Jon

1

Riu yai rawabanagana

1 Boni pakane muriḡa da dobu ya tubuḡana, Riu taunaḡa ya kenakenana. Be Riu tauna Mamaitua mate. Be inam Riunama vutuna tauna Mamaitua. 2 Inam Riunama tauna boni pakane Mamaitua mate a miamiana. 3 Inam Riune yaba matabudi a tubuḡana. Be tauna ibewa, yaba yodi ta kenakenana tokare nam a tubuḡa. 4 Tauna ḡarone yawasana ya kenakenana. Be inam yawasaninama vutuna banaga adi kodamma. 5 Be inam kodamnama tadiwanawanae e yanayanana, be tadiwanawana nam teneteneḡina da inam kodamnama sibo ya suragaba. 6 Be Mamaitua banaga tenaḡa ya vinena isanama Jon, 7 be ya riu pore da banaga ḡarodie inam kodamnama e giuena, be inam giune banaga matabudi sibo ai sumaḡa. 8 Jon tauna nam kodam. Ibewa, tauna ya verauna kodamnama e rauguguyena. 9 Riukaua kodamnama ya veraverauna dobue, vutuna banaga ewai yanedina. 10 Tauna vutuna dobu be yaba matabuna ya voiedina. Be tauna dobue ya miamiana raḡanine, banaga yaḡoro tauna a nuababaḡena. 11 Tauna ya yovona na dobue, na banaga ḡomama ḡarodie, be taudi nam ti aninena. 12 Be aitauḡa tauna ai anine be isane awai sumaḡana, taudi vutudi yai aninedi da Mamaitua natunatunama a tubuḡana. 13 Taudi nam banaga kosinine ti tubuḡana. Be taudi nam tubuḡa na ḡoane bo banaga na ḡoane ti tubuḡana, ibewa da Mamaitua ḡarone a tubuḡa vitarana. 14 Riu yai rawabanaga be ḡarode dobue ya miana. Tauna raukivivere be riukaua noponama ya moḡavuna. Be Mamaitua na neneḡarama matabuna nuanuanama Natunama tenaḡa ḡominama ya uteutena tauma kè kitana. 15 Jon inam baneginama vutuna ya rauguguye be ya riuna, “Uma baneginama vutuna boni umanama è riuriuemina, ‘Banaga murigue e veraverauna tauna ya saḡa vavasaḡana, nam maika taugu. Baninama muriḡa da taugu è tubuḡana, tauna boni nama miemieninama.’” 16 Be na raukiviveree tauna vere toitoi tabu be tabu ya utedana, 17 raukivivere be riukaua Yesu Kerisoe a verauna. Be Mousis tauna tarawatu taunaḡa ya utedana. 18 Nam aitau airaḡan Mamaitua i kita rubuna, be Natunama tenaḡa ḡominama tauna vutuna Mamaitua, Tamanama nuanuane miemieninama, vutuna Mamaitua ḡarode yai maḡatarina.

Jon tauwai babataito Keriso varinama e rarau guguyena

19 Jerusalemma Jius babadidima taudi pirisi be Livait banegidima a riupore nawedina Jon ḡarone, da ai taravire be sibo a kataiena tauna aitau. 20 Be Jon riukaue ya paribeedi be ya riuna, “Taugu nam Tauwai yawasana.” 21 Dabudine taudi ai taravira munaḡena, “Be tam aitau? Peroveta Elaija, bo?” Be tauna ya riuna, “Ibewa.” Be taudi ai taravira munaḡena, “Mamaitua ya sausaugena peroveta raḡan damone e tavana, vutuna tam, bo?” Be tauna ya riuna, “Ibewa.” 22 “Be yodi tam aitau? Tam giu baninama kwa ute yaḡemai be tauma ka paḡo da ka munaḡe be tauriuporemaima kai varidina. Tam nema kwa noḡonoḡota bakem, tam aitau?” 23 Be tauna ya paraibeedi be peroveta Aisaia na giue ya riuedina, “Taugu vutuna banaga dobu kavakavane bonanama dosine umanama e riuriu, ‘Bada na kedama ko kawa didimani.’” 24 Dabudine Parisi adi banagama a riuriuporedina Jon waitaravirenama aubainama. 25 Taudi Jon ai taravire be a riuna, “Deḡoda tam nam Keriso bo Elaija bo Mamaitua peroveta ya sausaugena, naumeki da aba aubainama tam yodi banaga kwawai babataitodi?” 26 Be Jon ya paribeedi be ya riuna, “Taugu upae yàwai babataitona be banaga tenaḡa poumie nam ko kataiena, 27 tauna vutuna tokare murigue e tavana, be taugu nam veregu da tauna na kaḡasumama yà kaiporaḡa.” 28 Inam kauidima matabudi Betenima a tubuḡana, upa Jodan be noaḡo nevane. Inam dabudine Jon banaga yawai babataitodina.

Mamaitua Na Sipuma Yesu

29 Pomainama Jon Yesu ya kitana, ḡarone ya veraverauna, be Jon ya riuna, “Ko kita, tauna vutuna Mamaitua Na Sipuma. Banaga sipu natunama ta vunuḡi be ta tipatipana, nama Mamaitua Na Sipuma yai utaena da banaga adi gewagewama dobue e koḡa poredina. 30 Uma baneginama vutuna boni taugu umanama è riuriuemina, ‘Banaga murigue e veraverauna, tauna ya saḡa vavasaḡana, nam maika taugu. Baninama muriḡa da taugu è tubuḡana, tauna boni nama miemieninama.’ 31 Noḡone taugu nam e kataiena da aitau Keriso, be taugu è verau be upae banaga èi babataitodina da tauna Israel banegidima ḡarodie e maḡatarana.” 32 Be Jon umanama ya riuna, “Taugu è kitana Arua Babau marae be ya yovona kiu gabubu maika, be Yesu debane ya miana. 33 Noḡone taugu nam e kataiena da tauna Keriso be Mamaitua taugu upae waibabataito aubainama ya riuriuporeguna raḡanine, umanama ya riueguna, ‘Tam tokare Arua kwa kitana e yovo be banaga aitau debane e miana, tauna vutuna tokare Arua Babaue ei babataitona.’ 34 Taugu uma kauinama nama è kitana Yesu ḡarone ya tubuḡana. Vutuna aubainama yà riuriu kauemina da tauna vutuna Mamaitua Natuḡominama.”

Yesu tauwai muriwatana dokenama

35 Pomainama Jon ya tava munaḡa be na tauwai muriwatanama rabui mate a midimidina. 36 Be raḡanine Jon e kitana be Yesu dianaḡa ya naḡonaḡona, inam dabudine tauna ya riuna, “Ko kita, tauna vutuna Mamaitua Na Sipuma.” 37 Be Jon na tauwai muriwatanama rabui inam riunama a vaivaiena raḡanine, taudi Yesu ai muriwatanena. 38 Dabudine Yesu yai tautinamuri da taudi ya kitedi be yai taraviredina, “Aba ami ḡoana?” Be taudi a paribee be a riuna, “Rabai, tam deḡo dabudine am kaba mia?” (Giu ‘Rabai’ baninama inam ‘Tauwai katakatai’) 39 Be Yesu ya riuedina, “Ko verau ko kita.” Naumeki da 4 okoroki nama taudi tauna mate a naḡona na kaba miae be dabudine a mia kupina. 40 Inam tauwai muriwatanidima rabui, be tauḡoma tenaḡa isanama Endru, tauna Saemon Pita tuaḡanama. 41 Dabudine Endru aba ya voiena inam noḡone ya naḡo tasinama Saemon ya wane, be ya riuena, “Tauma Mesaia kè banavina.” Mesaia baninama inam Keriso. 42 Naumeki da Endru Saemon yai doka verauḡena Yesu ḡarone, be Yesu Saemon ya kita be ya riuena, “Tam Saemon, Jon natunama be yodi tokare yài isamna ‘Kipas’ inam baninama ‘Pita’.” 43 Pomainama Yesu Galili naḡonama yai taina. Be kedae tauna Pilip ya banavi be ya riuena, “Kwai muriwatanegu!” 44 Pilip tauna Betsaida baneginama maika Endru be Pita. 45 Naumeki da Pilip Nataniel ya banavi be ya riuena, “Tauma Tauwai yawasana kè banavina. Inam Nasaret Yesunama Jousep natunama. Tauna vutuna Mousis na tarawatue be peroveta adi bukae a girugirumina.” 46 Be Nataniel yai taravirena, “Tam aitau ya riuem da tokare Nasaretma vere e tubuḡa?” Be Pilip ya riuena, “Kwa verau be kwa kita.” 47 Be Yesu e kitana, be Nataniel tauna ḡarone ya veraverauna. Dabudine Yesu ya riuna, “Uma riukaua Israel baneginama, tauna nam kaiyovu nopone ima kenakenana.” 48 Dabudine Nataniel Yesu yai taravirena, “Tam nemanama taugu kuya katai bakegu?” Be Yesu ya paribeena, “Taugu tam kai damaya pakane è kitamna, muriḡa da Pilip ya riuem be koya verauna.” 49 Dabudine Nataniel Yesu ya riuena, “Tauwai katakatai, tam riukaua Mamaitua Natunama, be Israel guyaunama tam.” 50 Be Yesu ya riuena, “Tam kai damaya pakane è kitam be è riuemna aubainama kuyai sumaḡa, bo? Be nam inam vutunaḡa, tam yaba ḡesaudima dosidima mate tokare kwa kitedina. 51 Be yà riuriu kauemina da taumi tokare ko kitana mara e nuaporaḡa be Mamaitua na aneama ta saḡasaḡa be ta yovoyovona Banaga Natunama ḡarone.”

2

Matakopa soinama Keinama

1 Raḡan wairabuiteḡane matakopa soinama Keina meagaine ya tubuḡana Galili provins nopone. Be Yesu tinanama mate dabudine. 2 Yesu be na tauwai muriwatanama mate a kokonedina inam soinama aubainama. 3 Be waen ya kovina raḡanine, Meri Yesu ya riuena, “Banaga adi waenma ya kovina.” 4 Be Yesu ya riuna, “Tam be taugu dà noyama dabudine nam ima kenakenana. Taugu yau raḡanima nam i tavana.” 5 Dabudine Yesu tinanama taunoya ya riuedina, “Aba tauna e riuriuemina, naumeki da ko voiena.” 6 Inam dabudine vaivai raukoḡanama kadi dugima matabudi 6 a midimidina. Dugidima a moraba vavasaḡana, tenatenaḡaḡa 100 lita ruvanama. 7 Be Yesu taunoya ya riuedina, “Uma dugidima matabudi upa koi moḡavudina.” Naumeki da taudi dugi upa ai moḡavu taritaridina. 8 Yodibe taudi ya riuedi da upa dugi nopone a redu be soi taupakinama a utena. Yesu aba ya riuriuena, nama taudi a voiena. 9 Be soi taupakinama upa e tego rubuna be upa yai rawawaenna. Be soi taupakinama nam i kataiena da uma waennama aikedae be ya tava, be taunoya aitauḡa upa tauredunama, taudiḡa a kataiena. Dabudine soi taupakinama naḡivau tauḡominama ya riue da ḡarone ya tava 10 be umanama ya riuena, “Tam waen dinidininama vutuna sibo kuya soi dokena, be ware a tegotego buana murine, tam waen ḡesaudima tometomedima sibo kuya soiedina. Tam aba aubainama waen verenama kuya rabe kwase be yodi kuya dobiḡe?” 11 Uma inam Yesu mataira pakanama voienama yai karena Keina meagaine, Galili provins nopone. Inam kedane tauna neneḡarinama yai maḡatari be na tauwai muriwatanama ai sumaḡena. 12 Matakopa soinama murine Yesu be tinanama, tasitasinama be na tauwai muriwatanama mate a naḡona Kapeniam meagaine. Be taudi dabudine a taumiana raḡan bisanama.

Yesu tempol nopone taukune banegidima ya tavu dobiḡedina

13 Be Naḡopore soinama raḡaninama ya tavatavana aubainama, Yesu ya saḡa ya naḡona Jerusalemma. 14 Be dabudine tempol nopone taukune banegidima ya kitedina, taudi kau, sipu be kiu bunebune a gimagimaredina. Be mane tauwai sensinama banegidima mate ya kitedina dabudine a miamiana. 15 Dabudine Yesu kwapu taie ya voie, yodibe taukune, sipu, kau mate, matabudi tempol nopone be ya tavu dobiḡedina. Be mate mane tauwai sensinama banegidima adi vatarama ya rika be mane doḡae yai yaraiedina. 16 Be taudi aitauḡa kiu bunebune a rarau gimaredina ya riuedina, “Uma yabedima ko nawedi ḡavoe! Tamaguma na vadama nam ko voie da anikune gabunama e tubuḡa!” 17 Uma kauinama ya tubutubuḡana raḡanine, na tauwai muriwatanama aba giruma porane a girugirumidina vutuna a noḡotina: “Taugu am vadama nuaboyanama nopogue kai maika e vakivakina.” 18 Dabudine Jius babadidima Yesu a riuena, “Mataira kwa voie be tauma ka kita be ka kataie da tam ḡarome rewapana e kenakenana, aubainama uma kauidima kwa voivoiedina.” 19 Be Yesu taudi ya riuedina, “Uma tempolnama ko katiwei be taugu raḡan rabuiteḡa nopodie tokare yà keri munaḡena.” 20 Be Jius a paribee be a riuna, “Uma tempolnama modi matabudi 46 nopodie a kerina. Be tam nema raḡan rabuiteḡa nopodie kwa keri munaḡa bake?” 21 Be Yesu aba tempolnama ya giugiuena, inam tauna tubuḡa ḡominama ya giugiuena. 22 Be Yesu ya guri be ya midimidisuḡu munaḡana raḡanine, na tauwai muriwatanama uma giudima Yesu ya vatovatodina a noḡotidina. Be taudi Yesu na giuma be girugiruminama poredie aba a riuriuena ai sumaḡedina. 23 Raḡanine Yesu Jerusalemma Naḡopore soinama nopone ya miamiana maika, tauna mataira toitoi ya voiedina, dabudine banaga toitoi mataira a kitedi be Yesu isane ai sumaḡana. 24 Be Yesu inam banegidima adi yawasanama nemanama, tauna ya kataiedina, vutuna aubainama tauna nam i sumaḡedina. 25 Tauna nam i ḡoeḡoena da aitau tenaḡa ya naḡo tauna ḡarone be banaga adi yawasanama sibo ya giue, baninama tauna kaite banaga nopodima matabuna ya kataiedina.

3

Nikodimas Yesu ḡarone ya tavana

1 Raḡan tenaḡa Nikodimas tauna Yesu ḡarone ya tavana. Nikodimas tauna Parisi, Jius adi badama tenaḡana. 2 Tauna kupie giu aubainama Yesu ḡarone ya verau be ya riuna, “Tauwai katakatai, tauma kè kataiena da tam Mamaitua ya riuporemna tauma waikatakataimaima aubainama. Baninama am matairama tawai maḡatarana da tam Mamaitua ya riuporemna.” 3 Be Yesu ya paribee be ya riuena, “Yà riuriu kauemna, deḡoda tam nam kwa tubuḡa vitara, Mamaitua na waiguyauma nopone tokare nam kwa saḡa.” 4 Dabudine Nikodimas ya riuna, “Deḡoda banaga kaite ya moraba poraḡana, tauna tokare nema e tubuḡa vitara bako? Nema tinanama kapone e saḡa munaḡa bako be e tubuḡa vitara?” 5 Be Yesu ya paribee be ya riuena, “Yà riuriu kauemna, banaga upae be Arua Babaue nam e tubuḡa vitara, tauna tokare Mamaitua na waiguyauma nopone nam e saḡa. 6 Tubuḡa yawasaninama inam banage e tubutubuḡana, be yawasana arue inam Arua Babaue e tubutubuḡana. 7 Taugu è riuna da tam sibo kuya tubuḡa vitarana, be inam riunama nam ei basem. 8 Sive e manimaninina na ḡoane nama e naḡonaḡona. Tam gugurinama kwa vaivaiena, be deḡo yai kare be aikedae e naḡonaḡona nam ku kataiena. Inam kauinama teneḡinama nama aitau da Arue e tubutubuḡana, tam tokare nam kwa kataie.” 9 Be Nikodimas Yesu yai taravirena, “Uma kauinama nema tokare e tubuḡa bako?” 10 Be Yesu ya riuna, “Tam Israel adi tauwai katakataima be uma kauinama nam ku kataie, bo? 11 Taugu yà riuriu kauemna, tauma aba kè katakataiena vutuna ka giugiuena, be aba kè kitekitedina kawai maḡataridina. Be yaḡoro taumi banegimima tauma ama giuma nam komawai aninedina. 12 Taugu dobu kauidima è giuemi be nam koi sumaḡedina, vutuna aubainama anikitanama mara yawasanidima yà giuedina, be taumi tokare nam koi sumaḡa. 13 Nam aitau marae i naḡo rubuna, ibewa da Banaga Natunama taunaḡa noteḡo ya yovona. 14 Boni Mousis dobu kavakavane mota brons voivoienama kai bogane yai dawena. Inam kauinama teneḡinama nama Banaga Natunama tokare kai bogane tai dawena, 15 be aitauḡa tauna tawai sumaḡena, taudi tokare yawasana kenakena nonoḡinama ta paḡona, 16 baninama Mamaitua dobu nuanama ya paḡo vavasaḡena aubainama, nuanuanama Natunama tenaḡa ḡominama yai utaena. Be aitauḡa tauna tawai sumaḡena, taudi tokare nam ta kodena, ibewa da yawasana kenakena nonoḡinama ta paḡona. 17 Mamaitua nam dobu kovoḡinama bo kawa gewagewanama aubainama Natunama i riuporena, ibewa da tauna dobu waiyawasaninama aubainama ya riuporena. 18 “Aitau da tauna ewai sumaḡena, Mamaitua inam baneginama nam imawai tara tautauena. Be aitau da tauna nam imawai sumaḡena, Mamaitua inam baneginama kaite yai tara tautaue be e miamiana, baninama inam baneginama Mamaitua Natunama tenaḡa ḡominama isanama nam i sumaḡena aubainama. 19 “Baninama uma aubainama waitaratautau ya tubuḡana: Yana dobue ya yovona be banaga tadiwanawana a ḡoe vavasaḡena, nam maika yana, baninama taudi adi voiama matabudi gewegewedima aubainama. 20 Banaga aitauḡa gewagewa ta voivoiedina taudi yana nam tima ḡoeḡoena. Inam banegidima tokare nam yana nopone ta verau, baninama taudi ta nainairana deḡoda adi gewagewama tima maḡatara aubainama. 21 Be banaga aitauḡa da riukaue ta miamiana, taudi yana nopone ma nuaveredi ta veraverauna, da banaga matabudi taudi sibo a kitedi be a kataie da taudi Mamaitua na ḡoanama ta voivoiedina.”

Jon be Yesu

22 Inam kauidima muridie Yesu na tauwai muriwatanama mate a naḡona Judia provinsnama nopone be dabudine taudi raḡan bisanama a rautapa miana be banaga awai babataitodina. 23 Inam raḡanine Jon mate tauna Salim diane Aionma yawai babataitona, baninama dabudine upa dosinama aubainama. Be banaga raḡan matabuna a tavatavana babataito konorinama. 24 Uma kauinama noḡone ya tubuḡana, muriḡa da Jon dibure a boru nawena. 25 Naumeki da raḡan tenaḡa vaivai raukoḡanama debane waikawa riuriu ya nuasarina Jon na tauwai muriwatanama be Jius baneginama tenaḡa mate. 26 Jon na tauwai muriwatanama a verau tauna ḡarone be a riuena, “Tauwai katakatai, tauḡoma noḡone Jodanma be noaḡo nevane tè banavi be tam kuya riuna tauna Tauwai yawasana, tauna vutuna yodi banaga ewai babataitodina. Be banaga matabudi tauna ḡarone ta naḡonaḡona.” 27 Be Jon ya paribeedi be ya riuna, “Mamaitua marae tauna banaga tenatenaḡaḡa adi noyama e vinevinedina. 28 Taumi koya kataiena da taugu patare è riuemina da taugu nam Tauwai yawasana. Mamaitua taugu ya riuporeguna da Bada na kedama yà kawa didimanina, inam vutunaḡa. 29 Waivi tokare e naḡona na ḡoapaparama ḡarone. Be waivi na ḡoapaparama ḡarone e tavatavana raḡanine, tauḡoma turanama tokare nuanama e vere kauana. Be tauḡoma turanama inam taugu. 30 Tauna banaga dosinama e tubuḡana, be taugu naumeki da yà ḡaubona. 31 “Tauna marae be ya yovona aubainama, tauna yaba matabuna ya saḡa poredina. Be taugu dobu banegiguma, vutuna aubainama taugu yau noḡotama na ruvae yaba yà giugiuedina. Be tauna marae be ya yovona, vutuna aubainama tauna ya saḡa vavasaḡana. 32 Tauna marae yaba ya kitekitedi be ya vaivaiedina, vutudi ya riuedana. Be banaga raubisaḡa tawai sumaḡena. 33 Be banaga aitauḡa da tauna na giuma tawai sumaḡena, taudi tawai kawa riukauana da Mamaitua tauna riuriu kauinama. 34 Be Mamaitua banaga ya riuriuporena, tauna Mamaitua riunama e giugiuena, baninama tauna noponama Mamaitua Aruinama yai moḡavu taritarina. 35 Tamanama Natunama nuanama ya paḡo kaue be yaba matabuna Natunama nimane ya biridina. 36 “Aitau da Mamaitua Natunama ei sumaḡena, tauna yawasana kenakena nonoḡinama ya paḡona. Be aitau da Mamaitua Natunama e tuatuaḡaiena, tauna tokare nam yawasana e banavi, baninama Mamaitua na medima tauna ḡarone tokare e kena nonoḡana.”

4

Yesu be Samaria waivinama

1 Parisi ta vaiena be Yesu ya naḡo be banaga toitoi yai babataitodi be tauna awai muriwatanena, be na tauwai muriwatanama a toi kauana, nam maika Jon. 2 Be Yesu tauna nam banaga iwai babataitodina, ibewa, tauna na tauwai muriwatanama taudiḡa banaga awai babataitodina. 3 Raḡanine Yesu e vaiena be tauna aba ya voivoiena, Parisi kaite a kataiena, vutuna aubainama tauna Judia ya gose be ya munaḡana Galilima. 4 Tauna Galili naḡonama aubainama Samaria kedanaḡa ya naḡona. 5 Naumeki da tauna Samaria nopone meagai isanama Saikama ya tavana. Boni Jeikob natunama Jousep doḡa ya utena, Saika meagainama diane. 6 Inam dabudine Jeikob na upama domnama e kenakenana. Suaratopu nama Yesu ya babara siauana aubainama, inam upanama diane ya mia be ya siperena. 7 Dabudine Samaria waivinama ya tavana upa redunama aubainama, be Yesu inam waivinama ya riuena, “Upa kwa utegu be yà tego.” 8 Be Yesu na tauwai muriwatanama taudi inam dabudine nam mate. Taudi a naḡona meagaie kani gimeridima aubainama. 9 Dabudine Samaria waivinama Yesu ya base be ya riuena, “Tam Jius banegimma be taugu Samaria waiviguma, be aba aubainama tam taugu kwa riuriueguna da upa yà utem?” Tauna nama ya riuna, baninama Jius banegidima nam airaḡan Samaria banegidima mate tiwai rawateḡeidina. 10 Dabudine Yesu ya paribee be ya riuena, “Deḡoda tam Mamaitua na puyoma sibo ku kataiena, naumeki da taugu mate sibo kuya kataieguna, inam raḡanine tam tokare kuyai baḡagu be yawasana upanama sibo è utem be kuya tegona.” 11 Dabudine waivi ya riuna, “Bada, tam anirau redu ḡarome nam ima kenakenana da upa kwa redu, dom ya dau kauana. Yawasana upanama nema kwa redu bake? 12 Waḡawaḡadama waḡedima Jeikob uma upanama ya uteutemaina, tam tauna kuya saḡapore, bo? Jeikob be na sedama be na yosima mate uma upanama a tegotegona.” 13 Be Yesu inam waivinama ya paribee be ya riuna, “Aitauḡa uma upane ta tegotegona, taudi tokare nuedima e raukasakasa munaḡana, 14 be aitau da upa taugu yà ute be e tegona, tauna nam airaḡan nuanama e raukasakasa munaḡa. Be uma upanama taugu yà ute be tauna nopone bigabiga maika e manini watanana, be yawasana kenakena nonoḡinama e paḡona.” 15 Dabudine waivi ya riuena, “Inam upanama kwa utegu da nam airaḡan nuaguma e raukasakasa munaḡa be uma dabudine upa redunama aubainama nam yài veraverau.” 16 Be Yesu inam waivinama ya riuena, “Kwa naḡo be am tauḡomama kwa riue be mate ko verauna.” 17 Dabudine waivi ya riuna, “Ai, taugu nam ei naḡina.” Be Yesu ya riuena, “Inam riukaua, 18 be tam noḡone tautauḡoma 5 kuya naḡidina, be tauḡoma yodi vadae kuya gose be kuya verauna inam nam tam am tauḡoma.” 19 Dabudine waivi ya riuna, “Taugu yodi è kataie da tam peroveta. 20 Tauma tamatamamaima uma oyanama debane Mamaitua a rarau duneena. Be taumi Jius ko riuriuna da Jerusalem inam vutuna aniraudune gabunama, be dabudine banaga sibo Mamaitua a rauduneena.” 21 Be Yesu waivi umanama ya riuena, “Aba yà riuriuena, kwai sumaḡena, raḡan e veraverauna e tavana, inam raḡanine banaga uma oyanama debane Tamadama ta raudunee bo Jerusalemma ta rauduneena, inam nam aiyaba, inam matabuna naumeki. 22 Taumi Samaria banegimima Mamaitua ko rarau duneena nam ko katai kauena. Be tauma kè katai kaue be ka rarau duneena, baninama Tauwai yawasana tokare Jius ḡarodie be e verauna. 23 “Be raḡan e veraverauna e tavana, vutuna yodi ya tavana. Arua Babau na rewapanama banaga nopodie e noyanoyana da taudi riukaue Tamadama Mamaitua ta rauduneena. Tamadama Mamaitua inam nama rauduneenama e ḡoeḡoe kauena. 24 Baninama Mamaitua tauna Arua, vutuna aubainama taurauduneenama taudi naumeki da Arue be riukaue ta rauduneena.” 25 Dabudine waivi Yesu ya riuena, “Taugu è kataiena da Tauwai yawasana tawai isana Keriso, tauna e veraverauna. Tauna e tavana raḡanine, tokare yaba matabudi ḡaromaie e giu waibatedina.” 26 Dabudine Yesu ya riuna, “Inam vutuna taugu, yodi tam mate tàwai giuna.” 27 Inam raḡanine Yesu na tauwai muriwatanama a tava munaḡa da ta kitana be Yesu inam waivinama mate awai giuna, dabudine taudi a base kauena. Be nam aitau Yesu i taravirena da tauna aba inam waivinama ḡarone ya ḡoeḡoe, bo aba aubainama inam waivinama mate awai giu. 28 Dabudine waivi upa duginama ya gose pore da ya munaḡana meagaie be banaga umanama ya riuedina, 29 “Ko verau be tauḡoma tenaḡa ko kita. Tauna abaḡa boni è voivoiedina matabuna ya giuedina. Tauna agunai Tauwai yawasana?” 30 Naumeki da banaga meagai a gose pore be a naḡona Yesu ḡarone. 31 Inam kauidima a tubutubuḡana maika, tauwai muriwatana Yesu a riuena da tauna kani sibo ya kanina. 32 Be Yesu ya paribeedi be ya riuna, “Taugu yau kanima e kenakenana yà kanina, taumi nam ko kataiena.” 33 Dabudine tauwai muriwatana ai giu vivira be a riuna, “Banaga aitau agunai muriḡa ya tava, be kani ya utena.” 34 Be Yesu ya riuedina, “Taugu yau kanima inam tauriuporeguma na ḡoanama yà voiena, be noya ya uteuteguna yai kovina. 35 Taumi ko riuriuna da nawaravi 4 ta kovi be muridie maura e ravusana. Be yodi ko kita, maura kaiteka ya tavana. 36 Maura taurawatupanama, taudi tokare adi maesama verenama ta paḡona. Be maura ta rawarawa tupatupana inam giunama, baninama taudi banaga ta veraverauḡedina Mamaitua na waiguyauma nopone. Be taukuma be maura taurawatupanama, taudi rabuidi tokare tai nuavere tenaḡana. 37 Inam riunama ‘Banaga ḡesau taukuma, be banaga ḡesau maura taurawatupanama’, inam riukaua. 38 Avedi da taumi nam ko sipina, be taugu è riuporemina da maura ko rawatupetupedina. Banaga ḡesaudima a noyana be taumi nonoḡinama ko rawatupatupana.” 39 Dabudine Samaria banegidima toitoi inam meagaine Yesu ai sumaḡena, baninama waivi umanama ya giuna aubainama, “Taugu abaḡa boni è voivoiedina, matabuna tauna ya giuedina.” 40 Be Samaria banegidima Yesu ḡarone a tavatavana raḡanine, taudi Yesu ai baḡana da mate sibo adi meagaie a miana. Naumeki da Yesu taudi mate raḡan rabui kavakava a miana. 41 Be Yesu na rauguguyama kana taiye banaga riba ai sumaḡana. 42 Dabudine taudi waivi a riuena, “Noḡone tauma am giuma aubainama kèi sumaḡana, be yodi tauma mabimaie tauna na giuma kè vaie be kèi sumaḡana, yodi kè kataiena da tauna riukaua Tauwai yawasana dobu matabuna aubainama.”

Yesu gabeman natunama tauḡominama yai yawasanina

43 Be raḡan rabui muridie Yesu inam meagainama ya gose, be ya naḡona Galilima. 44 Ko noḡoti da Yesu boni ya riuna da peroveta na dobu ḡomae nam tima vivivivirena. 45 Tauna Galilima ya tavatavana raḡanine, Galili banegidima ai aninena, baninama taudi na voiama dosidima Jerusalemma Naḡopore soinama nopone a kitedina aubainama. 46 Be Yesu na vaḡaie ya munaḡana Keinama deḡo maiḡone upa ya voie be yai rawawaenna. Be inam meagaine gabeman tenaḡa ya miamiana, tauna natunama tauḡominama Kapeniamma ya sida kauana. 47 Inam tauḡominama e vaiena be Yesu Judiaḡa ya veraverauna Galilima. Naumeki da tauna Yesu yai baḡana da tauna na vadae sibo ya naḡo be natunama yai yawasanina, inam gomeninama ḡaubonaḡa da sibo ya gurina. 48 Be Yesu ya riuena, “Taumi sibo koyawai sumaḡana, be nam mataira kitanama koyawai rabe.” 49 Be gabeman ya riuna, “Bada, kwa verau makai muriḡa da natuguma e gurina.” 50 Be Yesu gabeman ya riuena, “Kwa naḡo natumma ya yawasana.” Be gabeman Yesu aba ya riuriuena yai sumaḡe be ya naḡona. 51 Gabeman tauna ya munaḡa ya naḡonaḡo be na taunoyama kedae a banavi be a riuena, “Natumma ya yawasanana.” 52 Dabudine gabeman taudi yai taraviredina da suara aba gomana ya yawasana. Be taudi gabeman a paribee be a riuna, “Maiḡo suaratopu 1 okoroki poyapoya gomana ya gosena.” 53 Be dabudine gomana tamanama e noḡotina be maiḡo inam suerinama nama ruvane Yesu ya riuna, “Natumma ya yawasanana.” Dabudine tauna be na vadama noponama banegidima mate, matabudi Yesu ai sumaḡena. 54 Uma inam mataira aniwai rabuinama Yesu Galili provinsne ya voiena.

5

Yesu topa diane tauḡoma kaḡa nuakudunama yai yawasanina

1 Uma kauinama muridie Yesu ya saḡa ya naḡona Jerusalemma Jius adi soima aubainama. 2 Be Jerusalem gananama bogane matakeda tenaḡa, inam Sipu adi matakedama. Be inam matakedanama diane topa ya midimidina, Hibru bonane tawai isana Betesda. Be inam topanama dianaḡa banaga sidesidedima adi vaguruma kerikeridima matabudi 5 a midimidina. 3 Be vagurudima nopodie anikaba miae banaga sidesidedima toitoi a miamiana. Banaga ḡesaudima matapotepotedima, ḡesaudima kaḡa nuakudukududima, be ḡesaudima nuakudukududima. 4 Taudi awai rabana da upa sibo yai burukwakwakwana. 5 Be nopodie banaga tenaḡa dabudine kaḡanama ya nuakuduna modi 38 a kovina. 6 Yesu inam tauḡominama doḡae ya kenakenana ya kitana, be ya vaie da inam tauḡominama sida bonideḡo ya paḡona. Dabudine Yesu inam tauḡominama yai taravirena, “Tam yawasana kwa ḡoeḡoe bo ibewa?” 7 Be tauḡoma ya paribee be ya riuena, “Bada, topa ewai dagudaguna raḡanine, taugu nam aitau turagu da ya sagugu be topae sibo è naḡo. Taugu topae naḡonama yàwai taina raḡanine, banaga ḡesaunama kaite e dokadoka ḡomena.” 8 Dabudine Yesu tauḡoma ya riuena, “Kwa midisuḡu, am duyama kwa paḡo be kwa naḡo.” 9 Inam dabudine yai raḡantenaḡe da tauḡoma ya yawasanana, be na duyama ya paḡo da ya naḡona. Inam kauinama Sabat raḡanine ya tubuḡana, 10 vutuna aubainama Jius babadidima tauḡoma ya yawayawasanana umanama a riuena, “Manaka Sabat! Tarawatu e riuriuna tam am duyama nam kwa kiroḡi!” 11 Be tauḡoma ya paribeedi be ya riuna, “Banaga tauwai yawasaniguma tauna ya riueguna, ‘Am duyama kwa kiroḡi be kwa naḡo.’” 12 Be taudi tauḡominama ai taravirena, “Inam ai banaga nama ya riuem da tam am duyama sibo kuya kiroḡi, wa?” 13 Be tauḡoma nam i kataiena aitau tauna yai yawasani, baninama Yesu patara nopodie ya rausonaḡe be ya naḡona. 14 Muriḡanama Yesu inam tauḡominama tempol nopone ya banavi be ya riuena, “Yodi kuya kita, tam kuya yawasanana. Nam gewagewa kwa voia munaḡe, da tokare nam kai matane kwa naḡo.” 15 Naumeki da tauḡoma ya naḡo be Jius babadidima yai varidina da Yesu tauna yai yawasanina.

Yesu na voiama aubainama ya gudutarana

16 Yesu Sabat raḡandie noya ya voivoiedina. Vutuna aubainama Jius babadidima tauna raukivigewegewenama ai karena. 17 Be Yesu taudi ya riuedina, “Taugu Tamaguma raḡan matabuna na noyama è voivoiena naumeki da yodi. Vutuna aubainama taugu mate yà noyanoyana.” 18 Uma giudima aubainama Jius a rarau rubu guratana da sibo Yesu ai gurina, nam Sabat tarawatunama waikatikotovinama taunaḡa debane, ibewa be mate tauna ya riuriuna da Mamaitua inam tauna Tamaḡominama. Be inam kauine tauna kabe Mamaitua i ruvaruva. 19 Be Yesu umanama ya paribeedina, “Taugu yà riuriu kauemina da Mamaitua Natunama nam tokare mabine aba e voiedi, ibewa. Tauna Tamanama abaḡa ya voiedi be ya kitakitana, vutudiḡa tauna e voivoiedina. 20 Baninama Tamanama Natunama nuanama ya paḡona aubainama, yaba matabudi ya voivoiedina nama tauna Natunama yai katai be e voivoiedina. Be Natunama tokare voia ḡesaudima dosidima mate e voiedi be ko basedina, be nam banaga waiyawasaninama taunaḡa. 21 Tamanama banaga gurie be e kawakawa midisuḡu munaḡedina, be kauinama teneḡinama nama Natunama na ḡoane banaga gurie be e kawa midisuḡu munaḡedi, be yawasana ta paḡopaḡona. 22 Be Tamanama etara matabudi Natunama nimane ya biridina 23 da banaga matabudi sibo Natunama a vivirena Tamanama ta vivivivirena maika. Be aitauḡa Natunama nam tima vivivivirena, taudi Tamanama mate nam tima vivivivirena, baninama Tamanama tauna vutuna Natunama ya riuporena. 24 “Taugu yà riuriu kauemina aitauḡa da yau giuma ta vaivaie, be tauriuporeguma tawai sumaḡena, taudi yawasana kenakena nonoḡinama kaite a paḡona, be nam tokare ta naḡo gienae. Taudi gurie be a davuna yawasanae. 25 “Be mate yà riuriu kauemina da raḡan e veraverauna e tavana, vutuna yodi ya tavana. Inam raḡanine banaga guriguridima taudi taugu Mamaitua Natunama bonaguma tai beavaiena, be aitauḡa bonaguma ta vaivaiena, taudi tokare yawasana ta paḡona. 26 Taugu nama è riuemina, baninama Tamaguma tauna vutuna yawasana pakanama, be inam yawasaninama tauna nopone e kenakenana. Be tauna ya voie da Natunama mate nopone inam yawasaninama e kenakenana. 27 Be tauna rewapana Natunama ya utena da banaga e etaredina, baninama tauna vutuna Banaga Natunama. 28 Nam ko base da raḡan e veraverauna e tavana, inam raḡanine banaga kokoagae kenekenedima matabudi tokare Mamaitua Natunama bonanama ta vaie be ta midisuḡuna. 29 Be aitauḡa vere a voivoiena, taudi ta midisuḡu be ta yawasana nonoḡana. Be aitauḡa gewagewa a voivoiena, taudi ta midisuḡu be gienae ta naḡona, inam vutuna adi kovoḡama. 30 Taugu nam nuague yaba ama voivoiedina, ibewa da Tamaguma yaba ewai aninedina ruvane, nama yà voivoiedina. Vutuna aubainama yau rauetarama inam didimaninama, baninama tauriuporeguma ya riuriueguna, ruvane nama banaga yà etaetaredina, be nam taugu yau ḡoane.

Yesu tauwai matematenama

31 “Deḡoda taugume yai matamata munaḡeguna, tokare yau giuma nam tai kawa riukaue. 32 Be taugu è kataiena da tauwai matemateguma ḡesau tauna taugu e giugiueguna, inam matabuna riukaua. 33 Taumi boni tauwai noyanoya koya riupore nawedina Jon ḡarone, be tauna ḡarodie taugu ya giueguna inam matabuna riukaua. 34 Taugu Jon na giuma yà riuriu wainoḡotimina da taumi yawasana ko banavina. Be taugu yau matamatama inam nam banaga ḡoma. 35 Jon tauna kodam maika ya yanayanana, be taumi na yanae ami ḡoanama ruvane raḡan ḡaubonaḡa koyawai nuaverena. 36 Jon aubaiguma aba ya giugiuemina, inam matabuna ya verena. Be taugu yau matamatama vere vavasaḡidima inam voia dosidima, Tamaguma ya uteuteguna yà voivoiedina. Inam voiedima dosidima tawai maḡatarana da taugu Tamaguma ya riuporeguna. 37 Be Tamaguma tauriuporeguma tauna mate aubaiguma riukaue e giugiuna. Be taumi nam airaḡan bonanama ko vaie bo noḡonama ko kitana. 38 Tauna ya riuporeguna be taumi nam koi sumaḡeguna, vutuna aubainama na giuma nopomie nam tima kenakenana. 39 “Taumi buka poredima ko sievidi be kowai nuanoḡonoḡotedina da kabe yawasana kenakena nonoḡinama dabudine ko banavi. Be inam bukanama taugu e giugiueguna, 40 taumi sibo ḡarogue koya verau be yawasana koya paḡona. Be taumi debemima ya bado kauana. 41 “Deḡoda taumi ko kawa saḡegu bo ibewa, inam giudima taugu ḡarogue nam banibiribiridi, 42 baninama taugu è kataiena da taumi nopomie Mamaitua nam komawai nuapaḡoena. 43 Taugu Tamaguma isane ḡaromie è yovona, be taumi nam koi anineguna. Be deḡoda banaga ḡesau tauname isane ḡaromie e tavatavana, taumi kowai aninena. 44 Vutuna aubainama taumi nam teneteneḡina da koi sumaḡegu, baninama taumi ami banagama ta kawa saḡemina, vutuna ko ḡoeḡoe guratena. Be Mamaitua sibo taumi ya kawa saḡemina, taumi nam koma ḡoeḡoena. 45 “Be taugu tokare Tamaguma ḡarone nam ya samanimi. Taumi ami voiama maika kabe Mousis kowai muriwatane be kowai sumaḡe. Be Mousis tauna tokare Tamaguma ḡarone e samanimina, 46 be deḡoda taumi Mousis koi sumaḡena, naumeki da taugu mate sibo koyai sumaḡeguna, baninama Mousis na bukae taugu mate ya giueguna. 47 Be deḡoda tauna aba ya girugirumidina nam koi sumaḡedi, naumeki da taugu yau giuma tokare nema koi sumaḡa bakedi?”

6

Yesu banaga 5 tausand ei kanidina

1 Raḡan bisanama muridie Yesu wagae ya geru be yawawa Galilima ya davu be ya naḡona noaḡo nevane gerese. Be inam yawawinama isanama ḡesau ta riuriuna: Taiberias yawawinama. 2 Be patara dosinama Yesu ai muriwatanena, baninama tauna mataira dosidima banaga sidesidedima ḡarodie ya voivoiedina aubainama. 3 Dabudine Yesu tauna ya saḡa ya naḡona oyae be na tauwai muriwatanama mate a miana. 4 (Be Naḡopore soinama raḡaninama kaiteka maida ya tavatava be uma kauidima a tubuḡana.) 5 Be Yesu patara ya kitedi be tauna ḡarone a saḡasaḡana, dabudine tauna Pilip ya riuena, “Kani deḡo tà gimara be uma banegidima tai kanidi?” 6 Tauna nama ya riuna Pilip raurubunama aubainama, be Yesu kaite ya katai munaḡena da tauna tokare aba e voiena. 7 Be Pilip ya paribee be ya riuna, “Ai Bada, deḡoda tauda ḡarode 200 Denari sibo i kena be kani sibo tè gimarana, yaḡoro uma patarinama matabuna tokare nam tei kanidi be teneteneḡina.” 8 Dabudine Saemon Pita tuaḡanama Endru ya riuna, 9 “Uma gomeninama tauḡominama ḡaubonama, tauna ḡarone buredi 5 be iyana rabui ta kenakenana. Be inam nam teneteneḡina uma patara ya moraba kauana.” 10 Dabudine Yesu na tauwai muriwatanama ya riuedina, “Banaga matabudi ko riuedi da ta mia.” Naumeki da banaga matabudi mui debedie a miana. Be tautauḡoma sievinama 5 tausand nama. 11 Naumeki da tauna buredi ya ragaudi, da Mamaitua yai kaiwe be patara ḡarodie buredi ya soiedina. Be murine kauinama teneḡinama nama iyana ya voiena. Be banaga matabudi a kani da a kani siauana. 12 Be banaga a kanikani kovina murine, Yesu na tauwai muriwatanama ya riuedina, “Yodi ko naḡo be kani kanikani gosedima matabudi ko rawateḡeteḡeidi, nam i verena da kani tai yakaredi.” 13 Naumeki da taudi buredi kanikani gosedima matabudi a rawateḡeteḡeidi be posa matabudi 12 ai moḡavudina. 14 Be raḡanine banaga uma matairinama nama a kitakitana, taudi a riuna, “Tauna vutuna riukaua da peroveta boni a riuriuena yodi ya tavana.” 15 Yesu ya kita da taudi a ḡoeḡoena da tauna sibo a kawa guyau makaiena. Vutuna aubainama Yesu taunaḡa ya rausonaḡe be oya debane ya naḡona.

Yesu upa debanaḡa ya naḡona

16-17 Naumeki da ravi ya tavana, be Yesu na tauwai muriwatanama ḡarodie nam i tava munaḡana. Vutuna aubainama taudi a dobi be a munaḡana gerese. Be dabudine wagae a geru da yawawa a davu be a naḡona Kapeniamma. 18 Taudi a taunaḡo ḡaubonaḡa be sive dosinama yai ravusa be rabama yai karena. 19 Inam raḡanine ta kitana be Yesu topa debanaḡa ya babara be ḡarodie ya naḡonaḡona. Dabudine taudi a naira kauana, 20 be tauna ya riuedina, “Taugu! Nam ko naira!” 21 Dabudine tauwai muriwatana a ḡoeḡoena da tauna sibo a soru tavaitena wagae. Be yai raḡantenaḡe da waga kaite noaḡo nevane gerese ya midimidina. 22 Pomai raḡanboiboi patara muridie a gosegosedina, taudi Yesu a raberabena, baninama taudi maiḡo ravie a kita da waga tenaḡa kavakava dabudine ya midimidina be tauwai muriwatana taudiḡa inam wagane a geru da a naḡona, be nam Yesu mate. 23 Be waga ḡesaudima Taiberiasḡa a veraverauna a tava da deḡo Bada buredi yai aiaini be banaga a kanikanina, dabudine a ḡotana. 24 Raḡanine patara ta kitana be Yesu be na tauwai muriwatanama mate taudi nam dabudi, naumeki da inam wagedie a geru be a munaḡana Kapeniamma Yesu wanenama aubainama.

Yesu tauna yawasana kaninama

25 Raḡanine taudi noaḡo nevane a tava be Yesu a banabanavina raḡanine, taudi ai taravire be a riuena, “Tauwai katakatai, tam nema kuya verau bako?” 26 Be Yesu ya paribeedi be ya riuna, “Maiḡo taugu èi kani siauemina, aubainama taumi taugu ko wanewaneguna. Be yau voiama dosidima aba tawai maḡataridina yaḡoro taumi nam koma katakataiena. Be inam voiedima tawai maḡatariguna da Mamaitua taugu ya riuporeguna. 27 Taumi nam kani ḡoma aubainama ko noyanoya, avedi, inam tokare ta bova be tai kavena. Be taumi yawasana kaninama ko wanena, vutuna tokare e kena nonoḡana. Yodibe Banaga Natunama yawasana kenakena nonoḡinama è utemina, baninama Tamadama Mamaitua tauna vutuna yai aninena.” 28 Be taudi ai taravire be a riuna, “Mamaitua aba e ḡoeḡoena ka voie?” 29 Be Yesu ya riuna, “Mamaitua na ḡoanama inam aitau ya riuriuporena tauna koi sumaḡena.” 30 Be taudi a riuena, “Aba matairinama kwa voie da tauma ka kita, yodibe kai sumaḡemna. 31 Maika girugiruminama porane ya riuna da Mousis waḡawaḡadama mara kaninama ya utedi be a kanina dobu kavakavane a babababarana raḡanine.” 32 Be Yesu ya riuna, “Ibewa, yà riuriu kauemina da inam nam Mousis mara kaninama i utedina. Ibewa da Tamaguma marae miemieninama ya utedina be yodi tauna mara kani ḡominama e uteutemina. 33 Be mara kani ḡominama inam tauna aitau marae be ya yovona da banaga matabuna dobue ei yawasanidina.” 34 Be taudi a riuna, “Bada, inam kaninama raḡan patapatanama kwa utemai.” 35 Be Yesu ya riuna, “Yawasana kaninama inam vutuna taugu! Be aitauḡa ḡarogue ta veraverauna, taudi nam airaḡan kani e karatidi, be aitauḡa tawai sumaḡeguna, taudi nam airaḡan nuedima e raukasakasa. 36 Be taumi ko kitakitaguna, be yaḡoro nam komawai sumaḡeguna. 37 Be taudi aitauḡa Tamaguma ya uteuteguna, taudi tokare ḡarogue ta verauna, be taugu tokare nam yà riutuaḡaiedi. 38 Taugu marae be è yovona tauriuporeguma na ḡoanama yà voiena aubainama, be nam taugu. 39 Be Mamaitua na ḡoanama inam umanama, tauna aitauḡa taugu ya uteuteguna nam tenaḡa maika yà viri yakasi, ibewa da raḡan damone taudi tokare gurie be yà kawa midisuḡu munaḡedina. 40 Tamaguma na ḡoanama inam banaga aitauḡa Mamaitua Natunama ta kita be tawai sumaḡena, taudi tokare yawasana kenakena nonoḡinama ta paḡona, be raḡan damone taudi gurie be yà kawa midisuḡu munaḡedina.” 41 Inam raḡanine Jius banegidima momodu ai karena, baninama Yesu ya riuna da tauna vutuna kani marae, be ya yovona. 42 Be taudi a riuna, “Uma tauna Yesu, Jousep natunama. Na dosima tauda tè kataiedina. Be nemanama da tauna e riuriuna, ‘Taugu marae be è yovona.’”? 43 Be Yesu ya riuedina, “Momodu ko gose pore! 44 Nam aitau teneḡinama da tokare ḡarogue e verau. Be Tamaguma tauriuporeguma aitauḡa e veraverauḡedina ḡarogue, taudi tokare ḡarogue ta verauna. Be taudi vutudi tokare raḡan damone gurie be yà kawa midisuḡu munaḡedina. 45 Baninama girugiruminama porane peroveta umanama a riuna, ‘Taudi matabudi Mamaitua tokare ei kataidina.’ Be aitauḡa Tamaguma bonanama tawai beavaie be riunama ta paḡopaḡona, taudi tokare ḡarogue ta verauna. 46 Nam aitau tenaḡa Tamadama i kita rubuna. Ibewa da taugu Mamaitua ḡarone be è yovona, tauguḡa Tamadama è kitana. 47 “Yà riuriu kauemina, aitau da taugu ewai sumaḡeguna, tauna kaite yawasana kenakena nonoḡinama ya paḡona. 48 Yawasana kaninama inam vutuna taugu! 49 Taumi waḡewaḡemima boni dobu kavakavane mana a kanikanina, yaḡoro a gurina. 50 Be aitau uma kaninama marae yovoyovonama e kanina, tauna tokare nam e guri. 51 Be taugu vutuna yawasana kaninama marae be è yovona. Be aitau da inam kaninama e kanina, tauna tokare e mia nonoḡana. Be inam kaninama vutuna taugu tubuḡa ḡomiguma yai utaena, da dobue banaga ta yawasanana aubainama.” 52 Dabudine Jius banegidima ai saḡasaḡa gurata be a riuna, “Nemanama da uma baneginama tubuḡinama e uteda be tà kani?” 53 Be Yesu ya paribeedi be ya riuna, “Yà riuriu kauemina, deḡoda Banaga Natunama tubuḡinama nam taumi ko kani be kosininama nam ko tego, taumi nopomie yawasana ibewa. 54 Be aitau da tubuḡa ḡomiguma e kanikani be kosiniguma e tegotegona, tauna yawasana kenakena nonoḡinama kaite ya paḡona. Be raḡan damone tokare gurie be yà kawa midisuḡu munaḡedina. 55 Baninama taugu tubuḡa ḡomiguma inam vutuna kani kaua. Be kosiniguma inam vutuna tego kaua. 56 Be aitau da tubuḡa ḡomiguma e kanikani be kosiniguma e tegotegona, tauna taugu nopogue be taugu tauna nopone. 57 Tamaguma yawayawasaninama ya riuriuporeguna na rewapanae taugu yà miamiana. Teneḡinama nama aitauḡa taugu ta kanikaniguna, taudi tokare yau rewapanae ta miana. 58 Be taugu vutuna kani kaua marae be è yovona. Taumi waḡewaḡemima boni mana a kanikanina, taudi a gurina. Be aitau uma kaninama e kanina, tauna tokare e mia nonoḡana.” 59 Yesu inam giudima matabudi Kapeniamma sinagog nopone banaga yai katakataidina.

Tauwai muriwatana toitoi Yesu na waikatakataima a tuaḡaie be a gosena

60 Be raḡanine Yesu na tauwai muriwatanama toitoi nama giudima a vaivaiedina, taudiḡa ai giu vivira be a riuna, “Uma waikatakatainama nam i vere kauana, aitau tokare e paḡo?” 61 Dabudine Yesu ya kataie da na tauwai muriwatanama tauna na giuma aubainama a momomomoduna, naumeki be ya riuedina, “Taugu yau giuma ami waisumaḡama e kawakawa gewagewa, bo? 62 Be Banaga Natunama marae e munamunaḡana ko kitana raḡanine, taumi nema ko noḡota bako? 63 Mamaitua Aruinama tauna vutuna yawasana kenakena nonoḡinama banaga e uteutedina. Tubuḡa taunaḡa nam yawasana e utemi. Be taugu yau giuma aba è riuriuemina, inam vutuna Mamaitua Aruinama, yawasana e uteutemina. 64 Be yaḡoro taumi ḡesaumima nam komawai sumaḡeguna.” Yesu tauna noḡone ya kataiedina da aitauḡa tauna nam timawai sumaḡena, be aitau tauna tokare e boru dobiḡena. 65 Be Yesu giu yai kare munaḡe be ya riuna, “Vutuna aubainama noḡone è riuemina da nam aitau teneḡinama da tokare ḡarogue e verau. Be Tamaguma aitau rewapana e uteutena, tauna tokare ḡarogue e verauna.” 66 Uma giune Yesu na tauwai muriwatanama toitoi tauna a gose be ai naḡo teḡateḡana. 67 Dabudine Yesu na tauwai muriwatanama 12 a miamia kwasana yai taraviredi be ya riuna, “Taumi nemanama? Taumi mate naḡo ko ḡoeḡoe, bo?” 68 Be Saemon Pita Yesu ya paribee be ya riuna, “Bada, aitau ḡarone ka naḡo? Tam yawasana kenakena nonoḡinama riudima tamḡa ḡarome ta kenakenana, 69 be tauma kawai sumaḡemna be kè kataiena da tam vutuna Mamaitua na Babau vinevinema.” 70 Dabudine Yesu ya riuna, “Taumi 12 taugu è vinemina be nopomie tenaḡa tauna Seitan na taunoyama.” 71 Tauna inam Judas ya giugiuena. Be tauna Saemon Iskariot natunama. Be avedi da Judas tauwai muriwatana 12 nopodie, be tauna yaḡoro Yesu ya boru dobiḡena.

7

Yesu tasitasinama

1 Inam kauidima muridie Yesu Galili noponaḡa ya babababara naḡona. Be tauna Judia naḡonama nam i ḡoena, baninama inam dabudine Jius babadidima Yesu kana kasirama a tomtomna da sibo ai gurina. 2 Be Kapekape soinama raḡaninama maida ya tavatavana aubainama, 3 Yesu tasitasinama tauna a riuena, “Tam Galili sibo kuya gose be kuya naḡona Judiama soie, be dabudine patare sibo mataira kuya voiedi be am tauwai muriwatanama sibo a kitedina. 4 Tam deḡoda kwa ḡoeḡoena banaga matabudi ta kataiemna, naumeki da patara matedie mataira dosidima kwa voiedina, be nam kwa miamia yababa.” 5 Taudi nama a riuna, baninama avedi da Yesu tasitasiḡominama taudi mate Yesu nam ti sumaḡena. 6 Vutuna aubainama Yesu taudi ya riuedina, “Taugu yau raḡan yaḡama nam i tavana. Be taumi naumeki da ami ḡoane nama ko naḡona. 7 Banaga tokare nam ta tuaḡaiemi, be taugu ta tuatuaḡaieguna, baninama taugu yà riuriuedina da adi voiama a gewagewana. 8 Naumeki taumi ko naḡo soie, be taugu inam nam ama naḡonaḡona, baninama yau raḡan yaḡama yaḡoro nam i tavana aubainama.” 9 Naumeki da Yesu Galilima ya mia kwasana. 10 Be tasitasinama taudi a naḡonaḡona soie raḡanine, tauna mate muriḡa moisiriḡa ya naḡona soie. Be nam patare i taimaḡatarina. 11 Be soi nopone Jius babadidima Yesu a wane be a riuriuna, “Uma baneginama tauna deḡo?” 12 Be inam dabudine patara dosinama taudi kasave mareḡa Yesu awai giugiuena. Banaga ḡesaudima a riuna, “Tauna banaga verenama”. Be ḡesaudima a riuna, “Ibewa, tauna banaga e biribiri waideḡedina.” 13 Be nam aitau tenaḡa debanama i tora be patare i giu guratana, baninama taudi Jius babadidima a nairedina aubainama.

Yesu banaga ewai katakataidina

14 Soi ḡaubonaḡa da sibo ya kovina, Yesu ya saḡa ya naḡo tempol nopone be waikatakatai yai karena. 15 Dabudine Jius banegidima tauna a base be a riuna, “Uma baneginama tauna nam aikedae i girumana. Be nemanama da uma yabedima matabudi ya kataiedi?” 16 Be Yesu taudi ya riuedina, “Aba yàwai katakataimina inam nam taugu nuague ama waikatakataimina. Ibewa da inam tauriuporeguma tauna na waikatakataima. 17 Be aitau da Mamaitua na ḡoanama voienama e ḡoeḡoena, tauna tokare e kataie da inam waikatakatainama Mamaitua na waikatakatai, bo taugume yau waikatakatai. 18 Banaga aitau da na noḡote e giugiuna, inam baninama tauna e rarau rubuna da banaga tauna kabe ta kawa saḡe. Be tauna aitau da tauriuporenama kawa saḡenama aubainama e giugiuna, tauna inam banaga verenama, be tokare nam ḡarone gewagewa ta banavi. 19 Mousis tarawatu ya utemina, be nam aitau tenaḡa inam tarawatudima kumawai muriwatanedina. Aba aubainama taugu waiguriguma ko ḡoeḡoe? Taumi inam tarawatu kowai kati kotovina.” 20 Dabudine banaga Yesu a riuena, “Tauma nam tam waigurimma ke riuena, tam agunai penama ya kokumna.” 21 Be Yesu taudi ya riuedina, “Taugu Sabat raḡanine tauḡoma tenaḡa èi yawasani be taumi nuemima yai medina. 22 Be you, taumi mate Sabat raḡanine ko noyanoyana. Taumi Mousis na tarawatuma ruvane seda tautauḡomidima ḡarodie kopitom ko voivoiedina. Be inam vaivainama novemai Eibraham ḡarone be ya saḡana, muriḡa da Mousis tarawatu ya yovoḡena. 23 Deḡoda gomana Sabat raḡanine kopitom e paḡona, inam naumeki Mousis na tarawatuma na ruvae. Nama teneḡine taugu yodi banaga Sabat raḡanine èi yawasanina, yodi nemanama? Be aba aubainama yodi ḡarogue ko medimedi? 24 Inam kauidima ko kita yaḡedi da nam voia ḡavoe kitakitanama, vutuna ko kitakita wairuva. Avedi, be didimanae yaba ko kita wairuvedi be muriḡa da ko giuedi.”

Yesu tauna Tau waiyawasana, bo?

25 Inam giudima aubaidima Jerusalem banegidima ḡesaudima a riuna, “Uma baneginama vutuna waigurinama ta riuriue, bo? 26 Tauna yodi umanema patare e giugiuna, be taudi nam aba ḡarone tima riuriuena. Agunai tauda dà babadama a banavi da tauna naumeki Tauwai yawasana. 27 Be inam nemanama? Uma baneginama tauda tè kataiena da tauna aikedae be ya tavana. Be Tauwai yawasana aikedae be e tavana nam aitau i kataiena.” 28 Yesu tauna yaḡoro tempol nopone yawai katakataina maika, tauna bonanama dosine ya riuna, “Inam riukaua taumi koya kataiena da taugu aitau be aikedae è tavana. Taugu nam yau ḡoane uma dabudine e tavana. Ibewa da Tamaguma ya riuporeguna, be tauriuporeguma riukaua e miamiana, be taumi tauna nam ko kataiena. 29 Be taugu tauna è kataiena, baninama taugu tauna ḡarone be è yovona. Tauna ya riuporeguna.” 30 Umanama giudima debedie taudi a rarau rubuna da sibo a vunuḡina, be nam ti vunuḡina, baninama na raḡan yaḡama nam i tavana aubainama. 31 Be patara nopodie banaga toitoi Yesu ai sumaḡe be a riuna, “Tauwai yawasana e tavana raḡanine, mataira ḡesaudima dosidima uma baneginama ya voivoiedina nama tokare e voiedi, bo? Vutuna aubainama uma tauna naumeki vutuna.” 32 Dabudine patara kasave Yesu awai giugiuena, Parisi a vaiedina. Vutuna aubainama taudi be pirisi adi babadama mate porisiman a riuporedina da Yesu sibo a vunuḡi be a panina. 33 Be Yesu ya riuna, “Taugu taumi mate raḡan ḡaubonaḡa tà miana, muriḡa be yà munaḡana tauriuporeguma ḡarone. 34 Taumi tokare ko waneguna be nam ko banavigu, baninama deḡo taugu yà miamiae, dabudi taumi tokare nam ko tava.” 35 Dabudine Jius babadidima adi banagama adi banagama mate a riuna, “Inam baneginama deḡo naḡonama ewai tai? Agunai tauna uma dobunama e gose be e naḡona wari dobue da nam tà kita munaḡe. Agunai tauna Jius banegidima ai daberaridi be wari dobue ta miamiana ḡarodie e naḡona. Bo Gurik banegidima ḡarodie e naḡo be ei katakataidina. 36 Tauna ya riuna, ‘Taumi tokare ko wanegu be nam ko banavigu be deḡo yà miamiana, dabudi taumi tokare nam ko tava’. Uma giudima banidima aba?”

Yesu yawasana watutunama e uteutedana

37 Soi raḡaninama dosinama damone Yesu ya midisuḡu be bonanama dosine ya riuna, “Aitau da nuamma e rarau kasakasana kwa verau ḡarogue be upa yà utem be kwa tegona. 38 Aitau da taugu ewai sumaḡeguna, inam baneginama nopone yawasana watutunama e manini dobina maika girugiruminama porane ya riuriuna nama.” 39 Yesu upa ya giuena inam Arua e giugiuena, be taudi aitauḡa tauna tawai sumaḡena tokare e utedina. Inam raḡanine Arua yaḡoro nam i yovona, baninama Yesu yaḡoro dobue ya miamiana, tauna nam gurie i midisuḡu be i naḡona marae.

Banaga a dariḡa munaḡedina

40 Be banaga umanama giudima a vaivaiedina, dabudine ḡesaudima a riuna, “Riukaua da inam tauḡominama tauna vutuna peroveta Mamaitua ya sausaugena raḡan damone e tavana, vutuna yodi ya tavana.” 41 Be banaga ḡesaudima a riuna, “Tauna Tauwai yawasana.” Be ḡesaudima a riuna, “Ibewa, Tauwai yawasana nam tokare Galilima be e verau, 42 baninama girugiruminama porane e riuriuna da Tauwai yawasana tauna guyau Deivid na damma nopone e tubuḡana. Be tauna tokare Deivid na meagaie Betliemma be e verauna.” 43 Naumeki da Yesu kana taiye banaga adi noḡotama ruvedie nama a dariḡa munaḡedina. 44 Banaga ḡesaudima a ḡoeḡoena da sibo a vunuḡina, be nam aitau tenaḡa nimanama Yesu tunine i boru rubuna. 45 Naumeki da porisiman a tava munaḡana Parisi be pirisi adi babadama ḡarodie. Be inam babadidima porisiman ai taraviredi be a riuna, “Aba aubainama Yesu nam ko vunuḡi be ko pani verauḡe?” 46 Be porisiman a riuna, “Uma baneginama na giuma ai rewapana kauana, nam aitau airaḡan nama i giu rubu be ke vaiena.” 47 Be Parisi a riuedina, “Taumi mate yodi tauna kowai murinaḡonaḡo, bo? Tauna inam banaga tauboru waideḡedima. 48 Ami babadama be tauma Parisi ko kitamai, inam tauḡominama kawai muriwatane, bo? 49 Ibewa, be uma pataridima buebuedima tarawatu nam ti kataiena, vutuna aubainama tokare Mamaitua ei tara tautauedina.” 50 Dabudine Parisi tenaḡa isanama Nikodimas, tauna vutuna boni Yesu ḡarone ya tavatavana, tauna ya midisuḡu be ya riuna, 51 “Tauda dà tarawatuma nema e riuriu bakeda? Banaga tà kovoḡa yababe, bo noḡone tà etara doke be muriḡa tà kovoḡi?” 52 Dabudine na banagama a paribee be a riuna, “Tam mate Galili banegim, bo? Girugiruminama porane kwa sievi be kwa kita da nema e riu bakem. Nam airaḡan peroveta Galiliḡa tokare e verau.” 53 Naumeki da ai daberaridi be tenatenaḡaḡa a naḡona adi vadae.

8

Waivi na banagama debedie mui ya poreporena

1 Be Yesu tauna ya naḡona oya olip debane. 2 Pomainama raḡanboiboi tauna ya munaḡana tempol nopone be dabudine patara a rawateḡeidina. Naumeki da tauna ya mia be waikatakataidima yai karena. 3 Tauna dabudi ya giugiuna maika, tarawatu tauwai katakataidima be Parisi taudi waivi tenaḡa a kita banavina, tauna na banagama debedie mui tauporenama. Vutuna aubainama taudi a verauḡena Yesu ḡarone. Be waivinama a riue da patara noḡodie ya midi 4 be taudi Yesu a riuena, “Tauwai katakatai, uma waivinama na banagama debedie mui ya porepore be kè banavina. 5 Nema kwa noḡonoḡota bake? Mousis na tarawatuma e riuriuna da umanama waivinama tauma sibo kè rauyeku be ya gurina.” 6 Be inam babadidima taudi keda a wanewanena da Yesu sibo aba ya vato waigewa be inam giudie sibo ai wavuna. Be Yesu ya raudune yovo be nimarakurakune doḡa debane yawai girugirumana. 7 Be taudi yaḡoro waitaravira awai borudidina. Naumeki da Yesu ya tausuḡu be ya riuedina, “Tam aitau da gewagewa nam ku voia rubuna, naumeki da tam banegimma yeku kwa rubu dokena.” 8 Dabudine tauna ya raudune munaḡa be doḡa debane waigirugiruma yai kare munaḡena. 9 Raḡanine waivi tauwai wavunama nama giunama a vaivaiena, naumeki da tenatenaḡaḡa ai naḡo teḡeteḡedina, be babada poredima taudi inam a doka ḡomedina. Be Yesu inam waivinama mate taudiḡa a gose poredina. 10 Naumeki da Yesu ya tausuḡu be waivinama yai taravirena, “Tauwai wavumama aikedae a naḡo? Taudi nam ti rauyekum, bo?” 11 Be waivi ya riuna, “Ibewa Bada.” Be Yesu tauna ya riuena, “Taugu mate nam tokare yà rauyekum. Kwa naḡona, be nam gewagewa kwa voie munaḡe!”

Yesu tauna dobu na yanama

12 Yesu patara ḡarodie giu yai kare munaḡa be ya riuna, “Taugu vutuna dobu na yanama. Aitau da taugu ewai muriwataneguna, tauna tokare nam tadiwanawanae ei suratou naḡo. Ibewa da tauna nopone yana e kenana, inam raḡanine yawasana e banavina.” 13 Be Parisi taudi a paribee be a riuna, “Tam inam kaiyovue tamḡa aubaimma kwa giugiu raukosoḡaiḡai.” 14 Be Yesu taudi ya riuedina, “Deḡoda taugume aubaiguma sibo è giu raukosoḡaiḡaina, inam yaḡoro riukaua. Baninama taugu aikedae è verau be aikedae yà naḡonaḡona taugu è kataiena, be taumi nam ko kataiena. 15 “Taumi ko etaetareguna inam banaga ḡoma ami noḡotama ruvane ko etaetareguna. Be taugu nam aitau ama etaetarena. 16 Be deḡoda taugu banaga etaredima è ḡoena, taugu yau rauetarama tokare didimanae è voiena, baninama Tamaguma tauriuporeguma murigue e midimidina, be nam tauguḡa ama miamiana. 17 Taumi ami tarawatuma e riuriuna da raḡanine matamata rabui giu teneḡinama ta vatona, inam giunama banaga tokare nam ta riuwai kaikaiyovu. 18 Taugu inam matemie yodi aubaiguma yà giugiuna, be wairabuiguma inam Tamaguma tauna vutuna tauriuporeguma.” 19 Dabudine taudi Yesu a riuena, “Yodi tamamma deḡo?” Be Yesu ya paribeedi be ya riuna, “Taumi taugu Tamaguma mate nam ko kataiemaina. Deḡoda taugu sibo ko kataieguna, taumi tokare Tamaguma mate koya kataiena.” 20 Yesu tauna tempol nopone deḡo mane aniborunama gabune, dabudi ya midi be inam yabedima matabudi yai katakataidina. Be nam aitau Yesu i kaididi be i pani nawena, baninama tauna na raḡan yaḡama yaḡoro nam i tavana. 21 Be Yesu inam babadidima ya riu munaḡedina, “Taugu tokare yà naḡona, be taumi ko waneguna be ami gewagewae tokare ko gurina. Be deḡo yà naḡonaḡona, taumi tokare nam dabudi ko tava.” 22 Be Jius babadidima a riuna, “Yodi agunai waiguri munaḡenama ewai nuanoḡonoḡotena. Vutuna aubainama tauna ya riuna, ‘Deḡo yà naḡonaḡona, taumi tokare nam dabudi ko tava’. Bo inam giunama baninama aba?” 23 Dabudi Yesu na giuma ya kaiwatani be ya riuedina, “Taumi inam uma dobunama ḡaronama, be taugu ibewa. Taugu inam note banagiguma. 24 Vutuna aubainama è riuemina da taumi tokare ami gewagewae ko gurina. Be taugu inam vutuna taugu. Be deḡoda nam koi sumaḡegu, taumi tokare naumeki da ami gewagewae ko gurina.” 25 Be taudi a riuena, “Tam aitau?” Be Yesu ya riuedina, “Kaite yà riuriuemina, taugu inam vutuna taugu. 26 Taumi ami voiama debane nema sibo è riuriu bakemina, be tokare nam nama yà voia. Be tauna aitau tauriuporeguma riukaua da tauna e miamiana. Tauna vutuna aba e riuriueguna ruvane, nama dobue banaga yà riuriuedina.” 27 Be banaga dabudine taudi nam ti kataiena da tauna inam Tamanama ya giugiuena. 28 Vutuna aubainama Yesu ya riuna, “Raḡanine taumi Banaga Natunama ko kaisuḡu be koi dawena, inam raḡanine taumi tokare ko kataiegu da taugu vutuna taugu. Be taugu nam yau ḡoane yaba ama giugiuedina, ibewa da Tamaguma nema ewai katakataiguna ruvane, nama yà giugiuedina. 29 Tauriuporeguma tauna raḡan matabuna taugu mate be nam ima gosegoseguna, baninama taugu raḡan matabuna na ḡoanama yà voiedi be tauna ewai nuaverena.” 30 Banaga toitoi uma giudima a vaivaiena, taudi Yesu ai sumaḡena.

Riukaua banaga e kuvesidina

31 Taudi aitauḡa Yesu awai sumaḡena, tauna ya riuedina, “Deḡoda yau waikatakataima ko kaidididi be ko voteyeteyedina, taumi riukaua da yau tauwai muriwatanama. 32 Inam raḡanine taumi riukaua ko kataie be riukaua taumi e kuvesimina.” 33 Be taudi a paribee be a riuena, “Nemanama kwa riuriuna da kwa kuvesimai? Tauma Eibraham na damma, nam aitau ḡarone kamawai yaragana, riukaua nema e kuvesa bakemai?” 34 Be Yesu ya riuedina, “Yà riuriu kauemina, aitau da gewagewa e voivoiena, tauna gewagewa ḡarone ewai yaragana. 35 Be aitau da gewagewa ḡarone ewai yaragana, tauna Mamaitua na damma nopone nam na waibadama ima kenakenana. Be Mamaitua Natuḡominama tauna na waibadama e kenakena watanana. 36 Vutuna aubainama deḡoda Mamaitua Natuḡominama e kuvesimina, taumi naumeki da kuvekuvesimima ko miana. 37 Taugu è kataiena taumi Eibraham na damma, be yaḡoro taumi waiguriguma kowai taina, baninama taugu yau giuma taumi nopomie nam ima kenakenana aubainama. 38 Taugu Tamaguma ḡarone yaba è kitekitedina vutudi yà riuriuemina. Be taumi tamemima aba ya riuriuemina, vutuna koi muriwatanena.” 39 Be taudi a riuna, “Tauma tamamaima Eibraham.” Be Yesu ya riuna, “Ibewa, Eibraham inam nam taumi tamemi. Deḡoda taumi sibo tamemima, Eibraham naumeki da tauna yaba ya voivoiedina ruvane, nama sibo koya voiedina. 40 Taugu riukaua Mamaitua ḡarone è vaie be è riuriuemina be yaḡoro da taumi vunuḡiguma kowai taina. Eibraham tauna tokare nam nama ya voia. 41 Taumi ami voiama ewai maḡatarana da taumi tamaḡomimima inam banaga ḡesau, be tauna na voiama kowai muriwatanena.”Be taudime a gudutaraḡa munaḡedi be a riuna, “Tauma Tamaḡomimaima inam Mamaitua be nam keda sedamai.” 42 Be Yesu ya riuedina, “Ibewa, Mamaitua inam nam taumi tamemi. Taumi deḡoda sibo tamemima Mamaitua, naumeki da taumi koyai nuapaḡoeguna, baninama taugu Mamaitua ḡarone be è yovona. Be taugu nam mabigue è yovona, ibewa da tauna ya riuporegu be è yovona. 43-44 Taumi tamemima Diaboro, vutuna aubainama taugu yau giuma koya nuababaḡena, be taugu aba yà giugiuedina, taumi nam koma vaivaiedina. Taumi tamemima na ḡoanama vutudi kowai muriwatanedina. Tauna boni pakane da yodi tauna taurau vunuḡa. Baninama tauna riukaua e tuatuaḡaie be nopone nam riukaua ima kenakenana. Tauna taukaikaiyovu be kaiyovu Tamanama, tauna naumeki na yawasanama vutuna. 45 Vutuna aubainama taugu raḡanine riukaua yà giugiuena, taumi nam taugu komawai sumaḡeguna. 46 Aba gewagewane taumi tokare koi wavugu? Deḡoda taugu yà riuriu kauana, naumeki da taumi sibo koyai sumaḡeguna. 47 Tam aitau da Mamaitua ḡaronama, tam tauna riunama kwa vaivaiena. Be deḡoda riuguma nam kuma vaivaiena, inam anikitanama tam nam Mamaitua ḡarona.”

Yesu tauna Eibraham e saḡa porena

48 Be Jius babadidima a riuena, “Tam maiḡone aba kè riuem? Tam gewagewa banegimma be penama ya kokumna!” 49 Be Yesu ya riuna, “Taugu nam penama i kokuguna, ibewa da taugu Tamaguma yà vivivivirena, be taumi taugu nam koma vivivivireguna. 50 Taugu nam ama kawakawa saḡe munaḡeguna, ibewa da Tamaguma Mamaitua tauna e kawakawa saḡeguna, be tauna vutuna yaba matabuna taukita wairuvanama. 51 Taugu yà riuriu kauemina, Tam aitau da riuguma kwa voteyeteyedina, tam nam airaḡan tokare guri e taukonim.” 52 Dabudine Jius babadidima tauna a riuena, “Yodi kè vaia kauemna da tam riukaua penama ya kokumna. Tam kuya riuna da aitau riumma e voteyeteyedina, guri nam airaḡan tokare tauna e taukoni. Be you, Eibraham be peroveta taudi a gurina. 53 Tam nema maika kitam? Tamadama Eibraham be peroveta taudi a gurina, tam kwa saḡa poredi, bo?” 54 Dabudine Yesu ya riuna, “Deḡoda taugume yà kawa saḡe munaḡeguna, inam kawasaḡenama nam baniboruboruna. Taugu Tamaguma e kawakawa saḡeguna, tauna vutuna taumi ko riuriuna ami Mamaituama. 55 Be taumi tauna nam ko kataiena. Be taugu tauna è kataiena. Deḡoda taugu sibo è riuna taugu nam tauna e kataiena, inam raḡanine taugu tokare banaga kaikaiyovuguma è tubuḡana taumi maika. Be inam nam nama! Taugu tauna è kataie be riunama yà vovo teyeteyena. 56 “Tamemima Eibraham ya noḡonoḡotina da yau kaba verauma raḡaninama e kitana, aubainama tauna nuanama ya mosarina. Be inam raḡaninama tauna kaite ya kita be yai nuaverena.” 57 Be Jius Yesu a riuena, “Tam am suarama ḡauboḡominama nam 50 ku paḡona. Be nemanama da kwa riuriuna tam Eibraham kuya kita?” 58 Be Yesu ya paribeedi be ya riuna, “Riukaua yà riuriuemina, muriḡa da Eibraham ya tubuḡana, taugu miemieniguma nama yà miamiana.” 59 Inam giunama debane taudi yeku a ragaudi da Yesu sibo a rauyekuna. Be tauna tempol ya dobi pore, da ya rausonaḡe be ya naḡona.

9

Yesu tauḡoma matapotapotanama yai yawasanina

1 Naumeki da Yesu ya babababara naḡo, be tauḡoma matapotapotanama ya kitana. Be inam tauḡominama matapotapotanama tauna nama ya tubuḡana. 2 Be Yesu na tauwai muriwatanama tauna ai taravirena, “Tauwai katakatai, gewagewa aikedae ya tava be uma tauḡominama ya voie da ma matapotapotana ya tubuḡa? Tauname na gewagewa bo na dosima adi gewagewa?” 3 Be Yesu ya riuedina, “Ibewa, nam tauna na gewagewa bo dosi adi gewagewa. Uma kauinama ya tubuḡana da inam tauḡominama ḡarone Mamaitua na rewapanama ei maḡatari be tà kitana. 4 Raḡan yodi e yanayanae tauriuporeguma na noyama tà voiena. Be kupi e veraverauna e tavana, inam raḡanine nam aitau tokare noya e voie be teneteneḡina. 5 Taugu dobue yà miamiana maika, taugu vutuna dobu na yanama.” 6 Raḡanine nama ya riuriuna, tauna doḡae ya kaviso be nimane kavisonama ya voie da dogodogo ya tubuḡana, be dogodogonama tauḡominama matanama debane ya rodana. 7 Yodibe ya riuena, “Yodi kwa naḡo kwa siguna Silom topane.” (isa ‘Silom’ baninama inam ‘Riupore’). Naumeki da tauḡoma ya naḡo be ya sigusiguna murine, matanama yai kita be ya verau munaḡana. 8 Tauna na banagama be banaga ḡesaudima taudi noḡone a kitana da tauna taukiḡikiḡi matapotapotanama. Dabudine taudi a riuna, “Inam tauḡominama vutuna kabe taukiḡikiḡi matapotapotana, bo?” 9 Be banaga ḡesaudima a riuna, “Ee, inam tauna”. Be ḡesaudima a riuna, “Ibewa, inam waria, be kitanama maika tauna.” Be tauḡominama ya riu raukosoḡaiḡai be ya riuriuna, “Inam vutuna taugu.” 10 Be taudi a riuna, “Aitau matamma yai yawasani?” 11 Be inam tauḡominama taudi ya riuedina, “Tauḡoma tenaḡa tawai isana Yesu, tauna dogodogo ya voie da matague ya roda be ya riuegu da Silom topane è siguna. Naumeki da è naḡo è sigusiguna murine, taugu èi kitana.” 12 Be banaga inam tauḡominama a riuena, “Baneginama yodi deḡo?” Be tauna ya riuedina, “Bai, taugu nam e kataiena.” 13-14 Inam kauinama Sabat raḡanine Yesu ya voiena. Vutuna aubainama taudi inam tauḡominama noḡone matapotapotanama ai doka nawena Parisi ḡarodie. 15 Be dabudine tauḡoma nema be yai kita bakona, vutuna Parisi tauna ai taravirevirena. Be tauḡominama ya paribeedi be ya riuedina, “Tauna dogodogo matague ya roda, da murine è sigu, yodibe taugu èi kitana.” 16 Dabudine Parisi ḡesaudima a riuna, “Inam tauḡominama tauna Sabat nam ima vivivivirena. Inam kauine tauma kè kataiena da Mamaitua nam tauna i riuporena.” Be ḡesaudima a riuna, “Gewagewa baneginama mataira dosidima tokare e voiedi, bo?” Naumeki da Parisi inam giudima debedie taudi a dariḡa munaḡedina. 17 Dabudine taudi inam tauḡominama noḡone mata potapotanama ai taravira munaḡe be a riuena, “Tam aba kwa noḡonoḡoti, inam baneginama matamma yawai yawasanidina, tauna aitau?” Be tauḡoma ya riuna, “Tauna agunai peroveta.” 18 Be Jius babadidima taudi inam tauḡominama nam ti sumaḡena da tauna noḡone matapotapotana. Vutuna aubainama taudi na dosima a riuedi da a tava, 19 yodi be ai taraviredina, “Uma taumi natumi, bo? Tauna matapotapotanama nama ya tubuḡa, bo? Yodi nemanama da matanama yai kita?” 20 Dabudine na dosima a riuna, “Ee, inam tauma natumaima be tauna matapotapotanama nama ya tubuḡana. 21 Be yodi nemanama da yai kitana tauma nam ke kataiena. Tauna koi taravire be e riuemina, tauna ya morabana.” 22 Tauḡoma na dosima nama a riuna, baninama taudi Parisi a nairedina aubainama. Baninama Parisi taudi noḡone adi ogama a taraḡina da banaga aitau e riuna, ‘Yesu tauna Tauwai yawasana’, inam raḡanine baneginama tokare sinagog nopone be tà tavu dobiḡena. 23 Inam kauinama aubainama na dosima a riuna, “Tauna koi taravire be e riuemina, tauna kaite ya morabana.” 24 Naumeki da taudi inam tauḡominama raḡan wairabuinama a riue da ya saḡa munaḡa be a riuena, “Tam Mamaitua sibo kuya vivire be tauma riukaua sibo kuya riuemaina, baninama tauma ke kataie da Yesu tauna gewagewa baneginama.” 25 Dabudine inam tauḡominama ya riuna, “Taugu nam e kataiena tauna gewagewa banegina bo ibewa. Be aba è kataiena inam taugu mataguma potapotanama be yodi èi kitana.” 26 Dabudine Parisi tauḡoma matapotapotanama ai taravira munaḡe be a riuena, “Nema yai yawasana bakem? Aiyaba ya voie?” 27 Be tauḡominama ya riuna, “Taugu kaite è riuemina be taumi nam kowai beavaiana. Yodi aba aubainama ko ḡoeḡoena ko vaia munaḡe? Taumi mate tauna waimuriwatanenama ko ḡoeḡoe, bo?” 28 Dabudine taudi inam tauḡominama a kunure be a riuna, “Tam inam baneginama na tauwai muriwatanama, be tauma inam Mousis na tauwai muriwatanama! 29 Mamaitua Mousis ḡarone ya giuna, vutuna tauma kè kataiena. Be inam tauḡominama aikedae be ya tavana tauma nam ke kataiena.” 30 Be tauḡoma ya riuna, “Taumi ko nuanua babaḡana inam naumeki, taugu mate nam e kataiena tauna deḡo be ya tava, be mataguma yai yawasanina, inam vutuna è kataiena. 31 Tauda matabuda tè kataiena da gewagewa banegidima adi waibaḡama Mamaitua nam ima vaivaiena. Ibewa da aitauḡa tauna ta vivivivire be na ḡoanama ta voivoiena, taudi adi waibaḡama tauna e vaivaiena. 32 Boni pakane da yodi nam aitau tenaḡa ke vaie da banaga ma matapotapotana tubutubuḡinama i yawasana rubuna. 33 Uma baneginama tauna riukaua da Mamaitua ḡaronama, be deḡoda ibewa, tauna nam teneteneḡina da umanama kauinama tokare ya voie.” 34 Be Parisi a riuena, “Tam kuya tubutubuḡe gewagewa ya kaididimna naumeki da yodi. Be yodi tauma kwai katakataimai, bo?” Naumeki da taudi inam tauḡominama sinagog nopone be a tavu dobiḡena.

Banaga nam waisumeḡidi taudi matedima ya potana

35 Yesu ya vaie da Parisi inam tauḡominama sinagog nopone be a tavu dobiḡena. Be Yesu raḡanine inam tauḡominama ya banabanavina ya riuena, “Tam Banaga Natunama kwawai sumaḡe bo ibewa?” 36 Dabudine inam tauḡominama ya riuna, “Bada, inam aitau? Kwa riuegu be yài sumaḡe.” 37 Be Yesu ya riuna, “Tam vutuna yodi kwa kitakitana, be ḡarome e giugiuna.” 38 Naumeki da inam tauḡominama ya riuna, “Bada, yàwai sumaḡana.” Dabudine tauna ya rauduneena. 39 Be Yesu ya riuena, “Taugu è yovona dobue banaga waitarapiriedima aubainama, da banaga matapotepotedima tai kitana, be banaga waikitedima taudi ta noḡonoḡotina da kabe tiwai kita, ibewa da taudi matedima ya potana.” 40 Be Parisi ḡesaudima dabudi a midimidina nama a vaivaiena, taudi a riuna, “Aiyaba, tauma mate matamaima ya pota, bo?” 41 Be Yesu ya riuedina, “Deḡoda taumi sibo ko riuna, ‘Tauma matamaima ya potana’, inam raḡanine taugu tokare è sagumi da gewagewa nam ḡaromie ya kena. Be yodi taumi ko riuriuna da taumi matemima ewai kitana, vutuna aubainama taugu tokare nam yà sagumi, be ami gewagewama naumeki da nama ta kenana.”

10

Tauyosi verenama

1 Yesu ya riuna, “Taugu yà riuriu kauemina, banaga aitau sipu adi ganama matakedane nam e saḡa be tauna gana boganaḡa e raukai saḡana, inam baneginama tauna taudanedanene. 2 Be tauyosi tauna matakedaḡa be e saḡasaḡana sipu ḡarodie. 3-4 Be matakeda taurabenama tauna matakeda e kaiporena tauyosi aubainama. Be tauyosi tauna na sipuma tenaḡaḡa isedima e vatodi be tauna bonanama ta vaie, yodibe tauna ewai doka dobiḡedina. Be sipu tauna tawai muriwatanena, baninama tamedima bonanama a vaia maraḡamena. 5 Be banaga tabunama bonanama ta vaiena, taudi tokare naira ta naḡona, baninama tauna bonanama nam ti maraḡamena.” 6 Taudi aitauḡa inam wainasinama nama a vaivaiena, taudi wainasi baninama nam ti kataiena da Yesu aba ya giugiue. 7 Naumeki da tauna wainasinama, baninama ya giu yaḡedina, “Yà riuriu kauemina, taugu vutuna sipu adi matakedama. 8 Be banaga ḡesaudima noḡogue tavetavedima, taudi inam banaga danedanenedima, vutuna aubainama sipu taudi bonedima a vaia nuababaḡedina. 9 Be matakeda inam vutuna taugu. Aitau nopogue e saḡa be e naḡona gana nopone, tauna tokare yawasana e banavina, tauna tokare e mia genuana be kani nonoḡinama e kanina. 10 Taudanedanene e tavana, tauna sipu e danenedi, e vunuḡidi be e kawa gewegewedina aubainama e tavana. Be taugu è tavana sipu yài yawasanidina aubainama, be taudi yawasana verenama tai maurena, be nam aba ta maruabie. 11 “Taugu vutuna tauyosi vereguma. Be tauyosi verenama na yawasanama tokare ei utaena sipu waiyawasanidima aubainama. 12 Be tauyosi mane aubainama e vovo bagibagina, inam tauna nam tauyosi verena, be tauna nam sipu tamedi. Baninama tabei ta tavatavana raḡanine, inam taunoyanama na yawasanama aubainama naira e naḡona. Dabudine tabei tokare sipu tai retedi be tai daberaridina. 13 Inam tauḡominama naira e naḡona, baninama tauna mane aubainama e noyanoyana, be nam sipu imawai nuaboyedina. 14-15 “Taugu tauyosi vereguma. Taugu Tamaguma è kataiena, be tauna taugu ya kataieguna, teneḡinama nama taugu yau sipuma è kataiedina, be taudi taugu a kataieguna. Be taudi waiyawasanidima aubainama taugu yau yawasanama yài utaena. 16 Be taugu yau sipuma ḡesaudima gana ḡesaudie ta miamiana, taudi mate yà saḡedina gana nopone. Da taudi mate taugu bonaguma ta vaie be adi banagama mate dam tenaḡa ta tubuḡana, yodibe taudi tauyosi tenaḡa vagurune ta miana. 17 “Taugu yau yawasanama yài utae be ya paḡo munaḡena, vutuna aubainama Tamaguma ewai nuapaḡoeguna. 18 Be nam aitau tokare yau yawasanama e paḡo pore! Ibewa da taugume yau ḡoane yau yawasanama yài utaena. Taugu rewapana ḡarogue e kenakenana da yau yawasanama yài utaena, be rewapana ḡarogue da yà paḡo munaḡena. Nama Tamaguma ya riu vavasaḡeguna.” 19 Inam nama ya giugiuna raḡanine, Jius banegidima dabudine ai kawa dariḡa munaḡana, 20 be banaga toitoi a riuna, “Tauna ya bua kauana, penama ya kokuna. Aba aubainama kowai beavaie?” 21 Be banaga ḡesaudima a riuna, “Tauna na giuma vaienama nam banaga penama kokukokuna maika. Baninama penama nam teneteneḡina da banaga matapotapotanama ei yawasani.”

Jius banegidima Yesu a tuaḡaiena

22 Tururu raḡanine Jerusalemma tempol soinama raḡaninama ya tavana, 23 be tempol nopone gabu isanama ‘Solomon na wagapatae’ dabudine Yesu ya babababara naḡona. 24 Be Jius banegidima tauna a midiḡuruvi be a riuena, “Tam Tauwai yawasana teika da kwa riu ḡomemai. Be nam kwa kawa nuaraḡaraḡa guratemai.” 25 Be Yesu ya riuna, “Taugu maiḡoka è riuemina, be nam komawai sumaḡeguna. Mataira dosidima Tamaguma isane yà voivoiedina taudi tawai maḡatariguna, 26 be yaḡoro taumi nam komawai sumaḡana, baninama taumi nam taugu yau sipu. 27 Taugu yau sipuma taudi bonaguma vaienama a kataiena, be taugu taudi è kataiedi be tawai muriwataneguna. 28 Be taugu yawasana kenakena nonoḡinama taudi yà uteutedina, da taudi tokare nam airaḡan gienae ta naḡo. Be nam aitau tokare e kwayagu be teneteneḡina. 29 Baninama Tamaguma tauna yai rewapana vavasaḡana nam maika aitau ḡesau. Tauna vutuna sipu ya uteguna, be nam aitau tokare tauna nimane e kwaya be teneteneḡina. 30 Tamaguma be taugu, tauma tenaḡa.” 31 Naumeki da Jius banegidima yeku a tama munaḡedi da Yesu sibo a rauyekuna. 32 Be Yesu taudi ya riuedina, “Taugu mataira dosidima toitoi Tamaguma na rewapanae è voiedi be koya kitedina. Yodi deḡo matairinama debane taumi rauyekuguma kowai tai?” 33 Be Jius banegidima a riuena, “Tauma nam inam matairidima aubaidima rauyekumna kamawai taina, ibewa da tam am waidiboḡama aubainama rauyekuma kawai taina. Tam banaga ḡoma be kwa riuriu munaḡemna da tam kabe Mamaitua.” 34 Be Yesu ya paribeedi be ya riuna, “Koya kataie bo ibewa da ami bukama porane a giruma be umanama a riuna, ‘Taugu è riuemina da taumi dobu mamaituedima.’” 35 Be giruminama poranama aba e riuriuena inam riukaua! Avedi da Mamaitua riunama Israel babadidima ḡarodie ya riupore yovoḡena, be yaḡoro tauna yai isedina ‘mamaitua’. 36 Be yodi taugu yà riuriuna da taugu Mamaitua Natunama be aba aubainama taumi ko medimediegu? Taugu nam amawai diboḡana. Taugu Tamaguma ya vinegu be ya riupore yovoḡeguna dobue. 37 Deḡoda taugu Tamaguma na voiama nam yà voiedi, naumeki da nam koi sumaḡegu. 38 Be deḡoda yau giuma mate nam koi sumaḡe, naumeki da mataira dosidima yà voivoiedina, vutudi sibo koya kitedi be koyai sumaḡana. Inam raḡanine taumi tokare ko kataie da Tamaguma taugu nopogue, be taugu Tamaguma nopone.” 39 Dabudine Jius banegidima a rarau rubu munaḡana da Yesu sibo a vunuḡina, be taudi tauna a viri yakasi be ya naḡo poredina. 40 Inam kauinama murine Yesu upa Jodan ya davu be ya munaḡana deḡo boni Jon banaga yawai babataitodie, dabudine ya miana. 41 Be banaga toitoi a tava be a riuna, “Jon tauna nam airaḡan voia dosidima i voia rubudina, be tauna uma baneginama ya giugiuena inam matabuna riukaua.” 42 Vutuna aubainama inam dabudine banaga toitoi Yesu ai sumaḡena.

11

Lasares ya gurina

1 Beteni meagaine tauḡoma tenaḡa isanama Lasares tauna ya sida kauana, be nuvunuvunama rabui mate a miamiana. Tauna nuvunuvunama isedima Meri be Mata. 2 Uma Merinama tauna vutuna upa ḡabuḡabunama Yesu kaḡane ya ḡini be debavuvuḡine ya ravusina. Tauna vutuna nuvunama ya sidana. 3 Vutuna aubainama inam waiwaividima rabui Yesu na riuma a riupore be a riuna, “Bada, turamma nuamma taupaḡonama ya sidana.” 4 Raḡanine Yesu inam varinama ya vaivaiena, tauna ya riuna, “Inam sidanama tokare nam Lasares ei guri. Ibewa da inam sidane Mamaitua neneḡarinama ei maḡatarina, be inam neneḡarine Mamaitua Natunama e kawa saḡena.” 5 Yesu, tauna Mata, Meri be Lasares ewai nuapaḡoedina, 6 be yaḡoro tauna nam i naḡo makaina ḡarodie. Tauna raḡan rabui ya miana be muriḡa da ya naḡona ḡarodie. 7 Naumeki da raḡan rabui a kovina murine, Yesu na tauwai muriwatanama ya riuedina, “Yodi tà munaḡana Judiama.” 8 Be na tauwai muriwatanama tauna a riuena, “Tauwai katakatai, maiḡone kuya kita! Inam dabudine Jius babadidima rauyekumma awai taina. Be yodi tam dabudi kwa munaḡa, bo?” 9 Be Yesu ya paribeedina, “Raḡan e yanayanae tauda noya tà voiena. Banaga raḡan e yanayanae ta babarana tokare nam kaḡedima tai tutu, baninama taudi dobu yanayanane keda ta kitakita kauena. 10 Be kupie taudi tokare kaḡedima tai tutuna, baninama nam yana.” 11 Be na giuma ya kaiwatani be ya riuedina, “Turadama Lasares ya kena nuakoana, be taugu yà naḡonaḡona ḡarone taiḡosorinama aubainama.” 12 Be na tauwai muriwatanama a riuna, “Bada, deḡoda tauna ima kenakena, inam tokare sida e yawasanana.” 13 Be Lasares tauna ya gurina, vutuna Yesu ya giugiue be na tauwai muriwatanama ai noḡotana kabe tauna kena ḡoma i giugiue. 14 Vutuna aubainama Yesu taudi ya riu ḡomedi be ya riuna, “Lasares ya gurina. 15 Be taumi aubaimima nuaguma ya verena da nam ḡarone e tavana. Yodi inam keda ḡesaunama e kenakenana da taumi tokare koi sumaḡana. Yodi tà naḡona tauna ḡarone.” 16 Dabudine Tomas awai isana ‘Raḡaraḡa’ tauna tauwai muriwatana ḡesaudima ya riuedina, “Naumeki, matabuda tà naḡo be tauna mate tà guri tenaḡana.” 17 Yesu Betenima ya tavatavana, tauna ya vaie da Lasares ya guri be kokoagae ya kenana raḡan 4 a kovina. 18 Beteni da Jerusalem nam madani i dauna, 19 vutuna aubainama banaga toitoi Meri be Mata nuadubuedima aubainama a tavana Betenima, taudi nuvudima ya kovina aubainama. 20 Dabudine Mata e vaiena be Yesu ya veraverauna ḡarodie, naumeki da ya dobi ya naḡona Yesu verau bodebodenama aubainama. Be Meri tauna vadae ya mia kwasana. 21 Be Mata Yesu ya riuena, “Bada, deḡoda tam maiḡone uma dabudine ku tavana, nuvuguma tokare nam ya guri. 22 Be taugu è kataiena deḡoda yodi aba kwai baḡena, Mamaitua tokare e utemna.” 23 Be Yesu tauna ya riuena, “Nuvumma tokare e midisuḡu munaḡana.” 24 Be Mata ya riuna, “Taugu è kataiena da raḡan damone midisuḡu munaḡa raḡanine tauna tokare e midisuḡuna.” 25 Be Yesu tauna ya riuena, “Taugu vutuna midisuḡu munaḡa be yawasana. Aitauḡa da tawai sumaḡeguna, taudi avedi da a gurina, be yaḡoro tokare ta yawasanana. 26 Be banaga miemienidima aitauḡa taugu tawai sumaḡeguna, taudi tokare nam airaḡan ta guri. Inam giunama kwawai sumaḡe bo ibewa?” 27 Be Mata ya riuna, “Bada, taugu yàwai sumaḡana da tam vutuna Tauwai yawasana Mamaitua Natunama, dobue kuya yovona.” 28 Nama ya giugiu rovona murine, tauna ya munaḡana vadae tasinama Meri ḡarone be mareḡa ya riue da ḡavoe be ya riuena, “Tauwai katakatai ya tava be e ḡoeḡoena e kitamna.” 29 Be Meri inam giunama ya vaivaiena, tauna waiḡapa ya midisuḡu makai be ya naḡona Yesu ḡarone. 30 Mata deḡo Yesu ya banabanavie, inam dabudine Yesu ya miamiana be nam meagaie i tavana. 31 Jius banegidima Meri a miamia roguena, dabudine a kita da Meri vadae be ma girigirina ya dobi makaina. Dabudine taudi a noḡotina da Meri kabe nuvunama kokoagine ḡaba aubainama i naḡonaḡo, naumeki da taudi ai muriwatanena. 32 Raḡanine Meri Yesu ḡarone ya tavatavana, tauna ya raupari be ya riuna, “Bada, deḡoda tam maiḡone uma dabudine ku tavana, nuvuguma tokare nam ya guri.” 33 Yesu e kitana be Meri ya ḡabaḡabana, be Jius banegidima Meri a miamia roguena taudi mate a ḡabaḡabana. Inam raḡanine Yesu medi noponama ya karati be nuanama ya gewagewana. 34 Dabudine Yesu taudi yai taraviredi be ya riuna, “Lasares deḡo dabudine koyai kokoagi?” Be taudi a riuna, “Bada, tà naḡo be kwa kita.” 35 Naumeki da Yesu ya ḡabana. 36 Be banaga dabudine a midimidina taudi a riuna, “Ko kita, Lasares tauna nuanama ya paḡo kauena.” 37 Be ḡesaudima a riuna, “Uma tauḡominama banaga matapotapotanama yai yawasanina, be aba aubainama tauna Lasares varinama ya vaia yababe be ya guri?”

Yesu, Lasares ya guri be ya kawa midisuḡu munaḡena

38 Dabudine Yesu medi noponama ya kara munaḡe be kokoagae ya tavana. Lasares kokoaginama inam gubae. Be gubanama gayane yeku dosinama ai miditomna. 39 Be Yesu ya riuna, “Yeku ko taurie ḡavoe e naḡo!” Be Mata ya riuna, “Bada, yodi tokare pana e morabana, baninama tauna kokoagae ya kenana raḡan 4 a kovina.” 40 Be Yesu ya riuena, “Taugu è riuem bo ibewa da tam kwai sumaḡana tokare Mamaitua neneḡarinama kwa kitana.” 41 Dabudine taudi Yeku a raurie da ḡavoe ya naḡo, yodibe Yesu gunuma ya kitasaḡe be ya riuna, “Mamai, yàwai kaiwemna da tam taugu bonaguma kuya vaiena. 42 Taugu è kataiena da tam raḡan matabuna taugu bonaguma kwa vaivaiena, be uma banegidima ta midimidina, taudi kadi taiye taugu bonaguma dosine yà riuna da taudi sibo a vaie be ai sumaḡa da tam taugu kuya riuporeguna.” 43 Yesu nama ya giugiu kovina, tauna bonanama dosine ya riuna, “Lasares, kwa dobi!” 44 Naumeki da tauḡoma gurigurinama gubae be ya dobina. Tauna nimanama, kaḡanama, debanama be tuninama matabuna garae sumasumanama. Naumeki da Yesu ya riuna, “Gara ko kuvesa poredi be e naḡona!”

Jius babadidima Yesu kana kasirama a tomna waigurinama aubainama

45 Jius banegidima toitoi Meri nuadubuenama aubainama a tavatavana, taudi Yesu aba ya voivoiena a kita be tauna ai sumaḡena. 46 Be banaga ḡesaudima taudi a naḡo be Yesu aba ya voivoiena Parisi ḡarodie ai samanina. 47 Dabudine pirisi adi babadama be Parisi ai rawateḡeidina Sanedrion waiborunama aubainama. Be dabudine taudi a riuna, “Yodi aba tà voie? Uma tauḡominama mataira toitoi e voivoiedina. 48 Deḡoda tauda tà kita yababena, banaga matabudi tokare tauna tai muriwatanena. Inam raḡanine tauiḡara Romḡa tokare ta verau, be dà tempolma be dà dobuma ta kawa gewegewedina.” 49 Naumeki da tauḡoma tenaḡa isanama Kaiyapas, tauna pirisi adi badama inam modinama nopone. Tauna ya midisuḡu be ya riuna, “Taumi buebuemima, 50 nam aiyaba ko kataiena. Ya verena da inam baneginama tenaḡa sibo ya gurina, be tauda matabuda sibo tè yawasanana.” 51 Inam giunama nam Kaiyapas nuane i giu yababana, ibewa. Be tauna pirisi adi badama ya miamiana inam modinama nopone, vutuna aubainama tauna yai perovetana da Yesu sibo ya gurina Jius banegidima matabudi aubaidima. 52 Be nam Jius taudiḡa, ibewa da Mamaitua na sedama dobu matabuna nopone a daberara be ta miamiana, taudi mate aubaidima tauna e guri be e rawateḡeidi da taudi tenaḡa ta tubuḡana. 53 Naumeki da inam raḡanine be nokoi ya naḡona taudi Yesu na kasirama tomnama ai karena da sibo ai gurina. 54 Vutuna aubainama Yesu nam patara nopodie i noya munaḡana, tauna ya gosedi be ya naḡona Epreim meagaine. Inam meagainama dobu kavakavanama diane, be dabudine tauna na tauwai muriwatanama mate a miana. 55 Naumeki da Naḡopore soinama raḡaninama maida ya tavatavana aubainama, banaga toitoi Israel nopone miemienidima a rauria be a saḡa a naḡona Jerusalemma. Baninama muriḡa da Naḡopore soinama sibo ya tavana, be noḡone taudi adi vaivaima da sibo a sigu dokana. 56 Dabudine taudi a ḡoeḡoena da Yesu sibo a kitana. Vutuna aubainama taudi tempol dianaḡa a midi babara be adi banagama adi banagama ai taraviredi be a riuriuna, “Aba ko noḡonoḡoti, Yesu tokare soie e saḡa bo ibewa?” 57 Inam dabudine pirisi adi babadama be Parisi, taudi adi giuma bagibaginama a boruna da aitau Yesu e kitana, waiḡapa taudi ḡarodie ei maḡatarana. Yodibe tauna ta vunuḡina.

12

Meri upa ḡabuḡabunama Yesu kaḡane ya ḡinina

1 Raḡan 6 a kenakenana muriḡa da Naḡopore soinama e tavana. Be Yesu tauna ya naḡona Betenima Lasares na vadae, tauna vutuna ya gurina be Yesu ya kawa midisuḡu munaḡena. 2 Dabudine Yesu na kanima a vokaukauena. Naumeki da Mata kani ya tebodi be Yesu, Lasares be banaga ḡesaudima mate gunie a miamiana ya ute nawedina. 3 Be Meri dabudine upa ḡabuḡabunama ya paḡo da Yesu kaḡanama debane ya ḡini be deba vuvuḡine Yesu kaḡanama ya ravusina. Be inam upanama isanama ‘Nad’ be maesinama dosinama. Be inam vadanama noponama matabuna ḡabuḡa ya kaiyaḡotina. 4 Be Yesu na tauwai muriwatanama tenaḡa isanama Judas Iskariot, tauna vutuna tokare Yesu e boru dobiḡena, tauna umanama ya riuna, 5 “Inam upanama ḡabuḡabunama maesinama ya moraba kauana! Taumi sibo koya raugimare be mane banaga waikaruwaḡewaḡedima sibo koya utedina.” 6 Judas nam banaga waikaruwaḡewaḡedima i noḡotidi be inam giunama i vatona, ibewa da tauna banaga danedanenenama, aubainama nama ya giuna. Baninama Judas tauna mane taurabenama be wari raḡan tauname aubainama mane nevedima ya rarau soru poraḡana. 7 Be Yesu tauna ya paribee be ya riuna, “Nam Meri kwa tainuaraḡaraḡa, kwa gose pore. Tauna umanama ya voiana inam ya kawa nonoḡiguna waikokoagiguma aubainama. 8 Banaga waikaruwaḡewaḡedima raḡan matabuna taumi mate ko miamiana. Be taugu nam tokare taumi mate tà mia gurata.” 9 Taudi dabudine yaḡoro a kanikanina, be patara dosinama a kataie da Yesu tauna Lasares na vadae ya miamiana. Vutuna aubainama a verauna kitanama aubainama, be nam Yesu taunaḡa, Lasares mate kitanama aubainama a verauna, baninama tauna ya gurina, be Yesu yai yawasani munaḡena. 10 Inam kauinama aubainama pirisi babadidima adi ogama a taraḡina da Lasares mate sibo ai gurina. 11 Baninama tauna kana taiye banaga toitoi Jius babadidima a gosedi be Yesu ai muriwatanena.

Yesu Jerusalemma ya saḡa ya naḡonaḡo be banaga ai nuaverena

12 Pomainama banaga soi aubainama a tavatavana, taudi a vaie da Yesu ya saḡasaḡana Jerusalemma. 13 Vutuna aubainama banaga toitoi garamo a ragaudi da a dobi a naḡona veraubodenama aubainama, be bonedima dosine a yogo be a riuriuna, “Hosana, waiaiaininama tauna vutuna Bada isane e veraverauna! Israel guyaunama waiaiaininama!” 14 Yesu donki natunama ya banavi be debane ya miana, maika girugiruminama porane ya riuriuna nama, 15 “Jerusalem banegimima nam ko naira, ko kitana ami guyauma donki natunama ya gerue be ḡaromie e veraverauna.” 16 Yesu na tauwai muriwatanama uma kauidima noḡone nam ti kataiedina. Be Yesu marae ya saḡa ya naḡonaḡona murine, girugiruminama porane aba a riuriuedina, vutudi Yesu na tauwai muriwatanama a noḡotidina, be a kataie da noḡone aba awai perovetaena yodi a tubuḡa be a kitana. 17 Be maiḡone Lasares ya guri da kokoagae ya kenakenana. Be Yesu Lasares gurigurinama kokoagae ya riue, be ya kawa midisuḡu munaḡe da ya dobina. Inam raḡanine banaga toitoi dabudi mate, be Yesu aba ya voie be a kitakitana, taudi inam varinama ai daberarina. 18 Be banaga toitoi inam varinama a vaiena. Vutuna aubainama taudi garamo a ragaudi be a dobi a naḡona Yesu naḡobodenama aubainama. 19 Dabudine Parisi taudi adi banagama adi banagama a riuedina, “Yodi aba tà voie? Banaga matabudi Yesu tawai muriwatanena.”

Yesu nema e guri bakona ya giuena

20 Inam soinama nopone dabudine Gurik banegidima ḡesaudima mate inam soinama aubainama a tavana. 21 Taudi a verauna Pilip ḡarone. (Pilip tauna Betsaida baneginama Galili provins nopone.) Be taudi Pilip ai baḡa be a riuna, “Yau tura, tauma Yesu kitanama ka ḡoeḡoena.” 22 Naumeki da Pilip ya naḡo Endru yai vari be rabuidi a naḡona Yesu riunama aubainama. 23 Be Yesu ya paribeedi be ya riuna, “Yodi raḡan ya tavana da Banaga Natunama neneḡarinama e maḡatarana. 24 Yà riuriu kauemina, deḡoda pesi nam doḡa nopone ko kuma be e guri, inam tokare kitanama teneḡinama nama e kenakenana. Be deḡoda pesi doḡa nopone kwa kuma be e gurina, inam raḡanine tokare e gogo tava be baninama toitoi e sivudina. 25 Aitau da tauname na yawasanama ewai nuaboyena, tokare na yawasanama e kawa gewagewana. Be aitau da uma dobune nam na yawasanama imawai nuaboyena, tauna tokare yawasana kenakena nonoḡinama e paḡona. 26 Aitau aubaiguma noya e ḡoeḡoena, naumeki da ei muriwataneguna. Deḡo yà naḡonaḡo bo yà miamiana, tauna taugu mate. Be Tamaguma inam banegidima aitauḡa aubaiguma ta noyanoyana, tokare e kawa saḡedina. 27 “Be yodi taugu èi nuaboya kauana be nema yà riu bako? Umanama yà riu bo avedi, ‘Mamai, kwa sagugu da uma nuaboyanama nam yà sigue.’ Ibewa, nam nama yà riu, baninama inam vutuna aubainama uma dobudine è yovona. 28 Taugu umanama yà riuna, ‘Mamai, tamḡa isamma kwa kawa saḡe munaḡemna.’” Naumeki da bona marae ya dobi be ya riuna, “Taugu kaiteka isaguma è kawa saḡe munaḡeguna be yodi yà voia munaḡena.” 29 Inam raḡanine patara bona a vaivaiena, banaga ḡesaudima a riuna, “Inam parere.” Be ḡesaudima a riuna, “Ibewa, inam anea Yesu ḡarone e giugiuna.” 30 Dabudine Yesu ya riuna, “Taumi anisagumima aubainama inam bonanama ya dobina, nam taugu. 31 Yodi raḡan ya tavana da Mamaitua dobu ei tarapirie be dobunama tauwai badenama e tavu dobiḡena. 32 Be taudi korosie tawai daweguna raḡanine, taugu yau banagama matabudi yà verauḡedina ḡarogue.” 33 Inam giudima tauna ya vatodina da banaga sibo a kataie da tauna tokare nema e guri bakona. 34 Dabudine banaga a riuna, “Tauma tarawatu nopone kè kataiena da Tauwai yawasana tauna tokare e mia nonoḡana. Be yodi nemanama da kwa riuriuna, ‘Banaga Natunama tokare korosie tai dawe? Banaga Natunama inam aitau?’” 35 Be Yesu ya riuedina, “Taugu vutuna ami yanama, be taugu tokare nam taumi mate tà mia gurata. Vutuna aubainama yodi raḡan daumorine taumi inam yananama noponaḡa ko babarana. Inam kedane tadiwanawana tokare nam e rupu tawemi. Baninama aitauḡa tadiwanawana noponaḡa ta babababarana, taudi keda nam tima kitakitana, taudi ta naḡonaḡona aikedae ta tavana nam ti kataiena. 36 Taumi yana yodi ḡaromie e miamiana maika, naumeki da taumi yananama koi sumaḡena, inam raḡanine taumi tokare yana natunatunama ko tubuḡana.” Be Yesu na giuma yawai kovina, murine tauna ya gosedi be ya naḡo waimatapoviedina.

Jius babadidima yaḡoro da nam timawai sumaḡana

37 Yesu mataira toitoi Jius matedie ya voiedina, be taudi yaḡoro nam ti sumaḡena, 38 baninama peroveta Aisaia aba ya riuriuena nama a tubuḡana. Tauna umanama ya riuna, “Bada, aitau tokare ama giuma ei sumaḡe? Be aitau ḡarodie tokare am rewapanama kwai maḡatari?” 39 Be mate Aisaia gabu ḡesaune umanama ya riuna, 40 “Mamaitua taudi matedima be nuedima yai potedina, inam kedane taudi matedie nam aba sibo a kita, bo nuedie nam aba sibo a kataie da nuedima a vitaredi be sibo ei yawasanidi.” 41 Aisaia nama ya riuna, baninama tauna kaite Yesu neneḡarinama ya kita be ya giuena. 42 Be yaḡoro banaga toitoi be Jius babadidima toitoi mate Yesu ai sumaḡena. Be taudi Parisi a nairedina, baninama deḡoda sinagog nopone be tima tavu dobiḡedi. Vutuna aubainama taudi nam ti maḡatara munaḡedina da taudi tauwai sumaḡa, 43 baninama taudi a ḡoeḡoena da Mamaitua sibo ya kawa saḡedina. Be adi ḡoana kauama inam sibo banaga taudi a kawa saḡedina. 44 Dabudine Yesu bonanama dosine ya riuna, “Banaga aitau taugu ewai sumaḡeguna, inam nam tauguḡa imawai sumaḡeguna, ibewa da tauriuporeguma mate ewai sumaḡena. 45 Be deḡoda aitau taugu ya kitaguna, inam tauriuporeguma kaite ya kitana. 46 Taugu è yovona dobu waiyananama aubainama. Be aitau taugu ewai sumaḡeguna, tauna tokare nam tadiwanawanae e mia. 47 “Be aitau da yau giuma e vaivaiedina be nam e voteyeteyedi, taugu nam yodi tauna yài tarapirie, baninama taugu nam dobu waitarapirienama aubainama e yovona, ibewa da taugu dobu waiyawasaninama aubainama è yovona. 48 Be aitau da taugu e riuriu tuatuaḡaiegu be yau giuma nam ei aninedi, tauna tokare kovoḡa e banavina. Baninama raḡan damone taugu yau giuma tokare tauna ta etarena. 49 Taugu nam nuague ama giugiu yababana, ibewa da Tamaguma tauriuporeguma tauna ya riu vavasaḡeguna da taugu aba yà giuena. 50 Be taugu è kataiena da tauna na giuma ewai kataimina da taumi yawasana kenakena nonoḡine ko tavana. Vutuna aubainama Tamaguma aba ya riuriueguna, ruvane nama yà giugiuna.”

13

Yesu na tauwai muriwatanama kaḡedima e koḡekoḡedina

1 Naumeki da Naḡopore Soinama raḡaninama ḡaubonaḡa da sibo ya tavana. Be Yesu tauna kaite ya kataiena da na raḡanima ya tavana da uma dobunama e gose be e munaḡana Tamanama risine. Dabudine tauna na tauwai muriwatanama yai kataidi da tauna ewai nuapaḡo kauedina. 2 Ravie kani na raḡanie Diaboro kaite Judas Iskariot, nopone noḡota gewagewanama ya boruna da Yesu e boru dobiḡena, Judas tauna vutuna Saemon natunama. 3 Be Yesu ya kataiena da Tamanama rewapana matabuna tauna nimane ya boruna da yaba matabudi ei badedina. Be mate tauna ya kataiena da tauna Mamaitua ḡarone be ya yovona, be yodi e munamunaḡana. 4 Vutuna aubainama Yesu kani nopone ya midisuḡu da na kwamama ya kaipore, be taweri ya paḡo da bogane yai rauvirina. 5 Yodibe tauna disi ya paḡo da nopone upa ya ḡini be na tauwai muriwatanama kaḡedima ya koḡedi be inam tawerine kaḡedima ya ravusidina. 6 Be raḡanine Yesu Saemon Pita ḡarone ya tavatavana, Pita ya riuena, “Bada umanema nama da tam taugu kaḡaguma kwa koḡa?” 7 Be Yesu tauna ya riuena, “Taugu yodi aba yà voivoiena baninama tam nam ku kataiena, be tokare kwa kataie da baninama aba.” 8 Be Pita ya riuna, “Avedi, nam airaḡan kaḡaguma kwa koḡedi!” Be Yesu ya paribeena, “Deḡoda taugu kaḡamma nam yà koḡa, tam taugu nam yau tauwai muriwatana.” 9 Be Saemon Pita ya riuna, “O Bada, deḡoda nama, naumeki da nam kaḡaguḡa kwa koḡedi, be nimaguma be debaguma mate kwa koḡedina.” 10 Be Yesu ya riuena, “Banaga aitau da tuninama matabuna topa nopone ya yovo be ya sigu ḡomana, inam baneginama kaḡanama taunaḡa tokare e koḡedina, baninama tauna kaite ya sigu be verenama e miamiana. Be taumi inam koya sigu be veremima ko miamiana, be ḡesaumima nam veremi.” 11 Yesu nama ya riuna, baninama tauna kaite ya kataie da aitau tokare tauna e boru dobiḡena. Vutuna aubainama tauna ya riuna, ‘Ḡesaumima nam veremi’. 12 Raḡanine taudi kaḡedima ya koḡakoḡa kovina, tauna na kwamama ya kote munaḡe da ya munaḡa na gabue ya mia be yai taraviredina, “Taugu aba yodi è voiena baninama koya kataie bo ibewa? 13 Taumi ko riuriueguna ‘Tauwai katakatai’ be ‘Bada’. Be inam ko riuriu kauana, baninama inam vutuna taugu. 14 Be yodi koya kita, taugu ami Badama be ami Tauwai katakataima be yaḡoro kaḡemima è koḡedina. Vutuna aubainama taumi taumiḡa ami banagama ami banagama mate kaḡemima sibo nama koya koḡedina. 15 Taugu yodi mataira verenama è voie be koya kitana, be taumi nama sibo koya voiana, 16 baninama taunoya tauna nam tokare na badama e saḡa pore, be mate tauwai noyanoya tauna nam tokare tauriuporenama e saḡa pore. 17 Yodi taumi uma yabedima koya kitedi be koya kataiedina, be deḡoda ko voiedina, taumi tokare waiaiaina ko banavina. 18 “Taugu nam matabumi ḡaromie uma yabedima ama giugiuedina, ibewa da taugu è vinemina aubainama tenatenaḡaḡa ami yawasanama è kataiedina. Be girugiruminama porane aba a riuriuena inam riukaua, taudi a riuna, ‘Banaga aitau da yau kanima nevanama ya kanina, tauna vutuna ya midi vitare be yai ḡavieguna.’ 19 Uma kauinama muriḡa da e tubuḡana yodi yà riuriu wainonoḡimina, be tokare e tubuḡana raḡanine, dabudine koi sumaḡa da taugu vutuna Tauwai yawasana. 20 Taugu yà riuriu kauemina, aitau da yau tauwai noyanoyama ei aninena, tauna inam taugu ewai anineguna. Be aitau da taugu ei anineguna, tauna inam tauriuporeguma ewai aninena.”

Judas Yesu e boru dobiḡena

21 Yesu nama ya riuriuna murine, tauna noponama nuaboya ya moḡavu be ya riuna, “Yà riuriu kauemina, nopomie tenaḡa tokare taugu e boru dobiḡeguna.” 22 Dabudine tauwai muriwatana tenatenaḡaḡa turanama turanama matanama ya kita be a nuanua babaḡana da Yesu aitau e riuriue. 23 Be taudi nopodie tenaḡa Yesu tura kaukauinama tauna Yesu diane ya miamiana. 24 Naumeki da Saemon Pita inam baneginama Yesu diane miemieninama mamareḡa ya riu kasave be ya riuena, “Bada kwa riue, aitau tauna e riuriue?” 25 Dabudine inam baneginama Yesu diane miemieninama ya kekera naḡo Bada diaḡomine be mamareḡa ya riu kasavena, “Bada, aitau tokare tam e boru dobiḡem?” 26 Yesu ya paribee be ya riuna, “Kwa kita be taugu raḡanine buredi riku nopone yai gayo be banaga aitau yà utena, inam baneginama vutuna taugu e boru dobiḡeguna.” Naumeki da Yesu buredi riku nopone yai gayo be Judas Iskariot ya utena. Tauna vutuna Saemon natunama. 27 Raḡanine Judas buredi ya paḡo be ya kanikanina, Seitan Judas nopone ya saḡana, dabudine Yesu Judas ya riuena, “Tam aba voienama yodi kwawai nuanoḡonoḡotena, naumeki da waiḡapa kwa voiena.” 28 Be ḡesaudima dabudine a kanikanina nam ti kataiena aba aubainama Yesu nama Judas ya riue. 29 Be Judas tauna mane taurabenama. Vutuna aubainama, na banagama ḡesaudima ai noḡotana kabe Yesu Judas i riuriupore nawe soi kanima gimerinama aubaina, bo mane banaga waikaruwaḡewaḡedima kabe e utedi. 30 Dabudine Judas ya dobi be kupiḡa ya naḡona.

Yesu ya riuna da Pita tokare tauna e boviena

31 Raḡanine Judas ya dobi be ya naḡonaḡona murine Yesu ya riuna, “Yodi raḡan ya tavana da taugu Banaga Natunama neneḡariguma e maḡatarana. Be abaḡa taugu ḡarogue ta tubutubuḡana raḡanine, Mamaitua neneḡara dosinama e paḡona. 32 Inam raḡanine Mamaitua tokare waiḡapa banaga ei kataidi da Banaga Natunama tauna ya saḡa vavasaḡana. 33 Yau sedama, noḡone nema Jius babadidima è riuriuedina, nama yodi taumi yà riuriuemina, da taugu tokare taumi mate nam tà mia gurata. Taumi tokare ko waneguna, be deḡo taugu yà naḡonaḡona, dabudi taumi tokare nam ko tava. 34 Be yodi riuvavasaḡa vaunama yà utemina inam: Ami banagama ami banagama nuemima ta paḡona, nema taugu yàwai nuapaḡoemina nama. 35 Deḡoda koi nuapaḡo vivirana, inam raḡanine banaga matabudi tokare ta kataiemi da taumi taugu yau tauwai muriwatanama.” 36 Dabudine Saemon Pita Yesu yai taravirena, “Bada, tam deḡo kwa naḡonaḡo?” Be Yesu ya riuna, “Taugu deḡo yà naḡonaḡona, dabudi tam yodi nam kwa tava be teneḡina, be tokare tam dabudine kwa tavana.” 37 Be Pita ya riuna, “Bada, aba aubainama dabudine yodi nam yà tava? Taugu yodi inam teneteneḡinama da tam mate tà gurina.” 38 Be Yesu tauna ya riuena, “Tam kuya noḡoti da teneḡinama taugu mate tà gurina. Be taugu yà riuriu kauemna da tam tokare raḡan rabuiteḡa taugu kwa bovieguna, muriḡa da kamkam e riuna.

14

Yesu tauna vutuna keda

1 “Nam koi nuaboya, Mamaitua koi sumaḡe, be mate taugu koi sumaḡeguna. 2 Tamaguma na vadae gabu toitoi ta kenakenana, be taugu yodi dabudine yà naḡonaḡona ami gabuma yà vokaukauedina. Be deḡoda gabu sibo ibewa, taugu tokare nam e riuemi. 3 Be raḡanine yà naḡo be gabu yà vokaukaua rovona murine, taugu tokare yà verau munaḡa be matabumi yai doka nawemina yau kaba miae. Be dabudine matabuda tokare tà mia tenaḡana. 4 Be taugu deḡo yà naḡonaḡona kedanama taumi koya kataiena.” 5 Be Tomas Yesu ya riuena, “Bada, keda nema ka kataie bake? Tauma nam ke kataiena tam aikedae kwa naḡonaḡo.” 6 Be Yesu tauna ya paribee be ya riuna, “Taugu vutuna Keda, Riukaua be Yawasana. Be nam aitau tokare Tamaguma ḡarone e tava be teneteneḡina, ibewa da taugue tokare Tamaguma ḡarone ko tavana. 7 Deḡoda taumi ko katai kaueguna, taumi tokare Tamaguma mate sibo koya kataiena. Taumi yodi da nokoi ya naḡona Tamaguma koya kataiena, baninama tauna kaite koya kitana.” 8 Dabudine Pilip ya riuna, “Bada, Tamamma kwai kataimai, yodibe nuamaima e verena.” 9 Be Yesu ya riuna, “Pilip, taugu noya èwai karee da yodi taugu raḡan matabuna taumi mate tè miamiana, be yaḡoro tam nam ku kataieguna da taugu aitau. Be aba aubainama kwa riuriuna, ‘Tamamma kwai kataimai’? Banaga aitau da taugu ya kitaguna, inam Tamaguma ya kitana. 10 Taugu inam Tamaguma nopone be tauna taugu nopogue, inam riunama tam kwawai sumaḡe bo ibewa? Abaḡa yà giugiuedina inam nam nuague ama giugiu yababedina, ibewa da Tamaguma nopogue e miamiana, tauna vutuna na noyama e voivoiedina. 11 Taugu inam Tamaguma nopone be tauna taugu nopogue, inam riunama tam naumeki kwai sumaḡena. Be deḡoda ibewa, naumeki da mataira dosidima yà voivoiedina, vutudi sibo kuya kitedi be kuyai sumaḡana. 12 “Yà riuriu kauemina, aitau ewai sumaḡeguna, tauna tokare voia dosidima taugu è voivoiedina, teneḡidima nama tauna e voiedina. Be nam inam vutudiḡa, ibewa da tauna tokare voia dosi vavasaḡidima mate e voiedina, nam maika taugu è voivoiedina nama. Baninama taugu Tamaguma ḡarone yà naḡonaḡona aubainama. 13 Be aiyaba taugu isague koi baḡena, taugu tokare yà voiena, Tamaguma isanama kawa saḡenama aubainama. 14 Be taugu isague aba koi baḡaguna, tokare yà voiena. 15 Taumi deḡoda koi nuapaḡoeguna, taugu aba è riuriu vavasaḡemina, tokare ko voteyeteyedina.

Yesu ya saugana da Arua Babau e riupore yovoḡena

16 “Taugu tokare Tamaguma yài baḡa da tauna tokare ami tausaguma ḡesau e riupore yovoḡe 17 be taumi mate ko mia nonoḡana, tauna vutuna Riukaua Aruinama. Be dobu banegidima taudi nam teneteneḡina da tauna tai anine be adi tausaguma e tubuḡa, baninama taudi nam Arua tima wanewanena da sibo a kataie. Be taumi tauna koya kataiena, baninama inam Aruinama yodi taumi mate ko miamiana, be tokare tauna nopomie e miana. 18 Taugu nam tokare yà gose pore yababemi seda kedekededima maika. Ibewa, taugu tokare yà verau munaḡana ḡaromie. 19 Raḡan ḡaubonaḡa dobu banegidima tokare nam ta kita munaḡegu. Be taumi tokare ko kita munaḡeguna. Taugu yà yawasana munaḡana, aubainama taumi mate tokare ko yawasanana. 20 Taugu yà guri be yà midisuḡu munaḡana raḡanine, dabudine taumi tokare ko kataie da taugu Tamaguma nopone. Be taumi taugu nopogue, be taugu taumi nopomie. 21 Tauna aitau yau riuvavasaḡama e vovo teyeteyedina, tauna vutuna taugu ewai nuapaḡoeguna. Be tauna ewai nuapaḡoeguna aubainama, Tamaguma be taugu tokare tauna kai nuapaḡoena, be ḡarone taugu yà maḡatarana.” 22 Dabudine Judas ḡesau (nam Judas Iskariot), tauna Yesu ya riuena, “Bada, aba aubainama taumaḡa ḡaromaie kwa maḡatara be nam dobu banegidima ḡarodie?” 23 Be Yesu ya paribee be ya riuna, “Aitau ewai nuapaḡoeguna, tauna yau giuma matabuna tokare e voteyeteyedina. Be Tamaguma inam baneginama ei nuapaḡoe, be tauma inam baneginama ḡarone ama kaba miama kai tubuḡi be dabudine ka miana. 24 Be aitau nam imawai nuapaḡoeguna, tauna yau giuma tokare nam e voteyeteyedi. Inam giudima nam nuague amawai tubuḡidi be ama giugiuedina, ibewa da Tamaguma tauriuporeguma tauna uma giudima ya utegu be yà giugiuedina. 25 Taugu yodi yaḡoro taumi mate tà miamiana, aubainama uma kauidima yà giugiuedina. 26 Taugu isague Tamaguma tokare tausagu Arua Babau e riupore yovoḡena ḡaromie. Be tauna tokare yaba matabuna ei katakataimina, be abaḡa è giugiuedina tokare tauna e riuwai noḡotimina. 27 “Taugu yà naḡonaḡona be yau subama nopomie yà boruna. Taugu yau subama inam nam dobu banegidima suba ta voivoiena maika, vutuna aubainama nam ko naira bo koi nuaboya. 28 Taugu è riuemina da taugu yà naḡona, be tokare yà verau munaḡana ḡaromie. Deḡoda nuemima tabutabune sibo koi nuapaḡoeguna, taumi sibo nuemima ya verena da taugu yà naḡonaḡona Tamaguma ḡarone. Baninama tauna ya saḡa guratana nam maika taugu. 29 Uma kauidima muriḡa da ta tubuḡana yodi yà riuriu wainonoḡimina, be tokare ta tubuḡana raḡanine, dabudine koi sumaḡa da taugu aba è riuriuemina inam matabudi riukaua. 30 “Be yodi nam gavogavo ima kenakenana da tà giu gurata, baninama uma dobunama kana guyauma kaiteka maida e tavatavana. Tauna nam na rewapanama ḡarogue ima kenakenana. 31 Taugu Tamaguma aba ya riuriuena, vutuna yà voiena. Yodibe dobu banegidima tokare ta kataie da taugu Tamaguma yàwai nuapaḡoena. Ko midisuḡu tà naḡo.

15

Yesu tauna vutuna waen kainama

1 “Taugu vutuna waen kainama, be Tamaguma tauna waen taukumanama. 2 Be waen ragedima ḡesaudima nam votevotedi, tauna ewai miaraka poraḡana. Be raga ḡesaudima votevotedima, tauna e tomtom vuneḡidina da taudi ta vota kauana. 3 Be taugu yau waikatakataie Tamaguma kaite taumi ya tom vuneḡimi be koya verena. 4 Taumi naumeki da taugu nopogue ko miana, be taugu taumi nopomie yà miana. Baninama deḡoda waen raganama e nuagasi poraḡana inam raganama tokare nam e vota. Be teneḡinama nama deḡoda taumi nam nopogue ko mia, taumi tokare nam ko vota. 5 “Taugu vutuna waen kainama, be taumi waen ragedima. Aitau da taugu nopogue e miana, be taugu tauna nopone yà miana, tauna tokare e vota kauana. Be deḡoda taumi ko gosegu be ḡavoe ko midi teḡana, taumi tokare nam ko vota rubu. 6 Be aitau nopogue nam e mia, tauna inam waen raganama ta tom pore be ta pokipokina maika. Inam ragedima pokipokidima tokare ta ragaudi be kai matane ta gabu gorudina. 7 Deḡoda taumi nopogue ko mia nonoḡa be riuguma taumi nopomie e kenana, taumi aba kowai baḡena, tokare ko banavina. 8 Taumi ko votavota kauana raḡanine, Tamaguma neneḡarinama tokare dabudi e maḡatarana. Inam kedane banaga tokare ta kataie da taumi taugu yau tauwai muriwatanama. 9 “Tamaguma nema taugu yai nuapaḡo bakeguna, nama taumi yàwai nuapaḡoemina. Be yodi inam wainuapaḡone ko miana! 10 Deḡoda taugu yau riuvavasaḡama ko voteyeteyedina, taumi tokare yau wainuapaḡoe ko miana, nema taugu Tamaguma na riuvavasaḡama è voteyeteyedi be na wainuapaḡoe yà miamiana nama. 11 Taugu nama yà riuriuemina da nuavere taugu nopogue kenakenanama, teneḡinama taumi nopomima e moḡavuna. 12 “Be taugu yau riuvavasaḡama inam uma: Ami banagama ami banagama nuemima ta paḡona, nema taugu yàwai nuapaḡoemina nama. 13 Wainuapaḡo dosinama inam umanama: Banaga deḡoda na yawasanama ei utae be na banagama aubaidima e gurina, inam vutuna wainuapaḡo dosi vavasaḡinama inam baneginama ya voiena. 14 Be taumi deḡoda yau riuvavasaḡama ko voteyeteyedina, taumi vutuna taugu yau banagama. 15 Boni taugu è riuriuemina, taumi taunoya. Be taunoya tauna na badama aba e voivoiedina, tauna nam ima katakataiedina. Vutuna aubainama yodi yà riuriuemina, taumi taugu yau banagama, baninama taugu Tamaguma aba ya riuriueguna, matabudi taumi è riuemina. 16 Taumi nam taugu ko vineguna, be taugu taumi è vinemina da ko naḡo be ko votana. Be inam votedima tokare ta kena nonoḡana. Yodibe aba isague koi baḡena, Tamaguma tokare e utemina. 17 Yà riuriu vavasaḡemina da ami banagama ami banagama mate koi nuapaḡona.

Dobu banegidima tokare ta tuaḡaiemina

18 “Deḡoda dobu banegidima taumi ta tuaḡaiemina, dabudine ko noḡoti da taugu noḡone a tuaḡai dokeguna. 19 “Deḡoda taumi sibo dobu ḡaronama, taudi tokare ai nuapaḡoemina. Be ibewa da taumi nam dobu ḡarona, baninama taugu è vinemina da inam dobunama ko dobi porena. Vutuna aubainama dobu banegidima ta tuatuaḡaiemina. 20 Be banaga taudi kaite taugu ta raraukivi gewegeweguna. Be noḡone aba è riuriuemina, vutudi ko noḡotidi: ‘Taunoya tauna nam tokare na badama e saḡapore.’ Vutuna aubainama taumi mate tokare nama ta raukivi gewegewemina. Be deḡoda banaga yau giuma sibo ti vovo teyeteyedina, naumeki da taumi mate ami giuma tokare a voteyeteyedina. 21 Be taumi taugu ḡaroḡaroguma aubainama, banaga tokare taumi ta raukivi gewegewemina. Baninama taudi tauriuporeguma nam ti kataiena. 22 Taugu ḡarodie è maḡatara be Tamaguma riunama è giuena. Be taudi yaḡoro da ḡarogue nama ta voivoiana, vutuna aubainama taudi ḡarodie naumeki da gewagewa e kenakenana. Be deḡoda taugu ḡarodie nam sibo e yovo be e giu, taudi tokare nam gewagewa ḡarodie ya kena. 23 Aitau taugu e tuatuaḡaieguna, tauna Tamaguma mate e tuatuaḡaiena. 24 Taugu ḡarodie mataira dosidima è voiedina, nam aitau deḡo nama matairidima i voia rubudina. Be taudi inam matairidima a kitedina, be yaḡoro da Tamaguma be taugu ta tuatuaḡaiemaina, vutuna aubainama taudi ḡarodie gewagewa e kenakenana. Be deḡoda taugu sibo mataira dosidima voiedima ibewa, taudi tokare nam gewagewa ḡarodie ya kena. 25 Be adi tarawatuma bukane umanama ewai perovetana, ‘Taudi nam aba gewagewanama ḡarogue ti banavina be a tuaḡai yababeguna.’ Inam giudima yodi ta maḡamaḡatarana. 26 “Taugu tokare tausagu yà riupore yovoḡena ḡaromie. Tauna vutuna Riukaua Aruinama. Tauna Tamaguma ḡarone e yovo be taugu yau voiama e giuedina. 27 Be taugu noya èwai karee da yodi taumi mate tè naḡonaḡona. Aubainama taumi mate yau voiama banaga ḡesaudima ḡarodie ko giuedina.

16

1 “Uma kauidima matabudi noḡone è riuemina da taumi ami waisumaḡe tokare nam ko beku. 2 Taumi tokare sinagog nopodie be ta tavu dobiḡemina. Be raḡan e veraverauna e tavana, banaga tokare tai gurimina, baninama taudi tawai noḡotana kabe Mamaitua na ḡoanama ti voivoie. 3 Taudi inam kauidima nama ta voiedina, baninama Tamaguma be taugu taudi nam ti kataiemaina. 4 Uma giudima noḡone taugu nam e riu dokemina, baninama taugu yaḡoro taumi mate tè miamiana aubainama. Be yodi uma kauidima yà riuriu wainonoḡimina, be inam kauidima ta tubuḡana raḡanine, aba è riuriuemina vutudi tokare ko noḡotidina.

Arua Babau na noyama

5 “Taugu yodi yà naḡonaḡona tauriuporeguma ḡarone. Be nam aitau kui taraviregu be ku riuna, ‘Tam deḡo kwa naḡonaḡo?’ 6 baninama taugu è riuemina aubainama, taumi koyai nuaboyana. 7 Be taugu yà riuriu kauemina, ya verena da taugu yà naḡona, be deḡoda nam yà naḡo, tausagu tokare nam e yovo. Be taugu yà naḡona raḡanine, tausagu tokare yà riupore yovoḡena ḡaromie. 8 Tausagu e yovona raḡanine, tauna tokare dobu banegidima matedima e viriḡaridi da taudime adi gewagewama ta kitedina, be mate tauna didimana kedanama be Mamaitua na etarama ei kataidi da ta kataiedina. 9 Be banaga nam timawai sumaḡeguna, taudi tokare tausagu ei kataidi da inam vutuna gewagewa. 10 Be taugu yà naḡonaḡona Tamaguma ḡarone. Inam raḡanine taumi tokare nam ko kita munaḡegu, vutuna aubainama tausagu tauna didimana kedanama tokare banaga ei kataidina. 11 Be mate tauna banaga ei kataidi da Mamaitua tokare banaga matabudi adi gewagewama aubaidima e etaredina, nema Mamaitua kaite dobu guyaunama etarenama yai karena maika. 12 “Taugu giu ḡesaudima toitoi mate sibo è riuemina, be taumi nam teneteneḡimi da uma giudima matabudi yodi ko ragaudi. 13 Vutuna aubainama Riukaua Aruinama e yovona raḡanine, tauna tokare riukaua matabuna ei kataimina. Tauna nam tokare nuane e giu yababa, ibewa da aba ḡarogue e vaivaiena, vutuna e giuedina. Be mate yaba ḡesaudima muriḡa da ta tubuḡana, tauna ei maḡatara dokedina. 14 Tauna yaba matabudi ḡarogue e ragaudi be taumi ḡaromie ei maḡataridina. Inam kedane tauna isaguma e kawakawa saḡena. 15 Yaba matabudi Tamaguma ḡaronama, inam taugu ḡaroguma, vutuna aubainama taugu umanama è riuna, ‘Arua yaba matabudi ḡarogue e ragaudi be taumi ḡaromie ei maḡataridina’.

Tauwai muriwatana tokare tai nuavere munaḡana

16 “Raḡan ḡaubonaḡa tokare nam ko kita munaḡegu. Be raḡan bisanama muridie taumi tokare ko kita munaḡeguna.” 17 Be na tauwai muriwatanama ḡesaudima taudi adi banagama adi banagama mate ai giu be a riuna, “Uma giunama baninama aba, tauna ya riuna, ‘Raḡan ḡaubonaḡa tokare nam ko kita munaḡegu. Be raḡan bisanama muridie taumi tokare ko kita munaḡeguna’. Be mate ya riuna, ‘Taugu yà naḡonaḡona Tamaguma ḡarone’, inam giunama baninama aba?” 18 Be riu ḡesau ya riuna, ‘Raḡan ḡaubonaḡa’ inam giunama baninama aba? Tauna na giuma aba ya giugiuedina tauda nam te kataiedina.” 19 Yesu ya kataie da taudi a ḡoeḡoena uma giudima aubaidima tauna sibo ai taravirena. Vutuna aubainama tauna ya riuedina, “Taumi aba è giugiuemina, vutudi ko nuanua babaḡedi, bo? Taugu è riuna, ‘Raḡan ḡaubonaḡa tokare nam ko kita munaḡegu. Be raḡan bisanama muridie taumi tokare ko kita munaḡeguna’. 20 Yà riuriu kauemina da taumi tokare koi nuaboya be ko ḡabana. Inam raḡanine dobu banegidima tokare tai nuaverena. Taumi tokare koi nuaboya guratana, be murine koi nuavere kauana. 21 Inam kauinama maika waivi gomana e suru be e tepatepana nama. Be gomana e tubuḡana raḡanine nuaboya e kovina, inam raḡanine waivi nuanama e verena, baninama banaga vaunama dobue ya tubuḡana. 22 Inam kauinama teneḡinama nama taumi ḡaromie. Yodi ami nuaboyama raḡaninama ya tavana, be tokare ko kita munaḡeguna raḡanine, taumi koi nuaverena. Be inam wainuaverenama nam aitau tenaḡa tokare ḡaromie e paḡo pore. 23 Inam raḡanine taumi tokare nam koi baḡagu, ibewa. Taugu aba yà riuemina inam, taugu isague Tamaguma koi baḡa be tauna ami ḡoanama e utemina. 24 Noḡone be ya saḡa da yodi nam airaḡan isague aiyaba koi baḡa rubuna. Be yodi yà riuriuemina da koi baḡa be taumi ami ḡoanama e utemina, inam raḡanine taumi tokare nuemima e vere vavasaḡana.

Yesu dobu na rewapanama ya vaisubana

25 “Taugu inam yabedima matabudi wainasie è giugiuemina. Be raḡan e veraverauna e tavana, inam raḡanine taugu tokare nam wainasie yà giuemi, ibewa da taugu giu didimanidie Tamaguma na kauama ḡaromie yà giuedina. 26 Inam raḡanine taugu nam taumi aubaimima Tamaguma yài baḡa. Ibewa da taumiḡa aubaimima Tamaguma koi baḡana taugu isague, 27 baninama taumi kowai nuapaḡoegu be kowai sumaḡeguna da taugu Mamaitua ḡarone be è yovona. Vutuna aubainama Tamaguma nuanama ko paḡopaḡona. 28 Taugu Tamaguma ḡarone be è yovona dobue, be yodi taugu dobu yà gose pore be yà munamunaḡana Tamaguma ḡarone.” 29 Dabudine Yesu na tauwai muriwatanama tauna a riuena, “Yodi tam nam wainasie kuma giugiuna, ibewa da giu didimanidie kwa giugiu yaḡana. 30 Yodi tauma kè kita be kè kataie da tam banaga adi noḡotama matabudi kuya kataiedina, be nam aitau tokare kwai taravire be na noḡotama tam e riuem. Uma kauinama aubainama tauma kawai sumaḡemna da tam Mamaitua ḡarone be kuya yovona.” 31 Be Yesu ya riuedina, “Yodi koyai sumaḡa! 32 Be raḡan e veraverauna kaiteka ya tavana, taumi matabumi tokare ko gosegu be naira koi naḡo teḡateḡana, be Tamaguma tauna yaḡoro taugu mate. 33 Uma kauidima matabudi è riuwai nonoḡimina, taumi taugu nopogue ko miana, inam raḡanine suba taumi nopomie e kenana. Uma dobune taumi tokare piripiri ko banavidina, be nam koi nuaboya! Baninama taugu dobu rewapanidima matabuna è vaisubedina.”

17 Yesu tauname aubainama ya moiragina

1 Dabudine Yesu na giuma yawai kovina murine, tauna mara ya kitasaḡe be umanama ya moiragina, “Mamai, raḡan ya tavana yodi natumma neneḡarinama kwai maḡatarina. Inam kedane natumma tam neneḡarimma ei maḡatarina. 2 Baninama tam natumma rewapana kuya utena da tauna banaga matabudi ei badedina. Be banaga aitauḡa tam natumma nimane kuya biribiridina, tauna yawasana kenakena nonoḡinama taudi e utedina. 3 Be yawasana kenakena nonoḡinama kedanama inam umanama: Banaga sibo a kataiem da riukaua Mamaituanama inam vutuna tam. Be mate sibo a kataie da Yesu Keriso tam kuya riuporena, yodibe taudi sibo ai sumaḡena. 4 Taugu noya matabuna tam kuya uteuteguna dobue è voia rovodina, inam kedane am rewapanama èi maḡatarina. 5 Mamai, yodi taugu noḡome kwa voiegu da neneḡara dosinama nopone yà saḡa be yà miana, maika boni tè miamiana nama, muriḡa da dobu ya tubuḡana.

Yesu na tauwai muriwatana aubaidima ya moiragina

6 “Tam uma banegidima dobue a miamiana, be yodi nimague kuya biridina. Be taudi ḡarodie taugu tam èi maḡatarimna. Taudi noḡone tam ḡaromma, be yodi kuya uteguna, taudi am giuma a paḡo be a kaidididina. 7 Be yodi taudi a kataiena da yaba matabudi kuya uteuteguna, inam tam ḡarome be ta yovoyovona. 8 Am giuma taugu è riuedina, be giunama taudi a paḡona. Be taudi a katai kauena da taugu tam ḡarome be è yovona. Be mate taudi ai sumaḡana da tam taugu kuya riuporeguna. 9 “Taugu nam dobu banegidima aubaidima amawai baḡamna, ibewa da taudi aitauḡa kuya uteuteguna aubaidima yà moimoiragi be yàwai baḡamna, baninama taudi tam ḡaroḡaromma aubainama. 10 Yaba matabudi taugu ḡarogue inam tam ḡaroḡaromma, be yaba matabudi tam ḡarome inam taugu ḡaroḡaroguma. Be taudie taugu neneḡariguma e maḡatarana. 11 Taugu taudi uma dobune yà gosegosedina, baninama taugu yà saḡasaḡana ḡarome. Mamai Babaumma, yàwai baḡamna da taudi aitauḡa kuya uteuteguna taudi isamma na rewapanae kwa rabe kauedina. Be kwa voiedi da taudi tenaḡa ta tubuḡana, maika tam be taugu tauda tenaḡa. 12 Be taugu taudi mate kè miamiana raḡanine, inam isanama teneḡine taugu è rabe kauedina. Be nam aitau tenaḡa e kawa gewagewana. Be tenaḡa vinevinenama aubainama tauna wari keda ya watanina, da aba awai perovetaena ruvane ya tubuḡana. 13 “Yodi taugu yà saḡasaḡana ḡarome. Be taugu taudi mate kè miamiana raḡanine, yaba toitoi taudi è giuedina da nuavere nopogue kenakenanama, taudi nopodima e moḡavuna. 14 Taugu riumma taudi è utedina. Vutuna aubainama dobu banegidima taudi a tuaḡaiedina, baninama taudi maika taugu, tauma nam dobu ḡarona. 15 Taugu nam yodi amawai baḡamna da taudi dobue be kwa nawedi ḡavoe, ibewa da yàwai baḡamna da gewagewa Tamanama na rewapanama nam taudi e kawa gewegewedi. 16 Taudi maika taugu, tauma nam dobu ḡarona. 17 Am riukaue kwa voiedi da taudi banaga babaudima ta tubuḡana. Be inam riukauinama vutuna tam riumma. 18 Tam taugu kuya riuporeguna dobue, be nama taugu taudi yà riuriuporedina dobue. 19 Taudi kadi taiye taugume ei uta munaḡeguna ḡarome, inam kedane taudi mate riukaua na rewapanae tokare banaga babaudima ta tubuḡana. Yesu tauwai muriwatana ḡesaudima mate aubaidima ya moiragina. 20 “Mamai, taugu nam uma taudiḡa aubaidima amawai baḡamna. Ibewa da taudi adi rauguguye aitauḡa da muriḡa tai sumaḡeguna mate aubaidima yàwai baḡamna 21 da taudi matabudi tenaḡa ta tubuḡana, maika tam be taugu tauda tenaḡa. Mamai, kwa voiedi da taudi nopode ta miana, maika tam taugu nopogue, be taugu tam nopome. Inam kedane dobu banegidima tokare ta kita be tai sumaḡa da tam taugu kuya riuporeguna ḡarodie. 22 Tam neneḡara taugu kuya uteuteguna, vutuna taudi è utedina da taudi tenaḡa ta tubuḡana maika tauda tenaḡa, 23 taugu taudi nopodie be tam taugu nopogue. Be taudi tenaḡa ta tubuḡana raḡanine, dobu banegidima tokare ta kataie da tam taugu kuya riuporeguna. Be mate ta kataie da tam nema taugu kwawai nuapaḡo bakeguna, nama taudi aitauḡa kuya uteuteguna, kwawai nuapaḡoedina. 24 Mamai, muriḡa da dobu ya tubuḡana tam nuamma è paḡona aubainama neneḡara dosinama kuya uteguna. Be taugu yà ḡoeḡoena da taudi aitauḡa taugu kuya uteuteguna, taudi taugu mate ka mia tenaḡa, be yau neneḡarama ta kitana. 25 “Mamai, tam didimana Mamaituamma, be dobu banegidima nam ti kataiemna. Taugu tam è kataiemna be uma tauwai muriwatanidima taudi a kataiena da tam kuya riuporeguna. 26 Taudi ḡarodie taugu tam yàwai maḡatarimna. Nama yà voivoiana, baninama tam kwawai nuapaḡo gurateguna, be taugu yà ḡoeḡoena inam wainuapaḡonama taudi nopodie e kena, be taugu taudi nopodie yà miana.”

18

Yesu a vunuḡina

1 Yesu ya moimoiragina murine, tauna na tauwai muriwatanama mate upa Kidron a davu be a naḡona noaḡo nevane sipi nopone. 2 Be Judas tauborudobiḡa, tauna inam gabunama ya kataiena, baninama Yesu raḡan toitoi na tauwai muriwatanama mate inam dabudine a naḡonaḡona. 3 Naumeki da pirisi be Parisi taudi Yesu vunuḡinama aubainama banaga iḡeiḡeridima be tempol taubodamenama Judas a utena da tauna ei doka nawedina Yesu ḡarone, vunuḡinama aubainama. Be inam banegidima adi kodam be adi madama a ragaudina, yodibe Judas yai dokedi be inam sipine a tavana. 4 Yesu ya kitedi be ya kataiena da yodi aba ḡarone e tubuḡana, naumeki da tauna ya naḡo ḡarodie be yai taraviredina, “Aitau ko wanewane?” 5 Be taudi a paribee be a riuna, “Tauma Nasaret Yesunama ka wanewanena.” Be Yesu ya riuna, “Tauna vutuna taugu.” Be Judas tauborudobiḡa, tauna mate tauiḡara nopodie ya midimidina. 6 Be raḡanine taudi ta vaiena be Yesu ya riuna, “Tauna vutuna taugu”, inam raḡanine tauiḡara a beku be tauridie a ravusedina. 7 Dabudine Yesu yai taravira munaḡedina, “Aitau ko wanewane?” Taudi a paribea munaḡe be a riuna, “Tauma Nasaret Yesunama ka wanewanena.” 8 Be Yesu ya riuna, “Kaite è riuemina da tauna vutuna taugu. Be deḡoda taumi taugu koma wanewanegu, naumeki da yau tauwai muriwatanama nam nema ko bakedi.” 9 Tauna nama ya riuna, baninama aba noḡone ya riuriuena, nama ya tubuḡana. Noḡone Yesu umanama ya riuna, “Nam aitau tenaḡa kuya uteuteguna taugu e kawa gewagewana.” 10 Dabudine Saemon Pita kwatikwati ya soru pore, be pirisi adi badama na taunoyama tenaḡa isanama Marukas beanama kasaunama yai miarakana. 11 Be Yesu Pita ya riuena, “Kwatikwati kwa boru pore! Tam kuya kataie bo ibewa da taugu yodi Tamaguma na ḡoanama aubainama naumeki da ḡoraḡoranama yà siguena.”

Yesu a nawena Anas ḡarone

12 Naumeki da tauiḡara adi babadama mate be tempol taubodamenama taudi Yesu a pani be 13 noḡone a nawe dokena Kaiyapas botianama Anas ḡarone. Inam modinama nopone Kaiyapas tauna pirisi adi badama. 14 Kaiyapas tauna vutuna boni Jius babadidima ḡesaudima umanama ya riuedina, “Ya verena da inam baneginama tenaḡa sibo ya gurina, be tauda matabuda sibo tè yawasanana.”

Pita Yesu ya boviena

15 Saemon Pita be tauwai muriwatana ḡesaunama mate taudi Yesu awai muriwatanena. Be pirisi adi badama inam tauwai muriwataninama ya kataiena, aubainama tauna Yesu mate a saḡana pirisi na vadae. 16 Be Pita tauna doḡae matakeda diane ya mia kwasana. Dabudine tauwai muriwatana vadae saḡasaḡa dokanama ya dobi munaḡa, be waivi matakeda taurabenama ya riue be Pita vada nopone ya saḡana. 17 Inam raḡanine waivi matakeda taurabenama tauna Pita yai taravire be ya riuna, “Tam mate agunai Yesu na tauwai muriwatanama.” Be Pita ya riuena, “Ibewa, nam taugu!” 18 Dobu ya tururuna aubainama, taunoya kai a suve be taudi tempol taubodamenama mate kai a midi kwaviviro be a marimaririna. Be Pita tauna mate dabudi ya midi be kai ya marimaririna.

Pirisi adi badama Yesu e etarena

19 Taudi kai a marimaririna maika, pirisi adi badama Yesu ya etare be ya riuena, “Am tauwai muriwatanama aitauḡa? Be aiyabaḡa banaga kwawai katakataidi?” 20 Be Yesu tauna ya paribee be ya riuna, “Taugu yaba matabudi patara matedie è giugiuedina. Taugu sinagog be tempol nopodie deḡo banaga awai rawateḡeidie dabudine èwai katakataina. Be nam airaḡan moisirie aba e giuedina. 21 Yodi aba aubainama kwawai taraviregu? Banaga ḡesaudima aitauḡa awai beavaieguna, taudi kwai taraviredi be ta riuemna.” 22 Dabudine tempol taubodamenama tenaḡa Yesu ya raunevakau be ya riuena, “Tam aitau ya riuem da pirisi adi badama ḡarone nama kwa riuriu?” 23 Be Yesu ya paribee be ya riuna, “Deḡoda taugu aiyaba è vato waigewana, naumeki da kwa riu, taugu aiyaba gewagewanama è vato. Be deḡoda ibewa, aba aubainama kuya raunevakaugu?” 24 Dabudine Anas Yesu ma panipanina ya riupore nawena pirisi adi badama Kaiyapas ḡarone.

Pita Yesu raḡan aniwai rabuinama be aniwai rabuiteḡanama ya boviena

25 Saemon Pita kai ya marimaririna maika banaga ḡesaudima ai taravire be a riuena, “Tam mate agunai Yesu na tauwai muriwatanama.” Be Pita ya bovi munaḡa be ya riuena, “Ibewa, nam taugu!” 26 Dabudine pirisi adi badama na taunoyama ḡesaunama, tauḡoma beanama waimia rakanama tauna na damma baneginama. Inam taunoyanama tauna Pita ya riuena, “Taugu sipie tam mate è kitemna.” 27 Dabudine Pita ya bovibovi munaḡana murine, kamkam ya riuna.

Paelat Yesu ya etarena

28 Raḡanboiboi kupinaḡa Jius babadidima Yesu tauna Kaiyapas ḡarone, be ai doka nawena Rom gabemannama isanama Paelat ḡarone. Be Jius taudi nam ti ḡoena da tai mira munaḡedi. Vutuna aubainama taudi nam Paelat na vadae ti saḡana. Baninama deḡoda tai mira munaḡedina, taudi tokare Naḡopore soinama nam ta kani. 29 Vutuna aubainama Paelat doḡae ya dobi be taudi yai taraviredina, “Tauna na gewagewama aba, be kowai wavu?” 30 Be taudi Paelat a riuena, “Tauna banaga gewagewanama, vutuna aubainama kè verauḡena ḡarome.” 31 Be Paelat taudi ya riuedina, “Koi doka nawe be ko etarena taumi ami tarawatuma na ruvae.” Be Jius babadidima tauna a paribee be a riuena, “Tauma tam am waibadama dibune ka miamiana, vutuna aubainama nam ama rewapanama ima kenakenana da banaga kai guri.” 32 Uma giudima inam nema Yesu e guri bakona noḡone ya giugiuedina, ruvane nama a tubuḡana. 33 Dabudine Paelat ya munaḡa na vadae, be na tauiḡarama ya riuedi da Yesu ai doka saḡena ḡarone. Yodibe Paelat Yesu yai taravirena, “Tam Jius adi guyau, bo?” 34 Be Yesu ya riuena, “Tam am wainua noḡonoḡotama ruvane taugu kwawai taraviregu, bo banaga a giugiuna ruvane kwawai taraviregu?” 35 Be Paelat ya paribee be ya riuna, “Taugu nam Jius banegigu, da banaga adi noḡotama ruvane sibo èi taravirem. Tam am banagama be pirisi adi babadama taudi a verauḡemna ḡarogue. Aba aubaina? Aba gewagewanama tam kuya voie?” 36 Be Yesu ya riuena, “Taugu yau waiguyauma nam dobue ima kenakenana. Deḡoda dobue i kenana, yau taunoyama tokare murigue a midi be iḡara ai tubuḡina. Inam raḡanine Jius banegidima tokare nam sibo a vunuḡigu be a panigu. Vutuna aubainama taugu è riuemna da taugu yau waiguyauma nam dobue ima kenakenana.” 37 Dabudine Paelat ya riuna, “Tam naumeki riukaua guyau, bo?” Be Yesu ya riuena, “Inam riukaua, taugu guyau, inam vutuna aubainama è tubuḡana. Taugu è yovona dobue da riukaua yà giuena banaga ḡarodie, be aitauḡa riukaua ḡaroḡaronama taudi bonaguma ta vaivaiena.” 38 Dabudi Paelat yai taravire be ya riuna, “Riukaua inam aiyaba?” Paelat nama ya riuriuna, tauna ya dobi munaḡa doḡae be Jius babadidima ya riuedina, “Uma baneginama tauna nam aiyaba i voia waigewana da yà etare. 39 “Be taumi ami vaivaima e kenakenana da Naḡopore soinama raḡanine, dibura baneginama tenaḡa yà kaikaiporena. Taumi ko ḡoeḡoena Jius guyaunama yà kaipore, bo?” 40 Be taudi matabudi bonedima dosine a yogo munaḡa be a riuna, “Nam tauna! Tauma ka ḡoeḡoena Barabas kwa kaiporena.” Be Barabas tauna iḡara tauwai karenama.

19

Paelat Yesu Jius nimedie ya boruna tuparatunama aubainama

1 Dabudine Paelat na tauiḡarama ya riuedi, da Yesu kwapue ai madarouna. 2 Be taudi gedara a pinou da Yesu debane ai mieni be a virididina. Taudi gara gatugatunama Yesu ai kote, 3 yodibe taudi ḡarone a saḡa da ai varavara be a riuriuna, “Ebom, Jius adi guyauma.” Be taudi nimedie noḡonama a riḡana. 4 Dabudine Paelat ya dobi munaḡa be Jius banegidima ya riuedina, “Taugu uma baneginama yà yovoyovoḡa munaḡena ḡaromie, be yà riuriuemina da taugu nam aiyaba gewagewanama ḡarone e banavina.” 5 Naumeki da Yesu vadae be ya dobina. Tauna gara gatugatunama waikotenama be debane gedara boruborunama. Be Paelat ya riuna, “Inam baneginama umanema.” 6 Dabudine pirisi adi babadama be tempol taubodamenama Yesu a kitakitana raḡanine, taudi bonedima dosine a yogo be a riuna, “Kwa tuparatu! Kwa tuparatu!” Be Paelat ya riuedina, “Taumi ko tuparatu, taugu nam aiyaba gewagewanama tauna ḡarone e banavina.” 7 Be Jius babadidima a riuna, “Tauma ama tarawatuma e riuriuna da tauna e gurina, baninama tauna e riuriu munaḡena da tauna kabe Mamaitua Natuna.” 8 Be Paelat inam giunama nama ya vaivaiena, tauna ya naira kaua 9 be ya munaḡana vadae. Dabudine tauna Yesu yai taravire be ya riuna, “Tam aikedae be kuya tava?” Be Yesu nam Paelat i paribeena. 10 Dabudine Paelat ya riuna, “Tam nam ḡarogue giu kuma ḡoeḡoe, bo? Taugu ḡarogue rewapana e kenakenana da tam yà riuporem kwa naḡo bo yà tuparatumna, inam vutuna kuya kataie bo ibewa?” 11 Dabudine Yesu ya paribee be ya riuna, “Mamaitua inam rewapaninama ya utemna, vutuna aubainama naumeki da taugu am waibadama dibune yà miamiana. Deḡoda ibewa, taugu tokare nam am waibadama dibune e mia. Be aitau da taugu nimame ya boruguna, tauna na gewagewama ya moraba vavasaḡana.” 12 Inam dabudine be nokoi ya naḡona Paelat ya rarau rubu guratana da Yesu sibo ya raukaigose be ya naḡona. Be Jius babadidima bonedima dosine a riuna, “Deḡoda tam inam baneginama kwa kaipore be e naḡona, naumeki da tam nam Sisa turana, baninama banaga aitau e riuna, ‘Taugu guyau’, inam baneginama tauna Sisa na ḡaviama.” 13 Paelat inam nama giunama ya vaivaiena, tauna Yesu yai doka dobiḡa munaḡena. Yodibe anikaba etara gabunama tawai isana ‘Gasana’, be gasana debane anikaba mia ya midimidina. Dabudine Paelat ya mia be etara yai karena. Hibru bonane inam gabunama tawai isana ‘Gabata’. 14 Uma kauidima matabudi suaratopu a tubuḡana, Naḡopore soinama na vokaukauama raḡanine. Be Paelat banaga ya riuedina, “Ami guyauma umanema.” 15 Dabudine taudi a yogo be a riuna, “Kwa nawe ḡavoe! Kwa tuparatuna.” Be Paelat ya riuna, “Uma inam taumi ami guyauma, be yà tuparatu, bo?” Be pirisi adi babadama a riuna, “Tauma nam aba guyaunama ḡaromaie ima miamiana. Sisa taunaḡa tauma ama guyauma.” 16 Naumeki da Jius adi ḡoanama aubainama Paelat tauna Yesu tauiḡara nimedie ya boruna tuparatunama aubainama.

Yesu a tuparatuna

Naumeki da tauiḡara Yesu a nawena. 17 Yesu tauname na korosima ya kiroḡi be a naḡona gabu Hibru bonane tawai isana ‘Golgota’. Riu ‘Golgota’ inam baninama ‘debagarere’. 18 Inam dabudine taudi Yesu a tuparatuna. Be Yesu diane banaga rabui mate a tuparatudina. Tenaḡa Yesu kasaunama yauwanine, be tenaḡa seninama yauwanine. 19 Be Paelat kai ḡaubonama bogane ya giruma be Yesu debane, korosi bogane ya tutuna. Tauna inam kainama bogane umanama ya girumina:Nasaret Yesunama, Jius adi guyauma 20 Inam giunama tauna Hibru bonane, Letin bonane, be Gurik bonane ya girumidina. Taudi Yesu Jerusalem meagainama diane a tuparatuna, vutuna aubainama Jius banegidima toitoi inam girumidima a siesievidina. 21 Be pirisi adi babadama inam giruminama a riutuaḡaie be Paelat a riuena, “Nam nama kwa giruma, umanama kwa girumana: ‘Inam baneginama ya riuna da tauna kabe Jius adi guyauma.’” 22 Be Paelat ya riuna, “Aba è girumina, inam è girumina.” 23 Naumeki da tauiḡara matabudi 4 Yesu a tupatuparatuna murine, taudi Yesu na garama a ragaudi da a soiedi be taudi matabudi inam garedima a ragaudina. Be gara tenaḡa dibune ya kotekotena ya vere kauana, be inam garanama a rautenaḡe da a voiena be nam popopona, 24 vutuna aubainama taudi a riuna, “Uma garanama nam tà sika. Tauda tài kasie be aitau kasie ei rewapanana, tauna inam garanama e paḡona. Inam kauine girugiruminama porane aba awai perovetaena nama yodi a tubuḡana.” Girugiruminama porane umanama ya riuna, “Taudi yau garama a soiedina be ḡesau ai kasiena.” Inam kauinama yodi tauiḡara ai tubuḡina. 25 Be korosi diane waiwaivi matabudi 4 a midimidina. Tenaḡa inam Yesu tinanama, be ḡesau inam Yesu tinanama tasinama, be Meri Klopas na visarama, yodibe Meri Megdalin. 26 Dabudi Yesu e kitana be tinanama be tura kaukauinama tauna diane a midimidina. Naumeki be tinanama ya riuena, “Waivi, inam tauna yodi tam natumma.” 27 Be turanama ḡarone ya riuena, “Inam tauna yodi tam tinamma.” Dabudine inam tauwai muriwataninama tauna na vadae Meri yai doka nawe be dabudine ya rabena.

Yesu ya gurina

28 Uma kauidima murine Yesu ya kataie da na noyama yodi ya kovina. Be girugiruminama porane aba awai perovetaena, nama e tubuḡana. Dabudine Yesu ya riuna, “Nuaguma ya raukasakasana.” 29 Inam dabudine waen ḡoraḡoranama duginama ya midimidina. Be banaga anitaiyo kai isune a pani be waen ḡoraḡoranama nopone ai sonom be Yesu mudune a boruna. 30 Be Yesu inam waennama ḡoraḡoranama ya tegotegona raḡanine, tauna ya riuna, “Yodi matabuna ya kovina.” Dabudine iwanama ya taukotovi be aruinama Tamanama nimane ya boru be ya gurina. 31 Inam kauidima Naḡopore soinama vokaukauinama raḡaninama nopone a tubuḡana. Be pomainama inam Sabat raḡaninama dosinama. Jius babadidima taudi nam ti ḡoeḡoena da Sabat nopone banaga tubuḡidima korosie sibo a kena. Vutuna aubainama taudi Paelat ai baḡana da inam banegidima korosie kaḡedima sibo ai miakotovidi be tubuḡidima a kaiporaḡana. 32 Naumeki da tauiḡara inam banegidima aitauḡa Yesu mate a tupatuparatudina, kaḡedima ai mia kotovidina. 33 Be taudi Yesu ta kitana be tauna ya gurina, vutuna aubainama tauna kaḡanama nam ti mia kotovidina. 34 Be tauiḡara tenaḡa keae Yesu girigirinama ya tiretiremina, yai raḡantenaḡe da kosina upa mate a dobina. 35 Tauna aitau uma kauidima ya kitedi be ya giuedina, inam matabudi riukaua. Inam baneginama ya kataiena da aba e giugiuedina, matabudi inam riukaua, vutuna aubainama tauna ḡaromie ewai matematena da taumi mate koi sumaḡana. 36 Uma kauidima a tubuḡana da girugiruminama porane aba awai perovetaena nama a tubuḡana. Girugiruminama poranama umanama ya riuna: “Nam turiḡinama tenaḡa maika tokare e nuakotova.” 37 Be girugiruminama ḡesaune umanama ya riuna, “Taudi tokare inam baneginama a tiretiremina ta raubigena.”

Yesu ai kokoagina

38 Inam kauidima muridie Jousep Arimatia tauḡominama, tauna Paelat yai baḡana Yesu tubuḡinama paḡonama aubainama. Jousep tauna Yesu na tauwai muriwatanama. Tauna Jius babadidima ya nairedina aubainama, tauna moisirie Yesu yawai sumaḡena. Be Paelat Jousep yai anine da tauna Yesu tubuḡinama ya kaipore be ya nawena. 39 Be Nikodimas tauna ya sagu be mate a naḡona. Nikodimas tauna vutuna dokane kupie Yesu ḡarone ya tavana. Be tauna bunama toitoi ya verauḡedina Yesu tuninama viredima aubainama. 40 Taudi adi waikokoagama vaivainama ruvane Yesu garae bunama mate a sumana. 41 Be Yesu deḡo a tupatuparatuna gabunama diane, dabudi sipi. Be inam sipine kokoaga gabunama vaunama, be inam kokoagine nam aitau ti kokoaga rubuna. 42 Be Naḡopore soinama raḡaninama kaiteka maida ya tavatavana, aubainama taudi Yesu inam kokoagine ai kokoagina, baninama inam kokoaginama maida aubainama.

20

Kokoaga kavakavanama

1 Be Sande raḡanboiboi kupinaḡa Meri Megdalin ya naḡona kokoagae. Be dabudine tauna e kitana be yeku matakeda waimiditomnama ai rawakui be ḡavoe ya naḡona. 2 Dabudine tauna ya manini da ya munaḡa be Saemon Pita be Yesu tura kaukauinama ya banavidi be ya riuedina, “Banaga Bada tubuḡinama kokoagae a kaipore be aikedae a boruna taugu nam e kataiena.” 3 Dabudine Pita be tauwai muriwatana ḡesaunama mate a manini a naḡona kokoagae. 4 Taudi a manimanini be Pita turanama tauna ya manini raukosoḡaiḡai da kokoagae ya tava dokana. 5 Tauna ya rauduru be kokoaga nopone yai kita saḡa be gara ya kitedina a kenakenana. Be nam kokoaga nopone i naḡona. 6 Be tauna murine Saemon Pita ya manimaninina ya tava da kokoaga nopone ya naḡona. Dabudine tauna gara ya kitedina a kenakenana 7 be gara ḡesau Yesu debanama a sumasumana, inam garanama nokunoku yaḡenama, taunaḡa ḡavoe ya kenakenana ya kitana. 8 Dabudine Pita turanama kokoagae tavatava dokanama, tauna mate kokoaga nopone ya saḡa da gara nama ya kitedi be yai sumaḡana. 9 Be girugiruminama porane ya riuna da Tauwai yawasana tokare e guri be e midisuḡu munaḡana. Be taudi inam riunama yaḡoro nam ti kataiena.

Yesu tauna Meri Megdalin ḡarone ya maḡatarana

10 Dabudine tauwai muriwatana rabui taudi a munaḡana adi vadae, 11 be Meri tauna kokoaga diane ya midi be ya ḡabaḡabana. Be tauna ma ḡabaḡabana kokoaga nopone ei kita saḡana, 12 be anea rabui ya kitedina, adi garama a ḡavoḡavorana. Taudi deḡo Yesu ya kenakenae, dabudine a miamiana, tenaḡa Yesu kaḡanama yauwanine be tenaḡa debanama yauwanine. 13 Dabudine anea Meri ai taravire be a riuena, “Aba kwa ḡabeḡabe?” Be Meri ya riuedina, “Bada tubuḡinama kokoagae be banaga a nawe da deḡo a boruna, taugu nam e kataiena.” 14 Inam nama ya giugiuna murine tauna yai tautinamuri da murine Yesu ya midimidina ya kitana. Tauna ya kitana, be yaḡoro nam i kataiena da inam tauna Yesu. 15 Be Yesu ya riuena, “Tam aba kwa ḡabeḡabe? Aitau kwa wanewane?” Be Meri yai noḡotana kabe sipi taurabena, vutuna aubainama tauna ya riuena, “Tura, tam deḡoda Bada tubuḡinama kuma kirokiroḡa nawe, naumeki da kwa riuegu deḡo kuya boru da taugu yà naḡo be yà verauḡena.” 16 Be Yesu ya riuena, “Meri!” Dabudine Meri ya midi vitare Yesu ḡarone be ya riuna, “Tauwai katakatai!” 17 Be Yesu tauna ya riuena, “Nam kwa taukonigu! Baninama taugu yaḡoro nam Tamaguma ḡarone e naḡona. Be yodi tam kwa naḡo tasitasiguma ḡarodie be kwa riuedina, ‘Taugu yà munamunaḡana Tamaguma ḡarone, be taumi mate Tamemima. Tauna yau Mamaituama, be taumi mate ami Mamaituama.’” 18 Naumeki da Meri Megdalin vari ya munaḡena tauwai muriwatana ḡarodie be ya riuna, “Taugu Bada è kitana!” Be Bada aba tauna ya riuriuena, vutudi taudi yai varidina.

Yesu na tauwai muriwatanama ḡarodie ya maḡatarana

19 Inam raḡaninama teneḡine Sande ravikupikupie tauwai muriwatana taudi Jius babadidima a nairedina aubainama, taudi adi matakedama a babaḡavi be vada nopone a miamiana. Be yai raḡantenaḡe da taudi poudie Yesu ya midi maḡatara be ya riuna, “Suba ḡaromie e kena!” 20 Tauna nama ya riuriuna murine, tauna nimanama be girigirinama tauwai muriwatana yai kataidina. Dabudine taudi a kita be nuedima ya vere kauana. 21 Dabudine Yesu ya riu munaḡana, “Suba ḡaromie e kena! Tamaguma ya riuriuporeguna nama, taumi yà riuriuporemina.” 22 Dabudine Yesu taudi debedie yavutu gayane ya suve pore be ya riuna, “Arua Babau ko paḡona! 23 Taumi aitauḡa adi gewagewama ko noḡota poredina, naumeki da Mamaitua taudi adi gewagewama e noḡota poredina. Be deḡoda banaga adi gewagewama ko kaidididina, nama tokare Mamaitua taudi adi gewagewama e kaidididina.”

Yesu Tomas ḡarone ya maḡatarana

24 Yesu tauwai muriwatana ḡarodie ya maḡatarana raḡanine, Tomas tauna nam dabudi mate. Tomas tauna tenaḡa tauwai muriwatana 12 nopodie, be tawai isana ‘Raḡaraḡa’. 25 Vutuna aubainama tauwai muriwatana ḡesaudima Tomas a riuena, “Tauma Bada kè kitana.” Be Tomas taudi ya riuedina, “Taugu tokare nam yài sumaḡa. Noḡone taugu tutu kividima yà kitedi be nimague tutu gabudima yà taukonidi, be girigirinama a tiretiremina yà taukoni, yodibe yài sumaḡana.” 26 Wiki tenaḡa murine, tauwai muriwatana taudi a rawateḡei munaḡedi da matakeda a babaḡavi be vada nopone a miamiana, be Tomas mate dabudine. Be yai raḡantenaḡe da Yesu taudi poudie ya raumidire be ya riuna, “Suba ḡaromie e kena!” 27 Dabudine tauna Tomas ya riuena, “Nimatabaguma kwa kitedi be kwa taukonidi. Be girigiriguma kwa taukoni. Nam kwa noḡota bekubeku be kwai sumaḡana.” 28 Dabudine Tomas tauna ya riuena, “Tam yau Badama be yau Mamaituama!” 29 Inam raḡanine Yesu Tomas ya riuena, “Tam yodi kuya kitaguna, vutuna aubainama kuyai sumaḡana. Be nuavere taudi aitauḡa nam ti kitaguna be yaḡoro awai sumaḡana.”

Jon na bukama ya girumina baninama uma

30 Yesu boni mataira dosidima toitoi na tauwai muriwatanama matedie ya voiedina. Be mataira ḡesaudima nam buka nopone ti girumidina. 31 Be mataira uma bukanama nopone a girumidi be ta kenakenana, taudi vutudi ko kitedi be koi sumaḡa da Yesu tauna vutuna Tauwai yawasana, Mamaitua Natunama. Be raḡanine tauna koi sumaḡena, taumi tokare tauna isane yawasana ko banavina.

21

Yesu na tauwai muriwatanama ḡarodie ya maḡatara munaḡana

1 Raḡan bisanama muridie Galili yawawinama diane Yesu na tauwai muriwatanama ḡarodie ya maḡatara munaḡana. Inam kauinama umanama ya tubuḡana. 2 Raḡan tenaḡa Galili yawawinama geresine tauwai muriwatana ḡesaudima ai rawateḡeidina. Taudi inam Saemon Pita, Tomas (tawai isana Raḡaraḡa), Nataniel (tauna Galili nopone Keina meagainama baneginama), yodibe Sebedi natunatunama be tauwai muriwatana ḡesaudima rabui mate. 3 Dabudine Saemon Pita na banagama ya riuedina, “Taugu yà naḡo yài sagidana.” Be na banagama a riuna, “Tauma mate tà naḡo tài sagidana.” Naumeki da taudi wagae a saḡa be a naḡona. Be inam kupine taudi ai sagida raḡanina, be nam aiyaba ti vunuḡa rubuna. 4 Be raḡanboiboi kupinaḡa Yesu gerese ya raumidirena. Taudi a kitana be nam ti kataiena da tauna Yesu. 5 Be tauna bonanama dosine taudi yai taraviredi be ya riuna, “Yau bana, iyana koya vunuḡa bo ibewa?” Be taudi a riuna, “Ibewa!” 6 Dabudine Yesu ya riuna, “Ami sagidama kasaumima yauwanine ko pore be dabudi tokare iyana ko konedina.” Naumeki da taudi Yesu aba ya riuriuedina, nama a voiana. Inam raḡanine, taudi iyana toitoi a konedina, vutuna aubainama taudi nam teneteneḡina da sagida sibo wagae a soru tavaite. 7 Inam raḡanine Yesu tura kaukauinama, tauna Pita ya riuena, “Inam Bada!” Be Saemon Pita raḡanine nama giunama ya vaivaiena, tauna na garama ya kotedi da topae ya poti dobi be ya yaka naḡona barabarae. 8 Be tauwai muriwatana ḡesaudima taudi wagae a munaḡana gerese. Be geresa inam maida aubainama taudi sagida a soru ḡome be a naḡona. 9 Be taudi gerese a ḡotaḡotana raḡanine, taudi kai ya karakaratina a kitana. Be kaipou debane iyana be buredi a gabudi be a kenakenana a kitedina. 10 Dabudine Yesu ya riuedina, “Iyana koya vunuvunuḡidina ḡesaudima ko verauḡedi.” 11 Naumeki da Saemon Pita wagae ya poti tava da sagida ya paḡo be ya soru nawena barabarae. Sagida nopone iyana dosidima sievidima 153 , be yaḡoro sagida nam i nuagigina. 12 Dabudine Yesu ya riuedina, “Ko verau be ko kani.” Be nam aba tauwai muriwataninama Yesu i taravira rubu be i riuna, “Tam aitau.” Baninama taudi matabudi a kataiena da tauna Bada. 13 Naumeki da Yesu buredi be iyana ya ragaudi be taudi ya utedina. 14 Yesu ya guri be ya midisuḡu munaḡana murine, uma inam raḡan aniwai rabuiteḡanama na tauwai muriwatanama ḡarodie ya maḡatarana.

Yesu Pita ya riuena, “Yau sipuma kwai kani bagibagidina”

15 Naumeki da a kanikani rovona murine, Yesu Saemon Pita ya riuena, “Saemon, Jon natunama, tam naumeki kwawai nuapaḡo gurategu, nam am banagama kwawai nuapaḡoedina maika, bo?” Dabudine Pita ya paribee be ya riuna, “Ee Bada, kuya kataiena da tam nuaguma kwa paḡopaḡona.” Dabudine Yesu ya riuena, “Yau sipuma natunatudima kwai kani bagibagidina.” 16 Be Yesu raḡan aniwai rabuinama ya riu munaḡana, “Saemon, Jon natunama, tam naumeki kwawai nuapaḡo gurategu, bo?” Dabudine Pita ya paribee be ya riuna, “Ee Bada, kuya kataiena da tam nuaguma kwa paḡopaḡona.” Dabudine Yesu ya riuena, “Yau sipuma kwa rabedina.” 17 Naumeki da Yesu raḡan aniwai rabuiteḡanama ya riu munaḡena, “Saemon, Jon natunama, tam naumeki kwawai nuapaḡoegu, bo?” Inam raḡanine Pita yai nuaboyana, baninama Yesu raḡan aniwai rabuiteḡanama ya riuna, ‘Tam naumeki kwawai nuapaḡoegu, bo?’. Dabudine Pita ya paribee be ya riuna, “Bada, tam yaba matabudi kuya kataiedina. Be kuya kataiena da tam nuaguma kwa paḡopaḡona.” Dabudine Yesu ya riuena, “Yau sipuma kwai kani bagibagidina. 18 “Yà riuriu kauemna da tam raḡanine vaume am tanama kuya paḡo be am ḡoane nama kuya naḡonaḡona. Be kwai rawadosina raḡanine, nimamma tokare banaga kwa utedi, da taudi nimame ta kaididi be adi ḡoane nama tai dokem be ko naḡona. Avedi da tam inam dobunama naḡonama nam kuma ḡoeḡoena, be yaḡoro tai dokem be ko naḡona.” 19 Yesu nama Pita ya riuena, baninama tauna tokare nema e guri bakona, vutuna ya giuena. Inam kedane Pita tokare Mamaitua isanama e kawa saḡena. Be Yesu nama ya giugiuna murine, tauna Pita ya riuena, “Kwai muriwatanegu!” 20 Dabudine Pita yai tautinamuri da Yesu tura kaukauinama ya kitana, tauna muridiḡa ya veraverauna. Tauna vutuna noḡone Naḡopore soinama a kanikani be ya raukekera naḡo Yesu ḡarone be ya riuna, “Bada, aitau tokare e boru dobiḡem?” 21 Be Pita Yesu tura kaukauinama ya kitakitana raḡanine, tauna Yesu ya riuena, “Bada uma tauna nemanama?” 22 Be Yesu ya paribee be ya riuna, “Tam nam am noyama aba tauna ḡarone ima kenakenana. Deḡoda taugu è ḡoena, tauna tokare yawayawasaninama e miamia be yà verau munaḡana. Be tam taugu kwai muriwataneguna.” 23 Inam riunama tauwai muriwatana a vaia waigewa be taudi tauwai sumaḡa ḡesaudima ḡarodie inam giunama ai daberari be a riuriuna, “Yesu tura kaukauinama tokare nam e guri.”Be inam nam nama. Yesu nam i riuna tura kaukauinama tokare nam e guri. Ibewa, be tauna umanama Pita ya riuena, “Tam nam am noyama aba tauna ḡarone ima kenakenana. Deḡoda taugu e ḡoena, tauna tokare yawayawasaninama e miamia be yà verau munaḡana.” 24 Inam tauwai muriwataninama tauna vutuna inam yabedima matabudi ya kitedi be ya girumidina. Tauda matabuda tè kataiena da yaba matabudi tauna ya girugirumidina inam riukaua. 25 Yesu yaba ḡesaudima toitoi mate ya voiedina. Be deḡoda inam yabedima matabudi sibo ti giruma rovodina, taugu è noḡotina da buka tokare dobu matabuna ya moḡavu taritarina.