1

Náaru náaru márira ufa.

1 Óoqai maa-maqa maaqáfa sía márunakinai Ánutuna afeeka ufara foora Yísufa márinau. Mi-afeeka ufara foorá Yísufa Ánutuna faqa márinau. Mi-afeeka ufáfa Ánutufa kai márinau. 2 Óosana ároonakina mi-ufáfara foora Yísufa Ánutuna faqa márufa márinau. 3 Mi-ufánannai Yísunannai aiqáma ainaina kambíqaqoofanoo máridanoo. Sía moo áinaina sía minánnai kambíqanau. Aiqáma ainaina miná Yísunannai kai kambíqanau. 4 Aiqáma kambíqoo ainaina miná Yísunasaaqaraa márirana maraséenoo dóo máridanoo. Mi-mariráfa maa-maqánasaaqaraa fasiqa ánaasee naundurái qóomara foora aurau rímarifa máridanoo. 5 Mi-aurau riráfa asukunakí qáidanoo. Mi-aurau rira qoomána asukuna fannoo sía amana qumáree rafáaqa fúannoo. 6 Ánutufa qumeé dadaaqufanoo maqásaa fasiqa moo námmari nímimaru Yoohaneefa kambíqafufanoo Ánutufa qiní saikáki fúannee qufanoo narí saikáki ani márinau. 7 Yoohaneefa kooroo írafa animárinau. Mi-qoomána Yísunara kooroo írara áninau. Aiqáma fasiqa ánaasee miná ufa irisée Yísunara kúqaa ánoonee qiaqéera áninau. 8 Mifá Yoohaneefa sía mi-qoomáfau márinau. Káqi mi-qoománara kooroo íanifeera animárinau. 9 Ánutuna ufa fannoo Yísufa ánoona aurau rirafa márinau. Mi-aurau riráfa faiqí aiqámausa naunduráki qéemarufa máridanoo maqásaa faiqi ánaaqi kámmafinoo maa-maqa maaqánaki qúminau. 10 Mifá maa-maqa maaqánaki ani márinau. Ánutufa mi-ufána Yísunannai maa-maqa maaqánakinaa fasiqa ánaasee áuqu quqásoofanoo misáki akooqóo qumu márufaqa sía minára íriqau. 11 Mifá narí áuqu maqa maaqanaki aniroofaqa miná máqannaasa minakí máriasa miná maréeqee áqusee minnísaqau. 12 Akaqáusa asasammásee maróosa Ánutuna ufa Yísufa misára ínnee Ánutuna faiqi kámambi máriaqee qíra ufa níminau. Minára kúqaa Ánutunee qímasee naundurá ámimarusa miná faiqi kámambi máriaqee qíra úfa níminau. 13 Ánutuna faiqi miqímariasa kambíqafi máriasa sía maa-maqa maaqánaki máriasakiqari kambíqaqau. Sía faiqí faiqi ímaríandeefau máfi kambíqaqau. Sía faiqí nári íriranannaifau Ánutuna faiqi kámmafi kambíqaqau. Ánutuna íriranannai kai kambíqafufaqa miná faiqi námukiqau. 14 Mi-ufáfa Ánutuna ánoona ufa Yísufa faiqí faiqi kámambinoo maasáki qumu márinau. Qumumárufaqa miná áfeeka eeraarirana maasá miná faiqi námu kúqaa qáfaqau. Mifá narí ákoona ámaaku moodáa márunara narí ákoonasáaqaraa áfeeka eeraarirana faqa káqi áfaarirana faqa kúqaa ánoona úfa qírana faqa maraséenoo qumbiqánoo máruna qáfaqau. 15 Yoohaneefa nammári nímimarufa minára Yísunara kooroo inau. Mifá maaqí qímasee faiqí ánaasee qímanniminoo qinau. Óoqai qinée qímannimiqia. Moó fannoo qiní qínaaqianna ániannoo. Qinée kambíqaafannaqoo mifá óoqai máriufa márifaqa qiní úriqarara fee qíafanafa maaná Yísufa mifá máridanoo. Yoohaneefa miqí qímaseenoo minára qímanniminau. 16 Yísufa maaqóo qumu máridanoo narísaaqaraa ámiqi ámiqirana ámuaaqa ámuaaqa moómoo maasá aiqámausa qímufaqa máreemariqiafana. 17 Ánutufa Mooseenannái narí sándufa narí amusúfa maasá qíminau. Ásauku mundírana Yísunannai narí káqi asasamándee nímirufa faqa kúqaa ánoona ufa qírana faqa maasá qíminau. 18 Sía moó fannoo Ánutuna qáfee marúfa márinau. Narí ámaaku moodáa narí ákoona ámuqusa uqanna mifá kai narí ákoona faqa márida qáfamaseenoo maa-maqánasaa maasá qímannimirara qúminau.

Yoohaneefa nammári nímimaru ufafa.

19 Yoohaneefa Yísunara kooroo qu úfafa maaqímasee animárinau. Yuda máqannaasa amaana máqa aanáiqikirausa faqa amaana máqaki dapi saika máree marúsa misára Reefina áiku ásauku fee qímarusa misá faqa Yeerusareenni suqúfufaqa ufa qímaseeqa faiqí akaqáusa nifeeqásee niqiqoofaqa Yoohaneenara irárara óoqufiqau. Yoohaneefa nammári nímimarufunnai Yooradanna námmarinni óoqureeqa maaqí qímasee iraqau. Óo Yoohanee, Ánutuna tamummáqara fasiqauqa kambíqaaninna tamummaqara fasiqanara ákara rúmaqoofa anée maaná mifée yáfee. 20 Yoohaneefa misá ufa iriséenoo sía káqi úfa qinau akooqóo kooroo qímasee qímanniminau. Qinée sía ásauku mundírausau máridau. 21 Misá minára iriséeqa kafáa iraqau. Anée Eeriaafée máridanee. Maasá qímaqimia. Miqí qufanoo Yoohaneefa qinau sía qinée misáu. Miqí qufaqa misá iraqau. Anée mi-tamummaqara fasiqánara ákara rúmaqoo fee máridanee. Miqí qufanoo Yoohaneefa sía fee qinau. 22 Sía fee qímasoofaqa misá quándaki qiqau. Maasá niqiqaasá nána ufa fee aníara qímannimianauree. Anée yáfee. Anée aneennára náqi fee qídanee. 23 Yoohaneefa misá ufa iriséenoo maaqí qímaseenoo qímanniminau. Ánutuna tamummáqara fasiqa Eesaiaafa óoqai maaqí qímasee qiníara ákara rinau. Qinée karaambáiqara namméera qímasee qímannimira fasiqausa máridaqa. Káasau máqa maaqakiqari maaqí qímasee namméeraqidaqa. Ínnee karaambáiqa ánianínna aanna andeeqáseeqa afisúaqa. 24 Yeerusareendari niqiqoosa misá Farisai ámaana ufa qímarusa misá miná iriséeqa kafáa irámmiriqau. 25 Óo Yoohanee, anée sía ásauku mundírafa máridana. Anée sía Eeriafa máridana sía anée mi-tamummaqara fasiqáfa máridana. Anée sía misá máridana náqi fee ídanee nammáriki kéeqannimaqaidanee. 26 Yoohaneefa misá ufa iriséenoo maaqí qímasee qímanniminau. Qinée nammáriki faiqí ánaasee kéeqannimaqaidaqa. Ínni qámbaanai moó fannoo máridanoo ínnee minára sía írimariafanoo. 27 Mifá qiní qínaaqíanna ánianínafa qiní úriqararafa máriannoo. Náqimasee fee qinée miná dadaaqianáuree. Qinée kúqaa óoreeqararausa uqanna máridaqa. 28 Yoohaneefa Yooradanna námmariki Beetani máqusai dínni afainni nammáriki kéeqannimaqéemarufaqa misá anirée miqí qímaseemma irée maríqau.

Ánutufa auíqaanínna sipsipa anaaqina ufa.

29 Iqáqoofanoo kanánaana Yísufa Yoohaneefunnai óoqu fímarufanoo Yoohaneefa qáfeenoo narí faqa márusa maaqí qímasee qímanniminoo qinau. Ínnee qáfaaqa maa-fasiqáfa Ánutufa nífaueemari aandau ánaaqi narí qaindásaa kúquaninna aandaufa maasá aiqámausa maa-maqánasaaqaraasa mandáinaina minánnai maraqúqiseenoo Ánutufa dárira ufa ateekáqisaaninafa máridanoo. 30 Eendá qinée minára maaqí qúnafa maafá qinée sía máriafanna kamuqoo márunara qiní úriqararafa máridanoo qiní qínaaqíanna kambíqafi aniráannoo qúnafa maaná mifá máridanoo. 31 Qinée minára sía írimariafanausa máridaqa. Isaraee máqannaa nífusaa kooroo qiaqéera nammári áuqamánnimaqaqa ánidaqa. 32 Yoohaneefa maaqí qímasee Yísunara qinau. Qinée Ánutuna maraquna qáfaunanoo mifá nakipurúnaikámambinoo innaarúnaindari qumuréenoo Yísunasaa quqéenoo. 33 Qinée qeeqá kai ásauku mundíranara sía amana mifée qianáura. Maa-saikánara diqiqoofa Ánutufa maaqí qímasee qímaqiminau. Anée faiqí moó qáfainanoo qiní maraquna fannoo akooqóo minásaa mundúfinnanara minára faiqí ánaasee qiní náaquqara maraqunannái rúmannimaqáanina fee qinnáranoo. 34 Maafá Ánutufa rusandeesámu másee mároofa narí ámaaku uqanna máridanoo. Qinée qeeqá qífunnai qáfeeqa ínni kooroománnimaqaidaqa.

Yísufa indaarú óoqasaa nífiqoo faiqi namusa.

35 Kanánaana iqáqoofanoo Yoohaneefa nammári áfainni narí ufa írimaru fasiqa qandá faqa márufanoo Yísufa áiqaránau. 36 Áiqa̱róofanoo Yoohaneefa ámiqi mándee aiquqummáseenoo qinau. Ínnee maaná qáfaaqa Ánutuna aandáu̱ ánaaqiara foora qaindásaa maasára kúquaninafa áiqaqaidanoo. 37 Yoohaneena ufa írimarúqanda mi-ufána irisée Yísuna dóo áfaqee fiqau. 38 Áfaqee fímarufanoo Yísufa quandáfi níndafeenoo qinau. Ínneeqara nánaree qiní qífáqee ánidee qufaqa miqandá qiqau. Ufasáa rakísira anée yái fee máridanee. 39 Yísufa iriséenoo qímanniminau dóo anirée qáfaaqa qufaqa miqandá miná faqa óonu miná máaqa qáfamasee eenáanianna óonu qáfamaseeqa miná faqa káqi kaaqóo máriqau. 40 Mi-fasiqaqandá Yísuna máaqa óonu qáfamasee miná faqa máruqanda miqandákiqari moó fannoo Andurufa márinau. Mifá Simoona moo áuqu Peetooroona ákaqa márinau. 41 Andurufa naráfasaana Simoona moo áuqu Peetooroona káqi káqi paqúrimaseenoo qímaminoo qinau. Maasá Ánutuna ásauku mundíra fasiqa kambíqaannoo fee qímaqoofa dóo maasá paqúriqa qímaseenoo miná áfiqammaree Yísufinnai finau. 42 Óonuroofanoo Yísufa Simoona aiquqummáseenoo qinau. Anée Yoohaneena ámaaku Simoonafa máriananoo. Qinée aníara Keefasaneé qianáuree qinau. Mi-auqú oosanná óoni fee qínoo máridanoo.

Yísufa Firipina faqa Natanaeerana faqa náaroo ufafa.

43 Moo kánanaana Yísufa Kariree máqamaaqai fuanéera aanái Firipina paqúrimandeenoo qímaminoo qinau. Dóo Firipi qiní faqa dóo ániannee qinau. 44 Firipifa faqa Andurufa faqa Peetooroona faqa Beetasaida máqusaindari moodáa maqusanaasa máriqau. 45 Fíripifa Natanaeeranara randásee paqúrimaseenoo qímaminau. Mooseefa Ánutuna sándufasaa faqa tamummáqara fasiqausa faqa kambíqaaninna fasiqanara óoqai ákara rúmaqoona maasá paqúriqa. Mifá Yísufa Yooseefaana ámaaku Nasareetee máqusaindaraafa máridanoo. 46 Natanaeerafa qinau, Akasáa náqimásee ámiqira ainaina Nasareetee máqusaindari kambíqararee, sía kambíqaannoo. Miqí qufanoo Firipifa qinau anirée dóo óonu qáfa. 47 Firipifa miná áfiqeenoo óonu roofanoo Yísufa Natanaeerana qáfamaseenoo qímaminoo qinau. Óo maafá Isaraee máqannaa faiqí uqanna ánidanoo. Sía qúnna úfa minakí márifa andeeqárafa kai márifa máridanoo. 48 Natanaeerafa minára iriséenoo tautúmaseenoo maaqí qímasee Yísuna qímaminau, anée náqi fee másee qiníara íridanee. Yísufa iriséenoo maaqí qímasee qímaminau. Natanaeera fáasai Firipifa sía aní paqúriqoo anée aneenná maqúsai aneenná faafísa atukaki níanai márianaqa qinée aní aundurákinaa óosana fáasai qáfeeqa. 49 Natanaeerafa iriséenoo tautúmakufanoo qinau. Ufasáa rakísirafa anée Ánutuna ámaaku márianafa. Anée Isaraee máqannaa karaambáiqa márianafa máriananoo. 50 Miqí qímasoofanoo Yísufa qinau. Qinée fáasai faafísa atukaki máriana qáfaunnanara minára qúnnanara anée mináree qiníara Ánutuna ámaaku fee qídanee. Qiní ufa íria. Maqee káqikaaqoo uqafíqaunana qáfaananoo. Kásooqaqee ánoona firaaqóo uqánnifiqaanaura. 51 Miqí qímasee miná faqa márusa qímanniminoo qinau. Qinée ánoona ufa qímannimidaqa kásooqaqee ínnee innaarúnai kudimandá rakée ínaqa qáfaifanoo qangiroouqá faiqí nímaaku qiní qimummaqa óoraini qúmaini ímarifaqa níndafeefaranoo.

2

Kannaana máqusai faiqí faqa ánaasee faqa nimundóo ufafa.

1-2 Qaara faasaaná áiqaroofanoo Kannaa máqusai Kariree máqa maaqaki moó máqusaki mánaaqa amundárafa márinau. Yísuna ánoofa Máriafa mi-qoomaqánaki dadaaqídanoo márinau. Qoomáqa suqóosa Yísuna faqa narí faiqi námu faqa náaroofaqa fiqau. 3 Mi-maqannáasa óosana maaqímminoo máridanoo. Mánaaqa nimundáraree qímasaidaqa nárana faqa uáinna nammari nári maqee maqee née maría nammarifa faqa námammaree múnusaida nimundée máriqau. Mi-qoomaqánaki uáinna nammari námammaree kasaaqa múnu taikásoofanoo Máriafa narí ámaaku Yísuna qímaminoo qinau. Qiní qímaaku dóo uáinna nammari taikánoo máridanoo. 4 Yísufa mi-ufána iriséenoo narí áfeeka kooroománnimaqaaninnanara iriséenoo qímaminoo qinau. Óo qinnaqéefoo nánaree anée qiní iráidanee. Kásooqaqee qinée firaa ainainá óosana óosana faiqí sía áuqee maríana áuquanaura anée maqee kasaaqaí qímariananoo. 5 Yísuna ánoofa miná iriséenoo quandáfinoo qoomáqa dadaaqímaru fasiqausa mara quqáqoosa maaqí qímasee Yísunara qímanniminau. Nána ainainaree maafá qínaqa mifá qína̱ndée kai iaqa. 6 Mi-maqánaki óoni qafee firaafáuqa dínni qísauku taikásee dínni ani moodáa marasée márinau. Yuda máqannaasa nári íma̱rúdeemásee minakína námmari marasée nísaaqumásaida nárana néemariqau. Aiqáma ooni qafee tintarámma miqírafa firaafáuqa márinau. Nammári moómoo saka adíee marúsauqa máriqau. 7 Yísufa qoomáqa suqára faiqiuqa mara quqáqoosa qímanniminoo qinau. Ínnee nammári sakasée maa-ooni qafeesáki adíee márifanoo áfaisaa kai úruani. Yísufa miqí qímasoofaqa misá aiqáma mi-ooni qafeesáki saka adíoofanoo áfaisaa qumbiqáqau. 8 Saka adía qumbiqásoofanoo Yísufa qímanniminoo qinau. Ínnee minakínaana sakamáree qoomáqasaa rakísimarina ámifanoo námasee qáfaani. 9 Miqí qímasoofaqa misá míqimmiqau. Qoomáqasaa rakísirafa mi-nammarífa uáinnáikamáfuna óosana síamma írinau. Qoomáqa suqéemaru aináinira fasiqausa misá kai íriqau. Qoomáqasaa rakísirafa námasee qáfoofanoo amundóo ánaaseena afaaqi áaramáseenoo qinau. 10 Aiqáma qoomáqa suqée maríasa ámiqira uáinna náaree indaarú nímiafaqa náidaqa. Néeneesaafaqa ínaaqianna mandá uainna nímidaqa. Anée sía miqíananoo ámiqira uainna uqanná kai ínaaqianna nímiananoo. 11 Miqínoo Kariree máqa maaqaki Kannaana máqusai Yísufa narí saika óosana araseenoo faiqí sía áuqoo ainaina ámiqira oosana áuqamásoofaqa faiqí ánaasee qáfaqau. Mifá mi-karí narí afeeka firaaná uqannífiqoofaqa miná ufa írimaru fasiqausa Yísunara kúqaa Ánutuna ámiqira áfeeka uqannífiqee marí fee qiqau. 12 Miqóoqari Yísufa narí ánoona faqa narí ákaqaafasaa faqa narí ufa írimarusa faqa Kapeeranaumma máqusai óoqu fíqau. Miqóo óoquree qaaramoo fáasaana káqi márinau.

Yísufa Yeerusaree náaquqara ámaana máqaki kéeqoo ufafa.

(Óoqai Ánutuna qangiroo moó fannoo Isaraee máqannaasa áinnaaqareenoo Isipa máqannaasa óoqa faiqiuqa kuqá nárufaqa Isaraee máqannaasa quqásee sandáqau.) 13 Isaraee máqannaasa mi-ainnaaqarara qoomaqána suqárara deedaqufanoo Yísufa minní Yeerusaree máqusai óoru fínau. 14 Óorureenoo Yísufa náaquqara amaana maqaki kéeqafinoo óonurama níndafoofaqa faiqí mi-naambeeqánai márida Ánutuna tatúfirana suqáraree qídaqa burimakáu sipsípa nakipurúna narínni narínni feefaurímariqau. Miqídaqa firaa munnimma máraidaqa qúmmuaraikámmimáriqau. Faiqí ánaasee kaamánna munnimma mara máree múnu nímufaqa misá náaquqara maqakinaa munnimma nári nímimariqau. Miná faqa amaana máqasaa rakísirausa nári faqa qúmmuaraikámmimariqau. 15 Yísufa aniráma níndafeenoo sánda kukúqamma qumáreenoo mi-samúna burimakáu sipsípa faiqí náru nífaqaaufaqa quqásee sandáqau. Munnimma kukúqimaru qaindáusa ani qumáreenoo téeqi máqusoofanoo mi-munnimmáusa maqándanandánamminau. 16 Miná miqímáseeno nakipurúna feefaurú máree marúsa maaqí qímasee qímanniminau. Maa-ufinísa maanakínaana maanakíqari kai dóo máree fífuaqa, sía máriaqa. Qiní qíkoona máaqa maa-maqáfa máridanoo. Ínnee sía miná marasée dapi feefaurira maqá fee qiaqa. 17 Miqí qímasoofaqa Yísuna faqa nímarusa óoqeenaa Ánutuna tamummáqara fasiqauqa ákarakinaa ufara óonumafi irisée qiqau. Aní máaqara qiqá dídirafa idára foora qáidanoo fee qiqau. Yísuna faiqi námu minára íriqa maaqí qiqau. Óoqeenáa ufa ánoona dóo maqee Yísunaki kambíqeenoo fee qiqau. 18 Yísufa aandáu̱qa amaana máqa naambeéqaindaraana niqiqámasoofaqa Yuda máqannaa úriqararausa quandáfi Yísuna áqidaqa qiqau. Anée kúqaa karaambáiqa máridana faiqí sía amana áuqeemaria ainaina firaa ainaina moó uqaqífiqainaqa maasá kúqaa aníara karaambáiqammifoo qianáura. 19 Yísufa mi-ufána iriséenoo qinau. Amaná, ínnee maa-amaana maqána rapéemasaifaqa qinée qaaramoo fáasaana kafáa uqéera kúradaanaura. 20 Yuda máqannaasa úriqararauasa minára iriséeqa qiqau. Akasáa maa-maqána óoninnai áuqimariafa firaafá máridanoo. Maasá qikeekú qikaakú (46) qaara fasiqa níku nísauku taikásee dínni taikásee dínni ani moodáa marasée áukuana aundurái maa-afeeka maqána áuquqoofa máridanoo. Anée náqimásee qaaramoo fáasaana uqéera kúradarara qídanee. 21 Yísufa sía náaquqara maqara írinau. Narí afaaqara Ánutuna náaquqara maqa fée qufaqa misá sía íriqau. 22 Yísuna faiqi námu faqa sía aaqee mi-ufána óosana íriqau. Kásooqaqee Yísufa kúqiranakiqari fíndifufaqa miqóo Yísuna ufa irisée miqóo ánoonara óonumafi íriqau. Miqóo faqa misá tamummáqara fasiqa ákarara faqa Yísunara faqa kúqaa fee qiqau.

Yísufa aiqáma fasiqa naundurái níndafoo ufafa.

23 Mi-fasannái áinnaaqarara qoomaqa kamuqoo Yísufa Yeerusareenni márufaqa moómoosa miná sía faiqí amana áuqeemaria ainaina qáfamasee kúqaa Ánutuna ásauku mundíra fee qímariqau. Maa-fasiqáfa Ánutuna áfeeka eeraarirana kooroo ímarifa máridanoo fee qímariqau. 24 Yísufa minára írinoo sía misáki paasóosamandee afaaqa quqánau. Mifá faiqí naunduráki írufanoo sía amanaíkufanoo. 25 Sía moó fannoo faiqí naundurákinaana qímamiqau. Narí kai ámiqimandee aiqámausa naundurá mandírirana níqafamaseenoo misáki sía afaaqa quqánau.

3

Yísufa Nikoodeemusanandíri ufaqu úfafa.

1 Farisai ámaana ufa qímarusaki faiqí moo áuqu Nikoodeemusafa Yuda máqannaasa úriqararafa moó fannoo márinau. 2 Mi-fasiqáfa moo éenda asukunakí kukéeqakufanoo Yísufa máruqoo aniréenoo qímaminoo qinau. Óo ufasáa rakísirafa anée Ánutufinaindari ánianafa ufasáa rakísirafa márianaqa maasá minára íridaqa. Sía fífau fasiqa naríkai qínanoo faiqí teeroo ainaina aaqee taikáannoo, anée íanandee qíananoo taikáannoo. Ánutufinaindari ánianafa máriannanara mi-afeeka ainaina áuqimarianaqa maasá íridaqa. Anée nánufa fee maasá qímaqiminnaree. 3 Yísufa iriséenoo narí qímaminoo qinau. Qinée ánoona ufa aní qímamianaura. Faiqí Ánutufinaindari kafáa fúkasaa ánaaqi ánaaqi kámafinausa kai Ánutuna quqúsaki kéeqeefaranoo. Káqi márinausa sía amana fifáranoo. 4 Nikoodeemusafa mi-ufána iriséenoo kafáa Yísuna irámmirinoo qinau. Náqimásee faiqí firaafá kafáa ánaaqi kamámbinoo fee, narí ánoona áranandaki kéeqafinanoo fee kafáa máqaannoo fée. Yísu sía amana, sía minára qímariananoo. 5 Yísufa iriséenoo qímaminoo qinau. Qinée ánoona ufa aní qímamidaqa. Faiqí káqimarinausa sía uqanna Ánutuna quqúsaki kéeqeefaranoo. Ánaasee áranandaki kambíqainausa quandáfi Ánutuna maraqunannái faqa fúkasaa ánaaqi kámafinausa kai Ánutuna quqúsaki kéeqeefaranoo. 6 Faiqí nímaqífaqaasa quándaki nímaqífaqaasa máqeefaranoo. Ánutuna maraquna fannoo quándaki maraquna faqaasa Ánutunara írirana faqaasa máqaannoo. 7 Qinée aníara kafáa fúkasaa ánaaqikinana kambíqaannee qúnana sía anée minára irisée tautía. 8 Úfai óosana íria. Yáindari ánidanoo fee. Yái fee fídanoo fee. Narí íriranamau fifaná anée ufa kái írimariananoo. Ánutuna maraqunannái faiqí moó fúkasaa ánaaqi kírausa miqí kai ídaqa. Anée sía miná óosana qáfeennaranoo. 9 Nikoodeemusafa mi-ufána iriséenoo Yísuna qímaminau. Náqimásee maa-ainainnáfa anée qíanandee íannoo fee. Sía qinée minára íridaqa. 10 Yísufa iriséenoo maaqí qímasee narí qímaminau. Anée Isaraee máqannaa rakísirafa firaafá moó fannoo márianafa máriananoo anée náqimaseenee maa-ufána óosana sía íridanee. 11-13 Qinée kaifáa ánoona ufa aní qímamídaqa. Maasá írunna úfana kai aní qímamidaqa. Maasá qáfee marúnna ainainará kai ínni qímannimiafaqa ínnikina moó fannoo sía maasá ufa írimariafanoo. Sía moó fannoo innaarúnai óoru fímariasa máridaqa. Qinée faiqí nímaaku kai innaarúnaindari qúmuafanausa mindáraa ainainara írida máridaqa. Qinée maa-maqánasaaqaraa ainainara aní qímamianana sía írinana náqimásee innaarúnai ainainara qímamianana írinnaree. 14-15 Yísufa kafáa Nikoodeemusana qímamidanoo qinau. Óoqai aadána máqa maaqaki sakániuqaindi Isaraee máqannaasa moómoo ukaqánnimisoofaqa kúqimariqau. Mooseefá miná qáfamasee koopáa saunu náaree áuquseenoo miná ánaaqianna minánnai kai sakáni áuquseenoo mi-saunúnasaa kukúkukuqamaseenoo dóo uqéerasoofaqa kúqirarimarusa miná qáfamaseeqa sía kúqiqau fíndifiqau. Qiní faiqí nímaaku miqí kai másee qiní darusée aunírira saqarisaa uqéera quqéefaranoo. Qinée miqóo airíqa márianaqa aiqámausa qiní qíqafamasee írirana qinísaa rusírausa Ánutufa narí náaru márirana nimíannoo. 16 Ánutufa maa-maqánasaa máriasara ámuqusa firaaqoo qunára narí ámaaku moodáa uqanna ámiqirana maqásaaqaraasa nímuna miná saqárikinausa sía kurídiranaki fifáranoo Ánutuna náaru máriranaki fuaqéera narí ámaaku níminau. 17 Ánutufa sía maa-maqánasaaqaraa fasiqa ánaasee narí ufa firaanáki mara áquanifeerau narí ámaaku maa-maqánasaa quqánnisánau. Mifá faiqí ánaasee náriranakinaana qumbáqeeqee náaru asumu máriranaki quqánnisaanífeera Yísuna quqánau. 18 Maqásaa fasiqa ánaasee Ánutuna faiqi námukinausa miná saqárikinausa Ánutuna nárirafa sía misásaa máridanoo. Sía Ánutuna faiqi námukinausa sía miná saqárikinausa dóo óoqai Ánutuna nárirafa misásaa máridanoo. Misá Ánutuna moodáa faiqiara sía misá nári írirana minásaa rusírai Ánutuna nárirafa minárakai dóo misásaa máridanoo. 19 Ánutuna nárira óosana maaqímminoo máridanoo. Ánutuna káaqa qára qoomara foora Yísufa maa-maqánasaa dóo ani máridanoo. Faiqí nári óosana mandáinaina máree márifanoo minára írinoo káaqa qára qoomara Yísunara ákooqaifanoo asukunara rídanoo. 20 Faiqí moó fannoo mandáinaina máree marífa mifá káaqa qáranara fídiaqaa ímarifa sía fáasaana kooroo íannoo. Narí mandá óosana kooroo qianóo qímasee asukunakí káqi máridanoo. 21 Yáfa yáfee moó fannoo ánoona óosana márainafa mifá súanisaa qóoma máriqoo áninafa narí Ánutuna ufamáu fímari oosanna akooqóo kooroo íanifeera akoosaqá ánidanoo.

Yísufa Yoohaneena nammári nímimaruna faqa ufaqu úfafa.

22 Mi-aukuannái Yísufa narí faiqi námufáqa Yudeeaa máqa maaqaki óoquree marikínoo Yísufa qufaqa miná faiqi námu faiqí ánaasee nammáriki kéeqamánnimaqee maríqau. 23 Yoohaneefa nammári nímimarufa mifá fáqa mi-aukuanná moosáa faiqí ánaasee nammáriki kéeqamánnimaqee marínau. Mifá Saarimma máqusa aaqá Aeenoona námmariki kéeqamánnimaqee marínau. Miqóo nammári moómoo mándinoo márunara faiqí ánaasee moómoo suqíqa márufanoo Yoohaneefa nammári áuqamánnimaqee marínau. 24 Yoohaneefa mi-kamúqoo káqi máru kamuqoo nammáriki kéeqamánnimaqee marínau. Eeroodeefa sía karabúsaki quqóo kamúqoo miqí márinau. 25 Yoohaneena faiqi námu faqa Yuda máqannaa fasiqa moó fannoo faqa Yuda máqannaa nammári kéeqannimaqee máru óosannara ufa raináqau. 26 Miqídaqa Yoohanee funnái óonuree qímamiqa qiqau. Óo ufasáa rakísirafa. Óoqai anée Yooradanna námmari dínni afainni qímannimuna fasiqafa Yísufa dóo Yeerusareendári qumuréenoo faiqí ánaasee nammári áuqamánnimaqee marífaqa minní faiqí ánaasee moómoo fídaqa. 27 Yoohaneefa miná iriséenoo maaqí qímasee qímanniminau. Sía moó fannoo káqi íannoo. Ánutufa áminafa kai miqíannoo. 28 Ínnee mi-fasiqánara qiní ufa qíafannanara írimariusa máriafanoo. Qinée minára maaqí qíafanafa. Qinée sía ásauku mundírausa máridaqa. Qinée miná óorinni ániafanausa kai máridaqa. 29 Áqoondi fannoo amundára fasiqa aaqá máridanoo miná ufa iriséenoo asasídanoo. Narí áqoondi ánaasee máree marínara asasídanoo. Qinée Yoohaneesa Yísunara iriséeqa asasídaqa. Mifá amundára fasiqara foora márifaqa qinée miná áqoondiara foora máridaqa miná ufa iriséeqa qiní asasírafa firaafá máridanoo. 30 Mifá maqee maa-fasannái úriqararafaikámambi maríannoo. Qinée qeeqá óorudupirausaikámambi maríanaura.

Innaarúnaindari qúmu fasiqana ufa.

(Yoohaneefa nammári nímimarufa mi-ufána Yísunara qímasoofanoo maa-papiqána ákara rímarufa miná amaráfa Yísuna faiqi námukinaa moó Yoohaneefa narí amarána ufa iriséenoo ákara rúmaseenoo kafáa narí ufa Yísunara maaqí qímasee ákara rinoo qinau.) 31 Miríndari qúmifa mifá aiqámausa úriqararafa máridanoo. Maa-maqánasaa qaraafa maa-maqánasaa qaraanara kai qídanoo. Innaarúnaidari qúmifa mifá aiqámausa úriqararafa máridanoo. 32 Yísufa innaarúnaindari qúmifa minní máridanoo mindáraa ainainara narí áfu qáfainara narí áaqoo írinara qímannimimarifaqa sía írimariafanoo. 33 Mi-ainainná qímannimina irisée kúqaa ánoonee qímasee márainna fasiqa ánaaseesa Ánutunara kúqaa fee qímariasa máridaqa. 34 Ánutufa innaarúnaindari aqiqámasaifa Ánutuna óokinaa ufa kái qímannimidanoo Ánutufa narí maraquna múduka amiqaifanoo miqídanoo. 35 Yísuna ákoofa Ánutufa narí ámaakuara ámuqusifanoo minára rídanoo aiqáma ainaina miná áramandunnai quqáidanoo. 36 Ánutuna ámaaku ufa irisée mara miná saqárikinafa dóo mifá Ánutuna náaru márirana marasée minakí máridanoo. Ánutuna ámaaku ufa irisée rukíainafa Ánutuna firaaqóo áanooqirafa minásaa náaru máriannoo.

4

Yísufa Samaria máqannaa ánaasee faqa ufaqu úfafa.

1 Faiqí ánaasee moómoosa Yísufunnai fímariafanoo nammáriki kéeqamánnimaqee marínau. 2-3 Yísufa sía narífau kéeqamánnimaqee marínau. Miná faiqi námu miná ufasáa kai kéeqamánnimaqee maríqau. Yísufunnai moómoosa fímarufanoo Yoohanee funnai moodáa moodáa kai fímariqau. Farisai amaana ufa qímarusa mi-ufána iriséeqa múnuqi míniqira ufa uqéeraaqaa ufanóo Yísufa iriséenoo Yudeeaa máqa maaqa mminníseenoo Kariree máqa maaqaki kafáa finau. 4 Yudeeaa máqa maaqa minnísee Kariree máqa maaqaki fídanoo Samaria máqa maaqa namuqáa máruna qámbaanai óonuranau. 5 Miqóo fídanoo Yísufa moo máqusa áuqu Sikara mi-maqusána paqúrinau. Óoqai Yakooboofa miqóo máridanoo nammári sía márufanoo madika indufúseenoo minakínaa námmari néeneeufanoo narí ámaaku Yooseefaana ámu nammarifa márinau. Meemái uqanna indufú maree nammári paqúrinau. Sikara máqusa mi-nammari madikána aaqá márinau. 6 Yísufa kísaaqa aatata fífi̱ isoofanoo ámudaani rufanoo miqóo Yakooboona nammári mádika paqúrimaseenoo miná áfainni óoqu marínau. Súani qámbaanaíkufanoo madika áfainni óoqu marínau. 7 Yísufa óoqu marifí márufanoo Samaria ánaasee moó fannoo Yakooboona madikakí nammári sákarara óoqu fínau. Óoquree nammári madikakí sákeemarufanoo Yísufa innaaruqínoo qinau. Maa-anaasee anée nammári qiní qímina náa. 8-9 Yísuna faiqi námu nárana feefauríraree qímasee maqúsai óorufufanoo Yísufa naríaraa mi-nammarína áfainni óoqufaaqee márida qáfoofanoo mi-anaaseefá nammári sákararee qímasee qúminau. Qumuroofanoo Yísufa nammáriara qufanoo mi-samaria maqannaa anaaseefá tautínoo qinau. 10 Akasáa Yuda máqannaafammia. Sía Yuda máqannaasa Samaria máqannaasa kaafa pirítaki náidammia. Qinée Samaria máqannaa máridaqammu. Anée náqi fee qídanee nammáriara qiníara innaaru qídanee. Yísufa minára iriséenoo maaqí qímasee narí qímaminau. Anée Ánutuna nímira ainainara fáqa qiníara fáqa írimarinafa máridanau qiníara iráinaqau náaru márira námmari aní ámini. 11 Mi-anaaseefá mi-ufána iriséenoo kafáa qímaminoo qinau. Óo maa-fasiqa aní nammárianandaana faqa nammári rarisára sánda fáqa sía máridanoo. Maa-madikáfa meemái kísaaqasaa máridanoo. Anée qíanandee yáindaraanee náaru márira námmari maréennaree. 12 Maasá qísaifaqafa Yakooboofa óoqai maa-madikána maasá indufú qisóona márifaqa maasá sakáidaqa. Narí fáqa narí faiqi námu fáqa narí sipsípauqa faqa maa-madikánakinaa námmari néeneeusa máriqau. Anée aneennáraa Yakooboona úriqararausee qídanee. 13 Yísufa mi-ufána iriséenoo kafáa qímaminoo qinau. Aiqámausa maa-madikánakinaa námmari námasaifanoo kaifáa kaifáa sakasáida néemarifaranoo. Qinée nímianna námmarina náifandinausa sía kaifáa nammáriara nídiannoo. 14 Qinée nímianna námmarina námasainafa miná aunduráindari náaru márira námmari maqee maqee úridanoo náaru márirana ámiannoo. 15 Mi-anaaseefá mi-ufána iriséenoo Yísuna qímaminoo qinau. Maa-fasiqa maqee kái mi-nammarína qímina námasaananoo taikáfinaqa sía maqee maqee qumu nammári saka, íreeda mária. 16 Yísufa mi-ufána iriséenoo maaqí qímasee mi-anaaseená qímaminau. Anée óoru aneenná afaaqi áfiqee qúmua. 17 Miqí qufanoo mi-anaaseefá qinau, qinée faiqí síaisa máridaqa. 18 Miqí qufanoo Yísufa kafáa qímaminoo qinau. Óo dóo anée óoqai moodánnai qísauku fásiqa mároonafa máriananoo. Maqee maraqáanna fasiqafa sía aní afaaqifáu máridanoo mooná afaaqi máridanoo. Anée kúqaa ánoona ufa kái qímaqimiananoo. 19 Mi-anaaseefá mi-ufána iriséenoo tautúmaseenoo qinau Bóo anée Ánutuna tamummáqara fasiqa máriananoo qinée qáfaidaqa. 20 Maasá Samaria máqannaasa maa-aaqannásaa Ánutunara innaaru qídaqa amooqídaqa. Ínnee Yuda máqannaasa Yeerusareenniara Ánutuna amooqímaria maqusa fée qídaqa. 21-22 Mi-anaaseefá miqí qufanoo Yísufa qímaminoo qinau. Ínnee Samaria máqannaasa fífau amooqí maríafanoo sía minára írimariafannoo. Maasá Yuda máqannaasa Ánutuna amooqímarianara írimarunausa máridaqa. Ánutufa Yuda máqannaannai aiqáma ánaamuru Ánutuna náriranakinaana uqéereeqeenoo narí áqoondikiranaki quqánnisáannoo. Óo maa-anaasee ámiqimasee qiní ufa íria. Qúsasaa ánira aukuana faiqí ánaasee sía maa-aaqannásaa fee Yeerusareenni fee Ánutunara innaaru qifáranoo, fífau aiqámatinai qiní qíkoona amooqifáranoo. 23 Qúsasaa ánira aukuana dóo maqee animáridanoo, faiqí ánaasee kúqaa ánoona Ánutuna amooqímariasa kúqaa nári maraquna námufaqa kúqaa ánoona ufa námufaqa amooqifáranoo. Ánutufa miqíasara kai naríara qimooqídammiafoo qímaseenoo áididanoo. 24 Ánutufa maraquna óosana faqaafa máridanoo. Minára Ánutuna amooqímariasa nári maraqunannái faqa nári nímuqusa óokiqari faqa Ánutuna amooqifáranoo. 25 Yísufa mi-ufána mi-anaaseená qímamufanoo mi-anaaseefá quandáfinoo Yísuna maaqí qímasee qímaminau. Ánutuna ásauku mundírafa mifá qumuréenoo aiqáma ainainara maasá qímaqiminaqa írianaura, qinée íridaqa. 26 Miqí qufanoo Yísufa qinau. Qinée misá máridaqa. Qinée aní fáqa ufa qímarunausa misá máridaqa. 27 Yísufa miqí qímarufanoo dóo miná faiqi námu Sikara máqusaindari qumuraqáu. Qumurée qáfoofanoo Yísufa Samaria ánaasee faqa ufa qímarufaqa tautúmaseeqa qumeékai qáfee maríqau. Misá Yísunara nánaree randáidanee miná fáqa ufa qídanee qianéerusia minnísaqau. 28 Yísuna faiqi námu maqúsaindari qúmufanoo mi-anaaseefá narí nammáriana miqóo quqáseenoo káqisamu maqúsai óoruree narí máqannaa akaqáusa qímanniminoo qinau. 29 Ínnee qumuráifaqa múqusaanaqa qáfaaqa. Óoqai aiqáma ainaina qinée máree mariafanna ainainara kooroo ifaqa írunna fasiqafa Ánutuna ásauku mundíra fee máridanoo fee. Dóo maí qumurée qáfaaqa. 30 Misá miná irisée dóo nári maqúsaindari óoqu Yísuna qáfararee qímasee óoqu fíqau. 31-32 Mi-anaaseefá maqúsai óorufufaqa Yísuna faiqi námu Yísuna qímamiqau ufasáa rakísira dóo nárana náa qufanoo mifá náriqa qímanniminau. Qiní nárana moó máridanoo ínnee minára sía írimariafanoo. 33-34 Miqí qufaqa misá narí qímami narí qímami qiqau. Moó fannoo nárana miná áminoo fee qufanoo Yísufa qinau. Qiní nárana nárafa qiní diqiqoonná Ánutuna ufamáu fírafa máridanoo. Miná saika taikárafa qiní nárana marídanoo. 35 Ínnee maaqí qímariafanoo. Quqoona qaara fáqa qaara faqa áiqaráinaqa súana aiqúanauree qídaqa. Qinée minára maaqí qídaqa. Ínnee óonu áfuqaki qáfaaqa dóo maqee nárana anaá máridanoo. Aiqíra áukuana dóo ani máridanoo. (Yísufa miqóoqaraa fasiqa ánaasee Ánutuna ufa qímannimifaqa írifandinnanara aiqírana kíkiqusinoo máridanoo.) 36 Yísufa minára kaifáa narí faiqinámu qímanniminoo qinau. Faiqí moó fannoo nárana aiqímarifa mifá miná ákiaqara máraidanoo. Náranara foora faiqí ánaasee súqueeqeenoo innaarúnai quqásainaqa náaruara márirana máraaqeera. Misá náaruara márirana marasáifanoo úmmaqimarifa faqa aiqímarifa faqa moodáanaki asasifáranoo. 37 Maasá ufakíqari maaqí qídaqa. Moó fannoo úmmaqidanoo moó fannoo aiqídanoo. 38 Qinée Yísusa ínniara faiqí ánaasee aiqúaqeera foora innaarúnaanai ubeekaaqéera niqiqéeqa. Mi-afuqánaki ínnee sía miná úmmaqimariafanoo. Akaqá fasiqa ánaasee Ánutuna náaru márira asumu mi-afuqánaki úmmaquqoofaqa ínnee káqi unakúsee misá kadáapísaa ínnee fífau faiqí ánaasee maréeqee náaru máriranaki quqánnisáafaqa fífau feefaurú máreefaranoo. 39 Yísufa narí faiqi námu faqa ufa qímarufanoo mi-Samaria anaaseefá narí maqúsai óorureenoo aqoónausa maaqí qímasee Yísunara qímanniminau. Mifá qinée óoqai máraafanna ainainara qímaqimifaqa íriqa. Miqí qufaqa mi-maqannáasa moómoosa Yísunara kúqaa Ánutuna ásauku mundíra fee qiqau. 40 Miqí qímasee óoqureeqa Yísunara maasá fáqa ani márianneera afeekaiká mándee fuki faakí qímasoofanoo Yísufa misá fáqa qaara fáasaana márinau. 41-42 Miqóo moómoosa Yísuna óokinaa ufa iriséeqa kúqaa ánoonee qímasee quandáfufaqa mi-anaaseená qímamiqa qiqau. Dóo maqee maasá sía aní ufara káifáu ánoonee qífarau. Narí óokinaa ufa iriséeqa minára kúqaa aiqáma maa-maqa maaqánakinaasa mandáindainakinaana maréeqee asumu máriranaki quqánnisaanína fee qídaqa.

Yísufa úriqarara fasiqa faiqi andeéqa̱isóo ufafa.

43 Yísufa Sikaa máqannaa faqa qaara fáasaana márinoo quqáseenoo Kariree máqa maaqai narí maqa maaqai finau. 44 Yísufa narí maqa máaqara maaqí qinau. Tamummáqara fasiqa maqúsa maqusa fídanoo faiqí ánaasee minára áaquqaifanoo miná ufa íriaqaaífaranoo. Narí miná maqúsanaasa níkoo nikáa másee sía minúfa írifaranoo. 45 Yísufa Kariree máqa maaqai óonuroofaqa miqóoqaraasa qáfamaseeqa asasídaqamma minúfa íriqau. Kariree máqannaasa akaqáusa fáqa Yeerusaree máqusai óorureeqa áinaaqarara qoomaqaki miqóo Yísuna qáfamaqoosa faiqí sía áuqaaqaa ira ainaina áuqusoofaqa qáfamaseeqa óorurandee qumu márufanoo Yísufa Kariree máqa maaqai qumuroofaqa asasamásee uru áfiqee múquseeqa faiqí ánaasee ámiqimaseeqa minúfa íriqau. 46 Yísufa Kariree máqa maaqakinaa káqikaa máqusa áuqu Kannaana máqusai óoqai nári uáinna nammari taikáfufanoo nammárinnai áuqu maqusanaki óonuranau. Mi-maqusánaki faiqí firaafá úriqararafa moó márinau. Miná ámaaku kúqira aurira aurídanoo Kapeeranaumma máqusai máridanoo kúqirari marínau. 47 Mi-fasiqáfa Yísunara Yudeeaa máqa maaqaindari Kariree máqa maaqaki animárunara iriséenoo miqóo óonureenoo Yísuna irámmirinoo qinau. Óo ufasáa rakísirafa amanée anée qiní faqa Kapeeranaumma máqusai óonuree qiní qímaaku kúqira aurira aurímarina andeeqáqisaa. 48 Yísufa miná iriséenoo maaqí qímaseenoo narí qímaminau. Ínniki sía moó fannoo qiníara káqi kúqaa fee qímasee qiníkina írifaranoo. Ínnee firaa ainaina faiqí sía amana áuqaaqaa ira ainaina áuqamásaanaqa qáfeeqa kai qiníkina írifaranoo. 49 Mi-uriqarara fasiqáfa minára iriséenoo qinau. Óo qiní karaambáiqa qiní faiqi kúqirarammidanoo dóo qiní faqa ánia. 50-51 Yísufa iriséenoo maaqí qímasee qímaminoo qinau. Dóo fíndifi fúa aní maqúsai dóo aní ámaaku fíndifuannoo. Mi-fasiqáfa mi-ufána iriséenoo dóo kúqaa fee qímasee dóo quqáseenoo quándakufanoo aatáta fídanoo qáfoofaqa mi-uriqarara fasiqána saika faiqiuqa aanái ani paqúrimandee qímamiqa qiqau. Dóo aní ámaaku fíndifinoo, sía kúquannoo. 52 Miná ákoofa miná iriséenoo fíndifuna óosanara irámmirufaqa misá qiqau. Eendá súani qámbaana máriifanoo miqínni qúmifanoo dóo aní faiqi afaaqa dóo asooéenoo. 53 Miná ákoofa Yísunara óonumafi iriséenoo qinau. Óo mi-kamú qóo kai aní faiqi fíndifuannoo fee qifaqa írunna qóo kai dóo fíndifinoo. Dóo mi-uriqarara fasiqáfa narí faiqi ánaasee faqa narí áiku ásauku faqa Yísunara kúqaa Ánutuna ámaaku fée qímasee kúqaa miná saqárikiqau. 54 Dóo Yísufa qaara kari Yudeeaa máqa maaqaindari aniréenoo Kariree máqasaa qaara ainaina firaa ainaina kooroomásoofaqa qáfaqau.

5

Yísufa farúmma áfainni faiqí moó andeéqa̱isóo ufafa.

1 Yísufa Kariree máqamaaqai káqikaaqóo márinoo dóo miqóoqari fíndimaqeenoo Yuda máqannaasa amaanara qoomáqirafa firaafá kambíqaaninnanara qufanoo Yísufa irisée minní óoru fínau. 2 Yeerusaree máqusa faandaamura kooqí sipsípa kooqí fée qímarufa márinau. Mi-kooqína aaqá nammári fárumma fíraafa márinau. Mi-farummána áfainni aaná fíqu ímarunnai qaindairá moodáanai qísauku qaindaira márinau. Mi-farummána áuqu Beetasata fárummee qímariqau. 3 Mi-qaindairána ámeemaanai auqaánai aurírana óosana óosana máree marúsa misá miná ámeemaanai óoqumari marée mi-farummána áfaiqara fíqummámbi máriqau.[ 4 Karaambáiqa qangiroo moó fannoo inaarúnaindari narí kai iriséenoo moodáa kari moodáa kari áqufufanoo mi-nammarína áuqeesoofanoo indaarú mi-nammarínaki kéeqoofa mifá kéeqafufanoo narí aurírana taikásee fímarinau. Miqí márunara misá aurímarusa moómoosa Beetasata námmari áfainni rakísida maríqau.] 5 Faiqí moó kísaaqasaa aurímarufa misáki márinau. Moo fásiqa áiku ásauku taikásee moo fásiqa ásaukuqara taikásee dínni aíku taikásee dínni óonu qaaramoó marasée (38) aukuana dinee uqée marúfa márinau. 6 Yísufa mi-fasiqána qáfoofanoo maqásaa faiqaqée ufanoo Óo kísaaqasaa aurímari fee qímaseenoo mi-fasiqána maaqí qímasee irámmirinau. Anée fíndifirara áididanoo fee. 7 Mi-dinee fasiqáfa miná iriséenoo maaqí qímasee qímaminau. Óo rakísirafa, Ánutuna qangiroo maa-nammarína áuqamásaifaqa yáfee qiní maréeqee minakí quqáannoo fee qinée anúqi márunaqa moó fannoo kai káqi káqi áqufida taikásaida fídaqa. 8 Yísufa miná iriséenoo quándaki qímaminoo qinau. Dóo fíndi fínana aneenná qaarí raqándaamamareena dóo fúa. 9 Dóo mi-fasiqáfa aaqee uqanná dóo mi-karí kai dóo fíndi finoo narí qaarí maramáree finau. Mi-faasaanná Yísufa andeeqásoo fáasaana Yuda máqannaasa Sariríqa misá amaana fáasaana márinau. 10 Yuda máqannaasa úriqararausa mi-fasiqána aurímaruna qáfamasee áqiqa qiqau. Maaná amaana fáasaana máridanoo maasá sándufa rukíeenana aneenná qaarí áakai máqeenana nánaree sándufa rukíaidanee. 11 Mi-fasiqáfa qinau, qiní andeeqáqísaifa aneenná qaarí raqándaamamaree fúannee qifaqa qeeqá qaarí dáakai maqa máree fídaqa. 12-13 Misá miná iriséeqa irámmiriqau. Yáfee aníara aneenná qaarí raqándaainana fúannee qifanée mi-fasiqáfa sía Yísuna áuqu írinau. Faiqí ánaasee moómoo márufanoo misáki kukéeqafufanoo mi-fasiqáfa sía ámiqimasee qáfanau. 14 Kásooqaqee marikínoo amaana máqaki mi-fasiqána paqúrimandee Yísufa maaqí qímaseenoo qímaminau. Dóo fee maqee qáfeenee Dóo fíndifuananoo dóo maqee aneenná mandáinaina mínnimasaa. Sía miqínanoo kafáa mandáinaina firaafá uqanna anísaa áqufuannoo. 15 Mi-fasiqáfa miná iriséenoo óonuree Yuda máqannaa rakísirausa paqúrimaseenoo qímanniminoo qinau. Yísufa kai qiní ámiqi mándaifaqa fíndi fíqa. 16 Rakísirausa miná iriséeqa dóo miqóoqari Yísuna árira úfa qímariqau. Yuda máqannaa amaana fáasaana andeéqai̱sóonara árirariqau. 17 Yísufa miná iriséenoo rakísirausa maaqí qímasee qímanniminau. Qiní qíkoofa sía moo fáasaana minnísaidanoo aiqáma fáasaana aináinidanoo. Qinée fáqa miqíkaimmianáuranoo. 18 Yuda máqannaasa mi-ufána iriséeqa dóo kuqá áriraree qiqau. Misá Yísunara amaana fáasaana sándufa rukiásaifaqee qímariqau. Sía minára kai mifá Ánutunara narí ákoo fee qunára minára fáqa árirari maríqau. Mifá Ánutunara qiní qíkoo fee qunára misá nánaree maqásaa fasiqa fannoo únna qídana Ánutuna amanakái máridee qídanee qímasee árirariqau.

Ánutufa narí ámaaku Yísuna aiqáma ainaina afeeka ámu ufafa.

19 Yísufa kafáa qímanniminau. Qinée kúqaa ánoona ufa ínni qímannimidaqa. Qinée sía moo áinaina qeeqáraa áuqaidaqa qeeqá qíkoona qáfamasee mifá indéekai ídaqa. Ákoofa moo áinaina áuqaifanoo ámaaku miqíkaimmídanoo. 20 Qiní qíkoofa narí ámaaku qiníara káaqa ámuqusifanoo minára qiníara rídanoo narí aiqáma ainaina áuqaina qiní faqa kai uqaqífiqaidanoo. Maqee maa-fasiqáfa firaa teeroo máraidanoo áukuana áukuana apatara aupúree márifanoo qiní qíkoofa dadaaqifaqa andeeqásauna ínnee miná qáfee fee. Kasóoqaqee qiní qíkoofa fíraa áinaina dadaaqínaqa áuqaanaqa qáfee tautífanoo náaquqeenoo nímudaani faqa kai qumooqukámasaannoo. 21 Qiní qíkoofa kúqira fásiqauqa fíndifumánnisaidanoo. Qinée fáqa miqíkai íqa qeeqá dídiranannoo kai káqi márirana akaqáusa nímianaura. 22 Qiní qíkoofa sía maa-maqánasaaqaraasa mandúfa irisée andeeqánnisaannoo. Narí ámaaku qiní qimiqaifaqá qeeqá qíkoona Ánutuna íriramau misá mandá ufa andeeqánnisaanaura. 23 Aiqámausa qiní qíkoona Ánutunara náaquqaanifeera miqínau. Qiníara náaquqaindée kai íqa qiní qikoonara náaquqaanifeera miqínau. Faiqí moó fannoo moóna ámaaku sía miná áqoondikinafa miná ákoona fáqa miqíkai ínana miqandá qísakoosa sía niqoondikinnaranoo. 24 Yísufa Yuda máqannaa rakísirausa káqi qímannimidanoo qinau. Qinée kúqaa ánoona ufa ínni qímannimidaqa faiqí moó fannoo qiní ufa irisée qiní diqiqámaqoona saqárikinafa mifá dóo náaru máriranaki máridanoo. Miqínna fasiqafa sía Ánutuna árirufaki máriannoo. Ánutuna nárirana dóo máa̱ maqee áiqaaqareenoo káqi máriranaki dóo kéeqanoo máridanoo. 25 Qinée ánoona ufa ínni qímannimidaqa. Moo áukuana dóo adeedí ranoo márida dóo animáridanoo maa-maqánasaa káqi máridaqa Ánutuna náriranaki máriusa kuqufusá Ánutuna ámaaku qínaqa iriséeqa dóo nárírafa áinaaqaráinaqa káqi máriranaki kéeqeefaranoo. 26 Káqi márira óosana qiní qíkoonaki kai márifanoo faiqí ánaasee nímidanoo. Miqíkai ínoo narámaaku qiní faqa kai káqi márira nímira óosana dóo qiní qimiqaisá máridaqa. 27 Mifá Ánutufa narí ámaakuara faiqí nímaaku fee qímasee faiqí ánaasee mandáinaina andeeqánnisarana narí ámaaku qinísáa quqáqaisa máridaqa. 28 Ínnee qiní mi-ufána irisée sía taútiaqa. Kásooqaqee moo áukuana aniráinaqa aiqáma madikakí kúqirausa máriasa misá faqa Ánutuna ámaaku qiní ufa iriséeqa madikakíqari fíndi fifáranoo. 29 Akaqáusa andeeqára oosana máree marúsa fíndifi káqi máriranaki fifaranoo. Akaqáusa mandá oosana máree maríusa misá fíndi fíqa Ánutuna ufa firaanáki áqufifaranoo.

Yísuna óosana akooroou úfafa.

30 Yísufa káqi qímannimidanoo qinau. Sía qeeqáraa moo áinainianaura. Ánutufa dadaaqínaqa faiqí ánaasee ufa irisée andeeqánnisaanaura. Sía qeeqá íriranamau afeekaikámandee fídaqa. Qiní qíkoofa qiní diqiqámaqaimáu kai fídaqa. 31 Qinée qeeqáraa ufa qímannimianaqa síamma írifaranoo naríkai qídaqinoo únna qidaqiifoo qifáranoo. 32-33 Ánutufa qiní dadaaqímarifa máridanoo mifá ánoona úfa kai qiníara qímarifa máridanoo, sía qeeqá kai qianáura mifá dadaaqíannoo. Ínnee Yuda máqannaa rakísirausa ufa ánoona íriannee qímasee faiqí niqiqaifaqa Yoohaneefa nammári nímimarifunnai óoquree íriqau. 34 Qinée sía maqásaa fasiqa moó qiní dadaaqíranara randáidaqa Yoohaneenara qídaqa. Ínnee náaru máriranaki fuaqée qímasee maa-ufána qímannimidaqa. 35 Yoohaneefa nammári nímimarifa qóomara fooqáana márinoo káaqa qáidanoo rupannoo ináu. Ínnee miná káaqa qáranaki qúsasaa kai kéeqafiqa asasída maríqau. 36 Yoohaneefa nammári nímimaruna ufa ánoona máru fanoo qiníndi mináindi arusée úriqaranoo máridanoo. Qinée anirée faiqí sía amana áuquaqaa ira ainaina qiní qíkoofa qímuna áuqaqa fímarunna ainainna fannoo qiní dúqu firaaqóo uqéeraannoo. Uqéerainaqa qáfamásee qiníara Ánutufinaindari qúmu fee qifáranoo. 37 Sía qinée áuqee márunafa kai qiní dúqu uqéeraidanoo. Qiní qíkoofa qiní diqiqámaqaifa mifá fáqa qiníara ufa qídanoo dadaaqídanoo. Ínnee Yuda máqannaa úriqararausa óoqaindari sía miná ufa írimariafanoo. Ínnee sía miná áfiri qáfaanara sía uqanna miná íriranamau fíranara írimariafanoo. 38 Ínnee qiní qíkoofa diqiqoonara sía miná írimariafanoo minára ínniki sía miná ufa máridanoo. 39 Ínnee Mooseena sándufa faqa Ánutuna tamummáqara fasiqauqa ákarakinaa ufa ásaana rídaqa náaru márira aanara randáidaqa mi-sandufáfa kai qiníara qímannimimarifaqa sía írimariafanoo. 40 Ínnee minára íridaqa sía qinée únnannai anirée náaru márirana máree maríafanoo. 41 Yísufa Yuda máqannaa rakísirausa káqi qímannimidanoo qinau. Qinée sía ínni naanna ráida faiqí qimooqiaqée qírainainara randáidaqa. 42 Qinée ínni írirana ámiqimasee íridaqa níqafauna ínni naundurá nímuqusaki Ánutunara rírafa sía máridanoo 43 Qiní qíkoofa Ánutufa qiní diqiqoofaqa qumu márunaqa sía ínnee qiníara irisée asasamásee qífiqee animáriafanoo. Moó fannoo kásooqaqee narí mandá áidiranafaqaafa aniráinaqa ínnee miná asasamásee óonu áfiqee ánifaranoo. 44 Ínnee káaqa narámooqírana narámooqíranara rídaqa Ánutuna amooqíranara sía rímariafanoo. 45 Ínnee qiníaree quandáfinoo Ánutufinnai maasá dárira ufa qíannoofee fee qídee sía qianáura. Mooseefa mifá kai ínniara nímaarusirufa qíannoo. Ínnee maasá minásaa kai mundímaríasee qímariafanoo. 46 Ínnee Mooseena sándufa fífau ásaana rímariafanoo miná ufa íridaqau qiníara írini, qiníara ákara rúmaqoofa máridanoo. 47 Ínnee miná ufa rirímma sía írimariafanoo náqimasee qiní ufa írifaree. Sía amana írifaranoo.

6

Yísufa faifa tauséenna fasiqa nárana nímu ufafa.

1 Yísufa Yuda máqannaa rakísirausa mi-ufána qímannimiseenoo miqóoqari Kariree firaa farumma dínni afainni finau. Mi-farummána áuqu moó márinau, Tibeeriasa fárummee qiqau. 2 Faiqí ánaasee Yísufa ámiqi ámiqiunara aurímarusa fíndifunara iriséeqa moómoosa uqanna áfaqee fiqau. 3 Yísufa nammári áfainni káqikaa ámuaqunamusaa narí faiqi námu fáqa óoruree óoqumarinau. (Óoqai Isaraee máqannaa nikeekú nikaakú Isipa máqannaa karafúsaki márufanoo Mooseefa qufaqa sipsípa ánaaqiuqa arusée miná fidíkauqa tatíiseeqa nári kooqímau raaraamásoofanoo Ánutuna qangiroo fannoo nárirara aniréenoo fidíka qáfamasee áinaaqareenno Isipa máqannaasa kai óoqa faiqiuqa nárinau. Miqóoqari Isaraee máqannaasa óosana arasée Ánutuna qangiroo áinaaqaroo qoomaqána sakasáida néemariqau.) 4 Mi-ainaaqarara qoomaqána Yeerusaree máqusai qúsasaa kambíqararee qímarufanoo mi-fasannái Yísufa Kariree námmari áfainni márinau. 5 Yísufa níndafoofaqa faiqí ánaasee moómoo narí márunnai ámuaqunamusaa úrimarufanoo níndafeenoo Firipina irámmirinoo qinau. Yísufa fáasai Firipifa íaninnanara iriséenoo Firipina káqi amanamásee qáfarara maaqí qímasee iranau. Firipi faiqí ánaasee moómoo níanaindari úri maríafaqa yái fee misá nárana feefaurú mándee nímianauree. 6 (-) 7 Firipifa mi-ufána iriséenoo maaqí qímasee qímaminoo qinau. Faiqí ánaasee múduka moómoo máriafaqa moómoo óoni maramáree óonu féemu moómoo feefaurú mámaree mínisaifanoo sía misá nimana máriannoo. Moodáa moodáakai námasee náarara fifáranoo. 8 Yísuna faiqi námukiqari moó mina áuqu Andurufa, Simoona moó áuqu Peetooroona ákaqa márufa mifá miná iriséenoo qinau. 9 Kumaaráa moó káqikaafa maí máridanoo narí sakuma féemu moodáanai qísauku fáqa noodáanna qaaraqánda fáqa uaqée ídanoo. Amanée miná maréennaree. Óodaa sía amanaikíannoo. 10 Yísufa miná iriséenoo qinau. Ínnee faiqí ánaasee qímannimifáqa qúsau̱ rasooqnóokamasee óoqumaríaqa. Qúsau̱ moómoo misaqá márinau. Faiqí ánaasee miná iriséeqa aiqáma óoqumariqau. Faifa tauséenna fasiqa maríqau. Óoni saqárimma áuqiqa máriqau. 11 Óoqu marifufanoo Yísufa mi-kumaaraaná sakuma féemu qumáreenoo Ánutunara dúfi dúfi qímaseenoo dóo ruqí ruqímmeeqeenoo faiqí ánaasee níminau. Noodáanna qaara fáqa míqikaimásee níminau. Nimisoofaqa námasoofanoo aiqáma nímuaqu inau. 12 Aiqáma nímuaqumásoofanoo Yísufa narí faiqi námu qímanniminoo qinau. Átaraasa maréeqee uqá ruaqa sía káqikaana rairaaíani. 13 Misá irisée eedóo qímasee átaraasa rúmasee ásaana rúmasee qísaukuqara taikásee qíkunni ooqu qaaraqánda marasée uqá qumbiqánoo márinau. Mi-ataraasána moodáanai qísauku sakuma féemusaaqaraana uqáriqau. 14 Mi-fasiqa anaaseesá miná qáfoofanoo sía faiqí undéeufanoo náaquqanau. Náaquqamasoofaqa qiqau óoqai tamummáqara fasiqauqa moo támummáqara fasiqa kambíqaaninnanara ákara rúmaqoofa dóo maaná narímma animáridanoo. 15 Yísufa misá írirana iriséenoo misá afeekaikámasee qiní qumáreeqee maa-maqána sáaqaaraa karaambáiqaika máqimaqée foora qímasee quqáseenoo dóo naríaraa quqásee áaqanai óoruree miqóo márinau.

Yísufa nammári ámuaqumaufu ufafa.

16-17 Yísufa áaqanai fufaqa mi-eendánaki sía kafáa qúmunara miná faiqi námu Kariree námmari áfainni óoqureeqa sípaki akarámafiqa námmari dínni afainai Kapeeranaumma máqusai nammári ámuaqumau fítaqáraree qiqau. 18-19 Misá kanúqaki fídaqa áikannai nammári ruakáirísaidaqa fímarufaqa qaara maqusa fíaaqarana amanasáa káiqaaqoo kísaaqasaa óonuroofanoo úfai firaafá úqinoo nammári faqa misá kanúqa faqa ámakaurinau. Ámakaurufaqa qáfoofanoo Yísufa naríaraa misúnnai kanúqaaqa animárinau nammári ámuaqumau áiku rámasaida áninau. Misá miná qáfamasee tautúmasee káaqa náaquqoofaqa rufíaqau. 20 Rufíoofanoo Yísufa níndafeenoo qinau. Sía rufíaqa, qinée máridaqa. 21 Misá Yísuna maréeqee sípaki quqásee fíraree qu máqusanai aaqee kái dauní óonuraqau.

Faiqí ánaasee Yísunara randóo ufafa.

22 Yísufa nímu feemuna noosá nímuqoo kai faiqaqau. Kanánaana iqáqoofaqa fíndifi sípara randóosia moodáakai miqóo máruna. 23-24 Yísuna faiqinámu moo kánuqaki fufaqa Yísunara sía misá fáqa fíifoo qímasee Tibeeriasa máqusai maqee maqee nímaru kanuqáusa aniroofaqa dóo mináuqaki akarámafufaqa Kapeeranaumma máqusai Yísunara randárara mináuqaki fiqau.

Yísufa naríara náaru náaru náranara foo máriranara qímaqoo ufafa.

25 Misá Kariree námmari fítaqee múqu áfainai óonureeqa Yísuna paqúrimasee maaqí qiqau. Óo ufasáa rakísirafa anée yáiree fee maí aniréenee. 26 Yísufa iriséenoo quándaki qímanniminoo qinau. Qinée kúqaa ánoona ufa ínni qímannimidaqa. Qinée qeeqá afeeka uqannífiqaunnanara ínnee sía minára kai irisée qiníara randáidaqa. Ínnee féemu námasaafanoo nímuaquinoo maqee qúmiqaraanínna ainainara ínnee minára kai qiníara randée maríafanoo. Yísufa kaifáa quandáfufanoo qímanniminoo qinau. 27 Ínnee sía dauní putaa íra náranara aináiniaqa. Náaru márirana nímira náranara minára aináiniaqa. Qinée maa-naranná qinée faiqí nímaaku ínni nímianaura. Qiní qíkoofa Ánutufa qiníara áidimarifanoo narí aiqáma ainaina qiní dáaku qímaqasaina ínni amaná mi-naaru marira naranná nímianaura. 28 Misá minára iriséeqa Yísuna irámmiriqa qiqau. Nánee qímasee Ánutuna aináinianauree. 29 Yísufa iriséenoo maaqí qímasee qímanniminau. Ínnee maaqímasee Ánutuna aináinamaisaaqa. Narí aqiqáinna fasiqana miná saqárikiqa minásaa naundurá rusíaqa. Ánutuna aináinirafa miqímminoo máridanoo. 30 Misá mi-ufána iriséeqa kaifáa irámmiriqa qiqau. Anée nána moo áinaina firaa ainaina áuqainaqa maasá qáfamasee aníara kúqaa Ánutuna ásauku mundíra fee qianáuree anée nána ainainee áuqinnaree. 31 Maasá qísaifaqausa aadána máqa maaqaki pupúsamuara foora áqufuna nárana néemariqau. Mooseena ákara minára maaqí qinau. Innaarúnaidaraa féemu nárana mifá níminau foo qinau. 32 Miqí qímasoofanoo Yísufa kafáa qímanniminoo qinau. Mooseefa máru áukuanna pupúsamuara foo íra nárana sía mifáu nímimarinau. Ánutufa innaarúnaindari nímimarinau. Sía ánoona nárana nímimarinau. Dóo maa-aukuanná qinée qumu márunnaqoo qinísaaqari ánoona náranara foora ínni nímidanoo. 33 Ánutufa nímunnaranna innaarúnaindari qumu máridanoo maa-maqánasaa máriasa náaruara márirana nímidanoo. 34 Mi-fasiqa anaaseesá iriséeqa qiqau mi-feemúna náaru náaru maasá qíminaqa náa. 35 Yísufa kaifáa qímanniminau. Qinée káqi márira nímira nárana márunausa máridaqa. Faiqí moó fannoo qinée márunannai aniréenoo qiní saqárikinafa mifá sía kafáa náranara foora áararáannoo sía kafáa nammáriara foora áidiannoo. 36 Fáasai ínni qímannimundee kai ínnee ímaríafanoo ínnee qiní qíqafaidaqa sía ánoonee qímasee qinísaa naundurá rusímariafanoo. 37 Qiní qíkoofa eedóo qíra írirana níminausa misá qinée únnannai nári naundurá ubeekámáqimaqéefaranoo. Miqí máriasa qinée ianánnai animáriasa sía niqiqáanaqa fifáranoo. 38 Qinée qeeqá qíkoona íriranamau innaarúnaindari sía qinée qeeqá qúmiqa, qipaqeená ufara miná aináinirara qúmiqa minára qinée sía mooná aqiqáananoo fúannoo. 39 Miná aináina áuqarafa maaqínoo márina qiní qíminau. Aiqáma qiní qíkoofa qiní qútaaqama qímaqaqaisá kai sía moó fannoo káqinni fúannoo. Aiqáma uqanna taikára fáasaana qinée misá uqéereeqee qeeqá náaru máriranaki quqáanaura. 40 Qiní qíkoofa maanára rídanoo. Miná ámaaku qíqafee maríasa minásaa írirana rusímariasa mi-kamuqóo kai náaru márirana máreefaranoo. Taikára fáasaana qinée misá uqéereeqee náaru máriranaki quqánnisáanaura. 41 Yuda máqannaasa úriqararausa mi-fasiqa anaaseesáki máriasa misá Yísuna ufa irisée mifá naríaraa innaarúnaindari qúmuafanausa máridee qídanoo. Miqí qímasee dapi dápi ufa qímariqau. 42 Misá maaqí qiqau maafá Yísufa Yooseefaana ámaaku máridanoo. Miná ánausa ákausara maasá íridaqa. Náqi fee qídanoo fee naríara innaarúnaindaraasee qídanoo fee. Akooqóoqaraafa máridanoo. 43 Yísufa iriséenoo qinau sía ínnee narínni narínni qiníara mandá ufa qiaqa. 44 Sía faiqí moó fannoo káqi qinée ianánnai ánifaranoo. Qiní qíkoofa rarisámeeqee quqáinna fasiqa ánaaseesa misá kai qiní naundurá ubeekáma qímaqeefaranoo. Misá miqífaqa taikára fáasaana misá uqéereeqee náaru máriranaki quqánnisaanaura. 45 Óoqai tamummáqara fasiqa maaqí qímasee ákara riqau. Ánutufa aiqámausa naamúaqira ufa qímannimiannoo. Qinée mi-ufána íridaqa maaqí qímasee ínni qímannimidaqa. Aiqámausa qiní qíkoona ufa iriséeqa miná aamúa qíra ufa írimariasa qinée ianánnai ánidaqa. 46 Sía moó fannoo qiní qíkoona qáfeenoo. Ánutufinaindari qúmufa kai mifá kai qiní qíkoona qáfeenoo. 47 Qinée ánoona ufa uqanna qímannimidaqa faiqí moó fannoo írirana qinísaa rusímarinafa náaru márirana dóo máreenoo. 48 Qinée káqi márira feemuara foora márunausa máridaqa. 49 Óoqai ínni nikeekú nikaakú Mooseena faqa káasau maqa maaqakina nímaru aukuanna innaarúnaindaraa féemu mináuqa manna fée qímariqau. Mi-feemúfa úfaasu márifandinna feemuna námasaida kísaaqasaa moómoo aukuana máriufaqa káqi kúqimariqau. 50 Máa̱ qinée káqi márira feemuara foora máridee qímarunausa faiqí námasee sía kúqifandinna feemusa máridaqa. 51 Qinée káqi márira féemu innaarúnaindari qumu márunausa máridaqa. Faiqí ánaasee moó fannoo qinée ámianna feemuna námasainafa náaru náaru máriannoo. Qinée nímianna feemufa qiní qimaqí máridanoo. Maa-maqa maaqána afaaqasása máriasa káqi máriaqeera nímidaqa. 52 Yísufa miqí qímasoofaqa Yuda máqannaasa narí áfumau narí áfumau áanoo qídaqa qiqau. Náqimásee maa-fasiqáfa narí amaqí maasá qíminaqa naanáuree qídaqinoo fee. 53 Yísufa iriséenoo qímanniminoo qinau. Qinée kúqaa ánoona ufa qímannimidaqa. Ínnee qiní faiqí nímaaku qimaqí fidíka sía náifanoo sía káqi márirafa ínniki máriannoo. 54 Moo fásiqa ánaasee fannoo qiní qimaqí faqa qiní fidíka faqa námasainafa náaru márirana dóo máreenoo, márainara taikára faasaana miná uqéeraanaura. 55 Qiní qimaqí nárana uqanna máridanoo qiní fidíka nammári uqanna máridanoo. 56 Faiqí ánaasee moó fannoo qiní qimaqí fidíka néemarifa qiníki máridanoo qinée minakí faqa máridaqa. 57 Qiní qíkoofa Ánutufa káqi márira óosana faqaafa qiní diqiqoofaqa maaqóo máridaqa minásaaqaraa márirana máraidaqa. Miqí kai ínoo qiní námasainafa qinísaaqaraa márirana máraannoo. 58 Dóo qinée innaarúnaindaraa náranara foora máridaqa. Sía ínni nísaifaqausa néemaru náranausara foora máridaqa. Misá miná námasee máriiqa aiqáma faiqí faiqi óosanamau fíqa kúqimariqau. Maa-naranná námaseeqa náaru náaru káqi márifaranoo. 59 Yísufa mi-ufána Kapeeranaumma máqusai ufa suqíra maqaki qímanniminau.

Náaru náaru máriranaki fífandinna ufausa ákiaqa.

60 Yísuna faiqi námu akaqáusa mi-ufána iriséeqa qiqau. Óo yáfee maa-ufána amana íriannoo fee. Irisée sía áuqaaqaa ira úfa máridanoo. 61 Misá miqí qímasee nóori runúsee randóofanoo Yísufa narí kai iriséenoo qímanniminoo qinau. Ínnee qiní ámiqira afeeka ufara rufíasee qiní minnísararee qídee. 62 Qinée kafáa uqéeree qúmuafannannai óoru fúanaqa ínnee miná qáfamasee náqi fee ífaree. Mi-karí qiní ufara kúqaa ánoonee qímasee firaaqóo rufíeefaranoo. 63 Amaqíara qúnnana amaqí fífau ainaina máridanoo sía miná naaqée qíqa maraquna fannoo kai ánoona máridanoo mifá káqi márirana nímidanoo. Qinée qeeqá dóokinaa ufa qímannimimarunafa mifá maraquna máridanoo káqi márirana ánoona máridanoo. 64 Dóo qinée akooqóo kooroomásee qímannimunaqa ínnee akaqáusa síamma írimariafanoo. Yísufa narí faiqi námu óosana fáasai írinau. Misáki akaqáusa miná ufa sía írusa fáasai Yísufa níndafanau. Misáki moodáa fannoo ueeqáaninnana fáasai qáfanau. 65 Yísufa minára maa-ufána átiki kafáa qímanniminau. Qinée minára fáasai qúnnana sía amana moó fannoo narí kai qinée ianánnai ániannoo. Qiní qíkoofa dadaaqínanoo kai qinée ianánnai ániannoo. 66 Miqí qímasoofaqa Yísuna faiqi námu moómoo Yísuna minnísee sía kafáa miná fáqa fírara qiqau. 67 Yísufa míquna níndafamásee quandáfi narí faiqi námu (12) qísaukuqara taikásee qíkunnoo óoqu qaara marasée faiqi námu maaqí qímasee qímanniminoo qinau. Ínnee faqa misá naanna reefáree qiní minníqiseeqa fifáree. 68 Simoona moo áuqu Peetooroofa miná iriséenoo Yísuna qímaminoo qinau. Óo karaambáiqa aní minnísee yánasaa fee atooqáanauree. Náaru márirana nímira úfa anée kai márananuananoo. 69 Dóo maqee maasá aníara kúqaa ánoonee qídaqa aníara Ánutufinaindari náaquqarafa máriifoo qídaqa. 70 Yísufa iriséenoo kafáa qímanniminoo qinau qinée qeeqá kai qísaukuqara taikásee qíkuqara marasée fasiqa náarauna qiní faqa nímariafanoo. Moó fannoo ínniki áfaanna máridanoo. 71 Yísufa áfaannee quná Yudasinara narí qumeé qímirínau. Yudasifa Keerioota máqusanaafa moo fásiqa Simoona ámaaku márinau. Yudasifa Yísuna (12) qísaukuqara taikásee qíkunni óoqu qaara marasée faiqinámu misáki márufa márinau. Kásooqaqee mi-fasiqáfa Yísuna uqeeqásainaqa aunírira saqarisaa árifandinnanara Yísufa minára óonu mafi iriséenoo áfaanna fée qinau.

7

Yísufa narí áinaina faqa ufaqu úfafa.

1 Miqóoqari Yísufa Kariree máqa maaqaki nímarinau. Sía Yudeeaa máqa maaqai finau. Yuda máqannaasa miqóo miná árira ufa qímarunara sía finau. (Óoqai Isaraee máqannaasa Isipa máqusaindari qaara fasiqa níku nísauku taikásee áukuana nífuru faiqaqá úqiqaana maaqaki fímarufanoo Ánutufa innaarúnai máridanoo narí afeekannái Isaraee máqannaasa maqásaaqaraasa qumeé dadaaqídanoo aandáu̱ nárana nímimarufaqa naqáfimariqau. Káasau maqa maaqai níni íu̱sa óonu randée nári maqásaa Isaraee máqasaa animáridaqa áukuana áukuana Yeerusareenni suqúfidaqa úqiqaanarasaida faiqéeunara iriséeqa minára áfaarurumánaida nári naambeéqa nári naambeéqa úqiqaana maqa usakásaida dínni qísauku taikásee dínni ani qaara marasáida (7) faasaana minakí faiqáida qoomáqa sakasáida námasaida minára susú ímariqau.) 2 Yuda máqannaasa qoomáqa firaafá úqiqaana maqa qoomáqa adeedí roofaqa Yísuna ákaqaafasaa Yísuna qímamiqa qiqau. 3 Máa̱ Kariree máqa maaqa minníseenana Yudeeaa máqa maaqaki fúa. Óonurainaqa miqóo aní úfa írimariasa firaa ainaina áuqee máriannana misá fáqa uqannífiqaa. 4 Faiqí moó fannoo narí áuqu uqéeraannee qímasee sía moo áinaina áuqee maríana kukéeqaidanoo aiqáma ainaina kooroomásainaqa aiqámausa miná qáfaaqa, anée faqa miqíaqaana.[ 5 Yísuna ákaqaafasaa sía Yísunara írimariqau. Fífau maqasaa fasiqa fee qímariqau.] 6-7 Yísufa iriséenoo qímanniminoo qinau. Qiní ánoona aukuana sía adeedí ránoo máridanoo. Ínnee faiqí faiqi aiqáma fáasaanara maasá áukuanee qímariasa máriafanoo. Maa-maqa maaqánasaaqaraasa sía ínniara fídiaqaaídanoo. Qiníara kai fídiaqaaídanoo. Qinée maqee maqee misá mandá ainainara kooroománnimaqáunaqa minára kai qiníara fídiaqaamáqimaqee maríafanoo. 8 Yísufa narí ákaqaafasaa káqi qímanniminau. Ínnee kai Yeerusareenni óoru fúaqa. Qinée sía mi-qoomaqánara ínni naanna rée akooqóo óoru fúanauara qiní ánoona aukuana sía qusá ráidanoo. 9 Yísufa miqí qímaseenoo miqóo Kariree máqa maaqaki káqi marínau.

Yísufa uíqaana maqaki qoomáqa néemaru ufafa.

10 Miná ákaqaafasaa Yeerusaree qoomáqai óoru fúfanoo Yísufa ínaaqianna qumeé moo áatata óoru fínau. 11 Yeerusaree máqusa qoomáqaki Yuda máqannaa rakísirausa Yísunara randóosia narí qímami narí qímami qídaqa qiqau. Mifá yái fee márinoo fee. 12 Qímasoofaqa faiqí ánaasee Yísuna áufakiana qumeé narí qímami narí qímami qímariqau. Akaqáusa Yísunara ámiqira fasiqee qímariqau. Akaqáusa faiqí ánaasee níkaru qímari fee qímariqau. 13 Sía moó fannoo Yísunara akooqóo qímariqau. Narí Yuda máqannaa úriqararausara rufíasee qumeé kai qímariqau. 14 Qoomáqa taikárara ímarufanoo Yísufa Yeerusaree amaana máqaki kéeqafinoo faiqí ánaasee ufa qímanniminau. 15 Yuda máqannaa faiqí firaasá miná qáfamasee firaaqóo tautíqa qiqau. Maa-fasiqáfa sía sukúraki kéeqeemarifa. Náqi fee mándeenoo firaa irirana íridanoo fee. 16 Yísufa minára iriséenoo aiqámausa qímanniminoo qinau. Qinée qímannimira ufa sía qeeqáindi máridanoo qiní diqiqoofa Ánutufa miná ufa qímannimidaqa. 17 Qiní ufa Ánutunaindi fee qinée qeeqá fee qídee. Faiqí moó fannoo Ánutuna íriranamau fírarimarifa qiní ufara Ánutufa fee qíannoo. 18 Faiqí moó fannoo narí ufa kái qídanoo narí auqu kai uqeeraidanoo. Faiqí moó fannoo narí aqiqáinna fasiqana áuqu uqéerararee qímarifa mifá kúqaa ufa qídanoo, sía níkaruqirafa minakí máridanoo. 19 Mooseefa sándufa ákara rúmaqoona ínni nímufaqa ínnee miná qumáree mi-maú fímarunausee qímasaidaqa fífau qídaqa ínniki moó fannoo sía mi-maú fímariafanoo. Ínnee moo máu fídaqa qiní kuqá dárirara qímariafanoo. 20 Yísufa miqí qímasoofaqa misá aiqáma maaqí qímasee narí qímamiqau. Aní aunduráki áfaanna márifana anée miqí qímariananoo. Yáfee moó fannoo aní kúqáruannoo fee sía moó fannoo. 21 Miqí qímasoofanoo Yísufa maaqí qímasee nári qímanniminau. Qinée faiqí sía áuqaaqaa ira ainainna moodáa áuqaunaqa ínnee aiqáma taútiafanoo. 22 Mooseefa faiqi ánaaqiuqa nipata aukímarunara fáinanduqu nísaaqee qímarinau, ínnee minára irisée maasá amaana Sariríqasaa míqimariafanoo. Sía Mooseefáu mi-oosanná áranau. Narí akeekú akaakúndi máreenoo miqí qinau. 23 Ínnee Mooseena sándufa rukíaanoo qímasee faiqi ánaaqiuqa maasá amaana Sariríqasaa fáinanduqidaqa nipata aukímariafanoo ínnee amaana Sariríqasaa káqi faiqi nipata aukídaqa nánaree Sariríqasaa aurímari fasiqana idaaqamásaunnanara ínnee áanoo qída fee. 24 Ínnee fífau dapi iriranasáa faiqí ufa nímimarifanoo miná minnísaaqa. Kúqaa ánoona íriranannai kai faiqí andeeqáaqa.

Faiqí ánaasee Yísunara ásauku mundíra fée qímasee iroo úfafa.

25 Yeerusaree máqusanaasa Yísuna qáfamasee miná ufa íriqa maaqí qiqau. Maaná misá kúqariraree qídaqa. 26 Qáfaa mifá faiqí qámbaana faiqí nífusaa kikíqamambi ufa qímannimimarifaqa sía misá miná qumáraannee qídaqa. Ábee maasá úriqararausa faqa minára kúqaa Ánutuna ásauku mundírafee fée qídee. 27 Ánutuna ásauku mundírana óosana maasá síamma írianaura. Káqi tautúmannimaqaannoo. Maasá maa-fasiqána óosana íridaqa, Nasareeteendáraafa máridanoo. 28 Yísufa firaa amaana máqaki faiqí ánaasee qímannimidanoo mi-ufána iriséenoo maaqí qímasee firaaqóo qímanniminau. Kúqaa fee ínnee qiníara íridee. Qinée yáindaraasee márunaqee ínnee kúqaa qiníara írida fee. Sía qinée qeeqá kai animáridaqa qiní diqiqaifa mifá kúqaa ánoona máridanoo. Ínnee kúqaa minára sía írimariafanoo. 29 Qinée minára íridaqa qinée mindári qúmuafanausa mifá qiní diqiqoofaqa qumumáridaqa. 30 Yuda máqannaa úriqararausa mi-ufána irisée qumárararee qímasoosa minnísaqau. Yísuna kúqira aukuana sía adeedí roofanoo Ánutufa qumeé misá ititánnisoonara minnísaqau. 31 Faiqí ánaasee moómoosa Yísuna kúqaa Ánutuna ásauku mundíra fee qiqau. Misá maaqí qímasee narí qímami narí qímami qídaqa qiqau. Ásauku mundírafa aniréenoo náqi fee mándeenoo maa-fasiqána úraaqaráinanóo fee moómoo faiqí dadaaqímari firaa ainainna uqannífiqaannoo fee. Sía amana. Dóo maaná mifá uqanna máridanoo.

Amaana máqasaa rakísimarusa nári firisuaiqáuqa Yísuna rumbáaqeera niqiqoo úfafa.

32 Faiqí ánaasee miqí qímasee narí qímami narí qímami qímarufaqa Farisai ámaana úfa qímarusa iriséeqa tautúmasee amaana máqasaa rakísimarusunnai óonuree qímannimiqa qiqau. Qímannimisoofaqa misá amaana máqasaa rakísimaru poorisausa qímannimiqau. Ínnee óoru Yísuna rumbásee máree ániaqa. 33 Misá óonuroofanoo Yísufa maaqí qímasee faiqí ánaasee qímannimimarinau. Qinée qúsasaa ínni faqa márianaura. Quqáseeqa qúsasaa qiní diqiqoófinnai fuanáura. 34 Ínnee qiníara randée sía paqúrifaranoo qinée fúanannai sía ínnee amana fifáranoo. 35 Yuda máqannaa úriqararausa mi-ufána iriséeqa narí qímami narí qímami qiqau. Mifá yái fee fínaqa maasá sía amana fuanáuree. Mifá ánaamuru Kirisa máqannaa máriannai fee fúannoo fee. Yuda máqannaasa miqóo máriasa faqa máridaqa Kirisa máqannaasa narí ufa qímannimiraree fídanoo fee qída qinóo fee. 36 Mifá qinoo ínnee qiníara randásee sía paqúrifaranoo. Qinée fúanannai ínnee sía fifáranoo. Miná ufóosana sía maasá íridaqa.

Arumufáqaa námmariara foo qúmirarakai ímarina miná ufa.

37-38 Úqiqaana maqa qoomáqa taikára fáasaana úriqarara fáasaanee qiqau. Mi-faasaanná Yísufa fíndifinoo faiqí ánaasee firaa kari qímanniminau. Yáfasiqa ánaasee fée nammáriara áididanoo fee qinée ía̱nnaqoo nammári uqanna ani náa Ánutuna tamummáqara fasiqa moó óoqai maaqí qímasee ákara rinau. Káqi márirana nímira námmari misá nímuqusa óokiqari ururée fúannoo fée qinau. Yáfasiqa ánaasee fée qiníara kúqaa ánoonee qínafa misá nímuqusa óokiqari mi-nammarífa ururée fúannoo. 39 Yísufa nammáriara quná Ánutuna maraqunara nammári kíkiqa úsinau. Kásooqaqee Yísunara kúqaa Ánutuna faiqi fée qifándinausa misá mi-maraqunná máreefaranoo. Mi-aukuanná Yísufa káqi máru áukuanna sía maraquna nímirafa márinau. Yísufa kúqiranakiqari fíndifinanoo afaaqa aréenainanoo miqóo narí afeeka maraquna nímiannoo fée qinau.

Faiqí ánaasee miná Yísunara ufa rainóo ufafa.

40 Faiqí ánaasee Yísuna ufa iriséeqa qiqau. Maafá Ánutuna tamummáqara fasiqa kambíqaannoo fee qufá maafá mifá máridanoo. 41 Akaqáusa minára maafá Ánutuna ásauku mundíra fee qiqau. Akaqáusa maaqí qímasee fúrufaramásee qiqau. Ánutuna ásauku mundírafa sía Kariree máqusakiqari kambíqaannoo. 42 Tamummáqara fasiqa akara minára Ánutuna ásauku mundírafa Dafidina áti máriannoo. Dafidina óoqeenáa máqusaki Beetareeqeemma miqóo kambíqaannoo fee qiqau. 43 Faiqí ánaasee misá raináfufaqa akaqáusa moo úfa qufaqa akaqáusa moo úfa qufaqa qímariqau. 44 Akaqáusa dóo Yísuna qumárasee rumbáannee qímasee sía qumáree rumbáqau.

Yuda máqannaa faiqí firaasá Yísunara sía Ánutuna faiqi fée qu úfafa.

45 Amaana máqasaa rakísira póorisauqa Yísuna ufa káqi irisée amaana máqasaa rakísirausa faqa Farisai ámaana úfa qímariasa fáqa máruqoo óonuroofaqa iráidaqa qiqau. Náqaa fee ifaqée sía rumbásee máree ánidee. 46 Poorísauqa qiqau, sía moo fásiqa ufa fannoo maa-fasiqána aanna ráidanoo. 47-48 Farisai ámaana úfa qímarusa miná iriséeqa níqidaqa qiqau. Dóo mi-fasiqáfa ínni faqa níkaruqinoo fee. Maasá úriqararausakiqari moó fannoo miná ufa írinoo fee. Farisai ámaana úfa qímarifa moó fannoo írinoo fee. Sía uqanna íria. Maasá Mooseena sándufa írimarunausa máridaqa. 49 Maaqóoqaraasa káqiqee fasiqa anaasee Mooseena sándufa sía írianara Yísunara ánoonee qídaqa. Ánutuna áqira úfa misásaa máridanoo. 50 Nikoodeemusafa mifá fáqa misáki márinau. Mifá óoqai qumeé Yísufinnai fímarufa márinau. 51 Mifá misá Yísuna áqira úfa iriséenoo Yísuna sáaroo qinau. Mooseena sándufa maaqímminoo máridanoo. Sía fífau faiqí moó árirafa máridanoo. Miná ufa náaree irisée miná mandáinaina márinaqa minára qímasee áruananoo amana máriannoo qinau. 52-53 Misá mi-ufána iriséeqa Nikoodeemusana áqidaqa qiqau. Anée fáqa Kariree máqannaa fee máridanee. Anée tamummáqara fasiqauqa ákarauqakiaqa ásaanarumasee íria. Sía moo támummáqarafa Kariree máqasaa kambíqaannoo. Miqí qímasee aiqáma dáraani mámbufanoo Yísufa amaana máqakiqari ráudamakufanoo Oorifa áaqanai óorufinau.

8

Ánaasee moó fannoo úmmuarimaruna paqúru ufafa.

1-2 Oorifa áaqanai káqimma óoru faiqéenoo iqáqoofanoo Yísufa Yeerusaree firaa amaana maqaki kaifáa óoquree kéeqafufaqa faiqí ánaasee moómoosa suqúfufaqa miná fíqu fíqumma márufanoo óoqumarifi Ánutuna ufa qímannimimarinau. 3 Mooseena sándufa akoofásauqa faqa Farisái ámaana úfa qímarusa faqa ánaasee moo fásiqa qúmmuari márufaqa aaqee óonu qáfamasee qumáree dóo máree ániqau. Yísufa máruqoo míni quqáseeqa maaqí qímasee qímamiqau. 4 Óo ufasáa rakísira maa-anaaseefá qúmmuari marífaqa maasá qáfamasee qumáree ánidaqa. 5 Mooseena sándufa miqíasara óonisamú kai náriqa níni íqa kuqá narusaaqée qínoo máridanoo. Anée minára nána ufee qídanee. 6 Misá mi-ufánannai puteera foora fufídaqa qiqau. Yísufa áruanifeera qímasaida miqí márufanoo Yísufa narí iriséenoo fífau kummaramafufanoo ásaukunnoo maqá ákara rinau. 7 Mifá maqá fífau ákara rímarufaqa misá fuki faakí qídaqa mi-anaaseená óonisamu áruanauree sía fee áruanauree rítidaqa iréemariqau. Káqikaaqoo marikínoo Yísufa fíndifi qímanniminau. Yáfee ínniki moó fannoo numóo síainafa mifá kai óonisamu indaarú áuna̱a atufínoo maa-anaaseená áruannoo fee. 8-9 Yísufa miqí qímaseenoo kafáa kummáramáfinoo maqá ákara rímarufaqa dóo misá moodáa kai qaara kái ídaqa nári áaqaranara nisaurúsee fíndimeeqaida dóo fífainimariqau. Faiqí firaasa náaree fufaqa kafáa miqóo óorudupirausa fufaqá kumaaráa ínaaqianna dóo fífi̱qau. Misá fífufanoo mi-anaaseefá kai miqóo kikíqinoo márinau. 10 Yísufa fíndifinoo mi-anaaseená irámmirinau, misá yái fee fífee. Sía fee moó fannoo aní kúqira ufa ámianinafa máridanoo fee. Aiqáma fífee. 11 Mi-anaaseefá qinau. Óo rakísira sía kúqira ufa moó fannoo qímimarifa máridanoo. Yísufa iriséenoo qinau. Dóo qinée fáqa sía kúqira ufa aní ámianaura. Dóo fúa, sía kafáa mandá óosana máraa.

Yísufa maa-maqa maaqánaki qóomara foora qu úfafa.

12 Moo kári Yísufa Yeerusaree ámaana máqaki faiqí ánaasee maaqí qímasee qímanniminau. Qinée maqásaaqaraasa qóoma máridaqa. Yáfasiqa ánaaseesa qiní fáqa fínausa misá káqi márira qooma máreefaranoo sía uqanna asukunakí fifáranoo. 13 Farisai ámaana úfa qímarusa miná iriséeqa qímamiqa qiqau. Anée aneennára kai ufa qídana aneenná áuqu uqéeree máriananoo. Miqíanna ufafa sía ánoonaikidanoo. Fífau ufa kái qímariananoo. 14 Yísufa miná iriséenoo qinau. Kúqaa qinée qeeqáraa ufa qídaqa. Qinée miqí qídaqa ánoona ufa kai qídaqa. Qinée qeeqá kambíqafi ániafannanara íridaqa qeeqá fuannánara íridaqa. Ínnee sía qinée kambíqaafannanara írimariafanoo. 15 Ínnee faiqí faiqi ufa irisée dapi iriranannái faiqí ánaasee rainánnimaqee maríafanoo. Sía qinée moo fásiqa ánaaseera rainánnimaqée marúnausa máridaqa. 16 Qinée akaqáusara rainánnimaqaidaqau andeeqásee rainánnisaunaiqini. Sía qeeqáraafau máridaqau ufa nímidaqau. Qeeqá qíkoofa qiní diqiqámaqoona faqa máridaqa dadaaqí marífaqa ufa qímannimidaqa. 17 Ínni sándufa ákara ufa moó maaqímminoo máridanoo. Qaara fasiqa moo áinaina nári nífunnai qáfamasee múnu kooroo qímasaifaqa aiqámausa minára ánoona ufa fee qifáranoo. 18 Qinée qeeqáraa ufa qídaqa qiní qíkoofa qiní diqiqoofa mifá fáqa qiní dadaaqifaqa ánoona ufa tia qímannimidaqa. 19 Miqí qímasoofaqa Farisai ámaana úfa qímarusa maaqí qímasee irámmiriqau. Aní ákoofa yái fee máridanoo aní dadaaqídanoo fee qufanoo Yísufa qinau. Ínnee qiníara fáqa qiní qíkoonara fáqa sía írimariafanoo. Ínnee qiníara írífau qiní qíkoonara fáqa írini. Ínnee sía maaqandára írimariafanoo. 20 Yísufa maa-ufáusa Yeerusaree firaa amaana máqaki qímannimimarínau. Mi-amaana maqánaki óosirafa moó márinau. Amaana máqaki quqée marú munnimma difaanífa minakí márufanoo mi-oosiránaki Yísufa máridanoo mi-ufáusa qímanniminau. Misá Yísuna qumáraanee qímasee sía qumáraqau. Sía miná kúqira áukuana adeedí ranoo márunara Ánutufa qumeé rafáaqafusoofaqa sía qumáraqau.

Yísufa qinau, qinée fuanánnai ínnee sía fifáranoo qímaqoo ufafa.

21 Moo kári Yísufa maaqí qímasee Yuda máqannaa úriqararausa qímanniminau. Qinée moosáa fúanaqa qiníara randáinaisia ínneeqa mandáinainaki kúqifaranoo. Qinée fúannaqoo ínnee sía amana fifáranoo. 22 Yuda máqannaasa úriqararausa mi-ufána iriséeqa narí qímami narí qímami qiqau. Mifá maasára sía narí innái fuaqéera qídaqinoo. Maasá sía miná ufa íridaqa. Mifá narí fee narí áruannoo fee miqí qídanoo fee. 23 Yísufa iriséenoo qímanniminau. Ínnee maindáraasa máriafanoo qinée miríndaraasa máridaqa. Ínnee maa-maqánasaaqaraasa máriafanoo qinée sía maa-maqánasaaqaraasau máridau. 24 Qinée minára qúnnana ínnee ínneeqa mandáinainaki kúqifaranoo. Ínnee sía qinée márunnanara ánoonee qímariafanoo minára kúqaa ínnee ínneeqa mandáinainaki kurídifaranoo. 25 Misá úriqararausa miná iriséeqa qiqau. Anée yáfee máridanee qufanoo Yísufa qinau. Indaarú qímannimiafanausa misá kai máridaqa. 26 Qinée moómoo ainainara ínniara qímannimianaura. Qiní diqiqámaqoofa mifá ánoona ufa kai qímarifa mifínaindaraana kai ínni maa-maqánasaa máriasa qímannimidaqa. 27 Yísufa narí ákoona áufakiana qímannimimarufaqa síamma írimariqau. Minára Yísufa kaifáa maaqí qímasee qímanniminau. 28 Kásooqaqee ínnee qiní faiqí nímaaku uqéereeqee aunírira saqarisaa quqáqisáseeqa mikamúqoo qinée máriaafannanara írifaranoo. Qiní qíkoofa qímaqimiqoo úfana kai ínni qímannimidaqa. Mi-karí ínnee minára faqa ámiqimasee írifaranoo. 29 Qiní diqiqoofa qiní fáqa máridanoo. Qinée miná áidira oosanamau kai fídaqa minára sía minníqisaifaqau qeeqáraafau máridaqau. Mifá qiní fáqa máridanoo. 30 Faiqí ánaasee moómoosa mi-ufána iriséeqa Óo kúqaa mifá Ánutuna ásauku mundíra fee qímasee minásaa mundíqau.

Rumbárausara faqa idukírausara faqa qímaqoo ufafa.

31 Yísufa minára iriséenoo qímanniminau. Ínnee qiní ufa qímannimunnana irisée mi-maú maqee maqee fífaqa kúqaa qiní faiqi námu márifaranoo. 32 Ínnee kúqaa ánoona ufa kái írifaranoo. Ánoona ufa fannoo ínniqa mandáinainakiqari ínni idukúannoo. 33 Misá mi-ufána iriséeqa qiqau. Maasá Abarahaamana áti máridaqa, sía mooná rumbáranaki máridaqa. Nánaree anée maasára idukúaqee qídanee. 34 Miqí qufanoo Yísufa kafáa qímanniminoo qinau. Qinée kúqaa ánoona ufa ínni qímannimidaqa. Faiqí moó fannoo mandóosana máree marífa mi-manda oosanáfa miná rumbáqaifa máridanoo. 35 Faiqí moó fannoo mooná aináina íinoo óosana oosana ainaina naríndiara foora íinoo. Kásooqaqee dóo aináiní taikáseenoo mi-aiqama ainainná narí amiséenoo dóo káqisamu fúannoo. Mi-ainainná faqaana faiqi fannoo sía amana taikáannoo káqi narí akoona ámaaku máriannoo káqi narí ákoona ámaaqa maqa fínoo miná qumíasana maraséenoo sía aináinira faiqi naanna réenoo taikáannoo, káqi miqóo máriannoo. 36 Qinée Ánutuna ámaaku máridaqa. Qinée ínniqa mandá oosanakiqari idukúsaanaqa ínnee kúqaa idukíqa márifaranoo. 37 Ínnee Abarahaamana áti máriafaqa qinée minára íridaqa sía ínnee miná aanna réemariafaqa, qiní ufa sía márararee qídaqa qiní dáriraree qímariafanoo. Abarahaamafa sía miqí márufa minára ínnee sía Abarahaamana faiqi námu uqanna máriafanoo. 38 Qiní qíkoofa qiní uqaqífiqoona kai ínni qímannimidaqa. Ínnee miná minníseeqa ínneeqa níkoona moó Sadannana ufa írimariafanoo. 39 Misá mi-ufána iriséeqa maaqí qiqau. Maasá qíkoofa Abarahaamafa máridanoo. Yísufa minára qinau. Ínnee Abarahaamána faiqi námu máridaqau miná ufamáu fini. 40 Qinée qeeqá qíkoonasaaqaraa ufa kái ínni qímannimimarunaqa ínnee quandáfiqa qiní dárirara qímariafanoo Abarahaamafa sía mi-oosanná máranau. 41 Ínnee ínneeqa níkoona uqanna óosana máraidaqa miqí maríafanoo. Misá mi-ufána iriséeqa qiqau. Maasá sía qúmmuara faiqifau máridaqau. Maasá moodáa fásiqa faiqi Ánutufa narí uqanna maasá qíkoofa máridanoo. 42 Yísufa misá ufa iriséenoo maaqí qímasee qímanniminau. Ánutufa ínni níkoofa márinaqau kúqaa ínnee qiníara rini. Qinée Ánutufinaindari maaqóo qumumáridaqa. Qinée sía qeeqáfau qúmiqau mifá diqiqoofaqa qúmiqiafana. 43 Ínnee náqaa fee ifaqée sía qiní ufa óosana íridee. Ínnee qiní ufa íriafanoo níkooqaidanoo miqídaqa sía írimariafanoo. 44 Áfaanna níkoofa Sadannafa máridanoo. Ínnee miná faiqi námu máridaqa miná aanna rée maríafanoo. Óoqaindari faiqí kuqánnárimarufa máridanoo. Sía ánoonufakifau mapukínoo máridanoofau. Anoona ufa sía uqanna minakí márifa máridanoo. Mifá únna ufa qínoo narí óosanamau kai fídanoo. Mifá únna ufa qímarifa máridanoo únna ufa qímariasa níkoofa máridanoo. 45 Qinée kúqaa ánoona ufa kai qímannimi marúnnanara ínnee sía írimariafanoo. 46 Qiní mandá óosana moodáa máridanoo fee sía fee máridanoo. Ínnee qáfee qiqá qímaqimiaqa. Qinée kúqaa ánoona úfa kai ínni qímannimunaqa náqi fee ifaqée ínnee sía minára ánoonee qídee. 47 Ánutufa dadaaqifaqa miná faiqi námu áraamummaakaikímariása kai Ánutuna ufa írifaranoo. Ínnee sía Ánutunaindaraasau máriafanoofau sía qiní ufa írimariafanoo.

Yísufa Abarahaamanara qímannimu ufafa.

48 Yuda máqannaa úriqararausa Yísuna ufa iriséeqa áqiqa qiqau. Anée mandá Samaria maqannaa máriananoo áfaanna moó aní aunduráki márifa máriananoo. Maasá kúqaa fee qídee, sía fee. 49 Yísufa iriséenoo qinau. Áfaanna sía qiníki máridanoo. Qinée qeeqá qíkoona áuqu uqéeraidaqa ínnee qiní dúqu maqásaa quqéemaríafanoo. 50 Qinée sía qeeqá dúqu uqéeraranara randáidaqa. Moó fannoo qiní dúqu uqéerarafa máridanoo. Ínnee qiní dúqu maqásaa quqéemaríafanoo Ánutufa kai qiní dadaaqínoo ínni rafáaqa fúannoo. 51 Yáfasiqa ánaasee fée qiní dóokinaa ufa irisée márainafa mifá sía kúquannoo náaru máriannoo. 52 Yuda máqannaa úriqararausa mi-ufána iriséeqa qiqau. Dóo maasá aní óosana iriséeqa anée kúqaa áfaanna faqaafa máriananoo, Abarahaamafa maasá qíkoofa dóo óoqai kúqinau. Ánutuna tamummáqara fasiqauqa dóo kúqiqau. Anée náqi fee másee maa-ufána qídanee qiní ufa írimariasa sía kúqifaree qídanee. 53 Maasá qíkoofa Abarahaamafa kúqinau. Anée miná úriqarara fee máridanee qídanee. Ánutuna tamummáqara fasiqauqa maqásaa fasiqauqa kuqufufaná anée aneennáraa náqira fasiqee máridee qídanee. 54 Miqí qímasoofanoo Yísufa qímanniminau. Qinée qeeqá dúqu fífau uqéerasaana sía ánoonaikiannoo, fífau máriannoo. Qiní qíkoofa Ánutufa qiní dúqu uqéeraidanoo dadaaqídanoo, ínnee únna qímasee minára maasá Ánutunee qímariafanoo. 55 Ínnee óoqaindari sía miná áuqu írimariafanoo. Qinée miná áuqu íridaqa. Qinée minára sía íridau ínni naanna réemarunausa únna ufa qímarunausee qíni. Qinée qeeqá qíkoonara íridaqa miná ufamáu fímarunausa máridaqa. 56 Ínni níkoofa Abarahaamafa óoqai káqi máridanoo qinée maqee márunnanara káaqa qáfaaqaa ímarufa márinau. Dóo qíqafamaseenoo asasinau. 57 Yuda máqannaa úriqararausa mi-ufána iriséeqa maaqí qiqau. Anée kumaaráa máriananoo. Anée náqimásee Abarahaamana qáfanée inau, óoqai máriufa máridanoo. 58 Yísufa minára maaqí qímasee qímanniminoo qinau. Abarahaamafa sía kambíqoo áukuanna qinée máa̱ márunausa mikamúqoo máriqiafana. 59 Yuda máqannaasa miná iriséeqa óo maa-fasiqáfa naríara Yaawee fee qídaqinoo qímasee áanoomasee óonisamu qumáree áruaneerufanoo mifá kukéeqakinoo amaana máqakiqari ráudamaki moosáa finau.

9

Yísufa innaamunaindári áfu qimbárana áfu maqáisóo ufafa.

1 Yísufa aatáta fídanoo moo fásiqa miná ánoofa innaamunaí áfu dimbárana maqaqooná qáfanau. (Mi-aukuanná nífu níku mandáikirausauqa maí máriandee sía amana aináinamásee náaqaa ímariqau. Fáasaana kaqi márida nárana feefauríra munnimmara iréemarufaqa nímimarufaqa marasáida néemariqau misá núqu irámásaida néemariasee qiqau.) 2 Yísuna faiqinámu mi-afu qimbarána qáfamasee Yísuna irámmiriqa qiqau. Óo ufasáa rakísirafa maa-fasiqáfa yána mandáinainasaa fee maaqínoo áfu dimbánoo máridanoo fee. Narí ákoona ánoona mandáinainasaa fee naríndisaa fee miqínoo máridanoo fee. 3 Yísufa iriséenoo qímanniminoo qinau. Sía narí ánoona ákoonasaa qaraanau, sía naríndisaafau áfu dimbánoo máridanoofau. Ánutuna afeeka kasirana qiníkiqari kooroo íanifeera miná áfu dimbánoo máridanoo. 4 Qiní diqiqoofa qiní qimiqoo áinainirana sía amana asukunakí áuqaanaura maasá fáasaana áuqaanaura. Dóo káqikaaqoo eendínaqa sía miqóo faiqí moó fannoo áuqaannoo. 5 Qinée maa-maqa maaqánaki máridaqa misá qóoma máridaqa, káaqa qámannimaqaanaura. 6 Miqí qímasee Yísufa maqásaa áqaara fidaqúseenoo ásaukukoo doonáikamáseenoo áfu dimbára fasiqa áfusaa akuséenoo qímaminoo qinau. 7 Dóo fúa. Dóo óonu Sirooamma fárummaki aneenná óori áfuakai rúquannee qinau. Sirooamma fárumma áuqu óosana niqiqámáqai fárumma fee qínoo márinau. Mi-afu qimbara fasiqáfa eedóo qímasee óonu narí óori áfuakai rúqufanoo áfu aiqámaqara ámiqimásee qoofanoo óonu quándakufanoo sandée kafáa áninau. 8 Mi-fasiqána aqoónausa miná qáfamasee moómoosa miná qáfeemarúsa miná qáfamasee qiqau. Maa-fasiqáfa maaqoó máridanoo nárana munnimmara iréemarí fasiqa fee mifée. 9 Akaqáusa dóo mifá kai fee qiqau, akaqáusa moó fannoo miná fooqáa fee qiqau. Mi-fasiqáfa narí irisée qinau. Qinée qífu dimbárausa maaqóo marúnausa máridaqa. 10 Misá miná iriséeqa iraqau. Náqimásee áfu máqeenee qufanoo mifá qinau. 11 Faiqí moó miná áuqu Yísufa qáqaara fidiséenoo doonáikamaseenoo qiní qífuki akuséenoo dóo fúa Sirooamma fárummaki óori nammári úqua qufaqa miqí qifaqa nammári uqusáunanoo dóo qífu máqeenoo. 12 Miqí qímaasoofaqa misá qiqau. Miqímasaifa yái fee fínoo fee qufanoo mifá sía qinée írida fee qinau.

Farisai ámaana qímarusa Yísufa áfu qimbárana áfu maqáisoonara randóo ufafa.

13 Miqí qímasoofaqa misá mi-fasiqána áfiqeeqa Farisai ámaana úfa qímarusa uqannífiqanau. 14 Mi-faasaanná Yísufa mi-fasiqána áfu máqoo faasaana misá amaana Sariríqa márunara Farisai ámaana úfa qímarusa márunnai áfiqee fiqau. 15 Farisai ámaana úfa qímarusa mi-fasiqána áfu máqoonara iroofanoo qinau. Mifá dooná qiní qífusaa akusaifaqá dóori nammári úqunanoo qífu máqeenoo. 16 Farisai ámaana úfa qímariasa akaqáusa Yísunara maaqí qiqau. Maa-fasiqána áfu máqaifa sía Ánutunaindarifau amaanasáa aináinímarifa mandá fasiqa máridanoo. Akaqáusa miná iriséeqa qiqau. Náqimasee mandáinaina máree marínafa maa-firaa ainainná ámiqira ainaina áuqararee sía amana fée qímasee mi-ufánannai raináqau. 17 Miqí qímasee Farisai ámaana úfa qímarusa áfu dimbárana irámmiriqa qiqau. Anée mi-fasiqána aní áfu máqainaree qídanee. Anée minára nána úfee qídanee. Áfu dimbárafa miná iriséenoo qinau. Mifá Ánutuna tamummáqara fasiqa máridanoo fee qinau. 18-20 Yuda máqannaasa úriqararausa miná iriséeqa maaqí qiqau. Maaná sía áfu dimbárafau moo fásiqa máridanoo qímaseeqa misá miná ánoona ákoona náaramasee irámmiriqa qiqau. Maa-fasiqáfa ínniqara faiqi fee. Kúqaa fee anée miná maqóonna kari áfu dimbáranee máqanau. Náqimasee maqee áfu máqeenoo fee qufaqa miná ánoofa ákoofa úriqararausa amaana máqaki kéeqeemariana qáoo qímaqiseefoo qímasee rufíeeqa qímannimiqa qiqau. Maa-fasiqáfa maasá qímaaku máridanoo maasá minára íridaqa. Óoqai ánaaqisaa innaamunaí miqírana máqaafanafa máridanoo maasá minára fáqa íridaqa. 21 Miná áfu máqainara yáfasiqa fée miná áfu máqeenoo fee síamma íridaqa faiqí máridanoo irámmirifanoo qímannimiannoo. 22 Yuda máqannaa úriqararausa Yísunara fáasa maaqí qímariqau. Faiqí moó fannoo Yísunara Ánutuna ásauku mundíra fee qínnana maasá amaana máqakiqari aqiqáananoo ráudamaki áqoosai finoo sía kaifáa kéeqaannoo. 23 Mi-ufánara afu dimbárana ánoofa ákoofa dóo faiqímmifoo narí iraaqée qiqau. Misára rufíasee miqí qiqau. 24 Yuda máqannaa úriqararausa miná iriséeqa áfu dimbárana kafáa áaramásee qiqau. Anée Ánutuna áfusaa kúqaa ánoona úfa kai maasá qímannimia. Aní áfu máqaifa mifá mandáinaina máree marífa máridanoo. 25 Áfu dimbárafa miná iriséenoo qímanniminau. Mi-fasiqáfa mandáinaina máree marí fee sía qinée miná óosana íridaqa. Moodáa ainainará kai qinée íridaqa qinée qífu dimbárausa máriafanausa maqee qiní qífu máqee márifaqa máridaqa minára kai qinée ámiqimasee íridaqa. 26 Misá miná iriséeqa kaifáa irámmiriqa qiqau. Mi-fasiqáfa nána ainainee áuqu ámifanoo aní áfu máqeenoo fee. 27 Áfu qimbárafa níqinoo qinau. Dóo fáasai qímannimisáunaqa sía írimariafanoo. Nánaree ínnee kaifáa qía̱na írifaree ínnee faqee miná faiqinámukifaree. 28 Misá miná iriséeqa áanoomasee miná áqiqa qiqau. Anée mi-fasiqána ufa írimarianafa máriananoo. Maasá Mooseena ufa írimarunausa máridaqa. 29 Ánutufa Mooseenannái maasá qímaqimufaqa maasá íridaqa. Mi-fasiqáfa Yísunara maasá sía miná óosanara íridaqa. 30 Áfu dimbárafa miná iriséenoo níqinoo qinau. Ínnee moo írirana máree máriafanoo mifá qiní qífu maqaqísaifaqa ínnee nánaree mi-fasiqánara yáindari fee ánidanoo fee qídee. 31 Ánutufa sía mandá óosana máree maríasa dadaaqídanoo. Faiqí ánaasee minára rímariasa miná úfa írimariasa misá kai Ánutufa dadaaqídanoo. 32 Óoqai óosana ároo aukuannasáaqari sía faiqí moó fannoo áfu dimbárana nífu maqannísanau, maqee kái. 33 Maa-fasiqáfa sía Ánutufinaindari áninaqau náqimandee maa-firaa ainainná áuqararee, síamma amanaikíannoo. 34 Yuda máqannaa úriqararausa miná iriséeqa qímamiqa qiqau. Anée mandáinainaki kambíqoonafa mandóosanaki fíndifuanafa dóo sée fífuannee qímaseeqa misá amaana máqakiqari aqiqoofanoo ráudamaki finau, sía kafáa ánianifeera dóo ateekáqau.

Faiqí naundurá nífu qimbáranara Yísufa qímaqoo ufafa.

35 Misá áfu qimbárana aqiqoonára Yísufa iriséenoo paqúrimasee irámmirinau. Anée faiqí nímaakuara Ánutuna ásauku mundíra fee fee qídanee minásaa írirana rusídanee. 36 Mi-fasiqáfa Yísuna sía qáfoofa máridanoo maaqí qinau. Dóo miná uqaqífiqainaqa minára ánoonee qímasee minásaa atooqáanaura. 37 Yísufa qinau dóo anée qáfaananoo dóo miná fáqa ufa qímariananoo. 38 Mi-fasiqáfa miná iriséenoo qinau. Óo Karaambáiqa aníara kúqaa Ánutuna ámaaku fee qídaqa qeeqá qímuqusa írirana aníki rusídaqa qímuqusannoo aní amooqímamaqaidaqa. Miqí qímaseenoo mi-fasiqáfa Yísuna óorinni maqásaa kummáramáfinoo amooqinau. 39 Yísufa miná qáfamasee miqóo marúsa qímanniminoo qinau. Qinée maa-maqánasaaqarasaa rainánnimaqarara qúmuafanausa máridaqa. Qinée nífu dimbárausa máqaaneera qúmuafanausa nífu máqarausa dimbáaneera qúmuafanausa máridaqa. 40 Farisai ámaana úfa írimarusa miqóo márusa miná iriséeqa irámiriqa qiqau anée maasára faqee nífu dimbárausee qídanee. 41 Yísufa qinau. Ínni nífu dimbánoo márinaqau ínni numóo sía márini ínnee únna qímasee maasá qífu káqi márifaqee qímaríanara ínni numóo káqi máridanoo nífu dimbárausara foora máriafanoo.

10

(Yuda máqannaasa fíri marú aandaufa sipsípa márinau. Misá akaqána arusáida néemarufa márinau. Moómoo rakísidaqa asausí aukúsaidaqa minánnai qamunnaina áuqimariqau. Sipsípa reendeénimarufa sía áanoo ímarufa márinau. Anée miná asausí aukídanee miná kúqarínanoo fee sía ufa qíannoo káqi muqúrinoo máriannoo. Mi-aukuanná sipsípasaa rakísimarufa nífunni fufaqa aiqáma sipsípa miná áfaqee fiqau. Isaraee máqannaasa sipsípa káqi miqídaqa. Misásaa rakísimarifa indaarú fifaqá sipsípauqa miná ánaaqianna fídaqa. Sipsípasaa rakísirafa óoni moómoo marasée áaku aaku máseenoo quqúsa áuqusee eendáki sipsípa minakí quqásee kooqísaa narí faiqáidanoo. Káasau faini fee qúmmuarimari fasiqa fee arunáandoora rakísidanoo. Sipsípa níkoofa núqu rámaqaisá kai máridaqa. Kanánaana fíndifinoo núqu raifaqá kai aniréeqa ándandara randáidaqa. Sipsípa rakísimariasa nári sipsípara rídaqa rakísidaqa nári sipsípasaara kúqifaranoo. Sipsípauqa fáqa nári rakísimariasa ufa íridaqa minára rídaqa. Akaqáusa moodáanaki óoni ququsa áuqusee minakí nári sipsípa aiqáma eendáki quqásaafanóo faiqí moó fannoo kooqísaa rakísidanoo. Kanánaana iqáqaifanoo sipsípasaa rakísirafa moó fannoo aniraifanoo kooqísaa rakísirafa atúasaifanoo sipsípa ákoofa narí sipsípa núqu rámasaifaqa narí sipsípauqa kai íriqa ráudamaki ándanda nárara fídaqa.)

Sipsípa faiqée maríana miná kíkiqusira úfa.

1 Yísufa kafáa miqóoqaraasaa qímannimidanoo sipsípara qínoo faiqíara qinau. Qinée ánoona ufa qímannimidaqa. Faiqí moó fannoo sía sipsípa ququsa kooqiki kéeqeemarifa káqinaindari quqúsasaa akaréemarifa mifá qúmmuarimari fasiqafa máriannoo. 2 Sipsípa kooqíki kéeqee márifa mifá sipsípasaa rakísimarifa máridanoo. 3 Sipsípa níkoofa moó fannoo aniráinanoo kooqísaa rakísirafa kooqí atúasaifanoo sipsípa ákoofa narí sipsípa núqu rámasee náarainaqa miná ufa iriséeqa ráudamaki narí fáqa nífiqainaqa ándanda nárara fifáranoo. 4 Sipsípauqa nári rakísimarina ufa íriqa ráudee qúmuraifanoo mifá indaarú fifaqá misá miná ánaaqianna fídaqa. 5 Sipsípa sía moo fásiqa áfaqee fifáranoo miná ufa irisée moó fannoo fée qímasee sandéefaranoo. 6 Yísufa mi-quandara ufána qímannimufaqa síamma íriqau.

Yísufa ámiqira sipsípasaa rakísirafa mi-ufáfa.

7 Minára iriséenoo kafáa kooroomásee qímanniminoo qinau. Qinée kúqaa ánoona ufa qímannimidaqa qinée qeeqá kai sipsípa kooqí máridaqa. 8 Óoqai qiní dóorini indaarú ánusa qúmmuari marú fasiqausá kai animáriqau. Sipsípauqa sía misá ufa íriqau. 9 Qinée Ánutuna quqúsa kóoqi máridaqa yáfasiqa ánaaseefée kooqísaarafoo qinísaa kéeqee marínafa Ánutufa mi-fasiqanaaseesá kúqiranakinaana marasée innaarúna asumu máriranaki quqáannoo. Mi-fasiqanaaseesá Ánutuna quqúsaki sipsípara foora kéeqee ráudeeida nárana néemarifaranoo. 10 Qúmmuarimari fasiqafa qúmmuaramásaina taikáanifeera fífau faafau qúmmuarianifeera faqa kuqánnáruanifeera faqa kurídinnimaqaanífeera faqa ániannoo. Qinée faiqí ánaasee asumu márirana nímianeera ánidaqa. Sía káqi dapi máriranarau qídau. Asumu márirana ámiqirana moó faqa moó faqa rairaaírana nímirara miná kai nímiraree qímasee qúmidaqa. 11 Qinée sipsipasaa ámiqimasee rakísimarunausa máridaqa. Sipsipasaa ámiqimasee rakísimarifa narí sipsípasaara kúquannoo. 12 Feefaurúara aináinímarifa sía miqíannoo káasau faini aniráinanoo rufíasee sandáannoo. Sandámafinanoo káasau faini aniréenoo sipsípa qumárainaqa dáraanifaranoo. 13 Feefaurúara aináinímarifa sía sipsípara ámuqusiannoo feefaurúara kai rakísidanoo. 14 Qinée sipsípasaa ámiqira rakísirausa máridaqa. Qiní qíkoofa qiníara íridanoo. Qinée miqí kai íqa qeeqá qíkoonara faqa íridaqa. 15 Miqí kai íqa qeeqá sipsípara íridaqa misá fáqa qiníara faqa íridaqa. Qinée qeeqá sipsípasaara amaná kúquanauree qídaqa. 16 Sía maaqóoqaraasá kai qiní quqúsaki maríaqeera. Qiní quqúsa fannoo moómoo maqusanaasaki fáqa máridanoo. Minakínaasauqa fáqa nífiqa quqáanaura. Misá faqa qiní ufa irisée eedóo qifáranoo. Miqóo moodáanaki márifaranoo moodáa rakísirafa misásaa máriannoo. 17 Qeeqá sipsípara qímuqusina qeeqá márirana misá nímaaqa maqaséeqa kúqirinaki quqásee kaifáa qeeqá márirana minakíqari máraanaura. Qinée miqíraree qúnnanara qiní qíkoofa qiníara rídanoo asasídanoo. 18 Sía moó fannoo narí afeekannái qiní márirana máraannoo. Qinée qeeqákai qeeqáraa irisée qeeqá márirana kúqiranaki quqáanaura. Qiní qíkoofa qínaqa qeeqá márirana kúqiranaki quqáraree qímasee quqáanaura. Quqásee kafáa márararee qímasee maráanauranoo. Qiní qíkoofa miqí qímasee ufa qímaqimifaqa íridaqa. 19-20 Yuda máqannaasa miqóoqaraasa Yísuna mi-ufána iriséeqa raináfufaqa akaqáusa qiqau. Maa-fasiqána audurái áfaanna máridanoo, márifanoo dapi dápi ufa qídanoo, nánaree ínnee miná ufa íridee. 21 Miqí qímasoofaqa akaqáusa misá qímannimiqa qiqau. Akasáa áfaanna aunduráki márinafa sía maa-fasiqáfa indéemasee ufa qíannoo. Áfaanna fannoo amanée áfu dimbárana maqáiseenoo fee sía amanaikíannoo.

Yuda máqannaasa Yísuna minnísoo úfafa.

22 Mookári Yuda máqannaasa Yeerusaree máqusai suqúfufaqa amaana máqara qoomáqammásaida néemaríqau. (Óoqai namuqáa amaana máqaki míni madaapeé quqásoofaqa miná ánukamáquseeqa dóo miqóoqari áukuana aukuana ánukara qoomaqaqee qímasaida sakasáida néemaríqau.) Suara áukuana mi-qoomaqána ímariqau Yeerusaree máqusai. 23-24 Yísufa Yeerusaree máqusai óorureenoo amaana máqa átisaa tidá áuquqoonasaa aakuara rufíasee minakí nímarinau. (Faiqí ánaasee moómoo aaku suarara rufíaseeqa minakí kai máriqau.) Amaana máqa átimau tidásaa kísaaqa firaaqóo márinau. Yísufa Sooroomoona amarána máaqa atimau tidásaa nímarufaqa Yuda máqannaa úriqararausa ititáseeqa irámmiriqa qiqau. Anée sía quandaqáandia, ámiqimandee akooroomásee maasá qímaqimia, kúqaa fee Ánutuna ásauku mundíra fee máridanee. 25 Yísufa maaqí qímasee qímanniminau. Dóo qímannimuna síamma írimariafanoo. Qinée moómoo qeeqá qíkoofinaindaraa ainaina áuquseeqa minánnoo ínni uqannífiqaunausa máridaqa. 26 Ínnee sía qinée fírimarunna aandau sipsípauqau máriafanoofau minára sía qiníara ánoonee qímariafanoo. 27 Qiní sipsípauqa qiní ufa íridaqa qinée misára fáqa íridaqa, misá minára aiqáma qiní faqa fídaqa. 28 Qinée náaru náaru márirana nímidaqa sía kúqifaranoo. Sía amana moó fannoo qiní qísaukukinaana rafíeefaranoo. 29 Qiní qíkoofa qiní sipsípauqa qímufa aiqámausa úriqararafa máridanoo, sía moó fannoo miná ásaukukinaana rafíeefaranoo. 30 Qiní qíkoofa fáqa qinée fáqa moodáa márunnanara sía amana rafíeefaranoo. 31 Yuda máqannaasa mi-ufána iriséeqa áanoomasee óonisamu qumáree Yísuna árirarufanoo qinau. 32 Qinée moómoo ámiqira ainaina áuqaidaqa qiní qíkoofa qímu ainaina áuqaidaqa ínnee nána ámiqira ainainara irisée fee minásaara óonisamu qiní dárirara qídee. 33 Yuda máqannaa úriqararausa miná iriséeqa kafáa áranaiqi qímamiqa qiqau. Sía ámiqira dadaaqíra ainaina áuqaananarau áriraridau. Aneenáraa Ánutuna mandáikammámaqaidana anée aneennáraa maqásaa fasiqa márianafa anée Ánutufaikina máriannanara áriraridaqa. 34 Yísufa miná iriséenoo qinau. Ínni sándufa ákaraki Ánutufa qinau. Ínnee faiqí faiqi Ánutunaikammida máriafanoo. 35 Sándufa andeeqánoo máridanoo náaru náaru sía áaqee maríafanoo, ínnisaimbaqa minára íridaqa. Ánutufa narí ufa misásaa quqáseenoo misára Ánutu fee qinau. 36 Ánutufa qiní maraseenoo maa-maqa maaqánaki diqiqámaqoonaki máridaqa. Qinée qeeqáraa Ánutuna ámaaku fée qúnnanara náqimasee fee minánnai Ánutuna mandáikamma amaqáanauree sía amanaikíannoo. 37 Qinée qiní qíkoofa áuqamáqai ainaina áuqaanaqa qáfamasee kúqaa ánoonammifoo qiaqaana. Qiní qíkoofa sía áuqamáqai ainainna áuqaanaqa qáfamasee únnammifoo qiaqaana. 38 Ínnee qeeqáraa ufa qúnnanara únna fee qímasaida qinée faiqí sía áuqaaqaa ira ainainna áuqaanaqa qáfamasee qiníara kúqaa ánoona fee qímasee kúqaa miná ákoofa minakí márinara miqídanoo fee qiaqaana kaifáa mifá faqa naríki márinara miqídanoo fee qiaqaana. 39 Yísufa miqí qímasoofaqa misá qumáraaneerufanoo káqimbinau. 40 Yísufa Yooradanna námmarinni óoqureenoo óoqitaqa máreenoo óoqai Yoohaneefa máridanoo nammári nímiuqoo miqóo óoqu marínau. 41 Faiqí ánaasee moómoosa suqúfufaqa Yísufa máruqoo máridaqa narí qímami narí qímami maaqí qiqau. Yoohaneefa nammári nímimarufa sía moo áinaina firaa ainaina áuqanau. Yoohaneefa maa-fasiqánara qufá dóo aiqámainaina ánoonaikidanoo. 42 Miqóo faiqí ánaasee moómoosa Yísunara kúqaa Ánutuna faiqi fée qímasee miná saqárikiqau.

11

Rasarusafa kúqu ufafa.

1 Faiqí moo áuqu Rasarusafa mifá Beetani máqusaindaraafa aurída marínau. Rasarusafa narí ásookiqanda Máriana amarána faqa Maratana faqa misá Beetani máqusaindaraasa máriqau. 2 Máriafa maafá kásooqaqee ámiqira áfundimaru fadameena Yísuna áikusaa adíaseenoo narí ákiaqa asausí kísaaqannai rukáaninafa maaná mi-Mariáfa máridanoo. Sía Yísuna ánoofau miná ámarafa márinau. 3 Mi-Mariána áfasaafa Rasarusafa kúqira aurira mároofaqa miná ásookiqanda qáfamaseeqa faiqí moó aiqéeqa anée Yísuna óoqu áfiqee úruannee qufanoo ooqu fínau. Mifá maaqí qinau aní afaaqasáa áqoondi Rasarusafa kúqira aurirana máraidanoo. 4 Yísufa mi-ufána iriséenoo narí faiqi námu qímanniminau. Rasarusafa aurída máridanoo. Sía kúqiranaki fírarau Rasarusafa mi-aurirána máraidanoofau miná auríranannai Ánutufa narí ámaaku qiní dúqu uqéeraanifeera mi-aurirána máraidanoo. 5 Yísufa miqandá qísanasaasa faqa misá nísookinara fáqa káaqa misára rímarinau. Yísuna afaaqasáa áqoondi márunara rímarinau. 6 Rasarusana auríranara iriséenoo sía dauní finau qaara afuru faiqanau. 7 Qaara afuru faiqée iqáqoofanoo narí faiqi námu qímanniminau. Uqéeraifaqa ínnisaimbaqa kafáa qumurandée Yudeea máqa maaqai Rasarusafa aurída qina óoru qáfa. 8 Miqí qufaqa misá tautúmándee maaqí qiqau, Óo ufasáa rakísirafa ínnau kai Yuda máqannaa úriqararausa óonisamu aní árirara qufaná kafáa fee miqóo fídanee. 9 Yísufa iriséenoo qinau, iqáqaifanoo kai súani ururéenoo káaqa qáidanoo. Faiqí miqí máriqoo nídaqa sía sáamuridaqa. Misá maa-maqánasaa káaqa qárafa márifaqa qáfaida sía sáamuridaqa. 10 Faiqí moó fannoo asukunái nídanoo óonisaa áikuamaki sáamuridanoo, sía káaqa qárafa minakí márinara miqídanoo Ánutufa qi fáasaana óoru fíqa sía sáamuruanaura káaqa qéemarína óoru fúanaura. 11 Yísufa maaqí qímasee qímanniminau. Rasarusafa maasá qíqoondi dóo faiqaqée ifaqá qinée óorureeqa afáurianaura. 12 Miná faiqi námu miná iriséeqa qiqau. Óo karaambáiqa mifá fífau faiqaqée ídanoo fíndifuannoo ámiqirafa. 13 Yísufa kúqiranara faiqéefoo qímasoofaqa misá sía íriqau. 14 Minára Yísufa kooroo qímasee qinau. Rasarusafa dóo kuquaraasinóo máridanoo. 15 Dúfi dúfi sía qinée miqóo máridaqa ínniara íridaqa kásooqaqee Ánutuna afeeka qáfeeqa kúqaa qiníara Ánutuna ámaaku fée qifáranoo dóo uqéeraifaqa fúa Rasarusáfinnai. 16 Toomasina áuqu qaara auqu márinau. Moo áuqu Toomasifa moo áuqu Qaaraqánda máqara fee qímariqau. Toomasifa Yísufa Yudeeaa máqa maaqai óoru fíranara iriséenoo qinau. Dóo uqéeraifaqa maasá ufasáa rakísirana fáqa Yeerusareenni óorureeqa moodáanaki kúquanauree qímasoofaqa misá aiqáma Yísuna faqa Yooradanna námmarindari óoru fiqau.

Yísufa kúqiranakiqari fíndifirana faqa káqi márirana faqa faqaafa máridanoo mi-ufáfa.

17 Narí Yísufa iriséenoo Beetani máqusai óoruroofaqa qímamiqau Rasarusafa dóo ínnau kuqufufaqá akúndamáqaafanoo qaara faqa qaara faqa eendá madikakí faiqaqée ídanoo. 18 Beetani máqusa Yeerusaree aaqá uqanna máridanoo. (Beetani máqusa Ubandéenara foora márida Yeerusaree máqusa Faarúmaaqairá foora márinau.) 19 Yeerusaree adeedí márunara moómoo mindáraasa qumurée Maratasa Mariasa dadaaqí ikífáafau qída rooípee maríqau. Nári nífasaafa Rasarusafa kúqunara ikíraqée maríqau. 20 Maratafa Yísufa áni qu úfana iriséenoo ráudamakufanoo óonu áfiqaidanoo minára qímamirara fufanoo Máriafa káqi máaqaki márinau. 21 Maratafa Yísuna qáfamasee qímaminoo qinau, Óo Karaambáiqa anée aniráinanoofau sía qiní qífasaafa kúqiqini. Qaara fáqa qaara fáqa fáasaana dóo kuqufifaqá akúndamasee máridaqa. 22 Miqínoo márifaqa máridaqa, aneenná kai maqee nána ainainaree Ánutufinnai nána ainainaree innaaru qínanoo aní ámiannoo. 23 Maratafa narí ásookifa kúqunara íridanoo miqí qímasee qímaminau. Yísufa irisée qímaminoo qinau, Ánutufa aní áfasaana kaifáa mara fíndifumaiseenoo káqi márirana ámiannoo. 24 Maratafa miná iriséenoo qinau maa-maqa maaqáfa taikára fáasaana Ánutufa qiní qísookina uqéerasee káqi márirana ámiannoo qinée minára íridaqa. 25 Yísufa qímaminau, kúqiranakiqari mara fíndifirafa qiníki máridanoo. Káqi márirana márirafa qiníki máridanoo. Yáfasiqa ánaasee fée qiní saqárikinoo kúqinoo káqi maríannoo kúqiranakiqari fíndifirafa qiníki márinara káqi maríannoo. 26 Yáfasiqa ánaasee fée káqi máridanoo qiní saqárikinoo náaru sía kúquannoo káqi márirana márirafa qiníki márinara náaru náaru sía kúquannoo. Marata anée minára kúqaa fee qídanee. 27 Maratafa iriséenoo qinau, eeóo karaambáiqa anée óoqai maa-maqa maaqánaki qúmuaneera ásauku mundírafa Ánutuna ámaaku uqanna márianafa márianaqa qinée minára kúqaa íridaqa.

Yísufa ikíraqoo ufafa.

28 Maratafa miqí qímaseenoo quándaki maqúsai óonureenoo qumeé kai Máriana áaramasee qímaminau. Ufasáa rakísirafa ánidanoo aní áaraidanoo. 29 Máriafa mi-ufána iriséenoo káqi káqi fíndimeeqee káqi únnaqufanoo óonu áfiqarara finau. 30 Yísufa sía maqúsai áninau. Aanái Maratafa paqúruqoo miqóo kai káqi márinau. 31 Máriafa ráudamaki káqi únnaqufanoo fufaqa Yuda máqannaasaa miná faqa máriusa miná qáfamasee minára madikaí ikíraqárara fídanoommifoo qímasee áfaqee fiqau. 32 Máriafa Yísufa márunnai óonu qáfeenoo óorindari maqásaa áqufinoo ufa qímaminau. Óo karaambáiqa anée animáriananoofau sía qiní qífasaafa kúqiqini. 33 Yísufa Máriana ikíraqarana qáfoofanoo ámuqusufanoo Yeerusaree máqannaasa faqa ikíraqoona qáfoofanoo ámuqusinoo miná aunduráki mandáikinau. 34 Miqímasee Yísufa irámmirinoo qinau. Ínnee yái fee Rasarusana ákundee fee qufaqa misá qiqau Karaambáiqa dóo maí anirée qáfa. 35 Miqí qufanoo Yísufa faqa ikíráqanau. 36 Yeerusaree máqusanaasa miqóo máriusa miná ikíráqarana qáfeeqa qiqau. Óo qáfa mifá minára káaqa rímarifa ikíráqaidanoo. 37 Miqí qufaqa akaqáusa níqira ufa qiqau. Mifá nífu dimbárausa ámiqimannisee marífa nánaree Rasarusana qáoo qínanoo sía kúquaqaana.

Yísufa Rasarusana kúqiranakinaana uqéeroo ufafa.

38 Yísufa narí kai misá miqí qu úfanara ákooqoofanoo narí aunduráki mandáikufanoo mi-ufánara áia̱aée qímaseenoo madikaí óonuranau. Rasarusana irí óoni áamaraki quqásee óoni firaatiá qumáree ititáqoofanoo márinau. 39 Yísufa qímanniminoo qinau. Ínnee maa-oonína rafáqaameeqeeqa quanda quandammá áquaqa. Miqí qímasoofaqa Maratafa Rasarusana áuna qinau, Óo karaambáiqa mifá qaara fáqa qaara fáqa áfuru faififá márifaqa afúnda mandáikammimarifaqa. 40 Yísufa iriséenoo qímaminau. Qinée fáasai qímamunnana anée qiní saqárikinana anée Ánutuna afeeka eeraarirana qáfeennaranoo. 41 Misá miná iriséeqa óoni firaatiá afeéqeeqee máfi quqásoofanoo Yísufa narí óori uqéeraseenoo Ánutunara akooqóo innaaru qínoo qinau, Óo qiní qíkoofa dúfi dúfi anée qiní ufa írimarianafa máriananoo. 42 Anée maqee maqee qiní innaaru qírana írimarianafa márianaqa. Maaqóo máriasa íriaqeera innaaru qídaqa. Maaqóo máriasa anée qiní diqiqámaqoonnanara íriaqeera innaaru qídaqa. 43 Yísufa miqí qímaseenoo innaaru qímaseenoo firaa kari kúqirana áareenoo qinau. Rasarusa minakíqari ráuda. 44 Miqí qímasoofanoo qamunna afaaqa kukúqamaqoofa káqi márufanoo Rasarusafa fíndifinoo ráudee qumuranau. Miná ákiaqa faqa qamunna rumbáqoonarirandee qumuranau. Yísufa qímanniminoo qinau. Dóo qamunna idukúsaifanoo fúani, qímasoofaqa miqímandoofanoo andeeqásoofanoo finau.

Yísuna árirara tipúndaaru úfafa.

45 Yeerusaree máqusanaasa moómoosa Rasarusanara ikíráqeeusa misá Yísufa Rasarusana fíndifumasoona qáfeeqa kúqaa Ánutuna faiqi fée qímasee minásaa mundíqa maríqau. 46 Misákiqari akaqáusa Farisai ámaana ufa qímarusa nímaaqai Yeerusareenni óoruree Yísufa Rasarusana fíndifunara níranaqarufa qímannimiqau. 47 Misá miná iriséeqa Farisai ámaana ufa qímarusa faqa amaana máqasaa rakísimarusa faqa aiqáma faiqí firaasá rakísirausa faqa moodáa qoo suqúfi ufa qídaqa qiqau. Maasá náqi fee másee miná Yísuna rafáaqafuanauree. Maa-fasiqáfa Yísufa moómoo firaa ainaina náaquqara ainaina áuqaidanoo. 48 Maasá miná áfauaidaqa faiqí ánaasee maasá minnísee minásaa kai atooqéefoora. Miqífanoo Roomma máqannaa sundíauqa aniréeqa maasá faiqí ánaasee faqa dáru taikáidaqa maasá náaquqara amaana maqa faqa rapéepaamma áqifaranoo. Miqífaqa maasá Yuda máqannaa kurídianaura. 49 Misákina úriqararana áuqu Kaiafasafa mifá qímanniminoo qinau. Ínniki moó fannoo sía írirana fáisa máriafanoo. 50 Faiqí ánaasee maasá aiqáma kúquanoora moodáa fannoo aiqámausara kúqifaqa amaná maasá ámiqimandee márianaura.[ 51-52 Kaiafasafa sía narí kaifau mi-ufána qímanniminau. Ánutufa qímamunara kai mi-ufána qímanniminau. Kaiafasafa Yísunara Yuda máqannaasa níkiaqara kúquannoo Ánutuna faiqi námu miná ufa írimarinausara faqa moodáa íriranasaa máriaqeera kúquannoo fée qinau.] 53 Dóo mi-faasaannásaaqari Yuda máqannaa úriqararausa Yísuna árira ufa óosanarasee deedaqiqau. 54 Yísufa miná iriséenoo miqóoqari sía Yudeeaa máqa maaqaki akooqóo nímarinau. Maqúsa moo áuqu Eefaraimma máqusai narí faiqi námufaqa óoqu marínau. Eefaraimma aadána máqa maaqa átisaa márinau. 55 Yísufa Eefaraimma máqa maaqaki márufanoo Yuda máqannaa qoomáqa firaa qoomaqa áinnaaqarara qoomaqa adeedí ranau. Áukuana aukúana Yuda máqannaa óosana áinnaaqarara qoomaqa adeedí ramáfufaqa faiqí ánaasee aiqáma suqúmaree miqóo Yeerusaree máqusai óoruraidaqa nári mandáinaina findaukée maríqau. Áukuana aukúana miqímariqau. 56 (-) 57 Amaana máqasaa rakísimarusa faqa Farisai ámaana ufa qímarusa faqa Yísunara faiqí ánaasee qímannimiqau. Ínnee nínnabaqa Yísuna paqúrimasee dadí óonurandee míni qímaqimifaqa maasá miná qumáraanaura. (v 56) Faiqí ánaasee firaa amaana maqaki Yeerusareenni suqúfufaqa Yísunara randáidaqa maaqí qímasee narí qímami narí qímami qiqau. Yísufa firaa qoomaqaki aniféeráannoo sía fee aniráannoo. Ínnee minára nána íriree íridee.

12

Beetani máqusai ánaasee moó fannoo Yísuna áikusaa ámiqira afúndimaru fadameena adía amaqóo ufafa.

1 Mi-ainnaaqarara qoomaqáfa Yeerusaree máqusai adeedí reenoo dínni qísauku taikásee dínni ani moodáa faasaana áiqaqáinanoo mi-qoomaqáfa kambíqarara ímarufanoo Yísufa Beetani máqusai óonuranau. Yísufa Rasarusana kúqiranakinaana fíndifu maqusanaki aniranau. 2 Yísufa aniroofaqa (Rasarusana mara fíndifunara iriséeqa miná ákiaqara qoomáqa firaaná suqásee náida amíqau.) Maratafa qoomáqa sákeeqaida nímimarufanoo Rasarusafa Yísuna faqa óoqumarifi nárana nanau. (Misá óosana maaqímminoo márinau. Misá qaindásaa fífandírifiqa nísaataa sáunarasáida níku uqusáida néemarusa márida miqímandee néemariqau.) 3 Néemarufanoo Rasarusana ásookifa Máriafa Yísuna ánoona amaráfa fadaméena táqu firaaná firaa feefauru áqusaida máreemaruna qumáreenoo ámiqira afúndimaru fadameena miná áuqu narada fadameena Yísuna áikumau adía amaqánau. Adía amaqáseenoo narí ákiaqa asausí kísaaqa qumáreenoo minánnai utitíqanau. Miqímasoofanoo áfunda firaafá misá máru maqanaki qumbíqanau. 4 Yísuna faiqi námukiqari moó fannoo miná áuqu Yudasifa Keerioota máqannaafa Yísuna ueeqáaninna fasiqafa márinau. Mi-fasiqáfa Yudasifa ámiqira afúdimaru fadameena moómoo qáfamaseenoo maaqí qinau. 5 Maa-fadameenná firaa feefauru máreemaria fadameenafa. Nánaree fífau adíeenee. Sáina márinana qumíasana faqaana amiséenana moómoo munnimma 300 maraaqaana. Maraséenana kudi fasiqa anaaseeuqa káqi nímiaqaana. (Mi-aukuanná Yuda máqannaasa Mooseena ufa qaindúsidaqa kudi fasiqauqá aiqáma ainaina dadaaqíqa nímimariqau.) 6 Yudasifa sía kudi fásiqara írimarufa káqi fífau ufa márunara miqí qinau. Mifá úmmuarimarufa márinau Yísuna faiqi námu páusakinaana káqi úmmuarimarufa mifá máridanoo miqí qinau. 7 Yísufa miná iriséenoo narí maaqí qímasee qímaminau. Márianara sía miqí qía. Sáina miqíani. Áfundi fadameenna átaa káqi márina qinée kúquananoo qiní qifaaqaí akuqímaqaani. 8 Anée kudi fasiqa anaaseeuqara qíanandee. Kudi fasiqa ánaaseeuqa náaru náaru ínniki márifaranoo. Qinée sía kísaaqasaa márianaura qúsasaa taikáanaura. Sáina fadaméena adíaqimaqaani.

Rasarusana árirara tipúndaaru úfafa.

9 Yísufa Beetani máqusai animárufaqa Yeerusaree máqusaindari moómoosa qáfarara óoqu fíqau. Kúqiranakiqari fíndifuna Rasarusana faqa qáfararee qímasee óoqu fíqau. 10-11 Faiqí ánaasee moómoosa Yeerusareendari Yísunasaa atooqáidaqa moómoo óoqu fíqau. Miqíufaqa amaana máqasaa rakísimarusa oommásee qiqau. Rasarusafa kúqiranakiqari fíndifunara irisée misá Yísunasaa atooqárara óoqu fímarifaqa sáina Rasarusana faqa áruanauree qímasee deedaqiqau.

Yísufa Karaambáiqa íu̱ndée toonkísaa Yeerusaree máqusai kéeqoo ufafa.

12 Faiqí ánaasee áinnaaqarara oomáqara maqúsa maqusaindari Yeerusaree máqusai suqúsee máriusa Yísufa aanái úrufaqa áfiqarara moómoosa óoqu fíqau. 13 Óoqu áfiqarara óoqu fídaqa koopéena ámanee fooqáana moómoo ateekámaree óoqu fíqau. (Misá náriqa qímiríqa Yísunara maaqí qiqau. Óoqai Ánutuna ásauku mundírafa kambíqanoo márifa úridanoo. Mifá maasá qiqá karaambáiqaikirara úridanoo.) Misá óoqu fídaqa maaqí qímasee firaa kari fáaqariqau. Ánutuna amooqía miná áuqu uqéeraa. Ánutufa qufanoo kambíqarafa úridanoo, Ánutufa miná ámiqi ámiqiani, Ánutufa Isaraee máqannaa Karaambáiqa ámiqi ámiqiani. 14 Yísufa doonkí moó maqee innooqée marúnnasaa paqúrimasee minásaa akarámafi óoqumari fínoo Yeerusareenni óoru fínau. Miqíuna óoqai tamummáqara fasiqa ákara rúmaqoomau óoru fínau. 15 Yeerusaree máqusa moo áuqu Sioona máqusee qimarinau. Minára óoqeenaa tamummaqara fasiqafa maaqí qímasee ákara rinau. Ínnee Sioona máqusanaasa sía rufíaaqa. Ínni karaambáiqa ínnee iannai úridanoommi, doonkísaa óoqu marifí úridanoo. 16 Yísuna faiqi námu faiqí ánaasee qámbaana Yísuna faqa óoru fíqau. Misá tamummáqara fasiqa ákara íridaqa ánoonara sía íridaqa fíqau. Kásooqaqee Yísufa kúqiranakiqari fíndifufaqa misá óonumafi iriséeqa qiqau. Maasá óoqai ákara rúmaqoomau Yísuna faqa Yeerusareenni óoru fíqiafana. 17 Yísufa Rasarusana áaroofanoo fíndifuna qáfeeusa Yeerusaree máqusaki suqíqa márusa Rasarusanara qímannimiqau. 18 Faiqí ánaasee moómoo mi-ufána iriséeqa maaqí qiqau. Firaa ainaina áuqeemarina óoqu áfiqamaree úruaqee qímasee óoqu áfiqee úriqau. 19 Farisai ámaana ufa qímarusa oomásee maaqí qiqau. Qáfaa dóo maasá kadíqaidaqa faiqí ánaasee mínnikai quandáidaqa.

Kirisa máqannaasa Yísuna qáfararee qu úfafa.

20 Yeerusareenni áinaaqarara qoomaqara súqimarusaki Kirisa máqannaasa níanai nári maqúsaindari ánusa faqa miqóo Yuda máqannaasa faqa animáriqau. Misá faqa Ánutuna qoomáqa sakasée námasee Ánutuna amooqíraree qímasee animáriqau. 21 Kirisa máqannaasa anirée Firipina irámmiriqa qiqau. Óo maa-fasiqa, Yísuna qáfararee qídaqa amanée maasá qífiqee fínaqa qáfaanauree. Firipifa Beetasaida máqusaindaraafa Kariree máqa maaqakinaafa márufa. 22 Firipifa Anduruna paqúrimasee misándiri Yísufuqoo óonuree Kirisa máqannaasara qímamiqau. 23 Yísufa misára iriséenoo qímanniminoo qinau. Ánutufa faiqí nímaaku qiní dúqu firaaqóo uqéerara áukuana dóo animáridanoo. Sía máa̱ maqee ímariasa ímariandeefau máseenoofau qiní dúqu uqéeraannoofau. Qiní firaa aupurara kuqiranannai qiní dúqu uqéerainanoo aréenaannoo. 24 Qinée ánoona ufa ínni qímannimidaqa. Nandí asumu naríaraa káqi máridanoo áaduma máridanoo. (Yísufa narí kúqiranara qídanoo nandí asumu kíkiqa úsinau.) Mifá maqáki úmmaqusaifanoo putaa ínanoo moómoo kambíqaannoo sía naríraa máriannoo. 25 Yáfasiqa anaasee fee maaqóo narí máriranara rímarifa nandí asumuára foora sía kafáa kambíqaannoo mifá narí márirana kukupáannoo. Yáfasiqa anaasee fee maaqóo maa-maqánasaa narí máriranara ákooqainafa maqáki úmmaqusainanoo narí márirana afeedíiseenoo náaru márirana máraannoo. 26 Ínnee Kirisa máqannaasa qímannimia. Yáfasiqa ánaasee fee qiní aináinira faiqikiraree qímaseenoo aufadéemarifa mifá narí maaqóo márirana quqásee qiní faqa fínafa qinée fúannannai mifá faqa miqóo óonu marida qiní dadaaqíannoo. Yáfasiqa ánaasee fee qiní dúqu uqéeraannoo miná áuqu faqa qiní qíkoofa uqéeraannoo.

Yísufa narí kúquaninna úfana qímannimu ufafa.

27 Yísufa Yeerusareenni óorufidanoo narí aaqá márusa qímanniminau. Maqee qiní daundura fífau faafau ínoo márifaqa nána úfee qianáuree. Qinée náqimasee qeeqá qíkoonara qíana qiní kúqiranara qáoo qía̱nnoo fee. Qinée firaa aupurarana marasée máa̱ márunandee fúka kúquanauree qímasee qúmuafanausa máridaqa dóo qúsasaa máridaqa náqimasee qáoo qíraree sía qáoo qianáura. 28 Miqí qímasee narí aaqá márusa qímannimiseenoo Yísufa quandáfinoo narí ákoonara Ánutunara innaaru qínoo qinau. Óo qípoo, aneenná áuqu amooqírana uqéeraa. Miqí qímasoofanoo Ánutuna ufa inaarúnaindari qúminoo qinau. Dóo qinée qeeqá dúqu amooqírana uqéereeqa dóo kafáa uqéeraanauree qinau. 29 Miqí qímasoofaqa faiqí ánaasee moómoo Yísuna faqa Yeerusareenni óoru fímarusa mi-ufána iriséeqa qiqau. Innaarúnai qíifoo qufaqa akaqáusa qiqau. Qangiroo moó fannoo miná faqa ufa qídanoommi. 30 Yísufa misá ufa iriséenoo qímanniminoo qinau. Sía qiníarau qídaqinoo ínniara qídaqinoo. 31 Dóo maqee Ánutufa maa-maqa maaqánakinaasa qiní dárifandínnanara narí áanooqira ufa nímiannoo. Dóo maqee maa-maqa maaqánaki úriqararafa Sadannafa taikáannoo. 32 Qiní daruséeqa auníriranasaa quqáseeqa maqáki rakíqasee uqéeraqisaifaqa maqásaa aiqámatinaindaraasa suqú moodáaqoo qeeqá daaqa quqáanaura. 33 Miqímasee Yísufa narí kúquaninna óosana qímanniminau. 34 Qímannimufaqa misá qiqau. Maasá sánda ákarakinaa ufa ásauku mundíranara náaru náaru máriannoo fee qídaqa. Anée faiqí nímaaku aunírira saqarisaa kúqiraree qímariannana, náqi fee qídanee miqí qídanee. Faiqí nímaakuara anée qíanafa yáfee mifá máridanoo fee. 35 Miqí qímasoofanoo Yísufa miná iriséenoo qinau. Káaqa qárafa ínniki qúsasaa máriannoo. Káaqa qárafa máriqoo mi-kaaqa qaranásaa kai máriaqa. Miqímmasee márifanoo asukuna fannoo sía rafáaqafuannoo. Asukunakí nímarifa sía aaná qáfaidanoo káqimbidanoo. 36 Káaqa qárafa máriqoo ínnee minára ríqa ánoonee qímasee mi-maú fuaqa miqíqa ínnee káaqa qáranafaqaasa máriaqa.

Yuda máqannaa faiqí firaasá Yísunara sía Ánutuna faiqi fée qu úfafa.

Miqí qínoo qímannimiseenoo naríaraa moosáa finau. Miqóo óonu kukéeqanau. 37 Yísufa óosana óosana firaa ainaina faiqí ánaasee nífusaa áuqeemarinau. Sía misá minára óonumafi íriqau. 38 Óoqai Ánutuna tamummáqara fasiqa moo áuqu Eesaia mifá misá óosanara ákara rúmaqoofa máridanoo. Mifá maaqí qímasee ákara rinau. Óo karaambáiqa, yáfee moó fannoo maasá ufa írinoofeeinau sía moó fannoo. Karaambáiqa narí afeeka yáu yáusee uqannífiqoofaqee ánoonee qídee. Sía moó fannoo kúqaa fee qinau. 39 Miqí qímasee óoqai ákara rúmaqoofa márufaqa umímmaqidaqa sía Yísunara ánoonee qiqau. Eesaiaafa misára kaifáa maaqí qímasee ákara rúmaqoofa máridanoo. 40 Ánutufa misá nífu dimbáqaifaqa máridaqa. Mifá misá nitikúra ititáquqaifaqa máriaqeera. Misá nífu sía qáfaaqeera misá náaqoo sía íriaqeera. Qinée únnannai faqa sía quandáfifaqa sía ámiqimannisáaqeera. 41 Eesaiaafa sía fífaufau maa-ufána qímasee ákara rúmaqoofau máridanoofau. Mifá óoqaindari Yísufa sía kambíqooqoo áfu pisipasamáfinoo Yísuna afeeka eeraarirana qáfaidanoo ákara rímarufa máridanoo. 42 Kúqaa moómoosa Ánutuna tamummáqarausa ufamáu fídaqa Yísunara sía íriqau. Miqídaqa Yuda máqannaa úriqararausa akaqáusa moómoosa Ánutuna tamumáqarausa ufamáu fídaqa Yísunara sía íriqau. Miqídaqa Yuda máqannaa úriqararausa akaqáusa kukéeqasee Yísunara íri maríqau. Farisai ámaana ufa qímarusa amaana máqakiqari maasá diqiqámasaifaqa sía kaifáa kéeqaanauroo qímasaida qumeerée maríqau. 43 Misá sía Ánutuna áfusaa eedóo qíranara rímariqau. Faiqí nífusaa eedóo qíranara kai káaqa rímarunara Yísunara kukéeqee maríqau. Taikára áukuana Yísuna ufa fannoo faiqí ánaasee rainánimaqara ufa qímariannoo. 44 Yísufa kafáa moo kári faiqí ánaasee qímanniminoo qinau. Yáfasiqa ánaasee qiní saqárikidanoo fee. Mifá sía qiní kai, qiní diqiqámaqoona miná faqa saqárikidanoo. 45 Yáfasiqa ánaasee fee qiní qíqafaidanoo fee mifá qiní diqiqámaqoona miná faqa qáfaidanoo. 46 Qinée káaqa qárausa maa-maqa maaqánaki animáridaqa. Qiníki máriasa sía asukunakí máriaqeera animáridaqa. 47 Yáfee moó fannoo qiní ufa irisée sía áuqainnana sía qinée qeeqá ufa ámianaura. Sía qinée dóori runíra ufa nímiraree qímasee qúmuafanausa máridaqa. Qinée faiqí ánaasee Ánutuna nífairiranakinaana qumárasee asumu márirana nímianeera qúmuafanausa máridaqa. 48 Yáfee moó fannoo qiní minnísainafa qinée ufa qímarunnana minnísainaqa sía qeeqá ufa miná ámianaura. Kásoo taikára fáasaana Ánutufa qiní dóokinaa ufa maqee qímannimimarunnana maraséenoo minánnoo náruannoo. 49 Qinée sía qeeqá íriranannai ufa qímannimidaqa qiní diqiqámaqoona qiní qíkoona uqaqífiqoo ainainá kai qímannimidaqa uqannífiqaidaqa. 50 Qinée qeeqá qíkoona ufa íridaqa miná ufa fannoo kai náaru náaru márirana nímidanoo. Qinée minára íridaqa qeeqá qíkoona ufa kái qímannimidaqa.

13

Yísufa narí faiqi námu níku namári uqu ufafa.

1 Ánutuna áinnaaqarara qoomaqa adeedí ramáfufanoo Yísufa maa-maqána quqásee dóo narí ákoofinai fírafa adeedí réemarufanoo minára Yísufa írimarinau. Maa-maqa maaqánakinaasa narísaa atooqéemariasara ámuqusufanoo rídanoo káqi misára áidimarufanoo fídanoo kasaaqaí múnu kúqinau. 2 Yísufa nárana eendáki sakasáida narí faiqi námufaqa néemarinau. Yudasifa Keerioota máqusaindaraafa indaarúqaa Simoona amarána ámaaku mifá Yísuna faiqi námufaqa miqóo márufa fáasai Sadannafa miná dadaaqufanoo Yísunara ueeqáraree qídanoo deedaqímarinau. 3 Ánutufa aiqáma afeeka innaarúna faqa maqá faqa Yísuna áramandunnai quqáqoofanoo márufanoo Yísufa miná írida marínau. Narí Ánutufinaindari qúmufa íridanoo márinau. Narí kaifáa Ánutufinnai óoru fírafa adeedí ranóo márufanoo minára faqa írida marínau. 4-5 Yísufa narí faiqi námufaqa nárana námaseenoo fíndifinoo narí siuta raipáqusee táura qumáreenoo narí áranandáuqanna rumbáseenoo dífaani maraséenoo nammári minakí adíaseenoo narí faiqi námu níku nammáruqusaidanoo táurannai rukánnimaqéemarinau. (Yísufa máru aukuana miná máqannaa óosana maaqímminoo márinau. Faiqí moó fannoo moo máqusaindari narí áqoondi qáfararee qímasee ani miná máaqaki kéeqafinanoo máaqa akoofa mi-fasiqána qáfeenoo narí aináinira fasiqa uréeqarana áaramasee qímaminoo anée maa-fasiqána áiku nammáruquseenana táura qumáree rukásainanoo óoqumariani. Mi-oosanna níku nammáruqira saika sía úriqararausa máree maríqau uréeqarausa faaqu fásiqa fooqáasa miqímariqau.) 6 Yísufa Simoona moo áuqu Peetooroona áiku nammáruqirarufanoo Simoona moo áuqu Peetooroofa qinau. Óo Karaambáiqa kúqaa fee anée qiní qíku nammáruqiraree qídanee. Sía miqía, anée úriqararafa máriananoo. 7 Yísufa qinau, Eeóo nammári úquanaura anée maqee sía qiní óosana írimariananoo kásooqaqee írinnaranoo. 8 Peetooroofa qinau, anée maasá úriqararafa máriananoo náaru náaru sía uqanna qiní mandá qíku nammáruqua. Yísufa miná iriséenoo qinau. Qinée aní áiku sía nammári úquanana maaqóoqari anée sía qiní faiqikínnaranoo. 9 Simoona moo áuqu Peetooroofa mi-ufána iriséenoo qinau. Óo karaambáiqa sía qíku kai nammáruqua qísauku faqa qíkiaqa faqa aiqáma nammári úqua. 10 Yísufa miná iriséenoo qinau. Faiqí nammári áuqeemáriasa aiqáma nifaaqa ámiqinoo máridanoo níku kai dooná kookoomma ákinoo máridanoo. Ínnee aiqáma ámiqiqa máriafanoo moodáa fannoo mandáikinoo márifaqa qáfaidaqa. 11 Yísufa fáasai narí ueeqée marúna qáfaidanoo miqí qinau. Ínni nifaaqa aiqáma nammári úqinoo máridanoo. Moodáa fannoo kai sía nammári áuqara fee qinau. Narí ueeqáaninnanara iriséenoo miqí qinau. 12 Yísufa narí faiqi námu níku nammári úquseenoo kafáa narí siuta afisúmaree kafáa misá faqa óoqumari fínoo qímanniminoo qinau. Qinée ínni níku nammári úqunnanara íridee sía fee íridee. 13 Dóo maqee miná nammári úqunnana óosana kooroo ianáura. Ínnee qiníara ufasáa rakísira fee karaambáiqee qímariafanoo. Dóo miná kúqaa qímariafanoo qinée miqírausa máridaqa. 14 Qinée ínni ufasáa rakísirausa ínni karaambáiqa máridaqa uréeqarausa saika máreemariana misá naanna ráidaqa ínni níku nammári úqidaqa ínnee miqí kai íqa qiní daanna réeqa uréeqara fasiqa anaaseera foora narí dadaaqí narí dadaaqíaqa. 15 Qinée uqannífiqaunnana qáfeeqa qinée únandee kai iaqanani. 16 Qinée kúqaa ánoona ufa ínni qímannimidaqa. Aináinira fasiqa fannoo sía narí rakísirana úriqararafa máridanoo. Ufa máree fímari fasiqafa sía aqiqéemarina úraaqararafa máridanoo. 17 Ínnee maqee maa-ufána ánoona náaqooki írimariafanoo. Ínnee maa-ufána irisée áuqaifanoo asasírafa máriannoo. 18 Yísufa kaifáa narí faiqi námu maaqí qímasee qímanniminau. Ánutuna tamummáqara fasiqauqa óoqeenaa ákara óosana maaqímminoo máridanoo. Ínnikiqari moodáa fannoo qiní nárana qiní faqa néemarifa mifá qiní namuqáakinoo áranaiqi dáruannoo. Maa-akarána óosana ínniki kambíqaannoo, sía ínni aiqámara qídaqa. Qinée óonu maréeqee qeeqáindikamaqaunausa máriafanoo moodáa fannoo kai. 19 Qinée maqeesáa qímannimidaqa sía kambíqai kamuqoo qímannimidaqa. Kambíqainaqa ínnee qiníara írifaranoo. Qinée qeeqáraa ufa qúnausa dóo misáki máridaqa. 20 Qinée ánoona ufa kúqaa qímannimidaqa. Faiqí ánaasee moó fannoo qinée ínni niqiqámáqaanausa níqoondikinafa qiní faqa qíqoondikidanoo. Faiqí ánaasee moó fannoo qiní qíqoondikammáqimaqáinafa qiní diqiqámaqoona faqa kai áqoondikidanoo.

Yísufa narí uqeeqéefandinna úfana kooroo u úfafa.

21 Yísufa minára qímanniminsoofanoo narí aunduráki óonumafi írufanoo ámuqusufanoo kafáa kooroomásee qímanniminau. Qinée ánoona ufa qímannimidaqa ínnikiqari moó fannoo qiníara ueeqáannoo. 22 Yísuna faiqi námu mi-ufána iriséeqa tautúmakufaqa narí qáfee narí qáfee ídaqa randáqau. 23 Yísuna afaaqasáa aqoondi fannoo miná aaqá óoqumarifi márinau. 24 Simoona moo áuqu Peetooroofa mi-fasiqána áuqamaseenoo qinau anée karaambáiqa irámmirisee íria. Yáfasiqanaree qídanoo fee yáfee aní ueeqáannoo fee. 25 Miqí qufanoo mi-fasiqáfa Yísuna aaqá fírambáqafufanoo maqándanai irámmirinau Karaambáiqa yáfee aní ueeqáannoo fee. 26 Yísufa qinau, qinée féemu rakéemandeeqa sáuna anoona fooqáanaki raaraamándee ámianana qáfa. Mifá kai qiní ueeqáannoo. Miqí qímasee Yísufa féemu rakéemaseenoo sáuna anoona fooqáanaki raaraaméeqeenoo Yudasifa Keerioota máqannaa Simoona amarána ámaaku áminau. 27 Yudasifa mi-feemúna qumárasee námasoofanoo dóo Sadannafa miná aundurai kéeqanau. Miqúfanoo Yísufa Yudasina qímaminoo qinau. Dóo anée aneenná ínna ainaina dóo dauní dauni ía. 28 Miqóo márusa sía Yísuna ufa óosana íriqau. 29 Yudasifa Yísuna faiqi námu munnimmasáa rakísimarufa márufanoo Yísufa aqiqoofaqa misá nárana aina fí fi̱ máraanifeera aqiqée foo qiqau. Kudi fásiqauqa munnimma nímiannoo fee qiqau. 30 Yudasifa mi-feemúna mara námaseenoo fíndimeeqeenoo aaqee kái eendáki ráudamaki finau.

Yísufa fúka aaquqíra úfa qímannimu ufafa.

31 Yudasifa fufanoo Yísufa kaifáa narí faiqi námu qímanniminoo qinau. Dóo maqee faiqí nímaaku qiní ámiqi ámiqira afeeka eeraarirafa dóo kooroo inóo máridanoo. 32 Ánutuna áfeeka eeraarirafa qinísaa kooroo inóo máridanoo, Ánutufa narí uqanna quándaki qiní qifaaqa firaaqóo aréenaannoo, qúsasaa maqee uqanná miqíannoo. 33 Qiní faiqi námu sía kísaaqasaa ínniki márianaura. Yuda máqannaa qímannimiafannandee kai ínni qímannimidaqa. Ínnee qiníara randée sía paqúrifaranoo. Qinée fúannaqoo sía ínnee amana fifáranaoo. 34 Dóo maqee qinée fúka aaquqíra ufa qímannimidaqa. Ínnee naríara naríara nímuqusidaqa naríara naríara ruaqa. Qinée ínniara qímuqusufaqa ínniara rímariqia ínnee faqa qiní daanna raaqa naríara naríara ruaqa. 35 Ínnee naríara naríara rímarifaqa aiqámausa ínni níndafeeqa ínniara bóo Yísuna faiqi námu miqídammiafoo qiaqa.

Yísufa Peetooroofa naríara qáoo qíanínna úfana kooroou úfafa.

36 Yísufa miqí qímasoofanoo Simoona moo áuqu Peetooroofa irámmirinoo qinau, Óo Karaambáiqa anée yái fee fínaqee maasá sía aní faqa fuanáuree. Yísufa iriséenoo qinau, Qinée maqee fúanannai anée sía amana qiní faqa finnáranoo, kásooqaqee anée qiní faqa finnáranoo. 37 Simoona moo áuqu Peetooroofa iriséenoo qímaminau, Karaambáiqa anée náqi náqee qinée sía aní faqa fuanáuree. Qinée aníara kúquanauranoo. 38 Yísufa mi-ufána iriséenoo qímaminoo qinau, Kúqaa fee anée maqee qiníara kúqinnaree, qinée ánoona ufa aní qímamidaqa fáfaa eendáki kookooráana sía ufa qínnakamuqoo anée kúqiranara rufíaseenana qaaramoo kári qiníara sía qáfaunausee qínanoo kookooráana ufa qíannoo.

14

Yísufa naríara narí ákoofa márinnai fímaria aanausa qinée máridee qu úfafa.

1 Yísufa miqí qímaseenoo aiqáma qímanniminoo qinau. Ínnee sía nimukée márinaqa mapáraaiaqa. Ínnee Ánutuna saqáriki máriafanoo dóo qiní faqa saqárikiaqa. 2 Qiní qíkoona innaarúna máqusaki moómoo maqa narí aaqa narí aaqa máridanoo. Qinée maindári óoruree ínnee óoru fífandinna maqana áuqirara óoru fídaqa. Minára qinée kúqaa ánoona ufa kai ínni qímannimidaqa. Sía ánoona márinaqau sía qímannimunaiqini. Kuqáa ánoona márifaqa qímannimidaqa. 3 Qinée innaarúnai óorureeqa ínnee óoru fífandinna máqusana deedaqamásee qumu nífiqee minní múrunnisáanaura. Ínnee qiní faqa máriaqeera miqíanaura. 4 Ínnee qinée márunnannai fímaria aanara írimariafanoo. 5 Toomasifa mi-ufána iriséenoo qinau, Anée fímariannanara maasá sía íridaqa. Náqimasee fee mi-aannára írianauree. 6 Yísufa iriséenoo maaqí qímaseenoo qímaminoo qinau, qinée mi-aanáusa máridaqa. Qinée kúqaa ánoona úfa máridaqa. Náaru náaru márirafa qiníki máridanoo qinée misá máridaqa. Sía moó fannoo káqi qiní qíkoofinnai fídanoo qinímau kai fifáranoo. 7 Ínnee qiníara írifau qiní qíkoonara faqa írini. Maqee máriaqooqari qiní qíkoonara íriqa qiní qíkoona qáfee maríafanoo. 8 Firipifa mi-ufána iriséenoo Yísuna qímaminoo qinau, Óo karaambáiqa aneenná ákoona uqaqífiqainaqa qáfamasee dóo fee qianáura. 9 Yísufa miná iriséenoo ákooqoofanoo raiqáseenoo qinau. Firipi qinée kísaaqasaa ínni faqa máriafanausa márunana anée sía írirana írimariananoo. Yáfasiqa ánaasee fee qiní qíqafainafa dóo qiní qíkoona qáfaidanoo. Anée nánaree qiníara aneenná ákoona uqaqífiqaannee qínanee. 10 Firipi anée sía fee qiní ufara ánoonee qídanee. Qinée qipaqeenáki faqa máridaqa mifá qiníki faqa máridanoo sía fee anée mi-ufána íridanee. Yísufa kafáa narí faiqi námu aiqáma qímanniminoo qinau. Qinée ínni ufa qímannimimarunafa sía qeeqá daundurákinaana qímannimidaqa. Qiní qíkoofa qiníki márifa narí írirana iriséenoo qifaqa narí qimáu kai fídaqa qímannimidaqa. 11 Ínnee maa-ufána irisée ánoonee qiaqa. Qinée qeeqá qíkoonaki máridaqa mifá qiníki faqa máridanoo. Ínnee qiní ufara sía fee qímasee qinée áuqaannainaina faiqí sía áuqaaqaa ira ainaina nífunnoo qáfamasee Ánutufa miná faqa máridanoo fée qiaqa. 12 Qinée ánoona ufa qímannimidaqa faiqí ánaasee moó fannoo qiní saqárikinafa qinée íanandee íannoo. Qinée qeeqá qíkoofinnai fuannánara qiní saqárikinafa sía qiní daanna kái ráannoo qiní saika úraaqáranoo máriannoo. Miná óosana maaqímminoo máridanoo. 13 Ínnee innaaru qídaqa qiní dúqusaa qímasee innaaru qífaqa nímianaura. Sía moo áinaina sía nímianaura innaaru qífaqa nímianaura. Qiní qíkoona afaaqa aréenarafa qinísaaqari faqa aréenaanifeera nímianauura. 14 Ínnee qiní dúqusaa qímasee innaaru qífaqa qinée mi-ainainná miqímannisaanauranoo.

Yísufa náaquqara maraquna nímiraree qu úfafa.

15 Yísufa narí faiqi námu káqi qímannimidanoo qinau. Ínnee qiníara ríqa qinée qímannimiafánnufana andeeqásee qumáreefaranoo. Sía qiníara ríqa sía qinée qíafannufana qumáreefaranoo. 16 Qinée ínni minnísee óoru fíqa qeeqá qíkoona irámmiriananoo Ánutuna dadaaqíra afeeka maraquna nímiannoo. Mifá kúqaa ánoona ufa qíróosana maraquna qumu máriannoo, mi-maraqunáfa náaru náaru ínni faqa máriannoo. 17 Maa-maqánasaa máriasa sía qiní Yísusa mandaaqée marínausa sía amana mi-maraqunná máreefaranoo. Misá sía miná qáfaidaqa sía minára írimariafanoo minára sía máreefaranoo. Mifá ínni faqa mapukúsee máridanoo kúqaa ínni naundurái ánoona máriannoo. Mifá ínni faqa márifaqa ínnee mi-maraqunná óosana írimariafanoo. 18 Qinée sía ínni minínnisaanaura qinée óorureeqa Ánutuna maraquna aqiqáananoo qumurée ínni faqa márida dadaaqíannoo. 19 Káqikaaqoo maa-maqánasaaqaraa írirana faqaasa sía qiní qíqafeefaranoo. Ínnee kai qiní qíqafeefaranoo. Qinée káqi márirausa máridaqa minára ínnee káqi márirana máreefaranoo. 20 Qinée qeeqá qíkoonaki máridaqa kafáa ínnee qiníki máriafanoo qinée ínniki máridaqa. Ánutuna maraquna qúmuanínna fáasaana mi-faasaanná mi-ufána óosana ámiqimandee írifaranoo. 21 Yáfasiqa anaasee fee qinée qímannimiafanna úfana irisée máree marífandinausa misá kai qiníara rífandinausa márifara. Qiníara rímarina fasiqa anaaseesara qiní qíkoofa misára faqa rúannoo qinée faqa mi-fasiqa anaaseesára ruanáura qeeqáindi ánoona afeeka uqannífiqaanaura. 22 Yudasina amaráfa Yísuna irámmirinoo qinau, Óo Karaambáiqa náqimaseenanee anée maasá qífusaa kai kooroo innáree maa-maqa maaqánasaaqaraa írirana faqaasa nífusaa kukéeqararee qídanee. 23 Yísufa iriséenoo qinau. Yáfasiqa ánaasee fee qiníara rímarinafa qiní ufa máree mári fasiqa anaaseefa mifá qiníara rímarifa mariannoo. Miqínna fasiqa anaaseena qiní qíkoofa Ánutufa minára faqa rúannoo. Mifá faqa qinée faqa mi-fasiqa anaaseesá ínnannai óonuree umeé miná faqa márianaura, miqímáseeqa maasá ínni nífusaa kai koorooianáura. Maqásaaqaraa írirana faqaasa nífusaa kukéeqaanaura. 24 Yáfasiqa ánaaseesee sía qiníara rínausa misá qiní ufa sía írifara. Qinée qímannimira ufa ínnee írimariafanoo, sía qiníndi máridanoo, qiní qíkoofa qiní diqiqámaqainaindi mináindi máridanoo. 25 Qinée maa-ufáusa ínni faqa káqi máridaqa qímannimidaqa. 26 Ínni fúka dadaaqírafa náaquqara maraquna qiní qíkoofa kásooqaqee nímianinnafa mifá aiqáma ainainara qímannimiannoo. Qinée faqa aiqáma ufa qímannimiafannana mifá minára ínni náaqoo áuqainaqa óonumafi írifaranoo. 27 Qinée naundurá asooárana ínni nímidaqa. Qinée qiníki mári naundurá asooárana ínni nímidaqa. Maa-maqánasaa máriasa sía misá naanna rámasee ínni nímidau. Ámiqimandee qeeqá asooárana nímianaura. Sía ínni naundurá rapikíani sía rufíaqa rufíaqiaqa. 28 Qinée maqee maaqóoqari kafáa óoru fúanaura óorureeqa marikíqa óorurandee qumureeqa ínni faqa márianaura. Sía qinée óoru fúannanara ínnee minára rufíaaqa. Ínnee kúqaa qiníara rídau qinée qeeqá qíkoofinnai fuannánara susúmmaqimaqani. Qiní qíkoofa qiní úriqararafa máridanoo minára susúmmaqimaqani. 29 Qinée maqee sía kambíqauna kámuqoo aiqáma áinainara qímannimidaqa. Kambíqafinaqa ínnee qiníara íriaqeera qímannimidaqa. 30 Qinée sía amana ínni faqa kísaaqasaa ufa qianáura. Maa-maqánasaa rakísirafa Sadannafa dóo ánidanoo qiní afeeka fannoo miná afeeka úraaqáranoo máridanoo. 31 Maa-maqánasaaqaraasa qinée qeeqá qíkoonara rímarunnana minára íriaqeera miná ufamáu andeeqásee fidaqa qinée qeeqá kai irisée Sadanna ásauku ámeemaanai óonuree kúquanaura. Miqí qímaseenoo Yísufa narí faiqi námuara dóo uqéeraifaqa maaqóoqari moosáa fuanée qímasee uqéereenoo moosáa finau.

15

Yísufa naríara qinée uáinna sanda ánoonanda máridee qu úfafa.

1 Yísufa fídanoo maa-ufána narí faiqi námu qímanniminau. Qinée sáunara foora qinée márunna saqarisa máridaqa. Qiní qíkoofa sáuna saqamasáa rakísimarifa máridanoo. 2 Qiní qíkoofa Ánutufa mi-sauna saqarína sía írainanoo ateeká idaráannoo. Íreemari oosanna ámiqimandee íraani fee qímasee ánukamásaidanoo ámiqimasee rakísidanoo. 3 Qinée qímannimimarunnufana ínnee irisée máraifanoo dóo ínni mandáinaina rukánnisáifaqa ánukaraqoo máriafanoo. 4 Ínnee saqári ásaanara foora qinísaa áriqa máriaqa. Ínnee sía qinísaa áriqa máridaqa sía qiní ámiqira márira nírana máreefaranoo. 5 Qinée saqári ánoona máridaqa. Ínnee ásaana miqírausa máriafanoo sía ánoonasaa arufínafa sía sáuna íraannoo. Qiníki márinausa qinée faqa misáki máriananoo sáunara foora moómoo íreefaranoo. Ínnee ínneeqáraa márinausa kudí márifaranoo qiní faqa márinausa sáuna ámiqimasee íreemarifaranoo. Ínnee minára iriséeqa ámiqimasee qinísaa atooqáifaqa qinée faqa ínniki márianaura. 6 Faiqí moó fannoo sía qiníki márinafa sáuna asaana miqírafa aadánusidanoo márinanoo sáunasaa rakísimarifa ásaana qáfamasee aadánusinausa aiqáma ateekásee suqéeqeenoo idáki áqusainanoo qámataikaannoo. 7 Ínnee qiníki márirara kai ídaqa márifaqa qinée qímannimunna ufafa ínniki márirara kai ímarinaqa ínnee nána ainainaree qiníara iráifaqa nímianaura. 8 Ínnee andeeqára márirana qaqammara foora moómoo íraifanoo minánnai qiní qíkoona ámiqira afeeka eeraarira areenarana kooroománnimaqaannoo. Miqíuqanna íqa qiní faiqinámukammafifáranoo. 9 Qiní qíkoofa qiníara firaaqóo rídanoo qinée faqa miqíkai íqa ínniara firaa qóo rídaqa dóo sía ínnee moó fannoo minakíqari aía̱ki fuaqa. Káqi kai qiní dídiranaki máriaqa. 10 Ínnee qinée qímannimuna úfana irisée qumáreeqa qiní dídiranaki márifaranoo. Qinée míqikaimásee qeeqá qíkoona ufa iriséeqa qumáreeqa miná áidiranaki máridaqa. 11 Qinée sía káqi qímannimidaqa qiní susúirafa ínniki márianifeera ínni susúirafa ánoonaikianifeera qímannimidaqa. 12 Qinée ufa moó aaquqíra ufa qímannianaura íriaqa Ínnee qiní daanna rámasee naríara naríara rídaqa nídiani. 13 Faiqí moó fannoo narí áqoondi ámaaqa maqasée kúqinna fasiqafa miná áidirafa aiqáma nídirana arusée úriqaramáqaraasa uqanna inóo máriannoo. 14 Maqee maqee qiní aaquqíra ufa irisée mi-maú fímariasa misá kai qiní qíqoondiuqa máridaqa. 15 Qinée sía maaqóoqari ínniara qiní aináinira faiqí fée qianáura. Rakísirafa narí fúanínnanara faqa áuqaaninnanara faqa máraaninnanara faqa sía aináinira faiqiuqa qímannimidanoo miqímmianauree maaqímmianuree qídanoo narí kai. Aináiniaqée ufa kai qímannimidanoo. Qinée sía fífau saikíra faiqi fee qídaqa ínniara qiní qíqoondi fee qímasaidaqa qinée qiní qíkoofa áuqaaninna saika úfanara aiqáma ínni kooroománnimidaqa. 16 Sía ínnee qiní rusandeesámumandee qiní qumáraafanoo. Qinée náaree ínniara rusandeesámumandee ínni qumáreeqa. Ínni márirafa nírafa qiní daanna rámasee máriaqeera qiníndikiaqeera qímasee ínni máreeqa. Mi-marira oosanáfa sía putaa íannoo afeeka kái maríannoo. Ínnee minára irisée nána sárauímari ainainaree qiní qíkoofinnai innaaru qímasee qiní dúqusaa innaaru qímasaifanoo nímiannoo. 17 Dóo qeeqá aaquqíra ufa maaqí qímasee qímannimidaqa. Ínnee naríara naríara rídaqa nídiaqa.

Maa-maqánasaaqaraasa Yísuna ufa írimarinausa fídiaqaamannimaqee fandínnanara qímaqoo ufafa.

18 Maa-maqánasaaqaraasa ínniara fídiaqaammifáranoo maanára íriaqa indaarú qiní Yísusara fídiaqaaiaasa máriafanoo ínnindi ínaaqianna fídiaqaairafa máriannoo. 19 Ínnee qiní faiqi námu maa-maqa maaqánasaaqaraasa faqa moodáa írirana faqaasa márifaqau misá ínniara maasáindi fee qímaseefau ínniara rini. Qinée ínni maa-maqa maaqánakinaasa rusandeesámumasee qumáraqaunausa máriafaqa maqee sía misáindi márianara minára kaukaata qímannimaqaidaqa. 20 Maa-ufána qímannimunnana kaifáa íriaqa aináinira fasiqa sía narí rakísirana úriqararafa máridanoo. Misá qiní ínni rakísirana dáriqa quándaki ínni faqa qiní ufa írimariasa faqa nárifaranoo, misá qiní ufa íriqa quándaki ínni ufa faqa írifaranoo. 21 Ínnee qiníndi márianara óosana óosana mandainaina maa-maqánasaaqaraasa ínni nímifaranoo. Misá sía qiní diqiqoonára Ánutunara íridaqa miqífaranoo. 22 Qinée maa-maqánasaaqaraasa mandáinainara sía kooroománnimaqáananoofau sía misá mandá numoo máriqini. Dóo qinée misá mandóosanara kooroomásee misá qímannimiqáuna íridaqa Ánutuna nárira ufa ámeemaanai máridaqa sía amana únnufannai miná ititéefaranoo, nárirafa káqi náruannoo. 23 Faiqí moó fannoo qiníara fídiaqaammidanoo qiní qíkoonara faqa fídiaqaammidanoo. 24 Qinée misá nífusaa faiqí sía áuqaaqaa ira ainaina áuqaafánnana sía maqásaa fasiqa moó fannoo mi-ainainná áuqoofanoo ánoona kambíqanau. Qinée sía miqímáseeqa mi-ainainná áuqaananóofau misá numóo sía máriqini. Qinée óosana óosana ainaina áuqaunaqa misá sía ámiqimasee maaqandá qísakoosara írirai maaqandára fídiaqaamaqimaqaidaqa. 25 Mooseena sándufa óoqai misára ákara rúmaqoofa máridanoo. Mifá maaqí qímasee ákara rinau. Misá káqi fífau miqídaqa qiníara fídiaqaaida márifara. Ánutuna ufa miqínoo máridanoo náqimasee moosáa fifáree. Minára misá qiníara fídiaqaaidaqa. 26 Yísufa káqi narí faiqi námu qímannimidanoo qinau. Qinée óoru fúananoo fúka dadaaqírafa qúmuannoo. Mifá kúqaa ánoona ufa qíra óosana maraquna máriannoo qiní qíkoofinaindaraafa máriannoo. Qinée qeeqá qíkoofinaindaraana aqiqáananoo qumuréenoo mifá qiníara qímannimiannoo. 27 Mifá ínni náakinaqa ínnee faqa qiníara ufa qifáranoo. Ínnee óosanakiqari qiní faqa níniaasa máridaqa qiníara ufa qifáranoo.

16

1 Ínnee aanái fíqa níku rupáuraki sáamuriqa qiní minnísee foora minára naamúa qímarunausa máridaqa. 2 Kásooqaqee faiqí misá náriqa amaana máqakiqarifée ufa suqíra maqakiqarifée áanóommasee ínni niqiqeefáranoo. Kásooqaqee náriqa áaqamasee kúqaa Ánutuna dadaaqídee qíqa ínni kuqá nárifaranoo. 3 Misá qiní qíkoona Ánutunara faqa qiníara faqa sía íridaqa miqífaranoo. 4 Maqee maa-kamúqoo qinée márunnaqoo maa-ainainnáusara qímannimimariana írimarifanoo kásooqaqee kambíqainaqa ínneeqa náaqoonnai óonumafi íriaqeera qídaqa. Qinée indaarú sía qímannimiqa qinée ínni faqa káqi máridaqara qíqa sía qímannimiafanausa qinée qúsasaa fíraridaqa qímannimidaqa.

Náaquqara maraquna fannoo qumuréenoo áuqaaninna ainainara kooroo qímaqoo ufafa.

5 Maqee qiní qíkoofa qiní diqiqámaqoonnai óoru fíraridaqa ínnikiqari moó fannoo sía qiní iráidanoo anée yái fee fídanee miqídanee. 6 Dóo qinée fírara ínni qímannimunaqa ínni naundurá qumaara ráifaqa nóori runúsee máriafanoo. 7 Qinée ánoona ufa qímannimidaqa qinée óoru fúanaqa ínnee ámiqiranaki máriaqeera óoru fúanaura. Qinée sía óoru fúananoo fúka dadaaqírafa sía qumurée ínni dadaaqíannoo. Qinée óoruree fúka dadaaqírana aqiqáananoo qumu ínni faqa máridanoo dadaaqíannoo. 8 Fúka dadaaqírafa qumu máridanoo ínni maqásaaqaraasa írirana áaqaidanoo fee qíannoo ínni andeeqáranara faqa mandá oosanara faqa Ánutuna nárira ufa nímianinnanara faqa áaqee maríafanóommifoo qímasee qímannimiannoo. 9 Maqásaa fasiqauqa qiníara sía írifaqee qídaqa minára nári mandá óosanara ámiqira oosana fee qímasaidaqa áaqaidaqa. 10 Qinée qeeqá qíkoofinai óoru fíraridaqa maqásaaqaraasa sía kaifáa qiní qíqafeefaranoo, minára fúka dadaaqírafa maqásaaqaraasa andeeqára oosanara áaqee maríafanoo fee qíannoo. 11 Maa-maqánasaaqaraa rakísirana aakaaqaindáraa fasiqa dóo Ánutuna árira ufa dóo mi-manda fasiqánasaa máridanoo. Minára Ánutuna nárira ufa fannoo maa-maqánasaaqaraa fasiqa ánaaseesaa faqa máridanoo minára faqa misá sía andeeqásee íridaqa áaqaidaqa. 12 Qinée moómoo ainainara qímannimianaqa qumaara ráinaqa síamma írifaranoo. 13 Miqímarianara kúqaa ánoona ufa qíra maraquna fannoo qumuréenoo ínni maréeqeenoo ánoona úfa máriranaki mara quqáannoo. Sía mi-maraqunáfa narí kai ufa qímannimiannoo qiní dóokinaana kai írinoo ínni qímannimiannoo. Mifá kásooqaqee kambíqaaninna ainainara tamummaqasée iriséenoo ínni qímannimiannoo. 14 Mifá qiní írira ufa maréeqee ínni níminaqa minánnai qiní Yísuna asasírana qímimarifaranoo. 15 Qiní qíkoona Ánutuna aináina aiqáma qiníndi kai máridanoo. Minára qinée ínni maaná qímannimiqa kafáa qímannimidaqa. Qinée qeeqá írirana marasée ánoona ufa qíra maraquna qímamiananoo mifá quándaki ínni qímannimiannoo.

Nóori runíra ufa faqa asasíra ufa faqa qímaqoo úfafa.

16 Yísufa narí faiqinámu káqi qímannimidanoo qinau. Káqikaaqoo ínnee sía qiní qíqafeefaranoo káqikaaqoo marikíqa kaifáa qiní qíqafeefaranoo. 17 Yísuna faiqi námu miná irisée akaqáusa maaqí qiqau. Maa-ufána nánaree qídanoo fee. Mifá naríara káqikaa qóo sía qiní qíqafeefaranoo fee qídanoo. Kaifáa káqikaaqoo marikíqa qiní qíqafeefaranoo fee qídanoo. Kaifáa naríara qeeqá qíkoofinai fíraree qídaqee qídaqinoo. 18 Mifá káqikaa qóo fee qídaqinoo mi-ufána óosanara maasá randáidaqa. Maasá sía miná ufa óosanara íridaqa náqi fee qídaqinoo fee. 19 Yísufa misá randáranara irisée maaqí qímasee qímanniminau. Qinée qíqa. Káqikaaqoo sía qiní qíqafeefaranoo. Káqikaaqoo marikíqa qiní qíqafeefaranoo. Ínnee mináree narí qímami narí qímami qídee. 20 Qinée ánoona ufa qímannimianaura. Qinée kúquanna kamuqoo ínnee ikífaafau qifáranoo. Ínnee miqímariafaqa maqásaaqaraasa qiníara sía írimariasa susúifaranoo. Ínnee nóori runúsee márifaranoo qinée kúqiranakiqari fíndi fúanaqa kafáa mi-noori runirána minnísee quándakinaqa asasifáranoo. 21 Ánaasee moó fannoo ámuaqu uqafaqa máridanoo óori runúsee máridanoo, dóo aupúrarafa áidafirafa minakí márinara miqídanoo. Miqídanoo máriifanoo faiqi maqasaifanóo dóo aupúrarafa faqa áidafirafa faqa taikéefoo qímaseenoo dóo qiní faiqi kambíqaifaqee qímasee áidafiranara aunúsee asasídanoo. 22 Ínnee miná aanna reefáranoo. Maqee kámuqoo nóori runúsee márifaranoo. Kásooqaqee qiní qíqafamasaifanoo miqóo ínni nímuqusaki asasírafa firaaqóo qumbiqánoo máriannoo. Mi-asasirána sía moó fannoo máreemaría asasírafa máriannoo. Afeeka asasírafa ámiqirafa káqi maríannoo. 23 Qinée kúqiranakiqari fíndifiqa qeeqá qíkoofinnai óoru maríanaqa ínnee sía kafáa qiníara moo áinainara irámmirifaranoo. Qinée ánoona ufa qímannimidaqa. Ínnee qiníara faiqi námu máridee qímasee qiní qíkoona irámmirifanoo iráifandinna ainaina óosana óosana nímiannoo. 24 Máa̱ mária kamu sía moo áinainara qiníara áqoondi fee qímasee Ánutufinnai innaaru qímariananoo. Irámmiriaqa. Irámmirifanoo nímiani. Ínnee asasírafa ánoonaikianifeera Ánutufa nímiannoo.

Yísuna ufa írimariasa maa-maqanáasa márirana úriqararanara qímaqoo ufafa.

25 Qinée kukéeqara úfannai ínni qímannimimariafannana. Qúsasaa sía qinée kukéeqaanaura kooroomándee qeeqá qíkoona Ánutunara akooqóo qímannimianaura. 26 Mi-faasaanna aniráinaqa qiní dúqusaa Ánutunara innaaru qifáranoo. Ínnee innaaru qífaqa qinée sía qeeqá qíkoona áfusaa óonuree mi-ainainnára ínni fífau dadaaqianáura. 27 Qiní qíkoofa narí kai ínniara áidimarifanoo iráifandinna ainaina eedóo qímasee nímmiannoo. Ínnee qiníara nídimarinaqa Ánutuna faiqi fée qífanoo ínniara faqa Ánutufa áididanoo iráifandinna ainaina nímiannoo. 28 Qinée qeeqá qíkoofinaindari maqásaa qúmuafanausa máridaqa dóo maqásaa taikéeqa qeeqá qíkoofinai óoru fúanaura. 29 Yísuna faiqi námu mi-ufána iriséeqa qiqau. Dóo íria, dóo maqee maasá kooroomásee qímaqimimariananoo. 30 Dóo maqee maasá aníara aiqáma ainaina írimarianá fee qídaqa. Anée ufa qíananoo moó fannoo sía aní dadaaqímarifana aneennáraa kai qímannimimarianaqa maasá minára irisée kúqaa aníara Ánutufinaindari qúmi fee qídaqa. 31 Yísufa mi-ufána iriséenoo kafáa qímanniminau. Dóo ínnee maqee fée iriqaraasídee. 32 Dóo moo áukuana adeedí ranóo máridanoo misá kai ínni mara fúrufaramánnimaqeefaranoo. Ínnee ínneeqa máaqa máaqa dáraanimambifaqa qinée qeeqákai márianaura. Sía qinée káaqa qeeqáraa máridaqa. Qiní qíkoofa qiní faqa máridanoo. 33 Ínnee qinísaa atooáqa marífandinnanannai asooáranaki márifaranoo. Maa-maqánasaaqaraa írirana máreemariasa aupúrarana óosana óosana nímianinnanara maa-ufána qímannimidaqa. Sía rufíaqa rufíaqiaqa dóo qinée maa-maqánasaaqarasa dóo rafáaqafuseeqa, minára káqi paasóosiaqa.

17

Yísufa narí faiqi námuara Ánutunara rakísinnimaqaannee qu úfafa.

1 Yísufa mi-ufáusa narí faiqi námu qímanniminau. Qimánnimiseenoo óori innaarúnai uqéeraseenoo narí ákoona Ánutuna innaaruqínoo qinau. Óo qípoo dóo qiní kúqira aukuana adeedí ranóo máridanoo. Anée aneenná ámaaku qiní qifaaqa aréenarana qímia. Qinée kafáa quándaki kaifáa anínna ámianeera qímia. 2 Óo Ánutu, anée aiqámausa rakísianneera afeeka eeraarira maraquna qiníki quqáqa̱anánoo. Anée faiqí ánaasee qumeé rarisámeeqaidana qímimariannana qinée misá náaru náaru márirana nímianeera mi-afeekána qímiqaananoo máridanoo. 3 Náaru náaru marirafa maaqímminoo máridanoo. Maqásaa fasiqa ánaasee misá aní moodáa kúqaa Ánutunara irisée mi-iriranamaú fírafa kafáa qiní Yísusa aní ásauku mundírausara anée diqiqoonáusara míqikaimásee irisée mi-iriranamaú fírafa, mifá kai náaru náaru márirafa máridanoo. 4 Qinée maa-maqánasaaqaraasa dóo aní áfaaqa aréenarana uqannífiqeeqa. Anée aináinirana qímiannana dóo qinée taikáseeqa. 5 Óo qípoo qiní maréeqeenana aneenná márianaqoo mara quqáqisee qifaaqa aréenarana qímia. Óoqai óosana ároo aukuanna maa-maqa maaqáfa sía márunaki qifaaqa aréenarana qímunnana miná kai kafáa qímia. 6 Anée maa-fasiqáusa qiní faiqi námu maqásaaqaraasakinaana qímimarianaqa aníara kooroománnimiqa. Misá aníndi máridaqa. Anée misá qímimarianafa máriananoo. Misá aní ufa irisée eedóo qímariasa máridaqa. 7 Dóo maqee misá qiní aiqáma ainaina anísaaqaraana dóo íriqa. 8 Anée qímunna úfana qímannimunaqa irisée dóo máreea. Qinée aníkiqari qúmuafannanara faqa misá kúqaa fee qídaqa. Anée qiní diqiqoonnánara faqa ánoonee qídaqa. 9 Qinée anée íanannai misára dadaaqíaneera innaaru qídaqa, sía káqiqeesa maqásaaqaraasarau innaaru qídaqau. Anée qímianáusara kai aníndi máridaqara innaaru qídaqa. 10 Óo qípoo qiní aiqáma ainaina aníndi máridanoo. Kafáa aní aiqáma ainaina qiníndi máridanoo. Qiní qifaaqa aréenarafa qiní faiqi námusaaqari kooroo ídanoo. 11 Dóo maqee qinée anée máriannaqoo óoru fíraridaqa dóo qinée maa-maqánasaa taikásee minní óoru fúanauranoo. Misá káqi maa-maqánasaa márifaranoo. Óo náaquqara qíkoofa. Aní áuqu afeeka eeraarirana misásaa ititánnimaqaani. Anée mi-auqúna afeeka eeraarirana qiní qímunafa mifá misásaa ititáani. Ititánnimaqasaanaqa maaqandá daanna rámasee moodáanakikiqa máriaqeera. 12 Aní áuqu afeeka eeraarirana qímiannana minánnai maa-kamúqoo misá faqa máridaqa ámiqimandee qeeqá faiqi námu rakísidaqa márunaqa máridaqa. Qinée misá ititánnimaqeeqa, sía moó fannoo dapikíaqeera. Máaniki fímari fasiqafa Yudasifa mifá kai dapikínoo máridanoo. Sía káqi dapikínoo, aní óoqeenaa ákara anoona kooroo íanifeera dapikínoo. 13 Dóo qinée anée íanannai óoru fíraridaqa. Qinée maaqóo káqi márunnaqoo ufa óosana óosana qímannimidaqa qímannimianaqa misá nímuqusakina asasírafa qumbiqánoo márianifeera qímannimidaqa. 14 Qinée aní áufakiana qeeqá faiqi námu qímannimunaqa qímannimiafaqa maa-maqánasaaqaraasa akaqáusa sía qiní ufa írimariasa misá iriséeqa qiní faiqi námu fídiaqaamannimaqaidaqa. Qiní faiqi námu aní ufa irisée maqásaaqaraasakinaa íriranara níkooqaidanoo innaarúnaindaraa írirana marasaafaqa maqásaaqaraasa minára misá fídiaqaamannimaqaidanoo. Misá qiní daanna ráidaqa sía maaqóoqaraasau máridau. 15 Óo qípoo qinée aníara sía qiní faiqinámu maréeqee moosáa quqáanneera qídaqa. Maaqóo maqásaa máriaqoo kai rakísianeera qímamidaqa, aakaaqaindáraa fasiqa fannoo misá qumáraandoora qímamidaqa. 16 Qinée sía maa-maqánasaaqaraasaindi máridaqa, misá faqa qiní daanna réeqa sía maa-maqánasaaqaraasaindiara foora máridaqa. 17 Óo qípoo aneenná ánoona ufannái misá maréeqee aneenáindikia. Aní ufa fannoo andeeqára ufa ánoona máridanoo. 18 Anée qiní maqásaa diqiqoonnána qinée faqa miqíkai íqa quándaki misá máaqanna máaqanna niqiqáidaqa. 19 Qinée misároo qíqa qeeqá qifaaqa aní ámidaqa. Misá faqa nári márirana nírana kúqaa aníndi fee qiaqéera miqídaqa aníndi máriaqeera miqídaqa. 20 Sía qinée qeeqá faiqi námu máa̱ máriasara kaifau innaaru qídau, máaqanna máaqanna aiqámai misá ufa irisée qiníara írifandinausa misára faqa innaaru qídaqa. 21 Anée faqa qinée faqa moodáanaki márunandee misá faqa maaqandá faqa moodáanaki máriaqeera innaaru qídaqa. 22 Maa-maqánasaaqaraasa miná qáfamaseeqa qiníara óo kúqaa innaarúnaindaraa fee qiaqéera. Anée qifaaqa áreenara eeraarirana qímiannana qinée miná maramáree misá faqa nímunaqa misá aníndiri qísakoosa daanna réeqa moodáanaki máriaqeera. 23 Qinée misáki márianneera anée qiníki mária, miqímasainaqa kúqaa uqanna moodáanaki máriaqa. Miqímasaanaqa maa-maqánasaaqaraasa níqafamasee Óo kúqaa Ánutufa Yísuna aqiqanau fóo qiaqéera, narí ámaaku Yísunara faqa miná faiqi námuara faqa amanamana kái ámuqusinoo áididanoommifoo qiaqéera. 24 Yísufa káqi narí ákoonara innaaru qídanoo qinau. Óo qípoo, máa̱ qiní faiqi námu anée qímunausa kásooqaqee qiní faqa máriaqoo kai máriaqeera dídifaqa innaaru qídaqa. Óoqai maa-maqa maaqána sía máru aukuanna anée qiníara áidunara anée qifaaqa aréenara eeraarirana qímunnana qiní faiqi námu kásooqaqee mári íqa óorureeqa qáfaaqeera innaaru qídaqa. 25 Óo andeeqára qíkoofa maa-maqánasaaqaraasa aní ufa sía írimariasa sía aníara íridaqa. Qinée kai aníara íridaqa máa̱ qiní faiqi námu anée qiní diqiqámaqoonnanara misá íridaqa. 26 Anée qiníara ámuqusidana áidimarina qiní faiqi námu naundurái faqa márianifeera qímasee aníara maqee kooroo qímasaida qímannimiaafanausa maqee kafáa kafáa qímannimianaura. Maqee qinée faqa misá naundurái márianinnanara innaaru qídaqa.

18

Yísuna qumároo ufafa.

1 Yísufa miqí qímasee innaaru qímaseenoo narí faiqi námu asukunai Yeerusaree máqusaindari nífiqeenoo Kidaroona nóopundu fítaqéenoo dínni afainni saqamakína auqaaná ándanda úmmaqiranaki idooáraree qímasee narí faiqi námu faqa óonu marínau. 2-3 Óoqai moómoo kari Yísufa Yeerusaree máqusaindari fímaruqoo fiqau. Yudasifa minní fímarunara írimarufa máridanoo Yísuna ueeqáaninafa mi-saqamánara faqa írimarufa miqóo fínoo fee qímasee sundíauqa faqa amaana máqasaa rakísimaria firisuaiqáuqa faqa Yudasifa eendáki nífiqee finau. Misá úriqararausa faqa, Farisai ámaana ufa qímarusa faqa niqiqoofaqa sáamu faaqaaná indáaiqa asukuna márufaqa qóoma qumároofanoo Yudasifa mi-saqamánaki Yísuna qumáraaqee qímaseenoo nífiqee finau. 4 Yísufa aiqáma ainaina naríki kambiqaanínnanara írimarufa márufaqa misá óonuroofanoo Yísufa misá nóorinni aniréenoo iranau. Ínnee yáfasiqanaree randáidee, qufaqa misá qiqau. 5 Yísuna Nasareetee máqannaanara randáidaqa qufanoo Yísufa qinau. Máa̱ qinée misá máridaqa. Yudasifa Yísuna ueeqáaninafa misáki kikíqinoo márinau. 6 Yísufa miqí qímasee naríara kooroomásoonara misá tautúmasee rufíaseeqa nínaaqianaindari óonurandeeqa maqásaa áqufiqau. 7 Yísufa kafáa irámmirinoo qinau, ínnee yánaree randáidee qufaqa misá qiqau Yísuna Nasareetee máqannaanara randáidaqa. 8 Miqí qufanoo Yísufa kafáa qinau dóo qinée kooroo íqa maana misá máridaqa. Ínnee qiníara kai randéeaafanoo, máa̱ qiní faiqi námu máriasa minnísaifaqa fuaqa. 9 Yísufa narí innaaru qímaru ufafa ánoona kambíqaanifeera mi-ufána qímanniminau. Mifá maaqí qímasee fáasasaa innaaru qinau. Óo qípoo aiqámausa anée qímimarinausa sía misákiqari moó fannoo fúrufarianifeera. Fáasasaa mi-innaarunná qinau dóo maqee miná ánoona kambíqaina misá minnísee qiní kai máraaqee qinau. 10 Simoona moo áuqu Peetooroofa misá sáamu faaqaaná qáfamaseenoo dárifoo qímaseenoo mifá narí rákira paipana kísaaqa qumáreenoo amaana máqasaa rakísirana aináinira faiqi áaqamasee ásauku uqannai áaqoo aiqáma atufú áqinau. Mi-ainainira fasiqána áuqu Marakusafa márinau. 11 Yísufa miná qáfeenoo Peetooroona qímaminoo qinau. Sáa, aneenná paipána narí ánaamuki upeekáa. Qiní qíkoofa mandá námmari náannee qímaqoosa anée qiníara sía náannee fee qídanee. Qinée naanáura.

Yísufa Annasana óorini kikíqu ufafa.

12 Yísufa miqí qímasoofaqa Roomma máqannaa sundíauqa faqa misá úriqararafa faqa Yuda máqannaa firisuaiqáuqa faqa aniréeqa Yísuna qumáreeqa sándannai ásauku rumbásee áfiqeeqa. 13 Kaiafasana máaqaki quqáqau. Kaiafasafa mi-aukuannái amaana máqasaa Ánutuna aanáiqiki márusa úriqararafa márinau. Annasafa Kaiafasana áiraamaku miná máaqaki márunaki múnu minakí quqásoofanoo Annasafa ufa indaarú írinau. 14 Óoqai Kaiafasafa naríkai tamummaqaséenoo Yuda máqannaasa qímanniminoo qinau Yuda máqannaasa maasákina moodáa fannoo maasá aiqámausa misá níkiaqara kúqinaqa ámiqianauree qinau. Miná máaqaki Yísuna quqásoofanoo Annasafa náaree miná ufa írinau.

Peetooroofa Yísunara sía qinée qáfaidee qu úfafa.

15 Misá Yísuna rumbámaree fufanoo Simoona moo áuqu Peetooroofa faqa Yísuna faiqi námukiqari faiqí moó fannoo faqa misá nínaaqiana nífaqee fiqau. 16 Misá Yísuna áfiqee amaana máqasaa aanáiqikirana máaqaki kéeqoofanoo nífaqee ánu fasiqafa amaana máqasaa aanáiqikirana áqoondi máridanoo káqi mi-maaqánaki kéeqanau. Misá Yísuna áfiqee mi-maqánaki múnuseeqa mi-sandána idukúseeqa káqi quqásoofanoo márinau. Peetooroofa maqúsai kooqí áfainni áqoosai márinau. Nífaqee ánu fasiqafa kafáa ráudamakinoo kooqísaa rakísimaru manaaqana qímamufanoo kooqí atúasoofanoo Peetooroofa faqa kéeqanau. Kéeqafufanoo máaqa kooqí adeedí óoru máridanoo qáfeemarínau. 17 Maqúsa kóoqisaa rakísiu manaaqafa Peetooroona qáfamaseenoo irámmirinoo qinau. Anée Yísuna áqoondi fee qufanoo Peetooroofa qáoo qímasee sía fee qinau. 18 Suara nárufaqa aináinímaru fasiqausa faqa firisuáiqáuqa faqa Kaiafasana máaqa kooqínni maqúsa sáqanna idárasee fíqu fíqumma idá tóokusiqa márufanoo Peetooroofa misáki óonu kéeqafinoo idá qaaní marínau.

Annasafa Yísuna irámmiru ufafa.

19 Amaana máqasaa Ánutuna aanáiqiki márusa úriqararafa Annasafa mifá Yísuna faiqi námuara faqa Yísufa faiqí ánaasee qímannimira ufausara faqa mi-ufánarámma Annasafa máaqaki Yísuna irée marínau. 20 Yísufa miná ufa iriséenoo maaqí qímasee Annasana qímaminau. Qinée faiqí ánaasee moómoo súqimaruqoo kai ufa qímannimimariqia. Suqíra máaqaki fee náaquqara amaana máqaki fee faiqí ánaasee moodáaqoo súqiraqoo fee miqóo kai qinée naamúaqira ufa aiqáma ufa qímannimimariqia. Sía qinée moo úfa kukéeqaranaki qímannimiqiafana. (Ínnee áaqamasee qiní kukéeqaranaki irámaqi̱maqéemariafanoo.) 21 Annasa anée nánaree qiní iráidanee. Qiní ufa írimariasa irámmirinaqa qímamiaqa. Misá qiní ufa óosana íridaqa. 22 Miqí qímasoofanoo poorísa moó fannoo ásaukusamu Yísuna óori árinoo qinau. Anée nánaree amaana máqasaa rakísirana miqí qímasee qímamidanee. 23-24 Miqí qímasoofanoo Yísufa qímaminoo qinau. Qinée áaqara ufa moó qíanana maaqóo máriasa aiqáma kooroomásee qímannimia. Qinée andeeqára ufa qúnnanara nánaree qiní dáridanee. Miqí qímasoofanoo Annasafa qinau, ínnee maaná kafáa rumbámaree Kaiafasafinnai áfiqee fuaqa. Kaiafasafa amaana máqasaa Ánutuna aanáiqikirafa márufaqa mifá máruqoo moo máaqaki minní Yísuna áfiqee fiqau.

Peetooroofa kaifáa Yísunara sía qinée qáfaidee qu úfafa.

25 Peetooroofa naambeéqai káqi idá qaanímarufanoo faiqí moó fannoo miná irámirinau. Anée Yísuna faiqi námukiqari márianafee kúqaa fee. Miqí qufanoo Peetooroofa sía fee qinau. 26 Amaana máqasaa aanáiqikirana aináinira faiqi Peetooroofa Marakusana áaqoo ateekóona miná áti fannoo Peetooroona qáfamaseenoo qímaminau. Fáasai anée saqamaí Yísuna faqa márianaqa aní qáfaunausa. 27 Peetooroofa miná iriséenoo kafáa qáoo kai qinau. Qáoo qímasoofanoo kookooráana ufa qinau.

Yísufa Piratoona óorinni kíkiqu ufafa.

28 Kanánaana iqáqoofanoo sáarisufa námufaqa misá Yísuna Kaiafasana máaqakinaana áfiqee Roomma máqannaa kiapana máaqaki múnu quqáqau. Yuda máqannaasaa sía kiapana máaqaki kéeqaqau. Dúna iqáqainaqa maasá Ánutuna qangiroo áinnaaqarara qoomáqa naannáqoo fée qímasee kíapafa moo máqannaafa márufaqa afaaqasáaqaraa aisóora maasá qifaaqasáa áqufinaqa qifaaqa mandáikinaqa sía naannóo qímasee rufíee sía miná máaqaki kéeqaqau, káqi naambeéqai mádaanai kai máriqau. 29 Roomma máqannaa kiapafa Piratoofa misá níndafeenoo ráuda máfufanoo Yísunara irámmirinau. Ínnee nánaree fee qímasaidee maa-fasiqánara ufa qídee. 30 Yuda máqannaasa iriséeqa qiqau, mifá sía mandá óosana márainaqau sía máree míni aní ámiaqini. 31 Miqí qufanoo Piratoofa qímanniminoo qinau, ínnee ínneeqá kai ínneeqa sándufamau miná maramáree fuaqa. Yuda máqannaasa miná iriséeqa qiqau, maasá sándufa fannoo maaqínna fasiqausa kuqánnaruaqee qínoo máridanoo. Aunírira saqarisaa faiqí náriranara ínnee Roomma máqannaasa maasára qáoo qímasaidaqa ínneeqá kai miqí maríafanoo. Minára maasá Yísuna Piratoo anísaa quqáidaqa. 32 Indaarú Yísufa narí kúqiranara narí faiqi námu qímannimuna miná ánoona maqee kambíqeenoo. 33 Piratoofa misá ufa iriséenoo narí kóota maqaki kaifáa kéeqeenoo Yísunara maí úruannee qímasoofanoo Yísufa Piratoona kóota maqaki kéeqafufanoo Piratoofa Yísuna irámmirinau. Kúqaa fee anée Yuda máqannaasa Karaambáiqee máridanee. 34 Yísufa iriséenoo qímaminoo qinau. Anée aneenná kai fee mi-ufána qídanee moó fannoo aní qímamifanee qídanee. 35 Piratoofa minára Yísuna qímaminoo qinau. Anée qiníara Yuda máqannaa fee qímaqimidanee. Sía qínee ínni óosana íridaqa. Aní máqannaasa Ánutuna aanáiqikirausa úriqararausa misá kai qiní máaqaki quqásaafana máriananoo. Anée nána mandóosana máraanáqee miqí fee. 36 Yísufa qinau, qiní quqúsa sía maa-maqa maaqánasaaqaraa quqúsa máridanoo. Qiní quqúsa maa-maqánasaa márinaqau qiní faiqinámu rákifaqau qiní maréeqeefau idukúqisani. Sía qiní quqúsa maa-maqánasaaqaraafa máridanoo. 37 Piratoofa miná iriséenoo kafáa Yísuna irámmirinoo qinau, Kúqaa fee anée karaambáiqa moó máridanee. Yísufa miná irisée maaqí qinau. Anée qíanandee kúqaa qinée Karaambáiqa máridaqa. Kúqaa ánoona ufa kai qímannimirara qinée maa-maqánasaa kambíqafi máridaqa. Kúqaa ánoona ufara randéemaria fasiqa anaaseesa misá qiní ufa íridaqa. 38 Piratoofa miná iriséenoo maaqí qinau, kúqaa ánoona ufa qírafa mifá nánee máridanoo. Miqí qímaseenoo Piraatoofa ráudamakufanoo Yuda máqannaasa náaramasee maaqí qímasee qímanniminau. Maa-fasiqánaki sía árira ainaina moo márifaqa íridaqa.

Piratoofa Yísuna árifandinna úfana eedóo qu úfafa.

39-40 Piratoofa káqi qímannimidanoo qinau. Áukuana aukúana Ánutuna qangiroo áinnaaqarara qoomaqa faasaana qiní rumbáranaki máriasa áukuana aukúana moodáakai moodáakai karabúsakinaana idukú nímimarunausa máridaqa. Maa-aukuanná Yuda máqannaa karaambáiqa idukúnnimianauree qufaqa firaa kari fáaqarumasee qímamiqa qiqau, sía maaná idukúa. Barabasina kái idukúa. Barabasifa faiqí nárinoo rákinoo ímarifa karabúsaki máridanoo. Miná kai idukúa. (Roomma máqannaasa faiqí nárirana oosana maaqímminoo márinau. Sánda moómoo sáamu átisaa qusí íqoona márufanoo mi-sandána átinni arooqá aandáu̱ amudaani rukámirana raiqáranauqa qusúsee rumbáqoosamuna mi-samúnannai aiqámausa rumbóosa nárimaruna. Misamúna náaree Yísuna ári isoofanoo ínaaqianna Piratoofa narí máaqaki mara quqásee miná ufara iranau.)

19

1 Piratoofa Yuda máqannaasa ufa irisée Yísuna maréeqee narí sundía níminoo qímanniminau. Ínnee sáamu átisaa sánda qusíranannai afaaqa túrii umooqukámasaaqa qufaqa eedóo qímasee miqóo kai miqíqau. 2 Afaaqa túrii qumooqukámaseeqa saatúnanda fooqáana aukúseeqa saaeemmá qumáree kukúqamasee Yísuna karaambáiqa qafee fée qímasee afisúamaqaqau. Qafee afisúsee misá saasáakoona árira qamunna sundía qamunna fée qímasee afisúamaqaqau. 3 Sundíauqa náriqa sundía qamunna afisúamaqáseeqa aniréeqa ataasá átaasa qímamaqée maaqí qiqau. Yuda máqannaa karaambáiqa afeeká anée máriana sía dauní kúqua miqídaqa ataasá átaasa qímariqau. Miqí qímasee misá nísaukusamu óori áriqau. 4 Misá miqí isoofanoo Piratoofa ráudamakufanoo narí naambeéqai Yuda máqannaa moómoo márunnai qumuréenoo qinau. Qinée Yísuna maréeqee ínni nífusaa quqáanaura. Kúqira ainaina sía moó minakí márifaqa qinée qáfaidaqa. 5 Miqí qímasoofanoo Yísufa saatúnanda qafee afisírafa saasáakoona árira qámunanda rumbárafa ráudamaki misá nífusaa kikíqinau. Piratoofa aiqáma náaramasee qímanniminau. Ínnee qáfaaqa. Dóo mi-fasiqáfa máridanoo. 6 Amaana máqasaa Ánutuna aanáiqikirausa úriqararausa faqa misá poorísauqa faqa Yísuna qáfamasee firaakarí fáaqariqa qiqau, aunírira saqarisaa pirímma áruaqee qídaqa moómoo kari qímariqau. Piratoofa miná iriséenoo maaqí qímasee qímanniminau. Dóo ínneeqá kai mara máree aunírira saqarisaa pirímmannai áruaqa. Qinée miná qáfaunanoo sía moo númoo minaki márifaqa qáfaidaqa. 7 Yuda máqannaasa Piratoona ufa iriséeqa maaqí qímasee qímamiqau. Maasá sándufa maaqínna fasiqafa kúquannoo fee qídaqa. Mifá naríara Ánutuna ámaaku fee qímarifa márifaqa miná ákiaqara arusáifanoo kúquannoo. 8 Piratoofa Yísunara Ánutuna ámaaku máridanoommi qímaseenoo firaaqóo rufíanau. 9 Mifá kaifáa Yísuna áfiqeenoo narí máaqaki óorureenoo irámmirinau. Anée yáindari ánuna fee qímaseenoo iroofanóo Yísufa sía ufa qímaminau. 10 Piratoofa miná qáfamasee Yísuna kaifáa qímaminoo qinau. Anée sía fee qiní qímaqiminnaree. Firímmannai aunírira saqarisaa árira áanóo qiníndi máridanoo. Aní idukíra áanóo írafa qiníndi máridanoo. Anée sía fee minára íridanee. 11 Yísufa miná iriséenoo maaqí qímasee Piratoona qímaminau. Anée qiníara áanóo íánnana sía aneennáfau, Ánutufa qinára kai maqee aní ufa ámeemaanai quqáqisáifaqa máridaqa. Qinée minára maaqí qídaqa, qiní qumáre̱eqee aní ásaukuki quqéemaríasa misá numóo firaafá máridanoo aníndi káqikaafa. 12 Piratoofa Yísuna ufa iriséenoo firaaqóo miná aunduráki Yísuna idukíraree qímasee írinau. Yuda máqannaasa miná iriséeqa firaaqóo fáaqarumasee qiqau. Anée maa-fasiqána idukínaqa maasá aníara Roomma máqannaa karaambáiqinnai óonureeqa qímamianaura. Faiqí moó fannoo naríaraa karaambáiqee qímarifa Roomma máqannaa karaambáiqa namuqáa máriannoo. 13 Piratoofa misá ufa iriséenoo Yísuna áfiqee mádaanai ufa írimaru qaindanasaa óoqumarifinoo ufa írimaru qaindana aaqá óoni ausírirafa moómoo máruqoo qumu óoqumarifi ufa írimarinau. Yuda máqannaasa minára Kabatee qímariqau. Maasá ufakíqari óoni padíranee qídaqa. 14 Dúna Ánutuna qangiroo áinnaaqarara qoomaqa suqárafa mariannoo. Maqee súani qámbaana márufanoo Piratoofa ufa írira qaindasaa óoqumarifi Yuda máqannaa qímanniminau. Dóo maafá ínni karaambáiqa maaqóo máridanoo. 15 Misá irisée fáaqa quqásee kuqáriraree kai qiqau. Aunírira saqarisaa firímmannai áriraree qiqau. Piratoofa miná iriséenoo Yísuna áriraree qusá qímanniminoo qinau. Ínnee kúqaa ínneeqa karaambáiqa aunírira saqarisaa pirímmannai áriraree fee qídee. Miqí qufaqa amaana máqasaa Ánutuna aanáiqikirausa úriqararausa Piratoona ufa irisée fáaqa quqásee qiqau, maa-fasiqáfa sía maasá karaambáiqa máridanoo. Maasá karaambáiqa Roomma máqannaa karaambáiqa moodáa máridanoo miná áuqu Sisaafa. 16 Piratoofa miná iriséenoo Yuda máqannaasa nísaukuki Yísuna quqánau. Ínneeqa máree múnusaifaqa sundíauqa aunírira saqarisaa pirímmannai áruaqa. Miqí qímasoofaqa misá Yísuna máree fiqau.

Misá Yísuna pirímmannai aunírira saqarisaa áru ufafa.

17 Yísufa Yeerusaree máqusaindari narí aunírira saqari akumáree fímarinau. 18 Fífiufanoo Eeburu ufakíqari faiqí níkiaqa amudaani fée qímaru amuaqunamusaa Koorookata ámuaqunamusaa óoruree aunírira saqari maqái rúmasee minásaa Yísuna mara airísee firímmannai Yísuna narí aunírira saqarisaa áruqapíriqau. Aruséeqa faiqí qaaraqánda mandainaina máraqanuqanda miqandá faqa nári aunírira saqarisaa dínni dínni naruaqapíriqau. Naruséeqa uqéereeqeeqa maqá áamara áuquqoonaki rakíqaqau. Qaaraqánda dínni dínni Yísuna qámbaanai rakíqaqau. 19 Piratoofa moo raufíqira saqarisaa ufa ákara rúmeeqeenoo narí rákira fasiqa moó ámufanoo óorureenoo Yísuna ákiaqa aunírira saqarisaa pirímmannai árinau. Miná ákara óosana maaqímminoo márinau. Maa-fasiqáfa Yísufa Nasareeteendaraafa Yuda máqannaasa karaambáiqa máridanoo. 20 Yísuna áru maqa maaqáfa Yeerusaree aaqá adeedí márufaqa faiqí ánaasee moómoo miná ákara qáfaida ásaana rímariqau. Mi-akaráfa Yuda máqannaasa ufa moo áuqu Eeburu ufakíqari faqa Roomma máqannaasa ufa moo áuqu Ratínna ufakíqari faqa Kirisa máqannaasa ufakíqari faqa ákara rinoo márufaqa ásaana rímariqau. 21 Yuda máqannaa amaana máqasaa Ánutuna aanáiqikirausa úriqararausa mi-akarána ásaana rúmasee Piratoona maqúsai óorureeqa maaqí qímasee áaqara ufa qímamiqau, sáa sía Yuda máqannaa karaambáiqa fee qímasee ákara rua. Káqi narí kai Yuda máqannaasa karaambáiqee qímari fee qímasee ákara ruaqaana. 22 Piratoofa irisée maaqí qímasee kaukaataqímasee qímanniminau. Qinée ákara rúnafa dóo sáina mifá kai máriani. 23-24 Roomma máqannaa sundía qaara faqa qaara faqa Yísuna aunírira saqarisaa aruséeqa miná qamunna anaqí anaqí íseeqa nimana kái raináqau. Yuda máqannaasa kísaaqa qamunna moodáa afisírana sía áfu aina márufa márufaqa káqi uqára foora ámiqimasee áuqirafa márufaqa sundíauqa miná qáfeeqa dóo ámiqirafa márifaqa sía anaqía, káqi káatara foora sararamásee úriqaraínafa máraani. Miqí qímasoofanoo óoqeenaa tamummaqarausa akara ánoona mi-karí kambíqanau. Mi-ooqeenaa akaráfa minára maaqí qímaqoofa. Misá qiní qamunna rainá rainámasee náriara náriara máreefaranoo. Kísaaqa qamunna moodáa miná sararamásee máreefaranoo. 25 Yísufa aunírira saqarisaa kúqirarifanoo miná aunírira saqari atukaki miná ánoofa faqa narí áuna qiní qínoona faqa moo ánaasee Karoopasana ánaaqa Mariana amaráfa Mariafa faqa moo ánaasee Makadara máqusaindaraa Mariana amaráfa Mariafa faqa minamúsa miqóo kikíqiqa máriqau. (Qaaramoo ánaasee Máriana amaráusa kikíqiqa máriqau.) 26 Miríndari Yísufa qáfoofanoo narí Yísuna faiqi námukiqari narí afaaqasáa áqoondi faqa qaaramoo ánaasee miná ánoona amaráusa faqa kikíqiqa máriqau. Yísufa kúqiraridanoo narí ánoona qáfamaseenoo qímaminoo qinau. Óo qinnaqéefoo maa-fasiqáfa Yoohaneefa aní ámaaku máriannoo qinée kúquananoo anísaa rakísiani. 27 Miqí qímaseenoo Yísufa quándakinoo narí afaaqasáa áqoondi maaqí qímasee qímaminau. Maafá aní ánoofaikinoo márinana qinée kúquanana anée minásaa rakísia. Dóo miqóoqari mi-fasiqáfa Yísuna ánoona áfiqeenoo narí máaqaki soofanoo márinau.

Yísufa kúqu ufafa.

28 Yísufa naríara írufanoo aiqáma ainaina dóo maqee ánoonaikufanoo moodáa óoqeenáa ákara nammáriara qímaqoofa mifá kai sía ánoona kambíqaifaqee qímasee minára maaqí qinau. 29-30 Qinée nammáriara dídimarifaqee qufanoo miqóo uáinna nammari taqu sundíauqa misá mandá uainna nammari sukáqee marú nammarifa miqóo máruna faiqí moó fannoo eeqaufooqáana ateekásee minakí raaraamásee qisoopa sáqari ásaana undáqiseenoo minásaa rutáqueeqee mara múru Yísuna áfaurusaa mundúsoofanoo qumbifíqia námaseenoo qinau. Dóo qiní aináinirafa taikéenoo qímasee aunírira saqarisaa anuka rooraiqínoo dóo kúquqaraasinau. Faaqaana atóofeesáqaanda Yísuna aqaasanaki raqúramu ufafa. 31 Kuqufufanóo Yuda máqannaasa úriqararausa Piratoofa narí máaqai márunnai óonuree maaqí qímasee qímamiqau. Dúna sabáta náaquqara sabáta máriannoo. Maqee kái aunírira saqarisaa máriasa níku itairísaana dauní kuqufífaqa níkundamásee dúna ámiqimandee sabáta máraanaura. 32 Piratoofa eedóo qufaqa sundíauqa óonureeqa Yísuna aaqá dínni márunna áiku itairísee moo dínni máruna Yísuna faqa kúquna áiku itairísaqau. 33 Yísuna áiku itairíanee qímasee qáfoofanoo dóo káaqa kúqinoo márufaqa sía áiku itairíqau. 34 Sundía moó fannoo faaqaana qumáreenoo Yísuna aqaasanasáa raqúraminau. Raqúru ámufanoo fidíka faqa nammári faqa minakíqari aniranau. 35 Aniroofanoo mi-ainainná qáfee marúfa minára ákara rinau. Mifá narí ufara kúqaa ánoonee qídanoo ínnee faqa kúqaa ánoonee qiaqéera ákara rinau. Yoohaneefa áfaqanoo nídanoo miqáa máaqaa ímarufanoo qáfeemarínau. (Yoohaneefa maa-akarána ákara rúmaseenoo narí áuqu sía kooroo íraree qímaseenoo maa-akaránaki naríara Yísuna afaaqasáa aqoondi máridee qinau.) 36 Maa-ainainnáusa Yísuna árunara óoqeenáa ákara ánoonaikianifeera kambíqanau. Mi-ooqeenaa akaráfa maaqí qímaqoofa máridanoo. Sía miná ámudaani moó fannoo raqáannoo. Sía uqanna moodáa raqáannoo. Miqí qímaqoo ufafa ánoonaikufaqa sía miná áiku raqáqau. 37 Óoqeenaa ákara moó maaqímminoo máridanoo. Faiqí moó fannoo faaqaanánnai ásauku mundírana raqúramisáinaqa faiqí ánaasee kikíqamambinaqa qáfeefaranoo. Mi-ufáfa faqa aunírira saqarisaa kambíqanau.

Yísuna ákundoo ufafa.

38 Sundíauqa Yísuna raqúramisoofanoo Yooseefaana amaráfa Arimateea máqusaindaraafa Piratoona máaqai óonureenoo Yísuna irí aunírira saqarisaaqaraanara innaaru qinau. Mi-Yooseefaafá Yísuna ufa írimarufa máridanoo narí aundurái kai iriséenoo sía faiqí nífusaa kooroo ináu, káqi márinau. Yuda máqannaa úriqararausa írifoo qímasee rufíamaree kukéeqakufanoo Yísuna iríara Piratoofunnai naríaraa óonureenoo innaaru qinau. Amanée qíminaqa máree múnu ákundaanáuree qinau. Miqí qufanoo Piratoofa eedóo qímaseenoo aqiqoofanoo Yooseefaafa Yísuna irí aunírira saqarisaaqaraana tatúmareenoo finau. 39 Nikoodeemusafa óoqai indaarú asukunakí Yísuna faqa ufa qíqiufa máridanoo mifá Yooseefaana dadaaqinau. 40 Mifá faiqí akunnímaqasaida níkundee marú marasinna moómoo uqanna maraséenoo qamunnasaa adíeeseenoo minánnai Yísuna afaaqa kukúqiqau. Miqandá nári máqannaasa óosana maraséeqa kukúqamasee ákundaqau. 41 Yísuna áruqoo miná aaqá saqama márinau. (Yísuna aukuana narí maqannaasa maaqímasee madika indufúsaida kuqufusá níkundee maríqau. Misá óoni firaaná kasaaqa áamara áuquseeqa minakí kéeqafufaqa dínni dínni moómoo aamara áuqíiseeqa kúqusa minakíaqa náadu náadu níkundee maríqau. Moodáa kai moo kári ákundeeqa miná afunda taikóofanoo kaifáa moó fannoo kúqufaqa miqíkai ímariqau. Sía moodáa karifau níkundee maríqau. Moo kári moo kári níkundee máriqau.) 42 Mi-saqamánaki óoni áamara fúka márunaki sía moó ákundoonaki. Mi-ooni aamaráfa adeedí márufaqa dúna maasá Yuda máqannaasa sabáta náaquqarafa máriannoo qímasee káqi káqi ufaqá Yísuna irí óoni áamaraki múnu ákundaqau.

20

Yísufa fíndimaqee fífufaqa fífau mádikakai qáfoo ufafa.

1 Ákundamasoofaqa máriiqa amaanasáa kanánaana eendái Mariana amaráfa Makadara máqusaindaraafa Yísuna óoni áamaraki ákundamaqoona qáfaanee qímasee finau. Óonuree qáfoofanoo miná áamaraki ititáqoo oonina firaaná maréeqee káqinni quqáqoofanoo márida qáfanau. 2 Máriafa miná qáfamaseenoo anirandéenoo sandéenoo óonureenoo Simoona moo áuqu Peetooroona faqa Yísuna afaaqasáa áqoondi qiní faqa qímanniminoo qinau. Misá Karaambáiqa irí óoni áamarakinaana mara máree moosáa fífía. Sía maasá qáfeeqa. 3 Yísuna faiqi námukiqari Peetooroofa faqa qinée Yoohaneesa faqa miná iriséeqa qáfaanee qímasee sandáqiafana. 4 Maaqandá sandáidaqa qinée Yoohaneesa káaqa sandéeqa Yísuna madika kooqínni óonuraqiafana. 5 Qinée sía kéeqaqiafana káqi óonu máridaqa áamaraki qáfeemaríafana. Miqóo máridaqa Yísuna kukúqamaqoo qámunnana miná kai qáfee máriqafana. 6 Simoona moo áuqu Peetooroofa áidaaqareenoo káqi óonaamarai kéeqanau. Mifá Yísuna kukúqamaqoo qamunna miqóo quqáqoona qáfamaseenoo. 7 Miná ákiaqa rumbáqoo qámunnana uturúqeeqeenoo áaduma kukúameeqee quqáqoofanoo márinau. 8 Qinée Yoohaneesa Peetooroona ánaaqiana kéeqafi qáfamaseeqa dóo kúqaa fíndifíifoo qiqíafana.[ 9 Yísufa kúqiranakiqari fíndifuaninna ákaranara sía ámiqimandee íriqiafana. Mána mánammimáriqiafana.] 10 Maaqandá qáfamasee dóo nímaaqa anirandée fiqíafana.

Yísufa Makadara máqannaa ánaasee kooroomámaqoo ufafa.

11-12 Máriana amaráfa Makadara máqusaindaraafa nínaaqiana kafáa óoni áamara kooqínni óonu kikíqinoo márida ikíraqée marínau. Miqídanoo óoni áamaraki kummáramáfi qáfoofanoo qaara qangirooqara éekara qámunna afisíraqanda moó fannoo Yísuna ákiaqa máruqoo óoqufaaqee márufanoo moó fannoo Yísuna áiku máruqoo óoqufaaqee márufanoo níndafanau. 13 Níndafoofaqa miqandá qiqau. Óo maa-anaasee anée nánaree ikíraqáidanee. Máriana amaráfa qinau. Misá qiní karaambáiqa mara máraafaqa sía misá quqáqoona íridaqa ikíraqáidaqa. 14 Mariana amaráfa miqí qímaseenoo quándaki qáfoofanoo Yísufa miná ánaaqiannai kikíqinoo márufanoo mifá sía Yísunee qinau. 15 Yísufa maaqí qímasee Máriana amarána qímaminoo qinau, Óo maa-anaasee anée nánaree ikíraqáidanee, yánaree randáidanee. Máriana amaráfa Yísunara maa-saqamánasaa rakísirafammifoo qímasee qímaminoo qinau, Óo maa-fasiqa anée yái fee irí maanakínaana mara quqéenee. Anée qímaqiminaqa qinée miná maramáree fúa. 16 Yísufa miná iriséenoo miná áuqu rámaseenoo qinau, Mária, qufanoo Mariana amaráfa tautúmma quándaki qáfeenoo Óo ufasáa rakísirafée qinau. Eeburu máqannaasa ufakíqari qinau, Rabooni, maasá ufakiqari ufasáa rakísira fee qinau. 17 Miqí qímasoofanoo Yísufa qinau, sía qeeqá qíkoofinnai óoru fíqa minára anée sía qiní qifaaqa qumáraa. Anée óonuree qiní qíkaqaafasaauqa qímannimia. Qinée qeeqá qíkoofinnai faqa ínni níkoofinnai faqa qeeqá Ánutufinnai faqa ínni Ánutufinnai faqa óoru fídaqa. 18 Máriana amaráfa miná iriséenoo sandée óonureenoo miná faiqi námu maaqí qímisee qímanniminau. Dóo qinée karaambáiqa qáfaunanoo mifá mi-ufána qiní qímaqiminoo.

Yísufa narí faiqi námu kooroománnimaqóo ufafa.

19 Mi-faasaanná mi-eendánaki Yísuna faiqi námu maasá moo máaqaki kéeqafufaqa Yuda máqannaasa dóo Yísuna áriqa maasá faqa dárifoo qímasee maasá misára rufíasee kooqí ámiqimasee ititásee márufanoo Yísufa tautúmánnimaqeenoo maasá qámbaanai kooroomáfinoo qímanniminoo qinau. Sía rufíaaqa asooárafa ínniki máriani. 20-21 Miqí qímaseenoo Yísufa narí ásauku áqumusáa pirimma áruna kai fidíka réemaruna uqannífiqeenoo aqaasanasáa faaqaana raqúru ámuna afaaqa ateekáqoona faqa uqannífiqoofaqa maasá qáfamasee dóo kúqiranakiqari fíndifuananoo fee qímasee káaqamma asasiqíafana Yísufa kafáa qímanniminoo qinau, ínni sía mapáraa iaqa asooárafa ínniki máriani. Qiní qíkoofa maa-maqánasaa qiní diqiqámaqoosa qinée miqíkai íqa ínnee máaqanna máaqanna qiní ufa qímannimiaqeera ínni faqa niqiqáidaqa. 22 Miqí qímaseenoo Yísufa áidoo maasá fuaqáqimaqaseenoo qinau dóo ínnee náaquqara Ánutuna maraquna máraaqa. 23 Ínnee faiqí mandáinaina numoo minínnisaifanoo Ánutufa faqa minínnisaannoo. Sía minínnisaifanoo Ánutufa faqa sía minínnisaannoo.

Yísufa Toomasina kooroomámaqoo ufafa.

24 Yísuna faiqi námukiqari Toomasifa mifá qaara qapírafa maqaqoofá márufa moosáa mi-eendánaki máridanoo sía Yísufa tautúmasee maasáki kooroo uná sía mifá qáfanau. 25 Maasá Yísuna qáfaafanausa Toomasina qímamiqaqiafana maasá Karaambáiqa qáfaunausa máridaqa. Miqí qufanoo Toomasifa qinau, ínnee únna qímariafanoo qinée miná ásaukusaaqaraa pirimma áamaraki fidíka réemarinaki áuqama qáfeeqa miná aqaasanasáaqaraana faqa áuqama qáfeeqa kúqaa fee qianáura sía áuqama qáfeeqa únna fée qianáura. 26 Mi-amaanáfa áiqaróofanoo moo ámaana eendáki maasá Yísuna faiqi námu faqa Toomasina faqa máaqaki kéeqafi kooqí mundúsee ititásee Yuda máqannaasa maasá dári foo qímasee máriqiafana. Márufanoo Yísufa kafáa maasáki kambíqanau. Aniréenoo qinau, sía rufíaaqa asooárafa ínniki máriani. 27 Miqí qímaseenoo quándaki Toomasina qímaminoo qinau, aneenná ásauku qiní qísauku áqumusáa maaqóo quqásee pirímma aamara áuqamma qáfa. Aneenná ásauku qiní qiqaasanasáa faqa quqásee áuqama qáfa, aneenná mapáraairana taikáa, kúqaa fee kai qía. 28 Toomasifa miná qáfamaseenoo qinau. Qiní karaambáiqa qiní Ánutufa. 29 Yísufa kafáa Toomasina qímaminoo qinau. Anée qiní qíqafamaseenana kai qiníara kúqaa fee qídanee. Akaqáusa sía qiní qíqafaidaqa qiní ufara kúqaa fee qífanoo Ánutuna asasírafa misásaa máriannoo.

Maapapiqánaki ákara óosana kooroo qu úfafa.

30 Yísufa moómoo firaa ainaina narí faiqi námu nífusaa kooroomásoofaqa sía maa-papiqánasaa ákara ríqa. Akaqána kai ákara ríqa. 31 Maa-ainainnáusara ákara rúmaseeqa ínneeqa Yísunara kúqaa ásauku mundíra fee qímasee Ánutuna ámaaku fee qímasee mi-iriránannai miná áuqunnai ínnee náaru náaru márirana máraaqeera ákara rúmannimaqeeqa.

21

Yísufa narí faiqi námu qísauku dínni taikásee dínni qaaraqánda marasée misá nífusaa kooroománnimaqóo ufafa.

1 Ínaaqiana moo kári Yísufa kooroomámbufaqa maasá miná faiqi námu qáfaqau. Tibeeriasa námmari mándirana áfainni maaqímandee kooroomándee uqannífiqanau. 2 Simoona moo áuqu Peetooroofa faqa Toomasifa qaara qapírafa faqa Natanaeerafa Kannaana máqusa Kariree máqa maaqaindaraafa qiní qíkoona Seebeedeena ámaakuqara faqa moodáanaki máriqiafana. 3 Márufanoo Simoona moo áuqu Peetooroofa naríaraa qinée noodáanna pateeraanáuree qufaqa maasá aní faqa fuanáuree qímasee miná faqa fiqíafana. Maasá miqí qímasee kanúqaki akarámafi nammári qámbaanai óonuree pateeuqá quqásaida uqéerasaida qáfeemarúfanoo iqáqanau. Sía uqanna moodáa noodáanna uqárinau. 4-5 Kanánaana súani maqee ururoofanoo Yísufa nammári áfainni kikíqinoo márufaqa maasá sía minára irisée Yísu fee qiqau. Yísufa maasá namméera qímasee qímanniminau, Óo kumaaráauqa noodáanna máraidee qufaqa maasá qiqau, sía uqanna moodáa máraidaqa. 6 Yísufa iriséenoo maaqí qímasee qímanniminau, ínnee nísauku uqannai pateeuqá quqáseeqa noodáanna paqúrifaranoo. Misá miná iriséeqa náriqa firaa pateeuqá nísaukuqannaindari áqusoofanoo noodáanna moómoo minakí qumbíqafufaqa rarisárara anuqímariqiafana. 7 Yísuna afaaqasáa aqoondi qinée Yoohaneesa Peetooroona qímamiqa qiqíafana Karaambáiqa múqufa maasá qímaqimifa máridanoo. Simoona moo áuqu Peetooroofa miná iriséenoo narí qamunna quqáqoona qumáreenoo áranandáuqanna rumbámareenoo nammáriki óoqurama áqufufanoo immápamamaree Yísufunnai finau. 8-9 Maasá Yísuna faiqi námu kanúqaki káqimariaafanausa pateeuqáki noodáanna qumbiqánoo márufaqa rarisaqá ániufaqa áfainni aniréeqa. Maasá sía níanai márufaqa aambaaka maaqóoqari áqimariana amanasáa márufaqa miqóo óonureeqa maasá sípakiqari maqásaa áqufufaqa miqóo idáraqoona qáfaafannaqoo idárasee noodáanna suqáida féemu káqi quqáqoofaqa qáfaqiafana. 10 Yísufa maasá qímanniminau, noodáanna maqee máree ánianakinaana akaqána máree ániaqa. 11 Simoona moo áuqu Peetooroofa sípaki akarámafinoo noodáanna pateeuqá rarisáma maqásaa quqánau. Quqásoofaqa maasá noodáanna ásaana rúmasee (153) moómoo uqanna firaafá kai márufanoo sía pateeuqá rakéeinau. 12 Yísufa maasá narí faiqi námu náaranau, dóo anirée nárana naaqa. Maasá minára yáfee qiannéerusia. Dóo karaambáiqa akooqóo máridanoo qímasee sía iraqau, káqimbiqiafana. 13 Maasá aniráafananoo Yísufa féemu faqa noodáanna faqa maréeqee níminau. 14 Yísufa kúqiranakiqari fíndifuqooqari qaara kari maasá narí faiqi námu kooroománnimaqanau. Dóo qaaramoókufanoo noodáanna qumbaqíra fáasaanasaa fee qímasee kooroo ináu.

Yísufa Peetooroona faqa ufa qu úfafa.

15 Maasá miqóo námasaafananoo Yísufa Simoona moo áuqu Peetooroona qímaminoo qinau, Simoona, Yoohaneena amarána ámaaku, anée qiníara aneenná ámuqusakiqari fee áididanoo fee qiní faiqi námu qiníara nídimarina aní qiníara áidirafa úrinnaaqaranoo fee máridanoo fee. Peetooroofa iriséenoo maaqí qímasee qímaminoo qinau, eeóo Karaambáiqa qinée aníara dídidanoo anée minára írimarinanoo. Yísufa iriséenoo kaifáa qímaminoo qinau, anée qiní faiqi námusaa asumu aandaura foorá náranara foora nímia. 16 Miqí qímaseenoo Yísufa kaifáa Simoona moo áuqu Peetooroona qímaminoo qinau. Simoona Yoohaneena amarána ámaaku, kúqaa fee anée qiníara aneenná ámuqusakiqari fee áididanoo fee. Simoona moo áuqu Peetooroofa qinau, Eeóo Karaambáiqa aníara dídimarifana anée minára írimariananoo. Miqí qímasoofanoo Yísufa qinau, anée qiní ufa írimariasa sipsípara foora rakísinnimaqaa. 17 Miqí qímasee Yísufa qaaramoókufanoo Peetooroona irámmirinoo qinau, Simoona Yoohaneena amarána ámaaku kúqaa fee anée qiníara áidinoo fee. Peetooroofa Yísufa qaaramoo kári iroonára aundurá rapíkufanoo maaqí qímasee qímaminau, Óo Karaambáiqa anée aiqáma ainainara írimarianafa qinée aníara dídimarinara anée írimariananoo. Yísufa iriséenoo qinau, anée qiní ufa írimariasasaa náranara foora nímia. 18 Qinée ánoona ufa kai aní qímamidaqa. Anée kumaaráa máridana qamunandá anée rumbásee aneenná áidiranasaa nímariananoo, kásooqaqee anée náuraiqi quqáinanoo faiqí moó fannoo aní ásauku dínni dínni ratútasee rumbásee áfiqee sía fúaqaannai aní ákooqainnannai kúqinnanara áfiqee fúannoo. 19 Yísufa mi-ufánannai Peetooroofa aunírira saqarisaa kúquaninnana Peetooroofa mi-kuqiránaki afaaqa aréenarana Ánutuna ámiannoo. Yísufa Peetooroona qímami taikáseenoo mifá fíndifi fídanoo Peetooroonara dóo anée qiní qínaaqíanna ániannee qímasee indaarú Yísufa finau.

Yísufa narí afaaqasáa áqoondi faqa ufa qu úfafa.

20 Peetooroofa Yísuna faqa fídanoo quándaki Yísuna afaaqasáa áqoondi qiní Yoohaneesa qíqafanau. Óoqai Yudasifa ueeqóo eendanaki nárana néemarufanoo Yísuna aaqá márufa ueeqáaninnanara iroo fásiqafa qinée Yoohaneesa mi-fasiqáfa Peetooroona ánaaqiana fímariafananoo. 21 Peetooroona Yísuna iráidanoo qinau, Óo Karaambáiqa maa-fasiqáfa Yoohaneefa náqifeemásee kúquannoo fee. 22 Yísufa qímaminoo qinau, Peetooroo sía mi-fasiqána aináinirafa aní saikafau maridanoofau, qiníndi máridanoo. Qinée mi-fasiqánara sía dauní kúqua, kásooqaqee qinée kafáa qúmuanna aukuana aní paqúrianauree qía̱nanóofau miqímmiqini. Peetooroo sía aní saika máridanoo. Aní saika maafá máridanoo. Anée qiní faqa fúannee qídaqa. 23 Yísufa miqí qímasoofaqa miná faiqi námu maaqí qímasee qiní Yoohaneenara narí qímami narí qímami áaqamasee qiqau. Óo mi-fasiqáfa Yoohaneefa sía kúquannoo afeeka fée máriannoo. Yísufa sía minára sía kúquannoo fée qinau. Yísufa maaqí qinau, qinée mi-fasiqánara káqi márinaqa qinée qúmuanna aukuanna qumu paqúriananoofau miqímmiqini misaikána sía aníndi, qiníndi fée qinau. 24 Mi-fasiqáfa maa-ainainna ufána qídaqa ákara rímarunausa máridaqa. Maasá miná ufara kúqaa fee qímasee íridaqa.

Maa-papiqánakinaa ákara rafáaqafu ufafa.

25 Yísufa kúqaa moómoo ainaina áuqinau, sía maa-akaranákinaana kaifau áuqinau. Maasá sía Yísufa áuqoo ainaina aiqáma ákara riqa. Papiqa maa-maqa maaqána qumbíqaandoora, óodaa kai ákara ríqa.