao sato kan mga Kasuratan. 5 Papangyarihon man logod nin Dios, na iyo an nagtatao nin pakatagal asin karangahan, na mamuhay kamong nagkakaoroyon sa pagsunod kan paarog ni Cristo Jesus, 6 tanganing kamo gabos sarabay na mag-omaw sa Dios asin Ama ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan. 7 Siring na kamo inako ni Cristo, siring man an gibohon nindo sa lambang saro para sa kamurawayan nin Dios. 8 Huli ta sinasabihan ko kamo, na si Cristo nagin sarong sorogoon kan mga Judio tanganing ipahiling na maimbod an Dios sa pag-otob kan panugang itinao niya sa mga ginikanan ninda, 9 asin tanganing omawon man kan mga pagano an Dios huli kan saiyang pagkamaheherakon. Siring sa nasusurat, “Kaya oomawon taka sa tahaw kan mga pagano; mag-aawit ako saimo nin mga kaomawan.” 10 Nasasabi pa sa kasuratan, “Mag-ogma kamo, mga pagano, kaiba kan banwaan nin Dios!” 11 Nasasabi man, “Omawon nindo an Kagurangnan, kamo gabos na pagano; omawon nindo siya, kamo gabos na mga nasyon!” 12 Si Isaias nagsabi man, “Maabot an sarong gikan ki Jesse sa pagsakop kan mga pagano; siya an paglalaoman ninda.” 13 Panoon logod kamo nin kaogmahan saka katoninongan kan Dios nin paglaom, sa saindong pagtubod saiya, tanganing mag-orog an saindong paglaom huli sa kapangyarihan kan Espiritu Santo. 14 Mga tugang, naniniwala ako na kamo talagang marahay na mga tawo, pano nin pakasabot asin tataong maghinulitan. 15 Alagad nagin pusoan ako sa surat kong ini dapit sa ibang mga bagay sa pagpagiromdom saindo. Nagin pusoan ako huli sa biyaya na itinao sako nin Dios, 16 na magin sorogoon ni Cristo Jesus sa mga pagano. Naglilingkod ako arog sa sarong padi na naghuhulit kan Marahay na Bareta hale sa Dios, tanganing an mga pagano magin sarong dolot na maaako nin Dios, dolot na kinonsagra saiya kan Espiritu Santo. 17 Kaya sa kaibahan ni Cristo Jesus pwede kong ipag-orgulyo an paglingkod ko sa Dios. 18 Huli ta dai ako mangangahas na magtaram nin anoman, pwera kan ginibo ni Cristo huli sako, tanganing madara kong magkuyog an mga pagano sa Dios sa paagi nin mga tataramon, mga gibo, 19 kapangyarihan nin mga milagro saka ngangalasan, asin kapangyarihan kan Espiritu nin Dios. Kaya ipinaghulit ko na an Marahay na Bareta dapit ki Cristo poon sa Jerusalem sagkod sa Ilirico. 20 An danay kong mawot iyo an paghulit kan Marahay na Bareta sa mga lugar na dai pa lamang midbid si Cristo tanganing dai ko matugdokan an tinugdokan na nin iba. 21 Siring sa nasusurat, “Idtong mga dai pa lamang nasasabihan dapit saiya, makakahiling; asin idtong mga dai pa lamang nakakadangog dapit saiya, makakasabot.” 22 Iyan an dahelan kun tadaw ta parati akong naoolang sa pagdalaw saindo. 23 Alagad ngunyan na tapos na an trabaho ko sa mga rehiyon na ini, asin huli ta haloy ko nang minawot na magdiyan saindo, 24 linalaom kong mahiling kamo pagpasiring ko sa Espanya. Pakatapos na masongko ko kamo nin halipot na panahon, linalaom ko na tatabangan man nindo ako sa sakong pagbyahe pasiring sa Espanya. 25 Alagad ngunyan maduman ako sa Jerusalem sa pagdara nin tabang sa mga banal duman, 26 huli ta an mga simbahan sa Macedonia saka sa Grecia nagkasararo na magtao nin tabang sa mga dukhang kaayon sa simbahan sa Jerusalem. 27 Maogma sindang nagtao. An totoo dapat sindang magtabang sa mga Judio huli ta hinirasan man sinda kaini nin mga espiritwal na bendisyon. Kaya dapat na hirasan man ninda an mga Judio kan saindang mga materyal na bendisyon. 28 Pakatapos kong gibohon ini asin ikatao sainda an limos, mahapit ako diyan saindo bago ako magduman sa Espanya. 29 Aram kong pag-abot ko, dara ko an mga bendisyon na hale ki Cristo. 30 Nakikimaherak ako saindo, mga tugang, nin huli sa Kagurangnan tang Jesu-Cristo asin sa pagkamoot kan Espiritu Santo, na mamibi kita sa Dios para sako. 31 Hagadon nindo saiya na iligtas ako sa mga bakong paratubod sa Judea, dangan maoyonan logod kan mga banal sa Jerusalem an sakong paglingkod. 32 Kun boot nin Dios, maabot ako saindong pano nin kaogmahan, dangan makapagpapahingalo ako sa kaibahan nindo. 33 Mapasaindo logod gabos an Dios nin katoninongan. Amen.
1 Ipinapamidbid ko saindo si Febe, na sarong diakonisa sa simbahan sa Cencrea. 2 Akoa nindo siya nin marahay huli sa Kagurangnan, siring sa dapat gibohon kan mga tugang sa pagtubod. Tabangan nindo siya sa anoman na pangangaipo niya huli ta kadakul kan tinabangan niya, asin ako saro sainda. 3 Ikomusta nindo ako ki Priscila saka ki Aquila na kapwa ko mga paralingkod ki Cristo Jesus. 4 Ibinugtak ninda sa pag-alaman an saindang buhay ngani sana akong ikaligtas; kaya nagpapasalamat ako sainda—bako sanang ako, kundi an gabos na simbahan kan mga pagano. 5 Ikomusta man nindo ako sa simbahan na nagtitiripon sa harong ni Priscila saka Aquila. Kinokomusta ko si Epeneto, an namomotan kong katood, na iyo an enot na nagtubod ki Cristo sa Asia. 6 Kinokomusta ko si Maria na nagtrabaho nin maigot para saindo. 7 Komusta man ki Andronico asin ki Junias, mga kapwa ko Judio na nabilanggo kaiba ko; midbid sindang marahay kan mga apostol, asin enot sinda sako na nagtubod ki Cristo. 8 Kinokomusta ko si Ampliato, an namomotan kong katood sa Kagurangnan. 9 Komusta man ki Urbano, an kapwa ta paralingkod ki Cristo, saka sa namomotan kong si Estaquis. 10 Komusta ki Apeles na napatunayan na maimbod ki Cristo, siring man sa pamilya ni Aristobulo. 11 Ikomusta nindo ako ki Herodion na kapwa ko Judio, saka sa pamilya ni Narciso na nagtutubod sa Kagurangnan. 12 Kinokomusta ko si Trifena saka si Trifosa, na naglilingkod sa Kagurangnan, siring man sa sakong namomotan na tugang na si Persida, na kadakul an ginibo para sa Kagurangnan. 13 Kinokomusta ko si Rufo, an piniling paralingkod kan Kagurangnan, saka sa saiyang ina, na nagin garo tunay ko man sanang ina. 14 Komusta man ki Asincrito, Flegonte, Hermes, Patrobas, Hermas asin sa ibang mga tugang na kaiba ninda. 15 Komusta ki Filologo, Julia, Nereo asin sa tugang niyang babae, ki Olimpas, patin sa gabos na tugang sa pagtubod na kaiba ninda. 16 Magkinomustahan kamo sa banal na hadok. An gabos na simbahan nin mga paratubod ki Cristo nangongomusta saindo. 17 Mga tugang, nakikimaherak ako saindo na mag-ingat kamo sa mga tawong ginigikanan nin pagkabaranga saka nin mga kaolangan sa katukdoan na nanodan nindo. Maglikay kamo sainda. 18 An mga siring na tawo bakong sa satong Kagurangnan naglilingkod, kundi nagpaparaisip sana kan saindang tulak. Dinadaya ninda an mga tawong inosente, sa paagi kan saindang magayon asin marahay pagdangogon na mga tataramon. 19 Bantog sa gabos an pagkuyog nindo sa Marahay na Bareta asin ikinaoogma ko kamo. Mawot ko na kamo magin madonong sa mga bagay na marahay, asin inosente sa mga bagay na maraot. 20 Dai na mahahaloy, roronoton kan Dios nin katoninongan si Satanas sa irarom kan saindong bitis. Mapasaindo logod an biyaya kan satong Kagurangnan na Jesus. 21 Ipinapakomusta kamo diyan ni Timoteo na kaiba ko sa paglingkod, siring man ni Lucio, ni Jason, asin ni Sosipater, na mga kapwa ko Judio. 22 Ako, si Tercio, an pinasurat kan surat na ini, nangongomusta man saindo sa ngaran nin Kagurangnan. 23 Si Gayo, kagsadiri kan harong na sinasakatan ko asin pinagtitiriponan kan simbahan, si Erasto, an tesorero kan syudad, si Cuarto na satong tugang, nangongomusta man saindo. [ 24 Mapasaindo logod an biyaya kan satong Kagurangnan na Jesu-Cristo. Amen.] 25 Omawon ta an Dios na iyo an nagpapakosog kan saindong pagtubod, sosog sa Marahay na Bareta dapit ki Jesu-Cristo na ipinaghuhulit ko, asin sosog sa kapahayagan kan misteryo na tinago nin Dios sa haloy nang panahon. 26 Alagad ngunyan, ipinahayag na iyan sa paagi kan mga kasuratan kan mga propeta, sosog sa pagboot kan mayong kapinonan asin mayong kataposan na Dios. An misteryong iyan ipinamidbid ngunyan sa gabos na nasyon tanganing magtubod sinda saka magkuyog. 27 Kamurawayan sa iyo-iyo sanang Dios na madonong sa gabos, huli ki Jesu-Cristo sagkod pa man! Amen.
1 Surat na hale ki Pablo na inapod nin Dios na magin apostol ni Cristo Jesus, asin hale ki Sostenes na satong tugang. 2 Para sa simbahan nin Dios sa Corinto, sa gabos na kinonsagra ki Cristo Jesus, inapod na magin banal kaiba kan gabos na tawo saen man na lugar na nagsasamba sa satong Kagurangnan na Jesu-Cristo, an Kagurangnan ninda asin Kagurangnan man nyato: 3 Mapasaindo logod an biyaya asin an katoninongan nin Dios na satong Ama asin ni Jesu-Cristong Kagurangnan. 4 Danay akong nagpapasalamat sa Dios para saindo, huli kan biyaya na itinao niya saindo huli ki Cristo Jesus. 5 Sa pakisumaro ki Cristo, kamo nagin mayaman sa saindong pagtaram asin sa pakaaram. 6 An mensahe dapit ki Cristo nakagamot na saindo. 7 Kaya nag-ako kamo kan gabos na balaog na espiritwal, mantang naghahalat kamo na mahayag si Jesu-Cristong Kagurangnan ta. 8 Papadanayon niya kamong pusog sagkod sa kataposan, tanganing mayo saindong makuang sala pag-abot kan Aldaw ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan. 9 Maimbod an Dios—an Dios na nag-apod saindo na makisumaro sa saiyang Aking si Jesu-Cristo na Kagurangnan ta. 10 Sa ngaran ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan, nakikimaherak ako saindo, mga tugang, na magkaoroyon kamo nganing dai kamo magkabaranga; magkasararo kamo sa isip saka sa katuyohan. 11 Sinasabi ko ini huli ta inosip sako kan nagkapirang kaayon sa pamilya ni Cloe, na igwa nin pag-iriwal diyan saindo. 12 Manlaen-laen an pinagsasabi kan lambang saro saindo. May nagsasabing, “Ki Pablo ako”; an iba, “Ki Apolos ako”; an iba, “Ki Pedro ako”; dangan an iba naman nagsasabing, “Ki Cristo ako.” 13 Tadaw, baranga si Cristo? Si Pablo daw an nagadan sa krus para saindo? Binunyagan daw kamo sa ngaran ni Pablo? 14 Nagpapasalamat ako sa Dios na mayo akong binunyagan saindo pwera ki Crispo saka ki Gayo. 15 Kaya mayo saindo na makakasabing binunyagan siya sa ngaran ko. 16 (Iyo palan, binunyagan ko man si Estefanas saka an pamilya niya. Pwera sainda mayo na akong naroromdoman na binunyagan ko.) 17 Dai ako sinugo ni Cristo tanganing magbunyag kundi maghulit kan Marahay na Bareta, asin maghulit bakong sa tataramon nin mga madodonong na tawo, ta tibaad mahalean nin halaga an kapangyarihan kan kagadanan ni Cristo sa krus. 18 An mensahe dapit sa kagadanan ni Cristo sa krus mayong halaga para sa mga napapahamak; alagad para sato na mga iliniligtas, an mensaheng iyan iyo an kapangyarihan nin Dios. 19 Huli ta nasusurat, “Lalaglagon ko an kadonongan kan mga madonong, asin hahalean ko nin halaga an pakasabot kan mga may inadalan.” 20 Kun siring, ano na an kamugtakan kan mga madonong? o kan mga haralangkaw an inadalan? o kan mga matitibay na paradebate sa panahon na ini? An kadonongan kan kinaban na ini, ginibo nin Dios na kalolongan! 21 Huli sa kadonongan nin Dios, ginibo niyang imposible para sa mga tawo na mamidbidan siya sa paagi kan sadiri nindang kadonongan. Alagad pinagmarahay nin Dios na iligtas an mga minatubod saiya huli kan Marahay na Bareta na ipinaghuhulit mi, maski sa paghona kan ibang mga tawo an mensaheng iyan kalolongan. 22 An mga Judio naghahagad nin mga milagro bilang patotoo; an mga Griyego naghahanap nin kadonongan. 23 Alagad kami naghuhulit dapit ki Cristo na ipinako sa krus. Saro ining singkogan sa mga Judio, asin sarong kalolongan para sa mga pagano. 24 Alagad para sa mga inapod nin Dios, Judio man o Griyego, si Cristo iyo an kapangyarihan asin an kadonongan nin Dios. 25 Huli ta an kalolongan nin Dios, mas kadonongan pa ki sa kadonongan nin tawo; an kaluyahan nin Dios, mas makosog pa ki sa kosog nin tawo. 26 Mga tugang, giromdoma nindo kun ano kamo kaidto kan apodon kamo nin Dios. Nagkapira sana saindo kaidto an mga madonong, mga mapangyari, saka mga ginagalangan, sosog sa kinaban na ini. 27 Alagad tuyong pinili nin Dios an mga tawong mangmang sa kinaban tanganing mapasopog an mga madonong. Pinili niya an mga tawong maluya sa kinaban tanganing mapasopog an mga makosog. 28 Pinili nin Dios an mga tawo na pinagmamata-mata saka pinaghahamak asin mayo nin halaga, tanganing laglagon an mahalaga para sa kinaban. 29 Kaya mayo nin siisay man na pwedeng makapagpaabaw-abaw sa atubang nin Dios. 30 Alagad isinaro kamo nin Dios ki Cristo Jesus; ginibo man niya na si Cristo iyo an magin kadonongan ta. Sa paagi ni Cristo Jesus, kita nagin matanos sa Dios; pinangagin banal kita asin talingkas. 31 Kaya siring sa nasusurat, “An boot magpaabaw-abaw, magpaabaw-abaw sa Kagurangnan.”
1 Mga tugang, kan magdiyan ako saindo sa paghulit kan hilom na katotoohan nin Dios, dai ako naggamit nin halangkaw na mga tataramon o pilosopia. 2 Pinagmarahay kong lingawan an gabos pwera ki Jesu-Cristo, asin orog na an pagkagadan niya sa krus. 3 Kaya kan yaon ako diyan saindo, maluya ako saka pinagtatakigan sa takot. 4 Sa pagtaram saka sa paghulit kan Marahay na Bareta, dai ako naggamit nin mga mahamis na tataramon nin pilosopia, kundi ipinamidbid ko saindo an Espiritu asin an kapangyarihan nin Dios. 5 Ginibo ko ini tanganing an saindong pagtubod dai mapasikad sa kadonongan nin tawo, kundi sa kapangyarihan nin Dios. 6 Alagad sa mga tawong pusog na an pagtubod, nagtutukdo ako nin kadonongan. Alagad an kadonongan na iyan bakong gikan sa panahon na ini, o sa mga namamayo kan kinaban na ini, na mga minaagi sana. 7 An kadonongan na ipinaghuhulit ko iyo an hilom na kadonongan nin Dios na itinago alagad itinagama niya para sa satong kamurawayan bago pa lalangon an kinaban. 8 Mayo maski saro sa mga namamayo kan panahon na ini an nakasabot kan kadonongan na iyan; ta kun aram ninda iyan, dai kutana ninda ipinako sa krus an Kagurangnan nin kamurawayan. 9 Alagad siring sa nasusurat, “An dai pa lamang nahiling o nadangog nin tawo, an dai pa lamang naisip kan tawo na pwedeng mangyari, iyo an inandam nin Dios para sa mga namomoot saiya.” 10 Alagad ipinahayag sato nin Dios an saiyang misteryo sa paagi kan saiyang Espiritu, huli ta an Espiritu iyo an nagsisiyasat kan gabos, maski pa kan mga hararom na katuyohan nin Dios. 11 Mayo nin nakakaaram kan nasa puso nin tawo kundi an sadiri sana niyang espiritu na yaon saiya. Siring man, an Espiritu nin Dios sana an nakakaaram kan kaisipan nin Dios. 12 An inako ta bakong an espiritu kan kinaban, kundi an Espiritu na hale sa Dios, tanganing maaraman ta an gabos na balaog na itinao nin Dios sa sato. 13 Kaya sa samong pagpaliwanag kan mga katotoohan na espiritwal sa mga tawong igwa kan Espiritu nin Dios, an ginagamit mi iyo an mga tataramon na itinukdo samo kan Espiritu, bakong an mga tataramon na nanodan mi sa kadonongan nin tawo. 14 An tawong mayo kan Espiritu nin Dios dai makakaako kan mga balaog kan Espiritu nin Dios, huli ta para saiya, kalolongan iyan. Dai siya makakasabot kan mga balaog na iyan, huli ta masasabotan sana iyan sa paagi kan Espiritu. 15 An tawong igwa kan Espiritu makakahukom kan halaga kan gabos na bagay; alagad dai siya pwedeng hukoman nin siisay man. 16 Siring sa nasasabi sa kasuratan, “Siisay an nakakaaram kan kaisipan nin Kagurangnan? Siisay an makakatukdo saiya?” Alagad yaon sato an kaisipan ni Cristo.
1 Sa katunayan, mga tugang, dai ako nakapagtaram saindo arog kan pagtaram ko sa mga tawong igwa kan Espiritu. Kaipuhan magtaram ako saindo na garo baga kamo mga kinabanon, mga aki sa pagtubod ki Cristo. 2 Gatas an ipinainom ko saindo, bakong kakanon na matagas, huli ta dai pa nindo kaya ini. Maski ngunyan, dai pa nindo ini kaya, 3 huli ta mga tawong kinabanon pa kamo. Igwa kamo nin ororihan saka iriwal asin nagpapatotoo iyan na kamo mga kinabanon pang tawo na namumuhay sosog sa laman. 4 Huli ta kun may nagsasabing, “Ki Pablo ako,” an iba naman, “Ki Apolos ako”—bako daw ginigibo nindo an gibo kan tawong kinabanon? 5 Huli ta siisay si Apolos? Siisay si Pablo? Mga sorogoon sana kami nin Dios na ginamit niya tanganing giyahan kamo sa pagtubod sa Kagurangnan. An lambang saro samo naggigibo kan ipinapagibo samo nin Kagurangnan: 6 ako an nagtanom kan banhi, si Apolos an nagbaribi, alagad an Dios iyo an nagpatalubo kan tinanom. 7 Kaya bakong an nagtatanom o an nagbabaribi an mahalaga, kundi an Dios na nagpapatalubo kan tinanom. 8 Mayong kalaenan an tawong nagtatanom saka an tawong nagbabaribi; babalosan nin Dios an lambang saro sainda sosog sa ginibo niya. 9 Pareho kaming mga trabahador nin Dios; kamo iyo an saiyang oma. Kamo man an edipisyo nin Dios. 10 Sosog sa balaog na itinao niya sako, ibinugtak ko an pundasyon kan edipisyo siring sa sarong ekspertong paratugdok, mantang iba an nagpapadagos kan konstruksyon. Alagad an lambang saro dapat na mag-ingat sa pagtugdok. 11 Huli ta ibinugtak na nin Dios si Jesu-Cristo bilang iyo sanang pundasyon, asin mayo na nin ibang pundasyon na pwedeng ibugtak. 12 Igwa nin matugdok sa pundasyon na iyan na magamit nin bulawan, plata, o mga mahalagang bato; an iba magamit nin kahoy, doot o uhot. 13 Mahihiling an klase kan trabaho nin lambang saro kun ihayag na iyan sa Aldaw ni Cristo; huli ta sa Aldaw na iyan, ihahayag nin kalayo na iyo an mabalo kan trabaho na ginibo nin lambang saro. 14 Kun an edipisyo dai masulo, an nagtugdok kaiyan maako nin premyo. 15 Kun masulo, mayo siya nin premyo; alagad makakaligtas siya siring sa sarong tawong nakadulag sa kalayo. 16 Dai nindo aram na kamo an templo nin Dios asin an Espiritu nin Dios nag-eerok saindo? 17 An siisay man na maglaglag kan templo nin Dios, lalaglagon man nin Dios; huli ta an templo nin Dios banal, asin an templong iyan kamo mismo. 18 Dai nindo pagdayaon an sadiri nindo. Kun may naghohona saindo na siya madonong sosog sa kinaban na ini, dapat siyang magin garo lolong, tanganing magin siyang talagang madonong. 19 Huli ta an kadonongan kan kinaban na ini, kalolongan para sa Dios. Siring sa nasusurat, “Sinisiod nin Dios an mga madonong na tawo sa sadiri nindang katusohan.” 20 Nasusurat man, “Aram nin Kagurangnan na an kaisipan kan mga madonong mayo nin halaga.” 21 Kaya dai dapat ipaghambog nin siisay man an magigibo nin mga tawo. An totoo, an gabos na bagay sadiri nindo: 22 si Pablo, si Apolos saka si Pedro; ining kinaban, an buhay asin an kagadanan, an panahon ngunyan saka an maabot pa—ini gabos saindo. 23 Asin kamo sadiri ni Cristo; si Cristo sadiri nin Dios.
1 Isipon nindo na kami mga sorogoon ni Cristo asin mga pinaniwalaan kan mga misteryo nin Dios. 2 An tawong pinaniwalaan kaipuhan magin maimbod sa kagurangnan niya. 3 Mayong halaga para sako kun hatolan nindo ako o kan arin man na hukoman nin tawo. Dai ngani ako naghuhukom kan sadiri ko. 4 Malinig an sakong konsyensya, alagad iyan dai nagpapatotoo na mayo ako nin kasalan. An Kagurangnan an naghuhukom sako. 5 Kaya dai nindo dapat paghukoman an siisay man bago umabot an tamang panahon; halaton nindo an pag-abot kan Kagurangnan. Ihahayag niya sa liwanag an mga natatago sa kadikloman saka an mga natatagong kamawotan sa puso nin tawo. Dangan aakoon kan lambang saro hale sa Dios an kaomawan na maninigo saiya. 6 Mga tugang, kami ni Apolos an ginamit kong halimbawa para sa sadiri nindong karahayan, tanganing manodan nindo an kahulogan kan kasabihan, “Kuyogon nindo an maninigong pagsusundon;” tanganing dai nindo ipag-orgulyo an saro katawo sa ikakaraot kan iba. 7 Huli ta siisay an nagpalaen saindo? Ano an yaon saindo na dai nindo inako? Kun inako nindo, tadaw ta nag-oorgulyo kamo na garong dai nindo iyan inako? 8 Igwa na kamo kan gabos nindong kaipuhan! Mga mayaman na kamo! Mga hade na kamo maski dai kami kaiba! Marahay kutana kun talagang mga hade na kamo, tanganing kami man magin mga hade kaiba nindo! 9 Naiisip ko na kaming mga apostol ibinugtak nin Dios sa pinakahuring lugar na garo mga tawong hinatolan nin kagadanan, na ipinaparada sa atubang kan bilog na kinaban nin mga anghel asin nin mga tawo. 10 Mga lolong kami huli ki Cristo, mantang mga madonong kamo diyan ki Cristo! Mga maluya kami, mantang kamo makosog! Pinagtutuya-tuya kami; kamo ginagalangan! 11 Sagkod sa oras na ini nagtitios kami nin gutom saka paha; girisi na an samong gubing. Pinaghahampak kami asin mayo nin sadiring erokan; 12 nagtatrabaho kami nin maigot. Kun kami minamaldisyon, kami minabendisyon; kun kami pinapasakitan, tinitios mi; 13 kun kami linilibak, sinisimbag mi nin pakipagkatood. Garo na kami basura sa kinaban na ini—mga mayong pakinabang sa kinaban sagkod sa oras na ini! 14 Sinusuratan ko kamo nin siring kaini, bakong sa pagsopog saindo kundi sa paghatol, bilang namomotan kong mga aki. 15 Huli ta maski igwa kamo nin sampolong ribong giya ki Cristo, saro sana an ama nindo. Ako an nagin ama nindo ki Cristo Jesus huli sa paghulit ko kan Marahay na Bareta saindo. 16 Sinasadol ko kamo na mag-arog kamo sako. 17 Kaya sinusugo ko diyan saindo si Timoteo, an sakong namomotan asin maimbod na aki sa Kagurangnan. Ipapagiromdom niya saindo an sakong pamumuhay ki Cristo, siring sa ipinagtutukdo ko sa gabos na simbahan saen man na lugar. 18 An iba saindo nagin mapalangkaw sa paghona na dai ako madalaw saindo. 19 Alagad kun boot nin Kagurangnan, madiyan tolos ako saindo. Dangan maaaraman ko kun ano an pwedeng magibo kan mga mapalangkaw na iyan, bako kun ano an masasabi ninda. 20 Huli ta an Kahadean nin Dios bakong sa tataramon, kundi sa gibo. 21 Arin an boot nindo: magdiyan akong dara an pamakol o an espiritu nin pagkamoot asin nin kahoyoan?
1 May nakapagbareta sako na diyan saindo igwa daa nin sarong lalaki na nakikidorog sa saiyang madrasta. Iyan sarong karigsokan na maski an mga pagano dai nangangahas na maggibo. 2 Dangan nagpapaabaw-abaw pa kamo! Dapat kutanang magmondo kamo! An tawong siring an gibo dapat isikwal sa saindong katiriponan. 3 Huli ta maski harayo ako saindo sa hawak, kaiba nindo ako sa espiritu; hinukoman ko na an tawong naggibo kan bagay na iyan, na garo man sana ako yaon sa kaibahan nindo. 4 Sa pagtiripon nindo, kaiba nindo ako sa espiritu. Sa kapangyarihan ni Jesus na satong Kagurangnan, 5 itao nindo an tawong iyan ki Satanas nganing laglagon an hawak niya sa ikakaligtas kan saiyang espiritu sa Aldaw nin Paghukom. 6 Dai kamo magpaabaw-abaw! Dai nindo aram an kasabihan, “An kadikit na lebadura minapausbog kan bilog na minasang arina”? 7 Haleon nindo an lebadura nin pagkakasala tanganing magin malinig kamo. Dangan magigin kamong bagong minasa na mayo nin lebadura, na aram kong arog kamo kaiyan. Huli ta inatang na si Cristo, an satong kordero paskwal. 8 Kaya selebraron nindo an satong Paskwa, sa paagi kan tinapay na mayo nin lebadura—an tinapay nin kalinigan saka katotoohan—bakong sa paagi kan tinapay na may daan na lebadura, na iyo an lebadura nin karatan saka karigsokan. 9 Sa surat na ipinadara ko saindo, sinabi ko na dai kamo dapat makiiba sa mga tawong marigsok. 10 An boot kong sabihon bako idtong mga pagano na marigsok o paslo o parahabon o idtong mga nagsasamba sa mga dios-dios; huli ta an mga iyan malilikayan sana nindo kun maghale na kamo sa kinaban. 11 Kundi an boot kong sabihon, dai kamo makiiba ni makihampang sa pagkakan duman sa mga tugang sa pagtubod alagad marigsok, paslo, nagsasamba sa mga dios-dios, paralibak, paraburat o parahabon. 12 Mayo akong labot na maghukom sa mga bakong paratubod. An Dios sana an mahukom sainda. Alagad bakong kamo an dapat maghukom kan mga kairiba nindo sa simbahan? Siring sa nasasabi sa kasuratan, “Halea nindo sa saindong katiriponan an maraot na tawo.”
1 Kun igwa saindo nin may kaiwal na tugang sa pagtubod, tadaw ta minadolok siya sa mga hukom na pagano, embes na magdolok sa mga banal? 2 Dai kamo nakakaaram na an mga banal iyo an mahukom kan kinaban? Ngunyan, kun kamo an mahukom kan kinaban, tadaw ta dai nindo kayang hukoman an saradit na kaso? 3 Dai kamo nakakaaram na kita an mahukom kan mga anghel? An mga bagay pa daw sa buhay na ini an dai ta mahukoman! 4 Kaya kun igwa kamo nin mga kasong siring kaini, isusumbong daw nindo iyan sa mga tawong dai minimidbid kan simbahan? 5 Masopog kamo! Ano, mayo diyan saindo nin maski saro na tataong maghusay kan iriwal nin magturugang? 6 Kaipuhan pa daw na an sarong tugang magsumbong tumang sa kapwa tugang sa atubang nin mga hukom na pagano? 7 An pagkakaigwa nin mga kaso tumang sa kapwa paratubod sarong kadaogan para saindo. Bakong mas marahay na tioson na sana nindo an pakaraot asin an pandadaya saindo? 8 Alagad kamo mismo an nagpapakaraot asin nagdadaya sa sadiri nindong mga tugang. 9 Dai nindo naaaraman na an mga maraot dai magmamana sa Kahadean nin Dios? Dai nindo paglokohon an sadiri nindo. An mga nakikidorog sa bakong agom, nagsasamba sa mga dios-dios, nagsasambay, nagdodorog sa magkasi lalaki o magkasi babae, 10 mga parahabon, paslo, paraburat, parapakaraot asin paradaya, dai nanggad magmamana kan Kahadean nin Dios. 11 An iba saindo arog kaiyan kaidto. Alagad pinatawad na kamo kan saindong kasalan; idinolot na kamo sa Dios. Nagin matanos na kamo sa Dios huli ki Jesu-Cristong Kagurangnan asin huli kan Espiritu nin satong Dios. 12 May masabing, “Tinugotan akong maggibo maski ano.” Totoo iyan, alagad bakong gabos na bagay ikakarahay mo. Pwede kong sabihon, “Tinutugotan akong maggibo maski ano,” alagad dai ko tutugotan na oriponon ako kan anoman na bagay. 13 May masabi man, “An kakanon para sa tulak, saka an tulak para sa kakanon.” Totoo iyan, alagad pareho iyan raraoton nin Dios. An hawak bakong para sa karigsokan kundi para sa paglingkod sa Kagurangnan; an Kagurangnan iyo an nag-aataman sa hawak. 14 Siring na binuhay liwat nin Dios an Kagurangnan na Jesus, kita man bubuhayon niya liwat huli sa saiyang kapangyarihan. 15 Dai nindo aram na an hawak nin lambang saro saindo kabtang kan hawak ni Cristo? Kukuahon ko daw an kabtang na iyan kan hawak ni Cristo tanganing gibohon kong kabtang kan hawak nin sarong maraot na babae? Dai nanggad! 16 O tibaad dai nindo aram na kun an sarong lalaki minadorog sa maraot na babae, an saiyang hawak nagigin saro sa hawak kaini? Huli ta nasusurat, “An duwa nagigin saro sanang hawak.” 17 Alagad kun an siisay man minasaro sa Kagurangnan, siya nagigin saro saiya sa espiritu. 18 Likayan nindo an paggibo nin karigsokan. An gabos na klase nin kasalan na nagigibo nin tawo dai nakakaraot sa saiyang hawak, alagad an nakikidorog sa bakong agom kasalan tumang sa sadiri niyang hawak. 19 Dai nindo aram na an saindong hawak iyo an templo kan Espiritu Santo na nag-eerok saindo, na inako nindo hale sa Dios? Kamo bako nang pagsadiri nindo, 20 kundi pagsadiri nin Dios;—mahal an pagkabakal niya saindo. Kaya gamiton man nindo an saindong hawak para sa kamurawayan nin Dios.
1 Ngunyan, manongod sa mga bagay na isinurat nindo sako. Marahay sa sarong lalaki na dai mag-agom. 2 Alagad huli sa sogot nin karigsokan, an lambang lalaki o babae dapat magkaigwa nin sadiring agom. 3 Dapat otobon kan lalaki sa agom niya an saiyang katongdan bilang agom; siring man an gibohon kan babae. 4 Huli ta an kagsakop kan hawak kan babae bako na siya, kundi an saiyang agom. Siring man, bako nang sakop kan lalaki an hawak niya, kundi sakop iyan kan agom niya. 5 Dai nindo ipagsayuma an saindong hawak sa saindong agom, pwera sana kun nagkaoyon kamong duwa na dai ngona magdorog sa halipot na panahon, tanganing gamiton nindo an panahon na iyan sa pagpamibi. Pakatapos, ibalik nindo giraray an normal na relasyon bilang mag-agom, ta tibaad sogotan kamo ni Satanas huli sa dai nindo pakapugol sa sadiri. 6 Sinasabi ko ini saindo bilang sarong pagtugot, bakong pagboot. 7 Kun sa sako sana, boot ko kutana na an gabos makaarog sako; alagad tinawan kita nin Dios nin manlaen-laen na balaog—sa saro, ining balaog; sa iba, iba man. 8 Ngunyan, sa mga mayo pang agom saka sa mga balo, ini an masasabi ko: mas marahay kun magdanay kamong mayo nin agom siring sako. 9 Alagad kun dai nindo mapupugolan an saindong mga kamawotan, mag-agom logod kamo, huli ta mas marahay pang mag-agom ki sa magkalayo sa kamawotan. 10 Para sa mga may agom, igwa nin pagboot na bakong hale sako kundi sa Kagurangnan: dai dapat suhayan kan babae an saiyang agom. 11 Alagad kun magsuhay siya sa saiyang agom, dai siya dapat magpaagom sa iba; o baga man, makipag-oli logod siya sa saiyang agom. Siring man, an lalaki dai dapat sumuhay sa saiyang agom. 12 Para sa iba, ini naman an sasabihon ko (alagad bakong hale ini sa Kagurangnan, kundi sako): kun an sarong tugang na lalaki igwa nin agom na bakong paratubod, asin ini habong makisuhay saiya, dai niya ini dapat suhayan. 13 Kun an sarong babae igwa nin agom na bakong paratubod asin ini habong makisuhay saiya, dai niya ini dapat suhayan. 14 Huli ta an lalaki na bakong paratubod nakokonsagra sa Dios huli sa agom niya. Siring man, an babae na bakong paratubod nakokonsagra sa Dios huli sa agom niya. Ta kun bakong siring kaiyan, an mga aki ninda magigin maati. Alagad huli ta sinda konsagrado sa Dios, an mga aki ninda banal na. 15 Alagad kun an agom na bakong paratubod boot na magsuhay sa agom niyang paratubod, tugote siya. Kun arog kaini an mangyari, an paratubod na agom, lalaki man o babae, talingkas na. Inapod kamo nin Dios na mamuhay sa katoninongan. 16 Paratubod na babae, paano mo naaaraman na ikakaligtas mo an saimong agom? Paratubod na lalaki, paano mo naaaraman na ikakaligtas mo man an saimong agom? 17 An lambang saro dapat na mamuhay sosog sa ipinanongod saiya kan Kagurangnan, asin siring sa pamumuhay niya kaidto, kan apodon siya nin Dios. Ini an pagsusundon na itinutukdo ko sa gabos na simbahan. 18 Kun sinerkomsisyon na an sarong tawo kan apodon siya nin Dios, dai na niya paghaleon an marka nin pagkaniserkomsisyon; kun bako pang pagkaniserkomsisyonado an sarong tawo kan apodon siya nin Dios, dai na siya magpaserkomsisyon. 19 Mayong halaga kun an tawo pagkaniserkomsisyonado o bako; an mahalaga iyo an pagkuyog kan mga katogonan nin Dios. 20 An lambang tawo dapat na magdanay sa dati niyang kamugtakan kan apodon siya nin Dios. 21 Oripon ka kan apodon ka nin Dios? Dai bale; alagad kun may oportunidad kang magin talingkas, gamita iyan. 22 Huli ta an tawo na sarong oripon kan apodon nin Kagurangnan, saro nang talingkas na tawo sa Kagurangnan; siring man, an tawong talingkas kan siya apodon, oripon na ni Cristo. 23 Binakal kamo nin Dios, kaya dai kamo magpaoripon sa tawo. 24 Mga tugang, an lambang saro dapat magdanay sa pakisumaro sa Dios sa dati niyang kamugtakan kan apodon siya nin Dios. 25 Ngunyan, dapit sa mga mayong agom, mayo akong pagboot hale sa Kagurangnan, alagad itatao ko an sakong opinyon arog sa sarong tawong mapapaniwalaan, huli sa pagkaherak nin Kagurangnan. 26 Huli kan mga kasakitan ngunyan, sa paghona ko mas marahay pa na an sarong lalaki magdanay sa kamugtakan niya ngunyan. 27 May agom ka na? Kun igwa, dai mo siya pagsuhayan. Mayo ka pang agom? Dai ka mag-agom. 28 Alagad kun ika mag-agom, dai ka nagkakasala; kun an sarong daraga magpaagom, dai man siya nagkakasala. Alagad an mga minaagom nagkakaigwa nin mga problema—iyan an boot kong malikayan nindo. 29 An boot kong sabihon, mga tugang, iyo ini: kadikit na sanang panahon an natatada. Kaya poon ngunyan an mga lalaking may agom dapat na mamuhay na garo mayong agom; 30 an mga nagmomondo, na garo dai nagmomondo; an mga nag-oogma, na garo bakong maogma; an mga nagbabakal, siring sa bako nindang sadiri an saindang binakal; 31 an mga tawong may kaipuhan sa kinaban na ini, mamuhay na garo dai sinda nangangaipo kaiyan, huli ta an kinaban na ini mapapara. 32 Boot kong dai kamo maghadit. An nasisibotan kan lalaking mayong agom iyo an mga bagay dapit sa Kagurangnan huli ta boot niyang mapaogma an Kagurangnan. 33 Alagad an lalaking may agom nasisibot sa mga bagay na kinabanon, kun paano niya mapapaogma an agom niya; 34 kaya banga an saiyang isip. An nasisibotan kan daraga o kan mayong agom, iyo an mga bagay dapit sa Kagurangnan, huli ta boot niyang idolot an bilog niyang buhay, hawak asin espiritu, sa paglingkod sa Kagurangnan. An nasisibotan naman kan babaeng may agom iyo an mga bagay na kinabanon, kun paano niya mapapaogma an saiyang agom. 35 Sinasabi ko ini para sa karahayan nindo, bakong sa pag-olang saindo, kundi sa pagtabang tanganing gibohon nindo an tama saka maninigo, asin idolot nindo an bilog nindong buhay sa paglingkod sa Kagurangnan. 36 Kun an sarong lalaki naghohona na an saiyang mga gibo bako nang maninigo sa saiyang namomotan, na nag-oyon saiya kaidto na dai ngona sinda magpakasal; asin kun namamatean kan lalaki na makosog an saiyang mga kamawotan sa babae, kaya namamatean niya na dapat na sindang magpakasal, magpakasal na logod sinda, siring sa kamawotan kan lalaki. Bako iyan kasalan. 37 Alagad kun habo talaga an lalaki na magpakasal sinda, kun talagang nakakapugol siya kan saiyang namamatean, asin haman na sa isip niya kun ano an dapat niyang gibohon, marahay na dai na niya pakasalan an namomotan niya. 38 Kaya an lalaking minapakasal sa saiyang namomotan, marahay an gibo; alagad an dai nag-aagom, mas marahay. 39 An babaeng may agom dai pwedeng magpaagom sa iba mantang buhay pa an agom niya. Kun gadan na an agom niya, saka pa sana siya makakapaagom sa kiisay man na maoyonan niya, alagad sa sarong paratubod sana. 40 Alagad orog siyang magigin maogma kun dai na siya magpaagom. Ini an opinyon ko, asin sa paghona ko yaon sako an Espiritu nin Dios.
1 Ngunyan dapit sa mga kakanon na idinolot sa mga dios-dios. Siring sa sinasabi ninda, “Kita gabos igwa nin pakaaram,” totoo man nanggad iyan. An siring na pakaaram nakakapaabaw-abaw sa tawo, alagad an pagkamoot nakakapatalubo. 2 An tawong naghohona na may naaaraman siya, dai nanggad nakakaaram kan dapat niyang maaraman. 3 Alagad an tawong namomoot sa Dios midbid nin Dios. 4 Kun siring, ini an masasabi ko dapit sa pagkakan na idinolot sa mga dios-dios: aram nyato na an mga dios-dios minarepresentar sa mga mayo nin buhay; aram nyato na saro sana an Dios. 5 Maski ngani igwa nin inaapod na “mga dios,” sa langit o sa daga, saka igwa nin “mga dios” asin “mga kagurangnan,” 6 alagad para sato saro sana an Dios, na iyo an Ama na Kaglalang kan gabos na bagay asin para saiya kita gabos nabubuhay. Siring man may saro sanang Kagurangnan, si Jesu-Cristo, na sa paagi niya linalang an gabos na bagay asin sa paagi niya nabubuhay kita. 7 Alagad bako gabos nakakaaram kan katotoohan na ini. May mga tawo na tood nang magsamba sa mga dios-dios, asin sagkod ngunyan kun minakakan sinda kan mga kakanon na iyan, iniisip ninda na iyan kakanon para sa dios-dios. Maluya an saindang konsyensya kaya an paghona ninda nadigtaan sinda huli kan kakanon. 8 Alagad an kakanon dai makakapaharani sato sa Dios; mayong mawawara sato kun dai kita magkakan, saka mayo man kitang makukua kun magkakan kita. 9 Alagad maglikay man giraray kamo ta tibaad sa pagkakan nindo nin anoman na kakanon makapakasala kamo sa mga maluya pa sa pagtubod. 10 Huli ta kun ika na may “pakaaram” nahiling nin sarong tugang na nagkakakan sa templo nin sarong dios-dios, bakong nadadagka an tugang na iyan na magkakan man kan dolot kun maluya pa an saiyang konsyensya sa bagay na iyan? 11 Dahel kaiyan, ining tugang mong maluya an pagtubod, na huli man saiya nagadan si Cristo, mapapakaraot huli kan saimong “pakaaram”! 12 Sa pangyayaring iyan, nagkasala ka ki Cristo huli ta nagkasala ka sa mga tugang mo asin nakulogan mo an maluya pa nindang konsyensya. 13 Kaya kun an kakanon an magin dahelan kan pagkakasala kan sakong tugang, dai na nanggad ako makakan nin karne, ta tibaad ako an magin dahelan kan saiyang pagkasala.
1 Bakong talingkas ako? Bakong apostol ako? Bakong nahiling ko si Jesus na satong Kagurangnan? Bakong kamo an bunga kan paglingkod ko sa Kagurangnan? 2 Maski para sa iba ako bakong apostol, alagad ako sarong apostol para saindo! Kamo an tanda kan sakong pagkani-apostol sa Kagurangnan. 3 Sa mga nagsisiyasat sako, ini an simbag ko: 4 Mayo daw akong deretso na tawan nin kakanon saka inomon para sa sakong trabaho? 5 Mayo daw ako nin deretsong mag-iba nin agom na Cristiano, arog kan gibo kan ibang mga apostol asin kan mga tugang nin Kagurangnan patin ni Pedro? 6 Kami daw sana ni Bernabe an mayo nin deretso na mag-ontok sa paghahanap buhay? 7 Siisay an soldados na iyo mismo an nagbabayad kan sadiri niyang gasto sa hukbo? Siisay an paratanom na dai nagkakakan kan ubas sa sadiri niyang ubasan? Siisay an pastor na dai nagkikinabang kan gatas na hale sa sadiri niyang karnero? 8 Dai kamo maghona na an binabasaran ko kaini iyo sana an mga halimbawa sa aroaldaw na pangyayari, huli ta iyo man iyan an sinasabi sa Katogonan. 9 Nasusurat sa Katogonan ni Moises, “An bakang naggigiling dai dapat pagbusalan.” May pagmakulog daw an Dios sa baka? 10 Bako daw kita an boot niyang sabihon kan magtaram siya kaiyan? Sinurat mananggad an katogonan na iyan para sato. An tawong nag-aarado saka an tawong nag-aani dapat magtrabaho sa paglaom na mahihirasan sinda kan inani. 11 Nagsabwag kami saindo nin espiritwal na banhi. Dakula daw na bagay na mag-ani kami nin mga materyal na pakinabang saindo? 12 Kun an iba igwa kan deretsong ini saindo, orog na kami! Alagad dai mi pa ginamit an deretsong iyan. Tinios mi sana an gabos tanganing dai maolang an paghulit kan Marahay na Bareta dapit ki Cristo. 13 Aram man sana nindo na an mga Judio na naglilingkod sa Templo nagkukua kan saindang kakanon sa Templo, dangan an mga nagdodolot nin mga atang sa altar igwa nin kahirasan sa mga atang. 14 Sa siring man sanang paagi, ipinagboot nin Kagurangnan na an mga naghuhulit kan Marahay na Bareta dapat mabuhay sa paagi kan Marahay na Bareta. 15 Alagad dai ko pa ginamit minsan arin kan mga deretsong iyan, saka dai man ako minasurat kaini ngunyan nganing hagadon ko an siring na mga deretso. Mas boot ko pa na magadan ki sa halean ako nin siisay man kan pagbabasaran sa pagpapalangkaw. 16 Maski naghuhulit ako kan Marahay na Bareta, dai ako pwedeng magpalangkaw, huli ta iyan an katongdan na itinao sako. Herak man sako kun dai ko ipaghulit an Marahay na Bareta! 17 Kun gibohon ko ini sa sadiri ko sanang kabotan, maglalaom akong bayadan; alagad ginigibo ko ini bilang pag-otob sa katongdan na itinao sako nin Dios. 18 Kun siring, ano an balos sako? Na ikapaghulit ko an Marahay na Bareta na mayong bayad asin dai ko paggamiton an gabos kong deretso sa paghulit kaiyan. 19 Talingkas ako, bakong oripon nin siisay man; alagad nagpapaoripon ako sa gabos tanganing mas dakul na tawo an madara ko sa pagtubod. 20 Kun an kaiba ko mga Judio, namumuhay ako arog sa Judio, tanganing madara ko sinda sa pagtubod. Kun an kaiba ko mga sakop kan Katogonan, namumuhay ako siring sa sakop kan Katogonan, maski ngani bako akong sakop kan Katogonan ni Moises, tanganing madara ko sinda. 21 Kun mga pagano an kaiba ko, arog man sainda an pamumuhay ko, na garo bakong sakop kan Katogonan, tanganing madara ko sinda sa pagtubod. Bakong nangangahulugan iyan na dai ko na inootob an katogonan nin Dios; ako totoong sakop kan katogonan ni Cristo. 22 Sa mga maluluya an pagtubod, nagigin maluya ako arog sainda tanganing madara ko sinda. Kaya nakikipareho ako sa gabos na klase nin tawo, ikaligtas ko lamang an iba sainda sa anoman na paagi. 23 An gabos na ini ginigibo ko dahel sa Marahay na Bareta, tanganing matawan man ako kan mga bendisyon kaiyan. 24 Aram man sana nindo na sa karera, dakul an minadalagan, alagad saro sana an nakakakua kan premyo. Kaya dumalagan kamo nin maigot tanganing makua an premyo. 25 An gabos na parakawat na nag-aandam para sa sarong kawat minalikay sa anoman na makakaraot sainda; ginigibo ninda ini tanganing ganahon ninda an sarong korona na dai man sana magdadanay. Alagad kita nakikilaban nganing akoon ta an sarong koronang magdadanay sagkod lamang. 26 Kaya dai ako minadalagan na daing direksyon. Kun baga sa sarong boksingero, dai ako minasuntok sa doros. 27 Pinapasakitan ko an sakong hawak saka pinapasuko ko iyan, ta tibaad pakatapos na maghulit ako sa iba, ako logod an isikwal.
1 Mga tugang, boot kong giromdomon nindo an nangyari sa satong mga ginikanan na nagsunod ki Moises. Naglakaw sinda gabos sa lindong kan panganoron; gabos ligtas na nag-agi sa Dagat na Pula. 2 Sinda gabos binunyagan sa panganoron asin sa dagat bilang mga parasunod ni Moises. 3 Nagkakan sinda gabos kan parehong kakanon na espiritwal, 4 asin nag-inom kan parehong inomon na espiritwal. Nag-inom sinda hale sa Gapong espiritwal na nag-iba sainda, asin an Gapong idto iyo si Cristo. 5 Alagad maski siring, dai ikinaogma nin Dios an kadaklan sainda, kaya an saindang bangkay nagkawararak sa kalangtadan. 6 An gabos na ini sarong pagpatanid sato tanganing dai kita magmawot nin maraot arog kan ginibo ninda. 7 Kaya dai kamo magsamba sa mga dios-dios, arog kan ginibo kan iba sainda, siring sa nasusurat, “An mga tawo nagturukaw tanganing magkarakanan asin mag-irinoman; an saindang pyesta nagtapos sa bururatan asin dororogan.” 8 Dai kita dapat maggibo nin karigsokan, siring kan ginibo kan iba sainda, kaya sa laog nin sarong aldaw, beynte tres mil sainda an nagkagaradan. 9 Dai ta man dapat pagbaloon an Kagurangnan, siring kan ginibo kan iba sainda, kaya ginaradan sinda kan mga halas. 10 Dai kita dapat maggurumod-gumod, siring kan ginibo kan iba sainda, kaya ginadan sinda kan Paragadan. 11 An gabos na idto nangyari sa satong mga ginikanan bilang patanid, asin isinurat tanganing tukdoan kita na nabubuhay pa sa mga huring aldaw na ini. 12 Kaya an naghohona na pusog an tindog niya, maglikay ta tibaad siya matumba. 13 Anoman na sogot na minaabot saindo, ordinaryo nang minaabot sa tawo. Alagad maimbod an Dios asin dai niya tutugotan na sogotan kamo nin labi pa sa kakayahan nindo. Kun kamo sogotan, papakosogon niya kamo tanganing matagalan nindo iyan asin makakua kamo nin paagi na malusotan iyan. 14 Kaya, mga namomotan ko, likayan nindo an pagsamba sa mga dios-dios. 15 Nagtataram ako saindo bilang mga tawong may isip; hukoman nindo an mga sinasabi ko. 16 An kalis nin bendisyon na satong ipinapasalamat sa Dios, bako daw iyan pakisumaro sa dugo ni Cristo kun minainom kita diyan? An tinapay na satong binabaak, bakong pakisumaro iyan sa hawak ni Cristo kun minakakan kita kaiyan? 17 Huli ta saro an tinapay, kita gabos maski dakul, saro an hawak, huli ta gabos kita naghiras sa parehong tinapay. 18 Hilinga nindo an mga taga Israel; an mga nagkakakan kan mga idinolot sa altar bilang atang, nagigin kahiras sa paglingkod sa altar. 19 Ano an boot kong sabihon? Na an dios-dios igwang halaga o na an kakanon na idinolot sa mga dios-dios may halaga? 20 Mayo! An sinasabi ko iyo na an anoman na idinolot sa altar nin mga pagano, atang sa mga demonyo, bakong sa Dios. Habo kong magin kahiras kamo kan mga demonyo. 21 Dai kamo pwedeng mag-inom sa kalis nin Kagurangnan asin sa kalis kan mga demonyo; dai man kamo pwedeng magkakan sa lamesa nin Kagurangnan asin sa lamesa kan mga demonyo. 22 O tibaad boot nyatong mag-imon an Kagurangnan? Mas makosog daw kita saiya? 23 ”Tinutugotan kitang maggibo maski ano,” iyan an sabi ninda. Totoo iyan, alagad bakong gabos na bagay marahay. “Tinutugotan kitang maggibo maski ano,” alagad bakong gabos ikakarahay. 24 An lambang saro maghanap kan ikakarahay nin iba, bakong kan ikakarahay kan sadiri niya. 25 Pwede kamong magkakan kan anoman na ipinagpapabakal sa saodan, alagad dai na kamo maghapot nin anoman tanganing dai mapurisaw an saindong konsyensya. 26 Huli ta nasasabi sa kasuratan, “An kinaban asin an gabos na yaon diyan sadiri nin Kagurangnan.” 27 Kun may bakong paratubod na mag-alok saindong magkakan asin boot man nindo, magkakan kamo kan ibugtak sa atubang nindo, alagad dai kamo maghapot nin anoman, tanganing dai mapurisaw an saindong konsyensya. 28 Alagad kun may magsabi saindo, “An kakanon na ini inatang sa mga dios-dios,” dai na kamo magkakan kaiyan tanganing dai maraot an boot kan nagsabi saindo asin tanganing dai mapurisaw an konsyensya— 29 an boot sabihon, bakong an sadiri nindong konsyensya, kundi an konsyensya kan tawong iyan. May mahapot, “Tadaw ta an sakong katalingkasan sa paggibo maolang kan konsyensya nin iba? 30 Kun pinapasalamatan ko an Dios huli kan sakong kinakakan, tadaw ta pagtuyawon ako kan iba huli kan kakanon na ipinapasalamat ko?” 31 Kaya, anoman an gibohon nindo, magkakan man o mag-inom kamo, giboha nindo iyan gabos sa pag-omaw sa Dios. 32 Dai kamo magtao nin dahelan na magkasala an mga Judio, o an mga pagano, o an simbahan nin Dios. 33 Aroga nindo an ginigibo ko: sa gabos kong ginigibo, hinihingowa kong mapaogma an gabos; dai ko hinahanap an sadiri kong karahayan kundi an karahayan kan gabos, tanganing makaligtas sinda.
1 Kaya aroga nindo ako siring na inaarog ko si Cristo. 2 Inoomaw ko kamo huli ta danay nindo akong ginigiromdom saka sinusunod nindo an mga itinukdo ko saindo. 3 Alagad boot kong masabotan nindo na sakop ni Cristo an lambang lalaki; sakop kan lalaki an agom niya, asin sakop nin Dios si Cristo. 4 Kaya an lalaki na nakasuklob na namimibi sa publiko o nagpapahayag kan mensahe nin Dios, dai minagalang ki Cristo. 5 An babae na mayong suklob na namimibi sa publiko o nagpapahayag kan mensahe nin Dios, dai minagalang sa agom niya. Mayo siyang kalaenan sa babaeng inarisan an payo. 6 Kun habo siyang magsuklob, marahay pa logod na putolon niya an saiyang buhok. Alagad kun masopog para sa sarong babae an magpaaris kan payo o magpaputol nin buhok, kaipuhan na magsuklob siya. 7 An lalaki dai dapat magsuklob, huli ta siya an ladawan asin kamurawayan nin Dios; alagad an babae iyo an kamurawayan nin lalaki; 8 huli ta an lalaki dai linalang hale sa babae, kundi an babae linalang hale sa lalaki. 9 An babae linalang para sa lalaki; an lalaki dai linalang para sa babae. 10 Huli sa mga anghel, dapat magsuklob an babae bilang tanda na sakop siya kan agom niya. 11 Maski siring, sa satong pamumuhay sa Kagurangnan, mayo nin babae kun mayo an lalaki; mayo nin lalaki kun mayo an babae. 12 Huli ta siring na an babae linalang hale sa lalaki, siring man an lalaki namumundag hale sa babae; asin an gabos minagikan sa Dios. 13 Kamo mismo an magsabi kun tama na an sarong babae magpamibi sa Dios sa publiko na mayo nin suklob sa payo. 14 Bakong an naturalesa an nagtutukdo saindo na makasosopog para sa lalaki na magpahalaba nin buhok? 15 Alagad sarong onra para sa babae an magpahalaba nin buhok. Tinawan an babae nin halabang buhok tanganing magin sarong pantahob. 16 Alagad kun may boot saindong makidiskutiran dapit sa bagay na ini, ini an masasabi ko: iyan sana an kaugalean sa pagsamba na minimidbid nyamo asin kan gabos na simbahan nin Dios. 17 Ngunyan, ining sunod kong mga sasabihon bakong pag-omaw saindo, huli ta an saindong mga pagtiripon bakong nakakarahay kundi nakakaraot. 18 Enot sa gabos, kun nagtitiripon kamo bilang sarong simbahan, nadadangog ko na nagkakabaranga kamo. Naniniwala ako na igwa iyan nin katotoohan. 19 (Mayong duwa-duwa na igwa nin pagkabaranga diyan saindo, tanganing mamidbidan nin malinaw kun siisay an mga nasa tama.) 20 Sa pagtiripon nindo, bakong an Pamanggihan nin Kagurangnan an kinakakan nindo, 21 huli ta may mga naeenot na magkarakan kan dara nindang kakanon, kaya an iba gutom mantang an iba naman burat. 22 Tadaw! Mayo kamong mga sadiring harong na pwede nindong pagkakanan saka pag-inoman? O talagang dai nindo ginagalangan an simbahan nin Dios asin sinosopog nindo an mga dukha? Ano an sasabihon ko saindo dapit kaini? Omawon ko kamo? Dai! 23 Huli ta an itinukdo ko saindo iyo an katukdoan na inako ko sa Kagurangnan: na kan bangging pinasaluiban si Jesus na Kagurangnan, nagkua siya nin tinapay, 24 nagpasalamat saka binaak iyan, dangan nagsabi, “Iyo ini an sakong hawak na idinodolot para saindo. Giboha nindo ini sa pagromdom sako.” 25 Siring man kinua niya an kalis pakapamanggi saka nagsabi, “An kalis na ini iyo an bagong tipan nin sakong dugo. Sa lambang pag-inom nindo kaini, giboha sa pagromdom sako.” 26 Huli ta sa lambang pagkakan nindo kan tinapay na ini dangan pag-inom sa kalis na ini, ipinapahayag nindo an pagkagadan kan Kagurangnan sagkod na siya magbalik. 27 Kaya an siisay man na minakakan kan tinapay o minainom kan kalis nin Kagurangnan sa bakong maninigo na paagi, nagkakasala tumang sa hawak saka dugo nin Kagurangnan. 28 Kaya an lambang saro dapat na magsiyasat sa sadiri niya, bago siya kumakan kan tinapay saka uminom kan kalis. 29 Huli ta an tawong nagkakakan kan tinapay dangan nag-iinom kan kalis na dai pinapahalagahan an tunay na kahulogan kan hawak nin Kagurangnan, maghuhukom sa sadiri niya sa saiyang pagkakan saka pag-inom. 30 Kaya dakul saindo an naghehelang saka maluya, asin an iba gadan na. 31 Kun siyasaton ta nanggad an sadiri nyatong buhay, dai kita huhukoman nin Dios. 32 Alagad hinuhukoman kita saka pinapadusahan nin Kagurangnan bilang paglinig sato, tanganing dai kita padusahan kaiba kan kinaban. 33 Kaya, mga tugang, kun nagtitiripon kamo para sa Pamanggihan nin Kagurangnan, magharalatan kamo. 34 Kun may nagugutom, magkakan ngona siya sa saiyang harong, tanganing dai kamo padusahan nin dios sa saindong pagtiripon. An iba pang mga bagay, huhusayon ko pag-abot ko na diyan.
1 Ngunyan, mapadapit sa mga balaog na hale sa Espiritu Santo. Mga tugang, boot kong maaraman nindo an katotoohan manongod kaiyan. 2 Aram nindo na kan kamo bako pang mga paratubod, nadara kamo sa manlaen-laen na paagi nin pagsamba sa mga dios-dios na mayong buhay. 3 Kaya boot kong maaraman nindo na mayo nin siisay man na nagtataram sa kapangyarihan kan Espiritu Santo na makakasabi, “Maldisyonon si Jesus!” Mayo man nin makakasabi, “Si Jesus an Kagurangnan!” kun dai siya ginigiyahan kan Espiritu Santo. 4 Manlaen-laen an mga balaog, alagad saro sana an Espiritu. 5 Manlaen-laen an paagi nin paglingkod, alagad saro sana an Kagurangnan. 6 Igwa nin manlaen-laen na kakayahan sa pagtrabaho alagad saro sana an Dios na nagtatao kan mga kakayahan na iyan sa gabos na tawo. 7 Sa lambang saro itinatao an kapahayagan kan Espiritu Santo para sa ikakarahay kan gabos. 8 Sa saro itinatao nin Dios sa paagi kan Espiritu Santo an kakayahan na magpahayag nin mensaheng pano nin kadonongan; sa saro, an mensaheng pano nin pakaaram sa paagi kan parehong Espiritu. 9 Sa iba itinatao an pagtubod sa paagi kan parehong Espiritu; sa iba, an kapangyarihan sa pagbolong nin mga naghehelang. 10 Sa iba itinatao an balaog sa paggibo nin mga milagro; sa iba, an balaog nin pagpropesiya; sa iba itinatao nin Dios an kakayahan na mamidbid an kalaenan kan mga balaog na hale sa Espiritu nin Dios, sa mga balaog na bakong hale sa Espiritu nin Dios. Sa saro itinatao an kakayahan sa pagtaram sa manlaen-laen na lengwahe; sa iba, an pagpaliwanag kan kahulogan kaiyan. 11 An gabos na ini pasabong kan saro asin parehong Espiritu, na nagtatao kaiyan sa lambang saro sosog sa saiyang boot. 12 Si Cristo nakakaagid sa sarong hawak na may dakul na kabtang; maski kadakul kan mga kabtang, saro sanang hawak iyan. 13 Siring man kita gabos—Judio o bakong Judio, oripon o bako—binunyagan kita na magin sarong hawak huli kan saro sanang Espiritu. Gabos kita nag-inom kan saro sanang Espiritu. 14 An kabtang kan hawak bakong saro sana kundi dakul. 15 Kun magsabi an bitis, “Bako akong kamot, kaya bako akong kabtang kan hawak,” dai iyan nangangahulogan na an bitis bako nang kabtang kan hawak. 16 Kun magsabi an talinga, “Bako akong mata, kaya bako akong kabtang kan hawak,” dai iyan nangangahulogan na an talinga bakong kabtang kan hawak. 17 Huli ta kun an bilog na hawak sarong mata, paano na iyan makadangog? O kun an bilog na hawak sarong talinga, paano na iyan makaparong? 18 Alagad pinamugtak nin Dios an manlaen-laen na kabtang kan hawak sosog sa boot niya. 19 Kun an gabos saro sanang kabtang, haen na an hawak? 20 Sa katunayan, maski kadakul kan kabtang, saro sana an hawak. 21 Kaya an mata dai makakasabi sa kamot, “Dai taka kaipuhan!” Dai man makakasabi an payo sa mga bitis, “Dai ko kamo kaipuhan!” 22 An mga kabtang kan hawak na pinaghohona tang mga maluya iyo logod an orog na kaipuhan. 23 An mga kabtang na pinaghohona tang bako gayong mahalaga, iyo logod an orog tang inaataman. An mga kabtang na bakong magayon iyo an satong pinapagayon; 24 dai na ini kaipuhan gibohon sa mga kabtang na dati nang magayon. Ipinamugtak nin Dios an hawak tanganing an mga kabtang na kulang sa gayon orog na matawan nin kaomawan. 25 Kaya mayong pagkabaranga sa hawak, kundi an gabos na kabtang may pagmakulog sa lambang saro. 26 Kun nakukulogan an sarong kabtang, an gabos man nakukulogan. Kun inoomaw an sarong kabtang, an gabos nakikihiras sa kaogmahan. 27 Kamo gabos an hawak ni Cristo asin an lambang saro kabtang kaiyan. 28 Ibinugtak nin Dios sa simbahan, enot, an mga apostol; ikaduwa, an mga propeta; ikatolo, an mga paratukdo; dangan an naggigibo nin mga milagro; sunod an mga nagbobolong nin mga naghehelang, an mga nagtatabang, an mga lider, saka an mga may kakayahan na magtaram sa manlaen-laen na lengwahe. 29 Bako an gabos apostol o propeta o paratukdo o naggigibo nin mga milagro. 30 Bako man an gabos may kapangyarihan sa pagbolong nin mga naghehelang o sa pagtaram sa manlaen-laen na lengwahe o sa pagpaliwanag kan kahulogan kaiyan. 31 Kaya hingowahon nindo na magkaigwa kan orog karahay na mga balaog hale sa Dios. Alagad itutukdo ko pa saindo an pinakamarahay sa gabos.
1 Maski makapagtaram ako sa mga lengwahe nin mga tawo asin nin mga anghel, kun mayo ako nin pagkamoot, garo man sana ako sarong kampanang maribok o gimbal (simbal)na matanog. 2 Maski igwa ako kan balaog nin propesiya, saka pakasabot sa gabos na misteryo asin gabos na kadonongan; maski pa magkaigwa ako kan bilog na pagtubod na kaipuhan tanganing mapahale an mga bukid sa saindang namumugtakan—alagad kun mayo ako nin pagkamoot, mayo ako nin halaga. 3 Maski ipanao ko pa an gabos kong sadiri, o ihunod ko an sadiri kong hawak tanganing suloon—alagad kun mayo ako nin pagkamoot, mayo akong pakinabang. 4 An pagkamoot matinios saka maboot, bakong maimon o hambogon o mapaabaw-abaw; 5 bakong maraot an ugale, maimot o maanggoton. Dai nag-iinsistir kan sadiring paagi. 6 Dai iyan naoogma sa karatan, kundi naoogma sa katotoohan. 7 An pagkamoot nakakatios kan gabos na bagay, tinutubod an gabos, linalaom an gabos, tinatagalan an gabos. 8 An pagkamoot dai natatapos. An mga propesiya malihis; an mga lengwahe maontok; an pakaaram mawawara. 9 Huli ta an balaog sato nin pakaaram asin nin propesiya igwa nin kakulangan. 10 Alagad pag-abot kan kapanoan, an kakulangan mawawara. 11 Kan ako aki pa, an sakong pagtaram, pakamate saka pag-iisip sa aki man. Alagad ngunyan na ako dakula na, binayaan ko na an mga gawe na sa aki. 12 An nahihiling ta sa salming ngunyan sarong malabog na ladawan, alagad ngapit mahihiling ta nin hampangan. An naaaraman ko ngunyan kabtang pa sana; alagad ngapit masasabotan ko iyan nin lubos, siring na ako lubos na nasasabotan nin Dios. 13 Kaya, ining tolo an nagdadanay: pagtubod, paglaom saka pagkamoot; alagad an pinakadakula sa mga ini iyo an pagkamoot.
1 Hingowahon nindo na magkaigwa kamo nin pagkamoot; siring man mawoton nindo an mga balaog na espiritwal, orog nang gayo an pagpropesiya. 2 An nagtataram sa manlaen-laen na lengwahe dai nagtataram sa tawo kundi sa Dios, huli ta dai nin siisay man na nakakasabot saiya. Nagtataram siya nin mga misteryo huli sa kapangyarihan kan Espiritu Santo. 3 Alagad an nagpopropesiya nagtataram sa mga tawo tanganing magtalubo sinda sa pagtubod, mapakosog an saindang boot saka maranga sinda. 4 An tawong nagtataram sa manlaen-laen na lengwahe nagtatabang sa sadiri niya sana nganing magtalubo an saiyang pagtubod; alagad an nagpopropesiya nagtatabang sa pagpatalubo kan bilog na simbahan. 5 Boot ko kutanang kamo gabos magkaigwa kan balaog nin pagtaram sa manlaen-laen na lengwahe; alagad mas boot ko pang igwa kamo kan balaog nin pagpropesiya. Huli ta an tawong nagpopropesiya mas dakula ki sa tawong nakakataram sa manlaen-laen na lengwahe—pwera sana kun igwa diyan nin tataong magpaliwanag kan kahulogan kan itinataram, tanganing mapatalubo an simbahan. 6 Kaya, mga tugang, anong karahayan an makukua nindo sako pagdiyan ko saindo kun magtaram ako sa manlaen-laen na lengwahe? Mayo lamang pwera sana kun an ipagtaram ko saindo kapahayagan na hale sa Dios, o an pakaaram kan katotoohan, o propesiya, o anoman na katukdoan. 7 Kun an mga instrumento sa musika na mayo man nin buhay, arog baga kan plawta saka arpa, bakong malinaw na nota an tinutugtog, paanong maaaraman kun ano an tinutugtog? 8 Sa gera, kun an paratrompeta dai magpatanog nin malinaw, siisay an maandam sa pakilaban? 9 Siring man kamo kaiyan; kun an ginagamit nindong tataramon dai nasasabotan, siisay an makakaaram kan kahulogan kaiyan? Garo man sana kamo nagtaram sa doros! 10 Dakul an mga lengwahe sa kinaban asin an gabos na iyan may kahulogan. 11 Alagad kun dai ko nasasabotan an lengwahe kan sarong nagtataram, dayuhan ako para saiya asin siya man dayuhan para sako. 12 Kaya huli ta boot nindong magkaigwa kan mga balaog kan Espiritu Santo, hingowahon nindong gamiton nin marahay an mga balaog na makakapakosog sa simbahan. 13 Kaya an tawong nagtataram sa manlaen-laen na lengwahe, kaipuhan mamibi sa Dios na magkaigwa siya kan balaog nin pagpaliwanag kan kahulogan kaiyan. 14 Huli ta kun namimibi ako sa paaging ini, an espiritu ko namimibi, alagad an isip ko dai nakikinabang kaiyan. 15 Kun siring, ano an dapat kong gibohon? Mamimibi ako sa espiritu, asin mamimibi man ako sa isip; mag-aawit ako sa espiritu, asin mag-aawit man ako sa isip. 16 Kun nagpapasalamat ka sa Dios sa espiritu sana, paanong makasimbag nin “Amen” an tawong mayo nin balaog na arog saimo, dahel ta dai niya aram kun ano an sinasabi mo? 17 Maski marahay an saimong pamibi nin pagpasalamat sa Dios, an tawong idto dai man lamang natabangan. 18 Nagpapasalamat ako sa Dios ta nakakapagtaram ako sa manlaen-laen na lengwahe, orog pa sa kiisay man saindo. 19 Alagad sa simbahan, mas boot ko pang maggamit ako nin limang tataramon na nasasabotan tanganing makatukdo ako sa iba, ki sa maggamit ako nin rinibong tataramon sa manlaen-laen na lengwahe na dai nasasabotan. 20 Mga tugang, dai kamo mag-isip na garo aki. Kun manongod sa karatan, magin kamong siring sa aki, alagad mag-isip kamo siring sa gurang. 21 Nasusurat sa Katogonan, “Mataram ako sa mga tawong ini sa paagi kan mga tawong nakakapagtaram sa manlaen-laen na lengwahe, asin sa paagi kan mga dayuhan, alagad maski siring, dai ninda ako dadangogon, an sabi kan Kagurangnan.” 22 Kaya an balaog nin pagtaram sa manlaen-laen na lengwahe tanda para sa mga bakong paratubod, bakong sa mga paratubod. Alagad an balaog nin propesiya tanda para sa mga paratubod, bakong para sa mga bakong paratubod. 23 Kun magtiripon an simbahan, asin an gabos magtaram sa manlaen-laen na lengwahe, dangan igwa man na maglaog na nagkapirang tagaluwas o bakong paratubod, bakong masabi sindang mga bua kamo? 24 Alagad kun an gabos magpropesiya dangan may lumaog na bakong paratubod o tagaluwas, mamimidbid niya an saiyang pagkakasala huli kan mga nadadangog niya; hinuhukoman siya kan gabos niyang nadadangog. 25 Mahahayag an mga hilom niyang kaisipan dangan madapa siya, masamba sa Dios asin masabi na an Dios yaon mananggad saindo! 26 Ano an boot kong sabihon, mga tugang? Kun nagtitiripon kamo sa pagsamba, an iba saindo may himno, an iba may katukdoan, an iba may kapahayagan hale sa Dios, may nakakataram sa manlaen-laen na lengwahe; an iba man may kapaliwanagan kaiyan. Gibohon nindo an gabos tanganing magtalubo an simbahan. 27 Kun may magtaram sa manlaen-laen na lengwahe, tama nang duwa o tolo an magtaram, dangan bakong durungan; asin dapat ipaliwanag kan sarong nakakasabot. 28 Kun mayo nin magpapaliwanag, mas marahay pang dai na sinda magtaram sa katiriponan, kundi an lambang saro makipag-olay na sana sa sadiri niya saka sa Dios. 29 Asin dapit sa balaog nin propesiya, duwa o tolo sana an magtaram; an iba magturutimbang kan ipinagtataram. 30 Kun an saro sa katiriponan pahayagan nin Dios nin sarong bagay, mag-alo na an nagtataram asin siya na an pataramon. 31 Kamo gabos na minaako kan tataramon nin Dios pwedeng magtaram, alagad saro-saro sana, tanganing an gabos makanood asin mapakosog an boot. 32 An balaog nin propesiya dapat na kontrolado kan nagtataram. 33 Huli ta an Dios bakong Dios nin karibokan kundi nin katoninongan. Siring sa kaugalean sa simbahan kan mga banal, 34 an mga babae dai dapat magtaram sa simbahan, huli ta dai sinda tugot na magtaram. Dapat sindang magin parasunod bakong parapamahala, siring sa ipinagboboot kan Katogonan. 35 Kun may boot sindang maaraman, hapoton ninda an saindang agom duman sa sadiri nindang harong. Huli ta makasosopog para sa babae na magtaram sa simbahan. 36 Dapat nindong masabotan na an tataramon nin Dios dai nagpoon saindo, dangan bako sana kamo an nag-ako kaiyan. 37 Kun igwang naghohona na siya sarong propeta o tinawan siya nin espiritwal na balaog, dapat niyang mamidbid na an sinusurat kong ini saindo sarong pagboot nin Kagurangnan. 38 Kun ini dai niya midbidon, dai man nindo siya dapat midbidon. 39 Kaya, mga tugang, maghingowa kamong magpropesiya alagad dai man nindo ipangalad an pagtaram sa manlaen-laen na lengwahe. 40 An gabos dapat na gibohon nindo sa tama saka sa husay na paagi.
1 Ngunyan, mga tugang, boot kong ipagiromdom saindo an Marahay na Bareta na ipinaghulit ko saindo, na inako nindo saka pinatugmadan kan saindong pagtubod. 2 Ililigtas kamo huli kan Marahay na Baretang ini kun matibay an panarig nindo diyan; kun bako, sayang an pagtubod nindo. 3 Ipinaghulit ko saindo an pinakamahalagang katukdoan na inako ko: na si Cristo nagadan huli kan satong mga kasalan, siring sa nasasabi sa mga Kasuratan; 4 na ilinubong siya saka binuhay liwat sa ikatolong aldaw, siring sa nasasabi sa mga Kasuratan; 5 na nagpahiling siya ki Pedro, dangan sa doseng apostol. 6 Pakatapos, nagpahiling siya sa sobra sa limang gatos niyang katugangan, na an kadaklan sainda buhay pa, alagad an iba gadan na. 7 Nagpahiling man siya ki Santiago, dangan sa gabos na apostol. 8 Sa kahuri-hurihi nagpahiling man siya sako—maski ako siring sa sarong aking namundag na sala sa panahon. 9 Huli ta ako an pinakasadit sa gabos na apostol—dai ngani ako maninigong apodon apostol, huli ta pinasakitan ko an simbahan nin Dios. 10 Alagad huli kan biyaya nin Dios sako nagin siring ako kaini ngunyan, asin an biyaya niya sako dai nasayang. Sa katotoohan, nagtrabaho ako nin mas maigot ki sa ibang mga apostol, maski ngani bako mananggad ako an naggigibo, kundi an biyaya nin Dios na nasa sako. 11 Kaya maski ako o sinda an naghuhulit, iyo iyan an ipinaghuhulit mi asin iyo iyan an tinutubod nindo. 12 Ngunyan, kun si Cristo ipinaghuhulit na binuhay liwat, paanong makapagsabi an iba saindo na mayo nin pagkabuhay-liwat an mga gadan? 13 Kun mayo nin pagkabuhay liwat an mga gadan, si Cristo dai man binuhay liwat. 14 Kun si Cristo dai binuhay liwat, sayang an samong paghulit asin sayang an saindong pagtubod. 15 Labi pa kaiyan, magigin pa kaming putikon na parahulit nin Dios, huli ta sinabi mi na binuhay liwat nin Dios si Cristo. Kun bakong totoo na an mga gadan binubuhay liwat, bako man totoo na binuhay liwat nin Dios si Cristo. 16 Kun an mga gadan dai binubuhay liwat, si Cristo dai man binuhay liwat. 17 Kun dai binuhay liwat si Cristo, sayang an saindong pagtubod, asin yaon pa kamo ngunyan sa saindong kasalan. 18 Kun siring, napahamak an mga nagadan diyan ki Cristo. 19 Kun para sana sa buhay na ini an satong paglaom ki Cristo, kita na an makaheherak sa gabos na tawo. 20 Alagad an totoo, si Cristo binuhay liwat sa mga gadan bilang patotoo na bubuhayon liwat an mga gadan. 21 Huli ta siring na an kagadanan nag-abot dahel sa sarong tawo, siring man, an pagkabuhay liwat nag-abot dahel sa saro man na tawo. 22 Ki Adan, an gabos na tawo nagadan; siring man, ki Cristo, an gabos mabubuhay liwat. 23 Bubuhayon an lambang saro sa sadiring panahon na talaan saiya: si Cristo an enot sa gabos, dangan an mga tawong sadiri ni Cristo, sa pagdatong niya. 24 Dangan maabot an kataposan; dadaogon ni Cristo an gabos na kagsakop, an gabos na awtoridad asin kapangyarihan na nasa kalangitan, saka itatao niya sa Dios na Ama an paghahade. 25 Huli ta dapat maghade si Cristo sagkod na an gabos niyang kaiwal ibugtak nin Dios sa irarom kan saiyang mga bitis. 26 An huring kaiwal na dadaogon iyo an kagadanan. 27 Huli ta nasasabi sa kasuratan, “An gabos na bagay ibinugtak nin Dios sa irarom kan saiyang mga bitis.” Alagad kan magsabi an kasuratan na “an gabos na bagay,” malinaw na dai kaiba diyan an Dios, huli ta siya mismo an nagbugtak kan gabos na bagay sa irarom ni Cristo. 28 Kun an gabos na bagay nasasakopan na ni Cristo, si Cristo mismo, na Aki, iyo naman an mapasakop sa Dios, na iyo an nagbugtak kan gabos na bagay sa irarom niya, tanganing an Dios iyo an magin kagsakop kan gabos. 29 Ngunyan, ano an kahulogan kan pagpabunyag para sa mga gadan? Kun an mga gadan dai binubuhay liwat, tadaw ta an mga tawo nagpapabunyag para sa mga gadan? 30 Tadaw ta ako nasa pag-alaman sa gabos na oras? 31 Mga tugang, inaatubang ko an kagadanan aroaldaw! Sinasabi ko ini dahel ta ipinag-oorgulyo ko kamo huli kan satong buhay ki Jesu-Cristo na satong Kagurangnan. 32 Ano an papakinabangon ko kun nakipaglaban man ako sa maisog na kaiwal digdi sa Efeso para sana sa mga katuyohan na sa tawo? Kun dai binubuhay liwat an gadan, mas marahay pang, “Magkakan kita saka mag-inom, ta sa aga magagadan kita.” 33 Dai kamo magpadaya: “An mga maraot na kairiba, nakakaraot kan marahay na ugale.” 34 Magtoltol kamo saka dai na magkasala. An iba saindo dai nakakamidbid sa Dios. Sinasabi ko ini nganing masopog kamo. 35 May mahapot, “Paano mabubuhay liwat an mga gadan? Anong klaseng hawak an mapapasainda?” 36 Lolong! Kun minatanom ka nin banhi dai iyan minatalubo kun dai ngona iyan magadan. 37 An itinatanom mo bako an dakula nang poon nin tanom, kundi banhi sana, magin iyan tipasi nin trigo, o iba pang banhi. 38 Nagkakaigwa nin hawak an banhi kun ano an boot nin Dios. An lambang banhi tinatawan niya nin sadiring hawak. 39 Bakong parareho an gabos na hawak: iba an hawak nin tawo, iba an sa hayop, iba an sa gamgam, iba man an sa sira. 40 May langitnon na mga hawak saka may daganon na mga hawak. Iba man an gayon kan langitnon na hawak sa gayon kan daganon na hawak. 41 May sadiring gayon an aldaw, iba an gayon kan bulan, saka iba an gayon kan mga bitoon; dawa an mga bitoon igwa nin manlaen-laen na gayon. 42 Magigin siring kaini an mga gadan sa pagkabuhay liwat. An hawak na ilinubong nalalapa; alagad an hawak sa pagkabuhay liwat, dai malalapa sagkod pa man. 43 Kan ilinubong an hawak, makanos iyan saka maluya; alagad sa pagbuhay liwat kaiyan, magigin magayon iyan saka makosog. 44 An ilinulubong hawak na pisikal, alagad an binubuhay liwat hawak na espiritwal. Kun igwa nin hawak na pisikal igwa man nin hawak na espiritwal. 45 Nasasabi sa kasuratan, “Si Adan, an enot na tawo, linalang na tinawan nin buhay”; alagad an huring Adan, sarong Espiritu na nagtatao nin buhay. 46 Bakong espiritwal an enot na minaabot kundi an pisikal, dangan na an espiritwal. 47 An enot na Adan hale sa daga, linalang sa alpog; an ikaduwang Adan hale sa langit. 48 An mga daganon arog sa tawo na hale sa daga; an mga langitnon arog man duman sa tawong hale sa langit. 49 Kun paanong kabaing kita kan tawo na hale sa daga, siring man, makakabaing kita kan Tawo na hale sa langit. 50 Ini an boot kong sabihon, mga tugang: an hale sa laman saka sa dugo dai magmamana kan Kahadean nin Dios; an malalapaon dai magmamana kan bakong malalapaon. 51 Alagad boot kong maaraman nindo an misteryong ini: dai kita gabos magagadan, alagad kita gabos maliliwat 52 sa panali—sa sarong pagpirok nin mata—sa pagtanog kan huring trompeta. Huli ta sa pagtanog kan huring trompeta, an mga gadan bubuhayon liwat asin dai na magagadan; kita gabos maliliwat, 53 huli ta an malalapaon dapat na masanglean kan bakong malalapaon. An magagadanon dapat na masanglean kan bakong magagadanon. 54 Kun an malalapaon masanglean na kan bakong malalapaon, asin kun an magagadanon, masanglean na kan bakong magagadanon, maootob an kasuratan na nagsasabi: “Nadaog na an kagadanan; lubos na an kapangganahan!” 55 ”O Kagadanan, haen an kapangganahan mo? O Kagadanan, haen na an saimong kapangyarihan sa pagkulog?” 56 An kapangyarihan kan kagadanan sa pagkulog, iyo an kasalan; asin an kapangyarihan kan kasalan iyo an Katogonan. 57 Alagad salamat sa Dios na iyo an nagtatao sato nin kapangganahan huli ki Jesu-Cristo na satong Kagurangnan! 58 Kaya ngani, namomotan kong mga tugang, magin pusog kamo saka masarig. Magdanay kamong mahigos sa trabaho nindo para sa Kagurangnan, huli ta aram nindo na bakong sayang an anoman na paglingkod nindo sa Kagurangnan.
1 Ngunyan, ini an masasabi ko dapit sa kwarta na titiponon sa pagtabang kan mga banal duman sa Judea: an ipinagibo ko sa mga simbahan sa Galacia iyo man an gibohon nindo. 2 Sa enot na aldaw kan lambang semana, an lambang saro saindo kaipuhan na maglaen nin kantidad, sosog sa saiyang hinanapan; damoton niya iyan, tanganing pag-abot ko diyan dai na kaipuhan pang mangolekta. 3 Pag-abot ko, susugoon ko an mga tawong pinili nindo, na may darang surat nin pagpamidbid, tanganing maghatod kan saindong nakolekta bilang regalo sa mga tugang sa Jerusalem. 4 Kun kaipuhan na ako magduman man, ipag-iiba ko sinda. 5 Madalaw ako saindo pakahapit ko sa Macedonia—huli ta kaipuhan mag-agi ako duman. 6 Tibaad mahaloy ako diyan saindo, tibaad sa bilog na tiglipot. Dangan pwede nindo akong matabangan sa sakong pagbyahe, saen man ako magduman. 7 Habo kong dikit sanang oras kitang maghirilingan; linalaom kong maghaloy sa kaibahan nindo, kun itugot kan Kagurangnan. 8 Maontok ako digdi sa Efeso sagkod sa aldaw nin Pentecostes. 9 Igwa kaya ako nin dakulang oportunidad digdi para sa marahay saka mapapakinabangan na trabaho, maski ngani dakul an minasalungat. 10 Pag-abot diyan ni Timoteo, akoon nindo siya nin marahay, huli ta pareho ko man siyang naglilingkod sa Kagurangnan. 11 Dai nindo siya pagmenoson kundi tabangan na magpadagos sa pagbyahe nin matoninong, tanganing makabalik siya sako, huli ta hinahalat ko siya kaiba kan ibang mga tugang. 12 Ngunyan, dapit sa satong tugang na si Apolos: sinadol ko siya na songkoon kamo kaiba kan ibang mga tugang, alagad habo pa siyang magdiyan saindo ngunyan. Kun malugaran na siya, madiyan siya. 13 Magpuka kamo asin magdanay na masarig sa pagtubod; magmaigot kamo saka magmakosog. 14 An gabos nindong gibo, gibohon sa pagkamoot. 15 Mga tugang, aram nindo na si Estefanas saka an saiyang pamilya iyo an enot na nakombertir sa Cristianismo diyan sa Grecia. Idinusay ninda an saindang buhay sa paglingkod sa mga banal. Sinasadol ko kamo, mga tugang, 16 na sunodon nindo an mga tawong arog sainda asin an gabos na nagtatabang patin nagtatrabaho kaiba ninda. 17 Ikinakaogma ko an pagdigdi ni Estefanas, ni Fortunato saka ni Acaico, huli ta sinda an naglingkod sa lugar nindo dahel ta mayo kamo; 18 pinaogma ninda ako, siring na pinaogma ninda kamo. An siring na mga tawo dapat na midbidon. 19 An mga simbahan sa Asia nagpapaabot saindo kan saindang pangongomusta. Sa ngaran nin Kagurangnan, tudok sa puso na kinokomusta man kamo ni Aquila saka ni Priscila asin kan simbahan na nagtitiripon sa saindang harong. 20 Kinokomusta man kamo kan gabos na tugang digdi. Magkinomustahan kamo sa banal na hadok. 21 Ako mismo an nagsusurat kan mga tataramon na ini: Ako, si Pablo, nangongomusta saindo. 22 An siisay man na dai namomoot sa Kagurangnan, maldisyonon man logod! Maranatha- madya, samong Kagurangnan! 23 Mapasaindo an biyaya kan Kagurangnan na Jesus. 24 Mapasaindo gabos an pagkamoot ko ki Cristo Jesus. Amen.
1 Surat na hale ki Pablo na apostol ni Cristo Jesus huli sa kabotan nin Dios, saka hale sa tugang tang si Timoteo. Para sa simbahan nin Dios sa Corinto, saka para sa gabos na banal na yaon sa bilog na Grecia. 2 Mapasaindo logod an biyaya asin katoninongan nin Dios na satong Ama asin ni Jesu-Cristo na Kagurangnan. 3 Pasalamatan ta an Dios asin Ama ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan, an maheherakon na Ama, asin Dios na ginigikanan kan gabos na karangahan. 4 Rinaranga niya kami sa gabos ming kasakitan, tanganing an iba man na mga nagtitios maranga mi kan iyo man sanang karangahan na itinao niya samo. 5 Kun paanong kadamay kami kan dakulang kasakitan ni Cristo, siring man sa paagi ni Cristo, kahiras kami kan dakulang ranga nin Dios. 6 Kun kami nasasakitan, iyan para sa saindong karangahan asin kaligtasan; kun kami rinaranga, natatabangan man kamo saka natatawan nin kosog tanganing matagalan nindo an mga sakit na arog kan tinitios mi. 7 Kaya masarig an paglaom mi saindo, huli ta aram mi na siring na kahiras nyamo kamo sa samong mga pagtios, kahiras man nyamo kamo sa samong karangahan. 8 Mga tugang, boot ming ipagiromdom saindo an kasakitan na tinios mi duman sa Asia. Magabat na gayo an mga pasakit na inagihan mi, kaya mayo na kami nin paglaom na mabuhay pa. 9 Namatean mi na garo kami hinatolan nin kagadanan. Alagad nangyari ini tanganing manarig kami bako sa sadiri ming kakayahan kundi sa Dios na iyo an nagbubuhay liwat kan mga gadan. 10 Ilinigtas niya kami sa makuring pag-alaman asin ililigtas pa niya kami; siya an pinaglalaoman ming magliligtas samo giraray. 11 Tabangan man nindo kami kan saindong pamibi, tanganing dakul an magpasalamat para samo para sa mga biyaya na itinatao samo nin Dios bilang simbag sa dakul na mga pamibi. 12 An ipinag-oorgulyo mi iyo ini: nagpapatotoo an samong konsyensya na namuhay kaming banal saka mayo nin pagsagin-sagin digdi sa kinaban, asin orog na sa pakiiba saindo, bakong huli sa kinabanon na kadonongan kundi huli sa biyaya nin Dios. 13 Isinusurat mi saindo an mababasa saka masasabotan sana nindo. Ngunyan, an nasasabotan nindo sarong kabtang sana; alagad linalaom ko na mas masasabotan nindo kami sa Aldaw na mag-abot si Jesus na Kagurangnan; ipag-oorgulyo nindo kami siring na ipinag-oorgulyo mi man kamo. 15 Bilog an paniwala ko na totoo ini, kaya nagplano ako na mag-aging enot diyan saindo tanganing magkaigwa kamo nin dobleng kaogmahan. 16 Boot kong magdalaw saindo pagpasiring ko sa Macedonia dangan pagbalik ko hale duman, huli ta mahagad ako nin tabang saindo para sa pagduman ko sa Judea. 17 Kan magplano ako kaini, masasabi daw nindo na pabago-bago ako nin isip? Masasabi daw na kan nagplano ako, pareho ako kan tawong kinabanon na minasabi tolos nin “Iyo” asin “Dai” nin sabay? 18 Siring na an itinataram nin Dios totoo, an pangako ko bakong “Iyo” o “Dai.” 19 Huli ta si Jesu-Cristo, an Aki nin Dios, na ipinaghulit ko saindo, ni Silas saka ni Timoteo, bakong “Iyo” o “Dai” kundi siya an “Iyo” nin Dios. 20 Si Cristo an “Iyo” kan gabos na panuga nin Dios. Kaya, sa paagi niya minasabi kitang “Amen” bilang pag-omaw sa Dios. 21 An Dios mismo an nagpapakosog samo saka saindo diyan ki Cristo, asin siya an nagpili samo. 22 Binugtakan niya kami kan saiyang tanda asin itinao niya samo an Espiritu Santo sa samong mga puso bilang garantiya. 23 Saksi ko an Dios—aram niya an nasa puso ko! Dai na ngona ako nagdiyan sa Corinto tanganing ikalikay kamo sa kulog nin boot. 24 Dai kami nagdidikta saindo kun ano an dapat nindong tubodon, huli ta aram ming masarig an tindog nindo sa pagtubod. Kundi naglilingkod kami para sa saindo man sanang kaogmahan.
1 Kaya pinagmarahay ko na dai na ngona magsongko saindo liwat tanganing dai ko kamo mapamondo. 2 Huli ta kun mapamondo ko kamo, siisay na an magpapaogma sako? Bakong kamo man sana na napamondo ko? 3 Kaya sinuratan ko kamo kaidto tanganing pagdiyan ko saindo, dai ako mapamondo kan mismong mga tawo na dapat magpaogma sako. Huli ta naniniwala ako na kun maogma ako, maogma man kamo. 4 Sinurat ko idto na pano nin kasakitan asin kamondoan an puso ko, saka kanigoan an luhang pinabulos ko, bakong tanganing pamondoon kamo, kundi tanganing maaraman nindo kun gurano an pagkamoot ko saindo gabos. 5 Kun igwa nin nakapagpamondo sa kiisay man, ginibo niya iyan bakong sa sako, kundi sa saindo, maski ngani dai namamate nin marahay. (Sinasabi ko ini huli ta habo kong magin makuri saiya.) 6 Tama na an padusang itinao sa tawong iyan kan kadaklan saindo. 7 Kaya ngunyan, dapat patawadon na nindo siya saka rangahon, tanganing dai siya magmondo nin makuri, asin mawaraan nin paglaom. 8 Kaya, nakikimaherak ako saindo na ipahiling nindo saiya na talagang namomotan nindo siya. 9 Ini an dahelan kun tadaw ta sinuratan ko kamo kaidto: tanganing baloon kamo asin aramon kun talagang kinukuyog nindo an gabos na itinukdo ko. 10 An siisay man na pinatawad nindo, pinatawad ko na man. Kun ako nagpapatawad—kun talagang may dapat ipatawad—ginigibo ko iyan sa atubang ni Cristo huli saindo, 11 tanganing dai makabentahe satuya si Satanas; huli ta aram ta kun ano an saiyang mga plano. 12 Pag-abot ko sa Troas sa paghulit kan Marahay na Bareta dapit ki Cristo, inandam nang enot kan Kagurangnan an dalan para sa misyon duman. 13 Alagad nahadit ako nin marahay huli ta dai ko nakua si Tito na satong tugang. Kaya nagpaaram ako sa mga tawo duman, saka nagdagos sa Macedonia. 14 Alagad salamat sa Dios, na danay na nangengenot samo sa kapangganahan ki Cristo, asin huli samo nagpapalakop kan pahamot nin pakaaram dapit ki Cristo sa gabos na lugar. 15 Huli ta kami an mahamot na insenso na idinolot ni Cristo sa Dios, na napaparong kan mga iliniligtas asin kan mga napapahamak. 16 Para sa mga napapahamak, iyan sarong parong na nakakagadan; alagad para sa mga iliniligtas, iyan sarong mahamot na parong na nagtatao nin buhay. May makakagibo daw kaini? 17 Bako kaming arog sa ibang tawo na an paghulit kan tataramon nin Dios garo sana pagpabakal nin baratong paninda; sinugo kami nin Dios, kaya tudok sa puso kaming nagtataram sa atubangan niya bilang sorogoon ni Cristo.
1 Minapoon na naman daw kami sa pag-omaw sa samong sadiri? Kaipuhan mi pa daw an mga surat nin pagpamidbid para saindo o hale saindo arog kan ibang tawo? 2 Kamo mismo iyo an surat nin pagpamidbid na nakasurat sa samong mga puso, tanganing maaraman saka mabasa kan gabos. 3 Malinaw na si Cristo mismo an nagsurat kaiyan; kami sana an nagdara. Dai iyan isinurat sa tinta, kundi sa paagi kan Espiritu nin Dios na buhay; dai iyan isinurat sa mga pedasong gapo kundi sa puso nin tawo. 4 Sinasabi mi ini huli ta may pagsarig kami sa Dios huli ki Cristo. 5 Mayo kami nin anoman na kakayahan na masasabi nyamo na hale samuya, huli ta an samong kakayahan gikan sa Dios. 6 Siya an nagpakanigo samo na magin paralingkod kan bagong tipan, na bakong sa nakasurat na katogonan kundi sa Espiritu. An nakasurat na katogonan nagdadara nin kagadanan, alagad an Espiritu nagtatao nin buhay. 7 Kan an Katogonan na isinurat sa mga pedasong gapo itinao ki Moises, nahiling an nakasusulang liwanag nin Dios; maski napapara na an liwanag sa lalawogon ni Moises, dai pa makahiling saiya an mga Israelita. Kun an pagtao kan Katogonan na idto na nagpapadusa nin kagadanan may nakasusulang liwanag, 8 bako daw orog pa an liwanag kun itao an Espiritu? 9 Kun an Katogonan na nagdadara nin kagadanan nag-abot na may nakasusulang liwanag, orog pa an liwanag kun mag-abot an Espiritu na nagdadara nin katanosan! 10 Sa katunayan, huli kan nakasusulang liwanag ngunyan, an liwanag na kaiba kan Katogonan kaidto mayo na. 11 Huli ta kun igwa nin liwanag na kaiba an dai nahaloy, gurano pa daw an liwanag kan nagdadanay sagkod lamang! 12 Kaya mga pusoan kami, huli ta igwa kami kan paglaom na iyan. 13 Bako kaming arog ki Moises na kaipuhan pang magtahob kan saiyang lalawogon tanganing dai mahiling kan mga Israelita an pagkawara kan nagpapara nang liwanag. 14 Maluya an isip ninda, huli ta sagkod ngunyan natatahoban pa an saindang isip kun nagbabasa sinda kan mga libro kan daan na tipan. Huli ta an tahob nahahale sana huli ki Cristo. 15 Maski ngunyan, kun minabasa sinda kan Katogonan ni Moises, natatahoban pa an saindang mga isip. 16 Alagad mahahale an tahob siring sa nasasabi sa kasuratan manongod ki Moises: “An tahob saiya nahale kan siya magbalik sa Kagurangnan.” 17 Ngunyan, “an Kagurangnan” na sinasabi digdi iyo an Espiritu Santo; kun haen an Espiritu nin Kagurangnan, yaon man an katalingkasan. 18 Kaya sa sato gabos na mayong tahob an lalawogon masasalming an kamurawayan nin Kagurangnan; an mismong kamurawayan na iyan na gikan sa Kagurangnan na iyo an Espiritu Santo, iyo an minaliwat sato na magin kabaing niya sa orog kadakula pang kamurawayan.
1 Sa pagkaherak nin Dios, itinao niya samo an ministeryong ini, kaya dai nanluluya an samong boot. 2 Isinikwal mi an gabos na hilom saka makasosopog na gibo; dai kami nandadaya. Dai mi man riniribayan an tataramon nin Dios kundi sinasabi ming hayag an katotoohan. Bahala na an konsyensya nin mga tawo na maghukom samo sa atubang nin Dios. 3 Kun natatahoban pa an Marahay na Bareta na ipinaghuhulit mi, natatahoban iyan sa mga tawo sanang napapahamak. 4 Dai sinda minatubod huli ta binuta an saindang mga isip kan dios kaining kinaban, tanganing dai ninda mahiling an liwanag kan Marahay na Bareta dapit sa kamurawayan ni Cristo na iyo an kabaing nin Dios. 5 An ipinaghuhulit mi bakong an sadiri mi kundi si Jesu-Cristo bilang Kagurangnan; ipinapahayag mi na kami mga sorogoon nindo dahel ki Jesus. 6 An Dios na nagsabi, “An ilaw maliwanag hale sa kadikloman!” Iyo man an Dios na nagtao nin liwanag sa puso ta, tanganing mamidbidan an orog pang kamurawayan na nasa lalawogon ni Cristo. 7 Alagad kaming mga tinawan kaining espiritwal na kayamanan garo mga dalipay na koron tanganing ipahiling na an pinakadakulang kapangyarihan hale sa Dios asin bakong samo. 8 Pinapasakitan kami sa gabos na paagi, alagad dai kami nadadaog; napupurisaw kami, alagad dai kami nawawaraan nin paglaom. 9 Pinepersegir kami alagad dai kami pinababayaan; natutumba kami, alagad dai nagagadan. 10 Sa gabos na oras dara mi sa samong mga hawak an kagadanan ni Jesus tanganing an saiyang buhay mahayag sa samong mga hawak. 11 Sa bilog ming pagkabuhay, danay kaming nasa pag-alaman nin kagadanan huli ki Jesus, tanganing an saiyang buhay mahayag sa hawak ming ini na may kagadanan. 12 Kaya mantang kami dikit-dikit na nagagadan, kamo nagkakaigwa nin buhay. 13 Nasasabi sa kasuratan, “Nagtubod ako, kaya ako nagtaram.” Igwa man kami kan siring na espiritu nin pagtubod, kaya nagtataram man kami. 14 Aram mi na an Dios na nagbuhay liwat ki Jesus na Kagurangnan iyo man an mabuhay liwat samo kaiba ni Jesus, asin iyo man an madara samo kaiba nindo sa atubangan niya. 15 An gabos na ini para sa karahayan nindo, tanganing sa pagdakul kan mga naaabot kan biyaya nin Dios, orog na magdakul man an magpapasalamat para sa kamurawayan nin Dios. 16 Kaya dai nanluluya an samuyang boot. Maski ngani an samong hawak pinanluluya na, alagad an samong espiritu pinapakosog aroaldaw. 17 Ining dikit asin dai nagdadanay na kasakitan na tinitios mi matao samo nin dakula saka mayong kataposan na kaogmahan na dai mapapantayan. 18 Huli ta dai kami nagtatanaw sa mga bagay na nahihiling, kundi sa mga bagay na dai nahihiling. An mga bagay na nahihiling dai nagdadanay, alagad an mga bagay na dai nahihiling nagdadanay sagkod pa man.
1 Aram nyato na kun matunaw an erokan ta digdi sa daga na iyo an satong hawak, igwa nin erokan na nagdadanay sagkod lamang na gibo nin Dios, na saiyang tinatagama sato sa kalangitan. 2 Minaagrangay kita sa buhay tang ini saka nagmamawot kita na magubingan kan satong erokan na langitnon, 3 tanganing dai kita makuang huba. 4 Huli ta mantang yaon pa kita sa hawak tang daganon, nag-aagrangay kita sa kahaditan. Bakong huli ta boot tang mawara an hawak tang daganon, kundi boot tang maribayan na iyan nin hawak na langitnon, tanganing an magagadanon masanglean kan mayo nin kagadanan. 5 An Dios iyo an nag-andam sato para sa pagbabagong ini asin tinawan niya kita kan saiyang Espiritu bilang garantiya kan gabos na tinatagama niya para sato. 6 Kaya danay na makosog an samong boot. Aram mi na mantang nag-eerok pa kita sa hawak na ini, harayo pa kita sa erokan nin Kagurangnan. 7 Nabubuhay kami sa pagtubod, bakong sa pakahiling. 8 Makosog an samuyang boot; asin mas boot mi pang maghale sa hawak na ini nganing masa kaibahan nin Kagurangnan. 9 Alagad pinaghihingowa nyamong mapaogma an Kagurangnan, maski sa erokan na ini o duman. 10 Huli ta kita gabos maatubang ki Cristo tanganing hukoman niya. An lambang saro maako kan maninigo saiya, sosog sa saiyang mga marahay o maraot na gibo, kan nabubuhay pa siya sa kinaban na ini. 11 Kaya huli ta aram mi kun ano an kahulogan kan pagkatakot sa Kagurangnan, sinasadol mi an mga tawo. Aram nin Dios an pagkatawo mi; naglalaom ako na midbid man nindo ako nin marahay. 12 Dai kami liwat nagpapaomaw saindo, kundi boot mi sanang tawan kamo nin dahelan na ikapag-orgulyo nindo kami, tanganing masimbag nindo an mga tawong nag-oorgulyo dapit sa panluwas na porma nin tawo alagad bako an dapit sa saiyang puso. 13 Kun kami garo mga lolong, iyan para sa Dios. Kun toltol an isip mi, iyan para sa saindo. 14 Huli ta an pagkamoot ni Cristo iyo an nagsasadol samo, huli ta aram nyamo na igwa nin sarong nagadan para sa gabos; kaya an gabos ibibilang na nagadan na man. 15 Nagadan si Cristo tanganing an mga nabubuhay dai na mamuhay para sa sadiri ninda, kundi para ki Cristo na nagadan saka nabuhay liwat para sainda. 16 Kaya poon ngunyan, dai na kami naghuhukom sa kiisay man sosog sa sukolan nin tawo. Maski ngani kaidto hinukoman mi si Cristo sa sukolan nin tawo, dai mi na iyan ginigibo ngunyan. 17 An siisay man na yaon ki Cristo, saro nang bagong linalang; an daan nakalihis na, an bago nagdatong na. 18 Ini gabos gibo nin Dios, na nakiolian sato huli ki Cristo, asin nagtao sato kan ministeryo nin pakipag-olian. 19 Ginibo nin Dios, sa paagi ni Cristo, na makipag-olian saiya an gabos na tawo; liningawan niya an mga kasalan ninda. Kami an pinaniwalaan niya kan mensaheng ini nin pakipag-olian. 20 Kaya, nagtataram kami ngunyan para ki Cristo na garo an Dios mismo an nakikiolay saindo sa paagi mi. Nakikimaherak kami saindo sa ngaran ni Cristo na makipag-olian na kamo sa Dios. 21 Mayo lamang nin kasalan si Cristo, alagad huli sato idinamay siya nin Dios sa satong mga pagkakasala tanganing sa pakisumaro saiya, magkaigwa kita kan katanosan nin Dios.
1 Kaya bilang mga kaiba sa paglingkod sa Dios, nakikimaherak kami saindo, na mga nag-ako kan biyaya nin Dios na dai nindo iyan pagsayangon. 2 An Dios nagsasabi: “Dinangog taka sa tamang panahon, tinabangan taka sa aldaw nin kaligtasan.” Maghinanyog kamo! Ngunyan an tamang panahon; ngunyan an aldaw nin kaligtasan! 3 Naglilikay kaming makagibo nin anoman na ikakaolang nin siisay man, tanganing mayong makapagtaram nin maraot dapit kan samong ministeryo. 4 Kundi ipinapahiling mi sa gabos ming ginigibo na mga sorogoon kami nin Dios sa paagi kan samong pakatagal sa panahon nin kasakitan, mga kapawotan, asin mga kahorasaan; 5 sa panahon na kami hinampak, binilanggo, saka pinagsururogan; sa panahon nin pagtrabaho, sa pagpuka asin pagkagutom. 6 Ipinahiling mi man na mga sorogoon kami nin Dios sa paagi kan samong kabinian, pakasabot, pagkamatinios asin pagkamaboot; siring man sa paagi kan Espiritu Santo, kan samong dalisay na pagkamoot, 7 kan samong paghulit kan katotoohan, saka kan kapangyarihan nin Dios. An katanosan an ginagamit ming armas sa too asin sa walang kamot. 8 May panahon na inoomaw kami dangan may panahon na sinosopog; may panahon na pinapakaraot kami, may panahon man na inooyonan. Ibinibilang kaming mga putikon, maski totoo an pinagtataram mi; 9 mga dai midbid, alagad bantog; mga naghihingagdan, alagad buhay; mga pinadusahan, alagad dai nagadan; 10 mga mamondo, alagad danay na maogma; mga dukha, alagad dakul an pinapayaman; mga mayo nin anoman, alagad igwa nin gabos na bagay. 11 Namomotan kong mga taga Corinto, hayag kaming magtaram saindo; bukas an samong puso. 12 Mayo kaming tinatago saindo; kamo an may tinatago samo. 13 Nagtataram ako saindo na garo kamo mga aki ko. Bukasan man nindo an saindong mga puso bilang pagbalos! 14 Dai kamo makiiba sa mga bakong paratubod. Paanong magigin magkabagay an tama saka an sala? Paanong magkasaro an liwanag saka an diklom? 15 Paanong magkaoyon si Cristo saka an Diablo? Paanong magkapareho an paratubod saka an bakong paratubod? 16 Paanong magkaoyon an templo nin Dios asin an mga dios-dios? Huli ta kita iyo an templo kan Dios na buhay! Siring sa sinabi nin Dios, “Mag-eerok ako sainda asin maglalakaw sa kaibahan ninda; ako an magigin Dios ninda, sinda an magigin banwaan ko.” 17 ”Kaya bayaan nindo sinda,” an sabi nin Dios, “sumiblag kamo sainda. Dai kamo magduta sa anoman na maati, dangan aakoon ko kamo. 18 Ako an magigin ama nindo, kamo an magigin mga aki ko, olay kan Makakamhan na Kagurangnan.”
1 Namomotan kong mga tugang, an gabos na panugang ini para sato. Kaya linigan ta an satong sadiri sa mga bagay na nakakaati sa satong hawak asin kalag. Mamuhay kitang tunay na banal, na may pagkatakot sa Dios. 2 Tawan nindo kami nin lugar sa mga puso nindo. Dai kami nakaginibo nin sala sa kiisay man saka dai kami nagratak o nagbentahe sa kiisay man. 3 Dai ko ini sinasabi sa pagkondenar saindo, huli ta sinabi ko na saindo kaidto, na namomotan ko kamo; danay kitang mag-iiriba sa buhay o sa kagadanan. 4 Bilog an panarig ko saindo; ipinag-oorgulyo ko kamo! Sa gabos ming kasakitan may karangahan pa giraray ako; dakula an kaogmahan ko! 5 Poon kan mag-abot kami sa Macedonia, dai lamang kami nakapahingalo. Nanumpongan mi an kasakitan saen man kami bumirik—mga iriwal sa palibot, asin takot sa samong puso. 6 Alagad an Dios, na nagraranga kan mga nagluluya an boot, iyo man an nagranga samo huli kan pag-abot ni Tito. 7 Bako sana an pag-abot ni Tito an nakapaogma samo, kundi an pagranga na ginibo nindo saiya. Ibinareta niya an saindong kamawotan na mahiling ako, an kamondoan nindo asin an saindong pagmakulog sako, kaya nag-orog an sakong kaogmahan. 8 Maski ngani an surat kong idto nakapamondo saindo, dai ako nagbabasol na sinurat ko idto. Nagbasol ako kan surat na idto kan mahiling ko na nakapamondo idto saindo, maski sa dikit sanang panahon. 9 Alagad ngunyan naoogma ako bakong huli ta napamondo ko kamo, kundi huli ta an saindong kamondoan nakapagpabakle kan saindong mga gawe. An kamondoan na idto ginamit nin Dios, kaya dai kami nakaginibo saindo nin karatan. 10 Huli ta an kamondoan na ginagamit nin Dios nagbubunga nin pagsolsol na minadara sa kaligtasan—iyan dai dapat pagbasolan! Alagad an kamondoan na itinatao kan kinaban nagdadara nin kagadanan. 11 Hilinga kun ano an nagin bunga kan kamondoan na hale sa Dios: nagin kamong mahigos saka maigot sa pagpatotoo na mayo kamo nin sala. Naanggot kamo, nahandal, nagmawot, naghinigos asin naghingowa na mapadusahan an nagkasala. Kaya ipinahiling nindo na mayo kamo nin sala sa bagay na ini. 12 Kan ipadara ko an surat na idto, mayo sa isip ko an tawong nakaginibo nin sala o an pinagkasalaan. Sinurat ko idto tanganing ipahayag saindo, sa atubang nin Dios, kun gurano an saindong pagmakulog samo. 13 An ginibo nindo nagtao samo nin karangahan. Bako sanang naranga kami, kundi orog na naogma sa kaogmahan ni Tito, dahel ta kamo gabos nagtabang sa pagranga saiya! 14 Ipinag-orgulyo ko kamo saiya, asin dai man nindo ako ipinasopog. Danay na totoo an sinabi mi saindo; siring man, napatotoohan an ipinag-orgulyo mi ki Tito. 15 Kaya an pagkamoot niya saindo nag-oorog, kun nagigiromdoman niya an pagkamakinuyog-kuyog nindo saiya, asin an pag-ako nindo saiya na may takot saka paggalang. 16 Ako naoogma huli ta totoong masasarigan ko kamo!
1 Boot ming maaraman nindo, mga tugang, kun ano an naginibo kan biyaya nin Dios sa mga simbahan sa Macedonia. 2 Binalo sinda nin makuri kan mga kasakitan na saindang inagihan; alagad an saindang kaogmahan orog kadakula, mala ta orog logod sindang nagin matinao, maski sinda mga daing sukat. 3 Makakapagpatotoo ako saindo na nagboluntad sindang magtao sosog sa makakaya ninda, asin labi pa ngani kaiyan. 4 Nakimaherak sinda samo na tawan sinda nin kahirasan sa pagtabang sa mga banal duman sa Judea. 5 An ginibo ninda labi pa sa pinaglalaom nyamo. Enot, idinolot ninda an saindang buhay sa Kagurangnan; dangan, huli sa kabotan nin Dios, idinolot man ninda samo an saindang buhay. 6 Kaya sinadol mi si Tito na ipadagos an pinonan niyang gibong ini, saka tabangan kamong matapos an gibong ini nin pagkamoot. 7 Nangongorog kamo sa gabos na bagay: sa pagtubod, sa pagtaram, sa pakaaram, sa saindong kaigotan na makatabang samo, asin sa saindong pagkamoot samo; kaya boot ko man na mag-orog kamo sa pagkamatinao. 8 Dai ko ini ipinagboboot saindo, kundi boot kong maaraman nindo kun gurano kamaigot an ibang mga tawo sa pagtabang, tanganing maaraman ko man kun talagang tunay an pagkamoot nindo. 9 Aram nindo an biyaya ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan: maski siya mayaman, nagpakadukha siya dahel saindo, tanganing magin mayaman kamo sa saiyang kadukhaan. 10 Uya an masasabi ko sa bagay na ini: mas marahay na taposon nindo ngunyan an pinonan nindo kan sarong taon. 11 Ipadagos nindo tanganing an saindong kamawotan mapatotoohan huli kan pagtapos nindo kan gaweng iyan, na an pasiponan iyo an natipon na nindo. 12 Kun talagang maigot kamo sa pagtao, aakoon nin Dios an saindong dolot, sosog sa ikakatao nindo asin bakong sosog sa dai nindo ikakatao. 13 Habo kong magianan an iba asin magabatan kamo; 14 kundi huli ta igwa kamong ikakatabang sa panahon na ini, maninigo na tabangan nindo an mga nangangaipo. Kun sinda an igwa nin ikakatabang, tatabangan man ninda kamo sa saindong panganga-ipo, tanganing pareho kamong mapatarabang-tabang. 15 Siring sa nasusurat, “An nagtipon nin dakul mayo nin sobra; an nagtipon nin dikit mayo nin kulang.” 16 Alagad salamat sa Dios huli ta ginibo niyang maigot si Tito sa pagtabang saindo arog samo! 17 Bako sanang inako niya an samong pakiolay, kundi huli ta boot niyang makatabang saindo, nagboluntad siyang magdiyan saindo. 18 Pinaiba man nyamo saiya an tugang na bantog sa mga simbahan huli kan paghulit niya kan Marahay na Bareta. 19 Laen pa kaiyan, siya iyo an pinili kan mga simbahan tanganing magbiyahe kaiba nyamo sa pagpadagos mi kan gibong ini nin pagkamoot para sa kaomawan nin Kagurangnan, asin tanganing ikapahiling mi na boot kaming maglingkod. 20 Naglilikay kami na mayo nin masabi samo an siisay man dapit sa pamamahala kan dakulang limos na ini. 21 An tuyo mi iyo an paggibo kan tama, bako sana sa atubang nin Kagurangnan, kundi sa atubang man nin mga tawo. 22 Kaya sinugo mi an saro pang tugang kaiba ninda; dakul na beses mi na siyang binalo, asin nahiling mi na danay siyang andam na magtabang. Ngunyan na igwa siya nin dakulang paniwala saindo, orog pang boot niyang magtabang saindo. 23 Dapit ki Tito, siya an katabang ko sa paglingkod saindo; asin dapit sa ibang mga tugang na maiba saiya, sinda an mga sinugo kan mga simbahan, sinda an kamurawayan ni Cristo. 24 Kaya patotoohan nindo an saindong pagkamoot sainda, tanganing an gabos na simbahan makaaram kaiyan saka makasabot na talagang tama kami na ipag-orgulyo kamo.
1 Dai na kaipuhan na magsurat pa ako saindo dapit sa limos na itinatao sa mga banal duman sa Judea. 2 Aram kong boot nindong magtabang, kaya ipinag-oorgulyo ko ini sa mga taga Macedonia. Sinasabihan ko sinda na kamong mga tugang sa Grecia andam nang magtabang poon pa kan sarong taon. An saindong pagkamaigot nakahiro sa kadaklan sainda. 3 Ngunyan sinusugo ko an mga tugang na ini, tanganing an samong pag-orgulyo manongod saindo dapit sa bagay na ini dai magin sa tataramon sana. Boot kong magin andam kamong magtabang siring sa sinabi ko; 4 ta tibaad mag-iriba sako an mga taga Macedonia dangan mahiling nindang bako kamong andam sa pagtabang, mapapasopog ako—dai na sabihon an magigin kasopogan nindo—huli sa sakong paniwala saindo! 5 Naisipan kong paenoton sako na magdiyan saindo ining mga tugang sa pag-andam kan limos na ipinanuga nindo, tanganing andam na iyan pag-abot ko. Magpapahiling iyan na talagang tudok sa boot nindo an pagtao, bakong napiritan sana kamo. 6 Giromdoma nindo ini: an nagtatanom nin dikit, dikit man an aanihon; an nagtatanom nin dakul, dakul man an aanihon. 7 Kaya an lambang saro dapat na magtao sosog sa saiyang pinagmarahay, bakong tumang sa boot o napipiritan sana, huli ta an Dios namomoot sa maogmang paratao. 8 An Dios makakatao saindo nin manlaen-laen na biyaya labi pa kan kaipuhan nindo, tanganing danay na igwa kamo kan gabos na kaipuhan nindo, asin sobra pa para sa lambang marahay nindong gibo. 9 Siring sa nasusurat, “Orog siyang matinao sa mga dukha; an saiyang pagkamatinao nagdadanay sagkod pa man.” 10 An Dios, na nagtatao nin banhi sa paratanom saka nin tinapay bilang kakanon, iyo man an matao saindo kan gabos na banhi na kaipuhan nindo. Papataluboon niya iyan, tanganing dakul an magin bunga kan saindong pagkamatinao. 11 Payayamanon niya kamo sa gabos na bagay tanganing magin kamong orog na matinao asin dakul an magpapasalamat sa Dios kan mga itinao nindo sa paagi mi. 12 Huli ta an tabang na ini na ginibo nindo bako sanang nakakahipno kan kakulangan kan mga banal, kundi nakakasadol man sainda na magpasalamat nin dakul sa Dios. 13 Oomawon ninda an Dios huli ta an tabang na itinao nindo nagpapahiling na kamo talagang nag-ootob kan Marahay na Bareta ni Cristo. Oomawon man ninda an Dios huli kan dakulang ambag nindo sainda saka sa gabos. 14 Kaya tudok sa pusong ipapamibi ninda kamo huli kan dakulang biyaya na ipinahiling nin Dios saindo. 15 Magpasalamat kita sa Dios huli kan saiyang mayong kabaing na regalo sato!
1 Ako, si Pablo, nakikiolay saindo sa kapakumbabaan asin sa kabootan ni Cristo. Sinasabi na ako daa maboot kun yaon saindo, alagad maisog kun harayo saindo. 2 Nakikimaherak ako na dai nindo ako pagpiriton na magin maisog saindo kun magdiyan ako; huli ta aram kong pwede akong magin maisog sa mga nagsasabi na kami daa nagtatrabaho para sa kinabanon na katuyohan. 3 Totoo na nabubuhay kami digdi sa kinaban, alagad dai kami nakikipaglaban dahel sa kinabanon na katuyohan. 4 An mga armas na ginagamit mi sa pakilaban bakong mga armas kan kinaban, kundi mga mapangyaring armas nin Dios, na ginagamit mi sa pagrumpag nin mga bantayan. 5 Rinurumpag mi an mga putik na argumento; ginagaba mi an lambang kapaabaw-abawan na nakakaolang sa pakamidbid sa Dios; binibihag mi an gabos na pag-isip tanganing magkuyog ki Cristo. 6 Kun ikapahiling na nindo an saindong pagkuyog, andam kami na padusahan an anoman na dai pagkuyog. 7 An mga bagay sana sa luwas an nahihiling nindo. Igwa daw diyan saindo na naghohona na sadiri siya ni Cristo? Kun igwa, isipon niya giraray iyan, huli ta arog saiya, kami man mga tawong sadiri ni Cristo. 8 Dai ako masosopogan, maski nalabihan ko an pag-orgulyo manongod sa awtoridad na itinao sako nin Kagurangnan—awtoridad sa pagpakosog saindo asin bakong sa pagraot saindo. 9 Habo kong isipon nindo na pinapatakot ko kamo sa mga surat ko. 10 May nagsasabi, “An mga surat ni Pablo maisog saka malanit, alagad kun kaiba ta siya, matalaw siya saka mayong halaga an saiyang mga sinasabi!” 11 Dapat masabotan kan nagsasabing iyan na mayo nin kalaenan an samong sinusurat kun harayo kami, sa ginigibo nyamo kun kaiba nindo. 12 Dai kami mangangahas na mag-ayon o mag-arog sa mga tawong halangkaw an pagpahalaga sa sadiri ninda. Mga mangmang sinda! Sinda man sana an naggigibo kan sadiri nindang sukolan na ginagamit ninda sa paghukom sa sadiri ninda! 13 Alagad dai kami nag-oorgulyo nin lampas sa kasagkoran na itinalaan nin Dios samo; kaiba na diyan an pagtrabaho mi saindo. 14 Huli ta nasa laog kamo kan kasagkoran na iyan, dai kami naglampas diyan kan darahon mi saindo an Marahay na Bareta dapit ki Cristo. 15 Kaya dai mi ipinag-oorgulyo an trabaho na ginibo kan iba sa luwas kan kasagkoran na itinalaan nin Dios samo. Naglalaom kami na mantang nagtatalubo an saindong pagtubod, magdakul man an trabaho na magibo mi sainda. 16 Dangan makakapaghulit kami kan Marahay na Bareta sa ibang mga nasyon na nasa palibot nindo; dai mi na kaipuhan na ipag-orgulyo pa an trabaho na nahaman na sa teritoryo nin iba. 17 Alagad siring sa nasasabi sa kasuratan, “An siisay man na boot mag-orgulyo, mag-orgulyo sa gibo nin Kagurangnan.” 18 Huli ta an tawong inoomaw nin Dios iyo an inaako niya, bako an nag-oomaw sa sadiri niya.
1 Matios logod nindo an kadikit kong kalolongan. 2 Arog sa Dios, maimon ako para saindo. Kamo garo daragang birhen na ipinanuga kong ipakasal sa saro sanang lalaki, na iyo si Cristo. 3 Alagad natatakot ako na tibaad arog ki Eva na nadaya kan katusohan kan halas, an saindong mga isip mapasuhay sa tunay saka totoong debosyon ki Cristo. 4 Huli ta maogma nindong tinutugotan an siisay man na maghulit saindo nin ibang Jesus, bako idtong ipinaghulit mi; inako nindo an ibang espiritu saka mensahe na laen man sa Espiritu saka sa Marahay na Bareta na inako nindo samo. 5 Sa paghona ko, dai man ako mahuhudyan sa espesyal nindong mga apostol. 6 Pwedeng bagohan ako sa pagtaram, alagad bako sa pakaaram; malinaw na ipinahayag mi ini saindo sa gabos na oras saka sa gabos na bagay. 7 Dai ko kamo pinabayad kan ipaghulit ko saindo an Marahay na Bareta nin Dios; nagpakumbaba ako tanganing ilangkaw kamo. Nasala daw ako? 8 Mantang naglilingkod ako saindo, binabayadan ako kan ibang mga simbahan. Masasabi na hinahabonan ko sinda tanganing matabangan ko kamo. 9 Kan kaiba nindo ako asin nangaipo nin kwarta, dai ako nagin pagabat sa kiisay man, huli ta dinarahan ako kan gabos kong kaipuhan kan mga tugang hale sa Macedonia. Dai ako nagin pasanon nindo kaidto, asin maski sa maabot na panahon. 10 Minasumpa ako, huli sa katotoohan ni Cristo, na an pag-orgulyo kong ini dai pwedeng ontokon saen man na lugar sa bilog na Grecia. 11 Sinasabi ko daw ini huli ta dai ko kamo namomotan? Aram nin Dios na namomotan ko kamo! 12 Ipapadagos ko an ginigibo ko tanganing an mga apostol na iyan dai magkaigwa nin dahelan na makapag-orgulyo asin makapagsabi na nagtatrabaho man sinda siring kan pagtrabaho mi. 13 An mga tawong iyan bakong tunay na mga apostol kundi mga madayang trabahador, parasagin-sagin na mga apostol ni Cristo. 14 Dai ini dapat ipagngalas! Maski si Satanas nakakapagsagin-sagin man tanganing mahiling siya na garo anghel nin kaliwanagan! 15 Kaya bakong makangangalas kun an saiyang mga sorogoon magsagin-sagin man tanganing mahiling na garo sinda mga sorogoon nin katanosan. Kun ano an saindang mga gibo iyo man an saindang magigin kataposan. 16 Sasabihon ko giraray: mayo nin siisay man na maghona na ako lolong. Alagad kun maghona kamo nin siring, akoon nindo ako bilang lolong, tanganing magkaigwa ako nin dikit na ikapag-orgulyo. 17 An sinasabi ko ngunyan bako an boot kan Kagurangnan na isabi ko; sa pag-orgulyong ini, nagtataram akong garo sarong lolong. 18 Alagad huli ta igwa nin mga nag-oorgulyo dapit sa mga bagay na kinabanon, siring man an gigibohon ko. 19 Mga madonong kamo, kaya maogmang natitios nindo an mga lolong! 20 Natitios sana nindong pag-oriponon kamo, o pag-apihon o pagsiodon o pagmatahon o pagsampalingon nin siisay man. 21 Makasosopog man, alagad inaako kong mayo kami nin kosog sa paggibo kaiyan! Alagad kun igwa nin mangangahas na mag-orgulyo dapit sa anoman—ngunyan nagtataram ako siring sa sarong lolong—ako man mangangahas na mag-orgulyo. 22 Mga Hebreyo sinda? Iyo man ako. Mga Israelita sinda? Iyo man ako. Kapagarakian sinda ni Abraham? Iyo man ako. 23 Mga sorogoon sinda ni Cristo? Garo ako bua-bua sa pagsabi kaini, alagad mas marahay akong sorogoon ni Cristo ki sa sainda. Nagtrabaho ako nin mas maigot ki sa sainda; dakul na beses akong nabilanggo ki sa sainda, pinaghampak ako labi pa sainda, saka dakul na beses nang dikit pa akong magadan. 24 Limang beses na tinios ko an treynta y nwebeng hampak sa kamot kan mga Judio; 25 tolong beses akong hinampak kan mga Romano, saka sarong beses akong pinaggapo. Tolong beses akong nakaiba sa mga barkong naronot sa dagat; sarong beses akong naglataw-lataw sa dagat sa laog nin beynte y kwatro oras. 26 Sa mga pagbyahe ko, nasa pag-alaman ako sa mga baha, mga tulisan, sa mga kapwa ko Judio saka sa mga pagano. Nasa pag-alaman an buhay ko sa mga syudad, kalangtadan, kadagatan, saka sa mga bakong tunay na katood. 27 Inagihan ko na an grabeng kapagalan, pirot, gutom saka paha; dakul na beses mayo akong maninigong pagkakan, mahigdaan o gubing. 28 Pwera kaiyan, aroaldaw napupurisaw ako huli kan pagmakulog ko sa gabos na simbahan. 29 Kun igwa nin maluya, an pagmate ko maluya man; kun igwa nin nahuhulog sa kasalan, napapano ako nin kahorasaan. 30 Kun kaipuhan na mag-orgulyo ako, ipag-oorgulyo ko an mga bagay na nagpapahayag kan kaluyahan ko. 31 An Dios asin Ama ni Jesus na Kagurangnan—omawon logod an ngaran niya sagkod lamang—nakakaaram na dai ako nagpuputik. 32 Kan nasa Damasco ako, an gobernador duman na sakop ni Hadeng Aretas nagbugtak nin mga bantay sa mga trangkahan kan syudad tanganing dakopon ako. 33 Alagad ilinaog ako sa sarong basket saka itinunton sa ibong kan kudal, kaya nakadulag ako.
1 Dapat akong mag-orgulyo, maski mayo iyan nin pakinabang. Alagad sasabihon ko ngunyan an mga bisyon saka mga kapahayagan sako kan Kagurangnan. 2 Igwa akong midbid na sarong Cristianong lalaki na dinara paitaas sagkod sa ikatolong langit, katorseng taon na an nakakaagi. (Dai ko aram kun talagang nangyari ini, o saro sanang bisyon—an Dios sana an nakakaaram). 3 Sinasabi ko liwat, aram ko na an tawong idto dinara sa Paraiso. (Dai ko aram kun talagang nangyari ini o saro sanang bisyon—an Dios sana an nakakaaram). 4 Nakadangog siya duman nin mga bagay na dai pwedeng ikataram, mga bagay na dai masambit kan ngoso nin tawo. 5 Kaya ipinag-oorgulyo ko an tawong ini—alagad dai ko ipinag-oorgulyo an sadiri ko, pwera kan mga bagay na nagpapahayag na ako maluya. 6 Dai ako magigin lolong kun boot kong mag-orgulyo, huli ta katotoohan sana an itataram ko. Alagad dai ako nag-oorgulyo huli ta habo kong may mag-isip na mas marahay ako ki sa tunay na nahihiling niyang ginigibo ko saka nadadangog niyang sinasabi ko. 7 Alagad tanganing dai magdakula an sakong payo huli sa mga nahiling kong mga makangangalas na bagay, tinawan ako nin tiunay sa hawak bilang sugo ni Satanas, tanganing patioson ako asin dai ako magin mapaabaw-abaw. 8 Tolong beses akong namibi sa Kagurangnan na paomayan niya ako. 9 Alagad an simbag niya iyo ini: “An sakong biyaya tama na para saimo; huli ta an sakong kapangyarihan orog na makosog kun ika maluya.” Kaya ikinakaogma kong maluya ako, tanganing mamatean ko an kapangyarihan sako ni Cristo. 10 Huli ki Cristo, ikinakaogma ko an mga kaluyahan, mga pagtuya-tuya, mga pagtios, mga kasakitan saka mga kadipisilan. Huli ta kun ako maluya, dangan ako makosog. 11 Ako nagin garo lolong; kamo an nagpirit sako na magin siring. Kamo kutana an dapat na mag-omaw sako. Huli ta maski mayo ako nin halaga, bako akong menos ki sa mga espesyal na apostol nindo. 12 An dakul na milagro saka mga ngangalasan na matinios na ginibo diyan saindo nagpapatunay na ako apostol. 13 Ano an ginibo ko sa ibang simbahan na dai ko ginibo saindo, pwera sana kan dai ko paghagad nin tabang saindo? Patawada nindo ako kan pagkukulang kong ini! 14 Ikatolong beses na ini ngunyan na andam akong magsongko saindo. Dai ako mahagad nin anoman na makakapagabat saindo. Kamo an tuyo ko, bakong an kwarta nindo; huli ta, an mga aki dai dapat magtipon para sa saindang mga magurang, kundi an mga magurang an dapat magtipon para sa saindang mga aki. 15 Ikakaogma kong uboson an gabos kong pagsadiri, sagkod na idusay an buhay ko, tanganing matabangan ko an saindong kalag. Magluya daw logod an pagkamoot nindo sako huli ta orog ko kamong namomotan? 16 Maoyon siguro kamo na dai ako nakapagabat saindo. Alagad masabi kamong tuso ako saka nadaya ko kamo. 17 Paano iyan nangyari? Nadaya ko daw kamo sa paagi kan mga sinugo ko saindo? 18 Kinaolay ko si Tito na magdiyan saindo asin pinaiba ko saiya an saro pang tugang sa pagtubod. Makakapagsabi daw kamo na nagbentahe saindo si Tito? Bako daw na pareho an samong katuyohan saka mga gibo? 19 Tibaad naghohona kamo na nagpaparadepensa kami kan samong sadiri sa atubangan nindo. Dai! Kundi nagtataram kami siring sa boot ni Cristo na itaram mi sa atubang nin Dios, sa pagtabang saindo, mga namomotan kong tugang. 20 Natatakot ako na pag-abot ko diyan, iba kamo sa linalaom kong mahiling; ako man iba sa linalaom nindong mahiling. Natatakot ako na tibaad an maabotan ko mga iriwal, ororihan, aranggotan, irimotan, rilibakan, pakaraot, kapaabaw-abawan saka kariribokan. 21 Natatakot ako na pagdiyan ko liwat, sopogon ako kan sakong Dios sa saindong atubangan. Magmomondo ako saka magtatangis huli sa dakul na tawong nagkasala kaidto, na dai nagsolsol kan mga karigsokan asin karompotan na saindang ginibo.
1 Ikatolong beses na ini ngunyan na madalaw ako diyan saindo. “An anoman na sumbong dapat na mapatotoohan nin duwa o tolong saksi,” sosog sa nasusurat. 2 Kan ikaduwa kong pagdalaw saindo, pinatanidan ko an mga nagkasala kaidto asin an iba man. Ngunyan na mayo ako diyan, pinapatanidan ko giraray sinda: sa sunod kong pagdiyan, mayo nang makakaligtas sa padusa. 3 Mahihiling nindo gabos an tanda na hinahanap nindo na si Cristo nagtataram sa paagi ko. Bakong maluya an pakikiiba ni Cristo saindo, kundi mapangyari siya sa saindo. 4 Huli sa kaluyahan, ipinako siya sa krus, alagad huli sa kapangyarihan nin Dios buhay siya ngunyan. Dahel sa pakisumaro saiya, maluya man kami, alagad sa samong paglingkod saindo, mabubuhay kami kaiba niya huli sa kapangyarihan nin Dios. 5 Siyasaton nindo saka hukoman an sadiri nindo, tanganing maaraman nindo kun talagang nabubuhay kamo sa pagtubod. Bakong aram nindo na si Cristo Jesus nasa saindo?—pwera sana kun dai kamo nakapasar sa pagbalo! 6 Naglalaom ako na maaaraman nindo na kami nakapasar sa pagbalo. 7 Namimibi kami sa Dios na dai man logod kamo masala—bakong sa pagpahiling na kami tama, kundi tanganing maggibo kamo nin tama maski nahiling kamo na garo nasala. 8 Huli ta mayo kami nin magiginibong anoman tumang sa katotoohan, kundi an mag-oyon. 9 Naoogma kami kun maluya kami, asin kamo makosog. Kaya ipinapamibi mi an ikakarahay nindo. 10 Sinusurat ko ini bago ako magdiyan saindo tanganing kun umabot na ako diyan, dai na kaipuhan na magin maisog pa ako saindo sa paggamit kan awtoridad na itinao nin Kagurangnan sako—awtoridad sa pagpakosog saindo, bakong sa paglaglag. 11 Ngunyan, mga tugang, paaram na saindo! Maghingowa kamong magin orog karahay; sunodon nindo an mga hulit ko; magkasararo kamo saka mamuhay na matoninong. Mapasaindo an pagkamoot asin an katoninongan nin Dios. 12 Magkinomustahan kamo sa banal na hadok. An gabos na banal nangongomusta saindo. 13 An biyaya ni Jesu-Cristo na Kagurangnan, an pagkamoot nin Dios, asin an pakisumaro kan Espiritu Santo mapasaindo gabos.
1 Surat na hale ki Pablo na an pagigin apostol bakong hale o sa paagi nin tawo, kundi sa paagi ni Jesu-Cristo asin nin Dios Ama na nagbuhay liwat ki Jesus sa mga gadan. 2 An surat na ini hale man sa mga tugang sa pagtubod na kaibahan ko, para sa mga simbahan nin Galacia: 3 An biyaya asin an katoninongan nin Dios na satong Ama asin ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan mapasaindo. 4 Idinolot ni Cristo an saiyang buhay para sa satong mga kasalan tanganing makaligtas kita sa maraot na kapanahonan na ini. Ginibo niya ini sa pagkuyog kan kabotan kan satong Dios asin Ama. 5 Pag-omawon an Dios sagkod pa man! Amen. 6 Nagngangalas ako kun tadaw ta minabaya tolos kamo sa Dios na nag-apod saindo huli sa biyaya ni Cristo, dangan minasunod kamo sa ibang “marahay na bareta.” 7 An katunayan, mayo nin ibang “marahay na bareta,” alagad sinasabi ko ini huli ta igwa nin nagkapirang tawo na nagpaparibok saindo saka naghihingowang ribayan an Marahay na Bareta ni Cristo. 8 Maski kami, o sarong anghel na hale sa langit an maghulit saindo nin marahay na bareta na laen man kan ipinaghulit mi na saindo, mapa impyerno logod siya! 9 Sinabi mi na ini kaidto, alagad ngunyan sinasabi ko giraray: kun igwa nin maghulit saindo nin marahay na bareta na laen man kan Marahay na Baretang inako nindo, mapa impyerno logod siya! 10 Nangangahulogan daw iyan na hinahanap ko an omaw nin mga tawo? Bako nanggad! An talagang boot ko, Dios an mag-omaw sako. Kun nagmamawot akong omawon nin mga tawo, dai kutana ako nagin sorogoon ni Cristo. 11 Mga tugang, boot kong masabotan nindo na an Marahay na Baretang ipinaghulit ko bakong gikan sa tawo. 12 Dai ko iyan inako sa kiisay man na tawo, ni dai man itinukdo sako nin siisay man. Si Jesu-Cristo mismo an nagpahayag sako kaiyan. 13 Huli ta aram nindo an gibo ko kaidto kan maimbod pa ako sa Judaismo: pinasakitan ko nin makuri an simbahan nin Dios asin hiningowa kong marumpag iyan. 14 Mas maimbod ako sa pagsunod kan Judaismo ki sa kapwa ko mga Judio na kaedad ko; mas estrikto ako sa pagsunod sa mga tradisyon kan samong mga ginikanan. 15 Alagad, pinili ako nin Dios bago pa ako namundag, asin inapod niya ako huli kan saiyang biyaya. Kan binoot na niyang 16 ipahayag sako an saiyang Aki, tanganing ikapaghulit ko an Marahay na Bareta dapit ki Cristo sa mga pagano, dai ako nakihumatol sa kiisay man na tawo, 17 ni nagduman sa Jerusalem sa pakihumapot sa mga apostol na naenot sako. Kundi nagduman tolos ako sa Arabia, dangan nagbalik ako sa Damasco. 18 Tolong taon pa bago ako nagduman sa Jerusalem tanganing makihumapot ki Pedro, asin kinseng aldaw ako sa kaibahan niya. 19 Alagad dai akong nahiling na ibang apostol pwera ki Santiago na tugang nin Kagurangnan. 20 Totoo ining isinusurat ko. Aram nin Dios na dai ako nagpuputik! 21 Dangan nagpasiring ako sa mga lugar duman sa Siria saka Cilicia. 22 Dai pa ako kaidto midbid kan mga simbahan ni Cristo sa Judea. 23 An aram sana ninda iyo an sinasabi kan iba na an tawong nagpapasakit sainda kaidto, naghuhulit na ngunyan kan pagtubod na boot niyang laglagon kaidto. 24 Kaya inomaw ninda an Dios dahel sako.
1 Pakalihis nin katorseng taon nagbalik ako sa Jerusalem kaiba si Bernabe; ipinag-iba ko man si Tito. 2 Nagduman ako huli ta ipinahayag sako nin Dios na dapat akong magduman. Sa sarong hilom na pakipag-olay sa mga lider, ipinaliwanag ko sainda an Marahay na Bareta na ipinaghuhulit ko sa mga pagano. Habo kong masayang an sakong gibo sa nakaaging panahon asin sa ngunyan. 3 Si Tito na kaiba ko, maski sarong Griyego, dai napirit na magpaserkomsisyon, 4 maski boot siyang serkomsisyonon kan nagkapirang lalaking nagsagin-sagin na mga tugang na nag-ayon sa grupo. An mga tawong ini nakalaog bilang mga espiya, sa pagsiyasat dapit kan katalingkasan na nasa sato sa paagi kan pakisumaro ta ki Cristo Jesus. Boot ninda kitang gibohon na mga oripon. 5 Alagad dai nanggad kami nagpahunod sainda maski sa kadikit na panahon, tanganing an katotoohan kan Marahay na Bareta magdanay para saindo. 6 Alagad mayo na nin idinagdag sa sinabi ko an mga midbid na mga lider na idto. (Sinasabi ko ini huli ta para sako mayo nin kalaenan kun ano sinda kaidto, huli ta mayong pinapalaen an Dios.) 7 Ata ngani, nahiling ninda na ipinaniwala sako nin Dios an paghulit kan Marahay na Bareta sa mga pagano, siring na ipinaniwala niya ki Pedro an paghulit kaiyan sa mga Judio. 8 Sa paagi kan kapangyarihan nin Dios, ginibo niya akong apostol para sa mga pagano, arog man ki Pedro na ginibo niyang apostol para sa mga Judio. 9 Nasabotan ni Santiago, ni Pedro saka ni Juan, midbid na mga lider, na tinawan ako nin Dios kan espesyal na trabahong ini. Kaya inabrasa ninda kami ni Bernabe sa pag-ako samo bilang kapwa trabahador. Nagkaoroyon kami gabos na matrabaho kami ni Bernabe sa mga pagano dangan sinda sa mga Judio. 10 An hinagad sana ninda iyo an pagromdom sa mga dukha, na iyo mananggad an pinagmamaigotan kong gibohon. 11 Pag-abot ni Pedro duman sa Antiokia, sinagwe ko siya sa publiko, huli ta hayag na sala siya. 12 Bago nag-abot duman an nagkapirang tawo na sinugo ni Santiago, nagkakakan si Pedro kaiba kan mga pagano, alagad pag-abot ninda, suminiblag siya sa mga pagano, huli ta natakot siya sa mga tawong boot serkomsisyonon an mga pagano. 13 Nag-arog ki Pedro an ibang mga tugang na Judio; maski si Bernabe nadara kan saindang pagsagin-sagin. 14 Kan mahiling ko na dai sinda nagsusunod kan katotoohan kan Marahay na Bareta, sinabihan ko si Pedro sa atubangan ninda gabos, “Saro kang Judio, alagad namumuhay ka siring sa pagano, asin bakong siring sa Judio. Kun siring kaiyan, paano mo mapipirit na mamuhay an mga pagano siring sa mga Judio?” 15 Totoo mananggad na namundag kitang Judio; dai kita namundag na inaapod “parakasalang pagano.” 16 Alagad aram ta na an sarong tawo nagigin matanos sa Dios huli sa pagtubod ki Cristo Jesus, bako huli sa pag-otob kan Katogonan. Kita man nagtubod ki Cristo tanganing magin matanos sa Dios huli sa pagtubod ki Cristo, asin bako huli sa pag-otob kan Katogonan. 17 Kun totoo mananggad na kita parakasala arog kan mga pagano huli sa pagmawot tang magin matanos sa Dios diyan ki Cristo, nangahulogan daw iyan na si Cristo an dahelan kan satong pagkasala? Bako! 18 Kun ibalik ko giraray an daan na sistema nin Katogonan na hinale ko na, nagpapahiling na ako mismo an naglapas kan Katogonan. 19 Alagad kun an Katogonan an pag-oolayan, ako gadan—ginadan kan mismong Katogonan na idto—tanganing mabuhay ako para sa Dios. Nagadan ako sa krus kaiba ni Cristo, 20 kaya bako nang ako an nabubuhay, kundi si Cristo an nabubuhay sako. An buhay kong ini ngunyan ipinamumuhay ko huli sa pagtubod sa Aki nin Dios, na namoot sako dangan nagtao kan saiyang buhay para sako. 21 Dai ko isinisikwal an biyaya nin Dios. Huli ta kun an tawo nagigin matanos sa Dios sa paagi kan Katogonan, mayong halaga an pagkagadan ni Cristo.
1 Mga lolong na taga Galacia! Siisay an nakalumay saindo? Malinaw na ipinahayag saindo an pagkagadan ni Jesu-Cristo sa krus! 2 Simbaga daw nindo ini: Inako daw nindo an Espiritu nin Dios huli sa pag-otob kan Katogonan o huli sa pagdangog saka pagtubod kan Marahay na Bareta? 3 Siring kamo kaiyan kalolong? Nagpoon kamo sa Espiritu nin Dios; boot na nindong taposon sa laman? 4 Mayo daw nin kahulogan saindo an gabos na nangyari? Igwang kahulogan idto! 5 Tinatawan daw kamo nin Dios kan saiyang Espiritu asin naggigibo saindo nin mga milagro huli ta nag-ootob kamo kan Katogonan o huli ta nagdadangog kamo kan Marahay na Bareta saka nagtutubod kamo kaiyan? 6 Arog sa nasasabi sa kasuratan dapit ki Abraham, “Nagtubod siya sa Dios; huli kan pagtubod niyang iyan, inako siya nin Dios bilang matanos.” 7 Kaya saboton nindo na an mga tawong may pagtubod iyo an tunay na kapagarakian ni Abraham. 8 An kasuratan naghula na gigibohon nin Dios na magin matanos saiya an mga pagano sa paagi nin pagtubod. Kaya an kasuratan an nagpahayag ki Abraham kan Marahay na Bareta: “Sa paagi mo, bebendisyonan nin Dios an gabos na tawo.” 9 Nagtubod si Abraham asin benendisyonan siya; kaya an gabos na nagtutubod, benebendisyonan arog saiya. 10 An mga nagsasarig sa pagkuyog kan Katogonan nasa pag-alaman nin maldisyon. Huli ta nasusurat, “An siisay man na dai naggigibo kan gabos na nasusurat sa libro kan Katogonan nasa pag-alaman nin maldisyon!” 11 Kaya malinaw na mayong tawong nagigin matanos sa Dios huli sa Katogonan. Huli ta nasusurat, “An nagigin matanos sa Dios huli sa pagtubod, mabubuhay.” 12 Alagad an Katogonan dai napapatugmad sa pagtubod, huli ta nasusurat, “An tawong naggigibo kan gabos na ipinagboboot kan Katogonan, mabubuhay sa paagi kaiyan.” 13 Ilinigtas kita ni Cristo sa maldisyon na dara kan Katogonan. Siya an minaldisyon embes na kita, huli ta nasusurat, “An siisay man na binitay sa kahoy minaldisyon.” 14 Ginibo ini ni Cristo tanganing an bendisyon na ipinanuga nin Dios ki Abraham ikatao man sa mga pagano huli ki Cristo Jesus; tanganing huli sa pagtubod, kita man makaako kan Espiritu na ipinanuga nin Dios. 15 Mga tugang, uya an simpleng halimbawa: kun an duwang tawo nagpirma na sa sarong kontrata, mayo nin siisay man na makakapawara nin halaga kaiyan o makakadagdag diyan nin anoman. 16 Ngunyan, an Dios nanuga ki Abraham, saka sa saro kan saiyang kapagarakian. Dai sinabi sa kasuratan, “asin sa saiyang mga aki,” na an boot sabihon, sa dakul na tawo. An sinabi, “asin sa saiyang aki,” na an kahulogan saro sanang tawo, na iyo si Cristo. 17 An boot kong sabihon iyo ini: Nakipagtipan an Dios ki Abraham saka nanuga na ootobon niya iyan. Dai malalapas an tipan asin an panuga nin Dios; dai mapapawaraan nin halaga kan Katogonan na nag-abot pakalihis nin kwatro syentos treyntang taon. 18 Kun an pamana nin Dios itinao huli sa Katogonan, an pagtao kaiyan bako huli sa panuga. Alagad itinao iyan nin Dios ki Abraham huli ta ipinanuga niya iyan saiya. 19 Kun siring, ano an katuyohan kan Katogonan? Idinagdag iyan tanganing mahiling kun ano an gibong sala; igwa iyan nin halaga sagkod na dai pa minaabot an aki ni Abraham na iyo an pinanongdan kan panuga. An Katogonan itinao sa paagi nin mga anghel sa tabang nin sarong tagapagultanan. 20 An tagapagultanan nangangahulogan nin labi sa saro katawo; alagad an Dios saro. 21 Nangangahulogan daw ini na an Katogonan tumang sa mga panuga nin Dios? Bako! Kun an katogonan makakatao nin buhay, an tawo pwedeng magin matanos sa Dios sa pagkuyog kan katogonan. 22 Alagad nasasabi sa kasuratan na an bilog na kinaban nasa kapangyarihan nin kasalan; kaya, an ipinanuga nin Dios huli sa pagtubod ki Jesu-Cristo, itinatao sa mga tawong igwa nin pagtubod. 23 Alagad bago nag-abot an panahon nin pagtubod, ibinilanggo kami kan Katogonan sagkod na ipinahayag an pagtubod. 24 Kaya an Katogonan iyo an nangataman samo sagkod na dai pa minaabot si Cristo, tanganing magin matanos kami sa Dios huli sa pagtubod. 25 Ngunyan na nag-abot na an pagtubod, bako nang an Katogonan an nangataman samo. 26 Huli kan saindong pagtubod ki Cristo Jesus, kamo gabos nagin mga aki nin Dios. 27 Kaya kamong mga binunyagan sa pakisumaro ki Cristo, nagubingan na kan buhay ni Cristo. 28 Kaya mayo nin kalaenan an Judio sa pagano, an oripon sa bakong oripon, an lalaki sa babae; kamo gabos saro sana ki Cristo Jesus. 29 Kun kamo ki Cristo, mga aki kamo ni Abraham, mga paramana sosog sa panuga.
1 An boot kong sabihon iyo ini: mantang aki pa an paramana, mayo siyang kalaenan sa sarong oripon, maski siya an kagsadiri kan gabos. 2 Mantang sadit pa siya, igwa nin mga tawong nag-aataman saiya saka namamahala kan mga rogaring niya, sagkod sa panahon na itinalaan kan saiyang ama. 3 Siring man kita kaiyan kan aki pa kita sa pagtubod, nasa irarom pa kita kan mga espiritung nagsasakop kan kinaban. 4 Alagad kan umabot na an tamang panahon, sinugo nin Dios an sadiri niyang Aki, ipinangaki nin sarong babae dangan nabuhay sa irarom kan Katogonan kan mga Judio. 5 Nagdigdi siya sa pagligtas kan mga nasa irarom kan Katogonan, tanganing magin kitang mga aki nin Dios. 6 Asin huli ta kamo mga aki niya, sinugo niya an Espiritu kan saiyang Aki sa puso nyato; iyan an minapakurahaw sato nin “Ama! Ama ko!” 7 Kaya ika bako nang oripon kundi aki na nin Dios. Huli ta aki ka na nin Dios, ika man paramana. 8 Kaidto na bako pa nindo midbid an Dios, oripon kamo kan mga espiritu na bakong hale sa Dios. 9 Ngunyan na midbid na nindo an Dios—o an dapat kong sabihon, ngunyan midbid na kamo nin Dios—tadaw ta boot nindong magbalik sa mga maluluya saka makaheherak na mga espiritu? Nganing kamo magin oripon giraray ninda? 10 Tinatawan pa giraray nindo nin halaga an ibang mga aldaw, mga bulan, mga panahon, saka mga taon. 11 Natatakot ako na tibaad sayang lamang an sakong trabaho para saindo. 12 Mga tugang, nakikimaherak ako saindo, arogon nindo ako huli ta ako nagin arog man saindo. Mayo kamong sala na naginibo sako. 13 Aram nindo na enot na ipinaghulit ko saindo an Marahay na Bareta huli ta may helang akong tinitios. 14 Alagad maski nagin dakulang kagabatan para saindo an kamugtakan kan sakong hawak, dai nindo ako pinagtuya-tuya o isinikwal, kundi inako na garo ako sarong anghel nin Dios o garo si Cristo Jesus. 15 Maogma kamo kaidto! Alagad ngunyan ano na an nangyari saindo? Saksi ako na kun mahihimo pa sana, huhulwaton kuta nindo an sadiri nindong mga mata tanganing itao sako. 16 Kaiwal na daw nindo ako ngunyan huli ta tinaraman ko kamo kan katotoohan? 17 An mga ibang tawong idto na naghuhulit nin ibang “marahay na bareta” nagpapahiling nin dakulang pagmakulog saindo, alagad bakong marahay an saindang mga katuyohan. Boot sana nindang isuhay kamo sako, nganing sinda an pagmakulogan nindo. 18 Marahay an pagkaigwa nin pagmakulog, kun marahay man an katuyohan; danay na totoo ini, bako sanang kun kaiba nindo ako. 19 Namomotan kong mga aki, huli saindo namamatean ko giraray an sakit na inaagihan nin sarong inang nangangaki, sagkod na dai pa nasa saindo si Cristo. 20 Minamawot ko na makaiba nindo ako ngunyan, tanganing ipahiling ko saindo an nasa puso ko. Napupurisaw ako dapit saindo! 21 Hapoton ko daw kamo, na mga boot magpasakop sa Katogonan: dai daw nindo nadadangog an sinasabi sa Katogonan? 22 Nasusurat na si Abraham igwa nin duwang aking lalaki; an saro, sa babaeng oripon, an saro, sa babaeng talingkas. 23 An aki niya sa babaeng oripon namundag sa natural na paagi, alagad an saiyang aki sa babaeng talingkas namundag huli sa panuga nin Dios. 24 Ini an kahulogan kaiyan: an duwang babae iyo an duwang tipan; an sarong tipan ginibo sa Bukid nin Sinai, ilinaladawan iyan ni Agar na an mga aki namundag na oripon. 25 Si Agar iyo an Bukid nin Sinai sa Arabia; siya an syudad nin Jerusalem na nasa kaoripnan kaiba an mga tawo diyan. 26 Alagad an langitnon na Jerusalem talingkas asin iyan an satong ina. 27 Huli ta nasusurat: “Mag-ogma ka, babaeng dai nagkaaki! Magkurahaw ka saka mag-awit sa kaogmahan, ika na dai nanggad nakamate kan kulog nin pangaki! Huli ta an babaeng binayaan magkakaigwa nin mas dakul na mga aki ki kan babaeng dai binayaan kan agom.” 28 Mga tugang, kamo an mga aki nin Dios bunga kan saiyang panuga, arog ki Isaac. 29 Siring kaidtong panahon na an aking namundag sa natural na paagi nagpasakit sa aki na namundag sa kapangyarihan nin Espiritu nin Dios, siring man kaiyan an mangyayari ngunyan. 30 Alagad ano an sinasabi sa kasuratan? “Pahalea an babaeng oripon asin an saiyang aki, huli ta an aki kan oripon dai dapat makihiras sa rogaring kan ama na mamanahon kan aki kan babaeng talingkas.” 31 Kaya, mga tugang, bako kitang mga aki kan babaeng oripon kundi kan babaeng talingkas.
1 Tinawan kita nin katalingkasan ni Cristo tanganing magdanay kitang talingkas. Kaya mamuhay kamo siring sa mga tawong talingkas, saka dai na nanggad kamo magpaoripon. 2 Hinanyoga nindo ako! Ako, si Pablo, an nagsasabi saindo na kun magpaserkomsisyon kamo, nangangahulogan na si Cristo mayo nin halaga para saindo. 3 Sinasabi ko giraray sa kiisay man na boot magpaserkomsisyon, na dapat siyang magkuyog kan bilog na Katogonan. 4 Kamong mga naghihingowa na magin matanos sa Dios huli sa Katogonan, siblag na ki Cristo. Napasuhay kamo sa biyaya nin Dios. 5 Linalaom mi man na gigibohon nin Dios na magin matanos kami saiya huli sa pagtubod mi ki Cristo, sa tabang kan Espiritu nin Dios. 6 Huli sa pakisumaro ta ki Cristo Jesus, mayong kalaenan kun pagkaniserkomsisyonado man o bako an tawo; an mahalaga iyo na igwa siya nin pagtubod dahel sa pagkamoot. 7 Marahay an ginigibo nindo kaidto! Siisay an nag-olang saindo sa pagkuyog sa katotoohan? 8 Bako iyan gibo nin Dios na nag-apod saindo. 9 May kasabihan, “Kadikit sanang lebadura an kaipuhan tanganing pausbogon an bilog na minasa.” 10 Huli ta nagkasararo kita sa Kagurangnan, nananarig ako na dai kamo maako nin ibang kaisipan; nananarig man ako na an tawong iyan na nagpupurisaw saindo, maski siisay man siya, papadusahan nin Dios. 11 Mga tugang, kun naghuhulit pa ako na kaipuhan an pagserkomsisyon, siring kan sinasabi ninda, tadaw ta pinapasakitan pa ako sagkod ngunyan? Kun totoo man iyan, dai na kutanang problema an paghulit ko manongod sa krus ni Cristo. 12 Mawot ko na an mga tawong nagpaparibok saindo bako sanang magpaserkomsisyon kundi magpakapon pa! 13 Mga tugang, inapod kamo na magin talingkas. Alagad dai nindo gibohon iyan na dahelan na magpadaog kamo sa mga kamawotan kan laman. Kundi magpatarabang-tabang kamo dahel sa pagkamoot. 14 Huli ta an bilog na Katogonan naootob sa saro sanang togon, “Kamotan mo an saimong kapwa siring sa pagkamoot mo sa sadiri mo.” 15 Alagad kun garo kamo mga hayop na nagdudurulakan, mapapahamak kamo gabos. Kaya mag-ingat kamo. 16 Ini an sinasabi ko: mamuhay kamo sa Espiritu; dai nindo pagsunodon an mga kamawotan kan laman. 17 Huli ta an mga kamawotan kan laman tumang sa Espiritu; an mga kamawotan kan Espiritu tumang sa laman. Magkasarungat an duwang ini. Kaya dai ta masusunod an boot tang gibohon. 18 Kun an Espiritu an nangengenot saindo, dai kamo sakop kan Katogonan. 19 Madaling mahiling an mga gibo kan laman; nahihiling iyan sa gibong karigsokan, kausmakan, karompotan; 20 pagsamba sa mga dios-dios, pagtubod sa kulam, pag-iriwal, karibokan, pag-imon, aranggotan, pagkamaimot, pagkabaranga, pag-apil sa partido o grupo; 21 pag-ori, pagburat, dororogan, asin iba pang bagay na arog kaiyan. Pinapatanidan ko kamo siring sa ginibo ko kaidto: an mga naggigibo kan mga bagay na ini dai magmamana kan Kahadean nin Dios. 22 Alagad an bunga kan Espiritu pagkamoot, kaogmahan, katoninongan, pakatios, kabootan, karahayan, kaimbodan; 23 kahoyoan saka pagpugol sa sadiri. Mayo nin katogonan tumang sa mga bagay na ini. 24 An laman, kaiba kan mga bisyo saka mga kamawotan kaiyan, ipinako na sa krus kan mga tawong sadiri ni Cristo Jesus. 25 Tinawan kita nin buhay kan Espiritu, kaya dapat na siya an mangenot sa satong buhay. 26 Dai kita dapat magpaabaw-abaw o mag-aragyatan o mag-ororihan.
1 Mga tugang, kun igwa kamong madakop na naggigibo nin anoman na sala, kamo na nag-ako kan Espiritu nin Dios an dapat na magtabang saiya na magin matanos giraray. Alagad gibohon nindo iyan sa mahuyong paagi. Kamo man dapat maglikay ta tibaad kamo man an masogotan. 2 Magpatarabang-tabang kamo sa pagdara kan saindong mga pasan; sa siring na paagi, kinukuyog nindo an katogonan ni Cristo. 3 Kun igwang naghohona na siya mahalaga, maski sa katunayan bako man, dinadaya niya an sadiri niya. 4 An lambang saro dapat na magsiyasat kan sadiri niyang gawe. Kun iyan marahay, pwede niyang ipag-orgulyo an ginibo niya; dai na kaipuhan ipagbaing pa iyan sa ginibo nin iba. 5 Huli ta an lambang saro kaipuhan na magdara kan sadiri niyang pasan. 6 Dapat hirasan kan tawong tinutukdoan kan mensahe nin Dios an saiyang maestro kan gabos na marahay na bagay na yaon saiya. 7 Dai nindo pagdayaon an sadiri nindo; an Dios dai maloloko nin siisay man. Kun ano an itinanom nin tawo, iyan man an saiyang aanihon. 8 An nagtatanom sa oma nin mga kamawotan sa laman, maani nin kagadanan; an nagtatanom sa oma nin Espiritu, maani nin buhay na daing kataposan. 9 Kaya dai kita mapagal sa paggibo nin karahayan; huli ta kun dai kita magmaluya, maabot an panahon na maani kita. 10 Kaya sa lambang oportunidad na itao sato, maggibo kita nin marahay sa gabos, orog nang gayo sa kapwa nyato paratubod. 11 Hilinga nindo kun gurano kadarakulang letra ining pagkasurat ko saindo; ako mismo an nagsurat kaini! 12 An mga tawo na namimirit na magpaserkomsisyon kamo boot maghambog dapit sa mga bagay na nahihiling. Ginigibo ninda iyan, tangani sanang dai sinda pagpasakitan dahel sa krus ni Cristo. 13 Maski an mga sinerkomsisyon dai nagkukuyog kan Katogonan; boot nindang magpaserkomsisyon kamo tanganing makapaghambog sinda na kamo nagpasakop sa seremonyang ini nin laman. 14 Alagad para sako, an ipag-oorgulyo ko sana iyo an krus ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan, huli ta sa paagi kan saiyang krus, an kinaban gadan na para sako; ako man gadan na para sa kinaban. 15 Mayo nin kalaenan kun an sarong tawo pagkaniserkomsisyonado man o bako; an mahalaga iyo an pagigin bagong linalang. 16 An katoninongan saka pagkaherak nin Dios mapasagabos na nag-ootob kaining pagsusundon—sa sainda asin sa bilog na banwaan nin Dios! 17 Poon ngunyan, dai na ako pagribokon nin siisay man, huli ta an mga pinilaan sa hawak ko nagpapatotoo na oripon ako ni Jesus. 18 An biyaya ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan mapasaindo gabos, mga tugang. Amen.
1 Surat na hale ki Pablo na nagin apostol ni Cristo Jesus huli sa kabotan nin Dios. Para sa mga banal na nag-eerok sa Efeso, na maimbod ki Cristo Jesus: 2 Mapasaindo an biyaya asin an katoninongan nin Dios na satong Ama asin ni Jesu-Cristo na Kagurangnan. 3 Magpasalamat kita sa Dios na Ama ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan! Huli ta benendisyonan niya kita diyan ki Cristo, kan gabos na bendisyon na espiritwal sa kalangitan. 4 Bago lalangon an kinaban, pinili niya kita diyan ki Cristo tanganing magin kitang banal saka mayong digta sa atubangan niya. Huli sa pagkamoot, 5 itinalaga kita nin Dios na magin mga aki niya huli ki Jesu-Cristo; sadiri niyang kabotan iyan saka katuyohan. 6 Omawon ta an Dios dahel kan saiyang nagsusupay na biyaya na itinao niya sato bilang regalo na yaon sa namomotan niyang Aki! 7 Tinubos kita ni Cristo huli kan saiyang dugo, pinatawad kita kan satong mga kasalan, sosog sa kayamanan kan biyaya nin Dios, 8 na pinasupay niya sato! Tinawan niya kita nin kadonongan saka pakaaram, 9 tanganing masabotan ta an hilom na plano na ootobon niya diyan ki Cristo, 10 pag-abot kan tamang panahon. An saiyang plano iyo na pagsararoon ki Cristo an gabos na linalang, sa langit asin sa daga. 11 An gabos na bagay nahahaman sosog sa plano asin kabotan nin Dios; huli ki Cristo, pinili niya kami na magin sadiri niyang banwaan dahel sa sadiri niyang katuyohan, na dati niya nang inisip poon pa sa kapinonan. 12 Kaya kaming mga naenot na naglaom ki Cristo itinalagang mabuhay para sa kaomawan kan saiyang kamurawayan. 13 Kamo man nagin banwaan nin Dios kan maaraman nindo an Marahay na Bareta na nagdara nin kaligtasan saindo. Nagtubod kamo ki Cristo, kaya ipinadara saindo an Espiritu Santo na ipinanuga niya bilang tanda na sadiri na kamo nin Dios. 14 An Espiritu Santo iyo an sangra kan satong pamana sagkod na makamtan nyato iyan, sa kaomawan nin saiyang kamurawayan! 15 Huli kaini, kan madangog ko an dapit sa saindong pagtubod ki Jesus na Kagurangnan, dangan an saindong pagkamoot sa gabos na banal, 16 dai ako nag-ontok nin pagpasalamat sa Dios para saindo. Ginigiromdom ko kamo sa sakong mga pamibi; 17 hinahagad ko sa Dios ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan, an mamurawayon na Ama, na itao saindo an espiritu nin kadonongan, tanganing masabotan nindo nin orog an kapahayagan dapit sa Dios. 18 Hinahagad ko na maliwanagan an isip nindo tanganing manodan nindo kun ano an paglaom na inapodan niya saindo, kun ano an nagsusupay na biyaya na ipinanuga niya sa saiyang mga banal, 19 asin kun gurano kadakula an saiyang kapangyarihan na yaon sato na mga nagtutubod. An kapangyarihan na ini na yaon sato pareho kan kapangyarihan saka kosog 20 na ginamit nin Dios kan buhayon niya liwat si Cristo, asin kan patukawon sa too niya duman sa langit. 21 Sakop duman ni Cristo an gabos na langitnon na paghahade, awtoridad, kapangyarihan, asin mga pamamayo; an ngaran niya mas halangkaw ki sa gabos na ngaran, bako sanang sa panahon na ini kundi sa maabot pa. 22 An gabos na bagay ibinugtak nin Dios sa irarom kan mga bitis ni Cristo. Itinao siya sa simbahan bilang kagsakop kan gabos na bagay. 23 Siya an payo kan simbahan na iyo an saiyang hawak, an kapanoan niya na nakakapano sa gabos na linalang.
1 Binuhay niya kamo kan gadan pa kamo huli kan saindong kasombikalan saka mga kasalan. 2 An sinunod nindo kaidto iyo an maraot na gawe kan kinaban na ini; sinunod nindo an prinsipe kan kapangyarihan sa kahiwasan, an espiritu na nagsasakop kan mga aking masombikal sa Dios. 3 Kita gabos arog man sainda kaidto; sinunod ta an mga bisyo kan satong laman, an mga kamawotan kan satong hawak saka isip. Huli kaini, maninigo sato kaidto an makuring padusa nin Dios arog kan iba. 4 Alagad nagsusupay an pagkaherak nin Dios, asin dakula an saiyang pagkamoot sato, 5 kaya maski kan gadan pa kita huli sa kasombikalan, binuhay niya liwat kita kaiba ni Cristo. Nakaligtas kita huli sa biyaya nin Dios. 6 Sa pakisumaro ta ki Cristo Jesus, binuhay man kita kan buhayon siya liwat nin Dios tanganing kaiba niyang maghade sa langit. 7 Ginibo niya ini tanganing ipahiling sa maabot pang mga panahon an nagsusupay na biyaya sa pagkamoot na ipinahiling niya sato huli ki Cristo Jesus. 8 Huli sa biyaya nin Dios, nakaligtas kamo sa paagi nin pagtubod. Iyan bakong sadiri nindong gibo kundi regalo nin Dios. 9 Mayo saindong pwedeng mag-orgulyo dapit kaini, huli ta bako ining bunga kan sadiri nindong mga gibo. 10 Linalang kita nin Dios. Sa pakisumaro ta ki Cristo linalang kita para sa mga gibong karahayan na dati na niyang inandam tanganing gibohon ta. 11 Kamong mga pagano, giromdomon nindo kun ano kamo kaidto, bakong pagkaniserkomsisyonado an apod saindo kan mga Judio huli ta sinda sirkomsisyonado (manongod ini sa ginigibo kan mga lalaki sa saindang hawak). 12 Giromdomon nindo na kan panahon na idto, suhay kamo ki Cristo, mga dayuhan saka bakong kaayon sa banwaan na pinili nin Dios. Mayo kamong kabtang kaidto sa mga tipan asin mga panuga nin Dios. Namuhay kamo sa kinaban na ini na mayong paglaom asin mayong Dios. 13 Alagad ngunyan, huli ki Jesu-Cristo, kamo na harayo kaidto, irinani huli sa dugo ni Cristo. 14 Si Cristo mismo an nagdara sato nin katoninongan huli ta pinagsaro niya an mga Judio saka an mga pagano. Linaglag niya an lanob na nasa pagultanan ninda na iyo an nakakaolang kan pagkaolian nin magkaiwal. 15 Hinale niya an Katogonan nin mga Judio kaiba an mga pagsusundon kaiyan tanganing hale sa duwang nasyon, lalangon diyan sa saiya an sarong bagong banwaan, nganing magkaigwa nin katoninongan. 16 Natapos an iriwal kan duwang nasyon kan magadan si Cristo sa krus; pinagsaro niya sinda sa sarong hawak saka ibinalik sa Dios. 17 Kaya nagdigdi si Cristo asin naghulit kan Marahay na Bareta nin katoninongan sa gabos. Naghulit siya saindo na mga pagano, na kaidto harayo sa Dios, saka sa mga Judio, na harani saiya. 18 Sa paagi ni Cristo, kita gabos, Judio o bako, sa sarong Espiritu, makakadolok sa Ama. 19 Kaya kamong mga pagano bako nang mga dayuhan o mga nakikihimanwa, kundi mga kapwa syudadano kaiba kan mga banal asin kaayon kan pamilya nin Dios. 20 Kamo man pinatindog sa pundasyon na ibinugtak kan mga apostol saka kan mga propeta, na an gapong patugmadan iyo si Cristo Jesus mismo. 21 Huli kaiyan nagkakasurugpon an gabos na kabtang kan edipisyo asin nagigin sarong banal na templo nin Kagurangnan. 22 Huli man kan saindong pakisumaro ki Cristo, kaiba man kamo nindang nagin kabtang kan erokan nin Dios sa saiyang Espiritu.
1 Huli kaini, ako, si Pablo, na bilanggo ki Cristo Jesus para sa karahayan nindong mga pagano, namimibi sa Dios. 2 Nadangog na nindo na huli sa biyaya nin Dios, itinao niya sako an trabahong ini sa ikakarahay nindo. 3 Ipinahayag nin Dios an saiyang misteryo saka ipinaaram iyan sako. (Nagsurat ako nin halipot dapit kaini; 4 kun basahon nindo, matatalastas nindo an pagkasabot ko sa misteryo ni Cristo.) 5 Kan mga panahon na nakaagi, dai ipinahayag an misteryong ini sa kiisay man, alagad ngunyan ipinahayag ini kan Espiritu sa mga banal niyang apostol saka sa mga propeta. 6 An misteryo iyo ini: huli kan Marahay na Bareta, an mga pagano paramana man kan mga bendisyon nin Dios; mga kabtang man kan parehong hawak, asin kahiras kan ipinanuga nin Dios diyan ki Cristo Jesus. 7 Ginibo akong ministro kan Marahay na Bareta huli sa balaog kan biyaya nin Dios na itinao sako sa paagi kan saiyang kapangyarihan. 8 Ako an pinakamenos sa gabos na mga banal. Alagad itinao sako an biyaya nin paghulit kan Marahay na Bareta sa mga pagano dapit sa daing sukol na kayamanan ni Cristo, 9 asin paliwanagan an gabos na tawo kun paano ootobon an misteryo na haloy nang panahon natatago sa Dios na Kaglalang kan gabos na bagay; 10 tanganing ikapahayag sa paagi kan simbahan, an daing kasagkoran na kadonongan nin Dios ngunyan sa manlaen-laen na paagi, sa mga prinsipado asin sa mga kapangyarihan sa kalangitan. 11 Ginibo ini nin Dios sosog sa daing kataposan niyang katuyohan na inotob niya sa paagi ni Cristo Jesus na Kagurangnan ta. 12 Huli kan satong pakisumaro ki Cristo, asin kan satong pagtubod saiya, daing takot saka may paglaom kitang makakadolok sa Dios. 13 Kaya hinahagad ko saindo na dai manluya an saindong boot huli na lamang kan tinitios ko para saindo; ini gabos para sa karahayan nindo. 14 Huli kaini, minaluhod ako sa atubang kan Ama, 15 na iyo an nagtatao nin ngaran sa gabos na pamilya na nasa langit asin sa daga. 16 Hinahagad ko sa Dios, sa paagi kan saiyang Espiritu, na tawan niya kamo nin kosog nin buhay na espiritwal, gikan sa kayamanan nin saiyang kamurawayan, 17 tanganing si Cristo mag-erok sa saindong mga puso, huli sa saindong pagtubod. Minamawot ko man na makagamot asin mapatugmad kamo sa pagkamoot, 18 tanganing kaiba an gabos na banal, mamidbid nindo an kahiwasan, kahalabaan, kahalangkawan asin kahararoman kan pagkamoot ni Cristo. 19 Masabotan logod nindo an saiyang pagkamoot—maski dai nanggad iyan matugkad nin isip. Mapano logod kamo kan kapanoan nin Dios. 20 Sa Dios, na sa paagi kan saiyang kapangyarihan na naghahade sato nakakagibo kan gabos na bagay labi pa sa satong hinahagad o iniisip, 21 mapasaiya logod an kamurawayan sa simbahan, saka ki Cristo Jesus sa gabos na panahon sagkod pa man! Amen.
1 Kaya ako, na sarong bilanggo dahel sa Kagurangnan, nakikiolay saindo na mamuhay kamo na maninigo sa buhay na inapodan saindo nin Dios. 2 Magpakumbaba kamo, magin mahuyo asin matinios; magpatinios-tiosan kamo sa pagkamoot. 3 Hingowahon nanggad nindo na mapadanay an pagkasararo sa Espiritu sa paagi kan katoninongan na minabugkos saindo. 4 Igwa nin sarong hawak asin sarong Espiritu, siring na igwa nin sarong paglaom na inapodan saindo nin Dios. 5 May sarong Kagurangnan, sarong pagtubod, sarong bunyag; 6 igwa nin sarong Dios saka Ama kan gabos. Orog siya sa gabos, huli sa gabos, saka yaon sa gabos. 7 Alagad an biyaya itinao sa lambang saro sato sosog sa sukol kan balaog ni Cristo. 8 Siring sa nasasabi sa kasuratan, “Nagsakat siya sa langit, dara an dakul na bilanggo, saka nagtao nin mga balaog sa mga tawo.” 9 Ngunyan, ano an kahulogan kan “nagsakat siya”? An boot sabihon, naghilig ngona siya sa pinakairarom kan daga. 10 Kaya an naghilig iyo man sana an nagsakat lampas pa sa kalangitan, tanganing an gabos mapano kan saiyang presensya. 11 Siya an “nagtao nin mga balaog sa mga tawo.” An iba ginibo niyang apostol, an iba propeta, an iba ebanghelista, an iba mga pastor saka mga paratukdo. 12 Ginibo niya ini tanganing andamon sa paglingkod an gabos na banal, asin tanganing magtalubo an hawak ni Cristo. 13 Sa paaging ini kita gabos magkakasararo sa pagtubod asin sa pakamidbid sa Aki nin Dios. Magigin kitang mga tawong may kabatiran, sosog sa sukol kan kadakulaan kan kapanoan ni Cristo. 14 Dangan bako na kitang arog kan mga aking sadit na madaling ianod saka ipadpad kan katukdoan kan mga tusong tawo na minakabit sa iba sa salang dalan sa paagi kan saindang mga pagdaya asin pagputik. 15 Kundi, huli sa pagtaram kan katotoohan sa espiritu nin pagkamoot, magtalubo kita ki Cristo na iyo an payo. 16 Sa pamamayo niya, an gabos na kabtang kan hawak marahay an pagkamugtak; an bilog na hawak pinagsusurugpon nin mga ngalongaloan. Kun an lambang kabtang nagtatrabaho nin marahay, an bilog na hawak nagtatalubo saka nagdadakula sa pagkamoot. 17 Sa ngaran nin Kagurangnan, sinasabihan ko kamo: dai na kamo mamuhay arog kan mga pagano na an mga iniisip mayo nin halaga; 18 mayo sinda nin pakasabot. Mayo sindang kabtang sa buhay na itinao nin Dios, huli kan saindang kamangmangan saka katagasan nin puso. 19 Dai na sinda nakakamate nin sopog; nagpabaya sindang mahulog sa karigsokan saka nagin paslo sinda sa gabos na kadustaan. 20 Bako iyan an nanodan nindo dapit ki Cristo! 21 Nakadangog na kamo dapit saiya; bilang mga parasunod niya, tinukdoan na kamo kan mga katotoohan na yaon ki Jesus. 22 Kaya hubaon na nindo an daan na pagkatawo na pinaraot kan saindong mga marumpot na kamawotan. 23 Kaipuhan magin bago an saindong puso asin isip. 24 Bagong pagkatawo na an iribay nindo, pagkatawo na linalang sa ladawan nin Dios, pagkatawo na matanos asin banal. 25 Kaya dai na kamo magputik! An lambang saro magtaram nin totoo sa tugang niya, huli ta kita gabos kabtang kan saro sanang hawak ni Cristo. 26 Kun maanggot kamo, likayan nindo na magkasala; dai nindo pasolnopon an aldaw na dai pa nahale an saindong kaanggotan. 27 Dai nindo pagtawan nin lugar an Diablo. 28 An parahabon dai na maghabon, kundi magtrabaho sa matanos na paagi tanganing matabangan niya an mga nangangaipo. 29 Dai kamo maggamit nin mga tataramon na makakaraot, gamiton nindo an mga tataramon na makakapakarahay saka tama sa panahon, nganing pakinabangan kan mga makakadangog. 30 Dai nindo pagpamondoon an Espiritu Santo nin Dios, an tanda nin Dios sa saindo para sa Aldaw nin pagtubos. 31 Ontokon na nindo an mga kapaitan, pagkaongis, kaanggotan, pagkurahaw, pakaraot saka mga maraot sa boot. 32 Kundi magmaboot kamo, magin maheherakon saka magpatinawad-tawad kamo, siring na pinatawad man kamo nin Dios diyan ki Cristo.
1 Kamo mga aking padangat nin Dios, kaya maghingowa kamong magin siring saiya. 2 Maglakaw kamo sa pagkamoot, siring na si Cristo namoot sato. Idinusay niya an saiyang buhay para sato, bilang mahamot na dolot asin sakripisyo sa Dios. 3 Huli ta kamo an banwaan nin Dios, bakong tama na maonabihan nindo an mga bagay manongod sa karigsokan, kadustaan o kapasloan. 4 Bako man maninigo saindo na magtaram nin rapsak, mag-orolay na mayo nin halaga o magkalwag na sala; kundi magpasalamat kamo sa Dios. 5 Aram nindo na an tawong marigsok o dusta o paslo (an kapasloan sarong pagsamba sa dios-dios) dai magkakaigwa nin pamana sa Kahadean ni Cristo asin nin Dios. 6 Dai kamo magpadaya sa kiisay man na nagsasabi kan mga bagay na mayo nin kahulogan; an mga bagay na iyan an dahelan kan pag-abot kan kaanggotan nin Dios sa mga dai nagkukuyog saiya. 7 Kaya dai nanggad kamo makilabot sa siring na mga tawo. 8 Kaidto nasa kadikloman kamo, alagad poon na magin sadiri kamo nin Kagurangnan, nasa liwanag na kamo. Kaya maglakaw kamo siring sa mga aki nin liwanag, 9 huli ta an bunga nin liwanag makukua sa lambang karahayan, katanosan, saka katotoohan. 10 Maghingowa kamong manodan an ikinakaogma nin Kagurangnan. 11 Dai kamo mag-ayon sa mga mayong halagang gibo nin kadikloman, kundi ihayag nindo sa liwanag an mga gibong iyan. 12 (Makasosopog maski an pagsambit kan mga bagay na ginigibo ninda sa hilom.) 13 Kun an gabos na bagay mahayag sa liwanag, mahihiling nanggad an totoong kamugtakan kaiyan; 14 huli ta an anoman na nahahayag, nagigin liwanag, kaya sinasabi, “Pagmata, ika na natotorog, magbangon ka hale sa mga gadan, asin liliwanagan ka ni Cristo.” 15 Kaya mag-ingat kamo sa saindong pamumuhay. Mamuhay kamo siring sa mga madonong, bakong siring sa mga tawong mangmang. 16 Pakarahayon nindo an paggamit kan panahon, huli ta an mga aldaw ngunyan maraot. 17 Dai kamo magin lolong, kundi hingowahon nindong masabotan kun ano an kabotan nin Kagurangnan saindo. 18 Dai kamo magburat, huli ta mararaot an buhay nindo; kundi mapano logod kamo kan Espiritu. 19 Mag-orolay kamo sa paagi nin mga salmo, himno saka mga banal na awit; mag-awit kamo nin mga himno saka mga salmo sa Kagurangnan na nasa puso an pag-omaw saiya. 20 Danay na magpasalamat kamo sa Dios Ama para sa gabos na bagay, sa ngaran ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan. 21 Magkinuyog-kuyogan kamo bilang paggalang ki Cristo. 22 Mga babae, magpasakop kamo sa saindong agom siring kan pagpasakop nindo sa Kagurangnan. 23 Huli ta an lalaki iyo an payo kan saiyang agom, siring na si Cristo iyo an payo kan simbahan na saiyang hawak; asin siya mismo an Paraligtas kaiyan. 24 Kaya siring na an simbahan sakop ni Cristo, an mga babae dapat man na magpasakop sa saindang agom sa gabos na bagay. 25 Mga lalaki, kamotan nindo an saindong agom siring kan pagkamoot ni Cristo sa simbahan; idinusay niya an saiyang buhay para sa simbahan, 26 nganing mapabanal iyan, pakalinigi niya kaiyan sa paagi kan tubig saka kan tataramon. 27 Ginibo niya ini nganing iatubang niya sa sadiri niya an simbahan na magayon, banal, mayo nin kaninan, mayong digta o kurundot o anoman na arog kaiyan. 28 Dapat kamotan kan mga lalaki an saindang agom siring kan pagkamoot ninda sa sadiri nindang hawak. An lalaking namomoot sa agom niya, namomoot sa saiya man sana. 29 (Mayo nin naoongis sa sadiri niyang hawak, kundi pinapakakan iyan saka inaataman, arog kan ginigibo ni Cristo sa simbahan. 30 Mga kabtang kita kan hawak ni Cristo.) 31 Siring sa nasusurat, “Huli kaini babayaan kan lalaki an saiyang ama saka ina, dangan masaro sa saiyang agom, asin an duwa magigin saro.” 32 Ini dakulang misteryo; ini sinasabi ko dapit ki Cristo asin sa simbahan. 33 Ini sinasabi ko man saindo: dapat na mamotan kan lambang lalaki an saiyang agom siring kan pagkamoot niya sa sadiri niya; dapat galangan kan lambang babae an saiyang agom.
1 Mga aki, kuyogon nindo diyan sa Kagurangnan an saindong mga magurang, huli ta ini an tamang gibohon. 2 Ini an enot na togon na may panuga: “Galangan nindo an saindong ama asin ina, 3 tanganing mapakarahay kamo asin maghalawig an saindong buhay sa daga.” 4 Mga magurang, dai nindo pagpaanggoton an saindong mga aki, kundi padakulaon nindo sa Cristianong disiplina asin katukdoan. 5 Mga oripon, kuyogon nindo an saindong mga kagurangnan digdi sa daga, na may paggalang, pagkatakot asin kaimbodan nin puso, na garo si Cristo an pinaglilingkodan nindo. 6 Arog kaiyan an gibohon nindo bako sana kun pinagbabantayan kamo ninda tanganing maoyonan kamo, kundi maglingkod kamo nin tudok sa puso bilang mga sorogoon ni Cristo, asin nagsusunod kan kabotan nin Dios. 7 Magtrabaho kamong maogma, na garo naglilingkod kamo sa Kagurangnan, asin bako sanang sa mga tawo. 8 Aram nindo na an lambang saro, oripon man o bako, babalosan nin Kagurangnan sosog sa marahay niyang gibo. 9 Mga kagurangnan, siring man an gibohon nindo sa saindong mga oripon; dai nindo sinda pagpatakoton. Giromdomon nindo na kamo saka an saindong mga oripon sakop kan saro sanang Kagurangnan na yaon sa langit. Mayo siyang pinapalaen na tawo. 10 Sa kataposan, magin makosog kamo sa pakisumaro sa Kagurangnan, sa kosog kan saiyang kapangyarihan. 11 Gamiton nindo an gabos na armas na itinatao saindo nin Dios, tanganing makaya nindong labanan an mga katusohan kan Diablo. 12 Bakong mga tawo an satong kaiwal, kundi an mga prinsipado, mga kapangyarihan, mga kagsakop kan kadikloman ngunyan sa kinaban, mga hukbo nin mga maraot na espiritu sa kalangitan. 13 Kaya isulot nindo an mga armas nin Dios, tanganing makatagal kamo kun umabot na an maraot na aldaw, asin pakatapos kan saindong pakilaban, pusog pa giraray kamo. 14 Kaya magin andam kamo! Ihagkos nindo sa habayan an katotoohan, saka itahob nindo sa saindong daghan an katanosan. 15 Isapatos nindo an pagigin andam para sa paghulit kan Marahay na Bareta nin katoninongan. 16 Sa gabos na oras, daraha nindo an pagtubod bilang kalasag, tanganing masigbo an mga nagkakalayong pana kan Maraot. 17 Ikalo nindo an kaligtasan bilang helmet, saka kapotan an tataramon nin Dios bilang espada na itinatao saindo kan Espiritu. 18 Dayaday kamong mamibi asin maghagad nin tabang sa Dios sa paagi kan Espiritu Santo. Huli kaini danay kamong magbantay; mamibi kamo para sa mga banal. 19 Ipamibi man nindo ako na itao sako nin Dios an mensahe sa sakong pagtaram, tanganing ikabalangibog ko na mayong takot an misteryo kan Marahay na Bareta. 20 Huli kan Marahay na Baretang ini sinugo ako, asin ngunyan nakakadenahan. Kaya mamibi kamo na ikahulit ko iyan na mayong takot siring sa maninigo kong gibohon. 21 Si Tiquico, na satong namomotan na tugang asin maimbod na sorogoon nin Kagurangnan, iyo an mabareta saindo kan gabos dapit sako, tanganing maaraman nindo kun ano an sakong kamugtakan asin kun ano man an sakong ginigibo. 22 Sinusugo ko siya saindo tanganing maaraman nindo an samong kamugtakan saka mapakosog an saindong boot. 23 Itao logod nin Dios Ama asin ni Jesu-Cristo na Kagurangnan sa mga tugang an katoninongan, an pagkamoot kaiba an pagtubod. 24 An biyaya nin Dios mapasagabos logod na namomoot ki Jesu-Cristo na satong Kagurangnan nin mayong kataposan na pagkamoot.
1 Surat na hale ki Pablo saka ki Timoteo na mga sorogoon ni Cristo Jesus. Para sa gabos na banal diyan ki Cristo Jesus sa Filipos, kaiba an mga lider saka mga diakono kan simbahan: 2 Mapasaindo logod an biyaya saka an katoninongan na hale sa Dios na satong Ama asin ki Jesu-Cristo na Kagurangnan. 3 Nagpapasalamat ako sa sakong Dios sa gabos na panahon na nagigiromdoman ko kamo. 4 Kun ipinapamibi ko kamo, maogma an pagpamibi ko, 5 huli sa pagtabang nindo sako sa pagpahayag kan Marahay na Bareta poon pa kan enot na aldaw sagkod ngunyan. 6 Kaya bilog an paniwala ko na an Dios na nagpoon kan marahay na gibong ini saindo, mapadagos kaiyan sagkod na matapos iyan sa Aldaw ni Jesu-Cristo. 7 Maninigo na siring kaini an namamatean ko dapit saindo huli ta danay kamong nasa puso ko. Huli ta kamo gabos nakihiras sako sa biyayang ini na itinao sako nin Dios, maski ngunyan na nasa bilanggoan ako, asin siring man kaidto kan ako talingkas sa pagdepensa saka sa pagpatotoo kan Marahay na Bareta. 8 Saksi ko an Dios na an paghidaw ko saindo arog kadakula kan pagkamoot saindo ni Cristo Jesus. 9 Ipinapamibi ko na orog pang magtalubo an saindong pagkamoot, sagkod an saindong pakanood saka pakasabot, 10 tanganing mapili nindo an pinakamarahay. Dangan magigin malinig kamo asin mayo nin sala pag-abot kan Aldaw ni Cristo. 11 Mapapano an buhay nindo kan mga bunga nin katanosan na minaabot huli ki Jesu-Cristo, sa kamurawayan asin sa kaomawan nin Dios. 12 Mga tugang, boot kong maaraman nindo na an nangyari sako nakatabang nanggad sa paglakop kan Marahay na Bareta. 13 Kaya aram na kan gabos na bantay kan palasyo saka kan ibang uya digdi, na ako nabilanggo huli ki Cristo. 14 Huli kan pagkabilanggo ko, orog na nagsarig sa Kagurangnan an kadaklan sa mga tugang; asin orog na nag-isog saka mayong takot na naghuhulit kan mensahe nin Dios. 15 Totoo na si Cristo ipinaghuhulit kan iba huli sa pagkaori o sa pakiiwal, alagad an iba naghuhulit huli sa marahay na boot. 16 An mga ini naghuhulit sa pagkamoot, huli ta aram ninda na uya ako digdi dahel sa pagdepensa ko kan Marahay na Bareta. 17 An iba bakong tudok sa puso na ipinaghuhulit si Cristo, kundi para sa sadiri nindang karahayan; nag-iisip sindang orog akong masakitan mantang nasa bilanggoan. 18 Alagad dai bale! Naoogma ako dapit kaiyan, basta sanang ikahulit si Cristo sa anoman na paagi, tama man o sala an mga katuyohan. Padagos akong magigin maogma, 19 huli ta aram ko na huli kan saindong mga pamibi asin kan tabang na hale sa Espiritu ni Jesu-Cristo, makakatalingkas ako. 20 An minamawot ko asin linalaom iyo na dai nanggad ako magkulang sa sakong katongdan kundi magin maisog sa gabos na oras, orog na ngunyan, tanganing an bilog kong pagkatawo, sa buhay o sa kagadanan, makatao nin kaomawan ki Cristo. 21 Huli ta para sako, an mabuhay iyo si Cristo; asin an magadan iyo an pagkinabang. 22 Alagad kun makakagibo ako nin orog na mahalagang bagay mantang nabubuhay pa ako sa hawak na ini, dai ko aram kun arin an pipilion ko. 23 Masakit para sako an pagpili sa duwang bagay na ini. Mawot ko nang bayaan an buhay na ini asin makaiba ki Cristo, ta iyan an pinakamarahay. 24 Alagad para sa saindong karahayan, mas mahalaga na magdanay akong buhay. 25 Huli kaini, aram kong mabubuhay pa ako. Magpapadagos ako sa kaibahan nindo gabos, para sa saindong kauswagan asin kaogmahan sa pagtubod, 26 tanganing kun makadalaw giraray ako saindo, magkakaigwa kamo nin orog na dahelan na ipag-orgulyo ako sa saindong buhay ki Cristo Jesus. 27 Ngunyan, an mahalaga iyo na mamuhay kamo sosog sa itinutukdo kan Marahay na Bareta dapit ki Cristo, tanganing madalaw ko man kamo o dai, mabaretaan ko na nagdadanay kamong masarig, may saro sanang katuyohan, saka sararong nakikilaban para sa pagtubod sa Marahay na Bareta. 28 Dai kamo matakot sa mga kaiwal nindo; magmaisog kamo, asin magpapatunay iyan sainda na madadaog sinda asin kamo an manggagana huli ta an Dios an nagtatao saindo nin kapangganahan. 29 Huli ta pinapagkanigo kamong maglingkod ki Cristo, bako sana huli sa pagtubod saiya, kundi huli man sa pagtios para saiya. 30 Ngunyan makakaiba ko na kamo sa ralaban—an parehong ralaban na nahiling nindong linaogan ko kaidto asin ipinapadagos, siring sa nadangog nindo.
1 Kun pinapakosog kamo kan buhay diyan ki Cristo, rinaranga kan saiyang pagkamoot, nakikisumaro sa Espiritu, igwa kamo nin pagkaherak asin pakidumamay sa lambang saro, 2 panoon nindo ako nin kaogmahan huli sa pagdanay nindong sararo sa isip asin sa pagkamoot, sararo sa espiritu saka sa kaisipan. 3 Dai kamo maggibo nin anoman para sana sa sadiring karahayan o tanganing maghambog; kundi sa kapakumbabaan, ibilang nindo na mas marahay an iba ki sa saindo. 4 Mayo nin siisay man na maghanap kan saiya sanang ikakarahay, kundi kan ikakarahay man kan iba. 5 Arogon nindo an ginibo ni Cristo: 6 Danay na nasa saiya an pagkani-Dios, alagad dai siya nagdayupot na pantayan an Dios, 7 kundi nagpakadai siya sa sadiri, inako an kamugtakan nin sarong oripon, ipinangaki siring sa tawo. 8 Kan siya nagin tawo, nagpakumbaba siya asin nagmakinuyog-kuyog sagkod sa kagadanan, sagkod sa kagadanan sa krus. 9 Huli kaini, initaas siya nin Dios dangan tinawan nin ngaran na orog sa gabos na ngaran. 10 Kaya sa ngaran ni Jesus, maluhod an gabos sa langit, sa daga saka sa irarom kan daga, 11 tanganing an gabos magpahayag na si Jesu-Cristo iyo an Kagurangnan, sa kamurawayan nin Dios Ama. 12 Kaya, namomotan kong mga tugang, kun kaidtong kaiba nindo ako, danay nindo akong kinukuyog, orog nang magkuyog kamo sako ngunyan na harayo ako saindo. Magtrabaho kamo na may pagkatakot saka pagtakig sagkod na makamtan nindo an saindong kaligtasan, 13 huli ta nagtatrabaho saindo an Dios tanganing mawoton asin gibohon nindo an saiyang katuyohan. 14 Gibohon nindo an gabos na bagay na mayong gumod-gumod o pakisuhay, 15 tanganing dai kamo magkasala, kundi magin malinig asin mayong kaninan na mga aki nin Dios sa kinaban na pano nin mga tawong maraot asin tampalasan. Sa siring na paagi, magliliwanag kamo sa tahaw ninda siring sa mga bitoon na nagliliwanag sa langit, 16 mantang dinadara nindo sainda an tataramon nin buhay, tanganing sa Aldaw kan pagbalik ni Cristo, ikakapag-orgulyo ko na an gabos kong kapagalan saka trabaho dai nasayang. 17 Kun an sakong dugo papabuloson bilang kabtang kan saindong atang nin pagtubod, maoogma ako asin makikipag-ogma saindo gabos. 18 Siring man, dapat kamong mag-ogma asin makipag-ogma sako. 19 Minalaom ako sa Kagurangnan, na masugo ko tolos si Timoteo diyan saindo tanganing mapaogma ako kan mga bareta dapit saindo. 20 Mayo ako nin ibang arog saiya na may tunay na pagmakulog saindo. 21 An gabos nagmamangno sana kan saindang karahayan, bakong kan dapit ki Jesu-Cristo. 22 Aram nindo gabos na pinatunayan ni Timoteo an saiyang halaga; garo kami mag-ama na nagtabang para sa katuyohan kan Marahay na Bareta. 23 Kaya linalaom kong sugoon siya diyan saindo oras na maaraman ko kun ano an mangyayari sako. 24 Nananarig ako sa Kagurangnan na makakadiyan man ako saindo sa madaling panahon. 25 Naisip ko na kaipuhan papulion ko saindo an satong tugang na si Epaprodito, na kaiba ko sa trabaho saka sa pakilaban, asin nagin man sorogoon nindo sa pagtabang sako. 26 Kanigoan an saiyang pagmawot na mahiling kamo gabos. Napurisaw an saiyang isip huli ta naaraman nindo na naghelang siya. 27 Totoo mananggad na naghelang siya na haros magadan na; alagad naherakan siya nin Dios, bako sanang siya kundi ako man, tanganing ikalikay ako sa sunod-sunod na kamondoan. 28 Kaya boot kong makadiyan na siya, tanganing magin maogma kamo pakahiling giraray saiya, asin tanganing dai na ako mahadit. 29 Kaya akoon nindo siya sa bilog na kaogmahan, bilang sarong tugang sa Kagurangnan. Galangan nindo an mga tawong siring saiya, 30 huli ta ibinugtak niya sa pag-alaman an saiyang buhay, na dikit pang mawara, huli sa paglingkod ki Cristo tanganing ikatao sako an tabang na dai nindo ikinatao.
1 Sa kataposan, mga tugang, mag-ogma kamo sa Kagurangnan. Dai ako nauuyam na isurat giraray an mga bagay na ini, huli ta ini para sa ikakarahay nindo. 2 Maglikay kamo sa mga tawong maraot an gibo, sa garo mga ayam, sa mga nag-iinsistir kan paglugad sa hawak. 3 Kita an tunay na pagkaniserkomsisyonado, bakong sinda; huli ta nagsasamba kita sa Dios sa paagi nin Espiritu asin nagmumuraway diyan ki Cristo Jesus. Dai kita nananarig sa seremonya sa hawak, 4 maski pwede man akong magsarig diyan. Mayo nin siisay man na igwa nin orog na dahelan ki sa sako sa pagsarig sa mga seremonya sa hawak. 5 Sinerkomsisyon ako kan an edad ko saro pa sanang semana. Namundag akong Israelita, gikan sa tribu ni Benjamin, sarong tunay na Hebreyo. Kun dapit sa pag-otob kan Katogonan kan mga Judio, saro akong Fariseo. 6 Naglaad an kamawotan ko na mapaglingkodan an Dios, kaya pinasakitan ko an simbahan. Kun dapit sa pagigin matanos nin sarong tawo huli sa pagkuyog kan mga pagboot sa Katogonan, masasabing dai ako nagkasala. 7 Alagad an gabos na iyan na kaidto may pakinabang para sako, ngunyan ibinibilang kong mayo nin pakinabang huli ki Cristo. 8 Sa katotoohan an gabos na bagay ibinibilang kong mayo nin halaga, huli kan bagay na pinakamahalaga—an pakamidbid ki Cristo Jesus na sakong Kagurangnan. Huli saiya itinapok ko an gabos na garo basura, tanganing makamtan ko si Cristo, 9 asin makisumaro saiya. Mayo na ako nin sadiring katanosan, an katanosan na nakukua sa pagkuyog kan Katogonan. Igwa na ako ngunyan nin katanosan na itinatao huli sa pagtubod ki Cristo, katanosan na hale sa Dios asin napapatugmad sa pagtubod. 10 Dai akong ibang minamawot kundi an mamidbidan si Cristo asin makamtan an kapangyarihan kan saiyang pagkabuhay liwat, makahiras sa saiyang mga kasakitan, dangan makaarog saiya sa pagkagadan niya, 11 sa paglaom na ako man bubuhayon liwat. 12 Dai ko sinasabi na nakamtan ko na ini, o na ako mayo na nin kakulangan; kundi padagos akong nagdadalagan tanganing masadirihan ko an premyo, siring na ako nasadirihan ni Cristo Jesus. 13 Mga tugang, an totoo dai ko iniisip na nanggana na ako; sarong bagay sana an ginigibo ko: linilingawan ko an nakaagi asin hinihingowa kong makamtan an maabot. 14 Kaya nagdadalagan ako pasiring sa kataposan tanganing makamtan ko an premyo kan pag-apod sako nin Dios pasiring sa buhay na mayong kataposan duman sa langit, sa paagi ni Cristo Jesus. 15 Kita gabos na masarig nang gayo sa pagtubod, dapat na arog kaiyan an kaisipan. Alagad kun an iba saindo igwa nin laen man na kaisipan, ipapahayag man iyan nin Dios saindo. 16 An kaipuhan sana ipagpadagos ta an pagdalagan sosog sa nanodan na nyato. 17 Mga tugang, mag-arog kamo sako. Tandaan nindo an mga tawong namumuhay sosog sa arogan na ipinahiling ko saindo. 18 Dakul nang beses na sinabi ko ini kaidto saindo, asin ngunyan may luha na sinasabi ko giraray: kadakul an namumuhay na rinaraot an kahulogan kan pagkagadan sa krus ni Cristo. 19 Kapahamakan an aabotan ninda huli ta an kamawotan kan saindang hawak iyo an nagin nindang dios; ipinag-oorgulyo pa ninda an dapat nindang ikasopog, asin an iniisip sana ninda iyo an mga bagay digdi sa kinaban. 20 Alagad kita mga taga langit; naghahalat kitang umabot hale duman an satong Paraligtas, si Jesu-Cristo na Kagurangnan. 21 Riribayan niya an satong malalapaon na hawak, asin gigibohon niyang arog kan saiyang mamurawayon na hawak, sa paagi kan kapangyarihan na ginagamit niya sa pagsakop kan gabos.
1 Kaya namomotan kong mga tugang, kamo na hinihidaw kong gayo, na sakong kaogmahan asin sakong orgulyo, magdanay kamong pusog sa Kagurangnan. 2 Nakikimaherak ako saindo, Euodia saka Sintique, na magkaoyon kamo siring sa magtugang sa Kagurangnan. 3 Ika man na maimbod kong kaiba sa trabaho, hinahagad kong tabangan mo an mga babaeng ini, huli ta nagtrabaho sindang maigot kaiba ko sa pagbalangibog kan Marahay na Bareta, kaiba ni Clemente asin kan iba pang mga kapwa ko trabahador na an mga ngaran nasusurat sa libro nin buhay. 4 Mag-ogma kamong danay sa Kagurangnan. Inuulit ko, mag-ogma kamo! 5 Ipahiling nindo sa gabos an saindong kahoyoan. An Kagurangnan madali nang umabot. 6 Dai kamo maghadit dapit sa anoman, kundi hagadon nindo sa Dios an saindong kaipuhan, sa paagi nin pamibi na may pagpasalamat. 7 Dangan an katoninongan nin Dios na dai matugkad kan isip nin tawo iyo an mag-iingat kan saindong puso saka isip diyan ki Cristo Jesus. 8 Sa kataposan, mga tugang, panoa nindo an saindong mga isip kan mga bagay na marahay saka maninigong omawon: mga bagay na totoo, noble, matanos, malinig, maninigong kamotan asin galangan. 9 Gibohon nindo an nanodan saka inako nindo sako, an nadangog nindo asin nahiling na ginibo ko. An Dios nin katoninongan mapasaindo. 10 Nag-oogma ako nin marahay sa Kagurangnan huli ta pakalihis nin halawig na panahon, nagpahiling giraray kamo ngunyan kan saindong pagmakulog sako. An boot kong sabihon, bako na nalingawan na nindo ako, kundi dai sana kamo nagkaigwa nin oportunidad na ikapahiling an saindong pagmakulog sako. 11 Sinasabi ko ini bakong huli ta nagkukulang ako; nakanood na akong magin kontento kan anoman na yaon sako. 12 Inagihan ko na an magin mayaman saka an magin dukha. Nanodan ko nang atubangon an anoman na kamugtakan, kabasogan o kagutoman, kaginhawahan o katikapohan. 13 An gabos magigibo ko huli ki Cristo na nagpapakosog sako. 14 Alagad marahay an ginibo nindo kan tabangan nindo ako sa sakong mga kasakitan. 15 Aram nindong mga taga Filipos na paghale ko sa Macedonia kan magpoon akong maghulit kan Marahay na Bareta, kamo sana an simbahan na nagtabang sako; kamo sana an nagin kadamay ko sa mga pagtios saka ginhawa ko. 16 Kan idtoon ako sa Tesalonica, dakul na beses na pinadarahan ako nindo nin tabang. 17 Bako ta boot kong pagregalohan, kundi boot kong mahiling na nagdudugang an bunga kan saindong mga gibo. 18 Uya an patotoo na an gabos inako ko na saindo; sobra pa ngani an inako ko orog na ngunyan na dinara na ni Epaprodito an saindong mga regalo. Ini sarong mahamot na dolot sa Dios, sarong atang na ikinakaogma niyang akoon. 19 An sakong Dios, sa bilog niyang kayamanan ki Cristo Jesus, iyo an matao kan gabos nindong kaipuhan. 20 Pag-omawon an satong Dios asin Ama sagkod nuarin pa man! Amen. 21 Kinokomusta ko an gabos na banal diyan ki Cristo Jesus. An mga tugang na kaiba ko digdi nangongomusta saindo. 22 An gabos na banal digdi, orog na an mga nasa palasyo ni Cesar, nangongomusta man saindo. 23 An biyaya ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan mapasaindo logod.
1 Surat hale ki Pablo na apostol ni Cristo Jesus huli sa kabotan nin Dios, asin hale man sa tugang tang si Timoteo. 2 Para sa mga banal na yaon sa Colosas, samong mga maimbod na tugang ki Cristo: Mapasaindo an biyaya asin katoninongan hale sa Dios na satong Ama. 3 Danay kaming nagpapasalamat sa Dios na Ama kan satong Kagurangnan na Jesu-Cristo, kun namimibi kami para saindo, 4 huli ta nabaretaan mi an saindong pagtubod ki Cristo Jesus, saka an saindong pagkamoot sa gabos na banal. 5 Kan an totoong mensahe, an Marahay na Bareta, enot na ipaghulit saindo, nanodan nindo an paglaom na itinatangro saindo. Kaya an saindong pagtubod saka pagkamoot basado sa pinaglalaom nindo na tagama saindo sa langit. 6 An Marahay na Bareta na iyan nagdadara nin mga bendisyon asin naglalakop sa bilog na kinaban, arog kan nangyari saindo poon kan madangog asin masabotan nindo kun ano talaga an biyaya nin Dios. 7 Nanodan nindo ini ki Epafras, an namomotan ming kapwa trabahador asin maimbod na sorogoon ni Cristo na naglilingkod sa ngaran nyamo. 8 Siya an nagsabi samo dapit sa pagkamoot na itinao saindo kan Espiritu Santo. 9 Poon kan maaraman mi iyan, danay mi kamong ipinapamibi. Hinahagad mi sa Dios na masabotan nindo nin marahay an saiyang kabotan, sa paagi kan bilog na kadonongan saka pakasabot na itinatao kan Espiritu. 10 Dangan makakapamuhay kamo nin maninigo sa Kagurangnan; danay na gigibohon nindo an ikinakaogma niya. An saindong buhay magbubunga nin gabos na gibong karahayan, orog na matalubo an saindong pakaaram dapit sa Dios. 11 Mapakosog man logod kamo kan gabos na kakosogan hale sa saiyang mamurawayon na kapangyarihan, tanganing matios nindo an gabos na bagay. Maogma kamong magpasalamat sa Ama huli ta pinapagkanigo niya na ibilang kamo sa mga banal na magmamana kan kahadean nin liwanag. 13 Ilinigtas niya kita sa kapangyarihan kan kadikloman saka dinara sa kahadean kan saiyang namomotan na Aki, 14 na iyo an nagkalda satuya saka nagpatawad kan satong mga kasalan. 15 Si Cristo an ladawan kan Dios na dai nahihiling. Siya an panganay—an pinakamapangyari sa gabos na linalang. 16 Huli saiya linalang nin Dios an gabos na yaon sa langit asin sa daga, magin an mga bagay na nahihiling o an dai nahihiling: mga espiritwal na linalang, mga trono, mga pamamayo, mga prinsipado, saka mga awtoridad—gabos iyan linalang huli saiya asin para saiya. 17 Dati nang yaon si Cristo bago pa an gabos na bagay; huli saiya an gabos na bagay igwa nin maninigong lugar. 18 Siya an payo kan saiyang hawak na iyo an simbahan; siya an kapinonan, an enot na binuhay liwat sa mga gadan tanganing siya an magin pinakadakula sa gabos na bagay. 19 Huli ta binoot nin Dios na an bilog niyang pagka-Dios mapasa Aki. 20 Binoot man niya sa paagi kan saiyang Aki na an gabos makiolian saiya. Sa paagi kan pagkagadan sa krus kan Aki, nakipag-olian sa Dios an gabos na linalang na nasa kinaban asin nasa langit. 21 Kaidto harayo kamo sa Dios; kaiwal niya kamo huli kan mga maraot na ginibo saka inisip nindo. 22 Alagad ngunyan, huli kan pagkagadan kan saiyang Aki, ginibo kamo nin Dios na mga katood niya, tanganing magin kamong banal, malinig, saka daing digta sa atubang niya. 23 Alagad kaipuhan kamong magdanay na maimbod asin masarig sa pagtubod. Dai nindo ipagsuhay saindo an paglaom na nakua nindo kan madangog nindo an Marahay na Bareta. An Marahay na Baretang ini an ipinaghulit sa bilog na kinaban; ako, si Pablo, naging sarong sorogoon na naghuhulit kaiyan. 24 Maogma ako ngunyan dapit sa sakong mga kasakitan dahel saindo, huli ta sa paaging ini pinapadagos ko an mga kasakitan na tinitios ni Cristo, asin sakong tinitios para sa simbahan na iyo an hawak ni Cristo. 25 Nagin akong sorogoon kan simbahan kan itao sako nin Dios an trabahong ini para saindo, trabaho nin paghulit kan bilog na mensahe nin Dios, 26 an misteryo na itinago niya sa gabos na tawo kan mga nakaaging panahon, alagad ngunyan ipinahayag niya sa saiyang mga banal. 27 Binoot nin Dios na ipahayag sa sainda kun gurano kadakula sa mga pagano an kayamanan kan kamurawayan kan misteryong ini. An misteryo iyo ini: si Cristo nasa saindo, saindong paglaom sa kamurawayan. 28 Kaya ipinaghuhulit mi si Cristo sa gabos na tawo. Pinapatanidan saka tinutukdoan mi an gabos sa bilog ming kadonongan tanganing ikaatubang mi sa Dios an lambang tawo na tunay na banal ki Cristo. 29 Huli kaini nagtatrabaho ako nin maigot sa tabang kan kapangyarihan ni Cristo.
1 Boot kong maaraman nindo na kanigoan an sakit ko sa pagtrabaho para saindo, para sa mga taga Laodicea, asin para sa gabos na dai pa nakakamidbid sako nin personal. 2 Ginigibo ko ini tanganing kumosog an saindang boot saka mabugkos sinda sa pagkamoot. Sa siring na paagi magkakaigwa sinda kan bilog na kayaman (kayamanan or yaman) nin pakasabot saka pakaaram ki Cristo na iyo an misteryo nin Dios. 3 Sa saiya nakatago an gabos na kayamanan nin kadonongan saka pakasabot nin Dios. 4 Sinasabihan ko kamo kaini tanganing mayo nin makadaya saindo sa paagi nin mga putik na tataramon. 5 Maski mayo ako diyan, alagad kaiba nindo ako sa espiritu; maogma ako huli ta nahihiling kong nagkakasararo kamong pusog sa pagtubod ki Cristo. 6 Inako na nindo si Cristo Jesus bilang Kagurangnan nindo, kaya mamuhay kamo sa pakisumaro saiya. 7 Kaipuhan sa saiya kamo nakagamot, nagtalubo asin nagin pusog sa pagtubod arog kan itinukdo saindo. Danay kamong magpasalamat sa Dios. 8 Mag-ingat kamo tanganing dai kamo magin biktima nin siisay man sa paagi nin pilosopia asin kaputikan, sosog sa mga tradisyon nin tawo saka sa mga nagsasakop na espiritu kan kinaban, asin bakong sosog sa katukdoan ni Cristo. 9 Huli ta yaon ki Cristo an bilog na kapanoan nin pagka-Dios sa saiyang pagkanitawo, 10 asin nagkaigwa kamo kan kapanoan nin buhay huli sa saiya, na iyo an payo kan gabos na espiritwal na kapangyarihan saka awtoridad. 11 Sinerkomsisyon man kamo diyan sa saiya, alagad bakong arog sa pagserkomsisyon nin tawo, kundi sa pagserkomsisyon ni Cristo na iyo an nagkalda saindo sa kapangyarihan kan parakasala nindong laman. 12 Kan binunyagan kamo, ilinubong kamo kaiba ni Cristo; sa bunyag na iyan binuhay kamo liwat kaiba niya, huli sa pagtubod nindo sa kapangyarihan nin Dios na iyo an nagbuhay liwat ki Cristo. 13 Kaidto, gadan kamo huli kan saindong mga kasalan asin huli ta mga pagano kamo na mayo kan Katogonan. Alagad tinawan kamo nin Dios nin bagong buhay kaiba ni Cristo! Pinatawad kita nin Dios kan gabos tang kasalan. 14 Pinara niya sa listahan an satong mga utang, sagkod an mga pagsusundon na kaiba kaiyan; hinale an gabos na iyan sa paagi kan pagpako kaiyan sa krus. 15 Sa pagkagadan ni Cristo sa krus, dinaog niya an mga prinsipado saka mga kapangyarihan. Ipinarada niya sinda sa publiko na garo mga bilanggo bilang patotoo na dinaog niya sinda. 16 Kaya dai nindo pagtugotan an siisay man na hukoman kamo dapit sa saindong kinakakan o iniinom, o dapit sa mga pyesta, o pagselebrar kan bagong bulan, o kan Sabbath. 17 Ini gabos anino sana kan mga bagay na maabot; an katotoohan iyo si Cristo. 18 Dai magtugot na kondenaron kamo nin siisay man na nagsasabing mas halangkaw siya, huli ta nagkaigwa siya nin espesyal na bisyon, saka nagsasagin-sagin na mapakumbaba asin nagsasamba sa mga anghel. An siring na tawo, maski mayo nin dahelan, pano nin pagpapahalaga sa sadiri man sana asin pano nin kaisipan na kinabanon. 19 Habo na siyang magpasakop ki Cristo na iyo an payo kan hawak. Si Cristo an nagpapakosog kan bilog na hawak na nagkakasararo huli kan mga ngalongaloan saka mga ugat; asin nagtatalubo iyan sosog sa boot nin Dios. 20 Nagadan na kamo kaiba ni Cristo asin ilinigtas sa mga espiritu na nagsasakop kan kahiwasan. Tadaw ta namumuhay pa kamo na garo mga taga kinaban? Tadaw ta nagkukuyog kamo kan mga pagsusundon arog kan, 21 ”Dai ka magkapot kaini,” “Dai ka magnamit kaiyan,” “Dai mo iyan pagdutaan”? 22 An gabos na pagsusundon na ini ipinapanongod sa mga bagay na nawawaraan nin halaga pakatapos na gamiton. Mga pagboot saka katukdoan sana iyan nin tawo. 23 Kun paghilingon garo may kadonongan an mga pagsusundon na ini huli kan pirit na pagsamba sa mga anghel, kan sagin-sagin na kapakumbabaan saka pagpasakit sa hawak; alagad mayong halaga iyan sa pagpugol kan mga kamawotan kan laman.
1 Binuhay kamo liwat kaiba ni Cristo, kaya hanapon nindo an mga bagay na nasa langit, saen nagtutukaw si Cristo sa saiyang trono sa too nin Dios. 2 An isipon nindo iyo an mga bagay duman sa langit, bakong an mga bagay digdi sa daga. 3 Huli ta nagadan na kamo, asin an saindong buhay natatago kaiba ni Cristo sa Dios. 4 Kun magpahiling na si Cristo, an tunay nindong buhay, kamo man matunga kaiba niya sa kamurawayan! 5 Kaya haleon na nindo an mga kinabanon na yaon saindo, arog kan karigsokan, kausmakan, kamawotan kan laman, mga maraot na kamawotan saka kapasloan (huli ta an kapasloan saro man na pagsamba sa dios-dios). 6 Huli kan mga bagay na ini maabot an makuring padusa nin Dios (sa mga dai nagkukuyog saiya). 7 Kaidto namuhay kamo sa mga gaweng iyan huli ta sakop an buhay nindo kaiyan. 8 Alagad ngunyan dai na nindo paggibohon an mga bagay na ini: kaanggotan, pagkaongis, maraot na boot, pagpakaraot saka mga rapsak na tataramon. 9 Dai kamo magputik sa lambang saro, huli ta hinuba nindo an daan na pagkatawo kaiba an mga maraot na ugale kaiyan, 10 dangan naggubing na kamo nin bagong pagkatawo na danay na binabago kan Dios na Kaglalang sosog sa sadiri niyang ladawan tanganing orog na mamidbidan nindo siya. 11 Kaya mayo nang kalaenan an Judio sa Griyego, an pagkaniserkomsisyonado sa bakong pagkaniserkomsisyonado, an dayuhan, an bakong sibilisado, an oripon, an tawong talingkas, kundi si Cristo iyo an gabos, asin nasa gabos. 12 Mga pinili kamo nin Dios; saiyang mga banal asin namomotan. Kaya magin kamong maheherakon, maboot, mapakumbaba, mahuyo, saka matinios. 13 Magpatinios-tiosan asin magpatinawad-tawadan kamo, kun an saro may sumbong tumang sa kapwa. Pinatawad kamo kan Kagurangnan, kaya magpatawad man kamo. 14 Orog sa gabos, magkaigwa kamo nin pagkamoot, na iyo an minabugkos kan gabos na bagay sa tunay na pagkasararo. 15 An katoninongan ni Cristo iyo an maghade sa saindong mga puso; sa katoninongan na iyan kamo inapod nin Dios na magkasararo bilang mga kabtang nin sarong hawak. Magpasalamat kamo. 16 Kaipuhan magin buhay sa puso nindo an mayaman na mensahe ni Cristo. Magpatinukdoan saka maghinulitan kamo sa bilog na kadonongan. Mag-awit kamo nin mga salmo, mga himno saka mga banal na awit na may pagpasalamat sa Dios sa saindong puso. 17 Kaya anoman an gibohon o sabihon nindo, gibohon nindo sa ngaran ni Jesus na Kagurangnan ta; sa paagi niya magpasalamat kamo sa Dios Ama. 18 Mga babae, magkuyog kamo sa saindong mga agom, huli ta iyan an dapat gibohon bilang Cristiano. 19 Mga lalaki, kamotan nindo an saindong mga agom, asin dai kamo magin makuri sainda. 20 Mga aki, katongdan nindo bilang Cristiano na magkuyog sa saindong mga magurang sa gabos na bagay, huli ta iyan an ikinakaogma nin Dios. 21 Mga magurang, dai nindo pagpaanggoton an saindong mga aki, ta tibaad magluya an saindang boot. 22 Mga oripon, magkuyog kamo sa saindong mga kagurangnan sa kinaban na ini sa gabos na bagay, bako sana kun pinagbabantayan kamo ninda nganing maoyonan kamo, kundi gibohon nindo iyan nin tudok sa puso huli sa pagkatakot nindo sa Kagurangnan. 23 Anoman an saindong ginigibo, gibohon nindo nin tudok sa puso na garo man sana naglilingkod kamo sa Kagurangnan, bakong sa tawo. 24 Giromdoman nindong aakoon nindo sa Kagurangnan an pamana na tagama niya sa saiyang banwaan. Huli ta si Cristo iyo an tunay na Kagurangnan na pinaglilingkodan nindo. 25 An naggigibo nin maraot babalosan man para sa maraot na ginibo niya, huli ta mayo nin pinapalaen an Dios.
1 Mga kagurangnan, magin marahay kamo asin matanos sa saindong mga oripon. Giromdomon nindo na igwa man kamo nin Kagurangnan duman sa langit. 2 Magdanay kamo sa pagpamibi. Magpuka kamo sa pagpamibi na may pasasalamat. 3 Ipamibi man nindo kami tanganing itao samo nin Dios an marahay na oportunidad na ikahulit an saiyang mensahe dapit sa misteryo ni Cristo, na iyo an dahelan kan pagkabilanggo ko ngunyan. 4 Kaya ipamibi nindo na ikapaliwanag ko iyan nin malinaw, siring sa maninigo. 5 Magin madonong kamo sa pakikiiba sa mga bakong paratubod. Gamiton nindo nin marahay an lambang oportunidad na umabot saindo. 6 An saindong pakipag-olay sainda, kaipuhan danay na marahay saka makawiwili, asin kaipuhan tatao kamong magsimbag sa lambang saro. 7 Si Tiquico na samong namomotan na tugang, maimbod na katabang, saka kapwa sorogoon sa trabaho nin Kagurangnan, iyo an magbabareta saindo kan gabos dapit sako. 8 Kaya sinusugo ko siya diyan saindo, tanganing baretaan kamo dapit samo saka pakosogon an saindong boot. 9 Kaiba niya si Onesimo, an namomotan tang maimbod na tugang na kaayon kan grupo nindo. Ioosipon ninda saindo an gabos na nangyayari digdi. 10 Si Aristarco na kapwa ko bilanggo nangongomusta saindo; siring man si Markos na primo ni Bernabe. (Nag-ako na kamo nin mga togon dapit ki Markos, na akoon nindo siya kun magdiyan siya saindo.) 11 Nangongomusta man saindo si Josue na inaapod Justo. An tolong ini sana an mga Judiong kombertido na nagtatabang sako sa paghulit dapit sa Kahadean nin Dios; dakulang tabang sinda sako. 12 Kinokomusta kamo ni Epafras, na saro pang kaayon kan grupo nindo, asin sorogoon ni Cristo Jesus. Danay niyang ipinapamibi nin maigot na kamo magin masarig, mayo nin pagduwa-duwa sa pagtubod asin andam na magkuyog sa kabotan nin Dios. 13 Saksi ako kan saiyang maigot na pagtrabaho para saindo, asin para sa mga taga Laodicea saka Hierapolis. 14 Si Lukas, na namomotan ming doktor, saka si Demas nangongomusta man saindo. 15 Ipaabot nindo an samong pangomusta sa mga tugang na yaon sa Laodicea; ki Nimfa saka sa mga paratubod na nagtitiripon sa saiyang harong. 16 Pakabasa nindo kan surat na ini, ipabasa man nindo sa simbahan sa Laodicea. Basahon man nindo an surat na hale sa Laodicea. 17 Sabihan nindo si Arquipo na taposon nanggad niya an trabahong inako niya sa Kagurangnan. 18 Ako mismo an nagsusurat kan mga tataramon na ini: Ako, si Pablo, nangongomusta saindo. Dai nindo paglingawan na ako nasa bilanggoan! Mapasaindo logod an biyaya nin Dios.
1 Surat na hale ki Pablo, Silas, asin Timoteo, para sa simbahan sa Tesalonica na sadiri nin Dios Ama asin ni Jesu-Cristo na Kagurangnan: Mapasaindo logod an biyaya asin an katoninongan. 2 Danay kaming nagpapasalamat sa Dios para saindo gabos, saka danay mi kamong sinasambit sa samong mga pamibi. 3 Ginigiromdom nyamo sa atubang kan satong Dios asin Ama kun paano nindo ipinahiling sa gibo an saindong pagtubod; kun paanong an pagkamoot nindo an nakahiro saindo na magtrabaho nin maigot; kun gurano kasarig an saindong paglaom ki Jesu-Cristo na satong Kagurangnan. 4 Mga tugang, aram mi na namomotan kamo nin Dios saka pinili niya kamo na magin sadiri niya. 5 Huli ta dinara mi saindo an Marahay na Bareta, bako sanang sa paagi kan mga tataramon, kundi man sa kapangyarihan asin sa Espiritu Santo, kaiba an pagsarig na iyan totoo. Aram nindo an samong pamumuhay kan kami kaiba pa nindo; ginibo mi iyan sa ikakarahay nindo. 6 Inarog nindo kami asin an Kagurangnan. Maski inagihan nindo an dakul na kasakitan, inako nindo an mensahe na may kaogmahan na hale sa Espiritu Santo. 7 Kaya nagin kamong arogan kan gabos na paratubod duman sa Macedonia asin sa Grecia. 8 Bako sanang an mensahe dapit sa Dios an nakalakop sa bilog na Macedonia asin Grecia sa paagi nindo, kundi pati an bareta manongod sa saindong pagtubod sa Dios nakaabot man sa manlaen-laen na lugar. Kaya dai na kami kaipuhan na magsabi pa nin anoman, 9 huli ta sinda mismo an nagbabareta kun paano nindo kami inako kan dalawon mi kamo; kun paano an pagtalikod nindo sa mga dios-dios tanganing makapaglingkod kamo sa totoo saka buhay na Dios, 10 asin kun paano nindo hinahalat an pagbalik kan saiyang Aki hale sa langit—si Jesus na binuhay niya liwat, na iyo an maligtas sato sa maabot na makuring kaanggotan nin Dios.
1 Kamo mismo nakakaaram, mga tugang, na dai nasayang an pagdalaw mi saindo. 2 Aram nindo na pinasakitan kami saka pinagtuya-tuya sa Filipos bago kami nakaabot saindo. Alagad pinakosog nin Dios an samong boot nganing ipahayag mi saindo an Marahay na Bareta hale saiya, maski kadakul an pag-olang. 3 An samong pagsadol saindo bakong gikan sa sala o maraot na katuyohan, o sa isip na dayaon an siisay man. 4 Kundi dayaday ming itinataram an boot nin Dios na ipahayag mi huli ta pinapagkanigo niyang ipaniwala samo an Marahay na Bareta. Naghihingowa kaming mawilihan bako nin mga tawo kundi nin Dios na nagbabalo kan satong mga puso. 5 Aram nindong dai kami sagin-sagin na nag-omaw saindo, ni naggamit nin mga tataramon sa pagdaya nganing magkakwarta. Saksi mi an Dios! 6 Dai kami naghagad nin kaomawan saindo o sa kiisay man, 7 maski pwede kutanang hagadon mi iyan saindo bilang mga apostol ni Cristo. Maboboot kami kan yaon saindo, siring sa sarong ina na nag-aataman kan saiyang mga aki. 8 Huli kan pagkamoot mi saindo, andam ming ihiras saindo bako sana an Marahay na Bareta na hale sa Dios kundi maski pa an sadiri ming buhay. Namomotan mi kamong marahay! 9 Giromdomon nindo, mga tugang, kun gurano an pagtrabaho saka pagmalasakit mi! Nagtrabaho kami aldaw-banggi tanganing dai kami makapagabat saindo mantang naghuhulit kami saindo kan Marahay na Bareta nin Dios. 10 Kamo an samong mga saksi, siring man an Dios, na marahay, matanos, asin maninigo an samong gawe saindong mga paratubod. 11 Nakakaaram kamo na inataman mi an lambang saro saindo siring kan pag-ataman nin sarong ama sa saiyang mga aki. 12 Pinakosog mi an boot nindo, rinanga mi kamo saka sinadol na mamuhay na maninigo sa Dios na nag-aapod saindo pasiring sa saiyang Kahadean asin kamurawayan. 13 Igwa pang sarong dahelan kun tadaw ta danay ming pinapasalamatan an Dios; kan ipaghulit mi saindo an mensahe nin Dios, nagdangog kamo saka nagtubod, bakong dahel ta idto hale sa tawo kundi sa Dios, na iyo mananggad an totoo. An bunga kan mensahe nin Dios nahihiling saindo na mga paratubod. 14 An nangyari saindo, mga tugang, pareho kan nangyari sa mga nagtutubod ki Cristo Jesus duman sa mga simbahan sa Judea. Pinasakitan kamo kan saindong mga kahimanwa arog kan mga taga Judea na pinasakitan kan kapwa ninda Judio, 15 na iyo man an guminadan ki Jesus na Kagurangnan asin sa mga propeta. Sinda man an nagpasakit samo. Dai sinda ikinakaogma nin Dios; kaiwal sinda kan gabos na tawo! 16 Hiningowa pa nindang paontokon kami sa paghulit sa mga pagano kan mensahe na magliligtas sa mga ini. Huli kaini uminabot na sa kasagkoran an gabos na kasalan na danay nindang ginigibo. Kaya ngunyan uminabot na an kaanggotan nin Dios sainda. 17 Mga tugang, kan magsuhay kami saindo sa halipot na panahon—suhay sa hawak alagad bakong sa isip—dakula an samong kapongawan asin an samong pagmawot na mahiling giraray kamo! 18 Boot ming magbalik saindo. Mala ta dakul na beses na akong nagplano, alagad danay man na inolang ni Satanas. 19 Kamo, na samong paglaom asin kaogmahan, an dahelan kan pag-oorgulyo mi kan kapangganahan sa atubang ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan pagbalik niya. 20 Kamo an samong orgulyo asin kaogmahan!
1 Kan dai mi na matagalan, pinagmarahay ming magpawalat na mayong kaiba sa Atenas, 2 asin sinugo mi saindo si Timoteo, na satong tugang saka sorogoon nin Dios, sa paghulit kan Marahay na Bareta dapit ki Cristo. Sinugo mi siya saindo sa pagpakosog kan saindong pagtubod saka sa pagsadol saindo 3 tanganing mayo ni saro saindo na magluya an boot huli kan mga pasakit. Aram nindo na ining pasakit kabtang kan pagboot nin Dios sato. 4 Kan kami yaon pa saindo, sinabi mi saindo na papasakitan kita; iyan mananggad an nangyari, siring sa naaaraman nindo. 5 Kaya kan dai na ako makatios, sinugo ko si Timoteo na magsiyasat dapit kan saindong pagtubod, huli ta nahandal ako na tibaad nasugotan na kamo kan Diablo, asin masayang sana an samong kapagalan. 6 Alagad ngunyan nagbalik na si Timoteo hale diyan saindo; ikinaogma mi an ibinareta niya samo dapit sa saindong pagtubod saka pagkamoot. Sinabi niya na danay nindo kaming naroromdoman asin boot man nindong mahiling kami arog man kan samong pagmawot na mahiling kamo. 7 Kaya, mga tugang, maski kanigoan an samong kapurisawan saka kasakitan, naranga kami dapit saindo, huli kan saindong pagtubod. 8 Garo man sana nagkaigwa kami nin bagong buhay kan maaraman ming masarig an tindog nindo sa buhay na para sa Kagurangnan. 9 Paano mi mapapasalamatan nin maninigo an Dios para saindo, huli kan dakulang kaogmahan na samong namatean para saindo sa atubang niya? 10 Aldaw-banggi hinahagad mi sa Dios nin tudok sa puso na mahiling kamo saka mahipnoan an anoman na kakulangan kan saindong pagtubod. 11 Itugot man logod kan satong Dios asin Ama saka ni Jesus na satong Kagurangnan na makadiyan kami saindo! 12 Gibohon logod nin Kagurangnan na magdagdag saka magsupay an saindong pagkaminorootan asin an saindong pagkamoot sa gabos na tawo, siring kan samong dakulang pagkamoot saindo. 13 Sa paaging ini papasarigon niya an saindong mga puso na mayo nin kaninan sa kalinigan sa atubang kan satong Dios asin Ama, pagbalik kan satong Kagurangnan na si Jesus kaiba an gabos niyang banal.
1 Sa kataposan, mga tugang, nakikimaherak kami saindo asin sinasadol mi kamo sa ngaran ni Jesus na Kagurangnan, na mamuhay kamo nin orog pa kan pamumuhay nindo ngunyan—pamumuhay na sosog sa nanodan nindo samo—nganing mapaogma nindo an Dios. 2 Aram na nindo an mga katukdoan na itinao mi saindo huli ki Jesus na Kagurangnan. 3 Kabotan nin Dios na kamo magin banal; na dai nanggad kamo makidorog sa bakong agom. 4 Dapat manodan kan lambang lalaki an tamang pakikiiba sa agom niya, sa paagi na banal asin may paggalang, 5 bakong sa karigsokan arog kan mga pagano na dai nakakamidbid sa Dios. 6 Sa bagay na ini mayo nin siisay man na magdigta o magraot sa saiyang tugang, huli ta makuri an padusa nin Kagurangnan sa gabos na maggibo kan mga bagay na ini, siring sa ipinatanid mi na saindo kaidto. 7 Inapod kita nin Dios sa buhay na may kabanalan, bakong sa karigsokan. 8 Kaya an siisay man na minasikwal kan katukdoan na ini, minasikwal bakong sa tawo kundi sa Dios na iyo an nagtao saindo kan saiyang Espiritu Santo. 9 Dai na kaipuhan na suratan pa kamo dapit sa pagkamoot sa kapwa nindo paratubod, huli ta an Dios na an nagtukdo saindo kun paano kamo magkaminorootan. 10 Totoong namomotan nindo an gabos na tugang sa bilog na Macedonia. Alagad sinasadol mi kamo, mga tugang, na mag-orog pa logod an saindong pagkamoot. 11 Hingowahon nindo na mamuhay kamo na matoninong; atoman sana nindo an sadiri nindong buhay, asin magkaigwa kamo nin sadiring hanap-buhay, siring sa hatol mi saindo kaidto. 12 Sa paaging ini, gagalangan kamo kan mga bakong paratubod, asin dai kamo magsasarig sa kiisay man. 13 Mga tugang, boot ming maaraman nindo an katotoohan dapit sa mga nagkagaradan na, tanganing dai kamo magmondo, arog kan mga mayo nin paglaom. 14 Nagtutubod kita na si Jesus nagadan saka nabuhay liwat. Kaya nagtutubod kita na bubuhayon liwat nin Dios ki Jesus an gabos na nagkagaradan nganing makaiba niya. 15 Itinutukdo mi saindo ngunyan an itinukdo nin Kagurangnan na kitang nabubuhay pagdatong nin Kagurangnan, dai maeenot duman sa mga nagkagaradan na. 16 Ikukurahaw an pagboot, madadangog an tingog kan arkanghel, matanog an trompeta nin Dios asin kadungan kaiyan, mahilig hale sa langit an Kagurangnan. An mga nagkagaradan ki Cristo an enot na bubuhayon liwat. 17 Dangan kita na mga buhay pa pag-abot kan panahon na iyan, dadarahon paitaas kaiba ninda sa mga panganoron tanganing sabaton sa itaas an Kagurangnan. Asin magdadanay na kitang kaiba kan Kagurangnan. 18 Kaya magparinanga-rangahan kamo kan mga tataramon na ini.
1 Dai na kaipuhan na suratan pa kamo, mga tugang, dapit sa mga oras saka panahon kun nuarin mangyayari an mga bagay na ini. 2 Aram na nindo na an Aldaw nin Kagurangnan maabot na dai nindo pinaghohona arog kan pag-abot nin parahabon kun banggi. 3 Kun an mga tawo nagsasabi, “An gabos matoninong saka mayong pag-alaman,” dangan biglang maabot an kapahamakan sainda! Maabot iyan arog kan kulog na namamate kan babaeng madali nang mangaki; dai ninda iyan madudulagan. 4 Alagad kamo, mga tugang, bakong nasa kadikloman, kaya dai kamo dapat matikbahan sa Aldaw na iyan na maabot siring sa sarong parahabon. 5 Kamo gabos mga aki nin liwanag asin nin aldaw. Bako kitang sadiri kan banggi o kan kadikloman. 6 Kaya dai kita dapat magkatorog siring kan iba, kundi dapat kitang magpuka asin danay na magin malinaw an isip. 7 Sa banggi natotorog an tawo; sa banggi man nagbuburat. 8 Alagad kita na mga aki nin liwanag dapat na malinaw an isip. Dapat na isulot ta an pagtubod saka an pagkamoot bilang pantahob sa daghan, saka an paglaom nin kaligtasan bilang helmet. 9 Dai kita pinili nin Dios tanganing magdusa sa saiyang kaanggotan kundi tanganing magkamit kan kaligtasan sa paagi ni Cristo Jesus na satong Kagurangnan. 10 Nagadan si Jesus para sato, tanganing mabuhay kita kaiba niya, buhay man kita o gadan sa pagbalik niya. 11 Kaya pakosoga an saindong boot saka magpatarabang-tabang kamo siring kan ginigibo na nindo ngunyan. 12 Ipinapakiolay mi saindo, mga tugang, na galangan nindo an mga naglilingkod diyan saindo, na namamayo saka nagtutukdo saindo kan pamumuhay na Cristiano. 13 Itao nindo sainda an dakulang paggalang asin pagkamoot, dahel kan trabaho ninda. Magiriba-iba kamong matoninong. 14 Sinasadol mi kamo, mga tugang, na patanidan nindo an mga hugakon, pakosogon an mga maluya an boot, tabangan an mga maluya, saka magin matinios kamo sa gabos. 15 Hingowahon nindo na mayo saindong magbalos nin maraot sa maraot, kundi dayaday kamong maggibo nin marahay sa lambang saro saindo saka sa gabos na tawo. 16 Magdanay kamong maogma. 17 Mamibi kamo sa gabos na oras, 18 saka magpasalamat sa anoman na mangyari. Iyan an kabotan nin Dios saindo huli ki Cristo Jesus. 19 Dai nindo olangon an Espiritu Santo; 20 dai nindo pagbasang-basangon an balaog nin propesiya. 21 Baloon nindo an gabos na bagay saka gibohon nindo an marahay. 22 Likayan nindo an gabos na maraot. 23 Pakabanalon logod kamo nin lubos kan Dios nin katoninongan; magdanay logod kamong malinig asin daing digta sa espiritu, sa kalag, asin hawak, sagkod sa pagdatong ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan. 24 Siya na nag-aapod saindo an magibo kaiyan, huli ta siya maimbod. 25 Mga tugang, ipamibi man nindo kami. 26 Magkinomustahan kamo gabos sa banal na hadok. 27 Sinasadol ko kamo, sa ngaran nin Kagurangnan, na basahon nindo an surat na ini sa gabos na tugang. 28 Mapasaindo logod an biyaya ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan.
1 Surat na hale ki Pablo, Silas, asin Timoteo, para sa simbahan sa Tesalonica, na sadiri nin Dios na satong Ama asin ni Jesu-Cristo na Kagurangnan: 2 Mapasaindo logod an biyaya asin an katoninongan nin Dios Ama asin ni Jesu-Cristo na Kagurangnan. 3 Mga tugang, dapat nyamong pasalamatan an Dios sa gabos na oras para saindo. Maninigong gibohon mi ini, huli ta orog na nagkokosog an saindong pagtubod asin nag-oorog an pagkaminootan nindo. 4 Ipinag-oorgulyo mi kamo sa mga simbahan nin Dios, huli kan saindong pakatagal asin pagtubod sa atubang nin mga kasakitan asin pagtios na saindong inaagihan. 5 An mga bagay na ini nagpapahiling na matanos an paghukom nin Dios, tanganing magkanigo kamo kan Kahadean nin Dios na iyo an dahelan kan pagtios nindo. 6 Gigibohon nin Dios an tama; papasakitan niya an mga nagpapasakit saindo. 7 Kamo na nagtitios tatawan niya nin kapahingaloan kaiba nyamo, pagdatong kan Kagurangnan na Jesus hale sa langit sa naglalaad na kalayo kaiba an saiyang mapangyaring mga anghel, 8 nganing padusahan an mga habong magmidbid sa Dios saka an mga dai nagkukuyog kan Marahay na Bareta ni Jesus na Kagurangnan. 9 Papadusahan sinda nin kapahamakan na mayong kataposan, hahaleon sa atubang nin Kagurangnan asin sa saiyang mamurawayon na kapangyarihan. 10 Mangyayari iyan sa Aldaw na an Kagurangnan pamurawayon kan saiyang mga banal, asin omawon kan gabos na nagtutubod. Kamo man makakaiba ninda, huli ta nagtubod kamo kan mensaheng dinara mi saindo. 11 Ini an dahelan kun tadaw ta danay mi kamong ipinapamibi, tanganing gibohon nin Dios na magin maninigo kamo sa saiyang pag-apod. Papangyarihon logod nin Dios an gabos nindong marahay na mawot sa paagi kan saiyang kapangyarihan, asin mahaman an mga trabaho na ginigibo nindo dahel sa pagtubod. 12 Sa siring na paagi, an ngaran kan satong Kagurangnan na Jesus papamurawayon sa saindo, asin kamo sa saiya, huli sa biyaya nin satuyang Dios asin ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan.
1 Dapit sa pagdigdi ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan asin sa satong pagtiripon tanganing magsabat saiya, nakikimaherak ako saindo, mga tugang, 2 na dai tolos kamo maribong o mahandal huli kan osipon na nag-abot na an Aldaw nin Kagurangnan, sa paghona na ipinagpropesiya mi iyan, ipinaghulit, o sinurat. 3 Dai kamo magpadaya sa kiisay man sa anoman na paagi. Huli ta bago umabot an Aldaw na iyan mangyayari ngona an huring pagrebelde tumang sa Dios asin matunga ngona an Maraot na itinalaga sa impyerno. 4 Sasalungaton niya an pinagsasabing dios-dios o an mga bagay na pinagsasamba, asin ilalangkaw niya an saiyang sadiri. Lalaogon niya an Templo nin Dios, matukaw duman dangan ipapahayag niya na siya an Dios. 5 Dai daw nindo nagigiromdoman na sinabi ko na ini saindo kan yaon pa ako saindo? 6 Alagad may sarong bagay na nakakaolang kaya dai pa ini nangyayari; aram na nindo kun ano iyan na nakakaolang. Pag-abot kan tamang panahon, matunga an Maraot. 7 An Tampalasan nagtatrabaho na, alagad an dapat na mangyari dai pa mangyayari sagkod na haleon an nag-oolang kaiyan. 8 Dangan matunga an Maraot, alagad gagadanon siya kan hinangos kan Kagurangnan na Jesus asin tutunawon siya kan saiyang mamurawayon na pagpahiling sa oras nin saiyang pagdatong. 9 An Maraot madigdi na may kapangyarihan ni Satanas dangan maggigibo nin manlaen-laen na bakong tunay na mga milagro saka mga ngangalasan. 10 Gagamiton niya an gabos na pandaya sa mga tawong mapapahamak. Mapapahamak sinda huli ta dai ninda inako asin dai namotan an katotoohan na makakaligtas sainda. 11 Huli kaini ipapairarom sinda nin Dios sa kapangyarihan kan maraot, tanganing mapatubod sinda sa kaputikan. 12 An bunga kaiyan, papadusahan idto gabos na dai nagtubod kan katotoohan kundi nag-ogma sa kasalan. 13 Danay kaming magpasalamat sa Dios para saindo, mga tugang na namomotan kan Kagurangnan. Nagpapasalamat kami huli ta pinili kamo nin Dios bilang enot na ililigtas sa paagi kan kapangyarihan kan Espiritu, na nagpapabanal saindo huli kan saindong pagtubod sa katotoohan. 14 Inapod kamo nin Dios para sa bagay na ini sa paagi kan Marahay na Bareta na ipinaghulit mi saindo; inapod niya kamo tanganing magkaigwa kamo nin kabtang kan kamurawayan ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan. 15 Kaya, mga tugang, magdanay kamong pusog; padagos kamong magtubod kan mga katotoohan na itinukdo mi saindo sa tataramon o sa surat. 16 Rangahon man logod kamo saka pakosogon an boot nindo ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan asin nin Dios na satong Ama, na namoot sato, na sa saiyang biyaya nagtao sato nin daing kataposan na kosog nin boot asin pusog na paglaom, tanganing danay kamong makagibo asin makasabi kan gabos na marahay.
1 Sa kataposan, mga tugang, ipamibi nindo kami tanganing an mensahe nin Kagurangnan makalakop tolos asin akoon, arog kan pag-ako nindo kaiyan. 2 Ipamibi man nindo na iligtas kami nin Dios sa mga tampalasan asin maraot na tawo, huli ta bakong gabos na tawo igwa nin pagtubod. 3 Alagad maimbod an Kagurangnan. Papakosogon niya kamo saka ililikay sa Maraot. 4 Nananarig kami sa Kagurangnan dapit saindo, na ginigibo asin padagos nindong gigibohon an mga ipinagboot mi saindo. 5 Antabayan logod kamo nin Kagurangnan pasiring sa pagkamoot nin Dios asin sa pakatagal ni Cristo. 6 Mga tugang, sa ngaran ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan, pinagbobotan mi kamo na likayan an mga tugang na hugakon saka dai nagsusunod kan mga itinukdo mi sainda. 7 Aram na nindo na dapat nindo kaming arogon. Bako kaming mga hugakon kan yaon pa kami saindo. 8 Dai kami nagkakan kan tinapay nin siisay man na dai mi binayadan, kundi nagtrabaho kami saka nagpagal aldaw-banggi tanganing dai kami magin pagabat sa kiisay man saindo. 9 Maski igwa kami nin deretso na maghagad nin tabang saindo, dai mi iyan ginibo kundi nagtrabaho kami tanganing magin arogan nindo. 10 Huli ta kan kami kaiba pa nindo, sinabi mi saindo na, “An siisay man na habong magtrabaho, dai dapat pakakanon.” 11 Sinasabi mi ini huli ta nadangog mi na may mga hugakon diyan saindo na mayong ginigibo kundi makiaram sa buhay nin iba. 12 Sa ngaran ni Jesu-Cristo na Kagurangnan, pinagbobotan asin pinapatanidan mi an siring na mga tawo na magtrabaho nin marahay saka maghanap kan sadiring ikabubuhay. 13 Mga tugang, dai kamo dapat mapagal sa paggibo nin karahayan. 14 Kun igwa nin habong magkuyog sa sinasabi mi sa surat na ini, tandaan nindo siya dangan likayan tanganing masopog siya. 15 Alagad dai nindo siya ibilang na sarong kaiwal, kundi patanidan nindo siya siring sa tugang. 16 Tawan logod kamo nin katoninongan sa gabos na oras asin gabos na paagi kan mismong Kagurangnan nin katoninongan. Mapasaindo gabos an Kagurangnan. 17 Ako mismo an nagsusurat kan mga tataramon na ini: Ako, si Pablo, nangongomusta saindo. Arog kaini an pirma ko sa gabos kong surat. Arog kaini an pagsurat ko. 18 Mapasaindo logod an biyaya ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan.
1 Surat na hale ki Pablo na apostol ni Cristo Jesus huli sa kabotan nin Dios na satong Paraligtas asin ni Cristo Jesus na satong paglaom. 2 Para ki Timoteo na tunay kong aki sa pagtubod: Mapasaimo logod an biyaya, pagkaherak asin katoninongan kan Dios Ama saka ni Cristo Jesus na satong Kagurangnan. 3 Siring sa pakiolay ko saimo kaidto kan maduman ako sa Macedonia, boot ko na magpawalat ka sa Efeso huli ta may nagkapirang tawo duman na nagtutukdo nin mga salang doktrina, asin pagbotan mong mag-ontok sinda. 4 Sabihan mo sinda na lingawan na ninda ang mga leyenda saka halabang mga talaan kan mga ginikanan, huli ta magbubunga sana iyan nin diskutiran. Dai iyan nakakatabang sa plano nin Dios, na namimidbid huli sa pagtubod. 5 An katuyohan kan pagsugong ini iyo na pukawon an pagkamoot na minagikan sa malinig na puso asin konsyensya saka sa tunay na pagtubod. 6 Igwang nagkapirang tawo na tuminalikod sa mga ini asin nalagalag sa diskutiran na mayo nin halaga. 7 Boot nindang magin paratukdo kan katogonan nin Dios, alagad dai ninda nasasabotan an sainda mismong itinataram o an mga bagay na itinutukdo ninda. 8 Aram ta na an Katogonan marahay, kun ini gagamiton sa tamang paagi asin katuyohan. 9 Dapat nindong giromdomon na an mga katogonan ginibo bakong para sa mga tawong matanos, kundi para sa mga paralapas asin mga kriminal, para sa mga daing Dios asin mga parakasala, para sa mga bakong banal asin mga habo sa kabanalan, para sa mga paragadan kan saindang mga magurang asin mga paragadan kan kapwa, 10 para sa mga marigsok asin mga nakikidorog sa kapareho nindang lalaki o babae, para sa mga parakidnap, mga putikon, mga nagsasaksi nin putik, saka sa mga naggigibo nin anoman na tumang sa tamang katukdoan. 11 An katukdoan na ini nasa Marahay na Bareta na ipinaniwala sako kan mapangyari asin banal na Dios tanganing sakong ipahayag. 12 Nagpapasalamat ako ki Cristo Jesus na satong Kagurangnan, na nagtao sako nin kosog para sa sakong trabaho. Nagpapasalamat ako saiya huli ta ibinilang niya akong maninigo saka pinili niyang maglingkod saiya, 13 maski kaidto nagtaram ako nin maraot dapit saiya, nagpasakit asin naglanghad saiya. Alagad naherak sako an Dios, huli ta bako pa akong paratubod kaidto asin dai ko aram an sakong ginigibo. 14 Itinao sako kan satong Kagurangnan an saiyang nagsusupay na biyaya, kaiba an pagtubod asin pagkamoot na nasa sato huli sa pakisumaro ki Cristo Jesus. 15 An kasabihan na ini totoo asin dapat akoon saka tubodon nanggad: na nagdigdi si Cristo Jesus sa kinaban tanganing iligtas an mga parakasala. Ako an pinakamaraot sainda, 16 alagad naherak sako an Dios, tanganing sa sako, na pinakamaraot sa mga parakasala, ikapahiling ni Cristo Jesus an gabos niyang pakatios, bilang arogan kan gabos na matubod saiya saka maako nin buhay na daing kataposan. 17 Itao man logod sagkod pa man an paggalang asin an kamurawayan sa Hade na mayo nin kataposan, na mayo nin kagadanan, na dai nahihiling, iyo sanang Dios! Amen. 18 Timoteo, aki ko sa pagtubod, ipinapaniwala ko saimo an pagboot na ini sosog sa mga ipinagpropesiya kaidto dapit saimo. Gamiton mong armas an mga ipinagpropesiya dapit saimo tanganing makalaban ka nin marahay; 19 padanayon mo an saimong pagtubod saka malinig na konsyensya. May mga tawong dai sinunod an konsyensya ninda, kaya rinaot ninda an saindang pagtubod. 20 Siring kaiyan an nangyari ki Himeneo asin ki Alejandro, na itinao ko logod ki Satanas, tanganing makanood sinda na dai maglanghad.
1 Kaya enot sa gabos, nagsasadol ako na an mga paghagad, mga pamibi, mga pakimaherak, saka mga pasalamat kaipuhan idolot para sa gabos na tawo, 2 para sa mga hade asin sa iba pang mga awtoridad, tanganing mamuhay kitang matiwasay, matoninong, magalang sa Dios asin ginagalangan. 3 Marahay iyan asin nakakapaogma sa Dios na satong Paraligtas, 4 na nagmamawot na an gabos makaligtas, saka makamidbid kan katotoohan. 5 Huli ta saro sana an Dios asin saro sana an tagapagultanan nin Dios saka kan mga tawo—an tawo na si Cristo Jesus. 6 Idinusay niya an saiyang buhay sa pagtubos kan gabos na tawo, na patunay nin Dios sa tamang panahon. 7 Iyan an dahelan kaya sinugo ako bilang apostol saka paratukdo sa mga pagano, tanganing ipahayag sainda an mensahe nin pagtubod asin katotoohan. Dai ako nagpuputik. Totoo an sinasabi ko! 8 Kaya mawot ko na sa lambang pagtiripon saen man na lugar, an mga lalaki dapat na mamibi, mag-itaas nin kamot, mayong raot sa boot o kaanggotan sa kapwa. 9 Boot kong an mga babae magin desente asin simple sa saindang paggubing. Magpagayon sinda bakong sa paagi nin sinalapid na buhok, mga samnong bulawan o perlas, o sa pagsulot nin mga mamahalon na gubing, 10 kundi sa paggibo nin karahayan, siring sa maninigong gibohon kan mga babaeng nagsasabing sinda maki-Dios. 11 Sa saindang pag-adal, an mga babae kaipuhan toninong asin makinuyog-kuyog. 12 Dai ko sinda tinutugotan na magtukdo o magsakop sa mga lalaki; mag-alo sana sinda. 13 Huli ta enot na linalang si Adan, dangan na si Eva. 14 Bakong si Adan an nadaya; an babae an nadaya saka siya an naglapas kan togon nin Dios. 15 Alagad makakaligtas an babae huli sa pangangaki, kun magdanay siya sa pagtubod, pagkamoot asin kabanalan na may kabinian.
1 An kasabihan na ini totoo: kun igwang nagmamawot nin maigot na magin lider sa simbahan, nagmamawot siya nin marahay na trabaho. 2 An lider dapat sarong tawo na mayong digta an pamumuhay. Dapat saro sana an agom niya, tataong magpugol sa sadiri, toltol sa isip, may dignidad, bukas an harong sa pagpadagos sa kapwa, marahay magtukdo. 3 Bako siya paraburat o parapakiiwal, kundi mahuyo, matoninong saka bakong makikwarta. 4 Dapat marahay siyang magpadalagan kan sadiri niyang pamilya, tataong magdisiplina kan saiyang mga aki nganing magin mga makinuyog-kuyog saka magalang. 5 Huli ta kun an sarong tawo dai tataong magpadalagan kan sadiri niyang pamilya, paano siyang makapangataman kan simbahan nin Dios? 6 Dapat haloy na siyang paratubod, ta kun bako, tibaad magin siyang mapaabaw-abaw asin mahatolan man siya arog kan Diablo. 7 Dapat ginagalangan siya kan mga tawong bakong kaayon kan simbahan tanganing dai siya mapakaraot saka mahulog sa litag kan Diablo. 8 An mga diakono sa simbahan dapat man na marahay an ugale saka bakong parasagin-sagin, bakong paraburat asin bakong ganid sa kwarta. 9 Dapat magkaigwa sinda nin malinig na konsyensya saka pusog na paniwala sa misteryo kan satong pagtubod. 10 Kaipuhan sindang baloon ngona; kun makapasar, saka papaglingkodon bilang diakono. 11 An saindang mga agom dapat marahay man an ugale, bakong paralibak, dai nagbuburat asin maimbod sa gabos na bagay. 12 An mga diakono dapat saro sana an agom, saka marahay magpasunod sa saiyang mga aki, asin marahay magpadalagan kan saiyang pamilya. 13 An mga diakono na nagtatrabahong maigot, ginagalangan nin tawo asin ipinapahayag ninda an kasarigan sa pagtubod ki Cristo Jesus. 14 Mantang sinusurat ko ini, linalaom kong makadiyan saimo sa madaling panahon. 15 Alagad sinusuratan taka na kan mga bagay na ini tanganing kun maabala ako, aram mo na an maninigong gawe sa pamilya nin Dios, na iyo an simbahan kan buhay na Dios, an harigi saka balwarte kan katotoohan. 16 Mayong makakanegar na totoong dakulang misteryo an satong relihiyon: Nagpahiling siya kan siya nagin tawo, pinatotoohan siya kan Espiritu Santo, asin nahiling kan mga anghel. Ipinaghulit siya sa mga nasyon, tinubod sa bilog na kinaban, dinara sa kamurawayan.
1 Maliwanag an sinasabi kan Espiritu na sa mga huring panahon may mga tawo na mabaya sa pagtubod, asin masunod sa mga madayang espiritu saka mga katukdoan nin mga demonyo. 2 An mga katukdoan na iyan pinalalakop kan mga putikon, na an konsyensya garo minarkahan nin nagbabagang lansang. 3 Ipinapangalad ninda an pag-agom asin itinutukdo ninda an pag-ayuno sa mga kakanon, na linalang nin Dios tanganing kakanon na may pasalamat kan mga nagtutubod asin nakakaaram kan katotoohan. 4 An gabos na linalang nin Dios marahay; mayo nin anoman na dapat isikwal, kundi akoon gabos iyan nin may pagpasalamat. 5 Huli ta kinokonsagra iyan kan tataramon nin Dios asin kan pamibi. 6 Kun itukdo mo an mga katukdoan na ini sa mga tugang, magigin marahay kang sorogoon ni Cristo Jesus, mantang ika man napapakosog sa mga tataramon kan pagtubod asin kan marahay na doktrina na saimong sinunod. 7 Likayan mo an mga leyenda na bakong sa Dios asin mayo nin halaga, kundi maghingowa kang mamuhay na banal. 8 Huli ta kun igwa nin halaga an pagpakosog sa hawak, may halaga an pagpakosog sa kabanalan, huli ta ini may panuga para sa buhay ngunyan asin para sa buhay na madatong. 9 An kasabihan na ini totoo asin maninigong akoon saka tubodon nanggad. 10 Naghihingowa kami saka nagtatrabaho nin maigot, huli ta ibinugtak mi an samong paglaom sa buhay na Dios na Paraligtas kan gabos, orog na idtong mga nagtutubod saiya. 11 Ipagboot mo saka itukdo an mga bagay na ini. 12 Dai mo pagtugotan an siisay man na pagbasang-basangon an saimong pagkanihoben, kundi magin kang arogan kan mga paratubod sa saimong pagtaram, sa gibo, sa pagkamoot, pagtubod, saka kabinian. 13 Ipadagos mo an pagbasa sa publiko kan mga Kasuratan, an paghulit, asin an pagtukdo, sagkod na umabot ako. 14 Dai mo pagpabayaan an balaog na yaon saimo, na itinao saimo kan magtaram an mga propeta asin kan idoon saimo kan mga kamagurangan an saindang mga kamot. 15 Danay ba (na) gibohon mo an mga bagay na ini saka idusay mo an bilog mong buhay sa pag-otob kaiyan, tanganing mahiling kan gabos an saimong pag-uswag. 16 Ingatan mo an saimong gibo saka pagtukdo. Padagosa an paggibo kan mga bagay na ini, huli ta sa siring na gibo makakaligtas ka sagkod an mga nagdadangog saimo.
1 Dai mo pagsagweon an lalaking gurang saimo, kundi kaolayon mo siya na garo ama mo; an hoben na mga lalaki ibilang mo siring sa mga tugang mong lalaki, 2 an gurang na mga babae siring sa saimong ina, asin an hoben na mga babae siring sa mga tugang mong babae, sa bilog na kalinigan. 3 Galangan mo an mga tunay na babaeng balo. 4 Kun an babaeng balo igwa nin mga aki o mga makoapo, sinda ngona an dapat mag-otob kan saindang katongdan sa sadiri nindang pamilya. Sa siring na paagi makakabalos sinda sa saindang mga magurang asin mga apo, huli ta ini an nakakapaogma sa Dios. 5 An tunay na babaeng balo na mayo na nin nag-aataman, bilog an pagsarig sa Dios; danay siyang namimibi aldaw-banggi sa paghagad nin tabang. 6 Alagad an babaeng balo na nabubuhay sa karigsokan, gadan na, maski siya buhay pa. 7 Itao mo sainda an mga pagboot na ini, tanganing mayo nin makuang sala sainda. 8 An siisay man na dai nag-aataman sa saiyang mga kadugo, orog na sa sadiri niyang pamilya, nagtalikod na sa pagtubod asin mas maraot pa siya ki kan bakong paratubod. 9 Iiba mo sa lista an mga babaeng balo na sesenta an edad paitaas, na dai na nagpapaagom liwat. 10 Laen pa kaiyan, dapat igwa siya nin marahay na dangog sa gibong karahayan: marahay an pagpadakula kan saiyang mga aki, nagpasakat nin dayuhan sa saiyang harong, naghanaw kan mga bitis kan mga banal, nagtaong kaginhawahan sa mga nagtitios, saka nagdusay kan saiyang buhay sa paggibo nin karahayan. 11 Dai mo ipaglista an mga babaeng balo na hoben pa; huli ta kun magpaagom giraray sinda dahel kan saindang mga kamawotan, tatalikodan ninda si Cristo. 12 Kaya magkakasala sinda huli sa paglapas kan enot nindang pangako saiya. 13 Laen pa kaiyan, makakanood pa sindang magsayang kan saindang panahon sa pangharong-harong; bako sana iyan kundi makakanood sindang maglibak saka makiaram sa iba, asin magtaram kan dai ninda dapat sabihon. 14 Kaya boot ko pa na an mga hoben na babaeng balo magpaagom giraray, magkaigwa nin mga aki, saka mangataman kan saindang mga harong, tanganing dai matawan nin oportunidad an satong mga kaiwal sa pagpakaraot sato. 15 Huli ta may nagkapira nang babaeng balo na nagsunod ki Satanas. 16 Alagad kun an sarong babaeng paratubod igwa nin mga kadugo na mga babaeng balo, dapat niya sindang atamanon, bakong an simbahan an pagabatan, tanganing makapangataman ini kan mga tunay na babaeng balo. 17 Dapat bayadan nin doble an mga kamagurangan na marahay an gibo bilang lider, orog na idtong nagtatrabaho nin maigot sa paghulit saka sa pagtukdo. 18 Huli ta nasasabi sa kasuratan, “Dai mo pagbusalan an ngoso kan baka kun iyan naggiginik.” Nasasabi man na, “An trabahador maninigong mag-ako kan saiyang tandan.” 19 Dai ka magdangog kan anoman na sumbong tumang sa saro kan kamagurangan pwera sa patotoo nin duwa o tolong saksi. 20 Sagweon mo sa atubangan kan gabos an mga padagos na nagkakasala tanganing magkatarakot an iba. 21 Sa atubang nin Dios asin ni Cristo Jesus, patin kan mga banal na anghel, pinagbobotan taka na otobon an mga pagsusundon na ini na mayong pinapalaen o pinapaorog. 22 Dai ka magmadali sa pagdoon nin kamot sa pagkonsagra sa kiisay man sa trabaho nin Kagurangnan. Dai ka magpadamay sa kasalan kan iba, kundi magdanay kang malinig. 23 Bakong tubig sana an inomon mo, kundi uminom ka man nin dikit na arak, para sa ikakarahay kan saimong tulak asin kan dayaday mong mga helang. 24 May mga tawo na an kasalan hayag na nahihiling bago sinda hukoman; mantang may mga tawo na an kasalan naaaraman ngapit. 25 Siring man, an marahay na mga gibo hayag na nahihiling; maski an mga bakong hayag dai magdadanay na hilom.
1 Dapat galangan kan mga oripon an saindang mga kagurangnan, tanganing mayong maraot na masabi dapit sa ngaran nin Dios asin sa satong katukdoan. 2 Dai dapat magtumang an mga oripon sa saindang mga Cristianong kagurangnan sa dahelan na magtugang sinda; kundi orog logod sindang maglingkod sainda, huli ta an nakikinabang kan saindang trabaho mga paratubod na namomotan ninda. Itukdo mo saka ihulit an mga bagay na ini. 3 Naghahambog asin mayo nin naaraman an tawong nagtutukdo nin ibang doktrina saka dai minaoyon sa totoong mga tataramon ni Jesu-Cristo, na satong Kagurangnan, dangan sa katukdoan kan satong relihiyon. Helang na niya an pakidiskutiran saka pakiiwal dapit sa anoman na bagay. An siring na gibo ginigikanan nin pagkaori, iriwal, pakaraot, mga pagsahot, 5 dangan pasuruhay sa tahaw nin mga tawong dai naggagamit kan saindang mga isip asin dai nakakamidbid kan katotoohan. Naghohona sinda na an relihiyon sarong paagi nin pagpayaman. 6 Kun iisipon, pinapayaman kan relihiyon an tawo, kun siya kontento kan anoman na yaon saiya. 7 Mayo kitang dinara pagdigdi sa kinaban. Mayo man kitang madadara paghale sa kinaban. 8 Kun igwa kita nin kakanon saka gubing, tama na iyan sato. 9 Alagad an mga boot yumaman nahuhulog sa sogot saka nasisiod sa dakul na mayong kahulogan saka nakakakulog na mga pagmawot, na minaguyod sainda sa karatan asin sa kapahamakan. 10 Huli ta an pagkamoot sa kwarta iyo an gamot kan gabos na karatan. Dahel sa pagkamoot sa kwarta dakul an nagbaya sa pagtubod asin nagtao iyan nin makuring kasakitan sa saindang mga puso. 11 Alagad ika na tawong sadiri nin Dios, maglikay ka sa gabos na bagay na ini. Hingowahon mo an katanosan, kabanalan, pagtubod, pagkamoot, pakatagal, asin kahoyoan. 12 Makilaban ka sa marahay na laban nin pagtubod nganing makamtan mo an premyo nin buhay na mayong kataposan, huli ta diyan ka inapod nin Dios kan ipahayag mo an saimong pagtubod sa atubangan nin dakul na saksi. 13 Sa atubang nin Dios na nagtatao nin buhay sa gabos, saka sa atubang ni Cristo Jesus na nagpahayag kan saiyang pagtubod sa atubangan ni Poncio Pilato, pinagbobotan taka: 14 otobon mo an mga togon saimo saka magin maimbod ka sa pagsunod kaiyan sagkod sa Aldaw kan pagbalik ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan. 15 Sa tamang panahon, ihahayag siya nin Dios—an Dios na banal saka iyo sanang Kagsakop, Hade nin mga hade, asin Kagurangnan nin mga kagurangnan. 16 Siya sana an mayong kagadanan; nabubuhay siya sa liwanag na mayo nin siisay man na makakadolok. Dai pa siya nahiling; dai siya nanggad mahihiling nin siisay man. Saiya an kaomawan asin an kapangyarihan na daing kataposan! Amen. 17 Pagbotan mo an mga mayaman sa kinaban na ini na dai sinda magin mapaabaw-abaw; dai sinda magsarig sa mga bagay na dai malalaoman arog baga kan kayamanan, kundi magsarig sa Dios na matinao sato kan gabos na bagay para sa satong kaogmahan. 18 Pagbotan mo sinda na magin marahay, magin mayaman sa marahay na mga gibo, magin matinao saka matinabang. 19 Sa siring na paagi, nagtitipon sinda para sa sadiri ninda nin kayamanan na magigin masarig na pundasyon para sa maabot na panahon, tanganing makamtan ninda an tunay na buhay. 20 Timoteo, ingatan mo an mga bagay na ipinaniwala saimo. Likayan mo an kinabanon na mga tataramon asin mga mayong kahulogan na pasuruhay dapit sa “pakaaram” siring sa salang pag-apod kaiyan kan iba. 21 Igwang mga nagsabi na may “pakaaram” sinda, asin huli kaiyan nakasuhay sinda sa dalan nin pagtubod. Mapasaindo logod an biyaya nin Dios.
1 Surat na hale ki Pablo na apostol ni Cristo Jesus huli sa kabotan nin Dios, asin sinugo tanganing magbalangibog kan ipinanugang buhay na nasa sato diyan ki Cristo Jesus. 2 Para ki Timoteo na namomotan kong aki: Mapasaimo logod an biyaya, pagkaherak asin katoninongan kan Dios Ama saka ni Cristo Jesus na satong Kagurangnan. 3 Nagpapasalamat ako sa Dios, na sakong pinaglilingkodan sa malinig na konsyensya, siring kan paglingkod kan sakong mga ginikanan, mantang ginigiromdom taka sa danay kong pagpamibi. 4 Nagigiromdoman ko an mga pagluha mo, kaya aldaw-banggi akong nagmamawot na mahiling ka, tanganing mapano ako nin kaogmahan. 5 Nagigiromdoman ko an tunay mong pagtubod, siring kan pagtubod kan saimong lola na si Loida asin kan saimong ina na si Eunice. Naniniwala ako na igwa ka man kan siring na pagtubod. 6 Kaya pinapagiromdom taka na orog mong gamiton an regalong itinao saimo nin Dios kan iduta ko saimo an mga kamot ko. 7 Huli ta an Espiritu na itinao sato nin Dios bakong nagpapatalaw sato kundi pinapano kita nin kapangyarihan, pagkamoot asin pagpugol sa sadiri. 8 Kaya dai ka masopog na magpatotoo para sa satong Kagurangnan; dai mo man ako ikasopog, ako na nabibilanggo para saiya. Kundi akoon mo an saimong kabtang sa mga kasakitan dahel kan Marahay na Bareta, sa tabang kan kapangyarihan nin Dios. 9 Ilinigtas niya kita saka inapod tanganing magin sadiri niya, bakong huli kan ginibo ta, kundi huli sa sadiri niyang katuyohan asin biyaya. An biyayang ini itinao niya sato ki Cristo Jesus bago magpoon an panahon, 10 alagad ipinahayag na ngunyan sato huli kan pag-abot kan satong Paraligtas na si Cristo Jesus. Dinaog niya an kapangyarihan nin kagadanan; sa paagi kan Marahay na Bareta, ipinahayag niya an buhay na daing kataposan. 11 Pinili ako nin Dios na magin parabalangibog, apostol asin paratukdo kan Marahay na Bareta; 12 iyan an dahelan kaya nagtitios ako kan mga bagay na ini. Alagad dai ako nasosopog huli ta midbid ko an sakong tinutubod, asin naniniwala ako na iingatan niya sagkod sa huring Aldaw an ipinaniwala niya sakuya. 13 Gibohon mong arogan an mga itinukdo ko saimo, asin magdanay ka sa pagtubod saka sa pagkamoot na inako ta diyan ki Cristo Jesus. 14 Sa tabang kan Espiritu Santo na nag-eerok sato, ingatan mo an katotoohan na ipinaniwala saimo. 15 Aram mo na binayaan ako kan gabos na nasa Asia, kaiba si Figelo saka si Hermogenes. 16 Maherakan logod nin Kagurangnan an pamilya ni Onesiforo, huli ta dakul na beses niya akong rinanga. Dai niya ikinasopog na nasa bilanggoan ako, 17 kundi pag-abot niya sa Roma hinanap tolos ako sagkod na nakua niya ako. 18 Maherakan logod siya nin Kagurangnan sa huring Aldaw. Aram mo nin marahay an ginibo niya para sako duman sa Efeso.
1 Aki ko, magin makosog ka huli sa biyaya na yaon ki Cristo Jesus. 2 An mga katukdoan na nadangog mong ipinahayag ko sa atubang nin dakul na saksi, itukdo mo man sa mga tawong masasarigan, na makakatukdo man sa iba. 3 Tioson mo an mga kasakitan na kahirasan mo, siring sa sarong maimbod na soldados ni Cristo Jesus. 4 An soldados na naglilingkod sa hukbo dai nakikiaram sa mga bagay na sibil, huli ta an kamawotan niya iyo an pagpaogma sa saiyang opisyal. 5 Siring man, an parakawat dai nagkakamit nin premyo kun dai siya magkuyog kan mga pagsusundon sa karawat. 6 An paraomang nagtatrabaho nin maigot dapat iyo an enot na mag-ako kan kahirasan sa inani. 7 Pag-isip-isipa an sakong mga sinasabi, huli ta tatabangan ka nin Kagurangnan na makasabot kan gabos na bagay. 8 Giromdoma si Jesu-Cristo na binuhay liwat sa mga gadan, gikan ki David. Iyan an Marahay na Bareta na ipinaghuhulit ko. 9 Huli sa Marahay na Bareta, nagdudusa ako; nakakadenahan na garo sarong kriminal. Alagad an tataramon nin Dios dai nakakadenahan, 10 kaya tinitios ko ini gabos para sa mga banal nin Dios, tanganing sinda man magkamit kan kaligtasan na yaon ki Cristo Jesus, asin magdadara sainda sa daing kataposan na kamurawayan. 11 An kasabihan na ini totoo: “Kun kita nagadan kaiba niya, mabubuhay man kita kaiba niya; 12 kun kita makatagal, maghahade man kita kaiba niya; kun negaran ta siya, nenegaran man niya kita; 13 kun kita bakong maimbod, siya nagdadanay na maimbod, huli ta dai siya makakanegar sa sadiri niya.” 14 Pagiromdomon mo kaini an mga paratubod asin patanidan mo sinda sa atubang nin Dios na dai magparadiriskutiran dapit sa mga tataramon, huli ta dai man iyan nagtatao nin karahayan, kundi minaraot sana kan mga nagdadangog. 15 Giboha an saimong makakaya tanganing maoyonan ka nin Dios, bilang sarong paralingkod na dai nasosopog kan saiyang trabaho, asin sarong paratukdo kan mensahe nin katotoohan sa tamang paagi. 16 Likayan mo an orolay na mayong paggalang sa Dios, huli ta iyo iyan an magigin dahelan nin pagharayo kan mga tawo sa Dios. 17 An siring na katukdoan nakakaagid sa panot na sige an dakula. Duwa kan mga paratukdong ini iyo si Himeneo saka si Fileto, 18 na nagbaraya na kan dalan nin katotoohan. Pinapaluya ninda an pagtubod kan iba huli kan sinasabi ninda na an satong pagkabuhay liwat nakaagi na. 19 Alagad masarig an pundasyon na ibinugtak nin Dios, asin nasusurat sa ibabaw kaiyan an mga tataramon na ini: “Midbid nin Kagurangnan an mga tawong sadiri niya” asin, “An siisay man na nag-aapod sa ngaran nin Kagurangnan kaipuhan maglikay sa karatan.” 20 Sa sarong dakulang harong igwa nin gabos na klaseng plato saka mangko. An iba gibo sa bulawan o plata, an iba gibo sa kahoy o laboy. An iba ginagamit para sa mga espesyal na okasyon, an iba para sa aroaldaw na gamit. 21 Garo kita mga plato saka mangko. An siisay man na naghuhugas kan sadiri niyang ati, itatagama nganing gamiton sa espesyal na katuyohan, kinonsagra saka maninigong gamiton kan kagsadiri kan harong dangan andam para sa anoman na gibong marahay. 22 Kaya maglikay ka sa mga kamawotan na sa hoben. Hingowahon mong makamtan an katanosan, pagtubod, pagkamoot, asin katoninongan, kaiba kan mga tawong malinig an puso na naghahagad nin tabang sa Kagurangnan. 23 Likayan mo an lolong saka mayong halagang pasuruhay; aram mo na an mga iyan minatapos sa iriwal. 24 An sorogoon nin Kagurangnan bakong parapakiiwal. Dapat siyang magin maboot sa gabos na tawo, marahay na paratukdo asin matinios, 25 patin mahuyo maski kun nagsasagwe kan saiyang mga kalaban, huli ta tibaad pa tawan sinda nin Dios nin oportunidad na makapagbakle saka makamidbid kan katotoohan. 26 Dangan mabalik an saindang tamang kaisipan; makakadulag sinda sa padaya kan Diablo, na nagdakop sainda nganing magkuyog kan saiyang kabotan.
1 Tandaan mo na magkakaigwa nin masakit na mga panahon sa huring mga aldaw. 2 An mga tawo magigin makasadiri, makikwarta, mapaabaw-abaw, mapalangkaw; sinda magigin paramuda, masombikal sa mga magurang, dai tataong magromdom nin utang na boot, saka daing Dios na minimidbid; 3 sinda magigin makuri, mayo nin pagkaherak, parapakaraot, maisog, saka maringis; ikakaongis ninda an marahay; 4 sinda magigin parapasaluib, daing ingat, orgulyoso saka papaorogon ninda an kaogmahan sa kinaban ki sa Dios; 5 magsusunod kan panluwas na tanda kan satong relihiyon, alagad nenegaran ninda an tunay na kapangyarihan kaiyan. Likayan mo an siring na mga tawo. 6 An iba sainda minalaog sa mga harong saka binibihag ninda an mga babaeng maluya, na dati nang nagagabatan kan saindang mga kasalan asin inooripon kan manlaen-laen na kamawotan— 7 mga babaeng naghihingowang makanood alagad dai nanggad makakamidbid kan katotoohan. 8 Siring na si Janes saka si Jambres nagtumang ki Moises, an mga tawong ini minasalungat man sa katotoohan—mga tawong maati an isip, asin bakong tunay an pagtubod. 9 Alagad dai sinda makakapadagos kan ginigibo nindang maraot, huli ta masusudya kan gabos an saindang kalolongan, arog man kan nangyari ki Janes saka ki Jambres. 10 Alagad nagsunod ka kan sakong katukdoan, gibo asin katuyohan sa buhay; aram mo an sakong pagtubod, pakatios, pagkamoot, pakatagal, 11 an mga pagpasakit sako saka an sakong mga tinios. Aram mo an gabos na nangyari sako sa Antiokia, sa Iconio, saka sa Listra, patin an mangirhat na mga kasakitan na tinios ko. Alagad kinalda ako nin Kagurangnan sa gabos na ini. 12 An gabos na boot mabuhay na banal kaiba ni Cristo Jesus papasakitan, 13 mantang an mga tawong maraot asin parasagin-sagin, padagos na magigin maraot, mga nandadaya saka nadadaya. 14 Alagad ika, magdanay ka sa mga katotoohan na saimong nanodan saka tinubod, huli ta aram mo kun siisay an nagtukdo kaiyan saimo. 15 Poon kan aki ka pa, tatao ka na kan mga Banal na Kasuratan, na magtutukdo saimo nin kadonongan para sa kaligtasan huli sa pagtubod ki Cristo Jesus. 16 An gabos na Kasuratan ipinasabong nin Dios; magagamit iyan sa pagtukdo kan katotoohan, pagtuyaw kan sala, pagtanos nin ugale saka sa pagtukdo kan matanos na pamumuhay, 17 tanganing an tawong naglilingkod sa Dios magin sangkap asin andam sa paggibo kan gabos na karahayan.
1 Sa atubang nin Dios asin ni Cristo Jesus na iyo an mahukom kan mga nabubuhay pa sagkod kan mga nagadan na, asin huli ta maabot siya tanganing maghade, sinasadol taka 2 na ipaghulit mo an mensahe, magmaigot ka sa pagpahayag kaiyan, nasa panahon man o bako; mandagka ka, magsagwe, saka magsadol; gabos gibohon na may kahoyoan asin tanganing makatukdo. 3 Maabot an panahon na dai na magdadangog an mga tawo kan totoong katukdoan, kundi magsusunod kan sadiri nindang kamawotan. Matipon sinda nin dakul na tawong magtutukdo sainda kan boot sana nindang madangog. 4 Babayaan ninda an paghinanyog kan katotoohan asin madangog sa mga leyenda. 5 Alagad magdanay ka sanang masarig sa gabos na oras; tioson mo an kasakitan, gibohon mo an trabaho nin sarong parabalangibog kan Marahay na Bareta, asin otobon mo an bilog mong katongdan bilang sorogoon nin Dios. 6 Dapit sa sakuya, nagdatong na an oras na ako iatang; nag-abot na an oras kan paghale ko sa kinaban. 7 Nakilaban ako nin marahay, natapos ko na an pagdalagan, asin nagdanay akong maimbod sa pagtubod. 8 Kaya ngunyan naghahalat na sako an korona nin katanosan na itatao sako sa Aldaw na idto nin Kagurangnan, an matanos na hukom, itatao bako sana sako, kundi sa gabos na dahel sa pagkamoot naghahalat kan saiyang pagdatong. 9 Hingowahon mong magdigdi sako sa madaling panahon. 10 Namoot na si Demas sa gawe kan kinaban, kaya binayaan niya ako; nagduman siya sa Tesalonica. Si Crescente nagduman sa Galacia, asin si Tito sa Dalmacia. 11 Si Lukas na sana an kaiba ko. Kuahon mo si Markos dangan ipag-iba mo siya, huli ta matatabangan niya ako sa trabaho ko. 12 Sinugo ko si Tiquico sa Efeso. 13 Pagdigdi mo, darahon mo an sakong alikboy na nawalat ko ki Carpo duman sa Troas; darahon mo man an mga libro ko, orog nang gayo idtong gibo sa anit. 14 Dakulang karatan an ginibo sako ni Alejandro na panday nin mga metal; babalosan siya nin Kagurangnan sosog sa saiyang ginibo. 15 Mag-ingat ka man saiya, huli ta tumang nanggad siya sa ipinagtutukdo ta. 16 Mayo lamang nin nagdamay sako sa enot kong pagdepensa; binayaan ako kan gabos. Patawadon logod sinda nin Dios! 17 Alagad dinamayan ako kan Kagurangnan saka tinawan nin kosog sa pagbalangibog kan Marahay na Bareta sa mga pagano, kaya nakaligtas ako sa kagadanan. 18 Ililigtas ako nin Kagurangnan sa gabos na maraot, asin dadarahon niya ako sa saiyang kamurawayan sa langit. Mapasaiya an kamurawayan sagkod lamang! Amen. 19 Kinokomusta ko si Priscila asin si Aquila, saka an pamilya ni Onesiforo. 20 Si Erasto nawalat sa Corinto; si Trofimo binayaan ko sa Mileto huli ta naghehelang siya. 21 Hingowahon mong makadigdi bago magtiglipot. Nangongomusta saimo si Eubulo, si Pudente, si Lino, si Claudia asin an gabos na tugang. 22 Mapasaimong espiritu an Kagurangnan. An biyaya nin Dios mapasaindo gabos.
1 Surat na hale ki Pablo na sorogoon nin Dios asin apostol ni Jesu-Cristo. Pinili ako saka sinugo tanganing tabangan na magtalubo an pagtubod kan mga tawong pinili nin Dios, asin makasabot sinda kan katotoohan na itinutukdo kan satong relihiyon, 2 basado sa paglaom tang magkaigwa nin buhay na daing kataposan. An Dios, na dai nagpuputik, nanuga sato kan buhay na iyan bago pa lalangon an kinaban. 3 Kan nag-abot an tamang panahon, ipinahayag niya iyan sa saiyang mensahe. Ipinaniwala iyan sako asin iyo an ipinaghuhulit ko huli sa pagboot kan Dios na satong Paraligtas. 4 Para ki Tito, ika na tunay kong aki sa pagtubod na inako tang duwa. Mapasaimo logod an biyaya asin an katoninongan nin Dios Ama saka ni Jesu-Cristo na satong Paraligtas. 5 Iwinalat taka sa Creta tanganing husayon mo an mga bagay na dapat pang husayon, asin magbugtak nin mga lider sa lambang banwaan siring sa ipinagboot ko saimo. 6 An sarong lider dapat na mayo nin katuyawan, saro sana an agom; an saiyang mga aki dapat mga paratubod asin mayong maraot na dangog bilang mga sarawayon o masombikal. 7 An sarong lider dapat na mayo nin katuyawan bilang pinaniniwalaan kan trabaho nin Dios; bakong mapalangkaw, o aranggoton, o paraburat, o parapakiiwal, o makikwarta. 8 Kundi dapat bukas an harong niya sa pagpadagos sa kapwa, mamomoton sa anoman na marahay, mahuyo, matanos, banal saka tataong magpugol sa sadiri. 9 Dapat panindogan niya an tunay na katukdoan tanganing ikatukdo niyang tama sa iba, asin ikapahiling niya an sala kan mga nagsasalungat kaiyan. 10 Dakul an nagrerebelde saka nandadaya sa paagi kan mga tataramon na mayo nin halaga; kadaklan kaiyan mga nakombertir hale sa Judaismo. 11 Kaipuhan sindang paontokon huli ta pinupurisaw ninda an gabos na kaayon nin mga pamilya, sa pagtukdo ninda kan dai dapat itukdo, magkakwarta sana sinda maski sa maraot na paagi. 12 Sarong propeta na taga Creta mismo an nagsabi, “An mga taga Creta talagang putikon, sa hayop an ugale, hugakon na paslo.” 13 Tama an sinabi niya, kaya sagweon mo sinda tanganing magkosog sinda sa pagtubod, 14 asin dai na maghinanyog kan mga leyenda nin mga Judio o kan mga pagboot nin mga tawong nagsikwal kan katotoohan. 15 Para sa mga tawong malinig an isip, an gabos malinig; alagad para sa mga maati an isip asin dai nagtutubod, an gabos maati, huli ta nadigtaan an saindang mga isip asin konsyensya. 16 Nagsasabi sindang midbid ninda an Dios, alagad salungat sa sinasabi ninda an saindang gibo. Makauuyam sinda saka mga masombikal; dai nanggad makakagibo nin anoman na marahay.
1 Alagad kaipuhan itukdo mo an oyon sa tamang katukdoan. 2 Sadolon mo an gurang na mga lalaki na dai sinda magpakasobra sa anoman, na magin mapagpugol sa sadiri, ginagalangan, masarig sa pagtubod, sa pagkamoot saka sa pakatagal. 3 Siring man sadolon mo an gurang na mga babae na mamuhay na banal. Dai sinda dapat magin mga parapakaraot, o mga paraburat. Magtukdo sinda kan marahay, 4 tanganing matukdoan an hoben na mga babae na mamotan an saindang agom saka mga aki, 5 tanganing magin sindang mapagpugol sa sadiri, malinig, tataong mangataman kan saindang erokan, maboot, saka makinuyog-kuyog sa saindang agom, tanganing dai nin siisay man na makapagtaram nin maraot dapit sa mensahe nin Dios. 6 Siring man sadolon mo an hoben na mga lalaki na magin mapagpugol sa sadiri. 7 Ika mismo an dapat magin arogan sa gabos na gibong marahay. Magin tunay saka maigot ka sa pagtukdo. 8 Gumamit ka nin mga marahay na tataramon na dai madidiskutir, tanganing masopog an mga kaiwal mo, huli ta dai sindang masasabing maraot dapit sato. 9 Dapat kuyogon saka paogmahon kan mga oripon an saindang mga kagurangnan sa gabos na bagay. Dai sinda dapat makipagsimbagan 10 o maghabon, kundi magpahiling na danay sindang marahay saka maimbod, tanganing sa gabos nindang gibo, matawan nin kaomawan an katukdoan dapit sa Dios na satong Paraligtas. 11 Huli ta ipinahayag na nin Dios an saiyang biyaya para sa kaligtasan kan gabos na tawo. 12 An biyayang iyan an nagtutukdo sato na magbaya sa bakong diosnon na pamumuhay saka sa mga pagmawot na kinabanon. Nagtutukdo man iyan sato na mamuhay kita na tataong magpugol sa sadiri, matanos saka maki-Dios sa kinaban na ini, 13 mantang naghahalat kita kan paladan na Aldaw na satong linalaom, an pag-abot kan kamurawayan kan satong dakulang Dios asin Paraligtas na si Jesu-Cristo. 14 Idinolot niya an saiyang buhay para sato, tanganing iligtas kita sa gabos na kasalan asin linigan na magin saiya sanang banwaan, na maigot sa paggibo nin marahay. 15 Itukdo mo an mga bagay na ini, saka gamita an bilog mong kapangyarihan sa pagsadol saka sa pagsagwe sa mga nagdadangog saimo. Dai mo pagtugotan na pagbasang-basangon ka nin siisay man.
1 Ipagiromdom mo sa sainda na magpasakop sinda sa mga kagsakop saka sa mga awtoridad; na magkuyog sainda asin magin danay na andam sa paggibo kan anoman na marahay. 2 Sabihan mo sinda na dai magtaram nin maraot, dapit sa kiisay man, maglikay sa iriwal, magin mahuyo asin magpahiling nin marahay na boot sa gabos na tawo. 3 Huli ta kaidto mga lolong kita, mga masombikal, mga lagalag asin mga oripon kan manlaen-laen na kinabanon na kamawotan asin kawilihan. Namuhay kita kaidto na may maraot na boot asin pagkaara; ikinaongis kita kan ibang mga tawo saka ikinaongis ta man sinda. 4 Alagad kan ihayag an karahayan asin an pagkamoot nin Dios na satong Paraligtas, 5 ilinigtas niya kita, bakong huli sa anoman na gibo tang matanos, kundi huli kan saiyang pagkaherak. Ilinigtas niya kita sa paagi kan paghugas sato kan tubig nin bagong pagkamundag asin bagong buhay sa Espiritu Santo. 6 Nagsusupay na itinao sato nin Dios an Espiritu Santo sa paagi ni Jesu-Cristo na satong Paraligtas, 7 tanganing magin matanos kita huli kan saiyang biyaya, asin magin paramana na naglalaom na makamtan an buhay na daing kataposan. 8 An kasabihan na ini totoo. Boot kong itukdo mo nin marahay an mga bagay na ini, tanganing an mga nagtutubod sa Dios maghingowang maggibo nin marahay; ini orog karahay asin mapapakinabangan kan mga tawo. 9 Alagad likayan mo an mayong kahulogan na diriskutiran, mga pagsosog kan mga ginikanan, mga pag-iriwal, asin mga pagpasuruhay dapit sa katogonan. An mga bagay na ini mayong halaga. 10 Kun igwang nagigin dahelan nin pagkabaranga, patanidan mo siya sagkod sa ikaduwang beses; kun dai ka niya dangogon, dai ka na makilabot saiya. 11 Huli ta aram mo na an tawong siring kaiyan maraot; an sadiri niyang kasalan iyo an minakondenar saiya. 12 Susugoon ko si Artemas o si Tiquico diyan saimo. Pag-abot niya, hingowahon mong magduman ka sako sa Nicopolis, huli ta duman ako maerok ngunyan na tiglipot. 13 Tabangan mo nanggad an abogadong si Zenas saka si Apolos nganing makaduman sinda; mangnohon mo na igwa sinda kan gabos nindang kaipuhan. 14 An satong mga kairiba kaipuhan makanood na maghingowa sa paggibo nin marahay, tanganing makatabang para sa anoman na pangangaipo; dapat mamuhay sinda na may pakinabang. 15 Nangongomusta saimo an gabos kong kaibahan. Ikomusta mo man kami sa satong namomotan na mga tugang sa pagtubod. Mapasaindo logod gabos an biyaya nin Dios.
1 Surat na hale ki Pablo na sarong bilanggo dahel ki Cristo Jesus; hale man ki Timoteo na satong tugang. Para ki Filemon, na katood mi saka kapwa paralingkod, 2 sa mga paratubod na nagtitipon sa saimong harong, asin ki Apia na satong tugang na babae, patin ki Arquipo na kapwa nyamo soldados: 3 Mapasaindo logod an biyaya asin an katoninongan nin Dios na satong Ama asin ni Jesu-Cristo na Kagurangnan. 4 Danay akong nagpapasalamat sa sakong Dios, kun ginigiromdom taka sa sakong pamibi, 5 huli ta nababaretaan ko an dapit sa pagkamoot mo sa gabos na banal asin kan pagtubod mo ki Jesus na Kagurangnan. 6 Namimibi ako sa Dios na an satong pagkasaro sa pagtubod makatabang sato nganing orog na masabotan an mga biyaya na yaon sato diyan ki Cristo. 7 An saimong pagkamoot, namomotan na tugang, nagtao sako nin dakulang kaogmahan saka karangahan, huli ta pinaogma mo an puso kan mga banal. 8 Kaya bilang tugang mo ki Cristo, makosog an boot kong pagbotan ka kan dapat mong gibohon, 9 alagad huli sa pagkamoot, nakikimaherak ako saimo—ako, si Pablo, na sarong sugo ni Cristo Jesus asin ngunyan nabibilanggo dahel saiya. 10 Kaya nakikimaherak ako saimo para ki Onesimo na nagin espiritwal kong aki digdi sa bilanggoan. 11 Kaidto dai mo siya napapakinabangan, alagad ngunyan makakatabang na siya sa satong duwa. 12 Pinababalik ko siya saimo ngunyan na garo man sanang dara niya an sakong puso. 13 Boot ko kutana na digdi na sana siya sa kaibahan ko, mantang nabibilanggo pa ako dahel kan Marahay na Bareta, tanganing mapaglingkodan niya ako embes na ika an maglingkod sako. 14 Alagad habo kong piriton kang tabangan ako; kundi mawot kong gibohon mo iyan sa sadiring boot. Kaya dai ako magibo nin anoman kun dai mo oyon. 15 Tibaad napasiblag saimo si Onesimo sa halipot na panahon tanganing makabalik siya saimo sagkod lamang, 16 bako bilang sarong oripon kundi orog pa ki sa oripon—bilang namomotan na tugang ki Cristo. Mahalaga siya sako! Orog siyang magigin mahalaga saimo bilang oripon asin bilang tugang sa Kagurangnan! 17 Kaya kun ibinibilang mo akong katrabaho mo, akoon mo siya giraray na garong ako an inaako. 18 Kun siya nakaginibo saimo nin anoman na sala o nakautang saimo nin anoman, ako an singilon mo. 19 Ako mismo an nagsurat kan mga tataramon na ini: Ako, si Pablo, an mabayad saimo. (Dai na kutana kaipuhan na pagiromdomon taka na utang mo sako an saimo mismong buhay.) 20 Kaya, tugang ko, giboha ini para sako huli sa Kagurangnan; paogmaha an puso ko, bilang sarong tugang ki Cristo! 21 Sinusuratan taka huli ta aram ko na gigibohon mo an sakong hinahagad—asin orog pa kan sakong hinahagad. 22 Siring man, andaman mo ako nin sarong kwarto, huli ta naglalaom ako na sisimbagon nin Dios an mga pamibi nindo gabos, saka ibabalik niya ako saindo. 23 Nangongomusta saimo si Epafras, na nabibilanggo man kaiba ko dahel ki Cristo Jesus. 24 Siring man nangongomusta saimo si Markos, si Aristarco, si Demas, saka si Lukas na mga katrabaho ko. 25 Mapasaindo logod gabos an biyaya ni Jesu-Cristo na Kagurangnan.
1 Kaidtong panahon, sa kadakul na beses asin sa manlaen-laen na paagi, nagtaram an Dios sa satong mga ginikanan huli kan mga propeta. 2 Alagad sa mga huring aldaw na ini nagtaram siya sato huli sa saiyang Aki. Huli saiya linalang nin Dios an gabos asin ginibo siyang paramana kan gabos na bagay. 3 Nasasalming saiya an kamurawayan nin Dios; siya an tunay na ladawan kan saiyang pagka-Dios. Iniingatan niya an gabos sa paagi kan mapangyari niyang tataramon. Pakalinigi niya kan mga tawo kan saindang mga kasalan, nagtukaw siya duman sa langit sa too nin Dios, an Pinakamapangyari sa gabos. 4 An Aki ginibong mas dakula ki sa mga anghel siring na an ngaran na itinao saiya nin Dios mas dakula ki sa ngaran kan mga anghel. 5 Huli ta an Dios dai nagsabi sa kiisay man na anghel, “Ika an sakuyang Aki, ngunyan na aldaw nagin Ama mo ako.” An Dios dai man nagsabi sa kiisay man na anghel, “Ako magigin Ama niya, siya magigin Aki ko.” 6 Kan madali nang ipadara nin Dios sa kinaban an panganay niyang Aki, nagsabi siya, “Dapat siyang sambahon kan gabos na anghel nin Dios.” 7 Uya an sabi nin Dios dapit sa mga anghel, “Ginibo niyang doros an saiyang mga anghel; ginigibo niyang laad nin kalayo an saiyang mga sorogoon.” 8 Alagad dapit sa Aki, sinabi nin Dios: “An saimong trono, O Dios, magdadanay sagkod lamang! Setro nin katanosan an setro nin saimong kahadean. 9 Namomoot ka sa katanosan asin naoongis sa karatan; kaya linahidan ka nin Dios, na saimong Dios, kan lana nin kaogmahan orog ki sa ibang mga hade.” 10 Nagsabi pa siya: “Ika, Kagurangnan, an naglalang kan daga sa kapinonan; asin an kalangitan hinaman kan saimong kamot. 11 Matutunaw ini gabos, alagad ika magdadanay; magigin daan sinda siring sa gubing; 12 garo alikboy na titipigon mo iyan; siring sa gubing, sasanglean iyan. Alagad ika mayong pagbabago, mayo nin kataposan an saimong buhay.” 13 An Dios dai nagsabi sa saiyang mga anghel: “Tumukaw ka sa too ko, sagkod na an mga kaiwal mo gibohon kong tungtongan kan mga bitis mo.” 14 Kun siring, ano an mga anghel? Sinda an mga espiritung naglilingkod sa Dios; sinusugo niya sindang magtabang sa mga mag-aako nin kaligtasan.
1 Kaya dapat na orog na pahalagahan nyato an mga katotoohan na nadangog ta tanganing dai kita mapaharayo diyan. 2 Napatunayan na totoo an mensaheng ipinahayag kan mga anghel sa satong mga ginikanan. Kaya an siisay man na dai nagsunod o nagkuyog kaiyan nag-ako kan padusa na maninigo saiya. 3 Kun siring, paano kitang makakadulag sa padusa kun dai ta tinatawan nin halaga an siring kadakulang kaligtasan? An Kagurangnan mismo an enot na nagpahayag kan kaligtasan na ini, dangan pinatotoohan iyan sato kan mga nakadangog saiya. 4 Pinatunayan man iyan nin Dios sa paagi nin mga tanda, ngangalasan, manlaen-laen na milagro asin sa mga balaog na itinao nin Espiritu Santo sosog sa kabotan niya. 5 Dai ibinugtak nin Dios sa mga anghel an pamahala sa kinaban na maabot—an kinaban na sinasabi mi. 6 Kundi nasasabi sa sarong lugar sa mga Kasuratan, “Ano an tawo, ta ginigiromdom mo siya; o an aki nin tawo ta inaataman mo siya? 7 Sa dikit na panahon ginibo mo siyang mas hababa ki sa mga anghel, alagad kinoronahan mo siya nin kamurawayan asin kaomawan; 8 ibinugtak mo an gabos sa irarom nin saiyang mga bitis.” Kun ginibo nin Dios an tawo na kagsakop kan gabos na bagay, malinaw na kaiba diyan an gabos. Alagad dai ta pa nahiling ngunyan na an tawo nagsasakop kan gabos. 9 Alagad nahihiling ta si Jesus, na sa dikit na panahon ginibong mas hababa ki sa mga anghel, tanganing sa paagi kan biyaya nin Dios, magadan siya para sa gabos na tawo. Ngunyan nahihiling ta siyang nakokoronahan nin kamurawayan asin kaomawan huli kan kagadanan na tinios niya. 10 Maninigo na an Dios, na para saiya asin huli saiya an gabos nagkakaigwa nin buhay, iyo man an magpabanal ki Jesus sa paagi nin pasakit, tanganing madara niya an dakul na tawo sa kamurawayan. Huli ta si Jesus an nangengenot sainda pasiring sa kaligtasan. 11 Huli ta siya an naglilinig sa mga tawo kan saindang kasalan saka an mga nalinigan na igwa nin sarong Ama. Kaya dai nasosopog si Jesus na apodon sindang tugang. 12 Sinasabi niya sa Dios, “An ngaran mo ipagbabantog ko sa sakong mga tugang; oomawon taka sa tahaw nin katiriponan.” 13 Sinasabi pa niya, “Mananarig ako sa Dios.” Dangan, “Uya ako kaiba kan kaakian na itinao sako nin Dios.” 14 Siring na an nasambit na kaakian mga tawong may laman saka dugo, nagin tawo man si Jesus arog ninda, tanganing sa paagi kan saiyang kagadanan, madaog niya an Diablo na may kapangyarihan nin kagadanan. 15 Sa siring na paagi, ilinigtas niya an mga nagin bilanggo nin pagkatakot sa kagadanan sa bilog nindang pagkabuhay. 16 Malinaw nanggad na bakong an mga anghel an tinatabangan niya, kundi an mga kapagarakian ni Abraham. 17 Nangangahulogan na dapat siyang magin arog kan saiyang mga tugang sa gabos na bagay, tanganing siya magin maheherakon saka maimbod na Halangkaw na Padi sa saiyang paglingkod sa Dios, tanganing mapatawad an mga kasalan kan mga tawo. 18 Ngunyan, matatabangan niya an mga pinagsosogotan, huli ta siya mismo pinagsogotan man asin nagtios.
1 Mga tugang kong Cristiano na inapod man nin Dios, giromdomon nindo si Jesus, na sinugo nin Dios na magin Halangkaw na Padi kan satong pagtubod. 2 Nagin siyang maimbod sa Dios na iyo an nagpili saiya arog man ki Moises na nagin maimbod sa paglingkod sa harong nin Dios. 3 An tawong nagtutugdok nin harong mas inoomaw ki sa mismong harong. Kaya maninigo na mas dakula an kaomawan ni Jesus ki kan kaomawan ni Moises. 4 (An lambang harong may kagtugdok, alagad an Dios iyo an kagtugdok kan gabos na bagay.) 5 Nagin maimbod si Moises sa harong nin Dios bilang sorogoon; nagtaram siya dapit sa mga bagay na ipapahayag nin Dios sa maabot na panahon. 6 Alagad maimbod si Cristo bilang Aki na pinaniwalaan kan harong nin Dios. Kita an saiyang harong, kun magdanay kitang pusog asin masarig sa satong pinaglalaom. 7 Kaya siring sa sinasabi kan Espiritu Santo, “Ngunyan na aldaw, kun madangog nindo an saiyang tingog, 8 dai nindo pagpatagason an saindong mga puso arog kan mga ginikanan nindo na nagtumang sa Dios kaidto, kan baloon ninda siya duman sa kalangtadan. 9 Duman sa kalangtadan pinagbalo ako ninda, an sabi nin Dios, maski sa laog nin kwarentang taon nahiling ninda an sakong mga ginibo. 10 Kaya naanggot ako nin marahay sa mga tawong idto. Nagsabi ako, ‘Danay na lagalag sinda sako; habo sindang magkuyog sa mga kabotan ko.’ 11 Kaya sa sakong kaanggotan ako nagsumpa, ‘na dai nanggad sinda makakalaog sa sakong pahingaloan!’” 12 Mag-ingat kamo, mga tugang, ta tibaad igwa nin saro saindo na maraot asin mayo nin pagtubod na magdagka saindo sa pagtalikod sa Dios na buhay. 13 Mantang an tataramon na “ngunyan na aldaw” sa kasuratan ipinapanongod pa sato, magpatarabang-tabang kamo aroaldaw sa pagpakosog kan saindong boot, tanganing mayo saindong madaya kan kasalan saka magin matagas an payo. 14 Huli ta kita magigin kahiras ni Cristo, kun papagdanayon tang pusog sagkod sa kataposan an pagsarig na dating yaon sato. 15 Ini an sinasabi kan kasuratan, “Ngunyan na aldaw kun madangog nindo an saiyang tingog, dai nindo pagpatagason an saindong mga puso arog kan mga ginikanan nindo na nagtumang sa Dios kaidto.” 16 Siisay idtong nakadangog kan tingog nin Dios alagad nagsombikal? Bakong idto gabos na ilinuwas ni Moises sa Egipto? 17 Kiisay naanggot an Dios sa laog nin kwarentang taon? Bakong sa mga tawong nagkasala, na nagkaturumbang gadan duman sa kalangtadan? 18 Siisay idtong sinumpa nin Dios na dai nanggad makakalaog sa daga na itinagama niyang pahingaloan ninda? Bako idtong mga nagsombikal? 19 Kaya nahihiling ta na dai sinda nakalaog huli ta dai sinda nagtubod.
1 Kaya mantang nagdadanay an panuga nin Dios na makakalaog kita sa pahingaloan niya, mag-ingat kita tanganing mayong masabi na dai kita nakapasar sa paglaog duman. 2 Nadangog ta an Marahay na Bareta arog ninda, alagad maski nadangog ninda idto, dai iyan nagtao nin karahayan sainda huli ta dai sinda nagtubod kaiyan. 3 Kitang mga nagtutubod makakalaog sa pahingaloan na ipinanuga nin Dios. Siring sa sinabi niya, “Siring na ako nagsumpa sa sakuyang kaanggotan: ‘Dai nanggad sinda makakalaog sa sakong pahingaloan!’” Sinabi niya ini maski tapos na an gibo niya poon pa kan lalangon niya an kinaban. 4 Huli ta sa Kasuratan may nasasabi dapit kan ikapitong aldaw, “Asin an Dios nagpahingalo sa ikapitong aldaw, kan matapos na an saiyang mga gibo.” 5 Sinabi niya giraray, “Dai nanggad sinda makakalaog sa sakong pahingaloan!” 6 An mga enot na nakadangog kan Marahay na Bareta dai nakalaog sa pahingaloan huli ta dai sinda nagtubod. Alagad may mga ibang makakalaog diyan. 7 Nagtalaan giraray an Dios nin saro pang aldaw, “Ngunyan.” Pakalihis nin halawig na panahon, nagtaram an Dios sa paagi ni David sa nasambit sa kasuratan, “Ngunyan, kun madangog nindo an saiyang tingog, hare pagpatagasa an saindong mga puso.” 8 Kun natawan ni Josue an mga Israelita nin pahingalo na ipinanuga nin Dios, dai na kutana ngapit nagtaram an Dios dapit sa ibang aldaw. 9 Kaya may natatada pang pahingalo para sa banwaan nin Dios, arog kan pagpahingalo niya kan ikapitong aldaw. 10 Huli ta an siisay man na makalaog sa pahingaloan na ipinanuga nin Dios, magpapahingalo man sa trabaho niya arog kan pagpahingalo nin Dios pakatapos kan saiyang paglalang. 11 Kaya magmaigot kitang makalaog sa kapahingaloan na iyan, tanganing mayo nin makaarog kaidtong mga dai nagtubod. 12 An tataramon nin Dios buhay saka mapangyari, mas matarom ki kan arin man na espada na doble an tarom. Minalagbas iyan sa sugponan kan kalag saka espiritu, sa sugponan kan ngalongaloan saka hutok nin tolang. Naaaraman kaiyan an kaisipan asin kamawotan nin tawo. 13 Mayong matatago sa Dios. An gabos na bagay hayag na nahihiling niya. Saiya kita gabos matao nin kwenta kan satong mga gibo. 14 Kaya magdanay kitang pusog sa pagtubod na satong ipinapahayag, huli ta igwa kita nin sarong Halangkaw na Padi na naglaog sa kalangitan sa atubang nin Dios—si Jesus, na Aki nin Dios. 15 An satong Halangkaw na Padi bako idtong dai nakakamate kan satong mga kaluyahan, huli ta siya mismo nagtios kan gabos na klase nin sogot arog sato, alagad dai siya nagkasala. 16 Kaya pakosogon ta an satong boot na magdolok sa trono nin biyaya, tanganing makamtan ta an pagkaherak asin makua ta an biyaya sa panahon nin pangangaipo.
1 An lambang halangkaw na padi, na napili hale sa mga tawo, pinili tanganing maglingkod sa Dios para sainda. Siya an madolot nin mga regalo saka mga sakripisyo para sa saindang mga kasalan. 2 Mahuyo niyang matitios an mga mangmang saka an mga nalalagalag huli ta siya igwa man nin mga kaluyahan. 3 Huli ta siya maluya man, dapat siyang magdolot nin mga sakripisyo, bako sanang para sa mga kasalan kan mga tawo kundi para man sa sadiri niyang mga kasalan. 4 Mayo nin siisay man na minapili sa sadiri niya na magin halangkaw na padi, kundi an Dios an minaapod saiya siring kan pag-apod ki Aaron. 5 Siring man dai pinili ni Cristo an sadiri niya na magin halangkaw na padi, kundi an Dios an nagpili saiya, kan sabihan siya, “Ika an sakuyang Aki, ngunyan na aldaw nagin Ama mo ako.” 6 Sinabi man nin Dios sa ibang kabtang kan kasuratan, “Ika padi sagkod pa man, sosog sa orden ni Melkisedek.” 7 Kan nabubuhay pa si Jesus digdi sa kinaban, namibi siya sa makosog na tingog, nagtatangis asin nag-aagrangay sa Dios, na iyo an makakaligtas saiya sa kagadanan. Dinangog siya nin Dios huli ta siya mapakumbaba sin (asin) maimbod. 8 Maski Aki siya nin Dios nakanood siyang magin makinuyog-kuyog sa paagi kan saiyang mga pagtios. 9 Kan maotob na niya ini, siya nagin burabod nin kaligtasan na daing kataposan para sa gabos na nagkukuyog saiya. 10 Ibinugtak siya nin Dios na magin halangkaw na padi, sosog sa orden ni Melkisedek. 11 Dakul an masasabi mi dapit sa bagay na ini, alagad masakit an pagpaliwanag kaini saindo, huli ta maluya kamong magsabot. 12 Dapat kutana, paratukdo na kamo ngunyan, alagad nangangaipo pa kamo nin saro na magtukdo giraray saindo kan enot na mga adal dapit sa tataramon nin Dios. Embes na magkakan na kamo nin matagas na kakanon, gatas pa an iniinom nindo. 13 An siisay man na gatas pa an dapat inomon, omboy pa; mayo pa siyang naaaraman dapit sa tama o sala. 14 An matagas na kakanon para sa mga nasa tama nang edad, na nakanood nang magmidbid kan marahay o maraot.
1 Kaya bayaan ta an mga enot tang nanodan na doktrina dapit ki Cristo. Magpadagos kita sa pakanood asin bakong magparaulit-ulit kan dating katukdoan dapit sa pagbakle sa mga gibong nagdadara sa kagadanan asin dapit sa pagtubod sa Dios; 2 dapit sa mga katukdoan manongod sa pagbunyag, sa pagdoon nin kamot sa mga paratubod, sa pagkabuhay liwat kan mga gadan, asin sa daing kataposan na paghukom. 3 Ini an gibohon nyato, kun itugot nin Dios. 4 Paanong mapabalik giraray saka makapagsolsol an mga nagbaraya na sa pagtubod? Dati sindang nasa liwanag nin Dios. Nakanamit sinda kan mga langitnon na balaog saka nagin kahiras sinda sa Espiritu Santo. 5 Nakanamit sinda kan karahayan kan tataramon nin Dios, asin namatean ninda an mga kapangyarihan kan madatong na panahon. 6 Kaya kun nagbaya sinda sa pagtubod, masakit nang mapabalik pa sinda sa pagsolsol, huli ta sinda mismo an nagpapako giraray sa krus kan Aki nin Dios saka hayag na nag-oolog-olog saiya. 7 Benebendisyonan nin Dios an daga na minasarumsom kan uran na minahugpa diyan, dangan minatao nin marahay na ani sa mga nagtatanom. 8 Alagad kun an minatalubo diyan mga tonok saka mga doot, mayong pakinabang an dagang iyan; pwedeng maldisyonon iyan nin Dios; asin sa kataposan, susuloon. 9 Mga namomotan, maski siring an itinataram nyamo, bilog an paglaom mi na igwang mga marahay na bagay para saindo, mga bagay manongod sa saindong kaligtasan. 10 An Dios masuripot. Dai niya malilingawan an mga ginibo nindo asin an pagkamoot na ipinahiling nindo sa mga kapwa Cristiano huli saiya, dangan padagos nindo pang ginigibo. 11 Minamawot nyamo na ipadagos kan lambang saro saindo an dati niyang pagmaigot sagkod sa kataposan, tanganing makamtan nindo an mga bagay na saindong pinaglalaom. 12 Habo mi kamong magin hugakon, kundi arogon nindo idtong mga nagmamana kan mga ipinanuga nin Dios huli ta sinda nagtutubod asin mga matinios. 13 Kan manuga an Dios ki Abraham, nagsumpa siya sa sadiri niyang ngaran huli ta mayo nin mas mapangyari pa ki sa saiya na pwede niyang masumpaan. 14 Nagsabi siya, “Nanunuga ako saimo na bebendisyonan taka asin papadakulon ko an kapagarakian mo.” 15 Nagmatinios si Abraham, kaya nakamtan niya an panuga nin Dios saiya. 16 Totoo na kun minasumpa an tawo, ginagamit niya an ngaran nin sarong mas dakula ki sa saiya, asin an sumpang iyan an minatapos kan gabos na diskutiran. 17 Inibahan nin Dios nin sumpa an saiyang panuga, huli ta boot niyang ipahiling nin malinaw sa mga maako kan pamana na ipinanuga sainda, na andam siyang mag-otob nanggad kan panugang iyan. 18 Kaya an sumpa saka an panuga iyo an duwang bagay na dai maliliwat, asin dapit kaini an Dios dai nanggad magpuputik. Kaya kita na nakakua saiya nin pailihan, minakosog an boot na magsarig sa paglaom na itinao niya sato. 19 Sa paglaom na ini, igwa kita nin masarig asin makosog na angkla kan satong buhay; paglaom na minalagbas sa kurtina kan templo sagkod sa kabanal-banaleng lugar. 20 Huli sato linaog ni Jesus an kabanal-banaleng lugar sa pangenot sato, asin siya nagin halangkaw na padi sagkod pa man, sosog sa orden ni Melkisedek.
1 Ini si Melkisedek hade kan Salem asin padi kan Kahorohalangkaweng Dios. Kan papuli na si Abraham pakatapos na madaog niya sa ralaban an apat na hade, sinabat siya ni Melkisedek dangan benendisyonan. 2 Tinawan siya ni Abraham nin himoloan kan gabos niyang nakua sa pakilaban. (An enot na kahulogan kan ngaran na Melkisedek, “Hade nin Katanosan”; asin huli ta hade siya kan Salem, an ikaduwang kahulogan kan ngaran niya, “Hade nin Katoninongan.”) 3 Dai aram kun siisay an saiyang ama o ina o ginikanan. Dai nakatala an saiyang pagkamundag ni an saiyang pagkagadan. Kaya kaagid siya kan Aki nin Dios; padi siya sagkod lamang. 4 Hilinga kun gurano kadakula si Melkisedek! An ginikanan tang si Abraham nagtao saiya nin himoloan kan gabos na sinamsam ni Abraham sa ralaban. 5 An mga padi na kapagarakian ni Levi, pinagbobotan kan Katogonan na magkolekta nin himoloan sa mga Israelita, maski an mga kahimanwa nindang ini gikan man ki Abraham. 6 Si Melkisedek bakong gikan ki Levi, alagad tinawan siya nin himoloan ni Abraham. Benendisyonan niya an tawong ini na nag-ako kan mga panuga nin Dios. 7 Daing duwa-duwa na an nagbebendisyon mas dakula ki sa benebendisyonan. 8 An mga pading nag-aako nin himoloan, mga tawong may kagadanan, alagad si Melkisedek na nag-ako man nin himoloan, mayong kagadanan, siring sa sinasabi sa kasuratan. 9 Kaya masasabi man na, kan magbayad si Abraham nin himoloan, si Levi nagbayad man (na an mga kapagarakian niya iyo an nag-aako kan himoloan). 10 Huli ta si Levi dai pa kaidto namundag; idtoon pa siya sa habayan ni Abraham kan sabaton ini ni Melkisedek. 11 Kun an kapanoan kan Katogonan nakamtan sa paagi kan pagkapadi ni Levi (huli ta sa lindong kaini, inako kan mga Israelita an Katogonan), tano ta kaipuhan pa an sarong padi na gikan sa orden ni Melkisedek embes na sarong padi na gikan sa orden ni Aaron? 12 Kun liniliwat an pagkapadi, kaipuhan na liwaton man an katogonan. 13 An satong Kagurangnan, na iyo an pinapanongdan kan mga sinasabing ini, gikan sa ibang tribu, asin dai nin siisay man sa saiyang tribu an nagin padi. 14 Aram nang gayo na gikan siya sa tribu ni Juda; dai lamang nasambit ni Moises an tribung ini kan magtaram siya dapit sa mga padi. 15 An bagay na ini nagin mas malinaw kan mag-abot an sarong padi na arog ki Melkisedek. 16 Dai siya nagin padi huli sa pagsusundon nin tawo kundi huli sa kapangyarihan nin buhay na mayo nin kataposan. 17 Huli ta sinasabi sa kasuratan, “Ika padi sagkod lamang, sosog sa orden ni Melkisedek.” 18 Kaya an daan na pagsusundon hinale na, huli ta iyan maluya asin mayong pakinabang; 19 huli ta an Katogonan ni Moises mayong natawan nin kapanoan, alagad tinawan kita ngunyan nin mas marahay na paglaom, na iyo an minadara sato harani sa Dios. 20 Laen pa kaiyan, igwa pa nin sumpa an Dios. An iba nagin mga padi na mayo nin siring na sumpa. 21 Alagad si Jesus nagin padi huli sa sarong sumpa kan magsabi an Dios saiya, “An Kagurangnan nagsumpa asin dai niya ini babaweon: ‘Ika padi sagkod pa man.’” 22 Huli kaini si Jesus nagin sangra nin sarong tipan na mas marahay ki kan enot. 23 Igwa nin saro pang kalaenan: dakul an nagin padi dahel ta nagagadan sinda asin dai nakakapadagos kan saindang trabaho. 24 Alagad huli ta si Jesus nabubuhay sagkod lamang, an saiyang pagkapadi yaon saiya sagkod pa man. 25 Ngunyan asin sa gabos na oras, ikakaligtas niya an mga minadolok sa Dios sa paagi niya, huli ta nabubuhay siya sagkod lamang tanganing makimaherak sa Dios para sainda. 26 Kaya si Jesus iyo an Halangkaw na Padi na makakasimbag kan satong mga pangangaipo. Banal siya, mayo nin digta o karatan; dai kabilang sa mga parakasala, ilinangkaw siya sa itaas pa kan kalangitan. 27 Bako siyang arog kan ibang mga halangkaw na padi na kaipuhan pang magdolot nin atang aroaldaw: enot para sa sadiri nindang kasalan, dangan para sa kasalan nin mga tawo; mantang si Jesus sarong beses sanang nag-atang para sa gabos—iyan kan idolot niya an sadiri niyang buhay. 28 An pinipili kan Katogonan ni Moises na magin halangkaw na padi iyo an mga tawong igwa nin kaluyahan, alagad an panuga na sinumpaan nin Dios, na nangyari pakatapos niyang itao an Katogonan, iyo an nagpili sa Aki na ginibong banal sagkod lamang.
1 An bilog na kahulogan kan samong pinagtataram iyo ini: igwa kita nin arog kaiyan na Halangkaw na Padi, na nagtutukaw sa too kan trono kan Hade sa langit. 2 Naglilingkod siya bilang Halangkaw na Padi duman sa Kabanal-banaleng Lugar, na an boot sabihon, sa tunay na tabernakulo na pinatindog kan Kagurangnan, bakong kan mga tawo. 3 An katongdan kan lambang halangkaw na padi iyo an pagdolot nin mga regalo saka mga atang na hayop sa Dios, kaya an satong Halangkaw na Padi dapat man na magkaigwa nin ikakadolot. 4 Ngunyan, kun yaon pa kuta siya digdi sa daga, dai nanggad siya pwedeng magin padi, huli ta igwa digdi nin mga padi na nagdodolot nin mga regalo sosog sa Katogonan. 5 Alagad an gibo kan mga pading ini kaagid sana asin anino kan nasa langit. Arog man kaiyan si Moises. Kan gigibohon na niya an tolda, sinabihan siya nin Dios, “Sunodon mo nanggad an plano na ipinahiling ko saimo sa bukid.” 6 Alagad an paglingkod na itinao ki Jesus mas marahay ki sa itinao sainda. Siring man, an bagong tipan nin Dios, na si Jesus an tagapagultanan, mas marahay huli ta hinaman iyan sosog sa mas marahay pang mga panuga. 7 Kun mayo nin kakulangan an enot na tipan, dai na kutana kaipuhan an ikaduwang tipan. 8 Alagad nakakua nin sala an Dios sa saiyang banwaan kan siya magsabi: “Nagdadangadang an mga aldaw, an sabi kan Kagurangnan, na makikipagtipan ako sa banwaan nin Israel, asin sa banwaan nin Juda. 9 Bako iyan arog kan tipan na ginibo ko sa saindang mga ginikanan kan aldaw na kabiton ko sinda paluwas sa daga nin Egipto. Dai sinda nagin maimbod sa tipan na ginibo ko sainda, kaya pinabayaan ko sinda. 10 Ngunyan, ini an gigibohon kong tipan sa banwaan nin Israel, pakalihis kan mga aldaw na idto, an sabi nin Kagurangnan: Ibubugtak ko an sakong mga katogonan sa saindang mga isip, isusurat ko an mga iyan sa saindang mga puso. Ako magigin Dios ninda; sinda an magigin banwaan ko. 11 Dai nin siisay man sainda na magtutukdo sa saindang kapwa, o kaipuhan magtaram pa sa saiyang tugang, ‘Midbidon mo an Kagurangnan.’ Huli ta sinda gabos makakamidbid sako, magpoon sa pinakasadit sainda sagkod sa pinakadakula. 12 Papatawadon ko an saindang mga kasalan; lilingawan ko an saindang mga karatan.” 13 Kan magtaram an Dios dapit sa bagong tipan, ginibo niyang daan an enot na tipan; an anoman na nagdadaan asin nawawaraan nin halaga, madali nang mapara.
1 An enot na tipan igwang mga pagsusundon sa pagsamba, asin igwa nin sarong santwaryo na gibo nin tawo. 2 Pinatindog an tolda na may duwang kabtang, an enot na kabtang kaiyan inapod Banal na Lugar na iyo an namumugtakan kan kandelero, asin kan lamesa kaiba an mga tinapay na idinolot sa Dios. 3 Nasa likod kan ikaduwang kurtina an ikaduwang kabtang na inapod Kabanal-banaleng Lugar. 4 Nasa laog kaini an bulawan na altar na pinagtututongan kan insenso, saka yaon man digdi an Kaban nin Tipan na napapatos nin bulawan. Sa laog kan kaban igwa nin dulay na bulawan na namumugtakan kan manna; yaon man an nagdahon na sugkod ni Aaron saka an duwang gapo na nasusuratan kan mga togon. 5 Sa ibabaw kan kaban iyo an mga kerubin, na nagpapamidbid na yaon duman an Dios. Unat an mga pakpak ninda na nakatahob sa takop. Alagad bako ngunyan an panahon sa pagpaliwanag kan mga bagay na ini. 6 Arog kaiyan an pagkakahusay kan mga bagay na nasambit. Aroaldaw, an mga padi minalaog sa enot na kabtang kan tolda sa pag-otob kan saindang mga katongdan. 7 Alagad duman sa ikaduwang kabtang, an Halangkaw na Padi sana an nakakalaog, sarong beses sa taon. Minadara siya sa laog nin dugo kan hayop na idinodolot niya sa Dios para sa sadiri niyang mga kasalan asin para sa kasalan kan mga tawo, kasalan na nagibo ninda alagad dai aram na kasalan palan. 8 Kaya maliwanag na itinutukdo sato kan Espiritu Santo na an agihan pasiring sa Kabanal-banaleng Lugar dai pa nabubuksan mantang yaon pa an enot na kabtang kan tolda. 9 Ini gabos sarong tanda na ipinapanongod sa panahon ngunyan. An boot sabihon, an mga regalo saka mga atang na idinodolot sa Dios dai nakakapalinig sa konsyensya kan nagsasamba saiya. 10 An gibo nindang iyan manonongod sana sa kakanon, inomon, saka manlaen-laen na rito nin paglinig, na gabos sana para sa hawak asin mahalaga sana sagkod na dai pa ibinubugtak nin Dios an sarong bagong sistema. 11 Alagad nagdigdi na si Cristo bilang Halangkaw na Padi kan marahay na mga bagay na nagdatong na. An tolda na pinaglilingkodan niya mas kadakula saka mas marahay; iyan bakong gibo nin tawo, na an boot sabihon, mayo digdi sa kinaban. 12 Kan si Cristo maglaog nin saro sanang beses duman sa Kabanal-banaleng Lugar sa tolda, bakong dugo nin kanding o baka an idinolot niyang atang, kundi an sadiri niyang dugo nganing makamtan an kaligtasan na daing kataposan para sato. 13 Kun an pagwirik kan dugo nin kanding, toro saka abo nin tinutong na ogbon na baka nakakalinig sa mga tawong maati, 14 orog pang nakakalinig an dugo ni Cristo, na huli sa daing kataposan na Espiritu, nagdolot kan saiyang buhay bilang daing digtang atang sa Dios, sa paglinig kan satuyang konsyensya sa mga gibong mayo nin halaga tanganing makapaglingkod kita sa Dios na buhay. 15 Kaya si Cristo iyo an tagapagultanan nin bagong tipan, tanganing an mga inapod nin Dios mag-ako nin mayong kataposan na pamana na ipinanuga nin Dios. Nangyayari ini huli kan pagkagadan ni Cristo na nagtubos sa mga tawo kan mga kasalan na naginibo ninda sa irarom kan enot na tipan. 16 Kun igwang testamento, dapat patunayan na an tawong naggibo kaiyan nagadan na. 17 Huli ta an testamento mayong halaga mantang an tawong naggibo kaiyan buhay pa; may halaga sana iyan kun siya gadan na. 18 Kaya, maski an enot na tipan nagkahalaga sana huli ta igwa nin dugo. 19 Ipinahayag ngona ni Moises sa mga tawo an mga pagboot kan Katogonan. Pakatapos, nagkua siya nin dugo kan mga toro saka mga kanding, sinalakan niya iyan nin tubig dangan winirikan an libro kan Katogonan patin an gabos na tawo sa paagi kan paggamit nin telang lana saka sarong sanga nin isopo. 20 Dangan nagsabi siya, “Iyo ini an dugo kan tipan na ipinapakuyog saindo nin Dios.” 21 Siring man, winirikan ni Moises kan dugo an tolda sagkod an gabos na kagamitan sa pagsamba. 22 Sosog sa Katogonan, haros gabos na bagay nalilinigan kan dugo; kun mayong dugong pinapabulos, mayo man nin kapatawadan nin mga kasalan. 23 Kaya an mga bagay na ini kaipuhan sa paglinig kan mga bagay na kaagid sana kan nasa langit; alagad an mga langitnon na bagay nangangaipo nin mas marahay na mga atang ki kan mga ini. 24 Dai naglaog si Cristo sa Santwaryo na gibo sana kan tawo asin kaagid sana kan tunay na santwaryo; naglaog siya sa langit mismo, saen nakikiatubang siya sa Dios para sato. 25 An Halangkaw na Padi minalaog sa Kabanal-banaleng Lugar taon-taon na may darang dugo nin hayop. Alagad dai naglaog si Cristo tanganing iatang an sadiri niya nin dakul na beses. 26 Ta kun arog kaiyan, dakul na beses man kutana siyang nagtios poon na lalangon an kinaban. Alagad sarong beses sana nanggad siyang nagpahiling ngunyan na madali nang umabot an kataposan kan panahon, tanganing paraon an mga kasalan sa paagi kan pag-atang kan sadiri niya. 27 Itinalaan na sarong beses sana magadan an lambang tawo, dangan an paghukom. 28 Siring man si Cristo inatang saro sanang beses para sa paghale kan mga kasalan kan dakul na tawo. Maabot siya giraray, bako nang sa paghale kan kasalan, kundi sa pagligtas kan mga naghahalat saiya.
1 An Katogonan anino sana kan mga marahay na bagay na maabot, bakong an tunay na bagay. Kaya an Katogonan dai makakapabanal sa mga tawong nagdodolok sa Dios sa paagi kan mga atang na idinodolot taon-taon. 2 Kun an mga tawong nagsasamba sa Dios talagang nalinigan na kan saindang mga kasalan, dai na kutana ninda namamatean an gabat kan kasalan, saka dai na kutana kaipuhan magdolot pa nin atang. 3 An nangyari logod, an mga atang na iyan pa an nagpapagiromdom taon-taon sa mga tawo kan saindang mga kasalan. 4 Huli ta an dugo kan mga toro saka mga kanding dai nanggad makakapara kan mga kasalan. 5 Kaya kan si Cristo magdigdi sa kinaban, nagsabi siya sa Dios, “Mga sakripisyo saka atang dai mo minamawot alagad inandam mo an sarong hawak para sako. 6 Dai mo nawilihan an tinutong na atang, ni an mga dolot para sa mga kasalan. 7 Kaya nagsabi ako, ‘Uya ako, O Dios, tanganing mag-otob kan saimong kabotan, siring sa nasusurat dapit sako sa libro kan Katogonan.’” 8 Enot nagsabi si Cristo, “Habo ka asin dai mo ikinakaogma an mga sakripisyo saka mga dolot, o an mga tinutong na atang asin an mga dolot para sa mga kasalan.” Sinabi niya ini maski an mga sakripisyo idinolot sosog sa Katogonan. 9 Dangan nagsabi siya, “Uya ako, O Dios, tanganing mag-otob kan saimong kabotan.” Kaya hinale nin Dios an gabos na daan na atang saka isinalihid an atang ni Cristo. 10 Huli kan kabotan na iyan, nalinigan kita kan satong mga kasalan kan idolot ni Cristo an sadiri niyang hawak makasarong beses para sa gabos na panahon. 11 An lambang padi naglilingkod aroaldaw dangan nagdodolot kan parehong sakripisyo sa dakul na beses. Alagad an mga sakripisyong ini dai nanggad makakapara kan mga kasalan. 12 Alagad si Cristo nagdolot para sa mga kasalan nin saro sanang sakripisyo na nagdadanay sagkod lamang. Pakatapos, nagtukaw siya sa too nin Dios. 13 Duman naghahalat siya sagkod na an saiyang mga kaiwal gibohon nin Dios na tungtongan kan saiyang mga bitis. 14 Sa paagi nin saro sanang atang, ginibo niyang banal sagkod lamang an mga nalinigan niya. 15 An Espiritu Santo nagpapatotoo man sato dapit kaini. Enot, nagsabi siya, 16 ”Ini an tipan na gigibohon ko sainda pakatapos kan mga aldaw na idto, an sabi nin Kagurangnan: Ibubugtak ko an sakong mga katogonan sa saindang mga puso, isusurat ko an mga iyan sa saindang mga isip.” 17 Dangan nagsabi pa siya, “Lilingawan ko na nanggad an saindang mga kasalan asin an maraot nindang mga gibo.” 18 Kaya kan an mga kasalan ipatawad na, dai na kaipuhan an mga dolot sa paghale kan mga kasalan. 19 Kun siring, mga tugang, may pagsarig kitang maglaog sa Kabanal-banaleng Lugar huli sa dugo ni Jesus. 20 Binuksan niya para sato an sarong bago saka buhay na dalan na naglagbas sa kurtina—boot sabihon, naglagbas sa saiyang hawak. 21 Igwa kita nin dakulang padi na namamahala kan harong nin Dios. 22 Kaya magdolok kita sa Dios nin tudok sa puso asin may masarig na pagtubod. Dumolok kita saiya na may malinig na konsyensya huli ta lininig na an satong mga puso saka nahugasan na nin malinig na tubig an satong mga hawak. 23 Magdanay kitang masarig sa paglaom na ipinapahayag ta, huli ta mapapaniwalaan nyato an Dios na maotob kan saiyang panuga. 24 Dapat hanapon nyato an paagi kun paano ta madara an satong kapwa sa pagkaminorootan saka sa paggibo nin marahay. 25 Dai nyato pagpabayaan an satong mga pagtiripon, arog kan danay na ginigibo kan nagkapira. Kundi pakosogon ta an boot kan lambang saro, orog na ta aram nyatong harani na an Aldaw kan pag-abot nin Kagurangnan. 26 Huli ta kun padagos kita sa tuyong pagkakasala pakatapos na mamidbidan ta an katotoohan, mayo na nin anoman na sakripisyo na makakahale kan satong mga kasalan. 27 Kaya an dapat na sana nyatong gibohon iyo an maghalat sa takot kan paghukom saka kan naglalaad na kalayo na matunaw kan mga nagtutumang sa Dios! 28 An siisay man na naglapas kan Katogonan ni Moises ginagadan na daing herak, sa patotoo nin duwa o tolong saksi. 29 Kun siring, ano an mangyayari sa tawong nag-olog-olog kan Aki nin Dios, saka nagbasang-basang kan dugo kan tipan nin Dios na naglinig saiya, patin nag-insulto kan Espiritu nin biyaya? Isip-isipa kun gurano kagabat an padusa na itatao saiya! 30 Huli ta midbid nyato an nagsabi, “Ako an mabalos, ako an mabayad.” Nagsabi pa siya, “Huhukoman nin Kagurangnan an saiyang banwaan.” 31 Makangingirhat an padusa nin Dios na buhay sa mga tawong naggigibo nin siring! 32 Giromdoma an nangyari saindo kan maliwanagan kamo kan ilaw nin Dios—dai kamo nadaog maski kadakul kan tinios nindo. 33 May mga panahon na pinag-olog-olog saka pinasakitan kamo nin hayag; may panahon man na kadamay kamo kaidtong pinasakitan nin siring kaini. 34 Dinamayan nindo an mga bilanggo, saka maogmang tinios nindo an pagkawara kan saindong mga pagsadiri kan agawon iyan saindo, huli ta aram nindo na igwa kamo nin mas marahay na pagsadiri, na magdadanay sagkod lamang. 35 Kaya dai kamo mawaraan nin kosog nin boot huli ta may katimbang ining dakulang balos. 36 Kaipuhan na magin matinios kamo tanganing magibo nindo an kabotan nin Dios; asin maako nindo an saiyang mga panuga. 37 Huli ta nasasabi sa kasuratan, “Dikit na sanang panahon, siya na madigdi maabot na; dai siya mag-aabala. 38 An tawong matanos, mabubuhay sa pagtubod; alagad kun sumibog siya, dai ko siya ikakaogma.” 39 Alagad bako kita kabilang sa mga tawong minasibog dangan nawawara, kundi kabilang sa mga tawong nagtutubod asin huli kaiyan makakaligtas.
1 An pagtubod iyo an patotoo kan mga bagay na pinaglalaom; an masarig na paniwala sa mga bagay na dai nahihiling. 2 Inako nin Dios an mga tawo kaidtong panahon huli kan saindang pagtubod. 3 Huli sa pagtubod nasasabotan ta na an kinaban linalang kan tataramon nin Dios, kaya an anoman na nahihiling gikan sa dai nahihiling. 4 Huli sa pagtubod, nagdolot si Abel sa Dios nin mas marahay na atang ki sa atang ni Cain. Huli kan pagtubod ni Abel, inako siya nin Dios bilang matanos; bilang patotoo kaiyan, inako nin Dios an saiyang mga dolot. Gadan na si Abel, alagad huli kan saiyang pagtubod nagtataram pa siya. 5 Huli sa pagtubod, dai nagadan si Enoc, kundi isinakat sa langit asin dai nakua nin siisay man, huli ta kinua siya nin Dios. An kasuratan nagsasabi na bago isinakat sa langit si Enoc, napaogma niya an Dios. 6 Alagad an siisay man na mayo nin pagtubod, dai makakapaogma sa Dios. Huli ta an siisay man na minadolok sa Dios dapat magtubod na igwa nin Dios na nagtatao nin marahay na balos sa mga naghahanap saiya. 7 Huli sa pagtubod, dinangog ni Noe an mga patanid nin Dios dapit sa mga bagay na mangyayari asin dai pa niya nahihiling. Kinuyog niya an Dios, saka naggibo siya nin arka na maligtas saiya asin kan bilog niyang pamilya. Huli kaini, hinatolan an kinaban asin nagin paramana siya kan katanosan na bunga kan pagtubod. 8 Huli sa pagtubod, nagkuyog si Abraham kan apodon siya nin Dios; nagduman siya sa daga na ipinanuga nin Dios saiya bilang pamana. Binayaan niya an sadiri niyang daga maski dai niya aram kun saen siya maduman. 9 Huli sa pagtubod, nag-erok siya bilang sarong dayuhan sa daga na ipinanuga saiya nin Dios. Nag-erok siya sa mga tolda arog ki Isaac asin ki Jacob, na nag-ako man kan parehong panuga nin Dios. 10 Huli ta mawot niya an syudad na igwa nin mga pundasyon, na an kagtugdok asin kaggibo iyo an Dios. 11 Huli sa pagtubod ni Abraham, nangidam si Sara maski gurang na ini nin marahay. Nanarig si Abraham na ootobon nin Dios an saiyang panuga. 12 Maski haros magagadan na sa kagurangan si Abraham, siya an ginikanan kan mga kapagarakian na arog kadakul kan mga bitoon sa kalangitan saka kan dai mabilang na baybay sa tampi kan dagat. 13 Sinda gabos nagadan na may pagtubod. Dai ninda inako an ipinanuga nin Dios, alagad natanaw ninda idto sa harayo na ikinaogma ninda. Inako ninda na mga dayuhan sinda asin mga destyero sa kinaban. 14 An mga tawong arog kaini an pagtaram, malinaw na nagpapahayag na sinda naghahanap kan sadiri nindang lugar. 15 Dai ninda giniromdom an lugar na saindang hinalean; kun giniromdom ninda iyan, nakabalik kutana sinda duman. 16 Alagad mawot ninda an sarong mas marahay na lugar, an lugar na langitnon. Kaya an Dios dai nasosopog na apodon siyang Dios ninda, huli ta nag-andam siya nin syudad para sainda. 17 Huli sa pagtubod, idinolot ni Abraham an saiyang aking si Isaac bilang atang, kan baloon siya nin Dios. Maski siya an pinanugaan nin Dios, andam si Abraham na iatang an bugtong niyang aki. 18 Ini an sinabi nin Dios saiya, “Magkakaigwa ka nin kapagarakian sa paagi ni Isaac.” 19 Aram ni Abraham na an Dios igwa nin kapangyarihan na magbuhay liwat kan mga gadan; kaya pwedeng masabi na garong inako liwat ni Abraham si Isaac hale sa pagkagadan. 20 Huli sa pagtubod, nanuga si Isaac nin mga bendisyon ki Jacob asin ki Esau para sa maabot na panahon. 21 Huli sa pagtubod, benendisyonan ni Jacob, kan naghihingagdan na siya, an duwang aking lalaki ni Jose; naghungko siya sa saiyang sugkod saka nagsamba sa Dios. 22 Huli sa pagtubod, nagtaram si Jose, kan madali na siyang magadan, na mahale sa Egipto an mga Israelita. Nagtogon siya kun ano an dapat gibohon sa saiyang mga tolang. 23 Huli sa pagtubod, tinago si Moises kan saiyang mga magurang sa laog nin tolong bulan poon kan siya mamundag. Nahiling ninda na siya sarong magayon na aki; dai sinda natakot na maglapas kan pagboot kan hade. 24 Huli sa pagtubod, nagsayuma si Moises kan siya dakula na, na pag-apodon siyang aki kan aking babae kan hade. 25 Pinagmarahay pa niyang magtios sa kaibahan kan banwaan nin Dios ki kan mag-ogma sa kasalan sa dikit na panahon. 26 Aram niya na an pagtios nin pag-olog-olog para ki Cristo mas mahalaga ki kan gabos na kayamanan sa Egipto, huli ta pinaglalaom niya an balos sa maabot na panahon. 27 Huli sa pagtubod, naghale si Moises sa Egipto na dai natakot sa kaanggotan kan hade; nagpadagos siya sa saiyang paglakaw na garo nakakahiling sa Dios na dai nahihiling. 28 Huli sa pagtubod, sinelebrar niya an enot na Paskwa, saka ipinagboot niyang iwirik an dugo sa mga pintoan, tanganing dai gadanon kan Paragadan an matuang mga aking lalaki kan mga Israelita. 29 Huli sa pagtubod, an mga Israelita nakabalyo sa Dagat na Pula na garo sa dagang mamara; alagad kan an mga taga Egipto magbaralyo man, nagkaralamos sinda. 30 Huli sa pagtubod, narumpag an mga kudal sa palibot kan Jerico, pakatapos na liboton iyan kan mga Israelita sa laog nin pitong aldaw. 31 Huli sa pagtubod, si Rahab, an maraot na babae, dai nagadan kaiba kan mga dai nagkuyog sa Dios, huli ta pinadagos niya sa saiyang harong siring sa mga katood an mga espiyang Israelita. 32 Ano pa an sasabihon ko? Kulang an sakong panahon sa pagsaysay dapit ki Gideon, ki Barac, ki Samson, ki Jefte, ki David, ki Samuel saka dapit sa mga propeta. 33 Huli sa pagtubod sinakop ninda an mga kahadean, ginibo an matanos asin inako an ipinanuga nin Dios. Tinakpan ninda an ngoso kan mga leon; 34 sinigbo ninda an naglalaad na kalayo, patin nadulagan ninda an kagadanan sa espada. Mga maluya sinda, alagad nagin mga makosog; mapangyari sinda sa ralaban saka nadaog ninda an mga hukbo kan mga dayuhan. 35 Huli sa pagtubod, nagbalik sa mga babae an saindang mga kadugo na gadan na dangan binuhay liwat. An iba nagadan sa pasakit; nagsayuma sindang magin talingkas tanganing mabuhay liwat sinda sa mas marahay na buhay. 36 May pinagtuya-tuya saka pinaghampak; may ginapos asin binilanggo. 37 Ginapo sinda, binaak nin lagadi an saindang hawak, o ginadan sa espada. May naglagaw-lagaw na nakagubing kan anit nin karnero saka kanding—dukha, pinasakitan, saka inapi. 38 An kinaban bakong maninigo para sainda. Siring sa mga dayuhan, nakalakop sinda sa mga desyerto sagkod sa kabubuldan. Nag-erok sinda sa mga lungib asin sa mga kalot. 39 Sinda gabos, maski nagpatotoo kan saindang pagtubod, dai nag-ako kan ipinanuga nin Dios, 40 huli ta an Dios igwa nin mas marahay na plano para sato, na kun bakong sa kaibahan ta, dai sinda magkakaigwa nin kapanoan.
1 Kaya huli ta napapalibotan kita nin kadakul na saksi, haleon ta na an gabos na bagay na nakakaolang, saka an kasalan na nakakapurupot sato, dangan padagos tang dalaganon na daing ontok an ipinapadalagan sato. 2 Danay na hilingon ta si Jesus, na iyo an sinasarigan kan satong pagtubod poon sa kapinonan sagkod sa kataposan. Tinios niya an krus asin dai pinahalagahan an kasosopgan kaiyan huli kan kaogmahan na naghahalat saiya; ngunyan nagtutukaw siya sa too kan trono nin Dios. 3 Horop-horopa kun paano niya natios an makuring kaanggotan kan mga tawong parakasala, tanganing dai kamo mapagal o magluya an saindong boot. 4 Huli ta sa saindong pakilaban sa kasalan, dai pa kamo nakilaban sagkod na bumulos an saindong dugo. 5 Nalingawan na daw nindo an mga pagsadol nin Dios saindo bilang mga aki niya? “Aki ko, dai mo pagbasang-basangon an pagdisiplina saimo nin Kagurangnan, ni magluya an saimong boot kun pinapadusahan ka niya. 6 Huli ta dinidisiplina nin Kagurangnan an namomotan niya, pinapakol an siisay man na inaako niya bilang aki.” 7 Tagalan nindo an anoman na kasakitan bilang disiplina nin sarong ama, huli ta ibinibilang kamo nin Dios na mga aki niya. May aki daw na dai dinidisiplina kan saiyang ama? 8 Kun dai niya kamo dinidisiplina siring kan saiyang pagdisiplina sa gabos niyang aki, bako kamong tunay na aki niya, kundi mga aki kamo sa luwas. 9 Dinidisiplina kita kan satong mga ama sa daga kaya ginagalangan ta sinda. Ano pa daw kun kita magpasakop sa Ama na yaon sa langit ngani kitang mabuhay! 10 Dinisiplina kita kan satong mga ama sa daga sa halipot na panahon, siring sa pagmarahayon ninda; alagad an Dios minagibo kaiyan para sa satong karahayan, tanganing magkaigwa kita nin kahirasan sa saiyang kabanalan. 11 Kun kita pinapadusahan, makulog iyan para sa sato saka ikinakamondo ta iyan; alagad ngapit, idtong nagpakanood huli sa siring na panuga, magkakamit nin katoninongan, bunga kan matanos na pamumuhay. 12 Kaya iitaas nindo an mga maluya nindong kamot asin pakosogon an mga pinanluluya nindong mga tuhod. 13 Maglakaw kamo sa tanos na dalan, tanganing dai mag-orog an pagkapilay, kundi maomayan. 14 Hingowahon nindong magka-igwa nin katoninongan sa kaibahan kan gabos; mamuhay kamong banal, huli ta kun mayo kaiyan, mayo nin siisay man na makakahiling sa Kagurangnan. 15 Hingowahon nindo na mayo nin siisay man na magtalikod sa biyaya nin Dios; mayo nin siisay man saindo na magin siring sa sarong mapait na tanom na minatalubo saka ginigikanan nin karibokan asin nakakadigta sa dakul. 16 Hingowahon nanggad nindo na mayo nin siisay man na magin marigsok o mayong paggalang sa mga bagay na espiritwal, arog ki Esau na nagpabakal kan saiyang deretso bilang panganay huli sana sa sarong pagkakan. 17 Aram nindo na dai nahaloy, hinagad niya an bendisyon kan saiyang ama, alagad sinayumahan siya, huli ta maski nagparatangis siya, dai na mababago an ginibo niya. 18 Arog kan mga Israelita, dai kamo nagdolok sa sarong bulod na nadudutaan—sa Bukid nin Sinai na may naglalaad na kalayo, may kadikloman, may dampog, may bagyo, 19 may tanog nin trompeta, saka may sarong tingog. Kan madangog kan mga tawo an tingog, nakimaherak sindang dai na padangogon kaiyan, 20 huli ta dai ninda matagalan an pagboot na an sabi, “Maski hayop pa an makatungtong sa bukid na ini dapat gapoon sagkod na magadan.” 21 Makatatakot an saindang natatanaw, mala ta si Moises nagsabi, “Tinatakigan ako sa takot.” 22 Kundi nagdolok kamo sa Bukid nin Sion asin sa syudad kan buhay na Dios, an langitnon na Jerusalem, na may dai mabilang na mga anghel na maogmang nagtitiripon. 23 Nagdolok kamo sa katiriponan kan mga panganay nin Dios na an mga ngaran nasusurat sa langit. Nagdolok kamo sa Dios, na iyo an hukom kan gabos na tawo; nagdolok man kamo sa mga espiritu kan mga matanos na tawong nagin banal. 24 Nagdolok kamo ki Jesus na iyo an tagapagultanan kan bagong tipan, asin sa iwinirik na dugo na igwang mas marahay na mga panuga ki sa panuga kan dugo ni Abel. 25 Mag-ingat kamo na dai nindo ipagsikwal an nagtataram saindo. Kun dai nakadulag an mga dai nagdangog sa mga patanid nin Dios kan magtaram siya sa paagi ni Moises, kita pa daw an makadulag kun isikwal ta an nagpapatanid sato hale sa langit? 26 An saiyang tingog nakayugyog kan daga kaidto, alagad ngunyan nanunuga siya, “Sarong beses ko pang yuyugyogon bako sana an daga kundi pati an langit.” 27 An tataramon na “sarong beses pa” maliwanag na nagpapahayag na an gabos na linalang yuyugyogon, dangan hahaleon an mga nayogyog, tanganing an mga bagay na dai pwedeng mayugyog iyo an mawalat. 28 Kaya magpasalamat kita, huli ta inako ta an kahadean na dai pwedeng mayugyog. Omawon asin sambahon ta an Dios sa paaging ikinakaogma niya, may kabanalan saka paggalang, 29 huli ta an satong Dios garo kalayong nanghahalon.
1 Magdanay kamo sa pagkaminorootan siring sa magturugang. 2 Padagoson nindo sa saindong harong an mga dayuhan, huli ta an ibang naggibo kaiyan, nakapadagos nin mga anghel na dai ninda aram. 3 Giromdomon nindo an mga bilanggo, na garo baga kaiba kamo ninda sa bilanggoan. Giromdomon nindo an mga pinapasakitan, na garo baga kamo man sana an pinapasakitan. 4 An matrimonyo dapat galangan nin gabos, saka dai nindo pagdigtaan an saindong pagkainagoman; huli ta huhukoman nin Dios an mga marigsok saka mga parasambay. 5 Maglikay kamo sa pagkamoot sa kwarta; makontento kamo kan nasa saindo, huli ta an Dios nagtaram, “Dai taka nanggad tatalikodan; dai taka nanggad pababayaan.” 6 Kaya makosog an boot na makakapagsabi kita, “Tatabangan ako kan Kagurangnan; dai ako matatakot. Ano an magigibo nin tawo tumang sako?” 7 Giromdoma an mga lider nindo kaidto na naghulit saindo kan tataramon nin Dios. Giromdoma nindo an saindang nagin buhay saka pagkagadan; arogon nindo an saindang pagtubod. 8 Si Jesu-Cristo iyo man giraray; kaidto, ngunyan asin sagkod pa man. 9 Dai kamo magpadagka sa laen saka bakong midbid na mga katukdoan. Mas marahay na an satong mga puso mapakosog kan biyaya nin Dios, bakong sa pagkuyog kan mga pagsusundon dapit sa mga kakanon na dai lamang nakakatabang sa mga nagkukuyog kaiyan. 10 An mga pading naglilingkod sa lugar na pagsasambahan mayo nin deretso na magkakan kan atang sa satong altar. 11 An dugo kan mga hayop dinadara kan Halangkaw na Padi sa Kabanal-banaleng Lugar bilang atang para sa mga kasalan, alagad an mga hawak kaini tinututong sa luwas kan kampo. 12 Iyan an dahelan kun tadaw ta nagadan si Jesus sa luwas kan syudad tanganing malinigan an mga tawo kan kasalan sa paagi kan saiyang dugo. 13 Kaya magduman kita sa luwas kan kampo saka makidamay kita sa saiyang kasosopgan. 14 Huli ta digdi sa daga mayo kita nin nagdadanay na syudad, kundi hinahanap ta an syudad na maabot. 15 Kaya danay kitang magdolot nin atang nin pag-omaw sa Dios huli ki Jesus, pag-omaw na nagpapahayag kan satong pagmidbid sa saiya bilang Kagurangnan. 16 Dai kamo malingaw sa paggibo nin karahayan asin sa pagpatarabang-tabang, huli ta iyo ini an mga sakripisyo na nakakapaogma sa Dios. 17 Kuyogon nindo an saindong mga lider saka sunodon nindo an saindang mga pagboot. Dai sinda nag-oontok sa pagbantay kan saindong mga kalag, huli ta aram nindang matao sinda nin kwenta sa Dios kan saindang paglingkod saiya. Kun kuyogon nindo sinda, maogma nindang gigibohon an saindang katongdan; kun dai, mamondo nindang gigibohon iyan asin mayo iyan nin pakinabang para saindo. 18 Ipamibi nindo kami. Aram nyamo na malinig an samong konsyensya, nagmamawot na gibohon an matanos sa gabos na panahon. 19 Sinasadol ko kamo na mamibi kamo na pabalikon tolos ako nin Dios diyan saindo. 20 An Dios iyo an nagbuhay liwat ki Jesus na satong Kagurangnan, an Dakulang Pastor kan mga karnero, na an dugo iyo an tanda kan daing kataposan na tipan. 21 Itao logod saindo kan Dios nin katoninongan an gabos na marahay na bagay tanganing magibo nindo an saiyang kabotan; huli ki Jesu-Cristo, gibohon logod niya sato an makakapaogma saiya. Pag-omawon si Cristo sagkod pa man! Amen. 22 Nakikimaherak ako saindo, mga tugang ko, na maghinanyog kamo nin maigot sa mga tataramon na ini nin pagsadol; huli ta halipot sana an surat kong ini saindo. 23 Boot kong maaraman nindo na an satong tugang na si Timoteo pinaluwas na sa bilanggoan. Kun siya pumadigdi tolos sako, ipag-iiba ko siya pagsongko ko saindo. 24 Kinokomusta mi an saindong mga lider asin an gabos na banal. Kinokomusta man kamo kan mga tugang sa Italia. 25 An biyaya nin Dios mapasaindo logod gabos.
1 Surat na hale ki Santiago na sorogoon nin Dios asin ni Jesu-Cristong Kagurangnan. Pangongomusta sa doseng tribu na nasa pagkawarak. 2 Mga tugang ko, ikaogma nindo kun magkaigwa kamo nin manlaen-laen na pagbalo, 3 huli ta aram nindo na kun an saindong pagtubod nanggagana sa mga siring na pagbalo, an bunga kaiyan iyo an orog nindong pakatagal. 4 Magdanay kamong matinios sagkod sa kataposan, tanganing magkaigwa kamo kan bilog na kapanoan, banal asin mayong kakulangan. 5 Kun igwa saindong nagkukulang nin kadonongan, mamibi siya sa Dios, huli ta tatawan siya kaiyan; an Dios maugayon saka dai nagsasayuma sa kiisay man. 6 Alagad kun namimibi kamo, dapat kamong magtubod saka dai magduwa-duwa, huli ta an nagduduwa-duwa nakakabaing sa alon nin dagat na ipinapadpad kan doros maski saen. 7 An siring na tawo dai dapat maghona na maako siya nin anoman sa Kagurangnan, 8 huli ta an saiyang isip liwat-liwat dangan dai niya aram kun ano talaga an boot niya. 9 An tugang na dukha dapat na mag-ogma kun ilinalangkaw siya nin Dios; 10 siring man an tugang na mayaman, kun ibinababa siya nin Dios; huli ta an mayaman mapapara sana arog kan burak nin doot. 11 Huli ta minasirang an aldaw kaiba an nakakatutong na init, asin naaalang an doot; an burak kaini nararakdag, dangan an kagayonan napapara. Siring kaiyan an mayaman: magagadan sa tahaw kan saiyang mga kasibotan. 12 Paladan an tawong nagdadanay na maimbod sa panahon nin mga pagbalo, huli ta kun matagalan niya iyan, maako siya kan korona nin buhay na ipinanuga nin Dios sa mga namomoot saiya. 13 An tawong pinagbabalo dai magsabi na pinagsosogotan siya nin Dios. Huli ta an Dios dai nasosogotan na maggibo nin maraot asin dai masogot sa kiisay man. 14 Alagad an tawo pinagsosogotan kun nadadagka siya saka nadadaya kan sadiri niyang maraot na kamawotan. 15 Kun an mga maraot na kamawotan na iyan nakagamot na, iyan magbubunga nin kasalan; kun nagtalubo na an kasalan, iyan magbubunga nin kagadanan. 16 Dai kamo magpadaya, namomotan kong mga tugang! 17 An lambang balaog na marahay asin an lambang tunay na regalo gikan sa langit, hale sa Ama na Kaglalang kan gabos na liwanag sa langit. Sa saiya mayo nin pagliwat o anino nin pagbabago. 18 Sa kabotan niya linalang niya kita sa paagi kan tataramon nin katotoohan, tanganing kita an magin orog sa gabos niyang linalang. 19 Namomotan kong mga tugang, giromdoma nindo ini: an lambang saro saindo kaipuhan maliksing maghinanyog, alagad maingat sa pagtaram saka maluya sa pag-anggot. 20 An kaanggotan nin tawo dai nakakatabang sa matanos na katuyohan nin Dios. 21 Kaya bayaan nindo an gabos na karapsakan saka maraot na ugale. Mahuyong akoon nindo an tataramon na itinanom nin Dios sa saindong mga puso, huli ta iyo iyan an maligtas saindo. 22 Bako sanang dangogon nindo an tataramon nin Dios kundi gibohon; ta kun dai, kamo man sana an nagdadaya sa sadiri nindo. 23 Huli ta an siisay man na naghihinanyog sana kan tataramon alagad dai naggigibo kaiyan, nakakabaing sa tawong nananalming na nahihiling an talagang natural niyang lalawogon. 24 Nananalming siya dangan pagtalikod niya sa salming, lingaw na niya tolos kun ano an itsura niya. 25 Alagad an tawong nagsisiyasat kan totoong katogonan, na iyo an nagtatao nin katalingkasan, dangan danay na inaadalan iyan—na bako sanang paradangog na malilingawon kundi paragibo man—an siring na tawo bebendisyonan nin Dios sa saiyang gibo. 26 An naghohona na siya maki-Dios, alagad dai tataong magpugol kan saiyang dila, nagdadaya sa sadiri niya; an saiyang pagkamaki-Dios mayong halaga. 27 Sa Dios Ama, an malinig saka mayong digtang pagkamaki-Dios iyo ini: an pagtabang sa mga ilo asin sa mga babaeng balo sa saindang kasakitan, dangan an pag-ingat sa sadiri na dai madigtaan kan kinaban.
1 Mga tugang ko, bilang paratubod sa satong Kagurangnan na si Jesu-Cristo, an Kagurangnan nin kamurawayan, dai kamo magpalaen nin tawo. 2 Halimbawa naglaog sa saindong pagtiripon an sarong mayaman na nakasingsing nin bulawan saka nakagubing nin magayon, asin an sarong dukha na girisi an gubing. 3 Kun orog na galangan nindo an tawong magayon an gubing, dangan sabihan nindo siya, “Digdi ka tabi sa pinakamarahay na tukawan,” alagad an dukhang tawo sabihan nindo, “tindog sana diyan, o tukaw digdi sa pamitisan ko,” 4 may pinapalaen kamo asin naghuhukom kamo na gikan sa maraot na kaisipan. 5 Paghinanyog kamo, mga namomotan kong tugang! Pinili nin Dios an mga dukha kaining kinaban na magin mayaman sa pagtubod saka paramana kan kahadean na ipinanuga niya sa mga namomoot saiya. 6 Alagad dai nindo ginagalangan an mga dukha! Siisay an nag-aapi saindo saka minaguyod saindo sa atubangan nin mga hukom? Bakong an mga mayaman? 7 Bakong sinda man an nagraraot kan marahay na ngaran na itinao saindo nin Dios? 8 Tama an saindong gibo kun inootob nindo an katogonan nin Dios na nasa kasuratan, “Kamotan mo an saimong kapwa siring sa sadiri mo.” 9 Alagad kun may pinapalaen kamo, nagkakasala kamo; kinokondenar kamo kan Katogonan bilang mga paralapas. 10 An siisay man na naglalapas kan saro sanang pagboot, naglalapas kan gabos na togon. 11 Huli ta an Dios na nagsabi, “Dai ka magdorog sa bako mong agom,” iyo man an nagsabing, “Dai ka maggadan.” Kaya maski dai kamo magdorog sa bako nindong agom, kun makagadan kamo, linalapas nindo an Katogonan. 12 Magtaram kamo asin maggibo bilang mga tawong huhukoman kan katogonan na iyo an nagtatao sato nin katalingkasan. 13 Huli ta an mga bakong maheherakon, mayong pagkaherak na huhukoman nin Dios; alagad an mga maheherakon, maheherakan man sa oras nin paghukom. 14 Mga tugang, anong pakinaban(g) kan tawo na minasabing igwa siya nin pagtubod, alagad mayo nin ipinapahiling na mga gibo? Ikakaligtas daw siya kan pagtubod na iyan? 15 Halimbawa igwa nin sarong tugang na lalaki o babae na nangangaipo nin gubing o nin kakanon. 16 Ano an karahayan kun sabihan lang nindo siya, “Lakaw na sa katoninongan! Magkaigwa ka man logod nin gubing asin kakanon,” kun dai man nindo siya tatawan kan saiyang kaipuhan? 17 Siring man kaiyan an pagtubod: kun igwa nin pagtubod alagad dai man nahihiling sa gibo, an pagtubod na iyan gadan. 18 Alagad igwa nin masabi, “Igwa ka nin pagtubod; ako igwa nin gibo.” An sakuyang simbag iyo ini: “Pahilingan sako kun paanong magkaigwa ka nin pagtubod na mayo nin gibo; ipapahiling ko man saimo an sakuyang pagtubod sa paagi kan sakong mga gibo.” 19 Minatubod ka na igwa nin saro sanang Dios? Marahay! An mga demonyo minatubod man—pinagtatakigan pa sa takot. 20 Boot mong maaraman, o tawong lolong, na gadan an pagtubod na mayong gibo? 21 Bakong si Abraham na satong ginikanan nagin matanos, huli kan saiyang mga ginibo, kan idolot niya sa altar si Isaac na saiyang aki? 22 Dai mo nasasabotan? An pagtubod ni Abraham may kaibang gibo; an pagtubod niya nagkaigwa nin kapanoan huli kan saiyang ginibo. 23 Kaya naotob an kasuratan na nagsabi, “Si Abraham nagtubod sa Dios; huli kan saiyang pagtubod ibinilang siyang matanos nin Dios.” Kaya inapod si Abraham na katood nin Dios. 24 Kaya nahihiling nindo na an tawo nagigin matanos huli kan saiyang mga gibo, bakong huli kan saiyang pagtubod sana. 25 Siring man an nangyari ki Rahab, an maraot na babae. Nagin matanos siya huli kan saiyang mga gibo, kan padagoson niya sa saiyang harong an mga espiyang Israelita dangan tabangan sindang umagi sa ibang dalan paghale ninda. 26 Kaya kun gadan an hawak na suhay sa espiritu, gadan man an pagtubod na dai nahihiling sa gibo.
1 Mga tugang ko, dai dapat na magkaigwa diyan saindo nin dakul na paratukdo, huli ta aram nindo na kaming mga paratukdo huhukoman nin orog na makuri ki sa iba. 2 Kita gabos nakakaginibo nin mga sala. An tawong dai nasasala sa saiyang pagtaram sarong tawong perpekto; nakakapugol man siya kan saiyang bilog na pagkatawo. 3 Kun binubusalan ta an ngoso nin kabayo, napapasunod ta iyan saen man nyato boot na padumanon. 4 Hilinga man nindo an mga barko; maski dakula ini nin marahay asin ipinapadpad kan makosog na doros, pwede iyan mapabirik saen man iyan boot padumanon kan kapitan sa paagi kan sadit sanang timon. 5 Siring man kaini an dila: sadit sana iyan alagad nakakapaghambog dapit sa darakulang bagay. Isipa nindo kun gurano kadakulang kadlagan an nasusulo kan sadit na kalayo! 6 An dila garo kalayo. Iyan sarong kinaban nin karatan na kabtang kan satong hawak na nakakadigta kan bilog tang hawak! An kalayo kan dila gikan sa impyerno; kinakalayohan kaiyan an bilog nyatong pagkatawo. 7 Napapagaro kan tawo asin napagaro na an ibang mga linalang—mga lalaw na hayop saka mga gamgam, mga nagkakamang na hayop asin mga sira— 8 alagad mayo pa nin tawong nakapagaro kan dila. Iyan sarong maraot na dai nag-oontok, pano nin hudong na nakakagadan! 9 Ginagamit ta iyan sa pag-omaw sa satong Kagurangnan asin Ama, siring man sa pagmuda kan satong kapwa, na linalang na kabaing nin Dios. 10 Mga pag-omaw asin pagmuda minaluwas sa saro sanang ngoso. Dai dapat ini mangyari, mga tugang ko. 11 May mahamis daw na tubig saka mapait na tubig na dungan na minabulos hale sa parehong burabod? 12 Mga tugang ko, magbunga daw nin oliba an kahoy na higera? O an ubas nin higera? Dai! Siring man, an burabod na ginigikanan nin maasgad na tubig dai gigikanan nin tubig na tabang. 13 Siisay an madonong saka may pakasabot diyan saindo? Huli kan matanos niyang pamumuhay, patotoohan niya iyan sa paagi kan saiyang mga gibo, sa kapakumbabaan asin kadonongan. 14 Alagad kun sa puso nindo igwa nin pag-ori, kapaitan saka kapasloan, dai kamo mag-orgulyo asin dai kamo magkasala sa katotoohan. 15 An siring na kadonongan bakong hale sa langit kundi sa kinaban, sa laman asin sa demonyo. 16 Huli ta kun haen an pag-ori asin kapasloan, yaon man an karibokan saka gabos na karatan. 17 Alagad an kadonongan na hale sa itaas, enot sa gabos malinig, dangan matoninong, mahuyo, makikatood, maheherakon saka marahay an mga gibo; mayo iyan nin pagduwa-duwa o pagsagin-sagin. 18 Asin an katanosan iyo an bunga kan itinanom sa katoninongan kan mga parapatoninong.
1 Ano an ginigikanan kan mga gera asin mga pag-iriwal nindo? Bakong gikan iyan sa maraot nindong mga kamawotan na danay nagraralaban diyan sa saindo? 2 Igwa kamong mga minamawot, alagad dai nindo iyan nakakamtan, kaya boot kamong manggadan; may naaaraan kamo alagad dai nindo iyan nakakamtan, kaya nakikiiwal saka nakikilaban kamo. Dai nindo nakakamtan an saindong mga minamawot huli ta dai nindo iyan hinahagad sa Dios. 3 Kun minahagad man kamo, dai nindo nakakamtan an saindong hinahagad, huli ta maraot an saindong mga katuyohan; an hinahagad nindo gagamiton para sa mga maraot nindong kamawotan. 4 Mga bakong maimbod! Bakong aram nindo na an pakikatood sa kinaban, pakiiwal sa Dios? Kaya an siisay man na boot makipagkatood sa kinaban, kaiwal nin Dios. 5 Dai kamo maghona na mayo nin halaga an kasuratan na nagsasabi, “Maimon an Dios manongod sa espiritu na itinao niya sato.” 6 Alagad mas dakul na biyaya an itinatao nin Dios, kaya an kasuratan nagsasabi, “Habo an Dios sa mga mapaabaw-abaw, alagad benebendisyonan niya an mga mapakumbaba.” 7 Kaya magpasakop kamo sa Dios. Dai kamo magpadaog sa Diablo ta madulag siya saindo. 8 Rumani kamo sa Dios asin marani an Dios saindo. Mga parakasala, maghanaw kamo kan mga kamot nindo! Kamong mga parasagin-sagin, linigan nindo an saindong mga puso! 9 Magmondo kamo, maghibi saka maghaya; maghibi kamo embes na magngisi, magmondo embes na mag-ogma. 10 Magpakumbaba kamo sa atubang nin Kagurangnan, ta ilalangkaw niya kamo. 11 Mga tugang, dai kamo magpakaraot sa kapwa. An siisay man na magpakaraot o maghukom sa kapwa niya, nagtataram tumang sa Katogonan asin naghuhukom kaiyan. Kun hinuhukoman mo an Katogonan, dai ka nagsusunod kaiyan, kundi ika na an naghuhukom kaiyan. 12 An Dios sana an nagtatao nin togon asin siya sana an naghuhukom. Siya sana an pwedeng magligtas o maglaglag. Alagad siisay ka na naghuhukom sa saimong kapwa? 13 Hinanyoga nindo ako, kamong mga nagsasabi, “Ngunyan na aldaw o sa aga, maduman kami sa siring na syudad; duman magnenegosyo kami sa laog nin sarong taon saka mapayaman kami.” 14 Dai ngani nindo aram kun ano an mangyayari sa buhay nindo sa aga! An buhay nindo garo sana alopoop na minatunga sa kadikit na oras dangan napapara. 15 Kaya an dapat nindong sabihon iyo ini: “Kun itugot nin Kagurangnan, mabubuhay kami asin gigibohon mi ini o iyan.” 16 Alagad nagpapaabaw-abaw kamo ngunyan asin naghahambog; maraot iyan. 17 An siisay man na tataong maggibo nin marahay alagad dai minagibo kaiyan, nagkakasala.
1 Hinanyoga nindo ako, mga mayaman! Magtangis saka maghaya kamo sa mga kasakitan na madatong saindo! 2 Lapa na an saindong mga kayamanan, nginotngot na an saindong mga gubing. 3 Tinakla na an saindong bulawan saka plata; an taklang iyan iyo an magigin saksi tumang saindo, saka garo kalayong matunaw kan saindong hawak. Nagparapayaman kamo sa mga huring aldaw na ini. 4 Dai nindo binayadan an mga nagtatrabaho sa saindong mga oma. Dangoga nindo an saindang mga reklamo! An mga kinurahaw ninda nadangog nin Dios, an Kagurangnan nin mga hukbo. 5 An saindong buhay digdi sa daga gabos sana sa luho dangan kaogmahan. Nagpataba kamo para sa aldaw kan pagbuno. 6 Kinondenar nindo saka ginadan an mga tawong mayong sala, asin dai sinda minatumang saindo. 7 Kaya, mga tugang, maging matinios kamo sagkod na mag-abot an Kagurangnan. Hilinga nindo an paratanom na matinios na naghahalat kan mahalagang bunga kan daga; matinios na naghahalat kan enot asin huring uran! 8 Kaya kamo man dapat na magin matinios! Pakosoga an saindong boot, huli ta madali na an aldaw kan pag-abot nin Kagurangnan. 9 Mga tugang, dai kamo maghinanakit sa kapwa tanganing dai kamo hukoman. An Hukom madali nang mag-abot! 10 Mga tugang, giromdoma nindo an mga propeta na nagtaram sa ngaran nin Kagurangnan. Aroga nindo an saindang pagkamatinios asin pakatagal sa tahaw nin kasakitan. 11 Inaapod tang paladan an mga nakatagal. Nadangog na nindo an dapit sa pagkamatinios ni Job; asin nahiling nindo an katuyohan nin Kagurangnan, na an Kagurangnan maboot saka maheherakon. 12 Orog sa gabos, mga tugang, dai kamo magsumpa kun nanunuga kamo; dai kamo magsumpa sa ngaran kan langit, o kan daga, o kan ano pa man na bagay. Kundi magsabi sana kamo nin “Iyo” kun iyo; asin “Dai” kun dai, tanganing dai kamo hukoman nin Dios. 13 Igwa diyan saindo na napupurisaw? Dapat siyang mamibi. Igwa diyan saindong maogma? Mag-awit nin mga pag-omaw. 14 May naghehelang diyan saindo? Dapat niyang ipaapod an mga kamagurangan kan simbahan, tanganing ipamibi ninda siya dangan lahidan kan lana sa ngaran nin Kagurangnan. 15 An pamibi na may pagtubod an mapaomay kan tawong naghehelang. Papaomayan siya nin Kagurangnan asin kun nagkasala siya, papatawadon siya. 16 Kaya ikumpisal nindo sa saindong kapwa an saindong mga kasalan; ipamibi nindo an saindong kapwa, tanganing maomayan kamo. Dakula an nagigin bunga kan pamibi nin sarong matanos na tawo. 17 Si Propeta Elias sarong tawo na arog sato. Maigot siyang namibi na dai mag-uran, asin dai nag-uran sa laog nin tolong taon saka anom na bulan. 18 Dangan namibi giraray siya; naghulog an uran, asin an daga nagtao nin bunga. 19 Mga tugang ko, kun an saro saindo nakasuhay sa katotoohan, dangan an saro saindo nakapabalik saiya, 20 giromdomon nindo na an siisay man na nakapabalik sa sarong parakasala, makakaligtas kan kalag kan parakasalang iyan sa kagadanan, dangan makakatahob nin dakul na kasalan.
1 Surat hale ki Pedro na apostol ni Jesu-Cristo. Para sa mga tawong pinili nin Dios na nagkawararak sa mga probinsya nin Ponto, Galacia, Capadocia, Asia asin Bitinia. 2 Pinili kamo nin Dios Ama siring sa plano niya kaidto pa, asin kinonsagra kamo kan saiyang Espiritu tanganing magkuyog kamo ki Jesu-Cristo saka malinigan kamo kan saiyang dugo. Mapasaindo logod an nagsusupay na biyaya asin katoninongan. 3 Pag-omawon an Dios, Ama ni Jesu-Cristong Kagurangnan ta! Huli kan saiyang dakulang pagkaherak, tinawan niya kita nin bagong buhay huli kan pagkabuhay liwat ni Jesu-Cristo sa mga gadan. Ini an nagtatao sato nin buhay na paglaom, 4 na makakamtan ta an pamana na itinagama nin Dios sa langit para sato, pamana na dai nalalapa, mayong digta asin dai naglulubad. 5 Huli sa pagtubod, iniingatan kamo kan kapangyarihan nin Dios, sagkod na makamtan nindo an kaligtasan na andam nang ihayag sa kataposan nin panahon. 6 Ipag-ogma nindo ini maski kamo nasasakitan sa kadikit na oras huli kan mga manlaen-laen na pagbalo, 7 tanganing baloon kun tunay an saindong pagtubod. Maski an bulawan na pwedeng mawara, binabalo sa kalayo; siring man, an saindong pagtubod na mas mahalaga ki sa bulawan dapat baloon, tanganing mahiling na an saindong pagtubod tunay, asin magkamit kamo nin kaomawan, kamurawayan saka paggalang sa Aldaw na ihayag si Jesu-Cristo. 8 Namomotan nindo siya, maski dai nindo siya nahiling; nagtutubod kamo saiya, maski dai pa nindo siya nahihiling ngunyan; kaya dakula asin dai masabi an saindong kaogmahan, 9 huli ta inaako nindo an bunga kan saindong pagtubod na iyo an kaligtasan kan saindong mga kalag. 10 Manongod kan kaligtasan na ini, an mga propeta kaidto maigot na nagsiyasat asin naghapot; ipinaghula ninda an biyayang ini na itatao nin Dios saindo. 11 Siniyasat ninda kun nuarin asin kun paano mangyayari an mga sakit na titioson ni Cristo dangan an kamurawayan na maabot na ipinaghula kan Espiritu ni Cristo na yaon sainda. 12 Ipinahayag sainda nin Dios na idtong gibo ninda bakong sa sadiri nindang karahayan kundi para saindo. An mga bagay na ini ibinareta na ngunyan saindo kaidtong mga naghulit kan Marahay na Bareta huli sa Espiritu Santo na hale sa langit. Maski an mga anghel boot man masabotan an mga bagay na ini. 13 Kaya andamon nindo nin marahay an saindong mga isip; magmaan kamo; ibugtak nindo an saindong bilog na paglaom sa biyaya na itatao saindo kun ihayag na si Jesu-Cristo. 14 Magkuyog kamo sa Dios; dai kamo mamuhay sosog sa mga kamawotan nindo kaidto kan dai pa nindo aram an katotoohan. 15 Kundi mamuhay kamong tunay na banal, huli ta banal an Dios na nag-apod saindo. 16 Siring sa nasusurat, “Magpakabanal kamo huli ta ako banal.” 17 Kun inaapod nindong Ama an Dios na masuripot na hinuhukoman an lambang saro sosog sa saiyang mga gibo, dapat man kamong maggalang saiya mantang nabubuhay pa kamo sa kinaban na ini. 18 Aram nindo kun ano an itinubos saindo tanganing makalda kamo sa mayong pakinabang nindong pamumuhay, na minana pa nindo sa saindong mga ginikanan. An itinubos saindo bakong sarong bagay na nawawara, arog kan plata o bulawan, 19 kundi an mahal na dugo ni Cristo, na siring kan sa kordero na daing kaninan o digta. 20 Dati na siyang pinili nin Dios bago pa lalangon an kinaban; ngunyan ipinahayag siya sa huring mga aldaw na ini dahel saindo. 21 Huli saiya nagtutubod kamo sa Dios, na iyo an nagbuhay liwat saiya asin nagtao saiya nin kamurawayan, tanganing magtubod kamo saka maglaom sa Dios. 22 Ngunyan na malinig na an saindong buhay huli sa pagkuyog kan katotoohan, dangan igwa na kamo nin tunay na pagkamoot sa kapwa nindo mga paratubod, magkaminorootan kamo nin tudok sa puso. 23 Huli ta namundag kamo liwat bakong sa paagi nin tawo na nagagadan, kundi sa kapangyarihan kan tataramon nin Dios na buhay saka nagdadanay sagkod lamang. 24 Siring sa sinasabi sa kasuratan, “An gabos na tawo arog kan doot; An gabos nindang kagayonan kaagid sa mga burak kaini. An doot naaalang asin an burak nararakdag, 25 alagad an tataramon nin Kagurangnan nagdadanay sagkod lamang.” An tataramon na iyan iyo an Marahay na Bareta na ipinaghulit saindo.
1 Kaya halea nindo an gabos na karatan; an gabos na kaputikan, pagsagin-sagin, pagkaori asin pagpakaraot. 2 Magin siring kamo sa bagong mamundag na aki, na danay na paha para sa purong gatas na espiritwal, tanganing sa pag-inom kaiyan, magtalubo kamo sagkod na makamtan nindo an kaligtasan. 3 Huli ta sinasabi sa kasuratan, “Naaraman na nindo kun gurano kaboot an Kagurangnan.” 4 Dumolok kamo sa Kagurangnan, sa buhay na gapong isinikwal kan mga tawo, alagad pinili nin Dios bilang mahalaga para saiya. 5 Magdolok kamo bilang mga buhay na gapo tanganing magamit sa pagtugdok kan espiritwal na templo; maglilingkod kamo bilang mga banal na padi, na magdodolot nin mga atang na espiritwal, na ikakaogma nin Dios huli ki Jesu-Cristo. 6 Huli ta nasasabi sa kasuratan, “Pinili ko an sarong mahalagang gapo na ibinubugtak ko ngunyan sa Sion bilang gapong patugmadan; an siisay man na minatubod saiya dai nanggad mapapasopog.” 7 An gapong iyan pinakamahalaga para saindong mga nagtutubod; alagad para sa mga dai nagtutubod, “An mismong gapo na isinikwal kan mga paratugdok, iyo an nagin patugmadan na gapo.” 8 Nasasabi pa sa kasuratan, “Iyo ini an gapong masisingkogan nin mga tawo, an gapong makakapatumba sainda.” Nasingkog sinda huli ta dai sinda nagtubod sa tataramon nin Dios; iyo ini an itinalaga para sainda. 9 Alagad kamo an piniling rasa, mga padi kan Hade, sarong nasyon na banal, saka mga tawong sadiri nin Dios. Pinili kamo tanganing magbareta kan mga makangangalas na gibo nin Dios na iyo an nag-apod saindo hale sa kadikloman pasiring sa saiyang makangangalas na liwanag. 10 Kaidto bako kamong banwaan nin Dios, alagad ngunyan banwaan na niya kamo. Kaidto dai nindo nakamtan an pagkaherak nin Dios, alagad ngunyan nakamtan na nindo an saiyang pagkaherak. 11 Mga namomotan kong tugang, nakikiolay ako saindo na kamo, bilang mga dayuhan saka mga nasa destyero sa kinaban na ini, dai kamo magpadaog sa mga kamawotan kan laman na danay na nakikilaban sa mga kalag nindo. 12 Sa tahaw kan mga pagano mamuhay kamo nin marahay, tanganing kun isumbong ninda kamo na naggigibo nin maraot, mahorop-horop ninda an mga marahay nindong gibo, asin oomawon ninda an Dios sa Aldaw kan saiyang pagdatong. 13 Dahel sa Kagurangnan, magkuyog kamo sa mga opisyal kan gobyerno: ki Cesar, na iyo an pinakahalangkaw na awtoridad, 14 sa mga gobernador na sinugo niya na magpadusa kan mga naggigibo nin maraot saka mag-omaw kan mga naggigibo nin marahay. 15 Huli ta boot nin Dios na maggibo kamo nin marahay tanganing maontok an kamangmangan kan mga tawong lolong. 16 Mamuhay kamo siring sa mga tawong talingkas; alagad dai nindo paggamiton an saindong katalingkasan sa paggibo nin maraot. Mamuhay kamo siring sa mga oripon nin Dios. 17 Galangan nindo an gabos na tawo; kamotan nindo an mga kapwa paratubod ki Cristo. Matakot kamo sa Dios, saka galangan nindo si Cesar. 18 Mga sorogoon, kuyogon nindo asin galangan an saindong mga kagurangnan, bako sana an mga maboot saka mga mahuyo, kundi man an mga makuri. 19 Bebendisyonan kamo nin Dios kun makatios kamo kan mga pasakit na bakong matanos, huli ta aram nindo na iyan an kabotan nin Dios. 20 Ano an halaga kun natagalan nindo an pasakit saindo dahelan kan sala nindong gibo? Alagad kun natagalan nindo an mga pasakit saindo maski tama an gibo nindo, bebendisyonan kamo nin Dios. 21 Para sa bagay na ini inapod kamo nin Dios, huli ta si Cristo nagtios man dahel saindo saka nagwalat nin arogan na dapat nindong arogon. 22 Dai siya nagkasala; dai nanggad siya nagtaram nin putik. 23 Kan pag-olog-ologon siya, dai siya nagbalos; kan pinasakitan siya, dai siya naghoma, kundi nanarig siya sa Dios, an matanos na Hukom. 24 Dinara ni Cristo an satong mga kasalan sa saiyang hawak duman sa krus tanganing magadan kita sa satong kasalan asin mabuhay sa katanosan. Naomayan kamo huli kan saiyang mga lugad. 25 Kaidto garo kamo mga karnerong nagkaralagalag, alagad ngunyan nagbalik na kamo sa Pastor asin Paraataman kan saindong mga kalag.
1 Siring man, kamong mga babae dapat na magpasakop sa saindong agom, tanganing kun igwa sainda nin dai minatubod sa tataramon nin Dios, madara sinda sa pagtubod huli kan saindong marahay na gawe. Dai na kaipuhan na magtaram pa kamo nin anoman, 2 huli ta mahihiling ninda an saindong magalang asin mabining gawe. 3 Dai kamo maggamit nin mga samno sa pagpagayon na panluwas sana, arog kan pagsalapid nin buhok, paggamit nin mga alahas, o pagsulot nin magayon na mga gubing. 4 Kundi magkaigwa kamo nin kagayonan na hale sa saindong puso, kaiba an dai mawawarang kayamanan nin sarong mahuyo asin matoninong na espiritu, na iyo an pinakamahalaga sa atubang nin Dios. 5 Arog kaini an ginibo kan mga banal na babae kan mga nakaaging panahon. Ibinugtak ninda sa Dios an saindang paglaom asin nagpagayon sinda sa paagi nin pagkuyog sa mga agom ninda. 6 Arog kaiyan an pagpagayon ni Sara; nagkuyog siya ki Abraham na inapod niyang saiyang kagurangnan. Kamo an mga aki ni Sara ngunyan kun maggibo kamo nin tama asin dai matakot sa anoman. 7 Kamo man, mga lalaki, pakarahaya an pakiiba nindo sa saindong mga agom. Galangan nindo sinda huli ta sinda maluya; huli ta kapwa nindo sinda paramana kan biyaya nin buhay. Gibohon nindo ini tanganing daing anoman na makaolang sa saindong mga pamibi. 8 Sa kataposan, dapat na magkasararo kamo gabos sa espiritu, magmakulog sa kapwa, magkaminorootan siring sa magturugang; magkaigwa kamo nin mahuyo na puso asin mapakumbabang boot. 9 Dai kamo magbalos nin maraot sa naggibo saindo nin maraot, o mag-olog-olog sa nag-olog-olog sa saindo; kundi bendisyonan nindo sinda, huli ta inapod kamo para sa bagay na ini tanganing bendisyonan kamo nin Dios. 10 Siring sa nasusurat, “An siisay man na nagmamawot nin marahay na buhay asin nin maogmang mga aldaw, dapat maglikay sa pagtaram nin maraot, saka dai magputik. 11 Talikdan niya an karatan asin maggibo nin matanos; hingowahon na makamtan an katoninongan. 12 Huli ta binabantayan nin Kagurangnan an mga matanos, asin dinadangog niya an saindang pamibi; alagad saiyang kinakalaban an mga naggigibo nin karatan.” 13 Ngunyan, siisay an magibo nin maraot saindo kun maigot kamo sa paggibo nin matanos? 14 Alagad maski magtios kamo huli sa katanosan, magigin paladan kamo. Dai kamo matakot sa kiisay man; dai man kamo mahadit. 15 Galangan nindo sa saindong puso si Cristo bilang Kagurangnan. Magin andam kamo sa gabos na oras sa pagsimbag sa kiisay man na maghagad saindo nin paliwanag dapit kan paglaom na yaon saindo. 16 Alagad magin kamong mahuyo saka magalang sa pagsimbag nindo. Papagdanayon nindong malinig an saindong konsyensya, tanganing mapasopog an nagpapakaraot kan marahay nindong gawe bilang mga parasunod ni Cristo. 17 Mas marahay pang magtios huli sa paggibo nin marahay kun iyan an kabotan nin Dios, ki sa magtios huli sa paggibo nin maraot. 18 Huli ta si Cristo nagadan dahel sa mga kasalan sarong beses sana nanggad. Matanos siyang tawo alagad nagadan siya para sa mga makasalan, tanganing madara niya kita sa Dios. Ginadan siya sa hawak alagad binuhay siya sa espiritu. 19 Sa siring na kamugtakan, nagduman siya asin naghulit sa mga kalag na nasa bilanggoan. 20 Ini an mga kalag kan mga dai nagkuyog kaidtong panahon ni Noe, kan an Dios nagparahalat sainda mantang ginigibo ni Noe an arka. Dikit sana an tawo—walo katawo gabos an nakaligtas sa paagi kan tubig. 21 An tubig na idto tanda kan bunyag na iyo an nagliligtas saindo ngunyan. An bunyag bakong paghugas kan ati sa hawak kundi sarong panuga sa Dios gikan sa malinig na konsyensya. Iliniligtas kamo kan bunyag sa paagi kan pagkabuhay liwat ni Jesu-Cristo. 22 Nagsakat siya sa langit asin yaon sa too nin Dios; sakop niya an gabos na anghel, langitnon na mga awtoridad saka mga kapangyarihan.
1 Siring na si Cristo nagtios sa hawak, dapat na andam man kamong magtios, huli ta an siisay man na nagtitios sa hawak, nagbaya na sa kasalan. 2 Poon ngunyan gamiton nindo an natatada pang panahon sa buhay na ini sosog sa kabotan nin Dios, bakong sosog sa mga kamawotan nin laman. 3 Kanigoan nang panahon an ginamit nindo kaidto sa paggibo kan ginigibo kan mga pagano. Namuhay kamo sa karigsokan, sa mga kamawotan nin laman, sa bururatan, sa sobrang karakanan, sa irinoman asin sa pagsamba sa mga ipinangangalad na dios-dios. 4 Nagngangalas an mga pagano ta dai na kamo ngunyan nakikiiba sainda sa maraot na pamumuhay, kaya pinapakaraot ninda kamo. 5 Alagad matao sinda nin kwenta sa Dios na andam na maghukom sa mga buhay saka sa mga gadan. 6 Kaya ipinaghulit man an Marahay na Bareta sa mga gadan, na hinukoman kan nabubuhay pa sinda, arog sa paghukom sa gabos na tawo; ipinaghulit idto sainda tanganing mabuhay sinda sa espiritu na siring kan buhay na Dios. 7 Harani na an kataposan kan gabos na bagay. Kaya dapat magkaigwa kamo nin malinaw na isip asin pagpupugol sa sadiri, tanganing makapamibi kamo. 8 Orog sa gabos, magkaminorootan kamo nin tudok sa puso, huli ta an pagkamoot minatahob sa dakul na kasalan. 9 Maogmang padagoson nindo sa saindong harong an saindong kapwa. 10 An lambang tawo na tinawan nin espesyal na balaog nin Dios dapat maggamit kan balaog na iyan para sa karahayan kan kapwa niya, bilang marahay na mga parapamahala kan manlaen-laen na biyaya nin Dios. 11 An siisay man na naghuhulit, dapat ihulit an mensahe nin Dios; an naglilingkod, maglingkod sa bilog na kosog na itinao saiya nin Dios, tanganing sa gabos na bagay, mapamuraway an Dios huli ki Jesu-Cristo. Sa saiya sana an gabos na kamurawayan asin kapangyarihan sagkod nuarin pa man. 12 Mga namomotan na tugang, dai nindo ipagngalas an mga makulog na pagbalo na tinitios nindo na garo baga sarong pambihirang pangyayari sa buhay nindo. 13 Alagad mag-ogma kamo sa pakihiras nindo sa mga kasakitan ni Cristo, tanganing mag-ogma man kamo asin maggayagaya kun ihayag na an saiyang kamurawayan. 14 Kun kamo pag-olog-ologon huli ki Cristo, paladan kamo, huli ta nangangahulogan iyan na an mapangyaring Espiritu nin Dios nasa saindo. 15 Alagad kun an saro saindo nagdudusa, bako man logod sa dahelan na siya paragadan, parahabon, paragibo nin maraot, o paraatom sa buhay kan iba. 16 Kun igwa nin magtios huli ta siya sarong Cristiano, dai niya iyan ikasopog, kundi mag-omaw logod siya sa Dios huli ta dinadara niya an ngaran ni Cristo. 17 Nagdatong na an panahon kan pagpoon kan Paghukom nin Dios; huhukoman niyang enot an mga tawong sadiri niya. Kun sato siya magpoon, ano daw an kataposan kan mga tawong dai nagtutubod sa Marahay na Bareta nin Dios? 18 Siring sa nasasabi sa kasuratan, “Kun masakit nganing makaligtas an mga matanos, ano daw an mangyayari sa mga parakasala na habong magmidbid sa Dios?” 19 Kaya, an mga nagdudusa sosog sa kabotan nin Dios sainda, dapat maggibo nin matanos asin magdusay kan saindang kalag sa maimbod na Kaglalang.
1 Bilang saro man na kamagurangan, igwa akong ipapakiolay saindo, mga kamagurangan kan simbahan. Nasaksihan ko an mga kasakitan na inagihan ni Cristo, asin magigin kahiras man ako kan kamurawayan na madali nang ihayag. 2 Atamana nindo an ariponpon kan mga paratubod nin Dios na ipinaniwala saindo, bakong huli ta pinirit kamo, kundi huli ta iyan kagustohan nindo sosog sa kabotan nin Dios. Giboha nindo an saindong katongdan bakong huli ta binabayadan kamo, kundi huli ta talagang boot nindong maglingkod; 3 bako bilang mga kagurangnan kan nasasakopan nindo, kundi mga aarogan kan ariponpon. 4 Pag-abot kan Poon na Pastor, maako kamo kan magayon na korona na dai naglulubad. 5 Siring man, kamong mga hoben dapat magpasakop sa mga gurang saindo. Kamo gabos magpatarabang-tabang na may kapakumbabaan, huli ta nasasabi sa kasuratan, “Habo an Dios sa mga mapaabaw-abaw, alagad benebendisyonan niya an mga mapakumbaba.” 6 Kaya magpakumbaba kamo asin magpasakop sa kapangyarihan nin Dios, tanganing ilangkaw niya kamo sa panahon na itinalaan niya. 7 Idusay nindo sa Dios an gabos nindong kahaditan, huli ta nagmamakulog siya saindo. 8 Mag-andam kamo asin magbantay! Huli ta an Diablo na saindong kalaban naglilibot siring sa sarong nag-uungal na leon na naghahanap nin hahalonon. 9 Magin pusog kamo sa saindong pagtubod saka labanan nindo siya, huli ta aram nindo na an mga kapwa nindo paratubod sa bilog na kinaban nag-aagi man nin arog kaiyan na mga kasakitan. 10 Alagad pakatios nindo sa halipot na panahon, an Dios nin gabos na biyaya, na nag-apod saindo para sa saiyang mayong kataposan na kamurawayan diyan ki Cristo, iyo an matao saindo kan kapanoan nin buhay, kosog asin pagsarig. 11 Mapasa-Dios an kapangyarihan sagkod lamang! Amen. 12 Nagsurat ako saindo kaining halipot na surat sa tabang ni Silas na ibinibilang kong maimbod na tugang. Boot kong pakosogon an saindong boot asin magpatotoo na iyo ini an tunay na biyaya nin Dios. Magdanay kamo sa biyayang ini. 13 Nangongomusta an saindong mga tugang sa pagtubod duman sa Babilonia, na mga pinili man nin Dios arog saindo; nangongomusta man si Markos na aki ko sa pagtubod. 14 Magkinomustahan kamo sa hadok nin pagkamoot. An katoninongan mapasaindo logod gabos na yaon ki Cristo.
1 Surat hale ki Simon Pedro na sorogoon saka apostol ni Jesu-Cristo. Para sa mga tinawan nin pagtubod na arog kahalaga kan samong pagtubod huli sa katanosan nin satong Dios asin ni Jesu-Cristo na satong Paraligtas. 2 Magsupay logod saindo an biyaya asin an katoninongan huli kan saindong pakamidbid sa Dios asin ki Jesus na satong Kagurangnan. 3 Huli kan saiyang Diosnon na kapangyarihan, tinawan kita nin Dios kan gabos tang kaipuhan tanganing mamuhay na banal sa paagi kan satong pakamidbid ki Jesus, na iyo an nag-apod sato na makihiras sa saiyang kamurawayan asin karahayan. 4 Sa paaging ini itinao niya sato an saiyang mga panuga na orog kadakula saka mahalaga, tanganing huli kaiyan makalikay kamo sa mga maraot na kamawotan na nasa kinaban asin magin kamong kahiras kan naturalesa nin Dios. 5 Huli kaini hingowahon nindong ikadagdag an karahayan sa saindong pagtubod; sa karahayan, ikadagdag an pakaaram; 6 sa pakaaram, an pagpupugol sa sadiri; sa pagpupugol sa sadiri, an pakatagal; sa pakatagal, an kabanalan; 7 sa kabanalan, an pagmakulog sa mga tugang; dangan sa pagmakulog sa mga tugang, idagdag an pagkamoot. 8 Kun yaon saindo asin nagsusupay saindo an mga ini, magigin makosog kamo saka magigin mabinunga an pakamidbid nindo ki Jesu-Cristo na satong Kagurangnan. 9 Alagad an siisay man na mayo kan mga bagay na ini, garo sarong buta o harap; nalilingawan niya na pinatawad na siya kan mga kasalan niya kaidto. 10 Kaya, mga tugang, orog na magmahigos kamo sa pagpatotoo na talagang inapod saka pinili kamo nin Dios. Kun gibohon nindo ini dai kamo mahuhulog sa kasalan. 11 Sa paaging ini papalaogon kamo sa daing kataposan na Kahadean kan satong Kagurangnan asin Paraligtas na si Jesu-Cristo. 12 Kaya dayaday kong pinapagiromdom kamo kan mga bagay na ini maski ngani dati na nindong aram, saka masarig na an pagkamugtak nindo sa katotoohan na inako nindo. 13 Sa paghona ko, tama na ipagiromdom ko saindo an mga bagay na ini, mantang buhay pa ako, 14 huli ta aram ko na dai na ako mahahaloy sa buhay na ini, siring sa ipinahayag sako ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan. 15 Kaya gigibohon ko an gabos kong makakaya tanganing kun ako gadan na, danay nindong magiromdoman an mga bagay na ini. 16 An ipinahayag mi saindo dapit sa kapangyarihan asin pagdatong ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan bakong gikan sa mga osipon na inimbento sana, huli ta mga saksi kami kan saiyang kamahalan! 17 Nahiling mi siya kan inako niya sa Dios Ama an kaomawan asin kamurawayan, dangan nadangog mi an tingog kan Dakulang Kamurawayan kan magtaram siya, “Ini an namomotan kong Aki na ikinakaogma ko!” 18 Nadangog mi an boses na idto na hale sa langit, huli ta kairiba kami kan Kagurangnan duman sa banal na bukid. 19 Kaya nag-orog an samong pagsarig sa mga ipinahayag kan mga propeta. Marahay para saindo na pahalagahan an pahayag na iyan—iyan garo sarong ilawan na nagliliwanag sa madiklom na lugar, sagkod na magbanaag an Aldaw asin magliwanag an bitoon na makaaga sa saindong mga puso. 20 Alagad enot sa gabos dapat na maaraman nindo na an pagpaliwanag kan propesiya sa mga Kasuratan bakong sosog sana sa sadiring interpretasyon nin lambang saro. 21 Huli ta mayo nin propesiya na gikan sa kabotan kan tawo; kundi sa irarom kan kapangyarihan kan Espiritu Santo, an mga tawo nagtataram kan mensahe na hale sa Dios.
1 Kun kaidtong panahon may nagluwas na mga bakong tunay na propeta sa mga tawo, siring man may maluwas na mga bakong tunay na paratukdo diyan saindo. Hilom na itutukdo ninda an mga nakakaraot saka salang doktrina; nenegaran ninda an Kagurangnan na nagtubos sainda. Dahel kaiyan, biglang maabot sainda an kapahamakan. 2 Alagad dakul an masunod kan saindang ginigibong karompotan; dahel kan saindang gibo papakaraoton kan mga tawo an Dalan nin katotoohan. 3 Huli sa saindang kapasloan, dadayaon ninda kamo sa paagi nin putik na katukdoan; alagad haloy nang andam an hatol sa sainda asin an magadan sainda dai nagtotorog! 4 Dai pinaligtas nin Dios an mga anghel na nagkasala, kundi ihinulog sinda sa impyerno, na duman nakakadenahan sinda sa kadikloman saka naghahalat kan Aldaw nin Paghukom. 5 An kinaban kaidto dai man pinaligtas nin Dios, kundi pinalantopan niya nin baha an mga maraot na tawo. Si Noe sana na naghulit dapit sa katanosan an nakaligtas, kaiba an pito katawo. 6 Pinadusahan man nin Dios na magin abo an mga syudad nin Sodoma saka Gomorra nganing ipahiling an mangyayari ngapit sa mga tawong maraot. 7 Alagad ilinigtas nin Dios si Lot, sarong marahay na tawo na nagmondo dahel sa karompotan kan mga maraot na tawo. 8 Aroaldaw an marahay na tawong ini, na nag-eerok kaiba ninda, nagtios nin makuri dahel sa mga nahiling saka nadangog niyang mga karatan na ginigibo ninda. 9 Kaya an Kagurangnan tataong magligtas kan mga tawong diosnon sa mga pagbalo sainda, dangan tataong magpadusa sa mga maraot na tawo sagkod sa Aldaw nin Paghukom. 10 Papadusahan nin Dios orog na idtong mga nagsusunod kan saindang maating mga kamawotan nin laman, asin nagsisikwal kan kapangyarihan nin Dios. An mga bakong tunay na paratukdong ini mapangahas, hambogon asin mayong paggalang sa mga halangkaw na kapangyarihan sa kalangitan. 11 Mantang an mga anghel na mas makosog saka mas mapangyari ki sa sainda, dai nangahas na magsumbong sainda na may pagtuya-tuya sa atubang nin Kagurangnan; 12 alagad an mga tawong ini minahiro na garo mayong isip, arog kan lalaw na hayop na inogbon tanganing dakopon saka bunoon. Pinag-oolog-olog ninda an mga bagay na dai ninda nasasabotan. Kaya mapapahamak sinda arog kan lalaw na mga hayop; 13 babayadan ninda nin kasakitan an mga kasakitan na ginibo ninda sa iba. Ikinakaogma ninda an pagsunod sa anoman na kamawotan kan saindang hawak maski sa kaliwanggan nin aldaw; makasosopog asin makawawara nin onra na makisabay sinda saindo na magkakan, mantang naoogma sinda sa mga pagdaya ninda! 14 An saindang mga mata pano nin pagsambay; mga tawong daing sukol an pagkawili sa kasalan. Dinadagka nindang magkasala an mga maluyang tawo. An saindang mga puso tood na sa kapasloan. Minaldisyon na sinda nin Dios! 15 Nagsuhay sinda sa tanos na dalan kaya nalagalag; sinunod ninda an dalan ni Balaam na aki ni Beor, na namoot sa kwarta na tandan sa paggibo nin maraot. 16 Alagad tinuyaw siya kan asno niya huli kan saiyang kasalan. Nagtaram ini na garo tawo, saka inontok an karungawan kan propeta. 17 An mga tawong ini garo nagmarang burabod, saka mga panganoron na ipinapadpad nin makosog na doros; an Dios may inandam nang madiklom na kairaroman para sainda. 18 Halangkaw sindang manaramtaram alagad mayong laog; dinadagka ninda sa paagi kan mga karompotan nin laman an mga dai pa nahaloy na makasuhay sa kaibahan kan tawong sala an pamumuhay. 19 Nanunuga sindang tatawan an mga ini nin katalingkasan; alagad sinda mismo mga oripon nin pamumuhay na maati—huli ta an sarong tawo oripon kan anoman na nakadaog saiya. 20 Kun an sarong tawo nakadulag na sa karatan kaining kinaban, huli sa pakaaram niya dapit ki Jesu-Cristo na satong Kagurangnan saka Paraligtas, dangan magpadakop giraray asin magpadaog sa mga karatan na iyan, an siring na tawo mahuhulog sa mas maraot na kamugtakan ki kan enot. 21 Mas marahay pa logod kun dai siya nakaaram kan dalan nin katanosan ki kan pakatapos na maaraman niya iyan, magtalikod siya sa banal na togon na itinao saiya. 22 An nangyari saiya nagpapatotoo sa kasabihan, “An ayam minabalik giraray sa isinuka niya,” asin “An orig na lininigan na, minaligid sa lamaw.”
1 Namomotan kong mga tugang, ini an ikaduwang surat na ipinapadara ko saindo. Sa duwa kong surat, hiningowa kong pukawon saindo an malinig na pag-isip huli sa pagpagiromdom saindo kan mga bagay na ini. 2 Boot kong giromdomon nindo an mga sinabi kaidto kan mga banal na propeta, saka an togon kan Kagurangnan asin Paraligtas na itinukdo saindo kan mga apostol nindo. 3 Enot sa gabos, dapat nindong masabotan na sa mga huring aldaw, may mga paraolog-olog na madatong, mga tawo na nabubuhay sosog sa mga kamawotan kan saindang laman. 4 Mahapot sinda, “Bakong nanuga si Cristo na mabalik? Haen siya? Nagadan na an satong mga ginikanan, alagad dai man nin nabago poon kan lalangon an kinaban!” 5 Talagang tinutuyo nindang dai pahalagahan an katotoohan, na huli sa tataramon nin Dios kaidto, nalalang an langit asin an daga. An daga nahaman hale sa tubig asin huli sa tubig. 6 Huli man sa tubig—an dakulang baha—nalaglag an daan na kinaban. 7 Huli man sa pagboot nin Dios, an langit saka an daga na yaon ngunyan, natatagama para sa kalayo na iyo an matutong kaiyan sa Aldaw nin Paghukom asin nin pagtunaw sa gabos na maraot na tawo. 8 Namomotan kong mga tugang, dai nindo paglingawan an katotoohan na ini: na sa Kagurangnan, an sarong aldaw kabaing sa sangribong taon; asin an sangribong taon siring sa sarong aldaw. 9 An Kagurangnan dai naghahaloy sa pag-otob kan saiyang mga panuga, bakong siring sa paghona kan iba. Kundi matinios siya para saindo, huli ta habo niyang may mapahamak, kundi boot niyang magsolsol an gabos. 10 Alagad an Aldaw nin Kagurangnan maabot siring sa pag-abot nin sarong parahabon. Sa Aldaw na iyan mapapara an kalangitan kasabay an makosog na ribok. Dangan an aldaw, an bulan saka an mga bitoon sa kalangitan matutunaw sa kalayo, siring man an daga saka an gabos na yaon diyan. 11 Ngunyan, huli ta an gabos na bagay matatapos sa siring na paagi, magin anong klaseng tawo kamo dapat? Dapat kamong magin banal asin maki-Dios, 12 mantang naghahalat saka maigot na nagmamawot kamo kan Aldaw nin Dios, an aldaw na an kalangitan asin an gabos na yaon diyan matutunaw sa kalayo. 13 Alagad naghahalat kita kan ipinanuga nin Dios na bagong kalangitan asin bagong daga saen mag-eerok an katanosan. 14 Kaya mga namomotan, mantang naghahalat kamo kan Aldaw na iyan, hingowahon nindong magin malinig kamo o mayong kaninan sa atubang nin Dios asin namumuhay kamo sa katoninongan. 15 Giromdoma nindo na an pagkamatinios nin Kagurangnan sarong oportunidad na itinatao saindo nganing makaligtas kamo, siring kan isinurat saindo ni Pablo na satong namomotan na tugang, sosog sa kadonongan na itinao saiya nin Dios. 16 Sa gabos na surat niya saindo dapit sa mga bagay na ini, iyan an danay niyang sinasabi. Igwa nin nagkapirang bagay sa mga surat niya na masakit saboton; ini tinatawan nin salang kahulogan kan mga mangmang saka maluluya. Siring man kaiyan an ginigibo ninda sa ibang kabtang kan mga Kasuratan, kaya sinda mismo an nagdadara nin kapahamakan sa sadiri ninda. 17 Alagad kamo, mga tugang, aram na nindo an mga bagay na ini, kaya mag-ingat kamo tanganing dai kamo madara kan mga sala kan mga tawong maraot, dangan mahale sa ligtas na namumugtakan nindo ngunyan. 18 Magpadagos kamong magtalubo sa biyaya saka pakaaram dapit sa satong Kagurangnan asin Paraligtas na si Jesu-Cristo. Mapasaiya an kamurawayan ngunyan asin sagkod pa man! Amen.
1 Sinusuratan mi kamo dapit saiya na yaon nang dati poon pa sa kapinonan—an tataramon nin buhay. Nadangog saka nahiling mi siya mismo; napagmasdan saka nakapotan mi siya. 2 Kan ihayag na an buhay, nahiling mi iyan dangan pinatotoohan mi man saindo. Ipinapahayag mi saindo an buhay na iyan na daing kataposan na kaiba kan Ama asin ipinahayag samo. 3 Kun ano an nahiling mi saka nadangog sinasabi mi saindo, tanganing kamo man magin kasaro mi sa pakisumaro sa Ama saka sa Aki niyang si Jesu-Cristo. 4 Isinusurat mi an mga bagay na ini tanganing an samong kaogmahan magkaigwa nin kapanoan. 5 Ini an nadangog mi sa saiyang Aki saka ibinabareta mi saindo: an Dios ilaw, asin mayo nanggad nin anoman na kadikloman saiya. 6 Kaya kun sinasabi ta na nakikisumaro kita saiya, alagad namumuhay kita sa kadikloman, nagpuputik kita sa satong pagtaram saka sa satong gibo. 7 Alagad kun nabubuhay kita sa liwanag—siring na an Dios nasa liwanag—may pagkasararo kita, asin an dugo ni Jesus na saiyang Aki an minalinig sato sa gabos na kasalan. 8 Kun magsabi kita na mayo kita nin kasalan, dinadaya ta an sadiri ta, asin mayo sato an katotoohan. 9 Alagad kun ikumpisal ta sa Dios an satong mga kasalan, lilinigan niya kita saka papatawadon; lilinigan kita kan gabos tang kasalan, huli ta maimbod siya asin matanos. 10 Kun sabihon tang dai kita nagkasala, ginigibo tang putikon an Dios, asin mayo sato an saiyang tataramon.
1 Isinusurat ko ini saindo, mga aki ko, tanganing dai kamo magkasala. Alagad kun may magkasala, igwa nin nakikimaherak para sato sa atubang kan Ama—si Jesu-Cristo, an matanos. 2 Si Cristo an kabayadan para sa satong mga kasalan, bako sanang an satong mga kasalan kundi an kasalan kan gabos na tawo. 3 Kun magkuyog kita kan mga togon nin Dios, iyan an patotoo na midbid ta siya. 4 Kun may nagsasabi, “Midbid ko siya,” alagad dai nagkukuyog kan saiyang mga togon, putikon siya saka mayo saiya an katotoohan. 5 Alagad an nagkukuyog kan tataramon nin Dios, sa saiya yaon nanggad an kapanoan kan pagkamoot sa Dios. Sa paaging ini maaaraman ta na kita talagang nasa Dios; 6 an nagsasabi na siya nasa Dios, dapat mamuhay arog kan pamumuhay ni Jesu-Cristo. 7 Mga namomotan, ining togon na isinusurat ko saindo bakong bago; dati na nindong aram ini poon pa kan magtubod kamo. An daan na togon na ini iyo an tataramon na nadangog na nindo kaidto. 8 Alagad an togon na isinusurat ko ngunyan saindo garo man sana bago, huli ta an katotoohan kaini nahihiling ki Cristo saka diyan sa saindo, asin huli ta an kadikloman nawawara na, dangan an tunay na ilaw nagliliwanag na. 9 An siisay man na nagsasabi na siya nasa liwanag, alagad naoongis sa saiyang tugang, nasa kadikloman pa. 10 An namomoot sa saiyang tugang nagdadanay sa liwanag, kaya mayo saiya nin anoman na gigikanan nin pagkasala nin iba. 11 Alagad an naoongis sa saiyang tugang nabubuhay sa kadikloman; naglalakaw siya sa kadikloman asin dai niya aram kun saen siya maduman, huli ta binuta siya kan kadikloman. 12 Sinusuratan ko kamo, mga aki ko, huli ta an saindong mga kasalan pinatawad na dahel ki Cristo. 13 Sinusuratan ko kamo, mga ama, huli ta midbid nindo siya na dati nang nagdadanay poon pa sa kapinonan. Sinusuratan ko kamo, mga hoben, huli ta dinaog nindo an Maraot. 14 Sinusuratan ko kamo, mga aki, huli ta midbid nindo an Ama. Sinusuratan ko kamo, mga ama, huli ta midbid nindo siya na dati nang nagdadanay poon pa sa kapinonan. Sinusuratan ko kamo, mga hoben, huli ta kamo makokosog asin an tataramon nin Dios nagdadanay saindo patin dinaog nindo an Maraot. 15 Dai kamo mamoot sa kinaban o sa anoman na yaon sa kinaban. An namomoot sa kinaban, dai namomoot sa Ama. 16 Huli ta an gabos na yaon sa kinaban—an karigsokan kan hawak, an karigsokan kan mata, asin an gabos na ipinaghahambog nin tawo sa buhay na ini—bakong gikan sa Ama kundi sa kinaban. 17 An kinaban saka an karigsokan kaiyan napapara; alagad an nag-ootob kan kabotan nin Dios magdadanay sagkod pa man. 18 Mga aki, harani na an kataposan! Nadangog na nindo na madatong an Anti-Cristo; ngunyan dakul nang Anti-Cristo an nag-abot, kaya aram ta na harani na an kataposan. 19 An mga tawong ini hale sato, alagad bakong kabilang sato; huli ta kun kabilang ta sinda, nagdanay kutana sinda sa kaibahan ta. Alagad huminale sinda tanganing magin maliwanag nanggad na bako sinda (sindang) kabilang ta. 20 Alagad iwinaras na saindo ni Cristo an Espiritu Santo, kaya kamo gabos nakakaaram kan katotoohan. 21 Sinusuratan ko kamo bakong huli ta dai nindo aram an katotoohan, kundi huli ta aram nindo iyan; aram nindo na mayong kaputikan na minagikan sa katotoohan. 22 Kun siring, siisay talaga an putikon? Idtong nagsasabi na si Jesus bako an Cristo. An nagtataram nin siring iyo an Anti-Cristo; pinagnenegaran niya an Ama asin an Aki. 23 Huli ta an siisay man na nagnenegar sa Aki, nagnenegar man sa Ama; an minaako sa Aki, minaako man sa Ama. 24 Kaya hingowahon nanggad nindo na magdanay sa saindong mga puso an nadangog nindo poon pa kan magtubod kamo. Kun magdanay iyan sa saindong mga puso, magdadanay man kamo sa Aki asin sa Ama. 25 Ini an ipinanuga sato ni Cristo—buhay na daing kataposan. 26 Isinusurat ko ini saindo dapit sa mga tawong boot magdaya saindo. 27 Alagad manongod saindo, winarasan na kamo ni Cristo kan saiyang Espiritu. Kaya dai na kamo kaipuhan pang tukdoan nin siisay man, huli ta an saiyang Espiritu mismo iyo an nagtutukdo saindo kan gabos na bagay; an itinutukdo niya totoo, bakong putik. Kaya kuyoga nindo an itinukdo saindo, asin magdanay kamong sararo ki Cristo. 28 Ngunyan, mga aki, magdanay kamo saiya, tanganing pagdatong niya, makosog an satong boot asin dai kita magtago sa sopog. 29 Aram nindo na matanos si Cristo; kaya dapat nindong maaraman na an siisay man na naggigibo nin matanos aki nin Dios.
1 Hilingon nindo kun gurano kadakula an pagkamoot nin Dios sa sato, kun kaya inapod kitang mga aki nin Dios, asin iyan totoo. Dai kita midbid kan kinaban nin huli ta bakong midbid kaiyan an Dios. 2 Namomotan kong mga tugang, ngunyan mga aki na kita nin Dios, alagad bako pang malinaw kun magigin ano kita. Alagad aram ta na kun dumatong na si Cristo, magigin kitang arog saiya, huli ta mahihiling ta siya kun siisay talaga siya. 3 An siisay man na igwa kan paglaom na ini ki Cristo nagdadanay na malinig, arog ki Cristo. 4 An siisay man na nagkakasala, naglalapas kan katogonan nin Dios, huli ta kasalan an paglapas kan katogonan. 5 Aram nindo na nagdigdi si Cristo tanganing haleon an satong mga kasalan; asin siya mayo nin kasalan. 6 Kaya an siisay man na nabubuhay ki Cristo dai nagkakasala; alagad an siisay man na nagkakasala, dai pa nakahiling o nakamidbid saiya. 7 Mga aki ko, dai kamo magpadaya sa kiisay man! An siisay man na naggigibo nin tama, matanos arog ni Cristo. 8 An nagkakasala sadiri kan diablo, huli ta an diablo nagkasala poon pa sa kapinonan. An dahelan kan padigdi (pagdigdi) kan Aki nin Dios iyo an paglaglag kan mga gibo kan diablo. 9 An siisay man na aki nin Dios dai pwedeng padagos na magkasala, huli ta an mismong naturalesa nin Dios nasa saiya; dai siya pwedeng padagos na magkasala, huli ta an Dios iyo an saiyang Ama. 10 Uya an kalaenan kan mga aki nin Dios sa mga aki nin diablo: an dai naggigibo nin tama o dai namomoot sa kapwa niya, bakong aki nin Dios. 11 An katukdoan na nadangog nindo poon pa kan magtubod kamo iyo ini: magkaminorootan kita. 12 Dai ta pag-arogon si Cain; sadiri siya kan Maraot, asin ginadan niya an saiyang tugang. Tadaw ta ginadan ni Cain an saiyang tugang na si Abel? Huli ta an mga gibo ni Cain maraot, alagad an mga gibo kan saiyang tugang matanos. 13 Kaya, mga tugang, dai nindo ipagngalas kun ikaongis kamo kan kinaban. 14 Aram ta na binayaan ta na an kagadanan asin nakaabot na kita sa buhay, huli ta namomotan ta an satong mga tugang. An siisay man na dai namomoot yaon pa sa kapangyarihan kan kagadanan. 15 An siisay man na naoongis sa saiyang tugang, sarong paragadan, asin aram nindo na an sarong paragadan mayo nin buhay na daing kataposan. 16 Naaraman ta kun ano an pagkamoot kan idolot ni Cristo an saiyang buhay para sato. Kaya dapat man na idolot ta an satong buhay para sa satong mga tugang! 17 Kun mayaman an sarong tawo, dangan nahihiling niya an saiyang tugang na nangangaipo, alagad dai niya tinatabangan, paanong makapagsabi siya na may pagkamoot siya sa Dios? 18 Mga aki ko, an satong pagkamoot dapat na bako sanang sa mga tataramon o sa ngoso, kundi sa gibo asin sa katotoohan. 19 Sa paaging ini maaraman ta na kita nasa katotoohan, asin pinapasarig ta an satong puso sa atubang nin Dios, 20 kun hinahatolan kita kan satong puso; huli ta mas dakula an Dios ki sa satong puso saka aram niya an gabos. 21 Kaya, mga tugang, kun dai kita hinahatolan kan satong puso, makosog an satong boot sa atubang nin Dios. 22 Inaako ta an anoman na hagadon ta saiya, huli ta inootob ta an saiyang mga togon asin ginigibo ta an ikinakaogma niya. 23 An togon niya iyo ini: dapat kitang magtubod sa saiyang Aking si Jesu-Cristo asin magkaminorootan kita, siring sa ipinaboot (ipinagboot) sato ni Cristo. 24 An siisay man na nag-ootob kan mga togon nin Dios, yaon sa Dios, asin an Dios yaon saiya. Aram nyato na yaon sato an Dios huli kan Espiritu Santo na itinao niya sato.
1 Mga namomotan, dai kamo magtubod sa mga nagsasabing igwa sinda kan Espiritu, kundi baloon nindo sinda, tanganing maaraman nindo kun an espiritu na nasa sainda talagang hale sa Dios; huli ta dakul na bakong tunay na propeta an nagtunga sa gabos na lugar. 2 Mamimidbidan nindo na iyan Espiritu nin Dios sa paaging ini: an nagpapahayag na si Jesu-Cristo nagin tawo, may Espiritu na hale sa Dios. 3 Alagad an magnegar kan bagay na ini dapit ki Jesus, mayo kan Espiritu na hale sa Dios. An espiritung yaon saiya hale sa Anti-Cristo, na nadangog nindo na maabot, asin ngunyan talagang yaon na digdi sa kinaban. 4 Alagad sadiri kamo nin Dios, mga aki. Dinaog na nindo an mga bakong tunay na propeta, huli ta an Espiritu na yaon saindo mas mapangyari ki kan espiritu na yaon sa mga tawong sadiri kan kinaban. 5 Nagtataram an mga bakong tunay na propeta dapit kan mga bagay kan kinaban, asin an kinaban nagdadangog sainda huli ta sinda mga sadiri kan kinaban. 6 Alagad kita sadiri nin Dios. An siisay man na nakakamidbid sa Dios nagdadangog sato; an siisay man na bakong sadiri nin Dios dai nagdadangog sato. Iyo ini an paagi kun paano ta mamidbid an tunay na espiritu saka an bakong tunay na espiritu. 7 Mga tugang, magkaminorootan kita, huli ta an pagkamoot hale sa Dios. An siisay man na namomoot, aki nin Dios asin nakakamidbid sa Dios. 8 An tawong dai namomoot, dai nakakamidbid sa Dios, huli ta an Dios pagkamoot. 9 Ipinahiling sato nin Dios an saiyang pagkamoot kan sugoon niya sa kinaban an bugtong niyang Aki, tanganing sa paagi niya magkaigwa kita nin buhay. 10 An pagkamoot arog kaini: bakong kita an namoot sa Dios, kundi siya an namoot sato dangan sinugo niya an saiyang Aki tanganing sa paagi niya mapatawad an satong mga kasalan. 11 Mga namomotan, kun siring kaini kadakula an pagkamoot nin Dios sato, dapat man kitang magkaminorootan. 12 Mayo pa lamang nin nakahiling sa Dios, alagad kun kita nagkakaminorootan, nagdadanay sato an Dios asin an kapanoan kan saiyang pagkamoot naootob sato. 13 Huli kaini aram ta na kita nagdadanay sa Dios asin an Dios nagdadanay sato dahel ta tinawan niya kita kan saiyang Espiritu. 14 Nahiling mi saka ibinabareta mi sa iba na sinugo kan Ama an saiyang Aki tanganing magin Paraligtas kan gabos na tawo sa kinaban. 15 An magpatotoo na si Jesus iyo an Aki nin Dios, nagdadanay sa Dios dangan an Dios nagdadanay saiya. 16 Aram ta saka nananarig kita sa pagkamoot nin Dios sato. An Dios pagkamoot, asin an tawong nagdadanay sa pagkamoot nagdadanay sa Dios, asin an Dios nagdadanay saiya. 17 Sa paaging ini naootob sato an kapanoan kan pagkamoot tanganing magkaigwa kita nin kosog nin boot sa Aldaw nin Paghukom, huli ta an satong buhay sa kinaban na ini pareho kan buhay ni Cristo. 18 Sa pagkamoot mayo nin pagkatakot; huli ta an pagkatakot hinahale kan tunay na pagkamoot. Kaya bako pang tunay an pagkamoot kan tawong natatakot, huli ta an padusa kaiba kan takot. 19 An Dios an enot na namoot sato, kaya namomoot kita. 20 Putikon an siisay man na nagsasabi, “Namomotan ko an Dios,” alagad naoongis sa tugang niya. Kun dai niya namomotan an saiyang tugang na nahihiling niya, paano niya mamotan an Dios na dai niya nahihiling? 21 Ini an togon na itinao sato ni Cristo: an siisay man na namomoot sa Dios dapat na mamoot man sa saiyang tugang.
1 An siisay man na nagtutubod na si Jesus iyo an Cristo, aki nin Dios; an siisay man na namomoot sa ama, namomoot man sa aki. 2 Huli kaini aram nyato na namomoot kita sa mga aki nin Dios, kun namomotan ta an Dios asin kinukuyog ta an saiyang mga togon. 3 Huli ta an namomoot sa Dios nagkukuyog kan saiyang mga togon. An saiyang mga togon bako man masakit na pag-otobon, 4 huli ta an siisay man na aki nin Dios nakakadaog kan kinaban. Dinadaog ta an kinaban huli kan satong pagtubod. 5 Siisay an nakakadaog kan kinaban? An tawo sana na nagtutubod na si Jesus iyo an Aki nin Dios. 6 Si Jesu-Cristo an nagdigdi huli sa tubig asin sa dugo; nagdigdi siya bako sanang huli sa tubig nin saiyang bunyag, kundi huli man sa dugo nin saiyang kagadanan. 7 An Espiritu an nagpatotoo kaini, huli ta an Espiritu iyo an katotoohan. 8 Tolo an saksi dapit kaini: an Espiritu, an tubig saka an dugo; an tolong ini nagkakasararo. 9 Kun inaako ta an patotoo nin mga tawo, orog an patotoo nin Dios; huli ta iyo ini an patotoo nin Dios dapit sa saiyang Aki. 10 Kaya an siisay man na minatubod sa Aki nin Dios igwa kan patotoong ini sa saiyang puso; alagad an dai minatubod sa Dios, ginigibo niyang putikon an Dios, huli ta dai siya minatubod kan sinabi nin Dios dapit sa saiyang Aki. 11 An patotoo iyo ini: tinawan kita nin Dios kan buhay na daing kataposan; an buhay na iyan yaon sa saiyang Aki. 12 An igwa kan Aki igwa kan buhay na iyan; alagad an mayo kan Aki nin Dios mayo kan buhay na iyan. 13 Sinusurat ko ini saindo na mga nagtutubod sa ngaran kan Aki nin Dios, tanganing maaraman nindo na igwa kamo nin buhay na daing kataposan. 14 May pagsarig kita sa Dios na dadangogon niya kita kun minahagad kita saiya nin anoman sosog sa saiyang kabotan. 15 Asin kun aram ta na dinadangog niya an satong mga pamibi, aram ta man na nakamtan na nyato an hinahagad ta saiya. 16 Kun may makahiling sa tugang niya na nakaginibo nin kasalan na bako man mortal, ipamibi niya ini sa Dios na matao saiya nin buhay. Ini manongod sa mga tawo na an mga kasalan bakong mortal. Alagad igwang kasalan na mortal. Dai ko sinasabi na ipamibi nindo iyan sa Dios. 17 An gabos na maraot na gibo kasalan, alagad may kasalan na bakong mortal. 18 Aram ta na an siisay man na aki nin Dios dai nagpapadagos sa pagkakasala, huli ta inaataman siya kan Aki nin Dios; dai siya maaano kan Maraot. 19 Aram nyato na kita sadiri nin Dios, asin an bilog na kinaban nasa kapangyarihan kan Maraot. 20 Aram man nyato na an Aki nin Dios nagdigdi saka nagtao sato nin pakasabot, nganing mamidbidan ta an totoong Dios. Yaon kita sa totoong Dios, sa saiyang Aki na si Jesu-Cristo. Iyo ini an totoong Dios, asin an buhay na daing kataposan. 21 Mga aki, maglikay kamo sa mga dios-dios.
1 Surat hale sa Magurang—Para sa namomotan na Babae na pinili nin Dios asin sa saiyang mga aki, na namomotan kong tunay saka namomotan man kan gabos na nakakamidbid kan katotoohan, 2 huli ta an katotoohan nasa sato asin magdadanay sato sagkod pa man. 3 Mapasato logod an biyaya, pagkaherak saka katoninongan na gikan sa Dios Ama saka ki Jesu-Cristo na Aki kan Ama huli sa katotoohan asin pagkamoot. 4 Dakula an sakong kaogmahan kan mahiling ko an iba mong mga aki na namumuhay sa katotoohan, siring sa ipinagboot sato kan Ama. 5 Kaya ipinapakiolay ko saimo, namomotan na Babae, na magkaminorootan kita gabos. Bako ining bagong togon, kundi dating togon na yaon na sato poon pa kan kita magtubod. 6 An boot sabihon kan pagkamoot na ini iyo na mamuhay kita sosog sa mga togon nin Dios. An togon na nadangog nindo poon pa kaidto iyo ini: dapat na mamuhay kamo gabos sa pagkamoot. 7 Dakul nang paradaya an nakalakop sa kinaban, mga tawong dai nag-aako na si Jesu-Cristo nagin tawo. An siring na tawo paradaya daka (saka) Anti-Cristo. 8 Kaya maglikay kamo, tanganing dai mawara an saindong pinagpagalan, kundi makamtan nindo an bilog na balos saindo. 9 An siisay man na dai nagdadanay sa katukdoan ni Cristo kundi minalampas diyan, mayo saiya an Dios; alagad an siisay man na nagdadanay sa katukdoan ni Cristo igwa kan Ama asin kan Aki. 10 Kaya kun may magdiyan saindo na mayo kan katukdoan na ini, dai nindo siya pag-akoon sa saindong erokan o pagkomustahon. 11 Huli ta an siisay man na magkomusta sa tawong iyan makakadamay man sa maraot na ginigibo niya. 12 Dakul pa an dapat kong sabihon saindo, alagad habo kong ipaagi iyan sa surat, kundi nagmamawot akong magdalaw saindo dangan makipag-olay saindo nin personal, tanganing magin bilog an satong kaogmahan. 13 An mga aki kan Tugang mong Babae, na pinili man nin Dios, nangongomusta saindo.
1 Surat hale sa Magurang—Para ki Gayo na tunay kong namomotan. 2 Namomotan kong tugang, ipinapamibi ko na mapakarahay ka sa gabos na bagay saka magkaigwa ka nin marahay na hawak siring na aram kong marahay man an saimong kalag. 3 Dakula an kaogmahan ko kan umabot an ibang tugang dangan baretaan ako dapit kan saimong kaimbodan, na ika talagang namumuhay sosog sa katotoohan. 4 Mayo nin orog na nakakapaogma sako ki kan nadadangog ko na an sakong mga aki namumuhay sa katotoohan. 5 Namomotan kong Gayo, maimbod ka nanggad sa paglilingkod sa kapwa paratubod maski sinda mga dayuhan. 6 Ibinareta ninda sa simbahan digdi an saimong pagkamoot. Sa paaging mawiwilihan nin Dios, tabangan mo sinda na makapadagos sa saindang pagbyahe. 7 Huli ta nagbiyahe sinda dahel ki Cristo asin dai sinda nag-ako nin anoman na tabang hale sa mga pagano. 8 Kaya dapat tabangan ta an mga siring na tawo tanganing may kabtang kita sa saindang pagtrabaho para sa katotoohan. 9 Nagsurat ako sa simbahan, alagad si Diotrefes, na boot midbidon na lider ninda, habong magmidbid kan sakong awtoridad. 10 Kaya pagdiyan ko, ihahayag ko an gabos na ginigibo niya, an mga pagpakaraot niya sakuya. Bako sana iyan; dai pa niya inaako an mga tugang na minadiyan, asin inoolang pa niya an mga boot mag-ako sainda dangan isinisikwal sinda sa simbahan. 11 Namomotan kong Gayo, dai mo pag-arogon an maraot, kundi arogon mo an marahay. An siisay man na naggigibo nin marahay sadiri nin Dios; an siisay man na naggigibo nin maraot dai nakahiling sa Dios. 12 Inoomaw si Demetrio kan gabos; an mismong katotoohan nagtataram nin marahay dapit saiya. Saksi man niya kami, asin aram mo na totoo an sinasabi nyamo. 13 Dakul pa kutana an sasabihon ko saimo, alagad habo kong ipaagi iyan sa surat. 14 Nagmamawot akong mahiling taka tolos, dangan mag-oolay kitang duwa. 15 Mapasaimo logod an katoninongan. Nangongomusta saimo an gabos mong katood. Komusta man sa gabos nyatong mga katood.
1 Surat na hale ki Judas na sorogoon ni Jesu-Cristo, asin tugang ni Santiago. Para sa mga tawong inapod, namomotan nin Dios Ama asin iniingatan ni Jesu-Cristo: 2 Mag-orog logod diyan saindo an pagkaherak, katoninongan saka pagkamoot. 3 Mga namomotan, kanigoan an pagmawot kong magsurat saindo dapit sa kaligtasan nyato gabos. Alagad ngunyan nahihiling ko na dapat kamong suratan sa pagsadol saindo na ipadagos nindo an pakipaglaban para sa pagtubod na itinao nin Dios sa saiyang banwaan makasarong beses asin sagkod lamang. 4 Huli ta may nagkapirang tawo na dai nagtutubod sa Dios an hilom na nakaayon sato, mga tawo na kaidto pa nakatalaan nang hukoman, mga mayong dios na ginigibong karompotan an biyaya nin satuyang Dios, asin isinisikwal ninda si Jesu-Cristo, an iyo sanang Kagrogaring saka Kagurangnan ta. 5 Maski aram na nindo an gabos na ini, boot kong ipagiromdom saindo kun paanong ilinigtas kan Kagurangnan an mga Israelita sa daga nin Egipto, dangan ginaradan an mga dai nagtubod saiya. 6 Giromdoma nindo an mga anghel na dai nagdanay sa laog kan saindang kapangyarihan kundi nagbaya kan sadiri nindang erokan: ginapos sinda nin Dios kan kadenang dai nanggad napapatod saka ibinilanggo sinda sa madiklom na lugar sa ibaba sagkod sa dakulang Aldaw nin Paghukom. 7 Giromdoma nindo an Sodoma saka an Gomorra asin an mga kataed na syudad, na naggibo man nin karigsokan saka kadustaan, kaya pinadusahan sa paagi nin kalayong daing kataposan. Ini sarong patanid sa gabos. 8 Siring man, an mga tawong ini igwa nin mga pangatorogan na minapakasala sainda tumang sa sadiri nindang hawak, isinisikwal ninda an awtoridad nin Dios, asin inoolog-olog an mga mamuraway na mga linalang sa kalangitan. 9 Maski si Miguel na Arkanghel dai nangahas na hatolan an Diablo kan nakikiiwal siya digdi dapit sa bangkay ni Moises, kundi nagsabi sana siya, “Sagweon ka logod kan Kagurangnan!” 10 Alagad pinapakaraot kan mga tawong ini an mga bagay na dai ninda nasasabotan. Asin an mga bagay na nasasabotan ninda sa paagi kan saindang instinto, arog kan mayong isip na mga hayop, iyo an magdadara sainda nin kapahamakan. 11 Herak man sainda! Huli ta inarog ninda si Cain; dahel sa kwarta, ginibo ninda an salang ginibo ni Balaam. Nagrebelde sinda arog ki Kora, kaya napahamak man sinda arog saiya. 12 Sinda mga digta sa saindong mga bangketeng sa magturugang, huli ta sobra sindang magkakan saka magburat. An para sainda sana an inaasikaso ninda. Garo sinda mga panganoron na pinapalid nin doros alagad mayong darang uran. Garo sinda mga kahoy na dai nagbubunga, maski tigbungahan; mga kahoy na ginabot sagkod an gamot asin talagang alang na. 13 Garo sinda mga nag-uulantong alon kan dagat na an subo iyo an makasosopog nindang gibo. Garo sinda mga lagalag na bitoon na inandaman na nin Dios nin lugar sa kairaroman nin kadikloman. 14 Si Enoc na ikapitong henerasyon hale ki Adan, iyo an nagpropesiya dapit sainda kaidto. Nagsabi siya, “Uya, madatong an Kagurangnan kaiba an saiyang rinibong banal, 15 tanganing hukoman saka hatolan an gabos huli sa mga ginibo ninda tumang sa Dios, saka sa mangirhat na tataramon na sinabi kan mga parakasala tumang saiya!” 16 An mga tawong ini danay na naggugumod-gumod saka nagbabasol sa iba; sinusunod ninda an saindang maraot na mga kamawotan; mga mapalangkaw sinda, asin sagin-sagin na inoomaw an mga tawo huli sa pakinabang na makukua ninda. 17 Alagad mga namomotan, kaipuhan giromdomon nindo an mga sinabi saindo kaidto kan mga apostol ni Jesu-Cristo na satong Kagurangnan. 18 Sinabihan ninda kamo, “Sa huring mga aldaw, matunga an mga tawong mag-oolog-olog saindo; mga tawong nagsusunod kan saindang maraot na mga kamawotan.” 19 Iyo ini an mga tawong ginigikanan nin pagkabaranga, mga tawong kinabanon na mayo kan Espiritu. 20 Alagad kamo, mga namomotan, magmasarig kamo sa saindong orog kabanal na pagtubod. Mamibi kamo sa paagi kan kapangyarihan kan Espiritu Santo, 21 saka magdanay sa pagkamoot nin Dios, mantang naghahalat ki Jesu-Cristo na satong Kagurangnan, na sa saiyang pagkaherak, matao saindo kan buhay na daing kataposan. 22 Kaherakan nindo an mga nagduduwa-duwa; 23 iligtas nindo an iba sa paagi kan pag-agaw sainda sa kalayo. Siring man maherak kamo sa iba, alagad mag-ingat kamo; kaongisan nindo maski an gubing na nadigtaan kan saindang kadustaan. 24 Pag-omawon siya na makakaingat saindo sa pagkahulog, asin makakadara saindo na malinig asin maogma sa atubang nin saiyang kamurawayan, 25 sa iyo sanang Dios na satong Paraligtas huli ki Jesu-Cristo na satong Kagurangnan, mapasaiya an kamurawayan, kamahalan, kapangyarihan saka an awtoridad, bago an gabos na panahon, ngunyan asin sagkod pa man! Amen.
1 Nasusurat sa librong ini an kapahayagan hale ki Jesu-Cristo. Ipinahayag ini nin Dios saiya tanganing ikapahiling niya sa saiyang mga sorogoon an mga bagay na mangyayari na. Sinugo ni Cristo an saiyang anghel na sabihan si Juan kan kapahayagan. 2 Sinabi ni Juan an gabos niyang nahiling. Ini an sinurat niya manongod kan mensahe nin Dios asin kan patotoo kaiyan ni Jesu-Cristo. 3 Paladan an nagbabasa kan librong ini; paladan man an mga nagdadangog kan mga propesiya sa librong ini asin nagkukuyog kan mga nakasurat digdi, huli ta harani na an panahon na mangyayari an gabos na ini. 4 Ako, si Juan, nagsusurat sa pitong simbahan na yaon sa Asia: Mapasaindo an biyaya asin an katoninongan hale sa Dios—Dios ngunyan, kaidto, asin sa madatong pang panahon—hale man sa pitong espiritu na nasa atubangan kan saiyang trono, 5 asin hale ki Jesu-Cristo, an maimbod na saksi, na iyo an enot na binuhay liwat, saka iyo man an kagsakop kan mga hade sa kinaban. Namomotan kita ni Cristo. Sa paagi kan saiyang dugo, kinalda niya kita sa satong mga kasalan. 6 Ginibo niya kitang kahadean nin mga padi na maglilingkod sa saiyang Dios asin Ama. Ki Jesu-Cristo an kamurawayan saka an kapangyarihan sagkod pa man! Amen. 7 Hilinga! Nagdadatong si Cristo na nasa panganoron! Mahihiling siya kan gabos maski kaidtong mga guminarod saiya. Gabos na tawo sa kinaban maghahaya dahel saiya. Mangyayari nanggad ini! 8 ”Ako an Alfa asin an Omega,” an sabi kan Mapangyaring Kagurangnan Dios— ”an Dios ngunyan, kaidto, asin sa madatong pang panahon. 9 Ako, si Juan na saindong tugang, huli sa pakisumaro ki Jesus, kadamay nindo sa kasakitan asin sa pagtios na minaabot sa mga kaayon sa Kahadean niya. Itinapok ako sa isla kan Patmos huli ta ipinaghulit ko an tataramon nin Dios asin an patotoo kaiyan ni Jesus. 10 Kan Aldaw nin Kagurangnan, napano ako kan Espiritu asin nakadangog ako sa likodan ko nin makosog na tingog na garo tanog nin trompeta, 11 na nagsabi sako, “Isurat mo sa sarong libro an nahihiling mo, pakatapos ipadara mo iyan sa pitong simbahan sa syudad nin Efeso, Esmirna, Pergamo, Tiatira, Sardis, Filadelfia saka Laodicea.” 12 Nagsalingoy ako tanganing hilingon kun siisay idtong nagtaram sako; an nahiling ko pitong kandelerong bulawan. 13 Sa tahaw kan mga kandelero, nakatindog an garo tawong nakagubing nin halaba sagkod sa bitis asin may pahang bulawan sa saiyang daghan. 14 Maputi an saiyang buhok arog kan gapas o nyebe; an mga mata niya garo kalayong naglalaad. 15 An saiyang mga bitis nagsisilyab arog kan bronseng tinunaw sa kalayo saka pinakintab; an saiyang tingog makosog arog kan hinagawak kan busay. 16 May kapot siyang pitong bitoon sa too niyang kamot, dangan sa saiyang ngoso may nagluwas na sarong espadang doble an tarom. An saiyang lalawogon nagkikintab arog kan liwanag nin aldaw kun odto. 17 Kan mahiling ko siya, garo gadan akong natumba sa pamitisan niya. Alagad dinutaan niya ako kan saiyang toong kamot saka sinabihan ako, “Dai ka matakot! Ako an enot asin an huri; 18 an Nabubuhay! Nagadan ako, alagad ngunyan, buhay ako sagkod pa man. May kapangyarihan ako sa kagadanan asin sa Hades. 19 Kaya isurat mo an mga bagay na nahihiling mo, an mga nangyayari ngunyan saka an mga mangyayari ngapit. 20 An kahulogan kan pitong bitoon na nahihiling mo sa too kong kamot, saka ining pitong kandelerong bulawan iyo ini: an pitong bitoon iyo an mga anghel kan pitong simbahan; an pitong kandelero iyo an pitong simbahan.
1 ”Suratan mo an anghel kan simbahan sa Efeso: “Iyo ini an mensahe kan nagkakapot nin pitong bitoon sa too niyang kamot, kan naglalakaw sa tahaw kan pitong kandelerong bulawan. 2 Aram ko an mga ginibo mo, an saimong kapagalan saka an saimong pagkamatinios. Aram ko na dai mo matitios an mga maraot na tawo. Binalo mo an mga nagsasabi na sinda mga apostol, na bako man totoo, asin napatunayan mo na mga putikon sinda. 3 Aram ko na matinios ka asin huli sako nagtios ka na mayo nin kapagalan. 4 Alagad igwa ako nin masasabi tumang saimo: dai mo na ako namomotan ngunyan arog kan dati. 5 Kaya giromdoma an ginikanan mo kan ika nahulog! Magbakle ka dangan gibohon mo giraray an dati mong ginigibo kaidto. Ta kun dai ka magbakle, madiyan ako asin hahaleon ko an saimong kandelero sa namumugtakan kaiyan. 6 Alagad ini naman an naooyonan ko saimo: ikinakaongis mo an ginigibo kan mga Nicolaita, na ikinakaongis ko man. 7 ”An may talinga, magdangog sa sinasabi kan Espiritu sa mga simbahan! “Sa mga manggagana, itatao ko an deretsong magkakan kan bunga kan kahoy nin buhay na nasa Paraiso nin Dios. 8 ”Suratan mo an anghel kan simbahan sa Esmirna: “Iyo ini an mensahe kan enot asin kan huri, an nagadan asin binuhay liwat. 9 Aram ko an saimong mga kasakitan; aram ko na ika dukha—alagad sa katunayan mayaman ka! Aram ko an mga pakaraot saimo kan mga nagsasabi na sinda mga Judio, na bako man totoo, kundi sa katunayan sarong sinagoga ni Satanas! 10 Dai ka matakot sa mga nagdadangadang mong kasakitan. Uya, an iba saindo ipapabilanggo kan Diablo tanganing baloon kamo, asin sampolong aldaw kamong magtitios. Alagad magin maimbod ka sagkod sa kagadanan asin itatao ko saimo an korona nin buhay. 11 ”An may talinga, magdangog sa sinasabi kan Espiritu sa mga simbahan! “An mga manggagana dai na maagi kan ikaduwang kagadanan. 12 ”Suratan mo an anghel kan simbahan sa Pergamo: “Iyo ini an mensahe kan may kapot na espadang doble an tarom. 13 Aram ko kun saen ka nag-eerok; yaon ka sa lugar na namumugtakan kan trono ni Satanas. Alagad nagdadanay kang maimbod sako. Dai mo binayaan an saimong pagtubod sako, maski kan si Antipas, an maimbod kong saksi, gadanon duman sa lugar na pinag-eerokan ni Satanas. 14 Alagad igwa ako nin nagkapirang bagay na masasabi tumang saimo: may iba diyan saindo na nagsusunod sa katukdoan ni Balaam, na nagtukdo ki Balac na magbuktak nin singkogan para sa mga Israelita kan dagkahon sindang magkakan kan inatang sa mga dios-dios saka maggibo nin karigsokan. 15 Igwa man diyan saindo nin mga tawo na nagsusunod sa katukdoan kan mga Nicolaita. 16 Kaya magbakle kamo! Ta kun dai, madiyan tolos ako dangan lalabanan ko an mga tawong iyan kan espada nin sakong ngoso. 17 ”An may talinga, magdangog sa sinasabi kan Espiritu sa mga simbahan! “Sa mga manggagana itatao ko an iba kan natatagong manna. An lambang saro sainda tatawan ko man nin puting gapo na nasusuratan nin bagong ngaran na mayong siisay man na makakaaram pwera sa maako kaiyan. 18 ”Suratan mo an anghel kan simbahan sa Tiatira: “Iyo ini an mensahe kan Aki nin Dios, na may mga matang garo kalayong naglalaad, asin may mga bitis na garo bronseng nagkikintab. 19 Aram ko an saimong mga ginigibo, an saimong pagkamoot, pagtubod, paglingkod saka pagkamatinios. Aram ko man na orog an ginigibo mo ngunyan ki kaidto. 20 Alagad igwa ako nin masasabi tumang saimo: tinutugotan mo an babaeng si Jezebel, na nagsasabing propeta siya nin Dios. Nagtutukdo siya asin dinadaya niya an sakong mga sorogoon tanganing maggibo nin karigsokan saka magkakan nin mga inatang sa mga dios-dios. 21 Tinawan ko na siya nin panahon na makapagbakle, alagad habo siyang magbakle sa saiyang karigsokan. 22 Kaya papahelangon ko siya asin an mga nagsambay saiya. Gigibohon ko ini kun dai sinda magbakle sa mga maraot na ginibo ninda kaiba niya. 23 Gagadanon ko man an saiyang mga aki tanganing maaraman kan gabos na simbahan na ako iyo an nagsisiyasat sa isip saka puso nin tawo, dangan itatao ko sa lambang saro an maninigo sa saiyang mga gibo. 24 ”Alagad sa iba saindo diyan sa Tiatira na dai nagsunod kan maraot na katukdoan na iyan; na dai nakanood kan inaapod kan iba na mga ‘hararom na hilom ni Satanas,’ sinasabihan ko kamo na dai ko na kamo tatawan nin iba pang makakagabat saindo. 25 Alagad papagdanayon nindo an yaon na saindo sagkod na ako mag-abot. 26 An mga manggagana saka magpapadagos sa paggibo kan boot ko sagkod sa kataposan, tatawan ko kan kapangyarihan arog kan itinao sako kan sakong Ama: magsasakop sinda sa mga nasyon na may kapot na pamakol na lansang; papasaon sindang garo mga dalipay na koron. 28 Itatao ko man sainda an bitoon na makaaga. 29 ”An may talinga, magdangog sa mga sinasabi kan Espiritu sa mga simbahan!
1 ”Suratan mo an anghel kan simbahan sa Sardis: “Iyo ini an mensahe kan igwa kan pitong espiritu nin Dios asin pitong bitoon. Aram ko an saimong mga ginigibo; sa ngaran ka sana buhay, an totoo gadan ka na. 2 Kaya pagmata asin pakosoga an anoman na yaon pa saimo, na madali nang magadan. Huli ta nahihiling kong an mga ginibo mo bako pang marahay sa panhiling kan sakong Dios. 3 Kaya giromdoma an itinukdo saimo saka an nadangog mo; kuyoga iyan asin magbakle ka. Kun dai ka magmata, madiyan ako saimo arog sa parahabon, asin dai mo aram an oras kan sakong pag-abot. 4 Alagad igwa pa nin nagkapira diyan sa Sardis na dai nadigtaan an saindang gubing; an nagkapirang ini maiba sako, nakagubing nin puti, huli ta maninigo sindang mag-iba sako. 5 An mga manggagana gugubingan man nin puti, saka dai ko paparaon an saindang ngaran sa libro nin buhay. Mimidbidon ko sinda sa atubang kan sakong Ama asin kan saiyang mga anghel. 6 ”An may talinga, magdangog sa sinasabi kan Espiritu sa mga simbahan!” 7 ”Suratan mo an anghel kan simbahan sa Filadelfia: “Iyo ini an mensahe kan Banal asin Totoo, na nagkakapot kan lyabe ni David; an pintoan na binubuksan niya mayo nin nakakasera; an sineserahan niya mayo nin nakakabukas. 8 Aram ko an saimong mga ginigibo; aram kong igwa ka nin dikit na kapangyarihan. Sinunod mo an sakong katukdoan saka dai mo ako pinagnegaran. Kaya binuksan ko an sarong pintoan sa atubang mo na mayo nin siisay man na makakasera. 9 Uya, an mga kaiba sa sinagoga ni Satanas, na nagsasabing sinda mga Judio alagad bako, kundi nagpuputik sana, padodolokon ko asin paluluhodon sa atubang mo, tanganing maaraman ninda gabos na namomotan taka. 10 Huli ta sinunod mo an pagboot ko na magin matinios ka, ililikay taka sa kasakitan na maabot sa bilog na kinaban, sa pagbalo kan gabos na tawo diyan. 11 Madali na akong mag-abot. Ingatan mo an nasa saimo, tanganing mayo nin siisay man na makaagaw kan saimong korona. 12 An mga manggagana gigibohon kong garo harigi sa templo kan sakong Dios; dai na nanggad sinda mahale diyan. Isusurat ko sa mga hariging iyan an ngaran kan sakong Dios saka an ngaran kan syudad kan sakong Dios, an bagong Jerusalem na maibaba hale sa langit, hale sa sakong Dios. Isusurat ko man sa mga iyan an sakong bagong ngaran. 13 ”An may talinga, magdangog sa sinasabi kan Espiritu sa mga simbahan! 14 ”Suratan mo an anghel kan simbahan sa Laodicea: “Iyo ini an mensahe kan Amen, an maimbod saka totoong saksi, an ginikanan kan gabos na linalang nin Dios. 15 Aram ko an saimong mga ginigibo; aram ko na bako kang malipot o mainit. Marahay pa logod kun malipot ka o mainit! 16 Alagad huli ta ika mahimbong sana, bakong malipot o mainit, isusuka taka! 17 An sabi mo mayaman ka, nag-uswag ka, dai ka nagkakaipo nin anoman. Alagad dai mo aram na saro kang daing sukat, makaheherak, dukha, huba saka buta! 18 Kaya hinahatolan taka na bumakal ka sako nin purong bulawan, tanganing magyaman ka. Bumakal ka man nin puting gubing tanganing may itahob ka sa makasosopog mong hubang kamugtakan. Bumakal ka nin bolong na ilalahid sa saimong mga mata tanganing makahiling ka. 19 Sinasagwe ko saka dinidisiplina an gabos kong namomotan. Kaya magmaigot asin magbakle ka. 20 Uya, nagtitindog ako asin nagtotoktok sa may pintoan. Kun may magdangog sako saka magbukas kan pintoan, malaog ako asin makakan kasabay niya, asin siya makakan na kasabay ko. 21 An mga manggagana kataed kong patutukawon sa sakong trono, arog sako na nanggana, kaya ngunyan nagtutukaw ako kataed kan sakong Ama sa saiyang trono. 22 ”An may talinga, magdangog sa sinasabi kan Espiritu sa mga simbahan!”
1 Pakatapos kaini, ibang bisyon naman an nahiling ko. Nahiling ko an sarong bukas na pintoan sa langit. Nadangog ko giraray an tingog na garo trompeta na nagtaram sako kan enot. Ini an sabi, “Sumakat ka digdi ta ipapahiling ko saimo an mga mangyayari pakatapos kaini.” 2 Tolos na napano ako kan Espiritu. Nahiling ko duman sa langit an sarong trono; duman may nakatukaw. 3 An lalawogon kan nakatukaw sa trono nagliliwanag siring sa mahalagang batong haspe saka kornalina; sa palibot kan trono may bulalangaw na kakolor kan batong esmeralda. 4 Napapalibotan an tronong iyan nin beynte y kwatrong trono na may nakatukaw na beynte y kwatrong kamagurangan, na mga nakagubing nin puti saka may mga koronang bulawan. 5 May mga kikilat, hagubohob saka daguldol na naghahale sa trono. Sa atubangan kan trono may naglalaad na pitong karaba na iyo an pitong Espiritu nin Dios. 6 Igwa man nin garo dagat na salming, malinaw arog sa kristal. Sa palibot kan trono, sa lambang gilid kaiyan, igwa nin apat na buhay na linalang na pano nin mga mata sa atubangan saka sa likod. 7 An enot na linalang nakakaagid sa leon; an ikaduwa nakakaagid sa baka; an ikatolo may lalawogon na garo sa tawo; an ikaapat nakakaagid sa agilang naglalayog. 8 An lambang saro kaining buhay na linalang may anom na pakpak, pano nin mga mata an luwas asin an laog. Aldaw-banggi daing ontok an saindang pag-awit kaini: “Banal, banal, banal an Kagurangnan Dios na Makakamhan, na iyo kaidto, ngunyan, asin sa madatong pang panahon.” 9 Sa lambang pag-awit kaining apat na buhay na linalang kan mga awit nin pagpamuraway, pag-omaw, saka pagpasalamat duman sa atubangan kan nagtutukaw sa trono na nabubuhay sagkod pa man, 10 an beynte y kwatrong kamagurangan minaluhod dangan minasamba sa atubang kan nagtutukaw sa trono, na nabubuhay sagkod pa man. Ibinubugtak ninda sa atubangan kan trono an saindang mga korona saka minaawit: 11 ”Samong Kagurangnan asin Dios! Maninigo kang mag-ako nin kamurawayan, kaomawan saka kapangyarihan. Huli ta linalang mo an gabos na bagay, nabubuhay sinda asin nagdadanay huli kan saimong kabotan.”
1 Nahiling ko sa toong kamot kan nagtutukaw sa trono an sarong libro na pano nin surat mang-ibong-ibong asin igwa nin pitong selyo. 2 Dangan nahiling ko an sarong mapangyaring anghel na naghahapot sa makosog na tingog, “Siisay an maninigong magtangkas kan mga selyo dangan magbukas kan libro?” 3 Alagad mayo nin siisay man sa langit o sa daga o sa irarom kan daga na nakabukas kan libro o naghiling kan laog kaiyan. 4 Nagtangis ako nin makuri huli ta mayo nin nakuang maninigong magbukas kan libro asin maghiling kan laog kaiyan. 5 Dangan saro kan mga kamagurangan an nagsabi sako, “Dai ka maghibi. Hilinga, nanggana an Leon kan tribu nin Juda, an Gamot ni David, kaya siya an makakatangkas kan pitong selyo asin makakabukas kan libro.” 6 Dangan nahiling ko an Kordero na nakatindog sa pagultanan kan trono asin kan apat na buhay na linalang, sa tahaw kan mga kamagurangan. Nahihiling an tanda na an Kordero ginadan. An Kordero igwa nin pitong sungay saka pitong mata, na iyo an pitong Espiritu nin Dios na ipinadara sa bilog na kinaban. 7 Kinua kan Kordero an libro na nasa toong kamot kan nagtutukaw sa trono. 8 Kan makua na iyan kan Kordero, an apat na buhay na linalang asin an beynte y kwatrong kamagurangan nagluhod sa atubang niya. An lambang saro may kapot na arpa saka bulawan na mangko na pano nin insenso; an insensong idto iyo an mga pamibi kan mga banal. 9 Dangan inawit ninda an bagong awit na ini: “Ika an maninigong magkua kan libro, asin magtangkas kan mga selyo kaiyan. Huli ta ika ginadan dangan tinubos mo para sa Dios an mga tawo sa paagi kan saimong dugo, mga tawong hale sa manlaen-laen na tribu, lengwahe, rasa saka nasyon. 10 Ginibo mo sindang kahadean nin mga padi tanganing maglingkod sa satong Dios; maghahade sinda sa daga.” 11 Naghiling giraray ako asin nadangog ko an tingog nin ribo-ribo saka milyon-milyon na anghel na nakapalibot sa trono, sa apat na buhay na linalang asin sa mga kamagurangan. 12 Nag-aawit sinda sa makosog na tingog, “An Kordero na ginadan maninigo na mag-ako nin kapangyarihan, kayamanan, kadonongan, kakosogan, kaomawan, kamurawayan saka paggalang!” 13 Nadangog ko man na nag-aawit an gabos na linalang na nasa langit, sa daga, sa irarom kan daga, saka sa dagat—an gabos na linalang sa bilog na kinaban—ini an saindang inaawit: “Sa nagtutukaw sa trono asin sa Kordero, mapasainda an paggalang, kaomawan, kamurawayan, asin kapangyarihan, sagkod pa man!” 14 An apat na buhay na linalang nagsimbag, “Amen!” Dangan an mga kamagurangan nagdapa saka nagsamba saiya.
1 Nahiling kong tinangkas kan Kordero an enot kan pitong selyo, dangan nagtaram na garo daguldol an saro kan apat na buhay na linalang, “Madya!” 2 Nahiling ko an sarong kabayong puti. An nangangabayo may kapot na pana, asin tinawan siya nin korona. Dangan nagluwas siya bilang sarong mapanggana tanganing padagos pang manggana. 3 Tinangkas kan Kordero an ikaduwang selyo. Nadangog ko an ikaduwang buhay na linalang na nagsabi, “Madya!” 4 Nagluwas naman an sarong kabayong pula. An nangangabayo tinawan nin kapangyarihan na magdara nin gera sa kinaban tanganing an mga tawo maggaradanan. Tinawan siya nin sarong dakulang espada. 5 Tinangkas kan Kordero an ikatolong selyo. Nadangog ko an ikatolong buhay na linalang na nagsabi, “Madya!” Nahiling ko an sarong kabayong itom. An nangangabayo may kapot na sarong timbangan. 6 Nakadangog ako nin garo tingog na hale sa tahaw kan apat na buhay na linalang na nagsabi, “Sarong takad na trigo sana an mababakal kan sarong aldaw na tandan; tolong takad na sebada sana an mababakal kan sarong aldaw na tandan. Alagad dai mo pagraoton an tanoman nin oliba saka tanoman nin ubas!” 7 Tinangkas kan Kordero an ikaapat na selyo. Nadangog ko an ikaapat na buhay na linalang na nagsabi, “Madya!” 8 Nahiling ko an sarong kabayong malongsi. An ngaran kan nangangabayo, Kagadanan, asin nagsusunod saiya an Hades. Itinao sainda an kapangyarihan sa ikaapat na kabtang kan kinaban tanganing manggadan sa paagi nin gera, gutom, helang saka sa paagi nin lalaw na mga hayop. 9 Tinangkas kan Kordero an ikalimang selyo. Nahiling ko sa sirong kan altar an mga kalag kaidtong ginaradan huli sa pagpahayag kan tataramon nin Dios, asin huli sa pagdanay nindang maimbod sa saindang pagsaksi. 10 Nagkurahaw sinda, “Mapangyaring Kagurangnan, banal asin totoo! Nuarin mo huhukoman asin papadusahan an mga tawong guminadan samo?” 11 An lambang saro sainda tinawan nin puting gubing, dangan sinabihan na maghalat nin dikit pang panahon, sagkod na mabilog an bilang kan saindang kapwa mga sorogoon saka mga tugang na gagadanon man siring sainda. 12 Nahiling ko na tinangkas kan Kordero an ikaanom na selyo. Naglinog nin makosog, nagdiklom an aldaw arog kan itom na tela, saka an bulan nagpula na garo dugo; 13 an mga bitoon sa kalangitan nahulog sa daga na garo mga hilaw pang bunga kan higera na nararakdag kun yinuyugyog nin makosog na doros. 14 Napara an langit arog sa nalukot na banig asin an gabos na bukid saka isla nahale sa saindang mga namumugtakan. 15 Dangan an mga hade sa kinaban, an mga darakulang tawo, an mga opisyal kan hukbo, an mga mayaman saka mga mapangyari asin an gabos na iba pang mga tawo, oripon o bako, nagtago sa mga lungib asin sa mga darakulang gapo nin kabukidan. 16 Nagkurahaw sinda sa mga bukid saka sa mga darakulang gapo, “Rumpagi kami nindo asin tagoa kami tanganing dai mi mahiling an nakatukaw sa trono asin tanganing makaligtas kami sa kaanggotan kan Kordero! 17 Huli ta an mangirhat na aldaw kan saindang kaanggotan nag-abot na asin siisay an makakatagal kaiyan?”
1 Pakatapos kaini, nahiling ko an apat na anghel na nagtitindog sa apat na poro kan kinaban, pugol an apat na doros, tanganing mayong doros na maghuyop sa daga, o sa dagat, o sa arin man na kahoy. 2 Dangan nahiling ko an saro pang anghel na nag-iitaas hale sa sirangan dara an selyo kan Dios na buhay. Sa makosog na tingog inapod kan anghel na ini an apat na anghel na tinawan nin Dios kan kapangyarihan sa pagraot kan daga asin dagat. 3 Nagsabi an anghel, “Dai nindo pagraoton an daga, an dagat, o an mga kahoy, sagkod na dai ta pa namamarkahan an angog kan mga sorogoon kan satong Dios.” 4 Sinabi sako na syento kwarenta y kwatro mil an bilang kan mga tawong may marka sa angog kan selyo nin Dios. Sinda an mga hale sa doseng tribu nin Israel, 5 dose mil hale sa lambang tribu nin Israel, sa tribu ni Juda, Ruben, Gad, Aser, Neftali, Manases, Simeon, Levi, Isacar, Zabulon, Jose asin Benjamin. 9 Pakatapos kaini, nahiling ko an dai mabilang na mga tawo hale sa gabos na rasa, tribu, nasyon, saka lengwahe. Nagtitindog sinda sa atubangan kan trono asin kan Kordero, nakagubing nin puti saka may mga kapot na mga sanga nin palma. 10 Sinda gabos nagkurahaw nin makosog, “An kaligtasan hale sa satong Dios na nagtutukaw sa trono, asin hale sa Kordero!” 11 An gabos na anghel nagtindog sa palibot kan trono, kan kamagurangan saka kan apat na buhay na linalang. Nagdapa sinda sa atubangan kan trono, nagsamba sa Dios, 12 mantang nagsasabi, “Amen! Sa satong Dios an kaomawan, kamurawayan, kadonongan, pasasalamat, paggalang, kapangyarihan asin kakosogan sagkod pa man! Amen!” 13 Hinapot ako kan saro kan mga kamagurangan, “Siisay an mga tawong ini na nakagubing nin puti asin saen sinda hale?” 14 Sinimbag ko siya, “Dai ko aram; ika an nakakaaram.” Sinabihan niya ako, “Ini an mga tawong nakatagal sa makuring kasakitan. Linabahan ninda an saindang mga gubing asin pinaputi sa paagi kan dugo kan Kordero. 15 Kaya yaon sinda sa atubangan kan trono nin Dios, naglilingkod saiya aldaw-banggi sa laog kan saiyang templo. Aatamanon sinda kan nagtutukaw sa trono. 16 Dai na nanggad sinda magugutom o mapapaha; dai na sinda mapapaso kan aldaw o kan anoman na init, 17 huli ta an Kordero na nasa tahaw kan trono iyo an saindang pastor. Dadarahon niya sinda sa mga burabod nin tubig na nagtatao nin buhay, asin papahidon nin Dios an gabos na luha sa saindang mga mata.”
1 Kan tangkason kan Kordero an ikapitong selyo, nag-alo sa langit sa laog nin kabangang oras. 2 Dangan nahiling ko an pitong anghel na nagtitindog sa atubang nin Dios; tinawan sinda nin pitong trompeta. 3 May nagluwas naman na anghel na may darang bulawan na insensaryo asin nagtindog siya sa atubangan kan altar; tinawan siya nin dakul na insenso na idodolot, kaiba kan mga pamibi kan gabos na banal, sa altar na bulawan na yaon sa atubangan kan trono. 4 Nag-itaas an aso kan insenso hale sa kamot kan anghel na nagtitindog sa atubang nin Dios kaiba an mga pamibi kan mga banal. 5 Dangan kinua kan anghel an insensaryo, pinano nin nagkakalayong baga hale sa altar, saka itinapok sa daga. Nagkaigwa nin makosog na daguldol, hagubohob, kikilat asin linog. 6 Dangan nag-andam an pitong anghel sa pagpatanog kan saindang pitong trompeta. 7 Pinatanog kan enot na anghel an saiyang trompeta. Nag-uran sa daga nin yelo saka kalayong may kasalak na dugo. Nasulo an ikatolong kabtang kan daga, an ikatolong kabtang kan mga kahoy saka an gabos na berdeng doot. 8 Dangan pinatanog kan ikaduwang anghel an saiyang trompeta. May itinapok sa dagat na garo dakulang bukid na nagkakalayo. 9 Nagin dugo an ikatolong kabtang kan dagat; nagkagaradan an ikatolong kabtang kan gabos na nabubuhay sa dagat, asin nagkararaot an ikatolong kabtang kan gabos na sakayan diyan. 10 Pinatanog kan ikatolong anghel an saiyang trompeta. Hale sa langit, nahulog an sarong dakulang bitoon na garo karabang naglalaad; nahulog ini sa ikatolong kabtang kan mga salog saka mga burabod. 11 (Kapaitan an ngaran kan bitoon.) An ikatolong kabtang kan tubig nagin mapait, kaya dakul na tawo an nagkagaradan sa pag-inom kaiyan. 12 Dangan pinatanog kan ikaapat na anghel an saiyang trompeta. Nagdiklom an ikatolong kabtang kan aldaw, an ikatolong kabtang kan bulan asin an ikatolong kabtang kan mga bitoon, kaya nawara an ikatolong kabtang kan saindang liwanag. Nainaan nin ikatolong kabtang an liwanag kan aldaw, saka nadagdagan nin ikatolong kabtang an kadikloman kan banggi. 13 Dangan naghiling ako asin nadangog ko an sarong agila na nagtataram sa makosog na tingog, mantang naglalayog iyan sa kaitaasan, “Herak man! Herak man sa gabos na nag-eerok sa daga kun patanogon na an mga trompeta kan tolo pang anghel!”
1 Pinatanog kan ikalimang anghel an saiyang trompeta. Nahiling ko an sarong bitoon na nahulog sa daga; itinao sa bitoon na ini an lyabe kan dai matugkad na kairaroman. 2 Kan bukasan kan bitoon an dai matugkad na kairaroman, nagluwas an aso na garo hale sa dakulang horno; nagdiklom an aldaw asin an kaitaasan. 3 Hale sa asong iyan, nagluwas an mga doron pasiring sa daga; tinawan sinda nin kapangyarihan na arog sa mga uyang. 4 Pinagbotan sindang dai manraot kan mga doot o kan mga kahoy o kan iba pang tinanom. An raraoton sana ninda iyo an mga tawong mayong marka kan selyo nin Dios sa saindang mga angog. 5 Alagad dai sinda tinugotan na gadanon an mga tawong ini, kundi pasakitan sana sa laog nin limang bulan. An kulog kan pagpasakit ninda garo an kulog na tinitios nin sarong tawong kinagat nin uyang. 6 Sa laog kan limang bulan na iyan, an mga tawo magmamawot na magadan, alagad dai iyan mangyayari; maski boot nanggad nindang magadan, dai sinda magagadan. 7 Kun paghilingon, an mga doron garong mga kabayo na andam sa pakilaban; an saindang mga payo igwa nin garo koronang bulawan; an lalawogon ninda garo sa tawo. 8 Halaba an buhok ninda arog kan sa babae, saka an mga ngipon ninda garo sa leon. 9 An saindang daghan natatahoban nin pantahob na lansang dangan an kinupakupa kan saindang mga pakpak garo ribok nin mga karwahe na guyod nin mga kabayong nagdadalagan pasiring sa gera. 10 Igwa sinda nin ikog na may kamandag arog sa uyang. Nasa ikog an kapangyarihan nindang magkulog sa tawo sa laog nin limang bulan. 11 An anghel na namamahala kan dai matugkad na kairaroman iyo an hade ninda; an ngaran niya Abadon sa tataramon na Hebreyo; Apolion sa tataramon na Griyego, na an kahulogan, Paragadan. 12 An enot na pasakit nakaagi na; may duwa pang maabot. 13 Dangan pinatanog kan ikaanom na anghel an saiyang trompeta. Nakadangog ako nin tingog hale sa apat na sungay kan bulawan na altar na yaon sa atubang nin Dios. 14 An tingog nagtaram sa ikaanom na anghel na may trompeta, “Butasan mo an apat na anghel na nagagapos duman sa dakulang Salog nin Eufrates!” 15 Dangan binutasan an apat na anghel sa paggadan kan ikatolong kabtang kan gabos na tawo, huli ta inandam mananggad sinda para sa gibong ini sa talaan na oras, aldaw, bulan saka taon. 16 Sinabi sako an bilang kan mga soldados na nakakabayo; dos syentos milyon sinda gabos. 17 Nahiling ko sa bisyon an mga kabayo asin an mga nangangabayo na may pantahob sa daghan na arog kapula sa kalayo, arog kaasul sa sapiro saka arog kaamarilyo sa asupre. An mga kabayo may payo na garo leon: may nagluluwas na kalayo, aso saka asupre sa ngoso ninda. 18 An ikatolong kabtang kan mga tawo nagkagaradan huli sa tolong pesteng ini na nagluluwas sa ngoso kan mga kabayo: kalayo, aso saka asupre. 19 An kapangyarihan kan mga kabayo nasa saindang ngoso saka ikog. An saindang ikog garo mga halas na may mga payo; iyan an ginagamit ninda sa pagkulog sa mga tawo. 20 Alagad an mga tawong dai nagadan kan mga pesteng ini dai nagbakle kan saindang mga gibo. Dai sinda nag-ontok magsamba sa mga demonyo saka sa mga ginibo nindang dios-dios na bulawan, plata, bronse, gapo o kahoy, na dai nakakahiling ni nakakadangog o nakakalakaw. 21 Dai man sinda nagbakle sa saindang mga panggadan, pagsalamangka, karigsokan asin panghabon.
1 Dangan nahiling ko an saro pang mapangyaring anghel na naghihilig hale sa langit. Napapatos siya nin panganoron, asin may bulalangaw sa palibot kan saiyang payo. An lalawogon niya nagliliwanag arog kan aldaw saka an mga tabay niya garo mga hariging kalayo. 2 May nakakapotan siyang sarong sadit na libro na nabibiklad. Itinungtong niya an saiyang toong bitis sa dagat asin an saiyang walang bitis sa daga, 3 saka nagkurahaw sa makosog na tingog arog sa nag-uungal na leon. Pakakurahaw niya, may pitong daguldol na nagsimbag saiya. 4 Pakasimbag ninda, masurat na kuta ako, alagad nakadangog ako nin sarong tingog na nagtataram hale sa langit, “Hiloma sana an sinabi kan pitong daguldol; dai mo iyan ipagsurat!” 5 An anghel na nahiling kong nagtitindog sa ibabaw kan dagat saka daga nag-itaas kan saiyang toong kamot, 6 asin nagsumpa sa ngaran nin Dios na buhay sagkod pa man, an naglalang kan langit, daga, dagat saka kan gabos na yaon diyan. Nagsabi an anghel, “Dai na mahahaloy! 7 Sa oras na patanogon na kan ikapitong anghel an trompeta niya, maootob na an hilom na plano nin Dios, siring sa ipinahayag niya sa saiyang mga sorogoon na propeta.” 8 Dangan nagtaram giraray sako an tingog na nadangog ko hale sa langit, “Lakaw, kuaha an nabibiklad na sadit na libro na kapot kan anghel na nagtitindog sa dagat saka sa daga.” 9 Duminolok ako sa anghel saka hinagad ko saiya an sadit na libro. Sinabihan niya ako, “Kuaha saka kakana iyan. Magigin mapait iyan sa laog kan saimong tulak, alagad mahamis siring sa dugos sa laog kan saimong ngoso.” 10 Kinua ko sa kamot niya an sadit na libro saka kinakan ko. An namit kaiyan mahamis mananggad sa sakong ngoso siring sa dugos, alagad kan halonon ko na, nagin mapait sa laog kan sakong tulak. 11 Dangan sinabihan pa ako, “Kaipuhan ipahayag mo giraray an mensahe nin Dios dapit sa dakul na nasyon, rasa, lengwahe saka mga hade.”
1 Dangan tinawan ako nin pansukol na garo sugkod, saka sinabihan ako, “Tindog asin sukolon mo an templo nin Dios saka an altar. Pakatapos, bilangon mo an mga nagsasamba sa laog kan templo. 2 Alagad dai mo pagsukolon an patyo sa luwas kan templo, huli ta itinao na iyan sa mga pagano na matimak-timak kan Banal na Syudad sa laog nin kwarenta y dos na bulan. 3 An duwa kong saksi na nakagubing nin sako tatawan ko nin kapangyarihan na magpropesiya sa laog nin mil dos syentos sesentang aldaw.” 4 An duwang saksing ini iyo an duwang kahoy na oliba asin an duwang kandelero na yaon sa atubang kan Kagurangnan kan daga. 5 Kun may magkulog sainda, maluwas an kalayo sa saindang ngoso na matomtom sa saindang mga kaiwal; sa paaging ini, an siisay man na magkulog sainda, magagadan. 6 An duwang saksing ini igwa nin kapangyarihan sa pagsera kan langit nganing dai mag-uran sa panahon kan saindang pagpropesiya. May kapangyarihan man sinda na gibohon dugo an tubig, saka pasakitan an kinaban nin gabos na klaseng peste anoman na oras na booton ninda. 7 Asin kun tapos na an saindang pagsaksi, lalabanan sinda kan hayop na maluwas hale sa dai matugkad na kairaroman. Dadaogon sinda kan hayop dangan gagadanon, 8 asin mahuhutad an mga bangkay ninda sa dalan kan dakulang syudad, na inaapod man Sodoma, o Egipto, saen ipinako an saindang Kagurangnan. 9 Sa laog nin tolo may kabangang aldaw, an mga tawong hale sa gabos na nasyon, tribu, lengwahe asin rasa mahiling kan saindang mga bangkay saka dai ninda itutugot na ilubong iyan. 10 Maoogma an mga tawo sa kinaban dahel sa pagkagadan ninda. Magpepyesta sinda asin magpapatinaohan nin mga regalo huli ta an duwang propetang iyan nagdara sainda nin dakul na kasakitan. 11 Alagad pakatapos kan tolo may kabangang aldaw, naglaog sainda an hinangos nin buhay hale sa Dios; nagtindog sinda dangan an gabos na nakahiling sainda natakot nin makuri. 12 Nakadangog an duwang propeta nin makosog na tingog hale sa langit na nagsabi sainda, “Sakat kamo digdi!” Mantang naghihiling an saindang mga kaiwal, nagsakat sa langit an duwang propeta na nakalunad sa sarong panganoron. 13 Kan oras man sanang iyan naglinog nin makosog asin narumpag an ikasampolong kabtang kan syudad; pitong ribo katawo an nagadan. Sa makuring takot kan mga natadang buhay, inomaw ninda an Dios nin langit. 14 An ikaduwang pasakit nakaagi na, alagad madali nang mag-abot an ikatolong pasakit! 15 Dangan pinatanog kan ikapitong anghel an saiyang trompeta, asin may mga makosog na tingog sa langit na nagsabi, “An kahadean kan kinaban nagin kahadean kan satong Kagurangnan asin kan saiyang Cristo; maghahade siya sagkod pa man!” 16 Dangan idtong beynte y kwatrong kamagurangan na nakatukaw sa saindang mga trono sa atubang nin Dios, nagdarapa saka nagsaramba saiya, 17 na nagsasabi, “Nagpapasalamat kami saimo, Kagurangnan Dios na Makakamhan, na iyo ngunyan asin kaidto; huli ta ginamit mo an saimong dakulang kapangyarihan, dangan nagpoon ka nang maghade! 18 Nagkaaranggot an mga nasyon, alagad an panahon kan saimong kaanggotan nagdatong, asin an panahon sa paghukom sa mga gadan, sa pagtao nin balos sa saimong mga sorogoon, an mga propeta saka an mga banal, asin an mga may pagkatakot sa saimong ngaran, sadit man o dakula. Nag-abot na an panahon sa paglaglag kan mga naglalaglag kan kinaban!” 19 Dangan nabuksan an templo nin Dios sa langit, kaya nahiling an Kaban nin Tipan nin Dios. Nagkaigwa nin mga kikilat, hagubohob, daguldol, linog saka makosog na uran nin yelo.
1 Dangan nagtunga an sarong dakulang tanda sa langit: sarong babae na nakagubing nin aldaw, nakatungtong sa bulan asin nakokoronahan nin doseng bitoon. 2 Siya bados saka napapakurahaw sa sobrang kulog asin sakit nin pangaki. 3 Saro pang tanda an nagtunga sa langit; igwa nin sarong dakulang dragon na kolor pula, may pitong payo saka sampolong sungay, asin may korona an lambang payo kaiyan. 4 Ginuyod niya kan saiyang ikog an ikatolong kabtang kan mga bitoon saka itinapok sa daga. Nagtindog siya sa atubangan kan babaeng madali nang mangaki, tanganing halonon an omboy pagkamundag kaiyan. 5 An babae nangaki nin lalaki na iyo an maghahade sa gabos na nasyon na may kapot na pamakol na lansang. Alagad inagaw an aki dangan dinara sa Dios asin sa saiyang trono. 6 Nagdulag an babae pasiring sa kalangtadan, sa lugar na inandam para saiya nin Dios tanganing atamanon siya duman sa laog nin mil dos syentos sesentang aldaw. 7 Dangan nagkaigwa nin ralaban sa langit. Si Miguel saka an saiyang mga anghel nakipaglaban sa dragon saka sa mga anghel kaini. 8 Nadaog an dragon asin an mga anghel niya kaya pinahale na sinda sa langit. 9 Itinapok an dakulang dragon—an kasuanoy na halas na nginaranan Diablo o Satanas—an paradaya kan bilog na kinaban. Ihinulog siya sa daga, kaiba an gabos niyang mga anghel. 10 Dangan nakadangog ako nin makosog na tingog sa langit na nagsabi, “Nag-abot na ngunyan an kaligtasan, an kapangyarihan asin an kahadean nin satuyang Dios patin an kapangyarihan nin saiyang Cristo! Huli ta an parasumbong kan satong mga tugang, an parasumbong sa atubang nin Dios aldaw-banggi, ihinulog na hale sa langit. 11 Dinaog siya kan satong mga tugang huli kan dugo kan Kordero asin huli kan katotoohan kan saindang pagsaksi; dai sinda natakot na mawaraan nin buhay—andam sindang magadan. 12 Kaya mag-ogma kamo, kalangitan asin kamo gabos na nag-eerok diyan! Alagad herak man saindo, o daga asin dagat! Huli ta yaon na diyan saindo an Diablo; anggot siya nin makuri, huli ta aram niyang halipot na sana an panahon na natatada para saiya.” 13 Kan mahiling kan dragon na itinapok siya sa daga, linamag niya an babaeng nangaki nin lalaki. 14 Alagad tinawan an babae nin duwang pakpak nin dakulang agila, tanganing makalayog siya, harayo sa dragon, pasiring sa kalangtadan, saen aatamanon siya sa laog nin tolo may kabangang taon. 15 An dragon nagbuga nin tubig na garo salog, tanganing ianod an babae. 16 Alagad tinabangan kan daga an babae; ibinuka kan daga an ngoso niya saka hinalon an tubig na ibinuga kan dragon. 17 Naanggot nin makuri an dragon sa babae, kaya kinalaban niya an ibang kapagarakian kan babae na nagkukuyog kan mga katogonan nin Dios asin nagsasaksi ki Jesus. 18 Dangan nagtindog an dragon sa baybayon kan dagat.
1 Dangan nahiling ko an sarong hayop na nagbubutwa sa dagat. May sampolong sungay idto saka pitong payo. Igwa nin korona an lambang sungay; asin sa lambang payo may nakasurat na ngaran na naglalanghad sa Dios. 2 An nahiling kong hayop garo leopardo, an bitis garo sa oso, an ngoso garo sa leon. Itinao kan dragon sa hayop na ini an sadiri niyang kapangyarihan, trono saka an dakula niyang awtoridad. 3 Saro kan mga payo kaiyan garo may lugad na ikakagadan, alagad an lugad na ini narahay. Nagngalas an gabos na tawo sa daga dangan nagsunod sinda sa hayop. 4 Sinamba ninda an dragon huli ta itinao niya an saiyang awtoridad sa hayop. Sinamba man ninda an hayop dangan nagsabi sinda, “Siisay an kabaing kan hayop? Siisay an malaban saiya?” 5 Tinugotan an hayop na mag-orgulyo saka maglanghad sa Dios, asin magkaigwa nin awtoridad sa laog nin kwarenta y dos na bulan. 6 Naglanghad mananggad siya sa Dios asin sa ngaran saka erokan nin Dios sagkod sa gabos na yaon sa langit. 7 Tinugotan man siyang makilaban sa mga banal sagkod na madaog niya sinda; tinawan siya nin awtoridad sa gabos na tribu, nasyon, lengwahe saka rasa. 8 Sasambahon an hayop na iyan kan gabos na tawo sa daga, pwera kan mga tawo na an ngaran nasusurat, bago pa lalangon an kinaban, sa libro nin buhay na sadiri kan Kordero na ginadan. 9 ”Kaya, an may talinga magdangog! 10 An para sa pagkabihag, mabibihag mananggad; an para sa espada, magagadan sa espada. Kaya an mga banal dapat na magkaigwa nin pakatagal saka pagtubod.” 11 Dangan nahiling ko an saro pang hayop na nagluluwas hale sa daga. Igwa ini nin duwang sungay na garo sungay nin kordero, alagad nagtataram arog kan dragon. 12 Ginamit niya an gabos na awtoridad kan enot na hayop. Pinirit niya an daga asin an gabos na nag-eerok diyan na magsamba sa enot na hayop na an lugad na ikakagadan narahay na. 13 Ining ikaduwang hayop naggibo nin makangangalas na mga milagro; nagpahulog siya nin kalayo sa daga hale sa langit sa atubang nin mga tawo. 14 Kaya nadaya niya an gabos na tawo sa daga huli kan mga ngangalasan na itinugot na gibohon niya sa atubang kan enot na hayop. Pinagbotan niya an mga tawo sa kinaban na maggibo nin sarong ladawan bilang pag-omaw sa hayop na nalugadan sa espada alagad buhay pa. 15 Tinugotan an ikaduwang hayop na tawan nin hinangos an ladawan kan enot na hayop tanganing makapagtaram iyan asin gadanon kaiyan an gabos na dai minasamba diyan. 16 Pinirit man kan hayop an gabos na tawo, sadit man o dakula, mayaman o dukha, oripon o talingkas, na markahan an saindang toong kamot o an saindang angog. 17 Mayo nin siisay man na makakabakal o makakapabakal kun mayo siya kan markang ini na iyo an ngaran kan hayop o an numero kan ngaran kan hayop. 18 Nangangaipo ini nin kadonongan. An siisay man na madonong, masasabotan an kahulogan kan numero kan hayop, huli ta numero iyan nin sarong tawo. An numero kaiyan seis syentos sesenta y seis.
1 Dangan nahiling ko an Kordero na nagtitindog sa ibabaw kan Bukid nin Sion, kaiba an syento kwarenta y kwatro mil katawo; sa mga angog ninda nasusurat an ngaran kan Kordero saka an ngaran kan saiyang Ama. 2 Nadangog ko an sarong tingog hale sa langit na an ribok garo hinagawak nin busay, saka garo makosog na daguldol. An tingog na nadangog ko garo tugtog nin mga arpista. 3 Nakatindog an syento kwarenta y kwatro mil katawo sa atubangan kan trono, kan apat na buhay na linalang saka kan mga kamagurangan; nag-aawit sinda nin bagong awit na sinda sana an nakanood, sinda na mga tinubos sa kinaban. 4 Ini an mga lalaking dai nadigtaan nin mga babae, huli ta mga mabini sinda; sinda an nagsusunod sa Kordero saen man siya magduman. Sinda an mga tinubos hale sa gabos na katawohan bilang enot na mga bunga para sa Dios saka sa Kordero. 5 Mayo nin kaputikan sa saindang ngoso; mayo sinda nin digta. 6 Dangan nakahiling ako nin saro pang anghel na naglalayog sa kaitaasan na may darang Marahay na Bareta na daing kataposan, na saiyang ipapahayag sa gabos na nag-eerok sa kinaban, sa lambang nasyon, tribu, lengwahe saka banwaan. 7 Nagtaram siya sa makosog na tingog, “Matakot kamo sa Dios asin omawon nindo siya, huli ta nag-abot na an panahon nin saiyang paghukom sa katawohan. Sambahon nindo an Kaglalang kan langit, daga, dagat saka kan mga burabod!” 8 May nagsunod na ikaduwang anghel na nagsabi, “Rumpag na! Rumpag na an bantog na Babilonia, an nagpainom sa gabos na nasyon kan arak nin saiyang karigsokan.” 9 May nagsunod naman na ikatolong anghel na nagtaram sa makosog na tingog, “An siisay man na magsamba sa hayop asin sa ladawan kaiyan, dangan mag-ako kan marka sa saiyang angog o sa saiyang kamot, 10 mainom kan arak nin kaanggotan nin Dios—na mayong salak na ibinubo sa kopa nin saiyang kaanggotan. Papasakitan siya sa kalayo saka sa asupre sa atubang kan banal na mga anghel asin kan Kordero. 11 An aso kan kalayong magpapasakit sainda, mag-iitaas sagkod pa man. An mga nagsamba kan hayop asin kan saiyang ladawan, saka nag-ako kan marka kan ngaran kaiyan, mayo nin kapahingaloan aldaw-banggi.” 12 Huli kaini, an mga banal dapat na makatagal; kaipuhan na magkuyog sinda kan mga togon nin Dios asin magdanay sa pagtubod ki Jesus. 13 Dangan nadangog ko an sarong tingog hale sa langit na nagsasabi, “Isurat mo ini: Poon ngunyan, paladan an mga magagadan na naglilingkod sa Kagurangnan!” Nagsimbag an Espiritu, “Totoong paladan! Makakapahingalo na sinda sa saindang mga pagpagal, huli ta magsusunod sainda an mga bunga kan saindang mga gibo.” 14 Dangan nakahiling ako nin sarong maputing panganoron na natutukawan kan sarong arog sa aki nin tawo na nakokoronahan nin bulawan saka may kapot na matarom na asyab. 15 May sarong anghel na nagluwas hale sa templo; kinurahawan niya idtong nakatukaw sa ibabaw kan panganoron, “Gamita na an saimong asyab, mag-ani ka na huli ta hinog na an anihon sa daga!” 16 Kaya an nakatukaw sa ibabaw kan panganoron nag-asyab sa daga, dangan naani an anihon. 17 Saro pang anghel an nahiling kong nagluwas sa templo sa langit; may kapot man siyang matarom na asyab. 18 Dangan saro pang anghel an nagluwas sa altar. Siya an namamahala kan kalayo. Kinurahawan niya an anghel na may matarom na asyab, “Gamita an saimong asyab; anihon mo na an mga ubas sa daga, huli ta hirinog na!” 19 Kaya inasyab idto kan anghel, pinudo an mga ubas saka itinapok sa dakulang gilingan nin ubas—an gilingan kan kaanggotan nin Dios. 20 Pinaga an mga ubas sa gilingan duman sa luwas kan syudad; dugo an buminulos, hale sa gilingan, garo baha na maabot sa duwang metros an rarom, asin tres syentos kilometros an inabotan kan bulos.
1 Dangan nakahiling ako nin sarong dakula asin makangalas na tanda sa langit: pitong anghel na may darang pitong peste. Ini an mga huring peste na nagpapahiling kan makuring kaanggotan nin Dios. 2 Dangan nakahiling ako nin garo dagat na salming na may kasalak na kalayo. Nahiling ko man an mga nakadaog sa hayop saka sa saiyang ladawan asin sa saro na an ngaran nasasambit sa numero. An mga nakadaog na ini nagtitindog sa tampi kan dagat na salming, kapot an mga arpa na itinao sainda nin Dios. 3 Inaawit ninda an awit ni Moises na sorogoon nin Dios, asin an awit kan Kordero: “Dakula asin makangangalas an saimong mga gibo, O Kagurangnan, Dios na Makakamhan! Matanos asin totoo an saimong mga dalan, O Hade nin mga nasyon! 4 Siisay an dai matatakot saimo, Kagurangnan? Siisay an dai maomaw kan saimong ngaran? Huli ta ika sana an banal. Gabos na nasyon madolok saka masamba saimo, huli ta an mga matanos mong gibo nahihiling kan gabos.” 5 Pakatapos kaini, nahiling kong nabuksan an templo sa langit; sa laog kaiyan nahiling ko an Tolda nin Patotoo. 6 Nagluwas sa templo an pitong anghel na may darang pitong peste; nakagubing sinda nin nagkikintab na puting lino saka may mga pahang bulawan na nakabugkos sa saindang mga daghan. 7 Tinawan sinda kan saro kan apat na buhay na linalang nin tigsararong mangkong bulawan na pano kan makuring kaanggotan nin Dios, na nabubuhay sagkod pa man. 8 An templo napano nin aso hale sa kamurawayan asin kapangyarihan nin Dios; mayo nin makakalaog sa templo sagkod na dai matapos an pitong peste na dinara kan pitong anghel.
1 Dangan nakadangog ako nin makosog na tingog hale sa templo na nagtataram sa pitong anghel, “Paduman kamo asin iula nindo sa daga an nasa pitong mangko kan kaanggotan nin Dios!” 2 Nagduman an enot na anghel saka inula sa daga an nasa saiyang mangko. An mga tawong may marka kan hayop saka an mga nagsamba sa ladawan kaiyan, linuwasan nin makangingirhat saka makukulog na mga gatok. 3 Dangan inula sa dagat kan ikaduwang anghel an nasa saiyang mangko. An tubig nagin garo dugo nin gadan na tawo, dangan an gabos na nabubuhay sa dagat nagadan. 4 Inula naman sa mga salog saka sa mga burabod kan ikatolong anghel an nasa saiyang mangko; nagin dugo an mga iyan. 5 Nadangog kong nagsabi an anghel na namamahala kan katubigan, “Matanos ka sa mga paghukom mong ini, O Banal, na iyo ngunyan asin kaidto! 6 Pinabulos ninda an dugo kan mga banal asin kan mga propeta, kaya tinawan mo man sinda nin dugo na inomon. Minaako sinda ngunyan kan maninigo sainda!” 7 Dangan nadangog kong nagsabi an sarong tingog hale sa altar, “Kagurangnan, Dios na Makakamhan, totoo saka matanos nanggad an saimong mga paghukom!” 8 Dangan inula kan ikaapat na anghel an nasa saiyang mangko duman sa aldaw, asin tinugotan ini na suloon sa init an mga tawo. 9 Alagad maski nasulo an mga tawo kan makuring init, minuda ninda an Dios na iyo an may kapangyarihan sa siring na mga peste; dai sinda nagsolsol kan saindang mga kasalan, dai sinda nag-omaw sa Dios. 10 Dangan inula kan ikalimang anghel an nasa saiyang mangko duman sa trono kan hayop. Duminiklom an bilog na kahadean kan hayop, dangan kinagat kan mga tawo an sadiri nindang mga dila dahel sa kulog. 11 Minuda ninda an Dios sa kalangitan huli kan saindang tinios na kulog saka mga gatok; alagad dai sinda nagbaya sa maraot nindang mga gibo. 12 Dangan inula kan ikaanom na anghel an nasa saiyang mangko duman sa dakulang Salog nin Eufrates. Nahubas an salog, tanganing may agihan an mga hadeng hale sa sirangan. 13 Nahiling ko an tolong maating espiritu na garo mga talapang na nagluluwas: saro sa ngoso kan dragon, saro sa ngoso kan hayop, asin saro sa ngoso kan bakong tunay na propeta. 14 Sinda an mga espiritu kan mga demonyo na nagpapahiling nin mga milagro. Dinuduman kan tolong espiritung ini an gabos na hade sa bilog na kinaban tanganing tiponon sinda para sa gera pag-abot kan dakulang Aldaw kan Dios na Makakamhan. 15 ”Pagdangog kamo! Maabot ako siring sa sarong parahabon! Paladan an nagpupuka saka dai naghuhuba kan saiyang gubing, tanganing dai siya maglakaw na huba asin dai mapasopog sa publiko!” 16 An mga hade tinipon kan mga espiritu duman sa lugar na inaapod Armagedon sa tataramon na Hebreyo. 17 Inula sa doros kan ikapitong anghel an nasa saiyang mangko. May makosog na tingog hale sa trono duman sa templo na nagsabi, “Natapos na!” 18 Nagkaigwa nin kikilat, makosog na urogudog, daguldol saka makosog na linog. Mayo pa nin siring kakosog na linog poon na lalangon an tawo; ini an pinakakosog sa gabos! 19 An dakulang syudad nabanga sa tolong kabtang; narumpag an mga syudad sa gabos na nasyon. Nagiromdoman nin Dios an bantog na Babilonia; pinainom niya ini nin arak sa kopa niya—an arak kan saiyang makuring kaanggotan. 20 Nawara an gabos na isla saka napara an gabos na bukid. 21 Nag-uran nin darakulang yelo na haros singkwenta kilo an gabat kan lambang saro, saka huminugpa iyan sa mga tawo. Minuda kan mga tawo an Dios huli kan nakakatakot na peste nin uran nin yelo. Nakakatakot an pesteng ini!
1 Dangan nagdolok sako an saro kan pitong anghel na may pitong mangko asin nagsabi, “Madya, ipapahiling ko saimo an padusa kan pinakamaraot na babae—an dakulang syudad na nakatugdok harani sa dakul na salog. 2 An mga hade sa kinaban nakipagdorogan saiya. Naburat an mga nag-eerok sa kinaban huli kan saiyang arak nin karigsokan.” 3 Sinangkoban ako kan Espiritu, dangan dinara ako kan anghel duman sa sarong kalangtadan. Nahiling ko duman an sarong babaeng nakatukaw sa sarong hayop na pula an kolor, na igwang nakasurat na mga mararaot na ngaran sa bilog na hawak kaiyan tumang sa Dios. An hayop may pitong payo saka sampolong sungay. 4 An babae nakagubing nin purpura saka pula; nasasamnohan siya nin mga bulawan, mga mahalagang bato, asin mga perlas. Igwa siyang kapot na bulawan na kopa na pano nin kadustaan saka mga maaating bagay, na iyo an bunga kan saiyang karigsokan. 5 Sa angog niya nakasurat an sarong ngaran na an hilom na kahulogan: “Dakulang Babilonia, ina kan mga maraot na babae saka mga karompotan sa kinaban.” 6 Nahiling ko na an babae naburat kan dugo kan mga banal asin kan dugo kan mga ginadan huli ta nagdanay sindang maimbod ki Jesus. Kan mahiling ko siya, napangalas ako nin marahay. 7 Alagad sinabihan ako kan anghel, “Tadaw ta nagngangalas ka? Sasabihon ko saimo an hilom na kahulogan kan babae asin kan natutukawan niyang hayop na may pitong payo saka sampolong sungay. 8 An hayop na nahiling mo dating buhay kaidto, alagad ngunyan gadan na; iyan madali nang humawas sa dai matugkad na kairaroman, dangan maduman na sa sadiri niyang kapahamakan. An mga tawong nag-eerok sa daga na an ngaran dai nakasurat sa libro nin buhay bago lalangon an kinaban, magngangalas pakahiling ninda kan hayop, huli ta iyan dating buhay kaidto, ngunyan gadan na, alagad matunga giraray. 9 ”Nangangaipo ini nin kadonongan saka pakasabot. An pitong payo iyo an pitong bulod na natutukawan kan babae. Sinda man an pitong hade: 10 an lima sainda napahamak na, an saro naghahade pa dangan an saro dai pa minaabot. Pag-abot niya, maghahade sana siya sa kadikit na panahon. 11 An hayop na buhay kaidto alagad ngunyan gadan na, iyo mismo an ikawalong hade na saro kan pito. Sa kapahamakan siya maduman. 12 ”An sampolong sungay na nahiling mo iyo an sampolong hade na dai pa naghahade, alagad tatawan sinda nin awtoridad na maghade sa laog nin sarong oras kaiba kan hayop. 13 Sararo an saindang isip, kaya itinatao ninda an saindang kapangyarihan saka awtoridad sa hayop. 14 Lalabanan ninda an Kordero, alagad dadaogon sinda kan Kordero saka kan saiyang mga inapod, pinili, saka maimbod na mga parasunod, huli ta siya an Kagurangnan nin mga kagurangnan asin Hade nin mga hade.” 15 Nagsabi pa sako an anghel, “An nahiling mong mga tubig na natutukawan kan maraot na babae iyo an mga banwaan, mga katawohan, mga rasa asin mga lengwahe. 16 An nahiling mong sampolong sungay saka an hayop maoongis sa maraot na babae. Hahaleon ninda an gabos na nasa saiya saka babayaan ninda siyang huba; kakakanon ninda an laman niya dangan susuloon. 17 Huli ta itinanom nin Dios sa mga puso ninda an pag-otob kan saiyang katuyohan, sa paagi kan pagkasararo ninda asin kan pagtao ninda kan saindang kapangyarihan sa hayop na magsakop sagkod na maotob an mga tataramon nin Dios. 18 ”An nahiling mong babae iyo an dakulang syudad na may kapangyarihan sa mga hade kan kinaban.”
1 Pakatapos kaini, nakahiling naman ako nin sarong anghel na naghihilig hale sa langit. Dakula an saiyang kapangyarihan, asin an bilog na kinaban naliwanagan kan saiyang kamurawayan. 2 Nagkurahaw siya nin makosog, “Narumpag na, narumpag na an dakulang Babilonia! Ngunyan erokan na siya kan mga demonyo, lugar na tagoan kan mga maating espiritu asin kan gabos na klaseng maati saka nakakaongis na mga gamgam. 3 Huli ta an gabos na nasyon nag-inom kan arak nin saiyang karigsokan. An mga hade sa kinaban nakipagdorogan saiya asin an mga negosyante sa daga nagyaman huli kan sobra niyang kapasloan sa laman.” 4 Dangan nakadangog ako nin saro pang tingog hale sa langit na nagsabi, “Lumuwas kamo, banwaan ko! Lumuwas kamo sa saiya, ta tibaad madamay kamo sa mga kasalan niya, ta tibaad madamay kamo sa mga pasakit saiya. 5 Huli ta an saiyang mga kasalan tambak na sagkod sa kalangitan, dai malilingawan nin Dios an saiyang karatan. 6 Gibohon nindo saiya an ginibo niya saindo; baloson nindo nin doble an saiyang ginibo. An saiyang kopa panoon nindo nin inomon na doble an isog ki kan inandam niyang inomon para saindo. 7 Pasakitan saka papagtioson nindo siya, katimbang kan saiyang kapaabaw-abawan asin kalabihan. Huli ta dayaday siyang nagsasabi sa sadiri niya, ‘Nagtutukaw ako bilang reyna! Bako akong balo, dai nanggad ako magmomondo!’ 8 Huli kaini, sarabay na maabot saiya, sa laog nin sarong aldaw, an mga peste: helang, kamondoan saka gutom. Tututongon siya kan kalayo, huli ta makakamhan an Kagurangnan na Dios na mahukom saiya.” 9 Pagtatangisan asin paghahayaan siya kan mga hade sa kinaban na nakipagdorogan saiya asin nagpalabi sa kaibahan niya, kun mahiling ninda an aso nin saiyang pagkasulo. 10 Matindog sinda sa harayo, huli ta takot sindang madamay sa saiyang kasakitan, dangan masabi sinda, “Makangingirhat! Ining dakula saka mapangyaring syudad nin Babilonia! Sa laog nin saro sanang oras nagdatong an padusa mo!” 11 Pagtatangisan asin paghahayaan siya kan mga negosyante sa daga, huli ta mayo nang mabakal kan saindang mga panindang 12 bulawan, plata, mga mahalagang bato, perlas, mga telang lino, kolor purpura, seda asin telang pula; gabos na klaseng mahamot na kahoy, mga kagamitan na gibo sa marpil, mga mamahalon na kahoy; bronse, lansang saka marmol; 13 kanela, rekado, kamangyan, mira saka insenso; arak, lana, arina saka trigo; mga baka, mga karnero, mga kabayo saka mga karwahe; mga oripon asin mga tawong ipinapabakal. 14 Masabi saiya an mga negosyante, “Nawara na an gabos na marahay na bagay na minawot mong magin sadiri; an gabos mong kayamanan saka kagayonan mayo na, dai mo na nanggad iyan makukua giraray!” 15 An mga negosyanteng nagyaman sa pagnegosyo sa syudad na iyan matindog duman sa harayo, huli ta takot sindang madamay sa kasakitan niya. Magtatangis saka magmomondo sinda, 16 asin masabi, “Makangingirhat! Makatatakot an nangyari sa dakulang syudad na iyan na dating naggubing nin lino, telang kolor purpura asin pula, nasasamnohan nin bulawan, mga mahalagang bato, saka mga perlas! 17 Sa laog nin saro sanang oras nawara saiya an gabos na kayamanan na iyan!” An gabos na kapitan nin mga barko, mga pasahero, mga tripulante dangan an gabos na naghahanap-buhay sa dagat nagtindog sa harayo; 18 kan mahiling ninda an aso kan saiyang pagkasulo, nagkurahaw sinda, “Mayo pa nin syudad na arog kadakula kan syudad na iyan!” 19 Nagbugtak sinda nin alpog sa payo, nagtangis saka nagmondo patin nagsabi, “Makangingirhat! Makatatakot an nangyari sa dakulang syudad na iyan, saen nagyaman an gabos na mga may barkong naglalayag sa dagat huli kan saiyang kayamanan! Sa laog nin saro sanang oras nawara saiya an gabos!” 20 Mag-ogma ka, O kalangitan, huli kan saiyang pagkarumpag! Mag-ogma kamo, mga banal, mga apostol asin mga propeta, huli ta hinukoman na siya nin Dios dahel kan ginibo niya saindo! 21 Dangan sarong makosog na anghel an nagpurot nin gapo na arog kadakula kan gapong gilingan saka itinapok idto sa dagat, dangan nagsabi, “Arog kaini kakosog an pagbagsak kan dakulang syudad nin Babilonia; dai na nanggad iyan mahihiling. 22 Dai na madadangog diyan saimo an tugtog kan mga arpista, mga paraawit, mga paraplawta saka mga paratrompeta! Mayo na nin makukuang trabahador para sa anoman na klaseng trabaho diyan saimo; mayo nang tanog nin gilingan na madadangog! 23 Mayo nang mahihiling na liwanag nin ilawan diyan saimo; mayo nang madadangog na tingog kan nobya saka nobyo. An mga negosyante mo an nagin pinakamapangyari sa bilog na kinaban; sa paagi nin salamangka, dinaya mo an gabos na nasyon sa kinaban!” 24 Pinadusahan an Babilonia huli ta sa saiya pinabulos an dugo kan mga propeta asin kan mga banal patin kan gabos na ginadan sa ibabaw kan daga.
1 Pakatapos kaini, nakadangog ako nin ribok na arog kakosog kan tingog nin kadakul na tawo sa langit, na nagkukurahaw, “Pag-omawon an Dios! An kaligtasan, kamurawayan asin kapangyarihan nasa satong Dios! 2 Tama asin matanos an saiyang mga paghukom! Pinadusahan niya an pinakamaraot na babae na iyo an nagparaot kan kinaban huli kan saiyang karigsokan. Pinadusahan siya nin Dios dahel ta ginadan niya an mga sorogoon nin Dios.” 3 Nagkurahaw giraray sinda, “Pag-omawon an Dios! An aso kan nagkakalayong dakulang syudad nag-iitaas sagkod pa man!” 4 Nagdapa an beynte y kwatrong kamagurangan asin an apat na buhay na linalang sa atubang nin Dios na nagtutukaw sa trono. Nagsabi sinda, “Amen! Pag-omawon an Dios!” 5 Dangan may tingog na nagtaram hale sa trono, “Omawon nindo an satong Dios, kamo gabos na sorogoon niya asin kamo na mga may pagkatakot saiya, dakula o sadit!” 6 Dangan nakadangog ako nin ribok na garo tingog kan kadakul na tawo, na garo hinagawak nin dakulang busay saka garo makosog na daguldol. Nadangog ko sindang nagtataram, “Pag-omawon an Dios, huli ta naghahade an Kagurangnan, an satong Dios na Makakamhan! 7 Mag-ogma kita; omawon ta an saiyang kadakulaan! Nag-abot na an aldaw kan kasal kan Kordero asin andam na an saiyang nobya. 8 Itinao na sa nobya an gubing na lino na nagkikintab sa kalinigan.” (An lino iyo an matanos na gibo kan mga banal.) 9 Nagsabi sako an anghel, “Isurat mo ini: Paladan an mga imbitado sa bangkete sa kasal kan Kordero.” Nagtaram pa an anghel, “Ini an mga totoong tataramon nin Dios.” 10 Duminapa ako sa pamitisan niya sa pagsamba saiya, alagad sinaway niya ako, “Dai mo iyan paggibohon! Sorogoon man akong arog saimo, arog kan saimong mga tugang na nagdadanay sa katotoohan na ipinahayag ni Jesus. Sambahon mo an Dios!” Huli ta an katotoohan na ipinahayag ni Jesus iyo an buhay kan propesiya. 11 Dangan nahiling kong nagbukas an langit, asin nahiling ko duman an sarong puting kabayo. An nangangabayo kaiyan inaapod na Maimbod saka Totoo, huli ta matanos an saiyang paghukom saka pakipaglaban. 12 An saiyang mga mata garo naglalaad na kalayo; dakul na korona an nasa payo niya. Nasusurat sa saiya an sarong ngaran na siya sana an nakakaaram. 13 An sulot niyang gubing sarumsom nin dugo. An ngaran niya, “An Tataramon nin Dios.” 14 Nagsunod saiya an mga hukbo nin langit, nakalunad sa mga puting kabayo saka nakagubing nin puti asin malinig na lino. 15 Nagluwas sa saiyang ngoso an sarong matarom na espada na iyo an gagamiton niya sa pagdaog kan mga nasyon. Magsasakop siya sainda na may kapot na pamakol na lansang, dangan papaluwason niya sa gilingan nin ubas an arak kan makangingirhat na kaanggotan nin Dios na Makakamhan. 16 Nakasurat sa gubing saka hita niya an ngaran na ini: “Hade nin mga hade asin Kagurangnan nin mga kagurangnan.” 17 Dangan nahiling ko an sarong anghel na nagtitindog sa aldaw. Nagkurahaw siya sa gabos na gamgam na naglalayog sa kaitaasan, “Madya, magtiripon kamo para sa dakulang bangkete nin Dios! 18 Madya, kakana nindo an laman kan mga hade, mga heneral saka mga soldados, an laman nin mga kabayo sagkod kan mga nangangabayo, saka an laman kan gabos na tawo, oripon o talingkas, sadit o dakula!” 19 Dangan nahiling ko an hayop, kaiba an mga hade sa kinaban asin an saindang hukbo na nagtiripon sa pakilaban sa nangangabayo asin sa mga soldados kaini. 20 Nabihag an hayop, kaiba an bakong tunay na propeta na nagpahiling nin mga milagro sa atubangan kan hayop. (Huli ka (kan) mga milagrong idto nadaya niya idtong mga may marka kan hayop saka an mga nagsamba sa ladawan kan hayop.) An hayop dangan an bakong tunay na propeta parehong itinapok na buhay duman sa danaw nin naglalaad na asupre. 21 An saindang mga hukbo nagkagaradan sa espadang nagluwas sa ngoso kan nangangabayo; an gabos na gamgam nagpahinggustong magtuka kan laman kan nagkagaradan.
1 Dangan nahiling ko an sarong anghel na nag-iibaba hale sa langit, kapot an lyabe kan dai matugkad na kairaroman asin an sarong dakulang kadena. 2 Dinakop niya an dragon, an kasuanoy na halas na iyo an Diablo o Satanas, saka kinadenahan sa laog nin sangribong taon. 3 Itinapok siya kan anghel duman sa dai matugkad na kairaroman, sinerahan iyan dangan minarkahan tanganing dai na niya madaya an mga nasyon sagkod na matapos an sangribong taon. Pakatapos kan panahon na iyan, kaipuhan butasan siya sa halipot na panahon. 4 Dangan nakahiling ako nin mga trono. An mga nakatukaw duman iyo an tinawan nin kapangyarihan na maghukom. Nahiling ko man an mga kalag kan mga ginaradan huli kan saindang pagpatotoo dapit ki Jesus saka dapit sa tataramon nin Dios. Dai sinda nagsamba sa hayop o sa ladawan kaini; dai man sinda nagpabugtak kan marka kan hayop sa saindang mga angog o mga kamot. Nabuhay sinda dangan naghade kaiba ni Cristo sa laog nin sangribong taon. 5 Iyo ini an enot na pagkabuhay liwat kan mga gadan. An ibang mga gadan dai nabuhay liwat sagkod na dai natapos an sangribong taon. 6 Paladan asin banal an makaiba sa enot na pagkabuhay liwat! An ikaduwang kagadanan dai nin kapangyarihan sainda; magigin sindang mga padi nin Dios asin ni Cristo; maghahade sinda kaiba niya sa laog nin sangribong taon. 7 Pakatapos kan sangribong taon, papaluwason si Satanas sa bilanggoan niya. 8 Maluwas siya tanganing dayaon an mga nasyon sa bilog na kinaban—an Gog asin an Magog. Titiponon niya sinda gabos para sa ralaban. Arog sinda kadakul kan baybay sa tampi kan dagat. 9 Naglakop sinda sa kadagaan dangan pinalibotan ninda an kampo kan mga banal, asin an syudad na namomotan nin Dios. Alagad may kalayong nagdatong hale sa langit na tuminunaw sainda. 10 Dangan an Diablo na nagdaya sainda itinapok sa danaw nin kalayo saka asupre, na tinapokan man kan hayop saka kan bakong tunay na propeta. Duman papasakitan sinda aldaw-banggi, sagkod pa man. 11 Dangan nahiling ko an sarong dakula asin puting trono saka an nakatukaw duman. Napara sa atubang niya an daga saka an langit asin dai na nanggad nahiling an mga ini. 12 Pakatapos, nahiling ko an mga gadan, dakula asin sadit, na nakatindog sa atubangan kan trono. Binuklat an mga libro, dangan binuklat man an saro pang libro na iyo an libro nin buhay. An mga nagadan hinukoman sosog sa ginibo ninda na nakasurat sa mga libro. 13 Dangan ilinuwas kan dagat an mga gadan na yaon saiya; siring man ilinuwas kan Kagadanan asin kan Hades an gabos na gadan na yaon sainda. Hinukoman an gabos sosog sa ginibo ninda. 14 Dangan an Kagadanan asin an Hades itinapok sa danaw nin kalayo. (An danaw nin kalayong ini iyo an ikaduwang kagadanan.) 15 An siisay man na an ngaran dai nasusurat sa libro nin buhay itinapok sa danaw nin kalayo.
1 Dangan nahiling ko an sarong bagong langit asin an sarong bagong daga. An enot na langit saka an enot na daga napara, siring man an dagat. 2 Nahiling ko man an Banal na Syudad, an bagong Jerusalem, na nag-iibaba hale sa langit gikan sa Dios, garo nobya na nakagubing nin pangkasal asin masabat sa nobyo niya. 3 Nadangog ko an sarong makosog na tingog hale sa trono na nagsabi, “Ngunyan an erokan nin Dios nasa mga tawo na! An Dios mismo mag-eerok kaiba ninda asin sinda magigin banwaan niya. An mismong Dios an magigin kaiba ninda asin siya an magigin Dios ninda. 4 Papahidon niya an gabos nindang luha. Mayo na nin kagadanan, kamondoan, pagtangis o kasakitan, huli ta napara na an mga daan na bagay.” 5 Dangan nagtaram an nakatukaw sa trono, “Ngunyan ginigibo ko nang bago an gabos na bagay!” Sinabihan man niya ako, “Isurat mo ini, huli ta an mga tataramon na ini totoo asin masasarigan.” 6 Dangan nagsabi siya, “Natapos na! Ako an Alfa asin an Omega; ako an kapinonan asin an kataposan. An siisay man na napapaha, mayong bayad na papainomon ko hale sa burabod nin tubig na nagtatao nin buhay. 7 An siisay man na manggagana, maako sako kan pamanang ini: ako magigin Dios niya asin siya magigin aki ko. 8 Alagad an mga matalaw, an mga parapasaluib, an mga maati an gibo, mga paragadan, mga marigsok, mga salamangkero, mga parasamba sa dios-dios, saka an gabos na putikon—sinda gabos ihuhulog sa danaw nin kalayo saka asupre, na iyo an ikaduwang kagadanan.” 9 Nagdolok sako an saro kan pitong anghel, na tinarawan kan pitong mangko na pano kan pitong huring peste, saka nagsabi, “Madya, asin ipapahiling ko saimo an Nobya, an agom kan Kordero.” 10 Sinangkoban ako kan Espiritu, dangan dinara ako kan anghel sa alitoktok nin sarong halangkaw na bukid. Ipinahiling niya sako an Jerusalem, an Banal na Syudad na nag-iibaba hale sa langit gikan sa Dios, 11 nagliliwanag sa kamurawayan nin Dios. Nagliliwanag an syudad siring sa mahalagang bato, arog sa haspeng malinaw siring sa kristal. 12 Dakula asin halangkaw an kudal kaiyan, na may doseng trangkahan na binabantayan nin doseng anghel. Nakasurat sa mga trangkahan an mga ngaran kan doseng tribu nin Israel. 13 Igwa iyan nin tolong trangkahan sa lambang direksyon: tolo sa sirangan, tolo sa habagat, tolo sa amihan saka tolo sa solnopan. 14 An kudal kan syudad napapatugmad sa doseng gapo na sa ibabaw kaiyan nakasurat an mga ngaran kan doseng apostol kan Kordero. 15 An anghel na nagtaram sako may darang pansukol na bulawan na gagamiton sa pagsukol kan syudad, kan mga trangkahan saka kan mga kudal kaiyan. 16 Kwadrado an syudad; an lakbang pareho sa laba kaiyan. Sinukol kan anghel an syudad kan saiyang pansukol na bulawan: dos mil kwatro syentos kilometros an laba kaiyan, siring man an hiwas, saka an langkaw. 17 Sinukol man kan anghel an kudal na an langkaw sesenta metros, sosog sa pansukol na ginamit niya. 18 Gibo sa batong haspe an kudal; an mismong syudad gabos purong bulawan, na malinaw siring sa salming. 19 An mga batong pundasyon kan kudal kan syudad sinamnohan nin gabos na klaseng mahalagang bato: an enot haspe, an ikaduwa safiro, an ikatolo agata, an ikaapat esmeralda, 20 an ikalima onise, an ikaanom kornalina, an ikapito krisolito, an ikawalo berilo, an ikasiyam topasyo, an ikasampolo krisopraso, an ikaonse hasinto, saka an ikadose amatista. 21 Perlas an doseng trangkahan; an lambang trangkahan gibo sa saro sanang perlas. An tinampo kan syudad gibo sa purong bulawan, silag siring sa salming. 22 Dai akong nahiling na templo duman sa syudad, huli ta an templo kaiyan iyo mismo an Kagurangnan Dios na Makakamhan, saka an Kordero. 23 Dai na kaipuhan kan syudad an liwanag kan aldaw o kan bulan, huli ta an kamurawayan nin Dios iyo an liwanag kaiyan dangan an Kordero iyo an ilaw. 24 Maglalakaw sa kaliwanagan kaiyan an mga nasyon, saka dadarahon diyan kan mga hade sa daga an saindang mga kayamanan. 25 Bukas an mga trangkahan kan syudad sa bilog na aldaw; dai nanggad seserahan, huli ta mayo na duman nin banggi. 26 Dadarahon sa syudad na iyan an kabantogan asin kayamanan kan mga nasyon. 27 Alagad mayong anoman na maati na makakalaog sa syudad, ni an mga naggigibo nin karatan o nagtataram nin kaputikan. An makakalaog sa syudad iyo sana an mga tawo na an ngaran nasusurat sa libro kan Kordero—an libro nin buhay.
1 Ipinahiling pa sako kan anghel an salog kan tubig nin buhay, nagkikintab siring sa kristal, na nagbubulos hale sa trono kan Dios asin kan Kordero, 2 sagkod sa tahaw kan tinampo kan syudad. Sa mag-ibong na pangpang kan salog idtoon an kahoy nin buhay, na minabunga doseng beses sa taon, sarong beses lambang bulan. An mga dahon kaiyan ginagamit na pambulong sa mga nasyon. 3 Mayo nin mahihiling na anoman na minaldisyon nin Dios sa laog kan syudad. An trono nin Dios asin kan Kordero mamumugtak sa laog kan syudad na iyan; an saiyang mga sorogoon magsasamba saiya. 4 Mahihiling ninda an saiyang lalawogon dangan isusurat sa saindang mga angog an saiyang ngaran. 5 Mayo na nin banggi, kaya dai na sinda mangangaipo nin ilaw o liwanag kan aldaw, huli ta an Kagurangnan na Dios iyo an magigin ilaw ninda, asin maghahade sinda sagkod pa man. 6 Dangan nagsabi sako an anghel, “An mga tataramon na ini totoo asin masasarigan. An Kagurangnan na Dios, na iyo an nagtao kan saiyang Espiritu sa mga propeta, iyo man an nagsugo kan saiyang anghel tanganing ipahiling sa saiyang mga sorogoon an mga bagay na madali nang mangyari.” 7 ”Paghinanyog kamo!” an sabi ni Jesus. “Madali na akong mag-abot! Paladan an mga nagkukuyog kan mga propesiya sa librong ini!” 8 Ako, si Juan, an nakadangog saka nakahiling kan mga bagay na ini. Pakatapos kong madangog asin mahiling an mga ini, nagdapa ako sa pamitisan kan anghel na nagpahiling sako kan mga bagay na ini, tanganing sambahon siya. 9 Alagad sinaway niya ako, “Dai mo iyan paggibohon! Sorogoon man akong arog saimo asin kan saimong mga tugang na propeta saka kan gabos na nagkukuyog kan mga tataramon sa librong ini. Sambahon mo an Dios!” 10 Nagsabi pa siya sako, “Dai mo paghilomon an mga propesiya sa librong ini, huli ta madali nang maotob ini. 11 Pabayae sanang magpadagos sa gibong maraot an mga tawong maraot; sa gibong maati an mga maati; an marahay, magpadagos sa gibong marahay; asin an banal, sa gibong banal.” 12 ”Hinanyoga ako!” an sabi ni Jesus. “Madali na akong umabot! Dara ko an mga premyo na itatao ko sa lambang saro sosog sa saiyang ginibo. 13 Ako an Alfa asin Omega, an enot asin an huri, an kapinonan saka an kataposan.” 14 Paladan an mga naglinig kan saindang mga gubing, huli ta tatawan sinda nin deretsong magkakan kan bunga kan kahoy nin buhay, saka maglaog sa mga trangkahan kan syudad. 15 Alagad mawawalat sa luwas kan syudad an mga maati an gibo, an mga salamangkero, mga marigsok, mga paragadan, mga parasamba sa dios-dios saka mga putikon sa tataramon sagkod sa gibo. 16 ”Ako, si Jesus, an nagsugo kan sakong anghel na magpahayag kan mga bagay na ini saindo sa mga simbahan. Gikan ako sa pamilya ni David; ako an maliwanag na bitoon na makaaga.” 17 ”Madya!” an sabi kan Espiritu asin kan Nobya. An makadangog kaini dapat man magsabi, “Madya!” Magdolok an siisay man na napapaha; an nagmamawot, mayong bayad na makakakua kan tubig nin buhay. 18 Ako, si Juan, nagpapatanid sa gabos na nakakadangog kan mga propesiya sa librong ini: sa kiisay man na magdagdag nin anoman sa mga propesiya sa librong ini, idadagdag nin Dios saiya an mga peste na isinurat sa librong ini. 19 An siisay man na mag-ina nin anoman sa mga propesiya sa librong ini, hahalean man nin Dios kan saiyang kahirasan sa bunga kan kahoy nin buhay asin sa Banal na Syudad na isinurat sa librong ini. 20 An nagsasaksi kan gabos na ini nagsasabi, “Totoo nanggad! Madali na akong umabot!” Mangyari logod iyan. Madya na, Kagurangnan na Jesus! 21 Mapasagabos logod an biyaya ni Jesus na Kagurangnan.